 | Book 1 Chapter 80
|
| 1 | vaiśaṃpāyana uvāca
|
| 1 | pauraveṇātha vayasā yayātir nahuṣātmajaḥ
prītiyukto nṛpaśreṣṭhaś cacāra viṣayān priyān
|
| 2 | yathākāmaṃ yathotsāhaṃ yathākālaṃ yathāsukham
dharmāviruddhān rājendro yathārhati sa eva hi
|
| 3 | devān atarpayad yajñaiḥ śrāddhais tadvat pitṝn api
dīnān anugrahair iṣṭaiḥ kāmaiś ca dvijasattamān
|
| 4 | atithīn annapānaiś ca viśaś ca paripālanaiḥ
ānṛśaṃsyena śūdrāṃś ca dasyūn saṃnigraheṇa ca
|
| 5 | dharmeṇa ca prajāḥ sarvā yathāvad anurañjayan
yayātiḥ pālayām āsa sākṣād indra ivāparaḥ
|
| 6 | sa rājā siṃhavikrānto yuvā viṣayagocaraḥ
avirodhena dharmasya cacāra sukham uttamam
|
| 7 | sa saṃprāpya śubhān kāmāṃs tṛptaḥ khinnaś ca pārthivaḥ
kālaṃ varṣasahasrāntaṃ sasmāra manujādhipaḥ
|
| 8 | parisaṃkhyāya kālajñaḥ kalāḥ kāṣṭhāś ca vīryavān
pūrṇaṃ matvā tataḥ kālaṃ pūruṃ putram uvāca ha
|
| 9 | yathākāmaṃ yathotsāhaṃ yathākālam ariṃdama
sevitā viṣayāḥ putra yauvanena mayā tava
|
| 10 | pūro prīto 'smi bhadraṃ te gṛhāṇedaṃ svayauvanam
rājyaṃ caiva gṛhāṇedaṃ tvaṃ hi me priyakṛt sutaḥ
|
| 11 | pratipede jarāṃ rājā yayātir nāhuṣas tadā
yauvanaṃ pratipede ca pūruḥ svaṃ punar ātmanaḥ
|
| 12 | abhiṣektukāmaṃ nṛpatiṃ pūruṃ putraṃ kanīyasam
brāhmaṇapramukhā varṇā idaṃ vacanam abruvan
|
| 13 | kathaṃ śukrasya naptāraṃ devayānyāḥ sutaṃ prabho
jyeṣṭhaṃ yadum atikramya rājyaṃ pūroḥ pradāsyasi
|
| 14 | yadur jyeṣṭhas tava suto jātas tam anu turvasuḥ
śarmiṣṭhāyāḥ suto druhyus tato 'nuḥ pūrur eva ca
|
| 15 | kathaṃ jyeṣṭhān atikramya kanīyān rājyam arhati
etat saṃbodhayāmas tvāṃ dharmaṃ tvam anupālaya
|
| 16 | yayātir uvāca
|
| 16 | brāhmaṇapramukhā varṇāḥ sarve śṛṇvantu me vacaḥ
jyeṣṭhaṃ prati yathā rājyaṃ na deyaṃ me kathaṃ cana
|
| 17 | mama jyeṣṭhena yadunā niyogo nānupālitaḥ
pratikūlaḥ pitur yaś ca na sa putraḥ satāṃ mataḥ
|
| 18 | mātāpitror vacanakṛd dhitaḥ pathyaś ca yaḥ sutaḥ
sa putraḥ putravad yaś ca vartate pitṛmātṛṣu
|
| 19 | yadunāham avajñātas tathā turvasunāpi ca
druhyunā cānunā caiva mayy avajñā kṛtā bhṛśam
|
| 20 | pūruṇā me kṛtaṃ vākyaṃ mānitaś ca viśeṣataḥ
kanīyān mama dāyādo jarā yena dhṛtā mama
mama kāmaḥ sa ca kṛtaḥ pūruṇā putrarūpiṇā
|
| 21 | śukreṇa ca varo dattaḥ kāvyenośanasā svayam
putro yas tvānuvarteta sa rājā pṛthivīpatiḥ
bhavato 'nunayāmy evaṃ pūrū rājye 'bhiṣicyatām
|
| 22 | prakṛtaya ūcuḥ
|
| 22 | yaḥ putro guṇasaṃpanno mātāpitror hitaḥ sadā
sarvam arhati kalyāṇaṃ kanīyān api sa prabho
|
| 23 | arhaḥ pūrur idaṃ rājyaṃ yaḥ sutaḥ priyakṛt tava
varadānena śukrasya na śakyaṃ vaktum uttaram
|
| 24 | vaiśaṃpāyana uvāca
|
| 24 | paurajānapadais tuṣṭair ity ukto nāhuṣas tadā
abhyaṣiñcat tataḥ pūruṃ rājye sve sutam ātmajam
|
| 25 | dattvā ca pūrave rājyaṃ vanavāsāya dīkṣitaḥ
purāt sa niryayau rājā brāhmaṇais tāpasaiḥ saha
|
| 26 | yados tu yādavā jātās turvasor yavanāḥ sutāḥ
druhyor api sutā bhojā anos tu mlecchajātayaḥ
|
| 27 | pūros tu pauravo vaṃśo yatra jāto 'si pārthiva
idaṃ varṣasahasrāya rājyaṃ kārayituṃ vaśī
|