Book 1 Chapter 54 | |
1 | sūta uvāca |
1 | śrutvā tu sarpasatrāya dīkṣitaṃ janamejayam
abhyāgacchad ṛṣir vidvān kṛṣṇadvaipāyanas tadā |
2 | janayām āsa yaṃ kālī śakteḥ putrāt parāśarāt
kanyaiva yamunādvīpe pāṇḍavānāṃ pitāmaham |
3 | jātamātraś ca yaḥ sadya iṣṭyā deham avīvṛdhat
vedāṃś cādhijage sāṅgān setihāsān mahāyaśāḥ |
4 | yaṃ nātitapasā kaś cin na vedādhyayanena ca
na vratair nopavāsaiś ca na prasūtyā na manyunā |
5 | vivyāsaikaṃ caturdhā yo vedaṃ vedavidāṃ varaḥ
parāvarajño brahmarṣiḥ kaviḥ satyavrataḥ śuciḥ |
6 | yaḥ pāṇḍuṃ dhṛtarāṣṭraṃ ca viduraṃ cāpy ajījanat
śaṃtanoḥ saṃtatiṃ tanvan puṇyakīrtir mahāyaśāḥ |
7 | janamejayasya rājarṣeḥ sa tad yajñasadas tadā
viveśa śiṣyaiḥ sahito vedavedāṅgapāragaiḥ |
8 | tatra rājānam āsīnaṃ dadarśa janamejayam
vṛtaṃ sadasyair bahubhir devair iva puraṃdaram |
9 | tathā mūrdhāvasiktaiś ca nānājanapadeśvaraiḥ
ṛtvigbhir devakalpaiś ca kuśalair yajñasaṃstare |
10 | janamejayas tu rājarṣir dṛṣṭvā tam ṛṣim āgatam
sagaṇo 'byudyayau tūrṇaṃ prītyā bharatasattamaḥ |
11 | kāñcanaṃ viṣṭaraṃ tasmai sadasyānumate prabhuḥ
āsanaṃ kalpayām āsa yathā śakro bṛhaspateḥ |
12 | tatropaviṣṭaṃ varadaṃ devarṣigaṇapūjitam
pūjayām āsa rājendraḥ śāstradṛṣṭena karmaṇā |
13 | pādyam ācamanīyaṃ ca arghyaṃ gāṃ ca vidhānataḥ
pitāmahāya kṛṣṇāya tadarhāya nyavedayat |
14 | pratigṛhya ca tāṃ pūjāṃ pāṇḍavāj janamejayāt
gāṃ caiva samanujñāya vyāsaḥ prīto 'bhavat tadā |
15 | tathā saṃpūjayitvā taṃ yatnena prapitāmaham
upopaviśya prītātmā paryapṛcchad anāmayam |
16 | bhagavān api taṃ dṛṣṭvā kuśalaṃ prativedya ca
sadasyaiḥ pūjitaḥ sarvaiḥ sadasyān abhyapūjayat |
17 | tatas taṃ satkṛtaṃ sarvaiḥ sadasyair janamejayaḥ
idaṃ paścād dvijaśreṣṭhaṃ paryapṛcchat kṛtāñjaliḥ |
18 | kurūṇāṃ pāṇḍavānāṃ ca bhavān pratyakṣadarśivān
teṣāṃ caritam icchāmi kathyamānaṃ tvayā dvija |
19 | kathaṃ samabhavad bhedas teṣām akliṣṭakarmaṇām
tac ca yuddhaṃ kathaṃ vṛttaṃ bhūtāntakaraṇaṃ mahat |
20 | pitāmahānāṃ sarveṣāṃ daivenāviṣṭacetasām
kārtsnyenaitat samācakṣva bhagavan kuśalo hy asi |
21 | tasya tad vacanaṃ śrutvā kṛṣṇadvaipāyanas tadā
śaśāsa śiṣyam āsīnaṃ vaiśaṃpāyanam antike |
22 | kurūṇāṃ pāṇḍavānāṃ ca yathā bhedo 'bhavat purā
tad asmai sarvam ācakṣva yan mattaḥ śrutavān asi |
23 | guror vacanam ājñāya sa tu viprarṣabhas tadā
ācacakṣe tataḥ sarvam itihāsaṃ purātanam |
24 | tasmai rājñe sadasyebhyaḥ kṣatriyebhyaś ca sarvaśaḥ
bhedaṃ rājyavināśaṃ ca kurupāṇḍavayos tadā |