Book 1 Chapter 56 | |
1 | janamejaya uvāca |
1 | kathitaṃ vai samāsena tvayā sarvaṃ dvijottama
mahābhāratam ākhyānaṃ kurūṇāṃ caritaṃ mahat |
2 | kathāṃ tv anagha citrārthām imāṃ kathayati tvayi
vistaraśravaṇe jātaṃ kautūhalam atīva me |
3 | sa bhavān vistareṇemāṃ punar ākhyātum arhati
na hi tṛpyāmi pūrveṣāṃ śṛṇvānaś caritaṃ mahat |
4 | na tat kāraṇam alpaṃ hi dharmajñā yatra pāṇḍavāḥ
avadhyān sarvaśo jaghnuḥ praśasyante ca mānavaiḥ |
5 | kimarthaṃ te naravyāghrāḥ śaktāḥ santo hy anāgasaḥ
prayujyamānān saṃkleśān kṣāntavanto durātmanām |
6 | kathaṃ nāgāyutaprāṇo bāhuśālī vṛkodaraḥ
parikliśyann api krodhaṃ dhṛtavān vai dvijottama |
7 | kathaṃ sā draupadī kṛṣṇā kliśyamānā durātmabhiḥ
śaktā satī dhārtarāṣṭrān nādahad ghoracakṣuṣā |
8 | kathaṃ vyatikraman dyūte pārthau mādrīsutau tathā
anuvrajan naravyāghraṃ vañcyamānaṃ durātmabhiḥ |
9 | kathaṃ dharmabhṛtāṃ śreṣṭhaḥ suto dharmasya dharmavit
anarhaḥ paramaṃ kleśaṃ soḍhavān sa yudhiṣṭhiraḥ |
10 | kathaṃ ca bahulāḥ senāḥ pāṇḍavaḥ kṛṣṇasārathiḥ
asyann eko 'nayat sarvāḥ pitṛlokaṃ dhanaṃjayaḥ |
11 | etad ācakṣva me sarvaṃ yathāvṛttaṃ tapodhana
yad yac ca kṛtavantas te tatra tatra mahārathāḥ |
12 | vaiśaṃpāyana uvāca |
12 | maharṣeḥ sarvalokeṣu pūjitasya mahātmanaḥ
pravakṣyāmi mataṃ kṛtsnaṃ vyāsasyāmitatejasaḥ |
13 | idaṃ śatasahasraṃ hi ślokānāṃ puṇyakarmaṇām
satyavatyātmajeneha vyākhyātam amitaujasā |
14 | ya idaṃ śrāvayed vidvān yaś cedaṃ śṛṇuyān naraḥ
te brahmaṇaḥ sthānam etya prāpnuyur devatulyatām |
15 | idaṃ hi vedaiḥ samitaṃ pavitram api cottamam
śrāvyāṇām uttamaṃ cedaṃ purāṇam ṛṣisaṃstutam |
16 | asminn arthaś ca dharmaś ca nikhilenopadiśyate
itihāse mahāpuṇye buddhiś ca parinaiṣṭhikī |
17 | akṣudrān dānaśīlāṃś ca satyaśīlān anāstikān
kārṣṇaṃ vedam imaṃ vidvāñ śrāvayitvārtham aśnute |
18 | bhrūṇahatyākṛtaṃ cāpi pāpaṃ jahyād asaṃśayam
itihāsam imaṃ śrutvā puruṣo 'pi sudāruṇaḥ |
19 | jayo nāmetihāso 'yaṃ śrotavyo vijigīṣuṇā
mahīṃ vijayate sarvāṃ śatrūṃś cāpi parājayet |
20 | idaṃ puṃsavanaṃ śreṣṭham idaṃ svastyayanaṃ mahat
mahiṣīyuvarājābhyāṃ śrotavyaṃ bahuśas tathā |
21 | arthaśāstram idaṃ puṇyaṃ dharmaśāstram idaṃ param
mokṣaśāstram idaṃ proktaṃ vyāsenāmitabuddhinā |
22 | saṃpraty ācakṣate caiva ākhyāsyanti tathāpare
putrāḥ śuśrūṣavaḥ santi preṣyāś ca priyakāriṇaḥ |
23 | śarīreṇa kṛtaṃ pāpaṃ vācā ca manasaiva ca
sarvaṃ tat tyajati kṣipram idaṃ śṛṇvan naraḥ sadā |
24 | bhāratānāṃ mahaj janma śṛṇvatām anasūyatām
nāsti vyādhibhayaṃ teṣāṃ paralokabhayaṃ kutaḥ |
25 | dhanyaṃ yaśasyam āyuṣyaṃ svargyaṃ puṇyaṃ tathaiva ca
kṛṣṇadvaipāyanenedaṃ kṛtaṃ puṇyacikīrṣuṇā |
26 | kīrtiṃ prathayatā loke pāṇḍavānāṃ mahātmanām
anyeṣāṃ kṣatriyāṇāṃ ca bhūridraviṇatejasām |
27 | yathā samudro bhagavān yathā ca himavān giriḥ
khyātāv ubhau ratnanidhī tathā bhāratam ucyate |
28 | ya idaṃ śrāvayed vidvān brāhmaṇān iha parvasu
dhūtapāpmā jitasvargo brahmabhūyaṃ sa gacchati |
29 | yaś cedaṃ śrāvayec chrāddhe brāhmaṇān pādam antataḥ
akṣayyaṃ tasya tac chrāddham upatiṣṭhet pitṝn api |
30 | ahnā yad enaś cājñānāt prakaroti naraś caran
tan mahābhāratākhyānaṃ śrutvaiva pravilīyate |
31 | bhāratānāṃ mahaj janma mahābhāratam ucyate
niruktam asya yo veda sarvapāpaiḥ pramucyate |
32 | tribhir varṣaiḥ sadotthāyī kṛṣṇadvaipāyano muniḥ
mahābhāratam ākhyānaṃ kṛtavān idam uttamam |
33 | dharme cārthe ca kāme ca mokṣe ca bharatarṣabha
yad ihāsti tad anyatra yan nehāsti na tat kva cit |