Book 1 Chapter 109
1	janamejaya uvāca
1	kathito dhārtarāṣṭrāṇām ārṣaḥ saṃbhava uttamaḥ amānuṣo mānuṣāṇāṃ bhavatā brahmavittama
2	nāmadheyāni cāpy eṣāṃ kathyamānāni bhāgaśaḥ tvattaḥ śrutāni me brahman pāṇḍavānāṃ tu kīrtaya
3	te hi sarve mahātmāno devarājaparākramāḥ tvayaivāṃśāvataraṇe devabhāgāḥ prakīrtitāḥ
4	tasmād icchāmy ahaṃ śrotum atimānuṣakarmaṇām teṣām ājananaṃ sarvaṃ vaiśaṃpāyana kīrtaya
5	vaiśaṃpāyana uvāca
5	rājā pāṇḍur mahāraṇye mṛgavyālaniṣevite vane maithunakālasthaṃ dadarśa mṛgayūthapam
6	tatas tāṃ ca mṛgīṃ taṃ ca rukmapuṅkhaiḥ supatribhiḥ nirbibheda śarais tīkṣṇaiḥ pāṇḍuḥ pañcabhir āśugaiḥ
7	sa ca rājan mahātejā ṛṣiputras tapodhanaḥ bhāryayā saha tejasvī mṛgarūpeṇa saṃgataḥ
8	saṃsaktas tu tayā mṛgyā mānuṣīm īrayan giram kṣaṇena patito bhūmau vilalāpākulendriyaḥ
9	mṛga uvāca
9	kāmamanyuparītāpi buddhyaṅgarahitāpi ca varjayanti nṛśaṃsāni pāpeṣv abhiratā narāḥ
10	na vidhiṃ grasate prajñā prajñāṃ tu grasate vidhiḥ vidhiparyāgatān arthān prajñā na pratipadyate
11	śaśvaddharmātmanāṃ mukhye kule jātasya bhārata kāmalobhābhibhūtasya kathaṃ te calitā matiḥ
12	pāṇḍur uvāca
12	śatrūṇāṃ yā vadhe vṛttiḥ sā mṛgāṇāṃ vadhe smṛtā rājñāṃ mṛga na māṃ mohāt tvaṃ garhayitum arhasi
13	acchadmanāmāyayā ca mṛgāṇāṃ vadha iṣyate sa eva dharmo rājñāṃ tu tad vidvān kiṃ nu garhase
14	agastyaḥ satram āsīnaś cacāra mṛgayām ṛṣiḥ āraṇyān sarvadaivatyān mṛgān prokṣya mahāvane
15	pramāṇadṛṣṭadharmeṇa katham asmān vigarhase agastyasyābhicāreṇa yuṣmākaṃ vai vapā hutā
16	mṛga uvāca
16	na ripūn vai samuddiśya vimuñcanti purā śarān randhra eṣāṃ viśeṣeṇa vadhakālaḥ praśasyate
17	pāṇḍur uvāca
17	pramattam apramattaṃ vā vivṛtaṃ ghnanti caujasā upāyair iṣubhis tīkṣṇaiḥ kasmān mṛga vigarhase
18	mṛga uvāca
18	nāhaṃ ghnantaṃ mṛgān rājan vigarhe ātmakāraṇāt maithunaṃ tu pratīkṣyaṃ me syāt tvayehānṛśaṃsataḥ
19	sarvabhūtahite kāle sarvabhūtepsite tathā ko hi vidvān mṛgaṃ hanyāc carantaṃ maithunaṃ vane puruṣārthaphalaṃ kāntaṃ yat tvayā vitathaṃ kṛtam
20	pauravāṇām ṛṣīṇāṃ ca teṣām akliṣṭakarmaṇām vaṃśe jātasya kauravya nānurūpam idaṃ tava
21	nṛśaṃsaṃ karma sumahat sarvalokavigarhitam asvargyam ayaśasyaṃ ca adharmiṣṭhaṃ ca bhārata
22	strībhogānāṃ viśeṣajñaḥ śāstradharmārthatattvavit nārhas tvaṃ surasaṃkāśa kartum asvargyam īdṛśam
23	tvayā nṛśaṃsakartāraḥ pāpācārāś ca mānavāḥ nigrāhyāḥ pārthivaśreṣṭha trivargaparivarjitāḥ
24	kiṃ kṛtaṃ te naraśreṣṭha nighnato mām anāgasam muniṃ mūlaphalāhāraṃ mṛgaveṣadharaṃ nṛpa vasamānam araṇyeṣu nityaṃ śamaparāyaṇam
25	tvayāhaṃ hiṃsito yasmāt tasmāt tvām apy asaṃśayam dvayor nṛśaṃsakartāram avaśaṃ kāmamohitam jīvitāntakaro bhāva evam evāgamiṣyati
26	ahaṃ hi kiṃdamo nāma tapasāpratimo muniḥ vyapatrapan manuṣyāṇāṃ mṛgyāṃ maithunam ācaram
27	mṛgo bhūtvā mṛgaiḥ sārdhaṃ carāmi gahane vane na tu te brahmahatyeyaṃ bhaviṣyaty avijānataḥ mṛgarūpadharaṃ hatvā mām evaṃ kāmamohitam
28	asya tu tvaṃ phalaṃ mūḍha prāpsyasīdṛśam eva hi priyayā saha saṃvāsaṃ prāpya kāmavimohitaḥ tvam apy asyām avasthāyāṃ pretalokaṃ gamiṣyasi
29	antakāle ca saṃvāsaṃ yayā gantāsi kāntayā pretarājavaśaṃ prāptaṃ sarvabhūtaduratyayam bhaktyā matimatāṃ śreṣṭha saiva tvām anuyāsyati
30	vartamānaḥ sukhe duḥkhaṃ yathāhaṃ prāpitas tvayā tathā sukhaṃ tvāṃ saṃprāptaṃ duḥkham abhyāgamiṣyati
31	vaiśaṃpāyana uvāca
31	evam uktvā suduḥkhārto jīvitāt sa vyayujyata mṛgaḥ pāṇḍuś ca śokārtaḥ kṣaṇena samapadyata