Book 1 Chapter 72 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | samāvṛttavrataṃ taṃ tu visṛṣṭaṃ guruṇā tadā
prasthitaṃ tridaśāvāsaṃ devayāny abravīd idam |
2 | ṛṣer aṅgirasaḥ pautra vṛttenābhijanena ca
bhrājase vidyayā caiva tapasā ca damena ca |
3 | ṛṣir yathāṅgirā mānyaḥ pitur mama mahāyaśāḥ
tathā mānyaś ca pūjyaś ca bhūyo mama bṛhaspatiḥ |
4 | evaṃ jñātvā vijānīhi yad bravīmi tapodhana
vratasthe niyamopete yathā vartāmy ahaṃ tvayi |
5 | sa samāvṛttavidyo māṃ bhaktāṃ bhajitum arhasi
gṛhāṇa pāṇiṃ vidhivan mama mantrapuraskṛtam |
6 | kaca uvāca |
6 | pūjyo mānyaś ca bhagavān yathā tava pitā mama
tathā tvam anavadyāṅgi pūjanīyatarā mama |
7 | ātmaprāṇaiḥ priyatamā bhārgavasya mahātmanaḥ
tvaṃ bhadre dharmataḥ pūjyā guruputrī sadā mama |
8 | yathā mama gurur nityaṃ mānyaḥ śukraḥ pitā tava
devayāni tathaiva tvaṃ naivaṃ māṃ vaktum arhasi |
9 | devayāny uvāca |
9 | guruputrasya putro vai na tu tvam asi me pituḥ
tasmān mānyaś ca pūjyaś ca mamāpi tvaṃ dvijottama |
10 | asurair hanyamāne ca kaca tvayi punaḥ punaḥ
tadā prabhṛti yā prītis tāṃ tvam eva smarasva me |
11 | sauhārde cānurāge ca vettha me bhaktim uttamām
na mām arhasi dharmajña tyaktuṃ bhaktām anāgasam |
12 | kaca uvāca |
12 | aniyojye niyoge māṃ niyunakṣi śubhavrate
prasīda subhru tvaṃ mahyaṃ guror gurutarī śubhe |
13 | yatroṣitaṃ viśālākṣi tvayā candranibhānane
tatrāham uṣito bhadre kukṣau kāvyasya bhāmini |
14 | bhaginī dharmato me tvaṃ maivaṃ vocaḥ śubhānane
sukham asmy uṣito bhadre na manyur vidyate mama |
15 | āpṛcche tvāṃ gamiṣyāmi śivam āśaṃsa me pathi
avirodhena dharmasya smartavyo 'smi kathāntare apramattotthitā nityam ārādhaya guruṃ mama |
16 | devayāny uvāca |
16 | yadi māṃ dharmakāmārthe pratyākhyāsyasi coditaḥ
tataḥ kaca na te vidyā siddhim eṣā gamiṣyati |
17 | kaca uvāca |
17 | guruputrīti kṛtvāhaṃ pratyācakṣe na doṣataḥ
guruṇā cābhyanujñātaḥ kāmam evaṃ śapasva mām |
18 | ārṣaṃ dharmaṃ bruvāṇo 'haṃ devayāni yathā tvayā
śapto nārho 'smi śāpasya kāmato 'dya na dharmataḥ |
19 | tasmād bhavatyā yaḥ kāmo na tathā sa bhaviṣyati
ṛṣiputro na te kaś cij jātu pāṇiṃ grahīṣyati |
20 | phaliṣyati na te vidyā yat tvaṃ mām āttha tat tathā
adhyāpayiṣyāmi tu yaṃ tasya vidyā phaliṣyati |
21 | vaiśaṃpāyana uvāca |
21 | evam uktvā dvijaśreṣṭho devayānīṃ kacas tadā
tridaśeśālayaṃ śīghraṃ jagāma dvijasattamaḥ |
22 | tam āgatam abhiprekṣya devā indrapurogamāḥ
bṛhaspatiṃ sabhājyedaṃ kacam āhur mudānvitāḥ |
23 | yat tvam asmaddhitaṃ karma cakartha paramādbhutam
na te yaśaḥ praṇaśitā bhāgabhāṅ no bhaviṣyasi |