Book 2 Chapter 58 | |
1 | śakunir uvāca |
1 | bahu vittaṃ parājaiṣīḥ pāṇḍavānāṃ yudhiṣṭhira
ācakṣva vittaṃ kaunteya yadi te 'sty aparājitam |
2 | yudhiṣṭhira uvāca |
2 | mama vittam asaṃkhyeyaṃ yad ahaṃ veda saubala
atha tvaṃ śakune kasmād vittaṃ samanupṛcchasi |
3 | ayutaṃ prayutaṃ caiva kharvaṃ padmaṃ tathārbudam
śaṅkhaṃ caiva nikharvaṃ ca samudraṃ cātra paṇyatām etan mama dhanaṃ rājaṃs tena dīvyāmy ahaṃ tvayā |
4 | vaiśaṃpāyana uvāca |
4 | etac chrutvā vyavasito nikṛtiṃ samupāśritaḥ
jitam ity eva śakunir yudhiṣṭhiram abhāṣata |
5 | yudhiṣṭhira uvāca |
5 | gavāśvaṃ bahudhenūkam asaṃkhyeyam ajāvikam
yat kiṃ cid anuvarṇānāṃ prāk sindhor api saubala etan mama dhanaṃ rājaṃs tena dīvyāmy ahaṃ tvayā |
6 | vaiśaṃpāyana uvāca |
6 | etac chrutvā vyavasito nikṛtiṃ samupāśritaḥ
jitam ity eva śakunir yudhiṣṭhiram abhāṣata |
7 | yudhiṣṭhira uvāca |
7 | puraṃ janapado bhūmir abrāhmaṇadhanaiḥ saha
abrāhmaṇāś ca puruṣā rājañ śiṣṭaṃ dhanaṃ mama etad rājan dhanaṃ mahyaṃ tena dīvyāmy ahaṃ tvayā |
8 | vaiśaṃpāyana uvāca |
8 | etac chrutvā vyavasito nikṛtiṃ samupāśritaḥ
jitam ity eva śakunir yudhiṣṭhiram abhāṣata |
9 | yudhiṣṭhira uvāca |
9 | rājaputrā ime rājañ śobhante yena bhūṣitāḥ
kuṇḍalāni ca niṣkāś ca sarvaṃ cāṅgavibhūṣaṇam etan mama dhanaṃ rājaṃs tena dīvyāmy ahaṃ tvayā |
10 | vaiśaṃpāyana uvāca |
10 | etac chrutvā vyavasito nikṛtiṃ samupāśritaḥ
jitam ity eva śakunir yudhiṣṭhiram abhāṣata |
11 | yudhiṣṭhira uvāca |
11 | śyāmo yuvā lohitākṣaḥ siṃhaskandho mahābhujaḥ
nakulo glaha eko me yac caitat svagataṃ dhanam |
12 | śakunir uvāca |
12 | priyas te nakulo rājan rājaputro yudhiṣṭhira
asmākaṃ dhanatāṃ prāpto bhūyas tvaṃ kena dīvyasi |
13 | vaiśaṃpāyana uvāca |
13 | evam uktvā tu śakunis tān akṣān pratyapadyata
jitam ity eva śakunir yudhiṣṭhiram abhāṣata |
14 | yudhiṣṭhira uvāca |
14 | ayaṃ dharmān sahadevo 'nuśāsti; loke hy asmin paṇḍitākhyāṃ gataś ca
anarhatā rājaputreṇa tena; tvayā dīvyāmy apriyavat priyeṇa |
15 | vaiśaṃpāyana uvāca |
15 | etac chrutvā vyavasito nikṛtiṃ samupāśritaḥ
jitam ity eva śakunir yudhiṣṭhiram abhāṣata |
16 | śakunir uvāca |
16 | mādrīputrau priyau rājaṃs tavemau vijitau mayā
garīyāṃsau tu te manye bhīmasenadhanaṃjayau |
17 | yudhiṣṭhira uvāca |
17 | adharmaṃ carase nūnaṃ yo nāvekṣasi vai nayam
yo naḥ sumanasāṃ mūḍha vibhedaṃ kartum icchasi |
18 | śakunir uvāca |
18 | garte mattaḥ prapatati pramattaḥ sthāṇum ṛcchati
jyeṣṭho rājan variṣṭho 'si namas te bharatarṣabha |
19 | svapne na tāni paśyanti jāgrato vā yudhiṣṭhira
kitavā yāni dīvyantaḥ pralapanty utkaṭā iva |
20 | yudhiṣṭhira uvāca |
20 | yo naḥ saṃkhye naur iva pāranetā; jetā ripūṇāṃ rājaputras tarasvī
anarhatā lokavīreṇa tena; dīvyāmy ahaṃ śakune phalgunena |
21 | vaiśaṃpāyana uvāca |
21 | etac chrutvā vyavasito nikṛtiṃ samupāśritaḥ
jitam ity eva śakunir yudhiṣṭhiram abhāṣata |
22 | śakunir uvāca |
22 | ayaṃ mayā pāṇḍavānāṃ dhanurdharaḥ; parājitaḥ pāṇḍavaḥ savyasācī
bhīmena rājan dayitena dīvya; yat kaitavyaṃ pāṇḍava te 'vaśiṣṭam |
23 | yudhiṣṭhira uvāca |
23 | yo no netā yo yudhāṃ naḥ praṇetā; yathā vajrī dānavaśatrur ekaḥ
tiryakprekṣī saṃhatabhrūr mahātmā; siṃhaskandho yaś ca sadātyamarṣī |
24 | balena tulyo yasya pumān na vidyate; gadābhṛtām agrya ihārimardanaḥ
anarhatā rājaputreṇa tena; dīvyāmy ahaṃ bhīmasenena rājan |
25 | vaiśaṃpāyana uvāca |
25 | etac chrutvā vyavasito nikṛtiṃ samupāśritaḥ
jitam ity eva śakunir yudhiṣṭhiram abhāṣata |
26 | śakunir uvāca |
26 | bahu vittaṃ parājaiṣīr bhrātṝṃś ca sahayadvipān
ācakṣva vittaṃ kaunteya yadi te 'sty aparājitam |
27 | yudhiṣṭhira uvāca |
27 | ahaṃ viśiṣṭaḥ sarveṣāṃ bhrātṝṇāṃ dayitas tathā
kuryāmas te jitāḥ karma svayam ātmany upaplave |
28 | vaiśaṃpāyana uvāca |
28 | etac chrutvā vyavasito nikṛtiṃ samupāśritaḥ
jitam ity eva śakunir yudhiṣṭhiram abhāṣata |
29 | śakunir uvāca |
29 | etat pāpiṣṭham akaror yad ātmānaṃ parājitaḥ
śiṣṭe sati dhane rājan pāpa ātmaparājayaḥ |
30 | vaiśaṃpāyana uvāca |
30 | evam uktvā matākṣas tān glahe sarvān avasthitān
parājayal lokavīrān ākṣepeṇa pṛthak pṛthak |
31 | śakunir uvāca |
31 | asti vai te priyā devī glaha eko 'parājitaḥ
paṇasva kṛṣṇāṃ pāñcālīṃ tayātmānaṃ punar jaya |
32 | yudhiṣṭhira uvāca |
32 | naiva hrasvā na mahatī nātikṛṣṇā na rohiṇī
sarāgaraktanetrā ca tayā dīvyāmy ahaṃ tvayā |
33 | śāradotpalapatrākṣyā śāradotpalagandhayā
śāradotpalasevinyā rūpeṇa śrīsamānayā |
34 | tathaiva syād ānṛśaṃsyāt tathā syād rūpasaṃpadā
tathā syāc chīlasaṃpattyā yām icchet puruṣaḥ striyam |
35 | caramaṃ saṃviśati yā prathamaṃ pratibudhyate
ā gopālāvipālebhyaḥ sarvaṃ veda kṛtākṛtam |
36 | ābhāti padmavad vaktraṃ sasvedaṃ mallikeva ca
vedīmadhyā dīrghakeśī tāmrākṣī nātiromaśā |
37 | tayaivaṃvidhayā rājan pāñcālyāhaṃ sumadhyayā
glahaṃ dīvyāmi cārvaṅgyā draupadyā hanta saubala |
38 | vaiśaṃpāyana uvāca |
38 | evam ukte tu vacane dharmarājena bhārata
dhig dhig ity eva vṛddhānāṃ sabhyānāṃ niḥsṛtā giraḥ |
39 | cukṣubhe sā sabhā rājan rājñāṃ saṃjajñire kathāḥ
bhīṣmadroṇakṛpādīnāṃ svedaś ca samajāyata |
40 | śiro gṛhītvā viduro gatasattva ivābhavat
āste dhyāyann adhovaktro niḥśvasan pannago yathā |
41 | dhṛtarāṣṭras tu saṃhṛṣṭaḥ paryapṛcchat punaḥ punaḥ
kiṃ jitaṃ kiṃ jitam iti hy ākāraṃ nābhyarakṣata |
42 | jaharṣa karṇo 'tibhṛśaṃ saha duḥśāsanādibhiḥ
itareṣāṃ tu sabhyānāṃ netrebhyaḥ prāpataj jalam |
43 | saubalas tv avicāryaiva jitakāśī madotkaṭaḥ
jitam ity eva tān akṣān punar evānvapadyata |