Book 1 Chapter 117 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | pāṇḍor avabhṛthaṃ kṛtvā devakalpā maharṣayaḥ
tato mantram akurvanta te sametya tapasvinaḥ |
2 | hitvā rājyaṃ ca rāṣṭraṃ ca sa mahātmā mahātapāḥ
asmin sthāne tapas taptuṃ tāpasāñ śaraṇaṃ gataḥ |
3 | sa jātamātrān putrāṃś ca dārāṃś ca bhavatām iha
pradāyopanidhiṃ rājā pāṇḍuḥ svargam ito gataḥ |
4 | te parasparam āmantrya sarvabhūtahite ratāḥ
pāṇḍoḥ putrān puraskṛtya nagaraṃ nāgasāhvayam |
5 | udāramanasaḥ siddhā gamane cakrire manaḥ
bhīṣmāya pāṇḍavān dātuṃ dhṛtarāṣṭrāya caiva hi |
6 | tasminn eva kṣaṇe sarve tān ādāya pratasthire
pāṇḍor dārāṃś ca putrāṃś ca śarīraṃ caiva tāpasāḥ |
7 | sukhinī sā purā bhūtvā satataṃ putravatsalā
prapannā dīrgham adhvānaṃ saṃkṣiptaṃ tad amanyata |
8 | sā nadīrgheṇa kālena saṃprāptā kurujāṅgalam
vardhamānapuradvāram āsasāda yaśasvinī |
9 | taṃ cāraṇasahasrāṇāṃ munīnām āgamaṃ tadā
śrutvā nāgapure nṝṇāṃ vismayaḥ samajāyata |
10 | muhūrtodita āditye sarve dharmapuraskṛtāḥ
sadārās tāpasān draṣṭuṃ niryayuḥ puravāsinaḥ |
11 | strīsaṃghāḥ kṣatrasaṃghāś ca yānasaṃghān samāsthitāḥ
brāhmaṇaiḥ saha nirjagmur brāhmaṇānāṃ ca yoṣitaḥ |
12 | tathā viṭśūdrasaṃghānāṃ mahān vyatikaro 'bhavat
na kaś cid akarod īrṣyām abhavan dharmabuddhayaḥ |
13 | tathā bhīṣmaḥ śāṃtanavaḥ somadatto 'tha bāhlikaḥ
prajñācakṣuś ca rājarṣiḥ kṣattā ca viduraḥ svayam |
14 | sā ca satyavatī devī kausalyā ca yaśasvinī
rājadāraiḥ parivṛtā gāndhārī ca viniryayau |
15 | dhṛtarāṣṭrasya dāyādā duryodhanapurogamāḥ
bhūṣitā bhūṣaṇaiś citraiḥ śatasaṃkhyā viniryayuḥ |
16 | tān maharṣigaṇān sarvāñ śirobhir abhivādya ca
upopaviviśuḥ sarve kauravyāḥ sapurohitāḥ |
17 | tathaiva śirasā bhūmāv abhivādya praṇamya ca
upopaviviśuḥ sarve paurajānapadā api |
18 | tam akūjam ivājñāya janaughaṃ sarvaśas tadā
bhīṣmo rājyaṃ ca rāṣṭraṃ ca maharṣibhyo nyavedayat |
19 | teṣām atho vṛddhatamaḥ pratyutthāya jaṭājinī
maharṣimatam ājñāya maharṣir idam abravīt |
20 | yaḥ sa kauravyadāyādaḥ pāṇḍur nāma narādhipaḥ
kāmabhogān parityajya śataśṛṅgam ito gataḥ |
21 | brahmacaryavratasthasya tasya divyena hetunā
sākṣād dharmād ayaṃ putras tasya jāto yudhiṣṭhiraḥ |
22 | tathemaṃ balināṃ śreṣṭhaṃ tasya rājño mahātmanaḥ
mātariśvā dadau putraṃ bhīmaṃ nāma mahābalam |
23 | puruhūtād ayaṃ jajñe kuntyāṃ satyaparākramaḥ
yasya kīritr maheṣvāsān sarvān abhibhaviṣyati |
24 | yau tu mādrī maheṣvāsāv asūta kurusattamau
aśvibhyāṃ manujavyāghrāv imau tāv api tiṣṭhataḥ |
25 | caratā dharmanityena vanavāsaṃ yaśasvinā
eṣa paitāmaho vaṃśaḥ pāṇḍunā punar uddhṛtaḥ |
26 | putrāṇāṃ janma vṛddhiṃ ca vaidikādhyayanāni ca
paśyataḥ satataṃ pāṇḍoḥ śaśvat prītir avardhata |
27 | vartamānaḥ satāṃ vṛtte putralābham avāpya ca
pitṛlokaṃ gataḥ pāṇḍur itaḥ saptadaśe 'hani |
28 | taṃ citāgatam ājñāya vaiśvānaramukhe hutam
praviṣṭā pāvakaṃ mādrī hitvā jīvitam ātmanaḥ |
29 | sā gatā saha tenaiva patilokam anuvratā
tasyās tasya ca yat kāryaṃ kriyatāṃ tadanantaram |
30 | ime tayoḥ śarīre dve sutāś ceme tayor varāḥ
kriyābhir anugṛhyantāṃ saha mātrā paraṃtapāḥ |
31 | pretakārye ca nirvṛtte pitṛmedhaṃ mahāyaśāḥ
labhatāṃ sarvadharmajñaḥ pāṇḍuḥ kurukulodvahaḥ |
32 | evam uktvā kurūn sarvān kurūṇām eva paśyatām
kṣaṇenāntarhitāḥ sarve cāraṇā guhyakaiḥ saha |
33 | gandharvanagarākāraṃ tatraivāntarhitaṃ punaḥ
ṛṣisiddhagaṇaṃ dṛṣṭvā vismayaṃ te paraṃ yayuḥ |