Book 1 Chapter 84 | |
1 | yayātir uvāca |
1 | ahaṃ yayātir nahuṣasya putraḥ; pūroḥ pitā sarvabhūtāvamānāt
prabhraṃśitaḥ surasiddharṣilokāt; paricyutaḥ prapatāmy alpapuṇyaḥ |
2 | ahaṃ hi pūrvo vayasā bhavadbhyas; tenābhivādaṃ bhavatāṃ na prayuñje
yo vidyayā tapasā janmanā vā; vṛddhaḥ sa pūjyo bhavati dvijānām |
3 | aṣṭaka uvāca |
3 | avādīś ced vayasā yaḥ sa vṛddha; iti rājan nābhyavadaḥ kathaṃ cit
yo vai vidvān vayasā san sma vṛddhaḥ; sa eva pūjyo bhavati dvijānām |
4 | yayātir uvāca |
4 | pratikūlaṃ karmaṇāṃ pāpam āhus; tad vartate 'pravaṇe pāpalokyam
santo 'satāṃ nānuvartanti caitad; yathā ātmaiṣām anukūlavādī |
5 | abhūd dhanaṃ me vipulaṃ mahad vai; viceṣṭamāno nādhigantā tad asmi
evaṃ pradhāryātmahite niviṣṭo; yo vartate sa vijānāti jīvan |
6 | nānābhāvā bahavo jīvaloke; daivādhīnā naṣṭaceṣṭādhikārāḥ
tat tat prāpya na vihanyeta dhīro; diṣṭaṃ balīya iti matvātmabuddhyā |
7 | sukhaṃ hi jantur yadi vāpi duḥkhaṃ; daivādhīnaṃ vindati nātmaśaktyā
tasmād diṣṭaṃ balavan manyamāno; na saṃjvaren nāpi hṛṣyet kadā cit |
8 | duḥkhe na tapyen na sukhena hṛṣyet; samena varteta sadaiva dhīraḥ
diṣṭaṃ balīya iti manyamāno; na saṃjvaren nāpi hṛṣyet kadā cit |
9 | bhaye na muhyāmy aṣṭakāhaṃ kadā cit; saṃtāpo me mānaso nāsti kaś cit
dhātā yathā māṃ vidadhāti loke; dhruvaṃ tathāhaṃ bhaviteti matvā |
10 | saṃsvedajā aṇḍajā udbhidāś ca; sarīsṛpāḥ kṛmayo 'thāpsu matsyāḥ
tathāśmānas tṛṇakāṣṭhaṃ ca sarvaṃ; diṣṭakṣaye svāṃ prakṛtiṃ bhajante |
11 | anityatāṃ sukhaduḥkhasya buddhvā; kasmāt saṃtāpam aṣṭakāhaṃ bhajeyam
kiṃ kuryāṃ vai kiṃ ca kṛtvā na tapye; tasmāt saṃtāpaṃ varjayāmy apramattaḥ |
12 | aṣṭaka uvāca |
12 | ye ye lokāḥ pārthivendra pradhānās; tvayā bhuktā yaṃ ca kālaṃ yathā ca
tan me rājan brūhi sarvaṃ yathāvat; kṣetrajñavad bhāṣase tvaṃ hi dharmān |
13 | yayātir uvāca |
13 | rājāham āsam iha sārvabhaumas; tato lokān mahato ajayaṃ vai
tatrāvasaṃ varṣasahasramātraṃ; tato lokaṃ param asmy abhyupetaḥ |
14 | tataḥ purīṃ puruhūtasya ramyāṃ; sahasradvārāṃ śatayojanāyatām
adhyāvasaṃ varṣasahasramātraṃ; tato lokaṃ param asmy abhyupetaḥ |
15 | tato divyam ajaraṃ prāpya lokaṃ; prajāpater lokapater durāpam
tatrāvasaṃ varṣasahasramātraṃ; tato lokaṃ param asmy abhyupetaḥ |
16 | devasya devasya niveśane ca; vijitya lokān avasaṃ yatheṣṭam
saṃpūjyamānas tridaśaiḥ samastais; tulyaprabhāvadyutir īśvarāṇām |
17 | tathāvasaṃ nandane kāmarūpī; saṃvatsarāṇām ayutaṃ śatānām
sahāpsarobhir viharan puṇyagandhān; paśyan nagān puṣpitāṃś cārurūpān |
18 | tatrasthaṃ māṃ devasukheṣu saktaṃ; kāle 'tīte mahati tato 'timātram
dūto devānām abravīd ugrarūpo; dhvaṃsety uccais triḥ plutena svareṇa |
19 | etāvan me viditaṃ rājasiṃha; tato bhraṣṭo 'haṃ nandanāt kṣīṇapuṇyaḥ
vāco 'śrauṣaṃ cāntarikṣe surāṇām; anukrośāc chocatāṃ mānavendra |
20 | aho kaṣṭaṃ kṣīṇapuṇyo yayātiḥ; pataty asau puṇyakṛt puṇyakīrtiḥ
tān abruvaṃ patamānas tato 'haṃ; satāṃ madhye nipateyaṃ kathaṃ nu |
21 | tair ākhyātā bhavatāṃ yajñabhūmiḥ; samīkṣya caināṃ tvaritam upāgato 'smi
havirgandhaṃ deśikaṃ yajñabhūmer; dhūmāpāṅgaṃ pratigṛhya pratītaḥ |