Book 1 Chapter 124 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | kṛtāstrān dhārtarāṣṭrāṃś ca pāṇḍuputrāṃś ca bhārata
dṛṣṭvā droṇo 'bravīd rājan dhṛtarāṣṭraṃ janeśvaram |
2 | kṛpasya somadattasya bāhlīkasya ca dhīmataḥ
gāṅgeyasya ca sāṃnidhye vyāsasya vidurasya ca |
3 | rājan saṃprāptavidyās te kumarāḥ kurusattama
te darśayeyuḥ svāṃ śikṣāṃ rājann anumate tava |
4 | tato 'bravīn mahārājaḥ prahṛṣṭenāntarātmanā
bhāradvāja mahat karma kṛtaṃ te dvijasattama |
5 | yadā tu manyase kālaṃ yasmin deśe yathā yathā
tathā tathā vidhānāya svayam ājñāpayasva mām |
6 | spṛhayāmy adya nirvedāt puruṣāṇāṃ sacakṣuṣām
astrahetoḥ parākrāntān ye me drakṣyanti putrakān |
7 | kṣattar yad gurur ācāryo bravīti kuru tat tathā
na hīdṛśaṃ priyaṃ manye bhavitā dharmavatsala |
8 | tato rājānam āmantrya vidurānugato bahiḥ
bhāradvājo mahāprājño māpayām āsa medinīm samām avṛkṣāṃ nirgulmām udakpravaṇasaṃsthitām |
9 | tasyāṃ bhūmau baliṃ cakre tithau nakṣatrapūjite
avaghuṣṭaṃ pure cāpi tadarthaṃ vadatāṃ vara |
10 | raṅgabhūmau suvipulaṃ śāstradṛṣṭaṃ yathāvidhi
prekṣāgāraṃ suvihitaṃ cakrus tatra ca śilpinaḥ rājñaḥ sarvāyudhopetaṃ strīṇāṃ caiva nararṣabha |
11 | mañcāṃś ca kārayām āsus tatra jānapadā janāḥ
vipulān ucchrayopetāñ śibikāś ca mahādhanāḥ |
12 | tasmiṃs tato 'hani prāpte rājā sasacivas tadā
bhīṣmaṃ pramukhataḥ kṛtvā kṛpaṃ cācāryasattamam |
13 | muktājālaparikṣiptaṃ vaiḍūryamaṇibhūṣitam
śātakumbhamayaṃ divyaṃ prekṣāgāram upāgamat |
14 | gāndhārī ca mahābhāgā kuntī ca jayatāṃ vara
striyaś ca sarvā yā rājñaḥ sapreṣyāḥ saparicchadāḥ harṣād āruruhur mañcān meruṃ devastriyo yathā |
15 | brāhmaṇakṣatriyādyaṃ ca cāturvarṇyaṃ purād drutam
darśanepsu samabhyāgāt kumārāṇāṃ kṛtāstratām |
16 | pravāditaiś ca vāditrair janakautūhalena ca
mahārṇava iva kṣubdhaḥ samājaḥ so 'bhavat tadā |
17 | tataḥ śuklāmbaradharaḥ śuklayajñopavītavān
śuklakeśaḥ sitaśmaśruḥ śuklamālyānulepanaḥ |
18 | raṅgamadhyaṃ tadācāryaḥ saputraḥ praviveśa ha
nabho jaladharair hīnaṃ sāṅgāraka ivāṃśumān |
19 | sa yathāsamayaṃ cakre baliṃ balavatāṃ varaḥ
brāhmaṇāṃś cātra mantrajñān vācayām āsa maṅgalam |
20 | atha puṇyāhaghoṣasya puṇyasya tadanantaram
viviśur vividhaṃ gṛhya śastropakaraṇaṃ narāḥ |
21 | tato baddhatanutrāṇā baddhakakṣyā mahābalāḥ
baddhatūṇāḥ sadhanuṣo viviśur bharatarṣabhāḥ |
22 | anujyeṣṭhaṃ ca te tatra yudhiṣṭhirapurogamāḥ
cakrur astraṃ mahāvīryāḥ kumārāḥ paramādbhutam |
23 | ke cic charākṣepabhayāc chirāṃsy avananāmire
manujā dhṛṣṭam apare vīkṣāṃ cakruḥ savismayāḥ |
24 | te sma lakṣyāṇi vividhur bāṇair nāmāṅkaśobhitaiḥ
vividhair lāghavotsṛṣṭair uhyanto vājibhir drutam |
25 | tat kumārabalaṃ tatra gṛhītaśarakārmukam
gandharvanagarākāraṃ prekṣya te vismitābhavan |
26 | sahasā cukruśus tatra narāḥ śatasahasraśaḥ
vismayotphullanayanāḥ sādhu sādhv iti bhārata |
27 | kṛtvā dhanuṣi te mārgān rathacaryāsu cāsakṛt
gajapṛṣṭhe 'śvapṛṣṭhe ca niyuddhe ca mahābalāḥ |
28 | gṛhītakhaḍgacarmāṇas tato bhūyaḥ prahāriṇaḥ
tsarumārgān yathoddiṣṭāṃś ceruḥ sarvāsu bhūmiṣu |
29 | lāghavaṃ sauṣṭhavaṃ śobhāṃ sthiratvaṃ dṛḍhamuṣṭitām
dadṛśus tatra sarveṣāṃ prayoge khaḍgacarmaṇām |
30 | atha tau nityasaṃhṛṣṭau suyodhanavṛkodarau
avatīrṇau gadāhastāv ekaśṛṅgāv ivācalau |
31 | baddhakakṣyau mahābāhū pauruṣe paryavasthitau
bṛṃhantau vāśitāhetoḥ samadāv iva kuñjarau |
32 | tau pradakṣiṇasavyāni maṇḍalāni mahābalau
ceratur nirmalagadau samadāv iva govṛṣau |
33 | viduro dhṛtarāṣṭrāya gāndhāryai pāṇḍavāraṇiḥ
nyavedayetāṃ tat sarvaṃ kumārāṇāṃ viceṣṭitam |