Book 1 Chapter 216 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | evam uktas tu bhagavān dhūmaketur hutāśanaḥ
cintayām āsa varuṇaṃ lokapālaṃ didṛkṣayā ādityam udake devaṃ nivasantaṃ jaleśvaram |
2 | sa ca tac cintitaṃ jñātvā darśayām āsa pāvakam
tam abravīd dhūmaketuḥ pratipūjya jaleśvaram caturthaṃ lokapālānāṃ rakṣitāraṃ maheśvaram |
3 | somena rājñā yad dattaṃ dhanuś caiveṣudhī ca te
tat prayacchobhayaṃ śīghraṃ rathaṃ ca kapilakṣaṇam |
4 | kāryaṃ hi sumahat pārtho gāṇḍīvena kariṣyati
cakreṇa vāsudevaś ca tan madarthe pradīyatām dadānīty eva varuṇaḥ pāvakaṃ pratyabhāṣata |
5 | tato 'dbhutaṃ mahāvīryaṃ yaśaḥkīrtivivardhanam
sarvaśastrair anādhṛṣyaṃ sarvaśastrapramāthi ca sarvāyudhamahāmātraṃ parasenāpradharṣaṇam |
6 | ekaṃ śatasahasreṇa saṃmitaṃ rāṣṭravardhanam
citram uccāvacair varṇaiḥ śobhitaṃ ślakṣṇam avraṇam |
7 | devadānavagandharvaiḥ pūjitaṃ śāśvatīḥ samāḥ
prādād vai dhanuratnaṃ tad akṣayyau ca maheṣudhī |
8 | rathaṃ ca divyāśvayujaṃ kapipravaraketanam
upetaṃ rājatair aśvair gāndharvair hemamālibhiḥ pāṇḍurābhrapratīkāśair manovāyusamair jave |
9 | sarvopakaraṇair yuktam ajayyaṃ devadānavaiḥ
bhānumantaṃ mahāghoṣaṃ sarvabhūtamanoharam |
10 | sasarja yat svatapasā bhauvano bhuvanaprabhuḥ
prajāpatir anirdeśyaṃ yasya rūpaṃ raver iva |
11 | yaṃ sma somaḥ samāruhya dānavān ajayat prabhuḥ
nagameghapratīkāśaṃ jvalantam iva ca śriyā |
12 | āśritā taṃ rathaśreṣṭhaṃ śakrāyudhasamā śubhā
tāpanīyā surucirā dhvajayaṣṭir anuttamā |
13 | tasyāṃ tu vānaro divyaḥ siṃhaśārdūlalakṣaṇaḥ
vinardann iva tatrasthaḥ saṃsthito mūrdhny aśobhata |
14 | dhvaje bhūtāni tatrāsan vividhāni mahānti ca
nādena ripusainyānāṃ yeṣāṃ saṃjñā praṇaśyati |
15 | sa taṃ nānāpatākābhiḥ śobhitaṃ ratham uttamam
pradakṣiṇam upāvṛtya daivatebhyaḥ praṇamya ca |
16 | saṃnaddhaḥ kavacī khaḍgī baddhagodhāṅgulitravān
āruroha rathaṃ pārtho vimānaṃ sukṛtī yathā |
17 | tac ca divyaṃ dhanuḥśreṣṭhaṃ brahmaṇā nirmitaṃ purā
gāṇḍīvam upasaṃgṛhya babhūva mudito 'rjunaḥ |
18 | hutāśanaṃ namaskṛtya tatas tad api vīryavān
jagrāha balam āsthāya jyayā ca yuyuje dhanuḥ |
19 | maurvyāṃ tu yujyamānāyāṃ balinā pāṇḍavena ha
ye 'śṛṇvan kūjitaṃ tatra teṣāṃ vai vyathitaṃ manaḥ |
20 | labdhvā rathaṃ dhanuś caiva tathākṣayyau maheṣudhī
babhūva kalyaḥ kaunteyaḥ prahṛṣṭaḥ sāhyakarmaṇi |
21 | vajranābhaṃ tataś cakraṃ dadau kṛṣṇāya pāvakaḥ
āgneyam astraṃ dayitaṃ sa ca kalyo 'bhavat tadā |
22 | abravīt pāvakaś cainam etena madhusūdana
amānuṣān api raṇe vijeṣyasi na saṃśayaḥ |
23 | anena tvaṃ manuṣyāṇāṃ devānām api cāhave
rakṣaḥpiśācadaityānāṃ nāgānāṃ cādhikaḥ sadā bhaviṣyasi na saṃdehaḥ pravarārinibarhaṇe |
24 | kṣiptaṃ kṣiptaṃ raṇe caitat tvayā mādhava śatruṣu
hatvāpratihataṃ saṃkhye pāṇim eṣyati te punaḥ |
25 | varuṇaś ca dadau tasmai gadām aśaniniḥsvanām
daityāntakaraṇīṃ ghorāṃ nāmnā kaumodakīṃ hareḥ |
26 | tataḥ pāvakam abrūtāṃ prahṛṣṭau kṛṣṇapāṇḍavau
kṛtāstrau śastrasaṃpannau rathinau dhvajināv api |
27 | kalyau svo bhagavan yoddhum api sarvaiḥ surāsuraiḥ
kiṃ punar vajriṇaikena pannagārthe yuyutsunā |
28 | arjuna uvāca |
28 | cakram astraṃ ca vārṣṇeyo visṛjan yudhi vīryavān
triṣu lokeṣu tan nāsti yan na jīyāj janārdanaḥ |
29 | gāṇḍīvaṃ dhanur ādāya tathākṣayyau maheṣudhī
aham apy utsahe lokān vijetuṃ yudhi pāvaka |
30 | sarvataḥ parivāryainaṃ dāvena mahatā prabho
kāmaṃ saṃprajvalādyaiva kalyau svaḥ sāhyakarmaṇi |
31 | vaiśaṃpāyana uvāca |
31 | evam uktaḥ sa bhagavān dāśārheṇārjunena ca
taijasaṃ rūpam āsthāya dāvaṃ dagdhuṃ pracakrame |
32 | sarvataḥ parivāryātha saptārcir jvalanas tadā
dadāha khāṇḍavaṃ kruddho yugāntam iva darśayan |
33 | parigṛhya samāviṣṭas tad vanaṃ bharatarṣabha
meghastanitanirghoṣaṃ sarvabhūtāni nirdahan |
34 | dahyatas tasya vibabhau rūpaṃ dāvasya bhārata
meror iva nagendrasya kāñcanasya mahādyuteḥ |