Samantapasadika, Buddhaghosa's Commentary on the Vinaya Pitaka, Vol. V: Vinayapitaka: Khandhaka: Mahavagga (I-X) Based on the edition J. Takakusu and Makoto Nagai, assisted by Kogen Mizuno, London : Pali Text Society 1938 (Reprinted 1966) Input by the Dhammakaya Foundation, Thailand, 1989-1996 [GRETIL-Version vom 22.4.2016] #<...># = BOLD %<...>% = ITALICS *<...>* = SUPERSCRIPT \<...>\ = REDLINE ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding: description character =ASCII long a ā 224 long A â 226 long i ã 227 long I ä 228 long u å 229 long U æ 230 vocalic r į 231 vocalic R č 232 long vocalic r é 233 vocalic l ë 235 vocalic L ė 236 long vocalic l í 237 velar n ī 239 velar N đ 240 palatal n ¤ 164 palatal N Ĩ 165 retroflex t ņ 241 retroflex T ō 242 retroflex d ķ 243 retroflex D ô 244 retroflex n õ 245 retroflex N ö 246 palatal s ÷ 247 palatal S ø 248 retroflex s ų 249 retroflex S ú 250 anusvara ü 252 capital anusvara ũ 253 visarga ū 254 long e š 185 long o ē 186 l underbar × 215 r underbar Ÿ 159 n underbar ­ 173 k underbar É 201 t underbar  194 Other characters of the CSX encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings and formats see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf and http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf For further information see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm ___________________________________________________________________ NOTICE This file is (C) Copyright the Pali Text Society and the Dhammakaya Foundation, 2015. This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License. These files are provided by courtesy of the Pali Text Society for scholarly purposes only. In principle they represent a digital edition (without revision or correction) of the printed editions of the complete set of Pali canonical texts published by the PTS. While they have been subject to a process of checking, it should not be assumed that there is no divergence from the printed editions and it is strongly recommended that they are checked against the printed editions before quoting. ADDITIONAL NOTES Headline references have been standardized according to the following pattern: Mv_n.n = Mahāvagga_chapter(Roman).section(Arabic) Italicized catchwords of the printed edition were already reduced to plain Roman type in the original Dhammakaya file. STRUCTURE OF REFERENCES (added at the beginning of each section): [Mv_n.n:] = Mahāvagga_chapter(Roman).section(Arabic) ANNOTATED VERSION IN PTS LAYOUT SAMANTAPâSâDIKâ BUDDHAGHOSA'S COMMENTARY ON THE VINAYA #<[page 951]># %<951>% Samantapāsādikā Nāma Vinayaņņhakathā Khandaka - Vaõõanā NAMO TASSA BHAGAVATO ARAHATO SAMMâ- SAMBUDDHASSA. TATIYA - SAMANTAPâSâDIKâ Ubhinnaü pātimokkhānaü saīgãtisamanantaraü saīgāyiüsu mahātherā Khandhakaü khandhakovi- dā. yaü tassa dāni sampatto yasmā saüvaõõanākkamo yasmā hoti ayan tassa anuttānatthavaõõanā. padabhājaniye atthā yehi yesaü pakāsitā, te ce puna vadeyyāma pariyosānaü kadā bhave. uttānā c' eva ye atthā tesaü saüvaõõanāya kiü. adhippāyānusandhãhi bya¤janena ca ye pana anuttānā na te yasmā sakkā ¤ātuü avaõõitā, tesaü yeva ayaü tasmā hoti saüvaõõanānayo ti.\<*<1>*>\ MAHâKHANDHAKA - VAööANâ [Mv_I.1:] Tena samayena buddho bhagavā Uruvelāyaü viharati najjā Nera¤jarāya tãre bodhirukkhamåle paņhamābhisambuddho ti, ettha ki¤cāpi tena samayena buddho bhagavā Vera¤jāyan ti ādãsu viya karaõavacanena\<*<2>*>\ visesakāraõaü n' atthi, vinayaü patvā pana karaõavacanen'eva ayam abhilāpo āropito ti ādito paņņhāya āråëhābhilāpavasen'ev'etaü vuttan ti vedi- tabbaü. esa nayo a¤¤esu pi ito paresu evaråpesu\<*<3>*>\ kiü pan' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. omits ti. 2 Bp. -vacane. 3 Bp. -peså' ti. >\ #<[page 952]># %<952 Samantapāsādikā [Mv_I.1>% etassa vacane payojanan ti. pabbajjādãnaü vinayakam- mānaü ādito paņņhāya nidānadassanaü. yā hi bhagavatā anujānāmi bhikkhave imehi tãhi saraõagamanehi pabbajjaü upasampadan ti evaü pabbajjā c' eva upasampadā ca anu¤- ¤ātā, yāni ca Rājagahādãsu upajjhāyavatta-ācariyavattādãni\<*<1>*>\ anu¤¤ātāni, tāni abhisambodhim patvā sattasattāhaü bodhi- maõķe\<*<2>*>\ vãtināmetvā Bārāõasiyaü dhammacakkaü pavat- tetvā iminā ca\<*<3>*>\ anukkamena ida¤ ca\<*<4>*>\ ida¤ ca ņhānaü patvā imasmi¤ ca imasmi¤ ca vatthusmiü pa¤¤attānã 'ti evam etesaü pabbajjādãnaü vinayakammānaü ādito paņņhāya ni- dānadassanaü etassa vacane payojanan ti veditabbaü. tattha Uruvelāyan ti mahāvelāyaü mahante vālikarāsimhã 'ti attho. atha vā urå 'ti vālikā vuccati, velā 'ti mariyādā, velātikkamanahetu āhaņā uru uruvelā 'ti evaü c'\<*<5>*>\ ettha attho daņņhabbo. atãte kira anuppanne buddhe dasasahassā kula- puttā tāpasapabbajjaü pabbajitvā tasmiü padese viharantā ekadivasaü sannipatitvā katikavattaü akaüsu, kāyakamma- vacãkammāni nāma paresaü pi pākaņāni honti, manokammaü pana apākaņaü, tasmā yo kāmavitakkaü vā byāpādavi- takkaü vā vihiüsāvitakkaü vā vitakketi, tassa a¤¤o codako nāma n' atthi, so attanā 'va attānaü codetvā pattapåņena\<*<6>*>\ vālikaü āharitvā imasmiü ņhāne ākãratu,\<*<7>*>\ idam assa daõķa- kamman ti. tato paņņhāya yo tādisaü vitakkaü vitakketi so tattha pattapåņena\<*<6>*>\ vālikaü ākãrati.\<*<8>*>\ evaü tattha anukka- mena mahāvālikarāsi jāto. tato naü pacchimā janatā parik- khipitvā cetiyaņņhānam akāsi. taü sandhāya vuttaü Uru- velāyan ti mahāvelāyaü mahante vālikarāsimhã 'ti attho ti. tam eva sandhāya vuttaü atha vā urå' ti vālikā vuccati, velā 'ti mariyādā, velātikkamanahetu āhaņā uru uruvelā 'ti evaü c'\<*<5>*>\ ettha attho daņņhabbo' ti. bodhirukkhamåle 'ti bodhi vuccati catåsu maggesu ¤āõaü, taü bodhiü bhagavā ettha patto ti rukkho pi bodhirukkho tv eva nāmaü labhi, tassa bodhirukkhassa måle bodhirukkhamåle. paņhamābhi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. upajjhāya-upajjhāyavatta-ācariya-ācariyavattādãni. 2 Bp. bodhimahāmaõķe. 3 Bp. omits ca. 4 Bp. c'. 5 Bp. omits c'. 6 Bp. -puņena. 7 Bp. ākiratu. 8 Bp. ākirati. >\ #<[page 953]># %% sambuddho ti paņhamaü abhisambuddho. abhisambuddho hutvā sabbapaņhamaü yevā 'ti attho. ekapallaīkenā 'ti sakiü pi anuņņhahitvā yathā ābhujitena eken'eva pallaīkena. vimuttisukhapaņisaüvedã 'ti vimuttisukhaü phalasamāpatti- sukhaü paņisaüvediyamāno.\<*<1>*>\ paņiccasamuppādan ti pac- cayākāraü. paccayākāro hi a¤¤ama¤¤aü paņicca sahite dhamme uppādetã 'ti paņiccasamuppādo ti vuccati. ayam ettha saükhepo. vitthāro pana sabbākārasampannaü vi- nicchayaü icchantena Visuddhimaggato ca\<*<2>*>\ Mahāpakaraõato ca gahetabbo. anulomapaņiloman ti anuloma¤ ca paņiloma¤ ca anulomapaņilomaü\<*<3>*>\ tattha avijjāpaccayā saīkhārā 'ti ādinā nayena vutto avijjādiko paccayākāro attanā kattab- bakiccakaraõato anulomo ti vuccati, avijjāya tv eva asesavi- rāganirodhā saīkhāranirodho ti ādinā nayena vutto sv eva anuppādanirodhena nirujjhamāno taü kiccaü na karotã 'ti tassa akaraõato paņilomo ti vuccati, purimanayen'\<*<4>*>\ eva vā vutto pavattiyā anulomo, itaro tassā paņilomo ti evam evam\<*<5>*>\ ettha attho daņņhabbo. ādito pana paņņhāya yāva antaü antato ca paņņhāya yāva ādiü pāpetvā avuttattā ito a¤¤en' atthen'\<*<6>*>\ ettha anulomapaņilomatā na yujjati. manasākāsã 'ti manasi akāsi. tattha yathā anulomaü ma- nasi akāsi, idaü tāva dassetuü avijjāpaccayā saīkhārā ti ādi vuttaü. tattha avijjā ca sā paccayo cā 'ti avijjāpaccayo, tasmā avijjāpaccayā saīkhārā sambhavantã 'ti iminā nayena sabbapadesu attho veditabbo. ayam ettha saīkhepo. vit- thāro pana sabbākārasampannaü vinicchayaü icchantena Vi- suddhimaggato\<*<7>*>\ ca Sammohavinodaniyā ca Mahāvibhaīgaņ- ņhakathāya gahetabbo. yathā pana paņilomaü manasi akāsi, idaü dassetuü avijjāya tv eva asesavirāganirodhā saīkhārani- rodho ti ādi vuttaü. tattha avijjāya tv evā 'ti avijjāya tu\<*<8>*>\ eva. asesavirāganirodhā 'ti virāgasaīkhātena maggena ase- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -vedayamāno. 2 Bp. omits ca Mahāpakaraõato ca. 3 Bp. omits this. 4 Bp. -nayena and omits eva after this. 5 Bp. does not repeat evam. 6 Bp. atthena and omits ettha after this. 7 Bp. adds'va and omits ‘ca Sammohavinodaniyā ca Mahāvibhaī- gaņņhakathāya' after this. 8 Bp. eva tu for tu eva. >\ #<[page 954]># %<954 Samantapāsādikā [Mv_I.1>% sanirodhā. saīkhāranirodho ti saīkhārānaü anuppādani- rodho hoti. evaü niruddhānaü pana saīkhārānaü nirodhā vi¤¤āõanirodho,\<*<1>*>\ vi¤¤āõādãna¤ ca nirodhā nāmaråpādãni niruddhāni yeva hontã 'ti dassetuü saīkhāranirodhā vi¤¤āõa- nirodho ti ādiü\<*<2>*>\ vatvā evam etassa kevalassa dukkhakkhan- dhassa nirodho hotã 'ti vuttaü. tattha kevalassā 'ti saka- lassa suddhassa vā, sattavirahitassā 'ti attho. dukkhak- khandhassā 'ti dukkharāsissa. nirodho hotã 'ti anuppādo hoti. etam atthaü viditvā ti yv āyaü avijjādivasena saī- khārādikassa dukkhakkhandhassa samudayo\<*<3>*>\ avijjāniro- dhādivasena ca nirodho hotã 'ti vutto, sabbākārena etam atthaü viditvā. tāyaü velāyan ti tāyaü tassa atthassa vidi- tavelāyaü. imaü udānaü udānesã 'ti imaü tasmiü vidite atthe hetuto ca hetusamuppannadhammassa ca pajānanāya ānubhāvadãpakaü yadā have pātubhavantã 'ti ādikaü soma- nassasampayutta¤āõasamuņņhānaü\<*<4>*>\ udānaü udānesi, atta- manavācaü nicchāresã 'ti vuttaü hoti. tass' attho yadā have 'ti yasmiü have kāle. pātubhavantã 'ti uppajjanti. dhammā 'ti anulomapaccayākārapaņivedhasādhakā\<*<5>*>\ bodhi- pakkhiyadhammā. atha vā pātubhavantã 'ti pakāsenti\<*<6>*>\ abhisamayavasena byattā pākaņā honti. dhammā 'ti catu- rāriyasaccadhammā.\<*<7>*>\ ātāpo vuccati kilesasantāpanaņņhena viriyaü.\<*<8>*>\ ātāpino ti sammappadhānaviriyavato.\<*<9>*>\ jhāyato ti ārammaõåpanijjhānalakkhaõena ca lakkhaõåpanijjhāna- lakkhaõena ca dvãhi jhānehi jhāyantassa. brāhmaõassā 'ti bāhitapāpassa khãõāsavassa. atha 'ssa kaīkhā vapayantã 'ti atha\<*<10>*>\ assa evaü pātubhåtadhammassa kaīkhā vapayanti. sabbā 'ti yā esā\<*<11>*>\ ko nu kho bhante phassatã\<*<12>*>\ 'ti, no kallo pa¤ho 'ti bhagavā avocā 'ti ādinā nayena\<*<13>*>\ tathā katamaü nu kho bhante jarāmaraõaü, kassa ca pan'idaü jarāmara- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. vi¤¤ānaü niruddhaü for this. 2 Bp. ādãni. 3 Bp. adds ca. 4 Bp. somanassayutta- for somanassasampayitta-. 5 Bp. -kārappaņive-. 6 Bp. pakāsanti. 7 Bp. catuariya-. 8 Bp. vãriyaü. 9 Bp. -vãriyavato. 10 Bp. ath'assa. 11 Bp. etā. 12 Bp. phusatã. 13 Bp. omits nayena. >\ #<[page 955]># %% õan ti, no kallo pa¤ho ti bhagavā avocā 'ti ādinā ca nayena paccayākāre kaīkhā vuttā, yā ca paccayākārass' eva appaņi- viddhattā, ahosiü nu kho ahaü atãtam addhānan ti ādikā soëasakaīkhā āgatā tā sabbā vapayanti apagacchanti niruj- jhanti. kasmā. yato pajānāti sahetudhamman ti yasmā avij- jādikena hetunā sahetukaü imaü saīkhārādiü kevalaü duk- khakkhandhadhammaü pajānāti a¤¤āti paņivijjhati.\<*<1>*>\ duti- yavāre, imaü udānaü udānesã 'ti imaü tasmiü vidite atthe avijjāya tv eva asesavirāganirodhā saīkhāranirodho ti evaü pakāsitassa nibbānasaīkhātassa paccayakkhayassa avabo- dhānubhāvadãpakaü vuttappakāraü udānaü udānesã 'ti attho. tatrāyaü saīkhepattho; yasmā paccayānaü khaya- saīkhātaü nibbānaü avedi a¤¤āti\<*<2>*>\ paņivijjhati,\<*<3>*>\ tasmā yadā 'ssa ātāpino jhāyato brāhmaõassa vuttappakārā dhammā pātubhavanti, atha\<*<4>*>\ yā nibbānassa aviditattā uppajjeyyuü tā sabbā 'pi kaīkhā vapayanti.\<*<1>*>\ tatiyavāre, imaü udānaü udānesã 'ti imaü yena maggena so dukkhakkhandhassa samu- dayanirodhasaīkhāto attho kiccavasena ca ārammaõakiriyā- ya\<*<5>*>\ ca vidito tassa ariyamaggassa ānubhāvadãpakaü vuttap- pakāraü udānaü udānesã 'ti attho. tatrāyaü\<*<6>*>\ saīkhepattho, yadā have pātubhanti dhammā ātāpino jhāyato brāhmaõassa, tadā so brāhmaõo tehi uppannehi bodhipakkhiyadhammehi yassa vā ariyamaggassa catusaccadhammā pātubhåtā tena ariyamaggena vidhåpayaü tiņņhati mārasenan ti,\<*<7>*>\ kāmā te paņhamā senā 'ti ādinā nayena vuttappakāraü mārasenaü vidhåpayanto vidhamanto viddhaüsento tiņņhati. kathaü. suriyo\<*<8>*>\ 'va obhāsayam antalikkhan ti\<*<7>*>\ yathā suriyo\<*<8>*>\ abbhug- gato attano pathāya antalikkhaü obhāsayanto\<*<9>*>\ 'va andha- kāraü vidhamanto\<*<10>*>\ tiņņhati, evaü so 'pi brāhmaõo tehi dhammehi tena vā maggena saccāni paņivijjhanto 'va māra- senaü vidhåpayanto tiņņhatã 'ti evam ettha paņhamaü udānaü paccayākārapaccavekkhaõavasena dutiyaü nibbā- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -tãti. 2 Bp. a¤¤āsi. 3 Bp. paņivijjhi. 4 Bp. ath'assa for atha. 5 Bp. -kriyāya. 6 Bp. tatrāpāyaü. 7 Bp. omits ti. 8 Bp. såriyo. 9 Bp. obhāsento. 10 Bp. -mento. >\ #<[page 956]># %<956 Samantapāsādikā [Mv_I.2>% napaccavekkhaõavasena tatiyaü maggapaccavekkhaõava- sena uppannan ti veditabbaü. udāne pana rattiyā paņha- maü yāmaü paņiccasamuppādaü anulomaü dutiyaü yā- maü paņilomaü tatiyaü yāmaü anulomapaņiloman ti vut- taü, taü sattāhassa accayena sve āsanā vuņņhahissāmã 'ti rattiü uppāditaü manasikāraü sandhāya vuttaü. tadā hi bhagavā yassa paccayākārapajānanassa ca paccayakkhayā- dhigamassa ca ānubhāvadãpikā purimā dve udānagāthā tassa vasena ekekam eva koņņhāsaü paņhamayāma¤ ca majjhima- yāma¤ ca manasākāsi. idha pana pāņipadarattiyā evaü manasākāsi. bhagavā hi visākhapuõõamāya rattiyā paņha- mayāme pubbenivāsaü anussari majjhimayāme dibbacak- khuü visodhesi pacchimayāme paņiccasamuppādaü anulo- mapaņilomaü manasikatvā, idāni aruõo uggacchissatã\<*<1>*>\ 'ti sabba¤¤utaü pāpuõi. sabba¤¤utapattasamanantaram\<*<2>*>\ eva aruõo ugga¤chi.\<*<3>*>\ tato taü divasaü ten' eva pallaīkena vã- tināmetvā sampattāya pāņipadarattiyā tãsu yāmesu evaü manasikatvā imāni udānāni udānesi. iti pāņipadarattiyā evaü manasikatvā taü bodhirukkhamåle sattāhaü ekapal- laīkena nisãdã 'ti evaü vuttam\<*<4>*>\ sattāhaü tatth' eva vãti- nāmesã\<*<5>*>\ 'ti. [Mv_I.2:] atha kho bhagavā tassa\<*<6>*>\ sattāhassa accayena tamhā samā- dhimhā vuņņhahitvā bodhirukkhamålā yena ajapālanigrodho ten' upasaīkamã 'ti ettha na bhagavā tamhā samādhimhā vuņņhahitvā anantaram eva bodhirukkhamålā yena ajapā- lanigrodho ten' upasaīkami. yathā pana bhutvā sayatã 'ti vutte na hatthe adhovitvā mukhaü avikkhāletvā sayana- samãpaü agantvā a¤¤aü ki¤ci allāpasallāpaü\<*<7>*>\ akatvā sayati icc' evaü\<*<8>*>\ vuttaü hoti, bhojanato pana pacchā sayati, na na\<*<9>*>\ sayatã 'ti idam ettha dãpitaü hoti, evam idhāpi na tamhā samādhimhā vuņņhahitvā anantaram eva pakkāmã\<*<10>*>\ ti vuttaü hoti, vuņņhānato\<*<11>*>\ pana pacchā pakkāmi,\<*<10>*>\ na na\<*<9>*>\ pakkāmã\<*<10>*>\ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. uggamissatã. 2 Bp. sabba¤¤utaü patta-. 3 Bp. uggacchi. 4 Bp. vutta. 5 Bp. -mesi and omits ti. 6 Bp. omits tassa. 7 Bp. ālāpas-. 8 Bp. eva. 9 Bp. does not repeat na. 10 Bp. pakkamã. 11 Bp. adds ca. >\ #<[page 957]># %% 'ti idam\<*<1>*>\ ettha dãpitaü hoti. anantaraü pana apakka- mitvā bhagavā kiü akāsã 'ti. aparāni pi tãõi sattāhāni bodhisamãpe yeva vãtināmesi. tatrāyaü anupubbikathā.\<*<2>*>\ bhagavati kira buddhattaü patvā sattāhaü ekapallaīkena nisinne na bhagavā vuņņhāti, kiü nu kho a¤¤e pi buddhatta- karā dhammā atthã 'ti ekaccānaü devatānaü kaīkhā uda- pādi. atha bhagavā aņņhame divase samāpattito vuņņhāya devatānaü kaīkhaü ¤atvā kaīkhāvidhamanatthaü ākāse uppatitvā yamakapāņihāriyaü dassetvā tāsaü kaīkhaü vidhamitvā pallaīkato ãsakaü pācãnanissite uttaradisābhāge ņhatvā cattāri asaīkheyyāni kappasatasahassa¤ ca upaci- tānaü pāramãnaü phalādhigamananaņņhānaü\<*<3>*>\ pallaīka¤ ca bodhirukkha¤ ca animmisehi akkhãhi olokayamāno sattā- haü vãtināmesi. taü ņhānaü Animmisacetiyaü\<*<4>*>\ nāma jātaü. atha pallaīkassa ca ņhitaņņhānassa ca antarā purat- thimato ca pacchimato ca āyate ratanacaīkame caīkamanto sattāhaü vãtināmesi. taü ņhānaü Ratanacaīkamacetiyaü nāma jātaü. tato pacchimadisābhāge devatā ratanagharaü māpayiüsu. tattha pallaīkena nisãditvā abhidhammapiņa- kaü visesato c'ettha anantanayasamantapaņņhānaü\<*<5>*>\ vici- nanto sattāhaü vãtināmesi. taü ņhānaü Ratanagharace- tiyaü nāma jātaü. evaü bodhisamãpe yeva cattāri sattā- hāni vãtināmetvā pa¤came sattāhe bodhirukkhamålā yena ajapālanigrodho ten' upasaīkami. tassa kira nigrodhassa chāyāya ajapālakā gantvā nisãdanti, ten' assa ajapālanigrodho tv eva nāmaü udapādi. sattāhaü vimuttisukhapaņisaüvedã\<*<6>*>\ 'ti tatrāpi dhammaü vicinanto yeva vimuttisukhaü paņi- saüvedento nisãdi. bodhito puratthimadisābhāge esa ruk- kho hoti. evaü nisinne ca pan' ettha bhagavati eko brāh- maõo taü\<*<7>*>\ āgantvā pa¤haü pucchi. tena vuttaü atha kho a¤¤ataro ti ādi. tattha huühuīkajātiko\<*<8>*>\ ti so kira diņņhamaī- galiko nāma mānavasena kodhavasena ca huühun\<*<9>*>\ ti karonto vicarati, tasmā huühuīkajātiko\<*<8>*>\ ti vuccati. huhukajātiko \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. adds ev. 2 Bp. anupubbã-. 3 Bp. balādhi-. 4 Bp. Animisacetiyaü. 5 Bp. anantanayaü samanta-. 6 Bp. vimuttisukhaü paņi-. 7 Bp. gantvā for taü āgantvā. 8 Bp. huhuīka-. 9 Bp. huhun. >\ #<[page 958]># %<958 Samantapāsādikā [Mv_I.2>% ti pi paņhanti. etam atthaü viditvā 'ti etaü tena vuttassa vacanassa sikhāppattamatthaü viditvā tāyaü velāyaü imaü udānaü udānesi. tass' attho yo bāhitapāpadhammatāya brāhmaõo na diņņhamaīgalikatāya huühuīkārakasāvādipā- padhammayutto\<*<1>*>\ hutvā kevalaü jātimattakena brahma¤¤aü paņijānāti, so brāhmaõo bāhitapāpadhammattā bāhitapāpa- dhammo\<*<2>*>\ huühuīkārappahānena\<*<1>*>\ nihuühuīko\<*<3>*>\ rāgādikasā- vābhāvena nikkasāvo bhāvanānuyogayuttacittatāya yatatto sãlasaüvarena vā sa¤¤atacittatāya yatatto catumagga¤āõa- saīkhātehi vedehi vā\<*<4>*>\ antaü tiõõaü\<*<5>*>\ vedānaü vā antaü gatattā vedantagå, catumaggabrahmacariyassa\<*<6>*>\ vusitattā vu- sitabrahmacariyo, dhammena so\<*<7>*>\ brahmavādaü vadeyyā\<*<8>*>\ 'ti brāhmaõo ahan ti etaü vādaü dhammena vadeyya, yassa sakale lokasannivāse kuhi¤ci ekārammane pi rāgussado do- sussado mohussado mānussado diņņhussado ti ime pa¤ca ussadā n' atthã 'ti. akālamegho ti asampatte vassakāle up- pannamegho. ayaü pana gimhānaü pacchime māse udapādi. sattāhavaddalikā 'ti tasmiü uppanne sattāhaü avicchinna- vuņņhikā ahosi. sãtavātaduddinã 'ti sā ca pana sattāhavadda- likā udakaphusitasammissena sãtavātena samantā paribbha- mantena dåsitadivasattā\<*<9>*>\ sãtavātaduddinã nāma ahosi. [Mv_I.3:] atha kho Mucalindo nāgarājā 'ti tass' eva mucalindaruk- khassa samãpe pokkharaõiyā nibbatto mahānubhāvo nāga- rājā. sattakkhattuü bhogehi parikkhipitvā 'ti evaü bhogehi parikkhipitvā uparimuddhani mahantaü phaõaü karitvā 'va ņhite tasmiü tassa parikkhepabbhantaraü lohapāsāde bhaõ- ķāgāragabbhappamāõaü ahosi, tasmā bhagavā nivāte pidahitadvāravātapāne\<*<10>*>\ kåņāgāre nisinno viya jāto. mā bha- gavantaü sãtan ti ādi tassa tathā karitvā ņhānakāraõaparidã- panaü. so hi mā bhagavantaü sãta¤ ca bādhayittha, mā uõhaü, mā ķaüsādisamphasso bādhayitthā 'ti tathā karitvā aņņhāsi. tattha ki¤cāpi sattāhavaddalikāya uõham eva n' atthi, sace pana antarantarā megho vigaccheyya, uõhaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. huhuīkā-. 2 Bp. omits this. 3 Bp. nihuhuīko. 4 Bp. omits vā. 5 Bp. omits tiõõaü. 6 Bp. magga- for catumagga-. 7 Bp. omits so. 8 Bp. vadeyya amd omits 'ti. 9 Bp. dusita-. 10 Bp. pihita- for pidahita-. >\ #<[page 959]># %% bhaveyya, tam pi naü mā bādhayitthā 'ti evaü tassa cinte- tuü yuttaü. viddhan ti ubbiddhaü, meghavigamena durã- bhåtan\<*<1>*>\ ti attho. vigatavalāhakan ti apagatameghaü. devan ti ākāsaü. sakavaõõan ti attano råpaü. sukho viveko ti nibbānasaīkhāto upadhiviveko sukho. tuņņhassā 'ti catumagga¤āõasantosena\<*<2>*>\ santuņņhassa. sutadhammassā 'ti pakāsitadhammassa. passato ti taü vivekaü, yaü vā ki¤ci passitabbaü nāma, taü sabbaü attano viriyabalādhigatena\<*<3>*>\ ¤āõacakkhunā passantassa. abyāpajjhan ti akuppanabhāvo. etena mettāpubbabhāgo dassito. pāõabhåtesu saüyamo ti sattesu ca saüyamo. avihiüsanabhāvo sukho ti attho. etena karuõāpubbabhāgo dassito. sukhā virāgatā loke 'ti virāgatā\<*<4>*>\ 'pi sukhā. kãdisã.\<*<5>*>\ kāmānaü samatikkamo ti yā kāmānaü samatikkamo ti vuccati, sā virāgatāpi sukhā 'ti attho. etena anāgāmimaggo kathito. asmimānassa\<*<6>*>\ vinayo ti iminā pana arahattaü kathitaü, arahattaü hi asmimā- nassa passaddhivinayo ti vuccati. ito para¤ ca sukhaü nāma n' atthi. ten' āha, etaü ve paramaü sukhan ti. [Mv_I.4:] mucalindamålā\<*<7>*>\ 'ti mahābodhito pācãnakoõe ņhitā muca- lindarukkhamålā. rājāyatanan ti dakkhiõadisābhāge ņhitaü rājāyatanarukkhaü upasaīkami. tena kho pana samayenā 'ti katarena samayena. bhagavato kira rājāyatanamåle sat- tāhaü ekapallaīkena nisinnassa samādhito vuņņhānadivase aruõuggamanavelāyam eva bhojanakiccena bhavitabban ti ¤atvā Sakko devarājā osathaharãtakaü\<*<8>*>\ upanesi. bhagavā taü paribhu¤ji. paribhuttamattass'eva sarãrakiccaü ahosi. Sakko mukhodakaü adāsi. bhagavā mukhaü dhovitvā tasmiü yeva rukkhamåle nisãdi. evaü uggate aruõamhi nisinne bhagavati, tena kho pana samayena. Tapussabhal- likā\<*<9>*>\ vāõijā 'ti Tapusso\<*<9>*>\ ca Bhalliko cā 'ti dve bhātaro vāõijā. Ukkalā 'ti Ukkalajanapadato. taü desan ti yasmiü dese bhagavā viharati. katarasmi¤ ca dese bhagavā 'ti. maj- jhimadese. tasmā majjhimadesaü gantuü addhānamaggaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. dårã-. 2 Bp. -magga¤¤āõa-. 3 Bp. vãriya-. 4 Bp. vãtarāgatā. 5 Bp. 'ti dãpeti for kãdisã. 6 Bp. adds yo. 7 Bp. muca-. 8 Bp. osadhaharã-. 9 Bp. Taphu- for Tapu-. >\ #<[page 960]># %<960 Samantapāsādikā [Mv_I.4>% paņipannā hontã 'ti ayam ettha attho. ¤ātisālohitā devatā 'ti tesaü ¤ātibhåtapubbā devatā. etad avocā 'ti sā kira nesaü sabbasakaņāni appavattāni\<*<1>*>\ akāsi. tato te kiü idan ti mag- gadevatānaü balikammaü\<*<2>*>\ akaüsu. tesaü balikammakāle sā devatā dissamānen' eva kāyena etad\<*<3>*>\ avoca. manthena ca madhupiõķikāya cā 'ti abaddhasattunā ca sappimadhuphāõi- tādãhi yojetvā baddhasattunā ca. paņimānethā' ti upaņņha- hatha. taü vo ti tam paņimānanaü tumhākaü bhavissati dãgharattaü hitāya sukhāya. yaü amhākan ti yam paņigga- haõaü amhākaü assa dãgharattaü hitāya sukhāya. bhagavato etad ahosã 'ti yo kir' assa padhānānuyogakāle patto ahosi, so Sujātāya pāyāsaü dātuü āgacchantiyā eva antaradhāyi, ten' assa etad ahosi, patto me n' atthi purimakāpi ca na kho tathāgatā hatthesu paņiggaõhanti. kimhi nu kho ahaü paņig- gaõheyyaü mantha¤ ca madhupiõķika¤ cā 'ti. parivitakkam a¤¤āyā 'ti ito pubbe 'va bhagavato Sujātāya dinnaü bho- janaü yeva ojānuppabandhanavasena aņņhāsi, ettakāü kā- laü n' eva jighacchā na pipāsā na kāyadubbalyaü ahosi, idāni pan' assa āhāraü paņiggahetukāmatāya na kho tathā- gatā 'ti ādinā nayena parivitakko udapādi. taü evaü up- pannaü attano cetasā bhagavato ceto parivitakkam a¤¤āya. catuddisā 'ti catåhi disāhi. selamaye patte 'ti muggavaõõasilā- maye\<*<4>*>\ patte. idaü yeva bhagavā patiggahesi, te yeva sandhā- ya vuttaü. cattāro pana mahārājāno paņhamaü indanãla- maõimaye patte upanāmesuü, na te bhagavā aggahesi. tato ime cattāro 'pi muggavaõõasilāmaye patte upanāmesuü. bhagavā cattāro 'pi patte aggahesi tesaü pasādānurakkhaõat- thāya, no mahicchatāya. gahetvā ca pana cattāro 'pi yathā eko 'va patto hoti, tathā adhiņņhahi. catunnaü pi ekasadiso pu¤¤avipāko ahosi. evaü ekaü katvā adhiņņhite paņiggahesi bhagavā paccagghe selamaye patte mantha¤ ca madhupiõķika¤ ca. paccagghe 'ti paccagghasmiü, pāņekkaü mahagghasmin ti attho. atha vā, paccagghe 'ti abhinave abbhuõhe, taü khaõe nibbattasmin ti attho. dve vācā etesaü ahesun ti dvevācikā. atha vā, dvãhi vācāhi upāsakabhāvaü pattā 'ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -vattãni. 2 Bp. baliü kammaü. 3 Bp. etaü. 4 Bp. -selamaye. >\ #<[page 961]># %% attho. te evaü upāsakabhāvaü paņivedetvā bhagavantaü āhaüsu kass'\<*<1>*>\ idāni bhante amhehi ajjato\<*<2>*>\ paņņhāya abhivā- danapaccuņņhānaü kātabban ti. bhagavā\<*<3>*>\ sãsaü parāmasi. kesā hatthe laggiüsu. te tesaü adāsi ime tumhe pariharathā 'ti. te kesadhātuyo labhitvā amaten' eva abhisittā haņ- ņhatuņņhā bhagavantaü vanditvā pakkamiüsu. [Mv_I.5:] atha kho bhagavā sattāhassa accayena tamhā samādhimhā vuņņhahitvā vuttappakāram eva\<*<4>*>\ sabbakiccaü\<*<5>*>\ niņņhāpetvā rājāyatanamålā puna pi yena ajapālanigrodho ten' upa- saīkami.\<*<6>*>\ parivitakko udapādã 'ti tasmiü nisinnamattass' eva sabbabuddhānaü āciõõasamāciõõo ayaü cetaso pari- vitakko udapādi, kasmā pan' āyaü sabbabuddhānaü uppaj- jatã 'ti. dhammassa mahantabhāvaü garubhāvaü bhāriya- bhāvaü paccavekkhaõāya Brahmunā yācitena\<*<7>*>\ desetukā- matāya ca. jānanti hi buddhā evaü vitakkite\<*<8>*>\ Brahmā āgantvā dhammadesanaü yācissati, tato sattā dhamme gāra- vaü uppādessanti, Brahmagaruko hi lokasannivāso ti, iti imehi dvãhi kāraõehi ayaü vitakko uppajjatã 'ti. tattha adhigato kho myāyan ti adhigato kho me ayaü. ālayarāmā 'ti sattā pa¤cakāmaguõesu alayanti,\<*<9>*>\ tasmā te ālayā 'ti vuc- canti, tehi ālayehi ramantã 'tã ālayarāmā. ālayesu ratā 'ti ālayaratā. ālayesu suņņhu muditā 'ti ālayasammuditā. yad idan ti nipāto, tassa ņhānaü sandhāya yaü idan ti paņicca- samuppādaü sandhāya yo ayan ti evam attho daņņhabbo. idappaccayatāpaņiccasamuppādo ti imesaü paccayā idappac- cayā, idappaccayā eva\<*<10>*>\ idappaccayatā, idappaccayatā ca sā paņiccasamuppādo cā 'ti idappaccayatāpaņiccasamuppādo. so mam' assa kilamatho ti yā ajānantānaü desanā nāma, so mama kilamatho assa, sā mama vihesā assā 'ti attho. bha- gavantan ti bhagavato. anacchariyā 'ti anuacchariyā. paņi- bhaüså 'ti paņibhāõasaīkhātassa ¤āõassa gocarā ahesuü, parivitakkayitabbabhāvaü pāpuõiüsu. halan ti ettha ha- kāro nipātamatto alan ti attho. pakāsitun ti desituü. alaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. kassa dāni. 2 Bp. ajja. 3 Bp. inserts atha before this. 4 Bp. etaü. 5 Bp. sabbaü kiccaü. 6 Bp. adds upasaīkamitvā. 7 Bp. yācite. 8 Bp. parivitakkite. 9 Bp. allãyanti. 10 Bp. 'va. >\ #<[page 962]># %<962 Samantapāsādikā [Mv_I.5>% dāni me imaü kicchena adhigataü dhammaü desitun ti vut- taü hoti.\<*<1>*>\ n' āyaü dhammo susambuddho ti na ayaü sukaro abhisambujjhituü, jānituü na sukaro 'ti attho.\<*<1>*>\ paņisota- gāmin ti paņisotaü vuccati nibbānaü, nibbānagāmin ti attho. rāgarattā 'ti \<*<2>*>\kāmarāgena bhavarāgena diņņhirāgena ca rattā sattā.\<*<2>*>\ na dakkhantã 'ti na passanti. tamokkhandhena āvuņā 'ti avijjārāsinā ajjhotthaņā. appossukkatāyā 'ti nirassukka- bhāvena adesetukāmatāyā 'ti attho. yatra hi nāmā 'ti yasmiü nāma loke. bhagavato purato pā- turahosã 'ti dhammadesanāyācanatthaü dasasu cakkavāëasa- hassesu Mahābrahmāno gahetvā āgamma bhagavato purato pāturahosi. apparajakkhajātikā 'ti pa¤¤āmaye akkhimhi appaü rāgadosamoharajaü etesaü\<*<3>*>\ sabhāvā 'ti apparajak- khajātikā. bhavissanti dhammassā\<*<4>*>\ 'ti catusaccadhammaü. a¤¤ātāro ti paņivijjhitāro pātur ahosã 'ti pātubhavi.\<*<5>*>\ sama- lehi cintito ti rāgādisamalehi\<*<6>*>\ chasatthārehi\<*<7>*>\ cintito. apāpur etan ti vivara etaü. amatassa dvāran ti amatassa nibbānassa dvārabhåtaü ariyamaggaü. suõantu dhammaü vimalenā- nubuddhan ti ime sattā rāgādimalānaü abhāvato vimalena sambuddhena\<*<8>*>\ anubuddhaü catusaccadhammaü suõantu. sele yathā pabbatamuddhaniņņhito ti silāmaye\<*<9>*>\ ekaghaõe pabba- tamuddhani ņhito, so ca yathā cakkhumā puriso samantato janataü passeyya, tvam pi Sumedha sundarapa¤¤asabba¤¤u- ta¤āõena\<*<10>*>\ samantacakkhu bhagavā dhammamayaü pa¤¤ā- mayaü pāsādam āruyha\<*<11>*>\ sayaü apetasoko sokāvakiõõaü jāti- jarābhibhåtaü\<*<12>*>\ janataü apekkhassu\<*<13>*>\ upadhāraya. uņņhehã 'ti bhagavato dhammadesanatthaü cārika¤caraõaü yācanto bhaõati. vãrā 'ti ādãsu bhagavā viriyavantatāya\<*<14>*>\ vãro, deva- puttamaccukilesābhisaīkhāramārānaü vijitattā vijitasaīgā- mo, jātikantārādinittharaõasamatthatāya satthavāho, kāmac- \<-------------------------------------------------------------------------- 1-1 Bp. omits this sentence. 2-2 Bp. kāmarāga-bhāvarāga-diņņhirāgena rattā. 3 Bp. evaü after etesaü. 4 Bp. dhammassa and omits 'ti catusaccadhammaü. 5 Bp. pātubbhavi. 6 Bp. rāgādãhi malehi. 7 Bp. chahi satthārehi. 8 Bp. sammāsambuddhena. 9 Bp. selamaye. 10 Bp. -ta¤¤ānena. 11 Bp. āråyha. 12 Bp. -bhåta¤ ca. 13 Bp. avekkhassu. 14 Bp. vãriya-. >\ #<[page 963]># %% chanda-iõassa abhāvato anaõo. ajjhesanan ti yācanaü. buddhacakkhunā 'ti indriyaparopariyatti¤āõena\<*<1>*>\ ca āsayā- nusaya¤āõena\<*<2>*>\ ca. imesa¤ hi dvinnaü ¤āõānaü buddha- cakkhå 'ti nāmaü. apparajakkhe\<*<3>*>\ 'ti yesaü\<*<4>*>\ pa¤¤ācakkhu- mhi rāgādirajaü appaü\<*<5>*>\ te apparajakkhā. yesaü\<*<6>*>\ ma- hantaü, te mahārajakkhā. yesaü saddhādãni indriyāni tik- khāni, te tikkhindriyā. yesaü\<*<7>*>\ mudåni, te mudindriyā. yesaü\<*<8>*>\ saddhādayo ākārā sundarā, te svākārā. yesaü\<*<9>*>\ asundarā, te dvākārā. ye kathitakāraõaü sallakkhenti, sukhena sakkā honti vi¤¤āpetuü, te suvi¤¤āpayā. \<*<10>*>\ye ta- thā na honti, te duvi¤¤āpayā.\<*<10>*>\ ye paraloka¤ ca vajja¤ ca bhayato passanti, te paralokavajjabhayadassāvino. uppala- niyan ti uppalavane. itaresu pi es'eva nayo. antonimugga- posãnã 'ti yāni udakassa anto nimuggān 'eva posiyanti.\<*<11>*>\ samodakaņņhitānã 'ti udakena samaņņhitāni. udakaü accug- gamma tiņņhanti 'ti udakaü atikkamitvā tiņņhanti. apārutā 'ti vivaņā. amatassa dvārā 'ti ariyamaggo. so hi amata- saīkhātassa nibbānassa dvāraü. pamu¤cantu saddhan ti sabbe attano saddhaü pamu¤cantu vissajjantu.\<*<12>*>\ pacchima- padadvaye ayam ev' attho, aha¤ hi attano paguõaü suvatti- taü\<*<13>*>\ pi imaü paõãtaü uttamaü dhammaü kāyavācākilama- thasa¤¤ã hutvā manujesu devamanussesu nābhāsi.\<*<14>*>\ [Mv_I.6:] paõķito ti paõķiccena samannāgato. byatto ti veyyattiyena\<*<15>*>\ samannāgato. medhāvã 'ti ņhānuppattiyā pa¤¤āya samannā- gato. apparajakkhajātiko ti samāpattiyā vikkhambhitattā nikkilesajātiko visuddhasatto. ājānissatã 'ti sallakkhessati paņivijjhissati. bhagavato 'pi kho ¤āõaü udapādã 'ti sabba¤- ¤uta¤āõaü uppajji ito sattadivasamatthake\<*<16>*>\ kālaü katvā\<*<17>*>\ so āki¤ca¤¤āyatane nibbatto ti. mahājāniyo ti sattadiva- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -yatti¤¤āõena. 2 Bp. -saya¤¤āõena. 3 Bp. -jakkhā. 4 Bp. omits yesaü. 5 Bp. inserts yesaü after this. 6 Bp. inserts taü after this 7 Bp. tāni after yesaü. 8 Bp. te yeva after yesaü. 9 Bp. te yeva saddhādayo ākāro after this. 10-10 Bp. omits this sentence. 11 Bp. posayanti. 12 Bp. omits this. 13 Bp. suvattiü. 14 Bp. na'bhāsin ti. 15 Bp. veyatti-. 16 Bp. sattamadivasa-. 17 Bp. omits so. >\ #<[page 964]># %<964 Samantapāsādikā [Mv_I.6>% sabbhantare pattabbamaggaphalato parihãnattā mahājāni assā 'ti mahājāniyo, akkhaõe nibbattattā ca. abhidosakā- lakato\<*<1>*>\ ti hãyo\<*<2>*>\ kālakato.\<*<3>*>\ so 'pi nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatane nibbatto ti addasa. bahåpakārā\<*<4>*>\ 'ti bahå upakārā.\<*<5>*>\ pa- dhānapahitattan ti padhānatthāya pesitattabhāvaü. upaņ- ņhahiüså 'ti mukhodakadānādinā upaņņhahiüsu. \<*<6>*>\antarā ca Bodhiü antarā ca Gayan\<*<6>*>\ ti Upako Bodhimaõķassa ca Gayāya ca antare bhagavantaü addasa. addhānamagga- paņipannan ti addhānamaggaü paņipannaü. sabbābhibhå 'ti sabbaü tebhåmikadhammaü\<*<7>*>\ abhibhavitvā ņhito. sabba- vidå 'ti sabbaü catubhåmikadhammaü\<*<8>*>\ avediü\<*<9>*>\ a¤¤āsiü.\<*<10>*>\ sabbesu dhammesu anåpalitto ti sabbesu tebhåmikadhammesu\<*<7>*>\ kilesalepanena\<*<11>*>\ alitto. sabba¤jaho ti sabbaü tebhåmika- dhammaü\<*<7>*>\ upacchinditvā\<*<12>*>\ ņhito. taõhakkhaye vimutto ti taõhakkhaye nibbāne ārammāõakaraõavasena\<*<13>*>\ vimutto. sa- yaü abhi¤¤āyā 'ti sabbaü catubhåmikadhammaü\<*<8>*>\ attanā 'va jānitvā. kam uddiseyyan ti kaü a¤¤aü ayaü me ācariyo ti uddiseyyaü. na me ācariyo atthã 'ti lokuttaradhamme mayhaü ācariyo nāma n' atthi. n' atthi me paņipuggalo ti mayhaü paņibhāgapuggalo nāma n'atthi. sãtãbhåto\<*<14>*>\ ti sabba- kilesagginibbāpanena sãtãbhåto.\<*<14>*>\ nibbuto ti kilesānaü yeva nibbutattā nibbuto. Kāsãnaü puran ti Kāsikaraņņhe naga- raü. aha¤¤iü amatadundubhin\<*<15>*>\ ti dhammacakkhupaņilā- bhāya\<*<16>*>\ amatabheriü paharissāmã 'ti gacchāmi. arahasi anantajino ti anantajino bhavituü yutto 'si.\<*<17>*>\ huveyyāvuso\<*<18>*>\ ti āvuso evam api\<*<19>*>\ nāma bhaveyya. sãsaü okampetvā 'ti sãsaü cāletvā. saõņhapesun ti katikaü akaüsu. bāhulliko ti cãvarabāhullādãnaü atthāya paņipanno. padhānavibbhanto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -kalaü kato. 2 Bp. hiyyo. 3 Bp. kālaü kato. 4 Bp. bahukārā. 5 Bp. bahupakārā. 6-6 Bp. antarā ca Gayaü antarā ca Bodhin ti. 7 Bp. tebhåmaka-. 8 Bp. catubhåmaka-. 9 Bp. avedi. 10 Bp. a¤¤āsi. 11 Bp. -lepena. 12 Bp. jahitvā. 13 Bp. ārammanato for this. 14 Bp. sãti-. 15 Bp. -dudrabhin. 16 Bp. dhammacakkappaņi-. 17 Bp. omits'si. 18 Bp. hupeyyapāvuso. 19 Bp. pi nāmaü for api nāma. >\ #<[page 965]># %% ti padhānato vibbhanto bhaņņho parihãno. āvatto\<*<1>*>\ bāhullāyā 'ti cãvarādibāhullabhāvatthāya\<*<2>*>\ āvatto.\<*<1>*>\ odahatha bhik- khave sotan ti upanetha bhikkhave sotaü sotindriyaü dham- massavanatthaü\<*<3>*>\ abhimukhaü karothā 'ti attho. amatam adhigatan ti amataü nibbānaü mayā adhigatan ti dasseti. cariyāyā\<*<4>*>\ ti dukkaracariyāya. paņipadāyā 'ti dukkarapaņi- padāya. abhijānātha me\<*<5>*>\ no ti abhijānātha\<*<6>*>\ samanupas- satha nu\<*<7>*>\ me. evaråpaü bhāsitam etan ti evaråpaü vākya- bhedan\<*<8>*>\ ti attho. asakkhi kho bhagavā pa¤cavaggiye bhikkhå sa¤¤āpetun ti ahaü buddho ti jānāpetuü asakkhi. cakkhu- karaõã 'ti pa¤¤ācakkhuü sandhāy' āha, ito paraü sabbaü padatthato uttānam eva adhippāyānusandhiyojanādibhedato\<*<9>*>\ Papa¤casådaniyā Majjhimaņņhakathāyaü\<*<10>*>\ vuttanayena vedi- tabbaü. ito paņņhāya hi ativitthārabhãrukassa mahājanassa cittaü anurakkhantā suttantakathaü avaõõayitvā vinaya- kathaü yeva vaõõayissāma. sā' va tassa āyasmato upasam- padā ahosã 'ti āsāëhapuõõanāyaü\<*<11>*>\ aņņhārasahi devatākoņãhi saddhiü sotāpattiphale patiņņhitassa ehi bhikkhå 'ti bhaga- vato vacanena abhinipphannā sā'va tassa āyasmato ehibhik- khåpasampadā\<*<12>*>\ ahosi. atha kho āyasmato ca Vappassā 'ti ādimhi Vappattherassa pāņipadadivase dhammacakkhuü udapādi. Bhaddiyattherassa dutiyadivase, Mahānāmatthe- rassa tatiyadivase, Assajittherassa catutthiyan ti. ime- sa¤ ca pana bhikkhånaü kammaņņhānesu uppannamalaviso- dhanatthaü bhagavā antovihāre yeva ahosi. uppanne up- panne kammaņņhānamale ākāsenāgantvā\<*<13>*>\ malaü\<*<14>*>\ vinodesi. pakkhassa pana pa¤camiyaü sabb'\<*<15>*>\ eva te ekato sannipātetvā anattasuttena ovadi. tena vuttaü atha kho bhagavā pa¤ca- vaggiye' ti ādi. tena kho pana samayena cha loke arahanto hontã 'ti pa¤camiyā pakkhassa lokasmiü cha manussā\<*<16>*>\ ara- hanto hontã 'ti attho. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. āvaņņo. 2 Bp. -bahulabhā-. 3 Bp. dhammasavana-. 4 Bp. iriyāyā. 5 Bp. omits me. 6 Bp. inserts nu after this. 7 Bp. omits nu me. 8 Bp. vākyaü bhāsitan. 9 Bp. inserts pana after this. 10 Bp. -thāya. 11 Bp. āsaëhãpuõõamāya. 12 Bp. -kkhåpa-. 13 Bp. ākāsena gantvā. 14 Bp. male. 15 Bp. sabbe for sabb'eva. 16. Bp. manussa. >\ #<[page 966]># %<966 Samantapāsādikā [Mv_I.10>% [Mv_I.10:] pubbānupubbakānan ti paveõivasena\<*<1>*>\ porāõānuporāõan ti attho. tena kho pana samayena ekasaņņhã\<*<2>*>\ loke arahanto hontã 'ti purimā cha ime ca pa¤capa¤¤āsā 'ti anto vassamhi yeva ekasaņņhã\<*<2>*>\ manussā\<*<3>*>\ arahanto hontã 'ti attho. tatra Yasa- ādãnaü kulaputtānaü ayaü pubbayogo, atãte kira pa¤ca- pa¤¤āsajanā sahāyakā vaggabandhena pu¤¤āni karontā anāthasarãrāni paņijaggantā vicaranti. te ekadivasaü sa- gabbhaü itthiü kālakataü\<*<4>*>\ disvā jhāpessāmā 'ti susānaü hariüsu.\<*<5>*>\ tesu pa¤ca jane tumhe jhāpethā 'ti susāne ņha- petvā sesā gāmaü paviņņhā. Yaso dārako taü sarãraü vij- jhitvā parivattetvā ca jhāpayamāno asubhasa¤¤aü paņi- labhi. so itaresam pi catunnaü janānaü passatha bho imaü asuciü paņikkulan\<*<6>*>\ ti dassesi. te 'pi tattha asubhasa¤¤aü paņilabhiüsu. te pa¤ca pi\<*<7>*>\ gāmaü gantvā sesasahāyakānaü kathayiüsu. Yaso pana dārako gehaü pi gantvā mātāpi- tåna¤ ca bhariyāya ca kathesi. te sabbe 'pi asubhasa¤¤aü\<*<8>*>\ bhāvayiüsu. ayam etesaü pubbayogo. ten' āyasmato Ya- sassa nāņakajanesu susānasa¤¤ā yeva uppajji. tāya ca upa- nissayasampattiyā sabbesaü visesādhigamo nibbattatã 'ti. [Mv_I.11:] atha kho bhagavā bhikkhå āmantesã 'ti bhagavā yāva pacchi- makattikapuõõamã\<*<9>*>\ tāva Bārāõasiyaü viharanto ekadivasaü te khãõāsave saņņhã\<*<10>*>\ bhikkhå āmantesi. dibbā nāma dibbesu visayesu lobhapāsā. mānusā\<*<11>*>\ nāma mānusakesu\<*<12>*>\ visayesu lobhapāsā. mā ekena dve 'ti ekena maggena dve mā aga- mittha. assavanatā\<*<13>*>\ 'ti assavanatāya.\<*<13>*>\ parihāyantã 'ti ana- dhigataü nādhigacchantā visesādhigamanato\<*<14>*>\ parihāyanti. Antakā 'ti lāmaka\<*<15>*>\ hãnasatta.\<*<16>*>\ antalikkhacaro ti rāgapāsaü sandhāy' āha taü hi so antalikkhacaro ti mantvā āha. [Mv_I.12:] nānādisā nānājanapadā 'ti nānādisato ca nānājanapadato.\<*<17>*>\ anujānāmi bhikkhave tumhe 'va dāni tāsu tāsu disāsu tesu tesu \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. paveõãvasena 2 Bp. -saņņhi. 3 Bp. manussa. 4 Bp. kālaī kataü. 5 Bp. nãhariüsu. 6 Bp. paņikålan. 7 Bp. inserts janā after pi. 8 Bp. asubhaü. 9 Bp. -puõõamā. 10 Bp. saņņhi. 11 Bp. mānussā. 12 Bp. mānussakesu. 13 Bp. asava-. 14 Bp. -gamato. 15 Bp. lāmaka. 16 Bp. hãnasattā. 17 Bp. adds ca. >\ #<[page 967]># %% janapadesu pabbājethā 'ti ādimhi pabbajjāpekkhaü kula- puttaü pabbājentena ye purato\<*<1>*>\ na bhikkhave pa¤cahi ābādhehi phuņņho pabbājetabbo ti ādim katvā yāva na andhamågabadhiro pabbājetabbo ti evaü paņikkhittā pug- galā te vajjetvā pabbajjādosavirahito puggalo pabbājetabbo. so 'pi mātāpitåhi anu¤¤āto yeva, tassa anujānanalakkhaõaü, na bhikkhave ananu¤¤āto mātāpitåhi putto pabbājetabbo, yo pabbājeyya āpatti dukkaņassā 'ti etasmiü sutte vaõõa- yissāma. evaü pabbajjādosavirahitaü mātāpitåhi anu¤- ¤ātaü pabbājentenāpi ca sace acchinnakeso hoti, ekasãmā- yaü ca a¤¤e pi bhikkhå atthi, kesacchedanatthāya bhaõķu- kammaü āpucchitabbaü. tassa āpucchanākāraü. anujānāmi bhikkhave saīghaü apaloketuü bhaõķukammāyā 'ti ettha vaõõayissāma. sace okāso hoti sayaü pabbājetabbo. sace uddesaparipucchādãhi byāvaņo hoti okāsaü na labhati, eko daharabhikkhu vattabbo etaü pabbājehã 'ti. avutto 'pi ce daharabhikkhu upajjhāyaü uddissa pabbājeti vaņņati. sace daharabhikkhu n' atthi sāmaõero 'pi vattabbo, etaü khaõķa- sãmaü netvā pabbājetvā kāsāyāni acchādetvā ehã 'ti, sara- õāni pana sayaü dātabbāni. evaü bhikkhunā 'va pabbājito hoti. purisaü hi bhikkhuto a¤¤o pabbājetuü na labhati, tathā\<*<2>*>\ mātugāmaü bhikkhunito a¤¤o. sāmaõero pana sām- aõerã vā āõattiyā kāsāyāni dātuü lābhati.\<*<3>*>\ kesoropanaü yena kenaci kataü sukataü hoti.\<*<4>*>\ sace pana bhabbaråpo hoti sahetuko ¤āto yasassã kulaputto okāsaü katvā 'pi sayam eva pabbājetabbo. mattikāmuņņhiü gahetvā nhāyitvā kese temetvā āgacchāhã 'ti na ca\<*<5>*>\ pana vissajjetabbo. pabbaji- tukāmānaü hi paņhamaü balavā\<*<6>*>\ ussāho hoti, pacchā pana kāsāyāni ca kesaharaõasatthaka¤ ca disvā utrasanti, eto\<*<7>*>\ yeva palāyanti, tasmā sayam eva nhānatitthaü\<*<8>*>\ netvā, sace nātidaharo hoti, nhāhã\<*<8>*>\ 'ti vattabbo. kesā pan' assa sayam eva mattikaü gahetvā dhovitabbā. daharakumārako pana sayaü udakaü otaritvā gomayamattikāhi ghaüsitvā nhāpe- tabbo. sace pi 'ssa kacchu vā pãëakā vā honti. yathā mātā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. parato. 2 Bp. omits tathā. 3 Bp. labhanti. 4 Bp. omits hoti. 5 Bp. ca pana na for na ca pana. 6 Bp. balava. 7 Bp. etto. 8 Bp. nahā-, sic passim. >\ #<[page 968]># %<968 Samantapāsādikā [Mv_I.12>% puttaü na jigucchati, evam eva ajigucchantena sādhukaü \<*<1>*>\hatthapādato paņņhāya yāva sãsā ghaüsitvā\<*<1>*>\ nhāpetabbo. kasmā, ettakena hi upakārena kulaputtā ācariyupajjhāyesu ca sāsane ca balavasinehā tibbagāravā anivattidhammā honti, uppannaü anabhiratiü vinodetvā therabhāvaü pāpuõanti, kata¤¤å\<*<2>*>\ katavedino honti. evaü nhāpanakāle pana kesa- massuoropanakāle\<*<3>*>\ vā tvaü ¤āto yasassã, idāni mayaü taü nissāya paccayehi na kilamissāmā 'ti na vattabbo, a¤¤ā 'pi aniyyānikakathā na kathetabbā. atha khv assa, āvuso suņņhu upadhārehi satiü upaņņhāpehã 'ti vatvā tacapa¤caka- kammaņņhānaü ācikkhitabbaü, ācikkhantena ca vaõõa- saõņhānagandhāsayokāsavasena asucijegucchapaņikkulabhā- vaü\<*<4>*>\ nijjãvanissattabhāvaü vā pākaņaü karontena ācikkhi- tabbaü. sace hi so pubbe parimadditasaīkhāro\<*<5>*>\ hoti bhā- vitabhāvano, kaõņakavedhāpekkho viya paripakkagaõķo, suriyuggamanāpekkhaü\<*<6>*>\ viya ca pariõatapadumaü, ath' assa āraddhamatte kammaņņhānamanasikāre Indāsani viya pabbate kilesapabbate cuõõiyamānaü yeva ¤āü pavattaõti. khuragge yeva arahattaü pāpuõāti. ye hi ādito\<*<7>*>\ 'va keci khuragge arahattaü pattā, sabbe te evaråpaü savanaü labhitvā kalyāõamittena ācariyena dinnanayaü nissāya, no anissāya, tasmā 'ssa\<*<8>*>\ evaråpā kathā kathetabbā 'ti. kesesu pana oropitesu haliddacuõõena\<*<9>*>\ vā gandhacuõõena vā sãsa¤ ca sarãra¤ ca ubbattetvā\<*<10>*>\ gihigandhaü apanetvā. kāsāyāni tikkhattuü vā dvikkhattuü vā sakiü vā paņiggahāpetabbo.\<*<11>*>\ athāpi'ssa hatthe adatvā ācariyo vā upajjhāyo vā sayam eva acchādeti, vaņņati. sace 'pi a¤¤aü daharaü vā sāmaõeraü vā upāsakaü vā āõāpeti āvuso etāni kāsāyāni gahetvā etaü acchādehã 'ti, taü yeva vā āõāpeti, etāni gahetvā acchādehã 'ti, sabbaü vaņņati. sabbaü h' etaü\<*<12>*>\ tena bhikkhunā 'va dinnaü hoti. yaü pana nivāsaü\<*<13>*>\ vā pārupanaü vā anāõat- \<-------------------------------------------------------------------------- 1-1 Bp. hatthapādasãsā nighaüsitvā for these. 2Bp. kata¤¤u. 3Bp. kesamassuü oropanakāle 4 Bp. -paņikåla-. 5 Bp. maddita- for parimaddita-. 6 Bp. såriya-. 7 Bp. omits ādito 'va. 8 Bp. 'ssa ādito' va evaråpi for 'ssa evaråpā. 9 Bp. haliddicuõõena. 10 Bp. ubbaņņetvā. 11 Bp. paņiggāhetabbo. 12 Bp. omits h'etaü. 13 Bp. nivāsanaü. >\ #<[page 969]># %% tiyā nivāseti vā pārupati vā, taü apanetvā puna dātabbaü. bhikkhunā hi sahatthena vā āõattiyā vā dinnam eva kāsā- vaü vaņņati, adinnaü na vaņņati, sace 'pi tass'eva santakaü hoti, ko pana vādo upajjhāyamålake. ayaü paņhamaü kesamassuü ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā\<*<1>*>\ ekaüsaü uttarāsaīgaükārāpetvā 'tietthavinicchayo. bhikkhånaü pāde vandāpetvā 'ti ye tattha sannipatitā bhikkhå tesaü pāde vandāpetvā, atha saraõagahaõatthaü\<*<2>*>\ ukkuņikaü nisãdā- petvā a¤jaliü paggahāpetvā\<*<3>*>\ evaü vadehã 'ti vattabbo, yam ahaü vadāmi taü vadehã 'ti vattabbo. ath'assa upajjhāyena vā ācariyena vā buddhaü saraõaü gacchāmã 'ti ādinā nayena saraõāni dātabbāni, yathāvuttappaņipāņiyā 'va, na uppaņi- pāņiyā. sace hi ekapadam pi ekakkharaü pi uppaņipāņiyā deti, buddhaü saraõaü yeva vā tikkhattuü datvā puna itaresu ekekaü tikkhattuü deti, adinnāni honti saraõāni. ima¤ ca pana saraõagamanåpasampadaü paņikkhipitvā anu¤¤ātā\<*<4>*>\ upasampadā ekato suddhiyā vaņņati. sāmaõera- pabbajjā pana ubhato suddhiyā,\<*<5>*>\ vaņņati, no ekato suddhiyā, tasmā upasampadāya sace ācariyo ¤attidosa¤ c' eva kamma- vācādosa¤ ca vajjetvā kammaü karoti, sukataü hoti. pab-. bajjāya pana imāni tãõi saraõāni bukāradhakārādãnaü bya¤- janānaü ņhānakaraõasampadaü ahāpentena\<*<6>*>\ ācariyena pi antevāsikena pi vattabbāni. sace ācariyo vattuü sakkoti antevāsiko na sakkoti, antevāsiko vā sakkoti ācariyo na sakkoti, ubho 'pi vā na sakkonti, na vaņņati. sace pana ubho 'pi sakkonti, vaņņati. imāni ca pana dadamānena, buddhaü saraõaü gacchāmã 'ti evaü ekasambaddhāni\<*<7>*>\ anu- nāsikantāni vā katvā dātabbāni, buddhaü saraõaü gac- chāmã'ti evaü vicchinditvā makāran tāni vā katvā dātabbāni. Andhakaņņhakathāyaü, nāmaü sāvetvā ahaü bhante Bud- dharakkhito yāvajãvaü buddhaü saraõaü gacchāmã 'ti vut- taü. taü ekāņņhakathāyam pi n' atthi, pāëiyaü pi na vuttaü, tesaü rucimattam eva, tasmā na gahetabbaü. na hi tathā avadantassa saraõaü kuppatã 'ti. anujānāmi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. acchādāpetvā. 2 Bp. saraõagga-. 3 Bp. paggaīhāpetvā. 4 Bp. anu¤¤āta. 5 Bp. adds'va. 6 Bp. -ten'eva. 7 Bp. ekasambandhādi. >\ #<[page 970]># %<970 Samantapāsādikā [Mv_I.12>% bhikkhave imehi tãhi saraõagamanehi pabbajjaü upasampadan ti, imehi buddhaü saraõaü gacchāmã 'ti ādãhi evaü tik- khattuü ubhato suddhiyā vuttehi tãhi saraõagamanehi pab- bajja¤ c' eva upasampada¤ ca anujānāmã 'ti attho. tattha yasmā upasampadā parato paņikkhittā, tasmā sā etarahi saraõamatten' eva na råhati. pabbajjā pana yasmā parato, anujānāmi bhikkhave imehi tãhi saraõagamanehi sāmaõe- rapabbajjan ti anu¤¤ātā eva, tasmā sā etarahi saraõamatten' eva råhati. ettāvatā hi sāmaõerabhåmiyaü patiņņhito hoti. sace pan' esa matimā\<*<1>*>\ hoti paõķitajātiko, ath' assa tasmiü yeva ņhāne sikkhāpadāni uddisitabbāni. kathaü, yathā bhagavatā uddiņņhāni, vuttaü h' etaü, anujānāmi bhikkhave sāmaõerānaü dasa sikkhāpadāni, tesu ca sāmaõerehi sikkhi- tuü, pāõātipātā veramaõã\<*<2>*>\ adinnādānā veramaõã\<*<2>*>\ abrahma- cariyā veramaõã\<*<2>*>\ musāvādā veramaõã\<*<2>*>\ surāmerayamajja- pamādaņņhānā veramaõã\<*<2>*>\ vikālabhojanā veramaõã\<*<2>*>\ nac- cagãtavāditavisåkadassanā veramaõã\<*<2>*>\ mālāgandhavilepana- dhāraõamaõķanavibhåsanaņņhānā veramaõã\<*<2>*>\ uccāsayanama- hāsayanā veramaõã\<*<2>*>\ jātaråparajatapaņiggahaõā veramaõã\<*<3>*>\ 'ti. Andhakaņņhakathāyaü pana ahaü bhante itthan nāmo yāva- jãvaü pāõātipātāveramaõãsikkhāpadaü\<*<2>*>\ samādiyāmã 'ti evaü saraõadānaü viya sikkhāpadadānaü pi vuttaü. taü pi\<*<4>*>\ n' eva pāëiyā na aņņhakathāsu atthi, tasmā yathā pāëiyā' va uddisitabbāni. pabbajjā hi saraõagamaneh' eva siddhā. sikkhāpadāni pana kevalaü sikkhāparipåraõatthaü jāni- tabbāni, tasmā tāni pāëiyaü āgatanayena uggahetuü asak- kontassa yāyakāyaci bhāsāya atthavasena 'pi ācikkhituü vaņņati. yāva pana attanā sikkhitabbasikkhāpadāni na jā- nāti, saīghāņipattacãvaradhāraõaņhānanisajjādãsu pānabhoja- nādividhimhi ca na kusalo hoti, tāva bhojanasālaü vā salā- kabhājanaņņhānaü vā a¤¤aü vā tathāråpaņņhānaü na pese- tabbo. santikāvacaro yeva kātabbo, bāladārako viya paņi- jaggitabbo. sabbam assa kappiyākappiyaü ācikkhitabbaü, nivāsanapārupanādãsu abhisamācārikesu\<*<5>*>\ vinetabbo. tenā- pi, anujānāmi bhikkhave dasah' aīgehi samannāgataü sāma- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. gatimā. 2 Bp. -õiü. for õã. 3 Bp. -õin. 4 Bp. omits pi. 5 Bp. ābhisamā-. >\ #<[page 971]># %% õeraü nāsetun ti evaü parato vuttāni dasa nāsanaīgāni ārakā parivajjetvā abhisamācārikaü\<*<1>*>\ paripårentena dasa- vidhe sãle sādhukaü sikkhitabban ti. Pabbajjāvinicchayo niņņhito. [Mv_I.13:] Mayhaü kho bhikkhave 'ti mayā kho ti attho. atha vā mayhaü\<*<2>*>\ yoniso manasikāro ti yo mayhaü yonisomanasikāro tena hetunā 'ti attho. puna anappattā 'ti ettha vibhattiü pariõāmetvā mayā 'ti vattabbaü. [Mv_I.14:] Bhaddavaggiyā 'titekirarājakumārāråpenacacittena ca bhaddakā vaggabandhen'\<*<3>*>\ eva vicaranti, tasmā Bhadda- vaggiyā 'ti vuccanti. tena hi vo ti ettha vokāro nipātamatto. dhammacakkhuü udapādã 'ti kesa¤ci sotāpattimaggo kesa¤ci sakadāgāmimaggo kesa¤ci anāgāmimaggo udapādi, tayo pi hi ete maggā dhammacakkhun\<*<4>*>\ ti vuccanti. te kira Tuõķi- lajātake tiüsadhuttā ahesuü. atha Tuõķilovādaü sutvā pa¤ca sãlāni rakkhiüsu, idaü tesaü\<*<5>*>\ pubbakammaü. [Mv_I.15:] pamukho ti pubbaīgamo. pāmokkho ti uttamo visuddhi- pa¤¤o.\<*<6>*>\ anupahaccā 'ti avināsetvā. tejasā tejan ti attano tejena nāgassa tejaü. pariyādeyyan\<*<7>*>\ ti abhibhaveyyaü vināseyyaü vā 'ti.\<*<8>*>\ makkhan\<*<9>*>\ ti kodhaü. na tv eva ca kho arahā yathā ahan ti attānaü arahā ahan ti ma¤¤amāno va- dati. ajju¤he aggisaraõamhã 'ti ajja ekadivasaü vaseyyāmā 'ti attho. phāsukāmo ti hitakāmo. sumānaso ti pãtisoma- nassehi sampayuttamano. navimano 'ti avimano, dosena anabhibhåto mano ti attho. agyāgāraü udiccare 'ti ādittan ti attho. jaņilā bhaõatã ' ti iminā sambandho. ahināgassa acciyo na hontã 'ti avivaõõā viråpavaõõā 'ti attho. phali- kavaõõāyo ti phalikamaõivaõõāyo. Aīgirasassā 'ti aīgato raüsiyo saüsarantã 'ti Aīgiraso, tassa Aīgirasassa. [Mv_I.16:] abhikkantāya rattiyā 'ti parikkhãõāya rattiyā, appāvasiņ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. ābhi-. 2 Bp. omits ‘mayhaü yoniso manasikāro ti.' 3 Bp. -bandhena and omits eva. 4 Bp. -kkhå. 5 Bp. nesaü. 6 Bp. visuddhapa¤¤o. 7 Bp. pariyādiyeyyan. 8 Bp. omits 'ti. 9 Bp. omits the sentence from ‘makkhan ti' to ‘adhivatthā devatā' (p.972). >\ #<[page 972]># %<972 Samantapāsādikā [Mv_I.17>% ņhāyā 'ti attho. abhikkantavaõõā 'ti abhiråpavaõõā abhi- manāpavaõõā. kevalakappan ti sakalaü kevalaü. [Mv_I.17:] purimāhi vaõõanibhāhã 'ti catunnaü mahārājānaü vaõõa- nibhaü sandhāy' āha. pāõinā ti hatthena. [Mv_I.20:] kakudhe adhi- vatthā devatā 'ti ajjunarukkhe adhivatthā devatā. vissaj- jeyan\<*<1>*>\ ti sukkhāpanatthāya pasāretvā ņhapeyyan ti attho. bhante āhara hatthan ti evaü vadanto viya onato\<*<2>*>\ ti āhara- hattho. uyyojetvā 'ti vissajjetvā. maõķāmukhiyo ti aggi- bhājanāni vuccanti. cirapaņikā 'ti cirakālato paņņhāya. kesamissan ti ādãsu kesā eva kesamissaü. esa nayo sabbattha. khārikājan ti khāribhāro.\<*<3>*>\ [Mv_I.22:] Laņņhivane 'ti tāluyyāne. Suppatiņņhe cetiye 'ti a¤¤atara- smiü vaņņarukkhe.\<*<4>*>\ tassa kir'etaü nāmaü. dvādasana- hutehã\<*<5>*>\ 'ti ettha ekaü nahutaü\<*<6>*>\ dasasahassāni. appekacce\<*<7>*>\ 'ti api ekacce. ajjhabhāsã 'ti tesaü kaīkhācchedanatthaü abhāsi. \<*<8>*>\kim eva disvā 'ti kiü eva disvā. Uruvelavāsã 'ti Uruvelāyaü vāsã. aggihuttaü pahāya pabbajito 'si. ko upāyo.\<*<8>*>\ kãsakovadāno\<*<9>*>\ ti tāpasacariyāya kãsasarãrattā\<*<9>*>\ kã- sakā\<*<9>*>\ 'ti laddhanāmānaü tāpasānaü ovādako anusāsako samāno ti attho. atha vā sayaü kãsako\<*<9>*>\ tāpaso samāno ca\<*<10>*>\ ovadamāno ca a¤¤e ovadanto anusāsanto ti attho. kathaü pahãnan ti kena kāraõena pahãnaü. idaü vuttaü hoti, tvaü Uruvelavāsã aggiparicārakānaü tāpasānaü sayaü ovā- dācariyo samāno kiü disvā aggiü pahāsi. pucchāmi taü etam atthaü, kena kāraõena tava aggihuttaü\<*<11>*>\ pahãnan ti. dutiyagāthāyaü\<*<12>*>\ ayam attho, ete råpādike kāme atthiyo ca ya¤¤ā abhivadanti. sv āhaü etaü sabbaü pi råpādikaü kāmappabhedaü khandhåpadhãsu\<*<13>*>\ malan ti ¤atvā, yasmā ime yiņņhahutappabhedā ya¤¤ā malam eva vadanti, tasmā na \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. inserts ‘Nera¤jarāyaü bhagavatā 'ti ādikā gāthāyo pacchā pakkhittā' before this. 2 Bp. oõato. 3 Bp. khārãbhāro. 4 Bp. vaņarukkhe. 4 Bp. -saniyutehã. 6 Bp. niyutaü. 7 Bp. omits ‘appekacce 'ti api ekacce.' 8-8 Bp. omits these words. 9 Bp. kisa-. 10 Bp. vadāno for ca ovadamāno ca. 11 Bp. hutaü. 12 Bp. -ya for -yaü 13 Bp. khandhupa-. >\ #<[page 973]># %% yiņņhe na hute ara¤jiü, yiņņhe vā hute vā na abhiramin ti attho. tatiyagāthāyaü\<*<1>*>\ atha ko carahã 'ti atha kuhiü\<*<2>*>\ carahi. se- saü uttānam eva. catutthagāthāyaü\<*<1>*>\ padan ti nibbāna- padaü. santasabhāvatāya santaü, upadhãnaü abhāvena anåpadhãkaü,\<*<3>*>\ rāgaki¤canādãnaü abhāvena aki¤canaü, tãsu bhavesu alaggatāya yaü kāmabhavaü ya¤¤ā vadanti, tas- miü pi kāmabhave asattaü, jātijarāmaraõānaü abhāvena ana¤¤athābhāviü, attanā bhāvitena maggen'eva adhigantab- baü na a¤¤ena kenaci adhigametabban ti ana¤¤aneyyaü, yasmā ãdisaü padaü addasaü, tasmā na yiņņhe na hute ara¤jiü. tena kiü dasseti, yo ahaü devamanussalokasampattisādhake na yiņņhe na hute ara¤jiü, so kiü vakkhāmi, ettha nāma na\<*<4>*>\ me devamanussaloke rato mano ti evaü sabbaloke anabhira- tibhāvaü pakāsetvā, atha kho āyasmā Uruvela-Kassapo sā- vako 'ham asmã 'ti evaü bhagavato sāvakabhāvaü pakāsesi.\<*<5>*>\ ta¤ ca kho ākāse vividhāni pāņihāriyāni dassetvā. dhamma- cakkhun ti sotāpattimagga¤āõaü. assāsakā 'ti āsiüsanā\<*<6>*>\ patthanā ti attho. es' āhaü bhante 'ti ettha pana ki¤cāpi maggapaņivedhen' ev'assa siddhaü saraõagamanaü, tattha pana nicchaya- gamanam eva gato, idāni vācāya attasanniyātanaü karoti, maggavasen' ev' āyaü niyataü\<*<7>*>\ saraõagamanaü\<*<8>*>\ patto, taü paresaü vācāya pākaņaü karonto paõipātagamana¤\<*<9>*>\ ca gacchanto evaü vadati. siīginikkhasuvaõõo ti siīgisuvaõõanikkhena\<*<10>*>\ samānavaõõo. dasavāso ti dasasu ariyavāsesu vutthavāso. dasadhammavidå 'ti dasakammapathavidå. dasabhi c' upeto ti dasahi ase- khehi\<*<11>*>\ aīgehi upeto. sabbadhi danto ti sabb'esa indriyesu\<*<12>*>\ danto. bhagavato hi cakkhuādãsu ki¤ci adantaü nāma n' atthi. bhagavantaü bhuttāviü onãtapattapāõiü\<*<13>*>\ ekamantaü ni- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -ya for -yaü. 2 Bp. kva carahi. 3 Bp. anupadhikaü. 4 Bp. omits na. 5 Bp. pakāseti. 6 Bp. āsisanā. 7 Bp. niyata. 8 Bp. saraõataü. 9 Bp. pāõipāta-. 10 Bp. siīgã-. 11 Bp. asekkhehi. 12 Bp. sabbesu for sabb'esa indriyesu. 13 Bp. oõãta-. >\ #<[page 974]># %<974 Samantapāsādikā [Mv_I.23>% sãdã 'ti bhagavantaü bhuttavantaü pattato ca apanãta- pāõiü sallakkhetvā ekasmiü padese nisãdã 'ti attho. atthi- kānan ti buddhābhigamanena\<*<1>*>\ ca dhammassavanena\<*<2>*>\ ca atthikānaü. abhikkamanãyan ti abhigantuü\<*<3>*>\ sakkuõey- yaü. appakiõõan ti anākiõõaü. appasaddan ti vacana- saddena appasaddaü. appanigghosan ti nagaranigghosa- saddena appanigghosaü. vijanavātan ti anusa¤caraõajanassa sarãravātena virahitaü. vijanavādan ti pi pāņho, anto 'pi janavādena rahitan ti attho. vijanapātan ti pi pāņho, jana- sa¤cāravirahitan ti attho. manussarāhaseyyakan\<*<4>*>\ ti manus- sānaü rahassakiriyaņņhāniyaü.\<*<5>*>\ paņisallānasāråpan ti\<*<6>*>\ vive- kānuråpaü. [Mv_I.23:] Sāriputta-Moggallānā\<*<7>*>\ 'ti Sāriputto ca Moggallāno\<*<8>*>\ ca. tehi katikā katā hoti, yo paņhamaü amataü adhigacchati, so itarassa\<*<9>*>\ ārocetå 'ti. te kira ubho 'pi gihikāle Upatisso Kolito ti evaü pa¤¤āyamānanāmā aķķhateyyasatamāõavakapari- vārā giraggasamajjaü agamaüsu. tatra nesaü mahāja- naü disvā etad ahosi, ayaü nāma evaü mahājanakāyo\<*<10>*>\ appatte vassasate maraõamukhe patissatã 'ti. atha ubho 'pi uņņhitāya parisāya a¤¤ama¤¤aü pucchitvā ekajjhāsayā paccupaņņhitamaraõasa¤¤ā mantayiüsu,\<*<11>*>\ samma maraõe sati amatena 'pi bhavitabbaü, handa mayaü amataü pari- yesāmā 'ti amatapariyesanatthaü Sa¤jayassa channaparibbā- jakassa santike saparisā pabbajitvā katipāhen' eva tassa ¤āõavisaye pāraü gantvā amataü apassantā pucchiüsu, kiü nu kho ācariya a¤¤o 'p' ettha sāro atthã 'ti, n' atth' āvuso ettakam eva idan ti ca sutvā tucchaü idaü āvuso nis- sāraü, yo dāni amhesu paņhamaü amataü adhigacchati, so itarassa ārocetå 'ti katikaü akaüsu. tena vuttaü tehi katikā katā hotã 'ti ādi. pāsādikena abhikkantenā 'ti ādãsu itthambhåtalakkhane karaõavacanaü veditabbaü. atthi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. buddhābhivādanagamanena. 2 Bp. vā dhammasavanena vā for ca dhammassavanena ca. 3 Bp. abhikkantuü. 4 Bp. -rāhasse-. 5 Bp. -kriya-. 6 Bp. -ruppan. 7 Bp. Moggalānā. 8 Bp. Moggalāno. 9 Bp. omits itarassa. 10 Bp. mahāsattanikāyo. 11 Bp. sammanta-. >\ #<[page 975]># %% kehi upa¤ātaü\<*<1>*>\ maggan ti etaü anubandhanassa\<*<2>*>\ kāraõa- vacanaü. idaü hi vuttaü hoti, yan nån' āhaü imaü bhik- khuü piņņhito piņņhito anubandheyyaü. kasmā, yasmā idaü piņņhito piņņhito anubandhanaü\<*<3>*>\ nāma atthikehi upa¤ātaü\<*<4>*>\ maggaü, ¤āto c' eva upagato ca maggo ti attho. atha vā atthikehi amhehi maraõe sati amatenā' pi bhavitabban ti evaü kevalaü atthã' ti upa¤ātaü\<*<1>*>\ nibbānaü nāma, taü magganto pariyesanto ti evam ettha attho daņņhabbo. piõķa- pātaü ādāya paņikkamã 'ti Sudinnakaõķe vuttappakāraü a¤¤ataraü kuķķamålaü upasaīkamitvā nisãdi. Sāriputto 'pi kho akālo kho tāva pa¤haü pucchitun ti kālaü āgama- yamāno\<*<4>*>\ ņhatvā vattapaņipattipåraõatthaü katabhattakic- cassa therassa attano kamaõķaluto udakaü datvā dhota- hatthapādena therena saddhiü paņisanthāraü\<*<5>*>\ katvā pa¤- haü pucchi. tena vuttaü atha kho Sāriputto paribbājako ti ādi. na ty\<*<6>*>\ āhaü sakkomã 'ti na te ahaü sakkomi. ettha ca paņisambhidappatto\<*<7>*>\ thero na ettakaü na sakkoti, atha kho imassa dhammagāravaü uppādessāmã 'ti sabbākārena bud- dhavisaye avisayabhāvaü gahetvā evam āha. ye dhammā hetuppabhavā 'ti hetuppabhavā nāma pa¤cakkhandhā. ten' assa dukkhasaccaü dasseti. tesaü hetuü tathāgato āhā 'ti tesaü hetu nāma samudayasaccaü, ta¤ ca tathāgato āhā 'ti dasseti. tesa¤ ca yo nirodho ti tesaü ubhinnam pi saccānaü yo appavattinirodho, ta¤ ca tathāgato āhā 'ti attho. ten' assa nirodhasaccaü dasseti. maggasaccaü pan' ettha sarå- pato adassitaü pi nayato dassitaü hoti. nirodhe hi vutte tassa sampāpako maggo vutto 'va hoti. atha vā tesa¤ ca yo nirodho ti ettha tesaü yo nirodho ca nirodhupāyo cā 'ti evaü dve pi saccāni dassitāni hontã 'ti. idāni tam ev' atthaü paņipādento āha evaüvādã mahāsamaõo 'ti. es' eva dhammo yadi tāvad evā 'ti sace 'pi ito uttariü\<*<8>*>\ n' atthi, etta- kam eva idaü sotāpattiphalamattam eva pattabbaü, tathāpi eso eva dhammo ti attho. paccabyatha\<*<9>*>\ padam asokan ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. upa¤¤ātaü. 2 Bp. anubaddhanassa. 3 Bp. anubaddhanaü. 4 Bp. inserts ekamantaü after this. 5 Bp. paņisandhāraü. 6 Bp. t' for ty. 7 Bp. -dāppatto. 8 Bp. uttariü. 9 Bp. -yathā. >\ #<[page 976]># %<976 Samantapāsādikā [Mv_I.23>% yaü mayaü pariyesamānā vicarāma, taü padam asokaü paņividdhatha\<*<1>*>\ tumh'\<*<2>*>\ eva, pattaü taü tumhehã 'ti attho. adiņņhaü abbhutitaü\<*<3>*>\ bahukehi kappanahutehã 'ti amhehi nāma idaü padam asokaü\<*<4>*>\ bahukehi kappanahutehi adiņņham eva abbhutitaü.\<*<3>*>\ iti tassa padassa adiņņhabhāvena dãgharattaü attano mahājāniyabhāvaü\<*<5>*>\ dãpeti. [Mv_I.24:] gambhãre ¤āõavisaye 'ti gambhãre c' eva gambhãrassa ca ¤āõassa visayabhåte. anut- tare upadhisaīkhaye ti nibbāne. vimutte ti tadārammaõāya vimuttiyā vimutte. byākāsã 'ti etaü me sāvakayugaü bhavis- sati aggaü bhaddayugan ti vadanto sāvakapārami¤āõe\<*<6>*>\ byā- kāsi. sā 'va tesaü āyasmantānaü upasampadā ahosã 'ti sā ehibhikkhåpasampadā\<*<7>*>\ 'va tesaü\<*<8>*>\ upasampadā ahosi. evaü upasampannesu ca tesu Mahā-Moggallānatthero sat- tahi divasehi arahatte patiņņhito, Sāriputtatthero aķķha- māsena. atãte kira Anomadassã nāma buddho loke udapādi. tassa Sarado nāma tāpaso sake assame nānāpupphehi maõķa paü katvā pupphāsane yeva bhagavantaü nisãdāpetvā bhik- khusaīghassāpi tath' eva maõķapaü katvā pupphāsanāni pa¤¤āpetvā aggasāvakabhāvaü patthesi. patthayitvā ca Sirivaķķhassa nāma seņņhino pesesi, mayā aggasāvakaņņhā- naü patthitaü, tvaü pi āgantvā ekaü ņhānaü patthehã 'ti. seņņhã nãluppalamaõķapaü katvā buddhappamukhaü bhik- khusaīghaü tattha bhojesi,\<*<9>*>\ bhojetvā dutiyasāvakabhāvaü patthesi. tesu Saradatāpaso Sāriputtatthero jāto, Sirivaķ- ķho Mahā-Moggallānatthero 'ti. idaü tesaü pubbakammaü. aputtakatāyā 'ti ādãsu yesaü puttā pabbajanti, tesaü aput- takatāya. yāsaü patino\<*<10>*>\ pabbajanti, tāsaü vedhabyāya vidhavabhāvāya. ubhayenā 'pi kulupacchedāya. Sa¤ja- yānã 'ti Sa¤jayassa antevāsikāni. Magadhānaü giribbajan ti Magadhānaü janapadassa giribbajaü nagaraü. mahāvãrā 'ti mahāviriyavantā.\<*<11>*>\ nãyamānānan\<*<12>*>\ ti nãyamānesu.\<*<13>*>\ bhum- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. paņividdhāttha. 2 Bp. tumhe for tumh'eva. 3 Bp. abbhåtãtaü. 4 Bp. omits asokaü 5 Bp. -jānibhāvaü. 6 Bp. -pārami¤¤āõe. 7 Bp. -kkhåpa-. 8 Bp. omits tesaü upasampadā. 9 Bp. omits bhojesi. 10 Bp. patãno. 11 Bp. -vãriyavant-. 12 Bp. nayamānānan. 13 Bp. nayamānesu. >\ #<[page 977]># %% matthe sāmivacanaü,\<*<1>*>\ upayogatthe vā. kā ussåyā\<*<2>*>\ vijānatan ti dhammena nayantã 'ti evaü vijānantānaü kā ussåyā.\<*<3>*>\ [Mv_I.25:] anupajjhāyakā 'ti vajjāvajjaü upanijjhāyakena garunā vi- rahitā. anākappasampannā 'ti na ākappena sampannā. samaõasāruppācāravirahitā 'ti attho. uparibhojane 'ti bho- janassa upari. uttiņņhapattan ti piõķāya caraõakapattaü. tasmiü hi manussā ucchiņņhasa¤¤ino, tasmā uttiņņhapattan ti vuttaü. atha vā uņņhahitvā pattaü upanāmentã 'ti evam ettha attho daņņhabbo. anujānāmi bhikkhave upajjhāyan ti upajjhāyaü gahetuü anujānāmã' ti attho. puttacittaü upaņ- ņhapessatã 'ti putto me ayan ti evaü gehasitapemavasena cittaü upaņņhapessati. esa nayo dutiyapade pi. sagāravā sappatissā 'ti garubhāva¤ c'eva jeņņhakabhāva¤ ca upaņņha- petvā. sabhāgavuttikā\<*<4>*>\ 'ti sabhāgajãvikā. sāhå 'ti vā 'ti ādãni pa¤ca padāni upajjhāyabhāvaü\<*<5>*>\ sampaņicchannaveva- canāni.\<*<6>*>\ kāyena vi¤¤āpetã 'ti evaü saddhivihārikena upaj- jhāyo me bhante hoti 'ti tikkhattuü vutte, sace upajjhāyo sāhå 'ti ādãsu pa¤casu padesu yassakassaci padassa vasena kāyena vā vācāya vā kāyavācāhi vā gahito tayā upajjhāyo ti upajjhāyagahaõaü vi¤¤āpeti, gahito hoti upajjhāyo. idam eva hi ettha upajjhāyagahaõaü, yad' idaü upajjhāyassa imesu pa¤casu padesu yassa kassaci padassa vācāya vā sā- vanaü kāyena vā atthavi¤¤āpanan ti. keci pana sādhå 'ti sampaņicchannaü sandhāya vadanti. na taü pamāõaü, āyācanadānamattena hi gahito hoti upajjhāyo, na ettha sampaņicchannaü aīgaü. saddhivihārikenā 'pi na kevalaü iminā me padena upajjhāyo gahito ti ¤ātuü vaņņati. ajja- tagge dāni thero mayhaü bhāro, aham pi therassa bhāro ti idam pi ¤ātuü vaņņati. tatr' āyaü sammāvattanā 'ti yaü vuttaü sammāvattitabban ti, tatra ayaü sammāvattanā. kālass' eva uņņhāya upāhanā omu¤citvā 'ti sac'assa paccå- sakāle caīkamanatthāya vā dhotapādapariharaõatthāya vā paņimukkā upāhanā pādagatā honti, tā kālass'eva uņņhāya apanetvā. dantakaņņhaü dātabban ti mahantaü majjhimaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. sāmi-. 2 Bp. ussuyā. 3 Bp. issā. 4 Bp. -vuttino. 5 Bp. upajjhāyakabhāva. 6 Bp. -cchanave-. >\ #<[page 978]># %<978 Samantapāsādikā [Mv_I.25>% khuddakan to tãõi dantakaņņhāni upanetvā, tato yaü tãõi divasāni gaõhāti,\<*<1>*>\ catutthadivasato paņņhāya tādisam eva dātabbaü. sace aniyamaü katvā yaü vā taü vā gaõhāti.\<*<1>*>\ atha yādisaü labhati tādisaü dātabbaü. mukhodakaü dātabban ti sãta¤ ca uõha¤ ca udakaü upanetvā tato yaü tãõi divasāni vala¤jeti,\<*<2>*>\ catutthadivasato paņņhāya tādisam eva mukhadhovanodakaü dātabbaü. sace aniyamaü katvā yaü vā taü vā gaõhāti.\<*<1>*>\ atha yādisaü labhati tādisaü dātabbaü. sace duvidham pi vala¤jeti\<*<2>*>\ duvidham pi upane- tabbaü, udakaü mukhadhovanaņņhāne ņhapetvā vaccaku ņito paņņhāya sammajjitabbaü. there vaccakuņiü gate pari- veõaü sammajjitabbaü. evaü pariveõaü asu¤¤aü hoti, there vaccakuņito anikkhante yeva āsanaü pa¤¤āpetabbaü. sarãrakiccaü katvā āgantvā tasmiü nisinnassa, sace yāgu hotã 'ti ādinā nayena vuttavattaü kātabbaü. ukkalāpo\<*<3>*>\ ti kenaci kacavarena saīkiõõo. sace pana a¤¤o kacavaro n' atthi udakaphusitān' eva honti, hatthena pi pamajjitabbo. saguõaü katvā 'ti dve cãvarāni ekato katvā, tā ekato katvā\<*<4>*>\ dve pi saīghāņiyo dātabbā. sabbam pi\<*<5>*>\ hi cãvaraü saõghā- ņitattā\<*<6>*>\ saīghāņã 'ti vuccati. tena vuttaü saīghātiyo dā- tabbā 'ti. nātidåre gantabbaü nāccāsanne 'ti ettha sace upaj- jhāyaü nivattitvā olokentaü ekena vā dvãhi vā padavãti- hārehi sampāpuõāti, ettāvatā nātidåre nāccāsanne gato hotã 'ti veditabbaü. pattapariyāpannaü paņiggahetabban ti sace upajjhāyena bhikkhācāre yāguyā vā bhatte vā laddhe patto uõho vā bhāriko vā hoti, attano pattaü tassa datvā so patto gahetabbo 'ti attho. na upajjhāyassa bhaõamānassa anta- rantarā kathā opātetabbā 'ti antaraghare vā a¤¤atra vā bhaõa- mānassa aniņņhite tassa vacane a¤¤ā kathā na samuņņhāpe- tabbā. ito paņņhāya ca pana yattha yattha nakārena paņi- sedho kayirati, sabbattha dukkaņāpatti veditabbā. ayaü hi Khandhake dhammatā. āpattisāmantā bhaõamāno ti pa- dasodhammaduņņhullādivasena āpattiyā āsannavācaü bha- õamāno. nivāretabbo ti bhante ãdisaü nāma vattuü vaņņati, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. gaõhati. 2 Bp. vaëa¤jeti. 3 Bp. ullāpo. 4 Bp. katā. 5 Bp. omits pi. 6 Bp. saīghaņitatta. >\ #<[page 979]># %% āpatti na hotã 'ti evaü pucchantena viya vāretabbo. vāres- sāmã 'ti pana manaü\<*<1>*>\ katvā mahallaka mā evaü bhaõā 'ti na vattabbo. paņhamataraü āgantvā 'ti sace āsanne\<*<2>*>\ gāmo hoti, vihāre vā gilāno bhikkhu hoti, gāmato paņhamataraü āgantabbaü. sace dåre gāmo hoti, upajjhāyena saddhiü āgacchanto n' atthi, ten' eva saddhiü gāmato nikkhamitvā cãvarena pattaü veņhetvā aüse\<*<3>*>\ laggetvā antarāmaggato paņhamataraü āgantabbaü. evaü nivattantena paņhama- taraü āgantvā āsanapa¤¤āpanādi sabbaü vattaü\<*<4>*>\ kātab- baü. sinnaü hotã 'ti tintaü sedagahitaü.\<*<5>*>\ caturaīgulaü kaõõaü ussādetvā\<*<6>*>\ 'ti kaõõaü caturaīgulappamāõaü atire- kaü katvā evaü cãvaraü saīgharitabbaü. kiü kāraõā, mā majjhe bhaīgo ahosã 'ti samaü katvā saīgharitassa hi majjhe bhaīgo hoti. tato niccaü bhijjamānaü dubbalaü hoti. taü nivāraõattham etaü vuttaü. tasmā yathā ajja- bhaīgaņņhāne yeva sve na bhijjati tathā divase divase catu- raīgulaü ussādetvā\<*<6>*>\ saīgharitabbaü. obhoge kāyabandha- naü kātabban ti kāyabandhanaü saīgharitvā cãvarabhoge pak- khipitvā ņhapetabbaü. sace piõķapāto hotã 'ti ettha yo gāme yeva vā antaraghare vā paņikkamane vā bhu¤jitvā āgacchati piõķaü vā na labhati, tassa piõķapāto na hoti, gāme abhut- tassa pana laddhabhikkhassa vā hoti, tasmā sace piõķapāto hotã ti ādi vuttaü. sace 'pi tassa na hoti, bhu¤jitukāmo ca hoti, udakaü datvā attanā laddho\<*<7>*>\ 'pi piõķapāto upanetabbo. pānãyena pucchitabbo ti bhu¤jamāno tikkhattuü pānãyaü bhante āharãyatå\<*<8>*>\ 'ti pānãyena pucchitabbo. sace kālo atthi, upajjhāye bhutte sayaü bhu¤jitabbaü. sace upakkaņņho\<*<9>*>\ kālo, pānãyaü upajjhāyassa santike ņhapetvā sayaü pi bhu¤jitabbaü. anantarahitāyā 'ti taņņikacammakhaõķhā- dãsu yena kenaci anatthatāya paüsusakkharamissāya bhå- miyā patto na ņhapetabbo ti attho. sace pana kāëavaõõakatā vā sudhābaddhā vā hoti nãrajamattikā\<*<10>*>\ vā\<*<11>*>\ tathāråpāya bhå- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. omits manaü. 2 Bp. adds vā. 3 Bp. omits aüse laggetvā. 4 Bp. kiccaü for vattaü. 5 Bp. sedaggahitaü. 6 Bp. ussāretvā. 7 Bp. laddhato. 8 Bp. āhariyatå-. 9 Bp. upakaņņho. 10 Bp. nirajāmattikā. 11 Bp. omits vā. >\ #<[page 980]># %<980 Samantapāsādikā [Mv_I.25>% miyā ņhapetuü vaņņati. dhotavālikāya pi ņhapetuü vaņņati. paüsurajasakkharādãsu na vaņņati. tatra pana paõõaü vā ādhārakaü vā ņhapetvā tatra nikkhipitabbo. pārato antaü orato bhogan ti idaü cãvaravaüsādãnaü heņņhā hatthaü pave- setvā abhimukhena hatthena saõikaü nikkhipanatthaü vut- taü. ante pana gahetvā bhogena cãvaravaüsādãnaü upari nikkhipantassa bhittiyaü bhogo paņiha¤¤ati, tasmā tathā na kātabbaü. cuõõaü sannetabban ti nhānacuõõaü uda- kena temetvā piõķi kātabbaü. ekamantaü nikkhipitabban ti ekasmiü niddhume\<*<1>*>\ ņhāne 'va ņhapetabbaü. jantāghare parikammaü nāma aīgāramattikauõhodakadānādikaü sab- baü kiccaü. udake pi parikamman ti aīgapaccaīgaghaüsa- nādikaü sabbaü kiccaü. pānãyena pucchitabbo ti jantā- ghare uõhasantāpena pipāsā hoti, tasmā pucchitabbo. sace ussahatã 'ti sace pahoti, na kenaci gela¤¤ena abhibhåto hoti. agilānena hi saddhivihārikena saņņhivassenā 'pi sabbaü upajjhāyavattaü kātabbaü. anādarena akarontassa vatta- bhedena dukkaņaü. nakārapaņisaüyuttesu pana padesu gilānassāpi paņikkhittakiriyaü\<*<2>*>\ karontassa dukkaņam eva. aparighaüsantenā 'ti bhåmiyaü aparighaüsantena. kavāņa- piņņhan ti kavāņa¤ ca piņņhasaüghāta¤ ca acchupantena. santānakan ti yaü ki¤ci kãņakulāvakamakaņasuttādi.\<*<3>*>\ ullo- kā paņhamaü ohāretabban ti ullokato paņhamaü ullokaü ādiü katvā avaharitabban ti attho. ālokasandhikaõõabhāgā 'ti ālokasandhibhāgā ca kaõõabhāgā ca. santarabāhirāni\<*<4>*>\ vāta- pānakavāņakāni ca gabbhassa ca cattāro koõā pamajjitabbā 'ti attho. yathāpa¤¤attaü pa¤¤āpetabban ti yathā paņhamaü pa¤¤attaü ahosi, tath' eva pa¤¤āpetabbaü.\<*<5>*>\ etad attham eva hi yathāpa¤¤attaü sallakkhetvā nãharitvā ekamantaü nikkhipitabban ti purimavattaü pa¤¤attaü. sace pana paņhamaü ajānantena kenaci pa¤¤attaü ahosi, samantato bhittiü dvaīgulamattena vā tivaīgulamattena vā mocetvā pa¤¤āpetabbaü. idaü hi pa¤¤āpanavattaü. sace kaņa- sārako hoti, atimahanto\<*<6>*>\ 'va chinditvā koņiü nivattetvā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. niddhåme. 2 Bp. -kriyaü. 3 Bp. -makkaņa-. 4 Bp. -bāhira. 5 Bp. pa¤¤ape-, sic passim. 6 Bp. ca for' va. >\ #<[page 981]># %% bandhitvā pa¤¤āpetabbo. sace koņiü nivattetvā bandhituü na jānāti, na chinditabbo. puratthimāvātapānā thaketabbā 'ti puratthimāya vātapānā thaketabbā. evaü sesāpi vātapānā thaketabbā. våpakāsetabbo ti a¤¤attha netabbo. våpakāsā- petabbo ti a¤¤o bhikkhu vattabbo theraü gahetvā a¤¤attha gacchāhã\<*<1>*>\ 'ti. vivecetabban ti vissajjāpetabbaü. vivecāpe- tabban ti a¤¤o vattabbo theraü diņņhigataü vissajjāpehã 'ti. ussukkaü kātabban ti parivāsadānatthaü so bhikkhu saīghaü\<*<2>*>\ upasaīkamitvā yācitabbo, sace attanā paņibalo hoti, attanā 'va dātabbo, no ce paņibalo hoti, a¤¤ena dāpetabbo.\<*<3>*>\ kin ti nu kho ti kena nu kho upāyena. esa nayo sabbattha. lahu- kāya vā pariõāmeyyā 'ti ukkhepanãyaü akatvā tajjanãyaü vā niyyasaü\<*<4>*>\ vā kareyyā 'ti attho. tena hi upajjhāyassa me ukkhepanãyakammaü kattukāmo saīgho ti ¤atvā ekam ekaü\<*<5>*>\ bhikkhuü upasaīkamitvā mā bhante amhākaü upajjhā- yassa kammaü karitthā 'ti yācitabbaü.\<*<6>*>\ sace karonti yeva tajjanãyaü vā niyyasaü vā, mā\<*<7>*>\ karothā 'ti yācitabbā. sace karonti yeva, atha upajjhāyo sammā vattatha bhante 'ti yācitabbo. iti taü sammāvattāpetvā paņippassambhetha bhante kamman ti bhikkhå yācitabbā. samparivattakaü samparivattakan ti samparivattetvā samparivattetvā. na ca acchinne theve pakkamitabban ti yadi appamattakam pi rajanaü galati,\<*<8>*>\ na tāva pakkamitabbaü. na upajjhāyaü anāpucchā ekaccassa patto dātabbo ti ādi sabbaü upajjhāyassa visabhāgapuggalānaü\<*<9>*>\ kathitaü. na upajjhāyaü anāpucchā gāmo pavisitabbo ti piõķāya vā a¤¤ena vā karaõãyena pavisi- tukāmena āpucchitvā 'va pavisitabbo. sace upajjhāyo kālass' eva vuņņhāya dåraü bhikkhācāraü gantukāmo hoti, daharā piõķāya pavisantå 'ti vatvā gantabbaü. avatvā gate pari- veõaü gantvā upajjhāyaü apassantena gāmaü pavisituü vaņņati. sace gāmaü pavisanto 'pi passati, diņņhaņņhānato paņņhāya āpucchituü yeva vaņņati. na susānaü gantabban ti vāsatthāya vā dassanatthāya vā gantabbaü. na disā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. gacchā. 2 Bp. omits saīghaü. 3 Bp. -tabbaü. 4 Bp. niyasaü. 5 Bp. etaü. 6 Bp. -tabbā. 7 Bp. omits mā. 8 Bp. gaëati. 9 Bp. -lena. >\ #<[page 982]># %<982 Samantapāsādikā [Mv_I.25>% pakkamitabbā 'ti ettha pakkamitukāmena kammaü ācikkhitvā yāvatatiyaü yācitabbo. sace anujānāti sādhu, no ce anu- jānāti, taü nissāya vasato c' assa uddeso vā paripucchā vā kammaņņhānaü vā na sampajjati, upajjhāyo bālo hoti abyatto kevalaü attano santike vasāpetukāmatāya evaü\<*<1>*>\ gantuü na deti, evaråpe nivārente pi gantuü vaņņati. vuņņhānassa āgametabban ti gela¤¤ato vuņņhānaü\<*<2>*>\ āgametabbaü, na kat- thaci gantabbaü. sace a¤¤o bhikkhu upaņņhāko atthi, bhesajjaü pariyesitvā tassa hatthe datvā bhante ayaü upaņ- ņhahissatã 'ti vatvā gantabbaü. Upajjhāyavattakathā niņņhitā. [Mv_I.26:] Upajjhāyena saddhivihārikamhi sammāvattanāya, saīga- hetabbo anuggahetabbo ti uddesādãhi' ssa saīgaho ca anuggaho ca kattabbo. tattha uddeso ti pāëivacanaü. paripucchā 'ti pāëiyā atthavaõõanā. ovādo ti anotiõõe vatthusmiü idaü karohi idaü mā karitthā 'ti vacanaü. anusāsanã 'ti otiõõe vatthusmiü. api ca otiõõe vā anotiõõe vā paņhamavacanaü ovādo, punappunaü vacanaü anusāsanã 'ti. sace upajjhā- yassa patto tã 'ti sace atirekapatto hoti. esa nayo sabbattha. parikkhāro ti a¤¤o pi samaõaparikkhāro. idha ussukkaü nāma dhammikena nayena uppajjamānaupāyapariyesanaü. ito paraü dantakaņņhadānaü ādim katva ācamanakumbhiyā udakasi¤canapariyosānaü\<*<3>*>\ vattaü gilānass' eva saddhivihāri- kassa kātabbaü. anabhirativåpakāsanādi pana agilānassāpi kattabbam eva. cãvaraü rajantenā 'ti evaü rajeyyāsã 'ti upajjhāyato upāyaü sutvā rajantena. sesaü vuttanayen' eva veditabbaü. Saddhivihārikavattakathā niņņhitā. [Mv_I.27:] Na sammā vattantã 'ti yathā pa¤¤attaü upajjhāyavattaü na pårenti. yo na sammā vatteyyā 'ti yo yathāpa¤¤attaü vattaü na påreyya,\<*<4>*>\ dukkaņaü āpajjatã 'ti attho. paõāme- tabbo ti apasādetabbo. nādhimattaü pemaü hotã 'ti upajjhā- yamhi adhimattaü gehasitapemaü na hoti. nādhimattā bhāvanā hotã 'ti adhimattā mettābhāvanā na hoti. vutta- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. eva. 2 Bp. inserts assa after this. 3 Bp. udakāsi¤ca-. 4 Bp. inserts so before dukkaņaü. >\ #<[page 983]># %% paņipakkhanayena sukkapakkho veditabbo. alaü paõāmetun ti yutto paõāmetuü. appaõāmento upajjhāyo sātisāro hotã 'ti sadoso hoti āpattiü āpajjati, tasmā na sammāvattanto paõāmetabbo 'va. na sammāvattanāya ca yāva cãvararaja- naü tāva vatte akariyamāne upajjhāyassa parihāni hoti, tasmā taü akarontassa nissayamuttakassāpi amuttakassā pi āpatti yeva. ekaccassa pattadānato paņņhāya amutta- nissayass'\<*<1>*>\ eva āpatti. saddhivihārikā sammā vattanti, upajjhāyo na\<*<2>*>\ sammā vattati. upajjhāyassa āpatti. upaj- jhāyo sammā vattati, saddhivihārikā na\<*<2>*>\ sammā vattanti, tesaü āpatti. upajjhāye vattaü sādiyante saddhivihārikā bahukāni honti, sabbesaü āpatti. sace upajjhāyo mayhaü upaņņhāko atthi, tumhe attano sajjhāyamanasikārādãsu yogaü karothā 'ti vadati, saddhivihārikānaü anāpatti. sace\<*<3>*>\ upaj- jhayo sādiyanaü vā asādiyanaü vā na jānāti bālo hoti, saddhivihārikā bahukā honti,\<*<4>*>\ tesaü\<*<5>*>\ eko vattasampanno bhikkhu upajjhāyassa kiccaü ahaü karissāmi, tumhe appos- sukkā viharathā 'ti eva¤ ce attano bhāraü katvā itare vissajjeti, tassa bhārakaraõato paņņhāya tesaü anāpatti. Sammāvattanādikathā\<*<6>*>\ niņņhitā. [Mv_I.28:] Rādhabrāhmaõavatthusmiü ki¤cāpi āyasmā Sāriputto bha- gavatā Bārāõasiyaü tãhi saraõagamanehi anu¤¤ātaü pab- bajja¤ c' eva upasampada¤ ca jānāti, bhagavā pana taü lahukaü upasampadaü paņikkhipitvā ¤atticatutthakam- mena garukaü katvā upasampadaü anu¤¤ātukāmo, ath' assa thero ajjhāsayaü viditvā kathā 'haü bhante taü brāhma- õaü pabbājemi upasampādemã 'ti āha. buddhānaü hi parisā ajjhāsayakusalā hoti. aya¤ ca buddhaparisāya aggo seņņho.\<*<7>*>\ byattena bhikkhunā paņibalenā 'ti ettha byatto nāma yassa sāņņhakathaü vinayapiņakaü vācuggataü pavattati, tasmiü asati yassa antamaso idaü ¤atticatutthakammavācāmattam pi suggahitaü hoti vācuggataü pavattati. ayam piimasmiü atthe byatto nāma.\<*<8>*>\ yo pana kāsasāsasemhādinā vā gela¤- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. amuttakani-. 2 Bp. sammā na for na sammā. 3 Bp. omits sace. 4 Bp. omits honti. 5 Bp. tesu. 6 Bp. na-sammā-. 7 Bp. omits seņņho. 8 Bp. omits nāma. >\ #<[page 984]># %<984 Samantapāsādikā [Mv_I.28>% ¤ena oņņhadantajivhādãnaü vā asampattiyā pariyattiyaü vā akataparicayattā na sakkoti parimaõķalehi padabya¤janehi kammavācaü sāvetuü, bya¤janaü vā padaü vā hāpeti, a¤¤athā vā vattabbaü a¤¤athā vadati, ayaü appaņi- balo, tabbiparito imasmiü ettha\<*<1>*>\ paņibalo ti veditabbo. saīgho ¤āpetabbo ti saīgho jānāpetabbo. tato paraü yaü saīgho jānāpetabbo, taü dassetuü suõātu me bhante 'ti ādim āha. [Mv_I.29:] upasampannasamanantarā 'ti upasampanno hutvā 'va\<*<2>*>\ samanantarā. anācāraü ācaratã 'ti paõõattivãtikkamaü ka- roti. ullumpatu man ti uddharatu maü. akusalā vuņņhā- petvā kusale patiņņhāpetu, sāmaõerabhāvā vā uddharitvā bhikkhubhāve patiņņhāpetå 'ti. anukampaü upādāyā 'ti anudayaü\<*<3>*>\ paņicca, mayi anukampaü katvā ti attho. [Mv_I.30:] aņņhitā\<*<4>*>\ hotã 'ti niccappavattinã hoti. cattāro nissaye 'ti cat- tāro paccaye. yasmā cattāro paccaye nissāya attabhāvo pavattati, tasmā te nissayā 'ti vuccanti. [Mv_I.31:] kintāyaü bhikkhu hontã 'ti kin te ayaü bhikkhu hoti. a¤¤ehi ovadiyo anusāsiyo ti a¤¤ehi ovaditabbo c' eva anusāsi- tabbo ca. bahullāya āvatto, yad idaü gaõabandhikan ti gaõabandho\<*<5>*>\ etassa bāhullassa\<*<6>*>\ atthã 'ti gaõabandhikaü bāhullaü.\<*<6>*>\ yaü idaü gaõabandhikaü nāma bāhullaü, tad atthāya atilahuü tvaü āpanno 'ti vuttaü hoti. abyattā 'ti pa¤¤āveyyattiyena virahitā. a¤¤ataro 'pi a¤¤atitthiyapubbo ti pasuro paribbājako. so kira dhammaü thenissāmã\<*<7>*>\ 'ti Udāyittherassa santike pabbajitvā tena sahadhammikaü vuccamāno tassa vādaü āropesi. anujānāmi bhikkhave byattena bhikkhunā 'ti ādimhi byatto pubbe bhikkhunovādaka- vaõõanāyaü vuttalakkhaõo yeva. yo pana antevāsino vā saddhivihārikassa vā gilānassa sakkoti upaņņhānādãni kātuü, ayaü idha paņibalo ti adhippeto. vuttam pi c'etaü pa¤cahi Upāli aīgehi samannāgatena bhikkhunā upasampādetabbaü, nissayo dātabbo, sāmaõero upaņņhāpetabbo. katamehi pa¤- cahi. paņibalo hoti antevāsiü vā saddhivihāriü vā gilānaü upaņņhātuü vā upaņņhāpetuü vā, anabhiratiü våpakāsetuü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. atthe. 2 Bp. omits' va. 3 Bp. anuddayaü. 4 Bp. adhiņņhitā. 5 Bp. gaõo bandho. 6 Bp. bahu- for bāhu-. 7 Bp. thenessāmã. >\ #<[page 985]># %% vā våpakāsāpetuü vā, uppannaü kukkuccaü dhammato vinodetuü vā vinodāpetuü vā, abhidhamme vinetuü, abhi- vinaye vinetun ti. [Mv_I.32:] pakkhasaīkanteså 'ti titthiyapakkhasaīkantesu. anujānā- mi bhikkhave ācariyan ti ācārasamācārasikkhāpanakaü ācari- yaü anujānāmi. ācariyo bhikkhave antevāsikamhã 'ti ādi sabbaü upajjhāyo bhikkhave saddhivihārikamhã 'ti ādinā nayena vuttavasen' eva veditabbaü. nāmamattam eva hi ettha nānaü. antevāsikā ācariyesu na sammā vattantã 'ti ettha pana yaü pubbe na sammāvattanāya ca yāva cãvarara- janaü tāva vatte akariyamāne upajjhāyassa parihāni hoti, tasmā taü akarontassa nissayamuttakassāpi amuttakassāpi āpatti yevā 'ti ca ekaccassa pattadānato paņņhāya amutta- nissayass' eva āpattã 'ti ca lakkhaõaü vuttaü, ten 'eva lak- khaõena nissayantevāsikassa āpatti veditabbā. nissayante- vāsikena hi yāva ācariyaü nissāya vasati, tāva sabbaü ācari- yavattaü kātabbaü, pabbajjāupasampadādhammantevāsike- hi pana nissayamuttakehi pi ādito paņņāya yāva cãvararajanaü tāva vattaü kātabbaü, anāpucchitvā pattadānādimhi pana etesaü anāpatti, etesu ca pabbajjantevāsiko ca upasampadan tevāsiko ca ācariyassa yāvajãvaü bhāro, nissayantevāsiko ca dhammantevāsiko ca yāva samãpe vasanti tāvad eva, tasmā ācariyenāpi tesu dhammā vattitabbaü, ācariyantevāsikesu hi yo yo na sammā vattati, tassa tassa āpatti. [Mv_I.35:] upajjhāyamhā nissayapaņippassaddhãsu upajjhāyo pakkanto vã 'ti ādãsu ayaü vinicchayo, pakkanto ti, tasmā āvāsā vip- pavasitukāmo pakkanto disaīgato. evaü gate ca pana tasmiü, sace vihāre nissayadāyako atthi, yassa santike a¤¤adāpi nissayo vā gahitapubbo hoti, yo vā ekasambhoga- paribhogo, tassa santike nissayo gahetabbo. ekadivasam pi parihāro n' atthi. sace tādiso n' atthi, a¤¤o lajjã pesalo atthi, tassa lajjipesalabhāvaü\<*<1>*>\ jānantena tadaheva nissayo yācitabbo. sace detiicc' etaü kusalaü, atha pana tumhākaü upajjhāyo lahuü āgamissatã 'ti pucchati, upajjhāyena ca\<*<2>*>\ tathā vuttaü, āma bhante 'ti vattabbaü, sace pana\<*<3>*>\ vadati \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. pesala- for lajjipesala-. 2 Bp. ce. 3 Bp. omits pana. >\ #<[page 986]># %<986 Samantapāsādikā [Mv_I.32>% tena hi upajjhāyassa āgamanaü āgamethā 'ti vaņņati, atha pan' assa pakatiyā pesalabhāvaü na jānāti, cattāri pa¤ca divasāni tassa bhikkhuno sabhāgataü oloketvā okāsaü kāretvā nissayo gahetabbo. sace pana vihāre nissayadāyako n'atthi, upajjhāyo ca ahaü katipāhen'\<*<1>*>\ eva āgamissāmi, mā ukkaõņhitthā ti vatvā gato, yāva āgamanā parihāro labbhati. athāpi naü tattha manussā paricchinnakālato uttariü\<*<2>*>\ pi pa¤ca vā dasa vā nivasāni vāsenti yeva. tena vihāraü pavatti pesetabbā daharā mā ukkaõņhantu, ahaü asukadivasaü nāma āgamissāmã 'ti. evam pi parihāro labbhati. atha āgacchanto antarāmagge nadãpårena vā corādãhi vā upaddavo hoti, thero udakosakkanaü vā āgameti sahāye vā pariyesati, ta¤ ce pavattiü daharā suõanti, yāva āgamanā parihāro labbhati. sace pana so idh' ev' āhaü vasissāmã 'ti pahiõati, parihāro n'atthi. yattha nissayo labbhati, tattha gantabbaü. vib- bhante pana kālakate\<*<3>*>\ vā\<*<4>*>\ pakkhasaīkante vā ekadivasaü pi parihāro n'atthi, yattha nissayo labbhati, tattha gantabbaü. \<*<5>*>\vibbhanto ti sāsanato cuto.\<*<5>*>\ āõattã 'ti\<*<6>*>\ nissayapaõāmanā vuccati. tasmā paõāmemi tan ti vā mā idha paņikkamã 'ti vā nãhara te pattacãvaran ti vā n' āhaü tayā upaņņhātabbo ti vā iminā pāëinayena mā maü gāmappavesanaü āpucchã\<*<7>*>\ 'ti ādinā pāëimuttakanayena vā yo nissayapaõāmanāya paõāmito hoti, tena upajjhāyo khamāpetabbo. sace ādito 'va na khamati, daõķakammaü āharitvā tikkhattuü tāva sayam eva khamāpetabbo. no ce khamati, tasmiü vihāre mahāthere gahetvā khamāpetabbo. no ce khamati, sāman- tavihāre bhikkhå gahetvā khamāpetabbo. sace evam pi na khamati, a¤¤attha gantvā upajjhāyassa sabhāgānaü santike vasitabbaü app' eva nāma sabhāgānaü me santike vasatã 'ti ¤atvā 'pi khameyyā 'ti. sace evam pi na khamati, tatr' eva vasitabbaü. tatra ce dubbhikkhādidosena na sakkā hoti vasituü, taü yeva vihāraü āgantvā a¤¤assa santike nissayaü gahetvā vasituü vaņņati. ayam āõattiyaü vinic- chayo. ācariyamhā nissayapaņippassaddhãsu ācariyo pakkanto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -hena for -hen' eva. 2 Bp. uttari. 3 Bp. kalaīkate. 4 Bp. omits vā. 5-5 Bp. omits these four words. 6 Bp. inserts pana after 'ti. 7 Bp. pucchã. >\ #<[page 987]># %% vā hotã ti ettha, koci ācariyo āpucchitvā pakkamati, koci anāpucchitvā. antevāsiko 'pi evam eva. tatra sace ante- vāsiko ācariyaü āpucchati asukaü nāma bhante ņhānaü gantuü icchāmi kenacid eva karaõãyenā 'ti, ācariyena ca kadā gamissarã 'ti vutto, sāyaõhe vā rattiü vā uņņhahitvā gamissā- mã 'ti vadati, ācariyo pi sādhå 'ti sampaņicchati, taü khaõa¤ ¤eva nissayo paņippassambhati. sace pana bhante asukaü nāma ņhānaü gantukāmo 'mhã 'ti vutte, ācariyo asukasmiü nāma gāme piõķāya caritvā pacchā jānissasã 'ti vadati, so ca sādhå 'ti sampaņicchati, tato ce gato sugato, sace pana na gacchati nissayo na paņippassambhati. athāpi gacchāmã 'ti vutte, ācariyena mā tāva gaccha rattiü mantetvā jānissāmā ti vutto, mantetvā gacchati sugato, no ce gacchati nissayo na paņippassambhati. ācariyaü anāpucchā pakkamantassa pana upacārasãmātikkame nissayo paņippassambhati, antoupa- cārasãmato paņinivattantassa na paņippassambhati. sace pana ācariyo antevāsikaü āpucchati āvuso asukaü nāma ņhānaü gamissāmã 'ti, antevāsikena ca kadā gamissathā\<*<1>*>\ 'ti vutte, sāyaõhe vā rattibhāge vā 'ti vadati, antevāsiko 'pi sādhå 'ti sampaņicchati, taü khaõa¤ ¤eva nissayo paņippassambhati. sace pan' ācariyo sve piõķāya caritvā gamissāmã 'ti vadati, itaro ca sādhå 'ti sampaņicchati, ekadivasaü tāva nissayo na paņippassambhati, punadivase paņippassaddho hoti. askas- miü nāma gāme piõķāya caritvā jānissāmi mama gamanaü vā agamanaü vā 'ti vatvā sace na gacchati, nissayo na paņip- passambhati. athāpi gacchāmã 'ti vutte, antevāsikena mā tāva gacchatha, rattiü mantetvā jānissathā 'ti vutto, mante- tvāpi na gacchati, nissayo na paņippassambhati. sace ubho 'pi ācariyantevāsikā kenaci karaõãyena bahisãmaü gacchanti, tato ce ācariyo gamiyacitte uppanne anāpucchā 'va gantvā dvinnaü leķķupātānaü anto yeva nivattati, nissayo na pa- ņippassambhati, sace dve leķķupāte atikkamitvā nivattati, nissayo\<*<2>*>\ paņippassaddho hoti. ācariyupajjhāyā dve leķķupāte atikkamma a¤¤asmiü vihāre vasanti, nissayo paņippassam- bhati. ācariye vibbhante kālakate pakkhasaīkante\<*<3>*>\ taü khaõa¤ ¤eva nissayo\<*<2>*>\ paņippassambhati. āõattiyam pana \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. omits this. 2 Bp. omits nissayo. 3 Bp. inserts ca after this. >\ #<[page 988]># %<988 Samantapāsādikā [Mv_I.35>% sace 'pi ācariyo mu¤citukāmo 'va\<*<1>*>\ hutvā nissayapaõāmanāya paõāmeti, antevāsiko ca ki¤cāpi maü ācariyo paõāmeti, atha kho hadayena muduko 'ti sālayo 'va hoti, nissayo na paņippassambhati.\<*<2>*>\ sace 'pi ācariyo sālayo, antevāsiko ni- rālayo na dāni imaü nissāya vasissāmã 'ti dhuraü nikkhi- pati, evam pi na paņippassambhati. ubhinnaü sālayabhā- vena ca\<*<3>*>\ na paņippassambhati yeva. ubhinnaü dhuranik- khepe paņippassambhati. paõāmitena daõķakammaü āhari- tvā tikkhattuü khamāpetabbo. no ce khamati, upajjhāye vuttanayena paņipajjitabbaü. upajjhāyena vā samodhāna- gato ti ettha dassanasavanavasena samodhānaü veditabbaü. sace hi ācariyaü nissāya vasanto saddhivihāriko ekavihāre cetiyaü vā vandantaü ekagāme piõķāya vā carantaü upaj- jhāyaü passati, nissayo paņippassambhati. upajjhayo pas- sati, saddhivihāriko pana na passati, na paņippassambhati. maggapaņipannaü vā ākāsena vā gacchantaü upajjhāyaü disvā dårato\<*<4>*>\ bhikkhå 'ti jānāti, upajjhāyo ti na jānāti, na paņippassambhati. sace jānāti, paņippassambhati. upari- pāsāde upajjhāyo vasati, heņņhā saddhivihāriko, taü adisvā 'va yāguü pivitvā pakkamati, āsanasālāyaü vā nisinnaü adisvā\<*<5>*>\ ekamante bhu¤jitvā pakkamati, dhammassavanamaõ- ķape\<*<6>*>\ vā nisinnaü pi taü adisvā 'va dhammaü sutvā pakka- mati, nissayo na paņippassambhati. evaü tāva dassanavasena samodhānaü veditabbaü. savanavasena pana sace upajjhā- yassa vihāre\<*<7>*>\ antaraghare vā dhammaü vā kathentassa anumodanaü vā karontassa saddaü sutvā upajjhāyassa me saddo ti sa¤jānāti, nissayo paņippassambhati asa¤jānantassa na paņippassambhati.\<*<8>*>\ ayaü samodhāne vinicchayo. idāni yaü pubbe anujānāmi bhikkhave byattena bhikkhunā paņibalena dasavassena vā atirekadavassena vā upasampāde- tuü nissayaü dātun ti saīkhepato upajjhāyācariyānaü lak- khaõaü vuttaü, taü vitthārato dassetuü pa¤cahi bhikkhave aīgehi samannāgatenā 'ti ādim āha. [Mv_I.36:] tattha pa¤cahi aīgehã 'ti pa¤cahi aguõaīgehi. so hi sãlakkhandhādãhi asamannā- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. omits' va. 2 Bp. adds eva. 3 Bp. pana for ca na. 4 Bp. dårattā. 5 Bp. adds' va. 6 Bp. -ssavana-. 7 Bp. adds vā. 8 Bp. -bhatã ' ti. >\ #<[page 989]># %% gatattā 'va aguõaīgehi samannāgato hoti. na upasampādetab- ban ti upajjhāyena hutvā na upasampādetabbaü. na nissayo dātabbo ti ācariyena hutvā nissayo na dātabbo. ettha\<*<1>*>\ pana asekhenā 'ti ādi arahato sãlasamādhipa¤¤āphalapaccavekkha- õa¤āõāni sandhāya vuttaü ete ca ādito tayo pa¤cakā ayut- tavasena vuttā, na āpattiaīgavasena. ettha ca\<*<2>*>\ na asekhena\<*<3>*>\ sãlakkhandhenā 'ti ca attanā na asekhenā\<*<3>*>\ 'ti ca assaddho ti ca ādãsu tãsu pa¤cakesu ayuttavasena paņikkhepo kato, na āpattiaīgavasena. yo hi asekhehi\<*<3>*>\ sãlakkhandhādãhi asaman- nāgato, pare ca tattha samādapetuü asakkonto, assaddhiyā- didosehi\<*<4>*>\ yutto 'va hutvā\<*<5>*>\ parisaü pariharati, tassa parisā sãlādãhi parihāyati yeva na vaķķhati, tasmā tena na upasam- pādetabban ti ādi ayuttavasena vuttaü, na āpattiaīgavasena. na hi khãsavass'eva upajjhāyācariyabhāvo bhagavatā anu¤¤āto, yadi tass' eva anu¤¤āto abhavissa, sace upajjhā- yassa anabhirati uppanõā hotã 'ti ādiü na vadeyya. yasmā pana khãõāsavassa parisā sãlādãhi parihāyati, tasmā pa¤cahi bhikkhave aīgehi samannāgatena bhikkhunā upasampāde- tabban ti ādi vuttaü. adhisãle sãlavipanno ti ādãsu pārājika¤ ca saīghādisesa¤ ca āpanno adhisãle sãlavipanno nāma. itare pa¤cāpattikkhandhe āpanno ajjhācāre ācāravipanno nāma. sammādiņņhiü pahāya antaggāhikāya diņņhiyā samannāgato atidiņņhiyā diņņhivipanno nāma. yattakaü sutaü parisaü pariharantassa icchitabbaü, tena virahitattā appassuto nāma.\<*<6>*>\ yaü tena jānitabbaü āpattādi, tassa ajānanto duppa¤¤o nāma.\<*<6>*>\ imasmiü pana\<*<7>*>\ pa¤cake purimāni tãõi padāni ayuttavasen' eva vuttāni, pacchimāni dve āpattiaīgavasena. āpattiü na jānātã 'ti idaü nāma mayā katan ti vutte, imaü nāma āpattiü ayaü āpanno 'ti na jānāti. vuņņhānaü na jānātã 'ti vuņņhānagāminito vā desanāgāminito vā āpattito evaü vuņņhānaü hotã 'ti na jānāti. imasmiü pa¤cake puri- māni dve padāni ayuttavasena vuttāni, pacchimāni tãõi āpattiaīgavasena. abhisamācārikāya\<*<8>*>\ sikkhāyā 'ti khandha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. omits following eighteen words. 2 Ssp. pana for ca na by mistake. 3 Bp. asekkhena. 4 Bp. -dosa. 5 Bp. hutvā' va for' va hutvā. 6 Bp. omits nāma. 7 Bp. omits pana. 8 Bp. ābhi-. >\ #<[page 990]># %<990 Samantapāsādikā [Mv_I.36>% kavagge\<*<1>*>\ vinetuü na paņibalo hotã 'ti attho. ādibrahmacari- yakāyā\<*<2>*>\ 'ti sekhapaõõattiyaü\<*<3>*>\ vinetuü na paņibalo ti attho. abhidhamme 'ti nāmaråpaparicchede vinetuü na paņibalo ti attho. adhivinaye 'ti sakale vinayapiņake vinetuü na paņibalo ti attho. vinetuü na paņibalo ti ca sabbattha sikkhāpetuü na sakkotã 'ti attho. dhammato vivecetun ti dhammena kāraõena vissajjāpetuü imasmiü pa¤cake sabbapadesu āpatti. āpattiü na jānātã ' ti ādipa¤cakasmiü pi sabbapadesu āpatti. tattha\<*<4>*>\ ubhayāni kho pan' assa pātimokkhāni vitthā- rena svāgatāni hontã 'ti ubhatovibhaīgavasena vuttāni. suvibhattānã 'ti mātikāvibhaīgavasena. suppavattãnã 'ti vā- cugatavasena. suvinicchitāni suttaso anubya¤janaso 'ti māti- kāto ca vibhaīgato ca suņņhuvinicchitāni. ånadasavassa- pariyosānapa¤cake 'pi es' eva nayo. iti ādito tayo pa¤cakā catutthe tãõi padāni pa¤came dve padānã 'ti sabbe 'pi cattāro pa¤cakā ayuttavasena vuttā. catutthapa¤cake dve padāni pa¤came tãõi chaņņhasattamaņņhamā tayo pa¤cakā 'ti sabbe 'pi cattāro pa¤cakā āpattiaīgavasena vuttā. sukkapakkhe\<*<5>*>\ aņņhasu anāpatti yevā 'ti. Soëasapa¤cakavinicchayo niņņhito. [Mv_I.37:] Chakkesu ånadasavassapadaü viseso. taü sabbattha āpattikaraü. sesaü vuttanayen' eva veditabbaü.\<*<6>*>\ [Mv_I.38:] a¤¤atitthiyapubbavatthusmiü, yo tāva ayaü pasuro, so titthiyapakkantakattā na upasampādetabbo. yo pana a¤¤o 'pi na yidha pabbajitapubbo āgacchati, tasmiü yaü kat- tabbaü, taü dassetuü yo\<*<7>*>\ bhikkhave a¤¤o' pã 'ti ādim āha. tattha tassa cattāro māse parivāso dātabbo ti ayaü titthiya- parivāso nāma appaņicchannaparivāso ti pi vuccati. ayam pana naggaparibbājakass' eva ājãvakassa vā acelakassa vā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -vatte. 2 Bp. -cariyikāyā. 3 Bp. sekkha-. 4 Bp. omits following twenty-seven words. 5 Bp. sukkha-. 6Bp. insertshere the following: tatthaubhayānikho pan' assa pāti- mokkhāni vitthārena na svāgatāni hontã 'ti ubhato vibhaīgavasena na vuttāni, na suvibhattānã 'ti mātikā vibhaīgavasena. na suppavattãnã ti vācuggatavasena. na suvinicchitāni suttaso anubya¤janaso ti māti- kāto ca vibhaīgato ca na suņņhu vinicchitāni. 7 Bp. yo so for yo. >\ #<[page 991]># %% dātabbo. sace so 'pi sāņakaü vā vāëakambalādãnaü a¤¤ata- raü titthiyaddhajaü vā nivāsetvā āgacchati, nāssa parivāso dātabbo. a¤¤assa pana tāpasapaõķaraīgādikassa na dātabbo 'va. paņhamaü kesamassun ti ādinā tassa ādito 'va sāmaõera- pabbajjaü dasseti. evaü pabbājentehi pana tasmiü saī- ghamajjhe nisinne yeva tvaü pabbājehi, tvaü ācariyo hohi, tvaü upajjhāyo hohã 'ti\<*<1>*>\ bhikkhå na vattabbā. evaü vuttā hi sace tassa ācariyupajjhāyabhāvena jigucchantā na sampa- ņicchanti, athana yime mayhaü saddahantã ' ti kujjhitvā 'pi gaccheyya, tasmā taü ekamantaü netvā tassa ācariyupaj- jhāyā pariyesitabbā. evaü kho bhikkhave a¤¤atitthiyapubbo ārādhako hoti, evaü anārādhako ti ayam assa parivāsavatta- dassanatthaü mātikā ņhapitā.\<*<3>*>\ katha¤ ca bhikkhave 'ti ādi tassā\<*<4>*>\ vibhaīgo. tattha\<*<5>*>\ titthiyaparivāso Niganthajātikā- naü yeva dātabbo, na a¤¤esaü. atikāle\<*<6>*>\ gāmaü pavisatã 'ti bhikkhånaü vattakaraõavelāyam eva gāmaü piõķāya pavi- sati. atidivā paņikkamatã 'ti kulagharesu itthipurisadārika- dārakādãhi\<*<7>*>\ saddhiü gehasitakathaü kathento tatth'eva bhu¤jitvā, bhikkhåsu pattacãvaraü paņisāmetvā uddesapari- pucchādãni vā karontesu paņisallãnesu vā āgacchati, na upaj jhāyavattaü nācariyavattaü karoti, a¤¤adatthuü\<*<8>*>\ vasa- naņņhānaü pavisitvā niddāyati. evam pi bhikkhave a¤¤atit- thiyapubbo anārādhako hotã' ti evam pi karonto parivāsavat- tassa sampādako pårako na hoti. vesiyagocaro vā 'ti ādãsu vesiyā 'ti āmisaki¤cikkhasampadānādinā\<*<9>*>\ sulabhajjhācārā rå- pajãvikā\<*<10>*>\ itthiyo. vidhavā 'ti matapatikā vā vippavutthapa- tikā\<*<11>*>\ vā itthiyo. tā yena kenaci saddhiü mittabhāvaü pat- thenti. thullakumārikā ti yobbanappattā\<*<12>*>\ vā\<*<13>*>\ yobbanātãtā\<*<12>*>\ vā kumāriyo. tā purisādhippāyā 'va vicaranti, yena kenaci saddhiü mittabhāvaü patthenti. paõķakā 'ti ussannakilesā avåpasantapariëāhā napuüsakā. te pariëāhavegābhibhåtā ye- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. inserts therā. 2 Bp. inserts kho so after this. 3 Bp. omits ņhapitā. 4 Bp. tass'eva. 5Bp. omitsthefollowing sixwords. 6Bp. inserts na after this. 7 Bp. -dārakadārikā-. 8 Bp. a¤¤adatthu. 9 Bp. -ki¤jakkha-. 10 Bp. råpåpajã-. 11 Bp. pavu- for vippavu-. 12 Bp. yobbann-. 13 Bp. omits vā. >\ #<[page 992]># %<992 Samantapāsādikā [Mv_I.38>% na kenaci saddhiü mittabhāvaü patthenti. bhikkhuniyo 'ti samānapabbajjā itthiyo. tāhi saddhiü khippam eva vissāso hoti, tato sãlaü bhijjati. tattha vesiyānaü kulesu kulupako hutvā piõķapātacariyādãni\<*<1>*>\ vā apadisitvā sinehasanthavajā- tena hadayena abhiõhadassanasallāpakāmatāya tāsaü santi- kaü upasaīkamanto vesiyagocaro ti vuccati. so na cirass' eva asukavesiyā saddhiü gato ti vattabbataü pāpuõāti. esa nayo sabbattha. sace pana vesiyādayo salākabhattādãni denti, bhikkhåhi saddhiü gantvā saddhiü yeva bhu¤jitvā vā gahetvā vā āgantuü vaņņati. gilānā bhikkhuniyo ovadi- tuü vā dhammaü vā desetuü uddesaparipucchādãni vā dātuü gacchantehi bhikkhåhi saddhiü gantuü vaņņati. yo pana tathā agantvā mittasanthavavasenagacchati, ayaü anārā- dhako hoti. uccāvacāni kiükaraõãyānã 'ti mahantakhudda- kāni kammāni. tattha gaõķiü\<*<2>*>\ paharitvā samaggena saī- ghena sannipatitvā kattabbāni cetiyamahāpāsādapaņisaīkha- raõādi\<*<3>*>\ kammāni uccāni nāma. cãvaradhovanarajanādãni khandhakapariyāpannāni ca aggisālavattādãni abhisamācāri- kāni\<*<4>*>\ avacāni nāma. tattha na dakkho hotã 'ti tesu kammesu cheko susikkhito na hoti. alaso\<*<5>*>\ ti uņņhānaviriyasampanno\<*<6>*>\ na hoti. bhikkhusaīghassa kammaü atthã 'ti sutvā pageva bhattakiccaü katvā gabbhantaraü pavisitvā yāvadatthaü supitvā sāyam nikkhamati. tatr' upāyāyā 'ti tesu kammesu upāyabhåtāya. vãmaüsāyā 'ti ņhānuppattikāya\<*<7>*>\ vãmaüsāya idam eva\<*<8>*>\ kattabbaü, idam eva\<*<8>*>\ na kattabban ti tasmiü yeva khaõe uppannapa¤¤āya samannāgato na hoti. na alaü kātuü na alaü saüvidhātun ti sahatthāpi kātuü samattho na hoti, gaõhatha bhante, gaõha dahara, gaõha sāmaõera, sace tumhe vā na karissatha, amhe vā na karissāma, ko dāni idaü\<*<9>*>\ karissatã 'ti evaü ussāhaü janetvā saüvidhātuü a¤¤a- ma¤¤aü kāretuü pi samattho na hoti. bhikkhåhi kammaü karissāmā ti vutte, ki¤ci rogaü apadisati, bhikkhånaü kam- maü karontānaü samãpen' eva vicarati, sãsam eva dasseti, ayam pi anārādhako hoti. na tibbacchando 'ti\<*<10>*>\ balavacchando \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -dãhi. 2 Bp. ghaõķiü. 3 Bp. -õādāni. 4 Bp. ābhi-. 5 Bp. na anālaso for alaso. 6 Bp. -vãriya-. 7 Bp. -ppattika. 8 Bp. evaü. 9 Bp. imaü. 10 Bp. hotã 'ti for 'ti. >\ #<[page 993]># %% na hoti. uddese 'ti pāëipariyāpuõane. paripucchāyā 'ti atthasaüvaõõane.\<*<1>*>\ adhisãle 'ti pātimokkhasãle. adhicitte 'ti lokiyasamādhibhāvanāya. adhipa¤¤āyā 'ti lokuttaramagga- bhāvanāya. saīkanto hotã 'ti idh' āgato hoti. tassa satthuno ti tassa titthāyatanasāmikassa. tassa diņņhiyā 'ti tassa santakāya laddhiyā. idāni sāy' eva saddhi\<*<2>*>\ yasmā tassa titthakarassa khamati c' eva ruccati ca idam eva saccan ti ca daëhagāhena\<*<3>*>\ gahitā, tasmā tassa khanti ruci ādāyo\<*<4>*>\ 'ti vuccati. tena vuttaü tassa khantiyā tassa ruciyā tassa ādā- yassā 'ti. avaõõe bha¤¤amāne 'ti garahāya bha¤¤amānāya. anabhiraddho ti aparipuõõasaīkappo no paggahitacitto. udaggo ti abbhunnatakāyacitto. idaü bhikkhave saīghāta- nikaü\<*<5>*>\ a¤¤atitthiyapubbassa anārādhanãyasmin ti bhikkhave yadidaü tassa satthuno tass' eva ca laddhiyā avaõõe bha¤¤a- māne kiü ime paraü garahantã 'ti kāyavacãvikāranibbatta- kaü anattamanattaü, buddhādãna¤ ca avaõõe bha¤¤amāne attamanattaü, ya¤ ca tass' eva buddhādãna¤\<*<6>*>\ ca vaõõe bha¤¤amāne attamanattānattamanattaü,\<*<7>*>\ idaü a¤¤atitthi- yapubbassa anārādhanãyasmiü saīghātanikaü.\<*<5>*>\ anārādhake parivāsavattaü apårake kamme idaü liīgaü idaü lakkhaõaü idam acalaü\<*<8>*>\ idaü balaü idaü pamāõan ti vuttaü hoti. evaü anārādhako kho bhikkhave a¤¤atitthiyapubbo āgato na upasampādetabbo ti ito ekena pi aīgena samannāgato na upa- sampādetabbo. sukkapakkhe sabbaü vuttavipallāsena vedi- tabbaü. evaü ārādhako kho bhikkhave 'ti evaü nātikāle\<*<9>*>\ gā- mappavesanā nātividāppaņikkamanaü\<*<10>*>\ avesiyādigocaratā,\<*<11>*>\ sabrahmacārãnaü kiccesu dakkhatā,\<*<12>*>\ uddesādãsu tibbac- chandatā titthiyānaü avaõõabhaõane attamanatā, buddhā- dãnaü avaõõabhaõaneanattamanatā, titthiyānaüvaõõa- bhaõane anattamanatā, buddhādãnaü vaõõabhaõane atta- manatā 'ti imesaü aņņhannaü titthiyavattānaü paripåra- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. atthasavane. 2 Bp. laddhi. 3 Bp. daëhaggāhena. 4 Bp. ādāyā. 5 Bp. -nãyaü. 6 Bp. satthuno tass' eva ca laddhiyā for buddhādãna¤ ca. 7 Bp. attamattaü buddhādãna¤ ca vaõõabbaõane anattamanattaü. 8 Bp. acalappamāõaü for acalaü...pamāõan. 9 Bp. inserts na after this. 10 Bp. nātidãvāpaņi-. 11 Bp. na vesiyā- for avesiyā. 12 Bp. -tādi. >\ #<[page 994]># %<994 Samantapāsādikā [Mv_I.39>% õena ārādhako paritosako bhikkhånaü a¤¤atitthiyapubbo āgato upasampādetabbo. sace pana upasampadamālake\<*<1>*>\ 'pi ekavattaü\<*<2>*>\ bhindati, puna cattāro māse parivasitabbaü. yathā pana bhinnasikkhāya sikkhamānāya puna sikkhāpa- dāni ca sikkhāsammati\<*<3>*>\ ca dãyati,\<*<4>*>\ evaü na yimassa ki¤ci puna dātabbam atthi. pubbe dinnaparivāso yeva hi tassa parivāso, tasmā puna cattāro māse parivasitabbaü. sace parivasanto antarā aņņhasamāpattiyo nibbatteti, lokiyadham- mo nāma kuppanasabhāvo n'eva upasampādetabbo. cattāro māse puritavatto\<*<5>*>\ 'va upasampādetabbo. sace pana pariva- santo cattāri mahābhåtāni pariggaõhāti, \<*<6>*>\upādāråpāni paric- chindati, nāmaråpaü vavatthapeti, tilakkhaõaü āropetvā vipassanaü ārabhati, lokiyadhammo nāma kuppanasabhāvo n' eva upasampādetabbo. sace pana vipassanaü vaķķhetvā sotāpattimaggaü paņilabhati, paripuõõaü yeva hoti vattaü, samåhatāni sabbadiņņhigatāni, abbuëhaü vicikicchāsallaü, taü divasam eva upasampādetabbo. sace 'pi titthiyaliīge ņhito sotāpanno hoti, parivāsadānakiccaü\<*<7>*>\ n'atthi, tadah'eva pabbājetvā upasaüpādetabbo. upajjhāyamålakaü cãvaraü pariyesitabban ti upajjhāyaü issaraü katvā tassa cãvaraü pariyesitabbaü. pattam pi tath' eva. tasmā yadi upajjhā- yassa pattacãvaraü atthi imassa dehã 'ti vattabbo. atha n' atthi a¤¤e dātukāmā honti, tehi pi upajjhāyass' eva dātab- baü imaü\<*<8>*>\ tumhākaü katvā imassa dethā 'ti. kasmā. titthiyā nāma vilomā honti, saīghena me pattacãvaraü din- naü, kiü mayhaü tumhesu āyatan\<*<9>*>\ ti vatvā ovādānasāsaniü na kareyyuü, upajjhāye pana āyatajãvikattā\<*<10>*>\ tassa vacana- karo bhavissati. ten' assa upajjhāyamålakaü cãvaraü pari- yesitabban ti vuttaü. bhaõķukammāyā 'ti kesoropanatthaü. bhaõķukammakathā parato āgamissati. aggikā 'ti aggipari- caraõakā. jaņilakā 'ti tāpasā. ete bhikkhave kiriyavādino\<*<11>*>\ ti ete kiriyaü\<*<11>*>\ nappaņibāhan\<*<12>*>\ ti, atthi kammaü atthi kamma- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -māëake. 2 Bp. ekaü vatta 3 Bp. -sammuti. 4 Bp. diyyati. 5 Bp. pårita-. 6 Bp. -õhati. 7 Bp. parivāsakiccaü. 8 Bp. idaü 9 Bp. āyattan. 10 Bp. āyatta-. 11 Bp. kriya-. 12 Bp. na paņi-. >\ #<[page 995]># %% vipāko ti evaü diņņhikā. sabbabuddhā hi nekkhamma- pāramiü pårayamānā etam\<*<1>*>\ eva pabbajjaü pabbajitvā pāramiü\<*<2>*>\ påresuü, mayā 'pi tath' eva påritā, na etesaü sāsane pabbajjā vilomā, tasmā upasampādetabbā, na tesaü parivāso dātabbo.\<*<3>*>\ imā 'haü bhikkhave ¤ātãnaü āveõikaü parihāraü dammã 'ti imaü ahaü tesaü pāņekkaü odissakaü parihāraü dadāmi. kasmā evam āha, te hi titthāyatane pabbajitāpi sāsanassa avaõõakāmā na honti, amhākaü ¤ā- tiseņņhassa sāsanan ti vaõõavādino 'va honti, tasmā evam āhā 'ti. A¤¤atitthiyavatthukathā niņņhitā. [Mv_I.39:] Magadhesu pa¤ca ābādhā ussannā hontã 'ti Magadhanāmake janapade manussāna¤ ca amanussāna¤ ca pa¤ca rogā ussannā vuķķhippattā phātippattā honti. Jãvakakomārabhaccakathā Cãvarakkhandhake āvãbhavissati.\<*<4>*>\ na bhikkhave pa¤cahi ābā- dhehi phuņņho pabbājetabbo ti ye te kuņņhādayo pa¤ca ābādhā assannā, tehi phuņņho abhibhåto na pabbājetabbo. tattha kuņņhan ti rattakuņņhaü vā hotu kāëakuņņhaü vā. yaü ki¤ci kitibaddukaõķukacchuādippabhedam\<*<5>*>\ pi sabbaü kuņņham evā 'ti vuttaü. ta¤ ca\<*<6>*>\ nakhapiņņhippamāõaü pi vaķķhana- kapakkhe ņhitaü hoti, na pabbājetabbo, sace pana nivāsana- pārupanehi pakatipaņicchannaņņhāne\<*<7>*>\ nakhapiņņhipamāõaü\<*<8>*>\ avaķķhanakapakkhe ņhitaü hoti, vaņņati. mukhe pana hatthapādapiņņhãsu\<*<9>*>\ vā sace 'pi avaķķhanakapakkhe ņhitaü nakhapiņņhito\<*<10>*>\ khuddakataram pi, na vaņņati yevā 'ti Kurun- diyaü vuttaü. tikicchāpetvā pabbājentenāpi pakativaõe\<*<11>*>\ jāte yeva pabbājetabbo. godhāpiņņhisadisacuõõaokãraõaka- sarãram pi pabbājetuü na vaņņati. gaõķo ti medagaõķādigaõ- ķo.\<*<12>*>\ medagaõķo vā hotu a¤¤o vā yo koci. kolaņņhimattako 'pi ce vaķķhanakapakkhe ņhito gaõķo hoti, na pabbājetabbo. paņicchannaņņhāne pana kolaņņhimatte avaķķhanakapakkhe \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. etad. 2 Bp. pāramã. 3 Bp. adds ti. 4 Bp. āvã-. 5 Bp. kiņibadaddukacchuādi-. 6 Bp. ce. 7 Bp. -cchanne ņhāne. 8 Bp. -piņņhippa-. 9 Bp. -piņņhesu. 10 Bp. adds ca. 11 Bp. -vaõõe. 12 Bp. omits this. >\ #<[page 996]># %<996 Samantapāsādikā [Mv_I.39>% ņhite\<*<1>*>\ pabbājetuü\<*<2>*>\ vaņņati. mukhādike appaņicchannaņņhāne avaķķhanakapakkhe ņhite\<*<1>*>\ 'pi na vaņņati. tikicchāpetvā pabbājentenāpi sarãraü sa¤chaviü kāretvā 'va pabbājetabbo. uõõigaõķā nāma honti gothanikā\<*<3>*>\ viya aīgulikā viya ca tattha tattha lambanti, ete 'pi gaõķā yeva tesu sati pabbājetuü na vaņņati. daharakāle kharapãëakā yobbanakāle\<*<4>*>\ ca mukhe kharapãëakā nāma honti, mahallakakāle nassanti, na tā gaõķasaīkhyaü gacchanti, tāsu sati pabbājetuü vaņņati. a¤¤ā\<*<5>*>\ pana sarãre kharapãëakā nāma, aparā padumakaõõikā nāma honti, a¤¤a sāsapabãjakā nāma sāsapamattā eva. saka- lasarãraü pharanti, tā sabbā kuņņhajātikā eva, tāsu sati na pabbājetabbo. kilāso ti nabhijjanakaü napaggharaõakaü padumapuõķarãkapattavaõõaü kuņņhaü, yena\<*<6>*>\ gunnaü viya sabalaü sarãraü hoti, tasmiü kuņņhe vuttanayen' eva vinic- chayo veditabbo. soso ti sosabyādhi. tasmiü sati na pabbājetabbo. apamāro ti pittummādo vā yakkhummādo vā. tattha pubbaverikena amanussena gahito duttikiccho hoti. appamattake pi pana apamāre sati na pabbājetabbo. Pa¤cābādhavatthukā niņņhitā. [Mv_I.40:] Rājabhaņavatthusmiü paccantaü uccinathā' ti paccantaü vaķķhetha. core palāpetvā corabhayena vuņņhite gāme āvasāpetvā\<*<7>*>\ ārakkhaü datvā kasikammādãni pavattāpethā 'ti vuttaü hoti. rājā pana sotāpannattā core ghātetha ha- nathā 'ti na āõāpeti. upajjhāyassa deva sãsaü chedetabban\<*<8>*>\ ti ādi sabbaü pabbajjāya upajjhāyo seņņho, tato ācariyo, tato gaõo ti cintetvā idaü vohāravinicchaye\<*<9>*>\ āgatan ti āhaüsu. na bhikkhave rājabhaņo pabbājetabbo ti ettha amacco vā hotu mahāmatto vā sevako vā ki¤ci ņhānantaraü patto vā appatto vā, yo koci ra¤¤o bhattavetanabhaņo,\<*<10>*>\ sabbo rājabhaņo ti saīkhyaü gacchati, so na pabbājetabbo. tassa pana putta- bhātunattādayo\<*<11>*>\ rājato bhattavetanaü\<*<12>*>\ na gaõhanti, te \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. ņhito. 2 Bp. omits this. 3 Bp. gothanikā. 4 Bp. yobbanna-. 5 Bp. a¤¤e. 6 Bp. tena 7 Bp. āvāsā-. 8 Bp. chinditabban. 9 Bp. vohāre aķķavinicchaye. 10 Bp. -vettana-. 11 Bp. puttanattabhātukādaye. 12 Bp. -vettanaü. >\ #<[page 997]># %% pabbājetuü vaņņati. yo pana rājato laddhaü nibaddhabho- gaü vā māsasaüvaccharaparibbayaü vā ra¤¤o yeva niyyā- deti,\<*<1>*>\ puttabhātuke vā taü ņhānaü sampaņicchāpetvā rājānaü na dān' āhaü devassa bhaņo ti āpucchati, yena vā yaü kam- makāraõā bhattavetanaü\<*<2>*>\ gahitaü, taü kammaü kataü hoti, yo vā pabbajasså 'ti ra¤¤ā anu¤¤āto hoti, tam pi pab- bājetuü vaņņati. [Mv_I.41:] coravatthåsu manussā passitvā 'ti yehi gãhikāle\<*<3>*>\ diņņha- pubbo, ye ca ayaü\<*<4>*>\ so ti a¤¤esaü suõanti, te passitvā uttasanti\<*<5>*>\ pi ubbijjanti pi\<*<6>*>\ dvāraü pi thakenti. ye pana na jānanti, tesaü gharesu bhikkhaü labbhati.\<*<7>*>\ na bhikkhave 'ti bhagavā sayaü dhammasāmã, tasmā āyatiü akaraõatthāya bhikkhånaü sikkhāpadaü pa¤¤apento evam āha. tattha dhajaü bandhitvā viya caratã\<*<8>*>\ ti dhajabandho. måladevā- dayo viya loke pākaņo ti vuttaü hoti. tasmā yo gāmaghātaü vā panthadåhanaü\<*<9>*>\ vā nagare sandhicchedādikammaü vā karonto vicarati, pa¤¤āyati ca asuko nāma idaü idaü karontã 'ti, so na pabbājetabbo. yo pana rājaputto rajjaü patthento gāmaghātādãü karoti, so pabbājetabbo. rājāno hi tasmiü pabbajite tusanti.\<*<10>*>\ sace pana na tusanti,\<*<10>*>\ na pabbājetabbo. pubbe mahājane pākaņo coro, pacchā corakammaü pahāya pa¤ca sãlāni\<*<11>*>\ samādiyati. ta¤ ce manussā evaü jānanti pabbājetabbo. ye pana ambalabujādicorakā sandhicchedā- dicoro eva vā adissamānā theyyaü karonti, pacchāpi iminā nāma idaü katan ti na pa¤¤āyanti, te pi pabbājetuü vaņņati. [Mv_I.42:] kāraü\<*<12>*>\ bhinditvā 'ti aņabandhanādiü bhinditvā. abhayåvarā 'ti ettha bhayena uparamantã 'ti bhayåvarā, ete pana laddhā- bhayattā na bhayåvarā 'ti abhayåvarā. pakārassa c' ettha vakāro kutoci\<*<13>*>\ veditabbo. na bhikkhave kārabhedako\<*<14>*>\ 'ti ettha\<*<15>*>\ kārā\<*<16>*>\ vuccati bandhanāgāraü. idha pana anduban- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. niyyāteti. 2 Bp. vettanaü. 3 Bp. gihi-. 4 Bp. alaü. 5 Bp. omits uttasanti pi. 6 Bp. pi ...pe... dvāraü. 7 Bp. labhati. 8 Bp. vicaratã. 9 Bp. -duhanaü. 10 Bp. tussanti. 11 Bp. sãlādãni. 12 Bp. omits kāraü bhinditvā 'ti aņabandhanādiü bhinditvā. 13 Bp. kuto ti. 14 Bp. pabbājettabbo after this. 15 Bp. omits ettha. 16 Bp. kāro. >\ #<[page 998]># %<998 Samantapāsādikā [Mv_I.42>% dhanaüvāhotusaīkhalikabandhanaüvārajjubandhanaü vā gāmabandhanaü vā nigamabandhanaü vā nagarabandha- naü vā purisagutti vā janapadabandhaü vā dãpabandhanaü vā, yo etesu yaü ki¤ci bandhanaü bhinditvā vā chinditvā vā mu¤citvā vā vivaritvā 'va passamānānaü vā apassamā- naü vā palāyati, so kārabhedako ti saīkhyaü gacchati, tasmā ãdiso kārabhedako coro dãpabandhanaü bhinditvā dãpantaraü gato 'pi na pabbājetabbo. yo pana na coro kevalaü hatthakammaü akaronto evaü no apalāyanto kammaü\<*<1>*>\ karissatã 'ti vā\<*<2>*>\ rājuyyuttādãhi\<*<3>*>\ bandho, so kāraü bhinditvā palāto 'pi pabbājetabbo. yo pana gāmanigamapaņ- ņanādãni keõiyā gahetvā taü asampādento bandhanāgāraü pavesito hoti, so palāyitvā āgato na pabbājetabbo. yo 'pi kasikammādãhi dhanaü sampādetvā jãvanto nidhānaü iminā laddhan ti pesu¤¤aü upasaüharitvā kenaci bandhāpito hoti, taü tatth' eva pabbājetuü na vaņņati. palāyitvā gataü pana gatagataņņhane\<*<4>*>\ pabbājetuü vaņņati. [Mv_I.43:] na bhikkhave likhitako ti ettha likhitako nāma na kevalaü yattha passitabbo,\<*<5>*>\ tattha hantabbo ti, atha kho yo koci corikaü vā a¤¤aü vā garukaü\<*<6>*>\ rājāparādhaü katvā palāto, rājā ca naü paõõe vā potthake vā itthannāmo yattha dissati, tattha gahe- tvā māretabbo ti vā hatthapādādãni tassa\<*<7>*>\ chinditabbānã 'ti vā ettakan nāma daõķaü āharāpetabbo ti vā likhāpeti, ayaü likhitako nāma, so na pabbājetabbo. [Mv_I.44:] kasāhato kata- daõķakammo ti ettha yo vacanapesanādãni akaronto ha¤¤ati. na so katadaõķakammo. yo pana keõiyā vā a¤¤athā vā ki¤ci gahetvā khāditvā puna dātuü asakkonto, ayam eva te daõķo hotå 'ti kasāhi ha¤¤ati, ayaü kasāhato katadaõķa- kammo. so ca kasāhi vā hato hotu addhadaõķakādãnaü vā a¤¤atarena. yāva allavaõo hoti, tāva na pabbājetabbo. vaõe pana pākatike katvā pabbājetabbo. sace pana jānåhi\<*<8>*>\ vā kapparehi vā nāëikerapāsāõādãhi vā ghātetvā mutto hoti sarãre c' assa gaõņhiyo\<*<9>*>\ pa¤¤āyanti, na pabbājetabbo. bhāsu- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. omits kammaü. 2 Bp. omits vā. 3 Bp. rājayuttādãhi. 4 Bp. gataņņhāne. 5 Bp. passati. 6 Bp. garuü. 7 Bp. 'ssa. 8 Bp. jāõåhi. 9 Bp. gaõņhigaõņhiyo. >\ #<[page 999]># %% kaü katvā evaü\<*<1>*>\ gaõņhãsu sannisinnāsu pabbājetabbo. [Mv_I.45:] lakkhaõāhato katadaõķakammo ti ettha katadaõķakammabhā- vo purimanayen' eva veditabbo. yassa pana laëāte\<*<2>*>\ vā urādãsu\<*<3>*>\ vā tattena lohena lakkhaõaü āhataü hoti, so ce\<*<4>*>\ bhujisso,\<*<5>*>\ yāva allavaõo hoti, tāva na pabbājetabbo. sace pi 'ssa vaõā råëhā honti chaviyā samaparicchedā, lakkhaõam pana pa¤¤āyati, timaõķalaü\<*<6>*>\ paņicchādetvā nivatthassa uttarāsaīge kate paņicchannokāse yeva\<*<7>*>\ hoti, pabbājetuü\<*<8>*>\ vaņņati. appaņicchannokāse ce, na vaņņati. [Mv_I.46:] na bhikkhave iõāyiko ti ettha iõāyiko nāma yassa pitupitāmahehi\<*<9>*>\ vā iõaü gahitaü hoti, sayaü vā iõaü gahitaü hoti, yaü vā āņhapetvā mātāpitåhi ki¤ci gahitaü hoti, so taü iõaü paresaü dhāretã 'ti iõāyiko. yam pana a¤¤e ¤ātakā āņhapetvā ki¤ci gaõhanti, so na iõāyiko. na hi te\<*<10>*>\ taü āņhapetuü issarā, tasmā taü pabbājetuü vaņņati, itaraü na vaņņati. sace pan' assa ¤ā- tisālohitā mayaü dassāma, pabbājetha nan ti iõaü attano bhāraü karonti, a¤¤o vā koci tassa ācārasampattiü disvā pabbājetha naü, ahaü iõaü dassāmã 'ti vadati, pabbājetuü vaņņati. tesu asati bhikkhunā tathāråpassa upaņņhākassā 'pi ārocetabbaü sahetuko satto iõapalibodhena na pabbājetã\<*<11>*>\ ti. sace so paņipajjati pabbājetabbo. sace 'pi attano kappi- yabhaõķaü atthi, etaü dassāmã 'ti pabbājetabbo. sace pana n' eva ¤ātakādayo paņipajjanti, na attano dhanaü atthi, pabbājetvā bhikkhāya caritvā mocessāmã 'ti pabbājetuü na vaņņati. sace pabbājeti dukkaņaü. palāto 'pi ānetvā dātab- bo. no ce deti, sabbaü iõaü gãvā hoti, ajānitvā pabbājayato anāpatti. passantena pana ānetvā iõasāmikānaü dassetabbo. apassantassa gãvā na hoti. sace iõāyiko a¤¤aü desaü gantvā pucchiyamāno 'pi n' āhaü kassaci ki¤ci dhāremã 'ti vatvā pabbajati, iõasāmiko ca taü pariyesanto tattha gacchati, daharo taü disvā palāyati, so\<*<12>*>\ theraü upasaīkamitvā ayaü bhante kena pabbājito. mama ettakaü nāma dhanaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. eva. 2 Bp. lāte. 3 Bp. årādãsu. 4 Bp. sace. 5 Bp. bhujiso. 6 Bp. timaõķalavatthassa for timaõķalaü paņicchādetvā nivatthassa. 7 Bp. ce for yeva. 8 Bp. -jenituü. 9 Bp. pitipitā-. 10 Bp. tesaü for te taü. 11 Bp. pabbajati. 12 Bp. adds ca. V 4 >\ #<[page 1000]># %<1000 Samantapāsādikā [Mv_I.46>% gahetvā palāto ti vadati, therena vattabbaü mayā upāsaka anaõo\<*<1>*>\ ahan ti vadento\<*<2>*>\ pabbājito. kiü dāni karomi. passa me pattacãvaramattan ti. ayaü tattha sāmãci. palāte pana gãvā na hoti. sace pana naü therassa sammukhā 'va disvā ayaü mama iõayiko ti vadati, tava iõāyikaü tvam eva jānāhã' ti vattabbo. evam pi gãvā na hoti. sace pi so pabba- jito ayaü idāni kuhiü gamissatã ti vadati, therena tvaü yeva jānāhã 'ti vattabbo, evam pi' ssa palāte gãvā na hoti. sace pana thero kuhiü dāni ayaü gamissati, idh' eva acchatå 'ti vadati, sace\<*<3>*>\ palāyati gãvā hoti. sace so sahetukasatto hoti vattasampanno, therena ãdiso ayan ti vattabbaü. iõa- sāmiko ce sādhå 'ti vissajjeti, icc' etaü kusalaü, sace pana upaķķhupaķķhaü dethā 'ti vadati dātabbaü. aparena samayena atiārādhako hoti, sabbaü dethā 'ti vutte 'pi dā- tabbam eva. sace pana uddesaparipucchādãsu kusalo hoti bahåpakāro bhikkhånaü, bhikkhācāravattena pariyesitvā pi iõaü dātabbam evā 'ti. Iõāyikavatthukathā niņņhitā. [Mv_I.47:] Na bhikkhave dāso ti ettha cattāro dāsā antojāto dhanakkãto karamarānãto sāmaü dāsabyaü upagato ti. tattha antojāto nāma jātidāso gharadāsiyā putto. dhanakkãto nāma mātā- pitånaü santikā putto vā sāmikānaü santikā dāso vā dhanaü datvā dāsacārittaü āropetvā kãto, ete dve 'pi na pabbājetab- bā, pabbājentena tattha tattha cārittavasena adāsaü katvā pabbājetabbā. karamarānãto\<*<4>*>\ nāma tiroraņņhavilopaü\<*<5>*>\ vā katvā upalāpetvā vā tiroraņņhato bhujissamānusakāni pi āharanti, antoraņņhe yeva vā katāparādhaü ki¤ci gāmaü rājā vilumpathā\<*<6>*>\ 'ti āõāpeti, tato mānusakāni pi āharanti, tattha sabbe purisā dāsā, sabbā\<*<7>*>\ itthiyo dāsiyo, evaråpo karamarānãto dāso. yehi ānãto tesaü santike vasanto vā, bandhanāgāre bandho vā purisehi rakkhiyamāno vā, na pab- bājetabbo. palāyitvā pana gato, gataņņhāne pabbājetabbo. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. aõano. 2 Bp. vadanto. 3 Bp. so ce. 4 Bp. karāmarānãto. 5 Bp. -raņņhaü vilopaü. 6 Bp. viluppathā. 6 Bp. omits sabbā. >\ #<[page 1001]># %% ra¤¤ā tuņena karamarānãtake mu¤cathā 'ti vatvā vā sabba- sādhāraõena vā nayena bandhamokkhe\<*<1>*>\ kate, pabbājetabbo 'va. sāmaü dāsabyaü upagato nāma jãvitahetu vā ārakkha- hetu vā ahaü te\<*<2>*>\ dāso ti sayam eva dāsabhāvaü upagato. rājånaü hatthiassagomahãsagopakādayo\<*<3>*>\ viya, tādiso dāso na pabbājetabbo. ra¤¤o vaõõadāsãnaü puttā honti amac- caputtasadisā, te 'pi na pabbājetabbā 'va.\<*<4>*>\ bhujissitthiyo asa¤¤atā\<*<5>*>\ vaõõadāsãhi saddhiü vicaranti, tāsaü putte pabbā- jetuü vaņņati. sace sayam eva paõõaü āropenti na vaņņati. bhaddiputtakagaõādãnaü\<*<6>*>\ dāsāpi tehi adinnā na pabbāje- tabbā. vihāresu rājåhi ārāmikadāsā nāma dinnā honti, te pi pabbājetuü na vaņņati. bhujisse katvā pana pabbājetuü vaņ- ņati. Mahāpaccariyaü, antojātadhanakkãtake ānetvā bhik- khusaīghassa ārāmike demā 'ti denti. takkaü sãse āsitta- kasadisā 'va honti. pabbājetuü\<*<7>*>\ vaņņatã 'ti vuttaü. Ku- rundiyam pana ārāmikaü demā 'ti kappiyavohārena denti, yena kenaci vohārena dinno hotu, n' eva pabbājetabbo ti vuttaü. duggatamanussā saīghaü nissāya jãvissāmā 'ti vihāre kappiyakārakā honti, ete\<*<8>*>\ pabbājetuü vaņņati. yassa mātāpitaro dāsā, mātā eva vā dāsã, pitā adāso, taü pabbāje- tuü na vaņņati. \<*<9>*>\bhikkhussa ¤ātakā vā upaņņhākā vā dāsaü denti imaü pabbājetha, tumhākaü veyyāvaccaü karissatã 'ti attano va assa dāso atthi, bhujisso kato'va pabbājetabbo. sāmikā dāsaü denti imaü pabbājetha, sace sāsane\<*<10>*>\ abhira- missati, adāso vibbhamissati ce, amhākaü dāso 'va bhavissatã 'ti, ayaü tāvakāliko nāma taü pabbājetuü na vaņņatã' ti Kurundiyaü vuttaü. nissāmikadāso hoti so 'pi bhujisso kato 'va pabbājetabbo. ajānanto pabbājetvā vā upasampādetvā vā pacchā jānāti, bhujissaü kātum eva vaņņati. imassa ca atthassa pakāsanatthaü idaü vatthuü vadanti, ekā kira kuladāsã ekena saddhiü Anurādhapurā palāyitvā Rohaõe \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. bandhanāmokkhe. 2 Bp. vo for te. 3 Bp. -mahiüsa-. 4 Bp. omits'va. 5 Bp. asaüyatā. 6 Bp. bhaņiputta-. 7 Bp. te pabbājetuü. 8 Bp. ete pi. 9 Bp. inserts yassa pana mātā adāsã pitā dāso, taü pabbājetuü vaņņati. 10 Bp. omits sāsane. >\ #<[page 1002]># %<1002 Samantapāsādikā [Mv_I.48>% vasamānā puttaü paņilabhi. so pabbajitvā upasampanna- kāle lajjã kukkuccako ahosi. ath' ekadivasaü mātaraü pucchi kiü upāsike tumhākaü bhātā vā bhaginã vā n'atthi, na ka¤ci ¤ātakaü passāmã 'ti. tāta ahaü Anurādhapure kuladāsã tava pitarā saddhiü palāyitvā idha vasāmã 'ti. sãlavā bhikkhu asuddhā kira me pabbajjā 'ti saüvegaü labhitvā mātaraü tassa kulassa nāmagottaü pucchitvā Anurādhapuraü āgamma tassa kulassa gharadvāre aņņhāsi. aticchatha bhante 'ti vutto\<*<1>*>\ pi nātikkami. te āgantvā, kiü bhante 'ti pucchiüsu. tuühākaü itthan nāmā dāsã palātā atthã 'ti. atthi bhante 'ti. ahaü tassā putto sace maü tumhe anujānātha, pabbajjaü labhāmi, tumhe mayhaü sāmikā 'ti. te haņņhatuņņho hutvā, suddhā bhante tumhākaü pabbajjā 'ti taü bhujissaü katvā Mahāvihāre vasāpesuü catåhi paccayehi paņijaggantā. thero taü kulaü nissāya vasamāno yeva arahattaü pāpuõã 'ti. Dāsavatthukathā niņņhitā. [Mv_I.48:] Kammārabhaõķå 'ti tulādhāramuõķako suvaõõakāraputto. pa¤casikho taruõadārako ti vuttaü hoti. saīghaü apaloke- tuü bhaõķåkammāyā\<*<2>*>\ 'ti saīghaü bhaõķåkammatthāya\<*<2>*>\ āpucchituü anujānāmã 'ti attho. tatrāyaü āpucchanavidhi, sãmapariyāpanne bhikkhå sannipātetvā pabbajjāpekkhaü tattha netvā, saīghaü bhante imassa dārakassa bhaõķukam- maü\<*<3>*>\ āpucchāmã\<*<4>*>\ 'ti tikkhattuü vā dvikkhattuü vā sakiü vā vattabbaü. ettha ca imassa dārakassa bhaõķåkammaü\<*<3>*>\ āpucchāmã\<*<4>*>\ 'ti pi imassa samaõakaraõaü āpucchāmã\<*<4>*>\ 'ti pi ayaü\<*<5>*>\ pabbajitukāmo ti pi vattuü vaņņati yeva. sace sabhāgaņņhānaü hoti, dasa vā vãsati\<*<6>*>\ vā tiüsaü vā bhikkhå vasantã 'ti paricchedo pa¤¤āyati, tesaü ņhitokāsaü vā nisin- nokāsaü vā gantvā 'pi purimanayen' eva āpucchitabbaü. pabbajjāpekkhaü vinā 'va daharabhikkhå vā sāmaõere vā pesetvāpi, eko bhante pabbajjāpekkho atthi, tassa bhaõķå- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. vutte. 2 Bp. bhaõķåka-. 3 Bp. bhaõķå-. 4 Bp. -mā. 5 Bp. inserts imassa pabbājanaü āpucchāmā 'ti pi ayaü samaõo hotukāmo ti pi before ayaü. 6 Bp. vãsaü. >\ #<[page 1003]># %% kammaü āpucchāmā 'ti ādinā nayena āpucchāpetuü vaņņati. sace keci bhikkhå senāsanaü vā gumbādãni vā pavisitvā niddāyanti vā samaõadhammaü vā karonti, āpucchakā ca pariyesantāpi adisvā sabbe āpucchitā amhehã 'ti sa¤¤ino honti, pabbajjā nāma lahukaü kammaü, tasmā pabbajito supabbajito' va, pabbājentassāpi anāpatti. sace pana vihāro mahā hoti anekabhikkhusahassāvāso, sabbe bhikkhå sanni- pātetuü pi dukkaraü pageva paņipāņiyā āpucchituü, khaõ- ķasãmāyaü vā ņhatvā nadãsamuddādãni vā gan tvā pabbje- tabbo. yo pana navamuõķo vā hoti vibbhantako vā nigaõ- ņhādãsu vā a¤¤ataro dvaīgulakeso vā ånadvaīgulakeso vā tassa kesacchedanakiccaü n' atthi, tasmā bhaõķåkammaü anāpucchitvā 'pi tādisaü pabbājetuü vaņņati. dvaīgulā- tirittakeso pana yo hoti antamaso kesasikhāmattadharo' pi, so bhaõķåkammaü āpucchitvā 'va pabbājetabbo. Upāli- vatthuü\<*<1>*>\ Mahāvibhaīge vuttanayaü eva. [Mv_I.50:] ahivātakarogenā 'ti mārabyādhinā.\<*<2>*>\ yatra hi so rogo uppaj- jati, taü kulaü sadvipadacatuppadaü sabbaü nassati. yo bhittiü vā chadanaü vā bhinditvā palāyati, tirogāmādigato vā hoti, so muccati. tathā c'ettha pitāputtā mucciüsu. tena vuttaü, pitāputtakā\<*<3>*>\ sesā hontã 'ti. [Mv_I.51:] kākuķķepakan ti yo vāmahatthena leķķuü gahetvā nisinno sakkoti āgatāgate kāke uķķāpetvā purato nikkhittaü bhattaü bhu¤jituü, ayaü kākuķķepako nāma, taü pabbājetuü vaņņati. [Mv_I.53:] ittaro ti appamattako katipāham eva vāso bhavissatã 'ti attho. ogaõenā 'ti parihãnagaõena, appamattakena bhikkhu- saīghenā 'ti attho. abyattena yāvajãvan ti ettha sac' āyaü vuķķhataraü ācariyaü na labhati, upasampadāya saņņhivasso vā sattativasso vā hoti, \<*<4>*>\navakatarassā 'pi byattassa santike ukkuņikaü nisãditvā a¤jaliü paggahetvā, ācariyo me āvuso hohi āyasmato nissāya vacchāmã 'ti evaü tikkhattuü vatvā nissayo gahetabbo 'va. gāmappavesanaü āpucchantenā 'pi ukkuņikaü nisãditvā a¤jaliü paggahetvā, gāmappavesanaü āpucchāmi ācariyā 'ti vattabbaü. esa nayo sabbattha\<*<5>*>\ āpucchanesu. pa¤cakachakkesu c' ettha yattakaü suttaü\<*<6>*>\ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -vatthu. 2 Bp. māribyādhinā. 3 Bp. inserts va. 4 Bp. hotu. 5 Bp. sabba. 6 Bp. sutaü. >\ #<[page 1004]># %<1004 Samantapāsādikā [Mv_I.54>% nissayamuttakassa icchitabbaü, taü bhikkhunovādakavaõ- õanāyaü vuttaü. tassa n' atthi tāya ca appassuto atthitāya ca bahussuto ti veditabbo. sesaü vuttanayam eva. [Mv_I.54:] yena Kapilavatthu tena cārikaü pakkāmã\<*<1>*>\ 'ti ettha ayaü anupubbakathā,\<*<2>*>\ Suddhodanamahārājā kira bodhisattassa abhinikkhamanadivasato paņņhāya, mama putto buddho bhavissāmã 'ti nikkhanto, jāto nu kho buddho no\<*<3>*>\ ti pavatti- savanatthaü ohitasoto' va viharati. so bhagavato padhāna- cariya¤ ca sambodhi¤ ca ammacakkappavattanādãni ca suõanto idāni kira me putto Rājagahaü upanissāya viharatã 'ti sutvā ekaü amaccaü āõāpesi, ahaü tāta vuķķho mahalla- ko sādhu me jãvantass' eva puttaü dassehã 'ti. so sādhå 'ti paņissuõitvā purisasahassaparivāro Rājagahaü gantvā bha- gavato pāde vanditvā nisãdi. ath' assa bhagavā dhammaka- thaü kathesi. so pasãditvā pabbajja¤ c' eva upasampada¤ ca yāci. tato naü bhagavā ehibhikkhåpasampadāya upasam- pādesi. so sapariso arahattaü patvā tatth'eva phalasamā- pattisukhaü anubhavamāno vihāsi. rājā ten' eva upāyena apare pi aņņha dåte pahiõi. te' pi sabbe saparisā tath' eva arahattaü patvā 'va tatth' eva vihariüsu. iminā nāma kāraõena te nāgacchantã' ti ra¤¤o koci pavattimattam pi ārocento n' atthi. atha rājā bodhisattena saddhiü ekadivase jātaü Kāëudāyiü nāma amaccaü pahiõitukāmo purimanayen' eva yāci. so sace ahaü pabbajituü labhāmi, dassessāmã 'ti āha. taürājā pabbajitvā 'pi me puttaü dassehã 'ti pahiõi. so 'pi purisasahassaparivāro gantvā tath' eva sapariso\<*<4>*>\ arahat- taü pāpuõi. so ekadivasaü sambhatesu sabbasassesu vis- saņņhakammantesu jānapadamanussesu\<*<5>*>\ pupphitesu thalaja- jalajapupphesu paņipajjanakkhame magge bhagavantaü van- ditvā saņņhimattāhi gāthāhi gamanavaõõaü vaõõesi.\<*<6>*>\ bha- gavā kim etan ti pucchi. bhante tumhākaü pitā Suddho- danamahārājā mahallako 'mhi jãvantass' eva me puttaü dassehã 'ti maü pesesi, sādhu bhante bhagavā ¤ātakānaü saīgahaü karotu, kālo dāni\<*<7>*>\ cārikaü pakkamitun ti. tena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. pakkamã. 2 Bp. anupubbākathā. 3 Bp. omits no. 4 Bp. saparivāro. 5 Bp. jana-. 6 Bp. saüvaõõesi. 7 Bp. omits dāni. >\ #<[page 1005]># %% hi saīghassa ārocehi, bhikkhå gamiyavattaü påressantã 'ti. sādhu bhante 'ti thero tathā akāsi. bhagavā Aīga-Maga- dhavāsãnaü kulaputtānaü dasahi sahassehi Kapilavatthu- vāsãnaü dasahi\<*<1>*>\ sahassehã 'ti sabbeh' eva vãsatisahassehi khãõāsavehi parivuto, Rājagahā nikkhamitvā Rājagahato saņņhiyojanikaü Kapilavatthuü divase divase yojanaü gac- chanto dvãhi māsehi pāpuõissāmã 'ti aturitacārikaü pakkāmi. tena vuttaü yena Kapilavatthu tena cārikaü pakkāmã\<*<2>*>\ 'ti. evaü pakkante ca bhagavati Udāyitthero nikkhantadivasato paņņhāya Suddhodanamahārājassa gehe bhattakiccaü karoti. rājā theraü parivisitvā pattaü gandhacuõõena ubbaņetvā uttamabhojanassa\<*<3>*>\ påretvā bhagavato dassathā\<*<4>*>\ 'ti therassa hatthe ņhapesi. thero' pi tath' eva karoti. iti bhagavā antarāmagge ra¤¤o yeva piõķapātaü paribhu¤ji. thero' pi bhattakiccāvasāne divase divase ra¤¤o ārocesi, ajja ettakaü\<*<5>*>\ bhagavā āgato 'ti, buddhaguõapaņisaüyuttāya ca kathāya Sākiyānaü bhagavati saddhaü uppādesi. ten' eva naü bhagavā etad aggaü bhikkhave mama sāvakānaü bhikkhå- naü kulappasādakānaü, yad idaü Kāëudāyã 'ti etad agge ņhapesi. Sākiyā 'pi kho anuppatte bhagavati amhākaü ¤ātiseņņhaü passissāmā 'ti sannipatitvā bhagavato vasanaņ- ņhānaü vãmaüsamānā, nigrodhasakkassa ārāmo ramaõãyo ti sallakkhetvā tattha sabbaü paņijagganavidhiü\<*<6>*>\ kāretvā gandhapupphahatthā paccuggamanaü karontā sabbālaīkā- rapaņimaõķite dahare\<*<7>*>\ nāgaradārake\<*<8>*>\ ca nāgaradārikāyo\<*<9>*>\ ca paņhamaü pahiõiüsu, tato rājakumāre ca rājakumāriyo ca tesaü anantarā, sāmaü gantvā pupphacuõõādãhi\<*<10>*>\ påjamānā bhagavantaü gahetvā Nigrodhārāmam eva agamaüsu. tatra bhagavā vãsatisahassakhãõāsavaparivuto pa¤¤attapavarabud- dhāsane nisãdi. Sākiyā mānajātikā mānatthaddhā. te Sid- dhatthakumāro amhehi daharadaharo\<*<11>*>\ amhākaü kaõiņņho bhāgineyyo putto nattā 'ti cintetvā daharadahare rājakumāre \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. dasahã for dasahi sahassehã. 2 Bp. pakkamã. 3 Bp. -bhojanarasassa. 4 Bp. dehã. 5 Bp. attekaü comes after bhagavā. 6 Bp. -vãthiü. 7 Bp. daharadahare. 8 Bp. nāgarikadārake. 9 Bp. dārikāyo. 10 Bp. gandhapuppha-. 11 Bp. adds' va. >\ #<[page 1006]># %<1006 Samantapāsādikā [Mv_I.54>% āhaüsu, tumhehi\<*<1>*>\ vandatha mayaü tumhākaü piņņhito nisãdissāmā 'ti. tesu evaü nisinnesu bhagavā tesaü ajjhā- sayaü oloketvā, na maü ¤ātã vandanti, handa dāni te van- dāpessāmã\<*<2>*>\ 'ti abhi¤¤āpādakaü catutthajjhānaü samāpaj- jitvā vuņņhāya iddhiyā ākāsaü abbhuggantvā tesaü sãse pādapaüsuü okãramāno\<*<3>*>\ viya, gaõķāmbarukkhamåle\<*<4>*>\ ya- makapāņihāriyasadisaü pāņihāriyam akāsi. rājā taü accha- riyaü disvā āha, bhagavā tumhākaü maīgaladivase brāh- maõassa\<*<5>*>\ vandanatthaü upanãtānaü pāde vo parivattetvā\<*<6>*>\ brāhmaõassa\<*<5>*>\ matthake patiņņhite disvā 'pi ahaü tumhe vandiü, ayaü me paņhamavandanā. vappamaīgaladivase jambåchāyāya\<*<7>*>\ sirisayane nipannānaü vo jambuchāyāya aparivattanaü disvā 'pi pāde vandiü, ayaü me dutiyavan- idanā. idāni imaü adiņņhapubbaü pāņihāriyaü disvā 'pi tumhākaü pāde vandāmi, ayaü me tatiyavandanā 'ti. Suddhodanamahārājena pana vandite bhagavati avanditvā ņhino nāma ekasākiyo' pi n' āhosi sabbe yeva vandiüsu. iti bhagavā ¤ātiü vandāpetvā\<*<8>*>\ ākāsato oruyha\<*<9>*>\ pa¤¤atte āsane nisãdi. nisinne bhagavati sikhāppatto ¤ātisamāgamo ahosi, sabbe ekaggacittā\<*<10>*>\ sannisinnā nisãdiüsu. tato mahāmegho pokkharavassaü vassi, tāmbavaõõam udakaü heņņhā vira- vantaü gacchati. kassaci sarãre ekabindumattam pi na pa- tati. taü disvā sabbe acchariyabbhåtajātā ahesuü. bha- gavā na idān' eva mayhaü ¤ātisamāgame pokkharavassaü vassati, atãte 'pi vassã 'ti imissā atthuppattiyā\<*<11>*>\ Vessantarajā- takaü kathesi. dhammadesanaü sutvā sabbe uņņhāya van- ditvā padakkhiõaü katvā pakkamiüsu. eko 'pi rājā vā rājamahāmatto vā sve amhākaü bhikkhaü gaõhathā 'ti vatvā gato nāma n' atthi. bhagavā dutiyadivase vãsatibhik- khusahassaparivāro Kapilavatthuü piõķāya pāvisi. na koci paccuggantvā nimantesi vā pattaü vā aggahesi. bhagavā indakhãle ņhito āvajjesi, kathaü nu kho pubbe buddhā kula- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. tumhe. 2 Bp. -payissāmã. 3 Bp. okira-. 4 Bp. kaõķambamåle. 5 Bp. brāhmaõānaü. 6 Bp. -ttitvā. 7 Bp. jambucchā-. 8 Bp. ¤ātayo. 9 Bp. oråyha. 10 Bp. ekaggā sannipatiüsu for ekaggacittā sannisinnā nisãdiüsu. 11 Bp. aņņhu-. >\ #<[page 1007]># %% nagare piõķāya cariüsu, kiü uppaņipāņiyā issarajanānaü gharāni agamaüsu, udāhu sapadānacārikaü\<*<1>*>\ cariüsu 'ti tato ekabuddhassāpi\<*<2>*>\ uppaņipāņiyā gamanaü adisvā mayāpi idāni ayam eva vaüso, ayaü paveõi\<*<3>*>\ paggahetabbā, āyati¤ ca me sāvakāpi mam' eva anusikkhantā piõķacāriyavattaü\<*<4>*>\ påressantã 'ti koņiyaü niviņņhagehato paņņhāya sapadānaü\<*<1>*>\ piõķāya carati. ayyo kira Siddhatthakumāro piõķāya caratã 'ti catubhåmikādãsu\<*<5>*>\ pāsādesu sãhapa¤jaraü vivaritvā mahā- jano dassanabyāvaņo ahosi. Rāhulamātāpi devã ayyaputto kira imasmiü yeva nagare mahatā rājānubhāvena suvaõõa- sãvikādãhi\<*<6>*>\ vicaritvā idāni kesamassuü ohāretvā kāsāyavat- thavasano kapālahattho piõķāya carati, sobhati nu kho, no vā 'ti sãhapa¤jaraü vivaritvā olokayamānā, bhagavantaü nānāvirāgasamujjalāya sarãrappabhāya nagaravãthiyo obhā- setvā buddhasirikā\<*<7>*>\ virocamānaü disvā uõhãsato paņņhāya yā- va pādatalā pa narasãhagāthāhi nāma aņņhahi gāthāhi abhit- thavitvā ra¤¤o santikaü gantvā, tumhākaü putto piõķāya caratã 'ti ra¤¤o ārocesi. rājā taü sutvā\<*<8>*>\ saüviggahadayo\<*<9>*>\ hatthena sāņakaü saõņhāpayamāno turitaturitaü nikkha- mitvā vegena gantvā bhagavato purato ņhatvā āha, kiü bhante amhe lajjāpetha kim atthaü piõķāya caratha kiü ettakānaü bhikkhånaü na sakkā bhattaü laddhun ti evaü\<*<10>*>\ sa¤¤ino ahuvatthā 'ti. vaüsacārittam etaü mahārāja amhā- kan ti. nanu bhante amhākaü mahāsammatakhattiyavaüso nāma vaüso, tattha ca ekakhattiyo 'pi bhikkhācāro nāma n' atthã 'ti. ayaü mahārāja rājavaüso nāma tava vaüso, amhākaü pana buddhavaüso nāma, sabbabuddhā 'va\<*<11>*>\ piõķacārikā\<*<12>*>\ ahesun ti antaravãthiyaü ņhito 'va, uttiņņhe na ppamajjeyya dhammaü sucaritaü care dhammacārã sukhaü seti asmiü loke paramhi cā 'ti,\<*<13>*>\ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. sappadā-. 2 Bp. -ssa 'pi. 3 Bp. paveõã. 4 Bp. piõķācariyavattaü. 5 Bp. -bhåmakādãsu. 6 Bp. -sivi-. 7 Bp. -siriyā. 8 Bp. omits sutvā. 9 Bp. vigga-. 10 Bp. eva. 11 Bp. ca. 12 Bp. piõķā-. 13 Dhammapada, 168. >\ #<[page 1008]># %<1008 Samantapāsādikā [Mv_I.54>% imaü gātham āha. gāthāpariyosāne rājā sotāpattiphalaü sacchākāsi. dhammaü care sucaritaü na taü\<*<1>*>\ duaccritaü care dhammacārã sukhaü seti asmiü loke paramhi cā 'ti,\<*<2>*>\ imaü pana gāthaü sutvā sakadāgāmiphale patiņņhāsi, Dham- mapālajātakaü sutvā anāgāmiphale patiņņhāsi, maraõasama- ye setacchattassa heņņhā sirisayane\<*<3>*>\ nipanno yeva arahat- taü pāpuõi. ara¤¤avāsena padhānānuyogakiccaü ra¤¤o na ahosi. sotāpattiphalaü\<*<4>*>\ sacchikatvā eva pana bhagavato pat- taü gahetvā saparisaü bhagavantaü mahāpāsādaü oropetvā paõãtena khādanãyena bhojanãyena parivisi. bhattakiccā- vasāne sabbaü itthāgāraü āgantvā bhagavantaü vandi ņhapetvā Rāhulamātaraü. sā pana, gaccha ayyaputtaü vandāhã 'ti parijanena vuccamānāpi, sace mayhaü guõo atthi, sayam eva ayyaputto āgamissati, āgataü naü vandissāmã 'ti vatvā na agamāsi. bhagavā rājānaü pattaü gāhāpetvā dvãhi aggasāvakehi saddhiü rājadhãtāya sirigabbhaü\<*<3>*>\ gantvā, rājadhãtā yathāruciyā vandamānā na ki¤ci vattabbā 'ti vatvā pa¤¤atte āsane nisãdi. sā vegena āgantvā gopphakesu gahe- tvā pādapiņņhiyaü sãsaü parivattetvā parivattetvā yathāj- jhāsayaü vandi. rājā rājadhãtāya bhagavati sinehabahumā- nādiguõasampattiü kathesi. bhagavā, anacchariyaü mahā- rāja yaü idāni paripakke ¤āõe tayā rakkhiyamānā rājadhãtā attānaü rakkhati,\<*<5>*>\ sā pubbe anārakkhā pabbatapāde vicara- mānā aparipakke ¤āõe attānaü rakkhā 'ti vatvā Candakin- narãjātakaü kathesi. taü divasam eva\<*<6>*>\ Nandarājakumā- rassa kesavissajjanaü paņņabandho gharamaīgalaü āvāha- maīgalaü chattamaīgalan ti pa¤ca mahāmaīgalāni honti. bhagavā Nandaü pattaü gāhāpetvā maīgalaü vatvā uņņhā- yāsanā pakkāmi.\<*<7>*>\ tadā\<*<8>*>\ janapādakalyāõã kumāraü gacchan- taü disvā, tuvaņaü\<*<9>*>\ kho ayyaputta āgaccheyyāsã 'ti vatvā gãvaü pasāretvā olokesi. so 'pi bhagavantaü, pattaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. naü. 2 Dhammapada, 169. 3 Bp. sirã-. 4 Bp. -la¤ and adds ca. 5 Bp. rakkhi. 6 Bp. adds. ca. 7 Bp. pakkami. 8 Bp. omits tadā. 9 Bp. tuvaņņaü. >\ #<[page 1009]># %% gaõhathā 'ti vattuü avisahamāno vihāraü yeva agamāsi. taü anicchamānaü yeva bhagavā pabbājesi. iti bhagavā Kapilapuraü āgantvā dutiyadivase Nandaü pabbājesi. sat- tame divase Rāhulamātā kumāraü alaīkaritvā bhagavato santikaü pesesi, passa tāta etaü vãsatisahassasamaõapari- vutaü suvaõõavaõõaü brahmaråpavaõõaü samaõaü, ayan te pitā, etassa mahantā nidhayo ahesuü, tassa\<*<1>*>\ nikkhamana- to paņņhāya na passāma, gaccha naü dāyajjaü yāca, ahaü tāta kumāro chattaü ussāpetvā cakkavatti\<*<2>*>\ bhavissāmi, dhanena me attho, dhanaü me dehi, sāmiko hi putto pitusan takassā' ti kumāro\<*<3>*>\ bhagavato santikaü gantvā 'va pitu- sinehaü\<*<4>*>\ paņilabhitvā haņņhatuņņhacitto,\<*<5>*>\ sukhā te samaõa chāyā 'ti vatvā a¤¤am pi bahuü attano anuråpaü vadanto aņņhāsi. bhagavā katabhattakicco anumodanaü katvā uņņhā- yāsanā pakkāmi.\<*<6>*>\ kumāro 'pi, dāyajjaü me samaõa dehi, dāyajjaü me samaõa dehã 'ti bhagavantaü anubandhi. tena vuttaü, anupubbena cārika¤ caramāno yena Kapilavatthuü\<*<7>*>\ ...pe... dāyajjaü me samaõa dehã 'ti. atha kho bhagavā āyasmantaü Sāriputtaü āmantesã 'ti bhagavā kumāraü na nivattāpesi, parijano 'pi kumāraü bhagavatā saddhiü gac- chantaü nivattetuü na visahati. atha ārāmaü gantvā, yaü ayaü pitusantakaü dhanaü icchati, taü vaņņānugataü savighātaü, hand'assa bodhimaõķe paņiladdhaü sattavidhaü ariyadhanaü demi, lokuttaradāyajjassa naü sāmikaü karomã 'ti āyasmantaü Sāriputtaü āmantesi. āmantetvā ca pan' āha, tena hi tvaü Sāriputta Rāhulakumāraü pabbājehã 'ti. yasmā ayaü dāyajjaü yācati, tasmā naü lokuttaradāyajjaü paņi- lābhāya pabbājehã 'ti attho. idāni yā sā bhagavatā Bārāõasi- yaütãhisaraõagamanehi pabbajjā ca upasampadā ca anu¤¤āta, tato yasmā upasampadaü paņikkhipitvā garubhāve ņhapetvā ¤atticatutthena kammena upasampadā anu¤¤ātā, pabbajjā pana n' eva paņikkhittā, na puna anu¤¤ātā, tasmā anāgate bhikkhånaü vimati uppajjissati, ayaü pabbajjā nāma pubbe upasampadāsadisā, kiü nu kho idāni pi upasampadā viya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. tyassa. 2 Bp. -vattã. 3 Bp. Rāhulakumāro. 4 Bp. pitisinehaü. 5 Bp. haņņhacitto. 6 Bp. pakkami. 7 Bp. -vatthu. >\ #<[page 1010]># %<1010 Samantapāsādikā [Mv_I.54>% kammavācāy'eva kattabbā udāhu saraõagamanehã 'ti, ima¤ ca pan' atthaü viditvā bhagavā puna tãhi saraõagamanehi sāmaõerapabbajjaü anujānitukāmo, tasmā dhammasenāpati taü bhagavato ajjhāsayaü viditvā bhagavantaü puna pab- bajjaü anujānāpetukāmo āha, kath' āhaü bhante Rāhulaku- māraü pabbājemã 'ti. atha kho āyasmā Sāriputto Rāhulaku- māraü pabbājesã 'ti, kumārassa Mahāmoggallānatthero kese chinditvā kāsāyāni datvā Sāriputto\<*<1>*>\ saraõāni adāsi. Mahā- kassapatthero ovādācariyo ahosi. yasmā pana upajjhāya- målakā pabbajjā ca upasampadā ca, upajjhāyo 'va tattha issaro, na ācariyo, tasmā vuttaü, atha kho āyasmā Sāriputto Rāhulakumāraü pabbājesã 'ti. evaü, kumāro pabbajito 'ti sutvā uppannasaüvegena hadayena atha kho Suddhodano sakkoti sabbaü vattabbaü. tattha yasmā u¤chācariyāya jãvato pabbajitassa avisesena varaü yācāmã 'ti vutte, yā- casså 'ti vacanaü appaņiråpaü, na ca buddhānaü āciõõaü, tasmā atikkantavarā kho Gotama tathāgatā 'ti vuttaü. ya¤ ca bhante kappati ya¤ ca anavajjan ti, yaü tumhāka¤ c' eva dātuü kappati anavajja¤ ca hoti, mama\<*<2>*>\ sampaņiccha- nappaccayā vi¤¤åhi na garahitabbaü, taü yācāmã 'ti attho. tathā Nande adhimattaü Rāhule 'ti yath'eva kira bodhisattaü evaü Nandam pi Rāhulam pi maīgaladivase nemittakā cakka- vatti bhavissatã ti byākariüsu. atha rājā puttassa cakkavat- tisiriü passissāmã 'ti ussāhajāto bhagavato pabbajjāya mahan- taü icchāvighātaü pāpuõi. tato Nandassa cakkavattisiriü passissāmã 'ti ussāhaü janesi. tam pi bhagavā pabbājesi iti tam pi dukkhaü adhivāsetvā idāni Rāhulassa cakkavattisiriü passissāmã 'ti ussāhaü janesi. tam pi bhagavā pabbājesi. ten' assa idāni kulavaüso pi pacchinno, kuto cakkavattisirã 'ti adhikataraü dukkhaü uppajji. tena vuttaü tathā Nande adhimattaü Rāhule 'ti. ra¤¤o pana ito pacchā anāgāmiphalappatti veditabbā. sādhu bhante ayyā 'ti idaü kasmā āha. so kira cintesi, yatra hi nāma aham pi buddha- māmako dhammamāmako saīghamāmako samāno attano pi- tarā\<*<3>*>\ putte pabbājiyamāne ¤ātiviyogadukkhaü adhivāsetuü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. omits Sāriputto. 2 Bp. ca after mama. 3 Bp. piyatara. >\ #<[page 1011]># %% na sakkomi, a¤¤e janā puttanattakesu pabbajantesu kathaü adhivāsessanti, tasmā a¤¤esam pi tāva evaråpaü dukkhaü mā ahosã 'ti āha. bhagavā sāsane niyyānikakāraõaü rājā vadatã 'ti dhammakathaü katvā na bhikkhave ananu¤¤āto mātāpitåhi putto pabbājetabbo ti sikkhāpadaü pa¤¤āpesi.\<*<1>*>\ tattha mātāpitåhã 'ti jananãjanake sandhāya vuttaü. sace dve atthi, dve 'pi āpucchitabbā. sace pitā mato hoti\<*<2>*>\ mātā vā, yo jãvati, so āpucchitabbo. pabbājitā 'pi āpucchitabbā 'va. āpucchantena sayaü vā gantvā āpucchitabbaü, a¤¤o vā pesetabbo, so eva vā pesetabbo gaccha mātāpitaro āpuc- chitvā ehã 'ti. sace anu¤¤āto 'mhã 'ti vadati, saddahantena pabbājetabbo. pitā sayaü pabbajito puttam pi pabbāje- tukāmo hoti, mātaraü āpucchitvā pabbājetu. mātā vā dhã- taraü pabbājetukāmā pitaraü āpucchitvā 'va pabbājetu. pitā puttadārena anatthiko palāyi. mātā imaü pabbājethā 'ti puttaü bhikkhånaü deti pitā 'ssa kuhin ti vutte cittake- ëiyaükãëituüpalātotivadati, taü pabbājetuüvaņņati. mātā kenaci purisena saddhiü palātā hoti, pitā pana pabbā- jethā 'ti deti, etthāpi es'eva nayo. pitā vippavuttho hoti, mātā puttaü pabbājethā 'ti anujānāti pitā 'ssa kuhin ti vutte, kiü tumhākaü pitarā, ahaü jānissāmã 'ti vadati, pabbājetuü vaņņatã 'ti Kurundiyaü vuttaü. mātāpitaro matā, dārako cåëamātādãnaü\<*<3>*>\ santike saüvaķķho,\<*<4>*>\ tasmiü pabbājiyamāne taü\<*<5>*>\ nissāya ¤ātakā kalahaü vā karonti khãyanti\<*<6>*>\ vā, tasmā vivādupacchedanatthaü āpucchitvā 'va pabbājetabbo. anā- pucchā pabbājentassa pana āpatti n' atthi. daharakāle ga- hetvā posanakā mātāpitaro nāma honti, tesam pi es'eva nayo. putto attānaü nissāya jãvati, na mātāpitaro, sace 'pi rājā hoti, āpucchitvā 'va pabbājetabbo. mātāpitåhi anu¤¤āto pabbajitvā puna vibbhamati, sace 'pi sattakkhattuü pabba- jitvā vibbhamati, āgatāgatakāle punappunaü āpucchitvā 'va pabbājetabbo. sace evaü vadanti, ayaü vibbhamitvā gehaü āgato amhākaü kammaü na karoti, pabbajitvā tumhākaü vattaü na påreti, n' atthi imassa āpucchanakiccaü, āgatā- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. pa¤¤apesi. 2 Bp. omits hoti. 3 Bp. cåëa-. 4 Bp. saüvaddho. 5 Bp. omits taü nissāya. 6 Bp. khiyyanti. >\ #<[page 1012]># %<1012 Samantapāsādikā [Mv_I.54>% gataü naü\<*<1>*>\ pabbājeyyāthā 'ti, evaü nissaņņhaü puna anā- pucchā 'pi pabbājetuü vaņņati. yo 'pi daharakāle yeva, ayaü tumhākaü dinno, yadā icchatha, tadā pabbājeyyāthā 'ti evaü dinno hoti, so 'pi āgatāgato\<*<2>*>\ puna āpucchitvā 'va pabbājetabbo. yam pana daharakāle yava imaü bhante pabbājeyyāthā 'ti anujānitvā pacchā vuķķhippattakāle nānu- jānanti. ayaü na anāpucchā pabbājetabbo. eko mātāpi- tåhi saddhiü bhaõķitvā pabbājetha man ti āgacchati. āpucchitvā ehã 'ti ca vutto n' āhaü gacchāmi, sace maü na pabbājetha, vihāraü vā jhāpemi, satthena vā tumhe paharāmi, tumhākaü ¤ātakaupaņņhākānaü vā ārāmacchedanādãhi anat- thaü uppādemi, rukkhā vā patitvā marāmi, coramajjhaü vā pavisāmi,\<*<3>*>\ desantaraü vā gacchāmã 'ti vadati. taü jãvi- tass'\<*<4>*>\ eva rakkhaõatthāya pabbājetuü vaņņati. sace pan' assa mātāpitaro āgantvā, kasmā amhākaü puttaü pabbāja- yitthā 'ti vadanti, tesaü tam atthaü ārocetvā, rakkhaõat- thāya naü pabbājayimhā, pa¤¤āyatha\<*<5>*>\ tumhe puttenā 'ti vattabbā. rukkhā papatissāmã\<*<6>*>\' ti āråhitvā pana hattha- pāde mu¤cantaü pabbājetuü vaņņati yeva. eko videsaü gantvā pabbajjaü yācati. āpucchitvā ce gato pabbājetabbo. no ce daharabhikkhuü pesetvā āpucchāpetvā pabbājetabbo. atidåra¤ ce hoti, pabbājetvā 'pi bhikkhåhi saddhiü pesetvā dassetuü vaņņati. Kurundiyam pana vuttaü, sace dåraü hoti maggo ca mahākantāro, gantvā āpucchissāmã\<*<7>*>\ 'ti pabbā- jetuü vaņņatã 'ti. sace pana mātāpitånaü bahå\<*<8>*>\ puttā honti, eva¤ ca vadanti, bhante etesaü dārakānaü yaü iccha- tha taü pabbājeyyāthā 'ti, dārake vãmaüsitvā yaü icchati so pabbājetabbo. sace 'pi sakalena kulena vā gāmena vā anu¤¤ātaü hoti, bhante imasmiükule vā gāme vā yaü iccha- tha, taü pabbājeyyāthā 'ti, yaü icchati, so pabbājetabbo 'ti. Rāhulavatthukathā niņņhitā. [Mv_I.55:] Yāvatake vā pana ussahatã' ti yattake sakkoti. dasasu sikkhāpadesu purimānaü pa¤cannaü atikkamo nāsanāvat- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. omits naü. 2 Bp. -gate. 3 Bp. pavissāmi. 4 Bp. jãvassa. 5 Bp. ma¤¤atha. 6 Bp. patissāmã. 7 Bp. -ssāmā. 8 Bp. bahu. >\ #<[page 1013]># %% thu,\<*<1>*>\ pacchimānaü atikkamo daõķakammavatthu. [Mv_I.57:] appatissā\<*<2>*>\ 'ti bhikkhuü\<*<3>*>\ jeņņhakaņņhāne issariyaņņhāne na ņhapenti. asabhāgavuttikā 'ti samānajãvikā na bhavanti, visabhāgajã- vikā 'ti attho. alābhāya parisakkatã 'ti yathā lābhaü na labhanti, evaü parakkamati. anatthāyā 'ti upaddavāya. anāvāsāyā\<*<4>*>\ 'ti kin ti imasmiü āvāse na vaseyyun ti parak- kamati. akkosati paribhāsatã 'ti akkosati c' eva bhayadassa- nena ca tajjeti. bhedetã 'ti pesu¤¤aü upasaüharitvā bhedeti. āvaraõaü kātun ti mā yidha\<*<5>*>\ pavisā 'ti nãvaraõaü kātuü. yattha vā vasati yattha vā paņikkamatã 'ti yattha vasati vā pavisati vā. ubhayenāpi attano pariveõa¤ ca vassaggena pattasenāsana¤ ca vuttaü. mukhadvārikaü āhāraü āvara- õaü karontã 'ti, ajja mā khādatha mā bhu¤jathā\<*<6>*>\ 'ti evaü nivārenti. na bhikkhave mukhadvāriko āhāro āvaraõaü kā- tabbo ti ettha, mā khāda mā bhu¤jā 'ti vadato 'pi, āhāraü nivāressāmã 'ti pattacãvaraü anto nikkhipato 'pi, sabbapayo- gesu dukkaņaü. anācārassa pana dubbacasāmaõerassa daõ- ķakammaü katvā yāguü vā bhattaü vā pattacãvaraü vā dassetvā, ettake nāma daõķakamme āhaņe idaü lacchasã 'ti vattuü vaņņati. bhagavatā hi āvaraõam eva daõķakammaü vuttaü. dhammasaīgāhakattherehi pana, aparādhānuråpaü udakadāruvālikādãnaü āharāpanam pi kātabban ti vuttaü. tasmā tam pi kātabbaü. ta¤ ca kho oramissati viramissatã 'ti anukampāyā, na nassissati vibbhamissatã 'ti ādinayappa- vattena pāpajjhāsayena daõķakammaü karomã 'ti uõhapā- sāõe vā nipajjāpetuü, pāsāõiņņhakādãni vā sãse nikkhipāpetuü, udakaü vā pavesetuü na vaņņati. [Mv_I.58:] na bhikkhave upajjhāyaü anāpucchā 'ti ettha, tumhākaü sāmaõerassa ayaü nāma apa- rādho, daõķakamm' assa karothā' ti tikkhattuü vutte, sace upajjhāyo daõķakammaü na karoti, sayaü kātuü vaņņati. sace 'pi ādito 'va upajjhāyo vadati, mayhaü sāmaõerānaü dose sati tumhe 'va daõķakammaü karothā 'ti kātuü vaņņati yeva. yathā ca sāmaõerānaü evaü saddhivihārikantevā- sikānaü pi daõķakammaü kātuü vaņņati. [Mv_I.59:] apalāëentã 'ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. nāsanāvatthu. 2 Bp. appaņissā. 3 Bp. bhikkhå. 4 Bp. avāsāyā. 5 Bp. idha. 6 Bp. bhu¤jā. >\ #<[page 1014]># %<1014 Samantapāsādikā [Mv_I.59>% tumhākaü pattaü dassāmi cãvaraü dassāmã 'ti attano upaņņhānakaraõatthaü saīgaõhanti. na bhikkhave a¤¤assa parisā apalāëetabbā 'ti, ettha samāõerā vā hontu upasampannā vā antamaso dussãlabhikkhussāpi parassa parisabhåte bhin- ditvā gaõhituü na vaņņati, ādãnavam pana vattuü vaņņati. tayā nhāyituü āgatena gåthamakkhanaü viya kataü dussã- laü nissāya viharittenā 'ti sace so sayam eva jānitvā upaj- jhaü vā nissayaü vā yācati dātuü vaņņati. [Mv_I.60:] anujānāmi bhikkhave dasah' aīgehi samannāgataü sāmaõeraü nāsetun ti ettha Kaõņakasikkhāpadavaõõanāyaü vuttāsu tãsu nāsanāsu liīganāsanā 'va adhippetā, tasmā yo pāõātipātādãsu ekam pi kammaü karoti, so liīganāsanāya nāsetabbo. yathā ca bhikkhånaü pāõātipātādãsu nānā āpattiyo\<*<1>*>\ honti, na tathā sāmaõerānaü. sāmaõero hi kunthakipillikam pi māretvā maīkuõaõķakam\<*<2>*>\ pi bhinditvā nāsetabbataü yeva pāpuõāti. tāvad ev' assa saraõagamanāni ca upajjhāgahaõa¤ ca senā- sanagāho ca paņippassambhati saīghalābhaü na labhati, liīgamattam eva ekaü avasiņņhaü hoti. so ce\<*<3>*>\ ākiõõadoso 'va hoti, āyatiü saüvare na tiņņhati, nikkaķķhitabbo. atha sahasā virajjhitvā duņņhaü\<*<4>*>\ mayā katan ti puna saüvare ņhātukāmo hoti, liīganāsanakiccaü n' atthi. yathānivat- thapārutass' eva saraõāni dātabbāni, upajjhā\<*<5>*>\ dātabbā.\<*<6>*>\ sikkhāpadāni pana saraõagamanen' eva ijjhanti. sāmaõerā- naü hi saraõagamanaü bhikkhånaü upasampadakammavā- cāsadisaü, tasmā bhikkhunā\<*<7>*>\ viya catupārisuddhisãlaü imi- nāpi dasa sãlāni samādinnān' eva honti. evaü sante pi daëhã- karaõatthaü āyatiü saüvare patiņņhāpanatthaü puna dā- tabbāni. sace purimikāya puna saraõāni gahitāni, pacchi- mikāya vassāvāsikaü lacchati. sace pacchimikāya gahitāni, saīghena apaloketvā lābho dātabbo. adinnādāne tiõasalā- kamattenāpi vatthunā, abrahmacariye tãsu maggesu yattha- katthaci vippaņipattiyā musāvāde hassādhippāyatāya\<*<8>*>\ pi musābhaõite assamaõo hoti nāsetabbataü āpajjati. majja- pāne pana bhikkhuno ajānitvāpi bãjato paņņhāya majjaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. tātā by mistake. 2 Bp. maīgurakuõaõdakaü. 3 Bp. sace. 4 Bp. dukkaņaü. 5 Bp. upajjhāyo. 6 Bp. dātabbo. 7 Bp. bhikkhånaü. 8 Bp. hasādhi-. >\ #<[page 1015]># %% pivantassa pācittiyaü. sāmaõero pana\<*<1>*>\ jānitvā 'va pivanto sãlabhedaü āpajjati, na ajānitvā. yāni pan' assa itarāni pa¤ca sikkhāpadāni, tesu bhinnesu na nāsetabbo, daõķakam- maü kātabbaü. sikkhāpade pana puna dinne 'pi adinne 'pi vaņņati. daõķakammena pana piëetvā\<*<2>*>\ āyatiü saüvare ņhapanatthāya dātabbam eva. sāmaõerānaü majjapānaü sacittakaü pārājikavatthu. ayaü viseso. avaõõabhāsane pana arahaü sammāsambuddho 'ti ādãnaü paņipakkhavase- na buddhassa vā, svākkhāto 'ti ādãnaü paņipakkhavasena dhammassa vā, supaņipanno\<*<3>*>\ 'ti ādãnaü paņipakkhavasena saīghassa vā. avaõõaü bhāsanto ratanattayaü nindanto garahanto, ācariyupajjhāyādãhi mā evaü avacā 'ti avaõõa- bhāsane ādãnavaü dassetvā nivāretabbo. sace yāvatatiyaü vuccamāno na oramati, kaõņakanāsanāya nāsetabbo ti Kurun- diyaü vuttaü. Mahāaņņhakathāyaü pana sace evaü vucca- māno taü laddhiü nissajjati, daõķakammaü kāretvā acca- yaü desāpetabbo. sace na nissajjati, tath' eva ādāya pag- gayha tiņņhati, liīganāsanāya nāsetabbo ti vuttaü. taü yuttaü. ayam eva hi nāsanā idh' ādhippetā ' ti. micchādiņ- ņhike 'pi es' eva nayo. sassatucchedāna¤ hi a¤¤ataradiņņhi- ko, sace ācariyādãhi ovadiyamāno nissajjati, daõķakammaü kāretvā accayaü desāpetabbo, appaņinissajjanto 'va nāse- tabbo ti. bhikkhunãdåsako c' ettha kāmaü abrahmacārig- gahaõena gahito 'va. abrahmacāriü\<*<4>*>\ pana āyatiü saüvare ņhātukāmaü saraõāni datvā upasampādetuü vaņņati. bhik- khunãdåsako āyatiü saüvare ņhātukāmo 'pi pabbajjam pi na labhati, pageva upasampadan ti etam atthaü dassetuü bhikkhunãdåsako ti imaü\<*<5>*>\ visuü dasamaü aīgaü vuttan ti veditabbaü. [Mv_I.61:] dahare dahare 'ti taruõe taruõe. moligalle\<*<6>*>\ 'ti thålasarãre. hatthibhaõķe\<*<7>*>\ assabhaõķe\<*<8>*>\ 'ti hatthigopake ca assagopake ca. paõķako bhikkhave 'ti ettha, āsittapaõķako usuyyapaõķako\<*<9>*>\ opakkamiyapaõķako pakkhapaõķako napuüsakapaõķako ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. omits pana. 2 Bp. pãëetvā. 3 Bp. suppa-. 4 Bp. -cāraü. 5 Bp. idaü. 6 Bp. moëigalle. 7 Bp. hatthigaõķe. 8 Bp. assagaõķe. 9 Bp. ussuyya-. >\ #<[page 1016]># %<1016 Samantapāsādikā [Mv_I.61>% pa¤ca paõķakā. tattha yassa paresaü aīgajātaü mukhena gahetvā asucinā āsittassa pariëāho våpasammati,\<*<1>*>\ ayaü āsittapaõķako. yassa pana\<*<2>*>\ paresaü ajjhācāraü passato usuyyāya\<*<3>*>\ uppannāya pariëāho våpasammati,\<*<1>*>\ ayaü usuyya- paõķako.\<*<4>*>\ yassa upakkamena bãjāni apanãtāni, ayaü opak- kamiyapaõķako. ekacco pana akusalavipākānubhāvena kā- ëapakkhe paõķako hoti, juõhapakkhe pan' assa pariëāho våpasammati,\<*<1>*>\ ayaü pakkhapaõķako. yo pana paņisandhi- yaü yeva abhāvako uppanno, ayaü napuüsakapaõķako.\<*<5>*>\ tesu āsittapaõķakassa ca usuyyapaõķakassa\<*<4>*>\ ca pabbajjā na vāritā, itaresaü tiõõaü vāritā. tesu pi pakkhapaõķakassa, yasmiü pakkhe paõķako hoti, tasmiü yev' assa pakkhe pabbajjā vāritā 'ti Kurundiyaü vuttaü. yassa c' ettha pabbajjā vāritā, taü sandhāya idaü vuttaü anupasampanno\<*<6>*>\ nāsetabbo 'ti. so' pi liīganāsanen'eva nāsetabbo. ito paraü nāsetabbo ti vutte\<*<7>*>\ 'pi es' eva nayo. [Mv_I.62:] purāõakulaputto ti purāõassa anukkamena pārigu¤¤aü pattassa kulassa putto. khãõakola¤¤o ti mātipakkhapitipak- khato kola¤¤ā khãõā vinaņņhā matā assā 'ti khãõakola¤¤o. anadhigatan\<*<8>*>\ ti appattaü. phātiü kātun ti vaķķhetuü. iīghā 'ti uyyojanatthe nipāto. anuyu¤jiyamāno ti ekaman- taü netvā kesamassuoropanakāsāyapaņiggahaõa-saraõagama- na-upajjhāyagahaõa-kammavācānissayadhamme pucchiya- māno. etam atthaü ārocesã 'ti etaü sayaü pabbajitabhāvaü ādito paņņhāya ācikkhi. theyyasaüvāsako bhikkhave 'ti ettha tayo theyyasaüvāsakā liīgatthenako saüvāsatthenako ubhayatthenako ti. tattha yo sayaü pabbajitvā vihāraü gantvā na bhikkhuvassāni gaõeti, na yathāvuķķhaü vanda- naü sādiyati, na āsanena paņibāhati, na uposathapavāra- õādãsu sandissati, ayaü liīgamattass' eva thenitattā liīgat- thenako nāma. yo pana bhikkhåhi pabbajito sāmaõero samāno\<*<9>*>\ videsaü gantvā, ahaü dasavasso vā visativasso vā 'ti musā vatvā bhikkhuvassāni gaõeti, yathāvuķķhaü van- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -samati. 2 Bp. omits pana. 3 Bp. ussuyyāya. 4 Bp. ussuyya-. 5 Bp. adds ti. 6 Bp. as na upasampādetabbo upasampanno after this. 7 Bp. vuttesu. 8 Bp. anadhikatan. 9 Bp. adds pi. >\ #<[page 1017]># %% danaü sādiyati, āsanena paņibāhati, uposathapavāraõādãsu sandissati, ayaü saüvāsamattass' eva thenitattā saüvāsat- thenako nāma. bhikkhuvassagaõanādiko hi sabbo 'pi kiriya- bhedo imasmiü atthe saüvāso ti veditabbo. sikkhaü\<*<1>*>\ paccakkhāya na me koci jānātã 'ti evaü paņipajjante 'pi es' eva nayo.\<*<1>*>\ yo pana sayaü pabbajitvā vihāraü gantvā bhikkhuvassāni gaõeti, yathāvuķķhaü vandanaü sādiyati, āsanena paņibāhati, uposathapavāraõādãsu sandissati, ayaü liīgassa c' eva saüvāsassa ca thenitattā ubhayattheniko nāma. ayaü tividho 'pi theyyasaüvāsako anupasampanno na upasampādetabbo, upasampanno nāsetabbo, puna pabbaj- jaü yācanto 'pi na pabbājetabbo. ettha ca asammohatthaü idaü pakiõõakaü veditabbaü, rājadubbhikkhakantāra rogaveribhayena\<*<2>*>\ vā cãvarāharaõatthaü vā liīgaü ādiyatã 'dha yo saüvāsaü nādhivāseti yāva so suddhamānaso theyyasaüvāsako nāma tāva esa na vuccatã 'ti. tatra\<*<3>*>\ vitthāranayo, idh' ekaccassa rājā kuddho hoti. so evaü me sotthi bhavissatã 'ti sayam eva liīgaü gahetvā palāyati. taü disvā ra¤¤o ārocenti. rājā\<*<4>*>\ pabbajito na taü labbhā ki¤ci kātun ti tasmiü kodhaü paņivineti. so våpasantaü me rājabhayan ti saīghamajjhaü anosaritvā 'va gihiliīgaü gahetvā āgato pabbājetabbo. athāpi sāsanaü nissāya mayā jãvitaü laddhaü, handa dāni ahaü pabbajāmã 'ti uppannasaüvego ten' eva liīgena āgantvā āgantukavat- taü na sādiyati, bhikkhåhi puņņho vā apuņņho vā yathābhåtam attānaü āvikatvā pabbajjaü yācati, liīgaü apanetvā pab- bājetabbo. sace pana vuttaü sādiyati, pabbajitālayaü das- seti, sabbaü pubbe vuttaü vassagaõādibhedaü vidhiü pa- ņipajjati, ayaü na pabbājetabbo. idha pan' ekacco dubbhik- khe jãvituü asakkonto, sayam eva liīgaü gahetvā sabbapā- saõķiyabhattāni\<*<5>*>\ bhu¤janto, dubbhikkhe vãtivatte saīgha- majjhaü anosaritvā 'va gihiliīgaü gahetvā āgato ti sabbaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. omits sikkhaü . . . nayo. 2 Bp. -verã-. 3 Bp. tatrāyaü. 4 Bp. adds sace. 5 Bp. -pāsaõķikabhattāni. >\ #<[page 1018]># %<1018 Samantapāsādikā [Mv_I.62>% purimasadisam eva. aparo mahākantāraü nittharitukāmo hoti, satthavāho ca pabbajite gahetvā gacchati. so evaü maü satthavāho gahetvā gamissatã 'ti sayam eva liīgaü ga- hetvā satthavāhena saddhiü kantāraü nittharitvā kheman- taü patvā saīghamajjhaü anosaritvā 'va gihiliīgaü gahetvā āgato ti sabbaü purimasadisam eva. aparo rogabhaye uppanne jãvituü asakkonto, sayam eva liīgaü gahetvā sab- bapāsaõķiyabhattāni\<*<1>*>\ bhu¤janto, rogabhaye våpasante saī- ghamajjhaü anosaritvā 'va gihiliīgaü gahetvā āgato 'ti sabbaü purimasadisam eva. aparassa eko veriko kuddho hoti ghātetukāmo maü vicarati, so evaü me sotthi bhavissatã 'ti sayam eva liīgaü gahetvā palāyati, veriko kuhiü so ti pariyesanto pabbajitvā palāto ti sutvā sace pabbajito na taü labbhā ki¤ci kātun ti tasmiü kodhaü paņivineti. so våpasan- taü me veribhayan ti saīghamajjhaü anosaritvā 'va gihi- liīgaü gahetvā āgato ti sabbaü purimasadisam eva. aparo ¤ātikulaü gantvā sikkhaü paccakkhāya gihã hutvā imāni cãvarāni idha vinassanti, sace 'pi imāni gahetvā vihāraü gamissāmi, antarāmagge maü coro ti gahessanti. yan nån' āhaü kāyaparihāriyāni katvā gaccheyyan ti cãvarāharaõat- thaü nivāsetvā ca pārupitvā ca vihāraü gacchati. taü dårato 'va āgacchantaü disvā sāmaõerā ca daharā ca abbhug- gacchanti vattaü dassenti. so na sādiyati, yathābhåtam attānaü āvikaroti. sace bhikkhå na dāni mayaü taü mu¤- cissāmã 'ti balakkārena pabbājetukāmā honti, kāsāyāni apanetvā puna pabbājetabbo. sace pana na yime mama dãnāyavattabhāvaü jānantã 'ti taü yeva bhikkhubhāvaü paņijānitvā sabbaü pubbe vuttaü vassagaõanādibhedaü vidhiü paņipajjati, ayaü na pabbājetabbo. aparo mahā- sāmaõero ¤ātikulaü gantvā uppabbajitvā kammantānuņņhā- nena ubbāëho hutvā, puna dāni ahaü samaõo 'va bhavissāmi thero 'pi me uppabbajitabhāvaü na jānātã 'ti tad eva patta- cãvaraü ādāya vihāraü gacchati, tam\<*<2>*>\ atthaü bhikkhånaü n' āroceti, sāüaõerabhāvaü paņijānāti. ayaü theyyasaü- vāsako yeva pabbajjaü na labhati. sace pi' ssa liīgagaha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -saõķikabha-. 2 Bp. nāpi taü atthaü bhikkhånaü ācoceti. >\ #<[page 1019]># %% õakāle evaü hoti, n' āhaü kassaci ārocessāmã 'ti, vihāra¤ ca gato āroceti. gahaõen' eva theyyasaüvāsako. athāpi 'ssa gahaõakāle ācikkhissāmã 'ti cittaü uppannaü hoti, vihā- ra¤ ca gantvā kuhiü tvaü āvuso gato ti vutto, na dāni maü ime jānantã 'ti va¤cetvā n' ācikkhati. n' ācikkhissāmã't saha dhuranikkhepena ayam pi theyyasaüvāsako 'va. sace pan' assa gahaõakāle 'pi ācikkhissāmã 'ti cittaü uppannaü hoti,\<*<1>*>\ vihāraü gantvāpi ācikkhoti, ayaü puna pabbajjaü labhati. aparo daharasāmaõero mahanto vā pana bālo\<*<2>*>\ abyatto, so purimanayen' eva uppabbajitvā ghare vacchaka- rakkhaõādãni\<*<3>*>\ kātuü na icchati. tam enaü ¤ātakā tāni yeva kāsāyāni acchādetvā thālakaü vā pattaü vā hatthe da- tvā, gaccha samaõo 'va hohã 'ti gharā nãharanti. so vihāraü gacchati. n' eva naü bhikkhå jānanti, ayaü uppabbajitvā puna sayam eva pabbajito ti. nāpi sayaü jānāti, yo evaü pabbajati so theyyasaüvāsako nāma hotã 'ti. sace taü pari- puõõavãsativassaü\<*<4>*>\ upasampādenti såpasampanno. sace pa- na anupasampannakāle yeva vinayavinicchaye vattamāne suõāti, yo evaü pabbajati so theyyasaüvāsako nāma hotã 'ti. tena mayā evaü katan ti bhikkhånaü ācikkhitabbaü. evaü puna pabbajjaü labhati. sace na dāni maü koci jānātã ti na āroceti, dhure\<*<5>*>\ nikkhittamatte theyyasaüvāsako. bhikkhu sikkhaü paccakkhāya liīgaü apanetvā\<*<6>*>\ dussãla- kammaü katvā vā akatvā vā, puna sabbaü pubbe vuttaü vassagaõanādibhedaü vidhiü paņipajjati, theyyasaüvāsako hoti. sikkhaü appaccakkhāya saliīge ņhito, methunaü paņisevitvā vassagaõanādibhedaü vidhiü āpajjanto, theyya- saüvāsako na hoti, pabbajjāmattaü labhati. Andhakaņ- ņhakathāyam pana eso theyyasaüvāsako ti vuttaü, taü na gahetabbaü. eko bhikkhu kāsāye saussāho 'va odātaü nivāsetvā methunaü paņisevitvā puna kāsāyāni nivāsetvā vassagaõanādibhedaü sabbaü vidhiü āpajjati, ayam pi theyyasaüvāsako na hoti, pabbajjāmattaü labhati. sace \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. omits hoti. 2 Bp. omits bālo. 3 Bp. vacchagara-, and adds kammāni. 4 Bp. paripuõõavassaü. 5 Bp. dhuraü. 6 Bp. anapanetvā. >\ #<[page 1020]># %<1020 Samantapāsādikā [Mv_I.62>% pana kāsāye dhuraü nikkhipitvā odātaü nivāsetvā methu- naü paņisevitvā puna kāsāyāni nivāsetvā vassagaõanādibhe- daü sabbaü vidhiü āpajjati, theyyasaüvāsako hoti. sāma- õero saliīge ņhito methunādiü assamaõakaraõadhammaü āpajjitvā 'pi theyyasaüvāsako na hoti. sace 'pi kāsāye saussāho 'va kāsāyāni apanetvā methunaü paņisevitvā puna kāsāyāni nivāseti, n' eva theyyasaüvāsako hoti. sace pana kāsāye dhuraü nikkhipitvā naggo vā odātanivattho vā methunasevanādãhi assamaõo hutvā kāsāyāni\<*<1>*>\ nivāseti, theyyasaüvāsako hoti. sace\<*<2>*>\ gihibhāvaü patthayamāno kāsāyaü\<*<3>*>\ ovaņņikaü vā katvā a¤¤ena vā ākārena gihinivāsa- nena nivāseti, sobhati nu kho me gihiliīgaü, na sobhatã 'ti vãmaüsanatthaü, rakkhati tāva, sobhatã 'ti sampaņicchitvā pana puna liīgaü sādiyanto theyyasaüvāsako hoti. odā- taü nivāsetvā vãmaüsanasampaņicchanesu pi es' eva nayo. sace pana nivatthakāsāyassa upari odātaü nivāsetvā vāmaü- sati vā sampaņicchati vā, rakkhati yeva. bhikkhuniyāpi es' eva nayo. sāpi\<*<4>*>\ gihibhāvaü patthayamānā, sace kāsāyaü gihinivāsanaü nivāseti, sobhati nu kho me gihiliīgaü na sobhatã 'ti vãmaüsanatthaü, rakkhati tāvaųace sobhatã 'ti sampaņicchati, na rakkhati. odātaü nivāsetvā vãmaü- sanasampaņicchanesu\<*<5>*>\ es' eva nayo. nivatthakāsāyassa pana upari odātaü nivāsetvā vãmaüsatu vā sampaņicchatu vā, rakkhati yeva. sace koci vuķķhapabbajito vassāni agaõetvā pāëiyam pi aņhatvā ekapassen' āgantvā mahāpeëādãsu kaņac- chunā ukkhitte bhattapiõķe pattaü upanāmetvā seno viya maüsapesiü gahetvā gacchati, theyyasaüvāsako na hoti. bhikkhuvassāni pana gaõetvā gaõhanto theyyasaüvāsako hoti. sayaü sāmaõero 'va sāmaõerapaņipāņiyā kuņavassāni\<*<6>*>\ gaõetvā gaõhanto theyyasaüvāsako na hoti. bhikkhu bhik- khupaņipāņiyā kuņavassāni\<*<6>*>\ gaõetvā gaõhanto bhaõķagghena kāretabbo ti. Theyyasaüvāsakakathā niņņhitā. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. kāsāyaü. 2 Bp. adds pi. 3 Bp. kāsāvaü. 4 Bp. adds hi. 5 Bp. adds pi. 6 Bp. kåņa-. >\ #<[page 1021]># %% Titthiyapakkantako bhikkhave 'ti ettha pana titthiyesu pak- kanto paviņņho ti titthiyapakkantako. so na kevalaü upasampādetabbo, atha kho na pabbājetabbo ti. tatrāyaü vinicchayo, upasampanno bhikkhu titthiyo bhavissāmã 'ti saliīgen' eva tesaü upassayaü gacchati, padavāre padavāre dukkaņaü, tesaü liīge ādinnamatte titthiyapakkantako hoti. yo 'pi sayam eva titthiyo bhavissāmã 'ti kusacãrādãni nivāseti, titthiyapakkantako hoti yeva. yo pana naggo nhāyanto attānaü oloketvā, sobhati me ājãvakabhāvo, ājãvako bhavis- san\<*<1>*>\ ti kāsāyāni anādāya naggo 'va ājãvakānaü upassayaü gacchati, padavāre padavāre dukkaņaü. sace pan' assa antarāmagge hirottappaü uppajjati, dukkaņāni desetvā muc- cati. tesaü upassayaü gantvāpi tehi vā ovadito attanā vā,\<*<2>*>\ imesaü pabbajjā atidukkhā 'ti disvā nivattanto 'pi muccati yeva. sace pana, kiü tumkākaü pabbajjāya ukkaņ- ņhan ti pucchitvā, kesamassulu¤canādã\<*<3>*>\ 'ti vutto ekakesam pi lu¤cāpeti, ukkuņikappadhānādãni vā vatāni\<*<4>*>\ ādiyati, morapi¤chādãni vā nivāseti, tesaü liīgaü gaõhāti, ayaü pabbajjā seņņhā 'ti seņņhabhāvaü\<*<5>*>\ upagacchati, na muccati, titthiyapakkantako hoti. sace pana sobhati nu kho me titthiyapabbajjā na nu kho sobhatã 'ti vãmaüsanatthaü kusacãrādãni\<*<5>*>\ nivāseti, jaņaü vā bandhati, khārikājaü vā ādiyati, yāva na sampaņicchati, tāva naü laddhiü rakkhati, sampaņicchitamatte titthiyapakkantako hoti. acchinnacã- varo pana kusacãrādãni nivāsento rājabhayādãhi vā titthiya- liīgaü gaõhanto laddhiyā abhāvena n'eva titthiyapakkan- tako hoti. aya¤ ca titthiyapakkantako nāma upasampanna- bhikkhunā kathito, tasmā sāmaõero saliīgena titthāyatanaü gato 'pi, puna pabbajja¤ ca upasampada¤ ca labhatã 'ti Kurundiyaü vuttaü. purimo pana theyyasaüvāsako anu- pasampannena kathito, tasmā upasampanno kuņavassaü\<*<6>*>\ gaõento 'pi assamaõo na hoti. liīge saussāho pārājikaü āpajjitvā bhikkhuvassādãni gaõento 'pi theyyasaüvāsako na hotã 'ti. Titthiyapakkantakathā niņņhitā. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. bhavissāmã. 2 Bp. adds disvā. 3 Bp. -nādãnã. 4 Bp. vattāni. 5 Bp. adds vā. 6 Bp. kåņa-. >\ #<[page 1022]># %<1022 Samantapāsādikā [Mv_I.63>% [Mv_I.63:] Nāgayoniyā aņņiyatã\<*<1>*>\ 'ti ettha ki¤cāpi so pavattiyaü kusala- vipākena devasampattisadisaü issariyasampattiü anubhoti, akusalavipākapaņisandhikassa pana nāgassa sakajātiyā\<*<2>*>\ me- thunapaņisevane ca vissaņņhaniddokkamane ca nāgasarãraü pātubhavati\<*<3>*>\ udakasa¤cārikaü maõķåkabhakkhaü, tasmā so tāya nāgayoniyā aņņiyati.\<*<1>*>\ harāyatã 'ti lajjāyati.\<*<4>*>\ jiguc- chatã 'ti attabhāvaü jigucchati. tassa bhikkhuno nikkhante 'ti tasmiü bhikkhusmiü nikkhante. atha vā tassa bhik- khuno nikkhamane 'ti attho. vissaņņho niddaü okkamã\<*<5>*>\ 'ti tasmiü anikkhante vissarabhayena satiü avissajjitvā\<*<6>*>\ ka- pimiddhavasen' eva niddāyanto, nikkhante satiü vissajjitvā vissaņņho nirāsaīko mahāniddaü paņipajji. vissaram akāsã 'ti bhayavasena samaõasa¤¤aü pahāya viråpaü mahāsaddam akāsi. tumhe khv'\<*<7>*>\ atthā 'ti tumhe kho attha. akārassa lopaü akatvā vuttaü. tumhe kho nāgā jhānavipassanāmag- gaphalānaü abhabbattā imasmiü dhammavinaye aviråëhi- dhammā\<*<8>*>\ viråëhidhammā na bhavathā 'ti ayam ettha saõkhe- pattho. sajātiyā 'ti nāgiyā eva. yadā pana manussitthãādi- bhedāya a¤¤ajātiyā paņisevati, tadā devaputto viya hoti. ettha ca pavattiyaü abhiõhaü sabhāvapātukammadassa- navasena dve paccayā 'ti vuttaü. nāgassa pana pa¤casu kāle- su sabhāvapātukammaü hoti, paņisandhikāle tacajahanakāle sajātiyā methunakāle vissaņņhaniddokkamanakāle cutikāle 'tiņiracchānagato bhikkhave ti ettha nāgo vā hotu supaõõa- māõavakādãnaü vā a¤¤ataro antamaso Sakkaü devarājānaü upādāya yo koci amanussajātiyo, sabbo' va imasmiü atthe tiracchānagato ti veditabbo. so n' eva upasampādetabbo, na pabbājetabbo, upasampanno' pi nāsetabbo ti. Tiracchānagatavatthukathā niņņhitā. [Mv_I.64:] Mātughātakādivatthåsu nikkhantiü kareyyan ti nikkhama- naü niggamanaü apavāhanaü kareyyan ti attho. mātu- ghātako bhikkhave' ti ettha yena manussitthãbhåtā janikā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. aņņãyati. 2 Bp. sajatiyā. 3 Bp. pātubbhavati. 4 Bp. lajjati. 5 Bp. okkamesã. 6 Bp. -jjetvā. 7 Bp. kho' tthā. 8 Bp. adds atthi. >\ #<[page 1023]># %% mātā sayam pi manussajātiken' eva satā\<*<1>*>\ sa¤cicca jãvitā voropitā, ayaü ānantariyena mātughātakakammena mātu- ghātako. etassa pubbajjā ca upasampadā ca paņikkhittā. yena pana manussitthãbhåtāpi ajanikā posāvanikā mātā vā mahāmātā vā cåëamātā vā janikāpi vā na manussitthãbhåtā mātā ghātitā, tassa pabbajjā na vāritā na ca ānantariyo hoti. yena sayaü tiracchānabhåtena manussitthãbhåtā mātā ghātitā, so 'pi ānantariyo na hoti. tiracchānagatattā pan' assa pabbajjā paņikkhittā. sesaü uttānam eva. pitughā- take 'pi es' eva nayo. sace 'pi vesiyā putto hoti, ayaü me pitā 'ti na jānāti, yassa sambhavena nibbatto,\<*<2>*>\ so ca\<*<3>*>\ anena ghātito, pitughātako 'tv eva saīkhaü\<*<4>*>\ gacchati, ānantari- ya¤ ca phusati. arahantaghātako 'pi manussārahantavasen' eva veditabbo. manussajātiyaü hi antamaso apabbajitam pi khãõāsavaü dārakaü vā dārikaü vā sa¤cicca jãvitā voro- pento, arahantaghātako 'va\<*<5>*>\ hoti. ānantariya¤ ca phusati, pabbajjā c' assa vāritā. amanussajātikam pana arahantaü manussajātiyaü\<*<6>*>\ vā avasesaü ariyapuggalaü ghātetvā ānan- tariyo na hoti, pabbajjā pi'ssa na vāritā. kammam pana balavaü hoti. tiracchāno manussārahantam pi ghātetvā ānantariyo na hoti. kammam pana bhāriyan ti ayam ettha vinicchayo. [Mv_I.66:] te vadhāya onãyantã 'ti vadhatthāya onãyanti. māretuü nãyantã 'ti attho. yam pana pāëiyaü sacā ca mayan ti vuttaü, tassa sace mayan ti ayam ev' attho. sace 'ti hi vattabbe, ettha sacā ca iti ayaü nipāto vutto. sace ca icc' eva vā pāņho. tattha sace 'ti sambhāvanatthe nipāto. ca iti padapåraõamatte. sac' ajja mayan ti pi pāņho. tassa sace ajja mayan ti attho. [Mv_I.67:] bhikkhunãdåsako bhikkhave 'ti ettha yo pakatattaü bhikkhuniü tiõõaü maggānaü a¤¤a- tarasmiü dåseti, ayaü bhikkhunãdåsako nāma. etassa\<*<7>*>\ pabbajjā ca upasampadā ca vāritā. yo pana kāyasaüsag- gena sãlavināsaü pāpeti, tassa pabbajjā ca upasampadā ca na vāritā. balakkārena odātavatthavasanaü katvā anic- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. omits satā. 2 Bp. adds pitā. 3 Bp. ce. 4 Bp. saīkhyaü. 5 Bp. ca for' va. 6 Bp. -jātikaü. 7 Bp. tassa. >\ #<[page 1024]># %<1024 Samantapāsādikā [Mv_I.67>% chamānaü yeva dåsento 'pi bhikkhunãdåsako yeva. balak- kārena pana odātavatthavasanaü katvā icchamānaü dåsento bhikkhunãdåsako na hoti. kasmā. yasmā gihibhāve sam- paņicchitamatte yeva sā abhikkhunã hoti. sakiü sãlavip- pannam\<*<1>*>\ pana pacchā dåsento sikkhamānasāmaõerāsu\<*<2>*>\ ca vippaņipajjanto n' eva bhikkhunãdåsako hoti, pabbajjam pi upasampadam pi labhati. saīghabhedako bhikkhave 'ti ettha yo Devadatto viya sāsanaü uddhammaü ubbinayaü katvā catunnaü kammānaü a¤¤ataravasena saīghaü bhindati, ayaü saīghabhedako nāma, etassa pabbajjā ca upasampadā ca vāritā. lohituppādako bhikkhave 'ti etthā 'pi yo Devadatto viya duņņhacittena vadhakacittena tathāgatassa jãvamāna- kasarãre khuddakamakkhikāya pivanakamattam pi lohitaü uppādeti, ayaü lohituppādako nāma, etassa pabbajjā ca upasampadā ca vāritā. yo pana rogavåpasamanatthaü Jãvako viya satthena phāletvā påtimaüsa¤ ca lohita¤ ca nãharitvā phāsuü karoti, bahuü so pu¤¤aü pasavatã 'ti. [Mv_I.68:] ubhatobya¤janako\<*<3>*>\ 'ti itthãnimittuppādanakammato ca puri- sanimittuppādanakammato ca ubhatobya¤janam assa atthã 'ti ubhatobya¤janako. karotã 'ti purisanimittena itthãsu methunavãtikkamaü karoti. kārāpetã 'ti paraü samādāpe- tvā\<*<4>*>\ attano itthãnimitte kārāpeti. so duvidho hoti, itthã- ubhatobya¤janako purisaubhatobya¤janako ti. tattha itthã- ubhatobya¤janakassa itthãnimittaü pākaņaü hoti, purisani- mittaü paņicchannaü, purisaubhatobya¤janakassa purisa- nimittaü pākaņaü, itthãnimittaü paņicchannaü. itthã- ubhatobya¤janakassa itthãsu purisattaü karontassa itthãni- mittaü paņicchannaü hoti, purisanimittaü pākaņaü\<*<5>*>\ puri- saubhatobya¤janakassa purisānaü itthãbhāvaü upagacchan- tassa purisanimittaü paņicchannaü hoti, itthãnimittaü pākaņaü hoti. itthãubhatobya¤janako saya¤ ca gabbhaü gaõhāti, para¤ ca gaõhāpeti, purisanbhatobya¤janako pana sayaü na gaõhāti, paraü gaõhāpetã 'ti idam etesaü nānākara- õaü. Kurundiyam pana vuttaü, yadi paņisandhiyaü puri- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. sãlavipannaü. 2 Bp. -õerãsu. 3 Bp. adds bhikkhave. 4 Bp. samādapetvā. 5 Bp. adds hoti. >\ #<[page 1025]># %% saliīgaü, pavatte itthãliīgaü nibbattati, yadi paņisandha- yaü itthãliīgaü, pavatte purisaliīgaü nibbattatã 'ti. tat- tha vicāraõakkamo vitthārato Atthasāliniyā\<*<1>*>\ Dhammasaī- gahaņņhakathāyaü veditabbo. imassa pana duvidhassāpi ubhatobya¤janakassa n' eva pabbajjā atthi na upasam- padā 'ti idam pi\<*<2>*>\ 'dha veditabbaü. [Mv_I.69:] tena kho pana samayenā 'ti yena samayena bhagavatā sikkhāpadaü appa¤¤attaü hoti, tena samayena. anupajjhā- yakan ti upajjhaü agāhāpetvā sabbena sabbaü upajjhāya- virahitaü. evaü upasampannā n' eva dhammato na āmi- sato saīgahaü labhanti. te parihāyanti yeva na vaķķhan- ti. na bhikkhave anupajjhāyako ti upajjhaü agāhāpetvā nirupajjhāyako na upasampādetabbo. yo upasampādeyya āpatti dukkaņassā 'ti sikkhāpadapa¤¤attito paņņhāya evaü upasampādentassa āpatti.\<*<3>*>\ kammam pana na kuppati. keci kuppatã ti vadanti, taü na gahetabbaü. saīghena upajjhāyenā 'ti ādãsu pi ubhatobya¤janakupajjhāyapari- yosānesu es' eva nayo. [Mv_I.70:] apattakā\<*<4>*>\ hatthesu piõķāya carantã 'ti yo hatthesu piõķo labbhati, tadatthāya caranti. seyya- thāpi titthiyā 'ti yathā ājãvakanāmakā titthiyā. såpabya¤- janehi missetvā hatthesu ņhapitapiõķam eva hi te bhu¤janti. āpatti dukkaņassā 'ti evaü upasampādentass' eva āpatti hoti. kammam pana na kuppati. acãvarakā\<*<5>*>\ 'ti vatthåsu pi es' eva nayo. yācitakenā 'ti yāva upasampadaü karomi\<*<6>*>\ tāva dethā 'ti yācitvā gahitena tāvakālikenā 'ti attho. ãdisena hi pattena vā cãvarena vā pattacãvarena vā upasampādentass' eva āpatti hoti, kammam pana na kuppati, tasmā paripuõ- õapattacãvaro 'va upasampādetabbo. sace tassa n' atthi, ācariyupajjhāyā c'assa dātukāmā honti, a¤¤ehi\<*<7>*>\ va bhik- khåhi\<*<8>*>\ nirapekkhehi nissajjitvā\<*<9>*>\ adhiņņhānupagaü patta- cãvaraü dātabbaü. pabbajjāpekkham pana paõķupalāsaü yācitakenāpi pattacãvarena pabbājetuü vaņņati. sabhā- gaņņhāne vissāsena gahetvāpi pabbājetuü vaņņati. sace \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. Aņņha-. 2 Bp. idha for pi' dha. 3 Bp. adds hoti. 4 Bp. apattakaü...pe... hatthesu. 5 Bp. acãvarādi. 6 Bp. karoma. 7 Bp. a¤¤e. 8 Bp. bhikkhå. 9 Bp. -jjetvā. >\ #<[page 1026]># %<1026 Samantapāsādikā [Mv_I.71>% pana apakkaü pattaü cãvaråpagāni ca vatthāni gahetvā āgato hoti, yāva patto paccati cãvarāni ca karãyanti, tāva vihāre vasantassa anāmaņņhapiõķapātaü dātuü vaņņati. thālake bhu¤jituü vaņņati. purebhattaü sāmaõerabhāga- samako āmisabhāgo dātuü vaņņati. senāsanagāho\<*<1>*>\ pana salākabhattauddesabhattanimantanādãni ca na vaņņanti. pacchābhattam pi sāmaõerabhāgasamako\<*<2>*>\ telamadhuphāõi- tādibhesajjabhāgo vaņņati. sace gilāno hoti, bhesajjam assa kātuü vaņņati, sāmaõerassa viya ca sabbaü paņijaggana- kamman ti. [Mv_I.71:] hatthacchinnādivatthåsu hatthacchinno ti yassa hatthatale vā maõibandhe vā kappare vā yatthakatthaci eko vā dve vā hatthā chinnā honti. pādacchinno ti yassa aggapāde vā gopphakesu vā jaīghāya vā yatthakatthaci eko vā dve vā pādā chinnā honti. hatthapādacchinno ti yassa vuttappa- kāren' eva catåsu hatthapādesu dve vā tayo vā sabbe vā hatthapādā chinnā honti. kaõõacchinno ti yassa kaõõa- måle vā kaõõasakkhalikāya vā eko vā dve vā kaõõā chinnā honti. yassa pana kaõõabandhe\<*<3>*>\ chijjanti, sakkā ca hoti saīghāņetuü, so kaõõaü saīghāņetvā pabbājetabbo. nā- sacchinno ti yassa ajapadake vā\<*<4>*>\ ekapåņe vā dvepåņe\<*<5>*>\ vā yatthakatthaci nāsā chinnā hoti. yassa pana nāsikā sak- kā hoti sandhetuü, so taü phāsuü katvā pabbājetabbo. kaõõanāsacchinno\<*<6>*>\ 'ti ubhayavasena veditabbo. aīgulic- chinno ti yassa nakhasesaü adassetvā eko vā bahå vā aīguliyo chinnā honti. yassa pana suttatantumattam pi nakhasesaü pa¤¤āyati, taü pabbājetuü vaņņati. aëacchinno ti yassa catåsu aīguņņhakesu aīguliyaü vuttanayen' eva eko vā bahå vā aīguņņhakā chinnā honti. kaõķaracchinno ti yassa kaõķaranāmakā mahānahārå\<*<7>*>\ purato vā pacchato vā chinnā honti. tesu\<*<8>*>\ ekassa pi chinnattā aggapādena\<*<9>*>\ vā målena vā caīkamati, na vā pādaü patiņņhāpetuü sakkoti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -ggāho. 2 Bp. -gasamo. 3 Bp. kaõõābandhe. 4 Bp. agge vā ekapuņe for ekapåņe. 5 Bp. omits dvepåņe vā. 6 Bp. omits 'ti. 7 Bp. mahānhārå. 8 Bp. yesu. 9 Bp. adds caīkamati after vā. >\ #<[page 1027]># %% phaõahatthako ti yassa vaggulipakkhakā viya aīguliyo sam- baddhā honti, etaü pabbājetukāmena aīgulantarikāyo\<*<1>*>\ phāletvā sabbaü antaracammaü apanetvā phāsuü katvā pabbājetabbo. yassa pi cha aīguliyo honti, taü pabbāje- tukāmena adhikaīguliü chinditvā phāsuü katvā pabbā- jetabbo. khujjo ti yo urassa vā piņņhiyā vā passassa vā nikkhantattā khujjasarãro. yassa pana ki¤ci aīgapaccaī- gaü ãsakaü vaīkaü, taü pabbājetuü vaņņati. mahā- puriso eva hi brahmujugatto, avaseso satto akhujjo nāma n' atthi. vāmano ti jaīghavāmano vā kaņivāmano vā ubha- yavāmano vā. jaīghavāmanassa kaņito paņņhāya heņņhi- makāyo rasso hoti, uparimakāyo paripuõõo. kaņivāmassa kaņito paņņhāya uparimakāyo rasso hoti, heņņhimakāyo paripuõõo. ubhayavāmanassa ubho 'pi kāyā rassā honti, yesaü rassattā bhåtānaü viya parivaņumo mahākucchi- ghaņasadiso attabhāvo hoti, taü tividham pi pabbājetuü na vaņņati. galagaõķã 'ti yassa kumbhaõķaü viya gale gaõķo hoti. desanāmattam eva c' etaü. yasmiü kismi¤ci pana padese gaõķe sati na pabbājetabbo. tattha vinicchayo, na bhikkhave pa¤cahi ābādhehi phuņņho pabbājetabbo ti ettha vuttanayen' eva veditabbo. lakkhaõāhatakasāhata- likhitakesu yaü vattabbaü, taü, na bhikkhave lakkhaõāhato ti ādãsu vuttam eva. sãpadã 'ti bhārapādo vuccati. yassa pādo thålo hoti sa¤jātapãëako kharo, so na pabbājetabbo. yassa pana na tāva kharabhāvaü gaīhāti, sakkā hoti upanā- haü bandhitvā udakāavāņe pavesetvā udakavālikāya påre- tvā yathā sirā pa¤¤āyanti, jaīghā ca telanāëikā viya hoti evaü milāpetuü,\<*<2>*>\ tassa pādaü ãdisaü katvā taü\<*<3>*>\ pabbā- jetuü vaņņati. sace puna vaķķhati, upasampādentenāpi tathā katvā\<*<4>*>\ upasampādetabbo. pāparogã 'ti arisabhaganda rapittasemhakāsasāsādãsu\<*<5>*>\ yena kenaci rogena nicchāturo atekiccharogo jeguccho amanāpo, ayam pi\<*<6>*>\ na pabbājetabbo parisadåsako\<*<7>*>\ ti yo attano viråpatāya parisaü dåseti atidãgho vā hoti a¤¤esaü sãsappamāõanābhippadeso, atirasso vā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. aīguli-. 2 Bp. adds sakkā. 3 Bp. omits taü 4 Bp. adds va. 5 Bp. -sosādãsu. 6 Bp. omits pi. 7 Bp. -dåsano. >\ #<[page 1028]># %<1028 Samantapāsādikā [Mv_I.71>% ubhayavāmanabhåtaråpaü viya, atikāëo vā jhāpitakhetta- khāõuko\<*<1>*>\ viya, accodāto vā dadhitakkādãhi pamajjitapatta- tambalohavaõõo,\<*<2>*>\ atikãso\<*<3>*>\ vā mandamaüsalohito aņņhisirā- cammasarãro viya, atithålo vā bhāriyamaüso mahodaro\<*<4>*>\ mahābhåtasadiso, atimahantasãso vā pacchiü sãse katvā ņhito viya, atikhuddakasãso vā sarãrassa ananuråpena ati- khuddakena sãsena samannāgato, kuņakuņakasãso\<*<5>*>\ vā tāla- phalapiõķasadisena\<*<6>*>\ sãsena samannāgato, sikharasãso vā uddhaü anupubbatanukena sãsena samannāgato, nāëisãso vā mahāveëupabbasadisena sãsena samannāgato, kappasãso vā pabbhārasãso vā catåsu passesu yena kenaci passena onatena\<*<7>*>\ sãsena samannāgato, vaõasãso vā påtisãso vā kaõ- õikakeso vā pāõakehi khāyitakedāre sassasadisehi tahiü tahiü uņņhitehi kesehi samannāgato, nillomasãso vā thålat- thaddhakeso\<*<8>*>\ vā tālahirasadisehi kesehi samannāgato, jāti- palitehi paõķarakeso\<*<9>*>\ vā pakatitambakeso vā ādittehi viya kesehi samannāgato, āvaņņasãso vā gunnaü sarãre āvaņņasa- disehi uddhaggehi kesāvaņņehi samannāgato. sãsalomehi sad- dhiü ekābaddhabhamukalomo\<*<10>*>\ vā jālabaddhena viya nalā- ņena samannāgato, sambaddhabhamuko\<*<11>*>\ vā nillomabha- muko vā makkaņabhamuko vā, atimahantakkhi vā atikhud- dakakkhi vā mahãsacamme\<*<12>*>\ vāsikoõena paharitvā katachid- dasadisehi akkhãhi samannāgato. visamakkhi vā ekena mahantena ekena khuddakena akkhinā samannāgato. vi- samacakkalo vā ekena uddhaü ekena adho ti evaü visama- jātehi akkhicakkalehi samannāgato, kekaro vā gambhãrakkhi vā yassa gambhãre udapāne udakatārakā viya akkhitārakā pa¤¤āyanti, nikkhantakkhi vā yassa kakkaņakass' eva akkhitārakā nikkhantā honti, hatthikaõõo vā mahantāhi kaõõasakkhalikāhi samannāgato, målikakaõõo vā jaņuka- kaõõo vā khuddakāhi kaõõasakkhalikāhi samannāgato, chiddamattakaõõo vā yassa vinā kaõõasakkhalikāhi kaõõa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -khette-. 2 Bp. -maņņha- for -patta-. 3 Bp. atikiso. 4 Bp. adds vā. 5 Bp. kåņakåņasãso. 6 Bp. -piõķisadisena. 7 Bp. oõatena. 8 Bp. thålatha-. 9 Bp. -rasãso. 10 Bp. -bhamå-. 11 Bp. -måko. 12 Bp. mahiüsacamme. >\ #<[page 1029]># %% chiddamattam eva hoti, aviddhakaõõo vā, Yonakajātiko pana parisadåsako na hoti, sabhāvo yeva hi so tassa kaõõa- bhagandariko vā niccapåtinā kaõõena samannāgato, \<*<1>*>\gaõķa- kaõõo vā sadā paggharitapubbena kaõõena samannāgato,\<*<1>*>\ vaīkitakaõõo\<*<2>*>\ vā gobhattanāëikāya aggasadisehi kaõõehi samannāgato, atipiīgalakkhi vā, madhupiīgalakkhiü\<*<3>*>\ pana pabbājetuü vaņņati, nippakhumakkhi vā assupaggharaõak- khi vā pupphitakkhi akkhipākena samannāgatakkhi vā, atimahantanāsiko vā atikhuddakanāsiko vā vipiņanāsiko\<*<4>*>\ vā majjhe appatiņņhahitvā ekapasse ņhitavaīkanāsiko vā dãghanāsiko vā såkaratuõķasadisāya jivhāya lehituü sakku- õeyyāya nāsikāya samannāgato. niccapaggharitasiīghānika- nāso\<*<5>*>\ vā, mahāmukho vā, yassa kharamaõķåkass'\<*<6>*>\ eva mukha- nimittaü yeva mahantaü hoti, mukhaü pana lābusadisaü atikhuddakaü bhinnamukho vā vaīkamukho vā mahāoņņho vā ukkhalimukhavaņņisadisehi oņņhehi samannāgato. tanu- kaoņņho vā bhericammasadisehi\<*<7>*>\ dante pidahituü asam- atthehi oņņhehi samannāgato, mahāadharoņņho vā tanu- kauttaroņņho vā tanukādharoņņho vā mahāuttaroņņho vā oņņhacchinnako vā eëamukho vā upakkamukho vā, saī- khatuõķako vā bahisetehi anto-atirattehi oņņhehi samannā- gato, duggandhakuõapamukho vā mahādanto vā aņņhaka- dantakasadisehi dantehi samannāgato, asuradanto\<*<8>*>\ vā heņņhā vā upari vā bahi nikkhantadanto, yassa pana sakkā hoti oņņhehi pidahitaü kathentass' eva pa¤¤āyati no akathentassa, taü pabbājetuü vaņņati, påtidanto vā niddanto vā yassa pana dantantare kalandakadanto viya sukhumadanto hoti, taü pabbājetuü vaņņati, mahāhanu- ko vā gohanusadisena hanunā samannāgato, dãghahanuko vā vipiņahanuko\<*<9>*>\ vā anto paviņņhena viya atirassena hanu- kena samannāgato, bhinnahanuko vā vaīkahanuko vā nim- massudāņhiko\<*<10>*>\ vā bhikkhunãsadisamukho, dãghagalo vā bakagalasadisena galena samannāgato, rassagalo vā anto \<-------------------------------------------------------------------------- 1-1 Bp. omits. 2 Bp. ņanki-. 3 Bp. -piīgalaü. 4 Bp. cipiņanā-. 5 Bp. -ghāõika-. 6 Bp. paņaīga- for khara-. 7 Bp. bherã-. 8 Bp. asåra-. 9 Bp. cipiņa-. 10 Bp. -dādhiko. >\ #<[page 1030]># %<1030 Samantapāsādikā [Mv_I.71>% paviņņhena viya galena samannāgato, bhinnagalo vā bhaņ- ņhāüsakåņo vā, ahattho vā ekahattho vā atirassahattho vā atidãghahattho vā, bhinnauro vā bhinnapiņņhi vā, kacchugatto vā kaõķugatto vā daddugatto vā godhāgatto vā, yassa godhā viya gatto cuõõāni patanti, sabba¤ c' etaü viråpakaraõaü sandhāya vitthārikavasena vuttaü, vinicchayo pan' ettha, na bhikkhave pa¤cahi ābādhehi phuņņho\<*<1>*>\ 'ti ettha vuttanayen' eva veditabbo, bhaņņhakaņiko vā mahāānisado vā uddhana- kuņasadisehi\<*<2>*>\ ānisadamaüsehi accuggatehi samannāgato. mahāåruko vā vātaõķiko vā, mahājānuko\<*<3>*>\ vā saīghaņņana- jānuko vā dãghajaīgho vā yaņņhisadisajaīgho vikaņo vā saõķo\<*<4>*>\ vā ubbaddhapiõķiko\<*<5>*>\ vā, so duvidho heņņhā oråëhāhi vā upariāråëhāhi vā mahatãhi jaīghapiõķikāhi samannāgato, mahājaīgho vā thålajaīghapiõķiko vā, mahāpādo vā mahā- paõhi vā siņņhakapādo\<*<6>*>\ vā pādavemajjhato uņņhitajaīgho, vaīkapādo vā, so duvidho anto vā bahi vā parivattapādo, gaõņhikaīguliko\<*<7>*>\ vā siīgaveraphaõasadisāhi\<*<8>*>\ aīgulãhi saman- nāgato, andhanakho vā kāëavaõõehi påtinakhehi samannā- gato. sabbo 'pi esa parisadåsako. evaråpo parisadåsako\<*<9>*>\ na pabbājetabbo. kāõo ti pasannandho\<*<10>*>\ vā hotu pupphā- dãhi\<*<11>*>\ vā upahatapasādo. yo dvãhi vā ekena vā akkhinā na passati, so na pabbājetabbo. Mahāpaccariyam pana ekak- khikāõo kāõo ti vutto, dveakkhikāõo andhena saīgahito 'ti.\<*<12>*>\ Mahāaņņhakathāyaü jacchandho andho ti vutto, tasmā ubhayam pi pariyāyena yujjati. kuõã 'ti hatthakuõã vā pādakuõã vā aīgulikuõã vā, yassa etesu hatthādãsu yaü ki¤ci vaīkaü pa¤¤āyati, eso\<*<13>*>\ kuõã nāma. kha¤jo ti natajānuko\<*<14>*>\ vā bhinnajaīgho vā majjhe saīkuņitapādattā kuņaõķapā- dako\<*<15>*>\ vā piņņhipādamajjhena caīkamanto agge saõku- ņitapādattā kuõķapādako vā piņņhipādaggena caīkamanto aggapāden' eva caīkamanakha¤jo vā, paõhikāya caīka- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. omits puņņho. 2 Bp. -kåņa-. 3 Bp. -jāõuko 4 Bp. paõho. 5 Bp. upaddha-. 6 Bp. piņņhikapādo. 7 Bp. -guli. 8 Bp. siīgivera-. 9 Bp. -dåsano. 10 Bp. pasannaddho. 11 pubbādãhi. 12 Bp. omits 'ti. 13 Bp. so. 14 Bp. -jāõuko. 15 Bp. kuõķapādako. >\ #<[page 1031]># %% manakha¤jo vā, pādassa bāhirantena caīkamanakha¤jo vā, pādassabbhantarantena\<*<1>*>\ caīkamanakha¤jo vā, goppha- kānaü uparibhaggattā sakalena piņņhipādena caīkama- nakha¤jo vā, sabbo p'esa kha¤jo yeva\<*<2>*>\ na pabbājetabbo. pakkhahato ti yassa eko hattho vā pādo vā aķķhasarãraü vā sukhaü na vahati. chinniriyāpaņho ti pãņhasappã vuccati. jarādubbalo ti jiõõabhāvena dubbalo attano cãvararajanādi- kammam pi kātuü asamattho. yo pana mahallako\<*<3>*>\ balavā hoti, attānaü paņijaggituü sakkoti, so pabbājetabbo. andho ti jaccandho vuccati. mågo ti yassa vacãbhedo na ppavattati, yassāpi pavattati, saraõagamanaü pana paripuõõaü bhāsi- tuü na sakkoti, tādisaü mammanam pi pabbājetuü na vaņņati, yo pana saraõagamanamattaü paripuõõaü bhāsituü sakkoti, taü pabbājetuü vaņņati. badhiro ti yo sabbena sabbaü na suõāti. yo pana mahāsaddaü suõāti, taü pabbā- jetuü vaņņati. andhamågādayo ubhayadosavasena vuttā. yesa¤ ca pabbajjā paņikkhittā, upasampadāpi tesaü paņik- khittā 'va. sace pana te saīgho upasampādeti, sabbe pi hatthacchinnādayo såpasampannā, kārakasaīgho pana ācari- yupajjhāyā ca āpattito na muccanti. vakkhati ca atthi bhikkhave puggalo appatto osāraõaü, ta¤ ce saīgho osāreti, ekacco suosārito ekacco duosārito ti. tass' attho āgataņ- ņhāne yeva āvibhavissatã 'ti. Hatthacchinnādivatthukathā niņņhitā. [Mv_I.72:] Alajjãnaü nissāya vasantã 'ti upayogatthe sāmivacanaü, alajjipuggale\<*<4>*>\ nissāya vasantã 'ti attho. yāva bhikkhusabhā- gataü jānāmã 'ti nissayadāyakassa bhikkhuno bhikkhåhi sabhāgataü lajjibhāvaü yāva jānāmã 'ti attho. tasmā navaü ņhānaü gatena, ehi bhikkhu nissayaü gaõhāhã 'ti, vuccamānenāpi catåhapa¤cāhaü nissayadāyakassa lajjibhā- vaü upaparikkhitvā nissayo gahetabbo. sace thero lajjã 'ti bhikkhånaü santike sutvā āgatadivase yeva gahetukāmo hoti, thero pana āgamehi tāva vasanto jānissatã 'ti katipāhaü ācāraü upaparikkhitvā nissayaü deti vaņņati. pakatiyā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. pādassa abbhan-. 2 Bp. inserts so after yeva. 3 Bp. adds pi. 4 Bp. alajjã-. >\ #<[page 1032]># %<1032 Samantapāsādikā [Mv_I.73>% nissayagahaõaņņhānaü gatena tadah' eva gahetabbo, eka- divasam pi parihāro n' atthi. sace paņhamayāme ācariyassa okāso n' atthi, okāsaü alabhanto paccåsasamaye gahessāmã 'ti sayati, aruõaü uggatam pi na jānāti, anāpatti. sace pana gaõhissāmã 'ti ābhogaü akatvā sayati, aruõuggamane duk- kaņaü. agatapubbaü ņhānaü gatena dve tãõi divasāni vasi- tvā gantukāmena anissitena vasitabbaü. sattāhaü vasis- sāmã 'ti ālayaü karontena pana nissayo gahetabbo. sace thero kiü sattāhaü vasantassa nissayenā 'ti vadati, paņik- khittakālato paņņhāya laddhaparihāro hoti. [Mv_I.73:] nissayakaraõãyo ti karaõãyanissayo karaõãyo mayā nissayo, gahetabbo ti attho. nissayaü alabhamānenā 'ti attanā saddhiü addhā- naü\<*<1>*>\ paņipanne nissayadāyake asati, nissayaü na labhati nāma, evaü alabhantena anissitena bahåni pi divasāni gantabbaü. sace pubbe 'pi nissayaü gahetvā vutthapub- baü ka¤ci āvāsaü pavisati, ekarattaü vasantenāpi nissayo gahetabbo. antarāmagge vissamanto vā satthaü vā pari- yesanto\<*<2>*>\ katipāhaü vasati, anāpatti. antovasse pana nibad- dhavāsaü vasitabbaü, nissayo ca gahetabbo. nāvāya gac- chantassa pana vassāne āgate 'pi nissayaü alabhantassa anāpatti. yāciyamānenā 'ti tena gilānena yāciyamānena.\<*<3>*>\ sace gilāno\<*<4>*>\ yācāhi man ti vuccamāno 'pi\<*<5>*>\ mānena na yācati, gantabbaü. phāsu hotã 'ti samathavipassanānaü paņilābha- vasena phāsu hoti. ima¤ hi parihāraü n' eva sotāpanno na sakadāgāmi-anāgāmi-arahanto labhanti, na thāmagatassa samādhino vā vipassanāya vā lābhã. vissaņņhakammaņņhāne pana bālaputhujjane kathā 'va n' atthi. yassa kho pana samatho vā vipassanā vā taruõo\<*<6>*>\ hoti, ayaü imaü pari- hāraü labhati. pavāraõāsaīgaho 'pi etass' eva anu¤¤āto. tasmā iminā puggalena temāsaccayena\<*<7>*>\ ācariye pavāretvā gate pi yadā paņiråpo nissayadāyako āgacchissati, tassa nissāya vasissāmã 'ti ābhogaü katvā puna yāva āsāëhapuõ- õāmã,\<*<8>*>\ tāva anissitena vatthuü vaņņati. sace pana āsāëha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. addhānapaņipannesu. 2 Bp. adds vā. 3 Bp. adds anissigatanavasitabbaü. 4 Bp. omits gilāno. 5 Bp. inserts gilāno after 'pi. 6 Bp. taruõā. 7 Bp. omits this. 8 Bp. āsaëhãpuõõamā. >\ #<[page 1033]># %% māse\<*<1>*>\ ācariyo n' āgacchati, yattha nissayo labbhati, tattha gantabbaü. [Mv_I.74:] gottena pi anussāvetun ti Mahākassapassa upasampadā- pekkho ti evaü gottaü vatvā anussāvetuü anujānāmã 'ti attho. dve ekānussāvane ti dve\<*<2>*>\ ekato anussāvane. ekena ekassa a¤¤ena itarassā 'ti evaü dvãhi vā ācariyehi ekena vā ekakkhaõe kammavācaü anussāventehi upasampādetuü anujānāmã 'ti attho. dve tayo ekānussāvane kātuü, ta¤ ca kho ekena upajjhāyenā 'ti dve vā tayo vā jane purimanayen' eva ekato anussāvane kātuü anujānāmi. ta¤ ca kho anus- sāvanakiriyaü\<*<3>*>\ ekena upajjhāyena anujānāmã 'ti attho. tasmā ekena ācariyena dve vā tayo vā anussāvetabbā, dvãhi vā tãhi vā ācariyehi visuü visuü ekena ekassā 'ti evaü ekappahāren' eva dve tisso vā kammavācā kātabbā. sace pana nānācariyā nānupajjhāyā ca honti, Tissatthero Sumanat- therassa saddhivihārikaü, Sumanatthero Tissattherassa sad- dhivihārikaü anussāveti, a¤¤ama¤¤an ca gaõapårakā honti, vaņņati. sace pana nānā upajjhāyā honti, eko ācariyo hoti, na tv' eva nānupajjhāyenā 'ti paņikkhittattā na vaņņati. idaü sandhāya hi esa paņikkhepo. [Mv_I.76:] paņhamaü upajjhaü gāhāpetabbo ti ettha vajjāvajjaü upanijjhāyatã 'ti upajjhā, taü upajjhaü, upajjhāyo me bhante hotã 'ti evaü vadāpetvā gāhāpetabbo. vitthāyantã ti vitthaddhagattā honti. yaü jātan ti yaü tava sarãre jātaü nibbattaü vijjamānaü. taü saīghamajjhe pucchante santaü atthã 'ti vattabban ti ādi. ullumpatu man ti uddharatu maü. tāvad evā 'ti upasampannasamanantaram eva. [Mv_I.77:] chāyā metabbā 'ti ekaporisā vā dviporisā vā 'ti chāyā metabbā. utuppamāõaü ācikkhitabban ti vassāno hemanto gimho ti evaü utuppamāõaü ācikkhitabbaü. ettha ca utu yeva utuppamāõaü. sace vassānādayo aparipuõõā honti, yatta- kehi divasehi yassa yo utu aparipuõõo, te divase sallakkhetvā so divasabhāgo ācikkhitabbo. atha vā ayaü nāma utu, so ca kho paripuõõo vā aparipuõõo vā 'ti evaü utuppamāõaü ācikkhitabbaü. pubbaõho vā sāyaõho vā 'ti evaü diva- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. āsaëhãmāse. 2 Bp. omits dve. 3 Bp. anusāvanakriyaü. >\ #<[page 1034]># %<1034 Samantapāsādikā [Mv_I.77>% sabhāgo ācikkhitabbo. saīgãtã 'ti idam eva sabbaü ekato katvā tvaü kiü labhasi, kā te chāyā, kim utuppamāõaü ko divasabhāgo ti puņņho, idaü nāma labhāmi vassaü vā heman- taü vā gimhaü vā, ayaü me chāyā, idaü utuppamāõaü, ayaü divasabhāgo ti vadeyyāsã 'ti evaü ācikkhitabbaü. [Mv_I.78:] ohāyā 'ti chaķķetvā. dutiyaü dātun ti upasampadamālato\<*<1>*>\ pariveõaü gacchantassa dutiyaü\<*<2>*>\ dātuü anujānāmi, cattāri ca akaraõãyāni ācikkhitun ti attho. paõķupalāso ti paõķu- vaõõo patto. bandhanā pamutto ti vaõņato patito. abhabbo haritattāyā 'ti puna harito bhavituü abhabbo. puthusilā 'ti mahāsilā. [Mv_I.79:] alabbhamānāya sāmaggiyā anāpatti sambhoge saüvāse 'ti yāva tassa ukkhepanãyakammakaraõatthāya sāmaggã na labbhati, tāva tena saddhiü sambhoge ca uposathapa- vāraõādikaraõabhede saüvāse ca anāpattã 'ti. sesaü sab- battha Mahāvibhaīge vuttānusārena suvi¤¤eyyattā pākaņam evā 'ti. Samantapāsādikāya vinayavaõõanāya dvāsattatiadhika- vatthusatapaņimaõķitassa Mahākhandhakassa atthavaõõanā niņņhitā. Uposathakkhandhavaõõanā [Mv_II.1:] Uposathakkhandhake a¤¤atitthiyā 'ti ettha titthaü vuccati laddhi, a¤¤aü titthaü a¤¤atitthaü, a¤¤atitthaü etesaü atthã 'ti a¤¤atitthiyā. ito a¤¤aladdhikā 'ti vuttaü hoti. dhammaü bhāsantã 'ti, yan tesaü kattabbākattabbaü, taü kathenti. te labhantã 'ti te manussā labhanti. [Mv_II.2:] mågasåkarā 'ti thålasarãrasåkarā. [Mv_II.3:] anajjhāpanno vā hoti āpajjitvā vā vuņņhito ti ettha yaü āpattiü bhikkhu anajjhāpanno vā hoti āpajjitvā vā vuņņhito. ayaü asantã nāma āpattã 'ti evam attho veditabbo. sampa- jānamusāvādo\<*<3>*>\ kiü hotã 'ti yv āyaü sampajānamusāvādo assa hotã 'ti vutto, so āpattito kiü hoti. katarā āpatti hotã 'ti attho. dukkaņaü hotã 'ti dukkaņāpatti hotiųā ca kho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -māëato. 2 Bp. dutiyakaü. 3 Bp. -vāde. >\ #<[page 1035]># %% na musāvādalakkhaõena, bhagavato pana vacanena vacã- dvāre akiriyasamuņņhānā\<*<1>*>\ āpatti hotã 'ti veditabbā. vakkha- ti hi anālapanto manujena kenaci vācāgiraü no ca pare bhaõeyya, āpajjeyya vācasikaü na kāyikaü paõhā\<*<2>*>\ me sā kusalehi cintitā 'ti. antarāyiko ti antarāyakaro. kissa phāsu hotã 'ti kim atthāya phāsu hoti. paņhamassa jhānassa adhigamāyā 'ti paņhamassa jhānassa adhigamanatthāya tassa bhikkhuno phāsu hoti sukhaü hoti. esa nayo sabbattha. iti bhagavā uddesato ca niddesato ca paņhamaü pātimokkhuddesaü dasseti. [Mv_II.4:] devasikan ti divase divase. cātuddase vā paõõarase vā 'ti ekassa utuno tatiye ca sattame ca pakkhe dvikkhat- tuü cātuddase avasese chakkhattuü paõõarase. ayan tāva eko attho. ayam pana pakaticārittavasena vutto. sakiü pakkhassa cātuddase vā paõõarase vā 'ti vacanato pana tathā- råpe paccaye sati yasmiü tasmiü cātuddase vā paõõarase vā uddisituü vaņņati. āvāsikānaü bhikkhånaü cātuddaso hoti, āgantukānaü bhikkhånaü\<*<3>*>\ paõõaraso. sace āvāsikā bahutarā honti, āgantukehi āvāsikānaü anuvattitabban ti vacanato 'pi c' etaü veditabbaü. [Mv_II.6:] paņhamaü nimittā kittetabbā 'ti vinayadharena pucchitab- baü puratthimāya disāya kiü nimittan ti, pabbato bhante 'ti puna vinayadharena eso pabbato nimittan ti evaü pa- ņhamaü\<*<4>*>\ nimittaü kittetabbaü. etaü pabbataü nimittaü karoma karissāma nimittaü. kato nimittaü hotu hohi\<*<5>*>\ ti bhavissatã 'ti evam pana kittetuü na vaņņati. pāsāõādãsu pi es'eva nayo. purattimāya disāya purattimāya anudisāya dakkhiõāya disāya dakkhiõāya anudisāya pacchimāya disāya pacchimāya anudisāya uttarāya disāya uttarāya anudisāya kiü nimittan ti, udakaü bhante 'ti, etaü udakaü nimittan ti, ettha pana aņhatvā\<*<6>*>\ puna puratthimāya disāya kiü nimittan ti, pabbato bhante ti, eso pabbato nimittan ti, evaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. akriya-. 2 Bp. pa¤hā. 3 Bp. omits bhikkhånaü. 4 Bp. omits paņhamaü. 5 Bp. hoti. 6 Bp. aņņhatvā. >\ #<[page 1036]># %<1036 Samantapāsādikā [Mv_II.6>% paņhamaü kittitaü nimittaü kittetvā 'va ņhapetabbaü.\<*<1>*>\ eva¤ hi nimittena nimittaü ghaņitaü nāma\<*<2>*>\ hoti. evaü nimittāni kittetvā ath' ānantaraü vuttāya kammavācāya sãmā sammannitabbā. kammavācāpariyosāne nimittānaü anto sãmā hoti, nimittāni sãmato bahi honti. tattha nimittāni sakiü kittitāni pi sukittitān'\<*<3>*>\ eva honti. Andhakaņņhakathā- yam pana tikkhattuü sãmāmaõķalaü sambandhantena ni- mittaü kittetabban ti vuttaü. pabbato bhante 'ti ...pe ... udakaü bhante 'ti evam pana upasampanno vā ācik- khatu anupasampanno vā vaņņati yeva. idāni pabbata- nimittādãsu. evaü vinicchayo veditabbo. tividho pabbato suddhapaüsupabbato suddhapāsāõapabbato ubhayamissako ti. so tividho 'pi vaņņati. vālikarāsi pana na vaņņati.\<*<4>*>\ hatthippamāõato pana\<*<5>*>\ paņņhāya Sineruppamāõo 'pi vaņņati. sace catåsu disāsu cattāro tãsu vā tayo pabbatā honti, catåhi vā tãhi vā pabbatanimitteh' eva sammannitum pi vaņņati. dvãhi pana nimittehi ekena vā sammannituü na vaņņati. tato\<*<6>*>\ paresu pāsāõanimittādãsu\<*<7>*>\ es'eva nayo. tasmā pabba- taü\<*<8>*>\ nimittaü karontena pucchitabbaü ekābaddho na ekā- baddho ti. sace ekābaddho hoti na kātabbo. taü hi catåsu vā aņņhasu vā disāsu kittentenāpi ekam eva nimittaü kitti- taü hoti. tasmā yo evaü cakkasaõņhānena vihāraü parik- khipitvā ņhito pabbato taü ekāya\<*<9>*>\ disāya kittetvā a¤¤āsu disāsu taü bahiddhā katvā anto a¤¤āni nimittāni kitte- tabbāni. sace pabbatassa tatiyabhāgaü vā upaķķhabhā- gaü\<*<10>*>\ vā antosãmāya kattukāmā honti, pabbataü akittetvā yattakaü padesaü anto kattukāmā, tassa parato tasmiü yeva pabbate jātarukkhavammikādãsu a¤¤ataraü nimittaü kittetabbaü. sace ekayojanadviyojanappamāõaü sabbaü pabbataü anto kattukāmā honti, pabbatassa parato bhåmi- yaü jātarukkhavammikādãni nimittāni kittetabbāni. pāsā- õanimitte ayaguëam pi pāsāõasaīkhyam eva gacchati. tasmā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. ņhātabbaü. 2 Bp. omits nāma. 3 Bp. kittitān'. 4 Bp. inserts itare pi hatthippamāõato omakataro na vaņņati. 5 Omits pana. 6 Bp. ito. 7 Bp. adds pi. 8 Bp. pabbata. 9 Bp. eka. 10 Bp. upaddhaü. >\ #<[page 1037]># %% yo koci pāsāõo vaņņati. pamāõato pana hatthippamāõo pabbatasaīkhaü\<*<1>*>\ gato, tasmā so na vaņņati. mahāgoõa- mahāmahãsappamāõo\<*<2>*>\ pana vaņņati. heņņhimaparicchedena dvattiüsapalaguëapiõķaparimāõo vaņņatiņato khuddaka- taro, iņņhakā vā mahantāpi\<*<3>*>\ na vaņņati. animittupagapāsā- õānaü\<*<4>*>\ rāsi pi na vaņņati, pageva paüsuvālikarāsi. bhåmi- samo khalamaõķalasadiso piņņhipāsāõo vā bhåmito khāõuko viya uņņhitapāsāõo vā hoti. so 'pi pamāõupago ce, vaņņati. piņņhipāsāõo atimahanto 'pi pāsāõasaīkhaü\<*<1>*>\ yeva\<*<5>*>\ gacchati. tasmā sace mahato piņņhipāsāõassa ekapadesaü antosãmāya kattukāmā honti, taü akittetvā tass'upari a¤¤o pāsāõo kittetabbo. sace piņņhipāsāõ' upari vihāraü karonti, vihāra- majjhena vā piņņhipāsāõo vinivijjhitvā gacchati, evaråpo piņņhipāsāõo na vaņņati. sace hi taü kittenti, nimittassa upari vihāro hoti, nimitta¤ ca nāma bahisãmāya hoti, vihāro 'pi bahisãmāyaü āpajjati. vihāraü parikkhipitvā ņhita- piņņhipāsāõo ekattha kittetvā a¤¤attha na kittetabbaü.\<*<6>*>\ vananimitte tiõavanaü vā tacasāratālanāëikerādirukkhava- naü vā na vaņņati, antosārānaü pana sākasālādãnaü an- tosāramissukānaü\<*<7>*>\ vā rukkhānaü vanaü vaņņati. ta¤ ca kho heņņhimaparicchedena catupa¤carukkhamattam pi, tato oraü na vaņņati, tato\<*<8>*>\ paraü yojanasatikam pi vaņņati. sace\<*<9>*>\ vanamajjhe vihāraü karonti, vanaü na kittetabbaü. ekade- saü antosãmāya kātukāmehi\<*<10>*>\ pi vanaü akittetvā tattha rukkhapāsāõādayo kittetabbā. vihāraü parikkhipitvā ņhita- vanaü ekattha kittetvā a¤¤attha na kittetabbaü. rukkha- nimitte tacasāro tālanāëikerādirukkho na vaņņati. antosāro jãvamānako antamaso ubbedhato aņņhaīgulo parimāõato\<*<11>*>\ såcidaõķakappamāõo 'pi vaņņati, tato oraü na vaņņati, tato\<*<8>*>\ paraü dvādasayojano suppatiņņhitanigrodho 'pi vaņņati. vaüsanaëakasarāvādãsu bãjaü ropetvā vaķķhāpito pamā- õupago 'pi na vaņņati. tato apanetvā pana taükhaõam \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -saīkhyaü. 2 Bp. -mahiü sappamāõo. 3 Bp. mahantã. 4 Bp. -pāsāõa. 5 Bp. eva. 6 Bo. -tabbo. 7 Bp. -missakānaü. 8 Bp. omits tato. 9 Bp. adds pana. 10 Bp. kattukāmehi. 11 Bp. pariõāhato. >\ #<[page 1038]># %<1038 Samantapāsādikā [Mv_II.6>% pi bhåmiyaü ropetvā koņņhakaü katvā udakaü āsi¤citvā kittetuü vaņņati. navamålasākhāniggamanaü akāraõaü. khandhaü chinditvā ropite pana etaü yujjati. kittentena ca rukkho ti pi vattuü vaņņati, sākarukkho\<*<1>*>\ sālarukkho ti pi. ekābaddhaü pana suppatiņņhitanigrodhasadisaü ekattha kittetvā a¤¤attha kittetuü na vaņņati. magganimitte ara¤¤a- khettanadãtaëākamaggādayo na vaņņanti. jaīghamaggo vā sakaņamaggo vā vaņņati, yo vinibbijjhitvā dve tãõi gāmanta- raü gacchati. yo pana jaīghamaggo\<*<2>*>\ sakaņamaggato ukka- mitvā\<*<3>*>\ puna sakaņamaggam eva otarati, ye vā jaīghamagga- sakaņamaggā avala¤jā,\<*<4>*>\ te na vaņņati. jaīghasatthasakaņa- satthehi vala¤jiyamānā\<*<5>*>\ yeva vaņņanti. sace dve maggā nikkhamitvā pacchā sakaņadhuram iva ekã bhavanti, dvidhā bhinnaņņhāne vā sambandhaņņhāne vā sakiü kittetvā puna na kittetabbo. ekābaddhaü nimittaü h' etaü hoti. sace vihāraü parikkhipitvā cattāro maggā catåsu disāsu gacchanti, majjhe ekaü kittetvā aparaü kittetuü na vaņņati. ekā- baddhaü nimittaü h' etaü.\<*<6>*>\ koõaü vinibbijjhitvā\<*<7>*>\ gatam\<*<8>*>\ pana parabhāge kittetuü vaņņati. vihāramajjhena vinibbij- jhitvā gatamaggo pana na kittetabbo. kittite nimittassa upari vihāro hoti. sace sakaņamaggassa antimacakkamaggaü nimittaü karonti, maggo bahisãmāya hoti. sace bāhiracakka- maggaü\<*<9>*>\ karonti, bāhiracakkamaggo 'va bahisãmāya hoti, sesaü antosãmaü bhajati. maggaü kittentena maggo pantho patho pakkho ti ādãsu\<*<10>*>\ yena kenaci nāmena kittetuü vaņņa- ti. parikkhāsaõņhānena vihāraü parikkhipitvā gatamaggo ekattha kittetvā a¤¤attha kittetuü na vaņņati. vammikani- mitte heņņhimaparicchedena taü divasaü jāto aņņhaīgulub- bedho govisāõappamāõo pi vammiko vaņņati, tato oraü na vaņņati, tato\<*<11>*>\ paraü Himavantapabbatasadiso 'pi vaņņati. vihāraü parikkhipitvā ņhitam pana ekābaddhaü ekattha kittetvā a¤¤attha kittetuü na vaņņati. nadãnimitte yassā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. inserts ti pi. 2 Bp. jaīgha. 3 Bp. okkamitvā. 4 Bp. avaëa¤jā. 5 Bp. vaëa¤ji-. 6 Bp. adds hoti. 7 Bp. nibbi-. 8 Bp. gatamaggaü. 9 Bp. adds nimittaü. 10 Bp. dasasu for ādãsu. 11 Bp. omits tato. >\ #<[page 1039]># %% dhammikānaü rājånaü kāle anvaķķhamāsaü\<*<1>*>\ anudasāhaü anupa¤cāhan ti evaü anatikkamitvā deve vassante valāha- kesu vigatamattesu sotaü pacchijjati, ayaü nadãsaīkhyaü na gacchati. yassā pana ãdisesu vuņņhikālesu\<*<2>*>\ vassānassa cātummāse sotaü na pacchijjati, timaõķalaü paņicchādetvā tatthakatthaci uttarantiyā bhikkhuniyā antaravāsako temã- yati,\<*<3>*>\ ayaü nadãsaīkhyaü gacchati, nadãsãmaü\<*<4>*>\ bandhantā- naü nimittaü hoti. bhikkhuniyā nadãpāragamane 'pi upo- sathādisaīghakammakaraõe 'pi nadãpārasãmasammannane 'pi ayam eva nadã. yā pana maggo viya sakaņadhurasaõņhānena vā parikkhāsaõņhānena vā vihāraü parikkhipitvā gatā, taü ekattha kittetvā a¤¤attha kittetuü na vaņņati. vihārassa catåsu disāsu a¤¤ama¤¤aü vinibbijjhitvā gate nadãcatukke 'pi es' eva nayo. asammissanadiyo pana catasso 'pi kittetuü vaņņati. sace vatiü karontā viya rukkhapāde nikkhaõitvā\<*<5>*>\ vallipalāsādãhi\<*<6>*>\ nadãsotaü rumbhanti, udaka¤ ca ajjhottha- ritvā āvaraõaü pavattati yeva, nimittaü kātuü vaņņati. yathā\<*<7>*>\ udakaü nappavattati evaü setumhi kate appavatta- mānā nadã nimittaü kātuü na vaņņati. pavattanaņņhāne nadãnimittaü appavattanaņņhāne udakanimittaü kātuü vaņņati. yā pana duvuņņhikāle\<*<8>*>\ vā gimhe vā nirudakabhā- vena nappavattati, sā vaņņati. mahānadito udakamātikaü nãharanti, sā kunnadãsadisā hutvā tãõi sassāni sampādentã niccaü pavattati, ki¤cāpi pavattati, nimittaü kātuü na vaņņati. yā pana måle mahānadito nãhatāpi\<*<9>*>\ kālantare\<*<10>*>\ ten' eva nãhatamaggena\<*<11>*>\ nadiü bhinditvā sayaü va\<*<12>*>\ gacchantã parato suüsumārādisamākiõõā\<*<13>*>\ nāvādãhi sa¤caritabbā nadã hoti, taü nimittaü kātuü vaņņati. udakanimitte nirudake ņhāne nāvāya vā kumbhiyaü\<*<14>*>\ vā pāņiādãsu\<*<15>*>\ vā udakaü påretvā udakanimittaü kittetuü na vaņņati, bhåmigatam eva \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. anvaddha-. 2 Bp. -kāle. 3 Bp. temiyati. 4 Bp. sãmaü. 5 Bp. nikhaõitvā. 6 Bp. vallipalālādãhi. 7 Bp. adds pana. 8 Bp. dubbuņņhi-. 9 Bp. niggatā. 10 Bp. -tarena. 11 Bp. niggamaggena 12 Bp. ca gacchati for va. 13 Bp. saüsumarā-. 14 Bp. omits kumbhiyaü vā. 15 Bp. cāņiādãsu. >\ #<[page 1040]># %<1040 Samantapāsādikā [Mv_II.6>% vaņņati. ta¤ ca kho appavattanaudakaü āvāņapokkhara- õitaëākajātassaraloõisamuddādãsu\<*<1>*>\ ņhitaü. aņņhitaü pana oghanadãudakavāhakamātikādãsu udakaü na vaņņati. Andhakaņņhakathāyam pana gambhãresu āvāņādãsu ukkhep' imaü udakaü nimittaü na kātabban ti vuttaü. taü du- vuttaü attano matimattam eva. ņhitam pana antamaso såkarakhatāya pi gāmadārakānaü kãëanavāpiyam pi taü- kha¤ ¤eva paņhaviyaü āvāņaü\<*<2>*>\ katvā kåņehi\<*<3>*>\ āharitvā påri- taudakam pi, sace yāvakammavācāpariyosānam\<*<4>*>\ tiņņhati, appaü vā hotu bahuü\<*<5>*>\ vā, vaņņati. tasmiü pana ņhāne nimittasa¤¤ākaraõatthaü pāsāõavālikāpaüsuādirāsi vā pā- sāõatthambho vā dārutthambho vā kātabbo. taü kātu¤ ca kāretu¤ ca bhikkhussa vaņņati. lābhasãmāyam pana na vaņņati. samānasaüvāsakasãmā pana\<*<6>*>\ kassaci pãëanaü na karoti, kevalaü bhikkhånaü vinayakammam eva sādheti, tasmā ettha vaņņati. imehi ca aņņhahi nimittehi asammissehi pi a¤¤ama¤¤asammissehi\<*<7>*>\ pi sãmā\<*<8>*>\ sammannituü vaņņati yeva. sā evaü sammannitvā bajjhamānā ekena dvãhi vā nimittehi abaddhā hoti. tãõi pana ādiü katvā vuttappakā- rānaü nimittānaü satenāpi baddhā hoti. sā tãhi siīghā- ņakasaõņhānā hoti, catåhi\<*<9>*>\ caturassa vā siīghāņakāķķha- candamudiīgādisaõņhānā vā, tato adhikehi nānāsaõņhānā vā. taü\<*<10>*>\ bandhitukāmehi sāmantavihāresu bhikkhå tassa tassa vihārassa sãmāparicchedaü pucchitvā baddhasãma- vihārānaü sãmāya sãmantarikaü abaddhasãmavihārānaü sãmāya upacāraü ņhapetvā disācārikabhikkhånaü nissa¤cā- rasamaye,\<*<11>*>\ sace ekasmiü gāmakkhette sãmaü bandhitukāmā, ye tattha baddhasãmā vihārā, tesu bhikkhånaü mayaü ajja sãmaü bandhissāma, tumhe sakasakasãmāparicchedato\<*<12>*>\ mā nikkhamitthā 'ti pesetabbaü. ye abaddhasãmā\<*<13>*>\ vihārā, tesu bhikkhå ekajjhaü sannipātetabbā, chandārahānaü chando \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -raõãta-. 2 Bp. āvaņakaü. 3 Bp. kuņehi. 4 Bp. -sānā. 5 Bp. bahu. 6 Bp. omits pana. 7 Bp. -ma¤¤aü sami-. 8 Bp. sãmaü. 9 Bp. adds nimittehi. 10 Bp. omits taü. 11 Bp. nisa¤cāra-. 12 Bp. saka- for sakasaka-. 13 Bp. -sãma. >\ #<[page 1041]># %% āharāpetabbo. sace a¤¤āni pi gāmakkhettāni anto kātukāmā, tesu gāmesu ye bhikkhå\<*<1>*>\ santi, tehi pi āgantabbaü, anā- gacchantānaü chando āharitabbo ti Mahāsumatthero āha. Mahāpadumatthero pana nānāgāmakkhettāni nāma pāņek- kaü baddhasãmasadisā,\<*<2>*>\ na tato chandapārisuddhi āgacchati, antonimittagatehi pana bhikkhåhi āgantabban ti vatvā puna āha, samānasaüvāsakasãmāya\<*<3>*>\ sammannanakāle tesaü\<*<4>*>\ āgamanam pi anāgamanam pi vaņņati, avippavāsasãmāya sammannanakāle pana antonimittagatehi āgantabbaü, anā- gacchantānaü chando āharitabbo ti. evaü sannipatitesu pana bhikkhåsu chandārahānaü chandesu\<*<5>*>\ āhatesu tesu\<*<6>*>\ maggesu nadãtitthagāmadvārādãsu ca āgantukabhikkhånaü sãghaü sãghaü hatthapāsānayanattha¤ ca bahisãmakaraõattha¤\<*<7>*>\ ca ārāmike c' eva samaõuddese ca ņhapetvā bherisa¤¤aü\<*<8>*>\ vā saīkhasa¤¤aü vā katvā nimittakittanānantaraü vuttāya, suõātu me bhante saīgho ti ādikāya kammavācāya sãma bandhitabbā. kammavācāpariyosāne yeva nimittāni bahi katvā heņņhā paņhavãsandhārakaudakaü\<*<9>*>\ pariyantaü katvā sãmā gatā hoti, imam pana saüvāsakasãmaü\<*<10>*>\ sammannantehi pabbajjåpasampadādãnaü\<*<11>*>\ saīghakammānaü sukhakara- õatthaü paņhamaü khaõķasãmā bandhitabbā. tam pana bandhantehi vattaü jānitabbaü. sace hi bodhicetiyabhatta- sālādãni sabbavatthåni patiņņhāpetvā katavihāre bandhanti, vihāramajjhe bahånaü samosaraõaņņhāne abandhitvā vihāra- paccante vivittokāse bandhitabbā. akatavihāre bandhantehi bodhicetiyādãnaü sabbavatthånaü ņhānaü sallakkhetvā, yathā patiņņhitesu vatthåsu vihārapaccante vivittokāse hoti, evaü bandhitabbā. sā heņņhimaparicchedena sace ekavãsati bhikkhå gaõhāti vaņņati, tato oraü na vaņņati, paraü bhik- khusahassaü gaõhantã 'pi vaņņati. taü bandhantehi sãmamā- lakassa\<*<12>*>\ samantā nimittupagā pāsāõā ņhapetabbā. na khaõ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. adds va. 2 Bp. -disāni. 3 Bp. -sãmā. 4 Bp. omits tesaü. 5 Bp. chande āhaņe. 6 Bp. repeats tesu. 7 Bp. bahisãmā-. 8 Bp. bherã-. 9 Bp. -dhārakaü udakaü. 10 Bp. samānasaüvāsa-. 11 Bp. -jjupa-. 12 Bp. -üāëakassa. >\ #<[page 1042]># %<1042 Samantapāsādikā [Mv_II.6>% ķasãmāyaü\<*<1>*>\ ņhitehi mahāsãmā bandhitabbā, na mahāsãmāya ņhitehi khaõķasãmā bandhitabbā.\<*<2>*>\ khaõķasãmāyam eva pana ņhatvā khaõķasãmā bandhitabbā,\<*<2>*>\ mahāsãmāyam eva ņhitehi\<*<3>*>\ mahāsãmā bandhitabbā, tatrāyaü bandhanavidhi. samantā c' eso\<*<4>*>\ pāsāõo nimittan ti aü nimittāni kittetvā kammavā- cāya sãmā sammannitabbā. atha tassā eva daëhãkammatthaü avippavāsakammavācā kātabbā. eva¤ hi sãmaü samåha- nissāmā ti āgatā samåhanituü na sakkhissanti. sãmaü sammannitvā bahi sãmantarikapāsāõā ņhapetabbā. sãmanta- rikā pacchimakoņiyā ekaratanappamāõā vaņņati. vidatthip- pamāõā pi vaņņatã 'ti Kurundiyaü, caturaīgulappamāõā pi vaņņatã 'ti Mahāpaccariyaü vuttaü. sace pana vihāro mahā hoti, dve 'pi tisso 'pi taduttarã\<*<5>*>\ 'pi khaõķasãmāyo bandhitabbā. evaü khaõķasãmaü sammannitvā mahāsãmā- sammatikāle\<*<6>*>\ khaõķasãmato nikkhamitvā mahāsãmāya ņhatvā samantā anupariyāyantehi sãmantarikapāsāõā kittetabbā, tato avasesanimittāni kittetvā hatthapāsaü avijahantehi kammavācāya samānasaüvāsakasãmaü sammannitvā tassā daëhãkammatthaü avippavāsakammavācāpi kātabbā. evaü\<*<7>*>\ hi sãmaü samåhanissāmā 'ti āgatā samåhanituü na sak- khissanti. sace pana khaõķasãmāya nimittāni kittetvā tato sãmantarikāya nimittāni kittetvā mahāsãmāya nimittāni kittenti, evaü tãsu ņhānesu nimittāni kittetvā, yaü sãmaü icchanti, taü paņhamaü bandhituü vaņņati. evaü sante 'pi yathāvuttena\<*<8>*>\ nayena khaõķasãmato\<*<9>*>\ paņņhāya bandhi- tabbā. evaü baddhāsu pana sãmāsu khaõķasãmāya ņhitā bhikkhå mahāsãmāya kammaü karontānaü na kopenti, mahāsãmāya vā ņhitā khaõķasãmāya\<*<10>*>\ karontānaü sãmanta- rikāya pana ņhitā ubhinnam pi na kopenti. gāmakkhette ņhatvā kammaü karontānam pana sãmantarikāya ņhitā kopenti, sãmantarikā hi gāmakkhettaü bhajati. sãmā ca nām' esā na kevalaü paņhavãtale yeva baddhā baddhā nāma hoti. atha kho piņņhipāsāõe 'pi kuņigehe\<*<11>*>\ 'pi lene\<*<12>*>\ 'pi pāsāde \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -māya. 2 Bp. omits bandhitabbā. 3 Bp. ņhatvā. 4 Bp. eko for c'eso. 5 Bp. -ttari. 6 Bp. -sammutikāle. 7 Bp. eva¤. 8 Bp. -vutta. 9 Bp. adds va. 10 Bp. adds kammaü. 11 Bp. kuņã-. 12 Bp. leõe. >\ #<[page 1043]># %% 'pi pabbatamatthake 'pi baddhā baddhā yeva hoti. tattha piņņhipāsāõe bandhantehi pāsāõapiņņhiyaü rājiü vā koņetvā\<*<1>*>\ udukkhalaü vā khaõitvā nimittaü na kātabbaü. nimittu- page\<*<2>*>\ pāsāõe ņhapetvā nimittāni kittetabbāni, kammavācā- ya\<*<3>*>\ sammannitabbā. kammavācāpariyosāne sãmā paņhavã- sandhārakaudakaü\<*<4>*>\ pariyantaü katvā otarati. nimittapā- sāõā yathāņhāne na tiņņhanti, tasmā samantato rāji vā upaņ- ņhāpetabbā,\<*<5>*>\ catåsu vā koõesu pāsāõā vijjhitabbā ayaü sãmāparicchedo ti vatvā akkharāni vā chinditabbāni. keci usuyyakā\<*<6>*>\ sãmaü jhāpessāmā 'ti aggiü denti, pāsāõā 'va jhāyanti, na sãmā. kuņigehe\<*<7>*>\ pi\<*<8>*>\ bhittiü akittetvā ekavãsa- tiyā bhikkhånaü okāsaņņhānaü anto karitvā pāsāõanimittāni ņhapetvā sãmā sammannitabbā. antokuķķam\<*<9>*>\ eva sãmā hoti. sace antokuķķe\<*<10>*>\ ekavãsatiyā bhikkhånaü okāso n' atthi, pamukhe 'pi\<*<11>*>\ nimittapāsāõe ņhapetvā sãmā\<*<12>*>\ sammanni- tabbā. sace etam\<*<13>*>\ pi na ppahoti, bahinimbodakapata- naņņhāne\<*<14>*>\ 'pi nimittāni ņhapetvā sammannitabbā. evaü sammatāya pana sabbaü kuņigehaü\<*<15>*>\ sãmaņņham eva hoti. catubhittiyalene\<*<16>*>\ 'pi\<*<17>*>\ kuķķaü\<*<18>*>\ akittetvā pāsāõā 'va kitte- tabbā. anto\<*<19>*>\ okāse\<*<20>*>\ asati\<*<21>*>\ pamukhe 'pi nimittāni ņhapetab- bāni. sace na ppahoti, bahinimbodakapatanaņņhāne\<*<22>*>\ nimit- tapāsāõe ņhapetvā nimittāni kittetvā sãmā sammannitabbā. evaü lenassa\<*<23>*>\ anto ca bahi ca sãmā hoti. uparipāsāde 'pi bhittiü akittetvā anto pāsāõe ņhapetvā sãmā sammannitabbā. sace na ppahoti, pamukhe 'pi pāsāõe ņhapetvā sammannitabbā. evaü sammatā uparipāsāde yeva hoti, heņņhā na otarati. sace pana bahåsu thambhesu tulānaü upari katapāsādassa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. koņņetvā. 2 Bp. -upaga. 3 Bp. omits kammavācāya sammanitabbā. 4 Bp. -dhāraõaü udakaü. 5 Bp. uņņhāpe-. 6 Bp. ussuyyakā. 7 Bp. kuņãgehe 8 Bp. adds bandhantehi. 9 Bp. -kuņņaü. 10 Bp. -kuņņe 11 Bp. omits 'pi 12 Bp. omits sãmā. 13 Bp. evaü. 14 Bp. bahinibbodaka-. 15 Bp. kuņãgehaü. 16 Bp. -leõe. 17 Bp. inserts bandhantehi after 'pi. 18 Bp. kuņņaü. 19 Bp. inserts sace before anto. 20 Bp. okāse. 21 Bp. n'atthi for asati. 22 Bp. bahinibbo- and adds pi. 23 Bp. leõassa. >\ #<[page 1044]># %<1044 Samantapāsādikā [Mv_II.6>% heņņhimatale kuķķo,\<*<1>*>\ yathā nimittānaü anto hoti, evaü uņņhahitvā tulārukkhehi ekasambaddho ņhito, heņņhāya\<*<2>*>\ otarati. ekatthambhapāsādassa pana uparitale\<*<3>*>\ baddhā sãmā, sace thambhamatthake ekavãsatiyā bhikkhånaü okāso hoti, heņņhā otarati. sace pāsādassa\<*<4>*>\ bhittito niggatesu niyyu- hakādãsu\<*<5>*>\ pāsāõe ņhapetvā sãmaü bandhanti, pāsādabhitti antosãmāyā\<*<6>*>\ hoti, heņņhā pan' assā otaraõānotaraõaü vutta- nayen' eva veditabbaü. heņņhāpāsāde kittentehi pi bhitti ca rukkhatthambhā ca na kittetabbā. bhittilagge pana pāsāõatthambhe kittetuü vaņņati. evaü kittitā sãmā heņņhā- pāsādassa pariyantatthambhānaü anto yeva hoti. sace pana heņņhāpāsādassa kuķķo\<*<7>*>\ uparimatale\<*<8>*>\ sambaddho hoti, uparipāsādam pi abhiråhati. sace pāsādassa bahinimboda- kapatanaņņhāne\<*<9>*>\ nimittāni karonti, sabbo pāsādo sãmaņņho hoti. sace\<*<10>*>\ pabbatamatthake talaü hoti ekavãsatiyā bhik- khånaü okāsārahaü, tattha piņņhipāsāõe viya sãmaü bandhanti, heņņhāpabbate 'pi ten'eva paricchedena sãmā otarati. tālamålakapabbate 'pi upari sãmā baddhā heņņhā otarat' eva. yo pana vitānasaõņhāno hoti, upari ekavãsatiyā bhikkhånaü okāso atthi, heņņhā n' atthi, tassa upari baddhā sãmā heņņhā na otarati. evaü mudiīgasaõņhāno vā hotu paõavasaõņhāno vā, yassa heņņhā vā majjhe vā sãmappamā- õaü n' atthi, tassa upari baddhā sãmā heņņhā na\<*<11>*>\ otarati. yassa pana dve kåņāni āsanne ņhitāni ekassa pi upari sãmap- pamāõaü na ppahoti, tassa kåņantaraü cinitvā vā påretvā vā ekābaddhaü katvā upari sãmā sammannitabbā. eko sappaphaõasadiso pabbato, tassa upari sãmappāmāõassa at- thitāya sãmaü bandhanti, tassa ce heņņhā ākāsapabbhāraü hoti, sãmā na otarati. sace pan' assa vemajjhe sãmappamā- õo susirapāsāõo hoti, otarati. so ca pāsāõo sãmaņņho yeva hoti. athāpi' ssa heņņhā lenassa\<*<12>*>\ kuķķo\<*<13>*>\ aggakoņiü āhacca \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. kuņņo. 2 Bp. heņņhāpi. 3 Bp. uparimatale. 4 Bp. pāsāda. 5 Bp. niyyåha-. 6 Bp. -sãmāyaü. 7 Bp. kuņņo. 8 Bp. -talena. 9 Bp. bahinibbo-. 10 Bp. omits sace. 11 Bp. n' eva for na. 12 Bp. leõassa. 13 Bp. kuņņo. >\ #<[page 1045]># %% tiņņhati, otarati, heņņhā ca upari ca sãmā yeva hoti. sace pana heņņhā uparimassa sãmāparicchedassa pārato antolenaü\<*<1>*>\ hoti, bahi sãmā na otarati. athāpi 'ssa\<*<2>*>\ uparimassa sãmā- paricchedassa orato bahilenaü\<*<1>*>\ hoti, anto sãmā na otarati. athāpi 'ssa\<*<2>*>\ upari sãmāparicchedo\<*<3>*>\ khuddako, heņņhā lenaü\<*<4>*>\ mahantaü sãmāparicchedam atikkamitvā ņhitaü, sãmā upari yeva hoti, heņņhā na otarati. yadi pana lenaü\<*<4>*>\ khuddakaü sabbapacchimasãmāparimāõaü upari sãmā mahatã taü aj- jhottharitvā ņhitā sãmā otarati. atha lenaü\<*<4>*>\ atikhuddakaü sãmappamāõaü na hoti, sãmā upari yeva hoti, heņņhā na otarati. sace tato upaķķhaü bhijjitvā sāmaü\<*<5>*>\ patati, sã- mappamāõaü ce 'pi hoti, bahi patitaü asãmā. apatitam pa- na yadi sãmappamāõaü, sãmā hoti yeva. khaõķasãmā\<*<6>*>\ nãca- vatthukā hoti, taü påretvā uccavatthukaü karonti, sãmā yeva. simāya gehaü karonti, sãmaņņhakam eva hoti. sãmāya pokkharaõiü khaõanti, sãmā yeva. ogho sãma- maüķalaü ottharitvā gacchati, sãmamālake\<*<7>*>\ aņņaü bandhi- tvā kammaü kātuü vaņņati. sãmāya heņņhā ummaīganadã\<*<8>*>\ hoti, iddhimā bhikkhu tattha nisãdati. sace sā nadã paņha- maü gatā, sãmā pacchā baddhā, kammaü na kopeti. atha paņhamaü sãmā baddhā, pacchā nadã gatā, kammaü kopeti. heņņhāpaņhavãtale ņhito pana kopeti yeva. sãmamālake\<*<7>*>\ pana\<*<9>*>\ vaņņarukkho\<*<10>*>\ hoti, tassa sākhā vā tato niggatapāroho vā mahāsãmāya paņhavãtalaü vā tattha jātarukkhādãni vā āhacca tiņņhati, mahāsãmaü sodhetvā vā kammaü kātabbaü, te vā sākhāpārohā chinditvā bahiņņhakā kātabbā. anā- haccaņhitasākhādisu āråëhabhikkhu hatthapāsaü ānetabbo. evaü mahāsãmāya jātarukkhassa sākhā vā pārohā\<*<11>*>\ vā vutta- nayen' eva sãmamālake patiņņhāti. vuttanayen' eva sãmaü sodhetvā kammaü kātabbaü. te vā sākhāpārohā chinditvā bahiņņhakā kātabbā. sace sãmamālake kamme kayiramāne koci bhikkhu mālakassa\<*<12>*>\ anto pavisitvā vehāsaü ņhitasākhāya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -leõaü. 2 Bp. omits'ssa. 3 Bp. sãmāyapari-. 4 Bp. leõaü. 5 Bp. omits sāmaü. 6 Bp. khandhasãmā. 7 Bp. -māëake. 8 Bp. umaīganadã. 9 Bp. omits pana. 10 Bp. vaņarukkho. 11 Bp. pāroho. 12 Bp. sãmamalakassa. >\ #<[page 1046]># %<1046 Samantapāsādikā [Mv_II.7>% nisãdati, pādā vā 'ssa bhåmigatā honti, nivāsanapārupanaü vā bhåmiü phusati, kammaü kātuü na vaņņati. pāde pana nivāsanapārupana¤ ca ukkhipāpetvā kātuü vaņņati. ida¤ ca lakkhaõaü purimanayena\<*<1>*>\ pi veditabbaü. ayam pana viseso, tatra ukkhipāpetvā kātuü na vaņņati, hatthapāsaü yeva ānetabbo. sace anto sãmaņņho\<*<2>*>\ pabbato abbhugacchati, tatr' aņņho bhikkhu hatthapāsaü ānetabbo. iddhiyā anto- pabbataü paviņņhe 'pi es'eva nayo. bajjhamānā eva hi sãmā pamāõarahitaü padesaü na otarati. baddhasãmāya jātaü yaüki¤ci yatthakatthaci. ekasambandhena gataü simāsaīkham\<*<3>*>\ eva gacchati.\<*<4>*>\ [Mv_II.7:] tiyojanaparaman ti ettha tiyojanaü paramaü pamāõam etissā 'ti tiyojanaparamā, taü tiyojanaparamaü. samman- nantena\<*<5>*>\ majjhe ņhatvā yathā catåsu\<*<6>*>\ disāsu diyaķķhadi- yaķķhayojanaü hoti, evaü sammannitabbā. sace pana majjhe ņhatvā ekekadisato tiyojanaü karonti, chayojanā hoti, \<*<7>*>\na vaņņati, caturassaü vā tikoõaü vā sammannantena yathā koõato koõaü tiyojaīaü hoti, evaü sammannitabbā. sace hi yenakenaci pariyantena kesaggamattam pi tiyojanaü atikkāmeti, āpatti¤ ca āpajjati sãmā ca asãmā'va\<*<8>*>\ hoti. nadãpāran ti ettha pāraytã 'ti pārā, kiü pārayati, nadiü, nadiyā pārā, nadipārā, taü nadãpāraü\<*<9>*>\ ajjhottharamānan ti attho. ettha pana\<*<10>*>\ nadiyā lakkhaõaü nadãnimittesu\<*<11>*>\ vut- tanayam eva. yatth'assa dhuvanāvā vā\<*<12>*>\ 'ti yattha nadiyā simabandhanaņņhānagatesu titthesu niccasa¤caraõanāvā assa, yā sabbantimena paricchedena pājanapurisena saddhiü tayo jane vahati. sace pana sā nāvā uddhaü vā adho vā kena- cid eva karaõãyena puna āgamanatthāya nãtā vā\<*<13>*>\ thenehi vā hatā\<*<14>*>\ avassaü labbhaneyyā, yā pana\<*<15>*>\ vātena vā chinna- bandhanā vãcãhi nadãmajjhaü nitā avassaü āharitabbā, puna\<*<16>*>\ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -naye. 2 Bp. sãmato. 3 Bp. -saīkhyam. 4 Bp. gacchatã 'ti. 5 Bp. adds pana. 6 Bp. adds pi. 7 Bp. hotã 'ti. 8 Bp. omits'va. 9 Bp. inserts nadiü. 10 Bp. ca for pana. 11 Bp. nimitte. 12 Bp. omits vā. 13 Bp. corehi for vā thenehi. 14 Bp. haņā. 15 Bp. omits yā pana. 16 Bp. omits puna. >\ #<[page 1047]># %% dhuvanāvā 'va hoti, udake ogate thalaü ussāditāpi\<*<1>*>\ sudhā- kasaņādãhi\<*<2>*>\ påretvā ņhapitāpi dhuvanāvā 'va. sace bhin- nanāvā visaīkhatapadarā vā na vaņņati. Mahāpadumat- thero pan'āha sace 'pi tāvakālikaü nāvaü ānetvā sãma- bandhanaņņāne ņhapetvā nimittāni kittenti, dhuvanāvā yeva\<*<3>*>\ hotã 'ti. tatra Mahāsummatthero āha nimittaü vā simā vā kammavācāya gacchati, na nāvāya, bhagavatā ca dhuvanāvā anu¤¤ātā, tasmā nibbaddhanāvā yeva vaņņatã 'ti. dhuvasetu vā 'ti yattha rukkhasaīghāņamayo vā padara- baddho vā jaīghasatthasetu vā hatthiassādãnaü sa¤caraõa- yoggo mahāsetu vā atthi antamaso taü khaõa¤ āeva ruk- khaü chinditvā manussānaü sa¤caraõayoggo ekapadikasetu pi\<*<4>*>\ dhuvasetu tv'eva saīkhaü\<*<5>*>\ gacchati. sace pana upari- baddhāni vettalatādãni hatthena gahetvāpi na sakkā hoti tena sa¤carituü na vaņņati. evaråpaü nadãpārasãmaü sam- mannitun ti yatth' āyaü vuttappakārā dhuvanāvā vā dhuvasetu vā abhimukhatitthe yeva atthi, evaråpaü nadã- pārasãmaü sammannitaü anujānāmã 'ti attho. sace dhuva- nāvā vā dhuvasetu vā abhimukhatitthe n' atthi, ãsakaü uddhaü abhiråhitvā adho vā orohitvā atthi, evam pi vaņņati. Karavãkatissatthero pana gāvutamattabbhantare 'pi vaņņatã 'ti āha. ima¤ ca pana nadãpārasãmaü sammannantena ekasmiü tãre ņhatvā uparisote nadãtãre nimittaü kittetvā tato paņņhāya attānaü parikkhipantena, yattakaü paric- chedaü icchati, tassa pariyosāne adhosote 'pi nadãtãre nimit- taü kittetvā paratãre sammukhaņņhāne nadãtãre nimittaü kittetabbaü, tato paņņhāya, yattakaü paricchedaü icchati, tassa vasena yāva uparisote paņhamakittitanimittassa sam- mukhā nadãtãre nimittaü, tāva kittetvā paccāharitvā\<*<6>*>\ paņhamakittitanimittena saddhiü ghaņetabbaü. atha sab- banimittānaü anto ņhite bhikkhå hatthapāsagate katvā kam- mavācāya sãmā sammannitabbā. nadiyaü ņhitā anāgatāpi kammaü na kopenti. sammatipariyosāne\<*<7>*>\ ņhapetvā nadã\<*<8>*>\ nimittānaü anto paratãre\<*<9>*>\ ca orimatãre ca ekā\<*<10>*>\ sãmā hoti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. ussāritāpi. 2 Bp. sudhākasavādãhi. 3 Bp. 'va. 4 Bp. omits pi. 5 Bp. saīkhyaü. 6 Bp. omits paccāharitvā. 7 Bp. sammuti-. 8 Bp. nadiü. 9 Bp. pāratãre. 10 Bp. eka. >\ #<[page 1048]># %<1048 Samantapāsādikā [Mv_II.7>% nadã pana baddhasãmasaīkhaü\<*<1>*>\ na gacchati, visuü nadãsãmā eva hi sā. sace antonadiyaü dãpako hoti, taü antosãmāyaü\<*<2>*>\ kātukāmena purimanayen' eva attanā ņhitatãre nimittāni kittetvā dãpakassa orimante ca pārimante ca nimittaü kitte- tabbaü, at paratãre nadiyā orimatãre nimittassa sammu- khāņņhāne nimittaü kittetvā tato paņņhāya purimanayen' eva yāva uparisote paņhamakittitanimittassa sammukhā nimittaü, tāva kittetabbaü, atha dãpakassa pārimante ca orimante ca nimittaü kittetvā paccāharitvā paņhamakitti- tanimittena saddhiü ghaņetabbaü , atha dvãsu tãresu dãpake ca bhikkhå sabbe 'va hatthapāsagate katvā kammavācāya sãmā sammannitabbā. nadiyaü ņhitā anāgacchantāpi kammaü na kopenti. sammatipariyosāne\<*<3>*>\ ņhapetvā nadiü nimit- tānaü anto tãradvaya¤ ca dãpako ca ekasãmā hoti. nadã pana nadãsãmā yeva. sace pana dãpako vihārasãmaparic- chedato uddhaü vā adho vā adhikataro hoti, atha vihārasã- maparicchedanimittassa ujukam eva sammukhãbhåte dãpa- kassa orimante nimittaü kittetvā tato paņņhāya dãpakasi- kharaü parikkhipantena puna dãpakassa orimante nimit- tassa\<*<4>*>\ sammukhe pārimante nimittaü kittetabbaü. tato paraü purimanayen'eva paratãre\<*<5>*>\ sammukhanimittaü ādiü katvā paratãre\<*<5>*>\ nimittāni ca dãpakassa pārimantaorimante\<*<6>*>\ nimittāni ca kittetvā paņhamakittitanimittena saddhiü ghaņanā kātabbā. evam kittetvā sammatā sãmā pabbata- saõņhānā hoti. sace pana dãpako vihārasãmaparicchedato uddhaü pi adho 'pi adhikataro hoti, purimanayen'eva dãpakassa ubho 'pi sikharāni parikkhipitvā nimittāni kit- tentena nimittaghaņanā kātabbā. evaü kittetvā sammatā sãmā mudiīgasaõņhānā hoti. sace dãpako vihārasãmaparic- chedassa anto khuddako hoti, sabbapaņhamena\<*<7>*>\ nayena\<*<8>*>\ nimittāni kittetabbāni, evaü kittetvā sammatā sãmā paõa- vasaõņhānā hoti. [Mv_II.8:] anupariveõiyan ti ekasmiü\<*<9>*>\ vihāre tasmiü tasmiü pariveõe. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -saīkhyaü. 2 Bp. -simāya. 3 Bp. sammuti-. 4 Bp. nimitta. 5 Bp. pāratãre. 6 Bp. -mante. 7 Bp. -paņhama. 8 Bp. adds dãpake. 9 Bp. ekasãmamahā for ekasmiü. >\ #<[page 1049]># %% asaīketenā 'ti saīketaü akatvā. ekaü samåhanitvā ti kam- mavācāya samåhanitvā. [Mv_II.9:] yato pātimokkhaü suõātã 'ti yat- thakatthaci bhikkhånaü hatthapāse nisinno yasmā pātimok- khaü suõāti, kato v' assa uposatho ti attho. ida¤ ca vatthuvasena vuttaü. hatthapāse nisinnassa pana asuõan- tassāpi kato 'va hoti uposatho. nimittā kittetabbā 'ti uposa- thapamukhassa khuddakāni vā mahantāni vā pāsāõaiņņha- kadārukhaõķadaõķakādãni yānikānici nimittāni abbhokāse vā mālakādãsu\<*<1>*>\ vā yatthakatthaci sa¤¤aü katvā kittetuü vaņņati. athavā nimittā kittetabbā 'ti nimittupagāni\<*<2>*>\ vā animittupagāni\<*<2>*>\ vā paricchedajānanatthaü nimittāni\<*<3>*>\ kit- tetabbāni. [Mv_II.10:] therehi bhikkhåhi paņhamataraü sannipatitun ti ettha, sace mahāthero paņhamataraü na āgacchati dukkaņaü. [Mv_II.11:] sabbeh'eva ekajjhaü sannipatitvā uposatho kātabbo ti ettha sace porāõako āvāso majjhe vihārassa hoti, pahoti c'ettha bhikkhånaü nisajjaņņhānaü,\<*<4>*>\ tattha sannipatitvā uposatho kātabbo. sace porāõako paridubbalo c'eva sambādho ca, a¤¤o pacchā uņņhito āvāso asambādho, tattha uposatho kātabbo. yatthā vā pana thero bhikkhu viharatã 'ti etthāpi sace therassa vihāro sabbesaü paboti, phāsuko hoti tattha uposatho kātabbo sace pana so paccante visamappadese hoti, therassa vattabbaü bhante tumhākaü vihāro aphāsukadeso, n' atthi ettha sabbesaü okāso, asukasmiü nāma āvāse okāso atthi, tattha gantuü vaņņatã 'ti. sace thero n'āgacchati, tassa chandapārisuddhiü ānetvā sabbesaü pahonake phāsu- kaņņhāne uposatho kātabbo. [Mv_II.12:] Andhakavindā 'ti Rājagahato gāvutamattam\<*<5>*>\ eva\<*<6>*>\ Andha- kavindaü nāma, taü upanissāya thero vasati, tato Rājaga- haü uposathaü āgacchanto. Rājagahaü hi parikkhipitvā aņņhārasa mahāvihārā sabbe ekasãmā, Dhammasenāpatinā n'esaü sãmā baddhā, tasmā Veëuvane saīghassa sāmaggã- dānatthaü āgacchanto ti attho. nadim taranto ti Sippiniyaü nāma nadiü atikkamanto. manaü vuëha\<*<7>*>\ ahosã 'ti ãsakaü appattavuëhabhāvo ahosi. sā kira nadã Gijjhakåņato otari- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. māëā-. 2 Bp. -upagā. 3 Bp. omits nimittani. 4 Bp. nissa-. 5 Bp. gāvutattaye. 6 Bp. omits eva. 7 Bp. våëho. >\ #<[page 1050]># %<1050 Samantapāsādikā [Mv_II.12>% tva caõķena sotena\<*<1>*>\ vahati, tattha vegena āgacchantaü uda- kaü amanasikaronto thero manaü vuëha\<*<2>*>\ ahosi, na pana vuëhā,\<*<2>*>\ udakabbhāhatānissa cãvarāni allāni jātāni sammatā sãmā saīghena ticãvarena avippavāso ņhapetvā gāma¤ ca gāmå- pacāra¤ cā 'ti imissā kammavācāya uppannakālato paņņhā- ya bhikkhånaü purimakammavācā na vaņņati. ayam eva\<*<3>*>\ thāvarā hoti bhikkhunãnam pana ayaü na vaņņati purimā yeva vaņņati. kasmā. bhikkhunãsaīgho hi antogāme vasati. yadi evaü siyā, so etāya kammavācāya ticãvaraparihāraü na labheyya, atthi c' assa parihāro tasmā purimā yeva vaņ- ņati. bhikkhunãsaīghassa hi dve 'pi sãmāyo labbhanti. tattha bhikkhånaü sãmaü ajjhottharitvāpi tassā anto 'pi bhikkhunãnaü sãman sammannituü vaņņati. bhikkhånam pi bhikkhunãsimāya es' eva nayo. na hi te a¤¤ama¤¤assa kamme gaõapårakā honti na kammavācāvaggaü\<*<4>*>\ karonti. ettha ca nigamanagarānam pi gāmen'eva saīgaho veditabbo. gāmåpacāro ti parikkhittassa parikkhepo. aparikkhittassa parikkhepokāso. tesu adhiņņhitatecãvariko bhikkhu pari- hāraü na labhati. iti bhikkhånaü avippavāsasãmā gāma¤ ca gāmåpacāra¤ ca na ottharati, samānasaüvāsakasãmā 'va ottharati. samānasaüvāsakasãmā c' ettha attano dhamma- tāya gacchati. avippavāsā\<*<5>*>\ pana yattha samānasaüvāsa- kasimā, tatth' eva gacchati, na hi tassā visuü nimittakit- tanaü atthi, tattha sace avippavāsāya sammatikāle\<*<6>*>\ gāmo atthi, taü sā na ottharati, sace pana sammatāya sãmāya pacchāgāmo nivisati so 'pi sãmāsaīkhaü\<*<7>*>\ yeva gacchati, yathā ca pacchā niviņņho, evaü paņhamaü niviņņhassa pacchā vaķķhitappadeso 'pi sãmāsaīkham\<*<8>*>\ eva gacchati. sace 'pi sãmāya sammatikāle\<*<9>*>\ gehāni katāni, pavisissāmā 'ti ālayo 'pi atthi, manussā pana appaviņņhā\<*<10>*>\ porāõakagāmaü vā sace geham eva chaķķetvā a¤¤attha gatā, agāmo yeva esa, sãmā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. inserts theraü after this. 2 Bp. våëho. 3 Bp. adds hi. 4 Bp. -caü vaggaü. 5 Bp. avippavāsasãmā. 6 Bp. sammuti-. 7 Bp. -saīkhyaü eva. 8 Bp. -saõkhyam for -saõkham, sic passim. 9 Bp. sammuti- for sammati-, sic passim. 10 Bp. apaviņņhā. >\ #<[page 1051]># %% ottharati. sace pana ekam pi kulaü paviņņhaü vā āgataü\<*<1>*>\ vā atthi gāmo yeva sãmā na ottharati. eva¤ ca pana bhikkhave ticãvarena avippavāso samåhantabbo ti ettha samåhantena bhikkhunā vattaü jānitabbaü. tatr' idaü vattaü khaõķasãmāya\<*<2>*>\ ņhatvā avippāvasasãmā na samåhantabbā, tathā avippavāsasãmāya\<*<2>*>\ ņhatvā khaõķasãmā- pi. khaõķasãmāya\<*<2>*>\ pana ņhitena khaõķasãmā va samåhani- tabbā, tathā itarāya ņhitena itarā. sãmaü nāma dvãhi kāra. õehi samåhanan ti pakatiyā khuddakaü puna āvāsavaķ- ķhanatthāya mahatiü vā kātaü, pakatiyā mahatiü puna a¤¤esaü vihārokāsadānatthāya khuddakaü vā kātaü. tattha sace khaõķasãma¤ ca avippavāsasãma¤ ca jānanti, samåhanitu¤ c' eva bandhitu¤ ca sakkhissanti. khaõķa- sãmam pana jānantā avippavāsaü ajānantapi, samåhanitu¤ c'eva bandhitu¤ ca sakkhissanti. khaõķasãmaü ajānantā avippavāsaü yeva jānantā, cetiyaīgaõabodhiyaīgaõaupo- sathāgārādãsu nirāsaīkaņņhānesu ņhatvā app'eva nāma samåhanituü sakkhissanti. paņibandhitum pana na sak- khissant' eva. sace bandheyyuü, sãmasambhedaü katvā vihāraü avihāraü kareyyuü, tasmā na samåhanitabbā. ye pana ubho 'pi na jānanti, te n' eva samåhanituü na bandhi- tuü sakkhissanti. aya¤ hi sãmā nāma kammavācāya vā asãmā hoti, sāsanantaradhānena vā. na ca sakkā sãmaü ajānentehi kammavācaü\<*<3>*>\ kātuü, tasmā na samåhanitabbā. sādhukam pana ¤atvā yeva samåhanitabbā ca bandhitabbā cā 'ti. evaü baddhasãmāvasena samānasaüvāsa¤ ca ekuposatha- bhāva¤\<*<4>*>\ ca dassetvā idāni abaddhasãmesu pi okāsesu taü dassento asammatāya bhikkhave sãmāya aņņhapitāyā 'ti ādim āha. tattha aņņhapitāyā 'ti aparicchinnāya. gāmagahaõena c'ettha nagaram pi gahitam eva hoti. tattha yattake padese tassa\<*<5>*>\ gāmassa bhojakā baliü labhanti, so padeso appo vā hotu mahanto vā, gāmasãmā 'tv eva saīkhaü\<*<6>*>\ gacchati. nagaranigamasãmāsu pi es'eva nayo. yam pi ekasmiü\<*<7>*>\ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. agataü. 2 Bp. -māyaü. 3 Bp. -vācā. 4 Bp. ekåpo-. 5 Bp. repeats tassa. 6 Bp. saīkhyaü. 7 Bp. etasmiü. >\ #<[page 1052]># %<1052 Samantapāsādikā [Mv_II.12>% yeva gāmakkhette ekaü padesaü, ayaü visuü gāmo hotå 'ti paricchinditvā rājā kassaci deti, so 'pi visuü gāmasãmā hoti yeva. tasmā sā ca itarā ca pakatigāmanagaranigama- sãmā baddhasãmāsadisā yeva honti. kevalam pana ticãvara- vippavāsaparihāraü na labhanti. evaü gāmantavāsãnaü sãmāparicchedaü dassetvā idāni ara¤¤akānaü\<*<1>*>\ dassento agā- make ce 'ti ādim āha. tattha agāmake ce 'ti gāmanigamana- garasãmāhi aparicchinne aņavippadese. atha vā agāmake ce 'ti Vijjhāņavãsadise\<*<2>*>\ ara¤¤e bhikkhu vasati, ath'assa ņhitokā- lato sammatā sattabbhantarā samānasaüvāsakasãmā 'ti attho. ayaü sãmā ticãvaravippavāsaparihāram pi labhati. samantā sattabbhantarā 'ti tattha ekaü abbhantaraü aņņhavãsatihat- thappamāõaü hoti. majjhe ņhitassa samantā sattabbhantarā vinivedhena\<*<3>*>\ cuddasa honti. sace dve saīghā visuü vinaya- kammāni karonti, dvinnaü sattabbhantarānaü antare a¤¤aü ekaü sattabbhantaraü upacāratthāya ņhapetabbaü. sesā sattabbhantarasãmakathā Mahāvibhaīge uddesitasikkhāpada- vaõõanāyaü vuttanayena gahetabbā. sabbā bhikkhave nadã asãmā 'ti yā kāci nadãlakkhaõapattā nadã nimittāni kittetvā etaü baddhasãmaü karomā 'ti katāpi asãmā 'va hoti sā pana attano sabhāven'eva baddhasãmasadisā, \<*<4>*>\sabbam ettha saīghakammaü kātuü vaņņati. samuddajātasaresu\<*<5>*>\ pi es'eva nayo. ettha ca jātasaro\<*<6>*>\ nāma yenakenaci kha- õitvā akato saya¤jātasobbho samantato āgatena udakena pårito tiņņhati. evaü nadãsamuddajātasarānaü\<*<5>*>\ baddha- sãmathāvaü paņikkhipitvā puna tattha abaddhasãmaparic- chedaü dassento nadiyā vā bhikkhave 'ti ādim āha. tattha yaü majjhimassa purisassa samantā udakukkhepā 'ti yaü ņhānaü majjhimassa purisassa samantato udakukkhepena paricchinnaü. kathaü pana udakaü ukkhipitabbaü. ya- thā akkhadhuttā dāruguëaü khipanti, evaü udakaü vā vālikaü vā hatthena gahetvā\<*<6>*>\ thāmamajjhimena purisena sabbathāmena khipitabbaü. yattha evaü khittaü udakaü vā vālikā vā patati, ayam eko udakukkhepo. tassa anto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. āra¤¤a- and adds sãmāparicchedaü. 2 Bp. Vi¤jāņavão. 3 Bp. vinibbedhena. 4 Bp. -sãmā-. 5 Bp. -jātassaresu. 6 Bp. j ātassaro. >\ #<[page 1053]># %% hatthapāsaü vijahitvā ņhito kammaü kopeti. yāva parisā vaķķhati, tāva sãmāya\<*<1>*>\ vaķķhati. parisapariyantato uda- kukkhepo yeva pamāõaü jātasarasamuddesu\<*<2>*>\ pi es'eva nayo. ettha ca sace nadã nātidãghā hoti, pabhavato paņņhāya yāva mukhadvārā\<*<3>*>\ sabbattha saõgho nisãdati, udakukkhepa- sãmākammaü nāma\<*<4>*>\ n' atthi, sakalāpi nadã etesaü yeva bhikkhånaü pahoti. yam pana Mahāsummattherena vut- taü, yojanaü pavattamānā yeva nadã, tatrāpi upari aķķha- yojanaü pahāya heņņhā aķķhayojanaü\<*<5>*>\ kammaü kātuü vaņņatã 'ti taü Mahāpadumattheren' eva paņikkhittaü bhagavatā hi timaõķalaü paņicchādetvā yatthakatthaci uttarantiyā bhikkhuniyā antaravāsako temãyatã\<*<6>*>\ 'ti idaü nadiyā pamāõaü vuttaü, na ca\<*<7>*>\ yojanaü vā aķķhayojanaü\<*<8>*>\ vā, tasmā yā imassa suttassa vasena pubbe vuttalakkhaõā nadã, tassā pabhavato paņņhāya saīghakammaü kātuü vaņ- ņati.\<*<9>*>\ sace pan'ettha bahå bhikkhå visuü visuü kammaü karonti, sabbehi attano ca a¤¤esa¤ ca udakukkhepaparic chedassa antarā a¤¤o udakukkhepo sãmantarikatthāya ņhe petabbo. tato adhikaü vaņņati yeva. ånakam pana na vaņņatã 'ti vuttaü. jātasarasamuddesu\<*<2>*>\ es'eva nayo. nadi- yā pana saīghakammaü\<*<10>*>\ karissāmā 'ti gatehi, sace nadã paripuõõā hoti samatittikā udakasāņikaü nivāsetvāpi anto- nadiyaü yeva kammaü kātabbaü. sace na sakkonti, nāvāya pi ņhatvā kātabbaü. gacchantiyā pana nāvāya kātuü na vaņņati. kasmā. udakukkhepamattam eva hi sãmāpamāõaü,\<*<11>*>\ taü nāvā saīgham eva atikkameti, evaü sati a¤¤issā sãmāya ¤atti a¤¤issā anussāvanā\<*<12>*>\ hoti, tasmā nāvaü arittena vā ņhapetvā pāsāõe vā lambitvā antonadi- yaü jātarukkhe vā bandhitvā kammaü kātabbaü. anto- nadiyaü baddhe\<*<13>*>\ aņņake 'pi antonadiyaü jātārukkhe pi ņhitehi kātuü vaņņati. sace pana rukkhassa sākhā vā tato \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. sãmāpi. 2 Bp. jātassara-. 3 Bp. -dvāraü. 4 Bp. omits nāma. 5 Bp. -yojane. 6 Bp. temiyati. 7 Bp. omits ca. 8 Bp. addha-. 9 Bp. vaņņatã 'ti. 10 Bp. saīghakammaü. 11 Bp. sãmā. 12 Bp. anusāvanā. 13 Bp. baddha. >\ #<[page 1054]># %<1054 Samantapāsādikā [Mv_II.12>% nikkhantapāroho vā bahinadãtãre vihārasãmāya vā gāmasã- māya vā patiņņhito, sãmaü vā sodhetvā sākhaü vā chinditvā kammaü kātabbaü. bahinadãtãre jātarukkhassa antonadiyaü paviņņhasākhāya vā pārohe vā nāvaü bandhitvā kammaü kātuü na vaņņati. karontehi sãmā vā sodhetabbā, chinditvā vā 'ssa bahipatiņņhitabhāvo nāsetabbo. nadãtãre pana khā- õukaü koņetvā\<*<1>*>\ tattha baddhanāvāya na vaņņati yeva. nadi- yaü setuü karonti, sace antonadiyaü yeva setu vā setupādā vā, setumhi ņhitehi kammaü kātuü vaņņati. sace pana setu vā setupādā vā bahitãre patiņņhitā, tattha\<*<2>*>\ ņhitehi kammaü kātuü na vaņņati, sãmaü sodhetvā kammaü kātabbaü. atha setupādā anto, setu pana ubhinnam pi tãrānaü upari ākāse ņhito vaņņati. antonadiyaü pāsāõo vā dãpako vā hoti, tassa yattakaü padesaü pubbe vuttappakāre pakativas- sakāle vassānassa catåsu māsesu udakaü ottharati, so nadi- saīkham eva gacchati. ativuņņhikāle\<*<3>*>\ pana\<*<4>*>\ oghena otthaņo- kāso na gahetabbo, so hi gāsãmasaīkham eva gacchati. nadito mātikaü nãharantā nadiyaü āvaraõaü karonti, ta¤ ca\<*<5>*>\ ottharitvā vā vinibbijjhitvā vā udakaü gacchati, sabbattha pavattanaņņhāne kammaü kātuü vaņņati. sace pana āvara- õena vā koņņhakabandhanena\<*<6>*>\ vā sotaü pacchijjati, udakaü na ppavattati appavattanaņņhāne kammaü kātuü na vaņņati. āvaraõamatthake pi kātuü na vaņņati. sace koci āvaraõap- padeso pubbe vuttapāsāõadãpakappadeso viya udakena ajjhottharãyati, tattha vaņņati. so hi nadãsaīkham eva gacchati. nadiü vināsetvā taëākaü karonti, heņņhā pāëi baddhā, udakaü āgantvā taëākaü påretvā tiņņhati, ettha kammaü kātuü na vaņņati, upari pavattanaņņhāne heņņhā ca chaķķitamodakaü nadiü ottharitvā sandanaņņhānato paņņhāya vaņņati. deve avassante hemantagimhesu vā sukkha- nadiyāya vaņņati. nadito nãhaņamātikāya\<*<7>*>\ na vaņņati. sace sā kālantarena bhijjitvā nadã hoti, vaņņati. kāci nadã kālanta- rena uppatitvā gāmanigamasãmaü ottharitvā pavattati, nadã yeva hoti, hammaü kātuü vaņņati. sace pana vihārasãmaü ottharati, vihārasãmā tv eva saīkhaü gacchati. samudde \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. koņņetvā. 2 Bp. omits tattha ņhitehi. 3 Bp. -kālena 4 Bp. omits pana. 5 Bp. ce. 6 Bp. koņņa-. 7 Bp. nãhata-. >\ #<[page 1055]># %% 'pi kammaü karontehi, yaü padesaü uddhaü vaķķhana- udakaü vā pakativãci vā vātavegena\<*<1>*>\ āgantvā ottharati, tattha kātuü na vaņņati. yasmiü pana padese pakativãciyo osaritvā saõņhahanti, so udakantato paņņhāya antosamuddo nāma, tattha ņhitehi kammaü kātabbaü. sace åmivego bādhati nāvāya vā aņņake vā ņhatvā kātabbaü. tesu vinic- chayo nadiyaü vuttanayen'eva veditabbo. samudde piņņhi- pāsāõo hoti, taü kdāci åmiyo āgantvā ottharanti, kadāci na ottharanti, tattha kammaü kātuü na vaņņati. so hi gāmasãmāsaīkhaü eva gacchati. sace pana vãcãsu āgatāsu pi anāgatāsu pi pakatiudaken' eva ottharãyati. vaņņati. dãpako vā pabbato vā hoti, so ce dåre hoti macchadanbhānaü agamanapathe, ara¤¤asãmāsaīkham eva gacchati. tasaü gamanapariyantassa orato pana gāmasãmāsaīkhaü gacchati. tattha gāmasãmaü asodhetvā kammaü kātuü na vaņņati samuddo gāmasãmaü vā nigamasãmaü vā ottharitvā tiņņhati samuddo'va hoti, tattha kammaü kātuü vaņņati. sace pana vihārasãmaü ottharati, vihārasãmā tv eva saīkhaü gacchati. jātasare\<*<2>*>\ kammaü karontehi pi yattha pubbe vuttappakāre vassakāle vasse pacchinnamatte pivituü vā nhāyituü\<*<3>*>\ vā hatthapāde vā dhovituü udakaü na hoti sukkhati, ayaü na jātasaro, \<*<2>*>\gāmakkhettasaīkham eva gacchati, tattha kammaü na kātabbaü. yattha pana vuttappakāre vassakāle udakaü santiņņhati, ayam eva jātasaro.\<*<2>*>\ tassa yattake padese vas- sānaü cātummāse\<*<4>*>\ udakaü tiņņhati, tattha kammaü kātuü vaņņati. sace gambhãraü udakaü, aņņakaü bandhitvā tattha ņhitehi pi jātasarassa\<*<5>*>\ anto jātarukkhamhi baddhāņņake 'pi kātuü vaņņati. piņņhipāsāõadãpakesu pan' ettha nadiyaü vuttasadiso 'va vinicchayo. samavassadevakāle pahonaka- jātasaro\<*<6>*>\ pana sace 'pi duvuņņhikāle\<*<7>*>\ vā gimhahemantesu vā sukkhati nirudako hoti, tattha saīghakammaü kātuü vaņņati. yaü Andhakaņņhakathāyaü vuttaü, sabbo jāta- saro\<*<6>*>\ sukkho anodako gāmakkhettaü yeva bhajatã 'ti, taü na gahetabbaü. sace pan' ettha udakatthāya āvāņaü vā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. vegena. 2 Bp. jātassare. 3 Bp. omits nhāyituü vā. 4 Bp. cātumāse. 5 Bp. jātassarassa. 6 Bp. jātassaro. 7 Bp. dubbuņņhikāle. >\ #<[page 1056]># %<1056 Samantapāsādikā [Mv_II.13>% pokkharaõãādãni vā khaõanti. taü ņhānaü ajātasaro\<*<1>*>\ hoti, gāmasãmāsaīkhaü gacchati. lābutipusakādivappe kate 'pi es' eva nayo. sace pana taü påretvā thalaü vā karonti, ekasmiü disābhāge pāëiü bandhitvā sabbam eva taü mahā- taëākaü vā karonti, sabbo 'pi jātasaro\<*<2>*>\ na hoti, gāmasãmā- saīkham eva gacchati. loõi\<*<3>*>\ pi jātasarasaīkham eva gac- chati. vassike cattāro māse udakaņņhānokāse kammaü kātuü vaņņatã 'ti. [Mv_II.13:] sãmāya sãmaü sambhindantã 'ti attano sãmāya paresaü baddhasãmaü sambhindanti. sace hi porāõakassa vihārassa puratthimāya disāya ambo c' eva jambå cā 'ti dve rukkhā a¤¤ama¤¤aü saüsaņņhaviņapā honti, tesu ambassa pacchi- madisābhāge jambå. vihārasãmā ca jambuü anto katvā ambaü kittetvā baddhā hoti, atha pacchā tassa vihārassa puratthimāya disāya vihāraü katvā sãmaü bandhantā bhik- khå\<*<4>*>\ taü ambaü anto katvā jambuü kittetvā bandhanti, sãmāya sãmā sambhinnā hoti, evaü chabbaggiyā akaüsu, ten'āha sãmāya sãmaü sambhindantã 'ti. sãmāya sãmaü ajjhottharantã 'ti attano sãmāya paresaü baddhasãmaü ajjhottharanti paresaü baddhasãmaü sakalaü vā tassā padesaü vā anto katvā attano sãmaü bandhanti. sãmantari- kaü ņhapetvā sãmaü sammannitun ti ettha sace paņhamataraü katassa vihārassa sãmā asammatā hoti, sãmāya upacāro ņhapetabbo. sace sammatā hoti, pacchimakoņiyā hattha- mattaü\<*<5>*>\ sãmantarikā ņhapetabbā. Kurundiyaü vidatthi- mattam pi, Mahāpaccariyaü caturaīgulamattam pi vaņņatã 'ti vuttaü. ekarukkho pi ca dvinnaü sãmānaü nimittaü hoti, so pana vaķķhanto sãmāsaīkaraü karoti, tasmā na kātabbo. Sãmākathā niņņhitā. [Mv_II.14:] Cātuddasiko ca paõõarasiko cā 'ti ettha cātuddasikassa pubbakicce ajjuposatho cātuddaso 'ti vattabbaü. adham- mena vaggan ti ādãsu sace ekasmiü vihāre catåsu bhikkhåsu vasantesu ekassa chandapārisuddhiü āharitvā tayo pārisud- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. ajātassaro. 2 Bp. ajātassaro and omits na. 3 Bp. loõã. 4 Bp. omits bhikkhå. 5 Bp. hatthamattā. >\ #<[page 1057]># %% dhiuposathaü karonti, tãsu vā vasantesu ekassa chanda- pārisuddhiü āharitvā dve pātimokkhaü uddisanti, adham- mena vaggaü uposathakammaü hoti. sace pana cattāro 'pi sannipatitvā pārisuddhiuposathaü karonti, tayo vā dve vā pātimokkhaü uddisanti, adhammena samaggaü nāma hoti. sace catåsu janesu ekassa pārisuddhiü āharitvā tayo pāri- suddhiuposathaü\<*<1>*>\ karonti, tãsu vā janesu ekassa pārisuddhiü āharitvā dve pārisuddhiuposathaü karonti, dhammena vag- gaü nāma hoti. sace pana cattāro ekattha vasantā sabbe 'va sannipatitvā pātimokkhaü uddisanti, tayo pārisuddhi- uposathaü karonti, dve a¤¤ama¤¤aü pārisuddhiuposathaü karonti, dhammena samaggaü nāma hontã 'ti. [Mv_II.15:] nidānaü uddisitvā avasesaü sutena sāvetabban ti suõātu me bhante saīgho ...pe... āvikatā hi 'ssa phāsu hotã 'ti imaü nidānaü uddisitvā, uddiņņhaü kho āyasmanto nidānaü. tatth'āyasmante pucchāmi, kaccittha parisud- dhā dutiyam pi pucchāmi ...pe... evam etaü dhā- rayāmã 'ti vatvā, sutā kho pan' āyasmantehi cattāro pārājikā dhammā ...pe... avivadamānehi sikkhitabban ti evaü avasesaü sutena sāvetabbaü. etena nayena sesā\<*<2>*>\ cattāro pātimokkhuddesā veditabbā. sa¤carabhayan\<*<3>*>\ ti aņavãmanus- sabhayaü. rājantarāyo ti ādãsu sace bhikkhåsu uposathaü karissāmā 'ti nisinnesu rājā āgacchati, ayaü rājantarāyo. corā āgacchanti, ayaü corantarāyo. davadāho vā āgacchati, āvāse vā aggi uņņhahati, ayaü agyantarāyo.\<*<4>*>\ megho vā uņņhahati,\<*<5>*>\ ogho vā āgacchati, ayaü udakantarāyo. bahå manussā āgacchanti, ayaü manussantarāyo. bhikkhuü yakkho gaõhāti, ayaü amanussantarāyo. byagghādayo caõķamigā āgacchanti, ayaü vāëantarāyo. bhikkhuü sappā- dayo ķaüsanti, ayaü siriüsapantarāyo.\<*<6>*>\ bhikkhu gilāno\<*<7>*>\ hoti, kālaü vā karoti, verino vā taü māretukāmā gaõhanti, ayaü jãvitantarāyo. manussā ekaü vā bahå vā bhikkhå brahmacariyā cāvetukāmā gaõhanti, ayaü brahmacari- yantarāyo. evaråpesu antarāyesu saīkhittena pātimokkho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. pātimokkhaü uddisanti. 2 Bp. adds pi. 3 Bp. savarabhayaü. 4 Bp. aggantarāyo. 5 Bp. uņņheti. 6 Bp. sirãsapa-. 7 Bp. adds vā. >\ #<[page 1058]># %<1058 Samantapāsādikā [Mv_II.15>% uddisitabbo. paņhamo vā uddeso uddisitabbo, ādimhi dve vā\<*<1>*>\ tayo vā\<*<1>*>\ cattāro vā. ettha ca dutiyādãsu uddesesu yasmiü apariyosite antarāyo hoti, so 'pi suten' eva sāvetabbo. anajjhiņņhā ti anāõattā ayācitā vā. ajjhesanā c' ettha saīghena sammatadhammajjhesakāyattā vā saīghattherā- yattā vā. tasmiü dhammajjhesake asati saīghattheraü āpuc- chitvā vā tena yācito vā bhāsituü labhati. saīghattherenāpi sace vihāre bahå dhammakathikā honti, vārapaņipāņiyā vattab- bā, tvaü dhammaü bhaõa, dhammaü\<*<2>*>\ kathehi, dhammadā- naü dehã 'ti vā vuttena tãhi pi vidhãhi dhammo bhāsitabbo. osārehã 'ti vutto pana osāretum eva labhati, kathehã 'ti vutto kathetum eva, sarabha¤¤aü bhaõāhã 'ti vutto sarabha¤¤am eva. saīghatthero 'pi ca uccatare āsane nisinno yācituü na labhati. sace upajjhāyo c' eva saddhivihāriko ca honti, upajjhāyo ca taü\<*<3>*>\ uccāsane nisinno bhaõāhã 'ti vadati, saj- jhāyaü adhiņņhahitvā bhaõitabbaü. sace pan'ettha daha - rabhikkhå honti, tesaü bhaõāmã 'ti bhaõitabbaü. sace vihāre saīghatthero attano yeva nissitake bhaõāpeti, a¤¤e madhurabhāõake 'pi nājjhesati, so a¤¤ehi vattabbo. bhante asukan nāma bhaõāpemā 'ti. sace bhaõāpethā 'ti vā vadati, tuõhã vā hoti, bhaõāpetuü vaņņati. sace pana paņibāhati, na bhaõāpetabbaü. yadi anāgate yeva saīghatthere dham- massavanaü āraddhaü, puna āgate ņhaptevā āpucchana- kiccaü n' atthi. osāretvā pana kathentena āpucchitvā vā aņņhapetvā yeva vā kathetabbaü. kathentassa puna āgate 'pi es'eva nayo. upanisinnakathāya pi saīghatthero 'va sāmã, tasmā tena sayaü vā kathetabbaü, a¤¤o vā bhikkhu kathehã 'ti vattabbo, no ca kho uccatare āsane nisinnena. manussānam pana bhaõāhã 'ti vattuü vaņņati. manussā attano jānanakaü bhikkhuü pucchanti,\<*<4>*>\ tena theraü āpuc- chitvā kathetabbaü. sace saīghatthero, bhante ime pa¤haü maü\<*<5>*>\ pucchantã 'ti puņņho kathehã 'ti vā bhaõati, tuõhã vā hoti, kathetuü vaņņati. antaraghare anumodanādãsu pi es' eva nayo. sace saīghatthero, vihāre vā antaraghare vā maü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. omits vā. 2 Bp. omits dhammaü kathehi. 3 Bp. naü. 4 Bp. āpucchanti. 5 Bp. omits maü. >\ #<[page 1059]># %% anāpucchitvā 'pi katheyyāsã 'ti anujānāti, laddhakappiyaü hoti, sabbattha vattuü vaņņati. sajjhāyaü karontenāpi thero āpucchitabbo yeva. ekaü āpucchitvā sajjhāyantassa aparo āgacchati, puna āpucchanakiccaü n' atthi. sace vis- samissāmã 'ti ābhogaü\<*<1>*>\ katvā ņhitassa āgacchati, puna ārabhantena āpucchitabbaü. saīghatthere anāgate yeva araddhaü sajjhāyantassāpi es' eva nayo. ekena saīghat- therena maü anāpucchitvāpi\<*<2>*>\ yathāsukhaü sajjhāyāhã 'ti anu¤¤ātena yathāsukhaü sajjhāyituü vaņņati, a¤¤asmiü pana āgate taü āpucchitvā 'va sajjhāyitabbaü. attanā vā attānaü sammannitabban ti attanā vā attā sam- mannitabbo. pucchantena pana parisaü oloketvā, sace attano upaddavo n'atthi, vinayo pucchitabbo. [Mv_II.16:] kate 'pi okāse puggalaü tulayitvā 'ti atthi nu kho me ito upaddavo, n' atthã 'ti evaü upaparikkhitvā. puggalaü tulayitvā okāsaü kātun ti, bhåtam eva nu kho āpattiü vadati abhåtan ti evaü upaparikkhitvā okāsaü kātuü anujānāmã 'ti attho. pur' amhākan ti paņhamaü amhākaü. paņikacc'evā 'ti paņhamata- ram eva. adhammakammaü vuttanayam eva. paņikkositun ti nivāretuü. diņņhim pi āvikātun ti adhammakammaü idaü, na m'etaü\<*<3>*>\ khamatã 'ti evaü a¤¤assa santike attano diņņhi\<*<4>*>\ pakāsetuü. catåhi pa¤cahã 'ti ādi tesaü anupaddavatthāya vuttaü. sa¤cicca na sāventã 'ti yathā na suõanti, evaü bhaõissāmā 'ti sa¤cicca saõikaü uddisanti. therādhikan ti therādhãnaü therayattaü bhavitun ti attho. therādheyyan ti pi pāņho. tasmā therena sayaü vā uddisitabbaü, a¤¤o vā ajjhesitabbo. ajjhesanavidhāna¤ c' ettha dhammajjhe- sane vuttanayam eva. [Mv_II.17:] so na jānāti uposathaü vā 'ti ādãsu cātuddasikapaõõarasikasāmaggãbhedena\<*<5>*>\ tividha¤\<*<6>*>\ ca saõ- ghuposathādibhedena\<*<7>*>\ navavidha¤ ca uposathaü na jā- nāti, catubbidhaü uposathakammaü na jānāti, dubbidhaü\<*<8>*>\ pātimokkhaü na jānāti, navavidhaü pātimokkhuddesaü na jānāti. yo tattha bhikkhu byatto paņibalo ti ettha ki¤cāpi daharassāpi byattassa pātimokkho anu¤¤āto. atha kho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. ņhapitassa for ābhogaü katvā ņhitassa. 2 Bp. anāpucchā. 3 Bp. taü. 4 Bp. diņņhiü. 5 Bp. -sikabhedena. 6 Bp. duvidha¤. 7 Bp. saīghaupo-. 8 Bp. duvidhaü. >\ #<[page 1060]># %<1060 Samantapāsādikā [Mv_II.18>% ettha ayam adhippāyo, sace therassa pa¤ca vā cattāro vā tayo vā pātimokkhuddesā n'āgacchanti, dve pana akhaõķā suvisadā vācuggatā honti, therāyatto 'va pātimokkho. sace pana ettakam pi visadaü kātuü na sakkoti, byattassa bhikkhuno āyatto 'va hoti. sāmantā āvāsā 'ti sāmantaü āvāsaü. sajjukan\<*<1>*>\ ti tadah' eva āgamanatthāya. nava- kaü\<*<2>*>\ bhikkhaü āõāpetun ti ettha yo sakkoti uggahetuü, evaråpo āõāpetabbo, na bālo. [Mv_II.18:] katimã bhante 'ti ettha katã- naü\<*<3>*>\ påraõã\<*<4>*>\ katimã. ko divaso ti adhippāyo. ayyāyattaü kusalakammaü sandhāya vadanti kittakā bhante bhikkhå 'ti. salākaü vā gāhetun ti salākaü gahetvā saüharitvā gaõe- tun ti attho. [Mv_II.19:] Kālavato ti kālass'eva, pagevā 'ti attho. yaü kālaü saratã 'ti ettha sāyam pi ajjhuposatho samannāhara- thā 'ti ārocetuü vaņņati. [Mv_II.20:] therena bhikkhunā navaü bhikkhuü āõāpetun ti etthāpi ki¤ci kammaü karonto vā sadākālam eva eko\<*<5>*>\ bhāranittharaõako vā sarabhāõakadhammakathikādãsu a¤¤ataro vā na uposathāgārasammajjanatthaü āõāpetabbo, avasesā pana vārena āõāpetabbā. sace āõatto sammu¤ja- niü\<*<6>*>\ tāvakālikam pi na labhati, sākhābhaīgaü kappiyaü kāretvā sammajjitabbaü. tam pi alabhantassa laddhakap- piyaü hoti. āsanapa¤¤āpanāõattiyam pi vuttanayen'eva āõāpetabbo. āõattena ca, sace uposathāgāre āsanāni n' at- thi, saīghikāvāsato āharitvā pa¤¤āpetvā puna āharitabbāni. āsanesu asati kaņasārake 'pi taņņikāyo 'pi pa¤¤āpetuü vaņņati, taņņikāsu pi asati sākhābhaīgāni kappiyaü kāretvā pa¤¤āpetabbāni, kappiyakārakaü alabhantassa laddhakappi- yaü hoti. padãpakaraõe 'pi vuttanayen' eva āõāpetabbo. āõāpentena ca amukasmiü\<*<7>*>\ nāma okāse telaü vā vaņņi vā kapallikā vā atthi, taü gahetvā karotã 'ti vattabbo. sace telādãni n' atthi, pariyesitabbāni, pariyesitvā alabhantassa laddhakappiyaü hoti. api ca kapāle aggi pi jāletabbo. [Mv_II.21:] saīgahetabbo ti sādhu bhante āgatattha,\<*<8>*>\ idha bhikkhā sula- bhā såpabya¤janaü atthi, vasatha anukkaõņhamānā 'ti evaü piyavacanena saīgahetabbo, punappunaü kathākaraõa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. ajjukan. 2 Bp. navaü. 3 Bp. katinaü. 4 Bp. adds ti. 5 Bp. adds vā. 6 Bp. -janã. 7 Bp. asukasmiü. 8 Bp. āgatāttha. >\ #<[page 1061]># %% vasena\<*<1>*>\ anuggahetabbo, āma vasissāmã 'ti paņivacanadāpanena upalāpetabbo. athā vā\<*<2>*>\ catåhi paccayehi saīgahetabbo c' eva anuggahetabbo ca piyavacanena upalāpetabbo, kaõõasukhaü ālapitabbo ti attho, cuõõādãhi upaņņhāpetabbo. āpatti dukka- ņassā 'ti sace sakalo 'pi saīgho na karoti, sabbesaü dukkaņaü. idha n' eva therā na daharā muccanti. sabbehi vārena upaņņhāpetabbo. attano vāre anupaņņhahantassa āpatti. tena pana mahātherānaü pariveõasammajjanadantakaņņha- dānādãni na sāditabbāni. evam pi sati mahātherehi sāyaü pātaü upaņņhānaü āgantabbaü. tena pana tesaü āgama- naü ¤atvā paņhamataraü mahātherānaü upaņņhānaü gan- tabbaü. sac' assa saddhi¤carā bhikkhå upaņņhākā atthi, mayhaü upaņņhākā atthi, tumhe appossukkā vihārathā 'ti vattabbaü. athāpi 'ssa saddhi¤carā bhikkhå\<*<3>*>\ n' atthi, tasmiü yeva pana vihāre eko vā dve vā vattasampannā vadanti mayaü therassa kattabbakiccaü\<*<4>*>\ karissāma, eva sesā phāsuü\<*<5>*>\ vihārantå 'ti sabbesaü anāpatti. so āvāso gantabbo ti uposathakaraõatthāya anvaķķhamāsaü\<*<6>*>\ gantabbo, so ca kho utuvasse yeva, vassāne pana yaü kattabbaü taü dassetuü vassaü vasanti bālā abyattā 'ti ādim āha. tattha na bhikkhave tehi bhikkhåhi tasmiü āvāse vassaü vasitabban ti purimikāya pātimokkhuddesakena vinā na vassaü upa- gantabbaü. sace so vassupagatānaü\<*<7>*>\ pakkamati vā vibbha- mati vā kālaü vā karoti, a¤¤asmiü sati yeva pacchimikāya vasituü vaņņati, asati a¤¤attha gantabbaü, agacchantānaü dukkaņaü. sace pana pacchimikāya pakkamati vā vibbha- mati vā kālaü vā karoti, māsadvayaü vasitabbaü. [Mv_II.22:] kāyena vi¤¤āpetã 'ti pārisuddhidānaü yena kenaci aīga- paccaīgena vi¤¤āpeti jānāpeti, vācam\<*<8>*>\ pana nicchāretuü sakkonto vācāya vi¤¤āpeti, ubhayathāpi sakkonto kāya- vācāhã\<*<9>*>\ 'ti. saīghena tattha gantvā uposatho kātabbo ti sace bahå tādisā gilānā honti, saīghena paņipāņiyā ņhatvā sabbe hatthapāse kātabbā. sace dåre honti, saīgho na ppahoti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. tathā-. 2 Bp. aņņha. 3 Bp. omits bhikkhå. 4 Bp. kattabbaü. 5 Bp. phāsu. 6 Bp. anvaddha-. 7 Bp. vassåpa-. 8 Bp. paņivācam. 9 Bp. -hi and omits 'ti. >\ #<[page 1062]># %<1062 Samantapāsādikā [Mv_II.21>% taü divasaü uposatho na kātabbo, na tv eva vaggena saī- ghena uposatho kātabbo. tatth' eva pakkamatã 'ti saīgha- majjhaü anāgantvā tato 'va katthaci gacchati. sāmaõero paņijānātã 'ti sāmaõero ahan ti evaü paņijānāti, bhåtaü yeva vā sāmaõerabhāvaü āroceti, pacchā vā sāmaõerabhåmiyaü tiņņhatã 'ti attho. esa nayo sabbattha. saīghappatto pakka- matã 'ti sabbantimena paricchedena uposathatthāya sanni- patitānaü catunnaü bhikkhånaü hatthapāsaü patvā pakkamati. esa nayo sabbattha. ettha ca ekena bahånam pi āhaņā pārisuddhi, āhaņā 'va hoti. sace pana so antarā- magge a¤¤aü bhikkhuü disvā yesaü tena\<*<1>*>\ pārisuddhi gahitā tesa¤ ca attano ca pārisuddhiü deti, tass' eva pārisuddhi āgacchati, itarā pana bilālasaīkhalikapārisuddhi\<*<2>*>\ nāma hoti, sā na āgacchati. sutto na ārocetã 'ti āgantvā supati asukena bhante pārisuddhi dinnā 'ti na āroceti. pārisuddhihārakassa anāpattã 'ti ettha sace sa¤cicca n' āroceti, dukkaņaü āpajjati, pārisuddhi pana āhaņā 'va hoti. asa¤cicca anārocitattā pan'assa anāpatti, ubhinnam pi ca uposatho kato yeva hoti. chandadāne 'pi pārisuddhidāne vuttasadiso yeva vinicchayo. [Mv_II.23:] pārisuddhiü dentena chandam pi dātun ti ettha sace pāri- suddhim eva deti na chandaü, uposatho kato hoti, yam pana saīgho a¤¤aü kammaü karoti, taü akataü hoti. chandam eva deti na pārisuddhiü, bhikkhusaīghassa uposatho 'pi kammam pi katam eva hoti, chandadāyakassa pana upo- satho akato yeva\<*<3>*>\ hoti. sace 'pi koci bhikkhu nadiyā vā sãmāya vā uposathaü adhiņņhahitvā āgacchati, kato mayā uposatho ti acchituü na labhati, sāmaggã vā chando vā dā- tabbo. [Mv_II.25:] sarati pi uposathaü na pi saratã 'ti ekadā sarati, ekadā na sarati. atthi n' eva saratã 'ti yo ekantaü n' eva sarati, tassa sammatidānakiccaü\<*<4>*>\ n'atthi.\<*<5>*>\ [Mv_II.26:] so deso sammajjitvā 'ti taü desaü sammajjitvā. upayo- gatthe paccattaü. pāniyaü paribhojanãyan ti ādi\<*<6>*>\ uttā- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. anena. 2 Bp. biëāla-. 3 Bp. omits yeva. 4 Bp. sammuti-. 5 Bp. adds anāgacchanto 'pi kammaü na kopeti. 6 Bp. adds pana. >\ #<[page 1063]># %% nattham eva. kasmā pan' etaü vuttaü. uposathassa pub- bakaraõādidassanatthaü, ten'āhu aņņhakathācariyā sammajjanã padãpo ca udakaü āsanena ca uposathassa etāni pubbakaraõan ti vuccati\<*<1>*>\ 'ti. iti iminā\<*<2>*>\ cattāri kammāni\<*<3>*>\ pubbakaraõan ti akkhātāni. chandapārisuddhi utukkhānaü bhikkhugaõanā ca ovādo uposathassa etāni pubbakiccan ti vuccati, imāni\<*<4>*>\ pa¤ca pubbakaraõato pacchā kātabbattā\<*<5>*>\ pubbakiccan ti akkhātāni. uposatho yāvatikā ca bhikkhå kammam\<*<6>*>\ pattā sabhāgāpattiyo ca na vijjanti vajjanãyā ca puggalā tasmiü na honti pattakallan ti vuccati, imāni\<*<4>*>\ cattāri pattakallan ti akkhātāni.\<*<7>*>\ tehi saddhin ti tehi āgatehi saddhiü etāni pubbakaraõādãni katvā uposatho kātabbo. ajja me uposatho ti ettha sace paõõaraso hoti, ajja me uposatho paõõaraso ti pi adhiņņhātuü vaņņati. cātudda- sike pi es'eva nayo. [Mv_II.27:] bhagavatā pa¤¤attaü na sāpattikena uposatho kātabbo ti idaü yassa siyā āpattã 'ti ādivacanena ca pārisuddhidāna- pa¤¤āpanena ca pārisuddhi uposathapa¤¤āpanena ca pa¤- ¤attaü hotã 'ti veditabbaü. itthan nāmaü āpattin ti thul- laccayādãsu ekissā nāmaü gahetvā thullaccayaü āpattiü pācittiyaü āpattin ti evaü vattabbaü. taü paņidesemã 'ti idaü taü tumhamåle paņidesemã 'ti vuttam pi suvuttam eva hoti. passasã 'ti ida¤ ca passasi āvuso taü āpattiü, passatha bhante taü āpattin ti evaü vattabbaü. āma passāmã 'ti idaü pana āma bhante passāmi, āma āvuso passāmã 'ti evaü vuttam pi suvuttam eva hoti. āyatiü saüvareyyāsã 'ti ettha pana āpattipaņiggāhakena,\<*<8>*>\ sace vuķķhataro, āyatiü saüva- reyyāthā 'ti vattabbo, evaü vuttena pana sādhu suņņhu \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. vuccati and omits 'ti. 2 Bp. imāni. 3 Bp. omits kammāni. 4 Bp. iti imāni. 5 Bp. -bbattāni. 6 Bp. kammappattā. 7 Bp. -tanã 'ti. 8 Bp. omits this. >\ #<[page 1064]># %<1064 Samantapāsādikā [Mv_II.27>% saüvarissāmã 'ti vattabbam eva. yadā nibbematiko ti ettha sace n'\<*<1>*>\ eva nibbentiko hoti, vatthuü kittetvāpi desetuü vaņņatã 'ti Andhakaņņhakathāyaü vuttaü. tatrāyaü desa- nāvidhi, sace meghacchanne suriye\<*<2>*>\ kālo nu kho vikālo\<*<3>*>\ ti vematiko bhu¤jati, tena bhikkhunā, ahaü bhante vematiko bhu¤jiü, sace kālo atthi, sambahulā dukkaņāpattiyo āpanno 'mhi, no ce atthi, sambahulā pācittiyā āpanno 'mhã 'ti evaü vatthuü kittetvā ahaü bhante yā tasmiü vatthusmiü sam- bahulā dukkaņā vā pācittiyā vā āpattiyo āpanno, tā tumha- måle paņidesemã 'ti vattabbaü.\<*<4>*>\ esa nayo sabbāpattãsu. na bhikkhave sabhāgāpattã 'ti ettha yaü dve 'pi janā vikālabho- janādinā sabhāgavatthunā āpattiü āpajjanti, evaråpā vatthu- sabhāgā 'ti vuccati. vikālabhojanappaccayā āpanno\<*<5>*>\ pana anatirittabhojanappaccayā āpannassa santike desetuü vaņņati. yāpi c' āyaü vatthusabhāgā, sāpi desitā sudesitā 'va, a¤¤am pana desanāpaccayā desako paņiggahaõappaccayā paņigga- hako\<*<6>*>\ cā 'ti ubho 'pi dukkaņaü āpajjanti, taü nānāvatthukaü hoti, tasmā a¤¤ama¤¤aü desetuü vaņņati. sāmanto bhikkhu evam assa vacanãyo ti ettha sabhāgo yeva vattabbo. visa- bhāgassa hi vuccamāne bhaõķanakalahasaīghabhedādãni\<*<7>*>\ pi honti, tasmā tassa avatvā ito vuņņhahitvā paņikarissāmã 'ti ābhogaü katvā uposatho kātabbo ti Andhakaņņhakathā- yaü vuttaü. [Mv_II.28:] anāpattipaõõarasake, te na jāniüså 'ti sãmaü okkantā 'ti\<*<8>*>\ vā okkamantã\<*<9>*>\ 'ti vā na jānimsu. ath'a¤¤e āvāsikā bhikkhå āgacchantã 'ti gāmaü vā ara¤¤aü vā kenaci karaõãyena gantvā tesaü nisinnaņņhānaü āgacchanti. vaggā samagga- sa¤¤ino ti tesaü sãmaü okkantattā vaggā, sãmaü okkanta- bhāvassa ajānanato samaggasa¤¤ino. vaggāsamaggasa¤¤i- nopaõõarasake,\<*<10>*>\ te jānantã 'ti pabbate vā thale vā ņhitā sãmaü okkante vā okkamante vā passanti.\<*<11>*>\ samaggasa¤¤ino pana \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. pan'esa for n' eva. 2 Bp. såriye. 3 Bp. omits vikālo. 4 Bp. omits vattabbaü. 5 Bp. āpannaü. 6 Bp. paņiggāhako. 7 Bp. bhedādi. 8 Bp. omits 'ti. 9 Bp. okkamanti vā ti na jāniüsu for these five words. 10 Bp. vaggāvaggasa¤¤ãpannarasake. 11 Bp. omits following ten words. >\ #<[page 1065]># %% a¤āõena vā, āgatā bhavissantã 'ti sa¤¤āya vā honti. vemati- kapaõõarasakaü uttānattham eva. kukkuccapakatapaõõa- rasake yathā icchāya abhibhåto icchāpakato ti vuccati, evaü pubbabhāge sanniņņhānaü katvāpi karaõakkhaõe akappiye kappiyasa¤¤itāsaīkhātena kukkuccena abhibhåtā kukkucca- pakatā 'ti veditabbā. bhedapurekkhārapaõõarasake akusa- labalavatāya thullaccayaü vuttaü. āvāsikena āgantuka- peyyāle yathā purime āvāsikena āvāsikapeyyāle te na jānanti attha¤¤e\<*<1>*>\ āvāsikā 'ti ādi vuttaü, evaü te na jānanti attha¤¤e\<*<1>*>\ āgantukā 'ti ādinā nayena sabbaü veditabbaü. āgantukena āvāsikapeyyāle pana yathā purimapeyyāle āvāsikā bhikkhå sannipatanti 'ti āgataü, evaü āgantukā bhikkhå sannipatantã 'ti ānetabbaü. āgantukena āgantukapeyyālo pana ubhaya- padesu āgantukavasena yojetabbo ti. [Mv_II.34:] āvāsikānaü bhikkhånaü cātuddaso hoti, āgantukānaü paõ- õaraso ti ettha yesaü paõõaraso, te tiroraņņhato vā āgatā atãtaü vā uposathaü cātuddasikaü akaüså ti veditabbā. āvāsikānaü anuvattitabban ti āvāsikehi ajjuposatho cātuddaso ti pubbakicce kayiramāne, anuvattitabbaü na paņikkosi- tabbaü. nākāmā\<*<2>*>\ dātabbā 'ti na anicchāya dātabbā. āvāsi- kākāran ti āvāsikānaü ākāraü, ācāran\<*<3>*>\ ti attho. esa nayo sabbattha. ākāro nāma yena tesaü vattasampannā vā na vā 'ti ācārasaõņhānaü gayhati. liīgaü nāma yaü te tattha tattha lãne gamayati, adissamāne\<*<4>*>\ 'pi jānāpetã 'ti attho. nimittaü nāma yaü disvā te atthã 'ti ¤āyanti. uddeso nāma yena te evaråpaparikkhārā 'ti uddissanti, apadesaü labhantã 'ti attho. sabbam etaü supa¤¤attama¤capãņhādãna¤ c' eva padasaddādãna¤ ca adhivacanaü. yathāyogaü pana yoje- tabbaü. āgantukākārādãsu pi es' eva nayo. tattha a¤¤ā- takan ti a¤¤esaü santakaü. pādānaü dhotaü udakanissekan ti pādānaü dhotānaü udakanissekaü. bahuvacanassa eka- vacanaü veditabbaü. pādānaü dhotaudakanissekan ti vā pāņho. pādānaü dhovanaudakanissekan ti attho. nānāsaüvāsakādivatthåsu samānasaüvāsakadiņņhin ti sam- ānasaüvāsakā ete 'ti diņņhiü. na pucchantã 'ti tesaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. atha¤¤e. 2 Bp. na akāmā. 3 Bp. omits ācāran ti attho. 4 Bp. ādissamāne. >\ #<[page 1066]># %<1066 Samantapāsādikā [Mv_II.35>% laddhiü na pucchanti. apucchitvā 'va vattapaņivattaü\<*<1>*>\ katvā ekato uposathaü karonti. nābhivitarantã 'ti nānā- saüvāsakabhāvaü maddituü abhivavituü na sakkonti, taü diņņhiü na nissajjāpentã 'ti attho. [Mv_II.35:] sabhikkhukā āvāsā 'ti yasmiü āvāse uposathakārakā bhik- khå atthi, tamhā āvāsā yaü na sakkoti tadah'eva gantuü so āvāso uposathaü akatvā na gantabbo. a¤¤atra saīghenā 'ti saīghapahonakehi\<*<2>*>\ bhikkhåhi vinā. a¤¤atra antarāyā 'ti pubbe vuttaü dasavidham antarāyaü vinā. sabbantimena pana paricchedena attacatutthena vā\<*<3>*>\ attapa¤camena vā antarāye 'pi\<*<4>*>\ vā sati gantuü vaņņati. anāvāso ti navakamma- sālādiko yo koci padeso. yathā ca āvāsādayo na gantabbā, evaü sace vihāre uposathaü karonti, uposathādhiņņhānatthaü sãmāpi nadã 'pi na gantabbā. sace pan'ettha koci bhikkhu hoti, tassa santikaü\<*<5>*>\ gantuü vaņņati. vissaņņhauposathāpi āvāsā gantuü vaņņati, evaü gato adhiņņhātuü pi labhati. ara¤¤akenāpi\<*<6>*>\ bhikkhunā uposathadivase gāme piõķāya caritvā attano vihāram eva āgantabbaü. sace a¤¤aü vihā- raü okkamati, tattha uposathaü katvā 'va āgantabbaü, akatvā na vaņņati. yaü ja¤¤ā sakkomi ajj' eva gantun ti, yaü jāneyya ajj' eva tattha gantuü sakkomã 'ti, evaråpo āvāso gantabbo. tattha bhikkhåhi saddhiü uposathaü karontenāpi hi iminā n' eva uposathantarāyo kato bha- vissatã 'ti. [Mv_II.36:] bhikkhuniyā nisinnaparisāyā 'ti ādãsu hatthapāsupagama- nam eva pamāõaü. a¤¤atra avuņņhitāya parisāyā 'ti idaü hi pārivāsiyapārisuddhidānaü nāma parisāya vuņņhitakālato paņņhāya na vaņņati, avuņņhitāya pana vaņņati, ten'āha a¤¤a tra avuņņhitāya parisāyā 'ti. tassa lakkhaõaü Bhikkhu- nãvibhaīge pārivāsiyachandadānavaõõanāto\<*<7>*>\ gahetabbaü. anuposathe 'ti cātuddasiko ca paõõarasiko cā 'ti ime dve uposathe ņhapetvā a¤¤asmiü divase. a¤¤atra saīghasām- aggiyā 'ti yā Kosambhikabhikkhånaü viya bhinne saīghe puna saīghasāmaggã kayirati, tathāråpiü saīghasāmaggiü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -paņipattiü. 2 Bp. saīghappaho-. 3 Bp. omits vā. 4 Bp.omits 'pi. 5 Bp. santike 6 Bp. āra¤¤a- 7 Bp. -nato. >\ #<[page 1067]># %% ņhapetvā. tadā ca suõātu me bhante saīgho ajjuposatho sāmaggã 'ti vatvā kātabbo. ye pana kismi¤cid eva appa- mattake sati\<*<1>*>\ uposathaü ņhapetvā puna samaggā honti, tehi uposatho yeva kātabbo ti. Uposathakkhandhakavaõõanā niņņhitā. Vassupanāyikakkhandhakaü. [Mv_III.1:] Vassåpanāyikakkhandhake appa¤¤atto ti ananu¤¤āto asaü- vihito vā. te 'dha\<*<2>*>\ bhikkhå ti te bhikkhå, idha saddo nipā- tamatto. sakuntakā 'ti sakuõā. saīkāsayissantã\<*<3>*>\ 'ti apos- sukkā nibaddhavāsaü vasissanti. saīghātaü āpādentā 'ti vināsaü āpādentā. vassāne vassaü upagantun ti [Mv_III.2:] vassāne\<*<4>*>\ temāsaü\<*<5>*>\ vassaü upagantun ti attho. kati nu kho vassu- panāyikā 'ti kati nu kho vassupagamanā.\<*<6>*>\ aparajjugatāya\<*<7>*>\ āsālhiyā 'ti ettha aparajju gatāya assā 'ti aparajjugatā, tassā aparajjugatāya atikkantāya, aparasmiü divase 'ti attho. dutiyanaye 'pi māso gatāya\<*<8>*>\ assā 'ti māsagatā, tassā māsa- gatāya atikkantāya, māse paripuõõe 'ti attho. tasmā āsāëhipuõõamāya\<*<9>*>\ anantare pāņipadadivase āsāëhipuõõamito\<*<9>*>\ vā aparāya puõõamāya anantare pāņipadadivase yeva vihā- raü paņijaggitvā pānãyaü paribhojanãyaü upaņņhapetvā sabbaü cetiyavandanādisāmãcikammaü niņņhapetvā imasmiü vihāre imaü temāsaü vassaü upemã 'ti sakim vā dvikkhat- tuü\<*<10>*>\ vā vācaü nicchāretvā vassaü upagantabbaü. [Mv_III.3:] yo pakkameyyā 'ti ettha anapekkhagamanena vā a¤¤attha aruõaü uņņhāpanena vā āpatti veditabbā. [Mv_III.4:] yo atikkameyyā 'ti ettha vihāragaõanāya āpattiyo veditabbā. sace hi taü divasaü vihārasatassa upacāraü okkamitvā atikkamati, sataü āpattiyo. sace pana vihāråpacāraü atikkamitvā a¤¤assa vihārassa upacāraü anokkamitvā 'va nivattati, ekā yeva āpatti. kenaci antarāyena purimikaü anupagatena pacchimikā upagantabbā. vassaü ukkaķķhitukāmo 'ti vas- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. omits sati. 2 Bp. idha. 3 Bp. saīkāpa-. 4 Bp. vassānanāmake 5 Bp. temāse. 6 Bp. -manāni. 7 Bp. -tāyā and omits āsālhiyā. 8 Bp. gatā. 9 Bp. āsāëhi-. 10 Bp. dvattikkhattuü. >\ #<[page 1068]># %<1068 Samantapāsādikā [Mv_III.4>% saü\<*<1>*>\ nāma paņhamamāsaü ukkaķķhitukāmo, sāvanamāsaü akatvā puna āsādham\<*<2>*>\ eva kattukāmo 'ti attho. āgame juõhe 'ti āgame māse 'ti adhippāyo.\<*<3>*>\ anujānāmi bhikkhave rājånaü anuvattitun ti ettha vassukkaķķhane bhikkhånaü kāci parihāni nāma n' atthi 'ti anuvattituü anu¤¤ātaü. tasmā a¤¤asmiü ca\<*<4>*>\ dhammike kamme anuvattitabbaü, adhammake pana na kassaci anuvattitabban\<*<5>*>\ ti. [Mv_III.5:] sattāhakaraõãyesu sattāhakaraõãyena gantun ti sattāhab- bhantare yaü kattabbaü, taü sattāhakaraõãyaü, tena sattāhakaraõãyena karaõabhåtena gantuü anujānāmã 'ti attho. pahite gantun ti imehi sattahi bhikkhuādãhi dåte patite yeva gantuü anujānāmã 'ti attho. sattāhaü sanni- vatto kātabbo ti sattāhe yeva sannivattitabbo. aņņhamo aruõo tatth' eva na upaņņhāpetabbo ti attho. bhikkhunã- saīghaü uddissā ti ito paņņhāya vaccakuņã jantāgharaü jantā- gharasālā 'ti imāni tãõi parihãnāni. uddositādãni\<*<6>*>\ uddosita- sikkhāpadādãsu\<*<6>*>\ vuttān' eva. rasavatã 'ti pan'ettha\<*<7>*>\ bhat- tagehaü vuccati. vāreyyan\<*<8>*>\ ti sa¤carittasikkhāpade vuttam eva. pur' āyaü suttanto na\<*<9>*>\ palujjatã 'ti yāva ayaü suttanto na palujjati. yāva ayaü suttanto na vinassati. a¤¤ataraü vā pan'assa kiccaü hoti karaõãyaü vā 'ti etena parisaīkhataü yaü ki¤ci karaõãyaü saīgahitaü hoti. sabbattha ca icchāmi dāna¤ a dātuü dhamma¤ ca sotuü bhikkhå ca passitun ti iminā 'va kappiyavacanena p' esite gantabbaü, etesaü vā vevacanena. peyyālakkamo pana evaü veditabbo, yathā upāsakena saīghaü uddissa vihārādayo kārāpitā honti, sambahule bhikkhå uddissa, ekaü bhikkhuü uddissa, bhik- khunisaīghaü uddissa, sambahulā bhikkhuniyo, ekaü bhik- khuniü, sambahulā sikkhamānāyo, ekaü sikkhamānaü, sambahule sāmaõere, ekaü sāmaõeraü, sambahulā sama- õeriyo, ekaü sāmaõeriü uddissa attano atthāya nivesanaü kārāpitaü hoti 'ti vuttaü, evam eva upāsikāya, bhikkhunā, bhikkhuniyā, sikkhamānāya, sāmaõerena, sāmaõerāya saī- ghaü uddissā 'ti sabbaü vattabbaü. etesu sattappakāresu \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. vassanāmakaü. 2 Bp.āsaëhãmāsam. 3 Bp. attho. 4 Bp. pi. 5 Bp. -tabbaü and omits ti. 6 Bp. udosi-. 7 Bp. omits pan'ettha. 8 Bp. -yyaü and omits ti. 9 Bp. omits na. >\ #<[page 1069]># %% karaõãyesu pahite gantabbaü. [Mv_III.6:] pa¤cannaü sattāhakaraõã- yenā 'ti etesaü bhikkhuādãnaü sahadhammikānaü gilāna- bhattaü vā gilānupaņņhākabhattaü vā bhesajjaü vā pari- yesissāmi vā pucchissāmi vā upaņņhahissāmi vā 'ti evam ādinā parato vitthāretvā dassitena kāraõena appahite 'pi gantabbaü. pageva pahite. bhikkhu gilāno hoti, anabhi- rati uppannā hoti, kukkuccaü uppannaü hoti, diņņhigataü uppannaü hoti, garudhammaü ajjhāpanno hoti parivāsāraho, målāya paņikassanāraho hoti, mānattāraho, abbhanāraho, saīgho kammaü kattukāmo hoti, kataü vā saīghena kam- maü hotã, 'ti etehi dasahi kāraõehi bhikkhussa santi- kaü gantabbaü. bhikkhuniyā santikaü navahi kāraõehi gantabbaü. sikkhamānāya santikaü chahi, ādito catåhi sikkhā kuppitā hoti upasampajjitukāmā hotã 'ti. sām- aõerassāpi chahi, ādito catåhi vassaü pucchitukāmo upasampajjitukāmo hotã 'ti. sāmaõeriya upasampadaü apanetvā sikkhāpadaü dātukāmo hotã 'ti iminā saddhiü pa¤cahi. parato mātāpitånaü anu¤¤ātaņņhāne 'pi es' eva nayo. Andhakaņņhakathāyam pana ye mātāpitånaü upaņ- ņhākā\<*<1>*>\ ¤ātakā vā a¤¤ātakā vā tesaü pi appahite gantuü vaņņatã 'ti vuttaü. taü n' eva aņņhakathāyaü na pāëiyā vuttaü, tasmā na gahetabbaü. [Mv_III.7:] bhikkhubhatiko\<*<2>*>\ ti ekasmiü vihāre bhikkhåhi saddhiü vasanakapuriso. [Mv_III.8:] udriyatã\<*<3>*>\ 'ti palujjati. bhaõķaü chedāpitan ti dabbasambhārabhaõķaü chindāpitaü.\<*<4>*>\ avaharāpeyyun ti āharāpeyyuü. dajjāhan ti dajje ahaü. saīghakaraõãyenā 'ti ettha yaüki¤ci uposa- thāgārādãsu senāsanesu cetiyacchattavedikādãsu vā kattab- baü, antamaso bhikkhuno puggalikasenāsanam pi sabbaü saīghakaraõãyam eva. tasmā tassa nipphādanatthaü dab- basambhārādãni vā āharituü vaķķhakippabhåtãnaü\<*<5>*>\ bhatta- vetanādãni\<*<6>*>\ vā dāpetuü gantabbaü. ayam pan' ettha pāëimuttakaratticchedavinicchayo dhammassavanatthāya ani- mantitena gantuü na vaņņati. sace pana\<*<7>*>\ ekasmiü mahā- āvāse\<*<8>*>\ paņhamaü yeva katikā katā hoti asukadivasan nāma \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. adds vā. 2 Bp. bhikkhugatiko. 3 Bp. undriyatã. 4 Bp. chedāpitaü. 5 Bp. vaķķhakãpabhutãnaü. 6 Bp. -vettanādãni. 7 Bp. omits pana. 8 Bp. mahavāse. >\ #<[page 1070]># %<1070 Samantapāsādikā [Mv_III.9>% sannipatitabban ti, nimantito yeva nāma hoti, gantuü vaņņati. bhaõķakaü dhovissāmã 'ti gantuü na vaņņati. sace pana ācariyupajjhāyā pahiõanti vaņņati. nātidåre vihāro hoti, tattha gantvā ajj'eva āgamissāmã 'ti sampāpuõituü na sakkoti vaņņati. uddesaparipucchādãnaü atthāya pi gantuü na labhati.\<*<1>*>\ ācariyaü passissāmã 'ti pana gantuü labhati. sace\<*<2>*>\ naü ācariyo ajja mā gacchā 'ti vadati, vaņ- ņati. upaņthākakulaü vā ¤ātikulaü vā dassanatthāya\<*<3>*>\ gan- tuü na labhati.\<*<4>*>\ [Mv_III.9:] paripātenti pã 'ti samantato āgantvā palāpenti bhayaü vā janenti jãvitā voropenti. āvisantã 'ti sarãraü anupavisanti. [Mv_III.10:] yena gāmo tena gantun ti ādãsu sace gāmo avidåraü\<*<5>*>\ gato hoti, tattha piõķāya caritvā vihāram eva āgantvā vasitabbaü. sace dåraü gato hoti,\<*<6>*>\ sattāhavārena aruõo uņņhāpetabbo. na sakkā ce hoti, tatr' eva sabhāgaņņhāne vasitabbaü. sace manussā yathāpavattāni salākabhattādãni denti, na mayaü tasmiü vihāre vasāmā\<*<7>*>\ ti vattabbā. mayaü vihārassa vā pāsādassa vā na dema, tumhākaü\<*<8>*>\ yatthakatthaci vasitvā bhu¤jathā 'ti vutte pana, yathāsukhaü bhu¤jitabbaü, tesaü yeva taü pāpuõāti. tumhākaü vasanaņņhāne pāpuõāpetvā bhu¤jathā 'ti vutte pana, yattha vasanti, tattha netvā vassag- gena pāpuõāpetvā bhu¤jitabbaü. sace pavāritakāle vassā- vāsikaü denti, yadi sattāhavārena aruõaü uņņhāpayiüsu gahetabbaü, chinnavassehi pana na mayaü tattha vasimhā,\<*<9>*>\ chinnavassā mayan ti vattabbaü, yadi yesaü amhākaü senāsanaü pāpitaü, te gaõhantå 'ti vadanti, gahetabbaü. yam pana vihāre upanikkhittakaü mā vinassã\<*<10>*>\ 'ti idha āha- ņaü cãvarādivebhaīgiyabhaõķaü, taü tatth'eva gantvā apa- loketvā bhājetabbaü. ito ayyānaü cattāro paccaye dethā 'ti kappiyakārakānaü dinne khettavatthuādike tatruppāde 'pi es'eva nayo. saīghikaü hi vebhaīgiyabhaõķaü antovi- hāre vā bahisãmāya vā hotu, bahisãmāya ņhitānaü apaloketvā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. vaņņati. 2 Bp. adds pana. 3 Bp. dassanāya. 4 Bp. labhatã 'ti. 5 Bp. avidåre. 6 Bp. omits hoti. 7 Bp. vasimhā. 8 Bp. adds dema. 9 Bp. vasimha. 10 Bp. vinassā. >\ #<[page 1071]># %% bhājetuü na vaņņati. ubhayatraņņhitam\<*<1>*>\ pana antosãmāya ņhitānaü apaloketvā bhājetuü vaņņati yeva. [Mv_III.11:] saīgho bhinno ti ettha bhinne saīghe\<*<2>*>\ gantvā karaõãyaü n' atthi, yo pana bhijjissatã 'ti āsaīkito taü sandhāya bhinno ti vuttaü. sambahulāhi bhikkhunãhi saīgho bhinno ti ettha na bhikkhu- nãhi saīgho bhinno ti daņņhabbo. vutta¤ h'etaü, na kho Upāli bhikkhunã saīghaü bhindatã 'ti. etā pana nissāya etā anubalaü katvā yaü saīghaü bhikkhå\<*<3>*>\ bhindeyyun ti āsaīkā hoti, taü sandhāy' etaü vuttaü. [Mv_III.12:] vajo ti gopālakānaü nivāsanaņņhānaü.\<*<4>*>\ yena vajo 'ti ettha vajena saddhiü gatassa vassacchede anāpatti. upakaņ- ņhāyā 'ti āsannāya. satthe vassaü upagantum ti ettha vasså- panāyikadivase tena bhikkhunā upāsakā vattabbā kuņikā laddhuü vaņņatã 'ti. sace karitvā denti, tatth'\<*<5>*>\ eva pavisitvā idha vassaü upemã 'ti tikkhattuü vattabbaü. no ce denti, sālāsaīkhepena ņhitasakaņassa heņņhā upagantabbaü, taü pi alabhantena ālayo kātabbo. satthe pana vassaü upa- gantuü na vaņņati. ālayo nāma idha vassaü vasissāmã ti cittuppādamattaü. sace maggapaņippanne\<*<6>*>\ yeva satthe pa- vāraõādivaso\<*<7>*>\ hoti, tatth'eva pavāretabbaü. atha sattho antovasse yeva bhikkhunā patthitaņņhānaü patvā atikka- mati, patthitaņņhāne vasitvā tattha bhikkhåhi saddhiü pavāretabbaü. athāpi sattho antovasse yeva antarā ekas- miü gāme tiņņhati vā vippakirãyati\<*<8>*>\ vā, tasmiü yeva gāme bhikkhåhi saddhiü vasitvā pavāretabbaü. appavāretvā\<*<9>*>\ tato paraü gantuü na vaņņati. nāvāya\<*<10>*>\ vassaü upagac- chantenāpi kuņiyaü yeva upagantabbaü. pariyesitvā ala- bhantena ālayo kātabbo. sace anto temāsaü nāvā samudde yeva hoti, tatth'eva pavāretabbaü. atha sace\<*<11>*>\ nāvā kulaü\<*<12>*>\ labhati, aya¤ ca parato gantukāmo hoti, gantuü na vaņņati, nāvāya laddhagāme yeva vasitvā bhikkhåhi saddhiü pavā- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. ubhayattha ņhitam and adds pi. 2 Bp. omits saīghe. 3 Bp. omits bhikkhå. 4 Bp. nivāsaņņhānaü. 5 Bp. tattha and omits eva. 6 Bp. maggappaņipanne. 7 Bp. -õadivaso. 8 Bp. -kirati. 9 Bp. appavā-. 10 Bp. nāvāyaü. 11 Bp. omits sace. 12 Bp. kålaü. >\ #<[page 1072]># %<1072 Samantapāsādikā [Mv_III.12>% retabbaü. sace 'pi nāvā anutãram eva a¤¤attha gacchati, bhikkhu ca paņhamaü laddhagāme yeva vasitukāma, nāvā gacchatu, bhikkhunā tatth' eva vasitvā bhikkhåhi saddhiü pavāretabbaü. iti vaje satthe nāvāyan ti tãsu ņhānesu n'atthi vassacchede āpatti, pavāretu¤ ca labhatã 'ti. purimesu pana vāëehi ubbāëhā hontã 'ti ādãsu saīghabhedapariyosānesu\<*<1>*>\ vatthåsu kevalaü anāpatti hoti, pavāretuü pana na labhati. pisācillikā 'ti pisācā yeva pisācillikā. na bhikkhave rukkha- susire 'ti ettha suddhe rukkhasusire yeva na vaņņati. mahan- tassa pana susirassa\<*<2>*>\ anto padaracchadanaü kuņikaü katvā pavisanadvāraü yojetvā upagantuü vaņņati. rukkhaü chin- ditvā khāõukamatthake padaracchadanaü kuņikaü katvāpi vaņņati yeva. rukkhaviņapiyā 'ti etthāpi suddhe viņapamatte na vaņņati. mahāviņape pana aņņakaü bandhitvā tattha padaracchadanaü kuņikaü katvā upagantabbaü. asenā- sanikenā 'ti yassa pa¤cannaü chadanānaü a¤¤atarena channaü yojitadvārabandhaü\<*<3>*>\ senāsanaü n'atthi, tena na upagantabbaü. na bhikkhave chavakuņikāyā\<*<4>*>\ 'ti ettha\<*<5>*>\ chava- kuņikā nāma ņaükitama¤cādibhedā kuņã, tattha upagantuü na vaņņati. susāne pana a¤¤aü kuņikaü katvā upagantuü vaņņati. na bhikkhave chatte 'ti etthāpi catåsu thambhesu chattaü ņhapetvā āvaraõaü katvā dvāraü yojetvā upagan- tuü vaņņati. chattakuņikā nām' esā hoti. cāņiyā\<*<6>*>\ 'ti etthāpi mahantena kapallena chatte vuttanayena kuņiü katvā upa- gantuü vaņņati. [Mv_III.13:] evaråpā katikā 'ti etthāpi\<*<7>*>\ a¤¤āpi yā ãdisā\<*<8>*>\ adhammikā katikā hoti, sā na kātabbā 'ti attho. tassā lakkhaõaü Mahāvibhaīge vuttaü. [Mv_III.14:] vassāvāso paņissuto hoti. purimikāyā 'ti tumhākaü āvāse purimikāya vassupanāyikāya vassaü vasissāmã 'ti paņi¤¤ā katā hoti. purimikā ca na pa¤¤āyatã 'ti yattha paņi¤¤ātaü tattha vassupagamanaü na dissatã 'ti paņissave ca āpatti dukka- ņassā 'ti ettha na kevalaü imaü temāsaü idha vassaü vasathā 'ti etass'eva paņissave āpatti imaü temāsaü bhikkhaü gaõhatha, ubho 'pi mayaü idha\<*<9>*>\ vasissāma, ekato uddisā- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -pariyantesu. 2 Bp. rukkhasusirassa. 3 Bp. -bandha. 4 Bp. -kāyan. 5 Bp. omits ettha. 6 Bp. caņiyā. 7 Bp. ettha. 8 Bp. ãdisã. 9 Bp. inserts vassaü. >\ #<[page 1073]># %% pessāmā 'ti evam ādināpi tassa tassa paņissave dukkataü. ta¤ ca kho paņhamaü suddhacittassa pacchā visaüvādana- paccayā. paņhamam pi asuddhacittassa pana paņissave pācittiyaü, visaüvādane dukkaņan ti pācittiyena saddhiü dukkaņaü yujjati. so tadah' eva akaraõãyo ti ādãsu, sace vassaü anupagantvā vā pakkamati, upagantvā vā sattāhaü bahiddhā vãtināmeti, purimikā ca na pa¤¤āyati paņissave ca āpatti. vassaü upagantvā pana aruõaü anuņņhāpetvā\<*<1>*>\ tadah'eva sattāhakaraõãyena pakkamantassāpi\<*<2>*>\ antosattāhe nivattantassa anāpatti, ko pana vādo dvihatihaü vasitvā antosattāhe nivattantassa. dvihatihaü\<*<3>*>\ vasitvā 'ti etthāpi nirapekkhagamanen'eva upacārātikkame vassacchedo vedi- tabbo. sace\<*<4>*>\ idha vasissāmã 'ti ālayo atthi, asatiyā pana vassaü na upeti, gahitasenāsanaü sugahitaü,\<*<5>*>\ chinnavasso na hoti, pavāretuü labhati yeva. sattāhaü anāgatāya pavā- raõāyā 'ti ettha navam ito paņņhāya gantuü vaņņati, āgac- chatu vā mā vā, anāpatti. sesaü uttānam evā 'ti. Vassåpanāyikakkhandhakavaõõanā niņņhitā. Pavāraõākkhandhakaü. [Mv_IV.1:] Pavāraõakkhandhake, n' eva ālapeyyāma na sallapeyyāmā\<*<6>*>\ 'ti ettha ālāpo nāma paņhamavacanaü, sallāpo nāma\<*<7>*>\ pac- chimavacanaü. hatthavilaīghakenā 'ti hatthukkhepakena. pasusaüvāsan ti pasånaü viya saüvāsaü. pasavo 'pi hi attano uppannaü sukhadukkhaü a¤¤ama¤¤assa na ārocenti, paņisanthāraü na karonti, tathā ete 'pi\<*<8>*>\ akaüsu. tasmā nesaü saüvāso pasusaüvāso ti vuccati. esa nayo sabbattha na bhikkhave mågavattaü\<*<9>*>\ titthiyasamādānan ti imaü temāsaü na kathetabban ti evaråpaü vattasamādānaü\<*<10>*>\ na kātabbaü. adhammikakathikā hi esā. a¤¤ama¤¤ānulomatā 'ti a¤¤a- ma¤¤aü vattuü anulamabhāvo. vadantu maü āyasmanto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. anuņņha-. 2 Bp. pakkantassāpi. 3 Bp. dvãhatãhaü. 4 Bp. inserts ‘pana vādo dvãhatãhaü vasitvā antosatthāhe nivat- tantassa. sace pi.' 5 Bp. suggahitaü. 6 Bp. sallāpe-. 7 Bp. omits nāma. 8 Bp. adds na. 9 Bp. mågabbattaü. 10 Bp. vatasa-. >\ #<[page 1074]># %<1074 Samantapāsādikā [Mv_IV.1>% ti hi vadantaü sakkā hoti ki¤ci vattuü, na itaraü. āpatti- vuņņhānatā vinayapurekkhāratā 'ti āpattãhi vuņņhānabhāvo, vinayaü purato katvā caraõabhāvo. vadantu maü āyas- manto ti hi\<*<1>*>\ vadanto āpattãhi vuņņhahissati vinaya¤ ca purakkhitvā viharatã\<*<2>*>\ 'ti vuccati. suõātu me bhante saīgho. ajja pavāraõā. yadi saīghassa pattakallaü, saīgho pavāreyyā 'ti ayaü sabbasaīgāhikā nāma ¤atti. evaü hi vutte, tevā- cikaü dvevācika¤ ca ekavācika¤ ca pavāretuü vaņņati, samānavassikam eva\<*<3>*>\ na vaņņati. tevācikaü pavāreyyā 'ti vutte pana tevācikam eva vaņņati, a¤¤aü\<*<4>*>\ na vaņņati. dve- vācikaü pavāreyyā 'ti vutte dvevācika¤ ca tevācika¤ ca vaņņati, ekavācika¤ ca samānavassika¤ ca na vaņņati. eka- vācikaü pavāreyyā 'ti vutte pana ekavācikadvevācikatevāci- kāni vaņņanti, samānavassikam eva na vaņņati. samānavassi- kan ti vutte sabbaü vaņņati. [Mv_IV.2:] acchantã 'ti nisinnā 'va honti na uņņhahanti. tad anantarā\<*<5>*>\ 'ti tad anantaraü,\<*<6>*>\ tāvattakaü\<*<7>*>\ kālan ti attho. [Mv_IV.3:] cātuddasikā ca paõõarasikā cā 'ti ettha cātuddasikāya ajja pavāraõā cātuddasã 'ti evaü pubba- kiccaü kātabbaü, paõõarasikāya ajja pavāraõā paõõarasã 'ti. pavāraõākammesu sace ekasmiü vihāre pa¤casu bhikkhåsu vasantesu, ekassa pavāraõaü āharitvā cattāro gaõa¤attiü ņhapetvā pavārenti, catåsu vā\<*<8>*>\ tãsu vā vasantesu, ekassa pavāraõaü āharitvā tayo vā dve vā saīgha¤attiü ņhapetvā pavārenti, sabbam etaü adhammena vaggaü pavāraõā- kammaü.\<*<9>*>\ sace pana sabbe 'pi pa¤ca janā ekato sannipati- tvā gaõa¤attiü ņhapetvā pavārenti, cattāro vā\<*<8>*>\ tayo vā dve vā vasantā ekato sannipatitvā saīgha¤attiü ņhapetvā pavā- renti, sabbam etaü adhammena samaggaü pavāraõākammaü. sace pa¤casu janesu ekassa pavāraõaü āharitvā cattāro saīgha¤attiü ņhapetvā pavārenti, catåsu vā\<*<8>*>\ tãsu vā ekassa pavāraõaü āharitvā tayo vā dve vā gaõa¤attiü ņhapetvā pavārenti, sabbam etaü dhammena vaggaü pavāraõā- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. inserts evaü after hi. 2 Bp. viharissatã. 3 Bp. omits eva. 4 Bp. a¤¤ā. 5 Bp. amantarā. 6 Bp. anantarā. 7 Bp. tāvatakaü. 8 Bp. omits vā, 9 Bp. pavāraõakammaü, sic passim. >\ #<[page 1075]># %% kammaü. sace pana sabbe 'pi pa¤cajanā ekato sannipatitvā saīgha¤attiü ņhapetvā pavārenti, cattāro vā tayo vā ekato sannipatitvā gaõa¤attiü ņhapetvā pavārenti, dve a¤¤ama¤- ¤aü pavārenti, eko\<*<1>*>\ vasanto adhiņņhānapavāraõaü karoti, sabbam etaü dhammena samaggaü pavāraõākamman ti. dinnā hoti pavāraõā 'ti ettha evaü dinnāya pavāraõāya pavāraõāhārakena saīghaü upasaīkamitvā evaü pavāre- tabbaü Tisso bhante bhikkhu saīghaü pavāreti diņņhena vā sutena vā parisaīkāya vā, vadatu taü bhante saīgho anu- kampaü upādāya, passanto paņikarissati. dutiyam pi bhante ...pe... tatiyam pi bhante Tisso bhikkhu saīghaü pavāreti diņņhena vā sutena vā parisaīkāya vā ... pe... paņikarissatã 'ti. sace pana vuķķhataro hoti, āyas- mā bhante Tisso ti vattabbaü. eva¤ hi tena tass' atthāya pavāritaü hotã 'ti. pavāraõaü dentena chandaü pi dātun ti ettha, chandadānaü Uposathakkhandhake vuttanayen'eva veditabbaü. idhāpi ca chandadānaü avasesasaīghakammat- thāya,\<*<2>*>\ tasmā sace pavāraõaü dento chandaü deti, vutta- nayen'\<*<3>*>\ eva āhaņāya pavāraõāya ārocitāya\<*<4>*>\ tena ca bhikkhu- nā saīghena ca pavāritam eva hoti. atha pavāraõam eva deti na chandaü, tassa ca pavāraõāya ārocitāya saīghena ca pavārite sabbesaü suppavāritaü hoti, a¤¤am pana kam- maü kuppati. sace pana\<*<5>*>\ chandam eva deti na pavāraõaü, saīghassa pavāraõā ca sesakammāni ca na kuppanti, tena pana bhikkhunā appavāritaü hoti. pavāraõādivase pana bahisãmāya\<*<6>*>\ pavāraõaü adhiņņhahitvā āgatena pi chando dātabbo, tena saīghassa pavāraõākammaü na kuppati. [Mv_IV.5:] ajjaü\<*<7>*>\ me pavāraõā 'ti ettha sace cātuddasikā hoti, ajja me pavāraõā cātuddasã,\<*<8>*>\ sace paõõarasikā, ajja me pavāraõā paõõarasã 'ti evaü adhiņņhātabbaü. tadahu pavāraõāya āpattin ti ādi vuttanayam eva [Mv_IV.7:] puna pavāretabban ti puna pubbakiccaü katvā ¤attiü ņhapetvā saīghattherato paņņhā- ya pavāretabbaü. sesaü Uposathakkhandhakavaõõanāyaü vuttanayen'eva veditabbaü. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. ekato. 2 Bp. avasesakammatthāya. 3 Bp. -nayena and omits eva. 4 Bp. omits this. 5 Bp. omits pana. 6 Bp. -yaü. 7 Bp. ajjaü. 8 Bp. adds'ti. >\ #<[page 1076]># %<1076 Samantapāsādikā [Mv_IV.14>% [Mv_IV.13:] āgantukehi āvāsikānaü anuvattitabban ti ajja pavāraõā cātuddasã 'ti etad eva pubbakiccaü kātabbaü. paõõarasika- pavāraõāya\<*<1>*>\ pi es' eva nayo. āvāsikehi nissãmaü gantvā pavāretabban 'ti vassāvasāne ayaü pāëimuttaka vinicchayo, sace purimikāya pa¤ca bhikkhå vassaü upagatā, pacchimi- kāya pi pa¤ca, purimehi ¤attiü ņhapetvā pavārite pacchi- mehi tesaü santike pārisuddhiuposatho kātabbo, na ekasmiü uposathagge dve ¤attiyo ņhapetabbā. sace 'pi pacchimikāya upagatā cattāro tayo dve eko vā hoti es' eva nayo. atha purimikā\<*<2>*>\ cattāro, pacchimikāya 'pi cattāro tayo dve eko vā, es' eva nayo. athāpi purimikāya tayo, pacchimikāya pi tayo dve eko\<*<3>*>\ vā, es' eva nayo. idaü h'ettha lakkhaõaü, sace purimikāya upagatehi pacchimikāya upagatā thokatarā c' eva honti samasamā vā\<*<4>*>\ saīghapavāraõāya ca\<*<5>*>\ gaõaü pårenti, saīghapa vāraõāvasena ¤attiü\<*<6>*>\ ņhapetabbā 'ti. sace pana purimikāya tayo, pacchimikāya eko hoti, tena saddhiü\<*<7>*>\ cattāro honti, catunnaü saīgha¤attiü ņhapetvā pavāretuü na vaņņati. gaõa¤attiyā pana so gaõapårako hoti, tasmā gaõavasena ¤attiü ņhapetvā purimehi pavāretabbaü, itarena tesaü santike pārisuddhiuposatho kātabbo.\<*<8>*>\ purimikāya dve, pacchimikāya dve vā eko vā hoti, es'eva nayo. puri- mikāya eko, pacchimikāya eko\<*<9>*>\ hoti, ekena ekassa santike pavāretabbaü, ekena pārisuddhiuposatho kātabbo. sace\<*<10>*>\ purimavassåpagatehi pacchimavassåpagatā ekena pi adhi- katarā honti, paņhamaü pātimokkhaü uddisitvā pacchā thokatarehi tesaü santike pavāretabbaü. kattikacātummā- siniyā pavāraõāya pana, sace paņhamaü vassåpagatehi mahā- pavāraõāya pavāritehi pacchā upagatā adhikatarā vā sama- samā vā honti, pavāraõā¤attiü ņhapetvā pavāretabbaü. tehi pavārite pacchā itarehi nesaü\<*<11>*>\ pārisuddhiuposatho kātabbo. atha mahāpavāraõāya pavāritā bahå\<*<12>*>\ honti, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -rasikavāre. 2 Bp. purimikayā. 3 Bp. omits eko. 4 Bp. ca for vā. 5 Bp. omits ca. 6 Bp. ¤atti. 7 Bp. inserts te. 8 Bp. inserts sace before puri-. 9 Bp. pi eko ti for eko hoti. 10 Bp. adds pana. 11 Bp. omits nesaü. 12 Bp. inserts bhikkhå. >\ #<[page 1077]># %% pacchā\<*<1>*>\ vassåpagatā thokā\<*<2>*>\ vā eko vā, pātimokkhe uddiņņhe pacchā tesaü santike tena pavāretabbaü. [Mv_IV.14:] na ca bhikkhave appavāraõāya pavāretabbaü a¤¤atra saī- ghasāmaggiyā 'ti ettha Kosambikasāmaggãsadisā\<*<3>*>\ 'va sāmaggã veditabbā. ajja pavāraõā sāmaggã 'ti eva¤ c' ettha pubba- kiccaü kātabbaü. ye pana kismi¤cid eva appamattake pavāraõaü ņhapetvā samaggā honti, tehi pavāraõāyam eva pavāraõā kātabbā. sāmaggãpavāraõaü karontehi ca paņhamapavāraõaü ņhapetvā paņipadato paņņhāya yāva kattikacātummāsipuõõamā\<*<4>*>\ etth'antare kātabbā, tato pacchā vā pure vā na vaņņati. [Mv_IV.15:] dvevācikaü pavāretun ti ettha ¤attiü ņhapentenāpi yadi saīghassa pattakallaü, saīgho dvevācikaü pavāreyyā 'ti vattabbaü, ekavācike ekavācikaü pavāreyyā 'ti. samāna- vassike 'pi samānavassikaü pavāreyyā 'ti vattabbaü, ettha ca bahå 'pi samānavassā ekato pavāretuü labhanti. [Mv_IV.16:] bhāsitāya lapitāya apariyositāyā 'ti ettha sabbasaīgāhika¤ ca puggalika¤ cā 'ti dubbidhaü\<*<5>*>\ pavāraõāņņhapanaü. tattha sabbasaīgāhike suõātu me bhante saīgho ...pe... saīgho tevācikaü pavāre iti sukārato yāva rekāro, tāva bhāsitā lapitā, apariyositā 'va hoti pavāraõā, etthantare ekapade 'pi ņhapentena ņhapitā hoti pavāraõā. yakāre pana patte pariyositā hoti, tasmā tato paņņhāya ņhapentena\<*<6>*>\ aņņha- pitā hoti. puggalikaņņhapane pana saõghaü bhante pavā- remi ...pe... dutiyam pi ..., tatiyam pi bhante saīghaü pavāremi diņņhena vā sutena vā parisaīkāya vā ...pe... passanto paņã 'ti saīkārato yāva ayaü sab- bapacchimo ņikāro, tāva bhāsitā lapitā, apariyositā 'va\<*<7>*>\ pavāraõā, etth' antare ekapade 'pi ņhapentena ņhapitā hoti pavāraõā. karissāmã 'ti vutte pana pariyositā 'va\<*<8>*>\ hoti, tasmā karissāmã 'ti vutte pana pariyositā 'va hoti tasmā karissāmã 'ti ekasmiü\<*<9>*>\ pade patte ņhapitā 'ti\<*<10>*>\ aņņhapitā 'va\<*<8>*>\ hoti. esa nayo dvevācikaekavācikasamānavassikāsu.\<*<11>*>\ etāsu \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. pacchimavassåpagatā. 2 Bp. thokatarā. 3 Bp. Kosambaka-. 4 Bp. -lumāsinãpuõõamā. 5 Bp. duvidhaü. 6 Bp. inserts ņhapitāpi after this 7 Bp. inserts hoti after'va. 8 Bp. omits'va. 9 Bp. etasmiü. 10 Bp. pi for 'ti. 11 Bp. adds pi. >\ #<[page 1078]># %<1078 Samantapāsādikā [Mv_IV.16>% pi hi pavāraõāsu\<*<1>*>\ saīkārato ņikārāvasānaü yeva ņhapanak- khettan ti. anuyu¤jiyamāno ti anuyogaü\<*<2>*>\ katvā kimhi naü ņhapesã 'ti parato vuttanayena pucchiyamāno. omad- ditvā 'ti etāni alaü bhikkhu mā bhaõķanan ti ādãni vacanā- ni vatvā. vacanomaddanā hi idha omaddanā 'ti adhippetā. anuddhaüsitaü paņijānātã 'ti amålakena pārājikena anud- dhaüsito ayaü mayā 'ti evaü paņijānāti. yathādhamman ti saīghādisesena anuddhaüsane pācitiyaü, itarehi dukkaņaü. nāsetvā 'ti liīganāsanāya nāsetvā. sāssa yathādhammaü paņikatā 'ti ettakam eva vatvā pavārethā 'ti vattabbo,\<*<3>*>\ asukā nāma āpattã 'ti idam pana na vattabbaü, eta¤ hi kalahassa mukhaü hoti. idam vatthuü pa¤¤āyati, na puggalo ti ettha corā kira ara¤¤avihāre pokkharaõito macche gahetvā pacitvā khāditvā agamaüsu, so taü vippakāraü disvā\<*<4>*>\ bhikkhussa iminā kammena bhavitabban ti sallakkhetvā evam āha. vatthuü ņhapetvā saõgho pavāreyyā 'ti yadā taü puggalaü jānis- sāma, tadā taü\<*<5>*>\ codessāma, idāni pana saõgho pavāretå 'ti ayam ettha attho. idān' eva naü vadehã 'ti sace iminā vatthunā ka¤ci\<*<6>*>\ puggalaü parisaīkasi, idān'eva naü apadi- sāhã 'ti attho. sace apadisati, taü puggalaü anuvijjitvā pavāretabbaü, no ce apadisati, upaparikkhitvā jānissāmā 'ti pavāretabbaü. ayaü puggalo pa¤¤āyati, na vatthun\<*<7>*>\ ti ettha eko bhikkhu mālāgandhavilepanehi cetiyaü vā påjesi, ariņņhaü vā pivi, tassa tad anuråpo sarãragandho hoti,\<*<8>*>\ so taü gandhaü sandhāya imassa bhikkhuno\<*<9>*>\ gandho ti vatthuü\<*<10>*>\ pakāsento evam āha. puggalaü ņhapetvā saīgho pavāreyyā 'ti etaü puggalaü ņhapetvā saīgho pavāretå\<*<11>*>\ 'ti. idān' eva naü vadehã 'ti yaü tvaü puggalaü ņhapāpesi, tassa pugga- lassa idān' eva dosaü vadehi.\<*<12>*>\ sace ayam assa doso ti vadati, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. omits pavāraõāsu saīkārato. 2 Bp. omits anuyogaü katvā. 3 Bp. vattabbā. 4 Bp. inserts ‘ārāme vā ki¤ci duttena kataü vippakāraü disvā'after disvā. 5 Bp. naü. 6 Bp. ki¤ci. 7 Bp. vatthå. 8 Bp. ahosi. 9 Bp. evaråpo sarãragandho for gandho. 10 Bp. vutthuü. 11 Bp. -retu and omits 'ti. 12 Bp. vada. >\ #<[page 1079]># %% taü puggalaü sodhetvā pavāretabbaü, atha ca\<*<1>*>\ n'āhaü jānāmã 'ti vadati, upaparikkhitvā jānissāmā 'ti pavāretabbaü. idaü vatthu¤\<*<2>*>\ ca puggalo ca pa¤¤āyatã 'ti purimanayen'eva corehi macche gahetvā pacitvā paribhuttaņņhāna¤ ca gandhā- dãhi nhānaņņhāna¤ ca disvā pabbajitass' edaü\<*<3>*>\ kamman ti ma¤¤amāno so evam āha. idān' eva naü vadehã 'ti idān' eva tena vatthunā parisaīkitapuggalaü\<*<4>*>\ vadehi. idam pana ubhayaü\<*<5>*>\ disvā diņņhakālato paņņhāya vinicchinitvā 'va pavāretabbaü. kallaü vacanāyā 'ti kallacodanāya\<*<6>*>\ codetuü vaņņatã 'ti attho. kasmā. pavāraõato pubbe avinicchitattā pacchā ca disvā coditattā 'ti. ukkoņanakaü pācittiyan ti ida¤ hi ubhayaü pubbe pavāraõāya disvā vinicchinitvā 'va bhikkhå pavārenti, tasmā puna taü ukkoņentassa āpatti. [Mv_IV.17:] dve tayo uposathe cātuddasike kātun ti ettha catutthapa¤- camā dve cātuddasikā\<*<7>*>\ tatiyo pana pakatiyāpi cātuddasiko yevā 'ti tasmā tatiyacatutthā vā tatiyacatutthapa¤camā vā dve tayo cātuddasikā kātabbā. atha catutthe kate te\<*<8>*>\ suõanti, pa¤camo cātuddasiko kātabbo. evam pi dve cātud- dasikā honti. evaü karontā bhaõķanakārakānaü terase vā cātuddase vā ime paõõarasãpavāraõaü pavāressanti. evaü pavārentehi ca bahisãmāya sāmaõere ņhapetvā te āgacchantã 'ti sutvā lahuü lahuü sannipatitvā pavāretabbaü. etam atthaü dassetuü te\<*<9>*>\ ce bhikkhave ...pe ... tathā karontå 'ti vuttaü. asaüvihitā 'ti asaüvidahitā\<*<10>*>\ āgamanajānanat- thāya akatasaüvidahanā,\<*<11>*>\ avi¤¤ātā 'va hutvā 'ti attho. tesaü vikkhitvā 'ti kilantattha muhuttaü vissamathā 'ti ādinā nayena sammohaü katvā 'ti attho. no ce labhethā'ti no ce bahisãmaü gantuü labheyyuü, bhaõķanakārakānaü sāmaõerehi c' eva daharabhikkhåhi ca nirantaraü anubad- dhā\<*<12>*>\' va honti. āgame juõhe 'ti yaü sandhāya āgame juõhe pavāreyyāmā 'ti ¤attiü ņhapesuü, tasmiü āgame juõhe. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. omits ca. 2 Bp. vatthu. 3 Bp. etaü. 4 Bp. -kitaü puggalaü. 5 Bp. adds pi. 6 Bp. kallaü coda-. 7 Bp. omits this. 8 Bp. omits te. 9 Bp. te hi for te. 10 Bp. -vidahanarahitā. 11 Bp. -vidahitā. 12 Bp. anubandhā. >\ #<[page 1080]># %<1080 Samantapāsādikā [Mv_IV.17>% komudiyā cātummāsiniyā akāmā pavāretabban ti avassaü pavāretabbaü, na hi taü atikkamitvā pavāretuü labbhati. tehi ce bhikkhave bhikkhåhi pavāriyamāne 'ti evaü cātummā- siniyā pavāriyamāne. [Mv_IV.18:] a¤¤ataro phāsuvihāro ti taruõasamatho vā taruõavipassanā\<*<1>*>\ vā paribāhirā bhavissāmā 'ti anibaddharattiņņhānadivāņ- ņhānādibhedena\<*<2>*>\ bhāvanānuyogaü sampādetuü asakkontā bāhirā bhavissāma. sabbeh' eva ekajjhaü sannipatitabban ti iminā chandadānaü paņikkhipati. bhinnassa hi saīghassa samaggakaraõakāle tiõavatthārakasamathe imasmi¤ ca pavā- raõasaīgahe 'ti imesu tisu ņhānesu chandaü dātuü na vaņņati. pavāraõasaīgaho ca nām' āyaü vissaņņhakammaņņhānānaü thāmagatasamathavipassanānaü sotāpannādãna¤ ca na dā- tabbo. taruõasamathavipassanālabhino pana sabbe vā hontu upaķķhā vā ekapuggalo vā ekassa pi vasena dātabbo yeva. dinne pavāraõasaīgahe antovassaü\<*<3>*>\ parihāro 'va hoti, āgantukā tesaü senāsanaü gahetuü na labhanti, tehi pi chinnavassehi na bhavitabbaü, pavāretvā pana antarāpi cārikaü pakkamituü labhanti 'ti dassanatthaü, tehi ce bhik- khave 'ti ādim āha. sesaü sabbattha uttānam evā 'ti. Pavāraõākkhandhakavaõõanā niņņhitā. Cammakkhandhakaü. [Mv_V.1:] Issarādhipaccan\<*<4>*>\ ti issarabhāvena ca adhipatibhāvena ca samannāgataü. rajjan ti rājabhāvaü, ra¤¤ā kattabbakic- caü vā. Soõo nāmā Koliviso\<*<5>*>\ ti ettha Soõo ti tassa nāmaü, Koliviso\<*<5>*>\ ti gottaü. pādatalesu lomānã 'ti uthosu\<*<6>*>\ rattesu pādatalesu sukhumānaü\<*<7>*>\ a¤janavaõõāni kammacittakatāni lomāni jātāni honti. so kira pubbe asãtisahassānaü puri- sānaü jeņņhapuriso hutvā tehi saddhiü paccekabuddhassa vasanaņņhāne paõõasālaü katvā attano sassirikaü uõõa- pāvārakaü\<*<8>*>\ paccekabuddhassa pādehi akkamanaņņhāne pāda- pu¤chanikaü katvā ņhapesi. temāsam pana sabbe 'va paccekabuddhaü upaņņhahiüsu. ayaü tassa ca tesa¤ ca \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. vipassano. 2 Bp. -bhāvena. 3 Bp. antovasse. 4 Bp. begins with Cammakkhandhake. 5 Bp. Koëivãso. 6 Bp. omits ubhosu. 7 Bp. -māni. 8 Bp. -raõaü. >\ #<[page 1081]># %% asãtigāmikasahassānaü\<*<1>*>\ pubbapayogo. gāmikasahassānã\<*<2>*>\ 'ti tesu gāmesu vasantānaü kulaputtānaü asãtisahassāni. ken- acid eva karaõãyenā 'ti kenaci karaõãyena viya. na pan' assa ki¤ci karaõãyaü atthi a¤¤atra tassa dassanatthāya.\<*<3>*>\ rājā kira tāni pi asãtikulaputtasahassāni sannipātento\<*<4>*>\ evaü aparisaīkanto Soõo āgamissatã 'ti sannipātāpesi. diņņha- dhammike atthe 'ti Kasivaõijjādãni\<*<5>*>\ dhammena kattabbāni, mātāpitaro dhammena positabbā 'ti evam ādinā nayena idhalokahite atthe anusāsitvā. so no bhagavā 'ti so amhākaü bhagavā tumhe samparāyike atthe anusāsissatã 'ti attho. bhagavantaü paņivedemã 'ti bhagavantaü jānāpemi. pāņi- kāya nimmujjitvā 'ti sopāõassa heņņhā aķķhacandapāsāne nimmujjitvā. yassa dāni bhante bhagavā kālaü ma¤¤atã 'ti yassa tesaü hitakiriyatthassa bhagavā kālaü jānāti. vihā- rappacchāyāyan ti vihārappaccante chāyāyaü. samannā- harantã 'ti pasādavasena punappunaü manasikaronti. bhiy- yoso mattāyā 'ti bhiyyoso mattāya puna visiņņhataraü dassehã 'ti attho. antaradhāyatã 'ti adassanaü hoti. lohitena phuņ- ņho 'ti lohitena makkhito hoti. gavāghātanan ti yattha gāvo ha¤¤anti, tādiso ti attho. kusalo\<*<6>*>\ 'ti vãõāya vādanakusalo. vãõāya tantissare 'ti vãõāya tantiyā\<*<7>*>\ sare. accāyikā\<*<8>*>\ 'ti atiāyatā kharamucchitā. saravatã 'ti sarasampannā. kam- ma¤¤ā 'ti kammakkhamā. atisithilā 'ti mandamucchitā.\<*<9>*>\ same guõe patiņņhitā 'ti majjhime sare ņhapetvā mucchitā. viriyasamathaü\<*<10>*>\ adhiņņhāhã 'ti viriyasampayuttaü samathaü\<*<11>*>\ adhiņņhāhi, viriyasamathena yojehã 'ti attho. indriyāna¤ ca samataü paņivijjhā 'ti saddhādãnaü indriyānaü samataü samabhāvaü, tattha saddhaü pa¤¤āya pa¤¤a¤ ca saddhāya, viriyaü samādhinā samādhi¤ ca viriyena yojiyamānānaü\<*<12>*>\ indriyānaü samataü paņivijjha. tattha ca nimittaü gaõhāhã 'ti tasmiü samathe sati, yena ādāse mukhanimittena\<*<13>*>\ uppaj- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. asãtiyāgāmi-. 2 Bp. asãtiü before gāmi-. 3 Bp. dassanā. 4 Bp. -pātāpento. 5 Bp. Kasivāõi-. 6 Bp. kusalatā nāma for kusalo 'ti. 7 Bp. tantissare for tantiyā sare. 8 Bp. accāyatā. 9 Bp. -mucchanā. 10 Bp. vãriyasamataü adhiņņhahā. 11 Bp. -yuttaü samataü. 12 Bp. yojayamāno. 13 Bp. mukhabimben'eva nimittena. >\ #<[page 1082]># %<1082 Samantapāsādikā [Mv_Vë>% jitabbaü, taü samathanimittaü vipassanānimittaü mag- ganimittaü phalanimittaü\<*<1>*>\ gaõhāhi, nibbattehã 'ti attho. a¤¤aü byākareyyan ti arahā ahan ti jānāpeyyaü. chaņ- ņhānānã 'ti cha kāraõāni. adhimutto hohi 'ti paņivijjhitvā paccakkhaü katvā ņhito hoti. nekkhammādhimutto ti\<*<2>*>\ sab- baü arahattavasena vuttaü. arahattaü hi sabbakilesehi nikkhantattā nekkhammaü. pavivittatā\<*<3>*>\ paviveko, byā- pajjhābhāvato\<*<4>*>\ abyāpajjhaü,\<*<5>*>\ taõhāya\<*<6>*>\ khayante uppan- nattā taõhakkhayo,\<*<7>*>\ upādānassa khayante uppannattā upādā- nakkhayo, sammohābhāvato\<*<8>*>\ asammoho 'ti vuccati. kevalaü saddhāmattakan ti paņivedharahitaü kevalaü paņivedhapa¤- ¤āya asammissaü saddhāmattakaü. paņicayan ti punap- punaü karaõena vuķķhiü.\<*<9>*>\ vãtarāgattā maggapaņivedhena rāgassa vigatattā yeva nekkhammasaīkhātaü arahattaü paņivijjhitvā ņhito hoti. phalasamāpattivihārena\<*<10>*>\ viharati, tan ninnamānaso yeva hotã 'ti attho. sesapadesu pi es' eva nayo. lābhasakkārasilokan ti catupaccayalābha¤ ca tesaü yeva sukatabhāva¤ ca vaõõabhaõana¤ ca. nikāmayamāno 'ti icchayamāno patthayamāno. pavivekādhimutto ti pavi- veke\<*<11>*>\ adhimutto ahan ti evaü arahattaü byākarotã 'ti attho. sãlabbataparāmāsan ti sãla¤ ca vata¤ ca parāmasitvā gahitaü gahaõamattaü. sārato paccāgacchanto ti sārabhāvena jānanto. abyāpajjhādhimutto\<*<12>*>\ ti abyāpajjhaü\<*<13>*>\ arahattaü byākaroti 'ti attho. iminā\<*<14>*>\ nayena sabbavāresu attho veditabbo. bhusā 'ti balavanto. n' ev' assa cittaü pariyādayantã\<*<15>*>\ 'ti etassa khãõāsavassa cittaü gahetvā ņhātuü na sakkonti. amissã- katan ti amissakataü kilesehi\<*<16>*>\ ārammaõāni\<*<17>*>\ saddhiü cit- taü missaü karonti, tesaü abhāvā amissãkataü. ņhitan ti patiņņhitaü. āne¤jappattan ti acalanappattaü. vaya¤cas- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -tta¤ ca. 2 Bp. adds ādi. 3 Bp. teh' eva pavivittattā. 4 Bp. byāpajjā-. 5 Bp. -pajjaü. 6 Bp. taõhākkhayante. 7 Bp. taõhākkhayo. 8 Bp. -vayo. 9 Bp. vuķķhi. 10 Bp. -vihāreneva. 11 Bp. viveke. 12 Bp. -pajjādhi-. 13 Bp. abyāpajjhaü. 14 Bp. adds 'va. 15 Bp. -yādiyanti. 16 Bp. kilesāhi. 17 Bp. -õena. >\ #<[page 1083]># %% sānupassatã 'ti tassa cittassa uppādam pi vayam pi passati. nekkhammaü adhimuttassā 'ti arahattaü paņivijjhitvā ņhi- tassa. sesapadehi pi arahattam eva kathitaü. upādānak- khayassā 'ti upayogatthe sāmãvacanaü.\<*<1>*>\ asammoha¤ ca cetaso ti cittassa ca asammoho\<*<2>*>\ adhimutto.\<*<3>*>\ disvā āyatanup- pādan ti āyatanānaü uppāda¤ ca vaya¤ ca disvā. sammā cittaü vimuccatã 'ti sammā hetunā nayena imāya vipassanāya paņipattiyā phalasamāpattivasena cittaü vimuccati, nibbā- nārammaõe adhimuccati. santacittassā 'ti nibbutacittassa. tādino ti iņņhāniņņhesu\<*<4>*>\ anunayapaņighehi akampitattā\<*<5>*>\ tādino. a¤¤aü\<*<6>*>\ byākarontã 'ti arahattaü byākaronti. attho ca vutto ti yena arahā 'ti ¤āyati, so attho ca\<*<7>*>\ vutto. suttattho pana suttantavaõõanāto yeva gahetabbo. attā ca anupanãto ti ahaü arahā 'ti evaü bya¤janavasena attā ca\<*<7>*>\ na upanãto. atha ca panidh' ekacce moghapurisā 'ti a¤¤e pana tucchapurisā hasamānā viya asantam eva a¤¤aü vacanamattena santaü katvā byākaronti. ekapalāsikan ti ekapaņalaü. asãtisaka- tavāhe 'ti ettha dve sakaņabhārā eko vāho ti veditabbā. sattahatthika¤ ca anãkan ti ettha cha hatthiniyo eko ca hatthã 'ti idam ekaü anãkaü, idisāni sattaü anãkāni sattahatthi- kaü anãkaü nāma. diguõā 'ti dvipaņalā. tiguõā 'ti tipa- talā. gaõaīgaõupāhaõā\<*<8>*>\ 'ti catupaņalato paņņhāya vuccati. [Mv_V.2:] sabbanãlakā\<*<9>*>\ 'ti sabbā 'va nãlakā.\<*<10>*>\ es'eva\<*<11>*>\ nayo sabbapã- takādãsu\<*<12>*>\ pi. tattha ca nãlakā\<*<10>*>\ ummārapupphavaõõā hoti, pãtakā\<*<10>*>\ kaõõikārapupphavaõõā,\<*<13>*>\ lohitikā jayakusumapuppha- vaõõā,\<*<14>*>\ ma¤jeņņhikā\<*<15>*>\ ma¤jeņņhakavaõõā\<*<16>*>\ eva, kaõhā aëāriņ- ņhikavaõõā,\<*<17>*>\ mahāraīgarattā satapadãpiņņhivaõõā,\<*<18>*>\ mahānā- marattā sambhinnavaõõā hoti paõķupalāsavaõõā, Kurundiyam \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. sāmi-. 2 Bp. -mohaü. 3 Bp. -muttassa. 4 Bp. -niņņhe. 5 Bp. anappiyattā akampiyattā ca tādã for akampitattā tādino. 6 Bp. inserts tassa dādino before this. 7 Bp. omits ca. 8 Bp. guõaīguõåpahaõā. 9 Bp. sabbanãlikā. 10 Bp. nãlikā. 11 Bp. esa for es'eva. 12 Bp. -pãtikādãsu. 13 Bp. kaõikā-. 14 Bp. jayasuma-. 15 Bp. ma¤jaņņhikā. 16 Bp. ma¤jaņņhivaõõā. 17 Bp. addāriņņhaka-. 18 Bp. satapadipi-. >\ #<[page 1084]># %<1084 Samantapāsādikā [Mv_V.2>% pana padumapupphavaõõā 'ti vuttaü.\<*<1>*>\ etāsu yaü ka¤ci labhitvā rajanaü colakena\<*<2>*>\ pu¤chitvā vaõõaü bhinditvā dhāretuü vaņņati. appamattake\<*<3>*>\ 'pi bhinne vaņņati yeva. nãlavaddhikā 'ti yāsaü vaddhā yeva nãlā. es' eva\<*<4>*>\ nayo sabbattha. etāyo\<*<5>*>\ 'pi vaõõabhedaü katvā dhāretabbā. khallakabaddhā 'ti pa¤hipidhānatthaü\<*<6>*>\ tale khallakaü ban- dhitvā katā. påņabaddhā\<*<7>*>\ 'ti Yonakaupāhanā vuccati, yāva jaīghato sabbapādaü paņicchādeti. pāliguõthimā 'ti pāliü guõthitvā katā\<*<8>*>\ uparipādamattam eva paņicchādeti, na jaīghaü. tålapuõõikā 'ti tålapicunā påretvā katā. tittira- pattilā 'ti tittirapattasadisā vicittavaddhā.\<*<9>*>\ meõķavisāõa- vaddhikā\<*<10>*>\ 'ti kaõõikaņņhāne meõķakasiīgasaõņhāne vaddhe\<*<11>*>\ yojetvā katā. ajavisāõavaddhikādãsu\<*<12>*>\ pi es' eva nayo. vicchikāëikā\<*<13>*>\ 'ti tatth' eva vicchikānaü\<*<14>*>\ naīguņņhasaõņhāne vaddhe\<*<11>*>\ yojetvā katā. morapi¤japarisibbitā\<*<15>*>\ 'ti talesu vā vaddhesu\<*<16>*>\ vā morapi¤jehi\<*<17>*>\ suttakasadisehi parisibbitā. citrā 'ti vicitrā. etāsu pi yaü ka¤ci\<*<18>*>\ labhitvā, sace tāni khallakā- dãni apanetuü\<*<19>*>\ sakkā hoti,\<*<20>*>\ vala¤jetabbā.\<*<21>*>\ tesu pana sati vala¤jentassa\<*<22>*>\ dukkaņaü. sãhacammaparikkhaņā nāma pari- yantesu cãvare anuvātaü viya sãhacammaü yojetvā katā. ulåkacammaparikkhaņā 'ti pakkhibilālacammaparikkhaņā.\<*<23>*>\ etāsu pi yā kāci\<*<24>*>\ taü cammaü apanetvā dhāretabbā. [Mv_V.3:] omukkan ti paņimu¤citvā apanãtaü. navā 'ti apari- bhuttā. [Mv_V.4:] abhijãvanikassā 'ti yena sippena abhijãvanti jãvi- taü kappenti, tassa kāraõā 'ti attho. idha kho taü bhik- khave ti ettha tan ti nipātamattaü, idha kho bhikkhave \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. vuttā. 2 Bp. coëakena. 3 Bp. -ttakena. 4 Bp. esa for es' eva. 5 Bp. etā. 6 Bp. paõhi-. 7 Bp. puņa-. 8 Bp. inserts yā. 9 Bp. vicittabaddhā. 10 Bp. -sāõabaddhikā. 11 Bp. baddhe. 12 Bp. -baddhi- for -vaddhi-. 13 Bp. pi for 'ti. 14 Bp. vicchika. 15 Bp. -pi¤cha-. 16 Bp. baddhesu. 17 Bp. -pi¤chehi. 18 Bp. ki¤ci. 19 Bp. apanetvā. 20 Bp. honti vaëa¤jituü for hoti. 21 Bp. vaëa¤jetabbā. 22 Bp. vaëa¤ja-. 23 Bp. -bãëa-. 24 Bp. adds labhitvā after kāci. >\ #<[page 1085]># %% sobheyyā\<*<1>*>\ 'ti attho. yaü tumhe 'ti ye tumhe. atha vā yadi tumhe 'ti vuttaü hoti. yadi saddassa hi atthe yam\<*<2>*>\ nipāto. ācariyeså 'ti ādimhi, pabbajjācariyo upasampa- dācariyo nissayācariyo uddesācariyo ti ime cattāro 'pi idha ācariyā eva, avassikassa chabbasso ācariyamatto, so hi catu- vassakāle taü nissāya vacchati, evaü ekavassassa sattavasso duvassassa aņņhavasso tivassassa navavasso catuvassassa dasavasso 'ti\<*<3>*>\ ime 'pi ācariyamattā eva, upajjhāyassa san- diņņhasambhattā pana sahāyakā\<*<4>*>\ bhikkhå, ye vā pana keci dasahi vsehi mahantatarā, te sabbe 'pi upajjhāyamattā nāma, ettakesu bhikkhåsu anupāhanesu caīkamantesu sau- pāhanassa caīkamato āpatti. [Mv_V.5:] pādakhãlābādho nāma, pādato khilasadisaü maüsaü nikkhantaü hoti. [Mv_V.8:] tiõapādukā 'ti yena kenaci tiõena katā\<*<5>*>\ pādukā. hintā- lapādukā 'ti khajjåripattehi\<*<6>*>\ katapādukā, hintālapattehi pi na vaņņati yeva. kamalapādukā 'ti kamalavaõõaü\<*<7>*>\ nāma tiõaü\<*<8>*>\ atthi, tena katapādukā usãrapādukā 'ti pi vadanti. kambalapādukā 'ti uõõāhi katapādukā. asaīkamanãyāyo\<*<9>*>\ 'ti bhåmiyaü suppatiņņhitā niccalā asaühāriyā. [Mv_V.9:] aīgajātaü chupantã 'ti aīgajāten' eva aīgajātaü chu- panti. ogāhetvā mārenti 'ti antoudake daëhaü gahetvā mārenti. itthãyuttenā 'ti dhenuyuttena. purisantarenā 'ti purisasārathinā. purisayuttenā 'ti goõayuttena. itthanta- renā 'ti itthãsārathinā. Gaīgā-Mahiyāyā 'ti Gaīgā-Mahikã- ëikā.\<*<10>*>\ [Mv_V.10:] purisayuttaü hatthavaņņakan ti ettha purisayuttaü itthãsārathi vā hotu purisasārathi vā, vaņņati. hatthavaņņa- kam pana itthiyo vā vaņņentu purisā vā vaņņati yeva. yā- nugghātenā 'ti yānapaņighaüsassa\<*<11>*>\ sabbo kāyo calati, tap- paccayā rujjati.\<*<12>*>\ sivikan ti piņakasivikaü.\<*<13>*>\ pāņaīkin\<*<14>*>\ ti vaüse laggetvā kataü paņapoņņalikaü.\<*<15>*>\ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. sobheyyāthā. 2 Bp. ayaü. 3 Bp. omits 'ti. 4 Bp. sahāya. 5 Bp. kata. 6 Bp. khajjårã-. 7 Bp. kamalatiõaü. 8 Bp. omits tiõaü. 9 Bp. -nãyā. 10 Bp. -kãëikāya. 11 Bp. yānaü abhiråhantassa. 12 Bp. omits rujjati. 13 Bp. pãņhaskasivikaü. 14 Bp. pāņaīkã. 15 Bp. -paņalikaü. >\ #<[page 1086]># %<1086 Samantapāsādikā [Mv_V.10>% uccāsayanamahāsayanā\<*<1>*>\ 'ti ettha uccāsayanan ti pamāõā- tikkantaü ma¤caü, mahāsayanan ti akappiyapaccatthara- õaü.\<*<2>*>\ āsandiādãsu\<*<3>*>\ āsandã 'ti pamāõātikkantāsanaü. pal- laīko ti pādesu vā\<*<4>*>\ vāëaråpāni ņhapetvā kato. goõako ti dãghalomako mahākojavo. caturaīgulādhikāni kira tassa lomāni. cittako\<*<5>*>\ ti vāëacittauõõāmayattharako.\<*<6>*>\ paņikā 'ti uõõamayo setattharako.\<*<7>*>\ paņalikā 'ti ghanapupphako uõ- õāmayattharako,\<*<8>*>\ Yonaka-Damiëa-paņo\<*<9>*>\ ti vuccati. tålikā 'ti pakatitålikāyeya. vikatikā 'tisãhabyagghādiråpavi- citto\<*<10>*>\ uõõāmayattharako.\<*<11>*>\ uddhalomã\<*<12>*>\ 'ti ekato uggata- lomaü uõõāmayattharaõaü, uddhaülomã\<*<13>*>\ 'ti pi pāņho. ekantalomã 'ti ubhato uggatalomaü uõõāmayattharaõaü. kaņissan\<*<14>*>\ ti ratanaparisibbitaü koseyyakaņissamayaü\<*<15>*>\ pac- cattharaõaü. koseyyan ti ratanaparisibbitaü koseyyasutta- mayaü\<*<16>*>\ paccattharaõaü. suddhakoseyyaü pana vaņņati. kuttakan ti soëasannaü nāņakitthãnaü ņhatvā naccayoggaü\<*<17>*>\ uõõāmayapaccattharaõaü.\<*<18>*>\ hatthattharāssattharā\<*<19>*>\ hatthã- assapiņņhãsu attharakā\<*<20>*>\ eva. rathatthare 'pi es' eva nayo. ajinappaveõã\<*<21>*>\ 'ti ajinacammehi ma¤cappamāõena sibbitvā katā paveõi.\<*<22>*>\ kadalimigapavarapaccattharaõan\<*<23>*>\ ti kadalimi- gacamman nāma atthi, tena kataü pavarapaccattharaõaü. uttamapaccattharaõan ti attho. taü kira setavatthassa upari kadalimigacammaü pattharitvā sibbetvā\<*<24>*>\ karonti. sauttaracchadan ti saha uttaracchadena\<*<25>*>\ uparibaddhena\<*<26>*>\ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -yanāni. 2 Bp. akappiyattharaõakaü. 3 Bp. āsandãādãsu. 4 Bp. omits vā. 5 Bp. cittakā. 6 Bp. vānacitrauõõāmayattheraõo. 7 Bp. -raõo. 8 Bp. -mayalohittharaõo. 9 Bp. yo āmalakapaņņo ti pi vuccati for ‘Yonaka-Damiëa-paņo ti vuccati. 10 Bp. -citro. 11 Bp. -ttharaõo. 12 Bp. uddalomã. 13 Bp. uddhalomã. 14 Bp. kaņņissan. 15 Bp. -kaņņissamayaü. 16 Bp. kosiya-. 17 Bp. naccanayoggaü. 18 Bp. -mayāttharaõaü. 19 Bp. adds 'ti. 20 Bp. attharaõakāattharaõā. 21 Bp. ajãna-. 22 Bp. paveõã. 23 Bp. kadalã for kadali, sic passim. 24 Bp. sibbitvā. 25 Bp. -danena. 26 Bp. -bandhena. >\ #<[page 1087]># %% rattavitānena saddhin ti attho. setavitānam pi heņņhā akappiyapaccattharaõe sati na vaņņati, asati pana vaņņa- ti. ubha¤tolohitakupadhānan\<*<1>*>\ ti sãsupadhāna¤\<*<2>*>\ ca pādu- padhāna¤\<*<3>*>\ cā 'ti ma¤cassa ubhato lohitakupadhānaü, etaü na vaņņati.\<*<4>*>\ yam pana ekam eva upadhānaü ubhosu pas- sesu rattaü vā hotu\<*<5>*>\ padumavaõõaü vā cittaü vā, sace pamāõayuttaü, vaņņati. mahāupaddhānaü pana paņik- khittaü. dãpicchāpo ti dãpipotako. [Mv_V.11:] ogupphiyanti 'ti bhitti- daõķakādãsu veņhetvā bandhanti. abhinisãditun ti abhi- nissāya nisãdituü.\<*<6>*>\ [Mv_V.12:] gilānena bhikkhunā saupāhanenā 'ti ettha gilāno nāma yo na sakkoti anupāhano gāmaü pa- visituü. [Mv_V.13:] Kuraraghare\<*<7>*>\ 'ti evaü nāmake nagare. eten' assa go- caragāmo vutto. Papāte\<*<8>*>\ pabbate 'ti Papātanāmake\<*<9>*>\ pab- bate. eten'assa nivāsanaņņhānaü vuttaü. Soõo ti tassa nāmaü. koņiagghanakam pana kaõõapilandhanakaü\<*<10>*>\ dhā- reti, tasmā Kuņikaõõo ti vuccati. koņikaõõo ti attho.\<*<11>*>\ ekaseyyan ti ekakassa\<*<12>*>\ seyyaü anuyu¤jakālayuttan\<*<13>*>\ ti\<*<14>*>\ attho. pāsādikan ti pāsādajanakaü.\<*<15>*>\ pasādanãyan ti idaü tass' eva atthavevacanaü. uttamadamathasamathan ti ut- tamaü damatha¤ ca samatha¤ ca pa¤¤a¤ ca samādhi¤ ca, kāyupasama¤\<*<16>*>\ ca cittupasama¤\<*<17>*>\ cā 'ti pi attho. dantan ti sabbesaü visåkāyikavipphanditānaü\<*<18>*>\ upacchinnattā dantaü, khãõakilesan ti attho. guttan ti saüvaraguttiyā guttaü. yatindriyan ti jitindriyaü.\<*<19>*>\ nāgan ti āguvirahi- taü, kilesavirahitan ti attho. tiõõaü me vassānaü accayenā 'ti mama pabbajjādivasato paņņhāya tiõõaü vassānaü accayena. upasampadaü alatthan ti ahaü upasampadaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -kåpa-. 2 Bp. sãsåpa-. 3 Bp. pādåpa-. 4 Bp. kappati. 5 Bp. hoti. 6 Bp. inserts ‘apassayaü katvā nisãditun ti attho.' 7 Bp. Kurura-. 8 Bp. Papatake 9 Bp. Papata-. 10 Bp. -piëandha-. 11 Bp. pāņho for attho. 12 Bp. ekassa. 13 Bp. kālayuttan 14 Bp. inserts ‘uposathakālayuttaü uposathakālan ti,' after ti. 15 Bp. pasāda-. 16 Bp. kāyå-. 17 Bp. cittå-. 18 Bp. visu-. 19 Bp. vãriyindriyaü. >\ #<[page 1088]># %<1088 Samantapāsādikā [Mv_V.13>% labhiü.\<*<1>*>\ kaõhuttarā 'ti kaõhamattikuttarā, uparivaķķhi- takaõhamattikā 'ti attho. gokaõņakahatā 'ti gunnaü khurehi akkantabhåmito samuņņhitehi gokaõņakehi upahatā. te kira gokaõņake ekapaņalikā upāhanā rakkhituü na sakkonti, evaü kharā honti. eragu moragu majjāru jantå 'ti imā catasso 'pi tiõajātiyo, etehi kaņasārake ca taņņikāyo ca karonti. tattha eragå 'ti erakatiõaü, taü oëārikaü, mora- gutiõaü tambasãsaü sukhumaü\<*<2>*>\ mudukaü sukhasamphas- saü, tena katā\<*<3>*>\ taņņikā nipajjitvā vuņņhitamatte puna ud- dhumānā\<*<4>*>\ hutvā tiņņhati, majjāvunā sāņake 'pi karonti, jantussa maõisadiso vaõõo hoti. senāsanaü pa¤¤āpesã 'ti bhisiü vā kaņasārakaü vā pa¤¤āpesi.\<*<5>*>\ pa¤¤āpetvā ca pana Soõassa ārocesi,\<*<6>*>\ āvuso satthā tayā saddhiü ekāvāse vasitukāmo, gandhakuņiyaü yeva te senāsanaü pa¤¤attan ti,\<*<7>*>\ paņibhātu taü bhikkhu dhammo bhāsitun ti paņibhāõa- saīkhātassa ¤āõassa bhāsituü abhimukho hotu. Aņņhaka- vaggikāni 'ti tāni akāsi. vissaņņhāyā 'ti vissaņņhakkharāya. anelagalāyā 'ti elakabhāvo na hoti. ariyo na ramati pāpe, pāpe na ramati sucã 'ti yo hi kāyavācāmanosoceyyena sa- mannāgato, so pāpe na ramati, tasmā ariyo 'pi pāpe na ramati 'ti visesadassanatthaü pāpe na ramati sucã 'ti vut- taü. ayaü khv assa kālo ti ayaü kho kālo bhaveyya. pari- dassã 'ti paridassesi. ida¤cida¤ ca vadeyyāsã 'ti yaü me upajjhāyo jānāpesi, tassa ayaü kālo bhaveyya, handa dāni ārocemi taü sāsanan ti ayam ettha adhippāyo. vinaya- dharapa¤camenā 'ti anussāvanakāacariyapa¤camena.\<*<8>*>\ anu- jānāmi bhikkhave sabbapaccantimesu janapadesu gaõaīgaõu- pāhanan\<*<9>*>\ ti ettha manussacammaü ņhapetvā yena kenaci cammena upāhanā vaņņati. upāhanakosakasatthakosaka- ku¤cikakosakesu pi es' eva nayo. cammāni attharaõānã 'ti ettha pana yaüki¤ci eëakacamma¤ ca ajacamma¤ ca atthari- tvā nipajjituü vā nisãdituü vā vaņņati. migacamme eõi- migo\<*<10>*>\ vātamigo pasadamigo kuruīgamigo\<*<11>*>\ migamātuko \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. alabhiü. 2 Bp. omits this. 3 Bp. kata. 4 Bp. -mātā. 5 Bp. pa¤¤apesi. 6 Bp. āroceti. 7 Bp. omits following eight lines (to vuttaü). 8 Bp. anusāvanāacariya-. 9 Bp. guõaīguõåpāhanan. 10 Bp. eõãmigo. 11 Bp. kuraīga-. >\ #<[page 1089]># %% rohitamigo ti etesaü yeva cammāni vaņņanti, a¤¤esaü pana na\<*<1>*>\ vaņņati. makkaņo kāëasãho ca sarabho kadalãmigo, ye ca vāëamigā keci tesaü cammaü na vaņņati. tattha vāëamigā 'ti sãhabyagghadãpiacchataracchā.\<*<2>*>\ na ke vala¤ ca ete yeva, yesaü pana cammaü na\<*<3>*>\ vaņņatã 'ti vut- taü, te ņhapetvā avasesā antamaso gomahisasasaviëārādayo\<*<4>*>\ 'pi, sabbe imasmiü atthe vāëamigā tv' eva veditabbā. ete- sa¤ hi sabbesaü cammaü na vaņņati. na tāva taü gaõanå- pagaü, yāva na hatthaü gacchatã 'ti, yāva āharitvā vā na dinnaü, tumhākaü bhante cãvaraü uppannan ti pahiõitvā vā n' ārocitaü, tāva gaõanaü na upeti, \<*<5>*>\anadhiņņhitaü vaņņati, adhiņņhātabbagahaõaü\<*<6>*>\ na upeti 'ti attho. yadā pan' ānetvā vā dinnaü hoti, pahiõitvā\<*<7>*>\ vā ārocitaü, up- pannan ti vā sutaü, tato paņņhāya dasāham eva parihāraü labhatã 'ti. Cammakkhandhakavaõõanā niņņhitā. Bhesajjakkhandhakavaõõanā. [Mv_VI.1:] Bhesajjakkhandhake sāradikena ābādhenā 'ti saradakāle uppannena pittābādhena. tasmiü hi kāle vassodakena pi tementi kaddamam pi maddanti, antarantarā ātapo pi kharo hoti, tena tesaü pittaü koņņhabbhantaragataü hoti. āhārattha¤ ca phareyyā 'ti āhāratthaü sādheyya. nacchā- dentã 'ti na jãranti,\<*<8>*>\ na vātarogaü paņippassambhetuü sakkonti. sinesikānã\<*<9>*>\ 'ti siniddhāni. bhattacchādakenā\<*<10>*>\ 'ti bhattassa\<*<11>*>\ anārocakena. [Mv_VI.2:] kāle paņiggahitan ti ādãsu majjhan- tike\<*<12>*>\ avãtivatte paņiggahetvā pacitvā parissāvetvā\<*<13>*>\ 'ti attho. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. omits na vaņņati. 2 Bp. omits dãpi. 3 Bp. omits na. 4 Bp. gomahiü sasasabiëā-. 5 Bp. inserts sace before anadhi-. 6 Bp. adhiņņha¤ ca gaõanaü. 7 Bp. omits ‘ pahiõitvā vā ārocitaü.' 8 Bp. jiranti. 9 B2 sene- ; Bp. senesitānã. 10 B2Bp. -cehandakenā. 11 B2Bp. bhattaü arocikena, and inserts ‘acchavasanti ādãsu nis saggiyavaõõanāyaü vuttanayen'eva vinicchayo veditabbo.' 12 Bp. majjanhike. 13 B2Bp. cā 'ti. >\ #<[page 1090]># %<1090 Samantapāsādikā [Mv_VI.1>% telaparibhogena paribhu¤jitun ti sattāhakālikatelaparibhogena paribhu¤jituü.\<*<1>*>\ [Mv_VI.3:] vacatthan ti sesavacaü.\<*<2>*>\ nisadaü nisada- potan\<*<3>*>\ ti piüsanasilā\<*<4>*>\ ca piüsanapotako\<*<5>*>\ ca. [Mv_VI.4:] paggavan\<*<6>*>\ ti latājāti. nattamālan\<*<7>*>\ ti kara¤jaü.\<*<8>*>\ [Mv_VI.5:] acchavasan\<*<9>*>\ ti ādãsu nissaggiyavaõõanāyaü vuttanayen' eva vinicchayo vedi- tabbo. [Mv_VI.6:] målabhesajjādivinicchayo\<*<10>*>\ 'pi Khuddakavaõõanā- yaü vutto yeva, tasmā idha yaü yaü pubbe avuttaü, taü tad eva vaõõayissāma. [Mv_VI.7:] hiīguhingujatu hiīgusipāņikā hiī- gujātiyo yeva, takatakapattitakapaõõiyo lākhājātiyo yeva.\<*<11>*>\ [Mv_VI.8:] sāmuddikā\<*<12>*>\ 'ti samuddatãre vālukā viya santiņņhati. kā- ëaloõan\<*<13>*>\ ti pakatiloõaü. sindhavan ti setavaõõaü pabbate uņņhahati. ubbhidan\<*<14>*>\ ti bhåmito aīkuraü uņņhahati. bilan ti sabbasambhārehi\<*<15>*>\ saddhim pacitaü, taü rattavaõõaü. kāyo vā duggandho 'ti kassaci assādãnaü viya [Mv_VI.9:] kāyagandho hoti, tassāpi sirãsakosambādicuõõāni\<*<16>*>\ vā gandhacuõõāni vā sabbāni vaņņanti. chakanan\<*<17>*>\ ti gomayaü. rajananipakkan ti rajanakasaņaü. pākatikacuõõam pi koņņetvā udakena temetvā nhāyituü vaņņati. etam pi rajananipakkasaīkham\<*<18>*>\ eva gacchati. [Mv_VI.10:] āmakamaüsa¤ ca khādi āmakalohita¤ ca pivãti, na taü bhikkhu khādi na pivi, amanusso khāditvā ca pivitvā ca pakkanto, tena vuttaü tassa so amanussikā- bādho paņippassambhã 'ti. [Mv_VI.11:] a¤janan ti sabbasaīgāhikavaca- nam etaü. kāëa¤janan ti ekā a¤janajāti sabbasambhāra- pakkaü\<*<19>*>\ vā. rasa¤janan ti nānāsambhārehi kataü. sota¤- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2Bp. insert here ‘målabhesajjādi nivicchayo pi khuddakavaõ õanāyaü vutto eva, tasmā idha yaü yaü pubbe avuttaü taü tad eva vaõõayissāma.' 2 B2Bp. setavacaü. 3 B2 -podaõ. 4 Bp. pisana-. 5 B2Bp. pisanapoto. 6 B2 paggavakasāvan ti;Bp. phaggavan. 7 B2 -mālakasāvan. 8 B2Bp. kara¤caü. 9 B2Bp. omit the following eight words. 10 B2Bp. omit the following fifteen words, which are inserted before in these two texts. 11 B2Bp. omit yeva. 12 Bp. sāmuddan. 13 B2 kālaloõan. 14 B2 ubbhiran. 15 B2Bp. dabbā-. 16 B2Bp. -kosumbā-. 17 B2Bp. chakaõan. 18 Bp. -saīkhepaü. 19 B2Bp. omit this and next vā. >\ #<[page 1091]># %% janan ti nadãsotādãsu uppajjanakā¤janaü.\<*<1>*>\ geruko nāma suvaõõageruko. kapillan\<*<2>*>\ ti dãpasikhāto\<*<3>*>\ gahitam asi. can- danan ti lohitacandanādikaü yaü ki¤ci. tagarādãni\<*<4>*>\ pā- katāni. a¤¤āni pi nãluppalādãni vaņņanti yeva. a¤janu- papiüsanehã\<*<5>*>\ 'ti a¤janena saddhiü ekato piüsitabbehi.\<*<6>*>\ na hi ki¤ci a¤janupapiüsanaü\<*<7>*>\ na vaņņati. [Mv_VI.12:] aņņhimayan ti manussaņņhiü ņhapetvā avasesaü aņņhimayaü. dantamayan ti hatthidantādi sabbaü dantamayaü. visāõamaye 'pi akappiyaü nāma n' atthi, naëamayāadayo ekantakappiyā yeva. salākodhāniyan\<*<8>*>\ ti yattha salākaü odahanti, taü susiradaõķakaü vā thavikaü vā anujānāmã 'ti attho. aüsavaddhako\<*<9>*>\ ti a¤janatthavikāya\<*<10>*>\ aüsavaddhako.\<*<9>*>\ [Mv_VI.13:] ya- makaü\<*<11>*>\ natthukaraõin ti samasotādi dvãhi pi\<*<12>*>\ nāëikāhi ekaü natthukaraõiü. [Mv_VI.14:] anujānāmi bhikkhave telapākan ti yaü ki¤ci bhesajjaü pakkhipituü\<*<13>*>\ sabbaü anu¤¤ātam eva hoti. atipakkhittamajjānã\<*<14>*>\ 'ti ativiya khittamajjāni, bahuü maj- jaü pakkhipitvā yojitānã 'ti attho. aīgavāto ti aīgamaī- gesu\<*<15>*>\ vāto. sambhārasedan ti nānāvidhapaõõabhaīgase- daü. mahāsedan ti\<*<16>*>\ porisappamāõaü āvāņaü aīgārānaü påretva paüsuvālikādãhi pidahitvā tattha nānāvidhāni vāta- haraõapaõõāni santharitvā telamakkhitena gattena tattha nipajjitvā samparivattanena\<*<17>*>\ sarãraü sedetuü anujānāmã 'ti attho. bhaīgodakan ti nānāpaõõabhaīgehi\<*<18>*>\ kuņņhitaü\<*<19>*>\ udakaü. tehi paõõehi ca udakena ca si¤citvā\<*<20>*>\ si¤citvā se- detabbo. udakoņņhakan ti udakakoņņhakaü.\<*<21>*>\ pāņiü vā do- õiü vā uõhodakassa påretvā tattha pavisitvā sedakamma- karaõaü anujānāmã 'ti attho. pabbavāto hotã 'ti pabbe pabbe vāto vijjhati. lohitaü mocetun ti satthakena lohi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -kaü a¤janaü. 2 Bp. kapallan. 3 B2Bp. -khato. 4 B2Bp. tagga-. 5 B2Bp. a¤janåpapisanehã. 6 Bp. pisitabbehi. 7 B2Bp. a¤janåpapisanaü. 8 B2Bp. salākaņņhāniyan. 9 Bp. saübaddhako. 10 Bp. a¤janittha-. 11 Bp. yamaka. 12 Bp. pana for pi. 13 Bp. pakkhipantaü. 14 B2Bp. atikkhitta-. 15 B2Bp. hatthapāde for this. 16 B2Bp. insert mahantaü sedaü. 17 B2Bp. -vattantena. 18 B2Bp. -bhaīga. 19 B2 kudhitaü. 20 B2 -cetvā. 21 B2 -koņņha cāņiü;Bp. -koņņhe cāņiü. >\ #<[page 1092]># %<1092 Samantapāsādikā [Mv_VI.14>% taü mocetuü. majjaü\<*<1>*>\ abhisaīkharitun ti yena phālita- pādā pākatikā honti, taü nāëikerādãsu nānābhesajjāni pak- khipitvā majjaü\<*<1>*>\ abhisaīkharituü, pādānaü sappāyabhe- sajjaü pacitun ti attho. tilakakkena attho ti piņņhehi tilehi attho. kabaëikan ti vaõamukhe sattupiõķaü pakkhipituü. sāsapakuķķenā\<*<2>*>\ 'ti sāsapapiņņhena. vaķķhamaüsan ti adhi- kamaüsaü āõi\<*<3>*>\ viya uņņhahati.\<*<4>*>\ vikāsikan ti telarundha- napilotikaü.\<*<5>*>\ sabbaü vaõapaņikamman\<*<6>*>\ ti yaü ki¤ci vaõa- paņikammaü\<*<6>*>\ nāma atthi, sabbaü anujānāmã 'ti attho. sāmaü\<*<7>*>\ gahetvā 'ti idaü na kevalaü sappadaņņhass\<*<8>*>\ eva, a¤¤asmiü pi daņņhavise sati sāmaü gahetvā paribhu¤ji- tabbaü, a¤¤esu pana kāraõesu paņiggahitam eva vaņņati. na\<*<8>*>\ paņiggāhāpetabbo ti sace bhåmipatto, paņiggahetabbo appattam pana sayaü\<*<9>*>\ gahetuü vaņņati. gharadinnakābā- dho ti vasikaraõapānakasamuņņhitarogo.\<*<10>*>\ sitālolin\<*<11>*>\ ti naīga- lena kasantassa phāle laggamattikaü udakena āloletvā\<*<12>*>\ pāyetuü anujānāmã 'ti attho. duņņhagahaõiko 'ti vipanna- gahaõiko.\<*<13>*>\ kicchena uccāro nikkhamatã 'ti attho. āmi- sakhāran ti sukkhodanaü jhāpetvā tāya chārikāya pagghari- takhārodakaü.\<*<14>*>\ muttaharãņakan ti gomuttaparibhāvitaü harãņakaü. abhisannakāyo ti ussannadosakāyo. acchaka¤- jikan\<*<15>*>\ ti taõķulakamandā.\<*<16>*>\ akaņayåsan ti asiniddho muggapacitapāniyo.\<*<17>*>\ kaņākaņan ti so'va thokaü\<*<18>*>\ siniddho. paņicchādanãyenā 'ti maüsarasena. [Mv_VI.16:] sace bhikkhave pakkāpi muggā jāyantã 'ti pakkā muggā sace 'pi jāyanti, yathā- sukhaü paribhu¤jitabbā, pakkattā hi te kappiyā eva. [Mv_VI.17:] anto- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. pajjaü. 2 B2 -kuņņena. 3 Bp. āõi. 4 B2Bp. insert here ‘loõasakkharikāya chinditun ti khurena chindi- tuü.' 5 B2 -ruddhana-. 6 B2 -parika-. 7 B2Bp. add yeva. 8 B2 sabbada- ; B2Bp. kato puna paņiggahetabbo. 9 Bp. omits sayaü. 10 Bp. vasã-. 11 Bp. sãtaloëin. 12 Bp. āloëetvā. 13 B2 vippa-. 14 B2Bp. -ritaü khārodokaü. 15 B2 acchaki¤jikan;Bp. -yan. 16 B2 -kamatto ; Bp. taõķulodakamattā. 17 Bp. -nãyo. 18 Bp. dhota for thokaü. >\ #<[page 1093]># %% vutthan ti akappiyakuņiyaü vutthaü. sāmaü pakkan ti ettha yaü ki¤ci āmisaü bhikkhunā\<*<1>*>\ pacituü na vaņņati, pakkam\<*<2>*>\ eva pacituü vaņņati. sace 'pi 'ssa uõhayāguyā gulasipaõõāni\<*<3>*>\ vā siīgaveraü\<*<4>*>\ vā loõaü vā pakkhipanti, tam pi cāletuü na vaņņati, yāguü nibbāpemã 'ti pana cāle- tuü vaņņati, uttaõķulabhattaü labhitvāpi pidahituü na vaņņati. sace pana manussā pidahitvā 'va denti, vaņņati, bhattaü vā mā nibbāyatå 'ti bidahituü vaņņati. khãra- takkādãsu pana sakiü kuņņhitesu\<*<5>*>\ aggim kātuü\<*<6>*>\ vaņņati puna pākassa anu¤¤ātabbā. ukkapiõķakāpi\<*<7>*>\ khādantã 'ti biëāramåsikāgodhamaīgusā\<*<8>*>\ khādanti. damakā 'ti vighāsā- dā. [Mv_VI.18:] tato nãhaņan\<*<9>*>\ ti yattha nimantitā bhu¤janti, tato nãha- ņaü.\<*<9>*>\ [Mv_VI.20:] vanaņņhaü pokkharaņņhan ti vane c' eva padumini- gacche\<*<10>*>\ ca jātaü. [Mv_VI.21:] abãjan ti taruõaü\<*<11>*>\ yassa bãjaü na aīku- raü janeti. nibbaņabãjan\<*<12>*>\ ti bãjaü nibbaņetvā\<*<13>*>\ apanetvā paribhu¤jitabbaü\<*<14>*>\ ambapanasādiphalaü.\<*<15>*>\ [Mv_VI.22:] duropayo\<*<16>*>\ vaõo ti dukkhena råhati, dukkhena pākatiko hotã 'ti attho. dupparihāraü satthan ti sambādhe dukkhena satthaü pahareyya.\<*<17>*>\ satthakammaü vā vatthikammaü vā 'ti yathā paricchinne okāse yena kenaci satthena vā såciyā vā kaõņakena\<*<18>*>\ vā santikāya\<*<19>*>\ vā pāsāõasakalikāya\<*<20>*>\ vā nakhena vā chindanaü vā phālanaü\<*<21>*>\ vā vijjhanaü vā lekhanaü vā na kātabbaü, sabbaü h' etaü satthakammam eva hoti. yena kenaci pana cammena vā vatthena vā vatthi- pãëanam pi\<*<22>*>\ na kātabbaü, sabbaü h'etaü vatthikammam eva hoti. ettha ca sambādhassa samantā\<*<23>*>\ dvaīgulā 'ti idaü satthakammam eva\<*<24>*>\ sandhāya vuttaü. vatthikammam pana \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2Bp. bhikkhuno 2 B2Bp. omit kakkam eva pacituü vaņņati. 3 B2Bp. sulasi-. 4 B2Bp. siīgiveraü. 5 B2 kudhitesu; Bp. kuthitesu. 6 B2Bp. dātuü. 7 B2Bp. -piõķikā. 8 B2Bp. -måsikagodhamaīgusā. 9 Bp. nihatan. 10 Bp. -nãgacche. 11 B2Bp. taruõaphalaü. 12 Bp. nippaņņabãjan. 13 Bp. nippaņņetvā. 14 B2Bp. paribhujjitabbakaü. 15 B2Bp. -sādi. 16 B2 dåro-. 17 B2 parihareyyā' ti; Bp. parihareyya. 18 B2 kaõķakena. 19 B2Bp. sattikāya. 20 Bp. -sakkhali-. 21 B2 phāëanaü. 22 B2Bp. omit pi. 23 B2Bp. sāmantā. 24 B2Bp. yeva. >\ #<[page 1094]># %<1094 Samantapāsādikā [Mv_VI.23>% sambādhe yeva paņikkhittaü. tattha pana khāraü vā dātuü\<*<1>*>\ yena kenaci rajjukena vā bandhituü vaņņati. yadi tena chijjati, succhinnaü. aõķavuķķhiroge 'pi sattha- kammaü na vaņņati, tasmā aõķaü phāletvā bãjāni uddharitvā arogaü karissāmã 'ti na kattabbaü. aggitāpanabhesajjale- panesu\<*<2>*>\ pana paņikkhepo n' atthi. vaccamagge bhesajja- makkhitā\<*<3>*>\ ādānavaņņi vā veëunāëikā vā vaņņati, yāya khāra- kammaü vā karonti telaü vā pavesenti.\<*<4>*>\ [Mv_VI.23:] pavattamaüsan ti matass'\<*<5>*>\ eva maüsaü. māghāto 'ti taü divasaü na labbhā kenaci ki¤ci jãvitā voropetuü. potthanikan ti maüsacchedanasatthakaü vuccati. kim- pãmāyā 'ti kim pi imāya. na bhagavā ussahatã\<*<6>*>\ 'ti na bhagavā sakkoti. yatra hi nāmā 'ti yasmā nāma. paņivekkhã 'ti vãmaüsi. paņipucchã 'ti vuttaü hoti. appaņivekkhitvā 'ti appaņipucchitvā. sace pana asukamaüsan ti jānāti, paņi- pucchanakiccaü n' atthi, ajānantena pana pucchitvā 'va khāditabbaü. sunakhamaüsan ti ettha ara¤¤akokā nāma sunakhasadisā honti, tesaü maüsaü vaņņati. yo pana gāmasunakhiyā vā kokena kokasunakhiyā vā gāmasunakhena saüyogena\<*<7>*>\ uppanno, tassa maüsaü na vaņņati, so hi ubhayaü bhajatã 'ti. ahimaüsan ti yassa kassaci apādakassa dãghajātikassa maüsaü na vaņņati. sãhamaüsādãni pākaņān' eva. ettha ca manussamaüsaü sajātikatāya\<*<8>*>\ paņikkhittaü, hatthiassamaüsaü rājaīgatāya, sunakhamaüsa¤ ca ahi- maüsa¤ ca paņikkulatāya, \<*<9>*>\sãhamaüsādãni pa¤ca attano anupaddavatthāyā 'ti. iti\<*<10>*>\ imesaü manussādãnaü dasannaü maüsam pi aņņhi pi lohitam pi cammam pi lomam pi sabbaü na vaņņati. yaüki¤ci ¤atvā vā a¤atvā vā khādantassa āpatti yeva. yadā jānāti tadā desetabbā. apucchitvā khādissāmã 'ti gaõhato paņiggahaõe 'pi dukkaņaü. pucchitvā khādis- sāmã 'ti gaõhato anāpatti. uddissakatam pana jānitvā khā- dantass'eva āpatti, pacchā jānanto āpattiyā na kāretabbo.\<*<11>*>\ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2Bp. ādātuü for vā dātuü. 2 Bp. -sajjāliüpanesu. 3 B2 -makkhi;Bp. -makkhivā. 4 B2 pavesanti. 5 B2Bp. matassa for matass'eva. 6 B2 ussāhatã. 7 Bp. saüyogā. 8 B2Bp. sajātitāya. 9 Bp. paņikålatāya. 10 B2Bp. omit iti. 11 Bp. adds 'pi. >\ #<[page 1095]># %% [Mv_VI.24:] ekako\<*<1>*>\ 'ti\<*<2>*>\ n' atthi me dutiyo 'ti attho. pahåtaü yāgu¤ ca madhugoëika¤\<*<3>*>\ ca paņiyādāpetvā 'ti so kira satasahassaü vayaü katvā paņiyādāpesi. anumodanagāthāya\<*<4>*>\ pariyosāne patthayataü icchatan ti padānaü alam eva dātun ti iminā sambandho. sace pana patthayatā acchatā\<*<5>*>\ 'ti pāņho atthi, so yeva gahetabbo. [Mv_VI.25:] bhojjayāgun ti yā pavāraõaü janeti. yad aggenā 'ti yaü ādiü katvā. saggā te āraddhā 'ti sagga- nibbattanakaü\<*<6>*>\ pu¤¤aü upacitan ti attho. yathādhammo kāretabbo 'ti paramparabhojanena kāretabbo,\<*<7>*>\ bhojjāyāguyā hi pavāraõā hotã 'ti. [Mv_VI.26:] nāhantaü Kaccānā 'ti tasmiü kira avasiņņhaguëe devatā sukhumojaü pakkhipiüsu, so\<*<8>*>\ a¤¤esaü pariõāmaü na gacchati, tasmā evam āha. [Mv_VI.27:] giëānassa guëan ti tathāråpena byādhinā gilānassa pacchābhattaü guëaü anujānāmã 'ti attho. [Mv_VI.28:] sabbasantharin\<*<9>*>\ ti yathā sabbattha\<*<10>*>\ santhataü hoti, evaü santharitvā.\<*<11>*>\ Sunidha- Vassakārā 'ti Sunidho ca Vassakāro ca dve brāhmaõā Magadhara¤¤o\<*<12>*>\ mahāmaccā. Vajjãnaü paņibāhā- yā 'ti Vajjãrājakulānaü āyamukhānaü\<*<13>*>\ pacchindanathāya.\<*<14>*>\ vatthånã 'ti gharavatthåni. cittāni namanti nivesanāni māpe- tun ti tā\<*<15>*>\ kira devatā vatthuvijjāpāņhakānaü sarãre adhimuc- citvā evaü cittāni nāmenti. kasmā. amhākaü yathā- nuråpaü sakkāraü karissantã 'ti attho. Tāvatiüsehã 'ti loke kira Sakkaü devarājānaü Vissukamma¤\<*<16>*>\ ca upādāya Tāvatiüsā paõķitā 'ti saddo abbhuggato, ten' ev' āha Tāva- tiüsehã\<*<17>*>\ ti. Tāvatiüsehi\<*<18>*>\ saddhiü mantetvā viya māpentã 'ti attho. yāvatā ariyānaü\<*<19>*>\ āyatanan ti yattakaü ariyama- nussānaü osaraõaņņhānaü nāma atthi. yāvatā vaõijjapatho\<*<20>*>\ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2 ekattakoci;Bp. ekattako. 2 B2Bp. insert ekako after 'ti. 3 Bp. -goëaka¤. 4 Bp. -gāthā. 5 B2Bp. icchatā. 6 B2Bp. -ttakaü. 7 Bp. kātabbo. 8 B2Bp. sā. 9 Bp. -santhatan. 10 B2Bp. sabbaü. 11 B2Bp. omit this. 12 B2Bp. insert here mahāmattā. 13 B2 måkkaü; Bp. -mukha. 14 B2Bp. -natthaü. 15 B2 tāni. 16 Bp. visu-. 17 B2Bp. omit Tāvatiüsehi ti. 18 B2 inserts devehi. 19 B2 ânandāriyaü; Bp. ariyaü. 20 B2Bp. vaõippatho. >\ #<[page 1096]># %<1096 Samantapāsādikā [Mv_VI.28>% 'ti yattakaü vāõijānaü āhaņabhaõķassa\<*<1>*>\ rāsivasen' eva kayavikkayaņņhānaü nāma atthã\<*<2>*>\ 'ti attho. idaü aggana- garan ti tesaü ariyāyatanaü vaõijjaņņhānaü\<*<3>*>\ idaü aggana- garaü bhavissati. puņabhedanan ti bhaõķapuņabhedanaņ- ņhānaü,\<*<4>*>\ bhaõķagaõķikānaü\<*<5>*>\ mocanaņņhānan ti vuttaü hoti. aggito vā 'ti ādãsu samuccayatthe\<*<6>*>\ vā saddo, tatra hi ekassa koņņhāsassa aggito ekassa udakato ekassa abbhantarato a¤¤ama¤¤assa\<*<7>*>\ bhedā antarāyo bhavissati. uëumpan ti pāraü gamanatthāya āõiyo\<*<8>*>\ ākoņetvā\<*<9>*>\ kataü. kullan ti valliādãhi bandhitvā kataü. aõõavan ti sabbantimena paric- chedena yojanamattaü gambhãrassa ca puthulassa ca udakaņ- ņhānass' etaü adhivacanaü. saran ti idha nadã adhippetā. idaü vuttaü hoti ye gambhãravitthataü taõhāsaraü taranti, te ariyamaggasaīkhātaü setuü katvāna vissajja pallalāni anāmasitvā 'va udakabharitāni ninnaņņhānāni, ayam pana idaü appamattakaü udakaü uttaritukāmo 'pi kullaü hi jano\<*<10>*>\ pabandhati, buddhā pana buddhasāvakā ca vinā eva kullena tiõõā medhāvino janā 'ti. [Mv_VI.29:] ananubodhā 'ti abujjhanena. sandhāvitan ti bhavato bhavaīgam anavasena sandhāvitaü. saüsaritan ti punappunaü gamanavasena saüsaritaü. mama¤ c' eva tumhāka¤ cā 'ti mayā ca tumhehi ca. atha vā sandhāvitaü saüsaritan ti sandhāvitaü\<*<11>*>\ saüsaritaü mama¤ c' eva tumhāka¤ ca ahosã 'ti evam ettha attho daņņhabbo. saüsitan ti saüsaritaü. bhavanetti samåhatā 'ti bhavato gamanā\<*<12>*>\ sandhāvanā taõhārajju suņņhu hatā chinnā appa- vatti\<*<13>*>\ katā. [Mv_VI.30:] nãlan\<*<14>*>\ ti idaü sabbasaīgāhikaü\<*<15>*>\ nãlavaõõā ti ādi tass'eva vibhāgadassanatthaü.\<*<16>*>\ tattha na tesaü pakativaõõā nãlā, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2 ābhata-; Bp. vā āhata-. 2 B2Bp. atthi and omit 'ti attho. 3 B2 vaõippathānaü. 4 Bp. puņa- for bhaõķapuņa-. 5 B2Bp. omit this. 6 Bp. -atthe. 7 B2Bp. a¤¤ama¤¤a. 8 B2 āõiyo. 9 Bp. akoņņetvā. 10 Bp. parijano bandhati for hi jano pa-. 11 Bp. sandhāvantaü saüsarantaü. 12 B2Bp. bhavagamanā. 13 Bp. -vattã. 14 B2Bp. nãlā. 15 Bp. -gāhataü. 16 B2Bp. vibhāgassa dassa-. >\ #<[page 1097]># %% nãlavilepanānaü vicittatāvasen'\<*<1>*>\ etaü vuttaü. paņivaņņesã 'ti pahāresi. sāhāraü dajjeyyāthā 'ti sajanapadaü dadey- yātha. aīguli pothesun\<*<2>*>\ ti aīguliü cālesuü. ambakāyā 'ti itthikāya.\<*<3>*>\ olokethā 'ti passatha. apalokethā 'ti punappu- naü passatha. upasaüharathā 'ti upanetha, imaü Licchavã- parisaü tumhākaü cittena Tāvatiüsassa parisaü haratha Tāvatiüsassa samakaü katvā passathā 'ti attho. [Mv_VI.31:] dhammassa ca anudhammaü byākarontã 'ti bhagavato\<*<4>*>\ vuttakāraõassa anukāraõaü kathenti. sahadhammiko vādā- nuvādo ti aparehi vuttakāraõo\<*<5>*>\ hutvā tumhākaü vādo hi\<*<6>*>\ vi¤¤ågarahitabbakāraõaü\<*<7>*>\ koci appamattako pi kiü na āgacchati. idaü vuttaü hoti, kiü sabbakāraõena\<*<8>*>\ pi tumhākaü pavādo\<*<9>*>\ gārayhaü kāraõaü n' atthã 'ti. anabbhak- khātukāmā 'ti abhibhavitvā\<*<10>*>\ acikkhitukāmā. anuviccakāran\<*<11>*>\ ti anuviditvā cintetvā tulayitvā kātabbaü karohã 'ti vuttaü hoti. ¤ātamanussānan ti loke pākaņānaü. sādhu hotã 'ti sundaraü hoti. paņākaü parihareyyun ti paņākaü ukkhi- pitvā nagare ghosantā āhiõķeyyuü. kasmā. evaü\<*<12>*>\ am- hākaü mahantabhāvo bhavissatã 'ti. opānabhåtan ti paņi- yattaü udapāno viya patãtaü.\<*<13>*>\ kulan ti nivesanaü. dātab- baü ma¤¤eyyāsã 'ti mā imesaü deyyadhammaü upacchin- dittha, sampattānaü hi dātabbaü evā 'ti ovadati. okāro ti avakāro lāmakabhāvo. sāmukkaüsikā 'ti attanā yeva uddharitvā gahitā, asādhāraõā\<*<14>*>\ a¤¤esan ti attho. uddissa- katan ti uddisitvā kataü. paņiccakamman ti attānaü paņicca katan ti attho. atha vā paņiccakamman ti nimittakammass' etaü adhivacanaü. taü paņiccakammaü ettha atthã 'ti maüsam pi paņiccakamman ti vuttaü. yo hi evaråpaü maüsaü bhu¤jati\<*<15>*>\ so 'pi tassa kammassa dāyādo hoti, vadhakassa viya tassā 'pi pāõaghātakammaü hontã\<*<16>*>\ 'ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2 vilittagattavasen'. 2 Bp. aīguliü phoņesun. 3 B2 itthiyikāya. 4 B2Bp. -vatā. 5 Bp. -ranena and adds sahāraõo. 6 Bp. omits hi. 7 Bp. -tabbaü kāraõaü. 8 Bp. sabbākārena. 9 B2 vāde;Bp. vādo. 10 B2 na āci- ; Bp. āci- for aci-. 11 Bp. anuvijja-. 12 B2Bp. insert no after evaü. 13 Bp. ņhitaü for this. 14 B2 -raõaü. 15 B2 paribhu¤jati. 16 Bp. hoti. >\ #<[page 1098]># %<1098 Samantapāsādikā [Mv_VI.33>% adhippāyo. na\<*<1>*>\ jãrantã\<*<2>*>\ 'ti abbhācikkhantā na jãranti,\<*<3>*>\ abbhakkhānassa\<*<4>*>\ antaü na gacchantã 'ti attho. tikoņipari- suddhikathā\<*<5>*>\ Saīghabhedasikkhāpadavaõõanāyaü vuttā. [Mv_VI.33:] sakaņaparivattakan ti sakaņehi parikkhepaü viya katvā acchanti. paccantiman ti abhilāpamattam etaü. yaü saīgho ākaīkhatã 'ti vuttatā pana dhuravihāro pi sammanni- tuü vaņņati. kammavācaü avatvā apalokanenāpi vaņņati yeva. kākoravasaddan ti tattha tattha apaviņņha\<*<6>*>\ āmisakhā- danatthāya anupage\<*<7>*>\ yeva sannipatitānaü kākānaü orava- saddaü. Yasojo nāma Kapilasuttapariyosāne pabbajitānaü pa¤cannaü satānaü aggapuriso. ussāvanantikan ti ādãsu ussāvanantikā tāva evaü kātabbā,\<*<8>*>\ yo thambhānaü vā upari bhittipāde vā nikhanitvā vihāro kayirati, tassa heņņhā thambhapaņicchakā pāsāõā bhåmi- gatikā eva. paņhamathambhaü pana paņhamabhittipādaü vā patiņņhāpentehi bahåhi samparivāretvā kappiyakutiü karomā\<*<9>*>\ 'ti vācaü nicchārentehi, manussesu ukkhipitvā patiņņhāpentesu, āmasitvā vā sayaü ukkhipitvā vā thambho vā bhittipāde vā patiņņhāpetabbo. Kurundã Mahāpaccarãsu pana kappiyakuņã kappiyakuņã 'ti vatvā patiņņhāpetabban ti vuttaü. Andhakaņņhakathāyaü saīghassa kappiyakuņiü adhiņņhāmã 'ti vuttaü. tam pana avatvāpi aņņhakathāsu vuttanayen'eva vutte doso n' atthi. idaü pan'ettha sādhā- raõalakkhaõaü thambapatiņņhāna¤ ca vacanapariyosāna¤ ca samakālaü vaņņati. sace hi aniņņhite vacane thambho patiņņhāti, appatiņņhite vā tasmiü vacanaü niņņhāti, akatā hoti kappiyakuņã, ten' eva Mahāpaccariyaü vuttaü bahåhi samparivāretvā vattabbaü, avassaü hi ettha ekassā 'pi vacananiņņhāna¤ ca thambhapatiņņhāna¤ ca ekato bhavissatã 'ti. iņņhakasilāmattikakuņikāsu\<*<10>*>\ pana kuņãsu heņņhā c' ayam bandhitvā vā abandhitvā vā karontu, yato paņņhāya bhittiü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2Bp. omit na. 2 B2Bp. jiridantã 'ti jiranti for jãrantã 'ti. 3 B2Bp. jiranti. 4 Bp. abbhākkhānassa. 5 B2Bp. -suddhakathā. 6 B2 paviņņhā āmisa-; Bp. paviņņhānaü āmisa-. 7 Bp. anuppage. 8 Bp. kattabbā. 9 Bp. repeats kappiyakuņiü karoma. 10 Bp. -kuņņikāsu. >\ #<[page 1099]># %% uņņhāpetukāmā honti, taü sabbapaņhamaü iņņhakaü vā silaü vā mattikāpiõķaü vā gahetvā vuttanayen' eva kappi- yakuņã kātabbā. iņņhakādayo hi bhittiyā paņhamiņņhakā- dãnaü heņņhā na vaņņanti. thambhā pana upari uggacchanti,\<*<1>*>\ tasmā vaņņanti. Andhakaņņhakathāyaü thambhehi kayira- māne catåsu koõesu cattāro thambhā, iņņhakādikuķķe catusu koõesu dve tisso iņņhakā adhiņņhātabbā 'ti vuttaü. tathā pana akatāya 'pi doso n' atthi. aņņhakathāsu hi vuttam eva pamāõaü. gonisādikā duvidhā ārāmagonisādikā vihārago- nisādikā 'ti. tāsu yattha n' eva ārāmo\<*<2>*>\ na senāsanāni parik- khittāni honti, ayaü ārāmagonisādikā nāma, yattha senāsa- nāni sabbāni vā ekaccāni vā parikkhittāni, ārāmo aparikkhit- to, ayaü vihāragonisādikā nāma. iti ubhayatrā 'pi ārāmassa aparikkhittabhāvo yeva pamāõaü. ārāmo pana upaķķha- parikkhitto 'pi bahutaraparikkhitto\<*<3>*>\pi parikkhitto yeva nāmā 'ti Kurundã Mahāpaccarãsu\<*<4>*>\ vuttaü. ettha kappiya- kuņiü\<*<5>*>\ laddhuü vaņņati. gahapatã 'ti manussā āvāsaü katvā kappiyakuņiü dema, paribhu¤jathā 'ti vadanti, esā gahapati nāma. kappiyakuņiü kātuü demā 'ti vutte 'pi vaņņati yeva. Andhakaņņhakathāyam pana yasmā bhikkhuü ņhapetvā sesasahadhammikānaü sabbesa¤ ca devamanussānaü hattha- to paņiggaho ca sannidhi ca antovuttha¤ ca tesaü santakaü bhikkhussa vaņņati, tasmā tesaü gehāni vā tehi dinnā kappi- yakuņã vā gahapatã 'ti vuccatã 'ti vuttaü. puna pi vuttaü bhikkhusaīghassa vihāraü ņhapetvā bhikkhunãnaü\<*<6>*>\ upas- sayo\<*<7>*>\ ārāmikānaü vā titthiyānaü vā devatānaü vā nāgānaü vā api brāhmānaü vā vimānaü kappiyakuņã hotã 'ti, taü suvuttaü, saīghasantakam eva hi bhikkhusantakaü vā gehaü gahapatikuņã\<*<8>*>\ na hoti. sammatikā\<*<9>*>\ nāma kammavācā- ya\<*<10>*>\ sāvetvā katā 'ti. yaü imāsu catåsu kappiyabhåmisu vut- thaü āmisaü, taü sabbaü antovutthasaīkhaü na gacchati, bhikkhåna¤ va bhikkhunãna¤ ca antovutthasantopakkamo- canatthaü hi kappiyakuņiyo anu¤¤ātā. yam pana akappi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. gacchanti. 2 B2Bp. insert parikkhitto after ārāmo. 3 B2Bp. bahutaraü pari-. 4 B2 -ccariyādisu. 5 Bp. -kutã. 6 B2 -nã. 7 Bp. inserts vā after this. 8 B2Bp. -kuņikā. 9 B2 sammutikā. 10 Bp. -vācaü. >\ #<[page 1100]># %<1100 Samantapāsādikā [Mv_VI.33>% yabhåmiyaü sahaseyyāpahonake\<*<1>*>\ gehe vutthaü saīghikaü vā puggalikaü vā bhikkhussa bhikkhuniyā vā santakaü ekarattam pi ņhapitaü, taü antovutthaü, tattha pakka¤ ca antopakkaü nāma hoti, etaü na pakkati. sattāhakālikam pana yāvajãvika¤ ca vaņņati. tatrāyaü vinicchayo, sāma- õero bhikkhussa taõķulādikaü āmisaü āharitvā kappiya- kuņiyaü nikkhipitvā punadivase pacitvā deti, antovutthaü na hoti. tattha akappiyakuņiyaü nikkhittasappiādãsu yaü ki¤ci pakkhipitvā deti, mukhasannidhi nāma hoti. Mahā- paccariyaü pana antovutthaü hotãti vuttaü. tattha nāma- mattam eva nāmakaraõaü. bhikkhu akappiyakuņiyaü ņhapitasappi¤ ca yāvajãvikapaõõa¤ ca ekato pacitvā pari- bhu¤jati, sattāhaü nirāmisaü vaņņati. sace āmisasaü- saņņhaü katvā paribhu¤jati, antovuttha¤ c'eva sāmapak- ka¤\<*<2>*>\ ca hoti. eten' upāyena sabbasaüsaggā veditabbā. imā pana kappiyakuņiyo kadā jahitavatthukā hontãti.\<*<3>*>\ ussāva- nantikā tāva yā thambhānaü upari bhittipāde vā nikhanitvā katā, sā sabbesu thambhesu ca bhittipādesu ca apanãtesu jahitavatthukā hoti. sace pana thambhe vā bhittipāde vā parivattanti,\<*<4>*>\ yo yo ņhito tattha tattha patiņņhāti, sabbesu pi parivattitesu jahitavatthukā\<*<5>*>\ 'va hoti. iņņhakādãhi katā ca yas- sa uparibhittiatthāya ņhapitaü iņņhakaü vā silaü vā mattikā- piõķaü vā ādiü katvā vināsitakāle jahitavatthukā hoti. yehi pana iņņhakādãhi adhiņņhitā, tesu apanãtesu pi tad a¤¤esu\<*<6>*>\ patiņņhitesu\<*<7>*>\ ajahitavatthukā 'va hoti. gonisādikā pākārā- dãhi parikkhepe kate jahitavatthukā hoti. puna tasmiü ārāme kappiyakuņiü\<*<8>*>\ laddhuü vaņņati. sace pana puna pi pākārādayo tattha tattha khaõķā honti, tato tato gāvo pavi- santi, puna kappiyakuņã hoti. itarā pana dve gopānasã- mattaü ņhapetvā sabbasmiü chadane vinaņņhe jahitavatthu- kā honti. sace gopānasãnaü upari ekam pi pakkhapāsaka- maõķalaü atthi, rakkhati. tatra\<*<9>*>\ pan'\<*<10>*>\ imā catasso 'pi kappiyabhåmiyo, n'atthi, tattha kiü kātabban ti.\<*<11>*>\ anupa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -seyyappahonake. 2 B2Bp. sāmaü pāka¤. 3 B2Bp. honti. 4 Bp. -vattenti. 5 B2Bp. ajahita-. 6 B2Bp. a¤¤āsu. 7 B2Bp. -tāsu. 8 Bp. -kuņã. 9 B2 tattha; Bp. yatra. 10 B2 pana. 11 Bp. omits ti. >\ #<[page 1101]># %% sampannassa datvā tassa santakaü katvā paribhu¤jitabbaü. tatr' idaü vatthu Karavikatissatthero\<*<1>*>\ kira vinayadharapā- mokkho Mahāsivattherassa santikaü agamāsi. so dãpālo- kena sappikumbhaü\<*<2>*>\ passitvā bhante kim etan ti pucchi. thero āvuso gāmato sappikumbho\<*<2>*>\ ābhato låkhadivase sappinā bhu¤janatthāyā 'ti āha. tato naü Tissatthero na vaņņati bhante 'ti āha. thero punadivase pamukhe\<*<3>*>\ nikkhipāpesi. Tissatthero puna ekadivasaü\<*<4>*>\ āgato taü disvā tath' eva pucchitvā bhante sahaseyyāpahonakaņņhāne\<*<5>*>\ ņhapetuü na vaņņatã 'ti āha. thero punadivase bahi nãharāpetvā nikkhi- pāpesi. taü corā hariüsu. so puna ekadivasaü āgataü Tissattheram āha āvuso tayā na vaņņatã 'ti vutte,\<*<6>*>\ so kumbho bahi nikkhitto corehi āvahaņo 'ti. tato naü Tissatthero āha nanu bhante anupasampannassa dātabbo assa anupasampan- nassa hi datvā tassa santakaü katvā paribhu¤jituü vaņņatãti. [Mv_VI.34:] Meõķakavatthuü uttānam eva. api c' ettha anujānāmi bhikkhave pa¤ca gorase 'ti ime pa¤ca gorase visuü paribho- gena paribhu¤jitum pi anujānāmã 'ti attho. pātheyyaü pariyesitun ti ettha sace keci sayam eva ¤atvā denti, icc' etaü kusalaü, no ce denti, ¤ātipavāritaņņhānato vā bhik- khācāravattena vā pariyesitabbaü, tathā alabhantena a¤¤ā- tikāpavāritaņņhānato yācitvāpi gahetabbaü, ekadivasena gamanãye magge ekabhattatthāya\<*<7>*>\ pariyesitabbaü. dãghe addhāne, yattakena kantāraü nittharati, tattakaü pariyesi- tabbaü. [Mv_VI.35:] kājehi gāhāpetvā 'ti pa¤cahi kājasatehi susaükhatassa badarapānassa kuņasahassaü gāhāpetvā. etasmiü nidāne etasmiü pakaraõe dhammiü kathaü katvā 'ti sādhu bhik- khave pānaü apivantā samaõassa Gotamassa sāvakā pac- cayabāhullikā 'ti vādaü na uppādayittha, mayi ca gāravaü akattha, mama ca tumhe sugāravaü janayittha, iti vo ahaü iminā kāraõena suņņhu pasanno ti ādinā nayena dhammiü kathaü katvā anujānāmi bhikkhave aņņha pānānã 'ti ādim āha. tattha ambapānan ti āmehi vā pakkehi vā ambehi katapānaü. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. Karavãka-. 2 B2 sabbi- for sappi-. 3 B2 inserts pana after this. 4 Bp. -divase. 5 B2 -honake ņhāne; Bp. -seyyappahona-. 6 Bp. vutto. 7 Bp. ekaü bhattatthāya. >\ #<[page 1102]># %<1102 Samantapāsādikā [Mv_VI.38>% tattha āmehi karontena ambataruõāni bhinditvā udake pakkhipitvā ātape ādiccapākena pacitvā parissāvetvā tada hupāņiggahitehi madhusakkharākappurādãhi\<*<1>*>\ yojetvā kātab- baü. evaü kataü purebhattam eva kappati. anupasampan- nehi kataü labhitvā pana purebhattaü paņiggahitaü pure- bhattaü sāmisaparibhogenāpi vaņņati, pacchābhattaü nirāmi- saparibhogena yāva aruõuggamanā vaņņati.\<*<2>*>\ esa nayo sabba- pānesu. tesu pana jambupānan ti jambuphalehi katapānaü. cocapānan ti aņņhikehi\<*<3>*>\ kadaliphalehi katapānaü. moca- pānan ti anaņņhikehi kadaliphalehi katapānam. madhu- pānan\<*<4>*>\ ti madhukānaü jātirasena katapānaü. taü pana udakasanbhinnaü vaņņati, suddhaü na vaņņati. muddika- pānan ti muddikā udake\<*<5>*>\ madditvā ambapānaü viya kata- pānaü. sālukapānan\<*<6>*>\ ti rattuppalanãluppalādãnaü sāluke\<*<7>*>\ madditvā katapānaü. phārusakatapānan\<*<8>*>\ ti phārusakehi\<*<9>*>\ ambapānaü viya katapānaü. imāni aņņhapānāni sãtāni pi ādiccapākāni pi vaņņanti, aggipākāni na vaņņanti. dha¤¤a- phalarasan ti sattannaü dha¤¤ānaü phalarasaü. ķākara- san ti pakkaķākarasaü. yāvakālikapattāna¤ hi purebhat- tam eva raso kappati. yāvajuvikānaü\<*<10>*>\ paņiggahetvā ņhapi- tasappiādãhi saddhiü pakkānaü sattāhaü kappati. sace pana suddhodakena paccati,\<*<11>*>\ yāvajãvam pi vaņņati. khãrā- dãhi\<*<12>*>\ saddhiü pacituü na vaņņati. a¤¤ehi pakkam pi ķākarasasaīkham\<*<13>*>\ gacchati. Kurundiyam pana yāvakā- likapattānam pi sãtodake\<*<14>*>\ madditvā kataraso vā ādiccapāko vā vaņņatã 'ti vuttaü. ņhapetvā madhukapuppharasan ti ettha madhukapuppharaso aggipāko vā hotu ādiccapāko vā, pacchābhattaü na vaņņati. purebhattam pi yaü pākaü\<*<15>*>\ gahetvā majjaü karonti, so ādito paņņhāya na vaņņati. madhukapuppham pana allaü vā sukkhaü vā bhajjitaü vā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -ppårādãhi. 2 B2Bp. add yeva. 3 B2Bp. aņņhika. 4 Bp. madhukapānan. 5 B2 udakena. 6 Bp. sālåkā-. 7 Bp. sālåke. 8 Bp. -sakapānan. 9 B2 -rusaphalehi; Bp. -rusakaphalehi. 10 B2 inserts raso after this. 11 Bp. pacati. 12 B2Bp. insert pana after this. 13 Bp. adds eva. 14 B2Bp. -dakena. 15 B2Bp. pānaü. >\ #<[page 1103]># %% tena kataphāõitaü vā, yato paņņhāya majjaü na karoti,\<*<1>*>\ taü sabbaü purebhattaü vaņņati. ucchuraso nikkasaņo pac- chābhattaü vaņņati. iti pānāni anujānantena ime 'pi cattāro rasā anu¤¤ātā 'ti.\<*<2>*>\ [Mv_VI.36:] Rojavatthuü\<*<3>*>\ uttānam\<*<4>*>\ eva. tattha\<*<5>*>\ sabba¤ ca ķākan ti sappiādãhi pakkaü vā apakkaü vā yaü ki¤ci ķākaü. piņņhakhādanãyan ti piņņhamayaü khādanãyaü. rojo kira idaü ubhayam pi satasahassaü vayaü katvā paņiyādāpesi. saīgaraü\<*<6>*>\ akaüså 'ti katikaü akaüsu. uëāraü kho te idan ti sundaraü kho te idaü. n'āhaü bhante ânanda bahukato ti n' āhaü buddhādigatapasādabahumānena idh' āgato ti dasseti. [Mv_VI.37:] ma¤jukā 'ti madhuravacanā. paņibhāõeyyakā 'ti sake sippe paņibhāõasampannā. dakkhā 'ti chekā analasā vā. pariyodātasippā 'ti niddosasippā. nāëiyāvāpakenā 'ti nāëiyā ca āvāpakena ca. āvāpako ca nāma yattha laddhaü laddhaü āvapanti, pakkhipantã 'ti vuttaü hoti. na bhikkhave nhāpitapubbena khurabhaõķan\<*<7>*>\ ti ettha gahetvā pariharitum eva na vaņņati, a¤¤assa santakena pana kese chettuü\<*<8>*>\ vaņņati. sace vetanaü\<*<9>*>\ gahetvā chindati, na vaņņati. yo anhāpita- pubbo, tassa pariharituü pi vaņņati, taü vā a¤¤aü vā ga- hetvā kese chettuü\<*<8>*>\ pi vaņņati. [Mv_VI.39:] bhāgaü datvā 'ti dasamaü bhāgaü datvā. idaü kira Jambådãpe porāõakacārittaü, tasmā dasa koņņhāse katvā eko koņņhāso bhåmisāmikānaü dātabbo. [Mv_VI.40:] yaü bhikkhave mayā idaü na kappatã 'ti ime cattāro mahā- padese bhagavā bhikkhånaü nayagghaõatthāya āha. tattha dhammasaīgāhakattherā suttaü gahetvā parimaddantā idaü addasaüsu, thapetvā dha¤¤aphalarasan ti satta dha¤¤āni\<*<10>*>\ pacchābhattaü na kappantã 'ti paņikkhittāni. tāla-nālikera- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2Bp. karonti. 2 B2Bp. insert here ‘aggihutaü mukhaü ya¤¤ā 'ti ādãsu aggihutaü seņņhaü aggihutaü mukhan ti vuttaü hoti.' 3 Bp. -vatthu. 4 B2Bp. uttānattham. 5 B2Bp. insert here the sentence which comes soon after, ‘saīkaraü akaüså 'ti... idh' āgato ti dasseti.' 6 B2Bp. saīkaraü. 7 B2 khåra-. 8 Bp. chedetuü. 9 Bp. vettanaü. 10 Bp. dha¤¤arasāni. >\ #<[page 1104]># %<1104 Samantapāsādikā [Mv_VI.40>% panasa-labuja-alāvu\<*<1>*>\-kumbhaõķa-pusaphala\<*<2>*>\-tipusaelālukā\<*<3>*>\ 'ti nava mahāphalāni sabba¤ ca aparaõõaü dha¤¤agatikameva. taü ki¤cāpi na paņikkhittaü, atha kho akappiyaü anulometi, tasmā pacchābhattaü na kappatãti aņņhapānāni anu¤¤ātāni, avasesāni vettatintinikamātuluīgakapiņņhakosambakaraman- dādikhuddakaphalapānāni aņņhapānagatikān' eva. tāni ki¤- cāpi na anu¤¤ātāni, atha kho kappiyaü anulomenti, tasmā kappanti. ņhapetvā hi sānulomaü dha¤¤aphalarasaü a¤- ¤aü phalapānaü nāma akappiyaü n'atthi, sabbaü yāmakā- likaü yevā 'ti Kurundiyaü vuttaü. bhagavatā cha cãvarāni anu¤¤ātāni, dhammasaīgāhakattherehi tesaü anulomāni dukulaü pattunnaü\<*<4>*>\ cinapaņaü\<*<5>*>\ somārapaņaü\<*<6>*>\ iddhimayi- kaü devadattiyan ti aparāni cha anu¤¤ātāni. tattha pattun- nan\<*<7>*>\ ti pattunnadese\<*<8>*>\ pāõakehi sa¤jātavatthaü. dve paņā desanāmen' eva vuttā. tāni tãõi koseyyassānulomāni, duku- laü sāõassa, itarāni dve kappāsikassa vā sabbesam vā. bhagavatā ekādasapatte paņikkhipitvā dve pattā anu¤¤ātā, lohapatto c' eva mattikāpatto ca. lohathālakaü mattika- thālakaü tambalohathālakan ti tesaü yeva anulomāni. bhagavatā tayo tumbā anu¤¤ātā lohatumbo kaņņhatumbo phalatumbo ti. kuõķikā ka¤canako udakatumbo ti tesaü yeva anulomāni. Kurundiyam pana pānãyasaīkhapānãyasa- rāvakāni etesaü anulomānã 'ti vuttaü. paņņikā såkaran- takan\<*<9>*>\ ti dve kāyabandhanāni anu¤¤ātāni, dussapaņņena rajjukena ca katakāyabandhanāni tesaü anulomāni. setac- chattaü kila¤jacchattaü paõõacchattan ti tãõi chattāni anu¤¤ātāni, ekapaõõacchattaü tesaü yeva anuloman ti iminā nayena pāëi¤ ca aņņhakatha¤ ca anupekkhitvā a¤¤āni pi kappiyākappiyānaü anulomāni veditabbāni. tadahupaņiggahitaü kāle kappatã 'ti ādi sabbaü sambhinna- rasaü sandhāya vuttaü. sace hi challim pi anapanetvā sakalen' eva nāëikeraphalena saddhim pānakaü paņiggahitaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -alābu-. 2 Bp. -pussaphala-. 3 B2 -tipusaphala-elālukāni: Bp. -tipusaphala-eëāëukāni, and omits 'ti. 4 Bp. -õõaü. 5 Bp. cãnapaņņaü. 6 Bp. -paņņaü. 7 Bp. -õõan. 8 Bp. -õõadese. 9 Bp. såkarantan. >\ #<[page 1105]># %% hoti. nāëikeraü apanetvā taü vikāle 'pi vaņņati.\<*<1>*>\ upari sappipiõķaü ņhapetvā sãtalapāyāsaü denti, yaü pāyāsena asaüsaņņhaü sappi, taü apanetvā sattāhaü paribhu¤jituü vaņņati. thaddhamadhuphāõitādãsu\<*<2>*>\ pi es' eva nayo. tak- kolajātiphalādãhi pi alaīkaritvā piõķapātaü denti, tāni uddha- ritvā dhovitvā yāvajãvaü paribhu¤jitabbāni. yāguyaü pakkhipitvā dinnasiīgaverādãsu\<*<3>*>\ pi telādãsu pi pakkhipitvā dinnalaņņhimadhukādãsu pi es' eva nayo. evaü yaü yaü asambhinnarasaü hoti, taü taü ekato paņiggahitam pi, yathā suddhaü hoti, tathā dhovitvā vā tacchetvā vā tassa tassa kālavasena paribhu¤jituü vaņņati. sace pana sambhinnarasaü hoti saüsaņņhaü, na vaņņati. yāvakālikaü hi attanā saddhiü sambhinnarasāni tãõi pi yāmakālikādãni attano sabhāvaü upaneti, yāmakālikam pi\<*<4>*>\ dve 'pi sattā- hakālikādãni attano sabhāvaü upaneti, sattāhakālikam pi attanā saddhiü saüsaņņhaü yāvajãvikaü attano sabhāvaü yeva upaneti, tasmā tena tadahupaņiggahitena saddhiü tadahupaņiggahitaü vā pure paņiggahitaü vā yāvajãvikaü sattāhaü kappati, dvãhapaņiggahitena chāhaü, tãhapaņig- gahitena pa¤cāhaü, sattāhapaņiggahitena tadah' eva kappatã 'ti veditabbaü. tasmā yeva hi sattāhakālikena bhikkhave yāvajãvikaü tadahupaņiggahitan ti avatvā paņiggahitaü sat- tāhaü kappatã 'ti vuttaü. kālayāmasattāhātikkamesu c' ettha vikālabhojanasannidhibhesajjasikkhāpadānaü vasena āpattiyo veditabbā. imesu ca pana catåsu kālikesu yāvakā- likaü yāmakālikan ti idam eva dvayaü anto vutthaka¤ c' eva sannidhikāraka¤ ca hoti, sattāhakālika¤ ca yāvajãvika¤ ca akappiyakuņiyaü nikkhipitum pi vaņņati, sannidhim pi na janetã 'ti. sasaü sabbattha uttānam evā 'ti. Bhesajjakkhandhakavaõõanā niņņhitā. Kaņhinakkhandhakavaõõanā [Mv_VII.1:] Kaņhinakkhandhake pāņheyyakā\<*<5>*>\ 'ti Paņheyyaraņņhavāsino.\<*<5>*>\ Paņheyyaü\<*<5>*>\ nāma Kosalesu pacchimadisābhāge raņņhaü, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. kappati. 2 Bp. baddha-. 3 Bp. -siīgi-. 4 B2Bp. omit pi. 5 Bp. pāve- for pāņhe-. >\ #<[page 1106]># %<1106 Samantapāsādikā [Mv_VII.1>% tattha vāsino ti vuttaü hoti. Kosalara¤¤o ekapitubhātånaü bhaddavaggiyattherānaü etaü adhivacanaü. tesu sabbajeņ- ņhako anāgāmi,\<*<1>*>\ sabbapacchimako sotāpanno, eko 'pi arahā vā puthujjano vā n' atthi. āra¤¤akā 'ti dhutaīgasamādāna- vasena āra¤¤akā, na ara¤¤avāsamattena. piõķapātikādi- bhāve pi tesaü es' eva nayo. sãsavasena c' etaü vuttaü. ime pana terasāpi dhutaīgāni samādāya yeva vattanti. uda- kasaīgahe 'ti udakena saīgahite ghātite saüsaņņhe, thale ca ninne ca ekodakãbhåte 'ti attho. udakacikkhalle 'ti akkan- takkantaņņhāne\<*<2>*>\ udakacikkhallo uņņhahitvā yāva ānisadā paharati, ãdise cikkhalle 'ti attho. ckapuõõehã 'ti udaka- puõõehi. tesaü kãva cãvarāni ghanāni, tesu patitaü udakaü na paggharati ghanattā, puņabaddhaü\<*<3>*>\ viya tiņņhati, tena vuttaü okapuõõehi cãvarehã 'ti oghapuõõehã 'ti pi pāņho. aviva- damānā vassaü vasimhā 'ti ettha āgantukaņņhāne senāsanaphā- sutāya abhāvena ca bhagavato dassanālābhena ukkaõņhita- tāya ca te bhikkhå phāsuü na vasiüsu, tasmā avivadamānā phāsukaü vassaü vasimhā 'ti na avocuü. dhammiü kathaü katvā 'ti bhagavā tesaü bhikkhånaü anamataggiyakathaü kathesi. te sabbe 'va\<*<4>*>\ kathāpariyosāne arahattaü pāpuõitvā nisinnaņņhānato\<*<5>*>\ yeva ākāse uppatitvā agamaüsu. taü san- dhāya vuttaü dhammiü kathaü katvā 'ti. tato bhagavā sace kaņhinatthāro pa¤¤atto abhavissa, ete bhikkhå ekaü cãvaraü ņhapetvā santaruttarena āgacchantā na evaü kilantā assu, kaņhinatthāro ca nām' esa sabbabuddhehi anu¤¤āto ti cintetvā kaņhinatthāraü anujānitukāmo bhikkhå āmantesi, āmantetvā ca pana anujānāmi bhikkhave 'ti ādim āha. tattha atthatakaņhinānaü vo 'ti ettha\<*<6>*>\ nipātamattaü vo- kāro, atthatakaņhinānan ti attho. eva¤ hi sati parato so nesaü bhavissatã 'ti yujjati. atha vā vo ti sāmãvacanam ev' etaü. so nesan ti ettha pana so cãvaruppādo, yeva\<*<7>*>\ atthataka- ņhinā, nesaü\<*<8>*>\ bhavissati 'ti attho. tattha anāmantacāro ti yāva kaņhinaü na uddharãyati, tāva anāmantetvā caraõaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -gāmã. 2 Bp. -tākkanta-. 3 Bp. puņasattaü. 4 Bp. pi for 'va. 5 Bp. -nayo, and omits next yeva. 6 Bp. omits ettha. 7 Bp. ye. 8 Bp. tesaü. >\ #<[page 1107]># %% kappissati, cārittasikkhāpade\<*<1>*>\ anāpatti bhavissatãti\<*<2>*>\ attho. asamādānacāro ti ticãvaraü asamādāya caraõaü, cãvaravip- pavāso kappissatãti attho. gaõabhojanan ti gaõabhojanam pi kappissati. yāvad atthacãvaran ti yāvatakena\<*<3>*>\ cãvarena attho, tāvatakaü\<*<4>*>\ anadhiņņhitaü avikappitam kappissatãti attho. yo ca tattha cãvaruppādo ti tattha kaņhinatthatasãmāyaü mata- kacãvaraü vā hotu saīghaü uddissa dinnaü vā saīghikena tatr' uppādena ābhataü vā yena kenaci ākārena yaü saīghi- kaü cãvaraü uppajjati, taü tesaü bhavissatã 'ti attho. eva¤ ca pana bhikkhave kaņhinaü attharitabban ti ettha kaņhi- natthāraü ke labhanti ke na labhantãti. gaõanavasena\<*<5>*>\ tāva pacchimakoņiyā pa¤ca janā labhanti, uddhaü satasahas- sam pi. pa¤cannaü heņņhā na labhanti. vutthavassavasena purimikāya vassaü upagantvā paņhamapavāraõāya pavāritā labhanti, chinnavassā vā pacchimikāya upagatā vā na labhanti, a¤¤asmiü vihāre vutthavassāpi na labhantã 'ti Mahāpaccari- yaü vuttaü. purimikāya upagatānam pana sabbe pacchi- mikā\<*<6>*>\ gaõapårakā honti, ānisaüsaü na labhanti, ānisaüso itaresaü yeva hoti. sace purimikāya upagatā cattāro vā honti tayo vā dve vā eko vā, itare gaõapårake katvā kaņhi- naü attharitabbaü. atha cattāro bhikkhå upagatā, eko paripuõõavasso sāmaõero, so ce pacchimikāya upasampajjati, gaõapårako c' eva hoti ānisaüsa¤ ca labhati. tayo bhikkhå dve sāmaõerā, dve bhikkhå tayo sāmaõerā, eko bhikkhu cattāro sāmaõerā 'ti etthāpi es' eva nayo. sace purimikāya upagatā kaņhinatthārakusalā na honti, atthārakusalā khan- dhakabhāõakattherā pariyesitvā ānetabbā, kammavācaü sāvetvā kaņhinaü attharāpetvā dāna¤ ca bhu¤jitvā gamis- santi. ānisaüso pana itaresaü yeva hoti. kaņhinaü kena dinnaü vaņņati. yena kenaci devena vā manussena vā pa¤cannaü vā sahadhammikānaü a¤¤atarena dinnaü vaņ- ņati. kaņhinadāyakassa vattaü atthi, sace so taü ajānanto pucchati bhante kathaü kaņhinaü dātabban ti tassa evaü ācikkhitabbaü tiõõaü cãvarānaü a¤¤atarapahonakaü suri- yuggamanasamaye vatthaü kaņhinacãvaraü demā 'ti dātuü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -padena. 2 Bp. kappissati. 3 Bp. yāvattakena. 4 Bp. tāvattakaü. 5 Bp. gaõavasena. 6 Bp. omits this. >\ #<[page 1108]># %<1108 Samantapāsādikā [Mv_VII.1>% vaņņati, tassa parikammatthaü ettakā nāma såciyo ettakaü suttaü ettakaü rajanaü parikammaü karontānaü ettakā- naü bhikkhånaü yāgubhatta¤ ca dātuü vaņņatã 'ti. kaņhinat- thārakenāpi dhammena samena uppannaü kaņhinaü atthari- tabbaü.\<*<1>*>\ attharantena vattaü jānitabbaü, tantavāyagehato hi ābhatasantānen' eva khalimakkhitasāņako 'pi na vaņņati, malinasāņako\<*<2>*>\ 'pi na vaņņati, tasmā kaņhinatthārasāņakaü labhitvā suņņhu dhovitvā såciādãni cãvarakammupakaraõāni sajjetvā bahåhi bhikkhåhi saddhiü tadah' eva sibbetvā\<*<3>*>\ niņņhitasåcikammaü rajitvā kappabinduü datvā kaņhinaü attharitabbaü. sace tasmiü anatthate yeva, a¤¤o\<*<4>*>\ kaņhi- nasāņakaü āharati, a¤¤āni ca bahåni kaņhinānisaüsavatthāni deti, yo ānisaüsaü bahuü deti, tassa santaken' eva atthari- tabbam. itaro yathā\<*<5>*>\ tathā ovaditvā sa¤¤āpetabbo. kaņhi- nam pana kena attharitabbaü. yassa saīgho kaņhinacãvaraü deti. saīghena pana kassa dātabbaü. yo jiõõacãvaro hoti. sace bahå jiõõacãvarā,\<*<6>*>\ vuķķhassa dātabbaü. vuķķhesu pi yo mahāpuriso tadah' eva cãvaraü katvā attharituü sak- koti, tassa dātabbaü. sace vuķķho na sakkoti, navakataro sakkoti, tassa dātabbaü. api ca saīghena mahātherassa saīgahaü kātuü vaņņati, tasmā tumhe bhante gaõhatha, mayaü katvā dassāmā 'ti vattabbaü. tãsu cãvaresu yaü jiõõaü hoti, tad atthāya dātabbaü. pakatiyā dupaņņacã- varassa dupaņņatthāya yeva dātabbaü. sace pi'ssa ekapaņ- ņacãvaraü ghanaü hoti, kaņhinasāņakā\<*<7>*>\ ca pelavā, sāruppaņ- thāya dupaņņapahonakam eva dātabbaü. ahaü alabhanto ekapaņņaü pārupāmã 'ti vadantassāpi dupaņņaü dātuü vaņ- ņati. yo pana lobhapakatiko hoti, tassa na dātabbaü. tenāpi kaņhinaü attharitvā pacchā visibbetvā\<*<3>*>\ dve cãvarāni karis- sāmã 'ti na gahetabbaü. yassa pana diyati, tassa yena vidhinā dātabbaü, taü dassetuü eva¤ ca pana bhikkha- ve kaņhinaü attharitabban ti ārabhitvā suõātu me bhante 'ti ādikā dānakammavācā tāva vuttā. evaü dinne pana kaņhine, sace taü kaņhinadussaü niņņhitaparikammam eva \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. omits this. 2 Bp. malãna-. 3 Bp. sibbitvā. 4 Bp. a¤¤aü. 5 Bp. tathā. 6 Bp. adds honti. 7 Bp. -ņako. >\ #<[page 1109]># %% hoti, icc' etaü kusalaü, no ce niņņhitaparikammaü hoti, ahaü thero ti vā bahussuto ti vā ekenāpi akātuü na labbhati, sabbeh' eva sannipatitvā dhovanasibbanarajanāni niņņhape- tabbāni.\<*<1>*>\ idaü hi kaņhinavattaü nāma buddhappasatthaü,\<*<2>*>\ atãte Padumuttaro hi\<*<3>*>\ bhagavā kaņhinavattaü akāsi. tassa kira aggasāvako Sujātatthero nāma kaņhinaü gaõhi. taü satthā aņņhasaņņhiyā bhikkhusatasahassehi saddhiü nisãditvā akāsi. katapariyositaü pana kaņhinaü gahetvā atthārakena bhikkhunā sace saīghāņiyā kaņhinaü attharitukāmo hoti, porāõikā saīghāņi paccuddharitabbā, navā saīghāņi adhiņ- ņhātabbā, imāya saīghāņiyā kaņhinaü attharāmã 'ti vācā bhinditabbā 'ti ādinā Parivāre vuttavidhānena kaņhinaü attharitabbaü. attharitvā ca pana tena kaņhinatthārakena bhikkhunā saīghaü upasaīkamitvā ekaüsaü uttarāsaīgaü karitvā a¤jaliü paggahetvā evam assa vacanãyo, atthataü bhante saīghassa kaņhinaü dhammiko kaņhinatthāro anu- modathā 'ti tehi anumodakehi bhikkhåhi ekaüsaü uttarā- saīgaü karitvā a¤jaliü paggahetvā evam assa vacanãyo atthataü āvuso saīghassa kaņhinaü, dhammiko kaņhinat- thāro, anumodāmā 'ti evam ādinā Parivāre vuttavidhānen' eva anumodāpetabbaü, itarehi ca anumoditabbaü. evaü sabbesaü atthataü hoti kaņhinaü. vuttaü h' etaü Parivāre dvinnaü puggalānaü atthataü hoti kaņhinaü, atthārakassa ca anumodakassa cā 'ti. puna pi vuttaü na saīgho kaņhinaü attharati, na gaõo kaņhinaü attharati, puggalo kaņhinaü attharati, saīghassa anumodanāya\<*<4>*>\ gaõassa anumodanāya puggalassa atthārā saīghassa atthataü hoti kaņhinaü, ga- õassa atthataü hoti kaņhinaü, puggalassa atthataü hoti kaņhinan ti. evaü atthate pana kaņhine, sace pana\<*<5>*>\ kaņhina- cãvarena saddhiü ābhataü ānisaüsaü dāyakā yena amhākaü kaņhinaü gahitaü, tass' eva demā 'ti denti, bhikkhusaīgho anissaro. atha avicāretvā datvā gacchanti, bhikkhusaīgho issaro, tasmā sace kaņhinatthārakassa sesacãvarāni pi dubba- lāni honti, saīghena apaloketvā tesaü pi atthāya vatthāni dātabbāni. kammavācā pana ekā yeva vaņņati. avasesa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. niņņhā-. 2 Bp. -pasaņņhaü. 3 Bp. pi. 4 Bp. -danā. 5 Bp. omits pana. >\ #<[page 1110]># %<1110 Samantapāsādikā [Mv_VII.8>% kaņhinānisaüsavatthāni\<*<1>*>\ vassāvāsikaņņhitikāya dātabbāni. ņhitikāya abhāvena\<*<2>*>\ therāsanato paņņhāya dātabbāni. garu- bhaõķaü na bhājetabbaü. sace pana ekasãmāya bahå vihārā honti, sabbe bhikkhå sannipātetvā ekaņņha kaņhinaü attharitabbaü, visuü visuü attharituü na vaņņati. idāni yathā ca kaņhinaü atthataü hoti yathā ca anatthataü, taü vidhiü vitthārato dassetuü eva¤ ca pana bhikkhave atthataü hoti kaņhinaü, evaü anatthatan ti vatvā akaraõãya¤ c' eva mahābhåmika¤ ca anatthatalakkhaõaü tāva dassento ulli- khitamattenā 'ti ādike catuvãsati ākāre dasseti, tato paraü atthatalakkhaõaü dassento ahatena atthatan ti ādike sattarasa ākāre dassesi. Parivāre 'pi hi catuvãsatiyā ākārehi anat- thataü hoti kaņhinaü, sattarasah' ākārehi atthataü hoti kaņhinan ti idam eva lakkhaõaü vuttaü. tattha ullikhita- mattenā 'ti dãghato ca puthulato ca pamāõagahaõamattena. pamāõaü hi gaõhanto tassa tassa padesassa sa¤jānanaņņhaü nakhādãhi vā taü paricchedaü dassento ullikhati, nalāņādãsu vā ghaüsati, tasmā taü pamāõagahaõaü ullikhitamattan ti vuccati. dhovanamattenā 'ti kaņhinadussadhovanamattena. cãvaravicāraõamattenā 'ti pa¤cakaü vā sattakaü vā navakaü vā ekādasakaü vā hotå 'ti evaü vicāraõamattena.\<*<3>*>\ che- danamattenā 'ti yathāvicāritassa vatthassa chedanamattena. bandhanamattenā 'ti moghasuttakāropanamattena. ovaņņiya- karaõamattenā 'ti moghasuttakānusārena dãghasibbitamat- tena. kaõķåsakaraõamattenā 'ti muddhiyapaņabandhana- mattena.\<*<4>*>\ daëhãkammakaraõamattenā 'ti dve cimilikāyo eka- to katvā sibbitamattena. atha vā paņhamacimilikā ghaņetvā ņhapitā hoti, kaņhinasāņakaü tassā kucchismiü\<*<5>*>\ cimilikaü katvā sibbitamattenā 'ti pi attho. Mahāpaccariyaü pakati- cãvarassa upassayadānenā 'ti vuttaü. Kurundiyam pana pakatipaņņabaddhacãvaraü\<*<6>*>\ dupaņņaü kātuü kucchicimi- lika\<*<7>*>\ alliyāpanamattenā 'ti vuttaü. anuvātakaraõamattenā 'ti piņņhianuvātāropanamattena. paribhaõķakaraõamattenā 'ti kucchianuvātāropanamattena. ovaņņeyyakaraõamattenā\<*<8>*>\ 'ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. avasese kathinānisaüise balavavatthāni. 2 Bp. abhāve. 3 Bp. vicāritamattena. 4 Bp. -patta- for -paņa-. 5 Bp. kucchi. 6 Bp. -pattabandha-. 7 Bp. -likaü alliyā-. 8 Bp. ovadeyya-. >\ #<[page 1111]># %% āgantukapaņāropanamattena.\<*<1>*>\ kaņhinacãvarato vā paņaü\<*<2>*>\ gahetvā a¤¤asmiü kaņhinacãvare\<*<3>*>\ paņāropanamattena.\<*<4>*>\ kam- balamaddanamattenā\<*<5>*>\ ' ti ekavāraü yeva rajane pakkhittena dantavaõõena paõķupalāsavaõõena vā. sace pana sakiü vā dvikkhattuü vā rattam pi sāruppaü hoti, vaņņati. nimit- takatenā 'ti iminā dussena kaņhinaü attharissāmã 'ti evaü nimittakatena. ettakam eva hi Parivāre vuttaü. aņņha- kathāsu pana ayaü sāņako sundaro, sakkā iminā kaņhinaü attharitun ti evaü nimittakammaü katvā laddhenā 'ti vuttaü. parikathākatenā 'ti kaņhinaü nāma dātuü vaņņati, kaņhinadāyako bahuü pu¤¤aü pasavatã 'ti evaü parikathāya uppāditena. kaņhinaü nāma atiukkaņņhaü vaņņati, mātaram pi vi¤¤āpetuü na vaņņati, ākāsato otiõõasadisam eva vaņņati.\<*<6>*>\ kukkukatenā 'ti tāvakālikena. sannidhikatenā 'ti ettha duvi- dho sannidhi karaõasannidhi ca nicayasannidhi ca. tattha tadah' eva akatvā ņhapetvā karaõaü, karaõasannidhi nāma.\<*<7>*>\ saīgho ajja kaņhinadussaü labhitvā punadivase deti, ayaü nicayasannidhi nāma.\<*<7>*>\ nissaggiyenā 'ti rattinissaggiyena. Parivāre 'pi vuttaü nissaggiyaü nāma kayiramāne\<*<8>*>\ aruõo udriyatã\<*<9>*>\ 'ti. akappakatenā 'ti anādinnakappabindunā. a¤¤a- tra saīghāņiyā 'ti ādãsu ņhapetvā saīghātiuttarāsaīgāntara- vāsake a¤¤ena paccattharaõādinā atthataü, anatthataü hotã 'ti a¤¤atra pa¤cakena vā atirekapa¤cakena vā 'ti, pa¤cakāni\<*<10>*>\ vā atirekapa¤cakāni\<*<11>*>\ vā khaõķāni katvā mahā- maõķalāķķhamaõķalāni dassetvā katen' eva vaņņati. eva¤ hi samaõķalãkataü hoti, taü ņhapetvā a¤¤ena acchinnakena vā dvitticatukkhaõķakena\<*<12>*>\ vā na vaņņati. a¤¤atra puggalassa atthārā 'ti puggalassa atthāraü ņhapetvā na a¤¤ena saīghassa vā gaõassa vā atthārena atthataü hoti. nissãmaņņho anumo- datã' ti bahåpacārasãmāya\<*<13>*>\ ņhito anumodati. ahatenā 'ti aparibhuttena ahatakappenā 'ti ahatasadisena ekavāraü vā dvikkhattuü vā dhotena. pilotikāyā 'ti gatavatthukasā- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -pattāropa-. 2 Bp. pattaü. 3 Bp. akaņhina-. 4 Bp. pattāropa-. 5 Bp. kambalamattenā. 6 Bp. vaņņã'ti. 7 Bp. omits nāma. 8 Bp. kariyamāne. 9 Bp. uņņhahantã. 10 Bp. pa¤ca. 11 Bp. atirekāni. 12 Bp. -tukhaõķena. 13 Bp. bahiupa-. >\ #<[page 1112]># %<1112 Samantapāsādikā [Mv_VII.1>% ņakena.\<*<1>*>\ paüsukålenā 'ti tevãsatiyā khettesu uppannapaü- sukålena. paüsukåliyabhikkhunā colakabhikkhaü\<*<2>*>\ āhiõ- ķitvā laddhacolakehi\<*<3>*>\ katacãvarenā 'ti Kurundã-Mahāpac- carãsu vuttaü. āpaõikenā\<*<4>*>\ 'ti āpaõadvāre patitapilotikaü gahetvā kaņhinatthāya deti, tenāpi vaņņatã 'ti attho. sesaü vuttavipallāsena\<*<5>*>\ veditabbaü. imasmiü pana ņhāne saha kaņhinassa atthārā kati dhammā jāyantã 'ti ādi bahåsu\<*<6>*>\ aņņhakathāsu vuttaü, taü sabbaü Parivāre pāëiü āråëham eva, tasmā tattha āgatanayen' eva veditabbaü. na hi tena idha avuccamānena kaņhinatthārassa\<*<7>*>\ ki¤ci parihāyati. evaü kaņhinatthāraü dassetvā idāni ubbhāraü dassetuü katha¤ ca bhikkhave ubbhataü hoti kaņhinan ti ādim āha. tattha mātikā 'ti mātaro janettiyo ti attho. kaņhinubbhāraü hi etā aņņha janettiyo. tāsu pakkamanaü anto assā 'ti pak- kamanantikā. evaü sesāpi veditabbā. [Mv_VII.2-12:] na paccessan ti na puna āgamissaü. etasmiü pana pakkamanantike kaņhinud- dhāre paņhamaü cãvarapalibodho chijjati, pacchā āvāsapali- bodho, evaü pakkamato hi cãvarapalibodho antosãmāyam eva chijjati, āvāsapalibodho sãmātikkame. vuttam pi c' etaü Parivāre: pakkamanantiko kaņhinuddhāro vutto ādiccabandhunā eta¤ c'\<*<8>*>\ āhaü vissajjissaü cãvarapalibodho paņhamaü chijjati. pacchā āvāsapalibodho chijjatã 'ti. cãvaraü ādāyā 'ti akatacãvaraü ādāya. bahisãmāgatassā 'ti a¤¤aü sāmantaü\<*<9>*>\ vihāraü gatassa. evaü hotã 'ti tasmiü vihāre senāsanaphāsukaü vā sahāyasampattiü vā disvā evaü hoti. etasmiü pana niņņhānantike kaņhinuddhāre āvāsapalibodho paņhamaü chijjati, so hi na paccessan ti citte uppannamatte 'va\<*<10>*>\ chijjati. vuttam pi c' etaü: niņņhānantiko kaņhinuddhāro vutto ādiccabandhunā, eta¤ c'\<*<8>*>\ āhaü vissajjissaü āvāsapalibodho paņha- maü chijjati. cãvare niņņhite cãvarapalibodho chijjatã 'ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. hatavatthaka-. 2 Bp. coëaka-. 3 Bp. -coëakehi. 4 Bp. pāpaõikena. 5 Bp. -sen'eva. 6 Bp. bahu. 7 Bp. -rakassa. 8 Bp. ca tāhaü. 9 Bp. sāmanta. 10 Bp. eva. >\ #<[page 1113]># %% etena nayena sesamātikāvibhajjane\<*<1>*>\ 'pi attho veditabbo. ayaü pan' ettha viseso, sanniņņhānantike dve 'pi palibodhā n' ev' imaü cãvaraü kāressaü, na paccessan ti citte uppanna- matte yeva ekato chijjanti.\<*<2>*>\ vutta¤ h' etaü: sanniņņhānantiko kaņhinuddhāro vutto ādiccabandhunā, eta¤ c'\<*<3>*>\ āhaü vissajjissaü dve palibodhā apubbaü acari- maü chijjantã 'ti. evaü sabbakaņhinuddhāresu palibodhu- pacchedo veditabbo. so pana yasmā iminā ca vuttanayena Parivāre ca āgatabhāvena sakkā jānituü, tasmā vitthārato na vutto. ayam pan'ettha saīkhepo, nāsanantike āvāsa- palibodho paņhamaü chijjati, cãvare naņņhe cãvarapalibodho chijjati. yasmā cãvare naņņhe cãvarapalibodho chijjati, tasmā nāsanantiko 'ti vuttaü. savanantike cãvarapalibodho paņha- maü chijjati,\<*<4>*>\ tassa saha savanena āvāsapalibodho chijjati. āsāvacchedike āvāsapalibodho paņhamaü chijjati, cãvarāsāya upacchinnāya cãvarapalibodho chijjati. ayam pana yasmā anāsāya labhati āsāya na labhati, tassa evaü hoti idh' ev' imaü cãvaraü kāressaü, na paccessan ti ādinā nayena itarehi uddhārehi saddhiü vomissakadesanānekappabhedo\<*<5>*>\ hoti, tasmā parato visuü vitthāretvā vutto, idha na vutto. idha pana savanantikassa anantaraü sãmātikkantiko vutto. tattha cãvarapalibodho paņhamaü chijjati, tassa bahisãme āvāsapalibodho chijjati. sahubbhāre dve palibodhā apubbaü acarimaü chijjanti.\<*<6>*>\ evaü ādāyavāre satta kaņhinuddhāre dassetvā, puna samādāyavāre 'pi vippakatacãvarassa ādāya- samādāyavāresu pi yathāsambhavaü te yeva dassitā. tato paraü antosãmāyaü paccessaü na paccessan ti imaü vidhiü anāmasitvā 'va, na paccessan ti imam eva āmasitvā 'va anadhiņņhitenā 'ti ādinā nayena ca ye ye yujjanti, te te dassitā. tato paraü cãvarāsāya pakkamatã 'ti ādinā nayena itarehi saddhiü vomissakanayena anekakkhattuü āsāvacchedikaü dassetvā. puna disaīgamiyavasena ca phāsuvihārikavasena ca niņņhānantikādãsu\<*<7>*>\ yujjamānā kaņhinuddhārā dassitā. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -bhajane. 2 Bp. -tã 'ti. 3 Bp. ca tāhaü. 4 Bp. inserts tasmā. 5 Bp. vomissadesananeka-. 6 Bp. chijjantã 'ti. 7 Bp. -tikesu. >\ #<[page 1114]># %<1114 Samantapāsādikā [Mv_VII.13>% evaü pabhedato kaņhinuddhāraü dassetvā, idāni ye ye tena tena kaņhinuddhārena palibodhā chijjantã 'ti vuttā, tesaü tesaü paņipakkhe dassento [Mv_VII.13:] dve 'me bhikkhave kaņhinassa palibodhā 'ti ādim āha. tattha cattenā ti yena cattena so āvāso catto hoti, taü cattaü nāma, tena cattena. vanta- muttesu pi es' eva nayo. sesaü sabbattha uttānam evā 'ti. Kaņhinakkhandhakavaõõanā niņņhitā. Cãvarakkhandhakavaõõanā. [Mv_VIII.1:] Cãvarakkhandhake padakkhā\<*<1>*>\ 'ti chekā kusalā. abhisaņā 'ti abhigatā. kehi abhigatā.\<*<2>*>\ atthikehi\<*<3>*>\ manussehi. kara- õatthe pana sāmivacanaü katvā atthikānaü atthikānaü manussānan ti vuttaü. pa¤¤āsāya ca rattiü gacchatã 'ti pa¤¤āsakahāpaõe gahetvā ca rattiü rattiü gacchati. negamo ti kuņumbikagaõo.\<*<4>*>\ Sālavatiü kumāriü gaõikaü vuņņhā- pesã 'ti nāgarā dve satasahassāni rājā\<*<5>*>\ tãõi satasahassāni a¤¤a¤ ca ārāmuyyānavāhanādiparicchedaü datvā vuņņha- pesuü,\<*<6>*>\ gaõikaņņhāne ņhapesun ti attho. paņisatena ca rattiü gacchatã 'ti rattiü rattiü paņisatena gacchati. gilānaü paņivedeyyan ti gilānabhāvaü jānāpeyyaü. kattarasuppe ti jiõõasuppe. (disāpāmokkho ti sabbadisāsu vidito pākaņo padhāno 'vā 'ti attho.) kā me deva mātā\<*<7>*>\ 'ti, kasmā pucchi. taü kira a¤¤e rājadārakā kãëantā kalahe uņņhite nimmātiko nippãtiko ti vadanti, yathā ca a¤¤esaü dārakānaü chaõā- dãsu cåëamātāmahāmātādayo ki¤ci ki¤ci paõõākāraü pe- senti, tathā tassa na koci ki¤ci pesesi. iti so taü sabbaü cintetvā nimmātiko yeva nu kho ahan ti jānanatthaü kā me deva mātā, ko pitā 'ti pucchi. yan nån' āhaü sippan\<*<8>*>\ ti yan nån' āhaü vejjasippaü sikkheyyan ti cintesi. tassa kira etad ahosi imāni kho hatthiassasippādãni parupaghāta- paņisaüyuttāni, vejjasippaü mettāpubbabhāgaü sattānaü hitapaņisaüyuttan ti, tasmā vejjasippam eva sandhāya yan nån' āhaü sippaü sikkheyyan ti cintesi. api c' āyaü ito \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. padakkhiõā. 2 Bp. adds 'ti. 3 Bp. repeats this. 4 Bp. -biyagaõo. 5 Bp. inserts satasahassan ti after rājā. 6 Bp. vutthāpesuü. 7 Bp. adds ko pitā. 8 Bp. sippaü sikkheyyaü. >\ #<[page 1115]># %% kappasatasahassassa upari Padumuttarassa bhagavato upaņ- ņhākaü buddhupaņņhāko ayan ti catuparisabbhantare\<*<1>*>\ pat- thataguõaü vejjaü disvā aho vatā 'ham pi evaråpaü ņhā- nantaraü pāpuõeyyan ti cintetvā sattāhaü buddhappamu- khassa bhikkhusaīghassa dānaü datvā bhagavantaü van- ditvā aham pi bhagavā tumhākaü upaņņhāko asukavejjo viya anāgate buddhupaņņhāko bhaveyyan ti patthanam akāsi. tāya purimapatthanāya codiyamano 'p' esa vejja- sippam eva sandhāya yan nån' āhaü sippaü sikkheyyan ti cintesi. disāpāmokkho ti sabbadisāsu vidito pākaņo, paņ- ņhāno vā 'ti attho. tasmi¤ ca samaye Takkasilakā\<*<2>*>\ vāõijā Abhayarājakumāraü dassanāya agamaüsu.\<*<3>*>\ te Jãvako ku- to tumhe āgatā 'ti pucchi. Takkasilato 'ti vutto. atthi tattha vejjasippācariyo ti pucchitvā,\<*<4>*>\ āma kumāra Takkasi- lāyaü disāpāmokkho vejjo paņivasatã 'ti sutvā, tena hi yadā gacchatha, mayhaü āroceyyāthā 'ti āha. te tathā kariüsu. so pitaraü anāpucchitvā tehi saddhiü Takkasilaü agamāsi. tena vuttaü Abhayarājakumāraü anāpucchā 'ti ādi. ic- chām' ahaü ācariya sippaü sikkhitun ti taü kira upasaīka- mantaü disvā so vejjo ko 'si tvaü tātā 'ti pucchi. so Bimbi- sāramahārājassa nattā Abhayakumārassa putto 'mhã 'ti āha. kasmā pana tvaü asi tāta idh' āgato 'ti. tato so tumhākaü santike sippaü sikkhitun ti vatvā icchām' ahaü ācariya sippaü sikkhitun ti āha. bahu¤ ca gaõhātã 'ti yathā a¤¤e khattiyarājakumārādayo ācariyassa dhanaü dātvā ki¤ci kammaü akatvā sippaü sikkhanti yeva, na so evaü. so pana ki¤ci dhanaü adatvā dhammantevāsiko 'va hutvā ekaü kālaü upajjhāyassa kammaü karoti, ekaü kālaü sikkhati. evaü sante 'pi, abhinihārasampanno\<*<5>*>\ kulaputto attano medhāvitāya bahu¤ ca gaõhāti, lahu¤ ca gaõhāti, suņņhu ca upadhāreti, gahita¤ c' assa na pamussati.\<*<6>*>\ satta ca me vassāni adhãyantassa nay'imassa sippassa anto pa¤¤āyatã 'ti ettha ayaü kira Jivako, yattakaü ācariyo jānāti, yaü a¤¤e soëasahi vassehi uggaõhanti, taü sabbaü sattahi vassehi\<*<7>*>\ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -parisantare. 2 Bp. -silato. 3 Bp. āga-. 4 Bp. pucchi. 5 Bp. abhinãhāra-. 6 Bp. sammussati. 7 Bp. māsehi. >\ #<[page 1116]># %<1116 Samantapāsādikā [Mv_VIII.1>% uggahesi. Sakkassa pana devara¤¤o etad ahosi ayaü bud- dhānaü upaņņhāko aggavissāsiko\<*<1>*>\ bhavissati, handa naü bhesajjayojanaü sikkhāpemã 'ti. ācariyassa sarãre ajjhāva- sitvā yathā ņhapetvā kammavipākaü avasesarogaü eken' eva bhesajjayogena tikicchituü sakkoti, tathā naü bhe- sajjayojanaü sikkhāpesi. so pana ācariyassa santike sik- khāmã 'ti ma¤¤ati, tasmā samattho idāni Jãvako tikicchitun ti Sakkena vissaņņhamatto\<*<2>*>\ evaü cintetvā ācariyaü pucchi. ācariyo pana na iminā mam' ānubhāvena uggahitaü, deva- tānubhāvena uggahitan ti ¤atvā 'va tena hi bhaõe 'ti ādim āha. samantā yojanaü āhiõķanto ti divase divase ekekena dvārena nikkhamitvā cattāro divase āhiõķanto. parittaü pātheyyaü adāsã 'ti appamattakaü adāsi. kasmā. tassa kira etad ahosi ayaü mahākulassa putto gatamatto yeva pitupitāmahānaü\<*<3>*>\ santikā mahāsakkāraü labhissati, tato mayhaü vā sippassa vā guõaü na jānissati, antarāmagge pana khãõapātheyyo sippaü payojetvā, avassaü mayha¤ ca sippassa ca guõaü jānissatã 'ti, parittaü dāpesi. pasa- tenā 'ti ekahatthapåņena.\<*<4>*>\ picunā 'ti kappāsapaņalena. yatra hi nāmā 'ti yā nāma. kimpimāyan ti kim pi me ayaü. upajānām' etassa saüyamassā 'ti katassa ca rogåpasamassa ca upakāraü jānāmā 'ti adhippāyo.\<*<6>*>\ sabbālaīkāraü tuyhaü hotå 'ti rājā kira sace imaü gaõhissati, pamāõayutte ņhāne taü\<*<5>*>\ ņhapessāmi, sace na gaõhissati, abbhantarikaü naü vissā- sikaü\<*<6>*>\ karissāmã 'ti cintetvā evam āha. Abhayarājaku- mārassā 'pi nāņakānam pi cittaü uppajji aho vata na gaõ- heyyā 'ti. so 'pi tesaü cittaü ¤atvā viya idaü me deva ayyikānaü ābharaõaü, na pan' idaü mayhaü gaõhituü paņiråpan ti vatvā alaü devā 'ti ādim āha. adhikāraü me deva\<*<7>*>\ saratå 'ti katassa upakāraü\<*<8>*>\ saratå 'ti attho. rājā pasanno sabbālaīkārasampannaü\<*<9>*>\ geha¤ ca ambavanuyyā- na¤ ca anusaüvaccharaü satasahassauņņhānakaü gāma¤ ca mahāsakkāra¤ ca datvā tena hi bhaõe 'ti ādim āha. sak- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -ssāsako. 2 Bp. viņņhassamatto. 3 Bp. pitipitā-. 4 Bp. -puņena. 5 Bp. naü. 6 Bp. vissāsakaü. 7 Bp. devo. 8 Bp. inserts me devo after this. 9 Bp. sabbākāra-. >\ #<[page 1117]># %% khasi pana tvaü gahapatã 'ti, kasmā āha. iriyāpathasampari- vattanena kira matthaluīgaü na saõņhāti, tassa ca tãhi sattāhehi niccalassa nipannassa matthaluīgaü saõņhahissatã 'ti ¤atvā app' eva nāma satta satta māse paņijānitvā satta satta divase 'pi nipajjeyyā 'ti\<*<1>*>\ evam āha. ten' eva parato vuttaü api ca paņikacc' eva asi mayā ¤āto 'ti. sãsacchaviü uppāņetvā 'ti sãsacammaü apanetvā. sibbiniü vināmetvā 'ti sibbiniü vivaritvā. n' āhaü ācariya sakkomã 'ti tassa kira sarãre mahādāho uppajji, tasmā evam āha. tãhi sattāhenā\<*<2>*>\ 'ti tãhi passehi ekekena sattāhena. janaü ussāretvā 'ti janaü nãharāpetvā. jegucchaü me sappã 'ti ayaü kira rājā vicchikassa jāto, vicchikavisapaņighātāya ca sappi bhesajjaü hoti vicchikānaü paņikkålaü tasmā evam āha. uddekaü dassatã 'ti uggāraü\<*<3>*>\ dassati. pa¤¤asayojanikā hotã 'ti pa¤- ¤āsayojanāni gantuü samatthā hoti. na kevala¤ c' assa ra¤¤o hatthinã yeva, nāëāgiri nāma hatthã yojanasataü gacchati, velukaõõo\<*<4>*>\ ca mu¤jakeso cā 'ti dve assā vãsayoja- nasataü gacchanti, kāko nāma dāso saņņhi yojanāni gac- chati. ekassa kira kulaputtassa anuppanne buddhe ekadi- vasaü bhu¤jituü nisinnassa paccekabuddho dvāre ņhatvā agamāsi. tass' eko puriso paccekabuddho āgantvā gato ti ārocesi. so sutvā gaccha, vegena pattaü āharā 'ti āharā- petvā attano sajjitabhattaü\<*<5>*>\ sabbaü datvā pesesi. itaro taü nãharitvā\<*<6>*>\ paccekabuddhassa hatthe ņhapetvā ahaü bhante tumhākaü katena iminā kāyaveyyāvaņikena, yattha yattha nibbattāmi,\<*<7>*>\ vāhanasampanno homã 'ti patthanaü akāsi. so ayaü etarahi pajjoto nāmā rājā jāto, tāya pattha- nāya ayaü vāhanasampatti. sappiü pāyetvā 'ti sappi¤ ca pāyetvā paricārikāna¤ ca āhāravidhiü\<*<8>*>\ ācikkhitvā. nakhena bhesajjaü olumpetvā 'ti nakhena bhesajjaü odahitvā pakkhi- pitvā 'ti attho. nicchāresã 'ti virecesi. siveyyakan nāma Uttarakuråsu sãvatthikaü\<*<9>*>\ avamaīgalavatthaü. tattha ki- ra manussā mataü ten'\<*<10>*>\ eva vatthena veņhetvā nikkhipanti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. inserts naü after 'ti. 2 Bp. sattāhehã. 3 SSp. uttāraü by mistake. 4 Bp. celakaõõo. 5 Bp. sajjitaü bhattaü. 6 Bp. āharitvā. 7 Bp. nibbatto 'pi. 8 Bp. āhārācārevidhiü. 9 Bp. sivatthikaü. 10 Bp. tena for ten' eva. >\ #<[page 1118]># %<1118 Samantapāsādikā [Mv_VIII.1>% taü maüsapesã 'ti sallakkhetvā hatthãsoõķasakuõā ukkhipi- tvā nãharitvā\<*<1>*>\ Himavantakåņe ņhapetvā vatthaü apanetvā khādanti. atha vanacarakā vatthaü disvā ra¤¤o āharanti. evam idaü Pajjotena laddhaü hoti.\<*<2>*>\ Siviraņņhe kusalā itthiyo tãhi aüsåhi suttaü kantan ti, tena\<*<3>*>\ suttena vāyi- tavatthaü etan ti pi vadanti. ten' āha siveyyakan ti Utta- rakuråsu sivatthikavatthaü, Siviraņņhe uppannavatthan ti pi vadanti. sinehethā\<*<4>*>\ 'ti kiü pana bhagavato kāyo låkho.\<*<5>*>\ na låkho. bhagavato hi āhāre sadā devatā dibbojaü pakkhi- panti, sinehapānam pana sabbattha dose temeti, sirā mudukā karoti, ten' āyaü evam āha. tãõi uppalahatthānã 'ti ekaü uppalahatthaü\<*<6>*>\ oëārikadosaharaõatthaü ekaü majjhimado- saharaõatthaü ekaü sukhumadosaharaõatthaü. na cirass' eva pakatatto ahosã 'ti evaü pakatatte\<*<7>*>\ pana kāye nāgarā dānaü sampādesuü. Jãvako āgantvā bhagavantaü etad avoca, bhagavā ajja nāgarā tumhākaü dānaü dātukāmā\<*<8>*>\ antogāmaü piõķāya pavisathā 'ti. Mahāmoggallānatthero cintesi kuto nu kho ajja bhagavato paņhamapiõķapāto\<*<9>*>\ laddhuü vaņņatã 'ti. tato cintesi Soõo seņņhiputto khetta- parikammato paņņhāya a¤¤ehi asādhāraõānaü khirodaka- secanasaüvaķķhānaü\<*<10>*>\ gandhasālãnaü odanaü bhu¤jati, tato bhagavato piõķapātaü āharissāmã 'ti, iddhiyā gantvā tassa pāsādatale attānaü dassesi. so therassa pattaü gahetvā paõãtaü piõķapātaü adāsi, therassa ca gamanākāraü disvā bhu¤jatha bhante 'ti āha. thero tam atthaü ārocesi. bhu¤- jatha bhante, ahaü a¤¤aü bhagavato dassāmã 'ti theraü bhojetvā gandhehi pattaü ubbattitvā\<*<11>*>\ piõķapātaü\<*<12>*>\ adāsi. taü thero āharitvā bhagavato adāsi. rājā 'pi kho Bimbi- sāro ajja bhagavā kim bhu¤jissatã 'ti vihāraü āgantvā pavi- samāno'va piõķapātagandhaü ghāyitvā bhu¤jitukāmo aho- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. omits this. 2 Bp. omits hoti. 3 Bp. te. 4 Bp. sinehathā. 5 Bp. adds ti. 6 Bp. omits this. 7 Bp. pakatte. 8 Bp. inserts mā before antogāmaü. 9 Bp. paņhamaü piõķapāto. 10 Bp. khãrodakasecanavaüvaddhānaü. 11 Bp. ubbaņņetvā. 12 Bp. -pātassa påretvā adāsi. >\ #<[page 1119]># %% si. bhagavato ca dvãsu yeva piõķapātesu bhājanagatesu devātā ojaü pakkhipiüsu, ya¤ ca Sujātā adāsi, ya¤ ca parinibbānakāle Cundo kammāraputto, a¤¤esu kavaëe\<*<1>*>\ ka- vaëe pakkhipanti, tasmā bhagavā ra¤¤o icchaü jānitvā apakkhittojam eva thokaü piõķapātaü ra¤¤o dāpesi. so paribhu¤jitvā pucchi kiü bhante Uttarakuruto ābhataü bhojanan\<*<2>*>\ ti. na mahārāja Uttarakuruto, api ca kho tav' eva raņņhavāsino gahapatiputtassa bhojanaü etan ti vatvā Soõassa sampattiü ācikkhi. taü sutvā rājā Soõaü daņņhu- kāmo hutvā Cammakkhandhake vuttanayena asãtiyā kula- puttasahassehi saddhiü Soõassa āgamanaü akāsi. te bha- gavato dhammadesanaü sutvā sotāpannā jātā. Soõo pana pabbajitvā arahatte patiņņhito. bhagavāpi etad attham eva ra¤¤o piõķapātaü dāpesi. evaü katabhattakicce bhaga- vati, atha kho Jivako Komārabhacco taü siveyyakaü dus- sayugaü ādāya ...pe... etad avoca. atikkantavarā 'ti ettha vinicchayo Mahākhandhake vuttanayen' eva vedi- tabbo. bhagavā bhante paüsukåliko bhikkhusaīgho cā 'ti bhagavato hi buddhattappattito\<*<3>*>\ paņņhāya yāva idaü vat- thuü\<*<4>*>\ etthantare vãsati\<*<5>*>\ vassāni, na koci bhikkhu\<*<6>*>\ gaha- paticãvaraü sādiyi, sabbe paüsukålikā 'va ahesuü, ten' āyam evam āha. gahapaticãvaran ti gahapatãhi dinnacãva- raü. dhammiyā kathāyā 'ti vatthadānānisaüsapaņisaüyut- tāya kathāya. itaritarenā pã 'ti appagghena pi mahagghena pi, yena kenacã 'ti attho. pāvāro ti salomako kappāsika- pāvāro.\<*<7>*>\ anujānāmi bhikkhave kojavan ti ettha pakatiko- javam eva vaņņati, mahāpiņņhiyakojavaü na vaņņati. koja- van\<*<8>*>\ ti uõõāmayo pāvārasadiso.\<*<9>*>\ [Mv_VIII.2:] Kāsirājā 'ti Kāsãnaü rājā, Pasenadissa ekapitikabhātā esa. aķķhakāsiyan ti ettha kāsã 'ti sahassa\<*<10>*>\ vuccati, taü agghanako kāsiyo, ayam pana pa¤casatāni agghati, tasmā aķķhakāsiyo ti vutto, ten' ev' āha upaķķhakāsãnaü khama- mānan ti. [Mv_VIII.3:] uccāvacānã 'ti sundarāni ca asundarāni ca. bhaõ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. kabaëe kabaëe. 2 Bp. bhājanan by mistake. 3 Bp. buddhattaü pattato. 4 Bp. vatthaü. 5 Bp. vãsasati by mistake. 6 Bp. omits bhikkhu. 7 Bp. kappāsādibhedo. 8 Bp. mahāpiņņhiyakojavan. 9 Bp. adds kojavo. 10 Bp. sahassaü. >\ #<[page 1120]># %<1120 Samantapāsādikā [Mv_VIII.4>% gan nāma khomāadãhi\<*<1>*>\ pa¤cahi suttehi missetvā\<*<2>*>\ kataü. vākamayam evā 'ti pi vadanti. ekaü yeva bhagavatā cãvaraü anu¤¤ātaü, na dve 'ti te kira itaritarena cãvarenā 'ti ekassa\<*<3>*>\ gahapatikena vā paüsukålena vā 'ti evaü atthaü sallakkhayiüsu.\<*<4>*>\ [Mv_VIII.4:] nāgamesun ti yāva te susānato āgacchanti, tāva te na icchiüsu, pakkamiüsu yeva. nākāmā bhāgaü dātun ti na anicchāya dātuü, yadi pana icchanti, dātabbo. āgamesun ti upacāre acchiüsu. tena bhagavā\<*<5>*>\ āha anujā- nāmi bhikkhave āgamentānaü akāmā bhāgaü dātun ti. yadi pana manussā idh' āgatā eva gaõhantå 'ti denti, sa¤¤āõaü vā katvā gacchanti sampattā gaõhantå 'ti sampattānaü sabbesam pi pāpuõanti. sace chaķķetvā gatā, yena gahitaü, so eva sāmã. sadisā\<*<6>*>\ okkamiüså 'ti sabbe\<*<7>*>\ okkamiüsu, ekadisāya vā okkamiüså 'ti\<*<8>*>\ attho. te katikaü katvā 'ti laddhapaüsukålaü\<*<9>*>\ sabbesaü bhājetvā gaõhissāmā 'ti bahi\<*<10>*>\ yeva katikaü katvā. [Mv_VIII.5:] cãvarapaņiggāhakan ti yo gahapatikehi saīghassa dãyamā- naü cãvaraü gaõhāti. yo na chandāgatiü gacchatã\<*<11>*>\ 'ti ādãsu cãvarapaņiggāhakesu pacchā āgatānam pi attano ¤ātakādã- naü paņhamataraü: paņiggaõhanto vā ekaccasmiü pemaü dassetvā gaõhanto vā, lobhapakatitāya attano pariõāmento vā, chandāgatiü gacchati nāma. yo\<*<12>*>\ paņhamataraü āga- tassāpi kodhavasena pacchā gaõhanto vā, duggatamanussesu avaõõaü\<*<13>*>\ katvā gaõhanto vā, kiü vo ghare ņhapitokāso\<*<14>*>\ n'atthi, tumhākaü santakaü gahetvā gacchathā 'ti evaü saīghassa lābhantarāyaü karonto vā, dosāgatiü gacchati nāma. yo pana muņņhassati asampajāno, ayaü mohāgatiü gacchati nāma. pacchā āgatānam pi issarānaü\<*<15>*>\ bhayena paņhamataraü paņiggaõhanto vā, cãvarapaņiggāhakaņņhā- nantaram\<*<16>*>\ etaü bhāriyan ti santasanto vā, bhayāgatiü gac \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. khomādãhi. 2 Bp. missitvā. 3 Bp. etassa. 4 Bp. sallakkhiüsu. 5 Bp. ten' āha bhagava for tena bhagavā āha. 6 Bp. inserts susānaü after this. 7 Bp. inserts samaü. 8 Bp. adds pi. 9 Bp. laddhaü paüsu-. 10 Bp. baliü eva. 11 Bp. gaccheyyā. 12 Bp. omits yo. 13 Bp. avama¤¤aü. 14 Bp. ņhapanokāso. 15 Bp. -nam pi. 16 Bp. -ņņhānaü nām'. >\ #<[page 1121]># %% chati nāma. mayā ida¤cida¤ ca gahitaü, ida¤\<*<1>*>\ ca na gahitan ti jānanto,\<*<2>*>\ gahitāgahita¤\<*<3>*>\ ca jānāti nāma. tasmā yo na chandāgatiādivasena gacchati, ¤ātakā¤¤ātakāķķhadug- gatesu visesaü akatvā āgatapaņipāņiyā gaõhāti, sãlācāra- paņipattisaüyutto\<*<4>*>\ hoti satimā medhāvã bahussuto, sakkoti dāyakānaü vissaņņhāya\<*<5>*>\ vācāya parimaõķalehi padabya¤- janehi anumodanaü karonto pasādaü janetuü evaråpo sammannitabbo 'ti.\<*<6>*>\ eva¤ ca pana bhikkhave sammannitabbo ti ettha pana, etāya yathāvuttāya kammavācāya pi apalo- kanena pi antovihāre sabbasaīghamajjhe 'pi khaõķasãmāya pi sammannituü vaņņati yeva. evaü sammatena ca vihāra- paccante vā padhānaghare vā na acchitabbaü. yattha pana āgatā\<*<7>*>\ manussā sukhaü passanti, tādise dhuravihāraņ- ņhāne vãjaniü\<*<8>*>\ passe ņhapetvā sunivatthena supārutena nisãditabban ti. [Mv_VIII.6:] tatth' eva ujjhitvā 'ti paņiggahaõam eva amhākaü bhāro ti vatvā gahitaņņhāne yeva chaķķetvā gacchanti. \<*<9>*>\cãvarapaņiggāhakan ti yo gahapatikehi saīghassa dãyamānaü cãvaraü gaõhāti.\<*<9>*>\ cãvaranidāhakan\<*<10>*>\ ti cãvara- paņisāmanakaü.\<*<11>*>\ yo na chandāgatin\<*<12>*>\ ti ādãsu c' ettha ito paraü sabbattha vuttanayen' eva vinicchayo veditabbo. sammativinicchayo\<*<13>*>\ 'pi kathitānusāren' eva jānitabbo. [Mv_VIII.7:] vihāraü vā 'ti ādãsu yo ārāmamajjhe ārāmikasāmaõerādãhi avivitto sabbesaü samosaraõaņņhāne vihāro va aķķhayogo vā hoti, so na\<*<14>*>\ sammannitabbo. paccantasenāsanaü pana na sammannitabbaü. idaü pana bhaõķāgāraü khaõķasã- maü gantvā khaõķasãmāyaü nisinnehi sammannituü na vaņņati, vihāramajjhe yeva sammannitabbaü. [Mv_VIII.8:] guttāgutta¤ ca jāneyyā 'ti ettha yassa tāva chandādãsu koci doso n' atthi, taü guttaü nāma.\<*<15>*>\ yassa pana chadanatiõaü vā chadaniņ- ņhakā vā yatthakatthaci patitā, yena ovassati vā måsikādã- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. ida¤cida¤. 2 Bp. evaü jānanto. 3 Bp. -hitaü, and omits ca. 4 Bp. -pattiyutto. 5 Bp. vissaņņha. 6 Bp. omits ti. 7 Bp. āgatā gatā. 8 Bp. bãjaniü. 9-9 Bp. omits these eight words. 10 Bp. -nidahakan. 11 Bp. -sāmakaü. 12 Bp. adds gaccheyya. 13 Bp. sammuti-. 14 Bp. omits na. 15 Bp. omits nāma. >\ #<[page 1122]># %<1122 Samantapāsādikā [Mv_VIII.8>% naü vā paveso hoti bhittiādãsu vā katthaci chiddaü hoti upacikā vā uņņhahanti, taü sabbaü aguttaü nāma. taü sallakkhetvā paņisaīkharitabbaü. sãtasamaye dvāra¤ ca vātapāna¤ ca supidahitaü kātabbaü, sãtena hi cãvarāni kaõõakitāni honti. uõhasamaye antarantarā vātapavesanat- thaü vivaritabbaü. evaü karonto hi guttāguttaü jānāti nāma. imehi pana cãvarapaņiggāhakādãhi tãhi pi attano vattaü jānitabbaü, tattha cãvarapaņiggāhakena tāva yaü yaü manussā kālacãvaran ti vā akālacãvaran ti vā accekacã- varan ti vā vassikasāņikan ti vā nisãdanan ti vā paccatthara- õan ti vā mukhapu¤chanacolan\<*<1>*>\ ti vā denti, taü sabbaü ekarāsiü katvā missetvā\<*<2>*>\ na gaõhitabbaü, visuü visuü katvā' va gaõhitvā cãvaranidāhakassa\<*<3>*>\ tath' eva ācikkhitvā dātabbaü. cãvaranidāhakenā\<*<3>*>\ 'pi bhaõķāgārikassa dada- mānena idaü kālacãvaraü ...pe... idaü mukhapu¤- chanacolan\<*<4>*>\ ti ācikkhitvā 'va dātabbam. bhaõķāgārikenāpi tath' eva visuü visuü sa¤¤āõaü katvā ņhapetabbaü. tato saīghena kālacãvaraü āharā 'ti vutte, kālacãvaram eva dātabbaü ...pe... mukhapu¤chanacolakaü\<*<5>*>\ āharā 'ti vutte, tad eva dātabbaü. iti bhagavatā cãvarapaņiggāhako anu¤¤āto cãvaranidāhako\<*<6>*>\ anu¤¤āto\<*<7>*>\ bhaõķāgāriko anu¤- ¤āto na bāhullikatāya\<*<8>*>\ na asantuņņhiyā, api ca kho saīghas- sānuggahāya. sace hi āhaņāhaņaü gahetvā bhikkhå bhājey- yuü, n' eva āhaņaü na anāhaņaü na dinnaü nādinnaü na laddhaü nāladdhaü jāneyyuü, āhaņāhaņaü therāsane vā dadeyyuü, khaõķākhaõķaü vā chinditvā gaõheyyuü, evaü sati, ayuttaparibhogo ca hoti, na ca sabbesaü saī- gaho kato hoti. bhaõķāgāre pana cãvaraü ņhapetvā ussan- nakāle ekekassa bhikkhuno ticãvaraü vā dve dve vā ekekaü vā cãvaraü dassanti. laddhāladdhaü jānissanti aladdha- bhāvaü jānitvā\<*<9>*>\ saīgahaü kātuü ma¤¤issantã 'ti. na bhikkhave bhaõķāgāriko vuņņhāpetabbo ti ettha a¤¤e 'pi avuņ- ņhāpanãyā jānitabbā, cattāro hi na vuņņhāpetabbā, vuķķha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -coëan. 2 Bp. missitvā. 3 Bp. -nidaha- for -nidāha-. 4 Bp. -coëakan. 5 Bp. -coëakaü. 6 Bp. -nidahako. 7 Bp. inserts bhaõķagārikaü anu¤¤ātaü after this. 8 Bp. bāhulikatāya. 9 Bp. ¤atvā. >\ #<[page 1123]># %% taro bhaõķāgāriko gilāno saīghato laddhasenāsano ti. tattha vuķķhataro attano vuķķhatāya navakatarena na vuņņhā- petabbo, bhaõķāgāriko saīghena sammannitvā bhaõķāgārassa dinnatāya, gilāno attano gilānatāya, saīgho pana bahussu- tassa uddesaparipucchādãhi bahåpakārassa bhāranitthara- kassa\<*<1>*>\ phāsukaü āvāsaü anuņņhāpanãyaü katvā deti, tasmā so upakāratāya ca saīghato laddhatāya ca na vuņņhāpetabbo ti. [Mv_VIII.9:] ussannaü hotã 'ti bahuü rāsikataü\<*<2>*>\ hoti, bhaõķāgāraü na gaõhāti. sammukhãbhåtenā 'ti antoupacārasãmāyaü ņhi- tena. bhājetun ti kālaü ghosāpetvā\<*<3>*>\ paņipāņiyā bhājetuü. kolāhalaü akāsã 'ti amhākaü ācariyassa detha, upajjhāyassa dethā 'ti evaü mahāsaddam akāsi. cãvarabhājakaīgesu\<*<4>*>\ sabhāgānaü bhikkhånaü apāpuõantaü pi mahagghacãvaraü dento, chandāgatiü gacchati nāma. a¤¤esaü vuķķhatarā- naü pāpuõantaü pi mahagghaü cãvaraü adatvā appagghaü dento dosāgatiü gacchati nāma. mohamåëho cãvaradāna- vattaü ajānanto mohāgatiü gacchati nāma. mukharānaü navakānaü pi bhayena apāpuõantam eva mahagghacãvaraü dento bhayāgatiü gacchati nāma. yo evaü na gacchati, sabbesaü tulābhåto pamāõabhåto\<*<5>*>\ majjhatto hoti, samman- nitabbo.\<*<6>*>\ bhājitābhājitan ti ettakāni vatthāni bhājitāni ettakāni abhājitānã 'ti jānanto bhājitābhājita¤ ca jāneyyā 'ti vuccati. uccinitvā 'ti idaü thålaü idaü saõhaü idaü ghanaü idaü tanukaü idaü paribhuttaü, idaü aparibhut- taü idaü dãghato ettakaü idaü puthulato ettakan ti evaü vatthāni vicinitvā. tulayitvā 'ti idaü ettakaü agghāti idaü ettakan ti evaü agghaparicchedaü katvā. vaõõāvaõõaü katvā 'ti sace sabbesaü ekekam eva dasa dasa agghanakaü\<*<7>*>\ pāpuõāti, icc' etaü kusalaü, no ce pāpuõāti, yaü nava vā aņņha vā agghati, taü a¤¤ena ekāgghanakena ca dviaggha- nakena ca saddhiü bandhitvā eten' ev' upāyena same paņi- viüse\<*<8>*>\ ņhapetvā 'ti attho. bhikkhå gaõetvā vaggaü bandhitvā 'ti sace ekekassa dãyamāne\<*<9>*>\ divaso nappahoti, dasa dasa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -nitthāra-. 2 Bp. bahu rāsãkataü. 3 Bp. ghosetvā. 4 Bp. -bhājakesu. 5 Bp. omits this. 6 Bp. inserts so before this. 7 Bp. ghanakaü. 8 Bp. paņivãse. 9 Bp. diyyamāne. >\ #<[page 1124]># %<1124 Samantapāsādikā [Mv_VIII.9>% bhikkhå gaõetvā dasa dasa cãvarapaņiviüse\<*<1>*>\ ekekaü\<*<2>*>\ vaggaü bandhitvā ekaü bhaõķikaü katvā ekaü\<*<3>*>\ cãvarapaņiviüsaü\<*<4>*>\ ņhapetuü anujānāmã 'ti attho. evaü ņhapitesu cãvara- paņiviüsesu\<*<5>*>\ kuso pātetabbo, tehi pi bhikkhåhi puna kusa- pātaü katvā bhājetabbaü. sāmaõerānaü upaķķhapaņi- viüsan\<*<4>*>\ ti ettha ye sāmaõerā attissarā bhikkhusaīghassa kattabbakammaü na karonti, uddesaparipucchāsu yuttā ācariyupajjhāyānaü yeva vattapaņipattiü karonti, na\<*<6>*>\ a¤- ¤esaü karonti, etesaü yeva upaķķhabhāgo dātabbo. ye pana purebhatta¤ ca pacchābhatta¤ ca bhikkhusaīghass' eva kattabbakiccaü karonti, tesaü samako dātabbo. ida¤ ca piņņhisamaye uppannena bhaõķāgāre ņhapitena akāla- cãvaren' eva kathitaü. kālacãvaram pana samakam eva dātabbaü. tatruppādaü vassāvāsikaü sammu¤janãbandha- nādiü\<*<7>*>\ saīghassa phātikammaü katvā gahetabbaü. eta¤ h' ettha sabbesaü vattaü bhaõķāgārikacãvare 'pi. sace sāmaõerā āgantvā āgantvā bhante mayaü yāguü pacāma bhattaü pacāma khajjakaü pacāma apaharitaü\<*<8>*>\ karoma dantakaņņhaü āharāma raīgachalliü kappiyaü katvā dema, kim pana amhehi na katan nāmā 'ti ukkaņņhiü\<*<9>*>\ karonti, samabhāgo 'va dātabbo. etaü, ye ca virajjhitvā karonti, yesa¤ ca karaõabhāvo na pa¤¤āyati, te sandhāya vuttaü. Kurundiyaü pana sace sāmaõerā kasmā mayaü bhante saīghakammaü na karoma , karissāmā 'ti yācanti, sama- paņiviüso dātabbo ti vuttaü. uttaritukāmo ti nadiü vā kantāraü vā uttaritukāmo satthaü labhitvā disāpakkami- tukāmo ti attho. sakaü bhāgaü dātun ti idaü bhaõķāgārato cãvarāni nãharitvā pu¤je kate gaõķiyā pahatāya\<*<10>*>\ bhikkhu- saīghe sannipatite, satthaü labhitvā gantukāmo satthato mā parihāyã 'ti etam atthaü sandhāya vuttaü. tasmā anãhatesu vā cãvaresu appahatāya\<*<11>*>\ vā gaõķiyā\<*<12>*>\ asannipatite \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -vãse. 2 Bp. ekaeka. 3 Bp. evaü. 4 Bp. -vãsaü. 5 Bp. -vãsesu. 6 Bp. omits na. 7 Bp. -nādi. 8 Bp. appaharitakaü. 9 Bp. ukkuņņhiü. 10 Bp. pahaņāya. 11 Bp. appahaņāya. 12 Bp. ghaõķiyā. >\ #<[page 1125]># %% vā saīghe dātuü na vaņņati. cãvaresu pana nãhatesu gaõķiü\<*<1>*>\ paharitva bhikkhusaīghe sannipatite, cãvarabhājakena imas- sa bhikkhuno koņņhāsena ettakena bhavitabban ti takketvā nayaggāhena cãvaraü dātabbaü, tulāya tulitam iva hi samasamaü dātuü na sakkoti,\<*<2>*>\ tasmā ånaü vā hotu adhi- kaü vā, evaü takkena nayena dinnaü sudinnam eva, n' eva ånakaü puna dātabbaü nātirittaü paņiggaõhitabban ti. atirekabhāgenā 'ti dasa bhikkhå honti sāņakāpi das' eva, tesu eko dvādasa agghati, sesā dasagghanakā, sabbesu dasagghanakavasena kuse pātite, yassa bhikkhuno dvādasag- ghanake\<*<3>*>\ kuso pātito, so ettakena mama cãvaraü pahotã 'ti tena atirekabhāgena gantukāmo hoti, bhikkhå atirekaü āvuso saīghassa santakan ti vadanti, taü sutvā bhagavā saīghike ca gaõasantake ca appakaü nāma n'atthi, sabbat- tha saüyamo kātabbo, gaõhantenā 'pi kukkuccāyitabban ti taü dassetuü anujānāmi bhikkhave anukkhepe dinne 'ti āha. tattha anukkhepo nāma, yaü ki¤ci anukkhipitabbaü anuppadātabbaü kappiyabhaõķaü yattakaü tassa paņi- viüse adhikaü tattake agghanake yasmiü kismi¤ci kappiya- bhaõķe dinne 'ti attho. vikalake tosetvā 'ti ettha cãvaravi- kalakaü puggalavikalakan ti'dve vikalakā. cãvaravikalakaü nāma, sabbesaü pa¤ca pa¤ca vatthāni pattāni, sesāni pi atthi, ekekaü pana na pāpuõāti, chinditvā dātabbāni, chin- dantehi ca aķķhamaõdalādãnaü vā upāhanatthavikādãnaü vā pahonakāni khaõķāni katvā dātabbāni, heņņhimaparic- chedena caturaīgulavitthāram pi anuvātapahonakāyāmaü khaõķaü katvā dātuü vaņņati. aparibhogam pana na kātabban ti evam ettha cãvarassa appahonakabhāvo cãvaravikalakaü. chinditvā dinne pana taü tositaü hoti, atha kusapāto kā- tabbo, sace 'pi ekassa bhikkhuno koņņhāse ekaü vā dve vā vatthāni nappahonti, tattha ā¤¤aü samaõaparikkhāraü\<*<4>*>\ ņhapetvā, yo tena tussati, tassa taü bhāgaü datvā pacchā kusapāto kātabbo, idaü pi cãvaravikalakan ti Andhakaņ- ņhakathāyaü vuttaü. puggalavikalakaü nāma dasa dasa bhikkhå gaõetvā vaggaü karontānaü eko vaggo na pårati \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. ghaõķiü. 2 Bp. sakkā. 3 Bp. -nako. 4 Bp. sāmaõakaü parikkhāraü. >\ #<[page 1126]># %<1126 Samantapāsādikā [Mv_VIII.9>% aņņha vā nava vā hoti,\<*<1>*>\ tesaü aņņha vā nava vā koņņhāsā, tumhe ime bhāge\<*<2>*>\ gaõetvā\<*<3>*>\ visuü bhājethā 'ti dātabbā, evam ayaü puggalānaü appahonakabhāvo puggalavikala- kaü. visuü dinne pana taü tositaü hoti, evaü tosetvā kusapāto kātabbo ti. atha vā vikalake tosetvā 'ti yo cãvara- bhāgo\<*<4>*>\ ånako, taü a¤¤ena parikkhārena samaü katvā kusapāto kātabbo. [Mv_VIII.10:] chakaõenā 'ti gomayena. paõķumattikāyā 'ti tambamat- tikāya. målarajanādãsu haliddaü ņhapetvā sabbaü målara- janaü vaņņati. ma¤jeņņha¤\<*<5>*>\ ca tuīgahāra¤ ca ņhapetvā sabbaü khandharajanaü vaņņati. tuīgahāro nāma eko kaõņakarukkho,\<*<6>*>\ tassa haritālavaõõaü khandharajanaü hoti. lodda¤ ca kaõķala¤\<*<7>*>\ ca ņhapetvā sabbaü tacarajanaü vaņ- ņati. allipatta¤ ca nilipatta¤ ca ņhapetvā sabbaü pattara- janaü vaņņati. gihiparibhuttaü pana allipattena ekavāraü rajituü vaņņati. kiüsukapuppha¤ ca kusumbhapuppha¤ ca ņhapetvā sabbaü puppharajanaü vaņņati. phalarajane pana na ki¤ci na vaņņati. sãtudakā 'ti apakkarajanaü vuccati. uttarāëuvan\<*<8>*>\ ti vaņņādhārakaü. rajanakumbhiyā majjhe ņha- petvā taü ādhārakaü parikkhipitvā rajanaü pakkhipituü anujānāmã 'ti attho. evaü hi kate rajanaü na uttarati. udake vā nakhapiņņhikāya vā 'ti sace hi pakkaü\<*<9>*>\ hoti, udaka- pāņiyā dinno thevo\<*<10>*>\ sahasā na visarati, nakhapiņņhiyaü pi avisaranto tiņņhati. rajanuëuīkan ti rajanauëuīkaü. duõķa- kathālikan\<*<11>*>\ ti tam eva sadaõķakaü. rajanakolamban\<*<12>*>\ ti rajanakuõķaü. maddantã\<*<13>*>\ 'ti omaddanti.\<*<14>*>\ [Mv_VIII.11:] na ca acchinne theve pakkamitun ti yāva rajanabindu galitaü\<*<15>*>\ na chijjati, tāva a¤¤atra\<*<16>*>\ na gantabbaü. patthinnan ti atirajitattā thaddhaü,\<*<17>*>\ atibharitan\<*<18>*>\ ti attho. udake osādetun\<*<19>*>\ ti udake \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. honti. 2 Bp. omits bhāge. 3 Bp. gahetvā. 4 Bp. cãvaravibhāgo. 5 Bp. ma¤jaņņhi¤. 6 Bp. sakaõņaka-. 7 Bp. kaõķula¤. 8 Bp. uttarāëumpan. 9 Bp. paripakkaü. 10 Bp. theve. 11 Bp. -thālakan. 12 Bp. -ëumban. 13 Bp. omaddanti. 14 Bp. sammaddanti. 15 Bp. gaëitaü. 16 Bp. na a¤¤atra for a¤¤atra na. 17 Bp. baddhaü. 18 Bp. omits atibharitan ti attho. 19 Bp. osāretun. >\ #<[page 1127]># %% pakkhipitvā ņhapetuü. rajane pana nikkhante taü udakaü chaķķetvā cãvaraü madditabbaü. dantakasāvānã\<*<1>*>\ 'ti ekaü vā dve vā vāre rajitvā dantavaõõāni dhārenti. [Mv_VIII.12:] acchibaddhan ti caturassakedārakabaddhaü pālibaddhan\<*<2>*>\ ti āyāmato ca vitthārato ca dãghamariyādabaddhaü. mariyāda- baddhan ti antarantarā rassamariyādāya\<*<3>*>\ mariyādabaddhaü. siīghāņakabaddhan ti mariyādāya mariyādaü vinivijjhitvā gataņņhānena\<*<4>*>\ siīghāņakabaddhaü, catukkasaõņhānan ti attho. saüvidahitun ti dātuü. ussahasi tvaü ânandā 'ti sakkosi tvaü ânanda. ussahāmi bhagavā 'ti tumhehi din- nanayena sakkomã 'ti dasse ti. yatra hi nāmā 'ti yo nāma. kusim pi nāmā 'ti ādãsu kusã 'ti āyamato ca vitthārato ca anuvātādãnaü dãghapaņānam\<*<5>*>\ etaü adhivacanaü. aķķha- kusã 'ti antarantarā rassapaņānaü\<*<6>*>\ nāma. maõķalan ti pa¤cakhaõķikacãvarassa ekekasmiü khaõķe mahāmaõķalaü. aķķhamaõķalan\<*<7>*>\ ti khuddakamaõķalaü. vivaņņan ti maõķala¤ ca aķķhamaõķala¤ ca ekato katvā sibbitaü majjhimakhaõ- daü. anuvivaņņan ti tassa ubhosu passesu dve khaõķāni. gãveyyakan ti gãvaveņhanaņņhāne\<*<8>*>\ daëhãkaraõatthaü a¤¤aü suttasaüsibbitaü āgantukapaņaü.\<*<9>*>\ jaīgheyyakan ti jaīgha- pāpuõaņņhāne tath'eva saüsibbitaü paņaü.\<*<10>*>\ gãvaņņhāne ca jaīghaņņhāne ca ņhapitapaņānam\<*<11>*>\ etaü nāman ti pi va- danti. bāhantan ti anuvivaņņānaü bahi ekekaü khaõķaü. iti pa¤cakhaõķikacãvaren'etaü vicāritan ti. atha vā anuvivaņ- ņan ti' vivaņņassa ekapassato dvinnaü ekapassato tiõõaü\<*<12>*>\ pi catunnaü pi khaõķānam etaü nāmaü. bāhantan ti suppamāõacãvaraü\<*<13>*>\ pārupantena\<*<14>*>\ saüharitvā bāhāya upari ņhapitā ubho antā bahimukhā tiņņhanti tesaü tesaü nāmaü. [Mv_VIII.13:] ayam eva hi nayo Mahāaņņhakathāyaü vutto ti. cãvarehi ubbhaõķikate\<*<15>*>\ 'ti cãvarehi ubbhaõķikate\<*<16>*>\ yathā ukkhitta- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -kāsāyānã. 2 Bp. pāëi-. 3 Bp. rassa for rassamari-. 4 Bp. -ņņhāne. 5 Bp. -pattānaü. 6 Bp. -pattānaü. 7 Bp. addha-. 8 Bp. gãvā-. 9 Bp. -pattaü. 10 Bp. pattaü. 11 Bp. pattānam ev'for ņhapitapaņānam. 12 Bp. dvinnaü ti for tiõõaü pi. 13 Bp. -mānaü cãvaraü. 14 Bp. -pantena. 15 Bp. ubbhaõķike. 16 Bp. ubbhaõķekate. >\ #<[page 1128]># %<1128 Samantapāsādikā [Mv_VIII.13>% bhaõķā honti, evaü kate ukkhittabhaõķikabhāvaü āpādite 'ti attho. cãvarabhisin\<*<1>*>\ ti ettha bhisã 'ti dve tãõi ekato katvā bhisisaīkhepena saüharitacãvarāni vuttani. te kira bhikkhå dakkhiõāgirito bhagavā lahuü paņinivattissatã 'ti tattha gacchantā Jãvakavatthusmiü laddhacãvarāni ņhapetvā aga- maüsu. idāni pana cãvarena\<*<2>*>\ āgamissatã 'ti ma¤¤amānā ādāya pakkamiüsu. antaraņņhakāså 'ti māghassa ca phag- guõassa ca antarā aņņhaüsu.\<*<3>*>\ na bhagavantaü sãtaü ahosã 'ti bhagavato sãtaü n' āhosi. etad ahosi ye 'pi kho te kula- puttā 'ti na bhagavā ajjhokāse anisãditvā etam atthaü na jānāti, mahājanassa\<*<4>*>\ sa¤¤āpanatthaü pana evam akāsi. sãtālukā 'ti sãtapakatikā, ye pakatiyā 'va sãtena kilamanti. dviguõaü saīghāņin ti dupaņņaü saīghāņiü. ekacciyan ti ekapaņņaü. iti bhagavā attanā catåhi cãvarehi yāpeti, amhākam pana ticãvaraü anujānātã 'ti vacanassa okāsaü upacchindituü dviguõaü saīghātiü anujānāti ekaccike itare, eva¤ hi nesaü cattāri bhavissantã 'ti. [Mv_VIII.14:] aggaëaü acchupeyyan ti chinnaņņhāne\<*<5>*>\ pilotikakhaõķaü ņhapeyyaü.\<*<6>*>\ ahatakap- pānan ti ekavāradhotānaü.\<*<7>*>\ utuddhatānan ti ututo dãgha- kālato uddhatānaü. gatavatthukānaü\<*<8>*>\ pilotikānan ti vut- taü hoti. pāpaõike 'ti antarāpaõato patitapilotikacãvare. ussāho karaõãyo 'ti pariyesanā kātabbā. paricchedo pana\<*<9>*>\ n' atthi, paņņasataü pi vaņņati. sabbam idaü sādiyantassa bhikkhuno\<*<10>*>\ vuttaü. aggaëaü tunnan ti ettha uddharitvā alliyāpanakhaõķaü\<*<11>*>\ aggaëaü, suttakena saüsibbanaü tun- naü, vijjhitvā\<*<12>*>\ karaõaü ovaņņikaü, kaõķåsakaü\<*<13>*>\ vuccati muddikā. daëhãkamman ti anuddharitvā 'va upassayaü katvā alliyāpanakaü\<*<11>*>\ vatthakhaõķaü. [Mv_VIII.15:] Visākhāvatthuü\<*<14>*>\ uttānatthaü. tato paraü pubbe vinicchitam eva. sovag- gikan ti saggahetu\<*<15>*>\ kataü. ten' ev' āha saggasaüvattani \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -bhisã. 2 Bp. cirena. 3 Bp. aņņhasu. 4 Bp. mahājana. 5 Bp. chiddaņņhāne. 6 Bp. laggāpeyyaü. 7 Bp. ekavāraü dhotānaü. 8 Bp. -vatthakānaü. 9 Bp. pan'ettha. 10 Bp. inserts vasena 11 Bp. allãya-. 12 Bp. vaņņetvā. 13 Bp. kaõķusakaü. 14 Bp. -vatthu. 15 Bp. saggappattahetukaü for saggahetu kataü. >\ #<[page 1129]># %% kan\<*<1>*>\ ti. sokaü apanetã 'ti sokanudaü. anāmayā 'ti arogā. saggamhi\<*<2>*>\ kāyamhã 'ti saggopapannā. [Mv_VIII.16:] puthujjanā kāmesu vãtarāgā 'ti jhānalābhino. [Mv_VIII.19:] sandiņņho 'ti diņņhamattakamitto. sambhatto ti ekasambhogo daëha- mitto. ālapito ti mama santakaü yaü iccheyyāsi, taü gaõheyyāsã\<*<3>*>\ 'ti evaü vutto. etesu tãsu a¤¤ataresu\<*<4>*>\ saddhiü jãvati gahite attamano hotã 'ti imehi tãhi\<*<5>*>\ vissāso råhati. [Mv_VIII.21:] paüsukålikato\<*<6>*>\ ti katapaüsukålo. garuko hotã 'ti jiõõajiõõaņ- ņhāne aggaëāropanena garuko hoti. suttalåkhaü kātun ti sutten' eva aggaëaü kātun ti attho. vikaõõo ti suttaü acchetvā\<*<7>*>\ sibbitānaü\<*<8>*>\ eko saīghāņikaõõo\<*<9>*>\ dãgho hoti. vikaõ- õaü uddharitun ti dãghakoõaü chindituü. okiriyantã\<*<10>*>\ 'ti chinnakoõato galati.\<*<11>*>\ anuvātaü paribhaõķan ti anuvāta¤ c' eva paribhaõķa¤ ca. pattā lujjantã 'ti mahantesu pat- tamukhesu dinnāni suttāni galanti,\<*<12>*>\ tato pattā lujjanti. aņņhapadakaü kātun ti aņņhapadakacchandena\<*<13>*>\ pattamukhaü sibbituü. anvādhikaü pi āropetun ti āgantukapaņaü\<*<14>*>\ dātuü. idaü pana appahonake āropetabbaü, sace pahoti, āgantu- kapaņaü\<*<15>*>\ na vaņņati, chinditabbam eva. [Mv_VIII.22:] na bhikkhave sad- dhādeyyan ti ettha sesa¤ātãnaü dento vinipāteti yeva, mātā- pitaro pana sace rajje ņhitāpi\<*<16>*>\ patthenti,\<*<17>*>\ dātabbaü. [Mv_VIII.23:] gilāno ti gilānatāya gahetvā gantuü asamattho. vassikasaīketan ti vassike cattāro māse. nadãpāran ti nadiyā pāre bhat- taü bhu¤jitabbaü hoti. aggaëaguttivihāro ti sabbesv' eva c' etesu gilānavassikasaīketanadãpāragamanātthatakaņhina- bhāvesu aggaëagutti yeva pamāõaü, gutte eva hi vihāre\<*<18>*>\ nik- khipitvā bahi gantuü vaņņati, na agutte, ara¤¤akassa\<*<19>*>\ pana vihāro na sugutto hoti, tena bhaõķukkhaliyaü\<*<20>*>\ pakkhipitvā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. sovaggikan for this. 2 Bp. saggimhi. 3 Bp. gaõhāhã. 4 Bp. -taranāmena. 5 Bp. gahita for tãhi. 6 Bp. -kålakato. 7 Bp. acchitvā and repeats this. 8 Bp. sibbantānaü. 9 Bp. -kaõo. 10 Bp. okiriyatã. 11 Bp. gaëati. 12 Bp. gaëanti. 13 Bp. -cchannena. 14 Bp. -kapattam pi 15 Bp. -kapattaü. 16 Bp. ņhitā. 17 Bp. patthayanti. 18 Bp. inserts etesu kāraõesu after vihāre. 19 Bp. āra¤¤akassa. 20 Bp. -likāya. >\ #<[page 1130]># %<1130 Samantapāsādikā [Mv_VIII.24>% pāsāõasusirarukkhasusirādãsu supaņicchannesu\<*<1>*>\ ņhapetvā gantabbaü. [Mv_VIII.24:] tuyh' eva bhikkhu tāni cãvarānã 'ti a¤¤atra\<*<2>*>\ gahetvā haņāni\<*<3>*>\ pi tuyh'eva, na tesaü a¤¤o koci issaro ti. eva¤ ca pana vatvā anāgate 'pi nikkukkuccā gaõhissantã 'ti dassetuü idha panā 'ti ādim āha. tass' eva tāni cãvarāni yāva kaņhi- nassa ubbhārāyā\<*<4>*>\ 'ti sace gaõapårake bhikkhå labhitvā kaņhinaü atthataü hoti, pa¤ca māse, no ce atthataü hoti, ekaü cãvaramāsam eva. yaü yaü\<*<5>*>\ saīghassa demā 'ti vā denti, saīghaü uddissa demā ti vā denti vassaü vutthasaī- ghassa demā 'ti vā denti, vassāvāsikaü demā 'ti vā denti, sace 'pi matakacãvaraü avibhajitvā taü vihāraü pavisanti, sabbaü tass' eva bhikkhuno hoti. yaü pi so vassāvāsat- thāya vuķķhiü payojetvā ņhapitaupanikkhepato vā tatrup- pādato vā vassāvāsikaü gaõhāti, sabbaü suggahitam eva hoti. idaü hi ettha lakkhaõaü yena ten' ākārena saīghassa uppannavatthaü atthatakaņhinassa pa¤ca māse anatthata- kaņhinassa ekaü cãvaramāsaü pāpuõāti.\<*<6>*>\ yaü pana idaü idha vassaü vutthasaīghassa demā 'ti vā vassāvāsikaü demā 'ti vā vatvā dinnaü, taü anatthatakaņhinassāpi pa¤ca māse pāpuõāti. tato paraü\<*<7>*>\ uppannaü vassāvāsikaü puc- chitabbaü kiü atãtavasse idaü vassāvāsikaü, udāhu anāga- tavasse 'ti. kasmā. piņņhisamaye uppannattā. utukālan ti vassānato a¤¤aü kālaü. tāni cãvarāni ādāya Sāvatthiü gantvā 'ti ettha tāni cãvarāni gatagataņņhāne saīghikān' eva honti, bhikkhåhi diņņhamattam ev' ettha pamāõaü, tasmā sace keci paņipathaü āgacchantā kuhiü āvuso gacchatã 'ti pucchitvā tam atthaü sutvā kiü āvuso mayaü saīgho na homā\<*<8>*>\ 'ti tatth' eva bhājetvā gaõhanti, suggahitāni. sace 'pi esa maggā okkamitvā ki¤ci vihāraü vā āsanasālaü vā piõķāya caranto ekaü geham eva vā pavisati, tatra ca naü bhikkhå disvā tam atthaü pucchitvā bhājetvā gaõhanti suggahitān' eva. adhiņņhātun ti ettha adhiņņhahantena vattaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. suppaņi-. 2 Bp. a¤¤attha. 3 Bp. gatāni. 4 Bp. ubbhārā. 5 Bp. omits yaü. 6 Bp. -õātã 'ti. 7 Bp. adds pana. 8 Bp. ppahomā. >\ #<[page 1131]># %% jānitabbaü tena hi bhikkhunā gaõķiü\<*<1>*>\ paharitvā kālaü ghosetvā thokaü āgametvā, sace gaõķisa¤¤āya\<*<2>*>\ vā kālasa¤- ¤āya vā bhikkhå āgacchanti, tehi saddhiü bhājetabbāni, no ce āgacchanti, mayh' imāni cãvarāni pāpuõantã 'ti adhiņ- ņhātabbāni. evaü adhiņņhite sabbāni tass' eva honti, ņhitikā pana na tiņņhati. sace ekekaü uddharitvā ayaü paņhama- bhāgo mayhaü pāpuõāti, ayaü dutiyabhāgo ti evaü gaõhāti, gahitāni ca suggahitāni honti, ņhitikā ca tiņņhati. evaü pāpetvā gaõhantenāpi adhiņņhitam eva hoti. sace pana gaõķiü\<*<1>*>\ paharitvā vā appaharitvā vā kālaü pi ghosetvā vā aghosetvā vā aham ev' ettha, mayham eva imāni cãvarānã, 'ti gaõhāti, duggahitāni honti. atha a¤¤o koci idha n' atthi, mayhaü etāni pāpuõantã 'ti gaõhāti, suggahitāni. pātite kuse 'ti ekakoņņhāse kusadaõķake\<*<3>*>\ pātitamatte, sace 'pi bhikkhusahassaü hoti, gahitam eva nāma cãvaraü. nākāmā bhāgo dātabbo ti sace pana attano ruciyā dātukāmā honti, dentu. anubhāge 'pi es' eva nayo. sacãvarānã 'ti kālacã- varaü pi saīghassa ito 'va dassāma, visuü sajjiyamāne aticãvaraü\<*<4>*>\ hotã 'ti khippam eva sacãvarāni bhattāni akaüsu. there āgamma uppannānã 'ti tumhesu pasādena khippaü up- pannāni. saīghassa demā 'ti cãvarāni dentã 'ti sakalaü pi cãvarakālaü saõikaü saõikaü denti yeva. purimesu pana dvãsu vatthåsu paricchinnadānattā\<*<5>*>\ adaüså 'ti vuttaü sam- bahulā therā 'ti vinayadharapāmokkhatherā. idaü pana vatthuü saddhiü purimena dvibhātikavatthunā\<*<6>*>\ parinibbute bhagavati uppannaü, ime ca therā diņņhapubbā tathāgataü, tasmā purimesu vatthåsu tathāgatena pa¤¤attanayen'eva kathesuü. [Mv_VIII.25:] gāmakāvāsaü agamāsã 'ti app' eva nāma cãva- rāni bhājentā mayhaü pi saīgahaü kareyyun ti cãvarabhā- janakālaü sallakkhetvā 'va agamāsi. sādiyissasã 'ti gaõhis- sasi. ettha ca ki¤cāpi tassa bhāgo na pāpuõāti. atha kho nagaravāsiko ayaü mukharo dhammakathiko ti te bhikkhå sādiyissasã 'ti āhaüsu. yo sādiyeyya, āpatti dukkaņassā 'ti ettha pana ki¤cāpi lahukā āpatti, atha kho gahitāni gahitaņ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. ghaõķiü. 2 Bp. ghaõķi-. 3 Bp. ekakusa-. 4 Bp. aticiraü. 5 Bp. pacchinna-. 6 Bp. dvebhātika-. >\ #<[page 1132]># %<1132 Samantapāsādikā [Mv_VIII.25>% ņhāne dātabbāni, sace 'pi naņņhāni vā jiõõāni vā honti, tass' eva gãvā. dehã 'ti vutte, adento dhuranikkhepe bhaõķag- ghena kāretabbo. ekādhippāyan ti ekaü adhippāyaü, eka- puggalapaņiviüsam\<*<1>*>\ eva dethā 'ti attho. idāni yathā so dātabbo, taü dassetuü tantiü ņhapento idha panā 'ti ādim āha. tattha sace amutra upaķķhaü amutra upaķķhan ti ekekasmiü ekāham ekāhaü\<*<2>*>\ sattāhasattāhaü\<*<3>*>\ vā sace vasati, ekekasmiü vihāre yaü eko puggalo labhati, tato tato upaķ- ķhaü upaķķhaü dātabbaü. evaü ekādhippāyo dinno nāma\<*<4>*>\ hoti. yattha vā pana bahutaran ti sace ekasmim vihāre vasanto itarasmiü sattāhavārena aruõam eva uņņhāpeti, evaü purimasmiü bahutaraü vasati nāma, tasmā tato bahu- taravasitavihārato tassa paņiviüso\<*<5>*>\ dātabbo, evam pi ekā- dhippāyo dinno hoti. ida¤ ca nānālābhehi nānåpacārehi ekasãmavihārehi kathitaü. nānāsãmavihāre pana senāsa- nagāho paņippassambhati. tasmā tattha cãvarapaņiviüso\<*<6>*>\ na pāpuõāti. sesaü pana āmisabhesajjādi sabbaü sabbattha antosãmagatassa pāpuõāti. [Mv_VIII.26:] ma¤cake nipātesun ti evaü dhovitvā a¤¤aü kāsāvaü nivāsetvā ma¤cake nipajjāpesuü, nipajjāpetvā pan'āyasmā ânando muttakarãsakiliņņhaü kāsāvaü dhovitvā bhåmiyaü paribhaõķaü akāsi. yo bhikkhave maü upaņņhaheyya, so gilānaü upaņņhaheyyā 'ti yo maü ovādānusāsanãkaraõena upaņņhaheyya, so gilānaü upaņņhaheyya. mama ovādakāra- kena gilāno upaņņhātabbo ti ayam ettha attho. bhagavato ca gilānassa ca upaņņhānaü ekasadisan ti evam pan' ettha attho na gahetabbo. saīghena upaņņhāpetabbo\<*<7>*>\ ti yass'ete upajjhāyādayo\<*<8>*>\ tasmiü vihāre n' atthi, āgantuko hoti eka- cāriko,\<*<9>*>\ so bhikkhusaīghassa bhāro, tasmā saīghena upaņ- ņhātabbo, no ce upaņņhaheyya, sakalassa saīghassa āpatti. vāraü ņhapetvā jaggantesu pana yo attano vāre na jaggati, tass' eva āpatti. saīghatthero 'pi vārato na muccati. sace sakalo saīgho ekassa bhāraü karoti, eko vā vattasampanno \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. ekaü puggala-. 2 Bp. adds vā. 3 Bp. sattāhaü sa-. 4 Bp. omits nāma. 5 Bp. paņivãso. 6 Bp. -vãso for -viüso. 7 Bp. upaņņhātabbo. 8 Bp. upajjhādayo. 9 Bp. -rikabhikkhu- for -riko, so bhikkhu-. >\ #<[page 1133]># %% bhikkhu aham eva jaggissāmã 'ti paņipajjati,\<*<1>*>\ saīgho āpattito muccati. abhikkantaü\<*<2>*>\ vā abhikkamatã 'ti ādãsu vaķķhan- taü vā ābādhaü idaü nāma me paribhu¤jantassa vaķķhati, idaü nāma\<*<3>*>\ me paribhu¤jantassa parihāyati, idaü pari- bhu¤jantassa tiņņhatã 'ti yathābhåtaü nāvikarotã 'ti evam attho daņņhabbo. nālan ti nappaņiråpo\<*<4>*>\ na yutto upaņņhā- tuü. bhesajjaü saüvidhātun ti bhesajjaü yojetuü asamat- tho hoti. āmisantaro ti āmisaü assa antaran ti āmisantaro. antaran ti kāraõaü vuccati. āmisakāraõo\<*<5>*>\ yāgubhattapatta- cãvarāni patthento upaņņhātã 'ti attho. [Mv_VIII.27:] kālakate\<*<6>*>\ 'ti kāla- kiriyāya. gilānupaņņhākānaü dātun ti ettha anantaraü vut- tāya kammavācāya dinnaü pi apaloketvā dinnaü pi dinnam eva hoti, vaņņati. yaü tattha lahubhaõķaü yaü tattha garu- bhaõķan ti ettha lahubhaõķagarubhaõķānaü nānākaraõaü parato vaõõayissāma. gilānupaņņhākalābhe pana ayaü ādito paņņhāya vinicchayo, sace sakale bhikkhusaīghe upaņņha- hante kālaü karoti, sabbe 'pi sāmikā. atha ekaccehi vāre kate ekaccehi vāre\<*<7>*>\ akate yeva, kālaü karoti. tattha ekacce ācariyā vadanti sabbe 'pi attano vāre sampatte kareyyuü, tasmā sabbe 'pi sāmino ti. ekacce vadanti yehi jaggito, te yeva labhanti, itare na labhantã 'ti. sace\<*<8>*>\ sāmaõere kāla- kate\<*<9>*>\ pi 'ssa\<*<10>*>\ cãvaraü atthi, gilānupaņņhākānaü dātabbaü, no ce atthi, yaü atthi taü dātabbaü, a¤¤asmiü\<*<11>*>\ parikkhāre sati cãvarabhāgaü katvā dātabbaü. bhikkhu ca sāmaõero ca sace samaü upaņņhahiüsu, samako bhāgo dātabbo. atha sāmaõero 'va upaņņhahati, bhikkhussa saüvidahanamattam eva hoti, sāmaõerassa jeņņhako\<*<12>*>\ bhāgo dātabbo. sace sāma- õero bhikkhunā ānãtaudakena yāguü pacitvā paņiggāhā- panamattaü eva karoti, bhikkhu upaņņhahati, bhikkhussa jeņņhako\<*<12>*>\ bhāgo dātabbo. bahå bhikkhå, sabbe\<*<13>*>\ samaggā hutvā upaņņhahanti, sabbesaü samako bhāgo dātabbo. yo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. paņijaggati. 2 Bp. abhikkamantaü. 3 Bp. omits nāma me. 4 Bp. na patiråpo. 5 Bp. -kāraõā. 6 Bp. kālaī kate. 7 Bp. omits vāre. 8 Bp. omits sace. 9 Bp. kālaü kate. 10 Bp. sace for pi 'ssa. 11 Bp. adds hi. 12 Bp. jeņņhaka. 13 Bp. omits sabbe. >\ #<[page 1134]># %<1134 Samantapāsādikā [Mv_VIII.25>% pan'ettha visesena upaņņhahati, tassa viseso dātabbo. yena pana ekadivasaü\<*<1>*>\ gilānupaņņhākavasena yāgubhattaü vā pacitvā dinnaü nhānaü vā paņiyāditaü, so 'pi gilānupaņ- ņhāko va. yo samãpaü anāgantvā bhesajjataõķulādãni pi peseti, ayaü gilānupaņņhāko na hoti. yo pana\<*<2>*>\ pariyesitvā gāhāpetvā āgacchati, ayaü gilānupaņņhākā\<*<3>*>\ 'va etassāpi\<*<4>*>\ dātabbo. eko vattasãsena jaggati, eko paccāsāya,\<*<5>*>\ matakāle ubho 'pi paccāsiüsanti,\<*<6>*>\ ubhinnam pi dātabbam. eko upaņ- ņhahitvā gilānassa vā kammena attano\<*<7>*>\ vā kammena katthaci gato puna āgantvā jaggissāmã 'ti, etassāpi\<*<8>*>\ dātabbaü. eko ciraü upaņņhahitvā idāni na sakkomi 'ti dhuraü nikkhipitvā gacchati, sace 'pi taü divasam eva gilāno kālaü karoti, upaņņhākabhāgo na dātabbo. gilānupaņņhāko nāma gihã\<*<9>*>\ vā hotu pabbajito vā antamaso mātugāmo 'pi, sabbe bhāgaü labhanti. sace tassa bhikkhuno pattacãvaramattm eva hoti, a¤¤aü n'atthi, sabbaü gilānupaņņhākānaü yeva dātab- baü, sace 'pi sahassaü agghati. a¤¤aü pana bahum pi parikkhāraü te na labhanti, saīghass' eva hoti. avasesa- bhaõķaü\<*<10>*>\ bahu¤\<*<11>*>\ c' eva mahaggha¤ ca, ticãvaraü appag- ghaü, tato gahetvā ticãvaraparikkhāro dātabbo, sabba¤ c' etaü saīghikato 'va labbhati. sace pana so jãvamāno yeva sabbaü attano parikkhāraü nissajjitvā kassaci adāsi, koci vā vissāsaü aggahesi, yassa dinnaü, yena ca gahitaü, tass' eva hoti. tassa ruciyā eva gilānupaņņhākā labhanti. a¤¤esaü adatvā dåre ņhapitaparikkhārā 'pi tattha tattha saīghass' eva honti. sace\<*<12>*>\ dvinnaü santakaü hoti avibhat- taü, ekasmiü kālakate\<*<13>*>\ itaro sāmã. bahunnaü\<*<14>*>\ pi santake es' eva nayo. sabbesu matesu saīghikaü hoti. sace 'pi avibhajitvā saddhivihārikādãnaü denti, adinnam eva hoti. vissajjitvā\<*<15>*>\ dinnaü pana sudinnaü. tesu\<*<16>*>\ matesu pi saddhi- vihārikādãnaü yeva hoti, na saīghassa. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. adds pi. 2 Bp. omits pana. 3 Bp. -ņņhāko 4 Bp. omits etassāpi dātabbo, 5 Bp. paccāsisāya. 6 Bp. -sisanti. 7 Bp. omits attano vā kammena. 8 Bp. etassa 'pi. 9 Bp. gihi. 10 Bp. avasesaü bhaõķaü. 11 Bp. bahuka¤. 12 Bp. omits sace. 13 Bp. kālaü kate. 14 Bp. bahånaü. 15 Bp. visajitvā. 16 Bp. taü tesu. >\ #<[page 1135]># %% [Mv_VIII.28:] kusacãrādãsu akkanālan\<*<1>*>\ ti akkanālamayaü\<*<2>*>\ potthako ti makacimayo vuccati. sesāni paņhamapārājikavaõõanāyaü vuttāni. tesu potthake yeva dukkaņaü, sesesu thullaccayāni.\<*<3>*>\ akkadussakadalidussaerakadussāni pana potthakagatikān' eva. sabbanãlakādãni rajanaü vametvā\<*<4>*>\ puna rajitvā dhāre- tabbāni. na sakkā ce honti vametuü,\<*<5>*>\ paccattharaõāni vā kāretabbāni,\<*<6>*>\ dvipaņņacãvarassa\<*<7>*>\ vā majjhe dātabbāni. tesaü vaõõanānattaü upāhanāsu vuttanayam eva. acchin- nadasadãghadasāni dussāni\<*<8>*>\ dasāni\<*<9>*>\ chinditvā dhāretabbāni. ka¤cukaü labhitvā phāletvā rajitvā paribhu¤jituü vaņņati. veņhane 'pi es' eva nayo. tirãņakaü pana rukkhachallima- yaü, taü pādapu¤chanaü kātuü vaņņati. [Mv_VIII.30:] paņiråpe gāhake 'ti sace koci bhikkhu ahaü tassa bhikkhuno\<*<10>*>\ gaõhāmã 'ti gaõhāti, dātabban ti attho. evam eva\<*<11>*>\ tesu tevãsatiyā puggalesu soëasa janā na labhanti satta janā la- bhantã 'ti. saīgho bhijjatã 'ti bhijjitvā Kosambikabhikkhå\<*<12>*>\ viya dve koņņhāsā honti. ekasmiü pakkhe 'ti ekasmiü koņņhāse dakkhiõodaka¤ ca gandhādãni ca denti, ekasmiü cãvarāni. saīghass' eva\<*<13>*>\ tan ti sakalassa saīghassa dvinnaü pi koņņhāsānaü etaü hoti, gaõķiü\<*<14>*>\ paharitvā dvãhi pi pak- khehi ekato bhājetabbaü. pakkhassev' etan ti evaü dinne yassa koņņhāsassa udakaü dinnaü, tassa udakam eva hoti, yassa cãvaraü dinnaü, tass' eva cãvaraü. yattha pana dakkhiõodakaü pamāõaü hoti, tattha eko pakkho dakkhiõo- dakassa laddhattā cãvarāni labhati, eko cãvarānam eva laddhattā 'ti ubhohi\<*<15>*>\ ekato hutvā yathāvuķķhaü bhājetab- baü. idaü kira parasamudde lakkhaõan ti Mahāaņņhaka- thāyaü vuttaü. tasmiü yeva pakkhe 'ti ettha pana itaro pakkho anissaro yeva. cãvarapesanavatthåni pākaņān' eva. idāni ādito paņņhāya vuttacãvarānaü paņilābhakhettaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -nāëan. 2 Bp. -nāëa-. 3 Bp. -yānã 'ti. 4 Bp. dhovitvā. 5 Bp. dhovituü. 6 Bp. kātabbāni. 7 Bp. tipaņņa-. 8 Bp. omits dussāni. 9 Bp. dasā. 10 Bp. omits this. 11 Bp. etesu for eva tesu. 12 Bp. Kosambaka-. 13 Bp. ev'etam for eva ņan. 14 Bp. ghaõķiü. 15 Bp. adds pi. >\ #<[page 1136]># %<1136 Samantapāsādikā [Mv_VIII.32>% [Mv_VIII.32:] dassetuü aņņhimā bhikkhave mātikā 'ti ādim āha. sãmāya detã 'ti ādi puggalādhiņņhānanayena vuttaü. ettha ca\<*<1>*>\ sãmāya dānaü paņhamamātikā,\<*<2>*>\ katikāya dānaü dutiyā, ...pe... puggalassa dānaü aņņhamā. tattha sãmāya dammã 'ti evaü sãmaü parāmasitvā dento sãmāya deti nāma. es' eva\<*<3>*>\ nayo sabbattha. sãmāya deti yāvatikā bhikkhå antosãmagatā, tehi bhājetabban ti ādimhi pana mātikāniddese sãmāya detã 'ti ettha tāva khaõķasãmā upa- cārasãmā samānasaüvāsasãmā avippavāsasãmā lābhasãmā gāmasãmā nigamasãmā nagarasãmā abbhantarasãmā udakku- khepasãmā janapadasãmā raņņhasãmā rajjasãmā dãpasãmā cak- kavāëasãmā iti paõõarasa sãmā veditabbā. tattha khaõķasãmā Sãmakathāya vuttā 'va. upacārasãmā parikkhittassa vihārassa parikkhepena aparikkhittassa parikkhepārahaņņhānena paric- chinnā hoti. api ca bhikkhånaü dhuvasannipātaņņhānato vā pariyante ņhitabhojanasālato vā nibaddhavasanakāavā- sato\<*<4>*>\ vā thāmamajjhimassa purissasa dvinnaü leķķupātānaü anto upacārasãmā veditabbā. sā pana āvāsesu vaķķhantesu vaķķhati, parihāyantesu parihāyati. Mahāpaccariyaü pana sā lābhavasena\<*<5>*>\ bhikkhåsu vaķķhantesu vaķķhatã 'ti vuttaü. sace\<*<6>*>\ vihāre sannipatitabhikkhåhi saddhiü ekābaddhā hutvā yojanasataü pi påretvā nisãdanti, yojanasatam pi upacāra- sãmā 'va hoti, sabbesaü lābho pāpuõāti. samānasaüvāsa- avippavāsasãmādvayaü pi vuttanayam eva. lābhasãmā nāma n' eva sammāsambuddhena anu¤¤ātā, na dhamma- saīgāhakattherehi ņhapitā, api ca kho rājarājamahāmattā vihāraü kārāpetvā\<*<7>*>\ gāvutaü vā aķķhayojanaü vā yojanaü vā samantato paricchinditvā ayaü amhākaü vihārassa lābhasãmā 'ti nāmalikhitatthambhe\<*<8>*>\ nikhaõitvā yaü etth' antare uppajjati, sabbaü taü amhākaü vihārassa demā 't' sãmaü ņhapenti, ayaü lābhasãmā nāmā. gāmanigamanagara- abbhantaraudakukkhepasãmā 'pi vuttā yeva. janapadasãmā nāma Kāsi-Kosalaraņņhādãnaü anto bahå janapadā honti, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. pana for ca. 2 Bp. ekā mātikā. 3 Bp. esa for es' eva. 4 Bp. nibaddha-. 5 Bp. omits sā lābhavasena. 6 Bp. inserts tasmā before sace. 7 Bp. kāretvā. 8 Bp. -khitake thambhe. >\ #<[page 1137]># %% tattha ekeko janapadaparicchedo janapadasãmā nāma.\<*<1>*>\ raņ- ņhasãmā nāma Kāsi-Kosalādiraņņhaparicchedo. rajjasãmā nā- ma bahibhogo\<*<2>*>\ colabhogo\<*<3>*>\ keraņņhabhogo\<*<4>*>\ ti evam ekekassa ra¤¤o āõāpavattiņņhānaü. dãpasãmā nāmā samuddantena paricchinnā mahādãpā ca antaradãpā ca. cakkavāëasãmā nāma cakkavāëapabbaten' eva paricchinnā. evam etāsu sã- māsu khaõķasãmāya kenaci kammena sannipatitaü saīghaü disvā etth' eva sãmāya saīghassa demā\<*<5>*>\ 'ti vutte, yāvatikā bhikkhå antokhaõķasãmagatā, tehi bhājetabbaü. tesaü yeva hi taü pāpuõāti. a¤¤esaü sãmantarikāya vā upacāra- sãmāya vā ņhitānam pi na pāpuõāti. khaõķasãmāya uņņhite\<*<6>*>\ pana rukkhe vā pabbate vā ņhitassa heņņhā vā paņhavãve- majjhagatassa\<*<7>*>\ pāpuõāti yeva. imissā upacārasãmāya saī- ghassa dammã 'ti dinnam pana khaõķasãmasãmantarikāsu ņhitānaü pi pāpuõāti. samānasaüvāsasãmāya dammã 'ti dinnaü pana khaõķasãmāsãmantarikāsu ņhitānaü na pāpu- õāti. avippavāsasãmālābhasãmāsu dinnaü, tāsu sãmāsu anto- gatānaü pāpuõāti. gāmasãmādãsu dinnam pana,\<*<8>*>\ tāsaü simānaü abbhantare baddhasãmāya ņhitānam pi pāpuõāti. abbhantarasãmāudakukkhepasãmāsu dinnaü, tattha\<*<9>*>\ anto- gatānaü yeva pāpuõāti. janapadaraņņharajjadãpacakkavā- ëasãmāsu\<*<10>*>\ gāmasãmādãsu vuttasadiso yeva vinicchayo. sace pana Jambådãpe ņhito Tāmbapaõõidãpe saīghassa dammã 'ti vadati,\<*<11>*>\ Tāmbapaõõidãpato eko 'pi gantvā sabbesaü gaõhituü labhati. sace 'pi tatr' eva eko sabhāgabhikkhu sabhāgānaü bhāgaü gaõhāti, na vāretabbo. evaü tāva yo sãmaü parāmasitvā deti, tassa dāne vinicchayo veditabbo. yo pana asukasãmāyan\<*<12>*>\ ti vattuü na jānāti, kevalaü sãmā 'ti vacanamattam eva jānanto vihāraü āgantvā\<*<13>*>\ sãmāya dammã 'ti vā sãmaņņhakasaīghassa dammã 'ti vā bhaõati, so pucchitabbo sãmā nāma bahuvidhā, katarasãmaü sandhāya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. omits nāma. 2 Bp. omits this. 3 Bp. coëa-. 4 Bp. keraëabhogo. 5 Bp. demã. 6 Bp. ņhite. 7 Bp. -majjhe gatassa. 8 Bp. omits pana. 9 Bp. repeats this. 10 Bp. adds pi. 11 Bp. deti. 12 Bp. -māyā. 13 Bp. gantvā. >\ #<[page 1138]># %<1138 Samantapāsādikā [Mv_VIII.32>% bhaõasã 'ti. sace vadati ahaü asukasãmā 'ti na jānāmi sãmaņņhakasaīgho bhājetvā gaõhātå 'ti, katarasãmāya bhāje- tabbaü. Mahāsãvatthero kir' āha avippavāsasãmāyā 'ti. tato naü āhaüsu avippavāsasãmā nāma tiyojanāpi hoti, evaü sante, tiyojane ņhitā lābhaü gaõhissanti, tiyojane ņhatvā āgantukavattaü påretvā ārāmaü pavisitabbaü bha- vissati, gamiko tiyojanaü gantvā senāsanaü āpucchissati, nissayapaņipannassa tiyojanātikkame nissayo paņippassam- bhissati, pārivāsikena tiyojanaü atikkamitvā aruõaü uņņhā- petabbaü bhavissati, bhikkhuniyā tiyojane ņhatvā ārāmap- pavesanaü āpucchitabbaü bhavissati, sabbam\<*<1>*>\ etaü upacāra- sãmāya paricchedavasen' eva kātuü vaņņati, tasmā upacāra- sãmāyam eva bhājetabban ti. katikāyā 'ti samānalābhakati- kāya. ten' ev' āha sambahulā āvāsā samānalābhā honti 'ti. tatr' evaü katikā kātabbā, ekasmiü vihāre sannipatitehi bhikkhåhi, yaü vihāraü saīgahitukāmā samānalābhaü kātuü icchanti, tassa nāmaü gahetvā asuko nāma vihāro porāõako ti vā buddhādhivuttho ti vā appalābho ti vā yaü- ki¤ci kāraõaü vatvā taü vihāraü imināpi\<*<2>*>\ vihārena saddhiü ekalābhaü kātuü saīghassa ruccatã 'ti tikkhattuü sāve- tabbaü. ettāvatā tasmiü vihāre nisinno 'pi, idha nisinno 'va hoti, tasmiü vihāre 'pi saīghena evam eva kātabbaü. ettāvatā idha nisinno 'pi, tasmiü nisinno'va hoti. ekasmiü\<*<3>*>\ bhājiyamāne, itarasmiü ņhitassa bhāgaü gahetuü vaņņati. evaü ekena vihārena saddhiü bahå 'pi āvāsā ekalābhā kātabbā. bhikkhāpa¤¤attiyā 'ti attano pariccāgapa¤¤āpanaņ- thāne. ten' ev' āha yattha saīghassa dhuvakārā kariyantã 'ti. tass' attho yasmiü vihāre imassa cãvaradāyakassa santakaü saīghassa pākavattaü vā vattati,\<*<4>*>\ yasmiü vā vihāre bhikkhå attano vihāraü katvā sadā gehe bhojeti, yattha vā tena\<*<5>*>\ āvāso\<*<6>*>\ kārito, salākabhattādãni vā nibaddhāni, yena pana sakalo pi' vihāro patiņņhāpito, tattha vattabbam eva n' atthi, ime dhuvakārā nāma, tasmā sace so yattha mayhaü dhuvakārā kariyanti,\<*<7>*>\ tattha dammã 'ti vā tattha dethā 'ti vā bhaõati, bahåsu ce 'pi ņhānesu dhuvakārā honti, sab- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. sabbam p'. 2 Bp. iminā. 3 Bp. inserts lābhe after this. 4 Bp. vaņņati. 5 Bp. anena. 6 Bp. adds vā. 7 Bp. karissanti. >\ #<[page 1139]># %% battha dinnam eva hoti. sace pana ekasmiü vihāre bhikkhå bahutarā honti, tehi vattabbaü tumhākaü dhuvakāre ekattha bhikkhå bahå ekattha appakā 'ti. sace bhikkhugaõāya gaõhathā 'ti bhaõati, tathā bhājetvā gaõhituü vaņņati. ettha ca vatthabhesajjādi appakaü pi sukhena bhājiyati. yadi pana ma¤co vā pãņhakaü vā ekam eva hoti, taü puc- chitvā yassa vā vihārassa ekavihāre 'pi vā yassa senāsanassa so vicāreti, tattha dātabbaü. sace asukabhikkhu gaõhātå 'ti vadati, vaņņati. atha mayhaü dhuvakāre dethā 'ti vatvā avicāretvā 'va gacchati, saīghassā 'pi vicāretuü vaņņati. evaü pana vicāretabbaü, saīghattherassa vasanaņņhāne dethā 'ti vattabbaü. sace tattha\<*<1>*>\ senāsanaü paripuõõaü hoti, yattha nappahoti, tattha dātabbaü. sace eko bhikkhu mayhaü vasanaņņhāne senāsanaparibhogabhaõķaü n' atthã 'ti vadati, tattha dātabbaü. saīghassa detã 'ti vihāram pavisitvā imāni cãvarāni saīghassa dammã 'ti vadati.\<*<2>*>\ sam- mukhãbhåtenā 'ti upacārasãmāya ņhitena saīghena gaõķiü\<*<3>*>\ paharitvā kālaü ghosāpetvā\<*<4>*>\ bhājetabbaü. sãmaņņhassa asampattassā 'pi bhāgaü gaõhanto na vāretabbo. vihāro mahā hoti, therāsanato paņņhāya vatthesu dãyamānesu, alasajātikā mahātherā pacchā āgacchanti, bhante vãsativas- sānaü dãyati,\<*<5>*>\ tumhākaü ņhitikā atikkantā 'ti na vattabbā, ņhitikaü ņhapetvā tesaü datvā pacchā ņhitikāya dātabbaü. asukavihāre kira bahuü cãvaraü uppannan ti sutvā yojanan- tarikavihārato 'pi bhikkhå āgacchanti, sampattasampattā- naü ņhitaņņhānato paņņhāya\<*<6>*>\ dātabbaü. asampattānaü pi upacārasãmaü paviņņhānaü antevāsikādãsu gaõhantesu dātabbam eva. bahiupacārasãmāya ņhitānaü dethā 'ti va- danti, na dātabbaü. sace pana upacārasãmaü okkamantehi\<*<7>*>\ ekābaddhā hutvā attano vihāradvāre vā antovihāre yeva vā honti, parisavasena vaķķhitā nāma hoti sãmā, tasmā dātabbaü. saīghanavakassa dinne 'pi,\<*<8>*>\ pacchā āgatānaü therānaü\<*<9>*>\ dātabbam eva. dutiyabhāge pana therāsanaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. tassa. 2 Bp. deti for vadati. 3 Bp. ghaõķiü. 4 Bp. ghosetvā. 5 Bp. diyyati. 6 Bp. vuņņhāya. 7 Bp. okkantehi. 8 Bp. omits 'pi. 9 Bp. omits therānaü. >\ #<[page 1140]># %<1140 Samantapāsādikā [Mv_VIII.32>% āråëhe āgatānaü paņhamabhāgo na pāpuõāti, dutiyabhāgato vassaggena dātabbaü. sace\<*<1>*>\ ekasmiü vihāre dasa bhikkhå honti, dasa vatthāni saīghassa demā 'ti denti, pāņekkaü bhājetabbaü. sace sabbān' eva amhākaü pāpuõantã 'ti gahetvā gacchanti, duppāpitāni c' eva duggahitāni ca gata- gataņņhāne saīghikān' eva honti. ekaü pana uddharitvā idaü tumhākaü pāpuõātã 'ti saīghattherassa datvā sesāni imāni amhākaü pāpuõantã 'ti gahetuü vaņņati. ekam eva vatthaü saīghassa demā 'ti āharanti, abhājetvā 'va amhākaü pāpuõātã 'ti gaõhanti, duppāpita¤ c' eva duggahita¤ ca. satthakena va\<*<2>*>\ haliddiādinā vā lekhaü katvā ekaü koņņhāsaü idaü\<*<3>*>\ ņhānaü tumhākaü pāpuõātã ti saīghattherassa pāpetvā sesaü amhākaü pāpuõātã 'ti gahetuü vaņņati. yaü pana vatthass' eva pupphaü vā phalaü\<*<4>*>\ vā valliü\<*<5>*>\ vā, tena paric- chedaü kātuü na vaņņati. sace ekaü tantaü uddharitvā idaü ņhānaü tumhākaü pāpuõātã 'ti therassa\<*<6>*>\ datvā sesaü amhākaü pāpuõātã 'ti gaõhanti, vaņņati. khaõķākkhaõ- ķaü\<*<7>*>\ chinditvā bhājiyamānaü vaņņati yeva. ekabhikkhuke vihāre saõghassa cãvaresu uppannesu, sace pubbe vutta- nayen' eva so bhikkhu sabbāni mayhaü pāpuõantã 'ti gaõ- hāti, suggahitāni, ņhitikā pana na tiņņhati. sace ekekaü uddharitvā idaü mayhaü pāpuõātã 'ti gaõhāti, ņhitikā tiņņhati. tattha aņņhitāya ņhitikāya puna a¤¤asmiü cãvare upanne, sace eko bhikkhu āgacchati, majjhe chinditvā dvãhi pi gahetabbaü. ņhitāya ņhitikāya puna a¤¤asmiü cãvare uppanne, sace navakataro āgacchati, ņhitikā heņņhā gacchati,\<*<8>*>\ sace vuķķhataro āgacchati, ņhitikā uddhaü ārohati. ath' a¤¤o n'atthi, puna attano pāpetvā gahetabbaü. saõghassa demā 'ti vā bhikkhusaīghassa demā 'ti vā yena kenaci ākārena saīghaü āmasitvā dinnaü pana paüsukålikānaü na vaņņati, gahapaticãvaraü paņikkhipāmi, paüsukålikaīgaü samādiyāmã 'ti vuttattā, na pana akappiyattā, bhikkhu- saīghena apaloketvā dinnaü pi na gahetabbaü. yaü pana \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. omits sace. 2 Bp. pana for vā. 3 Bp. imaü. 4 Bp. omits phalaü vā. 5 Bp. valli. 6 Bp. saīghatherassa. 7 Bp. khaõķaü khaõķaü. 8 Bp. orohati. >\ #<[page 1141]># %% bhikkhu attano santakaü deti, taü bhikkhudattiyaü nāma vaņņati, paüsukålaü pana na hoti. evaü sante 'pi dhu- taīgaü na bhijjati. bhikkhånaü dema, therānaü demā 'ti vutte pana, paüsukålikānaü pi vaņņati. idaü vatthaü saīghassa dema, iminā upāhanatthavikapattatthavikāayoga- aüsavaddhakādãni\<*<1>*>\ karontå 'ti dinnaü pi vaņņati. pattat- thavikādãnaü atthāya dinnāni bahåni\<*<2>*>\ honti, cãvaratthāya pi pahonti, tato cãvaraü katvā pārupituü vaņņati. sace pana saīgho bhājitātirittāni vatthāni chinditvā upāhanat- thavikādãnaü atthāya bhājeti, tato gahetuü na vaņņati. sāmikehi vicāritam eva hi vaņņati, na itaraü. paüsukå- likasaīghassa dhammakarapaņādãnaü\<*<3>*>\ atthāya demā 'ti vutte 'pi, gahetuü vaņņati. parikkhāro nāma paüsukåli- kānaü pi icchitabbo, yaü tattha atirekaü hoti, taü cãvare 'pi upanetuü vaņņati. suttaü saīghassa denti, paüsukå- likehi pi gahetabbaü. ayaü tāva vihāraü pavisitvā imāni civarāni saīghassa dammã 'ti dinnesu vinicchayo, sace pana bahiupacārasãmāya\<*<4>*>\ addhānapaņipanne bhikkhå disvā saī- ghassa dammã 'ti saīghattherassa vā saīghanavakassa vā āroceti, sace 'pi yojanaü pharitvā parisā ņhitā honti ekabad- dhā, sabbesaü\<*<5>*>\ pāpuõāti, ye pana dvādasahi hatthehi parisaü asampattā, tesaü na pāpuõāti. ubhatosaīghassa detã 'ti ettha ubhatosaīghassa dammã 'ti vutte 'pi dvedhāsaīghassa\<*<6>*>\ dam- mi, dvinnaü saīghānaü dammi, bhikkhusaīghassa ca bhik- khunãsaīghassa ca dammã 'ti vutte 'pi, ubhatosaīghassa dinnam eva hoti. upaķķhaü dātabban ti dve bhāge same katvā eko dātabbo. ubhatosaīghassa ca tuyha¤ ca dammã 'ti vutte, sace dasa bhikkhå ca dasa\<*<7>*>\ bhikkhuniyo ca honti, eka- vãsatipaņivimse\<*<8>*>\ katvā eko puggalassa dātabbo, dasa bhik- khusaīghassa, dasa bhikkhunãsaīghassa yena puggaliko lad- dho, so saīghato 'pi attano vassaggena gahetuü labhati. kas- mā. ubhatosaīghagahaõena gahitattā. ubhato saīghassa ca cetiyassa ca dammã 'ti vutte 'pi es' eva nayo. idha pana cetiyassa saīghato pāpuõakakoņņhāso\<*<9>*>\ nāma n' atthi, eka- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -baddha- for -vaddha-. 2 Bp. adds pi. 3 Bp. dhamakaraõapa-. 4 Bp. -sãmāyaü. 5 Bp. inserts ce. 6 Bp. dvidhā-. 7 Bp. omits dasa. 8 Bp. -paņivãse. 9 Bp. pāpuõakoņņhāso. >\ #<[page 1142]># %<1142 Samantapāsādikā [Mv_VIII.32>% puggalassa pattakoņņhāsasamo 'va koņņhāso hoti. ubhatosaī- ghassa ca tuyha¤ ca cetiyassa cā 'ti vutte pana, dvāvãsati- koņņhāse katvā dasa bhikkhånaü, dasa bhikkhunãnaü, eko puggalassa, eko cetiyassa dātabbo, tattha puggalo saīghato 'pi attano vassaggena puna gahetuü labhati, cetiyassa eko yeva. bhikkhusaīghassa ca bhikkhunãna¤ ca dammã 'ti vutte pana na majjhe bhinditvā dātabbaü, bhikkhå ca bhik- khuniyo ca gaõetvā dātabbaü. bhikkhusaīghassa ca bhik- khunãna¤ ca tuyha¤ cā 'ti vutte pana, puggalo visuü na labhati, pāpuõanaņņhānato ekam eva labhati. kasmā. bhikkhusaīghagahaõena gahitattā. bhikkhusaīghassa ca bhikkhunãna¤ ca tuyha¤ ca cetiyassa cā 'ti vutte 'pi, cetiyassa ekapuggalapaņiviüso labbhati, puggalassa visuü na lab- bhati, tasmā, ekaü cetiyassa datvā avasesaü bhikkhå ca bhikkhuniyo ca gaõetvā bhājetabbaü. bhikkhåna¤ ca bhikkhunãna¤ ca dammã 'ti vutte 'pi, majjhe bhinditvā na dātabbaü, puggalagaõanāya eva vibhajitabbaü. bhik- khåna¤ ca bhikkhunãna¤ ca tuyha¤ ca, bhikkhåna¤ ca bhikkhunãna¤ ca cetiyassa ca, bhikkhåna¤ ca bhikkhunãna¤ ca tuyha¤ ca cetiyassa cā 'ti evaü vutte 'pi, cetiyassa eka- paņiviüso\<*<1>*>\ labbhati, puggalassa visuü n' atthi, bhikkhå ca bhikkhuniyo ca gaõetvā eva bhājetabbaü. yathā ca bhikkhusaīghaü ādiü katvā nayo nãto, evaü bhikkhunã- saīghaü ādiü katvā 'pi netabbo. bhikkhusaīghassa ca tuyha¤ cā 'ti vutte, puggalassa visuü na labbhati, vassag- gen' eva gahetabbaü. bhikkhusaīghassa ca cetiyassa cā 'ti vutte pana, cetiyassa visuü paņiviüso\<*<2>*>\ labbhati. bhik- khusaīghassa ca tuyha¤ ca cetiyassa cā 'ti vutte 'pi cetiyass' eva labbhati, na puggalassa. bhikkhåna¤ ca tuyha¤ cā 'ti vutte 'pi, visuü na labbhati. bhikkhåna¤ ca cetiyassa cā 'ti vutte pana, cetiyassa labbhati. bhikkhåna¤ ca tuyha¤ ca cetiyassa cā 'ti vutte 'pi, cetiyass' eva visuü labbhati, na puggalassa. bhikkhunãsaīghaü ādiü katvā 'pi evam eva yojetabbaü. pubbe 'pi buddhappamukhassa ubhatosaī- ghassa dānaü denti, bhagavā majjhe nisãdati, dakkhiõato bhikkhå vāmato bhikkhuniyo nisãdanti, bhagavā ubhinnaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. ekapuggalapaņivãso. 2 Bp. paņivãso. >\ #<[page 1143]># %% saīghatthero, tadā bhagavā attanā laddhapaccaye attanāpi paribhu¤jati, bhikkhånaü pi dāpeti. etarahi pana paõķita- manussā sadhātukaü paņimaü vā cetiyaü vā ņhapetvā buddhappamukhassa ubhatosaīghassa dānaü denti. paņi- māya vā cetiyassa vā purato ādhārake pattaü ņhapetvā dakkhiõodakaü datvā buddhānaü demā 'ti tattha yaü pa- ņhamaü khādanãyaü bhojanãyaü denti, vihāraü vā āharitvā idaü cetiyassa demā 'ti piõķapāta¤ ca mālāgandhādãni ca denti, tattha kathaü paņipajjitabban ti. mālāgandhādã- ni tāva cetiye āropetabbāni, vatthehi paņākā telena padãpā kātabbā, piõķapātamadhuphāõitādãni pana yo nibaddhaü cetiyapaņijaggako hoti pabbajito vā gahaņņho vā, tassa\<*<1>*>\ dātabbāni, nibaddhajaggake asati, āhaņabhattaü ņhapetvā vattaü katvā paribhu¤jituü vaņņati. upakaņņhe kāle bha¤- jitvā pacchā 'pi vattaü kātuü vaņņati yeva. mālāgandhādisu ca yaü ki¤ci idaü haritvā cetiyapåjaü\<*<2>*>\ karothā 'ti vutte dåre\<*<3>*>\ 'pi haritvā påjetabbaü. bhikkhusaīghassa harā 'ti vutte 'pi, haritabbaü. sace pana ahaü piõķāya carāmi, āsanasālāya bhikkhå atthi, te harissantã 'ti vutte, bhante tuyhaü yeva dammã 'ti vadati,\<*<4>*>\ bhu¤jituü vaņņati. atha pana bhikkhusaīghassa dassāmã 'ti harantassa gacchato antarā 'va kālo upakaņņho hoti, attano pāpetvā bhu¤jituü vaņņati. vassaü vutthasaīghassa detã 'ti vihāraü pavisitvā imāni cãvarāni vassaü vutthasaīghassa dammã 'ti deti. yāvatikā bhikkhå tasmiü āvāse vassaü vutthā 'ti yattakā vas- sacchedaü akatvā purimavassaü vuttha, tehi bhājetabbaü, a¤¤esaü na pāpuõāti. disā pakkantassāpi sati gāhake\<*<5>*>\ yāva kaņhinassa ubbhārā dātabbaü. anatthate pana kaņhine, antohemante eva¤ ca vatvā dinnaü pacchimavassaü vutthā- naü pi pāpuõātã 'ti lakkhaõa¤¤å vadanti. aņņhakathāsu pan' etaü na vicāritaü. sace pana bahiupacārasãmāyaü ņhito vassaü vutthasaīghassa dammã 'ti vadati, sampattā- naü sabbesaü pāpuõāti. atha asukavihāre vassaü vuttha- saīghassā 'ti vadati, tatra vassaü vuņņhānam eva yāva kaņhinassubbhārā pāpuõāti. sace pana gimhānaü paņhama- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. tass' eva. 2 Bp. cetiyassa påjaü. 3 Bp. dåraü. 4 Bp. omits vadati. 5 Bp. paņiggāhake. >\ #<[page 1144]># %<1144 Samantapāsādikā [Mv_VIII.32>% divasato paņņhāya evaü vadati, tatra sammukhãbhåtānaü sabbesaü pāpuõāti. kasmā. piņņhisamaye uppannattā. antovasse yeva vassaü vasantānaü dammã 'ti vutte, chin- navassā na labhanti, vassaü vasantā 'va labhanti. cãvara- māse pana vassaü vasantānaü dammã 'ti vutte, pacchimi- kāya vassåpagatānaü yeva pāpuõāti, purimikāya vassåpa- gatāna¤ ca chinnavassāna¤ ca na pāpunāti. cãvaramāsato paņņhāya yāva hemantassa pacchimo divaso tāva, vassāvā- siyaü demā 'ti vutte, kaņhinaü atthataü vā hotu anatthataü vā, atãtavassaü vutthānam eva pāpuõāti. gimhānaü paņha- madivasato paņņhāya vutte pana, mātikā āropetabbā atãta- vassāvāsassa pa¤ca māsā atikkantā, anāgato cātummāsac- cayena bhavissati, kataravassāvāsassa desã 'ti. sace atãta- vassaü vutthānaü dammã 'ti vadati, taü antovassaü vutthānam eva pāpuõāti. disā pakkantānaü pi sabhāgā gaõhituü labhanti. sace anāgate vassāvāsãnaü\<*<1>*>\ dammã 'ti,\<*<2>*>\ taü ņhapetvā vassåpanāyikadivase gahetabbaü. atha agutto vihāro, corabhayaü atthi, na sakkā ņhapetuü, gaõhi- tvā vā āhiõķitun ti vutte, sampattānaü dammã 'ti vadati, bhājetvā gahetabbaü. sace vadati ito me bhante tatiye vasse vassāvāsãnaü\<*<1>*>\ yaü\<*<3>*>\ na dinnaü, taü dammã 'ti, tasmiü antovasse vutthabhikkhånaü pāpuõāti. sace te disā pak- kantā, a¤¤o vissāsiko gaõhāti, dātabbaü. atha eko yeva avasiņņho, sesā kālakatā\<*<4>*>\ sabbaü ekass' eva pāpuõāti. sace eko 'pi n' atthi, saīghikaü hoti, taü\<*<5>*>\ sammukhãbhåtehi bhājetabbaü. ādissa detã 'ti ādisitvā paricchinditvā deti. yāguyā\<*<6>*>\ 'ti ādãsu ayam attho yāguyā vā ...pe... bhesaj- je vā ādissa deti. tatrāyaü yojanā bhikkhå ajjatanāya vā svātanāya vā yāguyā nimantetvā tesaü gharaü paviņņhā- naü yāguü deti, yāguü datvā pãtāya yāguyā imāni cãvarāni yehi mayhaü yāgu pãtā tesaü dammã 'ti deti. yehi nimanti- tehi yāgu pãtā tesaü yeva pāpuõāti. yehi pana bhikkhācā- ravattena\<*<7>*>\ gharadvārena gacchantehi vā gharaü paviņņhehi vā yāgu laddhā, yesaü vā āsanasālato pattaü āharitvā manussehi nãtā, yesaü vā therehi pesitā, tesaü na pāpuõāti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -vāsikaü. 2 Bp. adds vadati. 3 Bp. omits yaü. 4 Bp. kalaī katā. 5 Bp. omits taü. 6 Bp. adds vā. 7 Bp. -vatthena. >\ #<[page 1145]># %% sace pana nimantitabhikkhåhi saddhiü a¤¤e 'pi bhikkhå\<*<1>*>\ bahå āgantvā antogeha¤ ca bahigeha¤ ca påretvā nisinnā honti,\<*<2>*>\ dāyako ce\<*<3>*>\ evaü vadati nimantitā vā hontu animanti- tā vā, yesaü mayā yāgu dinnā, sabbesaü imāni vatthāni hontå 'ti, sabbesaü pāpuõanti. yehi pana therānaü hattha- to yāguladdhā, tesaü na pāpuõanti. atha so yehi mayhaü yāgu pãtā, sabbesaü hontå 'ti vadati, sabbesaü pāpuõanti. bhattakhādanãyesu pi es' eva nayo. cãvare vā 'ti pubbe 'pi yena vassaü vāsetvā bhikkhånaü cãvaraü dinnapubbaü hoti, so ce bhikkhå bhojetvā vadati yesaü mayā pubbe cãvaraü dinnaü, tesaü yeva imaü cãvaraü vā suttaü vā sappimadhuphāõitādãni vā hontå 'ti, sabbaü tesaü yeva pāpuõāti. senāsane vā 'ti yo mayā kārite vihāre vā pariveõe vā vasati, tass' idaü hotå 'ti vutte, tass' eva hoti. bhesajje vā 'ti mayaü kālena kālaü therānaü sappiādãni bhesajjāni dema, yehi tāni laddhāni, tesaü yev' idaü hotå 'ti vutte, tesaü yeva hoti. puggalassa detã 'ti imaü cãvaraü itthan- nāma 'ssa dammã 'ti evaü parammukhā vā pādamåle ņhape- tvā imaü bhante tumhākaü dammã 'ti evaü sammukhā vā deti. sace pana idaü tumhāka¤ ca tumhākaü ante- vāsikāna¤ ca dammã 'ti evaü vadati, therassa ca antevāsikā- na¤ ca pāpuõāti. uddesaü gahetuü āgato gahetvā gac- chanto ca atthi, tassāpi pāpuõāti. tumhehi saddhiü nivad- dhacārikabhikkhånaü\<*<4>*>\ dammã 'ti vutte, uddesantevāsikānaü vattaü katvā uddesaparipucchādãni gahetvā vicarantānaü sabbesaü pāpuõāti. ayaü puggalassa detã 'ti imasmiü pade vinicchayo. sesaü sabbattha uttānam evā 'ti. Cãvarakkhandhakavaõõanā niņņhita. Campeyyakkhandhakavaõõanā. [Mv_IX.1:] Campeyyakkhandhake, Gaggarāya pokkharaõiyā tãre 'ti Gaggaranāmikāya itthiyā kāritāya\<*<5>*>\ pokkharaõiyā tãre. tan- tibaddho ti tasmiü āvāse kattabbattā\<*<6>*>\ tantipaņibaddho. us- sukkaü\<*<7>*>\ pi akāsi yāguyā 'ti ādãsu manussehi āgantukesu \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. omits bhikkhå. 2 Bp. omits honti. 3 Bp. ca. 4 Bp. nibaddha-. 5 Bp. kārita. 6 Bp. -bbatā. 7 Bp. ussukaü. >\ #<[page 1146]># %<1146 Samantapāsādikā [Mv_IX.1>% āgatesu, ācikkheyyāthā 'ti vuttaņņhāne yeva ussukkaü kātuü vaņņati, na avuttaņņhāne. gaccha tvaü bhikkhå 'ti satthā tassa bhikkhuno tatth' eva senāsanaü sappāyan ti addasa, ten' ev' āha, tatth' eva vāsabhagāme nivāsaü kappehã 'ti. [Mv_IX.2:] adhammena vaggakammaü karontã 'ti ādãnaü parato pāëivaü yeva nānākaraõaü āgamissati. [Mv_IX.3:] a¤¤atrā 'pi dham- makammaü karontã 'ti a¤¤atrā 'pi dhammā\<*<1>*>\ kammaü karonti, ayam eva vā pāņho, bhåtena vatthunā kataü dhammena kataü nāma hoti, tathā na karontã 'ti attho. a¤¤atrāpi vinayakammaü,\<*<2>*>\ a¤¤atrāpi satthusāsanakamman\<*<3>*>\ ti etesu pi es' eva nayo. ettha pana vinayo ti codanā sāraõā ca. sat- thusāsanan ti ¤attisampadā anussāvanasampadā ca, tāhi vinā kammaü karontã 'ti attho. paņikkuņņhakatan\<*<4>*>\ ti paņik- kuņņha¤\<*<4>*>\ c' eva kata¤ ca. yaü a¤¤esu paņikkosantesu kataü, taü paņikkuņņha¤\<*<4>*>\ c' eva hoti kata¤ ca, tādisaü pi kammaü karontã 'ti attho. cha yimāni bhikkhave kammāni adhammakamman ti ādãsu pana, dhammo ti pāëiyā adhiva- canaü. tasmā yaü yathāttāya pāëiyā na karãyati, taü adhammakamman ti veditabbaü. ayam ettha saīkhepo. vitthāro pana pāëiyaü yeva āgato. so ca kho ¤attidutiya¤at- ticatutthakammānaü yeva vasena. yasmā pana ¤attikam- me ¤attidutiya¤atticatutthesu viya hāpanaü vā a¤¤athā- karaõaü vā n' atthi, apalokanakamma¤ ca sāvetvā 'va karãyati, tasmā tāni pāëiyaü na dassitāni. tesaü sabbesaü pi kammānaü vinicchayaü parato vaõõayissāma. idāni yad idaü chaņņhaü chammena samaggakammaü nāma, taü yehi saõghehi kātabbaü, tesaü pabhedaü dassetuü pa¤ca saīghā 'ti ādi vuttaü. [Mv_IX.4:] kammappatto ti kammaü patto kammayutto kammāraho, na ki¤ci kammaü kātuü nārahatã 'ti attho. catuvaggakaraõa¤ ce bhikkhave kammaü, bhikkhunãcatuttho ti ādi parisato kammavipattidassanatthaü vuttaü. tattha ukkhittakagahaõena kammanānāsaüvāsako gahito. nānāsaüvāsakagahaõeõa laddhinānāsaüvāsako. nānāsãmāya ņhitacatuttho ti sãmantarikāya vā bahisãmāya vā hatthapāse ņhitenāpi saddhiü catuvaggo hutvā 'ti attho. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. dhammaü. 2 Bp. vinayākammaü. 3 Bp. -sasanākammaü. 4 Bp. paņiku- for paņikku-. >\ #<[page 1147]># %% pārivāsikacatuttho ti ādi parivāsādikammānaü yeva parisato vipattidassanatthaü vuttaü. tesaü vinicchayaü parato vaõõayissāma. ekaccassa bhikkhave saīghassa\<*<1>*>\ majjhe paņik- kosanā råhatã 'ti ādi paņikkuņņhakatakammassa\<*<2>*>\ kuppākuppa- bhāvadassanatthaü vuttaü. pakatattassā 'ti avipannasã- lassa pārājikaü anajjhāpannassa. anantarikassā 'ti attano anantaraü nisinnassa. dve 'mā bhikkhave nissāraõā 'ti ādi vatthuto kammānaü kuppākuppabhāvadassanatthaü vuttaü. tattha appatto nissāraõaü, ta¤ ce saīgho nissāreti, sunissārito 'ti idaü pabbājanãyakammaü saīdhāya vuttaü. pabbājanãyakammena hi vihārato nissāreti, tasmā taü nis- sāraõā 'ti vuccati. ta¤ c' esa yasmā kuladåsako na hoti, tasmā āveõikena lakkhaõena appatto, yasmā pan' assa\<*<3>*>\ ākaīkhamāno saīgho pabbājanãyakammaü kareyyā 'ti vuttaü. tasmā sunissārito hoti. ta¤ ce saīgho nissāretã 'ti sace saīgho tajjanãyakammādivasena nissāreti, so yasmā tattha tiõõaü bhikkhave bhikkhånaü ākaīkhamāno saīgho tajjanãyakammaü kareyya eko bhaõķanakārako hoti kala- hakārako vivādakārako bhassakārako saīghe adhikaraõa- kārako, eko bālo hoti abyatto āpattibahulo anapadāno, eko gihisaüsaņņho viharati ananulomikehi gihisaüsaggehã 'ti evaü ekena\<*<4>*>\ pi aīgena nissāraõā anu¤¤ātā, tasmā sunissārito. osāraõā 'ti pavesanā. tattha ta¤ ce saīgho osāretã 'ti upasampa- dakammavasena paveseti. dosārito ti\<*<5>*>\ sahassakkhattuü pi upasampādito anupasampanno 'va hoti. ācariyupajjhāyā ca sātisārā, tathā seso kārakasaīgho, na koci āpattito muccati\<*<6>*>\ iti ime ekādasa abhabbapuggalā dosāritvā 'va.\<*<7>*>\ hatthacchin- nādayo pana dvattiüsa suosārito, upasampāditā upasampan- nā 'va honti, na te labbhā ki¤ci vattuü. ācariyupajjhāyā pana kārakasaīgho ca sātisārā, na koci āpattito muccati. [Mv_IX.5:] idha pana bhikkhave bhikkhussa na hoti āpatti daņņhabbā 'ti ādi abhåtavatthuvasena adhammakammaü bhåtavatthu- vasena dhammakamma¤ ca dassetuü vuttaü. tattha paņi- nissajjetā\<*<8>*>\ 'ti paņinissajjitabbā. [Mv_IX.6:] Upālipa¤hesu pi vatthu- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. saõgha. 2 Bp. paņiku-. 3 Bp. esa. 4 Bp. ekekena. 5 Bp. inserts duosārito after ti. 6 Bp. muccatãti. 7 Bp. omits 'va. 8 Bp. -jjitvā. >\ #<[page 1148]># %<1148 Samantapāsādikā [Mv_IX.16>% vasen' eva dhammādhammakammaü vibhattaü. tattha dve nayā, ekamålako ca dvimålako ca. ekamålako uttāno yava. dvimålake yathā sativinayo amåëhavinayena saddhiü ekā pucchā katā, evaü amåëhavinayādayo 'pi tassa pāpi- yasikādãhi.\<*<1>*>\ avasāne pana upasampadārahaü upasampā- detã 'ti ekam eva padaü hoti. parato bhikkhånaü pi sativi- nayaü ādiü katvā ekekena saddhiü sasapadāni yojitāni.\<*<2>*>\ [Mv_IX.7:] idha pana bhikkhave bhikkhu bhaõķanakārako ti ādi adhammena vaggaü adhammena samaggaü dhammena vaggaü\<*<3>*>\ dham- mapaņiråpakena vaggaü dhammapaņiråpakena samaggan ti imesaü vasena cakkaü bandhitvā tajjanãyādãsu sattasu kammesu sapaņippassaddhãsu\<*<4>*>\ vipattidassanatthaü vuttaü. tattha anapadāno ti apadānavirahito. apadānaü vuccati paricchedo. āpattiparicchedavirahito ti attho. tato paraü paņikkuņņhakatakammappabhedaü dassetuü sā yeva pāëi akataü kamman ti ādãhi saüsandetvā\<*<5>*>\ vuttā. tattha na ki¤ci pāëianusārena na sakkā vedituü,\<*<6>*>\ tasmā vaõõanaü na vitthārayimhā 'ti. Campeyyakkhandhakavaõõanā niņņhitā. Kosambikkhandhakavaõõanā. [Mv_X.1:] Kosambikkhandhake,\<*<7>*>\ taü bhikkhuü āpattiyā adassane uk- khipimså 'ti ettha ayaü anupubbikathā,\<*<8>*>\ dve kira bhikkhå ekasmiü āvāse vasanti vinayadharo ca suttantiko ca. tesu suttantiko bhikkhu ekadivasaü vaccakuņiü paviņņho ācama- naudakāvasesaü bhājane ņhapetvā\<*<9>*>\ nikkhami. vinayadharo pacchā paviņņho taü udakaü disvā nikkhamitvā taü bhik- khuü pucchi āvuso tayā idaü udakaü ņhapitan ti. āma āvuso ti. tvaü\<*<10>*>\ ettha āpattibhāvaü na jānāsã 'ti. āma na jānāmã 'ti. hoti āvuso ettha āpattã 'ti. sace hoti, desis- sāmã\<*<11>*>\ 'ti. sace pana te āvuso asa¤cicca asatiyā kataü, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. pāpiyyasi-. 2 Bp. yojetabbāni. 3 Bp. adds dhammena samaggaü after vaggaü. 4 Bp. paņippa-, and adds ca. 5 Bp. -ditvā. 6 Bp. vidituü. 7 Bp. Kosambikakkhan-. 8 Bp. anupubbã-. 9 Bp. adds va. 10 Bp. kiü tvaü. 11 Bp. desessāmã. >\ #<[page 1149]># %% n' atthi āpattã 'ti. so tassā āpattiyā anāpattidiņņhi ahosi. vinayadharo 'pi attano nissitakānaü ayaü suttantiko āpat- tiü āpajjamāno 'pi na jānātã 'ti ārocesi. te tassa nissitake disvā tumhākaü upajjhāyo āpattiü āpajjitvā 'pi āpatti- bhāvaü na jānāti 'ti āhaüsu. te āgantvā\<*<1>*>\ upajjhāyassa ārocesuü. so evam āha ayaü vinayadharo pubbe anāpattã 'ti vatvā idāni āpattã 'ti vadati, musāvādã eso 'ti. te gantvā tumhākaü upajjhāyo musāvādã 'ti evaü a¤nama¤¤aü kala- haü vaķķhayiüsu. tato vinayadharo okāsaülabhitvā tassa āpattiyā adassane ukkhepanãyakammaü akāsi. tena vut- taü taü bhikkhuü āpattiyā adassane ukkhipiüså 'ti. bhinno bhikkhusaīgho bhinno bhikkhusaīgho ti ettha na tāva bhinno, api ca kho yathā deve vuņņhe idāni sassaü nipphannan ti vuccati, avassaü hi taü nipphajjissati, evam eva iminā kāraõena āyatiü avassaü bhijjissati. so ca kho kalahavasena, na saīghabhedavasena, tasmā bhinno ti vuttaü. sambhava- atthavasena\<*<2>*>\ c' ettha āmeõķitaü veditabbaü. etam atthaü bhāsitvā uņņhāyāsanā pakkāmã\<*<3>*>\ 'ti, kasmā evaü bhāsitvā pakkāmi.\<*<4>*>\ sace hi bhagavā ukkhepake vā akāraõena\<*<5>*>\ tum- hehi so bhikkhu ukkhitto ti vadeyya, ukkhittānuvattake vā tumhehi\<*<6>*>\ āpattiü āpannā 'ti vadeyya, etesaü bhagavā pakkho, etesaü bhagavā pakkho 'ti vatvā āghātaü bandhey- yuü, tasmā tantiü eva ņhapetvā etam atthaü bhāsitvā uņņhāyāsanā pakkāmi.\<*<4>*>\ attanā 'va attānan ti ettha yo saī- ghena ukkhepanãyakammānaü\<*<7>*>\ adhammavādãnaü pakkhe nisinno tumhe kiü bhaõathā 'ti, tesa¤ ca itaresa¤ ca lad- dhiü sutvā ime adhammavādino, itare dhammavādino ti cittaü uppādeti, ayaü tesaü majjhe nisinno 'va tesaü nānāsaüvāsako hoti, kammaü kopeti, itaresam pi hattha- pāsaü anāgatattā kopeti. evaü attanā 'va attānaü nānā- saüvāsakaü karoti. samānasaüvāsakan ti etthā 'pi yo adhammavādãnaü pakkhe nisinno adhammavādino ime itare dhammavādino ti tesaü majjhe\<*<8>*>\ pavisati, yattha vā tat- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. adds attano. 2 Bp. sambhama-. 3 Bp. pakkamã. 4 Bp. pakkami. 5 Bp. akāraõe. 6 Bp. tumhe. 7 Bp. -kammakatānaü. 8 Bp. majjhaü. >\ #<[page 1150]># %<1150 Samantapāsādikā [Mv_X.2>% tha vā\<*<1>*>\ pakkhe nisinno ime dhammavādino ti gaõhāti, ayaü attanā va attānaü samānasaüvāsakaü karotã 'ti veditabbo. [Mv_X.2:] kāyakammaü vacãkamman ti ettha kāyena paharantā kāya- kammaü upadaüsenti pharusaü vadantā vacãkammaü upadaüsentã 'ti veditabbā. hatthaparāmāsaü karontã 'ti kodhavasena hatthehi a¤¤ama¤¤aü parāmasanaü karonti. adhammiyamāne 'ti adhammiyāni kiccāni kurumāne. asam- modikāya\<*<2>*>\ vattamānāyā 'ti sammodikāya avattamānāya.\<*<3>*>\ ayam eva\<*<4>*>\ vā pāņho. sammodanakathāya\<*<5>*>\ avattamānāyā 'ti attho. ettāvatā na a¤¤ama¤¤an ti ettha dve pantiyo katvā upacāraü mu¤citvā nisãditabbaü. dhammiyamāne pana pakkhe\<*<6>*>\ sammodikāya vattamānāya āsanantarikāya nisãditabbaü ekekaü āsanaü antaraü katvā nisãditabbaü. mā bhaõķanan ti ādãsu akatthā 'ti pāņhasesaü gahetvā mā bhaõķanaü akatthā 'ti evaü attho daņņhabbo. adhamma- vādã 'ti ukkhittānuvattakesu a¤¤ataro. ayaü pana bhikhu bhagavato atthakāmo. ayaü kir' assa adhippāyo ime bhikkhå kodhābhibhåtā satthuvacanaü na gaõhanti, mā bhagavā ete ovadanto kilamitthā 'ti, tasmā evam āha. bhagavā pana pacchā 'pi sa¤¤aü labhitvā oramissantã 'ti tesaü anu- kampāya atãtavatthuü āharitvā kathesi. tattha anatthato 'ti anattho ato. etasmā me purisā anattho 'ti vuttaü hoti. atha vā anatthato 'ti anatthado. sesaü pākaņam eva. [Mv_X.3:] puthusaddo ti ādigāthāsu\<*<7>*>\ pana puthu mahā saddo assā 'ti puthusaddo. samajano ti\<*<8>*>\ ekasadiso jano. sabbo c' āyaü bhaõķanakārakajano\<*<9>*>\ samantato saddanicchāraõena puthu- saddo c' eva sadiso cā 'ti vuttaü hoti. na bālo koci ma¤¤athā 'ti tattha koci eko 'pi ahaü bālo ti ma¤¤ittha, sabbe 'pi paõķitamānino yeva. nā¤¤aü\<*<10>*>\ bhiyyo ama¤¤arun ti koci eko 'pi ahaü bālo ti ca na ma¤¤ittha, bhiyyo ca saīghasmiü bhijjamāne a¤¤aü pi ekaü mayhaü kāraõā saīgho bhijjatã 'ti idaü kāraõaü na ma¤¤itthā 'ti attho. parimuņņhā 'ti muņņhassatino. vācāgocarabhāõino ti ra-kārassa\<*<11>*>\ rassādeso \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. adds pana. 2 Bp. -dikā. 3 Bp. vattamānāya. 4 Bp. evā for eva vā. 5 Bp. sammodamānā-. 6 Bp. omits pakkhe. 7 Bp. ādãsu gāthāsu. 8 Bp. inserts samāno after ti. 9 Bp. -kārako jano. 10 Bp. na a¤¤aü. 11 Bp. rā-. >\ #<[page 1151]># %% kato, vācāgocārā na satipaņņhānādigocarā. bhāõino ti kathaü bhāõino. yāvicchanti mukhāyāman ti\<*<1>*>\ yāva mukhaü pasāretuü icchanti, tāva pasāretvā bhāõino, eko 'pi saīgha- gāravena mukhasaīkocanaü\<*<2>*>\ na karotã 'ti attho. yena nãtā 'ti yena kalahena imaü nilajjabhāvaü\<*<3>*>\ nãtā. na taü vidå 'ti taü na\<*<4>*>\ jānanti evaü sādãnavo ayan ti. ye ca taü upanayhantã 'ti taü akkocchi ayaü man ti ādikaü ākāraü ye\<*<5>*>\ upanayhanti. sanantano ti porāõo. pare 'ti paõķite ņhapetvā tato a¤¤e bhaõķanakārakā, pare nāma. te ettha saīghamajjhe kalahaü karontā mayaü yamāmhase\<*<6>*>\ upara- māma\<*<7>*>\ nassāma\<*<8>*>\ satataü samitaü maccusantikaü gacchāmā 'ti na jānanti yeva.\<*<9>*>\ ye ca tattha vijānantã 'ti ye ca\<*<10>*>\ tattha paõķitā mayaü maccusamãpaü gacchāmā 'ti vijānanti tato sammanti medhagā 'ti\<*<11>*>\ evaü hi te jānantā yonisomanasi- kāraü uppādetvā medhagānaü kalahānaü våpasamāya paņipajjanti. aņņhicchidā\<*<12>*>\ 'ti ayaü gāthā Brahmadatta¤ ca Dãghāvukumāra¤ ca sandhāya vuttā. tesaü pi hoti saīgati, kasmā tumhākaü na hoti. yesaü vo n' eva mātā- pitånaü aņņhãni chinnāni, pāõāni\<*<13>*>\ hatāni, na gavāssa\<*<14>*>\ dha- nāni haņānã 'ti. sace labhethā 'ti ādigāthā paõķitasahāyassa ca bālasahāyassa ca vaõõāvaõõadãpanatthaü vuttā. abhi- bhuyya sabbāni parissayānã 'ti pākaņaparissaye ca paņicchan- naparissaye ca abhibhavitvā tena saddhiü attamano 'va\<*<15>*>\ satimā careyya.\<*<16>*>\ rājā 'va raņņhaü vijitan ti yathā attano vijitaü raņņhaü Mahājanakarājā ca Arindamamahārājā ca pahāya ekakā cariüsu, evaü careyyā 'ti attho. mātaīga- ra¤¤' eva nāgo ti mātaīgo\<*<17>*>\ ara¤¤' eva\<*<18>*>\ nāgo. mātaīgo ti hatthã vuccati. nāgo ti mahantādhivacanam etaü. yathā hi mātuposako mātaīgo nāgo ara¤¤e ekako 'va\<*<15>*>\ cari, na ca \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. omits ti. 2 Bp. -kocaü. 3 Bp. nillajja-. 4 Bp. omits na. 5 Bp. inserts ca. 6 Bp. yamāmase. 7 Bp. upayamāna. 8 Bp. omits nassāma. 9 Bp. omits yeva. 10 Bp. omits ca. 11 Bp. omits 'ti. 12 Bp. -cchinnā. 13 Bp. na pāõani hatā for pāõāni hatāni. 14 Bp. gavassa. 15 Bp. omits 'va. 16 Bp. careyyā 'ti. 17 Bp. mataīgo. 18 Bp. ara¤¤e nāgo 'va for these. >\ #<[page 1152]># %<1152 Samantapāsādikā [Mv_X.2>% pāpāni akāsi, yathā ca pārileyyako,\<*<1>*>\ evaü eko care, na ca pāpāni kayirā 'ti vuttaü hoti. pārileyyake\<*<1>*>\ viharati rak- khitavanasaõķe 'ti pārileyyakaü\<*<1>*>\ upanissāya rakkhitavana- saõķe viharati. [Mv_X.4:] hatthināgo ti mahāhatthã hatthikalabhehã\<*<2>*>\ 'ti hatthipotakehi. hatthicchāpehã 'ti khãrapakehi\<*<3>*>\ dahara- potakehi. chinnaggānã 'ti tehi purato purato gacchantehi chinnaggāni khāyitāvasesāni khāõusadisāni tiõāni khādati. obhaggobhaggan ti tena hatthināgena uccaņņhānato bha¤- jitvā\<*<4>*>\ pātitaü. assa sākhābhaīgan ti etassa santakaü sākhābhaīgaü te khādanti. āvilānã 'ti tehi paņhamataraü otaritvā pivantehi ālulitāni kaddamodakāni pivati. agāhā 'ti titthato.\<*<5>*>\ nāgassa nāgenā 'ti hatthināgassa buddhanā- gena. [Mv_X.5:] ãsādantassā 'ti rathaãsāsadisadantassa. yad eko ra- mati vane 'ti yasmā buddhanāgo viya ayaü pi hatthināgo eko pavivitto vane ramati, tasmāssa nāgassa nāgena cittaü sameti ekãbhāvaratiyā ekasadisaü hotã 'ti attho. yathā- thirantaü viharitvā 'ti ettha temāsaü bhagavā tattha vihāsã 'ti veditabbo. ettāvatā Kosambikehi\<*<6>*>\ kira ubbāëho bhagavā temāsaü ara¤¤aü pavisitvā vasatã 'ti sabbattha kathā patthaņā ahosi. atha kho Kosambikā\<*<7>*>\ upāsakā 'ti atha kho imaü kathāsallāpaü sutvā Kosambivāsino\<*<8>*>\ upāsakā. adham- maü dhammo ti ādãni aņņhārasa bhedakaravatthåni. Saīgha- bhedakkhandhake vaõõayissāma. ādāyan ti laddhipāraü.\<*<9>*>\ vivittan ti su¤¤aü. taü ukkhittakaü bhikkhuü osāretvā 'ti taü gahetvā nissãmaü\<*<10>*>\ gantvā āpattiü desāpetvā kamma- vācāya osāretvā. tāvad eva uposatho ti taü divasam eva Uposathakkhandhake vuttanayena\<*<11>*>\ sāmaggãuposatho kā- tabbo. [Mv_X.6:] amålā målaü gantvā 'ti na målā målaü gantvā. taü vatthuü avinicchanã\<*<12>*>\ 'ti attho. ayaü vuccati Upāli saīghasāmaggã atthāpetā bya¤janupetā 'ti atthato apagatā saīghasāmaggã 'ti imaü pana bya¤janamattaü upetā. saī- ghassa kicceså 'ti saīghassa karaõãyesu uppannesu. manta- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. pāli- for pāri-. 2 Bp. kaëa-. 3 Bp. khãråpa-. 4 Bp. repeats this. 5 Bp. titthaü gatā. 6 Bp. -mbakehi. 7 Bp. -mbakā. 8 Bp. -mbãvāsino. 9 Bp. laddhigahaõaü. 10 Bp. sãmaü. 11 Bp. -nayen' eva. 12 Bp. -cchanitvā. >\ #<[page 1153]># %% nāså 'ti vinayamantanāsu. atthesu jāteså 'ti vinayātthesu uppannesu. vinicchayeså 'ti tesaü yeva atthānaü viniccha- yesu. mahatthiko ti mahāupakāro. paggahāraho ti pagga- hituü\<*<1>*>\ yutto. anānuvajjo paņhamena sãlato ti ādimhi yeva tāva sãlato na upavajjo. avekkhitācāro ti apekkhitācāro, ālokite vilokite sampajānakārã 'ti ādinā nayena upaparikkhitācāro. aņņhakathāsu pana appaņicchannācāro ti vuttaü. visayhā 'ti abhibhavitvā. anuyyuttaü\<*<2>*>\ bhaõan ti anuyyuttaü\<*<3>*>\ anu- pagataü\<*<2>*>\ bhaõanto. yasmā hi so anuyyuttaü\<*<4>*>\ bhaõati, usuyyāya\<*<5>*>\ vā agatigamanavasena vā kāraõā apagataü na bhaõati, tasmā atthaü na hāpeti. usuyyāya\<*<5>*>\ pana agati- gamanavasena vā bhaõanto, atthaü hāpeti kāraõaü na vadati,\<*<6>*>\ parisagato\<*<7>*>\ chambhati c' eva vedhati\<*<8>*>\ ca, yo ãdiso na hoti, ayaü paggahāraho ti dasseti. ki¤ci bhiyyo tath' eva pa¤han ti gāthā tassattho yath'\<*<9>*>\ eva anuyyuttu\<*<2>*>\ bhaõanto, atthaü na hāpeti, tath' eva parisāya majjhe pa¤haü pucchito samāno na c' eva pajjhāyati, na\<*<10>*>\ maīku hoti. yo hi atthaü na jānāti, so pajjhāyati, yo vattuü na sakkoti, so maīkaü\<*<11>*>\ hoti. yo pana attha¤ ca jānāti vatta¤ ca sakkoti, so na pajjhāyati na maīku hoti. kālāgatan ti kathetabbayuttakāle āgataü. byākaraõārahan ti pa¤hassa atthānulomatāya byā- karaõānucchavikaü. vaco ti vadanto, evaråpaü vacanaü bhaõanto ti attho. ra¤jetã 'ti toseti. vi¤¤åparisan ti vi¤- ¤ånaü parisaü. ācerakamhi ca sake 'ti attano ācariyavāde. alaü pametun ti vãmaüsituü taü taü kāraõaü pa¤¤āya tulayituü samattho. paguõo ti kataparicayo laddhāsevano. kathetave 'ti kathetabbe. viraddhikovido ti viruddhaņņhāna- kusalo.\<*<12>*>\ paccatthikā yena vajantã 'ti ayaü gāthā yādise kathetabbe paguõo taü dassetuü vuttā. ayaü h' ettha attho, yādisena kathitena paccatthikā ca niggahaü gacchanti, mahājano ca sa¤¤āpanaü gacchati, sa¤¤attiavabodhanaü\<*<13>*>\ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. paggaõhituü. 2 Bp. anuyyutaü. 3 Bp. anu¤¤ātaü. 4 Bp. anapagataü. 5 Bp. ussuyyāya. 6 Bp. deti. 7 Bp. inserts tasmā so before this. 8 Bp. pavedhati. 9 Bp. yathā ca. 10 Bp. na ca. 11 Bp. maīku. 12 Bp. viraddha-. 13 Bp. sa¤¤attiü ava-. >\ #<[page 1154]># %<1154 Samantapāsādikā [Mv_X.6>% gacchatã 'ti attho. aya¤\<*<1>*>\ ca kathento sakaü ādāyaü attano ācariyavādaü na hāpeti. yasmiü vatthusmiü adhikaraõaü uppannaü tad-anuråpaü anupaghātakaraü pa¤haü byāka- ramāno tādise kathetabbe paguõo hoti.\<*<2>*>\ dåteyyakammesu alan ti aņņhahi dåtaīgehi samannāgatattā saīghassa dåtey- yakammesu samattho. saü\<*<3>*>\ suņņhu uggaõhātã 'ti samuggaho. idaü vuttaü hoti yathā nāma āhunaü āhå\<*<4>*>\ ti piõķaü samug- gaõhanti, evaü pãtisomanassajāten' eva cetasā saīghassa kiccesu samuggaho, saīghakiccesu\<*<5>*>\ tassa\<*<6>*>\ kiccassa paņig- gāhako ti attho. karaü vaco ti vacanaü karonto. na tena ma¤¤atã 'ti tena vacanakaraõena\<*<7>*>\ ahaü karomi, saīgha- bhāraü nittharāmã 'ti na nānātimānaü jappeti. āpajjati yāvatakesu\<*<8>*>\ ti yattakesu vatthåsu āpattiü āpajjamāno āpajjati.\<*<9>*>\ hoti\<*<10>*>\ yathā ca vuņņhitã 'ti tassā ca āpattiyā yathā vuņņhānaü hoti. ete vibhaīgā 'ti yesu ca\<*<11>*>\ vatthåsu āpajjati yathā ca\<*<11>*>\ vuņņhānaü hoti, imesaü atthānaü jotakā ete vibhaīgā. ubhayassā 'ti ubhayo assa. sāgatā\<*<12>*>\ 'ti suņņhu āgatā. āpattivuņņhānapadassa kovido ti āpattivuņņhānakāra- õakusalo. yāni cācaran ti yāni ca bhaõķanakārakādãni\<*<13>*>\ ācaranto tajjanãyakammādivasena nissāraõaü gacchati. osāraõaü taü vusitassa jantuno ti taü\<*<14>*>\ vattaü vusitassa jantuno, yā osāraõā kātabbā, etam pi jānāti. sesaü sab- battha uttānam evā 'ti. Kosambikkhandhakavaõõanā\<*<15>*>\ niņņhitā. iti Samantapāsādikāya vinayasaüvaõõanāya\<*<16>*>\ Mahāvag- gavaõõanā samattā. yathā ca vaõõanā esā samattā nirupaddavā, evaü sabbe janā santiü pappontu nirupaddavan ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. ya¤. 2 Bp. hotã 'ti. 3 Bp. omits saü. 4 Bp. ahu. 5 Bp. saīghassa kiccesu. 6 Bp. repeats tassa. 7 Bp. -karakena. 8 Bp. -kesu vatthåsu. 9 Bp. omits āpajjati. 10 Bp. āpatti hoti. 11 Bp. omits ca. 12 Bp. svāgatā. 13 Bp. -kāraõādãni. 14 Bp. omits taü. 15 Bp. Kosambakakkh-. 16 Bp. -nāyaü. >\