Book 1 Chapter 102 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | teṣu triṣu kumāreṣu jāteṣu kurujāṅgalam
kuravo 'tha kurukṣetraṃ trayam etad avardhata |
2 | ūrdhvasasyābhavad bhūmiḥ sasyāni phalavanti ca
yathartuvarṣī parjanyo bahupuṣpaphalā drumāḥ |
3 | vāhanāni prahṛṣṭāni muditā mṛgapakṣiṇaḥ
gandhavanti ca mālyāni rasavanti phalāni ca |
4 | vaṇigbhiś cāvakīryanta nagarāṇy atha śilpibhiḥ
śūrāś ca kṛtavidyāś ca santaś ca sukhino 'bhavan |
5 | nābhavan dasyavaḥ ke cin nādharmarucayo janāḥ
pradeśeṣv api rāṣṭrāṇāṃ kṛtaṃ yugam avartata |
6 | dānakriyādharmaśīlā yajñavrataparāyaṇāḥ
anyonyaprītisaṃyuktā vyavardhanta prajās tadā |
7 | mānakrodhavihīnāś ca janā lobhavivarjitāḥ
anyonyam abhyavardhanta dharmottaram avartata |
8 | tan mahodadhivat pūrṇaṃ nagaraṃ vai vyarocata
dvāratoraṇaniryūhair yuktam abhracayopamaiḥ prāsādaśatasaṃbādhaṃ mahendrapurasaṃnibham |
9 | nadīṣu vanakhaṇḍeṣu vāpīpalvalasānuṣu
kānaneṣu ca ramyeṣu vijahrur muditā janāḥ |
10 | uttaraiḥ kurubhiḥ sārdhaṃ dakṣiṇāḥ kuravas tadā
vispardhamānā vyacaraṃs tathā siddharṣicāraṇaiḥ nābhavat kṛpaṇaḥ kaś cin nābhavan vidhavāḥ striyaḥ |
11 | tasmiñ janapade ramye bahavaḥ kurubhiḥ kṛtāḥ
kūpārāmasabhāvāpyo brāhmaṇāvasathās tathā bhīṣmeṇa śāstrato rājan sarvataḥ parirakṣite |
12 | babhūva ramaṇīyaś ca caityayūpaśatāṅkitaḥ
sa deśaḥ pararāṣṭrāṇi pratigṛhyābhivardhitaḥ bhīṣmeṇa vihitaṃ rāṣṭre dharmacakram avartata |
13 | kriyamāṇeṣu kṛtyeṣu kumārāṇāṃ mahātmanām
paurajānapadāḥ sarve babhūvuḥ satatotsavāḥ |
14 | gṛheṣu kurumukhyānāṃ paurāṇāṃ ca narādhipa
dīyatāṃ bhujyatāṃ ceti vāco 'śrūyanta sarvaśaḥ |
15 | dhṛtarāṣṭraś ca pāṇḍuś ca viduraś ca mahāmatiḥ
janmaprabhṛti bhīṣmeṇa putravat paripālitāḥ |
16 | saṃskāraiḥ saṃskṛtās te tu vratādhyayanasaṃyutāḥ
śramavyāyāmakuśalāḥ samapadyanta yauvanam |
17 | dhanurvede 'śvapṛṣṭhe ca gadāyuddhe 'sicarmaṇi
tathaiva gajaśikṣāyāṃ nītiśāstre ca pāragāḥ |
18 | itihāsapurāṇeṣu nānāśikṣāsu cābhibho
vedavedāṅgatattvajñāḥ sarvatra kṛtaniśramāḥ |
19 | pāṇḍur dhanuṣi vikrānto narebhyo 'bhyadhiko 'bhavat
aty anyān balavān āsīd dhṛtarāṣṭro mahīpatiḥ |
20 | triṣu lokeṣu na tv āsīt kaś cid vidurasaṃmitaḥ
dharmanityas tato rājan dharme ca paramaṃ gataḥ |
21 | pranaṣṭaṃ śaṃtanor vaṃśaṃ samīkṣya punar uddhṛtam
tato nirvacanaṃ loke sarvarāṣṭreṣv avartata |
22 | vīrasūnāṃ kāśisute deśānāṃ kurujāṅgalam
sarvadharmavidāṃ bhīṣmaḥ purāṇāṃ gajasāhvayam |
23 | dhṛtarāṣṭras tv acakṣuṣṭvād rājyaṃ na pratyapadyata
karaṇatvāc ca viduraḥ pāṇḍur āsīn mahīpatiḥ |