Book 1 Chapter 67 | |
1 | duḥṣanta uvāca |
1 | suvyaktaṃ rājaputrī tvaṃ yathā kalyāṇi bhāṣase
bhāryā me bhava suśroṇi brūhi kiṃ karavāṇi te |
2 | suvarṇamālā vāsāṃsi kuṇḍale parihāṭake
nānāpattanaje śubhre maṇiratne ca śobhane |
3 | āharāmi tavādyāhaṃ niṣkādīny ajināni ca
sarvaṃ rājyaṃ tavādyāstu bhāryā me bhava śobhane |
4 | gāndharveṇa ca māṃ bhīru vivāhenaihi sundari
vivāhānāṃ hi rambhoru gāndharvaḥ śreṣṭha ucyate |
5 | śakuntalovāca |
5 | phalāhāro gato rājan pitā me ita āśramāt
taṃ muhūrtaṃ pratīkṣasva sa māṃ tubhyaṃ pradāsyati |
6 | duḥṣanta uvāca |
6 | icchāmi tvāṃ varārohe bhajamānām anindite
tvadarthaṃ māṃ sthitaṃ viddhi tvadgataṃ hi mano mama |
7 | ātmano bandhur ātmaiva gatir ātmaiva cātmanaḥ
ātmanaivātmano dānaṃ kartum arhasi dharmataḥ |
8 | aṣṭāv eva samāsena vivāhā dharmataḥ smṛtāḥ
brāhmo daivas tathaivārṣaḥ prājāpatyas tathāsuraḥ |
9 | gāndharvo rākṣasaś caiva paiśācaś cāṣṭamaḥ smṛtaḥ
teṣāṃ dharmān yathāpūrvaṃ manuḥ svāyaṃbhuvo 'bravīt |
10 | praśastāṃś caturaḥ pūrvān brāhmaṇasyopadhāraya
ṣaḍ ānupūrvyā kṣatrasya viddhi dharmyān anindite |
11 | rājñāṃ tu rākṣaso 'py ukto viṭśūdreṣv āsuraḥ smṛtaḥ
pañcānāṃ tu trayo dharmyā dvāv adharmyau smṛtāv iha |
12 | paiśācaś cāsuraś caiva na kartavyau kathaṃ cana
anena vidhinā kāryo dharmasyaiṣā gatiḥ smṛtā |
13 | gāndharvarākṣasau kṣatre dharmyau tau mā viśaṅkithāḥ
pṛthag vā yadi vā miśrau kartavyau nātra saṃśayaḥ |
14 | sā tvaṃ mama sakāmasya sakāmā varavarṇini
gāndharveṇa vivāhena bhāryā bhavitum arhasi |
15 | śakuntalovāca |
15 | yadi dharmapathas tv eṣa yadi cātmā prabhur mama
pradāne pauravaśreṣṭha śṛṇu me samayaṃ prabho |
16 | satyaṃ me pratijānīhi yat tvāṃ vakṣyāmy ahaṃ rahaḥ
mama jāyeta yaḥ putraḥ sa bhavet tvadanantaram |
17 | yuvarājo mahārāja satyam etad bravīhi me
yady etad evaṃ duḥṣanta astu me saṃgamas tvayā |
18 | vaiśaṃpāyana uvāca |
18 | evam astv iti tāṃ rājā pratyuvācāvicārayan
api ca tvāṃ nayiṣyāmi nagaraṃ svaṃ śucismite yathā tvam arhā suśroṇi satyam etad bravīmi te |
19 | evam uktvā sa rājarṣis tām aninditagāminīm
jagrāha vidhivat pāṇāv uvāsa ca tayā saha |
20 | viśvāsya caināṃ sa prāyād abravīc ca punaḥ punaḥ
preṣayiṣye tavārthāya vāhinīṃ caturaṅgiṇīm tayā tvām ānayiṣyāmi nivāsaṃ svaṃ śucismite |
21 | iti tasyāḥ pratiśrutya sa nṛpo janamejaya
manasā cintayan prāyāt kāśyapaṃ prati pārthivaḥ |
22 | bhagavāṃs tapasā yuktaḥ śrutvā kiṃ nu kariṣyati
evaṃ saṃcintayann eva praviveśa svakaṃ puram |
23 | muhūrtayāte tasmiṃs tu kaṇvo 'py āśramam āgamat
śakuntalā ca pitaraṃ hriyā nopajagāma tam |
24 | vijñāyātha ca tāṃ kaṇvo divyajñāno mahātapāḥ
uvāca bhagavān prītaḥ paśyan divyena cakṣuṣā |
25 | tvayādya rājānvayayā mām anādṛtya yatkṛtaḥ
puṃsā saha samāyogo na sa dharmopaghātakaḥ |
26 | kṣatriyasya hi gāndharvo vivāhaḥ śreṣṭha ucyate
sakāmāyāḥ sakāmena nirmantro rahasi smṛtaḥ |
27 | dharmātmā ca mahātmā ca duḥṣantaḥ puruṣottamaḥ
abhyagacchaḥ patiṃ yaṃ tvaṃ bhajamānaṃ śakuntale |
28 | mahātmā janitā loke putras tava mahābalaḥ
ya imāṃ sāgarāpāṅgāṃ kṛtsnāṃ bhokṣyati medinīm |
29 | paraṃ cābhiprayātasya cakraṃ tasya mahātmanaḥ
bhaviṣyaty apratihataṃ satataṃ cakravartinaḥ |
30 | tataḥ prakṣālya pādau sā viśrāntaṃ munim abravīt
vinidhāya tato bhāraṃ saṃnidhāya phalāni ca |
31 | mayā patir vṛto yo 'sau duḥṣantaḥ puruṣottamaḥ
tasmai sasacivāya tvaṃ prasādaṃ kartum arhasi |
32 | kaṇva uvāca |
32 | prasanna eva tasyāhaṃ tvatkṛte varavarṇini
gṛhāṇa ca varaṃ mattas tatkṛte yad abhīpsitam |
33 | vaiśaṃpāyana uvāca |
33 | tato dharmiṣṭhatāṃ vavre rājyāc cāskhalanaṃ tathā
śakuntalā pauravāṇāṃ duḥṣantahitakāmyayā |