Book 2 Chapter 18 | |
1 | vāsudeva uvāca |
1 | patitau haṃsaḍibhakau kaṃsāmātyau nipātitau
jarāsaṃdhasya nidhane kālo 'yaṃ samupāgataḥ |
2 | na sa śakyo raṇe jetuṃ sarvair api surāsuraiḥ
prāṇayuddhena jetavyaḥ sa ity upalabhāmahe |
3 | mayi nītir balaṃ bhīme rakṣitā cāvayorjunaḥ
sādhayiṣyāma taṃ rājan vayaṃ traya ivāgnayaḥ |
4 | tribhir āsādito 'smābhir vijane sa narādhipaḥ
na saṃdeho yathā yuddham ekenābhyupayāsyati |
5 | avamānāc ca lokasya vyāyatatvāc ca dharṣitaḥ
bhīmasenena yuddhāya dhruvam abhyupayāsyati |
6 | alaṃ tasya mahābāhur bhīmaseno mahābalaḥ
lokasya samudīrṇasya nidhanāyāntako yathā |
7 | yadi te hṛdayaṃ vetti yadi te pratyayo mayi
bhīmasenārjunau śīghraṃ nyāsabhūtau prayaccha me |
8 | vaiśaṃpāyana uvāca |
8 | evam ukto bhagavatā pratyuvāca yudhiṣṭhiraḥ
bhīmapārthau samālokya saṃprahṛṣṭamukhau sthitau |
9 | acyutācyuta mā maivaṃ vyāharāmitrakarṣaṇa
pāṇḍavānāṃ bhavān nātho bhavantaṃ cāśritā vayam |
10 | yathā vadasi govinda sarvaṃ tad upapadyate
na hi tvam agratas teṣāṃ yeṣāṃ lakṣmīḥ parāṅmukhī |
11 | nihataś ca jarāsaṃdho mokṣitāś ca mahīkṣitaḥ
rājasūyaś ca me labdho nideśe tava tiṣṭhataḥ |
12 | kṣiprakārin yathā tv etat kāryaṃ samupapadyate
mama kāryaṃ jagatkāryaṃ tathā kuru narottama |
13 | tribhir bhavadbhir hi vinā nāhaṃ jīvitum utsahe
dharmakāmārtharahito rogārta iva durgataḥ |
14 | na śauriṇā vinā pārtho na śauriḥ pāṇḍavaṃ vinā
nājeyo 'sty anayor loke kṛṣṇayor iti me matiḥ |
15 | ayaṃ ca balināṃ śreṣṭhaḥ śrīmān api vṛkodaraḥ
yuvābhyāṃ sahito vīraḥ kiṃ na kuryān mahāyaśāḥ |
16 | supraṇīto balaugho hi kurute kāryam uttamam
andhaṃ jaḍaṃ balaṃ prāhuḥ praṇetavyaṃ vicakṣaṇaiḥ |
17 | yato hi nimnaṃ bhavati nayantīha tato jalam
yataś chidraṃ tataś cāpi nayante dhīdhanā balam |
18 | tasmān nayavidhānajñaṃ puruṣaṃ lokaviśrutam
vayam āśritya govindaṃ yatāmaḥ kāryasiddhaye |
19 | evaṃ prajñānayabalaṃ kriyopāyasamanvitam
puraskurvīta kāryeṣu kṛṣṇa kāryārthasiddhaye |
20 | evam eva yaduśreṣṭhaṃ pārthaḥ kāryārthasiddhaye
arjunaḥ kṛṣṇam anvetu bhīmo 'nvetu dhanaṃjayam nayo jayo balaṃ caiva vikrame siddhim eṣyati |
21 | evam uktās tataḥ sarve bhrātaro vipulaujasaḥ
vārṣṇeyaḥ pāṇḍaveyau ca pratasthur māgadhaṃ prati |
22 | varcasvināṃ brāhmaṇānāṃ snātakānāṃ paricchadān
ācchādya suhṛdāṃ vākyair manojñair abhinanditāḥ |
23 | amarṣād abhitaptānāṃ jñātyarthaṃ mukhyavāsasām
ravisomāgnivapuṣāṃ bhīmam āsīt tadā vapuḥ |
24 | hataṃ mene jarāsaṃdhaṃ dṛṣṭvā bhīmapurogamau
ekakāryasamudyuktau kṛṣṇau yuddhe 'parājitau |
25 | īśau hi tau mahātmānau sarvakāryapravartane
dharmārthakāmakāryāṇāṃ kāryāṇām iva nigrahe |
26 | kurubhyaḥ prasthitās te tu madhyena kurujāṅgalam
ramyaṃ padmasaro gatvā kālakūṭam atītya ca |
27 | gaṇḍakīyāṃ tathā śoṇaṃ sadānīrāṃ tathaiva ca
ekaparvatake nadyaḥ krameṇaitya vrajanti te |
28 | saṃtīrya sarayūṃ ramyāṃ dṛṣṭvā pūrvāṃś ca kosalān
atītya jagmur mithilāṃ mālāṃ carmaṇvatīṃ nadīm |
29 | uttīrya gaṅgāṃ śoṇaṃ ca sarve te prāṅmukhās trayaḥ
kuravoraśchadaṃ jagmur māgadhaṃ kṣetram acyutāḥ |
30 | te śaśvad godhanākīrṇam ambumantaṃ śubhadrumam
gorathaṃ girim āsādya dadṛśur māgadhaṃ puram |