Samantapasadika, Buddhaghosa's Commentary on the Vinaya Pitaka, Vol. VII:
Vinayapitaka: Khandhaka: Parivara (I-XIX);
Nigamana

Based on the edition J. Takakusu and Makoto Nagai, assisted by Kogen Mizuno,
London : Pali Text Society 1947 (Reprinted 1981)


Input by the Dhammakaya Foundation, Thailand, 1989-1996
[GRETIL-Version vom 22.4.2016]


#<...># = BOLD
%<...>% = ITALICS
*<...>* = SUPERSCRIPT
\<...>\ = REDLINE


___________________________________________________________________

THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY!   
COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. 
                                       
Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding:
                                       
description             character  =ASCII   
                                       
long a                  ā             224   
long A                  â             226   
long i                  ã             227   
long I                  ä             228   
long u                  å             229   
long U                  æ             230   
vocalic r               į             231   
vocalic R               č             232   
long vocalic r          é             233   
vocalic l               ë             235
vocalic L               ė             236
long vocalic l          í             237   
velar n                 ī             239   
velar N                 đ             240   
palatal n               ¤             164   
palatal N               Ĩ             165   
retroflex t             ņ             241   
retroflex T             ō             242   
retroflex d             ķ             243   
retroflex D             ô             244   
retroflex n             õ             245   
retroflex N             ö             246   
palatal s               ÷             247   
palatal S               ø             248   
retroflex s             ų             249   
retroflex S             ú             250   
anusvara                ü             252   
capital anusvara        ũ             253   
visarga                 ū             254   

long e                  š             185   
long o                  ē             186   
l underbar              ×             215   
r underbar              Ÿ             159
n underbar              ­             173   
k underbar              É             201   
t underbar              Â             194   
                                       
Other characters of the CSX encoding table are not included.
Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order 
to facilitate word search.             

For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings 
and formats see:
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf
and
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf

For further information see:
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm

___________________________________________________________________





NOTICE
This file is (C) Copyright the Pali Text Society and the Dhammakaya Foundation, 2015.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.

These files are provided by courtesy of the Pali Text Society for
scholarly purposes only.
In principle they represent a digital edition (without revision or
correction) of the printed editions of the complete set of Pali
canonical texts published by the PTS. While they have been subject to a
process of checking, it should not be assumed that there is no
divergence from the printed editions and it is strongly recommended that
they are checked against the printed editions before quoting.


ADDITIONAL NOTES
Headline references have been standardized according to the following pattern:
P_n.n = Parivāra_chapter(Roman).section(Arabic)
In the third chapter however this translates to:
P_n.n = Parivāra_chapter(Roman).vers(Arabic)

Italicized catchwords of the printed edition were already reduced
to plain Roman type in the original Dhammakaya file.



STRUCTURE OF REFERENCES (added at the beginning of each section): 
[P_n.n:] = Parivāra_chapter(Roman).section(Arabic)
In the third chapter however this translates to:
[P_n.n:] = Parivāra_chapter(Roman).vers(Arabic)



PLAIN TEXT VERSION
(In order to fascilitate word search, all annotations have been removed,
and the line breaks of the printed edition have been converted into floating text.)



#<[page 1301]>#
%<1301>%
                      Samantapāsādikā Nāma
                         Vinayaņņhakathā
                         PARIVâRA-VAööANâ
               NAMO TASSA BHAGAVATO ARAHATO SAMMâ-
                          SAMBUDDHASSA
                                I
          Visuddhaparivārassa parivāro ti bhāsane,
          dhammakkhandhasarãrassa khandhakānaü anantarā,
          saīgahaü yo samāråëho, tassa pubbāgataü nayaü
          hitvā dāni karissāmi anuttān' atthavaõõanaü.
     [P_I.1:] Tattha yan tena bhagavatā ...pe... pa¤¤attan ti ādinayappavattāya tāva pucchāya ayaü saīkhepattho: yo so bhagavā sāsanassa ciraņņhitikatthaü Dhammasenāpatinā saddhammagāravabahumānavegasamussitaü a¤jaliü sirasmiü patiņņhapetvā yācito dasa atthavase paņicca vinayapa¤¤attiü pa¤¤apeti, tena bhagavatā tassa tassa sikkhāpadassa pa¤¤attikālaü jānatā, tassā tassā sikkhāpadapa¤¤attiyā dasa atthavase passatā, api ca pubbenivāsādãhi jānatā, dibbena cakkhunā passatā, tãhi vijjāhi chahi vā pana abhi¤¤āhi jānatā, sabbattha appaņihaņena samantacakkhunā passatā, sabbadhammajānanasamatthāya pa¤¤āya jānatā, sabbasattānaü cakkhuvisayātãtāni tirokuņņādigatāni cāpi råpāni ativisuddhena maüsacakkhunā ca passatā, attahitasādhikāya samādhipadaņņhānāya paņivedhapa¤¤āya jānatā, parahitasādhikāya karuõāpadaņņhānāya desanāpa¤¤āya passatā,


#<[page 1302]>#
%<1302                     Samantapāsādikā                    [P_I.1>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  arahatā sammāsambuddhena yaü paņhamaü pārājikaü pa¤¤attaü, taü kattha pa¤¤attaü, kaü ārabbha pa¤¤attaü. Kismiü vatthusmiü pa¤¤attaü.
     atthi tattha pa¤¤atti ...pe... ken' ābhatan ti pucchāvissajjane payantena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena paņhamaü pārājikan ti idaü kevalaü pucchāya āgatass' ādipadassa paccuddharaõamattam eva. Kattha pa¤¤attan ti Vesāliyā pa¤¤attaü. kaü ārabbhā ti Sudinnaü Kalandaputtaü ārabbhā ti evam ādinā pana nayena puna pi ettha ekekaü padaü pucchitvā va vissajjitaü. ekā pa¤¤attã ti yo pana bhikkhu methunaü dhammaü paņiseveyya pārājiko hoti asaüvāso ti ayaü ekā pa¤¤atti. dve anupa¤¤attiyo ti antamaso tiracchānagatāya pãti ca sikkhaü appaccakkhāyā ti ca makkaņã-Vajjiputtakavatthånaü vasena vuttā imā dve anupa¤¤attiyo. ettāvatā atthi tattha pa¤¤atti anupa¤¤atti anuppa¤¤apannattãti imissā pucchāya dve koņņhāsā vissajjitā honti. tatiyaü vissajjetuü anuppannapa¤¤atti tasmiü n' atthã ti vuttaü. aya¤ hi anuppannapa¤¤atti nāma anuppanne dose pa¤¤attā. sā aņņha garudhammavasena bhikkhunãnaü yeva āgatā, a¤¤atra n' atthi, tasmā vuttaü anuppannapa¤¤atti tasmiü n' atthã ti. sabbatthapa¤¤attã ti majjhimadese c'eva paccanta-janapadesu ca sabbattha pa¤¤atti. vinayadharapa¤camena gaõena upasampadā, guõaīguõåpāhanā, dhuvanhānaü, cammattharaõan ti imāni hi cattāri sikkhāpadāni majjhimadese yeva pa¤¤atti, etth' eva etehi āpatti hoti, na paccantimajanapadesu. sesāni sabbān' eva sabbatthapa¤¤atti nāma sādhāraõapa¤¤attã ti bhikkhåna¤ c'eva bhikkhunãna¤ ca sādhāraõapa¤¤atti.
suddhabhikkhånam eva hi suddhabhikkhunãnaü vā pa¤¤attaü sikkhāpadaü asādhāraõapa¤¤atti nāma hoti.    idaü pana bhikkhuü ārabbha uppanne vatthusmiü yā pana bhikkhunã chandaso methunaü dhammaü paņiseveyya antamaso tiracchānagatena pi pārājikā hoti asaüvāsa ti bhikkhunãnam pi pa¤¤attaü.


#<[page 1303]>#
%<P_I.1]                    Parivāra-vaõõanā                  1303>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  vinitakathāmattam eva hi tāsaü n' atthi, sikkhāpadaü pana atthi. tena vuttaü sādhāraõapa¤¤attã ti. ubhatopa¤¤attiyam pi es' eva nayo.
bya¤janamattam eva hi ettha nānaü. bhikkhånaü bhikkhunãnam pi sādhāraõattā sādhāraõa-pa¤¤atti. ubhinnam pi pa¤¤attattā ubhatopa¤¤attã ti. atthe pana bhedo n' atthi.
nidānogadhan ti yassa siyā āpatti so āvikareyyāti ettha sabbāpattãnaü anupaviņņhattā nidānogadhaü. nidāne anupaviņņhan ti attho. dutiyena uddesenā ti nidānogadhaü nidānapariyāpannam pi samānaü. tatr' ime cattāro pārājikā dhammā ti ādinā dutiyen' eva uddesena uddesaü āgacchati. catunnaü vipattãnan ti sãlavipattiādãnaü. paņhamā hi dve āpattikkhandhā sãlavipatti nāma. avasesā pa¤ca ācāravipatti nāma.
micchādiņņhi ca antaggāhikadiņņhi ca diņņhivipatti nāma.
ājãvahetu-pa¤¤attāni cha sikkhāpadāni ājãvavipatti nāma.
iti imāsaü catunnaü vipattãnaü idaü pārājikaü sãlavipatti nāma hoti. ekena samuņņhānenā 'ti dvaīgikena ekena samuņņhānena. ettha hi cittaü aīgaü hoti. kāyena pana āpattiü āpatti āpajjatiü. tena vuttaü kāyato ca cittato ca samuņņhātã ti.
     dvãhi samathehã ti āpanno 'si ti sammukhā pucchiyamāno āma āpanno 'mhã ti paņijānāti tāvad eva bhaõķana-kalahaviggahā våpasantā honti sakkā ca hoti taü puggalaü apanetvā uposatho vā pavāraõā vā kātun ti. iti sammukhāvinayena ca paņi¤¤ātakaraõena cā ti dvãhi samathehi sammati, na ca tappaccayā koci upaddavo hoti. yaü pana upari pa¤¤attivaggena katamena samathena sammatã ti vuttaü, taü samathaü otāretvā anāpatti kātuü na sakkā ti imam atthaü sandhāya vuttaü. pa¤¤attivãnayo ti yo pana bhikkhå ti ādinā nayena vuttamātikā pa¤¤attivinayo ti attho.
vibhattã ti padabhājaniyaü vuccati. vibhattã ti vibhaīgass' ev' etaü nāmaü. asaüvaro ti vãtikkamo. saüvaro ti avãtikkamo. yesaü vattatã ti yesaü vinayapiņaka¤ ca aņņhakathā ca sabbā paguõā ti attho. ke dhārentã ti ke etaü paņhamapārājikaü pāëito ca atthato ca dhārenti.


#<[page 1304]>#
%<1304                 Samantapāsādikā              [P_I.2-16;II.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  na hi sakkā sabbaü vinayapiņakaü ajānantena etassa attho jānitun ti.
Ken' ābhatan ti idaü paņhamāpārājikaü pāëivasena ca atthavasena ca yāva ajjatanaü kālaü kena ānãtan ti. paramparābhatan ti paramparāya ānãtaü.
     idāni yāya paramparāya ānãtaü, taü dassetuü Upāli Dāsako cā ti ādinā nayena porāõakehi mahātherehi gāthāyo ņhapitā. tattha yaü vattabbaü, taü nidāna-vaõõanāyaü eva vuttaü. iminā nayena dutiyapārājikādi-pucchāvissajjanesu pi vinicchayo veditabbo ti.
          Mahāvibhaīge pa¤¤attivāra-vaõõanā niņņhitā
     [P_I.2-16:] Ito paraü methunaü dhammaü paņisevanto kati āpattiyo āpajjatã ti ādippabhedo katāpattivāro, methunaü dhammaü paņisevantassa āpattiyo catunnaü vipattãnaü kati vipattiyo bhajantã ti ādippabhedo vipattivāro, methunaü dhammaü paņisevantassa āpattiyo sattannaü āpattikkhandhānaü katihi āpattikkhandhehi saīgahitā ti ādippabhedo saīgahavāro, methunaü dhammaü paņisevantassa āpattiyo channaü āpattisamuņņhānānaü katihi samuņņhānehi samuņņhantã ti ādippabhedo samuņņhānavāro, methunaü dhammaü paņisevantassa āpattiyo catunnaü adhikaraõānaü katamaü adhikaraõan ti ādippabhedo adhikaraõavāro, methunaü dhammaü paņisevantassa āpattiyo sattannaü samathānaü katihi samathehi sammantã ti ādippabhedo samathavāro, tad anantaro samuccayavāro ti ime sattavārā uttānatthā eva. tato paraü methunaü dhammaü paņisevanapaccayā pārājikaü kattha pa¤¤attan ti ādinā nayena puna paccayavasena eko pa¤¤attivāro, tassa vasena purimasadisā eva katāpattivārādayo sattavārā ti evaü apare pi aņņhavārā vuttā, te pi uttānatthā eva. iti ime aņņha purimā aņņhā ti Mahāvibhaīge soëasavārā dassitā.
                               II
[P_II:] tato paraü ten' eva nayena Bhikkhunãvibhaīge pi soëasa vārā āgatā ti evaü ime ubhato-vibhaīge dvattiüsavārā pāëinayen' eva veditabbā.


#<[page 1305]>#
%<P_III.1-10]              Parivāra-vaõõanā               1305>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  na h' ettha ki¤ci pubbe avinicchitaü nāma atthi.
                               III
     [P_III.1:] tad anantarāya pana samuņņhānakathāya anattā iti nicchayā ti anattā iti nicchitā. [P_III.2:] sabhāgadhammānan ti aniccākārādãhi sabhāgānaü saīkhatadhammānaü. nāmamattaü na nāyatã ti nāmamattam pi na pa¤¤āyati. [P_III.4:] dukkhāhānin ti dukkhaghātanaü. [P_III.6:] Khandhakāya ca Mātikā ti Khandhakā yā ca Mātikā ti attho. ayam eva vā pāņho. [P_III.7:] samuņņhānaniyato katan ti samuņņhānaü niyato kataü niyatakataü niyatasamuņņhānan ti attho. etena bhåtārocana-corãvuņņhāpana' ananu¤¤āta-sikkhāpadattayassa saīgaho paccetabbo. etāneva hi tãõi sikkhāpadāni niyatasamuņņhānāni. a¤¤ehi saddhiü asambhinnasamuņņhānāni. [P_III.8:] sambhedaü nidāna¤ c' a¤¤an ti a¤¤am pi sambheda¤ ca nidāna¤ ca. tattha sambhedavacanena samuņņhānasambhedassa gahaõaü paccetabbaü. tāni hi tãõi sikkhāpadāni ņhapetvā sesāni sambhinnasamuņņhānāni. nidānavacanena sikkhāpadānaü pa¤¤attidesasaīkhātaü nidānaü paccetabbaü. sutte dissanti uparã ti sikkhāpadānaü samuņņhānaniyamo sambhedo nidānan ti imāni tãni suttamhi eva dissanti pa¤¤āyantã ti attho.
tattha ekena samuņņhānena samuņņhāti kāyato ca cittato cā ti ādimhi tāva purimanayen'eva samuņņhānaniyamo ca sambhedo ca dissanti. itaraü pana nidānaü nāma.
     Vesāliyā Rājagahe Sāvatthiyā ca âëavã
     Kosambiyā ca Sakkesu Bhaggesu ca pa¤¤attā 'ti evam upari dissati. parato āgate sutte dissatãti veditabbaü.
     [P_III.9:] Vibhaīge dvãså' ti gāthāya ayam attho: yaü sikkhāpadaü dvãsu Vibhaīgesu pa¤¤attaü. uposathadivase bhikkhå ca bhikkhuniyo ca uddisanti, tassa yathā ¤āyaü samuņņhānaü pavakkhāmi, taü me suõāthā 'ti. [P_III.10:] sa¤carittānubhāsana¤ cā ti sa¤caritta¤ ca samanubhāsana¤ ca. atireka¤ ca cãvaran ti [P_III.11:] atirekacãvaraü kaņhinan ti attho.


#<[page 1306]>#
%<1306                Samantapāsādikā               [P_III.10-15>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  lomāni padasodhammo ti eëakalomāni ca padasodhammo ca. bhåtaü saüvidhānena cā ti bhåtārocana¤ ca saüvidahitvā addhānappaņipajjana¤ ca.
theyyadesanacori¤ cā ti theyyasattho ca chattapāõissa agilānassa dhammadesanā ca corãvuņņhāpana¤ ca. ananu¤¤ātāya terasā ti mātāpitusāmikehi ananu¤¤ātāya saddhiü imāni terasa samuņņhānāni honti. [P_III.12:] sadisā idha dissare ti idha Ubhatovibhaīge etesu terasa samuņņhānasãsesu ekekasmiü a¤¤āni pi sadisāni samuņņhānāni dissanti. idāni tāni dassetuü methunaü sukkasaüsaggo ti ādi vuttaü. [P_III.13:] tattha methunan ti idaü tāva paņhamapārājikaü nāma ekaü samuņņhānasãsaü. sesāni tena sadisāni. tattha sukkasaüsaggo cā ti sukkavissaņņhi c' eva kāyasaüsaggo ca. aniyatā paņhamikā ti paņhamaü aniyatasikkhāpadaü. pubbupaparipācitā ti jānaü pubbupagataü bhikkhun ti sikkhāpada¤ ca bhikkhunãparipācitapiõķapātasikkhāpada¤ ca. raho bhikkhuniyā sahā ti bhikkhuniyā saddhiü rahonisajjasikkhāpada¤ ca.
[P_III.14:] sabhojane raho dve cā ti sabhojane kule anupakhajja-nisajjasikkhāpada¤ ca dve rahonisajjasikkhāpadāni ca. aīguli udake hasan ti aīgulipatodaka¤ ca udake hasadhammasikkhāpada¤ ca. pahāre uggire c' evā ti pahāradānasikkhāpada¤ ca talasattikauggiraõasikkhāpada¤ ca. tepa¤¤āsā ca sekhiyā 'ti parimaõķalanivāsanādãni khuddakavaõõanāvasāne vuttāni tepa¤¤āsasekhiyasikkhāpadāni ca. [P_III.15:] adhakkhagāmāvassutā 'ti bhikkhunãnaü adhakkhakasikkhāpada¤ ca gāmantaragamanaü avassutā avassutassa hatthato khādanãyabhojanãyagahaõasikkhāpada¤ ca. talamaņņha¤ ca suddhikā ti talaghātakaü jatumaņņhaü udakasuddhikādiyana¤ ca.
vassaü vutthā ca ovādan ti vassaü vutthā chappa¤cayojanāni sikkhāpada¤ ca ovādāya āgamanasikkhāpada¤ ca. nānubandhe pavattinin ti yā pana bhikkhunã vuņņhāpitaü dve pavaņņiniü dve vassāni nānubandheyyā ti vuttasikkhāpada¤ ca. [P_III.16:] ime sikkhā ti imā sikkhāyo. liīgavipariyāyo kato.
Kāyamānasikā kātā ti kāyacittasamuņņhāna katā.


#<[page 1307]>#
%<P_III.16-21]             Parivāra-vaõõanā              1307>%
     [P_III.17:] adinnan ti idaü tāva adinnādānan ti vā dutiyapārājikan ti vā ekaü samuņņhānasãsaü. sesāni tena sadisāni. tattha viggahuttarin ti manussaviggaha-uttarimanussasikkhāpadāni.
duņņhulla attakāminin ti duņņhullavācāattakāmapāricariyasikkhāpadāni. amålā a¤¤abhāgiyā ti dve duņņhadosasikkhāpadāni. aniyatā dutiyikā ti dutiyaü aniyata-sikkhāpadaü.[P_III.18:]  acchinde pariõāmane ti sāmaü cãvaraü datvā acchindana¤ ca saīghikalābhassa attano pariõāmana¤ ca. musā-omasa-pesuõā ti musāvādo ca omasavādo ca bhikkhupesu¤¤a¤ ca. duņņhulla-paņhavãkhaõe ti duņņhullāpatti ārocana¤ ca paņhavãkhaõa¤ ca. bhåtaü a¤¤āya ujjhāpe ti bhåtagāma-a¤¤avādaka-ujjhāpanaka-sikkhāpadāni. [P_III.19:] nikkaķķhanaü si¤cana¤ cā ti vihārato nikkaķķhana¤ ca udakena tiõādi si¤cana¤ ca. āmisahetu bhuttāvã ti āmisahetu bhikkhuniyo ovadantã ti sikkhāpada¤ ca bhuttāvã anatirittena khādanãyādinā pavāraõa-sikkhāpada¤ ca. ehi anādari bhiüsā ti eh' āvuso gāmaü vā ti sikkhāpada¤ ca anādariya¤ ca bhikkhubhiüsāpanaka¤ ca. apanidhe ca jãvitan ti pattādãnaü apanidhāna-sikkhāpada¤ ca sa¤cicca pāõaü jãvitā voropana¤ ca. [P_III.20:] jānaü sappāõakaü kamman ti jānaü sappāõakaudaka-sikkhāpada¤ ca puna kammāya ukkoņana¤ ca. ånasaüvāsanāsanā ti ånavãsativassa-sikkhāpada¤ ca ukkhittakena saddhiü saüvāsa-sikkhāpada¤ ca nāsitakasāmaõerasambhoga-sikkhāpada¤ ca. sahadhammikaü vilekhā ti sahadhammikaü vuccamānsikkhāpada¤ ca vilekhāya saüvattantãti āgata-sikkhāpada¤ ca. moho amålakena cā ti mohanake pācittiya-sikkhāpada¤ ca amålakena saīghādisesena anuddhaüsana-sikkhāpada¤ ca. [P_III.21:] kukkucca dhammikaü cãvaraü datvā ti kukkucca upadahana¤ ca dhammikānaü kammānaü chandaü datvā khãyana¤ ca cãvaraü datvā khãyana¤ ca. pariõāmeyya puggale ti saīghikaü lābhaü puggalassa pariõāmana-sikkhāpadaü. kin te akālaü acchinde ti kin te ayye eko purisapuggalo karissatãti āgata-sikkhāpada¤ ca akālacãvaraü kālacãvaran ti adhiņņhahitvā bhājana-sikkhāpada¤ ca bhikkhuniyā saddhiü cãvaraü parivattetvā acchindana-sikkhāpada¤ ca. duggahi nirayena cā ti duggahitena duppadhāritena paraü ujjhāpana-sikkhāpada¤ ca nirayena vā brahmacariyena vā abhisapana-sikkhāpada¤ ca.


#<[page 1308]>#
%<1308             Samantapāsādikā                 [P_III.22-25>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  [P_III.22:] gaõaü vibhaīga dubbalan ti gaõassa cãvaralābhaü antarāyaü kareyyā ti ca dhammikaü cãvaravibhaīgaü paņibāheyyā ti ca dubbalacãvarapaccāsāya cãvarakālasamayaü atikkameyyā ti ca vutta-sikkhāpadāni. kathināphās' upassayan ti dhammikaü kathinuddhāraü paņibāheyya bhikkhuniyā sa¤cicca aphāsuü kareyya bhikkhuniyā upassayaü datvā kupitā anattamanā nikkaķķheyya vā ti vutta-sikkhāpadāni. akkosa caõķi maccharã ti bhikkhuü akkoseyya vā paribhāseyya vā caõķikatā gaõaü paribhāseyya kule maccharinã assā ti vutta-sikkhāpadāni. gabbhini¤ ca pāyantiyā ti gabbhiniü vuņņhāpeyya ptiü vuņņhāpeyyā ti vutta-sikkhāpadāni. [P_III.23:] dve vassā sikkhāsaīghenā ti dve vassāni chasu dhammesu asikkhitasikkhaü sikkhamānaü vuņņhāpeyya sikkhitasikkhaü sikkhamānaü saüghena asammataü vuņņhāpeyyā ti vutta-sikkhāpadāni. tayo c' eva gihigatā ti ånadvādasavassaü gihigataü paripuõõadvādasavassaü gihigataü dve vassāni chasu dhammesu asikkhitasikkhaü dve vassāni sikkhitasikkhaü saīghena asammatan ti vutta-sikkhāpadāni. kumārãbhåtā tisso ti ånavãsativassaü kumārãbhåtan ti ādinā nayena vuttā tisso. ånadvādasasammatā ti ånadvādasavassā vuņņhāpeyya paripuõõadvādasavassā saīghena asammatā vuņņhāpeyyā ti vuttasikkhāpadadvayaü. [P_III.24:] alaü tāva sokāvāsan ti alaü tāva te ayye vuņņhāpitenā ti ca caõķiü sokāvāsaü sikkhamānaü vuņņhāpeyyā ti ca vutta-sikkhāpadadvayaü. chandā anuvassā ca dve ti pārivāsikachandadānena sikkhamānaü vuņņhāpeyya anuvassaü vuņņhāpeyya ekaü vassaü dve vuņņhāpeyyā ti vutta-sikkhāpadattayaü. samuņņhānā tikā katā ti tikasamuņņhānakatā.
     [P_III.26:] sa¤cari kuņi vihāro ti sa¤carittaü sa¤¤ācikāya kuņikaraõaü mahallakavihārakaraõa¤ ca. dhovana¤ ca paņiggaho ti a¤¤ātikāya bhikkhuniyā purāõacãvara-dhovāpana¤ ca cãvarapaņiggahaõa¤ ca.


#<[page 1309]>#
%<P_III.25-33]             Parivāra-vaõõanā              1309>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  vi¤¤att' uttari abhihaņņhun ti a¤¤ātakaü gahapati cãvaravi¤¤āpanaü tatuttarisādiyanasikkhāpada¤ ca.
ubhinnaü dåtakena cā ti civaracetāpannaü upakkhaņaü hotã ti āgatasikkhāpadadvaya¤ ca dåtena cãvaracetāpannapahitasikkhāpada¤   ca. [P_III.27:] kosiyasuddha dve bhāgā chabbassāni nisãdānan ti kosiyamissakaü santhatan ti ādãni pa¤casikkhāpadāni. ri¤canit råpikā c' evā ti Vibhaīge ri¤canti uddesan ti āgataü eëakalomadhovāpana-råpiyapaņiggahaõa-sikkhāpada¤ ca. ubho nānappakārakā ti råpiyasaüvohāra-kayavikkaya-sikkhāpadadvayaü. [P_III.28:] ånabandhanavassikā ti ånapa¤cabandhanapatta-sikkhāpada¤ ca vassikasāņika-sikkhāpada¤ ca. suttaü vikappanena cā ti suttaü vi¤¤āpetvā cãvaravāyāpana¤ ca tantavāye upasaīkamitvā cãvare vikappāpajjana¤ ca. dvāradānasibbāni cā ti yāva dvārakosā aggaëaņņhapanāya a¤¤ātikāya bhikkhuniyā cãvaraü dadeyya cãvaraü sibbeyyā ti vutta-sikkhāpadattayaü påvapaccayajoti cā ti påvehi vā manthehi vā abhihaņņhuü pavāraõasikkhāpadaü cātumāsapaccayappavāraõā jotisamādahanasikkhāpadāni ca. [P_III.29:] ratanaü såci ma¤co ca tålaü nisãdanakaõķu ca vassikā ca sugatenā ti ratanasikkhāpada¤ c' eva såcigharasikkhāpadādãni ca satta sikkhāpadāni. vi¤¤atti a¤¤aü cetāpanā dve saīghikā mahājanikā dve puggalā lahukā garå ti yā pana bhikkhunã a¤¤aü vi¤¤āpetvā a¤¤aü vi¤¤āpeyyā ti ādãni nava sikkhāpadāni. dve vighāsā sāņikā cā ti uccāraü vā passāvaü vā saīkāraü vā vighāsaü vā tirokuņņe vā tiropākāre vā chaķķeyya vā chaķķāpeyya vā harite chaķķeyya vā chaķķāpeyya vā ti evaü vuttāni dve vighāsasikkhāpadāni ca udakasāņikā-sikkhāpada¤ ca. [P_III.30:] samaõacãvarena cā ti samaõacãvaraü dadeyyā ti idaü etaü sandhāya vuttaü.
     [P_III.33:] bhedānuvattā-dubbaca-dåsa-duņņhulla-diņņhi cā ti saīgha-bhedānuvattaka-dubbaca-kuladåsaka-duņņhullapaņicchādanadiņthiappaņinissajjana-sikkhāpadāni. chandaü ujjhaggikā dve cā ti chandaü adatvā gamana-sikkhāpadaü ujjhaggikāya antaraghare gamana-nisãdana-sikkhāpadadvaya¤ ca.


#<[page 1310]>#
%<1310                Samantapāsādikā               [P_III.34-35>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  dve ca saddā ti appasaddo antaraghare gamissāmi nisãdissāmãti sikkhāpadadvaya¤ ca. na byāhare ti na sakabaëena mukhena byāharissāmãti sikkhāpadaü. [P_III.34:] chamā nãcāsane ņhānaü pacchato uppathena cā ti chamāyaü nisãditvā nãce āsane nisãditvā ņhitena nisinnassa pacchato gacchantena purato gacchantassa uppathena gacchantena pathena gacchaantassa dhammadesana-sikkhāpadāni. vajjānuvattigahaõā ti vajjapaņicchādana-ukkhittānuvattaka-hatthagahaõādi saīkhātāni tãni pārājikāni. osāre paccācikkhanā ti anapaloketvā kārakasaīghaü a¤¤āya gaõassa chandaü osāreyyā ti ca buddhaü paccakkhāmãti ca vutta-sikkhāpadadvayaü. [P_III.35:] kismiü saüsatthā dve vadhã ti kismi¤ cid eva adhikaraõe paccākatā ti ca bhikkhuniyo pan' eva saüsaņņhā viharantã ti ca yā pana bhikkhunã evaü vadeyya saüsaņņhā 'va ayye tumhe viharathā ti ca attānaü vadhitvā vadhitvā rodeyyā ti ca vutta-sikkhāpadāni. visibbe dukkhitāya cā ti bhikkhuniyā cãvaraü visibbetvā vā visibbāpetvā vā ti ca. dukkhitaü sahajãvinin ti ca vutta-sikkhāpadadvayaü puna saüsaņņhā na våpasame ti saüsaņņhā vihareyya gahapatinā vā gahapatiputtena vā ti evaü puna vutta-saüsaņņhasikkhāpada¤ ca eh' ayye imaü adhikaraõaü våpasamehãti vuccamānā sādhå ti paņissuõitvā sā pacchā anantarāyikinã n' eva våpasameyyā ti vutta-sikkhāpada¤ ca. ārāma¤ ca pavāraõā ti' jānaü sabhikkhukaü ārāmaü anāpucchā paviseyyā ti ca ubhato saīghe tãhi ņhānehi na pavāreyyā ti ca vutta-sikkhāpadadvayaü. [P_III.36:] anvaķķhasahajãviniü dve ti anvaķķhamāsaü bhikkhuniyā bhikkhusaīghato dve dhammā paccāsisitabbā ti vutta-sikkhāpada¤ ca sahajãviniü vuņņhāpetvā dve vassāni n' eva anuggaõheyya sahajãviniü vuņņhāpetvā n' eva våpakāseyyā ti vutta-sikkhāpadadvaya¤ ca. cãvaraü anubandhanā ti sace me tvaü ayye cãvaraü dassasi ev'āhaü taü vuņņhāpessāmãti ca sace maü tvaü ayye dve vassāni anubandhissasi ev'āhaü taü vuņņhāpessāmãti ca vuttasikkhāpadadvayaü.


#<[page 1311]>#
%<P_III.37-40]             Parivāra-vaõõanā              1311>%
     [P_III.37:] ubbhataü kathinaü tãõã ti niņņhitacãvarasmiü bhikkhunā ubbhatasmiü kathine ti vuttāni ādito va tãõi sikkhāpadāni.
paņhamaü pattabhesajjan ti dasāhaparamaü atirekapatto ti vutta-paņhamapattasikkhāpada¤ ca paņisāyanãyāni bhesajjānã ti vutta-sikkhāpada¤ ca. acceka¤ cā pi sāsaīkan ti accekacãvara-sikkhāpada¤ ca tad anantaram eva sāsaīkasikkhāpada¤ ca. pakkamantena ca duve ti tampakkamanten' eva uddhareyyā ti bhåtagāmavagge vutta-sikkhāpadadvayaü.
[P_III.38:] upassayaü paramparan ti bhikkhunupassayaü gantvā bhikkhuniyo ovadeyyā ti ca paramparabhojane pācittiyan ti ca vuttasikkhāpadadvayaü. anatirittaü nimantanā ti anatirittaü khādanãyaü vā ti ca nimantito sabhatto samāno ti ca vutta-sikkhāpadadvayaü. vikappa-ra¤¤o vikāle ti sāmaü cãvaraü vikappetvā ti ca ra¤¤o khattiyassā ti ca vikāle gāmaü paviseyyā ti ca vutta-sikkhāpadattayaü.
vosāsāra¤¤akena cā ti vosāsamānaråpā ņhitā ti ca tathāråpesu āra¤¤akesu senāsanesu pubbe appaņisaüviditan ti ca vutta-sikkhāpadadvayaü. [P_III.39:] ussayā sannicaya¤ cā ti ussayavādikā ti ca pattasannicayaü kareyyā ti ca vutta-sikkhāpadadvayaü. pure pacchā vikāle cā ti yā pana bhikkhuni purebhattaü kulāni upasaīkamitvā ti ca pacchābhattaü kulāni upasaīkamitvā ti ca vikāle kulāni upasaīkamitvā ti ca vutta-sikkhāpadattayaü. pa¤cāhikā saīkamanã ti pa¤cāhikā saīghāņicāraü atikkameyyā ti ca cãvarasaīkamanãyaü dhāreyyā ti ca vutta-sikkhāpadadvayaü. dve āvasathena cā ti āvasathacãvaraü anissajjitvāI paribhu¤jeyya āvasathaü anissajjitvāI cārikaü pakkameyyā ti ca evaü āvasathena saddhiü vutta-sikkhāpadāni ca dve. [P_III.40:] pasākhe āsane c' evā ti pasākhe jātaü gaõķaü vā ti ca bhikkhussa purato anāpucchā āsane nisãdeyyā ti ca vutta-sikkhāpadadvayaü.
     [P_III.41:] eëakalomā dve seyyā ti eëakaloma-sikkhāpada¤ c' eva dve ca sahaseyya-sikkhāpadāni. āhacca piõķabhojanan ti āhacca pādaka-sikkhāpada¤ ca āvasathapiõķabhojana-sikkhāpada¤ ca. gaõa-vikāla-sannidhã ti gaõabhojana-vikālabhojana-sannidhikāraka-sikkhāpadattayaü.


#<[page 1312]>#
%<1312                Samantapāsādikā               [P_III.41-45>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  dantapoõen' acelakā rti dantapoõa-sikkhāpada¤ ca acelaka-sikkhāpada¤ ca. [P_III.42:] uyyuttaü senaü uyyodhã ti uyyuttaü senaü dassanāya gaccheyya senāya vaseyya uyyodhikaü vā ...pe... anãkadassanaü vā gaccheyyā ti vutta-sikkhāpadattayaü. surā orena nhāyanā ti surāpāna-sikkhāpada¤ renaddhamāsanhāna-sikkhāpada¤ ca. dubbaõõe dve desanikā ti tiõõaü dubbaõõakarāõā.
nan ti vutta-sikkhāpada¤ ca vuttāvasesa-pāņidesaniyadvaya¤ ca. lasuõupaņiņņhe naccanā ti lasuõa-sikkhāpadaü bhikkhussa bhu¤jantassa pānãyena vā vidhåpanena vā upatiņņheyyā ti vutta-sikkhāpadaü naccaü vā gãtaü vā vāditaü vā dassanāya gaccheyyā ti vutta-sikkhāpada¤ ca. ito paraü pāëiü virajjhitvā likhanti. yathā pana atthaü vaõõayissāma, evaü ettha anukkamo veditabbo.
[P_III.43:] nhānaü attharaõaü seyyā ti naggā nhāyeyya ekattharaõapāvuraõā tuvaņņeyyuü ekama¤ce tuvaņņeyyun ti vutta-sikkhāpadattayaü. antoraņņhe tathā bahã ti antoraņņhe sāsaīkasammate tiroraņņhe sāsaīkasammate ti vutta-sikkhāpadadvayaü.
antovassaü cittāgāran ti antovassaü cārikaü pakkameyya rājāgāraü vā cittāgāraü vā ...pe... pokkharaõiü vā dassanāya gaccheyyā ti vutta-sikkhāpadadvayaü. āsandiü suttakantanā ti āsandiü vā pallaīkaü vā paribhu¤jeyya suttaü kanteyyā ti vutta-sikkhāpadadvayaü. [P_III.44:] veyyāvaccaü sahatthā cā ti gihiveyyāvaccaü kareyya agārikassa vā paribbājakassa vā paribbājikāya vā sahatthā khādanãyaü vā bhojanãyaü vā dadeyyā ti vutta-sikkhāpadadvayaü. abhikkhukāvāsena cā 'ti abhikkhuke āvāse vassaü vaseyyā ti idam etaü sandhāya vuttaü. chattaü yāna¤ ca saīghāõin ti chattupāhanaü dhāreyya yānena yāyeyya saīghāõiü dhāreyyā ti vuttasikkhāpadattayaü. alaīkāra-gandha-vāsitan ti itthālaīkāraü dhāreyya gandhacuõõakena nhāyeyya vāsitakena pi¤¤ākena nhāyeyyā ti vutta-sikkhāpadattayaü. [P_III.45:] bhikkhunã ti ādinā bhikkhuniyā ummaddāpeyyā ti ādãni cattāri sikkhāpadāni vuttāni. asaīkaccikā āpattã ti asaīkaccikā gāmaü paviseyya pācittiyan ti evaü vuttāapatti ca. cattārãsā catuttarã ti etāni sabbāni pi catucattālãsa sikhāpadāni vuttāni.


#<[page 1313]>#
%<P_III.45-55]             Parivāra-vaõõanā              1313>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  [P_III.46:] kāyena na vācācittena kāyacittena na vācato ti kāyena c' eva kāyacittena ca samuņņhahanti, na vācācittena na vācato ti attho. dve samuņņhānikā sabbe samā elakalomikā ti idaü uttānattham eva.
     [P_III.47:] pad' a¤¤atra asammatā ti padaso dhammaü mātugāmassa chappa¤cavācāhi dhammaü deseyya a¤¤atra vi¤¤unā purisaviggahena asammato bhikkhuniyo ovadeyyā ti vutta-sikkhāpadattayaü. tathā atthaīgatena cā ti atthaīgate såriye ovadeyyā ti idam etaü sandhāya vuttaü. tiracchānavijjā dve ti tiracchānavijjaü pariyāpuõeyya vāceyyā ti evaü vutta-sikkhāpadadvayaü. anokāso ca pucchanā ti anokāsakataü bhikkhuü pa¤haü puccheyyā ti idam etaü sandhāya vuttaü.
     [P_III.49:] addhānaü nāvaü paõãtan ti bhikkhuniyā saddhiü saüvidhāya ekaddhānamaggaü paņipajjeyya ekaü nāvaü abhiråheyya paõãtabhojanāni agilāno attano atthāya vi¤¤āpetvā bhu¤jeyyā ti vutta-sikkhāpadattayaü. mātugāmena saühare ti mātugāmena saddhiü saüviddhāya gamana¤ ca sambādhe lomaü saühareyyā ti vutta-sikkhāpada¤ ca.
dha¤¤aü nimantitā c' evā ti dha¤¤aü vi¤¤āpetvā vā ti ca nimantitā vā pavāritā vā khādanãyaü vā bhojanãyaü vā khādeyya vā bhu¤jeyya vā ti ca vutta-sikkhāpada¤ ca. aņņha cā ti bhikkhunãnaü vuttā aņņha pāņidesaniyā vā.
     [P_III.52:] theyyasatthaupassutã ti theyyasatthena saddhiü saüvidhāya ekaddhānamaggagamana¤ ca upassuti tiņņhana¤ ca.
såpaü vi¤¤āpanena cā ti idaü såpodana-vi¤¤attiüI sandhāya vuttaü. ratti channa¤ ca okāsan ti rattandhakāre appadãpe paņicchanne okāse ajjhokāse purisena saddhin ti evaü vutta-sikkhāpadattayaü. byåhena sattaman ti idaü tadanantaraü eva rathikāya vā byåhe vā siīghāņake vā purisena saddhin ti āgata-sikkhāpadaü sandhāya vuttaü.
     [P_III.54-56:] dhammadesanā samuņņhānāni chatta-daõda-sattha-āvudhapāduka-upāhana-yāna-sayana-pallatthika-veņhita-oguõņhitā ekādasa-uttānān' eva.


#<[page 1314]>#
%<1314                Samantapāsādikā                  [P_IV.1-4>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  evaü tāva sambhinna-samuņņhānaü veditabbaü. niyata-samuņņhānaü pana tividhaü, taü ekekass' eva sikkhāpadassa hoti, taü visuü yeva dassetuü bhåtaü kāyena jāyatã ti ādi vuttaü. [P_III.4:] taü uttānam eva.
nettidhammānulomikan ti Vinayapāëidhammassa anuloman ti.
                 samuņņhānasãsa-vaõõanā niņņhitā
                               IV
     [P_IV.1:] Idāni āpattiādikoņņhāsesu kosallajananatthaü kati āpattiyo ti ādinā nayena mātikaü ņhapetvā niddesa-paņiniddesavasena vibhaīgo vutto. tattha kati āpattiyo ti mātikāya ca vibhaīge ca āgatāpatti-pucchā. esa nayo dutiyapade pi. kevala¤ h' ettha āpattiyo eva rāsivasena khandhā ti vuttā. vinãtavatthånã ti tāsaü āpattãnaü vinayapucchā. vinãtaü vinayo våpasamo ti ida¤ hi atthato ekaü. vinãtāni yeva vinãtavattthånã ti ayam ettha padattho. idāni yesu sati āpattiyo honti, asati na honti, te dassetuü kati agāravā ti pucchādvayaü.
vinãtavatthånãti ayaü pana tesaü agāravānaü vinayapucchā. yasmā pana tā āpattiyo vipattiü āpattā nāma n'atthi, tasmā kati vipattiyo ti ayaü āpattãnaü vipattibhāvapucchā. kati āpattisamuņņhānānã ti tāsaü yeva āpattãnaü samuņņhānapucchā. vivādamålāni anuvādamålānã ti imā vivādādhikaraõaü anuvādādhikaraõan ti āgatānaü vivādānuvādānaü målapucchā. sāraõãyā dhammā ti vivādānuvādamålānaü abhāvakaradhammapucchā. bheda-karavatthånã ti ayaü bhedanasaüvattanikaü vā adhikaraõan ti ādãsu vuttabhedakarapucchā. adhikaraõānã ti bhedakaravatthåsu sati uppajjanadhammapucchā. samathā ti tesaü yeva våpasamanadhammapucchā. pa¤ca āpattiyo ti mātikāya āgatavasena vuttā. sattā ti vibhaīge āgatavasena.
ārakā etehi ramatã ti ārati. ābhuso vā ratãti ārati. vinā etehi ramatã ti virati. paccekaü paccekaü viratã ti paņivirati. veraü maõati vināsetã ti veramaõã. na etāya ete āpattikkhandhā kariyantã ti akriyā.


#<[page 1315]>#
%<P_IV.5]                    Parivāra-vaõõanā                 1315>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  yaü etāya asati āpattikkhandhakaraõaü uppajjeyya, tassa paņipakkhato akaraõaü. āpattikkhandhājjhāpattiyā paņipakkhato anajjhāpatti. velanato velā. velanato vināsanato ti attho. niyyānaü sinoti bandhati nivāretã ti setu. āpattikkhandhānam etaü adhivacanaü. so setu etāya pa¤¤attiyā hanatã ti setughāto.
sesa vinãtavatthuniddesesu pi es' eva nayo. buddhe agāravādãsu yo buddhe dharamāne upaņņhānaü na gacchati, parinibbuto cetiyaņņhānaü bodhiņņhānaü na gacchati, cetiyaü vā bodhiü vā na vandati, cetiyaīgaõe sachatto saupāhano carati, n'atth' etassa buddhe gāravo ti veditabbo. yo pana sakkonto yeva dhammasavanaü na gacchati, sarabha¤¤aü na bhaõati, dhammakathaü na katheti, dhammasavanaggaü bhinditvā gacchati, vikkhitto vā anādaro vā nisãdati, n' atth' etassa dhamme gāravo. yo thera-nava-majjhimesu cittãkāraü na paccupaņņhāpeti, uposathāgāra-vitakkamāëakādãsu kāyapāgabbhiyaü dasseti, yathā vuķķhaü na vandati, n' atth' etassa sanghe gāravo. tisso sikkhā samādāya asikkhamāno yeva pana sikkhāya agāravo ti veditabbo. pamāde ca sati vippavāse tiņņhamāno yeva appamādalakkhaõaü abråhayamāno appamāde agāravo ti veditabbo. tathā āmisapaņisandhāraü dhammapaņisandhāran ti imaü duvidhaü paņisandhāraü akaronto yeva paņisandhāre agāravo ti veditabbo.
gāravaniddese vutta-vipariyāyena attho veditabbo. vivādamåla-niddese satthari pi agāravo ti ādãnaü buddhe agāravādãsu vuttanayen' eva attho veditabbo. appatisso ti anãcavutti na satthāraü jeņņhakaü katvā viharati. ajjhattaü vā ti attano santāne vā attano pakkhe vā sakāyaparisāyā ti attho.
bahiddhā vā ti parasantāne vā parapakkhe vā. tatra tumhe ti tasmiü ajjhattabahiddhābhede saparasantāne vā saparaparisāya vā. pahānāya vāyameyyāthā ti mettābhāvanādãhi nayehi pahānatthaü vāyameyyātha. mettābhāvanādinayena hitaü ajjhattam pi bahiddhāpi pahãyati. anavassavāyā ti appavattibhāvāya. sandiņņhiparāmāsã ti sakam eva diņņhiü parāmasati yaü attanā diņņhigataü idaü eva saccan ti gaõhāti.


#<[page 1316]>#
%<1316                Samantapāsādikā                    [P_IV.10>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  ādhānagāhã ti daëhagāhã. anuvādamålaniddeso ki¤cāpi vivādamålaniddesen' eva samāno, atha kho aņņhārasa bhedakaravatthåni nissāya vivadantānaü kodhupanāhādayo vivādamålāni. tathā vivadantāpanasãlavipattiādãsu a¤¤ataravipattiü āpajjitvā asuko bhikkhu asukaü nāma vipattiü āpanno ti vā pārājikaü āpanno 'si saīghādisesaü āpanno &#8216;sã ti vā anuvadanti, evaü anuvadantānaü kodhupanāhādayo anuvādamålānã ti ayam ettha viseso.
     sāraõãyadhammaniddese mettācittena kataü kāyakammaü mettaü kāyakammaü nāma. āvi c' eva raho cā ti sammukhā ca parammukhā ca. tattha navakāõaü cãvarakammādãsu sahāyabhāvagamanaü sammukhā kāyakammaü nāma .
therānaü pana pādadhovana-bãjanavātadānādibhedam pi sabbaü sāmicikammaü sammukhā mettaü kāyakammaü nāma. ubhayehi pi dunnikkhittānaü dārubhaõķādãnaü tesu avaüa¤¤aü akatvā attanā dunnikkhittānaü viya paņisāmanaü parammukhā mettā kāyakammaü nāma.
ayam pi dhammo sāraõãyo ti ayam mettā kāyakammasaīkhāto dhammo saritabbo satijanako. yo naü karoti taü puggalaü yesaü kato hoti, te pasannacittā aho sappuriso ti anussarantã ti adhippāyo. piyakaraõo ti taü puggalaü sabrahmacārãnaü piyaü karoti. garukaraõo ti taü puggalaü sabrahmacārãnaü garuü karoti. saīgahāyā ti ādãsu sabrahmacārãhi saīgahetabbabhāvāya tehi saddhiü avivādāya samaggabhāvāya ekãbhāvāya ca saüvattati. mettaü vacãkamman ti ādãsu Devatthero Tissatthero ti evaü paggayhavacanaü sammukhā mettaü vacãkammaü nāma. vihāre asante pana taü paņipucchantassa kuhiü amhākaü Devatthero kuhiü amhākaü Tissatthero kadā nu kho āgamissatã ti evaü mamāyanavacanaü parammukhā mettaü vacãkammaü nāma. mettāsineha-siniddhāni pana nayanāni ummilitvā pasannena mukhena olokanaü sammukhā mettaü manokammaü nāma.
Devatthero Tissatthero arogo hotu abyābādho ti samannāharaõaü parammukhā mettaü manokammaü nāma.
appaņivibhattabhogã ti n' eva āmisaü paņivibhajitvā bhu¤jati na puggalaü. yo hi ettakaü paresaü dassāmi, ettakaü attanā bhu¤jissāmi,


#<[page 1317]>#
%<P_IV.11-22]                   Parivāra-Vaõõanā                 1317>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  ettakaü vā asukassa ca asukassa ca dassāmi, ettakaü attanā bhu¤jissāmã ti vibhajitvā bhu¤jati, ayaü paņivibhattabhogã nāma. ayaü pana evaü akatvā ābhataü piõķapātaü therāsanato paņņhāya datvā gahitāvasesaü bhu¤jati. sãlavantehã ti vacanato dussãlassa adātuü pi vaņņati. sāraõãyadhammapåraõena pana sabbesaü dātabbam evā ti vuttaü. gilāna-gilānupaņņhāka-āgantuka-gamikacãvarakammādipasutānaü viceyya dātum pi vaņņati. na hi ete vicinitvā dentena puggalavibhāgo kato hoti. ãdisāna¤ hi kicchalābhattāviseso kātabbo yevā ti ayaü karoti. akhaõķānã ti ādãsu yassa sattasu āpattikkhandhesu ādimhi vā ante vā sikkhāpadaü bhinnaü hoti tassa sãlaü pariyante chinnasāņako viya khaõķaü nāma. yassa pana vemajjhe bhinnaü tassa majjhe chiddasāņako viya chiddaü nāma hotiyassa paņipāņiyā dve tãõi bhinnāni tassa piņņhiyaü vā kucchiyaü vā uņņhitena visabhāgavaõõena kālarattādãnaü a¤¤atrasarãravaõõagāvā viya sabalaü nāma hoti. yassa antarantarā bhinnāni tassa antarantarā visabhāgavaõõa-binduviciņrā gāvã viya kammāsaü nāma hoti. yassa pana sabbena sabbaü abhinnāni sãlāni tassa tāni sãlāni akhaõķāni acchiddāni asabalāni akammāsāni nāma honti. tāni pan' etāni bhujjissabhāvakaraõato bhujissāni, vi¤¤åhi pasaņņhattā vi¤¤åpasaņņhāni, taõhādiņņhãhi aparāmaņņhattā aparāmaņņhāni, upacārasamādhiü appanāsamādhiü vā saüvattayantãti samādhisaüvattanikānã ti vuccanti. sãlasāma¤¤agato viharatã ti tesu tesu disābhāgesu viharantehi kalyāõasãlehi bhikkhåhi saddhiü samānabhāvåpagatasãlo viharati. yāyaü diņņhã ti maggasampayuttā sammādiņņhi. ariyā ti niddosā.
niyyātã ti niyyānikā. takkarassā ti yo tathā kārã hoti. dukkhakkhayāyā ti sabbadukkhassa khayatthaü. sesaü yāva samathabheda pariyosānā uttānattham eva.
                                V
     [P_V:] Upasampadaü pucchissan ti upasampadakkhandhakaü pucchissaü. sanidānaü saniddesan ti nidānena ca niddesena ca saddhiü pucchāmi.


#<[page 1318]>#
%<1318                Samantapāsādikā                    [P_V.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  samukkaņņhapadānaü kati āpattiyo ti yāni tattha samukkaņņhāni uttamāni padāni vuttāni. tesaü samukkaņņhapadānaü uttamapadānaü saīkhepato kati āpattiyo hontã ti. yena hi yena padena yā yā āpatti pa¤¤attā, sā sā tassa tassa padassa āpattã ti vuccati. tena vuttaü samukkaņņhapadānaü kati āpattiyo ti. dve āpattiyo ti ånavãsativassaü upasampādentassa pācittiyaü. sesesu sabbapadesu dukkaņaü. tisso ti nassante te vinassante te ko tehi attho ti bhedapurekkhārānaü uposathakaraõe thullaccayaü, ukkhittakena saddhiü uposathakaraõe pācittiyaü, sesesu dukkaņan ti evaü uposathakkhandhake tisso āpattiyo.
ekā ti vassåpanāyikakkhandhake ekā dukkaņāpatti yeva.
tisso ti bhedapurekkhārassa pavārayato thullaccayaü, ukkhittakena saddhiü pācittiyaü, sesesu dukkaņan ti evaü pavāraõakkhandhake pi tisso āpattiyo. tisso ti vacchatariü uggahitvā mārentānaü pācittiyaü, rattena cittena aīgajātaü chupane thullaccayaü, sesesu dukkaņan ti evaü cammasaüyutte pi tisso āpattiyo. bhesajjakkhandhake pi samantā dvaīgule thullaccayaü, bhojjayāguyā pācittiyaü, sesesu dukkaņan ti evaü tisso āpattiyo. kathinaü kevalaü pa¤¤attiü eva, n'atthi tattha āpatti. cãvarasaüyutte kusacãravākacãresu thullaccayaü, atirekacãvare nissaggiyaü, sesesu dukkaņan ti imā tisso āpattiyo. Campeyyake ekā dukkaņāpatti yeva.
Kosambaka-kammakkhandhaka-pārivāsika-samuccayakkhandhakesu pi ekā dukkaņāpatti yeva. Samathakkhandhake chandadāyako khiyyati khiyyanakaü pācittiyaü, sesesu dukkaņan ti imā dve āpattiyo. khuddakavatthuke attano aīgajātaü chindati thullaccayaü, romanthe pācittiyaü, sesesu dukkaņan ti imā tisso āpattiyo. senāsanakkhandhake garubhaõķavissajjane thullaccayaü, saīghikā vihārā nikkaķķhane pācittiyaü, sesesu dukkaņan ti imā tisso āpattiyo.
saīghabhede bhedakānuvattakānaü thullaccayaü, gaõabhojane pācittiyan ti imā dve āpattiyo. samācāraü pucchissan ti vutte vattakkhandhake ekā dukkaņāpatti yeva, sā sabbavattesu anādariyena hoti. tathā pātimokkhaņņhapane.


#<[page 1319]>#
%<P_VI.1]                   Parivāra-vaõõanā              1319>%
bhikkhunikkhandhake appavāraõāya pācittiyaü, sesesu dukkaņan ti dve āpattiyo. Pa¤casatika-sattasatikesu kevalaü dhammo saīgahaü āropito, n'atthi tattha āpattã ti.
                Khandhakapucchā-vaõõanā niņņhitā
                               VI
     [P_VI.1:] âpattikarā dhammā jānitabbā 'ti ādimhi ekuttarikanaye āpattikarā dhammā nāma cha āpatti-samuņņhānāni. etesa¤ hi vasena puggalo āpattiü āpajjati, tasmā āpattikarā ti vuttā. anāpattikarā nāma satta samathā. āpatti jānitabbā 'ti tasmiü sikkhāpade ca vibhaīge ca vuttā āpatti jānitabbā.
anāpattã ti anāpatti bhikkhu asādiyantassā ti ādinā nayena anāpatti jānitabbā. lahukā ti lahukena vinayakammena visujjhanato pa¤cavidhā āpatti. garukā ti garukena vinayakammena visujjhanato saīghādisesā āpatti. kenaci ākārena anāpattibhāvaü upanetuü asakkuõeyyato pārājikāpatti ca.
sāvasesā 'ti ņhapetvā pārājikaü sesā. anavasesā ti pārājikāpatti. dve āpattikkhandhā duņņhullā. avasesā aduņņhullā.
sappaņikammadukaü sāvasesadukasadisaü. desanāgāminidukaü lahukadukasaīgahitaü. antarāyikā ti satta pi āpattiyo sa¤cicca vãtikkantā saggantarāya¤ c'eva mokkhantarāya¤ ca karontã ti antarāyikā. ajānantena vãtikkantā pana pa¤¤atti vajjāpatti n' eva saggantarāyaü na üokkhantarāyaü karotã ti anantarāyikā. antarāyikaü āpannassāpi desanāgāminiü desetvā vuņņhānagāminito vuņņhāya suddhippattassa sāmaõerabhåmiyaü ņhitassa ca avārito saggamokkhamaggo ti. sāvajjapa¤¤attã ti lokavajjā anavajjapa¤¤attã ti paõõattivajjā. kriyato samuņņhitā nāma yaü karonto āpajjati pārājikāpatti viya. akriyato ti yaü akaronto āpajjati cãvara-anadhiņņhānāpatti viya. kriyākriyato ti yaü karonto ca akaronto ca āpajjati kuņikārāpatti viya. pubbāpatti ti paņhamaü āpannāpatti. aparāpattã ti pārivāsikādãhi pacchā āpannāpatti. pubbāpattãnaü antarāpatti nāma målavisuddhiyā antarāpatti. aparāpattãnaü antarāpatti nāma agghavisuddhiyā antarāpatti.


#<[page 1320]>#
%<1320                     Samantapāsādikā                   [P_VI.1>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  Kurundiyaü pana pubbāpatti nāma paņhamaü āpannā. aparāpatti nāma mānattārahakāle āpannā. pubbāpattãnaü antarāpatti nāma parivāse āpannā.
aparāpattãnaü antarāpatti nāma mānattacāre āpannā ti vuttaü. idam pi ekena pariyāyena yujjati. desitā gaõanåpikā nāma yā dhuranikkhepaü katvā puna na āpajjissāmã ti desitā hoti. agaõanåpikā nāma yā dhuranikkhepaü akatvā saussāhen'eva cittena aparisuddhena desitā hoti. aya¤ hi desitagaõanaü na upeti. aņņhame vatthusmiü bhikkhuniyā pārājikam eva hoti. pa¤¤atti jānitabbā ti ādãsu navasu padesu paņhamapārājikapucchāya vuttanayen' eva vinicchayo veditabbo. thullavijjā ti thulladose pa¤¤attā garukāpatti.
athullavajjā ti lahukāpatti. gihipaņisaüyuttā ti Suddhammattherassa āpatti. yā ca dhammikassa paņissavassa asaccāpane āpatti. avasesā na gihipaņisaüyuttā.
pa¤cānantariyakammāpatti niyatā. sesā aniyatā. ādikaro ti Sudinnattherādi ādikammiko. anādikaro ti makkaņãsamaõādi anupa¤¤attikārako. adhiccāpattiko nāma yo kadāci karahaci āpattiü āpajjati. abhiõhāpattiko nāma yo niccaü āpajjati. codako nāma yo vatthunā vā āpattiyā vā paraü codeti. yo pana evaü codito ayaü cuditako nāma. pa¤cadasasu dhammesu appatiņņhahitvā abhåtena vatthunā codento adhammacodako nāma. tena tathā codito adhammacuditako nāma. vipariyāyena dhammacodaka-cuditakā veditabbā.
micchattaniyatehi vā sammattaniyatehi vā dhammehi samannāgato niyato. viparito aniyato. sāvakā bhabbāpattikā nāma. buddhā ca paccekabuddhā ca abhabbāpattikā nāma.
ukkhepaniyakammakato ukkhittako nāma. avasesa-catubbidha-tajjanãyādikammakato anukkhittako nāma. aya¤ hi uposathaü vā pavāraõaü vā dhammaparibhogaü vā āmisaparibhogaü vā na kopeti. Mettiyaü bhikkhuniü nāsetha, dåsako nāsetabbo, kaõņako samaõuddeso nāsetabbo ti e v a ü liīga-daõķakammasaüvāsanāsanāhi nāsitabbo nāsitako nāma. sesā sabbe anāsitakā. yena saddhiü uposathādiko saüvāso atthi ayaü samānasaüvāsako. itaro nānāsaüvāsako.


#<[page 1321]>#
%<P_VI.2]                   Parivāra-vaõõanā                  1321>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  so kamma-nānāsaüvāsako laddhi-nānāsaüvāsako ti duvidho hoti. ņhapanaü jānitabban ti ekaü bhikkhave adhammikaü pātimokkhaņņhapanan ti ādinā nayena vuttaü pātimokkhaņņhapanaü jānitabban ti attho.
                     ekaka-vaõõanā niņņhitā
     [P_VI.2:] Dukesu sacittakā āpatti sa¤¤āvimokkhā. acittakā no sa¤¤āvimokkhā. laddhasamāpattikassa āpatti nāma bhåtārocanāpatti. aladdhasamāpattikassa āpatti nāma abhåtārocanāpatti. saddhamma-paņisaüyuttā nāma padasodhammādikā. asaddhamma-paņisaüyuttā nāma duņņhullavācāpatti.
saparikkhāra-paņisaüyuttā nāma nissaggiyavatthuno anissajjitvā paribhoge, pattacãvarānaü nidahane, kiliņņhacãvarānaü adhovane, malaggahitapattassa apacane ti evaü ayuttaparibhoge āpatti. paraparikkhāra-paņisaüyuttā nāma saīghikama¤capāņhādãnaü ajjhokāse saõtharaõāõāpucchāgamanādãsu āpajjitabbā āpatti. sapuggala-paņisaüyuttā nāma mudupiņņhakassa lambissa årunā aīgajātaü pellantassā ti ādinā nayena vuttāpatti. parapuggala-paņisaüyuttā nāma methunadhamma-kāyasaüsagga-pahāradānādãsu vuttāpatti. sikharaõã 'sã ti saccaü bhaõanto garukaü āpajjati. sampajāna-musāvāde pācittiyan ti musā bhaõanto lahukaü. abhåtārocane musā bhaõanto garukaü bhåtārocane saccaü bhananto lahukaü. saīghakammaü vaggaü karissāmã ti antosãmāya ekamante nisãdanto bhåmigato āpajjati nāma. sace pana aīgulimattam pi ākāse tiņņheyya na āpajjeyya. tena vuttaü no vehāsagato ti. vehāsakuņiyā āhacca pādakaü ma¤caü vā pãņhaü vā abhinisãdanto vehāsagato āpajjati nāma. sace pana taü bhåmiyaü pa¤¤apetvā nipajjeyya na āpajjeyya. tena vuttaü no bhåmigato ti. gamiyo gamiyavattaü apåretvā gacchanto nikkhamanto āpajjati nāma, no pavisanto. āgantuko āgantukavattaü apåretvā sachattupāhano pavisanto pavisanto āpajjati nāma, no nikkhamanto.
ādiyanto āpajjati nāma bhikkhunã atigambhãraü udakasuddhikaü ādiyamānā dubbaõõakaraõaü anādiyitvā cãvaraü paribhu¤janto pana anādiyanto āpajjati nāma.


#<[page 1322]>#
%<1322                     Samantapāsādikā                  [P_VI.2>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  mågabbatādãni titthiyavatādãni samādiyanto samādiyanto āpajjati nāma. pārivāsikādayo pana tajjanãyādikammakatā vā attano vattaü asamādiyanto āpajjanti. te sandhāya vuttaü atthāpatti na samādiyanto āpajjatã ti. a¤¤ātikāya bhikkhuniyā cãvaraü sibbanto vejjakamma-bhaõķagārikakamma-cittakammāni vā karonto karonto āpajjati nāma. upajjhāyavattādãni akaronto akaronto āpajjati nāma. a¤¤ātikāya bhikkhuniyā cãvaraü dadamāno dento ājajjati nāma. saddhivihārika-antevāsikānaü cãvarādãni adento adento āpajjati nāma. a¤¤ātikāya bhikkhuniyā cãvaraü gaõhanto paņiggaõhanto āpajjati nāma na bhikkhave ovādo na gahetabbo ti vacanato ovādaü agaõhanto na paņiggaõhanto āpajjati nāma. nissaggiyavatthuü anissajjitvā paribhu¤janto paribhogena āpajjati nāma.
pa¤cāhikaü saīghāņicāraü atikkāmayamānā aparibhogena āpajjati nāma. sahagāraseyyaü rattiü āpajjati nāma, no divā. dvāraü asaüvaritvā paņisallãyanto divā āpajjatti, no rattiü. ekaratta-charatta-sattāha-dasāha-māsātikkamesu vutta-āpattiü āpajjanto aruõugge āpajjati nāma. pavāretvā bhu¤janto na aruõugge āpajjati nāma. bhåtagāma¤ c'eva aīgajāta¤ ca chindanto chindanto āpajjati nāma. kese vā nakhe vā na chindanto na chindanto āpajjati nāma. āpattiü chādento chādento āpajjati nāma. tiõena vā paõõena vā paņicchādetvā āgantabbaü, na tv'eva naggena āgantabbaü, yo āgaccheyya āpatti dukkaņassā 'ti imaü pana āpattiü na chādento āpajjati nāma. kusacãrādãni dhārento dhārento āpajjati nāma. ayaü te bhikkhu patto yāvā bhedanāya dharetabbo ti imaü āpattiü na dhārento na dhārento āpajjati nāma.
attanā va attānaü nānāsaüvāsakaü karotã ti ekasãmāyaü dvãsu saīghesu nisinnesu ekasmiü pakkhe nisãditvā parapakkhassa laddhiü gaõhanto yasmiü pakkhe nisinno tesaü attanā va attānaü nānāsaüvāsakaü karoti nāma. yesaü santike nisinno tesaü gaõapårako hutvā kammaü kopeti, itaresaü hatthapāsaü anāgatattā. samānasaüvāsake pi es' eva nayo.


#<[page 1323]>#
%<P_VI.2]                    Parivāra-vaõõanā                 1323>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  yesaü hi so laddhiü roceti, tesaü samānasaüvāsako hoti. itaresaü nānāsaüvāsako. sattāpattiyo sattāpattikkhandhā 'ti āpajjitabbato āpattiyo. rāsaņņhena khandhā 'ti evaü dve yeva nāmāni hontã ti nāmavasena dukaü dassitaü. kammena vā salākaggāhena vā ti ettha uddeso c' eva kamma¤ ca ekaü. vohāro c eva anusāvanā ca salākaggāho  ca ekaü. vohārānusāvana-salākaggāhā pubbabhāgā. kamma¤ c'eva uddeso ca pamāõaü. addhānahãno nāma ånavãsativasso. aīgahãno nāma hatthacchindādibhedo. vatthuvipanno nāma paõķako tiracchānagato ubhatobya¤janako ca. avasesā theyyasaüvāsakādayo aņņha abhabbapuggalā karaõadukkaņako nāma. dukkaņakriyā dukkaņakammā imasmiü yeva attabhāve katena attano kammena abhabbaņņhānaü pattā 'ti attho. aparipåro nāma aparipuõõa-pattacãvaro. no ca yācati nāma upasampadaü na yācati. alajjissa ca bālassa cā 'ti alajjã sace pi tipiņako hoti, bālo ca sace pi saņņhivasso hoti ubho pi nissāya na vatthabbaü. bālassa ca lajjissa cā 'ti ettha bālassa tvaü nissayaü gaõhā 'ti āõāya pi nissayo dātabbo. lajjissa pana yācantass'eva. sātisāran ti sadosaü, yaü ajjhācaranto āpattiü āpajjati. kāyena paņikkosanā nāma hatthavikārādãhi paņikkosanā. kāyena paņijānātã ti hattha-vikārādãhi paņijānāti. upaghātikā nāma upaghāto. sikkhåpaghātikā nāma sikkhåpaghāto bhogåpaghātikā nāma paribhogåpaghāto. tattha tisso sikkhā asikkhato sikkhåpaghātikā 'ti veditabbā. saüghikaü vā puggalikaü vā dupparibhogaü bhu¤jato bhogåpaghātikā ti veditabbā. dve venayikā 'ti dve atthāvinayasiddhā.
pa¤¤attaü nāma sakale vinayapiņake kappiyākappiyavasena pa¤¤attaü. pa¤¤attānulomaü nāma catåsu mahāpadesesu daņņhabbaü. setughāto ti paccayaghāto. yena cittena akappiyaü kareyya, tassa cittassāpi anuppādanan ti attho.
mattakāritā 'ti mattāya pamāõena karanaü, pamāõe ņhānan ti attho. kāyena āpajjatã ti kāyadvārikaü kāyena āpajjati.
vacãdvārikaü vācāya. kāyena kvuņņhātã ti tiõavatthārakasamathe vināpi desanāya kāyen' eva vuņņhāti.


#<[page 1324]>#
%<1324                Samantapāsādikā                    [P_VI.2-3>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  desetvā vuņņhahanto pana vācāya vuņņhāti. abbhantaraparibhogo nāma ajjhoharaõaparibhogo. bāhiraparibhogo nāma sãsamakkhanādi. anāgataü bhāraü vahatã ti athero vasamāno therehi vahitabbaü bãjanagāha-dhammajjhesanādi bhāraü vahati, taü nittharituü vãriyaü ārabhati. āgataü bhāraü na vahatã ti thero therakiccaü na karoti. anujānāmi bhikkhave therena bhikkhunā sāmaü vā dhammaü bhāsituü paraü vā ajjhesituü. anujānāmi bhikkhave dherādheyyaü pātimokkhan ti evam ādi sabbaü parihāpetã ti attho. na kukkuccāyitabbaü kukkuccāyatã ti na kukkuccāyitabbaü kukkuccāyitvā karoti. kukkuccāyitabbaü na kukkuccāyatã ti kukkuccāyitabbaü na kukkuccāyitvā karoti. etesaü dvinnaü divā ca ratto ca āsavā vaķķhantã ti attho. anantara duke pi vuttapaņipakkhavasena attho veditabbo. sesaü tattha tattha vuttanayattā uttānam evā ti.
                     duka-vaõõanā niņņhitā.
     [P_VI.3:] Tikesu. atth' āpatti tiņņhante bhagavati āpajjatã ti atthi āpattiü yaü tiņņhante bhagavati āpajjatã ti attho. es' eva nayo sabbattha. tattha lohituppādāpattiü tiņņhante āpajjati.
etarahi kho pan' ânanda bhikkhå a¤¤ama¤¤aü āvusovādena samudācaranti. na vo mam' accayena evaü samudācaritabbaü. navakena ânanda bhikkhunā thero bhikkhu bhante ti vā āyasmā tã vā samudācaritabbo ti vacanato theraü āvusovādena samudācaraõapaccayā āpattiü parinibbute bhagavati āpajjati, no tiņņhante. imā dve āpattiyo thapetvā avasesā dharante pi bhagavati āpajjati parinibbute pi.
pavāretvā anatirittaü bhu¤janto āpattiü kāle āpajjati, no vikāle. vikālabhojanāpattiü pana vikāle āpajjati, no kāle.
avasesā kāle c' eva āpajjati vikāle ca. sahagāraseyyaü rattiü āpajjati. dvāraü asaüvaritva paņisallãyanaü divā. sesā ratti¤ c'eva divā ca. dasavasso'mhi atirekadasavasso'mhã ti bālo byatto parisaü upaņņhapento dasavasso āpajjati, na ånadasavasso.


#<[page 1325]>#
%<P_VI.3]                    Parivāra-vaõõanā                  1325>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  ahaü paõķito byatto ti navo vā majjhimo vā parisaü upaņņhapento ånadasavasso āpajjati, no dasavasso.
sesā āpattã dasavasso c' eva āpajjati ånadasavasso ca.
pa¤cavasso 'mhã ti bālo abyatto anissāya vasanto pa¤cavasso āpajjati. ahaü paõķito byatto ti navako anissāya vasanto ånapa¤cavasso āpajjati. sesaü pa¤cavasso c' eva āpajjati ånapa¤cavasso ca. anupasampannaü padaso dhammaü vācento mātugāmassa dhammaü desento evaråpaü āpattiü kusalacitto āpajjati. pārājika-sukkavissaņņhikāyasaüsagga-duņņhulla-attakāmapāricariya-duņņhadosasaīghabheda-pahāradāna-talasattikādibhedaü akusalacitto āpajjati. asa¤cicca sahagāraseyyādiü abyākatacitto āpajjati yaü arahā va āpajjati sabbaü abyākatacitto va āpajjati. methunadhammādibhedam āpattiü sukhavedanā samaīgã āpajjati.
duņņhadosādibhedaü dukkhavedanā samaīgã yaü sukhavedanā samaīgã āpajjati, taü yeva majjhatto hutvā āpajjanto adukkhamasukhavedanā samaīgã āpajjati. tayo paņikkhepā ti buddhassa bhagavato tayo paņikkhepā. catåsu paccayesu mahicchatā asantuņņhitā kilesasallekhana-paņipattiyā agopāyanā. imehi tayo dhammā buddhena bhagavatā paņikkhittā. appicchatādayo pana tayo buddhena bhagavatā anu¤¤ātā. tena vuttaü tayo anu¤¤ātā 'ti. dasavasso 'mhã ti' parisaü upaņņhapento pa¤cavasso 'mhã ti nissayaü agaõhanto bālo āpajjati, na paõķito. ånadasavasso byatto 'mhã ti bahussutattā parisaü upaņņhapento ånapa¤cavasso ca nissayaü agaõhanto paõdito āpajjati, no bālo. avasesaü paõķito c' eva āpajjati bālo ca. vassaü anupagacchanto kāëe āpajjati, no juõhe. mahāpavāraõāya apavārento juõhe āpajjati, no kāëe. avasesaü kaëe c' eva āpajjati juõhe ca. vassåpagamanaü kāëe kappati, no juõhe.
mahāpavāraõāya pavāraõā juõhe kappati, no kāëe. sesaü anu¤¤ātakaü kāëe c' eva kappati juõhe ca. kattikapuõõamāsiyā pacchime pāņipadadivase vikappetvā ņhapitaü vassikasāņikaü nivāsento hemante āpajjati. Kurundiyaü pana kattikapuõõamāsadivase apaccuddharitvā hemante āpajjatãti vuttaü,


#<[page 1326]>#
%<1326                Samantapāsādikā                    [P_VI.3>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tam pi suvuttaü. cātumāsaü adhiņņhātuü tato paraü vikappetun ti hi vuttaü. atirekamāse sese gimhāne pariyesanto atirekaķķhamāse sese katvā nivāsento ca gimhe āpajjati nāma. satiyā vassikasāņikāya naggo kāyaü ovassāpento vasse āpajjati nāma. pārisuddhiuposathaü vā adhiņņhānuposathaü vā karonto saīgho āpajjati.
suttuddesa¤ ca adhiņņhānuposatha¤ ca karonto gaõo āpajjati.
ekako suttuddesaü pārisuddhiuposatha¤ ca karonto puggalo āpajjati. pavāraõāya pi es' eva nayo. saīghuposatho ca saīghapavāraõā ca saīghass' eva kappati. gaõuposatho ca gaõapavāraõā ca gaõass' eva kappati. adhiņņhānuposatho ca adhiņņhānapavāraõā ca puggalass' eva kappati. pārājikaü āpanno 'mhãti ādãni bhaõanto vatthuü chādeti, na āpattiü. methunaü dhammaü paņisevin ti ādãni bhaõanto āpattiü chādeti, no vatthuü. yo n'eva vatthuü na āpattiü āroceti, ayaü vatthu¤ c'eva chādeti āpatti¤ ca. paņicchādetã ti paņicchādi. jantāgharam eva paņicchādi jantāgharapaņicchādi. itarāsu pi es' eva nayo. dvāraü pidahitvā anto jantāghare ņhitena parikammaüāvaņņati. udake otiõõenāpi etad eva vaņņati. ubhayattha khādituü bhu¤jituü vā na vaņņati. vatthapaņicchādi sabbakappiyatāya paņicchannena sabbaü kātuü vaņņati. vahantã ti yanti niyyanti. nindaü vā paņikkosaü vā na labhanti. candamaõķalaü abbhā-mahikā-dhåma-raja-rāhuvimuttaü vivaņaü yeva virocati, na tesu a¤¤atarena paņicchannaü. tathā såriyamaõķalaü. dhammavinayo pi vivaritvā vibhajitvā desiyamāno va virocati, no paņicchanno. a¤¤ena bhesajjena karaõãyena a¤¤aü vi¤¤āpento gilāno āpajjati, na bhesajjena karaõãyena. bhesajjaü vi¤¤āpento agilāno āpajjati. avasesaü āpattiü gilāno c'eva āpajjati agilāno ca. anto āpajjati no bahã ti anupakhajjaseyyaü kappento anto āpajjati, no bahi. bahi āpajjati no anto ti saīghikaü ma¤cādiü ajjhokāse santharitvā pakkamanto bahi āpajjati, no anto. avasesaü pana anto c' eva āpajjati bahi ca. antosãmāyan ti āgantuko āgantukavattaü adassetvā sachattupāhano vihāraü pavisanto upacārasãmaü okkantamutto va āpajjati. bahisãmāyā' ti gamiko dārubhaõķap ņisāmanādi gamikavattaü apåretvā pakkamanto upacārasãmaü atikkantamatto 'va āpajjati.


#<[page 1327]>#
%<P_VI.3]                   Parivāra-vaõõanā              1327>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  avasesaü antosãmāya c' eva āpajjati bahisãmāya ca. sati vuķķhatare anajjhiņņho dhammaü bhāsanto saīghamajjhe āpajjati nāma.
gaõamajjhe pi puggalasantike pi es' eva nayo. kāyena vuņņhātã ti tiõavatthāraka-samathena vuņņhāti. kāyaü acāletvā vācāya desentassa vācāya vuņņhāti. vacãsampayuttaü kāyakriyaü katvā desentassa kāyena vācāya vuņņhāti nāma. saīghamajjhe desanāgāminã pi vuņņhānagāminã pi vuņņhāti gaõapuggalamajjhe pana desanāgāminã yeva vuņņhāti. āgāëhāya ceteyyā 'ti āgāëhāya daëhabhāvāya ceteyya. tajjanãyakammādikatassa vattaü na pårayato icchamāno saügho ukkhepaniyakammaü kareyyā 'ti attho. alajjã ca hoti bālo ca apakatatto cā ti ettha bālo ayaü dhammādhammaü na jānāti. apakatatto vā āpattānāpattiü na jānātã ti ettāvatā kammaü na kātabbaü. bālabhāvamålakaü pana apakatattabhāvamålaka¤ ca āpattiü āpannassa kammaü kātabban ti attho. adhisãle sãlavipanno nāma dve āpattikkhandhe āpanno. ācāravipanno nāma pa¤ca āpattikkhandhe āpanno. diņņhivipanno nāma antaggāhikāya diņņhiyā samannāgato. tesaü āpattiü apassantānaü appaņikarontānaü diņņhi¤ ca anissajjantānaü yeva kammaü kātabbaü. kāyiko davo nāma pāsakādãhi jåtakãëanādibhedo anācāro. vācasiko davo nāma mukhāëambara-karaõādibhedo anācāro. kāyikavācasiko nāma naccana-gāyanādibhedo dvãhi pi dvārehi anācāro. kāyiko anācāro nāma kāyadvāre pa¤¤attasikkhāpadavãtikkamo. vācasiko anācāro nāma vacãdvāre pa¤¤attasikkhāpadavãtikkamo. kāyikavācasiko nāma dvāradvaye pi pa¤¤attasikkhāpadavãtikkamo. kāyikena upaghātikenā ti kāyadvāre pa¤¤attassa sikkhāpadassa asikkhanena. yo hi taü na sikkhati, so na upaghāteti, tasmā tassa taü asikkhanaü kāyikaü upaghātikan ti vuccati. sesa padadvaye pi es' eva nayo. kāyikena micchājãvenā ti jaīghapesanikādinā vā gaõķaphālanādinā vā vejjakammena. vācasikenā ti sāsanauggahaõāarocanādinā. tatiyapadaü ubhayasampayogavasena vuttaü.


#<[page 1328]>#
%<1328                     Samantapāsādikā               [P_VI.3>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  alaü bhikkhu mā bhaõķanan ti alaü bhikkhu mā bhaõķanaü kari, mā kalahaü mā vivādaü karãti attho. na voharitabban ti na ki¤ci vattabbaü. vadato pi hi tādisassa vacanaü na sotabbaü ma¤¤anti. na kismi¤ci paccekaņņhāne ti kismi¤ci bãjanaggāhādike ekasmiü pi jeņņhakaņņhāne na ņhapetabbo ti attho. okāsakammaü karontassā ti karotu āyasmā okāsaü ahaü taü vatthukāmo ti evaü okāsaü karontassa nālaü okāsakammaü kātun ti kiü tvaü karissasãti okāso na kātabbo. savacanãyaü n' ādātabban ti vacanaü na ādātabbaü vacanam pi na sotabbaü.
yattha gahetvā gantukāmo hoti na tattha gantabban ti attho. tih' aīgehi samannāgatassa bhikkhuno vinayo ti yaü so jānāti so tassa vinayo nāma hoti, so na pucchitabbo ti attho.
anuyogo na dātabbo ti idaü kappatãti pucchantassa pucchāya okāso na dātabbo, a¤¤aü pucchā 'ti vattabbo. iti so n' eva pucchitabbo, nāssa pucchā sotabbā 'ti attho. vinayo na sākacchātabbo ti vinayapa¤ho na sākacchitabbo, kappiyākappiyakathā na saüsandetabbā. idaü appahāyā 'ti etaü brahmacāripaņi¤¤ātādikaü laddhiü avijahitvā. suddhaü brahmacārin ti khãõāsavaü bhikkhuü. pātabyataü āpajjatã ti pātabyabhāvaü paņisevanaü āpajjati. idam appahāyā ti vacanato pana taü brahmacāripaņi¤¤ātaü pahāya khãõāsavaü musā mayā bhaõitaü khamatha me ti khamāpetvā n' atthi kāmetudoso laddhiü vijahitvā gativisodhanaü kareyya.
akusalamålānã ti akusalāni c' eva målāni ca, akusalānaü vā målāni akusalamålāni. kusalamålesu pi es' eva nayo.
duņņhu caritāni viråpāni vā caritāni duccaritāni. suņņhu caritāni sundarāni vā caritāni sucaritāni. kāyena karaõabhåtena kataü duccaritaü kāyaduccaritaü. esa nayo sabbattha. sesaü tattha tattha vuttanayattā uttānam evā ti.
                      tikavaõõanā niņņhitā
     [P_VI.4:] Catukkesu sakavācāya āpajjati paravācāya vuņņhātã ti vacãdvārikaü padasodhammādibhedaü āpattiü āpajjitvā tiõavatthārakasamathaņņhānaü gato parassa kammavācāyā vuņņhāti.


#<[page 1329]>#
%<P_VI.4]                   Parivāra-vaõõanā                1329>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  paravācāya āpajjati sakavācāya vuņņhātã ti pāpikāya diņņhiyā appaņinissagge parassa kammavācāya āpajjati.
puggalassa santike desento sakavācāya vuņņhāti. sakavācāya āpajjati sakavācāya vuņņhātã ti vacãdvārikaü padasodhammādibhedaü āpattiü sakavācāya āpajjati desetvā vuņņhāhanto pi sakavācāya vuņņhāti. paravācāya āpajjati paravācāya vuņņhātã ti yāvatatiyakaü saīghādisesaü parassa kammavācāya āpajjati vuņņhahanto pi parassa parivāsakammavācādãhi vuņņhāti. tato paresu kāyadvārikaü kāyena āpajjati, desento vācāya vuņņhāti. vacãdvārikaü vācāya āpajjati. tiõavatthārake kāyena vutņhāti. kāyadvārikaü kāyena āpajjati. tam eva tiõavatthārake kāyena vuņņhāti. vacãdvārikaü vācāya āpajjati.
tam eva desento vācāya vuņņhāti. saīghikama¤cassa attano paccattharaõena anatthato kāyasamphusane lomagananaya āpajjitabbāpattiü sahagāraseyyāpatti¤ ca pasutto āpajjaņi.
pabujjhitvā pana āpannabhāvaü ¤atvā desento paribuddho vuņņhāti. jagganto āpajjitvā pana tiõavatthārakasamathaņņhāne sayanto paņibuddho āpajjati pasutto vuņņhāti nāma.
pacchimapadadvayam pi vuttānusāren' eva veditabbaü.
acittakāpattiü acittako āpajjati nāma. pacchā desento sacittako vuņņhāti. sacittakāpattiü sacittako āpajjati nāma.
tiõavatthārakaņņhāne sayanto acittako vuņņhāti. sesapadadvayam pi vuttānusāren' eva veditabbaü. yo sabhāgaü āpattiü deseti, ayaü desanāpaccayā dukkaņaü āpajjanto pācittiyādãsu a¤¤ataraü deseti, ta¤ ca desento dukkaņaü āpajjati. taü pana dukkaņaü āpajjanto pācittiyādito vuņņhāti, pācittiyādito ca vuņņhahanto taü āpajjati. iti ekassa puggalassa ekam eva payogaü sandhāya āpattiü āpajjanto desetã ti idaü catukkaü vuttan ti veditabbaü.
kammacatukke pāpikāya diņņhiyā appaņinissaggāpattiü kammena āpajjati. desento akammena vuņņhāti. vissaņņhiādikaü akammena āpajjati parivāsādinā kammena vuņņhāti.  samanubhāsakammen, eva āpajjati kammena vuņņhāti. sesaü akammena āpajjati akammena vuņņhāti. parikkhāracatukke paņhamo sakaparikkhāro,


#<[page 1330]>#
%<1330                     Samantapāsādikā                  [P_VI.4>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  dutiyo saīghiko va, tatiyo cetiyasantako, catuttho gihiparikkhāro. sace pana so pattacivaranavakammabhesajjānaü atthāya āhaņo hoti. apāpuraõaü dātuü anto ņhapāpetu¤ ca vaņņati. sammukhacatukke pāpikāya diņņhiyā appaņinissaggāpattiü saīghassa sammukhā āpajjati. vuņņhānakāle pana saīghena kiccaü n' atthã ti parammukhā vuņņhāti. vissaņņhiādikaü parammukhā āpajjati saīghassa sammukhā vuņņhāti. samānubhāsanaü saīghassa sammukhā eva āpajjati sammukhā vuņņhāti. sesaü sampajānamusāvādādibhedaü parammukhā 'va āpajjati parammukhā 'va vuņņhāti. ajānantacatukkaü acittakacatukkasadisaü. liīgapātubhāvenā 'ti sayitass' eva bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā liīgaparivatte jāte sahagāraseyyāpatti hoti, idam etaü paņicca vuttaü. ubhinnam pi pana asādhāraõāpatti liīgapātubhāvena vuņņhāti. sahapaņilābhacatukke yassa bhikkhuno liīgaü parivattati, so sahaliīgapaņilābhena paņhamaü uppannavasena seņņhabhāvena ca purimaü purisaliīgaü jahati, pacchime itthiliīge patiņņhāti. purisakutta-purisākārādivasena pavattā kāyavacãvi¤¤attiyo paņippassambhanti bhikkhå 'ti vā puriso ti vā evaü pavattā paõõattiyo nirujjhanti. yāni bhikkhunãhi asādhāraõāni chacattālãsa sikkhāpadāni, tehi anāpatti yeva hoti. dutiyacatukke pana yassā bhikkhuniyā liīgaü parivattati, sā pacchā samuppattiyā vā hãnabhāvena vā pacchimasaīkhyaü gataü itthiliīgaü jahati, vuttappahārena puriman ti saīkhyaü gate purisaliīge patiņņhāti. vuttaviparitā vi¤¤attiyo paņippassambhanti bhikkhunã ti vā itthã ti vā evaü pavattā paõõattiyo pi nirujjhanti. yāni bhikkhåhi asādhāraõāni sotaü tiüsa¤ ca sikkhāpadāni, tehi anāpatti yeva hoti. cattāro samukkaüsā 'ti cattāro mahāpadesā.
te hi bhagavatā anuppanne vatthumhi sayaü ukkaüsitvā ukkhipitvā ņhapitattā samukkaüsā 'ti vuccanti. paribhogā ti ajjhoharaõãya paribhogā. udakaü pana akālikattā appaņiggahitakaü vaņņati. yāvakālikādãni appaņiggahitakāni ajjhoharituü na vaņņati. cattāri mahāvikaņāni kālodissattā yathā vutte kāle vaņņanti. upāsako sãlavā ti pa¤ca vā dasa vā sãlāni gopayamāno.


#<[page 1331]>#
%<P_VI.4]                   Parivāra-vaõõanā                  1331>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  āgantukādicatukke sachattupāhano sasãsaü pāruto vihāraü pavisanto tattha vicaranto ca āgantuko va āpajjati, no āvāsiko. āvāsikavattaü akaronto pana āvāsiko āpajjati, no āgantuko. sesaü kāyavacãdvārikaü āpattiü ubho pi āpajjanti. asādhāraõaü āpattiü n' eva āgantuko āpajjati no āvāsiko. gamiyacatukke pi gamiyavattaü apåretvā gacchanto gamiko āpajjati, no āvāsiko. āvāsikavattaü akaronto pana āvāsiko āpajjati, no gamiko. sesaü ubho pi āpajjanti. asādhāraõaü ubho pi n' āpajjantivatthunānattatādicatukke catunnaü pārājikānaü a¤¤ama¤¤aü vatthunānattatā va hoti, na āpattinānattatā. sabbāpi hi sā pārājikāpatti yeva. saīghādisesādãsu pi es' eva nayo.
bhikkhussa ca bhikkhuniyā ca a¤¤ama¤¤aü kāyasaüsagge bhikkhussa saīghādiseso, bhikkhuniyā pārājikan ti evaü āpattinānattatā va hoti, na vatthunānattatā. ubhinnam pi hi kāyasaüsaggo 'va vatthu. tathā lasuõakhādane bhikkhuniyā pācittiyam, bhikkhussa dukkaņan ti evam ādinā p' ettha nayena yojanā veditabbā. catunnaü pārājikānaü terasahi saīghādisesehi saddhiü vatthunānattatā c' eva āpattinānattatā ca. evaü saüghādisesādãnaü aniyatādãhi. ādito paņņhāya cattāri pārājikāni ekato āpajjantānaü bhikkhubhikkhunãnaü n' eva vatthunānattatā no āpattinānattatā.
visuü āpajjantesu pi sesāsādhāraõāpattiyo āpajjantesu pi es' eva nayo. vatthusabhāgādicatukke bhikkhussa ca bhikkhuniyā ca kāyasaüsagge vatthusabhāgatā, no āpattisabhāgatā. catåsu pārājikesu āpattisabhāgatā, no vatthusabhāgatā. esa nayo saīghādisesādãsu. bhikkhussa ca bhikkhuniyā ca catåsu pārājikesu vatthusabhāgatā c' eva āpattisabhāgatā ca. esa nayo sabbāsu sādhāraõāpattãsu. asādhāraõāpattiyaü n' eva vatthusabhāgatā n' āpattisabhāgatā.
yo hi purimacatukke paņhamapa¤ho so idha dutiyo. yo ca tattha dutiyo so idha paņhamo. tatiyacatutthesu nānākaraõaü n' atthi. upajjhāyacatukke saddhivihārikassa upajjhāyena kattabbavattassa akaraõe āpattiü upajjhāyo āpajjati, no saddhivihāriko. upajjhāyassa kattabbavattaü akaronto saddhivihāriko āpajjati, no upajjhāyo. sesaü ubho pi āpajjanti.

#<[page 1332]>#
%<1332                Samantapāsādikā                    [P_VI.4>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  asādhāraõaü ubho pi n' āpajjanti. ācariyacatukke pi es' eva nayo. ādiyantacatukke pādaü vā atirekapādaü vā sahatthā ādiyanto garukaü āpajjati. ånakapādaü gaõhāhã ti āõattiyā a¤¤aü payojento lahukaü āpajjati. etena nayena sesapadattayaü veditabbaü. abhivādanārahacatukke bhikkhunãnaü tāva bhattagge navamabhikkhunito paņņhāya upajjhāyāpi abhivādanārahā, no paccuņņhānārahā. avisesena ca vippakatabhojanassa bhikkhussa yo koci vuķķhataro. saņņhivassassāpi pārivāsikassa samãpagato tadahupasampanno pi paccuņņhānāraho, no abhivādanāraho. appaņikkhittesu ņhānesu vuķķho navakassa abhivādanāraho c' eva paccuņņhānāraho ca. navako pana vuķķhassa n' eva abhivādanāraho na paccuņņhānāraho. āsanārahacatukkassa paņhamapadaü purimacatukke dutiyapadena dutiyapada¤ ca paņhamapadena atthato sadisaü.
kālacatukke pavāretvā bhu¤janto kāle āpajjati, no vikāle.
vikālabhojanāpattiü vikāle āpajjati, no kāle. sesaü kāle c' eva āpajjati vikāle ca. asādhāraõaü n' eva kāle no vikāle.
paņiggahita-catukke purebhattaü paņiggahitāmisaü kāle kappati, no vikāle. pānakaü vikāle kappati punadivasaühi no kāle, sattāhakālikaü yāvajãvikaü kāle c' eva kappati vikāle ca. attano attano kālātãtaü yāvakālikādittayaü akappiyamaüsaü uggahitakaü appaņiggahitaka¤ ca n' eva kāle kappati no vikāle. paccantimacatukke samudde sãmaü bandhanto paccantimesu janapadesu āpajjati, no majjhimesu.
pa¤cavaggena gaõena upasampādento guõaīguõåpāhanaü dhuvanhānaü cammattharaõāni ca majjhimesu janapadesu āpajjati, no paccantimesu. imāni cattāri idha na kappantã ti vadanto pi paccantimesu āpajjati. idha kappantã ti vadanto pana majjhimesu āpajjati. sesāpattiü ubhayattha āpajjati. asādhāraõaü na katthaci āpajjati. dutiyacatukke pa¤cavaggena gaõena upasampadādi catubbidham pi vatthu paccantimesu janapadesu kappati. idaü kappatã ti dãpetuü pi tatth' eva kappati, no majjhimesu, idaü na kappatã ti dãpetuü pana majjhimesu janapadesu kappati, no paccantimesu.


#<[page 1333]>#
%<P_VI.4]                   Parivāra-vaõõanā                  1333>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  sesaü anujānāmi bhikkhave pa¤ca loõānã ti ādi anu¤¤ātakaü ubhayattha kappati. yaü pana akappiyan ti paņikkhittaü taü ubhayatthāpi na kappati. antoādicatukke anupakhajjaseyyādiü anto āpajjati, no bahi. ajjhokāse saīghikama¤cādãni nikkhipitvā pakkhamanto bahi āpajjati, no anto. sesaü anto c' eva bahi ca. asādhāraõaü n' eva anto na bahi. antosãmādicatukke āgantuko vattaü apårento antosãmāya āpajjati. gamiyo bahisãmāya. musāvādādiü antosãmāya ca bahisãmāya ca āpajjati. asādhāraõaü na katthaci. gāmacatukke antaragharapaņisaüyuttaü sekhiyapa¤¤attiü gāme āpajjati, no ara¤¤e. bhikkhunã aruõaü uņņhāpayamānā ara¤¤e āpajjati, no gāme. musāvādādiü gāme c' eva āpajjati ara¤¤e ca. asādhāraõāü na katthaci.
cattāro pubbakiccā' ti sammajjanã padãpo ca udakaü āsanena cā 'ti idaü catubbidhaü pubbakaraõan ti vuccatãti vuttaü.
chandapārisuddhi utukkhānaü bhikkhugaõanā ca ovādo ti ime pana cattāro pubbakiccā ti veditabbā. cattāro pattakallā 'ti uposatho yāvatikā ca bhikkhå kammappattāto āgatā honti sabhāgāpattiyo na vijjanti vajjanãyā ca puggalā tasmiü na honti pattakallan ti vuccatãti. cattāri ana¤¤apācittiyāni ti etad eva paccayaü karitvā ana¤¤aü pācittiyan ti evaü vuttāni anupakhajjaseyyākappanasikkhāpadaü, eh' āvuso gāmaü vā 'ti sikkhāpadaü, sa¤cicca kukkucca upadahanaü, upassutitiņņhanan ti imāni cattāri. catasso bhikkhusammutiyo ti ekarattaü pi ce bhikkhu ticãvarena vippavaseyya a¤¤atra bhikkhusammutiyā, a¤¤aü navaü santhataü kārāpeyya a¤¤atra bhikkhusammutiyā, tato ce uttari vippavaseyya a¤¤atra bhikkhusammutiyā, duņņhullaü āpattiü anupasampannassa āroceyya a¤¤atra bhikkhusammutiyā ti evaü āgatā terasahi sammutãhi muttā sammutiyo. gilānacatukke a¤¤abhesajjena karaõãyena lolatāya a¤¤aü vi¤¤āpento gilāno āpajjati. abhesajjakaraõãyena bhesajjaü vi¤¤āpento agilāno āpajjati. musāvādādiü ubho pi. asādhāraõaü ubho pi n' āpajjanti. sesaü sabbattha uttānam evā 'ti.
                     catukkavaõõanā niņņhitā


#<[page 1334]>#
%<1334                     Samantapāsādikā                   [P_VI.5>%
     [P_VI.5:] Pa¤cakesu pa¤ca puggalā niyatā 'ti ānantariyānam ev' etaü gahaõaü. pa¤cacchedanakā āpatti nāma pamāõātikkante ma¤capãņha-nisãdana-kaõķupaņicchādi vassikasāņikāsu sugatacãvare ca veditabbā. pa¤cah' ākārehã ti alajjitā a¤¤āõatā kukkuccapakatatā akappiye kappiyasa¤¤itā kappiye akappiyasa¤¤itā 'ti imehi pa¤cahi. pa¤ca āpattiyo musāvādapaccayā ti pārājika-thullaccaya-dukkaņa-saīghādisesa-pācittiyā. anāmantacāro ti santaü bhikkhuü anāpucchā purebhattaü pacchābhattaü kulesu cārittaü āpajjeyyā ti imassa āpucchitvā cārassa abhāvo. anadhiņņhānan ti gaõabhojane a¤¤atra samayā ti vuttaü samayaü adhiņņhahitvā bhojanaü adhiņņhānaü nāma. tathā akaraõaü anadhiņņhānaü. avikappanā nāma yā paramparabhojanehi vikappanā vuttā, tassā akaraõaü. imāni hi pa¤ca-piõķapātikassa dhutaīgen' eva paņikkhittāni. ussaīkitaparisaīkito ti ye passanti ye suõanti, tehi ussaīkito c' eva parisaīkito ca. api ca akuppadhammo khãõāsavo pi samāno, tasmā agocarā pariharitabbā.
na hi etesu sandissamāno ayasato vā garahato vā muccati.
sosānikan ti susāne patitakaü. pāpaõikan ti āpaõadvāre patitakaü. thåpacãvaran ti vammikaü parikkhipitvā balikammakataü. ābhisekikan ti nhānaņņhāne vā ra¤¤o abhisekaņņhāne vā chaķķitacãvaraü. gatapaņiyāgatan ti susānaü netvā puna ānãtakaü. pa¤ca mahācorā uttarimanussadhamme vuttā. pa¤cāpattiyo kāyato samuņņhantã ti paņhamena āpattisamuņņhānena pa¤ca āpattiyo āpajjati. bhikkhu kappiyasa¤¤ã sa¤¤ācikāya kuņiü karotã ti evaü antarapeyyāle vuttāpattiyo pa¤ca āpattiyo. kāyato ca vācato cā ti tatiyena āpatti samuņņhānena pa¤cāapattiyo āpajjati. bhikkhu kappiyasa¤¤ã saüvidahitvā kuņiü karotã ti evaü tatth' eva vuttā āpattiyo. desanāgāminiyo ti ņhapetvā pārājika¤ ca saüghādisesa¤ ca avasesā. pa¤cakammānã ti tajjanãyaniyasa-pabbājanãya-paņisāraõãyāni cattāri ukkhepanãya¤ ca tividham pi ekan ti pa¤ca. yāvatatiyake pa¤cā 'ti ukkhittānuvattikāya bhikkhuniyā yāvatatiyaü samanubhāsanāya appaņinissajjanti yā pārājikaü thullaccayaü dukkaņan ti tisso bhedakānuvattakādi samanubhāsanāsu saīghādise.


#<[page 1335]>#
%<[P_VI.5Parivāra-vaõõanā1335>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  pāpikāya diņņhiyā appaņinissagge pācittiyaü. adinnan ti a¤¤ena adinnaü. aviditan ti paņiggaõhāmãti cetanāya abhāvena aviditaü. akappiyan ti pa¤cahi samaõakappehi akappiyakataü. yaü vā pan' a¤¤am pi akappiyamaüsaü akappiyabhojanaü. akatātirittan ti pavāretvā atirittaü akataü. samajjadānan ti naņasamajjādi dānaü. usabhadānan ti gogaõassa antare usabhavissajjanaü. cittakkammadānan ti āvāsaü kāretvā tattha cittakammaü kāretuü vaņņati. idaü pana paņibhānacittakammadānaü sandhāya vuttaü. imāni hi pa¤ca ki¤cāpi lokassa pu¤¤asammatāni, atha kho apu¤¤āni akusalāni yeva. uppannaü paņibhānan ti ettha paņibhānan ti kathetukamyatā vuccati. ime pa¤ca duppaņivinodayā ti na suppaņivinodayā. upāyena pana kāraõena anuråpāhi paccavekkhana-anusāsanādãhi sakkā paņivinodetun ti attho. sakacittaü pasãdatã ti ettha imāni vatthåni. Kaņāndhakāravāsã Phussarevatthero kira cetiyaõgaõaü sammajjitvā ekaüsaü uttarāsaīgaü katvā sinduvārakusuma-santhatam iva samavippakiõõavālikaü cetiyaīgaõaü olokento buddhārammaõaü pãtipāmojjaü uppādetvā aņņhāsi. tasmiü khaõe māro pabbatapāde nibbattakāëamakkaņo viya hutvā cetiyaīgaõe gomayaü vippakiranto gato. thero an asakkhi arahattaü pāpuõituü, sammajjitvā agamāsi. dutiyadivase pi jaraggavo hutvā tādisam eva vippakāraü akāsi. tatiyadivase vaīkapādaü manussattabhāvaü nimminitvā pādena parikasanto agamāsi.
thero evaråpo vãbhacchapuriso samantā yojanappamāõesu gocaragāmesu n' atthi, siyā nu kho māro ti cintetvā māro 'si tvan ti āha. āma bhante māro 'mhi, na dāni te va¤cetuü asakkhin ti. diņņhapubbo tayā tathāgato ti. āma diņņhapubbo ti. māro nāma mahānubhāvo hoti, iīgha tāva buddhassa bhagavato attabhāvasadisaü attabhāvaü nimmināhã ti. na sakkā bhante tādisaü råpaü nimminituü, api ca kho pana taü sarikkhakaü patiråpakaü nimminissāmã ti sakaattabhāvaü vijahitvā buddharåpasadisena attabhāvena aņņhāsi.


#<[page 1336]>#
%<1336                Samantapāsādikā                    [P_VI.5>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  thero māraü oloketvā ayaü tāva sarāgadosamoho evaü sobhati, kathaü nu kho bhagavā na sobhati sabbaso vãtarāgadosamoho ti buddhārammaõaü pãtiü paņilabhitvā vipassanaü vaķķhetvā arahattaü pāpuõi. māro va¤cito 'mhi tayā bhante ti āha. thero pi kiü atthi jaramāra tādisaü va¤cetun ti āha. Lokantaravihāre pi Datto nāma daharabhikkhu cetiyaīgaõaü sammajjitvā olokento odāta-kasiõaü paņilabhi, aņņha samāpattiyo nibbattesi. tato vipassanaü vaķķhetvā phalattayaü sacchākāsi. paracittaü pasãdatã ti ettha imāni vatthåni, Tisso nāma daharabhikkhu Jambukolacetiyaīgaõaü sammajjitvā saīkāra-chaķķaniü hatthena gahetvā va aņņhāsi. tasmiü khaõe Tissadattatthero nāma nāvāto oråyha cetiyaīgaõaü olokento bhāvitacittena sammaņņhaņņhānan ti ¤atvā pa¤hā sahassaü pucchi. itaro sabbaü vissajjesi. a¤¤atarasmiü pi vihāre thero cetiyaīgaõaü sammajjitvā vattaü paricchindi. Yonaka-visayato cetiyavandanakā cattāro therā āgantvā cetiyaīgaõaü disvā anto appavisitvā dvāre yeva ņhatvā eko thero aņņha kappe anussari. eko soëasa. eko vãsati. eko tiüsa kappe anussari.
devatā attamanā hontã ti ettha idaü vatthu. ekasmiü kira vihāre eko bhikkhu cetiyaīgaõa¤ ca bodhiyaīgaõa¤ ca sammajjitvā nhāyituü gato. devatā imassa vihārassa katakālato paņņhāya evaü vattaü påretvā sammaņņhapubbo bhikkhu n'atthã ti pasannacittā pupphahatthā aņņhaüsu.
thero āgantvā kataragāmavāsikā 'ttha 'ti āha. bhante idh' eva vasāma, imassa vihārassa katakālato paņņhāya evaü vattaü påretvā sammaņņhapubbo bhikkhu n' atthã ti tumhāka¤ ca bhante vatte pasãditvā pupphahatthā ņhitā 'mhā 'ti devatā āhaüsu. pāsādikasaüvattanikan ti ettha idaü vatthu.
ekaü kira amaccaputtaü Abhayatthera¤ ca ārabbha ayaü kathā udapādi kiü nu kho amaccaputto pāsādiko Abhayathero ti ubho pi ne ekasmiü ņhāne olokessāmā 'ti ¤ātakā amaccaputtaü alaīkaritvā Mahācetiyaü vandāpessāmā ti agamaüsu. theramātā 'pi pāsādikaü cãvaraü kāretvā puttassa pahiõi, putto me kese chindāpetvā imaü cãvaraü pārupitvā bhikkhusaüghaparivuto Mahācetiyaü vandatå 'ti amaccaputto ¤ātiparivuto pācãnadvārena cetiyaīgaõam āråëho.


#<[page 1337]>#
%<P_VI.5]              Parivāra-vaõõanā                   1337>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  Abhayatthero bhikkhusaīghaparivuto dakkhiõadvārena cetiyaīgaõaü āråhitvā cetiyaīgaõe tena saddhiü samāgantvā āha, kiü tvaü āvuso mahallakattherassa samaņņhaņņhāne kacavaraü chaķķetvā mayā saddhiü yugaggāhaü gaõhāsã ti. atãtattabhāve kira Abhayatthero Mallakatthero nāma hutvā gocaragāme cetiyaīgaõaü sammajji. amaccaputto mahāupāsako hutvā sammaņņhaņņhāne kacavaraü gahetvā chaķķesi. satthusāsanaü kataü hotã ti idaü sammajjanavattaü nāma buddhehi vaõõitaü, tasmā taü karontena satthusāsanaü kataü hoti. tatr' idaü vatthu, āyasmā kira Sāriputto Himavantaü gantvā ekasmiü pabbhāre asammajjitvā'va nirodhaü samāpajjitvā nisãdi. bhagavā āvajjanto therassa asammajjitvā nisinnabhāvaü ¤atvā ākāsena gantvā therassa purato asammaņņhaņņhāne pādāni dassetvā paccāga¤chi. thero samāpattito vuņņhito bhagavato pādāni disvā balava-hirottappaü paccupaņņhāpetvā jaõõukehi patiņņhāya asammajjitvā nisinnabhāvaü vata me satthā a¤¤āsi, saüghamajjhe dāni codanaü kāressāmã ti dasabalassa santikaü gantvā vanditvā nisãdi. bhagavā kuhiü gato 'si Sāriputtā 'ti vatvā na patiråpaü dāni te mayhaü anantare ņhāne ņhatvā vicarantassa asammajjitvā nisãditun ti āha.
tato paņņhāya thero gaõņhikapaņimu¤canaņņhāne pi tiņņhanto pādena kacavaraü viyåhitvā va tiņņhati. attano bhāsapariyantaü na uggaõhātã ti imasmiü vatthusmiü ettakaü suttaü upalabbahati, ettako vinicchayo, ettakaü sutta¤ ca vinicchaya¤ ca vakkhāmã ti evaü attano bhāsapariyantaü na uggaõhāti. ayaü codakassa purimakathā, ayaü pacchimakathā, ayaü cuditakassa purimakathā, ayaü pacchimakathā, ettakaü gayhupagaü, ettakaü na gayhupagan ti evaü anuggaõhanto pana parassa bhāsapariyantaü na uggaõhāti nāma. āpattiü na jānātã ti pārājikaü vā saīghādisesaü vā ti sattannaü. āpattikkhandhānaü nānākaraõaü na jānāti. målan ti dve āpattiyā målāni kāyo ca vācā ca, tāni na jānāti. samudayan ti cha āpattisamuņņhānāni āpattisamudayo nāma,


#<[page 1338]>#
%<1338                     Samantapāsādikā                   [P_VI.5>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tāni na jānāti. pārājikādãnaü vatthuü na jānātã ti pi vuttaü hoti. nirodhan ti ayaü āpattidesanāya nirujjhati våpasammati, ayaü vuņņhānenā 'ti evaü āpattinirodhaü na jānāti. satta samathe ajānanto pana āpattinirodhagāmini-paņipadaü na jānāti. adhikaraõapa¤cake adhikaraõaü nāma cattāri adhikaraõāni. adhikaraõassa målaü nāma tettiüsa målāni vivādādhikaraõassa dvādasa målāni, anuvādādhikaraõassa cuddasa, āpattādhikaraõassa cha, kiccādhikaraõassa ekaü. tāni parato āvibhavissanti.
adhikaraõa-samudayo nāma adhikaraõasamuņņhānaü. vivādādhikaraõaü aņņhārasa bhedakaravatthåni nissāya uppajjati.
anuvādādhikaraõaü catasso vipattiyo. āpattādhikaraõaü sattāpattikkhandhe. kiccādhikaraõaü cattāri, saīghakiccānã ti imaü vibhāgaü na jānātã ti attho. adhikaraõa-nirodhaü na jānātã ti dhammena vinayena satthusāsanena målāmålaü gantvā vinicchayasamataü pāpetuü na sakkoti. idaü adhikaraõaü dvãhi, idaü catåhi, idaü tãhi, idaü ekena samathena sammatã ti evaü satta samathe ajānanto pana adhikaraõanirodhagāmini-paņipadaü na jānāti nāma.
vatthuü na jānātã ti idaü pārājikassa vatthu, idaü saīghādisesassā ti evaü sattannaü āpattikkhandhānaü vatthuü na jānāti. nidānan ti sattannaü nidānānaü idaü sikkhāpadaü ettha pa¤¤attaü, idaü etthā ti na jānāti.
pa¤¤attiü na jānātã ti tasmiü tasmiü sikkhāpade paņhamapa¤¤attiü na jānāti. anupa¤¤attã ti punappunaü pa¤¤attiü na jānāti. anusandhivacanapathan ti kathānusandhivinicchayānusandhivasena vatthuü na jānāti. ¤attiü na jānātã ti sabbena sabbaü ¤attiü na jānāti. ¤attiyā karaõaü na jānātã ti ¤attikiccaü nā jānāti. osāraõādãsu navasu ņhānesu ¤attikammaü nāma hoti. ¤attidutiya¤atticatutthakammesu ¤attiyā kammappatto hutvā tiņņhatãti na jānāti. na pubbakusalo hoti na aparakusalo ti pubbe kathetabba¤ ca pacchā kathetabba¤ ca na jānāti. ¤atti nāma pubbe ņhapetabbā, pacchā na ņhapetabbā 'ti pi na jānāti. akāla¤¤å ca hotã ti kālaü na jānāti. anajjhiņņho ayācito bhāsati, ¤attikālam pi ¤attikhettaü pi ¤attiokāsam pi na jānāti.


#<[page 1339]>#
%<P_VI.5,6]                 Parivāra-vaõõanā                 1339>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  mandattā momåhattā'ti kevalaü a¤¤āõena momåhabhāvena dhutaīge ānisaüsaü ajānitvā. pāpiccho ti tena ara¤¤avāsena paccayalābhaü patthayamāno. pavivekan ti kāyacittaupadhivivekaü. idamatthitan ti imāya kalyaõāya paņipattiyā attho etassā ti idamatthi. idamatthino bhāvo idamatthitā. taü idamatthitaü yeva nissāya, na a¤¤aü ki¤ci lokāmisan ti attho. uposathaü na jānātã ti navavidhaü uposathaü na jānāti. uposathakamman ti adhammena vaggādibhedaü catubbidhaü uposathakammaü na jānāti. pātimokkhan ti dve mātikā na jānāti. pātimokkhuddesan ti sabbam pi navavidhaü pātimokkhuddesaü na jānāti. pavāraõan ti navavidhaü pavāraõaü na jānātipavāraõakammaü uposathakamma-sadisam eva. apāsādikapa¤cake apāsādikan ti kāyaducaritādi akusalakammaü  vuccati. pāsādikan ti kāyasucaritādi kusalakammaü vuccati.
ativelan ti velaü atikkamma bahutaraü kālaü kulesu appaü vihāre ti attho. otāro ti kilesānaü anto otaraõaü.
saīkiliņņhan ti duņņhullāpatti-kāyasaüsaggādibhedaü. visuddhipa¤cake pavāraõāggahaõena navavidhāpi pavāraõā veditabbā. sesam sabbattha uttānam evā ti.
                    pa¤caka-vaõõanā niņņhitā.
     [P_VI.6:] Chakkesu cha sāmiciyo ti so ca bhikkhu anabbhito te ca bhikkhå gārayhā ayaü tattha sāmici, yu¤jant' āyasmanto sakaü mā vo sakaü vinassā ti ayaü tattha sāmici, ayaü te bhikkhu patto yāva bhedanāya dhāretabbo ti ayaü tattha sāmici, tato nãharitvā bhikkhåhi saddhiü saüvibhajitabbaü ayaü tattha sāmici, a¤¤ātabbaü paripucchitabbaü paripa¤hitabbaü ayaü tattha sāmici, yassa bhavissati so harissatã ti ayaü tattha sāmici, iti imā bhikkhu-pātimokkhe yeva cha sāmiciyo. chacchedanakā ti pa¤cake vuttā pa¤ca bhikkhunãnaü udakasāņikāya saddhiü cha. chah' ākārehã ti alajjitā a¤¤āõatā kukkuccayakatatā akappiye kappiyasa¤¤itā kappiye akappiyasa¤¤itā satisammosā 'ti. tattha ekaratta-chāratta-sattāhātikkamādãsu āpattiü satisammosena āpajjati.


#<[page 1340]>#
%<1340                     Samantapāsādikā                 [P_VI.6,7>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  sesaü vuttanayam eva. cha ānisaüsā vinayadhare 'ti pa¤cake vuttā pa¤ca tass' ādheyyo uposatho ti iminā saddhiü cha. cha paramānã ti dasāha-paramaü  atirekacãvaraü dhāretabbaü, māsaparamaü tena bhikkhunā taü cãvaraü nikkhipitabbaü, santaruttaraparamaü tena bhikkhunā tato cãvaraü sāditabbaü, chakkhattuparamaü tuõhãbhåtena uddissaņņhātabbaü, navaü pana bhikkhunā santhataü kārāpetvā chabbassāni dhāretabbaü chabbassaparamatā dhāretabbaü, tiyojanaparamaü sahatthā dhāretabbāni, dasāhaparamaü atirekapatto dhāretabbo, sattāhaparamaü sannidhikārakaü paribhu¤jitabbāni, chārattaparamaü tena bhikkhunā tena cãvarena vippavasitabbaü, catukkaüsaparamaü, aķķhateyakaüsaparamaü, dvaīgulapabbaparamaü ādātabbaü, aņņhaīgulaparamaü ma¤capaņipādakaü, aīgulaparamaü dantakaņņhan ti iti imāni cuddasa paramāni. tattha paņhamāni cha ekaü chakkaü.
tato ekaü apanetvā sesesu ekekaü pakkhipitvā ti ādinā nayena a¤¤āni pi chakkāni kātabbāni. cha āpattiyo ti tãõi chakkāni antarapeyyāle vuttāni. cha kammānã ti tajjanãyaniyasa-pabbājanãya-paņisāraõãyāni cattāri, āpattiyā adassane ca appaņikacce ca vuttadvayam pi ekaü, pāpikāya diņņhiyā appaņinissagge ekam ti cha. nahāne ti oren' aķķhamāsaü nhāne. vippakatacãvarāadi chakkadvayaü kathinakkhandhake niddiņņhaü. sesaü sabbattha uttānam evā ti.
                     chakka-vaõõanā niņņhitā
     [P_VI.7:] Sattakesu satta sāmiciyo ti pubbe vuttesu chasu sā ca bhikkhunã anabbhitā tā ca bhikkhuniyo gārayhā ayaü tattha sāmicã ti imaü pakkhipitvā satta veditabbā. satta adhammikā paņi¤¤ātakaraõā ti bhikkhu-pārājikaü ajjhāpanno hoti pārājikena codiyamāno saīghādisesaü ajjhāpanno 'mhã ti paņijānāti, taü saīgho saīghādisesena kāreti, adhammikaü paņi¤¤ātakaraõan ti evaü Samathakkhandhake niddiņņhā. dhammikāpi tatth' eva niddiņņhā. sattannam anāpatti sattāhakaraõãyena gantun ti Vassåpanāyikakkhandhake vuttaü.


#<[page 1341]>#
%<P_VI.7,8]                 Parivāra-vaõõanā                  1341>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  sattānisaüsā vinayadhare ti tass' ādheyyo uposatho pavāraõā 'ti imehi saddhiü pa¤cake vuttā pa¤ca satta honti.
satta paramānã ti chakke vuttāni yeva sattakavasena yojetabbāni. katacãvaran ti ādãni dve sattakāni Kathinakkhandhake niddiņņhāni. bhikkhussa na hoti āpatti daņņhabbā bhikkhussa hoti paņikātabbā 'ti imāni tãõi sattakāni dve adhammikāni, ekaü dhammikaü. tāni tãõi pi Campeyyake niddiņņhāni.
asaddhammā ti asataü dhammā, asanto vā dhamüā, asobhaõā hãnā lāmakā 'ti attho. saddhammā 'ti sataü buddhādãnaü dhammā, santo vā dhammā, sundharo uttamā ti attho. sesaü sabbattha uttānam evā ti.
                    sattaka-vaõõanā niņņhitā
     [P_VI.8:] Aņņhakesu aņņhānisaüse ti na mayaü iminā bhikkhunā saddhiü uposathaü karissāma, vinā iminā bhikkhunā uposathaü karissāma, na mayaü iminā bhikkhunā saddhiü pavāressāma, saīghakammaü karissāma, āsane nisãdissāma, yāgupāne nisãdissāma, bhattagge nisãdissāma, ekacchanne vasissāma, yathāvuķķhaü abhivādanaü paccuņņhānaü a¤jalãkammaü sāmicikammaü karissāma, vinā iminā bhikkhunā karissāmā ti evaü Kosambakakkhandhake vutte ānisaüse. dutiya aņņhake pi es' eva nayo. tam pi hi evam eva Kosambakakkhandhake vuttaü aņņha yāvatatiyakā ti bhikkhånaü terasake cattāro bhikkhunãnaü sattarasake bhikkhåhi asādhāraõā cattāro ti aņņha. aņņhah' ākārehi kulāni dåsetã ti kulāni dåseti puppehena vā phalena vā cuõõena vā mattikāya vā dantakaņņhena vā veëuyā vā vejjikāya vā jaīghapesanikena vā ti imehi aņņhahi.
hāatikā Cãvarakkhandhake, aparā aņņha Kathinakkhandhake vuttā. aņņhahi asaddhammehã ti lābhena alābhena yasena ayasena sakkārena asakkārena pāpicchātāya pāpamittatāya. aņņha lokadhammā nāma lābhe sārāgo alābhe paņivirodho, evaü yase ayase pasaüsāya nindāya. sukhe sārāgo dukkhe paņivirodho ti. aņņhaīgiko musāvādo ti vinidhāya sa¤¤an ti iminā saddhiü pāëiyaü āgatehi sattahã ti aņņhahi aīgehi aņņhaīgiko.

#<[page 1342]>#
%<1342                     Samantapāsādikā               [P_VI.8,9>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  aņņha uposathaīgānã ti
     pāõaü na hane na c' ādinnam ādiye,
     musā na bhāse na ca majjapo siyā.
     abrahmacariyā virameyya methunā,
     rattiü na bhu¤jeyya vikālabhojanaü.
     mālaü na dhāraye na ca gandham ācare,
     ma¤ce chamāya¤ ca vasayetha santhate.
     eta¤ hi aņņhaīgikam āh' uposathaü,
     buddhena dukkhantagunā pakāsitan ti.
evaü vuttāni. aņņha dåteyyaīgānã ti idha bhikkhave bhikkhu sotā ca hoti sāvetā cā ti ādinā nayena saīghabhedake vuttāni. titthiyavattāni Mahākhandhake niddiņņhāni. anatirittā ca atirittā ca pavāraõasikkhāpade niddiņņhā. aņņhannaü paccuņņhātabban ti bhattagge vuķķhabhikkhunãnaü āsanam pi tāsaü yeva dātabbaü. Upāsikā 'ti Visākhā.
aņņhānisamsā vinayadhare ti pa¤cake vuttesu pa¤casu tass' ādheyyo uposatho pavāraõā saüghakamman ti ime tayo pakkhipitvā aņņha veditabbā. aņņha paramānã ti pubbe vuttaparamān' eva aņņhakavasena yojetvā veditabbāni. aņņhasu dhammesu sammā vattitabban ti na pakatattassa bhikkhuno uposatho ņhapetabbo, na pavāraõā ņhapetabbā ti ādinā nayena Samathakkhandhake niddiņņhesu aņņhasu.
sesaü sabbattha uttānam evā ti.
                    aņņhaka-vaõõanā niņņhitā
     [P_VI.9:] Navakesu nava āghātavatthånã ti anatthaü me acarã ti ādãni nava. nava āghātapaņivinayā ti anatthaü me acari, taü kut' ettha labbhā 'ti āghātaü paņivinetã ti ādãni nava.
nava vinãtavatthånã ti navahi āghātavatthåhi ārati virati paņivirati setughāto. navahi saīgho bhijjatã ti navannaü vā Upāli atirekanavannaü vā saīgharāji c' eva hoti saīghabhedo cā ti. nava paramānã ti pubbe vuttaparamān' eva navakavasena yojetvā veditabbāni. nava taõhāmålakaü nāma taõhaü paņicca pariyesanā, pariyesanaü paņicca lābho, lābhaü paņicca vinicchayo, vinicchayaü paņicca chandarāgo,


#<[page 1343]>#
%<P_VI.9,10]                Parivāra-vaõõanā                1343>%
chandarāgaü paņicca ajjhosānaü, ajjhosānaü paņicca pariggaho, pariggahaü paņicca macchariyaü, macchariyaü paņicca ārakkhā ārakkhādhikaraõaü daõķādāna-satthādāna-kalahaviggaha-vivāda-tuvaütuvaü-pesu¤¤a-musāvādā. navavidha mānā ti seyyassa seyyo 'haü asmã ti mānādayo. nava cãvarānã ti ticãvaran ti vā vassikasāņikā ti vā ti ādinā nayena vuttāni. na vikappetabbānã ti adhiņņhitakālato paņņhāya na vikappetabbāni. nava adhammikāni dānānã ti saīghassa pariõataü a¤¤asaüghassa vā cetiyassa vā puggalassa vā pariõāmeti, cetiyassa pariõataü a¤¤assa cetiyassa vā saīghassa vā puggalassa vā pariõāmeti, puggalassa pariõataü a¤¤apuggalassa vā saīghassa vā cetiyassa vā pariõāmetã ti evaü vuttāni. nava paņiggahaparibhogā ti etesaü yeva dānānaü paņigghahā ca paribhogā ca. tãõi dhammikāni dānānã ti saīghassa ninnaü saīghass' eva deti. cetiyassa ninnaü cetiyass' eva. puggalassa ninnaü puggalass' eva detã ti imāni tãõi. paņiggahaparibhogā pi tesaü yeva paņiggahā ca paribhogā ca. nava adhammikā pa¤¤attiyo ti adhammavādã puggalo adhammavādã sambahu ā adhammavādã saīgho ti evaü tãõi tikāni Samathakkhandhake niddiņņhāni.
dhammikā pa¤¤attiyo pi dhammavādã puggalo ti ādinā nayena tatth' eva niddiņņhā. adhammakamme dve navakāni ovādavaggassa paņhamasikkhāpada-niddese dukkaņavasena vuttāni. dhammakamme dve navakāni tatth' eva pācittiyavasena vuttāni. sesaü sabbattha uttānam evā ti.
                     navaka-vaõõanā niņņhitā
     [P_VI.10:] Dasakesu dasa āghātavatthånã ti navakesu vuttāni nava aņņhāne vā pana āghāto jāyatã ti iminā saddhiü dasa honti.
āghātapaņivinayāpi tattha vuttā nava aņņhāne vā pana āghāto jāyati taü kut' ettha labbhā ti āghātaü paņivineti ti iminā saddhiü dasa veditabbā. dasa vinãtavatthånã ti dasahi āghātavatthåhi viratisaīkhātāni dasa. dasa vatthukā micchādiņņhã ti n' atthi dinnan ti ādivasena veditabbā. atthi dinnan ti ādivasena sammādiņņhi. sassato loko ti ādinā vasena pana antaggāhikā diņņhi veditabbā odasa micchattā ti micchādiņņhiādayo micchāvimuttipariyosānā.


#<[page 1344]>#
%<1344                Samantapāsādikā                    [P_VI.10,II>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  viparitā sammattā. salākaggāhā Samathakkhandhake niddiņņhā. dasah' aīgehi samannāgato bhikkhu ubbāhikāya sammannitabbo ti sãlavā hotã ti ādinā nayena Samathakkhandhake vuttehi dasahi. dasa ādãnavā rājantepurappavesane rājasikkhāpade niddiņņhā. dasa dānavatthånã ti annaü pānaü vatthaü yānaü mālā gandhaü vilepanaü seyyāvasathaü padãpeyyaü. dasa ratanānã ti muttā-maõi-veëuriyādãni. dasa paüsukålānã ti sosānikaü pāpaõikaü undårakhāyitaü upacikakhāyitaü aggidaķķhaü gokhāyitaü ajikākhāyitaü thåpacãvaraü ābhisekiyaü bhatapaņiyābhatan ti etesu upasampannena ussukkaü kātabbaü. dasa cãvaradhāraõā 'ti sabbanãlakāni cãvarāni dhārentã ti vuttavasena dasā ti Kurundiyaü vuttaü. Mahāaņņhakathāyaü pana navasu kappiyacãvaresu udakasāņikaü vā saīkaccikaü vā pakkhipitvā dasā ti vuttaü. avandanãyapuggalā Senāsanakkhandhake niddiņņhā. dasa akkosavatthåni omasavāde niddiņņhāni.
dasa ākārā pesu¤¤asikkhāpade niddiņņhā. dasa senāsanānã ti ma¤co pãņhaü bhisi bibbohanaü cimilikā uttarattharaõaü taņņikā cammakhaõķo nisãdanaü tiõasanthāro paõõasanthāro ti. dasa varāni yāciüså ti Visākhā aņņha, Suddhodanamahārājā ekaü, Jãvako ekaü. yāgu-ānisaüsā ca akappiyamaüsāni ca Bhesajjakkhandhake niddiņņhāni. sesaü sabbattha uttānam evā ti.
                     dasaka-vaõõanā niņņhitā
     [P_VI.11:] Ekādasakesu ekādasā 'ti paõķakādayo ekādasa. ekādasa pādukā ti dasa ratanamayā ekā kaņņhapādukā. tiõapādukamu¤japāduka-pabbajapādukādayo pana kaņņhapādukasaīgaham eva gacchanti. ekādasa pattā 'ti tambalohamayena vā dārumayena vā saddhiü dasa ratanamayā. ekādasa cãvarānã ti sabbanãlakādãni. ekādasa yāvatatiyakā ti ukkhittānuvattikā bhikkhunã-saīghādisesā aņņha Ariņņho Caõķakāëã ti. ekādasa antarāyikā nāma na 'si animittā ti ādayo.


#<[page 1345]>#
%<P_VI.11]                  Parivāra-vaõõanā              1345>%
ekādasa cãvarāni adhiņņhātabbānã ti ticãvaraü vassikasāņikā nisãdanaü paccattharaõaü kaõķupaņicchādi mukhapu¤chanacoëaü parikkhāracoëaü udakasāņikā saīkaccikā ti. na vikappetabbānã ti etān' eva adhiņņhitakālato paņņhāya na vikappetabbāni, gaõņhikā ca vidhā ca suttamayena saddhiü ekādasa honti. te sabbe Khuddakakkhandhake niddiņņhā.
pathaviyo pathavãsikkhāpade niddiņņhā. nissayapaņippassadhiyo upajjhāyamhā pa¤ca, ācariyamhā cha, evaü ekādasa.
avandiyapuggalān' aggena saddhiü ekādasa. te sabbe Senāsanakkhandhake niddiņņhā. ekādasa paramāni pubbe vuttesu cuddasasu ekādasakavasena yojetvā veditabbāni.
ekādasa varānã ti Mahāpajāpatiyā yācita-varena saddhiü pubbe vuttāni dasa. ekādasa sãmādosā ti atikhuddakaü sãmaü sammannantã ti ādinā nayena kammavagge āgamissanti. akkosaka-paribhāsake puggale ekādasādãnavā nāma yo so bhikkhave bhikkhu akkosaka-paribhāsako sabrahmacārãnaü ariyåpavādã, aņņhānam etaü anavakāso yaü yo ekādasannaü byasanānaü a¤¤ataraü byasanaü na nigaccheyya. katamesaü ekādasannaü, anadhigataü nādhigacchati, adhigatā parihāyati, saddhammassa na vodāyati, saddhammesu vā adhimāniko hoti, anabhirato vā brahmacariyaü carati, a¤¤ataraü vā saīkiliņņhaü āpattiü āpajjati, sikkhaü vā paccakkhāya hãnāy' āvattati, gāëhaü vā rogātaīkaü phusati, ummādaü vā pāpuõāti, cittakkhepaü vā āpajjati, sammåëho kālaü karoti, kāyassa bhedā param maraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjatã ti.
ettha ca saddhammo ti buddhavacanaü adhippetaü. āsevitāyā ti ādito paņņhāya sevitāya. bhāvitāyā ti nipphāditāya, vaķķhitāya vā. bahulãkatāyā ti punappunaü katāya.
yānãkatāyā 'ti suyuttayānasadisāya katāya. vatthukatāyā ti yathā patiņņhā hoti evaü katāya. anuņņhitāyā ti anuanupavattitāya. niccā 'diņņhitāyā ti attho. paricitāyā ti samantato citāya sabbadisāsu citāya ācitāya bhāvitāya abhivaķķhitāyā ti attho. susamāraddhāyā ti suņņhu samāraddhāya vasãbhāvaü upanãtāyā 'ti attho. na pāpakaü supinan ti pāpakam eva na passati, bhadrakaü pana vuķķhikāraõabhåtaü passati.


#<[page 1346]>#
%<1346               Samantapāsādikā             [P_VI.II-VII.I-2>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  devatā rakkhantã ti ārakkhadevatā dhammikaü rakkhaü paccupaņņhāpenti. tuvaņņaü cittaü samādhiyatã ti khippaü cittaü samādhiyati. uttari appaņivijjhanto ti mettājhānato uttari arahattaü asacchikaronto sekkho vā puthujjano vā hutvā kālaü karonto Brahmalokåpago hoti.
sesaü sabbattha uttānam evā ti.
ekādasaka-vaõõanā pariyosānā ekuttarika-vaõõanā niņņhitā
                               VII
     [P_VII.1:] Uposathakammassa ko ādã ti ādãnaü pucchānaü vissajjane sāmaggã ādãhi uposathaü karissāmā ti sãmaü sodhetvā chandapārisuddhiü āharitvā sannipatitānaü kāyasāmaggã ādi. kriyā majjhe ti pubbakiccaü katvā pātimokkha-osāraõakriyā majjhe. niņņhānaü pariyosānan ti tattha sabbeh' eva samaggehi sammodamānehi avivadamānehi sikkhitabban ti idaü pātimokkha-niņņhānaü pariyosānaü. pavāraõākammassa sāmaggã ādã ti pavāraõaü karissāmā 'ti sãmaü sodhetvā chandapavāraõaü āharitvā sannipatitānaü kāyasāmaggã ādi. kriyā majjhe 'ti pavāraõa-¤atti ca pavāraõakathā ca majjhe. saīgha-navakassa passanto paņikarissāmã ti vacanaü pariyosanaü. tajjanãyakammādãsu vatthu-nāma yena vatthunā kammāraho hoti, taü vatthu. puggalo ti yena taü vatthu kataü, so puggalo, kammavācā pariyosānan ti kataü saüghena itthannāmassa bhikkhuno tajjanãyakammaü khamati saīghassa, tasmā tuõhã, evam etaü dhārayāmã ti evaü tassā tassā kammavācāya avasānavacanaü pariyosānaü. sesaü sabbattha uttānam evāti.
             uposathādi vissajjana-vaõõanā niņņhitā
     [P_VII.2:] Atthavasappakaraõe dasa atthavase ti ādãsu yaü vattabbaü, taü paņhamapārājika-vaõõanāyam eva vuttaü.
yaü saīghasuņņhu taü saīghaphāså ti ādãsu uparimaü uparimaü padaü heņņhimassa heņņhimassa padassa attho.
atthasataü dhammasatan ti ādimhi pana yad etaü dasasu padesu ekekaü målaü katvā dasakkhattuü yojanāya padasataü vuttaü.


#<[page 1347]>#
%<P_VII.2-VIII.1]              Parivāra-vaõõanā              1347>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tattha pacchimassa pacchimassa padassa vasena atthasataü, purimassa puriüassa vasena dhammasataü veditabbaü. atha vā ye dasa atthavase paņicca tathāgatena sāvakānaü sikkhāpadaü pa¤¤attaü. ye pubbe paņhamapārājika-vaõõanāyaü, tattha saīghasuņņhutā nāma saīghassa suņņhubhāvo suņņhud evā ti āgataņņhāne viya suņņhu bhante ti vacanasampaņicchanabhāvo, yo ca tathāgatassa vacanaü sampaņicchati, tassa taü dãgharattaü hitāya sukhāya hoti, tasmā saīghassa suņņhu bhante ti mama vacanaü sampaņicchanatthaü pa¤¤apessāmi asampaņicchane ādãnavaü sampaņicchane ānisaüsaü dassetvā, na balakkārena abhibhavitvā ti etam atthaü āvikaronto āha saīghasuņņhutāyā 'ti evam ādinā nayena vaõõitā. tesaü idha dasakkhattuü āgatattā atthasataü, tadatthajotakāna¤ ca padānaü vasena dhammasataü veditabbaü. idāni atthajotakānaü niruttãnaü vasena niruttisataü, dhammabhåtānaü niruttãnaü vasena niruttisatan ti dve niruttisatāni. atthasate ¤āõasataü, dhammasate ¤āõasataü, dvãsu niruttisatesu dve ¤āõasatānã ti cattāri ¤āõasatāni ca veditabbāni.
     atthasataü dhammasataü dve ca niruttisatāni cattāri ¤āõasatāni atthavase pakaraõe 'ti hi yaü vuttaü, idam etaü paņicca vuttan ti.
     iti Samantapāsādikāya Vinaya-saüvaõõanāyaü Mahāvagga-vaõõanā niņņhitā.
                              VIII
     [P_VIII.1:] Ekaüsaü cãvaraü katvā ti ekasmiü aüsakåņe cãvaraü katvā. sādhukaü uttarāsaīgaü katvā ti attho. paggaõhitvāna a¤jalin ti dasanakha-samodhāna-samujjalaü a¤jaliü ukkhipitvā. āsisamānaråpo vā ti paccāsisamānaråpo viya.
kissa tvaü idhamāgato ti kena kāraõena kim atthaü patthayamāno tvaü idha āgato. ko evam āha, sammāsambuddho.
kaü evam āha, āyasmantaü Upāliü. iti āyasmā Upāli bhagavantaü upasaīkamitvā dvãsu vinayeså ti imaü gāthaü pucchi.


#<[page 1348]>#
%<1348                Samantapāsādikā                    [P_VIII.2>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  ath' assa bhagavā bhaddako te ummaīgo ti ādãni vatvā taü vissajjesi. esa nayo sabbattha. iti ime sabbapa¤he buddhakāle Upālitthero pucchi. bhagavā byākāsi. saīgãtikāle pana Mahākassapatthero pucchi, Upālitthero byākāsi. tattha bhaddako te ummaīgo ti bhaddakā te pa¤hā. pa¤hā hi avijjandhakārato ummujjitvā ņhitattā ummaīgo ti vuccati.
tagghā ti kāraõatthe nipāto. yasmā maü pucchasi, tasmā te aham akkhissan ti attho. sampaņicchanatthe vā. tagghā ti hi iminā vacanaü sampaņicchitvā akkhissan ti āha. samādahitvā visibbenti sāmisena sasitthakan ti imāni tãõi yeva sikkhāpadāni Bhaggesu pa¤¤attāni. [P_VIII.2:] yaü taü pucchimhā ti yaü tvaü apucchimha. akittayã ti abhāsi. no ti amhākaü.
taü taü byākatan ti yaü yaü puņņhaü, taü tad eva byākataü. ana¤¤athā ti a¤¤athā akatvā byākataü. ye duņņhullā sā sãlavipattã ti ettha ki¤cāpi sãlavipatti nāma pa¤ho n'atthi, atha kho duņņhullaü vissajjetukāmatāy' etaü vuttaü.
catåsu hi vipattãsu duņņhullaü ekāya vipattiyā saīgahitaü.
aduņņhullaü tãhi vipattãhi saīgahitaü. tasmā ye duņņhullā sā sãlavipattã ti vatvā tam eva vitthārato dassetuü pārājikaü saīghādiseso sãlavipattã ti vuccatã ti āha. idāni tissannaü vipattãnaü vasena aduņņhullaü dassetuü thullaccayan ti ādim āha. tattha yo c' āyaü akkosati has' ādhippāyo ti idaü dubbhāsitassa vatthudassanatthaü vuttaü. abbācikkhantã ti tath' āhaü bhagavatā dhammaü desitaü ājānāmã ti vadantā abbhācikkhanti. ayaü sā ājãvavipatti sammatā ti ayaü chahi sikkhāpadehi saīghitā ājãvavipatti nāma catutthā vipatti sammatā ti. ettāvatā aduņņhullan ti idaü vissajjitaü hoti. idāni ye ca yāvatatiyakā ti pa¤haü vissajjetuü ekādasā ti ādim āha. yasmā pana ye ca yāvatatiyakā ti ayaü pa¤ho ekādasa yātatiyakā ti evaü saīkhāvasena vissajjito. tasmā saīkhānusandhivasen' eva kati chedanakānã ti ādike a¤¤e antarā pa¤he pucchi.
tesaü vissajjanatthaü cha chedakānã ti ādi vuttaü. tattha ekaü bhedanakaü ekaü uddālanakaü.


#<[page 1349]>#
%<P_VIII.2]                 Parivāra-vaõõanā              1349>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  sodasa jānan ti pa¤¤attā ti idam eva apubbaü. sesaü Mahāvagge vibhattam eva. yaü pan' etaü apubbaü, tattha ekaü bhedanakan ti sucigharaü. ekaü uddālanakan ti tålonadķha-ma¤capãņhaü. sodasā ti soëasa. jānan ti pa¤¤attā ti jānan ti evaü vatvā pa¤¤attā, te evaü veditabbā, jānaü saīghikaü lābhaü pariõataü attano pariõāmeyya, jānaü pubbupagataü bhikkhuü anupakhajja nisajjaü kappeyya, jānaü sappāõakaü udakaü tiõaü vā mattikaü vā si¤ceyya vā si¤cāpeyya vā, jānaü bhikkhunã-paripācitaü piõķapātaü bhu¤jeyya, jānaü assādanāpekkho bhuttasmiü pācittiyaü, jānaü sappāõakaü udakaü paribhu¤jeyya, jānaü yathādhammaü nihitādhikaraõaü, jānaü duņņhullaü āpattiü paņicchādeyya, jānaü ånavãsativassaü puggalaü upasampādeyya, jānaü theyyasatthena saddhiü, jānaü tathāvādinā bhikkhunā akatānudhammena, jānaü tathānāsitaü samāõuddesaü, jānaü saīghikaü lābhaü pariõataü puggalassa pariõāmeyya, jānaü pārjjikaü dhammaü ajjhāpannaü bhikkhuniü n'eva attanā paņicodessaü ,jānaü coriü vajjhaü viditaü anapaloketvā, jānaü sabhikkhukaü ārāmaü anāpucchā paviseyyā ti. idāni sādhāraõaü asādhāraõan ti imaü purimapa¤haü vissajjento vãsaü dvesatānã ti ādim āha. tattha bhikkhunãhi asādhāraõesu cha saīghādisesā ti vissaņņhi kāyasaüsaggo duņņhullaü attakāma kuņi vihāro ti.
dve aniyatehi aņņhā 'ti dvãhi aniyatehi saddhiü aņņha. ime nissaggiyāni dvādasā 'ti:-
          dhovana¤ ca paņiggaho koseyyasuddha dve bhāgā
          chabbassāni nisãdanaü dve lomā paņhamo patto
          vassikā āra¤¤akena cā ti ime dvādasa.
dvevãsati khuddakā 'ti.
          sakalo bhikkhunã vaggo parampara¤ ca bhojanaü
          anatirittaü abhihaņaü paõãta¤ ca acelakaü
          vikāle gāmappaveso jānaü duņņhullacchādanaü
          mātugāmena saddhi¤ ca yāva anikkhantarājake


#<[page 1350]>#
%<1350                     Samantapāsādikā                 [P_VIII.2>%
 
santaü bhikkhuü anāpucchā vikāle gāmappavesanaü
          nisãdane ca yā sikkhā vassikāyā ca sāņikā
          dvāvãsati imā sikkhā khuddakesu pakāsitā 'ti.
bhikkhåhi asādhāraõesu pi saīghamhā dasa nissare ti saīghamhā nissāriyatã ti evaü Vibhaīge vuttā. mātikāyaü pana nissaraõãyaü saīghādisesan ti evaü āgatāni dasa.
nissaggiyāni dvādasā ti Bhikkhuni-vibhaīge vibhattāni nissaggiyān' eva. khuddakāpi tattha vibhattakhuddakā eva. tathā cattāro pāņidesaniyā. iti sata¤ c'eva tiüsa¤ ca sikkhā vibhaīge bhikkhunãnaü bhikkhåhi asādhāraõā.
sesaü imasmiü sādhāraõāsādhāraõa-vissajjane uttānam eva.
idāni vipattiyo ca yehi samathehi sammantã ti idaü pa¤haü vissajjento aņņh' eva pārājikā 'ti ādim āha. tattha durāsadā 'ti iminā tesaü sappaņibhayataü dasseti. kaõhasappādayo viya hi ete durāsadā duråpagamanā. durāsajjanā āpajjiyamānā målacchedāya saüvattanti. tālavatthusamåpamā 'ti sabbaü tālaü uddharitvā tālassa vatthumattakaraõena samåpamā. yathā vathumattakato tālo na puna pākatiko hoti, evaü na puna pākatikā honti. evaü sādhāraõaü upamaü dassetvā puna ekekassa vuttaupamaü dassento paõķupalāso ti ādim āha. aviråëhã bhavanti te ti yathā ete paõķupalāsādayo puna haritādibhāvena aviråëhidhammā honti, evaü pārājikāpi puna pakatisãlābhāvena aviråëhidhammā hontã ti attho. ettāvātā vipattiyo ca yehisamathehi sammantã ti ettha imā tāva aņņha pārājika-vipattiyo kehici samathehi na sammantã ti evaü dassitaü hoti. yā pana vipattiyo sammanti, tā dassetuü tevãsati saīghādisesā 'ti ādi vuttaü.
tattha tãhi samathehã ti sabbasaīgāhika-vacanam etaü.
saīghādisesāhi dvãhi samathehi sammanti, na tiõavatthārakena. sesā tãhi pi sammanti. dve uposathā dve pavāraõā ti idaü bhikkhåna¤ ca bhikkhunãna¤ ca vasena vuttaü. vibhattimattadassanen' eva c'etaü vuttaü, na samathehi våpasamanavasena. bhikkhu-uposatho bhikkhuni-uposatho bhikkhu-pavāraõā bhikkhunã-pavāraõā 'ti imāpi hi catasso vibhattiyo vibhajanānã ti attho.

#<[page 1351]>#
%<P_VIII.2]                 Parivāra-vaõõanā              1351>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  cattāri kammānã ti adhammena vaggādãni uposathakammāni. pa¤c' eva uddesā caturo bhavanti ana¤¤athā 'ti bhikkhåna¤ ca uddesā bhikkhunãnaü caturo bhavanti a¤¤athā na bhavanti. imā aparāpi vibhattiyo āpattikkhandhā ca bhavanti satta adhikaraõāni cattārã ti imā pana vibhattiyo samathehi sammanti, tasmā satthi samathehã ti ādim āha. atha vā dve uposathā dve pavāraõā cattāri kammāni pa¤c' eva uddesā caturo bhavanti ana¤¤athā 'ti imāpi catasso vibhattiyo nissāya nassante te vinasante te ti ādinā nayena yā āpattiyo āpajjanti, tā yasmā vuttappakāreh' eva samathehi sammanti, tasmā taü målakānaü āpattãnaü samathadassanattham pi tā vibhattiyo vuttā 'ti veditabbā. kiccaü ekenā ti kiccādhikaraõaü ekena samathena sammati. evaü pucchānukkamena sabbapa¤he vissajjetvā idāni āpattikkhandhā ca bhavanti sattā ti ettha saīgahitaāpattikkhandhānaü paccekaü nibbacanamattaü dassento pārājikan ti ādim āha. tattha pārājikan ti gāthāya ayam attho, yad idaü puggalāpatt sikkhāpadapārājikesu āpatti pārājikaü nāma vuttaü, taü āpajjanto puggalo yasmā pārājiko parājayam āpanno saddhammā cuto 'paraddho bhaņņho niraīgato ca hoti anihate tasmiü puggale puna uposatha-pavāraõādi-bhedo saüvāso n' atthi. ten' etaü iti vuccatã ti tena kāraõena etaü āpattiü pārājikan ti vuccati.
ayaü h'ettha saīkhepattho, yasmā pārājiko hoti, etena tasmā etaü pārājikan ti vuccati. dutiyagāthāya pi bya¤janaü anādiyitvā attham attham eva dassetuü saīgho va deti parivāsan ti ādi vuttaü. ayaü pan' ettha attho, imaü āpattiü āpajjitvā vuņņhātukāmassa yan taü āpattivuņņhānaü ādimhi c'eva parivāsadānatthāya ādito sese majjhe mānattadānatthāya målāya paņikassanena vā saha mānattadānatthāya avasāne abbhānatthāya ca saīgho icchitabbo.
na h' ettha ekam pi kammaü vinā saīghena sakkā kātun ti saīgho ādimhi c'eva sese ca icchitabbo assā 'ti saīghādiseso.
tatiyagāthāya aniyato ti yasmā na niyato, tasmā aniyato.
ayam āpattikkhandho ti attho. kiü kāraõā na niyato ti.

#<[page 1352]>#
%<1352                Samantapāsādikā                    [P_VIII.2>%
anekaüsikataü padaü. yasmā idaü sikkhāpadaü anekaüsena katan ti attho. kathaü anekaüsena. tiõõam a¤¤ataraü ņhānaü. tiõõaü dhammānaü a¤¤atarena kāretabbo ti hi tattha vuttaü, tasmā aniyato ti pavuccati. so āpattikkhandho aniyato ti vuccati. yathā ca tiõõaü a¤¤ataraü ņhānaü, evaü dvinnaü dhammānaü a¤¤ataraü ņhānaü yattha vuttaü, so pi aniyato eva. catuttha-gāthāya accayo tena samo n'atthã ti desanāgāminãsu accayesu tena samo thålo accayo n'atthi, ten' etaü iti vuccati, thålattā accayassa etaü thullaccayan ti vuccatã ti attho. pa¤cama-gāthāya nissajjitvā na deseti ten' etan ti nissajjitvā desetabbo nissaggiyan ti vuccatã ti attho. chaņņha-gāthāya pāteti kusalaü dhamman ti sa¤cicca āpajjantassa kusaladhammasaīkhātaü kusalacittaü pāteti, tasmā pāteti cittan ti pācittiyaü. yaü pana cittaü pāteti, taü yasmā ariyamaggaü aparajjhati cittasammoha-kāraõa¤ ca hoti, tasmā ariyamaggaü aparajjhati cittasammohanaņņhānan ti ca vuttaü. pāņidesaniyagāthāsu gārayhaü āvuso dhammaü āpajjin ti vutta-gārayhābhāvakāraõa-dassanattham eva bhikkhu a¤¤ātako santo ti ādi vuttaü. paņidesetabbato pana sā āpatti pāņidesaniyā ti vuccati. dukkaņa-gāthāya aparaddhaü viraddha¤ ca khalitan ti sabbam etaü ya¤ ca dukkaņan ti ettha vuttassa dukkaņassa pariyāyavacanaü. ya¤ hi duņņhukataü viråpaü vā kataü, taü dukkaņaü. taü pan' etaü yathā satthārā vuttaü, evaü akatattā aparaddhaü. kusalaü virajjhitvā pavattattā viraddhaü, ariyavattapaņipadaü anāråëhattā khalitaü.
yaü manusso kare ti idaü pan'assa opamma-nidassanaü tass' attho, yathā hi yaü loke manusso āvi vā yadi vā raho pāpaü karoti, taü dukkaņan ti pavedenti, evam idam pi buddhapaņikuņņhena lāmakabhāvena pāpaü, tasmā dukkaņan ti veditabbaü. dubbhāsitagāthāya dubbhāsitaü durābhaņņhan ti duņņhu ābhaņņhaü bhāsitaü lapitan ti durābhaņņhaü.
yaü durābhaņņhaü, taü dubbhāsitan ti attho. ki¤ca bhiyyo saīkiliņņha¤ ca yaü padaü saīkiliņņhaü yasmā taü padaü hotã ti attho. kathaü ya¤ ca vi¤¤å garahanti yasmā ca naü vi¤¤å garahantã ti attho.


#<[page 1353]>#
%<P_VIII.2]                 Parivāra-vaõõanā              1353>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  ten' etaü iti vuccatã ti tena saīkiliņņhabhāvena ca vi¤¤ågarahanenāpi ca etaü iti vuccati, dubbhāsitan ti evaü vuccatã ti attho. sekhiyagāthāya ādi c' etaü caraõa¤ cā 'ti ādinā nayena sekhassa santakabhāvaü dãpeti. tasmā sekhassa idaü sekhiyan ti ayam ettha saīkhepattho. idaü garuka-lahukaü vā pã ti ādi pa¤hehi asaīgahitassa handa vākyaü suõoma te ti iminā pana āyācanavacanena saīgahitassa atthassa dãpanatthaü vuttan ti veditabbaü. channam ativassatã ti ādimhi pi es' eva nayo. tattha channam ativassatã ti gehaü tāva teõādãhi acchannaü ativassati. idaü pana āpattisaīkhātaü gehaü channaü ativassati. målāpattiü hi chādento a¤¤aü navaü āpattiü āpajjati. vivaņaü n' ātivassatã ti gehaü tāva avivaņaü succhannaü nātivassati.
idaü pana āpattisaīkhātaü gehaü vivaņaü nātivassati.
målāpattiü hi vivaranto desanāgāminiü desetvā vuņņhānagāminito vuņņhahitvā suddhante patiņņhāti, āyatiü saüvaranto a¤¤aü āpattiü n'āpajjati, tasmā channaü vivarethā ti tena kāraõena desanāgāminiü desento vuņņhānagāminito ca vuņņhahanto channaü vivaretha. evaü taü n' ātivassatã ti eva¤ c' etaü vivaņaü n'ātivassatã ti attho. gatimigānaü pavanan ti ajjhokāse byagghādãhi paripātiyamānānaü migānaü pavanaü rukkhādigahanaü ara¤¤aü gatipaņissaraõaü hoti. taü patvā te assāsenti. eten' eva nayena ākāso pakkhãnaü gati. avassaü upagamanaņņhena pana vibhavo gati dhammānaü, sabbesam pi saīkhatadhammānaü vināso'va tesaü gati. na hi te vināsaü agacchantā ņhātuü sakkonti, suciram pi ņhatvā pana nibbānaü arahato gati, khãõāsavassa arahato anupādisesanibbānadhātu ekaüsena gatã ti attho.
                 gāthāsaīganika-vaõõanā niņņhitā


#<[page 1354]>#
%<1354                     Samantapāsādikā               [P_IX.>%
                              ix
     [P_IX.1:] Adhikaraõabhede ime dasa ukkoņā ti adhikaraõānaü ukkoņetvā puna adhikaraõaukkoņena samathānaü ukkoņaü dassetuü vivādādhikaraõaü ukkoņento kati samathe ukkoņetã ti ādim āha. tattha vivādādhikaraõaü ukkoņento dve samathe ukkoņetã ti sammukhā-vinaya¤ ca yebhuyyasika¤ ca ime dve ukkoņeti paņisedheti. paņikkosatã ti attho. anuvādādhikaraõaü ukkoņento cattāro ti sammukhā-vinayaü sativinayaü amåëha-vinayaü tassapāpiyasikan ti ime cattāro samathe ukkoņeti. āpattādhikaraõaü ukkoņento tayo ti sammukhāvinayaü paņi¤¤ātakaraõaü tiõavatthārakan ti ime tayo samathe ukkoņeti. kiccādhikaraõaü ukkoņento ekan ti sammukhā-vinayaü imaü ekaü samathaü ukkoņeti. kati ukkoņā 'ti ādi pucchānaü vissajjane pana dvādasasu ukkoņesu akataü kamman ti ādayo tāva tayo ukkoņā visesato dutiye anuvādādhikaraõe labbhanti. anihataü kamman ti ādayo tayo paņhame vivādādhikaraõe labbhanti. avinicchitan ti ādayo tayo tatiye āpattādhikaraõe labbhanti. avåpasantan ti ādayo tayo catutthe kiccādhikaraõe labbhanti,api ca dvādasāpi ca ekekasmiü adhikaraõe labbhanti yeva. tatthajātakaü adhikaraõaü ukkoņetã ti yasmiü vihāre mayhaü iminā patto gahito, cãvaraü gahitan ti ādinā nayena pattacãvarādãnaü atthāya adhikaraõaü uppannaü hoti, tasmiü yena ca naü vihāre āvāsikā sannipatitvā alaü āvuso ti attapaccatthike sa¤¤āpetvā pāëimuttakavinicchayen' eva våpasamenti, idaü tatthajātakaü adhikaraõaü nāma. Yenāpi vinicchayena samitaü, so pi eko samatho yeva. imaü ukkoņentassāpi pācittiyaü. tatthajātakaü våpasantan ti sace pana taü adhikaraõaü nevāsikā våpasametuü na sakkonti, ath' a¤¤o vinayadharo āgantvā kiü āvuso imasmiü vihāre uposatho vā pavāraõā vā ņhitā ti pucchati. tehi ca tasmiü kāraõe kathite taü adhikaraõaü Khandhakato ca Parivārato ca suttena vinicchinitvā våpasameti, idaü tatthajātakaü våpasantaü nāma adhikaraõaü. etaü ukkoņentassāpi pācittiyam eva. antarāmagge 'ti te attapaccatthikā na mayaü etassa vinicchaye tiņņhāma, nāyaü vinaye kusalo, asukasmiü nāma gāme vinayadharā therā vasanti,


#<[page 1355]>#
%<P_IX.]                Parivāra-vaõõanā                   1355>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tattha gantvā vinicchinissāmā ti gacchantā antarāmagge yeva taü kāraõaü sallakkhetvā a¤¤ama¤¤aü vā sa¤¤āpenti a¤¤ā vā te bhikkhå nijjhāpenti, idam pi våpasantam eva hoti. evaü våpasantaü antarāmagge adhikaraõaü ukkoņeti yo, tassāpi pācittiyam eva. antarāmagge våpasantan ti na h'eva kho pana a¤¤ama¤¤aü sa¤¤attiyā vā sabhāgabhikkhunijjhāpanena vā våpasantaü hoti, api ca kho paņipathaü āgacchanto eko vinayadharo disvā kattha āvuso gacchathā ti pucchitvā asukaü nāma gāmaü iminā nāma kāraõenā ti vutte alaü āvuso kiü tattha gatenā ti vutte tatth' eva dhammena vinayena taü adhikaraõaü våpasameti, idaü antarāmagge våpasantaü nāma. etaü ukkoņentassāpi pācittiyam eva. tatthagatan ti sace pana alaü āvuso kiü tattha gatenā ti vuccamānāpi mayaü tatth' eva gantvā vinicchayaü pāpessāmā 'ti vinayadharassa vacanaü anādiyitvā gacchantye, ntvā sabhāgānaü bhikkhånaü etam atthaü ārocenti. sabhāgā bhikkhå alaü āvuso saīghasannipātaü nāma garukan ti tatth' eva nisãdāpetvā vinicchinitvā sa¤¤āpenti, idam pi våpasantam eva hoti. evaü våpasantaü tatthagataü adhikaraõaü ukkoņeti yo, tassāpi pācittiyam eva. tatthagataü våpasantan ti na h' eva kho pana sabhāga-bhikkhånaü su¤¤attiyā våpasantaü hoti, api ca kho saīghaü sannipātetvā ārocitaü saīghamajjhe vinayadhārā våpasamenti, idaü tattha kataü våpasantaü nāma etaü ukkoņentassāpi pācittiyam eva. sativinayan ti khãõāsavassa dinnaü sativinayaü ukkoņeti pācittiyam eva. ummattakassa dinne amåëhavinaye pāpussannassa dinnāya tassapāpiyasikāya pi es' eva nayo. tiõavatthārakaü ukkoņetã ti saüghena tiõavatthārakasamathena våpasamite adhikaraõe āpatti nāma ekaü bhikkhu upasaīkamitvā ukkuņikaü nisãditvā a¤jaliü paggahetvā desiyamānā vuņņhāti yaü pan' etaü niddāyantassāpi āpatti vuņņhānaü nāma, etaü mayhaü na khamatã ti evaü vadanto pi tiõavatthārakaü ukkoņeti nāma, tassāpi pācittiyam eva. chandāgatiü gacchanto adhikaraõaü ukkoņetã ti vinayadharo hutvā attano iupajjhāyādãnaü atthāya adhammaü dhammo ti ādãni dãpetvā pubbe vinicchitaü adhikaraõaü dvādasasu ukkoņesu yena kenaci ukkoņento chandāgatiü gacchanto adhikaraõaü ukkoņeti nāma.


#<[page 1356]>#
%<1356                Samantapāsādikā                    [P_IX.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  dvãsu pana attapaccatthikesu ekasmiü anatthaü me acarã ti ādinā nayena samuppann' āghāto tassa parājayaü āropanatthaü adhammaü dhammo ti ādãni dãpetvā pubbe vinicchitaü adhikaraõaü dvādasasu ukkoņesu yena kenaci ukkoņento dosāgatiü gacchanto adhikaraõaü ukkoņeti nāma. mando pana momåho momåhattā eva adhammaü dhammo ti ādãni dãpetvā vuttanayen' eva ukkoņento mohāgatiü gacchanto adhikaraõaü ukkoņeti nāma. sace pana dvãsu atthapaccatthikesu eko visamānikāya kammādãni gahanamicchādiņņhiü balavante ca pakkhantariye abhi¤¤āte bhikkhunissitattā vuttavisamanissito gahananissito balavanissito ca hoti. tassa bhayena ayaü me jãvita-ntarāyaü vā brahmacariyantarāyaü vā kareyyā ti adhammaü dhammo ti ādãni dãpetvā vuttanayen' eva ukkoņento bhayāgatiü gacchanto adhikaraõaü ukkoņeti nāma.
tadahupasampanno ti eko sāmaõero byatto hoti bahussuto.
so vinicchaye parājayaü patvā maīkubhåte bhikkhå disvā pucchati, kasmā maīkubhåtā 'tthā 'ti. te tassa taü adhikaraõaü ārocenti. so te evaü vadeti, hotu bhante maü upasampādetha, ahan taü adhikaraõaü våpasamessāmã ti. te taü upasampādenti. so dutiyadivase bheriü paharitvā saīghaü sannipāteti. tato bhikkhåhi kena saīgho sannipātito ti vutte mayā 'ti vadati. kasmā sannipātito ti. hiyyo adhikaraõaü dubbinicchitaü, tam ahaü vinicchinissāmã ti. tvaü pana hiyyo kuhiü gato ti. anupasampanno 'mhi bhante, ajja pana upasampanno 'mhã ti. so vattabbo, idaü āvuso tumhādisānaü bhagavatā sikkhāpadaü pa¤¤attaü tadahupasampanno ukkoņeti ukkoņanakaü pācittiyan ti.
gaccha āpattiü desehã ti. āgantuke pi es' eva nayo. kārako ti ekaü saīghena saddhiü adhikaraõaü vinicchinitvā pariveõagataü parājitā bhikkhå vadanti kissa bhante tumhehi evaü vinicchitaü adhikaraõaü, nanu evaü vinicchinitabban ti. so kasmā paņhamaü yeva evaü na vaditthā 'ti taü adhikaraõaü ukkoņeti.


#<[page 1357]>#
%<P_IX.]                Parivāra-vaõõanā                   1357>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  evaü yo kārako ukkoņeti, tassāpi ukkoņanakaü pācittiyaü. chandadāyako ti eko adhikaraõavinicchaye chandaü datvā sabhāge bhikkhå parājayaü patvā āgate maīkubhåte disvā sve dāni ahaü vinicchinissāmã ti saüghaü sannipātetvā kasmā sannipātesã ti vutte hiyyo adhikaraõaü dubbinicchitaü, tam ahaü ajja vinicchinissāmã ti. hiyyo pana tvaü kattha gato ti. chandaü datvā nisinno 'mhã ti. so vattabbo, idaü āvuso tumhādisānaü bhagavatā sikkhāpadaü pa¤¤attaü chandadāyako ukkoņeti ukkoņanakaü pācittiyan ti. gaccha āpattiü desehã ti. vivādādhikaraõaü kiünidānan ti ādãsu kiü nidānam assā 'ti kiünidānaü. ko samudayo assā 'ti kiüsamudayaü.
kā jāti assā 'ti kiüjātikaü. ko pabhavo assā 'ti kiüpabhavaü.
ko sambhāro assā 'ti kiüsambhāraü. kiü samuņņhānaü assā 'ti kiüsamuņņhānaü. sabbān' etāni kāraõa-vevacanāni yeva. vivāda-nidānan ti ādãsu pi aņņhārasa bhedakaravatthusaīkhāto vivādo nidānam etassā 'ti vivādanidānaü. vivādaü nissāya uppajjanakavivādavasen' etaü vuttaü. anuvādo nidānaü assā 'ti anuvādanidānaü. idam pi anuvādaü nissāya uppajjanaka-anuvādavasena vuttaü. āpatti-nidānaü assā 'ti āpattinidānaü. āpattādhikaraõa-paccayā catasso āpattiyo āpajjanti ti evaü āpattiü nissāya uppajjanaka-āpattivasen' etaü vuttaü. kiccayaü nidānam assā 'ti kiccayanidānaü. catubbidhaü saīghakammaü kāraõam assā 'ti attho. ukkhittānuvattikāya bhikkhuniyā yāvatatiyaü samanubhāsanādãnaü kiccaü nissāya uppajjanaka-kiccānaü vasen' etaü vuttaü. ayaü catunnam pi adhikaraõānaü vissajjanapakkhe ekapadayojanā. etenānusārena sabbapadāni yojetabbāni. dutiyapucchāya hetu nidānan ti ādimhi vissajjane navannaü kusalākusalābyākatahetånaü vasena hetunidānāditā veditabbā. tatiyapucchāya vissajjane bya¤jana-mattaü nāmaü. hetu yeva hi ettha paccayo ti vutto. målapucchāya vissajjane dvādasa målānã ti kodha-upanāha-yugaëakādãni cha vivādamålāni lobhadosa-mohā tayo alobhādosāmohā tayo ti imāni ajjhattasantānappavattāni dvādasa målāni. cuddasa målānã ti tān' eva dvādasa kāyavācāhi saddhiü cuddasa honti.


#<[page 1358]>#
%<1358                       Samantapāsādikā                    [P_IX.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  cha målānã ti kāyādãni cha samuņņhānāni. samuņņhānapucchāya vissajjane aņņhārasa bhedakara-vatthåni samuņņhānāni. ta¤ hi etesu aņņhārasasu bhedakara-vatthåsu samuņņhāti, ete vā kāraõabhåtehi samuņņhāti. ten' ass' etāni samuņņhānāni vuccanti. esa nayo sabbattha. vivādādhikaraõaü āpattã ti ādibhede ekena adhikaraõena kiccādhikaraõenā 'ti idaü yena adhikaraõena sammanti, taü dassetuü vuttaü. na pan' etāni ekaüsato kiccādhikaraõen' eva sammanti. na hi puggalassa santike desentassa kiccādhikaraõaü nāma atthi.
na katamena samathenā 'ti sā va sesāpatti viya na sammati.
na hi sakkā sā desetuü, tato vuņņhāya suddhante patiņņhātuü. vivādādhikaraõaü hoti anuvādādhikaraõan ti ādi nayo uttāno yeva. tato paraü yattha sativinayo ti ādikā sammukhāvinayaü amu¤citvā cha yamakapucchā vuttā.
tāsaü vissajjanen' eva attho pakāsito. saüsaņņhādi pucchānaü vissajjane saüsaņņhā ti sativinayakammavācā khaõasmiü yeva dvinnam pi samathānaü siddhattā sammukhāvinayo ti vā sativinayo ti vā ime dhammā saüsaņņhā no visaüsaņņhā. yasmā pana kadalikkhandhe pattavaņņãnaü viya na sakkā tesaü vinibhujjitvā nānākaraõaü dassetuü. tena vuttaü na ca labbhā imesaü dhammānaü vinibhujjitvā nānākaraõaü pa¤¤āpetun ti. esa nayo sabbattha. kiü nidānā 'ti pucchāvissajjane nidānaü niķānam assā ti nidānanidāno.
tattha saīghasammukhatā dhammasammukhatā vinayasammukhatā puggalasammukhatā 'ti idaü sammukhāvinayassa nidānaü. sativepullappatto khãõāsavo laddhupavādo sativinayassa nidānaü. ummattako bhikkhu amåëhavinayassa nidānaü. yo ca deseti yassa ca deseti ubhinnaü sammukhãbhāvo paņi¤¤ātakaraõassa nidānaü. bhaõķanajātānaü adhikaraõaü våpasametuü asakkuõeyyatā yebhuyyasikāya nidānam. pāpussanno puggalo tassapāpiyasikāya nidānaü.
bhaõķanajātānaü bahuassāmaõaka-ajjhācāro tiõavatthārakassa nidānaü. hetupaccayavārā vuttanayā eva. malapucchāya vissajjanaü uttānam eva. samuņņhānapucchāya ki¤cāpi sattannaü samathānaü katame chattiüsa samuņņhānā ti vuttaü,


#<[page 1359]>#
%<P_IX,X.]             Parivāra-vaõõanā                   1359>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  sammukhāvinayassa pana kammasaīgahābhāvena samuņņhānābhāvato channaü yeva samathānaü cha samuņņhānāni vibhattāni. tattha kammassa kriyā 'ti ¤atti veditabbā. karaõan ti tassā yeva ¤attiyā ņhapetabbakāle ņhapanaü. upagamanan ti sayaü upagamanaü . attanā yeva tassa kammassa karaõan ti attho. ajjhupagamanan ti ajjhe sanupagamanaü. a¤¤aü saddhivihārikādikaü imaü kammaü karotã ti ajjhesanan ti attho. adhivāsanā' ti ruccati me ekaü karotu saīgho ti evaü adhivāsanā. chandadānan ti attho. appaņikkosanā 'ti na me taü khamati mā evaü karothā 'ti appaņisedhanā. iti channaü chakkānaü vasena chattimsa samuņņhānā veditabbā. nānaņņhapucchā-vissajjanaü uttānam eva. adhikaraõapucchā-vissajjane ayaü vivādo no adhikaraõan ti ayaü mātāputtādãnaü vivādo viruddhavādattā vivādo nāma hoti. samathehi pana adhikaraõãyatāya abhāvato adhikaraõaü na hoti. anuvādādãsu pi es' eva nayo. sesaü sabbattha uttānam evā ti.
                adhikaraõabheda-vaõõanā niņņhitā
                                X
     [P_X:] Dutiya gāthāsaīgaõiyaü codanā 'ti vatthu¤ ca āpatti¤ ca dassetvā codanā. sāraõā 'ti dosasāraõā. saīgho kim atthāyā 'ti saīgha-sannipāto kim atthāya. matikammaü pana kissa kāraõā' ti matikammaü vuccati mantaggahaõaü taü kissa kāraõā 'ti attho. codanā sāraõatthāyā ti vuttappakārā codanā tena cuditaka-puggalena kata-dosasāraõatthāya. niggahatthāya sāraõā 'ti dosasāraõā pana tassa puggalassa niggahatthāya. saīgho pariggahaõatthāyā 'ti tattha sannipatito saīgho vinicchaya-pariggahaõatthāya.
dhammādhammaü tulanatthāya suvinicchita-dubbinicchitaü jānatthāyā 'ti attho. matikammaü pana pāņiyekkan ti suttantikattherāna¤ ca vinayadharattherāna¤ ca mantaggahaõaü pāņekkaü pāņekkaü vinicchaya-sanniņņhāpanatthaü.


#<[page 1360]>#
%<1360                     Samantapāsādikā                     [P_X.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  mā kho paņighan ti cuditake vā codake vā kopaü mā janayi. sace anuvijjako tuvan ti sace tvaü saīghamajjhe otiõõaü adhikaraõaü vinicchituü nisinno vinayadharo.
viggāhikan ti na tvaü imaü dhammavinayaü ājānāsã ti ādinayappavattaü. anatthasaühitan ti yāya anatthaü janayati parisaīkhobhetvā uņņhapeti, evaråpiü kathaü mā abhaõi. sutte vinaye vā 'ti ādãsu suttaü nāma Ubhatovibhaīgo. vinayo nāma Khandhako. anulomo nā Parivāro. pa¤¤attaü nāma sakalaü Vinaya-piņakaü. anulomikaü nāma cattāro mahāpadesā. anuyogavattaü nisāmethā 'ti anuyu¤janavattaü nisāmetha. kusalena buddhimatā katan ti chekena paõķitena ¤āõapāramippattena bhagavatā nãharitvā ņhapitaü. suvuttan ti supa¤¤attaü. sikkhāpadānulomikan ti sikkhāpadānaü anulomaü. ayaü tāva padattho. ayaü pan' ettha sādhippāya saīkhepavaõõanā, sace tvaü anuvijjako mā sahasā bhaõi, mā anatthasaühitaü viggāhikakathaü bhaõi. yaü pana kusalena buddhimatā lokanāthena etesu suttādãsu anuyogavattaü kataü supa¤¤attaü sabbasikkhāpadānaü anulomaü taü nisāmayataü upadhārehã ti. gatiü na nāsento samparāyikan ti attano samparāyesu gatinibbatiü anāsento anuyogavattaü nisāmaya. yo hi taü anisāmetvā anuyu¤jati, so samparāyikaü attano gatiü nāseti, tasmā tvaü anāsento nisāmayā 'ti attho. idāni taü anuyogavattaü dassetuü hitesã ti ādim āha. tattha hitesã ti hitaü esanto gavesanto. metta¤ ca mettāpubbabhāga¤ ca upaņņhapetvā ti attho. kālenā ti yuttapattakālena. ajjhesitakāle yeva tava bhāre kate anuyu¤jā 'ti attho. sahasā vohāraü mā padhāresã ti yo etesaü sahasā vohāro hoti sahasā bhāsitaü taü mā apadhāresi mā gaõhittha. paņi¤¤ānusandhitena kāraye 'ti ettha anusandhitan ti kathānusandhi vuccati, tasmā paņi¤¤ānusandhinā kāraye.
kathānusandhiü sallakkhetvā paņi¤¤āya kāraye 'ti attho.
atha vā paņi¤¤āya ca anusandhitena ca kāraye. lajjiü paņi¤¤āya kāraye, alajjiü vattānusandhinā 'ti attho. tasmā eva paņi¤¤ā lajjãså 'ti gātham āha.


#<[page 1361]>#
%<P_X,XI.]                   Parivāra-vaõõanā                  1361>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tattha vattānusandhitena kāraye 'ti vattānusandhinā kāraye. yā assa vattena saddhiü paņi¤¤ā sandhiyati, tāya paņi¤¤āya kāraye 'ti attho. sa¤ciccā 'ti jānanto āpajjati. parigåhatã ti nigåhati na deseti na vuņņhāti. saccaü aham pi jānāmã ti yaü tumhehi vuttaü, taü saccaü, aham pi naü evam eva jānāmi. a¤¤a¤ ca tāhan ti a¤¤a¤ ca taü ahaü pucchāmi. pubbāparaü na jānātã ti purekathita¤ ca pacchākathita¤ ca na jānāti. akovido ti tasmiü pubbāpare akusalo. anusandhi-vacanapathaü na jānātã ti kathānusandhivacanaü vinicchayānusandhivacana¤ ca na jānāti. sãlavipattiyā codetã ti dvãhi āpattikkhandhehi codeti. ācāradiņņhiyā ti ācāravipattiyā c' eva diņņhivipattiyā ca. ācāravipattiyā codento pa¤cah' āpattikkhandhehi codeti. diņņhivipattiyā codento micchādiņņhiyā c' eva antaggāhikadiņņhiyā ca codeti. ājãvena pi codetã ti ājãvahetu pa¤¤attehi chahi sikkhāpadehi codeti. sesaü sabbattha uttānam evāti.
              dutiyagāthāsaīgaõika-vaõõanā niņņhitā
                               XI
     [P_XI.1:] Idāni evaü uppannāya codanāya vinayadharena kattabbakiccaü dassetuü anuvijjakenā 'ti ādi āraddhaü. [P_XI.2:] tattha diņņhaü diņņhenā 'ti gāthāya ayam attho, eken' eko mātugāmena saddhiü ekaņņhānato nikkhamanto vā pavisanto vā diņņho, so taü pārājikena codeti. itaro tassa dassanaü anujānāti. taü pana dassanaü paticca pārājikaü na upeti na paņijānāti. evam cttha yaü tena diņņhaü, taü tassa diņņho mayā 'ti iminā diņņhavacanena sameti. yasmā pana itaro taü dassanaü paņicca dosaü na paņijānāti, tasmā asuddhaparisaīkito hoti, amålakaparisaīkito ti attho. tassa puggalassa suddho ahan ti paņi¤¤āya tena saddhiü uposatho kātabbo. sesagāthādvaye pi es' eva nayo. sesaü sabbattha uttānam evā ti.
                anuvijjakakicca-vaõõanā niņņhitā

#<[page 1362]>#
%<1362                     Samantapāsādikā                  [P_XI.>%
     [P_XI.3:] Codanāya ko ādã ti pucchānaü vissajjane [P_XI.4:] sacce ca akuppe cā 'ti sacce patiņņhātabbaü akuppe ca. yaü kataü vā na kataü vā tad eva vattabbaü, na ca codake vā anuvijjake vā saīghe vā kopo uppādetabbo. otiõõānotiõõaü jānitabban ti otiõõa¤ ca anotiõõa¤ ca vacanaü jānitabbaü. tatrāyaü jānanavidhi, ettakā codakassa pubbakathā, ettakā pacchimakathā, ettakā cuditakassa pubbakathā, ettakā pacchimakathā 'ti jānitabbā. codakassa pamāõaü gaõhitabbaü.
cuditakassa pamāõaü gaõhitabbaü. anuvijjakassa pamāõaü gaõhitabbaü. anuvijjako appamattakam pi ahāpento āvuso samannāharitvā ujuü katvā āharā ti vattabbo. saīghena evaü paņipajjitabbaü. yena dhammena yena vinayena yena satthusāsanena taü adhikaraõaü våpasamatã ti ettha dhammo ti bhåtaü vatthu. vinayo ti codanā c' eva sāraõā ca. satthusāsanan ti ¤attisampadā c' eva anusāvanasampadā ca.
etena hi dhammena ca vinayena ca satthusāsanena ca adhikaraõaü våpasamati, tasmā anuvijjakena bhåtena vatthunā codetvā āpattiü sāretvā ¤attisampadāya c' eva anusāvanasampadāya ca taü adhikaraõaü våpasametabbaü. anuvijjakena evaü paņipajjitabbaü. sesam ettha uttānam eva.
[P_XI.5:] uposatho kim atthāyā ti ādipucchāvissajjanam pi uttānam eva.
avasānagāthāsu there ca paribhāsatã ti ava¤¤aü karonto kiü ime jānantã ti paribhāsati. khato upahatindriyo ti tāya chandādigāmitāya tena ca paribhāsanena attano attano khatattā khato. saddhādãna¤ ca indriyānaü upahatattā upahatindriyo. nirayaü gacchati dummedho na ca sikkhāya gāravo ti so khato upahatindriyo pa¤¤āyābhāvato dummedho tãsu sikkhāsu asikkhanato na ca sikkhāya gāravo, kāyassa bhedā nirayam eva upagacchati. tasmā na c' āmisaü nissāya .....
pe..... yathā dhammo tathā kare ti. tassa attho, na ca āmisaü nissāya care. cuditakacodakesu hi a¤¤atarena dinnaü cãvarādiāmisaü gaõhanto āmisaü nissāya karoti, evaü na kareyya na ca nissāya puggalan ti ayaü me upajjhāyo vā ācariyo vā ti ādinā nayena chandādãhi gacchanto puggalaü nissāya karoti, evaü na kareyya, atha kho ubho p' ete vivajjetvā yathā dhammo ņhito tath' eva kareyyā 'ti. upakaõõakaü jappetã ti evaü kathehi mā evaü kathayitthā ti kaõõamåle manteti.


#<[page 1363]>#
%<P_XI,XII.1]              Parivāra-vaõõanā                   1363>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  jimhaü pekkhatã ti dosam eva gavesati. vãtiharatã ti vinicchayaü hāpeti. kummaggaü sevatã ti āpattiü dãpeti.
akālena ca codetã ti anokāse anajjhiņņho va codeti. pubbāparaü na jānātã ti purimakatha¤ ca pacchimakatha¤ ca na jānāti. anusandhivacanapathaü na jānātã ti kathānausandhivinicchayānausandhivasena vacanaü na jānāti. sesaü sabbattha uttānam evā ti.
                  codanākaõķa-vaõõanā niņņhitā
                               XII
     [P_XII.1:] Cåëasaīgāme saīgāmāvacarena bhikkhunā 'ti saīgāmo vuccati adhikaraõavinicchayatthāya saīghasannipāto. tatra hi attapaccatthikā c' eva sāsanapaccatthikā ca uddhammaü ubbinayaü satthusāsanaü dãpentā samosaranti Vesālikā Vajjiputtakā viya. yo bhikkhu tesaü paccatthikānaü laddhiü madditvā sakavādadãpanatthāya tattha avacarati ajjhogāhetvā vinicchayaü pavatteti. so saīgāmāvacaro nāma Yasatthero viya. tena saīgāmāvacarena bhikkhunā saīghaü upasaīkamantena nãcacittena saīgho upasaīkamitabbo. nãcacittenā 'ti mānaddhajaü nipātetvā nihatamānacittena. rajoharaõasamenā 'ti pādapu¤chanasamena, yathā rajoharaõassa saīkiliņņhe vā asaīkiliņņhe vā pāde pu¤chiyamānen' eva rāgo na doso, evaü iņņhāniņņhesu arajjantena adussantenā 'ti attho yathāpatiråpe āsane 'ti yathāpatiråpaü āsanaü ¤atvā attano pāpuõanaņņhāne therānaü bhikkhånaü piņņhiü adassetvā nisãditabbaü. anānākathikenā 'ti nānāvidhaü taü taü anatthakathaü akathentena. atiracchānakathikenā 'ti diņņhasuta-mutam pi rājakathādikaü tiracchānakathaü akathentena. sāmaü vā dhammo bhāsitabbo ti saīghasannipātaņņhāne akappiyākappiya-nissitā vā råpāråpapariccheda-samatthācāra-vipassanācāra-ņhāna-nisajjavattādi-nissitā vā kathā dhammo nāma. evaråpo dhammo sayaü vā bhāsitabbo paro vā ajjhesitabbo. yo bhikkhu tathāråpiü kathaü kathetuü pahoti, so vattabbo āvuso saīghamajjhamhi pa¤he uppanne tvaü katheyyāsã ti.


#<[page 1364]>#
%<1364                Samantapāsādikā                      [P_XII.I>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  ariyo vā tuõhãbhāvo n' ātima¤¤itabbo ti ariyā tuõhã nisãdantā na bālaputhujjanā viya nisãdanti a¤¤ataraü kammaņņhānaü gahetvā va nisãdanti. iti kammaņņhāna-manasikāravasena tuõhãbhāvo ariyo tuõhãbhāvo nāma, so n'ātima¤¤itabbo, kiü kammaņņhānānuyogenā 'ti nāvajānitabbo. attano patiråpaü kammaņņhānaü gahetvā va nisãditabban ti attho.
na upajjhāyo pucchitabbo ti ko nāmo tuyhaü upajjhāyo ti na pucchitabbo. esa nayo sabbattha. na jātã ti khattiyajātiyo tvaü brahmajātiyo ti evaü jāti na pucchitabbā. na āgamo ti Dãghabhāõako tvaü Majjhimabhāõako ti evaü āgamo na pucchitabbo. kulapadeso ti khattiyakulādivasen' eva veditabbo. atr' assa pemaü vā doso vā ti atra puggato etesaü karaõānaü a¤¤ataravasena pemaü vā bhaveyya doso vā. no parisakappiyenā 'ti parisakappakena parisānuvidhāyakena na bhavitabbaü. yaü parisāya ruccati tad eva cetetvā kappetvā na kathetabban ti attho. na hatthamuddā dassetabbā 'ti kathetabbe ca akathetabbe ca sa¤¤ājananatthaü hatthavikāro na kātabbo atthaü anuvidhiyantenā 'ti vinicchayapaņivedham eva sallakkhentena idaü suttaü upalabbhati, imasmiü vinicchaye idaü vakkhāmã ti evaü paritulyantena nisãditabban ti attho. na ca āsanā vuņņhātabban ti na āsanā vuņņhāya sannipātamaõķale vicaritabbaü. vinayadhare uņņhitetabbā parisā uņņhahati. na vãtihātabban ti na vinicchayo hāpetabbo. na kummaggo sevitabbo ti na āpatti dãpetabbā. asāhāsikena bhavitabban ti na sahasākārinā bhavitabbaü. sahasā duruttavacanaü na kathetabban ti attho. vacanakkhamenā 'ti duruttavācaü khamanasãlena. hitaparisakkinā 'ti hitesinā hitagavesinā karuõā ca karuõāpubbabhāgo ca upaņņhāpetabbo ti ayaü padadvaye pi adhippāyo. anasuruttenā 'ti na asuruttena.
asuruttaü vuccati viggāhikakathāsaīkhātaü asundaravacanaü. taü na kathetabban ti attho. attā pariggahetabbo ti vinicchinituü våpasametuü sakkhissāmi nu kho no ti evaü attā pariggahetabbo. attano pamāõaü jānitabban ti atthā.
paro pariggahetabbo ti lajjiyā nu kho ayaü parisā sakko sa¤¤āpetuü udāhu no ti evaü paro pariggahetabbo.


#<[page 1365]>#
%<P_XII.1-2]               Parivāra-vaõõanā                  1365>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  codako pariggahetabbo ti dhammacodako nu kho no ti evaü codakoI pariggahetabbo. cuditako pariggahetabbo ti dhammacuditako nu kho no ti evaü cuditako pariggahetabbo. adhammacodako pariggahetabbo ti tassa pamāõaü jānitabbaü. sesesu pi es' eva nayo. vuttaü āhāpentenā ti codakacuditakehi vuttavacanaü ahāpentena. avuttaü appakāsentenā 'ti anosaņaü vatthuü appakāsentena. mando hāsetabbo ti mando momåho paggaõhitabbo nanu tvaü kulaputto ti uttejetvā anuyogavattaü kathāpetvā tassa anuyogo gaõhitabbo. bhãrå assāsetabbo ti yassa saīghamajjhaü vā gaõamajjhaü vā anosaņapubbattā sārajjaü uppajjati, tādiso mā bhāyi vissaņņho kathehi, mayaü te upatthambhā bhavissāmā 'ti vatvāpi anuyogavattaü kathāpetabbo. caõķo nisedhetabbo ti apasādetabbo tajjetabbo. asuci vibhāvetabbo ti alajjiü pakāsetvā āpattiü desāpetabbo. ujumaddavenā 'ti yo bhikkhu ujusãlavā kāyavaīkādirahito, so maddaven' eva upacaritabbo. dhammesu ca puggalesu cā 'ti ettha yo dhammagaruko hoti, na puggalagaruko, ayam eva dhammesu ca puggalesu ca majjhatto ti veditabbo. [P_XII.2:] suttaü saüsandanatthāyā 'ti ādãsu tena ca pana evaü sabrahmacārãnaü viya manāpagarubhāvanãyena anuvijjakena samudāhaņesu suttādãsu suttaü saüsandanatthāya. āpattānāpattãnaü saüsandanatthan ti veditabbaü. opammaü nidassanatthāyā ti opammaü atthadassanatthāya. attho vi¤¤āpanatthāyā 'ti attho jānāpanatthāya. paņipucchā ņhapanatthāyā ti pucchā puggalassa ņhapanatthāya. okāsakammaü codanatthāyā 'ti vatthunā vā āpattiyā vā codanatthāya. codā raõatthāyā 'ti dosādosaü sarāpanatthāya. sāraõā savacanãyatthāyā 'ti dosādosa-sāraõā savacanãyakaraõatthāya. savacanãyaü palibodatthāyā 'ti savacanãyaü imamhā āvāsā param pi mā pakkamã ti evaü palibodhatthāya. palibodho vinicchayatthāyā 'ti vinicchayaü pāpanatthāya. vinicchayo santiraõatthāyā 'ti dosādosaü santãraõatthāya tulanatthāya.
santãraõaü ņhānāņhānagamanatthāyā 'ti āpatti-anāpattigaruka-lahukāpatti-jānanatthāya.


#<[page 1366]>#
%<1366                  Samantapāsādikā                   [P_XII.2>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  saīgho sampariggahasampaņicchanatthāyā 'ti vinicchaya-sampaņiggahaõatthāya catu vinicchita-dubbinicchitabhāva-jānanatthāya cā'ti attho.
paccekaņņhāyino avisaüvādakaņņhāyino ti issariyādhipacca.
jeņņhakaņņhāne ca avisaüvādakaņņhāne ca ņhitā. na te apasādetabbā 'ti attho. id ni ye mandāmandabuddhino evaü vadeyyuü vinayo nāma kim atthāyā 'ti, tesaü vacanokāsaü pi dahanatthamattaü dassetuü vinayo saüvaratthāyā ti ādim āha. tattha vinayo saüvaratthāyā 'ti sakalāpi vinayapa¤¤atti kāyavacãdvārasaüvaratthāya. ājãvavisuddhipariyosānassa sãlassa upanissayo hoti, paccayo hotãI ti attho.
esa nayo sabbattha. api c'ettha avippatisāro ti pāpapu¤¤ānaü katākatavasena cittavippaņisārabhāvo. pāmojjan ti dubbala-taruõa-pãti. pãtã ti balavā bahala-pãti. passaddhã ti kāyacitta-daratha-patippassaddhi. sukhan ti kāyikacetasika-sukkhaü. ta¤ hi duvidam pi samādhissa upanissayapaccayo hoti. samādhã ti cittekaggatā. yathābhåta-¤āõadassanan ti taruõa-vipassanā, udayabbaya¤¤aõass' etaü adhivacanaü. cittekaggatā hi taruõa-vipassanāya upanissayapaccayo hoti. nibbidā 'ti sikhāppattā vuņņhānagāmi-balavavipassanā. virāgo ti ariyamaggo. vimuttã ti arahattaphalaü.
catubbidho pi hi ariyamaggo arahattaphalassa upanissayapaccayo hoti. vimutti ¤āõadassanan ti paccavekkhanā¤āõaü. vimutti¤āõadassanaü anupādāparinibbānatthāyā 'ti appaccaya-parinibbānatthāya. appaccayaparinibbānassa hi taü paccayo hoti. tasmiü anuppatte avassaü parinibbāyitabbato ti. etad atthā kathā 'ti ayaü vinayakathā nāma etad atthā. mantanā 'ti vinayamantanā eva. upanisā 'ti ayaü vinayo saüvaratthāyā 'ti ādikā parampara-paccayatā 'ti etad atthāya. sotāvadhānan ti imissa paramparapaccayakathāya sotāvadhānaü imaü kathaü sutvā yaü uppajjati ¤āõaü, tam pi etad atthāya. yad idaü anupādā cittassa vimokkho ti yo ayaü catåhi upādānehi anupādiyitvā cittassa arahattaphalasaīkhāto vimokkho, so pi etad atthāya appaccayaparinibbānatthāya evā ti attho.


#<[page 1367]>#
%<P_XII.3]                  Parivāra-vaõõanā                 1367>%
     [P_XII.3:] anuyogavatta-gāthāsu paņhama-gāthā vuttatthā eva.
vatthuü vipattiü āpattiü nidānaü ākāra-akovido pubbāparam na jānātã ti vatthun ti ādãnaü na jānāti padena sambandho.
akovido ti padassa sace tādisako ti iminā sambandho. tasmā ayam ettha yojanā, yo bhikkhu-pārājikādãnaü vatthuü na jānāti, catubbidhaü vipattiü na jānāti, sattavidhaü āpattiü na jānāti, idaü sikkhāpadaü asukasmiü nāma nagare pa¤¤attan ti evaü nidānaü na jānāti, idaü purimavacanam idaü pacchimavacanan ti pubbāparaü na jānāti, idaü katam idaü akatan ti katākataü na jānāti. samena cā ti ten' eva pubbāparaü ajānanassa samena a¤¤āõena katākataü na jānātã ti vuttaü hoti. evaü tava na jānāti padena saddhim sambandho veditabbo. yaü pan' etaü ākāra-kovido ti vuttaü, tattha ākāra-akovido ti kāraõākāraõe akovido iti yvāyaü vatthuādãni pi na jānāti. ākārassa ca akovido sace tādisako bhikkhu appaņikkho ti vuccati. kamma¤ ca adhikaraõa¤ cā ti imesam pi padānaü na jānātã ti paden'eva sambandho. ayam pan' ettha yojanā, tath' eva iti yvāyaü kamma¤ ca na jānāti, adhikaraõa¤ ca na jānāti, sattappakāre samathe cāpi akovido, rāgādãhi pana ratto duņņho ca måëho ca bhayena bhayā gacchati sammohena mohā gacchati. rattattā pana duņņhattā ca chandā dosā ca gacchati. paraü sa¤¤ā petuü asamatthatāya na ca sa¤¤attikusalo. kāraõākāraõadassane asamatthatāya nijjhattiyā ca akovido. attano parisasadisāya parisāya laddhattāya laddhapakkho. hiriyā paribāhirattā ahiriko. kāëakehi kammehi samannāgatattā kaõhakammo. dhammādariyapuggalādariyānaü abhavato anādaro.
sace tādisako bhikkhu appaņikkho ti vuccati. na paņikkhitabbo na oloketabbo, na sammannitvā issariyāmipacca-jeņņhaņkaņņhāne ņhapetabbo ti attho. sukkapakkha-gāthānam pi yojanānayo vuttaõayen' eva veditabbo ti.
                  cåëasaīgāma-vaõõanā niņņhitā


#<[page 1368]>#
%<1368                Samantapāsādikā                    [P_XIII.>%
                         XIII
     [P_XIII:] Mahāsaīgāme vatthuto vā vatthuü saīkamatã ti paņhamapārājikavatthumayā diņņhaü vā sutaü vā 'ti vatvā puna pucchiyamāno na mayā paņhamapārājikassa vatthu diņņham na sutaü. dutiyapārājikassa vatthu diņņhaü vā sutaü vā ti vadati. eten' eva nayena sesa-vatthu-saīkamanaü vipattito vipattisaīkamanaü āpattito āpattisaīkamana¤ ca veditabbaü. yo pana n' eva mayā diņņhaü na sutan ti vatvā pacchā mayā p'etaü diņņhaü vā sutaü vā ti vadati. diņņhaü vā sutaü vā'ti vatvā pacchā na diņņhaü na sutaü vā'ti vadati. ayaü avajānitvā paņijānāti paņijānitvā avajānātã ti veditabbo. es'I eva a¤¤en' a¤¤aü paņicarati nāma.
vaõõāvaõõā 'ti nãlādivaõõāvaõõavasena sukkavissaņņhisikkhāpadam vuttaü. dhanam anuppadānan ti sa¤carittaü vuttaü. kāyasaüsaggādittayaü saråpen' eva vuttaü. iti imāni pa¤ca methunadhammassa pubbabhāgo pubbapayogo ti veditabbāni. cattāri apalokanakammānã ti adhammena vaggādãni. sesesu pi es' eva nayo. iti cattāri catukkāni soëasa honti. bahujanāhitāya paņipanno hotã ti vinayadharena hi evaü chandādigatiyā adhikaraõe vinicchite tasmiü vihāre saīgho dvidhā bhijjati, ovādåpajãviniyo bhikkhuniyo pi dve bhāgā honti, upāsakāpi upāsikāyo pi dāyakā pi dāyikāyo pi. tesaü ārakkhadevatā pi tath' eva dvidhā bhijjanti. tato bhummadevatā ādiü katvā yāva Akaniņņha brahmāno dvidhā honti. tena vuttaü bahujanāhitāya paņipanno hoti ........pe........ dukkhāya devamanussānan ti.
visamanissito ti visamāniyāya-kammādãni nissito. gahananissito ti micchādiņņhiantaggāhikadiņņhisaīkhātaü gahanaü nissito. balava-nissito ti balavante abhi¤¤āte bhikkhå nissito. tassa avajānanto ti tassa vacanaü avajānanto.
upayogatthe vā sāmivacanaü. taü avajānanto ti attho.
yaü atthāyā' ti yad atthāya. taü atthan ti so attho. sesaü sabbattha uttānam evā 'ti.
                  mahāsaīgāma-vaõõanā niņņhitā.


#<[page 1369]>#
%<P_XIV.]               Parivāra-vaõõanā                   1369>%
                           XIV
     [P_XIV.1:] Kathine aņņha mātikā 'ti Khandhake vuttā pakkamanantikādikā aņņha. palibodhānisaüsāpi pubbe vuttā eva. [P_XIV.2:] payogassāti cãvaradhovanādino sattavidhassa pubbakaraõass' atthāya yo udakāharaõādiko payogo kariyati, tassa payogassa.
katame dhammā anantarapaccayena paccayo ti anāgatavasena anantarā hutvā katame dhammā paccayā hontã ti attho.
samanantarapaccayenā 'ti suņņhuanantarapaccayena. anantarapaccayam eva āsannataraü katvā pucchati. nissayapaccayenā 'ti uppajjamānassa payogassa nissayaü ādhārabhāvaü upagatā viya hutvā katame dhammā paccayā hontã ti attho. upanissayapaccayenā 'ti upetena nissayapaccayena.
nissayapaccayam eva upagatataraü katvā pucchati. purejātapaccayenā 'ti iminā paņhamaü uppannassa paccayabhāvaü pucchati. pacchājātapaccayenā 'ti iminā pacchā uppajjanakassa paccayabhāvaü pucchati. sahjātapaccayenā 'ti iminā apubbaü acarimaü uppajjamānānaü paccayabhāvāü pucchati. pubbakaraõassā 'ti dhovanādino pubbakaraõassa. paccuddhārassā 'ti purāõasaīghāņiādãnaü paccuddharaõassa. adhiņņhānassā 'ti kathinacãvarādhiņņhānassa.
atthārassā 'ti kathinatthārassa. mātikāna¤ ca palibodhāna¤ cā 'ti aņņhannaü mātikānaü dvinnaü palibodhāna¤ ca.
vatthassā'ti saīghāņiādino kathinassa vatthassa. sesaü vuttanayam eva. evaü ya¤ ca labbhati ya¤ ca na labbhati sabbaü pucchitvā idāni yaü yassa labbhati tad eva dassento pubbakaraõaü payogassā 'ti ādinā nayena vissajjanaü āha.
tass' attho, yaü vuttaü payogassa katame dhammā 'ti ādi, tattha vuccate, pubbakaraõaü payogassa anantarapaccayena paccayo, samanantaranissaya-upanissayapaccayena paccayo. payogassa hi sattavidham pi pubbakaraõaü, yasmā tena payogena nipphādetabbassaI pubbakaraõass' atthāya so payogo kariyati, tasmā imehi catåhi paccayehi paccayo hoti. purejātapaccayo pan' esa uddiņņhadhammesu ekadhammam pi na labhati. a¤¤adatthu pubbakaraõassa ayaü purejātapaccayo hoti, payoge sati pubbakaraõasa nippajjanato.


#<[page 1370]>#
%<1370                     Samantapāsādikā                  [P_XIV.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tena vuttaü payogo pubbakaraõassa purejātapaccayena paccayo ti. pacchājātapaccayaü pana labhati.
tena vuttaü pubbakaraõaü payogassa pacchājātapaccayena paccayo ti. pacchā uppajjanakassa hi pubbakaraõassa atthāya so payogo kariyati. sahajātapaccayaü pana mātikā palibodhānisaüsasaīkhāte pannarasa dhamme ņhapetvā a¤¤o payogādãsu eko pi dhammo na labhati. te eva hi pannarasa dhammā saha kathinatthārena ekato nippajjantã ti a¤¤ama¤¤aü sahajātapaccayā honti. tena vuttaü pannarasa dhammā sahajātapaccayena paccayo ti. eten' upāyena sabbapadavissajjanāni veditabbāni. [P_XIV.3:] pubbakaraõaü kiünidānan ti ādãsu pucchāvissajjanaü uttānam eva. payogo kiünidāno ti ādãsu pucchā-dvayavissajjanesu hetunidāno paccayanidāno ti ettha cha cãvarāni hetu c'eva paccayo cā 'ti veditabbāni.
pubbapayogādãna¤ hi sabbesaü tāni yeva hetu tāni paccayo.
na hi chabbidhe cãvare asati payogo atthi, na pubbakaraõādãni, tasmā payogo hetu-nidāno ti ādi vuttaü. saīgahavāre vacãbhedenā 'ti imāya saīghāņiyā iminā uttarāsaīgena iminā antaravāsakena kathinaü attharāmã ti etena vacãbhedena.
kati målādipucchāvissajjane kriyā majjhe ti paccuddhāro c'eva adhiņņhāna¤ ca. vatthuvipannaü hotã ti akappiyadussaü hoti. kālavipannaü nāma ajja dāyakehi dinnaü sve saīgho kathinatthārakassa deti. karaõavipannaü nāma tadahe va chinditvā akataü. [P_XIV.4-6:] kathinaü jānitabban ti ādi pucchāya vissajjane tesa¤ ¤eva dhammānan ti yesu råpādidhammesu sati kathinaü nāma hoti, tesaü samodhānaü missãbhāvo.
nāmaü nāmakamman ti ādinā pana kathinan ti idaü bahåsu dhammesu nāmamattaü, na paramatthato eko dhammo atthã ti dasseti. catuvãsatiyā ākārehã ti na ullikhitamattenā 'ti ādãhi pubbe vuttakāraõehi. sattarasahi ākārehã ti ahatena atthataü hoti kathinan ti ādãhi pubbe vuttakāraõehi.
nimittakammādãsu yaü vattabbaü sabbaü kathinakkhandhaka-vaõõanāyaü vuttaü. [P_XIV.7:] ekuppādā ekanirodhā 'ti uppajjamānāpi ekato uppajjanti, nirujjhamānāpi ekato nirujjhanti. ekuppādā nānānirodhā 'ti uppajjamānā ekato uppajjanti, nirujjhamānā nānā nirujjhanti. kiü vuttaü hoti,


#<[page 1371]>#
%<P_XIV,XV.1]               Parivāra-vaõõanā                  1371>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  sabbe pi atthārena saddhiü ekato uppajjanti, atthāre hi sati uddhāro nāma. nirujjhamānā pan' ettha purimā dve atthārena saddhiü ekato nirujjhanti uddhārabhāvaü pāpuõanti.
atthārassa hi nirodho etesa¤ ca uddhārabhāvo ekakkhaõe hoti, itare nānā nirujjhanti. tesu pi uddhārabhāvaü pattesu pi atthāro tiņņhati yeva. sesaü sabbattha uttānam evā ti.
Samantapāsādikāya Vinaya-saüvaõõanāyaü pa¤¤attivagga-vaõõanā niņņhitā.
                               XV
     [P_XV.1:] Upālipa¤hesu katihi nu kho bhante ti pucchāya ayaü sambandho. thero kira raho gato sabbāni imāni pa¤cakāni āvajjetvā bhagavantaü dāni pucchitvā imesaü nissāya vasanakārãnaü atthāya tantiü ņhapessāmã ti bhagavantaü upasaõkamitvā katihi nu kho bhante ti ādinā nayena pa¤he pucchi.
tesaü vissajjane uposathaü na jānātã ti navavidhaü uposathaü na jānāti. uposathakammaü na jānātã ti adhammena vaggādibhedaü catubbidhaü uposathakammaü na jānāti. pātimokkhaü na jānātã ti dve mātikā na jānāti. pātimokkhuddesaü na jānātã ti bhikkhånaü pa¤cavidhaü bhikkhunãnaü catubbidhan ti navavidhaü pātimokkhuddesaü na jānāti.
pavāraõaü na jānātã ti navavidhaü pavāraõaü na jānāti.
pavāraõakammaü na jānātã ti adhammena vaggādibhedaü catubbidhaü pavāraõakammaü na jānāti. āpattānāpattiü na jānātã ti tasmiü tasmiü sikkhāpade niddiņņhaü āpatti¤ ca anāpatti¤ ca na jānāti. āpanno kammakato ti āpattiü āpanno, tappaccayā va saīghena kammaü kataü hoti.
     [P_XV.2:] kammaü na paņippassambhetabban ti ayaü yasmā anulomavattena vattati, tasmā nāssa kammaü paņippassambhetabbaü. sarajjuko 'va vissajjetabbo ti attho. sace Upāli saügho samaggakaraõãyāni kammāni karotã ti sace samaggehi karaõãyāni uposathādãni kammāni karoti. uposathapavāraõādãsu hi ņhitāsu upatthambho na dātabbo.
sace hi saīgho accayaü desāpetvā saīghasāmaggiü karoti tiõavatthārakasamathaü vā katvā uposathapavāraõaü karoti,


#<[page 1372]>#
%<I372                Samantapāsādikā                    [P_XV.2>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  evaråpaü samaggakaraõãyaü nāma kammaü hoti. tatra ce 'ti sace tādise kamme bhikkhuno na khamati diņņhāvikammam pi katvā tathāråpā sāmaggã upetabbā, evaü vilomaggāho na gaõhitabbo. yatra pana uddhammaü ubbinayaü sāsanaü dãpenti, tattha diņņhāvikammaü na vaņņati, paņibāhitvā pakkamitabbaü. ussitamantã cā 'ti lobha-dosamoha-mānussannaü vācaü bhāsitā kaõhavāco anatthakadãpano. nissitajappã ti attano dhammatāya ussadayuttaü bhāsituü na sakkoti. atha kho mayā saddhiü rājā evaü kathesi, asukamahāmatto evaü kathesi, asuko nāma mayhaü ācariyo vā upajjhāyo vā tipiņako mayā saddhiü evaü kathesã ti evaü a¤¤aü nissāya jappati. na ca bhāsānusandhikusalo ti kathānusandhivacane ca vinicchayānusandhivacane ca akusalo hoti. na yathā dhamme yathā vinaye 'ti na bhåte na vatthunā āpatti sāretvā codetā hoti. ussādetāI hotã ti amhākaü ācariyo mahātipiņako paramadhammakathiko ti ādinā nayena ekaccaü ussāreti. dutiyapade āpattiü kiü so na jānāti ti ādinā ekaccaü apasādeti. āmü õhatã ti aniyyānikaü pakkhaü gaõhāti. dhammam paņibāhatã ti niyyānikapakkhaü paņibāhati. sampha¤ ca bahuü bhāsatã ti bahuü niratthakathaü kathesi. pasayhapavattā hotã ti anajjhiņņho bhāre anāropite kevalaü mānaü nissāya ajjhottharitvā anadhikāre kathetā hoti. anokāsakammaü kāretvā 'ti okāsakammaü akāretvā pavattā hoti. na yathādiņņhiyā byākatā hotã ti yassa attano diņņhi, taü purekkhitvā na byākatā, laddhiü nikkhipitvā ayathā bhuccaü adhammādãsu dhammādiladdhiko hutvā kathetā hotã ti attho.
     [P_XV.3:] āpattiyā payogaü na jānātã ti ayaü āpattikāya payogā, ayaü vacãpayogā 'ti na jānāti. āpattiyā våpasamaü na jānātã ti ayaü āpattidesanāya våpasamati, ayaü vuņņhānena, ayaü n' eva desanāya na vuņņhānenā 'ti na jānāti. āpattiyā na vinicchayakusalo hotã ti imasmiü vatthusmiü ayaü āpattã ti na jānāti. dosānuråpaü āpattiü uddharitvā patiņņhāpetuü na sakkoti.

#<[page 1373]>#
%<P_XV.2-3]                Parivāra-vaõõanā                1373>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  adhikaraõasamuņņhānaü na jānātã ti idaü adhikaraõaü aņņhārasa bhedakaravatthåni nissāya samuņņhāti, idaü catasso vipattiyo, idaü pa¤ca vā satta vā āpattikkhandhe, idaü cattāri saīghakiccāni nissāya samuņņhātã ti na jānāti. payogaü na jānātã ti idaü adhikaraõaü idaü adhikaraõaü dvādasa målapayogaü, idaü cuddasa målapayogaü, idaü cha målapayogaü, idaü eka målapayogan ti na jānāti. adhikaraõānaü hi yathāsakaü målam eva payogā nāma honti. taü sabbam pi na jānātã ti attho.
våpasamaü na jānātã ti idaü adhikaraõaü dvãhi samathehi våpasamati, idaü tãhi, idaü catåhi, idaü ekena samathena våpasamatã ti na jānāti. na vinicchayakusalo hotã ti adhikaraõaü vinicchinitvā samathaü pāpetuü na jānāti. kammaü na jānātã ti tajjanãyādi sattavidhaü kammaü na jānāti.
kammassa karaõaü na jānātã ti idaü kammaü iminā nihārena kātabban ti na jānāti. kammassa vatthuü na jānātã ti idaü tajjanãyassa vatthu, idaü niyasādãnan ti na jānāti.
vattan ti sattasu kammesu heņņhā catunnaü kammānaü aņņhārasavidhaü tividhassa ca ukkhepanãyakammassa tecattālãsavidhaü vattaü na jānāti. kammassa våpasamaü na jānātã ti yo bhikkhu vatte vattitvā yācati, tassa kammaü paņippassambhetabbaü, accayo desāpetabbo ti na jānāti.
vatthuü na jānātã ti sattannaü āpaņņikkhandhānaü vatthuü na jānāti. nidānaü na jānātã ti idaü sikkhāpadaü imasmiü nagare pa¤¤attaü, idaü imasmin ti na jānāti. pa¤¤attiü na jānātã ti pa¤¤atti-anupa¤¤atti-anuppannapa¤¤attivasena tividhaü pa¤¤attiü na jānāti. padapaccābhaņņhaü na jānātã ti sammukhā kātabbaü padaü na jānāti, buddho bhagavā ti vatabbe bhagavā buddho ti heņņhupariyaü katvā padaü yojeti. akusalo ca hoti vinaye 'ti Vinaya-pāëiya¤ ca aņņhakathāya¤ ca akusalo hoti. ¤attiü na jānātã ti saīkhepato hi duvidhā ¤atti esā ¤attã ti evaü niddiņņhā ca aniddiņņhā ca. tattha yā evaü aniddiņņhā, sā kamma¤atti nāma hoti.
yā niddiņņhā, sā kammapāda¤atti nāma. taü sabbena sabbaü ¤attiü na jānāti. ¤attiyā karaõaü na jānātã ti navasu ņhānesu kamma¤attiyā karaõaü na jānāti. dvãsu ņhānesu kammapāda¤attiyā.


#<[page 1374]>#
%<1374                     Samantapāsādikā                 [P_XV.3>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  ¤attiyāI anusāvanan ti imissā ¤attiyā ekā anusāvanā, imissā tisso ti na jānāti. ¤attiyā samathaü na jānātã ti yvāyaü sativinayo amåëhavinayo tassapāpiyasikā tiõavatthārako ti catubbidho samatho ¤attiyā vinā na hoti. taü ¤attiyā samatho ti na jānāti.
¤attiyā våpasamaü na jānātã ti yaü adhikaraõaü iminā catubbidhena ¤attiyasamathena våpasamati, tassa taü våpasamaü ayaü ¤attiyā våpasamo kato ti na jānāti.
suttaü na jānāti ti Ubhatovibhaīgaü na jānāti. suttānulomaü na jānātã ti cattāro mahāpadese na jānāti. vinayaü na jānātã ti Khandhaka-Parivāraü na jānāti. vinayānulomaü na jānātã ti cattāro mahāpadese yeva na jānāti. na ca ņhanāņhānakusalo ti kāraõākāraõakusalo na hoti. dhammaü na jānāti ti ņhapetvā Vinaya-piņakaü avasesaü piņakadvayaü na jānāti. dhammānulomaü na jānātã ti suttantike cattāro mahāpadese na jānāti. vinayaü na jānātã ti Khandhaka-Parivāram eva na jānāti. vinayānulomaü na jānātã ti cattāro mahāpadese na jānāti. Ubhatovibhaīgā pan' ettha asaīgahitā honti, tasmā yaü Kurundiyaü vuttaü vinayan ti sakalaü Vinaya-piņakaü na jānātã ti, taü na gahetabbaü. na ca pubbāparakusalo hotã ti, purekathāya ca pacchākathāya ca akusalo hoti. sesaü sabbattha vuttapaņipakkhavasena ¤eyyattā pubbe pakāsitattā ca uttānam evā'ti.
     anissitavagga-napaņippassambhanavagga-vohāravaggavaõõanā niņņhitā.
     [P_XV.4:] diņņhāvikammavagge diņņhāvikammā 'ti diņņhãnaü āvikammānaü laddhipakāsanāni. āpattidesanāsaīkhātānaü vinayakammānam etaü adhivacanaü. anāpattiyā diņņhiü āvikarotã ti anāpattiü ev' āpattã ti desetã ti attho. adesanāgāminiyā 'ti garukāpattiyā diņņhiü āvikaroti. saīghādisesa¤ ca pārājika¤ ca desetã ti attho. desitāyā 'ti lahukāpattiyāpi desitāya diņņhiü āvikaroti. desitaü puna desetã ti attho.


#<[page 1375]>#
%<P_XV.4-5]                Parivāra-vaõõanā                1375>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  catåhi pa¤cahi diņņhã ti yathā catåhi pa¤cahi diņņhi āvikatā hoti, evaü āvikaroti. cattāro pa¤ca janā ekato āpattiü desentã ti attho. manomānasenā 'ti manasaīkhātena mānasena diņņhiü āvikaroti, vacãbhedaü akatvā citten' eva āpattiü desetã ti attho. nānāsaüvāsakassā 'ti laddhinānāsaüvāsakassa vā kammanānāsaüvāsakassa vā santike diņņhiü āvikaroti. āpattiü desetã ti attho. nānāsãmāyā 'ti samānasaüvāsakassāpi nānāsãmāya ņhitassa santike āvikaroti. māëakasãmāya hi ņhitena sãmantarikāya ņhitassa sãmantarikāya vā ņhitena avippavāsasãmāya ņhitassāpi āpattiü desetuü na vaņņati. apakatattassā 'ti ukkhittakassa vā yassa vā uposatha-pavāraõā ņhapitā honti, tassa santike desetã ti attho. n' ālaü okāsakammaü kātun ti na pariyattaü kārtuü na kātabban ti attho. idhāpi apakatatto ukkhittako ca ņhapitauposatha-pavāraõo ca. cāvaõādhippāyo ti sāsanato cāvetukāmo. mandattā momåhattā 'ti mandabhāvena momåhabhāvena vissajjitam pi jānituü asamattho. kevalaü attano momåhabhāvaü pakāsento yeva pucchati ummattako viya. pāpiccho ti evaü maü jano sambhāvessatã ti pāpikāya icchāya pucchati. paribhavā 'ti paribhavaü āropetukāmo hutvā pucchati. a¤¤abyākaraõesu pi es' eva nayo. sesaü sabbattha uttānam evā ti.
              diņņhāvikammavagga-vaõõanā niņņhitā.
     [P_XV.5-6:] attādānavagge ca dhutaīgavagge ca yaü vattabbaü siyā, taü sabbaü heņņhā vuttam eva. [P_XV.7:] musāvādavagge pārājikaü gacchātã ti pārājikagāmã pārājikāpattibhāvaü pāpuõātã ti attho. itaresu pi es' eva nayo. tattha asanta-uttarimanussadhammārocana-musāvādo pārājikagāmã. amålakena pārājikena anuddhaüsana-musāvādo saīghādisesagāmã. yo te vihāre vasatã ti ādinā pariyāyena jānantassa vutta-musāvādo thullaccayagāmã. ajānantassa dukkaņagāmã. sampajānamusāvāde pācittiyan ti āgato pācittiyagāmã ti veditabbo. adassanenā' ti vinayadharassa adassanena. kappiyākappiyesu hi kukkucce uppanne vinayadharaü disvā kappiyākappiyabhāvaü paņipucchitvā akappiyaü pahāya kappiyaü kareyya.


#<[page 1376]>#
%<1376                Samantapāsādikā                    [P_XV.7-8>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  taü apassanto pana akappiyam pi kappiyan ti karonto āpajjati.
evaü āpajjitabbaü āpattiü vinayadharassa dassanena n' āpajjati, adassanen' eva āpajjati. tena vuttaü adassanenā 'ti.
asavanenā 'ti ekavihāre pi vasanto pana vinayadharassa upaņņhānaü gantvā kappiyākappiyaü apucchitvā vā a¤¤esaü vā vuccamānaü asuõanto āpajjati yeva. tena vuttaü asavanenā 'ti. pasuttakatā 'ti pasuttakatāya. sahagāraseyyaü hi pasuttakabhāvena pi āpajjati. akappiye kappiyasa¤¤itāya āpajjanto pana tathāsa¤¤ã āpajjati. satisammosā ekarattātikkamādivasena āpajjitabbaü āpajjati. sesaü sabbattha uttānam evā 'ti.
                 musāvādavagga-vaõõa¤ā niņņhitā.
     [P_XV.8:] bhikkhunãvagge alābhāyā 'ti catunnaü paccayānaü alābhatthāya. yathā paccayena labhanti, tathā parisakkati vāyamatã ti attho. anatthāyā 'ti anatthaü kalisāsanaü āropento parisakkati. avāsāyā 'ti avāsatthāya. yasmiü gāmakhette vasanti, tato nãharaõatthāya. sampayojetã ti asaddhammasevanatthāya sampayojeti. katihi nu kho bhante aīgehi samannāgatāya bhikkhuniyā kammaü kātabban ti sattannaü kammānaü a¤¤ataraü sandhāya pucchati. na sākacchātabbo ti kappiyākappiya-nāmaråpapariccheda-samathavipassanādi bhedo kathāmaggo na kathetabbo. yasmā pana khãõāsavo bhikkhu na visaüvādeti, tathāråpassa kathāmaggassa sāmã hutvā katheti, na itaro, tasmā paņhamapa¤cakena asekkhenā 'ti paņikkhipitvā dutiya-pa¤cake asekkhenā 'ti ādi vuttaü. na atthapaņisambhidāpatto ti aņņhakathāya paņisambhidāppatto pabhedagata¤āõappatto na hoti.
na dhammapaņisambhidāppatto ti pāëidhamme paņisambhidāppatto na hoti. na niruttipaņisambhidāppatto ti vohāraniruttiyaü paņisambhidāppatto na hoti. na paņibhānapaņisambhidāppatto ti yāni paņibhānasaīkhātāni atthapaņisambhidādãni ¤āõāni, tesu paņisambhidāppatto na hoti.


#<[page 1377]>#
%<P_XV.8-10]               Parivāra-vaõõanā                1377>%
yathāvimuttaü cittaü na paccavekkhitā 'ti catunnaü phalavimuttãnaü vasena yathāvimuttaü cittaü ekånavãsatibhedāya paccavekkhanāya na paccavekkhitā hoti. sesaü sabbattha uttānam evāti.
                bhikkhunãvagga-vaõõanā niņņhitā.
     [P_XV.9:] ubbāhikavagge na atthakusalo ti na aņņhakathākusalo.
atthuddhāre cheko na hoti. na dhammakusalo ti ācariyamukhato anuggahitattā pāëiyaü na kusalo, na pāëisåro.
na niruttikusalo ti bhāsantaravohārena kusalo. na bya¤janakusalo ti sithiladhanitādivasena parimaõķala-bya¤janāropane kusalo na hoti. na akkharaparicchede nipuõo ti attho. na pubbāpara-kusalo ti atthapubbāpare dhammapubbāpare niruttipubbāpare bya¤janapubbāpare purekathāpacchākathāsu ca na kusalo hoti. kodhano ti ādãni yasmā kodhādãhi abhibhåto kāraõākāraõaü na jānāti vinicchituü na sakkoti, tasmā vuttāni. pasāretā hoti no sāretā 'ti mohetā hoti na satiuppādetā. codaka-cuditakānaü kathaü moheti pidahati na sāretã ti attho. sesaü ettha ubbāhikavagge uttānam evāti.
                 ubbāhikavagga-vaõõanā niņņhitā.
     [P_XV.10:] adhikaraõavåpasamavagge puggalagaru hotã ti ayaü me upajjhāyo, ayaü me ācariyo ti ādãni cintetvā tassa jayaü ākaīkhamāno adhammaü dhammo ti dãpeti .....pe.....
saīgha-garu hotã ti dhamma¤ ca vinaya¤ ca amu¤citvā vinicchinanto saīghagaru nāma hoti. cãvarādãni gahetvā vinicchinanto āmisagaru nāma hoti. tāni aggahetvā yathā dhammaü vinicchinanto saddhammagaru nāma hoti. pa¤cahi Upāli ākārehã ti pa¤cahi kāraõehi saīgho bhijjati, kammena uddesena voharanto anusāvanena salākaggāhenā 'ti. ettha kammenā 'ti apalokanādãsu catåsu kammesu a¤¤atarena kammena. uddesenā 'ti pa¤casu pātimokkhuddesesu a¤¤atarena uddesena. voharanto ti kathayanto tāhi tāhi upapattãhi adhammaü dhammo ti ādãni aņņhārasabhedakaravatthåni dãpento.


#<[page 1378]>#
%<1378                Samantapāsādikā                    XV. 10>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  anusāvanenā 'ti nanu tumhe jānātha mayhaü uccakulā pabbajitabhāvaü bahussutabhāva¤ ca, mādiso nāma uddhammaü ubbinayaü satthusāsanaü gāheyyā 'ti cittam pi uppādetuü tumhākaü yuttaü. kiü mayhaü avãci nãluppalavanam iva sãtalo, kim ahaü apāyato na bhāyāmã ti ādinā nayena kaõõamåle vacãbhedaü katvā anusāvanena.
salākaggāhenā 'ti evaü anusāvetvā tesaü cittaü upatthambhetvā anivattidhamme katvā gaõhatha imaü salākan ti salākaggāhena. ettha ca kammam eva uddeso vā pamāõaü. vohārānusāvana-salākaggāhā pana pubbabhāgā. aņņhārasa vatthudãpanavasena hi voharante tattha rucijananatthaü anusāvetvā salākāya gāhitāya pi abhinno va hoti saīgho. yathā pana evaü cattāro vā atireke vā salākaü gāhetvā āveõikaü kammaü vā uddesaü vā karoti, tadā saīgho bhinno nāma hoti. iti yaü Saīghabhedakkhandhaka-vaõõanāyaü avocumha evaü aņņhārasasu vatthåsu yaü ki¤ci ekam pi vatthuü dãpetvā tena tena kāraõena idaü gaõhatha, idaü rocethā 'ti sa¤¤āpetvā salākaü gāhetvā visuü saīghakamme kate saügho bhinno hoti. Parivāre pana pa¤cahi Upāli ākārehi saīgho bhijjatã ti ādi vuttaü, tassa iminā idha vuttena saīghabhedalakkhaõena atthato nānākaraõaü n' atthi. taü pan' assa nānākaraõābhāvaü tatth' eva pakāsayissāmā 'ti, svāyaü pakāsito hoti. pa¤¤att' etan ti pa¤¤attaü etaü. kva pa¤¤attaü, Vattakkhandhake. tatra hi cuddasa khandhakavattāni pa¤¤attāni.
ten' āha pa¤¤att' etaü Upāli mayā āgantukānaü bhikkhånaü āgantukavattan ti ādi. evam pi kho Upāli saīgharāji hoti no ca saīghabhedo ti ettāvatā hi saīgharāji-mattam eva hoti, na tāva saīghabhedo. anupubbena pana ayaü saīgharāji vaķķhamānā saīghabhedāya saīvattatã ti attho.
yathārattan ti rattiparimāõānuråpaü, yathā theran ti attho.
āveõikabhāvaü karitvā 'ti visuü vavatthānaü karitvā.
kammākammāni karontã ti aparāparaü saīghakammaü upādāya khuddakāni c' eva mahantāni ca kammāni karonti.
sesam etthāpi adhikaraõavåpasamavagge uttānam eva.


#<[page 1379]>#
%<P_XV.11-14]                Parivāra-vaõõanā                1379>%
     [P_XV.11-12:] saīghabhedavaggadvaye vinidhāya diņņhiü kammenā 'ti tesu adhammādãsu adhammādayo ete 'ti evaü diņņhiko va hutvā taü diņņhiü vinidhāya te dhammādivasena dãpetvā visuü kammaü karoti. iti yaü vinidhāya diņņhiü kammaü karoti, tena evaü katena vinidhāya diņņhiü kammena saddhiü pa¤caīgāni honti. imehi kho Upāli pa¤cah' aīgehã ti ayam ekasmiü pa¤cake atthayojanā. etena nayena sabbapa¤cakāni veditabbāni. etthāpi ca vohārādi aīgattayaü pubbabhāgavasen' eva vuttaü, kammuddesavasena pana atekicchatā veditabbā. sesaü sabbattha uttānam eva. na h' ettha ki¤ci atthi yaü pubbe avuttanayaü.
     [P_XV.13:] āvāsikavagge yathābhataü nikkhitto ti yathā āharitvā ņhapito. vinayabyākaraõā 'ti vinayapa¤he vissajjanā.
pariõāmetã tiiyetkatheti. sesaü uttānam eva.
kathinatthāravagge otamasiko ti andhakāragato. ta¤ hi vandantassa ma¤capādādãsu pi nalāņaü paņiha¤¤eyya.
[P_XV.14:] asamannāharanto ti kiccayapasutattā vandanaü asamannāharanto. sutto ti niddaü akkanto. ekāvatto ti ekako āvatto sapattapakkhe ņhito verã visabhāgapuggalo vuccati, ayaü avandiyo. aya¤ hi vandiyamāno pādena pi pahareyya.
a¤¤avihito ti a¤¤aü cintayamāno. khādanto ti piņņhakhajjakādini khādanto. uccāra¤ ca passāva¤ ca karonto anokāsagatattā avandiyo. ukkhittako ti tividhena ukkhepanãyakammena ukkhittako avandiyo. tajjanãyādikammakatā pana cattāro vanditabbā. uposatha-pavāraõāpi tehi saddhiü labbhanti. ādito paņņhāya ca vuttesu avandiyesu nagga¤ ca ukkhittaka¤ ca vandantass' eva āpatti. itaresaü pana asāruppaņņhena antarā vuttakāraõena ca vandanā paņikkhittā. ito paraü pacchā upasampannādayo dasa pi āpattivatthubhāven' eva avandiyā. te vandantassa hi niyamen' eva āpatti. iti imesu pa¤cakesu terasa jane vandantassa anāpatti.
dvādasannaü vandanāya āpatti. ācariyo vandanãyo ti pabbajjācariyo upasampadācariyo nissayācariyo uddesācariyo ovādācariyo, ayaü pa¤cavidho pi ācariyo vandiyo.
sesaü sabbattha uttānam evā 'ti.
              kathinatthāravagga-vaõõanā niņņhitā.
              niņņhitā ca Upalipa¤caka-vaõõanā 'ti.


#<[page 1380]>#
%<1380                Samantapāsādikā                    [P_XVI,XVII.>%
                               XVI
     [P_XVI:] Acittako āpajjatã ti ādãsu sahaseyyādi paõõattivajjaü asa¤cicca āpajjanto acittako āpajjati. desento sacittako vuņņhāti. yaü ki¤ci sa¤cicca āpajjanto sacittako āpajjati, tiõavatthārakena vuņņhahanto acittako vuņņhāti. pubbe vuttam eva tiõavatthārakena vuņņhahanto acittako āpajjati acittako vuņņhāti. itaraü desento sacittako āpajjati sacittako vuņņhāti. dhammadānaü karomã ti padaso dhammādãni karonto kusalacitto āpajjati. buddhānaü anusāsaniü karomã ti udaggacitto desento kusalacitto vuņņhāti. domanassiko hutvā desento akusalacitto vuņņhāti. tiõavatthārakena niddāgato 'va vuņņhahanto abyākatacitto vuņņhāti. bhimsāpanādãni katvā buddhānaü sāsanaü karomã ti somanassiko desento akusalacitto āpajjati kusalacitto vuņņhāti. domanassiko 'va desento akusalacitto vuņņhātã. vuttanayen' eva tiõavatthārakena vuņņhahanto abyākatacitto vuņņhāti. niddokkantasamaye sahagāraseyyaü āpajjanto abyākatacitto āpajjati.
vuttanayen' eva pan' ettha kusalacitto vuņņhātã ti ādi veditabbaü. paņhamapārājikaü katihi samuņņhānehã ti ādi pubbe vuttanayattā uttānam eva. cattāro pārājikā tãhi samuņņhānehã ti ādãsu ukkaņņhaparicchedato yaü yaü samuņņhānaü yassa yassa labbhati, taü sabbaü vuttam eva hoti.
                              XVII
[P_XVII:] kati āpattiyo kāyikā 'ti ādigāthānaü vissajjane cha āpattiyo kāyikā 'ti antarapeyyāle catutthena āpattisamuņņhānena cha āpattiyo āpajjati bhikkhu methunaü dhammaü paņisevati āpatti pārājikassā 'ti ādinā nayena vutt' āpattiyo.
kāyadvāre samuņņhitattā hi etā kāyikā 'ti vuccanti. cha vācasikā ti tasmiü yeva khaõe antarapeyyāle pa¤camena āpattisamuņņhānena cha āpattiyo āpajjati bhikkhu pāpiccho icchāpakato ti ādinā nayena vutt' āpattiyo. chādentassa tisso ti vajjapaņicchādikāya bhikkhuniyā pārājikaü, bhikkhussa saīghādisesa-paņicchādane pācittiyaü, attano duņņhullāpatti paņicchādane dukkaņaü. pa¤ca saüsaggapaccayā 'ti bhikkhuniyā kāyasaüsagge pārājikaü,


#<[page 1381]>#
%<P_XVII.]                   Parivāra-vaõõanā              1381>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  bhikkhuno saīghādiseso, kāyena kāyapaņibaddhe thullaccayaü, nissaggiyena kāyapaņibaddhe dukkaņaü, aīgulipatodake pācittiyan ti imā kāyasaüsaggapaccayā pa¤c' āpattiyo. aruõugge tisso ti ekaratta-chāratta-sattāha-dasāhā-māsātikkamavasena nissaggiyaü pācittiyaü, bhikkhuniyā rattivippavāse saīghādiseso, paņhamam pi yāmaü chādeti dutiyam pi tatiyam pi yāmaü chādeti uddhaste aruõe channā hoti āpatti yo chādeti so dukkaņaü desāpetabbo ti imā aruõugge tisso āpattiyo āpajjati. dve yāvatatiyakā 'ti ekādasa yāvatatiyakā nāma. pa¤¤attivasena pana dve honti bhikkhånaü yāvatatiyakā bhikkhunãnaü yāvatatiyakā 'ti. ek' ettha aņņha vatthukā 'ti bhikkhunãnaü yeva ekā ettha imasmiü sāsane aņņha vatthukā nāma. ekena sabbasaīgaho ti yassa siyā āpattiyo āvikareyyā 'ti iminā ekena nidānuddesena sabbasikkhāpadāna¤ ca sabbapātimokkhuddesāna¤ ca saīgaho hoti. vinayassa dve målānã ti kāyo c'eva vācā ca. garukā dve vuttā 'ti pārājika-saīghādisesā. dve duņņhullacchādanā 'ti vajjapaņicchādikāya pārājikaü saüghādisesaü paņicchādakassa pācittiyan ti imā dve duņņhullacchādanāpattiyo nāma. gāmantare catasso ti bhikkhu bhikkhuniyā saddhiü saüvidahati dukkaņaü, a¤¤assa gāmassa upacāraü okkamati pācittiyaü, bhikkhuniyā gāmantaraü gacchantiyā parikkhitte gāme paņhamapāde thullaccayaü, dutiyapāde saīghādiseso, aparikkhittassa paņhamapāde upacārokkamane thullaccayaü, dutiyapāde saīghādiseso ti imā gāmantare dukkaņa-pācittiya-thullaccaya saīghādisesavasena catasso āpattiyo. catasso nadãpārapaccayā 'ti bhikkhu bhikkhuniyā saddhiü saüvidahati dukkaņaü, nāvaü abhiråhati pācittiyaü, bhikkhuniyā nadãpāraü gacchantiyā uttaraõakāle paņhamapāde thullaccayaü, dutiyapāde saīghādiseso ti imā catasso. ekamaüse thullaccayan ti manussamaüse. nava maüsesu dukkaņan ti sesa akappiya-maüsesu. dve vācasikā rattã ti bhikkhunã rattandhakāre appadãpe purisena saddhiü hatthapāse ņhitā sallapati pācittiyaü,


#<[page 1382]>#
%<1382                     Samantapāsādikā                 [P_XVII.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  hatthapāsaü vijahitvā ņhitā sallapati dukkaņaü. dve vācasikā divā 'ti bhikkhunã divā paņicchanne okāse purisena saddhiü hatthapāse ņhitā sallapati pācittiyaü, hattapāsaü vijahitvā sallapati dukkaņaü. dadamānassa tisso ti maraõādhippāyo manussassa visaü deti so c' etena marati pārājikaü, yakkhapetānam deti te ce maranti thullaccayaü, tiracchānagatassa deti so ce marati pācittiyaü, a¤¤ātikāya bhikkuniyā cãvaradāne pacittiyan ti evaü dadamānassa tisso āpattiyo. cattāro ca paņiggahe ti hatthagāha-veõiggāhesu saīghādiseso, mukhena aīgajātaggahaõe pārājikaü, a¤¤ātikāya bhikkhuniyā cãvarapaņiggahaõe nissaggiyaü pācittiyaü, avassutāya avassutassa hatthato khādanãyabhojanãyaü paņiggaõhantiyā thullaccayaü, evaü paņiggahe cattāro āpattikkhandhā honti. pa¤ca desanāgāminiyo ti lahukā pa¤ca. cha sappaņikammā 'ti pārājikaü ņhapetvā avasesā ek' ettha appaņikammā 'ti ekā pārājikāpatti. vinayagavikāI dve vuttā 'ti pārājika¤ c' eva saīghādisesa¤ ca. kāyavācasikāni cā 'ti sabbān' eva sikkhāpadāni kāyavācasikāni.
manodvāre pa¤¤ataü eka sikkhāpadam pi n'atthi. eko vikāle dha¤¤araso ti loõasuvãrakaü. ayam eva hi eko dha¤¤araso vikāle vaņņati. ekā ¤atti catutthena sammutã ti bhikkhunovādakasammuti. ayam eva hi ekā ¤atti catutthakammena sammuti anu¤¤ātā. pārājikā kāyikā dve 'ti bhikkånaü methuna-pārājikaü bhikkhunãna¤ ca kāyasaüsaggapārājikaü. dve saüvāsabhåmiyo ti attanā vā attānaü samānasaüvāsakaü karoti, samaggo vā saīgho ukkhittaü osāreti. Kurundiyaü pana samāna-saüvāsakabhåmi ca nānāsaüvāsakabhåmi cā 'ti evaü dve saüvāsabhåmiyo vuttā. dvinnaü ratticchedo ti pārivāsikassa ca mānattacārikassa ca pa¤¤attā. dvaīgulā dve ti dve dvaīgulapa¤¤attiyo dvaīgulapabbaparamaü ādātabban ti ayam ekā, dvaīgulā vā dve māsaü vā 'ti ayam ekā. dve attānaü vadhitvānā 'ti bhikkhunã attānaü vadhitvā dve āpattiyo āpajjati vadhati rodati āpatti pācittiyassa, vadhati na rodati āpatti dukkaņassa.
dvãhi saīgho bhijjatã ti kammena ca salākaggāhena ca.


#<[page 1383]>#
%<P_XVII.]                   Parivāra-vaõõanā                 1383>%
dve paņhamāpattikā 'ti ettha sakale pi vinaye dve paņhamāpattikā ubhinnaü pa¤¤attivasena. itarathā pana nava bhikkhånaü nava bhikkhunãnan ti aņņhārasa honti. ¤attiyā karaõā dve ti dve ¤attikiccāni kamma¤ ca kammapādakā ca. navasu ņhānesu kammaü hoti. dvãsu kammapādabhāvena tiņņhati. pāõātipāte tisso ti anodissa opātaü khaõati manusso marati pārājikaü, yakkha-petānaü maraõe thullaccayaü, tiracchānagatassa maraõe pācittiyan ti imā tisso honti.
vācā pārājikā tayo ti vajjapaņicchādikāya ukkhittānuvattikāya aņņha vatthukāyā 'ti. Kurundiyaü pana āõattiyā adinnādāne manussamaraõe uttarimanussadhamma-ullapane cā 'ti evaü tayo vuttā. obhāsanā tayo ti vaccamaggaü passāvamaggaü ādissa vaõõāvaõõabhāsane saīghādiseso, vaccamaggaü passāvamaggaü ņhapetvā adhakkhakaü ubbhajāõumaõķalaü ādissa vaõõāvaõõabhaõane thullaccayaü, ubbhakkhakaü adhojāõumaõķalaü ādissa vaõõāvaõõabhaõane dukkaņaü. sa¤carittena tisso ti paņiggaõhati vãmaüsati paccāharati āpatti saīghādisesassa, paņiggaõhati vãmaüsati na paccāharati āpatti thullaccayassa, paņiggaõhati na vãmaüsati na paccāharati āpatti dukkaņassā 'ti ime sa¤carittena karaõabhåtena tayo āpattikkhandhā honti.
tayo puggalā na upasampādetabbā ' ti addhānahãno aīgahãno vatthuvipanno ca. tesaü nānākaraõaü vuttam eva. api c' ettha yo pattacãvarena aparipåro paripåro ca na yācati, ime pi aīgahãnen' eva saīgahitā. mātughātakādayo ca karaõadukkaņakā paõķaka-ubhatobya¤janaka-tiracchānagata-saīkhātena vatthuvipannen' eva saīgahitā 'ti veditabbā. esa nayo Kurundiyaü vutto. tayo kammānaü saīgahā 'ti ¤attikappanā vippakatapaccattaü atãtakaraõan ti. tattha dadeyya kareyyā 'ti ādibhedā ¤attikappanā. deti karoti ti ādi bhedaü vippakatapaccattaü. dinnaü katan ti ādi bhedaü atãtakaraõaü nāmā 'ti imehi tãhi kammāni saīgayhanti. aparehi pi tãhi kammāni saīgayhanti vatthunā ¤attiyā anusāvanāyā 'ti. vatthusampannaü hi ¤attisampannaü anusāvanasampanna¤ ca kammaü nāma hoti.
tena vuttaü tayo kammānaü saīgahā 'ti. nāsitakā tayo nāma Mettiyaü bhikkhuniü nāsetha,


#<[page 1384]>#
%<1384                     Samantapāsādikā                   [P_XVII.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  dåsako nāsetabbo, dasah' aīgehi samannāgato sāmaõero nāsetabbo, kaõķakaü samaõuddesaü nāsethā 'ti evaü liīga-saüvāsa-daõķakammanāsanavasena tayo nāsitakā veditabbā. tiõõaü ekavācikā 'ti anujānāmi bhikkhave dve tayo ekānusāvane kātun ti vacanato tiõõaü janānaü ekupajjhāyena nānācariyena ekānusāvanā vaņņati. adinnādāne tisso ti pāde vā atirekapāde vā pārājikaü. atirekamāsake thullaccayaü, māsake vā ånamāsake vā dukkaņaü. catasso methunapaccayā 'ti akkhayite pārājikaü, yebhuyyena khayite thullaccayaü, vivaņakateI mukhe dukkaņaü, jatumaņņhake pācittiyaü.
chindantassa tisso ti vanappatiü chindantassa pārājikaü, bhåtagāme pācittiyaü, aīgajāte thullaccayaü. pa¤ca chaķķitapaccayā 'ti anodissa visaü chaķķeti sace tena manusso marati pārājikaü, yakkha-petesu thullaccayaü, tiracchānagate pācittiyaü, vissaņņhichaķķane saīghādiseso, sekhiyesu harite uccārapassāvachaķķane dukkaņaü, imā chaķķitapaccayā pa¤c' āpattiyo honti. pācittiyena dukkaņā katā 'ti bhikkhunovādakavaggasmiü dasasu sikkhāpadesu pācittiyena saddhiü dukkaņā katā evā 'ti attho. catur' ettha navakā vuttā 'ti paņhamasikkhāpadamhi yeva adhammakamme dve, dhammakamme dve 'ti evaü cattāro navakā vuttā 'ti attho. dvinnaü cãvarena cā 'ti bhikkhånaü santike upasampannāya cãvaraü dentassa pācittiyaü, bhikkhunãnaü santike upasampannāya dentassa dukkaņan ti evaü dvinnaü bhikkhunãnaü cãvaraü dentassa cãvarena karaõabhåtena āpatti hotã ti attho.aņņha pāņidesaniyā 'ti pāëiyaü āgatān' eva.
bhu¤jantā āmakadha¤¤ena pācittiyena dukkaņā katā 'ti āmakadha¤¤aü vi¤¤āpetvā bhu¤jantiyā pācittiyena saddhiü dukkaņā katā yeva. gacchantassa catasso ti bhikkhuniyā vā mātugāmena vā saddhiü saüvidhāya gacchantassa dukkaņaü, gāmåpacārokkamane pācittiyaü, yā bhikkhunã ekā gāmantaraü gacchati tassā gāmåpacāraü okkamantiyā paņhamapāde thullaccayaü, dutiyapāde saīghādiseso ti gacchantassa imā catasso āpattiyo honti. ņhitassa c' āpi tattikā 'ti ņhitassa pi catasso evā 'ti attho.


#<[page 1385]>#
%<P_XVII.]                   Parivāra-vaõõanā                 1385>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  kathaü, bhikkhunã andhakāre vā paņicchanne vā okāse mittasanthavavasenaI purisassa hatthapāse tiņņhati pācittiyaü, hatthapāsaü vijahitvā tiņņhati dukkaņaü, aruõuggamanakāle dutiyakāya hatthapāsaü vijahantã tiņņhati thullaccayaü, vijahitvā tiņņhati saīghādiseso ti. nisinnassa catasso āpattiyo nipannassāpi tattikā 'ti sace pi hi nisãdati vā nipajjati vā etāy' eva catasso āpattiyo āpajjati. pa¤ca pācittiyānã ti pa¤ca bhesajjāni paņiggahetvā nānābhājaneså vā ekabhājane vā amissitvā ņhapitāni honti sattāhātikkame so bhikkhu pa¤ca pācittiyāni, sabbāni nānāvatthukāni ekakkhaõe āpajjati. imaü paņhamaü āpanno imaü pacchā 'ti na vattabbo.
nava pācittiyānã ti yo bhikkhu nava paõitabhojanāni vi¤¤āpetvā tehi saddhiü ekato ekaü kabaëaü omadditvā mukhe pakkhipitvā paragaëaü atikkāmeti, ayaü nava pācittiyāni sabbāni nānāvatthukāni ekakkhaõe āpajjati, imaü paņhamaü āpanno imaü pacchā 'ti na vattabbo. ekavācāya deseyyā 'ti ah bhante pa¤ca bhesajjāni paņiggahetvā sattāhaü atikkamitvā pa¤ca āpattiyo āpanno, tā tumhamåle paņisesemã ti evaü ekavācāya deseyya desitā 'va honti.
dvãhi tãhi vācāhi kiccaü nāma n' atthi. dutiyavissajjane pi ahaü bhante nava paõãtabhojanāni vi¤¤āpetvā bhu¤jitvā nava āpattiyo āpanno, tā tumhamåle paņidesemã ti vattabbaü. vatthuü kittetvā deseyyā 'ti ahaü bhante pa¤ca bhesajjāni paņiggahetvā sattāhaü atikkāmesiü yathā vatthukaü, tā tumhamåle paņidesemã ti evaü vatthuü kittetvā deseyya desitā va honti āpattiyo. āpattiyā nāmaggahaõena kiccaü n'atthi. dutiyavissajjane pi ahaü bhante nava paõãtabhojanāni vi¤¤āpetvā bhutto yathā vatthukaü, tā tumhamåle paņidesemã ti vattabbaü. yāvatatiyakā tisso ti ukkhittānuvattikāya pārājikaü, bhedakānuvattakānaü Kokālikādãnaü saīghādisesaü, pāpikāya diņņhiyā appaņinissagge Caõķakāëikāya ca bhikkhuniyā pācittiyan ti imā yāvatatiyakā tisso āpattiyo. cha vohārapaccayā 'ti payuttavācā paccayā cha āpattiyo āpajjatã ti attho.


#<[page 1386]>#
%<1386                     Samantapāsādikā                   [P_XVII.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  kathaü, ājãvahetu ājãvakāraõā pāpiccho icchāpakato asantaü abhåtaü uttarimanussadhammaü ullapati āpatti pārājikassa. ājãvahetu ājãvakāraõā sa¤carittaü samāpajjati āpatti saīghādisesass ājãvahetu ājãvakāraõā yo te vihāre vasati ...pe... āpatti thullaccayassa. ājãvahetu ājãvakāraõā bhikkhu paõãtabhojanāni attano atthāya vi¤¤āpetvā bhu¤jati āpatti pācittiyassa.
ājãvahetu ājãvakāraõā bhikkhunã paõãtabhojanāni attano atthāya vi¤¤āpetvā bhu¤jati āpatti pāņidesaniyassa.
ājãvahetu ājãvakāreõā såpaü vā odanaü vā agilāno attano atthāya vi¤¤āpetvā bhu¤jati āpatti dukkaņassā 'ti. khādantassa tisso ti manussamaüse thullaccayaü, avasesesu akappiyamaüsesu dukkaņaü, bhikkhuniyā lasuõe pācittiyaü.
pa¤ca bhojanapaccayā 'ti avassutā avassutassa purisassa hatthato bhojanaü gahetvā tatth' eva manussamaüsaü lasuõaü attano atthāya vi¤¤āpetvā gahitapaõãtabhojanāni avasesa¤ ca akappiya maüsaü pakkhipitvā vomissakaü omadditvā ajjhoharamāne saīghādisesaü thullaccayaü pācittiyaü pāņidesaniyaü dukkaņan ti imā pa¤ca āpattiyo bhojanapaccayā āpajjati. pa¤ca ņhānānã ti ukkhittānuvattikāya bhikkhuniyā yāvatatiyaü samanubhāsanāya appaņinissajjantiyā ¤āttiyā dukkaņaü, dvãhi kammavācāhi thullaccayaü, kammavācāpariyosāne āpatti pārājikassa, saīghabhedāya parakkamanādãsu saīghādiseso, pāpikāya diņņhiyā appatinissagge pācittiyan ti evaü sabbā yāvatatiyakā pa¤ca ņhānāni gacchanti. pa¤canna¤ c'eva āpattã ti āpatti nāma pa¤cannaü sahadhammikānaü hoti. tattha dvinnaü nippariyāyena āpatti yeva. sikkhamāna-sāmaõerã-sāmaõerānaü pana akappiyattā na vaņņati. iminā pariyāyena tesaü āpatti ndesāpetabbā, dāõķakammaü pana tesaü kātabbaü.
pa¤cannaü adhikaraõena cā 'ti adhikaraõa¤ ca pa¤cannam evā 'ti attho. etesaü yeva hi pa¤cannaü pattacãvarādãnaü atthāya vinicchayavohāro adhikaraõan ti vuccati. gihãnam pana aķķakammaüI nāma hoti. pa¤cannaü vinicchayo hotã ti pa¤cannaü sahadhammikānaü yeva vinicchayo nāma hoti.


#<[page 1387]>#
%<P_XVII.]                 Parivāra-vaõõanā                   1387>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  pa¤cannaü våpasmena cā 'ti etesaü yeva pa¤cannaü adhikaraõaü vinicchitaü, våpasantaü nāma hotã ti attho. pa¤canna¤ c' eva anāpattã ti etesaü yeva pa¤cannaü anāpatti nāma hotã ti attho. tãhi ņhānehi sobhatã ti saüghādãhi tãhi kāraõehi sobhati. Katavãtikkamo hi puggalo sappaņikammaü āpattiü saīghamajjhe gaõamajjhe puggalasantike vā paņikaritvā abbhuõhasãlo pākatiko hoti.
tasmā tãhi ņhānehi sobhanatã ti vuccati. dve kāyikā rattin ti bhikkhunã rattandhakāre purisassa hatthapāse ņhānanisajja-sayanāni kappayamānā pācittiyaü, hatthapāsaü vijahitvā ņhānādãni kappayamānā dukkaņan ti dve kāyadvārasambhavā āpattiyo rattiü āpajjati. dve kāyikā divā ti eten' eva upāyena divā paņicchanne okāse dve āpattiyo āpajjati. nijjhāyantassa ekā āpattã ti na ca bhikkhave sāratte na mātugāmassa aīgajātaü upanijjhāyitabbaü, yo upanijjhāyeyya āpatti dukkaņassā 'ti nijjhāyantassa ayam ekā āpatti. ekā piõdapātapaccayā 'ti na ca bhikkhave bhikkhu dāyikāya mukhaü oloketabban ti ettha dukkaņāpatti.
antamaso yāguü vā bya¤janaü vā dentassa sāmaõerassāpi hi mukhaü ullokayato dukkaņam eva. Kurundiyaü pana ekā pinķapātapaccayā 'ti bhikkhunã paripācitaü piõķapātaü bhu¤jantassa pācittiyan ti vuttaü. aņņhānisaüse sampassan ti Kosambakakkhandhake vuttānisaüse. ukkhittakā tayo vuttā 'ti āpattiyā adassane appaņikamme pāpikāya ca diņņhiyā appaņinissagge 'ti. tecattālãsa sammāvattanā 'ti tesaü yeva ukkhittakānaü ettakesu vattesu vattanā. pa¤caņņhāne musāvādo ti pārājika-saīghādisesa-thullaccaya-pācittiyadukkaņasaīkhāte pa¤caņņhāne musāvādo gacchati. cuddasa paraman ti vuccatã ti dasāha paramādinayena heņņhā. vuttaü dvādasa pāņidesanikā 'ti bhikkhånaü cattāri bhikkhunãnaü aņņha. catunnaü desanāya cā 'ti catunnaü accayadesanāyā 'ti attho. katamā pana sā 'ti. Devadattena payojitānaü abhimārānaü accayadesanā, Anuruddhattherassa upaņņhāyikāya accayadesanā, Vaķķhassa Licchavino accayadesanā, Vāsabhagāmiyattherassa ukkhepanãyakammaü katvā āgatānaü bhikkhånaü accayadesanā 'ti ayaü catunnaü accayadesanā nāma.


#<[page 1388]>#
%<1388                Samantapāsādikā                      [P_XVII.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  aņņhaīgiko musāvādo ti pubb' ev' assa hoti musā bhaõissan ti ādiü katvā vinidhāya sa¤¤an ti pariyosānehi aņņhahi aīgehi aņņhaīgiko. uposathaīgāni pi pāõaü na haneI ti ādinā nayena vuttān' eva. aņņha dåteyyaīgānã ti idha bhikkhave bhikkhu sotā ca hoti sāvetā cā 'ti ādinā nayena Saīghabhedake vuttāni. aņņha titthiyavattāni Mahākhandhake vuttāni. aņņha vācikā upasampadā ti bhikkhunãnaü upasampadaü sandhāya vuttaü. aņņhannaü paccuņņhātabban ti bhattagge aņņhannaü bhikkhunãnaü itarāhi paccuņņhāya āsanaü dātabbaü. bhikkhunovādako aņņhahã ti aņņhah' aīgehi samannāgato bhikkhu bhikkhunovādako sammannitabbo. ekassa chejjan ti gāthāya navasu janesu yo salākaü gāhetvā saīghaü bhindati, tass' eva chejjaü hoti Devadatto viya pārājikaü āpajjati. bhedakānuvattakānaü catunnaü thullaccayaü Kokālikādãnaü viya. dhammavādãnaü catunnaü anāpatti. imā pana āpattiyo ca sabbesaü ekavatthukā saīghabhedavatthukā eva. nava āghātavatthånã ti gāthāya navahã ti navahi bhikkhåhi saīgho bhijjati.
¤attiyā karaõā navā 'ti ¤attiyā kātabbāni kammāni navā 'ti attho. sesaü uttānam eva. dasa puggalā nābhivādetabbā 'ti Senāsanakkhandhake vuttā dasa janā. a¤jalisāmicena cā 'ti sāmicikammena saddhiü a¤jali ca tesaü na kātabbā. n'eva pānãyā puccha na tālavaõņaggahaõādi Khandhakavattaü tesaü dassetabbaü. na a¤jalipaggaõhitabbo ti attho.
dasannaü dukkaņan ti tesaü yeva dasannaü evaü karontassa dukkaņaü hoti. dasa cãvaradhāraõā 'ti dasa divasāni atirekacãvarassa dhāraõā anu¤¤ātā 'ti attho. pa¤cannaü vassaü vutthānaü dātabbaü idha cãvaran ti pa¤cannaü sahadhammikānaü sammukhā 'va dātabbaü. sattannaü sante 'ti disāpakkanta-ummattaka-khittacitta-vedanaņņānaü tiõõa¤ ca ukkhittakānan ti imesaü sattannaü bhante patiråpe gāhake parammukhāpi dātabbaü. soëasannaü na dātabban ti sesānaü Cãvarakkhandhake vuttānaü paõķakādãnaü soëasannaü na dātabbaü. kati sataü rattisataü āpattiyo chādayitvānā 'ti kati sataü āpattiyo rattisataü chādayitvāna.


#<[page 1389]>#
%<P_XVII.]                     Parivāra-vaõõanā                 1389>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  dasasataü rattisataü āpattiyo chādayitvānā 'ti dasasataü āpattiyo rattisataü chādayitvāna. aya¤ h' ettha saīkhepattho.
yo divase divase sataü sataü saīghādisesāpattiyo āpajjitvā dasa dasa divase paņicchādeti, tena rattisataü āpattisahassaü paņicchāditaü hoti. so sabbāvatā āpattiyo dasāhapaņicchannā 'ti parivāsaü yācitvā dasa rattiyo vasitvā 'va mucceyya pārivāsiko ti. dvādasa kammadosā vuttā 'ti apalokanakammaü adhammena vaggaü, adhammena samaggaü, dhammena vaggaü. tathā ¤attikamma¤attidutiyakamma-¤atticatutthakammāni pã ti evaü ekekasmiü kamme tayo tayo katvā dvādasa kammadosā vuttā. catasso kammasampattiyo ti apalokanakammaü dhammena samaggaü, tathā sesāni pã ti evaü catasso kammasampattiyo vuttā.
cha kammānã ti adhammena vaggakammaü adhammena samaggakammaü dhammapatiråpakena vaggakammaü dhammapatiråpakena samaggakammaü dhammena vaggakammaü dhammena samaggakamman ti evaü cha kammāni vuttāni. ek' ettha dhammikā katā 'ti ekaü dhammena samaggakammam ev' ettha dhammikaü katan ti attho. dutiyagāthāvissajjane pi etad eva dhammikaü. yaü desitā 'ti yāni desitani vuttāni pakāsitāni. anantajinenā 'ti ādãsu pariyantaparicchedabhāva-rahitattā anantaü vuccati nibbānaü.
taü bhagavatā ra¤¤ā sapattagaõaü abhimadditvā rajjaü viya kilesagaõaü abhimadditvā jitaü vijitaü adhigataü sampattaü, tasmā bhagavā anantajino ti vuccati. sveva iņņhāniņņhesu nibbikāratāya tādi. vikkhambhana-tadaīgasamuccheda-paņippassaddhi-nissaraõa-vivekasaīkhātaü vivekapa¤cakaü addasā 'ti vivekadassã. tena anantajinena tādinā vivekadassinā yāni āpattikkhandhāni desitāni vuttāni, ek' ettha sammati vinā samathehã ti ayam ettha padasambandho.
yāni satthāro satta āpattikkhandhāni desitāni, tattha ekāpi āpatti vinā samathehi na sammati, atha kho cha samathā cattāri adhikaraõānã ti sabbe p'ime dhammā sammukhāvinayena sammanti samāyogaü gacchanti. ettha pana eko sammukhāvinayo 'va vinā samathehi sammati samathabhāvaü gacchati.


#<[page 1390]>#
%<1390                       Samantapāsādikā                [P_XVII.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  na hi tassa a¤¤ena samathena vinā anipphatti nāma atthi. tena vuttaü ek' ettha sammati vinā samathehã ti. iminā tāva adhippāyena aņņhakathāsu attho vutto.
mayaü pana vinā 'ti nipātassa paņisedhanamattam atthaü gāhetvā ek' ettha sammati vinā samathehã ti etesu sattasu apattikkhandhesu eko pārājikāpattikkhandho vinā samathehi sammatã ti etam atthaü roceyyāma. vuttam pi c'etaü yā sa āpatti anavasesā, sā āpatti na katamena adhikaraõena kātamamhi ņhāne na katamena samathena sammatã ti.
cha ånadiyaķķhasatā 'ti idha Upāli bhikkhu adhammaü dhammo ti dãpeti, tasmiü adhammadiņņhibhede adhammadiņhi, tasmiü dhammadiņņhibhede dhammadiņņhi, tasmiü adhammadiņņhibhede vematiko, tasmiü dhammadiņņhibhede adhammadiņņhi, tasmiü dhammadiņņhibhede vematiko, tasmiü vematikabhede adhammadiņņhi, tasmiü vematikabhede dhammadiņņhi, tasmiü vematikabhede vematiko ti evaü yāni aņņhārasannaü bhedakaravatthånaü vasena aņņhārasa aņņhakāni Saīghabhedakkhandhake vuttāni.
tesaü vasena cha ånadiyaķķhasataü āpāyikā veditabbā.
aņņhārasa anāpāyikā 'ti idha Upāli bhikkhu adhammaü dhammo ti dãpeti, tasmiü dhammadiņņhibhede dhammadiņņhiü avinidhāya diņņhiü avinidhāya khantiü avinidhāya ruciü avinidhāya bhāvaü anusāveti salākaü gāheti ayaü dhammo ayaü vinayo idaü satthusāsanaü imaü gaõhatha imaü rocethā 'ti. ayam pi kho Upāli saīghabhedako na āpāyiko na nerayiko na kappaņņho na atekiccho ti evaü ekekasmiü vatthusmiü ekekaü katvā Saīghabhedakkhandhakāvasāne vuttā aņņhārasa janā.
aņņhārasāņņhakāI chaånadiyaķķhasatavissajjane vuttāyeva.
Kati kammānã ti ādãnaü sabbagāthānaü vissajjanaü uttānam evā 'ti
          dutiyagāthāsaīgaõika-vaõõanā niņņhitā.


#<[page 1391]>#
%<P_XVIII.]                   Parivāra-vaõõanā                   1391>%
                              XVIII
     [P_XVIII:] Sedamocanagāthāsu asaüvāso ti uposatha-pavāraõādinā saüvāsena asaüvāso. sambhogo ekacco tahiü na labbhatã ti akappiyasambhogo na labbhati. nhāpana-bhojanādipaņijagganaü pana mātarā yeva kātuü labbhati. avippavāsena anāpattã ti sahagāraseyyāya anāpatti. pa¤hā-m-esā kusalehi cintitā 'ti esā pa¤hā kusalehi paõķitehi cintitā.
assā vissajjanaü dārakamātuyā bhikkhuniyā veditabbaü.
tassā hi puttaü sandhāy' etaü vuttan ti. avissajjitagāthā garubhaõķaü sandhāya vuttā. attho pan' assā garubhaõķavinicchaye vutto yeva. dasa puggale na vadāmã ti Senāsanakkhandhake vutte dasa puggale na vadāmi. ekādasa vivajjiyā 'ti ye Mahākhandhake ekādasa vivajjanãya puggalā vuttā, te pi na vadāmi. ayaü pa¤hā naggaü bhikkhuü sandhāya vuttā. kathaü nu sikkhāya asādhāraõo ti pa¤hā nahāpitapubbakaü bhikkhuü sandhāya vuttā. aya¤ hi khurabhaõķaüI pariharituü na labhati, a¤¤e labhanti, tasmā sikkhāya asādhāraõo taü puggalaü katamaü vadanti buddhā 'ti ayaü pa¤hā nimmita-buddhaü sandhāya vuttā.
adho nābhi vivajjiyā 'ti adho nābhiü vivajjetvā ayaü pa¤hā yan taü asãsakaü kabandhaü yassa ure akkhãni c' eva mukha¤ ca hoti, taü sandhāya vuttā. bhikkhu sa¤¤ācikāya kuņin ti ayaü pa¤hā tiõacchādanaü kuņiü sandhāya vuttā.
dutiyapa¤hā sabbamattikāmayaü kuņiü sandhāya vuttā.
āpajjeyya garukaü chejjavatthun ti ayaü pa¤hā vajjapaņicchādikaü bhikkhuniü sandhāya vuttā. dutiyapa¤hā paõķakādayo abhabbapuggale sandhāya vuttā. ekādasa pi hi te gihibhāve yeva pārājikaü pattā. vācā 'ti vācāya anālapanto. giraü no ca pare bhaõeyyā 'ti iti ime sossantã ti parapuggale sandhāya saddam pi na nicchāreyya. ayaü pa¤hā santiü āpattiü n' āvikareyya sampajāna-musāvādassa hotã ti imaü musāvādaü sandhāya vuttā. tassa hi bhikkhuno adhammikāya paņi¤¤āya tuõhãbhåtassa nisinnassa manodvāre āpatti nāma n' atthi. yasmā pana āvikātabbaü na āvikāhi.


#<[page 1392]>#
%<1392                     Samantapāsādikā                  [P_XVIII.>%
ten' assa vacãdvāre akriyato ayaü āpatti samuņņhātã ti veditabbā. saīghādisesā caturo ti ayaü pa¤hā aruõugge vā gāmantara-pariyāpannaü nadãpāraü okkantabhikkhuniü sandhāya vuttā. sā hi sakagāmato paccåsasamaye nikkhamitvā aruõuggamanakāle vuttappakāraü nadãpāraü okkantamattā 'va rattivippavāsagāmantara-nadãpāra-gaõhamhā ohãyanalakkhaõena ekappahāren' eva caturo saīghādisese āpajjati.
siyā āpattiyo nānā 'ti ayaü pa¤hā ekato upasampannā dve bhikkhuniyo sandhāya vuttā. tāsu hi bhikkhånaü santike ekato upasampannāya hatthato gaõhantassa pācittiyaü.
bhikkhunãnaü santike ekato upasampannāya hatthato gaõhantassa dukkaņaü. caturo janā saüvidhāyā 'ti ācariyo ca tayo ca antevāsikā cha māsakaü bhaõķaü avahariüsu ācariyassa sāhatthikā tayo māsakā, āõattiyāpi tayo 'va tasmā thullaccayaü āpajjati, itaresaü sāhatthiko ekeko, āõattikā pa¤cā 'ti tasmā pārājikaü āpajjiüsu. ayam ettha saīkhepo.
vitthāro pana adinnādāna-pārājike saüvidhāvahāra-vaõõanāyaü vutto. chiddaü tasmiü ghare n' atthã ti ayaü pa¤hā dussakuņãādãni santhatapeyyāla¤ ca sandhāya vuttā.
telaü madhu phānitan ti gāthā liīgaparivattaü sandhāya vuttā. nissaggiyenā 'ti gāthā pariõāmanaü sandhāya vuttā.
yo hi saīghassa pariõata-lābhato ekaü cãvaraü attano, ekaü a¤¤assā 'ti dve cãvarāni ekaü mayhaü, ekaü tassa dehã ti ekapayogena pariõāmeti, so nissaggiyapācittiya¤ c' eva suddhikapācittiya¤ ca ekato āpajjati. kamma¤ ca taü kuppeyya vaggapaccayā 'ti ayaü pa¤hā dvādasa yojanappamāõesu Bārāõasãādãsu nagaresu gāmasãmaü sandhāya vuttā. padavãtihāramattenā 'ti gāthā sa¤carittaü sandhāya vuttā. attho pi c' assa sa¤carittavaõõanāyaü eva vutto.
sabbāni tāni nissaggiyānã ti ayaü pa¤hā a¤¤ātikāya bhikkhuniyā dhovāpanaü sandhāya vuttā. sace hi tiõõam pi cãvarānaü kāka-uhanaüI vā kaddamamakkhitaü vā kaõõaü gahetvā bhikkhunã udakena dhovati bhikkhussa kāyagatān' eva nissaggiyāni honti. saraõagamanam pi na ca tassa atthã ti saraõagamana-upasampā natthi. ayam pana pa¤hā Mahāpajātiyā upasampadaü sandhāya vuttā.


#<[page 1393]>#
%<P_XVIII.]                   Parivāra-vaõõanā                 1393>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  haneyya anariyaü mando ti ta¤ hi itthiü vā purisaü vā anariyaü haneyya. ayaü pa¤hā liīgaparivattena itthibhåtaü pitaraü purisabhåta¤ ca mātaraü sandhāya vuttā.
na tenānantaraü phuse ti ayaü pa¤hā MigasiīgatāpasaSãhakumārādãnaü viya tiracchānamātāpitaro sandhāya vuttā.
acodayitvā 'ti gāthā dåten' upasampadaü sandhāya vuttā.
codayitvā 'ti gāthā paõķakādãnaü upasampadaü sandhāya vuttā. Kurundiyaü pana paņhamagāthā aņņhasammukhā kammāni, dutiyā anāpattikassa kammaü sandhāya vuttā 'ti āgataü. chindantassa āpattã ti vanappatiü chindantassa pārājikaü, tiõalatādiü chindantassa pācittiyaü, aīgajātaü chindantassa thullaccayaü. chindantassa anāpattã ti kese ca nakhe ca chindantassa anāpatti. chādentassa āpattã ti attano āpattiü chādentassa a¤¤esaü vā āpattiü chādentassa anāpattã ti gehādãni chādentassa anāpatti. saccaü bhaõanto ti gāthāya sikharaõã ti ubhatobya¤janā 'sã ti saccaü bhaõanto garukaü āpajjati. sampajānamusāvāde pana musā bhāsato lahukāpatti hoti. abhåtārocane musā bhaõanto garukaü āpajjati. bhåtārocane saccaü bhāsato lahukāpatti hotã ti.
adhiņņhitan ti gāthā nissaggiyacãvaraü anissajjitvā paribhu¤jantaü sandhāya vuttā. atthaīgate såriye 'ti gāthā romanthakaü sandhāya vuttā. na rattacitto ti gāthāya ayam attho, rattacitto methunadhamma-pārājikaü āpajjati. theyyacitto adinnādāna-pārājikaü. paraü maraõāya cetento manussaviggaha-pārājikaü. saīghabhedako pana na rattacitto na ca pana theyyacitto na cāpi so paraü maraõāya cetayi.
salākaü pan' assa dentassa hoti chejjaü pārājikaü hoti.
salākaü paņiggaõhantassa bhedakānuvattakassa thullaccayaü.
gaccheyya addhayojanan ti ayaü pa¤hā suppatiņņhitanigrodhasadisaü ekakulassa rukkhamålaü sandhāya vuttā. kāyãkāni ti ayaü gāthā sambahulānaü itthãnaü kese vā aīguliyo vā ekato gaõhantaü sandhāya vuttā. vācasikānã ti ayaü gāthā sabbā tumhe sikharaõiyo ti ādinā nayena duņņhullabhāõiü sandhāya vuttā. tiss' itthiyo methunaü taü na seve ti tisso itthiyo vuttā. tāsu pi yaü taü methunaü nāma taü na sevati.


#<[page 1394]>#
%<1394                     Samantapāsādikā                    [P_XVIII.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tayo purise 'ti tayo purise pi upagantvā methunaü na sevati. tayo ca anariyapaõķake 'ti ubhatobya¤janasaīkhāte tayo anariye tayo ca paõķake 'ti ime pi cha jane upagantvā methunaü na sevati. na c'ācare methunaü bya¤janasmin ti anuloma-pārājikavasena pi methunaü n' ācarati. chejjaü siyā methunadhamma-paccayā ti siyā methunadhammapaccayā pārājikan ti. ayaü pa¤hā aņņhavatthukaü sandhāya vuttā. tassā hi methunadhammassa pubbabhāgaü kāyasaüsaggaü āpajjituü vāyamantiyā methunadhamma-paccayā chejjaü hoti. mātaraü cãvaran ti ayaü gāthā piņņhiyasamaye vassikasāņikatthaü satuppādakaraõaü sandhāya vuttā. vinicchayo pan' assā vassikasāņika-sikkhāpada-vaõõanāyam eva vutto. kuddho ārādhako hotã ti gāthā titthiyavattaü sandhāya vuttā. titthiyo hi vattaü pårayamāno titthiyānaü vaõõe bha¤¤amāne kuddho ārādhako hoti. vatthuttayassa vaõõe bha¤¤amāne kuddho gārayho hotã ti tatth' ev' assā vitthāro vutto. dutiyagāthāpi tam eva sandhāya vuttā. saīghādisesan ti ādi gāthā yā bhikkhunã avassutā 'va avassutassa purisassa hatthato piõķapātaü gahetvā manussamaüsa-lasuõa-paõãtabhojanasesākkappiyamaüsehi saddhiü omadditvā ajjhoharati, taü sandhāya vuttā. eko upasampanno eko anupasampanno ti gāthā ākāsagataü sandhāya vuttā. sace hi dvãsu sāmaõeresu eko iddhiyā kesaggamattam pi pathaviü mu¤citvā nisinno hoti, so anupasampanno nāma hoti, saīghenāpi ākāse nisãditvā bhåmigatassa kammaü na kātabbaü. sace karoti kuppati. akappakatan ti gāthā acchinnacãvarakaü bhikkhuü sandhāya vuttā. tasmiü yeva c'assā sikkhāpade vitthārena vinicchayo pi vutto. na deti na paņiggaõhātã ti nāpi uyyojitā deti na uyyojitā tassa hatthato gaõhāti. paņiggaho tena na vijjatã ti ten' eva kāraõena uyyojitāya hatthato uyyojitāya paņiggaho na vijjati. āpajjati garukan ti evaü sante pi avassutassa hatthato piõķapātaggahaõe uyyojentã saīghādisesāpattiü āpajjati. ta¤ ca paribhogapaccayā 'ti ta¤ ca pana āpattiü āpajjamānā tassā uyyojitāya paribhoga-paccayā āpajjati.


#<[page 1395]>#
%<P_XVIII,XIX.]                Parivāra-vaõõanā               1395>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tassā hi bhojanapariyosāne uyyojitāya saīghādiseso hotã ti. dutiyagāthā tassā yeva udakadantapoõaggahaõe uyyojanaü sandhāya vuttā. na bhikkhunã no ca phuseyya vajjan ti sattarasakesu hi a¤¤ataraü āpattiü āpajjitvā anādariyena chādayamānāpi bhikkhunã chādanapaccayā vajjaü na phusati, a¤¤aü navaü āpattiü n'āpajjati. paņicchannāya vā appaņicchannāya vā āpattiyā pakkhamānattam eva labhati. ayaü pana bhikkhunã pi na hoti, sāvasesa¤ ca garukaü āpajjitvā chādetvā vajjaü na phusati. pa¤hā-m-esā kusalehi cintitā 'ti ayaü kira pa¤hā ukkhittakaü bhikkhuü sandhāya vuttā. tena hi saddhiü vinayakammaü n'atthi, tasmā so saīghādisesaü āpajjitvā chādento 'va na phusatã ti.
                sedamocanagāthā-vaõõanā niņņhitā.
                               XIX
     [P_XIX.1:] Kammavagge catunnaü kammānaü nānākaraõaü samathakkhandhake vuttam eva. ki¤cāpi vuttaü, atha kho ayaü kammavinicchayo nāma ādito paņņhāya vuccamāno pākaņo hoti, tasmā ādito paņņhāy' ev' ettha vattabbaü vadissāma. cattārã ti kammānaü gaõanaparicchedavacanaü etaü.
kammānã ti paricchinnakamma-dassanaü. apalokanakammaü nāma sãmaņņhakasaīghaü sodhetvā chandārahānaü chandaü āharitvā samaggassa saīghassa anumatiyā tikkhattuü sāvetvā kattabbaü kammaü. ¤attikammaü nāma vuttanayen' eva samaggassa saīghassa anumatiyā ekāya ¤attiyā kattabbaü kammaü. ¤attidutiyakammaü nāma vuttanayen' eva samaggassa saīghassa anumatiyā ekāya ¤attiyā ekāya ca anusāvanāyā 'ti evaü ¤attidutiyāya anusāvanāya kattabbaü kammaü. ¤atticatutthakammaü nāma vuttanayen' eva samaggassa saīghassa anumatiyā ekāya ¤attiyā tãhi ca anusāvanāhã ti evaü ¤atticatutthāhi tãhi anusāvanāhi kattabbaü kammaü. tattha apalokanakammaü apaloketvā va kātabbaü, ¤attikammādivasena na kātabbaü.
¤attikammam pi ekaü ¤attiü ņhapetvā 'va kātabbaü,


#<[page 1396]>#
%<1396                     Samantapāsādikā                  [P_XIX.>%
apalokanakammādivasena na kātabbaü. ¤attidutiyakammaü pana apaloketvā kātabbam pi atthi akātabbam pi atthi.
tattha sãmāsammuti sãmāsamåhanaü kathinadānaü kathinuddhāro kuņivatthudesanā vihāravatthudesanā 'ti imāni cha kammāni garukāni apaloketvā kātuü na vaņņanti, ¤attidutiyakammavācaü sāvetvā 'va kātabbāni. avasesā terasa sammutiyo senāsanaggāhaka-matakacãvaradānādi sammutiyo cā 'ti etāni lahukakammāni apaloketvāpi kātuü vaņņanti, ¤attikamma-¤atticatutthakammavasena pana na kātabbam eva. ¤atticatutthakammavasena kariyamānaü dalhataraü hoti, tasmā kātabban ti ekacce vadanti. evaü pana sati kammasaīkaro hohi, tasmā na kātabban ti paņikkhittam eva. sace pana akkharaparihãnaü vā padaparihãnaü vā duruttapadaü vā hoti, tassa sodhanatthaü punappunaü vatthuü vaņņati. idaü akuppakammassa daëhãkammaü hoti, kuppakamme kammaü hutvā tiņņhati. ¤atticatutthakammaü ¤atti ca tisso ca kammavācāyo sāvetvā va kātabbaü apalokanakammādivasena na kātabbaü. pa¤cah' ākārehi vipajjantã ti pa¤cahi kāraõehi vipajjanti. sammukhā karaõãyaü kammaü asammukhā karoti vatthuvipannaü adhammakamman ti ettha atthi kammaü sammukhā karaõãyaü, atthi asammukhā karaõãyaü. tattha asammukhā karaõãyaü nāma dåten' upasampadā pattanikkujjanaü pattukkujjanaü, ummattakassa bhikkhuno ummattakasammuti, sekkhānaü kulānaü sekkhasammuti, Channassa bhikkhuno brahmadaõķo Devadattassa pakāsanãyakammaü appasādanãyaü dassentassa bhikkhuno bhikkhunisaīghena kātabbaü avandanãyakamman ti aņņhavidhaü hoti. taü {sabbhaü} tattha tattha vuttanayen' eva veditabbaü idaü aņņhavidham pi kammaü asammukhā kataü hoti akuppaü. sesāni sabbakammāni sammukhā eva kātabbāni. saīghasammukhatā dhammasammukhatā vinayasammukhatā puggalasammukhatā 'ti imaü catubbidhaü sammukhā vinayaü upanetvā 'va kātabbāni. evaü katāni hi sukatāni honti. evaü akatāni pan' etāni imaü sammukhā vinayasaīkhātaü vatthuü vinā katattā vatthuvipannāni nāma honti. tena vuttaü sammukhā karaõãyaü kammaü asammukhā karoti vatthuvipannaü adhammakamman ti.


#<[page 1397]>#
%<P_XIX.]                    Parivāra-vaõõanā                1397>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  paņipucchākaraõãyādãsu pi paņipucchādikaraõaü eva vatthu. taü vatthuü vinā katattā tesam pi vatthuvipannatā veditabbā. idaü pan ettha vacanatthamattaü. paņipucchākaraõãyaü appaņipucchā karotã ti pucchitvā codetvā sāretvā kātabbaü apucchitvā acodetvā asāretvā karoti. paņi¤¤āya karaõãyaü appaņi¤¤āya karotã ti paņi¤¤aü āropetvā yathā dinnāya paņi¤¤āya kātabbaü appaņi¤¤āya karontassa vippalapantassa balakrasadisassa khãõasavassa. amåëhavinayārahassā 'ti Gaggabhikkhu-sadisassa ummattakassa. tassapāpiyasikākammārahassā 'ti Upavāëabhikkhu-sadisassa ussannapāpassa.
esa nayo sabbattha. anuposathe uposathaü karotã ti anuposathadivase uposathaü karoti. uposathadivaso nāma ņhapetvā kattikamāsaü avasesesu ekādasasu māsesu bhinnassa saīghassa sāmaggãdivaso ca yathāvutta-cātuddasa-pannarasā ca. etaü tippakāram pi uposathadivasaü ņhapetvā a¤¤asmiü divase uposathaü karonto anuposathe uposathaü karoti nāma. yatra hi pattacãvarādãnaü atthāya appamattakena kāraõena vivadantā uposathaü vā pavāraõaü vā ņhapenti, tattha tasmiü adhikaraõe vinicchite samaggā jātā 'mhā 'ti antarāsāmaggã uposathaü kātuü na labhanti.
karontehi anuposathe uposatho kato nāma hoti. appavāraõāya pavāretã ti appavāraõadivase pavāreti. pavāraõadivaso nāma ekasmiü kattikamāse bhinnassa saīghassa sāmaggãdivaso ca paccukkaķķhitvā ņhapitadivaso ca dve ca puõõamāsiyo. evaü catubbidham pi pavāraõadivasaü ņhapetvā a¤¤asmiü divase pavārento appavāraõāya pavāreti nāma. idhāpi appamattakassa vivādassa våpasame sāmaggã pavāraõaü kātuü na labhanti. karontehi appavāraõāya pavāraõā katā hoti. api ca ånavãsativassaü vā antimavatthuü ajjhāpannapubbaü vā ekādasasu vā abhabbapuggalesu a¤¤ataraü upasampādentassa pi vatthuvipannaü adhammakammaü hoti. evaü vatthuto kammāni vipajjanti. ¤attito vipattiyaü pana vatthuü na parāmasatã ti yassa upasampadādikammaü karoti,


#<[page 1398]>#
%<1398                     Samantapāsādikā                 [P_XIX.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  taü na parāmasati, tassa nāmaü na gaõhāti. suõātu me bhante saīgho, ayaü Dhammarakkhito āyasmato Buddharakkhitassa upasampadāpekkho ti vattabbe, suõātu me bhante saügho āyasmato Buddharakkhitassa upasampadāpekkho ti vadati, evaü vatthuü na parāmasati. saīghaü na parāmasatã ti saīghassa nāmaü na gaõhāti. suõātu me bhante saügho, ayaü Dhammarakkhito ti vattabbe, suõātu me bhante ayaü Dhammarakkhito ti vadati, evaü saīghaü na parāmasati. puggalaü na parāmasatã ti yo upasampadāpekkhassa upajjhāyo, taü na parāmasati, tassa nāmaü na gaõhāti. suõātu me bhante saügho, ayaü Dhammarakkhito āyasmato Buddharakkhitassa upasampadāpekkho ti vattabbe, suõātu me bhante saügho, ayaü Dhammarakkhito upasampadāpekkho ti vadati, evaü pugalaü na parāmasati. ¤attiü na parāmasatã ti sabbena sabbaü ¤attiü na parāmasati. ¤attidutiyakamme ¤attiü aņņhapetvā dvikkhattuü kammavācāya eva anusāvanakammaü karoti. ¤atticatutthakamme pi ¤attiü aņņhapetvā catukkhattuü kammavācāya eva anusāvanakammaü karoti.
evaü ¤attiü na parāmasati. pacchā vā ¤attiü ņhapetã ti paņhamaü kammavācāya anusāvanakammaü katvā esā ¤attã ti vatvā khamati saüghassa, tasmā tuõhã, evam etaü dhārayāmã ti vadati, evaü pacchā ¤attiü ņhapeti. iti imehi pa¤cah' ākārehi ¤attito kamāmni vipajjanti. anusāvanato vipattiyaü pana vatthuādãni vuttanayen'eva veditabbāni. evaü pana nesaü aparāmasanaü hoti. suõātu me bhante saīgho ti paņhamānusāvane dutiyaü pi etam atthaü vadāmi, tatiyam pi etam atthaü vadāmi suõātu me bhante saīgho ti dutiya-tatiyānusāvanāsu vā ayaü Dhammarakkhito āyasmato Buddharakkhitassa upasampadāpekkho ti vattabbe, suõātu me bhante saīgho, āyasmato Buddharakkhitassā 'ti vadanto vatthuü na parāmasati nāma. suõātu me bhante saīgho, ayaü Dhammarakkhito ti vattabbe suõātu me bhante, ayaü Dhammarakkhito ti vaķanto saīghaü na parāmasati nāma. suõātu me bhante saīgho, ayaü Dhammarakkhito āyasmato Buddharakkhitassā 'ti vattabbe,


#<[page 1399]>#
%<P_XIX.]                    Parivāra-vaõõanā                 1399>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  suõātu me bhante saīgho, yaü Dhammarakkhito upasampadāpekkho ti vadanto puggalaü na parāmasati nāma. anusāvanaü hāpetã ti sabbena sabbaü kammavācāya anusāvanaü na karoti. ¤attidutiyakamme dvikkhattuü ¤attim eva ņhapeti. ¤atticatutthakamme catukkhattuü ¤attim eva ņhapeti, evaü anusāvanaü hāpeti. yo pi ¤attidutiyakamme ekaü ¤attiü ņhapetvā ekaü kammavācaü anusāvento akkharaü vā chaķķeti, padaü vā duruttaü karoti, ayam pi anusāvanaü hāpeti yeva. ¤atticatutthakamme pana ekaü ¤attiü ņhapetvā sakim eva vā dvikkhattuü vā kammavācāya anusāvanaü karonto pi akkharaü vā padaü vā chaķķento pi duruttaü karonto pi anusāvanaü hāpeti yevā ti veditabbo. duruttaü karotã ti ettha pana ayaü vinicchayo, yo hi a¤¤asmiü akkhare vattabbe a¤¤aü vadati, ayaü duruttaü karoti nāma. tasmā kammavācaü karontena bhikkhunā, yāyaü:
     sithilaü dhanita¤ ca dãgharassaü,
     garukaü lahuka¤ ca niggahitaü
     sambandhaü vavatthitaü vimuttaü
     dasadhā bya¤janabuddhiyā pabhedo ti vutto, ayaü suņņhu upalakkhetabbo. ettha hi sithilaü nāma pa¤casu vaggesu paņhama-ņatiyaü. dhanitaü nāma tesv' eva dutiya-catutthaü. dãghan ti dãghena kālena vattabbaü ākārādi. rassan ti tato upaķķhakālena vattabbaü ākārādi. garukan ti dãgham eva. yaü vā āyasmato Buddharakkhitattherassa yassa na kkhamatã ti evaü saüyogapadaü katvā vuccati. lahukan ti rassam eva. yaü vā āyasmato Buddharakkhitattherassa yassa na khamatã ti evaü asaüyogapadaü katvā vuccati. niggahitan ti yaü karaõāni niggahetvā avissajjetvā avivaņena mukhena anunāsaü kvā vattabbaü. sambandhan ti yaü parapadena sambandhitvā tuõhi 'ssā 'ti vā tuõha 'ssā 'ti vā vuccati. vavatthitan ti yaü parapadena asambandhaü katvā vicchinditvā tuõhi assā 'ti vā tuõha assā 'ti vā vuccati. vimuttan ti yaü karaõāni aniggahetvā vissajjetvā vivaņena mukhena anunāsikaü akatvā vuccati.


#<[page 1400]>#
%<1400                        Samantapāsādikā                [P_XIX.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tattha suõātu me ti vattabbe ta-kārassa tha-kāraü katvā suõāthu me ti vacanaü sithilassa dhanitakaraõaü nāma. tathā pattakallaü esā ¤attã ti vattabbe patthakālam esā ¤attã ti ādivacana¤ ca. bhante saīgho ti vattabbe bhakāra-ghakārānaü bakāra-gakāre katvā bante saīgo ti vacanaü dhanitassa sithilakaraõaü nāma.
suõātu me ti vivaņena mukhena vattabbe pana suõantu me ti vā esā ¤attã ti vatabbe esaü ¤attã ti vā avivaņena mukhena anunāsikaü katvā vacanaü vimuttassa niggahitavacanaü nāma. pattakallan ti avivaņena mukhena anunāsikaü katvā vattabbe pattakallā 'ti vivaņena mukhena anunāsikaü akatvā vacanaü niggahitassa vimuttavacanaü nāma. iti sithile kattabbe dhanitaü, dhanite kattabbe sithilaü, vimutte kattabbe niggahitaü, niggahite kattabbe vimuttan ti imāni cattāri bya¤janāni antokammavācāya kammaü dåsenti. evaü vadanto hi a¤¤asmiü akkhare vattabbe a¤¤aü vadati duruttaü karotã ti vuccati. itaresu pana dãgharassādãsu. chasu bya¤janesu dãghaņņhāne dãgham eva, rassaņņhāne ca rassam evā 'ti evaü yathā ņhāne taü tad eva akkharaü bhāsantena anukkam āgataü paveõiü avināsentena kammavācā kātabbā. sace pana evaü akatvā dãghe vattabbe rassaü, rasse vattabbe dãghaü vadati, tathā garuke vattabbe lahukaü, lahuke vā vattabbe garukaü vadati, sambandhe vā pana vattabbe vavatthitaü, vavatthite vā vattabbe sambandhaü vadati, evaü vutte pi kammavācā na kuppati. imāni hi cha bya¤janāni kammaü na kopenti.
yaü pana suttantikattherā da-kāro ta-kāram āpajjati, takāro da-kāraü āpajjati, ca-kāro ja-kāram āpajjati, ja-kāro ca-kāram āpajjati, ya-kāro ka-kāram āpajjati, ka-kāro ya-kāram āpajjati, tasmā da-kārādãsu vattabbesu ta-kārādivacanaü na virujjhatã ti vadanti, taü kammavācaü patvā na vaņņati, tasmā vinayadharena n' eva da-kāro ta-kāro kātabbo ...pe... na ka-kāro ya-kāro. yathā pāëiya niruttiü sodhetvā dasavidhāya bya¤jana-niruttiyā vuttadose pariharantena kammavācā kātabbā. itarathā hi sāvanaü hāpeti nāma. akāle vā sāvetã ti sāvanāya akāle anokāse ¤attiü aņņhapetvā paņhamaü yeva anusāvanakammaü katvā pacchā ¤attiü ņhapeti.


#<[page 1401]>#
%<P_XIX.]                         Parivāra-vaõõanā              1401>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  iti imehi pa¤cah' ākārehi anusāvanato kammāni vipajjanti. sãmato vipattiyaü pana atikhuddakasãmā nāma yā ekavãsati bhikkhå na gaõhāti. Kurundiyaü pana yattha ekavãsati bhikkhå nisãdituü na sakkontã ti vuttaü.
tasmā yā evaråpā sãmā ayaü sammatāpi asammatā, gāmakhettasadisā 'va hoti, tattha kataü kammaü kuppati. esa nayo sesasãmāsu pi. ettha pana atimahatã nāma yā kesaggamattenāpi ti-yojanaü atikkametvā sammatā hoti.
khaõķanimittā nāma aghaņitanimittā vuccati. puratthimāya disāya nimittaü kittetvā anukkamen' eva dakkhināya pacchimāya uttarāya disāya kittetvā puna puratthimāya disāya pubbakittitaü nimittaü paņikittetvā va ņhapetuü vaņņati. evaü akkhaõķanimittā hoti. sace pana anukkamena āharitvā uttarāya disāya nimittaü kittetvā tatth' eva ņhapeti khaõķanimittā hoti. aparāpi khaõķanimittā nāma yā animittupagaü tacasārarukkhaü vā khāõukaü vā paüsupu¤ja-vālikāpu¤jānaü vā a¤¤ataraü antarā ekaü nimittaü katvā sammatā hoti, chāyānimittā nāma ya pabbatacchāyādãnaü yaü ki¤ci chāyaü nimittaü katvā sammatā hoti.
animittā nāma yā sabbena sabbaü nimittāni akittetvā sammatā hoti. bahi sãme ņhito sãmaü sammannati nāma nimittāni kittetvā nimittānaü bahi ņhito sammannati. nadiyā samudde jātassare sãmaü sammannatã ti etesu nadãādãsu yā sammannati, sā evaü sammatāpi sabbā bhikkhave nadã asãmā, sabbo samuddo asãmo, sabbo jātassaro asãmo ti vacanato asammatā 'va hoti. sãmāya sãmaü sambhindatã ti attano sãmāya paresaü sãmaü sambhindati. ajjhottharatã ti attano sãmāya paresaü sãmaü ajjhottharati. tattha yathā sambhedo ca ajjhottharaõa¤ ca hoti, taü sabbaü Uposathakkhandhake vuttam eva. iti imā ekādasa pi sãmā asãmā, gāmakhettasadisā eva, tāsu nisãditvā kataü kammaü kuppati. tena vuttaü imehi ekādasahi ākārehi sãmato kammāni vippajjantã ti. parisato kammavipattiyaü pana ki¤ci anuttānaü nāma n'atthi. yam pi tattha kammappatta-chandāraha-lakkhaõaü vattabbaü siyā, tam pi parato cattāro bhikkhå pakatattā kammappattā' ti ādinā nayena vuttam eva.

#<[page 1402]>#
%<1402                     Samantapāsādikā                   [P_XIX.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tattha pakatattā kammappattā 'ti catu-vaggakaraõe kamme cattāro pakatattā. anukkhittā anissāritā parisuddhasãlā cattāro bhikkhå kammappattā kammassa arahā anucchavikā sāminā. na tehi vinā taü kammaü kariyati, na tesaü chando vā pārisuddhi vā eti. avasesā pana sace pi sahassamattā honti, sace samānasaüvāsakā sabbe chandārahā 'va honti, chandapārisuddhiü datvā āgacchantu vā mā vā kammaü pana tiņņhati. yassa pana saīgho parivāsādi kammaü karoti, so n' eva kammappatto, nāpi chandāraho. api ca yasmā taü puggalaü vatthuü katvā saīgho kammaü karoti, tasmā kammāraho ti vuccati. sesakammesu pi es' eva nayo. puna cattāri kammānã ti ādiko nayo paõķakādãnaü avatthubhāvadassanatthaü vutto. sesam ettha uttānam eva. idāni tesaü kammānaü pabhedadassanatthaü apalokanakammaü kati ņhānāni gacchatã ti ādim āha. tattha apalokanakammaü pa¤ca ņhānāni gacchati osāraõaü nissāraõaü bhaõķukammaü brahmadaõķaü kammalakkhaõa¤ ¤eva pa¤caman ti ettha osāraõaü nissāraõan ti padasiliņņhatāy' etaü vuttaü.
paņhamaü pana nissāraõā hoti, pacchā osāraõā. tattha yā Kaõņakasāmaõerassa daõķakammanāsanā, sā nissāraõā 'ti veditabbā. tasmā etarahi sace pi sāmaõero buddhassa vā dhammassa vā saīghassa vā avaõõaü bhaõati, akappiyaü kappiyan ti dãpeti, micchādiņņhiko hoti antaggāhikāya diņņhiyā samannāgato, so yāvatatiyaü nivāretvā taü laddhiü nissajjāpetabbo. no ce vissajjeti saīghaü sannipātetvā vissajjetã ti vattabbo. no ce vissajjeti byattena bhikkhunā apalokanakammaü katvā nissāretabbo. eva¤ ca pana kammaü kātabbaü; saīghaü bhante pucchāmi ayaü itthannāro sāmaõero buddhassa dhammassa saīghassa avaõõavādã micchādiņņhiko yaü a¤¤e sāmaõerā labhanti dirattatirattaü bhikkhåhi saddhiü sahaseyyaü, tassa alābhāya nissāraõā ruccati saīghassā 'ti dutiyam pi tatiyam pi bhante saīghaü pucchāmi ayaü itthannāmo sāmaõero buddhassa ...pe... ruccati saīghassā 'ti ca ravire vinassāti. so aparena samayena ahaü bhante bālatāya a¤¤āõatāya alakkhikatāya evaü akāsiü,


#<[page 1403]>#
%<P_XIX.]                    Parivāra-vaõõanā                 1403>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  svāhaü saīghaü khamāpemã 'ti khamāpento yāvatatiyaü yācāpetvā apalokanakammen' eva osāretabbo. evaü pana osāretabbo saīghamajjhe byattena bhikkhunā saīghassa arumatiyā sāvetabbaü, saīghaü bhante pucchāmi ayaü itthannāmo sāmaõero buddhassa dhammassa saīghassa avaõõavādã micchādiņņhiko, yaü a¤¤e sāmaõerā labhanti bhikkhåhi saddhiü dirattatirattaü sahaseyyaü, tassa alābhāya nissārito, svāyaü idāni sorato nivāta-vutti lajjãdhammaü okkanto hirottappe tiņņhito katadaõķakammo accayaü deseti, imassa sāmaõerassa yathā purekāya sambhogasāmaggã dānaü ruccati saīghassā 'ti evaü tikkhattuü vattabbaü. evaü apalokanakammaü osāraõa¤ ca nissāraõa¤ ca gacchati. bhaõķukammaü Mahākhandhakavaõõanāyaü vuttam eva, brahmadaõķo Pa¤casatikakkhandhake vutto yeva. na kevalaü pan' esa Channass' eva pa¤¤atto. yo a¤¤o pi bhikkhu mukharo hoti bhikkhuü duruttavacanehi ghaņņento khuüsento vambhento viharati, tassa pi dātabbo. eva¤ ca pana dātabbo, saīghamajjhe byattena bhikkhunā saīghassa anumatiyā sāvetabbaü bhante itthannāmo bhikkhu mukharo bhikkhuü duruttavacanehi ghaņņento viharati, so bhikkhu yaü iccheyya taü vadeyya, taü bhikkhåhi itthannāmo bhikkhu n'eva vattabbo na ovaditabbo na anusāsitabbo. saīghaü bhante pucchāmi itthannāmassa bhikkhuno brahmadaõķassa dānaü ruccati saīghassā 'ti. dutiyam pi pucchāmi. tatiyam pi pucchāmi itthannāmassa bhante bhikkhuno brahmadaõķassa dānaü ruccati saīghassā 'ti. tassa aparena samayena sammā vattitvā khamāpentassa brahmadaõķo paņippassambhetabbo.
eva¤ ca pana paņippassambhetabbo byatena bikkhunā saīghamajjhe sāvetabbaü bhante bhikkhusaīgho asukassa bhikkhuno brahmadaõķaü adāsi, so bhikkhu sorato nivātavutti lajjãdhammaü okkanto hirottappe patiņņhito paņisaīkhā āyatiü samvare tiņņhati. saīghaü bhante pucchāmi tassa bhikkhuno brahmadaõķassa paņippassaddhi ruccati saīghassā 'ti. evaü yāvatatiyaü vatvā apalokanakammen' eva brahmadaõķo paņippassambhetabbo ti.


#<[page 1404]>#
%<1404                     Samantapāsādikā                  [P_XIX.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  kammalakkhaõa¤¤eva pa¤caman ti yaü taü bhagavatā Bhikkhunikkhandhake tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhå bhikkhuniyo kaddamodakena osi¤canti app' eva nāma amhesu sārajjeyyun ti, kāyaü vivaritvā bhikkhunãnaü dassenti, åruü vivaritvā bhikkhunãnaü dassenti, aīgajātaü vivaritvā bhikkhunãnaü dassenti, bhikkhuniyo obhāsenti bhikkhunãhi saddhiü sampayojenti app' eva nāma amhesu sārajjeyyun ti imesu vatthåsu tesaü bhikkhånaü dukkaņaü pa¤¤apetvā anujānāmi bhikkhave tassa bhikkhuno daõķakammaü kātun ti. atha kho bhikkhunãnaü etad ahosi, kiü nu kho daõķakammaü kātabban ti. bhagavato etam atthaü ārocetuü avandiyo so bhikkhave bhikkhu bhikkhunisaõghena kātabbo ti evaü avandiyakammaü anu¤¤ātaü.
taü kammalakkhaõa¤ ¤eva pa¤camaü imassa apalokanakammassa ņhānaü hoti. tassa hi kamma¤ ¤eva lakkhaõaü, na osāraõādãni, tasmā kammalakkhaõan ti vuccati. tassa karaõaü tatth' eva vuttaü. api ca naü paņippassaddhiyā saddhiü vitthārato dassetuü idhāpi vadāma bhikkhunupassaye sannipatitassa bhikkhunisaīghassa anumatiyā byattāya bhikkhuniyā sāvetabbaü. ayye asuko nāma ayyo bhikkhunãnaü apāsādikaü dasseti, etassa ayyassa avandiyakaraõaü ruccatã ti bhikkhunisaīghaü pucchāmi ayye asuko nāma ayyo bhikkhunãnaü apāsādikaü dasseti, etassa ayyassa avandiyakaraõaü ruccatã ti. dutiyam pi tatiyam pi bhikkhunisaīghaü pucchāmã ti. evaü tikkhattuü sāvetvā apalokanakammena avandiyakammaü kātabbaü. tato paņņhāya so bhikkhu bhikkhunãhi na vanditabbo. sace avandiyamāno hirottappaü paccupaņņhapetvā sammā vattati, tena bhikkhuniyo khamāpetabbā. khamāpentena bhikkhunupassayaü agantvā vihāre yeva saīghaü vā gaõaü vā ekaü bhikkhuü vā upasaīkamitvā ukkuņikaü nisãditvā a¤jaliü paggahetvā ahaü bhante paņisaīkhā āyatiü saüvare tiņņhāmi, na puna apāsādikaü dassessāmi, bhikkhunisaīgho mayhaü khamatå 'ti khamāpetabbaü. tena saīghena vā gaõena vā ekabhikkhunā vā sayam eva gantvā bhikkhuniyo vattabbā ayaü bhikkhu paņisaīkhā āyatiü saüvare ņhito,


#<[page 1405]>#
%<P_XIX.]                   Parivāra-vaõõanā                   1405>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  iminā accayaü desetvā bhikkhunisaīgho khamāpito, bhikkhunisaīgho imaü vandiyaü karotå 'ti.
so vandiyo kātabbo. eva¤ ca pana kātabbo bhikkhunupassaye sannipatitassa bhikkhunisaīghassa anumatiyā byattāya bhikkhuniyā sāvetabbaü, ayaü ayye asuko nāma ayyo bhikkhunãnaü apāsādikaü dassetã ti bhikkhunisaīghena avandiyo kato, so lajjãdhammaü okkamitvā paņisaīkhā āyatiü samvare ņhito accayaü desetvā bhikkhunisaüghaü khamāpesi, tassa ayyassa vandiyakaraõaü ruccatã ti bhikkhunisaīghaü pucchāmã ti tikkhattuü vattabbaü. evaü apalokanakammen' eva vandiyo kātabbo. ayaü pan' ettha pāëimuttako pi kammalakkhaõa-vinicchayo. ida¤ hi kammalakkhaõaü nāma bhikkhunisaīghamålakaü pa¤¤attaü.
bhikkhusaīghassā'pi pan' etam labbhati yeva. ya¤ hi bhikkhusaīgho salākagga-yāgagga-bhattagga-uposathaggesu apalokanakammaü karoti, etaü pi kammalakkhaõam eva.
acchinnacãvara-jiõõacãvara-naņņhacãvarāna¤ hi saīghaü sannipātetvā byattena bhikkhunā yāvatatiyaü sāvetvā apalokanakammaü katvā cãvaraü dātuü vaņņati. appamattakavissajjakena pana cãvaraü karontassa Senāsanakkhandhakavaõõanāyaü vuttappabhedāni såciādãni anapaloketvāpi dātabbāni. tesaü dān' eso yeva issaro. tato atirekaü dentena apaloketvā dātabbaü tato hi atirekadāne saīgho sāmã. gilānabhesajjam pi tattha vuttappakāraü sayam eva dātabbaü. atirekaü icchantassa apaloketvā dātabbaü. yo pi ca dubbalo vā chinniriyāpatho vā pacchinda-bhikkhācārapatho vā mahāgilāno tassa mahāvāsesu tatruppādato devasikaü nāëi vā upaķķhanāëi vā ekadivasaü yeva vā pa¤ca vā dasa vā taõķulanāëiyo dentena apalokanakammaü katvā vā dātabbā. pesalassa bhikkhuno tatruppādato iõapalibodham pi bahussutassa saīghabhāra-nittharakassa bhikkhuno anuņņhāpanãyasenāsanam pi saīghakiccaü karontānaü kappiyakārakādãnaü bhattavettanam pi apalokanakammena dātuü vaņņati.


#<[page 1406]>#
%<1406                    Samantapāsādikā                   [P_XIX.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  catupaccayavasena dinnatatruppādato saīghikaü āvāsaü jaggāpetuü vaņņati. ayaü bhikkhu issaravatāya vicāretã ti kathāpacchindanatthaü pana salākaggādãsu vā antarasannipāte vā saīghaü pucchitvā 'va jaggāpetabbo. cãvarapiõķapātatthāya odissa dinna-tatruppādato pi apaloketvā āvāso jaggāpetabbo. anapaloketvāpi vaņņati. såro vat'āyaü bhikkhu cãvarapiõķapātatthāya dinnato āvāsaü jaggāpetã ti evaü uppannakathāpacchedanatthaü pana apalokanakammam eva katvā jaggāpetabbo. cetiye chattaü vā vedikaü vā bodhigharaü vā āsanagharaü vā akataü vā karontena jiõõe vā paņisaīkharontena sudhākammaü vā karontena manusse samādapetvā kātuü vaņņati. sace kārako n'atthi cetiyassa upanikkhepato kāretabbaü. upanikkhepe pi asati apalokanakammaü katvā tatruppādato kāretabbaü, saīghikena pi. saīghikena hi apaloketvā cetiyakiccaü kātuü vaņņati.
cetiyassa santakena apaloketvāpi saīghikakiccaü kātuü na vaņņati. tāvakālikaü pana gahetvā paņipākatikaü kātuü vaņņati. cetiye sudhākammādãni karontehi pana bhikkhācārato vā saīghato vā yāpanamattaü alabhantehi cetiyasantakato yāpanamattaü gahetvā paribhu¤jantehi vattaü kātuü vaņņati. vattaü karomā 'ti macchamaüsādã sghhattaü kātuü na vaņņati. ye vihāre ropitā phalarukkhā saīghena pariggahitā honti jagganakammaü labhanti, yesaü phalāni ghaõķiü paharitvā bhājetvā paribu¤janti, tesu apalokanakammaü na kātabbaü. ye pana apariggahitā, tesu apalokanakammaü kātabbaü. taü pana salākagga-yāgagga-bhattagga-antarasannipātesu pi kātuü vaņņati. uposathagge pana vaņņati yeva. tattha hi anāgatānam pi chandapārisuddhi āhariyati, tasmā taü suvisodhitaü hoti. eva¤ ca pana kātabbaü byattena bhikkhunā bhikkhusaīghassa anumatiyā sāvetabbaü, bhante yaü imasmiü vihāre antosãmāya saīghasantakaü måla-tacapatta-aīkura-puppha-phala-khādanãyādi atthi, taü sabbaü āgatāgatānaü bhikkhånaü yathāsukhaü paribhu¤jituü ruccatã ti saīghaü pucchāmã ti tikkhattuü pucchitabbam.


#<[page 1407]>#
%<P_XIX.]                  Parivāra-vaõõanā                1407>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  catåhi pa¤cahi bhikkhåhi kataü sukatam eva. yasmiü vihāre dve tayo janā vasanti, tehi nisãditvā katam pi saīghena katasadisam eva. yasmiü pana vihāre eko bhikkhu hoti, tena bhikkhunā uposathadivase pubbakaraõapubbakiccaü katvā nisinnena katam pi katikavattaü saīghena katasadisam eva hoti. karontena pana phalavārena kātum pi cattāro māse cha māse eka saüvaccharan ti evaü paricchinditvāpi aparicchinditvāpi kātuü vaņņati. paricchinne yathā paricchedaü paribhu¤jitvā puna kātabbaü. aparicchinne yāva rukkhā dharanti tāva vaņņati yeva. ye pi tesaü rukkhānaü bãjehi a¤¤e rukkhā ropitā honti, tesam pi sā eva katikā. sace pana a¤¤asmiü vihāre ropitā honti, tesaü yattha ropitā tasmiü yeva vihāre saīgho sāmã. ye pi a¤¤ato bãjāni āharitvā purimavihāre pacchā ropitā, tesu a¤¤ā katikā kātabbā. katikāya katāya puggalikaņņhāne tiņņhanti, yathāsukhaü phalādãni paribhu¤jituü vaņņati.
sace pan' ettha taü taü okāsaü parikkhipitvā parivenāni katvā jagganti, tesaü bhikkhånaü puggalikaņņhāne tiņņhanti, a¤¤e 'va paribhu¤jituü na labhanti, tehi pana saīghassa dasa bhāgaü datvā paribhu¤jitabbāni. yo pi majjhe vihāre rukkhaü sākhāhi parivāretvā rakkhati, tassāpi es' eva nayo.
porāõavihāraü gatassa sambhāvanãya-bhikkhuno thero āgato ti phalāphalaü āharanti, sace tattha måle pariyattidharo bahussutabhikkhu vihāsi, ettha dãghā katikā katā bhavissatã ti nikkukkuccena paribhu¤jitabbaü. vihāre phalāphalaü piõķapātikānam pi vaņņati dhutaīgaü na kopeti.
sāmaõerā attano ācariyupajjhāyānaü bahåni phalāni denti, a¤¤e bhikkhå alabhantā khiyyanti, khiyyanamattam eva c' etaü hoti. sace pana dubbhikkhaü hoti, ekaü pana sarukkhaü nissāya saņņhi pi janā jãvanti, tādise kāle sabbesaü saīgahakaraõatthāya bhājetvā khāditabbaü, ayaü sāmici.
yāva pana katikavattaü na paņippassambhati tāva yehi khāyitaü sukhāyitam eva. kadā pana katikavattaü paņippassambhati. yadā samaggo saīgho sannipatitvā ito paņņhāya bhājetvā khādantå 'ti sāveti. eko bhikkhu ke pana vihāre ekena sāvite pi purimakatikā paņippassambhati yeva.


#<[page 1408]>#
%<1408                     Samantapāsādikā                  [P_XIX.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  sace paņippassaddhāya katikāya sāmaõerān' eva rukkhato pātenti, na bhåmito gahetvā bhikkhånaü denti, patitaphalāni pādehi paharantā vicaranti, tesaü dasa bhāgato paņņhāya yāva upaķķhaphalabhāgena phātikammaü kātabbaü. addhā phātikammalābhena āharitvā dassanti, puna subhikkhe jāte kappiyakārakesu āgantvā sākhā parivārādãni katvā rukkhe rakkhantesu sāmaõerānaü phātikammaü na dātabbaü, bhājetvā paribhu¤jitabbaü. vihāre phalāphalaü atthã ti sāmantagāmehi manussā gilānānaü vā gabbhinãnaü vā atthāya āgantvā ekaü nāëikeraü detha, ambaü detha, labujam dethā 'ti yācanti dātabbaü na dātabban ti. dātabbaü. adiyyamānehi te domanassikā honti, dentena pana saīghaü sannipātetvā yāvatatiyaü sāvetvā apalokanakammaü katvā va dātabbaü, katikavattaü vā katvā ņhapetabbaü. eva¤ ca pana kātabbaü byattena bhikkhunā saīghassa anumatiyā sāvetabbaü sāmantagāmehi manussā āgantvā gilānādãnaü atthāya phalāphalaü yācanti, dve nāëikerāni dve tālaphalāni dve panasāni pa¤ca ambāni pa¤ca kadaliphalāni gaõhantānaü anivāraõaü asukarukkhato ca asukarukkhato ca phalaü gaõhantānaü anivāraõaü ruccati bhikkhusaīghassā 'ti tikkhattuü vattabbaü. tato paņņhāya gilānādãnaü nāmaü gahetvā yācantā gaõhathā 'ti na vattabbā vattaü pana ācikkhitabbaü. nāëikkerādãni iminā nāma paricchedena gaõhantānaü asukarukkhato ca asukarukkhato ca phalaü gaõhantānaü anivāraõaü katan ti. anuvicaritvā pana ayaü madhuraphalo ambo ito gaõhathā 'ti pi na vattabbā. phalabhājanakāle pana āgatānaü sammatena upaķķhabhāgo dātabbo. asammatena apaloketvā dātabbaü. khãõaparibbayo vā maggagamiyasatthavāho vā a¤¤o vā issaro agantvā yācati apaloketvā 'va dātabbaü. balakkārena gāhetvā khādanto na vāretabbo. kuddho hi so rukkhe pi chindeyya a¤¤am pi anatthaü kareyya. puggalikapariveõaü āgantvā gilānassa nāmena yācanto amhehi chāyādãnaü atthāya ropitaü, sace atthi tumhe jānāthā 'ti vattabbo.


#<[page 1409]>#
%<P_XIX.]                    Parivāra-vaõõanā                   1409>%
yadi pana phalabharitā 'va rukkhā honti kaõņake bandhitvā phalavāre na khādanti, apaccāsisante na hutvā dātabbaü.
balakkārena gaõhanto na vāretabbo. pubbe vuttam ev' ettha kāraõaü. saīghassa phalārāmo hoti paņijagganaü na labhati, sace taü koci vattasãsena jaggati saīghass' eva hoti.
athāpi kassaci paņibalassa bhikkhuno imaü sappurisa jaggitvā dehã ti saīgho bhāraü karoti, so ce vattasãsena jaggati, evam pi saīghass' eva hoti. phātikammaü paccāsisantassa pana tatiyabhāgena vā upaķķhabhāgena vā phātikammaü kātabbaü. bhāriyaü kamman ti vatvā ettakena anicchanto pana sabbaü tav' eva santakaü katvā målabhāgaü dasa bhāgamattaü datvā jaggāhã ti pi vattabbo. garubhaõķattā pana målacchejjavasena na dātabbaü. so målabhāgaü datvā khādanto akatāvāsaü vā katvā katāvāsaü vā jaggitvā nissitakānaü ārāmaü niyyādeti, tehi pi målabhāhgo dātabbo va. yadā pana bhikkhå sayaü jaggituü pahonti, atha tesaü jaggitu¤ ca na dātabbaü. jaggitakāle ca na vāretabbā.
jagganakāle yeva vāretabbā. bahuü tumhehi khāyitaü idāni mā jaggittha bhikkhusaīgho yeva jaggissatã ti vattabbaü. sace pana n'eva vattasãsena jagganto atthi, na phātikammena, na saīgho jaggituü pahoti, eko anāpucchitvā jaggitvā phātikammaü vaķķhetvā paccāsisati, apalokanakammena phātikammaü vaķķhetvā dātabbaü. iti imaü sabbam pi kammalakkhaõam eva hoti. apalokanakammaü imāni pa¤ca ņhānāni gacchati. ¤attikammaņņhānabhede pana suõātu me bhante saīgho, itthannāmo itthannāmassa āyasmato upasampadāpekkho anusiņņho so mayā. yadi saīghassa pattakallaü itthannāmo āgaccheyyā 'ti āgacchāhã ti vattabo ti evaü upasampadāpekkhassa osāraõā osāraõā nāma. suõantu me āyasmantā, ayaü itthannāmo bhikkhu dhammakathiko imassa n' eva suttaü āgacchati, no suttavibhaīgo. so atthaü asallakkhetvā bha¤janacchāyāya atthaü paņibāhati. yad' āyasmantānaü pattakallaü itthannāmaü bhikkhuü vuņņhāpetvā avasesā imaü adhikaraõaü våpasameyyāmā 'ti evaü ubbāhikavinicchaye dhammakathikassa bhikkhuno niyāraõā nissāraõā nāma. suõātu me bhante saīgho,


#<[page 1410]>#
%<1410                     Samantapāsādikā                  [P_XIX.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  ajjuposatho paõõaraso yadi saīghassa pattakallaü saīgho uposathaü kareyyā 'ti evaü uposathakammavasena ņhapitā ¤atti uposatho nāma. suõātu me bhante saīgho, ajja pavāraõā paõõarasã. yadi saīghassa pattakallaü saīgho pavāreyyā 'ti evaü pavāraõakammavasena ņhapitā ¤atti pavāraõā nāma. suõātu me bhante saīgho, itthannāmo itthannāmassa āyasmato upasampadāpekkho. yadi saīghasa pattakallaü ahaü itthannāmaü anusāseyyan ti. yadi saīghassa pattakallaü itthannāmo itthannāmaü anusāseyyā 'ti. yadi saüghassa pattakallaü ahaü itthannāmaü antarāyike dhamme puccheyyan ti.
yadi saīghassa pattakallaü itthannāmo itthannāmaü antarāyike dhamme puccheyyā 'ti. yadi saīghassa pattakallaü ahaü itthannāmaü vinayaü puccheyyan ti. yadi saīghassa pattakallaü itthannāmo itthannāmaü vinayaü puccheyyā 'ti. yadi saīghasa pattakallaü ahaü itthannāmena vinayaü puņņho vissajjeyyan ti. yadi saüghassa pattakallaü itthannāmo itthannāmena vinayaü puņņho vissajjeyyā 'ti evaü attānaü vā paraü vā sammannituü ņhapitā ¤atti sammuti nāma. suõātu me bhante saīgho, idaü cãvaraü itthannāmassa bhikkhuno nissaggiyaü saīghassa nissaņņhaü. yadi saīghassa pattakallaü saīgho imaü cãvaraü itthannāmassa bhikkhuno dadeyyā 'ti. yad'āyasmantānaü pattakallaü āyasmantā imaü cãvaraü itthannāmassa bhikkhuno dadeyyun ti evaü nissaņņhacãvarapattādãnaü dānaü dānaü nāma.
suõātu me bhante saīgho, ayaü itthannāmo bhikkhu āpattiü sarati vivarati uttāniü karoti deseti. yadi saīghassa pattakallaü ahaü itthannāmassa bhikkhuno āpattiü paņiggaõheyyan ti. yad'āyasmantānaü pattakallaü ahaü itthannāmassa bhikkhuno āpattiü paņiggaõheyyan ti. tena vattabbo passasã ti. āma passāmã ti. āyatiü saüvareyyā 'sã ti evaü āpattipaņiggaho paņiggaho nāma. suõantu me āyasmantā āvāsikā, yad' āyasmantānaü pattakallaü idāni uposathaü kareyyāma pātimokkhaü uddiseyyāma, āgame kāle pavāreyyāmā 'ti te ce bhikkhave bhikkhå bhaõķanakārakā kalahakārakā saīghe adhikaraõakārakā taü kālaü anuvadeyyuü,


#<[page 1411]>#
%<P_XIX.]               Parivāra-vaõõanā                   1411>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  āvāsikena bhikkhunā byattena paņibalena āvāsikā bhikkhå ¤āpetabbā, suõantu me āyasmantā āvāsikā, yad' āyasmantānaü pattakallaü idāni uposathaü kareyyāma pātimokkhaü uddiseyyāma, āgame juõhe pavāreyyāmā 'ti evaü katā pavāraõapaccukkaķķhanā paccukkaķķhanā nāma.
sabbe h' eva ekajjhaü sannipatitabbaü, sannipatitvā byattena bhikkhunā paņibalena saīgho ¤āpetabbo, suõātu me bhante saīgho, amhākaü bhaõķanajātānaü kalahajātānaü vivādāpannānaü viharataü bahuü assamaõakaü ajjhāciõõaü bhāsitaparikantaü, sace mayaü imāhi āpattãhi a¤¤ama¤¤aü kāressāma, siyāpi taü adhikaraõaü kakkhaëattāya vāëattāya bhedāya saüvatteyya. yadi saīghassa pattakallaü saīgho imaü adhikaraõaü tiõavatthārakena våpasameyya ņhapetvā thullavajjaü ņhapetvā gihipaņisaüyuttan ti evaü tiõavatthārakasamathena katvā sabbapaņhamā sabbasaīgāhika¤atti kammalakkhaõaü nāma. tathā tato parā ekekasmiü pakkhe ekekaü katvā dve ¤attiyo iti yathāvuttappabhedaü osāraõaü nissāraõaü ......pe.......
kammalakkhaõa¤ ¤eva navaman ti ¤attikammaü imāni nava ņhānāni gacchati. ¤attidu iyakammaņņhānabhede pana Vaķķhassa Licchavino pattanikkujjanavasena Khandhake vuttā nissāraõā tass' eva pattukkujjanavasena vuttā osāraõā ca veditabbā. sãmāsammuti ticãvarena avippavāsasammuti santhatasammuti bhattuddesaka-senāsanaggāhāpaka-bhaõķāgāriyacãvarapaņiggāhaka-cãvarabhājaka-yāgubhājaka-phalabhājaka-khajjabhājaka-aggamattaka-vissajjaka-sāņiyaggāhapaka-pattaggāhaka-ārāmikapesaka-sāmaõerapesaka-sammutã ti etāsaü sammutãnaü vasena sammuti veditabbā.
kathinacãvaradāna-matakacãvaradānavasena dānaü veditabbaü. kathinuddhāravasena uddhāro veditabbo. Kuņivatthu-vihāravatthu-desanāvasena desanā veditabbā. yā pana tiõavatthārakasamathe sabbasaīgāhika¤atti ca ekekasmiü pakkhe ekekaü ¤atti¤ cā 'ti tisso ¤attiyo ņhapetvā puna ekasmiü pakkhe ekā ekasmiü pakkhe ekā 'ti dve ¤attidutiya-kammavācā vuttā, tāsaü vasena kammalakkhaõaü veditabbaü.

#<[page 1412]>#
%<1412                     Samantapāsādikā                  [P_XIX.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  iti ¤attidutiyakammaü imāni satta ņhānāni gacchati. ¤atticatutthakammaņņhānabhede pana tajjanãyakammādãnaü sattannaü kammānaü vasena nissāraõā. tesaü yeva ca kammānaü paņippassambhanavasena osāraõā veditabbā.
bhikkhunovādakasammutivasena sammuti veditabbā. parivāsadāna-mānattadānavasena dānaü veditabbaü. målāya pa ikassanakammavasena niggaho veditabbo. ukkhittānuvattakā aņņha yāvatatiyakā Ariņņho Caõķakālã ca ime te yāvatatiyakā 'ti imāsaü ekādasannaü samanubhāsanānaü vasena samanubhāsanā veditabbā. upasampadal amma-abbhānakammavasena pana kammalakhkaõaü veditabbaü iti ¤atticatutthakammaü imāni satta ņhānāni gacckati. iti kammāni ca kammāvipatti¤ ca virahitānaü kammānaü ņhānappabhedagamana¤ ca dassetvā idāni tesaü kammānaü kārakassa saīghassa paricchedaü dassento puna catuvaggakaraõe kamme ti ādim āha. tass' attho parisato kammavipattivaõõanāyaü vuttanayen' eva veditabbo ti.
                  kammavagga-vaõõanā niņņhitā.
     [P_XIX.2:] idāni yāni tāni tesaü kammānaü vatthubhåtāni sikkhāpadāni tesaü pa¤¤attiyaü ānisaüsaü dassetuü dve atthavase paņiccā 'ti ādi āraddhaü. tattha diņņhadhammikānaü verānaü saüvarāyā 'ti pāõātipātādãnaü pa¤cannaü diņņhadhammikaverānaü saüvaratthāya pidahanatthāya. samparāyikānaü verānaü paņighātāyā 'ti vipākadukkhasaīkhātānaü samparāyikaverānaü paņighātatthāya samucchedanatthāya anuppajjanatthāya. diņņhadhammikānaü vajjānaü saüvarāyā 'ti tesaü yeva pa¤cannaü verānaü saüvaratthāya. samparāyikānaü vajjānan ti tesaü yeva vipākadukkhānaü.
vipākadukkhān' eva hi idha vajjanãyabhāvato vajjānã ti vuttāni. diņņhadhammikānaü bhayānan ti garahā upavādo tajjanãyādãni kammāni uposathapavāraõānaü ņhapanaü akittipakāsanãyakamman ti etāni diņņhadhammikabhayāni nāma. etesaü saüvaratthāya. samparāyikabhayāni pana vipākadukkhāni yeva.


#<[page 1413]>#
%<P_XIX.]                    Parivāra-vaõõanā                   1413>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tesaü paņighātatthāya. diņņhadhammikānaü akusalānan ti pa¤cavera-dasākusalakammapathappabhedānaü akusalānaü saüvaratthāya. vipākadukkhān' eva pana akkhamaņņhena samparāyikā akusalānã ti vuccanti, tesaü paņighātatthāya. gihãnaü anukampāyā 'ti agārikānaü saddhārakkhaõavasena anukampanatthāya. pāpicchānaü pakkhupacchedāyā 'ti pāpicchapuggalānaü gaõabandhabhedanatthāya gaõabhojanasikkhāpadaü pa¤¤attaü. sesaü sabbattha uttānam eva. yaü h' ettha vattabbaü siyā, taü sabbaü paņhamapārājikavaõõanāyaü eva vuttan ti.
          sikkhāpadesu atthavasena-vaõõanā niņņhitā.
     [P_XIX.3:] pātimokkhādãsu pātimokkhuddeso ti bhikkhånaü pa¤cavidho bhikkhunãnaü catubbidho. parivāsadānādãsu osāraõãyaü pa¤¤attan ti aņņhārasasu vā tecattālãsāya vā vattesu vattamānassa osāraõãyaü pa¤¤attaü. yena kammena osāriyati, taü kammaü pa¤¤attan ti attho. nissāraõãyaü pa¤¤attan ti bhaõķanakārakādayo yena kamma nissāriyanti, taü kammaü pa¤¤attan ti attho. [P_XIX.4:] apa¤¤atte ti ādãsu apa¤¤atte pa¤¤attan ti sattāpattikkhandhā Kakusandha¤ ca sammāsambuddhaü Koõāgamana¤ ca Kassapa¤ ca sammāsambuddhaü ņhapetvā antarā kenaci apa¤¤atte sikkhāpade pa¤¤attaü nāma. makkaņãvatthuādi vinãtakathā sikkhāpada pa¤¤atte anupa¤¤attaü. sesaü sabbattha uttānam evā ti.
                 ānisaüsavagga-vaõõanā niņņhitā.
     [P_XIX.5:] idāni sabbasikkhāpadānaü ekekena ākārena navadhā saīgahaü dassetuü nava saīgahā 'ti ādim āha. tattha vatthusaīgaho ti vatthunā saīgaho. evaü sesesu pi padattho veditabbo. ayaü pan' ettha atthayojanā. yasmā hi ekasikkhāpadam pi avatthusmiü pa¤¤attaü n' atthi, tasmā sabbāni vatthunā saīgahitānã ti evaü tāva vatthusaīgaho veditabbo. yasmā pana dve āpattikkhandhā sãlavipattiyā saīgahitā, pa¤cāpattikkhandhā ācāravipattiyā, cha sikkhāpadāni ājãvavipattiyā saīgahitāni,


#<[page 1414]>#
%<1414                 Samantapāsādikā                   [P_XIX.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tasmā sabbāni pi vipattiyā saīgahitānã ti evaü vipattisaīgaho veditabbo. yasmā pana sattah' āpattãhi muttaü eka sikkhāpadam pi n' atthi, tasmā sabbāni āpattiyā saīgahitānã ti evaü āpattisaīgaho veditabbo. sabbāni ca sattasu nagaresu pa¤¤attānã ti nidānena saīgahitānã ti evaü nidānasaīgaho veditabbo. yasmā pana ekasikkhāpadam pi ajjhācārikapuggale asati pa¤¤attaü n' atthi, tasmā sabbāni puggalena saīgahitānã ti evaü puggalasaīgaho veditabbo. sabbāni pana pa¤cahi c' eva sattahi ca āpattikkhandhehi saīgahitāni, sabbāni na vinā chahi samuņņhānehi samuņņhantã ti samuņņhānena saīgahitāni. sabbāni ca catåsu adhikaraõesu āpattādhikaraõena saīgahitāni. sabbāni sattahi samathehi samathaü gacchantã ti samathehi saīgahitāni. evam ettha khandha-adhikaraõasamuņņhāna-samatha-saīgahāpi veditabbā. sesaü pubbe vuttanayam evā 'ti.
     Samantapāsādikāya Vinayasaüvaõõanāyaü navasaīgahitavaõõanā niņņhitā.
     niņņhitā ca Parivārassa anuttānatthapada-vaõõanā 'ti.
ettāvatā ca,
     Ubhatovibhaīga-Khandhaka-Parivāravibhattidesanaü nātho
     Vinaya-piņakaü vinento veneyyaü yaü jino āha.
     samadhika-sattavãsati sahassamattena tassa ganthena
     saüvaõõanā samattā Samantapāsādikā nāma.
     tatr' idaü Samantapāsādikāya samantapāsādikattasmiü
     ācariyaparamparato nidānavatthuppabheda-dãpanato
     parasamaya-vivajjanato sakasamaya-visuddhito c' eva
     bya¤jana-parisodhanato padatthato pāëiyojanakkamato
     sikkhāpada-vinicchayato vibhaīganayabheda-dassanato
     sampassataü na dissati ki¤ci apāsādikaü yato ettha
     vi¤¤ånam ayaü tasmā Samantapāsādikā tv' eva
     saüvaõõanā pavattā vinayassa vineyyadamana-kusalena
     vuttassa lokanāthena lokaü anukampamānenā 'ti.


#<[page 1415]>#
%<                    Parivāra-vaõõanā                   1415>%
     Mahāaņņhakatha¤ c'eva Mahāpaccariyam eva ca
     Kurundi¤ cā 'ti tisso pi Sãhaëaņņhakathā imā
     Buddhamitto ti nāmena vissutassa yasassino
     vinaya¤¤ussa dhãrassa sutvā therassa santike
     Mahāmeghavanuyyāne bhåmibhāge patiņņhito
     Mahāvihāro yo satthu mahābodhivibhåsito
     yaü tassa dakkhiõe bhāge padhānagharam uttamaü
     sucicārittasãlena bhikkhusaīghena sevitaü
     uëārakulasambhåto saīghupaņņhāyako sadā
     anākulāya saddhāya pasanno ratanattaye
     Mahānigamasāmã ti vissuto tattha kārayi.
     cārupākārasa¤citaü yaü pāsādaü manoramaü
     sãtacchāyataråpetaü sampannasalãlāsayaü
     vasatā tatra pāsāde Mahānigamasāmino
     sucisãlasamācāraü theraü Buddhasirivhayaü
     yā uddisitvā āraddhā iddhā Vinaya-vaõõanā.
     pālayantassa sakalaü Laīkādãpaü nirabbudaü
     ra¤¤o Sirinivāsassa sirãpālayasassino2
     samavãsatime kheme jayasaüvacchare ayaü
     āraddhā ekavãsamhi sampatte pariniņņhitā.
     upaddavākule loke nirupaddavato ayaü
     eka saüvaccharen' eva yathā niņņhaü upāgatā.
     evaü sabbassa lokassa niņņhaü dhammupasaühitā
     sãghaü gacchantu ārabbhā sabbe pi nirupaddavā.
     ciraņņhitatthaü dhammassa karontena mayā imaü
     saddhammabahumānena ya¤ ca pu¤¤aü samācitaü
     sabbassa ānubhāvena tassa sabbe pi pāõino
     bhavantu dhammarājassa saddhammarasasevino.
     ciraü tiņņhatu saddhammo kāle vassaü ciraü pajaü
     tappetu devo dhammena rājā rakkhatu medanin ti.


#<[page 1416]>#
%<1416                          Samantapāsādikā>%
     paramavisuddha-saddhābuddhivãriya-paņimaõķitena sãlācārajjavamaddavādi-guõasamudaya-samuditena sakasamaya-samayantaragahanajjhogāhaõa-samatthena pa¤¤āveyyattiya-samannāgatena tipiņakapariyattippabhede sāņņhakathe satthusāsane appaņihata¤¤āõappabhāvena mahāveyyākaraõena karaõasampattijanitasukhaviniggatamadhurodāravacana-nelavaõõa-yuttenaI yuttamuttavādinā vādãvarena mahākavinā pabhinnapaņisambhidāparivāre chaëabhi¤¤āpaņisambhidādippabhedaguõa-paņimaõķite uttarimanussadhamme suppatiņņhitabuddhãnaü theravaüsappadãpānaü therānaü Mahāvihāravāsãnaü vaüsālaīkārabhåtena vipula visuddhabuddhinā Buddhaghoso ti' garåhi gahitanāmadheyyena therena katā ayaü Samantapāsādikā nāma Vinayasaüvaõõanā.
     tāva tiņņhatu lokasmiü lokanittharaõ' esinaü dassentã kulaputtānaü nayaü sãlavisuddhiyā yāva buddho ti nāmam pi suddhacittassa tādino lokamhi lokajeņņhassa pavattati mahesino ti.