Book 1 Chapter 59 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | atha nārāyaṇenendraś cakāra saha saṃvidam
avatartuṃ mahīṃ svargād aṃśataḥ sahitaḥ suraiḥ |
2 | ādiśya ca svayaṃ śakraḥ sarvān eva divaukasaḥ
nirjagāma punas tasmāt kṣayān nārāyaṇasya ha |
3 | te 'marārivināśāya sarvalokahitāya ca
avateruḥ krameṇemāṃ mahīṃ svargād divaukasaḥ |
4 | tato brahmarṣivaṃśeṣu pārthivarṣikuleṣu ca
jajñire rājaśārdūla yathākāmaṃ divaukasaḥ |
5 | dānavān rākṣasāṃś caiva gandharvān pannagāṃs tathā
puruṣādāni cānyāni jaghnuḥ sattvāny anekaśaḥ |
6 | dānavā rākṣasāś caiva gandharvāḥ pannagās tathā
na tān balasthān bālye 'pi jaghnur bharatasattama |
7 | janamejaya uvāca |
7 | devadānavasaṃghānāṃ gandharvāpsarasāṃ tathā
mānavānāṃ ca sarveṣāṃ tathā vai yakṣarakṣasām |
8 | śrotum icchāmi tattvena saṃbhavaṃ kṛtsnam āditaḥ
prāṇināṃ caiva sarveṣāṃ sarvaśaḥ sarvavid dhyasi |
9 | vaiśaṃpāyana uvāca |
9 | hanta te kathayiṣyāmi namaskṛtvā svayaṃbhuve
surādīnām ahaṃ samyag lokānāṃ prabhavāpyayam |
10 | brahmaṇo mānasāḥ putrā viditāḥ ṣaṇ maharṣayaḥ
marīcir atryaṅgirasau pulastyaḥ pulahaḥ kratuḥ |
11 | marīceḥ kaśyapaḥ putraḥ kaśyapāt tu imāḥ prajāḥ
prajajñire mahābhāgā dakṣakanyās trayodaśa |
12 | aditir ditir danuḥ kālā anāyuḥ siṃhikā muniḥ
krodhā prāvā ariṣṭā ca vinatā kapilā tathā |
13 | kadrūś ca manujavyāghra dakṣakanyaiva bhārata
etāsāṃ vīryasaṃpannaṃ putrapautram anantakam |
14 | adityāṃ dvādaśādityāḥ saṃbhūtā bhuvaneśvarāḥ
ye rājan nāmatas tāṃs te kīrtayiṣyāmi bhārata |
15 | dhātā mitro 'ryamā śakro varuṇaś cāṃśa eva ca
bhago vivasvān pūṣā ca savitā daśamas tathā |
16 | ekādaśas tathā tvaṣṭā viṣṇur dvādaśa ucyate
jaghanyajaḥ sa sarveṣām ādityānāṃ guṇādhikaḥ |
17 | eka eva diteḥ putro hiraṇyakaśipuḥ smṛtaḥ
nāmnā khyātās tu tasyeme putrāḥ pañca mahātmanaḥ |
18 | prahrādaḥ pūrvajas teṣāṃ saṃhrādas tadanantaram
anuhrādas tṛtīyo 'bhūt tasmāc ca śibibāṣkalau |
19 | prahrādasya trayaḥ putrāḥ khyātāḥ sarvatra bhārata
virocanaś ca kumbhaś ca nikumbhaś ceti viśrutāḥ |
20 | virocanasya putro 'bhūd balir ekaḥ pratāpavān
baleś ca prathitaḥ putro bāṇo nāma mahāsuraḥ |
21 | catvāriṃśad danoḥ putrāḥ khyātāḥ sarvatra bhārata
teṣāṃ prathamajo rājā vipracittir mahāyaśāḥ |
22 | śambaro namuciś caiva pulomā ceti viśrutaḥ
asilomā ca keśī ca durjayaś caiva dānavaḥ |
23 | ayaḥśirā aśvaśirā ayaḥśaṅkuś ca vīryavān
tathā gaganamūrdhā ca vegavān ketumāṃś ca yaḥ |
24 | svarbhānur aśvo 'śvapatir vṛṣaparvājakas tathā
aśvagrīvaś ca sūkṣmaś ca tuhuṇḍaś ca mahāsuraḥ |
25 | isṛpā ekacakraś ca virūpākṣo harāharau
nicandraś ca nikumbhaś ca kupathaḥ kāpathas tathā |
26 | śarabhaḥ śalabhaś caiva sūryācandramasau tathā
iti khyātā danor vaṃśe dānavāḥ parikīrtitāḥ anyau tu khalu devānāṃ sūryācandramasau smṛtau |
27 | ime ca vaṃśe prathitāḥ sattvavanto mahābalāḥ
danuputrā mahārāja daśa dānavapuṅgavāḥ |
28 | ekākṣo mṛtapā vīraḥ pralambanarakāv api
vātāpiḥ śatrutapanaḥ śaṭhaś caiva mahāsuraḥ |
29 | gaviṣṭhaś ca danāyuś ca dīrghajihvaś ca dānavaḥ
asaṃkhyeyāḥ smṛtās teṣāṃ putrāḥ pautrāś ca bhārata |
30 | siṃhikā suṣuve putraṃ rāhuṃ candrārkamardanam
sucandraṃ candrahantāraṃ tathā candravimardanam |
31 | krūrasvabhāvaṃ krūrāyāḥ putrapautram anantakam
gaṇaḥ krodhavaśo nāma krūrakarmārimardanaḥ |
32 | anāyuṣaḥ punaḥ putrāś catvāro 'surapuṃgavāḥ
vikṣaro balavīrau ca vṛtraś caiva mahāsuraḥ |
33 | kālāyāḥ prathitāḥ putrāḥ kālakalpāḥ prahāriṇaḥ
bhuvi khyātā mahāvīryā dānaveṣu paraṃtapāḥ |
34 | vināśanaś ca krodhaś ca hantā krodhasya cāparaḥ
krodhaśatrus tathaivānyaḥ kāleyā iti viśrutāḥ |
35 | asurāṇām upādhyāyaḥ śukras tv ṛṣisuto 'bhavat
khyātāś cośanasaḥ putrāś catvāro 'surayājakāḥ |
36 | tvaṣṭāvaras tathātriś ca dvāv anyau mantrakarmiṇau
tejasā sūryasaṃkāśā brahmalokaprabhāvanāḥ |
37 | ity eṣa vaṃśaprabhavaḥ kathitas te tarasvinām
asurāṇāṃ surāṇāṃ ca purāṇe saṃśruto mayā |
38 | eteṣāṃ yad apatyaṃ tu na śakyaṃ tad aśeṣataḥ
prasaṃkhyātuṃ mahīpāla guṇabhūtam anantakam |
39 | tārkṣyaś cāriṣṭanemiś ca tathaiva garuḍāruṇau
āruṇir vāruṇiś caiva vainateyā iti smṛtāḥ |
40 | śeṣo 'nanto vāsukiś ca takṣakaś ca bhujaṃgamaḥ
kūrmaś ca kulikaś caiva kādraveyā mahābalāḥ |
41 | bhīmasenograsenau ca suparṇo varuṇas tathā
gopatir dhṛtarāṣṭraś ca sūryavarcāś ca saptamaḥ |
42 | patravān arkaparṇaś ca prayutaś caiva viśrutaḥ
bhīmaś citrarathaś caiva vikhyātaḥ sarvavid vaśī |
43 | tathā śāliśirā rājan pradyumnaś ca caturdaśaḥ
kaliḥ pañcadaśaś caiva nāradaś caiva ṣoḍaśaḥ ity ete devagandharvā mauneyāḥ parikīrtitāḥ |
44 | atas tu bhūtāny anyāni kīrtayiṣyāmi bhārata
anavadyām anuvaśām anūnām aruṇāṃ priyām anūpāṃ subhagāṃ bhāsīm iti prāvā vyajāyata |
45 | siddhaḥ pūrṇaś ca barhī ca pūrṇāśaś ca mahāyaśāḥ
brahmacārī ratiguṇaḥ suparṇaś caiva saptamaḥ |
46 | viśvāvasuś ca bhānuś ca sucandro daśamas tathā
ity ete devagandharvāḥ prāveyāḥ parikīrtitāḥ |
47 | imaṃ tv apsarasāṃ vaṃśaṃ viditaṃ puṇyalakṣaṇam
prāvāsūta mahābhāgā devī devarṣitaḥ purā |
48 | alambusā miśrakeṣī vidyutparṇā tulānaghā
aruṇā rakṣitā caiva rambhā tadvan manoramā |
49 | asitā ca subāhuś ca suvratā subhujā tathā
supriyā cātibāhuś ca vikhyātau ca hahāhuhū tumburuś ceti catvāraḥ smṛtā gandharvasattamāḥ |
50 | amṛtaṃ brāhmaṇā gāvo gandharvāpsarasas tathā
apatyaṃ kapilāyās tu purāṇe parikīrtitam |
51 | iti te sarvabhūtānāṃ saṃbhavaḥ kathito mayā
yathāvat parisaṃkhyāto gandharvāpsarasāṃ tathā |
52 | bhujagānāṃ suparṇānāṃ rudrāṇāṃ marutāṃ tathā
gavāṃ ca brāhmaṇānāṃ ca śrīmatāṃ puṇyakarmaṇām |
53 | āyuṣyaś caiva puṇyaś ca dhanyaḥ śrutisukhāvahaḥ
śrotavyaś caiva satataṃ śrāvyaś caivānasūyatā |
54 | imaṃ tu vaṃśaṃ niyamena yaḥ paṭhen; mahātmanāṃ brāhmaṇadevasaṃnidhau
apatyalābhaṃ labhate sa puṣkalaṃ; śriyaṃ yaśaḥ pretya ca śobhanāṃ gatim |