Book 1 Chapter 150 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | kariṣya iti bhīmena pratijñāte tu bhārata
ājagmus te tataḥ sarve bhaikṣam ādāya pāṇḍavāḥ |
2 | ākāreṇaiva taṃ jñātvā pāṇḍuputro yudhiṣṭhiraḥ
rahaḥ samupaviśyaikas tataḥ papraccha mātaram |
3 | kiṃ cikīrṣaty ayaṃ karma bhīmo bhīmaparākramaḥ
bhavaty anumate kaccid ayaṃ kartum ihecchati |
4 | kunty uvāca |
4 | mamaiva vacanād eṣa kariṣyati paraṃtapaḥ
brāhmaṇārthe mahat kṛtyaṃ moṣkāya nagarasya ca |
5 | yudhiṣṭhira uvāca |
5 | kim idaṃ sāhasaṃ tīkṣṇaṃ bhavatyā duṣkṛtaṃ kṛtam
parityāgaṃ hi putrasya na praśaṃsanti sādhavaḥ |
6 | kathaṃ parasutasyārthe svasutaṃ tyaktum icchasi
lokavṛttiviruddhaṃ vai putratyāgāt kṛtaṃ tvayā |
7 | yasya bāhū samāśritya sukhaṃ sarve svapāmahe
rājyaṃ cāpahṛtaṃ kṣudrair ājihīrṣāmahe punaḥ |
8 | yasya duryodhano vīryaṃ cintayann amitaujasaḥ
na śete vasatīḥ sarvā duḥkhāc chakuninā saha |
9 | yasya vīrasya vīryeṇa muktā jatugṛhād vayam
anyebhyaś caiva pāpebhyo nihataś ca purocanaḥ |
10 | yasya vīryaṃ samāśritya vasupūrṇāṃ vasuṃdharām
imāṃ manyāmahe prāptāṃ nihatya dhṛtarāṣṭrajān |
11 | tasya vyavasitas tyāgo buddhim āsthāya kāṃ tvayā
kaccin na duḥkhair buddhis te viplutā gatacetasaḥ |
12 | kunty uvāca |
12 | yudhiṣṭhira na saṃtāpaḥ kāryaḥ prati vṛkodaram
na cāyaṃ buddhidaurbalyād vyavasāyaḥ kṛto mayā |
13 | iha viprasya bhavane vayaṃ putra sukhoṣitāḥ
tasya pratikriyā tāta mayeyaṃ prasamīkṣitā etāvān eva puruṣaḥ kṛtaṃ yasmin na naśyati |
14 | dṛṣṭvā bhīṣmasya vikrāntaṃ tadā jatugṛhe mahat
hiḍimbasya vadhāc caiva viśvāso me vṛkodare |
15 | bāhvor balaṃ hi bhīmasya nāgāyutasamaṃ mahat
yena yūyaṃ gajaprakhyā nirvyūḍhā vāraṇāvatāt |
16 | vṛkodarabalo nānyo na bhūto na bhaviṣyati
yo 'bhyudīyād yudhi śreṣṭham api vajradharaṃ svayam |
17 | jātamātraḥ purā caiṣa mamāṅkāt patito girau
śarīragauravāt tasya śilā gātrair vicūrṇitā |
18 | tad ahaṃ prajñayā smṛtvā balaṃ bhīmasya pāṇḍava
pratīkāraṃ ca viprasya tataḥ kṛtavatī matim |
19 | nedaṃ lobhān na cājñānān na ca mohād viniścitam
buddhipūrvaṃ tu dharmasya vyavasāyaḥ kṛto mayā |
20 | arthau dvāv api niṣpannau yudhiṣṭhira bhaviṣyataḥ
pratīkāraś ca vāsasya dharmaś ca carito mahān |
21 | yo brāhmaṇasya sāhāyyaṃ kuryād artheṣu karhi cit
kṣatriyaḥ sa śubhāṃl lokān prāpnuyād iti me śrutam |
22 | kṣatriyaḥ kṣatriyasyaiva kurvāṇo vadhamokṣaṇam
vipulāṃ kīrtim āpnoti loke 'smiṃś ca paratra ca |
23 | vaiśyasyaiva tu sāhāyyaṃ kurvāṇaḥ kṣatriyo yudhi
sa sarveṣv api lokeṣu prajā rañjayate dhruvam |
24 | śūdraṃ tu mokṣayan rājā śaraṇārthinam āgatam
prāpnotīha kule janma sadravye rājasatkṛte |
25 | evaṃ sa bhagavān vyāsaḥ purā kauravanandana
provāca sutarāṃ prājñas tasmād etac cikīrṣitam |
26 | yudhiṣṭhira uvāca |
26 | upapannam idaṃ mātas tvayā yad buddhipūrvakam
ārtasya brāhmaṇasyaivam anukrośād idaṃ kṛtam dhruvam eṣyati bhīmo 'yaṃ nihatya puruṣādakam |
27 | yathā tv idaṃ na vindeyur narā nagaravāsinaḥ
tathāyaṃ brāhmaṇo vācyaḥ parigrāhyaś ca yatnataḥ |