Book 2 Chapter 66 | |
1 | janamejaya uvāca |
1 | anujñātāṃs tān viditvā saratnadhanasaṃcayān
pāṇḍavān dhārtarāṣṭrāṇāṃ katham āsīn manas tadā |
2 | vaiśaṃpāyana uvāca |
2 | anujñātāṃs tān viditvā dhṛtarāṣṭreṇa dhīmatā
rājan duḥśāsanaḥ kṣipraṃ jagāma bhrātaraṃ prati |
3 | duryodhanaṃ samāsādya sāmātyaṃ bharatarṣabha
duḥkhārto bharataśreṣṭha idaṃ vacanam abravīt |
4 | duḥkhenaitat samānītaṃ sthaviro nāśayaty asau
śatrusād gamayad dravyaṃ tad budhyadhvaṃ mahārathāḥ |
5 | atha duryodhanaḥ karṇaḥ śakuniś cāpi saubalaḥ
mithaḥ saṃgamya sahitāḥ pāṇḍavān prati māninaḥ |
6 | vaicitravīryaṃ rājānaṃ dhṛtarāṣṭraṃ manīṣiṇam
abhigamya tvarāyuktāḥ ślakṣṇaṃ vacanam abruvan |
7 | duryodhana uvāca |
7 | na tvayedaṃ śrutaṃ rājan yaj jagāda bṛhaspatiḥ
śakrasya nītiṃ pravadan vidvān devapurohitaḥ |
8 | sarvopāyair nihantavyāḥ śatravaḥ śatrukarṣaṇa
purā yuddhād balād vāpi prakurvanti tavāhitam |
9 | te vayaṃ pāṇḍavadhanaiḥ sarvān saṃpūjya pārthivān
yadi tān yodhayiṣyāmaḥ kiṃ vā naḥ parihāsyati |
10 | ahīn āśīviṣān kruddhān daṃśāya samupasthitān
kṛtvā kaṇṭhe ca pṛṣṭhe ca kaḥ samutsraṣṭum arhati |
11 | āttaśastrā rathagatāḥ kupitās tāta pāṇḍavāḥ
niḥśeṣaṃ naḥ kariṣyanti kruddhā hy āśīviṣā yathā |
12 | saṃnaddho hy arjuno yāti vivṛtya parameṣudhī
gāṇḍīvaṃ muhur ādatte niḥśvasaṃś ca nirīkṣate |
13 | gadāṃ gurvīṃ samudyamya tvaritaś ca vṛkodaraḥ
svarathaṃ yojayitvāśu niryāta iti naḥ śrutam |
14 | nakulaḥ khaḍgam ādāya carma cāpy aṣṭacandrakam
sahadevaś ca rājā ca cakrur ākāram iṅgitaiḥ |
15 | te tv āsthāya rathān sarve bahuśastraparicchadān
abhighnanto rathavrātān senāyogāya niryayuḥ |
16 | na kṣaṃsyante tathāsmābhir jātu viprakṛtā hi te
draupadyāś ca parikleśaṃ kas teṣāṃ kṣantum arhati |
17 | punar dīvyāma bhadraṃ te vanavāsāya pāṇḍavaiḥ
evam etān vaśe kartuṃ śakṣyāmo bharatarṣabha |
18 | te vā dvādaśa varṣāṇi vayaṃ vā dyūtanirjitāḥ
praviśema mahāraṇyam ajinaiḥ prativāsitāḥ |
19 | trayodaśaṃ ca sajane ajñātāḥ parivatsaram
jñātāś ca punar anyāni vane varṣāṇi dvādaśa |
20 | nivasema vayaṃ te vā tathā dyūtaṃ pravartatām
akṣān uptvā punardyūtam idaṃ dīvyantu pāṇḍavāḥ |
21 | etat kṛtyatamaṃ rājann asmākaṃ bharatarṣabha
ayaṃ hi śakunir veda savidyām akṣasaṃpadam |
22 | dṛḍhamūlā vayaṃ rājye mitrāṇi parigṛhya ca
sāravad vipulaṃ sainyaṃ satkṛtya ca durāsadam |
23 | te ca trayodaśe varṣe pārayiṣyanti ced vratam
jeṣyāmas tān vayaṃ rājan rocatāṃ te paraṃtapa |
24 | dhṛtarāṣṭra uvāca |
24 | tūrṇaṃ pratyānayasvaitān kāmaṃ vyadhvagatān api
āgacchantu punardyūtam idaṃ kurvantu pāṇḍavāḥ |
25 | vaiśaṃpāyana uvāca |
25 | tato droṇaḥ somadatto bāhlīkaś ca mahārathaḥ
viduro droṇaputraś ca vaiśyāputraś ca vīryavān |
26 | bhūriśravāḥ śāṃtanavo vikarṇaś ca mahārathaḥ
mā dyūtam ity abhāṣanta śamo 'stv iti ca sarvaśaḥ |
27 | akāmānāṃ ca sarveṣāṃ suhṛdām arthadarśinām
akarot pāṇḍavāhvānaṃ dhṛtarāṣṭraḥ sutapriyaḥ |
28 | athābravīn mahārāja dhṛtarāṣṭraṃ janeśvaram
putrahārdād dharmayuktaṃ gāndhārī śokakarśitā |
29 | jāte duryodhane kṣattā mahāmatir abhāṣata
nīyatāṃ paralokāya sādhv ayaṃ kulapāṃsanaḥ |
30 | vyanadaj jātamātro hi gomāyur iva bhārata
anto nūnaṃ kulasyāsya kuravas tan nibodhata |
31 | mā bālānām aśiṣṭānām abhimaṃsthā matiṃ prabho
mā kulasya kṣaye ghore kāraṇaṃ tvaṃ bhaviṣyasi |
32 | baddhaṃ setuṃ ko nu bhindyād dhamec chāntaṃ ca pāvakam
śame dhṛtān punaḥ pārthān kopayet ko nu bhārata |
33 | smarantaṃ tvām ājamīḍha smārayiṣyāmy ahaṃ punaḥ
śāstraṃ na śāsti durbuddhiṃ śreyase vetarāya vā |
34 | na vai vṛddho bālamatir bhaved rājan kathaṃ cana
tvannetrāḥ santu te putrā mā tvāṃ dīrṇāḥ prahāsiṣuḥ |
35 | śamena dharmeṇa parasya buddhyā; jātā buddhiḥ sāstu te mā pratīpā
pradhvaṃsinī krūrasamāhitā śrīr; mṛduprauḍhā gacchati putrapautrān |
36 | athābravīn mahārājo gāndhārīṃ dharmadarśinīm
antaḥ kāmaṃ kulasyāstu na śakṣyāmi nivāritum |
37 | yathecchanti tathaivāstu pratyāgacchantu pāṇḍavāḥ
punardyūtaṃ prakurvantu māmakāḥ pāṇḍavaiḥ saha |