Book 1 Chapter 224 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | mandapālo 'pi kauravya cintayānaḥ sutāṃs tadā
uktavān apy aśītāṃśuṃ naiva sa sma na tapyate |
2 | sa tapyamānaḥ putrārthe lapitām idam abravīt
kathaṃ nv aśaktāḥ plavane lapite mama putrakāḥ |
3 | vardhamāne hutavahe vāte śīghraṃ pravāyati
asamarthā vimokṣāya bhaviṣyanti mamātmajāḥ |
4 | kathaṃ nv aśaktā trāṇāya mātā teṣāṃ tapasvinī
bhaviṣyaty asukhāviṣṭā putratrāṇam apaśyatī |
5 | kathaṃ nu saraṇe 'śaktān patane ca mamātmajān
saṃtapyamānā abhito vāśamānābhidhāvatī |
6 | jaritāriḥ kathaṃ putraḥ sārisṛkvaḥ kathaṃ ca me
stambamitraḥ kathaṃ droṇaḥ kathaṃ sā ca tapasvinī |
7 | lālapyamānaṃ tam ṛṣiṃ mandapālaṃ tathā vane
lapitā pratyuvācedaṃ sāsūyam iva bhārata |
8 | na te suteṣv avekṣāsti tān ṛṣīn uktavān asi
tejasvino vīryavanto na teṣāṃ jvalanād bhayam |
9 | tathāgnau te parīttāś ca tvayā hi mama saṃnidhau
pratiśrutaṃ tathā ceti jvalanena mahātmanā |
10 | lokapālo 'nṛtāṃ vācaṃ na tu vaktā kathaṃ cana
samarthās te ca vaktāro na te teṣv asti mānasam |
11 | tām eva tu mamāmitrīṃ cintayan paritapyase
dhruvaṃ mayi na te sneho yathā tasyāṃ purābhavat |
12 | na hi pakṣavatā nyāyyaṃ niḥsnehena suhṛjjane
pīḍyamāna upadraṣṭuṃ śaktenātmā kathaṃ cana |
13 | gaccha tvaṃ jaritām eva yadarthaṃ paritapyase
cariṣyāmy aham apy ekā yathā kāpuruṣe tathā |
14 | mandapāla uvāca |
14 | nāham evaṃ care loke yathā tvam abhimanyase
apatyahetor vicare tac ca kṛcchragataṃ mama |
15 | bhūtaṃ hitvā bhaviṣye 'rthe yo 'valambeta mandadhīḥ
avamanyeta taṃ loko yathecchasi tathā kuru |
16 | eṣa hi jvalamāno 'gnir lelihāno mahīruhān
dveṣyaṃ hi hṛdi saṃtāpaṃ janayaty aśivaṃ mama |
17 | vaiśaṃpāyana uvāca |
17 | tasmād deśād atikrānte jvalane jaritā tataḥ
jagāma putrakān eva tvaritā putragṛddhinī |
18 | sā tān kuśalinaḥ sarvān nirmuktāñ jātavedasaḥ
rorūyamāṇā kṛpaṇā sutān dṛṣṭavatī vane |
19 | aśraddheyatamaṃ teṣāṃ darśanaṃ sā punaḥ punaḥ
ekaikaśaś ca tān putrān krośamānānvapadyata |
20 | tato 'bhyagacchat sahasā mandapālo 'pi bhārata
atha te sarva evainaṃ nābhyanandanta vai sutāḥ |
21 | lālapyamānam ekaikaṃ jaritāṃ ca punaḥ punaḥ
nocus te vacanaṃ kiṃ cit tam ṛṣiṃ sādhv asādhu vā |
22 | mandapāla uvāca |
22 | jyeṣṭhaḥ sutas te katamaḥ katamas tadanantaraḥ
madhyamaḥ katamaḥ putraḥ kaniṣṭhaḥ katamaś ca te |
23 | evaṃ bruvantaṃ duḥkhārtaṃ kiṃ māṃ na pratibhāṣase
kṛtavān asmi havyāśe naiva śāntim ito labhe |
24 | jaritovāca |
24 | kiṃ te jyeṣṭhe sute kāryaṃ kim anantarajena vā
kiṃ ca te madhyame kāryaṃ kiṃ kaniṣṭhe tapasvini |
25 | yas tvaṃ māṃ sarvaśo hīnām utsṛjyāsi gataḥ purā
tām eva lapitāṃ gaccha taruṇīṃ cāruhāsinīm |
26 | mandapāla uvāca |
26 | na strīṇāṃ vidyate kiṃ cid anyatra puruṣāntarāt
sāpatnakam ṛte loke bhavitavyaṃ hi tat tathā |
27 | suvratāpi hi kalyāṇī sarvalokapariśrutā
arundhatī paryaśaṅkad vasiṣṭham ṛṣisattamam |
28 | viśuddhabhāvam atyantaṃ sadā priyahite ratam
saptarṣimadhyagaṃ vīram avamene ca taṃ munim |
29 | apadhyānena sā tena dhūmāruṇasamaprabhā
lakṣyālakṣyā nābhirūpā nimittam iva lakṣyate |
30 | apatyahetoḥ saṃprāptaṃ tathā tvam api mām iha
iṣṭam evaṃgate hitvā sā tathaiva ca vartase |
31 | naiva bhāryeti viśvāsaḥ kāryaḥ puṃsā kathaṃ cana
na hi kāryam anudhyāti bhāryā putravatī satī |
32 | vaiśaṃpāyana uvāca |
32 | tatas te sarva evainaṃ putrāḥ samyag upāsire
sa ca tān ātmajān rājann āśvāsayitum ārabhat |