Book 1 Chapter 155
1	brāhmaṇa uvāca
1	amarṣī drupado rājā karmasiddhān dvijarṣabhān anvicchan paricakrāma brāhmaṇāvasathān bahūn
2	putrajanma parīpsan vai śokopahatacetanaḥ nāsti śreṣṭhaṃ mamāpatyam iti nityam acintayat
3	jātān putrān sa nirvedād dhig bandhūn iti cābravīt niḥśvāsaparamaś cāsīd droṇaṃ praticikīrṣayā
4	prabhāvaṃ vinayaṃ śikṣāṃ droṇasya caritāni ca kṣātreṇa ca balenāsya cintayan nānvapadyata pratikartuṃ nṛpaśreṣṭho yatamāno 'pi bhārata
5	abhitaḥ so 'tha kalmāṣīṃ gaṅgākūle paribhraman brāhmaṇāvasathaṃ puṇyam āsasāda mahīpatiḥ
6	tatra nāsnātakaḥ kaś cin na cāsīd avratī dvijaḥ tathaiva nāmahābhāgaḥ so 'paśyat saṃśitavratau
7	yājopayājau brahmarṣī śāmyantau pṛṣatātmajaḥ saṃhitādhyayane yuktau gotrataś cāpi kāśyapau
8	tāraṇe yuktarūpau tau brāhmaṇāv ṛṣisattamau sa tāv āmantrayām āsa sarvakāmair atandritaḥ
9	buddhvā tayor balaṃ buddhiṃ kanīyāṃsam upahvare prapede chandayan kāmair upayājaṃ dhṛtavratam
10	pādaśuśrūṣaṇe yuktaḥ priyavāk sarvakāmadaḥ arhayitvā yathānyāyam upayājam uvāca saḥ
11	yena me karmaṇā brahman putraḥ syād droṇamṛtyave upayāja kṛte tasmin gavāṃ dātāsmi te 'rbudam
12	yad vā te 'nyad dvijaśreṣṭha manasaḥ supriyaṃ bhavet sarvaṃ tat te pradātāhaṃ na hi me 'sty atra saṃśayaḥ
13	ity ukto nāham ity evaṃ tam ṛṣiḥ pratyuvāca ha ārādhayiṣyan drupadaḥ sa taṃ paryacarat punaḥ
14	tataḥ saṃvatsarasyānte drupadaṃ sa dvijottamaḥ upayājo 'bravīd rājan kāle madhurayā girā
15	jyeṣṭho bhrātā mamāgṛhṇād vicaran vananirjhare aparijñātaśaucāyāṃ bhūmau nipatitaṃ phalam
16	tad apaśyam ahaṃ bhrātur asāṃpratam anuvrajan vimarśaṃ saṃkarādāne nāyaṃ kuryāt kathaṃ cana
17	dṛṣṭvā phalasya nāpaśyad doṣā ye 'syānubandhikāḥ vivinakti na śaucaṃ yaḥ so 'nyatrāpi kathaṃ bhavet
18	saṃhitādhyayanaṃ kurvan vasan gurukule ca yaḥ bhaikṣam ucchiṣṭam anyeṣāṃ bhuṅkte cāpi sadā sadā kīrtayan guṇam annānām aghṛṇī ca punaḥ punaḥ
19	tam ahaṃ phalārthinaṃ manye bhrātaraṃ tarkacakṣuṣā taṃ vai gacchasva nṛpate sa tvāṃ saṃyājayiṣyati
20	jugupsamāno nṛpatir manasedaṃ vicintayan upayājavacaḥ śrutvā nṛpatiḥ sarvadharmavit abhisaṃpūjya pūjārham ṛṣiṃ yājam uvāca ha
21	ayutāni dadāny aṣṭau gavāṃ yājaya māṃ vibho droṇavairābhisaṃtaptaṃ tvaṃ hlādayitum arhasi
22	sa hi brahmavidāṃ śreṣṭho brahmāstre cāpy anuttamaḥ tasmād droṇaḥ parājaiṣīn māṃ vai sa sakhivigrahe
23	kṣatriyo nāsti tulyo 'sya pṛthivyāṃ kaś cid agraṇīḥ kauravācāryamukhyasya bhāradvājasya dhīmataḥ
24	droṇasya śarajālāni prāṇidehaharāṇi ca ṣaḍaratni dhanuś cāsya dṛśyate 'pratimaṃ mahat
25	sa hi brāhmaṇavegena kṣātraṃ vegam asaṃśayam pratihanti maheṣvāso bhāradvājo mahāmanāḥ
26	kṣatrocchedāya vihito jāmadagnya ivāsthitaḥ tasya hy astrabalaṃ ghoram aprasahyaṃ narair bhuvi
27	brāhmam uccārayaṃs tejo hutāhutir ivānalaḥ sametya sa dahaty ājau kṣatraṃ brahmapuraḥsaraḥ brahmakṣatre ca vihite brahmatejo viśiṣyate
28	so 'haṃ kṣatrabalād dhīno brahmatejaḥ prapedivān droṇād viśiṣṭam āsādya bhavantaṃ brahmavittamam
29	droṇāntakam ahaṃ putraṃ labheyaṃ yudhi durjayam tat karma kuru me yāja nirvapāmy arbudaṃ gavām
30	tathety uktvā tu taṃ yājo yājyārtham upakalpayat gurvartha iti cākāmam upayājam acodayat yājo droṇavināśāya pratijajñe tathā ca saḥ
31	tatas tasya narendrasya upayājo mahātapāḥ ācakhyau karma vaitānaṃ tadā putraphalāya vai
32	sa ca putro mahāvīryo mahātejā mahābalaḥ iṣyate yadvidho rājan bhavitā te tathāvidhaḥ
33	bhāradvājasya hantāraṃ so 'bhisaṃdhāya bhūmipaḥ ājahre tat tathā sarvaṃ drupadaḥ karmasiddhaye
34	yājas tu havanasyānte devīm āhvāpayat tadā praihi māṃ rājñi pṛṣati mithunaṃ tvām upasthitam
35	devy uvāca
35	avaliptaṃ me mukhaṃ brahman puṇyān gandhān bibharmi ca sutārthenoparuddhāsmi tiṣṭha yāja mama priye
36	yāja uvāca
36	yājena śrapitaṃ havyam upayājena mantritam kathaṃ kāmaṃ na saṃdadhyāt sā tvaṃ vipraihi tiṣṭha vā
37	brāhmaṇa uvāca
37	evam ukte tu yājena hute haviṣi saṃskṛte uttasthau pāvakāt tasmāt kumāro devasaṃnibhaḥ
38	jvālāvarṇo ghorarūpaḥ kirīṭī varma cottamam bibhrat sakhaḍgaḥ saśaro dhanuṣmān vinadan muhuḥ
39	so 'dhyārohad rathavaraṃ tena ca prayayau tadā tataḥ praṇeduḥ pāñcālāḥ prahṛṣṭāḥ sādhu sādhv iti
40	bhayāpaho rājaputraḥ pāñcālānāṃ yaśaskaraḥ rājñaḥ śokāpaho jāta eṣa droṇavadhāya vai ity uvāca mahad bhūtam adṛśyaṃ khecaraṃ tadā
41	kumārī cāpi pāñcālī vedimadhyāt samutthitā subhagā darśanīyāṅgī vedimadhyā manoramā
42	śyāmā padmapalāśākṣī nīlakuñcitamūrdhajā mānuṣaṃ vigrahaṃ kṛtvā sākṣād amaravarṇinī
43	nīlotpalasamo gandho yasyāḥ krośāt pravāyati yā bibharti paraṃ rūpaṃ yasyā nāsty upamā bhuvi
44	tāṃ cāpi jātāṃ suśroṇīṃ vāg uvācāśarīriṇī sarvayoṣidvarā kṛṣṇā kṣayaṃ kṣatraṃ ninīṣati
45	surakāryam iyaṃ kāle kariṣyati sumadhyamā asyā hetoḥ kṣatriyāṇāṃ mahad utpatsyate bhayam
46	tac chrutvā sarvapāñcālāḥ praṇeduḥ siṃhasaṃghavat na caitān harṣasaṃpūṇān iyaṃ sehe vasuṃdharā
47	tau dṛṣṭvā pṛṣatī yājaṃ prapede vai sutārthinī na vai mad anyāṃ jananīṃ jānīyātām imāv iti
48	tathety uvāca tāṃ yājo rājñaḥ priyacikīrṣayā tayoś ca nāmanī cakrur dvijāḥ saṃpūrṇamānasāḥ
49	dhṛṣṭatvād atidhṛṣṇutvād dharmād dyutsaṃbhavād api dhṛṣṭadyumnaḥ kumāro 'yaṃ drupadasya bhavatv iti
50	kṛṣṇety evābruvan kṛṣṇāṃ kṛṣṇābhūt sā hi varṇataḥ tathā tan mithunaṃ jajñe drupadasya mahāmakhe
51	dhṛṣṭadyumnaṃ tu pāñcālyam ānīya svaṃ viveśanam upākarod astrahetor bhāradvājaḥ pratāpavān
52	amokṣaṇīyaṃ daivaṃ hi bhāvi matvā mahāmatiḥ tathā tat kṛtavān droṇa ātmakīrty anurakṣaṇāt