Book 1 Chapter 173 | |
1 | arjuna uvāca |
1 | rājñā kalmāṣapādena gurau brahmavidāṃ vare
kāraṇaṃ kiṃ puraskṛtya bhāryā vai saṃniyojitā |
2 | jānatā ca paraṃ dharmaṃ lokyaṃ tena mahātmanā
agamyāgamanaṃ kasmād vasiṣṭhena mahātmanā kṛtaṃ tena purā sarvaṃ vaktum arhasi pṛcchataḥ |
3 | gandharva uvāca |
3 | dhanaṃjaya nibodhedaṃ yan māṃ tvaṃ paripṛcchasi
vasiṣṭhaṃ prati durdharṣaṃ tathāmitrasahaṃ nṛpam |
4 | kathitaṃ te mayā pūrvaṃ yathā śaptaḥ sa pārthivaḥ
śaktinā bharataśreṣṭha vāsiṣṭhena mahātmanā |
5 | sa tu śāpavaśaṃ prāptaḥ krodhaparyākulekṣaṇaḥ
nirjagāma purād rājā sahadāraḥ paraṃtapaḥ |
6 | araṇyaṃ nirjanaṃ gatvā sadāraḥ paricakrame
nānāmṛgagaṇākīrṇaṃ nānāsattvasamākulam |
7 | nānāgulmalatācchannaṃ nānādrumasamāvṛtam
araṇyaṃ ghorasaṃnādaṃ śāpagrastaḥ paribhraman |
8 | sa kadā cit kṣudhāviṣṭo mṛgayan bhakṣam ātmanaḥ
dadarśa suparikliṣṭaḥ kasmiṃś cid vananirjhare brāhmaṇīṃ brāhmaṇaṃ caiva maithunāyopasaṃgatau |
9 | tau samīkṣya tu vitrastāv akṛtārthau pradhāvitau
tayoś ca dravator vipraṃ jagṛhe nṛpatir balāt |
10 | dṛṣṭvā gṛhītaṃ bhartāram atha brāhmaṇy abhāṣata
śṛṇu rājan vaco mahyaṃ yat tvāṃ vakṣyāmi suvrata |
11 | ādityavaṃśaprabhavas tvaṃ hi lokapariśrutaḥ
apramattaḥ sthito dharme guruśuśrūṣaṇe rataḥ |
12 | śāpaṃ prāpto 'si durdharṣa na pāpaṃ kartum arhasi
ṛtukāle tu saṃprāpte bhartrāsmy adya samāgatā |
13 | akṛtārthā hy ahaṃ bhartrā prasavārthaś ca me mahān
prasīda nṛpatiśreṣṭha bhartā me 'yaṃ visṛjyatām |
14 | evaṃ vikrośamānāyās tasyāḥ sa sunṛśaṃsakṛt
bhartāraṃ bhakṣayām āsa vyāghro mṛgam ivepsitam |
15 | tasyāḥ krodhābhibhūtāyā yad aśru nyapatad bhuvi
so 'gniḥ samabhavad dīptas taṃ ca deśaṃ vyadīpayat |
16 | tataḥ sā śokasaṃtaptā bhartṛvyasanaduḥkhitā
kalmāṣapādaṃ rājarṣim aśapad brāhmaṇī ruṣā |
17 | yasmān mamākṛtārthāyās tvayā kṣudra nṛśaṃsavat
prekṣantyā bhakṣito me 'dya prabhur bhartā mahāyaśāḥ |
18 | tasmāt tvam api durbuddhe macchāpaparivikṣataḥ
patnīm ṛtāv anuprāpya sadyas tyakṣyasi jīvitam |
19 | yasya carṣer vasiṣṭhasya tvayā putrā vināśitāḥ
tena saṃgamya te bhāryā tanayaṃ janayiṣyati sa te vaṃśakaraḥ putro bhaviṣyati nṛpādhama |
20 | evaṃ śaptvā tu rājānaṃ sā tam āṅgirasī śubhā
tasyaiva saṃnidhau dīptaṃ praviveśa hutāśanam |
21 | vasiṣṭhaś ca mahābhāgaḥ sarvam etad apaśyata
jñānayogena mahatā tapasā ca paraṃtapa |
22 | muktaśāpaś ca rājarṣiḥ kālena mahatā tataḥ
ṛtukāle 'bhipatito madayantyā nivāritaḥ |
23 | na hi sasmāra nṛpatis taṃ śāpaṃ śāpamohitaḥ
devyāḥ so 'tha vacaḥ śrutvā sa tasyā nṛpasattamaḥ taṃ ca śāpam anusmṛtya paryatapyad bhṛśaṃ tadā |
24 | etasmāt kāraṇād rājā vasiṣṭhaṃ saṃnyayojayat
svadāre bharataśreṣṭha śāpadoṣasamanvitaḥ |