Book 1 Chapter 118 | |
1 | dhṛtarāṣṭra uvāca |
1 | pāṇḍor vidura sarvāṇi pretakāryāṇi kāraya
rājavad rājasiṃhasya mādryāś caiva viśeṣataḥ |
2 | paśūn vāsāṃsi ratnāni dhanāni vividhāni ca
pāṇḍoḥ prayaccha mādryāś ca yebhyo yāvac ca vāñchitam |
3 | yathā ca kuntī satkāraṃ kuryān mādryās tathā kuru
yathā na vāyur nādityaḥ paśyetāṃ tāṃ susaṃvṛtām |
4 | na śocyaḥ pāṇḍur anaghaḥ praśasyaḥ sa narādhipaḥ
yasya pañca sutā vīrā jātāḥ surasutopamāḥ |
5 | vaiśaṃpāyana uvāca |
5 | viduras taṃ tathety uktvā bhīṣmeṇa saha bhārata
pāṇḍuṃ saṃskārayām āsa deśe paramasaṃvṛte |
6 | tatas tu nagarāt tūrṇam ājyahomapuraskṛtāḥ
nirhṛtāḥ pāvakā dīptāḥ pāṇḍo rājapurohitaiḥ |
7 | athainam ārtavair gandhair mālyaiś ca vividhair varaiḥ
śibikāṃ samalaṃcakrur vāsasācchādya sarvaśaḥ |
8 | tāṃ tathā śobhitāṃ mālyair vāsobhiś ca mahādhanaiḥ
amātyā jñātayaś caiva suhṛdaś copatasthire |
9 | nṛsiṃhaṃ narayuktena paramālaṃkṛtena tam
avahan yānamukhyena saha mādryā susaṃvṛtam |
10 | pāṇḍureṇātapatreṇa cāmaravyajanena ca
sarvavāditranādaiś ca samalaṃcakrire tataḥ |
11 | ratnāni cāpy upādāya bahūni śataśo narāḥ
pradaduḥ kāṅkṣamāṇebhyaḥ pāṇḍos tatraurdhvadehikam |
12 | atha chatrāṇi śubhrāṇi pāṇḍurāṇi bṛhanti ca
ājahruḥ kauravasyārthe vāsāṃsi rucirāṇi ca |
13 | yājakaiḥ śuklavāsobhir hūyamānā hutāśanāḥ
agacchann agratas tasya dīpyamānāḥ svalaṃkṛtāḥ |
14 | brāhmaṇāḥ kṣatriyā vaiśyāḥ śūdrāś caiva sahasraśaḥ
rudantaḥ śokasaṃtaptā anujagmur narādhipam |
15 | ayam asmān apāhāya duḥkhe cādhāya śāśvate
kṛtvānāthān paro nāthaḥ kva yāsyati narādhipaḥ |
16 | krośantaḥ pāṇḍavāḥ sarve bhīṣmo vidura eva ca
ramaṇīye vanoddeśe gaṅgātīre same śubhe |
17 | nyāsayām āsur atha tāṃ śibikāṃ satyavādinaḥ
sabhāryasya nṛsiṃhasya pāṇḍor akliṣṭakarmaṇaḥ |
18 | tatas tasya śarīraṃ tat sarvagandhaniṣevitam
śucikālīyakādigdhaṃ mukhyasnānādhivāsitam paryaṣiñcaj jalenāśu śātakumbhamayair ghaṭaiḥ |
19 | candanena ca mukhyena śuklena samalepayan
kālāguruvimiśreṇa tathā tuṅgarasena ca |
20 | athainaṃ deśajaiḥ śuklair vāsobhiḥ samayojayan
ācchannaḥ sa tu vāsobhir jīvann iva nararṣabhaḥ śuśubhe puruṣavyāghro mahārhaśayanocitaḥ |
21 | yājakair abhyanujñātaṃ pretakarmaṇi niṣṭhitaiḥ
ghṛtāvasiktaṃ rājānaṃ saha mādryā svalaṃkṛtam |
22 | tuṅgapadmakamiśreṇa candanena sugandhinā
anyaiś ca vividhair gandhair analpaiḥ samadāhayan |
23 | tatas tayoḥ śarīre te dṛṣṭvā mohavaśaṃ gatā
hāhā putreti kausalyā papāta sahasā bhuvi |
24 | tāṃ prekṣya patitām ārtāṃ paurajānapado janaḥ
ruroda sasvanaṃ sarvo rājabhaktyā kṛpānvitaḥ |
25 | klāntānīvārtanādena sarvāṇi ca vicukruśuḥ
mānuṣaiḥ saha bhūtāni tiryagyonigatāny api |
26 | tathā bhīṣmaḥ śāṃtanavo viduraś ca mahāmatiḥ
sarvaśaḥ kauravāś caiva prāṇadan bhṛśaduḥkhitāḥ |
27 | tato bhīṣmo 'tha viduro rājā ca saha bandhubhiḥ
udakaṃ cakrire tasya sarvāś ca kuruyoṣitaḥ |
28 | kṛtodakāṃs tān ādāya pāṇḍavāñ śokakarśitān
sarvāḥ prakṛtayo rājañ śocantyaḥ paryavārayan |
29 | yathaiva pāṇḍavā bhūmau suṣupuḥ saha bāndhavaiḥ
tathaiva nāgarā rājañ śiśyire brāhmaṇādayaḥ |
30 | tad anānandam asvastham ākumāram ahṛṣṭavat
babhūva pāṇḍavaiḥ sārdhaṃ nagaraṃ dvādaśa kṣapāḥ |