Chapata Saddhammajotipala [=Chapaña / Chappaña / Chappada Saddhammajotipàla]: Kaccayanasuttaniddesa Based on the ed. by M. Medhankara: The Kachchayanasuttaniddesa, Colombo, 1915, digitized by Nieders„chsische Staats- und Universit„tsbibliothek G”ttingen: http://gdz.sub.uni-goettingen.de/dms/load/img/?PPN=PPN67018828X&IDDOC=767663 Also available in the GRETIL e-library: http://resolver.sub.uni-goettingen.de/purl/?gr_elib-260 Transcription by Aleix Ruiz Falqu‚s, Cambridge (UK), May 2013 CONTRIBUTOR'S NOTE: This is a provisional transcript to be checked against the digitized version of the printed edition (cf. above). REFERENCES: Kacc_nn = såtra of Kaccàyana's grammar [#nn] = pagination of M. Medhankara's edition [#nn*]: Where page breaks cut across sentences, page numbers have been moved to the nearest punctuation mark, usually the next full stop, in order not to interfere with word search. In these cases the page number is marked with an asterisk. NOTE: The pagination of Medhankara's edition jumps from 236 to 241 #<...># = BOLD for Kaccàyana's såtras and page numbers of Medhankara's ed. ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding: description character =ASCII long a à 224 long A â 226 long i ã 227 long I ä 228 long u å 229 long U æ 230 vocalic r ç 231 vocalic R è 232 long vocalic r é 233 vocalic l ë 235 long vocalic l í 237 velar n ï 239 velar N ð 240 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t ñ 241 retroflex T ò 242 retroflex d ó 243 retroflex D ô 244 retroflex n õ 245 retroflex N ö 246 palatal s ÷ 247 palatal S ø 248 retroflex s ù 249 retroflex S ú 250 anusvara ü 252 capital anusvara ý 253 visarga þ 254 long e ¹ 185 long o º 186 l underbar × 215 r underbar Ÿ 159 n underbar ­ 173 k underbar É 201 t underbar  194 Other characters of the CSX encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings and formats see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf and http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf For further information see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm ___________________________________________________________________ #<[#1]># kaccàyanasuttaniddeso. namo tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa. tikkhattuü pattalaïko yo patiññhàpesi sàsanaü | vanditvà lokanàthaü taü dhamma¤ cassa gaõuttamaü || saddhammaññhitikàmena yàcito dhammacàrinà saniddesaü karissàmi kaccànasuttavaõõanaü || poràõehi kato nekà santi yà pana vaõõanà | tà jahitvàna niddeso vitthàranayadãpakà || tasmà ki¤ci avasiññhaü karissaü suttavaõõanaü | ki¤cimattaü avekkhatha sàsanassa hitatthikà ti || tattha attho akkharasa¤¤àto ti àdiü avatvà seññhaü tilokamahitan ti àdigàthàdvayaü kaccàyanàcariyena kasmà vuttan ti. ratanattayapaõàmapubbaïgamaü pubbapa¤cakaü dassetuü gàthàdvayam àha. vutta¤ ca sa¤¤à nimittaü kattà ca parimàõaü payojanaü sabbàgamassa pubbe va vattabbaü vattumicchatà ti. tattha seññhaü-pe-muttama¤ cà ti iminà paõàmo dassito. nàmaü pana duvidhaü sàma¤¤anàmaü visesanàma¤ ca . tattha kaccàyanan ti idaü sàma¤¤anàmaü, sandhikappan ti idaü visesanàmaü. idha pana sandhikappan ti visesanàmaü dassitaü. pàràjikakaõóo ti evamàdisu viya àdiladdhanàmavasena sàma¤¤anàman ti pi vadanti. nimittam pana duvidhaü ajjhattikaü bàhira¤ ca . tattha ajjhattikaü nàma dunnikkhittapadabya¤janatàya dunnãtam atthaü gahetvà pañipattivirajjhanavasena dukkhoghanimujjamànaü sattasamåhaü disvà samussàhãyamànà karuõà, sà pakaraõàrambhakara õeneva vi¤¤àyati #<[#2*]>#. bàhiraü nàma tadàrammaõabhåto sattasamåho. taü budhà ti iminà dasseti. kattà nàma etadagge ñhapito mahàkaccàyano , taü vakkhàmã ti padena dasseti. parimàõaü pana duvidhaü paricchedappamàõaü samåhappamàõa¤ ca . tattha paricchedappamàõaü tevãsatividhaü. tathà hi pa¤ca sandhiparicchedà, aññha nàmaparicchedà, cattàro àkhyàtaparicchedà, cha kibbidhànaparicchedà, etàni eva pakaraõavasena cattàrã ti vuccanti. samåhappamàõaü vuttippayogehi saddhiü sattasatàdhikasahassavidhaü. suttàni pana dasàdhikàni sattasatàni. taü susandhikappan ti ettha sundaratthavàcakena susaddena dasseti. payojanaü pana duvidhaü mukhyaparamparàvasena. tattha akkharakosallaü sampàdetvà vacanatthasubodhanaü mukhyappayojanaü nàma. taü vacanatthavaraü suboddhun ti iminà dasseti. vacanatthasubodhanavasena yathànusiññhaü pañipattiyà yaü lokiyalokuttarasampattiü labhanti idaü pana paramparàpayojanaü nàma, taü seyyan ti àdinà apadisati . tattha ratanattayapaõàmo kasmà dassito ti. yaü ki¤ci ganthaü samàrabhitukàmena tàva àcariyena ratanattayassa paõàmaü katvà tabbihatantaràyena samàrabhitabban ti katvà dassito . ettha hi tabbihatantaràyatà nàma yathàpañi¤¤àtatthàbhinipphàdanasamatthanà, sà ratanattayapaõàmakaraõeneva hoti. ratanattayapaõàmakaraõena hi antaràyavisositena pa¤¤àya balavà hotã ti . paõàmo pana tividho kàyavacãmanopaõàmavasena. tattha ko paõàmo ti vacãpaõàmo. nanu ca kàyamanopaõàmehi pi ãdisaü payojanaü hoti, kasmà ganthagarujanako vacãpaõàmo vihito ti. tehi dvãhi paõàmehi attahitapayojanam eva hoti, vacãpaõàmena pana attahitapayojana¤ ca parahitapayojana¤ ca hoti, vutta¤ ca ratanattayapaõàmavacanaü sadàcàràvokkamanatthaü, taü vi¤¤ånaü cittàràdhanatthaü, taü pakaraõassa gàhaõatthaü, taü vacanatthàvabodhanatthaü, taü sabbasampattinipphàdanatthan ti tasmà sàtisayo vacãpaõàmo vihito ti. pubbapa¤cakaü kasmà dassitan ti. avi¤¤àta sa¤¤àssa vohàrasukhatthaü sa¤¤à dassità. attanà katapakaraõassa garubhàvadassanatthaü nimittaü ca kattà ca dassità . uggahaõatthaü parimàõaü dassitaü. uggahaõe ussàhajananatthaü payojanaü dassitan ti. tattha guõamahattatàya seññhaü, pasatthataraü. pu¤¤amahattatàya tilokamahitaü, tilokena påjitaü. jàtimahantatàya aggaü, uttamaü. buddhaü abhivandiya, amalaü malappañipakkhaü, dhamma¤ ca, uddhañatamattà uttamaü seññhaü gaõaü ariyasamåha¤ ca #<[#3*]>#. abhivandiya satthussa tilokànusàsakassa tassa buddhassa vacanatthavaraü. pàliatthuttamaü suboddhuü, suññhu ¤àtuü. suttahitaü piñakattayànukålaü. susandhikappaü sundaraü sandhikappaü. ahaü vakkhàmi ettha etasmiü vacanatthavare, yaü navalokuttaradhammajàtaü seyyaü taü jineritanayena jinena ãritanayena budhà pañisandhipa¤¤àya pa¤¤avanto labhanti pañivijjhanti. ta¤càpi taü jineritanayaü api. satthussa tassa vacanatthasubodhanena labhanti. attha¤ ca pàliyattha¤ ca. akkharapadesu amohabhàvà labhanti. ato tasmà pañivijjhanakàraõà seyyatthiko seyyasaükhàtanavalokuttaradhammatthiko kulaputto vividhaü anekappakàraü padaü akkharapadaü suõeyya sikkheyyà ti yojanà akkharapadan ti vattabbe chandahànibhayà akkharasaddalopaü katvà padan ti vuttaü. yasmà imassa pakaraõassa uggahaõena akkharapadesu amohabhàvo hoti amåëhassa vacanatthàvabodho hoti vacanatthàvabodhassa jineritanayena pañipajjanato seyyasaükhàtanava-lokuttaradhammappañilàbho hoti, tasmà seyyatthiko vividhaü akkharapadaü sikkheyyà ti adhippàyo. akkharapadakosallesu katarakosallaü pañhamaü sampàdetabban ti cintàyaü padakosallassa akkharakosallamålakattà pañhamaü akkharakosallaü sampàdetabban ti dassetuü ## iti vàkyam àha. tattha attho akkharasa¤¤àto ti idaü bhagavato mukhapàñhabhåtaü pubbavàkyaü na kaccàyanena vuttavàkyaü. tathàhi eko buóóhapabbajito bhikkhu bhagavato santike kammaññhànaü gahetvà anotattatãre sàlaråkkhamåle nisinno udayabbaya kammaññhànaü karoti. so udake carantaü bakaü disvà udakabakan ti kammaññhànaü karoti. bhagavà taü vitathabhàvaü disvà buóóhapabbajitaü pakkosàpetvà attho akkharasa¤¤àto ti vàkyam àha. kaccàyanattherena pi bhagavato adhippàyaü jànitvà attho akkharasa¤¤àto ti vàkyaü pubbe ñhapetvà idaü pakaraõaü katan ti. kaccàyanena katasuttan ti pi vadanti. sambandho ca pada¤ceva padattho padaviggaho codanàparihàro ca chabbidhà suttavaõõanà ti vuttattà evaü sambandhàdayo veditabbà. kimattham idam uccate. lokiyalokuttarasaükhàtavacanatthavi¤¤àpako akkharappabhedo va pañhamaü sikkhitabbo ti ¤àpanattham idam uccate ti ayam iha sambandho. attho ti ekaü padaü #<[#4*]>#, akkharasa¤¤àto ti ekaü padaü. vibhatyantapadavibhàgavasena dvipadam idan ti daññhabbaü. attho ti padena kammatthaniddeso, akkharasa¤¤àto ti padena sahakaraõena kiriyàniddeso ti ayaü padacintà. suttan ti vadantànaü matena pana sa¤¤àdhikàraparibhàsàpañisedhaniyamavidhisuttesu paribhàsàsuttan ti daññhabbaü. yo koci lokiyalokuttaràdisaükhàtavacanattho so sabbo akkhareheva sa¤¤àto ti ayaü padattho. arãyate sa¤¤àyate ti attho, nakkharantã ti akkharà pamàõato ekacattàëãsamattàvaõõà vàcakabhàvena piñakattayam pi patvà nakhãyantã ti attho . sa¤¤àyate ti sa¤¤àto, akkharehi sa¤¤àto akkharasa¤¤àto ti ayaü padaviggaho. nanu ca attho padenàpi sa¤¤àyate. tasmà akkharapadasa¤¤àto ti vattabban ti. saccaü. akkharehi vinà padassa abhàvà akkhareheva saïgahetvà akkharasa¤¤àto ti vuttan ti ayaü codanà parihàro. vàkyassa atthaü vattuü sabbavacanànan ti àdim àha. tattha attho vuccati etàyà ti vuttã ti daññhabbaü. sutte avutte pi sabbavacanànan ti idaü kasmà vuttan ti. attho ti padaü sambandhãbhåtattà sambandhaü apekkhati tasmà vuttaü. udayabbayan ti ettha uppajjanabhijjanasabhàvo padeneva vi¤¤àyati. na u akkharena và, na da àdi akkharena và, kasmà akkhareheva sa¤¤àyate ti vuttan ti codanaü manasi katvà àha akkharavipattiyan ti àdi hi yasmà akkharavipattiyaü akkharabhijjane akkhara-ajànane và atthassa vacanatthassa dunnayatà du¤¤àõatà hoti, tasmà akkhareheva sa¤¤àtattà akkharakosallaü akkharesu vyattaü jànanaü suttantesu tãsu piñakesu bahåpakàraü mahà upakàran ti. evaü pubbavàkyena balavussàhaü janetvà avi¤¤àtasa¤¤àssa vohàràsijjhanato pañhamaü sa¤¤àvidhànaü dassento sàma¤¤àvisesasa¤¤àsu sàma¤¤asa¤¤àya pañhamaü vattabbattà tàva sàma¤¤asa¤¤aü dassetuü ## iti suttam àha. chabbidhà suttavaõõanà ¤àse oloketabbà, avasiññhamukhamattanayam eva karissàmi. sa¤¤ã ti vuccate dabbaü, sa¤¤à ti tassa vohàro sa¤¤ãsa¤¤à sadà bhedà, sa¤¤à ti pa¤¤atti matà ti. akkharà ti ekaü padaü, apã ti ekaü padaü, àdayo ti ekaü padaü, ekacattàëãsan ti ekaü padaü. vibhatyantapadavibhàgavasena catuppadam idaü suttan ti daññhabbaü. akkharà ti sa¤¤àniddeso, apã ti heññhà pekkhatiniddeso #<[#5*]>#, àdayo ti sa¤¤ãniddeso, ekacattàëãsan ti tabbisesananiddeso. sa¤¤àdhikàraparibhàsàpañisedhaniyamavidhisuttesu sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. idaü suttaü sa¤¤àsuttan ti kasmà ¤àyatã ti. sa¤¤ãsa¤¤àvidhànena vuttattà ¤àyati. tathà hotu, akkharà ti sa¤¤à àdayo ti sa¤¤ã ti kasmà ¤àyatã ti. heññhà pubbavàkye ye vaõõà akkharà ti voharãyanti te vaõõà àdayo ti ¤àpanatthaü vuttattà ¤àyati. pañhamaü sa¤¤iü vidahitvà pacchà sa¤¤àya vihitattà sa¤¤ã va pañhamaü vattabbo ti. saccaü. tathà pi sukhuccàraõatthaü evaü vuttanti, evaü ito paresu pi apisaddassa adhippàyena saha suttassa atthaü dassetuü te ca kho ti àdivuttaü. suttantesu tãsu piñakesu sopakàrà ekacattàëãsaü te ca kho heññhà vàkye akkharà ti vuttà akàràdayo niggahãtantà vaõõà akkharà nàma hontã ti yojanà. ettha apisaddassa heññhàvutta- akkharànam apekkhabhàvaü pàkañaü kàtuü, te ti saddaü pakkhipati casaddo ubhayaü sampiõóeti, khosaddo vàcàsiliññhatthaü padapåraõaü, ekacattàëãsakkharato a¤¤e akkharà suttantesu sopakàrà na hontã ti ¤àpanatthaü suttantesu sopakàrà ti vuttaü. akàràdãnaü saråpaü dassetuü taüyathà ti kathetukamyatàya pucchati, taüyathà te katame. a, à -pe- aü iti ime akkharà nàma. bho àcariya, tena akkharasa¤¤àkaraõena akkharanàmena và kva katarasmiü sutte attho payojanaü bhavati. bho sissa. attho akkharasa¤¤àto ti sutte akkharà ti vohàrapayojanaü bhavati. kasmà pana aàdikkamo vutto ti pa¤cannaü pana ñhànànaü pañipàñivasà pi ca nissayàdippabhedehi vutto tesamanukkamo . avaõõo ceva kavaggo hakàro ty aññha kaõñhajà ivaõõo ceva cavaggo yakàro ty aññþa tàlujà ñavaggo raëakàrà ti satta muóóhani jàyare tavaggo lasakàràti satta dantesu jàyare uvaggo ceva pavaggo satta oññhesu jàyare kaõñhatàlubbhavekàro okàro kaõñhaoññhajo dantoññþajo vakàro ca nàsajaü niggahãtakaü pa¤camà nàsikà jàtà te sakaññhànajà pi ca #<[#6]># hakàraü pa¤cameheva yavalehi ca saüyutaü orasanti vadanteke kaõñhajaü tadasaüyutaü sattaññhànàni vaõõànaü uro kaõñho ca tàlu ca muóóhà dantà ca oññþà ca nàsikaññhànam eva ca catuddhà karaõaü vuttaü jãvhàmujjhaü jivhàpaggaü jivhaggaüca sakaññhànaü karaõaü janahetukaü jivhàmajjhaü tàlujànaü muóóhajànaü jivhàpaggaü dantajàna¤ca jivhaggaü sesànaü sakaññhànikaü ti vitthàro pana ¤àse gahetabbo, ito paresu pi chabbidhà suttavaõõanà vuttanayeneva veditabbà. ## tatthà ti ekaü padaü, odantà ti ekaü padaü, sarà ti ekaü padaü aññhà ti ekaü padaü. vibhatyantapadavibhàgavasena catuppadam idaü vuttan ti daññþabbaü. tatthà ti padena niddhàraõasamudàyaniddeso, odantà ti padena niddhàraõiyasa¤¤ãniddeso, sarà ti padena sa¤¤àniddeso, aññhà ti padena tabbisesananiddeso. sa¤¤àdhikàraparibhàsà pañisedhaniyamavidhisuttesu sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. tattha odantà ti padena kakàràdibya¤janaü nivatteti. ## lahumattà ti ekaü padaü, tayo ti ekaü padaü, rassà ti ekaü padaü, vibhattyanta-pe-tipadam idaü suttan ti daññhabbaü. lahumattà ti padena sa¤¤ãniddeso, tayo ti padena tabbisesananiddeso, rassà ti padena sa¤¤àniddeso. sa¤¤à-pe-suttesu sa¤¤àsuttan ti daññþabbaü. vuttiyam pana ekadesatthaü gahetvà tatthasaddo anuvattati . ## a¤¤e ti ekaü padaü, dãghà ti ekaü padaü. vibhatyanta-pe-dvipadam idaü suttan ti daññþabbaü. a¤¤e ti padena sa¤¤ãniddeso, dãghà ti padena sa¤¤àniddeso. sa¤¤à-pe-suttesu sa¤¤àsuttan ti daññþabbaü. vuttiyam pana tatthasaddo anuvattati, a¤¤asaddassa avadhipekkhattà vibhattivipariõàmaü katvà rassehã ti anuvattati. pàrisesanayena saïkhyàparimàõassa ¤àtattà pa¤cà ti vuttaü . #<[#7*]># ## sesà ti ekaü padaü, bya¤janà ti ekaü padaü. vibhatyanta-pe-dvipadam idaü suttan ti daññþabbaü. sesà ti sa¤¤ãniddeso, bya¤janà ti sa¤¤àniddeso . sa¤¤à-pe-sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. vuttiyam pana sesasaddassa sàpekkhattà ñhapetvà aññhasare ti vuttaü. ## vaggà ti ekaü padaü, pa¤capa¤caso ti ekaü padaü, mantà ti ekaü padaü. vibhatyanta -pe-tipadam idaü suttan ti daññþabbaü. vaggà ti sa¤¤àniddeso, pa¤capa¤caso ti tabbisesananiddeso, mantà ti sa¤¤ãniddeso. sa¤¤à-pe-sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. mantà ti niddhàraõãyassa niddhàraõasamudàyena vinà asambhavato tesaü kho ti àdi vuttaü. mantà ti padena yakàràdi avaggaü nivatteti. ettha ca vaggasaddo samåhavàcã . tena pa¤capa¤ca akkharà ekekasmiü payoge addhãtattà ekekasmiü kaõñhàdiññhàne vaggabhàvena jàtattà ca vagganàmaü labhantã ti dasseti. vaggãyantã gumbagumbà uccàrãyantã ti vaggà ti pi vadanti. tam pi sadisaññhànavasena uccàritabbattà vuttaü, na ekekasmiü payoge ekato uccàritabbattà ti. tena vaggà ti sàma¤¤avasena vutte pi pañhamakkharavasena kavaggacavaggàdivohàraü gahetvà ekekakkharo pi kavaggacavaggàdivohàraü labhati. yathà pa¤cavaggà ti tathà hi vuttaü: vaggantaü và vagge [Kacc 31] ti ca kavaggassa cavaggo ti ca . pa¤capa¤cà ti dvibbacanaü vãcchàyaü vattati . tividhà hi vãcchà kiriyàguõadabbavasena. tathà hi rukkhaü rukkhaü vijjotate cando ti àdisu kiriyàyaü, gàmo gàmo ramaõãyo ty àdisu guõo, gehe gehe pànãyan ty àdãsu dabbe. tattha guõavãcchà ¤àtabbà. sabbesu pa¤casu vaggà nàma guõassa byàpitattà ti. ## aü iti ekaü padaü, itã ti ekaü padaü, niggahãtan ti ekaü padaü. vibhatyanta-pe-tipadam idaü suttan ti daññhabbaü. aü iti sa¤¤ãniddeso, itã ti anantaravuttatthaniddeso, niggahãtan ti sa¤¤àniddeso. sa¤¤à-pe-sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. ettha akàro uccàraõattho . itisaddo attano anantare vuttabindu niggahãtaü nàma na akàro ti dãpeti #<[#8*]>#. karaõaü niggahetvà gayhati uccàrãyatã ti niggahãtaü. kalàpappakaraõe pana aü ity ànussàro ti anussàrasa¤¤à vuttà. tattha sàrato anupacchà nissayatã ti nibbacanaü kàtabbaü, sarato paraü nissayatã ti attho. padamajjhe padante và patiññhitaü anussàraü ¤attiyaü kammavàcàyaü bhaõe niggahãtantaü và dutãyàdo makàrantaü upajjhaggahaõàdãsu vaggantaü niggahãtan ti yathàraham udãraye saraõàgamanadàne niggahãtaü makàrantaü avaggesu ïkàrassa ïàdayo natthi sàsane ti idha avuttànaü parasama¤¤ànam pi payoge sati gahaõatthaü parasama¤¤à payoge ti paribhàsam àha ## parasama¤¤à ti ekaü padaü, payoge ti ekaü padaü. vibhatyanta-pe-dvipadam idaü suttan ti daññhabbaü. parasama¤¤à ti kammatthaniddeso, payoge ti bhàvasattamãniddeso . sa¤¤à-pe-paribhàsàsuttan ti daññhabbaü. parasama¤¤àsuttan ti pi vadanti . ## pubban ti ekaü padaü, adhoññhitan ti ekaü padaü, assaran ti ekaü padaü, sarenà ti ekaü padaü, viyojaye ti ekaü padaü. vibhatyanta-pe-pa¤capadam idaü suttan ti daññhabbaü. pubban ti kammatthaniddeso, adhoññhitan ti kammatthaniddeso, assaran ti kammatthaniddeso, sarenà ti avadhiniddeso, viyojaye ti kiriyàniddeso. sa¤¤à-pe-paribhàsàsuttan ti daññhabbaü. tattha tatràyamàdã ti àdipayoge sandhiü kattukàmo àcariyo pubbabya¤janaü adhoññhitaü katvà assaraü katvà sara¤ ca upari katvà sarena sarato viyojaye. ettha tatra ayaü àdã ti payoge akàrato parassa yakàrassa nivattanatthaü pubbaggahaõaü vuttaü. pubbabya¤janaü viyojetvà kattha ñhapetabban ti sandehanivattanatthaü adhoññhitan ti vuttaü. adhoññhitaü katvà ti ettha pana anàgatatthe tvàppaccayo takketvà nikkhamatã ti àdisu viya. sarenà ti etassa saha yogatthaü nivattetvà avadhiatthaü dassetuü và upari anuvattanatthàya và assaran ti vuttaü #<[#9*]>#. assaraü katvà ti ettha tvàppaccayo samànakàle vattati tamaü hantvà uggacchatã ti àdisu viya. tatra nibbàõe ayaü pañhamamaggo pañhamaü dassanabhàvena àdi. ## naye ti ekaü padaü, paran ti ekaü padaü, yutte ti ekaü padaü. vibhatyanta-pe-tipadam idaü suttan ti daññhabbaü. naye ti kiriyàniddeso, paran ti kammatthaniddeso, sutte ti bhàvasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-paribhàsà suttan ti daññhabbaü. tatrà ti tatranibbàõe . bho àcariya, yutte ti padaü kasmà àcariyena vuttaü. bho sissa, akkocchi maü avadhi man ti ettha payoge niggahãtassa luppanaü và makàrassa parapade akàranayanaü và niggahãtassa para akàranayanaü và madàsare ti suttena makàraü katvà paraakàranayanaü và yuttaü na hoti, vaõõakàlabyavahite sandhi na hotã ti ¤àpanatthaü yutte ti padaü vuttan ti. iti sandhikappe pañhamo kaõóo. aniññhitaü padaü kàrã niññhitaü kàriyaübhave tassa hetu nimittan tu tabbhedakaü visesanaü. ## sarà ti ekaü padaü, sare ti ekaü padaü, lopan ti ekaü padaü. vibhatyanta-pe-tipadam idan ti daññhabbaü. sarà ti kàriniddeso, sare ti nimittasattamãniddeso, lopan ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha codanà siyà. sarà ti bahuvacanaü pañicca sareså ti vattabban ti. na vattabbaü. ekekasseva sarassa nimittabhåtattà. yadi evaü ekassa sarassa lopattà saro ti vattabban ti. na. sakhàto gassevà ti ettha ekasmiü sare catunnam pi lopattà. athavà ekekasmiü sare saråpàpi asaråpàpi sabbe aññha sarà lopaü pappontã ti ¤àpanatthaü sarà ti vuttaü. tenàha vuttiyaü sarà kho sabbe pi sare pare lopaü pappontã ti. ettha ca sarà sare ti sàma¤¤avasena vuccamàne pi pare ti kathaü ¤àyatã ti. sare ti nimittasattamiyà vuttattà ¤àyati. athavà upari sutte paro ti kàrino vuttattà ¤àyati. #<[#10]># ## và ti ekaü, paro ti ekaü, asaråpà ti ekaü. vibhatyanta-pe-tipadam idan ti daññhabbaü. và ti vavatthitavibhàsàniddeso, paro ti kàrãniddeso, asaråpà ti avadhiniddeso, nimittapa¤camãniddeso và. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha vavatthitavibhàsattho vàsaddo niccam aniccam asantavidhiü dasseti. tattha yassa dàni cakkhundrãyan ti evamàdi niccavidhi. kata¤¤åsi cattàro me bhikkhave ti evamàdi aniccavidhi. pa¤cindriyànã ti evamàdi asantavidhi. vikappanattho vàsaddo ti pi vadanti, eva¤ ca sati pa¤cindriyànã ti evamàdisu råpadvayaü bhaveyya, pubbasuttaü nissàya và asaråpà ti pubbanimittaü nissàya và parosaddena vinàpi paralope vi¤¤àyamàne paroggahaõaü và paro ti yogavibhàgena saråpamhà lopa¤àpanatthaü. tenevàha vàparo ti vibhàgena saråpo pi paro lopo tattha vidåpamaü nàlaü àdayo iti àdiså ti. bho àcariya, và ti padaü kasmà àcariyena vuttaü. bho sissa, yassindriyànã tyàdisu sati pi asaråpe vàsaddena nivàritattà asaråpamhà paro saro lopaü na pappotã ti ¤àpanatthaü và ti padaü vuttan ti. ## kvacã ti ekaü, asavaõõan ti ekaü, lutte ti ekaü. vibhatyanta-pe-tipadam idan ti daññhabbaü. kvacã ti kvacattha niddeso, asavaõõanti kàriyaniddeso, lutte ti bhàvasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. natthi samànaü vaõõaü saråpà suti etesan ti asavaõõà eokàrà. avaõõàdayo hi savaõõà nàma. tena nettha ne etthà ti evamàdisu và paro asaråpà ti suttaü labbhati, etthàpi lutte ti padaü agahetvà lopasadde vattamàne siddhe pi lutteggahaõaü lutte ti yogavibhàgena paralope pi asavaõõo hotã ti ¤àpanatthaü. tenàha lutte ti punuccàraõena asavaõnaü paralope munelayo iselayo rathesabho ti àdiså ti. saro ti sàma¤¤avasena vutte pi ñhànàsannavasena iyuvaõnà eva gahetabbà kvacisaddo asantavidhiü dipeti, tena yassindriyànã ti payogo niddiññho. bho àcariya. kvacã ti padaü kasmà àcariyena vuttaü #<[#11*]>#. bho sissa. yassindriyàni tyàdisu sati pi pubbassaralope kvacisaddena nivàritattà paro saro asavaõõaü na pappotã ti ¤àpanatthaü. kvacã ti padaü vuttaü. evaü sati vàsadde vattamàne sijjhatã ti. na sijjhati bhinnatthattà, vàsaddo hi niccamaniccamasantavidhayo dãpeti, kvacisaddo pana asantavidhim eva dãpetãti. ## dãghan ti ekaü. vibhatyanta-pe-ekapadam idan ti daññhabbaü. dãghan ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. bho àcariya, kvaci ti padam kasmà àcariyena vuttan ti. bho sissa, pa¤cahupàli tyàdisu pubbassare lutte pi kvacisaddena nivàritattà paro saro dãghaü na pappotã ti ¤àpanatthaü kvaci ti padaü vuttan ti. ## pubbo ti ekaü, cà ti ekaü. vibhatyanta-pe-dvipadam idan ti daññhabbaü. pubbo ti kàrãniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha casaddo nimittakàriyà ti àkaóóhati. duvidhaü hi àkaóóhanaü ananuvattamànassa àkaóóhanaü anuvattamànassàpi àkaóóhanan ti, anuvattamàne pi àkaóóhanaü kathan ti. uttarasuttaü nànuvattanatthaü. kàrino vijjamànattà parosaddo kàriü chaóóhetvà nimittabhåtassa lopassa visesanabhàvena anuvattati. bho àcariya, kvacã ti padaü kasmà àcariyena vuttaü. bho sissa, itissa muhuttampi tyàdisu sati pi paralope kvacisaddena nivàritattà pubbo saro dãghaü na pappotã ti ¤àpanatthaü kvacã ti padaü vuttan ti. ## yan ti ekaü, edantassà ti ekaü, àdeso ti ekaü. vibhatyanta-pe-tipadam idan ti dañhabbaü. yan ti kàriyaniddeso, edantassà ti àdesàpekkhachaññhãkàriniddeso, àdeso ti tabbisesananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. bho àcariya, kvacã ti padaü kasmà àcariyena vuttaü. bho sissa, tenàgatàtyàdisu sati pi parasare kvacãsaddena nivàritattà ekàrassa yakàràdeso na hotã ti ¤àpanatthaü kvacã ti padaü vuttaü. nettha ne etthà ti padacchedo, ekàradvayassa sutisamànabhàve pi asamànà ti kalàpavacanaü nissàya asamànabhàvato và paro asaråpà ti suttena paralopo hoti. #<[#12]># ## van ti ekaü, odudantànan ti ekaü. vibhatyanta-pe-dvipadam idan ti daññhabbaü. van ti kàriyaniddeso, odudantànan ti àdesàpekkhachaññhãkàrãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha antaggahaõaü agahetvà anuvattanavasena sijjhamàne pi punaggahaõaü pubbaantasaddena asamànatthaü dãpeti. pubbasuttena hi padante yeva yakàràdeso hoti, iminà suttena pana padante pi padamajjhe pi vakàràdeso hoti. athavà antaggahaõena itvevaü tyàdisu a¤¤assarànam pi vakàràdeso hoti. kvacã ti padaü kasmà vuttaü. cattàro me tyàdisu sati pi parasare kvacisaddena nivàritattà okàrassa vakàràdeso na hotã ti ¤àpanatthaü vuttan ti. ## sabbo ti ekaü, can ti ekaü, tã ti ekaü. vibhatyanta-pe-tipadam idan ti daññhabbaü. sabbo ti tabbisesananiddeso, can ti kàriyaniddeso, tã ti kàrãniddeso. sa¤¤à-pe- vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha bya¤jano ti vuttattà tã ti vutte pi tisaddo eva kàrã ti vi¤¤àyati. råpasiddhiyaü pana tisaddo eva kàrãbhàvena vutto. itissa muhuttampã ti udàharaõaü nissàya ayam eva vàdo sundarataro ti vadanti. kvacã ti padaü kasmà vuttaü. itissa muhuttampi tyàdisu sati pi sare pare kvacisaddena nivàritattà tisaddo bya¤jano cakàraü pappotã ti ¤àpanatthaü vuttan ti. ## do ti ekaü, dhassà ti ekaü, cà ti ekaü. vibhatyanta-pe-tipadam idan ti daññhabbaü. do ti kàriyaniddeso, dhassà ti àdesàpekkhachaññhãkàrãniddeso, cà ti samuccayatthaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. suttavibhàgena suttassa ca iti vibhàge na bahudhàpi àdeso siyà, dassa tàdeso hoti, yathà katamaü. sugato. evaü sesesu pi yojetabbaü, tro tassà ti pi pañhanti tro ttassà ti pàñho yeva sundaro. kvacã ti padaü kasmà vuttaü. idheva maraõaü bhavissatã tyàdisu sati pi sare pare kvacisaddena nivàritattà dhakàrassa dakàràdeso na hotã ti ¤àpanatthaü vuttan ti. #<[#13]># ## ivaõõo ti ekaü, yan ti ekaü, navà ti ekaü. vibhatyanta-pe-tipadam idan ti daññhabbaü. ivaõõo ti kàrãniddeso, yan ti kàriyaniddeso, navà ti kvacatthaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. navà ti padaü kasmà vuttaü. pa¤cahaïgehã ty àdisu sati pi sare pare navàsaddena nivàritattà ivaõõo yakàraü na pappotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. ettha navàsaddo kvacisaddena samànattho. ## evàdissà ti ekaü, rã ti ekaü, pubbo ti ekaü, và ti ekaü, rasso ti ekaü. vibhatyanta-pe-pa¤capadam idan ti daññhabbaü. evàdissà ti sambandhachaññþãkàrãniddeso, rã ti kàriyaniddeso, pubbo ti kàrãniddeso, cà ti sampiõóanatthaniddeso, rasso ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. saramhà parassa evassa àdissa rikàro hoti. navà ti padaü kasmà vuttaü. yathà eva tyàdisu sati pi sare pare navàsaddena nivàritattà saramhà parassa evassa àdibhåtassa ekàrassa rikàro na hotã ti ¤àpanatthaü vuttan ti. iti sandhikappe dutiyo kaõóo. ## sarà ti ekaü, pakatã ti ekaü, bya¤jane ti ekaü. vibhatyanta-pe-tipadam idan ti daññhabbaü. sarà ti kàrãniddeso, pakatã ti kàriyaniddeso, bya¤jane ti nimittasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## sare ti ekaü, kvacã ti ekaü. vibhatyanta-pe-dvipadam idan ti daññhabbaü. sare ti nimittasattamãniddeso, kvacã ti kvacatthaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. kvacã ti padaü kasmà vuttaü. appassutàyan tyàdisu sati pi sare pare kvacisaddena nivàritattà pubbassarà pakatiråpàni na hontã ti ¤àpanatthaü vuttan ti. #<[#14]># ## dãghan ti ekaü. vibhatyanta-pe-ekapadan ti daññhabbaü. dãghan ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. kvacã ti padaü kasmà vuttaü. idha modatã tyàdisu sati pi bya¤jane pare kvacisaddena nivàritattà pubbassarà dãghaü na pappontã ti ¤àpanatthaü vuttan ti. ## rassan ti ekaü. vibhatyanta-pe-ekapadam idan ti daññhabbaü. rassan ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. kvacã ti padaü kasmà vuttaü. sammà samàdhi tyàdisu sati pi bya¤jane pare kvacisaddena nivàritattà sarà rassaü na pappontã ti ¤àpanatthaü vuttan ti. ## lopan ti ekaü, cà ti ekaü, tatrà ti ekaü, akàro ti ekaü. vibhatyanta-pe-catuppadam idan ti daññhabbaü. lopan ti kàriyaniddeso, cà ti sampiõóanatthaniddeso, tatrà ti visayaniddeso, akàro ti visayãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. kvacã ti padaü kasmà vuttaü. so munã tyàdisu sati pi bya¤jane pare kvacisaddena nivàritattà lopaü na pappontã ti ¤àpanatthaü vuttan ti. lopa¤ cà ti yogavibhàgena gahapatànã tyàdisu lopamattam eva hoti. casaddena pana kathaü jànemu nan tyàdisu ekàràgamo hoti, sare pare pi akàràgamo hoti esa attho tyàdisu. ## paradvebhàvo ti ekaü, ñhàne ti ekaü. vibhatyanta-pe-dvipadan ti daññhabbaü. paradvebhàvo ti kàriyaniddeso, ñhàne ti bhàvasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ñhàne ti padaü kasmà vuttaü. idha modatã tyàdisu sati pi saramhà parabya¤jane ñhànassa abhàvà dvebhàvo na hotã ti ¤àpanatthaü vuttan ti. ## vagge ti ekaü, ghosàghosànan ti ekaü, tatiyapañhamà ti ekaü. vibhatyanta-pe-tipadam idan ti daññhabbaü. vagge ti àdhàrasattamãniddeso, ghosàghosànan ti kàrãniddeso, tatiya pañhamà ti kàriyaniddeso #<[#15*]>#. athavà ghosàghosànan ti visayaniddeso, tatiyapañhamà ti visayãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. attano saramhà pubbesaü pubbassaramhà sarabhåtànaü vagge ghosàghosànaü bya¤janànaü tabbagge tatiyapañhamakkharà yathàsaïkhyaü dvebhàvaü gacchanti ñhàne yutte sati. vagge ghosàghosànaü tatiyapañhamà ti sàma¤¤ena vutte pi vagge catutthadutiyànaü tabbagge tatiyapañhamà ti vi¤¤àyati. tena ca pa¤came tatiyappasaïgo natthi, pubbasuttena dvebhàvasàma¤¤ena paribhàsaü katvà iminà suttena asadisadvebhàvo kàtabbo, keci pana iminà suttena paribhàsaü katvà pubbasuttena dvebhàvo kàtabbo ti vadanti. tam pana idaü hi nàsampattaü vidadhàti. atha kho pubbasuttena sampannaü niyametã ti vacanena virujjhati. ñhàne ti padaü kasmà vuttaü. idha cetaso tyàdisu ñhànessa abhàvà asadisadvebhàvo na hotã ti ¤àpanatthaü vuttan ti. sandhikappe tatiyo kaõóo. ## aü iti ekaü, bya¤jane ti ekaü, niggahãtan ti ekaü. vibhatyanta-pe-tipadam idan ti daññhabbaü. aü iti kàriyaniddeso, bya¤jane ti nimittasattamãniddeso, niggahãtan ti kàrãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. iminà suttena pubbaråpato avisesenàpi niggahãtassa lopàdesavikàranivàraõatthaü aü iti råpaü vihitaü. ## vaggantan ti ekaü, và ti ekaü, vagge ti ekaü. vibhatyanta-pe-tipadam idaü. vaggantan ti kàriyaniddeso, và ti vikappanatthaniddeso, vagge ti nimittasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhi suttan ti daññhabbaü. ettha vàsaddo samuccayavikappanattho. tena vuttaü vàggahaõenà ti àdi và ti padaü kasmà vuttaü. na taü kammaü tyàdisu sati pi bya¤jane pare vàsaddena nivàritattà niggahãtaü vaggantaü na pappotã ti ¤àpanatthaü vuttaü #<[#16*]>#. puggalan ti ettha hi niggahãtàdhikarattà aüvibhatti upalakkhaõavasena vuttà. puggalo tyàdisu pugga iti liïgaü ñhapetvà sivacanassa okaràdesaü katvà niggahãta¤ cà ti suttena niggahãtàgamaü katvà iminà vàsaddena niggahãtassa lakàre kate puggalo ti råpasiddhi. evaü sesesu pi. ## ehe ti ekaü, ¤an ti ekaü, vibhatyanta-pe-dvipadam idaü. ehe ti nimittasattamãniddeso, ¤an ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. và ti kasmà vuttaü. evam etaü tyàdisu sati pi ekàragakàre pare vàsaddena nivàritattà niggahãtaü ¤akàraü na pappotã ti ¤àpanatthaü vuttan ti. ## saha iti ekaü, ye ti ekaü, cà ti ekaü. vibhatyanta-pe-tipadam idaü. saha iti visesananiddeso, ye iti nimittasattamãniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. và ti kasmà vuttaü. saüyogo tyàdisu sati pi yakàre pare vàsaddena nivàritattà niggahãtaü saha yakàrena ¤akàraü na pappotã ti ¤àpanatthaü vuttan ti. ## madà ti ekaü, sare ti ekaü. vibhatyanta-pe-dvipadam idaü. madà ti kàriyaniddeso, sare ti nimittasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti dañhabbaü. và ti kasmà vuttaü. akkocchimaü tyàdisu sati pi sare pare vàsaddena nivàritattà niggahãtassa makàradakàràdesà na hontã ti ¤àpanatthaü vuttan ti. ## yavamadanataraëàti ekaü cà ti ekaüàgamà ti ekaü. vibhatyanta-pe-tipadam idaü. yavamadanataraëà ti visayãniddeso, cà ti samuccayaniddeso, àgamà ti visesananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. và ti kasmà vuttaü. evaü mahiddhiyà esà tyàdisu sati pi sare pare vàsaddena nivàritattà yakàràdayo àgamà na hontã ti ¤àpanatthaü vuttan ti. #<[#17]># ## kvacã ti ekaü, o ti ekaü, bya¤jane ti ekaü, vibhatyanta-pe-tipadam idaü. kvacã ti kvacatthaniddeso, o ti visayãniddeso, bya¤jane ti nimittasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. kvacã ti kasmà vuttaü. eva passathimaü lokaü tyàdisu sati pi bya¤jane pare kvacisaddena nivàritattà okàràgamo na hotã ti ¤àpanatthaü vuttan ti. ## niggahãtan ti ekaü, cà ti ekaü. vibhatyanta-pe-dvipadam idaü. niggahãtan ti visayãniddeso, cà ti samuccayaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. kvacã ti kasmà vuttaü. idheva naü pasaüsantã tyàdisu sati pi sare và bya¤jane và pare kvaci saddena nivàritattà niggahãtàgamo na hotã ti ¤àpanatthaü vuttan ti. ## kvacã ti ekaü, lopan ti ekaü. vibhatyanta-pe-dvipadam idaü. kvacã ti kvacatthaniddeso, lopan ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. kvacã ti kasmàvuttaü. aham eva nåna bàlo tyàdisu sati pi sare pare kvacisaddena nivàritattà niggahãtaü kho lopaü na pappotã ti ¤àpanatthaü vuttan ti. ## bya¤jane ti ekaü, cà ti ekaü. vibhatyanta-pe-dvipadam idaü. bya¤jane ti nimittasattamãniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. kvacã ti kasmà vuttaü. etaü maïgalam uttaman tyàdisu sati pi bya¤jane pare kvaci saddena nivàritattà niggahãtaü lopaü na pappotã ti ¤àpanatthaü vuttan ti. ## paro ti ekaü, và ti ekaü, saro ti ekaü. vibhatyanta-pe-tipadam idaü. paro ti tabbisesananiddeso, và ti vikappanatthaniddeso, saro ti kàriniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. và ti kasmà vuttaü. aham eva nåna bàlo tyàdisu sati pi niggahãtamhà sare pare vàsaddena nivàritattà niggahãtamhà paro saro lopaü na pappotã ti ¤àpanatthaü vuttaü #<[#18*]>#. ettha kàrino vijjamànattà pubbakàrãpubbanimittabhàvena vibhattivipariõàmaü katvà (niggahãtamhà ti ) anuvattatã ti. ## bya¤jano ti ekaü, cà ti ekaü, visa¤¤ogo ti ekaü. vibhatyanta-pe-tipadam idaü. bya¤jano ti kàriniddeso, cà ti samuccayaniddeso, visa¤¤ogo ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha kàriyassa vijjamànattà pubbakàriyaü paranimittabhàvena vibhattivipariõàmaü katvà lope ti anuvattati. lutte ti kasmà vuttaü. evam assa vidån aggam ityàdisu sati pi niggahãtamhà parasmiü sare luttassa abhàvà sa¤¤ogo bya¤jano visa¤¤ogo na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. casaddaggahaõena tiõõaü bya¤janànaü antare ye saråpà tesam pi eko lopo hoti. tiõõaü bya¤janànan ti nióóhàraõasamudàyo, saråpà ti nióóhàraõiyo. kvacisaddo maõóåkagatikavasena anuvattatã ti. iti sandhikappe catuttho kaõóo. ## go ti ekaü, sare ti ekaü, puthassà ti ekaü, àgamo ti ekaü, kvacã ti ekaü. vibhatyanta-pe-pa¤capadam idaü. go ti visayãniddeso, sare ti nimittasattamãniddeso, puthassà ti antàpekkhachaññþãniddeso, àgamo ti visesananiddeso, kvacã ti kvacatthaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha àgamo ti vuttattà ante ti sambandhã ¤àyati. kvacã ti kasmà vuttaü. putha evà ti ettha sati pi sare pare kvacisaddena nivàritattà puthassa ante gakàràgamo na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. kvaci saddo hi vàsaddattho. ## pàssà ti ekaü, cà ti ekaü, anto ti ekaü, rasso ti ekaü. vibhatyanta-pe-catuppadam idaü. pàssà ti antàpekkhachaññhãniddeso, cà ti sampiõóananiddeso, anto ti kàriniddeso rasso ti kàriyaniddeso #<[#19*]>#. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha pàssà ti idaü upasaggànukaraõattà savibhattikaü vuttaü. pubbasutte viya antaggahaõe avijjamàne pi sijjhati. tathàpi kàrinidassanattha¤ ca parasarassa rassabhàvanivattanattha¤ ca antaggahaõaü vihitaü. kvacã ti kasmà vuttaü. pà eva tyàdisu sati pi sare pare kvaci saddena nivàritattà pàssante gakàràgamo na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. ## abbho ti ekaü, abhã ti ekaü. vibhatyanta-pe-dvipadam idaü. abbho ti kàriyaniddeso, abhã ti kàriniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## ajjho ti ekaü, adhã ti ekaü. vibhatyanta-pe-dvipadam idaü. ajjho ti kàriyaniddeso, adhã ti kàriniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## te ti ekaü, nà ti ekaü, và ti ekaü, ivaõõo ti ekaü. vibhatyanta-pe-catuppadam idaü. te ti kàriniddeso, nà ti pañisedhananiddeso, và ti vikappanatthaniddeso, ivaõõe ti nimittasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. và ti kasmà vuttaü. abbhãritan tyàdisu sati pi ivaõõo vàsaddena nivàritattà abhiadhi iccete abbho ajjho iti vuttaråpà na na hontã ti ¤àpanatthaü vuttaü. ## atissà ti ekaü, cà ti ekaü, antassà ti ekaü. vibhatyanta-pe-tipadam idaü. atissà ti antàpekkhachaññhãniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso, antassà ti sambandhachaññhãkàriniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha atissà ti upasaggànukaraõattà savibhattikaü vuttaü, ettha caggahaõaü vàggahaõaü nivattàpetvà naggahaõam eva àkaóóhati. ivaõõo ti kasmà vuttaü. accantan tyàdisu sati pi atisadde ivaõõassa aparattà cakàràdeso na na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. #<[#20]># ## kvacã ti ekaü, pañã ti ekaü, patissà ti ekaü. vibhatyanta-pe-tipadam idaü. kvacã ti kvacatthaniddeso, pañã ti kàriyaniddeso, patissà ti sambandhachaññhãkàriniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. kvacã ti kasmà vuttaü. paccantimesu tyàdisu sati pi sarabya¤jane pare kvacisaddena nivàritattà pañiàdeso na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. ## puthassà ti ekaü, u iti ekaü, bya¤jane ti ekaü. vibhatyanta-pe-tipadam idaü. puthassà ti antàpekkhachaññhãkàriniddeso, u iti kàriyaniddeso, bya¤jane ti nimittasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## o ti ekaü, avassà ti ekaü. vibhatyanta-pe-dvipadam idaü. o ti kàriyaniddeso, avassà ti àdesàpekkhachaññhãkàriniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. kvacã ti kasmà vuttaü. avasussatå ty àdisu sati pi bya¤jane pare kvaci saddena nivàritattà okàràdeso na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. ## anupadiññhànan ti ekaü padaü, vuttayogato ti ekaü padaü. vibhatyantapadavibhàgavasena dvipadam idaü suttan ti daññhabbaü. anupadiññhànan ti sambandhachaññhãkàriniddeso, vuttayogato ti visesananiddeso. sa¤¤àdhikàraparibhàsàvidhisuttesu vidhisuttan ti daññþabbaü. anupadiññhànaü upasagganipàtànaü nipphannaråpànaü vuttasandhibhåtehi sarasandhãhi ca bya¤janasandhãhi ca yathàyogaü yojetabbaü. idaü hi atidesasuttan ti pi daññhabbaü. saddhammaññhitikàmena sandhisuttanidesakaü karontena mayà pattaü yaü pu¤¤aü hitadàyakaü tena pu¤¤ena ijjhantu sabbasattamanorathà ràjàno pi ca rakkhantu dhammena sàsanaü pajan ti. iti sandhikappassa suttaniddeso niññhito. *** II. NâMA #<[#21]># evaü seyyatthikànaü padasandhiü dassetvà tadanantaraü nàmaü dassetuü ## ity àdim àha. tattha atthe namati attani catthe nàmetã ti nàmaü. yadà hi atthasaïkhàtaü dabbaü passati tadà atthe namati nàma, yadà nàmasaddaü suõàti tadà attani atthaü nàmeti nàma. taü hi duvidhaü suddhanàmasabbanàmavasena. tattha suddhanàmaü tividhaü pumitthinapuüsakavasena. taü yathà puriso ka¤¤à cittan ti àdi. sabbanàmaü pana duvidhaü tiliïgaaliïgavasena. tenàha pulliïgaüitthiliïga¤ca napuüsakamathàparaü tiliïga¤ca aliïga¤ca nàmaü pa¤cavidhaü bhave ti. api ca nàmanàmasabbanàmasamàsanàmataddhitanàmakitakanàmavasena pa¤cavidhaü hoti. vutta¤ ca nàmanàmaü sabbanàmaü samàsaü taddhitaü tathà kitanàma¤ ca nàma¤¤å nàmaü pa¤cavidhaü vade ti. jinavacanayuttan ti ekaü padaü. hã ti ekaü padaü. vibhatyantapadavibhàgavasena dvipadam idaü suttan ti daññhabbaü. jinavacanayuttan ti kammatthaniddeso, visesananiddeso và, liïgatthaniddeso ti pi keci, hã ti avadhàraõaniddeso. avadhàraõaü hi santiññhànakaraõan ti daññhabbaü. sa¤¤àdhikàraparibhàsàvidhisuttesu adhikàrasuttan ti daññhabbaü. adhikàro nàmesa tividho sãhagatikamaõóåkagatikayathànupubbikavasena. tesu pubbàparavilokanato sihagatiko ti daññhabbo. idaü hi suttaü heññhà akkharàpàdayo ekacattàëãsan ti suttam pi apekkhati. upari pi anugacchati yathànupubbiko ti pi råpasiddhiyaü vuttaü. devaputto kileso ca abhisaïkhàramàrako khandhamàro maccumàro màro pa¤cavidho mato ti. vutte pa¤camàre ajini jinàti jinissatã ti jino, te jinavà ti và jino. sati pi khandhamaccumàrànaü ajitabhàve tesaü hetu jitattà jitavà nàmà ti. santesu pi buddhàdianekanàmesu kasmà jinanàmaü va therena nikkhittaü. nanu bhagavatà buddho ti neva màtarà kataü na pitarà kataü na ¤àtakehi kataü na devehi kataü vimokkhantikam etaü buddhànaü bhagavantànaü boddhiyà måle saha sabba¤¤uta¤¤àõassa pañivedhàya sacchãkàpa¤¤atti yad idaü buddho ti àdi vuttan ti #<[#22*]>#. saccaü. tàni pana buddho ti và tathàgato ti và bhagavà ti và nàmàni arahattaphaleneva paccakkhasiddhàni, idaü pana sabba¤¤uta¤àõaü pañivijjhitvà sattasattàhàni vãtinàmetvà brahmunà àyàcitadhammadesanena dhammacakkaü pavattetuü bàràõasiü gacchantena bhagavatà antaràmagge upakàjãvakena puññhena samphullapadumasassirãkaü mukhaü vivaritvà màdisà ve jinà honti ye pattà àsavakkhayaü jinà me pàpakà dhammà tasmàhaü upakà jino ti sayam eva vuttanàmattà therena nikkhittaü. atha và pa¤camàre jitavà ti vacanatthena sabbe sàsanapaccatthike samaõabràhmaõàdayo niggaõhituü bhadantamahàkaccàyanattherena idaü nàmaü nikkhittaü. sukhuccàraõatthaü và nikkhittan ti pi. ## liïgan ti ekaü, cà ti ekaü, nipaccate ti ekaü. vibhatyantapadavibhàgavasena tipadam idan ti daññhabbaü. liïgan ti kammatthaniddeso, cà ti samuccayaniddeso, nipaccate ti kiriyàniddeso. sa¤¤àdhikàraparibhàsàvidhisuttesu paribhàsàsuttan ti daññhabbaü. yathà yathà yena yena pakàrena jinavacanayuttaü hi jinavacanayoggaü eva liïgaü atthi, tathà tathà tena tena pakàrena idha idhasmiü kaccàyanappakaraõe liïgaü ñhapãyate ca nipphajjate ca. atha và yaü yaü pakàraü samàsataddhitàdibhedaü jinavacanayuttaü hi liïgaü atthi, taü taü pakàraü liïgaü idha ñhapãyate ca nipphajjate ca. casaddo cettha kiriyàsamuccayattho. råpasiddhiyam pana liïga¤ ca dhàtavo ca nipphajjante ti vuttaü. atha và liïgaü pana nipphannaråpaü, ta¤ ca dhàtuü vinà na nipphajjati, nipphannakiriyàñhapana kiriyaü vinà natthi kasmà caggahaõena dhàtu ca ñhapãyate liïga¤ ca nipphajjate ti attho gahetabbo. vàkyasamuccayattho hi casaddo tathà hi vuttaü dhàtuliïgehi paràpaccayà ti. lãnam atthaü gamayati bodhetã ti liïgaü nàma. parasama¤¤à payoge ti suttena kataü atthajjotakaü ghañapañàdi vacanaü. vutta¤ ca rukkho ti vacanaüliïgaü liïgattho tena dãpito evaü liïga¤ca liïgatthaü ¤atvà yojeyya paõóito ti. #<[#23]># taü hi pumitthinapuüsakatiliïgàliïgavasena pa¤cavidhaü. tattha pulliïgaü avaõõivaõõuvaõõokàrantavasena sattavidhaü. vutta¤ ca puriso guõavà ràjà sàggi daõóã ca bhikkhu ca satthàbhibhu ca sabba¤¤å hoti pulliïgasaïgaho ti ¤àse pana gosaddo tiliïgo ti manasikatvà chabbidhan ti vuttaü. itthiliïgaü àkàrivaõõuvaõõantavasena pa¤cavidhaü. vutta¤ ca ka¤¤à ratti nadã itthã màtulànãca bhãkkhunã daõóinã yàgu màtà ca jambå gotitthisaïgaho ti. råpasiddhiyam pana gosaddassa itthiliïgokàrantabhàvo vutto. so pana niccapulliïgo ti daññhabbo. yadi tiliïgan ti katvà gaõheyya ekàdisaïkhyàsaddàpi àkàrantabhàvena gahetabbà tiliïgattà ti yadi màtugàmasaddassa itthiliïgokàrantabhàvaü gaõheyya ki¤ci yujjeyya. napuüsakaliïgaü akàrivaõõuvaõõaniggahãtantavasena chabbidhaü. vutta¤ ca cittaü kamma¤ca assaddha mathaññhi sukhakàri ca àyu gotrabhu sayambhu kimidanti napuüsake ti. råpasiddhiyam pana assaddhaü cittagu kulan ti samàsapayogesu napuüsakaliïgassa àkàrokàrantabhàvaü gaõhàti. a¤¤apadatthappadhànattà ayuttaü viya dissati tumhàmhasadde ca upasagganipàtàni ca ñhapetvà sesà sabba katara ya ta àdisaddà tiliïgà nàma, tumhàmhasaddàdayo pana vibhattippaccayehi tiliïgavàcakànaü apàkañabhàvena aliïgan ti vuttà. yadi aliïgaü atthi tato ca vibhattiyo ti suttena kathaü vibhattiyo sambhavantã ti. sambhavanti. liïgato råpantaràbhàvà. vutta¤ ca aliïgaücekathaütamhà sambhavanti vibhattiyo liïgaråpantaràbhàvà aliïgaü liïgamabravun ti. atha và liïgan ti àdisu purisàdãnaü aïgajàtacullamassuàdãni liïgan ti vuccanti. liïga¤ ca nipaccate ti sutte pana atthavàcakasaddappayogà va liïgan ti vuccanti. tasmà aliïgehi pi vibhattiyo hontã ti saïkhyàliïgesu pana ekàdi aññhàrasantàsaïkhyà tiliïge saïgahetabbà, ekunavisatyàdi navutyantà saïkhyà itthiliïge saïgahetabbà satàdi saïkhyà napuüsakaliïge saïgahetabbà #<[#24*]>#. paribhàsà ti idaü suttaü vuttaü. kim paribhàsà. paribhàsà ca nàmesà sa¤¤aïgavidhyaïgaa¤¤aïgaparibhàsàvasena tividhà. tattha parasama¤¤à payoge ti suttaü sa¤¤aïgaparibhàsà nàma. pubbamadhoññhitam assaraü sarena viyojaye ti àdi suttàni vidhyaïgaparibhàsà nàma. tadanuparodhenà ti àdi suttàni a¤¤aïgaparibhàsà nàmàni tesu idaü vidhyaïgaparibhàsà nàmàni daññhabbaü. dhàtuppaccayavibhattivajjitam atthaval liïgan ti vuttattà, sati pi vibhattirahitàna¤¤ eva liïgabhàve, bhåtapubbagativasena savibhattikam pi liïgaü nàmà ti dassetuü: eso no satthà ti àdim àha. atha và candappakaraõakàrakà siridhammàdàsàdayo àcariyà savibhattikaü nipphannaliïgan ti vadanti. tesaü vàdaü dassetuü savibhattikaü vuttan ti. tattha evaü råpasiddhi veditabbà. jinavacanayuttaü hã ti etaü adhikàraü katvà parasama¤¤à payoge ti suttaü liïgasa¤¤àya paribhàsaü katvà liïga¤ca nipaccate ti suttena etaü liïgaü jinavacanànuråpaü ñhapetabbaü nipphàdetabba¤ ca. dhàtuliïgehi paràpaccayà ti suttaü paribhàsaü katvà tato ca vibhattiyo ti suttena liïgato vibhatti parà kàtabbà. kà ca pana tàyo vibhattiyo ti sandehe jàte siyo aüyo nàhi sanaü smàhi sanaü smiüså ti suttena siyo iti pañhamàdãni saråpàni niyametvà tadanuparodhenà ti suttaü jinavacanassa ananuråpaü dvibbacanaparivajjanatthaü jinavacane àgatànaü ekavacanabahuvacanànaü anuråpaü paribhàsaü katvà tàsaü vibhattãnaü pañhamàdutiyàdivasena aniyamappasaïge sati vatticchànupubbikà saddappavatti ti paribhàsato liïgatthamattattà liïgatthe pañhamà ti suttena pañhamà vibhatti kàtabbà. tassà pana pañhamàvibhattiyà ekavacanabahuvacanavasena aniyamappasaïge sati vatticchànupubbikà saddappavattã ti paribhàsato ca ekamhi vattabbe ekavacanaü bahumhi vattabbe bahuvacanan ti paribhàsato ca ekavacana sivibhattiü katvà etatesaü to ti suttena takàrassa sakàraü katvà so ti suttena sissa okàre kate råpasiddhi hoti. no ti liïgassa heññhàvuttanayena amhaliïgaü ñhapetvà tato ca vibhattiyo ti àdiü vatvà liïgatthe pañhamà ti suttena pañhamà kàtabbà ti idaü apanetvà sàmyatthattà yassa và pariggaho taü sàmã ti suttena sàmisa¤¤aü katvà sàmismiü chaññhã ti suttena sàmivibhatti kàtabbà #<[#25*]>#. tassà pi chaññhiyà ekamhi vattabbe ekavacananaü bahumhi vattabbe bahuvacanan ti paribhàsato ca bahuvacananaü vibhattiü katvà padato dutiyà catutthã chaññhãsu vono ti suttena vibhattiyà saha no kate råpasiddhi hoti. sesà vuttanayena va veditabbà. ## tipadam idaü. tato ti avadhiniddeso, cà ti samuccayaniddeso, vibhattiyo ti visayãniddeso. sa¤¤àdhikàra-pe-vidhisuttesu vidhisuttan ti daññhabbaü. atthabyàkhyàne pana ekavacanàdayo ca sa¤¤à ettha caggahaõena gahità, tasmà sa¤¤à suttan ti vuttaü. na hi vibhattippaccayasa¤¤à kàtabbà. vibhajjate pàñipadikattho etàyà ti vibhattã ti anvatthavasena vibhattisaddassa jàtattà. tasmà casaddena tàsaü ekavacanabahuvacanapañhamàdivasena visesasa¤¤à ca kàtabbà. parasama¤¤à payoge ti suttena và vibhattisa¤¤à kàtabbà ti. råpasiddhiyaü pana casaddaggahaõena tavetunàdippaccayantanipàtato pã ti vuttaü. kàtaveti àdãhi pi hotã ti tassàdhippàyo. evaü sante pi lãnam atthaü gamayatã ti liïgan ti vuttattà, sabbaü atthavaü saddaråpaü liïga yeva antogadhaü hoti. vibhattiyo ti sàma¤¤avasena vuttattà. kà ca pana tàyo vibhattiyo ti puññhe saråpaü niyametuü siyo ti àdisuttaü vuttaü. tenàha vuttiyaü kà cà ti àdi. ## ekapadam idaü. siyo-pe-smiüså ti saråpaniyamaniddeso. sa¤¤à-pe-suttesu paribhàsàsuttan ti daññhabbaü. råpasiddhiyaü pana sa¤¤àsuttan ti vuttaü. vibhatti icc anenà ti vibhattiniyamena. ## ekapadam idaü. visesananiddeso. sa¤¤à-pe-suttesu paribhàsàsuttan ti daññhabbaü. liïga¤ ca nipaccate ti pubbe vuttattà kimatthaü panidaü vuttan ti. idha ekavacanabahuvacanavasena cuddasavibhattiyo pañhãtà a¤¤attha ekadvibahuvacanavasena ekavãsati vibhattiyo pañhità, età parivajjetvà jinavacane àgatavibhattãhi eva liïgassa nipphàdanatthaü vuttaü. vutta¤ ca #<[#26]># tadanuccàdikaü suttaü kimattham idam ãritaü parasatthàgataü dvibbacanaü vàretum ãritan ti. idaü suttaü àkhyàte pi anuvattati. nanu jinavacanayuttaü hã ti suttaü anuvattati. kasmà tasaddaü gaõhàtã ti. saccaü. tathà pi yuttasaddassa nivattanatthaü tasaddo gahito ti. atthabyàkhyàne pana pañhamàvibhatti ekavacanassa nivattanatthan ti vuttaü. yathà yathà yena yena cuddasannaü vibhattinaü pakàrena tesaü jinavacanànaü anuparodhena liïgaü nipphajjati, tathà tathà tena tena cuddasannaü vibhattãnaü pakàrena idha kaccàyane liïga¤ ca amhehi nipphajjate. idha casaddena vibhattiü samucceti. råpasiddhiyaü pana àkhyàtaü samuccetã ti vuttaü. ## tipadam idaü. àlapane ti àdhàrasattamãniddeso, sã ti sa¤¤ãniddeso, gasa¤¤o ti sa¤¤àniddeso. sa¤¤à-pe-suttesu sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. kasmà pana akkharàpàdayo ekacattàëãsan ti àdãsu viya àlapane si go ti avatvà sa¤¤àggahaõaü katan ti. råëhisa¤¤àbhàvato. sa¤¤à ca nàmesà anvattharåëhivasena duvidhà tattha akkharàpàdayo ekacattàëãsan ti àdisu atthaü anugatattà sa¤¤àggahaõaü na kataü. idha pana råpasiddhiyà sa¤¤àya sammatattà ga iti sa¤¤à ruëhinàma. tasmà sa¤¤àggahaõaü kataü. atha và àdesasaïkànivattanatthaü kataü pathamantàpi hi kàrikàriyà hontã ti. yady evaü kasmà tattha na katan ti. heññhàvuttànuråpena sàma¤¤asa¤¤àya vihitattà ti. vutta¤ ca avatvàlapane sigo kiü sa¤¤à iha mãrità sigàdeso ti saïkàya nivattetum udãrità yady evam akkharàpàdo sa¤¤à kiü na udãrità heññþàvuttànuråpena vuttattà n ãrità tahiü ti vijjàmànassa vatthåno abhimukhãkaraõatàya lapanaü àlapanaü avijjamàne vatthumhi àlapanaü na hotã ti adhippàyo. vutta¤ ca saddenàbhimukhã kàro vijjamànassa vatthuno àmantaõaü vidhàtabbe natthi ràjà bhaveti taü hoti gharàdiye ti bhagininàmena àlapatã ti ekanipàte vuttaü. #<[#27]># ## dvipadam idaü. ivaõõuvaõõà ti sa¤¤ãniddeso, jhalà ti sa¤¤àniddeso. sa¤¤à-pe-sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. upari te itthikhyà po ti niyametvà vuttattà iminà suttena punnapuüsakesv eva sa¤¤à vihità ti pi vi¤¤àyati. ettha hi iukàrà jhalà ti avatvà vaõõaggahaõuccàraõaü ãåkàrànaü saïgahaõatthaü. idaü suttaü te itthikhyà po ti suttaü viya evaü liïgante yeva na hoti. atha kho kubbati kubbanto ti àdisu àkhyàtakitakesu pi hoti. vutta¤ ca jhalasa¤¤à pasa¤¤à va na liïgantaü va nissità àkhyàte kitamajjhe ca dviliïgante ca dassanà ti. ## tipadam idaü. te ti sa¤¤ãniddeso, itthãkhyà ti tabbisesananiddeso, po ti sa¤¤àniddeso. sa¤¤à-pe-sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. nanu ca ivaõõuvaõõà anuvattanti, kasmà te ti padaü nikkhittan ti. saccaü. tathà pi itthãkhyà ti niyamitattà ca tadàditovà ã ti vuttattà ca ivaõõà eva anuvatteyyaü na uvaõõà, tasmà sabbe saügaõhituü te ti nikkhittaü upari ananuvattanatthàya và. sa¤¤ino bahuvacanena niddiññhattà sa¤¤à pi bahuvacanena niddisitabbà, kasmà po ti ekavacanaü katan ti. idaü suttaü purimasuttaü viya dvisa¤¤àya na vihitaü, atha kho ekasa¤¤àya eva vihitan ti ¤àpanatthaü ekavacanaü kataü. atha và pà ti vattabbe sukhuccàraõatthaü. tato yonamotu ti sutte tuggahaõena yovacanassokàràdeso kato, tenàha vuttãyaü pasa¤¤à hontã ti. atthabyàkhyàne pana te itthãkhyà pà ti vattabbe ekavacanassa saïkhyànassa antaraïgattà te itthãkhyà po ti vuttan ti vuttaü. sa¤¤ãnaü bahubhàvena te ti vuttaü. tesaü ekasa¤¤àbhàvena po ti vuttan ti pi vadanti. evaü sante akkharàpàdayo ekacattàëisan ti àdisu evaü vattabbaü bhaveyyà ti. ## dvipadam idaü. à ti sa¤¤iniddeso, gho ti sa¤¤àniddeso. sa¤¤à-pe-sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. akkharasamåho padaü pada samåho vàkyan ti vuttattà kathaü àkàro va padaü nàma hotã ti #<[#28*]>#. pajjate attho etenà ti padanti vacanatthena padaü nàma àkàrassa itthãliïgavàcakattà vibhatyantaü padan ti vacanena và padaü nàmà ti. ## dvipadam idaü. sàgamo ti visayãniddeso, se ti nimittasattamã niddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. etthàpi sati pi catutthãchaññhãsakàradvaye jàtipadatthakàcariyamatena se ti ekavacanaü kataü. dabbapadatthakàcariyamatenà pi và so va so ca so ti ekasesanayena ca ekavacanaü kataü. idaü suttaü dvisu pumanapuüsakesu vihitaü, se ti kimatthaü àcariyena vuttaü. purisasmiü ty àdisu udàharaõesu sati pi vibhattimhi savibhattiyà abhàvà iminà suttena sàgamo na hotã ti ¤àpanatthaü se ti padaü vuttaü. sati pi sakàre pare ti apare, sati pi smiüvibhattimhã ti keci. ## tipadam idaü. saüsàså ti nimittasattamãniddeso, ekavacaneså ti tabbisesananiddeso và ti anukaóóhananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. kasmà panànantarasuttena ekayogaü na katan ti. bhinnavisayattà. anantarasuttaü hi dvãsu liïgesu vihitaü. idaü pana itthiliïgeseva vihitan ti. atthabyàkhyàne pana saüsàsvekavacanesu ce ti bhinnayogakaraõaü uttaratra saggahaõanivattanatthan ti vuttaü, kasmà pana sutte avutte pi vibhattàdeseså ti vuttan ti. saüsàsvekavacaneså ti vutte ekavacanànaü saüsànaü abhàvà a¤¤assa ca vattabbassa abhàvà ekavacanànaü àdesabhåtà saüsà ti vi¤¤àyati, tasmà vibhattàdeseså ti vuttaü. saüsàsv iti padaü kimatthaü vuttaü. agahità ty àdisu udàharaõesu sati pi ekavacane saüsànaü abhàvà iminà suttena sàgamà na hotã ti ¤àpanatthaü saüsàsv iti padaü vuttaü. yady evaü kasmà saüsàsv iti ettakam eva vuttaü, nanu dvayaïgaparibhãno payogo hotã ti. saccaü. tathàpi vibhattàdesena vinà saüsà nàma natthi, tasmà saüsàsv iti ettakam eva vuttaü. nyàse pana asati pi hi saüsàggahaõe vibhattàdesesvn iti atthassevàbhàvà ti kàraõaü manasi katvà saüsàna¤ ca vibhattàdesàna¤ ca ekaïgabhàvaü gahetvà sati pi ekavacane saüsànam abhàvà ti ettakam eva vuttaü #<[#29*]>#. ekavacanesv iti kimatthaü vuttaü. tàsan ty àdisu udàharaõesu sati pi vibhattàdese saüsadde ekavacanassàbhàvà iminà suttena sàgamo na hotã ti ¤àpanatthaü ekavacanesv iti padaü vuttaü. vibhattàdesesv iti kimatthaü vuttaü. manasà thàmasà ty àdisu udàharaõesu sati pi ekavacanabhåte sàsadde vibhattàdesassàbhàvà iminà sàgamo na hotã ti ¤àpanatthaü vibhattàdesesv iti padaü vuttaü. nanu ca ekavacanasàvibhatti nàma natthi, kasmà dvayaïga parihãno siyà ti. saccaü. tathàpi ekavacanàvayavabhåto àkàro ca tappañibaóóhabhåto sàgamo ca ekacavanavohàraü labhati cakkhunissitaü vi¤¤àõaü cakkhuvoharaü viya, tasmà dvayaïgaparihãno hotã ti. ## dvipadam idaü. etimàsan ti antapekkhachaññhãniddeso, i iti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha hi etimànan ti vattabbe kasmà etimàsan ti vuttan ti. nanu nतaü sabbanàmikan ti suttena sabbato naü saüsànan ti vuttavidhi saüsànaü àdesaü sabbanàmadvande nivàretã ti. saccaü. tathàpi etimàsan ti vattabbe ki¤ci payojanantarasambhavato yadi etimànan ti vucceyya purisànaü cittànan ti dvãsu liïgesu viya sunaühisu cà ti suttena dãghaü katan ti vi¤¤àpeyya na itthãliïgàkàranto ti tasmà taü nivàretvà saüsànaü visayabhåtaü itthiliïgam eva ¤àpetuü etimàsan ti vuttaü. idam eva hi nतaü sabbanàmikan ti suttassa nivàraõe payojanaü. honti cettha avatvà etimànan ti etimàsam udãriõaü sunaühisu ca suttena vuttavidhinivàraõaü ghapato ty àdisuttena itthiliïge ca saüsàttaü pattaü siyà tasmà iti dãpinaü visayaü tesan ti. eva¤ ca kasmà nyàsappadãpapakaraõe pi vuttaü. etimànan ti avatvà evaü vacanaü ekavacanànaü saüsànaü visayaparidãpanatthan ti ettha ca ayam adhippàyo etimànan ti taü vacanena niddiññhe età ca imà ca etimà ti itthiliïgaü agahetvà eto ca imo ca eta¤ ca ima¤ ca etimà ti pumanapuüsakaü gahetvà purisànaü cittànan ti àdisu viya taü vibhattimhi sunaühisu cà ti dãghaü kasmà etimànan ti vuttaü siyà ti àsaïkeyya taü nivàrentena età ca imà ca etimà ti visesato attanà icchititthiliïgasseva saïgaõhanatthaü naüvibhattiyà saüàdesaü kasmà etimàsan ti vuttaü #<[#30*]>#. na hi etimàsan ti vutte etimànan ti vutte viya pumanapuüsakaliïgànaü gahaõe àsaïkà atthi kasmà. dvãsu liïgesu etimàsan ti råpanipphattiyà asambhavato. yadi pi etimànan ti vutte pumanapuüsakaliïgànam pi gahaõaü siyà, evaü sati sabbesaü imesan ty àdisu viya etimesan ti vattabbaü, ta¤ ca na vuttaü. tasmà etimàsan ti vacanena liïgadvayavajjanaü itthiliïgam eva gahitan ti daññhabbaü. nतaü sabbanàmikan ti idaü pañisedhasuttaü aniccaü. tasmà etimàsan ti vuttan ti pi vadanti. atha và piñakattaye àgatà età imàsaddà mukhaü viya ekantasabbanàmikà honti. sutte pana tesaü lakkhaõattàya bhadantamahàkaccàyanattherena ñhapitattà àdàse mukhanimittaü viya anukaraõaü nàma anukaraõa¤ ca nàma suddhanàme antogadhaü. pàliyaü àgatasaddapadatthakattà udàharaõavasena ànãtà pana etimàsaddà atthapadatthakà honti, ida¤ ca nतaü sabbanàmikan ti suttaü ekantasabbanàmadvande nivàretuü samatthaü, na anukaraõabhåte suddhanàme. tasmà etimàsan ti vuttaü. yady evaü kathaü sabbato naü saüsànan ti suttena saü kàriyaü siyà suddhanàmattà ti. yaü pakataü tad anukaraõan ti vuttattà ekantasuddhanàmàbhàvà sabbanàmasadisattà ca saükàriyaü hoti. honti cettha avatvà etimànan ti etimàsam udãraõaü sabbanàmànukaraõasuddhanàmassa sambhavà nतan ty àdikaü suttaü sabbatà ty àdikaü suttaü nivàretuü asamatthaü sabbanàmànukaraõe sutte hi etimàsaddà suddhanàman ti dãpikà lakkhaõattà etimàsaü vuttànaü piñakattaye suddhanàman ti ce vade kin tu saükàriyaü bhave sabbato naü saüsànan ti sabbanàmesu vidhinà sabbanàmapadatthà hi sabbanàmànukaraõà sabbanàmàbhave vidhi sabbanàmànukaraõe ti. #<[#31]># ayaü poràõakàcariyànaü samànàdhippàyo ti. atha và etimànan ti avatvà etimàsanti vacanaü etimàsan ti payoge sati pi vibhattàdese saüsadde ekavacanàdesassàsaüsaddassàbhàvà àkàrassa ikàriyaü na hoti. ekavacanàdesesu pana saüsàsu paresu niccaü hotã ti ¤àpeti. honti cettha avatvà etimànan ti etimàsamudãriõaü saüsàsvekavacanesu niccavidhiü vi¤¤àpetuü yadà hi etimàsaddà ekavacanasaüsàttaü paraü siyà àkàrassa niccaü ikàriyaü bhave ti. mukhamattasàre pana avatvà etimànan ti etimàsam udãriõaü saüsànaü visayasseva paridãpetum ãritaü yadà hi etimàsaddà sasmiü yadi siyuü parà tadà tàsam pi saüsàttaü hoti niccaü na ca¤¤athà ti vimalabuddhiàcariyassàdhippàyavasena vuttaü. nàyam pi àcariyenàdhippeto. tassa và nattaü sabbatthà ti ito hi adhikàravàsaddena ghapato smiüsànaü saüsà ti suttaü niccaü na hoti. vutta¤ ca etàyaü imàsaü etàya imàsà ti tasmà etimàsaddà paraü saüsàttaü niccaü hotã ti adhippàyo na sundaro. yadi niccaü na hoti a¤¤athà pi hotã ti atthaü vadeyya evam pi attho na yujjati, saddayutti abhàvato ti. àcariyàpi hi idaü vàdaü chaóóitapakkhe ñhapentã ti. saüsàsv ã ti kimatthaü vuttaü. etàya imàya ty àdisu udàharaõesu sati pi vibhattàdese ekavacane saüsànamabhàvà iminà anto saro ikàro na hotã ti ¤àpanatthaü saüsàsv ã ti padaü vuttaü. ekavacanesv ã ti kimatthaü vuttaü. etàsaü imàsan ty àdisu udàharaõesu sati pi vibhattàdese saüsadde ekavacanassàbhàvà iminà anto saro ikàro na hotã ti ¤àpanatthaü ekavacanesv ã ti padaü vuttaü. ## dvipadam idaü. tassà ti antàpekkhachaññhãniddeso, và ti vikappanatthaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. ettha tassà ti idam pi etimàsaddà viya suddhanàman ti daññþabbaü. yady evaü suddhanàmaråpena tassa iti avatvà kasmà sabbanàmaråpena tassà iti vuttaü #<[#32*]>#. nanu ghapato smiüsànaü saüsà ti suttaü sabbanàme yeva vihitan ti. saccaü. tathàpi anukaraõattà ki¤cipayojanasambhavato ca tassà iti vuttaü, evaü hi vutte saüsànaü visayabhåtaü itthiliïgam eva saïgaõhàti. tenàha tassàtimevamàppaccayantaü katvànàcariyo dasseti kubbaü niddesaü saüsànaü visayam pi cà ti. idam pi suttaü etimàsam ã ti suttaü viya apaccakkhànukaraõasuttan ti daññhabbaü. anukaraõasuttaü hi duvidhaü paccakkhàpaccakkhavasena tattha sa chassa và ti àdi suttaü bahusaïkhyà pariccattattà paccakkhànukaraõaü nàma. yosu dvinnaü dve và ti àdisuttaü bahusaïkhyà apariccattattà apaccakkhànukaraõaü nàma. imàni dvesuttàni pi sabbanàmakàriyaü apariccattattà apaccakkhànukaraõàni hontã ti. idaü suttadvayaü tetimàsam ã ti ekayogaü katvà ettabbe pi hinnayogakaraõaü anantarasuttaü niccaü. idaü pana aniccan ti dasseti. vuttiyaü pana itthiyaü vattamànàya tassà iccetassà antassàkàrassa ikàro hotã ti yojetabbaü. idha vàsaddena edisissaü edisissà itarissaü itirissà icc evam àdi payogà saïgahetabbà. anekatthà hi nipàtà ti. ## tipadam idaü. tato ti avadhiniddeso, sassà ti àdesàpekkhachaññhikàrãniddeso, sambandhachaññhãkàrãniddeso và, ssàyà ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. tatoggahaõaü suttadvayassànukaóóhanatthaü, tena nimittaü nànuvattati vuttiyaü paccàyattinyàyena nàsaddaü pañhamaü paràmasati ssàya parattà kathaü pubbasuttadvayena àkàrassa ikàràdeso hotã ti. ssàyàdesassàpi sàdesagatikattà hoti. vutta¤ ca råpasiddhiyaü etimàsam ã ti. vuttiyaü sàdesahatikattà ssàyàdesepã ti và ti kimatthaü àcariyena vuttaü. tissà ty àdisu udàharaõesu sati pi savibhattãmhi vàsaddena nivàritattà iminà savibhattissa ssàyàdeso na hotã ti ¤àpanatthaü và ti padaü àcariyena vuttaü. #<[#33]># ## dvipadam idaü. gho ti kàriniddeso, rassan ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. imassa suttassa tassà và ty atra vàggahaõaphalaü sandhàya vuttattà vàsaddo nivattati. nimittam pana maõóåkagatikavasena anuvattati saüsàsvã ti kimatthaü vuttaü. tàyà ty àdisu udàharaõesu sati pi vibhattàdese ekavacane saüsànam abhàvà iminà gho rassaü na àpajjate ti ¤àpanatthaü saüsàsvã ti padaü vuttaü. ekavacanesv ã ti kimatthaü vuttaü. tàsan ty àdisu udàharaõesu sati pi vibhattàdese saüsadde ekavacanasaüsànam abhàvà iminà gho rassaü na àpajjate ti ¤àpanatthaü ekavacanesvã ti padaü vuttaü. ## catuppadam idaü. no ti visayãniddeso, và ti samuccayaniddeso, dvàdito ti avadhiniddeso, namhã ti nimittasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idha àdisaddena aññhàrasantà saïkhyà gahetabbà sàgamo se ti ito maõóåkagatikavasena àgamasaddassànuvattanato nakàràgamo hotã ti vuttaü. dvàdito ti kimatthaü vuttaü. sahassànan ty àdisu udàharaõesu sati pi naüvibhattimhi dvaüdãnam abhavà iminà nakàràgamo na hotã ti ¤àpanatthaü dvàdito ti padaü vuttaü. namhã ti kimatthaü vuttaü. dvãså ty àdisu sati pi dvàdimhi taüvibhattiyà abhàvà iminà nàgamo na hotã ti ¤àpanatthaü namhã ti padaü vuttaü. idaü suttaü dvàdito paññhàya aññhàrasantàsu saïkhyàsu vihitaü tà pana saïkhyeyyapadhànattà bahuvacanantà va liïgavasena tiliïgà ca ekunavãsatito paññhàya yàva navutisaïkhyà pana saïkhyàpadhànattà ekavacanantà va liïgavasena itthãliïgà va. satato paññhàya yàva asaïkhyeyyà saïkhyà ubhayapadhànattà ekavacanantà pi honti bahuvacanantà pi, liïgavasena pana napuüsakaliïgà va. ssa¤ càgamo ti sakàradvayàgamo ca nakàràgamo ca hoti. ettha hi casaddena nakàràgamaü samucceti. idaü caggahaõaphalaü itthãliïge yeva hoti. nanu vinà pi iminà suttena kvaci dhàtu àdi suttena và tesu vuddhi àdisuttena và nakàràgamo sijjhatã ti saccaü. tathàpi punàrambhaggahaõa niccadãpanatthaü atha và àgamantaravi¤¤àpanatthaü. sace dvàdito naüvibhatti parà hoti, nakàràgamo yeva hotã ti. atha và ekunavãsatippabhuti saïkhyàto nàgamo na hotã ti ¤àpanatthan ti. #<[#34]># ## catuppadam idaü. amà ti kàriyaniddeso, pato ti avadhiniddeso, smiüsmànan ti àdesàpekkhachaññþãkàrãniddeso, và ti vikappanatthaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. vibhattànukkamena smàsminnan ti vattabbe pi evaü vacanaü smiü vacanassa uttarasuttaü nuvattanatthaü pakati hesàvariyànaü yena kenaci àkàrena adhippàya vi¤¤àpanan ti. idha pato ti sàma¤¤ena vutte pi pàkañabhàvena ivaõõo yeva gahetabbo. råpasiddhãyam pana vacatthitavibhàsatthoyaü vàsaddo tena uvaõõantato na hotã ti vuttaü. ## tipadam idaü. àdito ti avadhiniddeso, o ti kàriyaniddeso, và ti samuccayaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. và ti kimatthaü. àdismin ty àdisu sati pi àdito smiü vacane vàsaddena nivàritattà iminà smiüvacanassa aüoàdesà na hontã ti ¤àpanatthaü vuttaü. ## catuppadam idaü. jhalànan ti àdesàpekkhachaññþãkàriniddeso, iyuvà ti kàriyaniddeso, sare ti nimittasattamãniddeso, và ti samuccayaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. sati pi anuvattanavàggahaõe puna vàggahaõaü samuccayatthantaravi¤¤àpanatthaü. tenàha và ti vikappanatthan ti àdi. vuttiyaü anuvattanavàsaddo na vavatthitavibhàsattho. tenàha và ti kimatthan ti àdi. atha và pubbe vuttaü vàsaddaü nivattàpetvà idha nikkhittavàsaddo yeva vikappanattho atthantaravi¤¤àpanattho ca hotã ti. ## dvipadam idaü. yavakàrà ti kàriyaniddeso, cà ti sampiõóhananiddeso, kàrino anukaóóhananiddeso ti pi vadanti. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. tathà hettha sampiõóanatthenàyam adhippàyo na kevalaü jhalànaü iyauvàdesà honti atha kho yavàdesàpi hontã ti idha samuccayatthena vikappanattho pàkaño, tasmà vàsaddo nànuvattati. nanu ca ivaõõo yan na và vam odudantànan ti vuttattà tehi eva iuvaõõànaü yavà desà labbhanteva #<[#35*]>#. atha kasmà yavakàrà ti vuttan ti. na labbhanti. ivaõõo yan navà ti ettha navàsaddo pi kvacasaddattho vamodudantànan ti etthàpi kvacattho atthã jhalànam iyuvà sare và ti etthàpi vàsaddo vavatthitavibhàsattho. tasmà etehi pi tãhi suttehi muttappayoga ca bhaveyyuü tesaü saïgahaõatthaü punidaü suttaü vuttan ti. atha và tàni dve suttàni avihitajhalasa¤¤à sandhiññhàne vuttàni, idaü pana vihitajhalasaddànàmaññhàne vuttan ti nanu anantarasutte pi dvekàrino vuttaü, atha kasmà tattha vuttiyaü avatvà idheva vuttiyaü yathàsaïkhyan ti vuttan ti. anantarasutte viya ekakàrino yavakkharadvayaü kàriyaü hotã ti gaõheyya, taü nivattetuü yathàsaïkhyan ti vuttaü. anantarasutte pana idha uvakkharadvayavasena dve kàrino honti, tasmà na vattabban ti. ## dvipadam idaü. pasa¤¤assà ti àdesàpekkhachaññhãkàrãniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. vaggahaõena yakàrànukaóóhanato vakàro nivattati, caggahaõena vakàrassa nivattitattà pasa¤¤aggahaõena ivaõõo ca gahetabbo. sati pi ivaõõo yan navà ti sutte punàr amhaggahaõaü itthiliïgassa vibhatyàdesassa nimittassa ca saïgahaõatthaü. tenàha vibhattàdese ti. sare ti kimatthaü vuttaü. pañhaviyan ty àdisu sati pi pasa¤¤e sarassàbhàvà iminà yakàràdeso na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. ## tipadam idaü. go ti kàriniddeso, àvà ti kàriyaniddeso, se ti nimittasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha hi gàvo se ti vattabbe sukhuccàraõatthaü lopa¤ ca tatràkàro ti suttena okàrassa lopaü katvà akàràgama¤ ca katvà evaü vuttaü. råpasiddhiyam pana go àva se iti tipadan ti vuttaü. sati pi catutthãchaññhãsavibhattidvayassa gahaõe jàtyapekkhattà se ti ekavacanaü kataü. tato ca vibhattiyo ti ca dhàtuliïgehi saràppaccayà ti ca vuttattà kathaü vibhattiyo vibhatti hotã ti. vibhattãnam pi karaõasampadànasambandhàdyatthajotakattà ca vàcakattà ca lãnaü atthaü gamayati bodhetã ti liïgan ti vuttattà ca liïge antogadhà honti tasmà vibhattito pi vibhatti hotã ti vutta¤ ca #<[#36]># pañhamà saddagatikà dutiyà atthajotakà vibhattito vibhattã ti na codetabbam evidhà ti. ## dvipadam idaü. yoså ti nimittasattamãniddeso, cà ti samuccayaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. kasmà gàvase ti sutta viya yomhi cà ti avatvà yosu cà ti bahuvacanena vuttan ti. dabbapadatthakàvariyamatena yo ca yo cà ti samàhàradvande saråpekasesaü katvà dabbàpekkhattà yosu cà ti vuttaü kasmà pana gàvase yosu cà ti ekayogaü akatvà evaü hinnayogaü katan ti. pañhamàdutiyàyovibhattidvayasaïgahaõatthaü ekayoge sati hi savibhattiü yovibhatti¤ ca apekkhàya bahuvacanaü katan ti gaõheyyà ti. yady evaü agho rassam ekavaca ... yosv api ce ti idam pi bhinnaü kàtabban ti. na. jàtyapekkhavasena vuttattà ti evaü sati idhàpi jàtyapekkhavasena ekayogaü kàtabban ti. na. kadàci dabbapadatthakàcariyassa matiü achaóóhetvà suttassa katattà ti bhadantamahàkaccàyanattherenàpi dvinnaü jàtipadatthakadabbapadatthakàcariyànaü matiyànulomena kadàci jàtyapekkhàya kadàci dabbàpekkhàya suttaü katan ti kasmà. àcariyassa vatticchànupubbikà saddappavattã ti. nàlaü atippapa¤cenà ti. ## tipadam idaü. avà ti kàriyaniddeso, amhã ti nimittasattamãniddeso, cà ti samuccayaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idha sati pi avakàriye àvakàriyaü anuvattati. nanu nimittaü kàriyaü kàrãsutte nevatthi, sattha hi vattanti tattha nimittakàrã kàriyàbhàvato. yatthapanatthã tattheva tabbisesanabhàvato vattanti và namà evaü lakkhaõaü dhàraye budhà ti ca kàrinà ha¤¤ate kàrã kàriyaü kàriyena và nimittan tu nimittena yaü sesaü anuvattate ti ca vuttan ti saccaü. tam pana yebhuyyavasena vuttaü. idha casaddo anukaóóhanasamuccayattho, anekatthà hi nipàtà ti. sàdisesesu pubbuttaravacaneså ti pubbe uttesu aññhesu sayonà smàsmiüsu vacanesu pubbuttaravacaneså ti pi pàñho atthã so na sundaro #<[#37*]>#. vasaddaggahaõena jaraggavo ti àdisu sipare pi avàdeso hotã ti. vutta¤ ca avamhi cà ti ca saddo samucceti vibhattiyo jaraggavo ti teneva siddho sugatasàsane ti. ## tipadam. àvassà ti antàpekkhachaññhãniddeso, e iti kàriyaniddeso, và ti vikappanatthaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idha àvakàriyaggahaõaü avakàriyanivattanatthaü. vutta¤ ca àvassuvà ti suttamhi àvasaddassudãriõaü avasaddaü nivàttetuü vuttaü suttam anantare ti. àvassà ti kimatthaü vuttaü. gàvan tyàdisu sati pi goàdesassa antassare àvàdesassàbhàvà iminà antassarassa ukàro na hotãti ¤àpanatthaü vuttaü. amhã ti kimatthaü vuttaü. gàvo tiññhanti tyàdisu sati pi àvàdese aüvibhattiyà abhàvà antassarassa ukàro na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. ## sattapadam idaü. tato ti avadhiniddeso, nan ti kàriniddeso, an ti kàriyaniddeso, patimhã ti nimittasattamãniddeso, alutte ti tabbisesananiddeso, cà ti samuccayaniddeso, samàse ti àdhàrasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. nanu idha gosaddo anuvattati. kathaü tatoggahaõena gosaddaü paràm asatãti. saccaü. so pana kàribhàvena anuvattati, tasmà avadhiatthaü ¤àpetuü tatoggahaõena gosaddaü saügaõhàtãti. samàso ca nàma duvidho luttàluttavasena. tesu luttasamàsaü nivattetuü aluttaggahaõaü kataü. vutta¤ ca: tato namam patimhàdo aluttaggahaõaü luttaü samàsaü nivattàpetuü kaccàyanena sukkataü samàso hi dudhà mato luttàluttavasà tahin ti. alutte ti kimatthaü vuttaü. gopati tyàdisu sati pi samàse patipare gosadde aluttassàbhàvà iminà taü vacanassa aüàdeso na hoti. go icc etassa okàrassa avàdeso na hotãti ¤àpanatthaü vuttaü. #<[#38]># ## tipadam idaü. o iti kàriniddeso, sare ti nimittasattamãniddeso, cà ti samuccayaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. nanu gàva se ti ito goggahaõassa anuvattanattà oggahaõam pi anuvattati. kasmà oggahaõaü gahitan ti. saccaü. tathàpi puna oggahaõaü uttaranivattanatthan ti. samàse ti sàma¤¤ena vutte pi aluttasaddassa nivattanattà luttasamàso ca vi¤¤àyatãti. sare ti kimatthaü vuttaü. godhano tyàdisu sati pi samàse go icc etassa okàre sarassàbhàvà iminà okàrassa àvàdeso na hotãti ¤àpanatthaü vuttaü. ## catuppadam idaü. tabbiparãto ti kàriyaniddeso, upapade ti àdhàrasattamãniddeso, bya¤jane ti nimittasattamãniddeso, cà ti avadhàraõaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. tattha avadhàraõaü nàma nivattàpanasantiññhànakaraõavasena duvidhaü. tattha nivattàpanàvadhàraõam eva idhàdhippetaü. vuttiyaü tassa avasaddassa tassa okàrassà ti vuttattà tatabbiparãto ti vattabbe ekasesaü katvà tabbiparãto ti vuttaü. nanu avokàrà anuvattanti kasmà tadvayaü nikkhittan ti. saccaü. yadi anuvattantãti ma¤¤ãtvà tadvayaü na nikkhittaü. gàvàdesabhåtassa avasaddassà ti và go avayavabhåtassa okàrassà ti và gaõheyya tannivattanatthaü tadvayaü nikkhittan ti. vutta¤ ca: tatabbiparãto ti ca vattabbe gatthabhãrunà àcariyenekasesaü katvà evam udãritaü. tathàvasaddaü tasaddo pekkhate to paro pana osaddaü pekkhate dãgho hoti tato hi yitaro ti. tattha dãgho-pe-itaro ti etthàyam attho. hi, saccaü. oåkaro ukàrassa dãghabhåto viparãto hoti, tehi oåkàre hi itaro ukàro oåkàrànaü rassabhåto viparãto hoti, tayo hi viparãtà. tesaü aiukàrànaü vasena, tattha akàro àkàrassa viparãto ca rasso ca nàma hoti. ikàro ãekàrànaü viparãto ca rasso ca nàma hoti, ukàro oåkàrànaü viparãto ca rasso ca nàma hoti #<[#39*]>#. a¤¤esaü viparãtabhåtànaü aiukàrànaü nivattetuü tassa okàrassà ti visesanaü kataü, àkàro pana akàçassa vuddhi ca dãgho ca nàma hoti. ãekàrà ikàrassa vuddhi ca dãgho ca nàma honti. oåkàrà ukàrassa vuddhi ca dãgho ca nàma honti. vikàrà pana sivacanàdãnaü aü à o icc evamàdi àdesà honti. tassukàro bya¤jane cà ti avatvà kasmà evaü vuttan ti. kulaputtànaü evam pi viparãtabhàvassa jànanatthaü evaü vuttan ti. yadà yasmiü kàle upapade padassa samãpe tiññþamànassa tassa avasaddassa tadà tassa okàrassa viparãto ukàro hotãti yojanà. avasaddassa ukàràdeso hotãti adhippàyo ti. ## tipadamidaü. gone ti kàriyaniddeso, namhã ti nimittasattamãniddeso, và ti vikappanatthaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. idha gono ti vattabbe sukhuccàraõatthaü lopa¤ ca tatràkàro ti suttena okàrassa lopaü katvà vakàràgamavasena evaü vuttaü. và ti kimatthaü vuttaü. gava¤ cetaramànànan ty àdisu sati pi namhi pare gosadde vàsaddena nivàritattà iminà gosaddassa gonàdeso na hotãti ¤àpanatthaü vuttaü. yogavibhàgenà ti suttassa gone ti dvidhà karaõena. a¤¤atra nimittarahitapayoge pi anantarasuttena saha gona naüsuhinàsu cà ti ekayogaü katvà vattabbe yogavibhàgena suttassa visuü karaõena anena suttenà ti pi vadanti. ## dvipadam idaü. suhinàså ti nimittasattamãniddeso, cà ti samuccayaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idha nàhisusucà ti anukkamavasena vattabbe pi sukhuccàraõatthaü và suså ti ekassa lopanivattanatthaü và evaü vuttan ti. idaü anantarasuttena ekayogaü katvà, gona naüsuhinàsucà ti vattabbe evaü vacanaü garubhàvanivattanatthan ti atthaby¤àkhyàne vuttaü. cà ti kimatthaü vuttaü. goså ty àdisu santesu pi suhinàsu vàsaddena nivàritattà iminà gosaddassa gonàdeso na hotãti ¤àpanatthaü vuttaü. syàdisesesu pubbuttaravacane supã ti sutadvaye vuttà hi chahi vibhattãhi pi sesesu syàdisu pubbàparabhåtesu ekavacanabahuvacanesupi idha pisaddena sattadvaye vuttà chavibhattiyo samucceti #<[#40*]>#. tatthàyam adhippàyo. chavibhattihi sesesu syàdisu aññhasu gonàdeso hoti dvãsu naüvibhattisu guàdeso go ti chasu naüsuhinàsu gavayàdeso hoti. gavayehãti idaü nidassanamattaü. gavayena gavayànaü gavayeså ti payogà pi dissanti. ayaü àcariyànaü mati, pañhamàdisu sattasu vibhattãsu pi gavàyàdeso hoti gavayo ti àdipayogànaü diññhattà ti. ## tipadam idaü. ammo ti kàrãniddeso, niggahãtan ti kàriyaniddeso, jhalapehãti avadhiniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha ammo ti samàhàradvande pulliïgo cittuppàdo ti àdisu viya. sutte ammo ti pañhamantena vutte pi ekassatthassa nànappakàrena payogà dissantãti katvà vuttiyaü chaññhãvacanavasena aüvacanassa ca-pe-niggahãtaü hotãti vuttaü. vutta¤ ca: yadà ca pañhamà kàrã pañhamà kàriyam pi ca yadà ca pañhamà kàrã dutiyà kàriyaü tathà yadà ca và chaññhã kàrã pañhamà kàriyam pi cà ti. devadatto ràjà hoti, devadatto rajjaü pàpuõàti, devadattassa rajjaü hotãti àdisu viyà ti. jhalapehi parassa aüvacanassa makàrassa ca niggahitàdeso hotãti nyàse ca råpasiddhiya¤ ca suttassa vutti vuttà. nyàsappadãpañãkàyam pana ammo ti pañhamàpayogavasena vuttaü. aüvacanassa makàrassà ti sambandhavasena vuttan ti vuttaü. ammo ti kimatthaü vuttaü. agginà ty àdisu santesu jhalapesu ammànamabhàvà iminà niggahãtaü na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. jhalapehãti kimatthaü vuttaü. sukhaü dukkhan ty àdisu sati pi aüvacane jhalapànamabhàvà iminà niggahãtaü na hotãti ¤àpanatthaü vuttaü. nanu jhalànam iyuvà sare và ti suttato ca pasa¤¤assa cà ti suttato ca jhalapaggahaõesu vattamànesu sijjhati. kasmà puna jhalapaggahaõaü àrabbhatãti codanaü manasikatvà àha. punàrambhaggahaõan ti àdi. suttadvayato jhalappaggahaõe anuvattamàne siddhe pi puna àrabhitvà jhalapànaü gahaõaü vibhàsatthassa vàsaddassa nivattanatthaü niccavidhiü ¤àpetun ti adhippàyo. #<[#41]># ## pa¤capadam idaü. saralopo ti kàriyaniddeso, amàdesappaccayàdimhãti nimittasattamãniddeso, saralope ti bhàvasattamãniddeso, tå ti avadhàraõaniddeso, kvacatthaniddeso và, pakatãti kàriyaniddeso, samuccayaniddeso ti pi vadanti. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idha àdeso duvidho padàdesavibhattàdesavasena. tattha abha ajjhàdiko padàdeso nàma, syàdãnaü okàràdiàdeso vibhattàdeso nàma. ayaü idha adhippeto. so ca saro ca paccayo ti suddhasarabya¤janapañiabaddhasarabhåtaü akhyàtavibhattã ca sabbe paccayà ca àdiggahaõena sabbe àgamassarà gahetabbà. vutta¤ ca råpasiddhiyaü: antyàdi vibhattã cettha paccayatte na gayhare àdiggahaõamàkhyàta kitakesvàgamatthidaü. paccayasàhacariyà àdeso pakatãparo padantasaralopo na tenabbhàhàdike pare ti. idha ca àdesappaccayàdimhãti iminà sàma¤¤ena vutte pi và paro asaråpà ti evam àdisuttànaü nivàraõatthaü imassa suttassa vuttattà suddhasaro và bya¤janapañibaddho và gayhate. råpasiddhiyam pana parassa rassa pakatibhàva vidhànasàmatthiyano amàdesappaccayàdibhåte sare pare ti pi siddhanti vuttaü. nanu ca sarà sare lopan ti suttaü vuttan ti. saccaü. tathàpi saddhãdhavittan ti àdisu dãghan ti àdinà vikàràpajjanaü viya vittan ti àdisu vikàraü àpajjeyya tasmà taü nivàretuü vuttan ti ayam ettha saïkhepo, vitthàro pana nyàse vuttanayeneva veditabbà. vibhattivipariõàmaü katvàsaralope kulaputtehi sotujanehi kate tå kattthaci amàdesappaccayàdi pakati hotã ti yojanà, amàdesappaccayàdãnaüpakatãti và yojetabbà. amàdesappaccayàdimhãti kimatthaü vuttaü. appamàdo amatapadan ty àdisu sati pi sare amàdãnamabhàvà iminà saralopo ca pakati ca na hotãti ¤àpanatthaü vuttaü. saralope ti kimatthaü vuttaü. purisassa daõóinantyàdisu sati pi amàdesappaccayàdimhi saralopassa abhàvà iminà pakati na hotãti ¤àpanatthaü vuttaü. avadhàraõaü nivattanatthaü. asati pi pakatiggahaõe sarà pakati bya¤jane ti suttassa anantare vutte yeva sijjhati #<[#42*]>#, kasmà pakatiggahaõaü katan ti codanaü nissàyàha pakatiggahaõasàmatthiyenà ti àdi. vutta¤ ca: saralopo ti suttante asante pakatisadde saràpakati suttassànantare sijjhatãrite. siddhe sati pi àrambho niyamà ¤àpanàya và tenàha vuttiyaü tassa pakatiggahaõassàdã ti. sandhibhàvo ca hotãti etthàyaü adhippàyo. seññho tyàdisu payogesu saralopo màdesappaccayàdimhãti yogavibhàgena pubbassarassa lopaü katvà kvacàsavaõõaü lutte ti suttena para ikàrassa ekàrabhàve kate sandhi hoti. nyàse pi hi vuttaü: iminà pubbassarassa lopaü katvà ti. saddanitiråpasiddhiñãkàsu pana pakatiggahaõena imaü suttaü nivàretvà sarà sare lopan ti suttena pubbassarassa lopaü katvà ti vuttaü. ## pa¤capadam idaü. agho ti kàrãniddeso, rassan ti kàriyaniddeso, ekavacanayoså ti nimittasattamãniddeso, apã ti pañisedhaniddeso, cà ti sanniññhànàvadhàraõaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idha aghoggahaõena jhalapasa¤¤àgahetabbà. apiggahaõena ekavacanayoså ti sàma¤¤ena vutte pi sivibhattiü pañisedheti. caggahaõena avasesekavacanayosu paresu iminà sampattasanniññhànaü karoti. agho ti kimatthaü vuttaü. ka¤¤an ty àdisu santesu pi ekavacanayosu aghassàbhàvà iminà rassaü nàpajjate ti ¤àpanatthaü vuttaü. ekavacanayosv ã ti kimatthaü vuttaü. itthãhã ty àdisu sati pi aghe ekavacanayonamabhàvà iminà rassaü nàpajjate ti ¤àpanatthaü vuttaü. avadhàraõaü sanniññhànàvadhàraõatthan ti. ## tipadam idaü. nà ti pañisedhaniddeso, sismin ti nimittasattamãniddeso, anapuüsakànã ti kàrãniddeso. sa¤¤à-pe-paribhàsàsuttanti daññhabbaü, vidhisuttanti pi vadanti. na napuüsakàni anapuüsakàni, itthipumànã ti attho. atha và itthãpumasaddànaü napuüsakàdeso hotã ti vuttattà na itthã ca na pumà cà ti dvandasamàsaü katvà kvaci dhàtu àdinà majjhe nakàralopa¤ ca katvà itthãpumasaddànaü napuüsakàdesa¤ ca katvà anapuüsakànã ti vuttaü #<[#43*]>#. nanu apiggahaõena rassàpajjanaü nivàreti, kasmà puna idaü suttaü vuttan ti. saccaü, tathàpi sipare yeva aniyamaliïgesu nivàreti, na niyamaliïgesu, tasmà liïgaü niyametuü puna vuttan ti. sismin ti kimatthaü vuttaü hoti. itthã ty àdisu santesu anapuüsakesu sivibhattiyàbhàvà iminà rassàpajjanaü na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. anapuüsakànã ti kimatthaü vuttaü. sukhakàri dànan ty àdisu sati pi sivibhattimhi anapuüsakànam abhàvà iminà rassàpajjanaü na na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. ## tipadam idaü. ubhàdito ti avadhiniddeso, nan ti kàriniddeso, innan ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. idha àdiggahaõena pakàratthavàcakattà sadisa akkharadvayasaïkhyà saïgahità. ubhàdito ti kimatthaü vuttaü. ubhayesan ty àdisu sati pi naü vibhattimhi ubhàdãnamhà cà iminà naüvacanassa innaü na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. ettha ca ubhàdãnam bhàvà ti dviàdesobhayasaddo akkharattayattà na àdiggahaõena gahito ti adhippàyo. råpasiddhiyam pana sabbanàmabhàvena vutto ti. ## tipadam idaü. iõõamiõõantan ti kàriyaniddeso, tãhã ti avadhiniddeso, saïkhyàhã ti tabbisesananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idha ca tisaddo parasaddayogàvadhibhåtattà na saïkhyevàcako, atha kho saïkhyàsaddavàcako tasmà ti to ti ekavacanena vattabbe kasmà tãhã ti vuttan ti. saccaü. tathàpi ye sankhyàsaddà tisaïkhye vàcakà te niyamena bahuvacanantà ti ¤àpanatthaü tãhã ti vuttaü. atha và etimàsaü viya saïkhye vàcakassa udàharaõassa anukaraõattà tãhã ti vuttaü. tãhã ti kimatthaü vuttaü. dvinnan ty àdisu sati pi saïkhyàsadde tisaïkhyàyàbhàvà iminànaü vacanassa iõõaü-iõõannaü-àdesà na hontã ti ¤àpanatthaü vuttaü. ## tipadam idaü. yoså ti nimittasattamãniddeso. katanikàralopeså ti tabbisesana niddeso, athavà yoså ti bhàvalakkhaõavantasattamãniddeso, katanikàralopeså ti bhàvalakkhaõasattamãniddeso, dãghan ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. #<[#44]># saralopo ty àdisuttato maõóåkagatikavasena kàrã idhànuvattati. idha sabbasaddena tiliïgasarà gahità. yoså ti kimatthaü vuttaü. agahã ty àdisu santesu pi sabbasaresu katanikàralopànaü yonam abhàvà iminà dãghaü nàpajjate ti ¤àpanatthaü vuttaü. yovacane hi ca vinà katanikàralopànam abhàvà yosv ãti vacanena tesaü gahaõaü hotã ti. katanikàralopesv ã ti kimatthaü vuttaü. itthãyo ty àdisu santesu pi yosu katanikàralopànam abhàvà iminà dãghaü nàpajjate ti ¤àpanatthaü vuttaü. kvac àdimajjhuttarànaü dãgharassàppaccayesu cà ti iminà suttena dãghabhàve siddhe pi punàrambha imassa suttassa gahaõaü kiü payojanaü. atha và ghapato ca yonaü lopo ti imassa suttassànantare imasmiü vutte vibhattivipariõàmena yoså ti anuvattanato katanikàralopeså ti ettake vutte siddhe pi yoså ti padassa punaggahaõaü kimatthan ti. dãghabhàvassa niccadãpanatthan ti. ## dvipadam idaü. sunaühiså ti nimittasattamãniddeso, cà ti nivattàpanàvadhàraõaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. vibhattikkamànulomena hinaüsusu cà ti vattabbe ekassa suvacanassa lopanivàraõatthaü sukhuccàraõatthaü và evaü vuttan ti. etesv i ti kimatthaü vuttaü. agahinà ty àdisu santesu pi sabbasaresu etesaü sunaühãnam abhàvà iminà na dãgham àpajjate ti ¤àpanatthaü vuttaü. avadhàraõatthan ti suttassa nivattanatthaü. nivattana¤ ca suhisv akàro e ti suttam apekkhàya suhisu paresu akàrantesv eva hoti, tena purisesu purisehi ty àdayo payogà hontã ti. råpasiddhiyam pana casaddaggahaõam ikàrukàrànaü kvaci nivattanatthan ti. ## dvipadam idaü. pa¤càdãnan ti attàpekkhachaññhãkàrãniddeso, attan ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. etthàdiggahaõena aññþàsarantà saïkhyà gahetabbà. iminà suttena kataråpaü pubbaråpena kiü visiññhan ti. saccaü. tathàpi sanaühisu ca suhisvakàro e ti etesaü suttànaü nivàraõatthaü vuttan ti idha ca akàran ti avatvà kasmà attan ti bhàvappaccayena vuttan ti manasikatvà àha attam iti bhàvaniddeso ti adi #<[#45*]>#. pa¤càdinam iti kimatthaü vuttaü. dviså ty àdisu santesu pi sunaühisu pa¤càdãnam abhàvà iminà anto na attam àpajjate ti ¤àpanatthaü vuttaü. ## dvipadam idaü. patissà ti antàpekkhachaññhãkàrãniddeso, inãmhã ti nimittasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. nanu idha patisaddo itthãliïgavàcako kasmà etimàsam i ti àdãni viya avatvà pulliïgavasena vuttan ti. ikàrakàriü apekkhàya evaü vuttaü. vutta¤ ca atthabyàkhyàne patissà ti patissa ikàrassa upasilesavasena vuttaü tena patissa ante ti àhà ti. atha và sutte patisaddo anukaraõasaddattà na itthãliïgavàcako. atha kho saddapadatthakattà pulliïgavàcako, tasmà tappatiråpena và vàcakànuråpena và vattabban ti. inãmhã ti kimatthaü vuttaü. gahapatã ti ettha sati pi patisadde inãppaccayassàbhàvà iminà patissa anto attaü na àpajjate ti ¤àpanatthaü vuttaü. ## catuppadam idaü. ntussà ti antàpekkhachaññhãniddeso, anto ti kàrãniddeso, yoså ti nimittasattamãniddeso, cà ti samuccayaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. paccayekadesattà nanu ti saüyogena saha vuttaü, vamakàrànaü sàdhàraõavasena antu ti uccàritabbaü. sati pi yonimitte caggahaõena vuttànuttànaü samuccayattà sunaühi nimittàni anuvattanti, a¤¤esu vacanesu aünàsmàsmiüsu atta¤ cà ti ettha esaddena sabbassa và aüseså ti evam àdãhi vuttakàriyam apekkhati. nanu chaññhãyà antàpekkhattà ntussa yosu cà ti ettake vutte pi sijjhati, kasmà antasaddo gahito ti. àha antaggahaõenà ti àdi. ## tipadam idaü. sabbassà ti sambandhachaññhãkàrãniddeso, và ti vikappanatthaniddeso, vavatthitavibhàsà niddeso ti pi, aüseså ti nimittasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idha sabbaggahaõaü antaggahaõanivattanatthaü. idaü suttaü pumanapuüsakavàcakaü mantuppaccayaü yeva vidadhàti. satimantan ti vàggahaõa[ü] evaü. ntussanto yosu và ti sutte caggahaõena saõgaõhàti #<[#46*]>#. etesv i ti kimatthaü vuttaü. satimà ty àdisu sati pi ntuppaccaye etesaü aüsavacanànaü abhàvà iminà ntuppaccayassa attaü na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. ## dvipadamidaü. simhã ti nimittasattamã niddeso, và ti vikappanatthaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. anantarasutte sati pi vàggahaõe idha vàggahaõaü sabbaggahaõassa nivattanatthaü. tato hi vàggahaõe vattamàne sabbaggahaõam pi vattatã ti. råpasiddhiyam pana puna vàggahaõakaraõaü himavantusaddato a¤¤attha attanisedhanatthan ti vuttaü. himavanto va pabbato pa¤¤avanto jutindharo gatimanto satimanto dhitimanto ca yo isã ti payogà santi. idaü suttaü pulliïge vidadhàti. và ti kimatthaü vuttaü. himavà ty àdisu sati pi ntuppaccaye vàsaddena nivàritattà iminà attaü na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. ## dvipadam idaü. aggissà ti antàpekkhachaññhãniddeso, inã ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idaü hi suttaü màtulàdãnamànattam ãkàre ti imassa pure và pacchà và vattabbaü, kasmà attakàriyàdhikàre vuttan ti. sivacanassa vàggahaõassa cànuvattanatthan ti. và ti kimatthaü vuttaü. sati pi aggissante vàsaddena nivàritattà iminà iti na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. ## tipadam idaü. yoså ti nimittasattamãniddeso, akatarasso ti tabbisesananiddeso, jho ti kàriniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. yosv iti kimatthaü vuttaü. aggãsu ty àdisu sati pi akatarasse jhe yonamabhàvà iminà jho attaü nàpajjate ti ¤àpanatthaü vuttaü. akatarasso ti kimatthaü vuttaü. daõóino ty àdisu sati pi yopare jhe akatarassassàbhàvà iminà attaü nàpajjate ti ¤àpanatthaü vuttaü. jho ti kimatthaü vuttaü. rattiyo ty àdisu sati pi yo sare akatarasse jhassàbhàvà iminà attaü nàpajjate ti ¤àpanatthaü vuttaü. #<[#47]># ## tipadam idaü. vevoså ti nimittasattamãniddeso, lo ti kàrãniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. akatarasso ti kimatthaü vuttaü. sayambhuvo ty àdisu sati pi vopare le akatarassassàbhàvà iminà attaü nàpajjate ti ¤àpanatthaü vuttaü. etesv ã ti kimatthaü vuttaü. hetunà ty àdisu sati pi akatarasse le etesaü vevonam abhàvà iminà attaü nàpajjate ti ¤àpanatthaü vuttaü. ## tipadam idaü. màtulàdãnan ti antàpekkhachaññhãniddeso, ànattan ti kàriyaniddeso, ãkàre ti nimittasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idha àdisaddena ippaccaye asati pulliïgavàcakabhàvena sadisapayogà saïgayhanti, na akkharattayasadisà. tena akkharadvayàni kiü udàharaõàni ànãtàni màtulàdãnam ànam ãkàre ti vutte yeva siddhe kasmà ttappaccayo gahito ti manasikatvà àha ànattaggahaõenà ti àdiü ettha hi ànasaddo abhinnabhàvena vutto ttappaccayo yeva adhippeto. ## tipadam idaü. smàhisminnan ti àdesàpekkhachaññhãkàrãniddeso, mhàbhimhã ti kàriyaniddeso, và ti vikappanatthaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idha hi smàsminnan ti vattabbe pañipàñiyà avatvà evaü vacanaü smàvacanassa dãghorehã ti suttassànuvattanatthaü. sabbato ti kuto àbhatan ti. dhàtuliïgehi parà ppaccayà ti vuttattà sabbe vibhattippaccayà liïgato parà hontã ti ¤àpanatthaü sabbato ti vuttaü. tattha sabbato liïgato. nanu ca sabbaliïgato smàhisminnaü mhàbhimhi và àdesà na hontã ti. saccaü tathàpi sabbaü pumanapuüsakaliïgaü saïgaõhituü evaü vuttaü, sappadeso hettha sabbasaddo ti. smàhisminnam iti kimatthaü vuttaü. vaõõavantan ty àdisu sati pi sabbaliïge smàhisminnamhà và iminà mhàbhimhi àdesà na hontã ti ¤àpanatthaü vuttaü. #<[#48]># ## tipadam idaü. nà ti pañisedhananiddeso, timehã ti avadhiniddeso, katàkàrehã ti tabbisesananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. katàkàrehã ti kimatthaü vuttaü. tamhà ty àdisu santesu pi timehi smàsmiüsu katàkàrassàbhàvà iminà mhàmhi àdesà na na [sic] hontã ti ¤àpanatthaü vuttaü. ## tipadam idaü. suhiså ti nimittasattamãniddeso, akàro ti kàrãniddeso, e ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idha hisuså ti pañipàñiyà avatvà evaüvacane kàraõaü heññhà vuttaü. idaü hi akàro ti vuttattà pumanapuüsakàkàrantesv eva vihitaü. sàma¤¤ena vutte pi avayava-akàro va gahetabbo. ## tipadam idaü. sabbanàmànan ti avayavàpekkhachaññhãniddeso, namhã ti nimittasattamãniddeso, cà ti ekàrànukaóóhananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idam pi dviliïgasabbanàmesv eva vihitaü. sabbanàmànam iti kimatthaü vuttaü. buddhànan ty àdisu sati pi namhi sabbanàmànam abhàvà iminà ekàro na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. akàro ti kimatthaü vuttaü. amåsan ty àdisu santesu pi sabbanàmesu akàrassàbhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü vuttaü. ## tipadam idaü. ato ti avadhiniddeso, nà ti kàrãniddeso, enà ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idhàpi ato ti sàma¤¤ena vutte pi avayavàkàro va gahetabbo. akàro etassa atthã ti a iti viggahena và akàrantaliïgaü gahetabbaü. tenàha nyàsàdisu akàrantato liïgamhà ti. suhisv akàro e ti suttato hi anuvattamàne siddhe pi ato ti kimatthaü vuttan ti. kàriyanivattanatthan ti ato ti kimatthaü. muninà ty àdisu sati pi nàvibhattimhi akàrassàbhàvà enàdeso na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. #<[#49]># ## dvipadam idaü. sã ti sambandhachaññhãkàriniddeso, o ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. sã ti ettha hi nenà ti ettha viya sabbàsamàvuso ty àdisutte àdisaddena chaññhãvibhattilopo daññhabbo. pañhamàkàrã ti pi vadanti. o ti ettha pana silopo. nyàse pana samàsapadan ti manasikatvà ekapadan ti vuttaü. idam pana pulliïgàkàrantesv eva niccaü vihitaü. ## dvipadam idaü [ü typo]. so ti kàriyaniddeso, và ti vavatthitavibhàsatthaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. nàvacanaü ato nenà ti suttato maõóåkagativasena anuvattati. idaü hi suttaü atonenà ti imassànantaraü vattabban ti. na. so ti ettha sutte vàggahaõassa anicchitattà. và ti kimatthaü vuttaü. pàde navà ty àdisu sati pi akàrato nàvibhattimhi vàsaddena nivàritattà iminà so àdeso na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. ## ekapadam idaü. dãghorehã ti avadhiniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. smà ti kàrã pana smàhisminnaü mhàbhimhi và ti suttato maõóåkagativasenànuvattati. tassànuvattane kàraõaü heññhà vuttaü. dãghorehã ti kimatthaü. puriyamhà ty àdisu sati pi smàvacane dãghorehi aparattà iminà so àdeso na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. ## dvipadam idaü. sabbayonãnan ti sambandhachaññhãkàriniddeso, àe ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. idha sabbaggahaõaü dvinnaü pañhamàdutiyà yeva vacanàna¤ ca àdesanikàràna¤ ca gahetuü vuttaü. keci pana àe ti padaü vàkyan ti katvà tipadaü suttan ti vadanti, yathàsaïkhyan ti vibhattiyànukkamena yonãnan ti uccàraõànukkamaü. tatthàyam adhippàyo, pañhamàvacanànaü yonãnaü àkàràdeso hoti, dutiyàvacanànaü yonãnaü ekàràdeso hotã ti. idaü hi suttaü vamodudantànan ti suttaü viya dvinnaü kàrãnaü ekassa kàriyassa vasena vuttan ti #<[#50*]>#. yathàsaïkhyan ti yona¤ ca nãna¤ ca pañhamàdutiyàkkamaü. idha anuvattanavàsaddo vavatthitavibhàsattho, na ca pubbasutte viya vikappanattho, teneva purisàdisu niccaü hoti råpàdisu aniccaü aggayo ty àdisu ekantaü na hotã ti vutta¤ ca. niccam eva ca pulliïge anicca¤ ca napuüsake asantaü jhe katatte tu vidhiü dãpeti vàssutã ti. và ti kimatthaü. aggayo ty àdisu santesu pi akàrato yonãsu vàsaddena nivàritattà iminà akàràdeso na hotã ti ¤àpanatthaü. yonãnan ti kimatthaü. purisassa ty àdisu sati pi akàre yonãnam abhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. akàrato ti kimatthaü. daõóino ty àdisu santesu pi yonisu akàrato aparattà iminà-pe-¤àpanatthaü vuttaü. ## dvipadam idaü. smàsminnan ti àdesàpekkhachaññhãkàriniddeso, và ti vikappanatthaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idha sati pi so và ti suttato anuvattamàne vàggahaõe kimatthaü puna vàggahaõaü katan ti. sabbayoninam àe ti ettha anuvattamànassa vàggahaõassa vavatthitavibhàsatthattà tannivattanatthaü katan ti. àekàrànaü anukaóóhanatthan ti pi vadanti. akàrato ti kimatthaü. daõóino ty àdisu santesu pi smàsmiüsu akàrato aparattà iminà àekàrà na hontã ti ¤àpanatthaü vuttaü. ## tipadam idaü. àyà ti kàriyaniddeso, catutthekavacanassà ti àdesàpekkhachaññhãkàrãniddeso, tu ti samuccayaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha hi àyo ti vattabbe sukhuccàraõatthaü avibhattikavasena àyà ti vuttaü. akàrato ti kimatthaü. isissà ty àdisu sati pi catutthekavacane akàrato aparattà iminà àyàdeso na hotã ti ¤àpanatthaü. catutthã ti kimatthaü. purisassa mukhan ty àdisu sati pi akàre catutthyàbhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. ekavacanasse [sic] ti kimatthaü. purisànan ty àdisu sati pi catutthãvacane ekavacanassàbhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü vuttaü. và ti kimatthaü. dàtà hoti samaõassa và ty àdisu sati pi akàrato catutthekavacane vàsaddena nivàri tattà iminà-pe-¤àpanatthaü #<[#51*]>#. idha hi anuvattanavàsaddo kvacattho ttha¤ ca hotã ti ettha tusaddena tthaü kàriyaü samucceti, tena kimatthan ty àdisu tthaü àdeso hotã ti. ## pa¤capadam idaü. tayo ti tabbisesananidddeso, kàriyaniddeso và, nà ti pañisedhaniddeso, evà ti nivattàpanàvadhàraõaniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso, sabbanàmehã ti avadhiniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha hi evaggahaõaüsabbadàpi idaüpañisedhanaü na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. tena pubbàdãhi smàsminnaü à e àdesà ca honti, caggahaõaü smàsminnaüanukaóóhanatthaü, àekàrie hi gahite yoni yopi anuvatteyyuü tannivattanatthaü casaddaggahaõena smàsminnaü anukaóóhanaü karoti. nyàse pana akàrànukaóóhanatthanti vuttaü. råpasiddhiya¤ca caggahaõaü katthaci pañisedhanivattanatthaütena pubbàdãhi smàsminnaüàtha và hontã ti vuttaü. sabbanàmehã ti kimatthaü. pàpàtyàdisu santesupi smàsmiü sesusabbanàmànamabhàvà iminà tayo àdesà neva hontã ti ¤àpanatthaü. ## dvipadam idaü. ghato ti avadhiniddeso, nàdãnan ti àdesàpekkhachaññþãkàriniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. ettha hi àdisaddassa pakàratthavàcakattà ekavacanabhàvena sadisà nàyasmàdipa¤cavibhattiyo gahetabbà. santesu pi anantarasuttato anuvattamànesu tãsu kàriyesu àya catutthekavacanassa tu ti ito ekavacanassa anuvattanato tassa kàriyabhåto àyàdeso yeva anuvattati. ghato ti kimatthaü. rattiyà ty àdisu santesu pi nàdisu ekavacanesu ghato abhàvà iminà àyàdeso na hotã ti ¤àpanatthaü. nàdãnam iti kimatthaü. ka¤¤an ty àdisu sati pi ghato ekavacane nàdãnam bhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. ekavacanànam iti kimatthaü. sabbàsu ty àdisu santesu pi ghato nàdãsu vibhattisu ekavacanànam abhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. ## dvipadam idaü. pato ti avadhiniddeso. yà ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. nàdãnam iti kimatthaü. rattiü ty àdisu sati pi pato ekavacane nàdãnam abhàvà iminà yàdeso na hotã ti ¤àpanatthaü #<[#52*]>#. pato ti kimatthaü. ka¤¤àyà ty àdisu santesu pi nàdãsu ekavacanesu passàbhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. ekavacanànam iti kimatthaü. rattinan ty àdisu santesu pi pato vibhattisu nàdãnaü ekavacanànam abhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. ## catuppadam idaü. sakhàto ti avadhiniddeso, gassà ti àdesàpekkhachaññhãkàriniddeso, e ti kàriyaniddeso, và ti samuccayaniddeso, nivattananiddeso ti pi vadanti. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha hi sakhàto ti avadhiü passitvà pasaddo sayam eva nivattati, tasmà vàsaddena nivattanakiccaü natthi, samuccayattho eva yujjati vanappagumbe ti àdipayogassa ñhãtattà. tenàha råpasiddhiyaü vàsaddena a¤¤asmàpi kvaci ekàro yathà bhadante ise ti. sakhasaddassa akàrantattà sakhato ti vattabbe pi sukhuccàraõatthaü dãghaü katvà sakhàto ti vuttaü. e ti etthà pi a à i ã e ti vattabbe kamena pubbassarànaü lopena e ti vuttan ti daññhabbaü. ## tipadam idaü. ghato ti avadhiniddeso, e ti kàriyaniddeso, cà ti samuccayaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha hi ekàraggahaõaü akàràdisesakàriyanivattanatthaü. casaddaggahaõena pana pato pi gassa ekàro hoti, yathà hoti sakhe ràjadhãte devadhãte ti àdi. na ammàdito ti vuccamànattà caggahaõam pana agho rassam ekavacanayosv api cà ti ettha viya avadhàraõatthan ti vacanaü na yuttaü. ## dvipadam idaü. nà ti pañisedhananiddeso, ammàdito ti avadhiniddeso. sa¤¤à-pe-paribhàsàsuttan ti daññhabbaü. etthàdisaddassa pakàratthattà ammà ambhà-annà-tàtà-saddà màtusaddapariyàyà ti veditabbà. ammàdito ti kimatthaü. bhoti ka¤¤e ty àdisu sati pi ge ammàdito aparattà iminà ekàràdeso na na hotã ti ¤àpanatthaü. #<[#53]># ## catuppadam idaü. akatarassà ti tabbisesananiddeso, lato ti avadhiniddeso, yvàlapanassà ti sambandhachaññhãkàriniddeso, vevo ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. nanu ceha vinà akatarassà lato ti vacanena yosv akatarasso jho vevosu lo và ti imesaü anantaraü tato yvàlapanassa vevo ti vutte yeva akatarassà lato yvàlapanassa vevo àdesà hontã ti adhippetattho sijjhatã ti. sijjhati, tathàpi màtulàdãnam ànattam ãkàre ti etthàpi akatarassaggahaõaü laggahaõa¤ ca vattate, tena màtulàdãnaü akatarasso lo ànattam àpajjate ti atthaü vattuü sakkuõeyya tannivattanatthaü puna vuttaü, adhikàro hi niyameti. akatarassà ti kimatthaü. sayamabhuvo ty àdisu sati pi yvàlapanapare le akatarassassàbhàvà iminà vevo àdesà na hontã ti ¤àpanatthaü. lato ti kimatthaü. dhenuyo ty àdisu sati pi yavàlapanapare akatarassalassàbhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü, yvàlapanasse ti kimatthaü. te hetavo te bhikkhavo ty àdisu sati pi yopare akatarasse le àlapanassàbhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. ## catuppadam idaü. jhalato ti avadhiniddeso, sassà ti sambandhachaññþãkàrãniddeso, no ti kàriyaniddeso, và ti vikappanatthaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. anantarasutte laggahaõe vijjamàne pi puna laggahaõaü kimatthaü. akatarassaggahaõanivattanatthaü. tato hi laggahaõe anuvattamàne akatarassa ggahaõam pi anuvatteyyà ti àsaïkà siyà ti tannivattanatthaü puna vuttan ti. sasse ti kimatthaü. isinà ty àdisu santesu pi jhalesu sassàbhàvà iminà no àdeso na hotã ti ¤àpanatthaü. jhalato ti kimatthaü. purisassà ty àdisu sati pi savibhattimhi jhalànam abhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. ## catuppadam idaü. ghapato ti avadhiniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso, yonan ti sambandhachaññþãkàriniddeso, lopo ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. ettha hi caggahaõaü jhalaggahaõànukaóóhanatthaü #<[#54*]>#, nanu anantare vuttattà anuvattati kasmà na kattabban ti. taü na. ghapato ti vuttattà taü disvà nànuvattati tasmà anukaóóþitan ti. ## tipadam idaü. lato ti avadhiniddeso, vokàro ti kàriyaniddeso, cà ti nivattàpanàvadhàraõaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idha hi vàsaddo anuvattati kasmà caggahaõena nivattàpanaü katan ti. anuvattanavàsaddo råpadvayaü sàdheti tasmà amå puriyàti ettha niccanivattàpanatthaü kvacatthaü caggahaõaü kataü, atthabyàkhyàne pana caggahaõena no ca hotã ti vuttaü, idha ca råpasiddhiya¤ ca kàraggahaõena no ca hotã ti vuttaü. iti nàmakappassa suttaniddesavaõõanàyaü pañhamo kaõóo. ## catuppadam idaü. amhassà ti sambandhachaññhãkàriniddeso, maman ti kàriyaniddeso, savibhattissà ti tabbisesananiddeso, se ti nimittasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. savibhattissà ti ettha sàma¤¤ena vutte pi vibhattisaddena nimittavibhatti eva gahetabbà. ## tipadam idaü. mayan ti kàriyaniddeso, yomhã ti nimittasattamãniddeso, pañhame ti tabbisesananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. amhasse ti kimatthaü. purisà ty àdisu sati pi pañhame yomhi amhassàbhàvà iminà mayaü àdeso na hotã ti ¤àpanatthaü. yomhã ti kimatthaü. ahan ty àdisu sati pi pañhame pare amhasadde yossàbhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. pañhame ti kimatthaü. amhàkan ty àdisu sati pi yopare amhasadde pañhamassàbhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. #<[#55]># ## dvipadam idaü. ntussà ti sambandhachaññþãkàriniddeso, nto ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. kimattham idaü uccate. nanu ntussanto yo su ce ti suttena ukàrassa akàraü katvà tato yonam o tu ti sutte tuggahaõena yovacanassa okàre kate sijjhatã ti. saccaü. tathàpi sabbayonãnam àe ti suttena akàrato yovacanassa akàràdesanivattanatthaü vuttaü niccadãpanatthaü và. ntusse ti kimatthaü. sabbe sattà ty àdisu sati pi pañhame yomhi ntussàbhàvà iminà nto àdeso na hotã ti ¤àpanatthaü. pañhame ti kimatthaü. guõavante ty àdisu sati pi yopare ntuppaccaye pañhamassàbhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. ## tipadam idaü. ntassà ti kàriyaniddeso, seti nimittasattamãniddeso, và ti vikappanatthaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. ida¤ ca kimattham uccate. nanu ntussanto yosu cà ti ettha caggahaõena ukàrassa akàraü katvà sàgamo se ti suttena sakàràgame kate sijjhatã ti. saccaü. tathàpi àya catutthekavacanassa tu ti suttena akàrato sakàrassàyàdesanivattanatthaü vuttaü. se ti kimatthaü. sãlavà ty àdisu sati pi ntuppaccaye sassàbhàvà iminà àyàdeso na hotã ti ¤àpanatthaü. ## dvipadam idaü. à ti kàriyaniddeso, simhã ti nimittasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. kasmà neha vàsaddo anuvattatã ti. simhi và ti vuttattà imassàniyatatà pàkañà ti vadanti, yady evaü anantarasutte pi vàggahaõaü na kàtabbaü bhaveyyà ti guõavà guõavanto ti råpadvayassa anicchitattà nànuvattatã ti amhàkaü khanti, na hi pàëiaññhakathàsu guõavanto sãlavanto ti ekavacananto atthã ti. ntusse ti kimatthaü. puriso ty àdisu sati pi simhi ntussàbhàvà iminà àkàràdeso na hotã ti ¤àpanatthaü. simhã ti kimatthaü. silavanto ty àdisu sati pi ntuppaccaye sivacanassàbhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. #<[#56]># ## dvipadam idaü. aü ti kàriyaniddeso, napuüsake ti àdhàrasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idha pana råpadvayassa icchitattà maõóåkagatikavasena vàsaddo anuvattati. simhã ti kimatthaü. vaõõavantan ty àdisu sati pi napuüsake ntuppaccaye sivacanassàbhàvà iminà aü àdeso na hotã ti ¤àpanatthaü. ## tipadam idaü. avaõõà ti kàriyaniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso, ge ti nimittasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. a eva vaõõo avaõõo ti vattabbe vacanavipallàsavasena avaõõà ti bahuvacanaü kataü. idha caggahaõaü aükàriyaü anukaóóhati. ## dvipadam idaü. totità ti kàriyaniddeso, sasmiünàså ti nimittasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idha pana råpadvayassa icchitattà maõóåkagatikavasena vàsaddo anuvattati. vibhattànukkamena tàtoti nàsasmiüså ti vattabbe pi vàcàsiliññhatthaü evaü vutan ti daññhabbaü. etesv ã ti kimatthaü. guõavà ty àdisu sati pi ntuppaccaye etesam abhàvà iminà totità àdesà na hontã ti ¤àpanatthaü. ## tipadam idaü. tamhã ti nimittasattamãniddeso, tan ti kàriyaniddeso, và ti vikappanatthaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idha sati pi anuvattamàne vàggahaõe puna vàggahaõakaraõaü ntuppaccayassa nivattanatthan ti. anantarasutte na ekayogaü katvà vattabbe pi suttagarubhàvàparihàratthaü bhinnayogaü kataü. ntuppaccayassa và pariyosànatthaü. namhã ti kimatthaü. guõavanto ty àdisu sati pi ntuppaccaye naüvacanassàbhàvà iminà taü àdeso na hotã ti ¤àpanatthaü. ## catuppadam idaü. imassà ti sambandhachaññhãkàriniddeso, idan ti kàriyaniddeso, aüsiså ti nimittasattamãniddeso, napuüsake ti àdhàrasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idha napuüsakaggahaõaü anantarasuttadvaye ananuvattanattà idhàpi nànuvattatã ti ma¤¤itvà puna kataü #<[#57*]>#, anantarasutte nànuvattatã ti ¤àpanatthaü vuttan ti pi vadanti. napuüsake ti kimatthaü. imaü purisan ty àdisu sati pi aüsipare imasadde napuüsakassàbhàvà iminà idaü àdeso na hotã ti ¤àpanatthaü. ## dvipadam idaü. amussà ti sambandhachaññhãkàriniddeso, adun ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. ettha adun ti samudàyàdeso, yadi avayavàdeso siyà amussamudun ti vattabbaü bhaveyya yathà amussa mo yan ti. napuüsake ti kimatthaü. amuü ràjànan ty àdisu sati pi aü sipare amusadde napuüsakassàbhàvà iminà aduü àdeso na hotã ti ¤àpanatthaü. ## ekapadam idaü. kammatthaniddeso. sa¤¤à-pe-adhikàrasuttan ti daññhabbaü. itthiliïgattà saïkhyà ti vattabbe pi vacanãyanapuüsakàpekkhàya saïkhyàn ti napuüsakavasena vuttaü. ## catuppadam idaü. yoså ti nimittasattamãniddeso, dvinnan ti sambandhachaññhãkàrãniddeso, dve ti kàriyaniddeso, cà ti samuccayaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. idha vãsati dasesu gà dvissa tu ti ettha viya dvissà ti vattabbe dvinnan ti bahuvacanuccàraõaü dvàdisaïkhyàsaddehi bahuvacanameva hotã ti ¤àpanatthaü. anukaraõaü hi duvidhaü pariccattàpariccattavasena, tattha anukàriyaü udàharaõaü pariccajitvà anapekkhitvà vutto saïkhyàsaddo pariccattànukaraõaü nàma yathà sachassa và vãsati dasesu và dvissa tu icc evam àdi. anukàriyaü udàharaõaü apariccajitvà apekkhitvà vutto saïkhyàsaddo apariccattànukaraõaü nàma yathà yosu dvinnaü dve ca icc evam àdi. evaü hotu, dvàdisaïkhyàsaddehi bahuvacanam eva hotã ti vacanaü na niyataü dvayaü dvayenà ti ekavacanantassa saïkhyàsaddassa diññhattàti na dvayasamåhaü apekkhàya àdesassa katattà, na hi pàñipadikà dvàdikà saïkhyàsaddà ekavacanantà atthã ti. yosv iti kimatthaü. dvisan ty à disu sati pi dvisadde yonam abhàvà iminà dve àdeso na hotã ti ¤àpanatthaü #<[#58*]>#. duve ti àdisu yopare nimittena saha nà aü naü paresu nimittena vinà duve àdi àdesà hontã ti. ## dvipadam idaü. ticatunnan ti sambandhachaññhãkàriniddeso, tisso-pe-cattàrã ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. yosv iti kimatthaü. tãsu ty àdisu santesu pi ticatusaïkhyàsaddesu yonam abhàvà iminà tisso àdi àdesà na hontã ti ¤àpanatthaü. ## dvipadam idaü. pa¤càdãnan ti antàpekkhachaññhãkàriniddeso, akàro ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idaü hi suttaü sabbayonãnam àe ti suttassa nivàraõatthaü vuttaü. àdisaddena aññhàrasantà saïkhyà gahetabbà. pa¤càdãnam iti kimatthaü. dve tayo ty àdisu santesu pi yosu pa¤càdãnam abhàvà iminà akàràdeso na hotã ti ¤àpanatthaü. ## tipadam idaü. ràjassà ti sambandhachaññhãkàrãniddeso, ra¤¤oràjino ti kàriyaniddeso, se ti nimittasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha hi ràjasaddasseva gahitattà ra¤¤o ti avatvà ràjassà ti vuttaü, pariccattànukaraõan ti daññhabbaü. ## tipadam idaü. ra¤¤an ti kàriyaniddeso, namhã ti nimittasattamãniddeso, và ti vikappanatthaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## tipadam idaü. nàmhã ti nimittasattamãniddeso, ra¤¤à ti kàriyaniddeso, và ti vikappanatthaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. anantarasutte sati pi vàggahaõe idha puna vàggahaõakaraõaü upari nànuvattanatthan ti #<[#59*]>#. nàmhã ti kimatthaü. ra¤¤o ty àdisu sati pi ràjasadde nàvibhattiyà abhàvà iminà ra¤¤àdeso na hotã ti ¤àpanatthaü. ## dvipadam idaü. smimhã ti nimittasattamãniddeso, ra¤¤eràjinã ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## dvipadam idaü. tumhàmhàkan ti sambandhachaññhãkàrãniddeso, nayimayã ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idha hi tumhàmhàkan ti avatvà tumhàmhàkan ti vacanaü apariccattànukaraõavasena vuttan ti daññhabbaü. tumhe majjhimo amhe uttamo ti payogànaü diññhattà idha vàggahaõaü kàtabban ti. na kàtabbaü. tumhe majjhamo ty àdisu saddavàcakapayogattà ti. smimhã ti kimatthaü. tvan ty àdisu santesu pi tumhàmhasaddesu smiüvibhattiyà abhàvà iminà tayi icc àdayo na hontã ti ¤àpanatthaü. ## tipadam idaü. tvamahan ti kàriyaniddeso, simhã ti nimittasattamãniddeso, cà ti samuccayaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## dvipadam idaü. tavamamà ti kàriyaniddeso, se ti nimittasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. idha se ti iminà ekavacanantena pi sakàradvayaü saïgaõhàti. se ti kimatthaü. tayimayã ty àdisu santesu pi tumhàmhasaddesu savibhattiyà abhàvà iminà tava icc àdayo na hontã ti ¤àpanatthaü. ## dvipadam idaü. tumhaümayhan ti kàriyaniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. kasmà pana casaddena sakàrànukaóóhanaü kataü nanu sanimittaü upari satte aünimittaü disvà va nivattatã ti. na nivattati. katthaci nimittassa sati pi a¤¤animitte anuvattanato yathà ntussanto yosu cà ti #<[#60*]>#. idaü hi suttaü anantarasuttena ekayogaü katvà vattabbe pi suttagarudosàpanayanattha¤ ca sukhuccàraõattha¤ ca bhinnayogaü katvà vuttaü. ## dvipadam idaü. taümaü ti kàriyaniddeso, amhã ti nimittasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## tipadam idaü. navaümaman ti kàriyaniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso, navà ti vikappanatthaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. caggahaõena nimittànukaóóhaneneva anantarasuttena bhinnayogakaraõe va parihàro heññhà vutto ti. yathà tavamama se tumhaü mayha¤ cà ti imàni a¤¤ama¤¤àpekkhavasena aniccan ti vi¤¤àyanti. evaü ida¤ ca sutaü taümam amhã ti suttàpekkhavasena aniccan ti vi¤¤àyati. kasmà puna navàggahaõaü katan ti. navàsaddo kadàci vibhàsattho ti ¤àpanatthaü kataü. vàsaddo ca vibhàsàsaddo ca samànattho kvacisaddo ca navàsaddo ca samànattho ti hi yebhuyyavasena vuttan ti. atha và sanimitte tumhasaddassa tavatumhan ti råpadvayam eva hoti, aünimitte pana taü tamaü tvaü tuvan ti råpacatukkaü hoti tasmà na vàggahaõaü katan ti. ## dvipadam idaü. nàmhã ti nimittasattamãniddeso, tayàmayà ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. ## tipadam idaü. tumhassà ti sambandhachaññhãkàrãniddeso, tuvaütvan ti kàriyaniddeso, amhã ti nimittasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idha pana tumhasaddaggahaõaü amhasaddanivattanatthaü puna aünimittaggahaõaü nànimittanivattanatthaü. kaliïgarassà ti anàdaratthe catutthã kaliïgara[sa om C]mattan ti attho. #<[#61]># ## tipadam idaü. padato ti avadhiniddeso, dutiyàcatutthãchaññhãså ti nimittasattamãniddeso, vono ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha hi dutiyàcatutthãchaññhãså ti sàma¤¤ena vutte pi temekavacaneså ti vakkhamànattà bahuvacanan ti vi¤¤àyati. sadà padamhà paresaü savibhattãnaü sabbesaü tumhàmhasaddànaü tadà vono icc ete àdesà honti navà. amhasaddo pi navàsaddo pi maõóåkagatikavasenànuvattati, rajjenà ti rajjaü. navà ti kimatthaü. amhàkan ty àdisu santesu pi dutiyàdisu paresu tumhàmhasaddesu navàsaddena nivàritattà iminà vono àdesà nahontã ti ¤àpantthaü. tumhàmhàkam iti kimatthaü. ete ty àdisu santesu pi dutiyàdisu tumhàmhàkamabhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. padato ti kimatthaü. tumhàkan ty àdisu santesu pi dutiyàdisu paresu tumhàmhasaddesu padato aparattà iminà-pe-¤àpanatthaü. etesv iti kimatthaü. tumhe ty àdisu santesu pi tumhàmhesu etesaü dutiyàdãnaü abhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. ## dvipadam idaü. teme ti kàriyaniddeso, ekavacaneså ti nimittasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. etthàpi ekavacaneså ti sàma¤¤ena vutte pi nàmhã ti suttena dutiyekavacanassa nivàritattà catutthãchaññhãekavacanàni eva gahetabbàni, tena hi dutiyaggahaõaü nànuvattati. padato ti kimatthaü. tava ¤àti ty àdisu santesu pi catutthyàdesekavacanesu paresu tumhàmhesu padato aparattà iminà teàdeso na hotã ti ¤àpanatthaü. ## dvipadam idaü, nà ti pañisedhananiddeso, amhã ti nimittasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## tipadam idaü. và ti vikappanatthaniddeso, tatiye ti nimittasattamãniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. tatiye ti sàma¤¤ena vutte pi bahu vacanesu vono ti vakkhamànattà ekavacanam eva gahetabbaü caggahaõaü kàriyànukaóóhanatthaü #<[#62*]>#. padato ti kimatthaü. tayà katan ty àdisu santesu pi nàparesu tumhàmhesu padato aparattà iminà te àdayo àdesà na hontã ti ¤àpanatthaü. ## dvipadam idaü. bahuvacaneså ti nimittasattamãniddeso, vono ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. padato ti kimatthaü. tumhehi katan ty àdisu santesu pi tatiyà bahuvacanaparesu tumhàmhesu padato aparattà iminà vonoàdesà na hontã ti ¤àpanatthaü. bahuvacane ti vattabbe bahuvacaneså ti vuttassa payojanaü dassetuü bahuvacanaggahaõenà ti àdim àha. tattha bahuvacanaggahaõenà ti subahuvacanaggahaõena. ## tipadam idaü. pumantassà ti sambandhachaññhãkàriniddeso, à ti kàriyaniddeso, simhã ti nimittasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. simhã ti kimatthaü. pumàno ty àdisu sati pi pumante sivibhattiyà abhàvà iminà akàràdeso na hotã ti ¤àpanatthaü. ## dvipadam idaü. an ti kàriyaniddeso, àlapanekavacane ti nimittasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. nanu ca suttagaruapanayanatthaü aü ge ti vattabban ti. na ganimittassa anicchitattà. tenàha àlapane ty àdi. nyàse pana tabbàcakasaddantaranidassanatthan ti vuttaü. àlapane ti kimatthaü. pumà ty àdisu sati pi ekavacanapare pumasadde àlapanassàbhàvà iminà aü na hotã ti ¤àpanatthaü. ekavacane ti kimatthaü. he pumàno ty àdisu sati pi àlapane pare pumasadde ekavacanassàbhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. ## tipadam idaü. samàse ti àdhàrasattamãniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso, vibhàsà ti vikappanatthaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idha caggahaõaü aügahaõànukaóóhanatthaü #<[#63*]>#. vibhàsà ti kimatthaü. itthipumanapuüsakànã ty àdisu sati pi samàse pumasadde vibhàsàsaddena nivàritattà iminà aüàdeso na hotã ti ¤àpanatthaü. ## dvipadamidaü. yoså ti nimittasattamãniddeso, àno ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. ## tipadam idaü. àne ti kàriyaniddeso, smimhã ti nimittasattamãniddeso, và ti vikappanatthaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. vibhàsàsadde vattamàne siddhe pi vàggahaõaü upari nivattanatthaü. ## dvipadam idaü. hivibhattimhã ti nimittasattamãniddeso, cà ti samuccayaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. sati pi anuvattamàne vibhattiggahaõe kasmà vibhattiggahaõaü katan ti codetuü àha punavibhattiggahaõan ti àdi. ## tipadam idaü. susmin ti nimittasattamãniddeso, à ti kàriyaniddeso, và ti vikappanatthaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. àne smimhi và ti ettha sati pi vàggahaõe idha vàggahaõakaraõaü anantarasutte nànuvattatã ti ¤àpanatthaü. ## tipadam idaü. u iti kàriyaniddeso, nàühã ti nimittasattamãniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. caggahaõaü anukàriyànukaóóhanatthaü. ## tipadam idaü. a iti kàriyaniddeso, kammattassà ti sambandhachaññhãkàrãniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. sutte caggahaõaü ukàrànukaóóhanatthaü caggahaõenà ti anuvattanacaggahaõena. iti nàmakappassa suttaniddese dutiyo kaõóo. #<[#64]># ## tipadam idaü. tumhàmhehã ti avadhiniddeso, nan ti kàriniddeso, àkan ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. nan ti kimatthaü. tumhehi ty àdisu santesu pi tumhàmhesu naüvacanassàbhàvà iminà àkaü na hotã ti ¤àpanatthaü. ## tipadam idaü. và ti vikappanatthaniddeso, yo ti kàriniddeso, appañhamo ti tabbisesananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. yo ti kimatthaü. tumhesu ty àdisu santesu pi appañhamaparesu tumhàmhesu yovacanassàbhàvà iminà àkaü na hotã ti ¤àpanatthaü. appañhamo ti kimatthaü. gacchatha tumhe ty àdisu santesu pi yoparesu tumhàmhesu appañhamassàbhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. vikappanatthaü và ti padaü. yonaü aüànaüàdesà hontã ti ¤àpanatthaü và ti padaü vuttaü. idha yonan ti bahuvacanena vuttattà pañhamàdutiyà yo ti veditabbà. vàggahaõena naüvacanassa aüàdeso pi saügahito. ## dvipadam idaü. sassà ti sambandhachaññhãkàrãniddeso, an ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. idha jàtyapekkhena sassà ti vacanena sadvayaü gahetabbaü. sasse ti kimatthaü. tumhe ty àdisu santesu pi tumha-amhesu sassàbhàvà iminà aü na hotã ti ¤àpanatthaü. ## tipadam idaü. sabbanàmakàrato ti avadhiniddeso, e ti kàriyaniddeso, pañhamo ti kàrãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. sabbanàmànam iti kimatthaü. devà ty àdisu sati pi akàrato pañhame yomhi sabbanàmànam abhàvà iminà ekàràdeso na hotã ti ¤àpanatthaü. akàrato ti kimatthaü. amå purisà ty àdisu sati pi sabbanàmato pañhame yomhi akàrato abhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. yo ti kimatthaü. sabbo yo so ty àdisu sati pi pañhamapare sabbanàmakàre yovacanassàbhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. ettha ca asati pi pañhamaggahaõe sabbayoninam àe ti iminà yovacanassa ekàràdesassa vuttattà ca puna karaõassa nippayojanàbhàvà ca và yv appañhamo ti ito anuvattanassa yovacanassa pañhamàbhàvo vi¤¤àyati #<[#65*]>#, kasmà pañhamaggahaõaü katan ti codanaü manasikatvà àha pañhamaggahaõaü uttarasuttatthan ti. yady evaü kattha kattabban ti ce. idhàpi pàkañassa payojanassa sambhavato katan ti. ## dvipadam idaü. dvandaññhà ti avadhiniddeso, và ti vikappanatthaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. dvandaññhà ti kimatthaü. te sabbe ty àdisu sati pi sabbanàmakàrato yopañhame dvandaññhassàbhàvà iminà vuttavidhi na hotã ti ¤àpanatthaü. ## tipadam idaü. nà ti pañisedhananiddeso, a¤¤an ti visesananiddeso, sabbanàmikan ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. dvandaññhe akàre anantare vuttaü ekàràdesaü ñhapetvà tato a¤¤aü sabbanàmànaü namhi ca sabbato naüsaüsànan ti àdãhi suttehi sabbanàmikavidhànaü kàriyaü na hotã ti suttassa attho iminà suttena sabbanàmànaü namhi ca sabbato naü saüsànan ti evamàdãni sabbanàme vihitasuttàni nivàreti. ## dvipdam idaü. bahubbãhimhã ti bhàvasattamãniddeso, cà ti avadhàraõaniddeso, nivattàpananiddeso ti pi vadanti. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. bahubbãhisamàse sati ekàràdesaü ñhapetvà tato a¤¤aü ghapato smiüsànaü saüsà sabbato naü saüsànan ti àdinà suttena sabbanàmikavidhànaü kàriyaü na hotã ti. avadhàraõatthassa caggahaõassa evaü dassetum ce ti kimatthan ti àdi vuttaü. tena hi saddanãtinyàsesu dakkhiõà ca pubbà cà ti dvandasamàso kato, råpasiddhiyam pana caggahaõena idam eva suttaü nivàretã ti katvà dakkhiõassà ca pubbassà ca yaü antaràëan ti bahubbãhi samàso kato. #<[#66]># ## tipadam idaü. sabbato ti avadhiniddeso, nan ti kàriniddeso, saüsànan ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. nan ti kimatthaü. sabbassà ty àdisu sati pi sabbanàmenaü vacanassàbhàvà iminà saüsànaü àdesà na hontã ti ¤àpanatthaü. ## catuppadam idaü. ràjassà ti sambandhachaññhãkàriniddeso, ràjå ti kàriyaniddeso, sunaühiså ti nimittasattamãniddeso, cà ti nivattàpanàvadhàraõaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. sunaühiså ti kimatthaü. ràjà ty àdisu sati pi ràjasadde sunaühivibhattãnam abhàvà iminà ràjuàdeso na hotã ti ¤àpanatthaü. ## catuppadam idaü. sabbassà ti visesananiddeso, imassà ti sambandhachaññhãkàrãniddeso, e ti kàriyaniddeso, và ti vikappanatthaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idha sabbassà ti iminà imassanto e ti kàriyaü nivatteti. imasse ti kimatthaü. etesu ty àdisu santesu pi sunaühivibhattãsu imasaddassàbhàvà iminà ekàro na hotã ti ¤àpanatthaü. ## tipadam idaü. animã ti kàriyaniddeso, nàmhã ti nimittasattamãniddeso, cà ti nivattàpanàvadhàraõaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. nàmhã ti kimatthaü. imesu ty àdisu sati pi imasadde nàvibhattiyà abhàvà iminà animiàdesà na hontã ti ¤àpanatthaü. ## tipadam idaü. anapuüsakassà ti kàriniddeso, tabbisesananiddeso ti pi vadanti, ayan ti kàriyaniddeso, simhã ti nimittasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. anapuüsakassà ti kimatthaü. idaü cittan ty àdisu sati pi sipare imasadde anapuüsakassàbhàvà iminà ayaüàdeso na hotã ti ¤àpanatthaü simhã ti kimatthaü. imaü purisan ty àdisu sati pi imasadde sivibhattiyà abhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. #<[#67]># ## tipadam idaü. amussà ti sambandhachaññþãniddeso, mo ti kàrãniddeso, san ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. anapuüsakassà ti kimatthaü. aduü pupphan ty àdisu sati pi sipare amusadde anapuüsakassàbhàvà iminà sakàro na hotã ti ¤àpanatthaü. amusse ti kimatthaü. asan ty àdisu sati pi sipare anapuüsake amussàbhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. simhã ti kimatthaü. amuü purisan ty àdisu sati pi anapuüsake amusadde sivibhattiyà abhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. ## dvipadam idaü. etatesan ti avayavàpekkhachaññhãniddeso, to ti kàriniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha hi etassa anto takàro hoti takàrassa anto kin ti. saràpekkhàvayavà bya¤jano ca anto hoti. tasmà sarato viyojetvà tabya¤janasseva sakàràdeso kàtabbo ti. etatesam iti kimatthaü. itaro ty àdisu sati pi sivibhattimhi etatesamabhàvà iminà sakàràdeso na hotã ti ¤àpanatthaü. anapuüsakasse ti kimatthaü. etaü vibhattyàdisu santesu pi etatasaddesu anapuüsakassàbhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. ## catuppadam idaü. tassà ti sambandhachaññhãkàriniddeso, và ti vikappanatthaniddeso, nattan ti kàriyaniddeso, sabbatthà ti àdhàrasattamãniddeso. sa¤¤à¬pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. etthà pi sati pi anantarasuttato taggahaõassànuvattamàne puna tassà ti iminà takàraggahaõaü etasaddassa nivattanatthaü. tena vuttaü tassa sabbanàmassa takàrassà ti. ## dvipadam idaü. sasmàsmiüsaüsàså ti nimittasattamãniddeso, attan ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. takàrassà ti kimatthaü. amussan ty àdisu sati pi sasmàsmiüsaüsàpare sabbanàme takàrassàbhàvà iminà attaü na hotã ti ¤àpanatthaü. etesv iti kimatthaü. nesu ty àdisu sati pi sabbanàme takàre etesaü sasmàdãnam abhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. #<[#68]># ## dvipadam idaü. imasaddassà ti sambandhachaññhãkàriniddeso, cà ti anukaóóþananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. imasaddasse ti kimatthaü. etissan ty àdisu santesu pi sàdisu imasaddassàbhàvà iminà attaü na hotã ti ¤àpanatthaü. ## dvipadam idaü. sabbato ti avadhiniddeso, ko ti visayãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. và ti kimatthaü. sabbo ty àdisu sati pi sabbanàme vàsaddena nivàritattà iminà kakàràgamo na hotã ti ¤àpanatthaü. sabbanàmato ti kimatthaü. puriso ty àdisu sati pi sisadde sabbanàmassàbhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. sati pi sabbanàmato ti sàma¤¤avacanena siddhe puna sabbasaddaggahaõassa phalaü dassetuü puna sabbatoggahanenà ti àdim àha. ## tipadam idaü. ghapato ti avadhiniddeso, smiüsànan ti sambandhachaññhãkàriniddeso, saüsà ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. sabbanàmato ti kimatthaü. itthiyan ty àdisu sati pi smiü sapare ghapasadde sabbanàmassàbhàvà iminà saüsààdesà na hontã ti ¤àpanatthaü. smiüsànam iti kimatthaü. amuyo ty àdisu satipi ghapasa¤¤e sabbanàme smiüsànam abhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. ## catuppadam idaü. nà ti pañisedhananiddeso, etàhã ti avadhiniddeso, smin ti kàriniddeso, àyayà ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-paribhàsàsuttan ti daññhabbaü. ghapasa¤¤ànaü sabbanàmànaü anuvattamàne pi etàhã ti iminà tàsaü anukaóóhanaü uttarasutte nivattanatthaü. smin ti kimatthaü. tàye ty àdisu santesu pi ghapasa¤¤esu sabbanàmesu smiüvacanassàbhàvà iminà vuttavidhi na hotã ti ¤àpanatthaü. etàhã ti kimatthaü. ka¤¤àye ty àdisu santesu pi smiüparesu ghapasa¤¤esu etesaü sabbanàmànam abhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. #<[#69]># ## tipadam idaü. manogaõàdito ti avadhiniddeso, sminnànan ti sambandhachaññhãkàriniddeso, ià ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idha manasaddo manonàma, vacasaddàdayo manogaõà nàma honti, sminnànam iti kimatthaü. mano ty àdisu sati pi manogaõe sminnànam abhàvà iminà ià na hontã ti ¤àpanatthaü. evaü manogaõaü dassetvà àdisaddena saïgahãtaü dassetuü àdiggahaõenà ti àdim àha. mariyàdo cettha àdisaddo ti ettha manogaõàdãnaü bhedo manogaõamanogaõàdiamanogaõàdivasena tividho hoti, tathà ca ye te nàsasmiü visaye sàsosyantà bhavanti ca samàsataddhitantatte majjhokàrà bhavanti ca okàrantà payogà ca kriyàyogamhi kammani evaü lakkhaõasaüyuttà ¤eyyà manogaõà nàma. teme nàsasmiüvisaye sàsosyantà ca payogà manasà manaso manasini àdivasà ñhità. manodhàtu manomayaü icc àdayo majjhokàrà kassapassa vaco sutvà icc àdayo kammokàrà ti. mano vaco vayo tejo tapo ceto tamo yaso ayo payo siro cando saro uro raho thamo icc evam àdayo saddà manogaõà ti dãpità. ye te nàsasmiü visaye sàyosyantà bhavanti ca samàsataddhitantatte majjhokàrà na honti tu. okàrantà payogà ca kriyàyoge ca kammani bilasà bilaso bilasã ty àdayo sàsosyantà bilagato bilamayaü ty àdayo na majjhokàrà bilaü pàvisi ty àdayo okàrantà na kammani. bilapadamukhadamarasa icc àdayo saddà àdisaddena gahità manogaõàdinàmakà. samàsataddhitamajjhe okàrantà bhavanti ye teme nàsasmiü visaye sàsosyantà na honti ca. #<[#70]># okàrantà payogà ca kriyàyogamhi kammani àpodhàtu àpomayaü àpena àpassa àpe. àpaü jànàti vàyaü và iti àdivasà ñhità iti lakkhaõayuttà ca àpo vàyo ca sàrado iccevamàdayo saddà manogaõàdinàmakà nàsasmiüvisayàdãsu sàsosyantàdyabhàvato sabbathàpi vinimmuttà ye purisitthiàdayo ye ca nàvisaye sàntà siyuü smàvisaye pi te. atthabya¤janadãghora ty àdy amanogaõàdikà evaü tividhà bhavanti manogaõàdayo matà ti. ## tipadam idaü. sassà ti sambandhachaññhãkàriniddeso, cà ti samuccayaniddeso, o ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idha caggahaõena abyaggamanaso naro kassapassa vaco sutvà ti ettha sivacanassa ca aüvacanassa ca okàràdeso hoti. ## tipadam idaü. etesan ti antàpekkhachaññhãkàriniddeso, o ti kàriyaniddeso, lope ti bhàvasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. sutte etesan ti sambandhàpekkhavasena vuttattà anto ti vuttiyaü vuttaü. lope ti kimatthaü. padasà ty àdisu sati pi manogaõàdike lopassàbhàvà iminà okàro na hotã ti ¤àpanatthaü. ## catuppadam idaü. sà ti visesananiddeso, sare ti nimittasattamãniddeso, và ti vikappanatthaniddeso, vavatthitavibhàsàniddeso và, àgamo ti visayãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha sare ti sàma¤¤ena vutte pi manogaõàdisuttena àdesasaro va gayhati. và ti kimatthaü. manenà ty àdisu sati pi manogaõàdãhi vibhatyàdese sare vàsaddena nivàritattà iminà sakàràgamo na hotã ti ¤àpanatthaü. #<[#71]># ## chappadam idaü. santasaddassà ti sambandhachaññhãkàriniddeso, so ti kàriyaniddeso, bhe ti nimittasattamãniddeso, bo ti visayãniddeso, cà ti samuccayaniddeso, ante ti visayaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. bhe ti kimatthaü. santehi ty àdisu sati pi santasadde bhassàbhàvà iminà vuttavidhayo na hontã ti ¤àpanatthaü. ## catuppadam idaü. simhã ti nimittasattamãniddeso, gacchantàdãnan ti sambandhachaññhãkàriniddeso, ntasaddo ti kàriniddeso, an ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. idha àdisaddena ty àkkharasadisà payogà gahetabbà. gacchantàdãnam iti kimatthaü. santo ty àdisu sati pi sipare ntasadde gacchantàdãnam abhàvà iminà aüàdeso na hotã ti ¤àpanatthaü. ## tipadam idaü. seseså ti nimittasattamãniddeso, ntu ti kàriyaniddeso, ivà ti upamàjotakaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. atidesasuttaü và. ntusaddassa kàriyaü atidesokàriyàtideso, ntusaddaü katvà tassa kàriyaü kàtabbaü taü chabbidhaü hoti, vutta¤ ca vyapadeso nimitta¤ ca taü råpaü taü sabhàvatà sutta¤ ceva tathà kàriyatideso tu chabbidho. vyapadeso tu nàmaü va, yathà kattari nimittaü taüråpaü tu smà nàva, taü sabhàvatà pumà iva suttaü anupadiññhànaü vuttayogato, sesesu ntu va kàriyan ti, tam pi vidhisutte antogadhan ti ntu evà ti pi vadanti ettha seseså ti sivibhattito sesesu. seseså ti kimatthaü. gacchanty àdisu sati pi gacchantàdãnaü ntasadde sesànam abhàvà iminà ntu iva na hotã ti ¤àpanatthaü. ## tipadam idaü. brahmattasakharàjàdito ti avadhiniddeso, an ti kàriniddeso, ànan ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. am iti kimatthaü. ràjàn ty àdisu santesu pi brahmattàdisaddesu aüvacanassàbhàvà iminà ànaü na hotã ti ¤àpanatthaü. #<[#72]># ## tipadam idaü. sã ti kàriniddeso, à ti kàriyaniddeso, cà ti nivattàpananiddeso. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## dvipadam idaü. yonan ti sambandhachaññhãkàriniddeso, àno ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## tipadam idaü. sakhàto ti avadhiniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso, àyono ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. yonam iti kimatthaü. sakhà ty àdisu sati pi sakhasadde yonam abhàvà iminà àyonoàdesà na hontã ti ¤àpanatthaü. ## dvipadamidaü. smin ti kàriniddeso, e ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## tipadam idaü. brahmàto ti avadhiniddeso, gassà ti sambandhachaññhãkàriniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## tipadam idaü. sakhàntassà ti sambandhachaññhãkàriniddeso, i iti kàriyaniddeso, nonànaüseså ti nimittasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. etesv ãti kimatthaü. sakhàrehi ty àdisu sati pi sakhante etesam abhàvà iminà ikàràdeso na hotã ti ¤àpanatthaü. ## tipadam idaü. àro ti kàriyaniddeso, himhã ti nimittasattamãniddeso, và ti vikappanatthaniddeso. sa¤¤à¬pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. #<[#73]># ## dvipadam idaü. sunamaüså ti nimittasattamãniddeso, và ti nivattàpananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. àro hi sunamaüsu và ti ekayogena vattabbe pi bhinanayogakaraõaü pubbavàsaddassa nivattanatthaü, garubhàvanivattanatthan ti pi vadanti. ## catuppadam idaü. brahmàto ti avadhiniddeso, tu ti samuccayaniddeso, smin ti kàriniddeso, nã ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. ## dvipadam idaü. uttan ti kàriyaniddeso, sanàså ti nimittasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idha nàsaså ti vattabbe pi vàcàsiliññhatthaü sanàså ti vuttaü, kàribhåto pana antasaddo maõóåkagativasena anuvattati. taüapekkhàya brahmasaddo pi vibhattivipariõàmaü katvà chaññhyantavasenànuvattatã ti. sanàsu ti kimatthaü. brahmà ty àdisu sati pi brahmasadde sanànam abhàvà iminà uttaü na hotã ti ¤àpanatthaü. ## pa¤capadam idaü. santhupitàdãnan ti antàpekkhachaññhãniddeso, à ti kàriyaniddeso, sismin ti nimittasattamãniddeso, silopo ti kàriyaniddeso, cà ti sampiõóananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha hi nimittàbhàve pi tassa phalaü na nassati candakantaselato pavattudakaü viya, na mahãruhacchàyà viyà ti daññhabbaü. sismin ti kimatthaü. santhussà ty àdisu sati pi santhàdãnam ante sivacanassàbhàvà iminà àkàro na hotã ti ¤àpanatthaü. ## dvipadam idaü. a¤¤eså ti nimittasattamãniddeso, àrattan ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. a¤¤esv iti kimatthaü. satthà ty àdisu sati pi satthàdãnam ante a¤¤esaü vibhattãnam abhàvà iminà àràdeso na hotã ti ¤àpanatthaü. #<[#74]># ## dvipadam idaü. và ti vikappanatthaniddeso, namhã ti nimittasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. a¤¤esv àrattan ti suttena siddhe pi puna và namhã ti suttuccàraõaü vikappanatthaü. ## catuppadam idaü. satthå ti antàpekkhachaññhãkàriniddeso, nan ti nimittasattamãniddeso, attan ti kàriyaniddeso, cà ti samuccayaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. nan ti ettha sattamãlopo idha satthusaddassa ca naüvacanassa ca punaggahaõaü niccadãpanatthaü, caggahaõena màtusaddàdãni samucceti. tatthàyam adhippàyo, yadi satthussantassa aàdesam akatvà vuccati niccaü àrattaü hoti, tena satthànaü satthàrànan ti råpadvayam eva hoti, màtusaddàdayo pana àrattaü labhantàpi alabhantà pi santi tena màtarànaü pitarànaü màtunaü pitunan ti evam àdi payogà santi và ti kimatthaü. satthàrànan ty àdisu sati pi naüpare satthàdãnam ante vàsaddena nivàritattà iminà attaü na hotã ti ¤àpanatthaü. ## catuppadam idaü. u iti kàriyaniddeso, sasmin ti nimittasattamãniddeso, salopo ti kàriyaniddeso, cà ti sampiõóananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## dvipadam idaü. sakamandhàtàdãnan ti antàpekkhachaññhãniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. anantarasuttena siddhe pi punàrambhaggahaõaü niccadãpanatthaü casaddaggahaõena kàriyanimittàni anukaóóhati. ## catuppadam idaü. tato ti avadhiniddeso, yonan ti sambandhachaññhãkàriniddeso, o ti kàriyaniddeso, tu ti samuccayaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. #<[#75]># ## tipadam idaü. tato ti avadhiniddeso, smin ti kàriniddeso, i iti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisutan ti daññhabbaü. puna tatoggahaõassa phalaü sayam eva vakkhati. ## dvipadam idaü. nà ti kàriniddeso, à ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. nà à ti ettha chaññhãpañhamàvibhattilopo daññhabbo. ## tipadam idaü. àro ti kàriniddeso, rassan ti kàriyaniddeso, ikàre ti nimittasattamãniddeso. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha àro ti sàma¤¤ena vutte pi àkàro ca rassam àpajjate ti daññhabbaü. ## dvipadam idaü. pinàdãnan ti sambandhachaññhãniddeso, asimhã ti nimittasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. a¤¤eså ti avatvà asimhã ti vacanassa payojanaü dassetuü asimhiggahaõenà ti àdim àha. ## catuppadam idaü. tayàtayãnan ti avayavàpekkhachaññhãniddeso, takàro ti kàriniddeso, nvattan ti kàriyaniddeso, và ti vikappanatthaniddeso. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. etesam iti kimatthaü. tuvan ty àdisu sati pi takàre etesam abhàvà iminà vuttavidhi na hotã ti ¤àpanatthaü. iti nàmakappassa suttaniddesavaõõanàya tatiyo kaõóo. #<[#76]># ## tipadam idaü. attanto ti kàriniddeso, hismin ti nimittasattamãniddeso, anattan ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. attanto ti kimatthaü. ràjehi ty àdisu sati pi hivibhattimhi attantassàbhàvà iminà anattaü na hotã ti ¤àpanatthaü. hismin ti kimatthaü. attanà ty àdisu sati pi attante hivacanassàbhàvà iminà anattaü na hotã ti ¤àpanatthaü. ## tipadam idaü. tato ti avadhiniddeso, smin ti kàrãniddeso, nã ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. tatoggahaõena attasaddaggahaõaü antasaddanivattanatthaü. ## dvipadam idaü. sassà ti sambandhachaññhãkàriniddeso, no ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## dvipadam idaü. smà ti kàriniddeso, nà ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. sati pi attasadde yeva anuvattamàne siddhe pana vuttiyaü anuvattamànassa tatoggahaõassa phalaü dassetuü punà ti àdim àha tattha takàrassà ti ekassa takàrassa. ## dvipadam idaü. jhalato ti avadhiniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha caggahaõaü smànànaü anukaóóhanatthaü. smà ti kimatthaü. aggayo ty àdisu santesu pi jhalesu smàvacanassàbhàvà iminà nà-àdeso na hotã ti ¤àpanatthaü. ## catuppadam idaü. ghapato ti avadhiniddeso, smin ti kàriniddeso, yan ti kàriyaniddeso, và ti vikappanatthaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. #<[#77]># ## tipadam idaü. yonan ti sambandhachaññhãkàriniddeso, nã ti kàriyaniddeso, napuüsakehã ti avadhiniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idaü hi ivaõõuvaõõantehi napuüsakehi vihitaü. ## dvipadam idaü. ato ti avadhiniddeso, niccan ti tabbisesananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. a etassa atthã ti a. tato ato. ## dvipadam idaü. sã ti kàriniddeso, an ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## catuppadam idaü . sesato ti avadhiniddeso, lopan ti kàriyaniddeso, gasã ti kàriniddeso, apã ti sampiõóananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. tato niddiññhehã ti siü so syà ca à simhi antapuüsake pumantassà simhi sakhàto gasse và avaõõà ca ge brahmàto gassa cà ti evam àdãhi sesato so satthà so ràjà ti udàharaõàni råpasiddhinyàsesu natthã ti katvà na icchanti àcariyà. saddanãtippakaraõe pana atthã. tasmà evaü råpasiddhi veditabbà. satthusaddato sivacanaü katvà satthupinàdãnam àsismin ti ettakena suttena và nipàtanasuttena và ukàrassa àkàraü katvà iminà silopo kàtabbo. atha và lopa¤ ca tatràkaro ti suttena ukàrassa lopaü akàràgama¤ ca katvà dãghan ti suttena dãghaü katvà iminà silopo. atha và gamudhàtussa dhàtvantassa lopo jhimhã ti suttena dhàtvantalopa¤ ca jhilopo ce ti suttena jhilopa¤ ca katvà nàmam iva katvà sivacanassokàraü katvà iminà suttena si vacanassa lopaü katvà råpasiddhi viya satthupitàdãnam àsismiü silopo ce ti nipphannasatthàsaddato puna sivacanaü katvà iminà suttena lopo kàtabbo ti evaü ràjasadde pi råpanayo veditabbo. akàrapitàdyantànam à- #<[#78]># àkàro và ti suttànaü vakkhamànattà bho sattha bho satthà bho ràja bho ràjà ti payogà yuttatarà sesato ti kimatthaü. puriso ty àdisu santesu pi gasãsu sesato aparattà iminà lopo na hotã ti ¤àpanatthaü. gasã ti kimatthaü. itthiyà ty àdisu sati pi sesaliïge gasãnam abhàvà iminà lopo na hotã ti ¤àpanatthaü. ## tipadam idaü. sabbàsan ti sambandhachaññhãkàriniddeso, àvusopasagganipàtàdãhã ti avadhiniddeso, cà ti avadhàraõaniddeso. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha nipàtasaddena saïgahito ti àvuso ti visuü gahaõaü ekavacanabahuvacanantàlapanadassanatthaü, upasaggato ti hi pañhamekavacanaü nipàtato pañhamàdicuddasavibhattiyo rajà honti àdisaddena suddhapadàni saïgahitàni paparà ti àdinà suddhaupasagge dassetvà te yeva nàmapadehi yojetvà dassetuü pahàro ti àdim àha. dhàtvatthaü upeccaupagantà pubbanissità hutvà sajjantã ti upasaggà pañisedhen(a) ti anuvattanti visesen(a)tã ti attho. vutta¤ ca dhàtvatthaü bàdhate koci koci taü anuvattate tam eva¤¤o viseseti upasaggagatã tidhà ti samuccayavikappanapañisedhapåraõàdi atthaü nãharitvà padàdimajjhantesu patantã ti nipàtà. vutta¤ ca samuccayavikappanapañisedhapåraõàdi atthaü asesetvà vàcitaü nipàtapadaü matan ti. upasaggà nipàtà ca paccayà ca ime tayo neke nekatthavisayà iti neruttikà bravuü. iti pi vadanti. vitthàrena tesaü saråpa¤ ca attho ca råpasiddhiyaü oloketabbo. ## tipadam idaü. pumassà ti antàpekkhachaññhãniddeso, liïgàdiså ti nimittasattamãniddeso, samàseså ti àdhàrasattamãniddeso. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. pumasse ti kimatthaü. itthiliïgan ty àdisu santesu pi liïgàdisu samàsesu pumassàbhàvà iminà antalopo na hotã ti ¤àpanatthaü #<[#79*]>#. liïgàdiså ti kimatthaü. pumitthã ty àdisu sati pi samàsesu pumasadde liïgàdãnam abhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. samàseså ti kimatthaü. pumassaliïgan ty àdisu sati pi liïgàdipare pumasadde samàsànam abhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. ## catuppadam idaü. an ti kàriniddeso, yan ti kàriyaniddeso, ãto ti avadhiniddeso, pasa¤¤àto ti tabbisesananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. pasa¤¤àto ti kimatthaü. daõóinaü ty àdisu sati pi aüvacanapare ãkàre pasa¤¤àya abhàvà iminà yaü na hotã ti ¤àpanatthaü. an ti kimatthaü. itthãhi ty àdisu sati pi pasa¤¤e ãkàre aüvacanassàbhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. ## tipadam idaü. nan ti kàriyaniddeso, jhato ti avadhiniddeso, katarassà ti tabbisesananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. jhato ti kimatthaü. vessabhun ty àdisu sati pi aüpare katarasse jhassàbhàvà iminà naü na hotã ti ¤àpanatthaü. katarassà ti kimatthaü. kucchin ty àdisu sati pi aüpare jhe katarassassàbhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. ## dvipadam idaü. yonan ti sambandhachaññhãkàriniddeso, no ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. katarassà ti kimatthaü. aggayo ty àdisu sati pi yopare jhe katarassassàbhàvà iminà noàdeso na hotã ti ¤àpanatthaü. jhato ti kimatthaü. sayambhuvo ty àdisu sati pi yopare katarasse jhassàbhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. yonan ti kimatthaü. daõóino ty àdisu sati pi katarasse jhe yonam abhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. ## dvipadam idaü. smin ti kàriniddeso, nã ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. katarassà ti kimatthaü. vyàdhimhi ty àdisu sati pi smiüpare jhe katarassassàbhàvà iminà ti na hotã ti ¤àpanatthaü. #<[#80]># ## catuppadam idaü. kissà ti sambandhachaññhãkàriniddeso, ka iti kàriyaniddeso, ve ti nimittasattamãniddeso, cà ti samuccayaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. avappaccaye pare ti vappaccayato a¤¤asmiü paccaye pare, ve ti kimatthaü. kuto ty àdisu sati pi kiüsadde vappaccayassàbhàvà iminà kakàro na hotã ti ¤àpanatthaü. ## tipadam idaü. ku ti kàriyaniddeso, hiühaüså ti nimittasattamãniddeso, cà ti samuccayaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü, ettha caggahanena hiücanaü dàcanan ty àdisu ku hoti. ## dvipadam idaü. seseså ti nimittasattamãniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idha caggahaõaü kakàrànukaóóhanatthaü nivattàpanàvadhàraõattha¤ ca tena kissa kismin ti payogà hontã ti vadanti idaü hi suttaü kissa ka ve cà ti ettha caggahnena siddhe pi kasmà puna vuttan ti. pàkañaü kàtu¤ ca ussa haü kàtu¤ ca vuttaü, caggahaõavidhi hi appadhànattà apàkañà ca appaussàhà ca hotã ti. caggahaõavidhiniyamanatthan ti pi vadanti sati pi caggahaõe punuccàraõaü vikappanatthaü tena kissa kismin ti payogà sijjhantã ti pi vadanti seseså ti hiühaüpaccaye hi seseså ti kissa kave cà ti suttassànattare vattabbe pi ihoccàraõaü avadhibhàvena hiü haü paccayànam pi saïgahaõatthaü, maõóåkagatikadãpanatthan ti pi vadanti. evaü tratothappaccaye pi sesasaddena saïgaõheyya taü nivattanatthaü tratothesu cà ti suttaü àraddhaü. ## dvipadam idaü. tratotheså ti nimittasattamãniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. caggahaõaü kukàrànukaóóhanatthaü. #<[#81]># ## catuppadam idaü. sabbassà ti tabbisesananiddeso, etassà ti sambandhachaññhãkàriniddeso, akàro ti kàriyaniddeso, và ti vikappanatthaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idha trappaccayo tre niccan ti suttaü apekkhitattà nànuvattati. ## dvipdam idaü. tre ti nimittasattamã niddeso, niccan ti visesananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. visuü uccàraõaü niccadãpanatthaü. ## tipadam idaü. e ti kàriyaniddeso, totheså ti nimittasattamãniddeso, và ti vikappanatthaniddeso. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## catuppadam idaü. imassà ti sambandhachaññhãkàriniddeso, i iti kàriyaniddeso, thandànihatodheså ti nimittasattamãniddeso. cà ti avadhàraõaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. avadhàraõaü nàma santiññhàna avadhàraõan ti daññhabbaü. ## tipadam idaü. a iti kàriyaniddeso, dhunàmhã ti nimittasattamãniddeso, cà ti avadhàraõaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idhà pi caggahaõaü santiññhàna avadhàraõatthaü. ## dvipadam idaü. età ti kàriyaniddeso, rahimhã ti nimittasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. età ti hi avibhattikaniddeso. ## tipadam idaü. itthãyan ti àdhàrasattamãniddeso, ato ti avadhiniddeso, àpaccayo ti visayãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idha itthiyaü vattamànà akàrato àpaccayo ti vuttattà àpaccayo jotako na vàcako ti vi¤¤àyati, vutta¤ ca: #<[#82]># itthiyan ty àdisuttesu vuttà àpaccayàdayo liïgànaü dabbaliïgàdi atthànaü nahi vàcakà. sakatthajotakà itthippaccayà syàdayo viya õàdayo paccayatthassa sakatthassàpi vàcakà ti. syàdayo ti àdisaddena pañhamàyovibhatti yeva gayhatã ti iminà adhippàyena ka¤¤àsaddàdayo tikatthà ti vi¤¤àyati, àppaccayàdayo ti pi vadanti tesaü matena ka¤¤àyaddàdayo dvikatthà ti vi¤¤àyati. ## tipadam idaü. nadàdito ti avadhiniddeso, và ti samuccayaniddeso, ã iti visayãniddeso. sa¤¤à-¬pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha vàsaddena na anadàdito ti samucceti tena vuttaü nadàdito và ti àdi. tattha tadàdisaddena avi¤¤àõakaü va gahetabbaü, àdisaddo pakàrattho. ## ekapadam idaü. õavaõikaõeyyaõantuhã ti avadhiniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## dvipadam idaü. patibhikkhuràjãkàrantehã ti avadhiniddeso, inã ti visayãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. råpasiddhiyam pana vàdhikàro anuttasamuccayattho tena viduyakkhàdito pi inã ti vuttaü, tàni ca vidunã yakkhinã dohaëinã ti àdãni ãkàrantasaddena saïgaõhituü sakkà ti. ## tipadam idaü. ntussà ti sambandhachaññhãkàriniddeso, tan ti kàriyaniddeso, ãkàre ti nimittasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## dvipadam idaü. bhavato ti sambandhachaññhãkàriniddeso, bhoto ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. #<[#83]># ## tipadam idaü. bho ti kàriyaniddeso, ge ti nimittasattamãniddeso, tu ti samuccayaniddeso. sa¤¤à¬pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ge ti kimatthaü. bhavato ty àdisu sati pi bhavantasadde gassàbhàvà iminà bho àdeso na hotã ti ¤àpanatthaü. ## catuppadam idaü. obhàvo ti kàriyaniddeso, kvacã ti kvacatthaniddeso, yoså ti nimittasattamãniddeso, vakàrassà ti sambandhachaññhãkàriniddeso. ## dvipadam idaü. bhadantassà ti sambandhachaññhãkàriniddeso, bhaddantabhante ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## dvipadam idaü. akàrapitàdyantànan ti chaññþãkàriniddeso, à ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü, etthadyantànan ti vàcàsiliññhatthaü sandhisaïkaràbhàvatthaü và pañhamatthe chaññhãvibhatti nanu ca pitàdãnam asimhã ti sutte àdisaddena satthuppayoge na gahito kasmà idha àdisaddena gahito ti. bho satthà ti payogasambhavato gahito tattha hi satthàràsatthàro ti payogà na sambhavati tasmà na gahito ti. ## dvipadam idaü. jhalapà ti kàriniddeso, rassan ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. aghorassam ekavacanayosv api ce ti iminà siddhe pi punàrambhaggahaõaü niccadãpanatthaü. atha và punàrambho niyamattho tena bhotã ti àdisu na bhavati. ## dvipadam idaü. àkàro ti kàriniddeso, và ti vikappanatthaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. akàra pitàdyantà #<[#84]># namà ti suttena akàrassa àkàraü katvà puna iminà suttena rassakaraõaü kiü payojanan ti. adåraññhassa àlapanassa ¤àpanatthaü, vutta¤ ca adåraññhassàlapanevàyan ti. iti nàmakappassa suttaniddese catuttho kaõóo. ## dvipadam idaü. nvàdayo ti pakatikammatthaniddeso, vibhattiyasa¤¤àyo ti vikatikammatthaniddeso. sa¤¤à-pe-paribhàsàsuttan ti daññhabbaü. sa¤¤àïgaparibhàsàyaü sa¤¤àsuttan ti pi vadanti. pa¤camãvibhatti iti àdi sa¤¤à yesan te ti vibhattisa¤¤à ti daññhabbaü. pa¤camyàdyatthesu toppaccayàdãnaü samabhåtattà pa¤camãvibhattàdãnaü abhàvà ca. ## tipadam idaü. kvacã ti vikappanatthaniddeso, to ti visayãniddeso, pa¤camyatthe ti visayaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. pa¤camyatthe ti pa¤camãvibhattãnaü ekavacanabahuvacanànaü atthe pa¤camã nàma duvidhà mukhyapa¤camãsàdhyapa¤camãvasena, tattha smàvibhatti mukhyapa¤camã nàma to ppaccayo sàdhyapa¤camã nàma. evaü sesappaccayà pi yàsaü vibhattãnaü atthesu pavattanti tàyaü vibhattãnaü nàmena voharãyanti, kvacito ti yo gavibhàgena pi tatiyàsattamyatthesu toppaccayo hoti, idaü suttaü suddhasabbanàmesu sabbaliïgesu vihitaü. ## tipadam idaü. trathà ti visayãniddeso, sattamiyà ti visayaniddeso, sabbanàmehã ti avadhiniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. atthaggahaõassànuvattanattà sattamiyà ti vuttaü. kvacisaddo pi anuvattatã ti vadanti, suddhanàmaü nivattetuü sabbanàmehã ti vuttaü. #<[#85]># ## dvipdam idaü. sabbato ti avadhiniddeso, dhã ti visayãniddeso. sa¤¤à-pevidhisuttan ti daññhabbaü. ## dvipadam idaü. kismà ti avadhiniddeso, vo ti visayãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## ekapadamidaü. visayãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## dvipadam idaü. tamhà ti avadhiniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso, nivattanatthan ti vadanti. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## tipadam idaü. imasmà ti avadhiniddeso, hadhà ti visayãniddeso, cà ti avadhàraõaniddeso. sa¤¤à-¬pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## dvipadam idaü. yato ti avadhiniddeso, hin ti visayãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## ekapadamidaü. visayaniddeso. sa¤¤à¬-pe-adhikàrasuttan ti daññhabbaü. ## dvipadam idaü. kiüsabba¤¤ekayakuhãti avadhiniddeso, dàdàcanan ti visayiniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha hi kin ti vutte yeva siddhe kuhã ti kasmà vuttaü. nanu kiüsaddato yeva dàcanaüpaccayo hoti na kusassato ti. saccaü, tathàpi dàcanaüpaccaye pare niccaü ku àdeso hotã ti niyamatthaü kuhã ti vuttaü, mukhamattasàre pana kiüsabba¤¤ekàdi suttante kasmà vuttaü kinti kuti sampatte dàdito pacchà kvàdeso hotã ti codaye. #<[#86]># saccaütathàpi therena niyamàya kata¤ciha dàdàcanaü pare sante kvàdayo niyamo itã ti. vuttaü. tatthà hi dàppaccayaü na icchati kadà kudà ti dassanato niyamàbhàvà ti nipàtapadan ti dassanatthan ti pi vadanti. ## tipadam idaü. tamhà ti avadhiniddeso, dànã ti visayiniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. caggahaõaü dàppaccayànukaóóhanatthaü. ## tipadam idaü. imasmà ti avadhiniddeso, rahidhunàdànã ti visayãniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. anuvattanadàppaccayaü nivattetuü idha anuvattamàne siddhe pi dànippaccayo gahito caggahaõaü kàle sattamyatthe ti saddànaü anukaóóhanatthaü. ## catuppadam idaü. sabbassà ti sambandhachaññhãkàriniddeso, so ti kàriyanideso, dàmhã ti nimittasattamãniddeso, và ti vikappanatthaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## catuppadam idaü. avaõõo ti kàriniddeso, ye ti nimittasattamãniddeso, lopan ti kàriyaniddeso, cà ti nivattàpananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. caggahaõena vàggahaõaü nivatteti. ## tipadam idaü. vuddhassà ti sambandhachaññhãkàriniddeso, jo ti kàriyaniddeso, iyiññheså ti nimittasattamãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. jeyyo ty àdisu saralopo-pe-pakatã ti suttena pubbassaralopaü katvà tattha pakatiggahaõena puna sarassa lopavikàraü nivàretvà kvacàsavaõõaü lutte ti suttena ikàrassa ekàraü katvà råpasiddhinyàse katà #<[#87*]>#. råpasiddhiyam pana sarà sare lopan ti suttena pubbassarassa lopaü katvà kvacàsavaõõaü lutte ti suttena ikàrassa ekàraü karoti vuóóhassa ti pi pàñho atthi. ## tipadam idaü. pasatthassà ti sambandhachaññhãkàriniddeso, so ti kàriyaniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. caggahaõa¤ cànukaóóhanatthaü, sampiõóanatthan ti pi vadanti. ## dvipadam idaü. antikassà ti sambandhachaññþãkàriniddeso, nedo ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## dvipadam idaü. bàlhassà ti sambandhachaññhãkàriniddeso, sàdho ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## dvipadam idaü. appassà ti sambandhachaññhãkàriniddeso, kaõaü iti kàriyaniddeso, sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## dvipadam idaü. yuvànan ti kàriniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. caggahaõaü kaõaü kàriyànukaóóhanatthaü. yuvassà ti vattabbe yuvànan ti vacanaü vacanavipallàsavasena vuttaü. vipallàso hi catubbidho akkharavipallàso liïgavipallàso vibhattivipallàso vacanavipallàso ti. tattha aññhakathà ti àdi akkharavipallàso nàma itthiliïgànaü pulliïgàdivasena niddeso liïgavipallàso nàma pañhamàdivibhatyatthe tatiyàdivibhattiniddeso vibhattivipallàso nàma, ekavacanatthe bahuvacanassa bahuvacanatthe ekavacanassa ca niddeso vacanavipallàso nàma. #<[#88]># ## tipadam idaü. vantumantuvãnan ti sambandhachaññhãkàriniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso, lopo ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. caggahaõaü iyaiññhappaccayànukaóóhanatthaü. idha ntuvãnan ti avatvà vantumantuvãnan ti vacanaü avayavalopanivattanatthaü. ## catuppadamidaü. yavatan ti tabbisesananiddeso, talanadakàrànan ti avayavatthàpekkhachaññhãniddeso, bya¤janànã ti kàriniddeso, cala¤ajakàrattan ti kàriyaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. yavatan ti kimatthaü. tiõadalan ty àdisu santesu pi talanadakàresu yavataü abhàvà iminà vuttavidhi na hotã ti ¤àpanatthaü. talanadakàrànam ãti kimatthaü. àlasyan ty àdisu santesu pi yavantesu talanadakàrànam abhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. bya¤janànã ti kimatthaü. macavunà ty àdisu santesu pi yavantesu talanadakàresu bya¤janànam abhàvà iminà-pe-¤àpanatthaü. iminà vacanena bàhusaccan ty àdisu sarato bya¤janàni viyojetvà càdãni kàtabbànã ti dasseti. ## catuppadam idaü. amha-pe-dãhã ti avadhiniddeso, smà ti atidesakàriniddeso, nà ti atikàriyaniddeso, ivà [sic instead of cà] ti atidesakàriyaniddeso, upameyyaupamànajotakàni pi vadanti. vyapadeso nimitta¤ ca taüråpaü taüsabhàvatà sutta¤ ceva tathà kàrãyàtideso tu chabbidho ti vuttesu atidesesu råpàtideso, idhàdhippeto smàvacanassa nàråpena atideso råpàtideso nàdeso ti vutto. iti nàmakappassa suttaniddese pa¤camo kaõóo #<[#89]># idaüpakaraõaü hi nàmanàmaü sabbanàmaü samàsaü taddhitaü tathà kitanàma¤c a nàma¤¤å nàmaü pa¤caviniddise ti vuttesu pa¤casu nàmesu nàmanàmasabbanàmavasena bhadantamahàkaccàyanattherena vuttaü, tasmà purisaliïganàmàdivasena chappa¤¤àya nàmapadàni honti, akàrantàdivasena pana sattàdhikapa¤¤àsaü dvesatàni ca honti. aññhanavuti pulliïgaü itthiliïga¤ ca sattati napuüsaka¤ ca dvàsã ti aliïgaü sattadhà bhave ti. nàmakappassa suttaniddeso niññhito saddhammaññhitikàmena nàmasuttanidesakaü karontena mayà pattaü yaü pu¤¤aü hitadàyakaü. tena pu¤¤ena ijjhantu sabbasattamanorathà ràjàno pi ca rakkhantu dhammena sàsanaü pajaü. soham etena pu¤¤ena diññhadhamme parattha ca nirogabhàvasampanno tipiñakadharo bhave ti. III. KâRAKA evaü seyyatthikànaü sattavibhatyantaü duvidhaü nàmapadaü dassetvà idàni tassa nàmapadassa sa¤¤àpubbaïgamaü atthaü dassetuü ## ty àdi àraddhaü. tattha attho nàmesaduvidho kàrako akàrako ti. tattha akàrako àlapana sàmyatthàdi kàrako pana chabbidho kattukàrako kammakàrako karaõakàrako sampadànakàrako apàdànakàrako okàsakàrako ti. vutta¤ ca kattukamma¤ ca karaõaü sampadàna¤ ca kàrakaü apàdàna¤ ca okàsaü chabbidhaü karakaü matan ti. gamanapacanàdikaü katvatthakammatthakriyaü nipphàdakahetuvasena karoti nipphàdetã ti kàrako, tattha kattukàrako gamanapacanàdikiriyàya nipphàdakattà mukhyavasena kàrako nàma #<[#90*]>#, kammàdikàrako pana tannipphàdanahetuttà upacàravasena kàrako nàma ettha hi kàrako ti vutte kattukàrako va labbhati, na sesakàrakà pulliïgena vuttattà ti, na puüsakaliïgena sabbesaü karakànaü saügahitattà vutta¤ ca sàma¤¤ebhihite saddo niddissati pumena và napuüsakena vàpã ti saddasatthavidå bravun ti, kàrakattà kriyàyeva satti mukhyena kàrakaü dabbaü ñhànåpacàrena tadàdhàrakabhàvato ti àdinà bahudhà papa¤cayanti àcariyà. yaü pana atthajàtaü padhànappadhànavasena kriyànipphattinimittabhåtaü taü kàrakaü nàma icc evaü channaü kàrakànaü avi¤¤àtasa¤¤assa sukhavohàràsambhàvà apàdànàdisa¤¤àvidhiü dassetuü yasmàd apetã ti àdi sa¤¤àsuttam àha. tattha yasmà ti ekaü padam, apetã ti ekaü padaü, bhayan ti ekaü padaü, àdatte ti ekaü padaü, và ti ekaü padaü, tan ti ekaü padaü apàdànan ti ekaü padaü. vibhatyantapadavibhàgavasena sattapadam idan ti daññhabbaü. yasmà ti aniyatasa¤¤ãniddeso, apetã ti sàïkhyakiriyàniddeso, bhayan ti sàdhanakiriyàniddeso, àdatte ti sàddhyakiriyà niddeso, và ti samuccayaniddeso, tan ti niyatasa¤¤iniddeso, apàdànan ti sa¤¤àniddeso. sa¤¤àdhikàraparibhàsàvidhisuttesu sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. yasmà và gàmàdikàrakato apeti yasmà và coràdikàrakato bhayaü jàyate yasmà và àcariyàdikàrakato sikkhaü àdatte taü gàmacoràdikàrakaü apàdànasa¤¤aü hoti. yasmà và gàmàdikàrakato apeti taü gàmàdikàrakaü apàdànasa¤¤aü hoti, icc evam pi paccekaü yojetabbaü. ettha hi yatasaddà sabbanàmattà aniyatà yeva kasmà aniyataniyatavasena visesà jàtà ti. yena kenaci saddena agahitapubbassa atthassa gahitattà yasaddo aniyato nàma yasaddena gahitatthassa gahitattà tasaddo niyato nàma yatasaddà asantiññhàna saüniññhànalakkhaõavasena visesà ti pi vadanti. tathà hi vuttaü nanu yaü taü samaü tehi yuttaü và niyataü siyà yo và yenappayogo và asantiññhànalakkhaõo to và tenappayogo và so santiññhànalakkhaõo ti tatthàyam adhippàyo. yasaddo apàdànasa¤¤aü na niyameti tasaddo va niyameti, tasmà te yatasaddà visuü aniyataniyatasaddà nàmà ti. vàsaddo kàrakasamuccayattho yasmà và yasmà và yasmà và ti tikkhattuü kàrakasseva samuccayattà so avuttasamuccayattho #<[#91*]>#. atha và kiriyàkàrakavisesànaü visuü visuü samuccayattà vàkyasamuccayattho sutte kriyàya pacchà ñhapitattà kriyàyasamuccayattho ti pi vadanti. taü tesaü matimattaü. yathà hi yena vàsaddàdinà ekakàrakena nànàkriyà samuccãyati so kiriyàsamuccayo nàma yathà liïgaü nipphajjate ca ñhapãyate cà ti yena ekakiriyàya nànàkàrakaü samuccãyati so vàsaddàdiko kàrakasamuccayo nàma yathà liïga¤ ca dhàtavo ca nipphajjante ti. yena kriyàkàrakàni visuü visuü samuccãyanti so vàsaddàdiko vàkyasamuccayo nàma yathà dàna¤ ca dehi sãla¤ ca rakkhàhã ti. so vuttasamuccayattho. kathaü pana sa¤¤ãsa¤¤àyo ¤àyantã ti àcariyànam upadesato ca àvutti. nyàsena ca apàdànam icc anena kvattho ti pacchàvuttattà ca tasaddena sa¤¤iniddeso. apàdànasaddena sa¤¤àniddeso ti ¤àyatã ti. imassa suttassa pubbeva apàdànasa¤¤à vihãtassa suttassa abhàvà yasmà ti pade kathaü apàdànasa¤¤à labbhati. sa¤¤àya alabbhane kathaü smàvibhatti siyà. idaü suttam pi aïgulã viya attano sa¤¤aü kàtuü na sakkà vutta¤ ca: yathà aïgulimattànaüna sakkà masituü paraü evaünàmavidhiükàtuüyogo yoge na vattatã ti codanà. àloka¤ ca nidasseti nàseti timiram pi ca pariyàdãyati tela¤ ca vaññiü jhàpeti ekato padipo va tidaü suttaü veditabbaü vibhàvãnà ti parihàro. yasmàd apeti tadapàdànan ti vutte yeva sijjhati kasmà bhayaü àdatte ti kiriyà gahità ti. tathàpi sambhavato. yadi pi tattakam eva vucceyya, kàyasaüyogapubbakam eva gaõheyya, tasmà cittasaüyogapubbakaü saügaõhituü àdatte ti vuttaü. duvidho apagamo. kàyasaüyogapubbakacittasaüyogapubbakavasena, vutta¤ ca kàyasaüyogapubbako cittasaüyogapubbako yathà ca gàmà apenti pàpà cittaü nivàraye ti. #<[#92]># yady evaü bhayan ti kiriyàyeva sijjhati kathaü àdatte ti vuttaü, àpubbo dàdhàtu apàdànattho na saüpadànattho ti ¤àpanatthaü. siddhe saty àrambho hi niyamàya và atthantaravi¤¤àpanàya và hotã ti kiü idaü gàmàdikàrakaü niyataü apàdànasa¤¤aü labhati, udàhu aniyatan ti. niyatam pi labhati aniyatam pã ti vattabbaü, apagamanàdinimitte hi sati niyataü labhati, na taünimittarahitavasena, a¤¤agamanakiriyàdinimittayutte sati kammàdisa¤¤assa labbhamànattà aniyatam pã ti vattabbaü, tathà hi vuttaü yathà koci paño sukkarattàdiguõayogato sukko paño tathà rattapañàdi samudãrito. tathevam etaü daññþabbaü yuttaü kàrakasattinà kattukammàdibhedena nànattham upapajjate buddho carati bho samma buddhaü anusaràhi tvaü buddhena desito dhammo dhammo buddhena tiññhati. dhammaññho deti buddhassa dhammo buddhà viniggato dhammo buddhassa dhammaññho loko buddhe pasãdatã ti. nanu ca apàdànàdayo visesasa¤¤à nàma. kàrakasa¤¤à pana sabbasàdhàraõattà sàma¤¤asa¤¤à nàma. kasmà nàmànaü samàso yuttattho ti viya pañhamaü sàma¤¤asa¤¤à na vihità ti ce. parasama¤¤à payoge ti suttena sijjhanato anvatthavasena pàkañattà ca evaü hotu. vibhattikkamena và kattukamma¤ ca karaõan ti àdinà vuttàvuttànaü kàrakànaü kamena và kattusa¤¤à pañhamaü vattabbà ti ce. mahàvisayattà apàdànasa¤¤à va pañhamaü vuttà ti tathà hi pa¤cahi suttehi apàdànasa¤¤à vihità ti pàliyaü kàrakànaü kamàbhàvadassanatthan ti pi vadanti, apanetvà ito àdadàtã ti apàdànaü ito avadhibhåtato gàmàdikàrakato muniàdikattubhåto kàrako kàyena và cittena và apanetvà a¤¤aü ñhànaü àdadàtã ti vuttaü, tasmà taü gàmàdikàrakaü apàdànaü nàmà ti attho. idha pana sa¤¤àsa¤¤ãno ca kiriyàya ca ekavacanena niddiññhattà bhayaü jàyatã ty àdisv eva apàdànasa¤¤àya bhavitabbaü, na pana gàmà apenti munayo àcariyupajjhàyehi sikkhaü gaõhàtã ty àdisu ti codanà nanu bhavitabbà. idha saükhyàya anadhippetattà sutte hi liïgasaükhyàkàlavacanaü appadhànaü payogam attam eva padhànaü tena so tattha yàpetã ti ettha viya kàlattayam pi saügaõhàtã ti bhayaü jàyate ti ettha bhayaü nàma kiryà kathaü kattà hotã ti #<[#93*]>#. saccaü tathà hi kiriyàntaràpekkhavasena kattà hotã ti vutta¤ ca bhàvo nàma hi dhàtvattho dhàtvattho nàmako kriyà yadà kriyantaràpekkho so bhàvo kàrako nàmà ti tattha gàmà ti apagamanakiriyàyogàpàdànaü nàma munayo ti apentã ti padenàbhihito apagamanakiriyàya kattà nàma corà ti bhayayogàpàdànaü àcariyupajjhàyehã ti gahaõakiriyàyogàpàdànaü sisso ti gaõhàti padenàbhihito gahaõakiriyàya kattà idha hi saddatthàpàdànaü nàma tividhaü hi apàdànaü. sadda attha saddatthàpadànavasena nanu. kattukammabhåtesu dvãsu kàrakesu apagamanakiriyà tiññhati atha kasmà gàmàdikàrakam eva apàdànakàrakaü hotã ti. yaü gàmàdikàrakaü pubbaråpato accutaü taü apàdànakàrakaü nàma. vutta¤ ca same py apagame dvinnaü pubbaråpà yad accutaü vuccate tad apàdànaü taü calàcalato dvidhà yathàssà dhàvatà poso pate rukkhà phalan ti cà ti apàdànasa¤¤ànimittabhåtassa visayassa vasena pi tividho hoti, tattha kiryàvisesassa nidiññhattà niddiññhavisayaü nàma yathà gàmà apenti munayo ti àdi yattha pana kiriyaü ajjhàhañaü viya yaü katvà pavattati taü upàttavisayaü nàma yathà valàhakà vijjotate vijju kusålato taõóålaü paccatã ti àdi, ettha hi valàhakà nikkhamma kusålato nãharitvà ti pubbakiryà ajjhàgarãyatã ti, yattha guõena anumeyyakiriyà anto nãtà taü anumeyya visayaü nàma yathà madhurà pàñaliputtehi abhiråpatarà ti àdi, ettha hi kenaci guõena ukkaüsãyantã ti anumeyyo. kiriyàviseso atthã ti idha pana dårantikaddhàdisutte vibhattiggahaõena apàdànasa¤¤à hotã ti. vutta¤ ca niddiññhavisayaü ki¤ci upàttavisayaü tathà anumeyyavisaya¤ cà ti apàdànaü tidhà mataü. yathà hi gàmà apenti kusålato ca paccati madhurà pàñaliputtehi abhiråpatarà ime ti. ## catuppadam idaü. dhàtunàmànan ti sambandhachaññhãniddeso, upasaggayogàdiså ti àdhàrasattamã niddeso, bhàvasattamãniddeso và, apã ti samuccayaniddeso, cà ti samuccayaniddeso. #<[#94*]># sa¤¤àdhikàraparibhàsàvidhisuttesu sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. pubbàparasuttehi avihitalakkhaõànaü kiriyàvàcakànaü dhàtunàmànaü payoge ca parivajjanàdi atthasahita apa-pari-ppabhåti upasaggayogàdisu pi ca yaü kàrakaü pavattati taü kàrakaü apàdànasa¤¤aü hoti. ki¤càpi dhàtunàmànan ti sàma¤¤ena vuttaü tathàpi sesaü yogesu apàdànasa¤¤à sambhavati. tàni yevidha gahitànã ti sàma¤¤acodanàya visese avatiññhanato apàdànasa¤¤àdhikàrato cà ti nàmaggahaõaü kimatthaü. urasmà jàto putto ty àdisu pi dhàtuggahaõena sijjhanato ti. asati hi nàmaggahaõe dhàtuggahaõaü àkhyàtan ti vadati, atha urasmà jàto putto ty àdisu apàdànasa¤¤à na siyà tadatthaü nàmaggahaõaü katan ti nàmaggahaõaü ca dhàtuggahaõasahacaritattà kiriyàvàcakakitantapadaü saügaõhàti kiriyàvàcakà hi dhàtavo ti dhàtutaü payoge saübhåtà apàdànasa¤¤à va pañhamaü vuccate, paràpubbassa ji jaye icc assa payoge vattamàne yo kàrako asaho a¤¤ehi abhibhavituü asakkuõeyyo so apàdànasa¤¤o hotã ti ettha hi màraü paràjayati buddho ty àdisu apàdànasa¤¤àya nivattanatthaü asahoggahaõaü kataü, kammasa¤¤àpavàdoyaü asahasaddo ti taüyathà so katamo. buddhasmà paràjayanti ti buddhaü abhibhavituü na sakkuõeyyan ti tithtiyà hi samaõo kira gotamo daharo jàtiyà navo pabbajjàyà ti cintetvà abhibhavituü àgantvà pi sabba¤¤utàdiguõaghosaü sutvà buddhasmà paràjayantã ti buddhasmà ti kammappasaügesati parà pubba jiyogàpàdànaü hoti, jinanakiriyàyoge kammaü nivàretvà parà pubbajidhàtuyogavasena apàdànaü hotã ti adhippàyo. evaü sesesu pi yato kàrakato acchinnappabhavo, acchinno hutvà pañhamaü pavatto himavatà ti sattamãpasaüge sati papubbabhådhàtuyogàpàdànaü hotã ti evaü sesesu pi mahàsaràti catusudisàsu mahàsarato pavattà catasso nadiyo, dhàtuyogo pi kiriyàyogo nàma kiriyàvàcã hi dhàtavo tasmà pubbasuttena sijjhatã ti. na, dhàtuyogo ti dhàtumattayogo adhippeto na dhàtvatthayogo ti nàmànan ti sama¤¤ena vutte pi suddhanàmàdisu pa¤casu kiriyàvàcakaü kitanàmaü va icchitabbaü yady evaü kiriyàyoge vihitena pubbesuttena pi sijjhatã ti. saccaü. tathàpi aparassàpã ti ¤àpanatthaü vuttaü, tattha taü na kiriyàpadhànattà và urasmà ti sattamãpasaüge sati jàto ti kiriyàvàcã nàma padayogàpàdànaü hoti, evaü bhåmito ti etthàpi ubhato ti hetvattha tatiyàpasaüge jananakiriyàvàci nàmapadayogàdànaü nàma imesu dhàtunàmayogesu saddatthàpàdànaü daññhabbaü #<[#95*]>#. apasalàyà ti kammappavacanãyayogadutiyàpasaüge apaupasaggayogàpadànaü sàlàya apagantvà àyantã ti attho atha và upasaggavibhatti kàrakavibhattito balavatarà ti vacanato sàlaü vajjetvà ti attho vajjanakiriyàyogakammaü nivàretvà apaupasaggayogena apàdànaü hotã ti adhippàyo vajjetabbavajjatasaübandhajotakoyaü apasaddo parivajjanavàcako evaü sesesu pi brahmalokà ti kaccappavacanãyayogadutiyàpasaüge àupasaggayogàpàdànaü hoti bhagavato kittisaddo brahmalokaü byàpitvà upagacchatã ti attho byàpetabbabyàpakasaübandhajotakoyaü àupasaggo abhividhyatthajotakoyaü àsaddo ti duvidho ti àsaddo. mariyàdattho abhividhyattho cà ti tattha abhividhinàma kiriyaü byàpetvà vattati yathà àbhavattà yaso uggacchatã ti mariyàdà pana kiriyaü paricchinditvà vattati, yathà à pàñaliputtà devo vassatã ti. pabbatà ti kammappavacanãyayogadutiyàpasaïge upariupasaggayogàpàdànaü hoti devo pabbataü parivajjetvà vassatã ti attho. vajjetabbavajjitasambandhajotakoyaü upariupasaggo parivajjanattho atha và pabbatà ti jaññhippasaïge upariupasaggayogàpàdànaü pabbatassa upari matthake ti attho. nanu ca pàdisu vãyatupasaggesu upariupasaggassa abhàvato nipàtayogàpàdànena bhavitabban ti. tan na. upasaggadvayavasena vuttattà ti u-upasaggo pariupasaggo ti upasaggadvayaü veditabbaü nipàtasamudàyo ti pi vadanti taü upasaggayogehã ti vacanena virujjhatã ti ettha hi payogattaye suddhanàmànaü upasaggehi yogo nàmà ti gahetabbo na guõanàmànan ti tathà hi ubhato sujàto putto ti àdisu upasagge vijjamàne pi upasaggayogo nàma na sambhavatã ti. buddhasmà pati buddhassa nidhibhåto anukaraõabhåto sàriputto dhammadesanàya tamàsaübhikkhå àlapati, tattha buddhasmà ti chaññhãpasaïge sati pati upasaggayogàpadànaü, patã ti anukaraõajotako upasaggo sàriputto ti àlapatã ti kiriyàya hi kattà, dhammadesanàyà ti tassà kiriyàya sampadànaü, bhikkhå ti tassàkiryàya anabhihitakammaü, temàsan ti accantasaüyoge dutiyà tassàkiriyàya visesanaü, atha và buddhasmà ti dutiyàpasaïge sati upasaggayogàpàdànaü buddhaü pati anukaraõaü katvà ti attho. assa ghatan ti kassa ghataü. telasmà telassa pañibhàgaü katvà dadàti telaü và pañhamaü gahetvà pati puna dadàtã ti attho #<[#96*]>#. ghatan ti dànakiriyàya anabhihitakammaü, telasmà ti chaññhãppasaïge dutiyà pasaïge và. patidànakiriyàjotaka patiupasaggayogàpàdànaü, evaü sesadvayesu pi. assa katakan ti kassa kanakaü. suvaõõaü hira¤¤asmà hi ra¤¤assa pañibhàgaü katvàdadà ti hira¤¤aü pañhamaü gahetvà và pati puna dadàti assa uppalatthikassa uppalaü padumasmà padumassa patibhàgaü katvà dadàti padumaü pañhamaü gahetvà và pati puna dadàti. àdiggahaõena kàrakamajjhe pi kattàdãnaü kàrakànaü majjhe pi kiriyàmajjhe và pa¤camãvibhatti hotã ti hi phalupacàrena vuttaü hoti semho guëo ti àdisu viya. kàrakamajjhe yeva kàladdhànà santi te apàdànasa¤¤à hontã ti attho daññhabbo. luddako pakkhassa pañhamadivase vijjhitvà pakkhasmà pa¤cadasadivase. atikkante migaü vijjhatã ti ettha dvinnaü pubbakàlàparakàlakiriyàya kattusattãna¤ ca okàsakammàna¤ ca pubbakàla-aparakàlakiriyàna¤ ca majjhe kàlavàcako pakkho apàdànasa¤¤o hoti, luddako pakkhasmà pakkhe atikkante migaü vijjhatã ti ettha pana kattukammànaü majjhe luddako uto pañhamadivasato pakkhasmà pakkhe atikkante migaü vijjhatã ti ettha apàdànakammànaü majjhe apàdànasa¤¤à ti evaü payogadvaye kàrakakiriyànaü majjhe yojetabbaü, issàyo idha vijjhitvà kosasmà kose atikkante ku¤jaraü vijjhati, issàyo kosasmà kose atikkante ku¤jaraü vijjhati, issàyo ito ñhànato kosasmà kose atikkante ku¤jaraü vijjhatã ti ca mantayogã isi mantajappanena amàvasãdivase bhå¤jitvà màsasmà màse atikkante bhojanaü bhu¤jatã ti isi màsasmà màse atikkante bhojanaü bhu¤jatã ti isi ito divasato màsasmà màse atikkante bhojanaü bhå¤jatã ti evaü attho daññhabbo. vutta¤ ca kattunaü kattukammànaü kammàpàdànasattinaü kammokàsakriyànaü ca kàladdhà dãpità majjhe ti tattha pakkhasmà ti ca màsasmà ti ca kàle bhàvasattamãpasaïge kattukammàdãnaü majjhe apàdànasa¤¤o hoti. ettha pakkho ti pakkho pa¤cadasàhàni dve pakkhà màsam uccate ti vacanato paõõarasadivasapakkho daññhabbo. tatthàyam adhippàyo. dhanusatthavijjà sampanno luddako pakkhassa pàñipade saraü jappetvà pakkhasmiü pakkhe atikkante taü migaü vijjhàyini attanà ñhitaññhànato vijjhatã ti atthaü dassento pakkhasmà vijjhati migan ti udàharaõaü vadanti #<[#97*]>#. a¤¤o pana luddako pakkhassa pañhamadivase ara¤¤aü gantvà migaü disvà vijjhitvà tasmiü pakkhe paripuõõe puna ara¤¤aü gantvà tam eva migaü amaritaü puna vijjhatã ti etam atthaü dassento pakkhasmà vijjhati migan ti saddappayogaü àharatã ti pi vadanti. mantayogã isi attano silaguõaü jànàpetuü mantànubhàvena kaõhapakkhapàñipadadivase bhå¤jitvà màse atikkante bhojanaü bhu¤jatã ti etam atthaü dassento màsasmà bhu¤jati bhojanan ti payogaü àharatã ti imesu upasaggayogapayogesu upasaggapadam attayogavasena saddàpàdànasa¤¤à daññhabbà na atthàpàdànasa¤¤à ti. apiggahaõena nipàtapayoge pi pa¤camãvibhatti hoti dutiyà tatiyà cà ti idam pi phalupacàravasena vuttaü. nipàtayoge pi yaü kàrakaü atthi taü kàrakaü apàdànasa¤¤aü hoti, tasmiü apàdànakàrake apàdàne pa¤camã ti suttena pa¤camãvibhatti dutiyàpa¤camãna¤caü ti sutte caggahaõena dutiyà tatiyà vibhattiyo ca hontã ti attho. phalupacàravasena vuttattà apiggahaõena apàdànasa¤¤à ca kammasa¤¤à ca kattusa¤¤à ca hotã ti pi vadanti. suttena apàdànasa¤¤à, apiggahaõena pa¤camã dutiyà tatiyà vibhattiyo hontã ti vadanti. råpasiddhiyaü pana àdiggahaõena nipàtayogàpàdànaü saügaõhàti, apiggahaõena kàrakamajjhe apàdànaü saügaõhàti dutiyà ca tatiyà cà ti yojanaü natthi. kaccàyanaatthabhyàkhyànasaddanãti pakaraõesu pana atthi. màtujà ti rahità nipàtayogasaddatthàpàdànaü, rahità ti màtàputtena vigatà, màtà ti dànakiriyàya kattà nàma. detã ti tassa màtujassa puttassa taü phalabhàgaü deti, màtujanan ti pa¤camyantadutiyantatthàpàdànaü, màtujenà ti pa¤camyantatatiyantàpàdànaü, màtujà ti và kammappavacanãyayogadutiyàpasaïge nipàtayogasaddàpàdànaü, màtujaü vijjamànaputtaü, rahità vivajjità hutvà ti attho màtujaü màtujena và ti etthàpi eseva nayo. màtujaü màtujena và ti apàdànasa¤¤àppasaïge dutiyà tatiyà ti pi vadanti rite saddhammà ti àdisu pi eseva nayo kulà ti nànà nipàtayogasaddatthàpàdànaü nànà ti nànàhutvà ti attho kulà ti kammappavacanãyayogadutiyàpasaïge nipàtayogasaddatthàpàdànaü kulaü nànà vajjetvà ti attho. sãhalagaõñhipadesu pana nànàsaddaü kulasaddena tulyàdhikaraõaü katvà kulà ti padaü pañhitaü, tathàpi nipàtayogàpàdànan ti vadanti, eseva nayo. #<[#98]># vinàyaddhammà ti àdisu daññhabbo, vijjatã ti àkhyàtakiriyàpadam pi natthã ti kiriyantaràpekkhavasena kattà hoti, migaü dhàvati passàmi, passàmi migalohitaü ti àdisu viyà ti a¤¤atthà ti dhàtunàmaupasagganipàtayogakàrakamajjhato a¤¤atthapayoge pa¤camãvibhatti hotã ti idaü phalupacàravasena vuttaü, yato ti pabhåty atthàpàdànaü nipàtayogàpàdànena kiü visesan ti ce. tattha hi nipàtayogàpàdànaü idha pana pabhåty àtthayoge hetvatthayogàpàdànaü yan tv àdhikàraõan ti yaü kàraõà yaü cakkhundriyàdi asaüvarakàraõà enaü bhikkhuü abhijjhàdomanassà anvàssaveyyun ti attho dutiyantahetvatthàpàdànam etaü keci pana yato ti adhikaraõayogàpàdànaü adhikaraõan ti hetvatthàpàdànan ti vadanti taü yaü kàraõà ti vaõõanàya virujjhati. ## dvipadam idaü. rakkhaõatthànan ti sambandhachaññhãniddeso, niddhàraõachaññþãniddeso và, icchitan ti kiriyàniddeso. sa¤¤à-¬pe-suttesu sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. rakkhaõatthànaü rakkhaõatthavantànaü dhàtunaü payoge yaü taõóulàdikàrakaü kàkàdinà icchitaü taü kàrakaü apàdànasa¤¤aü hoti. atha và dhàtunaü payoge rakkhaõatthànaü rakkhitabbànaü taõóulakàkàdãnaü kàrakatthànaü yaü taõóulàdikàrakaü manussehi icchitaü taü-pe-hotã ti. rakkhaõatthànaü dhàtunaü payoge ti rakkhaõayogarakkhaõatthayogesu ti attho. evaü hi sati pañisedhen ti payogo yujjatãti. pañisedhanaü nàma nivàraõaü, tena pàpàcittaü nivàraye kupà andhaü nivàraye ti evam àdãni saügaõhàti. tasmà iminà suttena pàpà cittaü nivàraye ty àdisu pi apàdànasa¤¤à hoti. nanu ca pàpakupànaü na icchanti, kathaü tattha apàdànasa¤¤à ti. saccaü. tathàpi pàpassa hetubhåtassa sutàdiàrammaõassa ca ñhànabhåtassa udakassa ca. tehi icchanavasena tàni pàpakupànipi icchanti nàma tasmà iminà apàdànasa¤¤à hotã ti àcariyà pana idha anuvattana caggahaõena anicchitàpàdànasa¤¤à gahità ti vadanti. ## tipadam idaü. yenà ti aniyatasa¤¤ãniddeso, và ti vikappanatthaniddeso, samuccayaniddeso và, adassanan ti kammatthaniddeso. sa¤¤à-pe-sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. yena upajjhàyàdinà kàrakena attano adassanaü sissàdinà icchitaü taü upajjhàyàdikàrakaü apàdànasa¤¤aü hotã ti #<[#99*]>#. yenà ti adassanakiriyàya anabhihitakattà upajjhàyà ti chaññhãppasaïge và hetvatthatatiyàpasaïge và adassanatthayogàpàdànaü antaradhàyatã ti upajjhàyena upajjhàyassa và adassanaü icchatã ti attho hetvatthan ti yàpasaïge và adassanatthayogàpàdànaü upajjhàyahetu antaradhàyati attànaü chàdetã ti attho dutiyàppasaïge và antaradhàyati upajjhàyaü na passàpetã ti attho imesaü atthànaü vasena saddàpàdànaü nàma. atha và upajjhàyàti adassanatthayogasaddatthàpàdànaü evaü sesesu pi và ti padaü kimatthaü àcariyena vuttaü. sattamãvibhatyatthaü sattamãvibhattiyà atthàya vuttaü. jetavane ti sattamyatthapasaïge adassanatthayogatthàpàdànaü iminà suttena adassana apàdànasa¤¤aü katvà vàsaddena pa¤camãvibhattiü nivàretvà pa¤camyatthe ce ti suttena sattamãvibhatti hotã ti nanu ca idaü sa¤¤àsuttaü kasmà sa¤¤àdhikàravidhiü nivàretã ti. anekatthattà nipàtànaü nipàtànaü hi anekatthattà sa¤¤àdhikàre pi vidhiü nivàretuü sakkà, vidhyàdhikàre pi sa¤¤aü nivàretuü sakkà yathà gatibuddhibhåjapañhaharakarasayàdãnaü kàrite và ti vàggahaõena và sattamãvibhatti hoti apare àcariyà pana phalupacàravasena vuttattà vàggahaõena apàdànasa¤¤à pa¤camyatthe ce ti suttena sattamã ti vadanti, jetavane ti jetavanaññhà mahàjanato antarahito adassanaü gato ti attho. ettha hi jetavanasaddena jetavanaññhà mahàjanatà ñhànupacàrena gahità yathà ma¤cà ghosantã ti, kena vi¤¤àyatã ti. antarahito ti saddantarikena vi¤¤àyati, bhagavà hi jetavanavihàrena adassanaü na icchati jetavanavihàrassa ca adassanakiccaü natthi tasmà jetavanasaddasaüniññhànasampannaü nimittaü katvà attano atthaü vipariõàmetvà atthantaraü vadati ma¤casaddo pahàya sakatthaü atthantarena vattati, sa atthaü pariõàmetvà sakatthe ca pavattatã ti, ayaü hi bàlàvatàra-atthabyàkhyànànaü samànakathà. saddanãtiråpasiddhãsu pana apàdànasa¤¤à na vihità, iminà hi suttena bhayena adassanatthabhåte antaradhà pana yoge apàdànasa¤¤à vihità na iddhiyà ti tasmà jetavane antarahito bhagavà sà devatà antarahità pabbate gandhamàdane tato so dummano yakkho tatthevantaradhàyã ti #<[#100]># appekacce maü abhivàdetvà tatthevantaradhàyiüså ti, icc evam àdisu iddhiyà adassanatthabhåte antaradhàpane sati apàdànasa¤¤à na hoti. tasmà vàggahaõena apàdànasa¤¤aü nivàretvà okàsasa¤¤aü katvà okàse sattamã ti suttena sattamãvibhatti hotã ti ayaü tesaü adhippàyo ti. ## durantikaddhakàlanimmàõatvàlopadisàyogavibhattàrappayogasuddhappamocanahetuvivittappamàõapubbayogabandhanaguõavacanapa¤hakathanathokàkattusu ca. dvipadam idaü. dåranti-pe-kattusu iti adhikaraõasattamãniddeso, cà ti samuccayaniddeso. sa¤¤àdhikàra-pe-sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. dåratthe dårayoge dåratthayoge ca antikayoge antikatthayoge ca addhanimmàõe ca kàlanimmàõe ca nvàlope nvàppaccayantasaddassa adassane ca disayoge disatthayoge disatthe ca vibhatte vibhajitassa atthassa vibhajjane ca àrappayoge àratisaddapayoge àratthapayoge ca suddhatthe suddhayoge ca suddhatthayoge ca suddhatthe eva và pamocane pamocanatthayoge ca, hetvatthe ca hetvatthapucchàyaü ca janakahetvatthe và vivittatthe vivittatthayoge pamàõatthe àyàmavitthàrapamàõatthe pubbayoge pubbasaddassa yoge ca bandhanatthe bandhanatthayoge ca guõavacane guõavacane ca pa¤hepucchane kathane vissajjane thoke appatthe akattusu ca akattari ¤àpanahetum hi ca. dårantikàdi suttamhi vasaddena pa¤camyatthe chaññhã dutiyà tatiyà ca saügaõhàti vibhattiyo. tasmà suttenapàdànasa¤¤aü katvà tahiü pana chaññhyàdayo vasaddena kàtabbà vihakàrake. attho panàyaü daññhabbo pa¤camyatthavasena hi vibhattipariõàmassa na catthapariõàmatà iti etesu atthesu ca yaü kàrakaü atthi taü kàrakaü apàdànasa¤¤aü hotã ti. duratthapayoge tàva yaü kàrakaü atthi taü kàrakaü apàdànasa¤¤aü hoti, tattha duratthappayoge ti dårapayogo ca dårattho ca dåratthappayogo cà ti ekasesaråpeka seso daññhabbo tàvà ti vattabbantaràpekkhavacanaü ito ti durayogasaddatthàpàdànaü durato ti duratthàpàdànaü imasmà dhammavinayà ti dåratthayogàpàdànaü dutiyà ca tatiyà cà ti idam pi phalåpavàravasena vuttaü #<[#101*]>#. iminà suttena apàdànasa¤¤à dutiyàpa¤camãnaü cà ti sutte caggahaõena dutiyà tatiyàvibhattiyo honti. kattari cà ti sutte vàggahaõena tatiyà ti pi vadanti, dåraügàmaü ti dutiyantaduratthàpàdànaü sesaü vuttasadisam eva antikatthe ti antikayoge antikatthayoge ca gàmà ti chaññhãppasaïge antikayogàpàdànaü sesaü vuttasadisam eva addhakàlanimmàõe sati yaü-pe-hotã ti attho ito madhuràyà ti catuparimàõa addhayogàpàdànaü ito kappato ti ekanavutiparimàõakàlayogàpàdànaü ito màsato ti parimàõakàlayogàpàdànaü nvàlope ti nvàppaccayantassa saddassa adassane sati nvàppaccayantalope adassane kammàdhikaraõabhåtesu atthesu apàdànasa¤¤à hotã ti attho pàsàdà saükameyyà ti abhiruhanapàsàdà a¤¤aü pàsàdaü saükameyya ettha hi abhiruhitvà ti padassa adassanato kammakàrakaü apàdànasa¤¤aü hotã ti attho, tassa padassane sati kammakàrakaü hotã ti tena vuttaü pàsàdaü abhiruhitvà ti evaü sesesu pi àsanà vuññhaheyyà ti ettha tato hi okàsakàrako va viseso nvàpaccayantassa atthasambhave sati pã ti vadanti disàyoge ti disàyoge disatthe yaü-pa-hotã ti, avãcito ti uparidisàyogàpàdànaü yato ti disatthàpàdànaü tato ti và yasmàd apetã ti suttena bhayayogàpàdànaü puratthimato ti disatthàpàdànaü vibhatteti vibhajjitassa vibhajjane puthakkaraõe vibhajjanaü hi duvidhaü vibhajjitavibhajjana avibhajjitavibhajjana vasena tattha avibhajjitavibhajjanaü niddhàraõalakkhaõaü yathà kaõhà gàvãsu sampannakhãratamà ti àdi. vibhajjita vibhajjanaü pana guõabhàvena visuü karaõamattaü tam eva idhàdhippetan ti. yato ti paõãtayogàpàdànaü chaññhã ce ti pa¤camyatthe chaññhã ca hoti channavutãnaü pàsaõóànaü dhammànan ti pavarayogàpàdànaü channavutãnaü taõhàdiññhipàse pavattànaü dhammanan ti attho tattha saükhyàpamàõattà channavutiyà ti vattabbe vacanavipallàsavasena channavutãnan ti vuttaü, pavaraü yad idaü sugatavinayan ti idam pi pavaro yo ayaü sugatavinayo ti ca vattabbe liïgavipallàsavasena vuttaü, àrappayogeti àra àratthayoge yaü-pe-hotã ti. gàmadhammàgàmikànaü dhammà va saladhammà làmakadhammà, asaddhammà asappurisa dhammà àrati duraü ramati virati viramati pañivirati puna viramati ime àrayogaàratthappayogàpàdànaü nàma honti pàõàtipàtà ti àratthayogàpàdànaü suddhatthe ti suddhasuddhatthayoge pamocanatthe ti pamocanatthayoge hetvatthe ti hetubhåte atthe #<[#102*]>#, vivittatthe ti vivittatthayoge, pamàõatthe ti pamàõatthayoge pamàõatthe yeva và dãghaso ti navapamàõayogàpàdànaü pamàõayogàpàdànan ti pi vadanti majjhãmassa purisassà ti vaóóhakãpurisassa aóóhateëasahatthà suhatacãvarassa pamàõikà kàretabbà pakatipurisassa diyaóóharatanaü majjhimassa purisassa ekaratanaü tena ratanena dãghaso aóóhateëasahatthappamàõaü sugatacãvaraü sugatavidatthiyà nàva vidaññhippamàõaü hoti tiriyato pana sugatavidaññhiyà chavidatthipamàõaü majjhimassa purisassa navahatthappamàõaü hotã ti attho, pubbayoge pubbasaddayoge ettha ca pubbagahaõaü upalakkhaõaü tena paràparasadde saügaõhàti tato paraütato aparena samayenà ti àdisu bandhanatthe bandhanattha yoge bandhanahetumhi và satasmà ti hetvatthappasaïge bandhanayogàpàdànaü tatiyà và ti pa¤camyatthe tatiyà ca hoti, guõavacane guõavacanassa saddassa atthe apàdànasa¤¤à hoti, pu¤¤àyà ti idam pi hetvatthapasaüge guõavacanatthàpàdànaü hetvatthe ti iminà siddhe pi punavacanaü guõahetuniyamatthaü pa¤ce pucchane sati nvàlope nvàppaccayantapadalope sati, kammàdhikaraõesu apàdànasa¤¤à hotã ti attho. abhidhammaü sutvà pucchanti abhidhamme ñhatvà pucchantã ti ettha nvàppaccayantassa alopo daññhabbo, tasmiü lope abhidhammà pucchantã ty àdi payogà honti. tattha abhidhammà ti kammàdhikaraõappasaïge pa¤hatthàpàdànaü, dutiyà ca tatiyà cà ti pa¤camyatthe dutiyà ca tatiyà ca hotã ti abhidhammaü abhidhammena và ti dutiyanta tatiyantapa¤hatthàpàdànaü nanu ca imàni nvalopeti iminà sijjhanti kasmà puna vuttaü ti. pa¤hattha¤àpanattthaü aniccadãpanatthaü và tenàha: dutiyà va-pe-dhammena và ti imasmiü atthavikappe dutiyà ca tatiyà ca vibhattikammattha tatiyatthesu hotã ti ime dvekappà kathane ti etthàpi daññþabbà kathane ti vissajjane sati nvàlope sati kammàdhikaraõesu apàdànasa¤¤à hotã ti pañhitvà vissajjetvà kathayan ti vibhajjayanti. sesaü purimasadisam eva saddanãtiråpasiddhisu pana pa¤hakathanesu kuto si tvaü kuto bhavaü pàñaliputtato ti ettakam eva vatvà lopaü vajjetvà vuttaü. thokà muccatã ti àdisu thokatthe apàdànasa¤¤à hoti thokenà ti pa¤camyatthe tatiyà ca hoti ettha casaddena pa¤camãvibhattiü apekkhati akattari kattukàrakato a¤¤asmiü akàrake ¤àpake hetumhi apàdànasa¤¤à hoti #<[#103*]>#. kasmassa katattà-pe-vipulattà uppananaü hoti cakkhuvi¤¤àõan ti kasmà pana hetvatthe ti iminà siddhe pi puna akattarã ti vuttaü. atthantaravi¤¤àpanatthaü hetvatthàpàdànamhi nànàråpaü hoti. tenàha: kasmà hetunà kena hetunà ti. idha pana ekaråpaü va hotã ti ¤àpanatthaü puna vuttantã kasmà pana ¤àpake hetvatthe ti avatvà evaü vuttanti. micchà¤àõanivàraõatthasambhavato, ¤àpakahetumhi ca kattà ti micchà¤àõaü hoti taü nivàraõatthaü akattarã ti vuttanti kammato uppannaü hoti cakkhuvi¤¤àõaü ti ettakam eva avatvà kammassa katattà upacitattà ussannattà vipulattà ti vuttavacanehi balavakammeneva cakkhuvi¤¤àõaü paripuõõaüuppajjati na dubbalakammenà ti vi¤¤àyati tasmà kammassa katattà ti àdi ¤àpakahetu nàma àcariyà pana akattari ¤àpakahetumhi sati ¤àpakahetuyoge và ti atthaü gahetvà cakkhuvi¤¤àõam eva ¤àpakahetu ti vadanti. tesaü panàyam adhippàyo paripuõõacakkhuvi¤¤àõena passite ayaü puggalo atãtabhave mahàpu¤¤aü karotã ti vi¤¤àyati, tasmà cakkhuvi¤¤àõaü pu¤¤akammassa ¤àpakahetunàmà ti. caggahaõena dårantikaddhàdãhi sesesu atthesu ye apàdànapayogikàsaddappayogà mayà no padiññhà te saddappayogà vivakkhaõehi paõóitehi yathà yogaü nàmåpasagganipàtakiriyàpadànuråpaü yojetabbà ti. ¤àse pana vasaddaggahaõena a¤¤attha pa¤camãvibhatti va chaññhãdutiyàtatiyàvibhattiyo ca saügaõhàtã ti vuttaü, ¤àsañãkàyaü ca caggahaõena karaõabhåtena suttàgatappayogato a¤¤atthappayoge pa¤camãvibhatti ca apàdànakàrake chaññhãdutiyàtatiyàvibhattiyo ca saügaõhàtã ti vuttaü avasiññhesu pa¤casu kàrakesu sampadànakàrakassa mahàvisayattà taü dassetuü yassa dàtukàmo ty àdi màha. ## sattapadam idaü. yassà ti aniyatasa¤¤ãniddeso, dàtukàmo ti kiriyàniddeso, rocate ti kiriyàniddeso, dhàrayate ti kiriyà niddeso #<[#104*]>#, và ti samuccayaniddeso, taü ti niyatasa¤¤ãniddeso, sampadànaü ti sa¤¤àniddeso. sa¤¤à-pe-suttesu sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. yatasaddo pubbe vuttanayo va vàsaddo pana anuvattamàne pi puna vuttattà vuttàvuttasamuccayattho anekatthattà hi nipàtànaü tattha yassa và ti àdisu vuttasamuccayattho vuttànaü kiriyàkàrakànaü samuccayattà avuttasamuccayatthaü dassetuü và ti vikappanatthan ti àdi vakkhati. sammàpadãyate yassà ti sampadànaü yassa pañiggàhakassa kammàpåjanacajanà kàrena padãyate taü kàrakaü sampadànasa¤¤aü hotã ti attho iminà rajakassa vatthaü dadàti devadattassa iõaü dadàtã ti àdisu sampadànaü nivàreti vutta¤ ca sammà padãyate yassa sampadànaü tad uccate vatthussa và pañiggàhalakkhaõaü taü kriyàya và rajakassa dade vatthaü ra¤¤o daõóan ti àdisu na bhave sampadànattaü påjàdãnam abhàvato ti. sampajja assa dadàtã ti sampadànaü, sampajja upagantvà assa pañiggàhakassa dadàtã ti attho. evam atthe sati rajakassàdayo pi saïgaõhàti taü hi sampadànaü aniràkaraõam àràddhaabbhanu¤¤avasena tidhà hoti taü yathà bodhirukkhassa jalaü dadàti yàcakassa dhanaü deti bhikkhussa cãvaraü deti ya¤¤adatto ti àdisu vutta¤ ca aniràkaraõamàràddha abbhanu¤¤avasena hi sampadànaü tidhà vuttaü rukkhayàcakabhikkhavo ti tippakàram eva và sampadànaü kammàdhippetaü kiriyàdhippetaü kàrakantarappatta¤ cà ti tattha kammàdhippetaü nàma samaõassa cãvaraü dadàtã ty àdi, kiriyàdhippetaü nàma yuddhàya sannipàto jano ty àdi, kàrakantarappattaü nàma samaõassa rocate saccaü ty àdi. ettha hi saccàdikattuvisesena yaü sampadànaü kàrakantaraü kàrakavisesaü pattaü taü kàrakantarapappattaü nàma rocate saccan ti avitathasabhàvà rocate sobhate ti attho. rucasobhane ti dhàtu vikappanatthaü. và ti padaü kimatthaü payujjati dhàtunàmànaü-pe-sati atthavikappanatthaü sampadànatthàya ca và ti padaü payujjati, và saddaü payujjatã ti pañhan ti taü na sundaraü. #<[#105]># ## sãlàghahanuñhàsapadhàrapihakudhaduhissosåyaràdhikkhapaccàsuõaanupatihiõapubbakattàrocanatthatadatthatumatthàlamatthama¤¤ànàdarappàõini gatyatthakammani saüsaññhasammatibhãyasattamyatthesu ca. catuppadam idaü. silàgha-pe-appàõinã ti àdhàrasattamãniddeso, gatyatthakammanã ti àdhàrasattamãniddeso, saüsaññhasammutibhãyasattamyattheså ti àdhàrasattamãniddeso, cà ti anukaóóhanatthaniddeso. sa¤¤à-pe-sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. ettha caggahaõaü vàggahaõànukaóóhanatthaü. råpasiddhiyam pana caggahaõaü samuccayatthavasena vuttaü. idaü hi suttaü dåran ty àdi suttaü viya dvipadam eva vattabbaü, kasmà catuppadavasena vuttan ti. gatyatthe kammani cà ti visuü visuü sampadànasa¤¤àppasaïganivàraõatthaü gatyatthakammanã ti ekapadena vutte sati catuppadavasena vattabban ti tathàpi àdimhi và pariyosàne và vutte pi dvipadam eva hotã ti na vattabbaü vàcàsiliññhabhàvato àcariyassa vatticchàvasena evaü vuttan ti pi vadanti. silàgha-pe-iccetesaü dhàtunaü yoge ca usåya-pe-dhàtupayoge ca ràdha-pe-payoge ca, paccà-pe-dhàtunaü pati àpubbasudhàtu anupatipubbahiõadhàtunaü, pubbakattari ca pubbakiriyànaü kattari ca àrocanatthayoge ca tadatthe kiriyàya payojane va, tumatthe tuü paccayassa atthe ca, alamatthe alamatthayoge ca ma¤¤atippayoge anàdare appàõini ca gatyatthànaü dhàtunaü kammani ca àsiüsanatthapayoge ca sammatibhiyasattamyatthesu ca sammatiyoge bhiyyayoge sattamyatthe ca yaü kàrakaü pavattati taü kàrakaü sampadànasa¤¤aü hoti. silàghe thomane tàva sampadànasa¤¤à vuccate, silàghate thometi icc evam àdipayogà yojetabbà. hanuppayoge sampadànasa¤¤à vuccate, evaü sesesu pi yojetabbaü. hanute dosaü apaneti vajjeti và allàpasallàpaü na karoti mayham evà ti kammappasaïge hanu yogasampadànaü vidhåpane na và ti vãjaniyà và upaññhànaü nàma, upagamanaü ettha pi kammappasaïge ñhàyogasampadànaü daññhabbaü. sapate ti anatthaü saccakiriyaü karoti akkosatã ti và, ettha mayhan ti kammappasaïge sapayogasampadànaü, suvaõõaü iõaü dhàrayate patidadàtã ti attho, te ti iõayogachaññhãpasaïge dhàra yogasampadànaü #<[#106*]>#. pihappayoge icchanatthayoge pihayanti icchanti piyàyanti và tassa buddhassà ti àdi kammappasaïge pihayogasampadànaü, kudha-pe-sampadànasa¤¤à vuccate. tattha kudhaduha yoge sattamãpasaïge sampadànaü daññhabbaü. mahàvira he isi tassa ra¤¤o duhayati pårayati vinàseti và issausåyayoge kammappasaïge sampadànaü daññhabbaü, issayanti issaü karonti attano dhanaü niguyhantã ti attho. usåyanti dosaü àvikaronti parasampattiyà usåyantã ti attho. ràdha-pe-sampadànaü vuccate, ràdha-pe-yoge sampadànasa¤¤à hotã ti và yojetabbaü. akathitassa tuõhãbhåtassa yassa ràjàdino kàrakassa, kammavikhyàpanattaü subhàsubhakammàrocanattaü, bràhmaõàdinà punappunaü pucchana¤ ca a¤¤ena pucchana¤ ca hoti, taü ràjàdikàü kàrakaü sampadànasa¤¤aü hoti, sampadànatthe ettha sutte caggahaõena và sampadàne cà ti sutte caggahaõena và dutiyà ca hoti, kammatthe dutiyà cà ti pi vadanti. phalåpacàravasena vuttattà catutthãvibhattinivàraõenà ti sampadànasa¤¤am pi nivàretã ti ayaü tesam adhippàyo àràdho me ra¤¤o àràdho me ràjànaü ti ettakàyeva payogà sãhalapotthakàdisu dissanti, na àràdho me ràjà àràdho maü ràjàti payogà. tatthàyam adhippàyo, eko kira ràjà paccusasamaye subhanimittaü supinaü passati tadà kim idaü subhanimittaü và dunnimittaü và ti ma¤¤ãtvà sasoko hutvà pàto va sarãrajagganakiccaü katvà attano subhàsubhanimittavikhyàpane samatthassa purohitassa gamanam eva oloketvà nisãdati tadà purohito pi sãtabhàvena aggiü nissàya ki¤ci ciràyitvà gato ràjà dummano va tuõhãbhåto nisãdati atha purohito ra¤¤o manaü ¤atvà dakkhiõeyyaï gato suriyo atyàsaïkuthitaü dinaü aggidinno janakkose pageva itaro jano ti sãtabhayaü nissàya attano ciràyitabhàvaü àrocetvà àràdho me ra¤¤o àràdho me ràjànaü ko pana mama doso mahàràjà ti àha subhàsubhakammavikhyàpanattaü sukhadukkhabhàvena nipphannabhàvaü ca pucchati ràjà sabbaü supinaü àrocesi purohito pi subhanimittam etan ti supinànisaüsaü àrocesi tena bahupåjàsakkàram pi ubbhatã ti àràdhohaü ra¤¤o ti pi pàñho atthi. so pi samànàdhippàyo. àràdhasaddo pana bhàvakattusàdhanavasena bhinno yadi ca àràdho me ràjà àràdho maü ràjà ti payogà santi #<[#107*]>#. akathitassa yassa ràkàdino kàrakassa kammavikhyàpanattaü yena bràhmaõàdinà kàrakena punappunaü pucchanaü hotã ti yojetabbaü. tatthàyam adhippàyo so purohito taü påjàsakkàraü gahetvà attano gharaü gantvà gatakàle bràhmaõãyàdãhi kuto laddhan ti pucchito àràdho me ràjà ti àdim àha. eko yassa kassaci sahàyakassa santikaü upagato hoti so pi tuõhãbhåto nisãdati, athassa ko mama doso ti pucchito evam àha àràdho tehaü tam ahaü àràdho ti eko yesaü kesa¤ci sàmikanaü santikaü upagato te pi naü tuõhãbhàvena hiüsanti, so pi tesaü ko mama doso ti punappunaü pucchitvà evam àha kyàhaü ayyànaü aparajjhàmi kyàhaü ayye aparajjhàmã ti idaü ràdhayogasampadànaü nàma eko issaro ekaü puggalaü nissàya tuõhãbhåtaü janaü disvà kiü nissàya tuõhãbhåto ti pucchite taü kàrakaü ¤atvà cakkhuü janaüssadassanàya [sic] taü viya ma¤¤e ti àha taü purisaü janassa dassanàya cakkhuü viya ma¤¤eti attho taü bhavantan ti pi vadanti. ayaü payogo råpasiddhibalàvatàràdisu natthi. ikkhayogassàbhàvà ti adhippàyo janassà ti kammappasaïge ikkhayogasampadànaü ikkhadassanaïkeså ti hi dhàtu àyasmato upàlittherassa upasampadàpekkho upasampadaü apekkhako upatisso tuõhãbhåtaü àyampannaü upàlittheraü pucchatã ti yojetabbaü råpasiddhiñãkàsu pana upatisso àyasmato upàlittherassa upasampadàpekkho upasampadaü apekkhatã ti yojenti taüakathitassa puna vipucchanaü ti iminà virujjhati paccàsuõànaü kiriyàvàcã naüpati àpubbasudhàtu anupati pubba hi dhàtunaü pubbakattari ca pubbakiriyàya kattubhåta pubbakàrake ca, sampadànasa¤¤à vuccate suõo ti ssa dhàtussa paccàyoge sati pubbassa yassa kammuno yàya pubbakiriyàya yo kattà kàrako nibbattako so tato parakiriyàya sampadànasa¤¤o hoti, saddanãtiyam pi kammuno ti kiriyam eva gaõhàti. ettha hi sudhàtussà ti vattabbe àkhyàtantavasena niddeso kato duvidho hi dhàtuniddeso, kitantàkhyàtantavasena, gamissanto ccho và sabbàsu ca gantyàdãnaü õuko ti àdisu viya evaü sesesu pi pubbàparesu duvidho hi dhàtuniddeso, ikàranta ty àntavasenà ti pi tividho dhàtuniddeso õakàrikàranta ty antavasenà ti pi vadanti. råpasiddhiyaü pana pubbassa vacanakammassà ti vuttaü. tattha vacanakammassà ti etaü hi kammakà rakaü sandhàya vuttan ti vadanti taü råpasiddhikàrakassa buddhappiyassa abbhàcikkhanaü viya dissati parakammakàrakassa abhàvà yad idaü vacanaü paccassosuü ti ajjhàharitvà vadanti ki¤ci yuttaü viya khàyati #<[#108*]>#. tasmà vacanakammassà ti avocà ti vacanakiriyàyà ti attho savaõakiriyàto pubbassa yassa kammuno pubbàya yàya vacanakiriyàya kattà nibbattako yo kàrako atthi tassà kiriyàya nibbattako so kàrako sampadànasa¤¤o hoti. ayam ettha yojanà yuttatarà ti pi vadanti sà pi yuttamattà va na dissati, sampadànasa¤¤assa tassa kàrakassa vacanakiriyàya abhinibbattakattà athavà etaü ti kammakàrakato pubbassa bhikkhå ti kammuno yassa kammakàrakassa yo bhagavà kattà hoti, tasmiü bhikkhukammakàrake dhàtuyogakattubhåte satiso bhagavà sampadànasa¤¤o hotã ti yojanàkàtabbà sati pi dutiyakammassa kattubhàve asadhàraõavasena ca samànagativasena ca bhikkhukammassa kattà ti vuttan ti, te pubbàparakammakàrake kattukàrakaü ca dassetuü taüyathà ti àdim àha. tattha akathita kamman ti akathetabbakammaü appadhànakamman ti attho kathitakammaü ti kathetabbakammaü padhànakamman ti attho. vuttaü ca råpasiddhiyaü sa¤¤adattaü kambalaü yàcati bràhmaõo ti àdi. atha và sampadànàpàdànàdãhi kathitabbehi akathitabbà akathitabbaü nàma kammavasena kathitattà kathitakammaü nàma. saddanãtiyam pi imam atthaü sandhàya bhikkhåni-pe-kathitakamman ti ettha payoge bhikkhånaü siyà sampadànavasena pana avuttatà dhammadànanimittabhàvena ca vatthumicchitattà akathitakamman ti vuttaü. yassa-pe-kattà ti ettha so bhagavà yo-pe-vacanena kattà nàma yassa kammuno pubbassa so kattà so bhagavà ti pi pàñho atthi evaü ti àdi puna nigamanaü paccassosuü evaü bhante ti pañijàniüsu sàdhukàraü adaüså ti attho àsuõan ti àdaraü suõan ti hiõassa dhàtussàti àdisu pi pubbe vutto sabbo nayo va veditabbo. suõo ti ssa yoge giõassa-pe-yoge ca yassa kammuno-pe-hotã ti vutte siddhe sati kasmà visuü vuttan ti. kammakattusaråpànaü kathane sati ganthahàrabhayena dukkarattà evaü vuttaü, evaü vutte hi nayavasena ¤àtuü sakkà ti. atha và kattukammànaü saükaradosanivattanatthaü evaü vuttan ti. ettha hiõadhàtuyoge janan ti akathitakamman ti àdi pubbe vuttanayeneva veditabbaü. anuhiõà ti sàdhu ti anumodamàno suõàti, patihiõàti punappunaü pujayamàno hiõàti idàni kattu kammasampadànànaü visesaü dassetuü yo vadeti àdim àha tattha yo bhagavàdi kàrako vadeti ca sàveti ca so kàrako kattà ti vuccati vuttaü vattabbaü vacanadhammaü và yo bhagavàdikàrako pañiggàhako sàdhukàràdidànapañiggàhako tassa kàrakassa sampadànaü sampadànasa¤¤aü vijàniyà vijàneyya ettha hi vadeti vuttan ti #<[#109*]>#. padehi sàveti dhamman ti kiriyàkammàni pi saügaõhàti pubbe vacanasavaõakiriyaü pañicca kattà nàma pacchàkiriyàpañiggahaõaü pañicca sampadànaü nàmà ti attho àrocanatthe, àrocanatthayoge sampadànasa¤¤aü hoti. tadatthe kiriyàya payojanappayojanavantesu sampadànasa¤¤aü hoti, ettha hi tasaddo pasiddhattho tassà kiriyàya attho tadattho. ettha kiriyaggahaõena càgacetanà va gahetabbà na hi kiriyàya payojanaü nàma atthã ti tadattho etassa atthã ti tadattho tadattho ca tadattho cà ti tadattho ekasesasamàsoyaü tattha dutiyena àgantukassa bhattaü icc evam àdi saügaõhàti. ånassa vãvarassa pàripuriyà vatthaü nikkhipitabbaü buddhassa atthàyà ti bhagavato guõapayojanàya evaü sesesu pi. atha và buddhadhammasaüghasaddà guõavàcakà evaü buddhaü sarantànan ti àdisu viya tasmà buddhàdisaddà atthasaddena samànatthà ti buddhàdiguõapayojanàyà ti attho. tumatthe appayujjamànassa tuüpaccayantassa dhàtussa sambandhabhåte kammatthe tumatthe sampadànasa¤¤aü hoti. tuüpaccayantadhàtumhi payujjamàne kammasa¤¤aü hotã ti adhippàyo. lokànukampakàya lokànukappaü kàtun ti attho, evaü sesesu pi. appayujjamànassa tuüpaccayantassa kammani sampadànasa¤¤aü hotã ti kathaü ¤àyatã ti. atthaggahaõasàmatthiyato tum iti hi vutte yeva atthagahaõassa vuttattà tena tadattho vi¤¤àyatã ti. saddàdhikà ca atthàdhiko hotã ti vuttattà. atha và tumatthe tuüpaccayena samànatthe lokànukampituü ti attho. vuttaü ca råpasiddhiyaü lokànukampàya lokamanukampituü ty àttho ti. yattha kammarahite atthe sampadànaü vihitaü taü tadatthasampadànaü nàma yattha kammasahite atthe sampadànaü vihitaü taü tumatthasampadànaü nàmà ti pi vadanti. yattha tadatthe sampadànaü vihitaü taü tadatthasampadànaü nàma yaü kiriyàya sampadànaü vihitaü taü tumatthasampadànaü nàmà ti pi vadanti. råpasiddhiyaü pi imam eva adhippàyaü manasikatvà atthàya hitàyà ti àdippayogà tadatthasampadànaññhàne gahità kaccàyane pana ånassa pàripuriyà ti kiriyàya vihitasampadànadassanato vicàretabbaü. yattha tuüpaccayo na yu¤jitabbo taü tadatthasampadànaü nàma yattha pana tuüpaccayo yu¤jitabbo taü tumatthasampadànaü nàmà ti pi vadanti #<[#110*]>#. yaü atthajàtaü kammarahitaü và hotu kammasahitaü và dabbaü và hotu kiriyà và tuüpaccayena ayu¤jitabbaü và hotu yu¤jitabbaü và càgàdikiriyànaaü payojanaü và hotu payojanikaü và taü tadatthasampadànaü nàmà ti yaü pana atthajàtaü uppajjanàdikiriyànaü payojanaü na hoti taü tumatthasampadànaü nàma buddhattàdayo hi vitapariccàgakàraõà labhanti anukampanattàdayo pana buddhassa uppajjanakàraõà na uppajjanti dukkhoghanimuggamànaü hi sattanikàyaü passitvà karuõà uppajjati taü karuõaü nissàya buddhattapatthanà hoti, tena patthanànubhàvena buddho loke uppajjati tena buddhuppàdena sattànaü bahukulàni honti tehi kusalehi atthahitasukhàni uppajjantã ti. vuttaü ca tadatthassa tumatthassa lakkhaõaü càdise budho yassa payojanaü yaü yaü so tadattho ti vuccati. na hi payojanaü yaü yaü so tumattho ti vuccatã ti. alamatthayoge cà ti alaüsaddayoge atthayoge ca sampadànasa¤¤aü hotã ti. alaü iti saddo arahati pañikkhitte ca atthe vattati. etena bhåsanatthaü nivatteti na hi sa¤¤aü alikkhàrehã ti àdisu sampadànasa¤¤aü hotã ti, pañikkhitte pana sampadànasa¤¤à vuccate ma¤¤atippayoge anàdarabhåte appàõini kammatthe sampadànasa¤¤aü hotã ti kaññhassà ti kammappasaïge ma¤¤atippayoge sampadànaü kaññhamattaü va ma¤¤atã ti attho. anàdare ti kimatthaü vuttaü. suvaõõaü viya tvaü ma¤¤e ty àdisu sati pi ma¤¤atippayoge appàõino ca anàdarassa abhàvà iminà suttena ma¤¤atiyoge sampadànaü na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. appàõinã ti kimatthaü vuttaü. gadrabhaü tuvaü ma¤¤e ty àdisu sati pi ma¤¤atippayogànàdare appàõino abhàvà iminà ma¤¤atippayogasampadànaü na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü, gatyatthakammani gatyatthànaü dhàtunaü kammani sampadànasa¤¤aü hoti ettha ca gatidhàtukammanã ti avatvà atthaggahaõena àgamanatthasaükhàtàya pañikassanakiriyàya kammaü saügaõhàti. gatyatthakammanãti sàma¤¤ena vutte pi acalakammam eva icchanti tena manussà pàñaliputtaü gacchantã ti àdisu sampadànasa¤¤aü na hoti. sarãrabyàpàrasahitaparipphandanakiriyànaü kammanã ti pi vadanti na hi aparipphandanagamanakiriyànàma atthã ti gàmassà ti kammappasaïgagatyatthayoga sampadànaü saddamattam eva hi sampadànaü na attho #<[#111*]>#. tasmà gàmaü pàdena gato ti attho evaü sesesu pi dutiyà cà ti adhikàravàggahaõena sampadànasa¤¤à nivàritattàkammasa¤¤aü katvà kammatthe dutiyà cà ti dutiyà ca hotã ti attho. råpasiddhiyam pi imam eva atthaü sandhàya vàdhikàrato dutiyà cà ti vuttaü. saggaü gacchati puggalo appo appako atha và appo saddo saggaü gacchati àsiüsatthe iññhassa àsiüsanatthe sampadànasa¤¤aü hoti, sammati saddappayoge sampadànasa¤¤aü hoti bhikkhussà ti kammappasaüge sammati yogasampadànaü bhãyyasaddappayoge sampadànasa¤¤aü hoti, so kukkuro mattàya pamàõato bhãyo atireko adhiko ti attho mattàya ti pa¤camãpasaïge bhãya yogasampadànaü tatiyappasaïgabhãya payogasampadànaü ti pi vadanti. bhãyoso ti và adhikatthavàcako nipàto sattamyatthe okàsakàrake sampadànasa¤¤aü hoti. assa tuyhan ti okàsasa¤¤àpasaügasampadànaü tasmiü tayi ti attho saddamattam eva hi sampadànaü na attho ti. sammati bhãyasattamyattheså ti vutte siddhe pi puna atthasaddagahaõassa phalaü dassetuü atthaggahaõenà ti àdim àha. sàratthe cà ti uttamatthe ca atthaggahaõena sampadànasa¤¤aü hoti và saddo yeva vikappanatthaü samuccayattho ti katvà caggahaõena tadatthavàggahaõaü anukaóóhituü caggahaõaü ti àdim àha sàratthe cà ti vàggahaõena vihitavidhi aniyato ti adhippàyo. tena pabhutiyogàdisu kammasa¤¤am pi hotã ti tassa vàggahaõassa phalaü dassetuü ye kecã ti àdim àha. vàggahaõena kvacidutiyà tatiyà chaññhã sattamyatthesu ca sampadànasa¤¤aü hotã ti pi pàñho bhikkhusaüghassà ti kammappasaïge pabhutiyogasampadànaü chaññþãppasaüge ti pi vadanti idàni avasesesu pi catusu kàrakesu okàsakàrakassa mahàvisayattà taü sa¤¤aü dassetuü ## ity àdim àha. tattha yo àdhàro taü okàsan ti catuppadaü. yo ti aniyatasa¤¤iniddeso, àdhàro ti tabbisesanaü, tan ti niyatasa¤¤ã, okàsan ti sa¤¤à. sa¤¤à-pe-sa¤¤àsuttan ti daññþabbaü. idaü suttaü yasmàd apeti-pe-dànaü yassa và-pe-dànaü àdisu viya kàrakànuråpena yasmiü àdhàro tam okàsan ti kasmà na vuttan ti. àdhàrasaddassa kàrakavàcakattà tena samànàdhikaraõabhàvena yodhàro ti vuttan ti. atha và imassa okàsakàrakassa mukhyopacàràdivasena ca okàsabhàvaü dassetuü evaü vuttan ti yasmiü àdhàro ti hi vutte jalesu khãran ty àdãni eva gaõheyya na vane ganthã ti àdãni tasmà sabbàni pi saügaõhituü yodhàro ti vuttan ti #<[#112*]>#. evaü hotu yam adhikaraõaü tam okàsan ti samànaliïgavasena avatvà bhinnaliïgavasena yodhàro ti vuttan ti. sukhuccàraõasambhavato. atha và aniyatasaddà bhinnaliïgàpi santã ti dassetuü evaü vuttan ti kattukammànaü nisajjanapavanàdikiriyaü àbhuso dhàretã ti àdhàro. nanu ca taü taü kàraõànuråpena viggaho kàtabbo ti kasmà kattusàdhanavasena kato ti. paramparàdhàràdiokàsakàrakaü saügaõhituü evaü kato. àdhàrãyati yatthà ti àdhàro ti hi kate mukhyàdhàram eva gaõheyya na paramparàdhàràdãni nisajjanapacanàdikiriyàdãnã ti ràjàdanàdisu kattukammesv eva tiññhanti na kaññhathàli àdisu tathàpi paramparavasena kaññhathàliàdayo pi nisajjanapacanàdikriyànaü àdhàrà honti ti ¤àpanatthaü kattusàdhanavasena viggaho kato ti. vuttaü ca kriyànissayabhåtàni kattukammàni tiññhare yatthokàso ti so yeva paramparupacàrato ti nissayabhåtànaü kattukammànaü àdhàrabhåtàkaññhàdayo nissayabhåtànaü nisajjanàdikiriyànam pi àdhàrà hontã ti adhippàyo. avakasan ti etthà ti okàsaü yattha kàrake nisajjanapacanàdikiriyàni mukhyaparamparàdivasena avakasan ti tiññhanti tasmà taü kàrakaü okàsan ti attho. kiriyàkattukammànaü yattha hoti patiññhità okàso ti pavutto so catudhà byàpikàdito. so hi okàsanàmako àdhàro catubbidho byàpiko opasilesiko sàmãpiko vesayiko ti. vuttaü ca byàpikopasilso [sic] ca sàmãpiko ca àdhàro tathà vesayikàdhàro àdhàro catudhà mato. byàpiko tilikhãràdi kaño opasilesiko sàmãpiko tu gaïgàdi àkàso visayo mato ti imaü pakàraü dassetuü svàdhàro ti àdim àha. aparo pi catubbidho mukhyàdhàra paramparatadupanissayatabbisayavasena vuttaü ca #<[#113]># mukhyo paramparàdhàro paro tadupanissayo tathà tabbisayàdhàro ity àdhàro catubbidho bhãyo khaggamhi obhàso thàliyaü pavatã ti ca sàsane vasatã råpe sa¤¤à ti paridãpaye ti yady evaü aparo pi catubbidho siyà evaü sante kaccàyane byàpikàdi cattàro eva vuttàni. evaü vuttaühi mukhyàdhàràdãnam pi tadantogadhattà mukhyàdhàro hi byàpike pavisati paramparàdhàro opasilesike tadupanissayàdhàro sàmãpike tabbisayàdhàro visayàdhàre yeva pavisatã ti. idàni avasiññhesu tãsu kàrakesu karaõakàrakassa sati pi appavisayabhàve kattukammànaü kiriyànaü visesanasàdhakattà taü dassetuü ## iti suttam àha. pa¤capadam idaü. yenàti aniyatasa¤¤iniddeso, và ti samuccayatthaniddeso, kayirate ti kiriyàniddeso, taü ti niyatasa¤¤iniddeso, karaõan ti sa¤¤àniddeso. sa¤¤à-pe-sa¤¤àsuttan ti daññþabbaü. etha vàsaddo avuttavàkyasamuccayattho tena na kevalaü hatthena kammaü karotã ty àdisu eva karaõasa¤¤à hoti. atha kho cakkhunà råpaü passatã ty àdisu pi karaõasa¤¤à hotã ti samuccino ti. karãyate anenà ti karaõaü, yena kayirate ti kattuno pakaraõabhåtassa visesatthassa gahitattà kattuno pakaraõabhåtànaü kàrakànaü yaüsàdhakatamaü taü karaõaü nàmà ti attho kayirate ti hi kattuvàcako. vutta¤ ca yaü vatthum icchitaü kattukiriyàyaccantasàdhakaü karaõaü taü visesassa gahitattà yenàdinà ti taü hi duvidhaü hoti bàhirajjhattavasena. vutta¤ ca bàhira¤ ca tathàjjhattaü karaõaü duvidhaü mataü vãhitaü lunàti dàttena cakkhunà candam ikkhate ti idàni avasiññhesu kattukammakàrakesu kattupakaraõabhåtassa kammakàrakassa sati pi kattukàrakato appavisayabhàve kattupakaraõabhåtehi kàrakehi ekato dassetuü tesaü sa¤¤à suttànantaraü #<[#114]># ## iti àha. catuppadam idaü. yan ti aniyatasa¤¤ãniddeso, karotã ti kiriyàniddeso, taü ti niyatasa¤¤ãniddeso, kamman ti sa¤¤à niddeso. sa¤¤à-¬pe-sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. ettha hi karãyate ti kammavàcakavasena vattabbe pi karotã ti iminà kattuvàcakena kammakàrakassa ca kattupakaraõabhàvaü dãpeti. karotã ti vuttattà ca rathaü karotã ty àdisv eva kammasa¤¤à siyà na råpaü passati ty àdiså ti. nanu siyà vàsaddassa anuvattanattà vàkyasamuccayattho hesa vàsaddo tenàha vuttiyaü yaü và karoti yaü và passatã ti àdi. råpasiddhiyaü pana sabbasaïgàhakavasena yaü karoti taü kammaü ti vuttattà ti vuttaü. karotã ti kammaü kattukiriyàü nipphàdetã ti attho. kamme sati kattukiryàya sambhavato. vutta¤ ca sabhàvato parikappato ca kammàdimhi sati kriyàsabhàvato kammàdãnaü channam pi kàrakavohàro siddho ca hotã ti. tattha sabhàvato ti idaü hi mukhyato kattukàrakaü sandhàya vuttaü. parikappato ti upacàrato idaü pana kammàdipa¤cakàrake sandhàya vuttaü, ta¤ ca kammakàrakaü abhihitànabhihitavasena duvidhaü hoti, tattha àkhyàtàdãhi abhihitakammesu dutiyàvibhattinà (Ce Ýna) hoti bhåjjate odano devadattenà ti àdisu yady evaü kammasa¤¤àya na bhavitabban ti bhavitabbaü a¤¤esaü kàrakànaü sa¤¤àpasaüganivattanatthaü kathaü pana kammasa¤¤à labbhane pi dutiyà na hotã ti. teppaccayàdãhi abhihitattà ti abhihitassa puna payojanàbhàvà va. tathà hi yadà pana kammattho kenaci vibhattippaccayenàbhihito tadà yathà kañaü karoti ty àdisu kañàdikammatthassa dutiyàya vibhattiyàbhihitattà puna dutiyàvibhatti na hoti tathà tatthàpi puna dutiyàvibhatti na hoti odanàdikammassa tevibhatyàdãhi abhihitattà attano vattabbassa atthavisesassa ca abhàvà. nanu ca yathà bhåjjate ti àdisu attano padàni bhàve ca kammanã ti suttena tevibhattiyà kammani sambhave sati pi bhàvakammesu yo ti iminà kammani yappaccayo sambhavati tathà dutiyàvibhattiyàpi odanàdikamme bhavitabban ti. na tattha yappaccayassa kamma vacanicchàyàbhàvato, na hi tattha yappaccayo kammatthavàcako ekasseva atthassa dvikkhattuü vacane payojanàbhàvà evaü sante kasmà bhàvakammeså ti visaya bhàvena våttan ti ce #<[#115*]>#. yappaccayassa visayabhàvamattadãpanatthaü visayabhàvena vuttaü tena kiüpayojanan ti ce. råpasiddhipayojanan ti. evaü odano ty àdisu tevibhattyàdãhi abhihitattà dutiyàvibhattiyàabhàvato liïgatthamatte pañhamàvibhatti hotã ti. anabhihitakammena pana dutiyàvibhatti hoti, taü ca tividhaü nibbattivikatipattivasena. tattha nibbattikammaü yathàrathaükaroti sukhaü janeti ty àdi. vikatikammaü yathà kaññhaü aïgàraü karoti suvaõõaü kañakaü karotã ty àdi. pattikammaü yathà råpaü passati gàmaü gato kaõñakaü maddatã ty àdi. vutta¤ ca nibbattivikatippattibhedena tividhaü mataü rathaü karoti ahàraü kaññàdiccaü namassatã ti. etesu ekekassa dve dve bhedà honti nibbattikammaü hi santàsantavasena duvidhaü hoti. tattha santakammaü yathà puttaü vijàyati kañaü karotã ti asantakammaü yathà àhàro sukhaü janetã ti. vutta¤ ca moggallàyanapa¤cikàyaü asantaü jàyate yaü và yaü và santaü pakàsati uppattibyàttiyà và taü nipphattã ti vuccatã ti. vikatikammam pi duvidhaü pakatisabhàvapariccattàpariccattavasena. tattha pakatisabhàvapariccattakammaü yathà kaññhaü aïgàraü karotã ty àdi, pakatisabhàva-apariccattakammaü yathà suvaõõaü kañakaü karoti, vãhiü lunàti rukkhaü chindatã ty àdi. vutta¤ ca vikatãpi ca duvidhaüpubbagahipariccattaü pubbagatàpariccattaü guõantaråpapattiyà ti. vãhiü lunàti ty àdisu kiü pakati. kiü vikatã ti. vãhi rukkho pakati nàma tesaü lavanabhindanàni vikati nàma kaññho aïgàro hoti suvaõõaü kañakaü karotã ti viya. vãhi lavanaü hoti rukkho chinno hotã ti vohàrassa sambhavato aïgàraü kañakaü vikaraõãyattà vikatikammaü hoti kaññhaü suvaõõaü pana kiü kamman ti ce. pakati kammaü nàma yady evaü kasmà visuü kammabhedaü na vuttan ti. kàribhàvena vikatikammassa visesanattà visuü na vuttan ti nipphatti. vikatikammànaü kiü viseso hoti ce. yaü kammaü pubbaü anissàya nipphajjati taü nipphattikammaü nàma yaü pana pubbaü nissàya uppajjati taü vikatikammaü nàma. vutta¤ ca: #<[#116]># na pubbaü nissate yaü taü nipphattã ti pavuccati yaü pubbaü nissate kammaü vikatã ti pavuccatã ti. patti pi kàyacittapattivasena duvidhaü. tattha gàmaü gato nivesanaü pàvisi ty àdi kàyakiriyàya pattabbattà kàyapatti kammaü nàma råpaü passati àdiccaü namassatã ty àdi cittakiriyàya pattabbattà cittapattikammaü nàma. vutta¤ ca kàyapatti cittapatti pattikammaü dvidhà mataü pavisati paõõasàlaü buddhàdiccaü namassatã ti na kevalam idaü nipphattivikatippattivasena tividhaü, atha kho icchitànicchitakañitàkathitakàritavasenàpi bahubhedaü hoti. tattha icchitakammaü yathà pànaü pivati [sic] bhojanaü bhu¤jati ty àdi, anicchitakammaü yathà kaõñakaü maddati visaü gilati gàmaü gacchanto rukkhamålaü upagacchatã ti, kathitàkathikakammaü yathà bràhmaõo ya¤¤adattaü kambalaü yàcati samiddhaü dhanaü bhikkhati ajaü gàmaü nayati paràbhavantaü purisaü mayaü pujjàma gotamaü bhagavà bhikkhu etad avoca icc àdi, tattha kambalaü dhanaü ajaü paràbhàvantaü purisaü ekantakathitakammaü nàma dvikammikàya kiriyàya padhànabhàvena vattumãcchitattà padhànakamman ti adhippàyo. ya¤¤adattaü samiddhaü ty àdayo pana appadhànabhàvena vattumicchitattà akathitakammaü nàma. atha và kambalaü ty àdayo kammabhàvena vattabbattà kathitakammaü nàma ya¤¤adattaü ty àdayo pana sampadànàdibhàvena vattabbe pi tathà avuttattà akathitakammaü nàma kàritakammaü yathà puriso purisaü kammaü kàreti ty àdi kattukamman ti pi vadanti. evaü anabhihitakammaü nibbattivikatippatti icchitànicchitakathitàkathitakàritavasena aññhavidhaü hoti. nibbattivikatippatti icchita¤ca anicchitaü kathitàkathitakammaü kàritena aññhavidhaü ti. evam eva muttakammam pi veditabbaü, yathà kaño karãyate devadattena kaññho aïgàro karãyate nãvesanaü pavisitabbaü pàtabbaü pànaü bhesajjaü pivitabbaü ya¤¤adatto kambalaü yàcate bràhmaõena purisena puriso kammaü kàràpãyate icc àdi nevicchitànàvicchitakammena saha navavidhan ti pi vadanti taü pana gàmaü gacchanto rukkhamålaü upàgamã ti ettha rukkhamålan ti padena dasseti padhàna-appadhànakamman ti pi vadanti. tàni kathi tàkathitakammesu antogadhànã ti evaü kammaü vuttàvuttavasena soëasavidhaü hotã ti #<[#117*]>#. rathaü karotã ty àdisu hi karaõeneva ratho na nipphajjati. tasmà karaõakàle ratho ti vohàro na siyà. yadi siyà na sakkà karotã ti vattuü. tasmà kathaü rathaü karotã ti vacanaü yuttaü ti. yuttaü, nipphàdetabbavatthussàpi nipphannanàmena vohàrasijjhanato hetubhåtehi nipphàdetabba vatthumhi phalabhåtassa nipphannassa nàmaü upacàravohàro hoti, yathà pañaü vàyatã ty àdi upacàro ca nàmesa dasavidho hoti yathà ekadeso samãpo ca ñhànaü ñhànã ca sàdiso guõo kàraõataddhammo bhedo phalåpacàrato ti. tad udàharaõaü yathà samuddo hi mayà diññho gaïgàyaüsassam icc api ma¤cà ghosanti kuntàva varanti iha mànavà. nãlo paño yaü bràhmaõagàmo sasavisàõakaü silàputtakasarãraü semho guëo ti dasa cà ti. evaü kattukaraõabhåte kàrake dassetvà idàni upakaraõabhåtànaü pa¤cannaü kàrakànaü padhànabhåtaü kattukàrakaü dassetuü: ## iti suttam àraddhaü. catuppadam idaü suttaü. yo ti aniyatasa¤¤ãniddeso, karotã ti kiriyàniddeso, so ti niyatasa¤¤ãniddeso, kattà ti sa¤¤àniddeso. sa¤¤à-pe-sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. attapadhàno hutvà gamanapacanàdikaü kiriyaü karoti nipphàdetã ti kattà so hi vuttàvuttavasena duvidho hoti tattha yo àkhyàtakitakehi vutto so kàrako vuttakattà nàma yathà puriso gacchatã ty àdi so hi suddhahetukammakattuvasena tividho hoti. tattha yo attappadhàno hutvà sayam eva kiriyaü karoti nãpphàdeti so a¤¤abyàpàraprahitattà suddhakattà nàma yathà kañaü karoti devadatto ti sayaükattà ti pi vadanti. yo akàtukàmaü a¤¤aü kammani yojeti so kiriyànipphattihetuttà hetukattà nàma yathà devadatto ya¤¤adattaü kañaü kàràpetã ti. yo a¤¤assa kiriyaü pañicca ñhitakàle kammabhåto pi bhijjamànàdi kiriyàya paripuõõattà sayam eva bhãjjanto viya hoti tasmà so kammakattà nàma yathà sayam eva kaññho bhijjate sayam eva odano paccate ty àdi #<[#118*]>#. vutta¤ ca kattàyaü tividho suddhahetukammappabhedato datto karoti kàreti pãyate pàniyaü sayaü. attappadhàno kiriyaü yo nikkhatte ti kàrako appayutto payutto và sa kattà ti pavuccati hetukattà ti kathito kattuno yo payojako kammakattà ti sukaro kammabhåto kathãyate ti tattha yo kàrako a¤¤ehi appayutto và apesito và a¤¤ehi payutto và pesito và attappadhàno hutvà kiriyaü nibbatteti so suddhakattà ti vuccati. yo kàrako a¤¤assa kattuno kammani payojako so hetukattà ti. kathito yo kàrako kammabhåto pi sukaro sayam eva kiriyaü nibbattako so kammakattà ti kathito ti yojanàkàtabbà. ki¤ci imasmiü vuttakattumhi iminà suttena kattusa¤¤à hoti na hotã ti hoti. vutta¤ ca sayam eva yassa kammuno pubbassà yo kattà so bhagavà yo karoti sa kattà ti suttavacanenà ti. yady evaü kasmà ahinà daññho ti ettha viya tatiyàvibhatti na hotã ti. na hoti. katvàtthassa àkhyàtàdihi vuttattà abhihitassa ca dvikkhattuü vacane payojanàbhàvà liïgatthe yeva pañhamà hotã ti yadi tatiyàvibhatti na siyà kattusa¤¤àya kiü payojanan ti. atthi payojanaü a¤¤akàrakasa¤¤ànaü nivattanatthaü kattusa¤¤àya kàtabbattà kattukàrakehi àkhyàtàdãhi vutte sati sakatthadabbaliïgatthà eva apàdànàdisa¤¤àsàdhàraõà hutvà tiññhanti. tasmà taü pasaïgasa¤¤ànivàraõatthaü. vutte pi kattusa¤¤à kàtabbà ti kàrakasàdhanaü sattã ti vuttattà kathaü pana saüyogo jàyate sabbhi hoti samàgamo ty àdisu asato saüyogàdikassa jananàdikiriyàya kattubhàvo siyà ti vuccate lokasaüketasiddho hi saddappayogo, loko ca avijjamàno pi saddàbhidheyyatàya vijjamàno viya parikappetvà voharãyati parikappita buddhigahitàkàro pi vatthåmicchàvasena [sic] saddenàbhihitena vatthåsabhàvo ca tasmà saüyogàdi saddattho avijjamàno pi buddhiparikappitavasena kattusa¤¤aü labhatã ti yathàha #<[#119]># vohàro visayo saddo nekatthaparamatthiko buddhiyà kappito attho tassattho ti pavuccati. budddhiyà gahitattà hi saüyogo jàyate iti saüyogo vijjamàno ca kattà bhavati jàtiyà ti. evaü hotu buddhiparikappanavasena avijjamànassàpi kattusa¤¤àsijjhanato avijjamànasaråpattà kiriyàpayojanasamatthakà sa¤¤à tasmà kathaü tena avijjamànakattukena nipphàdiyamàno jananakiriyàya labbhatã ti. labbhati sattiråpena vijjamànavatthumhi ñhitassa yogàdikassa byattiråpagamanaü jàyatã ti vohàrasijjhanato. ta¤ ca byattiråpagamanaü sattiråpavatthussàkàrena vi¤¤àyati. a¤¤athà sutànumànamaya¤àõena paccakkhaü viya vatthusabhàvasacchikaraõappasaïge musàvàdakudiññhivàdàdãnaü sabhàvappasaïgo ca siyà ti ayaü vuttakattari vinicchayo avuttakattà pana àkhyàtàdãhi avutto tappabhedo pana kàrakavinicchayo ca vuttakattari vuttanayeneva veditabbo. devadattena kaño karãyate devadattena ya¤¤adattaü kaño kàràpãyate kaññho sayam eva bhijjate ti. vutta¤ ca vuttàvuttappabhedena kattà bhavati chabbidho suddhakattà hetukattà kammakattàdibhedato ti apare pana sayaükattà hetukattà kammakattàbhihito kattà kattànàbhihito ce ti kattà paücavidho bhave ti vadanti. sayaükattàdiko pana mu¤citvà abhihitànabhihitakattà nàma natthi. idàni hetukattuno upàyaü dassetuü ## iti vuttaü catuppadam idaü suttaü. yo ti aniyatasa¤¤iniddeso, kàretã ti kiriyàniddeso, so ti niyatasa¤¤ãniddeso hetu ti sa¤¤àniddeso. sa¤¤à-pe-sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. a¤¤abyàpàraü pañicca gamanapacanàdikaü kariyaü hinoti [sic] pavattetã ti hetu, so ca hetukàrako attano byàpàraü pañicca kattà ca nàma hoti. tassa vuttàvuttabhedo heññhà vutto mukhyopacàravasena duvidho. tattha mukhyahetukattà yathà puriso purisaü kammaü kàreti ty àdi, upacàro yathà bhikkhà vàsayatã ty àdi #<[#120*]>#. na hi bhikkhà amhàkaü upanissàya vasathà ti payojeti. tassa pana nimittattàpayojane kattusa¤¤aü upacàretã ti dàsàdipesane ca hetukattà nàma na hoti, parapuggalapesane pana hoti, vutta¤ ca dàsàdipesane hetukattà neva vidhãyate dàsàdipesane kattà pa¤camã yeva gocaro pesane babbamattassa àõatte pa¤camã siyà sakiriyàpayoge tu vidheyyànekayàdayo ti. so puriso taü purisaü kammaü kàretã ti ettha so puriso ti kiriyàya nipphattinimittattà hetukattà nàma kàritappaccayena và vuttattà hetu nàma tippaccayena vuttattà kattà nàma taü purisaü ti sati pi kiriyànipphàdakatte parassa pesanabyàpàraü pañicca kàritakammaü nàma kamman ti karaõakiriyàya kammaü nàma dhàtukammaü ti vuttaü hoti. tena purisena tassa purisassà ti ettha ¤àsabàlavatàrànaü matena ginibuddhi-pe-kàrite và ti ettha kammasa¤¤à apavàdoyaü, vàsaddo na dutiyà vibhatti apavàdo ti manasikatvà kattari yeva kattari cà ti suttena tatiyà ca chaññhã và ti suttena chaññhãvibhatti ca hoti. råpasiddhimatena pana dutiyàvibhatti mattam eva apavàdo ti katvà dutiyatthe kattari cà ti ettha caggahaõena tatiyà ca dutiyàpa¤camãna¤ cà ti suttena chaññhã ca hoti. vutta¤ ca niccayam panne vikappatthoyaü tena dutiyatthe tatiyà hotã ti ayaü payoge ekakammadhàtuttà dvikammiko ca hoti akammikadhàtumhã ti ekakammako va hoti yathà puriso purisaü sayàpayati hatthipàlako hatthiü sayàpayati icc àdi ekakammikadhàtumhi dvikammiko va hoti yathà puriso purisaü kammaü kàreti odanaü pacàpeti icc àdi dvikammikadhàtumhi tikammiko va hoti yathà duhàdigaõe puriso gopàlaü gàviü khãraü duhàpayati puriso daliddaü samiddhaü dhanaü yàcàpeti puriso gopàlaü gàviü gajaü avaruddhàpeti icc àdi nayàdigaõe pana devadatto ya¤¤adattaü gàmaü ajaü nayàpeti, devadatto purisaü bhaõóaü gàmaü và gàpeti icc àdi. vutta¤ ca akammà dhàtavo honti kàrite tu sakammakà ekakammà dvikammà ca dvikammà ca tikammakà ti. #<[#121]># tikammikadhàtavo pana natthi tikammikàsu ty àdigaõe padhànakammam eva àkhyàtàdãhi vuttaü yathà ya¤¤adattena ajo gàmaü nãyate devadattena ya¤¤adattaü ajo gàmaü nayàpayate icc àdi. duhàdigaõe pana appadhànakammam eva vuttaü yathà gopàlena go khãraü duyhate purisena gopàlaü go khãraü dohàpayate icc àdi. vutta¤ ca nayàdãnaü padhàna¤ ca appadhànaü duhàdinaü kàrite suddhakattà ca kammam àkhyàtagocaraü ti. tatthà yam attho nã-àdãnaü dhàtunaü payoge padhàna¤ ca padhànakammaü ca àkhyàtagocaraü àkhyàtàbhihitassa vacanaü duhàdãnaü dhàtunaü payoge appadhànakammaü ca àkhyàtagocaraü suddhakattà ca kàritappaccaye sati kàritakammaü nàma hoti. ta¤ ca kammaü vuttakammaü natthi antaraïgabàhiraïgesu antaraïgo va balavataro hotã ti vuttattà antaraïgabhåtaü dhàtukammam eva vuttaü nàma hotã ti evaü kàrakasa¤¤aü dassetvà idàni akàrakasa¤¤aü dassetuü ## iti vuttaü. pa¤capadam idaü suttaü. yassà ti aniyatasa¤¤ãniddeso, cà ti samuccayaniddeso, pariggaho ti sambandhachaññhãniddeso, tan ti niyatasa¤¤iniddeso, sàmã ti sa¤¤àniddeso. sa¤¤à-¬pe-sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. ettha vàsaddo avuttasamuccayattho. tena sàmisamåhasamãpavikàràvayavàdibhede saügaõhàti. yassa và sàmã yassa và samåho taü sàmã sa¤¤aü hoti icc evam àdi yojetabbaü. saüdhanaü etassa atthã ti sàmã ti vadanti. evam atthe sati tassa bhikkhuno pañiviüso tassa bhikkhuno patto ty àdisu pariggahayoge yeva sàmãsa¤¤à bhaveyya amhàkaü àcariyo amhàkaü sàmã ty àdisu àcariyasàmiyo gàdisu sàmisa¤¤à na bhaveyyà ti tasmà sambandho etassa atthã ti sàmã ti vutte sabbasàdhàraõaü hoti. so ca sàmi nàma kiriyà kàrakasambandhàbhàvà kàrakattaü na sambhavati, sàmibhàvo hi kiriyàkàrakabhàvassa balavabhàvena gahito tathà hi ra¤¤o puriso ti vutte. yasmà ràjà dadàti peseti puriso ca patigaõhàti tasmà ràjapuriso ti sambandho vi¤¤àyati evaü yo yassa àyatto bhaõóabhàvena và samãpasàmãsamåhàvayavavikàra kàriya avatthàjàtiguõakiriyàhetuphalabhàvena và màtàpituàcariyasissabhàvena và disàkàlapåraõopamàbaliavyayadàyàdasadisasaïkhyàdibhàvena và so tesaü sabbesaü sambandhàdhàrabhåto visesanàdesàgamavasena tividho pi attho sàmi nàmà ti gahetabbo #<[#122*]>#. tattha bhaõóabhàvena sambandho purisassa dhanaü bhikkhussa pattacãvaraü icc àdi samãpasambandhe appadhànassa avidåre parassa samãpe icc àdi sàmisambandhe amhàkaü sàmi amhàkaü ràjà ty àdi samåhasambandhe suvaõõassa ràsi bhikkhånaü samåho ty àdi avayavasambandhe mama sãsaü rukkhassa sàkhà ty àdi vikàrasambandhe suvaõõassa vikati ty àdi kàriyasambandhe puttà pi tassa bahavo meghassa saddo ty àdi avatvà sambandhe khandhànaü pàtubhàvo purisassa pañhamavayo ity àdi jàtisambandhe manussànaü jàtã ty àdi guõasambandhe buddhassa vaõõo buddhassassa guõo pupphànaü gandho phalànaü raso ty àdi kriyàsambandhe ganthassa sammijanaü pàdànaü pasàraõaü ty àdi hetuphalasambandhe sukhassa hetu tassa kàraõaü kammassa phalaü vipàko ty àdi evam àdisu yojetabbaü. ayaü visesanabhàvena sambandhàkàro sàmi àdesasambandhe yam edantassàdeso o avasse ty àdi àgama sambandhe puthassàgamo ty àdi ettha ca sàmã ti. idaü sambandhino nàmaü sambandho ca nàma dvinnaü atthànaü saüyogahetubhåto imassidan ti vohàrahetako ca sambandhidvaye ñhito. vutta¤ ca kriyàkàrakasajàto assedaü bhàvahetuko sambandho nàma so attho tattha chaññhã vidhãyate ti. tattha kriyàkàrakasajàto ti dànapañiggàhakàdikiriyàhi ca kattukàrakàdãhi ca nibbatto, assedaü bhàvahetuko ti assa sàmi nàma tassa ràjàdivatthussa idaü purisàdi vatthu atthi vohàrassa pavattanahetuko yo attho atthã so attho sambandho nàma tattha sambandhe chaññhã vidhãyate ti attho yady evaü sambandho nàma sambandhidvaye ñhito kasmà imasmiü yeva chaññhã ti vi¤¤àyatã ti. vutta¤ ca: yo hi sambandho paresaü sambandhãnaü nivattako appadhàno kàri àgamãsu chaññhãsu no tattha chaññhã vidhãyate. vutta¤ ca paratyantaü hi sambandho tattha chaññhã vidhãyate upadhiññhànàgamito na visessàdito tato ti. #<[#123]># tassàyaü attho hã ti kàraõatthe nipàto yasmà yo sambandho paratyantaü paresaü sambandhãnaü visesanabhàvena appadhànabhàvo hoti tattha chaññhã hoti. upa-pe-tato ti visesanakàri àgamito paraü vidhãyate tato visesàdito visesakàriyàgamato paraü na vidhãyate ti, yady evaü sambandhe chaññhã ti avatvà, kasmà sàmismiü chaññhã ti vuttan ti vuccate. sambandho hi nàma saråpato daññhuü na sakkà. tasmà sambandhisahacaraõasàmismiü yeva chaññhã ti. vutta¤ ca sambandhi viya sambandho råpato na kudàcanaü daññhuü sakko ti vi¤¤åhi ¤àyate anumànato asambhavàtu sambandhe sambandhasahacàrini jàtisaïkhyàsamàhàrakiriyànam iva sambhavo ti tassàyam attho: sambandhe pana asambhavà sambandhasahacàrimhi chaññhã bhaveti. kim iva jàti-pe-kàriyànaü sambhavo iva go jàtiü ànehi bhikkhusataü ànehã ti vutte jàtisaïkhàtasamàharaõassa asambhavà taü sahacàrigobhikkhudabbesv eva àharaõakriyà hoti yathà ti adhippàyo. atha và sambandho nàma sambandhi¤ ca yanissito dvinnaü sambandhãnaü jànanapavattanahetu ca hoti. vutta¤ ca ete sambandhino dve ti yasmàtthà buddhi jàyate sambandho nàma so attho sambandhidvayanissito ti. yady evaü sambandhidvayato va chaññhãyà bhavitabban ti. na visesanasambandhito jàtachaññhãyà va sambandhassa jàtanasabhàvato. vutta¤ ca sambandhidvaye visesso koci koci visesanaü ka¤cuddissa kriyaü tesaü sambandho so pavattate. chaññhã dviññho pi sambandho bhedakasmà va jàyate jàtà hi sà visessamhà sambandhaü nàvajotaye ti. tattha kacåddissa kriyaü tesan ti tesaü dvinnaü sambandhinaü ka¤ci kriyaü pesanàdikiriyaü uddissa nissàya so sambandho pavattate hi yasmà visessamhà jàtà chaññhã sambandhina¤ ca na jàtaye tasmà sambandhe dviññhe pi sati bhedakasmà visesanato ca chaññhãjàyate ti attho. evaü saha sàminà kàrakasa¤¤aü dassetvà idàni vividhavidhànaü dassetuü #<[#124]># ## iti suttam àraddhaü. dvipadam idaü. liïgatthe ti visayàdhàraniddeso, pañhamà ti visayãniddeso. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. tattha vidhisuttaü tividhaü lopàgamàdesavasena. sarà sare lopaü icc àdi lopavidhi nàma, kvacàsavaõõaü lutte icc àdi àdesavidhi nàma, yavamadanataraëà càgamà icc àdi àgamavidhi nàma. tesu liïgatthe pañhamà ti àdãni suttàni àgamavidhi nàma. tattha lãnassa apàkañatthassa gamanato nàmupasagganipàtataddhitasamàsapadàni liïgaü nàma. vutta¤ ca anvatthapadasa¤¤àya liïgaü ti liïga-àdinà ñhapitaü taddhitàdinà laddhanàmam udãritaü ti. atha và nattha¤¤o koci vijjati atthi àpatti kiriyàya àpajjatã ti payogadassanato àkhyàtena saha pa¤canàmapadàni liïgaü nàma, tassa attho liïgattho so hi duvidho suddhasaüsaññhavasena. buddho dasabalo satthà ty àdisu suddhaliïgattho nàma kàrakarahitattà. bhagavà bhikkhå etad avoca bhujjate odano ty àdisu saüsaññhaliïgattho nàma kattukammakàrakamissakattà. vutta¤ ca tassa kammàdisaüsaññho suddhattho ca dvidhà mato àkhyàtàdãhi bhihito saüsaññho ti tarãtaro [sic] ti. imesu pa¤casu atthesu pañhamà hotã ti. vutta¤ ca pañhamà upasaggatthe kesa¤ catthe nipàtànaü liïgàdike ca suddhatthe kammàdyatthebhãhite pi và ti. yadi kammàdisaüsaññhatthe pañhamà siyà ayaü hi pañhamàvibhattikàrakavàcakà siyà ti. na siyà. àkhyàtàdãhi bhihitakàrakavajjinaliïgatthamattasseva jotakattà so hi àkhyàtakitakataddhitasamàsehi vutto kammàdisaüsaññho attho so dvitãyadãnaü puna attanà vattabbassa atthavisesassàbhàvena avisayattà liïgatthamattassa sabhàvato ca pañhamà yeva visayo hoti. vutta¤ ca vutte kammàdisàmismiü liïgatthe pañhamà siyà avutte tu bhavanta¤¤à dutiyàdã yathàrahan ti. #<[#125]># vuttiyaü pana kevalaü na liïgatthe yeva pañhamà vibhatti hoti, atha kho tadatthabhidhànasadde pi hotã ti dassetuü liïgatthàbhidhànamatte ti vuttaü. tattha liïgattho ca abhidhànaü cà ti liïgatthàbhidhànaü tam eva mattaü pamàõan ti liïgatthàbhidhànamattaü ti viggaho. ettha mattàsaddo visesananivattiattho tena liïgattho ti ettha kàrakaü nivatteti. abhidhànan ti ettha atthaü nivatteti liïgamattasaddamatte ca pañhamà vibhatti hotã ti attho. atha và liïgatthàbhidhànamatte liïgatthassa kathanamatte jotanamatte na kammàdikàrake ti attho. ayaü hi pañhamàvibhattijotakà yeva na vàcakà ti. atthabyakhyàne pana liïgatthasaïkhàte pàñipadikatthiliïgaparimàõavacanamatte pañhamà hotã ti vuttaü. tattha pàñipàdikatthamatte ti atthi sakkà labbhà icc àdy atthe liïgatthe ti itthipumanapuüsakaliïge parimàõamatte ti doõo khàri icc àdy atthe vacanamatte ti ekavacanabahuvacanasaükhàte eko dve icc àdi saükhyàmatte. ¤àse pana liïgatthe vibhattyuppattàbhàvà liïgatthàbhidhànamatte ti attho yujjatã ti vuttaü. na hi àyasmatà mahàkaccàyanattherena saddo visayàdhàrabhàvena vutto. tato ca vibhattiyo dhàtuliïgehi parà paccayà ti vacanato àlapane ca karaõe tatiyà ty àdi vacanato cà ti pubbàparavirujjhanato ¤àsavacanaü sàrato na paccetabban ti. ayaü pañhamà vibhatti liïgatthe yeva na hoti àlapane pi hotã ti dassetuü ## iti vuttaü. dvipadam idaü suttaü. àlapane ti visayàdhàraniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso, samuccayaniddeso và. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. àlapanatthàdhike liïgatthàbhidhànamatte pañhamà hotã ti abhimukhaü katvàlapanaü àmantanaü. àlapanaü ettha àlapanaü nàma vijjamànassa vatthussa saddena abhimukhãkaraõaü taü ca kiriyànipphàdakasattivirahitaü tasmà kàrakaü na hoti kiriyàvisesanamattam eva pana hoti. vutta¤ ca saddenàbhimukhãkàro vijjamànassa vatthuno àmantanaü vidhàtabbe natthi ràjà bhave tidaü àlapanapadaü ya¤ ca kiriyàya visesanaü vajàhi devadatte ti kàrako so na jàyatã ti. #<[#126]># ettha caggahaõena ayaü pañhamà vibhatti attano atthabhåtesu dvãsu liïgatthàlapanesv eva na hoti a¤¤atthesu kattukammakaraõasampadànàpàdànasàmibhåmmadisàyogatthesu pi hoti. vutta¤ ca saïgahakàrehi liïgatthe kattukammatthe karaõe sampadàniye nissakke sàmibhåmatthe disatthàlapane tathà imesu dasasu atthesu pañhamà ca pavattatã ti tattha liïgatthe tathàgato jino buddho icc àdi katvatthe dhuvaü buddho bhavissatã ty àdi kammatthe dhammo ca vinayo ca desito pa¤¤atto ty àdi karaõatthe theyyacitto ñhànà càveti àvikatàhissa phàsu hoti abhijjhàsayaü àdibrahmacariyaü ty àdi sampadànatthe na deti narakaü ty àdi nissakke micchàdayo ime dhammà buddho dårakaro bhave ty àdi imehi micchàdãhi ty attho sàmyatthe sabbe buddhà balappattàpaccekàna¤ ca yaü balaü ty àdi bhåmmatthe bhagavà cittamissaro ty àdi citte issaro ti attho. disàyoge yena bhagavà tenupasaükamã ty àdi àlapane abhikkantaü bho gotama ty àdi aóóhakalà atthadãpaniyaü pana liïgatthe pañhamà ti ettha atthaggahaõena na kevalam eva liïgatthe katvatthe kammatthe karaõatthe sampadànatthe pa¤camyatthe sàmyatthe sattamyatthe dãsàyogatthe àlapanatthe ca pañhamà vibhatti hotã ti vuttaü. ## dvipadam idaü. karaõe ti visayàdhàraniddeso, tatiyà ti visayãniddeso. sa¤¤à-¬pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. karaõakàrake atthe tatiyàvibhatti hoti apare pana karaõatthàbhidhàne tatiyàvibhatti hotã ti vadanti sahàdiyogatthe ty àdisu pana na vadanti tasmà taü tesaü matimattam eva aya¤ ca tatiyà vibhatti na karaõakàrake yeva hoti, sahàdiyogakattuhetusattamyattha aïgavikàravisesanatthesu pi hotã ti dassetuü sahàdiyoge cà ti àdi àraddhaü saïgahakàrehi pana karaõakattukammapa¤camãsattamyatthe nipàtayoge pañikkhepe paccatthe kucchitaïge itthambhåte kiriyàpavagge pubbasadisasamànakalahanipuõamissakasakhilàdiyoge hetvatthe kàladdhàne visesane maõóitussukkesu ca tatiyà hotã ti vuttaü. tattha #<[#127]># ## dvipadam idaü. sahàdiyoge ti visayàdhàraniddeso, cà ti samuccayaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. sahàdiyogatthe cà ti saha saddhiü samaü nànà vinà alaü kiü icc àdãhi yoge ca sahatthe ca tatiyà vibhatti hotã ti. ettha yogo nàma kiriyàguõadabbasamavàyo daññhhabbo. yathà vitakkena saha vattati puttena saha thulo pità antevàsikasaddhivihàrikehi saha àcariyupajjhàyànaü làbho icc àdi. ## dvipadam idaü. kattarã ti visayàdhàraniddeso, cà ti samuccayaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha caggahaõena itthambhåtalakkhaõe kiriyàpavagge pubbasadisasamànakalahanipuõamissakasakhilàdiyoge kàladdhànesu paccattakammapa¤camyatthàdisu ca tatiyà vibhattiü saügaõhàti. tattha itthambhåtalakkhaõe ti itthaü pattasãsàdãnaü bhinnappakàrabhåtassa pattassa bhikkhukàliàdivatthussa lakkhaõe pattasãsàdike atthe tatiyà hoti. yathà so pana bhikkhu ånapa¤cabandhanena pattena a¤¤aü pattaü cetàpeyya, sà kàlã bhinnena sãsena paggharantena lohitena pañivissakànaü ujjhàpesã ty àdi. tattha ånapa¤cabandhanena pattena upalakkhito yo pana bhikkhu a¤¤aü pattaü cetàpeyyà ti attho. evaü sesesu pi ånapa¤cabandhanapatto hutvà bhinnasãsà hutvà paggharantalohità hutvà ti pi atthaü vadanti, ettha ca itthan ti pattasãsàdãnaü hinnàkàrabhåto, patto ti bhikkhàdayo lakkhaõan ti pattàdi. nanu ca pattàdayo eva bhinnàkàraü pattà, na bhikkhuàdayo ti. saccaü, tathàpi bhinnapattàdãhi saha caritattà te pi bhinnàkàrappattà nàma honti. atha và itthambhåto ti sãsapatte ca. lakkhaõe ti lakkhaõakiriyàya bhàvena bhàvalakkhaõe bhåmman ti ettha viyà ti. ## dvipadam idaü. hetvatthe ti visayàdhàraniddeso, cà ti samuccayaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha caggahaõaü avuttasamuccayatthaü. tena hetuyoge tena hetunà ty àdi udàharaõaü saïgaõhàti. ¤àse pana yogaggahaõànukaóóhanatthaü vuttaü. yady evaü hetuyogudàharaõaü kaccàyane vuttaü bhaveyya ta¤ ca tattha na vuttaü. #<[#128]># ## dvipadam idaü. sattamyatthe ti visayàdhàraniddeso, cà ti samuccayaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha caggahaõaü avutasamuccayatthaü, tena pa¤camã sàmyatthesu tatiyà vibhattiü samuccino ti caggahaõaü padapåraõan ti pi vadanti. sattamyatthesu ti iminà kàladdhadisàdyatthà gahetabbà. ## dvipadam idaü. yenà ti karaõatthaniddeso, aïgavikàro ti kaccatthaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha ca kattari hetvatthe ty àdisu viya vikalaïgeti vittabbe sati kasmà yenaïgavikàro ti vuttan ti. sarãràvayavabhåtànaü vakkhàdivikalaïgànaü aïgãbhåtasarãravikàrassa lakkhaõàbhàva¤àpanatthaü evaü vuttan ti. tasmà akkhinà ti idaü kàõo ti ettha aïgavikàralakkhaõabhàvena yojetabbaü. lakkhaõatatiyà ti vuttaü hoti. vyabhicàrasambhavàbhàvà visesanaü na hoti, vutta¤ ca: vyabhicàre sambhave ca sati visesanam sàtthakaü siyà ti. ## dvipadam idaü. visesane ti visayàdhàraniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso, samuccayaniddeso và. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha visesane ti iminà gottanàma jàtisippavayaguõabhàvena visesanaü gahetabbaü. caggahaõena pakati yebhåyyadomanassa sahassàdi gaõhàti. ayaü àcariyànaü mati. bhadanta mahàkaccàyanattherena pana visesane ti sàma¤¤ena vuttànuttasabbaü asaïgahãtaü nàma natthi. tasmà caggahaõassa tatiyànukaóóhanam eva payojanaü. visesane ti ca kriyàguõavisesanam eva gahetabbaü, na tabbisesanaü tena nãlo paño ty àdisu tatiyà na hoti. ## dvipadam idaü. sampadàne ti visayàdhàraniddeso, catutthã ti visayãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idaü hi suttaü sa¤¤àsuttehi laddhasampadànasa¤¤e kàrake vidadhàti. tenevàha ¤àse sampadànaggahaõena cettha apàdàna-pe-sattamyatthàdikaü saügaõhàtã ti. tasmà pana #<[#129]># ## iti suttaü vuttaü tipadam idaü. namoyogàdiså ti visayàdhàraniddeso, bhàvalakkhaõasattamã ti pi vadanti, apã ti avadhàraõaniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha caggahaõaü catutthã anukaóóhanatthaü, apiggahaõena pana namoyogàdisu vijjamànesu catutthã ca hotã ti niyàmeti. nàgassàti khiõàsavassa. ## dvipadam idaü. apàdàne ti visayàdhàraniddeso, pa¤camã ti visayãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. iminà catuhi apàdànasa¤¤à suttehi vihità apàdànakàrake pa¤camãvibhatti hoti. ## dvipadam idaü. kàraõatthe ti visayàdhàraniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso. sa¤¤à-¬pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. kàraõatthe ti hetvatthe nanu ca hetvatthe pi apàdànasa¤¤àya vihitattà. pubbasuttena sijjhati kasmà idaü pana vuttan ti. saccaü. tathàpi hetvatthe tatiyàya ca vihitattà vikappanatthaü idaü vuttan ti. ## dvipadam idaü. kammatthe ti visayàdhàraniddeso, dutiyà ti visayãniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha kàraõe tatiyà ti vuttaü viya kamme dutiyà ti avatvàkammatthe dutiyà ti kasmà vuttan ti. vuccate kamme dutiyà ti hi vutte padhànakamme yeva dutiyà ti vi¤¤eyya kammatthe dutiyà ti vuttavacanaü pana kammassa ca kiriyàya kammassa ca padhànakammassa ca visesanabhåto attho kammattho padhànakamma¤ca kammattho ca kammattho ti sarupekasesavasena viggahaü katvà kammatthe dutiyà hotã ti attho vi¤¤àyati. tattha kamme yathà kañaü karoti ty àdi kammatthe yathà sobhanaü gacchati visamaü candima suriyà parivattanti ty àdisu kiriyà visesanatthe dutiyà vimalaü dhammaü passatã ty àdisu vimalaü visesanaü kammatthe dutiyà ti idaü ca suttaü vibhattikkamavasena àlapane cà ti suttassànantare avatvà iha kasmà vuttan ti #<[#130*]>#. vuccate, yasmiü hi vàkye yeva dve và tayo và cattàro và pa¤ca và kàrakàtióóhan ti, te vibhattikkamena na tiññhanti uppañipàñiyàpi tiññhantã ti ¤àpanatthaü iha vuttan ti daññþabbaü, yathà àrabhatha nikkhamatha yu¤jatha buddhasàsane ti vacanato bhagavà imasmiü sàsane yogàvacaraü tikkha¤àõàsinà nibbàõadassanàya taõhàjañaü mohavanagumbaü chindupetã ti. atha và ayaü dutiyàvibhatti na kevalaü attano atthabhåte kammakàrake yeva hoti pa¤casu avasesakàrakesu ca kàrakamutte sàmyadyatthe ca hotã ti ¤àpanatthaü iha vuttan ti. tenàha ## icc àdi. dvipadam idaü. kàladdhànan ti sambandhachaññhãniddeso, accantasaüyoge ti visayàdhàraniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. kàladdhànaü dabbaguõakiriyàhi accantasaüyoge sati kàladdhe accantasaüyoge atthe và dutiyàvibhatti hoti, yathà santàhaü gavapànaü bhu¤jati saradaü ramanãyà nadã màsam adhãte addhayojanaü vanaràjiyojanaü dãgho pabbato yojanaü kalahaü karonto gacchatã ti. tattha sattàhan ti àdi kiriyàvisesanaü. atha và accantasaüyogavasena bhummatthe upayogavacanaü. dasàhànàgataü kattikatemàsikapuõõaman ti àdisu viya sattàhe accantam eva gavapànaü bhu¤jatã ti attho accantasaüyoge ti kimatthaü. saüvacchare bhu¤jatã ty àdisu santesu pi kàladdhesu accantasaüyogassa abhàvà iminà dutiyà na hotã ti ¤àpanatthaü. ## ekapadam idaü. visayàdhàraniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. kammappavacanãyayutte sati jotetabbe itthambhuåtakkhyànatthàdike dutiyàvibhatti hoti, tathàhi pàràjika kaõóaññhakathàsàma¤¤asuttesu vuttaü taü kho panà ti itthambhåtàkhyànatthaupayogavacanan ti kammappavacanãyayutte và sati vacanãyayutte và sati vacanãye sàmyatthàdike dutiyàvibhattihoti. tenàha pàràjikakaõóañãkàdisu taü kho pana bhagavantaü ti idaü sàmiatthe upayogavacanan ti. evaü dvãhi àcari yena vuttavacanaü na virujjhati #<[#131*]>#, dvinnaü itthambhåtàkhyàna sàmyatthànaü bhagavantan ti atthe yeva ñhitattà, kammappavacanãyayutte và tasmiü atthadvaye dutiyà, tattha kammappavacanãyan ti kammaü kiriyà itthambhåtàkhyàna lakkhaõàdipakàrehi vuccatã ti kammappavacanãyaü, bhàvakammesu tabbànãyà ti ettha tabbànãyà ti yogavibhàgena katvatthe anãyappaccayo, yathà anãye aniyamattho sattàparihàniyà dhammà ti ke te. anupatipariabhiàdi upasagganipàtà karãyate ti kammaü, pavuccatã ti pavacanãyaü, kammaü pavacanãyaü yesaü te kammappavacanãyà ti pi vadanti. parasama¤¤àpayoge ti và vuttattà parasama¤¤àvasena atthàdayo kammappavacanãyà nàma, tattha anupasaggo sahatthahãna lakkhaõa itthambhåtàkhyàna bhàgavãcchàyogesu pavattati sahatthe yathà nadim anvavasità ti ettha nadiü ti anupasaggayogatthatatiyà pasaïge sahatthe upayogavacanaü, bàràõasã nadiyà saha avabaddhàti attho hãne yathà anusàriputtaü pa¤cavàti sàriputtan ti anupasaggayogatthapa¤camãpasaïge apàdànatthe upayogavacanaü pa¤¤avà sàriputtato anu hãno ti attho, lakkhaõe yathà pabbajitam anupabbajiüsu, rukkham anu vijjotate cando ti, tattha pabbajitan ti anupasaggayogatthahetvatthe tatiyàpasaïge sati lakkhaõatthe dutiyàvacanaü lakkhaõaü cettha hetu nàma bodhisattassa pabbajitaü anupalakkhaõaü katvà pacchimà janàpabbajiüsu ti attho hetusaükhàto hi purimapabbajitabhàvo pacchimassa ca pabbajitassa upalakkhaõaü hoti, atha và bodhisatte pabbajite sati pacchimà janà pabbajiüså ti attho, bhàvalakkhaõaü nàma hetvatthalakkhanõaü rukkhan ti sattamãpasaïge sati anupasaggayogato lakkhaõatthe dutiyàvacanaü rukkhaü lakkhaõaü katvà cando vijjotate ti attho rukkho hi lakkhitabbassa candassa vijjotamànabhàvassa upalakkhaõaü nàma ta¤ ca jotanassa ¤àpaka hetu hoti, rukkhena candassa vijjotanabhàvo vi¤¤àyatã ti adhippàyo. itthambhåtàkhyàne yathà sàdhu devadatto màtaram anå ti màtaran ti sattamãpasaïge và sattamyatthe và sàmyatthe và dutiyàvacanaü devadatto màtuvisaye màtuyà và sàdhubhàvaü anuppatto ti attho bhàge yathà yad ettha maü anusiyà taü dãyatutã tan ti chaññhãpasaïge sati bhàge jotana anupasaggayogattà sattamyatthe dutiyàvacanaü vijjàyoge ti kiriyàguõadabbavasena vãcchàyoge sati, vãcchàsaddayoge ti pi vadanti, yathà rukkhaü rukkhaü anuvijjotate cando gàmaü gàmaü anutiññhati ramaõãyaü #<[#132*]>#, gehaü gehaü anulabbhati jalanti tattha rukkhaü rukkhan ti sattamãpasaïge sati vãcchàjotana anupasaggayogattà sattamyatthe dutiyàvacanaü rukkhe rukkhe byàpitvà vijjotate ti attho. nànàdhikaraõaü daññhabbaü ekakkhaõe byàpituü icchà vãcchà paripatiupasaggà pana sahatthahãnatthaü vajjetvà lakkhaõàdisu catusu atthesu vattanti te pi payogà pana heññhà vuttasadisà va abhiupasaggo ca bhàgaü vajjetvà tãsu lakkhaõàdisu vattati ttha lakkhaõavãcchatà heññhà vuttanayena daññhabbà itthambþutàkhyànajotanaü pana pàkañaü katvà kathessàma taü kho pana bhagavantaü gotamaü evaü kalyàõo kittisaddo abbhuggato sàdhu devadatto màtaram ahã ti ettha pana taü kho pana bhagavantaü gotamaü ti itthambhåtàkhyànajotakàbhisaddayogattà itthambhåtàkhyànakiriyàya àdhàrabhåte jaññhippasaüge sàmyattha bhåte ca bhagavantan ti dutiyàvacanaü tassa kho pana bhoto gotamassa kalyàõo sàdhuguõasampanno iti pi so bhagavà icc evam àdiko evaü pakàro kittisaddo sadevakaü lokaü byàpitvà upagato ti attho ettha ca màtaram hã ti ettha viya taü kho pana-pe-man ti etthà pi abhisaddassa ayogattà kathaü kammappavacanãyayuttena dutiyà siyà ti. siyà atthayoge pi dutiyàsambhavato atthasaddasambandhasu pi atthasambandho yeva padhàno ti. balàvatàràdisu pana taü kho panàti àdi kvaci dutiyà chaññhãnàmatthe ti suttassudàharaõavasena vuttaü. abhisaddo cettha guõãbhåtassa bhagavato ca iti pi so bhagavà àdiguõa¤ ca guõiguõabhàvena sambandhabhàva¤ ca itthambhåtàkhyàpakassa bhagavato iti pi so bhagavà icc evam àdi kittisaddassa byàpitvà uggamanapakàrappattabhàvàkhyàpana¤ ca jotayati tena vuttaü itthambhåtàkhyà panatthe upayogavacanan ti. pàràjikakaõóasàma¤¤asuttaññhakathàdisu pi àkhyàpakasàmyattham eva sandhàya taü kho pana bhagavantaü gotaman ti itthambhåtàkhyàpanatthe upayogavacanaü tassa kho pana bhoto gotamassà ti attho ti vuttaü. kiriyàvantasmiü hi pavattadutiyà kiriyàya pi pavattatã ti, tenevàha pàràjikakaõóañãkàdisu pi taü kho pana-pe-man ti idaü upayogavacanaü sàmiatthe pi samànaü-pe-itthambþåtàkhyàpanatthe ti tenevàha tassa kho pana bhoto gotamassa ti attho ti màtaran ti sattamãpasaïge dutiyà vacanaü deva datto màtari visaye sàdhubhàvaü abhippanno ti attho #<[#133*]>#. abhisaddo cettha màtuyà ca devadattassa sàdhubhàvassa ca visayavisayãbhàvena sambandha bhàva¤ ca àkhyàpakamàtuyà a¤¤esaü devadattassa sàdhubhàvàkhyàpana¤ ca jotayati evaü dutiyà vibhatti cà ti itthambhåtàkhyàpanatthe ti ettha itthaü ti vibhatti patiråpako nipàto itthaü byàpitvà uggamanapakàra¤ ca sàdhubhàvapakàra¤ ca bhåto patto ti itthambhåto ko so. kin ti saddadevadattàdi itthambhåtassa àkhyànaü kathanaü àrocanaü itthambhåtàkhyànaü kiü taü. gotamabuddhàdãhi kathanakiriyà kinnisaddadevadattàdãnaü hi pakàrapattabhàvàkhyàpanam pi tesaü àkhyànaü nàma itthambhåtabhàvassa và àkhyànaü itthambhåtakhyànaü bhàvapadhàno hi itthambhåtasaddo ti. atha và itthaü pakàraü bhåto patto iti àkhyàyati kathãyatã ti itthambhåtàkhyànaü. kiü taü bhagavà tattha itthaü ti iti pi so bhagavà àdiguõapakàro bhåto ti taü guõasampanno kittisaddo àkhyànan ti bhagavà tathà hi vuttaü taü kho pana bhagavantaü gotaman ti itthambhåtàkhyànatthe upayogavacanan ti và sàmãatthe upayogavacanan ti và. atthabyàkhyàne pana àkhyànan ti iminà taü kho pana bhagavantaü gotaman ti saddaü gaõhàtã ti. keci pana bhåto ti iminà bhagavantàdi atthaü gaõahàti taü sàrato na paccetabbaü atthàyuttabhàvato, na hi bhagavà byàpitvà uggato ti. saddanãtiyaü pana bhagavantaü gotaman ti idaü itthambhåtalakkhaõan ti vuttaü. ## tipadam idaü. gati-pe-sayàdãnan ti chaññhãniddeso, kàrite ti bhàva sattamãniddeso, và ti vikappanatthaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. gati-pe-sayàdãnaü dhàtunaü payoge kammani kàrite sati vikappena dutiyà vibhatti hoti. nanu ca kàrite payojanabyàpàraü pañicca kammasa¤¤àya vihitattà kammatthe dutiyà ti iminà ca dutiyà sijjhati. kasmà puna idaü vuttan ti. saccaü. sijjhati. tathàpi vikappanatthaü puna vuttan ti. tathà hi råpasiddhiya¤ ca vuttaü. niccayam patte vikappenattho yanti kàritakammadhàtukammànaü và visesadassanatthaü tathà hi kàrite ti vuttaü ti aparo pana idha vàsaddena kammasa¤¤aü nivatteti tena purisenà ti ettha kattari tatiyà ti vada nti #<[#134*]>#. kàrite pana sati parabyàpàresu parabyàpàrassa padhànabhàvato parabyàpàraü pañicca kammasa¤¤à yadi labbhati purisenà ti etthàpi kattusa¤¤à kathaü siyà ti. ## dvipadam idaü. sàmismin ti visayàdhàraniddeso, chaññhã ti visayãniddeso. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. sàmismin ti sàmisa¤¤e atthe chaññþãvibhatti hoti ayaü hi chaññhãvibhatti na kevalaü sàmisa¤¤atthe yeva hoti, atha kho niddhàraõe anàdare dutiyàtatiyàpa¤camãsattamyatthesu kattukaraõàpàdànokàsakàrakesu pi ca hotã ti vakkhati niddhàraõe cà ti àdi. ## dvipadam idaü. okàse ti visayàdhàraniddeso, sattamã ti visayaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. okàsakàrake atthe sattamã vibhatti hoti, ayaü hi sattamã vibhatti ca na kevalaü okàsakàrakeyeva hoti, atha kho kammakattukaraõasampadànàpàdànatthesu ca hoti, idàni chaññhãsattamãnaü sadisavàcakabhàvena abhedabhàvaü dassetuü ## icc àdi àraddhaü. tattha sàmi-pe-kusalehi ti ekapadam idaü suttaü. sahatthatatiyà niddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. sàmi-pe-kusalehi yoge sati chaññhãyà atthe ca chaññhãsattamã vibhatti hoti, sattamyatthe ca chaññhãsattamã vibhatti hotã ti attho. nanu chaññhatthe sàmismiü chaññhã ti suttena sattamyatthe chaññhã cà ti suttena chaññhãvibhatti sijjhati tathà sattamyatthe okàse sattamã ti suttena chaññhatthe sampadàne cà ti caggahaõena và pa¤camyatthe cà ti caggahaõena và sattamãvibhatti sijjhati. kasmà suttam idaü vuttan ti. saccaü, tathà hi ubhayatthesu ekekasmiü vacanadvayavidhànattham idaü vuttan ti. tattha hi sàmiyoge sàmyatthe ubhayavacanaü issarayoge sattamyatthe ubhayavacanaü adhipatisaddassa sàmipariyàye sàmyatthe issarapariyàye sati sattamyatthe ubhayavacanaü dàtabbaü dàyaü khãràdigavapànaü dàyaü àdadàtã ti dàyàdo puggalo imasmiü sàmyatthe dàyàdo ti matasattànaü sattakaü imasmiü atthe sati abhedo pacàrena sàmyatthe ubhayavacanaü sakkhiyoge pana ubhayattho labbhati patibhuyoge issarasadiso #<[#135*]>#, pasutakusalànaü yoge sattamyatthe ubhayavacanaü. ## dvipadam idaü. niddhàraõe ti visayàdhàraniddeso, cà ti samuccayaniddeso. sa¤¤à-pe-vishiduttan ti daññhabbaü. ettha caggahaõaü idha kaccàyane vuttàvasesaü samuccino ti. bàlàvatàre pana càkàrena pañhamatthe chaññhãsattamã ti vuttaü. niddhàraõe niddhàraõasamudàyatthe niddhàraõe và gamyamàne chaññhãvibhatti hotã ti attho. tattha niddhàraõaü nàma vibhajjitasamudàyato và avibhajjitasamudàyato và vibhajjanaü puthakkaraõaü channavutãnaü pàsaõóànan ti àdi vibhajjitavibhajjanaü nàma kaõóàgàãnan ti àdi avibhajjitavibhajjanaü nàma. idam eva adhippetaü, ta¤ ca niddhàraõaü jàtiguõakriyànàmavasena catubbidhaü. tatthàpi ekekaü niddhàraõiyasamudàyahetukriyàvasena catubbidhaü hoti, yathà manussànaü battiyo såratamo ti ayaü jàtiniddhàraõaü nàma kaõóàgàvãnaü sampannakhãratamà ti ayaü guõaniddhàraõaü nàma athikesu dhàvanto sighatamo ti ayaü kãriyàniddhàraõaü nàma àyasmà ànando arahataü a¤¤ataro ti ayaü nàma niddhàraõaü nàma tesu khattiyo jàtivasena niddhàraõãyaü manussànan ti niddhàraõasamådàyo såraguõo niddhàraõahetu niddhàraõakiriyà pana tiõõaü mukhena ¤àtabbà evaü sesesu pi. ## dvipadam idaü. anàdare ti visayàdhàraniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha caggahaõaü vibhattidvayànukaóóhanatthaü anàdare cà ti anàdaratthe ca chaññhãvibhatti hoti natthi àdaraü ettha dàrakàdike ti anàdaro àdaraü nàma icchànuråpakaraõaü anàdare và gamyamàne chaññhãvibhatti hoti. ettha anàdariyaü anàdaraü dàrakàdãnaü akàmmanuvattanatà ajjhàsayaü anàdariyamàno va karaõan ti attho vya¤jane àdaraü akatvà ti ettha viya pabbajjakiriyàyeva hi anà darakiriyà #<[#136*]>#. sà ca arucikiriyà bhåtàya rodanàdi kiriyàya upalakkhiyatã ti parakiriyàya anàdarasambhave asati bhàvalakkhaõaü hotã ti adhippàyo. idaü hi anàdarasabhàvo bhàvalakkhaõo viya dvãsu kiriyàsv eva labbhati, vutta¤ ca duvidhà kiriyà ¤eyyà gamyamàne anàdare sàmya¤casiddhità ceti dvedhàpesà kriyàidhà ti. tattha sàmya¤ceti kattunà sàdhetabbà pabbajjà kiriyà asiddhità cà ti kattunà asàdhità rodanàdikiriyà eteneva kriyàdvayavantànaü rodanaü icchantà rudato dàrakassa pabbaji ti udàharaõaü agahetvà akàmakànaü màtàpitunnaü rudantànaü dàrakànaü pabbaji àkoñayanto so neti siviràjassa pekkhato ty àdi udàharaõaü. àharan ti kesacchedanàdi pabbajjàkiriyàya pi bhikkhusu ñhitattà rudato dàrakassa pabbajiti udàharaõam pi yujjatã ti, ettha rudato dàrakassà ti pabbajjàkiriyà bhåtàya anàdarakiriyàya lakkhaõabhåtarudanakiriyàya yogattà kammatthe anàdarachaññhã rudantaü dàrakaü tassa jjhàsayaü anàdihitvà pabbajã ti attho sattamãñhàne pi esevanayo akàmakànaü màtàpitunnan ti àdisu pana katvatthe chaññhã hoti sattamã va akàmakà màtàpitaro rodanto eva dàrakaü pabbajã ti attho. idàni dutiyàdãnaü a¤¤avibhatyatthe pi pavattitabhàvaü dassetuü ## iti suttam àraddhaü. tattha kvaci dutiyà chaññhãnam atthe ti catuppadam idaü, kvacã ti kvacatthaniddeso, dutiyà ti visayãniddeso, chaññþãnan ti sambandhachaññhãniddeso, atthe ti visayàdhàraniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## dvipadam idaü. tatiyàsattamãnan ti sambandhachaññhãniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso. sa¤¤à-¬pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha caggahaõaü uttarasuttànuvattanatthaü. dutiyàvibhattianukaóóhanatthaü và. cakàrena sampadàne pa¤camyatthe ca kvaci dutiyà ti pi vadanti yathà paccàrocemi taü pubbena gàmaü ty àdi #<[#137*]>#. kriyàvisesanatthe pi dutiyàvibhattiü saügaõhàti yathà sukhaüse ti ty àdi. vutta¤ ca kriyàvisesanaü yàva taü sabbaü hi napuüsake dutiyà ekavacanaü yathà bhikkhå sukhaü ñhità ti. pubbaõhasamayaü nivàsetvà ti idaü moggallànabàlàvatàresu accantasaüyogan ti vuttaü, taü pubbaõhasamayan timinà ekadesabhåtaü nivàsanakàlamattam eva gahetvà vuttaü. ## dvipadam idaü. chaññhã ti visayãniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha caggahaõaü tatiyàsattamãnaü anukaóóhanatthaü. kvacãti kimatthaü. desito ànanda mayà dhammo ty àdisu. sati pi tatiyàsattamyatthe kvacisaddena nivàritattà iminà tasmiü chaññhã na hotã ti ¤àpanatthaü. ## dvipadam idaü. dutiyàpa¤camãnan ti sambandhachaññhãniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha caggahaõaü kvacànukaóóhanatthaü. ## dvipadam idaü. kammakaraõanimittattheså ti visayàdhàraniddeso, sattamã ti visayãniddeso. sa¤¤à¬pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha ca nimittaü pa¤camyatthe cà ti suttena saïgaõhituü sakkuõeyyattà kasmà idha gahitan ti. nimittatthassa tatiyàpa¤camãnaü sàdhàraõattà idha gahitan ti. ## dvipadam idaü. sampadàne ti visayàdhàraniddeso, cà ti samuccayaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha caggahaõaü kattari sattamiü samuccino ti. yathà patimhi vassanimittan ti anukaóóhanatthan ti pi vadanti. ## dvipadam idaü. pa¤camyatthe ti visayàdhàraniddeso, cà ti samuccayaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha caggahaõaü vuttasamuccayatthaü tena na kevalaü kammakaraõanimittatthesu sampadànatthesu ca hoti #<[#138*]>#, atha kho pa¤camyatthe pi hotã ti dasseti pa¤camyatthesu ti pã suttaü atthi. ## dvipadam idaü suttaü. kàlabhàveså ti visayàdhàraniddeso, cà ti anukaóóhananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha caggahaõaü atthànukaóóhanatthaü. kàlabhàvesu ca kàlatthe ca bhàvena bhàvalakkhaõe bhàvatthe ca kattari lakhyakiriyàya kattubhàvena payujjamàne sattamã vibhatti hoti. tenevàha abhidhammañãkànuñãkàdisu bhàvena bhàvalakkhaõe bhåmman ti. råpasiddhiñãkàbàlàvatàràdisu pi imam atthaü sandhàya bhàvalakkhaõe kiriyantarayogalakkhaõe bhàvatthe ca vattamànaliïgamhà sattamã vibhattã ti attho ti àdi vuttaü. tattha bhàvena bhàvalakkhaõe ti bhàvena bhu¤jamànàdikiriyàya bhàvassa gamanàdikiriyàya lakkhaõaü upalakkhaõaü sa¤¤ànakiriyàya tasmiü jotetabbe atthe ti attho na sa¤¤ànakiriyà nàma bhikkhuàdãhi vinà visuü atthi tasmà bhikkhàdisv eva sattamãvibhatti hoti, iminà adhippàye neva saddanãtimoggallànabàlàvatàràdisu bhikkhuså ti bhavasattamã ti, kathaü pana bhàvasattamãnàma bhavatã ti ce. bhàvavasena laddhàsattamã bhàvasattamã ti atthavasenà ti àdi vuttaü. maüjåsañãkàyam pi yassa bhàvena bhàvalakkhaõaü bhavati tasmiü sattamã bhavatã ti vuttaü. tattha hi yassà ti bhikkhàdi puggalassa yady evaü bhu¤jamànesu ti àdisu katarena sattamã sijjhatã ti. tulyàdhikaraõattà iminà sutte neva sijjhati, yathà kammatthe dutiyà ti iminà padhànakamme ca visesanakamme ca sijjhatã ti vuttaü. saddanãtiàdisu pana vijjàcaraõasampannaü buddhaü vandàma gotaman ti ettha buddhan ti kammatthe dutiyà ti anena siddhaü vijjàcaraõasampannaü gotaman ti ca aneneva tathà bhàvasattamãvisese ca vuttappakàreneva lakkhaõena samànàdhikaraõasaddesu vibhattuppatti sijjhatã ti vuttaü. ettha hi lakkhaõassa aïgàni cattàri honti lakkhaõaü lakkhaõavanto lakhyaü lakhyavanto cà ti tattha lakkhaõan ti kàrakabhåtàkiriyà sà ca bhu¤jamànesu ti evam àdãhi dassità lakkhaõavanto ti lakkhaõakiriyàya ca kàraõabhåtakiriyàya ca àdhàrabhåtà bhikkhuàdayo bhikkhåså ti evam àdãhi dassità bhàvo bhàvavanto ti pi etesam eva nàmaü, lakhyaü ti gamanàdikiriyà sà àgato ti evam àdãhi dassità #<[#139]># lakhyavanto ti gamanàdikiriyànaü kattà ti ayaü ganthakàrakànaü mati avirujjhanabhåto vinicchayo, apare pana bhàvalakkhaõaü ti iminà kàraõabhåtaü bhu¤janàdikiriyaü gahetvà råpasiddhiaññhakathàñãkàkàrakànaü matiyà bhu¤jamàneså ti àdisv eva iminà suttena bhàvasattamã hoti, na bhikkhuså ti àdisu tesu pana sutte caggahaõena sattamã hoti, saddanãtimoggallànakàrakànaü pana àcariyànaü matiyà bhikkhuså ti àdisv eva bhàvasattamã hoti na bhu¤jamàneså ti àdisu padhànànaü pana bhikkhu àdãnaü siddhibhàvena te pi siddhàva hontã ti vadanti taü tesaü matiyànuråpena vuttam eva. ## dvipadam idaü suttaü. upàdhã ti sambandhachaññhyatthaniddeso, adhikissaravacane ti bhàvasattamãniddeso, visayaniddeso và. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. upàdhã ti cettha upasaggattà chaññhãlopo ti daññhabbo. råpasiddhiyaü pana tatiyàlopavasena vuttaü. upa-pe-payoge vàkyapade tesaü adhikissaravacane adhikaissaratthànaü yathàkkamaü udãraõe sati sattamãvibhatti hoti. tattha adhikissaravatthussa ca issarassa puggalassa va vacanaü udãraõaü adhikissaravacanaü upàdhisaddànaü taü vacane sati adhikaissaravantavàcakaliïgamhà sattamã hotã ti attho. atha và adhikassavacanaü etasmiü atthã ti adhikavacanaü kiü taü issarassa vacanaü etasmiü atthã ti issaravacano ko so issarena gotamãbrahmadattàdinà sambandho na ca pa¤càlàdiko, adhikavacana¤ ca issaravacano ca adhikissaravacano, tasmiü atthe sattamã hotã ti attho. ¤àsabàlàvatàràdisu pana issarassa vacanaü issaravacanaü issarassa vacanaü yassà ti issaravacanan ti dvedhà viggahaü katvà pubbapakkhena adhibrahmadatte ti àdipayogaü saügaõhàti pacchimena adhinacceti àdi payogaü saügaõhàti evaü gahetvà taddãpakavacane ca sattamãvibhatti hotã ti vuttaü. taü adhikavacanasaddena virujjhati viya dissati apare pi taü ¤àsàdisu vuttavacanaü nissàya adhina cc eti issaravantavacane sattamã adhibrahmadatte ti issaravacane sattamã ti vadanti. tam pi viruddhaü viya dissati upa adhisadde kammappavacanãyà ti vadanti tam pi na paccetabbaü puna vacane payojanàbhàvà kammappavacanãyayutte ti iminà saügaõhituü sakkuõeyyattà ca upa adhisa¤¤ànaü hi atthà guõappadhànà na kiriyàpadhànà khàriyanti apàdànatthachaññhãpasaïge sattamã evaü nikkhe ti #<[#140*]>#. etthàpi doõo khàriyà upa adhiko kahàpaõaü nikkhassa upa adhikan ti attho nacce ti kammattha chaññhãpasaïgasattamã àdhàratthe yeva và sattamã adhibrahmadatte ti bahubbãhisamàsantabhåto issarayuttapa¤càlatthe sattamã pa¤càlà janà brahmadattissarà ti attho. bahubbãhisamàsavasena hi brahmadattasaddato adhippayogasattamã hoti na vàkyapadavasenà ti. ## dvipadam idaü suttaü. maõóitussukkeså ti bhàvasattamãniddeso, tatiyà ti visayãniddeso. sa¤¤à-¬pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. råpasiddhisaddanãtiàdisu casaddo atthã, so sampiõóanattho maõói-pe-tthesu gamyamànesu ca icchitesu và taü nimittatthe tatiyàvibhatti hoti. ¤àse pana visayabhàvena vuttaü. tattha maõóitasaddo pasannavacako ussukkasaddo ãhàvàcako so kattuvàcako ti pi vadanti. kàrakaü chabbidhaü sa¤¤àvasà ekunatiüsadhà sàminà saha sattadhà pabhedena bahubbidhà. tattha hi dasadhà kammaü kattàpa¤cavidho bhave karaõaü duvidhaü hoti sampadànaü tidhà mataü. apàdànaü pa¤cavidhaü àdhàro tu catubbidho te ca heññhà mayà vuttà ¤eyyà tattha saråpato. vaccatthà navadhà honti vàcakà pana sattadhà liïgattho kattukamma¤ ca karaõaü sampadàniyaü apàdàna¤ ca okàso sàmi àlapanaü pi ca sattavibhattiyo cete vàcakà jotakà pi và ti. iti kàrakakappassa suttaniddeso nàma chaññho kaõóo. #<[#141]># evaü sattavibhatyantaü dvinnaü nàmapadànaü chakàrakàdiatthappabhedaü dassetvà atha taü vàcakabhàvena a¤¤aü nàmappakàraü dassetuü: ## ity àdi àraddhaü. pañhamaü sare padacchedaü samàsàdiü tato kare samàsàdo kate pacchà atthaü nãyyàtha paddhito ti. vuttattà nàmànan ti ekaü padaü, samàso ti ekaü padaü, yuttattho ti ekaü padaü, padavibhagavasena tipadam idaü suttan ti daññhabbaü. nàmànan ti sambandhachaññhãniddeso, niddhàraõachaññhã ti pi vadanti, samàso ti sa¤¤àniddeso, yuttattho ti sa¤¤ãniddeso. sa¤¤àdhikàraparibhàsàvidhisuttesu sa¤¤àsuttan ti daññþabbaü. kathaü pana ayaü sa¤¤à ayaü sa¤¤ã ti ¤àyatã ti àcariyaparamparàya samàsapakaraõan ti vohàrassa pakañattà ¤àyati. samàso ti garusa¤¤àkaraõaü sa¤¤ãsabhàvaparidãpanatthaü ti pi vadanti. payujjamànapadatthànaü tesaü nàmànaü yo yuttattho so samàsasa¤¤o hotã ti attho. ettha tesaü ti sutte vuttaü paràmasati. atha và tesan ti aniyataniddesavacanaü tassa saråpena avuttenàpi atthato siddhena yàniti iminà bahuvacanena pañiniddeso kàtabbo, tasmà yàni nàmàni upasagganipàtapubbako abyayãbhàvo ti àdi suttehi samassante tesaü nàmànan ti sambandho kàtabbo. atthayogachaññhyantoyaü nanu ca atthakkamena nàmànaü yuttattho samàso ti suttena bhavitabbaü. kasmà antarikenàpi vuttan ti. saccaü. bhavitabbaü. tathàpi saddakkamenàpi bhavitabbaü, nàmaggahaõassa antarikenàpi yuttaggahaõena sambandhattà ca ki¤cipayojanasambhavato ca samàsasaddantarikenàpi hi sirasà pasumabhidhànantamàvabhantã ghañam addakkhã ti àdisu viya nàmaggahaõassa yuttatthaggahaõena sambandho bhavatã ti. vutta¤ ca yena yassa hi sambandho dåraññhaü pi ca tassa taü atthato hy asamànànaü àsannattam akàraõan ti tattha hã ti kàraõatthe nipàto yasmà yena yuttatthà diggahaõena yassa nàmàdiggahaõassa atthasambandhena sambandho bhavati tasmà taü nàmàdiggahaõaü dåre ñhitam pi tassa yuttatthà diggahaõassa àgatattà ti. saccaü atthato asamànànaü àsantattaü akàraõaü na¤¤àpakahetu ti attho. yenà ti nàmàdinà ya ssà ti #<[#142*]>#, yuttatthàdino tan ti yuttatthàdikaü tassà ti nàmàdikassàti pi atthaü vadanti. yadi atthakkamena nàmànaü yuttattho samàso ti vucceyya avandamullokikàti mukhàni assaddhabhoji alavaõabhoji ti àdãni na sijjheyyuü. evaü vutte pana nàmànaü samàso ti yogavibhàgavasena tàni ayuttatthàni pi sijjhantã ti. atthesu nàmanti ca attani ca atthe nàmentã ti nàmàni. yadà hi dussadabbàdãni passitvà dussan ti voharanti tadà atthesu namanti nàma. yadà dussanti savaõakàle dussadabbàdãni jànanti tadà atthe nàmenti nàma tesaü nàmànan ti iminà nàmanàmaü sabbanàmaü samàsaü taddhitaü tathà kitanàman ti nàma¤¤å nàmaü pa¤ca viniddise ti vuttàni pa¤canàmàni gahitàni kasmà pana àkhyàtapadaü na gaõhàti. nanu ana¤¤àta¤¤assàmitindriyanti etthàpi àkkhyàtena samàso dissatã ti. saccaü ki¤càpi ettha àkhyàtapadaü dissati, tathàpi itisaddena sambandhatthànaü padaü nipàtapakkhaü hutvà samàsapadatthaü upagacchatãti samasyante vibhattilopena và ekapadatthupagamanena và ti samàso. so duvidho saddasamàso atthasamàso ca duvidho ca so luttasamàseva labbhati. aluttasamàse pana atthasamàso va labbhati alutte pi và ekapadabhàvupagamanato ubhayam pi tasmiü upalabbhati atthasamàse saddasamàso vãya attha¤ ca yassa ekatthakaraõà ta¤ ca mahàpuriso ti àdisu ekatthabhàvo kathaü labbhatã ti. labbhati vacanãyatthassa ekattena pi vacanatthabhåtànaü mahantaguõapurisajàtãnaü ekato karaõato. yadi evaü samaõabràhmaõàdãsu so atthasamàso labhituü na sakkà, ekatthabhàvànåpag(?)amanato ti sakkà ekapadatthabhàvena gahetabbattà ti. evaü duvidho pi saddasamàsavasena pàkaño hoti, vutta¤ ca samàso padasaükhepo padappaccayasaühitaü taddhitaü nàma kitakaü dhàtuppaccayasaühitan ti so ca samàso sa¤¤àvasena chabbidho akhyayãbhàvo kammadhàrayo dãgu tappuriso bahubbãhi dvando cà ti. pabhedena pana sattavãsatibhedà hontã niccàniccavasena và luttàluttavasenavà duvidho ca hoti. vutta¤ ca chadhà samàso saükhepà vitthàrà sattavãsati niccàniccavasà ceva luttàluttavasà dvidhà tatra dvidhàbyayãbhàvo chabbidho kammadhàrayo dãgu dvidhà tappuriso aññhadhà sattadhà bhave bahubbãhi dvidhà dvando pabhedà sattavãsati #<[#143]># pañhamàtappurisena và saddhiü aññhivãsatividho hotã ti pi vadanti. tesaü pana saråpaü taü taü ñhàne yeva vakkhàma. råpasiddhiyaü pana kammadhàrayabahubbãhã va navadhà gahetvà caturaññhadhà ti vuttaü. niccasamàso kumbhakàro atrajo kupuriso abhidhammo icc evam àdi ca abyayãbhàvasamàso cà ti aniccasamàso ca mahàpuris oràjapuriso icc àdi. luttasamàso ti sabbo vibhattilopasamàso aluttasamàso ti urasilomo cc àdi vibhattyàlopa samàso ti. yutto attho yuttattho yutto attho yassa padasamudàyassà ti yuttattho yuttattho ca yuttatthocà ti yuttattho saråpekasesavasena sarupo ca saddatthatadubhayekadesasaråpavasena catubbidho. tattha màso ca màso cà ti màsà ti evam àdi saddasaråpo nàma vaüko ca kuñilo cà ti kuñilà ti àdi atthasaråpo nàma puriso ca puriso ca ti purisà ti àdi ubhayasaråpo nàma nàma¤ ca råpa¤ ca nàmaråpaü ti àdi ekadesasaråpo nàma. vutta¤ ca saråpaü catudhà vuttaü saddattho bhayavasavà màsà ca kuñilà ceva purisà nàmaråpa¤ cà ti idha pana saddasaråpo va adhippeto ti ayam ettha yojanà yàni pa¤cappakàràni nàmàni santi tesaü payujjamànapadatthànaü nàmànaü yo yuttattho padatthasamudàyo và atthi so samàsasa¤¤o hotã ti. ettha nàmànan ti padatthàpekkhàya atthayogasambandhachaññhã padapekkhàya avayavayogasambandhachaññhã. råpasiddhiñikàyaü pana yàni nàmàni heññhà ambhehi dassitàni àcariyà yena payujjamànapadatthànaü visesanàdippakàravasena a¤¤ama¤¤apayujjamànapadatthànaü tesaü ty àdivibhatyantànaü ra¤¤o puriso ti àdi vàkye pi bhinnatthànaü nàmànaü yo yuttattho yo yuttatthabhåto ra¤¤o puriso ti àdiko padasamudàyo atthi so padasamudàyo samàsasa¤¤o hotã ti yojanà katà. mahàñherañãkàya¤ ca yàni pubbe dassitàni nàmàni tesaü àcariyena payujjamànapadatthànaü nàmànaü yo yuttattho so samàsasa¤¤o hotã ti yojanà katà. nànàcariyàpi nàmànan ti padassa niddhàraõatthaü và sahatthatatiyatthaü và sambandhaü và gahetvà bahudhà kàrena yojanaü karonti kaññhinassa dussan ti kaññhinassa àbhataü dussan ti attho. majjhe lopàyaü catuññhãtappurisasamàso ¤àsàdisu kañinassa dussan ti àdinam atthesu amàdayo parapadehã ti àdinàpadasamasana¤ ca tappurisàdi visesasa¤¤a¤ ca katvà pacchà nàmànaü samàso yuttattho timinà sàma¤¤asamàsasa¤¤aü karonti. samàsasa¤¤à nàma padànaü samasane sati labbhati tesam adhippàyo a¤¤e pana àcariyà sàma¤¤asamàsasa¤¤aü katvà pacchà pi tappurisàdi sesasa¤¤aü karonti #<[#144*]>#. te àcariyà hi sàma¤¤avisesasa¤¤àsu sàma¤¤asa¤¤à va pañhamaü vattabbà ti vacanato sàma¤¤asa¤¤aü pañhamaü karonti kaccàyanasuttakkamaü nissàya pana sàma¤¤asa¤¤à va pañhamaü kàtabbà viya dissati. sabbà sa¤¤àvidhiàdiråpavicàraõà ¤àse oloketabbà. nàmànam iti padaü kimatthaü kiü payojanatthaü àcariyena vuttaü. devadatto pavatã ty àdisu udàharaõesu sati pi tulyàdhikaraõabhàve yuttattho sabbesaü nàmànaü abhàvà iminà suttena yuttatthasamàso na hotã ti ¤àpanatthaü nàmànam iti padaü àcariyena vuttaü. yuttattho ti padaü àcariyena kimatthaü vuttaü. bhaño ra¤¤o putto devadattassa ty àdisu udàharaõesu santesu pi nàmesu ra¤¤o putto ti padassa asambandhabhàvena yuttatthàbhàvà iminà suttena yuttatthasamàso na hotã ti ¤àpanatthaü yuttattho ti padaü àcariyena vuttaü. bho àcariya: samàsa icc anena sàmasa iti sama¤¤àkaraõena katarasmiü sutte padese attho payojanaü bhavati kvacisamàsantagatànam akàranto ty àdisuttapadese va samàsaü iti vohàrapayojanaü bhavati. kvattho ko attho ti và padacchedaü karonti idàni sabbasàdhàraõasa¤¤ànantaraü sati pi visesasa¤¤ànaü pañhamaü vattabbabhàve sabbasàdhàraõavidhiü dassetuü ## iti àraddhaü. tattha tesan ti ekaü padaü, vibhattiyo ti ekaü padaü, lopà ti ekaü padaü, cà ti ekaü padaü. vibhatyantapadavibhàgavasena catuppadam idaü suttan ti daññhabbaü. tesaü ti sambandhachaññhã vibhattiyo ti kàri, lopà ti kàriyaü, cà ti avadhàraõaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. yuttatthànaü samàsànan ti imàni pubbasuttena ekavacanena vutte pi tesan ti bahuvacanabhàvena paramasittattà bahuvacanena viparinàmà hutvà anuvattanti, kasmà pana pubbasutte ekavacane vutte pi tesan ti bahuvacanaü katan ti. tesaü nàmànaü chabbidhappakàradassanatthaü kataü. ettha hi pakati cassa sarantassà ti vakkhamànattà vibhattiyo ti iminà vibhattàdesà yeva gahetabbà. kalàpàdisakkataganthe pana pakatisuttassa abhàvà àdesaü akatvà pakativibhattãnam eva lopaü karonti tehi ca ubhayehi sesaü saïgaõhàti. sati pi yuttatthasamàsànaü anuvattane kasmà sutte te saügahaõaü gahitan ti codanaü manasikatvà àha tesaü gahaõenà ti àdi. råpasiddhiatthabyàkhyànesu idam eva adhippàyaü vadanti. #<[#145]># samàso yuttattho ti pubbasutte ekavacanassa vuttattà tassa vibhattiyo lopà và ti vattabbe kasmà tesan ti bahuvacanaü katan ti codanaü manasikatvà tesaü gahaõenà ti àdivutti pi vadanti. yady evaü bahuvacanesu vono ti àdisu viya bahuvacanaggahaõenà ti vattabbaü na tesaü gahaõenà ti ce abhinnapadavasena evaü vuttaü gatthassa àkaóóhanaü viyà ti tesam adhippàyo. tattha samàsà ti mahanto ca so puriso cà ti mahàpuriso ti cc àdayo saügaõhàti taddhità ti vasiññhassa apaccaü và siññho icc àdayo saügaõhàti àkkhyàtà ti vicciñam iva attànam àcaratã ti cicciñàyati saügho pabbatam iva attànamàcaratã ti pabbatàyati icc àdayo saügaõhàti kitakappànan ti kumbhaü karotã ti kumbhakàro rathaü karotã ti rathakàro icc àdayo saügaõhàti. atthabyàkhyàne pi imàneva saügaõhàti. tattha samàse ca so àdi padakkharànam eva lopo vibhattãnaü pana suttena lopo. atthabyàkhyàne pana vibhattilopo ti vutto, tenàha kañhãnadussan ti evam àdi. samàse ti råpasiddhibhassàdisu pana samàsagahaõaü na gahitan ti. taddhite vibhattipadakkharalopo àkhyàte sabbalopo kitake vibhattippaccayalopo labbhati catusu hi ñhànesu tesaü gahaõena và vuttaññhànam appayogo ti suttena và padakkharànaü lopo hoti. vibhattippaccayànaü pana tesaü gahaõena và ti adhippàyo. ¤àsàdisu pana vuttañhànam appayogo ti suttam eva la¤cheti kañhinassa dussan ti àdi samàsavàkyesu và kumbhakàro ti àdi kitantasamàsavàkyesu và samàsasa¤¤à tappurisàdivisesasa¤¤à katà yeva suttena và tesaü gahaõena và yathànuråpaü vibhattippaccayapadakkharànaü lopo kàtabbo. apare pana vibhattiàdilope kate samàsàdisa¤¤à katà pi yujjatã ti vadanti. taü tesaü vibhattiyo ce ti iminà virujjhati àkhyàte cicciñam iva attànam àvacaratã ti. ettha àyanàmato kattupamànàdàcàre ti iminà cicciñanàmato àyappaccayaü katvà idha sutte tesaü gahaõena aüvibhattipadakkharànaü lopaü katvà pakati vassa sarantassà ti ettha caggahaõena cicciñaàyiti pakatiü katvà parakkharaü netvà dhàtuppaccayehi vibhattiyo ti paribhàsaü katvà ti vibhattiü katvà cicciñayatã ti siddhaü. kitake kumbhaü karotã ti vàkyaü katvà idha tesaü gahaõena aüvibhattiü va oppaccaya¤ ca tivibhattiü va lopaü va katvà pakatisutte caggahaõena kumbhakàrã ti pakatiü katvà kumbhasaddupapadakarakaraõe timassa dhàtusa¤¤aü va dhàtvantassa lopa¤ ca katvà kumbha saddato aüvibhattiü katvà karadhàtuto ca sabbato õvutvàvãvà ti appaccayaü katvà kitattà nàmam iva katvà syuppattàdikaü katvà kumbhaü karotã ti atthe samàsatappurisàdisa¤¤a¤ ca katvà iminà aüàdesavibhattilopaü katvà kumbhakàrà ti pakatikatvà samàsattà nàmam iva katvà syuppattàdimhi kate råpasiddhi hoti #<[#146*]>#. caggahaõaü pabhaïkaro amatandado medhaïkaro ty àdisu avadhàraõatthaü avadhàraõaü hi nàmaduvidhaü santiññhàpanaünivattàpana¤ cà ti. vutta¤ ca santiññhàpanakaraõaü vidhinivattanam pi ca duvidhaü avadhàraõaü kaccàyanena pakàsitan ti idha pana nivattàpanàvadhàraõaü adhippetaü. tattha pabhaïkarotã ti vàkyaü ñhapetvà tesaügahaõe na vibhattippaccayalopaü katvà pakatisutte caggahaõena pabhaükarã ti pakati katvà pabhasaddupapadassa karakaraõe timassà ti àdi råpasiddhi ¤àse oloketabbà. ## catuppadam idaü. pakatã ti kàriya, cà ti samuccaya, assà ti sambandhachaññhãkàri, sarantassà ti tabbisesananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. idha caggahaõena råpasiddhimate samudàyo. idappaccayatà ty àdisu bya¤janantassa pakatibhàvaü samuccinoti. atthabyàkhyàne pana caggahaõaü taddhitàdipakatibhàvaü sampiõóetã ti vuttaü. apare paralopaanukaóóhanan ti vadanti. nanu ca idaü suttaü tesaü vibhattiyo lopà cà ti viya pakati ca tesaü sarantànan ti vattabbaü. kasmà ekavacanantena katan ti. ekatthabhàvo samàsalakkhaõan ti katvà tathà vuttaü. yady evaü kasmà lopasuttaü ekavacanena na vuttan ti. sappayojanattà vuttaü hi tattha tesaü gahaõenà ti àdi. evaü hotu kasmà vuttiyaü pakatàni råpàni honti ti bahuvacanantena vuttan ti. pakatibhàvassa samàsato pubbe vàkyapadesu ñhitattà tathà vuttan ti. råpasiddhiàdisu pana ekavacanantena vuttaü. kasmà pana idaü suttaü vuttaü. nanu ca asati imasmiü sutte mahãruhachàyà viya puna pakatibhàvo àgacchati. yathà hi suriyàlokanimitte àgate sati mahãruhachàyà atthi vigate sati chàyà natthi. tathà àdesasaranimitte sati pakati saralopo hoti, tasmiü pubbasuttena vigate puna pakati hotã ti. na hoti. nemittikassa elassa tathà niyamàbhàvà yathà hi candakantamaõiàdayo pañicca udakàdayo pavattanti tesu vigatesu pi udakàdayo tiññhanti. tathà satthàdisu pi vibhatti nimitte sati ukàrassa akàràdeso hoti #<[#147*]>#. tasmiü lope pi ukàrapakatibhàvo na hoti. nemittikabhåto àkàrova tiññhatã ti. tasmà tàdisassa atthappasaïgassa nivattanatthaü idaü suttaü vuttan ti. moggallànakalàpapakaraõàdisu pana mahãruhachàyànayaü gahetvà idaü suttaü na pañhanti, vibhattiviparinàmena anuvattanattà luttàsu vibhattiså ti vuttam. sarantassa pubbe sarantabhàvena ñhitassa, assa samàsabhåtassa liïgassa, pakatipakatiråpàni saravantàni hontã ti attho. kasmà sarantassàti vuttaü nanu kiü samudayo ti àdisu bya¤janantassàpi pakatibhàvo hotã ti. saccaü. tathàpi sarantassa pakatibhàvena kvacatthassa anicchitattà pakaticassà ti ettakaü avatvà sarantassà ti vuttaü. bya¤janantassa pakatibhàvo katthaci hoti katthaci na hoti. tathàhi kiü samudayo ti àdisu pakatibhàvo hoti. ko nàmàyaü bhante dhammapariyàyo ko nàmo te upajjhàyo ti àdisu na hoti. tenàha saddanãtiyaü: kvaci bya¤janantassa vibhattilope pakati hotã ti ca kvacã ti ko nàmàyaü dhammapariyàyo cà ti idappaccayatà ti. etaü råpasiddhiàdisu idasaddo va ettha hi idaü saddo niggahãtanto và hotu saranto và nipàto ti daññhabbo. na imasaddassàdeso imesaü paccayà idappaccayà ti hi a¤¤apadena viggaho niccasamàsattà ti evaü sàma¤¤asa¤¤àvidhayo dassetvà visesasa¤¤àyo dassetuü. ## iti àraddhaü. tattha dipadam idaü suttaü. upasagganipàtapubbako ti sa¤¤ã, abyàyãbhàvo ti sa¤¤à. sa¤¤à-pe-vidhisuttesu sa¤¤àsuttaü. upasagganipàtapubbako yo yuttattho samàso so abyàyãbhàvasa¤¤o hoti idaü suttaü samàsavidhàyaka¤ ca sa¤¤àvidhàyaka¤ ca hoti. yadi samàsavidhàyakaü siyà kasmà upasagganipàtà yadà samasyante tadà so samàso abyàyãbhàvasa¤¤o hotã ti vuttan ti. niccasamàsattà niccasamàso càyaü yebhåyyena appakenapi aniccasamàso atthi, yathà majjhe samuddasmiü tiro pabbatan ti àdi atthappadhànena upasagganipàtàpubbako ssaya soyaü upasagganipàtapubbako upasagganipàtatthapadhàno ti vuttaü hoti. tena nera¤jappativanappati àdisu uttarapadatthappadhànesu ummattagahaü ti àdisu a¤¤apadatthappadhànesu abyàyãbhàvasamàso hoti, abràhmaõàdisu yaü hi pubbapadatthappa dhàno abyàyãbhàvo ti vuttaü #<[#148*]>#. taü yebhuyyavasena vuttaü, sabbaliïgavibhattãvacanesu abyayanti na nassantã ti abyàyà liïgàdisu sabbesaü sadisà ti attho ke te. upasagganipàtà tesaü abyàyànaü atthaü vibhàveti tehi và saddhiü bhavati tadatthappadhànavasenà ti abyàyãbhàvo abyàyatthappadhànattà nànàråpaü na hotã ti attho. sati pi ekadesena anabyayabhàve tadatthappadhànattà abyàyãbhàvasamàso nàma yathà majjhe samuddasmin ti àdi. abyàyanti yebhuyyavasena vuttaü, na sabbasaïgàhavasenà ti so va samàso duvidho upasaggapubbako ca nipàtapubbako cà ti. tenàha tatra dvidhàbyàyãbhàvo ti akkharasamåhàdisu pana pubbapadatthappadhànàdivasena tividho ti vuttaü, tattha pubbapadatthappadhàno yathà upanagaraü ty àdi uttarapadatthappadhàno yathà nera¤jarappativanappati ty àdi a¤¤apadatthappadhàno yathà ummattagaïgaü tuõhã gaïgaü lohitagaïgaü ty àdi ummattàgaïgà yasmiü pana padeseti ummattagaïgaü evaü sesesu pi ti upanagaran ti ettha pana upasaddo sasàdhanaü samãpavattanakiriyàü joteti. tasmà nagarassa samãpe vattati kathà iti upanagaran ti vuttaü. tathà hi abhidhammañãkàyaü adhisaddo samàsavisaye adhikàratthe pavattati adhikattha¤ ca gahetvà pavattatã ti attànaü adhi ajjhattaü ti vuttaü. ayaü hi niccasamàsattà a¤¤apadena viggaho ti esa nayo sesesu pi daññhabbo ettha hi samàse kathaü atthasamàso siyà dvinnaü atthànaü abhàvà ti siyà vàkye bhinnatthànaü upanagarasaddànaü ettha vàcakattàti. ## dvipadam idaü. so ti kàri, napuüsakaliïgo ti kàriyaü. vidhisuttaü. so abyàyãbhàvasamàso napuüsakaliïgo va daññhabbo, napuüsakaliïge kàriyaü va daññhabban ti attho. napuüsakaliïge ti hi kàriyàtidesaniddeso, yathà ma¤caññhà ma¤càti vuccanti. idha iva saddassa adassanato kathaü atidesasuttan ti vi¤¤àyatã ti. saro rasso napuüsake ti vakkhamànattà vi¤¤àyati te nàhavuttiyaü napuüsakaliïge và ti kasmà soggahaõaü na gahitaü nanu anantare vuttattà abyàyãbhàvaggahaõaü anuvattatã ti. saccaü, tathàpi soggahaõena abyayãbhàvaggahaõaü uttaranivattanatthan ti. atthabyàkhyàne pana siddhe saty àrambho ¤àpanàya hoti kriyàvisesana¤ ca napuüsakattham ãritaü yathà muduü paccati visosanaü paccatã ti vuttaü. kasmà pana ekattaü na karotã ti. samàhàrabyàyãbhàvassa abhàvà, vittaü adhikicca pavattanti dhammà adhicittan ti ettha hi aüvibha ttãnam akàrantabyàyãbhàvà ti suttena sovacanassa amàdeso ti daññhabbaü #<[#149*]>#. kaccàyane pana itthãliïgappayogo va àharãyati upanagaran ti àdipayogo ti àharitabbo. tathà atthassa vàcakattà ti. ## dvipadam idaü. digussà ti sambandhachaññhãkàri, ekattan ti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. digussa samàsassàti atthasamàsassa. atthabyàkhyàne pana digussatthassà ti vuttaü. nanu ca ekatthibhàvo samàsalakkhaõan ti vuttattà vinà pi iminà suttena digusamàse kate ekattaü hotã ti. na hoti dvinnaü padatthànaü ekapadatthabhàvena karaõassa ekatthãbhåtattà ekatthibhàvo hi dvinnaü padatthànaü ekapadatthabhàvena karaõaü anekatthàbhidhàyino saddassa ekatthàbhidhàyitattaü kattuü na sakkà saddànam atthàbhidhànassa bhàvasiddhattà ti. saccaü, tathàpi vacanasamatthatàya atideso vi¤¤àyate, tena dvinnaü atthànaü ekattam iva hoti napuüsakaliïgatta¤ ca hotã ti attho idam pi atidesasuttan ti. ## pàõituriyayoggasenaïgabuddajanatukavividhaviruddhavisabhàgatthàdãna¤ ca. catuppadam idaü. tathà ti upamàjotakatthe nipàto dvande ti àdhàrasattamã, pàõi-pe-dãnan ti sambandhachaññhãkàrã và ti samuccayaniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. yathà digusamàhàrasamàse ekatta¤ ca napuüsakaliïgattaü ca hoti tathà dvandasamàhàrasamàse pi pàõi-pe-àdãnaü ekatta¤ ca hoti napuüsakaliïgatta¤ cà ti. idha ca saddo vuttasamuccayattho. na avuttasamuccayattho àdiggahaõena avasesànaü saïgahaõato. na kevalaü digusamàse yeva ekatta¤ ca napuüsakaliïgatta¤ ca hoti atha kho dvandasamàse pã ti adhippàyo. atha và avuttasamuccayattho tathàhi atthabyàkhyàne pi vuttaü. idha cakàro samuccayattho, tena kiü sijjhatã ti ce assa mahisaü icc evam àdinaü saïgahaõatthaü. tatra hi pasvatthe assamahisassa vibhàsà sampatte ettha ca saddena niyamekattaü hoti napuüsakaliïgattaü và ti caggahaõaü santiññhàpana avadhàraõan ti pi vadanti. pàõyaïgatthe ti pàõisaükhàtassa sattassa avayavatthe turiyaïgatthe ti pa¤cavidhassa turiyassa avayavatthe. evaü sesesu pi tattha pa¤cavidhaturiyan ti. #<[#150]># àtataü ceva vitatam àtatavitataü ghanaü susiraü ceti turiyaü pa¤caïgikam udãritaü tattha àtataü nàma cammapariyonaddhesu bheriàdisu àkaóóhitvà onaddhaü ekataëaturiyaü, vitataü nàma ubhato àkaóóhitvà onaddhaü ubhayatalaturiyaü, àtatavitataü nàma ubhato ca majjhato va sabbato pariyonaddhaü turiyaü, ghanaü nàma sammatàëàdi, susiraü nàma vaüsàdi. ## tipadam idaü. vibhàsà ti vikappanattha, rukkha-pe-dãnan ti sambandhachaññhãkàri, cà ti anukaóóhana. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idha vibhàsàsaddo và saddena samànattho. vutta¤ ca kvaci navà ca ekatthà yebhuyyenekaråpakà và vibhàsà samànatthàpàyenohayaråpakà ti. caggahaõaü napuüsakaliïgattekattànukaóóhanatthaü. samuccayatthan ti pi vadanti. idaü hi anantarasutteneva siddhe pi vikappanatthaü vuttan ti. ## tipadam idaü. dvipade ti kammattha, tulyàdhikaraõe ti tabbisesana, kammadhàrayo ti sa¤¤àniddeso. sa¤¤à-pe-sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. idha pana samàso ti sa¤¤ã anuvattati, apare pana dvipade ti sa¤¤ã ti pi vadanti. taü so samàso kammadhàrayasa¤¤o hotã ti iminà na sameti sutte pana dutiyà. vuttiyaü pana pañhamà ti pi vadanti. tampi na yujjati råpasiddhiyaü pana bhàvasattamãbhàvena vuttaü. tulyàdhikaraõàni dvepadàni yadà yasmiü kàle àcariyehi samasyante tadà so samàso kammadhàrayasa¤¤o hotã ti attho. ida¤ ca suttaü samàsavidhàyaka¤ ca sa¤¤àvidhàyaka¤ ca hoti, kasmà imasmiü samàsappakaraõe kàriyabhåtaü samasanaü sa¤¤ã nàma na kàri tenàha yadà samasyante so samàso ti tulyaü adhikaraõaü yesaü tàni tulyàdhikaraõàni yesaü padànaü bhinnappavatti nimitte pi adhikaraõaü attho tulyaü samànaü eko iti tasmà tulyàdhikaraõànã ti attho. bhinnappavattinimittànaü hi padànaü ekasmiü atthe pavatti tulyàdhikaraõatà ti kammam iva dvayaü dàrayatã ti kammadhàrayo #<[#151*]>#. yathà hi kañaü karotã ty àdisu kañàdikaü kammaü karaõakiriya¤ ca kañàdinà sàdhetabbaü, nisãdanàdikaü kiriyàya payojana¤ ca dhàreti kañàdike kamme sati taü dvayassa sambhavato. tathàyaü samàso ekatthassa jotakàni bhinnapavattinimittàni dve nàma padàni dhàreti tasmiü samasane sati ekasmiü atthe visesanavisesitabbabhåtassa dvayassa sambhavato ti. so ca samàso chabbidho visesanapubbapado visesanaubhaya pado upamàpubbapado upamànuttarapado sambhàvato avadhàraõo và ti tattha visesanapubbapado yathà mahàpuriso kupuriso ty àdi visesanaubhayapado yathà nãluppalaü sãtuõhàü ty àdi. upamàpubbapado yathà saïkhapaõóaraü ty àdi. upamànuttarapado yathà nayanuppalaü narasãho ty àdi. sambhàvato yathà guõabuddhi ty àdi avadhàraõo yathà pa¤¤àratanaü guõadhanaü ty àdi. tenàha visesanapubbapado visesanobhayappado upamànapubbapado upamànuttaro pi ca sambhàvanovadhàraõo chabbidho kammadhàrayo ti visesanaubhayapadaü vajjetvà pa¤cavidho ti pi vadanti. tatipànapubbapado kupubbapado pàdipubbapado ca ti imehi tãhi saddhiü navavidho ti råpasiddhiü vuttaü. mahanto ca so puriso cà ti ettha mahanto ti padaü visesanaü puriso ti padaü visesitabbaü mahantaguõasaddappavattinimittako hi mahantasaddo buddakapurisa sàdhàraõattà jàtisaddappavattinimittakaü purisasaddaü viseseti tato buddakatthato nivattetã ti. tasmàyaü samàso visesanapubbapado nàma saddànaü visesana visesitabbabhàvena tadatthànam pi visesanavisesitabbabhàvo veditabbo, tulyàdhikaraõabhàvappasiddhatthaü payutto tasaddo so yeva puriso nतo ti mahàsaddassa ca purisasaddassa ca ekatthaü dipeti. casaddadvayaü pana ekasmiü atthe pavattàti bhinnappavattinimittàni dvenàmapadàni samuccino ti. eseva nayo casaddayogakammadhàrayavàkyesu sesesu pi daññhabbo, ettha hi samàso kathaü atthasamàso siyà ekatthabhàvato ti siyà vàkye bhinnappavattinimittatthànaü ekasmiü dabbe dãtabhàvato ti nãluppalaü sãtuõhan ti ettha nãla¤ ca nãlaguõayutta¤ ca taü uppalaü ca uppalajàtiyuttax ¤ cà ti nãluppalaü sãta¤ca sãtalakkhaõayutta¤ ca taü uõha¤ ca uõhalakkhaõa¤ cà ti sãtuõhaü tejodhàtu atha và sãtaguõayutta¤ ca taü uõhaguõayutta¤ cà ti sãtuõhaü udakaü tattha nãlaguõasaddappavatttinimittako nãlasaddo setarattuppalasàdhàraõattà pàtisaddappavattinimittaü uppalasaddaü viseseti tehi nivatteti taü nimittako uppalasaddo ca bhamaraïgàràdi nãlasàdhàraõattà taü nimittaü nãlasaddaü viseseti tato nivattetã #<[#152*]>#, tasmàyaü samàso visesanobhayapado nàma ca ta saddà heññhà vuttanayà va evaü sãtuõhasamàse pi suddhasãtasuddhuõhasàdhàraõaü katvà veditabbaü. saükho iva paõóaraü nayanam idaü uppalaü viya naroyaü sãho vãyà ti ettha vàkyesu pubbapade và upamàyuttattà ime dve samàsà upamàpubbapadàdisamàsà nàma iva viya saddà hi upamànajotakà guõo iti buddhã ti vàkye guõasambhavananidassanattha iti saddena yuttattà sambhàvana kammadhàrayo nàma. guõo eva dhanan ti ettha vàkye niyamanivattanatthena avadhàraõabhåtena evasaddena yuttattàyaü samàso avadhàraõakammadhàrayo nàma. ettha hi evakàro puggalassa dhanatthaü a¤¤ehi guõehi asàdhàraõa¤ ca anujànàti aguõehi suvaõõarajatàdi dhanehi nivatteti puggala¤ ca saïgàdisu sattasu niyameti accantaü yojeti dhanasaddassa a¤¤ehi suvaõõàdãhi sàdhàraõa¤ ca anujànàti vãtto danuddharo evà ti ettha viya tividho hi evakàro ayogavyavacchedo a¤¤ayogavyavacchedo accantayoga byavacchedo và ti. vutta¤ ca: citto dhanuddharo eva pàtho eva dhanuddharo nãlaü sarojaü bhavate va udàharaõam assidan ti tattha vitto dhanuddharo evà ti ettha visesanato paranipàto evakàro vittassa yo dhanuddharabhàvo tassa vittaü vinà a¤¤ehi puggalehi ayogattaü nivatteti a¤¤ehi sambandhaü anujànàtã ti attho. cittanàma puggaladabba¤ ca dhanuddharabhàvaguõe niyameti pàtho eva dhanuddharo ti ettha visessato paranipàto eva kàro pàthaü vinà a¤¤ehi saddhiü dhanuddharabhàvassa saüyogattaü nivatteti taü pàthasmiü yeva niyametã ti attho. pàthapuggaladabbassa pana a¤¤aguõehi asàdhàraõattaü anujànàti. nãlaü sarojaü bhavato và ti ettha kriyàya paranipàto evakàro sarojassa uppalassa accantaü nãlaguõaviragattaü nivatteti sabbakàlaü sarojadabbe nãlaguõassa atthibhàvaü niyametã ti attho #<[#153*]>#. nãlaguõassa pana a¤¤ehi hamaràdidabbehi sàdhàraõatta¤ ca sarojajàtiyà a¤¤asetàdiguõayàdhàraõatta¤ ca anujànàtã ti. ayaü attho saddatthavidunaü matena vutto. atha và dhanuddharo evà ti ettha evakàro cittadabbaü a¤¤aguõehi nivattetvà dhanuddharabhàvaguõe yeva niyamaü karoti. dhanuddharabhàvaguõassa a¤¤adabbehi sàdhàraõattaü anujànàti pàtho evà ti ettha evakàro dhanuddharaõattaü guõaü a¤¤ehi dabbehi nivattetvà pàthadabbe yeva niyamaü karoti pàthassa pana a¤¤aguõehi sàdhàraõattaü anujànàti bhàvate và ti ettha eva kàro nãlaguõassa bhavanakriyaü abhavanakriyato nivattetvà sarojadabbe yeva niyamaü karoti. nãlaguõassa pana bhamaràdi a¤¤adabbehi sàdhàraõattaü ca sarojajàtiyà a¤¤aguõehi sàdhàraõattaü ca anujànàtãti ayaü attho. gatthakàrakànaü mate na vutto ti. evaüpakàro càyaü samàso niccàniccavasenàpi duvidho tattha niccasamàso yathà abhidhammo kupuriso ty àdi aniccasamàso yathà mahàpuriso ty àdi. ## dvipadam idaü. saükhyàpubbo ti sa¤¤ã, digu ti sa¤¤à. sa¤¤à¬-pe-sa¤¤àsuttan ti. saükhyàpubbo padhàno yassa soyaü saükhyàpubbo. tena vatthuttayaü ty àdi saügaõhàti dvegàvo digu. saükhyàpubbavasena ca tulyàdhikaraõavasena ca digusadisattà ayam pi samàso digu nàma. tehi và dvãhi yathàvuttalakkhaõehi gacchati pavattatã ti digu. saükhyàpubbattanapuüsakekattasaükhàte hi dvãhi lakkhaõehi gato avagato ti diguti pi vadanti idaü lakkhaõaü asamàhàradigumhi na labbhati ayaü hi digusamàso duvidho samàhàra asamàhàra vasena tattha samàhàradigu yathà tayo lokà samàhañà tilokaü ty àdi asamàhàradigu yathà puggalo catuddiso dasasahassavakkavàëanã tyàdi. ekabhàvianekabhàvivasena pi duvidho. tenàha ekabhàvianekattaü digu-r-evaü dvidhà mato eko samàhàro tattha eko ca asamàharo ti pubbuttarapadatthavasena và duvidho vatthuttayaü ty àdi ca tilokaü ty àdi ca. tenàha digusamàso vi¤¤eyyo dvipadhàno pakàsito vatthuttayaü pubbapadhàno tilokaü uttarapadhàno ti. #<[#154]># tasmà tilokaü ty àdisu samàsasa¤¤àsaükhyà saddassa saükheyyavàcakattà kammadhàrayasa¤¤à saükhyàpadhànattà digusa¤¤à uttarapadatthapadhànattà tappurisasa¤¤à ca hoti. ## dvipadam idaü. ubhe ti sa¤¤ã, tappurisà ti sa¤¤à. sa¤¤à-pe-sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. idha ubhe ti iminà digusamàsa¤ ca kammadhàrayasamàsa¤ ca saügaõhàti. tassa puriso tappuriso yathà hi ayaü tappurisasaddo uttarapadatthappadhànattà uttarapadatthe yeva vattati tathà bhåmigato ty àdi samàso tasmà tappurisasadisattà bhåmi gato ty àdisamàso pi tappuriso nàma yakkhasadisattà yakkho ti vohàro viya. ime pi dve digukammadhàrayasamàsà uttarapadatthappadhànabhàvena tapurisekadesasadisattà tappurisà ti vuccanti. yathà samuddo hi yo diññho ti àdi keci pana ime dvesamàsà ubhayatappuriso ti ekanàmaü katvà iminà saddhiü dutiyà tappurisàdayo kattà ti vadanti. tesaü saddanãtiàdisu ubhayatappurisasa¤¤à nàma natthã ti vatvà pañikkhipanti. abràhmaõo ti àdisu na saddattho duvidho pasajjapañisedho pariyudàsapañisedho và ti tattha pasajjapañisedho nàma uttarapadatthasseva pañisedhamattaü vatthuno natthibhàvo pariyudàsapañisedho nàma uttarapadatthato a¤¤atra sadisàdivatthumhi pavattanaü jotana¤ ca. tenàha pasajjapañisedhassa lakkhaõaü vatthunatthità vatthuto¤¤atra yà vutti pariyudàsassa lakkhaõan ti. tattha assaddhabhoji akatvà ti àdisu nasaddo pasajjapañisedhattho abràhmaõo ti àdisu nasaddo pariyudàsapañisedhattho na bràhmaõo ti àdivàkye samàsasa¤¤à ca nasaddabràhmaõasaddà taü ekassa bràhmaõasadisatthassa vàcakattà tulyàdhikaraõavasena kammadhàraya sa¤¤à va potako hoti. tappabhåtattà ca visesanavisesitabbabhåtattà va uttarapadatthappadhànattà ca tappurisasa¤¤à va hoti. apa¤cavassan ti ettha na pa¤cavassan ti vàkye samàsasa¤¤à ca tulyàdhikaraõattà kammadhàrayasa¤¤à va saükhyàpubbattà digusa¤¤à va uttarapadatthappadhànattà tappurisasa¤¤à va hoti yathà ca na pa¤cavassan ti vàkye samàsasa¤¤à va kammadhàrayasa¤¤à va tappurisasa¤¤à va hoti. evaü sesasamàsesu pi daññhabbaü. #<[#155]># ## dvipadam idaü. amàdayo ti kammattha, parapadehã ti sahatthatatiyà. sa¤¤à-pe-sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. amàdayo ti idaü sa¤¤ã ti pi vadanti, taü na yuttaü, idaü hi suttaü samàsavidhàyaka¤ ca sa¤¤àvidhàyaka¤ ca hoti, tasmà kàriyabhåto samàso va sa¤¤ã na kàribhåto amàdayo ti vi¤¤àyati. tenàha yadà-pe-so samàso ti amàdayo ti tà vibhattiyo para padehi nàmehi saddhiü yadà samasyante tadà so samàso tappurisasa¤¤o hoti. ettha hi amàdayo ti idaü vibhattippadhànavasena vuttaü, amàdivibhatyantàni pubbapadànã ty attho daññhabbo. te neva ca råpasiddhiyaü amàdivibhatyantàni yuttatthàni padànã ti vuttaü amàdayo ti iminà pañhamàtappurisaü nivatteti ubhe tappurisà ti ettha sutte pañhamà tappurisassa gahitattà aóóhaü pi pphaliyàaóóhapipphalã aóóhaü kosàtakiyà aóóhakosàtakã ti àdisu pañhamapadaü uttarapadabhàvena parivattanaññhànesu ca buddhaü saraõaü gato ti àdisu iti lopaññhànesu ca pañhamàtapapuriso labbhatã ti saddanãtiakkharasamåhàdisu vadanti. tenàha saddanãti yaü: saükhepato suddhatappuriso kammadhàrayatappuriso digutappuriso và ti tayo tappurisà vitthàrato pana pañhamàtappuriso dutiyàtappurisàdayo cà ti sattabhavattã ti akkharasamåhe pi. pañhamà dutiyà tatiyà catutthã pa¤camã tathà chaññhã ca sattamã ceti ubhe tappuriso mato ti vuttaü. råpasiddhiyaü pana àmalakassa aóóhaü aóóhàmalakaü pipphaliyà aóóhaü aóóhapipphali ti chaññhãtapapurisaññhàne àharitvà pañhamàtappuriso ti vuttaü. vutta¤ ca tattha kvaci accantàdisu amàdivibhatyantaü pubbapadaü bhavati parayathà antaü atikkantaü accantaü rattiyà aóóhaü aóóharattaü ty àdi tassa puriso ti tappuriso tappurisasadisattà ayam pi samàso tappuriso nàma, yakkhasadisapuggale yakkhavohàro viya yathà hi tappurisasaddo uttarapadatthappadhànattà uttarapadatthe yeva pavattati tathà ayam pi samàso uttarapadatthe yeva pavattati pubbapadassa atthaü mu¤citvà parapadattho yeva labbhatã ti attho. so ca tappuriso saükhepato duvidho suddhatappurisomissakatappuriso cà ti. vitthàrato pana aññhavidho hoti, dutiyà, tappurisàdayo ca dve kammadhàrayadigutappurisà cà ti. tenàha #<[#156]># dutiyàdisattamyantà cha va tappurisà tathà dvekammadhàrayadigu ty aññha honti tappurisà ti. imasmiü hi samàse kathaü atthasamàso siyà. samàsasaddena uttarapadatthasseva gahitabbà ti siyà. sabbasseva pubbapadatthassa ca agahitattà. ràjapuriso ti ettha hi ràjasaddo ràjadabbam eva jahitvà taü sambandhasakatthaü gahetvà uttarapadatthe yeva pavattatã ti. ## dvipadam idaü. a¤¤apadatthesu ti àdhàrasattamã, nimittasattamã ti pi vadanti, bahubbãhã ti [...]. sa¤¤à-pe-sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. samàsapadato a¤¤esaü padànaü atthesu nàmàti asamàsapadabhåtàni yadà samasyante tadà so samàso bahubbãhi sa¤¤o hoti. bahavo vihayo yassa so bahubbãhi a¤¤apadatthappadhànabhàvena ca bahubbãhi sadisattà ayam pi samàso bahubbãhã ti vuccati. yathà hi bahubbãhisaddo a¤¤apadatthappadhànabhàvena guõe ñhito niyutto evaü sakalo càyaü samàso a¤¤apadatthappadhànattà guõe niyutto ñhito. a¤¤apadatthapadhàno ti attho. so ca sàminà saddhiü chakàrakànaü vàcakattà sattavidho hoti, sattavibhatyantànaü và vàcakattà sattavidho. tenàha pañhamà dutiyà tatiyà catutthã pa¤camã tathà chaññhã ca sattamã ceva bahubbãhi sattavidho ti. akkharasamuhe pana chabbidho bahubbãhã ti vuttaü, vuttaü hi tattha dvipado bahuppado saïkhyàhayapado sahapubbapado byatãhàralakkhaõo disantaràlalakkhaõo ti. tattha dvipado vibhattilopavasena chabbidho pañhamàchaññhã upamàvasena duvidho dutiyà tatiyàceva catutthipa¤camã tathà chaññhãva sattamãceva dvipado hoti chabbidho pañhamà upamà ceva chaññhã ca uapamà tathà duvidho dvipado vutto liïgattayavibhàvito yathà dvãpado tathà bahuppado saükhyobhaya pado yathà dve và tayo và vàcà dvitivàcà cha và pa¤ca và vàcà chappa¤cavàcà sahapubbapado yathà sahamålena uddhaño samuladdhaño taru, sabhikkhu saügho bhagavà byatihàralakkhaõo yathà musalehi musalehi gahetvà idaü yuddhaü pavattatã ti musalàmusalã evaü daõóàdaõóa disantaràlalakkhaõo yathàdakkhiõassà ca pubbassà va disàya yadantaràlaü sàyaü disà dakkhiõapubbà #<[#157*]>#. tenàha dvipado bahuppado ceva saükhyobhayapado tathà sahapubbapado ceva byatihàrassa lakkhaõo disantaràlalakkhaõo vihàgà chabbidho mato ti. råpasiddhisaddanãtisu pana navavidho ti vutto. vuttaü hi tattha dvipado bhinnàdhikaraõo tipado na nipàtapubbapado sahapubbapado upamànapubbapado saükhyobhayapado disantaràlattho byatihàrassa lakkhaõo cà ti saråpaü pana heññhà vuttam eva. tattha disantaràlattho ti disànaü antaro anudisà attho yassa samàsassa soyaü disantaràlattho byatihàro lakkhaõaü nimittaü assà ti byatihàralakkhaõo byatihàro ca a¤¤ama¤¤aü paccanãkakriyàkaraõaü sattàhaü parinibbutassa assa bhagavato soyaü sattàhaparinibbuto. acirapakkantassa assa purisassa soyaü acirapakkanto aparajjugatàya assà puõõamiyà ti aparajjugatà màso jàtassa assa kumàrassa soyaü màsajàto ti evam àdayo bàhiratthabahubbãhi nàma. ettha hi uttarapadaü samàsapadato a¤¤ena padena samànàdhikaraõaü bhavati a¤¤apadattha uttarapadaü àkaóóhitvà pavattati samànàdhikaraõabhàvena tena saddhiü sampajjatã ti ayam pi samàso bàhiratthasamàso ti vuccati, atha và bhåtaü sesà abàhiratthà nàma bahubbãhã ti ayaü saddatthavidånaü mati. amhàkaü matiyà pana a¤¤assa padassa samàsapadena samànàdhikaraõattà a¤¤atthabahubbãhi nàma. saddanãtiyaü pana bàhiratthabahubbãhãti vatvà pacchà bàhiratthasamàso pi abàhiratthasamàso hotã ti vuttaü. atha và sabbo pi bahubbãhisamàso bàhirattho nàma samàsapadena a¤¤apadatthassa gahitattà avasesà pa¤casamàsà abàhiratthà nàma samàsapadatthasseva gahitattà, bahi anikkhantattà ca sattàhaparinibbuto ti àdayo pana bàhiratthàpi abàhiratthàpi samàsà honti. ayaü ganthakàrakànaü mati. imà dve matiyo saddanãtiyà àgatà evaü nànappakàro bahubbãhisamàso tagguõasaüvi¤¤àõa atagguõasaüvi¤¤àõavasenàpi duvidho. tattha hi yattakassa a¤¤apadatthassa visesanabhåto samàsapadattho a¤¤apadatthena guõakriyàdabbasamavàyavasena vi¤¤àyati #<[#158*]>#, so tagguõasaüvi¤¤àõo nàma yathà sasãlo sapa¤¤o saputto sathulo saputtadàro àgàto buddhapamukhassa saüghassa mahàdànaü deti saputto homà dhanimà ti so pi tagguõasaüvi¤¤àõabhàvo guõakriyàdabbavasena samavàye sambandhe sati hoti na a¤¤athà ti. yattha pana visesanabhåto attho a¤¤apadatthena guõàdisamavàyavasena na vi¤¤àyati so atagguõasaüvi¤¤àõo nàma, yathà bahudhanam ànaya pabbatàdãni khettàni kassati amalo lokuttaradhammo ti. ¤àse pana payogakriyàhi ¤àyatã ti vuttaü. yattha visesanabhåto attho a¤¤apadatthaggahaõena gayhati so tagguõasaüvi¤¤àõo nàma yathà lambakaõõam ànayà ti yattha pana visesanabhåto attho a¤¤apadatthaggahaõena na gayhati so atagguõasaüvi¤¤àõo nàma yathà bahudhanam ànayà ti. iti pi råpasiddhiyaü vutto. yattha avayavena viggaho samudàyo samàsattho so tagguõasaüvi¤¤àõo nàma yathà lambakaõõo samalà akusalà dhammà ti yattha samudàyena viggaho samudàyo samàsattho so atagguõasaüvi¤¤àõo nàma yathà pabbatàdãni khettàni bahudhano ti. iti pi saddanãtiyaü vutto, saüghàràmo ti ayaü samàso kammavàcako visesanabhåto hi àgatasaddo va samaõasaddo va attano atthe avattitvà dutiyà vibhatyatthabhåte saüghàràma saüghàràma saükhàte a¤¤apadatthe pavattati. tena tadatthabodhanatthaü tadanantaraü saüghàràmo ti vuttaü. tato samàsapadeneva dutiyàbhihitassa kammatthassa abhihitattà puna dutiyà na hoti, yady evaü imasmiü samàse kathaü atthasamàso sãyà samàsapadassa attano atthaü jahitvà a¤¤apadatthe pavattattà ti siyà. sabbasseva atthassa ajahitattà àgatasamaõasaddàhi kattubhåtaü samaõadabbam eva jahitvà sakatthabhåtaü kiriyàkammakàrakasambandha¤ ca kattukammasambandha¤ ca gahetvà a¤¤apadatthe pavattanti ti evaü. ayaü bahubbãhisamàso sàmikammàdikàrakànaü sattannaü atthànaü vàcako ca abhidheyyaliïgavasena tiliïgo va hoti. na hi chavibhattiyo yeva vàcakà honti. atha kho samàsataddhitàkhyàtakitakàpi vàcakàtthe va antatthabàhyatthesu bàhyatthànaü vàcakà ti. tenàha dutiyà tatiyà càpi catutthã pa¤camã pi ca chaññhã va sattamã vàpi cha-y-imà pi ca vàcakà samàsataddhitàkhyàtakitakàpi ca vàcakà vàcakà dasadhàtthe va ¤àtabbà samaya¤¤unà #<[#159]># kattàdyatthàsasàmyattho bhàvo ceko tatha¤¤unà vaccà aññhavidhà ty evaü ¤àtabbà samaya¤¤unà catusu vàcakesv eva ekeko yeva vàcako antatthabàhiratthànaü vasenattho dvidhà ñhito. samàsapadatthentattho a¤¤attho bàhyattho mato bahubbãhi samàsesu abhiråpo ti àdisu samàsataddhitàkhyàta kitakà kira vàcakà antatthaü anuttà honti vuttà bàhyattham eva hã ti. sàpekkhatte sati pi gamakattà samàso ti vaüsitasaddassa pubbasaddasàpekkhatte sati pi vàkye viya attanà apekkhitabbassa pubbasaddatthassa gamakattà antarikàbhàvapagam eva kàraõan ti ¤àpakattà anapekkhitena a¤¤ena sànusaddena samàso hoti, devadattassa gurukulaü ti àdisu viya a¤¤àpekkhatte sati pi samàso na hoti. devadattassa kaõóàdantà bakassa setàni pattàni ti àdisu viyà ti adhippàyo. kaõhadattà setapattànã ti samàsabhàve sati dantapattasaddà attanà apekkhitabbànaü devadattabakasaddànaü apekkhituü na sakkà kaõhasetasaddantarikattà. tasmà kaõhadantà setapattàni ti samàsà na hontã nàpi devadattassa kaõhadattàdevadattakaõhadantà bakassa setàni pattàni bakasetapattànã ti samàsà honti kaõhasetasaddantarikattà va kaõhasetasaddàna¤ ca devadattabakapattànaü anapekkhitattà ti keci pana devadattassa kaõhà devadattakaõhà devadattakaõhà ca te dattà ceti devadattakaõhadantà icc evam àdi samàso honti. kaõhàdisaddànaü devadattàdi atthànaü anapekkhitattà ti keci pana devadattakaõhabhariyà ti vadanti. taü tesaü matimattaü. yadi hi kaõhadantasaddà bhariyà vàcakà siyuü, sambandhisaddattà sambandhisaddabhåtena devadattasaddena samàso siyà, ràjahatthigavassakan ti àdisu viyà ti imasmiü bahubbãhisamàse a¤¤apadaü tãsu ñhànesu ñhitaü àdimhi majjhe ante ca yathà yassa hatthe patto atthi soyaü gatthapatto nassa anto anantaü jinno hattho yassa soyaü jinnahattho ty àdi. àdi a¤¤apada¤ ceva majjhe a¤¤apadaü tathà anta a¤¤apadam càpi tidhà a¤¤apadaü ñhitan ti. #<[#160]># ## tipadam. nàmànan ti sambandhachaññhã, samuccayo ti sa¤¤ã, dvando ti sa¤¤à. sa¤¤à-pe-sa¤¤àsuttan ti daññþabbaü. nàmànan ti anuvattamànattà samuccayo dvando ti vutte siddhe pi kasmà nàmaggahaõaü kataü, siddhe saty àrambho hi niyamàya và atthantaravi¤¤àpanàya và hotã ti vacanato bahutaranàmapadànaü vi¤¤àpanatthaü kataü. attabyàkhyàne pana kriyàya nivattanatthan ti vuttaü. ekavibhattikànaü pañhamàdisamànavibhattikànaü bahunàmànaü yo samuccayo atthi so dvandasa¤¤o hotã ti attho. ekavibhattikànan ti iminà hi pañhamàdivibhattisamànattaü dasseti. na bahuvacanàdisamànattaü tena saddanãtiyaü samaõo ca bràhmaõo ca samaõà ca brahmaõà ca samaõo ca bràhmaõo ca samaõà ca brahmano cà ti cattàri vàkyapadàni àharati samuccayanaü sampiõdanaü samuccayo. so pana samuccayo atthavasena kevalasamuccayo anvacayo itarãtarayogo samàhàro cà ti catubbidho. tenàha samuccayo samàhàro tathà anvacayo pi ca itarãtarayogo ca dvando nàma catubbidho ti tesu catåsu kevalasamuccaye ca anvàcaye ca samàso na bhavati kiriyà sàpekkhanàya ayuttatthabhàvato tattha kiriyaü pañicca bahukàrakànaü samuccayanaü sampiõóanaü kevalasamuccayo nàma. taü yathà cãvaraü piõóapàta¤ ca paccayaü sayanàsanaü adàsi ujubhåtesu vippasantena cetasà ti. tattha tadatthajotako ca saddo eko và bahuvà yojetuü vaññati. sakiriyànaü kàrakànaü samuccayanaü sampiõdanaü anvàcayo nàma. vàkyànaü samuccayanan ti pi vadanti. yathà dàna¤ ca dehi sãlaü ca rakkhàhã ti tattha tadattajotakà pana casaddà bahuvisuü visuü yojetuü vaññanti itare dve dvandasamàsà bhavanti bhinnatthànaü nàmànaü samuccayattà tadatthajotakà casaddà bahu yeva visuü visuü yojetabbà tattha ca yattha napuüsake kattaü natthi so samàso itarãtarayogo nàma yathà samaõabràhmaõà ty àdi, yattha pana napuüsake kattaü atthi so samàso samàhàro nàma yathà gavassakaü ty àdi #<[#161*]>#. tasmà ayaü dvandasamàso itarãtarayogasamàhàravasena duvidho hoti. tenàha dvidhà dvando ti dvãsu dvãsu atthesu ñhito dvando atthasamàso dvãsu dvãsu padesu ñhito dvando saddasamàso. atha và dve dve atthà ca padàni ca ekasamodhànaü ettha gacchantã ti dvando. tathàhi saddanãtiyam pi vuttaü. dve dve padàni ekato samodhànam ettha gacchantã ti dvando ti. ¤àse pana dve dve nàmàni và dvando dvandasadisattà ayam pi samàso dvando ti vuccatã ti vuttaü. råpasiddhiyaü ca dve dve padàni dvandà dvandaññhà và dvando dvandasadisattà ayam pi samàso pi anvatthasa¤¤àya dvando ti vuccatã ti. yasmà hi ekapadassa dvando nàma natthi dvinnaü và bahunaü và hoti. tasmà heññhimaparicchedena dvando ti vuttaü ubhayapadatthappadhàno ti attho nanu ca ubhayapadatthappadhànatthe sati kathaü ekatthabhàvo siyà ti. vuccate. sadisàdi atthe pi saddappavattiyam bhave na ekakkhaõe yeva padànaü atthadvayadãpakattà ekatthabhàvo hoti. taü ca tesaü atthadvayadãpanaü dvandasamàsavisaye eva na sabbattha yathà hi bhåsaddo anubhavàbhihavàdike pavattamàno anu abhi àdi upasaggehi vinà tasmiü tasmiü atthe nappavattati atha kho te hi sahito va pavattati evaü gavassakan ti àdisu gavàdissaü assàdisadantarasahitavasena atthadvayam pi dãpenti na kevalà vàkyasaddà pubbapada¤ ca attatthena saha parapadatthaü dãpeti parapada¤ ca attatthena saha pubbapadatthaü dãpetã ti adhippàyo. tasmà taddãpanasamàsavisaye yeva na sabbatthà ti daññhabbaü evaü sante pi dvinnaü atthànaü ekaññhibhàvena kathaü samàso siyà tesaü tesaü padatthànaü nànàññhànesu ñhitattà ti vuccate nànàññhànesu tiññhantesu pi ekasamàsapadabhàvena ñhitattà ekaññhibhàvalakkhaõena samàso hoti, råpakkhandhàdayo yathà, yathà hi sabbe råpadhammà anantavakkavàëesu ñhità pi ekaråpakkhandhabhàvena vacanãyà ekaràsãbhåtva råpakkhandhapadassa attho hoti tadapekkhàya råpakkhandho ti ekavacananto pi hoti, evam etthàpi daññhabbo ti evaü samàhàradvando hoti itarãtarayogadvando kathan ti tatthàpi dabbàpekkhavacanena bahuvacanaü kataü ekasamàsapadatthabhàvena pana ekatthe yevà ti. tenàha assattha kapitthanaü assatthakapitthanà và ti casaddasahitaü asamàsadvandavàkyakriyàbhedena sattadhà ñhitaü yathà samaõo ca bràhmaõo ca gacchati samaõa¤ ca bràhmaõa¤ ca vadanti samaõena ca bràhmaõena ca dànaü pañiggahitaü, samaõassaca bràhmaõassa ca dànaü dehã ti evam àdipakàrà ñhità #<[#162*]>#. tasmà samàsavàkyenàpi tathàkàrena bhavãtabbaü tathà hi samaõabràhmaõànan ti ettha samaõassa ca bràhmaõassa ca samaõabràhmaõànan ti vutte vàkyàvadhikantàkhyànaü nàma samaõabràhmaõànan ti pubbavàkyànuråpena samàsavàkyassa vuttattà samaõo ca bràhmaõo ca samaõabràhmaõà. tesaü samaõabràhmaõànan ti vutte padàvadhikantàkhyànaü nàma samaõabràhmaõànan ti pubbavàkyaü anapekkhitvà padatthànuråpena samàsavàkyassa vuttattà evaü samasanavidhànena sa¤¤àvidhàyakàni suttàni dassetvà idàni vidhisuttaü dassetuü ## iti suttam àraddhaü. tattha mahataü-pe-pade ti catuppadam idaü suttaü. mahatan ti sambandhachaññhãkàrã, mahà ti kàriya, tulyàdhikaraõe ti tabbisesana, pade ti nimittasattamã. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. kasmà pana tulyàdhikaraõe pade ti vuttaü. nanu mahatiyà ghoso mahàghoso mahatiyà visiññho mahàvãsiññho mahato buddhassa bodhi mahàbodhi mahante sabba¤uta¤àõe satto laggo ti mahàsatto mahà te upàsakapariccàgo bàràõasãrajjaü nàma mahà ti àdisu bhinnàdhikaraõesu samàsesu ca vàkyesu ca mahà àdeso hotã ti. saccaü. tathàpi tulyàdhikaraõe padena uccàraõaü niccadãpanatthaü, tathà hi vuttaü atthabyàkhyàne tulyàdhikaraõe ti kimatthaü. mahantaputto ti àdisu nivattanatthan ti, yady evaü te payogà kena sijjhanti ti. mahataü mahà ti yogavibhàgena tathà hi atthabyàkhyàne pi vuttaü mahataü mahà ti yogavibhàgato sati pi bhinnàdhikaraõatthe mahàdeso hotã ti yady evaü kasmà mahantaputto ti àdisu na sijjhatã ti yogavibhàgà iññhappasiññhã ti paribhàsàya vuttattà na sijjhatã ti mahantasaddassa ekatte pi mahatan ti bahuvacanaggahaõe payojanaü dassetuü bahuvacanaggahõenà ti àdim àha ## chappadam idaü. itthiyan ti àdhàrasattamã, bhàsitapumà ti tabbisesana, itthã ti kàrã, pumà ti kàriya, ivà ti byapadesa, upamàjotako ti pi vadanti, ce ti samuccayattha. saüsayatthaniddeso và. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. itthiyaü vattamàne tulyàdhikaraõe pade pare imasmiü samàse itthi itthivàcako saddo pubbe a¤¤asmiü kà le idàni bhàsitapumà atthi ce pumà va daññabbà atha và pubbe bhàsitapumà yo saddo idàni imasmiü samàse itthi itthivàcako atthi ce so pumà va daññabbo #<[#163*]>#. atthabyàkhyàne pana ce bhàsitapumà itthi tulyàdhikaraõe uttaraliïgepade pumà ca daññhabbo ti vuttaü. råpasiddhiyaü pana itthiyaü vattamàne tulyàdhikaraõe pade pare pubbe bhàsitapumà itthivàcako saddo atthi ce pumàvadaññhabbo ti vuttaü. moggallàne pi uttarapade pare ti vuttaü. saddanãtiyaü pana itthiyaü vattamàne tulyàdhikaraõe pubbapade sati itthivàcako saddo ce bhàsitapumà ca bhàsitanapuüsako va siyà yathàrahaü pumà iva napuüsako iva daññhabbo ti vuttaü. tattha hi atthabyàkhyàne råpasiddhiàdisu àcariyànaü dãghachaïgho kalyàõabhariyo ti àdisu pubbapade yeva pumàtideso hoti na parapade jaïghahariyàdisaddànaü pumbhàsitàbhàvà, tehi jaïghahariyàdayo saddà a¤¤apadatthappadhàno bahubbãhã ti vuttattà a¤¤apadatthaliïgavasena pulliïgàdayo hontã ti. yady evaü sukhà pañipadà yassa so sukhàpañipadà maggo evaü dukkhàpañipado dandhàbhi¤¤o ti àdisu ca sukhàpañipadà yassa taü sukhàpañipadaü jhànaü evaü dukkhàpañipadaü dandhàbhi¤¤an ti àdisu ca napumabyapadeso kathaü hotã ti ce sukhadukkhàdisaddànaü napuüsakattassa bhàsitapubbattà na hoti. parapade pana a¤¤apadatthaliïgavasena vàccaliïgo hotã ti adhippàyo. ¤àsasaddanãtiàcariyànaü matena pana parapade yeva pumabyapadeso hoti. teneva saddanãtiyaü sukhàpañipado dandhàbhi¤¤o ti àdini udàharaõàni àhatàni, ¤àse ca saddhàdhano bràhmaõabandhubhariyo ti àdi udàharaõàni kammadhàrayavasena vuttànã ti. yady evaü kalyàõa hariyo ti àdini udàharaõàni na bhaveyyuü, yadi bhaveyyuü kena suttena pumabyapadeso sijjhatã ti bhàsitapumattàbhàvà ti. tasmà purimavàdo yeva sandaro a¤¤apadatthappadhàno bahubbãhã ti vuttattà parapade a¤¤apadatthaliïgavasena liïgàdi bhàvo sijjhatã ti. bhàsitapume ti kimatthaü vuttaü, bràhmaõabandhubhariyà ti àdisu sati pi tulyàdhikaraõe pade pare bandhusaddàdãnaü bhàsitapumattàbhàvà iminà tesu bandhusaddàdisu pumabyapadeso na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. kesuci potthakesu pana ¤àsaü nissàya bràhmaõabandhubhariyà ti pañhanti. so pàñho sundaro, iminà hi suttena kammadhàrayasa¤¤e và ti ekkhamànattà tulyàdhikaraõabahubbãhi samàse yeva pumàtideso vihito ti vi¤¤àyati, tasmà bràhmaõabandhuhariyà ti àdãni udàharaõàni pi bahubbãhi samàsavaseneva vattabbàni na kammadhàrayasamàsavasena dãghajaügho ti àdãni pi udàharaõàni bahubbãhi samàsavasena vuttàni na kammadhàrayasamàsavasenà ti so va atideso sabhàvatàtideso ti daññhabbo ti chabbidho hi atideso byapadeso nimittàtideso taüråpapàtideso #<[#164*]>#, sabhàvatàtideso suttàtideso kàriyàtideso cà ti. vutta¤ ca byapadeso nimitta¤ ca taüråpaü taü sabhàvatà sutta¤ ceva tathàkàrã yàtideso ti chabbidho ti. ## dvipadam idaü. kammadhàrayasa¤¤e ti àdhàrasattamã, bhàvasattamã ti pi vadanti, cà ti anukaóóhana, samuccayaniddeso và. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. kammadhàrayasa¤¤e va samàse itthiyaü vattamàne tulyàdhikaraõe pade pare pubbe bhàsitapumà yo itthã vàcako saddo imasmiü samàse atthi ce so pumàdaññhabbo nanu kammadhàrayo ti vutte yeva kammadhàrayasamàso vi¤¤àyati, atha kimatthaü sa¤¤àggahaõaü katan ti. saccaü tathàpi sa¤¤àggahaõaü a¤¤asamàsasa¤¤àya saïgahaõatthaü kataü. tena tassà mukhaü taü mukhaü kukkuñiyà aõóhaü kukkuñiõóan ti àdipayogà sijjhanti. casaddaggahaõena pana taddhitàkhyàtanàmasa¤¤àyo saïgayhanti. tena tassà idaü tayidaü tassà bhàvo tattaü icc àdi taddhitappayogà ca taü itthim iva attànaü àcarati tàya ti icc àdayo àkhyàtappayogà ca yassaü itthãyaü yatra yàya itthiyà yato tàya velàyaü tadà icc àdayo nàma ppayogà ca sijjhanti. atthabyàkhyàne pana sa¤¤àggahaõaü sa¤¤àmattasaïgahaõatthaü kiü idaü sa¤¤àmattaü samàsataddhitàkhyàtanàmasa¤¤àyo ti vuttaü. payogà ca te yevà ti sabbesaü àcariyànaü matiyà iminà suttena pubbapade yeva pumàtideso ti. vimalabuddhiàcariyamatiyà pana sati pi kammadhàrayatthe dàrikàsaddassa niyatitthãvàcakattà bhàsitasaddassa niyatapumattàbhàvato ti vuttattà uttarapade yeva pumatideso viya dissati yathà me ativãya atthà ayuttã ti tathà hi imehi dvãhi suttehi pubbapadesu yeva pumàtideso hoti, bahubbãhikammadhàrayasamàse yeva imesaü viseso ti bhàsitapume ti kimatthaü. #<[#165]># khattiyabandhudàrikà ty àdisu sati pi kammadhàrayasamàse tulyàdhikaraõe pade pare bandhusaddassa bhàsitapumattàbhàvà iminà pumà va daññhabbà ti ¤àpanatthaü vuttaü. ## tipadam idaü. attan ti kàriyà, nassà ti kàri, tappurise ti nimittasattamã. sa¤¤à-pe-vidhisuttam. idha tappurise ti avayave samudàyupacàro yathà samuddo hi mayà diññho ti teneva vuttiyaü uttarapade ti vuttaü tassa padassa tappurise uttarapade pare attaü hoti atha và tappurise vattamànassa nassa padassa uttarapade pare attaü hotã ti. kasmà pana tappurise ti vuttaü. nanu amalo ti àdi bahubbãhi samàse pi nassa padassa akaràdesena bhavitabban ti. saccaü, tathàpi yebhuyyavasena evaü vuttaü, yady evaü amalo ti àdisu kena nassa attaü sijjhatã ti attaü nassà ti yogavibhàgena sijjhati. tathà hi vuttaü atthabyàkhyàne pi yogavibhàgenà ti tathà ca sati samàse ti vattabban ti na vattabbaü, na gacchantã ti nàgà rukkhà na gacchantã ti nagaü pabbatà iti samàse kate nassa akàràdesàpajjanato, tasmà taü nivattanatthaü tappurise ti vuttaü. nanu ca yogavibhàgenàpi nàgà ti ettha nassa attaü àpajjatã ti nàpajjati, yogavibhàgassa icchitabbapayogavisayattà tathàhi atthabyàkhyàne pi vuttaü yogavibhàgassa asabbavisayattà na pacasi tvaü samma ty àdisu atippasaïgo na hotã ti. ## dvipadam idaü. sare ti nimittasattamã, an iti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. idha an iti avibhattikaniddeso, tappurise vattamànassa sabbasseva nassa padassa anàdeso hoti, sabbassevà ti iminà avayavabhåtasaraü và bya¤janaü và nivatteti. sabbasseva sarabya¤janasseva an hotã ti attho. nanu cànenavinàpi anissaro ty àdisu pubbasuttena nassa attaü katvà yeva-pe-vàgamà ti suttena nakàràgame kate sijjhatã ti, tathàpi sace àgamasuttaü sandhàya idaü vucceyya a¤¤o pi àgamo bhaveyya, taü nivattanattham idaü suttaü anuttaro ti àdisu bahubbãhi samàsesu pi anuvattanatappurisasaddaü anapekkhitvà sare anã ti ettakeneva suttena nassa anàdeso kàtabbo ti. #<[#166]># ## dvipadam idaü. kadan ti kàriya, kussà ti sambandhachaññhãkàri. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. kussà ti iminà kunipàto va gayhati, na kiü àdeso bahubbãhi samàsassàpi kiü udàharaõabhàvena vuttattà idaü suttaü kammadhàrayabahubbãhisamàsesu vihitaü. råpasiddhiyaü pana tappurise uttarapade pare ti vuttiyaü àgataü råpasiddhikàrakena hi àcariyena idaü suttaü tappurise yeva vihitaü. kadannaü ti àdi payogo pi tappurisasamàso ti gahito ti. sare ti kimatthaü. kudàrà yesaü ty àdisu payogesu sati pi kusadde sarassa aparattà iminà kussa kadaü na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. ## tipadam idaü. kà ti kàriya, appatthesu ti àdhàrasattamã, cà ti anukaóóhana, kvacatthà ti pi vadanti. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü. idaü suttaü sabbasamàsesu vãhitaü, kàppatthe cà ti vutte siddhe pi kàppatthesu và ti bahuvacanena kasmà vuttan ti manasikatvà bahuvacanoccàraõaü kimatthan ti pucchati, tapphalaü dassetum ku icc etassà ti àdim àha. ## catuppadam idaü. kvacã ti kvacattha, samàsantagatànan ti attàpekkhachaññhã, akàro ti kàriya, anto ti kàri. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. iminà suttena visàlakkho ti àdisu antassa ikàrassa akàràdeso hoti, devaràja samàsàdisu antassa akàrassa akàràdese kiü payojanaü atthã ti atthipayojanaü sy à cà ti hi iminà suttena sivacanassa àkàràdese sampatte taü nivàraõatthaü idaü suttaü vuttaü, yady evaü so ti suttassa nivàretuü kasmà na sakkà ti. na sakkà, sàma¤¤avisesesu visesassa balavattà, sy à cà ti suttaü hi akàrantasàma¤¤e yeva vihitaü, so ti suttam pana pulliïgàkàrante yeva vihitan ti evaü hotu pa¤càhaü ty àdisu payogesu kiü payojanaü atthã ti tesu pana pajjunnagati ty àyajànanatthaü akàrassa akàràdeso vihito ti apare pana àcariyà tesu appaccayo ti vadanti. tathàpi råpaviseso natthi yathàvuttam eva payojanan ti a¤¤e àcariyà pana tàni na àharanti ràjàdi gahaõam eva àharanti attan ti vutte yeva siddhe pi kàraggahaõassa vacane payojanaü dassetuü kàraggahaõaü kimatthan ti àdim àha #<[#167*]>#. tena kàraggahaõena ukàràdesam pi saügaõhàti. teneva hi cittagu digu ti payogà sijjhanti. upasaggà nipàtà ca paccayà ca ime tayo neke nekatthavisayà iti neruttikà bruvun ti. vuttattà puna pi kàrappaccayassa phalaü dassetuü nadã antà cà ti àdim àha. tattha kappaccayo ti ettha ka appaccayo ti padacchedaü katvà puna sandhiü katvà tena appaccayo pi gahito tena pa¤cagavan ti ettha pa¤cago saddato appaccayaü katvà osare và ti gavàdese kate råpasiddhi veditabbà. samàsante ti sàma¤¤ena vutte pi bahubbãhi samàsanto va gahetabbo. ## dvipadam idaü. nadimhà ti avadhi, cà ti anukaóóhana. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. idha caggahaõena visayavisayino àkaóóhati, samàsante bahubbãhisamàsante nadimhà ca nadãsaddamhà itthivàcakikàråkàramhà kappaccayo hoti. nadã ti hã ãdu itthãkhyànadã ti iminà a¤¤attha suttena itthãvàcakànaü ãkàrukàrànaü parasama¤¤à ti. ## tipadam idaü. jàyàyà ti kàrã, tudaüjànã ti kàriya, patimhã ti nimittasattamã. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü. jàyàya tudaüjànã ti ayaü aluttasamàso ti pi vadanti . ## tipadam idaü. dhanumhà à cà ti padacchedo, avadhi visayi samuccaya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. idha ca saddena paccakkhadhammàdito pi àppaccayo hoti, dvipadan ti pi vadanti. evaü sati caggahaõaü àkàrànukaóóhanatthaü. ## tipadam idaü. catuppadam và. aü ti kàriya, vibhattãnan ti sambandhachaññhãkàrã, akàrantà ti tabbisesana, abyàyãbhàvà ti avadhi. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. tesaü vibhattiyo lopà và ti ito vibha ttiviparinàmaü katvà anuvattamàne siddhe pi puna vibhattiggahaõaü àlapanatthavibhattisaügahaõatthan ti #<[#168*]>#. idaü pana suttaü sim icc evam àdinam apavàdo ti atthabyàkhyàne vuttaü. ## tipadam idaü. saro ti kàri, rasso ti kàriya, napuüsake ti àdhàrasattamã. sa¤¤à-¬pe-vidhisuttaü. nanu ca rasso napuüsake ti vutte yeva saro ti vi¤¤àyati, atha kimatthaü saroggahaõaü katan ti. saccaü, tathàpi asati saroggahaõe kàrino abhàvà sabbe kàri ihànuvattane sandeho siyà ti taü nivattanatthaü saroggahaõaü katan ti. idha abyayãbhàvaggahaõaü nànu vattate, tasmà sàma¤¤abhåtena napuüsake ti vacanena abyayãbhàvadigudvandabahubbãhi napuüsake vattamàne samàsantasarassa rassattaü siddhaü hoti. atthabyàkhyàne pana atisiri atilakkhi ti àdisu rassattanivattanatthaü napuüsakaggahaõaü katan ti vuttaü. ## tipadam idaü. a¤¤asmà ti avadhi, lopo ti kàriya, cà ti anukaóóhana. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. idha caggahaõena abyayãbhàvasamàsaü àkaóóhati, abyayãbhàvasamàsa akàrantato a¤¤asmà anakàranta abyayãbhàvasamàsamhà paràyaü vibhattãnaü lopo hoti, abyayãbhàvasamàso pi duvidho, akàranto anakàranto cà ti. tattha akàrantato abyayãbhàvasamàsato paràsaü sabbàsaü vibhattãnaü pubbasuttena amàdeso. anakàrantato abyayãbhàvasamàsato paràsaü sabbàsaü vibhattãnaü iminà suttena lopo hotã ti adhippayo. pubbaparåbhaya¤¤atthapadhànattà catubbidho samàso ca digukammadhàrayehi ca chabbidho. duvidho abyayãbhàvo chabbidho kammadhàrayo dvigu dvidhà tappuriso aññhadhà sattadhà bhave bahubbãhi dvidhà dvando pabhedà sattavãsati. råpasiddhiyaü pana duvidho abyayãbhàvo navadhà kammadhàrayo digudvidhà tappuriso aññhadhà navadhà bhave bahubbãhi dvidhà dvando samàso caturaññhadhà ti vuttaü. iti samàsakappassa suttaniddeso nàma sattamo kaõóo. #<[#169]># taddhitakappo nàma aññhamo kaõóo. saddhammaññhitikàmena samàsa suttaniddesaü karontena mayà pattaü yaü pu¤¤aü hitadàyakaü tena pu¤¤ena ijjhantu sabbasattamano rathà ràjàno pica rakkhantu dhammena sàsanaü pajanti. VIII. TADDHITA evaü samàsanàmaü dassetvà tesaü nàmànaü hitabhåtaü taddhitaü dassetuü. ## iti àdim àraddhaü. tattha tesaü nàmànaü hitabhåtaü appaccàdisu atthesu pavattamànavasena ca lopàdesàgamekasesa parikappitavasena ca upakàrakan ti taddhitaü õàdippaccayàna¤ ca lopàdesàdiparikappitavasena nipphannapadàna¤ ca adhivacanaü, evaü hi sati ekasesasaükhyàtaddhitapadàni pi saügahetabbàni honti, nतathà ti. keci pana taddhitan ti õàdipaccayànam eva nàman ti gahetvà ekasesa saükhyàpadànaü paccayarahitattà na taddhitaü duddhanàmam evà ti vadanti taü na gahetabbaü. paccayarahitànam pi parikappitavasena atthavisesasssagahetabbattàpurisà ti padassa hi bahupurisavàcakataü ¤àpetuü parikappitavasena puriso va puriso va purisà ti ekasesakate bahuvacanattà pi hoti, tathà parikappitvà jàtipadatthakàcariyassa matiyà pårentã ti puriyà ti viggahe kate bahuvacanantatà ca hoti kitantapada¤ ca hoti, tasmà ekasesaparikappanavasena nipphannapadam pi taddhitaü nàma tathà daseso niccan ti àdãhi suttehi àdesà[na?]m alopànaü parikappanavasena nipphannàni saïkhyàpadànipi taddhitàni nàma honti, na suddhanàmànã ti vitthàrakàmehi pana saddanãtiàdisu oloketabbà. tasmà tividhaliïgamhà paraü hutvà hità sahità taddhitàni råpasiddhitaddhitavaõõanàdisu vuttaü. ¤àsapadãpàdisu pana tesaü apaccatthàdãnaü hitaü taddhitan ti vuttaü, ta hitan ti vattabbepi hakàrassa dhakàra¤ca katvà asarupadvebhàva¤ca katvà taddhitan ti vuttaü. taü hi saükhepavasena tividhaü sàma¤¤ataddhitaü akhyayataddhitaü, bhàvataddhitaü cà ti. tenàha therapotthake: sàma¤¤abyayabhàvàkhyaü tividhaü taddhitaü mataü saükhepà puna vitthàrà anekavidham ãritan ti. tattha sàma¤¤ataddhitaü pa¤cadasabhedaü gottataddhitaü saüsaññhataddhitaü ràgataddhitaü jàty àdi taddhitaü samuhataddhitaü ñhànataddhitaü upamàtaddhitaü nissitataddhitaü bàhullataddhitaü vasiññhataddhitaü tadassataddhitaü påraõataddhitaü saükhyàtaddhitaü vibhàgataddhitaü cà ti #<[#170*]>#. tattha gottataddhitaü uttamamajjhimahãõavasena tividhaü taddhitavaõõanàdisu pana yena và saüsaññhaü tarati-pe-õiko ti ki¤ci suttapàñhaü nissàya taraty àdi taddhitan ti vuttaü. evaü pa¤cadasabhede sàma¤¤ataddhite ekasaññhippaccayà uppajjanti lopàdesàgamekasesehi pana catusaññhã hontã ti abyayataddhitaü nàma sabbanàmehi pakàravacane tuñhà ti evam àdãhi sutte hi vãhitaü ñhàppaccayàdi ekunatiüsapaccayehi sahitaü yathà tathà àdikaü padaü tattha hi ekunatiüsapaccayà hontã ti. ettha ca kvacito pa¤camyatthe ti evam àdãhi suttehi vihita totra paccayàdayo saügaõhàti. tenàha nvàdayo paccayà sabbe tavantupariyantakà akhyayataddhitaü nàma jànitabbà maõesinà ti. bhàvataddhitaü nàma bhavatthavàcakehi dvàdasapaccayehi sahitaü padaü, tattha hi dvàdasappaccayà hontã ti. tenàha niruttijotake: gottàdayo hi me saddà vibhàgapariyantakà sàma¤¤ataddhitaü nàma pañhamaü upasåyate tipa¤cabhede sàma¤¤e ekasaññhi ca paccayà abyayekunatiüsa¤ ca bhàve dvàdasapaccayà ti atthabyàkhyàne pana sàma¤¤ataddhite ceva eka saññþi ca paccayà abyaye aññhavãsati bhàve aññha vibhàvinà ti vuttaü. paccayasaråpàni pana tattha tattha pakaraõe ca mukhamattasàrabàlàppabodhanàdisu ca gahetabbànã ti. evaü pabhedam pi ekalakkhaõavasena padapaccayasahitaü taddhitaü nàmà ti pi vuttaü. taü yebhuyyavasena vuttaü paccayarahitànam pi taddhitabhàvato ti ayaü sampiõóanattho avayavattho pana pañhamaü kare padacchedan ti vacanato pañhamaü padacchedo kàtabbo. và ti ekaü padam, õo ti ekaü padaü, apacce ti ekaü padaü. vibhattyantapadavibhàgavasena tipadam idaü suttan ti daññhabbaü. và ti vikappanatthaniddeso, õo ti visayãniddeso, apacce ti visayaniddeso. sa¤¤àdhikàraparibhàsàvidhisuttesu vidhisuttan ti daññhabbaü. tassa puggalassa apaccaü gottan ti etasmiü atthe vasiññhasaddato và vikappena õappaccayo hoti #<[#171*]>#, và õo apacce ti vattabbe vibhattilopavasena vàõappacce ti vuttaü. apare pana avibhattikaniddeso ti vadanti. taü na paccetabbaü, õàyanaõànà vacchàdito ti suttassa viya asambhavato. nanu ca so ayaü và saddo nipàto nipàto ca nàma yebhuyyena padaparanipàto atha kasmà padàdimhi ñhapito ti sukhuccàraõatthaü suttaü hi nàma gàthàchandasadisaü tasmà pubbàparaü na vicàretabbanti. saddanitiyaü pana ãdiso pana saddaracanàviseso akkharasamuhe veyyàkaraõànaü mataü gahetvà ñhapito, ekantato magadhabhàsàsu ceva sakkatabhàsàsu ca ãdisã sadda ti natthã ti vuttaü. vàsaddo samuccayàdivasena bahudhàpi kasmà vikappattho vi¤¤àyatã ti. vasiññhassa apaccan ti payogadassanato vuddhàdi-pe-saõevà ti vuttattà õo etassa akàrassa atthã ti õo õànubandho akàrapaccayoti attho. apaccayo yeva apaccatthassa vàcako ti. yady evaü kasmà õànubandho gahito ti vuddhi atthàya gahito. tenevàha vuddhàdi-pe-saõevà ti, tathàpi vuddhàdi-pe-saõecà ti vutte pi sijjhatã ti. na sijjhati, sabbasarànaü saïgahitattà ti na patati na chijjati vaüso etena gottenà ti apaccaü duraü appento paramparavasena vaüsaücayati vaóóhetã ti apaccaü. putto và ñhità và nantàdayo và. yady evaü apacco ti và apaccà ti và vattabbaü bhaveyyà ti. na vattabbaü, putto ti và ñhità ti và aniyametvà akhyattavasena vattabbattà eva¤ hi saddapakatiyà itthipumanapuüsakavasena avyattaü sabbasàdhàraõavasena vattabbaü, tassa napuüsakaliïgavasena niddeso ti, tenàha avyatte guõasandehe napuüsam ity uccate eva¤ hi saddapakati dãpetabbà vãbhàvinà ti apaccan ti cettha puttadhãtanattàdãnaü saïgahitattà gottaü gahetabbaü taü hi tividhaü uttamamajjhimahãnavasena. tenàha vàsiññho gotamo ceva kaccànàdyuttamo gotto vacchàdayo ca majjhimo hãno kaõhàdayo mato ti vasiññhassa apaccan ti vàkye vasiññhasaddato õapaccayaü katvà ti ¤àse vuttaü. evaü hi kate sati chaññhaü jotetvà apaccatthaü vàcetuü samattho hotã ti adhippàyo #<[#172*]>#. atthabyàkhyàne ca suttatthànaü sambandhatthànaü padànaü pañhamato õapaccayo hotã ti vuttaü. råpasiddhibàlàvatàràdisu pana chaññhyantato liïgamhà õapaccayo hotã ti vuttaü. apaccaü pubbe ñhapanavaseneva chaññhã apaccatthànaü jotanavasena vacanesu samattho hotãvti tesamvadhippàyo. esa nayo sesapayogesu pi daññhabbo ti. ## dvipadam idaü. õàyanaõànà ti visayi, vacchàdito ti avadhi. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha hi õàyanaõànà vacchàdito ti vattabbe pi avibhattikaniddesavasena evaü vuttan ti duvidho hi suttaniddeso savibhattikaniddesoavibhattikaniddeso cà ti. apare pana àkàrassa rassattaü katvà õàyanaõàna iti vadanti. ettha àyanaànapaccayà õànubandhà honti, õo etassa atthã ti õo õo ca so àyano cà ti õàyato evaü õànàdisu pi. atha và õena anubandhena àyano õàyano evaü õànàdisu pi daññhabbà. ## dvipadam idaü. õeyyo ti visayã, katikàdãhi ti avadhi. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. savibhattikaniddesoyaü. idha õeyyappaccayo ti àdisaddo càyaü pakàrattho tena itthiliïgam eva gaõhàti. ## dipadam idaü. ato ti avadhi, õi ti visayã, và ti samuccaya. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. tassa apaccatthe tasmà akàrato gottagaõato õippaccayo và hoti, idha gottagaõato ti anuvattamàne pi puna atoggahaõena ivaõõuvaõõe nivatteti, sati pi anuvattamànavàggahaõe puna vàggahaõassa phalaü dassetuü và ti vikappanatthenà ti àdãm àha. råpasiddhiyam pana vàggahaõena apaccatthe õikappaccayo aditi àdito õyappaccayo cà ti vuttaü. sakyaputtiko àdicco. ## dvipadam idaü. õavo ti visayã, pagvàdãhi avadhi. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. upagu icc evamàdãhi ukàrantagottagaõehi õavappaccayo hoti và. #<[#173]># tassa apaccam icc etasmiü atthe ti attho. ## dvipadam idaü. õero ti visayã, vidhavàdito ti avadhi. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. ettha hi õero ti vattabbe pi sukhuccàraõatthaü avibhattãkaniddesovasena õera iti vuttaü. lopa¤ ca tatràkàro ti suttena và okàrassa lopaü katvà akàràgamavasena vuttaü. gottataddhitaü niññhitaü. ## sattapadam idaü. yenà ti karaõattha, và ti samuccaya, saüsaññhan ti kiriyà, taratã ti kiriyà, caratã ti kiriyà, vahatã ti kiriyà, atha và, yenavà ti ca cattàri kiriyàpadàni ca visayaniddesapadàni õiko ti visayã. sa¤¤à¬pe-vidhisuttaü. niruttijotake pana yena và karãyati-pe-saüsaññhaü õiko ti pi vuttaü. yena và nãlàdinà vatthunà saüsaññhaü yena và nàvàdinà tarati yena và sakañàdinà carati yena và aüsàdinà vahati iti etesu karaõakaraõiyesu atthesu õikappaccayo hoti, tattha etesu ti etena yena vàsaüsaññhan ti àdãnaü aniyamapadànaü atthe paràmasati. tenàha ¤àse pi yena và saüsaññhaü-pe-ty attheså ti. iti saddena nidassanatthena sabbaü atthaü gahetvà vuttaü. atha và yena và saüsaññhaü-pe-vahati tato yenà ti niddiññhanãlàdivatthuto parabhåtesu iti etesu saüsiññhàdisu atthesu õikappaccayo hoti. tenàha niruttijotake taddhitavaõõanàyam pi yena và tarati-pe-yena và saüsaññhaü sajjitaü yojitaü và tasmà yenà ti niddiññhanàvàdivatthuto paresu atthesu tarati-pe-saüsaññþanti niddiññheså ti vuttaü. atha và yena và nãlàdinà saüsaññhaü-pe-yena và aüsàdinà vahati tato nãlàdiliïgato iti etesu saüsaññhàdisu atthesu õikappaccayo hotã ti. nanu ca yenà ti aniyatasaddena nãlàdiatthaü gaõhàti na nãlàdiliïgaü. tasmà tassa niyatena tasaddena nãlàdiliïgaü gahetuü kathaü sakkà ti. sakkà. nãlàdiliïgatthassa taü vàcakena nãlàdiliïgena avinàbhàvato atthe yeva hi gahite saddo pi gahito hotã ti. tenevàha råpasiddhiyaü yena và saüsaññhaü-pe-yena và vahati tato tatiyantato liïgamhà tesu saüsaññhàdisvatthesu õikappaccayo hotã ti. sati pi anuvattamàne vàgga haõe puna vàggahaõassa phalaü dassetuü và ti vikappanatthenà ti àdi vuttaü #<[#174*]>#. ## catuppadam idaü. tamadhãte ti visaya, tenakatàdã ti visaya, santidhàna-pe-ttheså ti visaya, cà ti samuccaya. sa¤¤à-¬pe-vidhisuttaü. tattha tamadhãte ti ettha va tenakatàdã ti ettha ca sattamã vibhattilopo daññhabbo. tenàha ¤àsaråpasiddhiàdisu tamadhãte ti atthe cà ti àdi. atha và tan ti ekaü padaü, adhãte ti ekaü padaü, tenakatàdi-pe-ttheså ti ekaü padaü, cà ti ekanti catuppadaü. evam ettha tenakatàdi-pe-ttheså ti idaü aluttasamàso ti daññþabbaü. ettha àdisaddo pakàrattho tena tatiyatntapayogo va gahetabbo tamadhãte ti atthe va tena katàdisvatthesu va taüsannidhàna-pe-icc etesv atthesu ca õikappaccayo hoti, tamadhãte tena katàdisv atthesu ca taüsaü-pe-svatthesu cà ti vuttipàñho atthi, tathà sattapadaü viya dissati. idha casaddo vuttasamuccayattho veyyàkaraõãko ti rupasiddhi ¤àse oloketabbà. dovàriko ti ettha pana dvàre niyutto ti atthe dvàrassaddato õikappaccayaü katvà õalopa¤ ca vibhattipadakkharànaü lopaü ca katvà pakatisutte va saddena duàrapakatiü ñhapetvà yavakàrà cà ti suttena ukàrassa vakàraü katvà màyånamàgamo ñhàne ti suttena pattavåóóhiü nivàretvà vakàrapubbe vuddhiàgamaü ca katvà netabbaü netvà rupasiddhi veditabbà ti. àdiggahaõena a¤¤atthe pi ti tatiyantato a¤¤atthe pi na tatiyantavasena pakàrato ti attho. saüsaññhàdi taddhitaü. ## chappadam idaü. õo ti visayã, ràgà ti avadhi, tenarattaütassedama¤¤attheså ti visaya, cà ti samuccaya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. vibhattyantapadavibhàgavasena hi chappadan ti vuttaü. paccayatthabhàvena pana tassedama¤¤atthesu cà ti na idaü ekapadam eva. ¤àse tenarattaütassedama¤¤atthesu cà ti vuttaü. ràgamhà ti ràgatthavàcakasaddamhà ràga gaõato và ettha hi sutte õo ti vattabbe pi avibhattikaniddesavasena õa iti vuttaü lopaü ca tatràkàro ti suttena và okàrassa lopaü katvà akàràgamo nanu ràgasaddato õappaccayo na hoti rattatthe yeva hoti #<[#175*]>#, atha kasmà ràgà ti vuttan ti saccaü, tathàpi ràgagaõavasena ràgàditaddhitaü ¤àpetuü ràgà ti avadhivasena vuttaü, idha vaggahaõena tena rattan ti atthaü samucceti. ¤àse pana caggahaõaü cettha ràgatthavàcato a¤¤attha saddaggahaõaü sampiõóetã ti vatvà idha kiücà ti tena rattan ti avuttaü tathàpi ràgàti vuttattà-pe-tena rattan ti attho và vagantabbo ti vuttaü nãlapãtàdo saõakàrake paccaye pare vuddhi na hoti. eussasaddassa ekàro eakàrayutto ukàro va vuddhi na hoti, siro ti saddassa sirasaü àdesaü na vade ti yojanà. tatthàyam adhippàyo. nãlapãtàdo payoge saõakàrake paccaye pare pi vuddhàdi-pe-saõe cà ti suttena vuddhã na hoti, guõasaddattà eussasaddassa ekàro ekàrassa nissayo ukàro màyånamàgamo ñhàne ti suttena và tesu vuddhi ty àdi suttena và vuddhi na hoti phakassa sakàrassa lopaü katvà vuddhàdi ty àdisuttena ekàre ñhito ukàro vuddhi na hotã ti pi vadanti, màgasiro ti ettha siro ti saddassa sati pi manogaõabhàvena sasare vàgamo ti suttena sakàràgamaü katvà manasaü viya sirasaü iti àdesaü na vadeyyà ti ettha ekàro ti upacàro yathà kuntàvicarantãnima¤ cà ghosan ti yathà ti pi vadanti. bãjakhyàyaü pana na vuddhi nãlapãtesu paccaye saõakàrake salopo phussa saddassa sirassa sirasaü vade ti vuttaü tassa phussasaddassa saüyogam eva pañisedheti na vuddhi. pàràjikakaõóaññhakathàyaü ca posamàsassà ti pàñho pi dissati vicàretabbaü ràgàditaddhitaü. ## tipadam idaü. jàtàdãnan ti sambandhachaññhã, imiyà ti visayã, cà ti samuccaya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. casaddaggahaõena kiyappaccayaü samucceti jàtyàdi taddhitaü. ## tipadam idaü. samåhatthe ti visaya, kaõõà ti visayã, cà ti samuccaya. sa¤¤à-¬pe-vidhisuttaü. kaõ ca õo ca kaõõà vuddhiatthàya kaõõà ti õakàrantena vuttaü. #<[#176]># ## dvipadam idaü. gàma-pe-dãhã ti avadhi, tà ti visayã. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. tà ti yogavibhàgena sakatthe pi devo yeva devatà ti råpasiddhiyaü vuttaü. ayaü tàppaccayo sabbatthaniccamitthiliïgavàcako ti. vutta¤ ca rupasiddhiyaü tàppaccayantassa niccamitthiliïgatà ti samåha taddhitaü. ## pa¤capadam idaü. tan ti visaya, assà ti visaya, ñhànan ti visaya, ãyo ti visayã, cà ti samuccaya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. råpasiddhi¤àsesu caggahaõena hitàdyatthe pi iyappaccayo hoti upàdàniyo ti vuttaü. tattha àdiggahaõena arahatthaü saügaõhàti tena dassanãyaü dassaneyyaü vandanãyo vandaneyyo dakkhiõeyyo icc evam àdãni pi sijjhanti. ettha hi ikàrassa vuddhiyakàrassa va dvebhàvo hoti. saddanãtiyaü pana arahatthe ãya eyya paccayà ti vuttaü. ñhàna taddhitaü. ## dvipadam idaü. upamatthe ti visaya, àyitattan ti visayã. sa¤¤à-¬pe-vidhisuttaü. ettha upamàyà ti avatvà upamatthe ti vacanena upamatthe upameyyatthe àyitattappaccayo hotã ti attho gahetabbo. na hi upamàbhåte dhåmàdyatthe àyitattappaccayo hoti, sadisatthe và. teneva niruttijotakataddhitavaõõanàya ca upamatthe ti sadisatthe ti vuttaü. atthabyàkhyàne pana upamãyati attho etàyà ti upamà upamàyeva attho upamattho ti vuttaü. upamà taddhitaü. ## dvipadam idaü. tannissitatthe ti visaya, lo ti visayã. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. ettha hi tadassaññhànamãyo cà ti suttaü viya tannissitaü lo ti vutte yeva siddhe pi atthaggahaõena tadassaññhànatthaü saügaõhãtuü tannissitatthe lo ti vuttaü. tenàha vuttiyaü tannissitatthe tadassaññhànam icc etasmiü atthe ca uppaccayo hotã ti. atthabyàkhyàne ca idha pana tannissite ti vutte yeva siddhe pi atthaggahaõaü saddàdhikà atthàdhiko hotã ti katvà tadassaññhànam icc etasmiü atthe uppaccayo hotã ti vuttaü. tattha tannissitan ti aluttasamàsoyaü nissita[ü] taddhitaü. #<[#177]># ## dvipadam idaü. àlå ti visayã, tabbahule ti visaya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. tabbahulatthe àluppaccayo hoti, te ca abhijjhàdayo bahulà yassa puggalassà ti tabbahulo abhijjhà pakati koti attho so eva attho tabbahulattho tasmiü. vuttaü ca atthabyàkhyàne tabbahule ti bahubbãhisamàsoyaü taübahulaü yassa tadidaü tabbahulan ti tena bahubbãhyatthe paccayattho hotã ti. råpasiddhiàdisu chaññhãtappurisasamàsaü karonti. niruttijotakavaõõanàyaü pana kammadhàrayasamàsaü karoti. tesaü vacanaü vicàretabbaü, na hi àluppaccayo abhijjhàdi atthesu hotã ti. tabbalulataddhitaü. ## tipadam idaü. õyattatà ti visayã, bhàve ti visaya, tå ti samuccaya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. bhàvatthe õyattatà icc ete paccayà hontã ti. bhavanti buddhi saddà etasmà ti bhàvo etasmà ti saddappavattinimittato. tathà hi vuttaü yena yena nimittena buddhisaddo pavattate taü taü nimittakaübhàvappaccayena udãritan ti. råpasiddhiàdisu pana yassa guõassa hi bhàvà dabbe saddaniveso tadabhidhàne õyattatàdayo ti õyattatta nantànaü niccaü napuüsakattaü ti vuttaü. tattha yassa guõassà ti yassa visesanassa, dabbe ti visessadabbe bhàve dvàdasapaccayà ti vuttattà. tãhi suttehi vihite pa¤capaccaye ñhapetvà sesà ttanatthaü nvaü tattaü õika õiya õãlà ti sattapaccayà tuggahaõena saügahetabbà. tenàha bãjàkhyàyaü: desità pa¤casuttehi paccayà bhàvataddhite tattha sesà tusaddena desità taddhita¤¤unà ti. kaccàyane pana upalakkhaõavasena ttanappaccayo ca gahito. ¤àsañãkàyaü pana bhàvataddhite ekàdasapaccayà ti vuttaü. a¤¤attha va aññha paccayà ti vuttaü. råpasiddhiyaü õyattatà ti yogavibhàgena kammani sakatthe ca õyàdayo. kammani vãrànaü kammaü viriyaü. bhàriyaü bhesajjaü icc àdi. sakatthe karuõà yeva kàru¤¤aü, pattakallaü, pàgu¤¤atà icc àdã ti vuttaü. #<[#178]># ## dvipadam idaü. õo ti visayã, visamàdãhã ti avadhi. sa¤¤à-¬pe-viidhisuttaü. idha hi õa iti avibhattikaniddeso. ## dvipadam. ramaõãyàdito ti avadhi, kaõ ti visayã. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü. kaõã ti õakàrànubandhanavuddhiatthàya vuttaü. idaü hi bhàvataddhitaü sàma¤¤ataddhitamajjhe kasmà vuttan ti. tuggahaõena sesàni sàma¤¤ataddhite vuttàni kaõ paccayàdãni yaü gaõhituü a¤¤atthàpi bhàvatthaü saügaõhituü ca vuttan ti. bhàvataddhitaü niññhitaü. ## dvipadam idaü. visese ti visaya, taratamissikiyiññhà ti visayã. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. visesatthe guõavasena visiññhe atthe tara-pe-paccayà honti. ime pa¤capaccayà guõavasena adhike seññhatthe và hãnatthe và pacattantã ti vadanti. visiññhataddhitaü. ## chapadam idaü. tan ti katvatthà, assà ti sampadànattha, atthã ti kiriyà, itã ti niddesattha, imàni cattàri padàni visayatthàni, vã ti visayã, cà ti samuccaya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. kaccàyane caggahaõena soppaccayo hotã ti vuttaü. råpasiddhiyaü pana caggahaõena so ila va alàdipaccayàva yathà sumedhaso picchilo tuõóilo kesalo vàcàlo icc àdã ti vuttaü. ## dvipadam idaü. tapàdito ti avadhi, sã ti visayã. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. tapassi ty àdãsu sukhuccàraõatthaü dvittaü katan ti imehi dvãhi suttehi guõavisiññhesu atthesu vãsãpaccayà honti. ## dvipadam idaü. daõóàdito ti avadhi, ikarã ti visayã. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü. ## dvipadam idaü. madhavàdito ti avadhi, ro ti visayã. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü. imehi pana dvãhi suttehi dabbavisiññhesu atthesu ikarãrapaccayà honti. #<[#179]># ## dvipadamidaü. guõadito ti avadhi, vantu ti visayã. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. pabbato ti ettha pabbasaddato iminà suttena vantu paccayaü katvà ntussanto yoså ca sutte caggahaõena ukàrassa akàraü katvà tesu vuddhi ty àdi suttena và kvaci dhàtusu ttena và nakàrassa va vakàrassa ca lopaü katvà paccayàdiü katvà pabbato ti råpaü sijjhantã ti vadanti. saddanãtiàdisu pana pabbàdito to pabba icc evam àdito to paccayo hoti tadassatthi icc etasmiü atthe pabbato vaïkato maruto sakko devaràjà ti àdi vuttaü. ## dvipadam idaü. satyàdãhã ti avadhi, mantu ti visayã. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü bandhumatã ti ettha iminà mantuppaccayaü katvà tesu vuddhi ty àdi suttena ukàrassa ikàraü katvà råpasiddhi veditabbà. vandimà ti vimànasaükhàto cando etassa atthã ti atthe iminà mantupaccayaü katvà tesu vuddhi suttena ikàràgamaü katvà àsimhi suttena savibhattissantussa à àdese kate råpaü sijjhati. saddanãtiyaü pana candàdito imantu ti suttena imantuppaccayaü vidahitvà candasaükhàto devaputto asmiü vijjatã ti candimà vimànaü amhà mutto va candimà ti hi pàli dissatã ti vuttaü. taü vicàretabbaü. na hi pañhamakappakàle candimà ti vimànassa nàmaü pàkañaü, atha kho attànaü candànåråpena pavattattà cando ti nàma pàkañaü hoti, abbhà mutto va candimà ti iminàpi bhagavà candimà devaputtam eva upamàbhàvena udàharati, na hi avi¤¤àõakassa candavimànassa abbhà muccate icchà atthi tasmà upamàbhàvaü arahatãti. keci pana sakkatabhàsànayaü gahetvà candimo ti pañhanti. taü saddanãtiyaü na yuttan ti pañisedheti. imehi dvãhi suttehi ubhayavisiññhadabbesu vantumantupaccayà vihità. ## dvipadam idaü. saddhàdito ti avadhi, õo iti visayã. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü. idha vàcàsiliññhatthaü õa iti avihattikaniddeso, iminà guõavisiññhadabbe yeva õappaccayo vihito imetadassatthi atthe vihità paccayà bahubhàve atthi #<[#180*]>#. tàmatte saüsagge pasaüsane nindà yaü abhinne abhisaye ca honti dhanavà ti àdisu bahubhàvo antavà loko ti àdisu atthitàmatte sukelã ti àdisu saüsagge guõavà ti àdisu pasaüsane vasalã ti àdisu nindàyaü daõóã ti àdiså abhinne so bhagavà yasavà ti àdiså atisaye ti visuddhimaggañãkàyaü vuttaü. ## catuppadamidaü. àyussà ti avayavàpekkhachaññhã, ukàro ti kàrã, assà ti kàriya, mantumhã ti nimittasattamã. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. sutte ukàro ti pañhamanto pi àdesàpekkhavasena ukàrassà ti vuttaü. råpasiddhiyaü pana àyussa ukàro asahotã ti vuttaü. tadassatthi taddhitaü. ## dvipadam idaü. tappakativacane ti visaya, mayo ti visayã. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. idha tappakatimayo ti vutte yeva siddhe tappakativacane ti vuttattà sakatthe pi mayappaccayaü saügaõhàti yathà dànam eva dànamayan ti àdi apare pana vacanaggahaõena sakatthe mayappaccayo hotã ti vuttaü. saddanãtiyaü pana tannibbattatthasakatthesu cà ti suttaü ñhapitaü. råpasiddhiyaü ca mayo ti yogavibhàgena sakatthe pi dànam eva dànamayaü sãlamayaü icc àdi vuttaü. tappakativacane tappakati vacanatthe mayappaccayo hoti. tena pakataü nippàditan ti tappakati tappakatiyà vacanaü udãriõaü tappakativacanaü tasmiü tattha hi pakati vikatã ceva nibbatta¤ ca atthi. suvaõnamayaü bhàjanan ti àdisu vikati gomayan ti àdisu nibbattaü ubbhatã ti. pakati taddhitaü. ## dvipadam idaü. saükhyàpåraõe ti visaya, mo ti visayã. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. saükhyàpåraõe ti saükhyàpåraõatthe, pårayati saükhyà anenà ti påraõo. saükhyàya påraõo saükhyà påraõo tasmiü atthe ti attho chaññhamo ti ettha mo ti yogavibhàgena sakatthe mappaccayo chaññho yeva chaññhamo tesu vuddhã ti suttena makàràgamo ti pi vadanti. saddanãtiyaü ca gàthàvisaye padakkharapàripuriyà mappaccayo sakatthe chaññhasaddato paro hoti. chaññhamo so paràbhàvo ti vuttaü. moggallàyane pana chaññhaññhamo chasaddàññhaññhamà honti tassa påraõatthe chaññho chaññhamo ti vuttaü. #<[#181]># ## tipadam idaü. so ti kàriya, chassà ti sambandhachaññhãkàrã, và ti vikappanattha. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. idha sa iti avibhattikaniddeso, lopa¤ ca tatràkàro ti suttena và okàrassa lopaü katvà akàràgamo hoti. ## tipadam idaü. ekàdito ti avadhi, dasassà ti antàpekkhachaññhã, ã ti visayã. sa¤¤à-¬pe-vidhisuttaü. vàggahaõassa anuvattamànattà ekàdasã ekàdasamo và ti payogà vattabbà. idha a¤¤atthàpi hi ekàdasamo ekàdasaman ti payogàdissantã ti, påraõo ti kimatthaü vuttaü. ekàdasa ty àdãsu sati pi ekàdito dasasaükhyàya påraõassa abhàvà iminà ãppaccayo na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. pa¤camo ti ettha padattho samåho paccayattho avayavo pa¤casaddo påraõasaddasantiññhàno ekunavãsatã ti ettha vãsati saddo viya. ånasaükhyà ti pi atthabyàkhyàne vuttaü. ## catuppadam idaü. dase ti nimittasattamã, so ti kàriya, niccan ti kriyàvisesanaü, cà ti anukaóóhana. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü, idha caggahaõaü chaggahaõànukaóóhanatthaü. ## tipadam idaü. ante ti visaya, niggahãtan ti visayã, và ti avadhàraõa. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. idha avadhàraõatthena caggahaõena niccattaü nivattàpeti sanniññhàne ca sanimitto niggahãtàgamo idha animitto ti. tesam pi viseso atthabyàkhyàne vutto. ## dvipadam idaü. tã ti visayã, cà ti anukaóóhana. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü. idha caggahaõaü antaggahaõànukaóóhanatthaü. ## dvipadam idaü. ëo ti kàriya, darànan ti sambandhachaññhãkàri. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. idha laëànaü aviseso. a¤¤attha pana ëalànaü viseso vutto chaëaïgaü chalaïgà ti. #<[#182]># ## catuppadam idaü. vãsatidaseså ti nimittasattamã, khà ti kàriya, dvissà ti sambandhachaññhãkàrã, tu ti samuccaya. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü. tuggahaõena dvissa du di do àdesà ca hontã ti. ettha caggahaõena khàdesam pi saügaõhàti tena battiüsa bakkulo tã payogà sijjhanti. ## catuppadam idaü. ekàdito ti avadhi, dasà ti sambandhachaññhãkàrã, ro ti kàriya, saükhyàne ti àdhàrasattamã. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü. nanu ca saükhyàsaddassa anuvattamànattà ëadarànan ti sutte viya ekàdito dasa ro ti vutte yeva saükhyàne vattamànassa dakàrassà ti vi¤¤àyati, atha kasmà saükhyàne ti vuttan ti. saccaü vi¤¤àyati. tathàpi punàrambhaggahaõaü atthantaravi¤¤àpanatthaü hoti, tena yadà ayaü ekàdasàdisaükhyàgaõanamatte yeva pavattati na saükheyyadabbe tadà assa ràdeso ti vi¤¤àyati. tenàha saükhyàne ti kimatthan ti àdi. àdisaddena bàrasa terasa ettakam eva gaõhàti. saükhyàne ti kimatthaü vuttaü, dvàdasàyatanàni ty àdisu sati pi ekàdito saükhyàsadde saükhyànassa gaõanamattassa abhàvà iminà dassa ràdeso na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. ## dvipadam idaü. aññhàdito ti avadhi, cà ti anukaóóhana. sa¤¤à-¬pe-vidhisuttaü. idha caggahaõaü kàrikàriyànukaóóhanatthaü. nanu ca vinà pi iminà suttena pubbasutteneva sijjhati, kasmà puna vuttan ti. saccaü, sijjhati, tathàpi punàrambhaggahaõaü niyamattha¤ ca atthantaravi¤¤àpanattha¤ ca hoti, tena hi punàrambhaggahaõena na ekàrasa bàrasa terasà ti ettheva pubbasuttena dassarakàro hotã ti niyameti cuddasa pa¤cadasa soëasà ti ettha pana sati pi ekàdito dasasmiü pubbasutteneva vuttavidhànaü na hotã ti ca vi¤¤àpetã ti. idha àdisaddena upari gahetabbà bhàvà heññhà sattarasam eva saïgaõhàti yady evaü sattàdito cà ti vattabban ti na vattabbaü, yathà vuttatthantaravi¤¤àpanàbhàvà esà hi àcariyànaü pakati yenàkàrena yathicchitaniyamo ca atthantaravi¤¤àpana¤ ca hotã ti. atthabyàkhyàne va aññhàdi to ti ettha àdisaddo upari dasasaddàbhàvà heññhà sattarasam eva saïgaõhàti ekàdito dasarasaükhyàne ti iminàva siddhe puna imassàrambho niyamattho tena catuddasà ti ettha sati pi ekàdito dasasmiü rattaü na bhavatã ti vuttaü #<[#183*]>#. ¤àse pana anantarasutteneva siddhe punàrambhaggahaõaü siddhe satyàrambho atthantaraü vi¤¤àpetã ti kasmà taü vi¤¤àpanatthaü, tena ca pa¤cadasa soëasà ti ettha sati pi ekàdito dasasmiü anantarasutte na vuttavidhànaü na hotã ti vuttaü. paõõarasà ti payogo hi niruttilakkhaõena tesu vuddhi ty àdi suttena và sijjhati. àcariyà pana pa¤cadasa saddato dassa ro na hoti paõõàdese pana kate ekàdito dasarasaükhyàne ti suttena dassa ro hotã ti vadanti. moggallàyane pana vãsatidaseså pa¤cassa paõõupannà ti suttam ñhapetvà paõõuvãsati pa¤cavãsati pannarasa pa¤cadasà ti vuttaü. aññhàdito ti kimatthaü, pa¤cadasà ti ettha sati pi dasasadde aññhàdito aparattàiminà vuttavidhànaü nahotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. saükhyàne ti kimatthaü, aññha dasiko ti ettha sati pi aññhàdito dasasmiü saükhyànassa abhàvà iminà vuttavidhànaüna hotã ti ¤àpanatthaü. bhassake idaü suttaü natthi pubbasutteneva sabbaü saïgahitaü. ## tipadam idaü. dvekaññhànan ti antàpekkhachaññhã, àkàro ti kàriya, và ti vavatthitavibhàsà. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. idha hi vàsaddo vavatthikavibhàsattho dvidasa ekadasa aññhadasà ti payogànaü abhàvà tenevàha råpasiddhiyaü: dvekaññhànaü dase niccaü dvissànavutiyà navà itaresam asanta¤ ca àttaü dãpeti vàssutã ti. tatthàyaü yojanà, dvi ekaññhànaü saükhyàsaddànaü antasarassa àttaü dase pare niccaü hoti, dvissa antasarassa àttaü ànavutiyà vãsati àdi yàvanavutiyà paresu navà vikappena hoti, itaresaü dvisaddato a¤¤esaü ekaññhànaü saïkhyànaü vãsati àdisu antasarassa àttaü asantaü avijjamànaü iti ime tayo vidhayo vàsuti vàsaddo dãpetã ti. saükhyàne ti kimatthaü. dvidaõóo ty àdisu sati pi dvi ekaññhànaü antasare sakhyànassa abhàvà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü. #<[#184]># ## dvipadam idaü. catucchehã ti avadhi, thañhà ti visayã. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. idha saükhyàpåraõattho maõóåkagatikavasena anuvattati. ## dvipadam idaü. dvitãhã ti avadhi, tiyo ti visayã. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü. ## catuppadam idaü. tiye ti nimittasattamã, dutà ti kàriya, apã ti samuccaya, cà ti samuccaya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü, idàni api ca saddànaü phalaü dassetum apiggahaõenàti àdim àha. nanu ca heññhà tuggahaõena dvissa dudi àdesà gahità ti. saccaü, tathàpi punàrambhaggahaõaü niccadãpanatthaü evaü sante pi anekatthattà nipàtànan ti vuttattà dvãsu ekenapi tadattho sijjhatã ti. sijjhati, tathàpi dvinnaü kàriyànaü saükaràbhàvadassanatthaü visuü visuü gahitaü na hi dvirattan ti ca dviguõaü saüghàñin ti va payogà atthã ti adhippàyo. ## tipadam idaü. tesan ti sambandhachaññhãkàrã, aññhupapadenà ti sahatthatatiyà, aññþu-pe-tiyà ti kàriya. sa¤¤à-¬pe-vidhisuttaü. aññhupapadànaü tesaü catutthadutiyatatiyànaü aññþåpapadena saha aññhå-pe-tiyàdesà honti, idha hi tesaü ti iminà sàma¤¤ena vutte pi pàliudàharaõaü nissàya và anantarasuttavasena và catuttha dutiya tatiyàva gahità. råpasiddhiyaü pana sutte aññhupapadenà ti saddasàmatthiyaü sandhàya aññhupapadupàdàna sàmatthà aññhapubbakà tesaü saddena gayhante catutthadutiyàdayo ti vuttaü. evaü sati aññhekàdasahi àyatanehã ti àdãniviyagahetabbà ti haveyyun ti aññhena catuttho aññhuññho ti idaü tappurisasamàsatte pi àdesa parivattanavasena taddhitaü nàma tasmà ayaü aññþuññhasaddo catutthassa kàriyabhåto pi aññhupapada sanniññhànasàmatthiyato aññhavatutthakànaü catupamàõànaü dãpako upapadabhåto và aññhasaddo catusu yo attho catuttho so attho yevà ti viseso ti ayam adhippayo #<[#185*]>#. saükhyàpadhàna vasena vutto saükheyyapadhàne sati bahubbãhi kàtabbo, aññþo catattho yesaü tàni aññhuññhànã ti viggaho kàtabbo. vinayavinicchayañãkàyam pi aññhateyyagatthapàyo ti aññho tatiyo yassa so aññhateyyo ti vuttaü. visuddhimaggañãkàya¤ ca aññhena ekàdasa aññhekàdasa atha và aññhaekàdasa etàsan ti aññhekàdasà ti vuttaü. a¤¤atthàpi yadà aññhena catuttho aññhacatuttho ty àdi saükhyà padhànaü bhavati na tadà bahubbãhi samàso. yadà tu saükheyya padhànaü tadà aññhaü dutiyaü yesaü te aññhadutiyàti bahubbãhisamàso gamyate ti vuttaü. ## tipadamidaü. saråpànan ti niddhàraõachaññhã, ekaseso ti kàriya, asakin ti tabbisesana, bhàvasattamã và. sa¤¤à-¬pe-vidhisuttaü. saråpànan ti ettakeneva asakin ti vi¤¤àyamàne pi kimatthaü asakiggahaõaü katan ti nàmapadànaü bahubhàvavi¤¤àpanatthaü, atha và ekasesesv asakin ti yogavibhàgena viråpànaü ekasesa¤àpanatthaü tena hi màtà va pità ca pitaro icc evam àdi payogà sijjhanti. tenevàha råpasiddhiyaü yoga vibhàgena cetthà ti àdi. ¤àse pana tappàkañãkaraõan ti vuttaü. saråpànan ti kàrã ekaseso ti kàriyà ti pi vadanti. evaü sati sabbe lopetvà ekaü karoti viya dissati avayavã avayavavasena kàrikàriyupacàre sati doso natthi, saddatthobhayavasena samàno råpo yesaü te saråpà samàno cettha tividho saddasaråpo atthasaråpo ubhayasaråpo ti. tenàha saråpaü tividhaü vuttaü saddaatthobhayabbasà màsà ca kuñilà ceva purisà ti va vi¤¤unà ti. tattha hi yathàkkamaü màso ca màso ca màsà, vaüko ca kuñilo ca kuñilà, puriso ca puriso ca purisà ti veditabbà ti. idaü yebhuyyavasena vuttaü, ekadesasaråpekaseso ti atthi, yathà nàma¤ ca råpa¤ ca nàmaråpa¤ ca nàmaråpaü chaëàyatana¤ ca chaëàyatana¤ ca chaëàyatanan ti saråpànaü padabya¤janànaü majjhe ekaseso eko eva seso avasiññho hoti asakiü satã ti attho. saråpànam iti kimatthaü. hatthi ca asso ca ratho ca pattiko ca ty àdisu sati pi asakiü saråpànaü abhàvà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü, asakin ti kimatthaü, puriso ty àdisu sati pi padabya¤janànaü saråpatte asakissa abhàvà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü #<[#186*]>#. ettha hi puriso ti ekaü padam pi puriso ca puriso cà ti ettha vàkyabhåtapubbapadaü pañicca saråpattattivuttaü ida¤ ca suttaü dabbapadatthakamatena vuttaü, jàtipadatthamatena pana vinà pi ekasesena pårentã ti purisà ti viggahenàpi bahupurisànaü vàcakattaü ¤àpetuü sakkà ti. ## vãticattàrapa¤¤àchasattàsanavà yosu yona¤ cãsamàsaüñhirãtituti. aññhapadam idaü. gaõane ti àdhàrasattamã, adhikaraõasattamã cà, dasassà ti sambandhachaññhãkàrã, dviticatupa¤cachasattaññhanavakànan ti sambandhachaññhã, vãti-pe-navà ti kàriya, yoså ti nimittasattami, yonan ti sambandhachaññþãkàrã, cà ti sampiõóana, ãsaü-petuti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. saråpànaü katekasesànaü asakiü anekavàraü dviti-pe-navakànaü atthànaü vàcakabhàvena sambandhighåtassa gaõane pariyàpannassa dasasaddassa yathàsaükhyaü vãti-pe-àdesà honti yosu paresu yona¤ ca ãsaü-pe-uti àdesà honti. tathà hi råpasiddhiyam pi vuttaü dvidasatthavàcakassa dasassa vãàdeso yovacanassa ãsa¤¤à ti àdi dasassa sambandhayogadviti-pe-navakànaü kàrã ti vatvà gaõane pariyàpannassa dasasaddassa saråpànaü katekasesànaü asakiü anekavàrànaü dviti-pe-navakànaü vãti-pe-navàdesà yathàsaükhyaü hontã ti pi yojenti àcariyà, evaü sati dvikàdisaddànam eva vãàdiàdesà bhaveyyuü gaõiyate ti gaõanaü etena dasasaddassa saükheyya padhànattaü nivatteti dasasaddo hi katthaci saükheyyapadhàno yathà dasadasako puriso dasadasako pàso ti katthaci saükhyàpadhàno yathà vãsati bhikkhå ti idha pana saükhyàpadhàno adhãppeto ti saükhyàsaddo cesa tividho saükheyyapadhàno saükhyàpadhàno ubhayappadhàno cà ti tattha ekàdayo aññhàrasantàsaükhyàsaddà saükheyyapadhànà ti liïgavacanavasena ekasaükhyà ekavacanantà dvàdayo bahuvacanattà vãsaty àdayo navutyantà saükhyàsadda itthiliïgà ekavacanantà dvàvãsatiyo tevãsatiyo ti vaggabhede pana sati bahuvacanantà te ca katthaci gaõanasaükhyàne vattanti yathà bhikkhunam ekunavãsati tiññhati icc àdi katthaci gaõetabba saükheyye vattanti yathà ekunavãsati bhikkhavo tiññhantã ti #<[#187*]>#. tathàpi tà ekavacanantà ca. tathà hi vuttaü abhidhàne aññhàrasantà saükheyye saükhyekàdayo tisu saükhyàne tu ca saükhyeyye ekatte vãsatàdayo vaggabhede bahutte pi tà ànavutinàriyan ti. tattha ekàdayo aññharasantà saükhyà saükheyye atthe tãsu liïgesu vattanti, vãsatyàdayo ànavuti saükhyà saükhyàne ekatte va saükheyye ekatte ca vattanti vaggabhede dvàvãsatiyo ti àdi vaggahede sati bahutte honti. nàriyaü itthi liïge ti yojanà. satàdayo yàva asaükheyyà ubhayappadhànà sataü satànã ti àdãnaü ekavacana bahuvacanantànaü dassanato, liïgavasena pana koñittayàkkhoõiyo ñhapetvà sesàni napuüsakaliïganeva koñittayàkkhohiõiyo pana itthiliïgayevà ti. vutta¤ ca kaccàyananissayapakaraõe pi ekaticatusaükhyàyo tiliïgam pi dvidhà siyuü dvàdayo sattayesà ca tãsu liïgesu ekadhà. vãsatyàdi navutyantà itthiliïgekavàcakà sataü yàva asaükheyyà napuüsakamituccate. koñittayàkkhohiõiyo itthiliïgà dvivàcakà saükhyàvãseso vuttoyaü yatinà varabuddhinà ti. kathaü pana imesaü saükhyàsaddànaü ekavacanantatà itthiliïgatà ca ¤àyatã ti payogato ¤àyatã ti. asakin ti kimatthaü. dasadhalàni ty àdisu sati pi gaõane pariyàpanne dasasadde asakiü anekassa abhàvà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. gaõane ti kimatthaü. dasadasako puriso ty àdisu sati pi asakiü gaõanassa abhàvà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. ## sattapadam idaü. catupapadassà ti avayavàpekkhachaññhã, lopo ti kàriya, tå ti sambandhachaññhãkàrã, uttarapadàdicassà ti sambandhachaññhãkàrã, cuco ti kàriya, apã ti samuccaya, navà ti kvacattha. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü, gaõane pariyàpannassa catupapadassa avayavabhåtassa tussa lopo hoti #<[#188*]>#, uttarapadàdito cakàrassa cucopi honti tathà uttarapadassa tukàrassa àdi uttarapadàdi so ca so vakàro ti uttarapadàdi co tassa cullàsãtisahassànã ti idam pi iminà va sijjhati caturàsãt i sahassànãti attho dvaññhidiññhiti etthàpiggahaõena salopo àkàrassa attaü hoti, catuhi adhãkadasa cuddasàti etthadasasaddo adhikatthasaükhyàti daññhabbo cattàro va dasacàti cuddasà ti vutte pana samasaükhyàti daññhabbà tattha catuhi adhikàdasàti imasmiü atthe tappurisasamàsa sa¤¤aü katvà cattàro va dasa ca ti imasmiü atthe dvandasamàsasa¤¤aü katvà tesaü vibhattiyo lopà cà ti sutte tesaü gahaõena ca vibhattipadakkharànaü lopaü katvà pakatisuttena catudasapakatiü katvà iminà suttena tussa lopa¤ ca cakàrassa cucàdese ca katvà satipi samàsasutte lopàdesasaråpaparivattanena taddhitantà nàmam iva katvà syàduppattàdimhi kate råpasiddhi veditabbà. tathà hi vuttaü lopàdesàgamàvuddhi saükhyàne pakatã ti ca ¤eyyaü suttànusàrena taddhitaü iti dhãmatà ti. evaü sabbasaükhyànesu samàsataddhitanàmàni veditabbàni. ## tipadam idaü. yadanupapannà ti kàrã, nipàtanà ti kàraõakàrã visesanaü và, sijjhantã ti kiriyà. sa¤¤à-¬pe-vidhisuttaü. ye saddà akkharapadakhya¤jano-pe-vibhattivãbhajjanato-pe-aniddiññhalakkhaõà, te saddà akkharapadabya¤janato-pe-vãbhajjanato nipàtanà nipàtalakkhaõena sijjhanti. nipàtãyate ti nipàtanaü, lakkhaõaü nàvacanassa smàkhyapadeso smàvacanassa àttanipphàdane smàtta lakkhaõenà ti attho nipàtana sãlaü nipàtã sutte nipàtinà ti vattabbe ãkàrassa akàràdesaü katvà nipàtanà ti vuttan ti. na hi idaü suttaü vajjetvà a¤¤aü nipàtãsuttaü nàma atthi, atha và nipàtanaü nipphàdanaü arahantã ti nipàtanà ti iminà vacanatthena nipàtanà ti imassa te ti iminà tulyadhikaraõabhàvena yojetabbaü. nipàtanapayoganipphàdakaü suttam pi nipàtanaü nàma cattàri nipàtanasuttàni nàma yadanupapannà ti àdi ca. kvacidhàtu ti àdi ca paccayàdi ca vajàdãhi àdi cà ti atthavinicchayavaõõanàyaü ca vuttaü. #<[#189]># ## catuppadam idaü. dvàdito ti avadhi, ko ti visayã, anekatthe ti visaya, cà ti samuccaya. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü, dvi icc evam àdito anekatthe kappaccayo hoti, nipàtananàmakena pubbasuttena dvisatàdi viparinàmaü kalopo ca sijjhanti, idha hi caggahaõena nipàtanasuttena sijjhanaü samuccayati. ettha hi sataü dvi iti ñhapetvà satasaddato chaññhivibhatti¤ ca dvisaddato iminà kappaccaya¤ca katvà satassa dvikaü ti atthe samàsa tappurisasa¤¤aü katvà vibhattilopaü katvà satadvika iti ñhite pakati¤ ca katvà yadanupapannà nipàtanà sijjhantã ti nipàtanasuttena kalopaü ca dvisata iti viparinàma¤ ca katvà sati pi samàsatte lopàdesaparivattanavasena taddhitattà nàmam iva katvà syàduppattàdimhi kate råpasiddhi veditabbà. ito paññhàya upari guõitasaïkhyà ¤àtabbà heññhà saïkhyà pana missakasaïkhyà ti veditabbà, pa¤cavidhà hi saïkhyà missakasaïkhyà guõitasaïkhyà sambandhasaïkhyà saïkhetasaïkhyà anekasaïkhyà cà ti. tattha dasa ca dasa ca vãsati icc evam àdayo ca catuhi adhikàdasa cuddasa asãtiü dasa eko va indanàmà mahabbalà icc evam àdayo saïkhyà missakasaïkhyà nàma satassa dvikaü dvisataü icc evam àdayo idha vuttà yàva asaïkhyeyyà aññhatelasatehi bhikkhusahassehi caturàsãtiyojanasahassagamhãre icc evam àdayo va saükhyà guõitasaïkhyà nàma aññhasaññhiyo janasatasahassubbedho giriràjà sataü hatthi sataü assà sataü assatarã rathà sataü ka¤¤à sahassàni àmuttamaõikuõóalà icc evam àdayo ca saükhyà sambandhasaükhyà nàma ettha hi upari sahassasaddena heññhà satasakhyàsaddà [sic] yojetabbà, tiüsa me purisanàvuttyà sabbe ekeka nimittà nahutaü lakkhaü aññhakàsiyan ti evam àdayo saüketasaïkhyà nàma tattha tiüsa nàvutyà ti tiüsasahassàni navutisatàni cà ti attho. sahassasatasaddànamettha lopo ti nahutan ti dasasahassaü lakkhanti satasahassaü aññhakàsiyanti ettha kàsã ti sahassaü vuccati aññhena kàsi aññhakàsi pa¤casataü. taü agaghatã ti aññhakàsiyaü pa¤casatagaghatika nti attho. sahassaraüsi satatejo tadàhaü satabale kaüsasovaõõe sataràjike ti evam àdiyo anekasaükhyà nàma #<[#190*]>#. missaguõitasambandhasaüketànekabhedato saükhyà pa¤cavidhà ¤eyyà pàliyàgata nayato. cuddasa dvisataü aññhasaññhi satasahassakaü tiüsa me purisa nàvuttyà satatejo ti lakkhaõaü. anekasahassaraüsã anekasatatejo anekasatabale kaüse ti attho. imà satàdayo yàva asaükheyyasaükhyà ubhayappadhànà, tasmà yattha saükhyeyappadhànà tattha saükhyà saükheyya padàni tulyàdhikaraõavasena ñhapitàni. yathà duve puñhujjanà vuttà satasahassabhikkhuhi cakkavàëasahassehã ti yattha saükhyà padhànà tattha tappurisavasena yipità [sic] yathà bhikkhånaü sahassanti. ## sattapadam idaü. dasadasakan ti kàrã, satan ti kàriya, dasakànan ti saükhyà, niyogachaññhi và, satan ti kàrã sahassan ti kàriya, cà ti sampiõóana, yomhã ti nimittasattamã. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü, gaõane pariyàpannassa dasadasakassa dasadasakatthavàcakassa katekasesassa dasasaddassa kataü àdeso hoti, satadasakassa satadasakatthavàcakassa katekasesassa satasaddassa sahassaü àdeso hoti yomhi pare ti satan ti dasasaddassa dasakkhattuü ñhapetvà dvandasamàsaü katvà ekasesaü katvà taddhitattà nàmam iva katvà yovacanaü katvà iminà dasasaddassa sataü àdesaü katvà yovacanassa nipàtanasuttena lopaü katvà puna nàmam iva katvà sivibhattiü katvà råpasiddhi veditabbà. råpasiddhiyaü pana niggahãtalopaü katvà sivacanassa amàdeso ti vuttaü, sahassan ti etthàpi satasaddassa dasakkhattuü katvà kàtabbà. ¤àse pana dasasaddassa satakkhattuü katvà ti vuttaü. vuttiyà na sameti taduttarapadànaü tesaü satasahassapadànaü uttarapadànaü dvikàdãna¤ ca pubbapadattaü yathàsaükhyaü saükhyàya anuråpaü nipàtanasuttena nipphajjante, nanu ime payogà pubbe vuttà ti saccaü, tattha hi dvikànaü kappaccayayogatta dassanatthaü vuttiü #<[#191*]>#, idha pana uttarapadattadassanatthaü vattabbà ti. kappaccayassa samåhatthe pavattattà ekavacanan ti vaggabhede pana sati pi dvesatàni dvesahassànã ti bahuvacanantà ti taduttarapadàna¤ cà ti ettha vasaddassa a¤¤anayasamuccayatthataü a¤¤anayaü dassetum dasasataü sahassa hotã ti vuttaü. tena dasassa sati kaü dasasatan ti samàsaü katvà dasasatassa sahassaü àdeso hotã ti daññhabbo. iminà nayena satassa satakaü dasasahassaü hoti, sahassassa satakaü satasahassaü hoti, dasasahassassa satakaü dasasatasahassaü hoti, satasahassassa satakaü koñihotã ti evaü yàva asaükheyyà kàtabbà. ¤àse pana dasassa dvãkaü tad idaü hoti dvisatan ti àdi nayo vutto. evaü gaõanamattavasena saükhyàsaddanipphattiü dassetvà guõitavasena sakhyàsaddanipphattiü dassetuü. ## iti vuttaü. catuppadam idaü. yàvà ti paricchedatthaniddeso, taduttarin ti kàrã, dasaguõitan ti kàriya, cà ti samuccaya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. apare pana idaü sutaü guõitàkàradassanaü na àdesasuttan ti manasikatvà paribhàsàsuttan ti vadanti. guõitakriyàpi vidhinàmà ti tàsaü saükhyànaü yàva uttari asaükheyyapariyosànaü atthi tàva dasaguõita¤ ca kàtabban ti attho. ettha ca saddo na kevalaü saükhyànaü dasaguõitam eva kàtabbaü, atha kho tathà dviguõitam pi kàtabban ti samuccayati. ayaü hi guõitavidhi guõãtalakkhaõaü ajànante sandhàya vutto, heññhà pana àdesa vidhiü ajànante sandhàya vutto ti dasato ppabhåti yàva koñitàva dasaguõitaü dassetvà koñitoppabhåti yàva asaükheyyà tàva saükhyà bahuttà satàdi guõitam pi kàtabbà ti dassetuü koñisatasahassànaü sataü pakoñi ti àdim àha. saddanãtiyaü pana yàva taduttariü dasaguõita¤ ca abbudato vàcãsati guõaü ti suttaü ñhapetvà yàva tàsàü sàmkhyànaü dasàdãnaü asaükheyy apariyantànaü dasaguõitaü kàtabbaü. atha và pàlinayena abbudapariyosàne vãsati guõitaü katvà nirabbudàdikàsaükhyà yàva asaükheyyà veditabbà ti vuttaü. tattha pubbanayena kaccàyananayaü dasseti. atha và ti àdinà pana dasatoppabhåti yàva dasa satasahassaü nàma dasaguõitaü katvà koñitoppabhåti yàva abbudaü tàva satasahassànaü sataguõitaü katvà koñi hotã ti àdi nayaü katvà abbudato yàva asaükheyyà vãsatiguõitaü kàtabban ti adhippàyaü dasseti. tattha hi brahmasaüyutte àgataü #<[#192*]>#: seyyathàpi bhikkhu vãsati abbudà nirayà evam eko nirabbudo nirayo ti àdi suttaü àharitvà gaõanàti panettha evaü veditabbàni yathevahisataü satasahassàni koñi hoti evaü sataü satasatasahassakoñiyo pakoñã nàma sataü satasahassapakoñiyo koñippakoñi nàma sataü satasahassakoñippakoñiyo nahutaü sataü satasahassanavutàni vinnahutaü sataü satasahassaninnahutàni akkhohiõã, sataü satasahassa akkhohiõi bindhu sataü satasahassabindhu ekaü abbudaü tato vãsati guõitaü nirabbudaü esa nayo sabbatthà ti tenàvocumhà. pàlinayena pana abbudapariyosàne vãsatiguõaü katvà nirabbudàdikàsaükhyàyàva asaükheyyà veditabbà ti. ettha va pàlinayo va sàrato paccetabbo sabba¤¤ubuddhassa a¤¤àtabhàvàbhàvato ti vuttaü. a¤¤e àcariyà pana seyyathàpi bhikkhave vãsatikhàriko kosalako tilavàho tato puriso vassa satasahassassa accayena ekekaü tilaü laddhareyya khippataraü so bhikkhave vãsatikhàriko kosalako tilavàgo iminà upakkamena parikkhayaü pariyàdànaü gaccheyya. nattheva eko abbudo tirayo seyyathàpi bhikkhu vãsati abbudànirayà evam eveko nirabbudanirayo ti evamàdi. ekàdayaïguttaranikàye àgatasuttaü àharitvà dasàdinaü yàva asaükheyya pariyantànaü nàsaü saükhyànaü dasaguõitaü paõóitehi kàtabbaü, na ca kevalaü satàdãnaü dasasatasahassapariyantànaü tàsaü saükhyànaü dasaguõitaü kàtabbaü tato koñi pabhutãnaü bindupariyantànaü tàsaü saükhyànaü satalakkhaguõitaü ca paõóitehi kàtabbaü tato abbudappabhåtãnaü asaükheyyapariyantànaü tàsaü saükhyànaü vãsati tilavàhehi paõóitehi kàtabban ti vadanti. heññhà dasasatakaü sahassaü hotã ti iminà satahaõanavasena dassitanayattepi gaõanabahuttà koñitoppabhuti satagaõananayaü puna dassetuü. ## iti vuttaü. ekapadam idaü. sakanàmehã ti kriyàvisesanatatiyàniddeso. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü. aniddiññhanàmadheyyànaü yàsaü saükhyànaü yàni råpàni santi tàsaü tàni råpàni sakehi sakehi nàmehi nipphajjante ti attho. tathà hi iminà akkhohiõã satasahassànaüsataü bindhu hoti, bindhu satasahassànaü sataü abbudaü hoti-pe-mahàkathanaü satasahassànaü sataü asaükheyyaü hotã ti dasseti #<[#193*]>#. tattha satasahassaü satakkhattuü katvà dvandasamàsaü katvà ekasesaü katvà nàmam iva katvà yo vacanaü katvà iminà koñi àdeso hoti. satasahassasatakatthavàcakassa koñisatasahassa saddassa pakoñi àdeso pi hoti. atha và koñisatasahassa satasaddassa pakoñi àdeso hoti, nipàtanena yolopaü katvà taddhitattà nàmam iva katvà silopo kàtabbo ti evaü sesesu pi tesu koñi àdittaya¤ ca akkhohiõi ca itthiliïgàekavacanantà sesà napuüsakaliïgà ekavacanantà vaggabhede sati dvekoñiyo ti àdayo bahuvacanantà honti. ekaü dasasataü sahassaü dasasahassaü, satasahassaü dasasatasahassaü koñi, pakoñi, koñippakoñi, nabhåtaü, ninnabhåtaü, akkhohiõã, bindhu, abbudaü nirabbudaü ahagaü, ababaü, añañaü sugandhikaü, uppalaü, kumudaü puõóarãkaü padumaü, kathànaü mahàkathànaü asaükheyyan ti ayaü kaccàyane kamo. saddanãtiyaü pana nirabbudaü abbaüañañaü ahahaü sugandhikaü kumudaü uppalaü puõóarãkaü padumaü kathànaü mahàkathànaü asaükheyyan ti àgato. tathàhi ettha ekaü dasasata- pe-akkhohiõãti evaü ekato paññàya gaõiyamànà yàva akkhohiõã sambandhànaü hutvà tiññhatã ti veditabbaü. akkhohiõã ca bindu ca abbuda¤ ca nirabbudaü ahahaü ababaü ceva añaña¤ ca sugandhikaü. uppalaü kumudaü ceva puõóarãkaü padumaü tathà kathànaü mahàkathànaü asaükheyyan ti bhàsito. kamo kaccàyane eso pàliyà so virujjhati pàliyaühi kamo evaü veditabbo nirabbudaü. ababbaü añañaü ahahaü kumuda¤ ca sugandhikaü uppalaü puõóarãka¤ ca paduman ti jino bruvã. tathà hi brahmasaüyutte seyyathàpi bhikkhu vãsati abbudànirayàevam eko nirabbudo nirayo ti àdinà nayena vãsati abbudàni ekaü nãrabbudan ti vuttaü, tathà vãsati nirabbudàni ekaü abbaü, vãsati ababàni ekaü añañaü, vãsati añañàni ekaü ahahaü, vãsati ahahàni ekaü kumudaü, vãsati kumudàõi ekaü sugandhikaü, vãsati sugandhikàni ekaü uppalaü, vãsati uppalàni ekaü puõóarãkaü, vãsati puõóarãkàni ekaü paduman ti. aññhakathàyaü pàliyà avãrodhena attho gahito ti vuttaü #<[#194*]>#. ekàdasaïguttarapàëiyaü ca seyya thàpi bhikkhu vãsati khàrãko kosalakotilavàho-pe-iminà upakkamena parikkhayaü pariyodànaü gaccheyya nattheva eko abbudo seyyathàpi bhikkhu vãsati abbudà nirayà evameko nirabbudo nirayo seyyathàpi bhikkhu vãsati nirabbudà nirayà evam eko ababo nirayo seyyathàpi bhikkhå vãsati ababà nirayàevam eko ahaho nirayo seyyathàpi bhikkhå vãsati ahahà nirayà evam eko añaño nirayo seyyathàpi bhikkhå vãsati añañà nirayà evam eko kumudo nirayo seyyathàpi bhikkhu vãsatikumudànirayà evam eko sogandhãko nirayo seyyathàpi bhikkhå vãsatiyogandhikà nirayà evam eko uppalako nirayo seyyathàpi bhikkhu vãsati uppalakà nirayà evam eko puõóarãko nirayo seyyathàpi bhikkhu vãsatipuõóarãkà nirayà evam eko padumo nirayo ti àgato. ti evaü tattha tattha pàliaññhakathàsu àgatakkamaü suññhu sallakkhetvà gaõetabbaüidha pana kaccàyanapakaraõe dasatoppabhåti yàva koñi tàva dasahi evagaõanaükataü na visàdãhi koñitoppabhuti yàva asaükheyyaütàva koñisateneva guõitaükataünavisàdãhi và sahassà dãhã vàti tasmà avasiññha naya mukhamattaü dassayissàma, dasa vãsati kassa dvisataü hoti satavãsatikassa dvisahassaü hoti-pe-pe-dasasatahassavãsatikassa dvãkoñi hoti-pe-dasanavutikassa navasataü hoti, -dasasatasahassanavutikassa navako ñi hotã ti evaüvãsati to yàva navuti dasaguõitaü jàtantena gahetabbaü koñidasadasakassa koñisataü hoti, koñisatadasakassa koñisahassaü hoti koñisahassa dasakassa koñidasasahassaü hoti koñidasasahassadasakassa koñisatasahassaü hoti koñi satasahassadasakassa koñidasasatasahassaü hoti, koñidasasatasahassadasakassa pakoñi hoti pakoñidasadasakassa pakoñi sataü hoti, pakoñisatadasakassa pakoñisahassaü hoti, pakoñisahassadasakassa pakoñidasasahassaü hoti, pakoñidasasahassadasakassa pakoñisatasahassaü hoti, pakoñisatasahassadasakassa pakoñi dasasatasahassaü hoti pakoñidasasatasahassa dasakassa koñippakoñi hotãti evaüyàva asaükheyyaü koñi àdiüpañicca chacha vàregaõane uparåparinàmikàsaükhyà àgacchati iminànayena vãsati koñi hi và-pe-navuti koñihi và guõitaüjànantena gahetabbàti guõitaññhane ca dasassavãsati guõitaüdvãsataü hoti satassa vãsati guõitaü dvisahassaü hoti-pe-satasahassassa vãsati guõitaü dvisatasahassaü hoti #<[#195*]>#, dasasatasahassa vãsati guõitaü dvikoñi hoti-pe-dasassa navuti guõitaü navasataü hoti-pe-dasasatasahassanavuti guõitaü navakoñi hoti evaü vãsatito yàva navutitehi guõitakusalena guõitabbà koñiññhàne pi koñidasassa dasaguõitaü koñisataü hoti, koñisatassa dasaguõitaü koñisatasahassaü hoti, koñisatasahassassa dasaguõitaü koñidasasahassaü hoti koñidasasahassassa dasaguõitaü koñisatasahassaü hoti, koñisatasahassassa dasaguõitaü koñidasasatasahassaü hoti, koñidasasatasahassassa dasaguõitaü pakoñihoti evaü heññhà vuttanayena yàva asaükheyyà cha cha vàre guõite uparåparinàmikà saükhyà àgacchatã ti vãsati-pe-navutisu pi eseva nayo. evaü dasakoñi vãsaütiüsaü vattàëisaü pa¤¤àsaü chaññhã sattati asãti navuti satakoñyàdayo ti ettake pàdake katvà dasakoñitoppabhuti yàva navuti koñi tehi vàkoñisatàdãhi và koñito yàva asaükheyyaü guõitaü kàtabbaü. tatridaü gaõanassa ca guõitassa va pàdakasaükhyàdãnaü nidassanaü dasavãsati tiüsaü cattàëisaü pa¤¤àsaü chaññhi sattati asãti navutã ti ime navakàràsiyo adhopari yàva chavãsatãvàraü ñhapetvà pañhamanavakaràsimhi ekekasu¤¤e kate dasakindriyaü hoti, dutiyanavakaràsãmhi dvisu¤¤e kate satakindriyaü hoti tatiyanavakaràsimhã ti su¤¤e kate sahassakindriyaü hoti evaü catutthanavaka pa¤camanavaka chaññhanavakaràsisu yathàkkamaü catu pa¤ca cha su¤¤esu katesu dasasahassa satasahassa dasasatasahassakindriyàni honti sattamanavakato paññhàya yàva chabbãsati navakaràsãsu sattasattanavakesu katesu koñi-pe-asaükheyyakindriyàni honti. dasa, sataü sahassaü, dasasahassaü, satasahassaü, dasasatasahassaü, koñi, pakoñi, koñippakoñi, nahutaü, ninnahutaü, akkhohiõã, bindu, abbudaü nirabbudaü, ahahaü, ababaü, añañaü, sogandhikaü, uppalaü, kumudaü, puõóarãkaü, padumaü, kathànaü, mahàkathànaü, asaükheyyan ti. apare pana dasatoppabhuti yàva asaükheyyaü dasa guõite soëasasu¤¤àni sataguõite chatàëãsasu¤¤àni sahassa guõite chasaññhã dasasahassa guõite cha asãti satasahassa guõite chàdhikasataü dasasatasahassa guõite chabbãsàdhikasatan ti vadanti. taü gaõane akusalabhàvena vuttaü viya dissati, na hi koñiàdayo dasaguõãtamattena và sataguõitamattena và pakoñiàdayo hontã ti, età hi pàliaññhakathàsu àgatà saükhyànànànayà vivittatarà gambhãrà dukkhogàhà tasmà paraü paråpadesaü nissàya ¤àtabban ti#<[#196*]>#. tenàha saddanãtiyaü yasmà pàvacanesan ti nayà ceva acintiyà vohàràva suguhattà dasàvantena desità tasmà sàññhakathaü dhãro gambhãre jinabhàsite upadesaü sa uggaõhe garuü sammà upaññhahaü garåpadesahãno hi atthasàraü na vindati garupadesalàbhã ca atthasàrasamàyato saddhammaü paripàlento saddhammà neva hàyatã ti. apare akkhohiõã nàma àhu: dasanàgasahassàni nàge nàge sataü rathà rathe rathe sataü assà asse asse sataütarà nare nare sataü ka¤¤à ekekissa satitthiyo esà akkhohiõã nàma munindena pakàsità. saükhyàtaddhitaü. ## tipadam idaü. tesan ti sambandhachaññhã, õo ti kàri, lopan ti kàriya. sa¤¤à-¬pe-vidhisuttaü. tesaü paccayànaü anubandhabhåto õo lopam àpajjane idaü hi suttam pana taddhitasàdhàraõaü. ## tipadam idaü. vibhàge ti visaya, dhà ti visayã, cà ti sa¤¤à-¬pe-samuccaya [sic] vidhi suttaü, caggahaõaphalaü dassento ce ti kimatthanti pucchati. vibhàgataddhitaü idàni abyaya taddhitaü dassetuü, ## iti vuttaü. catuppadam idaü. sabbanàmehã ti avadhi, pakàravacane ti visaya, tå ti samuccaya, thà ti vãsayã. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü. idha hi pakàreti ettakaü avatvà vacane ti adhikavacanena ayaü thàppaccayo sattavibhatti atthesu pi pavattatã ti ¤àpeti. tenàha sopakàro taü pakàran ti àdi tusaddaphalaü sayam eva vuttaü. #<[#197]># ## dvipadam idaü. kimimehã ti avadhi, than ti visayã. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü. thaüpaccayo pañhamàdisu pavattati. abyayataddhitaü niññhitaü. idàni sabbataddhitappakàraü dassetuü ## iti vuttaü chappadam idaü. vuddhã ti kàriya, àdisarassà ti sambandhachaññhãkàrã, và ti sampiõóana, asaüyogantassà ti sambandhachaññþãkàrã, tabbisesanan ti pi vadanti, saõe ti nimittasattamã, cà ti avadhàraõa. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü. àdisarassa và asaüyogantassa àdibya¤janassa sarassa và vuddhi hoti. saõakàre paccaye pare ti attho. asaüyogantassà ti kimatthaü. bhaggavo ty àdisu sati pi õappaccaye pare asaüyogantassa abhàvà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü. idaü hi suttaü atthabyàkhyànasaddanãtisu ca bahudhà papa¤centi, taü kàmakehi tattha tattha gahetabban ti. ## catuppadam idaü. mà ti pañisedhana, yånan ti sambandhachaññhãkàrã, àgamo ti visayã, ñhàne ti bhàvasattamã. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. idaü hi suttaü a¤¤ena sampannaü vuddhiü pañisedhetvà sayam eva àgamavidhiü vidadhàti, tasmà pañisedhakicca¤ ca àgamavidhikicca¤ ca sàdheti. àdibhåtànaü iu icc etesaü sarànaü vuddhi mà hoti ñhàne yutte, tesu vuddhã àgamo ca hoti ñhàneså ti yojetabbaü. ñhàne ti iminà pañisedhana¤ ca àgamavidhi¤ ca aniccan ti dãpeti. ## dvipadam idaü. àttan ti kàriya, cà ti samuccaya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. yånam iti kimatthaü. àpàyiko ty àdisu sati pi ñhane yånaü abhàvà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü. ñhàne ti kimatthaü. vematiko, opaneyyo ty àdisu yåsu santesu pi yuttaññhànassa abhàvà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü vuttan ti. #<[#198]># ## pa¤capadam idaü. kvacã ti kvacattha, àdimajjhuttarànan ti sambandhachaññhãkàrã, dãgharassà ti kàriya, paccayeså ti nimittasattamã, cà ti samuccaya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. idha caggahaõena apaccayaü samucceti àdimajjhauttara icc etesaü sarànaü dãgharassà honti. paccayesu va apaccayesu ca pareså ti attho. darito pabbatà to và jambudãpàto haüsaràjà va ambare ti àdisu pi chandavasena uttaradãgho. ## tipadaü. teså ti adhikaraõasattamã, vuddhi-pe-desà ti kàriya, cà ti sampiõóana. vidhisuttaü. nanu àdimajjhauttaraggahaõa¤ ca anuvattate, kasmà teså ti vuttan ti saccaü tathàpi chaññhantanivattanatthaü teså ti iminà pañiniddeso kato adhikaraõabhàvena hi vutte sabbesaü kàriyànaü sàdhàraõaü hotã ti caggahaõaü kàriyasampiõóanatthaü kvaciggahaõànukaóóhanatthan ti pi vadanti. asati pi hi imasmiü mahàsutte tena tena suttena sijjhati, kasmà puna vuttan ti vuddhi àdãnaü lakkhaõadassanatthaü vuttaü, tattha vuddhi ca dãgho ca sabhàgo vãparãto ca rasso ca sabhàgo vikàro ca àdeso ca sabhàgo hoti, lopo ca àgamo ca ime visabhàgàti tathàhi akàro àkàrassa viparãto va rasso va nàma hoti. ikàràdinaü pana vãkàro va àdeso ca hoti, ikàro eãkàrànaü viparãto ca rasso ca nàma hoti. avasaddassa ca viparãto ca hoti akàràdãnaü pana vikàro ca àdeso va hoti. ukàro o åkàrànaü viparãto ca rasso ca hoti, akàràdãnaü pana vikàro va àdeso ca hoti, àkàro akàrassa vuddhi va dãgho ca hoti, ãkàro ikàrasseva ekàro ikàrassa va ãkàrassa ca vuddhi ca dãgho ca hoti, akàràdãnaü pana vikàro ca àdeso ca hoti, ekàro ukàrasseva okàro ukàråkàrànaü vuddhi ca dãgho ca hoti, akàràdãnaü pana vikàro ca àdeso va hoti, aü à o iti icc evam àdayo sivacanàdinaü yathàrahaü vuddhi ca vikàro ca àdeso ca hoti, yakàravakàrà ivaõõuvaõõànaü yathà kkamaü vikàrà ca àdesà va honti #<[#199*]>#, aya avakàrà eokàrànaü vikàrà va àdesà ca hontã lopo ca àgamo ca ime yathà vuttehi muttattà visabhàgà honti ime vidhayo iminà suttena sàdhetã ti payogà pana tattha tattha pàli aññhakathàsu oloketvà ¤àtabbà vuddhàdi suttena ca tesu vuddhi àdisuttena ca vuddhiyà sàma¤¤ena vuttattà ãådãghasarànaü vuddhippattattà ca à e o dãghasarànaü pi vuddhi bhaveyyà ti sandeho jàyeyya, taü nivattanatthaü: ## iti paribhàsà suttaü puna àha. catuppadam idaü. ayåvaõõànan ti sambandhachaññhãkàrã, cà ti sampiõóanaü avadhàraõatthaü và, àyo ti visesana, vuddhã ti kàriya. sa¤¤à-pe-paribhàsasuttaü. idha caggahaõaü à ã å vuddhiyo sampiõdeti. tenàha vuttiyaü à ã å vuddhivà ti a i u vuddhi cà ti pi pàñho atthi so na sundaro. ayuvaõõànan ti niyamitavacanaü à e o kàrànaü vuddhippasaïganivattanatthaü. tena ca akàraivaõõuvaõõànam eva vuddhi hoti. à e okàrànaü vuddhi na hotã ti dãpeti. a iti akàro ti iminà àkàrassa vuddhi nivatteti. ivaõõo ti ca uvaõõo ti ca iminà ã å kàràna¤ ca eovuddhiü sàmgaõhàti. à ca ã ca å ca àãå, àãå eva vuddhi àãå vuddhi na kevalaü akàraivaõõuvaõõànaü yathàkkamaü à e o kàrà eva vuddhi honti, à ã å vuddhi pi hontã ti adhippàyo. iminà ca caggahaõassa phalaü dasseti, nanu àkàrassa pubbe vuttattà ãå eva vuddhi vattabbà ti. saccaü, tathàpi saråpavuddhinà saddhiü vattuü puna vuttan ti vuddhiggahaõassa anuvattamàne pi puna gagaõe payojanaü dassetuü puna vuddhiggahaõaü kimatthaõ ti àdim àha. iti taddhita nàmakappassa suttaniddeso aññhamo kaõóo. saddhammañhitikàmena taddhitasuttaniddesaü karontena mayà pattaü yaü pu¤¤aü hitadàyakaü tena pu¤¤ena ijjhantu sabbasattamanorathà ràjànopi ca rakkhantu dhammena sàsanaü pajanti. VI. âKHYâTA #<[#200]># evaü aññha paricchedàni catubbidhappakàràni nàmàni dassetvà tesaü sàdhàraõaü samosaraõabhåtaü àkhyàtappakaraõaü dassento sàgaråpamàya tassa gambhãrabhàva¤ ca satthari paõàma¤ ca tasmiü uyyojana¤ ca dassetuü àkhyàta sàgaram athajjatanãtaragan ti àdim àha. tattha dhãrà pa¤¤avanto, kavino manàpavacanaü vadantà paõóità; atha taddhitakappassa anantaraü, ajjatanãtaraïgaü, ajjatanyupalakkhaõaññhavidhavibhattisaükhàtataraïgavantaü; dhàtujjalaü, dhàtusaükhàtajalaü; vikaraõàgamakàlamãnaü paccayàgamakàlamacchaü; lopànubandharayaü, anubandhaõappaccayàdãlopasaükhàtakaddamaü, atthavibhàgatãraü atthavibhàgasaükhàtatãraü; àkhyàtasàgaraü àkhyàtasaükhàtasamuddaü; puthubuddhinàvà pa¤¤àsaükhàtamahànàvàya taranti, anantagocaraü anantagocarasabba¤¤uta¤àõavantaü; sugocaraü sundaraü nibbànagocaraü, sundaraü arahattaphalagocaraü và; sambuddhaü paõamya yaü àkhyàtasaddaü vadato me mamasantikà vicittasaükhàraparikkhitaü, vicitrakriyàyaparivàritaü; vipulaü, vitthinnaü imaü àkhyàtasaddaü suõàtha, sotadvàrànusàrena sallakkhetha upadhàrethà ti yojanà. yathà hi nànàvàõãjjàtara(ï)gàdisamannàgataü mahàsamuddaü atigambhãràdã(sic)bhàvepi dhanatthàya nàvàya taranti, tathà pa¤¤avantàpi ajjatanãtaraïgàdãsamannàgataü àkhyàtasaddaü atigambhãràdibhàve pi atthavibhàgajànanatthaü pa¤¤àya sikkhanti, tàdisaü sàgaråpamaü àkhyàtasaddaü sabba¤¤åpattaü buddhaü vanditvà vadantassa mama santikà suõàtha sàdhavo ti adhippàyo. idàni athasaddassa anekatthattaü atthuddhàraü, kasmà adhãppetatthaü ¤àpetuü adhikàre maïgale c' evà ti àdim àha. tattha athasaddo ti vakkhamàno athasaddo adhikàre ca-pe-apàdàne ca atthe pavattati. imà ca gàthàyo ¤àse avaõõitattà pacchà ñhapitàti vadanti àcariyà. tattha àkhyàtan ti kriyaü àkhyàyatã ti àkhyàtaü kriyàpadaü. nanu ca so pacatã ty àdãsu pacati àdi krãyàpadaü, na kriyàyavàcakaü, atha kho katthatthàdivàcakan ti. saccaü, tathàpi paccuppattinimittabhåtàya kriyàya saha katthatthàdãnaü vàcakattà kriyaü àkhyàyatã ti àkhyàtan ti vuttaü. atha và channaü kàrakànaü patipàdanaü karotã ti àkhyàtaü. tathà hi sabbe dhàtuyo kattàraü patipàdenti, sakammadhàtu kammaü pati pàdeti, chidadhàtukaraõaü patipàdeti, dàdhàtu sampadànaü patipàdeti gamudhàtuapàdànaü patipàdeti ñhàdhàtu adhikaraõaü patipàdetã ti evaü channaü kàrakànaü patipàdakattà kriyàpadaü àkhyàtaü nàma. atha và tãni kattukammabhàvakàrakàni àkhyàyatã ti àkhyàtaü ty àdayo vibha ttiyo #<[#201*]>#. tenàha atthavãnicchayavaõõanàya àkhyàtan ti sampàdayikaü katamaü taü ti antisitham ima icc evam àdayo ti. àkhyàta saükhàta ti àdi vibhattiyà saha pavattattà pavatã ty àdi kriyàpadaü àkhyàtaü nàma tasmà taü àkhyàtaü kàlakàrakapuriyakiriyàdãhi upalakkhitaü vutta¤ ca yaü tikàlaü tipuriyaü kriyàvàci tikàrakaü attiligaü dvivacanaü tadàkhyàtan ti vuccati. tattha tikàlan ti atãtàdayo tipurisan ti pathamamajjhimuttamapurisà kriyàvàcã ti gamanapavanàdiko dhàtvattho, tikàrakan tã kattukammabhàvà, attiliïgan ti pumàdiliïgarahitaü, dvivacanan ti ekavacanabahuvacanan ti imasmi¤ ca àkhyàte dvesa¤¤àyo vibhattisa¤¤à dhàtusa¤¤à va tàsu bahutarattà vibhattisa¤¤am eva pathamaü dassento sàma¤¤avisesasa¤¤àsu sabbasàdhàraõattà sàma¤¤asa¤¤am eva pathamaü pubbaparakkamena dassetuü ## iti àdim àraddhaü. tattha athà ti ekaü padaü, pubbànã ti ekaü padaü, vibhattãnan ti ekaü padaü, chà ti ekaü padaü, parassapadànã ti ekaü padaü, vibhatyantapadavibhàgavasena pa¤capadam idaü suttan ti daññhabbaü. athà ti anantaratthaniddeso, pubbànã ti tabbisesananiddeso, vibhattãnan ti niññhàraõachaññhãniddeso, pubbayogachaññhiniddeso và, chà ti sa¤¤iniddeso parassapadànã ti sa¤¤àniddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttesu sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü, atha taddhitakappassànantaraü vuccamànànaü sabbàsaü vattamànàdãnaü aññhavidhànaü vibhattãnaü pubbakàni yàni yàni cha padàni santi tàni tàni parassapadasa¤¤àni honti. taüyathà tàni katamàni. ti anti si tha mi ma iti ime parassapadasa¤¤àni nàma parassapadam icc anena parassa pada iti sa¤¤àkaraõena kva katarasmiü sutte attho payojanaü bhavati. kattari parassapadaü ty àdisu parassapadan ti vohàro payojanaü bhavati. tattha parassa atthappakàsakàni padàni parassapadàni aluttasamàsoyaü atthavàcakatumhasaddato parassa kattuvàcakassa saddassa atthaü pakàsatã ti attho. athavà kammaü ekekàyakriyàya sàdhàraõattà attano kammaü nàma kattà pana sabbakriyàya sàdhàraõattà paro nàmà taüyathà dànaü deti sãlaü rakkhàtã ti tasmà parabhåtaü kattàraü padissantã ti padànã parassa kattuno padàni parassapadàni attano kammaü pahàya paraü kattàraü padissantã ti attho #<[#202*]>#. tenàha pahàya attano kammaü paraü kattàramàdise parassapadam àkhyàtam tasmà taü vi¤¤unà matan ti. iminà suttena aññhacattàëãsamattàni padàni parassapadasa¤¤àni hontã ti. nanu va cha iti saükhyà paricchedena vuttattà kathaü tàni parassapadasa¤¤àni hontã ti. cha iti padassa vãcchàlopavasena vattattà cha cha padànã ti hi vãcchatthavasena vattabbe ekassalopaükatvà cha iti vuttaü, tadatthàvikaraõatthaü yàni yàni chapadànã ti vuttiyaü vuttaü. atthabyàkhyàne pana àmeõóitalopena vuttattà ti kàraõaü katvà cha iti cha cha iti vuttasadisaü hotã ti vuttaü. akkharapadama¤jåsàya¤ ca ekàkhyànopadacayo siyà vàkyaü sakàrako àmeõóitan ti vi¤¤eyyaü dvattikkhattum udãritaü bhaye kodhe pasaüsàyaü turite kotuhalacchare bhàse soke payàde ca kare àmeõóitaü vuddhà ti vuttaü. tasmà aññhacattàëãsamattànaü padànaü parassapadasa¤¤à vuttà ti anti si tha mi mà ti idaü upalakkhaõamattaü àkhyàti itisaddalopo và tattha kattari parassapadan ti ettha ca nidassanatthaü itisaddalopo daññhabbo. ## tipadam idaü. parànã ti sa¤¤ã, attanopadànã ti sa¤¤à. sa¤¤à-pe-sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. sabbesaü vattamànàdiaññhavidhànaü vibhattãnaü paràni yàni yàni chapadàni santi tàni tàni aññhacattàëãsamattàni attano padasa¤¤àni honti, taü yathà tàni katamàni te ante se vhe e mhe iti. ime attanopadàni nàma attano padamãccantena, attano padaü iti anena sa¤¤àkaraõena, kva katarasmiü sutte attho payojanaübhavatã ti. attanopadàni bhàve ca kammani iti imasmiü suttapadese attano ti vohàro payojanaü bhavatã ti. attano atthappakàsakà ti padàni attanopadàni atthavàcakassa amhasaddassatabbahulabhàvena atthappakàsakànã ti attho aluttasamàso càyaü. atha và vuttanayena attano kammaü padissantã ti attano padàni paraü kattàraü pahàya attano kammaü padissantã ti attho. tenàha #<[#203]># kattàraü pajahetvàna attano kammamàdise attano padam àkhyànaü jànitabbaü vicakkhunà ti. ettha yaü vattabbaü taü heññhà vuttanayena veditabbaü, imesu ca dvãsu parassa padàni kattariyeva pavattanti. attano padàni tãsu pavattantã tenàha parassapadaü kattari ¤eyyaü sakammàkammadhàtuyà attano tãsu vi¤¤eyyà bhàve kammani kattarã ti. ## dvipadam idaü. dvedve ti sa¤¤ã, pañhamamajjhimamuttamapurisà ti sa¤¤à. sa¤¤à-pe-sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. tàsaü sabbàsaü aññhavidhànaü vibhattinaü parassapadàna¤ ca attano padàna¤ ca dvedve padàni pañhamamajjhimuttamapurisasa¤¤àni honti. tattha tàsaü vibhattãnaü sabbàsan ti parassapada attano padàni apekkhàya niddhàraõachaññhã, avayavayogachaññhã và. parassapadànan ti attano padànan ti va dve dve padànã ti padàpekkhàya niddhàraõachaññhã, avayavayogachaññhã và taü yathà tàni katamàni ti. anti iti ime pañhamapurisà nàma attane padànam pi te ante iti ime pañhamapurisànàma-pe-uttamapurisànàma sabbatthasattasuvibhattisu pi evaü yojetabbà amhe uttamo ti etthà pi iti saddalopo daññþabbo. tattha kriyàkàlasakatthadabbaekatthàdisaükhyà kammàdi kàrakasakhyà te atthe påràpeti te purenti etthàti và puriso pañhame jàto pañhamo pañhamo va so puriso cà ti pañhamapuriso, evaü sesesupi pañhamapuriso ca majjhimapuriso ca uttamapuriso ca pañhama-pe-purisà. atha và pañhamapurisàdayo voharà tàsaü vibhattãnaü saïkaradosàpagamanatthaü samàropità poràõakavohàrà, tathàhi ¤àsepi vuttaü, pañhamapurisàdayo vohàrà poràõakàti te ca pañhamapurisàdayo soëasa soëasa honti. te tayo samodhàne sati aññhacattàëãsa honti. ekavacanabahuvacana vasena dvãguõite channavuti honti. råpasiddhiyaü pana channavutivibhattiyo ti bhàgaü katvà channavuti vidhe àkhyàtapade dvattiüsa pañhamamajjhimamuttamapurisàhontã ti vuttaü. taü vivàretabbaü, na hi tayo tayo vibhattiyo pañhamapurisàdisa¤¤aü labhanti, dve dve yeva labhanti. tasmà pañhamapurisàdayo dvattiüsavibhatti pamàõà hontã ti idha dve dve ti vicchàvacanaü. #<[#204]># ## catuppadam idaü. sabbesan ti sambandhachaññhã, ekàbhidhàne ti bhàvasattamã, paro ti tabbisesana, puriso ti kammattha. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. råpasiddhiyam pana paribhàsà ti vuttaü. sabbesaü tiõõaü pañhamamajjhimamuttamapurisànaü ekàbhidhàne samànànaü kàlakriyànaü abhidhàne kattabbe tesaü paro puriso gahetabbo hoti, idha sabbasaddo sabbadesanippadesa vasena dvippakàro adhippeto, tasmà dvinnaü tiõõaü và ti vattabbe avayavassa samudàye antogadhantà tiõõan ti vuttaü. ayaü hettha attho: sabbesaü dvinnaü pañhamamajjhimànaü pañhamuttamànaü majjhimuttamànaü tiõõa¤ ca pañhamamajjhimuttamànam samànakàlakriyànaü abhidhàne kattabbe tesaü dvinnaü tiõõaü và parabhåto parasaükhyàto puriso gahetabbo, payogo cevaü yojetabbo. so ca pañhati tva¤ ca pañhasi tumhe pañhatha. so ca pañhati aha¤ ca pañhàmi mayaü pañhàma, tvaü va pañhasi ahaü va pañhàmi mayaü pañhàma, so ca pañhati tva¤ ca pañhasi aha¤ ca pañhàmi mayaü pañhàmà ti ekavacanamålato te ca pañhanti tva¤ ca pañhasi tumhe pañhatha, te ca pañhanti aha¤ ca pañhàmi maya¤ ca pañhàma, tumhe pañhatha aha¤ ca pañhàmi mayaü pañhàma, te ca pañhanti tumhe ca pañhatha aha¤ ca pañhàmi mayaü pañhàmà ti bahuvacanamålato so ca pañhati te ca pañhanti tvaü ca pañhasi tumhe pañhatha so ca pañhati te ca pañhanti ahaü ca pañhàmi mayaü pañhàma tvaü ca pañhasi tumhe ca pañhatha aha¤ ca pañhàmi mayaü pañhàma, so ca pañhati te ca pañhanti tva¤ ca pañhasi tumhe ca pañhatha aha¤ ca pañhàmi maya¤ ca pañhàmà ti ekavacanabahuvacanamålato, evaü timålakavasena yojite dvàdasavàrà honti, vutta¤ ca tisitha¤ ca timima¤ ca simimaü ca tisimimaü antãsitha antimima thamimaü antithamimaü tyantisitha tyantimima sithamima tyantisithamimaü evaü hi dvàdasavàrà sesesu ca ayaü nayo attanomati kiücàpi kathinà sabbadubbalà tathàpi nayam àdàya kathitattà ahaniyà ti. àcariyà pana dvàdasavàraücatunnaü ekavacanamålakànaü pa¤cavàraü katvà tisitha¤ ca timima¤ ca simima¤ ca tisimimaü tyanti sithamima¤ ceva pa¤cavàrà pakàsitan ti vadanti. kaccàyane pana upalakkhaõavasena àgatà. råpasiddhiya¤ ca catubbidho ekavacana målako va àgato. ettha hi parassapadàdisu pañhamapurisato majjhimo ca uttamo ca paro nàma majjhimapurisato uttamo paro nàma ty àdito antyàdayo paro nàma kathaü ayaü nàma paro puriso ti vi¤¤àyatãti #<[#205*]>#, vuccate: yadà hi pañhamamajjhima purisànaü ekàbhidhànaü atthi, tadàtesaü dvinnaü parabhåto thakàro va vi¤¤àyati, yadà pañhamuttamapurisànaü ekàbhidhànaü atthi tadà tesaü dvinnaü parabhåto makàro vi¤¤àyati yadà majjhimuttamapurisànaü ekàbhidhànaü atthi tadà tesaü dvinnaü parabhåto makàro va vi¤¤àyatã ti, yadà pañhamamajjhimuttamapurisànaü ekàbhidhànaü atthi, tadà tesaü tiõõaü parabhåto makàro va vi¤¤àyatã ti, tasmà thakàrà parà nàma hontã ti. saddanãtiya¤ ca dvinnaü tiõõaü và purisànam ekàbhidhàne paro puriso gahetabbo ÝpeÝ tumhe atthakusalà bhavatha mayaü atthakusalà bhavàma icc evam àdayo tappayogà tattha tumhe atthakusalà bhavatha icc etasmiü vohàre so va atthakusalo bhavati tva¤ ca atthakusalo bhavati tumhe atthakusalà bhavathà ti evaü dvinnam ekàbhidhàne paro puriso gahetabbo, mayaü atthakusalà bhavàma icc etasmiü pana so ca atthakusalo bhavati aha¤ ca atthakusalo bhavàmi mayaü atthakusalà bhavàmà ti và tva¤ ca atthakusalo bhavasi ahaü ca atthakusalo bhavàmi mayaü atthakusalà bhavàmà ti và evaü dvinnam ekàbhidhàne paro puriso gahetabbo, so ca atthakusalo bhavati tva¤ ca atthakusalo bhavasi aha¤ ca atthakusalo bhavàmi mayaü atthakusalà bhavàmà ti so va atthakusalo bhavati teva atthakusalà bhavanti tva¤ ca atthakusalo bhavasi tumhe va atthakusalà bhavatha aha¤ ca atthakusalo bhavàmi maya¤ ca atthakusalà bhavàmà ti và evaü tiõõaü ekàbhidhàne paropuriso gahetabbo aparo pi atthanayo vuccati tva¤ ca atthakusalo bhavasi so va atthakusalo bhavati tumhe atthakusalà bhavathàti và aha¤ ca atthakusalo bhavàmi so ca atthakusalo bhavati maya¤ ca atthakusalà bhavàmà ti và iminà naye na anekappabhedo atthanayo ti vatvà. tva¤ ca bhavasi so và pi bhavati cc àdibhàsane tumhe bhavatha icc àdiparo poso kathaü siyà ahaü bhavàmi so vàpi bhavaticcàdi bhàsa mayaü bhavàma icc àdi uttamo ca kathaü siyà. #<[#206]># ettha ca vuccate pacchà vutto paro nàma sa¤¤àya pañipàñiyà evaü pana gahetabbo paro purisanàmako. pañhamamhà paro nàma majjhimo uttamo pi va majjhimamhà paro nàma uttamo puriso ruto. evan tu gahanaü hettha vohàrassànulomikaü doso tadanulomamhi gahanasmiü na vijjati. tva¤ ca bhade sukhã hoti eso càpi mahàmigo iti pàñhe yathoddiññho tasmà evaü vade mase. tumhe dve sukhità hotha icc attho tattha dissati evaü py ayaü nayo vutto attano matiyà mama. attano mati ki¤càpi kathinà sabbadubbalà tathàpi nayam àdàya kathitattà akopiyà dhammena rajjaü kàrentaü raññhaü pabbàjayittha maü tva¤ ca janapadà ceva negamà ca samàgatà. aha¤ ca maddidevã ca jàlikaõhàjinà vubho a¤¤ama¤¤aü sokanudà vasàma assame tadàti età gàthàpi etassa atthassa pana sàdhakà ettakenàpi etàhi attho supàkaño siyà evaü vi¤¤åhi vi¤¤eyyà bahunà bhàsitena kin ti icc àdi vuttan ti so va pañhatãti. ettha liïga¤ ca nipphajjate ti suttena so va saddupapada pañhadhàtuü katvà pañhaviyattiyaü vàcàya mitimassa bhåvàdayo dhàtavo ti suttena dhàtusa¤¤aü katvà pubbamadhoññhita ty àdi suttena saraviyogaü katvà dhàtussa nto lopo nekasarassà ti suttena saralopaü katvà dhàtvàdhikàre vihitattà vattamànàdi anekappaccayappasaïge sati vatticchànupubbikà saddapavattã ti paribhàsato vattamànà ti anti si tha mi ma te ante se vhe e mhe ti suttena ty àdãnaü vibhattãnaü vattamànasa¤¤aü katvà kàle ti suttaü adhikicca vattamànà puccuppanne ti suttena paccuppannakàle vattamànàvibhattiyo katvà nàsaü pi pubbàparattàniyamappasaïge sati dhàtuliïgehi parà paccayà ti paribhàsato dhàtuto paraü vattamànavibhattiyo katvà tàsaü pi parassa padàdiniyamappasaïgesati vatticchànupubbikà saddapavattã ti paribhàsato atha pubbàni vibhattãnaü cha parassapadànã ti suttena #<[#207]># tàsaü parassa padasa¤¤aü katvà kattari parassapadaü ti suttena kattari kàrake parassapadàni katvà tesaü pi pañhamapurisàdi aniyamappasaïge sati vatticchànupubbikà saddapavatatã ti paribhàsato dve dve pañhamamajjhimuttamapurisà ti suttena pañhamapurisasa¤¤aü katvà nàmamhi payujjamàne pi tulyàdhikaraõe pañhamo ti suttena nàmamhi payujjamànepi pañhamapurisaü katvà tesaü pi ekavacanàdianiyamappasaïge sati ekamhi vattabbe ekavacanaü bahumhi vattabbe bahuvacanan ti paribhàsato ekavacana ti vibhattiü katvà bhåvàdito a ti suttena akàrappaccayaü katvà pañhatãti råpaü sijjhati. bàlàvatàre pana dhàtuliïgehi parà paccayà ti suttaü pañhamam eva paribhàsaü katvà vattamànàdippasaïge karoti, tvaü ca pañhasã ti ettha dve dve pañhamamajjhimuttamapurisà ti suttena majjhimapurisasa¤¤aü katvàtumhe majjhimo ti suttena majjhimapurisaü katvà ettakam eva viseso, sesaü purimasadisam eva tumhe pañhathà ti ettha ca dhàtusa¤¤àkaraõato paññhàya vuttanayena yàva parassapadasa¤¤àkaraõaü àgantvà kattari parassapadan ti suttena kattari kàrake parassa padàni katvà tesaü pi pañhamamajjhimuttamapurisasappasaïge sati dve dve pañhamamajjhimuttamapurisà ti suttena majjhimapurisasa¤¤aü katvà so ca pañhati tva¤ ca pañhasã ti vuttattà dvinnaü purisànaü ekàbhidhàne sati iminà suttena parabhåtaü majjhimapurisabahuvacanaü katvà bhåvàdito a ti suttena appaccayaü katvà tumhe pañhathà ti råpaü sijjhati. råpasiddhimatiyà pana paribhàsasuttan ti vuttattà idaü suttaü paribhàsaü katvà tumhe majjhimo ti suttena majjhimapurisabahuvacanaü kàtabban ti vuttaü. ahaü ca pañhàmi mayaü pañhàmà ti etthà pi yathàvuttanayena àgantvà dve dve pañhamamajjhimuttamapurisà ti suttena uttamapurisasa¤¤aü katvà pubbapayoge amhe uttamo ti suttena uttamapurisekavacanaü katvà va parappayoge na akatvà iminà uttamapurisa bahuvacanaü katvà råpaü sijjhatã ti esa nayo sabbapayogesu daññhabbo ti. ## pa¤capadam idaü. nàmamhã ti bhàvasattamã, payujjamàne ti bhàvasattamã, apã ti samuccaya, tulyàdhikaraõe ti tabbisesana, pañha mo ti visayã #<[#208*]>#. sa¤¤à-pe- vidhisuttaü. tulyàdhikaraõe àkhyàtena samànakattubhåte nàmamhi payujjamàne pi appayujjamàne pi pañhamapuriso hoti, idha hi nàmamhã ti sàma¤¤ena vutte pi tumhe majjhimo amhe uttamo ti vakkhamànattà te tumha amhasadde vajjetvà sesàni kattukammasàdhakavàcakàni nàmapadàni gahetabbàni, nanu ca so puriso gacchatã ty àdisu tasaddàdayo na sàdhakavàcaka, atha kho dabbaliïgasaükhyànam eva vàcakàni. saccaü, àkhyàtena abhihite tesaü tesaü kattukammasàdhakavàcakattaü sandhàya kattukammasàdhakavàcakànã ti vattabbàni, kattàdimhã àkhyàtenàbhihite tasaddàdãhi tatiyà na hotã ti liïgatthamantàpekkhàya pañhamà vibhatti hoti. tenàha: kattunobhihitattàva àkhyàtena nakattari tatiyà pañhamà hoti liïgatthaü pana pekkhiyà ti yadi so puriso vajanã ty àdipayogesu kattàdiko tasaddàdãhi anabhihito àkhyàtena ca nevàbhihito siyà, kathaü so puriso gacchatã ti. ettha saddànaü tulyàdhikaraõabhàvo hotã ti tasaddàdinàmapadenàbhihitassa purisàdidabbaatthassa àkhyàtapadenàbhihitattà sakatthanimittahinnena nàmapadenàbhihitànaü purisàdidabbekavacanasaükhyàdãnam eva atthànaü saha kàrakena àkhyàtapadenàbhihitattà tesaü dvinnaü tulyàdhikaraõabhàvo hoti. tenàha bhinneneva nimittena payuttassa udãritaü samànàdhikaraõam eva saddassekatthavàcataü (probably Ýkaü in Be?) tathà hi puriso saddo nimittaü jàtimàdiya vattate purisavatthumhi kriyattham itaro pi cà ti. apisaddo samuccayattho. tulyàdhikaraõe ti padaü kimatthaü àcariyena vuttaü. tena ha¤¤ase tvaü devadattenety àdi payoge sati pi nàme àkhyàtena tulyàdhikaraõassa abhàvà iminà vidhànaü nahotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. ettha hi tena devadattenà ti nàma padaü kattuvàcakaü ha¤¤ase ti àkhyàtapadaü pana tumhasaddatthabhåtassa kammatthassavàcakaü. tasmà kattari tatiyà vibhattihoti tumhasaddato pana pañhamà hoti. tenàha àkhyàtenabhihitattà tatiyà hoti kattari kammassàbhihitattà na dutiyà pañhamà vidhà ti #<[#209]># ## dvipadam idam. tumhe ti bhàvasattamã, majjhimo ti visayã. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü. tulyàdhikaraõe àkhyàtena samànatthe kattukammasàdhakavàcake tumhasadde payujjamàne pi appayujjamàne pi mahhimapuriso hoti. ettha sàdhakavàcakabhàvo ca tulyàdhikaraõabhàvo ca heññhà vuttanayena veditabbo. tulyàdhikaraõe ti kimatthaü vuttaü. tayà paccate odano ty àdisu sati pi tumhe sadde àkhyàte na tulyàdhikaraõassa abhàvà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. idha ca tulyàdhikaraõabhàvo heññhà vuttanayena veditabbo. ## dvipadam idaü. amhe ti bhàvasattamã, uttamo ti visayã. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. tulyàdhikaraõe àkhyàtena samànatthe kattukammasàdhakavàcake amhasadde payujjamàne pi appayujjamàne pi uttamapuriso hoti. tulyàdhikaraõe ti kimatthaü vuttaü. mayà icchate buddho ty àdisu sati pi amhasadde àkhyàtena tulyàdhikaraõassa abhàvà iminà vuttavidhànaü na hotãti ¤àpanatthaü vuttaü. ettha ca yaü vattabbaü taü heññhà vuttanayeneva veditabbaü. pañhamo nàmasaddena tumhasaddena majjhimo uttamo amhasaddena vacanampi samànatanti. ## ekapadaü. kàle ti visaya. kammatthaniddeso và. adhikàraniddeso ti pi vadanti. sa¤¤à¬-pe-adhikàrasuttan ti daññhabbaü. kàle iti etaü suttaü adhikàratthaü veditabbaü. ## dvipadam idaü. vattamànà ti visayã, paccuppanne ti visaya, bhàvasattamã và. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. paccuppanne kàle paccuppannakàlaniyuttakriyàya vattamànà vibhatti hoti, paccuppannakàlamhiü hi vibhattiyà asamhavato paccuppanne kàle ti iminà kàlavantakriyà gahetabbà. paccuppanne và kàle gamyamàne vattamànà vibhatti hoti, kasmà pana idaü hi suttaü àõa ty àsiññþenuttakàle pa¤camã ti àdayo viya visayapubbagama katvà na vuttan ti paccuppannekàle yeva vattamànà vibhattiyà asamhavato vattamànà vibhattiyo hi atãtànàgatakàlesu pi sambhavato tattha pi vattamànà ti yogavibhàgena saügaõhituü evaü vuttaü ti atãte yathà kuto nu tvaü bhikkhu àgacchati akàsi kañaü devadatto ahaü na karoti #<[#210*]>#, bhayaü tadà tabhavati icc àdi anàgate yathà pure adhammo dippati purà vassatãnirayaü nu na gacchàmi natthi me ettha saüsayo dhuvaü buddho bhavàm ahaü, kadà gacchati icc àdi mukhyaråëhãvasena paccuppanne ca atãtànàgatesu va vattatã ti vattamànà. tenàha pavattàniññhite bhàve vattamànà vavatthità vattamànasamãpe ca vattamànà ti vuccati. mukhyaruëhatthabhedena vattamànà matà dvidhà mukhyaniruëhamàpannà tappabhedena bhedato ti. ## tipadam idaü. àõatyàsiññhe ti bhàvasattamã, anuttakàle ti visaya, atha và àõatyàsiññhe ti visaya, anuttakàle ti tabbisesana, pa¤camã ti visayã. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. àõatyatthe ca àsiññhatthe ca gamyamàne anuttakàle kàlattaye pa¤camã vãbhatti hoti. tenàha atthajotake vattamànà paccuppanne bhavissanti anàgate pa¤camã sattamã tãsu sesà honti atãtake ti. atha và anuttakàle kàlànam anàmasane àõatyatthe ca àsiüsaññhe ca pa¤camã vibhatti hoti, pubbapakkhe anusamãpe utto kàlo anuttakàlo ti viggaho iminà atãtànàgate saügaõhàti tena hi anuvattamànaü akatvà puna anuttakàle ti gahitaü, parapakkhe pana natthi utto kàlo etthà ti anuttakàlo kàla manàmasane atthe ti attho. àõatyatthe ti pesanatthe yady evaü kasmà ettha hetu kattà na hotã ti àõapakassa byàpàrena asambandhattà àõapakabyàpàrena hi sambandhe sati anàdaravasena tasmiü pesane hetukattà hoti, asati anàdaravasena và àdaravasena và pa¤camã vibhatti yeva hoti. tenevàha atthabyàkhyàne dàsàdipesane yeva hetukattàvidhãyate dàsàdipesane kattà pa¤camã yàva gocare pesane dabbamattassa ànatthe pa¤camã siyà sà kriyàya payoge tu vidheyyà õeõayàdayo ti. #<[#211]># àõatyatthe ca àsiüsaññhe cà ti idaü hi upalakkhaõadassanaü vidhinimantanajjhesane anumatyàtthàdisu pi pa¤camã vibhattihotã ti. råpasiddhiya¤ ca sati kàlàdhikàre puna kàlaggahane na vidhi nimantanakkhesanànumatyatthapattakàlàdisu ca pa¤camã ti vuttaü. pa¤camã ti kenatthena pa¤camã, pa¤camã vattamànaññhànaü gamanatthena pa¤canna¤ ca saükhyànaü påraõatthena tathà hi niyogànaü atãtànàgatapaccuppannakàlikànaü parokkhàhãyattanajjatanãbhavãssantivattamànasaükhyàtànaü pa¤cannaü vibhattãnaü antare pana pa¤camabhåtàya vattamànàya sayaü pi paccuppannakàlakriyà bhàvena samànaññhànattà paücamã vattamànaññhànaü gacchati. tathà niyogo atãtànàgatakàlikà pi parokkhàhãyattanajjatanãbhavissantisaïkhàtà catasso vibhattiyo upàdàya vattamànavibhattiviya pa¤cannaü saükhyànaü puraõã pamcamã ti saddanãtiyaü vuttaü. evaü hi sati sattamãvibhatti pi tathà vattabbà bhaveyya tasmà vivàretabbaü paücamã sattamã ti poràõakà vohàrà aññha àkhyàta vibhattiyo hi atãtànàgata àõattipaccuppannaparikappakàlà ti pattivasena chadhàbhinnesu atthesu vattanti. tattha atãtatthe parokkhàhãyattanajjatanãti tayo vibhattiyo vattanti anàgatatthe bhavissanti pavattati àõatyatthe paücamãvibhatti paccuppannatthe vattamànavibhatti parikappatthe sattamãvibhatti kàlàtipattyatthe kàlàtipattivibhatti hotã ti. tenàha atthavinicchayavaõõanàyaü atãtànàgatàõan ti vattamànaparikappa kàlàtipattãvasena àkhyàtaü chabbidaü matan ti. tasmà poràõàcariyà yathàvuttakkamamattaü upàdàya pa¤camã sattamã ti vohàraü karonti. tenàha bàlàvatàre pi pa¤camã sattamãtyàyaü pubbàcariyasa¤¤à ti. bhassakari àdisu pana àõattisa¤¤aü parikappitasa¤¤aü ca karonti. ## dvipadam idaü. anumatiparikappattheså ti visaya, sattamã ti visayã. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. anuttakàle anumatyatthe ca parikappatthe ca sattamã vibhatti hotã ti. atthaggahaõena vidhinimantanàdisu sattamã ti råpasiddhiyaü vuttaü. idha yaü vattabbaü taü anantarasutte vuttanayena veditabbaü. saddanãtiyaü pana sattamã ti kenatthena sattamã ti sattannaü saükhyànaü påraõa tthena tathà hi atãtànàgatapaccuppannakàlikà parokkhàhãttanajjatanã bhavissanti vattamànà pa¤camã saükhàtà cha vibhattiyo upàdàya sayam pi paccuppannakàlikà hutvà sattannaü puraõisattamã ti vuttaü #<[#212*]>#. idaü hi pa¤camãyà chaññhaññhàne ñhapitattà pa¤camã ti vohàrena virujjhatã ti. ## tipadam idaü. apaccakkhe ti tabbisesana, parokkhà ti visayi, atãte ti visaya. sa¤¤à-¬pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. apaccakkhe paraü mukhabhåte atãte kàle parokkhà vibhatti hoti, tattha akkhino patimukho paccakkho paccuppannakàlo na paccakkho apaccakkho atãtakàlo atikkamma ito ti atãto atikkanto ti attho. kàlassa kàlikena vinà abhàvato tasmiü àkhyànaü indriyànaü paraü parokkhaü parokkhe kàle pavattàparokkhà ettha ca atãtassa paccakkhàpaccakkhavasena dvidhà bhinnattà apaccakkhe ti viseseti. apare pana bhàvasattamã ti vadanti. ## tipadam idaü. hãyoppabhutã ti tabbisesana, paccakkhe ti visaya, hãyattanã ti visayi. sa¤¤à-¬pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. hãyoppabhåti paccakkhe và apaccakkhe và atãte kàle hãyattanã vibhatti hoti. hãyoppabhuti atãte kàle sati bhavatã ti hãyattanã hiyo ppabhuti và atãte kàle bhavàti hãyattanã, idha hi paccakkhe ti vutte pi hãyoppabhutã ti vuttattà apaccakkhaggahaõaü anuvattati. samãpajjavohàrena vãrujjhatã ti. ## dvipadam idaü. samãpe ti visaya, ajjatanã ti visayã. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. paccakkhe và samãpe ajjappabhuti atãte kàle ajjatanã vibhatti hoti, ajjappabhuti atãte kàle bhavà ti ajjatanã. ## tipadam idaü. màyoge ti bhàvasattamã, sabbakàle ti visaya, cà ti samuccaya. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. hiyattanã ajjatanã icc età vibhattiyo yadà màyoge sati tadà sabbakàle ca honti #<[#213*]>#, caggahaõaphalaü dassetuü caggahaõenà ti àdivuttaü. ## dvipadam idaü. anàgate ti visaya, bhavissantã ti visayã. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. na àgato anàgato, kàlassa hi kàlikena vinà asambhavato paccayasàmaggiyaü sati àyatiü uppajjanàraho ti attho daññhabbo. yasmiü kàle yo attho bhavissati tasmiü kàle và kàlike và pavattattà ayaü vibhattibhavissantã ti voharãyati. tasmà bhavissantã nàma atãtakàlavacanicchàyaü sati bhavissantã ti yogavibhàgena atãte pi bhavissanti vibhatti hoti yathà anekajàtisaüsàraü sandhàvissan ti àdi. ## tipadam idaü. kriyàtipanne ti tabbisesana, atãte ti visaya, kàlàtipattã ti visayi. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. kriyà ti pannamatte kriyàtikkamma pavattamatte atãte kàle atãta kriyàya và kàlàtipatti vibhatti hotã ti paccayavekallavasena yànàdi pañilàbhapattiyà abhàvato pañilabhana gamana saükhàtàya kriyàya atikkamma patanaü pavattanaü kriyàtipannaü kriyà sàdhakasattivirahena accantànuppavattã ti attho. nanu ca kriyà anabhinipphatti atãtasaddena na voharitabbà. atha kasmà atãte ti visesanaü katan ti. saccaü na voharitabbà tathà pi anipphattikriyà atãtakàle pi pavattattà taü kriyuppatti pañibaddhakattu kriyàya kàlabhedena atãtavohàro labbhate và ti daññhabbaü paccayavekallato labhanàdi kriyà saükhàtassa kàlassa atikkamma patanaü pavattanaü kàlàtipatti labhanàdikriyàya anipphattã ti attho. kàlo ti cettha kriyàdhippetà tabbavakattà hi ayam pi vibhatti kàlàtipattã ti vuccati. tenàha saddanãtiyaü kenatthena kàlàtipatti kàlassa atipatanan ti vacanatthena tathàhi kàlassa atipatanaü atikkamitvà pavatti kàlàtipatti labhitabbassa atthassa nipphattirahitakriyà atikkamanaü, kàlo ti cettha kriyà adhippetà ayaü pana vibhatti tabbàcakattà kàlàtipatatã ti. vutta¤ ca råpasiddhiyaü kàlassa atipatanaü kàlàtipatti sà pana viruddhapaccayupatipàtanato kàraõa vekallato và kriyàya anabhinipphatti taddãpakattà ayaü vibhattikàlàtipatatã ti vuccatã ti #<[#214*]>#. so ce taü yànaü alabhãssà agamissà ti àdisu hi labhanagamanàdikriyàsàdhakassa kattuno yànàdilabhanapattiyà abhàvato labhana kriyàya anipphattiyà gamanàdikàlassa atikkamo vutto hoti. nipphanne sati gamanaü hotã ti adhippàyo. kàlàtipatatã ti yogavibhàgena anàgate pi kàlàtipatti hoti. tathà hi saddanãtiyaü sa càhannagamissàmi mahàjàniko bhavissaü evaü anàgate pi kàlàtipatti vibhatti hotã ti vatvà. kriyà ti pannamattamhitãte kàlàtipatti sà anàgate pi hotãti nirutta¤¤uhi bhàsità ti vuttaü. kasmà pana bhadantamahàtherena imàni vidhisuttàni atãtànàgata paccuppanànaü kamena avatvà paccuppannànã tànàgatànaü kamena vuttànã ti. yuttito ca àgamato ca paccuppannadhammo hi paccakkhato gahetabbattà atãtànàgatadhammehi suvi¤¤eyyo, tasmà paccuppannatthe vihitasuttàni pañhamaü vattuü yuttànã ti, tato paraü atãtadhammànaü anubhåtapubbattà anàgatadhammehi suvi¤¤eyyattà atãtatthe vihitasuttàni vattabbàni, tato paraü anàgatadhammànaü anumànena vi¤¤eyyattà anàgatatthe vihitasuttaü vattabbaü, yamakapàlisa¤ ca paccuppannadhammànaü paccakkhato atãtànagatadhammehi suvi¤¤eyyattà yassa råpakkhandho uppajjati tassa vedanakkhandho uppajjatã ti àdinà paccuppannàbhidhànavasena paccuppannavàro pañhamaü vutto tato anubhåtapubbànaü atãtadhammànaü anàgatadhammehi suvi¤¤eyyattà yassa råpakkhandho uppajjittha tassa vedanakkhandho uppajjitthà ti àdinà atãtàbhidhànavasena atãtavàro vutto tato anàgatadhammànaü anumànena vi¤¤eyyattà yassa råpakkhandho uppajjissati tassa vedanakkhandho uppajjissatã ti àdinà anàgatàbhidhànavasena anàgatavàro vutto ti evaü yuttito va àgamato va ayaü kamo mahàtherena vutto ti. yady evaü kriyà ti pannetãte kàlàtipattã ti suttaü atãtañhàne kasmà na vuttan ti anàgate pi ca sambhavato. tenàha saddanãtippakarane sacàhaü nagamissàmi mahàjàniko bhavissaü evaü anàgate pi kàlàtipattivibhattihotã ti. evaü vohàravidhisuttàni dassetvà tesaü kamena sa¤¤àsuttàni dassetuü vattamànà ti anti si tha mi mà ti àdim àraddhaü. tattha #<[#215]># ## dvipadam idaü. vattamànà ti sa¤¤à, ti anti-pe-emhe ti chaññþyantasa¤¤ã. sa¤¤à-pe-sa¤¤à suttan ti daññhabbaü. emhe ti ettha chaññhã bahuvacanavibhatti lopo. tena ti anti-pe-emhe icc etesaü dvàdasannaü padànaü vattamànà iti esà sa¤¤à hotã ti attho daññhabbo. ettha hi sa¤¤ãsa¤¤àbhedo hoti, evaü sesesu pi daññþabbo, bho àcariya vattamàna icc etena sa¤¤àkaraõena kva katarasmiü sutte attho payojanaü bhavatã ti. vattamànà paccuppanne ti sutte vattamànà ti vohàro va payojanaü bhavatã ti. yady evaü sa¤¤àya atthãtàya pubbe vattamànà ti vohàro siyà ti. siyà, manodvàre pubbe yeva vitakketvà vicàretvà suttànaü ñhapitattà mahàtherena hi pubbe yeva manodvàre ayaü etesaü sa¤¤à vohàràti vitakketvà nipphàdetvà, pacchà vidhi sa¤¤àsuttàni ñhapitàni tasmà manodvàretiññhitavidhànaü pañicca vattamànà ti vohariyamànaü vattamànàpaccu ppanne ti suttaü ñhapitan ti evaü sesesu suttesu pi daññhabbaü. ## dvipadam idaü. pa¤camã ti sa¤¤à, tu antu-pe-àmase tã chaññhyantasa¤¤ã. sa¤¤à-pe-sa¤¤à suttan ti daññhabbaü. vuttyattho yathàvuttanayo. ## dvipadam idaü. sattamã ti sa¤¤à, eyya-pe-eyyàmheti sa¤¤ã. sa¤¤à¬-pe-sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. vuttyattho yathàvuttanayo. ## dvipadam idaü. parokkhà ti sa¤¤à, a-pe-mhe ti sa¤¤ã. #<[#216]># sa¤¤à-pe-sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. vuttyattho yathàvuttanayo va. ## dvipadam idaü. hãyattanã ti sa¤¤à, à å-pe-iümhase ti sa¤¤ã. sa¤¤à¬-pe-sa¤¤asuttan ti daññhabbaü. vuttyattho vuttanayo va. ## dvipadamidaü. ajjatanã ti sa¤¤à, ãåÝpe-amhe ti sa¤¤ã. sa¤¤à-pe-sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. vuttyattho vuttanayo va. ## dvipadam idaü. bhavissantã ti sa¤¤à, ssati-pe-ssaüssàmhe ti sa¤¤ã. sa¤¤à-pe-sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. vuttyattho vuttanayo va. ## dvipadam idaü. kàlàtipatatã ti sa¤¤à, ssàssaüsu-pe-ssàmhase ti sa¤¤ã. sa¤¤à-pe-sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. vuttyattho vuttanayo va. ## dvipadam idaü. hãyattanã-pe-mànàti sa¤¤ã, sabbadhàtukan ti sa¤¤à. sa¤¤à-pe-sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. ettha hi sabba dhàtusu vattatã ti sabbadhàtukaü vacanavipallàsoyaü sabbadhàtukà ti attho #<[#217*]>#. teneva catasso hãyattanàdayo sabbadhàtukasa¤¤à hontã ti bahuvacanena vutti vuttà. saddanãtipakaraõe pana yebhuyyena sabbadhatusu vattatã ti sabbadhàtukaü. kiü taü catåhi nàmehi saïgahitaü à å icc àdikaü aññhacattàëãsavidhaü padaü ta¤ ca kho atthato catasso vibhattiyo ye hãyattanàdayo catasso vibhattiyo sabbadhàtukasa¤¤à hontã ti vuttan ti vuttaü. sabbadhàtukaü iti anena sa¤¤àkaraõena jhakatarasmiü sutte attho payojanaü bhavati ikàràgamo asabbadhàtum amhã ti sutte sabbadhàtukavohàro va payojanaü bhavatãti asabbadhàtukan ti ettha hi na sabbadhàtukan ti vàkyapadaü sandhàya sabbadhàtukà ti payojanaü bhavati. ikàràgamo asabbadhàtunaü sàdhàraõattà yebhuyyena tãsu ñhànesu pavattanato sabbadhàtukasa¤¤à vuttà tena a¤¤esaü parokkhàdãnaü catunnaü vibhattãnaü asabbadhàtukasa¤¤à siddhà hotã ti. tenàha pa¤camã sattamã ceva vattamànà hãyattanã catasso vibhattiyo ¤eyyo sabbadhàtukanàmakà. parokkhà ajjatanã ceva bhavissanti kàlàtipatti catasso vibhattiyo leyyà asabbadhàtunàmakà ti. iti àkhyàtakappassa suttaniddeso pañhamo kaõóo. idàni vattamànà paccuppanne ti àdinà vattamànàdi paccayànaü aniyamaññhanena vuttattà tesaü ñhànaü niyametvà dassetuü ## iti vuttaü. tipadam idaü. dhàtuliïgehã ti avadhi, parà ti tabbisesana, paccayàti visayã. sa¤¤à-¬pe-paribhàsàsuttan ti daññhabbaü. nanu ca asati pi imasmiü sutte ca tato ca vibhattiyo ti caggahaõena dhàtuü saügahetvà pa¤camyantena vuttattà ca bhåvàdito a iti dhàtuyà kammadimhi õo ti và pa¤camyantena vuttattà ca dhàtuliïgehi eva parà paccayà hontã ti sakkà vi¤¤àtun ti. na sakkà, dårantikan ty àdisuttena pubbayoga apàdànasa¤¤àya vihitattà dhàtuliïgehi pubbe paccayà hontã ti atthassa sambhavato tasmà taü nivattitvà paraññhànaü niyametuü parasaddaü pakkhipitvà idaü paribhàsàsuttaü vuttaü. #<[#218*]># tasmà idaü heññhà yàva tato ca vibhattiyo ti suttaü pi apekkhati upari pi apekkhati sãhagatikaühi idaü ti sakatthaparatthe dhàretã ti dhàtu jiyantãti ettha jãdhàtu jiyanatthavàcakattà sakatthaü dhàreti nàma paràjiyantã ti ettha pana upasaggena sakatthaü pañisedhitattà paràjiyanatthavàcakattà paratthaü pi dhàreti nàma. atha và gamanaü pacanaü ty àdisu dhàtvatthabhutànaü gamanakriyàdãnaü vàcakattà sakatthaü dhàreti nàma gacchatã ti go pacatã ti pàcako paccate odano ty àdisu kattukammatthànaü vàcakattà paratthaü pi dhàreti nàma. aya¤ ca dhàtusaddo dvãsu pumitthiliïgesu pavatto. tenàha dhàtusaddo jinamate itthiliïgantato mato satthe pulliïgabhàvasmiü kaccàyanamate dviså ti. dviliïgasaddayogo pana heññhà vutto. yo koci pe bravãti atthena kàreti nàma evaü dutiyavikappe pi. ## tipadam idaü. tijagupakitamànehã ti avadhi, khajasà ti visayã, và ti vikappanatthaü vavatthitavibhàsàti pi vadanti. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. ettha hi manehã ti vattabbe vàcàsiliññhatthaü akàrassa dãghaü katvà mànehã ti avadhi vuttaü. tija-pe-dhàtuhi khajasa icc ete paccayà yathàrahaü honti và tijadhàtuto hi khappaccayo, gupakitadhàtuhi chappaccayo, manadhàtuto sappaccayo ti. tenàha råpasiddhiyaü: tijato khantiyaü khotha nindàyaü gupato tu cha kità cho so va mànamhà vavatthitavãbhàsato ti. và ti padaü kimatthaü àcariyena vuttaü. teja ty àdisu santesu pi tijàdidhàtusu vàsaddena nivàritattà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. ## dvipadam idaü. bhuja-pe-pàdãhã ti avadhi, tumãcchattheså ti visaya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. katthaci potthake bhuja-pe-tthesu cà ti cakàrasahitam pi atthi, evaü sati caggahaõenàti iminà sameti. råpasiddhiyaü cakàro atthi ¤àse pana natthi. nanu ca àkhyàtaü nàma kriyàpadaü #<[#219*]>#, taü viggahaü kàtuü na sakkà atha kasmà bhottaü icchati bubhukkhatã ti viggahavàkyaü katvà ñhapitan ti hontuü icchati icc evam àdãnaü viggahavàkyaü khappaccayàdãnaü hi atthassa¤àpanatthaü atthavàkyaü mahàtherena ñhapitan ti và ti kimatthaü vuttaü, bhottum icchatã ty àdisu sati pi bhåjàdãhi tumicchatthe vàsadena nivàritattà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. tumicchattheså ti kimatthaü vuttaü, bhu¤jatã ty àdisu santesu pi bhåjàdisu tumicchatthassa abhàvà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü, caggahaõena atumicchatthe pã ti àdia¤¤attha natthi. ## catuppadam idaü. àyà ti visayã, nàmato ti avadhi, kattupamànà ti tabbise[sa]na, àcàre ti visaya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. idha àya iti avibhattikaniddeso, kattupamàna icc etasmà nàmato àvàratthe àyappaccayo hoti, upamãyati etenà ti upamànaü. kattuno upamànaü kattupamànaü. pabbatàdã saügho pabbatam iva attanam àcaratã ti idaü pi kattupamàna¤ ca àcàrattha¤ ca dassetuü atthavàkyaü katvà vuttaü na viggahavàkyaü viggahavàkyaü hi samàsataddhitakitakesv eva atthã ti esa nayo. saddo cicciñam iva attànam àcaratã ti àdisu pi daññhabbo. àcaratã ti karotã ti attho. vàkyattha¤ ca kattupamànà ti vuttaü. pabbatam ivà ti pana dutiyantena vuttattà kammupamànaü viya dissati attànan ti kammassa kattuno a¤¤assa abhàvà kattuno ti bhedàbhàvena kattupamànà ti vuttaü pabbato iva attànam àcaratã ti atthavàkyam pi råpasiddhiyaü vuttaü. ## tipadam idam. ãyà ti visayã, upamànà ti avadhi, cà ti anukaóóhana. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. upamànànàmato àcàratthe ãyappaccayo ca hoti. ettha ca anuvattamàne pi upamànàtipunaggahaõaü kattunivattanatthaü. tena kammupamànà ti siddhaü hoti. caggahaõaü àcàratthànukaóóhanatthaü. achattaü paõõàdi chattam iva àvarati karoti guru aputtaü sissaü puttam iva àcarati puttaññhàne ñhapeti upamànàti kimatthaü. vuttaü. dhammaü àcaratã ti àdisu sati pi àcaratthe upamànassabhàvà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. àcàratthe ti kimatthaü #<[#220*]>#. achattaü chattam iva rakkhati ty àdisu sati pi upamàne àcaratthassa abhàvà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. ## dvipadam idaü. nàmamhà ti avadhi, atticchatthe ti visaya. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü. anuvattamànena siddhe pi puna nàmaggahaõaü upamànanivattanatthaü, atticchatthe ti kimatthaü, a¤¤assa pattamicchatã ty àdisu sati pi nàmato icchatthe attano icchàya abhàvà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü. ## catuppadam idaü. dhàtuhã ti avadhi, õe-pe-yà ti visayã, kàritànã ti sa¤¤à, hetvatthe ti visaya, bhàvasattamã và. sa¤¤à-pe-vijjhaïgasa¤¤à suttaü. hetvatthe abhidheyye sabbehi dhàtuhã õe pe payà icc ete paccayà honti. kàritasa¤¤à ca honti, ettha hi õe-pe-payà iti vattabbe vàcàsiliññhatthaü rassaü katvà õàpaya iti vuttaü, kàritànã ti càyaü liïgavipallàso, kàritàni attho. tenàha kàritasa¤¤à cà ti hetu va so attho cà ti hetvattho so ca yo kàreti sa hetu ti iminà laddhahetu kattusa¤¤o suddhakattuno payojako hetukattà atthato pesanakkhesanabhàve payojakavyàpàro idha hetu nàma yo koci jano karoti kubbantaü taü a¤¤o jano karohi karohi iti evaü bravãti atthena kàreti nàma. atha và kàtuü samattham pi akarontaü kammani payojayati ity atthena kàreti nàma yo koci và karoti kubbantaü taü a¤¤o yo koci karohi karohi icc evaü bravãti so kàreti nàma evaü dutiye vikappepi idaü ca atthavàkyaü tasmà yo koci karoti pe bravãti atthe akarontaü payojayati iti atthe õe pe paya paccayà ca karitasa¤¤à ca hontã ti attho daññhabbo. vutta¤ ca råpasiddhiyaü yo koci bhavati pe bravãti atha và bhavantaü bhavituü samatthaü payojayatã ti atthe iminà õe-pe-paccayà kàritasa¤¤à cà ti esa nayo. sabbatthavàkyesu pi va daññhabbo tattha uvaõõantà dhàtuto õeõayappaccayà va honti, yathà bhàveti bhàvayati sàveti sàvayati icc àdi àkàranta dhàtuto pacchimà dve yeva honti #<[#221*]>#, yathà dàpeti dàpayati patiññhàpeti patiññhàpayati icc àdi. ivaõnantato ekàrantato dhàtuto. yathà sayàpeti sayàpayati vàyàpeti vàyapayati icc àdi. anekasaradhàtuto cattàro paccayà honti. yathà kàreti kàrayati kàràpeti kàràpayati icc àdi. tathà hi vuttaü råpasiddhiyaü õeõayà va uvaõõantà àto dve pacchimà siyuü sesato caturo dve và vàsaddassànuvuttito ti. tattha sesato ti anekasaraivaõõantekàrantadhàtavo gahetabbà. ime kàritappaccayà yehi kammanirapekkhehi si ñhà àdãkehi akammakadhàtuhi parà honti te dhàtavo sakammakà honti yathà hatthiü sayàpeti pariññhàpeti ¤attiü ñhapeti icc àdi yehi gamu paca icc evam àdãhi sakammakadhàtuhi parà siyuü te dvikammikà honti, yathà ya¤¤adatto devadattaü gamaü gamayati odanaü pàcàpeti icc àdi yehi yàca icc evam àdãhi dvikammakadhàtuhi parà siyuü te tikammikà honti yathà devadatto bràhmaõaü samiddhaü kambalaü yàcàpayati icc àdi. tasmà kattari kammani ca kàrite yeva kàritappaccayà honti na bhàvakàrake kàrite sati suddhakattà ca kammasa¤¤ã yathà ya¤¤adatto devadattaü kammaü kàreti icc àdi. kàritavisaye nãyàdinaü dvikammikadhàtunaü ajàdipadhàna kamma¤ ca duhàdãnaü dvikammikànaü gàvãàdi appadhàna kamma¤ ca suddhakattusaükhàtaü kàritakamma¤ ca kàritappaccayàkkhyàtavibhattãhi abhihitaü yathà ya¤¤adatte na devadattaü gàmaü ajo nayàpayate devadattena gopàlaü khãraü go dohàpayate devadattena puriso kammaü kàràpayate icc àdi. tenàha råpasiddhiyaü akammà dhàtavo honti kàrite tusakkamikà sakammikà dvikammà cà dvikammà tu tikammikà tasmà kattari kamme ca kàrite råpasambhavo na bhàve suddhakattà ca kàrite kammasa¤¤ito nãyàdãnaü padhàna¤ca appadhànaü duhàdinaü kàrite suddhakattà ca kammam àkkhyàtagocaran ti. tattha tasmà ti akammakàdãdhàtunaü kàritavisesakammàbhàvato karite kattari va kamme ca råpasambhavo và kàreti àdi råpasambhavo hoti #<[#222*]>#, bhàve bhàvasàdhane na hoti yo karoti sa kattà ti laddhakattusa¤¤o suddhakattà ca kàritavisaye kammasa¤¤ito kàritakammaü iti upalakkhito nãyàdinaü padhànaü ajàdikamma¤ ca duhàdãnaü appadhànaü goàdi kamma¤ ca suddhakattà iti saükhyàtaü kamma¤ ca àkhyàtagocaraü àkhyàtena abhihitan ti attho. hetvatthe ti kimatthaü. karotã ty àdisu sati pi dhàtumhi hetthatthassa abhàvà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü, hetumhã ti vutte yeva siddhe pi puna atthaggahaõaphalaü dassetuü atthaggahaõenà ti àdim àha. idaü vacanaü poràõakaccàyanapàñhe natthi ñãkàbyàkhyànavacanaü gahetvà ñhapitan ti vadanti. ## catuppadam idaü. dhàturåpe ti visaya, bhàvasattamã và, nàmasmà ti avadhi, õayo ti visayã càti samuccaya anukaóóhanaü và. sa¤¤à¬-pe-vidhyagasa¤¤à suttaü. dhàturåpe atikkamati gàyati karoti àdike dhàtvatthe sati và tasmà nàmasmà õayappaccayo hoti, kàritasa¤¤o ca hoti, dhàtuyà råpo sabhàvo dhàturåpo kriyà tasmiü yathà hi karoti pacatã ty àdisu dhàtuhi pavattà paccayà kriyàsàdhane pi pavattanti evaü nàmasmà pavatto pi paccayo dhàtvatthabhåte kriyàsàdhane pi pavattatã ti attho. tathà hi atthabyàkhyàne pi dhàturåpaü nàma dhàtusabhàvo kriyàsàdhanavàcako yathà pacati karotã ty àdikaü kriyàsàdhana¤ ca vadati. tathà atikkamatã ty àdikaü tasmà dhàturåpan ti vuccatã ti vuttaü. bhassakàrinà pi nàmasmà õayappaccayo hoti karoty atthe ti vuttaü. hatthinà atikkamati maggaü ty àdikam pi. atthavàkyaü na viggahavàkyan ti idha caggahaõaü ¤àsamatena kàritànukaóóhanatthaü. tãkàbyàkhyàdãnaü matena pana samuccayatthaü. tesaü mataü gahetvà caggahaõenà ti àdi kaccàyane vuttaü, na poràõakapàñho ti vadanti. sattaü karoti santaràrati upakkamaü karoti upakkamàlati. atthabyàkhyàne pana santaràrati upakkamàlatã ti. ettha sakatthe àra àlappaccayà hontã ti vuttaü. evaü dhàtuto ca nàmato ca taü taü kriyà kàrakavàcake paccaye dassetvà idàni sakatthe pavatte sabbagaõasàdhàraõesv atthapaccaye dassetuü bhàvakammesu yo ti àdi àraddhaü heññhà hi vàcakasamatthe paccaye pañhamaü ñhapetvà pacchà ty àdi vibhattiyo ñhapenti ime pana svatthabhåte yàdi paccaye ty àdi vibhattiyo pañhamaü ñhapetvà pacchà ñhapenti ti và ayaü tesaü viseso ti #<[#223*]>#. tattha ## dvipadam idaü. bhàvakammesu ti visaya, yo ti visayã. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. sabbehi dhàtuhi attano padatthabhåtesu visayesu bhàvakammesu sappaccayo hoti, bhàvakammesu ti ayaü visayam attavasena sattamã na atthavasena. kàrikà¤àsàdisu pi råpasiddhimattatthaü yappaccayo ti vuttaü. tattha bhavanaü bhàvo dhàtvattho. ko so. kriyà so hi yadà kriyantaràpekkhati tadàkàrako hoti. tenàha bhàvo nàmahi dhàtvattho dhàtvattho nàmako kriyà yadà kriyantaràpekkho yo bhàvo kàrako bhave ti. atha và tikàrakaü àkhyàtapadan ti vuttattà karaõaü kàro kàro eva kàrako ti iminà pariyàyenà pi so bhàvo karako nàma na nippariyàyena so hi na kriyà nimittaü ki¤ci janeti kriyà nimittabhàvo hi kàrakalakkhaõan ti. tasmà àkkhyàtapade bhàvassa kàrakavohàro niruttinayaü nissàya àcariyehi kato. atthato pana bhàvakàrakatànuppajjati vidhiyate ti àdisu bhàvavãsayesu pabbajitena sunivatthena bhavitabbaü susàruppena àkappasampannena bhavitabban ti àdisu vãya, tena vidhiyate ti àdisu karaõavacanam eva yujjati. saddanãtipakaraõe pana so ñhiyate so bhåyate ti àdinà paccattavacaneneva bhåyate iti saddassa sambhandhino bhàvadãpano niddesapàliyaü råpaü bhàveti vãbhàveyyà ti iti dassanato cà ti paccatta vacanaü thiran ti vuttaü. ## tipadam idaü. tassà ti sambandhachaññhãkàrã, cavaggayakàravakàrattaü ti kàriya, sadhàtvantassà ti tabbisesana. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. anuvattamàne pi yappaccaye tassà ti vacanaü kimatthan ti. bhàvakammesu yo ti iminà vihitassa yappaccayasseva iminà cavaggàdiàdesà honti na a¤¤ena vihitassà ti ¤àpanatthaü. tassà ti vacanaü vuttaü asati hi vàsadde yakàrasàma¤¤agga haõaü bhaveyyà ti casaddena lakkhito vaggo cavaggo cavaggo ca yakàro va vakàrova cavaggayakàravakàrà tesaü bhàvo cavaggayakàravakàrattaü #<[#224*]>#. apare pana ca eva vaggo cavaggo ti vadanti. evaü sati paccate ha¤¤ate ti ime payogà pi na sijjheyyuü. ## dvipadam idaü. ivaõõàgamo ti visayã, và ti vikappanatthaü. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü. ivaõõassa àgamo ivaõõàgamo ti chaññhãtappurisasamàsaü sandhàya ekapadacchedaü katvà dvipadam idan ti vuttaü. tulyàdhikaraõe sati ivaõõoàgamo ti padacchedo pi labbhati và ti kimatthaü. kayyate ty àdisu sati pi sabbadhàtuhi yappaccaye vàsaddena nivàritattà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü. ## dvipadam idaü. pubbaråpan ti kàriya, cà ti anukaóóhana. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü. idha caggahaõaü vàggahaõànukaóóhanatthaü. pubbassa råpaü pubbaråpaü. pubasadisan ti attho. apare pana kàripañhamantaü kàriyaü dutiyantaü manasikatvà pubbassa råpaü viya råpaü etassà ti pubbaråpaü. tassa bhàvo pubbaråpan ti vadanti akàro dãghaü himimeså ti ettha viya kàri pañhamantaü kàriyaü dutiyantam pi atthi, kàrichaññhantaü kàriyaü pañhamantampi atthã ti. ## tipadam idaü. yathà ti upamàjotakaü, kattarã ti adhikaraõasattamã, cà ti anukaóóhana. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. caggahaõaü yakàrànukaóóhanatthaü. evaü sabbagaõasàdhàraõapaccayaü dassetvà visesapaccaye aññhadhàtu gaõànaü bhede dassetuü bhåvàdito a iti àdiàraddhaü tena kattari a iti avatvà bhåvàdito a iti àdivuttaü dhàtugaõàdãhi karaõappaccayavasena aññhadhà honti bhåvàdã ca rudhàdã ca divàdãva svàdigaõo kiyàdã ca gahàdã ca tanàdã ca curàdi ca ete aññhagaõà honti vikaraõappabhedato ti. #<[#225]># ettha hi avikaraõaparo bhåvàdigaõo niggahãtapubbaka aivaõna eovãkaraõaparo rudhàdigaõo yavikaraõaparo divàdigaõo õuõàuõàvikaraõaparo svàdigaõo nàvãkaraõaparo kiyàdigaõo ppaõhàvikaraõaparo gahàdigaõe oyiravikaraõaparo tanàdigaõo õeõayavikaraõaparo curàdigaõoti ime ca vikaraõappaccayà soëasa honti. akàro ca aivaõõa e o kàrà ca yo tathà õuõà uõa nàca ppaõhà o yirà õe õayà pi ca vikaraõavasà ete soëase va pakàsitàti. tattha ## dvipadam idaü. bhåvàdito ti avadhi, a iti visayã. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. bhå àdi pakàro yesaü te ti bhåvàdiyo tato àdisadde hi pakàrattho vijjamànesu pi a¤¤esu gaõesu kasmà ayaü bhåvàdigaõo pañhamam vutto ti. pañhavivàcakattà. tenàha atthavaõõanàya vijjamànesu dhàtusu kasmà bhå pubbake ñhape bhånàm apañhavã ¤eyyà tasmà bhåvàdayo iti ñhàna¤ ca vakkhama¤ ce va bhåtale patitiññhati dhàreti sabbasambhàre tasmà bhåvàdayo iti. ## catuppadam idaü. rudhàdito ti avadhi, niggahãtan ti visayã, pubban ti visaya, cà ti sampiõóana, samuccayaniddeso và. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. ettha hi niggahãtaü pubbe ti vattabbe pi sukhuccàraõatthaü, niggahãtassa lopaü smiüvacanassa ca àdito aüo cà ti caggahaõena aüàdesaü katvà niggahãtapubban ti vuttaü. tenàha rådhi icc evam àdito dhàtugaõato appaccayo hoti kattari pubbe niggahãtàgamo ca hotã ti. caggahaõaphalaü dassetuü vaggahaõenàti àdi vuttaü. ## dvipadam idaü. divàdito ti avadhi, yo ti visayã. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. tividhà hi divàdhàtu divukãlà vãjihiü sàvohàrajjutigatãsu divu parikujane divunisàmanabandhane ti tatra àdi divàdigaõe #<[#226*]>#. apare dve curàdigaõe ti atthabyàkhyàne vuttaü. ## pa¤capadam idaü. svà dito ti avadhi, õu ti visayã, nà ti visayã, uõàti visayã, cà ti samuccaya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. ettha hi gahàdito ppaõhà ti sutte viya paccaye ekapadabhàvena agahetvà tipadabhàvena gahetvà pa¤capadam idan ti kasmà vuttan ti. paccayadvayasaïkaranivattanatthaü. yady evaü abhisuõoti àdinà payogena tadattho sijjhatã ti. na sijjhatã abhisuõotã ti ettha õåõappaccayaü katvà pubbaõakàrassa lopaü katvà caggahaõassa a¤¤aphaladassanatonena okàràgama¤ ca katvà abhisuõotã ti sijjhanato. a¤¤e àcariyà pana tayo paccaye samàsaü katvà ekapadabhàvena gahetvà tipadan ti pi vadanti. idha caggahaõaü õuppaccayavuddhiü samucceti. ## dvipadam idaü. kiyàdito ti avadhi, nà ti visayã. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## dvipadam idam. gahàdito ti avadhi, ppaõhà ti visayã. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## dvipadam idaü. tanàdito ti avadhi, oyirà ti visayã. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## dvipadam idaü. curàdito ti avadhi, õeõayà ti visayã. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. kàritasa¤¤àpekkhàya kattarã ti visesanaü kataü, bhàvakammesu pi ime paccayà honti, upalakkhaõavasena và kattarã ti vuttaü. ## catuppadam idaü. attanopadànã ti visayã, bhàve ti visaya, cà ti sampiõdana, kammanã ti visaya. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttan ti daññha bbaü #<[#227*]>#. ettha ca bhàvo nàma dhàtvattho so kriyà sà ca sàma¤¤abhåtattà ekattham eva na saïkhyabhedo ti. tenàha àkhyàtena tu bhàvoyaü sàddhyaråpobhidhãyate saükhyàbhedo tato neha sabahi sambhåyate yathà ti. bhassakàrãnà ca vuttaü attano ti suvi¤¤eyyaü bhàve kammani kattari dhàtuyà kammakà bhàve pañhamekavacanaü tathà ti. ## dvipadam idaü. kattarã ti visaya, cà ti anukaóóhana. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü, idha caggahaõaü attano padassànukaóóhanatthaü. råpasiddhiyaü pana katthaci nivattanatthan ti vuttaü, kasmà pana idaü pubbasuttena ekayogaü na katan ti. attanopadàni bhàvakammakattusu ti bhinnayogakaraõaü niyamanivattanatthan ti. ## dvipadam idaü. dhàtuppaccayehã ti avadhi, vibhattiyo ti visayã. sa¤¤à¬-pe-paribhàsàsuttan ti daññhabbaü. dhàtvatthe niddiññhà paccayà dhàtuppaccayà, tehi yattha hi dhàtvatthe khàdikàritantà paccayà vihità tattha tehi paccayehi ty àdayo vibhattiyo parà hontã ti attho. ## dvipadam idaü. kattarã ti visaya, parassapadan ti visayã. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. kattari cà ti ito kattariggahaõe anuvattamàne pi puna kattarisaddaggahaõaü niyamadãpanatthaü. atthabyàkhyàne pana kattari ceti iminà attanopadam akàsi kattari parassapadan ti niyamàbhàvà kattari parassapadaü cà ti vuttaü. evaü vibhattãnaü sa¤¤àvidhàyo dassetvà dhàtusa¤¤aü dassetuü. ## iti vuttaü. dvipadam idaü. bhåvàdayo ti sa¤¤ã, dhàtavo ti [sa¤¤à]. sa¤¤à-pe-sa¤¤àsuttan ti daññþabbaü. bhåvàdi pakàro yesaü te bhåvàdayo. #<[#228]># ayaü vuttiyànuråpo attho vakàro hi àgamasandhijo atha và bhåva vàva bhåvà te àdayo pakàrà sesaü te bhåvàdayo. tenàha råpasiddhiyaü bhåvàdisu vakàroyaü ¤eyyo àgamasandhijo bhåvàpakàrà vàdhàtu sakammàkammakatthato ti iti àkhyàtakappassa suttaniddeso dutiyo kaõóo ## catuppadam idaü. kvacã ti kvacattha, àdivaõnànan ti sambandhachaññþãkàri, ekassarànan ti tabbisesana, dvebhàvo ti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ekasarànaü àdibhåtànaü vaõõànaü bya¤janànaü kvaci katthaci payoge dvebhàvo hoti. ettha ekabya¤janassa anekasaràbhàve pi ekassarànan ti kàrino visesitattà sarànam pi dvebhàvo ti vi¤¤àyati ekasarànan ti tagguõasaüvi¤¤àõabahubbãhisamàsoyaü dvebhàvo ti va bhavatã ti bhàvo dvikkhattuü bhàvo dvebhàvo ti attho daññhabbo. tathà hi vakkhati dvebhåtassà ti sabbabhavà sakena bhàvena sambhavantã ti ettha viya. idha ca bhàvasaddena saddobhidhãyate tena dvebhàvo ti dvisaddo ti attho dvebhàvo ti ca kammadhàraya samàso yanti pi vadanti kvacã ti kimatthaü. kampatã ty àdisu santesu pi ekasaresu àdivaõõesu kvacisaddena nivàritattà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü. ## dvipadam idaü. pubbo ti sa¤¤ã, abbhàso ti sa¤¤à. sa¤¤à-pe-sa¤¤àsuttan ti daññhabbaü. dvebhåtassa dhàtussà ti avayavayogachaññhã niddhàraõa chaññhãvà atirekà bhàsitabbo àbhàso abbhàdeso. ## ekapadam idaü. kàriya. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## dvipadam idaü. dutiyacatutthànan ti sambandhachaññhãkàrã, pañhamatatiyà ti kàriya. sa¤¤à-¬pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. #<[#229]># ## dvipadam idaü. kavaggassà ti sambandhachaññhãkàrã, cavaggo ti kàriya. sa¤¤à-¬pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## tipadam idaü. mànakitànan ti sambandhachaññhãkàri, vatattan ti kàriya, và ti vikappanattha. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. abbhàsagatànaü mànakita icc etesaü dhàtunaü vakàratakàrattaü yathà saükhyaü hoti ettha hi mànakitànan ti sàma¤¤avasena vutte pi abbhàsagatànan ti visesitattà dvebhåtànaü dhàtunaü ye pubbàtesaü abbhàsasa¤¤ànaü mànakita icc etesam eva vakàratakàrattaü hotã ti ¤àpanatthaü. pubbapakkhe pana abbhàse sambandhitabban ti. và ti kimatthaü vuttaü, vicikicchatã ty àdisu sati pi abbhàsagate dhàtumhi vàsaddena nivàritattà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. ## dvipadam idaü. hassà ti sambandhachaññhã kàri, jo ti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. ## tipadam idaü. antassà ti sambandhachaññhãkàri, ivaõnàkàro ti kàriya, và ti vikappanattha. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. màtakitànaü vatattaü và ti ito vàggahaõe anuvattamàne siddhe pi puna vàggahaõaü hassajo ti ettha vàggahaõassa nivattanaü ¤àpeti. abbhàsassa antassa sarassa ivaõõo ca akàro ca hoti và. và ti kimattham bubhåkkhatã ty àdisu sati pi abbhàsantasare vàsaddena nivàritattà, iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü. ## dvipadam idaü. niggahãtan ti visayã, và ti anukaóóhana. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idha caggahaõaü antassànukaóóhanatthaü, và ti kimatthaü, pivà sati tyàdisu sati pi abbhàse vàsaddena nivàritattà iminà niggahãtàgamo na hotã ti ¤àpanatthaü. #<[#230]># ## catuppadam idaü. tato ti avadhi, pàmànànan ti sambandhachaññhãkàri, vàman ti kàriya, sesu ti nimittasattamã. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. anuvattamàne pi tatoggahaõe abbhàsaggahaõaü niggahãtassa nivattanatthaü. seti ekavacanena vattabbe pi bahuvacananiddeso tumicchatthassa gahaõatthaü vàcàsiliññhatthaü và vacanavipallàsena kato. tathà hi vuttiyaü vuttaü sepaccaye pare ti. ## dvipadam idaü. ñhà ti sambandhachaññhãkàri, niññho ti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ñhà ti ettha ca chaññhãlopo daññhabbo. và ti kimatthaü. ñhà tã ty àdisu sati pi ñhàdhàtumhi vàsaddena pañisedhitattà iminà vuttavãdhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü. ## dvipadam idaü. pà ti sambandhachaññhãkàrã, pibo ti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. pà ti ettha chaññþãlopo daññhabbo. ## dvipadam idaü. ¤àssà ti sambandhachaññhãkàri, jàjannà ti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## tipadam idaü. disassàti sambandhachaññhãkàrã, passadissadakkhà ti kàriya, và ti vavatthitavãbhàsattha. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. sati pi anuvattamàne vàsadde puna vàggahaõaü vikappatthanivattanatthaü. ayaü hi vàsaddo vavatthitavibhàsattho vavatthitavibhàsattho hi vàsaddo niccàniccamasantavasena tayo vidhayo dãpeti vikappattho pana råpadvayavasena aniccattam eva dãpeti. ## catuppadam idaü. bya¤janantassà ti sambandhachaññhãkàri, co ti kàriya, chappaccayesu ti nimittasattamã, cà ti avadhàraõa. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha hi avadhàraõatthena caggaha õena vàggahaõaü nivatteti chappaccayesu ti ettha bahuvacanaggahaõena tumicchatthàdisu vattamànachappaccayaü saügaõhàti #<[#231*]>#, paccayaggahaõena va àdesa chakàraü nivatteti. ## tipadam idaü. ko ti kàriya, khe ti nimittasattamã, và ti anukaóóhana. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha vaggahaõaü bya¤janantassànukaóóhanatthaü. ## tipadam idaü. harassà ti sambandhachaññhãkàrã, hiü ti kàriya, se ti nimittasattamã. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## tipadam idaü. bråbhånan ti sambandhachaññþãkàri, àhabhåvà ti kàriya, parokkhàyan ti nimittasattamã. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. parokkhàyam iti kimatthaü. abråvuü ty àdisu sati pi brådhàtumhi parokhàya abhàvà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü. ## pa¤capadam idaü. gamissà ti antàpekkhachaññhã, anto ti kàri, ccho ti kàriya, và ti vikappanattha, sabbàså ti nimittasattamã. sa¤¤à-¬pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha ca gamissà ti kasmà vuttaü. natvà yaü gamudhàtu ti saccaü, tathàpi sukhuccàraõatthaü ikàrantavasena vuttaü. tividho hi dhàtuniddeso, õakàrikàrantatyantavasena, tathàhi anupatihiõànan ti ettha õakàrantavasena vuttaü hotissarohohe ti ettha ty antavasena vuttan ti idha pana ikàrantavasena vuttaü, sabbàsu ti ettha itthiliïgavasena vibhatti vi¤¤àyati sabbaggahaõena pana màna ntàdipaccaye saügaõhàti te nàgavuttiyaü sabbàsu paccayavibhattisu ti ettha vàsaddo ¤àse vikappenà ti vutto råpasiddhiyaü pana vacvatthitavibhàsattho yaü vàsaddo tenàyaü vidhiü nicca¤ ca vàsaddo mànantesu hi kattari dãpety aniccama¤¤attha parokkhàyam asantakan ti #<[#232]># vuttaü. tattha ayaü vàsaddo kattari vihitesu mànantesu paccayesu niccavidhiü dãpeti a¤¤attha mànantato parokkhà vibhattito ca a¤¤esu vibhattippaccayesu aniccavidhiü dãpeti parokkhàyaü asantataü avijjamànavidhiü dãpetã ti yojanà. gamito ti kimatthaü. icchatã ty àdisu santesu pi paccayavibhattisu gamissa abhàvà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü. ## catuppadam idaü. vacassà ti avayavàpekkhachaññhã, ajjatanimhã ti nimittasattamã, akàro ti kàri, o ti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha hi akàro ti sàma¤¤ena vutte pi cakàrantassa akàrassa luttattà vakàrantabhåto akàro va vi¤¤àyati. ajjatanimhã ti kimatthaü. avacu ty àdisu sati pi vacadhàtussa akàre ajjatanã vibhattiyà aparattà iminà-pe-vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü. ## tipadam idaü. akàro ti kàrã, dãghan ti kàriya, himimeså ti nimittasattamã. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha hi sati pi anantarasutte akàre puna akàraggahaõaü vacadhàtussa nivatthànatthaü. atthabyàkhyàne pana ikàrassa dãghattanivattanatthan ti vuttaü. himimeså ti vutte yeva mavya¤jananimittena gacchàmi gacchàmà ti råpaü sijjhati, tathàhi pi mikàraggahaõaü adhiko hoti saddàdhikàhi atthàdhiko hotã ti katvà mikàraggahaõenà ti àdivuttaü. ## tipadam idaü. hã ti kàri, lopan ti kàriya, và ti vikappanattha. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. hã ti kimatthaü gacchatã ty àdisu sati pi vibhattimhi hino abhàvà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü. ## pa¤capadam idaü. hotissaro ti kàrã, ehohe ti kàriya, bhavissantimhã ti nimittasattamã, ssassà ti sambandhachaññhãkàri, cà ti sampiõóana #<[#233*]>#. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. hotissa saro hotissaro ettha hi tisaddena dhàtuniddeso kato. hå ti kimatthaü bhavissanti ty àdisu sati pi bhavisantimhi hådhàtussa abhàvà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü. bhavissantimhã ti kimatthaü. hotã ty àdisu sati pi hådhàtumhi bhavissantiyà abhàvà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü. ## tipadam idaü. karassà ti sambandhachaññhãkàri, sappaccayà ti tabbisesana, kàho ti kàriya. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. yappaccayassa bhavissantimhi paccayasahitassa taü parassa và kara icc etassa dhàtussa kàhàdeso hoti. bhavissantimhã ssassa ca niccaü lopo hoti sahapaccayasaïgatabhavissantiyà vattatã ti sappaccayo so và bhavissanti paccayo yassa so ti paccayo tassa bhavissantiyàti attho apare pana sa iti paccayo yassa so sappaccayo ti vadanti. anantarato bhavissanti anuvattanato vinàpi iminà visesanena vi¤¤àyamàne pi puna sappaccayavisesaggahaõassa phalaü dassetuü sappaccayaggahaõenà ti àdim àha iminà sappaccayaggahaõena na kevalaü bhavissantiyà khàmi khàma chàmi chàma àdesà honti hanàvavadhàtuto bhavissantiyà sassa cchàdeso hoti na cakàrà na¤ ca yathà saükhyaü niggahãtàdesà honti haükhati haükhanti vakkhati vakkhanti. saddanãtippakaraõe pana hanato no niggahãtaü khe ganadhàtuto bhavissantissassa va khàdeso hoti và tasmiü khe pare nakàro niggahãtaü hoti haükhati haükhanti vacasmà canto kattaü niccam vacadhàtuto bhavissanti ssasa ca khàdeso hoti niccaü tasmiü khe pare dhàtussa nto bya¤jano kakàrattam àpajjate vakkhati vakkhantã ti vuttaü. iti àkkyàtakappassa suttaniddese tatiyo kaõóo. ## tipadam idaü. dàntassà ti sambandhachaññhãkàrã, aü iti kàriya, mimesu ti nimittasattamã. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## tipadam idaü. asaüyogantassà ti sambandhachaññhãkàri, vuddhã ti kàriya, kàrite ti bhàvasattamã. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. #<[#234]># asaüyogantassa dhàtussa kàrite sati vuddhi hoti. asaüyogantassà ti kimatthaü. cintayatã ty àdisu sati pi kàrite asaüyogantassa abhàvà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. ## dvipadam idaü. ghañàdãnan ti sambandhachaññhãkàri, và ti vikappanattha. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ghaño àdipakàro yesaü te ti ghañàdayo, yassa hi asaüyogantassa dhàtugaõassa sati pi kàrite vikappena vuddhi hoti so dhàtugaõo ghañàdigaõo. ¤àse pana àkati gaõoyan ti vuttaü. tassa àkati gaõoyanti ayaü ghañàdi gaõo adhikàragaõo ti attho ti ¤àsañãkàyaü vutto. ghañàdãnam iti kimatthaü karetã ty àdisu sati pi kàrite asaüyogantassa dhàtumhi ghañàdãnaü abhàvà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpaõatthaü. ## dvipadam idaü. [a¤¤eså ti] nimittasattamã, cà ti avuttasamuccaya . sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. kàritappaccayato a¤¤esu paccayesu ca asaüyogantànaü sabbesaü dhàtunaü vuddhi hoti. caggahaõaphalaü dassetum caggahaõenà ti àdim àha. ## dvipadam idaü. guhadusànan ti avayavàpekkhachaññhã, dãghan ti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. kàrite sati guhadusa icc etesaü dhàtånaü saro dãgham àpajjate. ettha hi guhadusànan ti sàma¤¤ena vutte pi bya¤janàvayavassa dãghàbhàvà saro ti vi¤¤àyati punàrambhaggahaõaü vuddhãnivattanatthaü. ## catuppadam idaü. vacavasavahàdãnan ti avayavàpekkhachaññhã, ukàro ti kàriya, vassà ti sambandhachaññhãkàri, ye ti nimittasattamã. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha hi yeti sàma¤¤ena vuttepi bhàvakammesu yoti iminà vihitasappaccayo vi¤¤àyatãti vacàdãnaü divàdigaõà bhàvato. ## dvipadam idaü. havipariyayo ti kàriya. loti kàriya và ti vikappanattha. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. hakàrassa vipariyayo #<[#235]># hoti yappaccaye pare ettha vipariyayo nàma yakàrassa pubbe hakàrassa ñhapanà lo ti sama¤¤ena vutte pi yassa lo ti vi¤¤àyati payogasijjhanato ti katvà yassa va lo hotã ti vuttaü. ## tipadam idaü. gahassà ti sambandhachaññhãkàri, ghe ti kàriya, ppe ti nimittasattamã. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## dvipadam idaü. halopo ti kàriya, õhàmhã ti nimittasattamã. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## tipadam idaü. karassà ti sambandhachaññhãkàri, kàsattan ti kàriya, ajjatanãmhã ti nimittasattamã. sa¤¤à-¬pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. kàso ti vattabbe kàsattan ti bhàvaniddesassa phalaü dassetuü kàsattamã ti àdim àha. ## pa¤capadam idaü. asasmà ti avadhi, mãmànan ti sambandhachaññþãkàri, mhimhà ti kàriya, antalopo ti kàriya, cà ti sampiõóana. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. antalopo ti avayavalopo. ## dvipadam idaü. thassà ti sambandhachaññhãkàrã, tthattan ti kàriya. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü. ## dvipadam idaü. tissà ti sambandhachaññhãkàri, tthittan ti kàriyaü. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. ## dvipadam idaü. tussà ti kàrã, thåttan ti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. #<[#236]># ## dvipadam idaü. simhã ti nimittasattamã, cà ti sampiõóanattha. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha caggahaõaü asadhàtuni vattanattham ¤àse pana àdesanivattanatthan ti vuttaü. ## tipadam idaü. labhasmà ti avadhi, ãinnan ti sambandhachaññhãkàri, tthatthan ti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## tipadam idaü. kusasmà ti avadhi, ã iti kàri, cchati kàrãya. sa¤¤à-¬pe-vidhisuttaü. ettha dakàro àgamasandhijo ãggahaõaü nivattanatthaü. ## dvipadam idaü. dàdhàtussà ti sambandhachaññhãkàri, dajjan ti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. idha vàggahaõaü bhavipariyayo lo và ti ito maõóukagatikavasena anuvattati. ## dvãpadam idaü. vadassà ti kàri, vajjanti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. và ti kimatthaü gacchanti ty àdisu sati pi gamudhàtumhi vàsaddena pañisedhitattà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü. ## dvipadam idaü. gamussà ti kàrã, ghamman ti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. và ti kimatthaü. gacchatu ty àdisu sati pi gamudhàtumhi vàggahaõena pañisedhitattà iminà vuttavidhi na hotã ti ¤àpanatthaü. ## tipadam idaü. yamhã ti nimittasattamã, dàdhà-pe- antàpekkhachaññþãkàrã, ã ti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## tipadam idaü. yajassà ti avayavàpekkhachaññhã, àdissà ti sambandhachaññþãkàri, ã iti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## tipadam idaü. sabbato ti avadhi, uü ti kàrã, iüså ti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. #<[#241]># ## tipadam idaü, jaramarànan ti sambandhachaññhãkàri, chãrachãyyamãyyà ti kàriya, và ti vikappattha. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## catuppadam idaü. sabbatthà ti visayasattamã, asassà ti avayavàpekkhachaññhã, àdilopo ti kàriya, cà ti sampiõóana. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. và ti kimatthaü. asã ty àdisu sati pi vibhattippaccaye pare asadhàtumhi vàsaddena nivàritattà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü. ## dvipadam idaü. asabbadhàtuke ti nimittasattamã, bhå ti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. và ti kimatthaü. àsuü ty àdisu sati pi asabbadhàtuke pare asabbadhàtukamhi vàsaddena nivàritattà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü. ## tipadam idaü. eyyassà ti sambandhachaññhãkàri, ¤àto ti avadhi, iyà¤à ti kàriya, và ti vikappattha. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. và ti kimatthaü jàneyyà ty àdisu sati pi ¤àto eyya vibhattimhi và saddena pañisedhitattà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü. ## tipadam idaü. nàssà ti sambandhachaññhãkàrã, lopo ti kàriya, yakàrattan ti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü, và ti kimatthaü. jànàtã ty àdisu sati pi ¤àto nàpaccaye vàsaddena pañisedhitattà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü. ## catuppadam idaü. lopan ti kàriya, cà ti sampiõóana, ettan ti kàriya, akàro ti kàrã. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ## dvipadam idaü. uttan ti kàriya, okàro ti kàrã. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. okàro ti kimatthaü. hotã ty àdisu sati pi okàre opaccayassa abhàvà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü. #<[#242]># ## tipadam idaü. karassà ti avayavàpekkhachaññhã, akàro ti kàri, cà ti anukaóóþana. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü, caggahaõaü uttànukkaóóhanatthaü. karassà ti kimatthaü. saratã ty àdisu sati pi akàre karassa avayavabhåtassa akàrassa abhàvà iminà akàrassa uttaü nàpajjate. ## tipadam idaü. o ti kàrã, avà ti kàriya, sare ti nimittasattamã. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. dàtvantassa vuddhipattassa okàrassa sare pare avadeso hoti. o ti ettha chaññhãlopo. avà ti ettha silopo. o ti sàma¤¤ena vutte pi vuddhipattassa dhàtvantassa okàrassa ti vi¤¤àyati payogasijjhanato. o ti kimatthaü. jàyatã ty àdisu sati pi sare pare okàrassa abhàvà iminà okàrassa avàdeso na hotã ti ¤àpanatthaü. ## dvipadam idaü. e ti chaññhyantakàrã, ayà ti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. dhàtvantassa vuddhipattassa ekàrassa sare pare ayàdeso hoti. ## tipadam idaü. te ti kàrã, àvàyà ti kàriya, kàrite ti nimittasattamã. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. ettha teggahaõaü ubhayesaü vuddhipattànaü eokàrànaü saïgahaõatthaü. asati hi teggahaõe anantarena ekàro anuvatteyyà ti. ## dvipadam idaü. ikàràgamo ti visayã, asabbadhàtukamhã ti nimittasattamã. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññþabbaü. asabbadhàtukamhã ti kimatthaü. gacchatã ty àdisu sati pi dhàtumhi asabbadhàtukassa abhàvà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü. ## catuppadam idaü. kvacã ti kvacattha, dhàtuvibhattippaccayànan ti sambandhachaññhãkàrã, dãgha-pe-gamà ti kàriya, cà ti sampiõdana. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. #<[#243]># ## dvipadam idaü. attanopadànã ti kàrã, parassa padattan ti kàriya. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. kvacã ti kimatthaü. kariyyate ty àdisu santesu pi attanopadesu kvaci saddena nivàritattà iminà attano padàni parassa padattaü nàpajjate ti ¤àpanatthaü. ## dvipadam idaü. akàràgamo ti visayã, hãyattanã-pe-pattiså ti nimittasattamã. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. kvacã ti kimatthaü. gamà ty àdisu santesu pi hãyattanàdisu kvacisaddena pañisedhitattà iminà akàràgamo na hotã ti ¤àpanatthaü. ## tipadam idaü. bråto ti avadhi, ã ti visayã, timhã ti nimittasattamã. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbam. ## catuppadam idaü. dhàtussà ti antàpekkhachaññhã. anto ti kàrã, lopo ti kàriya, anekasarassà ti tabbisesana. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. yadà anekasarassa dhàtussa anto tadà kvaci payoge lopo hoti. anekasarassà ti kimatthaü. pàtã ty àdisu sati pi dhàtussanto anekasarassa abhàvà iminà antalopo na hotã ti ¤àpanatthaü, kvacã ti kimatthaü mahãyatã ty àdisu sati pi anekasarassa dhàtussanto kvaci saddena pañisedhitattà iminà antalopo na hotã ti ¤àpanatthaü. ## catuppadam idaü. isuyamånan ti antàpekkhachaññhã, anto ti kàrãccho ti kàriya, và ti vikappanattha. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. và ti kimatthaü. esati niyamatã ty àdisu santesu pi isuyamudhàtusu vàsaddena pañisedhitattà iminà tesaü anto ccho na hotã ti ¤àpanatthaü. ## tipadam idaü. kàritànan ti avayavàpekkhachaññhã, õo ti kàrã, #<[#244]># lopan ti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. àkhyàtakappassa suttaniddese catuttho kaõóo. evaü attano ¤àõanuråpaü àkhyàtakappaü dassetvà attano ¤àõassa samatthabhàvaü dassetum sàsanatthaü-pe-vicakkhanà ti vuttaü. tattha sàsanatthan ti pariyattisàsanatthaü. pariyattiyàsanassa và itaresaü målattà pariyatti pañipatti pañivedha saükhàtànaü sàsanànaü atthàya mayàkhyàtanti mayà àkhyàtapadaü, samàsato samuddiññhaü saükhepato sammà uddiññhaü vicakkhaõà ti pa¤¤avanto sakabuddhivisesenà ti attano pa¤¤à visesena, evaü àkhyàtapadaü cintayantu, upaparikkhantu ti attho, idaü vuttaü hoti, mayà sàsanatthaü attano pa¤¤àya anuråpaü upaparikkhitvà samuddiññhaü attano pa¤¤àyànuråpaü ãdisà cintayantu ti attho. saddhammaññhitikàmena, àkhyàtasuttaniddesaü karontena mayà pattaü yaü pu¤¤aü hitadàyakaü tena pu¤¤ena ijjhantu sabbasattamanorathà ràjàno pi ca rakkhantu dhammena sàsanaü pajanti. àkhyàtakappo niññhito. VII. KITANâNAMA idàni mahàthero attano karuõàya coditacittatàya lokiyalokuttarasaïkhàtatthàvabodhanatthaü sattasàdhanasahitaü kitakappaü àrabhanto tassa bahuvisayattà yathàbhimatasiddhinimittaü paõàma¤ ca abhidhànàbhidheyyappayojanàni ca dassetuü buddhaü ¤àõasamuddaü sabba¤¤un ti àdim àha. tattha dasabalàdibahutara ¤àõatàya ¤àõasamuddaü, sabbadhamme jànituü samatthattà sabba¤¤uü, sabbalokànaü punappunaü desetuü samatthattà lokahetu akhãõamatim lokakàraõà aparikkhayamatiü, buddhaü ganthàrambhato pubbaü vanditvà sattasàdhana sahitaü kitakappaü ahaü vakkhàmã ti yojanà. evaü paõàmapubbaïgamaü abhidhànaü dassetvà idàni attanà katassa kitakappassa atthàva bodhanamålakattà abhidheyyappayojanàni dassetum sàdhanamålaühã ti àdim àha. tattha hi yasmà atthe visàradamatayo jinassa sàsanadharàmatà paõóità payogaü sàdhanamålaü iti àhu attha¤ ca payogamålaü iti àhu kim iva desakavikalo andho naññho yathà ghatamadhutelàni bhàjanena vinà naññþàõi yathà tathà payogavikalo attho pi naññho #<[#245*]>#, tasmà dullabhassa munivacanatthassa saürakkhaõatthaü sissakahitaü sàdhanena yuttaü kitakappaü ahaü vakkhàmã ti yojanà. sissakahitan ti sissànaü pavattaü sissakaütadevahitaü sissakahitaü sàdhanenà ti iminà kattukammakaraõasampadànàpàdànokàsabhàvasàdhanàni gahetabbàni kitappaccayaü kappãyati etthà ti kitakappo imasmiü hi pakaraõe tayo paccayà kitakiccakitakiccavasena tattha ye paccayà yebhåyyena kattari vattanti te kitapaccayà nàma, ye bhàvakammesu vattan ti te kiccapaccayà nàma, ye sabbesu vattanti te kitakiccapaccayà nàma, tenàha tayo paccayà vi¤¤eyyà kitakà kiccakà tathà kitakiccakanàmà ca saddasatthe pakàsità kitakà kattari¤¤eyyà bhàvakammesu kiccakà kitakiccà tu sabbattha yebhuyyena pavattare ti bhãjàkhyàne pi vuttaü. õi ru õa õuka tavantu tàvã iti anta tuna tvàna tvà tuüime terasapaccayà kitapaccayà nàma. tabba anãya õya ricca ririya kha ime cha paccayà kicca paccayànàma. õa, yu, ¤i ramma a õvu tu àvã ta ràtu ratthu ritu ti màna kàra ime paõõarasapaccayà kitakiccapaccayà nàma. kitapaccayàterasa kiccà cha honti paccayà kitakiccà paõõarasa catuttiüsa samàsato ti. råpasiddhi¤àsesu pana kitakiccavasena duvidhà vuttà ti. evaü duvidhà pi upalakkhaõavasena kitakappan ti vuttan ti. evaü paõàma pubbaïgamàbhidhànàbhidheyyapayojanàni dassetvà attanà kattabbavidhikattukàmo sabbasàdhanesu kattusàdhanassa sabbapadhànattà taü àdiü katvà dassetuü. ## iti àdi àraddhaü. tattha dhàtuyà ti ekaü padaü, kammàdimhã ti ekaü padaü, õo ti ekaü padaü, vibhatyantapadavibhàgavasena tipadam idaü suttan ti daññhabbaü. dhàtuyà ti avadhiniddeso, kammàdimhã ti bhàvasattamãniddeso, õo ti visayãniddeso. sa¤¤àdhikàraparibhàsàvidhisuttesu vidhisuttan ti daññhabbaü, anekappakàraü sakatthaparatthaü dhàretã ti dhàtugamanaü ty àdiså hi kiriyàya vàcakattà sakatthaü dhàreti nàma kàrako pàcako pacitabbaü ty àdisu katatvatthàdãnaü vàcakattà paratthaü dhàreti nàma. #<[#246]># sà ca tividhà sakammakà akammakà sakammakàkammakà ce ti, tattha sakammakà duvidhà ekakammakadvikammakavasena. tattha ekakammakà yathà kammaü karoti odanaü pacatã ty àdi, dvikammakà yathà gàmaü ajaü neti, devadatto samiddhaü dhanaü yacati bràhmaõo ty àdi. akammakà yathà putto jàto, buddho uppanno, seti bhavatã ty àdi. sakammakàkammakà yathà nagarà niggato ràjà nagaraü gato maggaü gacchati pavattati bhojanaü asati bhakkhati asati bhavatã ty àdi. tenàha sakammà ca akammà ca sakammàkammakà pi ca tividhà dhàtuyo sabbe saddasatthe pakàsità ti sakammakàkammakavasena duvidhà ti pi vadanti, kammam eva àdi kammàdi dhàtuyà kammàdimhi sati õappaccayo paro hoti, kammakàro ti ettha kammasaddupapadassa kara karaõe timassa dhàtussa bhåvàdayo dhàtavo ti dhàtusa¤¤aü katvà dhàtussanto lopo nekasarassà ti anekasarassa dhàtussa antassaralopaü katvà a¤¤e kiti ti iminà tabbàdiriccantehi a¤¤e õàdayo kitasa¤¤aü katvà kattarikiti ti iminà katthatthe kitapaccayaü katvà tassàpi bahutarattà aniyamappasaïge sati vatticchànupubbikà saddapavattã ti paribhàsato õàdayo tekàlikà ti paribhàsaü katvà kammaü karoti akarã karissatã ti atthe dhàtuyà kammàdimhi õo ti iminà dhàtuliïgehi parà paccayà ti paribhàsato dhàtuto õapaccayaü paraü katvà kàritaü viya õànubandho ti kàritam iva katvà kàritànaü õo lopan ti õabya¤janalopaü katvà rakàraü parasaraü netvà ayuvaõnàna¤ càyo vuddhi ti paribhàsaü katvà asaüyogantassa vuddhi kàrite ti pubba akàrassa àvuddhiü katvàkitakattà liïgatthe pañhamà ty àdinà syàduppattimhi asampatte taddhitasamàsakitakànàmaü và tavetunàdisu ce ti nàmam iva katvà jinavacanayuttamhã ti suttaü adhikàraü katvà liïga¤ ca nipphajjate ti kammakàra iti liïgaü ñhapetvà tato ca vibhattiyo ti iminà dhàtuliïgehi parà paccayà ti paribhàsato liïgato ca syàdivibhattiparaü katvà tassàpi pañhamàdianiyamappasaïge sati vatticchànupubbikà saddapañiapattãti paribhàsaü katvà siyo aü yo nàhisanaüsmàhi sanaüsmiü su ti pañhamàdiniyamaü katvà liïgatthe pañhamàvibhattiü katvà tassàpi ekavacanàdi aniyamappasaïge sati ekamhi vattabbe ekavacanan ti ekavacanasivibhattiü katvà so ti sissa okàraü katvà saralopo pe pakatã ti pubbasarassa lopaü katvà parasara ssa ca pakatiü katvà parakkharaü netvà kammakàrotã råpaü siddhaü evaü sesapayogesu pi daññhabbaü #<[#247*]>#, ime kammapubbikà kammakàràdipayogà niccavasena kitantasamàsà yadi samàsaviggahaü kàtum icchati a¤¤apadena kammaü karotã ti kammakàro ti kàtabbo taü vidhànaü samàse vuttan ti àdito ye vacakitàdinàmakehi õàdipaccayehi abhihitànabhihita katvatthàdisu syàdyuppattiü vakkhàmi yadà hi kitanàmakà õàdayo paccayàkattàbhidhàyakà tadà kattari pañhamà vibhatti hoti, kammani dutiyà và chaññhã và vibhatti yathà gàmaü gato devadatto tassabhàvanti vattàro ty àdi yadà kiccanàmakà tabbàdayo paccayà kammàbhidhàyakà tadà kammani pañþamà kattari tatiyàvà chaññhã và vibhatti hoti, yathà naradevehi pujito bhagavà naradevànaü påjitomhi ra¤¤o ajjhiññho ty àdi yadà tepaccayà bhàvàbhidhàyakà tadà kattari tatiyàvà chaññhã và yathà odanassa pacanaü devadattena ra¤¤o pàpassakaraõaü nagaràgamanaü devadattena bhikkhånaü vanaü pavesanaü ty àdã. yadà akammadhàtuyà kitapaccayàkattàbhidhàyakà tadà kattari pañhamà yeva yathà nagare jàto bràhmaõo ty àdi. yadà akammadhàtuyà kitapaccayà bhàvàbhidhàyakà tadà kattari yeva tatiyà và chaññhã và yathà devadattena sayanaü bhojanaü devadattassa sayanaü bhojanaü ty àdi. tenàha abhihite kattari ¤eyyà pañhamà sàdhana¤¤unà dutiyà vàthavà chaññhã kammani ekadà siyà abhihite kammani ¤¤eyyà pañhamà sàdhana¤¤unà tatiyà vàthavà chaññhã kattari sabbadà siyà bhàvàbhidhàyake sante sakammàya tu dhàtuyà tatiyà vàthavà chaññhã kattari sabbadà siyà kattàbhidhàyake sante akammàyatu dhàtuyà kattari yeva vi¤¤eyyà pañhamà vi¤¤unà sadà. bhàvàbhidhàyake sante akammàyatu dhàtuyà tatiyà vàthavà chaññhã kattari sabbadà siyà ti. ## tipadam idaü. sa¤¤àyaü ti bhàvasattamã, a iti visayã, nu ti àgama visayã. sa¤¤à-¬pe-vidhisuttaü. sa¤¤àyaü abhidheyyàyaü kammàdimhi sati dhàtuyaü akàrapaccayo paro hoti nàmamhi nukaràgamo hoti, nå ti sàma¤¤ena vutte pi nåniggahitaü pada nte ti vacanato upapadànamante nukàràgamo hotã ti vi¤¤àyati sa¤¤àyaü a niggahãtan ti vutte yeva sijjhati kiü gatthagarukena nåniggahitaü padante ti suttenà ti na sijjhati #<[#248*]>#, vagantaü và vagge ti vikappena vuttattà arindamo vessantaro ti niggahãtantasambhavato evaü sante pi nukàrabya¤janàgamo sijjhati kimantenà ti na sijjhati, taõhaïkar omedhaïkaro ty àdi payogànaü na saüyogantàsambhavato ti. àgamo ca tividho àdy àgamo majjhàgamo uttàràgamo cà ti tattha àdyàgamo yathà vuttaü bhagavatà ty àdi majjhàgamo yathà uppajjitvà ty àdi uttaràgamo yathà nayimassa ty àdi. tenàha àdimajjhàgamo ceva uttaro àgamo tathà àgamo tividho vutto saddasatthavidåhi và ti tesu idha majjhàgamo adhippeto. ## catuppadam idaü. pure ti bhàvasattamã. dadà ti avadhi, cà ti anukaóóhana, in ti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttan ti daññhabbaü. purasadde àdimhi sati dada icc etàya dhàtuyà akàrappaccayo paro hoti, pårasaddassa akàrassa ca iüàdeso hoti, ettha hi in ti sàma¤¤ena vutte pi tadanuparodhenà ti paribhàsato ca vatticchànupubbikà saddapavattã ti paribhàsato ca purasaddasseva akàrassa iü àdeso hotã ti vi¤¤àyati àdeso pi tividho àdimajjhuttaràdesavasena tattha àdyàdeso yathà uttaü bhagavatà ty àdi majjhàdeso yathà dàyati gàyatã tyàdi uttaràdeso yathà satthà ty àdi. tenàha uttaü ty àdi àdyàdeso gàyati ty àdi majjhimo satthà ty àdy uttaràdeso àdeso tividho mato ti. idhakitantasamàsattà majjhàdeso adhippeto api ca pubbaparabbhantaràdesa vasena pi tividho yathà khvassa yathariva gavasse ty àdi. tenàha khvassa ty àdipubbàdeso yathariva paràdeso gavassàdi abbhantaro àdeso tividho mato. idha abbhantaràdeso adhippeto. api ca dhàtuppaccaya vibhatti padantàdesavasena pi catubbidho, yathàkkamaü upaghàto buddho ràjà atthi bàvahakhàdho ty àdi tenàha #<[#249]># dhàtvàdesupaghàtàdi buddhàdi paccayàdeso vibhattàdeso ràjàdi bavhàbàdhàdi padanto ti idha padantàdeso adhippeto ti. ## tipadam idaü. sabbato ti avadhi, õvatvàvã ti visayã, và ti vikappanatthaü, samuccayaniddeso và. sa¤¤à-¬pe-vidhisuttaü, sabbato dhàtuto kammàdimhi và akammàdimhi và sati akàraõvutuàvã icc ete paccayà honti, ettha vàggahaõena kammàdimhi và akammàdimhi và ti vikappayati nissàya naü vasatã ti nissayo ti idaü àkhyàtena anabhihitakammasàdhanassa kitapaccayena abhihitattà avuttakammasàdhanan ti vadanti àcariyà vasatã ti idaü dhàtvatthavàkyan ti daññhabbaü, duvidho hi viggaho dhàtu dhàtvatthaviggahavasena yasmiü hi taü karotã ti takkaro ti àdayo viya sakadhàtuyà vàkyaü karoti so dhàtuviggaho nàma yasmiü sakadhàtuü ñhapetvà samaggaü kammaü samåpagacchatã ti sakadhàtvatthena viggahavàkyaü karoti so dhàtvatthaviggaho nàma evaü sabbattha daññhabbo. tassa kattà tattakkà ti ayaü sapadaviggaho ti daññhabbo. sapada assa padaviggahavasenàpi duvidho hoti viggaho yasmiü hi sattà visattà ti sattà ti àdayo sakathita padeneva vàkyaü karoti so sapadaviggaho nàma yasmiü karotã ti kattà ti àdayo viya a¤¤ena àkhyàtàdipadena vàkyaü karoti so assapada viggaho nàma evaü sabbattha viggaho sudaññhabbo tattha tassà ti dhàtuppaccaya yogavasena kammani chaññhã tathà hi vuttaü yuõavutupaccayantamhi chaññhã bhavati kammani bhàvasàdhanasaüyutte chaññþãbhavati ekadà ti. ## dvipadam idaü. visarujapadàdito ti avadhi, õà ti visayi. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. ## dvipadam idaü. bhàve ti bhàvavantasattamã, cà ti anukaóóþana. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü, ettha caggahaõaü õakàrànukaóóhanatthaü. ## dvipadam idaü. kvã ti visayã, cà ti bhàvanivattana, vàcàsiliññþan ti pi vadanti. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. #<[#250]># ## dvipadam idaü. dhàràdãhã ti avadhi, rammo ti visayã. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü. ## tipadam idaü. tassãlàdiså ti bhàvasattamã, visayà dhàraniddeso và, õitvàvãti visayi, cà ti sampiõóana. sa¤¤à-¬pe-vidhisuttaü. sabbe hi dhàtuhi tassãlàdisu atthesu gamyamànesu õã tu àvã icc ete paccayà honti ettha àdi saddena taddhamma tassàdhukàrã gahetabbà caggahaõena tãsu atthesu tayo paccaye sampiõóeti icc evam àdãhã ti ettha àdi saddena piyaü pasaüsituü dhammo yassa ra¤¤o so hoti piyapasaüsã piyapasaüsane yo sàdhukàrã so hoti piyapasaüsi ràjà ti icc evam àdayo a¤¤e payogàva saügahetabbà athavà pisaüpasaüsanasilo và ti piyapasaüsã piyaü pasaüsati sãlenà ti và piyapasaüsã piyaü pasaüsituü dhammo yassa ra¤¤o so hoti piyapasaüsã piyaüpasaüsana dhammo và piyapasaüsã piyaü pasaüsati dhammenà ti và piyapasaüsã piyaü pasaüsane yo sàdhukàrã so hoti piyapasaüsã piyaü pasaüsati sàdhukàrenà ti và piya pasaüsã ti icc evam àdayo saügaõhàti. ## dvipadam idaü. sadda-pe-dãhã ti avadhi, yå ti visayã. sa¤¤à-pe-vidhisutaü. saddakudhacalamaõóatthehi dhàtuhi ca rucàdãhi dhàtuhi ca yuppaccayo hoti tassãlàdisu gamyamànesu. ## dvipadam idaü. pàràdigamimhà ti avadhi, rå ti visayã. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. pàrasaddàdimhà gami icc etamhà dhàtumhà råppaccayo hoti tassãlàdãsu atthesu gamyamànesu, kassilàdãså ti padaü kimatthaü àcariyena vuttan ti. pàraïgato ty àdisu udàharaõesu sati pi paràdimhi gamumhi dhàtumhi tassãlàdãnaü abhàvà iminà suttena råppaccayo na hotã ti ¤àpanatthaü àcariyena vuttan ti. pàràdigamimhà ti padaü kimatthaü àcariyena vuttan ti anugàmi ty àdisu udàharaõesu santesu pi tassãlàdisv atthesu gamudhàtussa àdamhi pàrasaddàbhàvà iminà råppaccayo na hotã ti ¤àpanatthaü àcariyena vuttan ti. #<[#251]># ## dvipadam idaü. bhikkhàdito ti avadhi, cà ti anukaóóhana. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü. idha caggahaõaü råppaccayànukaóóhanatthaü. ## dvipadam idaü. hantyàdinan ti atthapayojanà vadhiniddeso, antàpekkhachaññhãniddeso va, õuko ti visayi. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. hanty àdãnaü dhàtunaü hanàdãhi dhàtuhi hanàdãnaü và dhàtunaü ante õukappacca yogo ti tassilàdisu gamyamànesu ettha ganàdãnan ti vattabbe pi ty antavasena dhàtuniddeso kato tividho hi dhàtuniddeso ty anta ikàranta õakàràntavasena. hotissarehoge bhavissantimhi sassa ca ty àdisu hi hotã ti tyantavasena dhàtuniddeso kato, gamissanto cchovà sabbàsu ca pàràdigamimhàråtyàdisu ikàrantavasena silàgha-pe-anupatigiõatyàdisu õakàrantavasena dhàtuniddeso kato ti. nanu ca hantyàdãhi õuko ti avatvà kasmà evaü vuttan ti antàpekkhachaññþã dassanena kitapaccayànaü dassanapariyosànanidassanatthaü evaü vuttaü, pakati hesàcariyànaü yena kenaci yathicchinatthanipphàdanaü hotã ti. ## tipadam idaü. nå ti kàrã, niggahitan ti kàriya, padante ti àdhàrasattamã. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü. padante vattamàno nukàragàmo niggahãtam àpajjate. ## pa¤capadam idaü. saübhànà ti avadhi, a¤¤àyà ti avadhi, và ti sampiõóana, ro ti visayi, gho ti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. samaggaü kammaü samupagacchatã ti saügho ti ayaü dhàtvatthaviggaho nàma samantato nagarassa bàhire khaõatã ti. parikhà ti ayaü dhàtuviggaho nàma samiti padaü kimatthaü vuttaü upahananaü upaghàto ty àdisu sati pi hana dhàtumhi saüpubbassa abhàvà iminà rapaccayo ca na hoti hanassa ca gho na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. #<[#252]># ## catuppadam idaü. ramhã ti nimittasattamã, anto ti kàri, ràdã ti tabbisesana, no ti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. ramhi paccaye pare ràdisabbo dhàtvanto no hoti lopo hotã ti attho ranto ti ettha rakàro padasandhijo anubandhabhåto paccayarakàro àdim ariyàdo yassàntassà ti ràdi ettha hi mariyàdattho àdisaddo parapaccaya rakàravàcako ti. evaü kita paccayaü dassetvà idàni kiccapaccayaü dassetuü iti àdiàraddhaü tattha bhàvakammesu tabbàniyà ti. ## dvipadam idaü suttaü. bhàvakammesu ti visaya, tabbàniyà ti visayã. sa¤¤à-¬pe-vidhisuttaü. paccayabhåtesu bhàvakamma icc etesv atthesu sabbadhàtuhi tabba anãya icc ete paccayà hontã ti yojanà bhàvakammesu yo ti hi ettha visayamattabhàvena àdhàrasattamã navacitabba bhàvena råpasiddhitthaü yapaccayassa vuttattà idha pana vacitabba bhàvena àdhàrasattamã hoti tabbànãyapaccayànaü vàcakattà ti bhuyyate abhavittha bhavissate ti iminà vàkyena tabbàdi paccayassa kàlattayamatta vàcakattaü dasseti. na ekakkhaõavàcakattaü athavà vatticchànupubbikà saddapañipattã ti vuttattà katthaci ekakàlavàcakattaü dessati. ## dvipadam idaü. õyo ti visayi, cà ti avuttasamuccaya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. ettha caggahaõena teyyappaccayaü samucceti. tenàha caggahaõena teyyapaccayo hotã ti ¤àteyyaü diññþeyyaü patteyyaü ty àdi payogàpi dissanti. evaü sati te yya ppaccayo hotã ti veditabbo. ## dvipadam idaü. karamhà ti avadhi, ricccà ti visayi. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. ## dvipadam idaü. bhåto ti avadhi, bbà ti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. bhå icc etàya dhàtuyà õyapaccayassa antaåkàrena sahabbàdeso hoti. ettha hi õyappaccayo ca antasaddo ca atthavasà chaññhyantavasena và tatiyantavasena và vibhattivipari nàmo hutvà anuvattati #<[#253*]>#. ## catuppadam idaü. vadamada-pe-dãhã ti avadhi, jjammaggayheyyà ti kàriya, gàro ti kàriya, và ti vikappanattha. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü, vada-pe-dãhi dhàtuhi õyappaccayassa yathà saükhyànuråpaü jjammaggayha eyyààdesà honti vàdhàtvantena saha garahassa ca gàràdeso hoti bhàvakammesu evaü kitakiccapaccaye dassetvà tesaü sa¤¤aü dassetuü. te kiccà [Kacc 551] ti àdim àha. ettha hi pañhamaü vuttattàkitasa¤¤àya pañhamaü vattabbàyapi kiccapaccayànaü appakatarattà ca pàrisesanayena kitapaccaye dassetuü ca kiccasa¤¤à va pañhamaü vuttà ti. ## dvipadam idaü. te ti sa¤¤ã, kiccà ti sa¤¤à. sa¤¤à-pe-sa¤¤àsuttaü. tabbàdayo riccantà ye paccayà santi tepaccayà kiccasa¤¤à ti veditabbà. kiccasa¤¤àya kiü payojanaü bhavatã ti bhàvakammesu kicca tthakkhattà ty àdisu kiccà ti vohàro va payojanaü bhavati. ## dvipadam idaü. a¤¤e ti sa¤¤ã, kiti ti sa¤¤à sa¤¤à-pe-sa¤¤àsuttaü. kicca paccayehi a¤¤e sesà paccayà kita icc eva sa¤¤à honti kitasa¤¤àya kiüpayojanaü bhàvatã ti kattari kitàdisu kita iti vohàro va payojanaü bhavati ettha hi a¤¤e ti sàma¤¤ena vutte pi ye paccayà kattari honti te yeva gahetabbà ti kattari kit iti vuttà. evaü kita kicca paccayadvayaü dassetvà idàni bhàvakammakattukàraõàdisàdhàraõe kitakicca nàmake paccaye dassetuü. ## iti àdim àha. tattha nandàdãhiyå ti dvipadam idaü. nandàdãhã ti avadhi, yå ti visayã. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü. ## dvipadam idaü. kattukaraõapadeseså ti visaya, cà ti samuccaya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü, ettha padeso ti iminà adhikaraõakàrakaü vucca ti avuttasamuccayatthena caggahaõena sampadànàpadànesu pi yupaccayo hoti #<[#254*]>#, tena sammàpakàrena dadàti assàti sampadànaü. apecca etasmà àdadàtãti apàdànaü icc evam àdi payogà sijjhanti tathàhi råpasiddhiyam pi vuttaü, casaddena sampadànà pàdànesu pã ti. ## tipadam idaü. rahàdito ti avadhi, no ti kàrã, õà ti kariya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. ettha hi õo ti vattabbe avibhattikaniddesavasena õa iti vuttaü lopa¤ ca tatràkàro ti suttena và okàrassa lopaü katvà akàràgamo ti. iti kitakappassa saddaniddese pañhamo kaõóo. ## dvipadam idaü. nàdayo ti kammattha, tekàlikà ti kammattha. sa¤¤à-pe-paribhàsàsuttaü. ettha hi viddhyaïgaparibhàsà ti daññhabbà. tenevàha ¤àse: õàdayo yupaccayantà paccayà kàlattaye sambhavantã ti vi¤¤àpanatthaü. sa¤¤ãsa¤¤àniddesaü katvà sa¤¤àparãbhàsan ti vadanti. tikàle niyuttà tekàlikà ti iminà kàlattayamattavàcakatthaü dasseti, ekakkhaõe kàlattayavàcakatthaü. na hi sabhàvadhammànaü ekakkhaõe tisu kàlesu bhavanàdikiriyà atthã ti . õàdayo yupaccayantà paccayà tekàlikà ti veditabbà. iminà a¤¤e paccayà kàladvaye pi ekekasmiü kàle pi kàlaü anàmasitvà pi hontã ti dasseti. ## tipadam idaü. sa¤¤àyan ti bhàvasattamã, dàdhàto ti avadhi, i iti visayã. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. ## catuppadam idaü. tã ti visayã, kita iti visayã, cà ti sampiõóana, asiññhe ti visaya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. sa¤¤àyaü abhidheyyàyaü àsiññhe sabbadhàtuhi ti paccayo hoti, kitapaccayo hotã ti ettha ca saddo dutiyakitapaccayasampiõóanattho. ettha hi kitapadànaü dvipadaü bhàvakaraõaü saükhyànivattanatthaü. ## tipadam idaü. itthiyan ti bhàvasattamã, atiyavo ti visayi, và ti vikappanattha. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. #<[#255]># ## dvipadam idaü. karato ti avadhi, ririyà ti visayã. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü. anitthi yaüvà ti iminà na puüsakam eva gahetabbaü, kiriyo ti payogassa adassanato ti. ## dvipadam idaü. atãte ti visaya. ta-pe-vã ti visayã. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. ## dvipadam idaü. bhàvakammeså ti visaya, ta iti visayã. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü. sabbadhàtuhi bhàvakammesu và atãte kàle tapaccayo hoti bhàvakammeså ti nivattetvà ta iti yogavibhàgena adhikaraõatthàdãsu pi tappaccayo hoti, yathà acchiüsu etthà ti àsitaü ñhànaü icc àdi bhàvakammesu navà ti vuttiyaü vuttena vàggahaõena pi tesv atthesu tappaccayaü samucceti. ## tipadam idaü. buddhagamàdãhã ti avadhi, atthe ti bhàvasattami, kattarã ti visayi. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. buddhagamu icc evam àdãhi dhàtuhi tesaü atthe gamyamàne kattari sabbakàle tappaccayo hoti. ettha hi budhagamàdã ty atthe kattarã ti vattabbe pi avibhattikaniddesavasena niruttilakkhaõena và hi lopaü katvà evaü vuttan ti daññhabbaü. atthe ti ca sàma¤¤ena vutte pi tesam evattho ti vi¤¤àyati, sàpekkhabhåtena attha saddena tehi a¤¤assa apekkhitabbassa abhàvà ti buddhagamàdãnaü atthe tappaccayo hotã ti vutti pi atthi, sà ¤àsaråpasiddhisu vuttavuttãhi virujjhati. ## tipadam idaü. jito ti avadhi, inà ti visayã, sabbatthà ti visaya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. kattari atthe sabbakàle kàlattayàdike ji icc etàya dhàtuyà inapaccayo hoti, jito inà ti hi sàma¤¤ena avatvà sabbatthà ti vuttavacanaü kàlattaye và kàladvaye và ekakàle và kàlaü anàmasitvà và hotã ti ¤àpeti. ## dvipadam idaü. supato ti avadhi, cà ti anukaóóhana, sa¤¤à-pe-vidhisuttaü, caggahaõaü kammanivattanatthàya, bhàvaggahaõànukaóóhanatthaü, inappaccayànu kaóóhanatthan ti pi vadanti. #<[#256]># ## dvipadam idaü. ãsadussuhã ti avadhi, khà ti visayã. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü ãsadusu saddàdãhã ti ettha ãsadusu saddà àdimhi yesaü te ãsadususaddàdayo ti bhinnàdhikaraõabahubbihi kàtabbo. ãsadususaddàparehã ti pi pàñho atthi. ## pa¤capadam idaü. icchattheså ti bhàvasattamã. samànakattuke så ti tabbisesana. tave ti visayã, tun ti visayi, cà ti sampiõóana. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. kattari atthe sabbakàle samànakattukesu icchatthesu dhàtusu gamyamànesu tavetuü iccate paccayà honti, icchà attho yesaü isu gamudhàtunaü te icchatthà kàtave ti råpe kate tave àdãnaü nipàtattànàm yapade samakatvàcatutthã vibhattiü katvà sabbàsam àvuso ty àdinà catutthãvibhattilopo kàtabbo. ## dvipadam idaü. arahasakkàdiså ti bhàvasattamã, cà ti anukaóóhananivattananiddeso. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü, araha sakka icc evam àdisv atthesu payujjamànesu sabbadhàtuhi tuüpaccayo hoti, caggahaõaü tuüpaccayànukaóóhanattha¤ ca vàggahaõa nivattanatthaü ca hoti, anekatthattà nipàtànaü àdisaddena bhabbànucchavikànurupayuttatthàni ca labhati vattati kappati icchàdyatthàni ca saügaõhàti yathà bhabbo niyàmaü okkamituü anucchaviko bhavaü dànaü pañiggahituü anuråpaü dànaü dàtuü yuttaü dàtuü vattuü va labhati vaññati bhàsituü chindituü na kappati icc àdi. råpasiddhiyaü pana casaddena kàlasamayavelàsu pã ti vuttaü. yathà kàlo bhu¤jituü samayo bhu¤jituü velà bhu¤jitun ti. ## tipadam idaü. pattavacane ti bhàvasattamã, alamattheså ti niddhàraõasattamã, cà ti samuccaya, anukaóóhana niddeso và. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. alamattheså ti alamatthànaü majjhe pattavacane yuttavacane sati sabbadhàtåhi tuüpaccayo hotã ti. ettha pattavacane ti iminà bhåsaõapariyanti pañikkhepatthàni nivatteti, caggahaõena alam attham eva samucceti. dutiyavikappena upari nivattanatthaü. tuüpaccayaü anukaóóhati. #<[#257]># ## catuppadam idaü. pubbakàle ti visaya, ekakattukànan ti tiddhàraõachaññhã tunatvànatvà ti visayã, và ti vikappanattha. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. ekakattukànaü dhàtunaü pubbàparakiriyànaü antare pubbakàle pubbakiriyàya tunatvànatvà icc ete paccayà honti và. ettha vàggahaõena tunappaccayaü katthaci kattari yeva vikappeti akàrunà ti ettha sabbàsamàvuso ty àdinà smàvibhattilopo silopo và. ## dvipadam idaü. vattamàne ti visaya, mànantà ti visayã. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. ## dvipadam idaü. sàsàdãhã ti avadhi, randhå ti visayã. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü. ## pàdito ti avadhi, ritå ti visayi. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. pàdito ti ettha àdisaddo anicchito upari suttena màdhàtuto ràtuppaccayassa yaügahitattà tasmà pàtito ti tyantavasena niddeso pàñho sundarataro. bhassakariyaü pi hi pàtismà ritu ti suttapàñho dissati. råpasiddhiyaü pana idha àdisaddena dhà dhàraõe màtàpituhi dhãyati dhàriyatã ti dhità ti saügaõhàti. mànàdãhiràtu ti ettha àdisaddena bhàtuppayogaü saügaõhàti asamattho pi yutto ti. ## dvipadam idaü. mànàdãhã ti avadhi. ràtu ti visayi. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. ## dvipadam idaü. àgamà ti avadhi, tuko ti visayã. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. ## dvipadam idaü. bhabbe ti visaya. ikà ti visayã. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü, bhabbe atthe gami icc etasmà ika ppaccayo hoti. iti kibbidhànakappassa suttaniddeso dutiyo kaõóo. #<[#258]># ## catuppadam idaü. paccayà ti tabbisesana, aniññhà ti kàrã, nipàtanà ti karaõaniddeso, sijjhantã ti kiriyà. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü. imassa suttassa vicàraõaü heññhà yadanupapannà nipàtanà sijjhantã ti sutte vuttanayena veditabbaü. saükhyà nàma-pe-kitakappamhi sappaccayà ye saddà aniññhaügatà te saddà sàdhanena nirikkhitvà dassetvà sakehi sakehi nàmehi nipàtana nàmakena mahàsuttena sijjhanti ettha hi nipàtanà ti idaü imam eva suttaü sandhàya vuttan ti. ## catuppadam idaü. sàsadisato ti avadhi, tassà ti sambandhachaññhãkàrã, riññho ti kàriya, cà ti samuccaya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. ettha hi tassà ti sàma¤¤ena vutte pi caggahaõena kiccakaràrassa gahitattà kitakiccanàmako tappaccayo ti vi¤¤àyati. ¤àsàdimatena pana kitapaccayo ti vi¤¤àyati. caggahaõassa phalaü dassetuü caggahaõenà ti àdim àha. ## tipadam idaü. sàdã ti visesana, santapucchabhajjahaüsàdihã ti avadhi, ññho ti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü sàdisanta-pe-dãhidhàtuhi tassa tappaccayassa àdi bya¤janena saha ññhàdeso ñhàne yutte sati hotã ti yojanà. àdiggahaõena yiññho paviññho icc evam àdayo sesà a¤¤e pi dhàtavo saügaõhàti. evaü yathà vuttanayena sabbattha payogo yojetabbo. ## dvipadam idaü. vasato ti avadhi, utthà ti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü, vasa icc etasmà dhàtumhà takàrappaccayassa àdibya¤janena saha utthàdeso ñhàne yutte sati hoti vassaü upagantvà vasitthà ti vassaü vuttho ti aluttakitantasamàso yaü. ## tipadam idaü. vassà ti sambandhachaññhãkàrã, và ti vikappanattha, u ti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. vu ti ettha vakàro àgamo. ## tipadam idaü. dhaññhahahehi ti avadhi, dhaññhà ti kàriya, cà ti nivatta nattha #<[#259*]>#. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. ettha caggahaõaü sàdiggahaõanivattanatthaü. ## tipadam idaü. bha¤jato ti avadhi, ggo ti kàriya, cà ti anukaóóhana. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. ettha caggahaõaü àdiggahaõànukaóóhanatthaü. ## pa¤capadam idaü. bhujàdãnan ti antàpekkhachaññhã, anto ti kàrã, no ti kàriya, dvi ti kàriya, cà ti sampiõóana. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. caggahaõaü dutiya kàriya sampiõóanatthaü. ## catuppadam idaü. vacà ti sambandhachaññhãkàrã, và ti vikappanattha, va iti kàrã, i iti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. vacà ti ettha avihattikaniddesavasena chaññhãlopo. vu ti ettha vakàrato chaññhãlopa¤ ca ukàrato silopa¤ ca katvà sandhikato. tathàhi råpasiddhiyaü catuppadan ti vuttaü. ¤àse pana samàsaü katvà tipadan ti vuttaü. ## dvipadam idaü. gupàdãnan ti antàpekkhachaññhã, cà ti anukaóóhana. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. ettha caggahaõaü avadhàraõattha¤ ca uparinivattanatthàya dviggahaõànukaóóhanattha¤ ca hoti, anekatthattà nipàtànaü. ## dvipadam idaü. taràdãhã ti avadhi, iõõo ti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. ## tipadam idaü. bhidàdito ti avadhi, innaannaãõà ti kàriya, và ti vikappanattha. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. và ti padaü kimatthaü vuttaü bhittityàdisu sati pi bhidàdi dhàtuto tappaccaye và saddena nivàritattà iminà tappaccayassa inna anna ã õà desà na hontã ti ¤àpanatthaü và ti padaü vuttaü. ## tipadam idaü. susapacasakàto ti avadhi, kkhakkà ti kàriya, cà ti samuccaya #<[#260*]>#. sa¤¤à-¬pe-vidhisuttaü. ettha caggahaõena mucàdito kkhakkàdesà honti assa omudvã ti omukko upàhanà ti àdisu. ## tipadam idaü. pakkamàdãhã ti avadhi, nto ti kàriya, cà ti samuccaya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. caggahaõassa phalaü dassento. caggahaõaü kimatthan ti pucchati evaü sabbattha payoge yojetabbaü. ## catuppadam idaü. janàdãnan ti avayavàpekkhachaññhã, à ti kàriya, timhã ti nimittasattamã, cà ti anukaóóhana. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. caggahaõaü tappaccayànukaóóhanatthaü. nanu atthavasà vibhattiviparinàmaü katvà anuvattamànena tappaccayena sijjhatã ti katvà, timhã ti kimatthan ti pucchati. tapphalaü dassento a¤¤asmin ti àdim àha. a¤¤asmiü-pe-natthi timhã ti vuttan ti yojetabbaü. ## dvipadam idaü. gamakhanahanaramàdãnan ti antàpekkhachaññhã, anto ti kàrã. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. idha vàggahaõaü ca maõóåkagatikavasena anuvattati. sati pi anuvattamàne antaggahaõe puna antaggahaõaü noggahaõànukaóóhanatthaü và ti kimatthaü vuttaü. ramito ty àdisu sati pi tappaccaye pare ramådhàtvanto và saddena nivàritattà iminà anto no naho tã ti ¤àpanatthaü vuttaü. ## dvipadam idaü. rakàro ti kàrã, cà ti anukaóóhana. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. caggahaõaü upari nivattanatthàya nokàrànukaóóhanatthaü tappaccaye ca timhipaccaye ca pare dhàtunaü antabhåto rakàro na hoti. ## tipadam idaü. ñhàpànan ti antàpekkhachaññhã, iã ti kàriya, cà ti samuccaya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. iã ti padaü vàkyaü katvà catuppadan ti pi vadanti. vaggahaõena a¤¤atthàpi a¤¤asmà paccaye pare ikàràdeso hotã ti. pãtvà hitvà ty àdi. #<[#261]># ## chappadam idaü. hante ti avadhi, hoti kàriya, hassà ti sambandhachaññþãkàrã, lo ti kàriya, và ti vikappanattha, adahanahànan ti antàpekkhachaññhã. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. hakàra icc evam ante hi dhàtuhi parassa tappaccayassa hakàràdeso hoti. adahanahànaüdahanahadhàtu vajjitadhàtunaühassa dhàtvantassa vikappena lo hotã ti yojanà. adahanahànam iti kimatthaü vuttaü. raññþo santaóóho ty àdisu sati pi tappaccaye adahanahànaü dahanahavajjànaü dhàtunaü abhàvà iminà tappaccayassa hakàràdeso na hoti hakàrassa ca lo na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. iti kibbidhànakappassa suttaniddeso tatiyo kaõóo. ## catuppadam idaü. õamhã ti nimittasattamã, ra¤jassà ti antàpekkhachaññhã, jo ti kàriya, bhàvakaraõeså ti àdhàrasattamã. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü. bhàvakaraõeså ti kimatthaü. raïgo ti ettha sati pi õappaccaye pare ra¤jadhàtumhi bhàvakaraõànaü abhàvà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. ## dvipadam idaü. hanassà ti sambandhachaññhãkàrã, ghato ti kàriya. sa¤¤à-¬pe-vidhisuttaü. ## tipadam idaü. vadho ti kàriya, và ti vikappanattha, sabbatthà ti àdhàrasattamã. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. ## dvipadam idaü. àkàrantànan ti antàpekkhachaññhã, sambandhachaññhãkàrã và, àyo ti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. idha pana paccayassa nimittaü maõóåkagatikavasena anuvattati. ## chappadam idaü. purasamupaparãhã ti avadhi, karotissà ti sambandhachaññhãkàri, khakharà ti kàriya, cà ti vikappanattha, tappaccayeså ti nimittasattamã, cà ti anukaóóhana. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. #<[#262*]># ettha karotissà ti tyantavasena dhàtuniddeso, tappaccayeså ti bahuvacanaggahaõena kattukammabhàvadisàdhanesu vihite sabbe tappaccaye saügaõhàti caggahaõena tappaccayeså ti vuttattà anuvattamànaü tappaccayaü anukaóóhati. ## dvipadam idaü. tavetunàdiså ti nimittasattamã, kà ti kàriya. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü. ## tipadam idaü. gama-pe-dãnan ti antàpekkha chaññhã tuütabbàdiså ti nimittasattamã nà ti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. ## tipadam idaü. sabbehã ti avadhi, tunàdãnan ti sambandhachaññhã kàrã, yo ti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. ## dvipadam idaü. canantehã ti avadhi, raccan ti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. và ti padaü kimatthaü vuttaü. hantvà ty àdisu sati pi nakàrantadhàtumhi và saddena nivàritattà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü. và ti padaü vuttaü. ## catuppadam idaü. disà ti avadhi, svànasvà ti kàriya, antalopo ti kàriya, cà ti sampiõóana. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. ettha caggahaõaü dutiyakàriya sampiõóanatthaü. ## tipadam idaü. mahadabhehã ti avadhi, mmayhajjabbhaddhà ti kàriya, cà ti anukaóóhana. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. caggahaõena vàggahaõa¤ ca antalopaggahaõa¤ ca anukaóóhati. ## pa¤capadam idaü. taddhita-pe-kà ti byapadesakàrã, nàmaü ti byapadesakàriya, ivà ti upamàjotaka tavetunàdiså ti nimittasattamã, cà ti samuccaya. sa¤¤à-¬pe-vidhisuttaü. tavetunatvàdipaccayesu vajjetvà taddhitasamàsakitaka icc evamantà taddhitantasamàsantakitakanta icc ete saddà nàmaü iva daññhabbà idaü hi su ttaü dhàtuppaccayavibhattivajjitamatthavalliõgan ti vuttattà tesaü taddhita paccayantàdisaddànaü ty antàdi àkkhyàtariyàpadànaü viya parasama¤¤àpayoge ti suttena liïgavohàràbhàvà tato ca vibhattiyo liïgatthe pañhamà ti suttehi pañhamà divibhattiyà asampatte taüvibhatti sampattatthaü vuttaü evaü sati taddhitasamàsakitakà liïgaü và ti vattabban ti saccaü #<[#263*]>#, tathàpi liïgasaddassa ca nàmasaddassa ca samànattattha dassanatthaü evaü vuttaü liïgaü và ti vuttavacanaü pi nàmaü và ti vuttaü hoti nàmavibhattãnaü liïgesv eva vihitattà ti vuttiyaü taddhita-pe-yesu ti ettha kammatthesattamã vibhattitivajjetvà nimittatthe tvàpaccayo. ¤àsàdimatena hitavetunàdyantasaddà àkhyàtapadaü viya aliïgakiriyàpannan ti katvà te vajjeti teneva tehi parato syàdivibhatti na karoti. råpasiddhiàdãnaü matena pana tavetunàdãnaü nipàtattà ekantanàman ti katvà te vajjeti teneva tehi parato syàdivibhatyuppattiü karoti caggahaõena taddhitasamàsakitakà ti vuttattà tato avasiññhà kiccàdipaccayantà ca itthiyamato àppaccayo ti àdinà vutta àpaccayàdyantà ca ayaü nàmaü va daññhabbà ti hi atideso byapadeso ti daññhabbo chabbido hi atideso byapadesàtideso nimittaü taürupaü taüsabhàvo suttaü kàriyàtideso cà ti. tathà hi vuttaü. byapadeso nimitta¤ ca taüråpaü taüsabhàvato suttaü ceva tathàkàriyàtideso hi chabbidho byapadeso tunàmaü va nimittaü yathàkattari taüråpaü tu smànàvataü sabhàvo pumà iva suttam anupadiññhànaü sesesu ntuvakàriyaü ti. ## dumhã ti nimittasattamã, garu ti byapadesakàriya sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. idam pi byapadesàtideso ti daññhabbaü, imàni dve suttàni atidesasuttàni. vidhisuttesu antogadhànã ti. ## dvipadam idaü. dãgho ti kàriya, cà ti anukaóóhana. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. caggahaõaü atidesajotakassa ivaggahaõassànukaóóhanatthaü. idam pi suttaü pubbasadisan ti. ## dvipadam idaü. akkharehã ti avadhi, kàraü ti visayã. sa¤¤à-pe-vidhi suttaü #<[#264*]>#, etthakàra iti avibhattikaniddesavasena vuttaü. ## tipadam idaü. yathà ti pakàratthaniddeso, àgaman ti liïgattha, ikàro ti visayã, dvipadam idaü. và yathàgaman ti kriyà visesanaü. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. yathà yena yena pakàrena àgamaü pàlipadaü nipphajjati tena tena pakàrena yathàgamaü và pàlipayogànuråpaü sabbadhàtuhi sabbapaccayesu ikàràgamo hoti. ## tipadam idaü. dadhàntato ti avadhi, yo ti visayã, kvacã ti kvacattha. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. dadhàntato ti kimatthaü vuttaü. labhitvà ty àdisu santesu pi tunàdisu dadhàntato aparattà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. kvacã ti kimatthaü vuttaü. uppàdetvà ty àdisu sati pi tunàdipare dhàtumhi kvaci saddena nivàritantà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. iti kibbidhànakappassa suttaniddeso catuttho kaõóo. ## tipadam idaü. niggahãtan ti kàriya, saüyogàdã ti tabbisesana, no ti kàrã. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. ettha niggahãta iti avibhattikaniddesavasena vuttaü. saüyogàdino iti sa vibhattika niddesavasena vuttaü. saüyogàdino nakàro niggahitam àpajjate, saüyujjanaü saüyogo tasmiü àdi saüyogàdi saüyujjatã ti saüyogo so eva àdã saüyogàdi saüyogàdi hutvà bhåto saüyogàdi bhåto. ## tipadam idaü. sabbatthà ti adhikaraõasattamã, he ti kàrã, hã ti kàriya. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü. ## dvipadam idaü. sadassà ti sambandhachaññhãkàri, sãdattan ti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü ettha sukhuccàraõatthaü sãdattan ti bhàvapaccayena vuttaü. ## catuppadam idaü. yajassà ti avayavàpekkhajaññhã, sarassà ti kàri i iti kàriya #<[#265*]>#, ññhe ti nimittasattamã. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. ññhe ti kimatthaü. yajanaü ty àdisu sati pi yajadhàtussa sare ññhassa aparattà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü. ## catuppadam idaü. hacatutthànan ti sambandhachaññhãkàrã, antànaü ti tabbisesana, do ti kàriya, dhe ti nimittasattamã. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. dhe pare dhàtvantànaü hacatutthànaü dàdeso hoti. ## dvipadam idaü. ñho ti kàriya, ññhakàre ti nimittasattamã. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. ññhakàre ti kimatthaü. dàho ty àdiså ti pi hàdidhàtvante ññhakàrassa aparattà. iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü. ## catuppadam idaü. gahassà ti sambandhachaññhãkàrã, gharà ti kàriya, õe ti nimittasattamã, và ti vikappanattha. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü, ghara iti avibhattikaniddesavasena vuttaü lopa¤ ca tatrà kàro ti suttena và okàrassa lopaü akàràgama¤ ca katvà vuttaü và ti kimatthaü gàhàtyàdisu sati pi õappaccaye pare gahadhàtumhi vàsaddena nivàritattà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü vuttaü. ## tipadam idaü. dahassà ti avayavàpekkhachaññhã, do ti kàrã, ëaü ti kàriya. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. và ti kimatthaü vuttaü. paridàho ty àdisu sati pi dahadhàtussa dakàre vàsaddena nivàritattà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü. ## tipadam idaü. dhàtvantassà ti sambandhachaññhãkàrã, lopo ti kàriya, kvimhã ti nimittasattamã. sa¤¤à-pe-vidhisuttaü. dhàtvantassà ti sàma¤¤ena vuttattà sarassa nivattanatthaü bya¤janassà ti vuttaü. ## dvipadam idaü. vidante ti visaya, å ti visayã. vidhisuttaü. #<[#266]># ## catuppadam idaü. namakarànan ti sambandhachaññhãkàri, antànan ti tabbisesana, nà ti pañisedhana, iyuttatamhã ti nimittasattamã. vidhisuttaü. ikàrayutte àgamikàrena yutte tappaccaye pare dhàtvantànaü nakàra makàra kakàra rakàrànaü lopo na hotã ti àgamikàrena saha tappaccaye pare ti adhippàyo idaü hi suttaü sàsadisato tassariññho ca bhåjàdãnam anto no dvã ca janàdãnamàtim hi ca gamakhaõahanaramàdãnamanto ti imàni suttàni pañisedhe ti iyuttatamhã ti kimatthaü. gato ty àdisu santesu pi tappaccayesu paresu namakaràdidhàtvantesu iyuttapaccayassa abhàvà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü. ## catuppadam idaü. nàti pañisedhana kagattanti kàriya cajàti kàrã, õvumhãti nimittasattamã, vidhisuttaü ettha puna nakàraggahaõaü upari nivattanatthaü. ## catuppadam idaü. karassà ti avayavàpekkhachaññhã, cà ti samuccaya, tattan ti kàriya, tumhiü ti nimittasattami. vidhisuttaü. idha anta saddo maõóåkagatikavasena anuvattati caggahaõena haràdina¤ ca rakàràdikassa tattaü avuttabhàvena samuccino ti. yathà haratã ti hattàchindatã ti chettà dadàtã ti dàtà dvakkhatã ti vattà icc àdi. ## dvipadam idaü. tuü pe tabbesu ti nimittasattamã, và ti vikappanattha vidhisuttaü. pubbasuttena bhinnayogakaraõaü vikappanatthaü. ## tipadam idaü. kàritan ti atidesakàriya, viyà ti atidesajotaka, õànubandho ti atidesakàrã. vidhisuttaü. idaü hi suttaü chabbidhesu atidesesu kàriyàtidesasuttan ti daññhabbaü, và ti kimatthaü. upakkharo ty àdisu sati pi õànubandhe paccaye vàsadde na nivàritattà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü. #<[#267]># ## dvipadam idaü. anakà ti kàriya, yuõavunan ti sambandhachaññhãkàrã. vidhisuttaü. ## kagà ti ekaü padaü, cajànan ti ekaü padaü. vibhatyantapadavibhàgavasena dvipadam idan ti daññhabbaü. kagà ti kàriyaniddeso, cajànan ti chaññhikàriniddeso, sa¤¤àdhikàraparibhàsàvidhisuttesu vidhisuttan ti daññhabbaü. idha õànubandhaggahaõaü atthavasàvibhattiviparinàmaü katvà sattamyantavasena anuvattati, ta¤ ca anuvattanaü maõóåkagatikan ti daññhabbaü. iti kibbidhànakappassa suttaniddeso pa¤camo kaõóo. kattusàdhana kamma¤ ca karaõaü bhàvasàdhanaü sampadàna¤ ca pàdànaü okàsaü sattasàdhanaü. kitakiccàdisamphulle sattasàdhana vàcake sattamekitake ñhitaü tiliïgehi aliïgikan ti. saddhammaññhitikàmena kitassasuttaniddesaü karontena mayà pattaü yaü pu¤¤aü hitadàyakaü tena pu¤¤ena ijjhantu sabbasattamanorathà ràjano pi ca rakkhantu dhammena sàsanaü pajanti. evaü sattamaü pa¤cavidhaü kitakappaü dassetvà idàni uõàdikappaü dassento tesaü uõàdipaccayànaü kattuvàcakànaü kitanàmattà ## iti paribhàsam àha. tattha uõàdikappan ti uõàppaccayo àdi mariyàdà yesaü paccayànaü te uõàdayo te kappiyan ti etthà ti uõàdikappo. taü uõàdikappaü imasmiü hi kappe uõappaccayo natthi tasmà õànubandho ca ukàràdipaccayo uõappaccayo nàma tesaü bahutarattà mariyàdabhàvena gahetvà uõàdikappan ti våttaü uõõàdãti pàñha ti pi atthi. evaü sati u ca õà ca uõà te àdi mariyàdà yesan te uõõàdayo ti samàso kàtabbo. bhassakàripakaraõe pana uõapacca yaü àdimhi ñhapetvà karavàpàjimisv adisàdhya subhi uõa icc evam àdim àha #<[#268*]>#. kattarã ti ekaü padam, kit iti ekaü padaü, vibhattyantapadavibhàgavasena dvipadam idaü. suttan ti daññhabbaü, kattarã ti visayaniddeso, kit iti visayãniddeso, sa¤¤àdhikàraparibhàsàvidhisuttesu paribhàsà suttan ti daññhabbaü, kàru ty àdisu õuõukaõvu tuppaccayàdayo ca uõàdayo ti veditabbà evaü kattuvàcake kitanàmake uõàdipaccaye dassetvà àdiggahaõena saïgahãtànaü bhàvakammavàcakànaü và tad a¤¤esaü paccayànaü paribhàsam àha. ## dvipadam idaü. bhàvakammeså ti visaya, kiccaktakkhatthà ti visayã. sa¤¤à-pe-paribhàsàsuttan ti daññhabbaü. ettha kiccà ca kto ca kho ca kiccaktakkhà tesaü atthà kiccaktakkhatthà kiccaktakkhànaüatthà yesaü te kiccaktakkhatthà saråpekasesavasena bhàvakamma icc etesv atthesu kiccaktakha icc ete paccayà honti nanu kiccaktakhappaccaye vajjetvà kiccaktakhapaccayà na santi atha kasmà atthaggahaõaü katan ti pesà ti saggapattakàlesu kiccàtibhyàdãhimati buddhipåjàdãhi kto ti ãsadåssuhikhati ca vuttattà pesàtisaggapattakàlatthàna¤ ca bhyàdyatthàna¤ ca ãsàdyatthàna¤ ca saïgahaõatthaü kataü evaü hi sati gatthagarupi na hoti, paccayatthagahaõupàyo pi hotã ti tattha te kicca a¤¤e kiti ti vuttattà tabbàdayo riccantà kiccà ti veditabbà, ktakhappaccayà kità ti gahetabbà. niruttibijàkkhyàne pana tabba anãyaõya ricca ririya kha ime chappaccayàkiccà nàmàti vatvà kitapaccayàterasa kiccà honti cha paccayà kitakiccà paõõarasa catuttiüsa samàsato ti vuttattà ktappaccayo kitakiccàti ca khappaccayo kiccà ti ca veditabbà. ## tipadam idaü. kammanã ti àdhàrasattamãniddeso, dutiyàyaü ti bhàvasattamã, kto ti visayã. vidhisuttaü. kammani icc etasmiü atthe dutiyàyaü vibhattiyaü vijjamànàyaü kattari ktappaccayo hoti. idha maõóåkagatikavasena kattarã ti visayo anuvattati. idaü suttaü dhàtuyà kammàdimhi õo ti suttaü viya kammàdimhi kto ti vattabbaü #<[#269*]>#. kasmà kammani dutiyàyaü kto ti vuttaü nanu kammani dutiyà vibhatti hotã ti kammakaraõanimittatthesu sattamã ti icc evamàdihi kammani sattamyàdãnaü pi vibhatattà ca abhihitattà ca abhihitakamme pi a¤¤akàrakasa¤¤à nivattanatthaü kammasa¤¤aü katvà a¤¤ena abhihitattà liïgatthamattaü apekkhitvà liïgatthe pañhamà ti suttena pañhamàvibhattiyà vihitattà va evaü vuttan ti tasmà anabhihitakamme sati kattari ktappaccayo hotã ti attho. daññhabbo nanu ca asati imasmiü sutte buddhagamàditthe kattarã ti vuttattà dànaü dinno devadatto silaü rakkhito ty àdayo payogà sijjhantã ti. na sijjhanti, dhàtuyà kammàdimhi õo ti imassa àdikammena visesetvà vuttattàtasmà tasmiü sampatte taünivàraõatthaü idaü suttaü vattan ti. evaü hotu totiettakam eva vattabbaü kasaüyoge kiü payojanan ti atthi ki¤ci payojanaü datto netto ty àdi payogadassanato ti. ## chappadam idaü. khyàdãhã ti avadhi, maõ iti visayã, mà ti sambandhachaññhãkàrã, cà ti saüpiõóana, to ti kariya, và ti vavatthikavibhàsà. vidhisuttaü. ettha man ti parànukhandhena karaõaü a¤¤esu và ti iminà vuddhi¤àpanatthaü mà ti chaññhilopo avibhattikaniddeso và caggahaõaü visayakàriyànaü sampiõóanatthaü massa ca to hotã ti sàma¤¤ena vutte pi ada dhàtuto va vikappena vi¤¤àyatã ti tena vàsaddo vavatthitavibhàsattho. ## dvipadam idaü. samàdãhã ti avadhi, thamà ti visayã. vidhisuttaü nanu anantarasutte mappaccaye anuvattamàne sijjhati kasmà mapaccayo gahito ti na sijjhati anantare vuddhiatthàyamaõ paccayassa vuttattà yadi anuvattamàna maõpaccayavasena vucceyya domo ty àdipayogà siyuü. tasmà taünivattanatthaü puna gahito ti. ¤àse pana toàdesa nivattanatthan ti vuttaü. evaü sati vuddhi viseso natthi viya dissati. ## catuppadam idaü. gahassà ti avayavàpekkhachaññhã, upadhassà ti ava yavàpekkhachaññþãkàri #<[#270*]>#, e ti kàriya, và ti vikappanattha. vidhisuttaü. gaha icc etassa dhàtussa avayavabhåtassa parasama¤¤à payoge ti paribhàsato upadhassa nàmassa gahassa avayavabhåtassa akàrassa ettam àpajjate. antakkharato samãpe pubbe tiññhatã ti upadhà pubbakkharo. tathà hi vuttaü sakkataganthe antakkharato pubbakkharam upadhà nàma hotã ti. ## tipadam idaü. masussà ti avayavàpekkhachaññhã, sassà ti sambandhachaññhãkàrã, ccharaccherà ti kàriya. vidhisuttaü. pàñipadakassa masu icc etassa dhàtussa avayavabhåtassa sussa ccharaccherà àdesà honti. tattha pàñipadikassà ti anipphanna pàñipadikassa duvidho hi pàñipadiko nipphatto anipphanno ca. tattha nipphanno kàrako ty àdayo ca upasagganipàtà ca anipphanno dhàtavo ca ghañapañadãni ca dhàtuyà kammàdimhi õo ty àdinà kàrakasuttena ca taddhita-pe-su cà ti kàrakasuttena ca nipphàdetabbà nipphannà nàma ti adhippàyo. ## dvipadam idaü. àpubbacarassà ti sambandhachaññhãkàrã, cà ti samuccaya. vidhisuttaü. àpubbacara icc etassa dhàtussa ccharaccheràdesà honti. pubbassa àkàrassa rasso hoti, caggahaõena masussa sussa cchariyàdeso hoti. ## dvipadam idaü. alakalasalehi iti avadhi, layà ti visayã. vidhisuttaü. ## ekapadam idaü. yàõalàõà iti visayã. vidhisuttaü. tehi kalasala icc etehi dhàtuhi yàõalàõa paccayà honti. ettha hi alapayogassanupalabbhanato tehã ti iminà kalasala icc etesam eva anukaóóhanato aladhàtu nivattatã ti. ## catuppadam idaü. mathissà ti avayavàpekkhachaññhã, thassà ti sambandhachaññhãkàrã, lo ti kàriya, cà ti samuccaya. vidhisuttaü. ettha hi mathissà ti ikàrantavasena dhàtuniddesoyaü caggahaõassa phalaü dassetuü caggahaõenà ti àdim àha. #<[#271]># ## dvipadam idaü. pesàtisaggapattakàleså ti visaya, kiccà ti visayã, vidhisuttaü. tattha akattukàmassa kattabbaü bhavatà ti uyyojanàdhippàyena ajjhesanaü. peso nàma kim idaü mayà kattabban ti puññhassa kàtabbaü bhavatà ti vissajjanaü. atisaggo nàma pubbe kammaü karontassa sampatte kàle kattabbaü kammaü bhavatà ti kàlàrecanaü pattakàlaü nàma imesaü tiõõaü atthànaü sàdhàraõapayogaü dassetuü kattabbaü kammaü bhavatà ti àdim àha. ## tipadam idaü. avassakàdhamiõeså ti visaya, õã ti visayã, cà ti anukaóóhana. vidhisuttaü. tattha avassam eva avassakaü. svattho yaü. adhamiõan ti iõa dhàraõaü. iõvidahanaü và. tesu atthesu, caggahaõaü kiccànukaóóhanatthaü. ## dvipadam idaü. arahasakkàdãhã ti avadhi, sahatthayoge tatiyà và, tuü ti visayã. vidhisuttaü arahasakkàdãhi yoge sati sabbadhàtuhi tuü paccayo hoti. ## tipadam idaü. vajàdãhi iti sagayogatatiyà visesana tatiyà và. pabbajjàdayo ti kàriya nipphajjante ti kiriyà vidhisuttaü. vaja ija pe icc evam àdãhi dhàtuhi saha ca upasagga paccayàdãhi saha ca pabbajjàdayo saddà iminà nipàtalakkhaõena suttena nipphajjante nipphàdiyante ti dasseti. ## tipadam idaü. kvã ti kàri, lopo ti kàriya, cà ti anukaóóhana vidhisuttaü caggahaõaü anantare vuttavidhi anukaóóhanatthaü, tasmà kvi lopo ca hoti puna ca nipphajjante ti caggahaõaü parato pi yojetabbaü ettha puna nipphajjante ti iminà kvi lopaññhàne pi anantaravidhànaü hotã ti dasseti. ¤àse pi kvilopo ti padaü samàsapadan ti katvà dvipadam idaü ti vuttaü. ## tipadam idaü. sacajànan ti avayavàpekkhachaññhãkàrã, kagàti kàriya, õànubandhe ti nimittasattamã. vidhisuttaü. õànubandhe pacca ye pare savajànaü cajantehi sahitànaü dhàtunaü antànaü cajànaü kagàdesà yathà saïkhyaü honti #<[#272*]>#. nanu ca oko ty àdipayogà heññhà kagà cajànanti iminà sijjhanti kasmà puna våttam idan ti. saccaü sijjhanti. tathàpi visesanimittehi saha cattukàmo mahàthero puna vuttam idan ti. ## pa¤capadam idaü. nudàdãhã ti avadhi, yuõvunan ti sambandhachaññhãkàri, anànanàkànanakà ti kàriya, sakàritehã ti tabbisesana, cà ti samuccayattha. vidhisuttaü. tasmà nudasuda-pe-icc evam àdãhi dhàtuhi ca phanda citi àna icc evamàdãhi sakàritehi dhàtuhi ca yuõvånaüpaccayànaü ana ànana aka ànanakàdesà yathàsaïkhyaü honti sakkari ca bhàvakaraõesu ca. ## ekàdasapadam idaü. iyatamakiphasànan ti antàpekkhachaññhã, antassaro ti kàri, dãghan ti kàriya, kvacã ti kvacattha, dusassà ti avayavàpekkhachaññhã, guõaü ti kàriya, do ti kàrã, ran tã kàriya, sà ti sambandhachaññhãkàrã, kkhã ti kàriya, cà ti vikappana. vidhisuttaü. ettha hi i iti iminà imasassaü gaõhàti tam aiti iminà amhatuhmasadde gaõhàti. e ti iminà etasaddaü gaõhàti sa iti iminà samànasaddassa kàriyaü gaõhàti dusassàti ukàràvayavena sambandhati guõaü ti iminà ukàrassa ikàriyaü gaõhàti sa iti phanda chaññhãlopo kkhaca ãvà ti kkhã vikappanatthena caggaõena isa icc etesaü saddànaü anto saro vikappena dãgham àpajjate ti vikappe ti tenàha caggahaõena-pe-idiso sadiso sarikkho ti. tatthàyaü yojanaü isa icc evam àdinaü tesam eva saddànaü anto saro kvaci dãghaü hoti taü dãghaü caggahaõena mà hotu ti nanu ca asati pi caggahaõena kvaci saddenà pi sijjhatã ti na sijjhati jhacisaddassa ekaråpattà ti. ## catuppadam idaü. bhyàdihã ti avadhi, matibuddhipåjàdãhã ti avadhi, cà ti samuccaya, kto ti visayã. vidhisuttaü. ettha hi tasaü yogucchàraõaü kvacidhàtuty àdinà lopattà kiü payojana atthã ti atthi. mitto datto ty àdisu hi dvebhàvaü akatvà va sijjhatã ti. #<[#273]># ## tipadam idaü. vepu-pe-havàdãhã ti avadhi, thuttimaõimà ti visayã, nibbatte ti bhàvasattamã, visayaniddeso và. vidhisuttaü. nibbattatthe gamyamàne nibbattatthe và vepu-pe-havàdãhi dhàtuhi thuttimaõimapaccayà honti ime tayo paccayà atihatthayatã ti àdisu viya dhàturåpe yeva honti. ## tipadam idaü. akkose ti bhàvasattamã, visayaniddeso và, namhã ti bhàvasattamã ànã ti visayã. vidhisuttaü akkosa icc etasmiü atthe gamyamàne tamhi pañisedhe yutte sabbadhàtuhi ànippaccayo hoti jamma he làmaka desaü te agamàni na gamitabbaü àni iti akkosàdhippàyena vadati nahamitabbaü te jamma desan ti kitantasamàsaviggaho ayaü hi paccayo kitantasamàsevattati jamma helàmaka te tayà kammaü akaràni na kattabbaü namhi ti kimatthaü vipatti te vikati te ty àdisu sati pi akkosatthe na pañisedhayuttassa abhàvà iminà vuttavidhànaü na hotã ti ¤àpanatthaü. he jamma làmaka te tava vipattivinàsanaü, te tava vikati vikàro ti akkoseti kimatthaü. ahani te ty àdisu sati pi na pañisedhayutte akkosassa abhàvà iminà ànippaccayo na hotã ti ¤àpanatthaü te tayà ahani hantabbà. ## tipadam idaü. ekàdito ti avadhi, sakissà ti sambandhachaññhãkàrã, kkhattun ti kàriya. vidhisuttaü. ## tipadam idaü. sunassà ti avayavàpekkhachaññhã, unassà ti sambandhachaññþãkàri, oõavànuvànununa khuõànà ti kàriya. vidhisuttaü. pàñipadikassa suna icc etassa avayavabhåtassa unassa oõavàna uvàna ånaunakhauõa àna à àdesà honti. idha pàñipadiko anipphannapàñipadiko ti daññhabbo. #<[#274]># ## tipadam idaü. taruõassà ti sambandhachaññhãkàrã, suså ti kàriya, cà ti aniyamattha. vidhisuttaü. ettha aniyamatthena caggahaõena råpadvayaü vikappãyati. tathàhi råpasiddhiyaü ca saddo aniyamatthe susu taruõo và ti vuttaü. ## tipadam idaü. yuvassà ti avayavàpekkhachaññhã. niddeso uvassà ti sambandhachaññhãkàri, uvauvànaunaånà ti kàriya. vidhisuttaü. pàñipadikassa yåva icc etassa uvassa uvauvànaunaånàdesà honti. ## tipadam idaü. kàle ti bhàvasattamã, vattamànàtãte ti tabbisesana, õvàdayo ti visayã, vidhisuttaü vattamànatthe ca atãtatthe ca kàle gamyamàne sabbadhàtuhi õuyutappaccayà honti. ettha vattasaddo sabhàvattho tena vattamànasabhàve kàle ti attho. ## tipadam idaü. bhavissatã ti visayã, gamàdãhã ti avadhi, õighiõi ti visayã. vidhisuttaü. bhavissatã ti iminà anàgatakàlaü gaõhàti, tena bhavissati kàlatthe ti vuttaü, tassilàdisu õitvàvã cà ti iminà pi siddhe punàrambhaggahaõaü anàgatakàlaniyamatthaü. ettha hi õippaccayeneva nanu sijjhati kasmà siõappaccayo vutto ti uõàdivikaraõappaccayànaü vicittabhàvadãpanatthaü vutto esa nayo punaruttidose sati vattabbo. ## dvipadam idaü. kiriyàyaü ti visaya, õvutavo ti visayã. vidhisuttaü. ## dvipadam idaü. bhàvavàcimhi iti bhàvasattamã, catutthã ti visayã. vidhisuttaü. ettha ca dhàtvatthappaccayà dhikàre nàma vibhattividhànaü kasmà vuttan ti catutthivibhattiyà tuüpaccayena samànatthattàvuttaü, ayaü hi catutthã vibhatti tumatthabhåte anàgatakriyàya cattatã ti. #<[#275]># ## dvipadam idaü. kammanã ti bhàvasattamã, õo ti visayã. vidhisuttaü. kammaõi upapade sati bhavissati kàle õappaccayo hoti. ## dvipadam idaü. sese ti visaya, ssantumànànà ti visayã. vãdhisuttaü. kammupapade sati bhavissati kàle sesa icc etasmiü atthe ssa ntu màna àna icc ete paccayà honti ettha hi sesatthe ti avasiññhakiriyàyatthe aparisamatthatthe ti attho. ## dvipadam idaü. chadàdãhi ti avadhi, tatraõ ti kàriya. vidhisuttaü. chadaciti-pe-icc evam àdãhi dhàtuhi yathàsambhavaü tatraõ icc ete paccayà honti. ettha hi õànubandhassa payojanaü sotraü ty àdisu vuddhimattam eva. ## tipadam idaü. vadàdãhã ti avadhi, õitto ti visayã, gaõe ti visaya. vidhisuttaü. gaõatthe vada cara vara icc evam àdãhi dhàtuhi õittappaccayo hoti. ## dvipadam idaü. midàdãhã ti avadhi, ttitiyo ti visayã. vidhisuttaü. mida pada raja tanu dhà icc evam àdãhi dhàtuhi tti ti icc ete paccayà honti. ## pa¤capadam idaü. usura¤jadaüsànan ti niddhàraõachaññhã, daüsassà ti niddhàraõiyasambandhachaññhãkàrã, daññho ti kàriya, ññhañhà ti visaya, cà ti sampiõóana. vidhisuttaü. usu ra¤ja daüsa icc etesaü dhàtunaü antare daüsassa daññhàdeso hoti tehi usu ra¤ja dhàtuhi ññhañhappaccayà ca honti. råpasiddhiyaü pana usu raja daüsa icc etesaü antare daüsassa daññhà deso hoti se sehi dhàtuhi ññhañha icc ete paccayà honti usu dàhe ra¤je ra¤jane ññhañhapaccayà kvacàdinà dhàtvantassa lopo dvitta¤ ca uññho raññho daüsa daüsane kvilopo ca, daüsassa daññhadeso ñhalopo ca daññho dàñhàti vuttaü. #<[#276]># ## pa¤capadam idaü. suvusànaü iti avayavàpekkhachaññhã, uvusànan ti sambandhachaññhãkàrã, ato ti kàriya, tho ti visayã, cà ti sampiõóana. vidhisuttaü. suvu asa icc etesaü dhàtunaü u å asànaü atàdeso hoti, ante thappaccayo ca hoti atàdeso ti ettha takàro nissaro ti daññhabbo evaü sante kasmà sutte ato ti akàrantavasena vuttan ti bya¤janassa sarena vinà aññhitattà vuttaü. ## pa¤capadam idaü. ra¤judàdãhã ti avadhi, dhadiddakirà ti visayã. kvaci ti kvacattha jadalopo ti kàriya. cà ti sampiõóana vidhisuttaü. ra¤ja udi idi cadi madi budi chidi rudi dalasusasuvavaca vaja icc eva màdãhi dha da idda ka ira icc ete paccayà honti kvaci payoge jadalopo ca hoti punanipàtana suttena nipphajjante. ## tipadam idaü. pañito ti avadhi, hissà ti sambandhachaññhãkàri, heraõ hãraõ iti kàriya. vidhisuttaü. pañi icc etasmà hissa dhàtussa heraõ hãraõ àdesà honti õànubandhapayojanaü heññhà vuttam eva. ## dvipadam idaü. kañhyàdãhã ti avadhi, ko ti visayã. vidhisuttaü. sahapaccayena puna nipphajjanena yathàsambhavanti iminà idam eva suttaü sàdheti na sa¤¤àgamàdesa lopapakàran ti. ## dvipadam idaü. khàdàmagamànan ti sambandhachaññhãkàri, khandhàndhagandhà ti kàriya. vidhisuttaü. kappaccayo cà ti ettha casaddo saha vikappanatthena kappaccayaü samucceti, tena khandho khandhako andho andhako gandho gandhako ti dve payogà honti. ## dvipadam idaü. pañàdãhã ti avadhi, alaü ti visayã. vidhisuttaü. pañakalakusa-pe-agga icc evam àdãhi dhàtuhi pàñipadikehi uttarapadesu uttarapadaññhànesu và alappaccayo hoti #<[#277*]>#, pacchà puna nipajjante ti iminà pi idam eva suttaü niyameti ettha hi dhàtuhã ti anipphannànaü visuü vuttattà pàñipadikehi ca uttarapadesu ti iminà nipphannanàma padàni evaü saügaõhàti casaddo cettha vikappanattho tena pañadhàtato pañe alaü samatthan ti alaüsaddassa atthe alappaccayo paña iti nipphannanàma padato pañato pañe kiccakaraõe alaü ti atthe alappaccayo hotã ti attho daññhabbo. esa nayo sabbapayogesu pi yathàsambhavaü. ## catuppadam idaü. puthassà ti sambhandhachaññhãkàri, puthåputhà ti kàri, amo ti visayã, và ti kvacattha. vidhisuttaü. ettha hi vàsaddassa kvacatthattà amappaccayo ti sàma¤¤ena vutte pi yathàdesato hoti. tenàha vuttiyaü: kvaci amappaccayo hotã ti pàñipadikassà ti nipphannapàñipadikassa. ## dvipadam idaü. sàsàdãhi ti avadhi, tudavo ti visayã. vidhisuttaü. ## dvipadam idaü. cyàdãhã ti avadhi, ãvaro ti visayã. vidhisuttaü. ## dvipadam idaü. munàdãhã ti avadhi, cà ti samuccaya, i iti visayã vidhisuttaü. ettha caggahaõaü pàñipadikassa samuccayatthaü. tenàha munayata-pe-icc evam àdãhi dhàtuhi pàñipadikehi ca i ppaccayo hotã ti ettha icc evam àdãhi ti idaü dhàtuhã ti padassa ca pàñipadikehã ti padassa ca visesanan ti veditabbaü, mahàli bhaddàli, maõiti ime pàñipadikàti veditabbà. ¤àse pana kavi ti idaü pi pàñipadikan ti vuttaü. ## dvipadam idaü. vidàdãhi ti avadhi, uro ti visayã. vidhisuttaü. ## dvipadam idaü. hanàdihã ti avadhi, nuõutavo ti visayã. vidhisuttaü. ## dvipadam idaü. kuñàdãhã ti avadhi, ññho ti visayã. vidhisuttaü. #<[#278]># vuttiyaü kuññþo koññþo kaññhan ti dhàtunam eva udàharitattà ca. ¤àsaråpasiddhiàdisu anàgatattà ca pàñipadikehi cà ti idaü na iccchantã ti vadantã ti. ## dvipadam idaü. manupurasuõàdãhã ti avadhi, ussanusisà ti visayã. sa¤¤à¬-pe-vidhisuttaü. manupurasuõa icc evam àdãhi dhàtuhi ca pàñipadikehi ca ussa nusa isa icc ete paccayà honti yathà sambhavaü paccayassa karaõato pacchà akkharalopàdãni puna nipphajjante idhàpi pàñipadikasaddà visuü natthi, tathàpi yathà yathà nipphàdetabbà tathà tathà kàtabbà ti. iti uõàdikappassa suttaniddeso nàma aññhamo kaõóo. *** bhassakariye pi imaü kappaü aññhamaññhàne ñhapetvà sabhàvaniruttibyàkaraõe uõàdiniddeso nàma aññhamo kaõóo parisamatto ti vuttaü, ¤àsaråpasiddhisu pana kitakappe antogadhaükatvà chaññho paricchedo ti vuttaü. tathà hi råpasiddhiyaü vuttaü tabbàdiõàdayo niññhà tavetunàdayo tathà mànantàdiuõàdã ti chaññho kitakasaïgaho. sandhinàmaü kàraka¤ ca samàso taddhitaü tathà àkhyàtaü kitakaü kaõóà sattime råpasiddhiyan ti. *** paramavicittanayakovidapa¤¤àjavanasamannàgatena suvisuddhabuddhiviriyasãlàcàraguõasamannàgatena aparimitapàraminàsambhåtapa¤¤ànubhàvajanitatipiñakadharena arimaddananagaragocaragàmakena diññhadhammasamparàyikatthànusàsakasatthuno sàsanahitakàmànaü laïkàdãpajambudãpavàsãnaü sotujanànaü pariyattiü pariyàpuõantena chappaño ti vissutena suvisuddhabuddhiviriyasãlàcàraguõasamannàgata tipiñakadharagaråhi gahitasaddhammajotipàlo ti nàmavuyhena therena katoyaü kaccàyanasuttaniddeso nàma. #<[#279]># tàva tiññhatu lokasmiü lokanittharaõesinaü dassento kulaputtànaü nayaü pa¤¤àya vuddhiyà. yàva buddho ti nàmam pi suddhacittassa nàdino lokamhi lokajeññhassa pavattati mahesino. puõõe dase navanavutiguõeca vasse vasse sahassagaõane jinanibbutàyaü iddhàrimaddanapurà varatambapaõõiü patvàna so siriparakkamabàhubhupaü. nissàya sàsanamalaü suvisodhayitvà bhikkhåhi ¤àtavinayehi susa¤¤atehi bandhàpayã puravare jayavaóóhanavhe sãmaüvipattirahitaü vinayànuråpaü. sikkhàpayã yatigaõe vinayàbhidhamme pa¤¤àvadàtahadayo sadayo janànaü appicchatàviriyasãlaguõappasattho saddhàdhano vimalabuddhi janànukappã. sabbattha yuttapiñakattayapàradassã so chappañavhayasuto yatiràjakanto kaccàyanassa hitasuttanidesam etaü saïkhepato viracayã munisàsanatthaü. saddhammaññhitikàmena kaccàyanasuttaniddesaü karontena mayà pattaü yaü pu¤¤aü hitadàyakaü. tena pu¤¤ena ijjhantu sabbasattamanorathà ràjàno pi ca rakkhantu dhammena sàsanaü pajaü. [END]