Book 2 Chapter 49 | |
1 | duryodhana uvāca |
1 | āryās tu ye vai rājānaḥ satyasaṃdhā mahāvratāḥ
paryāptavidyā vaktāro vedāntāvabhṛthāplutāḥ |
2 | dhṛtimanto hrīniṣedhā dharmātmāno yaśasvinaḥ
mūrdhābhiṣiktās te cainaṃ rājānaḥ paryupāsate |
3 | dakṣiṇārthaṃ samānītā rājabhiḥ kāṃsyadohanāḥ
āraṇyā bahusāhasrā apaśyaṃ tatra tatra gāḥ |
4 | ājahrus tatra satkṛtya svayam udyamya bhārata
abhiṣekārtham avyagrā bhāṇḍam uccāvacaṃ nṛpāḥ |
5 | bāhlīko ratham āhārṣīj jāmbūnadapariṣkṛtam
sudakṣiṇas taṃ yuyuje śvetaiḥ kāmbojajair hayaiḥ |
6 | sunītho 'pratimaṃ tasya anukarṣaṃ mahāyaśāḥ
dhvajaṃ cedipatiḥ kṣipram ahārṣīt svayam udyatam |
7 | dākṣiṇātyaḥ saṃnahanaṃ sraguṣṇīṣe ca māgadhaḥ
vasudāno maheṣvāso gajendraṃ ṣaṣṭihāyanam |
8 | matsyas tv akṣān avābadhnād ekalavya upānahau
āvantyas tv abhiṣekārtham āpo bahuvidhās tathā |
9 | cekitāna upāsaṅgaṃ dhanuḥ kāśya upāharat
asiṃ rukmatsaruṃ śalyaḥ śaikyaṃ kāñcanabhūṣaṇam |
10 | abhyaṣiñcat tato dhaumyo vyāsaś ca sumahātapāḥ
nāradaṃ vai puraskṛtya devalaṃ cāsitaṃ munim |
11 | prītimanta upātiṣṭhann abhiṣekaṃ maharṣayaḥ
jāmadagnyena sahitās tathānye vedapāragāḥ |
12 | abhijagmur mahātmānaṃ mantravad bhūridakṣiṇam
mahendram iva devendraṃ divi saptarṣayo yathā |
13 | adhārayac chatram asya sātyakiḥ satyavikramaḥ
dhanaṃjayaś ca vyajane bhīmasenaś ca pāṇḍavaḥ |
14 | upāgṛhṇād yam indrāya purākalpe prajāpatiḥ
tam asmai śaṅkham āhārṣīd vāruṇaṃ kalaśodadhiḥ |
15 | siktaṃ niṣkasahasreṇa sukṛtaṃ viśvakarmaṇā
tenābhiṣiktaḥ kṛṣṇena tatra me kaśmalo 'bhavat |
16 | gacchanti pūrvād aparaṃ samudraṃ cāpi dakṣiṇam
uttaraṃ tu na gacchanti vinā tāta patatribhiḥ |
17 | tatra sma dadhmuḥ śataśaḥ śaṅkhān maṅgalyakāraṇāt
prāṇadaṃs te samādhmātās tatra romāṇi me 'hṛṣan |
18 | praṇatā bhūmipāś cāpi petur hīnāḥ svatejasā
dhṛṣṭadyumnaḥ pāṇḍavāś ca sātyakiḥ keśavo 'ṣṭamaḥ |
19 | sattvasthāḥ śauryasaṃpannā anyonyapriyakāriṇaḥ
visaṃjñān bhūmipān dṛṣṭvā māṃ ca te prāhasaṃs tadā |
20 | tataḥ prahṛṣṭo bībhatsuḥ prādād dhemaviṣāṇinām
śatāny anaḍuhāṃ pañca dvijamukhyeṣu bhārata |
21 | naivaṃ śambarahantābhūd yauvanāśvo manur na ca
na ca rājā pṛthur vainyo na cāpy āsīd bhagīrathaḥ |
22 | yathātimātraṃ kaunteyaḥ śriyā paramayā yutaḥ
rājasūyam avāpyaivaṃ hariścandra iva prabhuḥ |
23 | etāṃ dṛṣṭvā śriyaṃ pārthe hariścandre yathā vibho
kathaṃ nu jīvitaṃ śreyo mama paśyasi bhārata |
24 | andheneva yugaṃ naddhaṃ viparyastaṃ narādhipa
kanīyāṃso vivardhante jyeṣṭhā hīyanti bhārata |
25 | evaṃ dṛṣṭvā nābhivindāmi śarma; parīkṣamāṇo 'pi kurupravīra
tenāham evaṃ kṛśatāṃ gataś ca; vivarṇatāṃ caiva saśokatāṃ ca |