Book 3 Chapter 6 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | pāṇḍavās tu vane vāsam uddiśya bharatarṣabhāḥ
prayayur jāhnavīkūlāt kurukṣetraṃ sahānugāḥ |
2 | sarasvatīdṛṣadvatyau yamunāṃ ca niṣevya te
yayur vanenaiva vanaṃ satataṃ paścimāṃ diśam |
3 | tataḥ sarasvatīkūle sameṣu marudhanvasu
kāmyakaṃ nāma dadṛśur vanaṃ munijanapriyam |
4 | tatra te nyavasan vīrā vane bahumṛgadvije
anvāsyamānā munibhiḥ sāntvyamānāś ca bhārata |
5 | viduras tv api pāṇḍūnāṃ tadā darśanalālasaḥ
jagāmaikarathenaiva kāmyakaṃ vanam ṛddhimat |
6 | tato yātvā viduraḥ kānanaṃ tac; chīghrair aśvair vāhinā syandanena
dadarśāsīnaṃ dharmarājaṃ vivikte; sārdhaṃ draupadyā bhrātṛbhir brāhmaṇaiś ca |
7 | tato 'paśyad viduraṃ tūrṇam ārād; abhyāyāntaṃ satyasaṃdhaḥ sa rājā
athābravīd bhrātaraṃ bhīmasenaṃ; kiṃ nu kṣattā vakṣyati naḥ sametya |
8 | kaccin nāyaṃ vacanāt saubalasya; samāhvātā devanāyopayāti
kaccit kṣudraḥ śakunir nāyudhāni; jeṣyaty asmān punar evākṣavatyām |
9 | samāhūtaḥ kena cid ādraveti; nāhaṃ śakto bhīmasenāpayātum
gāṇḍīve vā saṃśayite kathaṃ cid; rājyaprāptiḥ saṃśayitā bhaven naḥ |
10 | tata utthāya viduraṃ pāṇḍaveyāḥ; pratyagṛhṇan nṛpate sarva eva
taiḥ satkṛtaḥ sa ca tān ājamīḍho; yathocitaṃ pāṇḍuputrān sameyāt |
11 | samāśvastaṃ viduraṃ te nararṣabhās; tato 'pṛcchann āgamanāya hetum
sa cāpi tebhyo vistarataḥ śaśaṃsa; yathāvṛtto dhṛtarāṣṭro 'mbikeyaḥ |
12 | vidura uvāca |
12 | avocan māṃ dhṛtarāṣṭro 'nuguptam; ajātaśatro parigṛhyābhipūjya
evaṃ gate samatām abhyupetya; pathyaṃ teṣāṃ mama caiva bravīhi |
13 | mayāpy uktaṃ yat kṣamaṃ kauravāṇāṃ; hitaṃ pathyaṃ dhṛtarāṣṭrasya caiva
tad vai pathyaṃ tan mano nābhyupaiti; tataś cāhaṃ kṣamam anyan na manye |
14 | paraṃ śreyaḥ pāṇḍaveyā mayoktaṃ; na me tac ca śrutavān āmbikeyaḥ
yathāturasyeva hi pathyam annaṃ; na rocate smāsya tad ucyamānam |
15 | na śreyase nīyate 'jātaśatro; strī śrotriyasyeva gṛhe praduṣṭā
bruvan na rucyai bharatarṣabhasya; patiḥ kumāryā iva ṣaṣṭivarṣaḥ |
16 | dhruvaṃ vināśo nṛpa kauravāṇāṃ; na vai śreyo dhṛtarāṣṭraḥ paraiti
yathā parṇe puṣkarasyeva siktaṃ; jalaṃ na tiṣṭhet pathyam uktaṃ tathāsmin |
17 | tataḥ kruddho dhṛtarāṣṭro 'bravīn māṃ; yatra śraddhā bhārata tatra yāhi
nāhaṃ bhūyaḥ kāmaye tvāṃ sahāyaṃ; mahīm imāṃ pālayituṃ puraṃ vā |
18 | so 'haṃ tyakto dhṛtarāṣṭreṇa rājaṃs; tvāṃ śāsitum upayātas tvarāvān
tad vai sarvaṃ yan mayoktaṃ sabhāyāṃ; tad dhāryatāṃ yat pravakṣyāmi bhūyaḥ |
19 | kleśais tīvrair yujyamānaḥ sapatnaiḥ; kṣamāṃ kurvan kālam upāsate yaḥ
saṃ vardhayan stokam ivāgnim ātmavān; sa vai bhuṅkte pṛthivīm eka eva |
20 | yasyāvibhaktaṃ vasu rājan sahāyais; tasya duḥkhe 'py aṃśabhājaḥ sahāyāḥ
sahāyānām eṣa saṃgrahaṇe 'bhyupāyaḥ; sahāyāptau pṛthivīprāptim āhuḥ |
21 |
satyaṃ śreṣṭhaṃ pāṇḍava niṣpralāpaṃ; tulyaṃ cānnaṃ saha bhojyaṃ sahāyaiḥ
ātmā caiṣām agrato nātivarted; evaṃvṛttir vardhate bhūmipālaḥ |
22 | yudhiṣṭhira uvāca |
22 | evaṃ kariṣyāmi yathā bravīṣi; parāṃ buddhim upagamyāpramattaḥ
yac cāpy anyad deśakālopapannaṃ; tad vai vācyaṃ tat kariṣyāmi kṛtsnam |