Book 1 Chapter 77 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | yayātiḥ svapuraṃ prāpya mahendrapurasaṃnibham
praviśyāntaḥpuraṃ tatra devayānīṃ nyaveśayat |
2 | devayānyāś cānumate tāṃ sutāṃ vṛṣaparvaṇaḥ
aśokavanikābhyāśe gṛhaṃ kṛtvā nyaveśayat |
3 | vṛtāṃ dāsīsahasreṇa śarmiṣṭhām āsurāyaṇīm
vāsobhir annapānaiś ca saṃvibhajya susatkṛtām |
4 | devayānyā tu sahitaḥ sa nṛpo nahuṣātmajaḥ
vijahāra bahūn abdān devavan mudito bhṛśam |
5 | ṛtukāle tu saṃprāpte devayānī varāṅganā
lebhe garbhaṃ prathamataḥ kumāraṃ ca vyajāyata |
6 | gate varṣasahasre tu śarmiṣṭhā vārṣaparvaṇī
dadarśa yauvanaṃ prāptā ṛtuṃ sā cānvacintayat |
7 | ṛtukālaś ca saṃprāpto na ca me 'sti patir vṛtaḥ
kiṃ prāptaṃ kiṃ nu kartavyaṃ kiṃ vā kṛtvā kṛtaṃ bhavet |
8 | devayānī prajātāsau vṛthāhaṃ prāptayauvanā
yathā tayā vṛto bhartā tathaivāhaṃ vṛṇomi tam |
9 | rājñā putraphalaṃ deyam iti me niścitā matiḥ
apīdānīṃ sa dharmātmā iyān me darśanaṃ rahaḥ |
10 | atha niṣkramya rājāsau tasmin kāle yadṛcchayā
aśokavanikābhyāśe śarmiṣṭhāṃ prāpya viṣṭhitaḥ |
11 | tam ekaṃ rahite dṛṣṭvā śarmiṣṭhā cāruhāsinī
pratyudgamyāñjaliṃ kṛtvā rājānaṃ vākyam abravīt |
12 | somasyendrasya viṣṇor vā yamasya varuṇasya vā
tava vā nāhuṣa kule kaḥ striyaṃ spraṣṭum arhati |
13 | rūpābhijanaśīlair hi tvaṃ rājan vettha māṃ sadā
sā tvāṃ yāce prasādyāham ṛtuṃ dehi narādhipa |
14 | yayātir uvāca |
14 | vedmi tvāṃ śīlasaṃpannāṃ daityakanyām aninditām
rūpe ca te na paśyāmi sūcyagram api ninditam |
15 | abravīd uśanā kāvyo devayānīṃ yadāvaham
neyam āhvayitavyā te śayane vārṣaparvaṇī |
16 | śarmiṣṭhovāca |
16 | na narmayuktaṃ vacanaṃ hinasti; na strīṣu rājan na vivāhakāle
prāṇātyaye sarvadhanāpahāre; pañcānṛtāny āhur apātakāni |
17 | pṛṣṭaṃ tu sākṣye pravadantam anyathā; vadanti mithyopahitaṃ narendra
ekārthatāyāṃ tu samāhitāyāṃ; mithyā vadantam anṛtaṃ hinasti |
18 | yayātir uvāca |
18 | rājā pramāṇaṃ bhūtānāṃ sa naśyeta mṛṣā vadan
arthakṛcchram api prāpya na mithyā kartum utsahe |
19 | śarmiṣṭhovāca |
19 | samāv etau matau rājan patiḥ sakhyāś ca yaḥ patiḥ
samaṃ vivāham ity āhuḥ sakhyā me 'si patir vṛtaḥ |
20 | yayātir uvāca |
20 | dātavyaṃ yācamānebhya iti me vratam āhitam
tvaṃ ca yācasi māṃ kāmaṃ brūhi kiṃ karavāṇi te |
21 | śarmiṣṭhovāca |
21 | adharmāt trāhi māṃ rājan dharmaṃ ca pratipādaya
tvatto 'patyavatī loke careyaṃ dharmam uttamam |
22 | traya evādhanā rājan bhāryā dāsas tathā sutaḥ
yat te samadhigacchanti yasya te tasya tad dhanam |
23 | devayānyā bhujiṣyāsmi vaśyā ca tava bhārgavī
sā cāhaṃ ca tvayā rājan bharaṇīye bhajasva mām |
24 | vaiśaṃpāyana uvāca |
24 | evam uktas tu rājā sa tathyam ity eva jajñivān
pūjayām āsa śarmiṣṭhāṃ dharmaṃ ca pratyapādayat |
25 | samāgamya ca śarmiṣṭhāṃ yathākāmam avāpya ca
anyonyam abhisaṃpūjya jagmatus tau yathāgatam |
26 | tasmin samāgame subhrūḥ śarmiṣṭhā cāruhāsinī
lebhe garbhaṃ prathamatas tasmān nṛpatisattamāt |
27 | prajajñe ca tataḥ kāle rājan rājīvalocanā
kumāraṃ devagarbhābhaṃ rājīvanibhalocanam |