Book 1 Chapter 116 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | darśanīyāṃs tataḥ putrān pāṇḍuḥ pañca mahāvane
tān paśyan parvate reme svabāhubalapālitān |
2 | supuṣpitavane kāle kadā cin madhumādhave
bhūtasaṃmohane rājā sabhāryo vyacarad vanam |
3 | palāśais tilakaiś cūtaiś campakaiḥ pāribhadrakaiḥ
anyaiś ca bahubhir vṛkṣaiḥ phalapuṣpasamṛddhibhiḥ |
4 | jalasthānaiś ca vividhaiḥ padminībhiś ca śobhitam
pāṇḍor vanaṃ tu saṃprekṣya prajajñe hṛdi manmathaḥ |
5 | prahṛṣṭamanasaṃ tatra viharantaṃ yathāmaram
taṃ mādry anujagāmaikā vasanaṃ bibhratī śubham |
6 | samīkṣamāṇaḥ sa tu tāṃ vayaḥsthāṃ tanuvāsasam
tasya kāmaḥ pravavṛdhe gahane 'gnir ivotthitaḥ |
7 | rahasy ātmasamāṃ dṛṣṭvā rājā rājīvalocanām
na śaśāka niyantuṃ taṃ kāmaṃ kāmabalātkṛtaḥ |
8 | tata enāṃ balād rājā nijagrāha rahogatām
vāryamāṇas tayā devyā visphurantyā yathābalam |
9 | sa tu kāmaparītātmā taṃ śāpaṃ nānvabudhyata
mādrīṃ maithunadharmeṇa gacchamāno balād iva |
10 | jīvitāntāya kauravyo manmathasya vaśaṃ gataḥ
śāpajaṃ bhayam utsṛjya jagāmaiva balāt priyām |
11 | tasya kāmātmano buddhiḥ sākṣāt kālena mohitā
saṃpramathyendriyagrāmaṃ pranaṣṭā saha cetasā |
12 | sa tayā saha saṃgamya bhāryayā kurunandana
pāṇḍuḥ paramadharmātmā yuyuje kāladharmaṇā |
13 | tato mādrī samāliṅgya rājānaṃ gatacetasam
mumoca duḥkhajaṃ śabdaṃ punaḥ punar atīva ha |
14 | saha putrais tataḥ kuntī mādrīputrau ca pāṇḍavau
ājagmuḥ sahitās tatra yatra rājā tathāgataḥ |
15 | tato mādry abravīd rājann ārtā kuntīm idaṃ vacaḥ
ekaiva tvam ihāgaccha tiṣṭhantv atraiva dārakāḥ |
16 | tac chrutvā vacanaṃ tasyās tatraivāvārya dārakān
hatāham iti vikruśya sahasopajagāma ha |
17 | dṛṣṭvā pāṇḍuṃ ca mādrīṃ ca śayānau dharaṇītale
kuntī śokaparītāṅgī vilalāpa suduḥkhitā |
18 | rakṣyamāṇo mayā nityaṃ vīraḥ satatam ātmavān
kathaṃ tvam abhyatikrāntaḥ śāpaṃ jānan vanaukasaḥ |
19 | nanu nāma tvayā mādri rakṣitavyo janādhipaḥ
sā kathaṃ lobhitavatī vijane tvaṃ narādhipam |
20 | kathaṃ dīnasya satataṃ tvām āsādya rahogatām
taṃ vicintayataḥ śāpaṃ praharṣaḥ samajāyata |
21 | dhanyā tvam asi bāhlīki matto bhāgyatarā tathā
dṛṣṭavaty asi yad vaktraṃ prahṛṣṭasya mahīpateḥ |
22 | mādry uvāca |
22 | vilobhyamānena mayā vāryamāṇena cāsakṛt
ātmā na vārito 'nena satyaṃ diṣṭaṃ cikīrṣuṇā |
23 | kunty uvāca |
23 | ahaṃ jyeṣṭhā dharmapatnī jyeṣṭhaṃ dharmaphalaṃ mama
avaśyaṃ bhāvino bhāvān mā māṃ mādri nivartaya |
24 | anveṣyāmīha bhartāram ahaṃ pretavaśaṃ gatam
uttiṣṭha tvaṃ visṛjyainam imān rakṣasva dārakān |
25 | mādry uvāca |
25 | aham evānuyāsyāmi bhartāram apalāyinam
na hi tṛptāsmi kāmānāṃ taj jyeṣṭhā anumanyatām |
26 | māṃ cābhigamya kṣīṇo 'yaṃ kāmād bharatasattamaḥ
tam ucchindyām asya kāmaṃ kathaṃ nu yamasādane |
27 | na cāpy ahaṃ vartayantī nirviśeṣaṃ suteṣu te
vṛttim ārye cariṣyāmi spṛśed enas tathā hi mām |
28 | tasmān me sutayoḥ kunti vartitavyaṃ svaputravat
māṃ hi kāmayamāno 'yaṃ rājā pretavaśaṃ gataḥ |
29 | rājñaḥ śarīreṇa saha mamāpīdaṃ kalevaram
dagdhavyaṃ supraticchannam etad ārye priyaṃ kuru |
30 | dārakeṣv apramattā ca bhavethāś ca hitā mama
ato 'nyan na prapaśyāmi saṃdeṣṭavyaṃ hi kiṃ cana |
31 | vaiśaṃpāyana uvāca |
31 | ity uktvā taṃ citāgnisthaṃ dharmapatnī nararṣabham
madrarājātmajā tūrṇam anvārohad yaśasvinī |