Book 1 Chapter 114 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | saṃvatsarāhite garbhe gāndhāryā janamejaya
āhvayām āsa vai kuntī garbhārthaṃ dharmam acyutam |
2 | sā baliṃ tvaritā devī dharmāyopajahāra ha
jajāpa japyaṃ vidhivad dattaṃ durvāsasā purā |
3 | saṃgamya sā tu dharmeṇa yogamūrtidhareṇa vai
lebhe putraṃ varārohā sarvaprāṇabhṛtāṃ varam |
4 | aindre candrasamāyukte muhūrte 'bhijite 'ṣṭame
divā madhyagate sūrye tithau puṇye 'bhipūjite |
5 | samṛddhayaśasaṃ kuntī suṣāva samaye sutam
jātamātre sute tasmin vāg uvācāśarīriṇī |
6 | eṣa dharmabhṛtāṃ śreṣṭho bhaviṣyati na saṃśayaḥ
yudhiṣṭhira iti khyātaḥ pāṇḍoḥ prathamajaḥ sutaḥ |
7 | bhavitā prathito rājā triṣu lokeṣu viśrutaḥ
yaśasā tejasā caiva vṛttena ca samanvitaḥ |
8 | dhārmikaṃ taṃ sutaṃ labdhvā pāṇḍus tāṃ punar abravīt
prāhuḥ kṣatraṃ balajyeṣṭhaṃ balajyeṣṭhaṃ sutaṃ vṛṇu |
9 | tatas tathoktā patyā tu vāyum evājuhāva sā
tasmāj jajñe mahābāhur bhīmo bhīmaparākramaḥ |
10 | tam apy atibalaṃ jātaṃ vāg abhyavadad acyutam
sarveṣāṃ balināṃ śreṣṭho jāto 'yam iti bhārata |
11 | idam atyadbhutaṃ cāsīj jātamātre vṛkodare
yad aṅkāt patito mātuḥ śilāṃ gātrair acūrṇayat |
12 | kuntī vyāghrabhayodvignā sahasotpatitā kila
nānvabudhyata saṃsuptam utsaṅge sve vṛkodaram |
13 | tataḥ sa vajrasaṃghātaḥ kumāro 'bhyapatad girau
patatā tena śatadhā śilā gātrair vicūrṇitā tāṃ śilāṃ cūrṇitāṃ dṛṣṭvā pāṇḍur vismayam āgamat |
14 | yasminn ahani bhīmas tu jajñe bharatasattama
duryodhano 'pi tatraiva prajajñe vasudhādhipa |
15 | jāte vṛkodare pāṇḍur idaṃ bhūyo 'nvacintayat
kathaṃ nu me varaḥ putro lokaśreṣṭho bhaved iti |
16 | daive puruṣakāre ca loko 'yaṃ hi pratiṣṭhitaḥ
tatra daivaṃ tu vidhinā kālayuktena labhyate |
17 | indro hi rājā devānāṃ pradhāna iti naḥ śrutam
aprameyabalotsāho vīryavān amitadyutiḥ |
18 | taṃ toṣayitvā tapasā putraṃ lapsye mahābalam
yaṃ dāsyati sa me putraṃ sa varīyān bhaviṣyati karmaṇā manasā vācā tasmāt tapsye mahat tapaḥ |
19 | tataḥ pāṇḍur mahātejā mantrayitvā maharṣibhiḥ
dideśa kuntyāḥ kauravyo vrataṃ sāṃvatsaraṃ śubham |
20 | ātmanā ca mahābāhur ekapādasthito 'bhavat
ugraṃ sa tapa ātasthe parameṇa samādhinā |
21 | ārirādhayiṣur devaṃ tridaśānāṃ tam īśvaram
sūryeṇa saha dharmātmā paryavartata bhārata |
22 | taṃ tu kālena mahatā vāsavaḥ pratyabhāṣata
putraṃ tava pradāsyāmi triṣu lokeṣu viśrutam |
23 | devānāṃ brāhmaṇānāṃ ca suhṛdāṃ cārthasādhakam
sutaṃ te 'gryaṃ pradāsyāmi sarvāmitravināśanam |
24 | ity uktaḥ kauravo rājā vāsavena mahātmanā
uvāca kuntīṃ dharmātmā devarājavacaḥ smaran |
25 | nītimantaṃ mahātmānam ādityasamatejasam
durādharṣaṃ kriyāvantam atīvādbhutadarśanam |
26 | putraṃ janaya suśroṇi dhāma kṣatriyatejasām
labdhaḥ prasādo devendrāt tam āhvaya śucismite |
27 | evam uktā tataḥ śakram ājuhāva yaśasvinī
athājagāma devendro janayām āsa cārjunam |
28 | jātamātre kumāre tu vāg uvācāśarīriṇī
mahāgambhīranirghoṣā nabho nādayatī tadā |
29 | kārtavīryasamaḥ kunti śibitulyaparākramaḥ
eṣa śakra ivājeyo yaśas te prathayiṣyati |
30 | adityā viṣṇunā prītir yathābhūd abhivardhitā
tathā viṣṇusamaḥ prītiṃ vardhayiṣyati te 'rjunaḥ |
31 | eṣa madrān vaśe kṛtvā kurūṃś ca saha kekayaiḥ
cedikāśikarūṣāṃś ca kurulakṣma sudhāsyati |
32 | etasya bhujavīryeṇa khāṇḍave havyavāhanaḥ
medasā sarvabhūtānāṃ tṛptiṃ yāsyati vai parām |
33 | grāmaṇīś ca mahīpālān eṣa jitvā mahābalaḥ
bhrātṛbhiḥ sahito vīras trīn medhān āhariṣyati |
34 | jāmadagnyasamaḥ kunti viṣṇutulyaparākramaḥ
eṣa vīryavatāṃ śreṣṭho bhaviṣyaty aparājitaḥ |
35 | tathā divyāni cāstrāṇi nikhilāny āhariṣyati
vipranaṣṭāṃ śriyaṃ cāyam āhartā puruṣarṣabhaḥ |
36 | etām atyadbhutāṃ vācaṃ kuntīputrasya sūtake
uktavān vāyur ākāśe kuntī śuśrāva cāsya tām |
37 | vācam uccāritām uccais tāṃ niśamya tapasvinām
babhūva paramo harṣaḥ śataśṛṅganivāsinām |
38 | tathā devaṛṣīṇāṃ ca sendrāṇāṃ ca divaukasām
ākāśe dundubhīnāṃ ca babhūva tumulaḥ svanaḥ |
39 | udatiṣṭhan mahāghoṣaḥ puṣpavṛṣṭibhir āvṛtaḥ
samavetya ca devānāṃ gaṇāḥ pārtham apūjayan |
40 | kādraveyā vainateyā gandharvāpsarasas tathā
prajānāṃ patayaḥ sarve sapta caiva maharṣayaḥ |
41 | bharadvājaḥ kaśyapo gautamaś ca; viśvāmitro jamadagnir vasiṣṭhaḥ
yaś codito bhāskare 'bhūt pranaṣṭe; so 'py atrātrir bhagavān ājagāma |
42 | marīcir aṅgirāś caiva pulastyaḥ pulahaḥ kratuḥ
dakṣaḥ prajāpatiś caiva gandharvāpsarasas tathā |
43 | divyamālyāmbaradharāḥ sarvālaṃkārabhūṣitāḥ
upagāyanti bībhatsum upanṛtyanti cāpsarāḥ gandharvaiḥ sahitaḥ śrīmān prāgāyata ca tumburuḥ |
44 | bhīmasenograsenau ca ūrṇāyur anaghas tathā
gopatir dhṛtarāṣṭraś ca sūryavarcāś ca saptamaḥ |
45 | yugapas tṛṇapaḥ kārṣṇir nandiś citrarathas tathā
trayodaśaḥ śāliśirāḥ parjanyaś ca caturdaśaḥ |
46 | kaliḥ pañcadaśaś cātra nāradaś caiva ṣoḍaśaḥ
sad vā bṛhad vā bṛhakaḥ karālaś ca mahāyaśāḥ |
47 | brahmacārī bahuguṇaḥ suparṇaś ceti viśrutaḥ
viśvāvasur bhumanyuś ca sucandro daśamas tathā |
48 | gītamādhuryasaṃpannau vikhyātau ca hahāhuhū
ity ete devagandharvā jagus tatra nararṣabham |
49 | tathaivāpsaraso hṛṣṭāḥ sarvālaṃkārabhūṣitāḥ
nanṛtur vai mahābhāgā jaguś cāyatalocanāḥ |
50 | anūnā cānavadyā ca priyamukhyā guṇāvarā
adrikā ca tathā sācī miśrakeśī alambusā |
51 | marīciḥ śicukā caiva vidyutparṇā tilottamā
agnikā lakṣaṇā kṣemā devī rambhā manoramā |
52 | asitā ca subāhuś ca supriyā suvapus tathā
puṇḍarīkā sugandhā ca surathā ca pramāthinī |
53 | kāmyā śāradvatī caiva nanṛtus tatra saṃghaśaḥ
menakā sahajanyā ca parṇikā puñjikasthalā |
54 | kratusthalā ghṛtācī ca viśvācī pūrvacitty api
umlocety abhivikhyātā pramloceti ca tā daśa urvaśy ekādaśīty etā jagur āyatalocanāḥ |
55 | dhātāryamā ca mitraś ca varuṇo 'ṃśo bhagas tathā
indro vivasvān pūṣā ca tvaṣṭā ca savitā tathā |
56 | parjanyaś caiva viṣṇuś ca ādityāḥ pāvakārciṣaḥ
mahimānaṃ pāṇḍavasya vardhayanto 'mbare sthitāḥ |
57 | mṛgavyādhaś ca śarvaś ca nirṛtiś ca mahāyaśāḥ
ajaikapād ahirbudhnyaḥ pinākī ca paraṃtapaḥ |
58 | dahano 'theśvaraś caiva kapālī ca viśāṃ pate
sthāṇur bhavaś ca bhagavān rudrās tatrāvatasthire |
59 | aśvinau vasavaś cāṣṭau marutaś ca mahābalāḥ
viśvedevās tathā sādhyās tatrāsan parisaṃsthitāḥ |
60 | karkoṭako 'tha śeṣaś ca vāsukiś ca bhujaṃgamaḥ
kacchapaś cāpakuṇḍaś ca takṣakaś ca mahoragaḥ |
61 | āyayus tejasā yuktā mahākrodhā mahābalāḥ
ete cānye ca bahavas tatra nāgā vyavasthitāḥ |
62 | tārkṣyaś cāriṣṭanemiś ca garuḍaś cāsitadhvajaḥ
aruṇaś cāruṇiś caiva vainateyā vyavasthitāḥ |
63 | tad dṛṣṭvā mahad āścaryaṃ vismitā munisattamāḥ
adhikāṃ sma tato vṛttim avartan pāṇḍavān prati |
64 | pāṇḍus tu punar evaināṃ putralobhān mahāyaśāḥ
prāhiṇod darśanīyāṅgīṃ kuntī tv enam athābravīt |
65 | nātaś caturthaṃ prasavam āpatsv api vadanty uta
ataḥ paraṃ cāriṇī syāt pañcame bandhakī bhavet |
66 | sa tvaṃ vidvan dharmam imaṃ buddhigamyaṃ kathaṃ nu mām
apatyārthaṃ samutkramya pramādād iva bhāṣase |