Input by the Sri Lanka Tripitaka Project [CPD Classification 2.9.41] [SL Vol UpÃs- ] [\z UpÃs /] [\w I /] [SL Page 001] [\x 1/] UpÃsakajanÃlaÇkÃro. ÚÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! ³ ³ COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. ³ ³ ³ ³ Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for ³ ³ WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes ³ ³ BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): ³ ³ ³ ³ description character = ASCII ³ ³ ³ ³ long a à 195 ³ ³ long A ù 249 ³ ³ long i Å 197 ³ ³ long I ý 253 ³ ³ long u Æ 198 ³ ³ long U ô 244 ³ ³ vocalic r ­ 173 ³ ³ vocalic R ã 227 ³ ³ long vocalic r Ì 204 ³ ³ vocalic l Ê 202 ³ ³ long vocalic l Ë 203 ³ ³ velar n Ç 199 ³ ³ velar N § 167 ³ ³ palatal n ¤ 164 ³ ³ palatal N ¥ 165 ³ ³ retroflex t  194 ³ ³ retroflex T è 232 ³ ³ retroflex d ¬ 172 ³ ³ retroflex D Ö 214 ³ ³ retroflex n ï 239 ³ ³ retroflex N × 215 ³ ³ palatal s Ó 211 ³ ³ palatal S Á 193 ³ ³ retroflex s « 171 ³ ³ retroflex S å 229 ³ ³ anusvara æ 230 ³ ³ capital anusvara õ 245 ³ ³ visarga ÷ 247 ³ ³ capital visarga ê 234 ³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÙ Namo tassa bhagavato arahato sammÃsambuddhassa. Visuddha vaïïaæ sugataæ namitvà Suvaïïitaæ dhammacara¤ca tena, Tathà vimuttaæ gaïamaÇgaïehi UpÃsakÃlaÇkaraïaæ karissaæ. Vatthuttayaæ ye samupÃsamÃnà UpÃsakattaæ abhisambhunanti, Te bhÆsayantà saraïÃdivaïïà UpasakÃlaÇkaraïÃti vuttÃ. Tesaæ guïÃnaæ jana bhÆsanÃnaæ SandÅpakattà pana esa gantho, Vi¤¤Æhi saddatthasusÃrato và UpÃsakÃlaÇkaraïoti ¤eyyo.1 Yato nidÃnÃdi kathà viyÅnato NayÃkulattà paÂipattisaÇgaho, PurÃtano sobhinavÃvatÃrinaæ Na ki¤ci pÅïeti jinÃnusatthiyaæ. ùdÃya suttantarato'pi sÃra ManÃkulaædÃni kathÅyate so, MaïÅhi nekÃkarasambhavehi Chekà hi kubbanti kirÅÂaseÂÂhaæ. IssÃrivagga¤ca nirÃkaritvà Sodhetva vikkhepamala¤ca sammÃ, SaddhÃdhanà sÃdhujanà sapa¤¤Ã Tamme nisÃmentu pasassacittÃ. Tattha "upÃsakÃlaÇkaraïaæ karissa"nti ettha-upÃsakà alaÇkaronti attabhÃvaæ etehÅti = upÃsakÃlaÇkaraïÃti ye saraïÃdayo guïà vuttÃ, te ca pana sammà adhisÅlÃdÅnaæ 1 Neyyo [SL Page 002] [\x 2/] Vasena sakalabuddhavacanapariyÃpannÃtipi suttÃbhidhammavinayasaÇkhÃtesu tÅsu piÂakesu bÃhullena suttantapiÂakapariyÃpannÃ, tattheva dÅghanikÃya majjhimanikÃya saæyuttanikÃya aÇguttaranikÃya khuddakanikÃya saÇkhÃtesu pa¤casu nikÃyesu khuddakanikÃyapariyÃpannÃ, tatthapi navaÇgaæ satthusÃsanaæ tÅhi piÂakehi saægaïhitvà vÃcanÃmaggaæ Ãropentahi pubbÃcariyehi ye iminà maggena devamanussà upÃsakabhÃvena và pabbajitabhÃvena và sÃsanaæ otaranti tesaæ sÃsanotÃrassa maggabhÆto yo khuddakapÃÂho vutto, visesato tattha pariyÃpannÃ. Tattha ca vuttÃnaæ sÅlasamÃdhipa¤¤ÃdÅnaæ guïÃnaæ saraïattayameva yasmà 1 Ãdi. YasmÃca- "yato kho mahÃnÃma upÃsako buddhaæ saraïaæ gato hoti dhammaæ saraïaæ gato hoti saÇghaæ saraïaæ gato hoti ettavatà kho mahÃnÃma upÃsako hotÅ"ti ca vuttaæ. Tasmà sakalabhÆtÃnaæ dharaïÅriva sabbesampi upÃsakaguïÃnaæ ratanattayameva patiÂÂhÃti, PaÂhamaæ tÃvettha- "buddhaæ saraïaæ gacchÃmi, dhammaæ saraïaæ gacchÃmi, saÇghaæ saraïaæ gacchÃmi"ti yadidaæ saraïagamana 2 suttaæ vuccati. Tassa pana attatthaparattha bhedÃnamatthÃnaæ sÆcanÃdito suttabhÃvo veditabbo, tathà hesa atthÃnaæ sÆcanato ganthanato suÂÂhu bhagavatà hitasukhÃvahanakÃrena veneyyajjhÃsayÃnulomena vuttattÃ, sassamiva phalaæ atthÃnaæ pasavanato, gÃvÅ viya tha¤¤aæ atthakhÅrapaggharÃpanato, mahesÅ viya cakkavattigabbhaæ suÂÂhu atthe rakkhaïato, vikirituæ appadÃnaæ pupphadÃnaæ viya suttaæ atthe saÇgahetvà vikirituæ viddhaæsituæ appadÃnato, athavÃ-gahetabbÃpanetabbassa pamÃïabhÆtaæ va¬¬akÅsuttamiva gahetabbÃpanetabbassa atthÃnatthassa pamÃïabhutattà cÃti suttanti vuccati. Vutta¤ca:- "AtthÃnaæ sÆcanato suvuttatotha sÆdanato SuttÃnaæ suttasabhÃgato ca suttaæ suttanti vuccatÅ"ti. Tampanetaæ suttaæ kena bhÃsitaæ? Kattha bhÃsitaæ? Kadà bhÃsitaæ? Kasmà bhÃsitaæti? Vuccate, tena bhagavatà arahatà jÃnÃtà passatà sammÃsambuddhena bhÃsitaæ. Kattha bhÃsitanti, bÃrÃnasiyaæ isipatena migadÃye bhÃsitaæ. Kadà bhÃsitanti, Ãyasmante yase saddhiæ sahÃyakehi arahattaæ patte eka 1 SammÃ. 2. Saraïà gamana. [SL Page 003] [\x 3/] Saddhiyà arahantesu bahujanahitÃya sukhÃya dhammadesanaæ karontesu bhÃsitaæ. Kasmà bhÃsitanti, pabbajjattha¤ca upasampadattha¤ca bhÃsitaæ, ettÃvatà kena desitanti Ãdayo pa¤hÃna suÂÂhu pÃkaÂà honti, apÃkaÂesu pana tesu abhinavÃnamupÃsakopÃsikajanÃnaæ ko bhagavà arahà nÃma koti Ãdinà citte saæsayo uppajjati, sa¤jÃtakaÇkhÃnaæ panetesampi pÃmojjaæ nasiyÃ, asati ca pÅtipÃmojje saraïa gamanavasena sÃsanotÃro ca na siyÃti tesaæ kaÇkhÃvicchedanatthaæ pasÃdajananattha¤ca vitthÃrato tadeva¤ca veditabbaæ. Kena desitanti yo ito kappasatasahassÃdhikÃnaæ catunnaæ asaÇkheyyÃnaæ matthake amara nagare sumedho nÃma brÃhmaïakumÃro hutvà sabbasippesu nipphattiæ patvà mÃtÃpitunnamaccayena anekakoÂisaÇkhaæ dhanaæ pariccajitvà isipabbajjaæ pabbajitvà hivavante vasanto jhÃnÃbhi¤¤aæ nibbattetvà ÃkÃsena gacchanto dipaÇkaradasabalassa sudassanavihÃrato rammanagarappavesanatthÃya maggaæ sodhiyamÃnaæ disvà sayampi ekaæpadesaæ gahetvà tasmiæ asodhiteyeva Ãgatassa satthuno attÃnaæ setuæ katvà kalele attharitvà satthà sasÃvaka saÇgho kalale anakkamitvà maæ akkamanto gacchatÆti nipanno, satthà naæ disvà "buddhaækuro esa anÃgate kappasatasahassÃdhikÃnaæ catunnaæ asaÇkheyyÃnaæ pariyosÃne gotamo nÃma buddho bhavissatÅ"ti vyÃkaraïato tassa satthuno aparabhÃge koï¬a¤¤o maÇgalo sumano revato sobhito anomadassÅ padumo nÃrado padumuttaro sumedho sujÃto piyadassÅ atthadassÅ dhammadassÅ siddhattho tisso phusso vipassÅ sikhÅ vessabhÆ kakusandho konÃgamano kassapoti lokaæ obhÃsetvà uppannÃnaæ imesampi tevÅsatiyà buddhÃnaæ santike laddhavyÃkaraïo dasapÃramiyo dasaupapÃramiyo dasaparamattha pÃramiyoti samatiæsa pÃramiyo pÆretvà vessantarattabhÃve Âhito paÂhaviæ kampetvà mahÃdÃnÃni datvà puttadÃraæ pariccajitvà ÃyupariyosÃne tusitapure nibbattitvà tattha yÃvatÃyukaæ Âhatvà dasasahassacakkavÃÊadevatÃhi sannipatitvÃ:- "KÃloyaæ te mahÃvÅra uppajja mÃtukucchiyaæ, Sadevakaæ tÃrayanto bujjhassu amataæ pada"nti. YÃcito pa¤camahÃvilokanÃni viloketvà tato cuto sakyarÃjakule paÂisandhiæ gahetvà tattha mahÃsampattiyà [SL Page 004] [\x 4/] PariharÅyamÃno anukkamena bhadrayobbanaæ patvà tinnaæ utÆnaæ anucchavikesu tÅsu pÃsÃdesu devalokasiriæ viya rajjasirimanubhavanto uyyÃnakÅÊÃya gamanasamaye anukkamena jinnavyÃdhimatasaÇkhÃte tayo devadÆte disvà sa¤jÃta saævego nivattitvà catutthavÃre pabbajitaæ disvà sÃdhu vata pabbajjÃti pabbajjÃya cittaæ uppÃdetvà uyyÃnaæ gantvà tattha divasaæ khepetvà maÇgalapokkharaïÅtÅre nisinno kappakavesaæ gahetvà Ãgatena vissakammena devaputtena alaÇkatapaÂiyatto rÃhulakumÃrassa jÃtasÃsanaæ sutvà puttasinehassa balavabhÃvaæ ¤atvà yÃva idaæ bandhanaæ na va¬¬hati tÃvadeva naæ chindissÃmÅti cintetvà sÃyaæ nagaraæ pavisanto:- "Nibbutà nÆna sà mÃtà nibbuto nÆna so pitÃ, Nibbutà nÆna sà nÃrÅ yassÃyaæ Ådiso patÅ"ti KisÃgotamiyà nÃma pitucchÃdhÅtÃya bhÃsitaæ imaæ gÃthaæ sutvà ahaæ imÃya nibbutapadaæ sÃvitoti satasahassagghanakaæ muttÃhÃraæ omu¤citvà tassà pesetvà attano bhavanaæ pavisitvà sirisayane nipanno niddÆpagatÃnaæ nÃÂakitthÅnaæ vippakÃraæ disvà nibbinnahadayo channena kanthakaæ ÃharÃpetvà taæ Ãruyha channasahÃyo dasasahassacakkavÃÊadevatÃhi parivuto mahÃbhinikkhamaïaæ nikkhamitvà anomÃnadÅtÅre pabbajitvà anukkamena rÃjagahaæ gantvà tattha piï¬Ãya caritvà paï¬avapabbatapabbhÃre nisinno magadhara¤¤Ã rajjena nimantiyamÃno taæ paÂikkhipitvà ÃlÃra¤ca uddaka¤ca upasaÇkamitvà tesaæ samayaæ viloketvà tattha nibbinno chabbassÃni mahÃpadhÃnaæ padahitvà visÃkhapuïïamadivase pÃtova sujÃtasaddhÃya sujÃtÃya dinnapÃyÃsaæ nera¤jarÃya nadiyà tÅre paribhu¤jitvà nadiyà suvaïïapÃtiæ pavÃhetvà nadÅtÅre divÃvihÃraæ katvà sÃyaïhasamaye sotthiyeta tiïahÃrakena dinnaæ tiïaæ gahetvà kÃlena nÃgarÃjena abhitthutaguïo bodhimaï¬aæ Ãruyha tiïÃni santharitvà "natÃvamaæ pallaÇkaæ bhindissÃmi yÃva me anupÃdÃya Ãsavehi cittaæ vimuccatÅ"ti paÂi¤¤aæ katvà puratthÃbhimukho nisÅditvà suriye anatthamiteyeva mÃrabalaæ vidhametvà paÂhamayÃme pubbenivÃsa¤Ãïaæ majjhimayÃme cutÆpapÃta¤Ãïaæ patvà pacchimayÃme paccayÃkÃre sammasanto ÃnÃpÃna catuttha [SL Page 005] [\x 5/] JjhÃnaæ samÃpajjitvà tato vuÂÂhÃya pa¤casu khandhesu abhinivisitvà udayavyayavasena samapa¤¤ÃsalakkhaïÃni disvà yÃva gotrabhƤÃïà vipassanaæ va¬¬hetvà ariyamaggena sabbakilese khepetvà aruïuggamane sabba¤¤uta¤Ãïaæ paÂivijjhitvà pÅtivegena "anekajÃtisaæsÃra"nti udÃnaæ udÃnesi, tena bhagavatà arahatà dasabaladhÃrena catuvesarajja visÃradena dhammarÃjena dhammasÃminà tathÃgatena sabbadhammesu appaÂihata¤ÃïÃvÃrena sabba¤¤unà sammÃsambuddhena bhÃsitaæ, na sÃvakehi na isÅhi na devatÃhi, ettavatà kena desitanti ayaæ pa¤ho vissajjito hoti. Kattha bhÃsitanti? Evaæ udÃnaæ udÃnetvà nisinnassa pana bhagavato etadahosi. Ahaæ kappasatasahassÃdhikÃni cattÃri asaÇkheyyÃni imassa pallaÇkassa kÃraïà sandhÃviæ, ayaæ me pallaÇko vÅrapallaÇko ettha me nisinnassa yÃva saækappà na paripuïïà na tÃya ito vuÂÂhahissÃmÅti anekakoÂisatasahassa saÇkhÃtà samÃpattiyo samÃpajjanto sattÃhaæ tattheva nisÅdi vimuttisukhapaÂisaævedÅ. AthekaccÃnaæ devatÃnaæ ajjÃpi tÃvanÆna siddhatthassa pana kattabbakiccamatthi, pallaÇkasmiæ Ãlayaæ na vijahatÅti parivitakko udapÃdi. Atha satthà aÂÂhame divase samÃpattito uÂÂhÃya devatÃnaæ kaÇkhaæ ¤atvà tÃsaæ kaÇkhÃvidhamanatthaæ ÃkÃse uppatitvà yamakapÃÂihÃriyaæ dassetvà tÃsaæ kaÇkhaæ vidhamitvà pallaÇkato Åsakaæ pÃcÅnanissite disÃbhÃge Âhatvà imasmiæ tÃva me pallaÇke sabba¤¤uta¤Ãïaæ paÂividdhanti cattÃri asaÇkheyyÃni kappasatasahassa¤ca pÆritÃnaæ pÃramÅnaæ phalÃdhigamanaÂÂhÃnanti pallaÇka¤ceva bodhirukkha¤ca animisehi akkhÅhi olokayamÃno sattÃhaæ vÅtinÃmesi, taæ ÂhÃnaæ animisacetiyaæ nÃma jÃtaæ, atha pallaÇkassa ca ÂhitaÂÂhÃnassa ca antarà puratthimapacchimato Ãyate ratanacaÇkame caÇkamanto sattÃhaæ vÅtinÃmesi, taæ ÂhÃnaæ ratanacaÇkamacetiyaæ nÃma jÃtaæ. Tato pacchimadisÃbhÃge devatà ratanagharaæ nÃma mÃpayiæsu, tattha pallaÇkena nisÅditvà abhidhammapiÂakaæ visesato cettha anantanayasamantapaÂÂhÃnaæ vicinanto sattÃhaæ vÅtinÃmesi, taæ ÂhÃnaæ ratanagharacetiyaæ nÃma jÃtaæ. Evaæ bodhi samÅpeyeva cattÃri sattÃhÃni vÅtinÃmetvà pa¤came sattÃhe bodhirukkhamÆlà yena ajapÃlanigrodho tenupasaÇkami, upasaÇkamitvà tatrÃpi dhammaæ vicinantoyeva vimuttisukha¤ca paÂisaævedento tasmiæ ajapÃlanigrodhe sattÃhaæ [SL Page 006] [\x 6/] VÅtinÃmesi. Evaæ aparaæ sattÃhaæ mucalinde nisÅdi, tattha nisinnamattasseva bhagavato sakalacakkavÃÊagabbhaæ pÆretvà mahÃakÃlamegho udapÃdi, tasmi¤ca pana uppanne mucalindonÃgarÃjà cintesi. Ayaæ mahà megho satthari mayhaæ bhavanaæ paviÂÂhamatto uppanno, vÃsÃgÃramassa laddhuæ vaÂÂatÅti so sattaratanamayaæ devavimÃnasadisaæ vimÃnaæ nimminituæ samatthopi evaæ kate na mayhaæ mahapphalaæ bhavissati dasabalassa kÃyaveyyÃvaccaæ karissÃmÅti atimahantaæ attabhÃvaæ katvà satthÃraæ sattakkhattuæ bhogehi parikkhipitvà upari mahantaæ phaïaækatvà aÂÂhÃsi, bhagavà parikkhepassa anto mahante okÃse sabbaratanamaye maï¬ape pallaÇke upari ca viniggilanta vividhasurabhikusumadÃmavitÃne vividhasurabhigandhavÃsite gandhakuÂiyaæ viharantoviya vihÃsi. Evaæ bhagavà sattÃhaæ tattha vÅtinÃmetvà aparaæsattÃhaæ rÃjÃyatena nisÅdi, tatthapi vimuttisukha paÂisaævediyeva, ettÃvatà sattasattÃhÃni paripuïïÃni, etthantare bhagavato neva mukhadhovanaæ na sarÅrapaÂijagganaæ na nahÃnakiccaæ ahosi, pÅtisukheneva vÅtivattesi, atha'ssa sattasattÃhamatthake ekÆïapa¤¤Ãsatime divase mukhaæ dhovissÃmÅti cittaæ upajji, sakko devÃnamindo ÃgadaharÅÂakaæ Ãharitvà adÃsi, atha'ssa sakkoyeva nÃgalatà dantakaÂÂha¤ca mukhadhovanaudaka¤ca adÃsi, tato bhagavà dantakaÂÂhaæ khÃditvà anotattodakena mukhaæ dhovitvà tattheva rÃjÃyatanamÆle nisÅdi, tasmiæ samaye tapassubhallukà 1 nÃma dve vÃïijà ¤Ãtisà lohitÃya devatÃya satthu ÃhÃradÃne ussÃhità mantha¤ca madhupiï¬ika¤ca ÃdÃya patigaïhÃtu bhagavà imaæ ÃhÃraæ anukampÃyÃti satthÃraæ upasaÇkamitvà aÂÂhaæsu, bhagavà pÃyÃsapaÂiggahaïadivase devadattiyassa pattassa antarahitattà na kho tathÃgatà hatthesu patigaïhanti kimahannÆkho? Imaæ patigaïheyyanti cintesi, athassa bhagavato ajjhÃsayaæ viditvà catuhi disÃhi cattÃro mahÃrÃjÃno indanÅlamaïimaye cattÃro patte upanÃmesuæ, bhagavà te paÂikkhipi, puna muggavaïïasilÃmaye cattÃro upanÃmesuæ, bhagavà tesaæ catunnampidevaputtÃnaæ anukampÃya paÂiggahetvà ekabhÃvaæ upanetvà tasmiæ paccagghe selamaye patte ÃhÃraæ paÂiggahetvà paribhu¤jitvà anumodanamakÃsi, te dve bhÃtaro vÃïijà 1 TapassubhallikÃ. 2 Kimhinukho ahaæ. [SL Page 007] [\x 7/] Buddha¤ca dhamma¤ca saraïaæ gantvà dve vÃcikà upÃsakà hutvà bhagavantaæ Ãhaæsu kassadÃni bhante amhehi ajjapaÂÂhÃya abhivÃdanaæ paccupaÂÂhÃnaæ kÃtabbanti? Bhagavà sÅsaæ parÃmasÅ, kesà hatthe alliyiæsu, taæ tesaæ adÃsi-ime tumhe pariharathÃti, te kesadhÃtuyo labhitvà amatenevÃbhisittà haÂÂhatuÂÂhà bhagavantaæ vanditvà agamaæsu. AparabhÃge tesu tapasso rÃjÃgahaæ gantvà satthu dhammadesanaæ sutvà sotÃpattiphale patiÂÂhÃya upÃsakova ahosi, bhalliyo pana pabbajitvà vipassitvà chaÊabhi¤¤o ahosÅti veditabbaæ. AÂÂhame pana sattÃhe puna paccÃgantvà ajapÃla nigrodhamÆle nisÅditvà attanà adhigatassa dhammassa gambhÅrabhÃvaæ paccavekkhantassa sabbabuddhÃnaæ Ãciïïo "adhigato kho myÃyaæ dhammo gambhÅro duddaso duranubodho santopaïÅtoatakkÃvacaro nipuïo paï¬itavedanÅyo"ti paresaæ dhammaæ adesetukÃmatÃkÃrappatto vitakko udapÃdi, atha brahmà sahampati dasabalassa cetasà ceto parivitakkama¤¤Ãya "nassati vata bho loko"ti vÃcaæ nicchÃrento dasasahassa cakkavÃÊabrahmagaïaparivuto sakkasayÃmanantusitaparanimmitavasavattÅhi anugato patiÂÂhÃnatthÃya paÂhaviæ nimminitvà dakkhiïajÃnuman¬alaæ puthuviyaæ nihantvà jalajÃlamakulasadisaæ dasanakhasamodhÃnasamujjalama¤jaliæ sirasi katvà "desetubhante bhagavà dhammaæ desetu sugato dhammaæ santi sattà apparajakkhajÃtikà assavaïataæ dhammassa parihÃyanti bhavissanti dhammassa a¤¤ÃtÃro, nanu tumhehi buddho bodheyyaæ tiïïo tÃreyyaæ mutto mevoyyaæ: "Kiæ me a¤¤Ãtavesena dhammaæ sacchikatenidha, Sabba¤¤utaæ pÃpunitvà tÃrayissaæ sadevake"ti. Patthanaæ karitvà pÃramiyo pÆretvà sabba¤¤ubhÃvo pattoti ca, tumhehi dhamme adesiyamÃne ko nÃma a¤¤o dhammaæ desessati kima¤¤o lokassa saraïaæ tÃïaæ lenaæ parÃyaïa"nti evamÃdÅhi anekehi nayehi bhagavantaæ dhammadesanatthaæ ÃyÃci, evaæ brahmunà ÃyÃcitadhammadesano buddhacakkhunà lokaæ oloketvà brahmuno ajjhesanaæ adhivÃsetvà "kassanukho ahaæ paÂhamaæ dhammaæ deseyya"nti olokento ÃlÃruddakÃnaæ kÃlakatabhÃvaæ ¤atvà pa¤cavaggiyÃnaæ [SL Page 008] [\x 8/] BhikkhÆnaæ bahÆpakÃrattaæ anussaritvà uÂÂhÃyÃsanà kÃsipuraæ gacchanto antarÃmagge upakena saddhiæ mantetvà ÃsÃÊhi puïïamadivase isipatane migadÃye pa¤cavaggiyÃnaæ vasanaÂÂhÃnaæ patvà te ananucchavikena samudÃcÃrena samudÃcarante sa¤¤apetvà a¤¤Ãkoï¬a¤¤apamukhe aÂÂhÃrasa brahmakoÂiyo amatÃpÃnaæ pÃyento dhammacakkaæ pavattetvà tadetampi suttaæ tattheva desesi, evaæ bÃrÃïasiyaæ isipatane migadÃye bhÃsitaæ, ettÃvatà kattha bhÃsitanti ayampi pa¤ho vissajjito hoti. Kadà bhÃsitanti? Evaæ pavattavaradhammacakko bhagavà pa¤camiyaæ pakkhassa sabbepi te pa¤cavaggiye bhikkhu arahatte patiÂÂhapetvà taæ divasameva yasassa kulaputtassa upanissaya sampattiæ disvà rattibhÃge nibbijjitvà gehaæ pahÃya nikkhantaæ ehi yasÃti pakkositvà tasmiæyeva rattibhÃge sotÃpattiphalaæ punadivase arahattaæ pÃpetvà aparepi tassa sahÃyake catupa¤¤Ãsajane ehibhikkhupabbajjÃya pabbÃjetvà arahattaæ pÃpetvà evaæ loke ekasaÂÂhiyà arahantesu jÃtesu vutthavasso pavÃretvà te bhikkhÆ ÃmantetvÃ:- "Paratthaæ vattano atthaæ karontà paÂhaviæ imaæ, VyÃharantà manussÃnaæ dhammaæ caratha bhikkhavo. Viharatha vicittesu pabbatesu vanesuca, PakÃsayantà saddhammaæ lokassa satataæ mama Karontà dhamma dÆteyyaæ vikhyÃpayatha bhikkhavo, Santi atthÃya sattÃnaæ subbatà vacanaæ mama. Sabbaæ pidahathadvÃraæ apÃyÃnamanÃsavÃ, Saggamokkhassa maggassa dvÃraæ vivirathÃsamÃ. DesanÃpattÃdÃnÃhi karuïÃdiguïÃlayÃ, Vuddhiæ saddha¤ca lokassa abhiva¬¬hetha sabbaso. GihÅnamupakarontÃnaæ niccamÃmisadÃnato, Karotha dhammadÃnena tesaæ pacucpakÃrakaæ. Samussayatha saddhammaæ desayantà isiddhajaæ Katakattabbakammantà paratthaæ paÂipajjathÃ"ti Evaæ ovaditvà disÃsu pesesi, evaæ pesitesu bhikkhÆsu bahujanahitÃya sukhÃya lokassa dhammadesanaæ karontesu bhÃsitaæ, ettÃvatà kadà bhÃsitanti ayampi pa¤ho vissajjito hoti. [SL Page 009] [\x 9/] Kasmà bhÃsitanti? Pabbajjattha¤ca upasampadattha¤ca bhÃsitaæ. EttÃvatà kasmà bhÃsitanti ayampi pa¤hovissajjitova hoti. Evametesaæ pa¤hÃnaæ vissajjanena vigatakaÇkhattà sÃsanÃvatÃramicchantà yasmà panetassa saraïÃgamanasuttassa:- Vya¤janatthamajÃnantà bhÃvatthaæ nÃvabujjhare, Taæ sammà nÃvabujjhantà muyhante paÂipattiyÃ. Tasmà buddha¤ca dhamma¤ca saægha¤ca saraïaæ iti, GacchÃmÅti panetesamatthamÃdo pavaïïiya. Kammappayojanaæ ceva pabhedÃdiæ phalaæ pana, PasÃdajananatthÃya sakkaccaæ kathayÃmahe. Tattha vya¤janato tÃva buddhasaddassa bujjhità saccÃnÅti = buddho, bodhetà pajÃyati = buddhoti Ãdinà niddesanayena attho veditabbo, athavÃ-budhadhÃtussa jÃgaraïavikasanatthesupi pavattanato abujjhi savÃsana sammohaniddÃya accantaæ vigato buddhiyà vikasito cÃti và buddho bhagavÃti vatthusabhÃvadassanavibandhikÃya avijjÃsaÇkhÃtaniddÃya ariyamagga¤Ãïena sahavÃsanÃya samucchinnattà tato accantaæ vigato paramarucirasirisobhaggasamÃgamena vikasitamiva ca padumaæ aparimitaguïagaïÃlaÇkatasabba¤¤uta¤ÃïasamÃgamena vikasito vikÃsanamanuppatto, tasmà jÃgaraïavikasanatthavasenapi buddhoti vuccati. Atthato pana pÃramitÃparibhÃvito sayambhƤÃïena sahavÃsanÃya vigataviddhasta 1 niravasesakilesà mahÃkaruïÃsabba¤¤uta¤ÃïÃdi aparimeyyaguïagaïÃdhÃro bandhasantÃno buddho. Vuttaæ hetaæ chattamÃïavakavimÃne:- "Yo vadataæ pavaro manujesu SakyamunÅ bhagavà katakicco, PÃragato balaviriyasamaÇgÅ Kaæ sugataæ saraïattha mupehÅ"ti. Evaæ buddhasaddassa vya¤janattho bhÃvattho va veditabbo. Dhammanti ettha adhigatamagge sacchikatanirodhe yathÃnusiÂÂhaæ paÂipajjamÃne ca apÃyadukkhesu ca apatamÃne katvà dhÃretÅti = dhammo, so pana atthato catunnaæ ariyamaggÃnaæ catunna¤ca sÃma¤¤aphalÃnaæ nibbÃïassaca pariyattidhammassa ca vasena dasavidho taæ dhammanti attho, vuttaæhetaæ tattheva:- 1 Viddhaæsita. [SL Page 010] [\x 10/] "RÃga virÃga manejama sokaæ DhammamasaÇkhata mappaÂikÆlaæ, Madhuramimaæ paguïaæ suvibhattaæ Dhammamimaæ saraïatthamupehÅ"ti. Ettha hi kÃmarÃgÃdibhedo sabbopi rÃgo, virajjati etenÃti rÃgavirÃgoti maggo kathito, ejÃsaÇkhÃtÃya taïhÃya antonijjhÃnalakkhaïassa ca sokassa taduppattiyaæ sabbaso parikkhiïattà anejamasokanti phalaæ kathitaæ, kenaci paccayena asaÇkhatattà dhammamasaÇkhatanti nibbÃïaæ vuttaæ, avirodhadÅpanato pana atthavya¤janarasasampannatÃya pakaÂÂhaguïavibhÃvanato suÂÂhuvibhajitattà ca appaÂikÆlanti Ãdinà sabbopi pariyattidhammo kathitoti veditabbo, tattha ariyamagga nibbÃïÃni nippariyÃyeneva apÃyÃdito dhÃraïato dhammÃ, phalapariyattiyo pana pariyÃyena. TathÃhettha dhÃraïaæ nÃma apÃyÃdinibbattakilesaviddhaæsanaæ taæ ariyamaggassa kilesa samucchedanÃya nibbÃïassa ca ÃlambanabhÃvena tassa tadatthasiddhihetutÃyÃti ubhinnampi nippariyÃyato labbhati na itaresu, itaresu pana ariyaphalassa maggena samucchinnakilesÃnaæ paÂippassaddhikiccatÃya maggÃnuguïappavattito pariyattidhammassa ca tadadhigamahetutÃyÃti ubhinnampi pariyÃyato labbhatÅti sabbesampi tesaæ dhammasaddavacanÅyatà veditabbÃ, evaæ dhammasaddassapi saddattho ca bhÃvattho ca veditabbo. Saæghanti ettha ariyena diÂÂhisÅlasÃma¤¤ena saæhato ghaÂitoti = saægho, tehi tehi maggaphalehi kilesadarathÃnaæ samucchedapaÂippassambhanavasena sammadeva ghÃtitattà saæghoti aÂÂhaariyapuggalasamÆho vuccati, vuttampicetaæ tasmi¤¤eva:- "Yattha ca dinna mahapphalamÃhu Catusu sucisu purisayugesu, AÂÂha ca puggala dhammadasà te Saæghamimaæ saraïatthamupehÅ"ti. PothujjanikasaæghassÃpi pubbabhÃgapaÂipadÃya Âhitattà purimacetanà viya dÃne ettheva saÇgaho daÂÂhabbo, yo pi hi ki¤cÃpi ariyena diÂÂhisÅla sÃma¤¤ena asaæhato, nÅyÃnikapakkhiyena pana pothujjanikena saæhatattà dakkhiïeyyapaïipÃtaraho saæghoyevÃti veditabbo, evaæ saæghasaddassÃpi ubhayattho veditabbo, taæ saæghaæ. [SL Page 011] [\x 11/] Saraïanti ettha hiæsatÅti saraïaæ, saraïagatÃnaæ teneva saraïÃgamanena bhayaæ santÃsaæ dukkhaæ duggatipariklesaæ hiæsati vinÃsetiti attho, visesato pana "sampannasilà bhikkhave viharathÃ"ti Ãdinà hite niyojanena, "pÃïÃtipÃtassakho pÃpako vipÃko abhisamparÃyo"ti Ãdinà anatthanivattanena ca buddhopi sattÃnaæ bhayaæ hiæsatÅti saraïaæ, bhavakantÃrato uttaraïena, assasadÃnena ca dhammopi sattÃnaæ bhayaæ hiæsatÅti saraïaæ, dÃnapÆjanavasena upanÅtasakkarÃnaæ vipulaphalapaÂilÃbhakaraïato saæghopi sattÃnaæ bhayaæ hiæsatÅti saraïanti buddhÃdikaæ ratanattayaæ saraïanti veditabbaæ. Keci pana "kammassakà mÃnava sattà kammadÃyÃdà kammayoni kammabandhu kammapaÂisaraïÃ"ti vacanato idha sattassa attanà kataæ apÃyabhaya bha¤jakaæ kusalameva saraïaæ, vatthuttayampana saraïassÃrammaïattà upacÃreïa saraïanti vuccatÅti vadanti, evaæ hi sati sabbesampi kusalakammÃnaæ saraïabhÃvappasaÇgato yo koci kusalacittasamaÇgÅ, so sabbo saraïagato nÃma bhaveyyÃti atippasaÇgato titthiyÃdinampi saraïagatabhÃvo pÃpuïÃtÅti, tadayuttaæ, athÃpi vadeyyuæ-buddhÃdivatthugatacittappasÃdehi eva saraïÃgamana paÂilÃbho hoti, tathà ca sati vera¤jabrÃhmaïÃdayo bhagavato kittisaddaæ sutvà "sÃdhu kho pana tathÃrÆpÃnaæ arahataæ dassana"nti Ãdinà cittappasÃdakaraïakÃle eva saraïagatà bhaveyyunti, tampi na yuttaæ, te pana bhagavato santike dhammaæ sutvÃva saraïagatÃ, tasmÃ:- "Tumhehi kiccaæ Ãtappaæ akkhÃtÃro tathÃgatÃ, PaÂipannà vimuccanti jhÃyino mÃrabandhanÃ"ti. VuttattÃ-paÂipattisahÃyaæ vatthuttayameva saraïanti niÂÂhamettha gantabbanti. Evaæ saraïasaddassÃpi saddattho bhÃvattho ca veditabbo. GacchÃmÅti etassa pana bhajÃmi sevÃmi payirupÃsÃmÅti attho, bhajanasevana payirupÃsanÃnaæ pana tesaæ gamanakiriyà paÂibaddhattÃ, atha và yesaæ dhÃtÆnaæ gati attho buddhÅpi tesaæ atthoti, jÃnÃmi bujjhÃmÅti và attho veditabbo. Ettha buddhaæ saraïanti dve nÃmapadÃni, gacchÃmÅti ekameva ÃkkhyÃtapadaæ aya¤ca gamisaddo nÅsaddÃdayo viya na dvikammako, kasmÃ? Ajaæ gÃmaæ netÅti Ãdisu viya gamanakirayÃya kammadvayabhÃvato, tasmà buddhanti Ãdi gantabbaniddeso, saraïanti gamanakirayÃya [SL Page 012] [\x 12/] KÃraïaniddeso, itisaddo luttaniddiÂÂho, so ca hetu atthoti veditabbo. Eva¤ca katvà "buddhaæ saraïaæ gacchÃmÅ"ti vutte buddhaæ saraïanti gacchÃmÅti vuttaæ hoti, attho pana yato buddho, me saraïaæ aghassa ghÃtà 1 hitassa ca vidhÃtà tato taæ attaniyyÃtanÃdivasena gacchÃmi bhajÃmi sevÃmi payirupÃsÃmi jÃnÃmi bujjhÃmÅti cÃti evaæ daÂÂhabbo. Tathà dhammaæ saraïanti Ãdisupi yojetvà attho veditabbo. Yo pana vadeyya buddhÃdisaddÃnaæ saraïasaddassa ca samÃnÃdhikaraïabhÃvato pubbaæ disaæ gacchatÅti Ãdisu viya buddhaæ saraïaæ bhÆtaæ gacchÃmÅti Ãdinà vinÃva itisaddakappanaæ yathÃva ÂhitÃya pÃÊiyà attho veditabboti, tassa paÂihata cittopi buddhÃdayo upasaÇkamanto tisaraïagato nÃma siyÃ, yaæ hi buddhÃdÅhi visesitaæ saraïaæ, tamevesa gatoti, a¤¤e vadanti iha buddhaæ saraïaæ gacchÃmÅti dvinnaæ kammapadÃnaæ dissanato gamisaddassa ca dikammakattÃbhÃvato payogÃraho saddo payuttoti vi¤¤Ãyati. Tasmà buddhaæ Ãrammaïaæ katvà saraïaæ gacchÃmi pasÃdaæ gacchÃmÅti attho daÂÂhabboti. Tesaæ heÂÂhà vuttanayena attasaæniyyÃtanÃdÅnamasambhavà yena kenaci cittappasÃdamattena saraïagato nÃma siyÃti purimako eva attho paÂipajjitabboti, evaæ buddhaæ saraïaæ gacchÃmÅti Ãdikassa saraïÃgamanasuttassa vya¤janattho bhÃvattho ca sabbathà veditabbo. Kammappayojananti ettha bhagavà hi paÂhamameva pabbajitarÆpaæ disvà tattha sa¤jÃtapemo abhinikkhamitvà bodhipallaÇkamÃruyha samadhigata catusaccadhammo buddhabhÃvamanuppattoti và bhagavato aparabhÃgepi buddhadhammasaægharatanÃnaæ samadhigatassa saægharatanÃdhÅnattà và paÂilomakkamenapi saraïagamana mu¤citaæ viya dissati, kasmÃ? TÃvettha buÇova saraïabhÃvena vutto, netareti, ki¤cettha-sabbadhammesu appaÂihata¤ÃïÃvÃreïa sabba¤¤unà sammÃsambuddhenava iminÃnulomakkamena desitanti. Apica- tesu sabbasattÃnaæ aggoti katvà sabbapaÂhamaæ buddho vutto tappabhavattà tadanantaraæ dhammo, tadÃdhÃrakattà ante saægho ca vutto. Atha và sabbasattÃnaæ hite viniyojakoti katvà paÂhamaæ buddho, sabbasattahitattà tadanantaraæ dhammo, hitÃdhigamÃya paÂipanno adhigatahitoti katvà ante saægho saraïabhÃvena vavatthapetvà pakÃsito. TathÃhi-lokaseÂÂhattà puïïacando viya buddho, canda 1 AghassatÃtÃ. AghassaghÃtetÃ. [SL Page 013] [\x 13/] Kiraïanikaro viya tena desito dhammo, puïïacandakiraïasamuppÃditabhilÃdo loko viya saægho. Tathà bÃlasuriyo viya buddho, tassa raæsijÃlamivava vuttappakÃro dhammo. Tena tirobhÃvitandhakÃro loko viya saægho. VanadÃhakapuriso viya buddho, vanadahana aggi viya kilesavanadahano dhammo, da¬¬havanattà khettabhÆto 1 viya bhÆmibhÃgo da¬¬hakilesattà pu¤¤akkhettabhÆto saægho. MahÃmegho viya buÇo, salilavuÂÂhi viya dhammo, vuÂÂhinÃpÃtÆpasamitareïu viya janapado upasamita kilesareïuko 2 saægho, susÃrathi viya buddho, assajÃnÅyavinayanÆpÃyo viya dhammo, suvinÅtassÃjÃnÅyasamÆho viya saægho. SabbadiÂÂhisalluddharaïato sallakattà viya buddho salluddharaïupÃyo viya dhammo, samuddhaÂasallo viya jano samuddhaÂadiÂÂhisallo saægho. MohapaÂalasamuppÃÂanato và salÃkà viya buddho, paÂalasamuppÃÂanÆpÃyo viya dhammo, samuppÃÂitapaÂalo viya vippasannalocano jano samuppÃÂitamohapaÂalo vippasanna¤Ãïalocano saægho. SÃnusayaækilesavyÃdhiharaïasamatthatÃya kusalo vejjo viya buddho, sammÃpayuttabhesajjamiva dhammo, bhesajjupabhogena samupasantavyÃdhi viya janasamudÃyo samupasantakilesavyÃdhÃnusayo 3 saægho. Athavà sudesako 4 viya buddho, sumaggo viya khemantabhÆmi viya ca dhammo, taæ maggaæ paÂipanno khemamaggabhÆmippatto viya ca janasamÆho saÇgho. SunÃciko viya buddho, nÃvà viya dhammo, tÃya pÃrappatto viya satthikajano saægho. Himavà viya buddho, tappabhavosadhamiva dhammo, osadhopabhogena nirÃmayo jano viya saÇgho. Dhanado viya buddho, dhanamiva dhammo, yathÃdhippÃyaladdhadhano jano viya sammÃladdhaariyadhano saÇgho. NidhÅdassako viya buddho, nidhi viya dhammo nidhippatto viya jano saÇgho. Apica- abhayado viya vÅrapuriso 5 buddho, abhayamiva dhammo, sampattÃbhayo viya jano accantapattÃbhayo saÇgho. AssÃsako viya buddho, assÃso viya dhammo, assatthajano viya saÇgho. Sumitto viya buddho, hitupadeso viya dhammo, hitÃnuyogena pattasadattho viya jano saÇgho. RatanÃkaro viya buddho. RatanasÃro viya dhammo, ratanasÃrÆpabhogÅ viya jano saÇgho. RÃjakumÃranahÃpako viya buddho, nahÃnasalilaæ 6 viyadhammo, sunahÃtarÃjakumÃravaggo viya saddhammasalilasinÃto saÇgho. AlaÇkÃra 1 KhemantabhÆto. 2 Kilesareïu. 3 VyasanÃnusayo. 4 Sudesiko. 5 Puriso 6 sinÃnasalilaæ. [SL Page 014] [\x 14/] KÃrako viya buddho, alaÇkÃro viya dhammo, alaÇkatarÃjaputtagaïo viya dhammÃlaÇkato saÇgho. Candanarukkho viya buddho, tappabhavacandanamiva dhammo, candanÆpabhogena santapariÊÃho viya jano saddhammaparibhogena accantasantapariÊÃho saægho. DhammadÃyajjasampadÃnato pità viya buddho, dÃyajjaæ viya dhammo, dÃyajjaharo puttavaggo viya saddhammadÃyajjaharo saÇgho. Vikasitapadumo viya buddho, tappabhava madhu viya dhammo, tadupabhogÅ madhukaragaïo viya saÇghoti. Evaæ sabbasattÃnaæ hitapaÂipattikÃraïattà sabbapaÂhamaæ buddho, sabbasattahitattà tadanantaraæ dhammo, hitÃdhigamÃya paÂipannattà tadanantaraæ saÇgho ca saraïabhÃvena vuttoti. Evaæ kammappayojanaæ veditabbaæ. IdÃni pabhedÃnanti ettha saÇgahitapabhedasaækilebhedesu paÂhamaæ tÃva saraïaæ saraïÃgamanaæ saraïagatoti ayaæ pabhedo veditabbo. Tattha saraïaæ vuttanayameva. SaraïÃgamanaæ nÃmayena cittuppÃdena etÃni me tÅïi ratanÃni saraïaæ parÃyananti gacchati bhajati sevati payirupÃsati so tappasÃda taggarukatÃhi vigatavidhastakileso tapparÃyanatÃkÃrappavattacittuppÃdo. Saraïagato nÃma taæ samaægÅpuggaloti veditabbo. Tattha buddhaæsaraïanti imehi dvÅhi padehi saraïameva niddiÂÂhaæ gacchÃmÅti iminà pana saraïÃgamanasaÇkhÃto cittuppÃdo taæ samaÇgi puggalo ca niddiÂÂho cittuppÃdÃdhÅnattà gamanakirayÃya cittuppÃdassa ca puggalÃdhiÂÂhÃnattÃ. Tadetaæ saraïÃgamanaæ lokuttaralokiyavasena duvidhaæ. Tattha lokuttarasaraïÃgamanaæ diÂÂhasaccÃnaæ maggakkhaïe kilesasamucchedakattà Ãlambanavasena nibbÃïÃrammaïaæ hutvà ratanattaye aveccappasÃdena siddhaæ hoti. LokiyasaraïÃgamanaæ pana puthujjanÃnaæ saraïÃgamanopakkilesavikkhambhanena buddhÃdiguïÃrammaïaæ hutvà nippajjati. 1 Taæ atthato ratanattayasaddhÃpaÂilÃbho saddhÃmÆlika sammÃdiÂÂhi ca hoti. Tattha saddhÃpaÂilÃbho mÃtÃdÅhi ussÃhitadÃrakÃnaæ viya anavadhÃritaguïÃnaæ ¤Ãïavippayuttacittena pasÃdakaraïo daÂÂhabbo. SammÃdiÂÂhi pana diÂÂhijjukammameva, vutta¤ca:- "SabbÃnussati pu¤¤ca pasaæsà saraïattayaæ Yanti diÂÂhijjukammasmiæ saÇgahaæ natthi saæsayoti." [SL Page 015] [\x 15/] Taæ panetaæ lokiyasaraïÃgamanaæ bhagavato attÃnaæ pariccajÃmi, dhammassa saÇghassa attÃnaæ pariccajÃmi pariccatto yeva me attà pariccattaæ yeva me jÅvitaæ jÅvitapariyantikaæ buddhaæ saraïaæ gacchÃmi buddho me saraïaæ tÃnaæ lenaæ parÃyananti evaæ attasaæniyyÃtanenavÃ-"satthÃra¤ca vatÃhaæ passeyyaæ, bhagavantameva passeyyaæ sugata¤ca vatÃhaæ passeyyaæ bhagavantameva passeyyaæ sammà sambuddha¤ca vatÃhaæ passeyyaæ bhagavantameva passeyya"nti iminà vacanakammena mahÃkassapattherÃdÅnaæ viya sissabhÃvÆpagamanena vÃ:- "So ahaæ vicarissÃmi gÃmÃgÃmaæ purÃpuraæ NamassamÃno sambuddhaæ dhammassa ca sudhammata"nti. Evaæ ÃlavakÃdÅnaæ saraïÃgamanamiva tapparÃyana bhÃvena vÃ-"atha kho brahmÃyubrahmaïo uÂÂhÃyÃsanà ekaæsaæ uttarÃsaÇgaæ karitvà bhagavato pÃdesu sirasà nipatitvà bhagavato pÃdÃni mukhena ca paricumbati, pÃïÅhi ca parisambÃhati nÃma¤ca sÃceti-"brahmÃyu ahaæ bho gotama brÃhmaïo brahmÃyu ahaæ bho gotama brÃhmaïo"ti evaæ païipÃtavasena và sijjhati. Tasmà saraïaæ gacchantena upÃsakena và upÃsikÃya và ajja Ãdiæ katvà ahaæ attÃnaæ buddhassa niyyÃtemi dhammassa saÇghassÃti evaæ buddhÃdÅnaæ attapariccajanavasena vÃ, ajja Ãdiæ katvà ahaæ buddhaparÃyano dhammaparÃyano saÇghaparÃyano itimaæ dhÃrethÃti evaæ tapparÃyana bhÃvena vÃ, ajja Ãdiæ katvà ahaæ buddhassa antevÃsiko dhammassa saæghassa iti maæ dhÃrethÃti evaæ sissabhÃvÆpagamanena vÃ, ajja Ãdiæ katvà ahaæ abhivÃdanaæ paccuÂÂhÃnaæ a¤jalÅkammaæ sÃmÅcikammaæ buddhÃdÅnaæ yeva tiïïaæ vatthÆnaæ karomi iti maæ dhÃrethÃti evaæ buddhÃdisu paramanipaccÃkÃreïavà saraïaæ gantabbaæ. Yampana ajjatanà buddhaæ saraïaæ gacchÃmi dhammaæ saraïaæ gacchÃmi saÇghaæ saraïaæ gacchÃmÅti Ãcariyehi vuttavacanamanukaronto sayaæ và bodhicetiyapaÂimÃdÅnaæ a¤¤atarasmiæ garuÂÂhÃnÅye và a¤¤asmiæ và yattha katthaci saraïaæ gacchanti, tepi tesaæ yeva catunnaæ ÃkÃrÃnaæ a¤¤ataravasena gacchantÅti veditabbÃ. Keci pana mÃtuniyuttasaraïÃgamanena saddhiæ pa¤calokiyasaraïÃgamanÃnÅti vadanti, tampana kucchigatadÃrakassa mÃtuvacanena saraïÃgamanaæ "sabbaloko paracitto na acittako"ti vacanavirodhato sÅlasamathÃdisu atippasaÇgato ca ayuttaæ viya dissati, vicÃretvà gahetabbaæ. Tattha ¤ÃtibhayÃcariyadakkhiïeyyavasena catubbidhesu païipà [SL Page 016] [\x 16/] Tesu dakkhiïeyya païipÃteneva saraïÃgamanaæ hoti, na itarehi seÂÂhavaseneva hi saraïaæ gayhati, seÂÂhavaseneva bhijjati, tasmÃ-sÃkiyo và koliyo và buddho amhÃkaæ ¤Ãtakoti vandati, agahitameva hoti saraïaæ, yo và samaïo gotamo rÃjapÆjito mahÃnubhÃvo avandayamÃno anatthampi kareyyÃti bhayena vandati agahitameva hoti saraïaæ, yo hi bodhisattakÃle bhagavato santike ki¤ci uggahitaæ saramÃno buddhakÃle ca:- "Ekena bhoge bhu¤jeyya dvÅhi kammaæ payojaye, Catuttha¤ca nidhÃpeyya ÃpadÃsu bhavissatÅ"ti EvarÆpaæ 1 anusÃsaniæ uggahetvà Ãcariyoti vandati, agahitameva hoti saraïaæ, yo pana-ayaæ loke aggadakkhiïeyyoti vandati teneva gahitaæ hoti saraïanti evaæ saraïÃgamanappabhedo veditabbo. SaÇkilesesu pana-lokuttarasaraïÃgamanassa natthi saÇkileso, lokiyasaraïÃgamanassa tu, a¤¤Ãïaæ saæsayamicchäÃïÃdayo saÇkilesÃ, yena taæ na mahÃjutikaæ hoti, na mahÃvipphÃraæ, tattha a¤¤Ãïaæ tÅsu vatthusu guïÃvacchÃdakasammoho, saæsayo buddho nukho na nukhoti Ãdinayappavattà vicikicchÃ, micchäÃïaæ tesaæ yeva guïÃnaæ aguïabhÃvato parikappanena viparÅtagÃho, Ãdisaddena pana anÃdaraagÃravÃdayo saÇgahitÃti evaæ saÇkileso veditabbo. Bhedato pana lokuttarasaraïÃgamanassa natthi bhedo, nahi bhavantare pi ariyasÃvako a¤¤aæ satthÃraæ uddisati, yathÃha-"aÂÂhÃnametaæ bhikkhave anavakÃso yaæ diÂÂhisampanno puggalo a¤¤aæ satthÃraæ uddiseyyÃ"ti lokiyasaraïÃgamanassa pana duvidho pabhedo sÃvajjo anavajjoca, tattha sÃvajjo aniÂÂhaphalo, a¤¤asatthÃrÃdisu attasaæniyyÃtanena và tapparÃyanatÃya và sissabhÃvÆpagamanena và païipÃtena và hoti, tattha yadà a¤¤asmiæ satthari tadupadiÂÂhe dhamme tappaÂipannesu ca sÃvakesu satthudhammasaæghÃnaæ guïavasena okappetvà attasanniyyÃtanaæ karoti, tadà attasanniyyÃtanena saraïabhedo, yadà pana guïavasena anokappetvà issarÃdisu a¤¤esu và yena kenaci kÃraïena attÃnaæ sanniyyÃteti natthi tadà saraïabhedo, tapparÃyanatÃyapi guïavasena okappetvà 1 EvarÆpiæ. [SL Page 017] [\x 17/] Yadà tapparÃyaïo hoti tadÃva saraïabhedo, sissabhÃvÆpagamanenapi yadà guïavasena okappetvà sissabhÃvaæ gacchati tadà saraïabhedo, yadà pana kammÃyatanÃdÅnaæ uggaïhitukÃmo sissabhÃvaæ upagacchati, natthi tadà saraïabhedo. PaïipÃtepi yadà dakkhiïeyyavasena païipÃtaæ karoti tadÃca saraïabhedo, tato a¤¤atitthiyesu pabbajitampi ¤Ãtako me ayanti vandato saraïaæ na bhijjati, pageva pabbajitaæ, tathà rÃjÃnaæ bhayavasena vandato, so hi raÂÂhapÆjitattà avandiyamÃno anatthampi kareyyÃti, tathà yaæki¤ci sippaæ sikkhÃpakaæ titthiyampi Ãcariyo me ayanti vandato na bhijjati, tathà a¤¤ena bÃhusaccÃdinà guïena sambhÃvetvà païipÃtentassÃpi nattheva saraïabhedo, tattha anavajjo avipÃkattà aphalo, so panesa agahitakÃlaparicchedassa saraïÃgamanassa jÅvitapariyantattà cutikkhandhÃnaæ nirodhasamakÃloti maraïena hoti, satipi maraïato saraïabhedo uparÆparijÃtiyaæ sucaritassa kÃraïabhÃvato so visesabhÃgÅ eva hoti, tasmà yo koci ito bahiddhà a¤¤o buddho dhammo saÇgho và atthÅti pamÃïavasena attaniyyÃtanÃdiæ katvà gaïhÃti, gahitakkhaïe saraïaæ bhijjatÅti gahetabbaæ, ettha yaæ pana gahitakÃlaparicchedassa paricchinnakÃlato uddhaæ appavattati natthi tattha bhedavohÃro, kÃlapariyantasÅlÃnaæ paricchinnakÃlato uddhaæ appavattiyaæ viyÃti paÂipattisaÇgahe vuttaæ, saraïato saraïabhedassa aÂÂhakathÃyameva anavajjabhedoti bhedavohÃrassa vuttattà sÃvajjabhedaæ sandhÃya na vuttanti gahetabbanti, evaæ saraïabhedo veditabbo. Evaæ abhinnasaraïassa lokuttaralokiyavasena duvidhaæ hoti saraïaphalaæ, tesu lokuttarasaraïÃgamanaphalaæ tÃva duvidhaæ hoti vipÃkaphalÃnisaæsaphalavasena, tattha cattÃri sÃma¤¤aphalÃni vipÃkaphalaæ, vaÂÂadukkhassa anuppÃdanirodho Ãnisaæsaphalaæ tattha:- Lokuttarena muninà lokuttaramitÅritaæ, Tadetaæ phalamasmiæ ko na munÅ vaïïayissati. Vaïïeyya taæ paÂibalo yadi lokuttaraæ phalaæ, SakÆlÃgamato yeva savisesaæ pakÃsaye. TatthÃpi rasitaæ vÃri nidhino bindumattakaæ, VibhÃveti rasaæ yasmà catusÃgarasambhavaæ. [SL Page 018] [\x 18/] Tato viÓÃlagambhÅrapiÂakattayadhammato, KathÃsÃraæ samÃdÃya dÅpentonuttaraæ phalaæ. Jambukena ca therena aggidattÃdikehi ca, Laddhaæ phalaæ pavakkhÃmi sanidÃnaæ suïotha naæ. So kira jambukatthero purimabuddhesu katÃdhÅkÃro tattha tattha bhavesu pu¤¤Ãni upacinanto tissabhagavato kÃle kulagehe nibbattitvà vi¤¤utaæ patto satthu sammÃsambodhiæ saddahanto bodhirukkhaæ vanditvà vijanena pÆjesi, so tena pu¤¤akammena devamanussesu saæsaranto kassapassa bhagavato kÃle kulagehe nibbattitvà vi¤¤Ætaæ patto sÃsane pabbajitvà a¤¤atarena upÃsakena kÃrite ÃrÃme ÃvÃsiko hutvà viharati tena upaÂÂhiyamÃno, athekadivasaæ eko khÅïÃsavatthero lÆkhacÅvaradharo kesa ohÃraïatthaæ ara¤¤ato gÃmÃbhimukho Ãgacchati, taæ disvà so upÃsako iriyÃpathe pasÅditvà kappakena kesamassÆni ohÃretvà païÅtabhojanena bhojetvà sundarÃni cÅvarÃni datvà idheva bhante vasathÃti vasÃpesi, taæ disvà ÃvÃsiko issÃmaccherapakato khÅïÃsavattheraæ Ãha-"bhikkhu iminà pÃpÆpÃsakena upaÂÂhiyamÃnena evaæ idha vasantena aÇgulikehi kese lu¤citvà acelena hutvà gÆthamuttÃhÃrassa jÅvita"nti. Eva¤ca pana vatvà tÃvadeva vaccakuÂiæ pavisitvà pÃyÃsaæ va¬¬hento viya hatthena gÆthaæ va¬¬hetvà yÃvadatthaæ khÃdi, mutta¤ca pivi, iminà niyÃmena yÃvatÃyukaæ Âhatvà kÃlaæ karitvà niraye patitvà puna gÆtamuttÃhÃro vasitvà tasseva kammassa vipÃkÃvasesena manussesu uppannopi pa¤cajÃtisatÃni nigaïÂho hutvà gÆthabhakkho ahosi, puna imasmiæ buddhuppÃde manussa yoniyaæ nibbattamÃnopi ariyÆpavÃdabalena duggatakule nibbattitvà tha¤¤aæ và khÅraæ và sappiæ và pÃyamÃno taæ cha¬¬hetvà muttameva pivati, odanaæ bhojiyamÃno taæ cha¬¬hetvà gÆthameva khÃdati, evaæ gÆthamuttaparibhogena va¬¬hento vayappattopi tadeva paribhu¤jati, manussà tato vÃretumasakkonto pariccajiæsu, so ¤Ãtakehi pariccajanto naggapabbajjaæ pabbajitvà na nahÃyati, rajo jalladharo kesamassÆni lu¤citvà a¤¤e iriyÃpathe paÂikkhipitvà ekapÃdena tiÂÂhati nimantaïaæ na sÃdiyati mÃsopavÃsaæ adhiÂÂhÃya pu¤¤atthikehi dinnabhojanaæ mÃse mÃse ekavÃraæ kusaggena gahetvà divà jivhaggena lehati rattiyaæ pana allagÆthakaæ sappÃïakanti akhÃditvà [SL Page 019] [\x 19/] Sukkhameva khÃdati, evaæ karontassa pa¤capa¤¤ÃsavassÃni vÅtivattÃni, mahÃjano mahÃtapo paramappicchoti ma¤¤amÃno tanninno tappono ahosi, atha bhagavà tassa hadayabbhantare ghaÂe padÅpaæ viya arahattÆpanissayaæ pajjalantaæ disvà sayameva gantvà dhammaæ desetvà sotÃpattiphale patiÂÂhapetvà ehibhikkhupasampadÃya laddhupasampadaæ vipassanaæ ussukkÃpetvà arahatte patiÂÂhÃpesi, ayamettha saÇkhepo, vitthÃro pana dhammapade- "mÃse mÃse kusaggenÃ"ti gÃthÃvaïïanÃya vuttanayena veditabbo arahatte pana patiÂÂhito parinibbÃïakÃle Ãdito micchÃpaÂipajjitvà sammà sambuddhaæ nissÃya sÃvakena adhigantabbaæ mayà adhigatanti dassento:- "Pa¤capa¤¤ÃsavassÃni rajojallamadhÃrayiæ, Bhujanto mÃsikaæ bhattaæ kesamassuæ alocayiæ. EkapÃdena aÂÂhÃsiæ Ãsanaæ parivajjayiæ, SukkhagÆthÃni ca khÃdiæ uddesa¤ca na sÃdayiæ. EtÃdisaæ karitvÃna bahuæ duggatigÃminaæ, VuyhamÃno mahoghena buddhaæ saraïamÃgamiæ. SaraïÃgamanaæ passa dhammassa ca sudhammataæ, Tisso vijjà anuppatto kataæ buddhassa sÃsana"nti Imà catasso gÃthà abhÃsi, iti so imÃhi gÃthÃhi pa¤cÃdhikÃni pa¤¤ÃsavassÃni naggapabbajjÆpagamanena nahÃpanapaÂikkhepato sarÅre laggaæ ÃgantukareïusaÇkhÃtaæ rajaæ sariramalasaÇkhÃtaæ jalla¤ca kÃyena dhÃritvà lokava¤canatthaæ mÃsopavÃsiko hutvà rattiyaæ gÆthaæ khÃdanto pu¤¤atthikehi dinnabhojanaæ mÃse mÃse ekavÃraæ divà jivhagge Âhapanavasena bhu¤jitvà tÃdisaæ chÃrikÃpakkhepena sithilamÆlaæ kesamassuæ aægulÅhi lu¤cÃpetvà sabbena sabbaæ ÃsanasaÇkhÃtaæ nisajjaæ parivajjetvà ubho hatthe ukkhipitvà ekeneva pÃdena tiÂÂhanto nimantaïaæ uddissakaÂaæ và nasÃdiyaæ viharanto evarÆpaæ vipÃkÃnibbattakaæ duggatigÃminaæ bahu pÃpakammaæ purimajÃtisuceva idhe ca uppÃdetvà kÃmoghÃdinà mahatà oghena visesato diÂÂhoghena apÃyasamuddaæ pati Ãka¬¬hiyamÃno tÃdisena pu¤¤akammacchiddena kicchena manussattabhÃvaæ labhitvà idÃni pu¤¤abalena buddhaæ saraïanti gantvà sammÃsambuddho bhagavÃti aveccappasÃdena satthari pasÅdiæ, Ãyatanagataæ mama saraïÃgamanaæ passa nibbÃïadhammassa ca sudhammataæ, [SL Page 020] [\x 20/] YadÃhaæ tathà micchÃpaÂipannopi ekovÃdeneva satthÃrà sabbadukkhakkhayasaÇkhÃtaæ nibbÃïaæ sampÃpitoti dasseti: "Evaæ anekaguïaraæsi samujjalantaæ VeneyyajantukumudÃni vikÃsayantaæ TÃpopasantikaraïaæ saraïantimetaæ Santatthiko tibhuvane na bhajeyya ko vÃ"ti. Aggidattopi nÃma sÃvatthiyaæ mahÃkosalara¤¤o purohito, so ra¤¤Ã pasenadÅkosalena pitari kÃlakate amhÃkaæ pitu purohitoti gÃvena tasmi¤¤eva ÂhÃne Âhapetvà paccuggamanasamÃnÃsanÃdÅhi sambhÃvanaæ karÅyamÃno evaæ cintesi-ayaæ rÃjà mayi ativiya gÃravaæ karoti. Na kho pana rÃjÆnaæ niccakÃlameva cittaæ gahetuæ sakkà samÃnavassenahi saddhiæ rajjasukhaæ nÃma sukhaæ hoti aha¤camhi mahallako pabbajituæ me yuttanti, so rÃjÃnaæ pabbajjaæ anujÃnÃpetvà sattÃhena sabbaæ attano dhanaæ dÃnamukho vissajjetvà bÃhirakapabbajjaæ pabbaji, taæ nissÃya dasapurisasahassÃni anupabbajiæsu, so tehi saddhiæ aÇgamagadhÃna¤ca kururaÂÂhassa ca antare vÃsaæ kappetvà tesaæ 1 ovÃdi deti-tÃtà yassavo kÃmavitakkÃdayo uppajjanti so nadito 2 ekekaæ vÃlukÃpuÂaæ Ãharitvà imasmiæ ÂhÃne okiratÆti, te sÃdhÆti paÂissuïitvà kÃmavitakkÃdÅnaæ uppannakÃle tathÃkariæsu, aparena samayena mahÃvÃlukÃrÃsi ahosi, taæ ahicchatto nÃma nÃgarÃjà pariggahesi, aÇgamagadhavÃsino ca kururaÂÂhavÃsino ca mÃse mÃse tesaæ mahantaæ sakkÃraæ Ãharitvà 3 dÃnaæ denti, athesaæ aggidatto imaæ ovÃdaæ adÃsi-pabbataæ saraïaæ yÃthavanaæ saraïaæ yÃtha ÃrÃmaæ saraïaæ yÃtha rukkhaæ saraïaæ yÃtha evaæ sabbadukkhato muccissathÃti, attano antevÃsikepi iminà ovÃdena ovadati, bodhisattopi katÃbhinikkhamaïo sammà sambodhiæ patvà tasmiæ samaye sÃvatthiæ nissÃya jetavane viharanto paccÆsakÃle lokaæ olokento aggidattabrahmaïaæ saddhiæ antevÃsikehi attano ¤ÃïajÃlassa anto paviÂÂhaæ disvà sabbepime arahattassa upanissayasampannÃni ¤atvà sÃyaïhasamaye mahÃmoggallÃnattheraæ Ãha-moggallÃna kiæ na passasi aggidattabrÃhmaïaæ mahÃjanaæ atitthe pakkhandÃpentaæ? Gaccha tesaæ ovÃdaæ dehÅti, bhante bahu ete ekakassa mayhaæ avisayhÃ,sace tumhepi Ãgamissatha visayhà bhavissantÅti 1 Imaæ, 2 turitena, 3 abhiharitvÃ, [SL Page 021] [\x 21/] MoggallÃna amahpi ÃgamissÃmi tvaæ purato yÃhÅti, thero gacchantova cintesi-ete balavanto ceva bahuca sace sabbesaæ samÃgamaÂÂhÃne ki¤ci kathessÃmi sabbepi vagga vaggena uÂÂhaheyyunti, atha attano ÃnubhÃvena thullaphusitakaæ devaæ vuÂÂhÃpesi, te phusitesu patantesu uÂÂhÃya uÂÂhÃya attano attano païïasÃlaæ pavisiæsu, thero aggidattassa païïasÃladvÃre Âhatvà agtidattÃti Ãha, so therassasaddaæ sutvà imasmiæ loke maæ nÃmena Ãlapituæ samattho nÃma natthi ko nukho maæ nÃmena ÃlapatÅti mÃnatthaddhatÃya ko esoti? ùha, ahaæ brÃhmaïÃti, kiæ vadesÅti?, Ajja maæ ekarattiæ idha vasanaÂÂhÃnaæ ÃcikkhÃti, idha vasanaÂÂhÃnaæ natthi, ekassa ekÃva païïasÃlÃti, aggidatta manussà nÃma manussÃnaæ gÃvogunnaæ pabbajità pabbajitÃnaæ santikaæ gacchanti, 1 mà evaæ kari dehi me vasanaÂÂhÃnanti, kiæ pana tvaæ pabbajitoti? ùma pabbajitomhÅti, sacepi pabbajito kahaæ te khÃribhaï¬aæ? Ko pabbajitomhÅti, sacepi pabbajito kahaæ ke khÃribhaï¬aæ? Ko pabbajitaparikkhÃroti? Atthi me parikkhÃro visuæ visuæ pana naæ gahetvà carituæ dukkhanti abbhantareneva naæ gahetvà vicarÃmi brÃhmaïÃti, so taæ na gahetvà vicarissatÅti therassa kujjhÅ, athaæ naæ so Ãha-apehi 2 aggidatta mÃkujjhi vasanaÂÂhÃnaæ me ÃcikkhÃti, natthi ettha vasanaÂÂhÃnanti, etasmiæ pana vÃlukÃrÃsimhi ko vasatÅti? Eko nÃgarÃjÃti, etamme dehÅti, nasakkà dÃtuæ bhÃriyaæ etassa kammanti, hotu dehi meti, tenahi tvameva jÃnÃhÅti, thero vÃlukÃrÃsi abhimukho pÃyÃsi, nÃgarÃjà taæ Ãgacchantaæ disvà ayaæ samaïo ito Ãgacchati na jÃnÃti ma¤¤e mama atthibhÃvaæ dhÆmÃyitvà 3 naæ mÃressÃmiti dhÆmÃyi, 4 thero-ayaæ nÃgarÃjà ahameva dhÆmaæyÅtuæ sakkomi a¤¤e sa sakkontÅti ma¤¤e sallakkhetÅti sayampi dhÆmÃyi 4 dvinnampi sarÅrato uggata dhÆmà yÃvabrahmalokà uÂÂhahiæsu. Ubhopi dhÆmà theraæ abÃdhetvà nÃgarÃjÃnameva bÃdhenti, nÃgarÃjà dhÆmavegaæ sahituæ asakkonto pajjali, theropi tejodhÃtuæ samÃpajjitvà tena saddhiæ yeva pajjali, tÃpi aggijÃlà yÃva brahmalokà uÂÂhahiæsu, ubhopi jÃlà theraæ abÃdhayitvà nÃgarÃjÃnameva bÃdhenti, athassa sakala sarÅraæ ukkÃhi padÅpataæ viya ahosi, isigaïo oloketvà cintesi-nÃgarÃjà samaïaæ jhÃpeti bhaddako vata samaïo amhÃkaæ vacanaæ asutvà naÂÂhoti, thero nÃgarÃjÃnaæ dametvà 1 ùgacchanti. 2 Amhe 3 dhÆpÃyitvà 4 dhÆpÃyi [SL Page 022] [\x 22/] Nibbisevanaæ katvà vÃlukÃrÃsimhi nisÅdi, nÃgarÃjà vÃlukÃrÃsiæ bhogehi parikkhipitvà kÆÂÃgÃra kucchippamÃïaæ phaÊaæ katvà 1 therassa upari dhÃresi isigaïà pÃtova samaïassa matabhÃvaæ và amatabhÃvaæ và jÃnissÃmÃti therassa santikaæ gantvà taæ vÃlukÃrÃsimatthake nisinnaæ disvà a¤jaliæ paggayha abhitthavantà Ãhaæsu-samaïa kaccasi nÃgarÃjena na bÃdhitoti, ki na passatha etaæ mama uparaphaïaæ dhÃretvà Âhitanti? Te acchariyaæ vata bho samaïassa evarÆpo nÃma nÃgarÃjà damitoti theraæ parivÃretvà aÂÂhaæsu, tasmiæ khaïe satthà Ãgato. Thero satthÃraæ disvà uÂÂhÃya vandi, atha naæ isayo Ãhaæsu-ayampi tayà mahantataroti, esa bhagavà satthaæ ahaæ imassa sÃvakoti, satthà vÃlukÃrÃsamatthake nisÅdi, isigaïo-ayaæ tÃva sÃvakassa ÃnubhÃvo imassa pana ÃnubhÃvo kÅdiso bhavissatiti a¤jalimpaggayha satthÃraæ abhitthaci, satthà aggidattaæ Ãmantetvà Ãha-aggidatta tvaæ tava sÃvakÃnaæ ca upÃsakÃnaæ ca ovÃdi dadamÃno kinti vatvà ovadasÅti. Ekaæ pabbataæ saraïaæ gacchatha vanaæ ÃrÃmaæ rukkhaæ saraïaæ gacchatha etÃni saraïaæ gato sabbadukkhà pamuccatÅti. Evaæ tesaæ ovÃdaæ dammÅti, tena vutte taæ sutvà bhagavà aggidatta tattha tattha isigili vepullavebhÃrÃdike pabbate ca mahÃvana gosiÇgasÃlavanÃdÅni vanÃni ca veÊuvanajÅvakambavanÃdayo ÃrÃmeva udenicetiyagotamacetiyÃdÅni rukkhacetyÃni ca tena tena manussà bhayena tajjità bhayato mu¤citukÃmà puttalÃbhÃdÅni ca patthayamÃnà saraïaæ yanti, etaæ pana sabbampi saraïaæ neva khema na uttamaæ na ca etaæ paÂicca jÃtiÃdisu dhammesu santesu ekopi jÃtiÃdito sabbadukkhà pamuccati, yo ca gahaÂÂho và pabbajito và "itipiso bhagavà arahaæ sammÃsambuddho"ti Ãdikaæ buddhadhammasaÇghÃnussati kammaÂÂhÃnaæ nisyaseÂÂhavasena buddhaæ ca dhammaæ ca saÇghaæ ca saraïÃgato, tassapi taæ saraïÃgamanaæ aa¤¤atitthiya vandanÃdÅhi kuppati calati yo hi catunnaæ saccÃnaæ dassanavasena etÃni saraïagato tassa etaæ saraïaæ khema¤ca uttama¤ca so ca puggalo etaæ saraïaæ paÂicca sakalasmÃpi vaÂÂadukkhasmà muccissatÅti vatvà tassa dhammaæ desento evamÃha:- "Bahuæ ce saraïaæ yanti pabbatÃni vanÃni ca, ùrÃmarukkhacetyÃni manussà bhayatajjitÃ. 1 MÃpetvà [SL Page 023] [\x 23/] Netaæ kho saraïaæ khemaæ netaæ saraïamuttamaæ, Netaæ saraïamÃgamma sabbadukkhà pamuccati. Yo ca buddhaæ ca dhammaæ ca saÇghaæ ca saraïaæ gato, CattÃri ariyascÃni sammappa¤¤Ãya passati. Dukkhaæ dukkhasamuppÃdaæ dukkhassa ca atikkamaæ, Ariya¤caÂÂhaÇgikaæ maggaæ dukkhÆpasamagÃminaæ Etaæ kho saraïaæ khemaæ etaæ saraïamuttamaæ, Etaæ saraïamÃgamma sabbadukkhà pamuccatÅ"ti. GÃthÃpariyosÃne sabbepi te isayo sahapaÂisambhidÃti arahattaæ pattÃ, Evaæ pabbatamÃdika¤ca saraïaæ gantvà isÅnaæ gaïÃ, Santiæ nÃvagamuæ purà napi yato magga¤ca tà gÃminaæ, Tasmà dullabha sambhavaæ varataraæ laddhÃna saddhÃdhano Taæ cintÃmaïisannihaæ tisaraïaæ ko và budho vissaje. LokiyasaraïÃgamanaphalampana bhavasampatti¤ceva bhogasampatti¤ca sÃdheti, tena vuttaæ:- "Ye keci buddhaæ saraïaæ gatÃse Na te gamissanti apÃyaæ, PahÃya mÃnusaæ dehaæ DevakÃyaæ paripÆressanti"ti. Tathà dhammasaÇgharatanepi yojetvà vattabbaæ, tatra ca ye saraïÃgamanÆpakkilesasamucchedena saraïagatà te apÃyaæ na gamissanti, itare pana saraïÃgamanena na gamissantÅti evaæ gÃthÃya bhÃvattho veditabbo. Aparampi vuttaæ-"atha kho sakko devÃnamindo asÅtiyà devatà sahassehi saddhiæ yenÃyasmà mahÃmoggallÃno tenupasaÇkami-pe-ekamantaæ Âhitaæ kho sakkaæ devÃnamindaæ Ãyasmà mahÃmoggallÃno etadavoca-sÃdhu kho devÃnaminda buddhaæsaraïÃgamanaæ hoti buddhaæ saraïÃgamana hetu kho devÃnaminda evamidhekacce sattà kÃyassa bhedà parammaraïà sugatiæ saggaæ lokaæ uppajjanti te a¤¤e deve dasahi ÂhÃnehi adhigaïhanti = dibne Ãyunà dibbena vaïïena dibbena sukhena dibbena yasena dibbena Ãdhipateyyena dibbehi rÆpehi dibbehi saddehi dibbehi gandhehi dibbehi rasehi dibbehi phoÂÂhabbehi-pe-dhammaæ saraïaæ gato hotÅti Ãdi. Apica-sanaækumÃro nÃma mahà brahmà tÃvatiæsadevalokaæ Ãgantvà sudhammÃya dibbasahÃya sakkassa [SL Page 024] [\x 24/] Devara¤¤o Ãsane devaparisÃhi parivuto nisÅditvà saraïaphalameva dassetuæ evamÃha-"yekeci bhonto buddhaæ saraïaæ gatà dhammaæ saraïaæ gatà saæghaæ saraïaæ gatà sÅlesu paripÆrakÃrino te kÃyassabhedÃparammaraïà appekacce paranimmitavasavattinaæ devanaæ sahavyataæ uppajjanti, appekacce nimmÃïaratÅnaæ devÃnaæ-pe-tusitÃnaæ devÃnaæ-pe-yÃmÃnaæ devÃnaæ-pe-tÃvatiæsÃnaæ devÃnaæ-pe-cÃtummahÃrÃjikÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjanti, te gandhabbakÃyaæ paripÆrentÅ"ti. Apica-caturÃsÅtisahassasaÇkhÃtaæ karÅsassa catutthabhÃgappamÃïaæ suvaïïarÆpÅyakaæsapÃtÅnaæ yathÃkkamaæ rÆpiyasuvaïïahira¤¤apÆrÃnaæ sabbalaÇkÃrapatimaï¬itÃnaæ caturÃsÅtiyà hatthi sahassÃnaæ caturÃsÅtiyà assasahassÃnaæ caturÃsÅtiyà rathasahassÃnaæ caturÃsÅtiyà dhenusahassÃnaæ caturÃsÅtiyà ka¤¤ÃsahassÃnaæ caturÃsÅtiyà pallaÇkasahassÃnaæ caturÃsÅtiyà vatthakoÂisahassÃnaæ aparimÃïassa ca khajjabhojjÃdibhedassa ÃhÃrassa pariccajanavasena sattamÃsÃdhikÃni sattasaævaccharÃni nirantarappavattavelÃmamahÃdÃnato ekassa sotÃpannassa dinnadÃnaæ mahapphalataraæ, tato ekassa sakadÃgÃmino, tato ekassa anÃgÃmino, tato ekassa arahato, tato ekassa paccekabuddhassa tato sammÃsambuddhassa, tato buddhapamukhassa saæghassa dinnadÃnaæ mahapphalataraæ tato cÃtuddisaæ saæghaæ uddissa vihÃrakaraïaæ, tato saraïÃgamanaæ mahapphalataranti, imamatthaæ pakÃsentassa velÃmasuttassa a¤¤esampi aggappasÃdasuttÃdÅna¤ca vasena lokiya saraïÃgamanassa phalaæ veditabbaæ. Kiæ bahunÃ, heÂÂhimakoÂiyà saraïagato upÃsako sotÃpattiphalasacchikiriyÃya paÂipanno hotÅti vuttattà saraïÃgamanaæ yathÃdhimuttiæ tividhabodhisu a¤¤ataraæ sÃdhetÅti veditabbaæ:- Evaæ vipÃko paraloka sambhavo VibhÃvito buddhavarena sÃdhukaæ, Idheva sabbÃdhigatamphalaæ ahaæ BhaïÃmi taæ kappinabhÆmipÃdihi. So kira kappino rÃjà amhÃkaæ bhagavati jetavane viharante sayaæ paccante kukkuÂavatÅnagare mahÃkappino nÃma rÃjà hutvà rajjaæ kÃreti, tassa ra¤¤o pana balo balavÃhano 1 puppho pupphavÃhano supattoti pa¤caassà honti, 1 VÃlo vÃlavÃhano. [SL Page 025] [\x 25/] RÃjà tesu supattaæ sayaæ Ãrohati, itare cattÃro assÃrohanaæ sÃsanaharaïatthÃya adÃsi, rÃjà te pÃtova bhojetvà gacchatha dve và tÅïi và yojanÃni Ãhiï¬itvà buddhassa và dhammassa và saæghassa và uppannabhÃvaæ ¤atvà mayhaæ sukhasÃsanaæ ÃharathÃti peseti, te catuhi dvÃrehi nikkhamitvà dve tÅïi yojanÃni Ãhiï¬itvà sÃsanaæ alabhitvà paccÃgacchanti, athekadivasaæ rÃjà assaæ abhiruhitvà 1 amaccasahassaparivuto uyyÃnaæ gacchanto kilantarÆpe pa¤casatamatte vÃïijake nagaraæ pavisante disvà ime addhÃna kilantà addhà imesaæ santikà ekaæ bhaddakaæ sÃsanaæ sossÃmÅti te pakkosÃpetvà kuto ÃgacchathÃti pucchi, atthi deva ito vÅsaæyojanasatamatthake sÃvatthi nÃma nagaraæ tato ÃgacchÃmÃti, atthi pana vodese ki¤cisÃsanaæ uppannanti? Deva a¤¤aæ ki¤cinatthi sammÃsambuddho pana uppannoti, rÃjà tÃvadeva pa¤cavaïïÃya pÅtiyà phuÂasarÅro ki¤ci sallakkhetuæ asakkonto muhuttaæ vÅtinÃmetvà tÃtà kiæ vadethÃti pucchi, buddho deva uppannoti, rÃjà dutiyampi tatiyampi tatheva vÅtinÃmetvà catutthe vÃre kiæ vadetha tÃtÃti pucchitvà buddho deva uppannoti vutte tÃtà vo satasahassaæ dadÃmÅti aparampi ki¤ci sÃsanaæ atthÅti pucchi, atthi deva dhammo uppannoti, tampi sutvà purimanayeneva rÃjà tayo vÃre vÅtinÃmetvà catutthe vÃre dhammoti pade vutte idhÃpi vo satasahassaæ dammÅti vatvà aparampi sÃsanaæ atthi tÃtÃti pucchi, atthi deva saÇgharatanaæ uppannanti, rÃjà tampi sutvà tatheva tayo vÃre vÅtinÃmetvà catutthe vÃre saÇghoti pade vutte idhÃpi vo satasahassaæ dammÅti vatvà amacca sahassaæ oloketvà tÃtà kiæ karissathÃti pucchi, deva tumhe kiæ karissathÃti? Ahaæ tÃtà buddho uppanno dhammo uppanno saÇgho uppannoti sutvà na puna nivattissÃmi satthÃraæ uddissa gantvà tassa santike pabbajissÃmÅti, mayampi deva tumhehi saddhiæ pabbajissÃmÃti, rÃjà suvaïïapaÂÂe akkharÃni likhÃpetvà vÃïijake Ãha- anojà nÃma devÅ tumhÃkaæ tÅïi satasahassÃni dassati evaæ ca naæ vadeyyÃtha ra¤¤Ã kira te issariyaæ vissaÂÂhaæ yathÃsukhaæ sampattiæ paribhu¤jÃhÅti, sace pana vo rÃjà kahanti pucchati satthÃraæ uddissa pabbajissÃmÅti vatvà gatoti ÃroceyyÃthÃti, amaccÃpi attano attano 1 ùruyha. [SL Page 026] [\x 26/] BhariyÃnaæ tatheva sÃsanÃni pahiïiæsu, rÃjà vÃïijake uyyojetvà amaccasahassaparivuto taæ khaïaæyeva nikkhami, satthÃpi taæ divasameva paccÆsakÃle lokaæ olokento mahÃkappina rÃjÃnaæ saparivÃraæ disvà ayaæ mahÃkappino vÃïijakÃnaæ santikà tinnaæ ratanÃnaæ uppannabhÃvaæ sutvà tesaæ vacanaæ tÅhi satasahassehi pÆjetvà rajjaæ pahÃya amaccasahassaparivuto maæ uddissa pabbajitukÃmo sve nikkamissati so saparivÃro saha paÂisambhidÃhi arahattaæ pÃpuïissati paccuggamanamassa karissÃmÅti punadivase cakkavatti viya khuddakagÃmabhojakaæ paccuggacchanto sayameva pattacÅvaraæ gahetvà vÅsaæyojanasatamaggaæ paccuggantvà candabhÃgÃya nadiyà tÅre nigrodharukkhamÆle chabbaïïarasmiyo 1 vissajjento nisÅdi, rÃjÃpi Ãgacchanto ekaæ nadiæ patvà kà nÃmesÃti pucchi, aravacchà nÃma devÃti, kimassà parimÃïanti, gambhÅrato gÃvutaæ puthulato dve gÃvutà devÃtÃ, atthi panettha nÃvà và uÊumpovÃti, natthi devÃti, nÃvÃdÅni olokente amhe jÃti jaraæ upaneti jarà maraïaæ, ahaæ nibbematiko hutvà tÅïi ratanÃni uddissa nikkhanto tesaæ me ÃnubhÃvena imaæ udakaæ udakaæ viya mà ahosÅti tinnaæ ratanÃnaæ guïaæ Ãvajjitvà "itipiso bhagavà arahaæ sammÃsambuddho"ti buddhÃnussatiæ anussaranto saparivÃro assasahassena ukadapiÂÂhiæ pakkhandi, sindhavà piÂÂhipÃsÃïe viya pakkhandiæsu, burÃnaæ aggaggÃneva temiæsu, so taæ uttaritvà parato gacchanto aparampi nadiæ disvà ayaæ kiæ nÃmÃti pucchi, nÅlavÃhinÅ nÃma devÃti, kimassà parimÃïanti gambhÅratopi puthulatopi a¬¬hayojanaæ devÃti, sesaæ purimasadisameva, taæ pana nadiæ disvà "svÃkkhÃto bhagavatà dhammo"ti dhammÃnussatiæ anussaranto pakkhandi, tampi atikkamitvà gacchanto aparaæ nadiæ disvà ayaæ kiæ nÃmÃti pucchi, candabhÃgà nÃma devÃti, kimassà parimÃïanti gambhÅratopi puthulatopi yojanaæ devÃti, sesaæ purimasadisameva, imaæ pana nadiæ disvà "supaÂipanno bhagavato sÃvakasaÇgho"ti saÇghÃnussatiæ anussarantà pakkhandi, tampi nadiæ atikkamitvà gacchanto satthusarÅrato nikkhante chabbaïïarasmiyo addasa, nigrodharukkhassa sÃkhÃviÂapapalÃsÃni sovaïïamayÃni viya ahesuæ, rÃjà cintesi-ayaæ obhÃso neva candassa na suriyassa na devabrahmanÃgasupaïïÃdÅnaæ a¤¤atarassa addhà ahaæ satthÃraæ 2 uddissa 1 Raæsiyo 2 attÃnaæ [SL Page 027] [\x 27/] ùgacchanto gotamabuddhena diÂÂhe bhavissÃmÅti, so tÃvadeva assapiÂÂhito otaritvà onatasarÅro rasmianusÃrena satthÃraæ upasaÇkamitvà manosilÃrase nimujjanto viya buddharasmÅnaæ anto pavisitvà satthÃraæ vanditvà ekamantaæ nisÅdi saÇiæ amaccasahassena, satthà tassa Ãnupubbikathaæ kathesi, rÃjà desanÃvasÃne saparivÃro sotÃpattiphale patiÂÂhahi, atha sabbeva uÂÂhahitvà pabbajjaæ yÃciæsu, satthà Ãgamissati nukho imesaæ kulaputtÃnaæ iddhimayapattacÅvaranti upadhÃrento ime kulaputtÃnaæ iddhimayapattacÅvaranti upadhÃrento ime kulaputtà paccekabuddhasahassassa cÅvarasahassaæ 1 adaæsu, kassapabuddhakÃle vÅsatiyà bhikkhusahassÃnampi vÅsaticÅvarasahassÃni adaæsu, anacchariyaæ 2 imesaæ iddhimayapattacÅvarÃgamanti ¤atvà dakkhiïahatthaæ pasÃretvà etha bhikkhavo caratha brahmacariyaæ sammà dukkhassa antakiriyÃyÃti Ãha, te tÃvadeva aÂÂhaparikkhÃradharà vassasatikattherà 3 viya hutvà vehÃsaæ abbhuggantvà paccorohitvà satthÃraæ vanditvà nisÅdiæsu, tepi vÃïijakà rÃjakulaæ gantvà ra¤¤Ã pahitasÃsanaæ 4 ÃrocÃpetvà deviyà ÃgacchatÆti vutte pavisitvà vanditvà ekamantaæ aÂÂhaæsu, atha te devÅ pucchi-tÃtà kiæ kÃraïà ÃgatatthÃti? Mayaæ ra¤¤Ã tumhÃkaæ santikaæ pahiti tÅïi kira no satasahassÃni adÃni devÅti, tÃtà atibahuæ bhaïatha kiæ tumhehi ra¤¤o kataæ kismici vo rÃjà pasanno ettakaæ dhanaæ dÃpetÅti, devi na a¤¤aæ kiæci kataæ ra¤¤o pana ekaæ sÃsanaæ ÃrocayimhÃti, sakkà pana taæ tÃtà mayhampi Ãrocetunti? Sakkà devÅti, tenahi tÃtà vadethÃti, devi buddho loke uppannoti, sÃpi taæ sutvà purimanayeneva pÅtiyà phuÂasarÅrà tikkhattuæ kiæci asallakkhetvà catutthe vÃre buddhoti vacanaæ sutvà imasmiæ pade ra¤¤Ã kiæ dinnanti? Satasahassaæ deviti, tÃtà ananucchavikaæ 5 ra¤¤Ã kataæ evarÆpaæ sÃsanaæ sutvà tumhÃkaæ satasahassaæ dadamÃnena, ahaæ hi vo mama duggatapaïïÃkÃraæ tÅïi satasahassÃni dammÅti, a¤¤aæ tumhehi ra¤¤o kiæ Ãrocitanti?, Te idaæcidaæcÃti itarÃnipi dve sÃsanÃni Ãrocesuæ: devi purimanayeneva pÅtiyà phuÂasarÅrà tikkhattuæ kiæci asallakkhetvà catutthe vÃre tatheva sutva tÅïi tÅïi satasahassÃni dÃpesi, evaæ te sabbÃnipi dvÃdasasatasahassÃni labhiæsu, atha ne devÅ pucchi-rÃjà kahaæ tÃtÃti? Devi satthÃraæ uddissa pabbajissÃmÅti gatoti, mayhaæ tena kiæ sÃsanaæ dinnanti? Sabbaæ 1 TicÅvarasahassaæ. 2 Acchariyaæ. 3 VassasaÂÂhikattherÃ. 4 Ra¤¤ÃpahitabhÃvaæ. 5 Anucchavikaæ. [SL Page 028] [\x 28/] Kira tena tumhÃkaæ issariyaæ vissaÂÂhaæ, tumhe kira yathÃruci sampattiæ anubhavathÃti, amaccà pana kahaæ tÃtÃti? Tepi ra¤¤Ã saddhiæyeva pabbajissÃmÃti gatà devÅti, sà tesaæ bhariyÃyo pakkosÃpetvà ammà tumhÃkaæ sÃmikà ra¤¤Ã saddhiæ pabbajissÃmÃti gatÃ,tumhe kiæ karÅssathÃti?, Kiæ pana tehi amhÃkaæ sÃsanaæ pahitaæ deviti? Tehi kira attano sampatti tumhÃkaæ vissaÂÂhà tumhe kira taæ yathÃruci paribhu¤jathÃti, tumhe pana devÅ kiæ karissathÃti? Ammà so tÃva rÃjà hutvà magge Âhitakova tÅhi satasahassehi tÅïi ratanÃni pÆjetvà khelapiï¬aæ viya sampattiæ pahÃya pabbajissÃmÅti nikkhanto, mayà pana tinnaæ ratanÃnaæ sÃsanaæ sutvà tÅïi ratanÃni navahi satasahassehi pÆjitÃni na kho panesà sampatti nÃma ra¤¤o eva dukkhà mayhampi dukkhà eva, ko ra¤¤o cha¬¬itakhelapiï¬aæ jannukehi patiÂÂhahitvà mukhena gaïhissati? Na mayhaæ sampattiyà attho ahampi satthÃraæ uddissa gantvà pabbajissÃmÅti, devi mayampi tumheheva saddhiæ gantvà pabbajissÃmÃti, sace sakkotha sÃdhu ammÃti, sakkoma devÅti, sÃdhu ammà tenahi ethÃti rathasahassaæ yojÃpetvà rathaæ Ãruyha tÃhi saddhiæ nikkhamitvà antarÃmagge paÂhamaæ nadiæ disvà yathà ra¤¤Ã puÂÂhaæ tatheva pucchitvà sabbaæ pavattiæ sutvà ra¤¤o gatamaggaæ olokethÃti vatvà sindhavÃnaæ padavala¤jaæ na passÃma devÅti vutte rÃjà tÅïi ratanÃni uddissa nikkhanto saccakiriyaæ katvà gato bhavissatÅti ahampi tÅïi ratanÃni uddissa nikkhantà tesaæ me ÃnubhÃvena idaæ udakaæ udakaæ viya mà ahosÅti tinnaæ ratanÃnaæ guïaæ anussaritvà rathasahassaæ pesesi, udakaæ piÂÂhipÃsÃïaæ viya ahosi cakkÃnaæ aggaggà nemivaÂÂiyova temiæsu, eteneva upÃyena itarÃpi dve nadiyo uttari, atha satthà tassà Ãgamanaæ ¤atvà yathà attano santike nisinnà bhikkhu na pa¤¤Ãyanti evamakÃsi, sÃpi gacchantÅ gacchantÅ satthu sarÅrato nikkhantarasmiyo disvà tatheva cintetvà satthÃraæ upasaÇkamitvà vanditvà ekamante Âhità pucchi bhante mahÃkappino tumhÃkaæ uddissa nikkhanto Ãgatattha ma¤¤e kahaæ so amhÃkampi naæ dassethÃti, nisidatha tÃva idheva pana naæ passissathÃti, tà sabbÃpi pahaÂÂhacittà idheva kira nisinnà sÃmike passamÃti nisÅdiæsu, satthà ÃnupubbÅkathaæ kathesi, anojà devÅ desanÃvasÃne saparivÃrà sotÃpattiphalaæ pÃpuïi, mahÃkappinatthero tÃsaæ va¬¬hitadhammaæ suïanto saparivÃro saha [SL Page 029] [\x 29/] PaÂisambhidÃhi arahattaæ pÃpuïi, tasmiæ khaïe satthà tÃsaæ te bhikkhÆ dassesi, tÃsaæ pasa Ãgatakkhaïeyeva attanà sÃmike kÃsÃvadhare muï¬asire disvà cittaæ ekaggaæ na bhaveyya, tena maggaphalÃni pattuæ na sakkuïeyyuæ, tasmà acalasaddhÃya patiÂÂhitakÃle tÃsaæ te bhikkhu arahattaæ patte dassesi, tÃpi te disvà pa¤capatiÂÂhitena vanditvà bhante tumhÃkaæ tÃva pabbajitakiccaæ matthakaæ pattanti vatvà satthÃraæ vanditvà ekamantaæ Âhità pabbajjaæ yÃciæsu, evaæ vutte pana satthà uppalavaïïÃya Ãgamanaæ cintesÅti ekacce vadanti, satthà pana tà upÃsikÃyo Ãha-sÃvatthiæ gantvà bhikkhuïÅ upassaye pabbajathÃti, tà anupubbena cÃrikaæ caramÃnà antarÃmagge mahÃjanena abhihaÂasakkÃrasammÃnà padasÃva vÅsaæ yojanasatikaæ maggaæ gantvà bhikkhuïÅupassaye pabbajitvà arahattaæ pÃpuïiæsÆti. GantvÃna saraïaæ seÂÂhaæ mahagghaæ ratanattayaæ, Phalaæ sandiÂÂhikaæ evaæ pÃpuïÃti yato tato. TathÃgataæ vitaraïaæ catumÃra raïa¤jayaæ, Saraïaæ ko na gaccheyyaæ karuïà bhÃvitÃsayaæ SvÃkkhÃtaæ tena saddhammaæ saæsÃrabhayabha¤jakaæ, KaruïÃguïajaæ tassa saraïaæ ko na gacchati. ParipÅtÃmatarasaæ saddhammosadhabhÃjanaæ, SaÇghaæ pu¤¤akaraæ ko hi saraïaæ na gamissatiti. Anacchariyametaæ pacchimabhavikassa ra¤¤o dharamÃnakaæ sammÃsambuddhaæ uddissa jÅvitaæ pariccajitvà buddhÃnussatibalena gacchantassa, parinibbute pana satthari cetiyaæ uddissa jÅvitaæ pariccajitvà sakalasarÅre dÅpaæ jÃletvà sabbarattiæ padakkhiïaæ karontassa maÇgalabodhisattassa yaæ sarÅraÃdÃhaïaæ tadetà acchariyaæ so hi kappasatasahassÃdhikÃni soÊasaasaÇkheyyÃni pÃramiyo pÆretvà bhavÃbhave saæsaranto ekassa buddhassa cetiyaæ disvà imassa buddhassa mayà jÅvitaæ pariccajituæ vaÂÂatÅti daï¬adÅpakaveÂhananiyÃmena sakalasarÅraæ veÂhÃpetvà ratanamattamakulaæ 1 satasahassagghanakaæ suvaïïapÃtiæ sugandhasappissa pÆrÃpetvà tattha sahassavaÂÂiyo jÃletvà taæ sÅsenÃdÃya sakalasarÅraæ jÃletvà cetiyaæ padakkhiïaæ karonto sakalarattiæ vÅtinÃmesi, eva yÃva aruïuggamanà vÃyamanta 1 Ratanamakulaæ, ratanarattamakulaæ. [SL Page 030] [\x 30/] Ssapissa 1 lomakÆpamattaæ usumaæ na gaïhi padumagabbhaæ paviÂÂhakÃlo viya ahosÅti. TiÂÂhatu tÃvesa mettacittamattenapi nivÃretuæ samattho bÃhiraggi abbhantarikà rÃgaggi Ãdayopi naæ saraïagataæ jhÃpetuæ na sakkonticeva, tena vuttaæ:- "EkÃdasaggisantÃparahitaæ ratanattayaæ KaruïÃguïayogena anotattÃtisÅtalaæ, Saraïanti gataæ sattaæ na sakkonti patÃpituæ Yathà tiïukkaæ nimmuggaæ anotattamahÃsare"ti. Evampi anacchariyaæ cetiyaæ disvà sammÃsambuddhaæ uddissa pariccattajÅvitassa tassa bodhisattassa, acchariyampana kÅÊÃvasena buddhÃnussatiyà kataparicayattà dÃrusÃkaÂÅkena namo buddhÃyÃti vatvà taæ khaïe laddhaphalameva, so hi rÃjagahanagarasmiæ micchÃdiÂÂhikassa putto, a¤¤e sammÃdiÂÂhikassa puttopi atthi, te dve dÃrakà abhiïhaæ guÊakÅÊaæ kÅÊanti, tesu sammÃdiÂÂhikassa putto guÊa khÅpamÃno buddhÃnussatiæ Ãvajjitvà namo buddhassÃti vatvà guÊaæ khipati, itaropi titthiyÃnaæ guïe uddisitvà namo arahantÃnanti vatvà khipati, tesu sammÃdiÂÂhikassa putto jinÃti, itaro parÃjeti 2 so tassa kiriyaæ disvà ayaæ evaæ anussaritvà evaæ vatvÃva guÊaæ khipanto maæ jinÃti amahpi evarÆpaæ karissÃmÅti buddhÃnussatiæ paricayaæ akÃsi, athekadivasaæ tassa pità sakaÂaæ yojetvà dÃrÆnaæ atthÃya gacchanto tampi dÃrakaæ ÃdÃya gantvà aÂaviyaæ dÃrÆnaæ sakaÂaæ pÆretvà Ãgacchanto bahinagare susÃnasÃmante udakaphÃsukaÂÂhÃne gone mocetvà bhattavissaggamakÃsi, athassa te gonà sÃyaïhasamaye nagaraæ pavisantehi gonehi saddhiæ nagarameva pavisiæsu, sÃkaÂikopi gone anubandhanto nagaraæ pavisitvà sÃyaïhasamaye gone disvà ÃdÃya nikkhanto dvÃraæ na sampÃpuïi, tasmiæ hi appatteyeva dvÃraæ pihitaæ, athassa putto ekakova rattibhÃge sakaÂassa heÂÂhà nipajjitvà niddaæ okkami, rÃjagahaæ pana pakatiyÃpi amanussabahulaæ, aya¤ca susÃnasantike nipanno, tattha naæ dve amanussà passiæsu, eko sÃsanassa paÂikaïÂako micchÃdiÂÂhiko, eko sammÃdiÂÂhiko. Tesu micchÃdiÂÂhiko Ãha- ayaæ no bhakkho imaæ khÃdÃmÃti, itaro alaæ mà te ruccÅti taæ nivÃresi, so tena nivÃriyamÃnopi tassa vacanaæ anÃdiyitvà dÃrakaæ pÃde gahetvà 1 VÃyamantassÃpissa. 2 Parajjati, parÃjiyati. [SL Page 031] [\x 31/] ùka¬¬hi, so buddhÃnussatiyà paricitattà tasmiæ khaïe "namo buddhassÃ"ti Ãha, amanusso mahÃbhayabhÅto paÂikkamitvà aÂÂhÃsi, atha naæ itaro amhehi akiccaæ kataæ daï¬akammamassa karÅssÃmÅti vatvà tesaæ sammÃdiÂÂhiko taæ pekkhamÃno aÂÂhÃsi, micchÃdiÂÂhiko nagaraæ pavisitvà ra¤¤o bhojanapÃtiæ pÆretvà bhojanaæ Ãhari. Atha naæ ubhopi tassa mÃtÃpitaro viya hutvà uÂÂhÃpetvà bhojetvà imÃni akkharÃni rÃjÃva passatu mà a¤¤oti taæ pavattiæ pakÃsento yakkhÃnubhÃvena bhojanapÃtiyaæ akkharÃni chinditvà pÃtiæ dÃrusakaÂe pakkhipitvà sabbarattiæ Ãrakkhaæ katvà pakkamiæsu, puna divase rÃjakulato corehi bhojanabhaï¬aæ avahaÂanti kolÃhalaæ karontà dvÃrÃni pidahÅtvà oloketvà tattha apassantà nagarà nikkhamitvà ito cito ca olokentà dÃrusakaÂe suvaïïapÃtiæ disvà ayaæ coroti taæ dÃrakaæ gahetvà ra¤¤o dassesuæ, rÃjà akkharÃni disvà kiæ etaæ tÃtÃti pucchitvà nÃhaæ deva jÃnÃmi mÃtÃpitaro me Ãgantvà rattiæ bhojetvà rakkhamÃnà aÂÂhaæsu ahampi mÃtÃpitaro me rakkhantÅti nibbhayo niddaæ upagato ettakaæ ahaæ jÃnÃmÅti, athassa mÃtÃpitaro taæ ÂhÃnaæ agamiæsu, rÃjà taæ pavattiæ ¤atvà te tayopi jane ÃdÃya satthusantikaæ gantvà sabbaæ Ãrocetvà kinnukho bhante buddhÃnussati eva rakkhà hoti udÃhu dhammÃnussati ÃdayopÅti, athassa satthà mahÃrÃja na kevalaæ buddhÃnussatiyeva rakkhà yesaæ pana "svÃkkhÃto bhagavatà dhammo'ti Ãdippabhede dhammaguïe Ãrabbha uppajjamÃnaæ dhammÃnussati taæ satiæ gahetvà pabujjhanavasena niccakÃlaæ và ekadivasaæ và tÅsukÃlesu dvÅsu kÃlesu ekasmiæ kÃle atthi, yesaæ "supaÂipanno bhagavato sÃvakasaÇgho"ti Ãdippabhede saÇghaguïe Ãrabbha uppajjamÃnà saæghÃnussati atthi, yesaæ vo dvattiæsÃkÃravasena và navasÅvathikÃvasena và catudhÃtuvavatthÃnavasena và ajjhattaæ nÅlakasiïÃdi rÆpajjhÃnavasena và uppajjamÃnà kÃyagatÃsati atthi, yesaæ hi karuïÃbhÃvanÃya ramantà atthi, tathà yesaæ mettÃbhÃvanÃya niccakÃlaæ ramantà atthi, tesaæ sabbesampi a¤¤ena rakkhÃvaraïena và mantosadhehi và kiccaæ natthÅti vatvà tÃya buddhÃnussatiyà saddhiæ dhammÃnussati ÃdÅnipi dassento evamÃha:- "Suppabuddhaæ pabujjhanti sadà gotamasÃvakÃ, Yesaæ divà ca ratto ca niccaæ buddhagatà sati. [SL Page 032] [\x 32/] Niccaæ dhammagatÃsati-niccaæ saÇghagatÃsati-niccaæ kÃyagatÃsati-ahiæsÃya rato mano- Suppabuddhaæ pabujjhanti sadà gotamasÃvakÃ, Yesaæ divà ca ratto ca bhÃvanÃyaratomano"ti. Dhammaæ sutvà dÃrako mÃtÃpitÆhi saddhiæ sotÃpattiphalaæ patvà pacchà pabbajitvà sabbepi arahattaæ pÃpuïiæsu, tena vuttaæ:- "Na manussà manussehi nÃgarogÃnalehi vÃ, ýsakampi bhayaæ hoti ratanÃnussatikkhaïe. TasmÃnussaraïÅyesu buddhÃdisu sagÃravo, Anussareyya satataæ saæsÃrÆpasamatthiko"ti. Apica- na mahi munimunintaæ nÅlanettambujehi Na ta savaïaæ puÂamhà dhammapÃnaæ na pÃyi, na bhaji gaïavaraæ so titthiye sampasÆto Atitaruïavayasmiæ saïÂhito yaæ tathÃpi Abhivadanayutaæ taæ buddhanÃmaæ vaditvà Gahitakumatiyakkhà taæ khaïasmiæ pamutto, Vihitanikhilarakkho bhojitannotha rattiæ Sukhamasayi susÃne vitasoko tato hi. Sugatamatulabuddhiæ lokasannÅta buddhiæ Suviditavaradhammaæ orasaæ taæ gaïa¤ca, SaraïamÅti payÃtuæ bhÆtale jantuloko Satatamatimatiæ taæ ninnamevà kareyya EttÃvatÃ- Tasmà buddha¤ca dhamma¤ca saÇgha¤ca saraïaæ iti, GacchÃmÅti panetesa matthamÃdo pavaïïiya. Kammappayojanaæ ceva pabhodÃdi phalampana, PasÃdajananatthÃya sakkaccaæ kathayÃmaheti. Yampana vuttaæ taæ sabbathà pakÃsitaæ hoti- Bhavesu evaæ vividhà bhayà pahaæ Niruttaraæ yaæ ratanattayaæ varaæ, DadÃti yaæ buddhanisevitaæ sivaæ Na yÃti ko taæ saraïaæ tathÃgataæ. Ityabhinaca sÃdhujana pÃmojjatthÃya kate UpÃsakajanÃlaÇkÃre saraïaniddeso nÃma paÂhamo paricchedo. [SL Page 033] [\x 33/] Evaæ saraïagatehi pana upÃsakopÃsikajanehi sÅlepatiÂÂhÃya patirÆpadhutaÇgasamÃdÃnena taæ parisodhetvà pa¤ca vaïijjà pahÃya dhammena samena jÅvikaæ kappentehi upÃsakapadumÃdibhÃvaæ patvà dine dine dasapu¤¤akiriyavatthÆni pÆrentehi antarÃyakaradhamme pahÃya lokiya lokuttarasampattiyo sÃdhetabbÃti, ayamettha saÇkhepo, vitthÃro pana evaæ veditabbo. Tattha "sÅle patiÂÂhÃyÃ"ti ettha sÅlanaÂÂhenasÅlaæ samÃdhÃnaÂÂhena sÅlaæ upadhÃraïaÂÂhena cÃti attho, tattha samÃdhÃnaæ kÃyakammÃdÅnaæ susÅlyatÃvasenÃvippakiïïatÃ, upadhÃraïaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ patiÂÂhÃvasena và dhÃraïabhÃvo ayadva attho sÅlasaddassa saddalakkhaïÃnusÃrena veditabbo, a¤¤ampi panettha sirattho sÅlattho sÅtalattho sÃlatthoti evamÃdinà nayena atthaæ vaïïayanti, tampi vaïïÃgamÃdi yuttiyà yathÃsambhavato veditabbaæ. Taæ panetaæ pa¤casÅlaæ uposathasÅlaæ dasasÅlanti tividhaæ hoti, tattha pa¤casÅlaæ nÃma sÃvatthiyaæ nissÃya jetavane viharantena bhagavatà sÃmaïerÃnaæ sikkhÃpadavacatthÃpanatthaæ pÃïÃtipÃtÃdÅnaæ jÃtarÆpapariyantÃni yÃni dasasikkhÃpadÃni vuttÃni, tesu:-"pÃïÃtipÃtà veramaïÅ sikkhÃpadaæ samÃdiyÃmi, adinnÃdÃnà veramaïÅ sikkhÃpadaæ samÃdiyÃmi, tatiyassa idha micchÃcÃravasena vattabbato kÃmesu micchÃcÃrà veramaïÅ sikkhÃpadaæ samÃdiyÃmi, musÃvÃdà veramaïÅ sikkhÃpadaæ samÃdiyÃmi, surÃmeraya majjapamÃdaÂÂhÃnà veramaïÅ sikkhÃpadaæ samÃdiyÃmÅ"ti imÃni pa¤casikkhÃpadÃni, tÃni hi mahÃsÃvajjattà sukarattà ca niccasÅlavasena vuttÃti, tena vuttaæ:- "paÂhamà cettha ekanta akusalacittasamuÂÂhÃnattà pÃïÃtipÃtÃdÅnaæ pakativajjato veramaïiyo"ti ca, gihÅkammaæ vicÃrentassa jÃtarÆparajatapaÂiggahaïa paÂikkhepaæhÃriyato ma¤¤amÃnassa upÃsakassa vasena pa¤ceva sikkhÃpadÃni vuttÃni, tÃni hi kenaci rakkhituæ na sukarÃnÅti, aparampi vuttaæ:- Ãdikammikassa upÃsakassa vasena pa¤ceva vuttÃni, so hi dasasikkhÃpadÃni akhaï¬aæ rakkhitabbÃnÅti khaï¬ane ÃdÅnavaæ dassetvà vuccamÃno samantato veÂhitaæ viya attÃnaæ ma¤¤amÃno na ki¤ci rakkhituæ ussaheyya rakkhito và sikkhÃpadabhedaæ pÃpuïeyya tasmà tassa otÃratthaæ pa¤ceva vuttÃnÅti. Tattha pÃïÃtipÃtà veramaïÅti Ãdisu "pÃïo"ti jÅvitindriyapaÂibaddhà khandhasantati, taæ và upÃdÃya pa¤¤atto satto, [SL Page 034] [\x 34/] Tassa pÃïassa atipÃto = pÃïÃtipÃto pÃïavadho pÃïaghÃtoti vuttaæ hoti. Atthato pana tasmiæ pÃïe pÃïasa¤¤ino tassa pÃïassa jÅvitindriyÆpacchedaka upakkamasamuÂÂhÃpikà kÃyavacÅdvÃrÃnaæ a¤¤ataradvÃrappavattà vadhaka cetanà pÃïÃtipÃto, idaæ vuttaæ hoti:- yÃya cetanÃya pavattamÃnassa jÅvindriyassa nissayabhÆtesu mahÃbhÆtesu upakkamakaraïahetÆnaæ mahÃbhÆtappaccayà uppajjanakamahÃbhÆtÃnuppajjissanti, sà tÃdisappayogasamuÂÂhÃpikà cetanà pÃïÃtipÃto, laddhupakkamaniÂÂhÃbhÆtÃni 1 itarabhÆtÃni viya na visadÃnÅti samÃnajÃtiyÃnaæ kÃraïaæ na hontÅti, tathÃhi gahitapaÂisandhikassa sattassa yÃvajÅvitapariyosÃnaæ purimapurimuppannajÅvitindriya sahakÃrinà kammena uttaruttarajÅvitindriyamuppÃdiyati, yadÃtu khaggapÃtÃdivirodhappaccayasannipÃto tadà taæ samÃna kÃlamuppannajÅvitindriyaæ taduttaraæ mandasÃmatthiyaæ uppÃdeti, tampi tato mandatarasÃmatthiyaæ, tampi tato mandatarasÃmatthiyanti sabbathà asÃmatthiye uppÃdite vijjamÃnampi kammaæ sahakÃriyappaccayavekallato uttariæ uppajjanÃrahampi jÅvitindriyaæ na uppÃdeti, ettha rÆpajÅvitindriye vikopite itarampi taæsambandhatÃya vinassatÅti ubhinnaæ yecetthagahaïaæ veditabbaæ, tasmà manodvÃre pavattÃya vadhakacetanÃya pÃïÃtipÃtabhÃvo natthÅti, kÃyavacÅdvÃrÃnaæ a¤¤ataradvÃrappavatto rÆpÃrÆpajÅvitindriyasaækhÃto tabbatthusamavÃye uppajjitabba dussÅlyacetanÃvisesaso pÃïÃtipÃto, tato pÃïÃtipÃtÃ. VeramaïÅti ettha verasaddÆpapadassa manatino veraæ manatiti atthe veramaïÅsaddo daÂÂhabbo, veranti dussÅlyaæ manatÅti pajahati vinodeti byantÅkaroti ana bhÃvaæ gametÅti attho, verahetutÃya verasa¤¤ÃtapÃïÃtipÃtÃdipÃdhammaæ manati mayi idha ÂhitÃya kathamÃgacchasÅti tajjenti viya nÅharatÅti vuttaæ hoti, viramati và etÃya kÃraïabhÆtÃya veramhà puggaloti vikÃrassa vekÃraæ katvà veramaïÅ. Tenevettha 2 "veramaïÅ sikkhÃpadaæ viramaïÅ sikkhÃpada"nti dvidhà sajjhÃyaæ karonti. SikkhitabbÃti = sikkhÃ, pajjate anenÃti = padaæ, sikkhÃpadaæ = sikkhÃya adhigamÆpÃyoti attho athavà mÆlaæ nissayo patiÂÂhÃti vuttaæ hoti. VeramaïÅ eva sikkhÃpadaæ = veramaïÅsikkhÃpadaæ, viramaïÅ sikkhÃpadaæ và dutiyena nayena, sammà ÃdiyÃmi samÃdiyÃmi, avitikkamanÃdhippÃyena acchiddakÃritÃya asabalakÃritÃya ca ÃdiyÃmÅti vuttaæ hoti. 1 LaddhÆpakkamÃnihibhÆtÃni. 2 Tenevacettha. [SL Page 035] [\x 35/] Atthato pana veramaïÅti kÃmÃvacarakusalacittasampayuttà virati, sà pÃïÃtipÃtà viramantassa "yà tasmiæ samaye pÃïÃtipÃtà Ãrati virati paÂivirati veramaïÅ akiriyà akaraïaæ anajjhÃpatti velÃanatikkamo setughÃto"ti evamÃdinà nayena vibhaÇge vuttÃ, sampayuttà panettha taggahaneneva gahetabbà tappadhÃnatÃya hi vibhaÇge viratiyeva niddiÂÂhÃti, kÃma¤cesà veramaïÅ nÃma lokuttarÃpi atthi, idha pana "samÃdiyÃmÅ"ti vuttattà samÃdÃnavasena pavattirahà 1 na hotÅti kÃmÃvacarakusalacittasampayuttà viratÅti vuttÃ. SikkhÃti tisso sikkhÃ,-adhisÅlasikkhà adhicittasikkhà adhipa¤¤ÃsikkhÃti. Imasmiæ panettha sampatta viratisÅlaæ lokikà vipassanà rÆpÃrÆpajjhÃnÃni ariyamaggo ca sikkhÃti adhippetÃ. EtÃsaæ hi samÃdÃnaviratisÅlaæ vadanti, yathÃha:-"katame dhammà sikkhÃ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacaraæ kusalaæ cittaæ uppannaæ hoti somanassasahagataæ ¤Ãïasampayuttaæ-pe-tasmiæ samaye phasso hoti-pe-avikkhepo hoti, ime dhammà sikkhÃ-pe-katame dhammà sikkhÃ? Yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti vivicceva kÃmehi vivicca akusalehi dhammehi-pe-paÂhamaæ jhÃ-pe-pa¤camaæ jhÃnaæ upasampajja viharati-pe-avikkhepo hoti, ime dhammà sikkhÃ-pe-katame dhammà sikkhÃ? Yasmiæ samaye arÆpÆpattiyÃ-pe-nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãyatanasahagataæ-pe-avikkhepo hoti, ime dhammà sikkhÃ. Katame dhammà sikkhÃ? Yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti nÅyyÃïikaæ-pe-avikkhepo hoti, ime dhammà sikkhÃ"ti, etÃsu sikkhÃsu yÃya kÃyaci sabbesaæ và padaæ adhigamÆpÃye athavà nissayo patiÂÂhÃti sikkhÃpadaæ, vuttaæ hetaæ:- "sÅlaæ nissÃya sÅle patiÂÂhÃya sattabojjhaÇge bhÃvento bahulÅkaronto"ti evamÃdi ettha vuttanayena sabbasikkhÃpadesu sÃdhÃraïÃnaæ padÃnaæ attho veditabbo, itoparaæ visesapadamattameva vaïïayissÃma. AdinnÃdÃnanti ettha adinnanti parapariggahÅtaæ vatthu, yattha paro yathÃkÃmakÃritaæ Ãpajjanto adaï¬Ãraho anupavajjo ca hoti 2 tathÃvidhaæ hi parena pariggahÅtaæ tena kÃyena và vÃcÃya và na dinnanti adinnaæ tassa ÃdÃnaæ adinnÃdÃnaæ, taæ pana atthato tassa parapariggahite parapariggahÅtasa¤¤ino tadÃdÃyakaupakkamasamuÂÂhÃpikà kÃyavacÅdvÃrÃnaæ a¤¤ataradvÃra 1 PavattÃrahasÃ. PavattÃrahasÃ. 2 Anupavajjhohoti. [SL Page 036] [\x 36/] Ppavattà theyyacetanÃyeva, tato adinnÃdÃnÃti paÂhamasikkhÃpade vuttanayena yojetabbo, esanayo itaresupi. Tatiye kÃmesu micchÃcÃrÃti ettha kÃmesÆti vatthukÃmesu, te hi kÃmÅyantÅti kÃmÃti vuccanti, atthato pana pa¤cakÃmaguïabhÆtÃ, te rÆpasabhÃvattà rÆpakkhandhapariyÃpannÃti daÂÂhabbÃ, teneva surÃmerayapÃnampi ettha saÇgahÅtanti vadanti, tasmà kammapathadesanÃya tassa saÇgaho veditabbo, micchÃcÃroti kilesakÃmavasena lÃmakÃcÃro, atthato pana kÃyadvÃrappavattà eva mÃturakkhitÃdisu agamanÅyavatthusu maggena maggapaÂipattisaÇkhÃtavÅtikkamacetanÃ, agamaniyavatthunÃma-mÃturakkhità piturakkhità mÃtÃpiturakkhità bhÃturakkhità bhaginirakkhità ¤Ãtirakkhità gottarakkhità dhammarakkhità sÃrakkhà saparidaï¬Ã dhanakkÅtà chandavÃsinÅ bhogavÃsinÅ paÂavÃsinÅ odapattakinÅ ohatacumbaÂà dÃsÅ ca bhariyà kammakÃrÅ ca bhariyà dhajahaÂà muhuttikÃvÃti vÅsatividhaæ hoti, tattha mÃturakkhità nÃma-yaæ mÃtà rakkhati gopayati issariyaæ karoti vasaæ vatteti, esanayo piturakkhitÃdisupi,yaæ pana gottaæ rakkhati sà gottarakkhitÃ, ya¤ca sahadhammikà rakkhanti sà dhammarakkhitÃ, sÃrakkhà nÃma-bÃlakÃleyeva mamÃyaæ bhariyà bhavissatÅti pariggahità antamaso mÃlÃguïaparikkhittÃpi, saparidaï¬Ã nÃma-yo itthaæ nÃmaæ itthiæ gacchati tassa ettako daï¬oti Âhapitadaï¬Ã, dhanakkità nÃma- yà dhanena kÅtà vasati, chandavÃsini nÃma- yà attano ruciyà vasati, bhogavÃsinÅ nÃma-yà bhogatthaæ vasati, paÂavÃsinÅ nÃma-yà paÂatthaæ vasati, odapattakinÅ nÃma-yà udapattaæ Ãmasitvà ÂhitÃ, ohatacumbaÂà nÃma-cumbaÂaæ oropetvà vÃsitÃ, dÃsi nÃma-dÃsiceva hoti bhariyÃca, kammakÃrÅ nÃma kammakÃrÅ ceva hoti bhariyà ca, dhajÃhaÂà nÃma-karamarÃnÅtà vuccati yà parasenÃya jinitvà ÃnÅtÃ, muhuttikà nÃma-taækhaïikÃ, sà yadipi anibaddhà taækhaïe pana agamanÅyà evÃti. EtÃsu mÃturakkhitÃdayo dhammarakkhitÃvasÃnà aÂÂha rakkhakÃnaæ anu¤¤Ãya vinà vÅtikkamesu purisassa micchÃcÃraæ bhajanti, tÃsaæ pana natthi micchÃcÃro, rakkhakÃnaæ anu¤¤Ãya upagame ubhinnampi natthi micchÃcÃroti, sÃrakkhÃdayo pana dvÃdasabhariyà sÃmikassa pariccÃgamantarena vÅtikkame sayampi micchÃcÃraæ bhajanti, sace hi kÃci sÃmikena apariccattÃva a¤¤adesantaratopi Ãgantvà attano tathabhÃvaæ ajÃnÃpetvà kenaci saævÃsaæ kappeyya so ki¤cÃpi tassà anavajjasa¤¤Ãya [SL Page 037] [\x 37/] SaævÃsaæ kappeti sÃmikena apariccattattà abhinnampi kammabandho yevÃti vadantÅti paÂipattisaÇgahe vuttaæ,tathà sati paæsukÆlÃdisa¤¤Ãya parabhaï¬aæ harantassÃpi kammabandhappasaÇgato ubhinnampi kammabandhoyevÃti vacanamayuttaæ viya dissati, vÅmaæsitvà gahetabbaæ, sÃmikassa pariccÃge ubhinnampi natthi micchÃcÃroti. MusÃvÃdoti ettha musÃti abhÆtaæ atacchaæ vatthu, vÃdoti tassa bhÆtato tacchato vi¤¤Ãpanaæ, lakkhaïato pana atathavatthu tato paraæ vi¤¤ÃpetukÃmassa tathà vi¤¤attisamuÂÂhÃpikà cetanà musÃvÃdo, tato musÃvÃdÃ. SurÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnÃti ettha surÃti surena nÃma vanacarakena paÂhamaæ diÂÂhattà Ãbhatattà cÃyaæ surÃti vuccati,taæ piÂÂhasurà pÆvasurà odanasurà kiïïapakkhittà sambhÃrasaæyuttÃceti pa¤cavidhaæ hoti. Tadanuguïaæ merayampi pupphÃsavo phalÃsavo madhavÃsavo guÊÃsavo sambhÃrasaæyuttoti pa¤cavidhaæ, tattha pÆve bhÃjane pakkhipitvà udakaæ datvà manthitvà katà pÆvasurÃ, evaæ sesasurÃpi, kiïïanti pana tassà surÃya bÅjaæ vuccati, ye surÃmodakÃtipi vuccanti, te pakkhipitvà katà kiïïapakkhittÃ, dhÃtakÅsÃsapÃdinÃnÃsambhÃrehi saæyojità sambhÃrasaæyuttà madhukatÃlanÃlikerÃdipuppharaso ciraparivÃsito pupphÃsavo, panasÃdiphalaraso phalÃsavo, muddikÃraso madhvÃsavo, ucchuraso guÊÃsavo, harÅÂakÃmalakakaÂukabhaï¬ÃdinÃnÃsambhÃrÃnaæraso viraparivÃsito sambhÃrasaæyutto, ettha surÃmerayassa ca samÃnepi sambhÃrasaæyoge manthitvà katà surà ciraparivÃsanamattena puppharasÃdayo merayanti, evampi surampi merayanteva Ãpajjeyya? Na tena yuttaæ, anÃpatti amajja¤ca hoti majjavaïïaæ majjagandhaæ majjarasaæ taæ pivatÅti anÃpattivÃre tadubhayaæ sandhÃya vuttattÃ, tasmà yassa kassaci pamÃdaÂÂhÃnatÃya majjakiccaæ dissati, taæ sabbaæ majjameva, vuttaæhi:- yaæ và pana¤¤ampi ki¤ci atthi madanÅyaæ yena pÅtena matto hoti pamatto idaæ vuccati majjanti, eva¤ca katvà tÃlanÃlikerÃdÅnaæ puppharasÃdayo majjakiccayogato majjaæ ariÂÂhÃdayo tadabhÃvena amajjanti siddhaæ hoti, keci pana bhaïanti ariÂÂhÃdayo majjakiccavaïïatÃya majjameva tatthÃpi gattasamhamÃdayo madavikÃrà dissantÅti, taæ a¤¤esupi pugaphalakudrÆsabhojanÃdisu tesaæ sambhamadassanato na yuttaæ, nahi te sÃsane [SL Page 038] [\x 38/] Loke ca majjabhÃvena pasiddhÃti, tasmà pÆvasurÃdisabbampi madakaraïavasena majjaæ pÅtavantaæ madayatÅti katvà pamÃdaÂÂhÃnanti pÃnacetanà vuccati sà hi pamÃdakaraïattà pamÃdaÂÂhÃnanti vuccati, tasmà surÃdi ajjhoharaïÃdhippÃyato kÃyadvÃrappavattà surÃmerayamajjÃnaæ ajjhoharaïacetanà surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnanti veditabbÃ, surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnaæ = surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnÃ, tato veramaïÅti Ãdinà pureviya yojetabbaæ. Evaæ pÃïitipÃtÃdÅnaæ pa¤cannampi saddattho bhÃvattho ca veditabbo. Kammappayojanesu paÂhamaæ tÃva sÅhavyaghghÃdinekopaddava samÃkulamagamanÅyaæ maggaæ pariharitvà a¤¤asmiæ gamanÅyepi magge jÅvitopaghÃtakara voradhanÃpahÃrÅ kimpakkapÃdapÃvÃÂavisakÆpÃdÅni vatvà khemamaggaæ dassento paï¬itapuriso viya kudiÂÂhimagge pariharitvà lokiyalokuttarasampattidÃyakaæ nibbÃïamaggaæ dassento bhagavatà sabbasampattisÃdhakaæ attabhÃvaghÃtanato pÃïÃtipÃtato viratiæ paÂhamaæ vatvà tadanu adinnÃdÃnÃviratiÃdayo vuttÃti evamÃdinà kammappayojanamicchantehi yathÃgamakÃraïaæ vattabbaæ, mayampana dasasilapariyante kÃraïabhÃvaæ dassayissÃma. IdÃni tadetaæ pa¤ca sÅlaæ samÃdiyantena upÃsakajanena tÃva attanà gahitasaraïÃgamanassa bhedà bhedo upaparikkhitabbo, yadi kenaci akalyÃïamittasaæsaggÃdinà bhinnasaraïo hoti saraïÃgamanaæ tÃva visodhetabbaæ, atha abhinnasaraïena sÅlameva samÃdÃtabbaæ, abhinnasaraïassapi na puna saraïÃgamanassa anavajjattà sÅlasamÃdÃnato pubbe paÂipannena saraïÃgamanapu¤¤ena vigatapaÂipakkhe cittasantÃne samÃdinnasÅlassa vipulaphalapaÂilÃbhahetuttà ca saraïÃgamanapubbakaæ sÅlasamÃdÃnaæ yujjateva, samÃdiyantenÃpi sÅlalakkhaïa¤¤uno bhikkhussa và bhikkhuïiyà và upÃsakassa và upÃsikÃya và santike sattharigÃravaæ uppÃdetvà pasÃdasommahadayanayanena ajjadivasanti và ajjaÃdiæ katvà imasmiæ pakkhe mÃse utumhi saævacchareti evaæ kÃlaparicchedaæ và sati và ussÃhe ÃpÃïakoÂikanti jÅvitapariyantaæ katvà và sÅladÃyakena vuttavidhinà vatvà pa¤casikkhÃpadÃni samÃdiyÃmÅti ekato samÃdÃya puna paccekaæ pÃïÃtipÃtà veramaïÅ sidkhÃpadaæ samÃdiyÃmi-pe-surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnà veramaïÅ sikkhÃpadaæ samÃdiyÃmÅti yathà pÃÊiæ và pÃÊigatiæ ajÃnantena sakasakabhÃsÃya và vacÅbhedaæ katvà [SL Page 039] [\x 39/] SamÃdÃtabbaæ, a¤¤aæ alabhantena attanÃpi yathÃvuttavidhinà samÃdÃtabbamevÃti, ayamettha pa¤casÅla niddeso. UposathasÅlaæ nÃma heÂÂhà vuttehi pÃïÃtipÃtÃdÅhi saddhiæ vikÃlabhojana viratiæ ceva sÃmaïerÃnaæ anu¤¤Ãtesu dasasu sattamaæ aÂÂhamaæ ca idha sattamaæ katvà uccÃsayanamahÃsayanà veramaïÅ aÂÂhamaæ katvà samÃdinna sÅlaæ, taæ hi "aÂÂhaÇgasamannÃgato kho visÃkhe uposatho upavuttho"ti vuttattà uposathasÅlanti vuccati, tattha pÃïÃtipÃtÃdisu pa¤casu paÂhamadutiyacatutthapa¤camÃni vuttanayÃneva, tatiyaæ pana abrahmacariyÃveramaïÅti pÃÊiyaæ vuttanayeneva vattabbaæ, tattha abrahmacariyanti aseÂÂhacariyaæ dvayaæ dvaya samÃpatti, sà hi "appassÃdÃkÃmà bahudukkhà bahÆpÃyÃsà ÃdÅnavo ettha bhÅyyo"ti Ãdinà hÅlitattà aseÂÂhà appasatthà carayÃti và hÅlitatthavuttiyà aseÂÂhÃnaæ appasatthÃnaæ itthipurisÃnaæ cariyÃti và aseÂÂhacariyaæ aseÂÂhacariyattÃva abrahmacariyanti vuccati, atthato pana kÃyadvÃrappavattà asaddhammapatisevanaÂÂhÃna vÅtikkamacetanà abrahmacariyaæ, tattha asaddhammapatisevanaÂÂhÃnaæ nÃma itthipurisÃdÅnaæ tinnaæ dvinnaæ maggÃnaæ pakativÃtena asamphuÂÂhokÃso, tato abrahmacariyÃ. VikÃlabhojanÃti ettha aruïuggamanato paÂÂhÃya yÃvamajjhantikà ayaæ buddhÃdÅnaæ ariyÃnaæ ÃciïïasamÃciïïo bhojanakÃlo nÃma, tada¤¤o vikÃlo bhu¤jitabbaÂÂhena bhojanaæ yÃgubhattÃdisabbaæ yÃvakÃlikavatthu, yathà ca rattÆparatoti ettha rattibhojanaæ rattÅti uttarapadalopena vuccati, evamettha bhojanajjhoharaïaæ bhojananti vuccati, vikÃlebhojanà = vikÃlabhojanaæ, tato vikÃlabhojanÃ, vikÃle yÃvakÃlikavatthussa ajjhoharaïÃti attho, atthato pana kÃyadvÃrappavattà vikÃle yÃvakÃlikajjhoharaïacetanà vikÃlabhojananti veditabbÃ. SattamasikkhÃpade naccagÅtavÃdita¤ca naccagÅtavÃditavisÆkadassana¤ca = naccagÅtavÃditavisÆkadassananti ekasesasarÆpekasesavasena duve naccagÅtavÃditasaddà daÂÂhabbÃ, tattha paÂhamena attanà naccanaccÃpanavasena naccà ca gÃyanagÃyÃpanavasena gÅtà ca vÃdanavÃdÃpanavasena vÃdità ca veramaïÅ vuttÃti veditabbÃ, tattha hi attanà payojiyamÃnaæ parehi payojÃpiyamÃna¤ca naccaæ naccabhÃvasÃma¤¤ato ekeneva saccasaddena [SL Page 040] [\x 40/] Gahitaæ, tathà gÅtavÃditÃni, dutiyena tesaæ yeva naccagÅtavÃditÃnaæ visÆkadassanà veramaïÅ vuttÃ, naccÃdÅnaæ hi dassanaæ "sabbapÃpassa akaraïa"nti Ãdinayappavattassa bhagavato sÃsanassa sacchandarÃgappavattito anulomattà visÆkaæ paÂÃnibhÆtaæ dassananti visÆkadassanaæ, dassanena cettha savaïampi saÇgahÅtaæ, dvirÆpekasesanayena alocanasabhÃvatÃya và pa¤cannaæ vi¤¤ÃïÃnaæ savaïakiriyÃyapi dassanasaÇkhepasaæyogabhÃvato, kiæ vuttaæ hoti, payuttÃni passituæ và sotuæ và uposathikassa na vaÂÂatÅti vuttaæ hoti, atthato pana naccÃdÅnaæ payojana payojÃpana payuttadassanasaÇkhÃtà kÃyavacÅdvÃrappavattà dussÅlyacetanà naccagÅtavÃditavisÆkadassananti veditabbaæ, khuddakaÂÂhakathÃyampana naccà ca gÅtà ca vÃdità ca visÆkadassanà ca = naccagÅtavÃdikavisÆkadassanÃ, visÆkadassana¤cettha brahmajÃle vuttanayena gahetabbanti Ãdi vatvà yaæ pana papa¤citaæ, tadidamettha uposathasikkhÃpadavaïïanÃyaæ adhikattà uposathasuttavaïïanÃya¤ca agahitattà na likhitaæ. "MÃlÃgandhavilepanadhÃraïamaï¬anavibhÆsanaÂÂhÃnÃ"ti ettha ki¤cÃpi mÃlÃsaddo loke baddhamÃlÃvÃcako, sÃsane pana rÆÊhiyà pupphesupi vattati, tasmà yaÇki¤ci baddhÃbaddhaæ và taæ sabbaæ mÃlÃti daÂÂhabbaæ, uposathikassa hi baddhÃbaddhÃnampi pupphÃnamalaÇkÃratthÃya dhÃraïaæ na vaÂÂati, gandhanti vÃsacuïïadhupÃdikaæ vilepanato a¤¤aæ gandhajÃtaæ, vilepananti yaÇki¤ci vilepanatthaæ piæsitvà paÂiyattaæ, uposathasuttavaïïÃyaæ pana vilenanti chavirÃgakaraïanti vuttaæ, tasmà mukhacuïïakamukhÃlepanÃnampi chavirÃgakaraïattà idha vilepanagahaneneva gahaïaæ daÂÂhabbaæ, tattha mukhacuïïakaæ nÃma mukharÃgavya¤janaæ, mukhÃlepanaæ nÃma mukhaparikammakaraïaæ, mukhepi kÃÊapiÊakÃdÅnaæ haraïatthÃya osadhÃbhisaÇkhataæ gogamattikakakkaæ denti tena lohite calite sÃsapakakkaæ denti tena dose khÃdite tilakakkaæ denti tena lohite sannisinne haliddikakkaæ denti tena chavivaïïe ÃruÊhe mukhacuïïakena mukhaæcuïïenti, taæ sabbaæ na vaÂÂati, vibhusanavasena asÃdiyantassa pana mukhavevaïïiyÃpaharaïatthÃya bhesajjavasena Ãdeso, mÃlà ca gandhaæ ca vilepanaæ ca = mÃlÃgandhavilepanÃni, tesaæ yathÃkkamena dhÃraïa¤ca maï¬ana¤ca vibhÆsana¤ca dhÃraïamaï¬anavibhÆsanaÂÂhÃnÃti, tattha piÊandhanaæ dhÃraïaæ ÆïaÂÂhÃnapÆraïaæmaï¬anaæ, [SL Page 041] [\x 41/] Gandhavasena chavirÃgavasena sÃdiyanaæ vibhÆsanaæ, tesaæ ÂhÃnaæ kÃraïaæ, yÃya dussÅlya cetanÃya tesaæ dhÃraïÃdÅni mahÃjano karoti, sÃdhÃraïa maï¬ana vibhÆsanaÂÂhÃnaæ, tato atthato pana kÃyadvÃrappavattà mÃlÃdÅnaæ dhÃraïÃdihetubhÆtà dussÅlyacetanà mÃlÃgandhavilepana dhÃraïa maï¬ana vibhusanaÂÂhÃnanti veditabbÃ. AÂÂhame "uccÃsayana mahÃsayanÃ"ti ettha ucca sadda samÃnatthaæ uccÃti saddantaraæ daÂÂhabbaæ. Senti etthÃti [SL Page 041] [\x 41/] = Sayanaæ, uccaæ pamÃïÃtikkantaæ sayanaæ = uccÃsayanaæ, kiæ taæ? ùsandÃdÅni, Ãsanadvettha sayanagahaïeneva gahitanti daÂÂhabbaæ, tattha pamÃïÃtikkantaæ Ãsanaæ ÃsandÅti vuccati, pÃdesu vÃÊarÆpÃni Âhapetvà kato pallaÇko nÃma, tasmà yaæki¤ci Ãsanaæ và sayanaæ và muÂÂhihatthÃtirekapÃdanaæ uccÃsayanamevÃti daÂÂhabbaæ, ta¤ca kho majjhimapurisassa hatthena, yassidÃni va¬¬hakÅhatthoti sama¤¤Ã, tattha uposathikena kappiyattharaïatthatÃnipi ÃsanasayanÃni labhitvà uccÃsayanaæ hoti na hotÅti? Uparikkhitabbaæ, pÃdatalato yÃva aÂaniyà heÂÂhimanto tÃva muÂÂhimÃnena và hatthamÃnena và minitvà muÂÂhihatthapÃdakaæ kappiyanti vaÊajetabbaæ, no ce kappiyaæ cha¬¬etabbaæ, "ma¤ce chamÃyaæva sayetha santhate"ti vuttattà kappiyattharaïatthatÃya và anatthatÃya và bhÆmiyà tiïa païïapalÃlÃdÅni santharitvà kate santhate và Ãsanasayanaæ kappetabbaæ, kaÂasÃrakiÊa¤jÃdÅnÅpi kappiyattharaïeneva saÇgahÅtÃnÅti daÂÂhabbÃni, akappiyattharaïamahantatÃya mahantaæ sayanaæ mahÃsayanaæ, na pamÃïamahantatÃya na hi dÅghato vitthÃrato và sayanassa katthaci pamÃïaæ vuttaæ, yadatikkamena pamÃïamahantatÃya mahantaæ siyÃ, uccato pana vuttaæ, tadva purimapasaÇgahÅtattà na mahÃsayananti niÂÂhamettha gantabbaæ, mahÃsayanasaddo pana akappiyattharaïa mahantatÃya mahÃsayananti ruÊhiyà và gonakÃdi akappiyattharaïatthateyeva Ãsana sayane daÂÂhabbo, etthÃpi sayanagahaïenevÃsanassa gahaïaæ daÂÂhabbaæ, tasmà yaæki¤ci Ãsanaæ và sayanaæ và kampiyampi akappiyattharaïasaæyuttaæ mahÃsayanamicceva veditabbaæ, tatiramÃni akappiyattharaïÃni-goïako cittikà paÂikà tÆlikà vikatikà uddalomi ekantalomi kaÂÂhissaæ koseyyaæ kuttakaæ hatthattharako assattharako rathattharako ajinappaveïi kÃdalimigapavarapaccattharaïaæ sa uttaracchadaæ ubhatolohitakÆpadhà [SL Page 042] [\x 42/] Nanti, tattha goïakoti dÅghalomako mahÃkojavo, caturaÇgulÃdhikÃni kirassa lomÃni, cittikÃti vÃïacitra uïïÃmayattharaïaæ, yaæ hatthicchedÃdivasena vicitraæ hoti, paÂikÃti uïïÃmayo setattharako, paÂalikÃti ghanapuppho uïïÃmayo attharako, yo ÃmilikapaÂÂotipi vuccati, tÆlikÃti rukkhatÆla latÃtÆla poÂakÅtÆlÃnaæ a¤¤atarapuïïatÆlikÃ, vikatikÃti sÅhavyagghÃdirÆpavicitro uïïÃmayattharako, uddalomÅti ubhato dasaæ uïïÃmayattharaïaæ, keci ekato uggatapupphantipi vadanti, ekantalomÅti ekato dasaæ uïïÃmayattharaïaæ, keci ubhato uggatapupphanti vadanti, kaÂÂhissanti ratanapatisibbitaæ koseyyasÃÂakamayaæ paccattharaïaæ, koseyyanti ratanasibbitameva kosiyasuttamaya paccattharaïaæ, suddhakoseyyaæ pana vaÂÂatÅti vinaye vuttaæ, dÅghanikÃyaÂÂhakathÃyampana Âhapetvà tÆlikaæ sabbÃneva goïakÃdÅni ratanapatisibbitÃni vaÂÂatÅti vuttaæ, kuttakanti soÊasannaæ nÃÂakitthÅnaæ Âhatvà naccana yoggaæ uïïÃmayattharaïaæ, hatthattharÃdayo tattha tattha attharaïakaattharÃva, ajinappaveïÅti ajinacammehi ma¤cappamÃïena sibbitvà katÃpaveïi, kÃdalimiga pavarapaccattharaïanti kadalimigacammaæ nÃma atthi tena kataæ pavarapaccattharaïaæ, taæ kira setavatthassupari kadalimigacammaæ pattharitvà sibbetvà karonti, sauttaracchadanti saha uttaracchadena uparibaddhena rattavitÃnena saddhinti attho. SetavitÃnampi heÂÂhà akappiyapaccattharaïe sati na vaÂÂati asati pana vaÂÂati, ubhatolohitakupadhÃnanti sÅsÆpadhÃna¤ca pÃdupadhÃna¤cÃti ma¤cassa ubhato lohitakaæ upadhÃnaæ, etampi attharitvà nipajjitabbato akappiyattharaïamevÃti na kappati, yampana ekameva upadhÃnaæ ubhosu passesu rattaæ và hoti padumavaïïaæ và vicitraæ và sace pana pamÃïayuttaæ vaÂÂati mahà upadhÃnaæ pana paÂikkhittaæ alohitakÃni ce vaÂÂantiyeva, etesu yena kenaci atthataæ akappiyattharaïaæ saæyuttaæ nÃma, tÃni hi antamaso bhÆmiyÃpi attharitvà nisÅdituæ và nipajjituæ và na vaÂÂanti, ettha pana atikkantapamÃïaæ akappiyattharaïaviyuttaæ uccÃsayanaæ, akappiyatthata¤ca pamÃïÃtikkantaæ mahÃsayanaæ, pamÃïÃtikkantaæ pana akappiyatthata¤ca uccÃsayana mahÃsayananti paÂipattisaÇgahe vuttattà sikkhÃpadapÃliyà uccÃsayana¤ca mahÃsayana¤ca uccÃsayananti ekaseso daÂÂhabbo, ettha ÃdhÃre paÂikkhitte tadÃdhÃrÃpi [SL Page 043] [\x 43/] Kiriyà paÂikkhittÃva hotÅti uccÃsayana mahÃsayanà icceva vuttaæ, atthato pana kÃyadvÃrappavattà tadupabhogasaÇkhÃtà dussÅlyacetanà uccÃsayananti veditabbÃ, athavà uccÃsayana mahÃsayanÃti vattabbe uttarapadalopenÃyaæ niddeso katoti ¤Ãtabbaæ, Ãsanakiriyà pubbakattà ca sayana kiriyÃya sayanagahaïenevettha ÃsanassÃpi gahaïaæ daÂÂhabbanti. Evaæ vikÃla bhojanÃdÅnampi saddattho bhÃvattho ca veditabbo. Kammappayojanaæ dasasÅlapariyanteyeva Ãvibhavissati. Tadetaæ pana uposathasÅlaæ samÃdiyantena sve uposathiko bhavissÃmÅti ajjeva ida¤cida¤ca kareyyÃthÃti ÃhÃrÃdividhÃnaæ vicÃretabbaæ, sÅlasamÃdÃnato paÂÂhÃya a¤¤aæ ki¤ci akatvà dhammasavaïena kammaÂÂhÃnamanasikÃrena ca vÅtinÃmetabbaæ, vuttaæ hi:-uposathaæ upavasantena paroparodha paÂisaæyuttà kammantà na vicÃretabbÃ, Ãyavayagaïanaæ karontena na vÅtinÃmetabbaæ, gehe pana ÃhÃraæ labhitvà niccabhattikabhikkhunà viya paribhu¤jitvà vihÃraæ gantvà dhammo và sotabbo, aÂÂhatiæsÃya và Ãrammaïesu a¤¤ataraæ và manasikÃtabbanti. Tasmà uposathadivase pÃtova heÂÂhà vuttanayena bhikkhussa và bhikkhuïiyà và upÃsakassa và upÃsikÃya và santike ima¤ca rattiæ ima¤ca divasanti ÃdinÃkÃlaparicchedaæ katvà uposathaÇgavasena aÂÂhasikkhÃpadÃni samÃdiyÃmÅti ekato katvà samÃdÃya puna paccekaæ "pÃïÃtipÃtÃveramaïÅ sikkhÃpadaæ samÃdiyÃmi-adinnÃdÃnÃveramaïÅ sikkhÃpadaæ samÃdiyÃmi-abrahmacariyà veramaïÅ sikkhÃpadaæ samÃdiyÃmi-musÃvÃdà veramaïÅ sikkhÃpadaæ samÃdiyÃmi-surÃmeraya majjapamÃdaÂÂhÃnà veramaïÅ sikkhÃpadaæ samÃdiyÃmi-vikÃlabhojanà veramaïÅ sikkhÃpadaæ samÃdiyÃmi-naccagÅtavÃdita visÆkadassana mÃlÃgandhavilepana dhÃraïamaï¬anavibhÆsanaÂÂhÃnà veramaïi sikkhÃpadaæ samÃdiyÃmi-uccÃsayana mahÃsayanà veramaïÅ sikkhÃpadaæ samÃdiyÃmÅ"ti yathÃpÃliæ samÃdÃtabbaæ, pÃliæ ajÃnantena pana attano bhÃsÃya paccekaævà buddhapa¤¤attaæ uposathaæ adhiÂÂhÃmÅti ekato adhiÂÂhÃnavasena và samÃdÃtabbaæ, a¤¤aæ alabhantena attanÃpi adhiÂÂhÃtabbaæ, upÃsakasÅlaæ hi attanà samÃdiyantenÃpi samÃdinnaæ hoti parasantike samÃdiyantenÃpi ekajjhaæ samÃdinnampi samÃdinnameva hoti paccekaæ samÃdinnampi, kintu pana- [SL Page 044] [\x 44/] Ekajjhaæ samÃdiyato ekÃyeva viraticetanà hoti sà pana sabbaviraticetanÃnaæ kiccakÃrÅti tenÃpi sabbasikkhÃpadÃni samÃdinnÃneva honti, paccekaæ samÃdiyato pana nÃnà virati cetanÃyo yathÃsakaæ kiccavasena uppajjanti, sabbasamÃdÃnepi pana vacÅbhedo 1 kÃtabboyevÃti, apica-"kacci bahumanussà manussesu matteyyà petteyyà sÃma¤¤Ã brahma¤¤Ã kulejeÂÂhÃpacÃyino uposathaæ upavasanti paÂijÃgaronti pu¤¤Ãni karontÅ"ti pÃliyaæ tadaÂÂhakathÃyaca paÂijÃgarontÅti paÂijÃgaraïa uposathakammaæ nÃma karonti, taæ karontà ekasmiæ addhamÃse catunnaæ uposathadivasÃnaæ paccuggamanÃnugamanavasena karonti, pa¤camÅuposathaæ paccuggacchantà catutthiyaæ uposathikà honti anugacchantà chaÂÂhiyaæ, aÂÂhamÅ uposathaæ paccaggacchantà sattamiyaæ uposathÅkà honti anugacchantà navamiyaæ, cÃtuddasÆposathaæ paccuggacchantà terasiyaæ uposathikà honti, païïarasÆposathaæ anugacchantà pÃÂipade uposathikà hontÅti vuttattà uposathadivasato purimapacchimadivasesupi paccuggamanÃnuggamanavasena icchantehi uposathasÅlaæ samÃdÃtabbameva. Tathà aparampi:- "CÃtuddasiæ pa¤cadasiæ yÃva pakkhassa aÂÂhamÅ, PÃÂihÃriyapakkhadva aÂÂhaÇgasusamÃhitaæ"ti. ùdipÃliyaæ tadaÂÂhakathÃya¤ca pÃÂihÃriyapakkho nÃma antovasse temÃsaæ nibaddhauposatho, taæ asakkontassa dvinnaæ pavÃraïÃnaæ antare ekamÃsaæ nibaddhauposatho, tampi asakkontassa paÂhamapavÃraïato paÂÂhÃya eko addhamÃso pÃÂihÃriyapakkhoyeva nÃmÃti vuttattà antovasse te mÃsa mÃsa addhamÃsasaækhÃte kÃlepi viriyamadhikaæ katvà uposathasÅlapÃlanamupÃsakajanÃnaæ yujjateva, teneva sabbadà paÂipattiparÃdhÅnopi bhikkhÆ antovasse viriyÃrambhaæ karonteva, tena vuttaæ vinaye-"antovassaæ nÃmetaæ sakalaæ divasaæ rattiyà ca paÂhamapacchimayÃmesu appamattehi bhavitabbaæ viriyaæ Ãrabhitabbaæ porÃïakamahÃtherÃpi sabbapaÊibodhe chinditvà antovasse ekacÃriyavattaæ pÆrayiæsu"ti Ãdi, a¤¤esaæ và matena ekasaævaccharassa hemanta gimha vassÃna saÇkhÃtaæ tayo utu, te yathÃkÃlaæ pavattitvà parivattamÃnà paccekaæ addhamÃsena 1 Pa¤cabhedo. [SL Page 045] [\x 45/] Parivattanti, tasmiæ addhamÃse sattÃnaæ utuparinÃmena ÃbÃdhà uppajjanti tesaæ vÆpasamanatthÃya te aÂÂhaÇgasamannÃgataæ uposathasÅlaæ rakkhanti, iti parikammavasena harÅtabbattà tinnaæ utÆnaæ ekeko addhamÃso pÃÂihÃriyapakkho nÃmÃti Ãgatattà tasmiæ tasmiæ pakkhe vyÃdhivÆpasamanatthampi upÃsakajanehi taæ uposathasÅlaæ rakkhituæ yuttaæ viya dissati, tathÃhi:- pa¤cuposathajÃtake kapoÂa sigÃlÃdayo pa¤capijanà tasmiæ tasmiæ kÃle taæ taæ Ãrammaïaæ katvà ime lobhÃdayo aniggaïhitvà gocarÃya na nikkhamissÃmÃti niyamaæ katvà uposathavÃsaæ kappesuæyevÃti tampi jÃtakaæ Ãharitvà ettha vattabbaæ, amhehi pana ganthahÅrukajanÃnuggahÃya na vuttaæ. Tatiya saÇgÅti kathÃya¤ca asoko dhammarÃjà tadekadivasaæ saÇghamajjhe nisinno satthÃrà desità dhammà kittakÃti pucchitvà khandhato caturÃsÅti dhammakkhandhasahassÃnÅti sutvà ekekaæ dhammakkhandhaæ ekekena vihÃrena pÆjessÃmÅti caturÃsÅtinagarasahassesu caturÃsÅtivihÃrasahassÃni kÃtuæ ÃïÃpetvà tÅhi saævaccharehi vihÃre niÂÂhÃpetvà ekadivaseyeva païïe pesite taæ pavattiæ sutvà ito sattannaæ divasÃnaæ accayena vihÃramaho bhavissati, sabbe aÂÂhaÇgasÅlÃni samÃdiyitvà antonagare ca bahinagare ca vihÃramahaæ paÂiyÃdentÆti pÆjÃnimittakÃlamariyÃdaæ katvÃva ÃïÃpesi, evaæ hi sati uposathasikkhÃpadÃnaæ anuposathadivase samÃdÃnaæ virujjhatiti? No virujjhati, kasmÃti ce? Yathà na loke visuæchanadivaso nÃma atthi yattha yattha pana loke chanaæ anubhoti so so chanadivasoti vuccati, evaæ na mÃsÃdisu pÃÂipadÃdayo viya visuæ uposathadivaso nÃma atthi. Yattha yattha pana atthakÃmà uposathaæ upavasanti te te uposathadivasÃti vuccantÅti. Tathà ca sati pa¤camÅ aÂÂhamÅ cÃtuddasÅ païïarasÅ uposathadivasÃti gahetvà tesaæ paccugamanÃnuggamanavasena samÃdÃnavidhÃnaæ virujjhatÅti, tampi na virujjhati, kasmÃti ce? Tasmiæ tasmiæ divase dhammasavaïa sannipÃtÃdÅnaæ bahulattà tÃyeva uposathadivasabhÃvenÃtippasiddhÃti, tasmà và utumÃsapakkhavÃsarÃdivasena mariyÃdaæ katvà tasmiæ tasmiæ samaye uposathaÇga vasena rakkhitabbaæ sÅlaæ uposathasÅlaæ nÃma, yaæ pana sÅlaæ utumÃsÃdivasena kÃlamariyÃdaæ katvÃpi na tathà akatvà ÃpÃïa koÂivasena samÃdiyati, tadetaæ nicca sÅlaæ nÃmÃti gahetabbaæ, tasmà yampana vuttaæ paÂipattisaÇgahe uposathaÇga [SL Page 046] [\x 46/] Vasena vuttÃnipi aÂÂhasikkhÃpadÃni niccasÅlavasena rakkhitabbÃniyevÃti, taæ vÅmaæsitvà gahetabbaæ, tenevahi:- "Ye gahaÂÂhà pa¤¤Ãkarà sÅlavanto upÃsakÃ, Dhammena dÃraæ posenti te namassÃmi mÃtalÅ"ti. Ettha sÅlavantoti padaæ uddharitvà upÃsakatte patiÂÂhÃya pa¤cahipi dasahipi sÅlena samannÃgatoti atthavaïïanà katÃ, na aÂÂhahÅpÅti, athÃpi "upÃsako sÅlavà kalyÃïadhammo parisasobhano"ti ÃdikÃya parivÃrapÃliyà và atthaæ vicÃrentena aÂÂhakathÃcariyena upÃsako silavÃti padaæ uddharitvà pa¤cavà dasavà sÅlÃni gopayamÃnoti attho pakÃsito, evaæ tasmà vuttanayena uposathasÅlaæ samÃdÃtabbaæ. DasasÅlaæ nÃma heÂÂhà vuttesu aÂÂhasu sattamasikkhÃpadaæ naccÃdi mÃlÃdi virativasena sattamaÂÂhamaæ uccÃsayanasikkhÃpada¤ca navamaæ katvà jÃtarÆparajatasikkhÃpadena saha rakkhitabbaæ sÅlaæ. NirussÃhena pana upÃsakena pa¤casÅlÃniyeva niccasÅlavasena rakkhitabbÃni ussÃhavatà pana imÃni dasasikkhÃpadÃni niccasÅlavasenarakkhitabbÃnÅti ussÃhavatà pana imÃni dasasikkhÃpadÃni niccasÅlavasenarakkhitabbÃnÅti veditabbÃni, tena vuttaævisuddhimagge-"sativà ussÃhe dasÃ"ti tattha dasasikkhÃpadassa iminÃnayena attha vaïïanà veditabbÃ, jÃtarÆpanti suvaïïaæ, rajatanti kahÃpana lohamÃsaka jatumÃsakÃdi yaæ yattha vohÃraæ gacchati, tadubhayaæ jÃtarÆparajataæ, tassa yena kenaci pakÃrena sÃdiyanaæ paÂiggaho nÃma, sace hi attano atthÃya diyyamÃnaæ và katthaci Âhitaæ yaæ nippariggahaæ disvà sayaæ gaïhÃti a¤¤ena và gaïhÃpeti, idaæ ayyassa hotÆti evaæ sammukhà và asammukhà và yaæ pana mayhaæ suvaïïaæ atthi, taæ tuyhaæ hotÆti evaæ parammukhà Âhitaæ và kevalaæ vÃcÃya và hatthamuddÃya và tuyhanti vatvà pariccattaæ, yo kÃyavÃcÃhi apaÂikkhipitvà cittena adhivÃseti, ayaæ sÃdiyati nÃma, tasmà kÃyena paÂiggahaïaæ vÃcÃya gaïhÃpanaæ manasà sÃdiyananti tividhampi paÂiggahaïaæ sÃma¤¤aniddesena ekasesena và gahetvà paÂiggahaïÃti vuttaæ, tasmà jÃtarÆparajatapaÂiggahaïà veramaïÅti yojetabbanti. Ayamettha atthavaïïanÃ, samÃdiyantena pana heÂÂhÃvuttanayena samÃdÃtabbaæ, ante pana jÃtarÆparajata-pe-samÃdiyÃmÅti vattabbaæ. Kammappayojanaæ pana evaæ veditabbaæ, sabbÃrambhamÆlakattà jÅvitindriyassa sattÃnaæ piyatamattà ca paÂhamaæ tÃva [SL Page 047] [\x 47/] PÃïÃtipÃtato viramanaæ vuttaæ, dhanÃpaharaïampi sattÃnaæ jÅvitaharaïamiva appiyanti tadanantaraæ adinnÃdÃnato viramaïaæ vuttaæ, tadubhayampi sattà itthiphoÂÂhabbÃdÅni nissÃya pariccajantÅti tadanantaraæ abrahmacariyà kÃmesu micchÃcÃrà viramaïaæ vuttaæ. Athavà adraÂÂho calitapalita vasena desagginà a¬ayhamÃno dÅgharattaæ sukhÃya hotÅti paÂhamaæ tÃva adosamÆlakaæ pÃïÃtipÃtÃviramaïaæ vuttaæ, aluddho lobhaniyampi asappÃyaæ na sevanto arogo hotÅti tadanantaraæ alobhahetukaæ adinnÃdÃnà viramaïaæ vuttaæ, tadubhayampi itthisaæsaggena vinà samupagacchatÅti dassetuæ tadanantaraæ abrahmacariyà kÃmesumicchÃcÃrà viramaïaæ vuttaæ, kÃyikakammÃnantaraæ vacÅkammaæ dassetuæ tadanantaraæ musÃvÃdà viramaïaæ vuttaæ, surÃpÃnassÃpi kÃyikakammabhÃve tena pÃïaghÃtÃdi sabbampi sijjhatÅti dassetuæ tadanantaraæ surÃpÃnato viramaïaæ vuttaæ, lokavajjÃnantaraæ pa¤¤attivajje dassetuæ tesupi tÃva vikÃlabhojanakÃlaparidÅpakaæ ÃrogyÃdisukhanibandhanaæ vikÃlabhojanato viramaïaæ vuttaæ, tadanantaraæ kÃyikÃnÃvÃresu olÃrikabhÆtanaccanato tadanantaraæ vÃcasikÃnÃcÃresu olÃrikabhÆtagÅtato viramaïaæ vuttaæ, vÃditampana ubhinnamanurÆpanti tadanantaraæ tato viramaïaæ vuttaæ, tesaæyeva naccÃdÅnaæ paÂÃnibhÆtaæ dassanaæ visÆkadassanato viramaïaæ vuttaæ, tadanantaraæ phoÂÂhabbÃrammaïabhÆtÃni mÃlÃgandhavilepanÃnikamato dhÃraïa maï¬ana vibhÆsana visayÃnÅti tehi viramaïaæ vuttaæ, tadanantaraæ phoÂÂhabbÃrammaïavasena saÇkhÃrÃrammaïaæ, neva uccÃsayanamahÃsayanÃni vuttÃnÅti tehi viramaïi vuttaæ, ante pana kÃyakamma vacÅkamma manokammabhÆtaæ jÃtarÆparajatapaÂiggahaïà viramaïaæ vuttanti veditabbaæ, athavà jÃtarÆparajatapaÂiggahaïà viramaïaæ gihÅnaæ hÃriyanti sikkhÃpadasuttaÂÂhakathÃyaæ pacchimaæ pana sÃmaïerÃnaæ eva visesabhÆtanti vuttaæ, visuddhimagge pana "sativà ussÃhe dasÃ"ti vuttaæ, tasmà taæ pacchimaÇgaæ sÃmaïerÃnaæ viya gihÅnaæ na ekantikanti pacchà vuttanti evamÃdinà kammappayojanaæ vattabbaæ. Ettha pana dosavyÃdhi tikicchÃkusalena vejjena vuttamahitaæ parivajjetvà hitameva sevantena yathà ÃrogÃdisukhamadhigantabbaæ hoti, tathà rÃgadosavyÃdhitikicchakena buddhena bhagavatà yaæ yaæ bhojanasenÃsanÃdikaæ uposathikÃdÅna [SL Page 048] [\x 48/] Manu¤¤Ãtaæ taæ tadeva sevantena upÃsakajanenapi lokiya lokuttarasukhamadhigantabbaæ. Apica yasmà visuddhimagge rÃgacaritassa adhotavedikaæ bhÆmmaÂÂhakaæ akatapabbhÃratiïakuÂikapaïïasÃlÃdÅnaæ a¤¤ataraæ rajokiïïaæ jatukÃbharitaæ oluggaviluggaæ atiuccaæ và ati nÅcaæ và ujjaÇgalaæ sÃsaÇkaæ asuciæ visamamaggaæ yattha ma¤capÅÂhampi maÇkunabharÅtaæ durÆpaæ dubbaïïaæ yaæ olokentasseva jigucchà uppajjati, tÃdisaæ sappÃyaæ, nivÃsana pÃrupanaæ antaracchinnaæ olambavilambasuttÃkÃkiïïaæ jÃlapÆvasadisaæ sÃnamiva kharasamphassaæ kiliÂÂhaæ bhÃriyaæ kicchapariharaïanti Ãdi vatvà yÃgubhattakhajjakampi evaæ dubbaïïaæ sÃmÃkakudrÆsa kaïÃjakÃdimaya pÆtitakkabilaÇgajinnÃsÃkasÆpeyyaæ. Yaæki¤cideva kevalaæ udarapÆramattaæ vaÂÂatÅti ca, dosacaritassa senÃsanaæ nÃtiuccaæ nÃtinÅca chÃyÆdakasampannaæ suvibhatta bhittitthambhasopÃïaæ supariniÂÂhitamÃlÃkammalatÃkammaæ nÃvÃvidhacittakammasamujjalaæ samasiniddhabhÆmitalaæ brahmavimÃnamiva kusumadÃma vicittavaïïaæ celavitÃna samalaÇkataæ supa¤¤attaæ sucimanoramattharaïama¤capÅÂhaæ tattha tattha vÃsatthÃya nikkhitta kusumavÃsa gandhasugandhaæ yaæ dassanamattena pÅtipÃmojjaæ janayati evarÆpaæ sappÃyaæ, nivÃsana pÃparaïampissa cÅnapaÂÂasomÃrapaÂÂa koseyyakappÃsika sukhumakhomasukhÃmÃdÅnaæ yaæ yaæ païÅtaæ tena tena ekapaÂÂaæ và dupaÂÂaæ và samaïasÃruppaæ vaÂÂatÅti Ãdi vatvà yÃgubhattakhajjakampi vaïïagandharasasampannaæ ojavantaæ manoramaæ sabbÃkÃrapaïÅtaæ yÃvadatthaæ vaÂÂatÅti Ãdi ca dosacaritassa vuttÃni senÃsanÃdÅni mohacaritassa saddhÃcaritassapi sappÃyÃni, buddhacaritassa senÃsanÃdisu imaæ nÃma asappÃyanti natthi, vitakkacaritassa bhojanÃdÅni rÃgacaritasadisÃnÅti ca vuttaæ, tasmà samÃdinnuposathasÅlena upÃsakajanena taæ taæ vayÃnurÆpÃbharaïamitarÅtarena hi viya kÃmabhogÅhi yeva sevitabba uccÃsayana mahÃsayanÃdiæ parivajjitvà anu¤¤Ãtesupi attano cariyÃnurÆpÃni bhojanasayanÃdÅni yeva sevitabbÃni. Tena vuttaæ:- "PaïidhÃnamhi paÂÂhÃya yo paresaæ hitÃhitaæ, Viceyya ¤atvà akkhÃsi vinayÃdiæ vinÃyako. Sabba¤¤u so hi bhagavà sabbadà karuïÃparo, Aca¤ajhavÃdi atulo abbhutoruguïÃkaro. [SL Page 049] [\x 49/] Tena ¤atvà paÂikkhittaæ yaæ aïuæ thÆlameva vÃ, AnatikkamanÅyantaæ jÅvitÃtikkamepica. ùïà hi maggasÃmissa anumattÃpi vi¤¤unÃ, MahÃmeru drarukkhepà iti disvÃpi rakkhiyÃ. Atikkamitvà vacanaæ khuddadesissarassa ca, Dukkhaæ pappoti ce kinnu sabbalokissarassa taæ. MunindÃnaæ atikkamma kusaggacchedamattano, Erapattena yaæ laddhaæ tadidaæ dÅpayissati. Sabbesaæ sattadosanaæ vinayopÃya kovido, Soca satthà pajÃnÃti nÃhaæ jÃnÃmi kidvanaæ. Vejjo komÃrabhaccova bÃlakÃnaæ hitÃhitaæ, JÃnÃti na tu bÃlà te evarÆpà mayaæ idha. Aggiæ pakkhanda athavà pabbataggà patetivÃ, Yadi vakkhati kattabbaæ ¤ÃtakÃrÅ hi so jino. AnatikkamanÅyanti yaæ vuttaæ tena satthunÃ, JÅvitukÃmo papÃtaæva Ãrakà naæ vivajjaye"ti. IdÃni pÃïÃtipÃtÃveramaïÅ sikkhÃpadaæ samÃdiyÃmÅti Ãdinà samÃdinnasÅlena yathÃsamÃdinnaæ niccasÅlamuposatha sÅlaæ vÃ:- Apekkhamakarontena jÅvitepi parÃgate, SaddhÃya appamattena rakkhitabbaæ ca sÃdhukanti. Vuttattà yathà kikÅsakuïikà hatthipÃdena vicuïïiyamÃnà jÅvitaæ pariccajitvà attano aï¬ameva rakkhati, yathà camarÅmigÅ vyÃdhena paripÃtiyamÃnà jÅvitaæ tiïÃyapi na ma¤¤amÃnà kaïÂaka gumbÃdisu laggaæ attano vÃlameva rakkhati, evaæ jÅvite apekkhaæ akarontena rakkhitabbaæ, ta¤ca yathà eka puttako kuÂimbiko taæ eka puttaæ ekanayanova taæ ekanayanaæ rakkhanto appamattova hoti evaæ appamattena rakkhitabbaæ, vuttaæ hi:- "KikÅva aï¬aæ camarÅva vÃladhiæ Piyaæva puttaæ nayanaæ va ekakaæ, Tatheva sÅlaæ anurakkhamÃnakà Supesalà hotha sadà sagÃravÃ"ti. [SL Page 050] [\x /] Evaæ rakkhantenÃpi Khaï¬ÃdÅnamabhÃvena bhujissÃdiguïehi ca, Aviyuttaæ yathà hoti rakkhitabbaæ tathÃdaraæ. Idaæ hi yassa niccuposathasÅlesu Ãdimhi ante và sikkhÃpadaæ bhinnaæ hoti tassa sÅlaæ pariyante chinnasÃÂako viya khaï¬aæ nÃma hoti, yassa pana majjhe bhinnaæ tassa chiddasÃÂako viya chiddaæ nÃma, yassa paÂipÃÂiyà dve tÅïi bhinnÃni tassa piÂÂhiyà và kucchiyà và uÂÂhitena visabhÃgavaïïena kÃlarattÃdÅnaæ a¤¤atara sarÅravaïïà gÃvÅ viya sabalaæ nÃma, yassa antarantarà bhinnÃni tassa antarantarà visabhÃgabindu vicitrÃgÃvÅviya kammÃsaæ nÃma hoti, tasmà sabbaso sikkhÃpadÃnaæ abhedena bhinnÃnadva paÂikammakaraïena khaï¬ÃdibhÃvato viyojetvà rakkhitabbaæ. UposathasÅlesu pana abrahmacariyasÅlaæ asatipi dvayaædvayasamÃpattiyaæ mÃtugÃmassa ucchÃdana nahÃpana sambÃhana sÃdiyanaæ, saæjagghanasaækÅÊanasaækeÊÃyanassÃdÃnaæ, cakkhunà cakkhussa upanijjhÃyanaæ, tiroku¬¬ÃdigatÃya hasanagÃyanÃdi saddassÃdanaæ, mÃtugÃmena saddhiæ hasitalapitakÅÊitÃnussaraïaæ, gahapatiæ và gahapatiputtaæ và pa¤cahi kÃmaguïehi samappitaæ samaÇgÅbhÆtaæ disvà tadassÃdanaæ, a¤¤ataraæ devanikÃyaæ païidhÃya brahmacariyacaraïadvÃti etasmÃpi sattavidhamethunasaæyogà viyojetabbaæ, so hi tassa ekaæsena khaï¬ÃdibhÃvÃpÃdanate, khaï¬ampi chiddampi sabalampi kammÃsampÅti sutte Ãgatoti, evaæ panetaæ khaï¬ÃdibhÃvato viyojitampi yathà vivaÂÂupanissayatÃya taïhÃdÃsavyato mocetvà bhujissÃbhÃvakaraïato bhujissaæ, tato eva vi¤¤Æhi pasatthattà vi¤¤uppasatthaæ, taïhÃdiÂÂhihi aparamaÂÂhattà aparÃmaÂÂhaæ, upacÃraappaïÃsamÃdhÅnaæ saævattanena samÃdhisaævattanika¤ca hoti, evaæ rakkhitabbaæ evaæ pana:- Vajjitaæ catuhi dosehi samupetaæ catuhi ca, Guïehi rakkhitaæ sÅlaæ kaæ panatthaæ na sÃdhaye. Evaæ samÃdinnaæ sÅlaæ rakkhitabbaæ, evaæ akhaï¬ÃdibhÃvaæ pÃpetvà rakkhitabbampi niccuposathasÅlaæ amittasaæsaggÃdinà sativossaggena và kodho upanÃho makkho palÃso issà macchariyaæ mÃyà sÃÂheyyaæ thamho sÃramho mÃno atimÃno mado pamÃdo lobho moho viparÅtamanasikÃroti evamÃdÅnaæ [SL Page 051] [\x 51/] PÃpadhammÃnaæ santÃne pavattiyà saækilissati, tathÃhi paresaæ vajjaæ disvà kodhuppÃdanamattenapi sÅlaæ saækilissati, pageva kodhaæ uparÆpari va¬¬hetvà bandhanena, tathÃpare guïehi sambhÃviyamÃne disvà te guïà yathà tesu na dissanti tathà makkhaïena kiæ so bahussuto tato mayà anukena và bahutaraæ sutanti evamÃdinà yugaggÃhato avaÂÂhÃnena ca, tathÃpare sampattimanubhavante disvà tadusuyyante attano sampatti ca yathà parehi sÃdhÃraïà na hoti tathà nigÆhanena hi tathà nigÆhitabbaæ, anicchantena pana kevalaæ na dÃtabbÃva, tathà attano vijjamÃnassa dosassa paÂicchÃdanena, so hi chÃdito viya roge attavyÃbÃdhÃya saævattati, attani avijjamÃnassa guïassa vibhÃvanena ca, tena hi jano rittamuÂÂhiæ dassetvà va¤cito viya bÃlako na puna taæ upasaÇkamitabbaæ ma¤¤eti tathà cittamanupajÃtamaddavamakamma¤¤aca yathà hoti tathà cittassa thaddhabhÃvakaraïena, parehi pasaæsitabbayuttaæ kassaci ki¤ci kiriyaæ disvà và sutvà và so hi nÃmaæ evaæ karissati ahaæ taddiguïaæ karissÃmÅti evaæ karaïuttariyena ca, tathà seyyassa seyyà hamasmÅti Ãdinà unnamanena abbhunnamanena, tathà bhogayobbanÃdÅhi majjanena và tehiyeva cittavossajjanena ca, tathà ki¤cideva lobhaniyyaæ disvà lubbhanena, karaïiyÃkaraïÅyesu muyhanena aniccÃdi atthassa niccÃdito viparÅtamanasikaraïena cÃti evamÃdÅhi saækilissati. Tasmà amhÃkaæ bodhisatto kalÃburÃjÃdÅhi ceva bhojaputtÃdÅhi ca anatthe kayiramÃne kujjhitvà olokanamattampi nÃkÃsi, vidhurajÃtakÃdisu sakkÃdayopi devalokÃdiæ pahÃya idha uyyÃnÃdisu uposathakammaæ kariæsÆti te te jÃtakÃpi ettha vattabbÃ. Uposathasutte pana uposathiko 'ahaæ khvajja ida¤cida¤ca khÃdanÅyaæ khÃdiæ idadvida¤ca bhojanÅyaæ bhu¤jiæ svedÃnÃhaæ ida¤cida¤ca khÃdanÅyaæ khÃdissÃmi ida¤cida¤ca bhojanÅyaæ bhu¤jissÃmÅti no tena abhijjhÃsahagatena cetasÃdivasaæ atinÃmetÅ"ti vuttattà evaæ pavatto a¤¤o và kÃmavitakkÃdi aparisuddhavitakkopi uposathasÅlassa saækilesoti veditabbo. Etesu pana yena kenaci a¤¤ena và saækiliÂÂhaæ niccasÅlamuposathasÅlaæ và na mahapphalaæ hoti na mahÃnisaæsaæ na mahÃjutikaæ na mahÃvipphÃraæ, tasmÃ:- Saækilesavisuddhaæ hi rakkhanto sÅlamattano, Visaæ jÅvitukÃmova Ãrakà naæ vivajjeye. [SL Page 052] [\x 52/] Yasmà panetaæ niccuposathasÅlaæ kodhÆpanÃhÃdipÃpadhammÃnamanuppÃdanena patirÆpadesavÃsena kalyÃïamittasaæsaggena saddhammasavaïena sucaritajjhÃsayatÃhi ca sabbupakkilesavinimmutto saradakÃlasuriyo viya virocati, tasmÃ:- Visujjhanti yathà sattà pahÃya malajallikÃ, Saækilese vihÃyeva vodape sÅlamattano. Apica:-uposathasÅlaæ upavasantassa cittaæ sace kenaci upakkilesena upakkiliÂÂhaæ hoti athÃnena upakkiliÂÂhaæ me cittaæ sÅlaæ me aparisuddhanti tappariyodapanÃya buddho anussarÅtabbo-"itipi so bhagavà arahaæ sammÃsambuddho vijjÃcaraïasampanno sugato lokavidÆ anuttaro purisadammasÃrathi satthà devamanussÃnaæ buddho bhagavÃ"ti evaæ tassa tathÃgataæ anussarato cittaæ pasÅdati pÃmojjaæ uppajjati ye cittassupakkilesà te pahÅyanti, yathà ca kakkamattikodakehi tajjena ca purisassa vÃyÃmena upakkiliÂÂhaæ sÅsaæ visujjhati evamassÃpi imÃya buddhÃnussatiyà sÅlaæ visujjhati brahmuposathavÃsamupavasati brahmena saddhiæ saævasati. So ce buddhaæ anussarati, athÃnena dhammo anussaritabbo, "svÃkkhÃto bhagavatà dhammo sandiÂÂhiko akÃliko ehipassiko opanayiko paccattaæ veditabbo vi¤¤ÆhÅ"ti evaæhissa saha tantiyà navalokuttaradhammaæ anussarato purimanayena cittappasÃdo hoti pÃmojjaæ jÃyati upakkilesà pahÅyanti, yathÃsotti cuïïodakehi tajjena ca ubbaÂÂana ghaÂÂana dhovanÃdinà purisassa vÃyÃmena upakkiliÂÂhassa kÃyassa pariyodapanÃhoti, evamimÃya dhammÃnussatiyà upakkiliÂÂhassa cittassa taænissitassa ca sÅlassa vodapanaæ hoti, dhammuposathavÃsamupavasati dhammena saddhiæ saævasati, noce dhammaæ anussarati athÃnena saÇgho anussaritabbo-"supaÂipanno bhagavato sÃvakasaÇgho ujupaÂipanno bhagavato sÃvakasaÇgho ¤ÃyapaÂipanno bhagavato sÃvakasaÇgho sÃmÅcipaÂipanno bhagavato sÃvakasaÇgho yadidaæ cattÃri purisayugÃni aÂÂhapurisapuggalà esabhagavato sÃvakasaÇgho Ãhuneyyo pÃhuneyyo dakkhiïeyyo a¤jalikaraïÅyo anuttaraæ pu¤¤akkhettaæ lokassÃ"ti tassa saÇghaæ anussarato purimanayena cittappasÃdÃdayo honti, yathÃpana Æsaka [x] khÃragomayÃdikehi tajjena ca rajakassa [X] usumoti ve sÃdhu [SL Page 053] [\x 53/] VÃyÃmena upakkiliÂÂhassa vatthassa pariyodapanà hoti, evamimÃya saÇghÃnussatiyà upakkiliÂÂhassa cittassa tannissitassa ca sÅlassa vodapanaæ hoti, saÇghuposathavÃsamupavasati saÇghena saddhiæ saævasatÅti, evamÃdinà buddhÃnussati Ãdivasenapi yo sÅlaæ visodheti:- Suparikammakato dhoto yathà veÊuriyo maïi, Mahaggo jotimà evaæ sÅlaæ cassa virocati. Evaæ surakkhitassapi sÅlassa saækilesavodÃnÃni veditabbÃni:- Dasannampi panetesa mekekassadhunà pana AÇgappayogabhedÃdi phalato vaïïanà siyÃ. Tattha pÃïÃtipÃtassa tÃva-pÃïo pÃïasa¤¤ità vadhakacittaæ upakkamo tena maraïanti pa¤ca aÇgÃni, sÃhatthiko Ãïattiko nissaggiyo thÃvaro vijjÃmayo iddhimayoti chappayogÃ, tattha kÃyena và kÃyapaÂibaddhena và paharaïaæ sÃhatthiko payogo, so uddissÃnuddissa bhedato duvidho hoti, tattha uddissake yaæ uddissa paharati tasseva maraïena kammanà bajjhati, yo koci maratÆti evaæ anuddissike pahÃrappaccayà yassa kassaci maraïena kammanà bajjhati, ubhayatthÃpica 1 paharitamatte và maratu pacchà và teneva rogena paharitakkhaïeyeva kammanà bajjhati, maraïÃdhippÃyeneva paharitvà tena amatassa puna a¤¤ena cittena pahÃre dinne pacchÃpi yadi paÂhamappahÃreneva marati tadÃeva kammabandho, atha dutiyappahÃrena, natthi pÃïÃtipÃto, ubhayepi matepi paÂhamappahÃreneva kammabandho, ubhayehi pi amite nevatthi pÃïÃtipÃto, esanayo bahÆhipi ekassa pahÃre dinne tatrÃpihi yassa pahÃrena marati tasseva kammabandho hoti. AdhiÂÂhahitvà 2 pana ÃïÃpanaæ Ãïattiko payogo, tatthapi sÃgatthike vuttanayeneva kammabandho anussaritabbo, chabbidho cettha niyamo veditabbo:- "Vatthu kÃlo ca okÃso Ãvudhaæ iriyÃpatho, Kiriyà visesoti ime cha Ãïatti niyÃmakÃ"ti Tattha vatthÆti mÃretabbo pÃïo. KÃloti pubbaïhÃparaïhÃdikÃlo, yobbanathÃcariyÃdikÃlo 3 ca, okÃsoti 1 UbhayathÃ. 3 YobbanatthaviriyÃdikÃlo, yobbanathÃmaviriyÃdikÃlo. 2 AvadhitvÃ. [SL Page 054] [\x 54/] GÃmo và nigamo và vanaæ vaæ racchà và siÇghÃÂakaæ vÃti evamÃdi, Ãvudhanti asi và usu và satti vÃti evamÃdi, iriyÃpathoti mÃretabbassa mÃrakassa va ÂhÃnaæ và nisajjÃvÃti evamÃdi kiriyà visesoti vijjhanaæ và chedanaæ và bhedanaæ và saÇkhamuï¬ikaævÃti evamÃdi, yadihi vatthuæ visaævÃdetvà yaæ mÃrehÅti Ãïatto tato a¤¤aæ mÃreti ÃïÃpakassa natthi kammabandho, atha vatthuæ avisaævÃdetvà mÃreti ÃïÃpakassa Ãïattikkhaïe Ãïattassa maraïakkhaïeti ubhayesampi kammabandho, esanayo kÃlÃdisupi, mÃraïatthampana kÃyena và kÃyapaÂibaddhena và paharaïa nissajjanaæ nissaggiyo payogo, sopi uddissÃnuddissabhedato duvidho, evaæ kammabandho cettha pubbevuttanayena veditabbo, mÃraïatthameva opÃtakhaïanaæ apassena upanikkhipanaæ bhesajjavisayantÃdiyojanaæ và thÃvaro payogo, sopi uddissÃnuddissabhedato duvidho evaæ tatthÃpi pubbe vuttanayeneva kammabandho veditabbo, ayantu viseso:-mÆlaÂÂhena opÃtÃdisu paresaæ mÆlena và mudhà và dinnesupi yadi tappaccayà koci marati mÆlaÂÂhasseva kammabandho, yadipica tena a¤¤ena và tattha opÃte vinÃsetvà bhÆmisame katepi paæsudhovakà và paæsu gaïhanti mulakhaïakà và mÆlÃni khaïantà ÃvÃÂaæ karonti deve va' vassante kaddamo jÃyati tattha ca koci otaritvà và laggitvà mà marati mÆlaÂÂhasseva kammabandho, yadipana yena laddhaæ so a¤¤o và vitthavataraæ gambhÅrataraæ và karoti tappaccayà ca koci marati ubhayesampi kammabandho, yathÃtu mÆlÃni mÆlehi saæsandanti tathà tatra thale kate muccati evaæ apassenÃdisupi yÃva tesaæ pavatti tÃva yathÃsambhavaæ kammabandho veditabbo, mÃraïatthampana vijjÃparijapanaæ vijjÃmayo payogo. DÃÂhÃvudhÃdÅnaæ dÃÂhÃkoÂanÃdimiva 1 mÃraïatthaæ kammavipÃkajÅddhivikÃrakaraïaæ iddhimayo payogoti. Evamimesu chasu payogesu a¤¤atarena tÃya ca aÇgasiddhiyà paÂhamasikkhÃpadassa bhedo hoti. So ca atthi appasÃvajjo, atthi mahÃsÃvajjo, tattha kunthakipillikassa hi vadho appasÃvajjo, tato mahanta mahantatare tiracchÃne mahÃsÃvajjo, tatopi dussÅlamanussassa, tato gorÆpikasÅlamanussassa, tato saraïagatassa, tato pa¤casikkhÃpadikassa, tato sÃmaïerassa, tato puthujjanika bhikkhuno, tato sotÃpannassa, tato sakadÃgÃmissa, tato 1 ùvudhÃdÅnaæ dhÃrÃkoÂanÃdiæ. [SL Page 055] [\x 55/] AnÃgÃmissa, tato khÅïÃsavassa vadho atimahÃsÃvajjoyeva, ettha kunthakipillikassa vadho appasÃvajjoti vacanaæ tato mahantatarÃdÅnaæ vadhaæ apekkhitvà vuttaæ "pÃïÃtipÃto bhikkhave Ãsevito bhÃvito bahulÅkato nirayasaævattaniko tiracchÃnayonisaævattaniko pettivisayasaævattaniko yo sabbalahuso pÃïÃtipÃtassa vipÃko manussabhÆtassa appÃyukabhÃvasaævattaniko hoti"ti vacanato pana sabbapÃïÃtipÃtopi mahÃsÃvajjova, tasmà pa¤casikkhÃpadikena uposathikena vÃ:- KhuddakÃnampi jantÆnaæ jÅvitaæ jÅvitaæ viya, Attano rakkhitabbaæ ca hitakÃmena attano. SappÃïakaæ pana udakaæ vinà pÃïasa¤¤Ã paribhu¤jantassa natthi koci doso, vuttaæhi:-"appÃïakasa¤¤issa asadvicca ajÃnantassa na maraïÃdhippÃyassa ummattakÃdÅna¤ca anÃpattÅ"ti. PÃïakà ettha natthÅti sa¤¤Ã = appÃïakasa¤¤Ã, paÂipattisaÇgahe pana ajjatanÃposathikà hutvà udakaæ parissÃvetvÃva paribhu¤janti taæ parissÃvitodakaparibhogassa anavajjattÃti veditabbaæ, na parissÃvetvà appÃïakasa¤¤Ãya paribhogassa sÃvajjattÃti vatvà a¤¤athà pa¤casikkhÃpadikenÃpi parissÃpetvà paribhu¤jitabbaæ siyÃti vuttaæ, parissÃvitodakassa anavajjattà pa¤casikkhÃpadikenÃpi parissÃvetvà paribhu¤janameva varataraæ phalato pana-sabbepi pÃïÃtipÃtÃdayo duggatiphalaæ apÃyabhayanibbattakattÃ, tassa pana duggatiphalassa vibhÃgo devadutasuttÃdÅhi vitthÃrato veditabbo, duggatiyampi yete aniÂÂhà akantà amanÃpà rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà te yathÃvakÃsaæ upasaæharitvà tesuyeva vipÃkassa nibbattanato aniÂÂhaphalaæ diÂÂhadhamme avesÃrajjÃdiphalÃti veditabbÃ. TathÃhi pÃïÃtipÃtassa tÃva aÇgapaccaÇgavipannatà ÃrohaparinÃhapahÅnatà javasampattiviyogo duppatiÂÂhitapÃdatà virÆpadassanatà amudutaÊunahatthapÃdatà soceyyaviyogakÃraïatà dubbalyaæ avissaÂÂhavacanatà sabbalokassa appÅyatà chambhitattaæ suppadhaæsiyatà parÆpakkamena maraïaæ mandaparivÃrità virÆpatÃ, vevaïïiyaæ bahavÃbÃdhatà sokabahulatà piyehi manÃpehi vippayogo appÃyukatÃti evamÃdiphalavibhÃgo veditabbo. PÃïÃtipÃtà veramaïiyà pana-aÇgapaccaÇgasampannatà ÃrohaparinÃhasampattità javasampattità suppatiÂÂhitapÃdatà vÃrutà [SL Page 056] [\x 56/] Mudutà sucità sÆratà mahÃbalatà vissaÂÂhavacanatà sabbalokassa piyatà abhejjaparisatà acchambhità appadhaæsità parÆpakkamena amaraïatà anantaparivÃratà surÆpatà susaïÂhanatà appÃbÃdhatà asokità piyehi manÃpehi saddhiæ avippayogatà dÅghÃyukatÃti evamÃdÅni phalÃni veditabbÃni. Apiva-pÃïaghÃtako puggalo imasmiæyeva attabhÃve daï¬amuggarÃdÅhi upahato bhavati, ito cuto niraye uppajjitvà anekavassakoÂisu mahantaæ dukkhamanubhavitvà dÅghassa addhuno accayena tato cuto pu¤¤akammacchiddena manussajÃtiyaæ mahÃvibhavasampanne uditodite visÃle kule nibbattitvà dassanÅyo pÃsÃdiko paramÃya vaïïapokkharatÃya samannÃgatopi tÃdisaæ sampattiæ ananubhavitvà yobbaneva maraïaæ pÃpuïÃti. Tena vuttaæ:- "Sabbopabhogadhanadha¤¤a visesalÃbhÅ RÆpena bho samakaraddhajasantibhopi, Yo yobbanepi maraïaæ labhate akÃmaæ KÃmaæ sadà tu parapÃïaharo naro hÅ"ti. Ekacce pana sattà pÃïÃtipÃtaæ katvà antalikkhe ÂhitÃpi samuddamajjhaæ pakkhantÃpi vajiraguhÃyaæ paviÂÂhÃpi tena kammavipÃkena mokkhaæ na labhiæsu yeva, taæ kathanti ce-ekokira manusso kammante appavattaæ gonaæ palÃlaggÅhi jhÃpetvà mÃresi, so tena kammena avÅciniraye nibbattitvà anekavassasahassÃni pacitvà tato cuto attabhÃvasate ÃkÃseyeva pallagginà jhÃyitvà mato. Aparà itthÅpi sunakhassa gÅvÃya vÃlikÃghaÂaæ bandhitvà udake osÅdÃpetvà mÃretvà tena pÃpakammena avÅciyaæ nibbattitvà anantadukkhamanubhavitvà tato cutà attabhÃvasate nÃvÃya samuddamajjhaæ patvà tena kammena taæ nÃvaæ agantvà baddhaæ viya Âhitaæ disvà kÃlakaïïisalÃkÃya gahità tattheva vÃlikÃghaÂaæ gÅvÃya bandhitvà udake vissaÂÂhà matÃ. Aparepi sattagopÃladÃrakà ekaæ godhaæ vammikaæ paviÂÂhaæ disvà tasmiæ vammike sabbamukhÃni pidahitvà sattÃhaccayena taæ vissajjesuæ, tepi dÃrakà tassa amÃritattà nirayaæ Ãgantvà catuddasa atta bhÃve pabbatavivaraæ paviÂÂhà pÃsÃïaphalakena pihitadvÃrà sattasattadivasatoyeva nirÃhÃrà jÅvitamattaæ gahetvà nikkhamiæsu, evaæ ÃkÃsagatÃpi samuddamajjhaæ pattÃpi pabbaguhÃyaæ paviÂÂhÃpi pÃpakammato na mu¤cantiyeva, tenavuttaæ bhagavatÃ:- [SL Page 057] [\x 57/] "Na antalikkhe na samudda majjhe Na pabbatÃnaæ vivaraæ pavissa, Na vijjatÅ so jagatippadeso YatthaÂÂhito mucceyya pÃpakammÃ"ti. Aparampi vuttaæ pÃïÃtipÃte desaæ dassentena bhagavatà matakabhattajÃtake:- "Evaæ ce sattà jÃneyyuæ dukkhÃyaæ jÃtisambhavo, Na pÃïo pÃïinaæ ha¤¤e pÃïaghÃtÅ hi socatÅ"ti SÅvalittheropi saæsÃre saæsaranto ekasmiæ attabhÃverÃjà hutvà attano caturaÇginiæ senaæ gahetvà a¤¤aæ nagaraæ parivÃretvà sattÃhaccayena sadvÃramadÃsi,* so ettakaæ katvà tena kammena pacchimattabhÃve sattadivasasattamÃsÃdhikÃni sattasaævaccharÃni mÃtukucchiyaæ mahantaæ dukkhamanubhavi:- Evamekampi so païaæ na nihantvÃna sabbaso, Rundhitvà nagaraæ dukkhamevaæ patto yato tato, PÃïaæ na ha¤¤e naca ghÃteyeyya NacÃnuja¤¤Ã hanataæ paresaæ, Sabbesu bhÆtesu nidhÃya daï¬aæ Ye thÃvarà ye ca tasanti loketi. IdÃni tadanantaraæ niddiÂÂhassa adinnÃdÃnassa parapariggahÅtattaæ parapariggahÅtasa¤¤ità theyyacittaæ upakkamo te naca haraïanti pa¤ceva aÇgÃni veditabbÃni, payogesu pana theyyapasayha paÂicchanna parikappa kusÃvahÃrÃnaæ vasena pavattà sÃhatthiko Ãïattiko nissaggiko atthasÃdhako dhuranikkhepoti ime pa¤capayogà veditabbÃ, tatthayo sandhicchedÃdÅni katvà adissamÃno harati tulÃkÆÂa mÃnakÆÂakÆÂakahÃpaïÃdÅhi và va¤cetvà gaïhÃti tassevaæ gaïhato avahÃro theyyÃvahÃroti veditabbo, yo pana pasayha balakkÃrena paresaæ santakaæ gaïhÃti gÃmaghÃtakÃdayo viya attano pattabalitovà vuttanayeneva adhikaæ gaïhÃti. RÃjabhaÂÃdayoviya, tassevaæ gaïhato avahÃro pasayhÃvahÃroti veditabbo, paÂicchÃdetvà pana avaharaïaæ paÂicchannÃvahÃro, so evaæ veditabbo, yo puggalo uyyÃnÃdisu paresaæ omucitvà Âhapitaæ aÇgulÅmuddikÃdiæ disvà pacchà gaïhissÃmÅti paæsunà và païïe na và paÂicchÃdeti * SadvÃramadÃsi. [SL Page 058] [\x 58/] Tassa ettÃvatà uddhÃro natthÅti na tÃva kammabandho hoti yadà pana sÃmikà vicinantà apassitvà sve jÃnissÃmÃti sÃlayÃva gatà honti athassa taæ uddhÃrato uddhÃre kammabandho, paÂicchannakÃleyeva taæ mama santakanti sa¤¤Ãya và gatà idÃni te cha¬¬hitabhaï¬aæ idanti paæsukula sa¤¤Ãya và gaïhantassa pana bhaï¬adeyyaæ, tesu dutiyadivase Ãgantvà vicinitvà adisvà dhuranikkhepaæ katvà gatesupi gahitaæ bhaï¬adeyyameva pacchà ¤atvà codiyamÃnassa addato sÃmikÃnaæ dhuranikkhepà kammabandho hoti, kasmÃ? Yasmà tassa payogena tehi na diÂÂhanti, yo pana tathà rÆpaæ bhaï¬aæ yathÃÂhÃne Âhitaæyeva apaÂicchÃdetvà theyya cittopÃdena akkamitvà kaddame và vÃlikÃya và pavesetvà heÂÂhà koÂiæ atikkameti, tassa pavesitamatteyeva kammabandho, parikappetvà pana gahaïaæ parikappÃva hÃro nÃma, so bhaï¬okÃsavasena duvidho, tatrÃyaæ bhaï¬aparikappo sÃÂakatthiko anto gabbhaæ pavisitvà sace sÃÂako bhavissati gaïhissÃmi sace suttaæ na gaïhissÃmÅti parikappetvà andhakÃre pasibbakaæ gaïhÃti tatrave sÃÂako hoti uddhÃreyeva kammabandho, sutta¤ce hoti rakkhati, bahinÅharitvà mu¤citvà suttanti¤atvà punaÃharitvà Âhapeti rakkhatiyeva suttanti ¤atvÃpiya yaæ laddhaæ taæ gahetabbanti gacchati padavÃrena kÃretabbo, bhÆmiyaæ Âhapetvà gaïhÃti uddhÃre kammabandho, coro coroti anubandho cha¬¬etvà palÃyati rakkhati sÃmikà disvà gaïhanti rakkhatiyeva, a¤¤o yo koci gaïhÃti bhaï¬adeyyaæ, sÃmikesu nivattesu sayaæ disvà pagevetaæ mayà gahitaæ mamadÃni santakanti gaïhantassÃpi bhaï¬adeyyameva tattha svÃyaæ sace sÃÂako bhavissati gaïhissÃmÅti ÃdinÃnayena pavatto parikappo ayaæ bhaï¬aparikapponÃma, okÃsaparikappo pana evaæ veditabbo ekacco parapariveïÃdÅni paviÂÂho ki¤ci lobhaneyyaæ bhaï¬aæ disvà gabbhadvÃrapamukhaheÂÂhà pÃsÃdadvÃrakoÂÂhakarukkhamÆlÃdivasena paricchedaæ katvà sace maæ etthantare passissanti daÂÂhukÃmatÃya gahetvà vicaranto viya dassÃmi noce passanti harissÃmÅti parikappeti tassa taæ ÃdÃya parikappita paricchedaæ atikkantamatte kammabandho hoti, iti yvÃyaæ vuttanayena pavatto parikappo okÃsaparikapponÃma evamimesaæ dvinnampi parikappÃnaæ vasena parikappetvà gaïhato avahÃro parikappÃvahÃroti veditabbo, kusaæ saÇkÃmetvà pana avaharaïaæ kusÃvahÃronÃma, sopi evaæ veditabbo, yo puggalo vilÅvamayaæ và tÃlapaïïamayaæ và katasa¤¤Ãna yaæki¤ci [SL Page 059] [\x 59/] Kusaæ pÃtetvà sÃÂikÃdimhi bhÃjiyamÃne attano koÂÂhÃsassa samÅpe Âhitaæ appagghataraæ và mahagghataraæ và samasamaæ và agghena parassa koÂÂhÃsaæ haritukÃmo attano koÂÂhÃse patitaæ kusaæ parassa koÂÂhÃse pÃtetu kÃmatÃya uddharati rakkhati tÃva, parassa koÂÂhÃse patite rakkhateva, yadÃpana tasmiæ patite parassa koÂÂhÃsato parassa kusaæ uddharati uddhaÂamatte kammabandho, sace paÂhamataraæ parakoÂÂhÃsato kusaæ uddharati attano koÂÂhÃse pÃtekukÃmatÃya uddhÃre rakkhati pÃtane rakkhati, attano koÂÂhÃsato pana attano kusaæ uddharati uddhÃreyeva rakkhati, taæ uddharitvà parakoÂÂhÃse pÃtentassa hatthato mutta matte kammabandho hoti ayaæ kusÃvahÃro, Imesaæ pana pa¤cannaæ avahÃrÃnaæ vasena pavattesu sÃhatthikÃdisu sÃhatthiko nÃma parassabhaï¬aæ sahatthà avaharati, Ãïattiko nÃma asukassa bhaï¬aæ avaharÃti a¤¤aæ ÃïÃpeti, nissaggiyo nÃma sukaghÃta parikappitokÃsÃnaæ anto Âhatvà bahipatanaæ, atthasÃdhako nÃma asukassa bhaï¬aæ yadà sakkosi tadà taæ avaharÃti ÃïÃpeti tattha sace paro anantarÃyiko hutvà avaharati ÃïÃpakassa Ãïattikkhaïe yeva kammabandho, parassa và pana telakumbhiyà avassaæ telapivanakÃni upÃhaïÃdÅni pakkhipati hatthato muttamatteyeva kammabandho,dhuranikkhepo pana ÃrÃmÃbhiyogaæ upanikkhittabhaï¬avasena veditabbo, tÃvakÃlikabhaï¬adeyyÃni adentassapi esova nayoti ayaæ payogabhedo hoti. Tampana dussÅlassa santake appasÃvajjaæ, tato gorÆpasÅlassa santake mahÃsÃvajjaæ, tato saraïagatassa santake mahÃsÃvajjaæ, tato pa¤casikkhÃpadikassa sÃmaïerassa puthujjana bhikkhuno sotÃpannassa sakadÃgÃmissa anÃgÃmissa santake mahÃsÃvajjaæ khÅïÃsavassa santake ati mahÃsÃvajjaæ yeva. Phalato panassa nibbattÃ-appahutadha¤¤atà mandabhogatà anuppannÃnaæ bhogÃnaæ anuppatti uppannÃnaæ bhogÃnaæ athÃcariyaæ patthitÃnaæ pa¤cakÃmaguïÃnaæ khippamappaÂilÃbhità rÃjacorÆdakaggi appiyadÃyÃdehi sÃdhÃraïa bhogatà asÃdhÃraïassa dhanassa appaÂilÃbho sabbalokanÅcatà atthÅti vacanassapi assavaïatà dukkhavihÃritÃti evamÃdiphalavibhÃgo veditabbo. AdinnÃdÃnà veramaïiyà pana-mahaddhanatà pahÆta dha¤¤atà anantabhogatà anuppannabhoguppattità uppannabhogathÃvaratà icchitÃnaæ bhogÃnaæ khippapaÂilÃbhità rÃjacorÆdakaggi appiyadÃyÃdehi asÃdhÃraïa bhogatà asÃdhÃraïa dhanapaÂi [SL Page 060] [\x 60/] LÃbhità lokuttamatà natthikabhÃvassa ajÃnanatà sukhavihÃritÃti evamÃdayo taæ taæ suttÃnusÃrena veditabbÃ. Api ca-adinnÃdÃyipuggalo imasmiæyeva attabhÃve kaïÂakalatÃdÅhi anekappakÃraæ anayavyasanaæ pÃpuïÃti, tenÃha bhagavÃ:-"yathÃrÆpÃnaæ kho pana pÃpakÃnaæ hetu rÃjÃno coraæ ÃgucÃriæ gahetvà vividhà kammakaraïà kÃrenti kasÃhipi tÃÊenti vettehipi tÃÊenti addhadaï¬akehipi tÃÊenti hatthampi chindanti pÃdampi chindanti hatthapÃdampi chindanti kaïïampi chindanti nÃsampi chindanti kaïïanÃsampi chindantÅ" ti Ãdi, evamimasmiæ yeva attabhÃve anekavidhakammakaraïahetubhÆtaæ adinnamÃdiyitvà tena pÃpakammena anekavassakoÂisahassesu niraye pacitvà tato cuto petayoniyaæ nibbattitvà tatthamahantaæ khuppipÃsà dukkhamanubhavanto aneta antarakappe vitinÃmetvà sace manussayoniæ labhati tatthapi yÃcako kapaïo vicuïïo hutvà dhÅdhÅti evaæ pavatta anekakkharasatehi paritajjiyamÃno nekapilotikÃhi katavasanakicco ÆkÃkiïïasiro jallikà kiïïagatto sokÃkiïïahadayo vilÃpehi mukharitamukho manussapeto hutvà pavedhamÃno vicarati, tenÃhu porÃïÃ:- "Yo yÃcako bhavati bhinnakapÃlahattho Muï¬odhigakkhara satehi ca tajjayanto, Bhikkhaæ sadÃribhavane sakucelavÃso DehÅ parattha paracittaharo narohÅ"ti. Imamatthaæ dassentena bhagavatÃpi vuttaæ-"adinnÃdÃnaæ bhikkhave Ãsevitaæ bhÃvitaæ bahulÅkataæ nirayasaævattanikaæ hoti tiracchÃnayoni saævattanikaæ hoti, pettivisaya saævattakikaæ hoti yo sabbalahuko adinnÃdÃnassa vipÃko manussabhÆtassa dobhaggiyasaævattaniko hotÅ"ti. Evaæ adinnaæ dhanamÃdiyanto DiÂÂheva dhamme narakÃdikepi, Pappoti dukkhaæ vyasana¤ca nekaæ Naro paratthesu rato yatohi. "Tato adinnaæ parivajjayeyya Ki¤ci kvacÅ sÃvako bujjhamÃno, Na hÃraye harataæ nÃnuja¤¤Ã Sabbaæ adinnaæ parivajjayeyyÃ"ti. Tadanantaraæ niddiÂÂhassa abrahmacariyassa ajjhÃcariyavatthu sevamÃnaæ payogo maggenamaggapaÂipatti adhivÃsananti cattÃri [SL Page 061] [\x 61/] AÇgÃni, tattha attano ruciyà pavattassa tayo, balakkÃreïa pavattitassa tayoti anavasesena gahaïena cattÃro, daÂÂhabbà atthasiddhimpana tiheva, tathà micchÃcÃrassa tatthapana paÂhamaæ aÇgaæ agamanÅyavatthutÃti daÂÂhabbaæ, payogato abrahmacariyÃdÅnaæ sÃhatthiko eva payogoti evamettha payogato vinicchayo veditabbo, taæ pana dussÅlÃya itthiyà vÅtikkamena appasÃvajjaæ tato gorÆpasÅlikÃya mahà sÃvajjaæ tato saraïagatÃya pa¤casikkhÃpadikÃya sÃmaïerÃya puthujjanabhikkhuïiyà sotÃpannÃya sakadÃgÃmiyà tato anÃgÃmiyà vÅtikkame mahà sÃvajjaæ khÅïÃsavÃya pana ekantamahÃsÃvajjameva, tathà micchÃcÃro, so pana yÃva pa¤casikkhÃpadikÃya và netabbo. Phalato pana kÃmesumicchÃcÃrassa bahupaccatthikatà sabbajanassa appiyatà annapÃnavatthasayanÃsanÃdÅnaæ alÃbhità dukkhasayanatà dukkhapaÂibujjhanatà apÃyabhayehi appamuttatà itthinapuæsakabhÃvapaÂilÃbhatà kodhanatà asakkaccakiriyatà pattakkhandhatà adhomukhatà itthipurisÃnaæ a¤¤ama¤¤aæ appiyatà aparipuïïindriyatà aparipuïïalakkhaïatà niccasÃsaÇkatà ussukkabahulatà dukkhavihÃrità sabbato bhayatà piyehi manÃpehi viyogitÃti evamÃdiphalavibhÃgo veditabbo. AgamanÅyavatthuvÅtikkamaphalattà nÃyaæ phalavibhÃgo abrahmacariyassa vattabbo, ki¤cÃpi na vattabbo, uposathaÇgabhedavasena pavattassa yathÃsambhavaæ sabbajanassa appiyatà annapÃnÃdÅnaæ alÃbhità dukkhasayanadukkhapaÂibujjhanatà apÃyehi aparimuttatà pattakkhandhatà adhomukhatà aparipuïïaindriyatà aparipuïïalakkhaïatà dukkhavihÃrità sabbato bhayatÃti evamÃdayo vattabbÃ, yathà abrahmacariyassa evaæ vikÃla bhojanÃdÅnaæ tinnannaæ sabbajanassa appiyatÃdayo yathà sambhavaæ vattabbÃ, abrahmacariyà veramaïiyà pana-vigata pacchatthikatà sabbajanapiyatà annapÃnasayanÃdÅnaæ lÃbhità sukhasayanatà sukha paÂibujjhanatà apÃyabhayavinimmuttatà itthibhÃvapaÂilÃbhassa và napuæsakattabhÃvapaÂilÃbhassa và abhabbatà akkodhanatà sakkaccakiriyatà 1 apattakkhandhatà anadhomukhatà itthipurisÃnaæ a¤¤ama¤¤apiyatà paripuïïindriyatà paripuïïalakkhaïatà nirÃsaÇkatà appossukkatà sukhavihÃrità akutobhayatà piyavippayogÃbhÃvatÃti evamÃdÅni veditabbÃni, tathà micchÃcÃrÃveramaïiyÃ, apica-paradÃriko imasmiæyeva attabhÃve dhanadaï¬avadhadaï¬ÃdÅhi abhibhÆto 1 Paccakkha kÃritÃ. [SL Page 062] [\x 62/] Mahantaæ anayavyasanaæ patvà tatocuto niraye uppajjitvà cittadukkha manubhavitvà sace manussayoniæ paÂilabhati attabhÃvasate itthibhÃvaæ pÃpuïÃti purisà hi itthiyo và itthiyo hi purisà và abhÆtapubbà nÃma natthi, purisà hi nÃma parassadÃre aticaritvà kÃlaæ katvà bahÆni vassasatasahassÃni niraye pacitvà manussajÃtiæ Ãgacchantà attabhÃvasate itthibhÃvaæ Ãpajjanti. Sapatta bahulo hoti sadÃcÃpatti titthiko, Itthi và paï¬ako cÃpi paradÃrarato naroti. TiÂÂhatu tà cettha ativisÃriïÅ kathà saækhepato pana sà evaæ veditabbÃ-kappasatasahassaæ pÆritapÃramÅ amhÃkaæ Ãnandatthero ekissÃya jÃtiyà siddhena paradÃrasamÃgamena niraye pacitvà tato cuto cuddassu attabhÃvesu itthi jÃto, sattasu attabhÃvesu aÇgajÃtavadhaæ pÃpuïi, taækathanti ce-so thero saæsÃre saæsaranto magadharaÂÂhe rÃjagahanagare kammÃraputto hutvà pÃpamittasaæsaggena paradÃrakammaæ katvà jÅvitapariyosÃne okÃsaæ laddhena pu¤¤akammena vaæsaraÂÂhe 1 kosambiyaæ asÅtikoÂidhanaseÂÂhiputto hutvà uppajjitvà kalyÃïamitta saæsaggena bahÆni pu¤¤Ãni katvà maraïakÃle rÃjagahe kataparadÃrikakammassa sammukhÅ bhÆtattà roruvaniraye uppajjitvà tattha anekavassakoÂisatasahassesu pacitvà kammaæ khepetvà kaïïÃÂajanapade gadrabho hutvà uppajji, tattha amaccadÃrako esamaddito javasampanno bhavissatÅti aÇgajÃtaæ madditvà attano vÃhanamakÃsi, tato cuto mahÃvane kapi hutvà nibbatti, tatthapi uppanna divaseyeva yÆthapatinà mama puttaæ ÃnethÃti ÃharÃpetvà daÊhaæ gahetvà rodantasseva dantehi ¬asitvà uddhaÂabÅjo, tato cuto dasaïïavadese gono hutvà nibbatti, tatthapi taruïakÃlayeva uddhaÂaphalo ahosi, tato cuto vajjiraÂÂhe vibhavasampanne kule napuæsako hutvà uppanno, dullabhe manussattabhÃve noca itthi noca puriso ahosi, tato cuto sakkassadevara¤¤o devaka¤¤Ã hutvà nibbatti, tato dutiye tatiye catutthepi attabhÃve devaka¤¤Ãyevahutvà nibbatti, pa¤came vÃre tasmiæyeva devaloke javanadibbaputtassa aggamahesihutvà nibbatti, tato cuto vedeharaÂÂhe mithilÃyaæ aÇgÃtira¤¤o aggamahesiyà kucchismiæ uppajjitvà abhirÆpà rujÃnÃma rÃjaka¤¤Ã ahosi tassà pità rativa¬¬hanaæ nÃma pÃsÃdaæ kÃretvà tattha vasÃpetvà 1 VaÇgaraÂÂhe. [SL Page 063] [\x 63/] Divase divase pa¤cavÅsati samuggehi mÃlaæpeseti, vatthÃbharaïesuyeva annapÃnesuca pamÃïaæ natthi, dÃnaæ dÃtuæ addhamÃse addhamÃse sahassa¤ca dÃpesi, sà taæ gahetvà dÃnaæ datvà sÅlaæ rakkhitvà jÅvitapariyosÃne tÃvatiæsadevaloke mahesakkho devaputto hutvà nibbatti, tenavuttaæ:- "Itthi na mu¤cati sadà puna itthibhÃvà NÃrÅ sadà bhavatiyo puri so parattha, Yo và careyya paradÃra malaÇghanÅyaæ Ghora¤ca vindati sadà vyasana¤ca nekanti" Tasmà samÃdinnaniccuposathasÅlenupÃsakajanena-appassÃdà kÃmà bahudukkhà bahupÃyÃsà ÃdÅnavo ettha bhiyyo aÂÂhikaækhalÆpamà kÃmà appassÃdanaÂÂhena-pe-tiïukkÆpamà kÃmà dahanakicca sampÃdanaÂÂhena aÇgÃrakÃsÆpamà kÃmà mahÃbhÅtÃpaÂÂhena supinakÆpamà kÃmà ittaraÂÂhena yÃcitakÆpamà kÃmà tÃvakÃlikaÂÂhena rukkhaphalupamà kÃmà sabbaÇga paccaÇga bha¤janaÂÂhena asisÆnÆpamÃkÃmà atikuÂÂanaÂÂhena sattisulÆpamà kÃmà vinivedhanaÂÂhena sappasirÆpamà kÃmà satibhayaÂÂhena bahudukkhà bahupÃyÃsà ÃdÅnavo ettha bhiyyoti vuttattà tÃdisehi rÆpasaddagandharasa phoÂÂhabbasaÇkhÃtehi pa¤cahi kÃmaguïehi samannÃgatÃhi itthÅhi saddhiæ lobhavasena allÃpa sallÃpa mattampi akatvà sÅlameva rakkhitabbaæ, vutta¤cetaæ:- "Sallape asihatthena pisÃcenapi sallape ùsÅvisampi ÃsÅde yeka daÂÂho najÅvati Natveva eko ekÃya mÃtugÃmena sallape"ti. Tasmà taæ taæ sÅlaæ jÅvitamiva ma¤¤amÃnena upÃsakajanena jalitaæ aÇgÃrakÃsumiva abrahmacariyaæ paradÃrasevana¤ca parivajjetabbaæ, vuttacetaæ:- "Abrahmacariyaæ parivajjayeyya aÇgÃrakÃsuæ jalitaæva vi¤¤u, AsambhÆnanto pana brahmacariyaæ parassadÃraæ nÃtikkameyyÃ"ti. AbrahmacariyÃnantaraæniddiÂÂhassa musÃvÃdassapi vatthuviparÅtatÃvisaævÃdanacittaæ tajjo vÃyÃmo parassa atthavijÃnananti cattÃriaÇgÃni, visaævÃdanÃdhippÃyena hi payoge katepi parena tasmiæ atthe avi¤¤Ãte visaævÃdanassa asijjhanato parassa tadatthaæ vijÃnanampi ekaæ aÇganti veditabbaæ, keci abhÆta [SL Page 064] [\x 64/] Vacanaæ visaævÃdanacittaæ parassa tadatthaæ vijÃnananti tÅïi aÇgÃnÅtivadanti, tattha abhÆtatthavacananti = abhÆtatthavacanaæ,atthamukhenahi vacanassa bhÆtatÃvÃ, abhÆtatÃvÃ, vacana¤canÃma idha abhÆtassa và abhÆtataæ bhÆtassavà abhÆtataæ katvà kÃyena và vÃcÃya và vi¤¤Ãpanapayogo, so na vinà atthe nahotÅti vatthuviparÅtatà tajjovÃyÃmoti evaæ taæ aÇgadvayamekato katvà abhÆtavacananti vuttaæ, tenavuttaæ:- "LaddhigÆhana citta¤ca vÃcÃtadanu lomikà VacanatthapaÂivedho ca musÃvÃdo tivaÇgiko"ti. Sace pana paro dandhatÃya vicÃretvà tamatthaæ jÃnÃti santiÂÂhÃpaka cetanÃya pavattattà kiriyasamuÂÂhÃpaka cetanÃkkhaïeyeva musÃvÃda kammanà bajjhati, etthapanÃyaæ pucchà hoti, musÃbhanissanti pubbaphÃgo atthi musà mayà bhaïitanti pacchimabhÃgo natthi, vuttamatteyevahi koci pammussati kiæ tassa kammabandho hoti nahotÅti? Sà evaæ aÂÂhakathÃsu vissajjitÃ-pubbabhÃge musà bhaïissantica bhaïantassa musà bhaïÃmÅtica jÃnato pacchÃbhÃge musà mayà bhaïitanti na sakkà na bhavituæ sacepina hoti. Kammabandhoyeva purimamevahi aÇgadvayaæ pamÃïaæ yassÃpi pubbabhÃge musà bhaïissanti Ãbhogo natthi bhaïanto pana musà bhaïÃmÅti jÃnÃti bhaïitepi musà mayà bhaïÅtanti jÃnÃtitassa kammabandho na vattabbo, kasmÃtice? PubbabhÃgakkhaïe musà bhaïissÃmÅti Ãbhogaæ vinà sahasà bhaïantassa vacanakkhaïe musà etanti upaÂÂhitepi nivattetumasakkuneyyatÃya avisabhÃvato, pubbabhÃgo hi pamÃïataraæ tasmiæ asati davà bhaïitaæ vÃravà bhaïitaæ và hotÅti, ettha davÃti sahasà ravÃti a¤¤¤aæ vattukÃmassa khalitvà a¤¤aæ bhaïanaæ, tena vuttaæ:- "PamÃïaæ pubbabhÃgova tasmiæ sati na hessati, Sesadvayanti nattheta miti vÃcà tivaÇgikÃ"ti. Tattha tasmiæ pubbabhÃge sati sesadvayaæ nahotÅti evaæ natthi avassaæ hoti yevÃti attho so pana kÃkanikamattassa atthÃya musà kathena appasÃvajjo tato a¬¬hamÃsakassa pa¤camÃsakassa a¬¬hakahÃpaïassa tato anagghaniyabhaï¬akassa atthÃya musÃkathena mahÃsÃvajjo,apica-gahaÂÂhÃnaæ attano santakaæ adÃtukÃmatÃya natthiti ÃdÅnayappavatto appasÃvajjo, sakkhÅ hutvà atthabha¤janavasena vutto mahà sÃvajjo, tathà yassaatthaæ bha¤jati tassa [SL Page 065] [\x 65/] AppaguïatÃya appasÃvajjo, mahà guïatÃya mahà sÃvajjo, kilesÃnaæ mandatibbatà vasenapi appasÃvajja mahà sÃvajjatà vattabbÃ, musÃkathetvà pana saæghaæ bhindantassa ekanta mahà sÃvajjoyeva. Phalatopanassa avippasannindriyatà avissaÂÂha amadhura bhaïità visamÃsita aparisuddhadantatà atithÆlatà và atikisatà và atirassatà và atidÅghatà và dukkhasamphassatà duggandhamukhatà assÆsaka parijanatà anÃdeyyavacanatà kamaladalasadisamudulohitanayanaparijivhÃnamabhÃvo uddhatatà ananuvattanatÃti evÃmÃdiphalavibhÃgo veditabbo, visesatopanassa anÃdeyyavacanatà suduggandhamukhatÃca phalaæ, vutta¤ca:- "Vacanà dukkha khinnova abhÆtakkhÃna tÃlito, Assaddhiyotiduggandha mukho hoti musÃrato"ti. MusÃvÃdà veramaïiyà pana-vippasannindriyatà vissaÂÂhamadhurabhÃïità samasitasuddhadantatà nÃtithulatà nÃtikisatà nÃtirassatà nÃtidÅghatà sukhasamphassatà uppalagandhamukhatà sussÆkaparijanatà Ãdeyyavacanatà kamaladalasadisamudulohitanayanajivhatà 1 anuddhatatà anuvattanatÃti 2 evamÃdayo veditabbà apica-musÃvÃdinà puggalena akattabbaæ nÃma pÃpakaæ natthi tenavuttaæ:- "Ekaæ dhammaæ atitassa musÃvÃdissa jantuno, Vitiïïa paralokassa natthipÃpaæ akÃriyanti." Yopana gahaÂÂhabhÆto musÃvÃdato na patilÅyati na patikuÂati tassa santÃne guïalavampinatthi, yassa pabbajitassa musÃvÃdelajjÃnatthi tassa samaïabhÃvampinatthi, yathÃha-"passasi no tvaæ rÃhula imaæ udakadhÃnaæ rittaæ tucchanti evambhante evaæ rittaæ tucchaæ kho rÃhula tesaæ sÃma¤¤aæ yesaæ natthi sampajÃnamusÃvÃde lajjÃ"ti. Cetiyo nÃma eko rÃjÃatthi, tassa mukhato uppalagandho vÃyati sarÅrato candanagandho vÃyati ÃkÃse baddhapallaÇko nisÅdati khaggahatthà cattÃro vijjÃdharà catusu disÃsu Ãrakkhaæ gaïhanti tenara¤¤Ã musÃkathitakÃlato paÂÂhÃya te vijjÃdharà khagge cha¬¬etvà palÃtà mukhato uppalagandho sarÅrato candanagandhoca antaradhÃyi, ÃkÃse nisÅdituæ asakkonto bhÆmiyaæ patiÂÂhÃsi, bhÆmiyaæ akkanta 1 Kamaluppala sadisamudulohita tanujivhatÃ, 2 acapalatÃ. [SL Page 066] [\x 66/] Matte paÂhavi vivaramadÃsi, so teneva kÃyena gantvà nirayÃpaviÂÂho, tenavuttaæ bhagavatÃ-"musÃvÃdo bhikkhave Ãsevito bhÃvito bahulÅkato nirayasaævattaniko hoti tiracchÃnayonisaævattaniko hoti pettivisaya saævattaniko hoti yo sabbalahuko musÃvÃdassa vipÃko manussa bhÆtassa abhÆtakkhÃna saævattaniko hotÅ"ti, evaæ musÃvÃdÅ "abhÆtavÃdÅ nirayaæ upetÅ"ti, vuttattÃca niraye uppajjitvà anekavassakoÂisu pacitvà tato cuto manussajÃtiæ patvà anekajÃtisate abhÆtakkhÃnatÃlito hoti dÅno jaÊo nippa¤¤oca hoti appiyo hoti maccho viya ajivho kapilamaccho viya duggandho mukhohoti aputtako hoti uppajjamÃnÃcassadÃrakà dhÅtaroyeva uppajjanti uppajjitvà va dÃrakà kiccaæ na karonti. Tenavuttaæ:- "DÅno vigandha vadanoca jaÊo apa¤¤o Mugosadà bhavati appiya dassanoca, pappoti dukkha matula¤ca manussabhÆto VÃcaæ musÃbhaïati yo hi asa¤¤a satto"ti. Tasmà silavantehi upÃsakajanehi na musÃvÃdo bhÃsitabbo na parehi bhaïÃpetabbo no ca pasaæsitabbo, vutta¤cetaæ:- "Sabhaggato và parisaggato và Ekassaceko na musà bhaïeyya, Na bhÃïaye bhaïataæ nÃnÃja¤¤Ã Sabbaæ abhÆtaæ parivajjayeyyÃ"ti. MusÃvÃdÃnantaraæ nidiÂÂhassa surÃpÃnassa surÃdÅnaæ a¤¤ataratà pÃtukamyatÃcittaæ ajjhoharaïappayogo tenaca ajjhoharaïanti cattÃriaÇgÃni, keci pana lakkhaïa yutta surÃca hoti taæ payogena ajjhoharaticÃti duvaggikanti vadanti, ettha ca majjasa¤¤Ãya aÇgabhÃvena avutattà amajjasa¤¤itÃya pivantopi majjapÃnakammanà bajjhatÅti keci, majjasa¤¤Ãya và kamyatÃgahaïena gahitattà visuæ aÇgabhÃvena aniddiÂÂhÃti ma¤¤amÃno amajjasa¤¤itÃya pivantassa natthi kammabandhoti a¤¤o, tadetaæ samuÂÂhÃlepi pana kÃyo surÃti jÃnana citta¤cÃti surÃti jÃnana cittassa samuÂÂhÃnabhÃvena saddhammanettiÂÅkÃya vuttattà yuttaæ viyadissati, vÅmaæsitvà gahetabba [SL Page 067] [\x 67/] Cinti paÂipattisaÇgahe vuttaæ, sÃratthadÅpaniyampana-yassasattakapakkhe cittaæ akusalameva hoti taæ lokavajjaæ, teneva cullagaïÂhipade majjhimagaïÂhipade ca vuttaæ-"ekaæ sattaæ mÃressÃmÅti tasmiæ yevapadese nipannaæ a¤¤aæ mÃrentassa pÃïasa¤¤issa atthitÃya pÃïÃtipÃto hoti evaæ majjaæ pivissÃmÅti a¤¤aæ majjaæ pivantassa majjasa¤¤assa atthitÃya akusalameva hoti, yathÃpana kaÂÂhasa¤¤Ãya sappaæ ghÃtentassa pÃïÃtipÃto na hoti evaæ nÃlikerapÃnasa¤¤Ãya majjaæ pivantassa akusalaæ na hotÅ"ti. Keci pana vadanti sÃmaïerassa surÃti ajÃnitvà pivantassa pÃrÃjikaæ natthi akusalaæ pana hotÅti taæ tesaæ matimattaæ, bhikkhuno ajÃnitvà bÅjato paÂÂhÃya majjaæ pivantassa pÃcittiyaæ sÃmaïero jÃnitvà pivanto sÅlabhedaæ pÃpuïÃti na ajÃnitvÃti ettakamevahi aÂÂhakathÃyaæ vuttaæ akusalampana hotÅti na vuttanti, aparampi vadanti ajÃnitvà pivantassÃpi sotÃpannassa mukhaæ surà na pavisati kammapathappatta akusalacitteneva pÃtabbatoti, tampinasundaraæ, bodhisatte kucchigate bodhisattamÃtu sÅlaæ viyahi idampi ariyasÃvakÃnaæ dhammatà siddhanti veditabbaæ, teneva dÅghanikÃye kÆÂadanta suttaÂÂhakathà yaæ vuttaæ-bhavantarepi ariyasÃvakà jÅvitahetupipÃïaæ na hanti na suraæ pivanti sace pana sura¤ca khÅra¤ca missetvà mukhe pakkhipanti khÅrameva pavisati na surÃ, yathà kiæ? Yathà koci sakuïÃnaæ khÅra missake udake khÅrameva pavisati na udakaæ, idaæ yoni siddhanti ce idampi dhammatà siddhanti veditabbanti sabbametaæ vuttaæ, athÃpi gaïÂhipade surÃti và navaÂÂatÅti jÃnitvà và pivantassa akusalamevÃti vuttaæ, yampana surÃpÃnasikkhÃpadaÂÂhakathÃya majjabhÃvo ca tassa pÃnÃcÃti aÇgadvayaæ vuttaæ taæ bhikkhÆnaæ yeva sandhÃya vuttaæ, vinayaÂÂhakathÃyaæ akusala citteneva pÃtabbato lokavajjanti sÃdhÃraïavacanampi sacittakapakkhaæyeva sandhÃya iti vuttakaÂÂhakathÃya¤ca akusalacittenevacassapÃtabbato ekantena mahÃsÃvajjabhÃvotivuttaæ, nahi ajÃnitvà pivantassa mahÃsÃvajjabhÃvo sambhavati yadibhaveyya adinnÃdÃnÃdisupi atippasaÇgo bhaveyya, tatthevaæsiyà pÃnÅyasa¤¤Ãya suraæ pivantassa pÃnacetanà sambhavato pÃpasambhavoti, taæ paridahanatthaæ sakasa¤¤Ãya vatthaæ gaïhÃmÅti parabhaï¬aæ ukkhipantassa gahaïa cetanà sambhavepi pÃpabhÃvato na yuttaæ, athÃpi evaæsiyà yathÃpi phaÊakasa¤¤Ãya mÃtaraæ mÃrentassa vatthuvisesa sambhÃvato Ãnantariyaæ hoti evamidhÃpi vatthuvisesa sambhÃvato pÃpanti, taætattha vadhakacetanÃya [SL Page 068] [\x 68/] Sahasà majjapÃnaka sa¤¤Ãviya ettha pÃniyasa¤¤Ãya sÃvajjabhÃvato, tatthÃpi lobhasahagata cittuppÃdena pÃtabbato pÃpamevÃti ce, yajjevaæ kujjhitvà valliæ chindissÃmÅti sappaæ ghÃtentassÃpi pÃpaæsiyÃ, tatthapi duÂÂhacittassa sambhavato pÃpamevÃti yo vadeyya so evaæ pucchitabbo, kimettha duÂÂhacittaæ nissÃya pÃpaæ hoti udÃhu sappaghÃtaæ nissÃyÃti? So sammÃvadamÃno evaæ vadeyya duÂÂhacittaæ nissÃyÃti, yajjevaæ tatthÃpi lobhacittaæ nissÃya bhavatu na surÃpÃnaæ nissÃyÃti evaæ ¤Ãpetabbo, teneva aÂÂhakathÃyaæ sÃmaïero jÃnitvà pivanto sÅlabhedaæ pÃpuïÃti na ajÃnitvÃti ettakameva vuttaæ akusalaæ pana hotÅti na vuttaæ"surÃpÃnaæ bhikkhave Ãsevitaæ bhÃvitaæ bahulÅkataæ nirayasaævattanikaæ tiracchÃnayoni saævattanikaæ pettivisaya saævattanikanti evamÃdikaæ pÃliæ vadantena bhagavatÃpi jÃnitvà suraæ pivantasseva nirayasaævattanikÃdi bhÃvo anu¤¤Ãto tasmà saddhammanettiÂÅkÃdisu majjasa¤¤Ãya pÃtukamyatà gahaïeneva gahitapakkhassa sÃdhitattà surÃti ajÃnitvà pivato nattheva akusalanti gahetabbaæ, a¤¤aæ và visesakÃraïaæ pariyesitvà vattabbaæ. Taæ pana-pasatamattassa pÃne appasÃvajjaæ a¤jalimattassa pÃne mahà sÃvajjaæ kÃyasaæcÃlanasamatthaæ pana bahuæ pivitvà gÃma ghÃta nigamaghÃtakammaæ karontassa ekantamahÃsÃvajjameva, heÂÂhà vuttanayena pÃïÃtipÃtÃdÅnaæ satipi mahÃsÃvajjabhÃve sabbehipipanetehi musÃvÃdena saÇghabhedanameva mahÃsÃvajjaæ taæ hi kappaæ mahÃniraye paccanasamatthaæ mahÃkibbiyaæ, khuddakaÂÂhakathÃyampana-apicettha surÃmeraya majjapamÃdaÂÂhÃna meva mahÃsÃvajjaæ na tathà pÃïÃtipÃtÃdayo kasmÃ? Manussa bhÆtassapi ummatta bhÃvasaævattanena ariya dhammantarÃyakaraïatoti vuttaæ, ki¤cÃpi vuttaæ, musÃkathetvà saÇghabhedanameva tatopi mahÃsÃvajjaæ, sabbakaÂukavipÃkattà pÃïÃtipÃtÃdisu hi yaæ kaÂukavipÃkaæ taæ mahÃsÃvajjanti, alaæpapadvena phalato panassa-atÅtÃnÃgata paccuppannÃnaæ kiccakaraïÅyÃnaæ khippamajÃnanatà muÂÂhassatità ummattakatà pa¤¤ÃvihÅnatà ÃlasiyabhÃvo jaÊatà yobbanÃdÅhi mattatà pamattatà sammÆÊhatà thambhità sÃrambhità phalamÆgatà ussukità asaccavÃdità pisuïatà pharusavÃcasamphappalÃpità rattindivatanditatà akata¤¤utà akatavedità guïaviyuttatà macchariyatà dussÅlatà anujjukatà kodhanatà ahirikatà anottappità micchÃdiÂÂhikatà amahantatà medhÃvihÅnatà apaï¬itatà atthÃnatthesu akusalatÃti evamÃdi [SL Page 069] [\x 69/] PhalavibhÃgo veditabbo. SurÃmeraya majjapamà daÂÂhÃnà veramaïiyà pana-atÅtÃnÃgata paccuppannesu kiccakaraïÅyesu khippaæ paÂijÃnanatà sadà upaÂÂhitasatità anummattakatà ¤Ãïavantatà analasatà ajaÊatà anelamÆgatà amattatà appamattatà asammohatà acchambhità asÃrambhità anissukità 1 saccavÃdità apisuïà pharusÃsamphappalÃpavÃdità rattindivamatandikatà kata¤¤utà katavedità amaccharità cÃgavantatà sÅlavantatà ujutà akkodhanatà hirimanatà ottappità ujudiÂÂhikatà mahantatà medhÃvità paï¬itatà atthÃnatthakusalatÃti evamÃdÅni phalÃni, apica-yepana halÃhala visakappaæ surÃmerayaæ pivanti te tena kammena niraye uppajjitvà anekavassakoÂisu tattha pacitvà tato cutà kicchena manussajÃtiæ labhitvÃpi ummattà honti nilajjÃhonti dÅnattabhÃvà dukkhità honti sokenapuïïahadayà virÆpÃca honti, tenÃhuporÃïÃ:- "Ummattakà vigatalajjaguïà bhavanti DÅnà sadà vyasanasoka parÃyanÃca, JÃtabhavesu vividhesu virÆpadehà Pitvà halà hala visaæva suraæ vipa¤¤Ã"ti. SurÃnÃma dibbalokassa Ãvaraïaæ rÃgÃdÅnaæ pahavaÂÂhÃnaæ tiïïaæ bhavÃnaæ patiÂÂhà tÅhi mahÃpurisehi garahità tividhassapi duccaritassa kÃraïaæ tilokassa sÃsanaæ patiÂÂhà tassa vinÃsakaraæ tenavuttaæ:- "Tidivà caraïaæ timalappabhavaæ Tibhavassa gatiæ tijanÃvamataæ, Tividhassapi duccacaritassa hitaæ Tibhavubbhava sÃsana nÃsakaranti." Apica-pipÃsamattaæ sahituæ asamatthà hutvà majjaæ pibantà janÃtaæ nidÃnaæ ghoraæ nirayadukkhaæ kathannu sahissanti, yathÃha:- "Pibanti ye majjamasÃdhukantaæ PipÃsamattaæ sahità sahantÃ, Te taæ nidÃnaæ narakesu dukkhaæ Kathaæ sahissanti sughora rÆpanti." 1 AnussaÇgitÃ. [SL Page 070] [\x 70/] Ye pana niccuposatha sÅlena samannÃgatà upÃsaka janà halÃhalavisamiva majjapÃnaæ parivajjenti te pana nÃnÃratanasamujjalena cakkaratanena cakkavÃÊaæ vijayaæ katvà cakkavatti sirimanubhavanti, tathà tÃvatiæsabhavena sakkodevarÃjà hutvà nÃnÃratana maïimayÆkha bhÃsure ratanavimÃne naccagÅtavÃdita caturasurasundarÅnaæ hasitalapitavilÃsehi modamÃnà devarajjasiriæ pÃpuïanti, pariyosÃne aÂÂhaÇgikamagga¤ÃïaturaÇgamÃruyhasahayaæ sopasaggaæ saæsÃrakantÃraæ khepetvà nibbÃïapuraæ pavisanti, tenÃhu:- "Narindasampatti narindaloke surindasampatti suraÇgamajjhe, Muninda sampatti mahÃrahante nadullabhe kantasurÃviratte"ti Apica-sakala jambudÅpe channavutiyà paÂÂanakoÂi sahassehi chappaïïÃsa ratanÃkarehi nava navutiyÃdoïa mukhasatasahassehi tikkhattuæ tesaÂÂhiyà nagarasahassehi ca parivÃrite dvÃravatÅnagare dibbasirimeva rajjasiri manubhavantà vÃsudevanarindÃdi sadabhÃtikarÃjÃno suraæ pivitvà mahÃmuggare gahetvà a¤¤ama¤¤aæ vadhitvà matà apÃyameva pÆrayiæsu pubbadevÃpi suraæ pivitvà merumatthake vipannà tidasavÃsÅhi apanÅtà lavaïasÃgareyeva nimuggÃti, tasmà upÃsaka janehi surÃmerayaæ na pÃtabbaæ naca pÃyetabbaæ noca pasaæsitabbaæ, tenavuttaæ bhagavatÃ:- "Majja¤ca pÃnaæ na samÃcareyya Dhammaæ imaæ rocaye yo gahaÂÂho, Na pÃyaye pivataæ nÃnu ja¤¤Ã UmmÃdanatthaæ 1 iti naæ viditvÃ. MadÃhi pÃpÃni karonti bÃlà Karonti ca¤¤epi jane pamatte, Etaæ apu¤¤Ãyatanaæ vivajjaye UmmÃdanaæ mohanaæ bÃlakantaæ"ti. Tadanantaraæ niddiÂÂhesu pa¤¤attivajjesu vikÃlabhojanassa tÃva-vikÃlato vatthussa ca yÃvakÃlikattaæ ajjhoharaïà anummattakatÃti cattÃri aÇgÃni veditabbÃni, vikÃlabhojanÃdÅni tÅïi kilesÃnaæ mandatikkhatÃya appasÃvajja mahà sÃvajjÃni, apicettha Ãsevana bÃhullato sikkhÃpadaæ abhibhavitvà kimete 1 UmmÃdatattÃ. [SL Page 071] [\x 71/] NÃti vÅtikkamanato paÂikammakaranicchÃya ca abhÃvato mahÃsÃvajjatà vipariyayena appasÃvajjatà ca daÂÂhabbÃti evamettha vajjato vinicchayo veditabbo. UccÃsayana mahÃsayanassa-pamÃïÃtikkantatà akappiyattharaïatthatà tathÃsa¤¤ità tasmiæ Ãsanaæ sayana¤cÃti cattÃri aÇgÃnÅti evamettha aÇgato vinicchayo veditabbo, dasameaÇgÃdivasena vinicchayo purimasikkhÃpadesu vuttÃnusÃrena veditabbo. Phalato panesaæ vikÃlabhojanà veramaïÅ ÃdÅnampi- sabbajanapiyatà annapÃnavatthasayanÃdÅnaæ lÃbhità sukhasayanatà sukhapaÂibujjhanatà apÃyabhaya vinimmuttatà na pattakkhandhatà anadhomukhatà nirÃsaÇkatà appossukkatà sukhavihÃritÃti evamÃdÅni yathÃsambhavaæ veditabbÃni, apica dasapicetÃni sikkhÃpadÃni hÅnena chandena cittaviriya vimaæsÃdÅhipi samÃdinnÃni hÅnÃni majjhimehi majjhimÃni païÅtehi païÅtÃni, taïhÃdiÂÂhimÃnehi và upakkiliÂÂhÃni hÅnÃni anupakkiliÂÂhÃni majjhimÃni tattha tattha pa¤¤Ãya anuggahitÃni païÅtÃni, ¤Ãïavippayuttena và kusalacittena na samÃdinnÃni hÅnÃni sasaækhÃrika¤Ãïa sampayuttena majjhimÃni asaÇkhÃrikena païÅtÃnÅti evaæ hÅnÃditopi vi¤¤Ãtabbo vinicchayo. Evaæ vidhampi niccuposathasilaæ gahaÂÂhasilattà tesaæ yaæ yaæ vÅtikkamati taæ tadeva bhijjati avasesaæ na bhijjati, yato tesaæ samÃdÃneneva puna pa¤cÃÇgikattaæ aÂÂhaÇgikattaæ và sampajjati, nahi tesaæ sÃmaïerÃnaæ viya ekasmiæ bhinne sabbÃnipi bhinnÃni honti, yate, sabbasamÃdÃnaæ kÃtabbaæ siyÃti, aparepana hu-visuæ visuæ samÃdinnesu ekasmiæ bhinne ekameva bhinnaæ hoti, pa¤caÇgasamannÃgata sÅlaæ samÃdiyÃmi aÂÂhaÇgasamannÃgataæ sÅlaæ samÃdiyÃmÅtaæ evaæ pana ekato katvà samÃdinnesu ekasmiæ bhinne sabbÃnipi bhinnÃni honti samÃdÃnassa bhinnattÃ, yantu pana vÅtikkantaæ teneva kammabandhoti, tasmà sÅlabhedanameva veditabbaæ. ùdÅnavo pÃïavadhÃdikÃna mevaæ vibhattokamatodhunÃhi, ThometvasÅlaæ tividhepisÅle saæsephale jantupasÃdanÃya. SÅlaæ nÃmetaæ sabbabhaya mahaïïavatÃraïÃya nÃvÃ, rÆpavicittakaraïÃya vaïïatulikÃ, kusala candakiraïamaï¬anÃya khÅrasÃgaro, kusaladhammÃbhi rÆhanassa bÅjÃvaÂo, nÃnÃvidharatanaparipuïïa vajiradoïi, bahumÃna bhamaragaïÃnuciïïa kusumama¤jarÅ, [SL Page 072] [\x 72/] Sabbasampattiyo abhimukhaæ katvà amhÃnakaraïassa hatthasa¤¤Ã apagatamaraïabhayo purissaro, lokavÃsÅhi dÃsabhÃvÃya Ãropitapaïïakaraïaæ, saggapÃdapÃdharavasundharÃ, nÃgadevabrahmaku¤jarakumbhÃnaæ namanekaækuso, devaloka pÃsÃdÃbhiruhanÃya nisseïi, sattÃnaæ sarÅravaïïÃvaharasÃyano, dhammacakkavattino nÃnÃratanabhÃsura kirÅÂakÆÂo,sabbamanoratha paripÆraïena surapÃdapo, sÃsana mahà saroruhe pabuddhaguïagandhavÃyanako paÇkajo, tinnaæ ratanÃnaæ uppattiÂÂhÃnabhÆto mahà sÃgaro, saÇÃhaæsagaïasadvÃritapadumataÂÃko, dÅnandhakÃraviddhaæsane saradasuriyo, mettÃjalanissandanÃya bubbudaÂÂhÃnaæ, kilesagajakumbhapÃÂanekasÅhanakhapa¤jaraæ, nibbÃïapuraæ pavisantÃnamekaæ paramÃyanaæ, saæsÃrasÃgara samuttaraïÃya mahÃsetu, aneka rÃjagaïakirÅÂa koÂimaïiraæsi pÆrà pÃdapÅÂho, catunnaæ apÃyÃnaæ pavesana nivÃraïÃya mahà aggalaæ, jÃti jarà maraïa mahà ghamma nibbÃpanÃya mahÃmegho, sabbasattÃnaæ abhayadÃyako dhammarÃjÃ, aÂÂhakkhaïandhakÃra viddhaæsÅsaradasuriyo, aÂÂhÃripuggala kuÂumbikÃnaæ hatthasÃro, buddhasÃsanapÃlanekasaraïo mahÃmattoti. Evaæ sÅlaguïe paccavekkhitvà attano rathacakkena viha¤¤amÃne garu¬apotake disvà jÅvitepi apekkhaæ akatvà asurayuddhÃya pakkantasakko devarÃjà viya ca gilitamacchassa agganaÇguÂhe calanaæ disvà uggiritvà udake nipajjÃpetvà vÅmaæsetvÃÂhità balÃkà viyaca attano dhanaæ datvà gataÂÂhÃnato tÅhi saævaccharehi Ãgataæ purisaæ disvà a¤¤assa hatthato sahassaæ gahetuæ pasÃritaæ hatthaæ Ãku¤citvà Âhità gaïikà viyaca, tathà kukkuÂaæ amÃrentaæ purisaæ dhammagaï¬ikÃya nipajjÃpetvà sace etaæ na mÃressasi te sÅsaæ chindissÃmÅti ukkhipitaæ pharasuæ disvà kukkuÂa sÃmi mama jÅvitaæ tava dammiti vuttapuriso viyaca, vaÂÂarasaæ bhu¤jitukÃmo hutvà tÅïi saævaccharÃni gatakÃle vÅmaæsitvà gahitassekassa attano ruciæ kathita dhammasiri saÇghabodhirÃjà viyaca, sakkaccaæ sÅlaæ rakkhanto appamatto upÃsakajano mahantaæ bhogakkhandhaæ adhigacchati. SabbadisÃsu patthaÂakittihoti yaæ yaæ khattiparisaæ và brÃhmaïa parisaæ và gahapatiparisaæ và pavisanto visÃradova pavisati upagacchati asammuÊho kÃlaæ karoti kÃyassa bhedà parammaraïà saggaæ lokaæ uppajjati, vuttaæ hetaæ-"pa¤cime gahapatayo Ãnisaæsà sÅlavato sÅlasampadÃyÃ"ti. Tadeta¤ca veditabbaæ-amhÃkaæ bhagavati sÃvatthiyaæ nissÃya jetavane viharante sattasatamattà vÃïijà [SL Page 073] [\x 73/] NÃvaæ abhiruyha samuddaæ pakkhantà tesaæ taæ nÃvaæ saravegena samuddamajjhaæ pattakÃle mahanto uppÃto pÃturahosi, Æmiyo ito cito uÂÂhahitvà nÃvamudakena pÆretuæ Ãrabhiæsu, osÅdamÃnÃya pana tÃya nÃvÃya mahÃjano attano attano devatÃnaæ nÃmaæ vatvà ÃyÃcantà vilapanti tesaæ antare eko puriso mayhaæ Ådise bhaye paÂisaraïaæ atthinukhoti ÃvajjamÃno attano rakkhitaæ suparisuddhaæ saraïasÅlaæ disvà Æmimatthake baddhapariyaÇkena nisÅdi tathà nisinnaæ disvà avasesà samma ime janà maraïabhayabhÅtà nÃnà devatÃyo namassamÃnà vilapanti tadeva bhayaæ kasmà natthÅti pucchiæsu taæ sutvà ahaæ nÃvÃbhiruhanadivase saÇghassa dÃnaæ datvà saraïasÅlaæ samÃdiyitvà Ãgatomhi tena me bhayaæ natthÅti Ãha puna te kiæ sÃmi taæ saraïasilaæ a¤¤esampi vaÂÂatÅti Ãhaæsu, sopi sabbesampi vaÂÂatÅti Ãha, evaæ sati amhÃkampi taæ saraïasÅlaæ dethÃti yÃciæsu, so te sattasatamattake vÃïijake sattakoÂÂhÃse katvà pa¤casÅlÃni adÃsi tesu paÂhamaæ sataæ gopphakappamÃïe udake Âhatvà sÅlaæ gaïhi, dutiyasataæ jannuppamÃïe tatiyasataæ kaÂippamÃïe catutthasataæ nÃbhippamÃïe pa¤camasataæ thanappamÃïe chaÂÂhasataæ galappamÃïe udake Âhatvà sÅlaæ gaïhi, sattamasataæ loïajalaæ mukhaæ pavisanakÃle sÅlaæ gaïhi, evaæ so tesaæ sÅlaæ datvà tumhÃkaæ a¤¤aæ paÂisaraïaæ natthi sÅlameva ÃbhogaækarothÃti ghosanamakÃsi, te sattasatà vÃïijà tattheva kÃlaækatvà ÃsannakÃle gahitasÅlÃnubhÃvena tÃvatiæsadevanagare uppajjiæsu, tesaæ sabbesampi ekaÂÂhÃneyeva vimÃnÃni ahesuæ, Ãcariyassa satayojanubbedhaæ kanakavimÃnaæ ahosi senavimÃnÃni taæ parivÃretvà pacchÃpacchÃgahitÃnaæ ÆnaÆnà hutvà nibbattiæsu, sabbapacchimaæ pana vimÃnaæ dvÃdasayojanikaæ ahosi, te pana devatà uppannakkhaïeyeva attanà katapu¤¤akammaæ ÃvajjamÃnà Ãcariyaæ nissÃya tÃsaæ sampattÅnaæ laddhabhÃvaæ ¤atvà gacchÃma attano Ãcariyassa guïaæ sammÃsambuddhassa ÃrocessÃmÃti devatà saæyutte vuttanayena majjhimayÃme bhagavantaæ upasaÇkamitvà bhante ayaæ Ãcariyo amhÃkaæ evaæ paÂisaraïo jÃtoti tassa guïaæ vatvà tathÃgataæ vanditvà padakkhiïaæ katvà devalokameva gatÃ. Tenavuttaæ bhagavatÃ:- "pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannÃgato yathÃbhataæ nikkhitto evaæ sagge katamehi pa¤cahi pÃïÃtipÃtà paÂivirato hoti adinnÃdÃnà paÂivirato hoti kÃmesumicchÃcÃrà paÂivirato hoti musÃvÃdà paÂivirato [SL Page 074] [\x 74/] Hoti surÃmeraya majjapamÃdaÂÂhÃnà paÂivirato hoti imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannÃgato yathÃbhataæ nikkhitto evaæ sagge"ti. Anacchariyametaæ vaïijjÃya jÅvikaæ kappentÃnametesaæ saggagamanaæ, corakammaæ katvà jÅvantÃnaæ gahita pa¤casÅlÃnaæ saggagamanameva acchariyaæ taæ kathanti ce? KassapasammÃsambuddhakÃle sahassamattà corà janapadehi anubandhantà palÃyitvà ara¤¤aæ pavisitvà nilÅyanaÂÂhÃnaæ alabhantà avidÆre pÃsÃïapiÂÂhe nisinnaæ tÃpasaæ disvà bhante amhÃkaæ saraïaæ hothÃti Ãhaæsu, taæ sutvà tÃpaso tumhÃkaæ sÅlasamaæ paÂisaraïaæ natthÅti vatvà sabbesaæ pa¤casÅlamadÃsi puna thero sÅlaægahetvà ÂhitÃnaæ tesaæ sabbesampi idÃni tumhe sÅlavantà tasmà yekeci Ãgantvà tumhe ghÃtenti tesupi kopaæ akatvà mettameva karothÃti ovadamadÃsi, tepi sÃdhÆti sampaÂicchiæsu, tadà janapadavÃsino manussà gantvà core disvà sabbepi mÃresuæ, tepi maritvà gahitapa¤casÅlÃnubhÃvena kÃmÃvacaradevaloke nibbattiæsu, tesu corajeÂÂho jeÂÂhakadevaputto ahosi avasesà tassa parivÃradevaputtà ahesuæ, te sabbepi anulomapaÂilomato chakÃmÃvacaresu dibbasampattiæ anubhavantà ekaæ buddhantaraæ khepetvà amhÃkaæ sammÃsambuddhe uppanne devalokato cavitvà sÃvatthiyà avidÆre kevaÂÂasahassa nivÃsabhÆte kevaÂÂagÃme nibbattitvà vuddhippattà suttanipÃte vuttanayena kapilamacchaæ gahetvà sammÃsambuddhassa santikaæ jetavanaæ gantvà dhammadesanaæ sutvà arahattaæ pÃpuïiæsu. Tenavuttaæ:- "¥ÃtÅna¤ca piyo hoti mittesu ca virocati, KÃyassa bhedà sugatiæ upapajjati sÅlavÃ"ti. Tasmà surakkhitaæ katvà rakkhitapa¤casÅlaæ ihalokaparalokassatthamevaæ sÃdheti. Vutta¤cetaæ:- "SÅlamevedha sikkhetha asmiæ loke susikkhitaæ, SÅlaæ hi sabbasampattiæ upanÃmeti sevitanti." Ariyà pana bhavantare attano ariyabhÃvaæ ajÃnantÃpi pÃïavadhÃdiæ na karontiyeva, evaæ heÂÂhà vuttanayena sattasatamattehi vÃïijakehiceva sahassamattehi corehi ca muhuttaæ rakkhitapa¤casÅlamevaæ saggamokkhasukhadÃyakaæ hoti aneka [SL Page 075] [\x 75/] DivasamÃsasaævaccharesu pana akhaï¬aæ acchiddaæ asabalaæ akammÃsaæ bhujissaæ vi¤¤uppasatthaæ aparÃmaÂÂhaæ samÃdhisaævattanikaca katvà rakkhitasÅlaæ ko nÃma na muni vaïïayissati. Tena vuttaæ:- "Iti diÂÂheva dhammepi Ãnisaæse asesake, Konu gaccheyya pariyantaæ vadanto evamÃdike VelÃmadÃne paÂÂhÃya saÇghe dÃnagga sammataæ, Vatvà tatopi seÂÂhanti pa¤casÅlaæ pakÃsitanti. Pa¤casÅlaphalaæ eva manantimiti vaïïitaæ, Uposathassa sÅlassa vipÃkaæ ko bhaïissati. TathÃpi vaïïitoyeva pasÃdaæ janaye yato, Uposatha vipÃkoyaæ bindumattaæ pakÃsaye. EkÃhuposathenÃpi paranimmitavasavattisu, hÃneso upapajjeyya itivuttaæ mahesinÃ"ti. "Evamupavuttho kho visÃkhe aÂÂhaÇgasamannÃgato uposatho mahapphalo hoti mahÃnisaæso mahÃjutiko mahÃvipphÃro" tica vuttattà soÊasannaæ mahÃjanapadÃnaæ aÇgÃnaæ magadhÃnaæ kÃsÅnaæ kosalÃnaæ mallÃnaæ cetiyÃnaæ vaÇgÃnaæ kurÆnaæ pa¤cÃlÃnaæ macchÃnaæ sÆrasenÃnaæ assakÃnaæ avantÅnaæ gandhÃrÃnaæ kambojÃnaæ rajjato imesaæ hi soÊasannaæ mahÃjanapadÃnaæ bheritalasadisaæ katvà kaÂippamÃïena sattaratanehi pÆritÃnampi issariyÃdhipaccaæ aÂÂhaÇgasamannÃgatassa uposathassa soÊasiæ kalaæ nÃgghanti, tiÂÂhatu tÃva soÊasannaæ mahà janapadÃnaæ issariyÃdhipaccaæ sakalacakkÃvÃÊepi mahÃsudassanassa cakkavattino sattaratanasamujjalampi issariyÃdhipaccaæ ekamahorattaæ upavuttha uposathassa pu¤¤aæ soÊasabhÃge katvà tato ekabhÃgampi nÃgghati ekarattuposathassa soÊasiyÃkalÃya vipÃka phalameva tato bahutaraæ hoti. Taæ kissahetu? Kapaïaæ mÃnusakaæ rajjaæ dibbaæ sukhaæ upanidhÃya. TathÃhi aÂÂhaÇgasamannÃgataæ uposathaæ upavasitvà appekacce cÃtummahÃrÃjikÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjanti tattha yÃni mÃnusakÃni pa¤¤ÃsasavassÃni cÃtummahÃrÃjikÃnaæ devÃnaæ eso eko [SL Page 076] [\x 76/] Rattindivo hoti tÃyarattiyà tiæsarattiyo mÃso tena mÃsena dvÃdasamÃsiyo saævaccharo tena saævaccharena dibbÃni pa¤cavassasatÃni dibbasukhaæ anubhavanti, tÃni manussagaïanÃya navutivassa satasahassappamÃïÃni honti, appekacce tÃvatiæsÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjanti, tattha yÃni mÃnusakÃni vassasatÃni tÃvatiæsÃnaæ devÃnaæ eso eko rattindivo tÃya rattiyà tiæsarattiyo mÃso tena mÃsena dvÃdasamÃsiyo saævaccharo tena saævaccharena dibbavassasahassaæ dibbasukhamanubhavanni, taæ manussagaïanÃya tisso ca vassakoÂiyo saÂÂhica vassasatasahassaæ hoti appekacce yÃmÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjanti tattha yÃni mÃnusakÃni dve vassasatÃni yÃmÃnaæ devÃnaæ eso eko rattindivo tÃya rattiyà tiæsarattiyo mÃso tena mÃsena dvÃdasamÃsiyo saævaccharo tena saævaccharena dve vassasahassÃni dibbasukhamanubhavanti, tÃni manussagaïanÃya cuddasavassakoÂiyo cattÃÊisa¤ca vassasatasahassÃni honti, appekacce tusitÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjanti tattha yÃni mÃnusakÃni cattÃri vassasatÃni tusitÃnaæ devÃnaæ eso eko rattindivo tÃya rattiyà tiæsarattiyo mÃso tena mÃsena dvÃdasamÃsiyo saævaccharo tena saævaccharena dibbÃni cattÃri vassasahassÃni dibbasukhamanubhavanti tÃni manussagaïanÃya sattapa¤¤ÃsakoÂiyo saÂÂhi¤ca satasahassÃni honti appekacce nimmÃnaratÅnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjanti tattha yÃni mÃnusakÃni aÂÂhavassasatÃni nimmÃnaratÅnaæ devÃnaæ eso eko rattindivo tÃya rattiyà tiæsarattiyo mÃso tena mÃsena dvÃdasamÃsiyo saævaccharo tena saævaccharena dibbÃni aÂÂhavassasahassÃni dibbasukhamanubhavanti, tÃni manussagaïanÃya dve ca satÃni tiæsakoÂiyo saÂÂhica satasahassÃni honti. Appekacce paranimmitavasavattÅnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjanti tattha yÃni mÃnusakÃni soÊasavassasatÃni paranimmitavasavattÅnaæ devÃnaæ eso eko rattindivo tÃya rattiyà tiæsarattiyo mÃso tena mÃsena dvÃdasamÃsiyo saævaccharo tena saævaccharena dibbÃni soÊasavassasahassÃni dibbasukhamanubhavanti, tÃni pana manussagaïanÃya navasata¤cekavÅsatikoÂiyo saÂÂhica satasahassÃni honti. Idaæ kho pana sandhÃya avocumha kapaïaæ mÃnusakaæ rajjaæ dibbaæ sukhaæ upanidhÃyÃti, sabba¤capanetaæ sandhÃya vuttaæ bhagavatÃ:- [SL Page 077] [\x 77/] "Cando ca suriyo ca ubho sudassanà ObhÃsayaæ anupariyanti yÃvatà Tamonudà te pana antalikkhagà Nabhe pabhÃsanti disà virocanÃ. Etasmiæ yaæ vijjati antare dhanaæ MuttÃmaïÅ veÊuriya¤ca bhaddakaæ SiÇgÅsuvaïïaæ athavÃpi ka¤canaæ Yaæ jÃtarÆpaæ bhaÂakanti vuccati. AÂÂhaÇgupetassa uposathassa Kalampi te nÃnubhavanti soÊasiæ Candappabhà tÃragaïÃva sabbe Tasmà hi nÃrÅ ca naro ca sÅlavÃ. AÂÂhaÇgupetaæ upavassuposathaæ Pu¤¤Ãni katvÃna sukhudrayÃni Anindità saggamupenti ÂhÃnaæ"ti. Tadeva¤ca veditabbaæ, ekÆposathikà nÃmekà therÅ purimabuddhesu katÃdhikÃrà tattha tattha bhave vivaÂÂÆpanissayaæ kusalaæ upacinanti vipassissa bhagavato kÃle bandhumatÅ nagare a¤¤atarassa kuÂumbikassa gehe gharadÃsÅ hutvà nibbatti, sà vayappattà attano ayyakÃnaæ veyyÃvaccaæ karonti jÅvati, tena samayena bandhumÃrÃjà anuposathaæ uposathiko hutvà purebhattaæ dÃnÃdÅni datvà pacchÃbhattaæ dhammaæ suïÃti, atha mahÃjano yathà rÃjà paÂipajjati tathà anuposathaæ uposathaÇgÃni samÃdÃya carati athassa dÃsiyà etadahosi etarahi rÃjà ca mahÃjano ca uposathaÇgÃni samÃdÃya carati yannÆnÃhaæ uposatha divasesu sÃmike yÃcitvà uposathasÅlaæ samÃdÃya vatteyyanti cintetvà sÃmikehi yÃcitvà laÇokÃsà suparisuddhaæ uposathasÅlaæ rakkhitvà tena pu¤¤akammena tÃvatiæsesu nibbattà aparÃparaæ sugatiyeva saæsaranti mahatiæ dibbasampattiæ anubhavitvà nibbÃïa [SL Page 078] [\x 78/] Rasampi paribhu¤jitukÃmà imasmiæ buddhuppÃde devakÃyà cavitvà sÃvatthiyaæ mahÃseÂÂhikule nibbattitvà vi¤¤Ætaæ patvà paÂÃcÃrÃya theriyà santike dhammaæ sutvà pabbajitvà vipassanaæ va¬¬hetvà taæ matthakaæ pÃpetuæ nÃsakkhi, paÂÃcÃrÃtherÅ tassà cittÃcÃraæ ¤atvà ovÃdamadÃsi sà tassà ovÃde Âhatvà sahapaÂisambhidÃhi arahattaæ patvà pabbajjà sukhaæ vindanti mahatiæ pÅtiæ uppÃdetvà udÃnaæ udÃnentÅ imà gÃthà abhÃsi:- "Nagare bandhÆmatiyà bandhumà nÃma khattiyo, Divase puïïamÃyaæ so upaga¤chi uposathaæ. Ahaæ tena samayena kumbhadÃsÅ ahuæ tahiæ, Disvà sarÃjakaæ senaæ evÃhaæ cintayiæ tadÃ. RÃjÃpi rajjaæ cha¬¬etvà upaga¤chi uposathaæ Saphalaæ vata taæ kammaæ janakÃyo pamodito. Yoniso paccavekkhitvà duggata¤ca daliddataæ, MÃnasaæ sampahaæsetvà upaga¤chi uposathaæ. Ahaæ uposathaæ katvà sammÃsambuddhasÃsane, Tena kammena sukatena tÃvatiæsaæ aga¤chahaæ. Tattha me sukataæ vyamhaæ uddhaæ yojanamuggataæ, KÆÂÃgÃravarÆpetaæ mahÃsayana bhÆsitaæ. Accharà satasahassÃni upaÂÂhissanti mà sadÃ, A¤¤e deve atikkamma atirocÃmi sabbadà CatusaÂÂhi devarÃjÆnaæ mahesittamakÃrayiæ, TesaÂÂhicakkavattÅnaæ mahesittamakÃrayiæ. Suvaïïavaïïà hutvÃna saæsarÃmi bhavà bhave, Sabbattha pavarà homi upavÃsassidaæ phalaæ. HatthiyÃnaæ assayÃnaæ rathayÃna¤ca kevalaæ, LabhÃmi sabbamevetaæ upavÃsassidaæ phalaæ. [SL Page 079] [\x 79/] Sovaïïamayaæ rÆpimayaæ athopi phalikÃmayaæ, LohitaÇkamaya¤ceva sabbaæ paÂilabhÃmahaæ. KoseyyakambaliyÃni khomakappÃsikÃni ca, MahagghÃni ca dussÃni sabbaæ paÂilabhÃmahaæ. Anna pÃnaæ khÃdanÅyaæ vatthasenÃsanÃni ca, Bhoge ca Ænatà natthi upavÃsassidaæ phalaæ. Varagandha¤ca mÃla¤ca cuïïaka¤ca vilepanaæ, Sabbametaæ paÂilabhe upavÃsassidaæ phalaæ. KÆÂÃgÃra¤ca pÃsÃdaæ maï¬apaæ hammiyaæ guhaæ, Sabbametaæ paÂilabhe upavÃssidaæ phalaæ. JÃtiyà sattavassÃhaæ pabbajiæ anagÃriyaæ, AddhamÃse asampatte arahattamapÃpuïiæ. Ekanavute ito kappe yamuposathamupÃvasiæ, Duggatiæ nÃbhijÃnÃmi upavÃsassidaæ phalaæ, Kilesà jhÃpità mayhaæ bhavà sabbe samÆhatÃ, NÃgÅva bandhanaæ chetvà vihÃrÃmi anÃsavÃ. SÃgataæ vata me Ãsi buddhaseÂÂhassa santike, Tisso vijjà anuppattà kataæ buddhassa sÃsanaæ PaÂisambhidà catasso ca vimokhopi ca aÂÂhime, ChaÊabhi¤¤Ã sacchikatà kataæ buddhassa sÃsanaæ"ti. Etampi paripuïïaæ katvà rakkhitauposathakammassa phalaæ. A¬¬hu posathakammassa phalamevaæ veditabbaæ amhÃkaæ bhagavati sÃvatthiyaæ nissÃya jetavane viharante kosambiyaæ ghosita seÂÂhi kukkuÂaseÂÂhi pÃvÃriyaseÂÂhÅti tayo seÂÂhi honti. Te upakaÂÂhÃya vassÆpanÃyikÃya pa¤casatatÃpase himavantato Ãgantvà nagare bhikkhÃya carante disvà pasÅditvà bhojetvà paÂi¤¤aæ gahetvà cattÃro mÃse attano santike vÃsetvà [SL Page 080] [\x 80/] Puna vassÃratte ÃgamanatthÃya paÂijÃnÃpetvà uyyojesuæ, tÃpasÃpi tato paÂÂhÃya aÂÂhamÃse himavante vasitvà cattÃro mÃse tesaæ santike vasanti, te aparabhÃge himavantate, Ãgacchantà ara¤¤Ãyatane ekaæ mahÃnigrodhaæ disvà tassa mÆle nisidiæsu, tesu jeÂÂhakatÃpaso cintesi-imasmiæ kho adhivatthà devatà na oramattikà bhavissati mahesakkhenevettha devarÃjena bhavitabbaæ, sÃdhu vatassa sacÃyaæ isigaïassa pÃnÅyaæ dadeyyÃti. So pÃnÅyaæ adÃsi tÃpaso nahÃnodakaæ cintesi tampi adÃsi tato bhojanaæ cintesi tampi adÃsi athassa etadahosi-ayaæ hi devarÃjà amhehi cintiyacintitaæ sabbaæ deti ahovata naæ passeyyÃmÃti. So rukkhakkhandhaæ padÃletvà attÃnaæ dassesi. Atha naæ devarÃja mahatÅ te sampatti kinnu te katvà ayaæ laddhÃti pucchiæsu mÃpucchatha ayyÃti. ùcikkha devarÃjÃti so attanà katakammassa parittakattà lajjamÃno kathetuæ na visahati tehi punappunaæ nippÅÊiyamÃno pana tena hi suïÃthÃti vatvà kathesi. So kireko duggatamanusso hutvà bhatiæ pariyesanto anÃthapiï¬ikassa santike bhatikammaæ labhitvà taæ nissÃya jÅvikaæ kappesi. Athekasmiæ uposathadivase sampatte anÃthapiï¬iko vihÃrato Ãgantvà pucchi tassa bhatikassa ajja uposathadivasabhÃvo kenaci kathitoti? Na kathito sÃmÅti tenahissa sÃyamÃsaæ pacathÃti. Athassa patthodanaæ paciæsu. So divasaæ ara¤¤e kammaæ katvà sÃyaæ Ãgantvà bhatte va¬¬hetvà dinne chÃtosmÅti sahasà abhu¤jitvÃva a¤¤esu divasesu imasmiæ gehe bhattaæ detha sÆpaæ detha vya¤janaæ dethÃti mahÃkolÃhalaæ hoti. Ajja sabbe nissaddà nipajjiæsu mayhamevekassÃhÃraæ va¬¬hayiæsu, kinnukho etanti cintetvà pucchi avasesà bhuæ¤jiæsu na bhuæ¤jiæsÆti na bhu¤jiæsu tÃtÃti, kiækÃraïÃti? Imasmiæ gehe uposatha divasesu sÃyamÃsaæ na paccati sabbeva uposathikà honti, antamaso thanapÃyinopi dÃrake mukhaæ vikkhÃlÃpetvà catumadhuraæ mukhe pakkhipÃpetvà mahÃseÂÂhi uposathike kÃreti. GandhatelappadÅpe jalante khuddakamahallakadÃrakà sayanagatà dvattiæsÃkÃraæ sajjhÃyanti, tuyhaæ pana uposathadivasabhÃvaæ kathetuæ satiæ na karimha, tasmà tameva bhattaæ pakkaæ bhu¤jassu nanti. Sace idÃni uposathikena bhavituæ vaÂÂati ahampi bhaveyyanti. Idaæ seÂÂhi jÃnÃtÅti, tenahi taæ pucchathÃti. Te gantvà seÂÂhiæ pucchiæsu so evamÃha-idÃni pana abhu¤jitvà mukhaæ vikkhÃletvà [SL Page 081] [\x 81/] UposathaÇgÃni adhiÂÂhahanto upa¬¬huposathakammaæ labhissatiti. Itaro taæ sutvà tathà akÃsi tassa sakaladivase kammaæ katvà chÃtassa sarÅre vÃtà kuppiæsu so yottaæ bandhitvà yottakoÂiyaæ gahetvà parivatteti seÂÂhi taæ pavattiæ sutvà ukkÃhidhÃriyamÃnÃhi catumadhuraæ gÃhÃpetvà tassa santikaæ Ãgantvà ki tÃtÃti pucchi sÃmi vÃtà me kupitÃti. Tenahi uÂÂhÃya idaæ bhesajjaæ khÃdÃhÅti tumhehi khÃdittha sÃmÅti. AmhÃkaæ aphÃsukaæ natthi tvaæ khÃdÃhÅti sÃmi uposathakammaæ karonto sakalaæ kÃtuæ nÃsakkhiæ upa¬¬hakammampi me vikalaæ mà ahosÅti na icchi 1 mà evaæ kari tÃtÃti vuccamÃnopi anicchitvà aruïe uÂÂhahante milÃtamÃlaæ viya kÃlaæ katvà tasmiæ nigrodharukkhe nibbatti, tasmà imamatthaæ kathetvà so seÂÂhi buddhamÃmako dhammamÃmako saÇghamÃmako taæ nissÃya katassa upa¬¬hu posathakammassa nissandenesÃsampatti mayà laddhÃti Ãha. Evaæ mahÃnisaæsanti viditvà sÅlasampadaæ, Nayanaæ ekanettova rakkha sÅlamuposathaæ. KÃlapariyantikassa pi sÅlasseso phalodayo, Apariyantassa hi phalaæ kiæ vakkhÃmi ito paraæ. ùpÃïakoÂikaæ yÃva niccasÅlaæ hi rakkhitaæ, Munindova pahÆhoti phalato taæ vibhÃvituæ. Tasmà vuttanaya¤ceva vakkhamÃïa nayampica, Anugantva nayato ¤eyyaæ dasasÅla phalodayaæ. Iti sÅlaguïaæ vicintayanto Kusalo jÅvitahetutopi sÅlaæ Avikhaï¬iya sÃdhu sodhayanto AbhinibbÃti atandito ghaÂantoti. Yampana vuttaæ evaæ saraïagatehi upÃsakopÃsikajanehi sÅle patiÂÂhÃyÃti tattha sÅlamettÃvatà sabbathà pakÃsitaæ hoti. 1 Na khÃdi. [SL Page 082] [\x 82/] Evaæ yaæ surapÃdapova sakalaæ bhogÃvahaæ patthitaæ SÅlaæ yaæ vividhaæ buddhehi satataæ khaï¬ÃdibhÃvÃpahaæ Katvà samparipÃlitantu sakalaæ dukkhaæ nihantvÃmataæ NibbÃïampi dadÃti ko hi matimà tasmiæ pamÃdaæ bhaje. Iti abhinava sÃdhujanapÃmojjatthÃya kate UpÃsakajanÃlaÇkÃre sÅlaniddeso nÃma dutiyo paricchedo. IdÃni-"patirÆpadhutaÇgasamÃdÃnena taæ parisodhetvÃ"ti ettha kilesÃnaæ dhunanato dhutaÇgÃnÅti laddhanÃmÃni yÃni terasa bhagavatà anulomapaÂipadaæyeva ÃrÃdhetukÃmÃnaæ sÃsanikÃnaæ kulaputtÃnaæ anu¤¤ÃtÃni, seyyathidaæ-paæsukÆlikaÇgaæ tecÅvarikaÇgaæ piï¬apÃtikaÇgaæ sapadÃnacÃrikaÇgaæ ekÃsanikaÇgaæ pattapiï¬ikaÇgaæ khaÊupacchÃbhattikaÇgaæ Ãra¤¤akaÇgaæ rukkhamÆlikaÇgaæ abbhokÃsikaÇgaæ sosÃnikaÇgaæ yathÃsanthatikaÇgaæ nesajjikaÇganti. Tesu yÃni gahaÂÂhÃnaæ anurÆpÃni tÃni visuæ uddharitvà tesaæ samÃdÃnÃdibhedehi saddhiæ vinicchayakathà vattabbÃ. Tesu ca uddhariyamÃnesu pabbajitÃdisupi tesaæ kÃni anurÆpÃnÅti sandeho jÃyeyya tasmà tesampi tÃni uddharitvÃva vakkhÃma, etthahi terasapi bhikkhÆnaæ anurÆpÃni ekenÃpi yathÃppaccayaæ sakiæ kamena và sabbadhÆtaÇgÃnaæ paribhu¤jitabbattà sacehi abbhokÃse Ãra¤¤akaÇgasampannaæ susÃnaæ hoti ekopi bhikkhu ekappahÃrena sabbadhutaÇgÃni paribhu¤jituæ sakkotÅti. BhikkhuïÅnaæ pana-Ãra¤¤akaÇgaæ gaïaohÅyanasikkhÃpadena khaÊupacchÃbhattikaÇga anatirittabhojanasikkhÃpadena paÂikkhittaæ. AbbhokÃsika rukkhamÆlika sosÃnikaÇgÃni tÃsaæ dupparihÃrÃni dutiyikÃya vinà vÃsassa paÂikkhepÃ. SamÃnacchandÃya ca dutiyikÃya dullabhattÃ. Iti tÃsaæ pa¤ceva Âhapetvà aÂÂhecÃnurÆpÃni. Terasasu pana-Âhapetvà tecÅvarikaÇgaæ dvÃdasa sÃmaïerÃnaæ anurÆpÃni. Satta sikkhamÃna sÃmaïerÅnaæ. UpÃsaka upÃsikÃnaæ [SL Page 083] [\x 83/] Pana-ekasanikaÇgaæ pattapiï¬ikaÇganti imÃneva dve anurÆpÃni. Sakkà ca paribhu¤jitunti. Tattha nÃnÃsanabhojana paÂikkhepena ekÃsaneyeva bhojanassa samÃdÃnapariharaïacetanà ekÃsanikaÇgaæ dutiyakabhÃjanapaÂikkhepena ekasmiæ patte piï¬agahaïassa samÃdÃna pariharaïacetanà pattapiï¬ikaÇgaæ imÃni pana dvepi dhutaÇgÃni samÃdiyantena upÃsakajanena antarà avicchedanatthaæ kismi¤cideva garuÂÂhÃnÅye tÃdisaæ alabhante sayampi và samÃdÃtabbaæ vuttampicetaæ-sabbÃneva dhutaÇgÃni dharamÃne bhagavati bhagavato santike samÃdÃtabbÃni, parinibbute mahÃsÃvakassa santike tasmiæ asati khÅïÃsavassa santike anÃgÃmissa sakadÃgÃmissa sotÃpannassa tipiÂakassa dvipiÂakassa ekapiÂakassa ekasaÇgÅtikassa aÂÂhakathÃcariyassa tasmiæ asati dhutaÇgadharassa tasmimpi asati cetiyaÇganaæ sammajjitvà ukkuÂÅkaæ nisÅditvà sammÃsambuddhassa santike vadantena viya samÃdÃtabbÃni apica sayampi samÃdÃtuæ vaÂÂatiyevÃti. Imesaæ vaïïanÃdÃni samÃdÃnavidhÃnato Pabhedato bhedato ca Ãnisaæsà ca hessati. Tattha ekÃsanikaÇgaæ tÃva samÃdiyantena "nÃnÃsanabhojanaæ paÂikkhipÃmÅtivà ekÃsanikaÇgaæ samÃdiyÃmi"tivà samÃdÃtabbaæ. NÃnÃsanabhojane paÂikkhitte atthato ekÃsanabhojanaæ anu¤¤Ãtaæ tasmi¤ca adhiÂÂhite nÃnÃsanabhojanaæ paÂikkhittaæ hoti. Tasmà dvinnama¤¤atarena dvÅhipi mà paÂikkhepaæ adhiÂÂhÃnamukhena samÃdÃtabbaæ evaæ samÃdinnadhutaÇgena pana bhojanakÃle patirÆpaÂÂhÃnaæ sallakkhetvà nisÅditabbaæ yatthanaæ koci garuÂÂhÃniyyo yÃva bhojanapariyosÃnà na upasaÇkamati yadivà pana koci tÃdisepi ÂhÃne ativissatthabhÃvena upasaÇkameyya yÃva bhu¤jituæ nÃrahati tÃva vuÂÂhÃtabbaæ, ayampana vippakata bhojano patirÆpamassa Ãsanaæ pa¤¤apetvà okÃsaæ kÃretvà bhu¤jitabbaæ sace balavasaddhÃya garuÂÂhÃnÅyaæ disvà sahasà vuÂÂhahati na puna bhu¤jitabbaæ kasmÃ? ùsanà vuÂÂhitattÃti. IdamassavidhÃnaæ. Ayaæ pabhedo-tayo ekÃsanikà ukkaÂÂho majjhimo mudÆti tattha ukkaÂÂhoyampi bhojane bhu¤jitukÃmo hatthaæ otÃreti tato a¤¤aæ na gaïhÃti kiæ? Tato a¤¤aæ nÃnÃsanabhojanaæ hotÅti? [SL Page 084] [\x 84/] Na hoti. Yadi na siyà mudumajjhimÃnaæ dhutaÇgabhedo siyÃ, na hoti yeva, ayampana paramappicchatÃya ÃbhatÃbhatassa gahaïattà ca nÃnÃsanabhojanaæ viyÃti ma¤¤amÃno tato a¤¤aæ aggahetvà teneva yÃpeti. Yadipanassa gehe paricÃrakà na ki¤ci bhuttaæ ayirakenÃti sappiÃdÅni Ãharanti, bhesajjatthameva vaÂÂati, na ÃhÃratthaæ, majjhimo yÃva pÃtiyà bhattaæ na khÅyati tÃva a¤¤aæ gaïhituæ labhati, ayaæ hi bhojanapariyantiko nÃma hoti yÃva pÃtiyà bhattaæ pariyosÃnaæ tÃva gaïhanato muduko yÃva Ãsanà na vuÂÂhÃti tÃva bhu¤jituæ labhati so hi Ãsana pariyantiko nÃma imesampana tiïïampi nÃnÃsana bhojanaæ bhuttakkhaïe dhutaÇgaæ bhijjati. Ayamettha bhedo. AyampanÃni saæso-appabÃdhatà appÃtaÇkatà lahuÂÂhÃnaæ balaæ phÃsuvihÃro rasataïhÃvinodanaæ appicchatÃdÅnaæ anulomavuttitÃti, tasmÃ:- "EkÃsanabhojane rataæ na yatiæ bhojanappaccayà rujÃ, Visahanti rase alolupe parihÃpeti na kammamattano. Iti phÃsuvihÃrakÃraïe sucisallekharatÆpasevite, Janayetha visuddhamÃnaso ratimekÃsanabhojane sadÃ"ti. EvamekÃsanikaÇge samÃdÃna vidhÃnappabheda bhedÃnisaæsà veditabbÃ. Pattapiï¬ikaÇgampi "dutiyakabhÃjanaæ paÂikkhipÃmÅtivà pattapiï¬ikaÇgaæ samÃdiyÃmÅ"tivà purimanayeneva samÃdÃtabbaæ. Tena pana pattapiï¬ikena bhojana kÃle ekasmiæyeva bhÃjane bhu¤jitabbaæ samantato bhÃjanÃni nikkhipitvà tahiæ tahiæ hatthaæ otÃretvà na bhu¤jitabbaæ sace panassa paricÃrakà nÃnÃbhÃjanehi bya¤janÃni upanÃmenti, ekabhÃjaneyeva saægaïhitabbaæ, odanehi pana asammissaæ katvà ki¤ci ajjhoharitukÃmena purimabhÃjanaæ paÂikkhipitvÃva bhÃjanantarena patigaïhitabbaæ. Evaæ hi taæ dutiyaka bhÃjanaæ na hoti, atha yÃpanamattassa abhuttattà puna bhu¤jitukÃmo hoti tampi paÂikkhipitvà purimabhÃjanena a¤¤ena và bhu¤jitabbaæ nÃnÃbhÃjana loluppaviddhaæsanattÃyeva hi assa dhutaÇgassa samÃdÃnanti. YÃgu pÃnakÃlepi bhÃjane [SL Page 085] [\x 85/] hapetvà vya¤jane laddhe vya¤janaæ và paÂhamaæ khÃditabbaæ, yÃgu và pÃtabbÃ. Sace pana yÃguyaæ pakkhipati, pÆtimacchakÃdimhi vya¤jane pakkhitte yÃgu paÂikkÆlà siyà apaÂikkÆlameva katvà bhu¤jituæ vaÂÂati. Tasmà tathÃrÆpaæ vya¤janaæ sandhÃya idaæ vuttaæ yampana madhusakkarÃdikaæ appaÂikkÆlaæ hoti taæ pakkhitabbaæ. Gaïhantena ca pamÃïayuttameva gahetabbaæ, na ekabhÃjaneyeva gaïhÃmÅti bahuæ gahetvà na nÃsetabbaæ ÃmakasÃkaæ hatthena gahetvà khÃdituæ vaÂÂati, hatthe bhÃjana sa¤¤Ãya abhÃvato. Tathà pana akatvà patteyeva pakkhitabbaæ, dutiyakabhajÃnassa pana paÂikkhittattà a¤¤aæ rukkhapaïïampi na vaÂÂatÅti, idamassa vidhÃnaæ pabhedato pana ayampi tividho hoti-tattha ukkaÂÂhassa a¤¤atra ucchÆkhÃdanakÃlà kacavarampi cha¬¬etuæ na vaÂÂati. OdanamacchamaæsapÆpepi bhinditvà khÃdituæ na vaÂÂati. A¤¤ehi apanÅtakacavaraæ bhinditvà Âhapitameva pana khÃditabbaæ majjhimassa ekena hatthena bhinditvà khÃdituæ vaÂÂati, hatthayogÅ nÃmesa muduko pana yaæ pÃtiyà pakkhittaæ sabbaæ hatthena và dantehi và bhinditvà khÃdituæ labhati, yato taæ pattayogÅti vadanti imesaæ pana tiïïampi dutiyakabhÃjanaæ sÃditakkhaïe dhutaÇgaæ bhijjati, ayamettha bhedo ayampanÃnisaæso-nÃnÃrasataïhÃvinodanaæ atiracchatÃya pahÃïaæ ÃhÃre payojanamatta dassità thÃlakÃdipariharaïakhedÃbhÃvo avikkhittabhojità appicchatÃdÅnaæ anulomavuttitÃti. TasmÃ:- "NÃnÃbhÃjanavikkhepaæ hitvà okkhittalocano, Khaïanto viya mÆlÃni rasataïhÃya subbato. SarÆpaæ viya santuÂÂhiæ dhÃrayanto sumÃnaso, Paribhu¤jeyya ÃhÃraæ ko a¤¤o pattapiï¬iko"ti. Evaæ pattapiï¬ikaÇge samÃdÃnavidhÃnappabhedabhedÃnisaæsà veditabbÃ. ImÃni pana sevantassa yassa kammaÂÂhÃnaæ va¬¬ati tena sevitabbÃni. Yassa pana sukumÃrabhÃvena lÆkhapaÂipattiæ asahantassa bhÃyati tena na sevitabbÃni, yassa pana sevatopi va¬¬hateva na hÃyatÅ tenÃpi pacchimaæ janataæ anukampantena [SL Page 086] [\x 86/] SevitabbÃni. YassÃpi sevatopi asevatopi na va¬¬hati tenÃpi sevitabbÃniyeva Ãyatiæ vÃsanatthÃyÃti. Tanuca sesaæ dhutaÇgÃnampi samÃdÃnÃdayo bhedà vattabbÃ, te kasmà na vuttÃti? Tehi gahaÂÂhÃnaæ payojanabhÃvato tesaæ yevaca nissÃya Ãrabbhassa katattÃti. Tasmà tadanurÆpaæ dhutaÇgÃnaæ yeva vasena idha te vuttà sesadhutaÇgÃnampi pana samÃdÃnÃdi bhedà atthikehi visuddhimaggato gahetabbÃti. EvamanurÆpadhutaÇgasamÃdÃnenahissa upÃsakajanassa appicchatà santuÂÂhisallekha pavivekampi ca viriyÃrambha suharatÃdi guïa salila vikkhÃlitamalaæ silameva parisuddhaæ bhavissati ca tÃni ca sampajjissanti, tasmà yampana vuttaæ "patirÆpa dhutaÇga samÃdÃnena taæ parisodhetvÃ"ti taæ ettÃvatà sabbathà pakÃsitaæ hoti. "Iti vihata kaliccho pattasantosasÃro Paramaariyavaæse saïÂhito saæyaminaæ, Muni dasatayabhÆte dÅpayanto dhutaÇge DvayamidhamanurÆpaæ desayÅ yo gihÅnaæ. Iti abhinava sÃdhujanapÃmojjatthÃya kate UpÃsaka janÃlaækÃre dhutaÇganiddeso nÃma tatiyoparicchedo. IdÃni "pa¤cavaïijjà pahÃyÃ"ti Ãdimhi pana "pa¤cimÃni bhikkhave vaïijjÃni upÃsakena akaraïÅyÃni katamÃni pa¤casatthavaïijjà sattavaïijjà maæsavaïijjà majjavaïijjà visavaïijjà imÃni kho bhikkhave pa¤cavaïijjÃni upÃsakena akaraïÅyÃnÅ"ti vuttattà satthavaïijjÃdayo pa¤cavaïijjà upÃsakajanehi akaraïÅyyÃ. Tattha "satthavaïijjÃ"ti Ãvudhabhaï¬aæ katvà và kÃretvà và yathÃkathaæ và paÂilabhitvà tassa vikkayo, "sattavaïijjÃ"ti manussavikkayo, "maæsavaïijjÃ"ti sunakhÃdayo viya mikasÆkarÃdayo posetvà maæsaæ sampÃdetvà vikkayo, "majjavaïijjÃ"ti yaæki¤ci majjaæ yojetvà tassa [SL Page 087] [\x 87/] Vikkayo, tattha duvidhaæ majjaæ surÃca meraya¤cÃti tesaæ vibhÃgo heÂÂhà pakÃsitoyeva, "visavaïijjÃ"ti visaæ yojetvà saÇgahetvà vikkayo, tattha sattavaïijjà visavaïijjà ca paroparÃdhenimittatÃya akaraïÅyÃti vuttÃ, sattavaïijjà abhujissabhÃvakaraïato maæsavaïijjà vadhakahetuto majjavaïijjà pamÃdaÂÂhÃnatÃyÃti daÂÂhabbaæ. Pa¤cavaïijjà pahÃyÃti pa¤camicchÃvaïijjà pahÃya tÃsaæ akaraïamevettha pahÃïanti daÂÂhabbaæ. Dhammena samena jÅvikaæ kappentehÅ"ti ettha dhammenÃti dhammato anapetena kasivaïijjÃdinÃ, tena a¤¤ampi adhammikaæ jÅvanaæ paÂikkhittanti veditabbaæ, samenÃti kÃyasmÃdinà sucaritena etena appatikuÂÂhaæ yaæ ki¤ci jÅvitÆpakaraïapariyesanaæ saÇgahÅtanti daÂÂhabbaæ. Dhammena samena pariyiÂÂhÃnaæ upakaraïÃnaæ anurÆpaparibhogopi ettheva saÇgahÅtoti daÂÂhabbo. Sopi hi jÅvikaæ kappiyati etenÃti = jÅvikà kappananti na sakkà vattunti. Evamassa dhammikÃnaæ pariyesanaæ paribhogÃnaæ vasena sampÃdanaæ veditabbaæ tattha dhammena paccayapariyesanaæ nÃma pabbajitÃnampi tÃva na sukaraæ, pageva gahaÂÂhÃnaæ, tasmà tehi svÃyaæ bhagavatÃ:- SigÃlovÃdakÃdÅhi suttantehi hitesinÃ, UbholokajayÃyeti paÂipatti pakÃsitÃ. GahaÂÂhÃnaæ patiÂÂhÃya tattha dhammena paccayÃ, Phasitabbà tathÃtesaæ tesamijjhanti dhammato. BhagavatÃhi-cattÃro kammakilesà pahÃtabbà catuhi ÂhÃnehi pÃpaæ kammaæ na kÃtabbaæ chabhogÃnaæ apÃyamukhÃnÅ vajjetabbÃnÅ cattÃro amittà parivajjitabbà cattÃro mittà sevitabbà cha disà paÂicchÃdetabbÃti gharÃvÃsa samÃvasantÃnaæ kulaputtÃnaæ ihaloka paralokasaækhÃtesu vÅsu lokesu daï¬aduggatibhayÃdÅnaæ vijayanato ubholokavijayà nÃma paÂipadà desitÃ. Tattha cattÃro kammakilesÃti pÃïÃtipÃtÃdayo vuttaæ hetaæ-"katamassa cattÃro kammakilesà pahÅnà honti pÃïÃtipÃto kho gahapatiputta kammakileso adinnÃdÃnaæ [SL Page 088] [\x 88/] Kammakileso kÃmesu micchÃcÃro kammakileso musÃvÃdo kammakileso imassa cattÃro kammakilesà pahÅnà hontÅ"ti, tattha kammameva kilissanti etehi sattÃti và kilesa sampayuttà và kammakilesÃ, surÃpÃnaæ apÃyamukhabhÃvena parato vattukÃmatÃya kammakilesadesanaæ na Ãropitanti veditabbaæ, tampi upÃsakÃnaæ akaraïÅyattà vuttalakkhaïayogatova vattabbamevÃti. Catuhi ÂhÃnehÅti chandÃdi catupÃpakaraïehi, vuttaæ hetaæ-"katamehi catuhi ÂhÃnehi pÃpaæ kammaæ karoti chandÃgatiæ gacchanto pÃpaæ kammaæ karoti dosÃgatiæ gacchanto pÃpaæ kammaæ karoti bhayÃgatiæ gacchanto pÃpaæ kammaæ karoti mohÃgatiæ gacchanto pÃpaæ kammaæ karotÅ"ti tattha yo ayaæ me mitto và sandiÂÂho và ¤Ãtako và la¤chaæ pana me detÅti chandÃdivasena asÃmikaæ sÃmikaæ karoti ayaæ chandÃgatiæ gacchanto pÃpaæ kammaæ karoti nÃma, yo ayaæ me verÅti pakativeravasena và taæ khaïÃnuppannakodhavasena và asÃmikaæ sÃmikaæ karoti ayaæ dosÃgatiæ gacchanto pÃpaæ kammaæ karoti nÃma. Yo pana-ayaæ rÃjavallabho và visamanissito và anatthampi me kareyyÃti bhÅto assÃmikaæ sÃmikaæ karoti ayaæ bhayÃgatiæ gacchanto pÃpaæ kammaæ karoti nÃma, yopana-mandattà momÆhattà yaæ và taæ và vatvà asÃmikaæ sÃmikaæ karoti ayaæ mohÃgatiæ gacchanto pÃpaæ kammaæ karoti nÃma. Tathà ki¤ci bhÃjento ayaæ me sandiÂÂho và sambhatto vÃti pemavasena atirekaæ deti ayaæ me verÅti dosavasena Ænakaæ deti ayaæ imasmiæ adÅyamÃne mayhaæ anatthampi kareyyÃti bhÅto kassaci atirekaæ deti mo mÆhattà dinnà dinnaæ ajÃnanto kassaci Ænakaækassaci adhikaæ deti so catubbidhopi yathÃkkamena chandÃgatiÃdÅni gacchanto pÃpaæ kammaæ karoti nÃma. Yopana:- "Chandà dosà bhayà mohà yo dhammaæ ativattati NihÅyati tassa yaso kÃlapakkheva candimÃ"ti. Bhagavatà vuttavacana manussaranto pakatimajjhattatÃya và imÃni cattÃri pÃpakaraïÃni parivajjeti so catuhi ÂhÃnehi pÃpaæ kammaæ na karotÅti veditabbaæ vuttaæhetaæ-"yato kho gahapatiputta ariyasÃvako neva chandÃgatiæ gacchati na dosà gatiæ gacchati na bhayÃgatiæ gacchati na mohÃgatiæ gacchati imehi [SL Page 089] [\x 89/] Catuhi ÂhÃnehi pÃpaæ kammaæ na karotÅ"ti. Tassevaæ catuhi ÂhÃnehi pÃpaæ kammaæ akarontassa hira¤¤asuvaïïadÃsidÃsamittÃmaccÃdÅnaæ phutighosassavasena vuddhieva ÃkaÇkhÅtabbÃ, no parihÃni vuttaæ hetaæ:- "Chandà dosà bhayà mohà yo dhammaæ nÃtivattati, ùpÆrati tassa yaso sukkapakkheva candimÃ"tÅ. Cha ca bhogÃnaæ apÃyamukhÃniti ettha surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnÃnuyogÃdÅni apÃyamukhÃninÃma. Vuttaæhetaæ-"surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnÃnuyogo kho gahapatiputta bhogÃnaæ apÃyamukhaæ vikÃlavisikhÃcariyÃnuyogo bhogÃnaæ apÃyamukhaæ samajjÃbhicaraïaæ bhogÃnaæ apÃyamukhaæ jÆtappamÃdaÂÂhÃnÃnuyogo bhogÃnaæ apÃyamukhaæ pÃpamittÃnuyogo bhogÃnaæ apÃyamukhaæ ÃlasiyÃnuyogo bhogÃnaæ apÃyamukhaæ"ti. Tattha na bhagavà etÃni majjapamÃdaÂÂhÃnÃnuyogÃdÅni sattÃnaæ sukhapaÂibÃhanatthÃya parivajjesi mahÃkÃruïikatÃya pana tadanuyogavasena taæ hetuke ÃdÅnave disvà tato satte mocetukÃmo parivajjesi. Vuttaæhetaæ:- "Cha kho me gahapatiputta ÃdÅnavà surÃmeraya majpapamÃdaÂÂhÃnÃnuyoge-sandiÂÂhikà dhana¤jÃni kalahappava¬¬hanÅ rogÃnaæ Ãyatanaæ akittisaæjananÅ kopÅnaæ nidaæsanÅ pa¤¤Ãya dubbalÅ karaïÅtveva chaÂÂhaæ padaæ bhavati ime kho gahapatiputta cha ÃdÅnavà surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnÃnuyoge, cha kho me gahapatiputta ÃdÅnavà vikÃlavisikhÃcariyÃnuyoge-attÃpissa agutto arakkhito hoti puttadÃropissa agutto arakkhito hoti sÃpateyyampissa aguttaæ arakkhitaæ hoti saækiyo ca hoti pÃpakesu ÂhÃnesu abhÆtaæ vacanaæ tasmiæ rÆhati bahunna¤ca dukkhadhammÃnaæ purakkhato hoti. Ime kho gahapatiputta cha ÃdÅnavà vikÃlavisikhÃcariyÃnuyoge. Cha kho me gahapatiputta ÃdÅnavà samajjÃbhicaraïe-kva naccaæ kva gÅtaæ kva vÃditaæ kva akkhÃtaæ kva pÃïissaraæ kva kumbhathÆnanti, ime kho gahapatiputta cha ÃdÅnavà samajjÃbhicaraïe. Cha khome gahapatiputta ÃdÅnavà jÆtappamÃdaÂÂhÃnÃnuyoge-jayaæ veraæ pasavati, jito cittamanusocati, sandiÂÂhikà dhana¤jÃni, sabhÃgatassa vacanaæ na rÆhati mittÃmaccesu paribhÆto hoti, ÃvÃhavivÃhakÃnaæ apatthito hoti akkhadhutto [SL Page 090] [\x 90/] Purisapuggalo nÃlaæ dÃrÃbharaïÃyÃti, ime kho gahapatiputta cha ÃdÅnavà jÆtappamÃdaÂÂhÃnÃnuyoge cha khome gahapatiputta ÃdÅnavà pÃpamittÃnuyoge-ye dhuttà ye soï¬Ã ye pipÃsà ye nekatikà ye va¤canikà ye sÃhasikà tyassa mittÃhonti te sahÃyÃ, ime kho gahapatiputta cha ÃdÅnavà pÃpamittÃnuyoge. Cha khome gahapatiputta ÃdÅnavà ÃlasiyÃnuyoge-atisÅtanti kammaæ na karoti atiuïhanti kammaæ na karoti atisÃyanti kammaæ na karoti atipÃtoti kammaæ na karoti atichÃtosmÅti kammaæ na karoti atidhÃtosmÅti kammaæ na karoti, tassa evaæ kiccÃpadesabahulassa viharato anuppannÃceva bhogà na uppajjanti uppannà ca bhogà parikkhayaæ gacchanti, ime kho gahapatiputta cha ÃdÅnavà ÃlasiyÃnuyoge"ti. Tattha majjapamÃdaÂÂhÃnÃnuyogassa ÃdÅnavaniddese-"saædiÂÂhikÃ"ti sayaæ daÂÂhabbà sayaæ passitabbÃti attho, "dhana¤jÃnÅ"ti dhanahÃni, surÃpÃnadhuttà purisapuggalà surÃpÃnahetu. Api sakaÂabhÃrehi vahitabbÃni hira¤¤asuvaïïÃni katipÃheneva parikkhayaæ pÃpenti, evaæ sandiÂÂhikà dhana¤jÃni, "kalahappava¬¬hanÅ"ti vÃcÃkalahassa ca hatthaparÃmÃsakÃyakalahassa ca va¬¬hanÅ, rogÃnaæ Ãyatananti" tesaæ tesaæ akkhirogÃdÅnaæ rogÃnaæ khettaæ, "akittisaæjananÅ"ti suraæ pivitvà hi mÃtarampi paharati pitarampi bahuæ avattabbaæ vadati akÃtabbaæ karoti tena garahampi daï¬ampi hatthapÃdÃdicchedampi pÃpuïantà ihalokepi paralokepi akittiæ pÃpuïanti, iti tesaæ sà surà akittisa¤jananÅ nÃma hoti, "kopÅnaæ nidaæsanÅ"ti guyhaÂÂhÃnampi vicariyamÃnaæ hiri kopeti vinÃseti tasmà ke pÅnanti vuccati, surÃmadamattà hi aÇgaæ vicaritvà vicaranti, tena tesaæ sà surà kopÅnassa nidaæsanato kopÅnaæ nidaæsanÅti vuccati, "pa¤¤Ãya dubbalÅ karaïÅ"ti kammassakatapa¤¤Ã dubbalaæ karoti. VikÃlavisikhÃcariyÃnuyogassa ÃdÅnavaniddese-"attÃpissa agutto hoti arakkhito"ti avelÃya caranto hi khÃnukaïÂakÃdÅni akkamati, ahinÃpi yakkhÃdÅhipi samÃgacchati. Taæ taæ ÂhÃnaæ gacchatÅti ¤atvà verinopi taæ nilÅyitvà gaïhanti và hananti vÃ, evaæ attÃpissa agutto hoti arakkhito, puttadÃrÃpi amhÃkaæ pità amhÃkaæ sÃmirattiæ carati kimaÇga pana [SL Page 091] [\x 91/] Mayanti, itissa puttadhÅtaropi bhariyÃpi bahi patthanaæ katvà rattiæ carantà anayavyasanaæ pÃpuïanti, evaæ puttadÃropissa agutto arakkhito hoti. "SÃpateyyaæ"ti tassa saputtadÃraparijanassa ratticaraïabhÃvaæ ¤atvà corà su¤¤aæ gehaæ pavisitvà yaæ icchanti taæ haranti, evaæ sÃpateyyampissa aguttaæ arakkhitaæ hoti. SaÇkiyo ca hotÅ"ti. A¤¤ehi katapÃpakammesupi iminà kataæ bhavissatÅti saÇkitabbo hoti, yassa yassa gharadvÃrena yÃti tattha yaæ a¤¤ena corakammaæ paradÃrikakammaæ và kataæ taæ iminà katanti vutte abhÆtaæ asantampi tassa rÆhati patiÂÂhati. "Bahunna¤ca dukkhadhammÃnanti" yaæ ettakaæ dukkhaæ domanassanti vattuæ na sakkà a¤¤asmiæ puggale asati taæ sabbaæ vikÃlacÃrimhÃti Ãharitabbaæ hoti iti so bahunnaæ dukkhadhammÃnaæ purakkhato puregÃmÅ hotÅti. SamajjÃbhicaraïassa ÃdÅnavaniddese-"kva naccanti" kasmiæ ÂhÃne naÂanÃÂakÃdinaccaæ atthÅti pucchitvà yasmiæ gÃve và nigame và taæ atthi tattha gantabbaæ hoti tassa naccadassanaæ gamissÃmÅti ajja vatthamÃlÃgandhÃdÅni paÂiyÃdentasseva sakaladivasaæ kammacchedo hoti naccadassanena ekÃhampi dvigatÅhampi tattheva hoti atha vuÂÂhisampatti ÃdÅni labhitvÃpi vappÃdikÃle vappÃdÅni akarontassa anuppannabhogà nuppajjanti, tassa bahigatabhÃvaæ ¤atvà anÃrakkhe gehe corà yaæ icchanti taæ karonti tenassa uppannÃpi bhogà vinassanti. "Kva gÅtanti" Ãdisupi esevanayo. Tattha "gÅtanti" padagataæ saraÇgataæ tÃlagataæ avadhÃnagatanti gandhabbasatthavihitaæ a¤¤ampi gÅtanti veditabbaæ, "vÃditanti" vÅïÃveïumurajÃki vÃdanaæ,"akkhÃnanti" bhÃratarÃmÃyanÃdi akkhÃnaæ, "pÃïissaranti" kaæsatÃlaæ pÃïitÃlanti vadanti. "KumbhathÆnanti" caturassara ammaïatÃlaæ, rukkhasÃradantÃdisu yena kenaci caturassara ammaïatÃlaæ katvà taæ catusu passesu cammena ona¬itvà katavÃditaæ kaÂabherisaddoti keci. JÆtappamÃdaÂÂhÃnÃnuyogassa ÃdÅnavaniddese-"jayanti"jÆtaæ jinanto, "veranti" jitena keÊikapurisena jayanimittaæ attano upari veraæ virodhaæ pasavati, jitaæ mayÃti hi parisamajjhe parassa sÃÂakaæ veÂhanaæ và gaïhÃti, so parisamajjhe [SL Page 092] [\x 92/] Me avamÃnaæ karosi hotu sikkhÃpessÃminanti tattha veraæ bandhati evaæ jinanto veraæ pasavati, "jito"ti a¤¤ena jito samÃno, yaæ tena tassa veÂÂhanaæ và sÃÂako và a¤¤aæ và pana hira¤¤asuvaïïÃdicittaæ gahitaæ taæ anusocati-ahosi vata me taæ vata me natthÅti tappaccayà socati, evaæ jito cittamanusocati. "SabhÃgatassa vacanaæ na rÆhatÅ"ti vinicchayaÂÂhÃne sakkhipuÂÂhassa yato vacanaæ nappatiÂÂhÃti, ayaæ akkhasoï¬o jÆtakaro mÃssa vacanaæ gaïhitthÃti vattabbo bhavissati. "MittÃmaccÃnaæ paribhÆto hotÅ"ti taæ hi mittÃmaccà evaæ vadanti-samma tvampi nÃma kulaputto jÆtakaro chinnabhinnako hutvà vicarasi na te idaæ jÃtigottÃnaæ anurÆpaæ ito paÂÂhÃya mà evaæ kareyyÃsÅti, so evaæ vuttopi tesaæ vacanaæ na karoti, tato tena saddhiæ na ekato tiÂÂhanti na nisÅdanti, tassakÃraïà sakkhipuÂÂhÃpi na kathenti evaæ mittÃmaccÃnaæ paribhÆto hoti. "ùvÃhavihÃhakÃnanti" Ãvahakà nÃma-ye tassa gharato dÃrikaæ gahetukÃmÃ, vivÃhakaæ nÃma-ye tassa gehe dÃrikaæ dÃtukÃmÃ, "apatthito hotÅ"ti anicchito hoti, "nÃlaæ dÃrÃbharaïÃyÃ"ti dÃrÃbharaïatthÃya na samattho, etassa gehe dÃrikà dinnÃpi etassa gehato ÃnÅtÃpi amhehi eva positabbà bhavissatÅti. PÃpamittÃnuyogassa ÃdÅnavaniddeso-"ye dhuttÃ"ti akkhadhuttÃ, "soï¬Ã"ti itthi soï¬Ã bhattasoï¬Ã pÆvasoï¬Ã mÆlakasoï¬Ã, "pipÃsÃ"ti pÃnasoï¬Ã, "nekatikÃ"ti patirÆpakena va¤canakÃ, "va¤canikÃ"ti sammukhà va¤canakà "sÃhasikÃ"ti ekagÃrikÃdi sÃhasikakammakÃrino, "tyassamittÃhontÅ"ti te assa mittà honti a¤¤ehi sappurisehi saddhiæ na ramati gandhamÃlÃdÅhi alaÇkaritvà carasayanaæ ÃropitasÆkaro gÆthakÆpamiva te pÃpamitteyeva upasaÇkamati tasmà diÂÂheva dhamme samparÃya¤ca bahuæ anatthaæ nigacchati. ùlasiyÃnuyogassa ÃdÅnavaniddese-"atisÅtanti kammaæ na karotÅ"ti manussehi kÃlasseya vuÂÂhÃya ehi amho kammantaæ gacchÃmÃti vutto atisÅtaæ tÃva aÂÂhini bhijjanti gacchatha tumhe pacchà jÃnissÃmÅti aggiæ tappento nisÅdati te gantvà kammaæ karonti itarassa kammaæ parihÃyati. Atiuïhanti Ãdisupi esevanayo. [SL Page 093] [\x 93/] CattÃro amittÃti a¤¤adatthuharÃdayo cattÃro vuttaæ hetaæ:-"cattÃro me gahapati putta amittà mittapatirÆpakà veditabbà a¤¤adatthuharo amitto mittapatirÆpako veditabbo vacÅparamo amitto mittapatirÆpako veditabbo anuppiyabhÃïÅ amitto mittapatirÆpako veditabbo apÃyasahÃyo amitto mittapatirÆpako veditabbo"ti. Tattha "a¤¤adatthuharo"ti sayaæ tucchahattho Ãgantvà ekaæsena yaæ ki¤ci haratiyeva. "VacÅparamo"ti vacanamatteneva dÃyako viya hoti vÃcà eva etassa paramà na kammanti vacÅparamo "anuppiyabhÃïÅ"ti anuppiyaæ bhaïati. "ApÃyasahÃyo"ti bhogà yehi surÃpÃnÃdÅhi apÃyanti vigacchanti tesu bhogÃnaæ apÃyesu sahÃyo hoti, ete pana cattÃro paccekaæ catuhi kÃraïehi mittapatirÆpakÃti veditabbÃ, vuttaæhetaæ:- "A¤¤adatthu haro hoti appena bahumicchati, Bhayassa kiccaæ karoti 1 sevati attakÃraïÃti"2 Imehi kho gahapatiputta catuhi ÂhÃnehi a¤¤adatthuharo amitto mittapatirÆpako veditabboti. AtÅtena paÂisantharati anÃgatena paÂisantharati niratthakena saægaïhÃti paccuppantesu kiccesu vyasanaæ dasseti imehi kho gahapatiputta catuhi ÂhÃnehi vacÅparamo amitto mittapatirÆpako veditabbo. PÃpakampikassa anujÃnÃti kalyÃïampissa anujÃnÃti sammukhÃssa vaïïaæ bhÃsati parammukhÃssa avaïïaæ bhÃsati imehi kho gahapatiputta catuhi ÂhÃnehi anuppiyabhÃnÅ amitto mittapatirÆpako veditabbo. SurÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnÃnuyogesahÃyo hoti vikÃla visikhÃcariyÃnuyoge sahÃyo hoti samajjÃbhicaraïe sahÃyo hoti jÆtappamÃdaÂÂhÃnÃnuyoge 1 Na karoti, pakaroti. 2 AtthakÃraïÃ. [SL Page 094] [\x 94/] SahÃyo hoti imehi kho gahapatiputta catuhi ÂhÃnehi apÃyasahÃyo amitto mittapatirÆpako veditabbo. Tattha "a¤¤adatthuharo hotÅ"ti ekaæsena hÃrako hoti sahÃyassa gehaæ rittahattho Ãgantvà nivatthasÃÂakÃdÅnaæ vaïïaæ bhÃsati so ativiya tvaæ samma imassa vaïïaæ bhÃsatÅti a¤¤aæ nivÃsetvà taæ deti "appena bahumicchatÅ"ti yaæ ki¤ci appakaæ katvà tassa santikà bahuæ pattheti. "Bhayassa kiccaæ karotÅ"ti attano bhaye uppanne tassa dÃso viya hutvà taæ taæ kiccaæ karoti sayaæ sabbadà na karoti bhaye uppanne karoti na pemenÃti. "SevatiattakÃraïÃ"ti mittasanthavavasena na sevati attano atthameva paccÃsiæsanto sevati bhayassa kiccakÃrÅ anatthaparihÃratthaæ sevati ayaæ va¬¬hi atthanti ayametesaæ dvinnaæ viseso. VacÅparamaniddese-"atÅtena paÂisantharatÅ"ti sahÃye Ãgate hiyyo và pare và na Ãgatoti amhÃkaæ imasmiæ vÃre sassaæ atÅva nipphannaæ bahÆni sÃliyabÅjÃdini Âhapetvà maggaæ olokentà nisÅdimha ajja pana sabbaæ khÅïanti evaæ atÅtena saægaïhÃti. "AnÃgatenÃ"ti imasmiæ vÃre amhÃkaæsassaæ manÃpaæ bhavissati phalabhÃrabharità sÃriÃdayo sassa saægahe kate tumhÃkaæ saægahaæ kÃtuæ samatthà bhavissÃmÃti evaæ anÃgatena saægaïhÃti. "NiratthakenÃ"ti hatthikkhandhe và assapÅÂÂhe và nisinno ehi bho idha nisÅdÃti vadati manÃpaæ sÃÂakaæ nivÃsetvà sahÃyakassa me anucchaviko a¤¤aæ pana mayhaæ natthÅti vadati evaæ niratthakena saægaïhÃti nÃma "paccuppannesu kiccesu vyasanaæ dassetÅ"ti sakaÂena me atthoti vutte cakkamassa bhinnaæ akkho bhinnoti ÃdÅni vadati. AnuppiyabhÃïÅniddese-"pÃpakampissa anujÃnÃtÅ" ti pÃïÃtipÃtÃdisu yaæ ki¤ci karomÃti vutte sÃdhu samma karomÃti anujÃnÃti. "KalyÃïampissa anujÃnÃtÅ"ti sahÃyena desakÃlaæ [SL Page 095] [\x 95/] Asallakkhetvà kalyÃïaæ karomÃti vutte tassa tato uppajjanavirodhÃdikaæ sallakkhetvà taæ jÃnatto eva sÃdhu samma karomÃti anujÃnÃti. "SammukhÃssa vaïïaæ bhÃsatÅ"ti sahÃyassa santike eva assa ÃcÃragocarabÃhusaccaædÅpaÂÅbaddhaæ vaïïaæ bhÃsati, "parammukhÃssa avaïïaæ bhÃsatÅ"ti parammukhe tena kataæ ki¤ci gÆhitabbaæ a¤¤aæ và tassa aguïaæ sampakÃsento avaïïameva bhaïati. ApÃyasahÃyaniddese-"majjapamÃdaÂÂhÃne sahÃyo hotÅ"ti asukaÂÂhÃne suraæ pivanti ehi tattha gacchÃmÃti vutte sÃdhÆti vuÂÂhahati, esanayo sabbattha. Ete pana cattÃro amittà attahitakÃmena ÃrakÃva parivajjitabbÃ. Vuttaæ hetaæ:- "Ete amitte cattÃro iti vi¤¤Ãya paï¬ito, ùrakà parivajjeyya maggaæ paÂibhayaæ yathÃ"ti. "CattÃro mittÃ"ti upakÃramittÃdayo. Vuttaæ hetaæ-"cattÃro me gahapatiputta mittà suhadà veditabbÃ-upakÃro mitto suhado veditabbo samÃnasukhadukkho mitto suhado veditabbo atthakkhÃyi mitto sudaho veditabbo anukampako mitto suhado veditabbo"ti. Tattha "suyadÃ"ti sundarahadayÃ, pemasampattivasena bhaddacittÃ, etepi paccekaæ catuhi kÃraïehi suhadÃti veditabbÃ. Vuttaæ hetaæ-"catuhi kho gahapatiputta ÂhÃnehi upakÃro mitto suhado veditabbo-pamattaæ rakkhati bhÅtassa saraïaæ hoti pamattassa sÃpateyyaæ rakkhati uppannesu kiccakaraïÅyesu taddiguïaæ bhogamanuppÃdeti imehi kho gahapatiputta catuhi ÂhÃnehi upakÃro mitto suhado veditabbo. Catuhi kho gahapatiputta ÂhÃnehi samÃnasukhadukkho mitto suhado veditabbo-guyhamassa ÃcikkhatÅ guyhamassa pariguyhati ÃpadÃsu na vijahani jÅvitampissa atthÃya [SL Page 096] [\x 96/] Pariccattaæ hoti imehi kho gahapatiputta catuhi ÂhÃnehi samÃnadukkho mitto suhado veditabbo. Catuhi kho gahapatiputta ÂhÃnehi atthakkhÃyÅ mitto suhado veditabbo-pÃpà nivÃreti kalyÃïe niveseti assutaæ sÃceti saggassa maggaæ Ãcikkhati imehi kho gahapatiputta catuhi ÂhÃnehi atthakkha yÅ mitto suhado veditabbo. Catuhi kho gahapatiputta ÂhÃnehi anukampako mitto suhado veditabbo-abhavenassa na nandati bhavenassa nandati avaïïaæ bhaïamÃnaæ nivÃreti vaïïaæ bhaïamÃnaæ pasaæsati, imehi kho gahapatiputta catuhi ÂhÃnehi anukampako mitto suhado veditabbo"ti. UpakÃramittaniddese-"pamattaæ rakkhatÅ"ti majjaæ pivitvà gÃmamajjhe và gÃmadvÃre và magge và nippannaæ disvà evaæ nipannassa kocideva nivÃsanapÃrupanampi gaïheyyÃti samÅpe nisÅditvà pabuddhakÃle gahetvà gacchati. "Pamattassa sÃpateyyanti" sahÃyo bahi gato và hoti suraæ pivitvà matto gehaæ anÃrakkhaæ kocideva yaæki¤ci cittaæ hareyyÃti gehaæ pavisitvà tassa dhanaæ rakkhati. "BhÅtassÃ"ti kismiæcideva bhaye uppanne mà bhÃyi mÃdise sahÃye Âhite kiæ bhÃyatÅti taæ bhayaæ haranto paÂisaraïaæ hoti "taddiguïaæ bhoganti" kiccakaraïÅye uppanne sahÃyaæ attano santikaæ Ãgataæ disvà vadati kasmà ÃgatosÅti rÃjakule kammaæ atthi kiæ laddhuæ vaÂÂatÅti eko kahÃpanoti, nagare kammaæ nÃma ekakahÃpanena na nipphajjati dve gaïhÃti, evaæ yattakaæ vadati tato diguïaæ deti. SamÃnasukhadukkhamittaniddese-"guyhamassa ÃcikkhatÅ"ti. Attano guyhaæ nigÆhituæ yuttakathaæ a¤¤assa akathetvà tasseva Ãcikkhati. "Guyhamassa pariguyhatÅ"ti tena kathitaæ niguhituæ yuttaæ kathaæ yathà a¤¤e na jÃnanti evaæ rakkhatÅ. "ùpadÃsu na vijahatÅ"ti uppanne bhaye na pariccajati. "JÅvitampissa atthÃyÃ"ti attano jÅvitampitassa sahÃyassa atthÃya pariccattameva hoti jÅvitaæ agaïetvÃpi tassa kiccaæ karotiyeva, [SL Page 097] [\x 97/] AtthakkhÃyÅ mittaniddese-"pÃpà nivÃretÅ"ti amhesu passantesu tvaæ evaæ kÃtuæ na labhasi pa¤caverÃni dasaakusalakamma pathe mà karohÅti nivÃreti. "KalyÃïe nivesetÅ"ti kalyÃïakamme tÅsu saraïesu pa¤casu và sÅlesu dasakusalakammapathesu vattassu dÃnaæ dehi pu¤¤aæ karohi dhammaæ suïÃhÅti evaæ kalyÃïe niyojeti. "Assutaæ sÃcetÅ"ti assutapubbaæ sukhumanipuïaæ sÃceti. "Saggassa magga"nti imaæ kammaæ katvà sagge nibbattatÅti evaæ saggamaggaæ Ãcikkhati. Anukampamittaniddese- "abhavenassa na nandatÅ"ti tassa abhavena ava¬¬hiyà puttadÃrassa và parijanassa và tathÃrÆpaæ pÃriju¤¤aæ disvà và sutvà và na nandati anattamano hoti. "BhavenÃ"ti va¬¬hiyà tathÃrÆpamassa sassÃdi sampattiæ và issariya paÂilÃbhaæ disvà và sutvà và nandati attamano hoti. "Avaïïaæ bhaïamÃnaæ nivÃretÅ"ti asuko virÆpo na pÃsÃdiko dujjÃto dussÅloti và vutte mà evaæ bhaïi rÆpavà ca so pÃsÃdiko ca sujÃto ca sÅlasampannocÃti Ãdivacanehi paraæ attano sahÃyassa avaïïaæ bhaïamÃnaænivÃreti. "Vaïïaæ bhaïamÃnaæ pasaæsatÅ"ti asuko rÆpavà pÃsÃdiko sujÃto sÅlasampannoti vutte aho suÂÂhu vadati subhÃsitaæ tayà evametaæ esapuriso rÆpavà pÃsÃdiko sujÃto silasampantoti evaæ attano sahÃyassa paraæ vaïïaæ bhaïamÃnaæ pasaæsati. "ChadisÃ"ti:- MÃtà pità disà pubbà Ãcariyà dakkhiïà disÃ, PuttadÃrà disà pacchà mittÃmaccà ca uttarÃ. DÃsakammakarà heÂÂhà uddhaæ samaïabrÃhmaïÃ, Età disà namasseyya alamattho kule gihÅ"ti. Vuttà chadisÃ. Ettha ca mÃtÃpitaro pubbÆpakÃritÃya puratthimÃdisÃti veditabbÃ. ùcariyà dakkhiïeyyatÃya dakkhiïÃdisÃti, puttadÃrà piÂÂhito anubandhana vasena pacchimÃdisÃti, mittÃmaccÃ-yasmà so mittà macce nissÃya te te dukkhavisese uttarati tasmà uttarÃdisÃti, dÃsakammakarà pÃdamÆle tiÂÂhanavasena heÂÂhimÃdisÃti, samaïabrÃhmaïà guïehi upari ÂhitabhÃvena uparimÃdisÃti veditabbÃti. [SL Page 098] [\x 98/] Età pana chadisà paÂicchÃdentena puttena tÃva mÃtÃpitaro puratthimÃdisà pa¤cahi ÂhÃnehi paccupaÂÂhÃtabbÃ, vuttaæ hetaæ-"bhato ne bharissÃmi kiccaæ nesaæ karissÃmi kulavaæsaæ paÂÂhapessÃmi dÃyajjaæ paÂipajjÃmi athavà pana petÃnaæ kÃlakatÃnaæ dakkhiïaæ anuppadassÃmÅ"ti. Evaæ paccupaÂÂhitÃhi mÃtÃpitaro pa¤cahi ÂhÃnehi puttaæ anukampanti yathÃha-"pÃpà nivÃrenti kalyÃïe nivesenti sippaæ sikkhÃpenti patirÆpena dÃrena saæyojenti samaye dÃyajjaæ nÅyyÃdentÅ"ti. Pa¤cahi ÂhÃnehi antevÃsinà Ãcariyà dakkhiïÃdisà paccupaÂÂhÃtabbÃ. Vuttaæ hetaæ-"uÂÂhÃnena upaÂÂhÃnena sussÆsÃya pÃricariyÃya sakkaccasippapaÂiggahaïenÃ"ti. Evaæ paccupaÂÂhitÃhi Ãcariyà antevÃsikaæ pa¤cahiÂhÃnehi anukampanti. YathÃha- "suvinÅtaæ vinenti suggahÅtaæ gÃhÃpenti sabbasippasutasamakkhÃyino bhavanti mittà maccesu parivedenti disÃsu parittÃnaæ karontÅ"ti pa¤cahi ÂhÃnehi sÃmikena pacchimÃdisà bhariyà paccupaÂÂhÃtabbÃ- "sammÃnanÃya anavamÃnanÃya anaticariyÃya issariyavossaggena alaÇkÃrÃnuppadÃnenÃ"ti evaæ paccupaÂÂhitÃhi bhariyà pa¤cahi ÂhÃnehi sÃmikaæ anukampanti. YathÃha- "susaævihitakammantà ca hoti susaÇgahÅtaparijanà ca anaticÃriïÅ ca sambhata¤ca anurakkhati dakkhà ca hoti analasà sabbakiccesÆ"ti pa¤cahi ÂhÃnehi kulaputtena uttarÃdisà mittÃmaccà paccupaÂÂhÃtabbÃ. Vuttaæhetaæ- "dÃnena veyyÃvaccena atthacariyÃya samÃnattatÃya avisaævÃdanatÃyÃ"ti evaæ paccupaÂÂhitÃhi mittÃmaccà pa¤cahi ÂhÃnehi kulaputtaæ anukampanti- "pamattaæ rakkhanti pamattassa sÃpateyyaæ rakkhanti bhÅtassa saraïaæ honti ÃpadÃsu na vijahanti aparapajÃcassa paripÆjentÅ"ti pa¤cahi ÂhÃnehi ayirakena heÂÂhimÃdisà dÃsakammakarà paccupaÂÂhÃtabbÃ. Vuttaæhetaæ-"yathÃbalaæ kammantasaævidhÃnena bhattavetanÃnuppadÃnena gilÃnupaÂÂhÃnena acchariyÃnaæ rasÃnaæ saævibhÃgena samaye vossaggenÃ"ti. Evaæ paccupaÂÂhitÃhi dÃsakammakarà pa¤cahi ÂhÃnehi ayirakaæ anukampanti, yathÃha- "pubbuÂÂhÃyino ca honti pacchÃni pÃtino ca dinnadÃyino ca sukatakammakÃrakà ca kittivaïïaharÃcÃ"ti pa¤cahi ÂhÃnehi kulaputtena uparimÃdisà samaïabrÃhmaïà paccupaÂÂhÃtabbÃ, vuttaæhetaæ-"mettena [SL Page 099] [\x 99/] KÃyakammena mettena vacÅkammena mettena manokammena anÃvaÂadvÃratÃya ÃmisÃnuppadÃnenÃ"ti. Evaæ paccupaÂÂhità hi samaïabrÃhmaïà chahi ÂhÃnehi kulaputtaæ anukampanti. YathÃha-"pÃpà nivÃrenti kalyÃïe nivesenti kalyÃïena manasà anukampanti assutaæ sÃventi sutaæ pariyodapenti saggassa maggaæ ÃcikkhantÅ"ti evaæ paÂipajjantena etÃdisà paÂicchÃdità nÃma honti. Vuttaæ hetaæ- "evamassa esà puratthimÃdisà paÂicchannà hoti khemà appaÂibhayÃ"ti Ãdi. Tattha puratthimÃdisà niddese-"bhato ne bharissÃmÅ"ti ahaæ mÃtÃpitÆhi tha¤¤aæ pÃyetvà hatthapÃde va¬¬hetvà mukhena siÇghÃnikaæ apanetvà nahÃpetvà maï¬etvà bhato bharito jaggito svÃhaæ ajja te mahallake pÃdadhona nahÃpana yÃgubhattadÃnÃdÅhi bharissÃmi. "Kiccaæ nesaæ karissÃmÅ"ti ahaæ attano kiccaæ Âhapetvà mÃtÃpitunnaæ rÃjakulÃdisu uppannaæ kiccaæ gantvà 1 karissÃmi "kulavaæsaæ ÂhapessÃmÅ"ti mÃtÃpitunnaæ santakaæ khettavatthuhira¤¤asuvaïïÃdiæ avinÃsetvà rakkhanto kulavaæsaæ ÂhapessÃmi "dÃyajjaæ paÂipajjÃmÅ"ti mÃtÃpitaro attano ovÃde avattamÃne micchÃpaÂipanne dÃrake vinicchayaæ vatvà aputtake karonti te dÃyajjÃrahà na honti ovÃde vattamÃne pana kulasantakassa sÃmike karonti ahaæ evaæ vattamÃno dÃyajjaæ paÂipajjÃmi. "Dakkhiïaæ anuppadassÃmÅ"ti tesaæ pattidÃnaæ katvà tatiyadivasÃdito paÂÂhÃya dÃnaæ anuppadassÃmÅti, "pÃpà nivÃrentÅ"ti pÃïÃtipÃtÃdÅnaæ diÂÂhadhammikasamparÃyikaæ ÃdÅnavaæ vatvà tÃta mà evarÆpaæ karÅti nivÃrenti tampi garahanti. "KalyÃïe nivesentÅ"ti anÃthapiï¬ikoviya lachaæ datvÃpi sÅlasamÃdÃnÃdisu nivesenti. "SippaæsikkhÃpentÅ"ti attano ovÃde ÂhitabhÃvaæ ¤atvà vaæsÃgataæ muddagaïanÃdikaæ sippaæ sikkhÃpenti. "PatirÆpenÃ"ti kulasÅlarÆpÃdÅhi anurÆpena. "Samaye dÃyajjaæ nÅyyÃdentÅ"ti samaye dhanaæ denti, tattha niccasamayo kÃlasamayoti dvesamayÃ, niccasamaye dentà nÃma uÂÂhÃya samuÂÂhÃya imaæ gaïha ayaæ te paribbayo hotu iminà kusalaæ karohÅti denti kÃlasamaye dentà nÃma sikkhÃÂhapana ÃvÃhavivÃhÃdi 1 GahetvÃ. [SL Page 100] [\x 100/] Samaye denti apica pacchimakÃle maraïama¤cenipannassa iminà kusalaæ karohÅti dentÃpi samaye denti nÃma. Dakkhiïa disÃniddese-"uÂÂhÃnenÃ"ti Ãsanà uÂÂhÃnena, antevÃsikena Ãcariyaæ dÆratova Ãgacchantaæ disvà Ãsanà uÂÂhÃya paccugamanaæ katvà hatthato bhaï¬akaæ gahetvà Ãsanaæ pa¤¤Ãpetvà nisÅdÃpetvà vÅjanapÃdadhovana pÃdamakkhanÃni kÃtabbÃni, taæ sandhÃya vuttaæ uÂÂhÃnenÃti. "UpaÂÂhÃnenÃ"ti divasassa tikkhattuæ upaÂÂhÃnagamanena, sippuggahaïakÃle pana avassaæ eva gantabbaæ hoti. "SussÆsÃyÃ"ti saddahitvà savaïena, asaddahitvà suïantohi visesaæ nÃdhigacchati. "PÃricariyÃyÃ"ti avasesakhuddakapÃricariyÃya, antevÃsikena hi ÃcÃriyassa pÃtova vuÂÂhÃya mukhodakaæ dantakaÂÂhaæ datvà bhattakÃlepi pÃnÅyaæ gahetvà paccupaÂÂhÃnÃdÅni katvà vanditvà gantabbaæ kiliÂÂhavatthÃdÅni dhovitabbÃni sÃyaæ nahÃnodakaæ paccupaÂÂhÃpetabbaæ aphÃsukakÃle upaÂÂhÃtabbaæ, pabbajitenÃpi sayaæ antevÃsikavattaæ kÃtabbaæ idaæ sandhÃya vuttaæ pÃricariyÃyÃti. "SakkaccasippapaÂiggahaïenÃ"ti sakkaccapaÂiggahaïaæ nÃma thokaæ gahetvà bahuvÃre sajjhÃyakaraïaæ , edapadampi visuddhameva gahetabbaæ. "SuvinÅtaæ vinentÅ"ti evaæ te nisÅditabbaæ evaæ ÂhÃtabbaæ evaæ khÃditabbaæ evaæ bhu¤jitabbaæ pÃpamittà vajjetabbà kalyÃïamittà sevitabbÃti evaæ ÃcÃraæ sikkhÃpenti vinenti. "SuggahÅtaæ gÃhÃpentÅ"ti yathà suggahÅtaæ gaïhÃti evaæ atthavya¤jana¤ca soÂhetvà payogaæ dassetvà gaïhÃpenti. "MittÃmaccesu patiÂÂhÃpentÅ"ti ayaæ amhÃkaæ antevÃsiko vyatto bahussuto mayà samasamo evaæ sallakkheyyÃthÃti evaæ guïaæ kathetvà mittÃmaccesu patiÂÂhÃpenti "disÃsu parittÃnaæ karontÅ"ti sippaæ sikkhÃpanenevassa sabbadisÃsu rakkhaæ karonti uggaïhitasippohi yaæ yaæ disaæ gantvà sippaæ dasseti tattha tatthassa lÃbhasakkÃro uppajjati so Ãcariyena kato nÃma hoti guïaæ kathentopissa mahÃjano Ãcariyassa pÃde dhovitvà va¬¬hita antevÃsiko vatÃyanti paÂhamaæ Ãcariyasseva guïaæ katheti brahmalokappamÃïopissa lÃbhasakkÃro uppajjamÃno Ãcariyassa santakova hoti. Apica-yaæ [SL Page 101] [\x 101/] Vijjaæ parijapitvà gacchantaæ aÂaviyaæ corà na passanti amanussà và dÅghajÃtikÃdayo và na viheÂhenti taæ sikkhÃpentopi disÃsu parittÃnaæ karonti, yadi so disaæ gato hoti tato kaÇkhaæ uppÃdetvà attano santikaæ Ãgatamanusse etissaæ disÃyaæ amhÃkaæ antevÃsiko vasati tassa ca mayha¤ca imasmiæ sippe nÃnÃkaraïaæ natthi gacchatha tameva pucchathÃti, evaæ antevÃsikaæ paggaïhantopissa tattha lÃbhasakkÃruppattiyà parittÃnaæ karoti nÃma, patiÂÂhaæ karotÅti attho, sesamettha purimanayeneva yojetabbaæ. TatiyadisÃvÃre-"sammÃnanÃyÃ"ti devamÃte tissamÃteti evaæ sambhÃvitakathà kathanena "anavamÃnanÃyÃ"ti yathà dÃsakammakarÃdayo heÂhetvà viheÂhetvà kathenti evaæ hiletvà viheÂhetvà akathanena "anaticariyÃyÃ"ti atikkamitvà bahi a¤¤Ãya itthiyà saddhi paricaranto taæ aticarati nÃma, tathà akaraïena. "IssariyavossaggenÃ"ti itthiyo hi mahÃlatà sadisampi Ãbharaïaæ labhitvà bhattaæ vicÃretuæ alabhamÃnà anissarà honti kaÂacchuæ hatthe Âhapetvà tavaruciyà karohÅti bhattagehe vissaÂÂhe sabbaæ issariyaæ vissaÂÂhaæ nÃma hoti evaæ karaïenÃti attho. "AlaÇkÃrÃnuppadÃnenÃ"ti attano vibhavÃnurÆpena alaÇkÃradÃnena. "SusaævihitakammantÃ"ti yÃgubhatta pacanakÃlÃdÅni anatikkamitvà tassa tassa sÃdhukaraïena suÂÂhu saævihitakammantÃ. "SusaÇgahÅtaparijanÃ"ti sammÃnanÃdÅhi ca saÇgahÅtaparijanÃ, idha parijano nÃma sÃmikassaceva attano ca ¤Ãtijano. "AnaticÃriïÅ"ti sÃmikaæ mu¤citvà a¤¤aæ manasÃpi na pattheti. "Sambhatanti" kasivaïijjÃdÅni katvà Ãbhatadhanaæ. "Dakkhà ca hotÅ"ti yÃgubhattapacanÃdisu chekà nipuïà hoti. "AnalasÃ"ti nikkosajjà yathà a¤¤Ã kusÅtà nisinnaÂÂhÃne nisinnÃva honti ÂhitaÂÂhÃne ÂÂhitÃva evaæ ahutvà vipphÃrikena 1 cittena sabbakiccaæ nipphÃdeti, sesamidhÃpi purimanayeneva yojetabbaæ. CatutthadisÃvÃre- "avisaævÃdanatÃyÃ" ti yassa yassa nÃmaæ gaïhÃti taæ taæ avisaævÃdetvà idaæ amhÃkaæ gehe 1. AvippaÂisÃrikena. [SL Page 102] [\x 102/] Atthi idamapi atthi taæ gahetvà gacchÃhÅti evaæ avisaævÃdetvà dÃnena. "Aparapajà cassa paÂipÆjentÅ"ti sahÃyakassa puttadhÅtaro pajÃnÃma tesaæ pana puttadhÅtaro nattupanattukÃca aparapajÃnÃma te paÂipÆjenti keÊÃyanti mamÃyanti maÇgalakÃlÃdisu tesaæ maÇgalÃdÅni karonti sesamidhÃpi purimanayeneva yojetabbaæ. Pa¤camadisÃvÃre- "yathÃbalaæ kammantasaævidhÃnenÃ"ti daharehi kÃtabbaæ mahallakehi mahallakehi kÃtabbaæ daharehi itthÅhi kÃtabbaæ purisehi purisehi kÃtabbaæ itthÅhi akÃretvà tassa tassa balÃnurÆpeneva kammantasaævidhÃnena. "BhattacetanÃnuppadÃnenÃ"ti ayaæ khuddakaputto ayaæ ekavihÃrÅti tassa tassa anurÆpaæ sallakkhetvà bhattadÃnena ceva paribbayadÃnenaca. "GilÃnupaÂÂhÃnenÃ"ti aphÃsukakÃle kammaæ akÃretvà sappÃyabhesajjÃdÅni datvà paÂijagganena. "AcchariyÃnaæ rasÃnaæ saævibhÃgenÃ"ti acchariye madhurarase labhitvà sabbameva akhÃditvà tesampi tato saævibhÃgakaraïena "samaye vossaggenÃ"ti kiccasamayena ca 1 kÃlasamayena ca vossajjanena, kiccasamaye vossajjanaæ nÃma sakaladivasaæ kammaæ karontà kilamanti tasmà yathà na kilamanti evaæ velaæ ¤atvà vissajjanaæ kÃlasamaye vossajjanaæ nÃma chananakkhattakÅÊÃdisu alaÇkÃrabhaï¬akhÃdanÅyabhojanÅyÃdÅni datvà vissajjanaæ. "PubbuÂÂhÃyino"ti sÃmike apaÂibujjhanteyeva kammantagamanatthÃya vuÂÂhahanasÅlà honti. "PacchÃnipÃtino"ti tasmiæ bhu¤jitvà sukhanipanne sayaæ pacchÃnipajjanasÅlà honti na tato puretaraæ tattha tattha nipatitvà niddÃyantiæ "dinnadÃyino"ti yaæ ki¤ci corikÃya agahetvà sÃmikehi dinneyeva ÃdÃyino. "SukatakammakÃrino"ti kiæ etassa kammena katena na mayaæ ki¤ci labhÃmÃti anujjhÃyitvà tuÂÂhayadayà yathà taæ kammaæ sukataæ hoti evaæ kÃrakÃ. "KittivaïïaharÃ"ti parisamajjhe kathÃya sampattÃya ko amhÃkaæ sÃmikehi sadiso atthi mayaæ attano dÃsabhÃvampi na jÃnÃma tesaæ sÃmikabhÃvampi na jÃnÃma evaæ no anukampantÅti guïakathÃhÃrakà sesamidhÃpi purimanayeneva yojetabbaæ. 1. Niccasamayena, [SL Page 103] [\x 103/] ChaÂÂhadisÃvÃre-"mettena kÃyakammenÃ"ti Ãdisu mettacittà paccupaÂÂhapetvà katÃni kÃyakammÃdÅni mettÃni nÃmÃti vuccanti tattha bhikkhÆ nimantessÃmÅti vihÃragamanaæ dhammakarakaæ gahetvà udakaparissÃvanaæ piÂÂhiparÅkammapÃdaparikammÃdÅni karaïa¤ca mettaæ kÃyakammaæ nÃma bhikkhu piï¬Ãya paviÂÂhe disvà sakkaccaæ yÃguæ detha bhattaæ dethÃti Ãdivacana¤ceva sÃdhukÃraæ datvà dhammasavaïasakkaccapaÂisanthÃrakaraïÃdÅni ca mettaæ vacÅkammaæ nÃma amhÃkaæ kulÆpagattherà averà hontu abyÃpajjhÃti evaæ cintanaæ mettaæ manokammaæ nÃma"anÃvaÂadvÃratÃyÃ"ti apihitadvÃratÃya tattha sabbadvÃrÃïi vivaritvÃpi sÅlavantÃnaæ adÃyako akÃrako pihitadvÃro yeva sabbadvÃrÃïi pana pidahitvÃpi tesaæ dÃyako kÃrako vivaÂadvÃroyeva nÃma, iti sÅlavantesu gehadvÃraæ Ãgatesu santaæyeva natthiti avatvà dÃtabbaæ evaæ anÃvaÂadvÃratÃnÃma hoti. "ùmisÃnuppadÃnenÃ"ti purebhattaæ bhu¤jitabbakaæ Ãmisaæ nÃma tasmà sÅlavantÃnaæ yÃgubhattasampadÃnenÃti attho "kalyÃïena manasà anukampantÅ"ti sabbe sattà sukhÅ hontu arogà abyÃpajjhÃti evaæ hitapharaïena, apica-upaÂÂhÃkÃnaæ gehaæ a¤¤e sÅlavante sabrahmacÃrÅ gahetvà pavisantÃpi kalyÃïena cetasà anukampantinÃma, "sutaæ pariyodapentÅ"ti yaæ tesaæ pakatiyà sutaæ atthi tassa atthaæ kathetvà kaÇkhaæ vinodenti tathattÃya vÃ. PaÂipajjÃpenti sesamidhÃpi purimanayeneva yojetabbaæ. Evametà chadisà paÂicchÃdetvà gharamÃvasantena yathÃhi bhamaro pupphÃnaæ vaïïagandhaæ aheÂhayaæ tuï¬ehi pi pakkhehipi rajaæ Ãharitvà anupubbena cakkappamÃïaæ madhupaÂalaæ karoti evaæ attÃnampi parampi apÅÊetvà anupubbena dhammena samena bhogà saæharitabbÃ. Evaæ saæhaÂe ca bhoge yasmà Ãyo nÃma heÂÂhimantena vayato catugguïo icchitabbo a¤¤athà hi vayo avicchedavasena na santÃneyya nivesana bhÃvo ca na sambhaveyya tasmà catukoÂÂhÃsaæ saævibhajitvà ekena koÂÂhÃsena bhogà bhu¤jitabbà dvÅhi koÂÂhÃsehi kasivaïijjÃdikammaæ payojetabbaæ catuttho pana koÂÂhÃso ÃpadatthÃya nidahitvà Âhapetabbo evaæ hi rÃjaaggiudakacoradukkhÃdÅnaæ vasena bhoge nÃsitetaæ bhÆmito uddharitvà punadeva gharÃvÃsaæ saïÂhapetuæ sakkoti. Vuttaæhetaæ:- [SL Page 104] [\x 104/] "Catudhà vibhaje bhoge save mittÃni ganthati Ekena bhoge bhu¤jeyya dvÅhi kammaæ payojaye Catuttha¤ca nidhÃpeyya ÃpadÃsu bhavissatÅ"ti. Ettha ca kusalakaraïassa visuæ koÂÂhÃse bhagavatà na vutto, evaæ hi vutte ettakeneva kusalaæ kÃtabbanti bhagavatà paricchedo kato nÃma siyÃ, tathà ca pu¤¤akammakaraïe sahussÃhitattÃpi teneva kÃtuæ ma¤¤eyyuæ pageva mandÃ, ki¤ci akkhÃtÃropi bhaveyyuæ- bhagavà sayaæ bodhisattakÃle deyyadhammassa mattaæ nÃma na a¤¤Ãsi attano asesetvà yÃcakÃnaæyeva adÃsi ekaæ cakkhuæ yÃcito dvepi cakkhÆni uppÃÂetvà adÃsi ucchukalÃpo viya yantake nippÅÊiyamÃno lohitampi aggimajjhaæ và pavisitvà sakalampi attabhÃvaæ tesaæyeva pariccÃgamakÃsi idÃni sabba¤¤utabuddho samÃno ettakena pu¤¤aæ kÃtabbanti paricchindati deyyadhammapariccÃgo ca mahÃnisaæso a¤¤esaæ và attano và pariccÃgamahantattaæ sabba¤¤uta ¤ÃïÃdhigamaæ và nÃbhinandatiti. Tasmà yathÃvibhavaæ saddhÃnurÆpaæ catuhi ekena và koÂÂhÃsena pu¤¤akaraïamicchanto bhagavà tadatthÃya visuæ koÂÂhÃsaæ anuddharitvà catudhà bhoge vibhajÅti veditabbaæ. AÂÂhakathÃcariyà pana bhu¤jitabbakoÂÂhÃsato bhikkhunampi kapaïaddhikavanibbakÃdÅnampi dÃnaæ dÃtabbanti vadanti. Taæ Ãdikammikassa dÃnapaÂipattiyaæ otÃraïatthÃyÃti veditabbaæ. Otiïïo hi kamena so viya bhagavà attane, maæsalohitampi dÃtuæ samattho bhaveyyÃti. So eva¤ca veditabbo-yà itthi sÃmike anukampÃya sayanaÂÂhÃnato paÂhamaæ uÂÂhahitvà parijane kammante yojeti gehaÇganaæ sammajjÃpeti khÅradohanÃdiæ karoti yathà sÃmikassa manaæ va¬¬hati tathà paÂipajjati hadayaÇgamena vacanena sÃmikaæ pucchitvà nahÃnodakÃdiæ sampÃdeti sÃyaïhe ca gehe bhu¤jantÃnaæ sabbesaæ bhojanaæ dÃpetvà ye aladdha bhojanà tesampi bhojanaæ sampÃdetvà vajagatÃnaæ gunnampi ÃgatÃnÃgate pucchitvà dvÃrakoÂÂhakÃdisu rakkhà vidhÃnaæ kÃretvà ku¤cikÃmuddike ÃharÃpetvà aguttaÂÂhÃne ÂhapitÃni bhaï¬Ãni guttaÂÂhÃne ÂhapÃpetvà punadivase pÃtova ida¤cida¤ca kÃtabbanti vicÃretvà paccÃsayati. [SL Page 105] [\x 105/] SÃmikassa ca tassa mÃtÃpitunna¤ca samaïabrÃhmaïÃna¤ca sakkÃra garukÃraæ karoti ÃgatÃgatÃnaæ Ãsanaæ pa¤¤Ãpetvà pÃdadhovanÃdiæ kÃretvà bhojanaæ dÃpeti, sÃmikassa suttakantanÃdisu dakkhà gahitagahitaæ analasÃva saya¤ca karoti parijanehi kÃtabbaæ tehi kÃrÃpeti, sÃmino dÃsidÃsesu ete sakaladivasabhÃgaæ kammÃni karonti ete pubbaïhe ete sÃyaïheti jÃnitvà gilÃnÃna¤ca tesaæ balÃbalaæ jÃnitvà bhesajjayojanÃdÅhi saægaïhÃti sÃmikena sa¤citÃni dhanadha¤¤Ãni surakkhitaæ katvà Âhapeti dhuttÅcorÅsurÃlolà na hoti saraïasÅle patiÂÂhità hoti amaccharÅ hutvà dÃnasaævibhÃgaratà hoti, imehi dhammehi samannÃgatà sà itthi manÃpakÃyikÃnaæ devÃnaæ santike uppajjati. Tena vuttaæ bhagavatà anuruddhattherassa-"imehi kho anuruddha aÂÂhahi dhammehi samannÃgato mÃtugÃmo kÃyassa bhedà parammaraïÃmanÃpakÃyikÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjantÅ"ti Ãdi. ManÃpa kÃyikÃdevà nÃma nimmÃnaratÅdevaloke icchiticchitÃni vaïïarasasukhÃni paÂilabhantà devÃ. Apica- Yà pana akkodhanà hoti sà abhirÆpà hoti, yà dÃnaæ deti sà mahÃbhogà hoti, yà issÃvamÃnaæ na karoti sà ÃnubhÃvasampannÃhoti, parivÃrasampannà ca, taæ kathanti ce-ekasmiæ samaye mallikÃdevÅ jetavanaæ gantvà sammÃsambuddhaæ vanditvà ekamantaæ nisinnà cattÃro pa¤he pucchi- "bhante imasmiæ loke ekaccà itthiyo dubbaïïà honti daliddà honti appesakkhà honti. Ekaccà virÆpà honti bhogasampannà honti a¬¬hà honti mahesakkhà honti. Ekaccà abhirÆpà honti daliddà honti appesakkhà honti, ekaccà abhirÆpà honti a¬¬hà honti mahesakkhà honti, tÃsaæ tathÃbhÃvÃya kÃraïaæ kinti? Taæ sutvà bhagavÃ- "mallike imasmiæ loke yà itthi kodhabahulà samaïabrÃhmaïÃnaæ annapÃnadÃnÃdÅhi upaÂÂhÃnaæ na karoti paralÃbhasakkÃre issÃvamÃnaæ karoti sà ito cutà manussattabhÃvaæ paÂilabhitvà virÆpà hoti daliddà hoti appesakkhà hoti, yà kodhabahulà hoti dÃnaæ deti issÃvamÃnaæ na karoti sà uppannuppannaÂÂhÃne virÆpà hoti dhanavatÅ hoti mahesakkhà hoti. Yà kodhaæ na karoti dÃnaæ na deti issÃva [SL Page 106] [\x 106/] MÃnaæ na karoti sà uppannuppannaÂÂhÃne abhirÆpà hoti daliddà hoti mahesakkhà hoti, yà kodhaæ na karoti samaïabrÃhmaïÃnaæ annapÃïÃdÅhi upaÂÂhÃti paralÃbhasakkÃre issÃvamÃnaæ na karoti sà uppannuppannaÂÂhÃne abhirÆpà hoti a¬¬hà hoti mahesakkhà hotÅ"ti Ãha. Taæ sutvà mallikÃdevÅ-bhante ahaæ atÅtajÃtiyaæ kodhabahulà ahosiæ nukho idÃni dubbaïïà ahosiæ samaïabrÃhmaïÃnaæ annapÃnÃdÅhi upaÂÂhÃnamakÃsiæ nukho tasmà mahà bhogà ahosiæ paralÃbhasakkÃresu issÃvamÃnaæ na akÃsiæ nukho idÃni mahesakkhà ahosinti imasmiæ rÃjakule khattiya brÃhmaïagahapatika¤¤Ãnaæ sabbesaæ hi issariyÃdhipaccaæ kÃremi, bhante ajjapaÂÂhÃya kodhaæ na karomi samaïabrÃhmaïÃnaæ annapÃnÃdÅhi upaÂÂhÃnaæ karomi paralÃbhasakkÃre issÃvamÃnampi na karomÅti vatvà vanditvà saraïaæ gatÃ. Tasmà akkodhanà abhirÆpà honti dinnadÃnà a¬¬hà mahaddhanà honti issÃvamÃnaæ akarontiyo ÃnubhÃvasampannà parivÃrasampannà ca honti. Evamiminà ubho lokavijayÃya paÂipattikkamena a¤¤ena và buddhÃppatikuÂÂhena sammÃjÅvassa sampÃdanaæ veditabbaæ. Phalato kÃmasugatiyaæ paÂisandhikÃle pavatte ca yathÃrahaæ aÂÂhakÃmÃvacara mahÃvipÃkÃni aÂÂha ahetukavipÃkÃnÅti soÊasavidhaæ sammÃjÅvassa phalaæveditabbanti. ùnisaæsato parÆpavÃdavadabandhanÃdÅnaæ diÂÂhadhammikÃnaæ samparÃyikÃna¤ca duggati dukkhÃnamabhÃvo iÂÂhasammatÃnaæ rÆpÃdÅnaæ paÂilÃbhoti evamÃdiko tassÃti saæso veditebbÃ. Saækilesato mahicchatà asallekhavihÃrità abhirikatà anottappatÃti evamÃdayo tassa saækilesà veditabbÃ. VodÃnato appicchatà santuÂÂhità sallekhatà pavivekatÃti evamÃdayo tassa vodÃnÃti veditabbÃ. Iti evamÃdÅhi sammÃpaÂipattÅhi ÃjÅvaæ parisodhentehi upÃsakopÃsikajanehi "pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannÃgato upÃsako upÃsaka caï¬Ãlo ca hoti upÃsakamala¤ca [SL Page 107] [\x 107/] UpÃsakapatikiÂÂhoca, katamehi pa¤cahi-assaddho hoti dussÅlo hoti kotÆhala maÇgaliko ca hoti maÇgalaæ pacceti no kammaæ ito ca bahiddhà dakkhiïeyyaæ gavesati tattha ca pubbakÃraæ karotÅ"ti evamÃgataæ ÃjÅvavipattiæ pahÃya, "pa¤cahime bhikkhave dhammehi samannÃgato upÃsako upÃsakaratana¤ca hoti upÃsakapaduma¤ca hoti upÃsakapuï¬arÅko ca hoti katamehi pa¤cahi- saddho hoti sÅlavà hoti akotÆhalamaÇgaliko hoti kammaæ pacceti no maÇgalaæ na ito ca bahiddhà dakkhiïeyyaæ gavesati idha ca pubbakÃraæ karotÅ"ti evamÃgato upÃsakaratanÃdibhÃvo pÃpuïi tabboti. EttÃvatà yampana vuttaæ"pa¤ca vaïijjà pahÃya dhammena samena jÅvikaæ kappentehi upÃsakaratanÃdibhÃvaæ patvÃtÅ"ti taæ sabbathà pakÃsitaæ hoti. Evaæ so muni lokadhammakusalo lokekadÅpo jino SattÃnaæ ubhayatthasÃdhakamidaæ saæsÃsi sammà vidhiæ, Icchanto sivama¤jasa¤ca vibhavaæ te lokato sambhavaæ PÆretuæ na matiæ kareyya matimà ko taæ budho bhÆtaleti. Iti abhinavasÃdhujanapÃmojjatthÃya kate upÃsaka janà laÇkÃre ÃjÅva niddesonÃma Catuttho paricchedo IdÃni "dasapu¤¤akiriyavatthÆni pÆrentehÅ"ti ettha dasapu¤¤akiriyavatthÆni nÃma dÃnasÅlabhÃvanÃpacÃyana veyyÃvaccapattidÃnÃnumodana dhammasavaïa dhammadesanà diÂÂhijjukammasaÇkhÃtÃni dasadhammÃni. TÃnihi pu¤¤aphalanibbattanato attasantÃnaæ punanatoca pu¤¤Ãïi, kattabbatÃya kiriyà tesaæ ÃnisaæsÃnaæ vatthutÃya vatthunicÃti = pu¤¤akiriyavatthÆni, gaïanato dasaparimÃïattà dasa ca tÃni pu¤¤akiriyavatthunicÃti = dasapu¤¤akiriyavatthÆnÅti vuccanti. Tattha dÅyate etenÃti = dÃnaæ, deyyadhammapariccÃga cetanà evaæ sesesupi. Ettha deyyadhammaænÃma:- "Anna pÃnaæ vatthaæ yÃnaæ mÃlÃgandhavilepanaæ, SeyyÃvasathapadÅpeyyaæ dÃnavatthu ime dasÃ"ti. [SL Page 108] [\x 108/] Evaæ annÃdidasavidhaæ vatthu. SÅlayatiti sÅlaæ kÃyavacikammÃni sammà dahatiti attho. SusÅlyavasena hi kÃyakammÃdÅni avippakiïïÃni sampati Ãyati¤ca hitasukhÃvahÃni sammà ÂhapitÃni samÃhitÃni honti. SÅlayati upadhÃretÅtivà sÅlaæ, upadhÃraïaæ panettha kusalÃnaæ adhiÂÂhÃnabhÃvo. BhÃveti kusaladhamme Ãsevati va¬¬heti etÃyÃti = bhÃvanÃ. ApacÃyati pÆjÃvasena sÃmÅciæ karoti etÃyÃti = apacÃyanaæ. Taæ taæ kiccakaraïe vyÃvaÂassa bhÃvo = veyyÃvaccaæ. Attano santÃne nibbattà patti dÅyati etenÃti pattidÃnaæ. Patti anumodati etenÃti = pattÃnumodo. Pubbapadalopena pana anumodoti vuttaæ. Dhammaæ suïanti etenÃti = dhammasavaïaæ dhammaæ desenti etÃyÃti = dhammadesanÃ. DiÂÂhiyà ujukaraïaæ diÂÂhijjakammanti ayamettha padavicÃro. Etesaæ pu¤¤akiriya vatthÆnaæ kamatodhunÃ, VinicchayÃnisaæsetu pavakkhÃmi yathÃrahaæ. TatthasÃnusayasantÃnavato paresaæ pÆjÃnuggahakÃmatÃya attano vijjamÃnavatthu pariccajanavasappavattà cetanà dÃnaæ nÃma. AnnÃdi dÃnavatthÆnaæ cÃgo so buddhipubbako, Ye taæ dÃnanti dÅpenti buddhà dÃnaggadÃyino. DÃnavatthu pariyesana vasena dinnassa somanassa cittena anussaraïa vasena ca pavattà pubbabhÃgapacchÃbhÃgacetanÃpi ettheva saÇgahaæ samodhÃnaæ gacchati. Vutta¤cetaæ:- "Purimà mu¤canà ceva parà tissopi cetanÃ, Hoti dÃnamayaæ pu¤¤aæ evaæ sesesu dÅpaye"ti. Ettha purimÃti dÃnatthÃya deyyadhammaæ dhammena samena uppÃdentassa uppannaæ pariccajissÃmÅti cintentassa dakkhiïeyye pariyesantassa ca yÃva vatthuno paÂiggÃhakassa hatthe vissajjanaæ paritamanaæ và tÃva pavattà pubbabhÃga cetanÃ. PaÂiggÃhakassa pana hatthe vissajjana cetanÃpi parinamanacetanà và mu¤canà cetanà nÃma, aparÃni attano vissaÂÂhavatthumhi Ãlayaæ akatvà sÃdhu suÂÂhu aggadÃnaæ me dinnanti somanassa cittena paccavekkhantassa uppannà aparabhÃga [SL Page 109] [\x 109/] CetanÃ, tissopi cetanÃti aya¤ca purimà cetanà aya¤ca mu¤canà cetanà aya¤ca aparà cetanÃti tissopi cetanà ekato hutvà dÃnamayaæ pu¤¤aæ hoti. DÃnamaya pu¤¤akiriyavatthunÃmahotÅti attho. Pu¤¤antipadaæ apekkhitvà hotÅti ekavacananiddeso. IdÃni yathÃvuttamatthaæ sesesupi atidisanto Ãha evaæ sesesu dÅpayeti. Sesesupi sÅlÃdisu pu¤¤akiriyavatthusu evaæ yathÃvuttanayena sÅlaæ rakkhissÃmÅti cintentassa pabbajissÃmÅti vihÃraæ gacchantassa pavattà purimacetanà silaæ samÃdiyantassa pabbajantassa sÅlaæ pÆrentassa uppannà majjhimà cetanà pÆritaæ meti paccavekkhantassa uppannà aparacetanÃti evaæ tisso cetanà ekato hutvà sÅlamayaæ pu¤¤akiriya vatthunÃmÃti Ãdinà dÅpaye pakÃseyyÃti attho, Nanu ca attanÃkatapu¤¤Ãnussaraïa cetanà diÂÂhijjukamme saÇgahÅtÃ? Aya¤ca aparabhÃgacetanà sÃyevÃti kathamassà tattha saÇgahoti? NÃyaæ doso. Visayabhedena ubhinnampi visesasambhÃvato, pu¤¤Ãnussaraïaæ hi attanà katapu¤¤avisayameva, ayaæ pana tabbatthuvisayÃti, pÃkaÂoyeva dvinnaæ visesoti. NiccasÅlÃdivasena pa¤ca aÂÂhadasa và sÅlÃni samÃdiyantassa paripÆrentassa asamÃdiyitvÃpi sampattakÃyavacÅduccaritato viramantassa pabbajantassa upasampadamÃlake saævaraæ samÃdiyantassa catupÃrisuddhisÅlaæ paripÆrentassa ca pavattà cetanà sÅlaæ nÃma. TenÃha:- "KÃyakammavacÅkamma sÃvajjà viratÅ hi yÃ, MicchÃjÅvà ca taæ sÅlaæ iti vuttaæ mahesinÃ"ti. CattÃÊÅsÃya kammaÂÂhÃnesu khandhadisu catusu bhumisu parikammasammasanavasappavattà appaïaæ appattà gotrabhÆ pariyosÃnà cetanà bhÃvanà nÃma, niravajjavijjà pariyÃpuïana cetanÃpi ettheva saÇgayhati, yÃcettha deyyadhammaæ khayato vayato sammasitvà dadato pavattà ca sÃpipubbe viya ubhayabhÃgacetanà tathà pavattattà bhÃvanÃmaya pu¤¤akiriya vatthuyevÃti veditabbaæ. TathÃcÃha:- "CittassÆpakkilesÃnaæ yà cintà paÂipakkhikÃ, Tassà yà bhÃvanà sà hi bhÃvanÃti pakittitÃ"ti. Vayasà guïehi ca pÆjÃrahe garuÂÂhÃnÅyye mahallake disvà Ãsanà uÂÂhahattassa pattacÅvarapaÂiggahaïaæ maggasampadÃna [SL Page 110] [\x 110/] AbhivÃdana a¤jalÅkaraïa ÃsanapupphagandhÃbhihÃraæ karontassa ca pavattà bahumÃnakaraïa cetanà apacÃyanaæ nÃma. Vutta¤ca:- "Guïayuttesu sakkÃra kiriyà vandanÃdikÃ, PÆjÃrahena muninà pÆjÃti parikittitÃ"ti. CÅvarÃdisu paccÃsÃrahitassa asaækiliÂÂhena ajjhÃsayena samaïabrÃhmaïa vuddhÃnaæ vattapaÂivatta kaïara vasena gilÃnÆpaÂÂhÃna vasena ca pavattà cetanà veyyÃvaccaæ nÃma. VeyyÃvaccà pacÃyanÃnaæ hi ayaæ viseso-vayasà guïena cajoÂÂhanaæ gilÃnÃna¤ca taæ taæ kiccakaraïaæ veyyÃvaccaæ, sÃmÅcikiriyà apacÃyananti. Tena vuttaæ:- "GilÃnaguïa vantÃnaæ dÃnÃdi kiriyÃsuvÃ, ùsanodakadÃnÃdi veyyÃvaccanti sa¤¤itaæ"ti. DÃnÃdikaæ yaæ ki¤ci sucaritakammaæ katvà asukassa nÃma patti hotu sabbasattÃnaæ và hotÆti evaæ attanà katassa parehi sÃdhÃraïabhÃvaæ paccÃsiæsana vasena pavattà cetanà pattidÃnaæ nÃma. Kimpanevaæ pattiæ dadato pu¤¤akkhayo hotiti? Na hoti, yathà ekaæ dÅpaæ jÃletvà tato dÅpasahassaæ jÃlentassa paÂhamadÅpo khÅïoti na vattabbo purimÃlokena pana saddhiæ pacchimÃlokassa ekÅbhÃvena atimahÃva hoti evameva pattiæ dadato parihÃni nÃma na hoti va¬¬iyeva pana hotÅti daÂÂhabbo. Kathaæ panesÃdinnà nÃma hotÅti idaæ me pu¤¤akammaæ sabbasattÃnaæ asukassa và parinamatÆti evaæ pubbabhÃge pacchÃpi vacÅbhedaæ karontena manasÃyeva và cintentena dinnà nÃma hoti keci pana yaæ mayà katasucaritaæ tassaphalaæ dammÅti vuttepi patti dinnÃva hotÅti vadanti. KusaladhammÃdhikÃrattà pana parehi ca kammasseva anumoditabbattà kammameva dÃtabbaæ anumodentenÃpi kammameva anumoditabbanti. Idamettha ÃcariyÃnaæ sanniÂÂhÃnaæ. TenÃhu:- "Paramuddissa yaæ dÃnaæ annavatthÃdi dÅyate' PattidÃnanti taæ Ãhu yuttasaddhammadesakÃ"ti. Parehi kataæ yaæ ki¤ci sucaritaæ kammaæ dinnamadinnampi và issÃmaccheramalaæ pahÃya sÃdhu suÂÂhuti anumodantassa pavattà cetanà pattÃnumodanaæ nÃma tenÃha:- [SL Page 111] [\x 111/] "Maddiva puttadÃnamhi dinnassabbhanumodanÃ, PattÃnumodanÃtÅha vuttà uttamavÃdinÃ"ti Evamimaæ dhammaæ sutvà tattha vuttanayena paÂipajjanto lokiya lokuttaraguïavisesassa bhÃgÅ bhavissÃmi bahussuto và hutvà paresaæ dhammadesanÃdÅhi anuggaïahissamÅti evaæ attano và paresaæ và hita pharaïa vasappattena asaækiliÂÂhajjhÃsayena hitÆpadesasavaïa cetanà dhamma savaïaæ nÃma niravajjavijjÃdisavaïacetanÃpi ettheva saægayhati. Vutta¤ca:- "VihÃya vikkhepamalaæ aÂÂhakatvÃna sÃdhukaæ' Saddhammasavaïaæ ettha savaïanti pakÃsitanti. ùmisaki¤cikkha nirapekkhacittassa attano paguïaæ dhammaæ vimuttÃyatanasÅse Âhatvà desentassa tatheva niravajjavijjÃyatanÃdikaæ upadisantassa ca pavattà cetanà dhammadesanà nÃma. TathÃcÃha:- "HitajjhÃsayato yÃhi parassahitadesanÃ, DesanÃmayapu¤¤anti desayÅ taæ sudesako"ti. Atthidinnanti Ãdinayappavattà sammÃdassanavasena diÂÂhiyà ujukaraïaæ diÂÂhijjÆkammaæ nÃma. Yadi evaæ ¤Ãïavippayutta cittuppÃdassa diÂÂhijjukammapu¤¤akiriya bhÃvo na labbhatÅti? No na labbhati purimapacchima cetanÃnampi taæ taæ pu¤¤akiriyasseva saÇgaïhanato. Tena vuttaæ:- "purimà mu¤canà cevÃti" Ãdi, tasmà ki¤cÃpi ujukaraïavelÃyaæ ¤Ãïasampayuttameva cittaæ hoti purima pacchimabhÃge pana ¤Ãïavippayuttampi hotÅti tassÃpi diÂÂhijjÆkammaæ pu¤¤akiriyabhÃvo uppajjatÅti, alamatipapa¤cena. Imesu pana dasasu pattidÃnÃnumodanà dÃne saÇgahaæ gacchanti taæ sabhÃvattÃ, dÃnampi hi issÃmaccherÃnaæ paÂipakkhÃ, etepi, tasmà samÃnapaÂipakkhatÃya ekalakkhanattà te dÃnamayapu¤¤akiriyavatthumhi saÇgayhanti. ApacÃyanaveyyÃvaccà sÅlamaye pu¤¤e saÇgayhanti cÃrittasÅlabhÃvato. Desanà savaïa diÂÂhijjukatà pana kusaladhammà sevanato bhÃvanÃmaye saÇgahaæ gacchantÅti ÃcariyadhammapÃlattherena vuttaæ. Apare pana desento suïanto ca desanÃnu [SL Page 112] [\x 112/] SÃrena ¤Ãïaæ pesetvà lakkhaïÃni paÂivijjha deseti suïÃti ca tÃni ca desanà savaïà paÂivedhameva ÃvahantÅti desanà savaïà bhÃvanÃmaye saÇgahaæ gacchantÅti vadanti. DhammadÃnasabhÃvato desanà dÃnamaye saÇgahaæ gacchatÅtipi sakkÃvattuæ, tathÃhi vuttaæ-"sabbadÃnaædhammadÃnaæ jinÃtÅ"ti. Tathà diÂÂhijjukammaæ sabbatthapi sabbesaæ niyamanalakkhaïattÃ. DÃnÃdisuhi yaæ ki¤ci atthi dinnanti ÃdinayappavattÃya sammÃdiÂÂhiyà visodhitaæyeva mahapphalaæ hoti mahÃnisaæsaæ eva¤ca katvà dÅghanikÃyaÂÂhakathÃyaæ diÂÂhijjukammaæ sabbesampi niyamanalakkhaïanti vuttaæ. Evaæ dÃnasÅlabhÃvanÃvasena tesu tÅsu itare saÇgaïhanato saÇkhepato tividhameva pu¤¤akirayavatthuæ hotÅti daÂÂhabbaæ tathÃceva buddhadattÃcariyena vuttaæ:- "Gacchanti saÇgahaæ dÃne pattidÃnÃnumodanÃ, Tathà sÅlamaye pu¤¤e veyyÃvaccÃpacÃyanÃ. Desanà savaïaæ diÂÂhi ujutà bhÃvanÃmaye, Puna tÅïeva sambhonti dasapu¤¤akirayÃpicÃ"ti. Ettha pana mahÃsaæghiyà abhayagirivÃsino ca diÂÂhijjukammaæ visuæ pu¤¤akiriyabhÃvena na gaïhanti, tathÃhi te- "DÃnaæ sÅlaæ bhÃvanÃ-manasà suti desanÃnussati Modanà veyyÃvaccaæ-pÆjÃsaraïaæ patti pasaæsÃcÃ"ti AttanÃkata pu¤¤Ãnussaraïa buddhÃdisaraïa gamana paraguïappasaæsÃti imÃni tÅni pakkhipitvà diÂÂhijjukammaæ agahetvà dvÃdasapu¤¤akiriyavatthÆni pa¤¤Ãpenti tÃniidha diÂÂhijjukammeyeva saÇgahaæ gacchanti diÂÂhijjukammavaseneva tesaæ ijjhanato nahi viparÅtadiÂÂhikassa imÃnitÅïi sambhavanti tasmà te ekantena diÂÂhijjukammapu¤¤akiriyavatthusmiæ saÇgaïhanti na visuæ pu¤¤akiriyabhÃvena gahetabbÃti adhippÃyo tenavuttaæ:- "SabbÃnussati pu¤¤a¤ca pasaæsà saraïattayaæ, Yanti diÂÂhijjukammasmiæ yaÇgahaæ natthi saæsayo"ti Ettha sabbasseva attanÃkatasucaritassa saraïaæ sabbÃnussati pu¤¤aæ nÃmaparehi katÃya pu¤¤akiriyÃya sammÃpaÂipattiyÃva vippasannacittena pasaæsanaæ pasaæsÃnÃma, santussantÅti attho, idha panasaraïattaya gahaïena upacÃrato uttarapadalopato và saraïagamanaæ adhippetaæ, nahisaraïattayaæpu¤¤akiriyavatthunÃmÃti, ayamettha pu¤¤akiriyavatthunaæ vinicchayo. [SL Page 113] [\x 113/] ùnisaæsesu pana dÃsasaævibhÃgÃnisaæso evaæveditabbo dÃnaæ nÃmetaæ dasapÃramitÃsu paÂhamapÃramÅ catusu saÇgahavatthusu paÂhamasaÇgahavatthu dÃnasÅlabhÃvanaæ saækhÃtesu paÂhamo pu¤¤akiriyavatthu sabbabodhisattÃnaæ sa¤caraïamaggo sabbasambuddhÃnaæ vaæso. Taæ pana dento dÃnadÃso dÃnasahÃyo dÃnapatÅti tividho hoti. TathÃhi yo attanà madhuraæ bhu¤jati paresaæ amadhuraæ deti so dÃnasaÇkhÃtassa deyyadhammassa dÃso hutvà deti. Yo yaæ attanà bhu¤jatitaæ tadeva deti so sahÃyo hutvà deti. Yo pana attanà yena kenaci yÃpeti paresaæ madhuraæ deti pati jeÂÂhako sÃmi hutvà deti. Evampi tividho hoti avassÅ pedasavassÅ sabbatthavassÅti, tathÃhi yattha katthaci avassanto meghoviya yesaæ kesa¤ci adento avassÅnÃma hoti katthaci eva vassanto megho viya kesa¤ciyeva dento padesavassÅnÃma hoti. SabbatthavassÅ catuddÅpika mahÃmegho viya avibhÃgena sabbesaæ dento sabbattha vassÅnÃma. Tasmà dÃnapatÅ hutvà sabbesaæ dentehi upÃsakajanehi dÃnato pubbabhÃge santuÂÂhehi bhavitabbaæ dentehi cittaæ pasÃdetabbaæ dinne ca attamanehi bhavitabbaæ. Vuttaæ hetaæ:- "Pubbeva dÃnà sumano dadaæ cittaæ pasÃdaye, Datvà attamano hoti esà ya¤¤assa sampadÃ"ti Apica-yo sayaæ dÃnaæ deti pare na samÃdapeti so uppannuppannaÂÂhÃne bhogasampattiæ paÂilabhati no parivÃrasampadaæ. Yo sayaæ dÃnaæ nadeti pare samÃdapeti so uppannuppannaÂÂhÃne parivÃrasampadaæ labhati no bhogasampadaæ. Yo saya¤ca dÃnaæ deti pare samÃdapeti so uppannuppannaÂÂhÃne bhoga sampada¤ca labhati parivÃrasampada¤ca. Yo pana sayampi dÃnaæ na deti parepi na samÃdapeti so uppannuppannaÂÂhÃne no ca bhogasampadaæ labhati no parivÃrasampadaæ. Evaæ dÃnaæ dento bahunnaæ janÃnaæ piyo hoti sajjanÃnaæ saÇgamaæ labhati tassa yaso dasa disÃsu pattharitvà Ãbrahmalokà abbhuggacchati gihÅdhammà anapeto hoti kÃyassa bhedà parammaraïà saggaæ lokaæ uppajjati. Vuttaæ hetaæ-"pa¤cime bhikkhave dÃne Ãnisaæsà katame pa¤ca bahuno janassa piyo hoti manÃpo [SL Page 114] [\x 114/] Santo sappurisà bhajanti kalyÃïe kittisaddo abbhuggacchati gihÅdhammà anapeto hoti kÃyassa bhedà parammaraïà sugatiæ saggaæ lokaæ uppajjati ime kho bhikkhave pa¤cadÃne ÃnisaæsÃ"ti taæ panetaæ kÃlavasena pa¤cavidhaæ hoti, vuttaæ hetaæ-"pa¤cimÃni bhikkhave kÃladÃnÃni, katamÃni pa¤ca Ãgantukassa dÃnaæ deti gamikassa dÃnaæ deti gilÃnassadÃnaæ deti dubbhikkhe dÃnaæ deti yÃni tÃni navasassÃni navaphalÃni tÃnipaÂhamaæ sÅlavantesu patiÂÂhÃpeti imÃni kho bhikkhave pa¤ca kÃladÃnÃnÅ"ti. Yo pana asakkaccaæ dÃnaæ deti deyya dhamme ca puggale ca agÃravaæ katvà deti parehi dÃpetà cha¬¬anÅya dhammaæviya ka¤cikÃlaæ deti ÃgÃmika phale Ãdaraæ akatvà deti so asappurisadÃnÃni deti nÃma, vuttaæ hetaæ-"pa¤cimÃni bhikkhave asappurisadÃnÃnÅ katamÃni pa¤ca asakkaccaæ deti acittÅkatvà deti asahatthà deti apaviddhaæ deti anÃgamana diÂÂhiko deti imÃni kho bhikkhave pa¤ca asappurisadÃnÃnÅ"ti yo hi evaæ adatvà sakkaccaæ deti deyyadhammaæ sojaæ katvà deti dakkhiïeyye gavesetvà deti anamatagge saæsÃre hatthapÃdavikalena me uppannajÃtisu pÃmÃïaæ natthÅti cintetvà sahatthà deti saævaccharena phaladÃyÅ vallijÃti viya ka¤cikÃlaæ adatvà nirantaraæ deti anÃgatabhave mama idaæ bhavissatÅti kammaphalaæ saddahitvà deti ayaæ sappurisadÃnaæ detinÃma, vuttaæhetaæ- "pa¤cimÃni bhikkhave sappurisadÃnÃni katamÃni pa¤ca sakkaccaæ deti cittÅkatvà deti sahatthà deti anapaviddhaæ deti ÃgamanadiÂÂhiko deti imÃni kho bhikkhave pa¤ca sappurisadÃnÃni katamÃni pa¤ca saddhÃya dÃnaæ deti sakkaccaæ dÃnaæ deti kÃlena dÃnaæ deti anaggahitacitto dÃnaæ deti attanäca para¤ca anupahacca dÃnaæ deti, saddhÃya kho pana bhikkhave dÃnaæ datvà yattha yattha tassa dÃnassa vipÃko nibbattati a¬¬ho ca hoti mahaddhano mahÃbhogo abhirÆpo ca hoti dassanÅyyo pÃsÃdiko paramÃyavaïïapokkharatÃya samannÃgato. Sakkaccaæ kho pana bhikkhave dÃnaæ datvà yattha yattha tassa dÃnassa vipÃko nibbattati a¬¬ho ca hoti mahaddhano mahÃbhogo yepissa te honti puttÃti và dÃrÃti và dÃsÃti và pessÃti và cimmakarÃti và tepi sussÆsanti sotaæ odahanti a¤¤Ãkattaæ upaÂÂhapenti. KÃlena kho pana bhikkhave dÃnaæ datvà [SL Page 115] [\x 115/] Yattha yattha tassa dÃnassa vipÃko nibbattati a¬¬ho ca hoti mahaddhano mahÃbhogo kÃlagatÃcassa atthà pacurà honti. Anaggahitacitto kho pana bhikkhave dÃnaæ datvà yattha yattha tassa dÃnassa vipÃko nibbattati a¬¬ho ca hoti mahaddhano mahà bhogo uÊÃresu ca pa¤casu kÃma guïesu bhogÃya cittaæ namati. AttÃna¤ca para¤ca anupahacca kho pana bhikkhave dÃnaæ datvà yattha yattha tassa dÃnassa vipÃko nibbattati a¬¬ho ca hoti mahaddhano mahÃbhogo nacassa kutoci bhogÃnaæ upaghÃto Ãgacchati aggahito và udakato và rÃjato và corato và appÅyadÃyÃdato vÃ. ImÃni kho bhikkhave pa¤ca sappurisadÃnÃnÅ"ti tattha "anaggahitacitto"ti macchariyena apariyonaddhacitto. Yo pana evaæ dÃnaæ dento manÃpaæ deti so uppannuppannaÂÂhÃne manÃpaÂÂhÃna paÂilabhati yo aggaæ deti so aggaÂÂhÃnaæ paÂilabhati yo varabhaï¬aæ deti so bhÃjanÅyaÂÂhÃnÃdisu varabhaï¬ameva labhati yo pana seÂÂhaæ deti so seÂÂhapada¤ceva pÃpuïÃti uppannuppannaÂÂhÃne dÅghÃyuko yasavà ca hoti. Tena vuttaæ bhagavatà uggadeva puttassa:- "ManÃpadÃyÅ labhate manÃpaæ Aggassa dÃtà labhate punaggaæ, Varassa dÃtà varalÃbhi hoti SeÂÂhaæ dado seÂÂhaæmupeti ÂhÃnaæ. Yo aggadÃyÅ varadÃyÅ seÂÂhadÃyÅ ca yo naro, DÅghÃyÆ yasavà hoti yattha yatthÆpapajjatÅ"ti. TiÂÂhatu tÃva attano dhanapariccÃgena katadÃnÃnisaæso, hatthaæ ukkhipitvà dÃnaÂÂhÃnaæ dassentena laddhasampatti evaæ veditabbÃ. JambudÅpe kira vÃsu devo baladevo ajjuno pajjuno candadevo suriyadevo ya¤¤adevo aggidevo ghato aÇkuroti dasabhÃtika rÃjÃno nÃma ahesuæ. Te disÃvijayaæ katvà tesaÂÂhi nagarasahassÃni gahetvà dvÃravatÅ nÃma nagare nisÅditvà jambudÅpaæ bhÃjentà attano bhaginiæ a¤janadeviæ asaritvà dasakoÂÂhÃse karitvà bhÃjesuæ tadà tesaæ sabbakaïiÂÂho aÇkurorÃjà mayhaæ bhÃgaæ mama bhagiïiyà datvà ahaæ vaïijjÃya jÅvikaæ kappemi. Apica no [SL Page 116] [\x 116/] TumhÃkaæ rajjaæ gatakÃle amhÃkaæ bhaï¬ato suækaæ na gaïhathÃti Ãha, taæ sutvà te sabbepirÃjÃno sÃdhÆti sampaÂicchiæsu. So tato paÂÂhÃya vaïijjÃya jÅvikaæ kappeti tadà aÇkuro rÃjà attano dÃsaæ bhaï¬ÃgÃrikaÂÂhÃne Âhapetvà tassa kulitthiæ Ãnetvà adÃsi. Katthaci vÃsudeva mahÃrÃjÃti Ãgataæ sà tassa gabbhaæ gaïhitvà puttaæ vijÃyi tasmiæ uppanne bhaï¬ÃgÃriko kÃlamakÃsi. So vÃsudevamahÃrÃjà pituno dinnaæ sabbaæ puttasseva adÃsi. Tasmiæ vatthÃbharaïehi attÃnaæ alaÇkaritvà rÃjagehe vijambhitvà vicaraïakÃle eso dÃso udÃhunoti evarÆpà kathà udapÃdi. Tadà taæ sutvà a¤janadevÅ dhenupama¤Ãyena taæ adÃsamakÃsi. So lajjÃya dvÃravatÅnagarato nikkhamma roruvaæ nÃma nagaraæ 1 gantvà tattha tunnakammaæ katvà jÅvati. Tasmiæ nagare asayho nÃmaseÂÂhi yÃcakÃnaæ dÃnaæ deti so tunnakÃrako dÃnaÂÂhÃnaæ pucchitvà ÃgatÃgatÃnaæ pasannacitto hatthaæ ukkhipitvà dasseti. So tena pu¤¤akammena tato cuto ekasmiæ marukantÃre mahÃnigrodhe dibbaputto 2 hutvà nibbatti. Tassa hatthatale pa¤caÇgulÅhi icchaticchitaæ paggharati tasmà tassa hatthaæ kapparukkhalatÃviya cintÃmaïiviya ca ahosi tadà aÇkuro ca eko brÃhmaïo cÃti dve janà sakaÂasahassehi bhaï¬Ãni gÃhÃpetvà kambojaæ gacchantà saÂÂhiyojanaæ marukantÃraæ pÃpuïiæsu te divÃbhÃge gantuæ asakkuïeyyatÃya heÂÂhÃsakaÂe nisÅditvà rattiæ rattiæ hi gacchantà kantÃramajjhaæ pÃpuïiæsu tadà tesaæ upakaraïÃni khÅïÃni ahesuæ tadà aÇkuro yattha pokkharaïÅvà nadÅ và rukkhovà atthi taæ oloketvà ÃgacchathÃti catuddisaæ cattÃro dÆte pesesi. Tesu tayojanà gantvà adisvà Ãgatà eko dibbaputtassa nigrodhaæ disvà Ãgantvà rÃjÃnaæ aha. RÃjà parijane gahetvà gantvà nigrodhaæ pavisitvà evarÆpe sÃkhÃviÂasampanne sandacchÃye nigrodhe mahesakko devarÃjÃhoti, so amhÃkaæ pÃnÅyaæ dadÃti ce sundaranti Ãha. Dibbaputto rÃjÃnaæ saæjÃnitvà nigrodhaviÂape Âhatvà hatthaæ pasÃresi pasÃritahatthe pa¤caÇgulÅhi ÃkÃsagaÇgÃdhÃrà viyaphaÂikamaïivaïïapa¤caudakadhÃrà nikkhamiæsu. RÃjà saparivÃro nahÃtvà ca 1.Bheruva nagaraæ. 2. BhummadevatÃ. [SL Page 117] [\x 117/] Pivitvà ca Âhito amhÃkaæ bhojanampi dadÃti ce sundaranti Ãha. Teneva hatthena dibbabhojanÃni nikkhamiæsu. Tatheva dibbavatthadibbÃbharaïadibbamÃlÃgandhavilepanÃnica vahiæsu tatheva dibbasayanÃnica. RÃjà parijanehi saddhiæ dibbabhojanÃni bhu¤jitvà dibbavatthÃni nivÃsetvà pÃrupitvà dibbÃbharaïavibhÆsito dibbÃni mÃlÃgandhavilepanÃni dhÃrayitvà dibbasayane nipajjitvà niddaæ okkamitvà sukhaæ sayi. Tato brÃhmaïo dhanalÃbhÃya ito kambojaæ gantvà mayaæ kiæ karissÃma imameva pana yakkhaæ yena kenaci upÃyena gahetvà yÃnamÃropetvà amhÃkaæ nagarameva gamissÃmÅti evaæ pana cintetvà tamatthaæ aækurassa kathento:- "Yassa atthÃya gacchÃma kambojaæ dhanahÃrakÃ, Ayaæ kÃmadado yakkho imaæ yakkhaæ na yÃmase. 1 Imaæ yakkhaæ gahetvÃna sÃdhukena pasayha vÃ, YÃnamÃropayitvÃna khippaæ gacchÃma dvÃraka"nti. ùha. Evaæ pana brÃhmaïena vutto aækuro sappurisadhamme Âhatvà evaæ hi sati amhehi mittadubhÅkammaæ kataæ bhavissatÅti cintetvÃ:- "Yassa rukkhassa chÃyÃya nisÅdeyya sayeyya vÃ, Na tassa sÃkhaæ bha¤jeyya mittadubbho hi pÃpako. Yassekarattimpi gharevaseyya YatthannapÃnaæ puriso labhetha, Na tassa pÃpaæ manasÃpi cetaye Kata¤¤utà sappurisehi vaïïitÃ. Yassekarattimpi ghare vaseyya Annena pÃnena upaÂÂhitosiyÃ, Na tassa pÃpaæ manasÃpi cetaye AdubbhapÃïÅ dahate mittadÆbhiæ. Yo pubbe katakalyÃïo pacchà pÃpena hiæsati, AddapÃïÅ 2 hato poso na so bhadrÃni passatÅ"ti. ùdiæ vatvà taæ paÂikkhipi. Dibbaputto brÃhmaïassa kathaæ sutvà tassa pa¤casakaÂasatÃni antaradhÃpesi. BrÃhmaïo tÃni adisvà kampito ahosi. Ra¤¤o ÃrÃdhanena devaputto tÃni pa¤casakaÂasatÃni pacchà dassesi. Tasmiæ khaïe rÃjà 1. NiyyÃmase. 2. AllapÃïÅ. [SL Page 118] [\x 118/] Devaputtaæ evamÃha:- sÃmi devarÃja! Tavahatthe pa¤caÇgulÅhi cintÃmaïi viya icchiticchitaæ pasavati, taæ sakkaæ devarÃjÃnanti ma¤¤Ãmi gandhabbadevarÃjÃnanti ca ma¤¤Ãmi tvaæ katarosi kÅdisaæ pu¤¤akammamakÃsÅti pucchi tena vuttaæ:- "PÃïite sabbasovaïïo pa¤cadhÃro madhussavo NÃnà rasà paggharanti ma¤¤ehaæ taæ purindadaæ. Kena pÃïi kÃmadado kena pÃïimadhussavo, Kena te brahmacariyena pu¤¤aæ pÃïimhi ijjhatÅ"ti Taæ sutvà devaputto nÃhaæ sakkodevarÃjà neva gandhabborÃjà roruva nagare asayho nÃma mahÃseÂÂhi yÃcakÃnaæ dÃnaæ deti. Ahaæ tasmiæ nagare daliddo tunnaæ katvà jÅvanto kataragehe dÃnaæ dassantÅti pucchitvà ÃgatÃgatÃnaæ pasannacitto hatthaæ ukkhipitvà dassesiæ tena pu¤¤akammena imasmiæ rukkhe devatÃhutvà nibbatti. Tena pu¤¤akammena mama hatthaæ kapparukkhalatà viya sabbakÃmadado ahosÅti Ãha tena vuttaæ:- Tena pÃïi kÃmadado tenapÃïi madhussavo, Tena me brahmacariyena pu¤¤aæpÃïimhi ijjhatÅ"ti Taæ sutvà pasannacitto aÇkuro rÃjà attano nagaraæ gantvà dvÃdasayojanaÂÂhÃne uddhanÃni Ãropetvà dasavassasahassÃni sakalajambudÅpavÃsÅnaæ mahÃdÃnamadÃsÅti. Evaæ dÃnaÂÂhÃnaæ hatthaæ ukkhipitvà dassentassa evarÆpà sampatti siyÃ, dÃyakÃnaæ pana sampattiæ konÃma vaïïayissati tena vuttaæ bhagavatÃ-"eva¤ca kho bhikkhave sattà jÃneyyuæ dÃna saævibhÃgassa vipÃkaæ yathÃhaæ jÃnÃmi na adatvà bhu¤jeyyuæ naca tesaæ maccheramalaæ cittaæ pariyÃdÃya tiÂÂheyya yopi tesaæ assa carimo Ãlopo carimaæ kabalaæ tatopi saævibhajitvà bhu¤jeyyuæ sacetesaæ paÂiggÃhakà assÆ"ti. TasmÃ- DÃnaæ tÃnaæ manussÃnaæ dÃnaæ bandhuparÃyanaæ, DÃnaæ dukkhÃdhipannÃnaæ sattÃnaæ paramà gati. DukkhanittharaïaÂÂhena dÃnaæ nÃvÃti dÅpitaæ, Bhayarakkhaïato dÃnaæ nagarantica vaïïitaæ. DÃnaæ durÃsadaÂÂhena uttamÃsivisotica, DÃnaæ lobhamalÃdÅhi padumaæ anupalittato. [SL Page 119] [\x 119/] Natthi dÃnasamo loke purisassa avassayo, PaÂipajjatha tasmà taæ kirayÃyajjhÃsayena ca. SaggalokanidÃnÃni dÃnÃni matimà idha, Kohi nÃma naro loke na dadeyya hite rato. Sutvà devesu sampattiæ konaro dÃnasambhavaæ, Na dajjà sukhadaæ dÃnaæ dÃnaæ cittappamodanaæ. DÃnamhi paÂipannohi accharà parivÃrito, Ramate suciraæ kÃlaæ nandane suranandane, PÅtimudÃraæ vindatidÃtà gÃvamasmiæ gacchatiloke, Kitti manantaæ yÃtica dÃtà vissasanÅyo hotivadÃtÃ. Datvà dÃnaæyÃti naro bhogasamiddhiæ DÅgha¤cÃyuæ sussarata¤ca vindati rÆpaæ, Sagge saddhiæ kÅÊati devÅhi vimÃne hatvà nÃnà matta mayÆrÃhi ratasmiæ, CorÃrirÃjÆdaka pÃvakÃnaæ Dhanaæ asÃdhÃraïameva dÃnaæ, DadÃti taæ sÃvaka¤Ãïa bhÆmiæ PaccekabhÆmiæ pana buddhabhÆmiæ"ti. Ayamettha dÃnasaævibhÃgÃni saæso. SÅlÃnisaæso panaheÂÂhà vuttanayena veditabboapica- "SÅlaæ sukhÃnaæ paramaæ nidÃnaæ SÅlena silÅ tidivaæ payÃti, SÅlaæhi saæsÃra mupÃgatassa TÃna¤ca lena¤ca parÃyana¤ca. Avassayo sÅlasamo janÃnaæ Kuto pana¤¤o idhavà parattha, SÅlaæ guïÃnaæ paramà patiÂÂhà Yathà dharà thÃvarajaÇgamÃnaæ SÅlaæ kiresa kalyÃïaæ sÅlaæloke anuttaraæ, Ariyavutti samÃcÃro yena vuccati sÅlavÃ"ti. Apica-sÅlÃlaÇkarasamo alaÇkÃro natthi sÅlagandhasamo gandho natthi sÅlasamaæ kilesamalavidhopanaæ natthi sÅlasamaæ [SL Page 120] [\x 120/] PariÊÃhavÆpasamanaæ natthi sÅlasamaæ kittijananaæ natthi saggÃrohaïanibbÃïanagarappavesane ca sÅlasamaæ dvÃraæ natthi yathÃha:- "Sobhante neva rÃjÃno muttÃmaïi vibhÆsitÃ, Yathà sobhanti yatino sÅlabhÆsanabhÆsitÃ. SÅlagandhasamo gandho kuto nÃma bhavissati, Yo samaæ anuvÃte ca paÂivÃte ca vÃyati. Na pupphagandho paÂivÃtameti Na candanaæ tagaramallikà vÃ, Sata¤ca gandho paÂivÃtameti SabbÃdisà sappuriso pavÃti. Na taæ sajaladà vÃtà na cÃpi haricandanaæ, Neva hÃrà na maïayo na candakiraïaÇkurÃ. SamayantÅdha sattÃnaæ pariÊÃhaæ surakkhitaæ, Yaæ sameti idaæ sÅlaæ ariyaæ accanta sÅtalaæ. AttÃnuvÃdÃdibhayaæ viddhaæsayati sabbadÃ, JÃneti kittiæ hÃsa¤ca sÅlaæ sÅlavataæ sadÃ. SaggÃrohaïasopÃnaæ a¤¤aæ sÅlasamaæ kuto, DvÃraæ và pana nibbÃïa nagarassa pavesane. GuïÃnaæ mÆlabhutassa dosÃnaæ balaghÃtino, Iti sÅlassa jÃnÃtha Ãnisaæsa manuttara"nti. Ayamettha sÅlÃnisaæso. DÃne sÅle ca ye vuttà Ãnisaæsà asesakÃ, Te mandabhÃvanÃyÃpi saæsijjhanti asaæsayaæ. BhÃvanà balayogena buddhabhÃvopi sÃdhiyo, Tada¤¤Ã kÃhi sampatti bhÃvanÃya asÃdhiyÃ. TathÃhi- BhÃvanà balayuttassa abhi¤¤Ãpi samijjhare, SÃdhu sodhitavijjassa viseso iva mantajo. IddhÅ paracitta¤Ãïa¤ca purimà jÃti anussati, Dibbacakkhu¤ca sota¤ca pa¤cÃbhi¤¤Ã imà matÃ. [SL Page 121] [\x 121/] ImÃpi bhÃvitattassa sacittavasavattakÃ, Tapo visesà hontÅti bhÃvetabbà hi bhÃvanÃ. Sunetto sattavassÃni bhÃvetvà mettamuttamaæ, SattasaævaÂÂakappesu na imaæ lokaæ punÃgami. SaævaÂÂe ca vivaÂÂe ca brahmaloke ca saæsari, Chattiæsakkhattuæ devindo Ãsi teneva kammunÃ. Anekasatakkhattuæ cakkavatti mahÃyaso, ùsÅti sutvà kiæ a¤¤aæ bhÃvanà vaïïanaæ vadeti. Ayamettha bhÃvanÃnisaæso. MÃnaæ pariccajitvÃna uppÃdetvÃna gÃravaæ, Guïaæ upaparikkhitvà upakÃra¤ca tÃdisaæ. BuddhÃdi guïaseÂÂhesu upakÃrisu và pica, Saddhà kata¤¤utà pa¤¤Ã gÃravÃdÅhi maï¬ito. Yato karoti pÆjaæ so bhÃvato vandanÃdihi, Tato so jÃyate a¬¬he kulamhi uditodite AsaÇkitehi sattehi bhÃvato vandanÃrahe. Parattha pÆjako satto yattha yatthÆpapajjati, Tattha tattha visiÂÂhaæ so ÂhÃnaæ labhati pÆjiyanti. Ayamettha apacÃyanÃnisaæso. ùpadÃsu sahÃyÃnaæ lÃbhà naÂÂhatthasiddhiyÃ, ParivÃrasampadÃceti veyyÃvaccaphalaæ mataæ. GilÃnaguïavantÃnaæ dÃnÃdikiriyÃsuvÃ, VeyyÃvaccÃbhisambhÆtaæ ko phalaæ vaïïayissati. Yo gilÃnaæ upaÂÂheti so upaÂÂheti maæ iti, Mahà kÃruïikenÃpi so bhusaæ parivaïïito. BuddhÃdÅnaæ guïa¬¬hÃnaæ veyyÃvaccassa ko guïaæ, Vaïïituæ cintituæ vÃpi samattho avinÃyako. [SL Page 122] [\x 122/] PabhaÇgurena kÃyena sukaraæ pu¤¤amuttamaæ, Na kareyya kathaæ vi¤¤Æ anummatto sacetanoti. Ayamettha veyyÃvaccÃnisaæso. Attatthamanapekkhitvà paratthaæ dÅyate yato, karuïà kata¤¤utà yogà pattidÃnaæ visesitaæ. Ye Ãnisaæsà niddiÂÂhà dÃne mÃnappahÃyinÃ, SavisesÃva te sabbe pattidÃnepi vediyÃti. Ayamettha pattidÃnÃnisaæso. Issà maccheravyÃpÃdaæ vihiæsÃcÃpi nÃsiya, GuïÃrÃdhita citto yaæ anumodati modako. Yato tato mahesakkho surÆpo bhogavÃpica, DÅghÃyuko sadà haÂÂho hotipu¤¤Ãnumodako. VissajjaitvÃna nissaÇgaæ catupa¤¤ÃsakoÂiyo, Katvà jetavane ramme vihÃraæ cÃrudassanaæ. SoïïabhiÇkÃrahatthassa sudattassa sirÅmato, Disvà sabba¤¤ubuddhassa saÇghassa dadato siriæ. Aho dÃnanni bahuso udÃnaæ abbhudÅrayaæ, MÃïavo anumodanto adento kÃkanampica, DÃyakatopi adhikaæ alattha kusalodayaæ. Akatvà kÃyavÃcÃhi adatvà ki¤cihatthato, CittappasÃdamattopi yadi evaæ phalÃvaho. Anumodanajaæ pu¤¤aæ cittÃyattaæ mahapphalaæ, Akaronto carantohi socanÅyyo ayaæ janoti. Ayamettha anumodanÃni saæso. [SL Page 123] [\x 123/] Pa¤¤avà suïamÃnohi saddhammaæ buddhadesitaæ, SugambhÅraæ avitathaæ madhuraæ amataæ viya. Labhate paramaæ pÅtiæ devindenÃpi dullabhaæ, TadevÃlaæ phalaæ tassa mÃhotu paralokikaæ. SaddhammassÅdha gahaïaæ na hotisavaïaæ vinÃ, Gahaïena vinÃattha parikkhà no pajÃyati. Atthantu aparikkhanto attanovà parassa vÃ, Asamatthova so hoti hitatthapaÂipattiyÃ. Pariyatti vinà dhammo natiÂÂhati kudÃcanaæ, Savaïaæ vinÃpariyatti tasmÃpi savaïaæ varaæ. NekakappasatussÃha samÃnÅtopi satthunÃ, Saddhammo na patiÂÂhÃti savaïena vinà yato. Tato tassÃpi ussÃhe visesaæ samavekkhiya, Sotabbo eva saddhammo api nibbÃïadassinÃti. Ayamettha savaïÃni saæso. SabbadÃnaæ dhammadÃnaæ jinÃtÅti jinobruvi, DesayÅ desakavaro desanà dullabhÃtica. Attho padÅyamÃnohi tato khippaæ vigacchati, Dhammo padÅyamÃnohi ubhayatthÃbhi va¬¬hati. Yoniso manasÅkÃro atho saddhamma desanÃ, Magga¤Ãïassa hetÆti vutto magga¤¤unà sadÃ. SabhÃva ¤Ãïaæ dhammÃnaæ saæsÃrÃdÅnava¤¤utÃ, SaccÃnaæ cÃhisamayo sabbete desanà bhavÃ. Yatoyaæ desako dhammaæ sabbasampattikÃraïaæ, Deseti tasmà tassÅdha sabbasampattiyo phalanti. Ayamettha desanÃni saæso. [SL Page 124] [\x 124/] Pasaæsà saraïagamanÃnussatÅnaæ diÂÂhijjukammantogadhattà tesaæ vasena tattha Ãnisaæso veditabbo YecÃnumodanà vuttà guïà yevÃpi desane, Tepi yojjà yathÃyoga masesà sampahaæsane. Yo ca buddha¤ca dhamma¤ca saÇgha¤ca saraïaæ gato, MaraïassÃpi nÃsajja karaïaæ tamhi vijjati. TesunussaraïÅyesu buddhÃdisu sagÃravo, Anussareyya satataæ saæsÃrÆpi samatthiko. Apica-dÃnÃdisu yaæki¤ci atthi dinnanti ÃdinayappavattatÃya sammÃdiÂÂhiyà visodhitaæ mahapphalaæ hoti mahÃnisaæsanti ayamettha diÂÂhijjukamme Ãnisaæsoti. Dasannamevaæ pana pu¤¤avatthunaæ Visuæ visuæ samparivaïïito phalaæ, SamaggabhÆtÃnamasesato kathaæ Kathesi tesaæ muninaæ phalodayaæ. Sabbaæ pu¤¤aæ samodhÃya phalaæ tesaæ visesayaæ, Sambuddho nidhikaï¬amhi visesenÃbhivaïïayÅ. Tattheva vaïïitaæ pu¤¤aæ vipÃkaphaladassinÃ, Yassa dÃnena sÅlena sa¤¤amena damenaca NidhÅ sunihito hoti itthiyà purisassavÃ. Cetiyamhi ca saÇghe và puggale atithÅsu vÃ, MÃtarÅ pitarÅ vÃpi atho jeÂÂhamhi bhÃtari. EsonidhÅ sunihito ajeyyo anugÃmiko, PahÃya gamanÅyesu etaæ ÃdÃya gacchati. AsÃdhÃraïa ma¤¤esaæ acorÃharaïo nidhÅ, KayirÃtha dhÅro pu¤¤Ãni yo nidhÅ anugÃmiko. Esa devamanussÃnaæ sabbakÃmadado nidhÅ, Yaæ yadevÃbhi patthenti sabbametena labbhati. [SL Page 125] [\x 125/] Suvaïïatà sussaratà susaïÂhÃna surÆpatÃ, ùdhipaccaparivÃrà sabbametena labbhati. Padesarajjaæ issariyaæ cakkavatti sukhaæ piyaæ, Devarajjampi dibbesu sabbemetena labbhati. MÃnusikà ca sampatti devaloke ca yà rati, Yà ca nibbÃïasampatti sabbametena labbhati. MittasampadamÃgamma yoniso ve payu¤jato, VijjÃmuttivasÅbhÃvo sabbametena labbhati. PaÂisambhidà vimokkhà ca yà ca sÃvakapÃramÅ, PaccekabodhÅ buddhabhÆmÅ sabbametena labbhati. Evaæ mahiddhiyà esà yadidaæ pu¤¤asampadÃ, Tasmà dhÅrà pasaæsanti paï¬ità katapu¤¤atanti. Pu¤¤aæ cetaæ hi nissesaæ manussatte samijjhati, Taæ pabbatanadÅvijju jalacandÃdi ca¤calaæ. Tasmà imaæ khaïavaraæ laddhà sabbatthasÃdhakaæ, ùdittacelasÅsova pu¤¤akiriyÃsu yu¤jatha. EttÃvatà dine dine dasapu¤¤akiriyavatthÆni pÆrentehÅti yaæ vuttaæ taæ sabbathà pakÃsitaæ hoti. Dasakusalamihevaæ sa¤cinantà sapa¤¤Ã VividhavibhavasÃraæ pÃpuïitvà bhavesu, Sakalabhava nidÃnaæ taæ cajitvÃna taïhaæ Vigatamaraïa sokà nibbutiæ sambhunantiti. Iti abhinava sÃdhujana pÃmojjatthÃya kate upÃsakajanÃlaÇkÃre dasapu¤¤a kiriyavatthuniddeso nÃma pa¤camo paricchedo. [SL Page 126] [\x 126/] IdÃni "antarÃyakaradhamme pahÃyÃ"ti ettha ariyÃnaæupavÃdavacana¤ceva mÃtughÃtakÃdayo cÃti ime saggÃpavaggassa bÃdhakattà antarÃyakaradhammà nÃma. Ye pana antarÃyakaradhamme asÃdhujanasaæsaggÃdÅhi karonti te ariyÆpavÃdakà ceva ÃnantariyakammakÃrakÃti ca vuccanti. YathÃha- buddhapaccekabuddhasÃvakÃnaæ ariyÃnaæ antamaso gihÅ sotÃpannÃnampi anatthakÃmà hutvà antimavatthunà và guïaparidhaæsanena và upavÃdakà akkosakà garahakà ariyÆpavÃdakà nÃmÃti. Tattha 'natthi imesaæ samaïadhammo assamaïà ete"ti vadanto antimavatthunà upavadati nÃma. "Natthi imesaæ jhÃnaæ và vimokkho và maggo và phalaæ vÃ"ti vadanto guïa paridhaæsanena upavadati nÃma. Tattha "anatthakÃmà hutvÃ"ti vacanena mÃtÃpitaro viya puttÃnaæ ÃcariyupajjhÃyà viya nissitakÃnaæ atthakÃmà hutvà garahakà upavÃdakà na hontÅti dasseti. Ye ca ayaæ ariyoti jÃnaæ và upavadeyyuæ ajÃnaæ và ubhayathÃpi ariyÆpavÃdoca hoti ariyabhÃvasseva pamÃïattÃ. Ariyoti pana ajÃnato aduÂÂhacittasseva tattha ariyaguïabhÃvaæ pavedentassa guïaparidhaæsanaæ naæ hoti tassa ariyÆpavÃdo na hotÅti vadanti. Tadetaæ kammaæ Ãnattariyasadisattà bhÃriyaæ saggÃvaraïaæ maggÃvaraïa¤ca hoti. TathÃpi satekicchaæ hoti khamÃpanena nÃnantariyaæ viya atekicchaæ. TassÃvibhà vanatthaæ idaæ vatthu mudÃharanti. A¤¤atarasmiæ kira gÃme eko thero ca dahara bhikkhu ca piï¬Ãya caranti, te paÂhamaghareyeva uÊuÇkamattaæ uïhayÃguæ labhiæsu therassa ca kucchivÃto atthi 1 so cintesi- ayaæ yÃgu mayhaæ sappÃyà yÃva na sÅtalà hoti tÃva naæ pivÃmÅti so manussehi ummÃratthÃya ÃhaÂe dÃrukhaï¬e nisÅditvà taæ pivi, itaro taæ jigucchanto atichÃto 2 vatÃyaæ mahallako amhÃkaæ lajjitabbakaæ akÃsÅti Ãha. Thero gÃme vicaritvà vihÃraæ gantvà sotà panno ayanti jÃnantoyeva daharabhikkhuæ Ãha- atthi te Ãvuso imasmiæ sÃsane patiÂÂhÃti, itaropi saccÃbhisamayo sÃsane patiÂÂhÃti ma¤¤amÃno Ãma bhante sotÃpanto ahanti Ãha, thero naæ karuïÃyamÃno tenahÃvuso uparimaggatthÃya vÃyÃmaæ mà akÃsi khÅïÃsavo tayà upavaditoti attÃnaæ 1. Rujati. 2. AtikhudÃbhibhÆto. [SL Page 127] [\x 127/] ùcikÃsi. Itaro ca samaïÃnaæ sÃruppÃsÃruppaæ lokasamudÃcÃramattaæ najÃnÃtÅti adhippÃyena vuttattà guïaparidhaæsanena garahÅti taæ khamÃpesi. Tenassa taæ kammaæ maggÃcaraïaæ nÃhosi pubbeva pattasotÃpannattà saggÃvaraïamassakÃtumasamatthameva taæ kammaæ tasmà yo a¤¤opi ariyaæ upavadati tena gantvà ukkuÂikaæ nisÅditvà a¤jaliæpaggahetvà ahaæ bhante tumhe ida¤cida¤ca avacaæ taæ me khamathÃti khamÃpetabbo. Sace anupacchinnadosattà sotÃpannasakadÃgÃmino rosena và anÃgÃmiarahanto và tassa atthakÃmà hutvà ÃyatisaævaratthÃya na khamenti disÃpakkantà và honti, ye tasmiæ vihÃre bhikkhu vasanti tesaæ santikaæ gantvà ukkuÂikaæ nisiditvà a¤jaliæpaggahetvà khamÃpetabbaæ. Kathaæ? Ahaæ bhante asukaæ nÃma Ãyasmantaæ ida¤cida¤ca avacaæ khamatu me so ÃyasmÃti evaæ vadantena khamÃpetabbaæ. DisÃpakkante sati sissÃdike pesetvÃpi khamÃpetuæ vaÂÂatiyeva, sace pana ekacÃrikabhikkhu hoti nevassa vasanaÂÂhÃnaæ gataÂÂhÃnaæ pa¤¤Ãyati ekassa paï¬itassa bhikkhuno santikaæ gantvà ahaæ bhante asukaæ nÃmÃyasmantaæ ida¤cida¤ca avacaæ taæ me anussarato vippaÂisÃro hoti kiæ karomÅti vattabbaæ, so vakkhati tumhe mà cintayittha thero tumhÃkaæ khamati cittaæ vÆpasamethÃti, tenÃpi ariyassa gatadisÃbhimukhena a¤jaliæ paggahetvà khamatÆti vattabbaæ, sace se parinibbuto hoti parinibbutama¤caÂÂhÃnaæ pÆjÃkaraïaÂÂhÃnaæ và gantvà yÃva sÅvathikà gantvÃpi khamÃpetabbo evaæ kate saggÃcaraïa¤ca na hoti pÃkatimeva hoti. PÃkatikameva hotiticettha evaæ kate attano cittaæ pasÅdati taæ kammaæ saggÃvaraïa¤ca maggÃvaraïa¤ca na hotÅti adhippÃyoti kecivadanti. Evaæ pana khamÃpite taæ kammaæ payogasampattiyà vipÃkassa paÂibÃhitattà ahosikammavasena avipÃkadhammataæ Ãpannanti nevasaggÃvaraïaæ na maggÃvaraïa¤ca hotiti evamettha attho gahetabbo. Ayaæ hi ariyÆpavÃdakammapÃpassa diÂÂhadhammavedanÅyakammassa ca dhammatÃti. [SL Page 128] [\x 128/] Evaæ akatapaÂikammantà taæ no ce pÃkatikaæ hoti, mahÃsÃvajjaæ hoti. MahÃsÃvajjo hi ariyÆpavÃdo Ãnantariyasadiso. YathÃha- "seyyathÃpi sÃriputta bhikkhu sÅlasampanno samÃdhisampanno pa¤¤Ãsampanno diÂÂheva dhamme a¤¤aæ ÃrÃdheyya evaæ sampadamidaæ sÃriputtavadÃmi taæ vÃcaæ appahÃya taæ cittaæ appahÃya taæ diÂÂhiæ appaÂinissajitvà yathÃbhataæ nikkhitto evaæ niraye"ti. Ayamettha ariyÆpavÃdakamma vinicchayo. Tattha ÃnantariyakammakÃrakà nÃma- mÃtughÃtaka pitughÃtaka arahantaghÃtaka lohituppÃdaka saÇghabhedakà ti ime pa¤cajanà daÂÂhabbÃ. MÃtughÃtakÃdayo hi maggÃnantaraæ phalappatti viya cutisamanantarameva nirayÆpapattiyà vadhakassa kammassa katattà ÃnantariyakammakÃrakÃti vuccanti. Tattha yena manussajÃtikà janikÃmÃtà sayampi manussabhÆteneva sa¤cicca jÅvità voropità và hoti, sa¤¤Ãya saddhiæ vadhakacetanÃya cetetvà mÃrità ayaæ mÃtughÃtako nÃma. Tasmà yena manussatthibhÆtÃpi ajanikà posÃvanikamÃtà và cÆlamÃtà và janikà và amanussitthibhÆtà mÃtà ghÃtikà so Ãnantariko na hoti. Yenasayaæ tiracchÃnabhÆto manussitthibhutÃmÃtà ghÃtità sopi Ãnantariyo na hoti. Kammaæ panassa bhÃriyaæ hoti Ãnantariyaæ Ãhacca tiÂÂhati. Tathà yena manussabhÆto janako pità sayampi manussabhÆte neva jÅvitÃ, voropito ayaæ pitughÃtako nÃma. Ettha pana yathà samÃnajÃtiyassa vikopane kammaæ garutaraæ, na tathà asamÃnajÃtiyassÃti. ManussajÃtikà janikÃti vuttaæ. Yathà manussabhÃve Âhitasseva kusaladhammÃnaæ tikkhavisada sÆrabhÃvappatti, yathà taæ tinnampi bodhisattÃnaæ bodhisattanipphatti siyÃ, evaæ manussattabhÃve Âhitasseva akusaladhammÃnampi tikkhavisada sÆrabhÃvappattÅti manussabhÆtenevÃti ca vuttanti veditabbaæ. Sace vesiyà putto hoti ayaæ me pitÃti na jÃnÃti yassa sambhavena nibbatto, so ca tena ghÃti to pitughÃtakotveva saÇkhaæ gacchati. ùnantariya¤ca phusati. EÊakacatukkaæ saÇgÃmacatukkaæ coracatukkaæ cettha kathetabbaæ. Tattha eÊakaæ mÃremÅti abhisandhinà pihi eÊakaÂÂhÃne Âhitaæ manusso manussabhÆtaæ mÃtaraæ và pitaraæ và [SL Page 129] [\x 129/] MÃrento Ãnattariyaæ phusati, maraïÃdhippÃyeneva Ãnantariyavatthussa vikopitattÃ. EÊakÃbhisandhinà pana mÃtà pitu abhisandhinà và eÊakaæ mÃrento Ãnantariyaæ na phusati, Ãnantariyavatthu bhÃvà bhÃvato. MÃtÃpitu abhisandhÅhi mÃtÃpitaro mÃrento phusateva. Esanayo itarasmimpi catukkadvaye. Sabbattha hi purimaæ abhisandhi cittaæ appamÃïaæ, vadhakacitta¤ceva tadÃrammaïà jÅvitindriya¤ca ÃnantariyabhÃve pamÃïanti daÂÂhabbaæ. Yena antamaso gihÅliÇge ÂhitopimanussajÃtiko khÅïÃsavo sa¤cicca jÅvità voropito ayaæ arahantaghÃtako nÃma. AmanussajÃtikaæ pana arahantaæ manussajÃtiyaævà avasesa ariyapuggalaæ ghÃtetvà Ãnantariyo na hoti, pabbajjÃpissa na vÃritÃ, kammaæ pana bhÃriyaæ hoti. TiracchÃno manussaarahantampi ghÃtetvà Ãnantariyo na hoti, kammaæ pana atibhÃriyanti veditabbaæ. Yathà mÃtÃpitusu evaæ arahantepi eÊakacatukkÃdÅni veditabbÃni. Yo devadatto viya sÃsanaæ uddhammaæ ubbinayaæ katvà catunnaæ kammÃnaæ a¤¤ataravasena saÇghaæ bhindati, ayaæ saÇghabhedako nÃma. TathÃhi- apalokanakammaæ ¤attikammaæ ¤attidutiyakammaæ ¤atticatutthakammasaÇkhÃtaæ catunnaæ kammÃnaæ a¤¤ataraæ saÇghakammaæ ekasÅmÃyaæ visuæ visuæ karontena saÇgho bhinno nÃma hoti. Na a¤¤athÃti daÂÂhabbaæ. Yo devadatto viya duÂÂhacittena tathÃgatassa jÅvamÃnakasarÅre khuddakamakkhikà pivanakamattampi lohitaæ uppÃdeti ayaæ lohituppÃdako nÃma. Ettha lohituppÃdaæ nÃma anto sarÅreyeva lohitassa sa¤cayakaraïaæ nahi tathÃgatassa abhejjakÃyatÃya parÆpakkamena na cammaæ chinditvà lohitaæ paggharati, sarÅrassa pana antoyeva ekasmiæ ÂhÃne lohitaæ samosarati, ÃghÃtena pakuppamÃnà sa¤citaæ hotÅti attho, yo pana rogavÆpasamanatthaæ jÅvako viya phÃletvà pÆtimaæsalohitaæ nÅharitvà phÃsuæ karoti, ayaæ lohituppÃdako na hoti, bahu pana so pu¤¤aæ pasavatÅti daÂÂhabbaæ. EvambhÆtamariyÆpavÃdÃnantariyakammaæ yathÃvuttavidhinà upÃsakopÃsikajanehi pariharitabbaæ. EttÃvatà antarÃyakaradhamme pahÃyÃti yampana vuttaæ, taæ sabbathà pakÃsitaæ hoti. [SL Page 130] [\x 130/] KarotiyaæsaggagatÅnivÃraïaæ-ihÃpavaggà varaïaæ tatheva, TamantarÃyaæ karadhammamevaæ-budhena¤atvà parivajjanÅyanti. Iti abhinavasÃdhujanapÃmojjatthÃya kate upÃsakajanÃlaÇkÃre AntarÃyakaradhammaniddeso nÃma chaÂÂho paricchedo. IdÃni "lokiyalokuttarà sampattiyo sÃdhetabbÃ"ti ettha lokiyasampattiyo nÃma-gahapati mahÃsÃrasampatti brÃhmaïamahÃsÃra sampatti khattiyamahÃsÃrasampatti padesarajjasampatti cakkavattisampatti devarajjasampatti Ãdivasena nekavidhà honti. Tattha yasmiæ seÂÂhikule cattÃÊÅsakoÂidhanaæ nidahitvà divase divase pa¤cammanaæ vaya karoti dasammanaæ anto pavisati ayaæ gahapatimahÃsÃrasampatti nÃma. Yasmiæ brÃhmaïakule asÅti koÂidhanaæ nidahitvà divase divase dasammanaæ vayaæ karoti vÅsati ammanaæ anto pavisati, ayaæ brÃhmaïamahÃsÃrasampatti nÃma. Yasmiæ rÃjakule koÂisataæ dhanaæ nidahitvà divase divase vÅsati ammanaæ vayaæ karoti, cattÃÊÅsa ammanaæ anto pavisati ayaæ khattiyamahÃsÃrasampatti nÃma. UpÃsakaratanÃdibhÃvaæ patto pana upÃsakajano etÃpisampattiyo adhigantvà tÃhi attÃnaæ alaÇkaroti padesarajjasampattinÃma dviyojana tiyojana vÅsati tiæsati cattÃÊÅsa païïÃsasaÂÂhi sattati asÅti navuti vÅsatiyojanasate ÂhÃne rajjaækarontÃnaæ anubhavitabbauÊÃrarajjasampatti. Tampi adhikagantvà upÃsakajano tÃhi attÃnaæ alaÇkaroti. Cakkavattisampatti nÃma- catumahà dvÅpa dvisahassaparittadvÅpa patimaï¬ite sakalacakkavÃÊagabbhe issariyÃdhipaccaæ karontena cakkavattira¤¤Ã anubhavitabbà sampatti. Sà cevaæ veditabbÃ, antojanasmiæ balakÃye dhammikÃya rakkhÃvaraïa guttiyà saævidhÃnaæ-khattiyesu anuyuttesu-brÃhmaïagahapatikesu-negamajanapadesu-samaïabrÃhmaïesu- [SL Page 131] [\x 131/] Migapakkhisu- adhammakaraïapaÂikkhepo-adhanÃnaæ dhanÃnuppadÃnaæ- samaïabrÃhmaïopasaækamanaæ pucchananti. EvamÃgataæ dasavidhaæ cakkavatti vattaæ pÆretvà nisinnassa ra¤¤o cakkavattissa cakkadahato yaæ cakkaratanaæ uppajjati indanÅla maïinÃbhi sattaratanamaya sahassÃraæ pavÃÊanemi rattasuvaïïanemisandhi yassa dasannaæ dasannaæ arÃnaæ upari ekaæ muddhÃraæ hoti vÃtaæ gahetvà saddakaraïatthaæ, yena kato saddo sukusalappatÃÊita pa¤caÇgika turiyasaddo viya hoti, yassa nÃbhiyà ubhato passe 1. Dve sÅhamukhÃni honti abbhantaraæ sakaÂa cakkasseva susiriæ, tassa kattà và kÃretà và natthi, kammappaccayena utunà samuÂÂhÃti yaæ rÃjà vuttanayena dasavidhaæ cakkavattivattaæ pÆretvà tadahuposathe païïarase puïïamadivase sÅsaæ nahÃto uposathiko uparipÃsÃdavaragato sÅlaæ visodhento 2. Nisinno puïïacandaæ viya suriyaæ viya ca uÂÂhentaæ passatiæ yassa dvÃdasayojanato saddo sÆyati tiyojanato 3. Vaïïo dissati, yaæ mahÃjanena 'dutiyo ma¤¤e cando suriyo và uÂÂhito'ti ativiya kutÆhalajÃtena dissamÃnaæ nagarassa upari Ãgantvà ra¤¤o anto purassa pÃcÅnapasse nÃti uccaæ nÃti nÅcaæ hutvà mahÃjanassa pupphagandhÃdÅhi pÆjetuæ yuttaÂÂhÃne akkhÃhataæ viya tiÂÂhati. Tadeva anubandhamÃnaæ hatthiratanaæ uppajjati- sabbaseto rattapÃdo sattappatiÂÂho iddhimà vehÃsaÇgamo uposathakulà và chaddantakulà và Ãgacchati, uposathakulà Ãgacchanto hi sabbajeÂÂhako Ãgacchati, chaddantakulà Ãgacchanto sabbakaïiÂÂho sikkhitasikkho damathÆpeto, so dvÃdasa yojanaæ parisaæ gahetvà sakalajambudÅpaæ anusaæyÃyitvà pure pÃtarÃsameva sakarÃjadhÃniæ Ãgacchati. Tampi anubandhamÃnaæ assaratanaæ uppajjati-sabbaseto rattapÃdo kÃkasÅso mu¤jakeso iddhimà vehÃsaÇgamo valÃhaka assarÃjakulaja Ãgacchati. Tampi anubandhamÃnaæ maïiratanaæ uppajjati, so hoti mani veÊuriyo subho jÃtimà aÂÂhaæso suparikammakato ÃyÃmato cakkanÃbhisadiso, so vepullapabbatà Ãgacchati, 1. Ubhohi passehi. 2. ùvajjento. 3. Yojanato. [SL Page 132] [\x 132/] So caturaÇgasamannÃgatepi andhakÃre ra¤¤o dhajaggaægato yojanaæ obhÃseti, yassobhÃsena manussà divÃti ma¤¤amÃnà kammante payojenti, antamaso kunthakipillikaæ upÃdÃya passanti. Tampi anubandhamÃnà itthiratanaæ uppajjati pakati aggamahesÅ và hoti uttarakuruto và Ãgacchati maddarÃjakulato và atidÅghatÃdi chadosavivajjità atikkantà mÃnusaæ vaïïaæ appattà dibbaæ vaïïaæ yassà ra¤¤o sÅtakÃle uïhÃnigattÃni honti uïhakÃle sÅtÃni gattÃni honti, satadhà phoÂhitatÆÊapicuno viya kÃyasamphasso hoti kÃyato candanagandho vÃyati mukhato uppalagandho vÃyati, pubbuÂÂhÃyitÃdianekaguïa samannÃgatà ca hoti. Tampi anubandhamÃnaæ gahapatiratanaæ uppajjati ra¤¤o pakatikammakaro seÂÂhi, yassa cakkaratane uppannamatte dibbaæ cakkhuæ pÃtubhavati, yena samantato yojanamatte nidhiæ passati sassÃmikampi assÃmikampi, so rÃjÃnaæ upasaÇkamitvà pavÃreti "appossukko tvaæ deva hohi ahaæ te dhanena dhanakaraïÅyaæ karissÃmÅ"ti. Tampi anubandhamÃnaæ parinÃyakaratanaæ uppajjati ra¤¤o pakati jeÂÂhaputto cakkaratane uppanne atireka pa¤¤Ãveyyattiyena samannÃgato hoti, so dvÃdasayojanÃya parisÃya cetasà cittaæ parijÃnitvà niggahapaggahakaraïa samattho hoti, so rÃjÃnaæ upasaÇkamitvà pavÃreti "appossukkotvaæ deva hohi ahaæ te rajjaæ anusÃsissÃmÅ"ti. Evamimehi sattahi ratanehi samannÃgato rÃjà cakkavatti vÃmena hatthena suvaïïabhiækÃraæ gahetvà dakkhiïa hatthena cakkaratanaæ abbhukkirati "pavattatu bhavaæ cakkaratanaæ abhivijinÃtu bhavaæ cakkaratanaæ"ti tato cakkaratanaæ pa¤caÇgikaæ viya turiyaæ madhurassaraæ niccharantaæ ÃkÃsena sineruæ vÃmapasse katvà samuddassuparibhÃgena sattayojanasahassappamÃïaæ pubbavidehaæ gacchati anvadeva rÃjà cakkavatti cakkÃnubhÃvena dvÃdasayojana vitthinnÃya caturaÇginiyà senÃya nÃti uccaæ nÃti nÅcaæ uccaæ rukkhÃnaæ heÂÂhÃbhÃgena [SL Page 133] [\x 133/] NÅcarukkhÃya uparÆpari rukkhesu puppha phala pallavÃdiæ païïÃkÃraæ gahetvà ÃgatÃnaæ hatthato païïÃkÃra¤ca gaïhanto ehi kho mahÃrÃjÃti evamÃdinà paramanipaccÃkÃrena Ãgate paÂirÃjÃno"pÃïona hantabbo adinnaæ nÃdÃtabbaæ kÃmesumicchÃcÃro na kÃtabbo musà na bhÃsitabbà majjaæ na pÃtabbaæ yathÃbhuttadva bhuchathÃ"ti anusÃsanto gacchati Yattha pana rÃjà bhu¤jitukÃmo divà seyya và kappetukÃmo hoti tattha cakkaratanaæ ÃkÃsà oruhitvà udakÃdi sabbakiccakkhama bhÆmibhÃge akkhÃhataæ viyatiÂÂhati, punara¤¤o gamanacitte uppanne cakkaratanaæ vehÃnaæ abbhuggantvà purimanayeneva saddaæ karontaæ gacchati, yaæ sutvà dvÃdasayojanikÃpi parisà ÃkÃsena gacchati. Cakkaratanaæ anupubbena puramatthimaæ samuddaæ ajjhogÃhati, tasmiæ ajjhogÃhite yathà yathà ajjhogÃhati tathà tathà saÇkhitta ÆmivipphÃro hutvà ogacchamÃnaæ mahÃsamuddasalilaæ yojanamattaæ ogantvà anto samudde ubhosu passesu veÊuriyamaïibhitti viya paramadassanÅyaæ hutvà tiÂÂhati. MahÃjano yathÃkÃmaæ sattaratanÃni gaïhÃti. PunarÃjà bhiÇkÃraæ gahetvà ito paÂÂhÃya mamarajjanti udakena abbhukkirati, evaæ puratthimaæ sÃgarapariyantaæ gantvà taæ cakkaratanaæ paÂinivattati, paÂinivattamÃne ca tasmiæ sÃgare parisà aggato hutvÃmajjhe rÃjà cakkavatti ante cakkaratanaæ hoti, tampi jalanidhi jalaæ tena viyogaæ asahamÃnamiva nemimaï¬ala pariyantaæ abhihanantaæ tÅrameva upagacchati, evaæ rÃjà cakkavatti puratthimasamuddapariyantaæ pubbavidehaæ abhivijinitvà dakkhiïasamuddapariyantaæ jambudÅpaæ vijetukÃmo cakkaratana desitena maggena dakkhiïa samuddÃbhimukho gacchati, taæ dasasahassappamÃïaæ jambudÅpaæ vijinitvà dakkhiïasamuddato paccuttaritvà sattayojana sahassappamÃïaæ aparagoyÃnaæ vijetuæ heÂÂhà vuttanayena gantvà tampi sÃgarapariyantaæ abhivijinitvà pacchima samuddatopi uttaritvà aÂÂhayojanasahassappamÃïaæ uttarakuruæ vijetuæ tatheva gantvà taæ samuddapariyantaæ tatheva abhivijinitvà uttarakurusamuddatopi paccuttaritvà evaæ catuddisaæ anusÃsitvà cakkaratanaæ tiyojanasatappamÃïaæ ÃkÃsaæ Ãrohati, tattha Âhito rÃjà cakkavatti cakkaratanÃnu bhÃvena catumahÃdvÅpadvÅsahassaparittadvÅpapati [SL Page 134] [\x 134/] Maï¬itaæ etaæ cakkavÃÊagabbhaæ suphullapuï¬arÅkavanaæ viya oloketi, evaæ olokayato cassa anekappakÃrà pÅti uppajjati. EttavatÃ. Ra¤¤Ã cakkavattinà sÃgarapariyantÃya paÂhaviyà issariyaæ adhigato hoti. Evaæ cakkavÃÊapabbatamariyÃdaæ samuddapariyantaæ katvà Âhitassa cakkavÃÊagabbhe adhigataissariyÃdhipaccassa ra¤¤o devaccharà viya abhirÆpà nÃnÃvidhapasÃdhanapasÃdhità paripuïïarajanikarasadisaruciravaravadanà bimbaphalasadisadasanavasanà vimalasamasitÃvivaradasanà asitanayanakesapÃsà sujÃtÃni nÅlakuÂilabhamukà sujÃtahaæsayugalasannibhapÅnapayodharà ratikarakanakarajataviracitavaramaïimekhalà rathanemisadisavipulaghanajaghanataÂÃkarikarasadisamudukomaloruyugà naccagÅtavÃditesu kusalÃpiyabhÃsiniyo caturÃsÅtisahassa nÃÂakitthiyobhavissanti. Puttasahassapamukho parinÃyakaratanabhÆto jeÂÂhaputto bhavissati. DvÃdasayojanikaæ pa¤caÇgikaturiyamaï¬alaæ bhavissati. Pa¤cavÅsati yojanikaæ brÃhmaïamaï¬alaæ bhavissati. AÂÂhacattÃÊÅsa yojanikaæ sabbÃbharaïa vibhÆsitaæ sannaddhapa¤cÃyudhanÃnÃvesadhÃrÅ amaccamaï¬alaæ bhavissati. Navutiyojana parimaï¬alaæ pa¤cayojanasatikaæ sattaratanaracitamaï¬apamÃlà paricchinnasenà bhavissati. Samannà catusu disÃsu caturÃsÅti koÂisahassa saækheyyo balakÃyo bhavissatÅti evamÃdi anekavidhasirisamudayasamujjalaæ cakkavatti vibhavaæ hoti. UpÃsakaratanÃdibhÃvaæ patto upÃsakajano heÂÂhà vuttanayena saraïasÅlÃvidhinà imaæ hi cakkavattisampattiæ pÃpuïitvà tÃya attÃnaæ alaÇkaroti. Tattha "indanÅlamaïinÃbhÅ"ti indanÅlamaïimÃnÃbhÅ, 'sattaratanamayasahassÃraæ"ti sahassa assa arÃnanti = sahasÃraæ, sahassaæ arà etassÃti và sahassÃraæ, tampi sattaratanamayaæ. "PavÃlanemÅ"ti surattasiniddhapavÃlamayÃnemi "rattasuvaïïanemisandhÅ"ti saæjhÃrÃgasassirÅkarattajambunadamayÃnemi sandhi hoti. "YassÃ"ti cakkaratanassa "uparÅ"ti nemimaï¬alapiÂÂhiyaæ. "EkaæmuddhÃraæ hotÅ"ti dhamanavaæso viya anto susiraæ chiddamaï¬alika vicitta vÃtagÃhÅ pavÃladaï¬o hoti "sukusalappatÃÊitapa¤caægikaturiyasaddoviyÃ"ti suÂÂhu kusalena sippinà pahaÂassa pa¤caÇgikassa [SL Page 135] [\x 135/] Turiyassa saddo viya yena kato saddo hotÅti attho. Tattha pa¤caægikaturiyaæ nÃma-Ãtataæ vitataæ Ãtatavitataæ ghanaæ susiraæ ca idaæ pa¤caÇgaæ, pa¤caÇgÃni etassÃti = pa¤caÇgÃ, pa¤caÇgameva pa¤caÇgikanti vuccati. TatthaÃtataæ nÃma cammapariyonaddhesu bheriyÃdi ekatalaturiyaæ. Vitataæ nÃma ubhayatalaæ. ùtata vitataæ nÃma tantibaddhapanavÃdi. Ghananti sammÃdi. Susiranti vaæsasaÇkha siÇgÃdi. "Kammapaccayena utunÃ"ti cakkavattibhÃvÃvahadÃnasÅlÃdipu¤¤ahetunà utunà yathÃvuttapu¤¤akammasahÃyabhÆto paccayo kammassa và sahÃyabhÆto paccayo kammapaccayo tena kammapaccayena utunÃ. Dasavidha cakkavattavattanti anto janasmiæ balakÃye dhammikÃya rakkhÃvaraïa guttiyà saævidhÃnaæ-pe-pa¤hapucchananti, idaæ tattha gahapatike pakkhijÃte ca visuæ katvà gahaïa vasena dvÃdasavidhanti ca vaïïenti. Ettha ca antojana saÇkhÃtaæ puttadÃraæ sÅlasaævare pataÂÂhÃpento vatthagandhamÃlÃdÅni cassa dadamÃno sabbupaddavaæ cassa nivÃrayamÃno dhammikaæ rakkhÃvaraïaguttiæ saæ vidahatinÃma. BalakÃyÃdisupi esevanayo. Ayampana viseso. BalakÃyo kÃlaæ anatikkamitvà bhattavetanasampÃdanenÃpi anuggahetabbo. Abhisitta khattiyà bhadra assÃjÃneyyÃdiratana sampÃdanenÃpi upagaïhitabbÃ. Anuyutta khattiyà tesaæ anurÆpayÃnavÃhana sampÃdanenÃpi paritosetabbÃ. BrÃhmaïà annapÃnavatthÃdinà deyyadhammena. Gahapatikà bhattabÅjanaÇgalabalivaddÃdi sampÃdanena. Tathà nigamavÃsino janapadavÃsino ca bhattabÅjÃdidÃnena. SamitapÃpabÃhitapÃpasamaïabrÃhmaïà samaïaparikkhÃradÃnena sakkÃtabbÃ. Migapakkhiïo abhayadÃnena samassÃsetabbÃ. Yaæ cakkaratanaæ passatÅti sambandho. Uposathikoti uposathaæ vuccati aÂÂhaÇgasamannÃgataæ pakkhadivasesu gahaÂÂhehi rakkhitabbasÅlaæ samÃdÃnavasena taæ etassa atthÅti uposathiko. "Sabbaseto"ti kÃlapiÊakÃdÅnaæ abhÃvena visuddhasarÅro. "RattapÃdo"ti manosilÃcuïïara¤jitapariyantoviya rajatapabbato hoti. "SattappatiÂÂho"ti bhÆmiphusanakehi vÃlavivaraÇgaæ hatthoti imehi tÅhi catuhi pÃdehi cÃti sattahi avayavehi patiÂÂhitattà sattappatiÂÂho. "VehÃsaÇgamo"ti yogÅ viya vehÃsaæ gamanasamattho. "Sabba [SL Page 136] [\x 136/] JeÂÂho"ti sabbesaæ padhÃno. "Chaddantakulà sabbakaïiÂÂho"ti chaddantakulà Ãgacchanto sabbanihÅno ÃgacchatÅti yojetabbaæ. AnusaæyÃyitvÃ"ti anusitvÃ. "KÃkasÅso"ti kÃkagÅvà viya indanilamaïi viya ca kÃlavaïïena sÅsena samannÃgatattà kÃkasÅso. "Mu¤jakeso"ti suÂÂhu kappetvà Âhapitehi viya mu¤jasadisehi saïhavaÂÂa ujugatehi kesehi samannÃgatattà mu¤jakeso. "ValÃhakassa rÃjakulÃ"ti sindavassajÃnÅyarÃjakulato. "Subho jÃtimÃ"ti suÂÂhu bhÃsatÅti subho sundaroti attho, pabhà sampattiyà hi maïino bhaddatà parisuddhaÃkÃrasamuÂÂhito kuruvindajÃti Ãdi visesena amassopi hi maïino ÃkÃraparisuddhimÆlakova. "Suparikammakato"ti suÂÂhukataparikammo apanÅtapÃsÃïasakkharoti attho pÃsÃïÃdi dosanÅharaïavasena parikamma nipphatti. "CaturaÇgasamannÃgatepÅ"ti kÃlapakkha cÃtuddasÅ a¬¬harattaghana vanasaï¬a meghapaÂala saÇkhÃtehi catuhi aÇgehi samannÃgate rattandhakÃre itthiratanaæ uppajjatÅti vatvà kuto assà pÃtubhÃvoti Ãha-uttarakuruto vÃtiÃdi maddaraÂÂhaæ kirajambudÅpe abhirÆpÃnaæ itthÅnaæ uppattiÂÂhÃnaæ maddarÃjakulatovà ÃgacchatÅti sambandho cakkavattira¤¤o pu¤¤atejena sayaæ ÃgacchatÅti adhippÃyo "atidÅghÃ"ti ettha Ãdisaddena atirassà atikisà atithÆlà atikÃlÅ accodÃtÃti imedese saægaïhÃti. YathÃpamÃïaæ vuttaæ evaæ ÃrohaparinÃha kaïhagoratÃca pÃsÃdikà nÃtidÅghÃdayo evaæ manussÃnaæ dibbarÆpatÃpÅti Ãha-appattaæ dibbaæ, vaïïanti "satadhà phoÂhitatÆlapicuno viyÃti" sappimaï¬e pakkhipitvà Âhapitassa satadhà vibhÃtassa tulapicuno viya, tÆlapicunoti idaæ kappÃsapicuvasena vuttaæ tÆlapicuno pana vihananameva natthi. RÃjÃnaæ disvÃnisinnasayanato paÂhamameva uÂÂhÃtÅti pubbuÂÂhÃyi, pubbuÂÂhÃyitÃdÅti etthÃsaddena pacchÃnipÃtinÅ kiækÃrapaÂissÃvinÅ manÃpacÃriïÅ piyavÃdinÅti evamÃdi saægaïhÃti pacchÃnipÃtinÅti sÃmismiæ nisinne tassa tÃlavaïÂena vÅjanÃdikiccaæ katvà pacchà nipatati nisÅdatÅti pacchà nipÃtanÅ kiæ karomidevÃti vÃcÃya kiækÃraæ paÂisÃvetiti kiækÃra paÂissÃvinÅ ra¤¤o manÃpameva carati karotÅti manÃpacÃriïÅ. Sabbesaæ piyameva vadatÅti piyavÃdinÅ. "Pa¤¤ÃveyyattiyenÃ"ti pa¤¤ÃpÃÂavena'pa¤¤Ãya [SL Page 137] [\x 137/] TikkhabhÃvenÃti vuttaæ hoti. "CetasÃ"ti attano cittena cintitanti parisÃya cittanti evamÃdinà attho veditabbo. Evaæ cakkavatti sampattiæ anubhavitvà cÃtummahÃrÃjika dibbaloke devarajÆhi anubhavitabbà sampattiyopi anubhavati. TathÃhi:- PaÂhavitalato dve cattÃÊÅsayojanasahassamatthake ÂhÃne yugandharamatthakasame ÃkÃse cÃtummahÃrÃjika devalokaæ yÃvacakkavÃÊa pabbatà aÂÂhÃsi, taæ panetaæ vinà antaravÅthiyo kanakarajatamaïivimÃnehi nirantaraæ ahosi, catunnaæ pana devarÃjÆnaæ sattaratana sobhà samujjalaæ devanagaraæ yugandharapabbatamuddhani ahosi, tasmiæ devanagare manussagaïanÃya navutivassa satasahassÃni dibbasampattiæ anubhavatiyeva. DevarÃjasampatti nÃma-tÃvatiæsa yÃma tusitanimmÃnaratiparanimmita vasavattisaækhÃtesu devalokesu devarÃjÆhi anubhavitabbà sampatti. TatthatÃvatiæsesÆti maghena mÃïavena saddhiæ tettiæsa saha pu¤¤akÃrino ettha nibbattÃti tettiæsÃ, tadeva tÃvatiæsaæ, taæ nivÃso etesanti tÃvatiæsÃti vadanti, yasmà pana "sahassà cÃtummahÃrÃjikÃnaæ sahassaæ tÃvatiæsÃnanti" vacanato sesacakkavÃÊesupi chakÃmÃvacaradevalokà atthi, tasmà nÃmamattavevetaæ tassa devalokassÃti gahetabbaæ te pana tÃvatiæsÃdevà atthi pabbataÂÂhakÃ, atthi tesaæ paramparÃcakkavÃÊa pabbataæ pattÃyeva, tathà yÃmÃdÅna¤ca ekadevalokepi devÃnaæ paramparà cakkavÃÊapabbataæ appattà nÃma natthi. Idaæ pana tÃvatiæsabhavanaæ cÃtummahÃrÃjikato dvÃcattÃÊÅsayojanasahassaÂÂhÃne sinerussa uparitale dasasahassa yojanike ÂhÃne patiÂÂhitanti veditabbaæ tassa pÃcinapacchimadvÃrÃnamantarà dasayojanasahassaæ hoti, tathÃdakkhiïuttaradvÃrÃnaæ tampana nagaraæ sattaratanamahÃpÃkÃrehi ceva sattaratanamayehi dvÃrakoÂÂhakasahassehi ca parikkhittaæ hoti, kanakarajatamaïi vimÃnapantÅhi ceva nÃnÃvidhauyyÃnapantÅhi ca patimaï¬itaæ, nagarassa pÃcÅna disÃbhÃge ratanamayadvÃrakoÂÂhakapÃkÃrehi parikkhittaæ sahassayojanikaæ nandana [SL Page 138] [\x 138/] Vanaæ ahosi, uyyÃnassa ca nagarassa ca antare nandà culla nandÃnÃma dve pokkharaïiyo ahesuæ, tesaæ dvinnaæ pokkharaïÅnaæ tÅre kadalimigacammamiva sukhasamphassà nandà cullanandÃti dve ratana piÂÂhipÃsÃïa ca ahesuæ, tathà dakkhiïadisÃyampi ratanamayadvÃrakoÂÂhakapÃkÃra parikkhittaæ satayojanikaæ phÃrasakavanaæ ahosi, tassa uyyÃnassa ca nagarassa ca antarà bhaddÃsubhaddà nÃma dve pokkharaïiyo ahesuæ, tesaæ dvinnaæ tÅre bhaddÃsubhaddà nÃma dve ratanapiÂÂhipÃsÃïà ahesuæ, pacchimadisÃbhÃge pi tathà ratanapÃkÃradvÃrakoÂÂhaka parikkhittaæ pa¤cayojanasatikaæ cittalatÃvanaæ ahosi, tassa ca nagarassa ca antarÃcitrà cullacitrà nÃma dve pokkharaïiyo ahesuæ tesampi tÅre citrà cullacitrà nÃma dve ratanapiÂÂhipÃsÃïà ahesuæ, tathà uttaradisÃbhÃge ratanamaya dvÃrakoÂhakaparikkhittaæ pa¤cayojanasatikaæ missakavanaæ nÃma uyyÃnaæ ahosi. Tassa ca nagarassa ca antarà dhammà culladhammà nÃma dve pokkharaïiyo ahesuæ, tesaæ dvinnampi tÅre dhammà culladhammà nÃma dve ratanapiÂÂhipÃsÃïà ahesuæ, tathà nagarassa pÃcÅna uttarakaïïeratanamayapÃkÃradvÃrakoÂÂhakaparikkhittaæ sattasahassayojanikaæ mahÃvanaæ nÃma uyyÃnaæ ahosi ratanamayasahassakÆÂÃgÃra patimaï¬itÃnaæ mahÃvananandanavanÃnamantare yojanasatÃvaÂÂà nandà nÃma pokkharaïÅ atthi, nagaramajjhe yojanasatubbedhehi nÃnÃvidharatana mayÆkha vipphurantadhajamÃlÃhi samujjalantaæ sattasatayojanubbedhaæ vejayantaæ nÃma mahÃpÃsÃdaæ ahosi, tattha suvaïïayaÂÂhisu maïimayà dhajà ahesuæ, maïiyaÂÂhisu suvaïïadhajÃ, pavÃlayaÂÂhisu muttadhajà muttÃyaÂÂhisu pavÃladhajà sattaratanamayayaÂÂhisu sattaratanamayà dhajà ahesunti veditabbaæ. Tassa pÃcÅnadisÃbhÃge puï¬arÅkaæ nÃma uyyÃnaæ ahosi, tasmiæ uyyÃne pa¤cayojana bahalo parikkhepato païïarasayojano ubbedhato pa¤¤Ãsa yojanakkhandho pÃricchattako nÃma ahosi, tassa ekekà sÃkhà pa¤¤Ãsa pa¤¤Ãsa yojanà hontÅti tisatayojanappamÃïaæ sÃkhÃmaï¬alaæ hoti tassa pupphÃnaæ Ãbhà pa¤¤ÃsayojanaÂÂhÃne pattharati, vikasitakusumÃnaæ gandho yojanasataæ vÃyati, evaæ sabbaphÃliphullassa pÃricchattakassamÆle ubbedhato pa¤cadasayojanaæ puphulato pa¤¤Ãsa yojanaæ dÅghato saÂÂhiyojanaæ bandhujÅvakakusumasamÃna [SL Page 139] [\x 139/] Vaïïaæ paï¬ukambalasilÃsanaæ ahosi, tattha nisinnakÃle upa¬¬hakÃyo pavisati, uÂÂhitakÃle bheritalamiva samaæ hoti, sÅtuïhasaÇkhÃtà utu ca tattha manonukÆlà pavattati, tathà navayojanasatikà sudhammà nÃma devasabhà ahosi, tato ramanÅyataraæ kira a¤¤aæ ÂhÃnaæ nÃma natthi, mÃsassa aÂÂhasu divasesu tattha dhammasavaïaæ hoti, yÃvajjatanà ramanÅyaæ ÂhÃnaæ disvà sudhammà devasabhà viyÃti vadanti. EvamÃdi vividhavibhavasampanne tÃvatiæsabhavane sakko paÂivasati, tassaerÃvano nÃma asÃdhÃraïo varavÃraïoatthi, so uyyÃna kÅÊÃyanikkhamanakÃle tettiæsajanÃnaæ tettiæsakumbhe mÃpeti ÃvaÂÂena gÃvuta 1 a¬¬hayojanappamÃïe, sabbesaæ majjhe sakkassatthÃya sudassanaæ nÃmatiæsayojanikaæ kumbhaæ mÃpeti tassa upari dvÃdasayojaniko ratanamaï¬apohoti, tattha antarantarà sattaratanamayà yojanubbedhà dhajà uÂÂhahanti, pariyante kiÇkiïikajÃlà olambanti, yassà mandavÃteritÃya pa¤caÇgikaturiyasaddasammisso dibbasaægÅtasaddo viya ravo niccharati, maï¬apamajjhe sakkassa yojaniko maïipallaÇko pa¤¤atto hoti, tattha sakko nisÅdati, tettiæsakumbhÃnaæ ekekasmiæ kumbhe satta satta danne mÃpeti, tesu ekeko païïÃsayojanÃyÃmo, ekekasmiæ cettha dante satta satta pokkharaïiyo honti, ekekÃya pokkharaïiyà satta satta padumiïigacchà honti, ekekasmiæ gacche satta satta pupphÃni honti, ekekassa pupphassa satta satta pattÃni honti, ekekasmiæ patte satta satta devadhÅtaro naccanti, evaæ samannà païïÃsayojanaÂÂhÃne hatthidantesuyeva nacca samajjaæ hoti. Evaæ mahantena sirivilÃsena saÂÂhiyojanavitthatÃya sudassana mahÃvÅthiyà puravadhÆnaæ a¬¬hateyyakoÂÅhi ceva dvÅsu devalokesu devatÃhi ca parivuto sakko devarÃjà mahantaæ dibbasampattiæ anubhavati: UpÃsakaratanÃdibhÃvaæ patto pana upÃsakajano imampi sakkasampattiæ paÂilabhitvà manussagaïanÃya tisso ca vassakoÂiyo saÂÂhi¤ca vassasatasahassÃni dibbasukhamanubhavanto tÃhi sampattÅhi attÃnaæ alaækaroti. 1. TigÃvuta [SL Page 140] [\x 140/] ItoppabhÆti devesu rÃjÆnaæ vibhavo pana. Na sakkà hoti vaïïetuæ abuddhena yato tato, TatthÃyumÃnumÃnena vi¤¤eyyova sukhodayo. TathÃhi-dukkhato yÃtà apayÃtÃti = yÃmÃti laddhanÃmÃnaæ devÃnaæ nivÃsanaÂÂhÃnatÃya yÃmasaækhÃtesu devalokesu uppajjitvà tatthapi manussagaïanÃya cattÃÊÅsavassasatasahassÃdhikÃni cuddasa vassakoÂiyo ca mahantaæ dibbasampattimanubhavitvà tÃhipi attÃnaæ alaækaroti. Evaæ attano sirisampattiyà tusaæ pÅtiæ ità gatà = ti tusitÃti evaæ laddhanÃmÃnaæ devÃnaæ nivÃsanaÂÂhÃnatÃya evaæ laddhanÃme tusitapure uppajjitvà tatthapi manussagaïanÃya saÂÂhivassasahassÃdhikÃni sattapa¤¤ÃsavassakoÂiyo mahantaæ dibbasukhamanubhavitvà tehipi attÃnaæ alaækaroti. Tathà nimmÃna rati etesanti = nimmÃnaratinoti evaæ laddhanÃmÃnaæ devÃnaæ nivÃsanaÂÂhÃnatÃya nimmÃnaratisaækhÃtesu devesupi uppajjitvà manussagaïanÃya dve ca vassakoÂiyo cattÃÊÅsavassasatasahassÃdhikÃni tiæsavassakoÂiyo aparimitaæ dibbavibhavamanubhavitvà tehipi attÃnaæ alaÇkaroti. Tatheva paranimmitesu bhogesu attano vasaæ vattentÅti = paranimmitavasavattinoti evaæ laddhanÃmÃnaæ devÃnaæ nivÃsanaÂÂhÃnatÃya paranimmitavasavattisaækhÃtesu devesu uppajjitvà manussagaïanÃya navasataæ ekavÅsatikoÂiyo saÂÂhi¤ca vassasatasahassÃni avaïïanÅyaæ vipulodÃraæ mahantaæ dibbasirimanubhavitvà tÃyapi attÃnaæ alaÇkaroti. Evaæ chakÃmÃvacaresu devesu anulomapaÂilomavasena rÆpasaddagandharasaphoÂÂhabbasaÇkhÃte pa¤cakÃmaguïe suciramanubhavanto kÃmasampattiæ anubhavati. Bhavantettha:- Saggesu heÂÂhimasukhaæ cakkavattisukhena hi, PÃïimattakapÃsÃïaæ himavantantaraæ mataæ. YÃni pa¤¤ÃsavassÃni manussÃnaæ dino tahiæ, Tiæsarattindivo mÃso mÃsà dvÃdasa vaccharaæ. Tena saævaccharenÃyu dibbaæ pa¤casataæ mataæ, HeÂÂhi mÃnantu devÃnaæ Ãyuno hi catugguïaæ. [SL Page 141] [\x 141/] UparÆpari devÃnaæ channaæ cÃti vijÃniyaæ, Ratanuttama cittehi vihaÇgapathacÃrihi, VimÃnehi ca ratanÃnaæ ko sukhaævaïïayissati. Ekova rakkho phalati sabbaæ icchÃnukÆlakaæ, Yaæ hi tattha vasantÃnaæ ko sukhaæ vaïïayissati. Sugandha sukhasamphassà sovaïïÃpi piÊandhanÃ, Yesaæ pu¤¤ena ko tesaæ sukhaggaæ vaïïayissati. Accharà vijjusa¤cÃrà accherasata maï¬itÃ, Muttà vÃlukasaæchannà yuttà pu¤¤aphalattano. SampaphullalatÃlamba manu¤¤Ã gindamaï¬ito, Vicitta patta pakkhÅnaæ vaggunigghosanÃdikà SuvaïïamaïisopÃna nÅlÃmalajalÃsayÃ, AvaïïarahitÃneka sugandhakusumotthatÃ. Pu¤¤akammamahÃsippi kappità pÅtivaddhanÃ, Pu¤¤akammaratÃvÃsa vipakkhasukhadÃyikÃ. SabbotukasukhÃrammà uyyÃnà nandanÃdayo, Ye pamodanti kotesaæ sukhaggaæ vaïïayissatÅti. EvarÆpaæ kÃmabhavasampattiæ anubhavitvà rÆpabhavasampattimpi anubhavitu kÃmena upÃsakajanena:- "Piyo ca garubhÃvaniyo vattà ca vacanakkhamo, GambhÅra¤ca kathaæ kattà no caÂÂhÃneni yojako"ti. EvamÃdi kalyÃïaguïa samannÃgataæ kalyÃïamittaæ upasaÇkamitvà visuddhimagge vuttanayena cariyÃnukÆlaæ kammaÂÂhÃnaæ gahetvà kÃmacchandavyÃpÃda thÅnamiddha uddhaccakukkuccavicikicchà vippahÅnaæ vitakkavicÃra pÅtisukhacitte kaggatà sampayuttaæ paÂhamajjhÃnaæ bhÃvetabbaæ. Tampanetaæ jhÃnaæ tividhaæ hoti hÅnamajjhima païitavasena. Tattha paÂiladdhamattaæ anÃsevitaæ hÅnaæ subhÃvita aparipuïïa vasÅbhÃvaæ majjhimaæ ativiyasubhÃvitaæ sabbaso paripuïïa vasÅbhÃvaæ païitanti veditabbaæ tampanetaæ paÂhamajjhÃnaæ hÅnaæ parittaæ bhÃvetvà aparihÅnajjhÃno mahÃbrahmÃnaæ parivÃrakattà tesaæ parisatiæ bhavÃti = brahmapÃrisajjÃti laddhanÃmÃnaæ [SL Page 142] [\x 142/] BrahmÃnaæ nivÃsanaÂÂhÃnatÃya brahmapÃrisajja saÇkhÃte paÂhamatale nibbattitvà kappassa tatiyabhÃgappamÃïaæ brahmasampatti manubhavati. Tameva majjhimaæ bhÃvetvà aparihÅnajjhÃno mahÃbrahmÃnaæ puro hitaÂÂhÃne Âhitattà brahmapurohitÃti laddhanÃmÃnaæ nivÃsanaÂÂhÃnatÃya brahmapurohitoti evaæ laddhanÃme brahmaloke nibbattitvà upa¬¬hakappaæ brahmasampatti manubhavati. Tameva païÅtaæ bhÃvetvà aparihÅnajjhÃno upÃsakajano tehi tehi jhÃnÃdÅhi guïavisesehi brÆhità paÂividdhà brahmÃno vaïïavantatÃya ceva dÅghÃyukatÃdÅhi ca brahmapÃrisajjÃdÅhi mahantabhÃvato ca mahÃbrahmÃnoti laddhanÃmÃnaæ brahmÃnaæ nivÃsanaÂÂhÃna tÃya mahÃbrahmÃti vissute brahmaloke nibbattitvà ekamasaÇkheyya kappaæ brahmasampatti manubhavati tayopete païÅtaratamaratanÃvabhÃsitasamÃnatalavÃsinoti veditabbÃ. Ettha pana etesaæ tinnannampi asaækheyyakappavaseneva Ãyuparicchedo daÂÂhabbo. TathÃhi brahmapÃrisajjÃdÅnaæ tinnampi mahÃkappÃnaæ vasena ÃyuppamÃïa paricchedo na sambhavati, ekakappepi tesaæ avinÃsabhÃvena paripuïïakappe asambhavato, tathÃhesaloko sattavÃresu agginà aÂÂhame vÃre udakena puna sattavÃresu agginà aÂÂhamevÃre udakenÃti evaæ aÂÂhasu aÂÂhakesu paripuïïesu pacchimavÃre vÃtena vinassati, tattha paÂhamajjhÃnatalaæ upÃdÃya agginà nassati, dutiyajjhÃnatalaæ upÃdÃya udakena, tatiyajjhÃnatalaæ upÃdÃya vÃtena nassati. Vutta¤cetaæ:- "Satta sattagginà vÃrà aÂÂhame aÂÂhamodakÃ, CatusaÂÂhi yadà puïïà eko vÃyuvaro siyÃ. Agginà bhassarà heÂÂhà Ãpena subhakiïhato, Vehapphalato vÃtena evaæ loko vinassatÅ"ti. Tasmà tinnannampi paÂhamajjhÃnatalÃnaæ eka kappepi avinÃsanabhÃvato sakalakappe tesaæ sambhavo natthÅti asaÇkheyyakappavasena tesaæ Ãyuparicchedo vutto. DutiyajjhÃnalato paÂÂhÃya pana paripuïïassa mahÃkappassavasena Ãyuparicchedo, na asaÇkheyyakappavasena asaÇkheyyakappo tica yojanÃyÃmavitthÃravasena sÃsaparÃsito vassasataccayena ekekabÅjassa gahaïena sÃsaparÃsito parikkhayepi [SL Page 143] [\x 143/] AkkhayasabhÃvassa mahÃkappasseva catutthabhÃgo. So pana yattha rogadubbhikkhÃnaæ a¤¤atara saævattena bahusu vinÃsamupagatesu avasiÂÂhasattÃnaæ pavattakusaladhammÃnubhÃvena dasavassato paÂÂhÃya anukkamena asaÇkheyyÃyuppamÃïesu sattesu puna adhammasamÃdÃnavasena kamena parihÃyitvà dasavassÃyukesu jÃtesu rogÃdisu a¤¤atarasaævaÂÂena sattÃnaæ vinÃsappattiyà ayameko antarakappoti evaæ paricchinnassa antarakappassa vasena catusaÂÂhi antarakappappamÃïo hoti, vÅsati antarakappappamÃïotica vadanti tathà dutiyajjhÃnaæ tatiyajjhÃnaæ ca parittaæ bhÃvetvà aparihÅnajjhÃno uparimehi parittà Ãbhà etesanti = parittÃbhÃti evaæ laddhanÃmÃnaæ nivÃsanaÂÂhÃnatÃya parittÃbhasaÇkhÃte brahmaloke uppajjitvà dve mahÃkappÃni brahmasampatti manubhavati. Tameva majjhimaæ bhÃvetvà aparihÅnajjhÃno appamÃïà Ãbhà etesanti = appamÃïÃbhÃti vissute brahmaloke nibbattitvà cattÃri mahÃkappÃni brahmasampatti manubhavati. Tameva païÅtaæ bhÃvetvà aparihÅnajjhÃno valÃhakato vijju viya itocito ca Ãbhà sarati nissarati etesaæ sappÅtikajjhÃna nibbattakkhandha santÃnattà ÃbhassarÃti laddhanÃmÃnaæ nivÃsanaÂÂhÃnatÃya ÃbhassarÃti vissute brahmaloke nibbattitvà aÂÂhamahÃkappÃni brahmasampatti manubhavati. Etepi tayo païÅtaratanÃvabhÃsitekatalavÃsinoti veditabbÃ. Tathà catutthajjhÃnaæ parittaæ hÅnaæ bhÃvetvà aparihÅnajjhÃno subhÃti ekaghanà acalà sarÅrÃbhà vuccati, sà uparibrahmehi parittà subhà etesanti = parittasubhÃti evaæ laddhanÃmÃnaæ nivÃsanaÂÂhÃnatÃya parittasubhasaækhÃte brahmaloke uppajjitvà soÊasamahÃkappÃni brahmasampattimanubhavati. Tameva majjhimaæ bhÃvetvà aparihÅnajjhÃno appamÃnasubhà etesanti = appamÃïasubhÃti evaæ laddhanÃmÃnaæ brahmÃnaæ nivÃsanaÂÂhÃnatÃya appamÃïasubhasaÇkhÃte brahmaloke nibbattitvà dvattiæsamahÃkappÃni brahmasampattimanubhavati. Tameva païÅtaæ bhÃvetvà aparihÅnajjhÃno pabhÃsamudayasaækhÃtehi subhehi kiïïà Ãkiïïà subhakiïïÃti evaæ laddhanÃmÃnaæ brahmÃnaæ nivÃsanaÂÂhÃnatÃya subhakiïhasaÇkhÃte brahmaloke uppajjitvà upÃsakajano [SL Page 144] [\x 144/] CatusaÂÂhimahÃkappÃni brahmasampattimanubhavati. Etepi païÅtaratanÃvabhÃsitekatalavÃsinoti veditabbÃ. Tathà pa¤camajjhÃnaæ bhÃvetvà aparihÅnajjhÃno jhÃnappabhÃya nibbattaæ vipulaphalametesanti = vehapphalÃti evaæ laddhanÃmÃnaæ brahmÃnaæ nivÃsanaÂÂhÃnatÃya vehapphalasaækhÃte brahmaloke uppajjitvà pa¤cakappasatÃni mahantaæ brahmasampattimanubhavati. Keci pana tameva "sa¤¤Ã rogo sa¤¤Ã gaï¬o"ti ÃdinÃ"dhi cittaæ dhi vatedaæ citta"nti Ãdinà nayena arÆpÆpapattiyà ÃdÅnavadassanena tadabhÃve ca santapaïÅta bhÃvasanniÂÂhÃnena vÃyo kasiïe kesa¤ci matena paricchinnakÃsakasiïe và bhÃvanÃbalena tena paÂilabhitabbabhave arÆpassa anibbatti sabhÃvÃpÃdÃnavasena arÆpavirÃgabhÃvanaæ bhÃvetvà aparihÅnajjhÃno sa¤¤ÃvirÃgabhÃvanÃnibbatta rÆpasantatimattattà natthi sa¤¤Ãtammukhena vuttÃsesaarÆpakkhandhà ca etesanti = asa¤¤Ã, teyeva sattÃti asa¤¤asattà iccevaæ laddhanÃmÃnaæ brahmÃnaæ asa¤¤a sattÃnaæ nivÃsanaÂÂhÃnatÃya asa¤¤asaÇkhÃte loke uppajjitvà pa¤cakappa satÃni tattha pavattanti. Etepi païÅtaratanÃvabhÃsitekatalavÃsinotidaÂÂhabbÃ. Evaæ sucirampi kÃlaæ rÆpabhavasampattiæ anubhavitvà arÆpabhavasampattimpi paribhu¤jitukÃmo upÃsakajano "dissanti kho pana rÆpÃdhikaraïaæ daï¬ÃdÃna satthÃdÃnakalaha viggahavivÃda"nti nakho panetaæ sabbaso Ãruppeti so ca tesaæ daï¬ÃdÃnÃdÅna¤ceva cakkhurogÃdÅna¤ca ÃbÃdhasahassÃnaæ vasena karajarÆpe ÃdÅnavaæ disvà visuddhimagge vuttanayena ÃkÃsÃna¤cÃyatanaæ bhÃvetvà aparihÅnajjhÃno ÃkÃsÃna¤cÃyatanÆpagÃnaæ devÃnaæ nivÃsanaÂÂhÃnatÃya evaæ laddhanÃme arÆpabhave nibbattitvà tattha vÅsatikappasahassÃni udÃraæ pÅtisukhamanubhavati tatheva vi¤¤Ãna¤cÃyatanaæ bhÃvetvà aparihÅnajjhÃno vi¤¤Ãna¤cÃyatanupagÃnaæ devÃnaæ nivÃsanaÂÂhÃnatÃya vi¤¤Ãna¤cÃyatanasaÇkhÃte arÆpabhave uppajjitvà cattÃÊÅsakappasahassÃni atulaæ pÅtisukhamanubhavati. Tathà Ãki¤ca¤¤Ãyatanaæ bhÃvetvà aparihÅnajjhÃno Ãki¤ca¤¤ÃyatanÆpagÃnaæ devÃnaæ nivasanaÂÂhÃnatÃyaevaæ laddhanÃme arÆpabhave uppajjitvà saÂÂhikappasahassÃni uÊÃraæ jhÃnasukhamanubhavati tatheva nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãyatanaæ bhÃvetvà aparihÅnajjhÃno nevasa¤¤Ã [SL Page 145] [\x 145/] NÃsa¤¤ÃyatanÆpagÃnaæ devÃnaæ nivÃsanaÂÂhÃnatÃya nevasa¤¤Ã nÃsa¤¤ÃyatanasaÇkhÃte arÆpabhave uppajjitvà caturÃsÅti kappasahassÃni atipaïÅtataraæ samÃpattisukhamanubhavati bhavantettha:- JhÃyino amitÃbhÃve pÅtibhakkhà mahiddhikÃ, BrahmÃno ko sukhaæ tesaæ na munÅ vaïïayissati. TibhÃgakappaæ jÅvanti brahmalokesu heÂÂhimÃ, CaturÃsÅtisahassÃni kappÃni tesu uttamÃ. PÆrà sÃsapiyo koÂÂhe sabbato yojanÃyate, Tato vassasate puïïe ja¬¬etvà ekamekakaæ, YÃvatà rittakaæ hoti dÅgho kappo tatepica. ùyunà eva vi¤¤eyyo tesaæ sese sukhodayo, Iminà pÆtikÃyena mandakÃlena sÃdhiyÃ. Nekakappasataæ Ãyu sukha¤cÃpi manomayaæ, Yesaæ tesaæ sukhaggassa kà ettha upamà siyÃ. VisiÂÂhamiha yaæ pu¤¤aæ nibbÃïÃvahameva taæ, UÊÃraphaladaæ evaæ brahmalokesu majjhimaæ. Parittaæ kÃmalokamhi pa¤cakÃmaguïodayaæ, A¤¤a¤ca yaæ hitasukhaæ sabbaæ deti asesakaæ. Sudullabhaæ bubbula dubbalaæ imaæ SarÅramevaævidha pu¤¤asÃdhakaæ, Apu¤¤akammesu payojayaæ jano Sinerumuddhà patitova sociyo. Yathà sÃsapamattamhà bÅjà nigrodha pÃdapo, JÃyate satasÃkha¬¬ho mahÃnÅlambudopamo. Tatheva pu¤¤akammamhà anumhà vipulaæ phalaæ, HotÅti appapu¤¤anti nÃvama¤¤eyya paï¬ito ti. Yampana vuttaæ lokiyalokuttarasampattiyo sÃdhetabbÃti tattha ettÃvatà lokiyasampattiyo pakÃsità honti. [SL Page 146] [\x 146/] Evaæ vidhe neka vibhÆti sÃre KÃme bhave rÆpabhavetarepi, Pappoti sÅlÃdiguïena yena Ko nÃma tasmiæ hi budho pamajje. Iti abhinava sÃdhujana pÃmojjatthÃya kate upÃsakajanÃlaÇkÃre Lokiyasampattiniddeso nÃma sattamo paricchedo. IdÃni lokuttarasampattiyo sÃdhetabbÃti ettha lokuttarasampattiyo nÃma upÃdÃnakkhandhasaÇkhÃtalokato uttaranti uttinnÃti và lokuttarÃti evaæ laddhanÃmà sampatti, sà tividhà hoti sÃvakabodhi paccekabodhi sammÃsambodhÅti. Ettha sÃvakabodhi nÃma satthu dhammadesanÃya savaïante jÃtattà sÃvakÃti evaæ laddhanÃmehi sÃvakehi maggapaÂipÃÂiyà adhigantabbo saccÃbhisamayo. TathÃhi visuddhimagge vuttanayena sotÃpattimaggaæ bhÃvetvà diÂÂhivicikicchà pahÃïena pahÅïÃpÃyagamano sattakkhattuparamo sotÃpanno nÃma. So pana tividho hoti, ekabÅjÅ kolaækolo sattakkhattuparamoti. Tattha ekabÅjÅ nÃma ekaæ bhavaæ saæsaritvà arahattaæ patto, kolaæ kolo nÃma dve và tÅïi và sandhÃvitvà dukkhassantakaro, sattakkhattuparamo nÃma sattamajÃtito paraæ uppÃdanÃrahassa bandhasantÃnassa arahattappattiyà nirodhattà sattamabhave dukkhassantakaro, sattabhavà ca sattakkhattuæ manussaloke paÂisandhigahaïa vasena daÂÂhabbÃ, devalokabrahmalokesu hi tato adhikatarampi uppajjanti yeva. Tasmà visÃkhÃca anÃthapiï¬iko seÂÂhi ca sakko devarÃjÃcÃti ime tayo janà bhavanikantiyà balavatarattà chakÃmÃvacaresu anukkamena uppajjitvà tattha tatthÃyuppamÃïena mahantiæ dibbasampattiæ samÃpatti sukha¤ca anubhavitvà paranimmitadevaloke Âhatvà jhÃnaæ nibbattetvà brahmalokepi anukkamena uppajjantà tatthÃyuppamÃïena udÃraæ pÅtisukhaæ [SL Page 147] [\x 147/] Anubhavitvà subhakiïhatale Âhatvà maggaæ bhÃvetvà anÃgÃmiphalaæ patvà pa¤casuddhÃvÃsesu anukkamena uppajjantà tattha tatthapi ÃyuppamÃïena samÃpattisukhamanubhavitvà akaniÂÂhatale Âhatvà arahattamaggaæ sacchikatvà nibbÃïapuraæ pavisanti. Aparo rÃgadosamohÃnaæ tanuttakaraæ sakadÃgÃmi maggaæ bhÃvetvà sakadÃgÃmi nÃma hoti, sakideva imaæ lokaæ paÂisandhivasenÃgacchati, tattha ekacco kÃmabhave sakadÃgÃmiphalaæ sacchikaroti, ekacco rÆpabhave, ekacco arÆpabhaveti sopi evaæ tividho hoti. Aparo kÃmarÃgavyÃpÃdÃnamanavasesappahÃïakaraæ anÃgÃmimaggaæ bhÃvetvà anÃgÃmi nÃma hoti, so hi paÂisandhivasena imaæ lokaæ na ÃgacchatÅti anÃgÃmi nÃma jÃto. Tasmà saddhÃdÅnamindriyÃnaæ adhikÃdhikavasena suddhÃvÃsesu uppajjanto saddhindriyÃdhikavasena avihatale upjajjitvà kappasahassa brahmasampattimanubhavati. Tathà viriyindriyÃdhikavasena atappe uppajjitvà dvekappasahassÃni mahantaæ pÅtisukhaæ anubhavati. Tatheva satindriyÃdhikattena sudasse uppajjitvà cattÃri kappasahassÃni vipulaæ pÅtisukhamanubhavati. Tathà samÃdhindriyayassa adhikattà sudassÅtale uppajjitvà aÂÂhakappasahassÃni udÃraæ brahmasampattimanubhavati. Tatheva pa¤¤indriyÃdhikabhÃvena akaniÂÂhatale uppajjitvà soÊasakappasahassÃni atikkantaæ brahmasampattimanubhavati. Tattha avihÃdayo suddhÃnaæ anÃgÃmiarahantÃnameva ÃvÃsÃti suddhÃvÃsÃ, anunayapaÂighÃbhÃvato suddho ÃvÃso etesanti = suddhÃvÃsÃ, anunayapaÂighÃbhÃvato suddho ÃvÃso etesanti = suddhÃvÃso, tesaæ nivÃsabhÆmipi suddhÃvÃsÃti vuccati. Imesu pana paÂhamatalavÃsino appakena kÃlena attano ÂhÃnaæ na vijahatÅti = avihà nÃma. DutiyatalavÃsino na kenaci tappantÅti = atappÃ. TatiyatalavÃsino paramasundararÆpattà sukhena dissantÅti = sudassÃ. CatutthatalavÃsino suparisuddha dassanattà sukhena passantÅti = sudassino. Pa¤camatalavÃsino pana ukkaÂÂhasampattikattà natthi etesaæ kaniÂÂhabhÃvoti = akaniÂÂhÃti veditabbÃ. Ettha pana antarà parinibbÃyÅ upahaccaparinibbÃyÅ asaÇkhÃraparinibbÃyÅ sasaÇkhÃraparinibbÃyÅ uddhaæsoto akaniÂÂhagÃmÅti. Avihesu pa¤ca, tathà atappasudassasudassisu, akaniÂÂhesu pana uddhaæsotavajjà cattÃro labbhanti, tattha tattha anÃgÃmÅnaæ Ãyuno vemajjhaæ anatikkamitvà antarÃca [SL Page 148] [\x 148/] KilesÃnaæ parinibbÃïa saÇkhÃtaæ arahattaæ patto antarÃparinibbÃyÅ nÃma hoti, so pi evaæ tividho hoti-kappasahassÃyukesu tÃva avihesu nibbattitvà eko nibbattadivaseyeva arahattaæ pÃpuïÃti, no ce nibbattadivaseyeva arahattaæ pÃpuïeyya, paÂhamassa pana kappassa matthake pÃpuïÃti, paÂhameko antarà parinibbÃyÅ nÃma. Aparo evaæ asakkonto dvinnaæ kappasatÃnaæ matthake pÃpuïÃti, ayaæ dutiyo. Aparo evampi asakkonto catunnaæ kappasatÃnaæ matthake pÃpuïÃti ayaæ tatiyo antarà parinibbÃyÅ nÃma hoti. Pa¤camaæ pana kappasataæ atikkamitvà arahattaæ patto upahaccaparinibbÃyÅ nÃma hoti. AtappÃdisupi esevanayo. Yattha katthaci uppanno pana sasaækhÃrena sappayogena kilamanto dukkhena patto sasaækhÃraparinibbÃyÅ nÃma. Ime cattÃro pa¤capi suddhÃvÃsesu labbhanti. "Uddhaæ soto akaniÂÂhagÃmÅ"ti ettha pana uddhaæbhÃgiyavasena uddhamassa taïhà sotà vÃti = uddhaæ soto, uddhaæ và gantvà paÂilabhitabbato uddhamassa maggasotanti = uddhaæsoto, akaniÂÂhaæ gacchatÅti = akaniÂÂhagÃmÅ, so hi avihato paÂÂhÃya cattÃro devaloke sodhetvà akaniÂÂhaæ gantvà parinibbÃyati, ayaæ uddhaæ soto akaniÂÂhagÃmÅ nÃma. Aparo arahattamaggaæ bhÃvetvà anavasesakilesappahÃïena arahà nÃma hoti khÅïÃsavo aggadakkhiïeyyoti. Evaæ maggapaÂipÃÂiyà adhigantabbo saccÃbhisamayo sÃvakasambodhÅti vuccati. PaccekasambodhinÃma bodhaneyyabodhanattho hi balesu vasÅbhavo ananubandho sayambhƤÃïena saccÃbhisamayoti attho. SammÃsambuddhÃnaæ nahi sayambhƤÃnatÃya sayameva pavattamÃnopi saccÃbhisamayo sÃnubandho aparimÃïÃnaæ sattÃnaæ saccÃbhisamayassa hetubhÃvato, imesaæ pana yo ekassÃpi sattassa saccÃbhisamayo hetu na hotÅti ananubandhoti vuccati. SammÃsambodhi pana sammà sÃmaæ sabbadhammÃnaæ bujjhanato bodhanato ca sammÃsambodhi nÃma. Sabba¤¤uta¤ÃïapadaÂÂhÃnaæhi magga¤Ãïaæ. Magga¤ÃïapadaÂÂhÃna¤ca sabba¤¤uta¤Ãïaæ tasmà sammÃsambuddhoti vuccati. TenÃha:- "buddhoti yo so bhagavà sayambhÆ anÃcariyako pubbe ananussutesu dhammesu sÃmaæ saccÃni abhisambujjhi tattha ca sabba¤¤utappatto balesu [SL Page 149] [\x 149/] VasÅbhÃva"nti tividhÃpetà tinnaæ bodhisattÃnaæ yathÃsakaæ ÃgamanÅyapaÂipadÃya matthakappattiyà satipaÂÂhÃnÃdÅnaæ sattatiæ sÃya bodhipakkhiyadhammÃnaæ bhÃvanà pÃripÆrÅti veditabbÃ. ItarÃbhisamayÃnaæ tadavinÃbhÃvato nahi sacchikiriyÃbhisamayena bhÃvanÃbhisamayo nasambhavati, satica bhÃvanÃbhisamayo pahÃïÃbhisamayo pari¤¤Ãbhisamayo ca siddhoyeva hotiti. Tasmà adhikÃro chandatÃti divaÇgasamannÃgatà patthanÃvasena katapaïidhÃnaæ upÃsakajanà tatoppabhÆti aggasÃvakabhÃvÃya kappasatasahassÃdhikÃnaæ ekamasaÇkheyya mahÃsÃvakabhÃvÃya kappÃnaæ satasahassaæyeva sambhÃrasambha raïaæ karonto satthu sabrahmacÃrito và catusaccakammaÂÂhÃnakathaæ sutvà tasmiæyeva khaïe kÃlantarena và tajjaæ paÂipattiæ anutiÂÂhantà ghaÂantà vÃyamantà vipassanaæ ussukkÃpetvà saccÃni paÂivijjhantà attano abhinÅhÃrÃnurÆpaæ saddhiæ aggasÃvakabhÆmiyà ca mahÃsÃvakabhÆmiyà và kevalaæ và aggamaggakkhaïe sÃvakasambodhiæ adhigacchanti, tato paraæ sÃvakabuddhà nÃma honti sadevake loke aggadakkhiïeyyÃca. AthavÃ:- "Manussattaæ liÇgasampatti vigatÃsavadassanaæ, AdhikÃro chandatà ete abhinÅhÃrakÃraïÃ"ti. Ime pa¤cadhamme samodhÃnetvà katÃbhinÅhÃrà pana upÃsakajanà tatoppabhÆti dve asaÇkheyyÃni kappÃni satasahassa¤ca bodhisambhÃrasambharaïaæ karontà anupubbena sambhatapaccekabodhisambhÃrà tÃdise kÃle carimattabhÃveÂhità ¤Ãïassa paripÃkagatabhÃvena upaÂÂhitasaæveganimittaæ gahetvà savisesaæ bhavÃdisu ÃdÅnavaæ disvà sayambhƤÃïena pavatti pavattihetuta¤ca paricchinditvà "so imaæ dukkhanti yoniso manasikarotÅ"ti Ãdinà Ãgatanayena catusaccakammaÂÂhÃnaæ brÆhentà attano abhinÅhÃrÃnurÆpaæ saÇkhÃre parimaddantà anukkamena vipassanaæ paccekasambodhiæ abhisambujjhanti, aggaphalakkhaïato paÂÂhÃya paccekasambuddhÃnÃma hutvà sadevakassa lokassa aggadakkhiïeyyà honti. Athavà yadi sambodhimicchanti:- "Manussattaæ liÇgasampatti hetusatthÃradassanaæ, PabbajjÃguïasampatti adhikÃro ca chandatÃ, AÂÂhadhammasamodhÃnà abhinÅhÃro samijjhatÅ"ti. [SL Page 150] [\x 150/] Evaæ vutte aÂÂhadhamme samodhÃnetvà sace pa¤¤Ãdhikà cattÃri asaækheyyÃni kappÃnaæ satasahassa¤ca athasaddhÃdhikà aÂÂhaasaÇkheyyÃni kappÃnaæ satasahassa¤ca athaviriyÃdhikà soÊasaasaÇkheyyÃni kappÃnaæ satasahassa¤ca paripÆritabodhisambhÃrà upÃsakajanà carimabhave katapubbakiccà bodhimaï¬aæ abhiruyha "na tÃvimaæ pallaÇkaæ bhindissÃmi yÃva me anupÃdÃya Ãsavehi cittaæ vimuccissatÅ"ti paÂi¤¤aæ katvà aparÃjitapallaÇke nisinnà asampattÃya eva saæjhÃvelÃya mÃrabalaæ vidhamitvà purimayÃme pubbenivÃsÃnussati¤Ãïena anekÃkÃravokÃre pubbenivutthakkhandhe anussaritvà majjhimayÃme dibbacakkhuvisodhanena cutÆpapÃte ¤Ãïaæ anÃgataæse ¤Ãïaæ adhigantvà pacchimayÃme "kicchaæ vatÃyaæ loko Ãpanno jÃyati ca jÅyati ca mÅyati ca cavati ca uppajjati ca athaca panimassa dukkhassa nissaraïaæ nappajÃnÃti jarÃmaraïassÃ"ti Ãdinà jarÃmaraïato paÂÂhÃya paÂiccasamuppÃdamukhena vipassanaæ abhinivisitvà mahÃgahaïaæ chindituæ nisÃnasÅlÃyaæ pharasuæ nisento viya kilesagahaïaæ jindituæ ¤Ãïapharasuæ tejento buddhabhÃvÃya hetusampattiyà paripÃkaægatattà sabba¤¤uta¤ÃïÃdhigamÃya vipassanaæ gabbhaæ gaïhÃpento antarantarà nÃnà sampattiyo samÃpajjitvà yathà vavatthÃpite nÃmarÆpe tilakkhaïaæ Ãropetvà anupadadhammavipassanÃvasena anekÃkÃravokÃrasaÇkhÃre sammasantà chattiæsakoÂisatasahassamukhena sammasanavÃraæ vitthÃretvà tattha mahÃvajija¤ÃïasaÇkhÃte vipassaïäÃïetikkhasÆrabhÃvÆpapanne uÂÂhÃnagÃminÅ bhÃvena pavattamÃne yadà taæ maggena ghaÂenti tadà maggapaÂipÃÂiyà diya¬¬hakilesasahassaæ khepento aggamagga¤Ãïena sammà sambodhiæ adhigacchanti, aggaphalakkhaïato paÂÂhÃya adhigatà nÃma, sammÃsambuddhabhÃvato dasabalacatuvesÃrajjÃdayopi hi tesaæ tadà hatthagatÃyeva hontiti. Tattha pa¤¤ÃdhikÃnaæ hi saddhà mandà hoti pa¤¤Ã tikkhÃ, tatova upÃyakosallassa visadanipuïabhÃvena na cirasseva pÃramiyo pÃripÆriæ gacchanti. SaddhÃdikÃnaæ pa¤¤Ã majjhimà hoti, tesaæ nÃtidÅghaæ nÃtisanikaæ pÃramiyo pÃripÆriæ gacchanti. ViriyÃdhikÃnaæ pana pa¤¤Ã mandà hotiti tesaæ cireneva pÃramiyo pÃripÆriæ gacchanti. Yathà mahÃbodhi [SL Page 151] [\x 151/] SattÃnaæ na evaæ paccekabodhisattÃnaæ, tesaæ hi satipi pa¤¤ÃdhikabhÃve dve asaÇkheyyÃni kappÃnaæ satasahassa¤ca bodhisambhÃrasambharaïaæ icchitabbaæ, na tato oraæ, saddhÃdhikaviriyÃdhikÃpi vuttaparicchedato paraæ katipaye eva kappeatikkamitvà paccekabodhiæ abhisambujjhanti, na tatiyaæ asaÇkheyyanti. SÃvakabodhisattÃnaæ pana yesaæ aggasÃvakabhÃvÃya abhinÅhÃro tesaæ ekaæ asaÇkheyyakappÃnaæ satasahassa¤ca sambhÃrasambharaïaæ icchitabbaæ. Yesaæ mahÃsÃvakabhÃvÃya tesaæ kappÃnaæ satasahassaæva. Tathà buddhassa mÃtÃpitunnaæ upaÂÂhÃkassa puttassacÃti, ayaæ sannÅÂÂhÃnakaro nayo. Iccevaæ upÃsakaratanÃdibhÃvaæ pattà upÃsakajanà sÅlavipulapÃkÃraæ samÃdhiparikhÃparivÃritaæ vipassanäÃïadvÃraæ satisampaja¤¤adaÊhakavÃÂaæ samÃpattimaï¬apÃdipatimaï¬itaæ bodhipakkhiyajanasamÃkÆlaæ amatavaranagaraæ pavisitvà acchinnamakuÂilaæ ujuæ puthulavitthataæ satipaÂÂhÃnamahÃvÅthiæ otaritvà cattÃri sÃma¤¤aphalÃni catasso paÂisambhidà chaabhi¤¤Ã aÂÂhasamÃpattiyoti imehi mahagghehi ratanehi attabhÃvaæ alaÇkaronti. TasmÃ:- Sabba¤¤u ¤Ãïa sataraæsi pajjotenÃvabhÃsitÃ, KaruïÃpuïïacandena katasÅtapariggahaæ. DasabuddhÃmalabalo dÃraggahavibhÆsito, KusalosadhitÃrÃhi saækiïïà sabbato disaæ. BuddhÃsÃdhÃraïaæ ¤Ãïaæ suvaïïamaïisiægihi, Buddhadhammoruselehi avaruddhà samantato. VesÃrajjamigindehi parisà vanarÃjisu, SukhavissatthacÃrÅhi accantamupasobhitÃ. LokadhammÃnilÃkampa dhiti meru dhajuggamÃ, SatipaÂÂhÃnaraÂÂha¬¬hà padhÃnÃnilavÅjitÃ. SaddhammadesanÃvassa dhÃrÃhi parisanditÃ, BojjhaÇgakusumÃkiïïa maggajaÇghamahÃpathÃ. Guïaïïava parikkhittà sÅlÃmalatalà subhÃ, BuddhabhÆmi hi yà loke laddhà vÅravarehi sÃ. VisiÂÂhà sabbabhÆmÅnaæ yadi etena labbhati, AlabbhanÅyaæ etena loke a¤¤aæ hi kiæ siyÃ. [SL Page 152] [\x 152/] Tato cintÃmaïÅdeva pÃdapo surabhÅ viya, Nirantaraæ va ettheva kattabbo sÃdarÃdaroti. Yampana vuttaæ evaæ saraïagatehi upÃsakopÃsikajanehi sÅle patiÂÂhÃya patirÆpadhutaÇgasamÃdÃnena taæ parisodhetvà pa¤ca vaïijjà pahÃya dhammena samena jÅvikaæ kappentehi upÃsakaratanÃdibhÃvaæ patvà dine dine dasapu¤¤akiriyavatthÆni pÆrentehi antarÃyakaradhamme pahÃya lokiyalokuttarasampattiyo sÃdhetabbÃti taæ ettÃvatà sabbÃkÃrena pakÃsitaæ hoti. SaraïaguïabhirÃmo sÅla bhÆsÃbhirÃmo Paramadhutavaïijjo ruddha micchÃvaïijjo, Nicita nikhilapu¤¤o santatekantapu¤¤o Sivamapi nutapu¤¤o sambhunevaæ sapa¤¤o. Iti abhinava sÃdhujana pÃmojjatthÃya kate upÃsaka janÃlaÇkÃre Lokuttarasampattiniddeso nÃma aÂÂhamo paricchedo. IdÃni imasmiæ upÃsakajanÃlaÇkÃre ye sÅlÃdayo kusaladhammà niddiÂÂhà na panesaæ kÃrako attà niddiÂÂho, tassa hi kÃrakassa vedakassa attano abhÃve sÅlÃdÅnaæ kusaladhammÃnaæ abhÃvo siyÃ, tesamabhÃvo tadÃyattavuttÅnaæ tesaæ vipÃkÃnampi abhÃvo hoti, tasmà sÅlÃdÅnaæ kusaladhammÃnaæ desanà niratthikÃti yojeyya, tassevaæ parihÃro vattabbo, nÃyaæ niratthikopÃyadesanÃ, yadi kÃrakassa abhÃvà sÅlÃdÅnaæ kusaladhammÃnamabhÃvo siyà tayà parikappitassa attanopi abhÃvo siyÃ, kiæ kÃraïanti ce? Tassa attano a¤¤assa kÃraïassÃbhÃvato kÃrakÃbhÃvepi kattà atthÅti ce tathà sÅlÃdinampi kusalÃnaæ asatipi kattari atthità upagantabbÃ, kutoyaæ taca tatthÃnurodho idha virodhoti, tathÃpi yathÃpana loke kÃrakÃbhÃvepi paÂhavi ÃpatejautuÃdayo [SL Page 153] [\x 153/] PaÂicca aÇkurÃdÅnaæ abhinibbatti dissati, tathà etesaæ sÅlÃdÅnaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ hetuppaccayasÃmaggiyà abhinibbatti hotÅti veditabbÃ. Athà pi cettha tayà pa¤¤Ãya parikappito nicco dhuvo sÅlÃdÅnaæ kattà attà paramatthato atthÅti cetaæ upaparikkhissÃma tÃva, so pana tava attà kÃrako vedako kiæ sacetano siyà pÃkÃratarupÃsÃïatiïasadiso. SiyÃ, tassa kÃrakavedakattÃbhÃvo ca siyÃ, sadi sacetano so cetanÃya a¤¤o và siyÃ, ana¤¤o vÃ, athÃna¤¤o cetanÃya nÃse attano vinÃso siyÃ, kiæ kÃraïanti? CetanÃya ana¤¤attÃ, athÃpi bhavato adhippÃyo evaæ siyÃ-attano pana nÃso na bhavati nibbattacetanÃyayeva nÃso, bhavatÅti, vuccate- attano anÃse sati cetanÃya pi nÃso na bhavati, kiæ kÃraïanti? CetanÃya ana¤¤attÃ, cetanattÃnaæ ana¤¤atte sati cetanÃyayeva nÃso bhavati na attanoti ayuttamevetaæ, cetanÃyayeva vinÃse visesakÃraïaæ natthi, attÃva nassatu tiÂÂhatu cetanÃ, atha cetanÃya nÃse attano nÃso na bhavati cetanÃya attà a¤¤o siyÃ, yathà a¤¤assa assassa nÃse mahisassa nÃso na bhavati, eva¤ca sati cetanÃya ana¤¤o attÃti tava paÂi¤¤Ã hÅnÃ, atha cetanattÃnaæ na a¤¤atte sati attano anÃse cetanÃyapi anÃso bhavatu, paÂi¤¤Ã hÅnÃ, atha vuttappakÃrato na viparÅtaæ và siyÃ, attà nassatu, cetanà tiÂÂhatu, atha ca pana evaæ na bhavati ana¤¤attà ce pakkhaæ pariccajasi atha na pariccajasi paÂi¤¤Ã hÅnà bhavati, athÃyaæ bhavatodhippÃyo siyà nÃyaæ mama attà cetanÃya ana¤¤o a¤¤o yevÃti, atra vuccate-idha pana a¤¤attaæ duvidhaæ hoti lakkhaïa katama¤¤atta¤ca desantarakatama¤¤atta¤cÃti, tattha kiæ tvaæ cetanattÃnaæ lakkhaïa katama¤¤attaæ vadesi udÃhu desantarakatama¤¤attanti Ãha, lakkhaïa katama¤¤attaæ vadesi udÃhu desantarakatama¤¤attanti Ãha, lakkhaïa katama¤¤attaæ vadÃmÅti, yathÃhi rÆparasagandhÃdÅnaæ ekadese vattamÃnÃnampi lakkhaïato a¤¤attaæ hoti evaæ cetanattÃnaæ ekadese vattamÃnÃnaæ lakkhaïato a¤¤attaæ hoti tasmà lakkhaïakatama¤¤attaæ vadÃmÅti, atra vuccate- yathÃhi jÃtavedasà ¬ayhamÃne ÃmakaghaÂe sÃmavaïïavinÃse rasÃdÅnaæ [SL Page 154] [\x 154/] VinÃso bhavati tatheva cetanÃya vinÃse attano pi vinÃso siyÃ, kiæ kÃraïanti ce? RÆparasÃdÅnaæ viya eka desattÃti, athevaæ bhavato mati siyà ekadesatte satipi attano pana vinÃso na bhavati cetanÃyayeva vinÃso bhavatÅti. Atra vuccate- attano anÃse cetanÃyapi anÃso hoti kiæ kÃraïanni ce rÆparasÃdÅnaæ viya samÃnepi avinibbhogato, atha samÃne ekadesatte avinibbhogabhÃve kena hetunà cetanÃya eva nÃso bhavati na pana attano, atha visesakÃraïaæ natthi tava laddhiyà attÃva nassatu tiÂÂhatu cetanÃ, atha cetanÃya nÃso attano nÃso na bhavati ubhinnaæ ekadesatà natthi, eva¤ca sati ko dosoti ce yaæ pana tayà vuttaæ yathà rÆpa rasagandhÃdÅnaæ ekadese vattamÃnÃnaæ lakkhaïato a¤¤attaæ, tathà cetanattÃnaæ ekadese vattamÃnÃnaæ lakkhaïato a¤¤attanti, taæ ayuttaæ, paÂi¤¤Ã hÅnÃ, atha rÆparasÃdÅnaæ viya samÃnepi ekadesatte yadi attano anÃse cetanÃyapi anÃso na bhavati paÂi¤¤Ã hÅno asi, atha vuttappakÃrato viparÅtaæ và siyà tava attÃnassatu ce cetanà tiÂÂhatu atheva na bhavatÅti ce ekadesatà ca natthi, atha desantarakatama¤¤attaæ vadesi cetanattÃnaæ ghaÂapaÂasakaÂakaÂÃdÅnaæ viya a¤¤attaæ siyÃ, cetanÃya vinà attà anu¤¤Ãto ghaÂena vinà paÂo viya a¤¤o va ghaÂo a¤¤eva paÂoti, eva¤ca sati ko dosoti ce? Acetano attÃti pubbe vuttadosato na parimuccasÅti, tassa paramatthato na koci kattà và codetà và attà atthÅti daÂÂhabbaæ, yadi evaæ atha kasmà bhagavatÃ:- Asmà lokà paraæ lokaæ yo ca sandhÃvatÅ naro, Yodha karoti vediyati sukhadukkhaæ sayaæ kataæ"ti ca. Satto saæsÃramÃpanno dukkhamassa mahabbhayaæ, Atthi mÃtà atthi pità atthi sattopapÃtiko"ti ca. Bhavà bhave pa¤cakkhandhà bhÃrà bhÃro ca puggalo, BhÃrÃdÃnaæ dukhaæ loke bhÃranikkhepanaæ sukhaæ"ti ca. Yaæ hi karoti puriso kÃyena vÃcà uda cetasà vÃ, Taæ hi tassa sakaæ hoti taæ va ÃdÃya gacchatÅ"ti ca. [SL Page 155] [\x 155/] Ekassekena kappena puggalassaÂÂhi sa¤cayo, Siyà pabbatasamo rÃsi iti vuttaæ mahesinÃ"ti ca. Assaddho akata¤¤Æ ca sandhicchedo ca yo naro, HatÃvakÃso vantÃso save uttama poriso"ti ca. Vuttanti. Sabbaæ evaæ vutte bhagavatà ta¤ca kho sammutivasena na paramatthato, nanu bhagavatà idampi vuttaæ:- "Kinnu sattoti paccesi mÃradiÂÂhigatannu te, Suddha saÇkhÃrapu¤joyaæ nayidha sattÆpa labbhatÅ"ti. Yathà hi aÇgasambhÃrà hoti saddo ratho iti, Evaæ khandhesu sattesu hoti sattoti sammuti. Tasmà na vacanamattamevÃvalambitabbaæ, naca daÊha mÆÊahaggÃhÅnà nÃma bhavitabbaæ. Gurukulamupasevitvà suttapadÃnamadhippÃyo jÃnitabbo, suttapadesu abhiyogo kÃtabbo, dve saccÃni bhagavatà vuttÃni sammuti saccaæ paramatthasaccanti, tasmà dvepi sammuti paramatthasaccÃni amissakato ¤ÃtabbÃni, evaæ amissakato ¤atvà koci kÃrako và codako và nicco dhuvo attà paramatthato natthÅti upaparikkhitvà paccayasÃmaggiyà dhammÃnaæ pavattiæ sallakkhetvà paï¬itena upÃsakajanena atthakÃmena dukkhassantakiriyà caturaÇgasamannÃgatamiranikarabhÆtesu dhammappadÅpavirahitesu vÅtivattesu eko dasabaladivÃkaro pÃtubhavati atidullabho, etena nayena samuppannesu buddhesu mahÃjanaæ saæsÃrasindhuto uttÃretvà nibbÃïa thale patiÂÂhÃpitesu tumhe ajjÃpi saæsÃrapayonidhinimuggà ahu kalyÃïaguïasampadÃpagatapubbabhÃgattÃ, sacetarahipi vassa sataccayena samuggamanasÅso vÃyu vegena ca kallolaghaÂitekacchiggalaæ yugaæ sampatto kÃïakacchapo viya paramadullabha manussattaæ paÂilabhitvà kenaci subhena aÂÂhakkhaïa vinimmuttaæ khaïasampadaæ sampÃdetvà Âhità tumhe taæ na sÃdhayissatha, ediso tumhÃkaæ kadà labheyya, apica bho maïigaïappabhÃbhÃsuraratanÃkaraæ pavisitvà kaÂÂhakaÂhalasa¤cayaæ viya karonto idaæ accanta dullabhaæ dhammaratanasamujjalaæ varasÃsanaæ patvà cittavasaæ gacchatha atha imamhà sÃsanà cutà bhavakÃnanaæ pavisitvà tantÃkulakajÃtà [SL Page 156] [\x 156/] GuÊÃguï¬ikajÃtà mu¤jababbajabhÆtà anÃgatatathÃgatÃnaæ dassanamattampi alabhitvà dvÃsaÂÂhidiÂhiyo gaïhitvà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ saæsÃraæ anatikkamantà cutito paÂisandhiæ gaïhamÃnà tÅsu bhavesu yonisu pa¤casu gatisu sattasu vi¤¤ÃïaÂÂhitisu navasu sattavÃsesu gambhiraghorasÃgare pakkhitta nÃvà viya yantayuttagono viya ca paribbhamantà yaæ yaæ duccaritaæ samÃcaratha tumhe nibbatta nibbattaÂÂhÃne vÃsanÃvegena tamunukarontà dÅghassa addhuno accayena kenaci vidhinà anÃgatasugatassa sammukhà hessatha tattha bhagavà narÃmaraparisamajjhe tumhÃkaæ vÃsanÃdosaæ Ãvikarissati, gotamassa bhagavato sÃsane mahallakabhikkhussa dvinnaæ daharÃna¤ca vÃsanÃdosaæ viya upananda makkhikÃvadhaka cÃruïÅ dÆsakakuÂidÆsaka puÂadÆsaka ÃrÃmadÆsaka ambagopaka dubbaca kuhakÃdÅnaæ vÃsanÃdosaæ viya ca tena tumhÃkaæ bhavissati mahatÅ nindÃ. Apica sÃdhuupÃsakajanà sokaparideva dukkhadomanassupÃyÃsasalilasampuïïe jÃtijarÃmaraïavyÃdhitaraÇgolobhÃdi caï¬amacchÃkule ghararakkhasÃdhivÃse taïhÃsavanti paÂiggahe kÃmÃvaÂÂe agadhÃpÃrasaæsÃrasÃgare ummujjitvà nimujjitvà vitakkavÅcibhakkhà hatà vicarantà kadalisahakÃratÃlanÃlikerÃdi phalapÃdapasaæchannaæ sattatiæsavidha bodhipakkhiya dhammaratanÃkaraæ saggÃpavaggasukhadÃyakaæmanÃpaæ imaæ sÃsanadipaæpatvà samadhigatapatiÂÂho kilesasaliloghenagantvà apÃyavaÊabÃmukhe apatanatthÃya imaæsaraïasÅlÃdipaÂipattiæ surakkhitaæ katvà rakkhissatha. Apica upÃsakaratanÃdi bhÃvaæ pattà upÃsakajanà tumhe saæsÃrarasÃtalappatta avijjÃmÆlaæ saÇkhÃrakkhandhaæ bhavaggasaÇghaÂitajarÃmaraïasikharaæ sakalabhuvanatalavippakiïïataïhÃsÃkhaæ visayavÅsakusumapupphitaæ dukkhavisaphalabhÃrabharitaæ tebhumakavaÂÂavisarukkhaæ saÇkhepato catunnaæ mahÃbhÆtÃnaæ manasikÃrena khaï¬Ãkhaï¬ikaæ katvà dvÃcattÃÊÅsÃya koÂÂhÃsesu vitthÃramanasikÃrena phÃletvà nÃmarÆpapariggahena sakalikaæ katvà tasseva nÃmarÆpassa paccaye pariyesantà mÆlÃni uddharitvà anupubbavipassanà vÃtÃtape sosÃpetvà aggaphalasampattiagginà jhÃpetha. Evaæ sabbakilese jhÃpetvà sÃvakabodhiyà và paccekabodhiyà và sammÃsambodhiyà và attabhÃvaæ bhÆsetukÃmatà sabbakÃlaæ paÂipajjathÃti. Ettavatà saÇkhepena sÅlÃdÅnaæ kusaladhammanaæ niratthakavÃdino parihÃro niddiÂÂho hoti. [SL Page 157] [\x 157/] Evaæ kammaphalesu saï¬hitamatà diÂÂhijjukamme Âhità PÃlento saraïaæ varaæ hataraïaæ sÅla¤ca niccetaraæ, SÃdhentà catucakkasampadavaraæ saæsÃracakkÃpahaæ Taæ nibbÃïarasaæ pibantu vibudhà sambuddhasaæsevitanti. Iti abhinavasÃdhujanapÃmojjatthÃya kate upÃsakajanÃlaÇkÃre Pu¤¤aphalasÃdhakaniddeso nÃma navamo paricchedo. Atthato ganthato cÃpi suttato cÃpi ettha ca, Ayuttaæ và viruddhaæ và yadi dissati ki¤cipi. PubbÃparaæ viloketvà vicÃretvà punappunaæ, Dhitimatà gahetabbaæ gahetabbaæ na dosatoti. NikÃyantaraladdhÅhi asammissocanÃkulo, MahÃvihÃravÃsÅnaæ pavattiphalanissito. NidÃnÃdikathÃyutto attho yasmà pakÃsito, Tasmà hitatthakÃmena kÃtabbo ettha Ãdaro. PajÃnaæ hitakÃmena karontena ca yaæ mayÃ, Pu¤¤aæ adhigataæ tena sukhaæ pappontu pÃïino. AntarÃyaæ vinÃcÃyaæ yathÃsiÂÂhimupÃgato, Tathà kalyÃïasaækappà siddhiæ gacchantu pÃïinaæ. SirivallabhanÃmena vissute pavare pure, Saddho mahaddhano pubbe visÃlakulasambhavo Lokuttamoti pa¤¤Ãto Ãsi yo bhikkhutena tu, JinasÃsanamappetuæ dinnovÃdesu saï¬hito. Paï¬ubhÆmaï¬ale yobhÆ va¤¤o sÃmantabhÆmipo, Saccasandho naye dakkho coÊagaÇgoti vissuto. [SL Page 158] [\x 158/] Tena kÃrÃpità rammà vihÃrà varadassanÃ, Tayo Ãsuæ mahÅkantà kirÅÂa miva bhÃsurÃ. Yo tesaæ pavaro Ãsi vihÃro cÃrudassano, SÅtalÆdakasampanno nÃnÃdumagaïÃlayo. Anekajanasammoda nayanÃlisamÃgamo, Tassa kittilatÃpuppha ma¤jarÅ viya bhÃsurÃ. TidasÃlayanisseni viya jantuparÃyano, AghÃpaharaïo rammo pharaïÅ iti vissuto. GuïÃkaro perampalli iti vi¤¤Æhi dassito, LaÇkÃdÅpamhi sakale damiÊÃnalasamÃkule. ùgatà pÃtumattÃnaæ bhuyo sÃsanavuddhiyÃ, Tambapaïïiddhajà therà sadà saddhammagocarÃ. ùgamaæ anurakkhantà yasmiæ vÃsamakappayuæ, Tassa pubbuttare ramme pÃsÃde vasatà mayÃ, RacitoyamalaÇkÃro sadà sajjanara¤jako ti. ItisÅhalÃcariyabhadantÃnandamahÃtheraviracito upÃsakajanÃlaÇkÃro Ni ÂÂhi to.