Input by the Sri Lanka Tripitaka Project [CPD Classification 2.9.17'1] [SL Vol Lok-d ] [\z Lok-d /] [\w I /] [SL Page 001] [\x 1/] LokappadÅpasÃro. ÚÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! ³ ³ COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. ³ ³ ³ ³ Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for ³ ³ WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes ³ ³ BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): ³ ³ ³ ³ description character = ASCII ³ ³ ³ ³ long a à 195 ³ ³ long A ù 249 ³ ³ long i Å 197 ³ ³ long I ý 253 ³ ³ long u Æ 198 ³ ³ long U ô 244 ³ ³ vocalic r ­ 173 ³ ³ vocalic R ã 227 ³ ³ long vocalic r Ì 204 ³ ³ vocalic l Ê 202 ³ ³ long vocalic l Ë 203 ³ ³ velar n Ç 199 ³ ³ velar N § 167 ³ ³ palatal n ¤ 164 ³ ³ palatal N ¥ 165 ³ ³ retroflex t  194 ³ ³ retroflex T è 232 ³ ³ retroflex d ¬ 172 ³ ³ retroflex D Ö 214 ³ ³ retroflex n ï 239 ³ ³ retroflex N × 215 ³ ³ palatal s Ó 211 ³ ³ palatal S Á 193 ³ ³ retroflex s « 171 ³ ³ retroflex S å 229 ³ ³ anusvara æ 230 ³ ³ capital anusvara õ 245 ³ ³ visarga ÷ 247 ³ ³ capital visarga ê 234 ³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÙ Namo tassa bhagavato arahato sammÃsambuddhassa. SeÂÂhaæ seÂÂhadadaæ buddhaæ Loke lokagganÃyakaæ Lokabandhuæ mahÃvÅraæ LokanÃthaæ namÃmahaæ. LokanÃthena tenÃ'pi lokekÃcariyena yo, PÆjito ta¤ca saddhammaæ vande gambhÅramuttamaæ. Loke lokagganÃthassa puttabhÆtaæ gaïuttamaæ Pu¤¤akkhettaæ sukhesÅnaæ vandÃmi sirasà ahaæ. Vandatto vipulaæ pu¤¤aæ ucciniæ ratanattayaæ Tassa tejena hantvÃna antarÃye asesato. KarissÃmi samÃsena sÃraæ lokappadÅpakaæ Tilokappabhavaæ sammà ¤Ãpetuæ jinadesitaæ. NissÃya muninà vuttaæ sesagandhesu sÃrakaæ Gahetvà bha¤¤amÃnaæ me nisÃmayatha sÃdhuka'nti. Tattha lokappadÅpaka'nti ti lokassa uppattidÅpakaæ. Tattha loko'ti tividholoko, saækhÃraloka, sattaloka, okÃsalokavasena. Tattha, "ekoloko sabbe sattà ÃhÃraÂÂhitikÃ"ti ÃgataÂÂhÃne saækhÃraloko veditabbo, "sassato loko'ti và asassato loko'ti vÃ"ti ÃgataÂÂhÃne sattaloko veditabbo "yÃvatà candimasuriyà pariharanti disà bhanti virocanÃ, tÃva sahassadhà loko ettha te vattati vaso"ti ÃgataÂÂhÃne okÃsaloko veditabbo, tathÃhi. "Ekoloko? Sabbesattà ÃhÃraÂÂhitikÃ, dve lokÃ? NÃma¤ca rÆpa¤ca, tayo lokÃ? Tisso vedanÃ, cattÃro lokÃ? ùhÃrÃ, pa¤ca lokÃ? Pa¤cupÃdÃnakkhandhÃ, [SL Page 002] [\x 2/] SaækhÃralokaniddeso. Cha lokÃ? Cha ajjhattikÃni ÃyatanÃni, sattalokÃ? Sattavi¤¤ÃïaÂÂhitiyo, aÂÂhalokÃ? AÂÂhalokadhammÃ, nava lokÃ? Nava sattÃvÃsÃ, dasa lokÃ? Dasa ÃyatanÃni, dvÃdasa lokÃ? DvÃdasa ÃyatanÃni, aÂÂhÃrasa lokÃ? AÂÂhÃrasa dhÃtuyo'ti" tattha eko loko'ti pucchÃ. Sabbe sattà ÃhÃraÂÂhitikÃ'ti vissajjanaæ. Iminà nayena sabbapadesu pucchà vissajjanaæ veditabbaæ tattha eko'ti ekavidho. Loko'ti lujjana palujjanatthena loko ÃhÃraÂÂhitikÃ'ti paccayaÂÂhitikà paccayÃyattavuttikÃ'ti attho. Paccayattho[a] hettha ÃhÃra saddo "ayamÃhÃro anuppannassa kÃmacchandassa uppÃdÃyÃ"ti Ãdisu viya. Evaæ sabbe sattÃ'ti iminà asa¤¤ÅsattÃ'pi pariggahÅtà honti sà panÃyaæ ÃhÃraÂÂhitikà nippariyÃyato saækhÃradhammo na sabbadhammo'ti. ùhÃraÂÂhitikatÃ'ti[b] ÃgataÂÂhÃne saækhÃraloko veditabbo'ti yadi evaæ sabbe sattÃ'ti idaæ kathanti? PuggalÃdhiÂÂhÃnaæ desanÃ'ti nÃyaæ doso. Kasmà pana? Bhagavà katthaci puggalÃdhiÂÂhÃnaæ desanaæ deseti katvthaci dhammÃdhiÂÂhÃnaæ desanaæ deseti desanà vilÃsato veneyyajjhÃsayato ca. DesanÃvilÃsaæ pattÃhi buddhà bhagavanto, te yathÃruci katthaci puggalÃdhiÂÂhÃnaæ katvà katthaci dhammÃdhiÂÂhÃnaæ katvà dhammaæ desenti. Ye pana veneyyà sÃsanakkamaæ[c] anotiïïà tesaæ puggalÃdhiÂÂhÃnaæ desanaæ desenti. Yepana sÃsanakkamaæ[c ] otiïïà tesaæ dhammÃdiÂÂhÃnadesanaæ desenti. Sammutisaccavisayà puggalÃdhiÂÂhÃnaæ desanÃ, itarà paramatthasaccavisayÃ, purimà karuïÃnukÆlà itarà pa¤¤ÃnukÆlÃ. NÃma¤ca rÆpa¤cÃ'ti ettha nÃmagahaïena nibbÃïassa agahaïaæ tassa alokasabhÃvattÃ. Nanu ca ÃhÃraÂÂhitikÃti ettha paccayÃyattavuttitÃya maggaphaladhammÃnaæ pi lokatà ÃpajjatÅ'ti pari¤¤eyyÃnaæ dukkhasaccadhammÃnaæ idha loko'ti adhippetattÃ, athavà lujjati palujjatÅ'ti yo gahito tathà nahoti so loko'ti taægahaïarahitÃnaæ lokuttarÃnaæ natthi lokatÃ'ti, tasmà nÃmagahaïena ekÃsÅtilokiyacittÃni dvepa¤¤Ãsacetasikà ca gahitÃ'ti daÂÂhabbaæ, rÆpagaha ----------------------------------------------------------------- [A] paccayÃyatto, katthaci. [B] ÃhaÃhÃraÂÂhitikatÃti, sÃratthadÅpanÅyaæ. [C] sÃsanukkamaæ, potthakesu. [SL Page 003] [\x 3/] ×ena mahÃbhÆtaæ upÃdÃrÆpavasena sabbampi aÂÂhavÅsatividhaæ rÆpaæ gahitaæ'ti veditabbaæ, tisso vedanÃti, sukhadukkhaupekkhÃvasena, cattÃro ÃhÃrÃti, kabaÊiÇkÃrÃhÃro phassÃhÃro manosaæcetanÃhÃro vi¤¤ÃïÃhÃro, tattha kabaÊiÇkÃrÃhÃro, ojaÂÂhamakarÆpaæ ÃharatÅti ÃhÃro, phassà tisso vedanà ÃharatÅ'ti ÃhÃro manosaæcetanà tÅsu bhavesu paÂisandhiæ ÃharatÅ'ti ÃhÃro. Vi¤¤Ãïaæ paÂisandhikkhaïe nÃmarÆpaæ ÃharatÅ'ti ÃhÃro upÃdÃnÃnaæ ÃrammaïabhÆtà khandhà upÃdÃnakkhandhÃ. Cha ajjhattikÃni ÃyatanÃnÅti, cakkÃyatanÃdÅ manÃyatanapariyantÃni satta vi¤¤ÃïaÂÂhitiyo'ti, nÃnattakÃyà nÃnattasa¤¤ino, nÃnattakÃyà ekatta sa¤¤ino, ekattakÃyà nÃnattasa¤¤ino, ekattakÃyà ekattasa¤¤ino, iminà nayena sesapadesu'pi attho veditabbo. Sabbe manussà chakÃmÃvacarà devà ekacce vinipÃtikà nÃnÃttakÃyà nÃnattasa¤¤ino'ti vuccanti aparimÃïesuhi cakkavÃlesu aparimÃïÃnaæ manussÃnaæ vaïïasaïÂhÃnÃdivasena dve'pi ekasadisà natthi ye'pi katthaci yamakabhÃtaro vaïïena và saïÂhÃnena và ekasadisÃ'va honti, tesampi Ãlokita vilokita kathita hasita gamanaÂhÃnÃdÅhi viseso hotiyeva. PaÂisandhisa¤¤Ã[a] pi nesaæ tihetukÃ'pi ahetukÃ'pi hoti. Tasmà sabbe manussà nÃnattakÃyà nÃnattasa¤¤ino. ChakÃmÃvacaradevesu ca kesa¤cikÃyo nÅlo hoti kesa¤ci pÅtÃdivaïïo. PaÂisandhi'pi nesaæ tihetukÃ'pi ahetukÃ'pi hoti tasmà nÃnattakÃyà nÃnattasa¤¤ino. Ekacce vinipÃtikà pana catuapÃya vinimmuttakà uttaramÃtà yakkhiïÅ, piyaÇkaramÃtÃ, dhammaguttÃ'ti evamÃdayo daÂÂhabbÃ. Etesaæ hi odÃtakÃÊamaÇguracchavisÃmavaïïÃdivasena ceva kisathÆlarassadÅghavasena ca kÃyo nÃnà hoti manussÃnaæ viya duhetukatihetukÃhetukavasena paÂisandhisa¤¤Ã'pi, te pana devà viyanamahesakkhà kapaïamanussà viya appesakkhà dukkhà dullabhaghÃsacchÃdanà dukkhapÅÊità viharanti ekacce kÃÊapakkhe dukkhitÃ. Juïhapakkhe sukhità honti, tasmà sukhasamussayato vinipÃtattÃsukhasamussayato vinipÃto etesaæ atthÅti vinipÃtikÃ'ti vuttÃ. ---------------------------------- [A] sa¤¤Ãvasena, katthaci. [SL Page 004] [\x 4/] [A]satÅ'pi devattabhÃve dibbasampatti abhÃvato. Yesaæ panettha tihetukà tesaæ dhammÃbhisamayo hoti piyaÇkaramÃtà hi yakkhiïÅ paccusasamaye anuruddhattherassa dhammaæ sajjhÃyato sutvà puttaæ sa¤¤ÃpentÅ Ãha. MÃsaddaæ kari piyaÇkara! Bhikkhu dhammapadÃni bhÃsati Api dhammapadaæ vijÃniya paÂipajjema hitÃya no siyà PÃïesu saæyamÃmase sampajÃnamusà na bhaïÃmase Sikkhema susÅlamattano api muccema pisÃcayoniyÃ'ti. Evaæ puttakaæ sa¤¤Ãpetvà taæ divasemeva sotÃpatti phalaæ pattÃ. UttaramÃtà pana bhagavato dhammaæ sutvà sotÃpannà jÃtÃ. Evamime'pi kÃyassa ceva paÂisandhisa¤¤Ãya ca nÃnattà nÃnattakÃyà nÃnattasa¤¤ino tveva saækhaæ gacchanti. BrahmapÃrisajja brahmapurohitamahÃbrahmasaÇkhÃtà pana hÅnamajjhimapaïÅtabhedabhinnena paÂhamajjhÃnena nibbattà brahmakÃyikà ceva catusu apÃyesu sattà ca nÃnattakÃyà ekattasa¤¤inoti vuccanti. Etesu hi brahmakÃyikesu brahmapurohitÃnaæ kÃyo brahmapÃrisajjehi pamÃïato vipulataro hoti. MahÃbrahmÃïaæ kÃyo pana brahmapurohitepi pamÃïato vipulataro hoti. KÃma¤ca tesaæ pabhÃvasena'pi kÃyo heÂÂhimehi uÊÃrataro hoti. Tampana idha appamÃïaæ tathÃhi parittÃbhÃdÅnaæ parittasubhÃdÅna¤ca kÃye sati'pi pabhÃvematte ekattakÃyÃtveva vuccanti. Evamime brahmakÃyikà kÃyassanÃnattÃ, paÂhamajjhÃnavipÃkavasena paÂisandhisa¤¤Ãya ekattÃ, nÃnattakÃyà ekattasa¤¤ino. YathÃca te evaæ catusu apÃyesu sattà nirayesu hi kesa¤ci gÃvutaæ kesa¤ci a¬¬hayojanaæ kesa¤ci yojanaæ attabhÃvo hoti. Devadattassa pana yojanasatiko jÃto. TiracchÃnesu'pi keci buddakà keci mahantà pettivisaye'pi keci saÂÂhihatthà keci asÅti hatthà honti, keci suvaïïà keci dubbaïïÃ. Tathà kÃlaka¤jà asurÃ. Apica dÅghapiÂÂhika[b] peta saÂÂhiyojanikÃ'pi honti. PaÂisandhisa¤¤Ã pana sabbesaæ akusalavipÃkà hetukÃ'ca hoti iti ÃpÃyikÃ'pi nÃnÃttakÃyà ekattasa¤¤ino tveva saækhaæ gacchanti. --------------------------------------------------------- [A] satÅpi devatà veditabbasampatti abhÃvato. A¤¤attha, [B] asurà a¤¤attha. [SL Page 005] [\x 5/] DutiyajjhÃnabhÆmikà pana parittÃbhà appamÃïÃbhà Ãbhassarà ekattakÃyà nÃnattasa¤¤ino'ti tesaæ hi sabbesaæ kÃyo ekappamÃïova hoti. PaÂisandhisa¤¤Ã pana dutiyatatiyajjhÃna vipÃkavasena nÃnà hotÅti. Parittasubha appamÃïasubha subhakiïïà pana tatiyajjhÃnabhÆmikà ekattakÃyà ekattasa¤¤ino. Tesaæ vuttanayena kÃyassa ceva catutthajjhÃnavipÃkavasena paÂisandhisa¤¤Ãya ca ekatta vehapphalÃ'pi imaæ yeva catutthaæ vi¤¤ÃïaÂÂhitiæ bhajanti kÃyassa ceva pa¤camajjhÃna vipÃkavasena paÂisandhisa¤¤Ãya ca ekarÆpattÃ. SuddhÃvÃsà pana apunarÃvattanato vivaÂÂapakkhe Âhità na sabbakÃlikà kappasatasahassaæ api asaækheyyampi buddhasu¤¤o loke na uppajjanti. [A]dhammacakkappavattiya, bhagavato bandhÃvÃraÂÂhÃnasadisà honti. Tasmà nevavi¤¤ÃïaÂÂhitiæ na sattÃvÃsaæ bhajantÅ'ti vadanti. MahÃsivattheropana "na kho pana so sattÃvÃso sulabharÆpo yo mayà anÃvutthapubbo iminà dÅghena addhunà a¤¤atra suddhÃvÃsehi devehi" ti iminà suttena suddhÃvÃsÃ'pi catutthavi¤¤ÃïaÂÂhitiæ catuttha sattÃvÃsaæ bhajantÅ ti vadati. Taæ appaÂibÃhiyattà suttassa anu¤¤Ãtaæ, tasmà asa¤¤asattaæ apanetvà parittasubhÃdisu akaniÂÂhapariyosÃnÃsu navasu bhÆmisu sattà ekattakÃyà ekattasa¤¤inoti gahetabbÃ. Asa¤¤asattà pana vi¤¤ÃïabhÃvà ettha saægahaæ na gacchanti tathÃhi anuppanne buddhe titthÃyatane pabbajità vÃyokasiïa parikammaæ katvà catutthajjhÃnaæ nibbattetvà tayo vuÂÂhÃya idha cittaæ vattitaæ dukkhaæ, cittassa nÃma abhÃvo yeva sÃdhu cittaæ hi nissÃya vadhabandhanÃdipaccayaæ dukkhaæ uppajjati, citte asati natthetanti khantiæ ruciæ uppÃdetvà aparihÅnajjhÃnà kÃlaæ katvà rÆpapaÂisandhivasena asa¤¤abhave nibbattanti. Yo yassa iriyÃpatho manussaloke païihito ahosi,so tena iriyÃpathena nibbattitvà pa¤cakappasatÃni Âhito và nisinno và hoti. Evaæ cittavirÃgabhÃvanÃvasena tesaæ tattha vi¤¤Ãïuppatti na hotÅtivi¤¤ÃïÃbhÃvato vi¤¤ÃïaÂÂhitiæ te na bhajanti. Nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãyatanaæ pana yatheva sa¤¤Ãya evaæ vi¤¤ÃssÃpi sukhumattà vi¤¤ÃïaÂhitisu saægahaæ na gacchanti. Taæhi sa¤¤Ãya viya vi¤¤Ã -------------------------------------- [A] dhammacakkavattissa, a¤¤attha. [SL Page 006] [\x 6/] ×assÃ'pi saækhÃrÃvasesasukhumabhÃvÃpannattà paribyattavi¤¤ÃïakiccÃbhÃvato neva vi¤¤Ãïaæ hoti na avi¤¤Ãïaæ hotÅti nevavi¤¤ÃïÃvi¤¤Ãïaæ. Tasmà paripphuÂavi¤¤Ãïakiccavantisu vi¤¤ÃïaÂÂhitisu saægahaæ na gacchanti, tasmà vinipÃtikehi saddhiæ chakÃmÃvacaradevà manussà ca nÃnattakÃyà nÃnattasa¤¤ino. PaÂhamajjhÃnabhÆmikà apÃyasattà ca nÃnattakÃyà ekattasa¤¤ino, tatiyajjhÃnabhÆmikà asa¤¤asattaæ vajjetvà sesà catutthajjhÃnabhÆmikà ca ekattakÃyà ekattasa¤¤ino'ti imà catasso vi¤¤ÃïaÂhitiyo nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãyatanaæ vajjetvà ÃkÃsÃna¤cÃyatanÃdi heÂÂhimÃrÆpattayena saddhiæ sattavi¤¤ÃïaÂÂhitiyo'ti veditabbÃ'ti. AÂÂhalokadhammÃti "lÃbho alÃbho ayaso yasoca, nindà pasaæsà ca sukhaæ ca dukkhanti" ime aÂÂha lokassa dhammattà lokadhammÃ. Imehi sattalokassa avassabhÃvino dhammÃ. Tasmà etehi vinimmutto nÃma koci sattonatthi. Tehi aparÃparaæ kadÃci lokaæ anupatanti. KadÃci loko te anupatati vuttampicetaæ "aÂÂhimebhikkhave lokadhammà lokaæ anu parivattanti, loko ca aÂÂhalokadhammaæ anuparivattitÅ,ti', ghÃsacchÃdanÃdÅnaæ laddhalÃbho. TÃni eva laddhabbato' lÃbho. TadabhÃve alÃbho. LÃbhagahaïena cettha tabbisayo anurodho gahito alÃbhagahaïena virodho. Evaæ yasÃdisu'pi tabbisaya anurodha virodhÃnaæ gahaïaæ veditabbaæ. LÃbhe pana Ãgate ÃlÃbho Ãgato yeva hotÅ'ti lÃbhoca alÃbhoca vutto. YasÃdisu'pi esevanayo tathÃca lohite sati [a] tadupaghÃtavasena pubbo viya lÃbhÃdisu anurodhe sati alÃbhÃdisu virodho laddhÃvasaro evahoti. NavasattÃvÃsÃ'ti heÂÂhÃvutta sattavi¤¤ÃïaÂÂhitiyo eva. Asa¤¤asattacatutthÃrÆpehi saddhiæ navasattÃvÃsÃti vuccanti. Sandhisa¤¤Ãya nÃnattà kÃyassÃ'pica nÃnato NÃnattakÃya [b] sa¤¤Åti kÃmasugatiyo matà PaÂhamajjhÃnabhÆmÅ ca caturÃpÃya bhÆmiyo NÃnattakÃyà ekatta sa¤¤Åti samudÅrito EkattakÃyà nÃnatta, sa¤¤Å dutiyabhÆmikà EkattakÃyà ekatta sa¤¤Å upari rÆpino --------------------------------------------------------- [A] rÆpaghÃtavasena, potthakesu. [B] nÃnattakÃyÃ, potthakesu, [SL Page 007] [\x 7/] Vi¤¤ÃïaÂÂhitiyo satta tihà rÆppehi heÂÂhato Asa¤¤ettha nagayhanti vi¤¤Ãïà bhÃvato sadà CatutthÃrÆpabhÆmÅca puthuvi¤¤Ãïa hÃnito Tadvayampi gahetvÃna sattÃvÃsà naveritÃ'ti. Sattà Ãvasanti etesÆti-sattÃvÃsà nÃnattakÃyà nÃnattasa¤¤Å Ãdibhedà sattanikÃyÃ. Te hi sattanikÃyà tappariyÃpannÃnaæ sattÃnaæ tÃya eva tappariyÃpannatÃya ÃdhÃro viya vattabbataæ arahanti. SamudÃyadhÃratÃya avayavassa "yathà rukkhe sÃkhÃ"ti suddhÃvÃsÃnampi sattÃvÃsagahaïena kÃraïaæ heÂÂhà vuttameva. DasÃyatanÃnÅti arÆpasabhÃvaæ manÃyatanaæ rÆpÃrÆpÃdimissakaæ dhammÃyatana¤ca Âhapetvà kevalaæ rÆpadhammÃnaæ yeva vasena cakkhÃyatanÃdayo pa¤ca, rÆpÃyatanÃdayo pa¤cÃ'ti, dasÃyatanÃti vuttÃni manÃyatanadhammÃyatanehi pana saddhiæ tÃni yeva dvÃdasÃyatanÃnÅti vuttÃni. Kasmà panettha cakkhÃdayo ÃyatanÃnÅ'ti vuccanti? ùyatanato, ÃyÃnaæ và tananato, Ãyatassaca nayanato=ÃyatanÃni, ÃyÃnaæ và tananato, Ãyatassaca nayanato=ÃyatanÃni, cakkhurÆpÃdisu hi taæ taæ cittadvÃrÃrammaïacittacetasikà dhammà sena sena anubhavanÃdinà kiccena Ãyatanti,=uÂÂhahanti,=ghaÂanti,=vÃyamanti, teca pana ÃyabhÆte dhamme tanonti,=vitthÃrenti, idaæca anamatagge saæsÃre pavattaæ ativiya Ãyataæ saæsÃradukkhaæ yÃva na nivattati tÃva nayanti,=pavattayanti, tasmà ÃyatanÃnÅti vuccanti. Api ca nivÃsaÂÂhÃnaÂÂhena, ÃkaraÂÂhena, samosaraïaÂÂhÃnaÂÂhena, saæjÃtidesaÂÂhena, kÃraïaÂÂhena, ca ÃyatanÃni. TathÃhi. Loke issarÃyatanaæ, vÃsudevÃyatana"nti Ãdisu nivÃsaÂÂhÃnaæ Ãyatananti vuccati. "SuvaïïÃyatanaæ rajatÃyatana"nti Ãdisu Ãkaro. SÃsane pana "manorame Ãyatane sevantÅnaæ vihaÇgamÃ"ti Ãdisu samosaraïaÂÂhÃnaæ "dakkhiïÃpatho gunnaæ Ãyatana"nti Ãdisu saæjÃtideso. "Tatra tatreva sakkhi bhabbataæ pÃpuïÃti sati sati Ãyatane"ti kÃraïà Ãyatananti vuccati. CakkhuÃdisu ca te te cittacetasikà dhammÃvasanti tadÃyatana vuttitÃyÃti cakkhÃdayo tesaæ nivÃsanaÂÂhÃnaæ. CakkhÃdisuca te ÃkiïïÃ, tannissitattà tadÃrammaïattà vÃ'ti cakkhÃdayo'va tesaæ ÃkÃro. Tattha tattha vatthudvÃrÃrammaïavasena samosaraïatoca cakkhÃdayo ca nesaæ samosaraïaÂÂhÃnaæ. Tannissayà [SL Page 008] [\x 8/] RammaïabhÃvena tattheva uppattito ca cakkhÃdayo'va nesaæ saæjÃti deso. CakkhÃdÅnaæ abhÃvena abhÃvato cakkhÃdayo'ca tesaæ kÃraïanti yathÃvuttenatthena ca cakkhuæ vataæ ÃyatanaæcÃti= cakkhÃyatanaæ. Evaæ sesÃni'pi imÃneva pana dvÃdasÃyatanÃni cakkhuvi¤¤ÃïÃdÅhi jahi vi¤¤Ãïehi saddhiæ aÂÂhÃrasa vidhÃnÃdito dhÃtuyoti vuccanti. TathÃhi. CakkhÃdÅhi ekeko dhammo yathÃsambhavaæ vidhÃti, vidhÅyate, vidhÃnaæ, vidhÅyate etÃya, etthavà dhiyatÅ ti,=dhÃtÆti vuccati. LokiyÃhi dhÃtuyo kÃraïabhÃvena vavatthità hutvà anekappakÃraæ saæsÃradukkhaæ vidahanti bhÃrahÃrehi bhÃro viya satthehi dhÅyanti dukkhavidhÃnamattameva cetà avassavattanato etÃhica kÃraïabhÆtÃhi saæsÃradukkhaæ sattehi anuvidhÅyati tathà vihitaæ ca taæ etasseva dhÅyati ÂhapÅyati tasmà dhÃtuyoti vuccanti. Apica yathÃtitthiyÃnaæ attÃnÃma sabhÃvato natthi na eva metà pana attano sabhÃvaæ dhÃrentÅti dhÃtuyo yathà ca loke vicittà haritÃlamanosilÃdayo selà [a] vayavÃdhÃtuyoti vuccanti evametÃ'pi dhÃtuyo. EvametÃpi dhÃtuyo viya dhÃtuyo vicittà hetà ¤ÃïavineyyavayavÃti.[B] yathà và sarÅrasaækhÃtassa samudayassa avayavabhÆtesu rasasoïitÃdisu a¤¤ama¤¤avisabhÃga lakkhaïa paricchinnesu dhÃtusama¤¤Ã. Ema metesu'pi pa¤cakkhandhasaækhÃtassa attabhÃvassa avayavesu dhÃtusama¤¤Ã veditabbÃ. A¤¤ama¤¤a visabhÃgalakkhaïa paricchinnà hete cakkhÃdayo'ti. Apica dhÃtÆti nijjÅvamattassetaæ adhivacanaæ tathÃhi bhagavÃ, "cha dhÃtuyo ayaæ bhikkhave purisoti." ùdÅsu jÅvasa¤¤Ã samÆhananatthaæ dhÃtudesanaæ akÃsi. Tasmà nijjivatthena'pi dhÃtuyoti vuccanti. Ettha ca ÃhÃraÂÂhitikÃ'ti paccayà yattavuttitÃ[c] vacanena saækhÃrÃnaæ aniccatÃ, tÃya ca yadaniccaæ taæ dukkhaæ yaæ dukkhaæ tadanattÃti vacanato dukkhÃnattatà ca pakÃsità hotÅ'ti tÅnipi sÃma¤¤alakkhaïÃni gahitÃni nÃmanti cattÃro arÆpino khandhà te ca atthato phassÃdayo. RÆpanti bhÆtÆpÃdÃyarÆpÃni tÃni ca atthato paÂhaviÃdayo'ti aviseseneva lakkhaïato saækhÃrà gahità taggahaïene'va ye tesaæ visesà kusalÃdayo hetuÃdayo ca tehi gahità eva hontÅ'ti Ãha, evamanekanayavicittaæ su dubbudhaæ saækhÃralokaæ yovasabhÃvato samudayato nirodhato ------------------------------------------------------------- [A] sesÃvayavÃ. Katthaci. [B] ¤Ãïa¤eyya, a¤¤attha. [C] vuttivacanena,-potthake. [SL Page 009] [\x 9/] NirodhÆpÃyato sabbathà avedi, tasmà so sammÃsambuddho lokavidÆ'ti vuccati. EvarÆpo lokuttamo lokavidÆ sammÃsambuddho sadevakehi lokehi sÃdaro hutvà sammÃvandanÅyo hotÅ'ti. Etthe'daæ vuccati evaæ anekehi nayehi cittaæ saækhÃralokaæ nipuïaæ asesaæ sudubbuddhaæ lokavidÆ avedi taæ buddhaseÂÂhaæ sirasà namÃmÅti. Iti sujanappasÃda saævegatthÃya kate lokappadÅpakasÃre saækhÃralokaniddeso nÃma. PaÂhamo paricchedo. ------------- 1 AthÃparaæ pavakkhÃmi sattalokassa sambhavaæ MunivuttÃnusÃrena yathÃsambhavato kathaæ. 2 SattavisattatÃyeva rÆpadÃlambaïepana Satto lokiyatÅ ettha kusalÃkusalampi ca. 3 TampÃkaæ cÃtilokoti sattalokoti sammato So loko duvidho hoti bhabbÃbhabbÃdibhedato. 4 KÃmarÆpÃrÆpalokabhedena tividho mato Aï¬ajà ca jalÃbujà saæsedajopapÃtikÃ. 5 Yonibhedena loko yaæ hoti sabbo catubbidho Niraye hotideve ca ye nekà opapÃtikÃ. 6 Petaloke tiracchÃne bhummadeve ca mÃnave Asure ca catasso'pi bhavantÅ'ti pakÃsitÃ. 7 Tatiyo nirayaæ petà tiracchÃnà ca mÃnavà Sabbe devÃti pa¤cÃha padvanimmalalocano. 8 TÃvatiæsesu devesu vepacittÃsurÃgatà KÃlaka¤jÃsurÃnÃma gatà petesu sabbathÃ. 9 EvaætatiyavasenÃ'pi loko pa¤cavidho bhave Nirayo vuccate tattha yathÃsambhavato kathaæ. 10 SajÅvo kÃÊasutto ca saæghÃto dveva roruvà TÃpanocapatÃpo ca mahÃvÅci athÃparo.[A] ----------------------------------------------- [A] saæjÅvo kÃlasutto ca saæghÃto roruvo tathà MahÃroruva tÃpÃca patÃpoca avÅcica-a¤¤attha [SL Page 010] [\x 10/] Nirayagatiniddeso. 11 Iccete aÂÂhanirayà mahÃghorà bhayÃnakà Catukkaïïà catudvÃrà vibhattà bhÃgaso mitÃ. 12 AyopÃkÃrapariyantà ayasà paÂikujjità Tesaæ ayomayà bhÆmi jalità tejasà yutÃ. 13 Samantà yojanasataæ pharitvà tiÂÂhanti sabbadà ùkiïïà luddakammehi paccekà soÊasussadÃ. 14 Abbhantaraæ panetesaæ vitthataæÃyatampi ca UbbhedÃ'pi ca aÂÂhannaæ samÃnà parimÃïato. 15 Yojanasataæ satadveva bhavatÅti vijÃniyaæ Navayojanikà bhitti puthulà uparÅpi ca. 16 AyokapÃlaæ heÂÂhÃ'pi ayobhÆmi'ca tattakà Samantà ussadene'va saddhiæ dasasahassakaæ. 17 Dasasahassakaæ ye'va yojanÃnaæ bhavantite SamodhÃnavasenete chattiæsavasataæsiyuæ. 18 Imesaæ pana aÂÂhannaæ nirayÃnaæ catÆsuhi DisÃsu dasadisÃsveva yamalokà bhavantihi 19 Lohakumhiva simbalÅvanaæ asinakhÃpica Tambodakaæ ayogulo esopabbata mevaca. 20 ThusanadÅ sÅtanadÅ sunakhanirayo tathà Yaætathà sÃnanirayo yamalokà ime dasa. 21 Imesaæ pana aÂÂhannaæ nirayÃnaæ catÆsu'pi DisÃsu yamarÃjÃno cattÃro va bhavanti hi 22 SiriguttaamaccÃ'pi tatheva caturo siyuæ YuttÃyuttaæ vicÃrentà yathÃkammÃnusÃsakÃ. 23 NirayapÃlakÃcÃpi bahukà yamarakkhasà Karontà kammakaraïà vicaranti bhayÃnakÃ. 24 SamodhÃnavasenete yamalokÃ'pi sabbathà VÅsÃdhikaæ tisataæca bhavantÅti vijÃniyÃ. 25 Imesuæ pana aÂÂhannaæ nirayÃnaæ samantato UssadanirayÃnantu Ãyuæ nÃmadva sabbaso 26 Vattuæ na sakkà sesena ekaccaæ kathayÃmahaæ Tesuuppanna sattÃnaæ kammaædukkhaæ anappakaæ. [SL Page 011] [\x 11/] 27 Nasakkà sabbaso vattuæ pavakkhÃmi samÃsato MÃtalÅ devaputtena nemira¤¤o padassitaæ 28 Sabbaæ taæ nirayaæ cÃpi sajÅvassasamÅpakà UssadanirayÃcÃpi ekacce yamalokikÃ. 29 Dassità itivi¤¤eyyà paï¬itena naya¤¤unà NirayapÃlakÃnÃma natthÅticavipucchite. 30 NatthÅti paÂijÃnantaæ suttaænehÅ [a] tiabravÅ Itivutte paravÃdi suttamÃharisÅghaso. 31 NavesaguïopipetirÃjà somoyamovessavanocarÃjà SakkÃnikasmà nihananti tattha itopanunnaæ paraloka mattanti. 32 Evaæsutte samÃnÅte nirayapÃlakÃpana AtthiyevÃ'ti vatvÃna sakavÃdÅ punÃparaæ 33 Tamenaæ bhikkhave niraye nirayapÃlakà pana Tattaæ ayokhilaæ hatthe gamenti dutiye'pi ca. 34 Tattaæ ayokhilaæ pÃde gamenti dutiye'pi ca Tattaæ ayokhilaæ majjhe urasmiæpatiha¤¤ati. 35 So tattha niraye tibbà kharà kaÂukavedanà VediyatÅti Ãdinà suttamÃhari sÅghaso. 36 Tasmà natthisabhÃvena nirayapÃlakÃtahiæ VohÃrà pana attheva iti¤eyyaæ vijÃnatÃ. 37 GÆthanirayanÃmo ca kukkulà kÆÂasimbalÅ AsipattavanaæcÃ'pi tathÃkhÃrodakà nadÅ. 38 Khura [b] ghaÂÂitamaggoca lohakumbhi punÃparaæ KÃlahatthimahÃyanto a¤¤e'pi narakà bahu. 39 Abbudaæ nirabbudaæ dveva ahahaæ ababaæ'pi ca AÂaÂa¤ca sogandhikaæ uppalaæ padumaæ tathÃ. 40 Ete sabbe'pi nirayà mahÃghorà bhayÃnakà AvÅcinirayasse'va parivÃrà bhavanti te. 41 SajÅvÃdinirayÃnaæ Ãyuæ vakkhÃmi sÃdhukaæ TathÃbbudÃ'di nirayassa ÃyudvÃpisa mÃsato --------------------------------------------------------------- [A] nahÅti-kattha. [SL Page 012] [\x 12/] 42 CÃtummahÃrÃjikà devatÃyu yaæ sajivanÃme niraye karattikaæ RattiædivÃtiæsaæca mÃsamekakaæ tene'va mÃsena ca dvÃdasÃpana. 43 Saævaccharaæ tena'ca padvakaæ sataæ ÃyÆni sajÅvaka nÃmake tahiæ Devindapuramhi yamÃyukadva taæ rattiædivo kÃÊaka suttanÃmake. 44 RattiædivÃtiæsaæca mÃsamekakaæ tene'va mÃsena ca dvÃdasÃpana Saævaccharaæ tena sahassakaæ pana ÃyuppamÃïaæ ahu kÃÊasuttake. 45 YÃmavhaye devapure yamÃyukaæ saæghÃÂanÃme niraye'ka rattikaæ Rattiædivà tiæsadva mÃsamekakaæ tene'va mÃsena ca dvÃdasÃpana 46 Saævaccharaæ tena sahassakaædve saæghÃÂanÃme ahuÃyumattaæ ùyuppamÃïaæ tusite puramhi rattiædivo roruvanÃma ketaæ 47 RattiædivÃtiæ sa¤camÃsamekakaæ tenevamÃse na cadvÃdasÃpana Saævaccharaætena catussahassakaæ ÃyuppamÃïaæ ahuroruvamhica 48 YaæÃyumattaænimmÃïaratimhi rattiædivo jeÂÂhakarorucetaæ RattiædivÃtiæsa¤camÃsamemakaæ tenevamÃsenacadvÃdasÃpana. 49 Saævaccharaæ aÂÂhasahassakantaæ ÃyumahÃroruvanÃmakamhi YaæÃyumattaæ vasavattikamhi rattiædivo tÃpana nÃmakamhi. 50 RattiædivÃtiæsadvamÃsamekakaæ teneva mÃsena ca dvÃdasÃpana Saævaccharaæ soÊasasahassakampana ÃyuppamÃïaæ ahutÃpanamhi. 51 Ghore mahÃtÃpananÃmakamhi Ãyu upa¬¬hantarakappameva Tassà tighorÃya avÅciyÃ'pi ÃyuppamÃïantarakappameva. 52 Catasso mÃgadheyyÃhi nÃliyo kosale pure EkanÃli tilÃnantu pamÃïaæ kittakanti ce. [SL Page 013] [\x 13/] 53 AÂÂhalakkhatilà nÃlÅ nÃliyà caturà Êhakaæ ùÊhakà caturo doïo catudoïà ca mÃïikÃ. 54 Catasso mÃïikà khÃrÅ kÃrÅ vÅsati vÃhako EkavÃho tilÃnaætu pamÃïaæ kittakantice. 55 KoÂÅnaæ catusata¤¤eva adhikà navakoÂiyo Tato saÂÂhica lakkhÃni bhavantÅti vijÃniyaæ. 56 Tato satassa vassÃnaæ [a] satassa accayenatu Ekeke hÃrite sabbaæ khÅye natveva abbudo. 57 Tato vÅsaguïaæ katvà Ãyu ¤eyyaæ nirabbude Tato vÅsaguïaæ katvà ahahe Ãyu jÃniyaæ. 58 Tato vÅsaguïaæ katvà ababe niraye'pica Tato vÅsaguïaæ katvà aÂaÂe niraye pica. 59 ùyuppamÃïaæ vi¤¤eyyaæ paï¬itena naya¤¤unà Tato vÅsaguïaæ katvà Ãyu sogandhike pica. 60 Tato vÅsaguïaæ katvà uppale niraye'pica ùyuppamÃïaæ vi¤¤eyyaæ paï¬itena naya¤¤unÃ. 61 Tato vÅsaguïaæ katvà padume niraye'pica ùyuppamÃïaæ vi¤¤eyyaæ paï¬itena naya¤¤unÃ. 62 Padume niraye tasmiæ bhikkhu kokÃli nÃmako AggasÃvake parajjhitvà paccatÅti jino bravÅ. 63 DosamohÃbhibhÆtena pÃïaghÃtaæ karonti ye Te narà parusà pÃpà saæjÅve upapajjare. 64 SajotibhÆte te tattha hantvà hantvà vichindayuæ SaæjÅvanti hatà hatà tasmà saæjÅva nÃmako. 65 Vijjhantà ye a¤¤ama¤¤aæ ghÃÂentà corakÃpica ParapÃïaæ viheÂhentà saæjÅve te vÅpaccayuæ. 66 MÃtÃpitusu mittesu guïavantesu dÆsakà Narà asaccavÃdà te kÃÊasÆttamhi jÃyare. 67 KÃÊasuttaæ pasÃretvà tacchanti dÃrukaæ viya Kakacehica te tattha chindanti yamarakkhasÃ. --------------------------------------------------------- [A] vassasata sahassassa-potthakesu Vassa satassa vassasahassassa-suttanipÃte Vassa satassa vassa satassa-netti: aÂÂhakathÃyaæ [SL Page 014] [\x 14/] 68 Yato tato so nirayo kÃÊasuttanti sammato Ajelaka mahÃsÃdi sasamÆsika sÆkare. 69 Hananti pÃïino ca¤¤e saæghÃtaæ yanti te narà NÃnà nanÃ[a] mahisÃdi nÃnÃkÃyà virÆpakÃ. 70 HatthipÃlÃdikà ceva sÃrathica bhavanti te Saæhatà tattha ghÃtenti sammà và haïanaæ yato 71 Tato saæghÃtanÃmena sammato nirayo ayaæ Yesaæ manassa santÃpaæ sattÃnaæ ye karonti hi 72 KÆÂakà ye ca mÃyÃvÅ te yanti roruvaæ narà GhoragginÃ'va ¬ayhantà jalamÃnà nirantaraæ 73 Ghoraæ ravaæ vimu¤canti tasmà so roruvo mato Buddhasaæghaguruddabbaæ hataæ yehi pi lu¤citaæ [b] 74 Te mahÃroruvaæ yanti ye ca nikkhittahÃrino Ghorattà aggitÃpassa ravassÃ'pi mahantatà 75 MahÃroruvapa¤¤attÅ hotitassÃ'ti dÅpaye DÃvÃdidÃhanedÃhà pÃïÃni adahittha yo 76 So jÃluddalane jantu tÃpane paccate ravaæ Tibbaævà pana santÃpaæ gatÃnaæ ca nirantaraæ 77 Dukkhaæ nirantaraæ tasmiæ tasmà no tÃpano mato KusanÃkusalà dhammà natthÅ'ti ye pakÃsakà 78 UcchedadiÂÂhiæ gaïhantà sattà tappanti te tahiæ VipallÃsagatà niraye patÃpane vipaccare 79 PatÃpÅyanti sattÃ'pi tatthaÂÂhà tikkhaagginà Santattà tisayenÃ'pi tasmÃvuttopatÃpano 80 AdhimattÃni pÃpÃni avisaÇkà caranti ye Niraye te mahÃghore uppajjanti asaæsayaæ 81 MÃtunaæ pitunaæcÃpi arahantÃna¤ca ghÃtakà SaæghassabhedakÃ'ceva lohituppÃdakÃ'pica 82 PaæcÃnantarikà ete bodhisattassaghÃtakà GuïÃdhikÃnaæ mÃrentà thÆpaæbodhiæca bhedakà ----------------------------------------------------- [A] nÃnÃnÃmÃ-katthaci. [B] dukkhinaæ-potthakesu. [SL Page 015] [\x 15/] 83 BuddhasaæghÃnamÃyatta vatthÆnaæ hÃrakÃ'pi ca MittaddÆhÅ ca sabbe te uppajjanti avÅciyaæ 84 Averesu ca mittesu guïÃtirekajantusu JÃyÃsu aparajjhantà musÃvÃdÅ ca jantuyo 85 Suraæpivantà gÃmaæ và ghÃtentà pi'ca ye narà SassatucchedavÃdà ca dussÅlà pi ca ye narà 86 Te sabbe pi narà tattha vipaccanti avÅciyà Tatra uppannasattÃnaæ kÃyo tigÃvuto pi ca 87 Ekayojaniko ceva hoti dviyojano pi ca Devadattassa kÃyo tu satayojanikoccate 88 SÅsaæ ayokapalle tu paviÂÂhaæ bhamukopari PÃdà yÃvagoppakÃpi paviÂÂhà ayabhÆmiyaæ 89 TattÃyabhÆmiyà saÇku yÃvasÅsà bhinikkhami PuratthimÃya bhÅttiyà nikkhamma ayasaÇku ca 90 VijjhitvÃna uraæ tassa bhitthiyaæ pacchime'hani DakkhiïÃya ca bhittiyà nikkhamma ayasaÇku ca 91 Vijjhitvà dakkhiïaæ passaæ bhittiyaæ uttarehani DvepihatthatalÃviddhà dakkhiïuttara bhittisu 92 Evaæ so niccale buddhe parajjhitvÃna dummati. Niccaloyeva hutvÃna paccati niraye bhusaæ 93 Tipucuïïaæva pakkhittaæ sampuïïaænÃliyaæ tahiæ PaccamÃnakasattÃnaæ hoti puïïaæ nirantaraæ 94 Evaæ vipaccamÃnÃnaæ sattÃnaæ kammapaccayà Gacchantà ÂhitakÃvÃ'pi dhÃvantà pica te narà 95 A¤¤ama¤¤aæ naghaÂÂesuæ a¤¤ama¤¤aæ napassisuæ. MahÃsaddaæ karontÃnaæ saddampi nasuïiæsu te 96 Evaæ dukkhÃnubhottÃnaæ sattÃnaæ kammapaccayà PuratthimÃya bhittiyà accimanto samuÂÂhito 97 Dahanto pÃpakammante pacchimÃyà bhiha¤¤ati, PacchimÃya ca bhittiyà accimanto samuÂÂhito 98 Dahanto pÃpakammante puratthÃyà bhiha¤¤ati, dakkhiïÃya ca bhittiyà accimanto samuÂÂhito [SL Page 016] [\x 16/] 99 Dahanto pÃpakammante uttarÃyà bhiha¤¤ati UttarÃya ca bhittiyà accimanto samuÂÂhito 100 Dahanto pÃpakammante dakkhiïÃyÃbhiha¤¤ati HeÂÂhimÃya samuÂÂhÃya accimanto bhayÃnako 101 Dahanto pÃpakammante uparimÃyÃbhiha¤¤ati. UparimÃya bhittiyà accimanto samuÂÂhito 102 Dahanto pÃpakammante heÂÂhimÃyà bhiha¤¤ati Sattà nantaritÃyeva dukkhà nantaritÃya ca 103 JÃlÃnantaritÃyÃ'pi nirayo so avÅcito Tasmiæ niraye mahÃdukkhaæ devadattonubhoti hi 104 Taæ yeva kÃraïaæ katvà rÃjà milindanÃmako NÃgasenavhayaæ theraæ pucchi pa¤hesu kovido 105 Bhagavà bhante kÃruïiko sabba¤¤Æti pavuccati Tathà ce devadattamhi kasmà dayà na vijjati 106 Yasmà pabbÃjito eso saæghabhedaæ karissati LohituppÃdakaæcÃ'pi devadatto karissati 107 Tato avÅciniraye mahÃdukkhÃnu bhossati Iti ¤atvà dayÃpanno taæ nÃpabbajayÅ yadi 108 ýdisaæ bahukaæ dukkhaæ kasmà so anubhossati Tasmà bhante kÅdisoti tato thero tamabravÅ 109 Saccameva mahÃrÃja! Sabba¤¤Æ so dayÃluko Apabbajitako eso devadatto bahuæ pana 110 Akusalaæ caritvÃna nirayasmiæ avÅciyaæ BahuvÃraæ pacitvÃna mahÃdukkhÃnubhossati 111 Mayà pabbÃjito cÃpi saæghabhedaæ karissati LohituppÃdakaæ cÃpi karissati asaæsayaæ 112 Tato rogÃturo ante vandanatthaæ mamantikaæ Ma¤cenÃnÅyamÃno'pi appatvà dvÃrasantikaæ 113 JetavanavihÃrassa samÅpe bhumigÃlane Mamaguïaæ saritvÃna saraïaæ so gamissati 114 Imehi aÂÂhehi tamagga puggalaæ devÃti devaæ naradammasÃrathiæ Samantacakkhuæ satapu¤¤alakkhaïaæ pÃïehi buddhaæ saraïaæ gatosmÅ'ti [SL Page 017] [\x 17/] 115 Imaæ tu saraïaæ gÃthaæ vatvà tassa anantaraæ PaÂhaviæ pavisitvÃna paccissati avÅciyaæ 116 Paccitvà avasÃnamhi tasmà dukkhà pamuccaye Tassa kammassa tejena addhÃnenÃgate pana 117 PaccekabuddhabhÃvaæ so aÂÂhissarotinÃmakaæ Labhitvà sabbadukkhamhà muccissatÅti addasa 118 DisvÃnetaæ sakalampidukkhà muttassa kÃraïaæ PabbajjÃpesi sambuddho devadattaæ dayÃluko'ti. 119 Evaæ vissajjite pa¤he rÃjà Ãha punÃ'paraæ Tenahi bhante upamaæ karohi sÃdhukaæ mama 120 Tato thero'pi upamaæ samÃharati taækhaïe Yathà pana mahÃrÃja puriso rogapÅÊito 121 Bhojanaæca assapÃyaæ bhu¤jitumpana icchati JirÃpetuæ nasakkoti rogo'pi adhiko ahu 122 Taæ purisantu kÃru¤¤Ã vejjà ca ¤ÃtakÃdayo Bhojana¤ca asappÃyaæ adÃpetvÃna rakkhisuæ 123 Tadà so puriso te saæyÃcate ca punappunaæ TathÃ'pi te adÃpetvà yÃvadosakkhayà pana 124 Tato dese khayaæ patte bhojanaæ tassa dÃpayuæ Tato so bhojanaæ bhutvà sukhÅ bhavati sabbadà 125 TasmÃhi te mahÃrÃja vejjà ca ¤ÃtakÃdayo HitakÃmÃ'ti và sabbe noca hitÃvahÃ'ti và 126 VattabbÃti ca vutte so rÃjà theraæ idabravi HitakÃmÃva sabbe te neva ahitakÃmakà 127 Evameva mahÃrÃja sabba¤¤Æ so dayÃluko KaruïÃyeva taæ buddho pabbÃjesÅti jÃniyaæ 128 Tadà ca rÃjÃmilindo bhante kallosi tabravÅ Sukhaæ ayo'ti saækhÃtaæ yamhi so noca labbhati 129 NiggatÃyo'ti nirayo itivuttotada¤¤Æhi KatapÃpo hi yaæ dukkhaæ satajÃlanirantaraæ 130 JalamÃnaÇgapaccaÇgo anubhoti avÅciyaæ Vissaraæ vÅravanto ca vidhÃvanto itocito [SL Page 018] [\x 18/] 131 Tassekadesamattampi ko samattho vibhÃvituæ YassÃyomayamonaddhaæ kapÃlaæ bahalaæ pica 132 Anto aggijjalÃdittaæ anantaæ aïïavodakaæ CatuddisÃto pekkhantaæ khaïenayadisussati 133 Tassanto vattamÃnassa sukhumÃlassudÅrato VilÅyamÃnagattassa Ãturassa viha¤¤ato. 134 Kilantassa patantassa mucchantassa muhuæ muhuæ ùsÃbhaÇgÃhi tunnassa ÃyÃsenÃpi tappato. 135 Vilapantassa karuïaæ anÃthassa vicintato Asayhamatulaæ tibbaæ kodukkhaæ vaïïayissati. 136 SimbaliæÃyasatthulaæ solasaÇgula kaïÂakaæ JÃlamÃlÃparikkhittaæ uddhaæyojana muggataæ. 137 Caï¬ehi yamadÆtehi unnayanto punappunaæ ViddhopatodayaÂÂhÅhi sattiyÃdÅhi và hato. 138 ViphÃlitaÇgapaccaÇgo vicaranto pi vissaraæ BhÅto rudammukho dÅno Ãruhanto punappunaæ. 139 UbbattetvÃna tu mukhaæ udikkhanto ca rakkhase Bhayena ca nimÅlento aægamaÇgopagÆhayaæ. 140 AladdhÃlÅyanaÂÂhÃnaæ vedhamÃno vicetano Anubhoti bhusaæ dukkhaæ tassa kà upamà siyÃ. 141 Ekantadukkhà nirayà yato evaæ sudÃruïà AnakkhÃïena vattabba mititasmà jinobravi. 142 YathÃca antaraæ dÆraæ aggino candanassaca Tatheva antaraædÆraæ nirayaggi idhagginaæ. 143 Tisattisata viddhassa yaæ dukkhamavicintiyaæ Taæ nerayikadukkhassa himavà sÃsapantaraæ. 144 Taæhinerayikaæ dukkhaæ phusitvà veditabbakaæ Vadanto pivanissesaæ kathaæ taæ dÅpayissati. 145 Etthaaggiti vutte ca kinnupÃdo dahissati Asaddahanto akkanto dukkhaæ pappoti dÃruïaæ. 146 TasmÃisÅnaæ vacanaæ saddahanto vicakkhaïo PÃpakammaæ vivajjetvà nataæ pappoti Ãlayaæ. [SL Page 019] [\x 19/] 147 KaïÂakenavivaddhassa ghatabinduvilÅyanaæ YÃvatÃaggitÃpopi patikÃropi dukkaÂo. 148 Nekavassasahassesu nirayetikhinagginà EkajÃlikatÃnaæ ko dukkhassakkhamanaævade. 149 EkaggikkhandhabhÆtÃ'pi kammena parirundhità Niraye yadi jÅvanti aho kammaæ sudÃruïaæ. 150 Atimandasukhassatthaæ yaæ muhuttena kibbisaæ Kataæ tassÃtulaæ kÃlaæ phalaæ yadipi Ådisaæ. 151 Kohi mÃnusadukkhena mahantenÃ'pi addito Muhuttampi anummatto kare pÃpÃdaraæ naro. 152 Aho mohÃnubhÃvoyaæ yenÃyaæ parimohito Evaæ dukkhÃvahaæ kammaæ karotica sukhatthiko. 153 BhÃyitabbaæ hi pÃpÃto evaæ dukkhaphalaæ yato Kusale Ãdaro niccaæ kattabbo dukkhabhÅrunÃ'ti 154 Iti ca amitadukkhà dukkhite sabbasatte AkusalabalabhÆte bhÆtato saæviditvà Vividhakusalamaggaæ maggayantà susanto Paramaamatamaggaæ maggayantà bhavantu ItisujanappasÃdasaævegatthÃya kate lokappadÅpakasÃre nirayagati niddeso nÃma Dutiyo paricchedo. -------------- 1 AthÃparaæ pavakkhÃmi petalokassa sambhavaæ Muni vuttÃnusÃrena yathÃsambhavato kathaæ 2 AsaævibhÃgasÅlà ye yathÃsatti yathÃbalaæ IssÃlukà maccharino te petesÆpajÃyare 3 AnekÃnÅhi dukkhÃni anubhutvÃpi sa¤cità Lobhadiggahità ante yadipetabhavÃvahà 4 AtthÃatthÃti te loko kimatthamabhijappati ùdimajjhantabhÃvesu ye anatthÃvahà ime 5 SakammavÃritannÃpà ÃhÃratthamatandità Itocitoca payatà iti petÃti sammatà [SL Page 020] [\x 20/] Petagatiniddeso. 6 BuppipÃsÃparissantà kisà thÆlasirà tathà DissamÃnaÂÂhisaïÂhÃnà viralantara phÃsukà 7 PiÂÂhikaïÂaka mallÅna paÂicchÃtodarattacà ApakkasukkhalÃbÆva vallitÃpanna aÇgatà [a] 8 TacaÂÂhinahÃrusesaÇga parininnakkhigaï¬akà [b] dÅghabyÃkulakekehi andhakÃrÅkatÃnanà [c] 9 ParÆÊhakacchanakhalomà sukkhakaïha valittavà VirÆpateva ekattha piï¬ità sabbalokikà 10 PacchÃnutÃpadukkhena accantaparisosità Paccakkhato alakkhiyà iti diÂÂhehi lakkhiyà 11 AnacchÃditakopÅnà aladdhannalavodakà JighacchÃpariÊÃhena parissantà sayanti te 12 Nekavassasahassesu tesaæ ÃsÃvivaddhano Ehibhu¤japivÃhÅti saddo sÆyati rittako 13 AsamatthÃpi te sabbe athodana jalÃsayà MahÃdukkhena vuÂÂhanti a¤¤o¤¤amavalambiya 14 UÂÂhÃnaturità petà byathantà patamÃnakà Parimocenti Ãlagge asamatthasabhÃvato 15 PavedhamÃnaæ abalaæ pabalotvaæ palambasi AhonikkÃruïosi tvaæ itisammÃniyojiya 16 UÂÂhahitvà patante te jalacchÃyÃva ca¤cale AladdhapubbalÃbhÃsà uÂÂhÃpeti punappunaæ 17 AÂÂhisaæghÃÂamattÃnaæ uÂÂhÃnabyasanaæ kathaæ Anussaranto dhÃreyya jÅvitaæ karuïÃparo 18 Ajja amhehi saddoyaæ yato jÃto bhisuyyati Udakaæ udaka¤ceti assasiægova abbhuto 19 Ito tatoca vattantà paÂicchantÃva a¤jasi Apassantà ca dÃtÃraæ dhÃvanti ca diso disaæ 20 Tato muhuttamattena tesaæ ÃyÃsakÃrako Kaïïeda¬¬hasalÃkÃva natthisaddopi vijjati ---------------------------------------------------------- [A] vallitÃpannaÃsatÃ-potthakesu, [B] parininnakkhikaïÂakÃ-potthakesu, [C] antakÃrikatÃnatÃ, andhakÃrikatÃnarÃ-potthakesu. [SL Page 021] [\x 21/] 21 Kinnasossanti te petà natthisaddaæ sudÃruïaæ Yehi santesu deyyesu khittà natthÅti yÃcakÃ. 22 TevisÃdaparissantà sabhÃvenÃpi dubbalà Patanti tÃlacchinnÃva vicchinnÃsà visa¤¤ino. 23 YaæjighacchÃdukhaæ loke ekÃhacchinnabhattato Dussahantaæca petÃnaæ ko dukkhaæ cintayissati. 24 Kesa¤ci romakÆpehi jÃlÃmÃlÃsamuÂÂhità Dahanti sakalaæ dehaæ aggijÃlà vasÃsayaæ 25 KucchijighacchÃdÃhena bÃhirantena agginà Cittaæ pacchÃnutÃpena petÃnaæ dayhatesadÃ. 26 VicchadditaænuÂÂhubhitaæ vijÃtÃnaæ ca yaæ malaæ yada¤¤cÃpi asuciæ lokenÃtijigucchiyaæ. 27 Tadattha¤cÃpite petà dhÃvantà nekayojanaæ AcchinditvÃna a¤¤o¤¤aæ labhanti nalabhantica 28 ChÃyÃÃtapataæ yanti rittata¤ca mahÃsarà UïhÃca honti petÃnaæ vÃtà pakatisÅlatÃ. 29 Phussanti aggijÃlÃva sisirÃcandaraæsiyo Sabbaæ viparitaæ hoti yaæ loke sÃdhusammataæ. 30 Petaloke bhavaæ dukkhaæ anantaæ sattajÅvakà KathannÆ vaïïiyantÅca bindumatta¤ca vaïïitaæ. ========================= SÃma¤¤adukkhavaïïanà niÂÂhitÃ. ------------------- 31 EvaæsÃma¤¤atovatvà petadukkhaæ samÃsato AthÃparaæ pavakkhÃmi petadukkhaæ savatthukaæ. 32 ItodvÃnavutÅkappe phussotinÃmanÃyako ùsikÃsÅtinagare rÃjÃtujaya senako. 33 MahÃrÃjà pità tassa mÃtÃtu sirimÃvhayà MahesÅ Ãsi phussassa sambuddhassa sirÅmato. 34 Tadà ca so mahÃrÃjà buddhÃdiratanattaye UppÃdayitvà mamattaæ catuhi paccayehi'pi. [SL Page 022] [\x 22/] 35 Sayameva upaÂÂhÃsi sabbakÃlaæ sasÃdaro UpaÂÂhÃpetu ma¤¤esaæ nadadÃti kadÃcipi. 36 TadÃssa rÃjino puttà tayo rÃjakumÃrakà UpÃyene va temÃsaæ upaÂÂhÃtuæ labhiæsute. 37 Tadà tesaæ janapade niyuttapurisassatu PesayitvÃna sandesaæ sabbakiccaæ vidhÃpayuæ. 38 Tadà so puriso cÃpà vihÃra¤ca mahÃrahaæ Sabbe dÃtabbavatthÆni saævidhÃya visesato. 39 PunÃpi dÆtaæ pÃhesi niÂÂhitaæ kÃriyaæ iti Taæ sutvÃna kumÃrà te tuÂÂhahaÂÂhà pamoditÃ. 40 A¬¬hateyyasahassehi posehi parivÃrità PabbajitvÃna sambuddhaæ upaÂÂhantà va sÃdaraæ. 41 Sakaæ gÃmaæ nayitvÃna sabbadÃnaæ adÃpayuæ Tadà tasmiæ ca gÃmamhi niyutto puriso pica. 42 Bhaï¬ÃgÃrika poso ca saddho sabhariyo ahu Te janà buddhapamukhaæ saæghaæ sammà upaÂÂhahuæ. 43 Ekacco cÃpi purisà dÃnaæ sammà pavattayuæ A¤¤e asaddhà bahukà taæ dÃnaæ nappavattayuæ. 44 Ekacce puttadÃrÃnaæ bhojÃpetvà sayampica Bhu¤jitvÃna yathÃkÃmaæ dÃnaggampi ca jhÃpayuæ. 45 Tato vasse atikkante sambuddhe ca pavÃrite RÃjaputtà bhagavato katvà sakkÃra muttamaæ. 46 Bhagavantaæ purakkhatvà gamiæsu pitu santikaæ Bhagavà tatra nagare sambuddho parinibbuto. 47 RÃjà ca rÃjaputtà ca parivÃrà ca sÃdhukaæ Janà sabbe'pi dhÃvantà saggaæ te upapajjare. 48 PaÂihatà duhadayà cavantà nirayaæ gatà DvÅsu etesu pakkhesu tidivà tidivaæ tathà 49 Nirayato ca nirayaæ saæsarantà punappunaæ Kappà dvÃnavutÅ tÅtà bhaddakappe ime pana. 50 Petesu yeva uppannà tadà buddho anuttaro Kakusandhoti nÃmena tuppajjati vinÃyako. [SL Page 023] [\x 23/] 51 Tadà sabbe manussÃpi datvà dÃnaæ anappakaæ PetÃnaæ uddisÃpesuæ te ca petà samÃgatÃ. 52 Taæ dÃnaæ anumodantà mucciæsu petabhÃvato Taæ disvà pana te petà sambuddhaæ taæ supucchisuæ. 53 Kadà pana mayaæ bhante imamhà attabhÃvato MuccissÃmÃti sambuddho olokento mahÃdayo. 54 AnÃgataæsa¤Ãïena dÅghaddhÃnaæ vipassiya ParinibbÃïato mayhaæ bhÆmiyÃyojanuggate [a] 55 KonÃgamana nÃmeko sambuddho dipaduttamo Uppajjissati taæ evaæ pucchissathÃti abravi. 56 Tate kantarakappamhi atÅte so jino ahu Tadà sabbe manussÃ'pi dÃnaæ datvà jinassatu. 57 DÃnaæ ¤ÃtipetÃnaæ uddisÃpesu sÃdarà Taæ petà anumodantà mucciæsu petabhÃvato. 58 Te disvà pana te petà pucchiæsu taæ jinampi ca So konÃgamano buddho olokento pureviya. 59 AnÃgatasmiæ uppannaæ kassapaæ nÃma nÃyakaæ PucchathÃti pavutte te gatà potà samÃlayÃ. 60 Tato antarakappamhi atÅte kassapo jino Loke pÃturahÆ satthà lokasÃmi tathÃgato. 61 Tadà sabbe manussÃ,pi samÃgantvà kutÆhalà MahÃdÃnaæ daditvÃna petÃnaæ uddisÃpayuæ. 62 Tato tesaæ ¤Ãtipetà anumodiya sÃdaraæ PetattabhÃvà muccitvà sukhaæ dibbaæ labhiæsute. 63 Te disvÃna ime petà patihatamatà janà Upasaækamma sambuddhaæ idaæ vacanaæ mabravuæ. 64 Bhante sabbe ime petà labhiæsu dibbasampadaæ KadÃmayaæ labhissÃma Ãcikkha cakkhumà iti. 65 Tadà so kassapo buddho passanto sabbadassiko AnÃgataæ sa¤Ãïena passitvà imamÃhaca. 66 Pacchà antarakappamhi atikkante mahÃdayo Gotamo nÃma sambuddho bhavissati tadà pana. --------------------------------------------- [A] bhÆmiyojana muggate-potthakesu, [SL Page 024] [\x 24/] 67 Ito dvanavuti kappe ¤ÃtibhÆto mahÃyaso BimbisÃro nÃma rÃjà bhavissati hi so pana 68 Buddhappamukha saæghassa datvà dÃnaæ anappakaæ TumhÃkaæ uddisitvÃna udakaæ pÃtayissati. 69 Tadà sabbe'pi petattà muccitvÃna asaæsayaæ Dibbasukhaæ labhitvÃna tuÂÂhahaÂÂhà bhavissare. 70 Evaæ vutte ca te petà sveyeva pana labhissatha Iti vuttaæva ma¤¤itvà tuÂÂhahaÂÂhatarà ahuæ. 71 Atha buddhantare tÅte amhÃkaæ bhagavà pana Loke uppajji te cÃpi rÃjaputtà tayo janÃ. 72 MagadharaÂÂhe mahÃsÃÊa kulamhi brÃhmaïe vare NibbattitvÃna nikkhamma pabbajitvÃna bÃhire. 73 GayÃsÅsamhi jaÂilà tayo Ãhuæ sujeÂÂhakà JeÂÂhaposo janapade rÃjÃ'sÅ bimbisÃrako. 74 Bhaï¬ÃgÃrikapuriso visÃkhosi gahapati JÃyÃ'ssa dhammadinnÃ'si pu¤¤akÃrÃca sesakÃ. 75 Tasseva bimbisÃrassa ahesuæ parivÃrakà BuddhabhÆto'si bhagavà dhammacakkappavattiyaæ. 76 Pa¤cavaggiye vibodhetvà yasattherÃdike'pica Bodhetvà bhaddavaggiye gantvÃna uruvelakaæ. 77 A¬¬hateyya sahassena isinà parivÃrito Tayo jaÂile bodhetvà tehi yeva purakkhato. Agamà rÃjagahaæ buddho magadhÃnaæ giribbajaæ. 78 AtharÃjagahaæ vararÃjagahaæ MunirÃjavare nagarÆpagate NararÃjavaro munirÃjavaraæ Namituæ upasaÇkami sÅghataraæ. 79 Athakho bhagavà sujanaæ narapaæ NijasantikamÃgata mÃgadhakaæ VaraseÂÂhadadaæ nijadhammavaraæ Kathayittha tadà varamokkhadadaæ. 80 Atha rÃjavaro jinadhammavaraæ SavaïÅyataraæ varadaæ suïiya PaÂhamaæ varamaggaphalaæ alabhi ParivÃrajanehi saheva tahiæ. [SL Page 025] [\x 25/] 81 Tato ca so mahÃrÃjà laddhà pÅti manuttaraæ SvÃtanÃyaca sambuddhaæ nimantetvà nivattiya. 82 Gantvà sake niketamhi mahÃdÃnaæ vidhÃpayi Tadà sabbe'pi te petà somanassà idabravuæ. 83 Amhe suve mahÃrÃjà mahÃdÃnaæ dadissati AmhÃkaæ uddisitvÃ'va udakaæ pÃtayissatÅ. 84 Mayaæ sabbe'pi gantvÃna anumodissÃma taæiti Vatvà sabbe samÃgantvà ra¤¤o gehe Âhità ahuæ. 85 Atha punadivase so bhikkhusaÇghena saddhiæ Narapati varagehaæ pÃvisÅ buddhaseÂÂho Atha narapati seÂÂho seÂÂhadÃnaæ varehi Parivisiya jinantaæ khajjabhojjÃdikehi. 86 JinavaravaradÃnaæ cintayanto narindo Naudisi varadÃnaæ ¤ÃtipetÃdikÃnaæ Atha ca parama dukkhà dukkhità rattibhÃge Narapati varagehe vissaraæ te akaæsu. 87 Atha narapati seÂÂho bheravaæ taæ dusaddaæ Suïiya ativa bhÅto dukkhito dummano'hu Athava sugata buddhaæ pucchituæ so pabhÃte Upagamiya pavattiæ bhÃsitabbaæ kathesi. 88 Tato taæ bhagavà Ãha natthi tena upaddavo Ità dvÃnavutikappe tuyhaæ ¤Ãti bahÆjanà 89 Petaloke samuppannà ekaæbuddhantarampana Tameva patthayantà te vicariæsuca sÃlayÃ. 90 DÃnaæ buddhassa datvÃna amhÃkaæ uddisissatÅ Iti tesaæ taæ dÃnaæ na uddissituvaæ pana. 91 Tena te vÅcchinnÃsà akaæsu vissaraæ ravaæ iti vuttetu te ra¤¤Ã[a] bhante dinne idÃni'pi. 92 LabhissantÅti vutto[b] so labhissantÅti abravÅ Tadà ajjatanà yeva rÃjà buddhaæ nimattiya. 93 Nivattitvà sakaæ gehaæ mahÃdÃnaæ vidhÃpiya ùrocÃpesi sambuddhaæ kÃlaæ dÃnaæ visÃrado -------------------------------------------------------- [A] sorÃjÃ-potthakesu, [b] vutte-potthakesu. [SL Page 026] [\x 26/] 94 Atha buddhopi gantvÃna sasaægho lokanÃyako MahÃrahampi pa¤¤atte nisÅdi varamÃsane 95 Tadà petà samÃgantvà labheyyÃma mayaæ iti Tiroku¬¬Ãdi ÂhÃnesu aÂÂhaæsu anumodituæ 96 Yadà sabbe'pi te petà pÃkaÂà honti rÃjino. Tathà yeva adhiÂÂhÃsi sabbadassi jino tadÃ. 97 Tasmà sabbe'pi te petà pÃkaÂà tassa rÃjino Tato rÃjà somanasso hutvà sammÃva Ãdaro. 98 Idaæ me ¤Ãtinaæ hotu sukhità hontu ¤Ãtayo ItivatvÃna Ãsi¤ci satthuno dakkhiïodakaæ. 99 KaÇkhaïe yeva petÃnaæ sÅtodaka supÆrità Pa¤capaduma sa¤channà jÃyiæsu udakÃlayÃ. 100 Tattha nahÃtvà pivitvà Ãsuæ suvaïïavaïïakà PaÂippassaddhadarathà vÆpasannapipÃsità 101 Tato ca yÃgu bhattaæ ca datvà khajjÃdi nappakaæ Uddisi taÇkhaïa ¤¤eva dibbannapana khajjakÃ. 102 Nibbattiæsuca te tÃni bhutvÃna pÅnitindriyà Ahesuæ atha vatthÃni senÃsanÃni dÃpiya. 103 Uddisi taÇkhaïe yeva dibba¤ca vatthayÃnakaæ Ahesuæ dibbapÃsÃdà sabbà ra¤¤o supÃkaÂÃ. 104 Attamano tato rÃjà ahosi bhagavà pana Ra¤¤ova anumodatthaæ imà gÃthà abhÃsayÅ. 105 Tiro ku¬¬esu tiÂÂhanti sandhi siæghÃÂakesu ca DvÃrabÃhÃsu tiÂÂhanti ÃgantvÃna sakaæ gharaæ. 106 PahÆte annapÃnamhi khajjabhojje upaÂÂhite Natesaæ koci sarati sattÃnaæ kammapaccayÃ. 107 Evaæ dadanti ¤ÃtÅnaæ ye honti anukampakà Suciæ païÅtaæ kÃlena kappiyaæ pÃna bhojanaæ. 108 Idaæ vo ¤ÃtÅnaæ hotu sukhitÃhontu ¤Ãtayo Teca tattha samÃgantvà ¤Ãtipetà samÃgatà 109 PahÆte annapÃnamhi sakkaccaæ anumodare Ciraæ jÅvantu no¤Ãti yesaæhetu labhÃmase. [SL Page 027] [\x 27/] 110 AmhÃka¤ca katà pÆjà dÃyakÃca anipphalà Nahi tattha kasÅatthi gorakkhettha navijjati. 111 VanijjÃtÃdisÅ natthi hira¤¤ena khayà khayaæ Ito dinnena yÃpenti petà kÃlakatà tahiæ. 112 Unname udakaæ vaÂÂhaæ yathÃninnaæ pavattati Ema meva ito dinnaæ petÃnaæ upakappati. 113 Yathà vÃrivahà pÆrà paripÆrenti sÃgaraæ Eva meva ito dinnaæ petÃnaæ upakappati. 114 AdÃsi me akÃsi me ¤Ãtimittà sakhÃcame PetÃnaæ dakkhiïaæ dajjà pubbe kata manussaraæ. 115 Nahiruïïaæ và sokovà yÃca¤¤Ã paridevanà Nataæ petÃnamatthÃya evaæ tiÂÂhanti ¤Ãtayo 116 Ayaækho dakkhiïà dinnà saæghamhi suppatiÂÂhità DÅgharattaæ hitÃyassa ÂhÃnaso upakappati. 117 So ¤Ãtidhammo ca ayaæ nidassito PetÃnaæ pÆjà ca katà uÊÃrà Balaæca bhikkhÆnamanuppadinnaæ Tumhehi pu¤¤aæ pasÆtaæ anappakaæ'ti. 118 Desanà pariyosÃne caturÃsÅti sahassakà PÃïà dhammÃbhisamayà Ãsuæ saæviggamÃnasÃ. 119 Tathà dutiye divase tatiye'pi catutthake YÃvasattamadivasà dhammÃbhisamayà ahuæ. Tiroku¬¬asuttaæ. ---------- 120 LaÇkÃdÅpe vatthugÃme mahÃdevo upÃsako Saddhopasanno dhammajÅvi sassakÃle ara¤¤ako 121 KhettassÃsannakuÂiyà nipanno hoti rakkhituæ Tatoca a¬¬harattiyà peto a¤¤ataropana. 122 AnnapÃnÃni yÃcanto roditvÃna mahÃpathe Gacchati tassa taæ saddaæ sutvà devo upÃsako. 123 UÂÂhahitvÃna dÆrato paÂipucchittha taæ pana Konu kho Ãsi tvaæ samma rattiæ nimmÃnuse vane. [SL Page 028] [\x 28/] 124 AnnapÃnaæhi yÃcanto vilapantoca gacchasi. Evaæ vutte ca so poto idaæ vacana mabravi. 125 Ahaæ hi samma petosmi maccheravasamÃgato. PÃpakammaæ karitvÃna petalokaæ upÃgato. 126 A¤¤Ãtako anÃthohaæ natthi me koci dÃyako Etama¤¤e panicchanti bhutvà pÅtvà yathà sukhaæ. 127 HatthiassarathÃdÅhi yÃyanti ca disodisaæ AlaÇkÃrehi maï¬etvà sanÃthà kÃmakÃmino. 128 Taæ sutvÃna mahÃdevo taæ petaæ etadabravi. Kuhiælabhiæsu eteti kissa tvaæ mata nalabbhasi. 129 Itivutte tu so peto mahà devaæ idabravÅ BodhipiÂÂhÅjanapade bahÆjanà samÃhitÃ. 130 AnnapÃpÃni datvÃna ¤ÃtipetÃna muddisuæ Te ¤Ãtipetà Ãgantvà anumodiæsu sÃdarÃ. 131 Tena te vijahitvÃna petabhÃvaæ jigucchiyaæ AtÅvaparamaæ sobhaæ dibbarÆpaæ labhiæsu te 132 Te disvà paridevÃmi vilapÃmi mahÃpathe GacchamÃnova socanto yÃcamÃno punappunaæ. 133 Itivutte mahÃdevo taæ petaæ idamabravi JahitvÃna manussattaæ petalokaæ gatà ca ye. 134 Tesaæ uddissa dentà te ¤ÃtakÃvà a¤¤Ãtakà Itivuttetu so poto mahÃdevaæ idabravi. 135 A¤¤Ãtakà ¤Ãtakà và tesaæ uddissa denti ye Yadipetà numodanti taæ tesaæ upakappati. 136 Itivutte mahÃdevo taæ petaæ idamabravi SÃdhukaæ tvaæ anumoda suvedÃnaæ dadÃmihaæ. 137 SÅlavantesu taæ dÃnaæ anna pÃnÃdikampica Tatheva uddisissÃmi anumodatuvaæ pana. 138 Itivatvà mahÃdevo rattiyà accayenatu Sajjetvà annapÃna¤ca aÂÂha bhikkhu nimantiya 139 Te bhikkhu sagharaæ netvà nisÅdà petva Ãsane PÃnÅyaæ yÃgu bhattaæca datvà petassa uddisi. [SL Page 029] [\x 29/] 140 Taæ peto anumoditvà devattaæ alabhÅ tadà So peto dibbarÆpena Ãgantvà avidÆrato. 141 hitoyeva mahÃdevaæ imaæ gÃthaæ abhÃsatha UÂÂhehi samma kiæ sesi passa sandiÂÂhikaæ phalaæ. 142 Sumittaæ purisaæ laddhà pattosmi paramaæ sukhaæ Tato upÃsakocÃpi saddaæ sutvÃna tassataæ 143 NikkhamitvÃna kuÂiyà taæ petaæ etadabravi KissadÆre Âhito samma Ãgaccha mama santikaæ. 144 Alaækataæ taæ passÃmi kissa lajjasi maæ tuvaæ LajjÃmi samma naggosmi sÃÂakaæ natthi me pana. 145 SabbÃni paripuïïÃni tasmà tiÂÂhÃmi Ãrakà Ekaæ me sÃÂakaæ atthi gaïhÃhi tvaæ dadÃmite. 146 SÃÂakaæ tvaæ nivÃsetvà Ãgaccha mama santikaæ Evaæ vuttetu sopeto mahÃdevaæ edabravi. 147 Evaæ dinnà na mehonti sÃÂakÃni satÃnipi SÅlavantesu yaæ dinnaæ taæ petà paribhu¤jare 148 TadÃca so mahÃdevo tassacca yena rattiyà AÂÂhabhikkhÆ nimantetvà bhojÃpetvÃna sabbaso. 149 Ekekassaca bhikkhuno datvÃna yugasÃÂakaæ udakaæ pÃtayitvÃna tassapetassa uddisi. 150 Tato peto rattibhÃge obhà setvÃna sabbadhÅ Devatta rÆpo Ãgantvà sabbÃlaækÃra bhÆsito MahÃdevassa purato ÂhatvÃna idamabravi. 151 MÃtÃpitÆhi naæ kÃtuæ ¤ÃtisÃlohi tehivà KÃtuæ sudukkaraæ kammaæ akÃsitvaæ sahÃyaka. 152 TenÃhampi upakÃraæ karissÃmi tavà iti Taæ bÃhÃya gahetvÃna netvÃna vaÂamÆlakaæ 153 Tisso nÅdhi padassesi suvaïïÃdÅhi pÆrità GahetvÃna imaæ sabbaæ paribhu¤ja yathÃsukhaæ. 154 Pu¤¤a kammaæ karitvÃna mayhaæ ca dehi pattikaæ Iti vatvà gharaæ netvà anÃdiyaæ parehica. [SL Page 030] [\x 30/] 155 VatvÃna antaradhÃyÅ devaputto mahiddhiko TasmÃhi buddhi sampannà atthakÃmà hitesino. 156 Maccheraæ vijahitvÃna hontu dÃne sadà ratà MahÃdevo viya tepi bhavantu bahukà janÃ. 157 Età disÃni sutvÃna ¤Ãti petÃna muddisaæ DÃnaæ dhammena dÃtabbaæ dhammakÃmena vi¤¤unÃti. MahÃdevavatthu. ---------- 158 LaÇkÃdÅpe rohaïamhi bhikkÆ tesaÂÂhimattakà Vandanatthaæ mahÃbodhiæ gantvÃna jambudÅpakaæ. 159 Tato kameïa gacchantà mahÃra¤¤aæ pavesayuæ Tattha maggavimÆÊhà te hatthÅnaæ maggamÃdiya. 160 Maggoti ma¤¤amÃnà taæ paÂipannÃca bhikkhavo Divasehi ca tÅheva gantvÃna te mahÃvane. 161 MahÃpÃsÃïa sadisaæ eka kosappamÃïakaæ Petaæ nipannakaæ disvà pÃsÃïotica ma¤¤asuæ. 162 ùrohitvà tatosabbe nipannà bhikkhavo ahuæ MahÃthero panuÂÂhÃyaæ caækaæ manto vipassiya. 163 SaïÂhÃnaæ hatthapÃdÃnaæ disvà peto ayaæ pana NapÃsÃïoti ¤ÃtvÃna bhikkhu pakkosi tÃvade. 164 EhÃvuso otaratha na pÃsÃïo ayaæ iti Iti vuttÃca te sabbe otaranti ca sÅghaso. 165 SÅsaæ ukkhipi peto'pi mahÃthero apucchitaæ EkakosappamÃïo te kÃyo pÃsÃïa sannibho. 166 hÃnaæ caÇkamaïaæ natthi kiæ kammaæ pakataæ tayà Peto ahamasmi bhante manusseko pure ahuæ. 167 Kassapa buddhakÃlamhi saÇgha santaka nÃsako ùrÃma khetta vatthÆnÅ nÃsetvà saÇgha santake 168 EvarÆpÃni dukkhÃni anubhutvÃna sabbaso PetabhÃvà cavitvÃna avÅciæ hi bhavissahanti 169 MahÃthero pi tampucchi kiætvaæ sammà bhikaÇkhasi Peto pipÃsito mayhaæ mukhe si¤catha pÃniyaæ. [SL Page 031] [\x 31/] 170 SaÂÂhimattÃ'pi te bhikkhÆ otaritvà nadimpana Pattehi pÃniyaæ netvà tassa mukhe asecayuæ. 171 PaÂhamayÃmato yÃva aruïuggamanà pana Si¤cante pica petassa jivhà api na temati. 172 Thero taæ apucchi amho ki¤cissÃdaæ labhe iti Peto yadihi me bhante sahassà pica bhikkhavo. 173 Si¤cantu sattarattampi jivhaggampi na temaye Kuto kaïÂhaæ paviseyya kimatthÃya sukhaæ labhe. 174 Sace tumhehi si¤citaæ udakaæ yadi megalaæ Atikkameyya petattà bhaveyyà haæ amuttako. 175 Edisaæ kaÂukaæ kammaæ saÇghasantakanÃsane MahÃdukkhà vahantanti ¤atvà taæ parivajjaye. 176 Mayà saha saÇghadabbaæ bhuæ¤jisu ¤Ãtakà api Mayà saheva petattaæ upagacchiæsu te pica. 177 Iti vatvÃna so peto bhikkhu pucchittha sÃdaro Tumhe bhante kassa sissà tuyhaæ Ãcariyopi ko. 178 Itivutte mahÃthero taæ petaæ idamabravi. SakyarÃjakule jÃto jino gottena gotamo. 179 So amhaæ bhagavà satthà tassa sissagaïÃmayaæ Vandanatthaæ mahÃbodhiæ laÇkÃdÅpà idhÃgamunti. 180 Aho gotama sambuddho uppanno lokanÃyako SattÃhà haæ atikkante bhavissÃmÅ avÅciyaæ. 181 Kassapassaca buddhassa gotamassa ca satthuno Antaramhi ayaæ bhÆmi va¬¬hità sattagÃvutaæ. 182 VassÃna¤ca asaÇkheyyà atikkantà bahÆpana Petaloke bahÆ dukkhaæ pÃpakaæ anubhomahaæ. 183 IdÃnipi avÅciyaæ bhotabbaæ tassa sesakaæ SamÃdà lobhajaæ pÃpaæ evaæ tu vipulaæ gataæ. 184 Evaæ dosÃvahaæ hoti saÇghasantaka nÃsanaæ GuïÃvahampi và tesaæ ye taæ rakkhanti sabbadÃ. 185 Tumhe tu gacchathedÃni jÃlà jÃlenti me tanuæ Maæ disvà appamÃdena yu¤jatha buddhasÃsane. [SL Page 032] [\x 32/] 186 Iti vutte tu te bhikkhu tato ki¤ci apakkamuæ Tadà tassa sarÅramhi aggikkhandho samuÂÂhahi 187 Te ca bhikkhÆ rattibhÃge gantvà gÃvutamattakaæ Saæviggahadayà hesuæ sabbe visesa lÃbhino PÃsÃïapetavatthu. ----------- 188 LaÇkÃdÅpe sambahulà bhikkhÆ saddhà pasannakà Vandanatthaæ mahÃbodhiæ jambudÅpaæ gatà ahuæ 189 Tato kamena gantvÃna mahÃra¤¤aæ supÃvisuæ Tattha te maggasammuÊhà paribbhantà diso disaæ 190 HatthiyÆthagataæ maggaæ disvà taæ paÂipannakà Hutvà a¤¤ataraæ petaæ silÃpabbatamuddhanÅ 191 A¬¬ha sarÅraæ nimuggaæ disvà posoti cintayuæ Yena so puriso peto tena te upasaÇkamuæ 192 Upasaækamma taæ thero maggaæ pucchitu mabravi Sattarattiædivaæ amho maggamÆÊhà mayaæ pana 193 SilÃmajjhe Âhitoyeva maggaæ dassehi bhikkhunaæ'ti Tassa taæ vacanaæ sutvà poto taæ idamabravÅ 194 Sattarattindivaæ sabbe maggamÆÊhà gamittha vo Catubuddhantareyeva maggamÆÊho Âhito ahaæ. 195 Evaæ vutte tu taæ petaæ mahÃthero idabravÅ Evaæ sudÅghamaddhÃnaæ kissatvaæ maggamohito. 196 Kovà panattha sammatvaæ kiævà kammaæ kataæ purà Iti therena puÂÂhotu peto theraæ idabravÅ 197 Kakusandhajino loke uppajji lokanÃyako Manussohaæ tadà Ãsiæ pÃpakammaratonaro. 198 PÃpakammaæ karitvÃna petalokagato ahuæ CatuyojanaÃyÃme selapabbata muddhani 199 PÃpakammena jÃtohaæ catubuddhantaraæ gataæ Kammakkhayaæ napassÃmi kadà kammakkhayo mama. 200 Iti vuttetu mahÃthero taæ petaæ idamabravÅ Kena samma vijÃnÃsi buddhabhÆtassa kÃraïaæ. 201 Iti vuttetu so peto taæ theraæ idamabravi Gabbhokkante vijÃteva bujjhante dhamma desane. [SL Page 033] [\x 33/] 202 ùyussanteva nibbÃïe bahukà honti vimhayà Itivuttetu taæ thero ke te sammaæsuvimbhayÃ. 203 Iti vuttetu so peto taæ theraæ etadabravi ùkÃse sela sikhare silÃyaæ dharaïÅtale. 204 Jaleva padumà honti disvà jÃnÃmahaæ tadà Tassa taæ vacanaæ sutvà mahÃthero idabravi. 205 Evaæ accantakaÂukaæ mahÃdukkhaæ anappakaæ BahuvassÃni labbhosi kissa kammassidaæ phalaæ. 206 Therassa vacanaæ sutvà peto taæ etadabravÅ Bhante atÅtakÃlamhi kakusandho vinÃyako. 207 Loke uppajjisambuddho tadÃhaæ kassako bhaviæ SaæghakhettasamÅpamhi mama khettaæ Âhitaæ ahu 208 Khetta dvayamariyÃde ussitaæ sela thambhakaæ UddharitvÃna saæghassa khette nikhanitaæ mayÃ. 209 Saægha khette parajjhitvà jÃtohaæ selamuddhanÅ JÃtaÂÂhÃnà nai¤jÃmi [a] passa kammassidaæ phalaæ. 210 ItivatvÃna so peto bhikkhu pucchittha sÃdaraæ Tumhe sabbepi bhaddantà kassa sissagaïà iti. 211 TaæsutvÃna mahÃthero taæ petaæ etadabravi PÆretvà pÃramÅ sabbà patto sambodhi muttamaæ. 212 Gottena gotamo buddho tassa sissagaïÃmayaæ Iti vuttetu so peto idaæ vacana mabravi. 213 Saccaæ gotama sambuddho uppanno loka nÃyako Ahaæ sattÃhatikkante bhavissÃmi avÅciyaæ. 214 Tattha asayha matÆlaæ mahà dukkhÃnu bhossahaæ Jinassa kakusandhassa gotamassa ca satthuno. 215 Etthantare'yaæ vasudhà va¬¬hità catuyojanaæ EkagÃvuta Æïaæca vassÃnaæ gaïanà bahu Asaækheyyà atikkantà kadà muccÃmi dukkhato. --------------------------------------------- [A] icchÃmi=potthakesu. [SL Page 034] [\x 34/] 216 Evaæ dosÃvahaæ hoti saæghasantaka nÃsanaæ GuïÃvahampi taæ tesaæ yetaæ rakkhanti sabbadà 217 Evaæ ananta dukkhÃni jÃyanti kammapaccayà Iti ¤atvÃna pÃpÃni sammÃva parivajjaye. PÃsÃïa thambha petavatthu. --------------- 218 Tamba païïiyadÅpamhi bahukà bhikkhavo pana Vanda natthaæ mahÃbodhiæ gacchiæsu jambudÅpakaæ. 219 Gacchantà anupubbena bahukà rÃjadhÃniyo Atikkamitvà te bhikkhÆ mahÃaÂavimÃgatÃ. 220 Ara¤¤e satta divasaæ cariæsu maggamÆÊhakà Te tattha hatthi yÆthÃnaæ maggaæ disvÃna taæ pana. 221 Maggo ayanti sa¤¤Ãya Ãsu taæ paÂi pannakà Tato a¤¤ataraæ petaæ naÇgalamhi ayomaye. 222 Mahante balivadde ca yojitvÃna mahÃkasiæ Kasantaæ petakaæ disvà manussotica sa¤¤iya. 223 AvidÆre Âhito thero taæ maggaæ paripucchati Satta rattiæ divaæ amhe magga mÆÊhà bhavÃmase. 224 Maggaæ desehi bhikkhÆnaæ yadi jÃnÃsi kassaka Itivuttetu so peto taæ theraæ etadabravi. 225 Sattarattiæ divaæ sabbe maggamÆÊhà bhavitthavo Ahaæ ekantara kappo maggamÆÊho bhavÃmiti 226 Tassa taæ vacanaæ sutvà taæ thero etadabravi Evaæsu dÅghamaddhÃnaæ kena tvaæ maggamuyhito. 227 Kovà panettha tvaæ samma kiævà kammaæ kataæ pure Iti vuttetu so poto taæ theraæ etadabravi 228 KÃle kassapa buddhassa manusso kassako ahaæ Mukhena pÃpakaæ katvà kasi petatta mÃgato, 229 NapivÃmi na bhu¤jÃmi Ãsanaæ sayanaæ kuto Nicca rattiæ divaæ sohaæ kasanto yeva sa¤cariæ. 230 Evaæ mayhaæ kasantassa kÃyo jalati rattiyaæ YuganaÇgalagoïà ca jalanti phÃlapÃcanaæ [SL Page 035] [\x 35/] 231 DayhamÃnassa kÃyassa petalokÃgatassame Ayaæ ca mahatÅ bhÆmi va¬¬hità satta gÃvutaæ. 232 Evaæ bahÆni vassÃni dukkhà kÃyika mÃnasaæ AbhibhÆto va dayhÃmi passa kammassidaæ phalaæ. 233 Tassa taæ vacanaæ sutvà thero taæ etadabravi KÅdisaæ kaÂukaæ kammaæ kiæ mukhena kataæ tayÃ. 234 Taæ sabbaæ sotu micchÃmi kathehi pucchito mama Therassa vacanaæ sutvà peto taæ etadabravi. 235 SÃdhu sabbe samÃgantvà suïÃtha mama bhÃsato Taæ kammaæ byÃkarissÃmi yaæ kammaæ pakataæ mayà 236 AddhÃnamhi atÅtamhi nagare kÃsÅnÃmake KikÅnÃma mahÃrÃjà rajjà kÃresi bhÆpati 237 Tassa ra¤¤o taæ nagaraæ nissÃya kassapo jino Vassaæ vasitvà cÃrikaæ caramÃno mahÃdayo. 238 SattÃnaæ anukampÃya amhaæ gÃmaæ upÃgami Tasmiæ gÃme janà sabbe samÃgantvà kutÆhalà 239 Kassapaæ taæ mahÃvÅraæ nimantesuæ sasÃvakaæ Ahaæca tasmiæ samaye paæsunaægala tÃlakaæ. 240 Gaïhitvà tena gacchÃmi kasi kammassa kÃraïà Mama disvà a¤¤ataro atthakÃmo hitesiko. 241 Mameva anukampÃya idaæ vacana mabravi Aya¤ca kassapo buddho sampanno lokanÃyako. 242 Taæ sabbe sÃdhu pÆjenti kiæ tvaæ samma na pÆjasi Iti vutte ahaæ tassa kodhaæ katvÃna sÅghaso. 243 Avattabbaæ kataævocaæ kodhena parimohito Yadikassapa sambuddho mayhaæ khettaæ kasissati 244 EvÃhaæ pÆjayissÃmi noce pÆje kathaæiti Evaæ vÃcaæ udaditvà tato kÃla kato ahaæ. 245 PetattabhÃvaæ patvÃna vedemi dukkhavedanaæ Mahà dukkhÃnu bhontaæmaæ disvà saæviggamÃnasà 246 Sabbe paï¬ità tumhe yu¤jatha dukkha muttiyà Iti vatvÃna sopeto bhikkhu pucchi tato paraæ [SL Page 036] [\x 36/] 247 Tumhetu kassa sissÃti kathetha mama pucchitÃti Yo so dasabalo satthà vesÃrajja visÃrado. 248 Gottena gotamo buddho tassa sissagaïà mayaæ Iti vuttetu sopeto taæ theraæ etadabravÅ. 249 Saccaæ gotama sambuddho uppanno lokanÃyako Sattà hehaæ atikkante bhavissÃmi avÅciyaæ. 250 Kassapassaca buddhassa gotamassaca satthuno Etthantare yaæ vasudhà uggatà satta gÃvutÃ. 251 VassÃnamhi asaækheyyà atikkantà bahÆpica Pattassa petalokamme kammapÃko nakhÅyati 252 AvÅciæhi ito gantvà bhottabbaæ tassa sesakaæ MohÃdi pÃpakaæ kammaæ evantu vipulaæ gataæ. 253 Evaæ dosÃvahaæ hoti aparaddhaæ guïÃdhike SukhÃvahaæpi taæ hoti tesu cittappasÃdanaæ 254 EttakavÃcÃdosena dukkhaæpattaæ anÆnakaæ Viramantuca sabbepi vÃcÃdosà asaccatoti. Kasi petavatthu. -------- 255 Tamba païïiya dÅpamhicetiya pabbate kira Vasata¤¤ataro bhikkhu sambahulehi bhikkhuhi 256 Saddhiæ gantvÃna so gÃmaæ Ãgantvà pitunà saha Cetiyagiri vihÃramhi ÃrÃmikassa hatthato. 257 Attano pitu atthÃya a¬¬hanÃlika taï¬ulaæ Sve dassÃmÅti cintetvà saæghasantakamÃdiya. 258 So tassà yeva rattiyà taæ adatvà matoahu Tato gÃmadvayassÃpi cetiya pabbatassaca 259 Antare petako hutvà mahÃdukkhÃnubhosica TadÃhi piï¬acÃriko bhikkhu taæ maggamÃdiya. 260 Gacchanto pacchime yÃme jalamÃnaæ tamaddasa DisvÃna taæ paÂipucchi bhikkhu so karuïÃparo. 261 DÅghakÃyo suduggandho iggikkhandhova dissati AÂÂhicammÃvanaddhova konutvaæ idha tiÂÂhasÅti. [SL Page 037] [\x 37/] 262 Peto hamasmiæ bhaddante dukkhito buppipÃsito. Appakaæ pÃpakaæ katvà petalokaæ idhà gato. 263 Tassa taæ vacanaæ sutvà thero taæ etadabravi Kinnu kÃyena vÃcÃya manasà dukkaÂaæ kataæ 264 Kissa kammavipÃkena petalokaæ idhÃgato Iti vutte tu taæ thero peto so etadabravÅ. 265 Bhikkhu ahaæ pure hutvà vasiæ cetiyapabbate. Pituno bhojanatthÃya taï¬ulaæ pariyesayaæ 266 NÃladdhaæ pariyesitvà tato rÃmikahatthato Saæghasantaka sambhutaæ a¬¬hanÃlika taï¬ulaæ. 267 SvenÃliæ paripÆretvà dassÃmÅti pagaïhiya Adatvà rattibhÃgamhi kÃlaæ katvà idhà gato'ti. 268 Tassa taæ vacanaæ sutvà thero taæ etadabravÅ Etaæ bhikkhuæ pajÃnÃmi sÅlavà so bahussuto. 269 Ediso silasampanno kena gaccheyya duggatiæ Therassa vacanaæ sutvà peto theraæ idabravÅ 270 Evaæ so sÅlasampanno sutavà sÃsane rato. Saæghasantakaharaïaæ accÃsanne cipaccati. 271 Yaæ ki¤cisaæghikaæ bhaï¬aæ appanti nÃbhima¤¤atha VipÃkakÃle taæ kammaæ vipulena vipaccati. 272 Iti vutte mahÃtero taæ petaæ etadabravÅ Kiæ nÃma kusalaæ katvà tuyhaæ dukkho itosiyÃti. 273 Therassa vacanaæ sutvà peto taæ etadabravi Girito yÃva taæ gÃmaæ gÃvuta ttayamantare. 274 SakaÂaæ sampayojetvà ÂhapetvÃna nirantaraæ Taï¬ulaæ paripÆretvà yadisaæghassa dassatha. 275 EvÃhaæ parimuccÃmi imÃya petayoniyà Evaæ vepullataæ pattaæ a¬¬hanÃlika taï¬ulaæ. 276 Yadipana nalabhÃpetha mayhaæ mutti sudullabhÃti Tato thero pabhÃtamhi atikkantÃya rattiyÃ. 277 AnurÃdhapuraæ gantvà saddhÃtissassa rÃjino PuratoÂÂhÃsi pattena sa rÃjÃpatta maggahÅ [SL Page 038] [\x 38/] 278 Gahetvà cÃpi taæ theraæ pucchi Ãgata kÃraïaæ Tatothero taæ pavattiæ vitthÃrena pavedayÅ 279 Tassa taæ vacanaæ sutvà saddhÃtisso mahipati TigÃvutantare ÂhÃne sakaÂe paÂipÃÂiyÃ. 280 Taï¬ule heva pÆretvà uddisitvÃna petakaæ Tassa petassa bhotÆtÅ si¤citvà dakkhiïodakaæ. 281 Bhikkhu saæghassa dÃpesi pu¤¤akÃmo narÃdhipo Petopi anumoditvà petattà muttako ahu 282 Tato ca rattibhÃge Ãgantvà therasantikaæ Therassa vandanaæ katvà obhÃsento Âhito ahÆ 283 Taæ disvÃna tato thero pucchati karuïÃkaro ParamamakuÂa dhÃro sabbÃlaækÃra bhusito 284 Sugandha gandhavilitto ko nu tvaæ idha mÃgato Therassa vacanaæ sutvà devo taæ etadabravi 285 Bhante ahaæ pure ÃsÅæ peto dukkhena pÅÊito MahÃdukkhÃnubhontaæ maæ disvÃna karuïÃkaro. 286 MahÃra¤¤o nivedetvà mahantaæ dÃna muttamaæ DÃpayitvÃna saæghassa uddisÃpesi maæpana 287 MahÃrÃjà mahÃdÃnaæ datvà maæ uddisÅ tadà AnumoditvÃna taæ dÃnaæ mutto petatta bhÃvato Alabhiæ devasampattiæ ananta karuïÃkara. 288 Yathà ahaæ sukhappatto modÃmi kÃma kÃmiko Tatheva tvaæ mahÃvÅra modÃhi kÃmakÃmiko A¬¬hataï¬ula nÃli petavatthu. ------------------ 289 Tamba païïiya dÅpamhi janapadamhÅ rohaïe DÅghÃvuko mahÃthÆpo ahosi tassa santako. 290 PatÃko tatta ukkhitto khettekaÇgumhi yassatu Apati khettasÃmÅca Ãhiï¬anto vipassiya. 291 Gaïhanto akkharaædisvà lobha cittena jijjayi. PÃrupitvÃna taæ vatthaæ pakkÃmi so sakaæ gharaæ 292 KÃlantarena matvà so petattaæ samupÃgami Sahassaguïa mayopaÂÂaæ dhÃrenno jalamÃnako. [SL Page 039] [\x 39/] 293 Sajoti bhutà hiï¬anto gantvà majjhima yÃmake A¤¤atarassa bhikkhuno santike Ãhu sotthiko. 294 Disvà petaæ Âhitaæ thero pucchituæ etadabravi Sabbo kÃyo paÂicchanno lopaÂÂÃva guïÂhito. 295 AggijÃlÃhi santatto konutvaæ idha tiÂÂhasÅti Therassavacanaæ sutvà peto taæ etada bravi. 296 Peto hamasmi bhaddante ayopaÂÂÃva guïÂhito. Sahassa paÂaleneva saætattena carÃmahaæ. 297 Petassa vacanaæ sutvà thero taæ etadabravi Kinnu kÃyena vÃcÃya manasà dukkaÂaæ kataæ 298 Kena kamma vipÃkena ayo paÂÂena dayhasÅti Therassa vacanaæ sutvà peto taæ etadabravi. 299 Manussohaæ tadÃhutvà bahÆdhana kuÂumbiko Bahu khettÃni pekkhanto viharanto itogato 300 MahÃdÅghÃvu thÆpamhà patÃkà pavanà bhatà Aneka gÃvutaæ gantvà mama khette patiÂÂhitÃ. 301 Taæ disvà pica hatthena gaïhanto taæ vipassiya AkkharÃni pivÃcetvà lobhena taæ samaggahiæ 302 Gahetvà taæ pÃrupitvà agacchiæ sagharaæ yato Tato kÃlaæ karitvÃna petalokà gato ahaæ 303 SahassapaÂaleneva ayopaÂÂÃva guïÂhito TÃni paÂÂÃni me kÃyaæ santhatÃni dahantica 304 AssÃdaæ natthi me ki¤ci dukkhameva nirantaraæ ùsanaæ sayanaæ natthi annapÃnaæ kuto mama 305 Accantaæ dukkhito santo maraïaæ me navijjati Tassa taæ vacanaæ sutvà thero taæ etadabravÅ. 306 Kiæ kammaæ te karissÃmi mu¤cÃmi kena hetunà Buddhe dhammeca saægheca dhajaæ dassÃmihaæ tava 307 Iti vutte tu so peto taæ theraæ etadabravi Yadi vatthasahassÃnaæ paÂÃkà Ãbhatà idha 308 DÅghÃvuthÆpe pÆjetha evaæ muttibhavissati. Iti vatvÃna so peto tatthevantaradhÃyiti. [SL Page 040] [\x 40/] 309 Tato thero pabhÃtÃya rattiyà sÅghaso pana PaÂÃkà pariyesitvà laddhà païïÃsamattakÃ. 310 DÅghÃvuthÆpe pÆjetvà thero petassa uddisi RattibhÃge punÃgantvà peto theraæ idabravÅ. 311 AÂÂhaÇgulappamÃïamme vivaÂaæ matthakaæ iti Thero punapi maggitvà païïÃsà pÆjità tato. 312 TadÃpi aÂÂhaggulakaæ vivaÂaæ hoti tassatu Sahassamhi paripuïïe sakalaæ vivaÂaæ ahu 313 Tato puna divase so sabbÃlaÇkÃra bhÆsito ùgantvà a¬¬harattiyà vanditvà purato Âhito. 314 Taæ disvÃna ca so thero pucchituæ etadabravi Vaïïavà abhirÆposi sabbÃbharaïa bhÆsito. 315 Suddhavattho sugandhosi konutvamasi mÃrisa Therassa vacanaæ sutvà devaputto idabravÅ 316 BhiæsarÆpo pure Ãsiæ ayo paÂÂehihÃriko Santattehi sahassehi mahÃdukkhÃnu bhosahaæ. 317 Evaæ dukkhÃnu bhuttaæ maæ uddhÃresi bhavaæ pana Mayhaæ mÃtà pitÆna¤ca ¤ÃtakÃna¤ca sabbaso 318 Kattabbakiccakaæ yeva katvÃdÃsi sukhaæ mama Tava mettÃnubhÃvena muccitvà peta bhÃvato. 319 DevattabhÃvaæ laddhÃna vandituæ idha Ãgato Yathà ahampi dukkhamhà muccitvÃna sukhe Âhito 320 Tathà tuvaæ mahÃvÅra hohi aggasukhe Âhito'ti Evaæ vatvÃna sodetvà puna theraæ ida bravÅ 321 Bhante buddhe ca dhamme ca saæghe cÃpi anuttare Appakampikataæ pÃpaæ anantadukkha mÃvahaæ. 322 Tatheva tÅsu vatthusu pÆjampi katamappakaæ Anantaphaladaæ hoti sampattittaya sÃdhakaæ 323 Tasmà tÅsupi vatthusu nakattabbaæ parajjhanaæ PÆjÃdikaæva kattabbaæ sabbasampattikÃminÃ. 324 Edaæ vatvÃna so peto theraæ katvà padakkhiïaæ SÃdarenÃbhivanditvà tatthevantara dhÃyiti PatÃkÃpetavatthu. [SL Page 041] [\x 41/] 325 Yakkhapetaæ paÂicceva rÃjÃmilinda nÃmako NÃgasenavhayaæ theraæ pucchi pa¤hesu kovido 326 Bhante atthi ca petÃnaæ yakkhÃnaæ maraïaæ iti AtthÅti vutto so rÃjà kuïapesaæ navijjati 327 Tesaæ kuïapagandho và navijjatÅti abravÅ VijjatÅtica vuttetu kathaæ bhante ti abravÅ. 328 Tato tamabravÅ thero vijjati kuïapampi ca MigasÆkararÆpÃdi paÂaÇgÃdi pirupakaæ 329 Iti vuttetu so rÃjà taæ theraæ etadabravÅ Kallosi bhante pa¤hesu na a¤¤e hi ca abravÅ. 330 Petà bahuvidhà honti ahetukÃdikà pica Yebhuyyena ahetÆti vuccantÅti vijÃniyaæ. 331 PiyaÇkarassa mÃtÃca mÃtÃca uttarassa'pi Etesaæ vinipÃtÃnaæ dhammÃbhisamayo ahu. 332 TÃsu piyaÇkara mÃtà therassa nuruddhassatu Sutvà sajjhÃyana saddaæ suïantÅ sÃdarà ahu 333 PaccÆse chÃtabhÃvena rodantaæ sakaputtakaæ Sa¤¤Ãpetu¤ca sà petÅ idaæ vacana mabravÅ 334 MÃsaddaæ kari piyaækara=pe=pisÃca yoniyÃ. 335 Evaæ puttaæ sa¤¤apetvà suïantÅ dhammamuttamaæ Taæ divasaæhi sampattà sotÃpatti phaluttamaæ 336 Uttarassaca mÃtÃpi satthuno dhammadesanaæ SuïantÅ sÃdarÃyeva sotà pattiphale ÂhitÃ. 337 Yeca¤¤e vinipÃtÃpi santi visesalÃbhino Tasmà tesu sahetÆpi saævijjantÅti abravÅ 338 Petà bahuvidhà honti paradattÆpajÅvino NijjhÃmataïhikà ceva petÃca khuppipÃsakà 339 Paæsu pisÃca kÃceva kÃlaka¤jÃsurÃpica Etesu pana petesu paradattÆpajÅvino 340 SattÃhabbhantare dÃnaæ anumoditvÃva muccare NijjhÃmataïhikà petà khuppipÃsà tathÃpica [SL Page 042] [\x 42/] 341 Ete sabbe mahÃpetà nekabuddhantare Âhità ¥ÃtÅhi dinnakaæ dÃnaæ anumoditvÃva muccare 342 PaæsupisÃcakà nÃma asuciÂÂhÃna sambhavà KhelasiæghÃnikÃdÅni bhu¤jantà vicaranti te. 343 EkabhesajjamÆlakaæ gahetvÃna karenatu AdissamÃnà gacchanti bhesajjeheva dissare. 344 KÃlaka¤jÃsurÃnÃma petà honti bhayÃnakà Tesaæ tigÃvuto deho mukhaæsuci visaæviya. 345 KakkaÂakkhÅva akkhinÅ bahinikkhamma tiÂÂhare SÅsÆpari mukhaæ cÃpi akkhÅni vÃpi dissare. 346 OnametvÃna sisante bhu¤jantica pivantica SantattÃyomayeheva muggarehica pothiya 347 A¤¤ama¤¤asarÅramhi uÂÂhitaæ pubbalohitaæ Bhu¤jantà honti te petà nissirikà bhayÃnakÃ. 348 PetÃnaæ eva uddissa dinnadÃnaæ vipucchituæ MilindarÃjà taæ theraæ nÃgasenaæ idabravi. 349 DÃyakà pana sabbe hi bhante ¤ÃtÅna muddisa PetÃnaæ denti taæ dÃnaæ tesaæva upakappati? 350 Tassa taæ vacanaæ sutvà thero taæ etadabravi. hÃneyeva mahÃrÃja noca aÂÂhÃnake iti. 351 Tatoca rÃjà taæ theraæ pucchi pa¤hesu kovido Katamaæ pana taæ ÂhÃnaæ aÂÂhÃnaæ katamaæ iti. 352 Tassataæ vacanaæ sutvà thero taæ etadabravi. Niraye upapannÃca tiracchÃna gatÃpica. 353 Manussesu ca devesu uppannà honti ye janà Te sabbe api aÂÂhÃnà tesaæ taæ nÆpakappati. 354 ¥Ãtisà lohità ceva petalokÆpapajjare Tesaæ eva ca taæ dÃnaæ ÂhÃnaso upakappati. 355 Sabbesampi ca petÃnaæ paradattÆpajÅvino Petà ati lahuÂÂhÃnà santÃhenapi labbhare. 356 A¤¤e nijjhÃmataïhikà petà ca khuppipÃsino Anekantara kappesu atÅte svevalabbhare. [SL Page 043] [\x 43/] 357 Itivutte tu therena rÃjà taæ etadabravÅ Bhante yadi ca te ¤Ãti taæ ÂhÃnaæ nopapajjare. 358 Ke và bhu¤janti taædÃnaæ vadethÃ'tica abravi. Tato thero mahÃrÃja a¤¤e ¤ÃtÅ hi bhu¤jare. 359 Te ca¤¤e cÃpi natthÅ ce bhante ke taæca bhu¤jare TaædÃnaæhi mahÃrÃja dÃyakÃyeva bhu¤jare. 360 Iti vuttetu taæ rÃjà bhante katvà sakÃraïaæ VadethÃ'tica vutto so tassa Ãhari kÃraïaæ 361 MahÃrÃja idhe kacce sÃlohità ca ¤Ãtakà SajjetvÃna surÃbhattaæ ¤Ãtigehaæ gatà ahu. 362 Te tattha ¤Ãtake disvà tesaæ sabbaæ adÃpayuæ Yadi natthi paraæ tattha surÃbhattaæ kathaæ kare. 363 Cha¬¬enti vÃpi te novà itivutte narÃdhipo Kuto cha¬¬enti te bhante teyeva paribhu¤jare. 364 Evameva mahÃrÃja natthi ce ¤Ãtakà tahiæ DÃyakÃyeva bhu¤janti tassa dÃnassa taæ phalaæ. 365 Evaæ vuttetu so rÃjà taætheraæ etadabravi. Kallosi bhante pa¤hesu nattha¤¤o tavasÃdiso. 366 Petavatthuppakaraïe bahukà vatthu sesakà OloketvÃna te tasmiæ gahetabbà va vi¤¤unà 367 Itica sakala pete tibbadukkhÃnu bhonte Akusala bala bhÆte bhÆtato saæviditvÃ. Tividhakusalaæ kammaæ sa¤cayanto anantaæ. Tividhasukha mahantaæ vÃyame seÂÂha magganti. Iti sujanappasÃda saævegatthÃya kate lokappadÅpakasÃre petagati niddeso nÃma Tatiyo paricchedo. ------------- 1. AthÃparaæ pavakkhÃmi tiracchÃnassa sambhavaæ JinavuttÃnu sÃrena yathÃsambhavato kathà 2 PaÂisandhi vaseneva sabbo ekavidho bhave AhetukÃva etesaæ paÂisandhiti jÃniyaæ [SL Page 044] [\x 44/] 3 DiÂÂhà diÂÂha vasenete tiracchÃnà dvidhÃsiyuæ Pakati cakkhunÃyeva diÂÂhÃdiÂÂhà vi¤Ãyare 4 DÅghamajjhima rassÃnaæ vasena tividhaæ matà Anumajjha mahantÃnaæ vasenÃpi tidhà siyuæ. 5 Aï¬ajÃca jalÃbujà saæsedajopapÃtikà Iti bhedena sabboyaæ tiracchÃno catubbidho. 6 Apadà dipadà ceva catuppada bahuppadà Iti bhedena sabboyaæ tiracchÃno catubbidho. 7 Apadà ahimacchÃdi dipadà pakkhi jÃtikà CatuppadÃca sÅhÃdi vicchikÃdi bahuppadÃ. 8 Sabbepime tiracchÃnà a¤¤ama¤¤a vihesakà Tenetesamara¤¤epi sukhaæ natthi kadÃcipi. 9 Vyagghotu sÆkaraækhÃde sappÃdimpana sÆkaro Sappotu maï¬ukaæ bhakkhe maï¬uko khudda pÃnake. 10 YathÃpi thalajà evaæ jalajÃpica pÃnakà Mahante khuddakaæ khÃde khuddako atikhuddakaæ. 11 KhÃdati tena te niccaæ sasokà dukkhapÅÊità Sayanti ceva tiÂÂhanti vÅcarantica sabbadÃ. 12 ManussÃsannakedese tiracchÃne anekadhà TacamaæsÃnamaÂÂhÅnaæ dantasiægÃdi kÃraïÃ. 13 Manussà ha¤¤are tetu pÃpakammÃnu bhontihi TiracchÃne bhavaæ dukkhaæ evamÃhaæsu pubbakÃ. 14 "Dunniggame mahÃdukkhe tibbarÃge mahà bhaye Vidhammasa¤¤e jÃyanti tiracchÃne pi pÃpake [a] 15 Tiriyato eva cintenti gacchantica sayantica Tiro gaticchà dhammesu tiracchÃnà tatomatÃ. 16 TiracchajÃti saækhÃhi tatatthehipi [b] dukkarà TÃsudukkhaæ mahantaæko sakalaæ vaïïayissati. 17 PÆtimacche vaïe vÃpi tathà candanikÃya và TuthitÃsuciduggandhe pheïile samale pivà ---------------------------------------------------------- [A] pÃpato, saddhammopÃyane. [B] katatthehipi, sa:pÃyane. [SL Page 045] [\x 45/] 18 Kecisattà vijÃyanti jÃyanti vicarantica KhÃdanti kÃmaæ sevanti sayantica miyantica. 19 Atho imasmiæ dehepi sakalÃsuci Ãkare. AsÅti kulamattÃni kimÅïaæ niyatÃnahuæ. 20 Tesaæ saputtadÃrÃnaæ yato sutigharo ayaæ PavuddhikalahaÂÂhÃnaæ caækamo sayanÅgharo. 21 KhÃdaniyammalaÂÂhÃnaæ rogabhogÃdi bhÆmica Dehaviccha¬¬ha naÂÂhÃnaæ susÃnaæca idaæyato. Tato dehe virajjanti narajjanti vipassino. 22 Accantà sucijÃtÃnaæ amejjhÃhÃra bhÃjinaæ Cintà viccha¬¬hanakari kimutajÃti dassanaæ 23 JÃtà khalu tiracchÃne thalajà jalajÃpivà A¤¤o¤¤ama pi bhÅtÃva sayanti vicarantica. 24 VÃlaloma nakhanahÃru maæsasiÇgaÂÂhi kÃdinaæ KÃraïà keci niddosà mÃrayanti anekadhÃ. 25 CammuppÃÂana dukkhena phandantà gÃviÃdayo Yaæ dukkha madhigacchanti kÃnu tassopamà siyÃ. 26 Vijjhitvà akkhi yugalaæ vilambitvà avaæsirà NÅyantà mÃraïatthÃya dukkhaæ papponti aï¬ajÃ. 27 SajivÃca jale uïhe khipità paccamÃnakà Yaæ dukkhamadhigacchanti taæ ko khalu minissati. 28 AdiÂÂha pubba thalakà avicchinnodakeratà Niddayehi manussehi sajivÃva samuddhaÂÃ. 29 Nihità lÆkha paæsumhi pÃsÃïena samutthaÂà SamudditÃpÃturità khuppipÃsà balÃhatÃ. 30 Karuïaæ parikÆjantà samÃtÃpitu bandhavà Aladdha parivattantà anantarita vedanÃ. 31 Yaædukkhamadhi gacchanti niddosà saækha sippikà Tesaæ dukkhaæ sabhÃvampi nÃhaæ sakkomi dipituæ. 32 Vahanti avasà keci daï¬aÇkusa kasÃhatà Patodapaïïi pÃïÅhi bahuso paritajjitÃ. [SL Page 046] [\x 46/] TiracchÃnagatiniddeso. 33 Baddhà nekehi rajjÆhi aladdhacchanda cÃrino Pabalà dubbale sante sakammaparinÃmitÃ. 34 Yesaæ sabbaæ parÃyattaæ chandacÃro na vijjati Tesaæ dukkhassa pariyantaæ tada¤¤o kohi ¤assati. 35 Keci yuttà rathadhÆre naÇgale sakaÂe pivà Vahanti vaïitakkhandhà tajjità ati bhÃriyaæ. 36 NÃhaæ sakkomi vahituæ uïho chÃto pi pÃsino BhÃriyaæ tica vattumpi tesaæ satti na vijjati. 37 Tesaæ Ãro payitvÃna avisayhaæ mahÃbharaæ Asamatthe Âhite dÅne tÃÊayanti punappunaæ. 38 Ka¬¬hanti nÃsÃrajjumpi vÃlaæ nibbeÂhayanti ca Nibbijjhanti patodehi païhÅ hi paharantica. 39 DahantivÃla mÆlaæsa piÂÂhi passodarÃdisu Kaïïe chindanti tajjanti vilikkhanti ca sabbaso. 40 Te bhÅtà uÂÂhahantà ca patantà asamatthato Yaæ dukkha madhigacchanti konu taæ dÅpayissatÅ. 41 TiracchÃnesu lokesu devataæsà tisammatà RasaggassopadÃnena mÃtÃca paripositÃ. 42 Manu¤¤Ã maægalà pu¤¤Ã suddhidÃtica sa¤¤ità TÃsampi dukkha matulaæ tattha a¤¤esu kà kathÃ. 43 PÃde khÃïusu bandhitvà katvà aggiæ samantato Tasite puna pÃyetvà duppeyyaæ lavaïodakaæ. 44 Viritte puna pÃyetvà sudukkhaæ kaÂukodakaæ. MahÃdaï¬ehi nekehi ÃkoÂetvÃna niddayaæ. 45 JÅvagÃhavi dayhantà yavane gÃvi Ãdayo MahÃdÃha parissantà passantà pÃpajaæ phalaæ. 46 Vissaraæ viravantÃva nissasaætÃva Ãyataæ milÃtadÅna vadanà udikkhantà ito tato. 47 Yaæ dukkhamanu bhontÅhi savaïepi asÃhiyaæ Taæ dukkhaæ cintayaætassa hadayaæ phalatÅvame. 48 YÃhi bÃlattane nÃma sabbalokÃnukampiye Anukampà vipannÃva sà tiracchÃna jÃtiyaæ. [SL Page 047] [\x 47/] 49 Taækathaæ iti cevi¤¤Æ vade visada matthato Asahantà viyo gantuæ muhuttaæpica mÃtuyÃ. 50 Pillakà atimandattà anÃthà sayità tahiæ. Kathaæ nadissate ammà tadà pÃtoca niggatÃ. 51 Kinnu me pillakà atthi iticintà pi natthivà Iti cintà parÃhutvà kÆjantà dÅna locanÃ. 52 Udikkhantà gatadisaæ ussiÇghantà disodisaæ DisvÃna mÃtaraæ sÃyaæ gocarÃto samÃgataæ. 53 PahaÂÂhà paÂidhÃvanti pÃmojjubbilla bhÃvato Vissatthe mÃtupemena vilaæghante samantato. 54 LÃlante kaïïapucchepi salÅlopagate vate ChÃte yÃte thanampÃtuæ mÃtà noti sinehato. 55 Taruïo karuïakkhÅhi ca¤calehi udikkhi tà Ja¬¬hetvà puttapema¤ca adiÂÂhÃya paruddataæ. 56 Taækhaïeneva a¤¤Ãva jÃtà mÃtÃpi puttake Viravante cakaruïaæ endante yadi khÃdati. 57 Ito paraæ kiævattabbaæ bhayaæ tiriya sambhavaæ Yattha gacchati puttÃnaæ mÃtuto pima hÃbhayaæ. 58 Yatthanatthihi vissambho lajjÃdhammo satÅpivà Akattabbanti vÃtamhà kathaæniggamanaæsiyÃ. 59 Ayaæhi dunniggamano niccubbiggo mahÃdukho A¤¤o¤¤abhakkho asivo mohajÃlÃva guïÂhito. 60 SabbÃnattha samavÃyo tiracchÃno tisa¤¤ito SaæsÃre saæsarantÃnaæ sakkilesÃna nicchayÃ. 61 SiyÃadiÂÂha saccÃnaæ itisaævigga mÃnaso SaccÃhi samayatthÃya parakkamati paï¬itoti" SÃma¤¤adukkhavaïïanÃ. 62 Evaæ sÃma¤¤ato dukkhaæ tiracchÃnesu sambhavaæ Vatvà dÃni pavakkhÃmi savatthuæ sukha missakaæ. 63 Apadà ahimacchÃdi dvÅpadà pakkhijÃtikà CatuppadÃca sÅhÃdi vicchikÃdi bahuppadÃ. [SL Page 048] [\x 48/] 64 Apadesu hinÃgatto dipadesu supaïïako ùjÃneyyo catuppÃde hasthi assoca uttamo. 65 Tattha nÃgo mahÃtejo Ãsivisesu uttamo mahÃghoraviso ceva sukhasampatti saæyuto. 66 TatthÃsivi sajÃtÅpi bhedena caturo siyuæ KaÂÂhamukho satthamukho aggimukho tatoparo. 67 Putimukhopi iccete caturo ÃsivisÃpana DaÂÂha diÂÂha phuÂÂhavÃta visÃnaæ pana bhedato. 68 Katvà catuguïo kekaæ solase te bhavantihi ùgataviso na ghoro ghoro nÃgata vÅsako. 69 ùgata visoca ghoroca naghoro nà gatoviso Itibhedà catuguïaæ katvà te catu saÂÂhikÃ. 70 Aï¬ajÃca jalÃbujà saæsedajopapÃtikà Iti bhedà catuguïaæ katvà te pana sabbathÃ. 71 Chapaæca dvi sataæceva bhavantÅti vijÃniyaæ Jale thale sujÃtÃnaæ vasena dviguïaæ kataæ. 72 DvÃdasÃdhikapa¤casataæ bhavantÅti vijÃniyaæ Te sabbe kÃmarÆpÅca akÃmarÆpÅca bhedato. 73 Dviguïaæ katvà sahassa¤ca adhikaæ catu vÅsati ùsivisà bhavantÅti jÃnitabbaæ ca vi¤¤unÃ. 74 ùsittaæva visaæ yassa asitamassa visantivà Asiviya visaæ yassa tato Ãsiviso mato 75 NÃgesu nÃgarÃjÃno sukhappattà mahiddhikà Sattaratana pÃkÃre pÃsÃde rata nÃmaye. 76 Dibbasukhaænu bhontÃpi saccabodhÃya Ãrakà Sabbe ahetukà honti tasmà dukkhà ime ahu. 77 Tatoyevaca sabbepi bodhisattà mahÃyasà Campeyya bhuridattÃca saækhapÃlÃdayo pica. 78 NÃgattabhÃvà mokkhÃya daÊhaæ katvÃna mÃnasaæ ManussapathamÃgantvà kariæsute uposathaæ. 79 Samuddodaka piÂÂheva bahunÃgà vasanti yaæ SaputtadÃrà vasanti nÃgiyo gabbhinÅ ahuæ. [SL Page 049] [\x 49/] 80 TadÃhi nÃgiyo sabbà samÃgantvÃna mantayuæ Yadimayaæ idha yeva vijÃyeyyÃma puttake. 81 Te amhaæ puttakà sabbe udakà visivegasà Kilamissanti vattantà assÃsaæ na labhissare. 82 Tato supaïïa vÃtampi sahituæ nalabhissare Tasmà mayà himavantaæ gamissÃmÃti cintayuæ 83 CintetvÃna tadà sabbà nimujjitvÃna nÃgiyo Udakeyeva gantvÃna mahÃnadiæ upÃgamuæ. 84 Nadiyà anusÃrena patvÃna himavantakaæ Tasmiæ soïïaguhÃdÅsu nisÅditvÃna nÃgiyo. 85 Puttake tà vijÃyetvà rakkhayantipi nÃgiyo Jaïïumatte ukadamhi kÅÊÃpetvÃna te pana. 86 NiccakÃlÆdakeyeva kÅÊà petvÃva va¬¬hite EkabbyÃma dibbyÃmÃdi attabhÃve Âhitepana. 87 Sattaratana nÃvÃyo mÃpayetvà tatoparaæ. MahÃvitÃnaæ bandhitvà sattaratana cittakaæ. 88 Sabbe nÃgà samÃgantvà parivÃretvÃna sabbaso MahÃsamajjakaæ katvà nayiæsu sakaÂÂhÃnakaæ. 89 Tato udaka piÂÂheva va¬¬antà nÃgadÃrakà ByÃmasata mattakÃpi kÃyà tesaæ bhavantihi. 90 Tato a¤¤e apÃdesu mahantÃmaccha jÃtikÃ. ùnandoca ajjhÃroho [a] mahÃtimi timiÇgalo. 91 Timira piÇgalo ceva timindo timievaca. Etehesuæ sattamacchà mahÃkÃyà bhayÃnakà 92 EtesvÃdi tayomacchà yojanÃïaæ pamÃïato. Paæca paæca satà honti tayosatà sahassikÃ. 93 Supaïïo pakkhiïaæ seÂÂho tassaca parimÃïato Diya¬¬hayojana sataæ bhavatÅti vijÃniyaæ. 94 Pa¤¤Ãsayojanotassa hoti dakkhiïa pakkhako TathevavÃma pakkhopi pi¤jotusaÂÂhi yojano. ---------------------------------------------- [A] ajjhohÃro-potthakesu. [SL Page 050] [\x 50/] 95 Tiæsayojanikà gÅvà sÅsantu nava yojanaæ DvÃdasayojanà pÃdà supaïïassÃti jÃniyaæ. 96 Supaïïoso pakkhirÃjà dutiyÃlinde sineruno Atthi simbalÅ daho so pa¤¤Ãsayo janÃyato. 97 Parikkhi pitvà taæ dahaæ mahantaæ simbalÅvanaæ Atthi tasmiæ vaneyeva mahÃsimbali pÃdape 98 Vasati sabbakÃlaæ so rÃjà supaïïa nÃmako Tasmiæ supaïïa kavÃtaæ kÃtuæ Ãraddhakepana. 99 SattaÂÂhayojanasata ÂÂhÃnaæ na ppahotihi Tato caleke parÃya uppatitvà sakÃlayà 100 SamuddapiÂÂhe Ãsinaæ nÃgarÃjaæ vipassiya Gaïhituæpatate sÅghaæ jalaæsaæ khubbhate tadÃ. 101 TathÃsogaruÊogaïhaæ pannagaæ bhakkha mattano SamantÃyojanasataæ vikkhobhetÅ ca sÃgaraæ. 102 Païïagaæ solabhitvÃna adhosÅsaæ viheÂÂhasaæ ùdÃya so pakkamati yathÃkÃmaæ dijuttamo. 103 GaruÊo sabbapannage gaïhituæ sakkuneyyavà NovÃti ce nasakkoti sabbaso yeva gaïhituæ. 104 DhataraÂÂho mahÃrÃjà kambalassatarÃpica Sattantara samuddesu nÃgarÃjà mahiddhikÃ. 105 BhummaÂÂhà pabbataÂÂhÃca vimÃnesu ÂhitÃpica Te sabbe nÃgarÃjÃno nasakkonti ca gaïhituæ 106 DataraÂÂhà dayo ceva kambalassa tarÃdayo Ete senÃpatÅ yuddhe supaïïÃpi camÆpati. 107 TasmÃca te a¤¤ama¤¤aæ passantÃpi vivajjayuæ Sattantara samuddesu paÂhavÅ pabbate suca 108 NÃgÃhi garuÊe disvà nilÅyanti ito tato TasmÃva te supaïïÃpi nevasakkonti gaïhituæ. 109 CatuppÃdeda ÃjÃniyo uttamoti pakÃsito HatthivevÃpi assÃpi ÃjÃnÅyyà catuppadÃ. 110 KÃlÃvaka¤ca gaÇgeyyaæ paï¬araæ tamba piÇgalaæ GandhamaÇgala hema¤ca uposatha chaddanti medasa. [SL Page 051] [\x 51/] 111 Dasannaæ purisÃnaæyaæ balaæ kÃlÃca kassataæ Yaæpurisa satÃnantu balaægaÇgeyya hatthino. 112 Iminà cakkamaæ katvà dasadaseva va¬¬hitaæ KoÂisata purisÃnaæ yaæ balaæ taæ uposathe. 113 KoÂisahassa posÃnaæ yaæbalaæ taæ chaddantake Dasachaddanta nÃgÃnaæ yaæbalaæ taæ jinassatu. 114 Balaæ purisa gaïanà koÂisata sahassakaæ BhavatÅtica vi¤¤yeæ paï¬itena naya¤¤unÃ. 115 Chaddanto so nÃgarÃjà uccatosÅti hatthako VÅsuttara satÃyÃmo dantÃtu tiæsa hatthakÃ. 116 Païïarasa ratanà vattà chahiraæsihi sobhità Chaddanto nÃma sonÃgo chaddanta nÃmake dahe. 117 SuppatiÂÂhita nigrodho tedasayoja nuggato AÂÂhasahassa pÃroha maï¬ito ati rocati. 118 Tassa mÆlamhi gimhesu nivasati so gajuttamo TassajÃyÃduve aggà ahesuæ seta hatthinÅ. 119 MahÃsubhaddanà mekà ekà cÆlasubhaddakà VÃsesuæ soïïa guhÃya dvÃdasayojanÃyatu NisÅdi saparivÃro sabbakÃlaæ gajuttamo. 120 Rakkhanti taæ aÂÂhasahassanÃgà ýsÃdantà vÃta javÃpahÃrino TiÂÂhanti tehimÆlaæ passantà Kuppanti vÃtassa Åritassa. 121 Santi a¤¤e mahÃnÃgà hatthi hatthinÅ yopica KÃlà nÅlà sità rattà santi lohita kÃpica. 122 Te sabbe nÃgarÃjassa atthÃya bhisamÆlakaæ Phalapupphà dika¤ceva pariyesanti sabbadÃ. 123 YadÃca so nÃgarÃjà kÃtuæ udaka kÅÊakaæ Otarato dake tassa sarÅraæseta hatthinÅ. 124 ParimajjantÃnahà petvà dvebhaddÃpica nahÃpayi Udakatopi otiïïaæ nÃgarÃjaæ chaddantakaæ. 125 Alaækariæsu pupphehi uppalÃdÅhi sabbaso TÃpisabbe na hÃyitvà otiïïà parivÃrayuæ. [SL Page 052] [\x 52/] 126 Tatoca so nÃgarÃjà saparivÃro vijambhayaæ NigrodhamÆla mÃgantvà aÂÂhÃsi nijaÃlaye. 127 Tatovadanti vattabbaæ sakalantaæ asesato Chaddanta jÃtakeyeva gahetabbaæ vibhÃvinà 128 ValÃhakula sa¤jÃto assarÃjà valÃhako Sabbeseto mu¤jakeso kÃkasÅso mahiddhiko. 129 Surattamukha pÃdoca bhÅtÃnaæ khema kÃrako VÃtavegà kÃsago seÂÂho ajÃneyyo mahabbalo. 130 CakkavÃla parikkhitta pÃkÃre paridhÃviya Purebhattaæ sakaÂÂhÃnaæ pÃpuïÃtihi sÅghaso 131 Tato a¤¤e catuppadà santi seÂÂhÃti sammatÃ. SÅhoca asabhoceva usabho nisabho pica. 132 Tesu sÅho paï¬usÅho kÃlasÅho catubbidho TiïasÅhoca kesaro munindena pakÃsito. 133 Catubbidhesu sÅhesu kesaro yeva uttamo Gavasahassa jeÂÂhako usabhoti vijÃniyaæ. 134 Gavasahassa jeÂÂhako nisabhotica sammato Gavasatasahassassa jeÂÂhako asabhomato. 135 Mahà bhÃravaho eso sabba seto pasÃrito AsanipÃtasaddena akampanÅya jÃtiko. 136 A¤ehica asaæhÅro Ådiso Ãsa bhuttamo Ete sabbe tiracchÃnà ahetu paÂisandhikÃ. 137 Saddhamma sa¤¤Ãrahità sadÃubbigga jÅvità SatthÃrÃdesite dhamme neva sakkonti bujjhituæ. AbhabbakÃva tesabbe dukkhamÆla sadà ahuæ. 138 Evaæ tiracchÃna gatà sudukkhà dukkhena dukkhà vigatà bhavanti Evaæhi ¤atvÃna tiracchabhÃvà sammà vimokkhÃya careyya dhammaæ ItisujanappasÃda saævegatthÃyakate lokappadÅpakasÃre tiracchÃnagati niddesonÃma Catuttho paricchedo. -------------- [SL Page 053] [\x 53/] 1 AthÃparaæ pavakkhÃmi manussÃnaæ gatimpica MunivuttÃnu sÃrena yathÃsambhavato kathaæ. 2 ùdikappamhi sambhutà manutÅ nÃmakà narà Tesaæ apaccambhÆtattà manussà tica vuccare. 3 AthÃpÅ satisÆrattà brahmacariya yogato Mano ussanna metasaæ tasmà manussa nÃmakÃ. 4 ManussajÃti sÃma¤¤Ã sabbo eka vidho bhave Bhabbà bhabba vasenete manussà duvidhà siyuæ. 5 Ahetuka duhetuka tihetuka pabhedato Sabbe manussà tividhà bhavantÅti vijÃniyaæ 6 Khattiya brÃhmaïavessa suddavaïïappa bhedato Manussà catudhÃhonti tatrÃdo khattiyo varo. 7 ùdikappe mahÃrÃjà pu¤¤avanto mahiddhiko MahÃjana sammatattà mahÃsammata nÃmako. 8 KhettÃdhipati bhutattà khattiyo ti ca nÃmako Tassa puttotu rojo ca tassa tu vararojako. 9 Tathà kalyÃïakÃdveca upoghatà duvetathà MandhÃtà varamandhÃtà tato cetiya nÃmako 10 Mucala kÃmakà ceva mahÃmucala nÃmako Mucalindo sagaro ceva samuddo devaka nÃmako. 11 Bharato bhagÅratho ceva rucÅca surucÅ pica PatÃpo mahÃpatÃpo panÃdÃca tathÃduve. 12 Sudassano ca meru ca tathà eva duveduve Acchimà cà pirÃjÃno tassaputtappa puttakÃ. 13 Asaækheyyà yukà ete aÂÂhavÅsati bhÆmipà KusÃvatiæ rajagahaæ mithilaæcÃpi Ãvasuæ. 14 Tato sata¤ca rÃjÃno chappa¤¤Ãsa¤ca saÂÂhica CaturÃsÅti sahassÃni chattiæsÃca tatopare. 15 Dvattiæsaæ aÂÂha vÅsa¤ca dvÃvÅsati tato pare aÂÂhÃrasa sattarasa pa¤cadasa catuddasa 16 Navasatta dvÃdasaæca pa¤cavÅsa tato pare Pa¤ca visa¤ca dvÃvÅsa dvà dasaca navà pica. [SL Page 054] [\x 54/] Manussagatiniddeso. 17 CaturÃsÅti sahassÃni makhÃdevà dikÃpica CaturÃsÅti sahassÃni kalÃrajanakÃdayo. 18 SoÊasa yÃva okkÃkà tassa puttapa puttakà Ime visuæ vÅsuæ rajjaæ kamato anu sÃsayuæ. 19 OkkÃmukho jeÂÂha putto okkà kassaca rÃjino Nipuno candimà canda mukho ca sivisa¤jayo. 20 Vessantaro mahÃrÃjà jÃlÅva sihavÃhano [a] SÅhassaro ca iccete tassaputta paputtakÃ. 21 Dve asÅti sahassÃni sÅhassarassa rÃjino Puttappa putta rÃjÃno jayaseno tadantimo. 22 Ete kapilavatthusmiæ sakyarÃjÃti vissutà Sihahanu mahÃrÃjà jayasenassa atrajo. 23 Jayasenassa dhÅtÃca nÃmenà si yasodharà Devadahe devadahasakko nÃmÃsibhÆpati 24 A¤jano cÃtha kaccÃnà Ãsuæ tassa sutà duve MahesÅ Ãsi kaccÃnà ra¤¤o sÅhahanussa sà 25 ùsi a¤jana sakkassa mahesÅ sà yasodharà A¤janassa duve dhÅtà mÃyà cÃtha pajÃpati 26 Puttà duve daï¬apÃïi suppabuddho ca sÃkiyo Pa¤caputtà duve dhÅtà Ãsuæ sÅhahanussatu. 27 Suddhodano dhotodano sakyà sukkÃmitodanà Amità pÃlità [d] cÃti ime pa¤ca ime duve. 28 Suppabuddhassa sakkassa mahesÅ amità ahu TassÃsuæ bhaddakaccÃnà devadatto duve sutÃ. 29 MÃyà pajÃpatÅ ceva suddhodana mahesiyo Suddhodana mahÃra¤¤o putto mÃyÃya nojino 30 MahÃsammata vaæsamhà asambhinno mahÃmuni Evaæ pavatte sa¤jÃto sabbakhattiya muddhani. 31 Siddhatthassa kumÃrassa bodhisattassa tassatu MahesÅ bhaddakaccÃnà putto tassà ti rÃhulo ----------------------------------------------------- [A] pamitÃ, a¤¤attha. [B] sivibÃhano-potthakesu. [SL Page 055] [\x 55/] 32 BimbisÃro ca siddhattha kumÃroca sahÃyakà Ubhinnaæ pitaro cÃpi sahÃyà eva te ahuæ 33 Bodhisatto bimbisÃrà pa¤ca vassÃdhiko ahu. EkÆnatiæso vayasà bodhisatto bhinikkhami. 34 PadahitvÃna chabbassaæ bodhiæ patvà kameïa ca Pa¤catiæsotha vayasà bimbisÃra mupÃgami. 35 BimbisÃro païïarasa vasse sa pitarÃsayaæ Abhisitto mahÃpu¤¤o patto rÃjassa tassatu. 36 Patte soÊasame vasse satthà dhamma madesayÅ DvepaïïÃseva vassÃni rajjaæ kÃresi so pana 37 Rajje samÃpaïïarasa pubbe jinasamÃgamà Sattatiæsa samÃtassa dharamÃne tathÃgate. 38 BimbisÃra suto jÃta sattu taæ ghatiyà mari Rajjaæ dvattiæsa vassÃni mahÃmittadu kÃrayi. 39 AjÃtasattuno vasse aÂÂhame muni nibbuto Pacchà so kÃrayÅ rajjaæ vassÃni catu vÅsati. 40 Pa¤canetto jino pa¤ca cattÃÊÅsa samÃsamo hatvà sabbÃni kiccÃni katvà lokassa sabbathÃ. 41 KusinÃrÃya mallÃnaæ yamasÃlÃna mantare. UttarasÅsakaæ katvà supa¤¤atte mahÃrahe. 42 Nipanno dakkhiïà passà sÅhaseyyaæ mahÃmuni DhÃtubheda mabheda¤ca dhÃtuyà pÃÂihÃriyaæ 43 KÃretuæ so adhiÂÂhÃya visÃkhapuïïamÃsiyaæ ParinibbÃyi sambuddho bhumicÃlo mahà ahÆ. 44 PÃÂihÅrà bahÆ honti accherÃca bahÆ tadà Tadà te mallarÃjÃno samÃgantvà kutÆhalÃ. 45 Rodantà paridevantà katvà pÆjaæ anappakaæ SattÃhaæ sÃdhukÅÊanaæ kÃrÃpetvÃna sabba so. 46 Ahatehi ca vatthehi kappÃsa picunà saha Jinaæ pa¤ca satakkhattu veÂhayitvÃna sÃdhukaæ. 47 Sattaratana cittÃya sovaïïa ma¤jusÃyatu PakkhipitvÃna pÆjentà makuÂabandhana cetiye. [SL Page 056] [\x 56/] 48 Visuttarasatucchamhi citake candanÃmaye ùropayitvà jhÃpesuæ sarÅraæ satthuno pana 49 Sammà anavasesa¤ca jhÃyÅ dhÃtÆca sissayÅ Sabbantovatthakaæ cekaæ sabba bÃhiramekakaæ. 50 Dve najjhÃyiæsu vatthÃni sesà jhÃyiæsu sabbaso ChÃdetvà sakalaæ dhÃtu sobhantÅ yeva tiÂÂhare. 51 UïhÅsaæ catudÃÂhà ca akkhakà dve ca satthuno Asambhinnà vimÃsatta sesà bhinnÃca dhÃtuyo. 52 BhinnamuggappamÃïÃca bhinnataï¬ula sannibhà Mahantà majjhimà ceti khuddakà sÃsasÆpamÃ. 53 Mahantà suvaïïa vaïïà ca majjhimà muttikÃppabhà Khuddakà makulÃvaïïà tidhà bhijjhiæsu dhÃtuyo. 54 AÂÂha sÃrÅrikÃthÆpà navamo tumbacetiyo DasamaÇgÃrathÆpo ca ete seÂÂhasukhappadÃ. 55 AÂÂhadoïà cakkhumato sarÅrà Sattadoïaæ jambudÅpe mahenti Eka¤cadoïaæ purisuttamassa RÃmagÃme nÃgarÃjà mahenti. 56 EkÃdÃÂhà tidasapure ekÃnÃgapure ahu EkÃgandhÃravisaye ekÃsi puna sÅhale. 57 Kesà lomÃdikà dhÃtu ada¬¬hà honti te pica Devà hariæsu ekekaæ cakkavÃlaæ paramparÃ. 58 MahÃkassapa nÃmo so dighadassÅ mahÃmuni AnÃgate chandavatà kÃtuæ dhÃtuæ nidhÃpayÅ. 59 AjÃtasatturÃjà pi therassa vacanampati DhÃtunidhÃna matulaæ akÃsi kusalatthiko. 60 Tassa putto dayabhaddo ghÃtitvà taæ narÃdhipaæ Rajjaæ soÊasavassÃni kÃresi mittaduhiko. 61 Udayabhaddaputto taæ ghÃtetvà anuruddhako Anuruddhassa puttotaæ ghÃtetvà muï¬a nÃmako. 62 Mittadduno dummatino te pirajjamakÃrayuæ Tesaæ ubhinnaæ rajjesu aÂÂhavassÃnatikkamuæ. ---------------------------------------------------------- [A] kumbha-a¤¤attha. [SL Page 057] [\x 57/] 63 Muï¬assa putto pitaraæ ghÃtetvà nÃgadÃsako CatuvÅsati vassÃni rajjaæ kÃresi pÃpako. 64 PitughÃtakavaæsoya miti kuddhÃtha nÃgarà NÃgadÃsakarÃjÃnaæ apanetvà samÃgatÃ. 65 SusunÃgoti pa¤¤Ãtaæ amaccaæ sÃdhusammataæ Rajje samabhi si¤ciæsu sabbesaæ hitamÃnasÃ. 66 So aÂÂhÃrasavassÃni rÃjà rajjamakÃrayi KÃÊÃsoko tassa putto aÂÂhavÅsati kÃrayi. 67 AtÅte dasame vasse kÃÊÃsokassa rÃjino SambuddhaparinibbÃïà evaæ vassa sataæ ahu. 68 Tadà vesÃliyà bhikkhÆ dasasahassà samÃgatà DasavatthÆni dÅpentà 'akaæsu dhammasaægahaæ. 69 Te sabbe pica maddetvà yasaserà dayo puna Sattà satà arahantà akaæsu dhammasaægahaæ 70 KÃÊÃsokassa puttÃtu ahesuæ dasabhÃtukà DvÃvÅsati te vassÃni rajjaæ samanusÃsayuæ. 71 Navanandà tato Ãsuæ kameneva narÃdhipà Te pi dvÃvÅsavassÃni rajjaæ samanusÃsayuæ. 72 MoriyÃnaæ khattiyÃnaæ vaæsajÃtaæ sirÅdharaæ Candaguttoti pa¤¤Ãtaæ bhaïaka [a] brÃhmaïo tato. 73 Navamaæ dhananandaæ taæ ghÃtetvà caï¬akodhasà Sakala jambudÅpamhi rajje samabhi si¤ci so. 74 So catuvÅsati [b] vassÃni rÃjà rajjamakÃrayÅ Tassa putto bindusÃro aÂÂhavÅsati kÃrayÅ. 75 BindusÃra sutà Ãsuæ sataæ ekoca vissutà Asoko Ãsi sabbesu uggatejo mahiddhiko. 76 VemÃtika bhÃtareso hantvà ekÆnakaæ sataæ Sakale jambudÅpamhi ekarajjamapÃpuïi 77 JinanibbÃïato pacchà pure tassÃbhisekaho AÂÂhÃrasavassa satadvaya mevaæ vijÃniyaæ. ---------------------------------------------- [A] cÃïakko-a¤¤attha. [B] catuttiæsa-mahÃvaæse. [SL Page 058] [\x 58/] 78 Patvà catÆhi vassehi ekarajjaæ mahÃyaso Pure pÃÂaliputtasmiæ attÃnaæ abhisi¤cayÅ. 79 AbhisekÃnu bhÃvena ÃkÃse bhÆmiyaæ pica Yojane yojane niccaæ Ãïà pavattità ahu. 80 Anotattà dakakÃje aÂÂhÃnesuæ dine dine. Tato aÂÂha ghaÂe niccaæ bhikkhusaæghassa dÃpayÅ 81 Dve ghaÂe saÂÂhimattÃnaæ tepiÂaka bhikkhunaæ dade Dve asandhimittÃya deviyà dÃpayÅ sadà 82 CattÃroca ghaÂe niccaæ attanà paribhu¤jati NÃgalatÃdantakaÂÂhaæ Ãnesuæ himavantato. 83 SoÊasitthisahassÃnaæ saÂÂhisahassa bhikkhuno Yena devasikaæ danta poïa kiccaæ nipaccati. 84 AgadÃmalaka¤ceva tathÃgada harÅtakÅ Tatova ambapakka¤ca vaïïagandharasuttamaæ. 85 Tathà chaddantadahato pa¤cavaïïaæ nivÃsanaæ PÃvÃraïampi Ãnesuæ pÅtaka hatthacolakaæ. 86 DibbannapÃnakaæ niccaæ Ãhariæsuca devatà Sumanaæ pupphathÃlakaæ [a] asuttaæ dibbagandhakaæ 87 Vilepanaæ ca a¤jana¤ca nÃgabhavanato haruæ Chaddantadahano navuti vÃha sahassataï¬ulÃ. 88 Divase divase sÆkà Ãharantica sabbadà Te sabbe mÆsikà ceva karonti nitthusaæ tato. 89 Te sabbe taï¬ulà suddhà akhaï¬Ã akaïaæpica Taï¬ulehica teheva bhattaæ rÃjakule ahu. 90 Akaæsu satataæ tassa madhÆni madhumakkhikà Tathà kammÃrasÃlÃsu acchà kÆÂà pahÃrayuæ. 91 KaravÅkà sakuïikà manu¤¤Ã madhurassarà Akaæsu tassa gantvÃna ra¤¤o madhura vassitaæ. 92 RÃjÃbhisitto so'soko kaïiÂÂhaæ tissanÃmakaæ BhÃtikaæ sodariyakaæ uparajje bhisi¤cihi. 93 Evaæ aneka iddhÅhi sampanno so mahÅpati Ekasmiæ divase soïïa saækhalikaæ vipesiya [SL Page 059] [\x 59/] 94 Catunnaæ tÅtabuddhÃnaæ adhigata sudassanaæ KappÃyukaæ kÃlanÃmaæ nÃgarÃjÃna mÃniya 95 Setacchattassa heÂÂhÃva pallaÇke ratanÃmaye. NisÅdÃpiya sammÃva pupphagandhehi pÆjito. 96 SoÊasitthi sahassehi samantà laÇkatehi so Parikkhipitvà sammÃva evamÃha mahÃyaso. 97 NÃgarÃjatuvaæ dÃni sambuddhassa sirÅmato RÆpaæ imesaæ akkhÅnaæ sammà pÃtukarohi'ti. 98 Vatvà kÃlena nimmitaæ sabbalakkhaïa maï¬itaæ VyÃmappabhÃparikkhittaæ anekasata vimhayaæ. 99 TaæbuddharÆpaæ sattÃhaæ akkhipÆjÃya pÆjayÅ Dassitaæ nÃgarÃjena satthu rÆpaæ suvimbhayaæ 100 JÅvamÃnaka buddhassa rÆpaæ kÅdisaæ bhave Iti vatvÃna so rÃjà saddho Ãsi pasannako 101 Tato nigrodha therassa ovÃde ca patiÂÂhiya AsokÃrÃmakaæ nÃma katvà seÂÂhaæ vihÃrakaæ. 102 SaÂÂhisahassa bhikkhÆnaæ bhojÃpesi ca sabbadà Sakale jambudÅpamhi caturÃsÅti sahassake 103 Nagare caturÃsÅti sahassÃni vihÃrake CaturÃsÅti sahassÃni cetiyÃnica kÃrayi 104 Dhammakkhandhaæ pÆjanatthaæ dhammeneva mahÅpati ChanavutikoÂidhanaæ ekadine visajjiya. 105 ùïÃpetvà amacce so ekeka nagare pana Ekeka¤ca vihÃrantu kÃrÃpethÃti pesiya, 106 Saya¤ca asokÃrÃme vihÃratthÃya Ãrabhi Indaguttaæ mahiddhikaæ kammÃdhiÂÂhÃya kammani. 107 Saægho adÃsi theropi yaæ yaæ kammaæ na niÂÂhati. Attano ÃnubhÃvena taæ taæ niÂÂhÃpayÅ sadÃ. 108 Evaæhi tÅhi cassehi kammaæ niÂÂhÃpayÅ tadà Sabbehi nagareheva ekadivasa mevaca 109 PaïïÃni sampÃpuïiæsu taæ ra¤¤o paÂivedayuæ Taæ sutvÃna mahÃrÃjà hutvà pasanna mÃnaso. [SL Page 060] [\x 60/] 110 Mahabheriæ [a] carÃpesi satthu sÃsana mÃmako Ito sattadivasÃnaæ accayena bhavissati. 111 VihÃrassa maho sabbe aÂÂhasÅlaæ samÃdiya Anto bahica nagare pÆjaæ samÃrabhantuti. 112 Tato satta divasÃnaæ accayena mahÅpati CaturaÇginisenÃya samantà parivÃrito. 113 AgamÃsi sakÃrÃmaæ bhindanto viya mediniæ Saæghamajjhamhi aÂÂhÃsi vanditvà saæghamuttamaæ. 114 Tasmiæ samÃgame Ãsuæ asÅti bhikkhu koÂiyo Ahesuæ satasahassà tesaæ khÅïÃsavÃyatÅ 115 Navuti satasahassÃni Ãsuæ bhikkhuniyo tahiæ KhÅïà savà bhikkhuniyo sahassaæ Ãsi tà sutu. 116 Lokavivaraïaæ nÃma pÃÂihÅra makaæsu te KhÅïÃsavà pasÃdatthaæ dhammÃsokassa rÃjino 117 Caï¬Ãsokoti ¤Ãyittha pure pÃpena kammunà DhammÃsokoti ¤Ãyittha pacchà pu¤¤ena kammunÃ. 118 Samuddapariyantaæ so jambudÅpaæ samantato PassÅ sabbavihÃreca nÃnÃpÆjà vibhÆsite. 119 AtÅva tuÂÂho te disvà saæghaæ pucchi nisÅdiya Kassa bhante pariccÃgo mahà sugatasÃsane. 120 Thero moggali putto so ra¤¤o pa¤haæ viyÃkari DharamÃne pi sugate natthi vÃgÅ tayà samo. 121 Taæ sutvà vacanaæ bhiyyo tuÂÂho rÃjà apucchitaæ BuddhasÃsanadÃyÃdo hoti kho mÃdiso iti 122 Thero ca rÃjaputtassa mahindasso panissayaæ Tatheva rÃjadhitÃya saÇghamittÃya pekkhiya 123 SÃsanassÃbhi vuddhiæ ca taæ hetuka mavekkhiya PaccÃbhÃsatha rÃjÃnaæ so sÃsana dhuraædharo. 124 TÃdiso pi mahÃcÃgÅ dÃyÃdo sÃsanassa na PaccayadÃyako yeva uccate manujÃdhipa. ---------------------------------------------------- [A] mahÃbheriæ-potthakesu. [SL Page 061] [\x 61/] 125 Yotu puttaæ dhÅtaraævà pabbajjÃpeti sÃsane So sÃsanassa dÃyÃdo hoteva dÃyako pica. 126 SÃsanassÃtha dÃyÃda bhÃvamicchaæ mahÅpati Mahindaæ saÇghamitta¤ca Âhite tattha apucchatha. 127 Pabbajissatha kiæ tÃtà pabbajjà mahatÅ matà Pituno vacanaæ sutvà pitaraæ te abhÃsisuæ. 128 Ajjeva pabbajissÃma sace tvaæ deva icchasi Amha¤ca lÃbho tayha¤ca pabbajjÃya bhavissati. 129 UparÃjassa pabbajjà kÃlato pabhÆtihi so Pabhuti aggibrahmassa pabbajjÃkata nicchayÃ. 130 Uparajjaæ mahindassa dÃtukÃmo pi bhÆpati Tato pi adhikà sÃti pabbajjÃyeva roca yi. 131 Piyaæ puttaæ mahinda¤ca buddharÆbalerito [a] PabbajjÃpesi sumati saæghamitta¤ca dhÅtaraæ. 132 Tadà vÅsati vasso so mahindo rÃjanandano Saæghamittà rÃjadhÅtà aÂÂhÃrasa samÃtadÃ. 133 Tadaheva ahÆtassa pabbajjà upasampadà Pabbajjà sikkhÃdÃna¤ca tassà ca tadahe ahu. 134 UpajjhÃyo kumÃrassa ahu moggaliyÃtrajo PabbÃjesi mahÃdeva tthero majjhantiko pana. 135 KammavÃcaæ akà tasmiæ yo pasampadamaï¬ale Aharattaæ susampatto pabhinna paÂisambhido 136 Saæghamittà yupajjhÃyà dhammÃpÃlÃti vissutà ùcariyà ÃyupÃlÅti kÃle sÃpi anÃsavÃ. 137 Ubho sÃsana pajjotà laÇkÃdÅpopa kÃrino ChaÂÂhe vasse pabbajiæsu dhammÃsokassa rÃjino. 138 MahÃmahindo vassehi tÅhi dÅpappasÃdako. PiÂakattaya muggaïhÅ upajjhÃyassa santike. 139 SÃbhikkhunÅ candalekhà mahindabhikkhu sÆriyo Sambuddha sÃsanÃkÃsaæ tosadà sobhayuæ tadÃ[a] -------------------------------------------------- BuddharÆpaæ baleritaæ-potthakesu. [SL Page 062] [\x 62/] 140 DevÃnampiya tisso ca laÇkÃdÅpamhi issaro. Asoko dhammarÃjÃca età diÂÂhasahÃyakà 141 Bhavanti tasmà hi yeva asoko so mahÅpati Attano pu¤¤atejena uppannaæ vividhaæ dhanaæ. 142 DussÃdika¤ca vividhaæ bhesajjaæ a¤janÃdikaæ Lohitacandana¤cà pi pesesi tassa rÃjino. 143 Pesetvà saraïatta¤ca buddhÃdi ratanattaye KÃrÃpesi mahÃrÃjà attanà samakaæ piyo. 144 Pubbe kira tayo Ãsuæ bhÃtaro madhuvÃïijà Eko madhuæ vikkiïÃti Ãharanti madhuæ duve. 145 Paccekabuddhe bhikkhante madhutthaæ kumbhadÃsikà MadhuÂÂhÃnaæ padassesi sakahatthaæ pasÃriya. 146 Vaïijjo so madhuæ datvà patthesi ekarajjakaæ DÃsi savattakaæ datvà mahesittamapanthayi. 147 Dve bhÃtaropi Ãgantvà sutvà taæ kÃraïaæ tadà AbhÃsitabbaæ bhÃsitvà pacchà te anumodisuæ. 148 Asoko madhudo tesu mittà devÅtu ceÂikà Caï¬ÃlavÃdÅ nigrodho tisso so pÃravÃdiko. 149 JambudÅpe rÃjavaæso dÅpito paÂipÃÂiyà Evaæca jambudÅpamhi kathetvà rÃjavaæsakaæ. 150 LaækÃdÅpe rÃjavaæsaæ kathessÃmi samÃsato VaÇgesu vaÇganagare vaÇgarÃjà ahu pure. 151 KÃliÇgara¤¤o dhÅtÃ'si mahesÅ tassa rÃjino So rÃjà deviyà tassà ekaæ alabhi dhÅtaraæ. 152 Nemittà byÃkaruæ tassà saævÃsaæ migarÃjino AtÅva rÆpinÅ ÃsÅ atÅva kÃmagiddhinÅ 153 Teneva deviyà cÃpi lajjÃyÃsi jigucchità EkÃkinÅ sà nikkhamma sericÃri sukhatthinÅ. 154 Satthena saha a¤¤Ãtà agà magadhagÃminà LÃÊaraÂÂhe aÂaviyà sÅho satthamabhiddhavi. ---------------------------------------------- [A] te sadÃ-potthakesu. [SL Page 063] [\x 63/] 155 A¤¤attha sesà dhÃviæsu sÅhÃgatadisaæ tu sà Gaïhitvà gocaraæ sÅho gacchaæ disvà tamÃgataæ. 156 Ratto upÃga lÃlento naÇguÂÂhaæ païïakaïïake Sà taæ disvà saritvÃna nemittavacanaæ pure. 157 AbhÅtà tassa aÇgÃni ra¤jayanti parÃmasi Tassà phassenÃtiratto piÂÂhiæ ÃropiyÃsu taæ. 158 SÅho sakaguhaæ gantvà tÃya saævÃsa mÃcarÅ Tena saævÃsa manvÃya kÃlena yamake duve. 159 Putta¤ca dhÅtara¤cÃpi rÃjadhÅtà janesi sà Puttassa hatthapÃdÃsuæ sÅhÃkÃrà tato akÃ. 160 NÃmena sÅhabÃhuæ taæ dhitaraæ sÅhasÅvaliæ Putto soÊasavasso so mÃtaraæ pucchi saæsayaæ 161 Tuvaæ pità ca no amma kasmà a¤¤Ãdisà iti Sà sabbamabravÅ tassa kinnu yÃmÃti sobravÅ 162 Guhaæ thaketi tÃto te pÃsÃïenÃti abravi MahÃguhÃya thakanaæ khandhenÃdÃya so akÃ. 163 EkÃheneva pa¤¤Ãsa yojanÃnaæ gatÃgataæ GocarÃya gate sÅhe dakkhiïasmiæhi mÃtaraæ 165 VÃme kaniÂÂhaæ katvÃna tato sÅghaæ apakkami NivÃsetvÃna sÃkhaæte paccantagÃma mÃgamuæ 166 Nisinno tarumÆle so kammantaæ saævidhÃpayaæ Disvà te pucchi tÃvoca aÂavivÃsino mayaæ. 167 Iti so dÃpayÅ tesaæ vatthÃni dhajinÅpati TÃni hesuæ uÊÃrÃni bhattaæ païïesu dÃpayÅ. 168 Suvaïïa bhÃjanà nÃsuæ tesaæ pu¤¤ena tÃni'pi Tena so vimbhito pucchi kenu tumhe camÆpati. 169 Tassa sà jÃti gottÃni rÃjadhità nivedayÅ PitucchÃdhÅtaranti so ÃdÃya dhajanÅ pati. 170 GantvÃna vaæganagaraæ saævÃsaæ tÃya kappayÅ SÅhopi migarÃjà so guhÃyaæ puttake'pica [SL Page 064] [\x 64/] 171 DÃra¤cÃpi apassitvà mahÃdukkhena pÅlito Anvesaæ puttadÃraæ so gÃmesu nigamesu ca. 172 Pattaæ taæ manujà disvà palÃyiæsu ito tato Tato sabbe samÃgantvà ra¤¤o taæ paÂivedayuæ 173 SÅho pÅÊeti teraÂÂhaæ taæ deva paÂisedhayÃti Taæ sutvÃna mahÃrÃjà mahÃyodhe mahabbale. 174 MahÃsakkÃraæ katvÃna idaæ vacana mabravÅ Tumhesu tÃtà konÃma sÅhaæ gaïhitu mussahe 175 Iti vutte tu sabbe'pi tuïhi Ãsuæ tato pana Nisedhanaæ alabhanto hatthikkhandhagataæ pure. 176 "ùdetu sÅhÃdÃyÅti" sahassaæ so pavÃrayÅ Tatheva deva sahassÃni tÅniapi narissaro. 177 Tato ca so sÅhabÃhu mÃtaraæ etadabravi Amma dhanaæ gahetvÃna sÅhaæ ghÃte mahaæ iti 178 DvÅsu vÃresu vÃresi mÃtà sÅhabhujaæ sutaæ AggahÅ tatiye vÃre sÅhabÃhu apucchiya. 179 MÃtaraæ tisahassaæ taæ ghÃtetuæ pitaraæ sakaæ Ra¤¤o kumÃraæ dassesuæ taærÃjà etadabravÅ 180 Gahito yadi sÅho te dammiraÂÂhaæ taveva ca So gantvÃna guhÃdvÃraæ sÅhaæ disvÃna ÃrakÃ. 181 hitaæ putta sinehena vijjhituæ taæ saraæ khipi Saro nalÃÂamÃhacca mettacittena tassatu. 182 KumÃrassa pÃdamÆle nivatto pati bhÆmiyaæ TathÃpi yÃva dutiyaæ tato kujjhi migÃdhipo 183 Tato khitto saro tassa kÃyaæ nibbhijja nikkhami. Sakesaraæ sÅhasÅsaæ ÃdÃya sa puraæ agà 184 Matassa vaÇgarÃjassa sattÃhÃni tadà ahu Ra¤¤e aputtakattà ca patÅtà cassa kammunÃ. 185 Sutvà ca ra¤¤o nattattaæ saæjÃnetvà ca mÃtaraæ Amaccà sannipatità akhilà ekamÃnasÃ. 186 SihabÃhu kumÃraæ taæ 'rÃjà hohÅ"ti abravuæ So rajjaæ sampaÂicchitvà datvà taæ sakamÃtuyÃ. [SL Page 065] [\x 65/] 187 SÅhasÅvalÅ mÃdÃya jÃtabhÆmiæ gato sayaæ Nagaraæ tattha mÃpesÅ sÅhapuranti nÃmakaæ. 188 Ara¤¤e yojana sate gÃme cÃpi nivesayÅ LÃÊaraÂÂhe pure tasmiæ sÅhabÃhu narÃdhipo 189 Rajjaæ kÃresi katvÃna mahesiæ sÅhasivaliæ MahesÅ soÊasakkhattuæ yamakeca duve duve 190 Putte janayi kÃle sà vijayo nÃma jeÂÂhako Sumitto nÃma dutiyo sabbe dvattiæsa puttakÃ. 191 KÃlena vijayaæ rÃjà uparajjebhisi¤cayÅ Vijayo visamÃcÃro Ãsi tamparisÃpica 192 SahassÃni anekÃni dussahÃni kariæsu te Kuddho mahÃjano ra¤¤o tamatthaæ pativedayÅ. 193 RÃjà te sa¤¤apetvÃna puttaæ ovadi sÃdhukaæ Sabbaæ tatheva dutiyaæ ahosi tatiyaæ pana. 194 Kuddho mahÃjano Ãha puttaæ ghÃtehi te iti RÃjÃtha vijayaæ pattaæ parivÃrehi tassa te. 195 SattasatÃni purise kÃretvà addhamuï¬ake NÃvÃya pakkhipitvÃna vissajjÃpesi sÃgare. 196 Tathà tesa¤ca bhariyÃyo tathevaca kumÃrake Visuæ visuæ te vissaÂÂhà purisitthi kumÃrakÃ. 197 Visuæ visuæ dÅpakamhi okkamiæsu vasiæsuca NaggadÅpo'ti [a] ¤Ãyittha kumÃrokkanta dÅpako 198 MahilokkantadÅpotu mahilo dÅpako [b] iti SuppÃrake pattanamhi vijayo pana okkami. 199 Parisà sÃhasenettha bhÅto nÃvaæ punÃruhi LaÇkaæ so vijayo nÃma sÅhabÃhu narindajo. 200 KumÃro buddhaseÂÂhassa patto nibbÃna vÃsare Patvà sabba¤¤utaæ buddo katvà lokahitaæ tato. 201 ParinibbÃïa ma¤camhi nibbuto lokanÃyako Devatà santipÃtamhi mahantamhi mahÃmuni. 202 Sakkaæ tattha samÅpaÂÂhaæ avoca vadataæ varo Vijayo lÃÊavisayà sÅhabÃhu narindajo. ------------------------------------------ [A] niggarepo'ti-potthake. [B] mahindadÅpakÃ-mahÃvaæse. [SL Page 066] [\x 66/] 203 Eso laÇkamanuppatto bhaccasattasatÃnugo PatiÂÂhissati devinda laækÃyaæ mama sÃsanaæ. 204 Tasmà saparivÃraæ taæ rakkha laÇka¤ca sÃdhukaæ. TathÃgatassa devindo vÃcaæ sutvÃva sÃdaro. 205 DevÃyuppalavaïïassa laÇkÃrakkhaæ samappayÅ Sakkena uttamatto so laÇkÃmÃgamma sajjukaæ. 206 ParibbÃjaka vesena rukkhamÆlaæ upÃvisi Vijayappamukhà sabbe taæ upecca apucchiæsu. 207 Ayaæ bho konu dÅpoti laÇkÃdÅpoti so bravÅ Sa sanni manujà ettha naca hessati vo bhayaæ. 208 Iti vatvà kuï¬ikÃya te jalena nisi¤ciya Sutta¤ca tesaæ hatthesu lagetvà nabhasÃgamà 209 Dassesi soni rÆpena paricÃrika yakkhiïÅ Eko taæ vÃriyantepi rÃjaputte tamanvagÃ. 210 GÃmammi vijjamÃnamhi bhavanti sunakhà iti Tassà ca sÃminÅ tattha kuveïÅ nÃmayakkhiïÅ. 211 NisÅditvà rukkhamÆle kantantÅ tÃpasÅ viya DisvÃna so pokkharaïiæ nisinnaæ taæ ca tÃpasiæ. 212 Tattha nahÃtvà pivitvà ca ÃdÃyaca mulÃlaye VÃri¤ca pokkhareheva uÂÂhÃsÅ sà tamabravi. 213 "Bhakkhosi mama tiÂÂhÃ"ti aÂÂhà baddhova so naro Parittasuttatejena bhakkhituæ sà nasakkuni. 214 YÃciyantopi taæ suttaæ nÃdà yakkhiïiyà naro Taæ gahetvÃna bandhitvà kÃsuyà khipi yakkhiïÅ 215 Yathà eko tathà tathà o¬¬i sattasatÃni pi AnÃyantesu sabbesu vijayo bhayasaÇkito 216 Pa¤cÃyudhena sannaddho gantvà pokkharaïiæ tato Apassi muttiïïapÃdaæ passi ta¤ceva tÃpasiæ 217 ImÃya khalu bhaccà me gahitÃnÆ ti cintiya Kinnapassi bhacce me bhoti tvaæ iti Ãha taæ. 218 Kiæ rÃjaputtabhaccehi piva nahÃyà ti Ãha sà YakkhiïÅ tÃca jÃnÃti mama jÃtinti nicchito. [SL Page 067] [\x 67/] 219 SaævadhÃmiti taæ vatvà dhanuæ sandhÃyupÃgato Yakkhiæ ÃdÃya gÅvÃya anÃgatabhayena so 220 VÃma hatthena kesesu gahetvà dakkhiïena tu. Ukkhipitvà asiæ Ãha macce me dehi dÃni taæ 221 MÃremÅti bhayaÂÂÃsà jÅvitaæ yÃci yakkhiïÅ Dehi me jÅvitaæ sÃmi rajjaæ dassÃmi te ahaæ. 222 KarissÃmitthi kiccaæ ca a¤¤aæ ki¤ci yathicchitaæ AdubbhatthÃya sapathaæ tassà sà yakkhiïÅ akÃ. 223 ùnehi macce sÅghanti uttamattÃva sà nayi "Ime chÃtÃ"ti vuttà sà taï¬ulÃdÅni niddisi. 224 BhakkhitÃnaæ vÃïijÃnaæ nÃvaÂÂhaæ vividhaæ bahuæ Bhaccà te sÃdhayitvÃna bhattÃni bya¤janÃni ca. 225 RÃjaputtaæ bhojayitvà sabbe cÃpi abhu¤jisuæ DÃpitaæ vijayenaggaæ yakkhi bhu¤jiya pÅïitÃ. 226 SoÊasavassikaæ rÆpaæ mÃpayitvà manoharaæ RÃjaputtaæ upÃga¤chi sabbÃbharaïa bhÆsitÃ. 227 MÃpesi rukkhamÆlasmiæ sayana¤ca mahÃrahaæ. SÃniyà suparikkhittaæ vitÃnasamalaÇkataæ. 228 Taæ disvà rÃjatanayo pekkhaæ atthamanÃgataæ KatvÃna tÃya saævÃsaæ nipajji sayane sukhaæ. 229 SÃniæ parikkhipitvÃna sabbe bhaccà nipajjasuæ Rattiæ turiyasadda¤ca sutvà gÅtarava¤ca so. 230 Apucchi sahasemÃnaæ "kiæ saddo" iti yakkhiïiæ Rajjaæ ca sÃmino deyyaæ sabbe yakkhe ca ghÃtiya. 231 Manussa vÃsakaraïà yakkhà maæ ghÃtayanti hi Iticintiya yakkhÅsà abravÅ rÃjanandanaæ. 232 SirÅsa vatthunÃmetaæ sÃmi yakkhapuraæ iti Tattha jeÂÂhassa yakkhassa laÇkÃnagara vÃsino. 233 KumÃrikà idhÃnÅtà tassà mÃtà ca Ãgatà ùvÃhamaÇgale tasmiæ sattÃhaæ ussavo mahÃ. 234 Vattate tattha saddoyaæ mahà hesa samÃgamo Ajjeva yakkhe ghÃtehi nahi sakkà ito paraæ. [SL Page 068] [\x 68/] 235 So Ãhà dissamÃne te ghÃtessÃmi kathaæ ahaæ Tattha saddaæ karissÃmi tena saddesa ghÃtaya. 236 ùyudhaæ menubhÃvena tesaæ kÃye patissati Tassà sutvà tathà katvà sabbe yakkhe aghÃtayi. 237 Sayampi laddhavijayo yakkharÃjapasÃdhano PasÃdhanehi sesehi taæ taæ bhaccaæ pasÃdhayÅ. 238 KatipÃhaæ vasitvettha tambapaïïi mupÃgami MÃpayitvà tabbaïïi nagaraæ vijayo tahiæ. 239 Vasi yakkhiïiyà saddhiæ amaccaparivÃrito. NÃvÃya bhÆmimotiïïà vijayappamukhÃnarÃ. 240 Kilantà pÃïinà bhÆmi Ãlambiya nisÅdisuæ Tamba bhÆmirajophuÂÂhà tambapÃïi yato ahu. 241 So dese ceva dÅpoca tambapaïïi tato ahu. SÅhabÃhu narindo so sÅhaæ Ãdinnako iti 242 SÅhaÊo tena sambandhà ete sabbeva sÅhaÊà Tattha tattha ca gÃme te tassà maccà nivesayuæ 243 AnurÃdhanÃmagÃmo kadambanadisantike Gambhiranadiyà tÅre upatisso purohito 244 UpatissagÃmaæ mÃpesi anurÃdhasusa uttare Ujjeniæ uruvela¤ca vijitaæ nagaraæ tathÃ. 245 A¤¤e tayo amaccÃtu mÃpayiæsu visuæ visuæ NivÃsetvà janapadaæ sabbe maccà samecca taæ. 246 Avacuttha mayaæ sabbe icchÃma tamabhisi¤cituæ Iti vutto rÃjaputto na icchi abhisi¤canaæ 247 Vinà khattiya ka¤¤Ãya abhisekaæ mahesiyà Athà maccà sÃmino te abhiseke katÃdarÃ. 248 Dukkaresupi kiccesu tadatthaæ yeva cintiya PaïïÃkÃre mahÃrahe maïi muttÃdike bahu. 249 GÃhÃpayitvà pÃhesuæ dakkhiïaæ madhurampuraæ Paï¬urÃjassa dhitutthaæ sÃmino sÃmibhattino. 250 A¤¤esa¤cÃpi dhitutthaæ amaccÃnaæ janassa ca SÅghaæ nÃvÃca gantvÃna dÆtà te madhurampuraæ. [SL Page 069] [\x 69/] 251 PaïïÃkÃra¤ca lekha¤ca tassa ra¤¤o adÃpayuæ Tato rÃjà amaccehi mantayitvà sadhÅtaraæ. 252 PÃhetukÃmo maccÃnaæ a¤¤esa¤cÃpi dhÅrato. Laddhà Ænasataæ ka¤¤Ã atha bheriæ carÃpayÅ. 253 LaÇkÃya dhÅtugamanaæ icchamÃnà narà idha NivÃsayitvà dviguïaæ gharadvÃresu dhÅtaro. 254 hapentu tena liÇgena ÃdiyissÃma tÃiti Evaæ laddhà bahÆ ka¤¤Ã tappayitvÃna taæ kulaæ 255 Sampanna sabbà laÇkÃraæ dhÅtaraæ saparicchadaæ. Sabbà tà laddhasakkÃrà ka¤¤Ãyo ca yathÃrahaæ. 256 RÃjÃrahaæca hatthassa rathapesiya kÃrake AÂÂhÃrasannaæ seïÅnaæ sahassaæ ca kulÃni so. 257 Lekhaæ datvÃna pÃhesi vijayassa jitÃrino MahÃtitthe otariæsu sabo pica mahÃjano. 258 Teneva pattanaæ taïhi "mahÃtitthaæ"ti vuccati Vijayassa duve puttà tassà yakkhiïiyà ahu. 259 RÃjaka¤¤Ãgamaæ sutvà vijayo Ãha yakkhiïiæ GacchidÃni tuvaæ bhoti Âhapetvà puttake duve 260 Manussà amanussehi bhÃyantÅhi sadà iti Taæ sutvà yakkhabhayato bhÅtaæ taæ Ãha yakkhiïiæ 261 Mà cintayi sahassena dÃpayissÃmi te baliæ Punappunaæ taæ yÃcayitvà ubho ÃdÃya puttake. 262 BhÅtÃpi sà maraïato laÇkÃpura mupÃgami Putte bahi nisÅdetvà sayaæ pÃvisi taæ puraæ. 263 Sa¤jÃnitvÃna taæ yakkhiæ paviÂÂhaæ nagaraæ pana Saækhubhiæsu pure yakkhà eko sÃhasiko pana. 264 EkapÃïippahÃrena mÃresi yakkhiïiæ tadà Tassà tu mÃtulo yakkho nikkhamma nagarÃbahi. 265 Disvà te dÃrake pucchi tumhe kassa sutà iti KuveïiyÃti sutvÃna mÃtà vo mÃrità idha 266 Tumhe pi disvà mÃreyyuæ palÃyÃtha lahuæ iti Aguæ sumanakÆÂaæ te palÃyitvà tato lahuæ. [SL Page 070] [\x 70/] 267 VÃsaæ kappesi jeÂÂho so putto tÃya kaïiÂÂhiyà Putta dhÅtÃhi va¬¬hitvà rÃjÃnu¤¤Ãya te vasuæ 268 Paï¬urÃjassa dÆtà te païïÃkÃre samappayuæ Vijayassa kumÃrassa rÃjadhÅtÃdikÃca tÃ. 269 Katvà sakkÃra sammÃnaæ dÆtÃnaæ vijayo pana ùdÃyathÃrahaæ ka¤¤Ã amaccÃnaæ janassa ca. 270 YathÃvidhi ca vijayaæ sabbe maccà samÃgatÃ. Rajje samabhi si¤ciæsu kariæsuca mahÃchanaæ. 271 Tato so vijayo rÃjà paï¬urÃjassa dhÅtaraæ Mahatà parihÃrena mahesitte bhisecayi. 272 DhanÃni so amaccÃnaæ adÃsi sasurassatu Anuvassaæ saÇkhamuttaæ païïÃkÃraæ apesayÅ. 273 So tambaïïi nagare dhammena vijayo tadà AÂÂhatiæsa samÃyeva rajjaæ kÃresi bhÆpati. 274 Vijayo so mahÃrÃjà vaye antimake Âhito Iti cintayi vuddhohaæ naca vijjati me suto. 275 Kicchena vÃsitaæ raÂÂhaæ nasseyya mama accaye ùïÃpeyyaæ rajjahetu sumittaæ bhÃtaraæ mama. 276 Athà maccehi mantetvà lekhaæ tattha visajjayi Lekhaæ datvÃna vijayo nacirena divaæ gato. 277 Tasmiæ mate amaccÃte pekkhantà khattiyÃgamaæ UpatissagÃme ÂhatvÃna rajjaæ samanusÃsayuæ 278 Mate vijayarÃjamhi khattiyà gamanà purà Ekaæ vassaæ ayaæ laÇkà dÅpo Ãsi arÃjiko. 279 Tasmiæ sÅhapure tassa sÅhabÃhussa rÃjino Accayena sumitto so rÃjà tassa suto ahu. 280 Tassa puttà tayo Ãsuæ maddarÃjassa dhituyà DÆtà sÅhapuraæ gantvà ra¤¤o lekhaæ adaæsu te. 281 Lekha sutvÃna so rÃjà putto ÃmantayÅ tayo Ahaæ mahallako tÃtà eko tumhesu gacchatu. 282 LaÇkaæ nekaguïaæ kantaæ mama bhÃtussa santakaæ. Tassaccayena tattheva rajjaæ kÃretu sobhanaæ. [SL Page 071] [\x 71/] 283 KaïiÂÂhako paï¬uvÃsu devo rÃjakumÃrako GamissÃmÅti cintetvà ¤atvà sotthi gatimpica. 284 Pitarà samanu¤¤Ãto dvattiæsà maccadÃrake ùdÃya ÃruhÅ nÃvaæ paribbÃjakaliÇgavà 285 MahÃkandara najjÃte mukhadvÃramhi otaruæ. Te paribbÃjake disvà jano sakkari sÃdhukaæ. 286 Pucchitvà nagaraæ ettha upayantà kamena te UpatissagÃmaæ sampattà devatà paripÃlitÃ. 287 AmaccÃnumato macco pucchi nemittakaæ tahiæ Khattiyà gamanaæ tassa so vyÃkÃsi parampica 288 Sattame divase yeva te paribbÃjake tahiæ Patte disvÃna pucchitvà amaccà te vijÃniya. 289 Sattame divase yeva te paribbÃjake tahiæ Patte disvÃna pucchitvà amaccà te vijÃniya. 290 Taæ paï¬uvÃsudevaæ te laÇkÃrajje samappayuæ Mahesiyà abhÃvà so natÃva abhisecayi. 291 Amitodana sakkassa paï¬usakko suto ahu ¥atvà vinÃsaæ sakyÃnaæ so ÃdÃya sakaæ janaæ 292 Gantvà a¤¤Ãtavesena gaægÃpÃraæ tahiæ puraæ MÃpetvà tattha kÃresi rajjaæ satta sutelabhi. 293 DhÅtà kaïiÂÂhikà Ãsi bhaddakaccÃna nÃmikà Sovaïïamaya itthÅva surÆpà abhipatthitÃ. 294 Tadatthaæ sattarÃjÃno païïÃkÃre mahÃrahe. Pesesuæ rÃjino tassa bhÅto rÃjÆhi so pana. 295 ¥atvÃna sotthigamanaæ abhiseka phalampi ca Saha dvattiæsa itthÅhi nÃvaæ ÃropiyÃsu taæ. 296 GaÇgÃyaæ khipi gaïhantu pahu me dhÅtaraæ iti Gahetuæ te nasakkhiæsu nÃvà sà pana sÅghagà 297 Dutiye divase yeva goïagÃmaka pattanaæ Pattà pabbajità kÃrà sabbà tà tattha otaruæ. 298 Pucchitvà nagaraæ ettha tà kamena payantiyo UpatissagÃmaæ sampatvà devatà paripÃlitÃ. [SL Page 072] [\x 72/] 299 Nemittikassa vacanaæ sutvà tatthÃgatÃpi tà Disvà amacco pucchitvà ra¤¤o santika mappayÅ. 300 Taæ paï¬uvÃsudevaæ te amaccà suddhabuddhino Rajje samabhisi¤ciæsu puïïasabba manorathÃ. 301 BhaddakaccÃna nÃmaæ taæ rÃjaka¤¤aæ surÆpiniæ Tassa ra¤¤o mahesitte abhisiæ¤ciæsu nÃgarÃ. 302 MahesÅ janayÅ putte dasa ekaæ ca dhÅtaraæ SabbajeÂÂho bhayo nÃma cittÃnÃma kaïiÂÂhikÃ. 303 Passitvà taæ viyÃkaæsu brÃhmaïa mantapÃragà Rajjahetu suto assà ghÃtayissati mÃtule. 304 "GhÃtessÃma kaïiÂÂhinti" nicchite bhÃtarÃbhayo VÃresi kÃle vÃsesuæ gehe taæ ekathambhake. 305 RÆpenummÃdayÅ nare diÂÂhamattÃva sà yako Tato ummÃda cittÃti nÃmaæ sopapadaæ labhi 306 SutvÃna laÇkÃgamanaæ bhaddakaccÃna deviyà MÃtarà coditaæ tassà bhÃtaro pa¤ca Ãgamuæ. 307 DisvÃna tampi laÇkindaæ kaïiÂÂhi¤ca tato paraæ ra¤¤Ã sukatasakkÃrà laÇkÃdÅpamhi cÃsayuæ 308 RÃmena vusitaÂÂhÃnaæ rÃmaÂÂhÃna [a]nti vuccati UruvelÃnurÃdhÃnaæ nivÃsÃca tathà tathà 309 Tathà vijitadÅghÃvu rohaïanaæ nivÃsakà LaÇkindo abhayaputtaæ uparajjebhi si¤cayÅ 310 DÅghÃyussa kumÃrassa tanayo dighagÃminÅ Sutvà ummÃda cittaæ taæ tassaæ sevaca kÃrattha. 311 Gantvopa tissagÃmattaæ apassi manujÃdhipaæ adà sahoparÃjena rÃjupaÂÂhÃna massa so. 312 VÃtapÃnaka jiddena taæ upecca ÂhitÃtu sà DisvÃna gÃminiæ città rattacittÃha dÃsitaæ. 313 "Ko eso"ti tato sutvà mÃtulassa suto iti DÃsiæ tattha niyojesi sandhiæ katvÃna so tato. ------------------------------------------ [A] rÃmagoïaæ-mahÃvaæse [SL Page 073] [\x 73/] 314 TÃya saddhiæ sayitvÃna paccuseyeva nikkhami Sà tena aggahÅ gabbhaæ gabbhe parinate pana. 315 MÃtu ÃrocayÅ dÃsi mÃtà pucchiya dhÅtaraæ Ra¤¤o ÃrocayÅ rÃjà Ãmantetvà sute'bravÅ. 316 Posiyo sohi amhehi dema tasseva taæ iti Putto ce mÃrayissÃma tanti tassa adaæsu te. 317 PasÆtikÃle sampatte sÆtigehaæ ca pÃvisi SaÇkitvà gopakaæ cittaæ kÃÊavela¤ca dÃyakaæ. 318 GhÃtayiæsu tadà yakkhà hutvà gabbhaæ surakkhisuæ Città sà janayÅ puttaæ sà dÃsÅpana dhÅtaraæ. 319 Città sahassaæ dÃpetvà tassà puttaæ adÃpayi Tassà tu dhÅtaraæ tampi nipajjÃpesi santike. 320 DhÅtà laddhÃti sutvÃna tuÂÂhà rÃjasutà ahu MÃtà ca mÃtumÃtà ca ubho pana kumÃrakaæ. 321 MÃtà mahassa nÃma¤ca jeÂÂhassa mÃtulassa ca Ekaæ katvÃna kÃresi paï¬ukÃbhaya nÃmakaæ. 322 LaÇkÃdÅpe paï¬uvÃsu devo rajjamakÃrayi Tiæsa vassÃni jÃtamhi mato so paï¬ukÃbhaye. 323 Tasmiæ mate janÃsabbe abhayaæ jeÂÂhakaæ sutaæ RajjÃbhisekaæ akaruæ bhÃtaroca samÃgatà 324 UmmÃda cittÃyà nattà dÃsi ÃdÃya dÃrakaæ Samugge pakkhipitvÃna dvÃra maï¬alakaæ agÃ. 325 RÃjaputtà pi migavaæ gatà disvÃna tampana "KuhiæyÃsi" "kimetanti" pucchità sà idabravÅ 326 DvÃramaï¬alakaæ sÃmi dhitu me guÊapÆvakaæ ùharÃmÅti uttà te oropehÅti abravuæ. 327 Citto ca kÃÊavelo ca tassa rakkhÃya niggatà Mahantaæ sÆkaraæ vesaæ taÇkhaïe yeva dassayuæ. 328 Te taæ samanubandhiæsu sà tamÃdÃya tatragà DÃraka¤ca sahassaæ ca Ãyuttassa adà raho 329 Tasmiæ yeva dine tassa bhariyà janayi sutaæ Yamake janayi putte bhariyà meti posito. [SL Page 074] [\x 74/] 330 So sattavassiko cÃpi taæ vijÃniya mÃtulà Hantuæ sarasi kÅÊante dÃrake ca payojayuæ. 331 JalaÂÂharukkha susiraæ jalacchÃdita chiddakaæ NimujjamÃno chiddena pavisitvà ciraæ Âhito. 332 Tato so mÃrako sabbe mÃrayittha kumÃrake Ra¤¤o ÃrocayÅ sabbe kumÃrà mÃrità iti. 333 Tato so cirakÃlena nemitte pucchiya tato. GopÃlakehi kÅÊanti vutte mÃriæsu te pica 334 Tasmiæ dine kumÃro so gehe hutvÃva muccayÅ Tato te mÃrakÃhaæsu sabbe te mÃrità iti. 335 AthÃpi tena tenÃpi kÃraïena nirantaraæ MÃrÃpentÃpi mÃretuæ na sakkontÅti mÃtulÃ. 336 Tato ca so kameneva patto soÊasavassikaæ Tato mÃtà sahassaæca datvà rakkhaæ ca Ãdisi. 337 ùyuttako nimantetvà kumÃrassa hi mÃtuyà Sahassaæ ceva sovaïïaæ sahassapurisampi ca. 338 Uyyojesi kumÃraæ taæ paï¬ula brÃhmaïantikaæ Tato ca so kumÃropi gantvà maï¬alagÃmakaæ. 339 Dhanaæ dÃsi brÃhmaïassa pucchi so sabbakÃraïaæ Tato ca so paï¬ulopi tÃta tvaæ paï¬ukÃbhayoti. 340 ùmÃti vutte jÃnitvà kumÃraæ etadabravÅ Bhavissasi tuvaæ rÃjà vassÃni samasattati 341 Rajje patiÂÂhahitvÃna saddho pu¤¤aæ karissasi Iti vatvà brÃhmaïopi attano puttakena ca. 342 Saddhiæ candakumÃrena sikkhÃpayi susikkhÅtaæ Tato ca so mahÃbhogÅ brÃhmaïo paï¬ulo pana. 343 Sadhanampi bahuæ datvà yuddhaæ kÃrehi tvaæ iti. Vutte tu so kumÃropi yuddhatthÃyà bhinikkhami. 344 Mahatà parivÃrena girikaï¬aka pabbataæ AgamÃsi kumÃro so senÃya parivÃrito. 345 Girikaï¬asivo nÃma paï¬ukÃbhaya mÃtulo Taæ paï¬uvÃsu devenadinnaæ bhu¤jati desakaæ. [SL Page 075] [\x 75/] 346 Tadà karÅsasataæ pakkaæ so lavÃpeti khattiyo Tassa dhÅtà rÆpavatÅ pÃlà nÃmÃsi khattiyÃ. 347 Sà mahÃparivÃrena yÃnamÃruyha sobhanaæ Pitu bhattaæ gÃhayitvà lÃvakÃna¤ca gacchati. 348 KumÃrassa manussà taæ disvà tattha kumÃrikaæ ùrocesuæ kumÃrassa kumÃro sahasà nugo. 349 Dvedhà taæ parisaæ katvà sakaæ yÃnamapesayi Tadantikaæ sapariso "kà tvaæ yÃsÅti" pucchi taæ. 350 TÃya vutte sa sabbasmiæ tassa sÃrattamÃnaso Attano saævibhÃgatthaæ bhattamÃyÃci khattiyo. 351 Sà samoruyha yÃnamhà adà sovaïïa pÃtiyà Bhattaæ nigrodha mÆlasmiæ rÃjaputtassa khattiyÃ. 352 Gaïhi nigrodhapaïïÃni bhojetuæ sesake jane Sovaïïa bhÃjanÃnÃsuæ tÃni païïÃni taÇkhaïe. 353 TÃni disvà rÃjaputto saritvà dvija bhÃsitaæ MahesÅ bhÃvayoggà me ka¤¤Ã laddhÃti tussi so 354 Sabbe bhojÃpayitvà pi taæ na khÅyittha bhojanaæ Ekassa paÂiviæsova gahito tattha dissatha. 355 Evaæ pu¤¤akhalÆpetà sukumÃla kumÃrikà SuvaïïapÃli nÃmena tatoppabhÆti Ãsi sÃ. 356 Taæ kumÃriæ gahetvÃna yÃnamÃruyha khattiyo MahÃbala paribbuÊho haÂÂhatuÂÂho apakkami. 357 Taæ sutvÃna pità tassà nare sabbe apesayÅ Te gantvà kalahaæ katvà tajjità tehi Ãgamuæ. 358 Kalahanagaraæ nÃma gÃmo tattha kato ahu Taæ sutvà bhÃtaro tassà pa¤ca yuddhÃya Ãgamuæ. 359 Te sabbe paï¬ulasÆto, cando yeva aghÃtayÅ Lohitasarakhaï¬Ãti tesaæ yuddhamhÅ ahÆ. 360 Mahatà balakÃyena tato so paï¬ukÃbhayo GaægÃya pÃrime tÅre doÊapabbatakaæ agÃ. 361 Tattha cattÃri vassÃni vasi taæ tepi mÃtulà Sutvà evaæ gataæ jÃtaæ yuddhatthaæ samupÃgamuæ. [SL Page 076] [\x 76/] 362 KhandhÃvÃraæ nivÃsetvà dhumarakkhana gantike BhÃgineyyena yujjhiæsu bhÃgineyyotu mÃtule. 363 Anubandhi orahaÇgaæ palÃpetvà nivattayi Tesa¤ca khandhÃvÃramhi duve vassÃni so vasÅ. 364 Gantvopatissa gÃmante tamatthaæ rÃjino bravuæ RÃjà lekhaæ kumÃrassa sarahassaæ sa pÃhini. 365 "Bhu¤jassu pÃragaægaæ tvaæ mÃgà oraæ tato" iti Taæ sutvà satta kujjhiæsu bhÃtaro navarÃjino. 366 Upatthamho tvamevÃsi ciraæ tassa idÃnitu RaÂÂhaæ adÃsi tasmà tvaæ mÃressÃmÃti abravuæ. 367 So tesaæ rajja mappesi te tissaæ nÃma bhÃtaraæ Sabbeva saæhitÃkaæsu rajjassa parinÃyakaæ. 368 Eso vÅsati vassÃni abhayo bhayadÃyako Tattho patissagÃmamhi rÃjà rajjamakÃrayÅ. 369 Vasanti dhÆmarakkhÃge sare tumbariyaÇgane Carate vaÊavÃrÆpà yakkhiïÅ balavÃmukhÅ [a] 370 Eko disvÃna setaÇgaæ rattapÃdaæ manoramaæ ùrocesi kumÃrassa vaÊavetthÅdisÅ iti. 371 KumÃro rasmimÃdÃya gahetuæ taæ upÃgami Pacchako Ãgataæ disvà bhÅtà tejena tassa sà 372 DhÃvi'nantaradhÃyitvà dhÃvantiæ anubandhi so DhÃvamÃnà saraæ taæ sà pariyÃyati sattakaæ. 373 Otaritvà mahÃgaÇgaæ uttaritvà tato pana DhÆmarakkhaæ pabbataæ taæ sattakkhattuæ parikkhipi. 374 Taæ saraæ puna tikkhattuæ pariyÃyitvÃna sà puna GaÇgaæ kacchapatitthena samosari tahiætu so. 375 Gahesi taæ vÃladhimhi tÃlapattaæ ca toyagaæ Tassa pu¤¤Ãnu bhÃvena so ahosi mahÃasi. 376 UccÃresi asiæ tassà mÃremÅti tamÃha sà Rajjaæ te sÃmi dassÃmi mÃmaæ mÃrayÅ iti. --------------------------------------------- [A] cetiya nÃmikÃ-mahÃvaæse. [SL Page 077] [\x 77/] 377 GÅvÃya taæ gahetvÃna vijjhitvà asikoÂiyà NÃsÃya rajjuyà bandhi sà ahosi vasÃnugÃ. 378 Gantvà taæ dhÆmarakkhaæ so tamÃruyha mahabbalo Tattha cattÃri vassÃni dhÆmarakkhanage vasi. 379 Tato nikkhamma sabalo ÃgamÃriÂÂha pabbataæ YuddhakÃla mapekkhanto tattha satta samà vasi. 380 Dve mÃtule ÂhapetvÃna tassa sesaÂÂhamÃtulà Yuddhasajjà ariÂÂhaæ taæ upasaækamma pabbataæ. 381 KhandhÃvÃraæ nivÃsetvà pabbatassa samantato Parikkhipitvà aÂÂhaæsu rÃjÃno aÂÂha mÃtulà 382 Mantetvà yakkhiïiyà so tassà vacanayuttiyà Datvà rÃjaparikkhÃraæ païïÃkÃrÃyudhÃnica. 383 Gaïhatha sabbÃnetÃni khamÃpessÃmi vo ahaæ. Iti vatvÃna pesesi kumÃro purato balaæ, 384 GaïhissÃma paviÂÂhaæ taæ vissatthesu ca tesu so ùruyha vakkha vaÊavaæ mahÃbala purakkhato 385 YuddhÃya pÃvisi yakkhÅ mahÃrÃva marÃvi sà Anto bahi balaæ cassa ukkuÂÂhiæ mahatiæ akà 386 KumÃra purisà sabbe parasenà nare bahu GhÃtetvà mÃtule aÂÂha sÅsarÃsi makaæsu te 387 SenÃpati palÃyitvà gumbaÂÂhÃnaæ sa pÃvisi SenÃpatigumbakoti tena esa pavuccati. 388 Upari ca tÃlasÅraæ sÅsarÃsiæ supassiya LÃbÆrÃsÅva iccÃha tenÃsÅ lÃbugÃmako 389 Evaæ vijita saÇgÃmo tato so paï¬ukÃbhayo AyyakassanurÃdhassa vasanaÂÂhÃnamÃgami. 390 Attano rÃjagehaæ so tassa datvÃna ayyako A¤¤attha vÃsaæ kappesi sotu tasmiæ ghare vasi. 391 PucchÃpetvÃna nemittaæ vatthuvijjà viduæ tathà MÃpetuæ nagaraæ tasmiæ gÃmeyeva amÃpayÅ. 392 NivÃsattÃnurÃdhassa anurudhapuraæ ahu NakkhattenÃnurÃdhena patiÂÂhÃpita tÃyaca. [SL Page 078] [\x 78/] 393 ùïÃpetvà mÃtulÃnaæ chattaæ jÃtassare idha DhovÃpetvà dhÃrayitvà taæ sareyeva vÃranà 394 Attano abhisekaæ so kÃresi paï¬ukÃbhayo SuvaïïapÃli deviætaæ mahesittebhisecayi. 395 Adà candakumÃrassa porobhiccaæ yathÃyidhi hÃnantaraæ ca sesÃnaæ vaccÃnaæ ca yathÃrahaæ. 396 MÃtuyà upakÃrattà attanoca mahÅpatiæ AghÃtetvà va jeÂÂhaæ taæ mÃtulaæ abhayaæ pana. 397 Rattiæ rajjaæ adà tassa ahu nagaraguttiyo TadupÃdÃya nagare ahÆ nagaraguttikÃ. 398 Sasuraæ taæ aghÃtetvà girikaï¬asivampica Girikandaresu tasseva mÃtulassa adÃsi so. 399 Saraæ ta¤ca khanÃpetvà kÃrÃpesi bahÆdakaæ Jaye jalassa gÃhena jayavÃpÅti taæ ahu. 400 KÃÊavelaæ nivÃsesi yakkhaæ purapuratthime Yakkhaæ tu cittarÃjaæ taæ heÂÂhà abhayavÃpiyÃ. 401 PubbopakÃradÃsiæ taæ nibbattaæ yakkhayoniyà Purassa dakkhiïe dvÃre so kata¤¤Æ nivesayÅ. 402 Anto narindavatthussa vaïavÃmukha yakkhiïiæ Nivesesi baliæ tesaæ a¤¤¤esaæ cÃnuvassakaæ. 403 "DÃpesi chanakÃletu cittarÃjena so pana SamÃsane nisÅditvà dibbamÃnusa nÃÂakaæ. 404 KÃrento bhiramÅ rÃjà khi¬¬hÃrati samappito Tato a¤¤esu gÃmesu taæ taæ kiccamakÃrayÅ 405 Paï¬ukÃbhaya ra¤¤o ca abhayassa ca antare RÃjasu¤¤Ãni vassÃni ahesuæ dasa satta ca. 406 So paï¬ukÃbhayo rÃjà vassÃni samasattati AnurÃdhapure ramme rajjaæ kÃresi issaro 407 Tassaccaye tassa putto muÂasÅvoti vissuto SuvaïïapÃliyà putto patto rajjamanÃkulaæ. 408 MahÃmeghavanu yyÃnaæ nÃnÃrÃmopa sobhitaæ Phalapupphadu mÆpetaæ so rÃjà kÃrayÅ puraæ. [SL Page 079] [\x 79/] 409 UyyÃnaÂÂhÃna gahaïe mahÃmegho akÃlajo PÃvassi tena uyyÃnaæ mahÃmeghavanaæ ahu. 410 SaÂÂhivassÃni muÂasÅvo rÃjà rajjamakÃrayÅ AnurÃdhapuravare laÇkÃbhÆvaraïe subhe. 411 Tassa puttà dasa Ãsuæ a¤¤ama¤¤a hitesino Duve dhÅtà anukÆlà kulà nuvacchivikà ahuæ. 412 DevÃnampiyatissoti vissuto dutiyo suto Tesu bhÃtusu sabbesu pu¤¤atejÃdhiko ahu. 413 DevÃnampiyatisso so rÃjÃsi pitu accaye. TassÃbhisekena tadà bahÆnacchariyà nahuæ. 414 LaækÃdÅpamhi sakale nidhayo ratanÃnica Anto ÂhitÃni uggantvà paÂhavÅtala mÃruhuæ. 415 LaÇkÃdÅpa samÅpamhi bhinnanÃvÃgatÃni ca Tattha jÃtÃnica thalaæ ratanÃni samÃruhuæ. 416 JÃta pabbata pÃdamhi tisso ca veluyaÂÂhiyo JÃtÃratha patodena samÃnà parimÃïato 417 TÃsu ekà latÃyaÂÂhi rajatÃbhà tahiæ latà Suvaïïavaïïà rucirà padissanti manoramà 418 EkÃtu pupphayaÂÂhiti nÃmajÃtà tahiæ pana NÃnÃni nÃnÃvaïïÃni pupphà dissanti sabbadÃ. 419 Ekà sakuïayaÂÂhiti tahiæ pakkhimihà ahuæ nÃnà ca nÃnÃvaïïà ca sajÅvà viya dissare. 420 HayagajarathÃmalakà valayaÇguli veÂhakà Kakudhathala pÃkatikà iccete aÂÂhajÃtito. 421 Muttà samuddà uggatà tÅreyeva taÂà viya DevÃnampiya tissassa Âhità pu¤¤avijambhitÃ. 422 IndanÅla veluriya lohitaæka maïicime RatanÃni ca nekÃni muttà tà tà ca yaÂÂhiyo. 423 SattÃhabbhantareyeva ra¤¤o santika mÃruhuæ TÃni disvà patÅto so rÃjà iti vicintayÅ 424 RatanÃni anagghÃni dhammÃsoko imÃni me SahÃyo rahate nä¤o tassa dassaæ imÃna to. [SL Page 080] [\x 80/] 425 DevÃnaæ piyatisso ca dhammÃsoko ca te ime AdiÂÂhasahÃyakà honti cirappabhuti bhÆpatÅ. 426 BhÃgineyyaæ mahÃraÂÂhaæ amaccapamukhaæ tato DÅjaæ amaccaganakaæ rÃjà te caturo jane. 427 DÆte katvÃna pÃhesi baloghaparivÃrito GÃhÃpetvà anagghÃni ratanÃni imÃni so. 428 MaïivikatÅ tisso tà tisso ca rathayaÂÂhiyo Saækhaæ ca dakkhiïà vattaæ muttÃjÃti ca aÂÂha tÃ. 429 ùruyha jambukolamhÅ nÃvaæ sattadinena te Sukhena titthaæ laddhÃsuæ sattÃhena tato pana. 430 PÃÂaliputtaæ gantvÃna dhammÃsokassa rÃjino Adaæsu païïÃkÃre te disvà tÃni pasÅdiya. 431 RatanÃnÅdisÃnettha natthi me iti cintiya AdÃsenà patiÂÂhÃnaæ tuÂÂho riÂÂhassa bhÆpati. 432 Porohiccaæ brÃhmaïassa daï¬anÃyakataæ pana AdÃsi tassa maccassa seÂÂhittaæ gaïakassa tu. 433 Tesaæ anappake bhoge datvà vÃsagharÃni ca SahÃmaccehi mantetvà passitvà paÂipÃbhataæ. 434 VÃlavÅjanimuïhisaæ khaggaæ chattaæ ca pÃdukaæ MolipaÂÂaæ ca pÃmaægaæ bhiÇkÃraæ haricandanaæ. 435 Adhovimaæ vatthayugaæ mahagghaæ hatthapu¤janiæ NÃgÃhaÂaæ candanaæ ca aruïÃbhaæ ca mattikaæ. 436 Anotattodakaæ ceva gaÇgÃsalilameva ca Saækhaæ ca nandiyÃvattaæ va¬¬hamÃnaæ kumÃrikaæ. 437 HemabhÃjanabhaï¬aæ ca sÅvikaæ ca mahÃrahaæ HarÅtakÅ Ãmalakaæ mahagghaæ agadosadhaæ. 438 SukÃhatÃnaæ sÃlÅnaæ saÂÂhivÃha satÃni ca abhisekopakaraïaæ paraæ tadabhisekataæ. 439 Datvà kÃle sahÃyassa païïÃkÃraæ narissaro dÆtaæ pÃhesi saddhammaæ païïÃkÃramimaæ pica. 440 Ahaæ buddhaæ ca dhammaæ ca saæghaæ ca saraïaæ gato UpÃsakattaæ vedemi sakyaputtassa sÃsane. [SL Page 081] [\x 81/] 441 TvametÃni ratanÃni uttamÃni naruttama Cittaæ pasÃdayitvÃna saddhÃya saraïaæ vaja 442 Karotu me sahÃyassa abhisekaæ puno iti Vatvà sahÃyamacce te sakkaritvÃtha pesayi. 443 PaæcamÃse vasitvÃna te maccà tÅvasakkatà VesÃkhasukkapakkhÃdi dine dÆte viniggatÃ. 444 Tambalittiya mÃruyha nÃvaæ tejambu kolake Oruyha bhÆpaæ passiæsu pattà dvÃdasiyaæ iti. 445 Adaæsu païïÃkÃre te dÆtà laÇkÃdhipassa te tesaæ mahantaæ sakkÃraæ laÇkÃdhipati kÃrayÅ. 446 Te mÃgasiramÃsassa Ãdicandodaye dine Abhisittaæ pilaÇkindaæ amaccà sÃmibhattino. 447 DhammÃsokassa vacanaæ vatvà sÃmÅhite ratà Punopi abhisiæciæsu laÇkÃhitasukhe rataæ. 448 VesÃkhapuïïamÃyaæ so devÃnaæ piyatissako LaÇkindo so mahÃrÃjà punopi abhisecayi. 449 Thero moggaliputto so jinasÃsana jotako NiÂÂhÃpetvÃna saægÅtiæ pekkhamÃno anÃgataæ 450 SÃsanassa pitiÂÂhÃnaæ paccantesu apekkhiya Pesesi kattike mÃse te tethere tahiæ tahiæ. 451 Theraæ kasmÅragandhÃraæ majjhantikamapesayi Apesayi mahÃdevaæ theraæ mahisamaï¬alaæ. 452 VanavÃsiæ apesesi theraæ rakkhitanÃmakaæ TathÃparantakaæ yona dhammarakkhita nÃmakaæ. 453 MahÃraÂÂhaæ mahÃdhamma rakkhitatthera nÃmakaæ MahÃrakkhita theraæ taæ yonalokamapesayi. 454 Pesesi majjhimattheraæ hivavantappadesakaæ SuvaïïabhÆmiæ theredve sonamuttamameva ca 455 MahÃmahindatheraæ taæ theraæ ittiyamuttiyaæ Sambalaæ bhaddasÃlaæ ca paæca saddhivihÃrike. 456 LaækÃdÅpe manu¤¤amhi manu¤¤ajinasÃsanaæ PatiÂÂhÃpetha tumheti paæcathere apesayi [SL Page 082] [\x 82/] 457 MahÃmahindathero so tadà dvÃdasavassiko UpajjhÃyena Ãnatto saæghena ca mahÃmati. 458 LaækÃdÅpaæ pasÃdetuæ kÃlaæ pekkhaæ vicintayi Vuddho mÆÂasivo rÃjà rÃjà hotu suto iti. 459 Tadantare ¤Ãtigaïaæ daÂÂhuæ katvÃna mÃnasaæ UpajjhÃyaæ ca saæghaæ ca vanditvà pucchi bhÆpatiæ. 460 ùdÃya caturo there saæghamittÃya atrajaæ SumanasÃmaïeraæ ca jaÊabhi¤¤aæ mahiddhikaæ. 461 ¥ÃtÅnaæ saægahaæ kÃtuæ agamà dakkhiïÃgiriæ Tathà tattha paraæ tassa cha mÃsà samatikkamuæ. 462 Kamena vedisagiraæ nagaraæ mÃtudeviyà Sampatvà mÃtaraæ passi devÅ disvà piyaæ sutaæ. 463 Bhojayitvà saparÅsaæ attanÃyeva kÃritaæ VihÃraæ vedisagiriæ theraæ ÃropayÅ sutaæ. 464 AvantiraÂÂhaæ bhu¤janto pitarà dinnamattano So asokakumÃro hi ujjenigamane purà 465 Vedise nagare vÃsaæ upagantvà tahiæ subhaæ Deviæ nÃmalabhitvÃna kumÃriæ seÂÂhidhitaraæ. 466 SaævÃsaæ tÃya kappesi gabbhaæ gaïhiya tena sà Ujjeniyaæ kumÃraæ taæ mahindaæ janayÅ subhaæ. 467 Vassadvayamatikkamma saæghamittaæ ca dhÅtaraæ Tasmiæ kÃle vasati sà vedise nagare tahiæ. 468 Thero tattha nisÅditvà kÃlaæ ca iti cintayÅ Pitarà me pahitaæ taæ abhiseka mahussavaæ. 469 DevÃnaæ piyatisso so mahÃrÃjà nubhotu ca Vatthuttayaguïaæ cÃpÅ sutvà jÃnÃtu dÆtato. 470 ùrohatu missanagaæ jeÂÂhamÃsassuposathe Tadaheva gamissÃma laækÃdÅpa varaæ mayaæ 471 Mahindo upasaækamma mahindatthera muttamaæ YÃhi laækaæ pasÃdetuæ sambuddhenÃpi byÃkato. 472 Mayampi tatthopatthambhà bhavissÃmÃti abravi Deviyà bhaginÅdhÅtu putto bhaï¬ukanÃmako. [SL Page 083] [\x 83/] 473 Therena deviyà dhammaæ sutvà desitamevatu AnÃgÃmi phalaæ patvà vasi therassa santike. 474 Tattha mÃsaæ vasitvÃna jeÂÂhamÃsassuposathe Thero catuhi therehi sumanenÃtha bhaï¬unÃ. 475 Saddhiæ tena gahaÂÂhena naratäattihetunà Tasmà vihÃrà ÃkÃsaæ uggantvÃna mahiddhiko. 476 Gaïena sahitÃgamma laækaæ missakapabbate AÂÂhÃsi pÅlukÆÂamhi rucirambhatthale vare. 477 DevÃnaæ piyatisso so rÃjà salilakÅÊakaæ Katvà nagaravÃsÅnaæ migavaæ kÅÊituæ agÃ. 478 CattÃÊÅsa sahassehi posehi parivÃrito DhÃvanto padasà yeva agà so missakaæ nagaæ 479 Thero dassetumicchanto devo tasmiæ mahÅdhare Gumbaæ bhakkhayamÃno ca aÂÂhà gokaïïarÆpavÃ. 480 RÃjà disvà pamattaæ taæ na yuttaæ vijjhituæ iti JiyÃsaddamakà dhÃvÅ gokaïïo pabbatantaraæ 481 RÃjÃnudhÃvi so dhÃvaæ therÃnaæ santikaæ gato There diÂÂhe narindena sayamantaradhÃyi so. 482 Thero bahusu diÂÂhesu atibhÃyissatÅ iti AttÃnameva dassesi passitvà taæ mahÅpati. 483 BhÅto aÂÂhÃsi taæ thero "ehi tissÃti" abuvi Tissoti vacaneneva rÃjà yakkhoti cintayÅ. 484 Samaïà mayaæ mahÃrÃja dhammarÃjassa sÃvakà Tameva anukampÃya jambudÅpà idhÃgatÃ. 485 IccÃha thero taæ sutvà rÃjà vÅtabhayo ahu Saritvà sakhisaædesaæ samaïà iti nicchito. 486 Dhanuæ sara¤ca nikkhippa upasaækamma taæ isiæ SammodamÃno theramhi so nisÅdi tadantike 487 Tadà tassa manussà te Ãgamma parivÃrayuæ Tadà sese ca dassesi mahÃthero sahÃgate. 488 Te disvà abravÅ rÃjà kadà me Ãgatà iti Mayà saddhiæ ti therena vutte pucchi idaæ pana. [SL Page 084] [\x 84/] 489 Santi Ådisakà a¤¤e jambudÅpe yatÅ iti ùha kÃsÃvapajjoto jambudÅpo yatÅhi tu. 490 Tevijjà iddhipattà cetopariyakovidà DibbasotÃrahanto ca bahÆ buddhassa sÃvakà 491 Pucchi kenÃgatatthÃti na thalena na vÃrinà ùgatamhÃti vutte so vijÃni nabhasÃgamaæ. 492 VÅmaæsaæ so mahÃpa¤¤o pa¤¤aæ pa¤hamapucchi taæ PuÂÂho puÂÂho viyÃkÃsi taæ taæ pa¤haæ mahÅpati. 493 Rukkhoyaæ rÃja kiænÃmo? Ambo nÃma ayaæ taru Idaæ mu¤ciya atthambo? Santi ambatarÆ bahÆ. 494 Idaæ ca ambaæ tecambe mu¤ciyatthi mahÅruhÃ? Santi bhante bahÆ rukkhà anambà pana te taru. 495 A¤¤e ambe anambe ca mu¤ciyatthi mihÅruhÃ? Ayaæ bhante ambarukkho paï¬itoti narissaro. 496 Santi te ¤Ãtakà rÃjÃ? Santi bhante bahÆ janà santi a¤¤Ãtakà rÃja? Santi a¤¤Ãtakà bahÆ. 497 ¥Ãtake te ca a¤¤Ãte mu¤ciya¤¤epi atthinu? Ahameva bhante sÃdhu tvaæ paï¬itosi narissara. 498 Paï¬itoti viditvÃna cÆlahatthipadopamaæ Suttantaæ desayÅ thero mahÅpassa mahÃmati. 499 DesaïÃpariyosÃne saddhiæ tehi narehi so CattÃÊÅsasahassehi saraïesu patiÂÂhahi. 500 Tato ca so mahÃrÃjà gantvÃna sakamandiraæ Theraæ netvà sakaæ gehaæ annapÃnehi tappayÅ. 501 MahÃmeghavanuyyÃnaæ attano pitusantakaæ Demi saæghassa datvÃna dakkhiïodakamÃkiri. 502 Tadà mahÅ akampittha naccamÃnÃva pÅtiyà Kasmà kampati bhÆmÅti bhÆmipÃlo apucchi taæ. 503 Sammà patiÂÂhitaæ dÅpe sÃsaïaæ iti so bravÅ Tato paÂÂhÃya so rÃjà kattabbaæ kusalaæ bahuæ. 504 CetiyÃdiæ kÃretvÃna bodhipÆjaæ ca nappakaæ Dhammena rajjaæ kÃrento bhikkhusaæghaæ upaÂÂhahi. [SL Page 085] [\x 85/] 505 AÂÂhÃrasamhi vassamhi dhammÃsokassa rÃjino MahÃmeghavanÃrÃme mahÃbodhipatiÂÂhahi. 506 Tato dvÃdasamevasse mahesi tassa rÃjino Piyà asandhimittà sà matà sambuddha mÃmikÃ. 507 Tato catutthe vassamhi dhammÃsoko mahÅpati A¤¤aæ itthiæ mahesitte Âhapesi visamÃsayaæ. 508 Tato tu tatiye vasse sà bÃlà rÆpamÃninÅ Mayà pica ayaæ rÃjà mahÃbodhiæ mamÃyati. 509 Iti kodhavasaæ gantvà attano natthakÃrikà Maï¬ukaïÂakayogena mahÃbodhiæ aghÃtayi. 510 Tato catutthe vassamhi dhammÃsoko mahÃyaso Aniccataæva sampatto sattatiæsasamÃimÃ. 511 DevÃnaæ piyatisso hi rÃjà dhammaguïe rato MahÃvihÃre navakammaæ tathà cetiya pabbate. 512 ThÆpÃrÃme navakammaæ niÂÂhÃpetvà yathÃrahaæ DÅpappasÃdakaæ theraæ pucchi pucchita kovidaæ. 513 KÃrÃpessÃmahaæ bhante vihÃre subahÆ idha PatiÂÂhapetuæ thÆpesu kathaæ lacchÃma dhÃtuyo. 514 Sambuddha pattaæ pÆretvà sumanenÃhaÂà idha Cetiya pabbate rÃja Âhapità atthi dhÃtuyo. 515 Hatthikhandhe Âhapetvà tà dhÃtuyo idhaÃhara Itivutto sa therena tathà Ãhari dhÃtuyo. 516 VihÃrekÃrayitvÃna ÂhÃne yojana yojane DhÃtuyo tattha thÆpesu nidhÃpesi yathÃrahaæ. 517 Sambuddha bhuttaæ pattaætu rÃjà vatthughare subhe hapayitvÃna pÆjesi nÃnÃpÆjÃhi sabbadÃ. 518 Pa¤casatehissarehi mahÃtherassa santike PabbajjavasitaÂÂhÃno issara samaïako ahu. 519 Pa¤ca satehi vessehi mahÃtherassa santike Pabbajja vasitaÂÂhÃno tathÃvessa girÅ ahu. 520 Yà yà mahà mahindena therena vasità guhà Pabbatesu vihÃresu sà mahinda guhà ahÆ. [SL Page 086] [\x 86/] 521 MahÃvihÃre paÂhamaæ dutiyaæ ceti yavhayaæ ThÆpÃrÃmantu tatiyaæ thÆpa pubbaæ imaæ subhaæ. 522 CatutthÃtu mahÃbodhi patiÂÂhà pana mevaca ThÆpaÂÂhÃniya bhÆtassa pa¤camaæ pana sÃdhukaæ. 523 MahÃcetiya ÂhÃnamhi silà thÆpassa cÃruno Sambuddha bimba dhÃtussa [a] patiÂÂhà pana mevaca. 524 Issara samaïaæ jaÂÂhaæ tissavÃpiætu sattamaæ AÂÂhamaæ paÂhamaæ thÆpaæ navamaæ vessa gavhayaæ. 525 UpÃsikÃvhayaæ rammaæ tathà hatthÃÊha kavhayaæ BhikkhunÆpassaye dveme bhikkhunÅ phÃsu kÃraïa. 526 HatvÃÊhake osaritvà bhikkhunÅnaæ upassaye GantvÃna bhikkhu saæghena bhattaggahaïa kÃraïÃ. 527 MahÃpÃlinÃma bhatta sÃlaæ sÆpagharaæ subhaæ SabbupakaraïÆpetaæ sampanna paricÃrikaæ. 528 Tathà bhikkhu sahassassa saparikkhÃra muttamaæ PavÃraïÃya dÃna¤ca anuvassaka mevaca. 529 NÃgadÅpe jambukola vihÃraætamhi paÂÂane Tissamahà vihÃra¤ca pÃcÅnÃrÃma mevaca 530 Iti etÃni kammÃni laÇkÃjanahitatthiko DevÃnaæ piyatisso so laÇkindo pu¤¤apa¤¤avÃ. 531 PaÂhameyeva vassamhi kÃrÃpesi guïappiyo YÃvajÅvantu nekÃni pu¤¤akammÃni Ãcini. 532 Ayaæ dÅpo ahÆphÅto vijite tassarÃjino VassÃni cattÃÊÅsaæ so rÃjà rajja makÃrayÅ. 533 Tassaccaye taæ kaniÂÂho [b] khattiyo iti vissuto RÃja putto aputtotaæ rajjaæ kÃresi sÃdhukaæ. 534 Mahà mahinda therotu jinasÃsana muttamaæ Pariyattiæ paÂi pattiæca pativedhaæca sÃdhukaæ 535 LaÇkÃdÅpamhi dÅpetvà laÇkÃdÅpo mahÃgaïÅ LaÇkÃya satthu kapposo katvà lokahitaæ bahuæ. ------------------------------------------------------ [A] gÅvÃ-a¤¤attha. [B] uttiyo-mahÃvaæse [SL Page 087] [\x 87/] 536 Tassa khattiya rÃjassa jayavassamhi aÂÂhame Cetiya pabbate vasaæ saÂÂhivasso'va saævasÅ. 537 Assa yujassa mÃsassa sukkapakkhaÂÂhame dine ParinibbÃyi tena taæ dinaæ taæ nÃmakaæ ahu. 538 Taæsutvà khattiyo rÃjà sokasallasamappi to Gantvà theraæ ca vanditvà kanditvà bahudhà bahuæ. 539 ùsittagandhatelÃya lahuæ sovaïïa doniyà Thera dehaæ khipà petvà taædoniæ sÃdhu phussi taæ 540 SovaïïakÆÂÃgÃramhi ÂhapÃpetvà alaækate KÆÂÃgÃraæ gÃhayitvà kÃrento sÃdhu kÅÊanaæ. 541 MahatÃca jano ghena Ãgatena tato tato MahatÃca baloghena karonto pÆjanà vidhiæ. 542 Alaæ katena maggena bahudhÃlaækataæ puraæ ùnayitvÃna nagare cÃretvà rÃjavÅthiyÃ. 543 MahÃvihÃraæ Ãnetvà ettha pa¤hamba mÃlake KÆÂÃgÃraæ ÂhapÃpetvà sattÃhaæ so mahÅpati. 544 Toraïaddhaja pupphehi gandhapuïïaghaÂehi ca VihÃretu samantÃca maï¬etvà yojanattayaæ. 545 MahÃrÃjÃnubhÃvena dÅpaætu sakalaæpana ùnubhÃvena devÃnaæ tathevà laækataæ ahÆ. 546 NÃnÃpÆjaæ kÃrayitvà taæsattÃhaæ mahÅpatÅ Puratthima disÃbhÃge therÃnaæ gandhamÃlake. 547 KÃretvà gandha citakaæ mahÃthÆpaæ padakkhiïaæ Karonto tattha netvÃtaæ kÆÂÃgÃraæ manoramaæ. 548 Citakamhi ÂhapÃpetvà sakkÃraæ aggikaæ akà Cetiyaæ cettha kÃresi gÃhÃpetvÃna dhÃtuyo. 549 Upa¬¬hadhÃtuæ gÃhetvà cetiya pabbate pica Sabbesu ca vihÃresu thÆpaækÃresi khatti yo. 550 Isino dehanikkhepa kataÂÂhÃnaæ hitassataæ VÆccate bahumÃnena isÅbhumaÇgaïaæ iti. 551 Tatoppabhuti ariyÃnaæ samantà yojanattaye. SarÅraæ ÃharitvÃna tamhi desamhi ¬ayhati. [SL Page 088] [\x 88/] 552 Saæghamittà mahÃtherÅ mahÃbhi¤¤Ã mahÃmatÅ Katvà sÃsana kiccÃni tathà lokahitaæ bahuæ. 553 EkÆna saÂÂhi vassà sà khattiyasseva rÃjino Vassamhi navame kheme hatthÃÊhaka upassaye. 554 VasantÅ parinibbÃyÅ rÃjÃtassÃpi kÃrayÅ Therassa viya sattÃhaæ pÆjà sakkÃra muttamaæ. 555 SabbÃlaækatalaækà therassa viya Ãsica KÆÂÃgÃra gataæ therÅ dehaæ satta dinaccaye. 556 Nikkhà metvÃna nagarà thÆpÃrÃma purattha to Citta sÃla samÅpamhi mahÃbodhi padassaye. 557 Theriyà vutta ÂhÃnamhi aggikicca makÃrayÅ ThÆpaæca tattha kÃresi khattiyo so mahÅpati. 558 Paæcapi te mahÃtherà therÃdiÂÂhÃni no pica TathÃneka sahassÃni bhikkhu khÅïÃsavà pica. 559 SaÇghamittÃpabhutayo tÃca dvÃdasa theriyo KhÅïÃsavà bhikkhuïiyo sahassÃni bahussutÃ. 560 MahÃpa¤¤Ã iddhimantà vinayÃdi jinÃgamà JotayitvÃna kÃlena gatà tà niccatà vasaæ. 561 DasavassÃni sorÃjà rajjaæ kÃresi khattiyo Evaæ aniccatà esà sabbasoka vinÃsini. 562 Khattiyassa kaniÂÂhotu magÃsÅvo tadaccaye DasavassÃni kÃresi rajjaæ sujana sevito. 563 BhaddasÃlamhi so there pasÅditvà manoramaæ KÃresi purimÃyantu vihÃraæ nagaraæ gaïaæ. 564 MahÃsiva kaniÂÂhotu sÆratisso tadaccaye DasavassÃni kÃresi rajjaæ pu¤¤esu sÃdaro 565 Anappakaæ pu¤¤arÃsiæ saæcayanto manorame VihÃre bahuke ÂhÃne kÃretvà so mahÅ patÅ 566 Pure rajjÃca rajjeca saÂÂhivassÃni sÃdhukaæ KÃresi kusale dhamme ratanattaya gÃravo 567 Tada¤¤aæ vaæsa sambhÆtà damiÊà senaguttikà SÆratissaæ mahÅ patiæ taæ gahetvà mahabbalÃ. [SL Page 089] [\x 89/] 568 Duve dvÃdasa vassÃni rajjaæ dhammena kÃrayuæ Tegahetvà aselotu muÂasÅvassa atrajo. 569 SodariyÃnaæ bhÃtÆnaæ navamo bhÃtuko tato AnurÃdha pure rajjaæ dasavassÃni kÃrayÅ. 570 ColaraÂÂhà idhÃgamma rajjattaæ uju jÃtiko EÊÃronÃma damiÊo gahetvà seÊabhÆpatiæ. 571 VassÃnaæ cattÃÊÅsa¤ca cattÃrica akÃrayi RajjavohÃra samaye majjhatto mitta sattusu. 572 Sayanassa siropasse ghaïÂhaæ so dÅgha yottakaæ LambÃpesi virocetuæ icchantehi vinicchayaæ. 573 Eko puttoca dhÅtÃca ahesuæ tassa rÃjino Rathena tissavÃpiæ so gacchanto bhumipÃlajo. 574 Taruïaæ vacchakaæ magge nipannaæ saha dhenukaæ GÅvÃya kkamma cakkena asa¤cicca aghÃtayÅ. 575 GantvÃna dhenu ghaïÂhaæ taæ ghaÂÂesi ghaÂÂitÃsayà RÃjà teneva cakkena sÅsaæ puttassa chedayi. 576 DÅjapotaæ tÃlarukkhe eko sappo abhakkhayi Taæ potamÃtà sakuïÅ gantvà ghaïÂha maghaÂÂayi. 577 ùnÃpetvÃna taæ rÃjà kucchiæ tassa vipÃÊiya Potakaæ nÅharÃpetvà tÃle sappaæ samappayi. 578 Ratanattayassa ratanataæ tassa ca guïasÃrataæ AjÃnantopi so rÃjà cÃrittamanupÃlayaæ. 579 Cetiyapabbataæ gantvà bhikkhusaæghaæ pavÃriya ùgacchanto rathagato rathassa yugakoÂiyà 580 AkÃsi jinathÆpassa ekadesassa bha¤janaæ amaccà deva thÆpo no tayà bhinnoti Ãhutaæ. 581 Asa¤cicca kate pesa rÃjà oruyha sandanà Cakkena mama sisaæpi chindathÃti pathe sayi. 582 Purahiæsa mahÃrÃja satthà no neva icchati ThÆpaæ pÃkatikaæ katvà khamÃpehÅti Ãhu taæ. 583 Te Âhapetuæ pa¤cadasa pÃsÃïe pÃtite tahiæ KahÃpanasahassÃni adà pa¤cadaseva so. [SL Page 090] [\x 90/] 584 Ekà mahallikà vÅhiæ sosetuæ Ãtape khipi Devo akÃle vassitvà tassà vÅhi atemayi. 585 VÅhiæ gahetvà gantvà sà ghaïÂaæ taæ samaghaÂÂayi AkÃlavassaæ sutvÃna vissajjetvà tamitthikaæ. 586 RÃjà dhammamhi vattanto kÃlevassaæ labhe iti Tassà vinicchayatthÃya upavÃsaæ nipajji so. 587 BaliggÃhÅ devaputto ra¤¤o tejena otthaÂo Gantvà cÃtummahÃrÃja santikaæ taæ nivedayi. 588 TetamÃdÃya gantvÃna sakkassa paÂivedayuæ Sakko pajjuïïamÃhÆya kÃle vassaæ upÃdisi. 589 BaliggÃhi devaputto rÃjino taæ nivedayi Tadà pabhÆti taæ rajje divà devo navassatha. 590 Rattiæ devo nusattÃhaæ vassi yÃmamhi majjhime PuïïÃnahesuæ sabbattha khuddakÃvÃÂa kÃnipi. 591 EÊÃraæ ghÃtayitvÃna rÃjÃhu duÂÂhagÃmaïÅ Tadatthaæ dÅpanatthÃya anupubbakathà ayaæ. 592 DevÃnaæ piyatissassa ra¤¤o dutiyabhÃtiko UparÃjà mahÃnÃgo nÃmÃhu bhÃtuno piyo. 593 Ra¤¤o devÅ saputtassa bÃlà rajjÃbhi kÃmini UparÃjavadhatthÃya jÃtacittà nirantaraæ. 594 VÃpiæ taracchanÃmaæ sà kÃrÃpentassa pÃhiïi Ambaæ visena yojetvà Âhapetvà ambamatthake. 595 Tassà putto sahagato uparÃjena bÃlako bhÃjane vivaÂeyeva taæ ambaæ khÃdiyÃmari. 596 UparÃjà tatoyeva sadÃrabalavÃhano Rakkhituæ sakamattÃnaæ rohanÃbhimukho agÃ. 597 YaÂÂhÃlaya vihÃramhi mahesÅ tassa gabbhinÅ Puttaæ janesi so tassa bhÃtu nÃmamakÃrayi. 598 Tato gantvà rohaïaæ so rohaïe issaro khile MahÃbhogo mahÃgÃme rajjaæ kÃresi khattiyo. 599 KÃresi so nÃgamahÃvihÃraæ sakanÃmakaæ UddhakandarakÃdÅca vihÃre kÃrayÅ bahu [SL Page 091] [\x 91/] 600 YaÂÂhÃlayakatisso so tassa putto tadaccaye Tattheva rajjaæ kÃresi tassa putto bhayotathà 601 GoÂhÃbhayasuto kÃkavaïïatisso ti vissuto Tadaccaye tassa suto rajjaæ kÃresi khattiyo. 602 VihÃradevÅ nÃmÃsi mahesi tassa rÃjino Saddhassa saddhÃsampannà dhÅtà kalyÃïirÃjino. 603 KalyÃïiyaæ narindohi tisso nÃmÃsi khattiyo Devisa¤¤oga janita kopo tassa kaïiÂÂhako. 604 BhÅto tato palÃyitvà ayyakhattiya nÃmako A¤¤attha vasi sodeso tena taæ nÃmako ahu. 605 Datvà rahassalekhaæ so bhikkhuvesadharaæ naraæ PÃhesi deviyà gantvà rÃjadvÃre Âhito tu so 606 RÃjagehe arahatà bhu¤jamÃnena sabbadà A¤¤ÃyamÃno therena ra¤¤o gharamupÃruhi 607 Therena saddhiæ bhu¤jitvà ra¤¤o saha viniggame PÃtesi bhÆmiyaæ lekhaæ pekkhamÃnÃya deviyà 608 Saddena tena rÃjà taæ nivattitvà vilokayaæ ¥atvÃna lekhasandesaæ kuddho therassa dummatÅ. 609 Theraæ taæ purisaæ ta¤ca mÃrÃpetvÃna kodhasà samuddasmiæ khipÃpesi kujjhitvà tena devatà 610 SamuddenottharÃpesuæ taæ desaæ sotu bhÆpati Attano dhÅtaraæ suddhaæ devÅnÃmaæ surÆpiniæ. 611 Likhitvà rÃjadhÅtÃti sovaïïukkhaliyà lahuæ NisÅdÃpiya tattheva samuddasmiæ visajjayi. 612 Okkantaæ taæ tato laÇke kÃkavaïïo mahÅpati Abhisecayi tenÃsi vihÃropapada hvayà 613 TissamahÃvihÃra¤ca tathà cittalapabbataæ KamittavÃlaæ [a] kÆÂÃliæ vihÃre evamÃdike. 614 KÃretvà suppasannena manasà ratanattaye UpaÂÂhahi sadà saÇghaæ paccayehi catubbhi so 615 KoÂipabbata nÃmamhi vihÃre sÅlavattimà Tadà ahu sÃmaïero nÃnÃpu¤¤akaro sadà -------------------------------------------------- [A] gamiÂÂhavÃliæ-ma: va: [SL Page 092] [\x 92/] 616 SukhenÃrohaïatthÃya ÃkÃse cetiyaÇgane hapesi tÅni sopÃïe pÃsÃïaphalakÃni so 617 AdÃpÃnÅya dÃna¤ca vattaæ saÇghassacÃkari Sadà kÅÊantakÃyassa tassÃbÃdho mahà ahu. 618 SivikÃya tamÃnetvà bhikkhavo katavedino SaÇghupassaya [a] pariveïe tissÃrÃme upaÂÂhahuæ 619 Sadà vihÃradevÅ sà rÃjagehe susaÇkhate Purebhattaæ mahÃdÃnaæ datvà saÇghassa sa¤¤atà 620 PacchÃbhattaæ gandhamÃlaæ bhesajjavasanÃnica GÃhayitvà gatÃrÃmaæ sakkarontÅ yathÃrahaæ. 621 Tadà tameva katvà sà saÇghattherassa santike NisÅdi dhammaæ desento thero taæ idamabravÅ 622 MahÃsampatti tumhehi laddhÃyaæ pu¤¤akammunà AppamÃdova kÃtabbo pu¤¤akamme idÃnipi 623 Evaæ vuttà tusà Ãha kiæ sampatti ayaæ idha Yesaæ no dÃrakà natthi väjha sampatti tena no 624 JaÊabhi¤¤o mahÃthero puttalÃbhamapekkhiya GilÃnaæ sÃmaïeraæ taæ passa devÅti abravÅ 625 Sà gantvà sannamaraïaæ sÃmaïera mavoca taæ Patthehi mama puttattaæ sampattÅ mahatÅhi no 626 Na icchatÅti ¤atvÃna tadatthaæ mahatiæ subhaæ PupphapÆjaæ kÃrayitvà puna yÃci sumedhasÃ. 627 EvampÃnicchamÃnassa atthÃyupÃyakovidà NÃnÃbhesajja vatthÃni saÇghe datvà tayÃcitaæ 628 Patthesi so rÃjakulaæ sà taæ ÂhÃnaæ anekadhà AlaÇkaritvà vanditvà yÃnamÃruyha pakkami. 629 Tato cuto sÃmaïero gacchamÃnÃya deviyà Tassà kucchimhi nibbatti taæ jÃnitvà nivatti sÃ. 630 Ra¤¤o taæ sÃsanaæ datvà ra¤¤Ã saha punÃgami SarÅrakiccaæ kÃretvà sÃmaïerassu bhopi te ------------------------------------------------ [A] silÃpassaya-ma: vaæse. [SL Page 093] [\x 93/] 631 Tasmiæ yeva pariveïe vasantà santamÃnasà MahÃdÃnaæ pavattesuæ bhikkhusaÇghassa sabbadÃ. 632 Tasseva dohaÊo Ãsi mahÃpu¤¤Ãya deviyà Usabhamattaæ madhugaï¬aæ katvà ussÅsake sayaæ. 633 VÃmetarena passena nipannà sayane subhe DvÃdasannaæ sahassÃnaæ bhikkhÆnaæ dinnasesakaæ. 634 Madhuæ bhu¤jituæ kÃmÃsi atha eÊÃra rÃjino YodhÃnaæ maggayodhassa sÅsacchinnÃsidhovanaæ 635 Tasseva sÅse ÂhatvÃna pÃtumeva akÃmayi AnurÃdhapurasseva uppalakkhettato pana. 636 ùnituppalÃmÃla¤ca amilÃtaæ piÊandhituæ Taæ devÅ rÃjino Ãha nemitte pucchi bhÆpati. 637 Taæ sutvà Ãhu nemittà devÅ putto nighÃtiya DamiÊe katvekarajjaæ sÃsanaæ jotayissati. 638 Edisaæ madhugaï¬aæ yo dassesi tassa vÅdisaæ Sampattiæ demi seÂÂhanti ghosÃpesi mahÅpati. 639 GoÂhasamuddavelante madhupuïïaæ nikujjitaæ NÃvaæ disvÃna Ãcikkhi ra¤¤o jÃnapado naro. 640 Ra¤¤Ã deviæ tahiæ netvà maï¬apamhi susaÇkhate Yathicchitaæ tÃya madhuæ paribhogaæ akÃrayÅ. 641 Itare dohaÊe tassà sampÃdetuæ mahÅpati Velusumana nÃmantaæ yodhaæ tattha niyojayi. 642 SonurÃdhapuraæ gantvà ra¤¤o maÇgalavÃjino Gopakena akà mettiæ tassa kicca¤ca sabbadÃ. 643 Tassa vissatthataæ ¤atvà pÃtova uppalÃnasiæ Kadambanadiyà tÅre ÂhapÃpetvà asaÇkito. 644 Assaæ netvà tamÃruyha gaïhitvà uppalÃnipi Nivedayitvà attÃnaæ assavegena pakkami 645 Sutvà rÃjà gahetuæ taæ mahÃyodha mapesayi Dutiyaæ sammataæ assaæ Ãruyha sonudhÃvi taæ 646 So gumbanissito assa piÂÂheyeva nisÅdiya Entassa piÂÂhito tassa ubbayhÃsiæ pasÃrayi. [SL Page 094] [\x 94/] 647 Assavegena yantassa sÅsaæ chindi ubho haye SÅsa¤cÃdÃya sÃyaïhe mahÃgÃma mupÃgami. 648 DohaÊe te ca sà devi paribhu¤ji yathÃruci RÃjà yodhassa sakkÃraæ kÃrÃpesi yathÃrahaæ. 649 Sà devÅ samaye dha¤¤aæ janayÅ putta muttamaæ MahÃrÃjakule tasmiæ Ãnandopi mahà ahu. 650 Tassa pu¤¤ÃnubhÃvena tadaheva upÃgamuæ NÃnÃratana sampannà satta nÃvà tato tato. 651 Tasseva pu¤¤atejena chaddantakulato karÅ HatthicchÃpaæ Ãharitvà Âhapetvà idha pakkami. 652 Taæ titthasaratÅramhi disvà gumbantare Âhitaæ Kuï¬alo [a] nÃma bÃlisiko ra¤¤o ÃcikkhitÃvade. 653 PesetvÃcariye rÃjà tamÃnapiya posayi Kuï¬alo [a] iti ¤Ãyittha diÂÂhattà kuï¬alena so 654 SuvaïïabhÃjanÃdÅnaæ puïïanÃvà idhà gatà Iti ra¤¤o nivedesuæ rÃjà tÃnÃharÃpayÅ. 655 Puttassa nÃmakaraïe maÇgalamhi mahÅpati DvÃdasa sahassasaÇkhaæ bhikkhusaæghaæ nimanteyi. 656 Evaæ cintesi yadime putto laÇkÃtale khile Rajjaæ gahetvà sambuddha sÃsanaæ jotayissati. 657 AÂÂhuttara sahassa¤ca bhikkhavo pavisantuca Sabbe te uddhapatta¤ca cÅvaraæ pÃrupattu ca. 658 PaÂhamaæ dakkhiïaæ pÃdaæ ummÃranto Âhapentu ca Ekacchattayutaæ dhamma karakaæ nÅharantu ca 659 Gotama nÃmako thero patigaïhÃtu puttakaæ Sova saraïasikkhÃyo detu sabbaæ tathà ahu 660 Sabbaæ nimittaæ disvÃna tuÂÂhe citte mahÅpati Saæghassa pÃyasaæ datvà nÃmaæ puttassa kÃrayÅ. 661 MahÃgÃme nÃyakattaæ pitunÃma¤ca attano Ubho katvÃna ekajjhaæ gamaïi abhayo iti ------------------------------------------------- [A] kaï¬ula-mahÃvaæse. [SL Page 095] [\x 95/] 662 MahÃgÃmaæ pavisitvà navame divase tato SaÇgamaæ deviyà kÃsi tena gabbhaæ agaïhi sà 663 KÃle jÃtaæ sutaæ rÃjà tissa nÃmaæ akÃrayi Mahatà parivÃrena ubho va¬¬hiæsu dÃrakÃ. 664 SitthappavesamaÇgala kÃle dvinnaæ visÃrado BhikkhusatÃnaæ pa¤cannaæ dÃpayitvÃna pÃyasaæ. 665 Tehi upa¬¬he bhu tamhi gahetvà thokathokanaæ Sovaïïasarakenesaæ deviyà saha bhÆpati. 666 Sambuddha sÃsanaæ tumhe yadicha¬¬hetha puttakÃ. Mà jÅratu kucchigataæ idaæ voti adÃpayi. 667 Vi¤¤Ãya bhÃsitatthaæ te ubho rÃjakumÃrakà PÃyÃsaæ taæ abhu¤jiæsu tuÂÂhacittÃmataæ viya. 668 Dasa dvÃdasa vassesu tesaæ vÅmaæsanatthiko Tatheva bhikkhu bhojetvà tesaæ ucciÂÂha bhojanaæ. 669 GÃhÃpetvà taÂÂakena ÂhapÃpetvà tadantike TibhÃgaæ so karitvÃna idamÃha mahÅpati. 670 KuladevatÃnaæ no tÃtà bhikkhÆnaæ vimukhà mayaæ NahessÃmÃti cintetvà bhÃgaæ bhu¤jathimantica 671 Dve bhÃtaro mayaæ niccaæ a¤¤ama¤¤a mabhedakà BhavissamÃti cintetvà bhÃgaæ bhu¤jathimampica. 672 Amataæ viya bhu¤jiæsu te dve bhÃge ubhopica NayujjhissÃma damiÊehi iti bhu¤jathimanti ca. 673 Evaæ vutte tu tisso so pÃïinà khipi bhojanaæ GÃmaïÅ bhattapiï¬antu khipitvà sayanaæ gato. 674 SaÇkhipitvà hatthapÃde nipajji sayane sayaæ DevÅ gantvà tosayantÅ gÃmaïiæ etadabravÅ. 675 PasÃritaÇgo sayane kinna sesi sukhaæ suta GaÇgÃpÃramhi damiÊà ito gÃmà mahodadhi. 676 Kathaæ pasÃritaÇgohaæ nipajjÃmÅti so bravÅ SutvÃna tassÃdhippÃyaæ tuïhi Ãsi mahÅpati. 677 So kameïÃbhi va¬¬hento ahu soÊasa vassiko. BÃlalakkhaïa rÆpehi tejo jÅvaguïe hica. [SL Page 096] [\x 96/] 678 Aggo ahu mahÃkÃyo so ca kuï¬alavÃraïo Nandimitto suranimalo mahÃseno goÂhayimbaro 679 Theraputto bhayo bharaïo velusumano tathevaca Kha¤jadevo phussadevo labhiyavasabho iti. 680 Ete dasamahÃyodhà tassahesuæ mahabbalà Ekoko tesu yodhesu dasahatthibalo ahu. 681 Ekekassa parÅvÃra yodhà dasadase bahu. Tesa¤cÃpi parÅvÃra yodhà dasadase bahu. 682 Tesa¤cÃpi parÅvÃra yodhà dasadase bahu EkÃdasasahassà ca dasuttara satampica. 683 Yodhà sampiï¬ità honti balavantà visÃradà Tesaæ gahitakhaggÃhi dÅghaso catuhatthakÃ. 684 CaturaÇgulekaratana puthulÃva bhavantihi Hatthassadhanukammesu kusalo katupÃsano. 685 So gÃmaïirÃjaputto mahÃgÃme vasÅ tadà RÃjà rÃjasutaæ tissaæ dÅghavÃpimhi vÃsayi. 686 ùrakkhituæ janapadaæ sampannabalavÃhanaæ. KumÃro gÃmaïÅ kÃle sampassanto sakaæ balaæ. 687 Yujjhissaæ damiÊehÅti pitu ra¤¤o kathÃpayi RÃjà naæ anurakkhanto "oragaÇgaæ alaæ" iti. 688 VÃresi yÃva tatiyaæ so tatheva kathÃpayi Pità me puriso bhonto nevaæ vakkhati tenidaæ. 689 PiÊandhatÆti pesesi itthÃlaÇkÃramassa so RÃjÃha tassa kujjhitvà karotha hemasaÇkhaliæ. 690 TÃya naæ bandhayissÃmi nä¤athà rakkhiyo hi so PalÃyitvÃna malayaæ kujjhitvà pituno agà 691 DuÂÂhattÃyeva pitari Ãhu taæ duÂÂhagÃmaïiæ RÃjÃtha ÃrabhÅ kÃtuæ mahÃduggaha [a] cetiyaæ 692 NiÂÂhite cetiye saÇghaæ sannipÃtayi bhÆpati DvÃdasettha sahassÃni bhikkhÆ cittala pabbatÃ. 693 Tato tato dvÃdaseva sahassÃni samÃgamuæ KatvÃna cetiya mahaæ rÃjà saÇghassa sammukhÃ. --------------------------------------------------- [A] mahÃnuggala-ma: va: [SL Page 097] [\x 97/] 694 Sabbe yodhe samÃnetvà kÃresi sapathaæ tadà PuttÃnaæ kalahaÂÂhÃnaæ na gacchissÃma no iti. 695 Akaæsu sapathaæ sabbe taæ yuddhaæ tena nÃgamuæ CatusaÂÂhi vihÃre so kÃrÃpetvà mahÅpati. 696 TatthakÃneva vassÃni Âhatvà kÃlamakÃsi so Ra¤¤o sarÅraæ gÃhetvà channayÃnena rÃjini 697 Netvà tissamahÃrÃmaæ taæ saæghassa nivedayÅ Sutvà tissakumÃrotu gantvÃna dÅghavÃpito 698 SarÅrakiccaæ kÃretvà sakkaccaæ pituno sayaæ MÃtaraæ kuï¬alaæ hatthiæ Ãdiyitvà mahabbalo 699 BhÃtu bhayà dÅghavÃpiæ agamÃsi lahuæ tato. Taæ pavattiæ nivedetuæ duÂÂhagÃmaïi santikaæ. 700 Lekhaæ datvà visajjesuæ sabbe maccà samÃgatà So guttahÃlaæ Ãgantvà tattha cÃre visajjiya 701 MahÃgÃma mupÃgantvà sayaæ rajjebhisecayi MÃtatthaæ kuï¬alattha¤ca bhÃtu lekhaæ visajjayi. 702 Aladdhà yÃvatatiyaæ yuddhÃya tamupÃgami Ahu dvinnaæ mahÃyuddhaæ cÆlaÇganiya piÂÂhiyaæ. 703 Tattha nekasahassÃni patiæsu rÃjino narà RÃjà ca tissà macco ca valavà dÅgha tÆnikÃ. 704 Tayo yeva palÃyiæsu kumÃro anubandhi te ubhinnamantare bhikkhÆ mÃpayiæsu mahÅdharaæ. 705 Taæ disvà bhikkhusaÇghassa kammaæ iti nivatti so Kappakandara najjà so jÅvamÃli mupÃgato. 706 RÃjÃha tissà maccantaæ chÃtajjhattà mayaæ iti suvaïïa sarake khitta bhattaæ nÅhari tassa so 707 Saæghassa datvà bhu¤janato kÃretvà catubhÃgikaæ Ghosaya kÃlaæ iccÃha tisso kÃlamaghosayi. 708 SutvÃna dibbasotena ra¤¤o sikkhÃya dÃyako Thero piyaÇgudÅpaÂÂho theraæ tattha niyojayÅ. [SL Page 098] [\x 98/] 709 TissakuÂumbikasutaæ so tattha nabhasÃgamà Tassa tisso karà pattaæ ÃdÃyadÃsi rÃjino. 710 Saæghassa bhÃgaæ sambhÃgaæ rÃjà patte khipÃpayÅ SabhÃgaæ khipi tisso ca sabhÃgaæ vaÊavÃpica. 711 Na icchi tassà bhÃga¤ca tissopattamhi pakkhipi Bhattassa puïïa pattaæ taæ adà therassa bhÆpati. 712 Adà gotamatherassa so gantvà nabhasà lahuæ BhikkhÆnaæ bhu¤jamÃnÃnaæ datvà ÃlopabhÃgaso. 713 Pa¤casatÃnaæ so thero laddhehi tu tadantikà BhÃgehi pattaæ pÆretvà ÃkÃse khipi rÃjino. 714 Gataæ disvà gahetvà taæ tisso bhojesi bhÆpatiæ Bhu¤jitvÃna saya¤cÃpi vaÊava¤ca abhojayÅ 715 SannÃhaæ cumbaÂaæ katvà rÃjà pattaæ visajjayÅ GantvÃna so mahÃgÃmaæ samÃdÃya balaæ puna. 716 SaÂÂhisahassaæ yuddhÃya gantvà yujjhi sabhÃtarà RÃjÃvaÊava mÃruyha tisso kuï¬alahatthinaæ. 717 Dve bhÃtaro samÃgacchuæ yujjhanÃya raïe tadà RÃjà kariæ karitvanto vaÊavaæ maï¬alaæ akÃ. 718 TathÃpi jiddaæ nodisvà laæghÃpetuæ matiæ akà VaÊavaæ laæghayitvÃna hatthinaæ bhÃtikopari. 719 Tomaraæ khipi camma¤ca yathà jijjati piÂÂhiyaæ AnekÃni sahassÃni kumÃrassa narà tahiæ. 720 Patiæsu yuddhe yujjhantà bhijji ceva mahabbalaæ ùrohakassa vekallà itthi maæ laæghayÅ iti. 721 Kuddho karÅ taæ cÃlento rukkhameka mupÃgami KumÃro ÃruhÅ rukkhaæ hatthi sÃmimupÃgamÅ. 722 TamÃruyha palÃyantaæ kumÃramanu bandhiso Pavisitvà vihÃraæ so mahÃtheragharaæ gato. 723 Nipajji heÂÂhà ma¤cassakumÃro bhÃtuno bhayà PasÃrayi mahÃthero cÅvaraæ tattha ma¤cake. 724 RÃjÃanupadaæ gantvà kuhiæ tissoti pucchata Ma¤ce natthi mahÃrÃja iti thero avoca taæ. [SL Page 099] [\x 99/] 725 HeÂÂhà ma¤ceti jÃnitvà tato nikkhamma bhÆpati Samantato vihÃrassa rakkhaæ kÃrayÅ tampana. 726 Ma¤cakamhi nipajjetvà datvà upari cÅvaraæ Ma¤capÃdesu gaïhitvà cattÃro daharà yatÅ. 727 MatabhikkhuniyÃmena kumÃraæ bahi nÅharuæ NÅyamÃnantu taæ ¤atvà idamÃha mahÅpati. 728 Tissa tvaæ kuladevÃnaæ sÅse hutvÃna nÅyasi BalakkÃrena gahaïaæ kuladevehi natthi me 729 Guïaætvaæ kuladevÃnaæ sareyyÃsi kadÃcipi Tato yeva mahÃgÃmaæ agamÃsi mahÅpati. 730 ùïÃpesica tattheva mÃtaraæ mÃtugÃravo VassÃni aÂÂhasaÂÂhiæ so aÂÂhadhammaÂÂhamÃnaso 731 AÂÂhasaÂÂhi vihÃre ca kÃrÃpesi mahÅpati NikkhÃmito so bhikkhÆhi tisso rÃjasuto pana 732 DÅghavÃpiæ tato yeva agama¤¤ataro viya KumÃro godhagattassa tissattherassa Ãha so 733 SÃparÃdho ahaæ bhante khamÃpessÃmi bhÃtaraæ VeyyÃvaccakarÃkÃraæ tissaæ pa¤casatÃni ca. 734 BhikkhÆna mÃdiyitvÃso thero rÃjamupÃgami RÃjaputtaæ ÂhapetvÃna thero sopÃïamatthake 735 Sasaægho pÃvisi saddho nisÅdÃpiya bhumipo UpÃnayi yÃguÃdiæ thero pattaæ pidhesi so 736 Kinti vutte bravÅ tissaæ ÃdÃya ÃgatÃiti Kuhiæ coroti vuttova ÂhitaÂÂhÃnaæ nivedayÅ. 737 VihÃradevÅ gantvÃna chÃdiyaÂÂhÃyÅ puttakaæ RÃjÃha theraæ ¤Ãto vo dÃsabhÃvo idÃni no 738 SÃmaïeraæ pesayetha tumhe me satta vassikaæ Janakkhayaæ vinÃyeva kalaho nabhaveyya no. 739 RÃjà saæghassa doseso saægho daï¬aæ karissati HessatÃnÃgataæ kiccaæ tumheyÃgÃdi gaïhatha. 740 So taæ datvÃna saæghassa pakkositvÃna bhÃtaraæ Tatveva saæghamajjhamhi nisinno bhÃtarà saha [SL Page 100] [\x 100/] 741 Bhu¤jitvà ekato yeva bhikkhusaæghaæ visajjayÅ. SassakammÃni kÃretuæ tissaæ tattheva pÃhiïi. 742 Sayampi bheri¤cÃretvà sassakammÃni kÃrayÅ DuÂÂhagÃmaïirÃjÃtha katvÃna janasaægahaæ. 743 Kunte dhÃtuæ nidhÃpetvà sayoggabalavÃhano Gantvà tissamahÃrÃmaæ vanditvà saægha mabravÅ. 744 PÃragaÇgaæ gamissÃmi jotetuæ sÃsanaæ ahaæ SakkÃtuæ bhikkhavo detha amhehi sahagÃmino. 745 MaÇgala¤ceva rakkhà ca bhikkhÆnaæ dassanaæhi no AdÃsi daï¬akammatthaæ saÇgho pa¤casataæ yatÅ 746 Bhikkhusaæghaæ tamÃdÃya tato nikkhamma bhÆpati SodhÃpetvÃna malaye idhÃgamana ma¤jasaæ. 747 Kuï¬alaæ hatthimÃruyha yodhehi parivÃrito Mahatà balakÃyena yuddhÃya abhinikkhami MahÃgÃmena sambaddhà senÃgà guttahÃlakaæ [a] 748 Athaca narapati so mÃtuyÃmantayitvà SakalabalasamÆhe soÊasucce Âhapetvà NavanarapatirÆpaæ ÂhÃpayitvÃna tesu Sayamatha sitachattaæ dhÃrayanto aga¤cchi 749 Athava damiÊarÃjà dÅghajantÃdi yodhe SakalajanasamÆhe sannipÃte karitvÃ. Mama nagarasamÅpaæ gÃmaïÅ yujjhanatthaæ Samupagami sayodho sopi rÃjÃca yodho. 750 Athamayamiha yuddhaæ kÃrayissÃma tumhe Samaracaturayodhà kinnuma¤¤Ãtha sabbe Athaca paramayodhà dÅghajattÃdayo pi Suïiya mahipavÃcaæ mantayitvÃna sabbe. 751 Narapativara amhe sveva yuddhaæ karoma Itica paramayodhà tassa ra¤¤o kathetvà Atha punadivasasmiæ te tano tena ra¤¤Ã Saha samarapedesaæ yujjhituæ Ãgamiæsu. 752 Athaca paramayodho dÅghajantÃbhidhÃno Pavara ratana khaggaæ so gahetvà karena Gagana tala mabhÅto ÂÂhÃrasuccaæ balena PaÂhamaka balakoÂÂhe ma¤¤amÃno tirÃjÃ. ----------------------------------------------- [A] bhuttasÃlÃ-saravÃhiniya. [SL Page 101] [\x 101/] 753 PaÂhamaka balakoÂÂhaæ bhindamÃno kamena NarapativaraÂhÃnaæ koÂÂhakaæ ÃgamÃsi Athaca uparÅ ra¤¤o Ãgatuæ dÅghajantuæ Avaci pharusuvÃcaæ nimmalo taætu sÆro 754 Athaca ativa kuddho otaritvÃna hantuæ PaharÅ ca asinà taæ mÃraïatthaæ nimÅlaæ. Phalaka mupanayÅ so kampayantova ta¤ca Parinamitamatho taæ sattiyà ha¤¤i sÆro. 755 Athaca vijayasaÇkhaæ phussadevo dhamittha SakaladamiÊasenà bhijjitÃyeva hesuæ Athaca damiÊarÃjaæ tappadesà nivattaæ Nihani damiÊasenaæ sabbaso tamhi ÂhÃne 756 Tato ca so mahÃrÃjà abhayo duÂÂhagÃmaïÅ CarÃpetvà tahiæ bheriæ eÊÃraæ mà pamu¤cathÃtÅ. 757 Sannaddho sayamÃruyha sannaddhaæ kuï¬alaæ kariæ EÊÃraæ anubandhanto dakkhiïa dvÃramÃgami. 758 Pure dakkhiïa bhÃgamhi ubho yujjhiæsu bhÆmipà tomaraæ khipi eÊÃro gÃmaïÅ tamava¤cayÅ. 759 VijjhÃpesica dantehi taæ hatthiæ sakahatthinà Tomaraæ khipi eÊÃraæ sahatthi tattha so pati. 760 Tato vijita saægÃmo sayoggabalavÃhano LaÇkaæ ekÃtapattaæ so katvÃna pÃvisi puraæ. 761 Pure bheriæ carÃpetvà samantà yojane jane. SannipÃtiya kÃresi pÆjaæ eÊÃra rÃjino. 762 Taæ dehapatitaÂÂhÃne kÆÂÃgÃrena jhÃpayÅ. Cetiyaæ tattha kÃresi parihÃramadÃsi ca. 763 AjjÃpi laÇkÃpatino taæ padesasamipagà Teneva parihÃrena navÃdÃpenti tÆriyaæ. 764 Evaæ dvattiæsa damiÊa rÃjÃno duÂÂhagÃmaïÅ Gaïhitvà ekachantena laÇkÃrajjamakÃsi so. 765 Bhinnamhi vijitanagare yodho so dÅghajantuko EÊÃrassa nivedetvà bhÃgineyyassa attano. [SL Page 102] [\x 102/] 766 Tassa bhallukanÃmassa bhÃgineyyassa yodhataæ Pesayidhà gamanatthaæ tassa sutvÃna bhalluko. 767 EÊÃrada¬¬hadivasà sattame divase idha PurisÃnaæ sahassehi saÂÂhiyà saha otari. 768 Otinno so suïitvÃpi patanaæ tassa rÃjino YujjhissÃmiti lajjÃya mahÃtitthà idhÃgamÃ. 769 KhandhÃvÃraæ nivesesi gÃme koÊambahÃlake RÃjà tassÃgamaæ sutvà yujjhÃya abhinikkhami. 770 YuddhasannÃha sannaddho hatthimÃruyha kuï¬alaæ Hatthassarathayodhehi pattihi ca anÆnako. 771 UmmÃdaphussadevo so dÅpe aggadhanuggaho Tappacchatohu sannaddho sesayodhÃca anvaguæ 772 Pavatte tumule yuddhe sannaddho bhalluko tahiæ RÃjÃbhimukhamÃyÃsi nÃgarÃjÃtu kuï¬alo. 773 TaævegamandibhÃvatthaæ paccosakki saniæ saniæ RÃjÃha pubbe yuddhesu aÂÂhavÅsatiyà ayaæ. 774 Napaccosakki kiæ etaæ phussadevopi Ãha so Jayo no paramo deva jayabhÆmiæ ayaæ gajo. 775 Pacco sakkati pekkhanto jayaÂÂhÃnamhi Âhassati. NÃgotha pacco sakkitvà puradevassa passato. 776 MahÃvihÃra sÅmante aÂÂhÃsi suppatiÂÂhito TatraÂÂhite nÃgarÃje bhalluko damiÊo tahiæ 777 RÃjabhimukhamÃgantvà uppaï¬esi mahÅpatiæ. MukhampidhÃya khaggena rÃjà akkosi tampana. 778 Ra¤¤o mukhamhi pÃtemi iti kaï¬a¤ca so khipi ùhacca so khaggatalaæ kaï¬o pi pati bhÆmiyaæ 779 Mukhe viddhoti sa¤¤Ãya ukkuÂÂhiæ bhalluko akÃ. Ra¤¤o pacchà nisinno so phussadevo mahabbalo. 780 Kaï¬aæ khipi mukhe tassa ghaÂÂanto rÃjakuï¬alaæ RÃjÃnaæ pÃdato katvà patamÃnassa tassatu. 781 Khipi taæ aparaæ kaï¬aæ vijjhitvà tassa jannukaæ RÃjÃnaæ sÅsato katvà pÃtesi lahuhatthako. [SL Page 103] [\x 103/] 782 Bhalluke patite tasmiæ jayanÃdo pavattayÅ Phussadevo tahiæ yeva ¤Ãpetuæ sesamattano. 783 Kaïïavalliæ sakaæ chetvà pasataæ lohitaæ sayaæ Ra¤¤e dassesi taæ disvà rÃjà taæ pucchikiæ iti. 784 RÃjadaï¬o kato meti so avoca mahÅpatiæ Ko te dosoti vuttoca Ãha kuï¬alaghaÂÂanaæ. 785 Adosaæ dosasaæ¤Ãya kimevaæ kari bhÃtika Iti vatvà mahÃrÃjà kata¤¤Æ idamÃhaca. 786 Kaï¬Ãnucchaviko tuyhaæ sakkÃro hessate mahà GhÃtetvà damiÊe sabbe rÃjà laddhajayo tato. 787 PÃsÃdatalamÃruyha sÅhÃsanagato tahiæ NÃÂakÃmaccamajjhamhi phussadevassa taæ saraæ. 788 ùïÃpetvà ÂhapÃpetvà puækhena ujukaæ talaæ KahÃpanehi kaï¬aæ taæ Ãsitto uparÆpari. 789 ChÃdÃpetvÃna dÃpesi phussadevassa taÇkhaïe NarindapÃsÃdatale narindotha alaÇkate. 790 SugandhadÅpujjalite nÃnÃgandha samÃyute NÃÂakajanayogena accharÃhi vibhÆsite. 791 Anagghattharaïatthiïïe muduke sayane subhe Sayito sirisampattiæ mahatiæ api pekkhiya. 792 Kataæ akkhohiïÅghÃtaæ saranto nasukhaæ labhi PiyaÇgudÅpe rahanto ¤atvà taæ tassa takkitaæ 793 PÃhesuæ aÂÂhÃrahante tamassÃsetu missaraæ ùgamma te a¬¬haratte rÃjadvÃramhi otaruæ. 794 Nivedi gabbhÃgamanaæ pasÃdatala mÃruhuæ Vanditvà te mahÃrÃjà nisÅdÃpiya Ãsane. 795 Katvà vividha sakkÃraæ pucchi ÃgatakÃraïaæ PiyaÇgudÅpe saÇghena pesità manujÃdhipa. 796 TamassÃsayituæ amhe itirÃjà punÃha te Kathannubhante assÃso mama hessati yena me 797 Akkhohiïi mahÃsenà ghÃto kÃrà pito iti SaggamaggantarÃyoca natthi te tena kammunÃ. [SL Page 104] [\x 104/] 798 Diya¬¬hamanujà cettha ghÃtità manujÃdhipa Saraïesu Âhito eko pa¤casÅlepi cÃparo. 799 MicchÃdiÂÂhica dussÅlà sesà pasu samà matà Jotayissasi cevatthaæ bahudhà buddhasÃsanaæ 800 Manovilekhaæ tasmà tvaæ vinodaya narissara Iti vutto mahÃrÃjà tehi assÃsamÃgato. 801 Vanditvà te visajjetvà sayito puna cintayi Vinà saÇghena ÃhÃraæ mÃbhu¤jetha kadÃcipi. 802 Iti mÃtà pità hÃre sapiæsu dahareva no Adatvà bhikkhusaÇghassa bhuttaæ atthÅnu no iti. 803 Addasa pÃtarÃsamhi ekammarica vaÂÂikaæ Saæghassa aÂÂhapetvÃca paribhuttaæ satiæ vinÃ. 804 Tadatthaæ daï¬akammaæ me kattabbaæ ti vicintayÅ Ekarajjaæ kÃrayitvà laÇkÃdÅpe mahÃyaso. 805 ÂhÃnantaraæ saævidahi yodhÃnaæ so yathÃrahaæ TheraputtÃbhayo yodho dÅyamÃnaæ na icchi taæ. 806 Pucchito ca kimatthaæti yuddhamatthÅti abravÅ Ekarajje kate yuddhà kinnÃmantica pucchica. 807 Yuddhaæ kilesa corehi karissÃmi sudujjayaæ Icceha mÃha taæ rÃjà punappuna nisedhayÅ. 808 Punappunaæ so yÃcitvà rÃjÃnu¤¤Ãya pabbaji PabbajitvÃca kÃlena arahattamapÃpuïi. 809 Pa¤cakhÅïÃsavasataæ parivÃro ahosica ChattamaÇgalasattÃhe gate gatabhayo bhayo. 810 RÃjÃkatÃbhiseko ca mahatÃvibhavena so TissavÃpimagÃkÅÊà vidhinà samalaÇkataæ. 811 KiÊituæ abhisittÃnaæ cÃrittaæ cÃnurakkhituæ Ra¤¤o paricchadaæ sabbaæ upÃyanasatÃni ca. 812 MaricavaÂÂivihÃrassa ÂhÃnamhi Âhapayiæsu ca Tattheva thÆpaÂÂhÃnamhi sadhÃtuæ kuntamuttamaæ. 813 hapesuæ kuntadhÃrakà ujukaæ rÃjamÃnusà Sahorodho mahÃrÃjà kÅÊitvà salile divÃ. [SL Page 105] [\x 105/] 814 SÃyamÃha "gamissÃma kuntaæ Ãnetha bho iti cÃletuæ naæ nasakkhiæsu kuntaæ rÃjÃdhikÃrikà 815 GandhamÃlÃhi pÆjesuæ rÃjasenà samÃgatà RÃjÃmahantaæ accheraæ disvà taæ haÂÂhamÃnaso. 816 VidhÃya tattha Ãrakkhaæ pavisitvà puraæ tato Kuntaæ parikkhipÃpetvà cetiyaæ tattha kÃrayÅ. 817 ThÆpaæ parikkhipÃpetvà vihÃra¤ca akÃrayÅ TÅhi vassehi niÂÂhÃyi vihÃraæ so narissaro 818 So saæghaæ sannipÃtesi vihÃramaha kÃraïà BhikkhÆnaæ satasahassÃni tato bhikkhuïiyo pana. 819 Navuti¤ca sahassÃni abhiviæsu samÃgatà Tasmiæ samÃgame saæghaæ idhamÃha mahÅpati. 820 Saæghaæ bhante vissaritvà bhu¤jiæ marica vaÂÂikaæ. Tassa taædaï¬akammaæ me bhavatÆti akÃrayi. 821 Sacetiyaæ maricavaÂÂi vihÃraæ sumanoharaæ PatigaïhÃtu taæ saægho iti so dakkhiïodakaæ. 822 PÃtetvà bhikkhusaæghassa vihÃraæ sumano adà VihÃre taæ samantÃca mahantaæ maï¬apaæ subhaæ. 823 KÃretvà tattha saæghassa mahÃdÃnaæ pavattayÅ PÃde patiÂÂhapetvà pi jale abhayavÃpiyÃ. 824 Tato so maï¬apo Ãsi sesokÃse kathÃvakà SattÃhaæ annapÃnÃdiæ datvÃna manujÃdhipo. 825 Adà sÃmaïakaæ sabbaæ parikkhÃraæ manoharaæ ahu satasahassaggho parikkhÃro sa Ãdiko. 826 Ante sahassagghanako sabbaæ saÇgho ca taælabhi Yuddhe dÃne ca sÆrena sÆrinà ratanattaye. 827 PasannÃmala cittena sÃsanujjota natthinà Ra¤¤Ã kata¤¤unà tena thÆpakÃrÃpanÃdito. 828 VihÃramahanantÃni pÆjetuæ ratanattayaæ PariccattadhanÃnettha anagghÃni vimu¤ciya. 829 SesÃnÅ honti ekÃya ÆnavÅsati koÂiyo Tato rÃjà vicintesi vissutaæ sussutaæ sutaæ. [SL Page 106] [\x 106/] 830 MahÃpa¤¤o pahÃpu¤¤o pa¤¤Ãya katanicchayo dÅpappasÃdako thero rÃjino ayyyakassa me. 831 Evaæ kirÃha nattà te duÂÂhagÃmaïi bhÆpati MahÃpa¤¤o mahÃthÆpaæ soïïamÃliæ manoramaæ. 832 VÅsaæ hatthasataæ uccaæ kÃressati anÃgate Puno uposathÃgÃraæ nÃnÃratanamaï¬itaæ. 833 NavabhÆmaæ karissati lohapÃsÃda meva ca iti cintiya bhÆmindo likhitvevaæ ÂhapÃpitaæ. 834 PekkhÃpento rÃjagehe Âhitaæ eva karaï¬ake Soïïaæ paÂÂaæ laddhÃna lekhaæ tattha avÃcayi. 835 Chattiæsa satavassÃni [a] atikkamma anÃgate KÃkavaïïa suto duÂÂha gÃmaïÅmanujÃdhipo. 836 Ida¤cida¤ca eva¤ca kÃressatÅti vÃcitaæ sutvà haÂÂho udÃnetvà appoÂesi mahÅpati 837 Tato pÃtova gantvÃna mahÃmeghavanaæ subhaæ SannipÃtaæ kÃrayitvà bhikkhu saæghassa abravÅ 838 VimÃnatulyaæ pÃsÃdaæ kÃrayissÃmi vo ahaæ Dibbaæ vimÃnaæ pesetvà tulyaæ lekhaæ dadÃtha me Bhikkhu saægho visajjesi aÂÂha khÅïÃsave tahiæ. 839 LaÇkÃya so narindo damiÊajanagaïe gÃmiïivho jinitvà LaÇkÃyaæ ekarajjaæ atulasirisukhaæ vindamÃno mahantaæ Eke te nekakoÂÅ nihatajanagaïe sabbaso so saritvà SeÂÂhaæ pu¤¤aæ karitvà akusalaphalato muccayissÃmahanti. 840 SaæghassatthÃya seÂÂhaæ vararatanamayaæ devavyamhaæva sobhaæ PÃsÃdaæ kÃtukÃmà dasasatakirasseva vijjotamÃnaæ Gantvà ÃrÃmaseÂÂhaæ pavarayatigaïaæ vandamÃne kathetvà SaæghÃnattaÂÂhabhikkhÆ gaganatalagatà khÅraïissà vimÃnaæ. 841 Disvà tasseva rÆpaæ likhiya varapaÂe ÃnayitvÃna ra¤¤o Dassesuæ tampi disvà pamuditahadayo taæ vimÃnaæ va sabbaæ Katvà thamhiæ sahassaæ varakanakacitaæ seÂÂhagabbhaæ sahassaæ KÆÂÃgÃrehi sobhaæ navabhuvanadharaæ tambalohena chÃdÅ, --------------------------------------------------- [A] cattÃÊÅsasataæ vassa-ma: vaæse, [SL Page 107] [\x 107/] 842 MuttÃjÃlÃvanaddhaæ varamaïikhacitaæ soïïasambhÃrasiddhaæ Soïïabhà svÃbhiyuktaæ suratana khacitaæ soïïa pallaÇkaseÂÂha hÃpetvà tassa majjhe samaratanamayaæ ropayitvà dhaja¤ca 843 hÃpetvà saÇghabhattaæ tahiæ tiæsakoÂibbayena PÃsÃdaæ niÂÂhapetvà varatanamayaæ bhÃjanampÅ Âhapesi Sabbaæ bhaï¬aæ Âhapetvà sanarapati jalaæ si¤cayitvà karena PÃsÃdaæ dÃsi saæghe pamuditahadayo icchamÃnova santiæ. 844 Tato ca so mahÃrÃjà pÃsÃdasmiæ tahiæ pana Tambalohena chÃdesi lohapÃsÃda nÃmako. 845 Puthujjane vasÃpesi heÂÂhimÃyà ca bhÆmiyà DutiyÃyaæ vasÃpesi tipeÂakadharà yatÅ. 846 SotÃpannÃdayo bhikkhÆ tatiyÃdisi bhumisu Uddhaæ catusu bhÆmÅsu arahante vasÃpayÅ 847 PasÃdassa mahÃraÂÂhe sabbantu pÆjanÃvidhiæ VaricavaÂÂimahÃrÃma maheviya sa kÃrayÅ. 848 Tato so satasahassaæ vissajjetvà mahÅpati KÃrÃpesi mahÃbodhiæ pÆjaæ suÊÃramuttamaæ. 849 Tato puraæ pavisanto thupaÂÂhÃne nivÃsitaæ PassitvÃna silÃthÆpaæ saritvà pubbakaæ sutiæ. 850 KÃressÃmi mahÃthÆpaæ itihaÂÂho mahÃtalaæ ùruyha rattiæ bhu¤jitvà sayito iti cintayÅ 851 DamiÊe maddamÃnena lokoyaæ pÅÊito mayÃ. Nasakkà balimuddhattuæ taæ vajjiya baliæ ahaæ. 852 KÃrayanto mahÃthÆpaæ kathaæ dhammena iÂÂhikà UppÃdessÃmi iccevaæ cintayantassa cintanaæ. 853 Chattamhi devatà jÃni tato kolÃhala ahu Devesu ¤atvà taæ sakko vissakammÃna mabravi 854 IÂÂhakatthaæ cetiyassa rÃjà cintesi gÃmaïÅ Gantvà purà yojanamhi gambhÅranadisantike. 855 MÃpehi iÂÂhakaæ tattha iti sakkena codito Vissakammo idhÃgamma mÃpesi tattha iÂÂhakÃ. [SL Page 108] [\x 108/] 856 PabhÃte luddako tattha sunakhehi caraæ agà Godhà rÆpena dassesi luddakaæ bhummadevatÃ. 857 Luddo taæ anubandhanto gantvà disvÃna iÂÂhakà AntarahitÃya godhÃya iti cintesi so tahiæ. 858 KÃretu kÃmo kira no mahÃthÆpaæ mahÅpati UpÃya namidaæ tassa iti gantvà nivedayÅ. 859 Tassa taæ vacanaæ sutvà piyaæ janahitatthiyo RÃjà kÃresi sakkÃraæ mahantaæ tuÂÂhamÃnaso. 860 Purà pubbuttare dese yojanattaya matthake ùcÃraviÂÂhigÃmamhi soÊasakarise tale. 861 SuvaïïabÅjà uÂÂhiæsu vividhÃni pamÃïato VidatthukkaÂÂhamÃnÃni heÂÂhà aÇguli mattakÃ. 862 Suvaïïa puïïaæ taæ bhÆmiæ disvà taæ gÃmavÃsikà SuvaïïapÃtiæ ÃdÃya gantvà ra¤¤o nivedayiæ 863 Purà pÃcÅna passamhi sattayojana matthake GaægÃpÃre tambapiÂÂhe tambalohaæ samuÂÂhahi 864 TaægÃmikà tambaloha bÅjamÃdÃya pÃtiyà RÃjÃnamupasaæ kamma tamattha¤ca nivedayuæ 865 Pubbadakkhiïadesamhi purato catuyojane SumanavÃsi gÃmamhi uÂÂhahiæsu maïÅ bahu. 866 Uppalakuru vindehi missakeneva gÃmikà ùdÃya pÃtiyà eva gantvà ra¤¤o nivedayuæ. 867 Purato dakkhiïÃpasse aÂÂhayojana matthake AmbaÂÂhakola leïamhi rajataæ upapajjatha, 868 Nagare vÃïijo eko adÃya sakaÂe bahu Malayà siÇgiverÃdiæ Ãnetuæ malayaæ gato, 869 Lenassa avidÆramhi sakaÂÃni ÂhapÃpiya Patoda dÃramicchanto ÃruhÅ sa mahÅdharaæ 870 PÃtippamÃïakaæ pakkaæ pakkÃkÃrena nÃmitaæ Disvà panasalaÂÂhi¤ca pÃsÃïaÂÂha¤ca taæ phalaæ, 871 VaïÂe taæ vÃsiyà chetvà dassÃmagganti cintiya KÃlaæ ghosesi taæ sutvà cattÃro "nÃsavÃ" gamuæ, [SL Page 109] [\x 109/] 872 HaÂÂho so te 'bhivÃdetvà nisÅdÃpiya sÃdaro VÃsiyà vaïÂasÃmantà tacaæ chetvà apassayaæ, 873 Si¤citvà so rasapuïïaæ yusaæ pattehi Ãdiya Caturo yusapÆre te patte te samadÃsi so, 874 Te taæ gahetvà pakkÃmuæ kÃlaæ ghosesi so puna A¤¤e khÅïÃsavà therà cattÃro tattha Ãgamuæ, 875 Tesaæ patte gahetvà so païasa mi¤jÃhi pÆriya PÃdÃsi te apakkÃmuæ tato eko na pakkami, 876 Rajataæ tassa dassetuæ orohitvà tato hi so Nisajjalenà sannamhi tà mi¤jà paribhu¤jatha, 877 Sesà mi¤jà vÃïijopi bhu¤jitvà yÃvadatthakaæ Bhaï¬ikÃya gahetvÃna sesà thera padÃnugo, 878 GantvÃna theraæ passitvà veyyÃvaccamakÃsica So thero lena dvÃrena tassa maggaæ amÃpayÅ 879 Theraæ vandiya so tena gacchanto lenamaddasa LenadvÃramhi Âhatvà taæ rajatampi apassi so, 880 SakaÂÃni [a] ÂhapÃpetvà sajjhupiï¬aæ tamÃdiya AnurÃdhapurÃgamma ra¤¤o dassesi vÃïijo, 881 Purato pacchime passe pa¤ca yojana matthake Uruvela paÂÂane muttà mahÃmalaka mattiyo, 882 PavÃlantarikà saddhiæ samuddà thalamokkamuæ KevaÂÂà tà samÃnetvà ra¤¤o santikamÃnayuæ 883 Purato uttare passe sattayojana matthake KeÂivÃmika [b] gÃmassa vÃpiæ pakkantakandare, 884 JÃyiæsu vÃlukÃpiÂÂhe cattÃro uttamà maïÅ Nisata potappamÃïà ummÃpuppha nibhà subhÃ, 885 Te disvÃna maïÅ luddo Ãgantvà rÃjasantikaæ EvarÆpà maïÅ diÂÂhà mayà iti nivedayi. 886 IÂÂhakÃdÅni ca tÃni mahÃpu¤¤o mahÅpati MahÃthÆpattha muppannà niti ¤atvà pamodito. -------------------------------------------------- [A] sakaÂesu-potthakesu, [b] peÊivÃpika ma: vaæse. [SL Page 110] [\x 110/] 887 YathÃnurÆpaæ sakkÃraæ tesaæ katvà sumÃnaso Te eva rakkhake katvà sabbÃni ÃharÃpayÅ. 888 Evaæ samatte sambhÃre vesÃkha puïïamÃsiyaæ Patte vesÃkha nakkhatte mahÃthÆpattha mÃrabhi. 889 HÃretvÃna tahiæ gacche thÆpaÂÂhÃna makhÃnayi Sattahatthe mahÅpÃlo thirÅkÃtumanekadhÃ. 890 Yodhehi ÃharÃpetvà gulapÃsÃnake tahiæ KÆÂehi paharÃpetvà pÃsÃïe cuïïite atha. 891 CammÃvanaddhapÃdehi mahÃhatthÅhi maddayÅ BhÆmiyà thirabhÃvatthaæ atthÃnattha vicakkhaïo 892 ùkÃsagaÇgà patita ÂÂhÃne satata tintake. Mattikà sukhumà tattha samantà tiæsa yojane 893 NavanÅta mattikà tesaæ sukhamattà pavuccati KhÅïÃsava sÃmaïerà mattikà Ãharuæ tato. 894 ùbhataæ sÃmaïerehi himavantà sugandhakaæ SantharÃpesi bhÆmindo eÊikantu tatopari. 895 PÃsÃïe santharÃpesi eÊikÃsanthatopari Sabbattha mattikà kicce navanÅtavhaye ahu. 896 NÅyÃsena kapitthassa santintena rasodakà AÂÂhaÇgulaæ bahalato lohapaÂÂaæ tato pari. 897 Manosilà tilatela madditÃya tatoparÅ MahÃthÆpa patiÂÂhÃna ÂÂhÃne evaæ hi kÃrayÅ. 898 KÃretvà parikammÃni vippasannena cetasà ùsÃÊha sukkapakkhassa divasepi catuddase. 899 KÃretvà bhikkhusaæghassa sannipÃta midaæ varaæ MahÃcetiya atthÃya bhadantà maÇgaliÂÂhakaæ 900 PatiÂÂhapessaæ sve ettha sabbo saÇgho sametu no BuddhapÆjÃya yogena mahÃjana hitatthiko 901 MahÃjano posathiko gaïÂamÃlÃni gaïhiya MahÃthÆpa patiÂÂhÃnaÂÂhÃnaæ yÃtu suve iti. 902 CetiyaÂÂhÃna bhÆsÃya amacceva niyojayi Anekehi pakÃrehi te taæ ÂhÃnamalaÇkaruæ [SL Page 111] [\x 111/] 903 Nagaraæ sakala¤¤eva maggaæ ceva idhÃgataæ Anekehi pakÃrehi alaÇkÃrayi bhÆpati. 905 SabhÃya¤ca catudvÃre nagarassa ÂhapÃpayi NahÃpite nahÃpate kappake ca bahÆ tathÃ. 906 VatthÃni gandhamÃlÃca annÃni madhurÃni ca MahÃjanatthaæ bhÆmindo mahÃjanahito rato. 907 PaÂiyattÃni etÃni ÃdiyitvÃna yathà ruci Sabbe jÃnapadà ceva thÆpaÂÂhÃna mupÃgamuæ 908 Sumaï¬itehi neketi ÂhÃnantara vidhÃnato ùrakkhito amaccehi yathà ÂhÃnaæ mahÅpati. 909 Sumaï¬itÃhi nekehi devaka¤¤o pamÃhi ca NÃÂakitthihi paribbuÊho sumaï¬ita pasÃdito 910 CattÃÊÅsa sahassehi posehi parivÃrito NÃnÃturiya saæghuÂÂho devarÃja vilÃsavà 911 MahÃthÆpa patiÂÂhÃnaæ ÂhÃnaÂhÃna vicakkhaïo SÃyaïheva upÃga¤chi nandayanto mahÃjane. 912 AÂÂhuttara sahassaæ so sÃÂakÃni ÂhapÃpiya PuÂabaddhÃni majjhamhi catupasse tato pana. 913 VatthÃni rÃsiækÃresi anekÃni mahÅpati Madhusappi guÊÃdi¤ca maÇgalatthaæ ÂhapÃpayÅ. 914 Tasmiæ ÂhÃne Ãgamiæsu jambudÅpe mahiddhikà NÃnÃdisÃhi bhikkhavo pÆjanatthaæ asesato. 915 LaÇkÃdÅpaÂÂhakà bhikkhÆ Ãgacchiæsu asesato PuthujjanÃdayo cÃpi arahantÃpi sabbaso. 916 Tasmà puthujjanÃna¤ca sotÃpannà dinampica gaïanÃya paricchedo porÃïehi nabhÃsito. 917 SamÃgatÃnaæ sabbesaæ bhikkhÆnaæ taæ samÃgame SapaÂisambhidà eva vuttà channavuti koÂiyÃ. 918 Te mahÃcetiyaÂÂhÃnaæ parivÃretvà yathÃrahaæ Majjhe Âhapetvà okÃsaæ ra¤¤o aÂÂhaæsu bhikkhavo. 919 Pavisitvà tahiæ rÃjà bhikkhusaÇghaæ tathà Âhitaæ Disvà pasanna cittena vanditvà haÂÂhamÃnaso. [SL Page 112] [\x 112/] 920 GandhamÃlÃhi pÆjetvà katvÃna taæ padakkhiïaæ Majjhe puïïaghaÂaÂÂhÃnaæ pavisitvà samaÇgalaæ 921 SuvaïïagghÅ paÂimukkaæ paribbhamana daï¬akaæ Rajatena kataæ suddhaæ saddhÃpÅti balodayo. 922 GÃhayitvà amaccena paï¬itena sujÃtinà AbhimaÇgala bhÆtena bhÆtabhÆti parÃyano. 923 Mahantaæ cetiyaæ vaÂÂaæ kÃretuæ katanicchaye BhÆmÃpayitumÃraddho parikammita bhÆmiyaæ. 924 Siddhattho nÃma nÃmena mahÃthero mahiddhiko Tathà karontaæ rÃjÃnaæ dÅghadassi nivÃrayÅ. 925 Evaæ mahantaæ thÆpa¤ca ayaæ rÃjÃrabhissati ThÆpe aniÂÂhite yeva maraïaæ assa hessati. 926 Bhavissati mahanto ca thÆpo duppaÂisaÇkharo Iti so nÃgataæ passa mahantaæ taæ nivÃrayiæ. 927 SaÇghassa ca anu¤¤Ãya therasambhÃvanÃya ca Mahantaæ kattukÃmopi gaïhi therassa bhÃsitaæ. 928 Therassa upadesena tassa rÃjà akÃrayÅ Majjhimaæ cetiyÃvaÂÂaæ patiÂÂhÃpetra miÂÂhikà 929 So vaïïa rajate ceva ghaÂe majjhe ÂhapÃpayÅ AÂÂhaÂÂha aÂÂhitussÃho parivÃro yato pana. 930 AÂÂhuttara sahassa¤ca ÂhapÃpesi nave ghaÂe AÂÂhuttara aÂÂhuttare vatthÃnantu sate pana 931 IÂÂhikà pavarà aÂÂha ÂhapÃpesi visuæ visuæ Sammatena amaccena bhÆsitena anekadhÃ. 932 Tato ekaæ gÃhayitvà nÃnÃmaÇgala saÇkhate Puratthima disÃbhÃge paÂhamaæ maÇgaliÂÂhikaæ 933 PatiÂÂhÃpesi sakkaccaæ manu¤¤e gandhakallale JÃtisumana pupphesu pÆjitesu tahiæ pana. 934 Ahosi paÂhavikampo sesà sattapi iÂÂhakà PatiÂÂhÃpesiæ maccehi maÇgalÃnica kÃrayÅ. 935 Evaæ ÃyÃÊhamÃsassa sukkapakkhamhi sammate Uposathe païïarase patiÂÂhÃpesi iÂÂhakà [SL Page 113] [\x 113/] 936 CÃtuddase Âhite tattha mahÃthere anÃsave Vanditvà pÆjayitvÃna suppatÅtaka mÃnaso. 937 Pubbuttara disaæ gantvà piyadassiæ anÃsavaæ VanditvÃna mahÃtheraæ aÂÂhÃsi tassa santike. 938 MaÇgalaæ tattha va¬¬hento tassa dhamma mabhÃsi so Therassa desanà tassa janassÃhosi sÃtthikÃ. 939 TecattÃÊÅsa sahassÃni dhammà bhi samayà ahuæ CattÃÊÅsa sahassÃni sotÃpannà ahuæ tahiæ. 940 Sahassaæ sakadÃgÃmi anÃgÃmi ca tattakaæ Sahassaæ yeva arahanto tatthà hesuæ gihÅjanà 941 AÂÂhÃrasa sahassÃni bhikkhÆ bhikkhuïiyo pana Cuddaseva sahassÃni arahatte patiÂÂhahuæ. ThÆpÃramhakathÃ. -------- 942 VanditvÃna mahÃrÃjà sabbaæ saÇghaæ nimantayi YÃvacetiya niÂÂhÃnà bhikkhaæ gaïhatha me iti. 943 SaÇgho taæ nÃdhivÃsesi anupubbena so pana YÃcanto yÃvasattÃhaæ alabhiæ adhivÃsanaæ. 944 Alanthopa¬¬ha bhikkhÆhi te laddhà sumano so AÂÂhÃrasasu ÂhÃnesu thÆpaÂÂhÃnasamantato. 945 Maï¬apaæ kÃrayitvÃna mahÃdÃnaæ pavattayÅ SattÃhaæ tattha saÇghassa tato saæghaæ visajjayÅ. 946 Tato bheriæ carÃpetvà iÂÂhakÃva¬¬hakÅ lahuæ SannipÃtesi te Ãsuæ pa¤camatta satÃni hi. 947 Kathaæ karissasÅ te ko pucchito Ãha bhÆpati PaæsusakaÂaæ khepetvà patiÂÂhÃpessÃmi cetiyaæti 948 Taæ rÃjà patipÃhesi tato upa¬¬upa¬¬hakaæ VadantÃnaæ nivÃresi thirakÃmo mahÅpati 949 Atheko paï¬ito vyatto va¬¬hakÅ Ãha bhupatiæ Udukkhale koÂÂayitvà ahaæ suppehi mattikaæ. 950 PiæsÃpayitvà tisade ekaæ paæsÆna ammaïaæ Khepayitvà niÂÂhapeyyaæ cetiyaæ sumanoramaæ. [SL Page 114] [\x 114/] 951 Itivuttetu a¤¤Ãsi tiïÃdÅnettha nosiyà CetiyamhÅti bhÆmindo indatulya parakkamo 952 Kiæ saïÂhÃnaæ cetiyaæ taæ karissasi tuvaæ iti Pucchitaæ taæ khaïa¤¤eva vissakammo tamÃvisi. 953 SovaïïapÃtiæ toyassa pÆrÃpetvÃna va¬¬akÅ PÃïinà vÃrimÃdÃya vÃripiÂÂhiya mÃhani. 954 PhalikÃgolasadisaæ mahÃbubbula muÂÂhahi ùhedisaæ karissÃmi tussitvÃnassa bhÆpati. 955 Sahassaggha vatthayugaæ tathÃlaÇkÃra pÃdukà KahÃpaïÃni dvÃdasa sahassÃni padÃpayi. 956 IÂÂhakà ÃharÃpessaæ apÅÊento kathaæ nare Iti rÃjà vicintesi rattiæ ¤atvÃna taæ marÆ. 957 Cetiyassa catudvÃre ÃharitvÃna iÂÂhakà Rattiæ rattiæ Âhapayiæsu ekekÃha pahonakà 958 Taæ sutvà sumano rÃjà cetiya kammÃmÃrabhi AmÆÊakaæ hattha kammaæ nakÃtabbanti ¤ÃpayÅ. 959 Ekekasmiæ dvÃrasmiæ ÂhapÃpayÅ kahÃpaïe SoÊasa satasahassÃni vatthÃni subahÆnica. 960 Vividha¤ca alaÇkÃraæ khajjabhojjaæ sapÃnakaæ GandhamÃla guÊÃdi¤ca mukhavÃsaka pa¤cakaæ 961 Taæ yathÃruci gaïhantu kammaæ katvà yathÃruci Te tatheva apekkhitvà adaæsu rÃjakammikÃ. 962 MahÃthÆpe kayiramÃne bhatiyà kammakÃrakà Anekasatà sujanà cavantà sugatiæ gatà 963 CittappasÃda mattena sugate gatimuttamà LabbhatÅti viditvÃna thÆpathÆpaæ kare bu¬o. 964 Ettheva bhatiyà kammaæ karitvà itthiyo duve TÃvatiæsamhi nibbattà mahÃthÆpamhi niÂÂhite. 965 ùvajjetvà pubbakammaæ diÂÂhakammaphalà ubho GandhamÃlà Ãdiyitvà thÆpaæ pÆjetu mÃgatÃ. 966 GandhamÃlÃhi pÆjetvà cetiyaæ abhivandisuæ Tasmiæ khaïe mahÃgaægà [a] vÃsi there mahÃsivo. ---------------------------------------------------------- [A] bhÃtivaæka ma: vaæsa, [SL Page 115] [\x 115/] 967 RattibhÃge mahÃthÆpaæ vandissÃmÅti Ãgato Taæ disvÃna mahÃsatta païïarukkha mupÃgato. 968 Adassayitvà attÃnaæ passi sampattimabbhutaæ hatvà tÃsaæ vandanÃya pariyosÃne apucchitÃ. 969 BhÃsito sakalo dÅpo devo bhÃsena vo idha Kinnu kammaæ karitvÃna devalokaæ ito gatÃ. 970 MahÃthÆpe kataæ kammaæ tassa vyÃkÃsi devatà Evaæ tathÃgate tasmiæ pasÃdehi mahamphalo 971 PupphayÃnattayaæ thÆpe iÂÂhikÃni citaæ citaæ Samaæ paÂhaviyà katvà iddhimantova sÃdayuæ. 972 NavavÃre citaæ evaæ sabbà osÃdayiæsu te Atha rÃjà bhikkhusaÇgha sannipÃta makarayÅ. 973 Tatrà sÅtisahassÃni sannipÃtamhi bhikkhavo RÃjà saÇghaæ upÃgamma pÆjetvà abhivandiya 974 IÂÂhakosÅdane hetuæ pucchi saÇgho viyÃkari CiraÂÂhitatthaæ thÆpassa iddhimantehi bhikkhuhi. 975 Kataæ evaæ mahÃrÃja naidÃni karissare A¤¤athattaæ akatvà tvaæ mahÃthÆpaæ samÃpaya. 976 Taæ sutvÃttamano rÃjà thÆpe kamma makÃrayi PupphayÃnesu dasasuiÂÂhikà dasakoÂiyo. 977 Bhikkhusaægho sÃmaïeraæ uttaraæ sumanampi ca Cetiya dhÃtugabbhatthaæ pÃsÃïe medavaïïake, 978 ùrathÃti yojesuæ te gantvà uttaraæ kuruæ AsÅtiratanÃyÃma vitthÃrera vibhÃyure 979 AÂÂhaÇgulÃni bahale gaïÂhipupphanibhe subhe Cha medavaïïa pÃsÃïe Ãhariæsu khaïe tato. 980 PupphayÃnassa upari majjhe ekaæ nipÃtiya Catupassamhi caturo ma¤jusaæ viya chÃdiya 981 Ekaæ pidhÃnakatthÃya disÃbhÃge puratthime Adassanaæ karitvÃte [a] Âhapayiæsu mahiddhikÃ. ---------------------------------------------- [D] Ãsanaæ tÃrayitvÃna-potthakesu. [SL Page 116] [\x 116/] 982 Majjhamhi dhÃtugabbhassa tassa rÃjà akÃrayÅ Ratanamayaæ bodhirukkhaæ sabbÃkÃra manoramaæ. 983 AÂÂhÃrasarataniko khandho sÃkhassa pa¤ca ca PavÃlamayamÆlo so indanÅle patiÂÂhito 984 Susuddha rajatakhandho maïipattehi sobhito Hemamaya paï¬upatta phalo pavÃla aÇkuro. 985 AÂÂha maÇgalikà tassa khandho pupphalatà pica CatuppadÃnaæ pantÅca haæsapanti ca sobhanÃ. 986 Uddhaæ cÃru vitÃnante muttÃkiÇkini jÃlakaæ SuvaïïaghaÂa pantÅca dÃmÃnica tahiæ tahiæ. 987 VitÃna catukonamhi lambiæsu muttadÃmakà Navasatasahassaggho ekeko Ãsi lambito 988 RavindutÃrÃrÆpÃni nÃnÃpadumakÃni ca Ratanehi katÃneva vitÃne appitÃnahuæ 989 AÂÂhuttarasahassÃni vatthÃni vividhÃni ca MahagghanÃnÃraÇgÃni vitÃne lambità nahuæ. 990 Bodhiæ parikkhipitvÃna nÃnÃratana vedikà MahÃmalaka muttà hi santhÃrotu tadantare 991 NÃnà ratana pupphÃnaæ catugandhudakassa ca Puïïa puïïa ghaÂapanti bodhimÆle katà nahuæ 992 BodhipÃcÅna pa¤¤atte pallaÇke koÂi agghake Sovaïïa buddhapaÂimaæ nisÅdÃpayi bhÃsuraæ. 993 SarÅrÃvayavà tassà paÂimÃya yathÃrahaæ NÃnÃvaïïehi ratanehi katà surucirà ahuæ. 994 MahÃbrahmà Âhito tattha rajatacchattadhÃrako Vijayuttara saÇkhena sakko ca abhisekado 995 VÅïÃhattho pa¤casikho kÃlanÃgo sanÃÂako Sahassahattho mÃroca sahatthi saha dhÅtuhi [b] 996 PÃcÅnapallaÇkanibhà tÅsu sesa disÃsupi KoÂi koÂi dhanagghÃva pallaÇkà atthatà ahuæ. ------------------------------------------------- [B] sahakiÇkaro ma: vaæse. [SL Page 117] [\x 117/] 997 Bodhiæ ussÅsake katvà nÃnÃratana maï¬itaæ KoÂidhanagghakaæ yeva pa¤¤attaæ sayanaæ ahu. 998 SattasattÃha ÂhÃnesu tattha tattha yathÃrahaæ AdhikÃre akÃresi brahmÃyÃcana mevaca 999 Dhammacakkappavatti¤ca pabbajjampi yasÃdinaæ BhaddavaggiyÃnaæ pabbajjaæ jaÂila damanampi ca. 1000 BimbisÃrÃgama¤cÃpi rÃjagahappavesanaæ Veluvanassa gahaïaæ asÅti sÃvake tathÃ, 1001 KapiÊavatthu gamana¤ca tattheva ratanacaÇkamaæ RÃhulananda pabbajjaæ gÃhaæjetavanassa ca 1002 AmbamÆle pÃÂihÅraæ tÃvatiæsamhi desanaæ Devorohana pÃÂihÅraæ therapa¤he samÃgamaæ, 1003 MahÃsamaya suttantà rÃhulovÃda meva ca MahÃmaÇgala sutta¤ca dhanapÃla samÃgamaæ. 1004 ùlavakaÇguli mÃla¤ca apalÃladamanampi ca PÃrÃyanaka samitiæ Ãyuvossajjanaæ tathÃ. 1005 SÆkaramaddavaggÃhaæ siÇgivaïïayugassa ca Pasannodaka pÃna¤ca parinibbÃïa mevaca. 1006 Devamanussa paridevaæ therena pÃdavandanaæ Dahanaæ agginibbÃïaæ tattha sakkÃra mevaca 1007 DhÃtuvibhÃgaæ doïena pÃsÃdajanakÃni ca Yebhuyyena akÃresi jÃtakÃni sujÃtimÃ. 1008 Vessantara jÃtakantu vitthÃrena akÃrayi Tusità purato yÃva bodhimaï¬aæ tathevaca. 1009 Catuddisaæ te cattÃro mahÃrÃjà Âhità ahuæ Tettiæsa devaputto ca dvattiæsà ca kumÃriyo. 1010 YakkhasenÃpatÅ aÂÂha vÅsatÅ ca tato pari A¤jaliæ paggahà devà pupphapuïïaghaÂà tato: 1011 Naccakà devatà ceva turiya vÃdakadevatà AdÃsagÃhakà devà pupphasÃkhadharà tathÃ. 1012 PadumaggÃhakÃdevà a¤¤e devÃca nekadhà Ratanagghiya pantÅca dhammacakkÃna mevaca, [SL Page 118] [\x 118/] 1013 Khaggadharà devapanti devà pÃtidharà tato Tesaæ sÅse pa¤cahatthà gandhatelassa pÆritÃ, 1014 DukÆlavaÂÂikÃpanti sadà pajjalità ahu Phalikagghicatukkaïïe ekeke ca mahÃmaïiæ. 1015 SuvaïïamaïimuttÃnaæ rasayo vajirassa ca Catukkaïïesu cattÃro katÃhesuæ pabhassarÃ. 1016 Medavaïïaka pÃsÃïa bhittiyaæ eva ujjalà Vijjutà appità Ãsuæ dhÃtugabbhehi bhÆsitÃ. 1017 RÆpakÃnettha sabbÃni dhÃtugabbhe manorame GhanakoÂÂima hemassa kÃrÃpesi mahÅpati 1018 Indagutto mahÃthero chaÊabhi¤¤o mahÃmatÅ KammÃdhiÂÂhÃyako ettha sabbaæ saævidahÅ imaæ. 1019 Sabbaæ rÃjaddhiyà ettha devatÃna¤ca iddhiyà Iddhiyà ariyÃna¤ca asambÃdhaæ patiÂÂhitaæ. ThÆpakaraïa kathÃ. -------- 1020 DhÃtugabbhamhi kammÃni niÂÂhÃpetvaæ arindamo SannipÃtaæ kÃrayitvà saÇghassa idamabravÅ, 1021 DhÃtugabbhamhi kammÃni mayà niÂÂhÃpitÃni ti Suve dhÃtu nidhessÃmi bhante jÃnÃtha dhÃtuyo 1022 Idaæ vatvà mahÃrÃjà nagaraæ pÃvisÅ tato DhÃtu Ãharakaæ bhikkhuæ bhikkhusaÇgho vicintayÅ, 1023 Sonuttaraæ nÃmayatiæ pÆjà pariveïa vÃsikaæ DhÃtÃbhihÃra kammamhÅ chaÊabhi¤¤aæ niyojayÅ, 1024 CÃrikaæ caramÃnamhi nÃthe lokahitÃya hi Nanduttaroti nÃmena gaÇgÃtÅramhi mÃnavo, 1025 Nimantetvà bhisambuddhaæ sasaÇghaæ so abhojayÅ Satthà payÃgapaÂÂhÃne sasaÇgho nÃvamÃruhi, 1026 Tattha bhaddaji therotu chaÊabhi¤¤o mahiddhiko JalapakkhalitaÂÂhÃnaæ disvà bhikkhu idaæ vadi, 1027 MahÃpanÃda bhÆtena mayà vuttho suvaïïayo PÃsÃde patito ettha pa¤cavÅsati yojano. [SL Page 119] [\x 119/] 1028 Taæ pÃpuïitvà gaÇgÃya jalaæ pakkhalitaæ idha BhikkhÆ asaddahantà te satthuno taæ nivedayuæ, 1029 Tato satthà viyÃkÃsi bhaddajisseva bhikkhuno PubbakammÃbhibhÃvatthaæ imà gÃthà abhÃsayÅ, 1030 PatÃdo nÃma so rÃjà yassa thÆpo suvaïïayo Tiriyaæ soÊasubbedho uccamÃhu sahassadhÃ. 1031 Sahassa khaï¬asatakhaï¬a dhajÃsuæ haritÃmayà Anaccuæ tattha gandhabbà chasahassÃni sattadhÃ. 1032 Evametaæ tadà Ãsi yathà bhÃsati bhaddaji. Sakko ahaæ tadà Ãsiæ veyyÃvaccakaro tava. 1033 Evaæ vatvà mahÃvÅro sabbadassÅ idabravÅ Tenahi tvaæ vinodehi sabbesaæ saæsayaæ iti 1034 Itivutte tu se thero uggantvÃna nabhotalaæ ¥Ãpetuæ brahmalokehi vasavattisamatthataæ. 1035 Iddhiyà nabhamuggantvà sattatÃlasame Âhito DussathÆpaæ brahmaloke Âhapetvà va¬¬hite kare. 1036 IdhÃnetvà dassayitvà janassa puna taæ tahiæ hapayitvà yathÃÂhÃne iddhiyà gaÇgamÃgato. 1037 PÃdaÇguÂÂhena pÃsÃdaæ gahetvà thÆpikÃya so UssÃpetvÃna dassetvà janassa khipi taæ tahiæ. 1038 Nanduttaro mÃnavako disvà taæ pÃÂihÃriyaæ ParÃyattamahaæ dhÃtuæ pahÆ Ãnayituæ siyÃ. 1039 Iti patthesi tenetaæ saÇgho sonuttaraæ yatiæ Tasmiæ kamme niyojesi soÊasavassikaæ api. 1040 ùharÃmi kuto dhÃtuæ itisaÇghe mapucchi so Kathesi saægho therassa tassa tà dhÃtuyo iti. 1041 ParinibbÃïa ma¤camhi nipanno lokanÃyako DhÃtÆhipi lokahitaæ kÃtuæ devinda mabravÅ. 1042 DevindaÂÂhasu deïesu mama sarÅradhÃtusu Ekaæ doïaæ rÃmagÃme koÊiyehica sakkataæ. 1043 NÃgalokaæ tato nÅtaæ tato nÃgehi sakkataæ LaÇkÃdÅpe mahÃthÆpe nidhÃnÃya bhavissati. [SL Page 120] [\x 120/] 1044 MahÃkassapa theropi dÅghadassÅ mahÃyati DhammÃsoka narindena dhÃtuvitthÃra kÃraïÃ. 1045 RÃjagahassa sÃmante ra¤¤o ajÃtasattunà KÃrÃpento mahÃdhÃtu nidhÃnaæ sÃdhusaÇkhataæ. 1046 SattadoïÃni dhÃtÆnaæ ÃharitvÃna kÃrayÅ RÃmagÃmamhi doïantu satthu citta¤¤unÃggahÅ. 1047 MahÃdhÃtu nidhÃnantaæ dhammÃsokopi bhÆpati Passitvà aÂÂhamaæ doïaæ ÃïÃpetuæ matiæ akÃ. 1048 MahÃthÆpe nidhÃnatthaæ vihitaæ tuæ jineti ti DhammÃsokaæ nivÃresi tattha khÅïÃsavà yatÅ. 1049 RÃmagÃmamhi thÆpotu gaÇgÃtÅre kato tato Bhijji gaægÃya oghena so tu dhÃtukaraï¬ako. 1050 Samuddaæ pavisitvÃna dvidhà bhinno jale tahiæ NÃnÃratana pÅÂhamhi aÂÂhà raæsisamÃkulo. 1051 NÃgà disvà karaï¬aæ taæ kÃlanÃgassa rÃjino Ma¤jerika nÃgabhavanaæ upagamma nivedayuæ. 1052 DasakoÂi sahassehi gantvà nÃgehi so tahiæ DhÃtu tà abhipÆjetvà netvÃna bhavanaæ sakaæ. 1053 Sabbaratana mayaæ thÆpaæ tassopari gharantathà MÃpetvà sahanÃgehi sadà pÆjeti sÃdaro. 1054 ùrakkhà mahatÅ tattha gantvà dhÃtu idhÃnaya Suve dhÃtunidhÃnaæ hi bhÆmipÃlo karissati. 1055 Garukaæ saÇghavacanaæ sutvà sÃdhuti so pana GantabbakÃlaæ pekkhanto pariveïa magà sakaæ. 1056 Bhavissati suve dhÃtu nidhÃnanti mahÅpati CÃresi nagare bheriæ sabbakicca vidhÃyakaæ. 1057 Nagaraæ sakalaæ ceva idhà gÃmi¤ca a¤jayaæ AlaÇkÃriya sakkaccaæ nÃgare ca vibhÆsayi. 1058 Sakko devÃnamindoca laÇkÃdÅpa masesakaæ ùmantetvà vissakammaæ alaækÃrayi nekadhÃ. 1059 Nagarassa catudvÃre vatthabhattÃdikÃni so MahÃjana pabodhatthaæ ÂhapÃpesi narÃdhipo. [SL Page 121] [\x 121/] 1060 Uposathe païïarase aparaïhe sumÃnaso Paï¬ito rÃjakiccesu sabbÃlaÇkÃra maï¬ito. 1061 SabbÃhi nÃÂakitthÅhi yodhehi parivÃrito MahatÃca janoghena hatthi assarathehi ca. 1062 NÃnÃvidha vibhÆsehi sabbaso parivÃrito ùruyha so rathavaraæ suseta catusindhavaæ. 1063 BhÆsitaæ kuï¬alaæ hatthiæ kÃretvà purato subhaæ Suvaïïa caÇgoÂa dharo setacchattassa heÂÂhato. 1064 AÂÂhuttara sahassÃni nÃgaranÃriyo subhà SuvaïïaghaÂa bhusÃyo taæ rataæ parivÃrayuæ. 1065 NÃnÃpupphasamuggÃni tatheva daï¬adÅpikà Tattakà tattakÃyeva dhÃrayitvÃna itthiyo. 1066 AÂÂhuttara sahassÃni dÃrakà samalaÇkatà Gahetvà parivÃresuæ nÃnÃvaïïaddhaje subhe. 1067 NÃnÃturiya ghosehi anekehi tahiæ tahiæ Hatthassa rathasaddehi bhindanto viya bhÆtalaæ. 1068 Yanto mahÃmeghavana uyyÃnaæ so mahÃyaso Yantova nandanavanaæ devarÃjà asobhatha. 1069 Ra¤¤o niggamanÃrambhe pure turiyarÃvakaæ Pariveïe nisissova sutvà sonuttaro yati. 1070 Nimmujjitvà paÂhaviyaæ gantvÃna nÃgamandiraæ NÃgarÃjassa purato tattha pÃturahÆ lahuæ. 1071 VuÂÂhÃya abhivÃdetvà pallaÇke taæ nivesiya SakkaritvÃna nÃgindo pucchi Ãgatadesakaæ. 1072 Tasmiæ vutte atho pucchi tassÃgamana kÃraïaæ VatvÃdhikÃraæ sabbaæ so saæghasandesa mabravi. 1073 MahÃthÆpa nidhÃnatthaæ buddhena vihità idha Tava atthagatà dhÃtu dehi tÃkira me tuvaæ. 1074 Taæ sutvà nÃgarÃjà so atÅva domanassito PahÆ ayaæ hi samaïo balakkÃrena gaïhituæ. 1075 Tasmà a¤¤attha netabbà dhÃtuyo iti cintayÅ TatthaÂhitaæ bhÃgineyyaæ ÃkÃreïa nivedayÅ. [SL Page 122] [\x 122/] 1076 NÃmena so vasu datto [a] jÃnitvà tassa iÇgitÃ. Gantvà taæ cetiyagharaæ giÊitvà taæ karaï¬akaæ 1077 Sineru pÃdaæ gantvÃna kuï¬alÃvattako sayi Tiyojaka sataæ dÅgho bhogo yojanamattato. 1078 AnekÃni sahassÃni mÃpitÃni phaïÃnitu DhÆmÃyati pajjalati sayitvà so mahiddhiko 1079 AnekÃni sahassÃni attanà sadise agÅ MÃpayitvà sayÃpesi samantà parivÃrite. 1080 BahÆ nÃgÃca devÃca osariæsu tahiæ tadà Yuddhaæ ubhinnaæ nÃgÃnaæ passissÃma mayaæ iti 1081 MÃtulo bhÃgineyyena haÂà tà dhÃtuyo iti ¥atvà theraæ tà dhÃtu natthi me santike iti. 1082 ùdito yeva so thero tÃsaæ dhÃtÆna mÃgamaæ MantvÃna nÃgarÃjantaæ dehi dhÃtÆti abravi. 1083 Atha ¤atvà sa¤¤apetuæ theraæ so uragÃdhipo taæ Ãdà cetiya gharaæ gantvà taæ tassa vaïïayÅ. 1084 Anekadhà anekehi ratanehi susaÇkhataæ SeÂÂhena cetiyagharaæ passa bhikkhu sunimmalaæ. 1085 LaÇkÃdÅpamhi sakale sabbÃni ratanÃni ca SopÃnante Âhapitamhi nÃgghanta¤¤esu kà kathÃ. 1086 MahÃsakkÃra ÂhÃnamhà appasakkÃra ÂhÃnataæ DhÃtÆnaæ nayanaæ nÃma nayuttaæ bhikkhu vo idaæ. 1087 SaccÃbhisamayo nÃga tumhakaæ hi navijjati SaccÃbhisamayaÂÂhÃnaæ netuæ sakkÃhi dhÃtuyo. 1088 DhÃtunidhÃna majjeva sohi rÃjà karissati Tasmà papa¤caæ akatvà lahuæ me dehi dhÃtuyo 1089 NÃgo Ãha sace bhante tuvaæ passasi dhÃtuyo Gaïhitvà yÃhi taæ thero tikkhattuæ ca anÃpayi. 1090 Sukhumataraæ mÃpayitvà thero tattha Âhitova so BhÃgineyyassa vadane hatthaæ pakkhipi tÃvade. --------------------------------------------- [A] vÃsuladatto-ma: vaæse. [SL Page 123] [\x 123/] 1091 DhÃtukaraï¬a mÃdÃya tiÂÂhanÃgÃti bhÃsiya Nimmujjitvà paÂhaviyaæ pariveïamhi uÂÂhahi. 1092 NÃgarÃjà tato bhikkhu amhehi va¤cito iti DhÃtu ÃnayanatthÃya bhÃgineyyassa pÃhiïi. 1093 BhÃgineyyotu kucchimhi apassitvà karaï¬akaæ ParidevamÃno Ãgantvà mÃtulassa nivedayÅ. 1094 Tadà so nÃgarÃjÃpi va¤citamhà mayaæ iti Paridevi nÃgà sabbepi parideviæsu paï¬itÃ. 1095 BhikkhunÃgassa vijaye tuÂÂhà devà samÃgatà DhÃtuyo pÆjayantÃva teneva saha Ãgamuæ. 1096 ParivemÃnà Ãgantvà nÃgà saÇghassa santike Bahudhà parideviæsu dhÃtÃharaïa dukkhitÃ. 1097 Tesaæ saÇgho nukampÃya thokaæ dhÃtumadÃpayÅ Tena te tuÂÂhà Ãgantvà pÆjÃbhaï¬Ãni Ãharuæ. 1098 Sakko ratanapallaÇkaæ suvaïïacaÇgoÂa mevaca ùdÃya sahadevehi taæ ÂhÃnaæ samupÃgato. 1099 Therassa uggataÂÂhÃne kÃrite vissakammunà PatiÂÂhapetvà pallaÇkaæ suddhe ratana maï¬ape. 1100 DhÃtukaraï¬amÃdÃya tassa therassa hatthato CaÇgoÂake ÂhapetvÃna pallaÇkapavare vasÅ. 1101 Brahmà chattamadhÃresÅ tusito vÃlavÅjaniæ MaïitÃla vaïÂaæ suyÃmo sakko saÇkhaæ tu sodakaæ. 1102 CattÃroca mahÃrÃjà aÂÂhaæsu khaggapÃïino Samuggahatthà tettiæsa devaputtà mahiddhikÃ. 1103 PÃricchattaka pupphehi pÆjayantà tahiæ gatà KumÃrikÃca dvattiæsa daï¬adÅpaka dhÃrikÃ. 1104 PalÃpetvà duÂÂhayakkhe yakkhasenÃpatÅ pana AÂÂhavÅsati aÂÂhaæsu Ãrakkhaæ kurumÃnakÃ. 1105 VÅïaæ cÃraya mÃnova aÂÂhà pa¤casikho tahiæ RaÇgabhÆmiæ sajjayitvà timbaru turiya ghosavÃ. 1106 Anekà devaputtà ca sÃdhugÅtappayojakà MahÃkÃlo nÃgarÃjà thutamÃno anekadhÃ. [SL Page 124] [\x 124/] 1107 DibbaturiyÃni vajjanti dibbasaægÅti vattati DibbagandhÃdi vassÃni vassÃpentica devatà 1108 So indaguttattherotu mÃrassa paÂisedhako CakkavÃla samaæ katvà loha chatta madhÃrayi. 1109 DhÃtÆnaæ parito ceva tattha tatthe va paæcasu DhÃtunidhÃnesu sajjhÃyaæ kariæsu khalu bhikkhavo. 1110 TatthÃgamà mahÃrÃjà pahaÂÂho duÂÂhagÃmaïÅ SÅsenÃdÃya ÃnÅte caÇgoÂamhi suvaïïake. 1111 hapetvà dhÃtu caÇgoÂaæ patiÂÂhÃpiya Ãsane DhÃtuæ pÆjiya vanditvà Âhito pa¤jaliko tahiæ. 1112 Dibbacchattà dikÃnettha dibbagandhà dikÃni ca Passitvà dibbaturiyÃni sadde sutvà ca khattiyo 1113 Apassitvà brahmadevaæ tuÂÂho acchariyabbhuto DhÃtuæ chattehi pÆjesi laÇkà rajjebhi si¤cayi. 1114 Dibbacchattaæ mÃnusaæ ca vimutticchatta mevaca Saha caÇgoÂakeneva sÅsenÃdÃya khattiyo 1115 Iti ticchatta dhÃrissa lokanÃthassa satthuno Tikkhattumeva me rajjaæ dammÅti haÂÂhamÃnaso 1116 Tikkhattumeva dhÃtÆnaæ laÇkÃrajjamadÃsi so PÆjayanto dhÃtuyo tà devehi mÃnusehica. 1117 SahacaÇgoÂa keheva sÅsenÃdÃya khattiyo Bhikkhu saÇgha paribbuÊho katvà thÆpaæ padakkhiïaæ 1118 PÃcÅnato Ãruhitvà dhÃtugabbhamhi otari Arahantà chanavati koÂiyo thÆpa muttamaæ. 1119 Samantà parivÃretvà aÂÂhaæsu katapa¤jalÅ Otaritvà dhÃtugabbhaæ mahagghe sayane subhe. 1120 hapessÃmÅti cintente pÅtipuïïe narissare SadhÃtu dhÃtu caÇgoÂo uggantvà tassa sÅsato. 1121 SattatÃlappamÃïamhi ÃkÃsamhi Âhito tato Sayaæ karaï¬o vivari uggantvà dhÃtuyo tato. 1122 Buddhavesaæ gahetvÃna lakkhaïa bya¤janujjalaæ Gaï¬ambamÆle buddho va yamakaæ pÃÂihÃriyaæ. [SL Page 125] [\x 125/] 1123 Akaæsu dharamÃnena sugatena adhiÂÂhitaæ Taæ pÃÂihÃriyaæ disvà pasanne kaggamÃnasÃ. 1124 Devà manussà arahattaæ pattà dvÃdasa koÂiyo SesÃphalattayaæ pattà atÅtà gaïanÃpathaæ. 1125 Hitvà ca buddhavesaæ taæ karaï¬amhi patiÂÂhahuæ Tato oruyha caÇgoÂo ra¤¤o sÅse patiÂÂhahi. 1126 Sahindaguttattherena nÃÂakÅhi ca so pana DhÃtugabbhaæ pariharaæ patvÃna sayanaæ subhaæ. 1127 CaÇgoÂaæ ratanapallaÇke ÂhapÃpetvà jutindharo DhovitvÃna puno hatthe gandhavÃsita vÃrinà 1128 CatujÃtiya gandhena ubbaÂÂetvà sagÃravo Karaï¬aæ vivaritvÃna tÃgahetvÃna dhÃtuyo 1129 Iti cintesi bhÆmindo mahÃjana hitatthiko AnÃkulà kehi cipi yadi hessanti dhÃtuyo. 1130 Janassa saraïaæ hutvà yadi Âhassanti dhÃtuyo Satthu nipannÃkÃrena parinibbÃïa ma¤cake. 1131 Nipajjantu supa¤¤atte ÃsanamhÅ mahÃrahe Iti cintiya so dhÃtu Âhapesi sayanuttame. 1132 TadÃkÃrà dhÃtuyoca sayiæsu sayanuttame ùsÃÊha sukkapakkhassa païïarasa uposathe. 1133 UttarÃsÃÊha nakkhatte evaæ dhÃtu patiÂÂhità SahadhÃtu patiÂÂhÃnà akampittha mahÃmahÅ. 1134 PÃÂihÅrÃni nekÃni pavattiæsu anekadhà RÃjà pasanno tà dhÃtu setacchattena pÆjayÅ. 1135 LaÇkÃya rajjaæ sakalaæ sattÃhÃni adÃsi ca KÃye ca sabbÃlaÇkÃraæ dhÃtu gabbhamhi pÆjayÅ. 1136 TathÃnÃÂakiyo maccà parisà devatÃ'pi ca Vattha guÊa ghatÃdÅni datvà saæghassa bhÆpati. 1137 BhikkhÆhi gaïasajjhÃyaæ kÃretvà khila rattiyaæ Tato ca so mahÃrÃjà pure bheriæ carÃpayi. 1138 Vandantu pi ca sattÃhaæ sabbe pu¤¤atthikà janà Indagutto mahÃthero adhiÂÂhÃsi mahiddhiko. [SL Page 126] [\x 126/] 1139 DhÃtuvanditu kÃmà ye laÇkÃdÅpamhi mÃnusà Taæ khaïaæ yeva Ãgantvà vandantu dhÃtuyo idha. 1140 Yathà sakasakagharaæ tathevà diÂÂhitaæ ahu So mahà bhikkhu saæghassa mahÃrÃjà mahÃyaso 1141 MahÃdÃnaæ pavattetvà sattÃhaæ ca nirantaraæ ùcikkhi dhÃtugabbhamhi kiccaæ niÂÂhÃpitaæ mayà 1142 DhÃtugabbhapidhÃnantu saÇgho jÃnitu marahati Saægho te dve sÃmaïere tasmiæ kamme niyojayÅ. 1143 Pidahiæsu dhÃtugabbhaæ pÃsÃïenÃhaÂena te MÃlettha mà milÃyantu gandhà sussantu mà ime. 1144 Mà nibbÃyantu dÅpà ca mà ki¤cÃpi vipajjatu Medavaïïa chapÃsÃïà sandhiyantu nirantarÃ. 1145 Iti khÅïÃsavà tattha sabbametaæ adhiÂÂhahuæ ùïÃpesi mahÃrÃjà yathÃsatti mahÃjano 1146 DhÃtunidhÃnakÃnettha karotÆti hitatthiko MahÃdhÃtu nidhÃnassa piÂÂhimhi ca mahÃjano Akà sahassa dhÃtÆnaæ nidhÃnÃni yathà balaæ. 1147 PidahÃpiya taæ sabbaæ rÃjà thÆpaæ samÃpayi Caturassacayaæ tattha cetiyamhi samÃpayi. 1148 AniÂÂhite chattakamme sudhÃkammeca cetiye MÃraïantika rogena rÃjà Ãsi gilÃnako. 1149 Tissaæ pakkosayitvà so kaniÂÂhaæ dÅghavÃpito ThÆpe aniÂÂhitaæ kammaæ niÂÂhÃpehÅti abravÅ. 1150 BhÃtuno dubbalattà so tunnavÃyehi kÃriya Ka¤cukaæ suddhavatthehi tena chÃdiya cetiyaæ. 1151 CittakÃrehi kÃresi vedikaæ tattha sÃdhukaæ Pantiæ puïïaghaÂÃna¤ca pa¤caÇgulika pattikaæ 1152 NaÊakÃrehi kÃresi chattaæ velumayaæ tathà Kharapattamaye canda suriye muddavedikaæ. 1153 LÃkhÃkuÇkumake hetaæ cittayitvà sucittikaæ ra¤¤o nivedayÅ thÆpe kÃtabbaæ niÂÂhitaæ iti. [SL Page 127] [\x 127/] 1154 SivikÃya nipajjitvà idhÃgantvà mahÅpati Padakkhiïaæ karitvÃna sivikÃyeva cetiyaæ. 1155 Vanditvà dakkhiïa dvÃre sayane bhÆmisatthate Sayitvà dakkhiïa passena so mahÃthÆpa muttamaæ. 1156 Sayitvà vÃmapassena lohapÃsÃda muttamaæ passanto sumano Ãsi bhikkhusaÇgha purakkhato 1157 Gela¤¤a pucchanatthÃya ÃgatÃtu tato tato ChannavatikoÂi bhikkhÆ tasmiæ Ãsuæ samÃgame. 1158 GaïasajjhÃya makaru vaggabandhena bhikkhavo TheraputtÃbhayattheraæ tatthÃdisvà mahÅpati. 1159 AÂÂhavÅsa mahÃyuddhaæ yujjhanto aparÃjayaæ Yo so na paccudÃvatto mahÃyodho vasÅ mama. 1160 Maccuyuddhamhi sampatte disvà ma¤¤e parÃjayaæ IdÃni so ca nopeti thero therasutÃbhayo. 1161 Iti cintesi so thero jÃnitvà tassa cintitaæ Karindanadiyà tÅre vasaæ pa¤jali pabbate. 1162 Pa¤ca khÅïà savasata parivÃrena iddhiyà NabhÃsÃgamma rÃjÃnaæ aÂÂhÃsi parivÃriya. 1163 RÃjà disvà pasanno taæ purato ca nisÅdiya Tumhe dasamahÃyodhe gaïhitvÃna pure ahaæ. 1164 Yujjhiæ idÃni eko ca maccunà yuddhamÃrabhiæ maccusattuæ parÃjetuæ nasakkomÅti Ãhaca. 1165 ùhathero mahÃrÃja mÃbhÃyi manujÃdhipa Kilesa sattuæ ajinitvà ajeyyo maccusattuko 1166 Sabbampi saÇkhÃra gataæ avassaæ yeva bhijjati Tasmà aniccà saÇkhÃrà dukkhà nattÃti cintiya. 1167 Dutiye attabhÃvepi dhammacchando mahÃhi te UpaÂÂhite devaloke hitvà dibbaæ sukhaæ tuvaæ 1168 IdhÃgamma bahuæ pu¤¤aæ akÃsi ca anekadhà Karaïampeka rajjassa sÃsanujjotanÃya te. 1169 MahÃpu¤¤ampi yÃvajja divasÃva tayà kataæ Sabbamanussaramevaæte sukhaæ sajju bhavissati. [SL Page 128] [\x 128/] 1170 Therassa vacanaæ sutvà rÃjà attamano ahu Avassayo dviyuddhamhi tuvaæ me'si abhÃsi taæ. 1171 Tadà patà harÃpetvà pahaÂÂho pu¤¤apotthakaæ VÃvetuæ lekhakaæ Ãha so taæ vÃcesi potthakaæ. 1172 EkÆna sata vihÃrà mahÃrÃjena kÃrità EkÆna vÅsakoÂÅhi vihÃro marica vaÂÂica. 1173 Uttamo lohapÃsÃdo tiæsakoÂÅhi kÃrito MahÃthÆpe anagghÃni kÃrità catuvÅsati. 1174 MahÃthÆpamhi sesÃni kÃritÃni subuddhinà KoÂisahassaæ agghanti mahÃrÃjÃti vÃcayÅ. 1175 KoÊambanÃma malaye akkhakkhÃyika chÃtake Kuï¬alÃni mahagghÃni duve datvÃna gaïhiya. 1176 KhÅïÃsavÃnaæ pa¤cannaæ mahÃtherÃnamuttamo Dinno pasanna cittena kaÇguambila piï¬ako 1177 CuÊaÇganiya yuddhamhi parÃjitvà palÃyatà KÃlaæ ghosÃpayitvÃna Ãgatassa vihÃyasÃ. 1178 KhÅïÃsavassa yatino attÃna manapekkhiya Dinnaæ saraka bhattanti vutte Ãha mahÅpati. 1179 VihÃramaÇgasattÃhe pÃsÃdassa mahe tato ThÆpÃrambhana sattÃhe tadà dhÃtu nidhÃnake. 1180 Catuddisassa ubhato saÇghassa mahato mayà MahÃrahaæ mahÃdÃnaæ asesampi pavattitaæ. 1181 MahÃvisÃkha pÆja¤ca catuvÃrama kÃrayiæ DÅpe saÇghassa dvikkhattuæ ticÅvaramadÃpayiæ. 1182 Satta satta dinÃneva dÅparajjamahaæ imaæ Pa¤cakkhattuæ sÃsanamhi adÃsiæ haÂÂhamÃnaso. 1183 Satataæ dvÃdasaÂÂhÃne sappinà suddhavaÂÂiyà DÅpasahassaæ jÃlesiæ pÆjento sugataæ ahaæ. 1184 Niccaæ aÂÂhÃrasaÂÂhÃne vejjehi vihitaæ ahaæ GilÃnabhattaæ bhesajjaæ gilÃnÃna madÃpayiæ. 1185 CatuttÃÊÅsaÂhÃnamhi saÇkhataæ madhupÃyasaæ Tattakeyeva ÂhÃnesu telullopakameva ca [SL Page 129] [\x 129/] 1186 Ghate pakke mahÃjÃla pÆve ÂhÃnamhi tattake Tatheva sahabhattehi niccameva adÃpayiæ 1187 Uposatha divasesu mÃse mÃse ca aÂÂhasu LaÇkÃdÅpe vihÃresu dÅpatelamadÃpayiæ. 1188 DhammadÃnaæ mahantanti sutvà ÃmisadÃnato LohapÃsÃdake heÂÂhà saÇghamajjhamhi Ãsane 1189 OsÃressÃmi saÇghassa maÇgalasutta miccahaæ Nisinno osÃrayituæ nÃsakkhiæ saÇghagÃravÃ. 1190 Tatoppabhuti laÇkÃyaæ vihÃresu tahiæ tahiæ Dhammakathaæ kathÃpesiæ sakkaritvÃna desake. 1191 Dhammakathikatherassa sappiphÃïita sakkharaæ NÃÊiæ nÃÊimadÃpesiæ dÃpesiæ caturaÇgulaæ. 1192 MuÂÂhikaæ yaÂÂhimadhukaæ dÃpesiæ sÃÂakadvayaæ Sabbaæ pissariye dÃnaæ name hÃseti mÃnasaæ. 1193 JÅvitaæ anapekkhitvà duggatena satà mayà Dinnaæ dÃnadvayaæ eva taæ me hÃseti mÃnasaæ. 1194 Taæ sutvà abhayo thero taæ dÃnadvayameva so Ra¤¤o cittappasÃdatthaæ saævaïïesi anekadhÃ. 1195 Tesu pa¤casu theresu kaÇguambila gÃhako Maliyadeva mahÃthero sumana kÆÂamhi pabbate. 1196 Navannaæ bhikkhusatÃnaæ datvà taæ paribhu¤jiso PaÂhavÅpÃlako dhammaguttattherotu tampana. 1197 KalyÃïika vihÃramhi bhikkhÆnaæ bhÃjayaæ tato ParasaÂÂhisaÇkhÃnaæ [a] paribhogamakÃsayaæ. 1198 TalaÇgavÃsiko dhamma dinnatthero piyaÇguko DÅpe dasa sahassÃnaæ datvÃna paribhu¤ji taæ. 1199 MaÇganavÃsiko khudda tissatthero mahiddhiko KelÃse saÂÂhisahassÃnaæ datvÃna paribhu¤ji taæ. 1200 MahÃvyaggho ca thero taæ okkanarÃdha [b] vihÃrake Datvà satÃnaæ sattannaæ paribhoga makÃsayaæ. 1201 SarakabhattaggÃhÅtu thero piyaÇgudÅpake DvÃdasabhikkhu sahassÃnaæ datvÃna paribhu¤ji taæ. --------------------------------------------------- [A] dasaddhasatasaækhÃnaæ-ma: va: [b] okkÃgana-ma: va: [SL Page 130] [\x 130/] 1202 Iti vatvà bhayatthero ra¤¤o hÃsesi mÃnasaæ RÃjà cittaæ pasÃdetvà taæ theraæ idamabravÅ. 1203 CatuvÅsati vassÃnaæ saæghassa upakÃrako Ayaæ me hotu kÃyopi saæghassa upakÃrako. 1204 MahÃthÆpadassanaÂÂhÃne saæghassa kammamÃlake SarÅraæ saÇghadÃsassa tumhe jhÃpetha me iti 1205 KaïiÂÂhaæ Ãha bho tissa mahÃthÆpe aniÂÂhitaæ NiÂÂhÃpehi tuvaæ sabbaæ kammaæ sakkacca sÃdhukaæ. 1206 SÃyaæ pÃto ca pupphÃni mahÃthÆpamhi pÆjaya Tikkhattuæ upahÃra¤ca mahÃthÆpassa kÃraya. 1207 PaÂiyÃditaæ ca yaæ vaÂÂaæ mayà sugata sÃsane Sabbaæ aparihÃpetvà tÃta vattaya taæ tuvaæ. 1208 Saæghassa tÃta kiccesu mÃpamÃdittha sabbadà Iti taæ anusÃsitvà tuïhÅ ÃsÅ mahÅpati. 1209 TaÇkhaïaæ gaïasajjhÃyaæ bhikkhusaægho akÃsi ca. Devatà cha ratheceva chahi devehi Ãnayuæ. 1210 YÃcuæ visuæ visuæ devà rÃjÃnaæ te rathe Âhità AmhÃkaæ devalokaæ tvaæ ehi rÃjamanoramaæ. 1211 RÃjà tesaæ vaco sutvà yÃvadhammaæ suïomahaæ AdhivÃsetha tÃvÃti hatthÃkÃrena vÃrayÅ. 1212 VÃreti gaïasajjhÃya miti mantvÃna bhikkhavo SajjhÃyaæ Âhapayuæ rÃjà pucchi taæ ÂhÃnakÃraïaæ. 1213 ùgamethÃti sa¤¤Ãya dinnattà ti vadiæsu te RÃjà netaæ tathà bhante iti vatvÃna taæ vadi. 1214 Taæ sutvÃna janà keci bhÅto maccubhayà ayaæ VippalapatÅti ma¤¤iæsu tesaæ kaÇkhÃvinodanaæ. 1215 KÃretuæ abhayatthero rÃjÃnaæ evamÃha so JÃnÃpetuæ kathaæ sakkà ÃnÅtà te rathà iti. 1216 PupphadÃmaæ khipÃpesi rÃjà nabhasi paï¬ito TÃnilaggÃni lambiæsu rathisÃsu visuæ visuæ. 1217 ùkÃse lambamÃnÃni tÃni disvà mahÃjano KaÇkhaæ paÂivinodesi rÃjà theramabhÃsi taæ. [SL Page 131] [\x 131/] 1218 Katamo devalokehi rammo bhante ti sobravÅ TusitÃnaæ puraæ rÃja rammaæ iti sataæ mataæ. 1219 BuddhabhÃvÃya samayaæ olokento mahÃdayo Metteyyo bodhisattopi vasate tusite pure. 1220 Therassa vacanaæ sutvà mahÃrÃjà mahÃmati Olokento mahÃthÆpaæ nipannova nimÅlayi. 1221 Cavitvà taæ khaïaæyeva tusità Ãgate rathe. Nibbattitvà Âhito yeva dibbadeho adassatha. 1222 Katassa pu¤¤akammassa phalaæ dassetu mattano MahÃjanassa dassento attÃnaæ samalaÇkataæ. 1223 RathaÂÂho yeva tikkhattuæ mahÃthÆpaæ padakkhiïaæ KatvÃna thÆpaæ saægha¤ca vanditvà tusitaæ agÃ. 1224 NÃÂakiyo idhÃgantvà makuÂaæ yattha mocayuæ MakuÂamuttasÃlÃhi ettha sÃlà katà ahu. 1225 Citake Âhapite ra¤¤o sarÅramhi mahÃjano Yattha viraviæsu tattha sÃlà tannÃmikà ahu: 1226 Ra¤¤o sarÅraæ jhÃpesuæ yasmiæ nissÅma mÃlake So evamÃlako ettha vuccate rÃjamÃlako. 1227 DuÂÂhagÃmini rÃjà so saddho dÃnaguïe rato Mettayyassa bhagavato hessati aggasÃvako. 1228 Ra¤¤o pità pità tassa mÃtà mÃtà bhavissati SaddhÃtisso kaniÂÂhotu dutiyo hessati sÃvako 1229 SÃlirÃjakumÃro yo tassa ra¤¤o suto tu so Metteyyassa bhagavato putto yeva bhavissati. 1230 Itica vacana seÂÂhaæ seÂÂhakhÅïÃsavÃnaæ Avitatha thirabhÆtaæ bhutato saæviditvà Sugatacarita sabbaæ sabbaso cintayitvà Tusiti pavarasattaæ bodhisattaæ bhajantu. Abhaya duÂÂhagÃmaïira¤¤o tusita devaloka gamanakathà niÂÂhitÃ. ---------------------------------------- [SL Page 132] [\x 132/] 1231 DuÂÂhagÃmaïÅ ra¤¤otu rajje phità janà ahu SÃlirÃjakumÃrotu tassÃsi vissuto suto. 1232 AtÅva dha¤¤o so Ãsi pu¤¤a kammarato sadà AtÅva cÃrurÆpÃya satto caï¬Ãliyà ahu. 1233 AsokamÃlÃdeviæ taæ sambuddhaæ pubba jÃtiyà RÆpenÃti piyÃyanto so rajjaæ neva kÃmayÅ. 1234 Kena sà cÃrurÆpasi kena caï¬Ãlikà ahu Kena asoka mÃlÃti nÃmaæ assÃsi sà pana. 1235 AtÅte jambudÅpamhi nibbute kassape jine BÃrÃïasiæ a¤¤atarà duggatitthi mahallikÃ. 1236 Saæghassa ca dvi bhikkhÆnaæ bhattÃni deti sÃdaraæ Ekasmiæ divase tassà gharaæ pageva Ãgate. 1237 BhikkhÆ disvÃna sà gantvà bhattaæyÃvatu sijjhati TÃva ÃsanasÃlÃyaæ nisÅdathÃti abravi. 1238 Te tattha dhammaæ desentà nisÅdanti ca bhikkhavo Mahallikà ca bhattÃdiæ niÂÂhapetvà ca sabbaso. 1239 DhÅtaraæ pesayÅ amma bhikkhu Ãnehi tvaæ iti Sà gantvÃna tadà sÅghaæ dhammaæ sutvà nisÅdiya. 1240 SÃdhukÃraæ pavattentÅ yÃvaniÂÂhÃna mÃvasi DhammakathÃya osÃne tikkhattuæ sÃdhukÃrakaæ 1241 DatvÃna sÃdarà tesaæ vanditvÃna idabravi KÃlo bhante samÃyantu piï¬atthamhaæ gharaæ iti. 1242 Tato thokaæ nivattitvà bhadantà Ãgatà iti ùrocesi tadà mÃtà paribhÃsiya Ãha taæ 1243 Caï¬Ãli suciraæ kÃlaæ katthaÂÂhÃne Âhità tuva BhattÃdi sÅtalà jÃtà velà Ãsannakà iti. 1244 MÃtuyà vacanaæ sutvà kuddhà dhÅtÃpi Ãha taæ Kissa rosasi caï¬Ãli dhammo me suïito tahiæ. 1245 Evaæ dhammaæ suïantiæ maæ kimatthaæ paribhÃsayi DhÅtuyà vacanaæ sutvà mÃtà dhÅtara mabravÅ 1246 Tenahi dÃnaæ bhikkhÆnaæ parivesa tuvaæ iti Tato pasannà sumanà bhikkhusaæghaæ upaÂÂhahuæ. [SL Page 133] [\x 133/] 1247 Evaæ tà yÃvajÅvampi katvÃna kusalaæ bahuæ ùyÆnaæ pariyosÃne devalokaæ gatà ubho. 1248 Tattha jÅvita pariyantaæ bhutvà sampattiyo pana Tato cutà manussesu mÃtÃhu uttame kule 1249 DhÅtÃtu caï¬Ãlakule mahÃbhoge mahaddhane MÃtu caï¬Ãla vÃdena ahu caï¬ÃlagÃmake. 1250 Tato cutà devalokaæ agamaæsu yathicchitaæ Tato cutà manussesu yathÃvuttesu jÃyaruæ. 1251 ItimÃnusa lokacutà tidivaæ Tidivà ca cutà naraloka mimaæ Anusaæsarità punadeva imaæ Tidivaæ agamuæ varadÃnaratÃ. 1252 Devalokà manussesu saæsarantisu tÃsu hi Ekabuddhantare tÅte Âhità sÅhaladÅpake. 1253 MÃtucaï¬ÃlavÃcÃya ahu caï¬ÃlagÃmake JeÂÂhakadhÅtÃdÃnÃsi devaka¤¤Æ pamà subhÃ. 1254 Dhammaæ sutvà sÃdhukÃra dÃnena mukhato pana AsokamÃlÃvaïïÃbhà raæsimÃlà nigacchati. 1255 Sugandho ca sadà cÃti tenÃhà sokamÃlinÅ Ekadà kira sà puraæ Ãgacchati tadÃpana, 1256 RÃjaputto'pi ÃyÃto senÃya parivÃrito RÃjaputtÃgamaæ ¤atvà maggà okkamma sÃpana. 1257 BhÅtà nissÃya pÃkÃraæ aÂÂhÃsi taÇkhaïe pana RÃjÃpitaæ padisvÃna itthirÆpanti cintiya. 1258 Amho pÃkÃra passamhi itthirÆpaæ manoramaæ Kena taæ kÃritaæ ettha devaka¤¤Æpamaæ subhaæ. 1259 Tato taæ purisÃvocuæ netaæ devitthi rÆpakaæ Ekà kumÃrikà deva bhittiæ nissÃya tiÂÂhatÅti. 1260 KumÃrikÃti sutvÃna rattacittodamabravi Antopuraæ pavesetha bhariyà me bhavissati. 1261 Tassa taæ vacanaæ sutvà te gantvà purisà lahuæ Gehaæ netvà nahÃpetvà nÃnÃlaÇkÃra maï¬itaæ. [SL Page 134] [\x 134/] 1262 KÃrÃpetvà kumÃrassa purisà te nivedayuæ Tato rÃjakumÃro taæ katvà sakkÃra muttamaæ 1263 AggamahesiÂÂhÃnamhi Âhapetvà saha saævasi Taæ sutvÃna mahÃrÃjà abhayo duÂÂhagÃmanÅ. 1264 VaæsÃnurakkhako neso pabbÃjessÃmi naæ iti KodhÃbhibhÆto hutvÃna puttasantika mÃgami. 1265 KumÃro otaritvÃna pitupÃdÃni vandati Tato rÃjà abhiruhi puttassa bhavanaæ subhaæ. 1266 AsokamÃlinÅ devÅ ra¤¤o pÃdÃni dhovituæ Soïïa bhiÇkÃra mÃdÃya Ãgacchati tadÃpana. 1267 Taæ disvÃva mahÃrÃjà sÃratto Ãha vimbhito Aho rÆpavatÅ esà sabbalakkhaïa maï¬itÃ. 1268 ýdisaæ itthiratanaæ kathaæ sakkà visajjituæ Evaæ so cintayitvÃna putte kopaæ vinodiya 1269 Napassa'nti kulagottaæ satto etassa jantuno TathÃpi rajjasukhato esÃhu uttamà iti Ettakameva vatvÃso mahÃrÃjà nivattayÅ. 1270 Tassa ra¤¤o suto ÃsÅ sÃlinÃmo kumÃrako Mahiddhiko mahÃpu¤¤o sabbaÂÂhÃnesu pÃkaÂo. 1271 Yaæ yaæ padesaæ bhajati tattha tattheva pÆjito PannÃkÃrasahassÃni Ãnayiæsu sadevakÃ. 1272 Kena so sÃlinÃmÃsi kena Ãsi mahiddhiko Kena so sabbaÂhÃnesu pannÃkÃre bahÆ labhi. 1273 LaÇkÃdÅpamhi atÅte anurÃdhapure vare Eko upÃsako Ãsi kammÃra kammakovido. 1274 Saddho pasanno so Ãsi buddhÃdiratanattaye Tadà eko gahapati khettasamhÃra kÃraïÃ. 1275 SÃlimaæsÃdi bahÆke païïÃkÃre samÃniyi Te disvÃna vicintesi paï¬ito kusalatthiko. 1276 Etaæ sabbaæ sukhettamhi ropayitvà asesato PaïïÃkÃra sahassaæ va labhissÃmi asaæsayanti. [SL Page 135] [\x 135/] 1277 Tadà piyaÇgudÅpamhà bhikkhÆ khÅïÃsavà tahiæ CattÃrova samÃyanti piï¬atthaæ so tadà pana. 1278 HaÂÂhatuÂÂho pavattesi gahetvà tepi Ãniya Pubbapa¤¤atte gharamhi nisÅdÃpiya Ãsane. 1279 BhojÃpetvà païÅtena piï¬apÃtena sabbathà ParivÃretvÃna pÆjetvà patthanaæ akarÅ tadà 1280 Iminà pana me bhante pu¤¤akammena nÃgate PaïïÃkÃrasahassaæ me pÃtuhotu bhavÃbhave. 1281 GÃme và yadivà ra¤¤e jalevà yadivà thale Yaæ yaæ icchÃmi taæ sabbaæ khippameva samijjhatuti. 1282 Itivara païidhÃnaæ patthayitvÃna tamhà Supurita paritoso so ca vitvÃttabhÃvÃ. Narapatibhaya ra¤¤o gÃmanivhassa gehe Apagami varadÃtà deviyà kucchiyà ca 1283 Tasmiæ kucchigate yeva païïÃkÃraæ anappakaæ Tamhà tamhà padesamhà Ãhariæsu ca deviyÃ. 1284 DasamÃse paripuïïe vijÃyati tadÃpi ca Sampatta païïÃkÃraæ taæ devÅ eva vicÃrayi. 1285 Vuddhippatte kumÃramhi kumÃrasseva Ãnayuæ PaïïÃkÃresu sabbesu sÃlÅ bahutarà ahuæ. 1286 Tena sÃlikumÃroti nÃmaæ tassa kataæ ahu Vayappatto kumÃro so Ãnetvà sokamÃliniæ. 1287 Aggamahesiæ katvÃna piyavÃsaæ vasÅ tadà Dha¤¤apu¤¤o rÃjaputto sÃlinÃmoti vissuto. 1288 Tato ca so rÃjaputto sakapu¤¤aæ vimaæsitu KÃlasseva ca vuÂÂhÃya katvà sarÅra jagganaæ 1289 Rattavatthaæ nivÃsetvà katva¤¤Ãtaka vesakaæ PacchimadvÃrà nikkhamma ara¤¤e ekako vasÅ. 1290 Tasmiæ khaïe devasaæghà mantayitvÃna ekato Suvaïïamayaæ rÆpimayaæ tambakaæsamayampi ca. 1291 BhÃjanaæ sakaÂasatehi kumÃrassÃbhi hÃrayuæ taæ netvÃna sakaæ hegaæ cintetvÃna tatheva so. [SL Page 136] [\x 136/] 1292 UttaradvÃrà nikkhamma vane eko nisÅdayÅ Tasmiæ khaïe manussÃpi sammantetvÃna ekato. 1293 SuddhasugandhasÃlÅnaæ sakaÂehi ca pa¤cahi Satehi paripÆretvà kumÃrassÃbhi hÃrayuæ 1294 Te sabbepi gahetvÃna sakagehaæ gato ahu Punapi rÃjaputto so pu¤¤akammaæ vimaæsituæ. 1295 PÃcÅnadvÃrà nikkhamma ara¤¤e ekako vasÅ Tadà a¤¤e manussÃpi mantayitvÃna ekato. 1296 Ghataæ sugandhaæ manÃpaæ sakaÂehi ca pa¤cahi Satehi paripÆretvà kumÃrassÃhi hÃrayuæ. 1297 Punapi rÃjaputto so sakapu¤¤aæ vimaæsituæ DakkhiïadvÃrà nikkhamma ara¤¤e ekako vasÅ. 1298 Tadà a¤¤e manussÃpi madhupÃïita sakkaraæ Pa¤casata sakaÂehi pÆrayitvÃbhihÃrayuæ. 1299 RÃjaputto pi taæ sabbaæ Ãharitvà sakaæ gharaæ Samantà nagaresveva mama pu¤¤aæ va atthinu 1300 UdÃhu duradesepi atthi natthÅti cintayÅ Sakapu¤¤aæ vimaæsituæ asokamÃliniyà saha. 1301 RathamÃruyha nagarà nikkhamitvÃna ekako GacchamÃno rÃjaputto cetiyagiri santikaæ 1302 Patvà vanantaraæ yeva chamÃyaæ so nisÅdiya AsokamÃlinÅ devÅ avhÃya etada bravÅ. 1303 Bhadde chÃto ahaæ dÃni bhattamÃnehi tvaæ iti Tassa taæ vacanaæ sutvà devÅ taæ etadabravÅ. 1304 Ayyaputta brahÃra¤¤e nimmanusse kuto pana Bhattaæ labhissa'nti tato taæ deviæ etadabravÅ. 1305 Imaæ patodaæ gaïhitvà etaæ pahara pÃdapaæ PaharitvÃna taæ bhattaæ ÃnehÅti vadÃhi tvaæ 1306 Taæ gahetvÃna sà devÅ tathà vatvÃna pÃdapaæ Paharitena patodena taæ rukkha devatÃya hi 1305 SarÅramhi paharitamhi sà ca taæ etadabravÅ Kasmà maæ pahari ayye kiæ doso mama santike ti. [SL Page 137] [\x 137/] 1308 ChÃto ahu rÃjaputto tassa ÃïÃya taæ iti Itivuttetu sà Ãha sabbaæ sampÃditaæ mayÃ. 1309 IdÃneva harissÃmi sabbaæ bhattÃdikaæ sayaæ Iti vatvÃna sà tattha sesadevehi Ãniya 1310 Maï¬apaæ tattha mÃpetvà ghosÃpetvà tahiæ tahiæ Sabbaæ bhattÃdikaæ netvà bhojÃpenti ca devatà 1311 Tasmiæ khaïe kumÃrassa parivÃrà bahÆjanà Aneka sahassà sampattà tepi tattha abhu¤jisuæ. 1312 Tadà so rÃjaputtopi cetiyagiri vÃsinaæ MahÃdÃnampi datvÃna bhojÃpetvà sakaæ janaæ. 1313 Sattarattindivaæ yeva ara¤¤e vasati tato NivattitvÃna nagaraæ agamÃsi mahÃyaso. 1314 Tato so pituno daÂÂhuæ gantvÃna rÃjamandiraæ VanditvÃna mahÃrÃjaæ nisÅdi yuttamÃsane 1315 Taæ disvÃna mahÃrÃjà evamÃha mahÅpati SÃli tvaæ mama raÂÂhamhi nippÅÊitvà mahÃjane 1316 Bhu¤jitvÃna yathÃkÃmaæ kasmà idÃni Ãgato Itivutte tu so Ãha nÃhaæ nippÅÊayaæ janaæ. 1317 Devatà maæ samÃgantvà tadÃra¤¤e upaÂÂhahuæ BhattÃdi¤ca Ãharitvà bhojÃpiæsu ca devatà 1318 TÃhi ÃnÅtabhattehi datvà dÃnaæ yadicchakaæ Sattarattindivaæ tattha vasitvÃna nivattayiæ. 1319 Iti vutte mahÃrÃjà vÅmaæsÅtvà vijÃniya MahÃpu¤¤o kumÃroti tuïhÅ Ãsi mahÅpati. 1320 Tato paÂÂhÃya so Ãsi mahÃpu¤¤oti vissuto Tasmà pi so rÃjabhÃvaæ rÃjaputto na icchati. SÃlirÃjassa uppattikathÃ. ---------------- 1321 DuÂÂhagÃmaïibhÃtà so saddhÃtisso tadaccaye Rajjaæ kÃresÃbhisitto aÂÂhÃrasasamÃsamo 1322 Chattakammaæ sudhÃkammaæ hatthipÃkÃrameva ca. MahÃthÆpassa kÃresi so saddhÃtissa nÃmako. [SL Page 138] [\x 138/] 1323 DÅpena lohapÃsÃdo u¬¬ayahittha susaÇkhato KÃresi lohapÃsÃdaæ so sattabhÆmakaæ puna. 1324 Navutisata sahassaggho pÃsÃdo Ãsi so tadà DakkhiïÃgirivihÃraæ dhÃkaleïa¤ca [a] kÃrayÅ. 1325 Kulambika vihÃra¤ca [b] tadà pettaÇgavÃlikaæ Veccavavattika¤ceva [c] dumbalavÃpi tissakaæ 1326 DÅghavÃpimhi kÃresi vihÃre yojane pica DÅghavÃpi vihÃra¤ca kÃresi sahacetiyaæ 1327 NÃnÃratana sa¤channaæ tattha kÃresi cetiyaæ Sandhiyaæ sandhiyaæ tattha rathacakkappamÃïakaæ. 1328 SovaïïamÃlaæ kÃretvà laggÃpesi manoramaæ CaturÃsÅti sahassÃnaæ dhammakkhandhÃna missaro 1329 CaturÃsÅti sahassÃni pÆjÃcÃpi akÃrayÅ EvamÃdini pu¤¤Ãni katvÃna kusalatthiko 1330 Rahogato nisÅditvà evaæ cintesi so tadà Anappakaæ bahuæ pu¤¤aæ pu¤¤akkhette kataæ mayÃ. 1331 DÃnavatthu suvisuddhaæ sambuddhena suvaïïitaæ Tasmà suddhaæ dÃnavatthuæ karissÃmÅti cintayÅ Deviyà santikaæ gantvà evamÃhamahÅpati. 1332 KhettÆpamà arahanto dÃyakà kassakÆpamà BÅjÆpamaæ deyyadhammaæ ito nibbattate phalaæ. 1333 Icceva buddhaseÂÂhena vuttattÃnussaraæ ahaæ Etesu dÃnavatthusu parisuddhaæ nahotihi. 1334 Tasmà bhadde dÃnavatthuæ pariyesissÃmi bhaddakaæ Bhatiæ katvà laddhabhaï¬aæ Ãnessaæ tava santikaæ. 1335 Tato aha¤ca tvaæ vÃpi dassÃma dÃnamuttamaæ Iti vatvà mahÃrÃjà kÃlassevÃbhi nikkhami. 1336 Rattavatthaæ nivÃsetvà gahetvà dha¤¤alÃvakaæ MahÃmaggamhi aÂÂhÃsi pucchanto Ãgate jane -------------------------------------------- [A] kallakallena-ma: va: [b] kulumbÃla-ma: va: [c] velaÇgaviÂÂita-ma: va: [SL Page 139] [\x 139/] 1337 Kassa dha¤¤aæ lÃvitabbaæ lavissÃmi ahaæ iti. Tadà eko gahapati khettasÃmÅpi Ãgato. 1338 Tassa taæ vacanaæ sutvà taæ rÃjÃnaæ idabravÅ MÃlÃva abhirÆposi hatthapÃdÃca sobhanÃ. 1339 Nivatthavatthaæ sukhumaæ bhatiko nÅdiso iti. Tassa taæ vacanaæ sutvà mahÃrÃjà idabravÅ 1340 Amho evaæ navattabbaæ surÆpaæ kiæ kathaæ tayà SurÆpo và durÆpo và dhanasseva ca kÃraïÃ. 1341 Bhatikammakaro eva tasmà dassehi dha¤¤akaæ Iti vuttetu so gantvà khettaæ khettassa sÃmiko. 1342 DassetvÃna tahiæ sassaæ lavitabbaæ idabravÅ Mà tÃva lÃvayÅ gaïha imaæ sassaæ yathicchitaæ. 1343 Yattakaæ gahituæ sakkà gaïhÃhi tattakaæ iti Tassa taæ vacanaæ sutvà mahÃrÃjà mahabbalo. 1344 KhettasÃmike sayante lÃcayitvÃna dha¤¤akaæ Atthaæ gatamhi suriye attano tthÃya lÃvitaæ. 1345 Mahantaæ dha¤¤akalÃpa dvayamÃdÃya pakkami ùnetvà taæ sakagehaæ Âhapetvà devisantike 1346 Taæ devÅca sayaæ cÃpi maddetvÃna sahatthato DvinÃlimattaæ taï¬ulaæ karitvÃna susÃdhukaæ. 1347 Avasesena khÅra¤ca sappisakkara mevaca GÃhÃpetvà mahÃrÃjà bhattaæ niÂÂhÃpayÅ tato. 1348 Ekaæ dÃsiæ pakkosetvà evamÃha narÃdhipo Khippameva vihÃraæ tvaæ gantvÃna sÅghasopana 1349 ùnehi ekaæ bhikkhunti taæ sutvà sÅghameva sà AgamÃsi vihÃrantaæ tadÃpiyaÇgu dÅpake 1350 TissanÃmo mahÃthero dibbÃya sotadhÃtuyà SutvÃna ra¤¤o vacanaæ ekaæ khÅïÃsavaæ yatiæ 1351 LaÇkÃdÅpaæ ito gantvà sanasÃlÃya motara Otaritvà yathÃbu¬¬haæ tiÂÂhÃhi tvaæ tato pana 1352 hitikÃya ca sampattaæ ra¤¤o bhattaæ paÂiggaha Itivuttetu so thero abbhuggantvà nabhotalaæ [SL Page 140] [\x 140/] 1353 LaÇkÃdÅpe otaritvà bhikkhunaæ paÂipÃÂiyà AÂÂhÃsi taÇkhaïeyeva sà dÃsÅpi nivedayÅ 1354 Bhante tumhesu sabbesu ekaæ saÇghena sammataæ Bhikkhuæ Ãnehi bhikkhatthaæ iti rÃjà apesayÅ 1355 Iti vutte ca dÃsiyà te bhikkhu ÂhitikÃya tu Sampattaæ taæ arahantaæ nÅyÃdiæsu ca dÃsiyà 1356 Tadà taæ sà bhivanditvà nimantitvà nivattayi Ra¤¤o nivedayÅ deva esa'yyo Ãgato iti. 1357 Taæ sutvÃna mahÃrÃjà sÅghaæ vuÂÂhÃya Ãsanà PaccuggantvÃna taæ theraæ pattaæ gaïhiya sÃdaraæ. 1358 Gharaæ netvÃna taæ theraæ nisÅdÃpiya Ãsane Omu¤citvÃna sÃÂakaæ attano ca nivÃsanaæ. 1359 PattadhÃraæ karitvÃna saddho pasannamÃnaso Patte pakkhippa bhattampi sappikhÅrÃdikampica 1360 Vatthena saha taæ pattaæ Ãnetvà therasantikaæ Mayà bhante akattabbaæ bhatiæ katvÃna dukkaraæ. 1361 SampÃditaæ idaæ bhattaæ patigaïhiya sÃdhukaæ Mayhaæ tÃvaca nibbÃïaæ hitatthÃya tuvaæ kuru. 1362 Iti vatvà mahÃrÃjà pattaæ bhattena pÆritaæ AdÃsi theropi tadà taæ pattaæ patigaïhiya. 1363 Icchitaæ patthitaæ sabbaæ sabbasova samijjhatu Iti vatvÃna gehamhà pattamÃdÃya nikkhami. 1364 RÃjà dÆraæ gamÅ therà tadà thero nabhattalaæ AbbhuggantvÃna iddhiyà pakkhirÃjava ambare. 1365 YÃva ra¤¤o cakkhupathaæ tÃvagantvÃna taÇkhaïe PiyaÇgudÅpaæ patvÃna taæ therassa adà siso 1366 Tadà ca so mahÃthero bhojayitvÃna tampana Sahassa arahantÃnaæ paribhogama kÃrayÅ. 1367 Tato sopi mahÃrÃjà disvà taæ pÃÂihÃriyaæ PÅtiyÃva abhissanto udÃnampi pavattayÅ. 1368 Aho dÃnaæ varadÃnaæ arahante patiÂÂhitaæ. Tato paÂÂhÃya so rÃjà saddhÃtissoti pÃkaÂo. [SL Page 141] [\x 141/] Bhatikamma karaïa kathÃ. ------------ 1369 EkadÃpica so rÃjà saddho tisso mahÅpati Anekabhikkhu sahassaæ jÃnÃpetvÃna sÃdaro 1370 DÃtabbayuttakaæ dÃnaæ taæ datvÃna idabravÅ Bhante tumhesu sabbesu ekaæ saÇghena sammataæ. 1371 Bahussutaæ mahÃpa¤¤aæ bhikkhuæ ovÃdituæ mama UddisatÆti taæ sutvà bhikkhusaÇgho avoca taæ. 1372 MahÃrÃja imamhÃtu catuyojanamatthake Ara¤¤ÃvÃsiko thero kuï¬alatisso ti vissuto 1373 So thero taæ ovadituæ samattho iti abravi Taæ sutvÃna mahÃrÃjà tato sÅghaæ nivattayÅ. 1374 CaturaÇginisenÃya samantà parivÃrito Puna divase nagaramhà nikkhamitvÃna sÅghaso 1375 Taæ theraæ dassanatthÃya taæ padesaæ upÃgami. Tattha Âhatvà mahÃrÃjà evaæ cintesi so tadÃ. 1376 ParivÃrena gamanaæ therassa santikaæmpi ca Nayuttaæ ahamekova passissaæ paÂhamaæ iti. 1377 Cintitvevaæ mahÃrÃjà padasà ekakova so Therassa vasanaÂÂhÃnaæ agamÃsi mahÅpatÅ. 1378 Taæ ¤atvÃna mahÃthero evaæ cintesi so tadà Ra¤¤Ã saha vissÃse natthi mayhaæ payojanaæ. 1379 Attano taæ vihÃra¤ca mÃpetvà nÅcavatthukaæ DvattiæsÃkÃrakaæ sabbaæ likhanto yeva bhÆmiyaæ. 1380 DvÃra¤cÃpi thaketvÃna nisÅdati ca taÇkhaïe RÃjÃpi santikaæ yeva taævihÃrassupÃgamÅ. 1381 Upagantvà tÃlacchiddà taæ theraæ so valokayi Disvà therassa ÃkÃraæ evaæ cintesi so tadÃ. 1382 Hatthakukkuccako eso sakammapasuto ca so Mayhaæ ovÃda dÃnatthaæ nÃnÃrÆpo ayaæ iti. 1383 Cintitvevaæ mahÃrÃjà tato sÅghaæ nivattiya Upekkhakova hutvÃna nisÅdi sakamandire. [SL Page 142] [\x 142/] 1384 Tato tu cirakÃlena saÇghaæ ÃyÃciso pana SaÇgho punapi taæ theraæ eso yevÃti uddisi. 1385 Dutiyampi so mahÃrÃjà taæ theraæ upasaÇkami TadÃpi so mahÃthero kuï¬alatissa nÃmako. 1386 Ra¤¤o ovÃdadÃnatthaæ ra¤¤o gehaæ gatena me Kiæ payojana miccevaæ cintayitvà mahÃmatÅ. 1387 Dutiyampi tathÃkÃsi mahÃthero mahiddhiko Tato ca so mahÃrÃjà dutiyampi nivattayÅ. 1388 Majjhattakova hutvÃna nisÅdi sakamandire Therassa guïadesampi nakathesi mahÅpati 1389 Tato tu cirakÃlena mahÃtherassa tassatu Rogo uppajji sothero oloketvÃna jÅvitaæ. 1390 Sakaæ Ãyukkhayaæ ¤atvà evaæ cintesi so tadà Eso saddhÃtisso mayhaæ ajÃnitvà guïampana. 1391 KatvÃna a¤¤athattaæ so katvà dosÃna cintanaæ Nirayaæ vÃadhigaccheyya tasmà ra¤¤opi kÃraïà 1392 AdhiÂÂhÃnampi katvÃna pahÃya tampi kÃraïaæ NibbÃyissÃmahaæ evaæ cintayitvà adhiÂÂhahi. 1393 Mayhaæ nibbÃïa kÃlamhi jhÃpanatthÃya maæ janà KÆÂÃgÃre ÂhapetvÃna pÆjÃkÃraæ karissare. 1394 Tadà mayhaæ sarÅrampi tesaæ hatthà vimucciya KÆÂÃgÃrena sahitaæ abbhuggantvà nabhattalaæ. 1395 Nabhasà rÃjagehaæva gantvà ra¤¤Ã bhivandite Nivattitvà tampadesà gantvÃna nabhasà lahuæ. 1396 MahÃbyagghavhatherassa sahÃyasseva santikaæ MahÃjana parivÃre tiÂÂhatu ambare tadÃ. 1397 Tadà silÃmayo thÆpo ÂhÃnato apagacchatu Tato sahÃyattherassa kÆÂÃgÃrena so pana 1398 ùkÃseva nivattitvà citakamhi patiÂÂhatu. Tato thÆpe sakaÂÂhÃne pakatiyà yeva tiÂÂhatÆ ti 1399 Evaæ katvà adhiÂÂhÃnaæ nibbuto so mahiddhiko Tato tato janÃsabbe samÃgamma samantato. [SL Page 143] [\x 143/] 1400 Tassa sarÅraæ pÆjentà sakkarontà ca sÃdhukaæ Ma¤chusÃyaæ pakkhipitvà [a] kÆÂÃgÃre ÂhapÃpiya. 1401 Mahatà parihÃrena nayiæsu citakantikaæ Sampatto citakÃsannaæ kÆÂÃgÃro patiÂÂhahi 1402 Nasakkonteva cÃletuæ sabbe janà samÃgatà Tato taæ nikkhamitvÃna aÂÂhaæsu te mahÃjanÃ. 1403 Tesaætu hatthato mutto kÆÂÃgÃro tadÃpana AbbhuggantvÃna ÃkÃsaæ gantvÃna nabhasà tato. 1404 RÃjagehassa purato patiÂÂhÃsi nabhattale Tato ca so mahÃrÃjà saddhÃtisso ti nÃmako 1405 Nikkhamitvà sakà gehà orodhaparivÃrito Vanditvà pÆjayitvÃna idaæ vacanamabravÅ. 1406 Bhante tayi jÅvamÃne nÃkÃsi karuïaæ mama A¤¤athattaæ mamaæ katvà vijjamÃnattano guïaæ 1407 PaÂicchÃdesi sakalaæ idÃni yeva pÃkaÂaæ Tasmà bhante nibbutamhi karuïà tayi sabbadÃ. 1408 Mayi atthÅti ma¤¤Ãmi Ãgatasseva kÃraïà Evaæ vatvà mahÃrÃjà roditvÃna tato paraæ. 1409 Sabbaæ dosaæ khamÃpetvà bhante yÃthÃti abravÅ Tadà sopi nivattitvà ÃkÃseneva sÅghaso 1410 MahÃbyagghiya therassa vasanaÂÂhÃna mÃgamà RÃjÃpi taæ anubandhaæ pacchato eva Ãgato. 1411 Tadà so byagghatherotu lohapÃsÃdanÃmake PÃsÃde bhikkhusaÇghassa dhammaæ vÃceti taÇkhaïe. 1412 KÆÂÃgÃro nÃtidure ÃkÃseva Âhito ahu Tadà silÃmayo thÆpo ahu antaravÃsito. 1413 Tadà so byagghatheropi sutvà saddaæ mahantakaæ Kimho eso mahÃghoso kuto so Ãgato idha. 1414 Iti vuttetu taæ theraæ bhikkhu Ãrocayiæsu te Bhante tumhaæ sahÃyotu kuï¬ala tisso ti vissuto 1415 Thero so nibbuto santo tavasantikamÃgato Etasmiæ kho mahati ghose mahÃrÃjÃpi Ãgato ------------------------------------------------ [A] ma¤juse pakkhipitvÃna-potthakesu. [SL Page 144] [\x 144/] 1416 Etantu kÃraïaæ bhante jÃnitabbaæ tayà iti Tesaæ taæ vacanaæ sutvà mahÃthero mahiddhiko. 1417 Labhitvà dhammasaævegaæ evaæ cintesi so tadà Eso thero atÅtepi idÃni ceva me saha. 1418 DaÊhamitto ahu soti idÃni pari nibbuto Mayhaætu ÃyusaækhÃro kÅdisoti vipassiya 1419 Imasmiæ divase yeva Ãyu khÅyÅti addasa SakkÃrantu labhissÃmi nissÃya kata pu¤¤ake. 1420 Itivatvà khamÃpetvà tato ntevÃsike tahiæ AdiÂÂhÃnaæ karitvÃna abbhuggantvà nabhattalaæ. 1421 KÆÂÃgÃraæ pavisitvà nibbuto so mahiddhiko Tato dvinnampi therÃnaæ nivattitvÃna dvepica. 1422 KÆÂÃgÃrà citakesu patiÂÂhahiæsu tÃvade Tato samuÂÂhahitvÃna aggikkhandhà samantato. 1423 JhÃpesuæ atha nissesaæ sesiæsu dhÃtumattakaæ Etaæ acchariyaæ disvà abbhutaæ lomahaæsanaæ. 1424 Sabbe devà manussà ca ye tatthÃsuæ samÃgatà Sabbe te parideviæsu kÃru¤¤aæ vilapiæsu ca. 1425 Tato te pÆjayitvÃna sakaÂÂhÃnaæ nivattayuæ Etesu dvÅsu theresu kuï¬alatissa nÃmako. 1426 MahÃthero atÅtamhi jambudÅpassa issaro Asoko dhammarÃjÃsi ratanattaya gÃravo. 1427 Byagghatthero mahÃnÃmo tassa sahÃyako ahu Ete dvepi mahÃrÃjà laÇkÃyaæ parinibbutà Etaæ sÅhalavatthumhi Ãgatattà mayà bhataæ. OvÃdayÃcana kathà 1428 Tato paÂÂhÃya so rÃjà saddhÃtisso ti nÃmako BhikkhusaÇghe atirato saddho Ãsi pasannako. 1429 BhikkhusaÇghe mahÃdÃnaæ datvÃna so mahÅpati AÂÂhÃraseva vassÃni rajjaæ kÃresi sotadÃ. 1430 Evaæ pu¤¤Ãni katvÃna mahantÃni mahÅpati KÃyassa bhedà devesu tusitesÆ papajjatha. [SL Page 145] [\x 145/] 1431 Ito paresaæ rÃjÆnaæ vaæsassa kathanenatu Visesassa abhÃvena yaæca vitthÃritaæ na ca 1432 Taæ vaæsaæ icchamÃnena vitthÃrena vijÃnituæ MahÃvaæsÃva taæ sabbaæ gahetabbaæ hi vi¤¤unà 1433 Vaæsaæ tu brÃhmaïÃdÅnaæ visesassa abhÃvato Tattha vitthÃrabhÅtà ca mayà vitthÃritaæ naca. 1434 Ito a¤¤esu dÅpesu tÅsu uttaradÅpake Manussà tattha jÃyantÅ amamà apariggahÃ. 1435 Nate bÅjaæ pavapanti napinÅyanti naÇgalà AkaÂÂhapÃkimaæ sÃliæ paribhu¤janti mÃnusÃ. 1436 Tuï¬ikÅre pacitvÃna tato bhu¤janti bhojanaæ AnicchamÃnà pacituæ kapparukkhÃva bhu¤jare. 1437 Kapparukkheva taæ sabbaæ suvaïïÃdi pasÃdhanaæ Bhattaæ senÃsana¤ceva vatthÃlaÇkÃra kampica. 1438 Sabbupakaraïa¤cÃpi kapparukkhÃva labbhare SattÃhi tÃva etesaæ kÅÊÃkÃmaratÅ ahu. 1439 Ayaæ itthi me bhariyà ayaæ ca duhità mama Ayaæ me itthi mÃtÃti purisÃpi na¤Ãyare 1440 Itthi api najÃnanti ayaæ me sÃmiko iti Ayaæ putto me puriso ayaæ pità mamÃtivÃ. 1441 A¤¤ama¤¤aæ najÃnanti tasmà me amamà siyuæ. Gabbhaæ dhÃrenti ye cÃpi vijÃyitvÃva gacchare 1442 DÃrakÃnaæva pu¤¤ena khÅraæ aÇguliyà ahu Itthiyo pica passanti pivÃpetvà va gacchare 1443 Te kumÃrÃpi uÂÂhÃya pakkamanti yathÃruci Yadà putto rattacitto ajÃnitvÃna mÃtaraæ 1444 ParÃmasati tadÃmÃtu thÃnà khÅraæ nigacchati Tato mÃtà asammosà ratibhÃvamatikkame. 1445 PitÃdayo pi sabbe te dhÅtÃdÅsu narajjare SabhÃvena pa¤casÅle sadà honti patiÂÂhità Cavantà pica sabbe te sugatiæ upapajjare. 1446 VassÃnaæ sahassaæ Ãyu tesaæ bhavanti sabbadà Pubbavidehe sattasataæ goyÃne satapa¤cakaæ. [SL Page 146] [\x 146/] 1447 JambudÅpe aniyamaæ kadÃci dasavassakaæ KadÃcipi asaÇkhayya vassaæ Ãyuæ vijÃniyaæ 1448 Iti ca manujaseÂÂhe seÂÂha vaæsÃnuyÃte Sucaritabala bhÆte bhÆtato saæviditvà Atulakusala seÂÂhaæ seÂÂhadaæ sa¤cayantà Atulamamatamaggaæ maggayantà bhavantu. 1449 LaddhÃna dullabhatara¤ca manussayoniæ MokkhÃkaraæ sugatasÃsana mÅdisa¤ca SutvÃna Ãsava harekahita¤ca dhammaæ Ko pa¤¤avà hi nipuïaæ nabhajeyya dhammaæ Iti sujanappasÃda saævegatthÃya kate lokappadÅpakasÃre manussagatiniddeso nÃma Pa¤camo paricchedo. -------------- 1 AthÃparaæ pavakkhÃmi devatÃnaæ gatimpi ca MunivuttÃnusÃrena yathÃsambhavato kathaæ. 2 KÃmaguïehi pa¤cahi jhÃnÃbhi¤¤Ãdikehi ca Yasmà dibbanti kÅÊanti tasmà devÃti sammatÃ. 3 Devoti nÃmasÃma¤¤Ã sabbo ekavidho bhave Bhummà bhummÃdibhedena devotu duvidho bhave. 4 Sammutidevopapatti visuddhadeva bhedato Tividho hoti devoyaæ tesu sammuti Ãdisu. 5 RÃjà devÅ pabhÆtayo sammutidevatà narà DevabrahmÃdi sabbe te devÃsuæ upapattikà 6 Cha kÃmÃvacarà devà brahmà soÊasarÆpino ArÆpinopi cattÃro iti te tividhà siyuæ. 7 CÃtummahÃrÃjikà ca tÃvatiæsà ca yÃmakà Tusità nimmÃïaratÅ devÃca vasavattino. 8 Ime cha kÃmÃvacarà tesvÃdi dukabhÆmikà PaÂhavinissità thala samuddaÂÂhà kÃsaÂÂhakÃ. 9 YÃva cakkavÃlasÅlà tÃvatiÂÂhanti devatà Tatopari sabbadevà ÃkÃsaÂÂhÃva honti te [SL Page 147] [\x 147/] 10 CattÃroca mahÃrÃjà sakko devasuyÃmako Santusito suyÃmoca vasavatticime kamà 11 RÃjÃno chasu devesu Ãdhipaccaæ karonti te DvÅsupi devalokesu sakko Ãsi mahissaro 12 Tasseva pu¤¤atejena vimÃno Ãsi sobhano Sahassa yojanubbedho vejayantoti nÃmako. 13 Uppajjati sabhÃvÃpi sattasatikayojanà SudhammÃnÃma uppajji vejayanto rathopica. 14 Diya¬¬hayojana sato hatthi erÃvaïo pica Dasasahassakaæ ceva yojanÃnaæ pamÃïato 15 SattaratanapÃkÃra parikkhittaæ puraæ ahu YÃmÃdi devalokepi devarÃjÆna muttamaæ. 16 YÃmavhayaka nagara¤ca yÃnavanÃdikampi ca Sabbaæ asesaæ hoteva visesassa abhÃvato GanthavitthÃra bhÅtena mayà vitthÃritaæ naca 17 Devalokese devÃnaæ sampattina mahantataæ KonÃma kathituæ sakkà lokanÃthaæ vinÃparo. 18 Evaæ mahantaæ sampattiæ katvÃna kusalaæ bahuæ LabhatÅtica ¤atvÃna sabbaæ pu¤¤aæ kare budho 19 AÂÂhakkhaïa vinimmuttaæ khaïaæ paramadullabhaæ Upaladdhena kattabbaæ pu¤¤aæ pa¤¤avatà sadà 20 Tayo apÃyà Ãruppà sa¤¤aæ paccantimampica Pa¤cindriyÃnaæ vekallaæ micchÃdiÂÂhica dÃruïÃ. 21 ApÃtubhÃvo buddhassa saddhammÃmata dÃyino AÂÂhakkhaïà asamayà iti ete pakÃsità 22 KÃrente kammakaraïaæ niraye atidÃruïaæ BhayÃnakaæ bhave satto kathaæ pu¤¤aæ karissati 23 Saddhamma sa¤¤Ãrahite sadà ubbigga jÅvite TiracchÃna bhave satto kathaæ pu¤¤aæ karissati 24 GantvÃna pettivisayaæ santÃsa pariposito KhuppipÃsà parissanto kathaæ pu¤¤aæ karissatÅ. [SL Page 148] [\x 148/] Sattalokaniddeso. 25 Accantà dhammabahule muninda suta vajjite Paccanta visaye jÃto kathaæ pu¤¤aæ karissati. 26 JaÊo mÆgÃdiko vÃpi vipÃkÃvaraïe Âhito Gahaïo pÃyarahito kathaæ pu¤¤aæ karissati 27 Pakkhanto pÃpikaæ diÂÂhiæ tabbathà anivattiyaæ SaæsÃrakhÃïu bhÆtesu kathaæ pu¤¤aæ karissati. 28 BuddhÃdicce anudite suddhimaggÃva bhÃsake MohandhakÃre vattanto kathaæ pu¤¤aæ karissati. 29 Yaæ bhavanÃmayaæ pu¤¤aæ saddhÃbhisamayÃvahaæ Tassa nokÃsa bhÃvena ete akkhaïa sammatÃ. 30 AÂÂhakkhaïa vinimmutto khaïo parama dullabho Taæ laddhà ko pamajjeyya sabbasampatti sÃdhakaæ 31 Avekallaæ manussattaæ buddhÃdiccÃbhi maï¬itaæ Sudullabhataraæhi khaïo nibbÃïa suddhiyÃ. 32 Hotu dukkarato ceva sÃratoca mahagghato MahÃsÃraæva ratanaæ manussattaæ sudullabhaæ 33 Manussattassa hetÆhi pu¤¤aæ taæ atidukkaraæ Lokehi pu¤¤akÃmÃnaæ mandatà tassa sÃdhikà 34 Pu¤¤assa dukkaratta¤ca apu¤¤asukarattanaæ Gharaæ katvÃna dÃnena dahanenaca vediyaæ 35 PÃpe anÃdarenÃpi satataæ vattate mano Pu¤¤e accÃdarenÃpi nadiyà sÃdhitabbakaæ. 36 Yathà dissanti sampuïïà apu¤¤aphala bhÆmiyo Tathà puïïà nadissanti pu¤¤Ãnaæ phalabhÆmiyo. 37 KipillikÃnaæ pu¤jo hi bilà ekà viniggato Kinnu so nÃtiricceyya manusse jabbudÅpake 38 Pu¤¤assa dukkarattà va manussattaæ sudullabhaæ bÅjÃbhÃve phalÃbhavo alaæ taæ paribhÃvituæ 39 Yaæ yamhi sammataæ loke tattha taæ sÃrasa¤¤itaæ Tato sÃraæ manussattaæ sÃdhusammata bhÃvato. 40 UÊÃraphaladaæ kammaæ nibbÃïÃvahameva ca Idha ijjhati sabbanti ¤eyyà ettha mahagghatà [SL Page 149] [\x 149/] 41 Eva mÃdÅhi hetÆhi manussattaæ sudullabhaæ TassÃlÃbhetu saggÃdi sampatticÃpi dullabhÃ. 42 AccantalÃmakÃyÃpi attatthapaÂipattiyà LabbhanÅyaæ manussattaæ yadi evaæ sudullabhaæ. 43 Atho accantaseÂÂhÃya parattha paÂipattiyà Dukkarattassa upamà tilokepi navijjati. 44 Puttassa dukkhaæ katvÃpi loke attasukhatthike Paratthaæ paÂipajjanto kohi nÃma bhavissati. 45 Asanthussa lokassa saraïanti ayÃcito Akata¤¤ussa duÂÂhassa ko siyà bhÃravÃhako 46 NarakaÇgÃramajjhamhi Âhapetvà sÅtalaæ jalaæ Kociraæ anurakkheyya sÅtibhÃvaæ aniddhimÃ. 47 Tatheva sattadosaggi sampaditte bhavÃvaÂe Karuïà sÅtalÅbhÃvaæ pÃlayissati ko ciraæ. 48 Parinubhaviyaæ dukkhaæ sabbaæ attani ropituæ Yesaæ niccaæ avicchinno vimokkhanto manoratho 49 RajjadÃnocitatayà buddharajjamasaÇkamaæ Ada dantà ciraæ ÂhÃtuæ lajjità vÃbhinibbutÃ. 50 Ye paratthacarà loke vÅrà sÃraguïÃkarà Dukkarattaæ hi vi¤¤Ãtà ko tesaæ paÂipattiyà 51 AvÅcÅva nirassÃdaæ lokaæ ¤atvà dukhadditaæ Kevalaæ parasattatthaæ ko samatthovagÃhituæ 52 Yesaæ nettÃdi dÃnesu pasannaruhirassa ca SamÃnabhÃvaæ nopenti caturopi mahaïïavÃ. 53 Tesaæ pu¤¤ekadesampi saddhÃtà hi sudullabho KÃtuæ tassÃdaraæ katvà kohi nÃma bhavissati. 54 Evaæ sudullabhattÃva paratthapaÂipattiyà BuddhÃdiccodayo cÃpi mato accanta dullabho 55 BuddhÃdicce anudite maggaæ nibbÃïasÃdhakaæ BrahmindacandÃdiccÃpi nasakkonti vibhÃvituæ. 56 YathÃÂÂhÃnasabhÃvÃya garubhÃvena le¬¬uyà Uddhaæ khepena ÃkÃse ÂhÃnaæ atiparittakaæ. [SL Page 150] [\x 150/] 57 Desena sÅdÃpentassa tathevà pÃya bhÆmiyaæ AtÅva bahukaæ ÂhÃnaæ mandaæ sugatiyaæ mataæ. 58 Ekapuggalasuttena kÃïakacchupamena ca Ubhinnaæ dullabhattaæ hi veditabbaæ vijÃnatÃ. 59 Ubhayesaæ samÃyogo khaïo accanta dullabho Attadatthaparo vi¤¤Æ navirodheyya taæ khaïaæ 60 Khaïassa dullabhattÃva buddhaputtà atandità KÃmaæ taco nahÃrÆca aÂÂhÅca avasussatu 61 Adisvà accutaæ santaæ padaæ sambuddhadesitaæ NatÃva pallaÇkamimaæ bhindissÃmi katha¤cana 62 Iti sabbÃdarenÃpi bhÃvetvà maggamuttamaæ KhaïabhaÇgabhayÃtÅta pattà parama nibbutiæ. 63 Tesaæ paramavÅrÃnaæ ussÃhova acintiyo Kiæ na dÅpeti amhÃkaæ khaïaggassÃti pÃtanaæ 64 Dullabhaæ atipÃti¤ca laddhà ÂhÃnamimaæ budho JÅvite jÃlamajjhaÂÂha makasasseva appake. 65 AppassÃdesu bhogesu nissÃresu pabhaÇgusu Sabbadà aghamÆlesu asajjanto katha¤cana 66 Jano jÅvitukÃmoca viditaæ visabhojanaæ PÃpaæ samparivajjetvà pu¤¤akammarato siyà AÂÂhakkhaïa paridÅpana kathà niÂÂhitÃ. --------------------- 67 Evaæ aÂÂhakkhaïamuttaæ buddhÃdiccÃdi maï¬itaæ Laddhà khaïantu navamaæ sutvà saddhammadesanaæ. 68 Saddho pasanno hutvÃna buddhÃdiratanattaye Sabbadà pu¤¤akammaæ ca kare seÂÂhasukhatthiko. 69 Annaæ pÃnaæ vatthaæyÃnaæ mÃlÃgandhavilepanaæ SeyyÃvasatha padÅpeyya yuttaæ satto dade sadÃ. 70 Evaæ dÃnamayaæ pu¤¤aæ nipphÃdetvÃna sÃdhukaæ Tato paraæ pa¤casÅlaæ niccaæ rakkheyya sÃdhukaæ 71 CÃtuddasiæ païïarasiæ yÃva pakkhassa aÂÂhamiæ PÃÂihÃriya pakkha¤ca aÂÂhaÇga susamÃhitaæ. [SL Page 151] [\x 151/] 72 Uposathaæ upavasetha sadà sÅlesu saævuto Evaæ sabbaætu kusalaæ karontà yÃvajÅvakaæ. 73 Ito cutà manussattà saggaæ gacchanti netare Teca saggagatà tattha modanti kÃmakÃmino. 74 VipÃkaæ saævibhÃgassa anubhonti amaccharà Ye ca¤¤epi narà honti pu¤¤akÃma sukhatthikÃ. 75 ùrÃmaropà vanaropà ye janà setukÃrakà Papa¤ca udapÃna¤ca ye dadanti upassayaæ 76 Tesaæ divà ca ratto ca sadà pu¤¤aæ pava¬¬hati DhammaÂÂhà sÅlasampannà te janà saggagÃmino 77 Te ca saggahatà tattha modanti kÃmakÃmino VipÃkaæ saævibhÃgassa anubhonti amaccharÅ. 78 Ye bodhirukkhaæ ropenti jalaæ si¤canti ye janà Cetiyaæ buddharÆpa¤ca karonti kÃrayanti ca. 79 Pabbajanti sayaæ ceva pabbÃjenti parampi ca BaddhasÅmampi yeca¤e bandhÃpenti tato paraæ. 80 UposathÃdikÃretuæ bhikkhÆnaæ sÅmamaï¬alaæ VihÃrampica sakkaccaæ karonti kusalatthikÃ. 81 Ye ca¤¤e kaÂhinaæ denti bhikkhusaÇghassa sÃdarà dÅpasahassapÆja¤ca pupphasahassapÆjanaæ. 82 Chattaæ dhajaæ patÃka¤ca pÆjaæ karonti ye narà Te sabbe kusalaæ katvà saggaæ gacchanti dÃyakÃ. 83 Te ca saggatà tattha modanti kÃmakÃmino VipÃkaæ sakadÃnassa anubhonti amaccharÅ. 84 SalÃkabhattaka¤ceva pakkhika¤ca uposathaæ Bhatta¤ca sÅtakÃlamhi aggidÃnaæ dadanti ye. 85 Osadha ghata bhesajjaæ yÃgupÃna¤ca sakkaraæ Sabbaæ paccayadÃna¤ca ye dadanti punappunaæ. 86 Te janà saggasampattiæ labhanti vipulaæ subhaæ Ye janà paÂipathe disvà bhikkhusaægha¤ca sÃdarÃ. 87 A¤jalimpaggahetvÃna mettÃyanti ca te tathà PasÃdasommanettena oloketvÃbhivandayuæ. [SL Page 152] [\x 152/] 88 VihÃrampi ca ye gantvà vÃtena vippakÅritaæ Buddhassa pÆjitaæ pupphaæ saæka¬¬hetvÃna sÃdhukaæ 89 Cinitvà sobhanaæ katvà vanditvÃna nivattayuæ Te janà saggaæ gacchanti labhanti vipulaæ sukhaæ. 90 Ekacce duggatà santà Ãmalaka harÅtakÅ. Ucchukaï¬Ãdi mattampi datvà pasannamÃnasà 91 Saggaæ gacchanti te cÃpi labhanti vipulaæ sukhaæ Tesu sabbesu devesu ye devà appamattakaæ. 92 Pu¤¤akammaæ karitvÃna saggaæ gacchanti te pana Khi¬¬Ãpadosikà ceva honti manopadosikÃ. 93 Khi¬¬Ãpadosikà tesu laddhà sampattimuttamaæ Sampattiæ taæ nasakkoti ciraæ kÃtuæ tato pana 94 AccharÃnaæ sahassena saheva nandane vane UyyÃnakÅÊaæ kÅÊitvà pammussa bhattakÃlakaæ 95 ¥atvÃna taæ sadà sabbe orodha paricÃrake Rodante paridevante so cavitvÃna taÇkhaïe. 96 YathÃkammaæ gato tena khi¬¬Ãpadosiko ahu Ekaccopana devotu laddhà sampatti muttamaæ 97 Sahassadeva ka¤¤Ãhi samantà parivÃrito Setacchatta¤ca dhÃretvà sabbÃlaÇkÃra laÇkato. 98 RathayÃnena sÃyanto hoti maggantare pana Eko taæ sadiso devo ratheneva samÃgato 99 Tamatikkamma purato virocanto va gacchati Taæ disvà itaro devo evaæ cintiya kodhasÃ. 100 Aladdhapubbasampattiæ labhitvÃna ayaæ pana MÃnatthaddho ahutassa kiæ etenÃti cintayÅ. 101 Purato'pi ca so devo kodhasà iti cintayi Mama pu¤¤avasà età laddhà sampattiyo mayÃ. 102 UsÆyani kimatthaæ tvaæ iti cintayi taækhaïe OrodhÃnaæ rudantÃnaæ dvepica visuæ sÅghaso. 103 YathÃkammaæ gatà tepi tena manopadosikà YathÃpi ca mahantamhi tilakkhammaïappavesane. [SL Page 153] [\x 153/] 104 KoÂÂhÃgÃre'mahantampi catupa¤cakanÃlike Dha¤¤Ãnaæ vikirantetu na pa¤¤Ãyati sabbathÃ. 105 Tatheva devalokamhi sampattiæ appapu¤¤ako Anubhontuæ na sakkoti sÅghameva vinassati. 106 Ekaccetu narà pu¤¤aæ mahantaæ yÃvajÅvakaæ KÃretvÃna cutà tamhà devalokÆpapajjare. 107 Te janà heÂÂhato yÃva vasavatti bhavÆpagà Sampattimanu bhu¤jantà viharanti tahiæ tahiæ. 108 Tato heÂÂhÃkameneva sampatti manubhu¤jare MahÃrÃjika lokamhi sampattiæ yÃvajÅvakaæ. 109 Navutivassalakkha¤ca Âhatvà tamhà cutà pana TÃvatiæse va koÂiæ ca saÂÂhilakkha¤ca vassakaæ. 110 hatvà sampattiyo bhutvà cutà tamhà tatopari YÃmÃyaæ yÃvajÅvante cuddaseva ca koÂiyo. 111 TÃÊÅsalakkhaadhikaæ Âhatvà sampattiyo pi ca Bhutvà tamhà cutà uddhaæ tusite upapajjare 112 Sattapa¤¤Ãsa koÂÅnaæ saÂÂhilakkhÃdhikampi ca VassÃnaæ gaïanà tattha bhÆtvà sampattiyo pana. 113 Tamhà cutÃpi uddhaæte nimmÃïa rati bhÆmiyaæ Dvisata¤ceva koÂÅnaæ tiæsà cÃpi punÃparaæ. 114 TÃÊÅsalakkhaæ vassÃnaæ bhutvà sampattiyo pana Tamhà cutà ca uddhaæ ca vasavattÅti nÃmake. 115 Devaloke uppajjitvà yÃvajÅvaæva te narà Navasata¤cekavÅsaæ vassÃnaæ koÂiyo tathÃ. 116 VassasatasahassÃni saÂÂhi¤ca vasavattisu MahÃsampattiyo tepi anubhontà kameïatu. 117 HeÂÂhimadevalokato Ãgantvà paÂipÃÂiyà Punapi uddhaæ gacchanti sampattiæ anubhonti te. 118 IminÃva niyÃmena ekabuddhantarampi ca Devalokeva sampattiæ anubhontà caranti te. 119 TasmÃhi atthakÃmena labhitvà navamaæ khaïaæ Pu¤¤akammaæ sadÃyeva kattabbaæ dukkhabhÅrunÃ. [SL Page 154] [\x 154/] 120 SotÃpatti phalappattà mahÃpu¤¤Ã mahiddhikà MahÃupÃsikÃnÃma visÃkhà iti vissutà 121 AnÃtha piï¬iko seÂÂhi sakko cÆlaratho pica Tato mahÃratho cÃpi nÃgadanto ti nÃmako. 122 Anekavaïïadevo ca ime satta sudhÃsino VattÃbhiratikà honti vattajjhÃsayakà pica. 123 Atimahantaæ pu¤¤aæ te katvÃna tidivaæ gatà TasmÃva kÃmÃvacare devalokampi heÂÂhato 124 YÃvajÅvaæca ÂhatvÃna kamena paÂipÃÂiyà Vasavattidevaloke ÂhatvÃna yÃvajÅvakaæ. 125 Tatuddhaæ brahmalokampi gantvÃna paÂipÃÂiyà Tasmiæ tasmiæ brahmaloke ÂhatvÃna yÃva jÅvakaæ 126 Kappassa tatiyabhÃgaæ upa¬¬hakappamevaca Ekakappaæ dvikappa¤ca caturaÂÂhaca soÊasa. 127 Dvattiæsa catusaÂÂhiæca pÃrisajjÃdi bhÆmÅsu Sampattiæ anubhontà te suddhÃvÃsaæ gamissare. 128 Tatthapi avihÃya¤ca kappampica sahassakaæ AtappÃyaæ dvisahassaæ sudassÃbhÆmiyaæ pana. 129 Catusahassakappaæva Âhatvà sudassi bhÆmiyaæ AÂÂha kappasahassÃnaæ ÂhatvÃna yÃvajÅvakaæ. 130 AkaniÂÂhabhavaæ gantvà tattha kappÃni soÊasa SahassÃna¤ca ÂhatvÃna nibbÃyissanti te pana. 131 EkabÅja kolaæ kola sattakkhattuparo iti Vuttehi tÅhi maggehi ¤ÃtabbÃva vibhÃvinÃ. 132 KÃmÃvacara devesu ye devà bahisÃsane Pu¤¤aæ kammaæ bahuæ katvà saggaæ gacchanti te pana 133 SÃsane kusalaæ katvà buddhÃdi ratanattaye PasÅditvà samuppannà navakà devatà pana. 134 Dibbena Ãyunà ceva vaïïe naca sukhenaca Yasena Ãdhippaccena adhigaïhanti pa¤cahi. 135 KhettÆpamà arahantà dÃyakà kassakÆpamà BÅjÆpamaæ deyyadhammaæ tasmiæ hoti mahapphalaæ. [SL Page 155] [\x 155/] 136 SÃsanato bahiddhÃtu silavantà sudullabhà Tasmiæ dana mahantamhi na hoti vipulaæ phalaæ. 137 Sabbesu devalokesu surammaæ tusitaæ varaæ Iti¤atvà bodhisattà tasmiæ ca upajjisuæ. 138 IdÃni tusite tasmiæ metteyyo iti nÃmiko Bodhisatto mahÃvÅro rajjaæ kÃreti issaro. 139 PanidhÃnaæ karitvà so muhuttaæ jinasantike LaddhavyÃkaraïo hutvà daÊhaæ katvÃna mÃnasaæ. 140 KappÃnaæ satasahassaæ soÊasa ca asaækhiyaæ PÆretvà pÃramÅ sabbà samattiæsati sabbaso. 141 Vessantarattasadise osÃne attabhÃvake hatvà datvà puttadÃre cavitvÃna gato pana. 142 AmhÃkampana buddhassa abhisambodhito pure Tasmiæ tusita puramhi nibbattitvà mahÃdayo. 143 AnubhutvÃna sampattiæ desento dhammamuttamaæ Mahataæ devasaæghÃnaæ vasate purisuttamo. 144 Mettayya suttapadassa atthasaæ vaïïanÃyatu Amataæ dharà nÃmÃya Ãbhataæ aparampi ca. 145 Taæ bhÃgadÃnaæ samanussaranto GacchÃmi sohaæ tusitaæ surammaæ YatthaÂÂhito so ajito mahesÅ AnÃgate hessati kaækhachedoti. 146 SÅhaÊÃnaæva vatthumhi Ãgataæ ta¤ca sÃdhukaæ Metteyyo so niÂÂhaæ patto gantvÃna tusitaæ puraæ. 147 BuddhabhÃvÃya samayaæ olokento mahodayo Metteyyo bodhisattopi vasate tusite pure. 148 MahÃkhÅïÃsavo thero abhayo iti vissuto Ra¤¤o ovÃdadÃnatthaæ avoca dÅghadassiko ti 149 MahÃvaæse Ãgatattà vÅmaæsetvÃna sÃdhukaæ PÃramÅniÂÂhitampatto metteyyo iti cintaye. 150 ChaÂÂhetu devalokamhi mÃra rÃjà duve siyuæ Eko saddho pasÅditvà jinaseÂÂhamhi sÃdaro. [SL Page 156] [\x 156/] 151 Ekotu duÂÂhacittova hutvà bhagavati agÃravo BodhimÆlepi taæ buddhaæ yuddhatthaæ samupÃgato. 152 Diya¬¬hayojana sataæ girimekhala vÃraïaæ ùruhitvÃna mÃpetvà sahassaæ attano bhujaæ. 153 Agahitagahaïena gahetvà vividhÃyudhaæ Sahuggaseno Ãgantvà sambuddhaæ aparajjhiya. 154 Tato sambuddhatejena parÃjitvà sasenako PalÃyitvà dummano so nivatti sakaÂhÃnakaæ. 155 Tada¤¤adevarÃjÆnaæ uppattikÃraïÃdikaæ Visesassa abhÃvena mayà vitthÃritaæ naca. 156 Sabbesaæ pana devÃnaæ paricÃraka itthiyo Nibbattà sayane tesaæ alaÇkÃrÃdi kÃrakÃ. 157 Sayanapasse pajÃyanti pesakÃrÃdayo pana VimÃnanto uppajjanti tÃsu natthi vinicchayo. 158 Tesaæ sÅmantareyeva yà kÃcipana itthiyo VimÃnena saheyeva uppajjanti tadÃpana. 159 AmhÃkaæ santakà esà amhÃkaæ santakà iti Kalahaæ katvÃna dve devà gantvà sakkassa santikaæ. 160 AÂÂaæ karontà te sakko devaputte apucchiya KassÃsannÃti pucchitvà Ãsannaæ va labhÃpaye. 161 Tato dvinnampi Ãsannà itivutte mahissaro Kassa vimÃnÃbhimukhaæ katvà esà pajà jani. 162 AsukÃbhimukhaæ katvà nibbattÃti sutvà pana TassÃbhimukhaÂÂhÃnaæ va labhÃpeyya purindado. 163 Sace dvinnaæ devatÃnaæ majjheyeva na kassaci VimÃnampi vilokesi itivutte tu so pana. 164 Sakko tesaætu kalaha vÆpasamanakÃraïà Attano santakaæ kÃre nadade tesu kassaci. 165 DevÃnaætu sarÅrassa Ãbhà dvÃdasayojanaæ Pharati sabbÃdÃyeva vatthÃlaÇkÃrakÃdinaæ. 166 UyyÃna kapparukkhÃnaæ obhÃsÃpica tattakà Te sabbe kusalaæ katvà devalokÆpapajjare. [SL Page 157] [\x 157/] 167 Mahantaæ kusalaæ katvà mahÃpu¤¤Ã mahiddhikà DÅghÃyukà ciraÂÂhÃyÅ honti sabbesu devatÃ. 168 Karontà appakaæ pu¤¤aæ appÃyukà bhavanti te Khi¬¬Ãpadosikà ceva devà manopadosikÃ. 169 MahÃsampatti yuttÃpi acirena cavanti te BhummaÂÂhapabbataÂÂhÃnaæ rukkhadevÃna mÃyuno. 170 Niyamo natthi ekacce kappÃyÆ appakÃyuca AppÃyuka manussÃyu paricchedo navijjati. 171 TathÃhi kÃlo mandhÃtà yakkhà keci cirÃyuno RukkhadevÃna mekacco rukkhadevo mahiddhiko. 172 MahÃrukkhaæ sakalaæva labhitvÃna vase tahiæ VimÃne issaro hutvà sampatti anubhoti ca. 173 Ekacco rukkhasÃkhaæva labhitvÃna tadà pana VimÃne vasati tesu sÃkhaÂÂho sÃkhanÃsane. 174 VimÃno nassati yeva uddhaÂÂho pana tiÂÂhati Khandhe bhinnepi ce mÆlaæ atthi sa tÃvatiÂÂhati. 175 NaÂÂhe vimÃne te devà mahÃrÃjÆna santikaæ Gantvà nivedayitvä¤aæ ÂhÃnaæ yÃcanti te pana. 176 Tadà tesaæ mahÃrÃjà a¤¤aæ rukkhaæ padÃpaye Evaæ heÂÂhimadevÃnaæ uppattikÃrakà dikaæ. 177 Tato uparidevÃnaæ kathissaæ ÃyumÃdikaæ YÃni pa¤¤Ãsa vassÃni manussÃnaæ dinaæ tahiæ. 178 Tiæsarattindivà mÃso mÃsà dvÃdasa vaccharaæ Tena saævaccharenÃyu dibbapa¤casataæ mataæ. 179 Vassasataæ manussÃnaæ tÃvatiæse karattikaæ Tiæsarattindivà mÃsà mÃso dvÃdasa vaccharaæ. 180 Tena saævaccharenÃyu dibbavassasahassakaæ Manussavassagaïanà tikoÂi saÂÂhilakkhakÃ. 181 Tato Âhatvà catuguïaæ katvÃna uparÆpari DevÃnaæ Ãyu vi¤¤eyyaæ paï¬itena naya¤¤unÃ. 182 Tasmà yÃmadevaloke dibbavassavasenatu Dvisahassaæ manussÃnaæ vassÃnaæ gaïanÃyatu. [SL Page 158] [\x 158/] 183 CattÃÊÅsa lakkhÃdikà cuddaseva ca koÂiyo Tusite catusahassaæ dibbaæ manussato pana. 184 SaÂÂhilakkhÃdikà yeva sattapa¤¤Ãsa koÂiyo NimmÃnaratidevÃnaæ dibbaæ aÂÂhasahassakaæ. 185 Dvisataæ ceva tiæsa¤ca vassÃnaæ koÂiyo tathà VassasatasahassÃni tÃÊÅsa¤ca tahiæ siyuæ. 186 SoÊasasataæ vassÃni manussÃnaæ dinaæ tahiæ Tiæsarattindivà mÃso mÃsà dvÃdasa vaccharaæ. 187 Tena saævaccharenÃyu sahassÃni viraÂÂha ca Honti dibbagaïanÃya manussagaïanÃyatu. 188 Navasataæ cekavÅsaæ vassÃnaæ koÂiyo tathà Vassasata sahassÃni saÂÂhica vasavattisu. 189 ùyukammoha yakkhayà ÃhÃrassa khayenavà Kopena vÃpi te devà cavanti devalokato. 190 TÃvatiæsehi devehi vepacittÃdayo surà SamÃnà ÃyuÃdÅhi iti ¤eyyà vibhÃvinÃ. 191 Sabbehi etaæ katapu¤¤akehi SulabbhanÅyaæ surasampadÃnaæ. ItÅhi mantvà satataæ mahanto Bhaveyya pu¤¤opa vayamhi sa¤¤o. KÃmÃvacara devÃna muppatti kathÃ. ---------------------- 192 AthÃparaæ pavakkhÃmi uppattiæ brahmaïo pica MunivuttÃnurÆpena yathÃsambhavato kathaæ 193 BrahmÃïa pÃrisajjà ca tathà brahmapurohitÃ. MahÃbrahmà cÃpi ime paÂhamajjhÃna bhÆmikà 194 ParittÃbha ppamÃïÃbhà ÃbhassarÃti me tayo Dutiyà dutiyajjhÃna bhÆmikà iti sammatÃ. 195 ParittasubhakÃceva appamÃïa subhÃpica Subhakiïïà ca iccete tatiyajjhÃna bhÆmikÃ. 196 Vehapphalà sa¤¤asattà avihÃtappakÃpica Sudassà sudassÅceva akaniÂÂhà ca sattime. [SL Page 159] [\x 159/] 197 CatutthajjhÃna sambhÆtà bhÆmikÃti pakÃsità JhÃyino amitÃbhÃyaæ pÅtibhakkhà mahaddhikÃ. 198 BrahmÃïe te sukhaætesaæ namuni vaïïayissati Kappassa tatiyaæ bhÃgaæ jÅvanti tesu heÂÂhimÃ. 199 Brahmapurohitopa¬¬haæ mahÃbrahmeka kappakaæ Asaækheyyassa kappassa vaseneva mudÅrito. 200 Sabbakappesu vi¤¤Ãta vinÃsabhÃvato bravÅ Tato paresaæ brahmÃïaæ mahÃkappena dÅpitaæ. 201 ParittÃbhÃnaæ dvekappà ÃyÆti parikittitÃ. AppamÃïÃbhÃnaæ cattÃri ÃbhassarÃna maÂÂhaca. 202 ParittakasubhÃnantu Ãyu soÊasa kappakaæ AppamÃïa subhÃnantu Ãyu dvattiæsa kappakaæ 203 Subhakiïïaka devÃnaæ kappÃni catusaÂÂhica ùyuppamÃïaæ vi¤¤eyyaæ paï¬itena naya¤¤unÃ. 204 Vehapphalà sa¤¤asattà pa¤cakappasatÃyukà AvihÃnantu devÃnaæ Ãyukappasahassakaæ. 205 AtappÃnantu devÃnaæ Ãyucadvisahassakaæ Sudassà brahmaïo Ãyu catukappasahassakaæ. 206 AÂÂhakappasahassÃyu sudassÅ brahmuïo pana SoÊasa kappasahassÃni jÅvanti akaniÂÂhakÃ. 207 ùkÃsÃna¤cÃyatanaæ vi¤¤Ãïa¤cÃyatanampi ca ùki¤ca¤¤Ãyatanaæca nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤akaæ. 208 Iti bhedena Ãruppà catassova bhavanti hi TÃsu bhÆmisu catusu paÂhamÃyatu bhÆmiyÃ. 209 BrahmÃïaæ vÅsasahassa kappaæ Ãyuti desitaæ Dutiya bhÆmi brahmÃïaæ cattÃÊÅsa sahassakaæ. 210 Tatiya bhÆmikà nÃyu saÂÂhi kappasahassakaæ CaturÃsÅtisahassa kappÃyu uddhabhÆmikÃ. 211 BrahmÃïaæ pÃrisajjÃca tathà brahma purohità MahÃbrahmà pajÃyanti paÂhamajjhÃna bhÆmiyaæ. 212 Ime sabbepi brahmÃïo samÃnatalavÃsino ParittÃbhÃppamÃïÃbhà jÃyantÃbhassarà tathÃ. [SL Page 160] [\x 160/] 213 DutiyajjhÃnalÃbhino dutiyÃya ca sandhiyà Ime sabbepi brahmÃïo samÃnatala vÃsino. 214 Parittasubhà appamÃïa subhÃva subhakiïïakà TatiyÃyatu jÃyanti tatiyajjhÃna bhÆmikÃ. 215 Ime sabbepi brahmÃno samÃnatalavÃsino Vehapphalà asa¤¤Åca samÃnatalavÃsino 216 Vehapphà asa¤¤Åca suddhÃvÃsÃti sattasu Pa¤camÃyaca jÃyanti asa¤¤i cittavajjità 217 Avihà ca atappà ca sudassà ca sudassino AkaniÂÂhÃti pa¤cete suddhÃvÃsà parÆparÅ 218 AsamÃnatalavÃsÅ brahmÃïoti pakÃsità AnÃgÃmÅ asekkhÃca vasanti tÃsu pa¤casu. 219 ùkÃsÃna¤cÃyatana pÃkÃdÅhi yathÃkathaæ ùkÃsÃna¤cÃyatana bhÆmikÃdisu jÃyare. 220 ùdimaggayuto ettha puggalo nevavijjiti Ariyà nopalabbhanti asa¤¤ÃpÃya bhÆmisu. 221 SesabhÆmisu labbhanti ariyà anariyà pica Parittaæ paÂhamajjhÃnaæ majjhima¤ca païÅtakaæ 222 BhÃvetvà jÃyare brahma pÃrisajjÃdi tÅsupi Tatheva dutiyajjhÃnaæ tatiya¤ca yathÃkkamaæ. 223 BhÃvetvà jÃyare jhÃnaæ parittÃbhÃdi tÅsupi Tathà catutthaæ tividhaæ bhÃvetvÃna samÃhitÃ. 224 ParittasubhakÃdÅsu tÅsu jÃyanti yogino Pa¤camaæ pana bhÃvetvà honti vehapphalÆpagÃ. 225 Sa¤¤ÃvirÃgaæ bhÃvetvà asa¤¤Å sÆpapajjare, SuddhÃvÃsesu jÃyanti anÃgÃmika puggalÃ. 226 ùruppÃnitu bhÃvetvà Ãruppesu yathÃkkamaæ JÃyantÅti jino Ãha jÃtidassÅ mahÃmuna. 227 RÆpÃvacara cutiyà aheturahità siyuæ ùruppà cutiyà honti heÂÂhimÃruppa vajjitÃ. 228 ParamÃruppa sandhÅca tathÃkÃme tihetukà Evaæ mahaggataæ pu¤¤aæ bhÃvetvÃna mahaggataæ. PattÃtÅtaæ mahaggataæ icchÃbhÃve mahaggataæ. 1 [SL Page 161] [\x 161/] 241 Evaæ ÃpÃyike te akusalakaraïeneva jÃte sudukkhe sagge mÃnussalokesucaritacaraïeneva sampattiyutte seÂÂhe sagge suramme atulasukhavare bhu¤jamÃneva deve sabbe sambujjhi buddho atulasivadadaæ taæhivandÃmi niccaæ. Iti sujanappasÃda saævegatthÃya kate lokappadÅpakasÃre sattaloka niddeso nÃma ChaÂÂho paricchedo. ------------- 1 AthÃparaæ pavakkhÃmi okÃsaloka kÃraïaæ MunivuttÃnu sÃrena yathÃsambhavato kathaæ. 2 Tattheka cakkavÃÊantu ÃyÃma parimaï¬alà YojanÃnaæ vaseneva pamÃïaæ kittakanti ce. 3 DvÃdasa satasahassÃni catuttiæsa satÃnica Pa¤¤Ãsà yojanÃnÅti cakkavÃÊassa yÃmakaæ. 4 Sabbaæ satasahassÃni chattiæsa parimaï¬alaæ Dasaceva sahassÃni a¬¬hu¬¬hÃni satÃnica. 5 Duve satasahassÃni cattÃrinahutÃnica. Ettakaæ bahalattena saækhÃtÃyaæ vasundharà TassÃyeva sandhÃrakaæ. 6 CattÃri satasahassÃni saÂÂheva [a] nahutÃni ca Ettakaæ bahalattena jalaæ vÃte patiÂÂhitaæ. TassÃpi sandhÃrako. 7 Nava satasahassÃni mÃluto nabhamuggato SaÂÂhi¤ceva sahassÃni esà lokassa saïÂhiti. Evaæ saïÂhite lokasannivÃse agyÃdÅhi tÅhi kÃraïehi kappavinÃso hoti. Tattha kappassa cattÃri asaÇkheyyÃni veditabbÃni. "SaævaÂÂo saævaÂÂaÂÂhÃyÅ vivaÂÂo vivaÂÂaÂÂhÃyÅ"ti tattha saævaÂÂanaæ vinassanaæ saævaÂÂo vinassamÃno asaækheyyakappo so pana atthato kÃlo. TadÃpavattamÃnasaækhÃravasena vinÃso veditabbo. SaævaÂÂato uddhaæ tathÃÂhÃyÅ kÃlo saævaÂÂaÂÂhÃyi. VivaÂÂanaæ nibbattanaæ va¬¬hamÃnaæ và vivaÂÂo va¬¬hamÃno asaækheyyakappo. Sopi atthato kÃlo ------------------------------------ [A] aÂÂheva-a¤¤attha [SL Page 162] [\x 162/] Yeva. TadÃpavattamÃna saækhÃravasenassa vu¬¬hi veditabbÃ. VivaÂÂato uddhaæ tathà ÂhÃyÅ kÃlo vivaÂÂaÂÂhÃyÅ tattha tayo saævaÂÂà "tejo saævaÂÂo ÃposaævaÂÂo vÃyosaævaÂÂo"ti tisso saævaÂÂasÅmà Ãbhassarà subhakiïïà vehapphalÃti. Yadà kappo tejena saævaÂÂati tadà Ãbhassarato heÂÂhà agginà ¬ayhani yadà Ãpena saævaÂÂati tadà subhakiïïato heÂÂhà udakena viÊÅyati yadÃca vÃyunà saævaÂÂati tadà vehapphalato heÂÂhà vÃtena vinassati. VitthÃrato pana tÅsupi saævaÂÂakÃlesu ekaæ buddhakkhettaæ vinassati. Buddhakkhettaæ nÃma tividhaæ hoti. "JÃtikkhettaæ ÃïÃkkhettaæ visayakkhettaæ"ti tattha jÃtikkhettaæ dasasahassa cakkavÃÊa pariyantaæ hoti yà tathÃgatassa paÂisandhigahaïÃdisu kampati yattakehi ÂhÃnehi tathÃgatassa paÂisandhi¤ÃïÃnubhÃvo pu¤¤abalasamuttejito saraseneva paÂijambhati taæ buddhaÇkurassa nibbattana khettaæ nÃmÃti buddhakkhettanti vuccati tesaæ majjhe ekaæ vijÃyanaÂÂhanabhÆtaæ cakkavÃÊaæ maÇgalacakkavÃÊaæ nÃma ÃïÃkkhettaæ pana koÂisatasahassa cakkavÃÊapariyantaæ hoti. Yattha ratanasuttaæ dhandhaparittaæ moraparittaæ dhajaggaparittaæ ÃÂÃnÃÂiya parittanti imesaæ parittÃnaæ ÃnubhÃvo pavattati iddhimÃhi ceto vasippatto ÃïÃkkhettapariyÃpanne yattha kattha ci cakkavÃÊe Âhatvà attano atthÃya parittaæ katvà tatthe va a¤¤aæ cakkavÃÊaæ gato pi kataparitto yeva hoti. EkacakkavÃÊe Âhatvà sabbasattÃnaæ atthÃya paritte kate ÃïÃkkhette sabbasattÃnampi abhisambhunÃteva parittÃnubhÃvo. Tattha devatÃhi parittÃnaæ sampaÂicchitabbato tasmÃtaæ ÃïÃkkhettanti vuccati visayakkhettaæ pana anantÃparimÃïaæ anantÃparimÃïesu cakkavÃÊesu yaæ yaæ tathÃgato Ãkaækhati taæ taæ jÃnÃti ÃkaÇkhÃpaÂibaddhavuttitÃya buddha¤Ãïassa evametesu tÅsu buddhakkhettesu ekaæ ÃïÃkkhettaæ vinassati tasmiæ pana vinassante jÃtikkhettaæ vinaÂÂhamevahoti vinassantampi ekatova vinassati saïÂhahantampi ekatova saïÂhahati tassevaæ vinÃso ca saïÂhahaïa¤ca veditabbaæ. Yasmiæ samaye kappo agginà nassati Ãditova kappavinÃsakamahÃmegho uÂÂhahitvà koÂisatasahassa cakkavÃÊe ekaæ mahÃvassaæ vassati manussà tuÂÂhà sabbabÅjÃni nÅharitvà vapanti sassesu gokhÃyitamattesu jÃtesu gadrabharavaæ ravanto [SL Page 163] [\x 163/] Ekabindumpi navassati tadà pacchinnameva hoti vassaæ idaæ sandhÃyahi bhagavatà "hoti so bhikkhave samayo yaæ bahÆni vassasatÃni bahÆni vassasahassÃni devo navassatÅ"ti vuttaæ vassÆpajÅvinopi sattà kÃlaæ katvà parittÃbhÃdibrahmaloke nibbattanti, pupphaphalÆpajÅvino ca devatà evaæ dÅghe addhÃne vÅtivatte tattha tattha udakaæ parikkhayaæ gacchati. AthÃnupubbena macchakacchapÃpi kÃlaækatvà brahmaloke nibbattanti nerayikasattÃpi. Tattha nerayikà sattamasuriyapÃtubhÃve vinassantÅti eke, jhÃnampana vinà natthi brahmaloke nibbatti. Etesa¤ca keci dubbhikkhapÅÊità keci abhabbhà jhÃnÃdhigamÃya te kathaæ tattha nibbattantÅti? Devaloke paÂiladdhajhÃnavasena tadÃhi vassasatasahassaccayena kappavuÂÂhÃnaæ bhavissatÅti lokabyuhà nÃma kÃmÃvacaradevÃmuttasirà vikiïïakesà rudammukhà assÆni hatthehi pu¤chamÃnà rattavatthanivatthà ativiya virÆpavesadhÃrino hutvà manussapathe vicarantà evaæ Ãrocenti "mÃrisÃ! MÃrisÃ! Ito vassasatasahassassa accayena kappavuÂÂhÃnaæbhavissati ayaæ loko vinassati mahÃsamuddopi ussussati ayaæ ca mahÃpaÂhavi sineruca pabbatarÃjà u¬¬ayahissanti yÃvabrahmalokà lokavinÃso bhavissati mettaæ mÃrisà bhÃvetha karuïaæ muditaæ upekkhaæ mÃrisà bhÃvetha mÃtaraæ upaÂÂhahatha pitaraæ upaÂÂhahatha kule jeÂÂhÃpacÃyino hothÃ"ti. Te pana devÃ, "lokaæ byuhenti sampiï¬entÅti" lokabyuhÃti vuccanti. Te kira manussà disvà yattha katthaci ÂhitÃpi nisinnÃpi saævegajÃtà saævegapattà ca hutvà tesaæ ÃsannaÂÂhÃne sannipatanti kathampanete kappavuÂÂhÃnaæ jÃtantÅti? DhammatÃya sa¤coditÃti ÃcariyÃ, tÃdisa nimittadassanenÃti eke, brahmadevatÃhi uyyojitÃti apare. Tesampana vacanaæ sutvà yebhuyyena manussà ca bhummadevatÃca saævegajÃtà a¤¤ama¤¤aæ muducittà hutvà mettÃdÅni pu¤¤Ãni karitvà devaloke nibbattanti tattha dibbasudhÃbhojanaæ bhu¤jitvà vÃyo kasiïe parikammaæ katvà jhÃnampaÂilabhanti devÃnaæ kira sukhasamphassa vÃtagahaïa paricayena vÃyokasiïe jhÃnÃni sukheneva ijjhanti. Tada¤¤e pana ÃpÃyikà sattà aparÃpariyavedanÅyakammena devaloke nibbattanti. AparÃpariyavedanÅyakammarahitohi saæsÃre saæsaranto nÃma natthi tepi tattha tatheva jhÃnaæ paÂilabhanti. Evaæ devaloke pana laddhajhÃnavasena sabbe'pi brahmaloke nibbattanti. Ida¤ca [SL Page 164] [\x 164/] Yebhuyyavasena vuttaæ kecipana apÃyasattà saævaÂÂamÃnalokadhÃtuhi a¤¤esu lokadhÃtusu'pi nibbattanti nahi sabbe apÃyasattà tadà rÆpÃrÆpabhavesu uppajjantÅti, sakkà vi¤¤Ãtuæ apÃyesu dÅghamÃyukÃnaæ devalokÆpapattiyà asambhavato niyatamicchÃdiÂÂhiko pana visannamÃne'pi kappe nirayato namuccatiyeva tasmà so tattha anibbattitvà piÂÂhicakkavÃÊe nibbattati. Niyatamicchà diÂÂhiyà samannÃgatassa bhavato vuÂÂhÃnaæ nÃma natthi tassahi samannÃgatassa neva saggo atthi namaggo tasmà so saævaÂÂamÃnacakkavÃÊato a¤¤attha niraye nibbattitvà paccati kimpana piÂÂhicakkavÃÊaæ najhÃyatÅti? JhÃyati tasmiæ jhÃyamÃne'pi esa ÃkÃse ekasmiæ padese paccatÅti vadanti. Vassupacchedato pana uddhaæ dÅghassa addhuno accayena dutiyo suriyo pÃtubhavati. PÃtubhÆte pana tasmiæ neva ratti paricchedo nadivÃparicchedo pa¤¤Ãyati. Eko suriyo udeti eko atthaæ gacchatÅ. AvicchinnasuriyasantÃpo loko hoti. YathÃca kappavuÂÂhÃnakÃlato pure uppannasuriyavimÃne suriya devaputto hoti, evaæ kappavinÃsakasuriyo natthi. KappavuÂÂhÃnakÃle pana yathà a¤¤e kÃmÃvacaradevà evaæ suriyadevaputto'pi jhÃnaæ nibbattetvà brahmalokaæ uppajjati. Suriya maï¬alaæ pabhassaratara¤ca tejavantatara¤ca hutvà pavattati. Taæ antaradhÃyitvà a¤¤ameva uppajjatÅti apare. Tattha pakati suriye vattamÃne ÃkÃse valÃhakÃ'pi dhÆmasikhÃpi caranti. KappavinÃsakasuriye vattamÃne vigatadhÆmavalÃhakaæ ÃdÃsamaï¬alaæ viya nimmalaæ nabhaæ hoti. hapetvà pa¤camahÃnadiyo sesakunnadÅÃdÅsu udakaæ sussati tato dÅghassa addhuno accayena tatiyo suriyo pÃtubhavati, yassa pÃtubhÃvà mahÃnadiyopi sussanti. Tato paraæ dÅghassa addhuno accayena catuttho suriyo pÃtubhavati, yassa pÃtubhÃvà himavati mahÃnadÅnaæ pabhavà sÅhapÃtako, haæsapÃtako, kaïïamuï¬ako, rathakÃradaho, anotattadaho, chaddantadaho, kuïÃladaho,ti ime satta mahÃsarà sussanti. Tato paraæ dÅghassa addhuno accayena pa¤camo suriyo pÃtubhavati, yassa pÃtubhÃvà anupubbena mahÃsamudde aÇgulipabbatemanamattampi udakaæ nasaïÂhÃti. Tato'pi dÅghassa addhuno accayena chaÂÂho suriyo pÃtubhavati, yassa pÃtubhÃvà sakalacakkavÃÊaæ ekadhÆmaæ hoti, [SL Page 165] [\x 165/] PariyÃdinna sinehaæ dhÆmena yÃyahi ÃpodhÃtuyà tattha tattha paÂhavÅdhÃtu Ãbaddhattà sampiï¬ità hutvà [a] tiÂÂhati sà chaÂÂhasuriya pÃtubhÃvena parikkhayaæ gacchati. YathÃcidaæ evaæ koÂisatasahassa cakkavÃÊÃni'pi tatopi dÅghassa addhuno accayena sattamo suriyo pÃtu bhavati, yassa pÃtubhÃvà sakalacakkavÃÊaæ ekajÃlaæ hoti, saddhiæ koÂisatasahassa cakkavÃÊehi, yojana satidÃdibhedÃni sinerukÆÂÃni palujjitvà ÃkÃseyeva antaradhÃyantÅ, aggijÃlà vuÂÂhahitvà cÃtummahÃrÃjike gaïhÃti, tattha kanaka vimÃna ratanavimÃna maïivimÃnÃni jhÃpetvà tÃvatiæsabhavanaæ gaïhÃti, eteneva upÃyena paÂhamajjhÃnabhÆmiæ gaïhÃti, tattha tayopi brahmaloke jhÃpetvà Ãbhassaraæ Ãhacca tiÂÂhati. Tenavuttaæ. BhÆmito vuÂÂhito yÃva brahmalokà vidhÃvati Acci accimato loke ¬ayhamÃnamhi tejasÃ. Sà yÃva anumattampi saÇkhÃragataæ atthi tÃva nanibbÃyati. SabbasaækhÃraparikkhayà pana sappitelajhÃpana aggisikhà viya chÃrikampi anavasesetvà nibbÃyati heÂÂhà ÃkÃsena sahaupariÃkÃso eko hoti. MahandhakÃro evaæ ekamasaækheyyaæ ekaÇganaæ patvà Âhite lokasannivÃse lokassa saïÂhÃnatthÃya devo vassituæ Ãrabhati Ãditova antaraÂÂhake himapÃto viya hoti. Tato kaïamattà taï¬ulamattà muggamÃsabadarÃmalakaelÃlukakumbhaï¬aalÃpumattà udakadhÃrà hutvà anukkamena usabhadviusabhaa¬¬hagÃvutagÃvuta a ¬ ¬ha yo ja na dviyojana dasayojana satayojana sahassayojanamattà hutvà koÂisatasahassa cakkavÃÊabbhantaraæ yÃva avinaÂÂhabrahmalokà pÆretvà antaradhÃyati. Taæ udakaæ heÂÂhà ca tiriya¤ca vÃto samuÂÂhahitvà ghanaæ karotÅ, parivaÂumaæ paduminÅpatte udakabindu sadisaæ kathaæ tÃvamahantaæ udakarÃsiæ ghanaæ karotÅtice? VivarasampadÃno. Taæ hissa tahiæ tahiæ vivaraæ deti, taæ evaæ vÃtena sampiï¬iyamÃnaæ ghanaæ kayiramÃnaæ anupubbena heÂÂhà otarati otiïïe otiïïe udake brahmalokaÂÂhÃne brahmalokà kÃmÃvacara devalokaÂÂhÃne devalokà ca pÃtubhavanti cÃtummahÃrÃjika tÃvatiæsà pana paÂhavisambandhatÃya natÃva pÃtubhavanti. PurimapaÂhaviÂÂhÃnaæ otiïïe pana balavavÃtà uppajja ------------------------------------------------------- [A] paÂhavÅdhÃtuÃbaddhaæ tÃsampi Âhitaæ hutvÃ-potthakesu. [SL Page 166] [\x 166/] Nti te taæ pidahitadvÃre dhammakarake Âhitaæ udakamiva nirussÃsaæ katvà rumbhanti. Madhurodakaæ parikkhayaæ gacchamÃnaæ uparirasapaÂhaviæ samuÂÂhÃpeti. UdakapiÂÂhe uppalinipattaæ viya paÂhavi saïÂhÃti. Sà kaïikÃrapupphamiva vaïïasampannà ceva hoti. Surabhigandhasampannà ca pakkhittadibbo janamiva rasasampannà ca nirudakapÃyÃsassa uparipaÂalaæ viya santiÂÂhati ettha pana mahÃbodhipallaÇkaÂÂhÃnaæ vinassamÃne loke pacchÃvinassati saïÂhihamÃne paÂhamaæ saïÂhÃti. Tattha pubbanimittaæ hutvà eko padumini gaccho uppajjati. Tassa sace buddhà uppajjanti pupphaæ uppajjati. No ce na uppajjati. UppajjamÃna¤ca sace eko buddho nibbattissati ekaæ pupphaæ uppajjati. Sace dve buddhà nibbattissanti, dve pupphÃni uppajjanti. Sace tayo buddhà nibbattissanti. TÅni pupphÃni uppajjanti sace cattÃro buddhà nibbattissanti, cattÃri pupphÃni uppajjantÅ. Sace pa¤cabuddhà nibbattissantÅ, pa¤ca pupphÃni uppajjanti. TÃni ca kho pana ekasmiæ yeva nÃÊe kaïïikÃbaddhÃni hutvà tiÂÂhantÅti veditabbaæ. Tadà mahÃbrahmà Ãgantvà taæ nimittaæ olokento sace pupphà nadissanti "nassati vata bho loko asaraïo vata bho loko"ti saævegaæ paÂicchÃretvà nivattanti. Tadà ca Ãbhassarabrahmaloke paÂhamatarÃbhinibbattà Ãyukkhayà và pu¤¤akkhayà và tato cavitvà opapÃtikà hutvà idhÆpapajjanti. Te honti sayaæ pabhà antaÊikkhacarÃ. Te taæ rasapaÂhaviæ sÃyitvà taïhÃbhibhÆtà ÃluppÃkÃraæ paribhu¤jituæ upakkamanti. Tadà tesaæ sayampabhà antaradhÃyati andhakÃro hoti. Te andhakÃraæ disvà bhÃyanti. Tato tesaæ bhayaæ nÃsetvà sÆrabhÃvaæ janayantaæ paripuïïa païïÃsayojanaæ suriyamaï¬alaæ pÃtubhavati. Te taæ disvà Ãlokaæ paÂilabhimhÃti haÂÂhatuÂÂhà hutvà amhÃkaæ bhÅtÃnaæ bhayaæ nÃsetvà sÆrabhÃvaæ janÅyamÃno uÂÂhito tasmà suriyo hotuti suriyotvevassa nÃmaæ karonti atha suriye divasaæ Ãlokaæ katvà atthaæ gate yampi Ãlokaæ labhimha sopino natthÅti punabhÅtà honti tesaæ evaæ hoti, "sÃdhuvatassa sace a¤¤aæ Ãlokaæ labheyyÃmÃ"ti. Tesaæ cittaæ ¤atvà viya ekÆna pa¤¤Ãsayojanaæ candamaï¬alaæ pÃtubhavati te taæ disvà bhÅyyosomattÃya haÂÂhatuÂÂhà hutvà amhÃkaæ chandaæ ¤atvÃviya uÂÂhito tasmà cando hotÆti candotvevassa nÃmaæ karonti evaæ candasuriyesu pÃtubhÆtesu nakkhattÃni tÃrakarÆpÃni pÃtubhavanti. [SL Page 167] [\x 167/] Te ca kho apubbaæ acarimaæ phagguïapuïïamidivaseyeva pÃtubhavanti. Kathaæ? Yathà nÃma kaÇgubhatte paccamÃne ekappahÃreneva bubbulakà uÂÂhahanti eke padesà thÆpathÆpà honti. Eke ninnaninnà eke samasamà evameva thÆpathÆpaÂÂhÃne pabbatà honti ninnaninnaÂÂhÃne samuddà samasamaÂÂhÃne dÅpÃti. Atha tesaæ sattÃnaæ rasapaÂhavÅæ paribhu¤jantÃnaæ kamena ekacce vaïïavanto honti ekacce dubbaïïà honti, tattha vaïïavantà dubbaïïe atima¤¤anti tesaæ atimÃnappaccayà sÃpi rasapaÂhavi antaradhÃyati. BhÆmipappaÂako pÃtubhavati atha tesaæ teneva nayena so'pi antaradhÃyati. BadÃlatà pÃtubhavati. Teneva nayena sÃpi antaradhÃyati. AkaÂÂhapÃko sÃli pÃtubhavati. Te sÃli bhÃjane Âhapetvà pÃsÃïapiÂÂhiyaæ Âhapenti. Sayameva jÃlasikhà uÂÂhahitvà taæ pacati so hoti odano sumanajÃtipupphasadiso na tassa sÆpenavà bya¤janenavà karaïÅyaæ atthi yaæ yaæ rasaæ bhu¤jitukÃmà honti taæ taæ rasaæ va hoti. Tesaæ taæ oÊÃrikaæ ÃhÃraæ ÃhÃrayataæ tatoppabhÆti muttakarÅsaæ sa¤jÃyati. TathÃhi rasapaÂhavi bhÆmipappaÂako badÃlatÃta ime tÃva paribhuttà sudhÃhÃroviya budaæ vinodetvà rasaharaïÅhi rasameva paribruhantà tiÂÂhanti vatthuno pana sukhumabhÃvena nissandasukhumabhÃveneva gahaïindanameva honti. Odano pana paribhutto rasaæ va¬¬hento'pi vatthuno oÊÃrikabhÃvena nissandaæ vissajjanno passÃvaæ karÅsaæ ca uppÃdeti atha nesaæ nikkhamaïatthÃya vaïamukhÃni pabhijjantÅ. Purisassa purisabhÃvo itthiyà itthibhÃvo pÃtubhavati. PurimattabhÃvesuhi pavattaupacÃrajjhÃnÃnubhÃvena yÃva sattasantÃnesu kÃmarÃgo vikkhambhanavegena samito na tÃva bahalakÃmarÃgÆpa nissayani itthi purisirndrayÃni pÃturahesuæ yadÃpanassa vicchinnatÃya bahalakÃmarÃgo laddhÃvasaro ahosi, tato tadupanissayÃni itthipurisindriyÃni sattÃnaæ attabhÃvesu pa¤¤Ãyiæsu tadà itthi purisaæ purisova itthiæ ativelaæ upanijjhÃyati tesaæ ativelaæ upanijjhÃyanapaccayà kÃmapariÊÃho uppajjati tato methunadhammaæ patisevanti te asaddhamma patisevanapaccayà vi¤¤Æhi garahiyamÃnà viheÂhiyamÃnà ca tassa asaddhammassa paÂicchÃdanahetu agÃrÃni karonti te agÃraæ ajjhÃvasamÃnÃanukkamena a¤¤atarassa alasajÃtikassa sattassa diÂÂhÃnugatiæ Ãpajjantà sannidhiæ karonti. Tatoppabhuti kaïopi thusopi taï¬ulaæ pariyonandhanti lÃyitaÂÂha [SL Page 168] [\x 168/] Nampi nappaÂivirÆhati. Te sannipatitvà anutthunanti pÃpakÃvata bho dhammà sattesu pÃtubhÆtà mayaæ hi pubbe manomayà ahumhÃti agga¤¤asutte vuttanayena vitthÃretabbaæ tato mariyÃdaæ Âhapenti atha¤¤ataro satto a¤¤assa bhÃgaæ adinnaæ Ãdiyati taædvikkhattuæ paribhÃsetvà tatiyavÃre pÃïile¬¬udaï¬ehi paharati. Te evaæ adinnÃdÃnagarahamusÃvÃda daï¬ÃdÃnesu uppannesu sannipatitvà cintayanti, yannÆnamayaæ ekaæ sattaæ sammanneyyÃma yo no sammà khÅyitabbaæ khÅyeyya garahitabbaæ garaheyya pabbÃjetabbaæ pabbÃjeyya, mayampana sÃlÅnaæ bhÃgamanuppadassÃmÃti evaæ katasanniÂÂhÃnesu pana sattesu imasmiæ tÃva kappe ayameva bhagavà bodhisattabhÆto tena samayena tesu sattesu abhirÆpataro ca dassanÅyataro ca mahesakkhataro ca buddhisampanno paÂibalo niggahapaggahaæ kÃtuæ te taæ upasaÇkamitvà yÃcitvà sammanniæsu so tena mahÃjanena sammatattà mahÃsammato khettÃnaæ adhipatÅti khattiyo dhammena samena pare ra¤jetÅti rÃjÃti tÅhi nÃmehi pa¤¤Ãyittha. Yaæ sandhÃya vadanti. ùdiccakulasambhÆto suvisuddhaguïÃkaro MahÃnubhÃvo rÃjÃsi mahÃsammata nÃmako Yo cakkhubhÆto lokassa guïaraæsisamujjalo Tamonudo virocittha dutiyo viya bhÃnumà hapità yena mariyÃdà loke lokahitesinà Vavatthità sakkuïanti navilaÇghayituæ janà YasassÅnaæhi rÃjunaæ lokasÅmÃnurakkhinaæ ùdibhÆtaæ mahÃvÅraæ kathayanti manÆti yaæ Evaæ yaæ loke acchiyaÂÂhÃnaæ bodhisattova tattha Ãdi puriso'ti. Evaæ bodhisattaæ Ãdiæ katvà khattiyamaï¬ale saïÂhite ekaccÃnaæ sattÃnaæ etadahosi, pÃpakà vatabho dhammà sattesu pÃtubhÆtà adinnÃdÃnaæca pa¤¤ayati garahÃ'pi pa¤¤Ãyati musÃvÃdo'pi pa¤¤Ãyati daï¬ÃdÃnampi pa¤¤Ãyati, yannÆna mayaæ te pÃpake asaddhamme male pavÃheyyÃmÃti, ara¤¤Ãyatane païïakuÂiyo katvà tattha vasantà gÃmanigama rÃjadhÃnisu bhikkhÃya caritvà jÅvikaæ kappayiæsu. Evaæ te akusaladhame pavÃhenti bÃhiraæ karontÅti brÃhmaïÃti vuccanti. Ye pana tasmiæ samaye methunadhammaæ samÃdiyitvà gorakkhakamma [SL Page 169] [\x 169/] VÃïijakamma kasikammÃdike vissute kammante payojesuæ, te vessà ti vuccanti, ye pana tasmiæ samaye paraviheÂhanÃdisu luddhÃcÃrà ahesuæ te suddÃ'ti vuccanti. Evaæ saïÂhito pana kappo duvidho hoti, su¤¤akappo asu¤¤akappo"ti. Tattha su¤¤akappe buddhapaccekabuddhacakkavattino na uppajjantÅ tasmà guïavantapuggalarahito su¤¤akappo'ti vuccati asu¤¤akappo pa¤cavidho, sÃrakappo maï¬akappo varakappo sÃramaï¬akappo bhaddakappoti. Tattha guïasÃra rahito kappo guïasÃruppÃdakassa ekassa sammà sambuddhassa pÃtubhÃvena sÃrakappo'ti vuccati. Yasmiæ pana kappe dve buddhà uppajjanti so maï¬akappo nÃma yasmiæ pana kappe tayo buddhà uppajjanti, tesu paÂhamo dutiyaæ lokanÃthaæ vyÃkaroti dutiyo tatiyanti tattha manussà pamuditahadayà attano patthitapaïidhÃnavasena varayanti, tasmà varakappo'ti vuccati, yasmiæ pana kappe cattÃro buddhà uppajjanti, so purimakappato visiÂÂhatarattà sÃramaï¬akappo'ti vuccati. Yasmiæ pana kappe pa¤ca buddhà uppajjanti so bhaddakappo'ti vuccati. So atidullabho tasmiæ pana kappe yebhuyyena sattà kalyÃïasukhabahulà honti yebhuyyena tihetukà kilesakkhayaæ karonti. Duhetukà [a] sugatigÃmi no honti. Ahetukà hetuæ paÂilabhanti tasmà so kappo bhaddakappoti vuccati. Tattha kappa vinÃsakamahÃmeghato paÂÂhÃya yÃva jÃlÆpacchedo imaæ paÂhamaæ asaækheyyaæ saævaÂÂo'ti vuccati, kappavinÃsakajÃlopacchedato yÃva koÂisatasahassa cakkavÃÊa paripÆro sampattimahÃmegho idaæ dutiyamasaækheyyaæ saævaÂÂaÂÂhÃyÅ'ti vuccati. SampattimahÃmeghato yÃva candimasuriyapÃtubhÃvo idaæ tatiyamasaækheyyaæ vivaÂÂo'ti vuccati candimasuriya pÃtubhÃvato yÃva punakappavinÃsaka mahÃmegho idaæ catutthamasaækheyyaæ vivaÂÂaÂÂhÃyÅ'ti vuccati. VivaÂÂaÂÂhÃyÅ asaækheyyaæ catusaÂÂhiantarakappasaægahaæ, vÅsati antarakappasaægahantikecÅ, sesÃsaækheyyÃni kÃlato te nasamappamÃïÃneva, imÃni cattÃri asaækheyyÃni eko mahÃkappo honti evaæ tÃva agginà vinÃsova saïÂhahaïa¤ca veditabbaæ. Yasmiæ samaye kappo udakena nassati, Ãditova kappavinÃsaka mahÃmegho vuÂÂhahitvÃ'ti pubbe vuttanayeneva vitthÃretabbaæ. Ayaæ pana viseso. Yathà tattha dutiyo suriyo ------------------------------------------ [A] tihetukÃ-potthakesu. [SL Page 170] [\x 170/] Evamidha kappavinÃsako khÃrÆdakamahà megho vuÂÂhahati so Ãdito sukhumaæ vassanto anukkamena mahÃdhÃrÃhi koÂisatasahassa cakkavÃÊÃni pÆrento vassati. KhÃrÆdakena phuÂÂha phuÂÂhà paÂhavipabbatÃdayo viÊÅyanti. Udakaæ samantato vÃtehi dhÃrÅyati, paÂhaviyà heÂÂhimantatoppabhuti. YÃva dutiyajjhÃnabhÆmiæ udakaæ gaïhÃti. Te khÃrÆdakena phuÂÂhaphuÂÂhà paÂhavÅpabbatÃdayo udake pakkhittaloïasakkharÃviya viÊÅyanti. VÃtasmà paÂhavisandhÃrÆdakena saddhiæ ekÆdakameva taæ hotÅti keci. Apare paÂhavÅ sandhÃrÆdakaæ taæ sandhÃrakavÃyukkhandha¤ca anavasesato vinÃsetvà sabbattha sayameva ekoghabhÆto tiÂÂhatÅti vadanti. Taæ yuttaæ upari chapi brahmaloke vÅÊÅyÃpetvà subhakiïïaæ Ãhacca tiÂÂhati. Tena vuttaæ KoÂisatasahassekaæ cakkavÃÊaæ viÊÅyati Kupitena yadà loko salilena vinassatÅti, Taæ yÃva anumattampi saækhÃragataæ atthi tÃva na vÆpasammatÅ. UdakÃnugataæ sabbaæ saækhÃragataæ abhibhavitvà sahasà vÆpasammati. AntaradhÃnaæ gacchati. HeÂÂhà ÃkÃsena saha upari ÃkÃso eko hoti, mahandhakÃro'ti sabbaæ vuttasadisaæ kevalaæ panidha Ãbhassara brahmalokaæ Ãdiæ katvà loko pÃtubhavati. Subhakiïïato cavitvà ÃbhassaraÂÂhÃnÃdisu sattà nibbattanti. Tattha kappavinÃsakamahÃmeghato yÃva kappa vinÃsaka khÃrÆdakÆpacchedo idamekaæ asaækheyyaæ. UdakÆpacchedato yÃva sampattimahÃmegho idaæ dutiyamasaækheyyaæ sampattimahÃmeghato yÃva candimasuriya pÃtubhÃvo idaæ tatiya masaækheyyaæ. Candimasuriya pÃtubhÃvato yÃva kappavinÃsaka mahÃmegho idaæ catuttha masaækheyyaæ imÃni cattÃri asaækheyyÃni eko mahÃkappo honti. Evaæ udakena vinÃso ca saïÂhahaïaæ ca veditabbaæ. Yasmiæ samaye kappo vÃtena vinassati Ãditova kappavinÃsaka mahÃmegho vuÂÂhahitvÃti pubbavuttanayeneva vitthÃretabbaæ ayampana viseso. Yathà tattha dutiyo suriyo evamidha kappavinÃsanatthaæ vÃto samuÂÂhÃti so paÂhamaæ thÆlarajaæ uÂÂhÃpeti. Tato saïharajaæ sukhumÃlikaæ sakkharapÃsÃïÃdayoti, yÃva kÆÂÃgÃramatte pÃsÃïe visamaÂÂhÃne ÂhitamahÃrukkhe ca uÂÂhÃpeti te paÂhavito nabhamuggatà puna patanti [SL Page 171] [\x 171/] Tattheva cuïïavicuïïà hutvà abhÃvaæ gacchanti. AthÃnukkamena heÂÂhà mahÃpaÂhaviyà vÃto samuÂÂhahitvà paÂhaviæ parivattetvà uddhamÆlaæ katvà ÃkÃse khipati yojanasatappamÃïÃpi paÂhavipadesà dviyojana tiyojana catuyojana pa¤cayojana satappamÃïÃpica bhijjitvà vÃtavegukkhittà ÃkÃseyeva cuïïavicuïïÃhutvà abhÃvaæ gacchanti. CakkavÃÊapabbataæ sinerupabbatampi vÃto ukkhipitvà ÃkÃse khipati. Te a¤¤ama¤¤aæ abhihantvà cuïïavicuïïà hutvà vinassanti. Eteneva upÃyena bhummaÂÂhakavimÃnÃni ca ÃkÃsaÂÂhakavimÃnÃnÅ ca vinÃsento chakÃmÃvacaradevaloke vinÃsetvà koÂisatasahassacakkavÃÊÃni vinÃsenti. Tattha cakkavÃÊà cakkavÃÊehi himavavtà himavantehi sinerÆ sineruhi a¤¤ama¤¤aæ samÃgantvà cuïïavicuïïà hutvà vinassantÅ. PaÂhavito yÃva tatiyajjhÃnabhÆmiæ vÃto gaïhÃti. NavÃpi brahmaloke vinÃsetvà vehapphalaæ Ãhacca tiÂÂhati. Tenavuttaæ. KoÂisatasahassekaæ cakkavÃÊaæ viÊÅyati. VÃyodhÃtuppakopena yadà loko vinassatÅ. Evaæ so vÃto paÂhavisandhÃraka udakena taæ sandhÃrakavÃteneva saddhiæ sabbasaækhÃragataæ vinÃsetvà sayampi vinassati, avaÂÂhÃnassa kÃraïÃbhÃvato. HeÂÂhà ÃkÃsena saha upariÃkÃso eko hoti mahandhakÃro'ti sabbaæ vuttasadisaæ, idhapana subhakiïïa brahmalokaæ Ãdiæ katvà loko pÃtubhavati. Vehapphalato cavitvà subhakiïïaÂÂhÃnÃdisu sattà nibbattanti. Tattha kappavinÃsaka mahÃmeghato yÃva kappavinÃsaka cÃtupacchedo idamekamasaækheyyaæ vÃtupacchedato yÃvasampattimahÃmegho idaæ dutiyamasaækheyyanti Ãdi vuttanayameva evaæ vÃtena vinÃso ca saïÂhahaïa¤ca veditabbaæ. Atha kiæ kÃraïà evaæ loko vinassatÅ yadipihi saækhÃrÃnaæ ahetuko saækhÃrasarasa nirodho vinÃsakÃbhÃvato santÃnanirodho pana hetu virahito natthi, yathà taæ sattakÃyesuhi bhÃjanaæ lokassÃti sahetukena vinÃsena bhavitabbaæ tasmà kimevaæ lokavinÃsa kÃraïanti? AkusalamÆla kÃraïaæ yathÃhi tattha nibbattanaka sattÃnaæ pu¤¤abalena paÂhamaæ loko vivaÂÂati, evaæ tesaæ pÃpabalena saævaÂÂati. Tasmà akusalamÆlesu ussannesu evaæ loko vinassati. YathÃhi rÃgadosa [SL Page 172] [\x 172/] MohÃnaæ adhikabhÃvena yathÃkkamaæ rogantarakappo satthantarakappo dubbhikkhantara kappo'ti ime tividhà antarakappà vivaÂÂaÂÂhÃyimhi asaækheyyakappe jÃyanti. Evamete yathÃvuttà tayo saævaÂÂà rÃgÃdÅnaæ adhikabhÃveneva honti, tattha rÃge ussantatare agginà vinassati. Dose ussannatare udakena vinassati dosepi ussannatare adhikatarena dosena viya adhikatarena khÃrÆdakena vinÃso yutto'ti keci pana dose ussantare agginÃ, rÃge udakenÃti vadanti tesaæ kira ayamadhippÃyo, pÃkaÂasattu sadisassa dosassa aggisadisatà apÃkaÂasattusadisassa rÃgassa khÃrÆdakasadisatà yuttÃ'ti. Mohe pana ussannatare vÃtena nassati. Evaæ vinassanto'pi ca nirantarameva sattavÃre agginà nassati aÂÂhamevÃre udakena puna sattavÃre agginà aÂÂhame udakenÃ'ti. Evaæ aÂÂhaÂama vÃre vinassanto sattakkhattuæ udakena vinassitvà punasattavÃre agginà nassati. EttÃvatà tesaÂÂhi kappà atÅtà honti. Etthantare udakena nassanavÃraæ sampattampi paÂibÃhitvà laddhokÃso vÃto paripuïïa catusaÂÂhikappÃyuke subhakiïïe viddhaæsento lokaæ vinÃseti. Etthapana rÃgo sattÃnaæ bahulaæ pavattatÅti rÃgavasena bahuso lokavinÃso veditabbo tenÃnu porÃïÃ. Sattasattagginà vÃrà aÂÂhame aÂÂhame dakà CatusaÂÂhiyadÃpuïïà eko vÃyuvaro siyà Agginà bhassarà heÂÂhà Ãpena subhakiïïato Vehapphalato vÃtena evaæ loko vinassati. Evaæ imehi tÅhi kÃraïehi nassitvà saïÂhite lokasannivÃse candimasuriyÃnaæ pÃtubhÆtadivaseyeva sinerucakkavÃÊa himavantapabbatà dÅpasamuddà ca pÃtubhavantÅ. "Te ca kho apubbaæ acarimaæ phagguïapuïïamÅdivaseyeva pÃtubhavanti" iti vuttattà tesaæ pavattiÃkÃraæ kathayissÃmi. Tattha cakkavÃÊaæ nÃma sineru sattaparibhaï¬a pabbatacatumahÃdÅpa dvisahassa parittadÅpa mahÃsamuddehi upasobhitacakkavÃÊasilÃparikkhitaæ ekaæ cakkavÃÊaæ nÃma. Tassa cakkavÃÊassa ÃyÃma vitthÃra parimaï¬alaæ vuttanayeneva veditabbaæ. Tampi pÃkaÂaæ katvà vitthÃrena kathetuæ punapi vakkhÃmi, [SL Page 173] [\x 173/] DvÃdasasatasahassÃni catuttiæsa satÃni ca Pa¤¤Ãsa yojanÃnÅti cakkavÃÊassa yÃmakaæ Parikkhepato Sabbaæ satasahassÃni chattiæsa parimaï¬alaæ Dasaceva sahassÃni a¬¬hu¬¬hÃni satÃnica-tattha- Duve satasahassÃni cattÃri nahutÃni ca Ettakaæ bahalattena saækhÃtÃyaæ vasundharà TassÃyeva sandhÃrakaæ CattÃri satasahassÃni aÂÂheva nahutÃnica Ettakaæ bahalattena jalaæ vÃte patiÂÂhitaæ TassÃpi sandhÃrako NavasatasahassÃni mÃluto nabhamuggato SaÂÂhi¤ceva sahassÃni esà lokassa saïÂhiti. Evaæ saïÂhite cettha yojanÃnaæ CaturÃsÅti sahassÃni ajjhogÃÊho mahaïïave AccÆggato tÃvadeva sineru pabbatuttamo Tato upa¬¬hupa¬¬hena pamÃïena yathÃkkamaæ AjjhogÃlahuggatà dibbà nÃnÃratana cittakà Yugandharo Åsadharo karavÅko sudassano Nemindharo vinatako assakaïïo giribrahà Ete sattamahÃsilà sinerussa samantato MahÃrÃjÃnamÃvÃsà devayakkhanisevità YojanÃnaæ satÃnucco himavà pa¤ca pabbato YojanÃnaæ sahassÃni tÅïi Ãyatavitthato CaturÃsÅti sahassehi kÆÂehi patimaï¬ito Tipa¤ca yojanakkhandhà parikkhepà nagavhayà Pa¤¤Ãsayojanakkhandhà sÃkhÃyÃmà samantato Satayojana vitthiïïà tÃvadeva ca uggatà Jambu yassÃnubhÃvena jambudÅpo pakÃsito DveasÅti sahassÃni ajjhogÃÊho mahaïïave Accuggato tÃvadeva cakkavÃÊa siluccayo Parikkhipitvà taæ sabbaæ lokadhÃtu mayaæ Âhito [SL Page 174] [\x 174/] Tattha candamaï¬alaæ ekunapa¤¤Ãsayojanaæ, suriyamaï¬alaæ pa¤¤Ãsayojanaæ, tÃvatiæsabhavanaæ dasasahassa yojanaæ, tathà asurabhavanaæ, avÅcimahÃnirayo jambudÅpo ca, aparagoyÃnaæ sattasahassayojanaæ, tathà pubbavidehaæ, uttarakurÆ aÂÂhasahassayojano, eko eko cettha mahÃdÅpo pa¤casata pa¤casata parittadÅpaparivÃro, taæ sabbampi eka cakkavÃÊikaæ ekà lokadhÃtu, tadantaresu lokantarikanirayo evaæ anantÃni cakkavÃÊÃni. Tattha cakkavÃÊanti cakkavÃÂanti vattabbe cakkavÃÊanti vohÃragataæ yasmà rathacakkaæ viya samavaÂÂa¤ca kÆÂaæ viya ÃvÃÂÃkÃra¤ca tasmà cakkavÃÊanti vuccati. LokasandhÃrakakappena saïÂhitaukadapaÂhaviyà bahalaæ kathitaæ. Tiriyaæ ettakaæ ÃvaÂÂaæ ettakanti paricchedo na kathito. LokavinÃsakÃle yattakaæ ÂhÃnaæ vinÃsuppatti hoti tattake ÂhÃne paÂhavi patiÂÂhitÃ. Tasmiæ udakamatthake manussÃnaæ nÃvÃviya phalakÃni viyaca pattÃni viyaca koÂisahassacakkavÃÊÃni ÂhitÃni ceva a¤¤ama¤¤aæ asambandhÃni. YadisamÃnÃni nacaleyyuænti? Kathaæ panime udakamatthake tiÂÂhanti? NevatÃvÃyaæ paæsupaÂhavi udakamatthake ÂhitÃ, yadi tiÂÂheyya viÊÅyetvà udake paviseyya. PaæsupaÂhaviyà pana heÂÂhà silÃpaÂhavi cakkavÃÊa pabbatova ekÃbaddhÃ. Sace tesaæ antaracchiddaævà bhaveyya bahi udakaæ antopavisitvà cakkavÃÊaæ osÅdÃpeyya yasmÃhi udakapaÂhaviyà udakassa pavisanokÃso natthi tasmà udakapiÂÂhe nÃvÃviya tiÂÂhati. KaæsathÃliyà thalaæ viya silÃpaÂhavi. Tassa mukhavaÂÂiviya cakkavÃÊapabbataæ. Tasmiæ thÃlake ÂhapitabhÃjanaæ viya paæsupaÂhavi bhÃjane pakkhitta bahubya¤janarasaæ viya ete cattÃro sÃgarÃ. Sabbesaæ majjhe sineru pabbato pakatimanussÃnaæ nÃvÃmajjhe ussÃpitamahÃthamho viya Âhito. So sineru pabbato vaÂÂo, na caturasso caturasso bhaveyya catusu konesu pÅÂhapÃdÃviya cattÃro kÆÂà ÃdhÃrà bhaveyyuæ. VaÂÂattÃyeva uddhane ÂhapitabhÃjanaæ viya tikÆÂe Âhito. TikÆÂesu sineru pabbato catuyojana sahassappamÃïo pavisitvà Âhito tasmà ayasaï¬Ãsena gahito viya acalo tiÂÂhati. TasmÃyeva lokapa¤¤attippakaraïe sinerupabbato udake sitiyojana sahassaæ Âhitoti kathito. TikÆÂÃnaæ majjhe'pi paæsupaÂhavi atthiyeva paæsupaÂhaviyaæ ratanavÃlikÃpiÂÂhe asurapuraæ ahosi sace merupabbatova heÂÂhà thÃliyaæ "sineru bhikkhave pabbatarÃjà ÃyÃmato caturÃsÅti [SL Page 175] [\x 175/] Yojanasahasso vitthÃrato ca caturÃsÅti yojanasahasso"tÅ bhagavatà vuttanti, tampi tassa tiriyamÃnaæ dassetuæ vuttaæ. Yathà himavà pabbato ÃyÃmavitthÃrena tisahassayojano'ti vutto, kiæ sopi caturasso! Tathà cakkavÃÊassÃ'ti? Tasmà taæ pÃlivacanaæ na caturassabhÃvaæ dÅpeti. AthÃpi vadeyya sace na caturasso, PÃcÅnaæ passaæ rajataæ dakkhiïaæ indanÅlakaæ Pacchimaæ passaæ phalikaæ uttaraæ ka¤canÃmayaæ'ti. Kammà vuttanti? Tampi taædisÃbhÃgaæ gahetvà vuttaæ tesaæ vaÂÂattÃyeva chattamaï¬alikÃviya sattakulapabbatÃpi ÃvaÂÂena ÂhitÃ'ti tesaæ antarantarà sÅdantasamuddà sace te pabbatà ÃvaÂÂena te te samudde osÅditvà na tiÂÂheyyuæ sabbaæ ekasamuddo bhaveyya. CakkavÃÊahimavanta sineru yugandharÃdisu pabbatesu mahÃvÃtena paharitvà cakkavÃÊacalanakÃle mahoghaæ hutvà sabbaæ udakaæ ekadisÃbhÃgaæ gaccheyya. Sabbe dÅpà udakena nasseyyuæ tasmà te pabbatà visuæ visuæ samudde otaritvà chattamaï¬alikà viya ÂhitÃ, etamatthaæ mahÃparinibbÃïasuttante paÂhavikampanassa aÂÂhakÃraïaæ vadantena bhagavatà yadà mahÃvÃtà vÃyanti tadà calantÅti pÃliyaæ vuttaæ. Tattha aÂÂhakathÃyampi mahÃvatthukattà calanabhÃvo napa¤¤Ãyati tadà calità paÂhavi sabbadÃpi calati. Tasmà udakaæ etaæ va¬¬hati bhavissatÅti vuttaæ, tattha silÃpaÂhavi cakkavÃÊapabbato ca ekameva nÃvÃviya Âhito ÂhitÃkÃramattena dvedhà katvà heÂÂhà ÂhitaÂÂhÃnaæ silÃpaÂhavÅti pariyante ÂhitaÂÂhÃnaæ cakkavÃÊapabbato'ti vohÃraæ kataæ tattha silÃpaÂhavÅtisahassÃdhikayo janasatasahassabahalà tathà cakkavÃÊa pabbatassa ca bahalaæ ca paæsu paÂhaviyà bahalaæ ca silÃpaÂhaviæca ekato katvà DvesatasahassÃni cattÃri nahutÃni ca Ettakaæ bahalattena saækhÃtÃyaæ vasundharà Tato heÂÂhà udakapaÂhavi tato heÂÂhà vÃtapaÂhavi tesaæ heÂÂhà ajaÂÃkÃso tesu paæsupaÂhaviyaæ sakalacakkavÃÊaæ paricchinditvà samantato cakkavÃÊa pabbato Âhito. Tassa orato loïasÃgaro tasmiæ cattÃro mahÃdÅpà dvisahassa parittadÅpà ahesuæ. Tato sattakulapabbatÃ. Tesaæ antarà sattasÅdantasÃgarà majjhe sineru pabbatarÃjà Âhito. Sopana, [SL Page 176] [\x 176/] CaturÃsÅti sahassÃni ajjhogÃÊho mahaïïave Accuggato tÃvadeva sineru pabbatuttamo CaturÃsÅti sahassÃni ekamekena passato AÂÂhasaÂÂhi sahassÃni satasahassa¤ca uccato PÃcÅnaæ passaæ rajataæ dakkhiïaæ indanÅlakaæ Pacchimaæ phalikaæ passaæ uttaraæ ka¤canÃmayaæ VaÂÂo mudiÇgasaïÂhÃno sinerupabbatuttamo HeÂÂhà upari vitthÃro dasasahassayojanà Pubbadakkhiïapassehi nikkhantà cÃssa raæsiyo Gantvà samuddapiÂÂhena cakkavÃÊamhi tiÂÂhare DakkhiïapacchimÃtoca pacchimuttarato'pi ca Uttara pubbapassehi nikkhantà raæsiyo'pi ca Gantvà samuddapiÂÂhena cakkavÃÊa silaæhanÅ TÃsaæ rÃsÅnamantare cattÃro sÃgarà ahuæ Tato upa¬¬hupa¬¬hena pamÃïena yathÃkkamaæ Yugandharo Åsadharo karavÅko sudassano Nemindharo vinatako assakaïïo giribrahà Ete sÅdantare nagà anupubbasamuggatà MahÃrÃjÃna mÃvÃsà devayakkhanisevità Parikkhipitvà taæ giriæ Âhito karavÅko giri Parikkhipitvà taæ giriæ Âhito Åsadharo giri Parikkhipitvà sineruæ Âhito yugandharo giri Parikkhipitvà taæ giriæ Âhito sudassano giri Parikkhipitvà taæ giriæ assakaïïo Âhito giri Etesaæ antarosÅda samuddameru Ãdinaæ UccappamÃïena samà gambhÅrà puthulà pica A¤¤esu pana ÂhÃnesu a¤¤o yeva anukkamo ùgato taæ vimaæsitvà vaïïeyya paï¬ito naro TathÃhi bhagavà Ãha sabbadassÅ tathÃgato Parisamajjhe nisinnova jÃtake neminÃmake Sahassayuttaæ hayÃvÃhiæ dibbaæ yÃnamadhiÂÂhito YÃyamÃno mahÃrÃjà addasa sÅdantare nage [SL Page 177] [\x 177/] Disvà nÃmantayÅ dÆtaæ ime ke nÃma pabbatÃ'ti Sudassano karavÅko Åsadharo yugandharo Nemindharo vinatako assakaïïo giribrahà Ete sÅdantare nagà anupubbasamuggatà MahÃrÃjÃna mÃvÃsà yÃni tvaæ rÃja passasi. Tattha aÂÂhakathÃyampi katvÃna sabbabÃhiraæ Sudassanagiriæ tamhà kathetvà paÂipÃÂiyà Assakaïïa giriæ yeva katvÃna merusantikaæ Vuttaæ pamÃdalekhanti cintetha paï¬ito naro Buddho sabbadassÅ so passitvà yeva cakkhunà Kathitaæ sakalaæ petaæ tasmà a¤¤aæ nahotiha Duve satasahassÃni pa¤ceva nahutÃni ca Dvisahassa¤ca adhikaæ majjhÃvaÂÂaæ sineruno CaturÃsÅti sahassÃni ucco yugandharo giri Tato upa¬¬hupa¬¬hena pamÃïena yathÃkkamaæ AjjhogÃÊhagatà ¤eyyà pabbatà cÃvasesakà YugandharasinerÆnaæ antare sÅdasÃgaro GambhÅrà puthulÃcÃpi meru uccappamÃïako YugandharaÅsadhara girÅnaæ antare'pi ca Samuddo pi yugandhagiriuccappamÃïako GambhÅrà puthulà cÃpi udakopari uccato SesÃnaæ sÃgarÃnampi evameva vijÃniyaæ Yugandharassa girino anto ÃvaÂÂato pana SattasatasahassÃni pa¤ceva nahutÃni ca ChasahassÃni vi¤¤eyyà yojanÃnaæ pamÃïato BÃhirena ca passena ÃvaÂÂassa pamÃïato AÂÂha satasahassÃni aÂÂheva nahutÃni ca DvisahassÃdhikÃneva yojanÃni bhavanti hi Isindharassa girino anto ÃvaÂÂato pana EkÃdasa ca lakkhÃni naveva nahutÃni ca Satteva ca sahassÃni yojanÃni bhavanti hi KaravÅrassa girino anto ÃvaÂÂato pana [SL Page 178] [\x 178/] Teraseva ca lakkhÃni duveva nahutÃni ca YojanÃni bÃhirena ÃvaÂÂena tu so pana Tedasevaca lakkhÃni pa¤ceva nahutÃnica CattÃrica sahassÃni yojanÃni bhavanti hi Sudassanassa girino ÃvaÂÂabbhantaro pana Cuddasevaca lakkhÃni nahutekaæ tato paraæ Satta sahassaæ ca sataæ yojanÃnaæ bhavanti hi BÃhirÃvaÂÂato yassa lakkhÃnaæ va catuddasa Tettiæsa¤ca sahassÃnaæ a¬¬hateyya satampi ca Nemindharassa girino ÃvaÂÂabbhantaro pana Cuddaseva ca lakkhÃnaæ catusaÂÂhisahassakaæ Sattasata¤ca pa¤¤Ãsa yojanÃnaæ bhavantihi BÃhirÃvaÂÂato tassa yojanÃni pamÃïato Cuddaseva ca lakkhÃni dvÃsattati sahassakaæ Chasataæ pa¤cavÅsa ca yojanÃni bhavanti hi Vinatakassa giriso ÃvaÂÂabbhantaro pana Cuddaseva ca lakkhÃni aÂÂhÃsÅti sahassakaæ Tisataæ pa¤casattati yojanÃni bhavantihi BÃhirà vaÂÂato tassa yojanÃnaæ pamÃïato Cuddase vaca lakkhÃni dvinavatÅ sahassakaæ Tisataæ ceva dvÃdasa yojanÃni bhavanti hi Assakaïïassa girino ÃvaÂÂabbhantaro pana Pa¤cadasevaca lakkhÃni satamekaæ asÅti ca ChayojanÃni ¤eyyÃni bÃhirà vaÂÂato pana Pa¤cadasa ca lakkhÃni sahassekasatampi ca Sattati yojanÃnÅti ¤ÃtabbÃni naya¤¤unà VinatakassakaïïÃnaæ majjhe sÃgaro puthulato ekaæ sahassaæ tÅïi satÃni dvÃdasayojanÃni gambhÅrato, vinatakasamÅpetattako yeva pabbatassa uccappamÃïo, tato kamena uggantvà assakaïïasamÅpe chasatachappa¤¤Ãsayojano ahosi, assakaïïato bÃhirapasse lonasÃgaropi tattako yeva gambhÅro. CakkavÃÊapabbatassa ÃyÃmavitthÃrà vuttanayeneva veditabbÃ. Sineru vajjito cakkavÃÊassa a¬¬ha [SL Page 179] [\x 179/] BhÃvo pa¤casatasahassÃni ekÆna saÂÂhisahassÃni satta ca satÃni pa¤cavÅsati yojanÃni sineru pabbatassa orimapassatopaÂÂhÃya yÃva jambudÅpamajjhà tÃva dvesata sahassÃni ekÆnÃsÅti sahassÃni aÂÂhaca satÃni saÂÂhiyojanÃ, sinerupabbatassa orimapassato paÂÂhÃya yÃva assakaïïapabbatassa pÃrimapassaæ tÃva dve satasahassÃni tÅni ca satÃnÅ saÂÂhiyojanÃni, assakaïïapabbate bÃhirapassato paÂÂhÃya yÃva jambudÅpassa pariyantaæ tÃva loïasÃgaro chasaÂÂhisahassÃni tÅnica yojanÃni, jambudÅpo pana tiriyaæ dasasahassayojano, loïasÃgaro'pi assakaïïa pabbatato paÂÂhÃya kamena unnato dÅpÃnaæ patiÂÂhitaÂÂhÃne katthacÅ byÃmasatamatto'pi ahosi. Tato paÂÂhÃya punapi ninno hutvà yÃva cakkavÃÊasamÅpaæ patvà dvÃsÅtiyojana sahassa gambhÅro ahosi. JambudÅpa majjhato paÂÂhÃya yÃvacakkavÃÊapabbatà tÃva loïasÃgaro dvesatasahassÃni ekÆnÃsÅtisahassÃni saÂÂhica yojanÃni. SaÂÂhica Ænamadhikataæ gaïÆpagataæ nahotÅti dve tÅni yojanÃni na lakkhÅyanti. AssakaïïabÃhirapassato paÂÂhÃya yÃva cakkavÃÊapabbataæ tÃva tÅni satasahassÃni ekapa¤¤ÃsahassÃni tÅni satÃni pa¤casaÂÂhiyojanÃni, sakalacakkavÃÊaæ parikkhipitvà ÂhitacakkavÃÊa pabbataæ "dve asÅti sahassÃni, ajjhogÃÊho mahaïïavo, accuggato tÃvadeva, cakkavÃÊe siluccayo, parikkhipitvà taæ sabbaæ, lokadhÃtumayaæ ÂhitÃ"ti vuttanayene'va paribhaï¬apabbatato bÃhirasmiæhi loïasÃgaro udakato tattha tattha samuggata paÂhaviyaæ cattÃro mahÃdvipà dmisahassaparittadÅpà ca patiÂÂhahiæsu. Tattha sineru pabbatamhi dakkhiïapassassa indanÅlavaïïattà tassa pabhÃya paÂÂhito sÃgaro'pi nÅlo vÅya hoti tasmà nÅlasÃgaronÃma, pÃcinapassassa rajata vaïïà tassa pabhÃya paÂÂhito sÃgaro'pi seto khÅravaïïo hoti tasmà khÅrasÃgaro nÃma, pacchÃmapassassa phalikavaïïattà tassa pabhÃya paÂÂhito sÃgaro phalikavaïïo hoti tasmà phalikasÃgaro nÃma, uttarapassassa suvaïïavaïïattà tassa pabhÃya paÂÂhito sÃgaro'pi pÅtavaïïo hoti tasmà so pitasÃgaro nÃmÃ'ti kariæsu. Evaæ cattÃro'pi samuddà Âhite sinerusmiæ hi paricchinnÃ. Tattha nÅlasÃgaramajjhena dasasahassayojano jambudÅpo ahosi. Tathà pa¤casataparittadÅpÃ, tidasasahassayojanato catusahassayojanappamÃïo udakena ajjhotthaÂo tisahassahojanamattameva manussÃvÃso hoti. Tiriyato tisahassayojano himavanto. Tenavuttaæ, [SL Page 180] [\x 180/] YojanÃnaæ satÃnucco himavà pa¤capabbato YojanÃnaæ sahassÃni tÅïi Ãyata vitthato CaturÃsÅti sahassehi kÆÂehi pati maï¬ito. Jamburukkhassa pamÃïato, Pa¤casatayojanakkhandhà parikkhepà nagavhayà Pa¤¤Ãsayojanakkhandhà sÃkhÃya ca samantato Satayojanavitthiïïà tÃvadevaca uggatà JambÆ yassÃnubhÃvena jambudÅpo pakÃsito Etadeva pamÃïena, PÃÂalÅ simbalÅ jambÆ devÃnaæ pÃricchattako Kadambo kapparukkho ca sirÅso vÃpi sattime PÃÂalÅ asurÃna¤ca supaïïÃna¤ca simbalÅ JambÆ idha manussÃnaæ devÃnaæ pÃricchattako Kadambo aparagoyÃne kapparukkho ca uttare Pubbavidehe sirÅso ca kappaÂÂhÃyÅ ima matà Uddhapattà mahÃsÃkhà ubbedhà parimaï¬alà Sabbe ekaparicchedà sabbe tiÂÂhanti sassatÃ. Api cettha ayaæ viseso veditabbo. Ayaæ himavÃnÃma pabbato samantato sandamÃna pa¤casatanadÅ vicitto ÃyÃma vitthÃrenaceva gambhÅratÃya ca pa¤¤Ãsapa¤¤Ãsayojanodiye¬¬hayojanasataparimaï¬alo. Anotattadaho kaïïamuï¬adaho rathakÃradaho chaddantadaho mandÃkini kuïÃladaho sÅhappapÃtakoti sattamahÃsarà patiÂÂhitÃ. Tesu anotatatte sudassanakÆÂaæ cittakÆÂaæ kÃlakÆÂaæ gandhamÃdanakÆÂaæ kelÃsakÆÂanti imehi pa¤cahi pabbatehi parikkhito tattha sudassanakÆÂaæ sovaïïamayaæ dviyojanasatubbedhaæ antovaÇkaæ kÃkamukhasaïÂhÃnaæ. Tamevasara paricchÃdetvà Âhitaæ cittakÆÂaæ sabbaratanamayaæ kÃlakÆÂaæ a¤janamayaæ. GandhamÃdanakÆÂaæ sÃnumayaæ, abbhantare muggavaïïa, kÃÊÃnusÃriyÃdi mÆlagandho candanÃdi sÃragandho saralÃdipheggugandho lavaÇgÃditavagandho kapitthÃdi papaÂikÃgandho sajjÃdi rŠsagandho tamÃlÃdi pattagandho punnÃgakuækumÃdi pupphagandho jÃtiphalÃdiphalagandho sabbathà gandhabhÃvato gandhagandhoti imehi dasahi gandhehi ussannaæ nÃnappakÃra osadhasa¤channaæ. KÃÊapakkhauposathadivase Ãdittamiva aÇgÃraæ [SL Page 181] [\x 181/] Jalitaæ tiÂÂhati. Tattheva nandamÆlakaæ nÃmapabbhÃraæ paccekabuddhÃnaæ vasanokÃso. Tisso guhÃyo suvaïïaguhà maïiguhà rajataguhÃ'ti. Tattha maïiguhÃdvÃre ma¤jÆsako nÃma rukkho. Yojanaæ ubbedhena yojanaæ vitthÃrena. So yattakÃni udake và thale và pupphÃni sabbÃni pupphati visesena paccekabuddhÃgamanadivase tassa parito sabbaratanamÃlo hoti tattha sammajjanaka vÃto kacavaraæ cha¬¬eti. SamakaraïavÃto sabbaratanamayaæ vÃlikaæ samaæ karoti. Si¤nakavÃto anotattadahato Ãnetvà udakaæ si¤cati. SugandhakaraïavÃto sabbesaæ gandharukkhÃnaæ gandhaæ Ãneti. OcinakavÃto pupphÃni ocinitvà pÃteti. Sattharanaka vÃto sabbattha santharati. Sadà pa¤¤attÃneva ca tattha ÃsanÃni honti. Yesu paccekabuddhuppÃda divase uposathadivase ca sabbe paccekabuddhà sannipatitvà nisÅdanti. Ayaæ tattha pakati, abhisambuddha paccekabuddho tattha gantvà pa¤¤attÃsane nisÅdati. Tato sace tasmiæ kÃle a¤¤e'pi paccekabuddhà vijjanti, tepi taæ khaïaæ yeva sannipatitvà pa¤¤attÃsanesu nisÅdanti. NisÅditvà ca ka¤cideva samÃpattiæ samÃpajjitvà uÂÂhahanti tato saæghatthero adhunÃgatapaccekabuddhaæ sabbesaæ anumodanatthÃya kathamadhigatanti kammaÂÂhÃnaæ pucchati. TadÃso attano udÃnavyÃkaraïagÃthaæ bhÃsati. Evamidaæ gandhamÃdanakÆÂaæ paccekabuddhÃnaæ ÃvÃsaÂÂhÃnaæ hotÅti veditabbaæ kelÃsakÆÂaæ pana rajatamayaæ sabbÃni cetÃni cittakÆÂÃdÅni sudassanena samÃnubbedhasaïÂhÃnÃni tameva saraæ paÂicchÃdetvà ÂhitÃni sabbÃni pana puthulato pa¤¤ÃsayojanÃni ÃyÃmato pana ubbedhato viya dviyojana satÃnevÃti vadanti. TÃni sabbÃni devÃnubhÃvena nÃgÃnubhÃvena Âhassanti. Nadiyopi tesu sandanti taæ sabbampi udakaæ anotattameva pavisati. Candamasuriyà dakkhiïenavà uttarenavà gacchantà pabbatantarena tattha obhÃsaæ karonti ujuæ gacchantà nakaronti. Tenevassa anotattanti saækhaæ udapÃdi. Tattha ratanamaya manu¤¤a so pÃna silÃtalÃni nimmacchakacchapÃdi phalika sadisa nimmaludakÃni nahÃnatitthÃni. TadupabhogÅnaæ sattÃnaæ sÃdhÃraïakammanÃva supaÂiyattÃni susaïÂhitÃni honti. Yesu buddha paccekabuddha khÅïÃsavà da iddhimanto ca isayo nahÃyanti. DevayakkhÃdayo uyyÃnakÅÊaæ kÅÊanti tassa catusu passesu sÅhamukhaæ hatthimukhaæ assamukhaæ usabhamukhanti cattÃri mukhÃni honti. Yehi [SL Page 182] [\x 182/] Catasso nadiyo sandanti sÅhamukhato nikkhantanadÅtÅre sÅhà bahutarà honti. Hatthi mukhÃdÅhi hatthi assa usabhÃ. Puratthimadisato nikkhantanadÅ anotattaæ padakkhiïaæ katvà itarà tisso anupagamma pÃcÅnahimavanteneva amanussapathaæ gantvà mahÃsamuddaæ pavisati. Pacchima disato ca uttaradisato ca nikkhanta nadiyo'pi tatheva padakkhiïaæ katvà pacchima himavanteneva uttarahimavantenevaca amanussapathaæ gantvà mahÃsamuddaæ pavisanti. Dakkhiïadisato usabhamukhato nikkhantà nadÅpana tikkhattuæ padakkhiïaæ katvà dakkhiïena ujukapÃsÃïapiÂÂheneva saÂÂhiyojanÃni gantvà pabbataæ paharitvà vuÂÂhÃya parikkhepena tigÃvutappamÃïa udakadhÃrÃhutvà ÃkÃsena saÂÂhiyojanÃni gantvà pabbataæ paharitvà vuÂÂhÃya parikkhepena tigÃvutappamÃïa udakadhÃrÃhutvà ÃkÃsena saÂÂhiyojanÃni gantvà tiyaggale nÃma pÃsÃïe patità bhinnapÃsÃïà tiyaggalaja nÃma pokkharaïÅ jÃtà pokkharaïiyà kÆlaæ bhinditvà pÃsÃïaæ pavisitvà saÂÂhiyojanÃni gatÃ. Tato ghanapaÂhaviæ bhinditvà ummagganadÅ saÂÂhiyojanÃni gantvà vijjhaæ nÃma tiracchÃna pabbataæ paharitvà hatthatale pa¤caÇguli sadisà pa¤cadhÃrà hutvà pavattati. Sà tikkhattuæ anotattaæ padakkhiïaæ katvà gataÂÂhÃne ÃvaÂÂagaægà tivuccati. UjukapÃsÃïapiÂÂhena saÂÂhiyojanÃni gataÂÂhÃne kaïhagaægÃti vuccati. ùkÃsena saÂÂhiyojanÃni gataÂÂhÃne ÃkÃsagaægÃti, tiyaggalapÃsÃïe pa¤¤ÃsayojanokÃse Âhità tiyaggalapokkharaïÅti, kÆlaæ bhinditvà pÃsÃïaæ pavisitvà saÂÂhiyojanÃni gataÂÂhÃne bahalagaægÃti ummaggena saÂÂhiyojanÃni gataÂÂhÃne ummaggagaÇgÃti vuccati. Vijjhaæ nÃma tiracchÃnapabbataæ bhinditvà paharitvà pa¤cadhÃrà hutvà pavattitaÂÂhÃne pana gaægà yamunà aciravatÅ sarabhÆ mahÅ paæcadhà saækhaæ gatÃ. Evametà pa¤ca mahÃnadiyo himavantato pabhavanti chaddantadahassa panamajjhe dvÃdasayojanappamÃïe sevÃlaævà paÇkaævà natthi maïikkhandhavaïïaæ udakameva santiÂÂhati. Tadanantaraæ yojanavitthataæ suddhakaÊhÃravanaæ taæ udakaæ parikkhipitvà Âhitaæ tadanantaraæ yojanavitthatameva suddhaæ nÅluppalavanaæ. Taæ parikkhipitvà Âhitaæ yojanayojana vitthatÃneva rattÆppalasetuppala rattapaduma setapaduma kumudavanÃni purimaæ purimaæ parikkhipitvà ÂhitÃni imesampana sattannaæ vanÃnaæ samanantaraæ sabbesampi kaÊhÃrÃdÅnaæ vasena vomissakavanaæ yojanavitthatameva tÃni parikkhipitvà Âhitaæ tadanantaraæ nÃgÃnaæ patiÂÂhappamÃïe udake yojana vitthatameva [SL Page 183] [\x 183/] RattasÃlivanaæ tadanantaraæ udakapariyante nÅlapÅtalohitodÃta surabhikusuma samÃkiïïaæ khuddakagacchavanaæ itiimÃni dasavanÃni yojana yojana vitthatÃneva tato khuddaka rÃjamÃsamahÃrÃjamÃsamuggavanaæ tadanantaraæ tipusa elÃluka alÃbu kumbhaï¬a vallivanÃni. Tato pÆgarukkhappamÃïaæ ucchuvanaæ tato hatthi dantappamÃïaphalakaæ kadalivanaæ tato sÃlavanaæ tadanantaraæ pÃtippamÃïa phalaæ païasavanaæ tato madhuraphala beluvanaæ tato kapitthavanaæ tato vomissako mahÃvanasaï¬o. Tato veluvanaæ veluvanaæ parikkhipitvà sattapabbatà Âhità tesaæ bÃhirantato paÂÂhÃya paÂhamo cullakÃÊapabbato nÃma dutiyo mahÃkÃÊapabbato nÃma tato udakapassa pabbato nÃma tato candapassa pabbatonÃma tato suriyapassa pabbato nÃma tato maïipassapabbato nÃma sattamo suvaïïapabbato nÃma so ubbedhato sattayojaniko chaddantadahaæ parikkhipitvà pattassa mukhavaÂÂiya Âhito. Tassa abbhantarima passa suvaïïavaïïaæ tato nikkhantena obhÃsena chaddantadaho samuggatabÃlasuriyo viyavirocati. BÃhirapabbatesupana eko ubbedhato chayojaniko eko pa¤ca eko cattÃri eko tÅni eko dve eko yojanaæ evaæ sattapabbata parikkhittassa tassa dahassa pubbuttara kaïïodakapaharaïokÃse mahÃnigrodharukkho. Tassa khandho parikkhepato pa¤cayojaniko ubbedhato sattayojaniko catusu disÃsu catasso sÃkhà chayojanikà uddhaæ uggata sÃkhÃpi chayojanikà iti so mÆlato paÂÂhÃya ubbedhena terasayojaniko sÃkhÃnaæ orimantato yÃva pÃrimantà dvÃdasa yojaniko aÂÂhahi pÃrohasahassehi patimaï¬ito muï¬amaïipabbato viya vilÃsamÃno tiÂÂhati. Chaddantadahassa pana pacchimadisÃbhÃge suvaïïa pabbate dvÃdasa yojanikà ka¤canaguhà chaddanto nÃgarÃjà sarante aÂÂhasahassanÃgaparivuto ka¤canaguhÃyaæ vasati gimhakÃle udakavÃtaæ sampaÂicchamÃno mahÃnigrodhamÆle pÃrohantare tiÂÂhati mandÃkiniyÃpana majjhe pa¤cavÅsati yojana matteÂhÃne sevÃlovà paÇkaævà natthi. Elikavaïïaæ udakameva hoti tato paraæ pana nÃgÃnaæ patiÂÂhappamÃïe udake a¬¬hayojana vitthataæ setapadumavanaæ taæ udakaæ parikkhipitvà Âhitaæ tattha mÆlÃlaæ naÇgalasÅsamattaæ hoti. Bhisaæ mahÃbheri pokkharappamÃïaæ hoti. Tassa ekekasmiæ [SL Page 184] [\x 184/] Pabbantare ÃÊhakappamÃïaæ khÅraæ hoti. KusumÃnaæ pupphanasamaye vÃto reïuvaÂÂiæ uÂÂhÃpetvà paduminipattesu Âhapeti. Tattha udakaphusitÃni patanti. Tato ÃdiccapÃkena paccitvà pakka ayoghaÂikÃviya pokkharamadhu tiÂÂhati. Tadanantaraæ tÃva mahantameva rattapadumavanaæ, tadanantaraæ nÅluppalavanaæ, rattuppalavanaæ, tadantaraæ sugandhasÃlivanaæ, tadanantaraæ elÃluka alÃbukumbhaï¬ÃdÅni madhurarasÃni valliphalÃnitadanantaraæ a¬¬hayojana vitthatameva ucchuvanaæ tattha pugarukkhakkhandhappamÃïaæ ucchutadantaraæ kadalivanaæ yato duvepakkÃni khÃdantà kilamanti. Tadanantaraæ mahÃthÃlippamÃïaphalaæ panasavanaæ, tadanantaraæ ambavanaæ, jambuvanaæ, kapitthava nanti saækhepato tasmiæ dahekhÃditabbayuttakaæ asukaphalaæ nÃma natthÅti navattabbaæ. Ayaæ jambudÅpo vitthÃrato dasasahassayojano tathà avÅcinirayo tÃvatiæsabhavanaæ asurabhavanaæ ca jambudÅpavaïïanÃpaïa sampattakÃle amataædharÃnÃmikÃya anÃgatavaæsavaïïanÃya vuttanayena gahetabbÃ. SÃyaæ jambudÅpo sakaÂapa¤jara saïÂhÃno, pubbavideho vaÂÂo ÃdÃsasaïÂhÃno sattayojana sahassappamÃïo ÃyÃmavitthÃrena, uttarakurÆ caturassa pÅÂhasaïÂhÃno aÂÂhayojana sahassa parimÃïo ÃyÃmavitthÃrena, apagoyÃnaæ a¬¬hacanda saïÂhÃnaæ sattayojana sahassaparimÃïaæ ÃyÃmavitthÃrena, taæ taæ dÅpavÃsÅnaæ mukhaæ taæ taæ dÅpasaïÂhÃnanti vadanti. Ekeko mettha mahÃdÅpo pa¤ca sattamattadÅpaparivÃro, evaæ sineru sattapari bhaï¬apabbataæ catumahÃdÅpa dvisahassaparittadÅpa catumahÃsÃgara upasobhitaæ cakkavÃÊapabbata parikkhittaæ upari chakÃmÃvacara devaloka soÊasarÆpÅ brahmaloka catuarÆpaloka patimaï¬itaæ lokadhÃtu ekaæ cakkavÃÊanti vuccati. EvarÆpe cakkavÃÊagabbhe dvecattÃÊÅsayojana sahassa parimÃïassa yugandharapabbatassa samÃkÃse evaæ mahiddhikà mahÃnubhÃvà candimasuriyà nakkhattehi ca tÃrÃgaïehi ca parivutà virocamÃnà vicaranti. Tesu kassa kiæ pamÃïaæ, ko upari? Ko kasmiæ vasati? KosÅghaæ javati? Kati tesaæ vÅthiyo? Kathaæ caranti? Kittake ÂhÃne Ãlokaæ karonti? Kimatthaæ te rÃhuasurindo gilatÅ? Vuccate. Tattha candamaï¬alaæ ujukaæ ÃyÃmato ca vitthÃrato ca ubbedhato ca ekÆnapa¤¤Ãsa yojanaæ parimaï¬alato pana tÅhi yojanehi Ænadiya¬¬hasatayojanaæ suriyamaï¬alampana ujukaæ [SL Page 185] [\x 185/] Pa¤¤Ãsayojanaæ parimaï¬alato pana dviyo janasataæ, tesu candamaï¬alaæ heÂÂhÃ, suriyamaï¬alaæ upari, antarà tesaæ yojanaæ hoti. Candassa heÂÂhi mantato suriyassa uparimantato yojanasataæ hoti. CandavimÃnaæ anto maïimayaæ bahirajatena parikkhittaæ anto ca bahi ca sÅtala meva hoti. SuriyavimÃnaæ anto kanakamayaæ bahi phalikena parikkhittaæ hoti. Anto ca bahi ca uïhameva, cando ujukaæ sanikaæ gacchati. Tiriyaæ sÅghaæ. Sohi amÃvÃsiyaæ suriyena saddhiæ gacchanto divase divase thokaæ ohÅyanto puïïamÃsiyaæ upa¬¬hamaggato ohÅyati. Tiriyampana sÅghaæ gacchati. TathÃhesa ekasmiæ mÃse kadÃci uttarato kadÃci dakkhiïato sandissati. Candassaubhosu passesu nakkhattatÃrakà gacchanti. Cando dhenuviya vacchakaæ taæ taæ nakkhattaæ upasaÇkamati nakkhattÃni pana attano attano gamanaÂÂhÃnaæ navijahanti. Attano vÅthiyà ca gacchanti. Suriyassa pana ujugamanaæ sÅghaæ tiriyaæ gamanaæ dandhaæ. Tiriyaæ gamanaæ nÃma dakkhiïadisato uttaradisÃya uttaradisato dakkhiïadisà gamanaæ, chahimÃsehi ijjhanato suriyà kÃlapakkha uposathe candena saheva gantvà tato pÃÂipadadivase yojanÃnaæ satasahassaæ candamaï¬alaæ ohÃya gacchati, attano sÅghagÃmitÃya tassa mandagÃmitÃyaca, atha candolekhÃviya pa¤¤Ãyati tato parampi pakkhassa dutiyÃyaæ yojanÃnaæ satasahassa¤ca candamaï¬alaæ ohÃya gacchati evaæ divase divase yÃva sukkhapakkha uposatha divasà satasahassaæ satasahassaæ ohÃya gacchati. Atha cando anukkamena va¬¬hitvà uposathadivase paripuïïo hoti. Anukkamena va¬¬hamÃnaæ cettha uparibhÃgatopatita suriyÃlokÃya heÂÂhato pavattÃya suriyassa dÆrÅbhÃvena divase divase anukkamena parihÃyamÃnÃya attano chÃyÃyavasena anukkamena candamaï¬alapadesassa va¬¬hamÃnassa viya dissamÃnatÃyÃti veditabbaæ. Tasmà anukkameneva va¬¬hitvà viya uposathadivase puïïamÃyaæ paripuïïamaï¬alo hutvà dissati. Atha suriyo pÃÂipadadise yojanÃnaæ satasahassaæ dhÃvitvà puna candamaï¬alaæ gaïhÃti candassa dandhagatitÃya attano ca sÅghagatitÃya, tathà dutiyÃya satasahassanti evaæ yÃva kÃÊapakkha uposatha divasà satasahassaæ satasahassaæ dhÃvitvà gaïhÃti. Atha cando anukkamena hÃyitvà kÃÊapakkha uposathadivase sabbaso na pa¤¤Ãyati. Anukkamena hÃyamÃnatà cettha anukkamena va¬¬hamÃnatÃya vuttanayeneva veditabbà tattha pana [SL Page 186] [\x 186/] ChÃyÃya hÃyamÃnatÃya maï¬alaæ va¬¬hamÃnaæ viya dissati. Idha chÃyÃya va¬¬hamÃnatÃya maï¬alaæ hÃyamÃnaæ viya dissati. Tasmà anukkamena hÃyitvà viya kÃÊapakkha uposathadivase sabbaso napa¤¤Ãyati. Candaæ heÂÂhà katvà suriyo uparihoti mahatiyà pÃtiyà udakabhÃjanaæ viya candamaï¬alaæ pithÅyati. Majjhaïhike gehacchÃyà viya candassa chÃyà napa¤¤Ãyati. So chÃyÃya apa¤¤Ãya mÃnÃya dÆre Âhito taæ divà padÅpo viya sayampi na pa¤¤Ãyati. Imesampana ajavÅthi govÅthi nÃgavÅthÅti tisso gamanavÅthiyo honti. Tattha ajÃnaæ udakaæ paÂikkÆlaæ hoti. HatthinÃgÃnaæ manÃpaæ. Gunnaæ sÅtuïhasamatÃya phÃsuhoti. TathÃca yÃya vÅthiyà suriye gacchante vassavalÃhakà devaputtà suriyÃbhitÃpa santattà attano vimà vimÃnato na nikkhamanti. KÅÊÃpasutà hutvà navivaranti. TathÃkira suriyavimÃnaæ pakatimaggato adho otaritvà vicarati. Tassa oruyha caraïeneva vandavimÃnampi adho oruyha carati taggatikattÃ, tasmà sà vÅthi udakÃbhÃvena ajÃnurÆpatÃya ajavÅthÅti sama¤¤aæ gatÃ. YÃya pana vÅthiyà suriye gacchante vassavalÃhakadevaputtà suriyÃbhitÃpÃbhÃvato abhiïhaæ attano vimÃnato bahi nikkhamitvà kÅÊÃpasutà itocito vicaranti. TadÃkira suriyavimÃnaæ pakati maggato uddhaæ Ãruyha carati. Tassa uddhaæ Ãruyha caraïeneva candavimÃnampi uddhaæ Ãruyha carati, taggatikattà ca samÃna gatinà vÃtamaï¬alena vimÃnassa vellitabbattÃ, tasmà sà vÅthi udakabahubhÃvena nÃgÃnurÆpatÃya nÃgavÅthÅti sama¤¤ÃgatÃ. Yadà suriyo uddhaæ anÃrohanto adho ca anotaranto pakati maggeneva gacchati. Tadà vassavalÃhakà yathà kÃlaæ yathÃruciæ ca vimÃnato nikkhamitvà sukhena caranti. Tena kÃlenakÃlaæ vassanato loke utusamatà hoti. TÃya utusamatÃya hetubhÆtà sà candima suriyÃnaæ gati gavÃnurÆpatÃya govÅthi'ti sama¤¤aæ gatÃ. Tasmà yaæ kÃlaæ candimasuriyà ajavÅthiæ Ãrohanti tadà devo ekabindumpi navassati yadà nÃgavÅthiæ Ãrohanti tadà bhinnaæ nabhaæ paggharati. Yadà govithiæ Ãrohanti, tadà utusamatà sampajjati. Yadà pana rÃjÃno adhammikà honti tesaæ adhammikatÃya uparÃjasenÃpatippabhutayo sabbe devabrahmÃïo ca adhammikà honti. Tadà tesaæ adhammikatÃya visamaæ candimasuriyà pariharanti. TadÃhi bavhÃbÃdhakÃdi aniÂÂha phalupaya nissayabhÆtassa yathÃvuttaadhammikatà sa¤¤itassa sÃdhÃraïassa pÃpakammassa balena visamaæ vÃyantena vÃyunà vellÅyamÃnassa [SL Page 187] [\x 187/] Candimasuriyà sineruæ parikkhipantà visamaæ parivattanti. Yathà maggena nappavattanti. VÃto yathÃmaggena navÃyati. AyathÃmaggena vÃyanto ÃkÃsaÂÂhaka vimÃnÃni khobheti. VimÃnesu khubhitesu devatÃnaæ kÅÊanatthÃya cittÃni na ramanti. Cittesu aramantesu sÅtuïhabhedo utu yathÃkÃlena na sampajjati. Tasmiæ asampajjante na sammà devo vassati. KadÃci vassati, kadÃci navassati, katthaci vassati katthaci na vassati, vassanto'pi cappakÃle aÇkurakÃle nÃlakÃle pupphakÃle khÅragahaïÃdikÃlesu yathà yathà sassÃnaæ upakÃro na hoti tathà tathà vassati ca vigacchati ca tesa sassÃni visamapÃkÃni honti. Vigata gandharasÃdi sampattÅni ekabhÃjane pakkhitta taï¬ulesu'pi ekasmiæ padese bhattaæ uttaï¬ulaæ hoti. Ekasmiæ atikilinnaæ ekasmimpi samapÃkaæ taæ paribhuttaæ kucchiyampi sabbaso aparinataæ ekadesena parinataæ suparinatanti evaæ tÅhiyeva pakÃrehi paccati pakkÃsayaæ na upagacchati tena sattà bavhÃbÃdhÃceva honti appÃyukà ca dhammikÃnaæ pana rÃjÆnaæ kÃle vutta vipariyayena candima suriyà samaæpariharanti. YathÃmaggena vattanti, utusamatÃva sampajjati. Candimasuriya chamÃse sineruto bahinikkhamanti. ChamÃse anto caranti tathà hi sineru samÅpena taæ padakkhiïaæ katvà gacchanto chamÃse tato gamanavÅthito bahiattano tiriyaæ gamanena cakkavÃÊÃbhimukhà nikkhamanti. Evaæ chamÃse khaïe khaïe sineruto apasakkanavasena tato nikkhamitvà cakkavÃÊa samÅpaæ pattÃ, tato'pi chamÃse khaïe khaïe apasakkanavasena nikkhamitvà sineru samÅpaæ pÃpunanto anto vicaranto tehi ÃsÃÊhamÃse sineru samÅpena caranti. Tato dvemÃse nikkhamitvà bahi vicaranti. PaÂhama kattikamÃse majjhena gacchanti. Tato cakkavÃÊÃbhimukhà gantvà tato mÃse cakkavÃÊasamÅpena caritvà puna nikkhamitvà cittamÃse majjhena gantvà tato pare dvemÃse sinerumukhà pakkhanditvà puna ÃsÃÊhe sineru samÅpena caranti. Ettha ca sinerussa cakkavÃÊassa ca yaæ ÂhÃnaæ dvemajjhaæ tena gacchantà sineru samÅpena carantÅti veditabbÃ'ti. Sinerussa pana aggÃlindaæ allÅnà cakkavÃÊa samÅpena caraïampi iminà ca nayena veditabbaæ. YathÃpana sinerussa cakkavÃÊassa ca ujukaæ majjhena gacchanti. Tadà majjhena vicarantÅti veditabbaæ evaæ vicarantova ekappahÃreïa tÅsupi dÅpesu Ãlokaæ karonti. EkekÃya [SL Page 188] [\x 188/] DisÃya nava nava yojana satasahassÃni andhakÃraæ vidhamitvà Ãlokaæ dassenti. Kathaæ? Imasmiæ pana dÅpe suriyuggamanakÃlo pubbavidehe majjhaïhiko hoti. Uttarakurusu atthaÇgamakÃlo aparagoyÃne majjhimayÃmo. Pubbavidehamhi uggamanakÃlo uttarakurusu majjhaïhiko aparagoyÃne atthaÇgamanakÃlo idha majjhimayÃmo. Uttarakurusu uggamanakÃlo aparagoyÃne majjhaïhiko idha atthaÇgamanakÃlo pubbavidehe majjhimayÃmo. AparagoyÃne dÅpe uggamanakÃlo idha majjhaïhiko videhe dÅpe atthaÇgamanakÃlo uttarakurusu majjhimayÃmo. Imasmiæ hi Âhita majjhaïhikavelÃyaæ pubbavidehavÃsÅnaæ atthaÇgamana vasena upa¬¬haæ suriyamaï¬alaæ pa¤¤Ãyati. AparagoyÃnavÃsÅnaæ uggamanavasena upa¬¬haæ pa¤¤Ãyati. Evaæ sesadÅpesupi iti iminÃva pakÃrena tÅsupi dÅpesu ekappahÃreneva candimasuriyà Ãlokaæ dassentÅti veditabbaæ. A¤¤athà pana dvÅsu eva dÅpesu ekappahÃrena Ãlokaæ dassenti. Yasmiæ hi dÅpe atthaÇgamanasena upa¬¬haæ suriyamaï¬alaæ pa¤¤Ãyati, atthaÇgamite tattha napa¤¤Ãyati, Ãlokaæ nadasseti. DvÅsu eva dÅpesu pa¤¤Ãyati ekekÃya disÃya nava nava yojanasahassÃni andhakÃravidhamanampi iminÃva nayena daÂÂhabbaæ. TenÃhu porÃïa- ùdimhi kappamhi pajà manomayà Mahiddhikà sayaæ pabhÃya rocisuæ Te bhojabhakkhena hatappabhà yadà Tesaæ tadà tumulatamosi loko Tamehi bhÅtÃmiti cintayiæsu Bhaveyya Ãlokavatassa bhaddaæ So sÆrabhÃvaæ udayaæ akÃsi TenÃnu netaæ suriyo'ti tassa Te cintayuæ atthamite imamhi ùlokama¤¤ampi bhaveyya bhaddaæ ¥atvÃna tesaæ chandantamuÂÂhahi TenÃhu candoti hi nÃmadheyyaæ SanisÃkaro tesu vaseyya anto Maïinà kate bÃhirake vimÃna Rajatà vanaddhe pavare manu¤¤e Sitappabhà bhÃsura middhi mÃgare [SL Page 189] [\x 189/] SobhÃnumà kanakamaye vimÃne Anto bahi elikamaye vaseyya Uïhappabhà adhika mahosi tena Ubhayampi naæ uïhataraæ tathÃhi Pa¤¤ÃsamekÆnujukaæ ahosi Candassa gehaæ parimaï¬alena TiyojanenÆna sataæ diya¬¬haæ Taæ yojanÃnaæ tica mÃhanÃtho Ahosi puïïaæ ubhayampi tassa Candassa vuttaæ Ænakaæ yamettha So cuïharaæsi uparÃsi cÃri Sa candimà tassa adhosi cÃrÅ Majjhaæ hi tesaæ khalu yojananti So lokanÃtho vadi lokadassi Cando'jakaæ Ãsi ca mandagÃmi GatÅna mando tiriyaæ juka¤ca Passesu nakkhattà vajanti tÃrà DhenÆca cando piya cacchakaæhi. Taæ taæ hi nakkhatta mupeti sabbe Te attano ÂhÃnaæ navissajanti SÅghaæ jukaæ gacchati cuïharaæsÅ Tameva sÅghaæ tiriyaæ na tassa SakÃÊapakkhassa uposathassa PÃÂipade gacchati yojanÃnaæ SatÃna mekaæ divase sahassaæ OhÃya candaæ athanukkamena ùpurato so khalu posathassa Gateca dÆraæ suriye nabhamhi DhÃvitvagaïhÃti punappamÃïaæ-vuttantu nÃthenayamatthi taæno So purato gacchati yojanÃnaæ-dine dine hÃyatitena cando Atha kÃÊapakkhassa uposathamhi-na nisÃkaro dissani sesatoti Karoti taæ hoti divÃkaro adho-patte mahantu paribhÃjanaæ va Majjhaïhike geha gatÃva chÃyÃ-na pa¤¤Ãyati candimassa chÃyà Na pa¤¤Ãyate tÃya ca sovacando-dÆre ÂhitÃnaæva divÃpadÅpo So raæsimà lokavidÆ munindo-abhÃsi tesaæ sasibhÃnumÃnaæ Ajebha govÅthiti nÃmadheyyÃ-tisso manu¤¤Ãva visesavÅthiyo [SL Page 190] [\x 190/] VÅthiæ ajÃnaæ hi yathà vajanti-devo na pÃteti paneka binduæ Tathà hi tesaæ pakatÅpanesÃ-Ãpappiyà nahi meï¬Ã bhavanti Yathà ca te ibha vÅthiæ vajanti-bhinnaæ nabhaæ paggharatÅva devo Taæ kissa hetu piyameva toyaæ-tesaæ gajÃnaæ pavane ratÃnaæ Yadà ca te gorathiyaæ kamanti-tucchaæ tadÃsitanidÃghamappiyaæ Pihayanti te majjhima sÅtamuïhaæ-samÃna dukkhaæ sukhamicchamÃnà Imamhi dÅpamhi yadà udeti-majjhaïhiko hoti videha dÅpe Kurumhi dÅpamhi atthaÇgameti-goyÃna dÅpe bhavata¬¬haratti Pubbe ca dÅpe udeti kÃle-majjhaïhiko hoti ca uttarena GoyÃna dÅpamhi ca atthameti-imamhi dÅpamhi ca majjharatti Kurumhi dÅpamhi udeti kÃle-majjhaïhiko pacchimadÅpakamhi Imamhi dÅpamhi ca atthameti-pubbe ca dÅpe bhavata¬¬haratti GoyÃnadÅpamhi udetikÃle-majjhaïhiko hoti imamhidÅpe Pubbe ca dÅpamhi ca atthameti-kurumhi dÅpe bhavata¬¬haratti Evaæ mahiddhike mahÃnubhÃve candimasuriye kiæ rÃhu gilatÅti? ùma gilati rÃhussa hi attabhÃvo mahà uccatarena aÂÂhayojanasatÃni cattÃri ca yojana sahassÃni, bÃhantaramassadvÃdasayojanasatÃni, bahalattena cha yojanasatÃni, sÅsaæ navayojanasataæ, lalÃÂaæ tiyojana sataæ, bhamukantaraæpaïïÃsayojanaæ sataæ tiyojanaæ sataæ mukhaæ tiyojana sataæ gambhÅraæ hatthatala pÃdatalÃnaæ puthulatà dviyojanasatÃni, aÇgulipabbÃni païïÃsayojanÃni, so candimasuriye virocamÃne disvà issÃpakato tesaæ gamanavÅthiæ otaritvà mukhaæ vivaritvà tiÂÂhati. CandavimÃnaæ và suriya vimÃnaæ và tiyojana satike mahÃniraye pakkhittaæ viya hoti. VimÃne adhivatthà devatà maraïabhaya tajjità ekappahÃreneva viracanti. So pana vimÃnaæ kadÃci hatthena chÃdeti. KadÃci hanukassaheÂÂhà pakkhipati. KadÃci jivhÃya ca parimajjati. KadÃci avagaï¬akÃrakaæ bhu¤janto viya kapolantare Âhapeti. Vegaæ pana vÃretuæ na sakkoti. Sace vÃressÃmÅti gaï¬e katvà tiÂÂheyya matthakaæ tassa bhinditvà nikkhameyya Ãka¬¬hetvà và naæ onameyya tasmà vimÃnena saheva gacchati. Pubbe tÃdisaæ karoti. IdÃni parittatejena tÃdisaæ kÃtuæ, nasakkoti- taæ dassentena idaæ vuttaæ. [SL Page 191] [\x 191/] Ekadà kira sambuddho-sÃvatthiyaæ narÃsabho AnÃthapiï¬ikÃrÃme-vasÅ jeta vanavhaye Tadà ca candimaæ rÃhu-gaïhÃti bhayatajjito Anussaranto sambuddhaæ-imaæ gÃthaæ abhÃsatha Namo te buddha vÅratthu-vippamuttosi sabbadhi SambÃdha paÂi pannosmi-tassa me saraïaæ bhavÃti. Athakho bhagavà candaæ-Ãrabbha devaputtakaæ RÃhuæ imÃya gÃthÃya-abhÃsi karuïÃkaro TathÃgataæ arahantaæ-candimà saraïaæ gato RÃhu candaæ pamu¤cassu-buddhà lokÃnukampakÃti. TathÃgataæ arahantaæ-candimà saraïaæ gato RÃhu candaæ pamu¤cassu-buddhà lokÃnukampakÃti. Athakho candimaæ rÃhu-mu¤citvà taramÃnako Saæviggo vepacittissa santikamhi Âhito ahu Atha kho vepacittÅpi-asurindo'surandakaæ RÃhuæ imÃya gÃthÃya-abhÃsi taækhane pana Kinnu santhara mÃnova-rÃhu candaæ pamu¤casi SaæviggarÆpo Ãgamma-kinnu bhÅtova tiÂÂhasÅti. Sattadhà me phale muddhÃ-jÅvanto nasukhaæ labhe BuddhagÃthÃbhi gÅtomhÅ-no ce mu¤ceyya candimanti. Evaæ buddhassa ÃïÃya-idÃni asurindako Candaæ nÃsakkhi gilituæ-hattheneva sachÃdayi Ekadà suriyaæ vÃpi-gaïhÃti asurindako Tadà ca so suriyopi-bhagavanta manussaraæ Jetavane santaæva-saraïatthaæ bhayatajjito AjjhabhÃsittha gÃthÃya-imÃya taæ khane pana Namo te buddha vÅratthu-vippamuttosi sabbadhi SambÃdha paÂipannosmi-tassa me saraïaæ bhavÃti Athakho bhagavà vÃci-suriyaæ deva puttakaæ ùrabbhimÃhi gÃthÃhi-abhÃsi so jinuttamo TathÃgataæ arahantaæ-suriyo saraïaæ gato RÃhu suriyaæ pamu¤cassu-buddhà lokÃnukampakà Yo andhakÃre tamasÅ pabhaækaro Verocano maï¬alÅ uggatejo Mà rÃhu gilÅ caraæ anta likkhe Pajaæ mama rÃhu pamu¤ca suriyanti [SL Page 192] [\x 192/] Athakho suriyaæ rÃhu-mu¤citvà taramÃnako Saæviggo vepacittissa-santikamhi Âhito ahu Athakho vepacittÅpi-asurindo'surindakaæ RÃhuæ imÃya gÃthÃya-abhÃsi taæ khane pana Kinnu santhara mÃnova-rÃhu suriyaæ pamu¤casi SaæviggarÆpo Ãgamma-kinnu bhÅtova tiÂÂhasÅti Sattadhà me phale muddhÃ-jÅvanto na sukhaæ labhe BuddhagÃthÃbhigÅtomhÅ-no ce mu¤ceyya suriyanti. Evaæ buddhassa ÃïÃya-idÃni asurinda ko Suriyaæ nÃsakkhi gilituæ-hattheneva achÃdayÅti TÅsu vÅthÅsu etÃsu rÃsiyo dvÃdasà siyuæ Te rÃsi yojanantÃva candopi suriyopi ca Nakkhattà ca gahÃceva sabbe gacchanti sabbadà Nakkhattà ca gahÃcete na jahanti sakaæ vÅthiæ Dhenuva vacchakaæ cando taæ taæ nakkhatta santikaæ Upasaækami nakkhattà sakaÂÂhÃneva tiÂÂhare Pakkhattayaæ tiÂÂhati lohitaÇgo Pakkhadvayaæ sukkabudhà ravÅca Vassaæ gurÆpa¤ca yanÃni sÃni Dinadvayaæ vì¬ha dina¤ca cando UsabhÃdi catasso pi rÃsiyo ajavÅthikà MÅna mesatulà ka¤¤Ã imegovÅthi nÃmakà VicchikÃdi catassotu nÃgavÅthiti sa¤¤ità JinÃlaÇkÃra nÃmevaæ Ãbhatattà mayÃpitaæ Anto ca bÃhira¤ceva majjhe vÃpi tayo vÅthi AjÃvÅthÅnaæ yeva bhavantÅti vijÃniyà Tiïïaæ vÅthina me tesaæ vitthÃraæ parimaï¬alaæ ÅkÃkÃrena sÃminà vuttameva vadÃmahaæ Sineruno ÂhitattÃnaæ parato cakkavÃÊakaæ UttarabhÃga pamÃïa¤ca hitvÃna orabhÃgato Sineru cakkavÃÊÃnaæ antaraæ parimÃïato Pa¤casata sahassÃni sahassà nÆna saÂÂhi ca SatÃni satta ¤eyyÃni pa¤ca vÅsuttarÃni ca MajjhavÅthi gato nÃma tattha vemajjhato ravi [SL Page 193] [\x 193/] Majjhato yÃva merumhà cakkavÃÊÃna mantaraæ Vemajjhato yadà hoti ubhayanta gato tadà Majjhato yÃva merumhà cakkavÃÊà ca pabbatà Duve sata sahassÃni sahassÃnÆna sÅti ca AÂÂha sataæ duve saÂÂhi yojanÃni tigÃvutaæ Ubhato antako meru cakkavÃÊÃna mantaraæ Ekaæ sata sahassa¤ca sahassà nÆna tÃÊisaæ Nava satÃni cekatiæsa yojanÃni ca gÃvutaæ PamÃïo samantà ca maï¬alaæ majjhavÅthiyà Sata sahassà nÆna vÅsa sahassÃneka tiæsa ca Sata meka¤ca vi¤¤eyyaæ pa¤ca sattati uttaraæ Dakkhiïaæ uttara¤cÃpi gacchanto pana bhÃnumà MajjhavÅthippamÃïena maï¬aleneva gacchati Gacchantoca panevaæ so oruyhoruyha heÂÂhato ùruyhÃruyha uddha¤ce yato gacchati sabbadà Tato gativasenassa duramaddhÃna mÃsitaæ Tiæsa sata sahassÃni yojanÃni ca mÃïato Tasmà so parito yÃti tattaka¤ca dine dine Sahassamekaæ pa¤casataæ catupa¤¤Ãsa yojanaæ TigÃvutaæ terasa sata tettiæsa ratanÃnica AÂÂhaÇgulÃni tiriyaæ gacchateka dinaæ ravi CattÃÊÅsa sahassÃni chasatÃni tigÃvutaæ YojanÃni tità ÊÅsaæ mÃsenekena gacchati. Te navuti sahassÃni dvisataæ sattasÅti ca GÃvutÃni duvecÃpi dvÅhi mÃsehi gacchati ImÃya gatiyà anta vÅthito vÅthimantimaæ Gacchati chahi mÃsehi tÅhi mÃsehi majjhimaæ Sineru santike anta vÅthito pana bhÃnumà Gacchante dvÅhi mÃsehi assa dÅpassa majjhato Tasmà sÅhala dÅpassa majjhato meru antaraæ Duve satasahassÃni vÅsate nÃlikà nitu [SL Page 194] [\x 194/] Tettiæsa¤ca sahassÃni aÂÂhÃrasa tigÃvutaæ CakkavÃÊantara¤cassa dÅpassa ca majjhato TÅni sata sahassÃni sahassÃni ca vÅsati Cha uttarÃni pa¤ceva satÃneka¤ca gÃvutanti- Evaæ mahiddhikà mahÃnubhÃvà candimasuriyà yaæ sineruæ pariharanti vicaranti tassa sineruto upari dasa sahassa yojanappamÃïaæ ÃyÃmavitthÃrena sattaratanamayaæ pÃkÃraparikkhittaæ dvÃrasahassa yuttaæ ÃrÃma pokkharaïi uyyÃnÃdÅhi vicittaæ tÃvatiæsa bhavanaæ ahosi. Tattha sakkodevarÃjà rajjaæ kÃresi. Sakko kira magadharaÂÂhe macala gÃme magho nÃma mÃnavo hutvà tettiæsa purise gahetvà kalyÃïakammaæ karonto sÃlÃdikaæ kattabbaæ kusalaæ katvà sattavatta padÃni pÆretvà tato cuto saddhiæ parisÃya deva loke nibbatti. Tato pubbadevà Ãgantuka devaputtà Ãgatà sakkÃraæ tesaæ karomÃti vatvà dibbapadumÃni upanÃmesuæ. Upa¬¬harajjena ca nimantesuæ. Sakko upa¬¬harajjena asantuÂÂho ahosi. Atha nevÃsikà Ãgantuka sakkÃraæ karomÃti gandhapÃnaæ sajjayiæsu. Gandhamadhutipi vuccati. So kira ativiya madhuro madanÅyo eko madhuviseso. Sakko sakaparisÃya sa¤¤aæ adÃsi, mÃrisà mà gandhapÃnaæ pivittha, pivanÃkÃramattameva dassethÃti. Te tathà akaæsu. NevÃsika devaputtà suvaïïarasakehi upanÅtaæ gandhapÃnaæ yÃvadatthaæ pivitvà mattà tattha tattha suvaïïapaÂhaviyaæ patitvà supiæsu. Sakko gaïhatha puttÃti puttehi te pÃdesu gÃhÃpetvà sinerupÃdesu pÃtesi. Sakkassa pu¤¤atejena tadanuvattitÃpi sabbe te tattheva patiæsu. Te sineruno vemajjhagata kÃle sa¤¤aæ labhitvà attÃnaæ suraæ pivimhÃti akaæsu tato paÂÂhÃya te asurà nÃmajÃtÃ. Atha nesaæ kammapaccayà utasamuÂÂhÃnaæ sinerussa heÂÂhimatale dasayojana sahassaæ asura bhavanaæ nibbatti. PÃricchattaka parimÃna bhÆtÃya citta pÃÂaliyà upasobhitaæ sabbaæ pÃkÃrÃdikaæ tÃvatiæsa bhavana sadisaæ. Tassa cittapÃÂaliyà catusu passesu tiæsayojanÃyatà tadanurÆpa vitthÃrà catasso silÃpatthà pa¤¤attà ahesuæ. Tesu puratthima disÃbhÃgesu vepacitti asurindo rajjaæ kÃresi. [SL Page 195] [\x 195/] Sucittà nÃma yuvarÃjÃ. Dakkhiïa disÃbhÃge sambaronÃma asurindo rajjaæ kÃresi. NamucinÃma yuvarÃjÃ. Pacchima disÃbhÃge balinÃma asurindo rajjaæ kÃresi. AsurojonÃma yuvarÃjÃ. Uttara disÃbhÃge mahÃrÃjonÃma asurindo rajjaæ kÃresi. RÃhu asurindo nÃma yuvarÃjÃ. Tesaæ tesÃnaæ asurindÃnaæ nivÃsanaÂÂhÃna bhÆtÃni cattÃri nagarÃnÅ tikÆÂÃnaæ majjhe pÃtubhavanti. TÃni kho pana nagarÃnipi sattaratanamaya pÃkÃra parikkhittÃni nÃnÃlaÇkÃra sampannÃva bhavantÅti vadanti. Sakko tesaæ nivattetvà anÃgamanatthÃya Ãrakkhaæ Âhapesi. Tattha udake nÃgà ca balÃhonti. Sinerussa paÂhamÃlinde etesaæ ÃrakkhÃ, dutiyÃlinde supaïïÃnaæ ÃrakkhÃ, tatiyÃlinde kumbhaï¬Ãnaæ ÃrakkhÃ, catutthÃlinde yuddhasaïÂhÃnaæ visamacÃri dÃnava yakkhÃnaæ, pa¤camÃlinde catusudisÃsu catunnaæ mahÃrÃjÃnaæ Ãrakkhà ÂhapitÃ. Tena vuttaæ. "Antarà dvinnaæ ayujjhapurÃïaæ, pa¤cavidhà Âhapità abhirakkhÃ, uragakaroti payassa hÃri madanayudhà caturo ca mahatthÃti" te pana te asurà Ãyuvaïïa yasa issariya sampattÅhi tÃvatiæsa sadisÃva. Tasmà antare attÃnaæ ajÃnitvà pÃÂaliyà phuppitÃya nayidaæ devanagaraæ tattha pÃricchattako phupphati' idha pana citta pÃÂali, jara sakkena mahà suraæ pÃyetvà va¤cÅtvà devanagaraæ ca gahitaæ gacchÃma tena saddhiæ yujjhissÃmÃti hatthassarathe Ãruyha suvaïïa rajata maïi phalakÃdi gahetvà yuddhasajjà hutvà asurabheriyo paharanto mahà samudde udakaæ dvidhà bhinditvà uÂÂhahanti-te deve vuÂÂhe vammika makkhikà vammikaæ viya sineruæ abhirÆhituæ Ãrabhanti. Atha tesaæ paÂhamaæ nÃgehi saddhiæ yuddhaæ hoti. Tasmiæ pana yuddhena kassaci chavi và cammaæ và na jijjati. Na lohitaæ uppajjati. Kevalaæ kumÃrakÃnaæ dÃrudaï¬aka yuddhaæ viya a¤¤ama¤¤aæ santÃsanamattameva hoti. KoÂi satÃpi koÂi satasahassÃpi nÃgà tehi saddhiæ yujjhitvà asura purameva pavesetvà nivattanti. Sace asurà balavantà honti. Atha nÃgà osakkitvà dutiyÃlinde supaïïehi ekato hutvà yujjhanti. SupaïïÃdisupi esevanayo. Yadà panatÃni pa¤caÂÂhÃnÃni asurà maddanti. Tadà ekato sampiï¬Ãni ÂhitÃni pa¤cabalÃni osakkanti atha cattÃro mahÃrÃjÃno gantvà sakkassa taæ pavattiæ Ãrocenti. Sakko tesaæ vacanaæ sutvà vejayantaæ [SL Page 196] [\x 196/] NÃma rathaæ Ãruyha nikkhamati. So pana ratho diya¬¬hayojana satÃyÃmo tassa pacchimantato païïÃsa yojano. Majjhe ratha pa¤jaro pa¤¤Ãsayojano, ratha sandhito yÃva ratha sÅsà pa¤¤Ãsa yojano. Tasmiæ yojaniko pallaÇko atthato hoti. Tiyojanikaæ setacchattaæ matthake Âhapitaæ. Eke kasmiæ yuge sahassa Ãja¤¤a yutto. SesÃlaÇkÃrassa pamÃïaæ natthi. Dhajopanassa a¬¬hatiyÃni yojanasatÃni uggato. Yassa mandavÃteritassa pa¤caÇgika turiyasseva saddo niccharati. Rathasaddo ca dhaja saddo ca ÃjÃnÅya saddo ca ekato hutvà samantà asani saddo viya hoti. So pana tassa pu¤¤appaccayena nibbatto cakkavÃÊa pabbatepi sinerumhipi sammukhÅbhÆte vinivijjhitvà Ãkasa gamana sadiseneva vegena gacchati. Sakko tesaæ vacanaæ sutvà evarÆpaæ attano rathavaramÃruyha sayaæ vÃnikkhamati. Ekaæ và puttaæ pesetÅ. Ekasmiæ divaseyeva nikkhamitvà asure yuddhena abbhuggantvà samudde pakkhipÃpetvà catusu vÃresu attano sadise indapaÂimà mÃpetvà Âhapesi. Tasmà asurà nÃgÃdayo jinitvà ÃgatÃpi imà paÂimà disvà sakko nikkhantoti palÃyanti. Evaæ devÃsura saÇgÃme vattamÃne vepacitti nÃma jeÂÂho asurindo asure ÃïÃpesi. Sace mÃrisà asurà jineyyuæ devo parÃjeyyuæ-sakkaæ devÃnamindaæ gahetvà dvÅsu hatthesu dvisu pÃdesu ka kaïÂhepi pa¤cahi bandhanehi bandhitvà mama santikaæ ÃïeyyÃthÃti sakkopi tatheva ÃïÃpesi. Atheka divasaæ saÇgÃme vattamÃne asurà parÃjiæsu. Devà vepacittiæ asurindaæ gahetvà pa¤cahi bandhanehi devasaÇkhalikÃya bandhitvà sakkassa devara¤¤o santikaæ nayiæsu devasaÇkhalikà nÃma nalina suttaæ viya makkaÂakajÃla suttaæ viya cakkhussÃpÃthaæ Ãgacchati. IriyÃpathaæ rujjhati. Chettuæ pana neva vÃsiyÃna pharasunÃvà sakkotitepana citteneva bajjhanti. Citteneva muccanti. Vepacitti asurindo pana bandhitvà nisÅdÃpito asabbhÃhi pharusÃhi vÃcÃhi sakkaæ devÃnamindaæ akkosati 'corosi bÃlosi mÆÊhosi uÂÂhosi theïosi gadubhosi nerayikosi tiracchÃna gatosi natthi tuyhaæ sugati duggatiyeva tuyhaæ pÃÂikaækhitabbÃti" imehi dasahi akkosa vatthuhi akkosati. Jarasakko sabbakÃle jinissati yadà asurÃnaæ jayo bhavissati. Tadà taæ bandhitvà asurabhavanadvÃre nipajjÃpetvà phoÂÃpessÃmÅti ÃdÅni vatvà [SL Page 197] [\x 197/] ParibhÃsati. Sakko pana vijitavijayo na taæ manasi karoti. MahÃpaÂiggahaïampanassa matthake vidhunanto sudhammadevasabhaæ pavisaticeva nikkhamatica. Atha mÃtalÅ devasaægÃhako cintesi kinnukho esa sakko imÃni pharusavacanÃni bhayena titikkhati udÃhu adhivÃsanakhantiyà samannÃgato'ti vÅmaæsento imaæ gÃthamÃha. BhayÃnumathavà sakka dubbalyÃnu titikkhasi Suïanto pharusaæ vÃcaæ sammukhà vepacittino'ti Athasakko devarÃjà attano khantibalaæ dÅpento imà gÃthà abhÃsi. NÃhaæbhÃyÃmi dubbalyà khamÃmi vepacittino Kathà hi mÃdiso vi¤¤Æ bÃlena patisaæyuje. Yo have balavà santo dubbalassa titikkhati TamÃhu paramaæ khantiæ niccaæ khamati dubbalo Tasse'va tena pÃpiyo yo kuddhaæ patikujjhati Kuddhaæ appati kujjhanto saægÃmaæ jeti dujjayaæ Uhinnamatthaæ carati attano ca parassa ca Paraæ saækupitaæ ¤atvà yo sato upasammati. Evaæ sakko attano khantibalaæ vaïïetvà "sapathaæ karohi vepacitti adubhayÃ"ti Ãha. Tato sapathaæ karonto asurindo imaæ gÃthamÃha. Yaæ musà bhagato pÃpaæ yaæ pÃpaæ ariyÆpavÃdino Mittadduno ca yà pÃpaæ yaæ pÃpaæ akata¤¤uno Tameva pÃpaæ phusatu yo te dubbhe sujampati Evaæ taæ sapathaæ sammà kÃrÃpetvà sujampati Vepacittiæ visajjesi tato veropasammati Kena so vepacittÅti nÃmo asurindako Kena parÃjito ÃsÅ iti ce kathayÃmahaæ DevÃnaæ asurÃnaæ ca saægÃmo vattatiyadà SamuddapiÂÂheva honti ye bhuyyena te pana ParÃjayo asurÃnaæ hoti appajayo pana Tadà ca vÃlikÃpiÂÂhe rajatÃbhe manorame [SL Page 198] [\x 198/] KalyÃïadhammà sÅlavantà païïasÃlà sumÃpiya Vasanti isayo sabbe jhÃyino ca mahiddhikà Yadà parÃjità hutvà palÃyantà surà pana Devehi anubandhantà patvà isÅnamassamaæ Ime sabbe'pi isayo jarasakkassa pakkhikà Ime nissÃya te devà anubandhanti no iti Vadantà kodhasà tesaæ isÅnaæ assamÃdikaæ Bhindantà paribhÃsantà pavisanti sakaæ puraæ Tato sabbe'pi isayo païïasÃlaæ punÃparaæ KaritvÃna tahiæ ÂhÃne vasiæsu te punappunaæ Viddhaæsanteva asurà tadà te isayo pana SaægÃme vattamÃnamhi sambarasseva santikaæ Gantvà sabbe'pi isayo Âhatvà tasse'va santike Abhayaæ yÃcanatthÃya idaæ vacana mabravuæ Isayo sambaraæ patvà yÃcanti abhaya dakkhiïaæ KÃmaæ karohi tvaæ dÃtuæ bhayassa abhayassa cÃ'ti Tesaæ taæ vacanaæ sutvà sambaro asurindako Tesaæ niggahaïatthaæ ca imaæ gÃthaæ abhÃsatha IsÅnaæ abhayaæ natthi duÂÂhÃnaæ sakkasevinaæ Abhayaæ yÃcamÃnÃnaæ bhayameva dadÃmivo'ti. Atha te isayo sabbe vÃcaæ sutvÃna tassataæ Abhisapantà sambaraæ imà gÃthà abhÃsayuæ Abhayaæ yÃcamÃnÃnaæ bhayameva dadÃsi no PatigaïhÃma te etaæ akkhayaæ hotu te bhayaæ YÃdisaæ vapate bÅjaæ tÃdisaæ harate phalaæ KalyÃïakÃrÅ kalyÃïaæ pÃpakÃrÅ ca pÃpakaæ Pavuttaæ tÃta te bÅjaæ phalaæ paccanubhossasÅ'ti Evaæ te isayo sabbe abhisapitvÃna taæ pana Tato antaradhÃyitvà samuddatÅre sumÃpitaæ Attano attanoyeva païïasÃla mupÃgamuæ Athakho sambaronÃma asurindo imehi tu AbhisÃpato paÂÂhÃya divase divase pana [SL Page 199] [\x 199/] Tikkhattu mubbijji sohi bhutvà sÃyamÃsakaæ Sayanaæ abhirÆhitvà niddÃyokkanta mattake Samantà sattisatena ÂhatvÃna pahaÂo viya UpaÂÂhÃti tadà tassa dasasahassayojanaæ Saddo asurabhavanaæ saækhohaæ ahu tÃva te Tadà sabbe asurÃ'gantvà tassara¤¤o va santikaæ Kimidaæ iti pucchiæsu natthi ki¤citi so bravi Tadà majjhimayÃme'pi pacchimayÃmake'pi ca Ubbijjittha tadà cÃ'pi sabbe gantvà va pucchiæsu Tatova so'pi lajjÃya kathetuæ neva sakkuni Taæ sabbe asurÃcÃ'pi mà bhÃyitthÃ'ti abravuæ Tato paÂÂhÃya tassevaæ mahÃrogo upapajjati Tikicchituæ na sakkoti isÅnaæ dubbhÅkÃraïà Cittaæ vepati [a] teneva vepacitta vhayo ahu Api saægÃmasÅse'pi parÃjetvà palÃyataæ Sakko labhitvà bodhesi isÅsapathakÃraïaæ KÃrÃpetvÃna sapathaæ sakko cittaæ vimocayÅ RogÃbhibhÆto so Ãsi sakko taæ passituæ tadà ùgacchati tadà sakkaæ passitvà vepacittako TikicchÃhi maæ devinda iti vÃcaæ abhÃsayÅ Atha sakko'pi taæ Ãha asurinda sace tuvaæ Mà vÃce sambarimÃyaæ tikicchissÃmahaæ tuvanti. Tassa taæ vacanaæ sutvà vepacitti idaæ bravi PucchissÃmi ahaæ yÃva asure tÃva mÃrisa TiÂÂhÃhÅti ca vatvÃna asure paripucchi so VÃcemi mÃrisà sakkaæ sambarimÃyakaæ iti Tadà ca asurà sabbo evamÃhaæsu tassatu SabbarimÃyaæ ajÃnanto sakko pÅÊeti no pana JÃnanto sambarimÃyaæ atirekaæ karissati. Ekassa attano hetu mÃyaæ vÃciya tassa tu Mà amhe sabbe nÃsehi sikkhÃpetuæ na vaÂÂati. Itivutte vepacitti devindaæ etada bravi ---------------------------------------------------------- [A] cittavepatti-potthakesu. [SL Page 200] [\x 200/] Pubbetu sambaro nÃma asurindo purindada MÃyÃvÅ mÃyaæ yojetvà niraye paccate bhusaæ Tumhetu dhammikà santà kiæ mÃyÃya karissatha Iti vatvà vepa citti imaæ gÃthaæ abhÃsatha MÃyÃvÅ maghavà sakka devarÃjà sujampati UpetÅ nirayaæ ghoraæ sambarova sataæ samanti Sakko pana vijÃnÃti rogassuppatti kÃraïaæ IsivÃcÃpadesena tesaæ tu sapathena ca Cittakkhe pà ayaæ rogo jÃyatÅti tikicchituæ KhamÃpetvÃva mu¤ceyya khamÃpessÃmi taæ iti CintitvÃna tikicchissaæ itivattvÃ'pi tassa taæ AsikkhÃpetukÃmaæ va ¤atvÃna tu tikicchanaæ KhamÃpanaæ isÅnaæ so akÃretvà purindado Taæ padesà nivattitvà sakaÂÂhÃnaæ apakkami. Evaæ sineruno heÂÂhà tikÆÂÃnaæ va majjhake SuvaïïavÃlukÃpiÂÂhe asurÃnaæ puraæ ahu Tesaæ ayujjhapurÃnaæ duvinnaæ antare pana AÂÂhasaÂÂhisahassÃni ekalakkha¤ca yojanà Bhavantitihi vi¤¤eyyà paï¬itena naya¤¤unà TaduddhadevalokÃnaæ antaraæ kathituæ pana. Dukkaraæ tena gaïanaæ karontena naya¤¤unà CaturÃsÅtisahassa ÂÂhitaæ katvà catugguïaæ CatuddasasahassÃnaæ adhikaæ ca catussataæ Missitesu bhavekindaæ sabbakindamidaæ mataæ Tilakkhaæ pa¤canahutaæ adhika¤ca catussataæ TÃvatiæse kindamÆnaæ yÃmÃya kinda mekakaæ Dve tÅni catupa¤cÃpi cha satta aÂÂhameva ca Nava dasekÃdasa ca dvÃdasa terasÃ'pi ca Catuddasa pa¤cadasa soÊasa ca sattadasa YathÃkkamaæva vi¤¤eyyaæ tusinÃdisu bhÆmisu Sabakindesu misseyya caturÃsÅti sahassakaæ Tasmà evaæ vijÃnÅyaæ sabbabhÆmina mantaraæ [SL Page 201] [\x 201/] PaÂhavÅtalato yÃva tÃvatiæsassa antaraæ CaturÃsÅtisahassa yojanÃni bhavantihi TÃvatiæsa bhavanato yÃva yÃmÃya antaraæ Catulakkhaæ tinahutaæ catusahassa mevaca Catusata¤ca vi¤¤eyyaæ yojanÃnaæ pamÃïato YÃmÃto yÃva tusità sattalakkhaæ tato paraæ CaturÃsÅti sahassa¤ca aÂÂhasataæ ca yojanà Tusità yÃva nimmÃïà lakkhÃnekà dasÃ'pi ca Pa¤catiæsa sahassÃni dvisataæ dvikayojanà NimmÃïato vasavatti antaraæ yojanà pana Catuddaseva lakkhÃni pa¤cÃsÅti sahassakaæ Adhikaæ cha sataæ ¤eyyaæ paï¬itena naya¤¤unà Vasavattito yÃva brahma pÃrisajjÃna mantaraæ AÂÂhÃraseva lakkhÃni chattiæsa ca samÃsakaæ Yojanà iti ¤Ãtabbaæ vi¤¤unà hi naya¤¤unà PÃrisajjato parittÃbhà antaraæ parimÃïato EkavÅsa ca lakkhÃni chaÊasÅti sahassakaæ Catusata¤ca yojanà vi¤¤Ãtabbaæ naya¤¤unà ParittÃbhà brahmalokà parittasubhakà pana Pa¤cavÅsati lakkhÃni chattiæsà ca sahassakaæ AÂÂhasata¤cayojanà bhavantÅti vijÃniyaæ Parittasubhakà yÃva vehapphalÃtu antare AÂÂhavÅsati lakkhÃni sattÃsÅti sahassakaæ Adhikaæ vÅsataæceva yojanÃnaæ pamÃïato Vehapphalato avihà tesaæ ca antaraæ pana Dvattiæsa¤ca lakkhÃni sattatiæsa sahassakaæ Adhikaæ pa¤ca sata¤ceva yojanÃnaæ pamÃïato AvihÃto yÃvatappà antaraæ parimÃïato Pa¤catiæ seva lakkhÃni aÂÂhÃsÅti sahassakaæ Atappà sudassÃnantu antaraæ parimÃïato Navatiæsa ca lakkhÃni aÂÂhatiæsa sahassakaæ Catusata¤ca yojanà bhavantÅti vijÃniyaæ [SL Page 202] [\x 202/] Sudassà sudassÅnaætu antaraæ parimÃïato Dvà cattÃÊÅsa lakkhÃni aÂÂhÃsÅti sahassakaæ AÂÂhasata¤ca vi¤¤eyyaæ yojanÃni pamÃïato SudassÅto akaniÂÂhà antaraæ parimÃïato Cha cattÃÊÅsa lakkhÃni navatiæ ca sahassakaæ Adhikaæ dvisata¤ce va yojanÃni bhavantihi AkaniÂÂhÃto Ãruppà paÂhamabhÆmikà pana NavatÃÊÅsa lakkhÃni navÃsÅti sahassakaæ Adhikaæ chasataæ¤ce va yojanÃni bhavantihi PaÂhamÃruppato yÃva dutiyÃruppa bhÆmikà Te pa¤¤Ãsa¤ca lakkhÃni cattÃri nahutÃni ca Catusata¤ca vi¤¤eyyaæ yojanÃnaæ pamÃïato TatiyÃruppato yÃva catutthÃrÆpabhÆmikà SaÂÂhisatasahassÃni cattÃri nahutÃni ca YojanÃni bhavantÅ ti vi¤¤Ãtabbaæ naya¤¤unà Yojanà nÃma duvidhà bhavanti parimÃïato ByamhÃdi yojana¤ceva bhumÃdiyojanampi ca Tesaæ bhedantu dÅpetuæ evaæ kathenti pubbakà Chattiæsa paramÃnÆna meko nucchatiæsa te TajjÃri tÃpi chattiæsa rathareïucchatiæsa te Likkhà tà satta ÆkÃtà dha¤¤amÃso'pi sattate SattÃÇgula mamudviccha vidatthi tà duvesiyuæ Ratanaæ tÃni sattema yaÂÂhi tà vÅsatÆ sabhaæ GÃvuta musabhÃsÅti yojanaæ catugÃvutaæ Iminà yojaneneva paÂhavÅpabbatÃdinÅ Antaraæ sabbabhÆmÅnaæ veditabbaæ va vi¤¤unà Dhanupa¤casataæ kosaæ kosà cattÃri gÃvutaæ GÃvutÃnica cattÃri yojananti pavuccati Ida¤ca yojanaæ a¤¤aæ candasuriya pamÃïakaæ VimÃnÃdi paricchedaæ yojanaæ aparampi ca [SL Page 203] [\x 203/] Vinayassa ca ÂÅkÃyaæ vÅthiparicchinnayojanaæ Sabbampi pa¤caratana yaÂÂhÅhi katayojanaæ Tasmà pana idaæ sabbaæ yojanaæ khuddakaæ iti SabbathÃva vijÃneyya naya¤¤u paï¬ito naro Evaæ sundarabhÃvena saæyuttaÂÂhakathÃyahi Yuttaæ acchedakaæ vÃcaæ ÃharissÃmi taæ idha HeÂÂhimà brahmalokamhà patità mahatÅ silà Ahorattena ekena aÂÂhatÃÊÅsa sahassakaæ YojanÃni patantÃva catumÃsena bhÆmikaæ Tasmà bhÆmitalÃyÃva brahmasajjÃna mantaraæ Sattapa¤¤Ãsa lakkhÃni chanahuta¤ca yojanà BhavantÅ ti hi ¤Ã tabbaæ paï¬itena naya¤¤unà Ubbhedaæ catu ekaæ Âhatvà catusatena tu Guïito bhÆmito yÃva heÂÂhimà brahmalokato Antaraæ yojanaæ hoti tasmÃhu ati dÆrakaæ Tato ati dÆrataraæ bhavagganti pakÃsitaæ Bhavaggo tividho hoti puggalÃnaæ pabhedato Puthujjana bhavaggo ca bhavaggo ariyassa ca Tathà sabba bhavaggo'ti bhavaggo tividho bhave PuthujjanÃnaæ bhavaggo vehapphalo'ti dÅpito AriyÃnaæ bhavaggotu akaniÂÂhÃ'ti dÅpito Nevasa¤¤Ã nÃsa¤¤anta sabba bhavagga nÃmako Sabba bhavagge ÂhatvÃna kÆÂÃgÃra samà silà Patità tÅhi vassehi dvÅhi mÃsehi aÂÂhahi Rattindivehi adhika catuvÅsati ghaÂÅhi ca [a] PaÂhavÅtalamÃpÃdi ekarattindive tulà AÂÂhatÃÊÅsa sahassa yojanÃni tato tato Pa¤ca koÂyeka païïÃsa lakkhÃni nahuta dvayaæ TisasahassadvÅsataæca yojanÃni bhavantihi Ubbedhaæ catu satta tÅni ekaæ tathÃpica Catu satena guïitaæ bhÆmito Ãbhavaggikaæ Yojanaæ iti vi¤¤eyyaæ paï¬itena naya¤¤unà ------------------------------------------------------ [A] yaÂÂhahi-potthakesu. [SL Page 204] [\x 204/] Dasakkharaæ ekapÃtÃchapÃtà ca vinìikà Vinìi pa¤cadasa pÃdaæ catuppÃdaæca nìikà SaÂÂhinìi aho ratti tiæsaratteka mÃsakaæ DvÃdasa mÃsiyo vassaæ evaæ kÃlaæ vijÃniyaæ YÃca bhavagge ÂhatvÃna patità mahatÅ silà CatumÃsa pa¤ca dina pa¤¤Ãsa ghaÂikÃhitu ùki¤camhi sampattà tatiyÃruppa bhÆmiyaæ Tato nipÃtità sÅÊà temÃsa aÂÂhavÅsati Dinehi dvattiæsa ghaÂÅhi pattà dutiya bhÆmiyaæ Tato nipÃtità sÅÊà temÃsa aÂÂhavÅsati Dinehi pa¤ca dasahi ghaÂÅhi adhikehi tu ùkÃsÃna¤cà yatana paÂhamà ruppabhÆmiyaæ Sampattà iti vi¤¤eyyaæ tato tu patità pana TemÃsa terasa dina satta pa¤¤Ãsa nìihi AkaniÂÂhamhi sampattà tato nipÃtità tusà TemÃsa cha divasehi navatiæsa ghaÂÅhi ca PÃpaïe sudassÅ bhÆmiæ dve mÃsekÆna tiæsati RattÅhi visa nìÅhi pattà hi sudassa bhÆmiyaæ Tato nipÃtità sÃhi dvimÃsehi vÅsati Dinehi tÅhighaÂÅhi atappÃbhÆmi pÃpuïi Tato nipÃtità sÃhi dvimÃsehi catuddasa Dinehi pa¤catÃÊÅsa ghaÂÅhi avihaæ pati Avihamhà patità sÃhi dvÅhi mÃsehi sattahi RattÅhi satta vÅsehi ghaÂÅhi adhikehi tu Vehapphalaæ sampattà tato nipatità pana DvemÃsa nava nìÅhi tatiya jjhÃnaæ bhÆmiyaæ Pattà tato nipatità mÃsadvi vÅsarattiyà Ekapa¤¤Ãsa nìÅhi dutiyajjhÃna bhÆmiyaæ Pattà tato nipatità kÆÂÃgÃra samÃsilà EkamÃsa païïarasa dinehi adhikehi tu Chattiæsa ghaÂikÃheva paÂhamajjhÃna bhÆmiyaæ Sampattà iti ¤Ãtabbà paï¬itena naya¤¤anà [SL Page 205] [\x 205/] Tato nipatità selà catumÃsehi bhÆmikaæ Evaætu tÅhi vassehi dvemÃsaÂÂha dinehitu Catuvisati nìÅhi paÂhavÅtala mapÃpuïi Evaæ sudÅgha maddhÃnaæ jhÃna lÃbhÅ naro pana Khaneneva upÃgacchi Ãbhavaggesu bhÆmisu AjjhÃnalÃbhÅ pu¤¤akaro kÃmÃvacara bhÆmiyaæ YÃva vasavatti bhÆmiæ cutikkhaïeva pÃpuïi Tasmà hi sampajÃnena pu¤¤akamma mahaggataæ Pu¤¤akammaæ sadÃyeva kattabbaæ sukha micchatà Iti ca pavara seÂÂhaæ seÂÂha buddhena vuttaæ Suïiya pavara vÃcaæ vÃca seÂÂhaæ idanti Manasi kariya sÃdhu pu¤¤akammaæ karonto Marugaïa varaÂhÃnaæ so hi saæpÃpuïeyya Evaæ sabba¤¤u buddho marugaïa vasanaÂÂhÃna bhÆtaæ uÊÃraæ ¥atvà bhÆmiæ asesaæ ativa varataraæ Ãbhavaggampi ÂhÃnaæ Sammà desesi sabbaæ sakalajanahitaæ patthayanto munindo Taæ ÂhÃnaæ pattukÃmo sucarita varaïe appamatto bhaveyya Iti sujanappasÃda saævegatthÃya kate lokappadÅpakasÃre okÃsaloka niddeso nÃma Sattamo paricchedo. -------------- 1 Athà paraæ pavakkhÃmi "pakiïïaka" kathampi ca ùdÃya muninà vuttaæ sesa ganthe va sÃrakaæ 2 Ekopi puggalo loke uppajjati sace pana Bahuno janassa atthÃya hitÃya ca sukhÃya ca 3 Saævattati sadà yeva katamo ahu so pana Arahaæ sammà sambuddho iccÃha lokanÃyako 4 Dvepi me puggalà loke dullabhà katame ti ce Yoca pubbakÃrÅ yoca kata¤¤u katavedi ca 5 MÃtà pità ca Ãcariyà pubbakÃrÅti'me matà AnÆpakÃrakaæ a¤¤aæ upakÃraæ karonti ye 6 Te cÃpi pubbakÃrÅti vuttà Ãdicca bandhunà Tesu ca mÃtà pitaro putte anupakÃrake [SL Page 206] [\x 206/] 7 ùpÃdakà posakà ca va¬¬hità khÅrapÃyikà Tasmà ca te pubbakÃrÅ pubbÃcariyà sammatà 8 BrahmÃti mÃtà pitaro pubbÃcariyÃni vuccare ùhuneyyà ca puttÃnaæ pajÃya anukampakà 9 Tasmà hi te namasseyya sakkareyyÃtha paï¬ito Annena atha pÃnena vatthena sayane na ca 10 UcchÃdana nahÃnena pÃdÃnaæ dhovanena ca Idheva naæ pasaæsanti pecca sagge pamodati 11 Iti vutta niyÃmena karaæ paccupakÃrakaæ Kata¤¤u katavedÅti nÃma mattaæca so labhe 12 PaccupakÃraæ kÃtuæ so nasakko teva sabbaso Yo ca putto asaddhÃnaæ susaddhà sampadà ya ca 13 DussÅlÃnaæ susilatthaæ sampadÃpeti sÃdhukaæ DÃnaæ adÃtu kÃmÃnaæ dÃnaæ dÃpeti sÃdhukaæ 14 SuïÃpeti ca saddhammaæ kusale ca niyojayÅ Kata¤¤u katavedÅnaæ eso putto ca uttamo 15 ùcariyÃhi sissÃnaæ aladdhà upakÃrakaæ VÃcÃpenti avÃcantaæ abbyattaæ byattikaæ karuæ 16 AjÃnantampi saddhammaæ jÃnÃpetvÃna sabbaso ùbhi samÃcÃrikampi vattaæ sikkhÃpaye yato 17 DiÂÂhe dhamme ca yaæ atthaæ ya¤catthaæ samparÃyikaæ Amataæ puramaggampi ÃcikkhitvÃna sabbaso 18 SissÃna matthaæ Ãcaranti tasmà te pubbakÃrino SissÃpi tesu sakkaccaæ katvÃna Ãdarampana 19 UpaÂÂhahantà sussusà uÂÂhÃne appamatta kà SÃdareneva sakkaccaæ suïantà dhamma muttamaæ 20 OvÃdakkhamakà hutvà pÆrento sabbaso pana Kata¤¤u katavedÅti sambuddhena pakÃsità 21 Tato a¤¤e manussÃpi a¤¤esaæ upakÃrakaæ Alabhantà upakÃraæ karonti pubbakÃrino 22 Tesantu te upakÃraæ jÃnetvÃna parepi ca PaccupakÃraæ vattanti kata¤¤u katavedino [SL Page 207] [\x 207/] 23 Evantu pubbakÃrÅnaæ kata¤¤u katavedinaæ DukkarattÃva sambuddho dullabhà iti abruvi 24 Tatopi puggalÃvuttà buddhena dicca bandhanà Avakujja pa¤¤o cà pi atho uccaÇga pa¤¤iko 25 Puggalo ca puthupa¤¤o puggalà te tayo matà Idhe kaccohi puggalo gantvà ÃrÃma muttamaæ 26 Dhammaæ suïanto tassÃdi majjha antaæ na ¤ayani YathÃpi kumbho nikkujjo tatrÃsittodakaæ pana 27 Na saïÂhÃti tathà eva dhammo citte na tiÂÂhati Avakujja pa¤¤o nÃmÃyaæ puggaloti pavuccati 28 Idhe kacco hi puggalo gantvà ÃrÃma muttamaæ Dhammaæ sutvÃna dhammassa Ãdi majjha¤ca antakaæ 29 Suïanto manasÃkÃsÅ pammussi vuÂÂhitakkhaïe YathÃpi khajjakaæ bhojaæ aÇke katvÃna bhu¤jiyo 30 Asaritvà uÂÂhahanto sabbaæ patati bhÆmiyaæ Evà yaæ puggalo cÃpi pamussi uÂÂhitakkhaïe 31 UccaÇga pa¤¤o nÃmÃyaæ puggaloti pakÃsito Idhe kaccopi puggalo gantvà ÃrÃma muttamaæ 32 Dhammaæ sutvÃna sakkaccaæ tassÃdÅ majjhamantikaæ Manasi karonto sutvÃna uÂÂhito pana vissari 33 YathÃpi kumbho ukkujjo tatrà sitto dakaæ pana SaïÂhÃti no vivaÂÂati tathà tassÃpi mÃnase 34 Dhammo tiÂÂhati sakkaccaæ na paæmussati katha¤ca pi ýdiso puggalo yeva puthu pa¤¤oti vuccati 35 Avakujja pa¤¤o puriso dummedho avicakkhaïo Abhikkhaïampice hoti gantà bhikkhÆna santike 36 ùdiæ kathÃya majjha¤ca pariyosÃna¤ca tÃdiso Uggahetuæ na sakkoti pa¤¤Ã bhissa na vijjati 37 UccaÇga pa¤¤o puriso seyyo etena vuccati Abhikkhaïampi ce hoti gantà bhikkhÆna santike 38 ùdiæ kathÃya majjha¤ca pariyo sÃna¤ca tÃdiso Nisinno Ãsane tasmiæ uggahetvÃna bya¤janaæ [SL Page 208] [\x 208/] 39 VuÂÂhito nappajÃnÃti gahitaæ pissa mussati Puthu pa¤¤e ca puriso seyyo etehi vuccati 40 Abhikkhaïampi ce hoti gantà bhikkhÆna santike ùdiæ kathÃya majjha¤ca pariyosÃnaæca tÃdiso 41 Nisinno Ãsane tasmiæ uggahetvÃna bya¤janaæ DhÃreti seÂÂha saækappo abyagga manaso naro 42 DhammÃnudhamma paÂipanno dukkhassantaæ karosiyÃ'ti Tayopi puggalà vuttà buddhenà dicca bandhunà 43 Andho ca ekacakkhu ca vicakkhu cÃpi te tayo Yo naro dhana dha¤¤Ãnaæ bhogÃnaæ lÃbhakÃraïaæ 44 NajÃnÃti labhitvÃpi thiraæ kÃtuæ na ¤Ãyati Kusalà kusala¤cÃpi sÃvajja¤cà navajjakaæ 45 najÃnÃti na passati eso andhoti vuccati Yo naro dhana dha¤¤Ãnaæ bhogÃnaæ lÃbhakÃraïaæ 46 NajÃnÃti labhitvÃpi thiraæ kÃtuæ na ¤Ãyati Kusalà kusala¤cÃpi sÃvajja¤cà na vajjakaæ 47 JÃnÃti passatÅ ceva eso tu eka cakkhuko Yo naro dhana dha¤¤Ãnaæ bhogÃnaæ lÃbhakÃraïaæ 48 JÃnÃti ca labhitvÃpi thiraæ kÃtu¤ca ¤Ãyati Kusalà kusala¤cÃpi sÃvajja¤cà na vajjakaæ 49 JÃnÃti passatÅ ceva eso vutto dvicakkhukoti Na ceva bhogà tathÃrÆpà na ca pu¤¤Ãni kubbati 50 Ubhayattha kaliggÃho andhassa hatacakkhuno AthÃparoyaæ akkhÃto ekacakkhu ca puggalo 51 Dhammà dhammena saæsaÂÂhà bhogÃni pariyesati Theyyena kÆÂakammena musÃvÃdena cÆbhayaæ 52 Kusalo hoti saÇghÃtuæ kÃmabhogÅca mÃnavo Ito so nirayaæ gantvà ekacakkhu viha¤¤ati 53 Vicakkhu pana akkhÃto seÂÂho purisa puggalo Dhamma laddhehi bhogehi uÂÂhÃnÃdhi gataæ dhanaæ 54 DadÃti seÂÂha saækappo abyagga manaso naro Upeki bhaddakaæ ÂhÃnaæ yattha gantvà na socati [SL Page 209] [\x 209/] 55 Andha¤ca ekacakkhu¤ca Ãrakà parivajjaye Dvicakkhuæ pana sevetha seÂÂhaæ purisa puggalanti 56 Aparepi tayo vuttà puggalà dicca bandhunà GÆthabhÃïi pupphabhÃïi madhubhÃïÅti'me tayo 57 Idhe kacco hi puggalo sabhÃyaæ ¤Ãtimajjhago Sakkhi puÂÂho abhÆtaæ vaæ bhÆtaæ bhÆtaæ abhÆtakaæ 58 Katvà bhaïati so vutto puggalo gÆthabhÃïiti Ekacco hi sabhà majjhe ¤Ãti majjhe thavà gato 59 Sakkhi puÂÂho musÃvÃdaæ akathentottano pivà Parassa kÃraïÃvÃpi bhÆtameva katheti yo 60 Ediso puggalo yeva pupphabhÃïÅti vuccati Ekaccohi naro loke musà và pharusaæ pivà 61 SamphappalÃpaæ vajjanto vÃcaæ kaïïasukhaæ bhaïe ýdiso puggaloyeva madhubhÃïÅti vuccati 62 Tayova cakkavattino santo saævijjamÃnakà Padesa cakkavattÅ ca cakkavattÅ ca dÅpake 63 Mahissaro cakkavatti iti bhedà tayo siyuæ Attano vijite raÂÂhe yo rÃjà issaro ahu 64 Padesa cakkavattÅti esa rÃjà pavuccati Sakala jambudÅpetu yo rÃjà issaro ahu 65 SadÅpacakkavattÅti esa rÃjà pavuccati CÃturanto mahà raÂÂho vijitÃvi mahabbalo 66 RÃjà rÃjà dhammarÃjà sabba rÃjÆhi pÆjito Eso mahissaro rÃjà cakkavattÅti nÃmako 67 Evaæ vuttetu buddhena tassaæ parisatiæ pana Eko bhikkhu bhagavantaæ vanditvà idamabravi 68 Sabbesaæ rÃjÆnaæ rÃjà cakkavatti mahissaro Cakkavatti dhammara¤¤o rÃjÃko sugataæ iti 69 Tassa taæ vacanaæ sutvà bhagavà etadabravi Dhammova cakkavattissa ra¤¤o rÃjà paro nahi 70 Aha¤ce bhikkhu lokaggo dhammarÃjà anuttaro TathÃpi dhammo me rÃjà saddhammagaruko ahanti [SL Page 210] [\x 210/] PakiïïakanayasÃraniddeso. 71 Ekadà pi ca sambuddho patvà sambodhi muttamaæ So paÂhamÃbhi sambuddho nisinno ajapÃlake 72 Ahaæ hi arahà loke aggo seÂÂho anuttaro TathÃpi garukÃtabbaæ pÆjetabbaæ vinà pana 73 Dukkho iti vicintetvà evaæ cintesi so pana Mayà hi garukÃtabbo pÆjetabbo ca puggalo 74 Na vijjati tilokepi tasmà kaæ pÆjaye ahaæ Pati laddho mayà dhammo gambhÅro duddaso tamo 75 Taæ dhammaæ yeva pÆjetvà garuæ katvÃna sabbadà Viharissanti tassevaæ cintanaæ cintitakkhaïe 76 Brahmaloke mahÃbrahmà sahampatÅti nÃmako JÃnitvà taæ khaïeyeva otaritvÃna sÅghaso 77 Sambuddhaæ upasaækamma sÃdareïÃbhi vandiya Sabbesaæ buddhaseÂÂhÃnaæ garukÃtabbaæ bhÃvakaæ 78 ùharitvÃna dÅpetuæ imà gÃthà abhÃsatha Ye ca atÅtà sambuddhà ye ca buddhà anÃgatà 79 Yoce tarahi sambuddho bahÆnaæ soka nÃsako Sabbe saddhammagaruno vihaæsu viharanti ca 80 AthÃpi viharissanti esà buddhÃna dhammatà TasmÃhi atthakÃmena mahattama bhi kaÇkhatà 81 Saddhammo garukÃtabbo saraæ buddhÃna sÃsananti Bodhisattà tayo vuttà buddhenÃdicca bandhunà 82 UgghaÂita nÃmeko tathà vipacita¤¤u ca ¥eyyo ca bodhisatto ca tesu ugghaÂita¤¤uko 83 Saækhittaæ desitaæ dhammaæ sÅghameva vibujjhati UgghaÂita¤¤uko ceso bodhisattoti vuccati 84 Kappasata sahassa¤ca cattÃro ca asaÇkhiye PÆretvà pÃramÅ sabbà patto sambodhimuttamaæ 85 ýdiso bodhisatto ca pa¤¤Ãdhikoti vuccati Vipacita¤¤Æ bodhisatto saækhittaæ desitaæ pana 86 SÅghameva ajÃnitvà ki¤ci vitthÃrite pana A¤¤Ãsi sabbasotena vipacita¤¤Æti nÃma so [SL Page 211] [\x 211/] 87 Kappasata sahassa¤ca aÂÂhacÃpi asaækhiyo PÆretvà pÃramÅ sabbà patto sambodhimuttamaæ 88 ýdiso bodhisattotu saddhÃdhikoti vuccati Neyyo nÃma bodhisatto sammà vitthÃrite pana 89 VijÃni sabbaso tena neyyo iti pavuccati Kappasata sahassa¤ca soÊasa¤ca asaÇkhiye 90 PÆretvà pÃramÅ sabbà patto sambodhi muttamaæ ýdiso bodhisattotu vuccati viriyÃdhiko 91 Tatheva puggalà cÃpi cattÃrova bhavantihi Idhekaccohi parato dhammaæ ¤atvÃna sÃdaraæ 92 Yathà dhammaæ na vatteti paÂhamo mÆsikÆpamo Idhekacco ajÃnetvà saddhammaæ parato pana 93 Sutvà dhammaæ Ãcarati dutiyo mÆsikÆpamo Idhekaccopi saddhammaæ ajÃnanto parehipi 94 Sutvà dhammaæ nà carati tatiyo mÆsikÆpamo Idhekaccopi saddhammaæ jÃnitvà dhammiko pana 95 Sammà carati esotu catuttho mÆsikÆpamo Catubbidhesu etase tatiyo sabbahÅnako 96 Catuttho sabbaseÂÂho tu sabbasampatti sÃdhako AmbÆpamà ca cattÃro puggalà diccabandhunà 97 Vuttà Ãmo pakkavaïïi pakko ca Ãmavaïïi ca ùmako Ãmavaïïi ca pakko ca pakkavaïïiko 98 Idhekacco nigguïopi guïavà viya khÃyati DussÅlo sÅlavantoca duppa¤¤o pa¤¤avà viya 99 Eso kho puggalo vutto Ãmova pakkavaïïiti Idhekacco sagguïopi nigguïo viya khÃyati 100 SÅlavÃpi dussÅlova bÃlova paï¬ito api Eso kho puggalo vutto pakko va Ãmavaïïiko 101 Idhekaccotu dussÅlo duppa¤¤o nigguïo ahu TÃdisoyeva pa¤¤Ãto sabbesaæ pana hÅnako 102 ýdiso puggalo vutto Ãmohu Ãmavaïïiko Idhekaccotu pa¤¤Ãya sÅlÃdihi guïehi ca [SL Page 212] [\x 212/] 103 Sampanno hoti sabbesaæ tathÃyeva supÃkaÂo ýdiso puggalo ambo pakkova pakkavaïïica 104 Iti bhedena sabbe'pi puggalà catudhà siyuæ sÅho bhikkhave migarÃjà sÃyaïhasamaye pana 105 SakÃlayÃbhinikkamma vijambhati vijambhiya SamantÃnu viloketvà sÅhanÃdaæ nadÅ tato 106 GocarÃya sapakkÃmi tassa saddaæ tadà pana Suïantà pÃïakà sabbe yebhuyyà santasanti ca 107 Bhaya saævega sampattà palÃtà ca patanti ca BilÃsayà darÅsayà yeca¤¤epi vanÃsayà 108 Te sabbepi sakÃsayaæ pavisanti ca taæ khaïe Pakkhino ¬¬enti ÃkÃsaæ gÃme và nigame pi và 109 RÃjadhÃnÅsu hatthino daÊhehi varattehi pi Baddhà taæ bandhanaæ chetvà palÃyanti ito tato 110 Evaæ kho bhikkhave loke uppajjitvà tathÃgato Dhammaæ deseti sabbesaæ sattÃnaæ sukhadÃyakaæ 111 Iti sakkÃyo iti ca sakkà yassa samuddayo Iti sakkÃya nirodho gÃmiïi paÂipadà iti 112 Yepi te bhikkhave Ãsuæ devà dÅghÃyukà pi ca Vaïïavantà sukhussannà vyamhesu uttamesupi 113 CiraÂÂhitikà te cÃpi buddhassa dhammadesanaæ Sutvà bhayampi santÃsaæ yebhuyyà Ãpajjantihi 114 Aniccà kira bho mayaæ niccamhÃti ama¤¤imha Addhuvà vata mayaæ santà ama¤¤imha dhuvà iti 115 Evaæ mahiddhiko buddho evaæ mahÃnubhÃvako Iti vatvÃna sambuddho imà gÃthà abhÃsatha 116 Yadà buddho abhi¤¤Ãya dhammacakkaæ pavattayi Sadevakassa lokassa satthà appaÂipuggalo 117 SakkÃya¤ca nirodha¤ca sakkÃyassa ca sambhavaæ Ariya¤caÂÂhaÇgikaæ maggaæ dukkhÆpa samagÃminaæ 118 Yepi dÅghÃyukà devà vaïïavanto yasassino BhÅtà santÃsa mÃpÃduæ sÅhasse va vane migà [SL Page 213] [\x 213/] 119 AvÅtivattà sakkÃyaæ aniccà kira bho mayaæ Sutvà arahato vÃkyaæ vippamuttassa tÃdinoti 120 SaÇgaha vatthÆni cattÃri niddiÂÂhÃni mahesinà DÃna¤ca piyavajja¤ca atthacariyà ca yà idha 121 SamÃnattatà ca dhammesu tattha tattha yathÃrahaæ Ete kho saÇgahà loke rathassÃniva yÃyato 122 Eteme saÇgahà nassu na mÃtà puttakÃraïà Labhetha mÃnaæ pÆjaævà pitÃvà puttakÃraïà 123 Yasmà ca saÇgahà ete samavekkhanti paï¬ità Tasmà mahattaæ papponti pÃsaæsà ca bhavanti te 124 Yassa saddhà tathÃgate acalà suppatiÂÂhità SÅla¤ca yassa kalyÃïaæ ariyakantaæ pasaæsitaæ 125 SaÇghe pasÃdo yassatthi ujubhÆta¤ca dassanaæ Adaliddoti taæ Ãhu amoghaæ tassa jÅvitaæ 126 Tasmà saÇaæca sÅla¤ca pasÃdaæ dhammadassanaæ Anuyujetha medhÃvÅ saraæ buddhÃna sÃsananti 127 SaævÃsÃpi ca cattÃro vuttà Ãdiccabandhunà Chavo chavÃya vasati chavo vasati deviyà 128 Devo chavÃya vasati devo vasati deviyà VatthÃretvÃna etepi cuïïiyena padena tu 129 GÃthÃbandhena dassetuæ imÃgÃthà abhÃsatha Ubhova honti dussÅlà kadariyà paribhÃsakà 130 Te honti jÃnipatayo chavà saævÃsa mÃgatà SÃmiko hoti dussÅlo kadariyo paribhÃsako 131 Bhariyà sÅlavatÅ hoti vada¤¤Æ vÅtamaccharà SÃpi devÅ saævasati chavena patinà saha 132 SÃmiko sÅlavà hoti vada¤¤Æ vÅtamaccharo BhariyÃssa hoti dussÅlà kadariyà paribhÃsakà 133 SÃpi chavà saævasati devena patinà saha Ubho saddhà vada¤¤Æ ca sa¤¤atà dhamma jÅvino 134 Te honti jÃnipatayo a¤¤ama¤¤aæ piyaævadà Atthà saæpacurà honti vÃsattaæ upajÃyati [SL Page 214] [\x 214/] 135 Amittà dummanà honti ubhinnaæ samasÅlinaæ Idha dhammaæ caritvÃna samasÅlavatà ubho 136 Nandito deva lokasmiæ modanti kÃma kÃminoti Icchanti ce a¤¤ama¤¤aæ jÃnipatayopi passituæ 137 Idhaceva samparÃyamapi avinÃhutvà punappunaæ Ubho assu samasaddhà samasÅlà ca cÃgino 138 Samasa¤¤Ã ca te diÂÂhe dhamme ceva paramhi ca A¤¤ama¤¤aæ va passanti iti vatvà tathÃgato 139 Etadatthaæva dÅpetuæ imà gÃthà abhÃsatha Ubho saddhà vada¤¤Æ ca sa¤¤atà dhammajÅvino 140 Te honti jÃnipatayo a¤ama¤¤aæ piyaæ vadà Atthà sampacurà honti phÃsattaæ upajÃyati. 141 Amittà dummanà honti ubhinnaæ samasÅlinaæ Idha dhammaæ caritvÃna samasÅlavatà ubho 142 Nandino devalokasmiæ modanti kÃmakÃminoti ValÃhakÆpamÃcÃpi cattÃro puggalà iti 143 Loke lokagganÃthena vuttà Ãdiccabandhunà Gajjità no ca vassità vassità no ca gajjità 144 Nagajjità navassità gajjità vassitÃpi ca Iti bhedena sabboyaæ megho hoti catubbidho 145 Tesu meghesu catuttho meghova uttamo ahu Idhekaccopi puggalo dÃnaæ dassÃma hattivà 146 Tuyhaæ dassÃmi itivà vatvÃna na dadÃti ca ýdiso puggalo vutto paÂhama megha sÃdiso 147 Idhe kaccotu puggalo dÃnaæ dassÃma hantivà Tuyhaæ dassÃmi iti và avatvÃva dadÃti ca 148 ýdiso puggalo vutto dutiya megha sÃdiso Idhe kaccotu puggalo parehi yÃcito pana 149 DassÃmÅti na katheti na dadÃti ca ki¤ci pi ýdiso puggalo vutto tatiya megha sÃdiso 150 Idhekaccotu puggalo dÃnaæ dassÃma hanti và Tuyhaæ dassÃmi iti và katheti ca dadÃti ca [SL Page 215] [\x 215/] 151 ýdiso puggalo vutto catuttho megha sÃdiso Catusvetesu sabbesu catuttho puggalo varo 152 Vuttà parepi cattÃro puggalà diccabandhunà ùkÃsalekhupamo ca udakalekhÆpamo pi ca 153 BhÆmi lekhÆpamo cÃpi silà lekhÆpamo pi ca Idhe kaccohi saddhammaæ suïantopi ca ki¤cipi 154 Sallakkhetuæ na sakkoti lesamatthaæva khÃyati ýdiso puggalo vutto ÃkÃsa lekhÆpamo iti 155 Idhekaccopi saddhammaæ suïitvà taæ khaïeva ca ¥atvà sÅghaæ pamussati udakalekhÆpamo hi so 156 Idhe kaccohi saddhammaæ suïanto sÃdarà pana Sallakkhetu¤ca dhÃretuæ samattho hoti sabbadà 157 Acireïeva kÃlena pamussati ca so pana BhÆmi lekhupamo vutto buddhenÃdicca bandhunà 158 Idhekaccopi puggalo dhammaæ sÆtvÃna sÃdÃrà Sallakkheti ca dhÃreti na pamussi cirenapi 159 ýdiso puggalo vutto sÅlÃlekhupamo iti Catusvetesu sabbesu eso vuttama puggalo 160 Idha lokamhi cattÃro kappaÂÂhà pÃÂihÅrakà Candamaï¬ale sasaÇko kappaÂÂhÃyÅti sammato 161 GhaÂÅkÃra kumbhakÃrassa gehaÂÂhÃna avassanaæ Sakalampi imaæ kappaæ ÂhassatÅti pakÃsitaæ 162 VaÂÂaka jÃtake aggi nibbutaÂÂhÃnakampi ca Sakalampi imaæ kappaæ ajjhÃpetvÃna Âhassati 163 NaÊapÃna jÃtakamhi pokkharaïiyà samannato UÂÂhità naÊakà sabbai susirà kappasaïÂhità 164 AÇgulimÃla suttamhi aparaæ pÃÂihÃriyaæ Yasmiæ silÃsane thero nisÅditvà parittakaæ 165 GabbhinÅnaæ hitatthÃya bhaïetvà sotthikaæ karÅ Tasmiæ silà pattakamhi sampattà itthiyo piva 166 Gabbhapuïïa tiracchÃnà sampattà sotthitaæ gatà Etampi pÃÂihÃriyaæ kappaÂÂhÃyÅti sammataæ [SL Page 216] [\x 216/] 167 CattÃro kirime saddà jambudÅpamhi paÂÂhità VidhurajÃtake jÆtaæ kÅÊayitvÃna puïïako 168 Jitvà koravyarÃjÃnaæ appoÂhetvà nadÅ tadà So saddo jambudÅpamhi patthaÂo hoti tÃvade 169 KaïhajÃtakevÃpi sakko devÃna missare Kassapassa bhagavato ossakkitamhi sÃsane 170 Vissakamma devaputtaæ kÃritvà sunavesakaæ DevÃlayà otaritvà patvÃna jambudÅpakaæ 171 Ahaæ dussÅla bhikkhu¤ca bhikkhuni¤ca upÃsakaæ UpÃsika¤ca sakalaæ adhammaÂÂhaæ chanampi ca 172 KhÃdissÃmi asesanti ugghosÃpesi sopi ca Saddo sakaladÅpamhi patthaÂo hoti sabbaso 173 KusarÃja jÃtakevÃpi kusarÃjà mahÃbalo PabhÃvatiæ labhitvÃna hatthikkhandha gatova so 174 TÃya saddhiæva saÇgÃmaæ otaritvà mahÃyaso Ahaæ sÅhassaro nÃma mahÃrÃjà idhÃgato 175 SaÇgÃme otaritvÃna sÅhanÃdaæ nadÅ tadà Sattannaæ pana rÃjÆnaæ senà bhijjittha taæ khaïe 176 Tassa saddo jambudÅpe pattharitvÃva tiÂÂhati Yakkho Ãlavako vÃpi kelÃsakÆÂa matthake 177 hatvà ahaæ Ãlavako yakkho iti pabhÃsiya Uggho sesi tadà tassa saddo dÅpaæ avatthari 178 Ete sabbepi caturo saddÃtu jambudÅpake Tesaæ tesaæ gharadvÃre Âhatvà ugghosità viya 179 Pa¤¤ÃyantÅ ti ¤Ãtabbà vi¤¤unà paï¬itena hi Pa¤cabalÃni vuttÃni buddhenÃdicca bandhunà 180 Saddhà balaæ pa¤¤Ãbalaæ ete pa¤cabalà siyuæ Pa¤ca svetesu balesu aggaæ pa¤¤Ãbalaæ mataæ 181 AparÃti pa¤ca pa¤ceva balÃni desitÃni ca BÃhubalaæ bhogabalaæ amaccabala mevaca 182 RÃjabalaæ ¤Ãïabalaæ ete pa¤cabalà siyuæ Pa¤casvetesu balesu aggaæ pa¤¤Ãbalaæ mataæ [SL Page 217] [\x 217/] 183 Dhammasavaïe pa¤ceva Ãnisaæsà pakÃsità Assutaæ suïÃti sutaæ pariyodapeti sÃdhukaæ 184 KaÇkhaæ vitarati diÂÂhiæ ujuyeva karoti ca Saka cittaæ pasÅdati Ãnisaæsà ime siyuæ 185 Saddhammadesanà kÃle sÃdhu sÃdhuti bhÃsato Mukhato nibbattati gandho uppalaæva yathodake 186 SÃvatthi nagareyeva eko kuÂumbiko ahu Tassa dhÅtÃya sÃmiko saddho Ãsi pasannako 187 Ekadà kira so dhammaæ sutvÃna sÃdarà pana Ayaæ dhammohi pÆretuæ gihÅbhÆtena sabbathà 188 Nasakkà iti cintetvà gantvà ÃrÃma muttamaæ Piï¬apÃtika therassa a¤¤atarassa santike 189 Pabbaji taækhaïeyeva tassa taæ pÃkaÂaæ ahu Tato rÃjÃpi ¤atvÃna assÃmikà ayaæ iti 190 Tassabhariyaæ gahetvÃna antepuraæ pavesayi Tato aparakÃlamhi ra¤¤o jÃnapado naro 191 Bahuæ nÅluppalaæ pupphaæ ÃnayÅ taæ tadà pana Taæ pupphaæ ekakaæyeva orodhÃnaæ tadÃpayÅ 192 Tadà tassÃpi itthiyà pÃpunanti duve tadà Sà itthipi ca passitvà pahaÂÂhÃkÃraæ pÃpuïi 193 Taæ pupphaæ upasiæghitvà rodati sà tadà pana RÃjà sutvÃna taæ itthiæ pakkositvà na pucchati 194 Kissa tvaæ somanassÃsi kissa tvaæ rodasÅ iti MahÃrÃja duve pupphà mayà laddhÃti ma¤¤iya 195 Somanassamhi aparaæ saritvà pana rodayiæ Taæ sutvÃpi ca so rÃjà tikkhattuæ yeva pucchiya 196 Asaddahanto rÃjà so puneka divasaæ pasa NimantitvÃna sambuddhaæ sasaÇghaæ lokanÃyakaæ 197 Santappetvà païÅtena piï¬apÃtena sabbathà Mahà dÃnampi datvÃna taæ itthimpi apucchi so 198 Tava sÃmike therotu etesu katare iti Sà itthipica dassesi eso thero mamaæ iti [SL Page 218] [\x 218/] 199 Taæ sutvÃna mahÃrÃjà sambuddhaæ etada bruvi SasaÇgho gacchatu bhante etaæ theraæ Âhapetha no 200 Eso therova amhÃkaæ dhamma kathaæ karissatÅti Tassa taæ vacanaæ sutvà sambuddho dipaduttamo 201 Taæ bhikkhuæ ÂhapayetvÃna sasaÇghova apakkami Tato ca rÃjà taæ theraæ upasaækamma sÃdaraæ 202 Anumodanatthaæ bhante dhammaæ desehi tvaæ iti ùyÃcittha tadà thero dhammaæ desesi rÃjino 203 Tadà dhammaæ bhaïantassa tassa therassa mukhato Uppalassa gandhova sugandho nikkhamma tÃvade 204 Ra¤¤o taæ sakalaæ gehaæ chÃdiyitvÃna tiÂÂhati Taæ ¤atvÃna tadà rÃjà esà saccaæ bhaïÅ iti 205 SaddahitvÃna punapi nimantetvà tathÃgataæ Bhante kenÅdiso gandho kammena idha ijjhatÅ 206 ItipuÂÂhotu sambuddho rajÃnaæ idamabravÅ Eso thero mahÃrÃja atÅte buddhasÃsane 207 Dhammaæ suïanto sakkaccaæ cittÅkatvÃna sÃdarà SÃdhukÃraæ pavattento suïÃti so abhikkhaïaæ 208 Nissandà tassa kammassa sugandhaæ Ådisaæ labhi Evaæ vuttesu rÃjà so abhinandi subhÃsitaæ 209 TasmÃyeva imaæ gÃthaæ ÃharitvÃna sabba so Sabbadà yeva vÃcenti saddhamma garuno janà 210 Saddhamma desanà kÃle sÃdhu sÃdhÆti bhÃsato Mukhato nibbattatÅ gandho uppalaæva yathodaketi 211 Asutvà buddhavacanaæ na sakkà parijÃnituæ KusalÃkusalaæ sabbaæ kalyÃïaæ atha pÃpakaæ 212 AÂÂhikatvÃna sakkaccaæ sampattittaya sÃdhakaæ Cittaæ katvÃva sotabbo saddhammo atidullabho 213 Evaæ sudesitaæ dhammaæ sutvà ariyasÃvakà Arajjitvà attabhÃve bÃhirÃrammaïe pica 214 Pattà maggaphalaæ seÂÂhaæ papponti paramaæ sivaæ Etamatthampi sutvÃna ubhaya¤cÃpi vaïïitaæ [SL Page 219] [\x 219/] 215 Tato viramaïaæ yeva veramaïÅti vuccati Evaæ saraïasÅlena sampannotu upÃsako 216 Pasattho uttamo hoti hoti saggaparÃyano upÃsakassa bhÃvantu pÃkaÂatthaæ imaæ pana 217 Pakiïïaka kathaæ sammà veditabbaæva vi¤¤unà Kotu upÃsako nÃma kena upÃsako iti 218 Vuccati assa sÅlaæko ÃjÅvo ca vipatti ca Kà sampatti panetassa iti cekathayà mahaæ 219 GahaÂÂho pana yo koci buddhÃdi ratanattaye Tato ahosi saraïaæ eso vutto upÃsako 220 PÃïÃtipÃtà virato adinnÃdÃna saæyamà MicchÃcÃra virÃmo ca viratà bhÆta vÃcato 221 MajjapÃïà ca virato esohu sÅlavà iti Pa¤ca micchà vaïijjÃtu pahÃya so upÃsako 222 Dhammena jÅvikaæ kÃsi esà ÃjÅva sampadà Katame pa¤ca vÃïijjà iti cekathayà mahaæ 223 Sattha vaïijja kÃceva sattavaïijjakÃpi ca Maæsavaïijjakà ceva majjavaïijjakà pica 224 Visavaïijjakà ceva ete pa¤ca vaïijjakà UpÃsakena sabbena akattabbÃti vaïïità 225 Tattha Ãvudha bhaï¬antu kataæ và kÃritampi ca Yena kenaci laddhaævà vikkayo neva vaÂÂati 226 Sattavaïijjakà nÃma manussÃnaæ va vikkayo Maæsa vaïijjakà nÃma miga sÆkara Ãdike 227 Posetvà maæsaæ va¬¬hetvà vikkayo yeva vuccati Majjavaïijjakà nÃma majjaæ katvÃna vikkayo 228 Visavaïijjakà nÃma yojetvÃna visaæ pana Vikkayo taæ gahetvÃna esà visavaïijjakà 229 Tattha'pare parodhena nakare satthavÃïijaæ Abhujissa katattÃva nakare satta vÃïijaæ 230 Mà sattaæ mÃrayissanti nakare maæsa vÃïijaæ PamÃdaÂÂhÃna hetuttà nakare majjavÃïijaæ [SL Page 220] [\x 220/] 231 Sabbesaæ nÃsa hetuttà nakare visavÃïijaæ Età kho vaïijjà pa¤ca akatvÃna upÃsako 232 Sammà jÅvena jÅveti upÃsakoti vuccati VipattinÃma etesaæ sÅla ÃjÅvakÃdinaæ 233 Bhijjanaæva vipattÅti hoti sova upÃsako Caï¬Ãlo patikiÂÂho ca hoti caso atthato 234 AsaddhÃdi pa¤ca dhammà vipattÅtassa honti hi YathÃha bhagavÃcÃpi sabbadassÅ tathÃgato 235 Pa¤cahi bhikkhave tehi dhammehi samannÃgato UpÃsakohu caï¬Ãlo malaæ patikiÂÂhako 236 Katame pana te pa¤ca assaddho so upÃsako DussÅlo pica so hoti so kutÆhala maÇgalo 237 MaÇgalaæ gaïhi no kammaæ itova bÃhirampi và Dakkhiïeyyaæ gavesati etecassa vipattikà 238 Katamà tassa sampatti sÅlassa sampadà pi ca ùjÅva sampadÃceva sampadÃti pakÃsità 239 Yeca ratanabhÃvÃdÅ karÃladdhÃdayo pÅca Pa¤ca dhammÃpi tasseva sampattÅ ti pakÃsità 240 YathÃha bhagavÃcÃpÅ sabba dassÅ tathÃgato Pa¤cahi bhikkhavo tehi dhammehi samannà gato 241 UpÃsako ratana¤ca hotiso padumampi ca Hoti so puï¬arÅkoca katamehica pa¤cahi 242 Saddhoca sÅlavÃcÃpi na kotÆhala maÇgalo Hoti kammaæva pacceti no maÇgalaæ ito bahi 243 Dakkhiïeyyaæ na eseti idheva pubba kÃrakaæ Karoti ete pa¤ceva tassa sampattiyo iti 244 Evaæ saraïa sÅlantu samÃdinno upÃsako AttajÅvita hetÆpi nataæ vÅtikkamÅ sadà 245 Tatra ÂhÃne idaæ vatthuvi¤¤Ãtabbaæ vibhÃvÅnà LaÇkÃdÅpe atÅtamhi saddho rÃjÃsi so pana 246 Maæsaæ tittirakÃnantu khÃdituæ icchati tadà Tato eva vicintesi aÇgÃra pakkakaæ ahaæ [SL Page 221] [\x 221/] 247 KhÃdituæ tittiramaæsaæ icchÃmi iti ce vade Samantà yojane ÂhÃne tittiramaæsa rÃsikaæ 248 KarissantÅti uppannaæ pipÃsaæ adhivÃsiya TÅni saævaccharÃneva vÅtinÃmeti sÅlavà 249 Athassa dvÅsu kaïïesu pubbe saïÂhÃti so tadà Asakkonto dhivÃsetuæ pucchittha sevake jane 250 AmhÃkantu upaÂÂhÃko atthiti sÅlarakkhako Atthi tissoti nÃmeko sÅlaæ rakkhati sÃdhukanti 251 Taæ sutvÃna mahÃrÃjà pakkositvÃna taæ pana PucchitvÃna vimaæsetuæ gehaæ gacchÃti abravi 252 Tato ca so sajÅvaæva kukkuÂaæ ÃharÃpiya Pesesi purisaæ ekaæ sÅghaæ tissassa santikaæ 253 Gantvà imaggi pÃkehÅ pacitvà sÃdhukaæ pana UpaÂÂhÃpetu mamhÃkaæ sÅghaæ Ãnehi tvaæ iti 254 So gantvÃna tathÃvoca tisso pi Ãha taæ naraæ Pacituæ pana sakkomi pÃïaghÃtaæ sudukkaraæ 255 TasmÃhaæ na karomÅti taæ sutvà itaro pica Gantvà Ãrocayi ra¤¤o rÃjÃnaæ puna pesayÅ 256 So puriso pigantvÃna taæ tissaæedabravi Ra¤¤o ÃïÃtikkamanaæ ayuttaæ silabhedanaæ 257 Katvà punapitaæ sÅlaæ rakkhassu sÃdhukaæ iti Tassataæ vacanaæ sutvà tissotaæ etadabravi 258 Ekasmiæ attabhÃvetu maraïaæ ekamevahu TasmÃhaæ pÃïavadhakaæ na karissaæ katha¤capi'ti 259 Tassa taæ vacanaæ sutvà itaro puriso pi ca Gantvà ra¤¤o nivedesÅ rÃjà punapi pesayi 260 YÃva tatiyaka¤ceva pesetvÃna akÃrakaæ ùïaæ karohi etantu netvà ÃghÃtanaæ pana 261 Tumhe etassa sÅsantu chindathÃti apesayi PesetvÃna tato rÃjà rahasseneva te jane 262 Amho etantu purisaæ santajjetvÃna sabbaso KukkuÂaætaæ tissakataæ punÃnehi mama santikaæ [SL Page 222] [\x 222/] 263 Iti rahassikaæ vÃcaæ kathesÅ so narÃdhipo Tassakaæ vacanaæ sutvà sabbe te vadhakÃpi ca 264 Sanna jjetvÃna taæ tissaæ netvà ÃghÃtanaæ pi ca KukkuÂaæ taæ tassa ure Âhapetvà idamabravuæ 265 MÃretvÃna imaæ amho gaccha icchita ÂhÃnakaæ Iti vuttetu sotisso taæ kukkuÂaæntu attano 266 Hadayeva ÂhapetvÃna idaævÃcaæ abhÃsayÅ PariccajÃmahaæ jÅvaæ tuyhaæ yeva ca kÃraïà 267 Mama jÅvampi tvaædehi iti vatvà visajjayi KukkuÂopi ca dvepakkhe pasÃretvÃna taæ khaïe 268 ùkÃseneva gantvÃna rukkhe girimhi nilÅyi TasmÃyeva caso giri kukkuÂa girinÃmako 269 AhosÅ taæ pavattintu sutvà rÃjÃpi taæ khaïe PakkosÃpiya taæ tissaæ na hÃpayitvÃna sÃdhukaæ 270 AlaÇkaritvà bhaï¬ehi datvà kÃmavaraæpica SakkÃra sammÃnaæ katvà idaæ vacana mabravi 271 Tuyhaæ vimaæsanatthaæ va etaæ sabbaæ mayà kataæ Maæsantu tittirÃnaæ hi khÃdituæ icchato mama 272 SaævaccharÃni tÅneva atikkantÃni sabbaso Tasmà yeva tuvaædÃni tittira maæsehi maæ pana 273 Sakkhissasi upaÂÂhÃtuæ iti vuttetu so pana Tisso amaccaputto tu Ãma devÃti abravi 274 Tato nivattayitvà so aÂÂhÃsidvÃrasantike Tadà eko gahetvÃna mate tittirake tayo 275 ùgamÃsi ca taæ disvà tisso pi dvekahÃpaïe Datvà tayopi tittire ÃdÃya sÅghaso pana 276 Gantvà sakanivesaæ so pacÃpetvÃna sÃdhukaæ NetvÃna rÃjino tassa bhojÃpesi yathicchitaæ 277 Tato paÂÂhÃya ra¤¤opi ÃbÃdho vÆpasammati Evaæ rÃjà ca tisso ca sÅlaæ rakkhiya sÃdhukaæ 278 KÃyassa bhedà te dvepi devalokÆpa pajjare Idaæ saæyutta nikÃye salÃyatana vaggake [SL Page 223] [\x 223/] 279 ùgataæ iti vi¤¤¤eyyaæ paï¬itena naya¤¤unà Yo koci sÅlaæ rakkhanto sayaæ pana samÃdayi 280 Naæ samÃdÃpayi paraæ Ådiso puggalo pana MahÃbhogÅ sadà hoti no parivÃra sampadà 281 Yo koci puggalo sÅlaæ samÃdÃya ca sÃdhukaæ SamÃdÃpesi parampi Ådiso puggalo pana 282 Nibbatta nibbattaÂÂhÃne mahÃbhogi mahÃyaso Sa mahÃparivÃro ca ahosi sabbajeÂÂhako 283 Etassatthaæ pakÃsetuæ idaæ vatthuæ vijÃniya Satta satà atÅtamhi nÃvÃya vÃïijà pana 284 Tariæsu te samuddaæsà nÃvà khittasarÃviya PakkhanditvÃna vegena sattame divase pana 285 SandhÃretuæ sakaÂÂhÃnaæ ummivegà na sakkuni Bhijjati taæ khaïeyeva udakampi tato tato 286 Pacisanti tadà sabbe vÃïijÃpi bhayattità Sakaæ sakantu devÃnaæ vandanà yÃcanÃdikaæ 287 Karontà parideviæsu eko tesantu majjhago Puriso tu sakaæ sÅlaæ dÃna¤cÃpi vipassiya 288 PallaÇkaæ ÃbhujitvÃna yogÅ miva nisÅdati Evaæ nisinnaæ taæ disvaæ abhayaæ santamÃnasaæ 289 Pucchiæsu vÃïijà sabbe kamma kasmà na socasÅti Tesaæ taæ vacanaæ sutvà so tesaæ idamabravi 290 Amho ahaæ hi nÃvÃya ÃrÆhissanti cintiya BhikkhusaÇghassa dÃnampi datvà pi yeva yathÃbalaæ 291 SÅla¤cÃpi samÃdÃya rakkhÃmi sÃdhukaæ ahaæ Taæ me sÅla¤ca dÃna¤ca ÃvajjitvÃna sÃdhukaæ 292 ýdise sahaye ÂhÃne sampatte sumahabbhaye Acalo nibbhayo hutvà vasÃmi iti abravi 293 Tathà hive tuvaæ hambho datvà abhaya kÃraïaæ KÃtuæ tvaæ yuttarÆposi iti vuttetu so pana 294 Te sabbe sattakoÂÂhÃse katvà sataæ sataæ tato AdÃsi pa¤casÅlÃni tesu ca paÂhamaæ sataæ [SL Page 224] [\x 224/] 295 Goppha mattodake gaïhi dutiyaæ jannumattake SÅlaæ gaïhÃti tatiyaæ kaÂi mattodake ggihi 296 Catutthaæ nÃbhimattetu pa¤camaæ thanamattake ChaÂÂhaæ galappamÃïetu udake gaïhi sÅlakaæ 297 Sattamaæ pana satantu mukhe loïodake Âhite Aggahesi ca sÅlÃni sÅlaæ datvÃna so pana 298 TumhÃkaæ saraïaæ a¤¤aæ sÅlaæ vinà navijjati SÅlaæ Ãvajjatha tumhe iti vatvÃna so sayi 299 Te sabbepi tadà tamhà kÃlaæ katvÃna taæ khaïe MaraïÃsanna kÃlamhi sÅlaæ rakkhaïa kÃraïà 300 Tato cutà tÃvatiæsa devalokÆpa pajjare Tattha majjheva sabbesaæ Ãcariyassa kÃraïà 301 Yojana sata ubbedhaæ byamhaæ nibbatti taæ khaïe Avasesà sattasatà vÃïijÃpi ca tassatu 302 ParivÃrÃva hutvÃna nibbattiæsu samantato Tesaæ vyambhaæ pi hÃyitvà kamena paÂipÃÂiyà 303 SabbaheÂÂhima byamhantu ahu dvÃdasa yojanaæ Evaæ satta sataæ yeva pa¤casÅlaæ samÃdiya 304 UllaÇghitvÃna saggamhi nibbattiæsu tato pana SatullapakÃyÅkÃti tà pa¤¤Ãyiæsu devatà 305 Te nibbattakkhaïe yeva Ãvajjantà sakammakaæ ùcariyaæ yeva nissÃya ¤atvà sampatti lÃbhakaæ 306 Jinassa santikaæ gantvà vaïïaæ Ãcariyassatu Kathetu kÃmà sabbepi majjhima yÃmake pi ca 307 Bhagavantaæ upÃga¤juæ upagantvà bhi vandiya Ekamantaæva aÂÂhaæsu tÃsu chadevatà pana 308 ùcariyassa vaïïaæ ca bhanituæ sÃdarà pana Jinaæ vandiya ekekaæ gÃthaæ Ãhaæsu tÃvade 309 Sabbhireva samÃsetha sabhikubbetha santhavaæ Sataæ saddhamma ma¤¤Ãya seyyo hoti napÃpiyo 310 Sabbhireva samÃsetha sabhi kubbetha santhavaæ Sataæ saddhamma ma¤¤Ãya pa¤¤Ã labhati nä¤ato [SL Page 225] [\x 225/] 311 Sabhireva samÃsetha sabhikubbetha santhavaæ Sataæ saddhamma ma¤¤Ãya sokamajjhe na socati 312 Sabhireva samÃsetha sabhi kubbetha santhavaæ Sataæ saddhamma ma¤¤Ãya ¤Ãtimajjhe virocati 313 Sabbhireva samÃsetha sabbhikubbetha santhavaæ Sataæ saddhamma ma¤¤Ãya sattà gacchanti suggatiæ 314 Sabhireva samÃsetha sabbhikubbetha santhavaæ Sataæ saddhamma ma¤¤Ãya sattà tiÂÂhanti sÃtataæti 315 Evaæ vuttetu bhagavà sÃdhu tumhehi bhÃsitaæ Ahampi tumhaæ vakkhÃmi sunÃtha mama bhÃsitaæ 316 Iti vatvÃna sambuddho sappurisa samÃgame ùnisaæsaæva dassento imaæ gÃthaæ abhÃsatha 317 Sabbhireva samÃsetha sabbhikubbetha santhavaæ Sataæ saddhamma ma¤¤Ãya sabba dukkhà pamuccatÅti SÅlÃnisaæsa kathÃ. ---------- 318 Kusalà kusalaæ kammaæ katvà kammÃnu rÆpato Sugatiæ duggatiæ¤cÃpi sattà gacchanti sabbaso 319 Tesaæ kamma vibhÃgampi sutta maggÃnu sÃrato KathissÃmi samÃsena pubbÃcariya vuttakaæ 320 Kamma paccaya kammanti cetanÃva samirità TathÃpi nÃnà khaïikà pu¤¤Ã pu¤¤Ã ca cetanà 321 KilesÃnusaya santÃne pÃkadhammÃbhi jÃyare PahÅnÃnusayà nantu kirayà mattaæ pavattati 322 Janaka¤ce vupatthamÓa mÆpapÅÊo pa ghÃtakaæ Catudhà kiccabhedena kammameva pavuccati 323 Janeti janakaæ pÃkaæ taæ chindato (pa)piÊakaæ Taæ pavattetu patthamhaæ taæ ghÃtetyu pa ghÃtakaæ 324 Karoti attano pÃpaæ sÃvakÃnanti bhÃsitaæ PÃkadÃyaka kammantu yaæ ki¤ci janakaæ bhave 325 BÃdhamÃnaka kammantu tappÃkamupapÅÊakaæ upaghÃtaka midanti garÆpaccheda kampana [SL Page 226] [\x 226/] 326 GarumÃsanna mÃciïïaæ katattà kammunÃsaha Kammaæ catubbidhaæ pÃpaæ pariyÃyappabhedato 327 Mahaggatà nantariyaæ garukammanti vuccati Kataæ cintita mÃsanna mÃsanna maraïenatu 328 BÃhullena samÃciïïa mÃciïïanti pavuccati Sesaæ pu¤¤a mapu¤¤ca katattà kammamÅritaæ 329 DiÂÂhadhamma vedanÅya mupapajjà pare tathà PariyÃye vedanÅya mitivÃhosi kammanà 330 PÃkakÃla vasenÃtha kÃlÃtÅta vasena ca CattÃrecapi akkhÃtà kammÃnà [a] dicca bandhunà 331 DiÂÂhadhammavedanÅyaæ paÂhamaæ javanamhave Aladdhà sevanattÃnaæ asamatthaæ bhavantare 332 VedanÅyantupapajja pariyosÃna mÅritaæ PariniÂÂhita kammattà vipajjati anantare 333 SesÃni vedanÅyÃni pariyÃye pare pana Laddhà sevanato pÃkaæ janenti sati paccaye 334 Vuccantà hoti [b] kammÃni kÃlÃtÅtÃni sabbathà Uccinna taïhà mÆlÃni paccayà lÃbhato tathà 335 Kiæ sattehi kataæ kammaæ kusalà kusalampi ca Kuhiæ ÂhatvÃna taæ sabbaæ vipÃkaæ deti sabbathà 336 Kiæ kusalà kusalesu mahantaæ kataraæ ahu Kiæ jÃnantena pakataæ pÃpakammaæ mahantakaæ 337 AjÃnante na và hoti evaæ vuttampi yuttakaæ A¤¤asmiæ Ãgataæ sabbaæ kathetuæ pana dukkaraæ 338 Milinda pa¤hakeyeva Ãgataæ kathayÃmahaæ Milindo nÃma so rÃjà nÃgasenavhayaæ pana 339 Therantaæ pucchanatthÃya idaæ vacana mabravi Bhante etaæ nÃgasena kusalÃkusalaæ pana 340 Iminà nÃmarÆpena kataæ hoti ca sabbathà Te sabbepi kuhiæ Âhatvà vipÃkaæ denti attano ------------------------------------------ [A] catuvevapi akkhÃtaæ kammanÃ-potthakesu [B] hoti-potthakesu. [SL Page 227] [\x 227/] 341 Iti vuttetu so thero rÃjÃnaæ etadabravi Sa sakkomi mahÃrÃja tÃni kammÃni dassituæ 342 Idha và parattha và ete tiÂÂhanti sabbathà iti Therassa vacanaæ sutvà rÃjà theraæ ida bravi 343 Opammaæ me karohi tvaæ yathà jÃnÃmahaæ iti Ra¤¤o taæ vacanaæ sutvà thero rÃjÃna mabravi 344 Yathà pana mahÃrÃja santi rukkhà anappakà Anibbatta phalà tesaæ sakkà phalÃni dassituæ 345 Idha và parattha và tesaæ tiÂÂhantihi phalÃnÅti Nasakkà bhante dassetuæ tesaæ phalÃni sabbasoti 346 Eva meva mahÃrÃja nocchinnÃyeva santati Na sakkà tÃni kammÃni dassetuæ idha tattha cÃti 347 SutvÃna taæ mahÃrÃjà kallosi iti abravi Tato parampi taæ theraæ evamÃha narÃdhipo 348 Bhante kathà nÃgasena pu¤¤aævÃpi apu¤¤akaæ Katamaæ nukho bahutaraæ katamaæ appakaæ iti 349 Tassa taæ vacanaæ sutvà thero taæ idamabravi Pu¤¤ameva mahÃrÃjà bahu appantu pÃpakaæ 350 Apu¤¤aæ kho mahÃrÃja karonto pana so naro VippaÂisÃriko hoti pÃpamme pakataæ iti 351 Tena nava¬¬hatÅ pÃpaæ pu¤¤aæ kammaæ pava¬¬hati PÃmojjaæ jÃyati tassa pÅti jÃyati sabbaso 352 PÅti manassa kÃyotu paÂippassambhati tato PaÂippassaddha kÃyotu sukhaæ vedayati tato 353 Sukhinopi ca cittantu samÃdhiyati sabbadà Teneva tassa pu¤¤ampi sadÃyeva pava¬¬hati 354 YathÃpi ca mahÃrÃja udapÃno bahÆjane Sampuïïo ekabhÃgena udakaæ paviseyya ca 355 NÅharÅya ca ekena harantovà paraæparaæ na sakkà hoti khepetuæ tatheva kusalampiva 356 Cintentassa bhiyo yeva vadati yeva ca sabbathà Yo koci puriso rÃja pu¤¤aæ katvÃna sÃdarà [SL Page 228] [\x 228/] 357 Vassa satampi taæ pu¤¤aæ Ãvajjeyya dine dine ùsannÃvajjane [a] bhiyo kusalaætassa va¬¬hati 358 Sa sakkà hoti taæ pu¤¤aæ saÇkhiyà dicchitehi [b] tu SaævibhÃgaæ karitvÃna gaïhitu¤cÃpi sabbaso 359 Api vÃpi mahÃrÃja hatthapÃda vicchinnako Purise ko bhagavato ekaæ uppala mÃlakaæ 360 SÃdarà pÆjayitvÃna sambuddhassa sirÅmato Ekanavuti kappÃni duggatiæ so nagacchati 361 IminÃpi mahÃrÃja kÃraïena vadÃmahaæ Pu¤¤aæ bahutaraæ hoti apu¤¤aæ pana appakanti 362 Punapi rÃjà taæ theraæ pucchituæ idamabravi Yo koci bhante jÃnanto pÃpakammaæ karoti ca 363 AjÃnantova yokoci pÃpakammaæ pakubbati Etesu kassa pÃpaæca hoti bahutaraæ iti 364 Taæ sutvÃna tadà thero rÃjÃnaæ idamabravi Yo hi koci mahÃrÃja ajÃnantova pÃpakaæ 365 Karoti tassa bahukaæ apu¤¤aæ hoti sabbathà Evaæ vuttetu therena rÃjà theraæ idabravi 366 Yo hi bhante nÃgasena amhÃkaæ seÂÂhabhÃvakaæ Eso rÃjÃti và eso mahÃmattoti và pana 367 JÃnanto pÃpakaæ kammaæ karoti taæ yo pana Diguïaæyeva daï¬ema ajÃnantantu appakaæ 368 Tassa taæ vacanaæ sutvà thero taæ etadabravi Kinnu ma¤¤asi taæ rÃja tattaæ ayogulaæ pana 369 ùdittaæ sampajjalitaæ bhusaæ sajotibhÆtakaæ Eko jÃnaæva gaïheyya eko ajÃnako pi ca 370 Gaïheyya tesu katamo daheyya balavà iti Taæ sutvÃna tadà rÃjà theraæ etadabruvÅ 371 Yo kho bhante ajÃnanto gaïhe(yya)tatta kaÇgulaæ Daheyya so atirekaæ itaro pana Ænakaæ --------------------------------------------------- [A] ÃsannÃva jite-potthakesu. [B] saddhiyà dicchitehi-potthakesu [SL Page 229] [\x 229/] 372 Evaæ vuttetu so thero rÃjÃnaæ etadabravi Evameva mahÃrÃja ajÃnanto ca so naro 373 PÃpa kammaæ pakaroti tassa bahutarampi hi Va¬¬hateva apu¤¤anti etaæ sutvà narissaro 374 Kallosi bhante pa¤¤esu pa¤¤avÃsÅti abravi Evaæ dÃnampi datvÃna sÃdarÃyeva sabbaso 375 SÅlaæ¤cÃpi ca rakkhitvà sammÃyeva susÃdhukaæ Tato paraæ bhÃvanampi kattabbantu hitatthinà 376 BuddhÃnussati mettà ca asubhaæ maraïassati Iti etepi caturo kattabbÃtu hitatthinà 377 Lokattayesu sakalesu ca sabba sattà Mittà ca majjha ripu bandhu janà ca sabbe Te sabbadà vigata roga bhayà visokà Sabbaæ sukhaæ adhigataæ mudità bhavantu 378 Lokattayesu sakalesu samaæna ki¤ci Lokassa santikaraïaæ ratanattayena Taæ tejasà sumahatà jita sabba pÃpo So sabbadà dhigata sabba sukhÅbhaveyya 379 KÃyo karÅsa bharito viya bhÅnna kumbho KÃyo sadà kalimalabyasanÃdhi vÃso KÃyo viha¤¤ati ca sabbasucÅti loko KÃyo sadà maraïa roga jarÃbhibhÆto 380 Yo yobbano pi cadhiro pi ca bÃlakoti Sattena pekkhati viha¤¤ati deva maccu So haæ Âhitopi sayitopi ca pakkamanto GacchÃmi macchumadanÅyatanaæ tathÃhi 381 Evaæ yathà vihatadosa midaæ sarÅraæ Nicca¤ca taggahamanà hadaye karotha Mettaæ paritta masubhaæ maraïassatiæ ca BhÃvetha bhÃvanaratà satataæ yatattà 382 DÃnÃdi pu¤¤akiriyÃni sukhindriyÃni Katvà ca tapphala masesa mahappameyya Deyyaæ sadà parahitÃya guïÃyaceva Kiævo tadeva nanu hatthagataæ hi sÃranti CaturÃrakkhà ------- [SL Page 230] [\x 230/] 383 Tattha asubha bhÃvanaæ arati rati Ãdinaæ AniÂÂhà rammaïe cÃpi iÂÂhe Ãrammaïe pi ca 384 Sahituæ pi ca sakkoti attadosampi passati Tasmà asubha bhÃvanaæ dvattiæsÃkÃra lakkhaïaæ 385 SabbadÃyeva bhÃveyya attanotu hitatthiko Maraïadhammaæ vijÃnantà attanoca parassaca 386 AbhÅto maraïe hoti aniccata¤ca passati Tasmà maraïa satimpi bhÃveyyasabbadà pi ca 387 Buddhe dhamme ca saÇghe ca kato eko pi a¤jali Pahoti bhava dukkhaggiæ nibbÃpetuæ asesato 388 AthÃpi buddhaæ dhamma¤ca saÇgha¤cÃpi anuttaraæ Saraïaægata sattÃnaæ bhayà ddupaddavampi ca Nassa teva sadà tasmà buddhÃnussati bhÃvaye 389 Ye sattasaï¬aæ paÂhaviæ vijetvà RÃjasayo yajamÃnÃnu parihagà [b] Assamedhaæ purisamedhaæ SammÃpÃsaæ vÃjapeyyaæ niraggalaæ, Mettassa cittassa subhÃvitassa, Kalampi te nÃnubhavanti soÊasiæ. 390 Ekampice pÃnamaduÂÂhacitto, MettÃyati kusalÅtena hoti, Sabbeca pÃïe maraïasÃnukampi, PahÆta mariyo pakaroti pu¤¤aæ, 391 Emaæ mahinisaæsanti ¤atvÃna paï¬ito naro, Sabba satte sadÃyeva mettaæ bhÃveyya sÃdhukaæ. 392 Evaæ dÃna¤ca sÅla¤ca bhÃvana¤cÃpi sabbaso pÆrayanto mahÃpa¤¤o sukhena pÃpuïe sivaæ. 393 Evaæ anekehi nayehi kiïïaæ, PakiïïakaæsÃra mimaæ viditvÃ, SÃrena hÅne pana sabbaloke, SÃraæ sivaæ pÃpuïituæ yateyya, 394 SÃre gandhamhi etaæ tividha sukhadadaæ seÂÂhavÃcaæ susÃraæ, SÃra¤¤u cintayitvà satata manalaso Ãdiyaæ sÃrameva SÃraæ etanti sÃdhuæ dhuvasukha subhato sÃrahÅne sarÅre, SÃraæ adÃtukÃmo satata manalaso santameseyyasÃraæ. Iti sujanappasÃda saævegatthÃya kate lokappadÅpakasÃre pakiïïakanayasÃraniddeso nÃma AÂÂhamo paricchedo. ------------------------------------------- [A] khadiro=katthaci [B] yojayamÃnà anupariyatÃ-potthakesu. [SL Page 231] [\x 231/] Siriratana purÃbhidhÃne uttamanagare setaku¤jarÃdhipati bhÆtassa mahÃra¤¤o mÃtubhÆtÃya susaddhÃya mahÃdeviyà kÃrite punapaÂalacchÃdite soïïamaya mahÃvihÃre vasantena sÅlÃcÃrÃdi sampannena tipiÂaka pariyattidharena saddhÃviriya patimaï¬itena sÅhaladÅpe ara¤¤avÃsÅnaæ pasatthamahÃtherÃnaæ vaæsÃlaÇkÃrabhÆtena medhaÇkara mahÃtherÃkhyappatÅtena saæghara¤¤Ã katoyaæ lokappadÅpakasÃro'ti Anena pu¤¤ena susambhatena, Sayambhutaæ yÃvaca pÃpuïevara, Nirantaraæ loka hitassa kÃrako, Bhave bhaveyyaæ saraïehi pÆrito. AntarÃyaæ vinÃsÃro yathà niÂÂhaæ upÃgato TathÃdise susaæ kappà sattÃnaæ dhamma nissitaæ LokappadipakasÃrappakaraïaæ mahÃsaÇgharÃjenadaya rÃjassa gurunà racitaæ. Samattaæ. -----