Book 1 Chapter 219 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | tathā śailanipātena bhīṣitāḥ khāṇḍavālayāḥ
dānavā rākṣasā nāgās tarakṣvṛkṣavanaukasaḥ dvipāḥ prabhinnāḥ śārdūlāḥ siṃhāḥ kesariṇas tathā |
2 | mṛgāś ca mahiṣāś caiva śataśaḥ pakṣiṇas tathā
samudvignā visasṛpus tathānyā bhūtajātayaḥ |
3 | taṃ dāvaṃ samudīkṣantaḥ kṛṣṇau cābhyudyatāyudhau
utpātanādaśabdena saṃtrāsita ivābhavan |
4 | svatejobhāsvaraṃ cakram utsasarja janārdanaḥ
tena tā jātayaḥ kṣudrāḥ sadānavaniśācarāḥ nikṛttāḥ śataśaḥ sarvā nipetur analaṃ kṣaṇāt |
5 | adṛśyan rākṣasās tatra kṛṣṇacakravidāritāḥ
vasārudhirasaṃpṛktāḥ saṃdhyāyām iva toyadāḥ |
6 | piśācān pakṣiṇo nāgān paśūṃś cāpi sahasraśaḥ
nighnaṃś carati vārṣṇeyaḥ kālavat tatra bhārata |
7 | kṣiptaṃ kṣiptaṃ hi tac cakraṃ kṛṣṇasyāmitraghātinaḥ
hatvānekāni sattvāni pāṇim eti punaḥ punaḥ |
8 | tathā tu nighnatas tasya sarvasattvāni bhārata
babhūva rūpam atyugraṃ sarvabhūtātmanas tadā |
9 | sametānāṃ ca devānāṃ dānavānāṃ ca sarvaśaḥ
vijetā nābhavat kaś cit kṛṣṇapāṇḍavayor mṛdhe |
10 | tayor balāt paritrātuṃ taṃ dāvaṃ tu yadā surāḥ
nāśaknuvañ śamayituṃ tadābhūvan parāṅmukhāḥ |
11 | śatakratuś ca saṃprekṣya vimukhān devatāgaṇān
babhūvāvasthitaḥ prītaḥ praśaṃsan kṛṣṇapāṇḍavau |
12 | nivṛtteṣu tu deveṣu vāg uvācāśarīriṇī
śatakratum abhiprekṣya mahāgambhīraniḥsvanā |
13 | na te sakhā saṃnihitas takṣakaḥ pannagottamaḥ
dāhakāle khāṇḍavasya kurukṣetraṃ gato hy asau |
14 | na ca śakyau tvayā jetuṃ yuddhe 'smin samavasthitau
vāsudevārjunau śakra nibodhedaṃ vaco mama |
15 | naranārāyaṇau devau tāv etau viśrutau divi
bhavān apy abhijānāti yadvīryau yatparākramau |
16 | naitau śakyau durādharṣau vijetum ajitau yudhi
api sarveṣu lokeṣu purāṇāv ṛṣisattamau |
17 | pūjanīyatamāv etāv api sarvaiḥ surāsuraiḥ
sayakṣarakṣogandharvanarakiṃnarapannagaiḥ |
18 | tasmād itaḥ suraiḥ sārdhaṃ gantum arhasi vāsava
diṣṭaṃ cāpy anupaśyaitat khāṇḍavasya vināśanam |
19 | iti vācam abhiśrutya tathyam ity amareśvaraḥ
kopāmarṣau samutsṛjya saṃpratasthe divaṃ tadā |
20 | taṃ prasthitaṃ mahātmānaṃ samavekṣya divaukasaḥ
tvaritāḥ sahitā rājann anujagmuḥ śatakratum |
21 | devarājaṃ tadā yāntaṃ saha devair udīkṣya tu
vāsudevārjunau vīrau siṃhanādaṃ vinedatuḥ |
22 | devarāje gate rājan prahṛṣṭau kṛṣṇapāṇḍavau
nirviśaṅkaṃ punar dāvaṃ dāhayām āsatus tadā |
23 | sa māruta ivābhrāṇi nāśayitvārjunaḥ surān
vyadhamac charasaṃpātaiḥ prāṇinaḥ khāṇḍavālayān |
24 | na ca sma kiṃ cic chaknoti bhūtaṃ niścarituṃ tataḥ
saṃchidyamānam iṣubhir asyatā savyasācinā |
25 | nāśakaṃs tatra bhūtāni mahānty api raṇe 'rjunam
nirīkṣitum amogheṣuṃ kariṣyanti kuto raṇam |
26 | śatenaikaṃ ca vivyādha śataṃ caikena patriṇā
vyasavas te 'patann agnau sākṣāt kālahatā iva |
27 | na cālabhanta te śarma rodhaḥsu viṣameṣu ca
pitṛdevanivāseṣu saṃtāpaś cāpy ajāyata |
28 | bhūtasaṃghasahasrāś ca dīnāś cakrur mahāsvanam
ruruvur vāraṇāś caiva tathaiva mṛgapakṣiṇaḥ tena śabdena vitresur gaṅgodadhicarā jhaṣāḥ |
29 | na hy arjunaṃ mahābāhuṃ nāpi kṛṣṇaṃ mahābalam
nirīkṣituṃ vai śaknoti kaś cid yoddhuṃ kutaḥ punaḥ |
30 | ekāyanagatā ye 'pi niṣpatanty atra ke cana
rākṣasān dānavān nāgāñ jaghne cakreṇa tān hariḥ |
31 | te vibhinnaśirodehāś cakravegād gatāsavaḥ
petur āsye mahākāyā dīptasya vasuretasaḥ |
32 | sa māṃsarudhiraughaiś ca medaughaiś ca samīritaḥ
upary ākāśago vahnir vidhūmaḥ samadṛśyata |
33 | dīptākṣo dīptajihvaś ca dīptavyāttamahānanaḥ
dīptordhvakeśaḥ piṅgākṣaḥ piban prāṇabhṛtāṃ vasām |
34 | tāṃ sa kṛṣṇārjunakṛtāṃ sudhāṃ prāpya hutāśanaḥ
babhūva muditas tṛptaḥ parāṃ nirvṛtim āgataḥ |
35 | athāsuraṃ mayaṃ nāma takṣakasya niveśanāt
vipradravantaṃ sahasā dadarśa madhusūdanaḥ |
36 | tam agniḥ prārthayām āsa didhakṣur vātasārathiḥ
dehavān vai jaṭī bhūtvā nadaṃś ca jalado yathā jighāṃsur vāsudevaś ca cakram udyamya viṣṭhitaḥ |
37 | sa cakram udyataṃ dṛṣṭvā didhakṣuṃ ca hutāśanam
abhidhāvārjunety evaṃ mayaś cukrośa bhārata |
38 | tasya bhītasvanaṃ śrutvā mā bhair iti dhanaṃjayaḥ
pratyuvāca mayaṃ pārtho jīvayann iva bhārata |
39 | taṃ pārthenābhaye datte namucer bhrātaraṃ mayam
na hantum aicchad dāśārhaḥ pāvako na dadāha ca |
40 | tasmin vane dahyamāne ṣaḍ agnir na dadāha ca
aśvasenaṃ mayaṃ cāpi caturaḥ śārṅgakān iti |