Book 1 Chapter 96
1	vaiśaṃpāyana uvāca
1	hate citrāṅgade bhīṣmo bāle bhrātari cānagha pālayām āsa tad rājyaṃ satyavatyā mate sthitaḥ
2	saṃprāptayauvanaṃ paśyan bhrātaraṃ dhīmatāṃ varam bhīṣmo vicitravīryasya vivāhāyākaron matim
3	atha kāśipater bhīṣmaḥ kanyās tisro 'psaraḥsamāḥ śuśrāva sahitā rājan vṛṇvatīr vai svayaṃ varam
4	tataḥ sa rathināṃ śreṣṭho rathenaikena varmabhṛt jagāmānumate mātuḥ purīṃ vārāṇasīṃ prati
5	tatra rājñaḥ samuditān sarvataḥ samupāgatān dadarśa kanyās tāś caiva bhīṣmaḥ śaṃtanunandanaḥ
6	kīrtyamāneṣu rājñāṃ tu nāmasv atha sahasraśaḥ bhīṣmaḥ svayaṃ tadā rājan varayām āsa tāḥ prabhuḥ
7	uvāca ca mahīpālān rājañ jaladaniḥsvanaḥ ratham āropya tāḥ kanyā bhīṣmaḥ praharatāṃ varaḥ
8	āhūya dānaṃ kanyānāṃ guṇavadbhyaḥ smṛtaṃ budhaiḥ alaṃkṛtya yathāśakti pradāya ca dhanāny api
9	prayacchanty apare kanyāṃ mithunena gavām api vittena kathitenānye balenānye 'numānya ca
10	pramattām upayānty anye svayam anye ca vindate aṣṭamaṃ tam atho vitta vivāhaṃ kavibhiḥ smṛtam
11	svayaṃvaraṃ tu rājanyāḥ praśaṃsanty upayānti ca pramathya tu hṛtām āhur jyāyasīṃ dharmavādinaḥ
12	tā imāḥ pṛthivīpālā jihīrṣāmi balād itaḥ te yatadhvaṃ paraṃ śaktyā vijayāyetarāya vā sthito 'haṃ pṛthivīpālā yuddhāya kṛtaniścayaḥ
13	evam uktvā mahīpālān kāśirājaṃ ca vīryavān sarvāḥ kanyāḥ sa kauravyo ratham āropayat svakam āmantrya ca sa tān prāyāc chīghraṃ kanyāḥ pragṛhya tāḥ
14	tatas te pārthivāḥ sarve samutpetur amarṣitāḥ saṃspṛśantaḥ svakān bāhūn daśanto daśanacchadān
15	teṣām ābharaṇāny āśu tvaritānāṃ vimuñcatām āmuñcatāṃ ca varmāṇi saṃbhramaḥ sumahān abhūt
16	tārāṇām iva saṃpāto babhūva janamejaya bhūṣaṇānāṃ ca śubhrāṇāṃ kavacānāṃ ca sarvaśaḥ
17	savarmabhir bhūṣaṇais te drāg bhrājadbhir itas tataḥ sakrodhāmarṣajihmabhrūsakaṣāyadṛśas tathā
18	sūtopakḷptān rucirān sadaśvodyatadhūrgatān rathān āsthāya te vīrāḥ sarvapraharaṇānvitāḥ prayāntam ekaṃ kauravyam anusasrur udāyudhāḥ
19	tataḥ samabhavad yuddhaṃ teṣāṃ tasya ca bhārata ekasya ca bahūnāṃ ca tumulaṃ lomaharṣaṇam
20	te tv iṣūn daśasāhasrāṃs tasmai yugapad ākṣipan aprāptāṃś caiva tān āśu bhīṣmaḥ sarvāṃs tadācchinat
21	tatas te pārthivāḥ sarve sarvataḥ parivārayan vavarṣuḥ śaravarṣeṇa varṣeṇevādrim ambudāḥ
22	sa tad bāṇamayaṃ varṣaṃ śarair āvārya sarvataḥ tataḥ sarvān mahīpālān pratyavidhyat tribhis tribhiḥ
23	tasyāti puruṣān anyāṃl lāghavaṃ rathacāriṇaḥ rakṣaṇaṃ cātmanaḥ saṃkhye śatravo 'py abhyapūjayan
24	tān vinirjitya tu raṇe sarvaśastraviśāradaḥ kanyābhiḥ sahitaḥ prāyād bhārato bhāratān prati
25	tatas taṃ pṛṣṭhato rājañ śālvarājo mahārathaḥ abhyāhanad ameyātmā bhīṣmaṃ śāṃtanavaṃ raṇe
26	vāraṇaṃ jaghane nighnan dantābhyām aparo yathā vāśitām anusaṃprāpto yūthapo balināṃ varaḥ
27	strīkāma tiṣṭha tiṣṭheti bhīṣmam āha sa pārthivaḥ śālvarājo mahābāhur amarṣeṇābhicoditaḥ
28	tataḥ sa puruṣavyāghro bhīṣmaḥ parabalārdanaḥ tadvākyākulitaḥ krodhād vidhūmo 'gnir iva jvalan
29	kṣatradharmaṃ samāsthāya vyapetabhayasaṃbhramaḥ nivartayām āsa rathaṃ śālvaṃ prati mahārathaḥ
30	nivartamānaṃ taṃ dṛṣṭvā rājānaḥ sarva eva te prekṣakāḥ samapadyanta bhīṣmaśālvasamāgame
31	tau vṛṣāv iva nardantau balinau vāśitāntare anyonyam abhivartetāṃ balavikramaśālinau
32	tato bhīṣmaṃ śāṃtanavaṃ śaraiḥ śatasahasraśaḥ śālvarājo naraśreṣṭhaḥ samavākirad āśugaiḥ
33	pūrvam abhyarditaṃ dṛṣṭvā bhīṣmaṃ śālvena te nṛpāḥ vismitāḥ samapadyanta sādhu sādhv iti cābruvan
34	lāghavaṃ tasya te dṛṣṭvā saṃyuge sarvapārthivāḥ apūjayanta saṃhṛṣṭā vāgbhiḥ śālvaṃ narādhipāḥ
35	kṣatriyāṇāṃ tadā vācaḥ śrutvā parapuraṃjayaḥ kruddhaḥ śāṃtanavo bhīṣmas tiṣṭha tiṣṭhety abhāṣata
36	sārathiṃ cābravīt kruddho yāhi yatraiṣa pārthivaḥ yāvad enaṃ nihanmy adya bhujaṃgam iva pakṣirāṭ
37	tato 'straṃ vāruṇaṃ samyag yojayām āsa kauravaḥ tenāśvāṃś caturo 'mṛdnāc chālvarājño narādhipa
38	astrair astrāṇi saṃvārya śālvarājñaḥ sa kauravaḥ bhīṣmo nṛpatiśārdūla nyavadhīt tasya sārathim astreṇa cāpy athaikena nyavadhīt turagottamān
39	kanyāhetor naraśreṣṭha bhīṣmaḥ śāṃtanavas tadā jitvā visarjayām āsa jīvantaṃ nṛpasattamam tataḥ śālvaḥ svanagaraṃ prayayau bharatarṣabha
40	rājāno ye ca tatrāsan svayaṃvaradidṛkṣavaḥ svāny eva te 'pi rāṣṭrāṇi jagmuḥ parapuraṃjaya
41	evaṃ vijitya tāḥ kanyā bhīṣmaḥ praharatāṃ varaḥ prayayau hāstinapuraṃ yatra rājā sa kauravaḥ
42	so 'cireṇaiva kālena atyakrāman narādhipa vanāni saritaś caiva śailāṃś ca vividhadrumān
43	akṣataḥ kṣapayitvārīn saṃkhye 'saṃkhyeyavikramaḥ ānayām āsa kāśyasya sutāḥ sāgaragāsutaḥ
44	snuṣā iva sa dharmātmā bhaginya iva cānujāḥ yathā duhitaraś caiva pratigṛhya yayau kurūn
45	tāḥ sarvā guṇasaṃpannā bhrātā bhrātre yavīyase bhīṣmo vicitravīryāya pradadau vikramāhṛtāḥ
46	satāṃ dharmeṇa dharmajñaḥ kṛtvā karmātimānuṣam bhrātur vicitravīryasya vivāhāyopacakrame satyavatyā saha mithaḥ kṛtvā niścayam ātmavān
47	vivāhaṃ kārayiṣyantaṃ bhīṣmaṃ kāśipateḥ sutā jyeṣṭhā tāsām idaṃ vākyam abravīd dha satī tadā
48	mayā saubhapatiḥ pūrvaṃ manasābhivṛtaḥ patiḥ tena cāsmi vṛtā pūrvam eṣa kāmaś ca me pituḥ
49	mayā varayitavyo 'bhūc chālvas tasmin svayaṃvare etad vijñāya dharmajña tatas tvaṃ dharmam ācara
50	evam uktas tayā bhīṣmaḥ kanyayā viprasaṃsadi cintām abhyagamad vīro yuktāṃ tasyaiva karmaṇaḥ
51	sa viniścitya dharmajño brāhmaṇair vedapāragaiḥ anujajñe tadā jyeṣṭām ambāṃ kāśipateḥ sutām
52	ambikāmbālike bhārye prādād bhrātre yavīyase bhīṣmo vicitravīryāya vidhidṛṣṭena karmaṇā
53	tayoḥ pāṇiṃ gṛhītvā sa rūpayauvanadarpitaḥ vicitravīryo dharmātmā kāmātmā samapadyata
54	te cāpi bṛhatī śyāme nīlakuñcitamūrdhaje raktatuṅganakhopete pīnaśroṇipayodhare
55	ātmanaḥ pratirūpo 'sau labdhaḥ patir iti sthite vicitravīryaṃ kalyāṇaṃ pūjayām āsatus tu te
56	sa cāśvirūpasadṛśo devasattvaparākramaḥ sarvāsām eva nārīṇāṃ cittapramathano 'bhavat
57	tābhyāṃ saha samāḥ sapta viharan pṛthivīpatiḥ vicitravīryas taruṇo yakṣmāṇaṃ samapadyata
58	suhṛdāṃ yatamānānām āptaiḥ saha cikitsakaiḥ jagāmāstam ivādityaḥ kauravyo yamasādanam
59	pretakāryāṇi sarvāṇi tasya samyag akārayat rājño vicitravīryasya satyavatyā mate sthitaḥ ṛtvigbhiḥ sahito bhīṣmaḥ sarvaiś ca kurupuṃgavaiḥ