Book 1 Chapter 179 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | yadā nivṛttā rājāno dhanuṣaḥ sajyakarmaṇi
athodatiṣṭhad viprāṇāṃ madhyāj jiṣṇur udāradhīḥ |
2 | udakrośan vipramukhyā vidhunvanto 'jināni ca
dṛṣṭvā saṃprasthitaṃ pārtham indraketusamaprabham |
3 | ke cid āsan vimanasaḥ ke cid āsan mudā yutāḥ
āhuḥ parasparaṃ ke cin nipuṇā buddhijīvinaḥ |
4 | yat karṇaśalyapramukhaiḥ pārthivair lokaviśrutaiḥ
nānataṃ balavadbhir hi dhanurvedaparāyaṇaiḥ |
5 | tat kathaṃ tv akṛtāstreṇa prāṇato durbalīyasā
baṭumātreṇa śakyaṃ hi sajyaṃ kartuṃ dhanur dvijāḥ |
6 | avahāsyā bhaviṣyanti brāhmaṇāḥ sarvarājasu
karmaṇy asminn asaṃsiddhe cāpalād aparīkṣite |
7 | yady eṣa darpād dharṣād vā yadi vā brahmacāpalāt
prasthito dhanur āyantuṃ vāryatāṃ sādhu mā gamat |
8 | nāvahāsyā bhaviṣyāmo na ca lāghavam āsthitāḥ
na ca vidviṣṭatāṃ loke gamiṣyāmo mahīkṣitām |
9 | ke cid āhur yuvā śrīmān nāgarājakaropamaḥ
pīnaskandhorubāhuś ca dhairyeṇa himavān iva |
10 | saṃbhāvyam asmin karmedam utsāhāc cānumīyate
śaktir asya mahotsāhā na hy aśaktaḥ svayaṃ vrajet |
11 | na ca tad vidyate kiṃ cit karma lokeṣu yad bhavet
brāhmaṇānām asādhyaṃ ca triṣu saṃsthānacāriṣu |
12 | abbhakṣā vāyubhakṣāś ca phalāhārā dṛḍhavratāḥ
durbalā hi balīyāṃso viprā hi brahmatejasā |
13 | brāhmaṇo nāvamantavyaḥ sad vāsad vā samācaran
sukhaṃ duḥkhaṃ mahad dhrasvaṃ karma yat samupāgatam |
14 | evaṃ teṣāṃ vilapatāṃ viprāṇāṃ vividhā giraḥ
arjuno dhanuṣo 'bhyāśe tasthau girir ivācalaḥ |
15 | sa tad dhanuḥ parikramya pradakṣiṇam athākarot
praṇamya śirasā hṛṣṭo jagṛhe ca paraṃtapaḥ |
16 | sajyaṃ ca cakre nimiṣāntareṇa; śarāṃś ca jagrāha daśārdhasaṃkhyān
vivyādha lakṣyaṃ nipapāta tac ca; chidreṇa bhūmau sahasātividdham |
17 | tato 'ntarikṣe ca babhūva nādaḥ; samājamadhye ca mahān ninādaḥ
puṣpāṇi divyāni vavarṣa devaḥ; pārthasya mūrdhni dviṣatāṃ nihantuḥ |
18 | celāvedhāṃs tataś cakrur hāhākārāṃś ca sarvaśaḥ
nyapataṃś cātra nabhasaḥ samantāt puṣpavṛṣṭayaḥ |
19 | śatāṅgāni ca tūryāṇi vādakāś cāpy avādayan
sūtamāgadhasaṃghāś ca astuvaṃs tatra susvanāḥ |
20 | taṃ dṛṣṭvā drupadaḥ prīto babhūvāriniṣūdanaḥ
sahasainyaś ca pārthasya sāhāyyārtham iyeṣa saḥ |
21 | tasmiṃs tu śabde mahati pravṛtte; yudhiṣṭhiro dharmabhṛtāṃ variṣṭhaḥ
āvāsam evopajagāma śīghraṃ; sārdhaṃ yamābhyāṃ puruṣottamābhyām |
22 |
viddhaṃ tu lakṣyaṃ prasamīkṣya kṛṣṇā; pārthaṃ ca śakrapratimaṃ nirīkṣya
ādāya śuklaṃ varamālyadāma; jagāma kuntīsutam utsmayantī |
23 | sa tām upādāya vijitya raṅge; dvijātibhis tair abhipūjyamānaḥ
raṅgān nirakrāmad acintyakarmā; patnyā tayā cāpy anugamyamānaḥ |