Samantapasadika, Buddhaghosa's Commentary on the Vinaya Pitaka, Vol. II: 
Vinayapitaka: Suttavibhanga: Bhikkhuvibhanga: Parajika (I.2-4)

Based on the edition J. Takakusu and Makoto Nagai, assisted by Kogen Mizuno,
London : Pali Text Society 1924 (Reprinted 1975)


Input by the Dhammakaya Foundation, Thailand, 1989-1996
[GRETIL-Version vom 14.3.2016]


NOTICE
This file is (C) Copyright the Pali Text Society and the Dhammakaya Foundation, 2015.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.

These files are provided by courtesy of the Pali Text Society for
scholarly purposes only.
In principle they represent a digital edition (without revision or
correction) of the printed editions of the complete set of Pali
canonical texts published by the PTS. While they have been subject to a
process of checking, it should not be assumed that there is no
divergence from the printed editions and it is strongly recommended that
they are checked against the printed editions before quoting.


ADDITIONAL NOTES
Headline references have been standardized according to the following pattern:
Bhvibh_n.n. = BhikkhuvibhaÇga_Class of offence(Roman).rule(Arabic).
BhnÅvibh_n.n. = BhikkhuïÅvibhaÇga_Class of offence(Roman).rule(Arabic).

Italicized catchwords of the printed edition were already reduced 
to plain Roman type in the original Dhammakaya file.



PLAIN TEXT VERSION
(In order to fascilitate word search, all annotations have been removed,
and the line breaks of the printed edition have been converted into floating text.)






#<...># = BOLD
%<...>% = ITALICS
\<...>\ = REDLINE


___________________________________________________________________

THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY!
COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE.
            
Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS 
and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions):
            
description             character  =ASCII
            
long a                  Ã             195
long A                  ù             249
long i                  Å             197
long I                  ý             253
long u                  Æ             198
long U                  ô             244
vocalic r               ­             173
vocalic R               ã             227
long vocalic r          Ì             204
vocalic l               Ê             202
long vocalic l          Ë             203
velar n                 Ç             199
velar N                 §             167
palatal n               ¤             164
palatal N               ¥             165
retroflex t             Â             194
retroflex T             è             232
retroflex d             ¬             172
retroflex D             Ö             214
retroflex n             ï             239
retroflex N             ×             215
palatal s               Ó             211
palatal S               Á             193
retroflex s             «             171
retroflex S             å             229
anusvara                æ             230
capital anusvara        õ             245
visarga                 ÷             247
capital visarga         ê             234

Other characters of the REE encoding table are not included.
Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order 
to facilitate word search.             

For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings 
and formats see:
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf
and
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf

For further information see:
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm

___________________________________________________________________






#<[page 285]>#
%<285>%
                      SAMANTAPùSùDIKù NùMA
                           VINAYAèèHAKATHù
                      SUTTAVIBHA§GA-VA××ANù
                               I
                           PùRùJIKA II
          dutiyaæ adutiyena yaæ jinena pakÃsitaæ
          pÃrÃjikaæ tassa 'dÃni patto saævaïïanÃkkamo.
          yasmà tasmà suvi¤¤eyyaæ yaæ pubbe va pakÃsitaæ
          taæ sabbaæ vajjayitvÃssa hoti saævaïïanà ayaæ.
     tena samayena buddho bhagavà RÃjagahe viharati GijjhakÆÂe pabbate ti. tattha RÃjagahe ti evaæ nÃmake nagare, taæ hi MandhÃtumahÃgovindÃdÅhi pariggahÅtattà RÃjagahan ti vuccati. a¤¤e p' ettha pakÃre vaïïayanti kintehi nÃmam etaæ tassa nagarassa, taæ pan' etaæ buddhakÃle ca cakkavattÅkÃle ca nagaraæ hoti, sesakÃle su¤¤aæ hoti yakkhapariggahÅtaæ, tesaæ vasantavanaæ hutvà tiÂÂhati. evaæ gocaragÃmaæ dassetvà nivÃsaÂÂhÃnam Ãha, GijjhakÆÂe pabbate ti.
so ca gijjhà vÃssa kÆÂe vasiæsu, gijjhasadisÃni vÃssa kÆÂÃni tasmà GijjhakÆÂo ti vuccatÅti veditabbo. sambahulà ti vinayapariyÃyena tayo janà sambahulà ti vuccanti, tato paraæ saÇgho. suttantapariyÃyena tayo tayo eva, tato paÂÂhÃya sambahulÃ. idha suttantapariyÃyena sambahulà ti veditabbo.


#<[page 286]>#
%<286                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  sandiÂÂhà ti nÃtivissÃsikà na daÊhamittà vuccanti, tattha tattha saÇgammadiÂÂhattà hi te sandiÂÂhà ti vuccanti. sambhattà ti vissÃsikà daÊhamittà ti vuccanti,
tehi suÂÂhu bhattà bhajamÃnà ekasambhogaparibhogà ti katvà sambhattà ti vuccanti. Isigilipasse ti IsigilÅ nÃma pabbato tassa passe. pubbe kira pa¤casatamattà paccekasambuddhÃ. KÃsi-KosalÃdisu janapadesu piï¬Ãya caritvà pacchÃbhattaæ tasmiæ pabbate sannipatitvà samÃpattiyà vÅtinÃmenti, manussà te pavisante 'va passanti, na nikkhamante, tato Ãhaæsu; ayaæ pabbato ime isÅ gilatÅti, tad upÃdÃya tassa Isigili tv eva sama¤¤Ã udapÃdi, tassa passe pabbatapÃde.
tiïakuÂiyo karitvà ti tiïacchadanasadvÃrabandhà kuÂiyo katvÃ. vassaæ upagacchantena hi nÃlakapaÂipadaæ paÂipannenÃpi pa¤cannaæ chadanÃnaæ a¤¤atarena channe yeva sadvÃrabandhe senÃsane upagantabbaæ. vuttaæ h' etaæ; na bhikkhave asenÃsanikena vassaæ upagantabbaæ, yo upagaccheyya Ãpatti dukkaÂassà 'ti. tasmà vassakÃle sace senÃsanaæ labhati, icc' etaæ kusalaæ, no ce labhati, hatthakammaæ pariyesetvà kÃtabbaæ, hatthakammaæ alabhantena sÃmam pi kÃtabbaæ, na tv eva asenÃsanikena vassaæ upagantabbaæ, ayam anudhammatÃ. tasmà te bhikkhÆ tiïakuÂiyo karitvà rattiÂÂhÃnadivÃÂÂhÃnÃdÅni paricchinditvà katikavattÃni ca khandhakavattÃni ca adhiÂÂhÃya tÅsu sikkhÃsu sikkhamÃnà vassaæ upagacchiæsu. ÃyasmÃpi Dhaniyo ti na kevalaæ te therÃ'va imassa sikkhÃpadassa Ãdikammika Ãyasmà Dhaniyo pi. kumbhakÃraputto ti kumbhakÃrassa putto, tassa hi nÃmaæ Dhaniyo, pità kumbhakÃro, tena vuttaæ Dhaniyo kumbhakÃraputto ti. vassaæ upaga¤chÅti tehi therehi saddhiæ ekaÂÂhÃne yeva tiïakuÂikaæ karitvà vassaæ upaga¤chi.
vassaæ vutthà ti purimikÃya upagatà mahÃpavÃraïÃya pavÃrità pÃÂipadadivasato paÂÂhÃya vutthavassà ti vuccanti, evaæ vassaæ vutthà hutvÃ.


#<[page 287]>#
%<Bhvibh_I.2.]                  SuttavibhaÇga-vaïïanà               287>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tiïakuÂiyo bhinditvà ti na daï¬amuggarappahÃrÃdÅhi cuïïavicuïïaæ katvÃ, vattasÅsena pana tiïa¤ ca dÃruvalli ÃdÅni ca oropetvà ti attho. yena hi vihÃrapaccante kuÂi katà hoti, tena sace ÃvÃsikà bhikkhÆ honti, te ÃpucchitabbÃ, sace imaæ kuÂiæ paÂijaggitvà koci vasituæ ussahati, tassa dethà 'ti vatvà pakkamitabbaæ. yena ara¤¤e và katà hoti paÂijagganakaæ và na labhati, tena a¤¤esam pi paribhogaæ bhavissatÅti paÂisÃmetvà gantabbaæ. te pana bhikkhÆ ara¤¤e kuÂiyo katvà paÂijagganakaæ alabhantà tiïa¤ ca kaÂÂha¤ ca paÂisÃmetvà saÇgopetvà ti attho. yathà ca Âhapitaæ upacikÃhi na khajjati anovassaka¤ ca hoti, tathà Âhapetvà imaæ ÂhÃnaæ Ãgantvà vasitukÃmÃnaæ sabrahmacÃrÅnaæ upakÃrÃya bhavissatÅti gamiyavattaæ pÆretvÃ. janapadacÃrikaæ pakkamiæsÆ 'ti attano attano cittÃnukÆlaæ janapadaæ agamaæsu. Ãyasmà pana Dhaniyo kumbhakÃraputto tatth' eva vassaæ vasÅti Ãdi uttÃnattham eva. yÃva tatiyakan ti yÃva tatiyakaæ vÃraæ. anavayo ti anu avayo sandhivasena ukÃralopo, anu anu avayo, yaæ yaæ kumbhakÃrehi kattabbaæ nÃma atthi, sabbattha anÆno paripuïïasippo ti attho. sake ti attano santake. Ãcariyake ti Ãcariyakamme. kumbhakÃrakamme ti kumbhakÃrÃnaæ kamme, kumbhakÃrehi kattabbakamme ti attho. etena sakaæ Ãcariyakaæ sarÆpato dassitaæ hoti. pariyodÃtasippo ti parisuddhasippo, anavayatte pi sati a¤¤ehi asadisasippo ti vuttaæ hoti. sabbamattikÃmayan ti piÂÂhisaÇghÃÂakavÃÂasucÅghaÂikavÃtapÃnakavÃÂamattaæ Âhapetvà avasesaæ bhitticchadanakaÂÂhakammÃdibhedaæ sabbaæ gehasambhÃraæ mattikÃmayam eva katvà ti attho. tiïa¤ ca kaÂÂha¤ ca gomaya¤ ca saÇka¬¬hitvà taæ kuÂikaæ pacÅti sabbamattikÃmayaæ katvà pÃïikÃya ghaæsitvà sukkhÃpetvà telatambamattikÃya parimajjitvà anto ca bahi ca tiïÃdÅhi pÆretvà yathà pakkà supakkà hoti evaæ paci, evaæ pakkà ca pana sà ahosi kuÂikÃ.


#<[page 288]>#
%<288                    SamantapÃsÃdikà                 [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  abhirÆpà ti surÆpÃ. pÃsÃdikà ti pasÃdajanikÃ.
lohitikà ti lohitavaïïÃ. kiækiïikasaddo ti kiækiïikajÃlasaddo, yathà kira nÃnÃratanehi katassa kiækiïikajÃlassa saddo hoti, evaæ tassà kuÂiyà vÃtapÃnantarikÃdÅhi paviÂÂhena vÃtena samÃhatÃya saddo ahosi. eten' assà anto ca bahi ca supakkabhÃvo dassito hoti. MahÃ-aÂÂhakathÃyaæ pana kiækiïikà ti kaæsabhÃjanaæ, tasmà yathà abhihatassa kaæsabhÃjanassa saddo, evam assà vÃtÃhatÃya saddo ahosÅti vuttaæ. kiæ etaæ bhikkhave ti ettha jÃnanto 'va bhagavà kathÃsamuÂÂhÃpanatthaæ pucchi. bhagavato etam atthaæ Ãrocesun ti sabbamattikÃmayÃya kuÂikÃya karaïabhÃvaæ Ãdito paÂÂhÃya bhagavato Ãrocesuæ. kathaæ hi nÃma so bhikkhave ... pe... taæ kuÂikaæ karissatÅti idaæ atÅtatthe anÃgatavacanaæ akÃsÅti vuttaæ hoti, tassa lakkhaïaæ saddasatthato pariyesitabbaæ. na hi nÃma bhikkhave tassa moghapurisassa pÃïesu anuddayà anukampà avihesà bhavissatÅti, ettha anuddayà ti anurakkhaïÃ, etena mettÃpubbabhÃvam dasseti. anukampà ti paradukkhena cittakampanÃ.
avihesà ti avihiæsanà etehi karuïÃpubbabhÃgaæ dasseti.
idaæ vuttaæ hoti; bhikkhave tassa moghapurisassa pathavikhaïanacikkhallamaddanÃggidÃnesu bahu khuddÃnukhuddake pÃïe byÃbÃdhentassa vinÃsentassa tesu pÃïesu mettÃkaruïÃnaæ pubbabhÃgamattÃpi anuddayà anukampà avihesÃ. na hi bhavissatÅti appamattakÃpi nÃma na bhavissati. mà pacchimà janatà pÃïesu pÃtabyataæ ÃpajjÅti pacchimo janasamÆho pÃïesu pÃtabyabhÃvaæ mà Ãpajji, buddhakÃle pi bhikkhÆhi evaæ kataæ, Ådisesu ÂhÃnesu pÃïÃtipÃtaæ karontÃnaæ n' atthi doso ti æa¤¤itvà imassa diÂÂhÃnugatiæ ÃpajjamÃnà pacchimà janatà mà pÃne pÃtabbe ghaæsitabbe eva ma¤¤Åti vuttam hoti.


#<[page 289]>#
%<Bhvibh_I.2.]                SuttavibhaÇga-vaïïanà                289>%
     evaæ Dhaniyaæ garahitvÃ, na ca bhikkhave sabbamattikÃmayà kuÂikà kÃtabbà ti Ãyatiæ tÃdisÃya kuÂikÃya karaïaæ paÂikkhipi, paÂikkhipitvà yo kareyya Ãpatti dukkaÂassà 'ti sabbamattikÃmayakuÂikÃkaraïe Ãpattiæ Âhapesi.
tasmà yo pi paÂhavikhaïanÃdinà pÃïesu pÃtabyataæ anÃpajjanto tÃdisaæ kuÂikaæ karoti, so pi dukkaÂaæ Ãpajjati, paÂhavikhaïanÃdÅhi pana pÃïesu pÃtabyataæ Ãpajjanto yaæ yaæ vatthuæ vÅtikkamati, tattha tattha vuttam eva Ãpattiæ Ãpajjati, Dhaniyattherassa Ãdikammikattà anÃpatti, sesÃnam sikkhÃpadaæ atikkamitvà karontÃnam pi kataæ labhitvà tattha vasantÃnam pi dukkaÂam eva, dabbasambhÃramissakà pana yathà tathà và missakà hotu vaÂÂati, suddhamattikÃmayà 'va na vaÂÂati. sÃpi iÂÂhakÃhi gi¤jakÃvasathasaÇkhepena katà vaÂÂati. evaæ bhante ti kho ... pe... taæ kutikaæ bhindiæsÆ 'ti bhagavato vacanaæ sampaÂicchitvà kaÂÂhehi ca pÃsÃïehi ca taæ kuÂikaæ vikirantà bhindiæsu.
atha kho Ãyasmà Dhaniyo ti Ãdiæhi ayaæ saÇkhepato Dhaniyo ekapasse divÃvihÃraæ nisinno tena saddena Ãgantvà te bhikkhÆ; kissa me tumhe Ãvuso kuÂiæ bhindathà 'ti pucchitvà bhagavà bhedÃpetÅti sutvà subbacatÃya sampaÂicchi. kasmà pana bhagavà iminà atimahantena ussÃhena attano vasanatthaæ kataæ kuÂikaæ bhedÃpesi, nanu etass' ettha vayakammam pi atthÅti ki¤cÃpi atthi, atha kho taæ bhagavà akappiyà ti bhindÃpesi, titthiyadhajo ti bhindÃpesi, ayam ettha vinicchayo. aÂÂhakathÃyaæ pana a¤¤Ãni pi kÃraïÃni vuttÃni, sattÃnuddayÃya pattacÅvaraguttatthÃya senÃsanabÃhullapaÂisedhanÃyà 'ti ÃdÅni. tasmà idÃni pi yo bhikkhu bahussuto vinaya¤¤Æ a¤¤aæ bhikkhuæ akappiyaparikkhÃraæ gahetvà vicarantaæ disvà naæ chindÃpeyya và bhindÃpeyya và anupavajjo, so n' eva codetabbo na sÃretabbo, na taæ labbhà vattuæ mama parikkhÃro tayà nÃsito taæ me dehÅti.


#<[page 290]>#
%<290                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
     tatrÃyaæ pÃÊimuttako kappiyÃkappiyaparikkhÃravinicchayo. keci tÃlapaïïacchattaæ anto và bahi và pa¤cavaïïena suttena sibbetvà vaïïamaÂÂaæ karonti taæ na vaÂÂati, ekavaïïena pana nÅlena và pÅtakena và yena kenaci suttena anto và bahi và sibbituæ, chattadaï¬agÃhanakaæ salÃkapa¤jaraæ và vinandhituæ vaÂÂati, ta¤ ca kho thirakaraïatthaæ na vaïïamaÂÂatthÃya, chattapaïïesu makaradantakaæ và a¬¬hacandakaæ và chindituæ na vaÂÂati, chattadaï¬e gehatthambhesu viya ghaÂako và vÃÊarÆpaæ và na vaÂÂati, sace pi sabbattha Ãraggena lekhà dinnà hoti sÃpi na vaÂÂati, ghaÂakam pi vÃÊarÆpam pi bhinditvà dhÃretabbaæ, lekhÃpi ghaæsitvà và apanetabbà suttakena và daï¬o veÂhetabbo, daï¬abunde pana ahicchattakasaïÂhÃnaæ vaÂÂati, vÃtappahÃrena acalanatthaæ chattamaï¬aÊikaæ rajjukehi gahetvà daï¬e bandhanti, tasmiæ bandhanaÂÂhÃne valayam iva ukkiritvà lekhaæ Âhapenti sà vaÂÂati. cÅvaramaï¬anatthÃya nÃnÃsuttakehi satapadisadisaæ sibbantà Ãgantukapattaæ Âhapenti, a¤¤am pi yaæ ki¤ci sÆcikammavikÃraæ karonti pattamukhe và pariyante và veïiæ và saækhalikaæ và evam Ãdi sabbaæ na vaÂÂati, pakatisÆcikammam eva vaÂÂati, gaïÂhikapaÂÂaka¤ ca pÃsakapaÂÂaka¤ ca aÂÂhakonakam pi soÊasakoïakam pi karonti, tattha agghiyÃhayamuggarÃdÅni dassenti kakkaÂakkhÅni ukkiranti sabbaæ na vaÂÂati, catukoïam eva vaÂÂati. koïasuttakapilakà ca cÅvare ratte duvi¤¤eyyarÆpà vaÂÂanti, ka¤jikapiÂÂhakali Ãdisu cÅvaraæ pakkhipituæ na vaÂÂati, cÅvarakammakÃle pana hatthamalasÆcimalÃdÅnaæ dhovanatthaæ kiliÂÂhakÃle ca dhovanatthaæ vaÂÂati, gandhaæ và lÃkhaæ và telaæ và rajane pakkhipituæ na vaÂÂati.


#<[page 291]>#
%<Bhvibh_I.2.]                  SuttavibhaÇga-vaïïanà              291>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  cÅvaraæ ra¤jitvà saÇkhena và maïinà và yena kenaci na ghaÂÂetabbaæ. bhÆmiyaæ jÃnukà nihantvà hatthehi gahetvà doïiyam pi na ghaæsitabbaæ, doïiyaæ và phalake và Âhapetvà anto gÃhÃpetvà hatthena paharituæ pana vaÂÂati, tam pi muÂÂhinà na kÃtabbaæ, porÃïakattherà pana doïiyam pi na Âhapesuæ, eko gahetvà tiÂÂhati aparo hatthe katvà hatthena paharati. cÅvarassa kaïïasuttakaæ na vaÂÂati rajitakÃle chinditabbaæ. yaæ pana; anujÃnÃmi bhikkhave kaïïasuttakaæ ti, evaæ anu¤¤Ãtaæ taæ anuvÃte pÃsakaæ katvà bandhitabbaæ rajanakÃle lagganatthÃya, gaïÂhike pi sobhÃkaraïatthaæ lekhà và pilakà và na vaÂÂati nÃsetvà paribhu¤jitabbaæ.
     patte và thÃlake và Ãraggena lekhaæ karonti anto và bahi và na vaÂÂati, pattaæ bhamaæ Ãropetvà majjitvà pacanti maïivaïïaæ karissÃmà 'ti na vaÂÂati, telavaïïo pana vaÂÂati, pattamaï¬ale bhattikammaæ na vaÂÂati, makaradantakaæ pana vaÂÂati. dhammakarakacchattakassa upari và heÂÂhà và dhammakarakakucchiyaæ và lekhà na vaÂÂati, chattamukhavaÂÂiyaæ pan' assa lekhà vaÂÂati. kÃyabandhanassa sobhanatthaæ tahim tahiæ duguïaæ suttaæ koÂÂenti kakkaÂakacchÅni uÂÂhÃpenti na vaÂÂati, ubhosu pana antesu dasÃmukhassa thirabhÃvÃya duguïaæ koÂÂetuæ vaÂÂati.
dasÃmukhe pana ghaÂakaæ và makaramukhaæ và de¬¬hubhasÅsaæ và yaæ ki¤ci vikÃrarÆpaæ kÃtuæ na vaÂÂati, tattha tattha acchÅni dassetvà mÃlÃkammÃdÅni và katvà koÂÂitakÃyabandhanam pi na vaÂÂati, ujukam eva pana macchakaïÂakaæ và khajjÆripattakaæ và maÂÂapaÂÂikà và katvà koÂÂitaæ vaÂÂati.


#<[page 292]>#
%<292                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  kÃyabandhanassa dasà ekà vaÂÂati, dve tÅïi cattÃri pi vaÂÂanti, tato paraæ na vaÂÂanti, rajjukakÃyabandhanaæ ekam eva vaÂÂati, pÃmaÇgasaïÂhÃnaæ pana ekam pi na vaÂÂati. dasà pana pÃmaÇgasaïÂhÃnÃpi vaÂÂati, bahurajjuke ekato katvà ekena nirantaraæ veÂhetvà kataæ bahurajjukan ti na vattabbaæ vaÂÂati. kÃyabandhanavÅte aÂÂhamaÇgalÃdikam yaæ ki¤ci vikÃrarÆpaæ na vaÂÂati, paricchedalekhà mattam pi vaÂÂati, vÅÂakassa ubhosu antesu thirakaraïatthÃya ghaÂakaæ karonti ayam pi vaÂÂati.
a¤janiyaæ itthipurisacatuppadasakuïarÆpaæ và mÃlÃkammalatÃkammamakaradantaæ gomuttaka addhacandakÃdibhedaæ và vikÃrarÆpaæ na vaÂÂati, ghaæsitvà và chinditvà và yathà và na pa¤¤Ãyati tathà suttakena veÂhetvà vaÊa¤jetabbÃ, ujukam eva pana caturassà và aÂÂhaæsà và soÊasaæsà và a¤jani vaÂÂati, heÂÂhato pi 'ssà dve và tisso và vaÂÂalekhÃyo vaÂÂanti, gÅvÃyam pi 'ssà pidhÃnakabandhanatthaæ ekà vaÂÂalekhà vaÂÂati. a¤janisalÃkÃya pi vaïïamaÂÂakammaæ na vaÂÂati. a¤janitthavikÃya pi yaæ ki¤ci nÃnÃvaïïena suttena vaïïamaÂÂakammaæ na vaÂÂati. es' eva nayo ku¤cikakosake pi. ku¤cike vaïïamaÂÂakammaæ na vaÂÂati, tathà sipÃÂikÃya ekavaïïasuttena pan' ettha yena kenaci sibbituæ vaÂÂati. ÃrakaïÂake pi vaÂÂamaïikaæ và a¤¤aæ và vaïïamaÂÂaæ na vaÂÂati, gÅvÃya pana paricchedalekhà vaÂÂati. pipphalake pi maïikaæ và pilakaæ và yaæ ki¤ci Âhapetuæ na vaÂÂati, daï¬ake pana paricchedalekhà vaÂÂati. nakhacchedanaæ valikataæ yeva karonti, tasmà taæ vaÂÂati. uttarÃraïiyaæ và araïidhanuke và uparipellanadaï¬ake và mÃlÃkammÃdikaæ yaæ ki¤ci vaïïamaÂÂaæ na vaÂÂati.


#<[page 293]>#
%<Bhvibh_I.2.]                  SuttavibhaÇga-vaïïanà                 293>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  pellanadaï¬akassa pana vemajjhe maï¬alaæ hoti, tattha paricchedalekhà mattaæ vaÂÂati.
sÆcisaï¬Ãsaæ karonti, yena sÆciæ ¬aæsÃpetvà ghaæsanti, tattha makaramukhÃdikaæ yaæ ki¤ci vaïïamaÂÂaæ na vaÂÂati, sÆci ¬aæsanatthaæ pana mukhamattaæ hoti, taæ vaÂÂati. dantakaÂÂhacchedanavÃsiyam pi yaæ ki¤ci vaïïamaÂÂaæ na vaÂÂati. ujÆkam eva kappiyalohena ubhosu và passesu caturassaæ và aÂÂhaæsaæ và bandhituæ vaÂÂati.
kattaradaï¬e pi yaæ ki¤ci vaïïamaÂÂaæ na vaÂÂati. heÂÂhà ekà và dve và vaÂÂalekhà và upari ahicchattakamakulamattaæ ca vaÂÂati. telabhÃjanesu visÃïe và nÃÊiyaæ và alÃbuke và Ãmaï¬asÃrake và Âhapetvà itthirÆpaæ purisarÆpa¤ ca avasesaæ sabbam pi vaïïamaÂÂakammaæ vaÂÂati.
ma¤capÅÂhe bhisibimbohane bhummattharaïapÃdapu¤jane caÇkamaïabhisiyà sammujjaniyaæ kacavaracha¬¬anake rajanadoïikÃya pÃnÅyauluÇke pÃnÅyaghaÂe pÃdakaÂhalikÃya phalakapÅÂhake valayÃdhÃrake daï¬adhÃrikÃya pattapidhÃne tÃlavaïÂe ca vijÃne etesu sabbaæ mÃlÃkammÃdi vaïïamaÂÂakammaæ vaÂÂati. senÃsane pana dvÃrakavÃÂavÃtapÃnakavÃÂÃdisu sabbaratanamayam pi vaïïamaÂÂakammaæ vaÂÂati, senÃsane ki¤ciaÂisedhetabbaæ n' atthi a¤¤atra viruddhasenÃsanÃ, viruddhasenÃsanaæ nÃma a¤¤esaæ sÅmÃya rÃjavallabhehi katasenÃsanaæ vuccati, tasmà ye tÃdisaæ senÃsanaæ karonti, te vattabbÃ; mà amhÃkaæ sÅmÃya senÃsanaæ karothà 'ti, anÃdiyitvà karonti yeva, puna pi vattabbÃ; mà evaæ akattha mà amhÃkaæ uposathapavÃraïÃdÅnaæ antarÃyam akattha mà sÃmaggiæ bhindittha tumhÃkaæ senÃsanaæ katam pi kataÂÂhÃne na ÂhassatÅti, sace balakkÃrena karonti yeva yedà tesaæ lajjiparisà ussannà hoti,


#<[page 294]>#
%<294                      SamantapÃsÃdikà                  [Bhvibh_I.2.>%
sakkà ca hoti laddhuæ dhammiko vinicchayo, tadà tesaæ pesetabbaæ taæ ÃvÃsaæ harathà 'ti, sace yÃvatatiyaæ pesite haranti sÃdhu. no ce haranti, thapetvà bodhi¤ ca cetiya¤ ca avasesasenÃsanÃni bhinditabbÃni, no ca kho aparibhogaæ karontehi, paÂipÃÂiyà pana chadanagopÃnasiiÂÂhakÃdÅni apanetvà tesaæ pesetabbaæ; dabbasambhÃre haratha 'ti, sace haranti sÃdhu. no ce haranti atha tesu dabbasambhÃresu himavassÃtapÃdÅhi pÆtibhÆtesu và corehi và haÂesu agginà và da¬¬hesu, sÅmasÃmikà bhikkhÆ anupavajjà na labbhà codetuæ; tumhehi amhÃkaæ dabbasambhÃrà nÃsità ti và tumhÃkaæ gÅvà và ti, yaæ pana sÅmasÃmikehi bhikkhÆhi kataæ, taæ sukatam eva hotÅti. pÃlimuttakavinicchayo niÂÂhito.
     evaæ bhinnÃya pana kuÂikÃya Dhaniyassa parivitakka¤ ca puna kuÂikaraïatthÃya ussÃha¤ ca dassetuæ atha kho Ãyasmato ti Ãdi vuttaæ. tattha dÃrugahe gaïako ti ra¤¤o dÃrubhaï¬ÃgÃre dÃrugopako. devagahadÃrunÅti devena gahitadÃrÆni, rÃjapariggahitÃni dÃrÆnÅti attho. nagarapaÂisaækhÃrikÃnÅti nagarassa paÂisaÇkhÃrÆpakaraïÃni. ÃpadatthÃya nikkhittÃnÅti aggi¬Ãhena và purÃïabhÃvena và paÂirÃjÆparundhanÃdinà và gopuraÂÂÃlakarÃjantepurahatthisÃlÃdÅnaæ vipatti Ãpadà ti vuccati, tad atthaæ nikkhittÃnÅti vuttaæ hoti. khaï¬Ãkhaï¬ikaæ chedÃpetvà ti attano kuÂiyà pamÃïaæ sallakkhetvà ki¤ci agge ki¤ci majjhe ki¤ci mÆle khaï¬Ãkhaï¬aæ karonto chedÃpesi. VassakÃro ti tassa brÃhmaïassa nÃmaæ, MagadhamahÃmatto ti MagadharaÂÂhe mahÃmatto, mahatiyà issariyamattÃya samannÃgato Magadhara¤¤o và mahÃmatto mahÃamacco ti vuttaæ hoti. anusa¤¤ÃyamÃno ti tattha tattha gantvà paccavekkhamÃno. bhaïe ti issarÃnaæ nÅcaÂÂhÃnikapurisÃlapanaæ. baddhaæ ÃïÃpesÅti brÃhmaïo pakatiyÃpi tasmim issÃpakato 'va so ra¤¤o ÃïÃpehÅti vacanaæ sutvà yasmà pakkosÃpehÅti ra¤¤Ã vuttaæ tasmà naæ hatthesu pÃdesu ca baddhaæ katvà ÃïÃpessÃmÅti baddhaæ ÃïÃpesi.


#<[page 295]>#
%<Bhvibh_I.2.]                  SuttavibhaÇga-vaïïanà                   295>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  addasà kho Ãyasmà Dhaniyo ti kathaæ addasa. so kira attanà lesena dÃrÆnaæ haÂabhÃvaæ ¤ÃtvÃ; nissaæsayaæ esa dÃrÆnaæ kÃranà rÃjakulato vadhaæ và bandhanaæ và pÃpuïissati, tadà naæ aham eva mocessÃmÅti, niccakÃlaæ tassa pavattiæ suïanto yeva vicarati, tasmà taæ khaïa¤ ¤eva gantvà addasa. tena vuttaæ: addasà kho Ãyasmà Dhaniyo ti. dÃrÆnaæ kiccà 'ti dÃrÆnaæ kÃraïÃ. purÃhaæ ha¤¤ÃmÅti ahaæ purà ha¤¤Ãmi, yÃva ahaæ na ha¤¤Ãmi tÃva tvaæ eyyÃsÅti attho. iÇgha bhante sarÃpehÅti ettha iÇghà 'ti codanatthe nipÃto. paÂhamÃbhisitto ti abhisitto hutvà paÂhamaæ. evarÆpiæ vÃcaæ bhÃsita ti dinna¤ ¤eva samaïabrÃhmaïÃnaæ tiïakaÂÂhodakaæ paribhu¤jantÆ 'ti imaæ evarÆpiæ vÃcaæ abhisitto hutvà paÂhamam eva yaæ tvaæ abhÃsi taæ sayam eva bhÃsitvà idÃni sarasi na sarasÅti vuttaæ hoti. rÃjÃno kira abhisittamatto yeva dhammabheriæ carÃpenti: dinna¤ ¤eva samaïabrÃhmaïÃnaæ tiïakaÂÂhodakaæ paribhu¤jantÆ 'ti, naæ sandhÃya esa vadati, tesaæ mayà sandhÃya bhÃsitan ti tesaæ appamattake pi kukkuccÃyantÃnaæ samitabÃhitapÃpÃnaæ samaïabrÃhmaïÃnaæ tiïakaÂÂhodakaharaïaæ sandhÃya mayà evaæ bhÃsitaæ, na tumhÃdisÃnan ti adhippÃyo. ta¤ ca kho ara¤¤e apariggahitan ti ta¤ ca tiïakaÂÂhodakaæ yaæ ara¤¤e apariggahitaæ hoti etaæ sandhÃya mayà bhÃsitan ti dÅpeti.
     lomena tvaæ mutto ti ettha lomam iva lomaæ, kiæ pana taæ, pabbajjà liÇgaæ. kiæ vuttaæ hoti; yathà nÃma dhuttà maæsaæ khÃdissÃmà 'ti mahagghalomaæ eÊakaæ gaïheyyuæ, tam enaæ a¤¤o vi¤¤Æ puriso disvà imassa eÊakassa maæsaæ kahÃpanamattaæ agghati,


#<[page 296]>#
%<296                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  lomÃni pana lomavÃre lomavÃre aneke kahÃpaïe agghatÅti dve alomake eÊake datvà gaïheyya, evaæ so eÊake vi¤¤Æpurisam Ãgamma lomena mucceyya, evam eva tvaæ imassa kammassa katattà vadhabandhanÃraho, yasmà pana arahaddhajo sabbhi avajjharÆpo, tva¤ ca sÃsane pabbajitattà taæ pabbajjà liÇgabhÆtaæ arahaddhajaæ dhÃresi, tasmà tvaæ iminà pabbajjÃliÇgalomena eÊako viya vi¤¤Æpurisaæ Ãgamma mutto 'si. manussà ujjhÃyantÅti ra¤¤o parisatiæ bhÃsamÃnassa sammukhà ca parammukhà ca sutvà tattha tattha manussà ujjhÃyanti avajjhÃyanti, avajÃnantà taæ jhÃyanti olokenti, lÃmakato và cintentÅti attho. khÅyantÅti tassa avaïïaæ kathenti pakÃsenti.
vipÃcentÅti vitthÃrikaæ karonti sabbattha pattharanti, aya¤ ca attho saddasatthÃnusÃrena veditabbo. ayaæ pan' ettha yojanà alajjino ime samaïasakyaputtiyà ti ÃdÅni cintentà ujjhÃyanti, n' atthi imesaæ sÃma¤¤an ti ÃdÅni bhaïantà khÅyanti, apagatà ime sÃma¤¤Ã ti ÃdÅni tattha tattha vitthÃrento vipÃcentÅti, etena nayena imesaæ padÃnaæ ito param pi tattha tattha ÃgatapadÃnurÆpena yojanà veditabbÃ.
     tattha brahmacÃrino ti seÂÂhacÃrino. sÃma¤¤an ti samaïabhÃvo, brahma¤¤an ti seÂÂhabhÃvo, sesaæ uttÃnattham eva.
ra¤¤o dÃrÆnÅti Ãdimhi adinnaæ ÃdiyissatÅti ayaæ ujjhÃyanattho. yaæ pana adinnaæ Ãdiyi taæ dassetuæ ra¤¤o dÃrÆnÅti vuttam, iti vacanabhede asammuyhante hi attho veditabbo. purÃïavohÃriko mahÃmatto ti bhikkhubhÃvato purÃïe gihÅkÃle vinicchayavohÃre niyuttattà vohÃriko ti sa¤khaæ gato mahÃamaccho. atha kho bhagavà taæ bhikkhuæ etad avocà 'ti bhagavà sÃma¤ ¤eva lokavohÃram pi jÃnÃti atÅtabuddhÃnaæ pa¤¤attim pi jÃnÃti, pubbe pi buddhà ettakena pÃrÃjikaæ pa¤¤Ãpenti, ettakena thullaccayaæ ettakena dukkaÂan ti. evaæ sante pi sace a¤¤ehi lokavohÃra¤¤Æhi saddhiæ asaæsanditvà pÃdamattena pÃrÃjikaæ pa¤¤Ãpeyya.


#<[page 297]>#
%<Bhvibh_I.2.]                  SuttavibhaÇga-vaïïanà                 297>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  ten' assa siyuæ vattÃro; sÅlasaævaro nÃma ekabhikkhussa pi appameyyo asaÇkheyyo mahÃpaÂhavÅsamuddaÃkÃsÃni viya ativitthinno taæ nÃma bhagavà pÃdamattakena nÃsesÅti. tato tathÃgatassa ¤Ãïabalaæ ajÃnantà sikkhÃpadaæ kopeyyuæ pa¤¤attam pi sikkhÃpadaæ yathÃÂhÃne na tiÂÂheyya lokavohÃra¤¤Æhi pana saddhiæ saæsandetvà pa¤¤atte so upavÃdo na hoti. a¤¤adatthu evaæ vattÃro honti; ime hi nÃma agÃrikÃpi pÃdamattena coraæ hananti pi bandhanti pi pabbÃjenti pi, kasmà bhagavà pabbajitaæ na nÃsessati yena parasantakaæ tiïasalÃkamattam pi na gahetabbaæ ti, tathÃgatassa ca ¤Ãïabalaæ jÃnissanti, pa¤¤attam pi ca sikkhÃpadaæ akuppaæ bhavissati yathÃÂhÃne Âhassati, tasmà lokavohÃra¤¤Æhi saddhiæ saæsandetvà pa¤¤ÃpetukÃmo sabbà vantaæ parisaæ anuvilokento, atha kho bhagavà avidÆre nisinnaæ disvà taæ bhikkhuæ etad avoca etaæ avoca; kittakena kho bhikkhu rÃjà MÃgadho seniyo BimbisÃro coraæ gahetvà hanti và bandhati và pabbÃjeti và ti.
tattha MÃgadho MagadhÃnaæ issaro, seniyo ti senÃya sampaïïo, BimbisÃro ti tassa nÃmaæ. pabbÃjeti và ti raÂÂhato nikkhÃmeti. sesam ettha uttÃnattham eva. pa¤camÃsako pÃdo ti tadà RÃjagahe vÅsatimÃsako kahÃpaïo hoti, tasmà pa¤camÃsako pÃdo, etena lakkhaïena sabbajanapadesu kahÃpaïassa catuttho bhÃgo pÃdo ti veditabbo. so ca kho porÃïassa nÅlakahÃpaïassa vasena na itaresaæ RudradÃmakÃdÅnaæ, tena pÃdena atÅtà buddhÃpi pÃrÃjikaæ pa¤¤Ãpesuæ anÃgatÃpi pa¤¤Ãpessanti, sabbabuddhÃnaæ hi pÃrÃjikavatthumhi và pÃrÃjike và nÃnattaæ n' atthi, imÃn' eva cattÃri pÃrÃjikavatthÆni imÃn' eva cattÃri pÃrÃjikÃni ito Ænaæ và atirittaæ và n' atthi, tasmà bhagavÃpi Dhaniyaæ vigarahitvà pÃden' eva dutiyapÃrÃjikaæ pa¤¤Ãpento;


#<[page 298]>#
%<298                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  yo pana bhikkhu adinnaæ theyyasaÇkhÃtaæ ti Ãdim Ãha.
     evaæ mÆlacchejjavasena daÊhaæ katvà dutiyapÃrÃjike pa¤¤atte aparam pi anuppa¤¤attatthÃya rajakabhaï¬ikavatthuæ udapÃdi, tass' uppatti dÅpanattham etaæ vuttaæ; eva¤ c' idam bhagavatà bhikkhÆnaæ sikkhÃpadaæ pa¤¤attaæ hotÅti, tass' attho anuppa¤¤attisambandho ca paÂhamapÃrÃjikavaïïanÃya vuttanayen' eva veditabbo. yathà ca idha evaæ resu sabbasikkhÃpadesu yaæ yaæ pubbe vuttaæ taæ sabbaæ vajjetvà uparÆpari apubbam eva vaïïayissÃma, yadi hi yaæ yaæ vuttanayaæ, taæ taæ puna pi vaïïayissÃma, kadà vaïïanÃya antaæ gamissÃma, tasmà yaæ yaæ pubbe vuttaæ, taæ sabbaæ sÃdhukaæ upalakkhetvà tattha tattha attho ca yojanà ca veditabbo, apubbaæ pana yaæ ki¤ci anuttÃnatthaæ, sabbaæ mayam eva vaïïayissÃma.
rajakattharaïaæ gantvà ti rajakatitthaæ gantvÃ. ta¤hi yasmà tattha rajakÃvatthÃni attharanti, tasmà rajakattharaïan ti vuccati. rajakabhaï¬ikan ti rajakÃnaæ bhaï¬ikaæ, rajakà sÃyaïhasamaye nagaraæ pavisantà bahÆni vatthÃni ekekaæ bhaï¬ikaæ bandhanti, tato ekaæ bhaï¬ikaæ tesaæ pamÃdena apassantÃnam avaharitvà thenetvà ti attho.
gÃmo nÃmà ti evam Ãdi gÃmà và ara¤¤Ã và ti ettha vuttassa gÃmassa ca ara¤¤assa ca pabhedadassanatthaæ vuttaæ.
tattha yasmiæ gÃme ekà eva kuÂi ekaæ gehaæ seyyathÃpi Malayajanapade, ayaæ ekakuÂiko gÃmo nÃma, etena nayena pare veditabbÃ. amanusso nÃma yo sabbaso và manussÃnaæ abhÃvena yakkhapariggahabhÆto yato và manussà kenaci kÃraïena puna pi ÃgantukÃmà eva apakkantÃ. parikkhitto nÃma iÂÂhakapÃkÃraæ Ãdiæ katvà antamaso kaïÂakasÃkhÃparikkhito. gonisÃdiniviÂÂho nÃma vÅthisannivesÃdivasena anivisitvà yathà gÃvo tattha tattha dve tisso nisÅdanti,


#<[page 299]>#
%<Bhvibh_I.2.]                  SuttavibhaÇga-vaïïanà                 299>%
evaæ tattha tattha dve tÅïi gharÃni katvà niviÂÂho. sattho ti jaÇghasatthasakaÂasatthÃdÅsu yo koci. imasmi¤ ca sikkhÃpade nigamo pi nagaram pi gÃmagahaïen' eva gahitan ti veditabbaæ. gÃmÆpacÃro ti Ãdi ara¤¤aparicchedadassanatthaæ vuttaæ. indakhÅle ÂhitassÃ'ti yassa gÃmassa AnurÃdhapurass' eva dve indakhÅlÃ. tassa abbhantarime indakhÅle Âhitassa, tassa hi bÃhiro indakhÅlo abhidhammikanayena ara¤¤asaÇkhepaæ gacchati. yassa pana eko tassa gÃmadvÃrabÃhÃnam vemajjhe Âhitassa, yatrÃpi hi indakhÅlo n' atthi, tatra gÃmadvÃrabÃhÃnaæ vemajjham eva indakhÅlo ti vuccati, tena vuttaæ gÃmadvÃrabÃhÃnaæ vemajjhe Âhitassà 'ti.
majjhimassà 'ti thÃmamajjhimassa, no pamÃïamajjhimassa n' eva appathÃmassa na mahÃthÃmassa majjhimathÃmassà 'ti vuttaæ hoti. le¬¬upÃto ti yathà mÃtugÃmo kÃke uÂÂhapento ujukam eva hatthaæ ukkhipitvà le¬¬um khipati yathà ca udakukkhepe udakaæ khipanti evaæ akkhipitvà yathà taruïamanussà attano balaæ dassentà bÃhaæ pasÃretvà le¬¬uæ khipanti evaæ khittassa le¬¬ussa patanaÂÂhÃnaæ, patito pana luÂhitvÃ, yattha gacchati taæ na gahetabbaæ. aparikkhittassa gÃmassa gharÆpacÃre Âhitassa majjhimassa purisassa le¬¬upÃto ti ettha pana nimbakosassa udakapÃtaÂÂhÃne Âhitassa mÃtugÃmassa suppapÃto và musalapÃto và gharÆpacÃre nÃma, tasmiæ gharÆpacÃre Âhitassa le¬¬upÃto gÃmÆpacÃro ti KurundaÂÂhakaÂhÃyaæ vuttaæ.
MahÃpaccariyam pi tÃdisam eva. MahÃaÂÂhakathÃyaæ pana gharaæ nÃma, gharÆpacÃro nÃma gÃmo nÃma gamÆpacÃro nÃmà 'ti mÃtikaæ Âhapetvà nimbakosassa udakapÃtaÂÂhÃnabbhantaraæ gharaæ nÃma, yaæ pana dvÃre Âhito mÃtugÃmo bhÃjanadhovanaudakaæ cha¬¬eti tassa patanaÂÂhÃna¤ ca mÃtugÃmen' eva anto gehe Âhitena pakatiyà bahi khittassa suppassa và sammujjaniyà và patanaÂÂhÃna¤ ca gharass' eva purato dvÅsu koïesu sambandhitvà majjhe rukkhasucidvÃraæ Âhapetvà gorÆpÃnaæ pavesanivÃraïatthaæ kataparikkhepe ca ayaæ sabbo pi gharÆpacÃro nÃma,


#<[page 300]>#
%<300                  SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tasmiæ gharÆpacÃre Âhitassa majjhimassa purisassa le¬¬upÃtabbhantaraæ gÃmo nÃma, tato a¤¤assa le¬¬upÃtassa abbhantaraæ gÃmÆpacÃro nÃmà 'ti vuttaæ, idam ettha pamÃïaæ.
yathà ca ettha, evaæ sabbattha yo so aÂÂhakathÃvÃdo và theravÃdo và pacchà vuccati, so pamÃïato daÂÂhabbo. ya¤ c' etaæ MahÃaÂÂhakathÃyaæ vuttaæ, taæ pÃliyà viruddham iva dissati, pÃliyaæ hi gharÆpacÃre Âhitassa majjhimassa purisassa le¬¬upÃto ti ettakam eva vuttaæ. aÂÂhakathÃyaæ pana taæ le¬¬upÃtaæ gÃmasaÇkhepaæ katvà tato paraæ gÃmÆpacÃro vutto ti. vuccati; sabbam etam pÃÊiyaæ vuttaæ adhippÃyo pan' ettha veditabbo, so ca aÂÂhakathÃcariyÃnam eva vidito, tasmà yathà gharÆpacÃre Âhitassà 'ti gharÆpacÃralakkhaïaæ pÃÊiyaæ avuttam pi aÂÂhakathÃya vuttavasena gahitaæ, evaæ sesam pi gahetabbaæ.
tatrÃyaæ nayo: idha gÃmo nÃma duvidho hoti, parikkhitto ca aparikkhito ca, tatra parikkhittassa parikkhepo yeva paricchedo, tasmà tassa visuæ paricchedaæ avatvà gÃmÆpÃcÃro nÃma parikkhittassa gÃmassa indakhÅle Âhitassa majjhimassa purisassa le¬¬upÃto ti pÃÊiyaæ vuttaæ. aparikkhittassa pana gÃmassa gÃmaparicchedo vattabbo, tasmà tassa gÃmassa paricchedadassanatthaæ aparikkhittassa gÃmassa gharÆpacÃre Âhitassa majjhimassa purisassa le¬¬upÃto ti pÃÊiyaæ vuttaæ. gÃmaparicchede ca dassite gÃmÆpacÃralakkhaïaæ pubbe vuttanayen' eva sakkà ¤Ãtun ti puna tattha Âhitassa majjhimassa purisassa le¬¬upÃto ti na vuttaæ. yo pana gharÆpacÃre Âhitassa le¬¬upÃtaæ yeva gÃmÆpacÃro ti vadati, tassa gharÆpacÃro gÃmo ti Ãpajjati. tato gharaæ gharÆpacaro gÃmo gÃmÆpacÃro ti esa vibhÃgo saÇkÅyati,


#<[page 301]>#
%<Bhvibh_I.2.]                  SuttavibhaÇga-vaïïanà               301>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  asaækarato c' ettha vinicchayo veditabbo, vikÃle gÃmappavesanÃdÅsu.
tasmà pÃÊi¤ ca aÂÂhakatha¤ ca saæsandetvà vuttanayen' ev' ettha gÃmo ca gamÆpacÃro ca veditabbo. yo pi ca gÃmo pubbe mahà hutvà pacchà kulesu naÂÂhesu appako hoti, so gharÆpacÃrato le¬¬upÃten' eva paricchinditabbo, purimaparicchedo pan' assa parikkhittassÃpi aparikkhittassÃpi appamÃïam evà 'ti. ara¤¤aæ nÃma Âhapetvà gÃma¤ ca gÃmÆpacÃra¤ cà 'ti imaæ yathÃvuttalakkhaïaæ gÃma¤ ca gamÆpacÃra¤ ca Âhapetvà imasmiæ adinnÃdÃnasikkhÃpade avasesaæ ara¤¤aæ nÃmà 'ti veditabbaæ. abhidhamme pana ara¤¤an ti nikkhamitvà bahi indakhÅlà sabbam etaæ ara¤¤an ti vuttaæ. ara¤¤asikkhÃpade Ãra¤¤akaæ nÃma senÃsanaæ pa¤cadhanusatikaæ pacchiman ti vuttaæ, taæ indakhÅlato paÂÂhÃya Ãropitena Ãcariyadhanunà pa¤cadhanusatappamÃïan ti veditabbaæ. evaæ bhagavatà gÃmà và ara¤¤Ã và ti etassa atthaæ vibhajantena gharaæ, gharÆpacÃro gÃmo gÃmÆpacÃro ara¤¤an ti pÃpabhikkhÆnaæ lesokÃsanisedhanatthaæ pa¤cakoÂÂhÃsà dassitÃ, tasmà ghare ca gharÆpacÃre và gÃme và gamÆpacÃre và ara¤¤e và pÃdagghanakato paÂÂhÃya sassÃmikaæ bhaï¬aæ avaharantassa pÃrÃjikam evà 'ti veditabbaæ.
     idÃni adinnaæ theyyasaÇkhÃtaæ Ãdiyeyyà 'ti ÃdÅnaæ atthadassanatthaæ adinnaæ nÃmà 'ti Ãdim Ãha. tattha adinnan ti dantapoïasikkhÃpade attano santakam pi apaÂiggahitakaæ kappiyaæ ajjhoharaïÅyaæ vuccati. idha pana yaæ ki¤ci parapariggahÅtaæ sassÃmikabhaï¬aæ tad eÂaæ tehi sÃmikehi kÃyena và vÃcÃya và na dinnan ti adinnaæ. attano hatthato và yathÃÂhitaÂÂhÃnato và na nissaÂÂhan ti anissaÂÂhaæ. yathÃÂhÃne Âhitam pi anapekkhatÃya na pariccattan ti apariccallaæ. ÃrakkhasaævidhÃnena rakkhitattà rakkhitaæ. ma¤jÆsÃdisu pakkhipitvà gopitattà gopitaæ, mama idan ti taïhà mamattena mamÃyitattà mamÃyilaæ, tÃhi apariccÃgarakkhaïagopanÃhi tehi bhaï¬asÃmikehi parehi pariggahÅtan ti parapariggahÅtaæ,


#<[page 302]>#
%<302                 SamantapÃsadikà                 [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  etaæ adinnaæ nÃma.
theyyasaÇkhÃtan ti ettha theno ti coro, thenassa bhÃvo theyyaæ, avaharaïacittass' etaæ adhivacanaæ, saÇkhÃtan ti atthato ekaæ, koÂÂhÃsass' etaæ adhivacanaæ, sa¤¤ÃnidÃnà hi papa¤casaÇkhà ti Ãdisu viya. theyya¤ ca taæ saÇkhÃta¤ cà 'ti theyyasaÇkhÃtaæ. theyyacittasaÇkhÃto eko cittakoÂÂhÃso ti attho. karaïatthe c' etaæ paccattavacanaæ, tasmà theyyasaÇkhÃtenà 'ti atthato daÂÂhabbaæ. yo ca theyyasaÇkhÃtena Ãdiyati, so yasmà theyyacitto hoti, tasmà vya¤janaæ anÃdiyitvà attham eva dassetuæ theyyacitto avaharaïacitto ti evam assa padabhÃjanaæ vuttan ti veditabbaæ.
Ãdiyeyya --pe-- saÇkhetaæ vÅtinÃmeyyà 'ti ettha pana paÂhamapadaæ abhiyogavasena vuttaæ. dutiyapadaæ a¤¤esaæ bhaï¬aæ harantassa gacchato vasena, tatiyapadaæ upanikkhittabhaï¬avasena, catutthaæ savi¤¤Ãïakavasena, pa¤camaæ thale nikkhittÃdivasena, chaÂÂhaæ parikappavasena và suÇkhaghÃtavasena và vuttan ti veditabbaæ. yojanà pan' ettha ekabhaï¬avasenÃpi nÃnÃbhaï¬avasenÃpi hoti ekabhaï¬avasena ca savi¤¤Ãïaken' eva labbhati. nÃnÃbhaï¬avasena savi¤¤ÃïakÃvi¤¤Ãïakamissakena. tattha nÃnÃbhaï¬avasena tÃva evaæ veditabbÃ. ÃdiyeyyÃ'ti ÃrÃmaæ abhiyu¤jati Ãpatti dukkaÂassa, sÃmikassa vimatiæ uppÃdeti Ãpatti thullaccayassa, sÃmiko na mayhaæ bhavissatÅti dhuraæ nikkhipati Ãpatti pÃrÃjikassa. hareyyà 'ti a¤¤assa bhaï¬aæ haranto sÅse bhÃraæ theyyacitto Ãmasati Ãpatti dukkaÂassa, phandÃpeti Ãpatti thullaccayassa, khandhaæ oropeti Ãpatti pÃrÃjikassa. avahareyyÃ'ti upanikkhittaæ bhaï¬aæ dehi me bhaï¬aæ ti vuccamÃno nÃhaæ gaïhÃmÅti bhaïati Ãpatti dukkaÂassa, sÃmikassa vimatim uppÃdeti Ãpattithullaccayassa.
sÃmiko na mayhaæ dassatÅti dhuraæ nikkhipati Ãpatti pÃrÃjikassa.


#<[page 303]>#
%<Bhvibh_I.2.]                  SuttavibhaÇga-vaïïanà              303>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  iriyÃpathaæ vikopeyyà 'ti saha bhaï¬ahÃrakaæ nessÃmÅti paÂhamaæ pÃdaæ saÇkÃmeti Ãpatti thullaccayassa, dutiyaæ pÃdaæ saÇkÃmeti Ãpatti pÃrÃjikassa. ÂhÃnà cÃveyyà 'ti thalaÂÂhaæ bhaï¬aæ theyyacitto Ãmasati Ãpatti dukkaÂassa, phandÃpeti Ãpatti thullaccayassa ÂhÃnà cÃveti Ãpatti pÃrÃjikassa. saÇketaæ vÅtinÃmeyyà ti parikappitaÂÂhÃnaæ paÂhamaæ pÃdaæ atikkÃmeti Ãpatti thullaccayassa, dutiyaæ pÃdaæ atikkÃmeti Ãpatti pÃrÃjikassa. atha và paÂhamaæ pÃdaæ suÇkaghÃtaæ atikkÃmeti Ãpatti thullaccayassa, dutiyaæ pÃdaæ atikkÃmeti Ãpatti pÃrÃjikassà 'ti ayam ettha nÃnÃbhaï¬avasena yojanÃ.
     ekabhaï¬avasena pana sassÃmikaæ dÃsaæ và tiracchÃnaæ và yathÃvuttena abhiyogÃdinà nayena Ãdiyati và harati và avaharati và iriyÃpaÂhaæ và kopeti ÂhÃnà cÃveti, paricchedaæ và atikkÃmeti ayam ettha ekabhaï¬avasena yojanÃ.
api ca imÃni chappadÃni vaïïayantena pa¤capa¤cake samodhÃnetvà pa¤cavÅsati avahÃrà dassetabbÃ. evaæ vaïïitaæ yathà hi idaæ adinnÃdÃnapÃrÃjikaæ suvaïïitaæ hoti, imasmi¤ ca ÂhÃne sabbaÂÂhakathà Ãkulà lulità duvi¤¤eyyavinicchayÃ.
tathà hi sabbÃÂÂhakathÃsu yÃni tÃni pÃÊiyaæ: pa¤cah' ÃkÃrehi adinnaæ Ãdiyantassa Ãpatti pÃrÃjikassa, parapariggahÅta¤ ca hotÅti, Ãdinà nayena avahÃraÇgÃni vuttÃni, tÃni pi gahetvà katthaci ekaæ pa¤cakaæ dassitaæ. katthaci chah' ÃkÃrehÅti Ãgatehi saddhiæ dve pa¤cakÃni dassitÃni, etÃni ca pa¤cakÃni na honti, yattha hi ekekena padena avahÃro sijjhati, taæ pa¤cakaæ nÃma vuccati. ettha pana sabbehi pi padehi eko yeva avahÃro, yÃni pi ca tattha labbhamÃnÃni yeva pa¤cakÃni dassitÃni, tesam pi na sabbesaæ attho pakÃsito. evam imasmiæ ÂhÃne sabbÃÂÂhakathà Ãkulà lulità duvi¤¤eyyavinicchayÃ, tasmà pa¤capa¤cake samodhÃnetvà dassiyamÃnà ime pa¤cavÅsati avahÃrà sÃdhukaæ sallakkhetabbÃ. pa¤capa¤cakÃni nÃma, nÃnÃbhaï¬apa¤cakaæ ekabhaï¬apa¤cakaæ sÃhatthipa¤cakaæ pubbapayogapa¤cakaæ theyyÃvahÃrapa¤cakan ti.


#<[page 304]>#
%<304                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tattha nÃnÃbhaï¬apa¤caka¤ ca ekabhaï¬apÃacaka¤ ca Ãdiyeyya hareyya avahareyya iriyÃpathaæ vikopeyya ÂhÃnà cÃveyyà 'ti imesaæ padÃnaæ vasena labbhanti, tÃni pubbe yojetvà dassitanayen' eva veditabbÃni. yaæ pan' etaæ saÇketaæ vÅtinÃmeyyà 'ti chaÂÂhaæ padaæ taæ parikappÃvahÃrassa ca nissaggiyÃvahÃrassa ca sÃdhÃraïaæ, tasmà taæ tatiyapa¤camesu pa¤cakesu labbhamÃnapadavasena yojetabbaæ. vuttaæ nÃnÃbhaï¬apa¤caka¤ ca ekabhaï¬apa¤caka¤ ca.
     katamaæ sÃhatthikapa¤cakaæ, pa¤ca avahÃrà sÃhatthiko Ãïattiko nissaggiko atthasÃdhako dhuranikkhepo ti. tattha sÃhatthiko nÃma parassa bhaï¬aæ sahatthà avaharati, Ãïattiko nÃma asukassa bhaï¬aæ avaharà 'ti a¤¤aæ ÃïÃpeti, nissaggiyo nÃma anto suÇkaghÃte Âhito bahi suÇkaghÃtaæ pÃteti Ãpatti pÃrÃjikassà 'ti, iminà ca saddhiæ saÇketaæ vÅtinÃmeyyà ' ti idaæ padaæ yojanaæ labhati. atthasÃdhako nÃma asukabhaï¬aæ yadà sakkosi tadà avaharà 'ti Ãïapeti. tattha sace paro anantarÃyiko hutvà taæ avaharati, ÃïÃpako Ãïattikkhaïe yeva pÃrÃjiko hoti, avahÃrako pana avahaÂakÃle, ayaæ atthasÃdhako. dhuranikkhepo pana upanikkhittabhaï¬avasena veditabbo, idaæ sÃhatthikapa¤cakaæ. katamaæ pubbapayogapa¤cakaæ, apare pi pa¤cÃvahÃrà pubbapayogo, sahapayogo saævidÃvahÃro saÇketakammaæ nimittakamman ti. tattha Ãïattivasena pubbapayogo veditabbo, ÂhÃnÃcÃvanavasena sahapayogo, itare pana tayo pÃliyaæ ÃgÃtanayen' eva veditabbà ti, idaæ pubbapayogapa¤cakaæ. katamaæ theyyÃvahÃrapa¤cakaæ.
apare pi pa¤cÃvahÃrà theyyÃvahÃrà pasayhÃvahÃro parikappÃvahÃro paÂicchannÃvahÃro kusÃvahÃro ti. te pa¤cÃpi:
a¤¤atari bhikkhu saÇghassa cÅvare bhÃjiyamÃne theyyacitto kusaæ saÇkÃmetvà cÅvaraæ aggahesÅti etasmiæ kusasaÇkÃmanavatthusmiæ vaïïayissÃma, idaæ theyyÃvahÃrapa¤cakaæ. evam imÃni pa¤capa¤cakÃni samodhÃnetvà ime pa¤cavÅsati avahÃrà veditabbÃ. imesu ca pana pa¤casu pa¤cakesu kusalena vinayadharena otiïïaæ vatthuæ sahasà avinicchinitvà va pa¤caÂhÃnÃni oloketabbÃni,


#<[page 305]>#
%<Bhvibh_I.2.]                  SuttavibhaÇga-vaïïanà                 305>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  yÃni sandhÃya porÃïà Ãhu:
          vatthuæ kÃla¤ ca desa¤ ca, agghaæ paribhogapa¤camaæ
          tulayitvà pa¤caÂhÃnÃni dhÃreyyatthaæ vicakkhaïo ti.
     tattha vatthun ti bhaï¬aæ, avahÃrakena hi mayà idaæ nÃma avahaÂan ti vutte pi Ãpattiæ anÃropetvà 'va taæ bhaï¬aæ sassÃmikaæ và assÃmikaæ và ti upaparikkhitabbaæ. sassÃmike pi sÃmikÃnaæ sÃlayabhÃvo và nirÃlayabhÃvo và upaparikkhitabbo. sace tesaæ sÃlayakÃle haÂaæ bhaï¬aæ agghÃpetvà Ãpatti kÃtabbÃ. sace nirÃyakÃle na pÃrÃjikena kÃretabbo. bhaï¬asÃmikesu pana bhaï¬aæ ÃharÃpentesu bhaï¬aæ dÃtabbaæ, ayam ettha sÃmici. imassa pan' atthassa dÅpanattham idaæ vatthu. BhÃtiyarÃjakÃle kira mahÃcetiyapÆjÃya dakkhiïadisato eko bhikkhu sattahatthaæ paï¬ukÃsÃvaæ aæse karitvà cetiyaÇgaïaæ pÃvisi.
taÇkhaïam eva ca rÃjÃpi cetiyavandanatthaæ Ãgato tato ussÃranÃya vattamÃnÃya mahÃjanasammaddo ahosi. atha kho so bhikkhu janasammaddapÅÊito aæsato patantaæ kÃsÃvaæ adisvà 'va nikkhanto, nikkhamitvà kÃsÃvaæ apassanto ko Ådise janasammadde kÃsÃvaæ lacchati na dÃni taæ mayhan ti dhuranikkhepaæ katvà gato. ath' a¤¤o bhikkhu paccà Ãgacchanto naæ kÃsÃvaæ disvà theyyacittena gahetvà puna vippaÂisÃrÅ hutvà assamaïo dÃni 'mhi vibbhamissÃmÅti citte uppanne vinayadhare pucchitvà ¤assÃmÅti cintesi. tena samayena CÆlabhayasumanatthero nÃma sabbapariyattidharo vinayÃcariyapÃmokkho mahÃvihÃre paÂivasati. so bhikkhu theraæ upasaÇkamitvà vanditvà okÃsaæ kÃretvà attano kukkuccaæ pucchi. thero tena bhaÂÂhe janakÃye pacchà Ãgantvà gahitabhÃvaæ ¤atvà atthi dÃni ettha okÃso ti cintetvà Ãha;


#<[page 306]>#
%<306                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  sace kÃsÃvasÃmikaæ bhikkhuæ ÃneyyÃsi sakkà bhaveyya tava patiÂÂhà kÃtun ti. kathÃhaæ bhante taæ dakkhissÃmÅti. tahiæ tahiæ gantvà olokehÅti. so pa¤ca pi mahÃvihÃre oloketvà n' eva addakkhi.
tato naæ thero pucchi: katarÃya disÃya bahÆ bhikkhÆ ÃgacchantÅti. dakkhiïadisÃya bhante ti. tena hi kÃsÃvaæ dÅghato ca tiriya¤ ca minitvà Âhapehi, Âhapetvà dakkhiïadisÃya vihÃrapaÂipÃÂiyà vicinitvà taæ bhikkhuæ ÃnehÅti. so tathà katvà taæ bhikkhuæ disvà therassa santikaæ Ãnesi. thero pucchi: tavedaæ kÃsÃvan ti. Ãma bhante ti. kuhiæ te pÃtitan ti. so sabbaæ Ãcikkhi. thero tena kataæ dhuranikkhepaæ sutvà itaraæ pucchi, tayà idaæ kuhiæ disvà gahitanti.
so pi sabbaæ Ãrocesi. tato naæ thero Ãha: sace te suddhacittena gahitaæ abhavissa anÃpatti yeva te assa, theyyacittena pana gahitattà dukkaÂaæ Ãpanno 'si, taæ desetvà anÃpattiko hohi, ida¤ ca kÃsÃvaæ attano santakaæ katvà etass' eva bhikkhuno dehÅti, so amaten' eva abhisitto paramassÃsaæ patto ahosi, evaæ vatthuæ oloketabbaæ. kÃlo ti avahÃrakÃlo. tad eva hi bhaï¬aæ kadÃci samagghaæ hoti, kadÃci mahagghaæ. tasmà taæ bhaï¬aæ yasmim kÃle avahaÂaæ, tasmiæ yeva kÃle yo tassa aggho hoti, ten' agghena Ãpatti kÃretabbÃ, evaæ kÃlo oloketabbo. deso ti avahÃradeso. taæ hi bhaï¬aæ yasmiæ dese avahaÂaæ, tasmiæ yeva dese yo tassa aggho hoti, ten' agghena Ãpatti kÃretabbÃ.
bhaï¬uÂÂhÃnadese hi bhaï¬aæ samagghaæ hoti, a¤¤attha mahagghaæ. imassÃpi atthassa dÅpanattham idaæ vatthu.
Antarasamudde kira eko bhikkhu susaïÂhÃnaæ nÃlikeraæ labhitvà bhamaæ Ãropetvà saÇkhathÃlakasadisaæ manoramaæ pÃnÅyathÃlakaæ katvà tatth' eva Âhapetvà Cetiyagiriæ agamÃsi. ath' a¤¤o bhikkhu Antarasamuddaæ gantvà tasmiæ vihÃre paÂivasanto taæ thÃlakam disvà theyyacittena gahetvà Cetiyagirim eva gato. tassa tattha yÃguæ pivantassa taæ thÃlakaæ disvà thÃlakasÃmiko bhikkhu Ãha,


#<[page 307]>#
%<Bhvibh_I.2.]                  SuttavibhaÇga-vaïïanà                  307>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  kuto te idaæ laddhan ti. Antarasamuddato me ÃnÅ. so taæ n' etaæ tava santakaæ theyyÃya te gahitan ti saÇghamajjhaæ Ãka¬¬hi. tattha ca vinicchayaæ alabhitvà mahÃvihÃraæ agamiæsu. tattha bheriæ pahÃrÃpetvà mahÃcetiyasamÅpe sannipÃtaæ katvà vinicchayaæ Ãrabhiæsu. vinayadharattherà avahÃraæ pa¤¤Ãpesuæ. tasmiæ sannipÃte Ãbhidhaæmika-Godhatthero nÃma vinayakusalo hoti, so evam Ãha:
iminà imaæ thÃlakaæ kuhiæ avahaÂan ti. Antarasamudde avahaÂan ti. tatr' etaæ kiæ agghatÅti. na ki¤ci agghati, tatra hi nÃlikeraæ bhinditvà mi¤jaæ khaditvà kapÃlaæ cha¬¬henti dÃruatthaæ pana pharatÅti. imassa bhikkhuno ettha hatthakammaæ kiæ agghatÅti. mÃsakaæ và ÆnamÃsakaæ và ti. atthi pana katthaci sammÃsambuddhena mÃsake và ÆnamÃsake và pÃrÃjikaæ pa¤¤attan ti. evaæ vutte, sÃdhu sÃdhu sukathitaæ suvinicchitan ti ekasÃdhukÃro ahosi. tena ca samayena BhÃtiyarÃjÃpi cetiyavandanatthaæ nagarato nikkhamanto taæ saddaæ sutvà kiæ idan ti pucchitvà sabbaæ paÂipÃtiyà sutvà nagare bheriæ carÃpesi, mayi sante bhikkhÆnam pi bhikkhunÅnam pi gihÅnam pi adhikaraïaæ Ãbhidhammika-Godhattherena vinicchitaæ suvinicchitaæ tassa vinicchaye atiÂÂhamÃnaæ rÃjÃïÃyaæ ÂhapemÅti. evaæ deso oloketabbo. aggho ti bhaï¬aggho navabhaï¬assa hi yo aggho hoti so pacchà parihÃyati. yathà navadhoto patto aÂÂha và dasa và agghati so pacchà chiddo và Ãnigaï¬ikÃhato và appaggho hoti, tasmà na sabbadà bhaï¬aæ pakatiagghen eva kÃtabban ti, evaæ aggho oloketabbo. paribhogo ti bhaï¬aparibhogo. paribhogenÃpi hi vÃsiÃdibhaï¬assa aggho parihÃyati, tasmà evaæ upaparikkhitabbaæ. sace koci kassaci pÃdagghanakaæ vÃsiæ harati, tatra vÃsisÃmiko pucchitabbo,


#<[page 308]>#
%<308                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tayà ayaæ vÃsi kittakena kÅtà ti. pÃdena bhante ti. kim pana te kiïitvà 'va Âhapità udÃhu taæ vala¤jesÅti.
sace vadati ekadivasaæ me dantakaÂÂhaæ và rajanacchalliæ và pattapacanadÃruæ và chinnaæ ghaæsitvà và nisità ti.
ath' assa porÃïo aggho bhaÂÂho ti veditabbo. yathà ca vÃsiyà evaæ a¤janiyà và a¤janisalÃkÃya và ku¤cikÃya và palÃlena và thusehi và iÂÂhakacuïïena và ekavÃraæ ghaæsitvà dhovitamattenÃpi aggho bhassati. tipumaï¬alassa makaradantacchedanenÃpi parimajjanamattenÃpi udakasÃÂikÃya sakiæ nivÃsanapÃrupaïenÃpi paribhogasÅsena aæse và sÅse và ÂhapanamattenÃpi taï¬ulÃdÅnaæ papphoÂanenÃpi tato ekaæ và dve và apanayanenÃpi antamaso ekaæ pÃsÃïasakkharaæ uddharitva cha¬¬hitamattenÃpi sappitelÃdÅnaæ bhÃjanantaraparivattanenÃpi antamaso tato makkhikaæ và kapillikaæ và uddharitvà cha¬¬hanamattenÃpi guÊapiï¬akassa madhurabhÃvajÃnanatthaæ nakhena vijjhitvà anumattaæ gahitamattenÃpi aggho bhassati. tasmà yaæ ki¤ci pÃdagghanakaæ vuttanayen' eva sÃmikehi paribhogena Ænakaæ kataæ hoti, na taæ avahaÂo bhikkhu pÃrÃjikena kÃtabbo ti, evaæ aggho oloketabbo. evaæ imÃni tulayitvà pa¤caÂhÃnÃni dhÃreyya atthaæ vicakkhaïo. Ãpattiæ và anÃpattiæ và garukaæ lahukaæ và Ãpattiæ yathÃÂhÃne Âhapeyyà 'ti niÂÂhito Ãdiyeyya ... pe... saÇketaæ vÅtinÃmeyyà 'ti imesaæ padÃnaæ vinicchayo. idÃni yam idaæ yathÃrÆpe adinnÃdÃne ti ÃdÅni vibhajantena yathÃrÆpaæ nÃmà 'ti Ãdivuttaæ. tattha yathÃrupan ti yathÃjÃtikaæ, taæ pana yasmà pÃdato paÂÂhÃya hoti, tasmà pÃdaæ và pÃdÃrahaæ và atirekapÃdaæ và ti Ãha. tattha pÃdena kahÃpanassa catutthabhÃgaæ akappiyabhaï¬am eva dasseti.


#<[page 309]>#
%<Bhvibh_I.2.]                  SuttavibhaÇga-vaïïanà               309>%
pÃdÃrahena pÃdagghanakaæ kappiyabhaï¬aæ, atirekapÃdena ubhayam pi. ettÃvatà sabbÃkÃrena dutiyapÃrÃjikapahonavatthuæ dassitaæ hoti. pathabbyÃrÃjà ti sakalapaÂhaviyà rÃjà dÅpacakkavatti Asoka sadiso. yo và pan' a¤¤o pi ekadÅpe rÃjà sÅhaÊarÃjasadiso. padesarÃjà ti ekadÅpassa padesissaro BimbisÃra-Pasenadi ÃdÃyo viya. maï¬alikà nÃma ye dÅpadese pi ekam ekaæ maï¬alaæ bhu¤janti.
antarabhogikà nÃma dvinnaæ rÃjÆnaæ antarà katipayagÃmisÃmikÃ. akkhadassà ti dhammavinicchanakÃ, te dhammasabhÃyaæ nisÅditvà aparÃdhÃnurÆpaæ corÃnaæ hatthapÃdacchejjÃdiæ anusÃsanti. ye pana ÂhÃnantarappattà amaccà và rÃjakumÃrà và katÃparÃdhà honti, te ra¤¤o Ãrocenti, garukaæ ÂhÃnaæ sayaæ na vinicchinan ti. mahÃmattà ti ÂhÃnantarappattà mahÃamaccÃ, te pi tattha tattha gÃme và nigame và nisÅditvà rÃjakiccaæ karonti. ye và panà 'ti a¤¤e pi ye rÃjakulanissità và sakakiriyanissità và hutvà chejjabhejjaæ anusÃsanti, sabbe pi te imasmiæ atthe rÃjÃno ti dasseti. haneyyun ti potheyyu¤ c' eva chindeyyun ti ca.
pabbÃjeyyun ti nÅhareyyuæ. coro 'sÅ ti evam ÃdÅni ca vatvà paribhÃseyyuæ, ten' evÃha paribhÃso eso ti. purimaæ upÃdÃyà 'ti methunadhammaæ patisevitvà pÃrÃjikaæ Ãpattiæ Ãpannaæ puggalaæ upÃdÃya. sesaæ pubbe vuttanayattà uttÃnapadatthattà ca pÃkaÂam evà 'ti evaæ uddiÂÂhasikkhÃpadaæ padÃnukkamena vibhajitvà idÃni yan taæ Ãdiyeyyà 'ti ÃdÅhi chahi padehi saÇkhepato ÃdÃnaæ dassetvà saÇkhepato eva pÃdaæ và pÃdÃrahaæ và atirekapÃdaæ và ti ÃdÃtabbaæ bhaï¬aæ dassitaæ. yattha yatthaÂÂhitaæ yathà yathà ÃdÃnaæ gacchati anÃgate pÃpabhikkhÆnaæ leso kÃsanirundhanatthaæ tatha vitthÃrato dassetuæ bhummaÂÂhaæ thalaÂÂhan ti Ãdinà nayena mÃtikaæ Âhapetvà bhummaÂÂhaæ nÃma bhaï¬aæ bhÆmiyà nikkhittaæ hotÅti Ãdinnà nayena tassa vibhaÇgaæ Ãha.


#<[page 310]>#
%<310                 SamantapÃsÃdikà                   [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tatrÃyaæ anuttÃnapadavaïïanÃya saddhiæ vinicchayakatÃ. nikhÃtan ti bhÆmiyaæ khaïitvà Âhapitaæ. paÂicchannan ti paæsu iÂÂhakÃdÅhi paÂicchannaæ. bhummaÂÂhaæ bhaï¬aæ ... pe... gacchati và Ãpatti dukkaÂassÃ'ti taæ evaæ nikhaïitvà và paÂicchÃdetvà và Âhapitattà bhÆmiyaæ Âhitabhaï¬aæ. yo bhikkhu kenacid eva upÃyena ¤atvà avaharissÃmÅti theyyacitto hutvà rattibhÃge uÂÂhÃya gacchati, so bhaï¬aÂÂhÃnaæ apatvÃpi sabbakÃyavacÅvikÃresu dukkaÂaæ Ãpajjati. kathaæ, so hi tassa ÃharaïatthÃya uÂÂhahanto yaæ yaæ aÇgapaccaÇgaæ phandÃpeti, sabbattha dukkaÂam eva. nivÃsanapÃrupaïaæ saïÂhapeti hatthavÃre hatthavÃre dukkaÂaæ. mahantaæ nidhÃnaæ na sakkà ekena Ãharituæ dutiyaæ pariyesissÃmÅti kassaci sahÃyassa santikaæ gantukÃmo dvÃraæ vivarati, padavÃre ca hatthavÃre ca dukkaÂaæ. dvÃrapidahane pana a¤¤asmiæ và gamanassa anupakÃre anÃpatti. tassa nipannokÃsaæ gantvà itthannÃmà 'ti pakkosati, tam atthaæ Ãrocetvà ehi gacchÃmà 'ti vadati vÃcÃya vÃcÃya dukkaÂaæ. so tassa vacanena uÂÂhahati tassÃpi dukkaÂaæ. uÂÂhahitvà tassa santikaæ gantukÃmo nivÃsanaæ pÃrupaïaæ saïÂhapeti dvÃraæ vivaritvà tassa samÅpaæ gacchati hatthavÃrapadavÃresu sabbattha dukkaÂaæ. so taæ pucchati asuko ca asuko ca kuhiæ asuka¤ ca pakkosÃhÅti vÃcÃya vÃcÃya dukkaÂaæ.
sabbe samÃgate disvà mayà asukasmiæ nÃma ÂhÃne evarÆpo nidhi upaladdho gacchÃma taæ gahetvà pu¤¤Ãni ca karissÃma sukhaæ ca jÅvissÃmÃti vadati vÃcÃya vÃcÃya dukkaÂam eva. evaæ laddhasahÃyo kuddÃÊaæ pariyesati, sace pan' assa attano kuddÃlo atthi taæ ÃharissÃmÅti gacchanto ca gaïhanto ca Ãharanto ca sabbahatthavÃrapadavÃresu dukkaÂaæ Ãpajjati. sace n' atthi a¤¤aæ bhikkhuæ và gahaÂÂhaæ và gantvà yÃcati, yÃcanto ca sace kuddÃlaæ me dehi kuddÃlena me attho ki¤ci kÃtabbam atthi,


#<[page 311]>#
%<Bhvibh_I.2.]                SuttavibhaÇga-vaïïanà               311>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  taæ katvà paccà harissÃmÅti Ãharanto ca musà bhaïanto yÃcati, vÃcÃya vÃcÃya dukkaÂaæ.
sace mÃtikà sodhetabbà atthi, vihÃre bhÆmikammaæ kÃtabbaæ atthÅti musÃpi bhaïati, yaæ yaæ vacanaæ musà tattha tattha pÃcittiyaæ. MahÃ-aÂÂhakathÃyaæ pana sacce pi alike pi dukkaÂam eva vuttaæ taæ pamÃdalikhitan ti veditabbaæ.
na hi adinnÃdÃnassa pubbapayogapÃcittiyaÂÂhÃne dukkaÂaæ nÃma atthi. sace pana kuddÃlassa daï¬o n' atthi daï¬aæ karissÃmÅti vÃsiæ và pharasuæ và niseti, tad atthÃya gacchati, gantvà sukkhakaÂÂhaæ chindati tacchati ÃkoÂeti, sabbattha hatthavÃrapadavÃresu dukkaÂaæ. allarukkhaæ chindati pÃcittiyaæ. tato paraæ sabbapayogesu dukkaÂaæ.
saÇkhepa-aÂÂhakathÃyaæ pana MahÃpaccariya¤ ca tattha jÃtakaæ kaÂÂhalatà chedanatthaæ vÃsipharasuæ pariyesantÃnam pi dukkaÂaæ vuttaæ. sace pana tesaæ evaæ hoti vÃsipharasukuddÃle yÃcentà ÃsaÇkità bhavissÃma lohaæ samuÂÂhÃpetvà karomà 'ti, tato Ãkaraæ gantvà lohabÅjatthaæ paÂhaviæ khaïanti, akappiyapaÂhaviæ khaïantÃnaæ dukkaÂehi saddhiæ pÃcittiyÃnÅti MahÃpaccariyaæ vuttaæ.
yathà ca idha evaæ sabbattha pÃcittiyaÂÂhÃne dukkaÂà na muccati. kappiyaæ paÂhaviæ khaïantÃnam dukkaÂÃni yeva, bÅjaæ pana gahetvà tato paraæ sabbakiriyÃsu payoge payoge dukkaÂaæ. piÂakapariyesane pi hatthavÃrapadavÃravÃcÃsu vuttanayen' eva dukkaÂaæ, musÃvÃde pÃcittiyaæ, piÂakaæ kÃtukÃmatÃya vallicchedane pÃcittiyan ti, sabbaæ purimanayen' eva veditabbaæ.
     gacchati và Ãpatti dukkaÂassÃ' ti evaæ pariyiÂÂhasahÃyakuddalÃpiÂako nidhiÂÂhÃnaæ gacchati, padavÃre padavÃre dukkaÂaæ. sace pana gacchanto imaæ nidhiæ laddhà buddhapÆjaæ và saÇghabhattaæ và karissÃmÅti kusalaæ uppÃdeti kusalacittena gamane anÃpatti. kasmÃ, theyyacitto dutiyaæ vÃ


#<[page 312]>#
%<312                 SamantapÃsÃdikà                   [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  ... pe... gacchati và Ãpatti dukkaÂassÃ'ti vuttattÃ.
yathà ca idha evaæ sabbattha atheyyacittassa anÃpatti, maggato okkamma nidhÃnaÂÂhÃnagamanatthÃya maggaæ karonto bhÆtagÃmaæ chindati pÃcittiyaæ, sukkhakaÂÂhaæ chindati dukkaÂaæ. tattha jÃtakan ti ciranihitÃya kumbhiyà upari jÃtakaæ kaÂÂhaæ và lataæ và ti na kevalaæ kaÂÂhalatÃm eva yaæ ki¤ci allaæ và sukkhaæ và tiïarukkhalatÃdiæ chindantassa sahapayogattà dukkaÂam eva hoti. aÂÂhavidha¤ h' etaæ dukkaÂaæ nÃma, imasmiæ ÂhÃne samodhÃnetvà therehi dassitaæ, pubbapayogadukkaÂaæ sahapayogadukkaÂaæ anÃmÃsadukkaÂaæ durÆpaciïïadukkaÂaæ vinayadukkaÂaæ ¤ÃtadukkaÂaæ ¤attidukkaÂaæ paÂissavadukkaÂan ti.
tattha theyyacitto dutiyaæ và kuddÃlaæ và piÂakaæ và pariyesati gacchati và Ãpatti dukkaÂassà 'ti idaæ pubbapayogadukkaÂaæ nÃma. ettha hi dukkaÂaÂÂhÃne dukkaÂaæ pÃcittiyaÂÂhÃne pÃcittiyam eva hoti. tattha jÃtakaæ kaÂÂhaæ và lataæ và chindati Ãpatti dukkaÂassà 'ti idaæ sahapayogadukkaÂaæ nÃma. ettha pana pÃcittiyavatthu¤ ca dukkaÂavatthu¤ ca dukkaÂaÂÂhÃne yeva tiÂÂhati, kasmÃ, avahÃrassa sahapayogattà 'ti. yaæ pana dasavidhaæ ratanaæ sattavidhaæ dha¤¤aæ sabba¤ ca Ãvudhabhaï¬Ãdiæ Ãmasantassa dukkaÂaæ vuttaæ, idaæ anÃmÃsadukkaÂaæ nÃma. yaæ kadalinÃlikerÃadÅnaæ tattha jÃtakaphalÃni Ãmasantassa dukkaÂaæ vuttaæ, idaæ durÆpaciïïadukkaÂaæ nÃma. yaæ pana piï¬Ãya carantassa patte raje patite pattaæ apaÂiggahetvà và adhovitvà và tattha bhikkhaæ gaïhantassa dukkaÂaæ vuttaæ, idaæ vinayadukkaÂaæ nÃma. sutvà na vadanti Ãpatti dukkaÂassà 'ti idaæ ¤ÃtadukkaÂaæ nÃma. yaæ ekÃdasasu samanubhÃsanÃsu ¤attiyà dukkaÂan ti vuttaæ, idaæ ¤attidukkaÂaæ nÃma. tassa bhikkhave bhikkhuno purimikà ca na pa¤¤Ãyati paÂissave ca Ãpatti dukkaÂassà 'ti idaæ paÂissavadukkaÂaæ nÃma, idaæ pana sahapayogadukkaÂaæ. tena vuttaæ: yaæ ki¤ci allaæ và sukkhaæ và tiïarukkhalatÃdiæ chindantassa sahapayogattà dukkaÂam eva hotÅti. sace pan' assa tattha jÃtake tiïarukkhalatÃdimhi chinne pi lajjidhammo okkamati saævaro uppajjati chedanapaccayà dukkaÂam desetvà muccati.


#<[page 313]>#
%<Bhvibh_I.2.]               SuttavibhaÇga-vaïïanà              313>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  atha dhuranikkhepaæ akatvà saussÃho 'va paæsuæ khaïati chedanadukkaÂaæ paÂippassambhati khaïanadukkaÂe patiÂÂhÃti, akappiyapaÂhaviæ khaïanto pi hi idha sahapayogattà dukkaÂam eva Ãpajjati. sace pan' assa sabbadisÃsu khaïitvà kumbhimÆlaæ pattassÃpi lajjidhammo okkamati, khaïanapaccayà dukkaÂaæ desetvà muccati viyÆhati và ti. atha pana saussÃho paæsuæ viyÆhati ekapasse rÃsiæ karoti, khaïanadukkaÂaæ paÂippassambhati viyÆhanadukkaÂe patiÂÂhÃti, ta¤ ca paæsuæ tattha tattha pu¤jaæ karonto payoge payoge dukkaÂaæ Ãpajjati. sace pana rÃsiæ katvÃpi dhuranikkhepaæ karoti lajjidhammaæ Ãpajjati viyÆhanadukkaÂaæ desetvà muccati.
uddharati và ti atha pana saussÃho 'va paæsuæ uddharitvà bahi pÃtehi viyÆhanadukkaÂaæ paÂippassambhati uddharaïadukkaÂe patiÂÂhÃti. paæsuæ pana kuddÃlena và hatthehi và pacchiyà và tahiæ tahiæ pÃtento payoge payoge dukkaÂaæ Ãpajjati. sace pana sabbapaæsuæ nÅharitvà kumbhiæ thalaÂÂhaæ katvÃpi lajjidhammaæ Ãpajjati uddharaïadukkaÂaæ desetvà muccati. atha pana saussÃho 'va kumbhiæ Ãmasati uddharaïadukkaÂaæ paÂippassambhati ÃmasanadukkaÂe patiÂÂhÃti. ÃmasitvÃpi ca lajjidhammaæ Ãpajjanto ÃmasanadukkaÂaæ desetvà muccati. atha saussÃho 'va kumbhiæ phandÃpeti ÃmasanadukkaÂaæ paÂippassambhati phandÃpeti Ãpatti thullaccayassà 'ti vuttathullaccaye patiÂÂhÃti. tatrÃyaæ dukkaÂathullaccayÃnaæ dvinnam pi vacanattho: paÂhamaæ tÃv' ettha duÂÂhu kataæ satthÃrà vuttakiccaæ virÃdhetvà katan ti dukkaÂaæ. athavà duÂÂhuæ kataæ virÆpÃsà kiriyà bhikkhukiriyÃnam majjhe na sobhatÅti evam pi dukkaÂaæ. vutta¤ c' etaæ:--
     dukkaÂan ti ca yaæ vuttaæ taæ suïohi yathÃtathaæ,
     aparaddhaæ viraddhaæ ca khalitaæ ya¤ ca dukkaÂaæ,
     yaæ manusso kare pÃpaæ Ãvi và yadi và raho,
     dukkaÂan ti pavedenti ten' etaæ iti vuccatÅti.


#<[page 314]>#
%<314                  SamantapÃsÃdikà                   [Bhvibh_I.2.>%
     itaram pana thÆlattà accayattà ca thullaccayaæ, samparÃye ca duggati, taæ hoti kaÂukapphalan ti ÃdÅsu viya c' ettha saæyogabhÃvo veditabbo. ekassa santike desetabbesu hi accayesu tena samo thÆlo accayo n' atthi, tasmà vuttam thÆlattà accayattà ca thullaccayan ti. vutta¤ h' etaæ:--
          thullaccayan ti yaæ vuttaæ taæ suïohi yathÃtathaæ,
          ekassa mÆle deseti yo ca naæ patigaïhati
          accayo tena samo n' atthi ten' etaæ iti vuccatÅti*
     phandÃpentassa ca payoge payoge thullaccayan ti, lajjidhammaæ okkanto thullaccayaæ desetvà muccati, sahapayogato paÂÂhÃyeva c' ettha purimà purimà Ãpatti paÂippassambhati sahapayogaæ pana akatvà lajjidhammaæ okkantena yà pubbapayoge dukkaÂapÃcittiyo ÃpannÃ, sabbà tà desetabbÃ. sahapayoge ca tattha jÃtakacchedane bahukÃni pi dukkaÂÃni paæsukhaïanaæ patvà paÂippassambhanti, ekaæ khaïanadukkaÂam eva hoti. khaïane bahukÃni pi viyÆhanaæ viyÆhaïe bahukÃni pi uddharaïaæ uddharaïe bahukÃni pi Ãmasanaæ, Ãmasane bahukÃni pi phandÃpanaæ patvà paÂippassambhanti. paæsukhaïanÃdÅsu ca lajjidhamme uppanne bahukÃpi Ãpattiyo hontu ekam eva desetvà muccatÅti KurundaÂÂhakathÃyaæ vuttaæ. purimÃpatti paÂippassaddhi ca nÃm' esà ¤attiyà dukkaÂaæ dvÅhi kammavÃcÃhi thullaccayà paÂippassambhantÅti evaæ anusÃvaïÃsu yeva sutte ÃgatÃ. idha pana dutiyapÃrÃjike aÂÂhakathÃcariyappamÃïena gahetabbà ti. ÂhÃnà cÃveti Ãpatti pÃrsà 'ti yo pana phandÃpetvà pi lajjidhammaæ anokkamitvà 'va taæ kumbhiæ ÂhÃnato antamaso kesaggamattam pi cÃveti pÃrÃjikam eva ÃpajjatÅti attho. ÂhÃnÃcÃvanaæ c' ettha chahi ÃkÃrehi veditabbaæ. kathaæ, kumbhimukhavaÂÂiyaæ gahetvà attano abhimukhaæ Ãka¬¬hanto iminà antena phuÂÂhokÃsaæ kesaggamattam pi pÃrimantena atikkÃmeti pÃrÃjikaæ.


#<[page 315]>#
%<Bhvibh_I.2.]                 SuttavibhaÇga-vaïïanà               315>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tath' eva gahetvà parato pellento pÃrimantena phuÂÂhokÃsaæ kesaggamattam pi iminà antena atikkÃmeti pÃrÃjikaæ.
vÃmato và dakkhiïato và apanÃmento vÃmantena phuÂÂhokÃsaæ kesaggamattam pi dakkhiïantena atikkÃmeti pÃrÃjikaæ. dakkhiïantena và phuÂÂhokÃsaæ kesaggamattam pi vÃmantena atikkÃmeti pÃrÃjikaæ. ukkhipanto kesaggamattam pi bhÆmito moceti pÃrÃjikaæ. khaïitvà heÂÂhato osÅdento bundena phuÂÂhokÃsaæ kesaggamattam pi mukhavaÂÂiyà atikkÃmeti pÃrÃjikan ti evaæ ekaÂÂhÃne ÂhitÃya kumbhiyÃ, yadi pana kumbhimukhavaÂÂiyà pÃsaæ katvà lohakhÃïuæ và khadirasÃrÃdikhÃïuæ và paÂhaviyaæ ÃkoÂetvà tattha saÇkhalikÃya bandhitvà Âhapenti, ekissà disÃya ekÃya saÇkhalikÃya baddhÃya dve ÂhÃnÃni labbhanti. dvÅsu tÅsu catusu disÃsu catuhi saÇkhalikÃhi baddhÃya pa¤ca ÂhÃnÃni labbhanti. tattha ekakhÃïuke baddhakumbhimukhavaÂÂiyà paÂhamaæ khÃïukaæ và uddharati saÇkhalikaæ và chindati thullaccayaæ. tato kumbhiæ yathÃvuttanayena kesaggamattam pi ÂhÃnà cÃveti pÃrÃjikaæ. atha paÂhamaæ kumbhiæ uddharati thullaccayaæ. tato khÃïukaæ kesaggamattam pi ÂhÃnà cÃveti saÇkhalikaæ và chindati pÃrÃjikaæ. etena upÃyena dvÅsu tÅsu catusu khÃïukesu baddhakumbhiyÃpi pacchime ÂhÃnÃcÃvane pÃrÃjikaæ, sese thullaccayaæ veditabbaæ. sace khÃïu n' atthi saÇkhalikÃya agge valayaæ katvà tattha jÃtake mÆle pavesitaæ hoti, paÂhamaæ kumbhiæ uddharitvà pacchà mÆlaæ chetvà valayaæ ito cito ca sÃreti rakkhati. sace pana mÆlato anÅharitvà hatthena gahetvà ÃkÃsagataæ karoti pÃrÃjikaæ, ayam ettha viseso, sesaæ vuttanayaæ eva.

#<[page 316]>#
%<316                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
     keci pana nimittatthÃya kumbhimatthake nigrodharukkhÃdÅni ropenti, mÆlÃni kumbhiæ vinandhitvà ÂhitÃni honti.
mÆlÃni chinditvà kumbhiæ gahessÃmÅti chindantassa payoge payoge dukkaÂaæ. chinditvà okÃsaæ katvà kumbhiæ kesaggamattam pi ÂhÃnà cÃveti pÃrÃjikaæ. mÆlÃni chindato 'va luÂhitvà kumbhi ninnaÂÂhÃnaæ gatà rakkhati tÃvÃ, gataÂÂhÃnato uddharati pÃrÃjikaæ. sace chinnesu mÆlesu ekamÆlamattena kumbhi tiÂÂhati so ca taæ imasmiæ mÆle chinne patissatÅti chindati, chinnamatte pÃrÃjikaæ. sace pana ekamÆlen' eva pÃse baddhasÆkaro viya Âhità hoti a¤¤aæ ki¤ci lagganakaæ n' atthi tasmim pi mÆle chinnamatte pÃrÃjikaæ. sace kumbhimatthake mahÃpÃsÃïo Âhapito hoti, taæ daï¬ena ukkhipitvà apanetukÃmo kumbhimatthake jÃtarukkhaæ chindati dukkaÂaæ. tassà samÅpe jÃtakaæ chetvà Ãharati, atatthajÃtakattà naæ chindato pÃcittiyaæ. attano bhÃjanan ti sace pana kumbhiæ uddharituæ asakkonto kumbhigatabhaï¬aæ gahaïatthaæ attano bhÃjanaæ pavesetvà anto kumbhiyaæ pa¤camÃsakaæ và atirekapa¤camÃsakaæ va agghanakaæ theyyacitto Ãmasati, Ãpatti dukkaÂassa. paricchedo c' ettha pÃrÃjikaniyamanatthaæ vutto.
theyyacittena pana Ænapa¤camÃsakaæ pi Ãmasanto dukkaÂaæ Ãpajjati yeva. phandÃpetÅti ettha yÃva ekÃbaddhaæ kaÂvà attano bhÃjanaæ paveseti tÃva phandÃpetÅti vuccati.
api ca ito cito ca apabyÆhanto pi phandÃpeti yeva so thullaccayaæ Ãpajjati. yadà pana ekÃbaddhabhÃvo chinno kumbhigataæ kumbhiyam eva bhÃjanagatam pi bhÃjane yeva hoti tadà attano bhÃjanagataæ nÃma hoti. evaæ katvà kumbhito anÅhaÂe pi bhÃjane pÃrÃjikaæ Ãpajjati. mutthiæ và chindatÅti ettha yathà aÇgulantarehi nikkhantakahÃpaïà kumbhigate kahÃpaïe na samphusanti. evaæ muÂÂhiæ karonto muÂÂhiæ chindati nÃma, so pi pÃrÃjikaæ Ãpajjati. suttÃrÆÊhan ti sutte ÃrÆÊhaæ sutte Ãvutassa pi suttamayassa pi etaæ adhivacanaæ.


#<[page 317]>#
%<Bhvibh_I.2.]                SuttavibhaÇga-vaïïanà                 317>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  pÃmaÇgÃdÅni sovaïïamayÃni pi honti rÆpimayÃni pi suttamayÃni pi muttÃvaliÃdayo pi etth' eva saÇgahaæ gatÃ.
     veÂhanan ti sÅsaveÂhanapaÂÂo vuccati, etesu yaæ ki¤ci theyyacitto Ãmasati dukkaÂaæ, phandÃpeti koÂiyaæ gahetvà ÃkÃsaÂÂhaæ akaronto uddhÃreti thullaccayaæ. ghaæsanto nÅharatÅti ettha pana paripuïïÃya kumbhiyà upari samatittikaæ kumbhiæ katvà Âhapitaæ và ekaæ koÂiæ bunde ekaæ koÂiæ mukhavaÂÂiyaæ katvà Âhapitaæ và ghaæsantassa nÅharato thullaccayaæ, kumbhimukhà mocentassa pÃrÃjikaæ.
yaæ pana upa¬¬hakumbhiyaæ và rittakumbhiyaæ và Âhapitaæ, tassa attano phuÂÂhokÃso 'va ÂhÃnaæ. na sakalà kumbhi. tasmà taæ ghaæsantassÃpi nÅharato patiÂÂhitokÃsato kesaggamatte mutte pÃrÃjikam eva. kumbhiyà pana paripuïïÃya và ÆnÃya và ujukam eva uddharantassa heÂÂhimakoÂiyà patiÂÂhitokÃsà mutte ca pÃrÃjikam eva. anto kumbhiyaæ Âhapitaæ yaæ ki¤ci pÃrÃjikapahonakaæ bhaï¬aæ sakalakumbhiyaæ cÃrentassa pÃmaÇgÃdiæ ca ghaæsitvà nÅharantassa yÃva mukhavaÂÂiæ nÃtikkamati tÃva thullaccayam eva. tassa hi sabbÃpi kumbhiÂhÃnan ti saÇkhepa-MahÃpaccariyÃdÅsu vuttaæ. MahÃ-aÂÂhakathÃyaæ pana ÂhapitaÂÂhÃnam eva thÃnaæ, no sakalà kumbhi.
tasmà yathÃÂhitaÂÂhÃnato kesaggamattam pi mocentassa pÃrÃjikam evà 'ti vuttaæ, taæ pamÃïaæ. itaraæ pana ÃkÃsagataæ akarontassa cÅvaravaæse ÂhapitacÅvaraveÂhakanayena vuttaæ, taæ na gahetabbaæ. vinayavinicchayehi Ãgate garuke ÂhÃtabbaæ, esà vinayadhammatÃ. api ca attano bhÃjanagataæ và karoti muÂÂhiæ và chindatÅti vacanato p' etaæ veditabbaæ. yathà antokumbhiyaæ Âhitassa na sabbà kumbhiÂhÃnan ti, sappiÃdÅsu yaæ ki¤ci pivato ekapayogena pÅtamatte pÃrÃjikan ti MahÃ-aÂÂhakathÃyaæ vuttaæ.


#<[page 318]>#
%<318                   SamantapÃsÃdikà                  [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  MahÃpaccariyÃdÅsu pana ayaæ vibhÃgo dassito mukhaæ apanetvà Ãka¬¬hantassa pivato sace paragalagataæ pÃdaæ na agghati mukhagatena saddhiæ agghati rakkhati tÃva, kaïÂhena pana paricchinnakÃle yeva pÃrÃjikaæ hoti. sace pi oÂÂhehi paricchindanto oÂÂhe pidahati pÃrÃjikaæ eva. uppaladaï¬aveÊunÃli nalanÃliÃdÅhi pivantassÃpi sace paragalagatam eva pÃdaæ agghati pÃrÃjikaæ. sace saha mukhagatena agghati uppaladaï¬Ãdigatena saddhiæ ekÃbaddhabhÃvaæ kopetvà oÂÂhehi paricchinnamatte pÃrÃjikaæ. sace uppaladaï¬Ãdigatena saddhiæ agghati uppaladaï¬ÃdÅnaæ bunde aÇguliyà pihitamatte pÃrÃjikaæ. pÃdagghanake paragalaæ appaviÂÂhe uppaladaï¬ÃdÅsu ca mukhe ca atirekapÃdam pi ekÃbaddhaæ hutvà tiÂÂhati rakkhati yevà 'ti.
taæ sabbam pi yasmà attano bhÃjanagataæ và karoti muÂÂhiæ và chindatÅti imaæ nayaæ bhajati, tasmà sudassitam eva. esa tÃva ekÃbaddhe nayo.
     sace pana hatthena và pattena và thÃlakÃdinà và kenaci bhÃjanena gahetvà pivati, yamhi payoge pÃdagghanakaæ pÆreti tamhi kate pÃrÃjikaæ. atha mahagghaæ hoti sappikà yamhi ekapayogen' eva pÃdagghanakaæ gahetuæ sakkoti ekuddhÃre yeva pÃrÃjikaæ. bhÃjanaæ pana nimujjÃpetvà gaïhantassa yÃva ekÃbaddhaæ hoti tÃva rakkhati. mukhavaÂÂiparicchedena và uddhÃrena và pÃrÃjikaæ. yadà pana sappi và telaæ và acchaæ telasadisam eva madhuphÃïitaæ và kumbhiæ Ãvi¤jetvà attano bhÃjane paveseti, tadà tesaæ acchatÃya ekÃbaddhatà n' atthÅti pÃdagghanake mukhavaÂÂito gaÊitamatte pÃrÃjikaæ. yaæ pacitvà Âhapitaæ pana madhuphÃïitaæ sileso viya cikkanaæ Ãka¬¬hanavika¬¬hanayoggaæ hoti. uppanne kukkucce ekÃbaddham eva hutvà paÂinÅharitum sakkoti etaæ mukkhavaÂÂiyà nikkhamitvà bhÃjane paviÂÂham pi bÃhirena saddhiæ ekÃbaddhattà rakkhati,


#<[page 319]>#
%<Bhvibh_I.2.]                 SuttavibhaÇga-vaïïanà               319>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  mukhavaÂÂito chinnamatte pana pÃrÃjÅkaæ. yo pi theyyacittena parassa kumbhiyà pÃdagghanakaæ sappiæ và telaæ và avassapivanakaæ yaæ ki¤ci dukulasÃÂakaæ và cammakhaï¬ÃdÅnaæ và a¤¤ataraæ pakkhipati hatthato muttamatte pÃrÃjikaæ. rittakumbhiyà idÃni telaæ ÃkirissantÅti ¤atvà yaæ ki¤ci bhaï¬aæ theyyacitto pakkhipati, taæ ce tattha tele Ãkiïïe pa¤camÃsakaæ agghanakaæ pivati pÅtamatte pÃrÃjikan ti MahÃ-aÂÂhakathÃyaæ vuttaæ. taæ pana tatth' eva sukkhataÊÃke sukkhamÃtikÃya ujukaraïavinicchayena virujjhati avahÃralakkhaïaæ c' ettha na pa¤¤Ãyati, tasmà na gahetabbaæ. MahÃ-paccariyÃdÅsu pana tassa uddhÃre pÃrÃjikaæ vuttaæ, taæ yuttaæ. parassa rittakumbhiyà saægopanatthÃya bhaï¬aæ Âhapetvà tattha tele Ãkiïïe sace ayaæ jÃnissati maæ paÊibujjhissatÅti bhÅto pÃdagghanakaæ telaæ pÅtaæ bhaï¬aæ theyyacittena uddharati pÃrÃjikaæ. suddhacittena uddharati pare ÃharÃpente bhaï¬adeyyuæ, bhaï¬adeyyaæ nÃma yaæ parassa naÂÂhaæ tassa mÆlaæ vÃ, tad eva và bhaï¬aæ dÃtabban ti attho. no ce deti sÃmikassa dhuranikkhepe pÃrÃjikaæ. sace parassa kumbhiyaæ a¤¤o sappiæ và telaæ và Ãkirati, tatra cÃyaæ theyyacittena telapivanakaæ bhaï¬aæ pakkhipati vuttanayen' eva pÃrÃjikaæ. attano rittakumbhiyà parassa sappiæ và telaæ và ÃkiraïabhÃvaæ ¤atvà theyyacittena bhaï¬aæ nikkhipati pubbanayen' eva uddhÃre pÃrÃjikaæ.
suddhacitto nikkhipitvà pacchà theyyacittena uddharati pÃrÃjikam eva. suddhacitto và uddharati n' eva avahÃro na gÅvà MahÃ-paccariyaæ pana anÃpattimattam eva vuttaæ.
kissa mama kumbhiyaæ telaæ ÃkirasÅti kupito attano bhaï¬aæ uddharitvà cha¬¬heti no bhaï¬adeyyan ti Kurundiyaæ vuttaæ. theyyacittena mukhavaÂÂiyaæ gahetvà kumbhiæ Ãvi¤jati telaæ gÃÊetukÃmo pÃdagghanake gaÊite pÃrÃjikaæ.


#<[page 320]>#
%<320                 SamantapÃsÃdikà               [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  theyyacitten' eva jajjaraæ karoti savitvà gamissatÅti pÃdagghanake savitvà gate pÃrÃjikaæ. theyyacitten' eva chiddaæ karoti omaÂÂhaæ và ummaÂÂhaæ và vemaÂÂhaæ vÃ. idaæ pana sammohaÂÂhÃnaæ tasmà suÂÂhu sallakkhetabbaæ, ayaæ h' ettha vinicchayo omaÂÂhaæ nÃma adhomukhachiddaæ.
ummaÂÂhaæ nÃma uddhamukhacchiddaæ. vemaÂÂhaæ nÃma uluÇkass' eva ujugatachiddaæ. tattha omaÂÂhassa bahi paÂÂhÃya katassa abbhantaranto pÃdagghanake tele gaÊite bahi anikkhante pi pÃrÃjikaæ. kasmÃ, yasmà tato gaÊitamattam eva bahi gataæ nÃma hoti, na kumbhigatasaÇkhyaæ labhati. antopaÂÂhÃya katassa bÃhirantato pÃdagghanake gaÊite pÃrÃjikaæ. ummaÂÂhassa yathà tathà và katassa bÃhirantato gaÊite pÃrÃjikaæ. taæ hi yÃva bÃhirantato na gaÊati tÃva kumbhigatam eva hoti. vemaÂÂhassa kapÃlamajjhato gaÊitavasena kÃretabbo ti aÂÂhakathÃsu vuttaæ. taæ pana anto ca bahi ca paÂÂhÃya majjhe Âhapetvà katachidde taÊÃkassa mariyÃdÃbhedena na sameti. antopaÂÂhÃya kate pana bÃhirantena bahipaÂÂhÃya kate abbhantarantena kÃretabbo ti idam ettha yuttaæ. yo pana vaÂÂetvà gacchissatÅti theyyacittena kumbhiyà ÃdhÃrakaæ và upatthambhanale¬¬uke và apaneti vaÂÂitvà gatÃya pÃrÃjikaæ. telÃkiraïabhÃvaæ pana ¤atvà rittakumbhiyà jajjarabhÃve và chiddesu và katesu pacchà nikkhantatelappamÃïena bhaï¬adeyyaæ hoti. aÂÂhakathÃsu pana katthaci pÃrÃjikan ti pi likhitaæ taæ pamÃdalikhitaæ. paripuïïÃya kumbhiyà upari KaÂhalaæ và pÃsÃïaæ và patitvà bhindissati tato telaæ paggharissatÅti theyyacittena dubbandhaæ và karoti duÂÂhapitaæ và Âhapeti avassaæ patanakaæ tathà karontassa katamatte pÃrÃjikam.
rittakumbhiyà upari karoti taæ pacchà puïïakÃle patitvà bhindati bhaï¬adeyyaæ. Ådisesu hi ÂhÃnesu bhaï¬assa natthikÃle katapayogattà Ãdito 'va pÃrÃjikaæ na hoti.


#<[page 321]>#
%<Bhvibh_I.2.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              321>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  bhaï¬avinÃsadvÃrassa pana katattà bhaï¬adeyyaæ hoti, ÃharÃpentesu adadato sÃmikÃnaæ dhuranikkhepena pÃrÃjikaæ.
theyyacittena mÃtikaæ ujuæ karoti vaÂÂetvà và gamissati velaæ và uttarÃpessatÅti veÂÂetvà và gacchatu velaæ và uttaratu, ujukaraïakÃle pÃrÃjikaæ. ÅdisÃhi payogà pubbapayogÃvahÃre saÇgahaæ gacchanti. sukkhamÃtikÃya ujukatÃya pacchà udake Ãgate luÂhitvà và gacchatu, velaæ và uttaratu bhaï¬adeyyaæ. kasmÃ, ÂhÃnÃcÃvanapayogassa abhÃvÃ, tassa lakkhaïaæ nÃvaÂÂhe Ãvibhavissati.
     tatth' eva bhindati và 'ti ÃdÅsu aÂÂhakathÃyaæ tÃva vuttaæ bhindati và 'ti muggarena pothetvà bhindati. cha¬¬eti và 'ti udakaæ và vÃlikaæ và Ãkiritvà uttÃrapeti. jhÃpeti và 'ti dÃrÆni Ãharitvà jhÃpeti. aparibhogaæ và karotÅti akhÃditabbaæ và apÃtabbaæ và karoti, uccÃraæ và passÃvaæ và visaæ và ucciÂÂhaæ và kuïapaæ và pÃteti. Ãpatti dukkaÂassà 'ti ÂhÃnÃcÃvanassa natthitÃya dukkaÂaæ. buddhavisayo nÃm' eso, ki¤cÃpi dukkaÂaæ ÃharÃpento bhaï¬adeyyan ti. tattha purimadvayaæ na sameti, taæ hi kumbhijajjarakaraïena ca mÃtikà ujukaraïena ca saddhiæ ekalakkhaïaæ. pacchimaæ pana dvayaæ ÂhÃnà acÃventenÃpi sakkà kÃtuæ tasmà ettha evaæ vinicchayaæ vadanti, aÂÂhakathÃyaæ kira thÃnÃcÃvanassa natthitÃya dukkaÂan ti. idaæ pacchimadvayaæ sandhÃya vuttaæ. ÂhÃnÃcÃvanaæ akaronto yeva hi theyyacittena và vinÃsetukÃmatÃya và jhÃpeyyÃpi aparibhogam pi kareyya. purimadvaye pana vuttanayena bhindantassa và cha¬¬entassa và ÂhÃnÃcÃvanaæ atthi. tasmà karontassa vinÃsetukÃmatÃya bhaï¬adeyyaæ, theyyacittena pÃrÃjikan ti, pÃÊiyaæ dukkaÂan ti vuttattà ayuttan ti ce, na a¤¤athà gahetabbatthato, pÃÊiyaæ hi theyyacittapakkhe bhindati và ti udakena sambhindati.


#<[page 322]>#
%<322                    SamantapÃsÃdikà                 [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  cha¬¬eti và ti vaccaæ và passÃvaæ và cha¬¬etÅti evaæ eke vadanti. ayam pan' ettha sÃro. vinÅtavatthumhi tiïajjhÃpako viya ÂhÃnà acÃvetukÃmo 'va kevalaæ bhindati. bhinnattà pana telÃdÅni nikkhamanti, yaæ và pan' ettha patthinnaæ, taæ ekÃbaddham eva tiÂÂhati, acha¬¬etukÃmo yeva ca kevalaæ tattha udakavÃlikÃdÅni Ãkirati, Ãkiïïattà pana telaæ chaddÅyati, tasmà vohÃravÃsena bhindati và cha¬¬eti và 'ti vuccatÅti. evaæ etesaæ padÃnaæ attho gahetabbo. nÃsetukÃmatÃpakkhe pana itarathÃpi yujjati. evaæ hi kathÅyamÃne pÃÊi ca aÂÂhakathà ca pubbÃparena saæsanditvà kaÂhità honti. ettÃvatÃpi ca santosaæ akatvà Ãcariye payirupÃsitvà payirupÃsitvà vinicchayo veditabbo.
--bhummaÂÂhakathà niÂÂhitÃ--.

     thalaÂÂhe thale nikkhittan ti bhÆmitale và pÃsÃdapabbatÃtalÃdÅsu và yatthakatthaci paÂicchanne và apaÂicchanne và Âhapitaæ thalaÂÂhan ti veditabbaæ. taæ sace rÃsikataæ hoti, anto kumbhiyaæ bhÃjanagatakaraïamuÂÂhicchedanavinicchayena vinicchinitabbaæ. sace ekÃbaddhaæ silesanÅyÃsÃdipakkamadhuphÃïitavinicchayena vinicchinitabbaæ.
sace garukaæ hoti bhÃrabaddhaæ lohapiï¬atelamadhughaÂÃdiæ và kumbhiyà ÂhÃnÃcÃvanavinicchayena vinicchinitabbaæ, saÇkhalikabaddhassa ca ÂhÃnabhedo sallakkhetabbo. pattharitvà Âhapitaæ pana pÃvÃrattharaïasÃÂakÃdiæ ujukaæ gahetvà Ãka¬¬hati, pÃrimante orimantena phuÂÂhokÃsaæ atikkante pÃrÃjikaæ. evaæ sabbadisÃsu sallakkhetabbaæ. veÂhetvà uddharati kesaggamattaæ ÃkÃsagataæ karontassa pÃrÃjikaæ, sesaæ vuttanayam evà 'ti
--thalaÂÂhakathà niÂÂhitÃ--.

#<[page 323]>#
%<Bhvibh_I.2.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              323>%
     ÃkÃsatthe morassa chahi ÃkÃrehi ÂhÃnaparicchedo veditabbo, purato mukhatuï¬akena pacchato kalÃpaggena ubhayapasseu pakkhapariyantehi adho pÃdanakhasikhÃya uddhaæ sikhaggenà 'ti. bhikkhu sassÃmikaæ ÃkÃsaÂÂhaæ moraæ gahessÃmÅti purato và tiÂÂhati hatthaæ và pasÃreti, moro ÃkÃse yeva pakkhe cÃreti vÃtaæ gÃhÃpetvà gamanaæ upacchinditvà tiÂÂhati, tassa bhikkuno dukkaÂaæ. taæ aphandanto hatthena Ãmasati dukkaÂam eva. ÂhÃnà acÃvento phandÃpeti thullaccayaæ. hatthena pana gahetvà và agahetvà và mukhatuï¬akena phuÂÂhokÃsaæ kalÃpaggaæ, kalÃpaggena và phuÂÂhokÃsaæ mukhatuï¬akaæ atikkÃmeti pÃrÃjikaæ. tathà vÃmapakkhapariyantena phuÂÂhokÃsaæ dakkhiïapakkhapariyantaæ dakkhiïapakkhapariyantena và phuÂÂhokÃsaæ vÃmapakkhapariyantaæ atikkÃmeti pÃrÃjikaæ. tathà pÃdanakhasikhÃya phuÂÂhokÃsaæ sikhaggaæ, sikhaggena và phuÂÂhokÃsaæ pÃdanakhasikhaæ atikkÃmeti pÃrÃjikaæ. ÃkÃsena gacchanto moro sÅsÃdisu yasmiæ aÇge nilÅyati, taæ tassa ÂhÃnaæ. tasmà taæ hatthe nilÅnaæ ito cito ca karonto pi phandÃpeti yeva. yadi pana itarena hatthena gahetvà ÂhÃnà cÃveti pÃrÃjikaæ. itaraæ hatthaæ upaneti moro sayam eva u¬¬etvà tattha nilÅyati anÃpatti.
aÇge nilÅnabhÃvaæ ¤atvà theyyacittena ekaæ padavÃraæ gacchati thullaccayaæ, dutiye pÃrÃjikaæ. bhÆmiyaæ Âhitamoro dvinnaæ pÃdÃnaæ kalÃpassa ca vasena tÅïi ÂhÃnÃni labhati, taæ ukkhipantassa yÃva ekam pi ÂhÃnaæ paÂhaviæ phusati tava thullaccayaæ, kesaggamattam pi paÂhaviyà mocitamatte pÃrÃjikaæ. pa¤jare Âhitaæ sahapa¤jarena uddharati pÃrÃjikaæ. yadi pana pÃdaæ na agghati sabbattha agghavasena kÃtabbaæ. anto vatthumhi carantaæ moraæ theyyacittena padasà bahi vatthuæ nÅharanto dvÃraparicchedaæ atikkÃmeti pÃrÃjikaæ, vajeÂhitabalivaddassa hi vajo viya antovatthuæ tassa ÂhÃnaæ. hatthena pana gahetvà antovatthusmiæ pi ÃkÃsagataæ karontassa pÃrÃjikam eva. antogÃme carantam pi gÃmaparikkhepaæ atikkÃmentassa pÃrÃjikaæ.


#<[page 324]>#
%<324                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  sayam eva nikkhamitvà bahi gÃmÆpacÃre và vatthÆpacÃre và carantaæ pana theyyacitto kaÂÂhena và kaÂhalÃya và utrÃsetvà aÂavimukhaæ karoti moro u¬¬etvà antogÃme và antovatthumhi và chadanapiÂÂhe và nilÅyati rakkhati.
sace pana aÂavimukho u¬¬eti và gacchati và aÂaviæ pavesetvà gahessÃmÅti parikappe sati paÂhavito kesaggamattam pi uppatitamatte dutiyapadavÃre và pÃrÃjikaæ. kasmÃ, yasmà gÃmato nikkhantassa ÂhitaÂÂhÃnam eva ÂhÃnaæ hoti, kapi¤jarÃdÅsu pi ayam eva vinicchayo.
     sÃÂakaæ và ti vÃtavegukkhittaæ paÂhavitale pattharitvà Âhapitam iva ÃkÃsena gacchantaæ khalitathaddhaæ sÃÂakaæ.
abhimukhÃgataæ hatthena ekasmiæ ante gaïhÃti, ito cito ca ÂhÃnaæ avikopento yeva gamanÆpacchede dukkaÂaæ, thÃnÃcÃvanaæ akaronto cÃleti, phandÃpane thullaccayaæ. ÂhÃnà cÃveti pÃrÃjikaæ. ÂhÃnaparicchedo c' assa morass' eva chahi ÃkÃrehi veditabbo. abaddhasÃÂako pana ekasmiæ ante gahitamatto 'va dutiyen' antena patitvà bhÆmiyaæ patiÂÂhÃti, tassa dve ÂhÃnÃni honti hattho c' eva bhÆmi ca. taæ yathÃgahitam eva paÂhamaæ gahitokÃsappadesato cÃleti thullaccayaæ. pacchà bhÆmito dutiyahatthena và pÃdena và ukkhipati pÃrÃjikaæ. paÂhamaæ và bhÆmito uddharati thullaccayaæ, pacchà gahitokÃsappadesato cÃveti pÃrÃjikaæ. gahaïaæ và amu¤canto ujukam eva hatthaæ oïÃmetvà bhÆmigataæ katvà ten' eva hatthena ukkhipati pÃrÃjikaæ, veÂhane pi ayam eva vinicchayo.
     hira¤¤aæ và suvaïïaæ và chijjamÃnan ti manussÃnaæ alaÇkarontÃnaæ gÅveyyakÃdi pilandhanaæ và suvaïïasalÃkaæ chindantÃnaæ suvaïïakÃrÃnaæ suvaïïakhaï¬aæ và chijjamÃnaæ patati. ta¤ ce bhikkhu ÃkÃsena Ãgacchantaæ theyyacittena hatthena gaïhÃti, gahaïam eva ÂhÃnaæ gahitappadesato hatthaæ apaneti pÃrÃjikaæ.


#<[page 325]>#
%<Bhvibh_I.2.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              325>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  cÅvare patitaæ hatthena ukkhipati pÃrÃjikaæ. anuddharitvà 'va yÃti, dutiye padavÃre pÃrÃjikaæ, patte pe pi es' eva nayo. sÅse và mukhe và pÃde và patiÂÂhitaæ hatthena gaïhÃti pÃrÃjikaæ, agahetvà 'va yÃti, dutiye padavÃre pÃrÃjikaæ. yattha katthaci patati tassa patiÂÂhitokÃso 'va ÂhÃnaæ, na sabbaæ aÇgapaccaÇgaæ pattacÅvaraæ và 'ti
--ÃkÃsaÂÂhakathà niÂÂhitÃ--.

     vehÃsaÂÂhe ma¤capÅÂhÃdÅsu Âhapitaæ bhaï¬aæ ÃmÃsaæ và hotu anÃmÃsaæ và theyyacittena Ãmasantassa dukkaÂaæ.
ma¤capÅÂhesu Âhapitabhaï¬esu c' ettha thalaÂÂhe vuttanayen' eva vinicchayo veditabbo. ayaæ pana viseso, sace khaliyà baddhasÃÂako ma¤ce và pÅÂhe và patthaÂo majjhena ma¤catalaæ na phusati ma¤capÃde 'va phusati, tesaæ vasena ÂhÃnaæ veditabbaæ. pÃdÃnaæ upari phuÂÂhokÃsam eva hi atikkÃmitamatte tattha pÃrÃjikaæ hoti. saha ma¤capÅÂhehi harantassa pana ma¤capÅÂhapÃdÃnaæ patiÂÂhitokÃsavasena ÂhÃnaæ veditabbaæ. cÅvaravaæse ti cÅvaraÂhapanatthÃya bandhitvà Âhapite vaæse và kaÂÂhadaï¬ake vÃ, tattha saæharitvà pÃrato antaæ orato bhogaæ katvà ÂhapitacÅvarassa patiÂÂhitokÃsena phuÂÂhokÃso 'va ÂhÃnaæ, na sabbo cÅvaravaæso. tasmà theyyacittena taæ bhoge gahetvà Ãka¬¬hantassa pÃrato vaæse patiÂÂhitokÃsaæ orato cÅvarena vaæsassa phuÂÂhapadesaæ atikkÃmentassa ekadvaïgulamattÃka¬¬hanen' eva pÃrÃjikaæ, anto gahetvà ka¬¬hantassÃpi es' eva nayo. tatth' eva pana cÅvaravaæse vÃmato và dakkhiïato và cÃrentassa vÃmantena dakkhiïantaÂÂhÃnaæ dakkhiïantena và vÃmantaÂÂhÃnaæ atikkantamatte dasa dvÃdasaÇgulamattasÃrÃïen' eva pÃrÃjikaæ. uddhaæ ukkhipantassa kesaggamattukkhipanena pÃrÃjikaæ. civaravaæsaæ phusantaæ và aphusantaæ và rajjukena bandhitvà ÂhapitacÅvaraæ mocentassa thullaccayaæ,


#<[page 326]>#
%<326                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  mutte pÃrÃjikaæ.
muttamattam eva hi taæ ÂhÃnam muttan ti saÇkhyaæ gacchati, vaæse veÂhetvà Âhapitaæ nibbeÂhentassa thullaccayaæ, nibbeÂhitamatte pÃrÃjikaæ, valayaæ katvà Âhapite valayaæ chindati vÃ, moceti và ekaæ và vaæsakoÂiæ mocetvà nÅharati thullaccayaæ, chinnamatte muttamatte nÅhaÂamatte ca pÃrÃjikaæ. tathà akatvà cÅvaravaæse ito cito ca sÃreti rakkhati tÃva, valayassa hi sabbo pi cÅvaravaæso ÂhÃnaæ. kasmÃ, tattha saæsaraïadhammatÃya.
yadi pana naæ hatthena gahetvà ÃkÃsagataæ karoti pÃrÃjikaæ, pasÃretvà Âhapitassa patiÂÂhitokÃsena phuÂÂhokÃso 'va ÂhÃnaæ. tattha saæharitvà Âhapite vuttanayena vinicchayo veditabbo. yam pana eken' antena bhÆmiæ phusitvà Âhitaæ hoti, tassa cÅvaravaæse ca bhÆmiyaæ ca patiÂÂhitokÃsavasena dve ÂhÃnÃni. tattha bhÆmiyaæ eken' antena patiÂÂhite abaddhasÃÂake vuttanayen' eva vinicchayo veditabbo, cÅvararajjuyÃpi ayam eva vinicchayo. aÇkusake laggetvà Âhapitabhaï¬aæ pana bhesajjaghaÂo và bhesajjatthavikà và sace bhittiæ và bhÆmiæ và aphusitvà Âhitaæ,
lagganakaæ ghaæsantassa nÅharato aÇkusakakoÂito nikkhantamatte pÃrÃjikaæ, lagganakaæ thaddhaæ hoti, bundena ukkhipitvà ÃkÃsagataæ karontassa aÇkusakoÂito anikkhante pi pÃrÃjikaæ. bhittinissitam hoti paÂhamaæ aÇkusakakoÂito nÅharati thullaccayaæ, pacchà bhittiæ moceti pÃrÃjikaæ.
paÂhamaæ bhittiæ mocetvà pacchà aÇkusato nÅharantassÃpi es' eva nayo. sace pana bhÃrikaæ bhaï¬aæ nÅharitum asakkonto sayaæ bhittinissitaæ katvà aÇkusato nÅharati, puna bhittiæ amocetvÃpi aÇkusato nÅhaÂamatte yeva pÃrÃjikaæ, attanà kataÂhÃnaæ hi ÂhÃnaæ na hoti. bhÆmiæ phusitvà Âhitassa pana dve eva ÂhÃnÃni. tattha vutto yeva vinicchayo.


#<[page 327]>#
%<Bhvibh_I.2.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              327>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  yaæ pana sikkÃya pakkhipitvà laggitaæ hoti taæ sikkÃto nÅharantassÃpi sahasikkÃya aÇkusato nÅharantassÃpi pÃrÃjikaæ. bhittibhÆminissitavasena c' ettha ÂhÃnabhedo veditabbo. bhittikhÅlo ti ujukaæ katvà bhittiyaæ ÃkoÂito và tattha jÃtako eva vÃ. nÃgadanto pana vaÇko ÃkoÂito eva, tesu laggetvà Âhapitaæ aÇkusake vuttanayena vinicchitabbaæ. dvÅsu tÅsu pana paÂipÃÂiyà Âhitesu Ãropetvà Âhapitaæ kuntaæ và bhiï¬ivÃlaæ và agge và bunde và gahetvà Ãka¬¬hati, ekaæ ekassa phuÂÂhokÃsamatte atikkante pÃrÃjikaæ. phuÂÂhokÃsamattam eva hi tesaæ ÂhÃnaæ hoti, na sabbe khÅlà và nÃgadantà vÃ, bhittiabhimukho Âhatvà majjhe gahetvà Ãka¬¬hati, orimantena phuÂÂhokÃsaæ pÃrimantena atikkantamatte pÃrÃjikaæ, parato pellantassÃpi es' eva nayo. hatthena gahetvà ukkhipanto kesaggamattam pi ÃkÃsagataæ karoti pÃrÃjikaæ. bhittiæ nissÃya Âhapitaæ bhittiæ ghaæsanto Ãka¬¬hati, aggena phuÂÂhokÃsaæ bundaæ, bundena và phuÂÂhokÃsaæ aggaæ atikkamantassa pÃrÃjikaæ. bhittiabhimukho Âhatvà Ãka¬¬hanto ekena antena puÂÂhokÃsaæ aparantaæ atikkÃmeti pÃrÃjikaæ. ujukaæ ukkhipanto kesaggamattaæ ÃkÃsagataæ karoti pÃrÃjikaæ.
rukkhe và laggitan ti tÃlarukkhÃdÅsu Ãropetvà laggite aækusakÃdÅsu vuttanayena vinicchayo veditabbo. tattha jÃtakaæ pana tÃlapiï¬aæ cÃlentassa thullaccayaæ. yasmiæ phale pÃrÃjikavatthuæ pÆreti, tasmiæ bandhanà muttamatte pÃrÃjikaæ, piï¬iæ chindati pÃrÃjikaæ, aggena païïantaraæ Ãropetvà Âhapità dve ÂhÃnÃni labhanti ÂhapitaÂÂhÃïaæ ca vaïÂaÂÂhÃna¤ ca tattha vuttanayena vinicchayo veditabbo.
yo pana chinnamattà patamÃnà saddaæ kareyyà 'ti bhayena sayaæ aggena païïantaraæ Ãropetvà chindati, chinnamatte pÃrÃjikaæ.


#<[page 328]>#
%<328                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  attanà kataÂÂhÃnaæ hi ÂhÃnaæ na hoti. etena upÃyena sabbarukkhÃnaæ pupphaphalesu vinicchayo veditabbo. pattÃdhÃrake pÅti ettha rukkhÃdhÃrako và hotu vaÊayÃdhÃrako và daï¬ÃdhÃrako và yaæ ki¤ci pattaÂÂhapanakaæ pacchikÃpi hotu, pattÃdhÃrÃko tv' eva saÇkhyaæ gacchati.
tattha Âhapitapattassa pattena phuÂÂhokÃso evaæ ÂhÃnaæ.
tattha rukkhÃdhÃrake pa¤cah' ÃkÃrehi ÂhÃnaparicchedo hoti, tattha Âhitaæ pattaæ mukhavaÂÂiæ gahetvà catusu disÃsu yato kutoci ka¬¬hanto eken' antena phuÂÂhokÃsaæ aparantaæ atikkÃmeti pÃrÃjikaæ. uddhaæ kesaggamattaæ ukkhipato pÃrÃjikaæ, sahÃdhÃrakena harantassÃpi es' eva nayo ti
--vehÃsaÂÂhakathà niÂÂhita--.

     udakaÂÂhe udake nikkhittaæ hotÅti rÃjabhayÃdibhÅtehi udakena avinassanadhammesu tambahohabhÃjanÃdisu suppaÂicchannaæ katvà pokkharaïiÃdisu asandanake udake nikkhittaæ. tassa patiÂÂhitokÃso yeva ÂhÃnaæ, na sabbaæ udakaæ. gacchati và Ãpatti dukkaÂassà 'ti agambhÅre udake padasà gacchantassa padavÃre padavÃre dukkaÂaæ. gambhÅre hatthehi và pÃdehi và payogaæ karontassa hatthapÃdehi và payoge payoge dukkaÂaæ, es' eva nayo kumbhigahaïatthaæ nimmujjanummujjanesu, sace pana antarà ka¤ci udakasappaæ và vÃÊamacchaæ và disvà bhÅto palÃyati anÃpatti. ÃmasanÃdÅsu bhÆmigatÃya kumbhiyà vuttanayen' eva vinicchayo veditabbo. ayaæ pana viseso:--tattha bhÆmiæ khaïitvà ka¬¬hati, idha kaddame osÃreti, evaæ chah' ÃkÃrehi ÂhÃnaparicchedo. uppalÃdÅsu yasmiæ pupphe vatthuæ pÆreti tasmiæ chinnamatte pÃrÃjikaæ. uppalajÃtikÃna¤ c' ettha yÃva ekasmim pi passe vÃko na chijjati tÃva rakkhati. padumajÃtikÃnaæ pana daï¬e chinne abbhantare suttaæ acchinnam pi na rakkhati, sÃmikehi chinditvà ÂhapitÃni uppalÃdÅni honti, yaæ vatthuæ pÆreti tasmiæ uddhaÂe pÃrÃjikaæ.


#<[page 329]>#
%<Bhvibh_I.2.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              329>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  hatthakabaddhÃni honti, yasmiæ hatthake vatthuæ pÆreti, tasmiæ uddhaÂe pÃrÃjikaæ. bhÃrabaddhÃni honti taæ bhÃraæ channaæ ÃkÃrÃnaæ yena kenaci ÃkÃrena ÂhÃnà cÃventassa bhummaÂÂhakumbhiyaæ vuttanayena pÃrÃjikaæ. dÅghanÃÊÃni uppalÃdÅni honti pupphesu và nÃÊesu veïiæ katvà udakapiÂÂhe rajjukhi tiïÃni santharitvà Âhapenti và bandhanti vÃ, tesaæ dÅghato pupphaggena ca nÃÊantena ca tiriyaæ pariyantehi heÂÂhà patiÂÂhitokÃsena uddhaæ upari Âhitassa piÂÂhiyà 'ti chahi ÃkÃrehi ÂhÃnÃcÃvanaparicchedo veditabbo. yo pi udakapiÂÂhiyaæ ÂhapitapupphakalÃpakaæ udakaæ cÃletvà vÅciæ uÂÂhÃpetvà kesaggamattam pi yathÃÂhitaÂÂhÃnato cÃveti pÃrÃjikaæ. atha pana parikappeti ettha gataæ gahessÃmÅti rakkhati tÃva, gataÂÂhÃne pana uddharato pÃrÃjikaæ. udakato accuggatassa pupphassa sakalam udakaæ ÂhÃnaæ, taæ uppÃÂetvà ujukaæ uddharantassa nÃÊante kesaggamattaæ udakato atikkante pÃrÃjikaæ. pupphe gahetvà apaïÃmetvà Ãka¬¬hanto uppÃÂeti, na udakaæ ÂhÃnaæ, uppÃÂitamatte pÃrÃjikaæ, kalÃpabaddhÃni pupphÃni udakaÂÂhÃne và rukkhe và gacche và bandhitvà Âhapenti, bandhanaæ amocetvà ito cito ca karontassa thullaccayaæ. bandhena muttamatte pÃrÃjikaæ.
paÂhamaæ bandhanaæ mocetvà pacchà harati, ettha chah' ÃkÃrehi ÂhÃnaparicchedo ti idaæ ubhayaæ MahÃ-paccari Ãdisu vuttaæ. paduminiyaæ pupphÃni sahapaduminiyà gaïhitukÃmassa pupphanÃÊehi ca pattanÃÊehi ca phuÂÂha udakavasena uddha¤ c' eva tiriya¤ ca ÂhÃnaparicchedo veditabbo. taæ pan' assa paduminiæ anuppÃÂetvà pupphÃni và pattÃni và attano abhimukhaæ Ãka¬¬hantassa thullaccayaæ, uppÃÂitamatte pÃrÃjikaæ. pupphapattanÃÊe ÂhÃnato acÃvetvÃpi paÂhamaæ paduminiæ uppÃÂentassa thullaccayaæ. pacchà pupphapattanÃÊesu ÂhÃnà cÃvitesu pÃrÃjikaæ.
uppÃÂitÃya padumiyà pupphaæ gaïhanto pana bhaï¬aæ agghÃpetvà kÃretabbo,


#<[page 330]>#
%<330                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  bahi Âhapite rÃsikaÂakalÃpabaddhabhÃrabaddhapupphe pi es' eva nayo. bhisaæ và mulÃlaæ và yena vatthuæ pÆreti taæ uppÃÂentassa pÃrÃjikaæ. kaddame phuÂÂhokÃsavasena c' ettha ÂhÃnaæ paricchinditabbaæ.
tÃni uppÃÂentassa sukhumam pi mÆlaæ acchinnaæ hoti rakkhati tÃva. bhisapabbe jÃtaæ pattaæ và pupphaæ và hoti, tam pi rakkhatÅti MahÃ-aÂÂhakatÃyam eva vuttaæ.
bhisagaïÂhimhi pana kaïÂako hoti yobbanappattÃnaæ mukhapiÊakà viya ayaæ adÅghattà na rakkhati, sesaæ uppalÃdÅsu vuttanayam eva. macchakacchapÃnaæ sassÃmikÃnaæ vÃpi ÃdÅsu sakalam udakaæ ÂhÃnaæ, tasmà yo paÂijagganaÂÂhÃne sassÃmikaæ macchaæ balisena và jÃlena và kuminena và hatthena và gaïhÃti tassa yena macchena vatthuæ pÆreti, tasmiæ kesaggamattam pi udakato uddhaÂamatte pÃrÃjikaæ. koci maccho gayhamÃno ito cito ca dhÃvati, ÃkÃsaæ uppatati, tire và patati, ÃkÃse và Âhitasæ tÅre và patiÂÂhitaæ gaïhato pi pÃrÃjikaæ eva. kacchapaæ pi bahi goca ratthaæ gataæ gaïhato es' eva nayo. udakaÂÂhaæ pana udakà mocayato pÃrÃjikaæ. tesu tesu pana janapadesu sabbasÃdhÃraïassa mahÃtÃÊÃkassa niddhamanatumbaæ nissÃya sabbasÃdhÃraïam eva kunnadÅsadisaæ udakavÃhakaæ khaïanti. tato khuddakamÃtikÃyo nÅharitvà mÃtikà koÂiyaæ attano attano vala¤janatthÃya ÃvÃÂe khaïanti. tesaæ pana yadà udakena attho hoti, tadà ÃvÃÂe khuddakamÃtikÃyo udakavÃhaka¤ ca sodhetvà niddhamanatumbaæ ugghÃÂenti, tato udakena saddhiæ macchà nikkhamitvà anupubbena ÃvÃÂe patvà vasanti. tattha talÃke ca udakavÃhakesu ca macche gaïhante na vÃrenti, khuddikÃsu pana attano attano mÃtikÃsu udakÃavÃÂesu ca paviÂÂhamacche gaïhituæ na denti vÃrenti,


#<[page 331]>#
%<Bhvibh_I.2.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              331>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tattha yo taÊÃke và niddhamanatumbe và udakavÃhake và macche gaïhati, avahÃrena na kÃretabbo. khuddakamÃtikÃsu pana ÃvÃÂe và paviÂÂhaæ gaïhanto gahitassa agghavasena kÃretabbo. sace tato gayhamÃno maccho ÃkÃse và uppatati tÅre và patati, taæ ÃkÃsaÂÂhaæ tÅraÂÂhaæ và udakavinimmuttaæ gaïhato avahÃro n' atthi. kasmÃ, yasmà attano pariggahaÂÂhÃne Âhitass' eva te sÃmikÃ. evarÆpà hi tattha katikÃ, kacchape pi es' eva nayo. sace pana maccho gayhamÃno ÃvÃÂato khuddakamÃtikaæ Ãruhati tattha naæ gaïhato pi avahÃro yeva. khuddakamÃtikato pana udakavÃhakaæ tato ca taÊÃkaæ ÃrÆÊhaæ gaïhato avahÃro n' atthi, yo ÃvÃÂato bhattasitthehi palobhetvà mÃtikaæ Ãropetvà gaïhÃti avahÃro 'va. tato pana palobhetvà udakavÃhakaæ Ãropetvà gaïhantassa avahÃro n' atthi. keci pana kutocid eva sabbasÃdhÃraïaÂÂhÃnato macche Ãnetvà pacchimavatthubhÃge udakÃvÃÂe khipitvà positvà divase divase dve tÅïi uttaribhaÇgatthÃya mÃrenti, evarÆpaæ macchaæ udake và ÃkÃse 'va và tÅre và yattha katthaci Âhitaæ gaïhato avahÃro eva, kacchape pi es' eva nayo. nidÃghakÃle pana nadiyà sote pacchinne katthaci ninnaÂÂhÃne udakaæ tiÂÂhati, tattha manussà macchÃnaæ vinÃsÃya madanaphalavisÃdÅni pakkhipitvà gacchanti macchà tÃni khÃdanto maritvà uttÃnà udake palavantà tiÂÂhanti. yo tattha gantvÃ. yÃva sÃmikà nÃgacchanti tÃv' ime macche gaïhissÃmÅti gaïhati agghavasena kÃretabbo.
paæsukÆlasa¤¤Ãya gaïhato avahÃro n' atthi, ÃharÃpente pana bhaï¬adeyyaæ. macchavisaæ pakkhipitvà gatamanussà bhÃjanÃni Ãharitvà pÆretvà gacchanti yÃva puna pi ÃgacchissÃmà 'ti sÃlayà honti tÃva te sassÃmikamacchà 'va, yadà pana te alaæ amhÃkan ti mirÃÊaya pakkamanti, tato paÂÂhÃya theyyacittena gaïhantassa dukkaÂaæ. paæsukÆlasa¤¤issa anÃpatti. yathà ca macchakacchapesu evaæ sabbÃya pi odakajÃtiyà vinicchayo veditabbo.


#<[page 332]>#
%<332                 SamantapÃsÃdikà                   [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ 

--udakaÂÂhakathà niÂÂhitÃ--.

     nÃvaÂÂhe paÂhamaæ tÃva nÃvaæ dassento nÃvà nÃma yÃya taratÅti Ãdim Ãha. tasmà idha antamaso rajakadoïikÃpi veïukalÃpako pi nÃvà tv' eva veditabbÃ. sÅmÃsammannane pana dhuvanÃvà anto khaïitvà và phalakehi bandhitvà và katà sabbantimena paricchedena tiïïaæ vÃhanikà eva vatÂati, idha pana ekassa pi vÃhanikà nÃvà tv' eva vuccati.
nÃvÃya nikkhittan ti yaæ ki¤ci indriyabaddhaæ và anindriyabaddhaæ vÃ, tassa avahÃralakkhaïaæ thalaÂÂhe vuttanayen' eva veditabbaæ. nÃvÃæ avaharissÃmÅti Ãdimhi ca dutiyapariyesanagamanÃamasanaphandÃpanÃni vuttanayÃn' eva.
bandhanaæ mocetÅti ettha pana yÃva bandhanà muttamatte ÂhÃnà na cavati, tassà bandhanaæ yÃva na muttaæ hoti tÃva dukkaÂaæ. mutte pana thullaccayam pi pÃrÃjikam pi hoti, taæ parato Ãvibhavissati, sesaæ vuttanayam eva, ayaæ tÃva pÃÊivaïïanÃ. ayaæ pan' ettha pÃÊimuttakavinicchayo, caï¬asote bandhitvà ÂhapitanÃvÃya ekaæ ÂhÃnaæ bandhanam eva, tasmiæ muttamatte pÃrÃjikaæ, tattha yutti pubbe vuttà eva. vippanaÂÂhanÃvà pana yaæ yaæ udakappadesaæ pharitvà Âhità hoti svÃssà ÂhÃnaæ, tasmà taæ uddhaæ và uccÃrentassa adho và opiÊÃpentassa catÆau disÃsu phuÂÂhokÃsaæ atikkÃmentassa atikkantamatte pÃrÃjikaæ. niccale udake abandhanaæ attano dhammatÃya ÂhitanÃvaæ purato và pacchato và vÃmadakkhiïapassato và ka¬¬hantassa eken' antena phuÂÂhokÃsaæ aparena udake patiÂÂhitantena atikkantamatte pÃrÃjikaæ. uddhaæ kesaggamattaæ udakato mocite adho nÃvÃtalena phuÂÂhokÃsaæ mukhavaÂÂiæ atikkantamatte pÃrÃjikaæ. tÅre bandhitvà niccale udake ÂhapitanÃvÃya bandhana¤ ca ÂhitokÃso cà 'ti dve ÂhÃnÃni,


#<[page 333]>#
%<Bhvibh_I.2.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              333>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  taæ paÂhamaæ bandhanà moceti thullaccayaæ.
pacchà channaæ ÃkÃrÃnaæ a¤¤atarena cÃveti pÃrÃjikaæ. paÂhamaæ ÂhÃnà cÃvetvà pacchà bandhanaæ moceti es' eva nayo. thale ussÃdetvà ukkujjetvà ÂhapitanÃvÃya phuÂÂhokÃso 'va ÂhÃnaæ, tassà pa¤cah' ÃkÃrehi ÂhÃnaparicchedo veditabbo. nikkujjetvà ÂhapitanÃvÃya pana mukhavaÂÂiyà phuÂÂhokÃso 'va ÂhÃnaæ tassÃpi pa¤cah' ÃkÃrehi ÂhÃnaparicchedaæ ¤atvà yato kutoci phuÂÂhokÃsaæ uddhaæ ca kesaggamattaæ atikkantamatte pÃrÃjikaæ veditabbaæ.
thalaæ pana ussÃdetvà dvinnaæ dÃrughaÂikÃnaæ upari ÂhapitanÃvÃya dÃrughaÂikÃnaæ phuÂÂhokÃso yeva ÂhÃnaæ.
tasmà tattha ma¤capÃdamatthake yeva patiÂÂhitabaddhasÃÂake nÃgadantesu Âhapitabhiï¬ivÃle ca vuttanayena vinicchayo veditabbo. yottabaddhÃya pana nÃvÃya saÂÂhisattati vyÃmappamÃïaæ yottaæ amocetvà 'va Ãka¬¬hitvà paÂhavilaggaæ katvà saha yottena thale ÂhapitÃya nÃvÃya na phuÂÂhokÃsamattam eva ÂhÃnaæ, atha kho yottakoÂito paÂÂhÃya yÃva nÃvÃya paÂhaviyaæ patiÂÂhitokÃsassa pacchimanto tÃva dÅghato tiriyaæ pana nÃvÃya ca yottassa ca paÂhaviyaæ patiÂÂhitapariyantapamÃïaæ ÂhÃnan ti veditabbaæ, taæ dÅghato và tiriyato và ka¬¬hantassa eken' antena phuÂÂhokÃsaæ aparena paÂhaviyaæ patiÂÂhitantena atikkantamatte, uddhaæ kesaggamattaæ saha yottena paÂhavito mocite pÃrÃjikaæ. yo pana titthe ÂhitanÃvaæ Ãruhitvà theyyacitto arittena và piyena và pÃjeti pÃrÃjikaæ. sace pana chattaæ và païÃmetvà cÅvaraæ và pÃdehi akkamitvà hatthehi ukkhipitvà lakÃrasadisaæ katvà vÃtaæ gaïhÃpeti balavà ca vÃto Ãgamma nÃvaæ harati, vÃten' eva sÃhaÂà hoti, puggalassa n' atthi avahÃro, payogo atthi so pana ÂhÃnÃcÃvanapayogo na hoti.


#<[page 334]>#
%<334                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  yadi pana taæ nÃvaæ evaæ gacchantaæ pakati gamanaæ pacchinditvà a¤¤aæ disÃbhÃgaæ neti pÃrÃjikaæ. sayam eva yaæ ki¤ci gÃmatitthaæ sampattaæ thÃnà acÃvento 'va vikkiïitvà gacchati n' eva atthi avahÃro bhaï¬adeyyaæ pana hotÅti.
--nÃvaÂÂhakathà niÂÂhitÃ--.

     yÃnaÂthe yÃnaæ tÃva dassento yÃnaæ nÃma vayhanti Ãdim Ãha. tattha upari maï¬apasadisaæ padaracchannaæ sabbapaliguïÂhimaæ và chÃdetvà kataæ vayhaæ. ubhosu passesu suvaïïarajatÃdimayà gopÃnasiyo datvà garuÊapakkhakanayena katà sandamÃnikÃ, ratho ca sakaÂa¤ ca pÃkaÂam eva, tesu yattha katthaci savi¤¤Ãïakaæ và avi¤¤Ãïakaæ và rÃsiÃdivasena Âhapitaæ bhan¬aæ theyyacittena ÂhÃnà cÃventassa nÃvaÂÂhe ca thalaÂÂhe ca vuttanayena pÃrÃjikaæ veditabbaæ. ayaæ pana viseso yÃnaÂÂhaæ. taï¬uÊÃdibhaï¬aæ piÂakena gaïhato piÂake anukkhitte pi piÂakaæ paharitvà taï¬ulÃdÅnaæ ekÃbaddhabhÃve vikopite pÃrÃjikaæ. thalaÂÂhÃdÅsu pi ayaæ nayo labbhati. yÃnaæ avaharissÃmÅti Ãdimhi dutiyapariyesanÃdÅni vuttanayÃn' eva ÂhÃnà cÃvetÅti ettha pana dukayuttassa yÃnassa dvinnaæ goïÃnaæ aÂÂhapÃdà dve ca cakkÃnÅti dasaÂhÃnÃni, taæ theyyacittassa dhure nisÅditvà pÃjayato goïÃnaæ pÃduddhÃre thullaccayaæ.
cakkÃnaæ pana paÂhaviyaæ patiÂÂhitapadesato kesaggamatte atikkante pÃrÃjikaæ. sace pana goïà nÃyaæ amhÃkaæ sÃmiko ti ¤atvà dhuraæ cha¬¬hetvà Ãka¬¬hantà tiÂÂhanti và phandanti và rakkhati tÃva. goïe pana ujukaæ paÂipÃdetvà dhuraæ Ãropetvà daÊhaæ yojetvà pÃcanena vijjhitvà pÃjentassa vuttanayen' eva tesaæ pÃduddhÃre thullaccayaæ, cakkÃtikkame pÃrÃjikaæ. sace pi sakaddame magge ekaæ cakkaæ kaddame laggaæ hoti dutiyacakkaæ goïà praivattentà pavaeÂÂnti, ekassa Âhitattà na tÃva avahÃro hoti,


#<[page 335]>#
%<Bhvibh_I.2.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              335>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  goïe puna ujukaæ paÂipÃdetvà pÃjentassa Âhitacakke kesaggamattaæ phuÂÂhokÃsaæ atikkante pÃrÃjikaæ. catuyuttakassa pana aÂÂhÃrasaÂÂhÃnÃni, aÂÂhayuttakassa catuttiæsà ti eten' upÃyena yuttayÃnassa ÂhÃnabhedo veditabbo.
yaæ pana ayuttakaæ dhure ekÃya pacchato ca dvÅhi upatthambhanÅhi upatthambhetvà Âhapitaæ, tassa tiïïaæ upatthambhanÅnaæ cakkÃna¤ ca vasena pa¤caÂhÃnÃni. sace dhure upatthambhanÅ heÂÂhà bhÃge kappakatà hoti chaÂhÃnÃni. pacchato pana anupatthambhetvà dhure upatthambhitasse 'va upatthambhanÅvasena tÅïi và cattÃri và ÂhÃnÃni.
dhurena phalakassa và dÃrukassa và upari Âhapitassa tÅïi ÂhÃnÃni. tathà paÂhaviyaæ Âhapitassa, taæ ka¬¬hitvà ukkhipitvà và purato ca pacchato ca ÂhÃnà cÃventassa thullaccayaæ. cakkÃnaæ patiÂÂhitaÂÂhÃne kesaggamattaæ atikkante pÃrÃjikaæ. cakkÃni apanetvà dvÅhi akkhasÅsehi dÃrÆnaæ upari Âhapitassa dveÂhÃnÃni, taæ ka¬¬hento và ukkhipanto và phuÂÂhokÃsaæ atikkÃmeti pÃrÃjikaæ. bhÆmiyà Âhapitassa dhÆrena ca catuhi ca akkhuddhÅhi patiÂÂhitavasena pa¤caÂhÃnÃni, taæ dhÆre gahetvà ka¬¬hato uddhÅnaæ pacchimantehi purimante atikkante pÃrÃjikaæ. uddhÅsu gahetvà ka¬¬hato uddhÅnaæ purimantehi pacchimante atikkante pÃrÃjikaæ. passe gahetvà ka¬¬hato uddhÅnaæ yeva tiriyaæ patiÂÂhitaÂÂhÃnassa atikkamena pÃrÃjikaæ. majjhe gahetvà ukkhipato kesaggamatte paÂhavito mutte pÃrÃjikaæ. atha uddhikhÃïukà na honti, samam eva bhÃgaæ katvà majjhe vijjhitvà akkhasÅsÃni pavesitÃni honti, taæ heÂÂhimatalassa sÃmantà sabbaæ paÂhaviæ phusitvà tiÂÂhati.
tattha catusu disÃsu uddha¤ ca phuÂÂhaÂÂhÃnÃtikkamavasena pÃrÃjikaæ veditabbaæ. bhÆmiyaæ nÃbhiyà Âhapitacakkassa ekam eva ÂhÃnaæ, tassa pa¤cah' ÃkÃrehi paricchedo, nemipassena ca nÃbhiyà ca phusitvà Âhitassa dveÂhÃnÃni, nemiyà uÂÂhitabhÃgaæ pÃdena atikkamitvà bhÆmiæ phusÃpetvà aresu và nemiyà và gahetvà ukkhipantassa attanà kataÂÂhÃnaæ ÂhÃnaæ na hoti,


#<[page 336]>#
%<336                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tasmà tasmiæ Âhite pi avasesaÂÂhÃne atikkantamatte pÃrÃjikaæ. bhittiæ nissÃya Âhapitacakkassa pi dveÂhÃnÃni, tattha paÂhamaæ bhittito mocentassa thullaccayaæ. pacchà paÂhavito kesaggamattuddhÃre pÃrÃjikaæ. paÂhamaæ bhÆmito mocentassa pana sace bhittiyaæ patiÂÂhitaÂÂhÃnaæ na kuppati es' eva nayo. atha are gahetvà heÂÂhà ka¬¬hantassa bhittiæ phusitvà ÂhitokÃsassa uparimo anto heÂÂhimaæ atikkamati pÃrÃjikaæ. maggapaÂipanne yÃne yÃnasÃmiko kenacid eva karaïÅyena orohitvà maggà okkanto hoti. atha¤¤o bhikkhu paÂipathaæ Ãgacchanto Ãrakkhasu¤¤aæ passitvà yÃnaæ avaharissÃmÅti Ãrohati, tassa payogaæ vinà yeva goïà gahetvà pakkantà avahÃro n' atthi, sesaæ nÃvÃya vuttasadisan ti.
--yÃnaÂÂhakathà niÂÂhitÃ--.

     ito paraæ bhÃro yeva bhÃraÂÂhaæ, so sÅsabhÃrÃdivasena catudhà dassito, tattha sÅsabhÃrÃdÅsu asammohatthaæ sÅsÃdÅnaæ paricchedo veditabbo. tattha sÅsaæ tÃva purimagale galavÃÂako, piÂÂhigale kesa¤ci kesante Ãvatto hoti galakass' eva ubhosu passesu kesa¤ci kesà oruyha jÃyanti, ye kaïïacÆÊikà ti vuccanti, tesaæ adhobhÃgo cà 'ti ayaæ hetÂhimaparicchedo. tato upari sÅsaæ, etthantare ÂhitabhÃro sÅsabhÃro nÃma. ubhosu passesu kaïïacÆÊikÃhi paÂÂhÃya heÂÂhÃ, kapparehi paÂÂhÃya upari, piÂÂhigalÃvattato ca galavÃÂakato ca paÂÂhÃya heÂÂÂhÃ, piÂÂhivemajjhÃvattato ca upaparicchedamajjhe hadayÃavÃÂato ca paÂÂhÃya upari khandho, etthantare ÂhitabhÃro khandhabhÃro nÃma. piÂÂhivemajjhÃvattato pana hadayÃavÃÂato ca heÂÂhà yÃva pÃdanakhasikhÃ, ayaæ kaÂiparicchedo, etthantare samantato sarÅre ÂhitabhÃro kaÂibhÃro nÃma. kapparato paÂÂhÃya pana heÂÂhà yÃva hatthanakhasikhÃ, ayaæ olambakaparicchedo etthantare ÂhitabhÃro olambako nÃma. idÃni sÅse bhÃran ti ÃdÅsu ayaæ apubbavinicchayo.


#<[page 337]>#
%<Bhvibh_I.2.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              337>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  yo bhikkhu idaæ gahetvà ettha yÃhÅti sÃmikehi anÃïatto sayam eva, mayhaæ idaæ nÃma detha ahaæ vo bhaï¬aæ vahÃmÅti tesaæ bhaï¬aæ sÅsena ÃdÃya gacchanto theyyacittena taæ bhaï¬aæ Ãmasati dukkaÂaæ.
yathÃvuttasÅsaparicchedaæ anatikkamanto 'va ito cito ca ghaæsento sÃreti pi, paccà sÃreti pi thullaccayaæ.
khandaæ oropitamatte ki¤cÃpi sÃmikÃnaæ vahatÆ 'ti cittaæ atthi, tehi pana anÃïattattà pÃrÃjikaæ. khandhaæ pana anÃropetvÃpi sÅsato kesaggamattaæ mocentassa pÃrÃjikaæyamakabhÃrassa pana eko bhÃgo sÅse patiÂÂhÃti, eko piÂÂhiyaæ. tattha dvinnaæ ÂhÃnÃnaæ vasena vinicchayo veditabbo. ayam pana suddhasÅsabhÃrÃdÅnaæ yeva vasena desanà ÃraddhÃ. yo cÃyaæ sÅsabhÃre vutto, khandhabhÃrÃdÅsu pi ayam eva vinicchayo. hatthe bhÃran ti ettha pana hatthena gahitattà olambako hatthe bhÃro ti vutto. so paÂhamaæ yeva bhÆmito 'va gahito hotu suddhacittena sÅsÃdÅhi và hatthe bhÃro tv eva saÇkhyaæ gacchati, taæ theyyacittena tÃdisaæ gahaïaÂÂhÃnaæ disvà bhÆmiyaæ và gacchÃdÅsu và nikkhipantassa hatthato muttamatte pÃrÃjikaæ. bhÆmito gaïhÃtÅti ettha pana tesaæ bhÃrÃnaæ yaæ ki¤ci pÃtarÃsÃdi kÃraïà suddhacittena bhÆmiyaæ nikkhipitvà puna theyyacittena kesaggamattaæ uddharantassa pÃrÃjikan ti.
--bhÃraÂÂhakathà niÂÂhitÃ--.

     ÃrÃmaÂÂhe pi ÃrÃmaæ tÃva dassento ÃrÃmo nÃma pupphÃrÃmo phalÃrÃmo ti Ãha. tesu vassikÃdÅnaæ pupphanako pupphÃrÃmo. ambaphalÃdÅnaæ phalanake phalÃrÃmo.
ÃrÃme catuhi ÂhÃnehi nikkhittassa vinicchayo bhummaÂÂhÃdÅsu vuttanayo eva. tattha jÃtake pana mÆlan ti usÅrahiriverÃdikaæ yaæ ki¤ci mÆlaæ, taæ uppÃÂetvà pà uppÃÂitaæ và gaïhato yena mÆlena vatthaæ pÆreti, tasmiæ gahite pÃrÃjikaæ.


#<[page 338]>#
%<338                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  kando pi mÆlen' eva saÇgahÅto, uppÃÂentassa c' ettha appamattake pi acchinne thullaccayam eva.
tattha vinicchayo bhÅse vuttanayena veditabbo. tacan ti bhesajjatthÃya và rajanatthÃya và upabhogagamanÆpagaæ yaæ ki¤ci rukkhattacaæ uppÃÂetvà uppÃÂitaæ và gaïhantassa mÆle vuttanayena pÃrÃjikaæ. pupphan ti vassikamallikÃdi yaæ ki¤ci pupphaæ. ocinitvà và ocitaæ và gaïhantassa uppalapadumesu vuttanayena pÃrÃjikaæ. pupphÃnam pi hi vaïÂaæ và bandhanaæ và acchinnaæ rakkhati.
vaïÂabbhantare pana kesa¤ci sÆcikà hoti, sà na rakkhati.
phalan ti ambaphalatÃlaphalÃdi yaæ ki¤ci, taæ rukkhato gaïhantassa vinicchayo rukkhe lagitakkathÃyaæ vutto, apanetvà Âhapitaæ bhummaÂÂhÃdÅsu saÇgahÅtam eva. ÃrÃmaæ abhiyu¤jatÅti parasantakaæ mama santako ayan ti musà bhaïitvà abhiyu¤jati adinnÃdÃnassa payogattà dukkaÂaæ, sÃmikassa vimatiæ uppÃdetÅti vinicchayakusalatÃya balavanissitÃdi bhÃvena và ÃrÃmasÃmikassa saæsayaæ janeti.
kathaæ, taæ hi tathà vinicchayapasutaæ disvà sÃmiko cinteti sakkhissÃmi nu kho ahaæ imaæ ÃrÃmaæ attano kÃtuæ na sakkhissÃmi nu kho ti. evaæ tassa vimatiæ uppajjamÃnà tena uppÃdità hoti, tasmà thullaccayaæ Ãpajjati. dhuraæ nikkhipatÅti yadà pana sÃmiko ayaæ thaddho kakhaÊo jÅvitabrahmacariyantarÃyam pi me kareyya, alaæ dÃni mayhaæ iminà ÃrÃmenà 'ti dhuraæ nikkhipati abhiyu¤jako pÃrÃjikaæ Ãpajjati. sace sayam pi katadhuranikkhepo hoti, atha pana sÃmikena dhure nikkhitte pi abhiyu¤jako dhuraæ anikkhipitvà 'va imaæ suÂÂhu pÅÊetvà mama ÃïÃpavattiæ dassetvà kiækÃrapaÂissÃvibhÃve naæ Âhapetvà dassÃmÅti dÃtabbabhÃve saussÃho rakkhati tÃva. atha abhiyu¤jako acchinditvà na dÃni naæ imassa dassÃmÅti dhuraæ nikkhipati,


#<[page 339]>#
%<Bhvibh_I.2.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              339>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  sÃmiko pana dhuraæ na nikkhipati pakkhaæ pariyesati, kÃlaæ Ãgameti lajjiparisaæ tÃva labhÃmi pacchà jÃnissÃmÅti puna gahaïe yeva saussÃho hoti rakkhati yeva, yadà pana so pi na dassÃmÅti sÃmiko pi na lacchÃmÅti evaæ ubho dhuraæ nikkhipanti, tadà abhiyu¤jakassa pÃrÃjikaæ. atha pana abhiyu¤jitvà vinicchayaæ kurumÃno aniÂÂhite vinicchaye sÃmikena pi dhuranikkhepe akate attano assÃmikabhÃvaæ jÃnanto yeva tato ki¤ci pupphaæ và phalaæ và gaïhÃti bhaï¬agghena kÃretabbo. dhammaæ caranto ti bhikkhusaÇghe và rÃjakule và vinicchayaæ karonto. sÃmikaæ parÃjetÅti vinicchayikÃnaæ ukkoÂaæ datvà kÆÂasakkhiæ otÃretvà ÃrÃmasÃmikaæ jinÃtÅti attho. Ãpatti pÃrÃjikassà 'ti na kevalaæ tass' eva sa¤cicca tassa atthasÃdhane pavattÃnaæ kÆÂavinicchayikÃnam pi kÆÂasakkhÅnam pi sabbesaæ pÃrÃjikaæ. ettha ca sÃmikassa dhuranikkhepavasen' eva parÃjayo veditabbo. anikkhittadhuro hi aparÃjito 'va hoti.
dhammaæ caranto parajjatÅti sace pi dhammena vinayena satthusÃsanena vinicchayassa pavattattà sayaæ parÃjayaæ pÃpuïÃti, evam pi musÃvÃdena sÃmikÃnaæ pÅÊÃkaraïappaccayà thullaccayaæ ÃpajjatÅti.
--ÃrÃmaÂÂhakathà niÂÂhitÃ--.

     vihÃrÃÂÂhe pi catuhi ÂhÃnehi nikkhittaæ vuttanayam eva.
abhiyoge pi c' ettha cÃtuddisaæ saÇghaæ uddissa bhikkhÆnam dinnaæ vihÃraæ và pariveïaæ và ÃvÃsaæ và mahantam pi khuddakam pi abhiyu¤jato abhiyogo na rÆhati, acchinditvà gaïhitum pi na sakkoti. kasmÃ, sabbesaæ dhuranikkhepÃbhÃvato, na h' ettha sabbe cÃtuddisà bhikkhÆ dhuranikkhepaæ karontÅti, dÅghabhÃïakÃdibhedassa pana gaïassa ekapuggalassa và santakaæ abhiyu¤jitvà gaïhanto sakkoti te dhuraæ nikkhipÃpetuæ. tasmà tattha ÃrÃme vuttanayena vinicchayo veditabbo ti.
--vihÃraÂÂhakathà niÂÂhitÃ--.


#<[page 340]>#
%<340                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
     khettaÂÂhe pi khettaæ tÃva dassento khettaæ nÃma yattha pubbaïïaæ và aparaïïaæ và jÃyatÅti Ãha. tattha pubbaïïan ti sÃÊiÃdÅni sattadha¤¤Ãni. aparaïïan ti muggamÃsÃdÅni ucchukhettÃdikam pi etth' eva saÇgahÅtaæ, idhÃpi catuhi ÂhÃnehi nikkhittaæ vuttanayam eva. tattha jÃtake pana sÃÊisÅsÃdÅni nirumbhitvà và ekam ekaæ hatthen' eva chinditvà và asitena lÃyitvà và bahÆni ekato uppÃÂetvà và gaïhantassa yasmiæ bÅje và sÅse và muÂÂhiyaæ và muggamÃsÃdi phale và vatthuæ pÆreti, tasmiæ bandhanà mocitamatte pÃrÃjikaæ. acchijjamÃno pana daï¬ako và vÃko và taco và appamattako pi rakkhati. vÅhinÃÊaæ dÅgham pi hoti yÃva anto nÃÊito vÅhisÅsadaï¬ako na nikkhamati, tÃva rakkhati.
kesaggamattam pi nÃÊato daï¬akassa heÂÂhimatale nikkhante bhaï¬agghavasena kÃretabbo. asitena lÃyitvà gaïhato pana muÂÂhigatesu heÂÂhà chinnesu pi sace sÅsÃni jaÂitÃni rakkhati tÃva. vijaÂetvà pana kesaggamattam pi ukkhipato sace vatthuæ pÆreti pÃrÃjikaæ. sÃmikehi pana lÃyitvà Âhapitaæ sabhusaæ và abhusaæ và katvà gaïhato yena vatthuæ pÆreti tasmiæ gahite pÃrÃjikaæ. sace parikappeti idaæ madditvà papphoÂetvà sÃram eva gaïhissÃmÅti rakkhati tÃva. maddanapapphoÂanesu ÂhÃnà cÃventassÃpi pÃrÃjikaæ n' atthi. pacchà bhÃjanagate katamatte pÃrÃjikaæ. abhiyogo pan' ettha vuttanayo eva, khÅlasaÇkamaïÃdÅsu paÂhavi nÃma anagghÃ, tasmà sace eken' eva khÅlena kesaggamattam pi paÂhavipadesaæ sÃmikÃnaæ passantÃnaæ và apassantÃnaæ và attano santakaæ karoti tasmiæ khÅle nÃmaæ chinditvà va acchinditvà và saÇkÃmitamatte tassa ca ye c' assa ekacchandà sabbesaæ pÃrÃjikaæ. sace pana dvÅhi khÅlehi gahetabbaæ hoti, paÂhame khÅle thullaccayaæ, dutiye pÃrÃjikaæ. sace tÅhi gahetabbaæ hoti, paÂhame duaÂaæ, dutiye thullaccayaæ, tatiye pÃrÃjikaæ. evaæ bahukesu pi avasÃne dve Âhapetvà purimehi dukkaÂaæ, avasÃne dvinnaæ ekena thullaccayaæ,


#<[page 341]>#
%<Bhvibh_I.2.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              341>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  itarena pÃrÃjikaæ veditabbaæ. ta¤ ca kho sÃmikÃnaæ dhuranikkhepena evaæ sabbattha. rajjuæ và ti mama santakaæ idan ti ¤ÃpetukÃmo rajjuæ và pasÃreti, saÂÂhiæ và pÃteti dukkaÂaæ. idÃni dvÅhi payogehi attano santakaæ karissÃmÅti tesaæ paÂhame thullaccayaæ dutiye pÃrÃjikaæ. vatiæ và ti parassa khettaæ parikkhepavasena attano kÃtukÃmo dÃrÆni nikhaïÃti payoge payoge dukkaÂaæ, ekasmiæ anÃgate thullaccayaæ, tasmiæ Ãgate pÃrÃjikaæ. sace tattakena asakkonto sÃkhÃparivÃren' eva attano kÃtuæ sakkoti, sÃkhÃpÃtane pi es' eva nayo.
evaæ yena yena parikkhÅpitvà attano kÃtuæ sakkoti, tattha tattha paÂhamehi payogehi dukkaÂaæ, avasÃne dvinnaæ ekena thullaccayaæ, itarena pÃrÃjikaæ veditabbaæ. mariyÃdaæ và ti parassa khettaæ mama idan ti ¤ÃpetukÃmo attano khettamariyÃdaæ kedÃrasÃÊiæ yathà parassa khettaæ atikkamati evaæ saÇkÃmeti, paæsumattikÃdÅhi và va¬¬hetvà vitthataæ karoti, akataæ và pana patiÂÂhapeti, purimapayogehi dukkaÂaæ, dvinnaæ pacchimÃnaæ ekena thullaccayaæ itarena pÃrÃjikan ti.
--khettaÂÂhakathà niÂÂhitÃ--.

     vatthuÂÂhe pi vatthuæ tÃva dassento vatthu nÃma ÃrÃmavatthuæ vihÃravatthun ti Ãha. tattha bÅjaæ và uparopake và Ãropetvà 'va kevalaæ bhÆmiæ sodhetvà tiïïaæ pÃkÃrÃnaæ yena kenaci parikkhipitvà và aparikkhipitvà và pupphÃrÃmÃdÅnaæ atthÃya Âhapito bhÆmibhÃgo ÃrÃmavatthu nÃma. eten' eva nayena ekavihÃrapariveïÃavÃsÃnaæ atthÃya Âhapito bhÆmibhÃgo vihÃravatthu nÃma. yo pi pubbe ÃrÃmo ca vihÃro ca hutvà pacchà vinassitvà bhÆmimatto Âhito ÃrÃmavihÃrakiccaæ na karoti, so pi ÃrÃmavihÃravatthusaÇgahen' eva saÇgahÅto. vinicchayo pan' ettha khette vuttasadiso yevÃ'ti.
--vatthuÂÂhakathà niÂÂhitÃ--.

     gÃmaÂÂhe yaæ vattabbaæ taæ vuttanayam eva.


#<[page 342]>#
%<342                SamantapÃsÃdikà                [Bhvibh_I.2.>%
     ara¤¤aÂthe ara¤¤aæ tÃva dassento ara¤¤aæ nÃma yaæ manussÃnaæ pariggahÅtaæ hoti, taæ ara¤¤an ti Ãha. tattha yasmà ara¤¤a nÃma manussÃnaæ pariggahÅtam pi atthi apariggahÅtam pi, idha pana yaæ pariggahÅtaæ sÃrakkhaæ yato na vinà mÆlena kaÂÂhalatÃdÅni gahetuæ labbhanti taæ adhippetaæ. tasmà yaæ manussÃnaæ pariggahÅtaæ hotÅti vatvà puna ara¤¤an ti vuttaæ. tena imam atthaæ dasseti na pariggahÅtabhÃvo ara¤¤assa lakkhaïaæ, yam pana ara¤¤alakkhaïena ara¤¤aæ manussÃnaæ ca pariggahÅtaæ, taæ imasmim atthe ara¤¤an ti. tattha vinicchayo ÃrÃmaÂÂhÃdÅsu vuttasadiso, tattha jÃtakesu pan' ettha ekasmim pi mahaggharukkhe chinnamatte pÃrÃjikaæ. lataæ và ti ettha vetto pi latÃpi latà eva, tattha yo vetto và latà và dÅghà hoti mahÃrukkhe ca gacche ca vinivijjhitvà và veÂhetvà và gatÃ, sà mÆle chinnÃpi avahÃraæ na janeti agge chinnÃpi.
yadà pana agge mÆle pi chinnà hoti, tadà avahÃraæ janeti.
sace pana veÂhetvà Âhità hoti, veÂhetvà Âhità pana rukkhato mocitamattà avahÃraæ janeti. tiïaæ và ti ettha tiïaæ và hotu païïaæ và sabbaæ tiïagahaïena gahitaæ, taæ gehacchannÃdÅnam atthÃya parehi chinnaæ và attanà chinditvà và gaïhanto bhaï¬agghena kÃretabbo, na kevala¤ ca tiïapaïïam eva, a¤¤am pi yaæ ki¤ci vÃkacchalli Ãdiæ, yattha sÃmikà sÃlayà taæ gaïhanto bhaï¬aggena kÃretabbo. tacchetvà Âhapito addhagato pi rukkho na gahetabbo. yo pana agge ca mÆle ca chinno hoti, sÃkhÃpi 'ssa pÆtikà jÃtà challiyo pi gaÊitÃ, ayaæ sÃmikehi cha¬¬ito ti gahetuæ vaÂÂati. lakkhaïacchinnassÃpi yadà lakkhaïaæ challiyà pariyonaddhaæ hoti, tadà gahetuæ vaÂÂati. gehÃdÅnaæ atthÃya rukkhe chinditvà yadà tÃni katÃni ajjhÃvutthÃni ca honti, dÃrÆni pi ara¤¤e vassena ca Ãtapena ca vinassanti ÅdisÃni pi disvà cha¬¬itÃnÅti gahetuæ vaÂÂati. kasmÃ, yasmà ara¤¤asÃmikà etesaæ anissarÃ, yehi ara¤¤asÃmikÃnaæ deyyadhammaæ datvà chinnÃni,


#<[page 343]>#
%<Bhvibh_I.2.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              343>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  te eva issarà tehi ca tÃni cha¬¬itÃni nirÃlayà tattha jÃtà ti. yo bhikkhu paÂhamaæ yeva ara¤¤apÃlÃnaæ deyyadhammaæ datvà ara¤¤aæ pavisitvà yathÃrucite rukkhe gÃhÃpeti, tassa tesaæ ÃrakkhaÂÂhÃnaæ agantvÃpi yathÃrucitena maggena gantuæ vaÂÂati. athÃpi pavisanto adatvà nikkhamanto dassÃmÅti rukkhe gÃhÃpetvà nikkhamanto tesaæ dÃtabbaæ datvà gacchati vaÂÂati eva. athÃpi Ãbhogaæ katvà gacchati dehÅti vutte dÃtabbam eva. sace koci attano dhanaæ datvà bhikkhussa gantuæ dethà 'ti vadati laddhakappam eva gantuæ vaÂÂati. sace pana koci issarajÃtiko dhanaæ adatvà 'va bhikkhÆnaæ bhÃgaæ mà gaïhathà 'ti vÃreti, ara¤¤apÃlà ca mayaæ bhikkhÆnaæ tÃpasÃna¤ ca agaïhantà kuto lacchÃma detha bhante ti vadanti dÃtabbam eva. yo pana ara¤¤apÃlesu niddÃyantesu và kÅÊÃpasutesu và katthaci pakkantesu và Ãgantvà kuhim ara¤¤apÃlà ti pakkositvÃpi adisvà gacchati bhaï¬adeyyaæ. yo pi ÃrakkhaÂÂhÃnaæ patvà kammaÂÂhÃnÃdÅni manasikaronto và a¤¤avihito và asatiyà atikkamati bhaï¬adeyyam eva. yassÃpi taæ ÂhÃnaæ pattassa coro và hatthÅ và vÃÊamigo và mahÃmegho và vuÂÂhahati, so ca tamhà upaddavà mu¤citukamyatÃya sahasà taæ ÂhÃnaæ atikkamati rakkhati tÃva bhaï¬adeyyaæ pana hoti.
idam pana ra¤¤e ÃrakkhaÂÂhÃnaæ nÃma suÇkaghÃtato pi garukataraæ, suÇkaghÃtakassa hi paricchedaæ anukkamitvà dÆrato 'va pariharanto dukkaÂam eva Ãpajjati, idam pana theyyacittena pariharantassa ÃkÃsena gacchato pi pÃrÃjikaæ eva, tasmà ettha appamattena bhavitabban ti.
--ara¤¤aÂÂhakathà niÂÂhitÃ--.

     udake pana bhÃjanagatan ti udakadullabhakÃle udakamanikÃdÅsu bhÃjanesu saÇgopitvà Âhapitaæ, taæ yasmiæ bhÃjane Âhapitaæ hoti taæ bhÃjanaæ Ãvi¤jitvà và chiddaæ katvà và tattha pokkharaïitaÊÃkesu ca attano bhÃjanaæ pavesetvà gaïhantassa sappitelesu vuttanayena vinicchayo veditabbo.


#<[page 344]>#
%<344                  SamantapÃsÃdikà              [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  mariyÃdacchedane pana tattha jÃtakabhÆtagÃmena saddhim pi mariyÃdaæ chindantassa adinnÃdÃnapayogattà dukkaÂaæ, ta¤ ca pana panÃre hoti. anto Âhatvà bahi mukho chindanto bahi antena kÃretabbo. bahi Âhatvà anto mukho chindanto anto antena kÃretabbo. anto ca bahi ca chindanto majjhe Âhapetvà taæ chindanto majjhena kÃretabbo.
mariyÃdaæ dubbalaæ katvà gÃvo pakkoseti và gÃmadÃrakehi và pakkosÃpeti tà Ãgantvà khurehi mariyÃdaæ chindanti, ten' eva chinnà hoti. mariyÃdaæ dubbalaæ katvà gÃvo udake pavesti gÃmadÃrakehi và pavesÃpeti, tÃhi uÂÂhÃpitavÅciyo mariyÃdaæ bhinditvà gacchanti gÃmadÃrake và udake kÅÊathà 'ti vadati, kÅÊante và utrÃseti, tehi uÂÂhÃpitavÅciyo pi mariyÃdaæ bhinditvà gacchanti, anto udake jÃtaæ rukkhaæ chindati, a¤¤ena và chindÃpeti, tena pi patantena uÂÂhÃpitavÅciyo mariyÃdaæ bhinditvà gacchanti, ten' eva chinnà hoti. mariyÃdaæ dubbalaæ katvà taÊÃkarakkhaïatthÃya taÊÃkato nibbahanaudakaæ và niddhamanatumbaæ và pidahati, a¤¤ato gacchantaæ và udakaæ yathà ettha pavisati evaæ pÃliæ và bandhati, mÃtikaæ và ujukaæ karoti, tassa uparibhÃge Âhitaæ attano taÊÃkaæ và bhindati, ussannaæ udakaæ mariyÃdaæ gahetvà gacchati, ten' eva chinnà hoti, sabbattha nikkhantaudakagghÃnurÆpena avahÃrena kÃretabbo.
niddhamanapanÃÊiæ ugghÃÂetvà nÅharantassÃpi es' eva nayo.
sace pana tena mariyÃdÃya dubbalÃya katÃya attano dhammatÃya Ãgantvà và anÃïattehi gÃmadÃrakehi Ãropità và gÃviyo khÆrehi mariyÃdaæ bhindanti attano yeva dhammatÃya anÃïattehi và gÃmadÃrakehi udake pavesità vÅciyo uÂÂhÃpenti, gÃmadÃrakà và sayam eva pavisitvà kÅÊantà uÂÂhÃpenti, anto udake và rukkho a¤¤ena chijjamÃno patitvà uÂÂhÃpeti, uÂÂhÃpità vÅciyo mariyÃdaæ bhindanti. sace pi mariyÃdaæ dubbalaæ katvà sukkhataÊÃkassa udakanibbahanaÂÂhÃnaæ udakaniddhamanatumbaæ và pidahati,


#<[page 345]>#
%<Bhvibh_I.2.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              345>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  a¤¤ato gamanamagge và pÃliæ bandhati sukkhamÃtikaæ và ujukaæ karoti, pacchà deve vuÂÂhe udakaæ Ãgantvà mariyÃdaæ bhindati, sabbattha bhaï¬adeyyaæ. yo pana nidÃghesu sukkhavÃpiyà mariyÃdaæ yÃva talaæ pÃpetvà bhindati,
pacchà deve vuÂÂhe ÃgatÃgataæ udakaæ palÃyati bhaï¬adeyyaæ. yattakaæ tappaccayà sassaæ uppajjati, tato pÃdamattagghanakam pi adento sÃmikÃnaæ dhuranikkhepena assamaïo hoti. yaæ pana sabbasÃdhÃraïaæ taÊÃkaæ hoti, taÊÃke udakassa sabbe pi manussà issarÃ. heÂÂhato pan' assa sassÃni karonti, sassapÃyanatthaæ taÊÃkato mahÃmÃtikà nikkhamitvà khettamajjhena yÃti, sÃpi sandanakÃle sabbasÃdhÃraïÃ. tato pana khuddakamÃtikà nÅharitvà attano attano kedÃresu udakaæ pavesenti, taæ a¤¤esaæ gahetuæ na denti, nidÃghasamaye 'va udake mandÅbhÆte vÃrena udakaæ denti, yo udakavÃre sampatte na labhati, tassa sassÃni milÃyanti, tasmà a¤¤esaæ vÃre a¤¤o gahetuæ na labhati. tattha yo bhikkhu paresaæ khuddakamÃtikato và kedÃrato và udakaæ theyyacittena attano và parassa và mÃtikaæ và kedÃraæ và paveseti aÂavimukhaæ và vÃheti, avahÃro v' assa hoti.
yo pi cirena me udakavÃro bhavissati, idan ca sassaæ milÃyatÅti paresaæ kedÃre pavisantassa udakassa pavisanamaggaæ pidahitvà attano kedÃraæ paveseti, avahÃro eva. sace pana taÊÃkato aniggate paresaæ mÃtikÃmukhaæ asampatte và udake sukkhamÃtikà yeva yathà Ãgacchantaæ udakaæ a¤¤esaæ kedÃre apavisitvà attano yeva kedÃraæ pavisati, evaæ tattha tattha bandhati, anikkhantesu bandhÃ, nikkhante bhaï¬adeyyaæ. taÊÃkaæ gantvà sayam eva niddha manapanÃÊiæ ugghÃÂetvà attano kedÃraæ pavesentassÃpi n' atthi avahÃro.


#<[page 346]>#
%<346                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  kasmÃ, taÊÃkaæ nissÃya khettassa katattÃ, KurundÅÃdÅsu pana avahÃro ti vuttaæ. taæ vatthuæ kÃla¤ ca desa¤ cà 'ti iminà lakkhaïena na sameti, tasmà MahÃaÂÂhakathÃya vuttam eva yuttan ti.
--udakakathà niÂÂhitÃ--.

     dantapoïaæ ÃrÃmaÂÂhakavinicchayena vinicchinitabbaæ. ayam pana viseso, yo saÇghassa vetanÃbhato hutvà devasikaæ và pakkhamÃsaæ và vÃrena và dantakaÂÂhaæ Ãharati, so taæ Ãharitvà chinditvÃpi yÃva bhikkhusaÇghaæ na sampaÂicchÃpeti tÃva tass' eva hoti, tasmà taæ theyyacittena gaïhanto bhaï¬agghena kÃretabbo. tattha jÃtakaæ pana garubhaï¬aæ, tam pi bhikkhusaÇghena rakkhitagopitaæ gaïhanto bhaï¬agghena kÃretabbo. es' eva nayo gaïapuggalagihÅmanussa santake pi, chinnake acchinnake ca, tesaæ ÃrÃmuyyÃnabhÆmÅsu jÃte sÃmaïerà vÃrena bhikkhusaÇghassa dantakaÂÂhaæ Ãharantà ÃcariyaupajjhÃyÃnam pi Ãharanti. taæ yÃva chinditvà saÇghaæ na sampaÂicchÃpenti tÃva sabbaæ tesaæ yeva hoti, tasmà tam pi theyyacittena gaïhanto bhaï¬agghena kÃretabbo. yadà pana te chinditvà saÇghassa paÂicchÃpetvà dantakaÂÂhamÃÊake nikkhipanti yathÃsukhaæ bhikkhusaÇgho paribhu¤jatÆ 'ti. tato paÂÂhÃya avahÃro n' atthi, vattam pana jÃnitabbaæ. yo hi devasikaæ saÇghamajjhe osarati, tena divase divase ekam eva dantakaÂÂhaæ gahetabbaæ. yo pana devasikaæ na osarati, padhÃnaghare vasitvà dhammasavaïe uposathagge và dissati, tena pamÃïaæ sallakkhetvà cattÃri pa¤cadantakaÂÂhÃni attano vasanaÂÂhÃne Âhapetvà khÃditabbÃni. tesu khÅïesu sace puna pi dantakaÂÂhamÃÊake bahÆni honti yeva, puna pi Ãharitvà khÃditabbÃni. yadi pana pamÃïaæ asallakkhetvà Ãharati, tesu akkhÅïesu yeva mÃÊake khÅyanti. keci therà yehi gahitÃni, te paÂiÃharantÆ 'ti vadeyyuæ, keci khÃdantu puna sÃmaïerà ÃharissantÅti. tasmà vivÃdaparihÃratthaæ pamÃïaæ sallakkhetabbaæ.


#<[page 347]>#
%<Bhvibh_I.2.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              347>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  gahaïe pana doso n' atthi, maggaæ gacchantenÃpi ekaæ và dve và thavikÃya pakkhipitvà gantabban ti.
--dantakaÂÂhakathà niÂÂhitÃ--.

     vanaspatÅti vanassa pati, vanajeÂÂhakarukkhass' etaæ adhivacanaæ. idha pana sabbo pi manussehi pariggahitarukkho adhippeto. ambalabujapanasÃdiko, yattha và pana maricavalliÃdÅni ropenti, so chijjamÃno sace ekÃya pi challiyà và vÃkena và sakalikÃya và pheggunà và sambandho 'va hutvà bhÆmiyaæ patati, rakkhati tÃva. yo pana chinno pi vallÅhi và sÃmantarukkhasÃkhÃhi và sambandho sandhÃritattà ujukam eva tiÂÂhati, patanto và bhÆmiæ na pÃpuïÃti n' atthi tattha parihÃro, avahÃro eva hoti. yo pi kakacena chinno acchinno viya hutvà tath' eva tiÂÂhati, tasmim pi es' eva nayo. yo pana rukkhaæ dubbalaæ katvà pacchà cÃletvà pÃteti, a¤¤ena và cÃlÃpeti, a¤¤aæ vÃssa santike rukkhaæ chinditvà ajjhottharati, parena và ajjhottharÃpeti, makkaÂe và paripÃtetvà tattha Ãropeti, a¤¤ena và ÃropÃpeti, vagguliyo và tattha Ãropeti, parena và ÃropÃpeti, tà taæ rukkhaæ pÃtenti, tass' eva avahÃro. sace pana tena rukkhe dubbale kate a¤¤o anÃïatto eva taæ cÃletvà pÃteti a¤¤ena và cÃlÃpeti rukkhena ca ajjhottharati, attano dhammatÃya makkaÂà và vagguliyo và Ãrohanti, paro và anÃïatto Ãropeti, sayaæ và esa vÃtamukhaæ sodheti balavavÃto Ãgantvà rukkhaæ pÃteti, sabbattha bhaï¬adeyyaæ. vÃtamukhasodhanaæ pan' ettha asampatte vÃte sukkhamÃtikÃya ujukaraïÃdÅhi sameti, no a¤¤athÃ. rukkhaæ Ãvijjhitvà satthena và ÃkoÂeti, aggiæ' và deti maï¬ukaïÂakaæ và visaæ và ÃkoÂeti, yena so marati, sabbattha bhaï¬adeyyam evà 'ti.
--vanaspatikathà niÂÂhitÃ--.



#<[page 348]>#
%<348                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
     haraïake, a¤¤assa haraïakabhaï¬aæ theyyacitto ÃmasatÅti paraæ sÅsabhÃrÃdÅhi bhaï¬am ÃdÃya gacchantaæ disvà etaæ harissÃmÅti vegena gantvà Ãmasati, ettÃvatÃssa dukkaÂaæ. phandÃpetÅti Ãka¬¬hanavika¬¬hanaæ karoti sÃmiko na mu¤cati, ten' assa thullaccayaæ. ÂhÃnà cÃvetÅti Ãka¬¬hitvà sÃmikassa hatthato moceti, ten' assa pÃrÃjikaæ.
sace pana taæ bhaï¬asÃmiko uÂÂhahitvà pothetvà puna taæ bhaï¬aæ mocÃpetvà gaïheyya, bhikkhu paÂhamagahaïen' eva pÃrÃjiko. sÅsato và kaïïato và gÅvato và hatthato và alaÇkÃraæ chinditvà mocetvà và gaïhantassa sÅsÃdÅhi mocitamatte pÃrÃjikaæ. hatthe pana vaÊayaæ và kaÂakaæ và anÅharitvà aggabÃhaæ ghaæsanto và aparÃparaæ và sÃreti, ÃkÃsagataæ và karoti rakkhati tÃva. rukkhamÆlacÅvaravaæsesu valayam iva na pÃrÃjikaæ janeti. kasmÃ, savi¤¤ÃïakattÃ. savi¤¤ÃïakakoÂÂhÃsagataæ hi yÃva tato na nÅhaÂaæ tÃva tatth' eva hoti, es' eva nayo aÇgulimuddikapÃdaakakaÂÆpagapilandhanesu. yo pana parassa nivatthasÃÂakaæ acchindati, paro ca salajjitÃya sahasà na muccati,
eken' antena coro ka¬¬hati, eken' antena paro rakkhati tÃva.
parassa hatthato muttamatte pÃrÃjikaæ. athÃpi ka¬¬hantassa chinditvà và ekadeso hatthagato hoti, so ca pÃdaæ agghati pÃrÃjikam eva. saha bhaï¬ahÃrakan ti sabhaï¬ahÃrakaæ, bhaï¬aæ nessÃmÅti cintetvà ito yÃhÅti bhaï¬ahÃrakaæ tajjeti. so bhÅto corena adhippetadisÃbhimukho hutvà ekaæ pÃdaæ saÇkÃmeti corassa thullaccayaæ, dutiye pÃrÃjikaæ.. pÃtÃpetÅti athÃpi coro bhaï¬ahÃrakassa hatthe Ãvudhaæ disvà sÃsaÇko hutvà pÃtÃpetvà gahetukÃmo ekamantaæ paÂikkamma santajjetvà pÃtÃpeti, parassa hatthato muttamatte pÃrÃjikaæ. pÃtÃpeti Ãpatti dukkaÂassÃti Ãdi pana parikappavasena vuttaæ.


#<[page 349]>#
%<Bhvibh_I.2.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              349>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  yo hi bhaï¬aæ pÃtÃpetvà yaæ mama ruccati taæ gahessÃmÅti parikappetvà pÃtÃpeti, tassa pÃtÃpane ca Ãmasane ca dukkaÂaæ, phandÃpane thullaccayaæ, pÃdagghanakassa ÂhÃnà cÃvane pÃrÃjikaæ. taæ pacchà paripÃtiyamÃnassa mu¤cato pi n' atthi yeva samaïabhÃvo.
yo pi bhaï¬ahÃrakaæ atikkamantaæ disvà anubandhanto tiÂÂha tiÂÂha bhaï¬aæ pÃtehÅti vatvà pÃtÃpeti, tassa pi tena hatthato muttamatte pÃrÃjikaæ. yo pana tiÂÂha tiÂÂhà 'ti vadati pÃtehÅti na vadati, itaro 'va taæ oloketvà sace esa maæ pÃpuïeyya ghÃteyyÃpi mantisÃlayo 'va hutvà taæ bhaï¬aæ gahaïaÂÂhÃne pakkhipitvà puna nivattitvà gahessÃmÅti pakkamati, pÃtanappaccayà pÃrÃjikaæ n' atthi.
Ãgantvà pana theyyacittena gaïhato uddhÃre pÃrÃjikaæ.
atha pan' assa evaæ hoti mayà pÃtÃpenten'eva imaæ mama santakaæ kataæ ti. tato naæ sakasa¤¤Ãya gaïhÃti gahaïe rakkhati bhaï¬adeyyaæ pana hoti. dehÅti vutte adentassa sÃmikÃnaæ dhuranikkhepe pÃrÃjikaæ. so imaæ cha¬¬etvà gato, anajjhÃvutthakaæ dÃni idan ti paæsukÆlasa¤¤Ãya gaïhato pi es' eva nayo. atha và pana sÃmiko tiÂÂha tiÂÂhà 'ti vuttamatten' eva olokento taæ disvà na dÃni idaæ mayhan ti dhuranikkhepaæ katvà nirÃlayo che¬¬etvà palÃyati, taæ theyyacittena gaïhato uddhÃre dukkaÂaæ, ÃharÃpente dÃtabbaæ, adentassa pÃrÃjikaæ. kasmÃ, tassa payogena cha¬¬itattà ti MahÃ-aÂÂhakathÃya vuttaæ. a¤¤esu pana vicÃraïà eva n' atthi. purimanayen' eva sakasa¤¤Ãya và paæsukÆlasa¤¤Ãya và gaïhante pi ayam eva vinicchayo ti.
--haraïakakathà niÂÂhitÃ--.

     upanidhimhi nÃhaæ gaïhÃmÅti sampajÃnamusÃvÃde pi adinnÃdÃnassa payogattà dukkaÂaæ. kiæ tumhe bhaïatha, n' ev' idaæ mayhaæ anurÆpaæ na tumhÃkan ti Ãdmi vadantassÃpi dukkaÂam eva. raho mayà etassa hatthe Âhapitaæ na a¤¤o koci jÃnÃti.


#<[page 350]>#
%<350                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  dassati nu kho me no ti sÃmiko vimatiæ uppÃdeti bhikkhussa thullaccayaæ. tassa pharusÃdibhÃvaæ disvà sÃmiko na mayhaæ dassatÅti dhuraæ nikkhipati, tatra sacÃyaæ bhikkhu kilametvà taæ dassÃmÅti dÃne saussÃho rakkhati tÃva. sace pi so dÃne nirussÃho bhaï¬asÃmiko pana gahaïe saussÃho rakkhateva. yadi pana tasmiæ dÃne nirussÃhe, bhaï¬asÃmiko na mayhaæ dassatÅti dhuraæ nikkhipati, evaæ ubhinnaæ dhuranikkhepena bhikkhuno pÃrÃjikaæ. yadi pi mukhena dassÃmÅti vadati, cittena pana adÃtukÃmo, evam pi sÃmikassa dhuranikkhepa pÃrÃjikaæ.
tam pana upanidhi nÃma saÇgopanatthÃya attano hatthe parehi Âhapitabhaï¬aæ aguttadesato ÂhÃnà cÃvetvà gutte ÂhÃne ÂhapanatthÃya harato anÃpatti. theyyacittena pi ÂhÃnÃcÃventassa avahÃro n' atthi. kasmÃ, attano hatthe nikkhittattÃ, bhaï¬adeyyaæ pana hoti. theyyacittena paribhu¤jato pi es' eva nayo, tÃvakÃlikagahaïe pi tath' eva.
dhammaæ caranto ti Ãdi vuttanayaæ eva, ayaæ tÃva pÃÊivaïïanÃ. pÃÊimuttakavinicchayo pan' ettha pattacakukkÃdi vasena ekaæ vutto. eko kira bhikkhu parassa mahagghe patte lobhaæ uppÃdetvà taæ haritukÃmo ÂhapitaÂÂhÃnam assa suÂÂhu sallakkhetvà attano pi pattaæ tass' eva santike Âhapesi. so paccÆsasamaye Ãgantvà dhammaæ vÃcÃpetvà niddÃyamÃnaæ mahÃtheram Ãha, vandÃmi bhante ti. ko eso ti. ahaæ bhante Ãgantukabhikkhu kÃlass' ev' amhi gantukÃmo, asukasmiæ ca me ÂhÃne Ådisena nÃma aæsavaÂÂakena ÅdisÃya pattatthavikÃya patto Âhapito, sÃdhu bhante taæ labheyyaæ ti. thero pavisitvà taæ gaïhi, uddhÃre yeva corassa pÃrÃjikaæ. sace Ãgantvà ko 'si tvaæ avelÃya Ãgato ti vutte bhÅto palÃyati,


#<[page 351]>#
%<Bhvibh_I.2.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              351>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  pÃrÃjikaæ patvà 'va palÃyati, therassa pana suddhacittattà anÃpatti. thero taæ gaïhissÃmÅti a¤¤aæ gaïhi, es' eva nayo. ayaæ pana a¤¤aæ tÃdisam eva gaïhante yujjati manussaviggahe Ãïattasadisavadhasmiæ viya. Kurundiyaæ pana padavÃrena kÃretabbo ti vuttaæ, taæ tÃdisam, eva gaïhante yujjati, taæ ma¤¤amÃno attano pattaæ gaïhitvà adÃsi, corassa sÃmikena dinnattà pÃrÃjikaæ n' atthi, asuddhacittena gahitattà dukkaÂaæ.
taæ ma¤¤amÃno corass' eva pattaæ gaïhitvà adÃsi, idhÃpi corassa attano santakattà pÃrÃjikaæ n' atthi, asuddhacittena pana gahitattà dukkaÂam eva, sabbattha therassa anÃpatti.
aparo pattaæ coressÃmÅti tath' eva niddÃyamÃnaæ theraæ vandi, ko ayan ti ca vutte, ahaæ bhante gilÃnabhikkhu ekaæ tÃva me pattaæ detha gÃmadvÃraæ gantvà bhesajjaæ ÃharissÃmÅti. thero idha gilÃno n' atthi, coro ayaæ bhavissatÅti sallakkhetvà imaæ haratÆ 'ti attano veribhikkhussa pattaæ nÅharitvà adÃsi, dvinnam pi uddhÃre yeva pÃrÃjikaæ.
veribhikkhussa patto ti sa¤¤Ãya a¤¤assa pattaæ uddharante pi es' eva nayo. sace pana verissÃyan ti sa¤¤Ãya carassa pattaæ uddharitvà deti, vuttanayen' eva therassa pÃrÃjikaæ, corassa dukkaÂaæ. atha verissà 'ti ma¤¤amÃno attano pattaæ deti, vuttanayen' eva ubhinnam pi dukkaÂaæ. eko mahÃthero upaÂÂhÃkaæ daharabhikkhuæ pattacÅvaraæ gaïha asukaæ nÃma gÃmaæ gantvà piï¬Ãya carissÃmà 'ti Ãha.
daharo gahetvà therassa pacchato gacchanto theyyacittaæ uppÃdetvà sace sÅse bhÃraæ khandhe karoti, pÃrÃjikaæ n' atthi. kasmÃ, Ãïattiyà gahitattÃ. sace pana maggato okkamma aÂaviæ pavisati padavÃrena kÃtabbo. atha nivattitvà vihÃrÃbhimukho palÃyitvà vihÃraæ pavisitvà gacchati, upacÃrÃtikkame pÃrÃjikaæ. athÃpi mahÃtherassa nivÃsanaparivattakaÂÂhÃnato gÃmÃbhimukho palÃyati, gÃmÆpacÃrÃtikkame pÃrÃjikaæ. yadi pana ubho piï¬aya caritvà bhutvà và gahetvà và nikkhamanti,


#<[page 352]>#
%<352                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  thero ca puna pi taæ vadeti pattacÅvaraæ gaïha vihÃraæ gamissÃmà 'ti, tatra ce so purimanayen' eva sÅse bhÃraæ khandhe karoti rakkhati tÃva.
ataviæ pavisati, padavÃrena kÃretabbo, nivattitvà gÃmÃbhimukho yeva palÃyati, gÃmÆpacÃrÃtikkame pÃrÃjikaæ.
purato vihÃrÃbhimukho palÃyitvà vihÃre aÂhatvà anisÅditvà avÆpasanten' eva theyyacittena gacchati, upacÃrÃtikkame pÃrÃjikaæ. yo pana anÃïatto gaïhati, tassa sÅse bhÃraæ khandhe karaïÃdÅsu pi pÃrÃjikaæ, sesaæ purimasadisam eva.
yo pana asukaæ nÃma vihÃraæ gantvà cÅvaraæ dhovitvà rajitvà và ehÅti vutte sÃdhÆ 'ti gahetvà gacchati, tassÃpi antarÃmagge theyyacittaæ uppÃdetvà sÅse bhÃraæ khandhe karaïÃdÅsu pÃrÃjikaæ n' atthi, maggà okkamane padavÃrena kÃretabbo. taæ vihÃraæ gantvà tath' eva vasanto theyyacittena paribhu¤janto jÅrÃpeti, corà vÃssa taæ haranti, avahÃro n' thi, bhaï¬adeyyaæ pana hoti, tato nikkhamitvà Ãgacchato pi es' eva nayo. so pana anÃïatto therena nimitte và kate sayam eva và kiliÂÂhaæ sallakkhetvà detha bhante cÅvaraæ amukaæ nÃma gÃmaæ gantvà rajitvà ÃharissÃmÅti gahetvà gacchati, tassa antarÃmagge theyyacittaæ uppÃdetvà sÅse bhÃraæ khandhe karaïÃdÅsu pÃrÃjikaæ. kasmÃ, anÃïattiyà gahitattÃ. maggà okkamato pi paÂinivattitvà tam eva vihÃraæ Ãgantvà vihÃrasÅmaæ atikkamato pi vuttanayen' eva pÃrÃjikaæ. tattha gantvà rajitvà pacchÃgacchato pi theyyacittena uppanne es' eva nayo. sace pana yattha gato tattha và antarÃmagge vihÃre và tam eva vihÃraæ paccÃgantvà tassa ekapasse và upacÃrasÅmaæ anatikkamitvà vasanto theyyacittena paribhu¤janto jÅrÃpeti corà vÃssa taæ haranti, yathà tathà và nassati bhaï¬adeyyaæ, upacÃrasÅmaæ atikkamato pana pÃrÃjikaæ.
yo pana therena nimitte kayiramÃne detha bhante ahaæ rajitvà ÃharissÃmÅti vatvà kattha gantvà bhante rajÃmÅti pucchati,


#<[page 353]>#
%<Bhvibh_I.2.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              353>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  thero ca taæ yattha icchasi tattha gantvà rajÃhÅti vadati, ayaæ vissaÂÂhadÆto nÃma, theyyacittena palÃyanto pi na avahÃrena kÃretabbo. theyyacittena pana palÃyato pi paribhogena và a¤¤athà và nÃsayato pi bhaï¬adeyyam eva hoti. bhikkhu bhikkhussa hatthe ka¤ci parikkhÃraæ pahiïÃti asukavihÃre asukabhikkhussa dehÅti, tassa theyyacittc uppanne sabbaÂÂhÃnesu asukaæ nÃma vihÃraæ gantvà cÅvaraæ dhovitvà và rajitvà và ehÅti ettha vuttasadiso vinicchayo. aparo bhikkhuæ pahiïitukÃmo nimittaæ karoti ko nu kho gahetvà gamissatÅti. tatra ce eko detha bhante ahaæ gahetvà gamissÃmÅti gahetvà gacchati, tassa theyyacitte uppanne sabbaÂÂhÃnesu detha bhante cÅvaraæ asukaæ nÃma gÃmaæ gantvà rajitvà ÃharissÃmÅti ettha vuttasadiso vinicchayo. therena cÅvaratthÃya vatthaæ labhitvà upaÂÂhÃkakule Âhapitaæ hoti, ath' assa antevÃsiko vatthaæ haritukÃmo tatra gantvà taæ kira vatthaæ dethà 'ti therena pesito viya vadati, tassa vacanaæ saddahitvà upÃsakena Âhapitaæ upÃsikà và upÃsikÃya Âhapitaæ upÃsako và a¤¤o và koci nÅharitvà deti, uddhÃre yev' assa pÃrÃjikaæ. sace pana therassa upaÂÂhÃkehi imaæ therassa dassÃmà 'ti attano vatthaæ Âhapitaæ hoti, ath' assa antevÃsiko taæ haritukÃmo tattha gantvà therassa kira vatthaæ dÃtukÃmattha taæ dethà 'ti vadati, te c' assa saddahitvà mayaæ bhante bhojetvà dassÃmà 'ti Âhapayimha, handa gaïhÃhÅti denti sÃmikehi dinnattà pÃrÃjikaæ n' atthi, asuddhacittena pana gahitattà dukkaÂaæ bhaï¬adeyya¤ ca hoti. bhikkhu bhikkhussa vatvà gÃmaæ gacchati itthannÃmo mama vassÃvÃsikaæ dassati taæ gahetvà ÂhapeyyÃsÅti. sÃdhÆ 'ti so bhikkhu tena dinnaæ mahagghasÃÂakaæ attanà laddhena appagghasÃÂakena saddhiæ Âhapetvà tena Ãgatena attano mahagghasÃÂakassa laddhabhÃvaæ ¤atvà và a¤¤atvà và dehi me vassÃvÃsikan ti vutte tava thÆlasÃÂako laddho, mayhaæ pana sÃÂako mahaggho, dve pi amukasmiæ nÃma okÃse ÂhapitÃ, pavisitvà gaïhÃhÅti vadati,


#<[page 354]>#
%<354                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tena pavisitvà thÆlasÃÂake gahite itarassa itaraæ gaïhato uddhÃre pÃrÃjikaæ. athÃpi tassa sÃÂake attano nÃmaæ attano ca sÃÂake tassa nÃmaæ likhitvà gaccha nÃmaæ vÃcetvà gaïhÃhÅti vadati, tatrÃpi es' eva nayo.
yo pana attanà ca tena ca laddhasÃÂake ekato Âhapetvà taæ evaæ vadati tayà ca mayà ca laddhasÃÂakà dve pi antogabbhe ÂhapitÃ, gaccha yaæ icchasi taæ vicinitvà gaïhà 'ti, so ca lajjÃya ÃvÃsikena laddhaæ thÆlasÃÂakam eva gaïheyya, tatr' ÃvÃsikassa vicinitvà gahitÃvasesaæ itaram gaïhato anÃpatti. Ãgantuko bhikkhu ÃvÃsikÃnaæ cÅvarakaæmaæ karontÃnaæ samÅpe pattacÅvaraæ Âhapetvà ete saÇgopissantÅti ma¤¤amÃno nahÃyituæ và a¤¤atra và gacchati.
sace taæ ÃvÃsikà saÇgopenti icc etaæ kusalaæ, no ce naÂÂhe gÅvà na hoti, sace pi so idaæ bhante Âhapethà 'ti vatvà gacchati, itare ca kiccapasutattà na jÃnanti, es' eva nayo. athÃpi te idaæ bhante Âhapethà 'ti vuttà mayaæ vyÃvaÂà 'ti paÂikkhipanti, itaro ca avassaæ ÂhapessantÅti anÃdiyitvà gacchati es' eva nayo. sace pana yÃcità ayÃcità và mayaæ ÂhapessÃma tvaæ gacchà 'ti vadanti taæ saÇgopitabbaæ, no ce saÇgopenti naÂÂhe gÅvÃ. kasmà sampaÂicchitattÃ. yo bhikkhu bhaï¬ÃgÃriko hutvà paccÆsasamaye eva bhikkhÆnaæ pattacÅvarÃni heÂÂhÃpÃsÃdaæ oropetvà dvÃraæ apidahitvà tesam pi anÃrocetvà 'va dÆre bhikkhÃcÃraæ gacchati, tÃni te corà haranti tass' eva gÅvÃ. yo pana bhikkhÆhi oropetha bhante pattacÅvarÃni kÃlo salÃkagahaïassà 'ti vutte samÃgatatthà 'ti pucchitvà Ãma samÃgatamhà 'ti vutte pattacÅvarÃni nÅharitvà nikkhipitvà bhaï¬ÃgÃradvÃraæ bandhitvà tumhe pattacÅvarÃni gahetvà heÂÂhÃpÃsÃdadvÃraæ jaggitvà gaccheyyÃthà 'ti vatvà gacchati. tatra c' eko alasajÃtiko bhikkhu bhikkhÆsu gatesu pacchà akkhÅni puæchanto uÂÂhahitvà udakaÂÂhÃnaæ và mukhadhovanatthaæ và gacchati,


#<[page 355]>#
%<Bhvibh_I.2.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              355>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  taæ khaïaæ disvà corà pattacÅvaraæ haranti suhaÂaæ, bhaï¬ÃgÃrikassa gÅvà na hoti. sace pi koci bhaï¬ÃgÃrikassa anÃrocetvà 'va bhaï¬ÃgÃre attano parikkhÃraæ Âhapeti, tasmim pi naÂÂhe bhaï¬ÃgÃrikassa gÅvà na hoti.
sace pana bhaï¬ÃgÃriko taæ disvà aÂÂhÃne Âhapitan ti gahetvà Âhapeti naÂÂhe tassa gÅvÃ. sace pi Âhapitabhikkhunà mayà bhante Ådiso nÃma parikkhÃro Âhapito, upadhÃreyyÃthà 'ti vutte sÃdhÆ 'ti sampaÂicchati, dunnikkhittaæ và ma¤¤amÃno a¤¤asmiæ ÂhÃne Âhapeti, tass' eva gÅvÃ. nÃhaæ jÃnÃmÅti paÂikkhipantassa pana n' atthi gÅvÃ. yo pi tassa passantass' eva Âhapeti, bhaï¬ÃgÃrika¤ ca na sampaÂicchÃpeti naÂÂhaæ sunaÂÂham eva. sace taæ bhaï¬ÃgÃriko a¤¤atra Âhapeti naÂÂhe gÅvÃ. sace bhaï¬ÃgÃraæ suguttaæ sabbo saÇghassa ca cetiyassa ca parikkhÃro tatth' eva ÂhapÅyati bhaï¬ÃgÃriko ca bÃlo abyatto dvÃraæ vivaritvà dhammakathaæ và sotuæ a¤¤aæ và ki¤ci kÃtuæ katthaci gacchati, taæ khaïam disvà yattakaæ corà haranti, sabbaæ tassa gÅvÃ. bhaï¬ÃgÃrato nikkhamitvà bahi caÇkamantassa và dvÃraæ vivaritvà sarÅraæ utuæ gÃhÃpentassa và tatth' eva samaïadhammÃnuyogena nisinnassa và tatth' eva nisÅditvà kenaci kammena vyÃvaÂassa và uccÃrapassÃvapÅÊitassa và sato tatth' eva upacÃre vijjamÃne bahi gacchato và a¤¤ena và kenaci ÃkÃrena pamattassa sato dvÃraæ vivaritvà và vivaÂam eva pavisitvà và sandhiæ chinditvà và yattakaæ tassa pamÃdappaccayà corà haranti, sabbaæ tass' eva gÅvÃ.
uïhasamaye pana vÃtapÃnaæ vivaritvà nipajjituæ vaÂÂatÅti vadanti. uccÃrapÅÊitassa pana tasmiæ upacÃre asati a¤¤attha gacchantassa gilÃnapakkhe Âhitattà avisayo tasmà gÅvà na hoti. yo pana anto uïhapÅÊito dvÃraæ suguttaæ katvà bahi nikkhamati, corà ca taæ gahetvà dvÃraæ vivarà 'ti vadanti, yÃva tatiyaæ na vivaritabbaæ. yadi pana te corà sace na vivarasi, ta¤ ca mÃressÃma dvÃra¤ ca chinditvà parikkhÃraæ harissÃmà 'ti pharasuÃdÅni ukkhipanti,


#<[page 356]>#
%<356                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  mayi ca mate saÇghassa ca senÃsane vinaÂÂhe guïo n' atthÅti vivarituæ vaÂÂati, idhÃpi avisayattà gÅvà n' atthÅti vadanti. sace koci Ãgantuko ku¤cikaæ và deti dvÃraæ và vivarati yattakaæ corà haranti sabbaæ tassa gÅvÃ. saÇghena và gaïena và bhaï¬ÃgÃraguttatthÃya sÆciyantaka¤ ca ku¤cikamuddikà ca yojetvà dinnà hoti, bhaï¬ÃgÃriko ghaÂikamattaæ datvà nipajjati, corà vivaritvà parikkhÃraæ haranti tass' eva gÅvÃ.
sÆciyantaka¤ ca ku¤cikamuddika¤ ca yojetvà nipannaæ pan' etaæ sace corà Ãgantvà vivarà 'ti vadanti, tattha purimanayen' eva paÂipajjitabbaæ. evaæ guttiæ katvà nipanne pana sace bhittiæ và chadanaæ và bhinditvà ummaggena và pavisitvà haranti, na tassa gÅvÃ. sace bhaï¬ÃgÃre a¤¤e pi therà vasanti, vivaÂe dvÃre attano parikkhÃraæ gahetvà gacchanti, bhaï¬ÃgÃriko tesu gatesu dvÃraæ jaggati, sace tattha ki¤ci avaharati bhaï¬ÃgÃrikassa issaratÃya bhaï¬ÃgÃrikass' eva gÅvÃ. therehi pana sahÃyehi bhavitabbaæ ayaæ sÃmici. yadi bhaï¬ÃgÃriko tumhe bahi Âhatvà 'va tumhÃkaæ parikkhÃraæ gaïhatha mà pavisitthà 'ti vadati, tesa¤ ca eko loÊamahÃthero sÃmaïerehi c' eva upaÂÂhÃkehi ca saddhiæ bhaï¬ÃgÃraæ pavisitvà nisÅdati c' eva nipajjati ca yattakaæ bhaï¬aæ nassati sabbaæ tassa gÅvÃ, bhaï¬ÃgÃrikena pana avasesattherehi ca sahÃyehi bhavitabbaæ. atha bhaï¬ÃgÃriko 'va loÊasÃmaïere ca upaÂÂhÃke ca gahetvà bhaï¬ÃgÃre nisÅdati c' eva nipajjati ca, yaæ tattha nassati sabbaæ tass' eva gÅvÃ. tasmà bhaï¬ÃgÃriken' eva tattha vasitabbaæ, avasesehi app' eva rukkhamÆle vasitabbaæ, na ca bhaï¬ÃgÃrehi. yo pana attano attano sabhÃgabhikkhÆnaæ vasanagabbhesu parikkhÃraæ Âhapenti, parikkhÃre naÂÂhe yehi Âhapito tesaæ yeva gÅvÃ, itarehi pana sahÃyehi bhavitabbaæ.
yadi pana saÇgho bhaï¬ÃgÃrikassa vihÃre yeva yÃgubhattaæ dÃpeti, so ca bhikkhÃcÃratthÃya gÃmaæ gacchati naÂÂhaæ tass' eva gÅvÃ.


#<[page 357]>#
%<Bhvibh_I.2.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà               357>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  bhikkhÃcÃraæ pavisantehi atirekacÅvararakkhaïatthÃya ÂhapitavihÃracÃrikassÃpi yÃgubhattaæ và nivÃpaæ và labhamÃnass' eva bhikkhÃcÃraæ gacchato yaæ tattha nassati sabbaæ gÅvÃ. na kevala¤ ca etam eva, bhaï¬ÃgÃrikassa viya yaæ tassa pamÃdappaccayà nassati sabbaæ gÅvÃ.
sace vihÃro mahà hoti a¤¤aæ padesaæ rakkhituæ gacchantassa a¤¤asmiæ padese nikkhittaæ haranti, avisayattà gÅvà na hoti. Ådise pana vihÃre vemajjhe sabbesaæ osaraïaÂÂhÃne parikkhÃre Âhapetvà nisÅditabbaæ, vihÃracÃrikà và dve tayo ÂhapetabbÃ. sace tesam pi appamattÃnaæ ito cito ca rakkhataæ yeva ki¤ci nassati gÅvà na hoti. vihÃracÃrike bandhitvà haritabhaï¬am pi corÃnaæ paÂipathaæ gatesu a¤¤ena maggena haritabhaï¬am pi na tesaæ gÅvÃ. sace vihÃracÃrikÃnaæ vihÃre dÃtabbaæ yÃgubhattaæ và nivÃpo và na hoti, tehi pattabbalÃbhato atirekà dve tisso yÃgusalÃkà tesaæ pahonakabhattasalÃkà ca Âhapetuæ vaÂÂati. nibaddhaæ katvà pana na ÂhapetabbÃ, manussÃhi vippaÂisÃrino honti vihÃracÃrikà yeva amhÃkaæ bhattaæ bhu¤jantÅti, tasmà parivattetvà ÂhapetabbÃ. sace tesaæ sabhÃgà salÃkabhattÃni Ãharitvà denti, icc etaæ kusalaæ, no ce denti vÃraæ gÃhÃpetvà nÅharÃpetabbÃni, sace vihÃracÃriko dve tisso salÃkà cattÃri pa¤ca salÃkabhattÃni ca labhamÃno 'và bhikkhÃcÃraæ gacchati, bhaï¬ÃgÃrikassa viya sabbaæ naÂÂhaæ gÅvà hoti. sace saÇghassa vihÃrapÃlÃnaæ dÃtabbaæ bhattaæ và nivÃpo và n' atthi, bhikkhu vihÃravÃraæ gahetvà attano attano nissitake jagganti, sampattaæ vÃraæ agahetuæ na labbhati, yathà a¤¤e bhikkhÆ karonti, tath' eva kÃtabbaæ. bhikkhÆhi pana asahÃyassa và adutiyassa và yassa sabhÃgo bhikkhu bhattaæ Ãnetvà dÃtà n' atthi, evarÆpassa vÃro na pÃpetabbo. yam pi pÃkavaÂÂatthÃya vihÃre Âhapenti, taæ gahetvà upajÅvantena ÂhÃtabbaæ. yo taæ na upajÅvati vÃraæ na gÃhÃpetabbaæ phalÃphalatthÃya pi vihÃre bhikkhuæ Âhapenti jaggitvà gopetvà phalavÃrena bhÃjetvà khÃdanti,


#<[page 358]>#
%<358                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  yo tÃni khÃdati tena ÂhÃtabbaæ, anupajÅvanto na gÃhÃpetabbo. senÃsanama¤capÅÂhapaccattharaïarakkhaïatthÃya pi Âhapenti, ÃvÃse vasantena ÂhÃtabbaæ, abbhokÃsiko pana rukkhamÆliko và na gÃhetabbo. eko navako hoti, bahussuto pana bahunnaæ dhammaæ vÃceti, paripucchaæ deti, pÃÊiæ vaïïeti, dhammakathaæ katheti, saÇghassa bhÃraæ nittharati, ayaæ lÃbhaæ paribhu¤janto pi ÃvÃse vasanto pi vÃraæ na gÃhetabbo, purisaviseso nÃma ¤Ãtabbo ti vadanti. uposathÃgÃrapaÂimÃgharajaggikassa pana dviguïaæ yÃgubhattaæ devasikaæ taï¬uÊanÃÊi saævacchare ticÅvaraæ dasavÅsagghanakaæ kappiyabhaï¬a¤ ca dÃtabbaæ. sace pana tassa taæ labhamÃnass' eva pamÃdena tattha ki¤ci nassati sabbaæ gÅvÃ, bandhitvà balakkÃrena acchinnaæ pana na gÅvÃ. tattha cetiyassa và saÇghassa và santakena cetiyassa santakaæ rakkhÃpetuæ vaÂÂati. cetiyassa santakena sanghassa santakaæ rakkhÃpetuæ na vaÂÂati. yam pana cetiyassa santakena saddhiæ saÇghassa santakaæ Âhapitaæ hoti, taæ cetiyasantake rakkhÃpite rakkhitam eva hotÅti evaæ vaÂÂati. pakkhavÃrena uposathÃgÃrÃdÅni rakkhato pi pamÃdavasena naÂÂhaæ gÅvà yevà 'ti.
--upanidhikathà niÂÂhitÃ--.

     saÇkaæ tato hanantÅti suÇkaghÃtaæ suÇkaÂÂhÃnass' etaæ adhivacanaæ, taæ hi yasmà tato suÇkÃrahaæ bhan¬aæ suÇkaæ adatvà nÅharantà ra¤¤o suÇkaæ hananti vinÃsenti, tasmà suÇkaghÃtan ti vuttaæ. tatra pavisitvà ti tatra pabbatakhaï¬ÃdÅsu ra¤¤Ã paricchedaæ katvà Âhapite suÇkaÂÂhÃne pavisitvÃ. rÃjagghaæ bhaï¬an ti rÃjÃrahaæ bhaï¬aæ, yato ra¤¤o pa¤camÃsakaæ và atirekapa¤camÃsakaæ và agghanakaæ suÇkaæ dÃtabbaæ hoti, taæ bhaï¬an ti attho.


#<[page 359]>#
%<Bhvibh_I.2.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              359>%
rÃjakan ti pi pÃÂho ayam eva attho. theyyacitto ti ito ra¤¤o suÇkaæ na dassÃmÅti theyyacittaæ uppÃdetvà taæ bhaï¬aæ Ãmasati dukkaÂaæ. ÂhapitaÂÂhÃnato gahetvà thavikÃyaæ và pakkhipati, paÂicchannaÂÂhÃne và Ærunà saddhiæ bandhati thullaccayaæ. saÇkaÂÂhÃnena paricchinnattà ÂhÃnÃcÃvanaæ na hoti, suÇkaÂÂhÃnaparicchedaæ dutiyaæ pÃdaæ atikkÃmeti pÃrÃjikaæ. bahi suÇkaghÃtaæ pÃtetÅti rÃjapurisÃnaæ a¤¤avihatabhÃvaæ passitvà anto Âhito 'va bahipatanatthÃya khipati, ta¤ ce avassapatanakaæ hatthato muttamatte pÃrÃjikaæ. ta¤ ce rukkhe và khÃïumhi và paÂihataæ balavavÃtavegukkhittaæ và hutvà puna anto yeva patati rakkhati, puna gaïhitvà khipati pubbe vuttanayen' eva pÃrÃjikaæ. bhÆmiyaæ patitvà vaÂÂantaæ puna anto pavisati pÃrÃjikaæ eva. Kurundiya-saÇkhepaÂÂhakathÃsu pana sace bahi patitaæ Âhatvà Âhatvà vaÂÂantaæ pavisati pÃrÃjikaæ. sace atiÂÂhamÃnaæ yeva vaÂÂitvà pavisati rakkhatÅti vuttaæ. anto Âhatvà hatthena và pÃdena và yaÂÂhiyà và vaÂÂeti, a¤¤ena và vaÂÂÃpeti, sace aÂhatvà vaÂÂamÃnaæ gataæ pÃrÃjikaæ. anto Âhatvà Âhatvà bahigacchantaæ rakkhati, vaÂÂitvà gamissatÅti và a¤¤o naæ vaÂÂessatÅti và anto Âhapitaæ pacchà sayaæ và vaÂÂamÃnaæ a¤¤ena và vaÂÂitaæ bahi gacchati rakkhati yeva, suddhacittena Âhapite pana tathÃgacchante vattabbam eva n' atthi. dve puÂake ekÃbaddhe katvà suÇkaÂÂhÃnasÅmantare Âhapeti. ki¤cÃpi bahipuÂake suÇkaæ pÃdaæ agghati, tena saddhiæ ekÃbaddhatÃya anto puÂake rakkhati. sace pana parivattetvà abbhantarimaæ bahi Âhapeti pÃrÃjikaæ. kÃje pi ekÃbaddhaæ katvà Âhapite es' eva nayo. sace pana abandhitvà kÃjakoÂiyaæ Âhapitamattam eva hoti pÃrÃjikaæ. gacchante yÃne và assapiÂÂhiÃdÅsu và Âhapeti bahi nÅharissatÅti nÅhaÂe pi avahÃro n' atthi, bhaï¬adeyyam pi na hoti. kasmÃ, atra paviÂÂhassa suÇkaæ gaïhantÆ 'ti vuttattÃ.


#<[page 360]>#
%<360                 SamantapÃkà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  ida¤ ca suÇkaÂÂhÃnassa bahi Âhitaæ na ca tena nÅtaæ, tasmà n' eva bhaï¬adeyyaæ na pÃrÃjikaæ. ÂhitayÃnÃdisu Âhapite vinà tassa payogaæ gatesu theyyacitte pi sati n' ev' atthi avahÃro.
yadi pana Âhapetvà yÃnÃdÅni pÃjento atikkÃmeti, hatthisippÃdÅsu và kataparicayattà purato Âhatvà ehi re ti pakkosati, sÅmÃtikkame pÃrÃjikaæ. eÊakalomasikkhÃpade imasmiæ ÂhÃne a¤¤aæ harÃpeti anÃpatti idha pÃrÃjikaæ. tatra a¤¤assa yÃne và bhaï¬e và ajÃnantassa pakkhipitvÃpi tiyojanaæ atikkÃmeti, nissaggiyÃni hontÅti pÃcittiyaæ, idha anÃpatti. suÇkaÂÂhÃne suÇkaæ datvà 'va gantuæ vaÂÂati.
eko Ãbhogaæ katvà gacchati sace suÇkaæ dehÅti vakkhanti dassÃmi. no ce vakkhanti gamissÃmÅti. taæ disvà eko suÇkiko eko bhikkhu gacchati gaïhatha naæ suÇkan ti ca vadati. aparo kuto pabbajitassa suÇkaæ, gacchatÆ 'ti vadati, laddhakappaæ hoti gantabbaæ. bhikkhÆnaæ suÇkaæ adatvà gantuæ na vaÂÂati. gaïha upÃsakà 'ti vutte pana bhikkhussa suÇkaæ gaïhatehi pattacÅvaraæ gahetabbaæ bhavissati, kiæ tena gacchatÆ 'ti vutte pi laddhakappam eva. sace pi suÇkikà niddÃyanti và jÆtaæ và kÅÊanti yattha katthaci và gatÃ, aya¤ ca kuhiæ suÇkikà ti pakkositvÃpi na passati, laddhakappam eva. sace pi suÇkaÂÂhÃnaæ patvà a¤¤avihito và ki¤ci cintento và sajjhÃyanto và manasikÃraæ anuyu¤janto và corahatthisÅhabyagghÃdÅhi sahasà vuÂÂhÃya samanubaddho và mahÃmeghaæ vuÂÂhitaæ disvà purato sÃlaæ pavisitukÃmo và hutvà taæ ÂhÃnaæ atikkÃmeti, laddhakappam eva. suÇkaæ pariharatÅti ettha upacÃraæ okkamitvà kincÃpi pariharati, avahÃro yevà 'ti KurundaÂÂhakathÃyaæ vuttaæ. MahÃ-aÂÂhakathÃyam pana pariharantaæ rÃjapurisà viheÂhentÅti kevalaæ ÃdÅnavaæ dassetvà upacÃraæ okkamitvà pariharato dukkataæ.


#<[page 361]>#
%<Bhvibh_I.2.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              361>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  anokkamitvà pariharato anÃpattÅti vuttaæ. idaæ pÃliyà sameti, ettha dvÅhi le¬¬upÃtehi upacÃro paricchinditabbo ti.
--suÇkaghÃtakathà niÂÂhitÃ--.

     ito parasmiæ ekaæsena avahÃrapahonakapÃïaæ dassento manussapÃïo ti Ãha, tam pi bhujissaæ harantassa avahÃro n' atthi. yo pi bhujisso mÃtarà và pitarà và ÃÂhapito hoti attanà và attano upari katvà pa¤¤Ãsaæ và saÂÂhiæ và aggahesi. tam pi harantassa avahÃro n' atthi, dhanaæ pana gataÂÂhÃne 'va va¬¬hati. antojÃtakadhanakkÅtakakaramarÃïÅtakappabhedaæ. pana dÃsaæ yeva harantassa avahÃro hoti, tam eva hi sandhÃya idaæ vuttaæ pÃïo nÃma manussapÃïo vuccatÅti. ettha ca gehadÃsiyà kucchismiæ dÃsassa jÃto antojÃtako, dhanena kÅto dhanakkÅto, paradesato haritvà Ãnetvà dÃsavyaæ upagamito karamarÃïÅto ti veditabbo. evarÆpaæ pÃïaæ harissÃmÅti Ãmasati dukkaÂaæ, hatthe và pÃde và gahetvà ukkhipanto phandÃpeti thullaccayaæ, ukkhipitvà palÃyitukÃmo kesaggamattam pi ÂhitaÂÂhÃnato atikkÃmeti pÃrÃjikaæ. kesesu và hatthesu và gahetvà ka¬¬hati, padavÃrena kÃretabbo. padasà nessÃmÅti tajjento và paharanto và ito gacchÃhÅti vadati, tena vuttadisÃbhÃgaæ gacchantassa dutiyapadavÃre pÃrÃjikaæ. ye pi tena saddhiæ ekacchandà honti, sabbesaæ ekakkhaïe pÃrÃjikaæ. bhikkhudÃsaæ disvà sukhadukkhaæ pucchitvà và apucchitvà và gaccha palÃyitvà sukhaæ jÅvà 'ti vadati, so ce palÃyati dutiyapadavÃre pÃrÃjikaæ. taæ attano samÅpaæ Ãgataæ a¤¤o palÃyÃhÅti vadati, sace bhikkhusataæ paÂipÃÂiyà attano attano samÅpam Ãgataæ vadati, sabbesaæ pÃrÃjikaæ. yo pana vegasà palÃyantaæ yeva palÃya yÃva taæ sÃmikà na gaïhantÅti bhaïati,


#<[page 362]>#
%<362                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  anÃpatti pÃrÃjikassa. sace pana sanikaæ gacchantaæ bhaïati, so ca tassa vacanena sÅghaæ gacchati pÃrÃjikaæ. palÃyitvà a¤¤aæ gÃmaæ và desaæ và gataæ disvà tato pi palÃpentassa pÃrÃjikam, eva.
adinnÃdÃnaæ nÃma pariyÃyena muccati, yo hi evaæ vadati,
tvaæ idha kiæ karosi, kiæ te palÃyituæ na vaÂÂatÅti và kiæ katthaci gantvà sukhaæ jÅvituæ na vaÂÂatÅti và dÃsÃdÃsiyo palÃyitvà amukaæ nÃma padesaæ gantvà sukhaæ jÅvissantÅti và vadati, so ca tassa vacanaæ sutvà palÃyati avahÃro n' atthi.
yo pi mayaæ amukaæ nÃma padesaæ gacchÃma, tatra gatà sukhaæ jÅvanti, amhehi ca saddhiæ gacchantÃnaæ antarÃmagge pi pÃtheyyÃdÅhi kilamatho n' atthÅti vatvà sukhaæ attanà saddhiæ Ãgacchantaæ gahetvà gacchati maggagamanavasena na theyyacittena n' ev' atthi avahÃro. antarÃmagge ca coresu uÂÂhitesu are corà vuÂÂhità vegena palÃyÃhi ehi yÃhÅti vadantassÃpi corantarÃyamocanatthÃya vuttattà avahÃraæ na vadanti
--pÃïakathà niÂÂhitÃ--.

     apadesu ahi nÃma sassÃmiko ahiguïÂhikÃdÅhi gahitasappo.
yaæ kÅÊÃpento a¬¬ham pi pÃdam pi kahÃpaïam pi labhanti.
mu¤cantÃpi hira¤¤aæ và suvaïïaæ và gahetvà 'va mu¤canti.
te kassaci bhikkhuno nisinnokÃsaæ gantvà sappakaraï¬aæ Âhapetvà niddÃyanti và katthaci và gacchanti. tatra ce so bhikkhu theyyacittena taæ karaï¬aæ Ãmasati dukkaÂaæ, phandÃpeti thullaccayaæ, ÂhÃnà cÃveti pÃrÃjikaæ. sace pana karaï¬akaæ ugghÃÂetvà sappaæ gÅvÃya gaïhati dukkaÂaæ, uddharati thullaccayaæ, ujukaæ katvà uddharantassa karaï¬atalato sappassa naïguÂÂhe kesaggamatte mutte pÃrÃjikaæ. ghaæsitvà ka¬¬hantassa naÇguÂÂhe mukhavaÂÂito muttamatte pÃrÃjikaæ. karaï¬amukhaæ Åsakaæ vivaritvà pahÃraæ và datvà ehi re ti nÃmena pakkositvà và nikkhÃmeti pÃrÃjikaæ.


#<[page 363]>#
%<Bhvibh_I.2.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              363>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tath' eva vivaritvà maï¬Ækasaddaæ mÆsikasaddaæ và lÃjÃvikiraïaæ và katvà nÃmena pakkosati accharakaæ và hanti, evaæ nikkhante pi pÃrÃjikaæ. mukhaæ avivaritvÃpi evaæ kate chÃto sappo sÅsena karaï¬apuÂaæ Ãhacca okÃsaæ katvà palÃyati pÃrÃjikaæ eva. sace pana mukhe vivarite sayam eva sappo nikkhamitvà palÃyati bhaï¬adeyyaæ. athÃpi mukhaæ vivaritvà và avivaritvà và kevalaæ maï¬ÆkamÆsikasaddalÃjÃvikiraïam eva ca karoti, na nÃmaæ gahetvà pakkhosati na accharaæ và hanti,
sappo chÃtattà maï¬ÆkÃdÅni khÃdissÃmÅti nikkhamitvà palÃyati bhaï¬adeyyaæ eva. maccho kevalaæ idha apadagahaïena Ãgato, yaæ pan' ettha vattabbaæ taæ udakaÂÂhe vuttam evà 'ti.
--apadakathà niÂÂhitÃ--.

     dinadesu ye avaharituæ sakkÃ, te dassento manussà pakkhajÃto ti Ãha. devatà pana avaharituæ na sakkÃ, pak khÃjÃtà etesan ti pakkhajÃtÃ, te lomapakkhà cammapakkhà aÂÂhipakkhà ti tividhÃ. tattha morakukkuÂÃdayo lomapakkhÃ, vagguliÃdayo cammapakkhÃ, bhamarÃdayo aÂÂhipakkhà ti veditabbÃ. te sabbe pi manussà ca pakkhajÃtà ca kevalaæ idha dipadagahaïena ÃgatÃ. yam pan' ettha vattabbaæ, taæ ÃkÃsaÂÂhe ca pÃïe ca vuttanayam evà 'ti.
--dipadakathà niÂÂhitÃ--.

     catuppadesu pasukà ti pÃliyaæ ÃgatÃvasesà sabbà catuppadajÃtÅti veditabbÃ. hatthiÃdÃyo pÃkaÂà yeva. tattha theyyacittena hatthiæ Ãmasantassa dukkaÂaæ, phandÃpentassa thullaccayaæ. yo pana mahÃbalo balamadena taruïaæ bhiÇkacchÃpaæ nÃbhimÆle sÅsena uddhÃretvà gaïhanto cattÃro pÃde soï¬a¤ ca bhÆmito kesaggamattam pi moceti pÃrÃjikaæ. hatthÅ pana koci hatthisÃlÃyaæ bandhitvà Âhapito hoti,


#<[page 364]>#
%<364                 SamantapÃsÃdikà                   [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  koci abaddho va tiÂÂhati, koci anto vatthumhi tiÂÂhati, koci rÃjaÇgaïe, tattha hatthisÃlÃyaæ gÅvÃya bandhitvà Âhapitassa gÅvÃbandhana¤ ca cattÃro ca pÃdà ti pa¤caÂhÃnÃni honti. gÅvÃya ca ekasmi¤ ca pÃde ayasaÇkhalikÃya baddhassa chaÂhÃnÃni, gÅvÃya¤ ca dvÅsu ca pÃdesu baddhassa sattaÂhÃnÃni, tesaæ vasena phandÃpanaÂÂhÃnÃcÃvanÃdÅni veditabbÃni. abaddhassa sakalà hatthisÃlà ÂhÃnaæ, tato atikkÃmeti pÃrÃjikaæ. anto vatthumhi Âhitassa sakalaæ anto vatthum eva ÂhÃnaæ, tassa vatthudvÃrÃtikkamane pÃrÃjikaæ. rÃjaÇgaïe Âhitassa sakalanagaraæ ÂhÃnaæ, tassa nagaradvÃrÃtikkamane pÃrÃjikaæ. bahinagare Âhitassa ÂhitaÂÂhÃnam eva ÂhÃnam, tam haranto padavÃrena kÃretabbo, nipannassa ekam eva ÂhÃnaæ, taæ theyyacittena uÂÂhÃpentassa uÂÂhitamatte pÃrÃjikaæ, asse pi ayam eva vinicchayo.
sace pana so catusu pÃdesu baddho hoti, aÂÂhaÂÂhÃnÃni veditabbÃni, esa nayo oÂÂhe pi. gaïo pi koci gehe bandhitvà Âhapito hoti, koci abandho 'va tiÂÂhati, koci pana vaje bandhitvà Âhapito hoti, koci abandho 'va tiÂÂhati. tattha gehe bandhitvà Âhapitassa cattÃro pÃdà bandhana¤ cà 'ti pa¤caÂhÃnÃni, abaddhassa sakalaæ gehaæ, vaje pi baddhassa pa¤caÂhÃnÃni abaddhassa sakalo vajo, taæ vajadvÃraæ atikkÃmeti pÃrÃjikaæ. vajaæ bhinditvà haranto khaï¬advÃraæ atikkÃmeti pÃrÃjikaæ. dvÃraæ và vivaritvà vajaæ và bhinditvà bahi Âhito nÃmena pakkositvà nikkhÃmeti pÃrÃjikaæ.
sÃkhÃbhaÇgaæ dassetvà pakkosantassÃpi es' eva nayo.
dvÃraæ avivaritvà vajaæ abhinditvà kevalaæ sÃkhÃbhaÇgaæ cÃletvà pakkosati, goïo chÃtatÃya vajaæ laÇghetvà nikkhamati pÃrÃjikam eva. sace pana dvÃre vivarite vaje và bhinne sayam eva nikkhamati, bhaï¬adeyyaæ, dvÃraæ vivaritvà và avivaritvà và vajaæ bhinditvà và abhinditvà và kevalaæ sÃkhÃbhaÇgaæ cÃleti na pakkosati,


#<[page 365]>#
%<Bhvibh_I.2.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              365>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  goïo chÃtatÃya padasà và laÇghetvà và nikkhamati bhaï¬adeyyam eva. eko majjhe gÃme bandho Âhito, eko nipanno Âhitagoïassa pa¤caÂhÃnÃni honti, nipannassa dve, tesaæ vasena phandÃpanaÂÂhÃnÃcÃvanÃni veditabbÃni. so pana nipannam anuÂÂhapetvà tatth' eva ghÃteti bhaï¬adeyyaæ. suparikkhitte pana dvÃrayuttagÃme Âhitagoïassa sakalagÃmo ÂhÃnaæ, aparikkhitte Âhitassa và carantassa và pÃdehi akkantaÂÂhÃnam eva ÂhÃnaæ.
gadrabhapasukÃdÅsu pi ayam eva vinicchayo ti.
--catuppadakathà niÂÂhitÃ--.

     bahuppadesu sace ekÃya satapadiyà vatthuæ pÆrati, taæ padasà nentassa navanavuti thullaccayÃni ekaæ pÃrÃjikaæ, sesaæ vuttanayam evà 'ti.
--bahuppadakathà niÂÂhitÃ--.

     ocaratÅti ocarako tattha tattha anto anupavisatÅti vuttaæ hoti. ocaritvà ti sallakkhetvà upadhÃretvà ti attho. ÃcikkhatÅti parakulesu và vihÃrÃdÅsu và duÂÂhapitaæ asaævihitÃrakkhaæ bhaï¬aæ a¤¤assa corakammaæ kÃtuæ paÂibalassa Ãroceti. Ãpatti ubhinnaæ pÃrÃjikassà 'ti avassaæ hÃriye bhaï¬e ocarakassa Ãïattikkhaïe, itarassa ÂhÃnÃcÃvane ti evaæ Ãpatti ubhinnaæ pÃrÃjikassa. yo pana puriso gehe n' atthi bhaï¬aæ asukasmiæ nÃma padese Âhapitaæ asaævihitÃrakkhaæ dvÃraæ asaævutaæ gatamatten' eva sakkà hÃrituæ n' atthi nÃma koci purisakÃrÆpajÅvi. yo taæ gantvà hareyyà 'ti Ãdinà nayena pariyÃya kathaæ karoti, ta¤ ca sutvà a¤¤o ahaæ dÃni harissÃmÅti gantvà harati, tassa ÂhÃnÃcÃvane pÃrÃjikaæ itarassa pana anÃpatti. pariyÃyena hi adinnÃdÃnato muccatÅti.
--ocarakakathà niÂÂhitÃ--.

     oïiæ rakkhatÅti oïirakkho. yo parena attano vasanaÂÂhÃne Ãbhataæ bhaï¬aæ idaæ tÃva bhante muhuttaæ oloketha yÃva ahaæ idaæ nÃma kiccaæ katvà ÃgacchÃmÅti vutte rakkhati tass' etaæ adhivacanaæ.


#<[page 366]>#
%<366                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  ten' ev' Ãha oïirakkho nÃma ÃhaÂaæ bhaï¬aæ gopento ti, tattha oïirakkho yebhuyyena bandhitvà laggetvà Âhapitabhaï¬aæ amocetvà 'va heÂÂhà pasibbakaæ và puÂakaæ và chinditvà ki¤cimattaæ và gahetvà sibbanÃdiæ puna pÃkatikaæ karoti, evaæ gaïhissÃmÅti ÃmasanÃdÅni karontassa anurÆpà Ãpattiyo veditabbà ti.
--oïirakkhakathà niÂÂhitÃ--.

     saævidhÃya avahÃro saævidÃvahÃro, a¤¤ama¤¤asa¤¤atiyà katÃvakÃro ti vuttaæ hoti. saævidahitvà ti ekacchandatÃya ekajjhÃsayatÃya sammantayitvà ti attho. tatrÃyaæ vinicchayo, sambahulà bhikkhÆ asukaæ nÃma gehaæ gantvà chadanaæ và bhinditvà saddhiæ và chinditvà bhaï¬aæ harissÃmÅti saævidahitvà gacchanti, tesu eko bhaï¬aæ avaharati, tass' uddhÃre sabbesaæ pÃrÃjikaæ. ParivÃre pi c' etaæ vuttaæ:--
          caturo janà saævidhÃya garubhaï¬aæ avaharuæ,
          tayo pÃrÃjikà vuttà eko na pÃrÃjiko,
          pa¤hà me sà kusalehi cintità ti.*
     tassÃyaæ attho, cattÃro janà ÃcariyantevÃsikà chamÃsikaæ garubhaï¬aæ haritukÃmà jÃtÃ. tattha Ãcariyo, tvaæ ekaæ mÃsakaæ hara tvÃæ ekaæ tvaæ ekaæ ahaæ tayo harissÃmÅti Ãha. antevÃsikesu pana paÂhamo tumhe bhante tayo haratha tvaæ ekaæ hara tvaæ ekaæ ahaæ ekaæ harissÃmÅti Ãha. itare pi dve evam evaæ Ãhaæsu. tattha antevÃsikesu ekam ekassa eko mÃsako sÃhatthiko hoti tena tesaæ dukkaÂÃpattiyo, pa¤ca ÃïattikÃ, tehi tiïïam pi pÃrÃjikaæ.
Ãcariyassa pana tayo sÃhatthikà tehi 'ssa thullaccayaæ, tayo Ãïattikà tehi pi thullaccayam eva. imasmiæ hi adinnÃdÃnasikkhÃpade sÃhatthiyaæ và Ãïattiyassa Ãïattiyaæ và sÃhatthiyassa aÇgaæ na hoti,


#<[page 367]>#
%<Bhvibh_I.2.]               SuttavibhaÇga-vaïïanà              367>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  sÃhatthiyam pana sÃhatthiyen' eva kÃretabbaæ Ãïattiyaæ Ãïattiyen' eva. tena vuttaæ:
caturo janà saævidhÃya --pe-- pa¤hà me sà kusalehi cintità 'ti. api ca saævidÃvahÃre asammohatthaæ ekaæ bhaï¬aæ ekaÂÂhÃnaæ, ekaæ bhaï¬aæ nÃnÃÂÂhÃnaæ, nÃnÃbhaï¬aæ ekaæ Âhanaæ, nÃnÃbhaï¬aæ nÃnÃÂhÃnan ti idam pi catukkaæ atthato sallakkhetabbaæ. tattha ekaæ bhaï¬aæ ekaÂÂhÃnan ti ekakulassa Ãpaïaphalake pa¤camÃsakaæ bhaï¬aæ duÂÂhapitaæ disvà sambahulà bhikkhÆ ekaæ ÃïÃpenti gacche taæ Ãharà 'ti, tass' uddhÃre sabbesaæ pÃrÃjikaæ. ekaæ bhaï¬aæ nÃnÃÂhÃnan ti ekakulassa pa¤casu Ãpaïaphalakesu ekekamÃsakÃæ duÂÂhapitaæ disvà sambahulà ekaæ aïÃpenti gacch' ete Ãharà 'ti, pa¤camassa mÃsakassa uddhÃre sabbesaæ pÃrÃjikaæ. nÃnÃbhaï¬aæ ekaÂÂhÃn ti bahunnaæ santakaæ pa¤camÃsakaæ và atirekapa¤camÃsakaæ và agghaïakaæ bhaï¬aæ ekasmiæ ÂhÃne duÂÂhapitaæ disvà sambahulà ekaæ aïÃpenti gacch' ete Ãharà 'ti, tass' uddhÃre sabbesaæ pÃrÃjikaæ. nÃnÃbhaï¬aæ nÃnÃÂhÃnan ti pa¤cannaæ kulÃnaæ pa¤casu Ãpaïaphalakesu ekekamÃsakaæ duÂÂhapitaæ disvà sambahulà ekaæ ÃïÃpenti gacch' ete Ãharà 'ti pa¤camassa mÃsakassa uddhÃre sabbesaæ pÃrÃjikan ti.  --saævidhÃvahÃrakathà niÂÂhitÃ--.

     saÇketakamman ti sa¤jÃnanakammaæ, kÃlaparicchedavasena sa¤¤Ãïakaraïan ti attho. ettha ca purebhattaæ avaharà 'ti vutte ajja và purebhattaæ avaharatu sve và anÃgate và saævacchare, n' atthi visaÇketo. ubhinnam pi ocarake vuttanayen' eva pÃrÃjikaæ. sace pana ajja purebhattaæ Ãharà 'ti vutte sve harati, ajjà 'ti niyamitaæ taæ saÇketaæ atikkamma pacchà pacchà avahaÂaæ hoti.
sace sve purebhattaæ avaharà 'ti vutte ajja purebhattaæ avaharati,


#<[page 368]>#
%<368                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  sve ti niyÃmitaæ taæ saÇketaæ appatvà pure avahaÂaæ hoti. evaæ avaharantassa avahÃrakass' eva pÃrÃjikam, mÆlaÂÂhassa anÃpatti. sve purebhattan ti vutte tadahe 'va và sve pacchà bhattaæ và haranto pi taæ saÇketaæ pure và pacchà và hara veditabbo. esa nayo pacchÃbhattarattindivesu pi purimayÃmamajjhimayÃmapacchimayÃma-kÃlajÆïhamÃsa-utusaævaccharÃdivasenÃpi c' ettha saÇketavisaÇketatà veditabbÃ. purebhattaæ harà 'ti vutte purebhattam eva harissÃmÅti vÃyamantassa pacchÃbhattaæ hoti, ettha kathan ti. MahÃsummatthero tÃva Ãha, purebhattappayogo 'va eso tasmà mÆlaÂÂho na muccatÅti.
MahÃpadumatthero panÃha, kÃlaparicchedaæ atikkantattà visaÇketaæ tasmà mÆlaÂÂho muccatÅti.  --saÇketakammakathà niÂÂhitÃ--.

     nimittakamman ti sa¤¤uppÃdanatthaæ kassaci nimittassa karaïaæ, taæ akkhi và nikhaïissÃmÅti Ãdinà nayena tidhà vuttaæ. a¤¤am pi pan' ettha hatthaÊaÇghaïapÃïippahÃrÃÇgulipoÂhana -gÅvunnÃmanaukkÃsanÃdiæanekappakÃraæ saÇgahetabbaæ, sesam ettha saÇketakamme vuttanayam eva 'ti.
--nimittakammakathà niÂÂhitÃ--.

     idÃni etesv eva saÇketakammanimittakammesu asammohatthaæ bhikkhu bhikkhuæ ÃïÃpetÅti Ãdim Ãha. tattha so taæ ma¤¤amÃno tan ti so avahÃrako yaæ ÃïÃpakena nimittasa¤¤aæ katvà vuttaæ tam etan ti ma¤¤amÃno tam eva avaharati, ubhinnaæ pÃrÃjikaæ. so taæ ma¤¤amÃno a¤¤an ti yaæ avaharà 'ti vuttaæ taæ etan ti ma¤¤amÃno a¤¤aæ tasmiæ yeva ÂhÃne Âhapitaæ avaharati, mÆlaÂÂhassa anÃpatti. a¤¤aæ ma¤¤amÃno tan ti ÃïÃpakena nimittasa¤¤aæ katvà vuttabhaï¬aæ appagghaæ, idaæ a¤¤aæ tass' eva saæÅpe Âhapitaæ sÃrabhaï¬an ti evaæ a¤¤aæ ma¤¤amÃno tam eva avaharati, ubhinnaæ pÃrÃjikaæ. a¤¤aæ ma¤¤amÃno a¤¤an ti purimanayen' eva idaæ a¤¤aæ tass' eva samÅpe Âhapitaæ sÃrabhaï¬an ti ma¤¤ati ta¤ ce a¤¤am eva hoti,


#<[page 369]>#
%<Bhvibh_I.2.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              369>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tass' eva pÃrÃjikaæ.
itthannÃmassa pÃvadà 'ti Ãdisu eko Ãcariyo tayo buddharakkhitadhammarakkhitasaÇgharakkhitanÃmakà antevÃsikà daÂÂhabbÃ. tattha bhikkhu bhikkhuæ ÃïÃpetÅti Ãcariyo ki¤ci bhaï¬aæ katthaci sallakkhetvà tassa haraïatthÃya buddharakkhitaæ ÃïÃpeti. itthannÃmassa pÃvadà 'ti gaccha tvaæ buddharakkhita etam atthaæ dhammarakkhitassa pÃvada.
itthannÃmo itthannÃmassa pÃvadatÆ 'ti dhammarakkhito pi saÇgharakhitassa pÃvadatu. itthannÃmo itthannÃmaæ bhan¬aæ avaharatÆ 'ti evaæ tayà Ãïattena dhammarakkhitena Ãïatto saÇgharakkhito itthannÃmaæ bhaï¬aæ avaharatu, so hi amhesu vÅrajÃtiko paÂibalo imasmiæ kamme ti, Ãpatti dukkaÂassà 'ti evaæ ÃïÃpentassa Ãcariyassa tÃva dukkaÂaæ, sace pana sà Ãïatti yathÃdippÃyaæ gacchati, yaæ parato thullaccayaæ vuttaæ, Ãïattikkhaïe tad eva hoti. atha taæ bhaï¬aæ avassaæ hÃriyaæ hoti, yaæ parato sabbesaæ Ãpatti pÃrÃjikassà 'ti vuttaæ, tato imassa taækhaïe yeva pÃrÃjikaæ hotÅti, ayaæ yutti sabbattha veditabbÃ. so itarassa ÃrocetÅti buddharakkhito dhammarakkhitassa dhammarakkhito saÇgharakkhitassa amhÃkaæ Ãcariyo evaæ vadati: itthannÃmaæ kira bhaï¬aæ avahara tvaæ kira amhesu vÅrapuriso ti' Ãroceti, evaæ tesam pi dukkaÂaæ. avahÃrako patigaïhÃtÅti sÃdhu harissÃmÅti saÇgharakkhito sampaÂicchati. mÆlaÂÂhassa Ãpatti thullaccayassà 'ti saÇgharakkhitena paÂiggahitamatte Ãcariyassa thullaccayaæ. mahÃjano hi tena pÃpe niyojito ti.
so taæ bhaï¬an ti so ce saÇgharakkhito taæ bhaï¬aæ avaharati, sabbesaæ catunnam pi janÃnaæ pÃrÃjikaæ. na kevala¤ ca catunnaæ, etena upÃyena visaÇketaæ akatvà paramparÃya ÃnÃpentaæ samaïasataæ samaïasahassaæ và hotu, sabbesaæ pÃrÃjikam eva. dutiyavÃre so a¤¤aæ ÃïÃpetÅti so Ãcariyena Ãïatto buddharakkhito dhammarakkhitaæ adisvà và avattukÃmo và hutvà saïgharakkhitam eva upasaÇkamitvà amhÃkaæ Ãcariyo evam Ãha:itthannÃmaæ kira bhaï¬aæ avaharà 'ti ÃïÃpeti. Ãpatti dukkaÂassà 'ti Ãïattiyà tÃva buddharakkhitassa dukkaÂaæ. patiganhà 'ti Ãpatti dukkaÂassà 'ti saÇgharakkhitena sampaÂicchite mÆlaÂÂhass' eva dukkaÂaæ veditabbaæ.


#<[page 370]>#
%<370                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  sace pana so taæ bhaï¬aæ avaharati, ÃïÃpakassa ca buddharakkhitassa avahÃrakassa ca saÇgharakkhitassà 'ti ubhinnam pi pÃrÃjikaæ. mÆlaÂÂhassa pana Ãcariyassa visaÇketattà pÃrÃjikena anÃpatti. dhammarakkhitassa ajÃnanatÃya sabbena sabbaæ anÃpatti.
buddharakkhito pana dvinnaæ sotthibhÃvaæ katvà attanà naÂÂho. ito paresu catusu ÃïattivÃresu paÂhame tÃva so gantvà puna paccà gacchatÅti bhaï¬aÂÂhÃnaæ gantvà anto ca bahi ca Ãrakkhaæ disvà avaharituæ asakkonto Ãgacchati.
yadà sakkosi tadà ti kiæ ajjeva haÂaæ hoti, gaccha yadà sakkosi tadà naæ avaharà 'ti. Ãpatti dukkaÂassà 'ti evaæ puna ÃïattiyÃpi dukkaÂam eva hoti. sace pana taæ bhaï¬aæ avassahÃriyaæ hoti, atthasÃdhakacetanà nÃma maggÃnantaraphalasadisÃ, tasmà ayaæ Ãïattikkhaïe yeva pÃrÃjiko.
sace pi avahÃrako saÂÂhivassÃtikkamena taæ bhaï¬aæ avaharati, aïÃpako ca pana antarà yeva kÃlaæ karoti, hÅnÃya và Ãvattati, assamaïo 'va hutvà kÃlaæ và karissati hÅnÃya và Ãvattissa ti, avahÃrakassa pana avahÃrakkhaïe yeva pÃrÃjikaæ. dutiyavÃre yasmà taæ sanikaæ và bhaïanto tassa và badhiratÃya mà avaharà 'ti etaæ vacanaæ na sÃvesi, tasmà mÆlaÂÂho na mutto, tatiyavÃre pana sÃvitattà mutto, catutthavÃre tena ca sÃvitattà itarena sÃdhÆ 'ti sampaÂicchitvà oratattà ubho pi mutto 'ti.  --Ãïattikathà niÂÂhitÃ--.

     idÃni tattha tattha ÂhÃnÃcÃvanavasena vuttassa adinnÃdÃnassa aÇgavatthubhedena ca Ãpattibhedaæ dassento pa¤cah' ÃkÃrehÅti Ãdim Ãha. tattha pa¤cahi ÃkÃrehÅti pa¤cahi kÃraïehi pa¤cahi aÇgehÅti vuttaæ hoti, tatrÃyaæ saÇkhepattho.
adinnaæ Ãdiyantassa parapariggahÅta¤ ca hotÅti Ãdinà nayena vuttehi pa¤cah' ÃkÃrehi pÃrÃjikaæ hoti, na tato ÆïehÅti. tatr'ime pa¤cÃakÃrà parapariggahÅtaæ, parapariggahitasa¤¤Å,


#<[page 371]>#
%<Bhvibh_I.2.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              371>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  parikkhÃrassa garukabhÃvo theyyacittaæ ÂhÃnÃcÃvanan ti. ito parehi pana dvÅhi vÃrehi lahuke parikkhÃre vatthubhedena thullaccaya¤ ca dukkaÂa¤ ca dassitaæ.
chÃakÃrehÅti Ãdinà nayena vuttavÃrattaye pi na sakasa¤¤itÃ, na vissÃsagÃhitÃ, na tÃvakÃlikatà parikkhÃrassa garukabhÃvo theyyacittaæ ÂhÃnÃcÃvanan ti evaæ chÃakÃrà veditabbÃ.
vatthubhedena pan' etthÃpi paÂhamavÃre pÃrÃjikaæ, dutiyatatiyavÃresu thullaccayadukkaÂÃni vuttÃni. tato paresu pana tÅsu vÃresu vijjamÃne pi vatthubhede vatthussa parehi apariggahitattà dukkaÂam eva vuttaæ. tatra yad etaæ na ca parapariggahÅtan ti vuttaæ, taæ anajjhÃvutthakaæ và hotu cha¬¬itachinnamÆlakaæ assÃmikavatthuæ attano santakaæ và ubhayam pi na ca parapariggahÅtan tv eva ca saÇkhyaæ gacchati. yasmà pan' ettha parapariggahÅtasa¤¤Ã ca atthi, theyyacittena ca gahitaæ, tasmà anÃpatti na vuttà ti. evaæ vatthuvasena ca cittavasena ca Ãpattibhedaæ dassetvà idÃni anÃpattiæ dassento anÃpatti sasa¤¤issà 'ti Ãdim Ãha. tattha sasa¤¤issà 'ti sakasa¤¤issa, mayhaæ santakaæ idaæ bhaï¬an ti evaæ sasa¤¤issa parabhaï¬am pi gaïhato gahaïe anÃpatti, gahitaæ pana dÃtabbaæ, sace sÃmikehi dehÅti vutte na deti, tesaæ dhuranikkhepe pÃrÃjikaæ. vissÃsagÃhe ti vissÃsagahaïe pi anÃpatti, vissÃsagÃhalakkhaïaæ pana iminà suttena jÃnitabbaæ. anujÃnÃmi bhikkhave pa¤cah' aïgehi samannÃgatassa vissÃsaæ gahetuæ sandiÂÂho ca hoti, sambhatto ca Ãlapito ca jÅvati ca gahite ca attamano hotÅti. tattha sandiÂÂho ti diÂÂhamattakamitto. sambhatto ti daÊhamitto. Ãlapito ti mama santakaæ yaæ icchasi taæ gaïheyyÃsi Ãpucchitvà gahaïe kÃraïaæ n' atthÅti vutto. jÅvatÅti anuÂÂhÃnaseyyÃya sayito pi yÃva jÅvitindriyupacchedaæ na pÃpuïÃti.


#<[page 372]>#
%<372                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  gahite attamano hotÅti gahite tuÂÂhacitto hoti. evarÆpassa santakaæ gahitam eva attamano bhavissatÅti jÃnantena gahetuæ vaÂÂati.
asesapariyÃdÃnavasena cetÃni pa¤caÇgÃni vuttÃni, vissÃsagÃho pana tÅhi aÇgehi rÆhati sandiÂÂho jÅvati gahite attamano sambhatto jÅvati gahite attamano Ãlapito jÅvati gahite attamano ti. yo pana jÅvati na ca gahite attamano hoti, tassa santakaæ vissÃsagÃhena gahitam pi puna dÃtabbaæ, dadamÃnena ca matakadhanaæ tÃva ye tassa dhane issarà gahaÂÂhà và pabbajità và tesaæ dÃtabbaæ, anattamanassa santakaæ tass' eva dÃtabbaæ. yo pana paÂhamaæ yeva suÂÂhukataæ tayà mama santakaæ gaïhantenà 'ti vacÅbhedena và cittuppÃdamattena và anumoditvà pacchà kenaci kÃraïena kupito paccà harÃpetuæ na labhati. yo pi adÃtukÃmo cittena pana adhivÃseti na ki¤ci vadati, so pi puna paccÃharÃpetuæ na labhati. yo pana mayà tumhÃkaæ santakaæ gahitaæ và paribhuttaæ và ti vutte gahitaæ và hotu paribhuttaæ vÃ, mayà puna taæ kenaci devakaraïÅyena Âhapitaæ taæ pÃkatikaæ kÃtuæ vaÂÂatÅti vadati, ayaæ paccà harÃpetuæ labhati. tÃvakÃlike ti paÂidassÃmi paÂikarissÃmÅti evaæ gaïhantassa tÃvakÃlike pi gahaïe anÃpatti. gahitam pana sace bhaï¬asÃmiko puggalo và gaïo và tuyh' ev' etaæ hotÆ 'ti anujÃnÃti, icc etaæ kusalaæ. no ce anujÃnÃti ÃharÃpente dÃtabbaæ, saÇghasantakaæ pana paÂidÃtum eva vaÂÂati. petapariggahe ti ettha pana pittivisaye upapannÃpi kÃlaæ katvà tasmi¤ ¤eva attabhÃve nibbattÃpi cÃtummahÃrÃjikÃdayo devÃpi sabbe pi petà tv eva saÇkhyaæ gatÃ, tesaæ pariggahe anÃpatti. sace pi hi sakko devarÃjà Ãpaïaæ pasÃretvà nisinno hoti, dibbacakkhuko ca bhikkhu taæ ¤Ãtvà attano cÅvaratthÃya sataæ sahassagghanikam pi sÃÂakaæ tassa mà gaïha mà gaïhà 'ti viravantassÃpi gahetvà gacchati vaÂÂati.


#<[page 373]>#
%<Bhvibh_I.2.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              373>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  devatÃya pana uddissa balikammaæ karontehi rukkhÃdisu laggitasÃÂake vattabbam eva n' atthi.
tiracchÃnagatapariggahe ti tiracchÃnagatÃnam pi pariggahe anÃpatti. sace pi hi nÃgarÃjà và supaïïamÃïavako và manussarÆpena Ãpaïaæ pasÃreti. tato c' assa santakaæ koci bhikkhu purimanayen' eva gahetvà gacchati vaÂÂati. sÅho và byaggho và migamahisÃdayo vadhitvà khÃdanto pi jighacchÃpÅÊito Ãdito 'va na vÃretabbo, anattham pi hi kareyya.
yadi pana thoke khÃdite vÃretuæ sakkoti, vÃretvà gahetuæ vaÂÂati. soïÃdayo pi Ãmisaæ gahetvà gacchante pÃtÃpetvà gaïhituæ vaÂÂati. paæsukÆlasa¤¤issà 'ti assÃmikaæ idaæ paæsukÆlan ti evaæ sa¤¤issÃpi gahaïe anÃpatti. sace pana taæ sassÃmikaæ hoti ÃharÃpente dÃtabbaæ. ummattakassà 'ti pubbe vuttappakÃrassa ummattakassÃpi anÃpatti. Ãdikammikassà 'ti idha Dhaniyo Ãdikammiko tassa anÃpatti.
avasesÃnaæ pana rajakabhaï¬ikÃdi corÃnaæ chabbaggikÃdÅnaæ Ãpatti yevà 'ti.
--padabhÃjaniyavaïïanà niÂÂhitÃ--.

          samuÂÂhÃna¤ ca kiriyà atho sa¤¤Ã sacittakaæ,
          lokavajja¤ ca kamma¤ ca kusalaæ vedanÃya cà 'ti.
     imasmim pana pakiïïake idaæ sikkhÃpadaæ tisamuÂÂhÃnaæ, sÃhatthikaæ kÃyato ca cittato ca samuÂÂhÃti. Ãïattikaæ vÃcato ca cittato ca samuÂÂhÃti, sÃhatthikÃïattikaæ kÃyato ca vÃcato ca cittato ca samuÂÂhÃti. kiriyÃsamuÂÂhÃna¤ ca karonto yeva hi etaæ Ãpajjati, na akaronto.
adinnaæ ÃdiyÃmÅti sa¤¤Ãya abhÃvena muccanato sa¤¤Ãvimokkhaæ, sacittakaæ lokavajjaæ kÃyakammaæ vacÅkammaæ akusalacittaæ. tuÂÂho và bhÅto và majjhatto và taæ ÃpajjatÅti tivedanan ti sabbaæ paÂhamasikkhÃpade vuttanayen' eva veditabbaæ.


#<[page 374]>#
%<374                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
     vinÅtavatthukathÃsu chabbaggiyavatthuæ anuppa¤¤attiyaæ vuttam eva. dutiyavatthumhi cittaæ nÃma puthujjanÃnaæ rÃgÃdivasena pakatiæ jahitvà dhÃvati sandhÃvati vidhÃvati. sace bhagavà kÃyavacÅdvÃrabhedaæ vinÃpi cittuppÃdamattena Ãpatti pa¤¤Ãpeyya, ko sakkuïeyya anÃpattikaæ attÃnaæ kÃtum, tenÃha anÃpatti bhikkhu cittuppÃdeti, cittavasikena pana na bhavitabbaæ, paÂisaÇkhÃnabalena cittaæ nivÃretabbam evà ti. ÃmasanaphandÃpanaÂhÃnÃcÃvanavatthÆni uttÃnatthÃn' eva. tato parÃni ca theyyacitto bhÆmito aggahesÅti vatthupariyosÃnÃni ca. niruttipathavatthusmiæ ÃdiyÅti gaïhi, coro 'si tvan ti parÃmasi, itaro pana kena avahaÂan ti vutte mayà avahaÂan ti pucchÃsabhÃgena paÂi¤¤aæ adÃsi. yadi hi itarena kena gahitaæ kena apanÅtaæ kena Âhapitan ti vuttaæ abhavissa, addhà ayam pi mayà gahitaæ apanÅtaæ Âhapitan ti và vadeyya.
mukhaæ nÃma bhu¤janatthÃya ca kathanatthÃya ca kataæ, theyyacittaæ pana vinà avahÃro n' atthi. tenÃha bhagavà anÃpatti bhikkhu nirutti patheti. vohÃravacanamatte anÃpattÅti attho. tato paraæ veÂhanavatthu pariyosÃnaæ sabbaæ uttÃnattham evà 'ti. abhinnasarÅravatthusamiæ adhivatto ti sÃÂakataïhÃya tasmiæ yeva sarÅre nibbatto. anÃdiyanno ti tassà vacanaæ agaïhanto Ãdaraæ và akaronto. taæ sarÅraæ uÂÂhahitvà ti peto attano ÃnubhÃvena taæ sarÅraæ uÂÂhÃpesi.
tena vuttaæ, taæ sarÅraæ uÂÂhahitvà ti. dvÃraæ thakesÅti bhikkhussa susÃnasamÅpe yeva vihÃro, tasmà abhÅrukajÃtiko bhikkhu khippam eva tattha pavisitvà dvÃraæ thakesi.
tatth' eva paripaÂÅti dvÃre thakite peto sÃÂake nirÃlayo hutvà taæ sarÅraæ pahÃya yathÃkammaæ gato, tasmà taæ sarÅraæ tatth' eva paripaÂi, patitan ti vuttaæ hoti. abhinne sarÅre ti abbhuïhe allasarÅre paæsukÆlaæ na gahetabbaæ. gaïhantassa evarÆpà upaddavà honti dukkaÂa¤ ca Ãpajjati, bhinne pana gahetuæ vaÂÂati.


#<[page 375]>#
%<Bhvibh_I.2.]              SuttavibhaÇga-vaïïanà              375>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  kittÃvatà pana bhinnam hoti. kÃkakulalasoïasigÃlÃdÅhi mukhatuï¬akena và dÃÂhÃya và Åsakaæ phÃlitamattenÃpi, yassa pana patato ghaæsanena chavimattaæ chinnaæ hoti, cammaæ acchinnaæ etaæ abhiïïam eva, camme pana chinne bhinnaæ. yassÃpi sajÅvakÃle yeva pabhinnagaï¬akuÂÂhapÅlakà và vaïo và hoti idam pi bhinnaæ.
tatiyadivasato ppaphÆti uddhumÃtakÃdibhÃvena kuïapabhÃvaæ upagatam pi bhinnam eva. sabbena sabbaæ pana abhinne pi susÃnagopakehi và a¤¤ehi và manussehi gÃhÃpetuæ vaÂÂati, no ce a¤¤aæ labhati, satthakena và kenaci và vaïaæ katvà gahetabbaæ. visabhÃge sarÅre pana satiæ upaÂÂhapetvà samaïasa¤¤aæ uppÃdetvà sÅse và hatthapÃdapiÂÂhiyaæ và vaïaæ katvà gahetuæ vaÂÂati. tad antaravatthusmiæ kusaæ saÇkÃmetvà cÅvaraæ aggahesÅti pubbe Ãdiyeyyà 'ti imassa padassa atthavaïïanÃyaæ nÃmamattena dassitesu theyyÃvahÃra-pasayhÃvahÃra-parikappÃvakÃrapaÂicchannÃvahÃra -kusÃvahÃresu kusÃvahÃrena avaharÅti attho. imesaæ pana avahÃrÃnaæ evaæ nÃnattaæ veditabbaæ. yo hi koci sassÃmikaæ bhaï¬aæ rattibhÃge và divasabhÃge và sandhicchedÃdÅni katvà adissamÃno avaharati, kÆÂamÃnakÆÂakahÃpaïÃdÅhi và va¤cetvà gaïhÃti, tass' evaæ gaïhato avahÃro theyyÃvahÃro ti veditabbo. yo pana pare pasayha balasà abhibhuyya, atha và pana saætajjetvà bhayaæ dassetvà tesaæ santakaæ gaïhati panthaghÃtagÃmaghÃtÃdÅni karonto dÃmarikacorà viya kodhavasena paragharaæ vilopaæ karonto attano pattabalito và adhikaæ balakkÃrena gaïhantà rÃjÃrÃjamahÃmattÃdayoya, tass' evaæ gaïhato avahÃro pasayhÃvahÃro ti veditabbo.
     parikappetvà gaïhato pana avahÃro parikappÃvahÃro ti vuccati. so bhaï¬aparikappaokÃsaparikappavasena duvidho,


#<[page 376]>#
%<376                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tatrÃyaæ bhaï¬aparikappo. idh' ekacco sÃÂakatthiko antogabbhaæ pavisitvà sace sÃÂako bhavissati gaïhissÃmi, sace suttaæ na gaïhissÃmÅti parikappetvà andhakÃre pasibbakaæ gaïhÃti, sÃÂako ce tatra hoti uddhÃre yeva pÃrÃjikaæ. suttaæ ce hoti rakkhati, bahi nÅharitvà mu¤citvà suttan ti ¤atvà puna Ãharitvà yathaÂhÃne Âhapeti rakkhati yeva. suttan ti ¤atvà pi yaæ laddhaæ taæ gahetabban ti gacchati, padavÃrena kÃretabbo, bhÆmiyaæ Âhapetvà gaïhÃti uddhÃre pÃrÃjikaæ. coro coro ti sÃmikehi pariyuÂÂhito chaddetvà palÃyati rakkhati. sÃmikà disvà gaïhanti, icc etaæ kusalaæ. a¤¤o ce koci gaïhati bhaï¬adeyyaæ. atha nivattesu sÃmikesu sayam eva taæ disvà pagev' etaæ mayà nÅhaÂam, mama dÃni santakan ti gaïhati rakkhati bhaï¬adeyyaæ pana hoti. sace pana suttaæ bhavissati gaïhissÃmi, sace sÃÂako na gaïhissÃmi, sace sappi bhavissati gaïhissÃmi, sace telaæ na gaïhissÃmÅti Ãdinà nayena parikappetvà gaïhantassÃpi es' eva nayo. MahÃpaccariÃdÅsu pana sÃÂakatthiko pi sÃÂakapasibbakam eva gahetvà nikkhanto bahi Âhatvà mu¤citvà sÃÂako ayan ti disvà gacchanto pÃduddhÃren' eva kÃretabbo ti vuttaæ. ettha pana sace sÃÂako bhavissati gaïhissÃmÅti parikappitattà parikappo dissati, disvà haÂattà parikappÃvahÃro na dissati. MahÃ-aÂÂhakathÃyam pana yaæ parikappitaæ, taæ adiÂÂhaæ parikappitabhÃve Âhitaæ yeva uddharantassa avahÃro vutto, tasmà tattha parikappÃvahÃro dissati. taæ ma¤¤amÃno taæ avaharÅti pÃÊiyà ca sametÅti. tattha yvÃyaæ sace sÃÂako bhavissati gaïhissÃmÅti Ãdinà nayena pavatto parikappo, ayaæ bhaï¬aparikappo nÃma, okÃsaparikappo pana evaæ veditabbo. idh' ekacco lolabhikkhu parapariveïaæ và kulagharaæ và ara¤¤e kaæ mantasÃlaæ và pavisitvà tattha kathÃsallÃpena nisinno 'va ki¤ci lobhaïeyyaæ parikkhÃraæ oloketi, olokento ca pana disvà dvÃrapamukha heÂÂhÃpÃsÃda pariveïa dvÃrakoÂÂhakarukkhamÆlÃdivasena paricchedaæ katvà sace maæ etthantare passissanti duÂÂhukÃmatÃya gahetvà vicaranto viya tesaæ yeva dassÃmi,


#<[page 377]>#
%<Bhvibh_I.2.]              SuttavibhaÇga-vaïïanà              377>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  no ce passissanti harissÃmÅti parikappeti, tassa taæ ÃdÃya parikappitaparicchedaæ atikkantamatte pÃrÃjikaæ. sace upacÃrasÅmaæ parikappeti, tad abhimukho gacchanto kammaÂÂhÃnÃdÅni manasikaronto và a¤¤avihito và asatiyà upacÃrasÅmaæ atikkamati bhaï¬adeyyaæ. athÃpi 'ssa taæ ÂhÃnaæ pattassa coro và hatthÅ và vÃÊamigo và mahÃmegho và vuÂÂhahati, so ca tamhà upaddavà mu¤citukamyatÃya sahasà taæ ÂhÃnaæ atikkamati bhaï¬adeyyam eva. keci pan' ettha yasmà mÆle theyyacittena gahitaæ, tasmà na rakkhati avahÃro yevà 'ti vadanti, ayaæ tÃva MahÃ-aÂÂhakathÃnayo. MahÃpaccariyam pana sace pi yo antoparicchede hatthiæ và assaæ và abhirÆhitvà naæ n' eva pÃjeti, na pÃjÃpeti, paricchede atikkante pi pÃrÃjikaæ n' atthi, bhaï¬adeyyam evà 'ti vuttaæ. tatra yvÃyaæ sace maæ etthantare passissanti duÂÂhukÃmatÃya gahetvà vicaranto viya etesaæ yeva dassÃmÅti pavatto parikappo, ayaæ okÃsaparikappo nÃma. evam imesaæ dvinnam pi parikappÃnaæ vasena parikappetvà gaïhato avahÃro parikappÃvahÃro ti veditabbo.
     paÂicchÃdetvà pana avaharaïaæ paÂicchannÃvahÃro. so evaæ veditabbo; yo bhikkhu manussÃnaæ uyyÃnÃdÅsu kÅÊantÃnaæ và parivisantÃnaæ và omu¤citvà Âhapitaæ alaÇkÃrabhaï¬akÃæ disvà sace onamità gaïhissÃmi, kiæ samaïo gaïhatÅti maæ jÃnitvà viheÂheyyun ti paæsunà và païïena và paÂicchÃdeti pacchà gaïhissÃmÅti, tassa ettÃvatà uddhÃro n' atthÅti na tÃva avahÃro hoti. yadà pana te manussà antogÃmaæ pavisitukÃmà taæ bhaï¬akaæ vicinantÃpi apassitvÃ, idÃni andhakÃro sve 'va jÃnissÃmà 'ti sÃlayà eva gatà honti.
ath' assa taæ uddharato uddhÃre pÃrÃjikaæ. paticchannakÃle yeva taæ mama santakan ti sa¤¤Ãya và gatà dÃni te cha¬¬itabhaï¬aæ idan ti paæsukÆlasa¤¤Ãya và gaïhantassa pana bhaï¬adeyyaæ.


#<[page 378]>#
%<378                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tesu dutiyadivase Ãgantvà vicinitvà adisvà dhuranikkhepaæ katvà gatesu pi gahitaæ bhaï¬adeyyam eva, yasmà tassa payogena tehi na diÂÂhaæ. yo pana tathÃrÆpaæ bhaï¬aæ disvà yathÃÂÂhÃne Âhitaæ yeva appaÂicchÃdetvà theyyacitto pÃdena akkamitvà kaddame và vÃlikÃya và paveseti, tassa pavesitamatte yeva pÃrÃjikaæ.
kusaæ saÇkÃmetvà pana avaharaïaæ kusÃvahÃro ti vuccati.
so pi evaæ veditabbo, yo hi bhikkhu kusaæ pÃtetvà cÅvare bhÃjiyamÃne attano koÂÂhÃsassa samÅpe Âhitaæ appagghataraæ và mahagghataraæ và samasamaæ và agghena parassa koÂÂhÃsaæ haritukÃmo attano koÂÂhÃse patitaæ kusadaï¬akaæ parassa koÂÂhÃse pÃtetukÃmo uddharati rakkhati tÃva, parassa koÂÂhÃse pÃteti rakkhat' eva. yadà pana tasmiæ pÃtite parassa koÂÂhÃsato parassa kusadaï¬akaæ uddharati, uddhaÂamatte pÃrÃjikaæ hoti. sace paÂhamataraæ parakoÂÂhÃsato kusadaï¬akaæ uddharati , attano koÂÂhÃse pÃtetukÃmatÃya uddhÃre rakkhati, pÃtane rakkhati, attano koÂÂhÃsato pana attano daï¬akaæ uddharati, uddhÃre yeva rakkhati. taæ uddharitvà parakoÂÂhÃse pÃtentassa hatthato muttamatte pÃrÃjikaæ. sace pana dvÅsu pi koÂÂhÃsesu patitadaï¬ako adassanaæ gameti, tato avasesabhikkhÆsu gatesu itaro mayhaæ bhante daï¬ako na pa¤¤Ãyati, mayhaæ pi Ãvuso na pa¤¤Ãyati, katamo pana bhante mayhaæ bhÃgo ti, ayaæ tuyhaæ bhÃgo ti attano bhÃgaæ dasseti, tasmiæ vivaditvà và avivaditvà và taæ gaïhitvà gate itaro tassa bhÃgaæ uddharati, uddhÃre pÃrÃjikaæ. sace pi tena ahaæ mama bhÃgaæ tuyhaæ na demi, tvaæ pana attano bhÃgaæ ¤atvà gaïhÃti vutte pi nÃyaæ mamà 'ti jÃnanto pi tass' eva bhÃgaæ gaïhÃti, uddhÃre pÃrÃjikaæ. sace pana itaro ayaæ tuyhaæ bhÃgo ayaæ mayhaæ bhÃgo ti kiæ iminà vivÃdenà ti cintetvà mayhaæ và patto hotu tumhÃkaæ vÃ, yo varabhÃgo taæ tumhe gaïhathà 'ti vadati,


#<[page 379]>#
%<Bhvibh_I.2.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              379>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  dinnakaæ nÃma gahitaæ hoti, n' atth' ettha avahÃro. sace pi so vivÃdabhÅruko bhikkhu yaæ tuyhaæ ruccati, taæ gaïhÃti vutto attano pattaæ varabhÃgaæ Âhapetvà lÃmaka¤ ¤eva gahetvà gacchati, tato itarassa vicitÃvasesaæ gaïhantassÃpi avahÃro n' atth' eva 'ti.
--kusasaÇkÃmanavatthukathà niÂÂhitÃ--.

     aÂÂhakathÃsu pana vuttaæ imasmiæ ÂhÃne kusasaÇkÃmanavasena cÅvarabhÃjanÅyam eva ekaæ Ãgataæ, catuïïam pi pana paccayÃnaæ uppatti ca bhÃjanÅya¤ ca nÅharitvà dassetabban ti. eva¤ ca vatvà cÅvarakkhandhake, patigaïhÃtu me bhante bhagavà sÅveyyakaæ dussayugaæ bhikkhusaÇghassa ca gahapaticÅvaraæ anujÃnÃtÆ 'ti, idaæ JÅvakavatthuæ Ãdiæ katvà ussannacÅvarakathÃ. senÃsanakkhandhake: tena kho pana samayena RÃjagahaæ dubbhikkhaæ hoti manussà na sakkonti saÇghabhattaæ kÃtuæ, icchanti uddesabhattaæ nimantanaæ salÃkaæ pakkhikaæ uposathikaæ pÃtipadikaæ kÃtun ti, idaæ suttam Ãdiæ katvà piï¬apÃtakathÃ. senÃsanakkhandhake yeva: tena kho pana samayena sattarasavaggiyà bhikkhÆ a¤¤ataraæ paccantimaæ vihÃraæ paÂisaÇkharonti idha mayaæ vassaæ vasissÃma 'ti, addasÃsuæ kho chabbaggiyà bhikkhÆ sattarasavÃggiye bhikkhÆ vihÃraæ paÂisaÇkharonte ti, idaæ chabbaggiyavatthuæ Ãdiæ katvà ÃgatasenÃsanakathÃ, tad avasÃne ca sappiÃdibhesajjakathà vitthÃrena kathitÃ, mayam pana taæ sabbaæ ÃgatÃgataÂÂhÃne yeva kathayissÃma, evaæ kathane kÃraïaæ pubbe vuttam eva. itoparaæ jantÃgharavatthuæ uttÃnattham eva, pa¤casu vighÃsavatthÆsu te bhikkhÆ anupasampannehi kappiyaæ kÃrÃpetvà paribhu¤jiæsu vighÃsaæ pana gaïhantena khÃyitÃvasesaæ cha¬¬itaæ gahetabbaæ. yadi sakkoti khÃdante cha¬¬Ãpetvà gaïhituæ etam pi vaÂÂati,


#<[page 380]>#
%<380                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  attaguttatthÃya pana parÃnuddayatÃya ca na gahetabbaæ. odanakhÃdaniyapÆvaucchutimbarÆsakabhÃjaniyavatthusu aparassa bhÃgaæ dehÅti asantaæ puggalaæ Ãha. amÆlakaæ aggahesÅti sÃmikesu dentesu evaæ aggahesi. anÃpatti bhikkhu pÃrÃjikassà 'ti sÃmikehi dinnaæ aggahesi, ten' assa anÃpatti vuttÃ. Ãpatti sampajÃnamusÃvÃde pÃcittiyassà 'ti, yo pana sampajÃnamusÃvÃdo vutto, tasmiæ pÃcittiyaæ Ãha, parato tekaÂulayÃguvatthumhi viya, gahaïe pana ayaæ vinicchayo.
saÇghassa santakaæ sammatena và Ãïattehi và ÃrÃmikÃdÅhi dÅyamÃnaæ gihÅna¤ ca santakaæ sÃmikena và Ãïattena và dÅyamÃnaæ aparassa bhÃgaæ dehÅti vatvà gaïhato bhaï¬adeyyaæ, a¤¤ena dÅyamÃnaæ gaïhanto bhaï¬agghena kÃretabbo. asammatena và aïÃnattena và dÅyyamÃne aparam pi bhÃgaæ dehÅti vatvà và kÆÂavassÃni gaïetvà và gaïhanto paÂÂacatukke viya tassa uddhÃre yeva bhaï¬agghena kÃretabbo. itarehi dÅyyamÃnaæ evaæ gaïhato bhaï¬adeyyaæ, sÃmikena panà imassa dehÅti dÃpitaæ và sayaæ dinnaæ và sudinnan ti ayam ettha sabbaÂÂhakathÃvinicchayato sÃro.
     odanÅyagharÃdivatthusu odanÅyagharaæ nÃma vikkÃyikabhattapacanagharaæ, sÆnÃgharaæ nÃma vikkÃyikamaæsapacanagharaæ, pÆvagharaæ nÃma vikkÃyikakhajjakapacanagharaæ, sesam ettha parikkhÃravatthÆsu ca pÃkaÂam eva. pÅÂhavatthusmiæ so bhikkhu parikappetvà etaæ ÂhÃnaæ sampattaæ gaïhissÃmÅti saÇkÃmesi, ten' assa saÇkamane avahÃro n' atthi, saÇkÃmetvà puna parikampitokÃsato gahaïe pÃrÃjikaæ vuttaæ. evaæ haranto ca yadi pÅÂhake theyyacittaæ n' atthi, thavikaæ agghÃpetvà kÃretabbo, atha pÅÂhake pi atthi,


#<[page 381]>#
%<Bhvibh_I.2.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              381>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  ubho agghÃpetvà kÃretabbo ti. bhisiÃdÅni tÅïi vatthÆni pÃkaÂÃne'va. vissÃsagÃhÃdisu tÅsu vatthÆsu gahaïe anÃpatti, ÃharÃpentesu bhaï¬adeyyaæ piï¬Ãya paviÂÂhassa paÂiviæso anto upacÃrasÅmÃyaæ Âhitass' eva gahetuæ vaÂÂati. yadi pana dÃyakà bahi upacÃraÂÂhÃnam pi bhante gaïhatha Ãgantvà paribhu¤jissantÅti vadanti, evaæ antogÃmaÂÂhÃnam pi gahetuæ vaÂÂati. sesam ettha uttÃnattham eva. sattasu ambacorakÃdivatthÆsu paæsukÆlasa¤¤Ãya gahaïe anÃpatti, ÃharÃpentesu bhaï¬adeyyaæ, theyyacittena paribhoge pÃrÃjikaæ. tatrÃyaæ vinicchayo, sÃmikÃpi sÃlayà corÃpi sÃlayà paæsukÆlasa¤¤Ãya khÃdantassa bhaï¬adeyyaæ theyyacittena ganhato uddhÃre yeva avahÃro bhaï¬aæ agghÃpetvà kÃretabbo. sÃmikà sÃlayà corà nirÃlayà es' eva nayo. sÃmikà nirÃlayà corà sÃlayà puna gaïhissÃmà 'ti kismicid eva gahaïaÂÂhÃne khÅpitvà gatà es' eva nayo. ubho pi nirÃlayà paæsukÆlasa¤¤Ãya khÃdato anÃpatti.
theyyacittena dukkaÂaæ, saÇghassa ambÃdÅsu pana saÇghÃrÃme jÃtaæ và hotu Ãnetvà dinnaæ và pa¤camÃsakaæ và atirekapa¤camÃsakaæ và agghanakaæ avaharantassa pÃrÃjikaæ. paccante corÆpaddavena gÃmesu vuÂÂhahantesu bhikkhÆ pi vihÃre cha¬¬etvà puna Ãvasante janapade ÃgamissÃmà 'ti saussÃhà 'va gacchanti, bhikkhÆ tÃdisaæ vihÃraæ patvà ambapakkÃdÅni cha¬¬itakÃknÅti paæsukÆlasa¤¤Ãya paribhu¤janti anÃpatti. theyyacittena paribhu¤jato avahÃro hoti, bhaï¬aæ agghÃpetvà kÃretabbo. MahÃpaccariyaæ pana saÇkhepaÂÂhakathÃya¤ ca avisesena vuttaæ. cha¬¬ÅtavihÃre phalÃphalaæ theyyacittena paribhu¤jato na pÃrÃjikaæ. kasmÃ, ÃgatÃnÃgatÃnaæ santakattà ti gaïasantake pana puggalike ca saussÃhamattam eva pamÃïaæ, sace pana tato ambapakkÃdiæ kulasaÇgahaïatthÃya deti, kuladÆsakadukkaÂaæ, theyyacittena dento agghena kÃretabbo. saÇghike pi es' eva nayo. senÃsanatthÃya niyamitaæ kulasaÇgahatthÃya dadato dukkaÂaæ,


#<[page 382]>#
%<382                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  issaravatÃya thullaccayaæ, theyyacittena pÃrÃjikaæ. no ce vatthuæ pahoti, agghena kÃretabbo.
bahi upacÃrasÅmÃya nisÅditvà issaravatÃya paribhu¤jato gÅvÃ. gaï¬iæ paharitvà kÃlaæ ghosetvà mayhaæ pÃpuïÃtÅti khÃditaæ sukhÃditaæ, gaï¬iæ apaharitvà kÃlam eva ghosetvà gaï¬im eva paharitvà kÃlaæ aghosetvà gaï¬im pi apaharitvà kÃlam pi aghosetvà a¤¤esaæ n' atthi bhÃvaæ ¤atvà mayhaæ pÃpuïÃtÅti khÃditÃpi sukhÃditam eva. pupphÃrÃmavatthu dvayaæ pÃkaÂam eva.
     vuttavÃdikavatthuttaye vutto vajjemÅti tayà vutto hutvà tava vacanena vadÃmÅti attho. anÃpatti bhikkhu pÃrÃjikassà 'ti sÃmikehi dinnattà anÃpatti. na ca bhikkhave vutto vajjemÅti vattabbo ti ahaæ tayà vutto hutvà tava vacanena vadÃmÅti evaæ a¤¤o bhikkhu a¤¤ena bhikkhunà na vattabbo ti attho. paricchedaæ pana katvà idaæ nÃma tava vacanena gaïhissÃmÅti vattuæ vaÂÂati. vutto vajjehÅti mayà vutto hutvà mama vacanena vadehÅti attho, sesaæ vuttanayam eva.
imesu pi ca dvÅsu catthÆsu paricchedaæ katvà vattuæ vaÂÂati.
ettÃvatà hi upÃrambhà mutto hotÅti. maïivatthuttayassa majjhime vatthusmiæ nÃhaæ akallako ti nÃhaæ gilÃno ti attho, sesaæ pÃkaÂam eva. sÆkaravatthudvaye ki¤cÃpi paÂhamassa bhikkhuno chÃtajjhattaæ disvà kÃru¤¤ena mocitattà anÃpatti. sÃmikesu pana asampaÂicchantesu bhaï¬adeyyaæ, tÃva mahanto và matasÆkaro Ãharitvà dÃtabbo, tad agghanakaæ và bhaï¬aæ. sace pÃsasÃmike kuhi¤cÃpi na passati, pÃsasÃmantà tad agghanakaæ kÃsÃvaæ và thÃlakÃæ và yathà te Ãgatà passanti, Ådise ÂhÃne Âhapetvà 'va gantabbaæ. theyyacittena pana mocentassa pÃrÃjikam eva.
ettha ca koci sÆkaro pÃsaæ pÃdena ka¬¬hitvà chinnamatte pÃse ÂhÃnÃcÃvanadhammena ÂhÃnena Âhito hoti caï¬asote baddhanÃvà viya.


#<[page 383]>#
%<Bhvibh_I.2]            SuttavibhaÇga-vaïïanà              383>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  koci attano dhammatÃya Âhito, koci nipanno, koci kÆÂapÃsena baddho hoti. kÆÂapÃso nÃma yassa ante dhaïukaæ và aÇkusako và a¤¤o và koci daï¬ako baddho hoti, yo tattha tattha rukkhÃdÅsu laggitvà sÆkarassa gamanaæ nivÃreti. tatra pÃsaæ ka¬¬hitvà Âhitassa ekam eva ÂhÃnaæ pÃsabandhanaæ, ye hi pÃse muttamatte và chinnamatte và palÃyati, attano dhammatÃya Âhitassa bandhana¤ ca cattÃro ca pÃdà ti pa¤caÂhÃnÃni, nipannassa bandhana¤ ca sayana¤ cà 'ti dve ÂhÃnÃni. kÆÂapÃsabaddhassa yattha yattha gacchati, taæ tad eva ÂhÃnaæ. tasmà taæ tata tato mocentà dasa pi vÅsatim pi satam pi bhikkhÆ pÃrÃjikaæ Ãpajjanti, tattha tattha Ãgataæ disvà ekam eva dÃsaæ palÃpento viya. purimÃnaæ pana tiïïaæ catuppadakathÃyaæ vuttanayena phandÃpanaÂhÃnÃcÃvanÃni veditabbÃni. suïakhadaÂÂhaæ sÆkaraæ vissajjÃpentassÃpi kÃru¤¤ÃdhippÃyena bhaï¬adeyyaæ, theyyacittena pÃrÃjikaæ. pÃsaÂÂhÃnam pana suïakhasamÅpaæ và asampattaæ paÂipathaæ gantvà paÂhamam eva palÃpentassa avahÃro n' atthi. yo pi baddhasÆkarassa ghÃsa¤ ca pÃnÅyaæ ca datvà balaæ gÃhÃpetvà ukkuÂÂhiæ karoti utrasto palÃyissatÅti, so ca palÃyati pÃrÃjikaæ. pÃsaæ dubbalaæ katvà ukkaÂÂhisaddena palÃpentassÃpi es' eva noyo. yo pana ghÃsa¤ ca pÃnÅya¤ ca datvà gacchati balaæ gahetvà palÃyissatÅti, so ca palÃyati bhaï¬adeyyaæ, pÃsaæ dubbalaæ katvà gacchantassÃpi es' evanayo. pÃsasantike satthaæ và aggiæ và Âhapeti chinne và da¬¬he và palÃyissatÅti, sÆkaro pÃsaæ cÃlento chinne và da¬¬he và palÃyati, bhaï¬adeyyam eva. pÃsaæ yaÂÂhiyà saha pÃteti, pacchà sÆkaro taæ maddanto gacchati bhaï¬adeyyaæ. sÆkaro aduhaÊapÃsÃïehi akkanto hoti, taæ palÃpetu kÃmassa aduhaÊaæ kÃru¤¤ena ukkhipato bhaï¬adeyyaæ, theyyacittena pÃrÃjikaæ. sace ukkhittamatte Ãgantvà pacchà gacchati, bhaï¬adeyyam eva, ukkhÅpitvà Âhapitaæ adÆhaÊaæ pÃteti, pacchà sÆkaro taæ maddanto gacchati bhaï¬adeyyaæ.


#<[page 384]>#
%<384                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  opÃte patitasÆkaram pi kÃru¤¤ena uddharato bhaï¬adeyyaæ, theyyacittena pÃrÃjikaæ. opÃtaæ pÆretvà nÃseti, pacchà sÆkaro taæ maddanto gacchati bhaïdadeyyaæ. sÆle viddhaæ kÃru¤¤ena uddharati bhaï¬a¬eyyaæ, theyyacittena pÃrÃjikaæ. sÆlaæ uddharitvà cha¬¬eti, bhaï¬adeyyaæ. vihÃrabhÆmiyaæ pana pÃse và aduhaÊaæ và o¬¬entà vÃretabbÃ, migarÆpÃnaæ paÂisaraïaÂÂhÃnam etaæ, mà idha evaæ karothà 'ti, sace harÃpetha bhante ti vadanti, harÃpetuæ vaÂÂati. atha sayaæ haranti, sundaram eva. atha n' eva haranti na harituæ denti, rakkhaæ yÃcitvà harÃpetuæ vaÂÂati. manussà sassarakkhaïakÃle khettesu pÃse ca adÆhaÊÃdÅni ca karonti, maæsaæ khÃdantà sassÃni rakkhissÃmà 'ti. vÅtivatte sassakÃle tesu anÃlayesu pakkantesu tattha baddhaæ và patitaæ và mocetuæ vaÂÂati.
     migavatthudvaye pi sÆkaravatthÆsu vuttasadiso yeva vinicchayo. macchavatthudvaye pi es' eva nayo. ayam pana viseso. kuminamukhaæ vivaritvà và pacchÃmuÂakaæ mu¤citvà và passena chiddaæ katvà kuminato macche pothetvà palÃpentassa pÃrÃjikaæ. bhattasitthÃni dassetvà evaæ palÃpentassÃpi pÃrÃjikaæ. saha kuminena uddharato pi pÃrÃjikaæ. kevalaæ kuminamukhaæ vivarati, pacchà muÂakaæ mu¤cati, chiddaæ và karoti, macchà pana attano dhammatÃya palÃyanti bhaï¬adeyyaæ. evaæ katvà bhattasitthÃni dasseti, macchà gocaratthÃya nikkhamitvà palÃyanti bhaï¬adeyyam eva. mukhaæ vivaritvà pacchà muÂakaæ amu¤citvà passe chiddaæ akatvà kevalaæ bhattasitthÃni dasseti, macchà pana chÃtakajjhattà sÅsena paharitvà okÃsaæ katvà gocaratthÃya nikkhamitvà palÃyanti bhaï¬adeyyam eva. tucchakuminassa mukhaæ vivarati pacchÃ, muÂakaæ và mu¤cati chiddaæ và karoti, ÃgatÃgatà macchà dvÃraæ pattà muÂakacchiddehi palÃyanti bhaï¬adeyyam eva,


#<[page 385]>#
%<Bhvibh_I.2.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              385>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tucchakuminaæ gahetvà gumbe khipati bhaï¬adeyyam evà 'ti. yÃne bhaï¬aæ pÅÂhesu thavikÃya sadisaæ maæsapesivatthumhi sace ÃkÃse gaïhÃti, gahitaÂÂhÃnam eva ÂhÃnaæ, taæ chah' ÃkÃrehi paricchinditvà ÂhÃnÃcÃvanaæ veditabbaæ.
sesam ettha dÃrugopÃlakarajakasÃÂakavatthÆsu ca ambacorakÃdi vatthÆsu ca vuttanayena vinicchinitabbaæ. kumbÅvatthusmiæ yo sappitelÃdÅni pÃdagghanakÃni gahetvà na puna evaæ karissÃmÅti saævare Âhatvà Âhatvà dutiyadivasÃdÅsu pi puna citte uppanne evam evaæ dhuranikkhepaæ katvà katvà paribhu¤janto sabbam pi taæ paribhu¤jati n' ev' atthi pÃrÃjikaæ, dukkaÂaæ và thullaccayaæ và Ãpajjati bhaï¬adeyyam pana hoti. ayam pi bhikkhu evam evaæ akÃsi. tena vuttaæ anÃpatti bhikkhu pÃrÃjikassà 'ti. dhuranikkhepaæ pana akatvà divase divase paribhu¤jissÃmÅti thokaæ thokam pi paribhu¤jato yasmiæ divase pÃdagghanakaæ pÆrati tasmiæ pÃrÃjikaæ. saævidÃvahÃravatthÆni saævidÃvahÃre muÂÂhivatthÆni odaniyagharÃdivatthÆsu, dvevighÃsavatthÆni ambacorakÃdi vatthÆsu vuttavinicchayanayena veditabbÃni. dve tiïavatthÆni uttÃnatthÃn' eva.
ambabhÃjÃpanÃdi vatthÆsu te bhikkhÆ ekaæ gÃmakÃvÃsaæ paricchinnabhikkhukaæ agamaæsu. tattha bhikkhÆ phalÃphalaæ paribhu¤jamÃnÃpi tesu Ãgatesu therÃnaæ phalÃni dethà 'ti kappiyakÃrakÃnaæ avocuæ. atha te bhikkhÆ kiæ saÇghikaæ amhÃkaæ na pÃpuïÃtÅti gaï¬iæ paharitvà bhÃjÃpetvà tesam pi vassaggena bhÃgaæ datvà attanÃpi paribhu¤jiæsu. tena nesaæ bhagavÃ, anÃpatti bhikkhave paribhogatthÃyà 'ti Ãha. tasmà idÃni pi yattha ÃvÃsikà ÃgantukÃnaæ na denti, phalavÃre ca sampatte a¤¤esaæ abhÃvaæ disvà corikÃya attanà 'va khÃdanti, tattha Ãgantukehi gaï¬iæ paharitvà bhÃjetvà paribhu¤jituæ vaÂÂati.


#<[page 386]>#
%<386                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  yattha pana ÃvÃsikà rukkhe rakkhitvà phalavÃre sampatte bhÃjetvà khÃdanti, catÆsu paccayesu sammà upanenti, anissarà tattha ÃgantukÃ. ye pi rukkhà cÅvaratthÃya niyametvà dinnÃ, tesu pi Ãgantukà anissarÃ. es' eva nayo sesapaccayatthÃya niyametvà dinne pi. ye pana tathà aniyamità ÃvÃsikà ca te rakkhitvà gopitvà corikÃya paribhu¤janti, na tesu ÃvÃsikÃnaæ katikÃya ÂhÃtabbaæ. ye phalaparibhogatthÃya dinnÃ, ÃvÃsikà ca ne rakkhitvà gopetvà sammà upanenti, tesu yeva tesaæ katikÃya ÂhÃtabbaæ. MahÃpaccariyam pana vuttaæ catunnaæ paccayÃnaæ niyametvà dinnaæ theyyacittena paribhu¤janto bhaï¬aæ agghÃpetvà kÃretabbo. paribhogavasena bhÃjetvà paribhu¤jantassa bhaï¬adeyyaæ.
yam pan' ettha senÃsanatthÃya niyamitaæ, taæ paribhogavasen' eva bhÃjetvà paribhu¤jantassa thullaccaya¤ ca bhaï¬adeyya¤ cà 'ti. odissa cÅvaratthÃya dinnaæ cÅvare yeva upanetabbaæ. sace dubbhikkhaæ hoti bhikkhÆ piï¬apÃtena kilamanti, cÅvaram pana sulabhaæ, saÇghasuÂÂhutÃya apalokanakammaæ katvà piï¬apÃte pi upanetuæ vaÂÂati.
senÃsanena gilÃnapaccayena và kilamantesu saÇghasuÂÂhutÃya apalokanakammaæ katvà tad atthÃya pi upanetuæ vaÂÂati.
odissa piï¬apÃtatthÃya gilÃnapaccayatthÃya ca dinne pi es' eva nayo. uddissa senÃsanatthÃya dinnaæ pana garubhaï¬aæ hoti, taæ rakkihtvà gopetvà tad attham eva upanetabbaæ. sace pana dubbhikkhaæ hoti, bhikkhÆ piï¬apÃtena na yÃpenti, ettha rÃjarogacorabhayÃdÅhi a¤¤attha gacchantÃnaæ vihÃrà palujjanti, tÃÊanÃlikerÃdike vinÃsenti.
senÃsanapaccayam pana nissÃya yÃpetuæ sakkà hoti, evarÆpe kÃle senÃsanaæ vissajjetvÃpi senÃsanajagganatthÃya paribhogo bhagavatà anu¤¤Ãto, tasmà ekaæ và dve và varasenÃsanÃni Âhapetvà itarÃni lÃmakakoÂiyà piï¬apÃtatthÃya vissajjetuæ vaÂÂanti. mÆlavatthucchedaæ pana katvà na upanetabbaæ.


#<[page 387]>#
%<Bhvibh_I.2.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              387>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  yo pana ÃrÃmo catupaccayatthÃya niyÃmetvà dinno, tattha apalokanakammaæ na kÃtabbaæ. yena pana paccayena Ænaæ, tad atthaæ upanetuæ vaÂÂati. ÃrÃmo jaggitabbo, vetanaæ datvÃpi jaggÃpetuæ vaÂÂati. ye pana vetanaæ labhitvà ÃrÃme yeva gehaæ katvà vasantà rakkhanti, te ce ÃgatÃnaæ bhikkhÆnaæ nÃlikeraæ và tÃÊapakkaæ và denti, yaæ tesaæ saÇghena anu¤¤Ãtaæ hoti divase divase ettakaæ nÃma khÃdathà 'ti, tad eva te dÃtuæ labbhanti.
tato uttariæ tesaæ dadantÃnam pi gahetuæ na vaÂÂati. yo pana ÃrÃmaæ keïiyà gahetvà saÇghassa catupaccayatthÃya kappiyabhaï¬am eva deti, ayaæ bahukam pi dÃtuæ labhati.
cetiyassa padÅpatthÃya và khaï¬aphullapaÂisaÇkharaïatthÃya và dinnÃarÃmo pi jaggitabbo. vetanaæ datvÃpi jaggÃpetabbo. vetana¤ ca pan' ettha cetiyasantakam pi saÇghasantakam pi dÃtuæ vaÂÂati. etam pi ÃrÃmaæ vetanena tatth' eva vasitvà rakkhantÃna¤ ca keïiyà gahetvà kappiyabhaï¬adÃyakÃna¤ ca tattha jÃtakaphaladÃnaæ vuttanayen' eva veditabbaæ.
     ambapÃÊakÃdivatthÆsu anÃpatti bhikkhave gopakassa dÃne ti, ettha kataraæ gopakadÃnaæ vaÂÂati, kataraæ na vaÂÂatÅti. MahÃsummatthero tÃva Ãha, yaæ gopakassa paricchinditvà dinnaæ hoti ettakaæ divase divase gaïhÃti, tad eva vaÂÂati, tato uttariæ na vaÂÂatÅti. MahÃpadumatthero panÃha, kiæ gopakÃnaæ panïïaæ Ãropetvà nimittasa¤¤aæ và katvà dinnaæ atthi, etesaæ hatthe vissaÂÂhakassa ete issarÃ, tasmà yaæ te denti, taæ bahukam pi vaÂÂatÅti. KurundaÂÂhakathÃyaæ pana vuttaæ, manussÃnaæ ÃrÃmaæ và a¤¤aæ phalÃphalaæ dÃyakà rakkhanti, tehi dinnaæ vaÂÂati,


#<[page 388]>#
%<388                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  ÃharÃpetvà pana na gahetabbaæ. saÇghike pana cetiyasantake ca keïiyà gahetvà rakkhantass' eva dÃnaæ vaÂÂati.
vetanena rakkhantassa attano bhÃgamattaæ vaÂÂatÅti.
MahÃpaccariyam pana yaæ gihÅnaæ ÃrÃmarakkhakà bhikkhÆnaæ denti, etaæ vaÂÂati. bhikkhusaÇghassa pana ÃrÃmagopakà yaæ attano bhatiyà khaï¬etvà denti, etaæ vaÂÂati. yo pi upa¬¬hÃrÃmaæ và kocid eva rukkho và bhatiæ labhitvà rakkhati, tassÃpi attano sampattarukkhato yeva dÃtuæ vaÂÂati. keïiyà gahetvà rakkhantassa pana sabbam pi vaÂÂatÅti vuttaæ. evaæ pana sabbaæ vya¤janato nÃnaæ atthato ekam eva, tasmà adhippÃyaæ ¤atvà gahetabbaæ.
     dÃruvatthumhi tÃvakÃliko ahaæ bhagavà ti tÃvakÃlikacitto ahaæ bhagavà ti vattukÃmena vuttaæ, tÃvakÃlikacitto ti puna Ãharitvà dassÃmÅti evaæ citto ahan ti vuttaæ hoti.
bhagavà tÃvakÃlike anÃpattÅti Ãha. ayaæ pan' ettha pÃÊimuttakavinicchayo:sace saÇgho saÇghikaæ kammaæ kÃreti uposathÃgÃraæ và bhojanasÃlaæ vÃ, tato Ãpucchitvà tÃvakÃlikaæ haritabbaæ, yo pana saÇghiko dabbasambhÃro agutto deve vassante temati Ãtapena sukkhati, taæ sabbam pi Ãharitvà attano ÃvÃse kÃtuæ vaÂÂati. saÇgho ÃharÃpento a¤¤ena và dabbasambhÃrena mÆlena và sa¤¤Ãpetabbo. na sakkà ce hoti sa¤¤Ãpetuæ, saÇghikena bhante kataæ taæ saÇghikaparibhogena vaÊa¤jathà 'ti vattabbaæ. senÃsanassa pana ayam eva bhikkhu issaro ti, sace pÃsÃïatthambho và rukkhatthambho và kavÃÂaæ và vÃtapÃnaæ và na ppahoti, saÇghikaæ tÃvakÃlikaæ Ãharitvà pÃkatikaæ kÃtuæ vaÂÂati, es' eva nayo a¤¤esu dabbasambhÃresu. udakavatthusmiæ yadà udakaæ dullabhaæ hoti,


#<[page 389]>#
%<Bhvibh_I.2.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              389>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  yojanato pi addhayojanato pi ÃharÅyati, evarÆpe pariggahitaudake avahÃro. yato pi aharimato và pokkharaïÅ ÃdÅsu Âhitato và kevalaæ yÃgubhattaæ sampÃdenti, pÃniyaparibhoga¤ ca karonti, na a¤¤aæ mahÃparibhogaæ, taæ pi theyyacittena gaïhato avahÃro. yato pana ekaæ và dve và ghaÂe gahetvà Ãsanaæ dhovituæ bodhirukkhe si¤cituæ, udakapÆjaæ kÃtuæ, rajanaæ pacituæ labbhati. tattha saÇghassa katikÃvasen' eva paÂipajjitabbaæ.
atirekaæ gaïhanto mattikÃdÅni và theyyacittena pakkhipanto bhaï¬aæ agghÃpetvà kÃretabbo. sace ÃvÃsikà katikavattaæ daÊhaæ karonti, a¤¤esaæ bhaï¬akaæ dhovituæ và rajituæ và na denti, attanà pana a¤¤esaæ apassantÃnaæ gahetvà sabbaæ karonti, tesaæ katikÃya na ÂhÃtabbaæ.
yattakaæ te dhovanti, tattakaæ dhovitabbaæ. sace saÇghassa dve tisso pokkharoïiyo và udakasoï¬iyo và honti, katikà ca katà ettha nahÃyitabbaæ, ito pÃnÅyaæ gahetabbaæ, idha sabbaparibhogo kÃtabbo ti, katikavatten' eva sabbaæ kÃtabbaæ. yattha katikà n' atthi, tattha sabbaparibhogo vaÂÂatÅti.
     mattikavatthusmiæ yattha mattikà dullabhà honti nÃnappakÃrà và vaïïamattikà Ãharitvà ÂhapitÃ, tattha thokÃpi pa¤camÃsakaæ agghati, tasmà pÃrÃjikaæ. saÇghike pana kamme cetiyakamme ca niÂÂhite saÇghaæ Ãpucchitvà tÃvakÃlikaæ và gahetuæ vaÂÂati. sudhÃyaæ pi cittakammavaïïesu pi es' eva nayo. tiïavatthÆsu jhÃpitatiïe ÂhÃnÃcÃvanassa abhÃvena dukkaÂaæ, bhaï¬adeyyam pana hoti.
saÇgho tiïavatthuæ jaggitvà saÇghikaæ ÃvÃsaæ chÃdeti, puna kadÃci jaggituæ na sakkoti, ath' a¤¤o eko bhikkhu vattasÅsena jaggati, saÇghass' ev' etaæ. no ce jaggati, saÇghena eko bhikkhu vattabbo jaggitvà dehÅti.


#<[page 390]>#
%<390                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  so ce bhÃgaæ icchati bhÃgaæ datvÃpi jaggÃpetabbaæ. sace bhÃgaæ va¬¬heti, dÃtabbam eva. va¬¬heti yeva, gaccha jaggitvà sabbaæ gahetvà attano senÃsanaæ chÃdehÅti vattabbo. kasmÃ, naÂÂhe attho n' atthi, dadantehi pana savatthukaæ na dÃtabbaæ, garubhaï¬aæ hoti, tiïamattaæ pana dÃtabbaæ. tasmiæ ce jaggitvà attano senÃsanaæ chÃdente puna saÇgho jaggituæ pahoti, tvaæ mà jaggi saÇgho jaggissatÅti vattabbo. ma¤cÃdÅni sattavatthÆni pÃkaÂà n' eva.
pÃÊiyaæ pana anÃgatam pi pÃsÃïatthambhaæ và rukkhatthambhaæ và a¤¤am và ki¤ci pÃdagghanakaæ harantassa pÃrÃjikam eva. padhÃnagharÃdÅsu cha¬¬itapatitÃnaæ pariveïÃdÅnaæ ku¬¬am pi pÃkÃram pi bhinditvà iÂÂhakÃdÅni avaharantassÃpi es' eva nayo. kasmÃ, saÇghikaæ nÃma kadÃci ajjhÃvasanti, kadÃci na ajjhÃvasanti, paccante corabhayena janapade vuÂÂhahante cha¬¬itavihÃrÃdÅsu ki¤ci parikkhÃraæ harantassÃpi es' eva nayo. ye pana tato tÃvakÃlikaæ haranti, puna Ãvasitesu ca vihÃresu bhikkhÆ ÃharÃpenti dÃtabbaæ. sace pi tato Ãharitvà senÃsanaæ kataæ hoti, taæ và tad agghanakaæ và dÃtabbam eva. puna ÃvasissÃmà 'ti Ãlayaæ acchinditvà vuÂÂhitesu janapadesu gaïasantakaæ và puggalikaæ và gahitaæ hoti, te ce anujÃnanti, paÂikammena kiccaæ n' atthi. saÇghikam panagarubhaï¬aæ, tasmà paÂikammaæ kattabbam eva. 
--vihÃraparibhogavatthuæ uttÃnattham eva--.

     anujÃnÃmi bhikkhave tÃvakÃlikaæ haritun ti, ettha yo bhikkhu saÇghikaæ ma¤caæ và pÅÂhaæ và tÃvakÃlikaæ haritvà attano phÃsukaÂÂhÃne ekam pi dve pi mÃse saÇghikaparibhogena paribhu¤jati ÃgatÃnaæ bu¬¬hatarÃnaæ deti na paÂibÃhati,


#<[page 391]>#
%<Bhvibh_I.2.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              391>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tassa tasmiæ naÂÂhe pi jiïïe pi thenÃya avahaÂe pi gÅvà na hoti, vasitvà pana gacchantena yathÃÂhÃne Âhapetabbaæ. yo pana puggalikaparibhogena paribhu¤jati ÃgatÃnaæ bu¬¬hatarÃnaæ na deti, tassa tasmiæ naÂÂhe gÅvà hoti. a¤¤am pana ÃvÃsaæ haritvà paribhu¤jantena sace tattha bu¬¬hataro Ãgantvà vuÂÂhÃpeti, mayà idaæ asukÃvÃsato nÃma ÃhaÂaæ, gacchÃmi taæ pÃkatikaæ karomÅti vattabbaæ. sace so bhikkhu ahaæ karissÃmÅti vadati, tassa bhÃraæ katvÃpi gantuæ vaÂÂatÅti saÇkhepaÂÂhakathÃyaæ vuttaæ. CampÃvatthumhi tekaÂulayÃgÆ ti tilataï¬ulamuggehi và tilataï¬ulamÃsehi và tilataï¬ulakulatthehi và tilataï¬ulehi saddhiæ yaæ ki¤ci ekaæ aparaïïaæ pakkhipitvà tÅhi kaÂÃ. etaæ kira imehi tÅhi catubhÃgaudakasambhinne khÅre sappimadhusakkharÃdÅhi yojetvà karonti.
RÃjagahavatthumhi madhugolako ti atirasapÆvo vuccati, madhusÅsakam pi vadanti, sesam ettha vatthudvaye pi odanabhÃjaniyavatthusmiæ vuttanayen' eva veditabbam. Ajjukavatthusmiæ etad avocà 'ti gilÃno hutvà avoca. Ãyasmà UpÃÊi Ãyasmato Ajjukassa pakkho ti na agatigamanavasena pakkho. api ca kho anÃpattisa¤¤itÃya lajjÅanuggahena vinayÃnuggahena ca thero pakkho ti veditabbo. sesam ettha uttÃnattham eva BÃrÃïasÅvatthusmiæ corehi uddhutan ti corehi viluttaæ. iddhiyà Ãnetvà pÃsÃde ÂhapesÅti thero kira taæ kulaæ sokasallasamappitaæ ÃvaÂÂantaæ disvà tassa kulassa anukampÃya pasÃdÃnurakkhaïaÂÂhÃya dhammÃnuggahena attano iddhiyà tesaæ yeva pÃsÃdakaæ dÃrakÃnaæ samÅpe hotÆ 'ti adhiÂÂhÃsi. dÃrakà amhÃkaæ pÃsÃdo ti sa¤jÃnitvÃbhiruhiæsu,ato thero iddhiæ paÂisaæhari.


#<[page 392]>#
%<392                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.2.>%
pÃsÃdo pi sakaÂÂhÃne yeva aÂÂhÃsi. vohÃravasena pana vuttaæ, te dÃrake iddhiyà Ãnetvà pÃsÃde ÂhapesÅti. iddhivisaye ti ÅdisÃya adhiÂÂhÃnaiddhiyà anÃpatti, vikubbaïaiddhi pana na vaÂÂati. avasÃne vatthudvayaæ uttÃnattham evà 'ti.
     SamantapÃsÃdikÃya vinayasaævaïïanÃya
     dutiyapÃrÃjikavaïïanà niÂÂhitÃ.
tatrÃyaæ anusÃsanÅ:--
     dutiyaæ adutiyena yaæ jinena pakÃsitaæ
     pÃrÃjikakilesena pÃrÃjikam idaæ idha.
     sikkhÃpadaæ samattena a¤¤aæ ki¤ci na vijjati
     anekanayavokiïïaæ gambhÅratthavinicchayaæ.
     tasmà vatthumhi otiïïe bhikkhunà vinaya¤¤utÃ
     vinayÃnuggahen' ettha karontena vinicchayaæ.
     pÃÊiæ aÂÂhakatha¤ c' eva sÃdhippÃyamasesato
     ogayha appamattena karaïÅyo vinicchayo.
     ÃpattidassanussÃho na kÃtabbo kudÃcanaæ
     passissÃmi anÃpatti mitikayirÃtha mÃnasaæ.
     passitvÃpi ca Ãpattiæ avatvà 'va punappunaæ
     vÅmaæsitvà 'va vi¤¤Æhi saæsanditvà 'va taæ vade.
     kappiye pi ca vatthusmiæ cittassa lahuvattino
     vasena sÃma¤¤aguïà cavantÅdha puthujjanÃ.
     tasmà paraparikkhÃraæ ÃsÅvisam ivoragaæ
     aggiæ viya ca sampassaæ nÃmaseyya vicakkhaïo ti.


#<[page 393]>#
%<Bhvibh_I.3]                                      393>%
                          PùRùJIKA III
     tatiyaæ tÅhi suddhena yaæ buddhena vibhÃvitaæ
     pÃrÃjikaæ tassa dÃni patto saævaïïanÃkkamo.
     yasmà tasmà suvi¤¤eyyaæ yaæ pubbe ca pakÃsitaæ
     taæ vajjayitvà assÃpi hoti saævaïïanà ayaæ.
Tena samayena buddho bhagavà VesÃliyaæ viharati MahÃvane KÆÂÃgÃrasÃlÃyan ti, ettha VesÃliyan ti evaænÃmake itthiliÇgavasena pattavohÃre nagare, ta¤ hi nagaraæ tikkhattuæ pÃkÃraparikkhepava¬¬hanena visÃlÅbhÆtattà VesÃlÅti vuccati. idam pi ca nagaraæ sabba¤¤utappatte yeva sammÃsambuddhe sabbÃkÃrena vepullataæ pattan ti veditabbaæ. evaæ gocaragÃmaæ dassetvà nivÃsaÂÂhÃnaæ Ãha MahÃvane KÆÂÃgÃrasÃlÃyan ti, tattha MahÃvanaæ nÃma saya¤jÃtam aropimaæ saparicchedaæ mahantaæ vanaæ. KapilavatthusÃmantà pana mahÃvanaæ Himavantena saha ekÃbaddhaæ aparicchedaæ hutvà mahÃsamuddaæ Ãhacca Âhitaæ, idaæ tÃdisaæ na hoti saparicchedaæ mahantaæ vanan ti MahÃvanaæ. KÆÂÃgÃrasÃlà pana MahÃvanaæ nissÃya kate ÃrÃme kÆÂÃgÃraæ anto katvà haæsavaÂÂakacchannena katà sabbÃkÃrasampannà buddhassa bhagavato gandhakuÂÅ veditabbÃ.
anekapariyÃyena asubhakathaæ kathetÅti anekehi kÃraïehi asubhÃkÃrasandassanappavattaæ kÃyavicchandaniyakathaæ kathesi. seyyathÅdaæ: atthi imasmiæ kÃye kesà lomà ... pe...muttan ti.


#<[page 394]>#
%<394                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  kiæ vuttaæ hoti: bhikkhave imasmiæ vyÃmamatte kalebare sabbÃdarenÃpi vicÅnanto na koci ki¤ci muttaæ và maïiæ và veÊuriyaæ và agaruæ và candanaæ và kuÇkumaæ và kappÆraæ và vÃsacuïïÃdiæ và anumattam pi sucibhÃvaæ passati. atha kho paramaduggandhaæ jeguccham assirÅkadassanaæ kesalomÃdiæ nÃnappakÃram asuciæ yeva passati, tasmà na ettha chando và rÃgo và karaïÅyo. ye hi pi uttamaÇge sirasmmiæ jÃtà kesà nÃma, te pi asubhà c' eva asucino ca paÂikkÆlà ca.
so ca nesaæ asubhÃsucipaÂikkÆlabhÃvo vaïïato pi saïÂhÃnato pi gandhato pi Ãsayato pi okÃsato pÅti pa¤cahi kÃraïehi veditabbo. evaæ lomÃdÅnan ti ayam ettha saÇkhepo, vitthÃro pana Visuddhimagge* vuttanayen' eva veditabbo.
iti bhagavà ekam ekasmiæ koÂÂhÃse pa¤capa¤cappabhedena anekapariyÃyena asubhakathaæ katheti.
     asubhÃya vaïïaæ bhÃsatÅti uddhumÃtakÃdi vasena asubhamÃtikaæ nikkhipitvà padabhÃjaniyena taæ vibhajanto vaïïento saævaïïento asubhÃya vaïïaæ bhÃsati. asubhabhÃvanÃya vaïïaæ bhÃsatÅti yà ayaæ kesÃdÅsu và uddhumÃtakÃdÅsu và ajjhattabahiddhà vatthusu asubhÃkÃraæ gahetvà pavattassa cittassa bhÃvanà va¬¬hanà phÃtikammaæ tassà asubhabhÃvanÃya Ãnisaæsaæ dassento vaïïaæ bhÃsati guïaæ parikitteti. seyyathÅdaæ: asubhabhÃvanà hi yutto bhikkhave bhikkhu kesÃdÅsu và vatthusu uddhumÃtakÃdÅsu và vatthusu pa¤caÇgavippahÅnaæ pa¤caÇgasamannÃgataæ tividhakalyÃïaæ dasalakkhaïasampannaæ paÂhamajjhÃnaæ paÂilabhati,


#<[page 395]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              395>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  so taæ paÂhamajjhÃnasaÇkhÃtaæ cittama¤jusaæ nissÃya vipassanaæ va¬¬hetvà uttamatthaæ arahattaæ pÃpuïÃtÅti. tatrÅmÃni paÂhamassa jhÃnassa dasalakkhaïÃni: pÃripanthikato cittavisuddhi majjhimassa samÃdhinimittassa paÂipatti, tattha cittapakkhandanaæ visuddhassa cittassa ajjhupekkhaïaæ samathapaÂipannassa ajjhupekkhaïaæ ekattupaÂÂhÃnassa ajjhupekkhaïaæ, tattha jÃtÃnaæ dhammÃnaæ anativattanaÂÂhena sampahaæsanà indriyÃnaæ ekarasaÂÂhena sampahaæsanà tadupakaviriyavÃyanaÂÂhena sampahaæsanà ÃsevanaÂÂhena sampahaæsanà ti, tatrÃyaæ pÃÊi: paÂhamassa jhÃnassa ko Ãdi kiæ majjhaæ kiæ pariyosÃnaæ, paÂhamassa jhÃnassa paÂipadÃvisuddhi Ãdi, upekkhÃnubrÆhanà majjhe, sampahaæsanà pariyosÃnaæ, paÂhamassa jhÃnassa paÂipadÃvisuddhi Ãdi, Ãdissa kati lakkhaïÃni.
Ãdissa tÅïi lakkhaïÃni. yo tassa paripantho tato cittaæ visujjhati visuddhattà cittaæ majjhimaæ samÃdhinimittaæ paÂipajjati, paÂipannattà tattha cittaæ pakkhandati, ya¤ ca paripanthato cittaæ visujjhati, ya¤ ca visuddhattà cittaæ majjhimaæ samÃdhinimittaæ paÂipajjati ya¤ ca paÂipannattà tattha cittaæ pakkhandati paÂhamassa jhÃnassa paÂipadà visuddhi Ãdi. Ãdissa imÃni tÅïi lakkhanÃïi. tena vuccati:
paÂhamajjhÃnaæ ÃdikalyÃna¤ c' eva hoti lakkhaïasampaïïa¤ cà 'ti. paÂhamassa jhÃnassa upekkhÃnubrÆhanà majjhe, majjhassa kati lakkhaïÃni, majjhassa tÅïi lakkhaïÃni visuddhaæ cittaæ ajjhupekkhati samathapaÂipannaæ ajjhupekkhati ekattupaÂÂhÃnaæ ajjhupekkhati, ya¤ ca visuddhaæ cittaæ ajjhupekkhati ya¤ ca samathapaÂipannaæ ajjhupekkhati,


#<[page 396]>#
%<396                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  ya¤ ca ekattupaÂÂhÃnaæ ajjhupekkhati, paÂhamassa jhÃnassa upekkhÃnubrÆhanà majjhe, majjhassa imÃni tÅïi lakkhaïÃni. tena vuccati: paÂhamajjhÃnaæ majjhekalyÃna¤ c' eva hoti lakkhaïasampanna¤ cà 'ti.
paÂhamassa jhÃnassa sampahaæsanà pariyosÃnaæ, pariyosÃnassa kati lakkhaïÃni, pariyosÃnassa cattÃri lakkhaïÃni, tattha jÃtÃnaæ dhammÃnaæ anativattanaÂÂhena sampahaæsanà indriyÃnaæ ekarasaÂÂhena sampahaæsanà tadupakaviriyavÃyanaÂÂhena sampahaæsanà ÃsevanaÂÂhena sampahaæsanÃ, paÂhamassa jhÃnassa sampahaæsanà pariyosÃnaæ, pariyosÃnassa imÃni cattÃri lakkhaïÃni. tena vuccati: paÂhamajjhÃnaæ pariyosÃnakalyÃïa¤ c' eva hoti lakkhaïasampanna¤ cà 'ti. evaæ tividhattagataæ cittaæ tividhakalyÃïakaæ dasalakkhaïasampannaæ vitakkasampanna¤ c' eva hoti vicÃrapÅtisukhasampanna¤ ca cittassa adhiÂÂhÃnasampanna¤ ca saddhÃsampanna¤ ca viriyasatisamÃdhipa¤¤Ãsampanna¤ cà 'ti.
     Ãdissa Ãdissa asubhasamÃpattiyà vaïïaæ bhÃsatÅti evam pi ittham pÅti punappuna vavatthÃnaæ katvà Ãdisanto asubhasamÃpattiyà vaïïaæ bhÃsati Ãnisaæsaæ katheti guïaæ parikitteti. seyyathÅdaæ: asubhasa¤¤Ã paricitena bhikkhave bhikkhuno cetasà bahulaæ viharato methunadhammasamÃpattiyà cittaæ patilÅyati patikuÂati pativaÂÂati na sampasÃrÅyati upekkhà và paÂikkÆlyatà và saïÂhÃti, seyyathÃpi bhikkhave kukkuÂapattaæ và nahÃrudaddulaæ và aggimhi pakkhittaæ patilÅyati patikuÂati pativaÂÂati na sampasÃrÅyati, evam eva kho bhikkhave asubhasa¤¤Ã paricitena bhikkhuno cetasà bahulaæ viharato methunadhammasamÃpattiyà cittaæ patilÅyati patikuÂati pativaÂÂati na sampasÃrÅyatÅti.


#<[page 397]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              397>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  icchÃm' ahaæ bhikkhave addhamÃsaæ patisallÅyitum ti ahaæ bhikkhave ekaæ addhamÃsaæ patisallÅyituæ nilÅyituæ eko 'va hutvà viharituæ icchÃmÅti attho. n' amhi kenaci upasaÇkamitabbo a¤¤atra ekena piï¬apÃtanÅhÃrakenà 'ti yo attanà payuttavÃcaæ akatvà mamatthÃya saddhesu kulesu paÂiyattaæ piï¬apÃtaæ nÅharitvà mayhaæ upanÃmeti, taæ piï¬apÃtanÅhÃrakaæ ekaæ bhikkhuæ Âhapetvà n' amhi a¤¤ena kenaci bhikkhunà và gahaÂÂhena và upasaÇkamitabbo ti, kasmà pana evam Ãhà 'ti, atÅte kira pa¤casatà migaluddakà mahatÅhi daï¬avÃkarÃhi ara¤¤aæ parikkhipitvà haÂÂhatuÂÂhà ekato yeva yÃvajÅvaæ migapakkhighÃtakammena jÅvikaæ kappetvà niraye uppannà te tattha paccitvà pubbe katena kenacid eva kusalakammena manussesu uppannà kalyÃïÆpanissayavasena sabbe pi bhagavato santike pabbajja¤ ca upasampada¤ ca labhimsu, tesaæ tato mÆlÃkusalakammato avipakkavipÃkà aparÃparacetanà tasmiæ addhamÃsabbhantare attÆpakkamena ca parÆpakkamena ca jÅvitÆpacchedÃya okÃsam akÃsi, naæ bhagavà addasa, kammavipÃko nÃma na sakkà kenaci paÂibÃhituæ, tesu ca bhikkhÆsu puthujjanÃpi atthi sotÃpannà sakadÃgÃmÅ anÃgÃmi khÅïÃsavÃpi, tattha khÅïÃsavà appaÂisandhikà itare ariyasÃvakà niyatagatikà sugatiparÃyaïÃ, puthujjanÃnaæ gati aniyatÃ, atha bhagavà cintesi: ime attabhÃve chandarÃgena maraïabhayabhÅtà na sakkhissanti gatiæ visodhetuæ, handa nesaæ chandarÃgappahÃïÃya asubhakathaæ kathemi, taæ sutvà attabhÃve vigatachandarÃgatÃya gativisodhanaæ katvà sagge paÂisandhiæ gaïhissanti, evaæ tesaæ mama santike pabbajjà sÃtthikà bhavissatÅti.


#<[page 398]>#
%<398                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tato tesaæ anuggahÃya asubhakathaæ katheti, kammaÂÂhÃnasÅsena, no maraïasaævaïïanÃdhippÃyena. kathetvà ca pan' assa etad ahosi: sace maæ imaæ addhamÃsaæ bhikkhÆ passissanti ajja eko bhikkhu mato ajja dve. . . pe. . . ajja dasà 'ti Ãgantvà Ãrocessanti aya¤ ca kammavipÃko na sakkà mayà và a¤¤ena và paÂibÃhituæ svÃhaæ taæ sutvÃpi kiæ karissÃmi kim me anatthikena anayabyasanena sutena handÃhaæ bhikkhÆnaæ adassanaæ upagacchÃmÅti. tasmà evam Ãha: icchÃm' ahaæ bhikkhave addhamÃsaæ patisallÅyituæ n' amhi kenaci upasaÇkamitabbo a¤¤atra ekena piï¬apÃtanÅhÃrakenà 'ti. apare panÃhu parÆpavÃdavivajjanatthaæ evaæ vatvà patisallÅno ti, pare kira bhagavantaæ upadissanti: ayaæ sabba¤¤Æ ahaæ saddhammavaracakkavattÅti paÂijÃnamÃno attano pi sÃvake a¤¤ama¤¤aæ ghÃtente nivÃretuæ na sakkoti kim a¤¤aæ sakkhissatÅti. tattha paï¬ità vakkhanti: bhagavà patisallÃnam anuyutto imaæ pavattim na jÃnÃti koci 'ssa ÃrocayitÃpi n' atthi, sace jÃneyya addhà nivÃreyyà 'ti, idaæ pana icchÃmattaæ paÂhamam ev' ettha kÃraïaæ.
     nÃssudhà 'ti ettha assudhà 'ti padapÆraïamatte avadhÃraïatthe và nipÃto. n' eva koci bhagavantaæ upasaÇkamatÅti attho. anekehi vaïïasaïÂhÃnÃdÅhi kÃraïehi vokÃro assà 'ti anekÃkÃravokÃro anekÃkÃravokiïïo anekÃkÃrasammisso ti vuttaæ hoti. ko so, asubhabhÃvanÃnuyogo taæ anekÃkÃravokÃraæ asubhabhÃvanÃnuyogaæ. anuyuttà viharantÅti yuttà payuttà viharanti. aÂÂiyantÅti tena kÃyena aÂÂà dukkhità honti. harÃyantÅti lajjanti. jigucchantÅti sa¤jÃtajigucchà honti. daharo ti taruïo. yuvà 'ti yobbanena samannÃgato. maï¬anakajÃtiyo ti maï¬anakapakatiko.


#<[page 399]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              399>%
sÅsaæ nahÃto ti sÅsena saddhiæ nahÃto. daharo yuvà 'ti ca ettha daharavacanena paÂhamayobbanabhÃvaæ dasseti, paÂhamayobbane hi sattà visesena maï¬anakajÃtiyà honti.
sÅsaæ nahÃto ti iminà maï¬anÃnuyogakÃlaæ. yuvÃpi hi ki¤ci kammaæ katvà saÇkiliÂÂhasarÅro na maï¬anÃnuyutto hoti sÅsaæ nahÃto pana so maï¬anam evÃnuyu¤jati, ahikuïapÃdÅni daÂÂhum pi na icchati, so tasmiæ khaïe ahikuïapena và kukkurakuïapena và manussakuïapena và kaïÂhe Ãsattena kenacid eva paccatthikena Ãnetvà kaïÂhe baddhena paÂimukkena yathà aÂÂiyeyya harÃyeyya jiguccheyya, evam evaæ ti bhikkhÆ sakena kÃyena aÂÂÅyantà harÃyantà jigucchantà so viya puriso taæ kuïapaæ vigatacchandarÃgatÃya attano kÃyaæ pariccajitukÃmà hutvà satthaæ ÃdÃya attanÃpi attÃnaæ jÅvità voropenti: tvaæ maæ jÅvità voropehi ahaæ tvan te evaæ a¤¤ama¤¤am pi jÅvità voropenti. Migaladdhikam pi samaïakuttakan ti Migaladdhiko ti tassa nÃmaæ.
samaïakuttako ti samaïavesadhÃrako, so kira sikhÃmattaæ Âhapetvà sÅsaæ muï¬etvà ekaæ kÃsÃvaæ nivÃsetvà ekaæ aæse katvà vihÃraæ yeva upanissÃya vighÃsÃdabhÃvena jÅvati. tam pi Migaladdhikaæ samaïakuttakaæ upasaÇkamitvà evaæ vadanti. sÃdhÆ 'ti ÃyÃcanatthe nipÃto. no ti upayogabahuvacanaæ, sÃdhu Ãvuso amhe jÅvità voropehÅti vuttaæ hoti. tattha ca ariyà n' eva pÃïÃtipÃtaæ kariæsu, na samÃdapesuæ na samanu¤¤Ã ahesuæ. puthujjanà pana sabbam akaæsu. lohitakan ti lohitamakkhitaæ. yena vaggumÆdà 'ti vaggumatà lokassa pu¤¤asammatà nÃdÅ. so pi kira taæ pÃpaæ tattha pavÃhessÃmÅti sa¤¤Ãya gato. ahud eva kukkuccan ti tesu kira bhikkhÆsu kenaci pi kÃyavikÃro và vacÅvikÃro và na kato,


#<[page 400]>#
%<400                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  sabbe sattà sampajÃnà dakkhiïena passena nipajjiæsu, taæ anussarato tassa kukkuccaæ ahosi yeva, nadiyà ÃnubhÃvena appamattakam pi pÃpaæ pahÅnaæ nÃma n' atthi. ahu vippaÂisÃro ti tass' eva kukkuccassa sabhÃvaniyamanattham etaæ vuttaæ, vippaÂisÃrakukkuccaæ ahosi na vinayakukkuccan ti. alÃbhà vata me ti Ãdi kukkuccassa pavatti ÃkÃradassanatthaæ vuttaæ. tattha alÃbhà vata me ti Ãyatiæ dÃni mama hitasukhalÃbhà nÃma n' atthÅti anutthunÃti. na vata me lÃbhà ti iminà pana tam ev' atthaæ daÊhaæ karoti. ayaæ h' etthà adhippÃyo. sace pi koci lÃbhà vateti vadeyya taæ micchà na vata me lÃbhà ti. dulladdhaæ vata me ti kusalÃnubhÃvena laddham pi idaæ manussattaæ dulladdhaæ vata me. na vata me suladdhan ti iminà pana tam ev' atthaæ daÊhaæ karoti. aya¤ h' ettha adhippÃyo. sace pi koci suladdhaæ te ti vadeyya taæ micchÃ, na vata me suladdhan ti. apu¤¤aæ pasutan ti apu¤¤aæ upacitaæ janitaæ vÃ. kasmà iti ce. yv Ãhaæ bhikkhÆ ... pe... voropesin ti. tass' attho yo ahaæ sÅlavante tÃya eva sÅlavantatÃya kalyÃïadhamme uttamadhamme seÂÂhadhamme bhikkhÆ jÅvità voropesin ti. a¤¤atarà MÃrakÃyikà ti nÃmavasena apÃkaÂà ekà bhummadevatà micchÃdiÂÂhikà mÃrapakkhikà mÃrassa anuvattikÃ: evam ayaæ mÃradheyyaæ mÃravisayaæ nÃtikkamissatÅti cintetvà sabbÃbharaïavibhÆsità hutvà attano ÃnubhÃvaæ dassayamÃnà abhijjamÃne udake paÂhavÅtale caÇkamamÃnà viya Ãgantvà Migaladdhikaæ samaïakuttakaæ etad avoca. sÃdhu sadhÆ 'ti sampahaæsanatthe nipÃto, tasmà eva¤ ca dvivacanaæ.


#<[page 401]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              401>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  atiïïe tÃresÅti saæsÃrato atiïïe iminà jÅvità voropaïena tÃresi parimocesÅti. ayaæ kira etissà devatÃya bÃlÃya dummedhÃya laddhi ye na matà te saæsÃrato na muttà ye matà te muttà ti, à saæsÃramocakamilakkhà viya evaæ laddhikà hutvà tam pi tattha niyojenti evam Ãha.
atha kho Migaladdhiko samaïakuttako tÃvabhusaæ uppannavippaÂisÃro pi taæ devatÃya ÃnubhÃvaæ disvà ayaæ devatà evam Ãha: addhà iminà atthena evam eva bhavitabban ti niÂÂhaæ gantvà lÃbhà kirameti ÃdÅni parikittayanto vihÃrena vihÃraæ pariveïena pariveïaæ upasaækamitvÃ. evaæ vadetÅ ti taæ taæ vihÃra¤ ca pariveïa¤ ca upasaækamitvà dvÃraæ vivaritvà anto pavisitvà bhikkhÆ evaæ vadeti ko atiïïo kaæ tÃremÅti. hoti yeva bhayan ti maraïaæ paÂicca cittutrÃso hoti. hoti chambhitattan ti hadayamaæsaæ Ãdiæ katvà sarÅracalanaæ hoti, atibhayena thaddhasarÅrattan ti pi eko, thambhitattaæ hi chambhitattan ti vuccatÅti. lomahaæso ti uddhaæ ÂhitalomatÃ, khÅïÃsavà pana sattasu¤¤atÃya sudiÂÂhattà maraïakasattam eva na passanti, tasmà tesaæ sabbam p' etaæ nÃhosÅti veditabbaæ. ekam pi bhikkhuæ dve pi ...
pe... saÂÂhim pi bhikkhÆ ekÃhen' eva jÅvità voropesÅ ti evaæ gaïanavasena sabbÃni pi tÃni pa¤ca bhikkhusatÃni jÅvità voropesi.
     paÂisallÃnà vuÂÂhito ti tesaæ pa¤cannaæ bhikkhusatÃnaæ jÅvitakkhayappattibhÃvaæ ¤atvà tato ekÅbhÃvato vuÂÂhito, jÃnanto pi ajÃnanto viya kathÃsamuÂÂhÃpanatthaæ Ãyasmantaæ ùnandaæ Ãmantesi: kinnu kho ùnanda tanubhÆto viya bhikkhusaÇgho ti ùnanda ito pubbe bahÆ bhikkhÆ upaÂÂhÃnaæ Ãgacchanti uddesaæ paripucchaæ gaïhanti sajjhÃyanti ekapajjoto viya ÃrÃmo dissati idÃni pana addhamÃsamattassa accayena tanubhÆto viya tanuko mando appako viralaviralo viya jÃto bhikkhusaÇgho kinnu kho kÃraïaæ kiæ disÃsu pakkantà bhikkhÆ ti.


#<[page 402]>#
%<402                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  athÃyasmà ùnando kammavipÃkena tesaæ jÅvitakkhayappattiæ asallakkhento asubhakammaÂÂhÃnanuyogappaccayà pana sallakkhento tathÃhi pana bhante bhagavà ti Ãdiæ vatvà bhikkhÆnaæ arahattappattiyà a¤¤aæ kammaÂÂhÃnaæ yÃcanto sÃdhu bhante bhagavà ti Ãdim Ãha. tass' attho sÃdhu bhante bhagavà a¤¤aæ kÃraïaæ Ãcikkhatu yena bhikkhusaÇgho arahatte patiÂÂhaheyya mahÃsamuddaæ orohanatitthÃni viya hi a¤¤Ãni pi dasÃnussati dasakasiïa-catudhÃtuvavatthÃna-brahmavihÃrÃnÃpÃïasatippabhedÃni bahÆni nibbÃïÃrohanakammaÂÂhÃnÃni santi, tesu bhagavà bhikkhÆ samassÃsetvà a¤¤ataraæ kammaÂÂhÃnaæ ÃcikkhatÆ 'ti adhippÃyo. atha bhagavà tathÃkÃtukÃmo theraæ uyyojento tena h' ùnandà 'ti Ãdim Ãha. tattha VesÃliyaæ upanissÃyà 'ti VesÃliæ upanissÃya samantà gÃvute pi addhayojane pi yÃvatikà bhikkhÆ viharanti, ti sabbe sannipÃtehÅti attho. sabbe upaÂÂhÃnasÃlÃyaæ sannipÃtetvà ti attanà gantuæ yuttaÂÂhÃnaæ sayaæ gantvà a¤¤Ãttha daharabhikkhÆ pahiïitvà muhutten' eva anavasese bhikkhÆ upaÂÂhÃnasÃlÃyaæ samÆhaæ katvÃ. yassa dÃni bhante bhagavà kÃlaæ ma¤¤atÅti ettha ayam adhippÃyo bhagavà bhikkhusaÇgho sannipatito, esa kÃlo bhikkhÆnaæ dhammakathaæ kÃtuæ anusÃsaniæ dÃtuæ, idÃni yassa tumhe kÃlaæ jÃnÃtha taæ kattabban ti.
     atha kho bhagavà ... pe... bhikkhÆ Ãmantesi: ayam pi kho bhikkhave ti, Ãmantetvà ca pana bhikkhÆnaæ arahattapattiyà pubbe ÃcikkhitÃsubhakammaÂÂhÃnato a¤¤aæ pariyÃyaæ Ãcikkhanto ÃnÃpÃïasatisamÃdhÅ ti Ãha.


#<[page 403]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              403>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  idÃni yasmà bhagavatà bhikkhÆnaæ santapaïÅtakammaÂÂhÃnadassanatthaæ eva ayaæ pÃÊi vuttÃ, tasmà aparihÃpetvà atthayojanÃkkamaæ ettha vaïïanaæ karissÃmi. tatra ayam pi kho bhikkhave ti imassa tÃva padassa ayaæ yojanà bhikkhave na kevalaæ asubhabhÃvanà yeva kilesappahÃnÃya saævattati api ca ayam pi kho ÃnÃpÃïasati samÃdhi . . . pe . . . vÆpasametÅti, ayam pan' ettha atthavanïanÃ, ÃnÃpÃïasatÅti assÃsapassÃsapariggÃhikà sati. vuttaæ h' etaæ PaÂisambhidÃyaæ:* Ãnan ti assÃso no passÃso, pÃïan ti passÃso no assÃso assÃsavasena upaÂÂhÃnÃsati passÃsavasena upaÂÂhÃnÃsati. yo assasati tass' upaÂÂhÃti yo passasati tass' upaÂÂhÃtÅti.
samÃdhÅti tÃya ÃnÃpÃïapariggÃhikÃya satiyà saddhiæ uppannà cittekaggatÃ, samÃdhisÅsena cÃyaæ desanà na satisÅsena, tasmà ÃnÃpÃïasatiyà yutto samÃdhi ÃnÃpÃïasatisamÃdhi, ÃnÃpÃïasatiyaæ và samÃdhi ÃnÃpÃïasatisamÃdhÅti evam ettha attho veditabbo. bhÃvito ti uppÃdito va¬¬hito ca. bahulÅkato ti punappuna kato. santo c' eva païÅto cà 'ti santo c' eva païÅto c' eva, ubhayattha eva saddena niyamo veditabbo.
kiæ vuttaæ hoti, ayaæ hi yathà asubhakammaÂÂhÃnaæ kevalaæ paÂivedhavasena santa¤ ca païÅta¤ ca oÊÃrikÃrammaïattà pana paÂikkÆlÃrammaïattà ca Ãrammaïavasena n' eva santaæ na païÅtaæ, na evaæ kenaci pariyÃyena asanto và appaïÅto vÃ, api ca kho ÃrammaïasantatÃya pi santo vÆpasanto nibbuto paÂivedhasaÇkhÃtÃÇgasantatÃya pi ÃrammaïapaïÅtatÃya pi païÅto atittikaro aÇgapaïÅtatÃya pÅti, tena vuttaæ santo c' eva païÅto cà 'ti. asecanako ca sukho ca vihÃro ti ettha pana nÃssa secanan ti asecanako, anÃsittako abbokiïïo pÃÂekko Ãveïiko,


#<[page 404]>#
%<404                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  n' atth' ettha parikammena và upacÃrena và santatà Ãdiæ manasikÃrato ppabhÆti attano sabhÃven' eva santo ca païÅto cà 'ti attho. keci pana asecanako ti anÃsittako ojavanto sabhÃven' eva madhuro ti vadanti.
evam ayaæ asecanako ca appitappitakkhane kÃyikacetasikasukhapaÂilÃbhÃya saævattanato sukho ca vihÃro ti veditabbo. uppannuppanne ti avikkhambhite avikkhambhite.
pÃpake ti lÃmake. akusale dhamme ti akosallasambhÆte.
dhamme. ÂhÃnaso antaradhÃpetÅti khaïen' eva antaradhÃpeti vikkhambheti. vÆpasametÅti suÂÂhu upasameti, nibbedhabhÃgiyattà và anupubbena ariyamaggavuddhippatto samucchindati paÂippassambhetÅti pi attho. seyyathÃpÅti opammanidassanam etaæ. gimhÃnaæ pacchime mÃse ti ÃsÃÊhamÃse. Æhataæ rajojallan it addhamÃse vÃtÃtapasukkhÃya gomahisÃdipÃdappahÃrasambhinnÃya paÂhaviyà uddhaæ hataæ Æhataæ ÃkÃse samuÂÂhitaraja¤ ca reïu¤ ca. mahà akÃlamegho ti sabbaæ nabhaæ ajjhottharitvà uÂÂhito, ÃsÃÊhajuïhapakkhe sakalaæ addhamÃsaæ vassanakamegho.
so hi asampatte vassakÃle uppannattà akÃlamegho ti idha adhippeto. thÃnaso antaradhÃpeti vÆpasametÅti khaïen' eva adassanaæ neti paÂhaviyaæ sannisÅdÃpeti. evam eva kho ti opammasampaÂipÃdanam etaæ, tato paraæ vuttanayam eva.
     idÃni kathaæ bhÃvito ca bhikkhave ÃnÃpÃïasatisamÃdhÅti, ettha kathan ti ÃnÃpÃïasatisamÃdhibhÃvanaæ nÃnappakÃrato vitthÃretukamyatà pucchÃ, bhÃvito ca bhikkhave ÃnÃpÃïasatisamÃdhÅti nÃnappakÃrato vitthÃretukamyatÃya phuÂÂhadhammanidassanaæ,


#<[page 405]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              405>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  esevanayo dutiyapade pi, ayam pan' ettha saÇkhepattho bhikkhave kena pakÃrena kenÃkÃrena kenaci vidhinà bhÃvito ÃnÃpÃïasatisamÃdhi kenappakÃrena bahulikato santo c' eva ... pe... vÆpasametÅti.
idÃni tam atthaæ vitthÃrento idha bhikkhave ti Ãdim Ãha.
tattha idha bhikkhave bhikkhÆ 'ti bhikkhave imasmiæ sÃsane bhikkhu. ayaæ h' ettha idhasaddo sabbappakÃrÃanÃpÃnasatisamÃdhinibbattakassa puggalassa nissayabhÆtasÃsanaparidÅpano a¤¤asÃsanassa tathà bhÃvapaÂisedhano ca. vuttaæ h' etaæ: idh' eva bhikkhave samaïo. . . pe. . . su¤¤Ã parappavÃdà samaïehi a¤¤e ti. tena vuttaæ: imasmiæ sÃsane bhikkhÆ 'ti. ara¤¤agato và . . . pe . . . su¤¤ÃgÃragato và ti idam assa ÃnÃpÃïasatisamÃdhi bhÃvanÃnurÆpasenÃsanapariggahaparidÅpanaæ. imassa hi bhikkhuno dÅgharattaæ rÆpÃdÅsu Ãrammaïesu anuvisaÂaæ cittaæ ÃnÃpÃïasatisamÃdhi Ãrammaïaæ abhirÆhituæ na icchati, kÆÂagoïayuttaratho viya uppatham eva dhÃvati. tasmà seyyathÃpi nÃma gopo kÆÂadhenuyà sabbaæ khÅraæ pivitvà va¬¬hitakÆÂavacchaæ dametukÃmo dhenuto apanetvà ekamante mahantaæ thambhaæ nikhaïitvà tattha yottena bandheyya. ath' assa so vaccho itocito ca vipphanditvà palÃyituæ asakkonto tam eva thambhaæ upanisÅdeyya và upanipajjeyya vÃ.
evam evaæ iminÃpi bhikkhunà dÅgharattaæ rÆpÃrammaïÃdirasapÃnava¬¬hitaæ duÂÂhacittaæ dametukÃmena rÆpÃdi Ãrammaïato apanetvà ara¤¤aæ và . . . pe . . . su¤¤ÃgÃraæ và pavesetvà tattha assÃsapassÃsatthambhe satiyottena bandhitabbaæ. evam assa taæ cittaæ itocito ca vipphanditvÃpi pubbe ÃciïïÃrammaïaæ alabhamÃnaæ satiyottaæ chinditvà palÃyituæ asakkontaæ tam ev' Ãrammaïaæ upacÃrappaïÃvasena upanisÅdati c' eva upanipajjati ca. tenÃhu porÃïÃ:


#<[page 406]>#
%<406                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
          yathà thambhe nibandheyya vacchaæ dammaæ naro idha
          bandheyy' evaæ sakaæ cittaæ satiyÃrammaïe daÊhan ti.
     evam assa taæ senÃsanaæ bhÃvanÃnurÆpaæ hoti. tena vuttaæ: idam assa ÃnÃpÃïasatisamÃdhibhÃvanÃnurÆpasenÃsanapariggahaparidÅpanan ti. atha và yasmà idaæ kammaÂÂhÃnapabhede buddhabhÆtaæ sabba¤¤ubuddhapaccekabuddhabuddhasÃvakÃnaæ visesÃdhigamadiÂÂhadhammasukhavihÃrapadaÂÂhÃnaæ ÃnÃpÃïasatikammaÂÂhÃnaæ itthipurisahatthiassÃdisaddasamÃkulaæ gÃmantaæ apariccajitvà na sukaraæ sampÃdetuæ saddakaïÂakattà jhÃnassa. agÃmake pana ara¤¤e sukaraæ yogÃvacarena idaæ kammaÂÂhÃnaæ pariggahetvà ÃnÃpÃïacatutthajjhÃnaæ nibbattetvà tad eva ca pÃdakaæ katvà saÇkhÃre sammasitvà aggaphalaæ arahattaæ sampÃpuïituæ, tasmÃssa anurÆpaæ senÃsanaæ dassento bhagavà ara¤¤agato và ti Ãdim Ãha. vatthuvijjÃcariyo viya hi bhagavÃ, so yathà vatthuvijjÃcariyo nagarabhÆmiæ passitvà suÂÂhu upaparikkhitvà ettha nagaraæ mÃpethà 'ti upadisati, sotthinà ca nagare niÂÂhite rÃjakulato mahÃsakkÃraæ labhati. evam evaæ yogÃvacarassa anurÆpasenÃsanaæ upaparikkhitvà ettha kammaÂÂhÃnam anuyu¤jitabban ti upadisati, tato tattha kammaÂÂhÃnam anuyuttena yoginà kamena arahatte patte sammÃsambuddho vata so bhagavà ti mahantaæ sakkÃraæ labhati. ayaæ pana bhikkhu dÅpisadiso ti vuccati. yathÃpi mahÃdÅpirÃjà ara¤¤e tiïagahaïaæ và vanagahaïaæ va pabbatagahaïam và nissÃya nilÅyitvà vanamahisagokaïïasÆkarÃdayo mage gaïhÃti.


#<[page 407]>#
%<Bhvibh_I.3.]             suttavibhaÇga-vaïïanà              407>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  evam evÃyaæ ara¤¤ÃdÅsu kammaÂÂhÃnaæ anuyu¤janto bhikkhu yathÃkkamena sotÃpatti sakadÃgÃmi anÃgÃmi arahattamagge c' eva ariyaphala¤ ca gaïhÃtÅti veditabbo. ten' Ãhu porÃïÃ:
          yathÃpi dÅpiko nà nilÅyitvà gaïhatÅ mage
          tath' evÃyaæ buddhaputto yuttayogo vipassako
          ara¤¤aæ pavisitvÃna gaïhÃti phalamuttaman ti.
     ten' assa parakkamajavayoggabhÆmiæ ara¤¤asenÃsanaæ dassento bhagavà ara¤¤agato và ti Ãdim Ãha. tattha ara¤¤agato và ti ara¤¤aæ nÃma nikkhamitvà bahi indakhÅlà sabbam etaæ ara¤¤an ti cÃ. ara¤¤akaæ nÃma senÃsanaæ pa¤cadhanusatikaæ pacchiman ti ca. evaæ vuttalakkhaïesu ara¤¤esuanurÆpaæ yaæ ki¤ci pavivekasukham ara¤¤aæ gato.
rukkhamÆlagato và ti rukkhamÆlasamÅpaæ gato, su¤¤ÃgÃragato và ti su¤¤aæ vivittokÃsaæ gato. ettha ca Âhapetvà ara¤¤a¤ ca rukkhamÆla¤ ca avasesasattavidhasenÃsagato pi su¤¤ÃgÃragato pÅti vattuæ vaÂÂati. evam assa ututtayÃnukulaæ dhÃtucariyÃnukÆla¤ ca ÃnÃpÃïasatibhÃvanÃnurÆpaæ senÃsanaæ upadisitvà alÅnÃnuddhaccapakkhikaæ santam iriyÃpathaæ upadisanto nisÅdatÅti Ãha. ath' assa nisajjÃya daÊhabhÃvaæ assÃsapassÃsÃnaæ pavattanasukhattaæ ÃrammaïapariggahÆpÃya¤ ca dassento pallaÇkaæ Ãbhujitvà ti Ãdim Ãha. tattha pallaÇkan ti samantato ÆrubaddhÃsanaæ. Ãbhujitvà ti ÃbandhitvÃ. ujuæ kÃyaæ panidhÃyà 'ti upari sarÅraæ ujukaæ ÂhapetvÃ,


#<[page 408]>#
%<408                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  aÂÂhÃrasapiÂÂhikaïÂake koÂiyà koÂiæ paÂipÃdetvÃ. evaæ hi nisinnassa cammamaæsanahÃrÆni na panamanti. ath' assa yà tesaæ panamanappaccayà khaïe khaïe vedanà uppajjeyyuæ tà na uppajjanti. tÃsu anuppajjamÃnÃsu cittaæ ekaggaæ hoti. kammaÂÂhÃnaæ na paripaÂati uddhiæ phÃtiæ upagacchati. parimukhaæ satiæ upaÂÂhapetvà ti kammaÂÂhÃnÃbhimukhaæ satiæ ÂhapayitvÃ. atha và parÅti pariggahaÂÂho. mukhan ti niyyÃnaÂÂho, satÅti upaÂÂhÃnaÂÂho, tena vuccati parimukhaæ satin ti.
evaæ PaÂisambhidÃya vuttanayena p' ettha attho daÂÂhabbo.
tatrÃyaæ saÇkhepo, pariggahÅtaniyyÃnaæ satiæ katvà ti.
so sato 'va assasatÅti so bhikkhu evaæ nisÅditvà eva¤ ca satiæ upaÂÂhapetvà taæ satiæ avijahanto sato yeva assasati sato passasati, sato kÃrÅ hotÅti vuttaæ hoti. idÃni yeh' ÃkÃrehi sato kÃrÅ hoti, te dassento dÅghaæ và assasanto ti Ãdim Ãha.
vuttaæ h' etaæ PaÂisambhidÃyaæ:* so sato 'va assasati sato passasatÅti. etass' eva VibhaÇge dvattiæsÃya ÃkÃrehi sato kÃrÅ hoti, dÅghaæ assÃsavasena cittassa ekaggataæ avikkhepaæ pajÃnato sati upaÂÂhità hoti, tÃya satiyà tena ¤Ãïena sato kÃrÅ hoti. dÅghaæ passÃsavasena ... pe... paÂinissaggÃnupassÅ assÃsavasena paÂinissaggÃnupassÅ passÃsavasena cittassa ekaggataæ avikkhepaæ pajÃnato sati upaÂÂhità hoti, tÃya satiyà tena ¤Ãïena sato kÃrÅ hotÅti. tattha dÅghaæ và assasanto ti dÅghaæ và assÃsaæ pavattento, assÃso ti bahi nikkhamanavÃto, passÃso ti anto pavisanavÃto. suttantaÂÂhakathÃsu pana uppaÂipÃÂiyà Ãgataæ, tattha sabbesam pi gabbhaseyyakÃnaæ mÃtukucchito nikkhamanakÃle paÂhamaæ abbhantaravÃto bahi nikkhamati,


#<[page 409]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              409>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  pacchà bÃhiravÃto sukhumaæ rajaæ gahetvà abbhantaraæ pavisanto tÃluæ Ãhacca nibbÃyati, evaæ tÃva assÃsapassÃsà veditabbÃ.
yà pana tesaæ dÅgharassatà sà addhÃnavasena veditabbÃ.
yathà hi okÃsaddhÃnaæ pharitvà Âhitaæ udakaæ và vÃlikà và dÅgham udakaæ dÅghavÃlikà rassam udakaæ rassavÃlikà ti vuccati. evaæ cuïïavicuïïÃpi assÃsapassÃsà hatthisarÅre ahisarÅre ca tesaæ attabhÃvasaÇkhÃtaæ dÅghaæ addhÃnaæ sanikaæ pÆretvà sanikam eva nikkhamanti, tasmà dÅghà 'ti vuccanti. suïakhasasÃdÅnaæ attabhÃvasaÇkhÃtaæ rassaæ addhÃnaæ sÅghaæ pÆretvà sÅgham eva nikkhamanti, tasmà rassà ti vuccanti. manussesu pana keci hatthi ahiÃdÃyo viya kÃladdhÃnavasena dÅghaæ assasan ti ca passasan ti ca, keci suïakhasasÃdayo viya rassaæ, tasmà tesaæ kÃlavasena dÅgham addhÃnaæ nikkhamantà ca pavisantà ca te dÅghÃ, ittaram addhÃnaæ nikkhamantà ca pavisantà ca rassà 'ti veditabbÃ. tatrÃyaæ bhikkhu navahi ÃkÃrehi dÅghaæ assasanto ca passasanto ca dÅghaæ assasÃmi passasÃmÅti pajÃnÃti. evaæ pajÃnato c' assa eken' ÃkÃrena kÃyÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnabhÃvanà sampajjatÅti veditabbÃ. yathÃha PaÂisambhidÃyaæ :kathaæ dÅghaæ assasanto dÅghaæ assasÃmÅti pajÃnÃti, dÅghaæ passassanto dÅghaæ passasÃmÅti pajÃnÃti. dÅghaæ assÃsaæ addhÃnasaÇkhÃte assasati dÅghaæ passÃsaæ addhÃnasaÇkte passasati dÅghaæ assÃsapassÃsaæ addhÃnasaÇkhÃte assasati pi passasatipi dÅghaæ assÃsapassÃsaæ addhÃnasaÇkhÃte assasato pi passasato pi chando uppajjati,


#<[page 410]>#
%<410                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  chandavasena tato sukhumataraæ dÅghaæ assÃsaæ addhÃnasaÇkhÃte assasati chandavasena tato sukhumataraæ dÅghaæ passÃsaæ ... pe... dÅghaæ assÃsapassÃsaæ addhÃnasaÇkhÃte assasati pi passasati pi, chandavasena tato sukhumataraæ dÅghaæ assÃsapassÃsaæ addhÃna saÇkhÃte assasato pi passasato pi pÃmojjaæ uppajjati.
pÃmujjavasena tato sukhumataraæ dÅghaæ assÃsaæ addhÃnasaÇkhÃte assasati, pÃmujjavasena tato sukhumataraæ dÅghaæ assÃsaæ dÅghaæ assÃsapassÃsaæ addhÃnasaÇkhÃte assasati pi passasati pi, pÃmujjavasena tato sukhumataraæ dÅghaæ assÃsapassÃsaæ addhÃnasaÇkhÃte assasato pi passasato pi dÅghaæ assÃsapassÃsaæ cittaæ vivaÂÂati upekkhà saïÂhÃti, imehi navahi ÃkÃrehi dÅghaæ assÃsapassÃsa kÃyo upaÂÂhÃnaæ sati, anupassanà ¤Ãïaæ kÃyo upaÂÂhÃnaæ no sati, sati upaÂÂhÃna¤ c' eva sati ca, tÃya satiyà tena ¤Ãïena taæ kÃyaæ anupassatÅti, tena vuccati kÃye kÃyÃnupassanà satipaÂÂhÃnabhÃvanà ti esevanayo rassapade pi. ayam pana viseso: yathà nÃma ettha dÅghaæ assÃsaæ addhÃnasaÇkhÃte ti vuttaæ evaæ idha rassaæ assÃsaæ ittarasaÇkhÃte assasatÅti Ãgataæ, tasmà tassavasena yÃva: tena vuccati kÃye kÃyÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnabhÃvanà ti tÃva yojetabbaæ. evam ayaæ addhÃnavasena ittaravasena ca imehi ÃkÃrehi assÃsapassÃse pajÃnanto dÅghaæ và assasanto dÅghaæ assasÃmÅti pajÃnÃti ... pe... rassaæ và passasanto rassaæ passasÃmÅti pajÃnÃtÅti veditabbo. evaæ jÃnato c' assa:
     dÅgho rasso ca assÃso passÃso pi ca tÃdiso
     cattÃro vaïïà vattanti nÃsikagge 'va bhikkhuno ti.*


#<[page 411]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà                             411>%
     sabbakÃyapaÂisaævedÅ assasissÃmi ... pe... passasissÃmÅti sikkhatÅti sakalassa assÃsakÃyassa ÃdimajjhapariyosÃnaæ viditaæ karonto pÃkaÂaæ karonto assasissÃmÅti sikkhati, sakalassa passÃsakÃyassa ÃdimajjhapariyosÃnaæ viditaæ karonto pÃkaÂaæ karonto passasissÃmÅti sikkhati. evaæ viditaæ karonto pÃkaÂaæ karonto ¤Ãïasampayuttacittena assasati c' eva passasati ca, tasmà assasissÃmi passasissÃmÅti sikkhatÅti vuccati. ekassa hi bhikkhuno cuïïavisaÂe assÃsakÃye passÃsakÃye và Ãdi pÃkaÂo hoti, na majjhapariyosÃnaæ, so Ãdim eva pariggahetuæ sakkoti, majjhe pariyosÃne kilamati.
ekassa majjhaæ pÃkataæ hoti, na ÃdipariyosÃnaæ, ekassa pariyosÃnaæ pÃkaÂaæ hoti na Ãdimajjhaæ, so pariyosÃnaæ yeva pariggahetuæ sakkoti Ãdimajjhe kilamati. ekassa sabbaæ pÃkaÂaæ hoti, so sabbam pi pariggahetuæ sakkoti, na katthaci kilamati. tÃdisena bhavitabban ti dassento Ãha sabbakÃyapaÂisaævedÅ assasissÃmi ... pe... passasissÃmÅti sikkhatÅti. tattha sikkhatÅti evaæ ghaÂati vÃyamati yo và tathÃbhÆtassa saævaro ayam ettha adhisÅlasikkhÃ, yo tathÃbhÆtassa samÃdhi ayaæ adhicittasikkhÃ, yà tathÃbhÆtassa pa¤¤Ã ayaæ adhipa¤¤Ãsikkhà 'ti imà tisso sikkhÃyo tasmiæ Ãrammaïe tÃya satiyà tena manasikÃrena sikkhati Ãsevati bhÃveti bahulÅkarotÅti evam ettha attho daÂÂhabbo.
tattha yasmà purimanaye kevalaæ assasitabbaæ passasitabbam eva ca na a¤¤aæ' ki¤ci kÃtabbaæ, ito paÂÂhÃya pana ¤ÃïuppÃdanÃdÅsu yogo karaïÅyo, tasmà tattha assasÃmÅti pajÃnÃti passasÃmÅti pajÃnÃti cc' eva vattamÃnakÃlavasena pÃÊiæ vatvà ito paÂÂhÃya kattabbassa ¤ÃïuppÃdanÃdino ÃkÃrassa dassanatthaæ sabbakÃyapaÂisaævedÅ assasissÃmÅti sikkhatÅti Ãdinà nayena anÃgatavacanavasena pÃÊi Ãropità ti veditabbÃ. passambhayaæ kÃyasaÇkhÃraæ assasissÃmi ... pe... passasissÃmÅti sikkhatÅti oÊÃrikaæ kÃyasaÇkhÃraæ passambhento paÂippassambhento nirodhento vÆpasamento assasissÃmi passasissÃmÅti sikkhati.


#<[page 412]>#
%<412                 samantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tatr' evaæ oÊÃrikasukhumatà ca passaddhi ca veditabbÃ. imassa hi bhikkhuno pubbe apariggahitakÃle kÃyo ca citta¤ ca sadarathà honti oÊÃrikÃnaæ kÃyacittÃnaæ oÊÃrikatte avÆpasante assÃsapassÃsÃpi oÊÃrikà honti balavatarà hutvà pavattan ti nÃsikà na ppahoti mukhena assasanto pi passasanto pi tiÂÂhati.
yadà pan' assa kÃyo pi cittam pi pariggahÅtà honti tadà te santà honti vÆpasantÃ, tesu santesu assÃsapassÃsà sukhumà hutvà pavattanti atthi nu kho n' atthÅti vicetabbatÃkÃrappattà honti. seyyathÃpi purisassa dhÃvitvà sabbatà và orohitvà mahÃbhÃraæ và sÅsato oropetvà Âhitassa oÊÃrikà assÃsapassÃsà honti, nÃsikà na ppahoti mukhena assasanto pi passasanto pi tiÂÂhati. yadà pan' esa taæ parissamaæ vinodetvà nahÃtvà ca pivitvà ca allasÃÂakaæ hadaye katvà sÅtÃya chÃyÃya nipanno hoti ath' assa te assÃsapassÃsà sukhumà honti atthi nu kho n' atthÅti vicetabbÃkÃrappattÃ.
evam evaæ imassa bhikkhuno pubbe apariggahitakÃle kÃyo ca ... pe... vicetabbÃkÃrappattà honti. taæ kissa hetu, tathà hi' ssa pubbe appariggahitakÃle oÊÃrikoÊÃrike kÃyasaÇkhÃre passambhessÃmÅti ÃbhogasamannÃhÃramanasikÃrapaccavekkhaïà n' atthi pariggahÅtakÃle pana atthi, ten' assa apariggahÅtakÃlato pariggahÅtakÃle kÃyasaÇkhÃro sukhumo hoti. ten' Ãhu porÃïÃ:
          sÃraddhe kÃyacitte ca adhimattaæ pavattati
          asÃraddhamhi kÃyamhi sukhumaæ sampavattatÅti.
     pariggahe pi oÊÃriko paÂhamajjhÃnÆpacÃre sukhumo tasmim pi oÊÃriko paÂhamajjhÃne sukhumo paÂhamajjhÃne ca dutiyajjhÃnÆpacÃre ca oÊÃriko dutiyajjhÃne sukhumo dutiyajjhÃne tatiyajjhÃnÆpacÃre ca oÊÃriko tatiyajjhÃne sukhumo tatiyajjhÃne ca catutthajjhÃnÆpacÃre ca oÊÃriko catutthajjhÃne atisukhumo appavattim eva pÃpuïÃti. idaæ tÃva DÅghabhÃïaka-Sa¤¤uttabhÃïakÃnaæ mataæ,


#<[page 413]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              413>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  MajjhimabhÃïakà pana paÂhamajjhÃne oÊÃriko, dutiyajjhÃnÆpacÃre sukhumo ti evaæ heÂÂhimaheÂÂhimajjhÃnato uparÆpari jhÃnÆpacÃre ca sukhumataraæ icchanti. sabbesaæ yeva pana matena apariggahÅtakÃle pavattakÃyasaÇkhÃro pariggahÅtakÃle paÂippassambhati pariggahÅtakÃle pavattakÃyasaÇkhÃro paÂhamajjhÃnÆpacÃre ... pe... catutthajjhÃnÆpacÃre pavattakÃyasaÇkhÃro catutthajjhÃne paÂippassambhati, ayaæ tÃva samathe nayo. vipassanÃya pana apariggahe pavatto kÃyasaÇkhÃro oÊÃriko mahÃbhÆtapariggahe sukhumo, so pi oÊÃriko upÃdÃrÆpapariggahe sukhumo, so pi oÊÃriko sakalarÆpapariggahe sukhumo, so pi oÊÃriko arÆpapariggahe sukhumo, so pi oÊÃriko rÆpÃrÆpapariggahe sukhumo, so pi oÊÃriko paccayapariggahe sukhumo, so pi oÊÃriko sappaccayanÃmarÆpadassane sukhumo, so pi oÊÃriko lakkhaïÃrammaïikavipassanÃya sukhumo, so pi dubbalavipassanÃya oÊÃriko balavavipassanÃya sukhumo. tattha pubbe vuttanayen' eva purimassa purimassa pacchimena pacchimena passaddhi veditabbÃ.
evam ettha oÊÃrikasukhumatà ca passaddhi ca veditabbÃ.
PaÂisambhidÃyaæ pan' assa saddhiæ codanasodhanÃhi evam attho vutto. kathaæ:passambhayaæ kÃyasaÇkhÃraæ assasissÃmi ... pe... passasissÃmÅti sikkhati. katame kÃyasaÇkhÃrÃ, dÅghaæ assÃsÃkÃyikà ete dhammà kÃyapaÂibaddhà kÃyasaÇkhÃrà te kÃyasaÇkhÃre passambhento nirodhento vÆpasamento sikkhati, dÅghaæ passÃsÃkÃyikà ete dhammà ... pe... rassaæ assÃsà rassaæ passÃsà sabbakÃyapaÂisamvedÅ assÃsà sabbakÃyapaÂisaævedÅ passÃsà kÃyikà ete dhammà kÃyapaÂibaddhà kÃyasaÇkhÃrÃ, te kÃyasaÇkhÃre passambhento nirodhento vÆpasamento sikkhati. yathÃrÆpehi kÃyasaÇkhÃrehi yà kÃyassa Ãnamanà vinamanà sannamanà panamanà i¤janà phandanà calanà kampanà santaæ sukhumaæ passambhayaæ kÃyasaÇkhÃraæ assasissÃmÅti sikkhati passambhayaæ kÃyasaÇkhÃraæ passasissÃmÅti sikkhati.


#<[page 414]>#
%<414                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%

\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  yathÃrÆpehi kÃyasaÇkhÃrehi yà kÃyassa na Ãnamanà na vinamanà na sannamanà na païÃmanà ani¤janà aphandanà acalanà akampanÃ, santaæ sukhumaæ passambhayaæ kÃyasaÇkhÃraæ assasissÃmi passasissÃmÅti sikkhati. iti kira passambhayaæ kÃyasaÇkhÃraæ assasissÃmÅti sikkhati. passambhayaæ kÃyasaÇkhÃraæ passasissÃmÅti sikkhati. evaæ sante vÃtÆpaladdhiyà ca pabhÃvanà na hoti, assÃsapassÃsÃna¤ ca pabhÃvanà na hoti, ÃïÃpÃïasatiyà ca pabhÃvanà na hoti ÃïÃpÃïasatisamÃdhissa ca pabhÃvanà na hoti, na ca taæ samÃpattiæ paï¬ità samÃpajjanti pi vuÂÂhahanti pi, iti kira passambhayaæ kÃyasaÇkhÃraæ assasissÃmi passasissamÅti sikkhati. evaæ sante vÃtÆpaladdhiyà ca pabhÃvanà hoti assÃsapassÃsÃna¤ ca pabhÃvanà hoti ÃïÃpÃïasatiyà ca pabhÃvanà hoti ÃïÃpÃïasatisamÃdhissa ca pabhÃvanà hoti, ta¤ ca samÃpattiæ paï¬ità samÃpajjanti pi vuÂÂhahanti pi, yathà kathaæ viya. seyyathÃpi kaæse ÃkoÂite paÂhamaæ oÊÃrikà saddà pavattanti, oÊÃrikÃnaæ saddÃnaæ nimittaæ suggahitattà sumanasikatattà sÆpadhÃritattà niruddhe pi oÊÃrike sadde atha pacchà sukhumakà saddà pavattanti, sukhumakÃnaæ saddÃnaæ nimittaæ suggahitattà sumanasikatattà sÆpadhÃritattà niruddhe pi sukhumake sadde atha pacchà sukhumasaddanimittÃrammaïatà pi cittaæ pavattati.
evam evaæ paÂhamaæ oÊÃrikà assÃsapassÃsà pavattanti, oÊÃrikÃnaæ assÃsapassÃsÃnaæ nimittaæ suggahitattà sumanasikatattà sÆpadhÃritattà niruddhe pi oÊÃrike assÃsapassÃse atha pacchà sukhumakà assÃsapassÃsà pavattanti, sukhumakÃnaæ assÃsapassÃsÃnaæ nimittaæ suggahitattà sumanasikatattà sÆpadhÃritattà niruddhe pi sukhumake assÃsapassÃse atha pacchà sukhumÃssÃsapassÃsanimittÃrammaïatÃpi cittaæ na vikkhepaæ gacchati.


#<[page 415]>#
%<Bhvibh_I.3.]             suttavibhaÇga-vaïïanà              415>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  evaæ sante vÃtÆpaladdhiyà ca pabhÃvanà hoti assÃsapassÃsÃna¤ ca pabhÃvanà hoti, ÃïÃpÃïasatiyà ca pabhÃvanà hoti ÃïÃpÃïasatisamÃdhissa ca pabhÃvanà hoti, ta¤ ca samÃpattiæ paï¬ità samÃpajjanti pi vuÂÂhahanti pi. passambhayaæ kÃyasaÇkhÃraæ assÃsapassÃsà kÃyo upaÂÂhÃnaæ satianupassanà ¤Ãïaæ kÃyo upaÂÂhÃnaæ no sati sati upaÂÂhÃna¤ c' eva sati ca tÃya satiyà tena ¤Ãïena taæ kÃyaæ anupassatÅti, tena vuccati: kÃye kÃyÃnupassanà satipaÂÂhÃnabhÃvanà ti. ayaæ tÃv' ettha kÃyÃnupassanÃvasena vuttassa paÂhamacatukkassa anupubbapadavaïïanÃ.
     yasmà pan' ettha idam eva catukkaæ Ãdikammikassa kammaÂÂhÃnavasena vuttaæ itarÃni pana tÅïi catukkÃni ettha paÂhamajjhÃnassa vedanà cittadhammÃnupassanÃvasena vuttÃni. tasmà idaæ kammaÂÂhÃnaæ bhÃvetvà ÃïÃpÃïacatutthajjhÃnapadaÂÂhÃnÃya vipassanÃya saha paÂisambhidÃhi arahattaæ pÃpuïitukÃmena buddhaputtena yaæ kÃtabbaæ taæ sabbaæ idh' eva tÃva Ãdikammikassa kulaputtassa vasena Ãdito ppabhuti evaæ veditabbam. catubbidhaæ tÃva sÅlaæ visodhetabbaæ. tattha tividhà visodhanà anÃpajjanaæ ÃpannavuÂÂhÃnaæ kilesehi ca appatipÅlanaæ, evaæ visuddhasÅlassa hi bhÃvanà sampajjati. yad idaæ cetiyaÇgaïavattaæ bodhiyaÇgaïavattaæ upajjhÃyavattaæ Ãcariyavattaæ jantÃgharavattaæ uposathÃgÃravattaæ dve asÅtikhandhakavattÃni cuddasavidhaæ mahÃvattan ti imesaæ vasena ÃbhisamÃcÃrikasÅlaæ vuccati, tam pi sÃdhukaæ paripÆretabbaæ. yo hi ahaæ sÅlaæ rakkhÃmi kiæ ÃbhisamÃcÃrikena kammaæ ti vadeyya tassa sÅlaæ paripÆressatÅti n' etaæ ÂhÃnaæ vijjati.


#<[page 416]>#
%<416                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  ÃbhisamÃcÃrikavatte pana paripÆre sÅlaæ paripÆreti sÅle paripÆre samÃdhi gabbhaæ gaïhÃti.
vuttaæ h' etaæ bhagavatÃ: so vata bhikkhave bhikkhu ÃbhisamÃcÃrikaæ dhammaæ aparipÆretvà sÅlÃni paripÆressatÅti n' etaæ ÂhÃnaæ vijjatÅti vitthÃretabbaæ tasmà tena yam p' idaæ cetiyaÇgaïavattÃdi ÃbhisamÃcÃrikaæ sÅlaæ vuccati, tam pi sÃdhukaæ paripÆretabbaæ, tato:
          ÃvÃso ca kulaæ lÃbho gaïo kammena pa¤camaæ
          addhÃnaæ ¤Ãti ÃbÃdho gandho iddhÅti te dasà 'ti.*
     evaæ vuttesu dasasu paÊibodhesu yo paÊibodho atthi so pacchinditabbo. evaæ upacchinnapaÊibodhena kammaÂÂhÃnaæ uggahetabbaæ. tam pi duvidhaæ hoti sabbattha kammaÂÂhÃna¤ ca pÃrihÃriyakammaÂÂhÃna¤ ca, tattha sabbattha kammaÂÂhÃnaæ nÃma bhikkhusaÇghÃdÅsu mettÃmaraïasati ca asubhasa¤¤Ã pÅti eke. kammaÂÂhÃnikena hi bhikkhunà paÂhamaæ tÃva paricchinditvà sÅmaÂÂhakabhikkhusaÇgho mettà bhÃvetabbÃ. tato sÅmaÂÂhakadevatÃsu tato gocaragÃme issarajane tato tattha manusse upÃdÃya sabbasattesu, so hi bhikkhusaÇgho mettÃya sahavÃsÅnaæ muducittataæ janeti, ath' assa sukhasaævÃsatà hoti. sÅmaÂÂhakadevatÃsu mettÃya mudukatacittÃhi devatÃhi dhammikÃya rakkÃya susaæ vihitÃrakkho hoti. gocaragÃme issarajane mettÃya mudukatacittasantÃnehi issarehi dhammikÃya rakkhÃya surakkhitaparikkhÃro hoti. tattha manussesu mettÃya pasÃditacittehi tehi aparibhÆto hutvà vicarati, sabbasattesu mettÃya sabbattha appaÂihatacÃro hoti. maraïasatiyà pana avassaæ maritabban ti cintento anesanaæ pahÃya uparÆpari va¬¬hÃmÃnasaævego anolÅnavuttiko hoti.


#<[page 417]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà               417>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  asubhasa¤¤Ãya dibbesu pi Ãrammaïesu taÇhà na uppajjati. ten' ass' etaæ tayaæ evaæ bahÆpakÃrattà sabbattha attharitabbaæ icchitabban ti katvà adhippetassa ca yogÃnuyogakammassa padaÂÂhÃnattà sabbattha kammaÂÂhÃnan ti vuccati. aÂÂhatiæsÃrammaïesu pana yaæ yassa caritÃnukÆlaæ taæ tassa niccaæ pariharitabbatÃya yathÃvutten' eva nayena pÃrihÃriyakammaÂÂhÃnan ti pi vuccati. idha pana idam eva ÃnÃpÃïa kammaÂÂhÃnaæ pÃrihÃriyakammaÂÂhÃnan ti vuccati.
ayam ettha saÇkhepo vitthÃrato pana sÅlavisodhanakathaæ paÊibodhupacchedakatha¤ ca icchantena Visuddhimaggato gahetabbo.
     evaæ visuddhasÅlena pana upacchinnapaÊibodhena ca idaæ kammaÂÂhÃnaæ uggaïhantena iminà 'va kammaÂÂhÃnena catutthajjhÃnaæ nibbattetvà vipassanaæ va¬¬hetvà arahattaæ pattassa buddhaputtassa santike uggahetabbaæ, taæ alabhantena anÃgÃmissa tam pi alabhantena sakadÃgÃmissa taæ pi alabhantena sotÃpannassa tam pi alabhantena ÃnÃpÃïacatutthajjhÃnalÃbhissa tam pi alabhantena pÃliyà aÂÂhakathÃya ca asammÆÊhassa vinicchayÃcariyassa santike uggahetabbaæ, arahantÃdayo hi attanà gatamaggam eva Ãcikkhanti ayaæ pana gahane padese mahà hatthipathaæ nÅharanto viya sabbattha asammÆÊho sappÃyÃsappÃyaæ paricchinditvà katheti.
     tatrÃyaæ anupubbakathÃ: tena bhikkhunà sallahukavuttinà vinayÃcÃrasampannena vuttappakÃram Ãcariyaæ upasaÇkamitvà vattapaÂivattiyà ÃrÃdhitacittassa tassa santike pa¤casandhikaæ kammaÂÂhÃnaæ uggahetabbaæ. tatr' ime pa¤casandhiyo uggaho paripucchà upaÂÂhÃnaæ appaïÃlakkhaïan ti.


#<[page 418]>#
%<418                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_ I.3.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tattha uggaho nÃma kammaÂÂhÃnassa uggahaïaæ paripucchà nÃma kammaÂÂhÃnaparipucchanÃ, upaÂÂhÃnaæ nÃma kammaÂÂhÃnassa upaÂÂhÃnaæ, appanà nÃma kammaÂÂhÃnappaïÃ, lakkhaïaæ nÃma kammaÂÂhÃnassa lakkhanaæ. evaæ lakkhaïam idaæ kammaÂÂhÃnan ti kammaÂÂhÃnasabhÃvÆpadhÃraïan ti vu hoti. evaæ pa¤casandhikaæ kammaÂÂhÃnaæ uggaïhanto attanÃpi na kilamati Ãcariyaæ pi na viheÂheti, tasmà thokaæ uddisÃpetvà bahukÃlaæ sajjhÃyitvà evaæ pa¤casandhikaæ kammaÂÂhÃnaæ uggahetvà sace tattha sappÃyaæ hoti tatth' eva vasitabbaæ. no ce tattha sappÃyaæ hoti Ãcariyaæ Ãpucchitvà sace mandapa¤¤o yojanaparamaæ gantvà sace tikkhapa¤¤o dÆram pi gantvà aÂÂhÃrasasenÃsanadosavivajjitaæ pa¤casenÃsanaÇgasamannÃgataæ senÃsanaæ upagamma tattha vasantena upacchinnakhuddakapaÊibodhena katabhattakiccena bhattasammadaæ paÂivinodetvà ratanattayaguïÃnussaraïena cittaæ sampahaæsetvà Ãcariyuggahato ekapadam pi apammussantena imaæ ÃnÃpÃïÃsatikammaÂÂhÃnaæ manasikÃtabbaæ. ayam ettha saÇkhepo vitthÃrato pana imaæ kathÃmaggaæ icchentena Visuddhimaggato gahetabbo.
     yaæ pana vuttaæ imaæ ÃnÃpÃïasatikammaÂÂhÃnaæ manasikÃtabban ti tatrÃyaæ manasikÃravidhi:
          gaïanà anubandhanà phusanà Âhapanà sallakkhaïÃ
          vivaÂÂanà pÃrisuddhi tesa¤ ca patipassanà 'ti. 
     gaïanà ti gaïanà yeva, anubandhanà ti anupadahanÃ. phusanà ti phuÂÂhaÂÂhÃnaæ. Âhapanà ti appanÃ. sallakkhaïà ti vipassanà vivaÂÂanà ti maggo.


#<[page 419]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              419>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  pÃrisuddhÅti phalaæ.
tesa¤ ca patipassanà ti paccavekkhaïÃ. tattha iminà Ãdikammikakulaputtena paÂhamaæ gaïanÃya imaæ kammaÂÂhÃnaæ manasikÃtabbaæ. gaïayantena ca pa¤cannaæ heÂÂhà na Âhapetabbaæ, dasannaæ upari na netabbaæ.
antare khaï¬aæ na dassetabbaæ pa¤cannaæ heÂÂhà Âhapentassa hi sambÃdhe okÃse cituppÃdo vipphandati sambÃdhe vaje sanniruddhagogaïo viya, dasannaæ upari nentassa gaïananissito 'va cittuppÃdo hoti, antarà khaï¬aæ dassentassa sikhÃppattaæ nu kho me kammaÂÂhÃnaæ no ti cittaæ vikampati, tasmà ete dose vajjetvà gaïetabbaæ.
gaïayantena ca paÂhamaæ dandhagaïanÃya dha¤¤amÃpakagaïanÃya gaïetabbaæ. dha¤¤amÃpako hi nÃÊiæ pÆretvà ekan ti vatvà okirati puna pÆrento ki¤ci kacavaraæ disvà taæ cha¬¬ento ekaæ ekan ti vadati, esanayo dve dve ti Ãdisu, evam evaæ iminÃpi assÃsapassÃsesu yo upaÂÂhÃti taæ gahetvà ekaæ ekan ti Ãdiæ katvà yÃva dasadasà ti pavattamÃnaæ pavattamÃnaæ upalakkhetvà 'va gaïetabbaæ. tassa evaæ gaïayato nikkhantà ca pavisantà ca assÃsapassÃsà pÃkaÂà honti. ath' anena taæ dandhagaïanaæ dha¤¤amÃpakagaïanaæ pahÃya sÅghagaïanÃya gopÃlagaïanÃya gaïetabbaæ. cheko hi gopÃlako sakkharÃyo ucchaÇgena gahetvà rajjudaï¬ahattho pÃto 'va vajaæ gantvà gÃvo piÂÂhiyaæ paharitvà palighatthambhamatthake nisinno dvÃraæ pattaæ pattaæ yeva gÃviæ eko dve ti sakkharaæ khipitvà gaïeti. tiyÃmarattiæ sambÃdhe okÃse dukkhaæ vutthagogaïo nikkhamanto a¤¤ama¤¤aæ upanighaæsanto vegena pu¤japu¤jo hutvà nikkhamati.


#<[page 420]>#
%<420                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  so vegena vegena tÅïi cattÃri pa¤ca dasà 'ti gaïeti yeva. evaæ imassÃpi purimanayena gaïayato assÃsapassÃsà pÃkaÂà hutvà sÅghasÅghaæ punappunaæ sa¤caranti. tato tena punappunaæ sa¤carantÅti ¤atvà anto ca bahi ca agahetvà dvÃrappattaæ dvÃrappattaæ yeva gahetvà eko dve tÅïi cattÃri pa¤ca, eko dve tÅïÅ cattÃri pa¤ca cha, eko dve tÅïi cattÃri pa¤ca cha satta aÂÂha nava dasà 'ti sÅghasÅghaæ gaïetabbam eva. gaïanapaÂibaddhe hi kammaÂÂhÃne gaïanabalen' eva cittaæ ekaggaæ hoti arittÆpatthambhanavasena caï¬asote nÃvÃÂhapanam iva, tass' evaæ sÅghasÅghaæ gaïayato kammaÂÂhÃnaæ nirantarappavattaæ viya hutvà upaÂÂhÃti.
atha nirantaraæ pavattatÅti ¤Ãtvà anto ca bahi ca vÃtaæ apariggahetvà purimanayen' eva vegavegena gaïetabbaæ.
anto pavisanavÃtena hi saddhiæ cittaæ pavesayato abbhantaraæ vÃtabbhÃhataæ medapÆritaæ viya hoti, bahi nikkhamanavÃtena hi saddhiæ cittaæ nÅharato bahiddhà puthuttÃrammaïe cittaæ vikkhipati phuÂÂhokÃse pana satiæ Âhapetvà bhÃventass' eva bhÃvanà sampajjati, tena vuttaæ anto ca bahi ca vÃtaæ apariggahetvà purimanaye 'va vegavegena gaïetabban ti.


#<[page 421]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              421>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  kÅvaciraæ pan' etaæ gaïetabban ti, yÃva vinà gaïanÃya assÃsapassÃsÃrammaïe sati santiÂÂhati, bahi visaÂavitakkavicchedaæ katvà assÃsapassÃsÃrammaïe sati saïÂhapanatthaæ yeva hi gaïanà ti, evaæ gaïanÃya manasikatvà anubandhanÃya manasikÃtabbaæ.
anubandhanà nÃma gaïanaæ paÂisaæharitvà satiyà nirantaraæ assÃsapassÃsÃnaæ anugamanaæ. ta¤ ca kho na ÃdimajjhapariyosÃnÃnugamanavasena, bahi nikkhamanavÃtassa hi nÃbhiÃdi hadayaæ majjhaæ nÃsikà pariyosÃnaæ, abbhantaraæ pavisanavÃtassa nÃsikaggaæ Ãdi hadayaæ majjhaæ nÃbhi pariyosÃnaæ, ta¤ c' assa anugacchato vikkhepagataæ cittaæ sÃrambhÃya c' eva hoti i¤janÃya ca, yathÃha:*
          assÃsÃdimajjhapariyosÃnaæ satiyà anugacchato ajjhattaæ
          vikkhepagatena cittena kÃyo pi cittam pi sÃraddhà 'va honti, i¤jità ca phandità ca,
          passÃsÃdimajjhapariyosÃnaæ satiyà anugacchato bahiddhÃ
          vikkhepagatena cittena kÃyo pi cittam pi sÃraddhà ca honti, i¤jità ca phandità cÃ'ti.
     tasmà anubandhanÃya manasikarontena ÃdimajjhapariyosÃnavasena manasikÃtabbaæ. api ca kho phusanÃvasena ca ÂhapanÃvasena ca manasikÃtabbaæ. gaïanÃnubandhanÃvasena viya hi phusanÃvasena ÂhapanÃvasena visuæ manasikÃro n' atthi, phuÂÂhaphuÂÂhaÂÂhÃne ÂhÃne yeva pana gaïento gaïanÃya ca phusanÃya ca manasikaroti,. tatth' eva gaïanaæ paÂisaæharitvÃte satiyà anubandhanto appaïÃvasena ca cittaæ Âhapento anubandhanÃya ca phusanÃya ca ÂhapanÃya ca manasikarotÅti vuccati.


#<[page 422]>#
%<422                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ 
     svÃyam attho aÂÂhakathÃyaæ vuttapaÇguladovÃrikopamÃhi PaÂisambhidÃyaæ vuttakakacopamÃya ca veditabbo. tatrÃyaæ paÇguÊopamÃ: seyyathÃpi paÇguÊo doÊÃya kÅÊataæ mÃtÃputtÃnaæ doÊaæ khipitvà tatth' eva doÊatthambhamÆle nisinno kamena Ãgacchantassa gacchantassa và doÊaphalakassa ubhokoÂiyo majjha¤ ca passati na ca ubhokoÂimajjhÃnaæ dassanatthaæ vyÃvaÂo hoti evam evÃyaæ bhikkhu sativasena upanibandhanatthambhamÆle Âhatvà assÃsapassÃsadoÊaæ khipitvà tatth' eva nimitte satiyà nisinno kamena ÃgacchantÃna¤ ca gacchantÃna¤ ca puÂÂhaÂÂhÃne assÃsapassÃsÃnaæ ÃdimajjhapariyosÃnaæ satiyà anugacchanto tatth' eva cittaæ Âhapento passati, na ca tesaæ dassanatthaæ vyÃvaÂo hoti, ayaæ paÇgulopamÃ. ayaæ pana dovÃrikopamÃ: seyyathÃpi dovÃriko nagarassa anto ca bahi ca purise ko tvaæ kuto và Ãgato kuhiæ và gacchasi kiæ và te hatthe ti na vÅmaæsati, na hi tassa te bhÃrà dvÃrappattaæ dvÃrappattaæ yeva pana vÅmaæsati evam, evaæ imassa bhikkhuno anto paviÂÂhavÃtà ca bahinikkhantavÃtà ca na bhÃrà honti, dvÃrappattà dvÃrappattà yeva bhÃrà ti, ayaæ dovÃrikopamÃ. kakacopamà pana Ãdito ppabhÆti evaæ veditabbÃ. vuttaæ h' etaæ:*
          nimittaæ assÃsapassÃsà anÃrammaïam ekacittassa
          ajÃnato ca tayo dhamme bhÃvanÃnÆpalabbhati,
          nimittaæ assÃsapassÃsà Ãrammaïanam ekacittassa
          jÃnato ca tayo dhamme bhÃvanà upalabbhatÅti.
     kathaæ ime tayo dhammà ekacittassa Ãrammaïà na honti, na c' ime tayo dhammà avidità honti, na ca cittaæ vikkhepaæ gacchati padhÃna¤ ca pa¤¤Ãyati payoga¤ ca sÃdheti visesam adhigacchati,


#<[page 423]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              423>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  seyyathÃpi rukkho same bhÆmibhÃge nikkhitto, tam enaæ puriso kakacena chindeyya rukkhe phuÂÂhakakacadantÃnaæ vasena purisassa sati upaÂÂhità hoti, na Ãgate và gate và kakacadante manasikaro ti na Ãgatà và gatà và kakacadantà avidità honti padhÃna¤ ca pa¤¤Ãyati payoga¤ ca sÃdheti, yathà rukkho same bhÆmibhÃge nikkhitto evaæ upanibandhanimittaæ, yathà kakacadantà evaæ assÃsapassÃsÃ, yathÃrukkhe phuÂÂhakakacadantÃnaæ vasena purisassa satiupaÂÂhità hoti na Ãgate và gate và kakacadante manasikaroti na Ãgatà và gatà và kakacadantà avidità honti padhÃna¤ ca pa¤¤Ãyati payoga¤ ca sÃdheti, evam evaæ bhikkhu nÃsikagge và mukhanimitte và satiæ upaÂÂhapetvà nisinno hoti na Ãgate và gate và assÃsapassÃse manasikaroti na Ãgatà và gatà và assÃsapassÃsà avidità honti padhÃna¤ ca pa¤¤Ãyati payoga¤ ca sÃdheti visesam adhigacchati. padhÃnan ti katamaæ padhÃnaæ. Ãraddhaviriyassa kÃyo pi cittam pi kammaniyaæ hoti idaæ padhÃnaæ. katamo payogo Ãraddhaviriyassa upakkilesà pahÅyanti vitakkà vÆpasammanti ayaæ payogo. katamo viseso Ãraddhaviriyassa saæyojanà pahÅyanti anusayà vyanti honti ayaæ viseso. evaæ ime tayo dhammà ekacittassa Ãrammaïà na honti, an c' ime tayo dhammà avidità honti na ca cittaæ vikkhepaæ gacchati padhÃna¤ ca pa¤¤Ãyati payoga¤ ca sÃdheti visesam adhigacchati.
          ÃnÃpÃïasati yassa paripuïïà subhÃvitÃ
          anupubbaæ paricità yathà buddhena desitÃ
          so imaæ lokaæ pabhÃseti abbhà mutto 'va candimà 'ti.*
     ayaæ kakacopamÃ. idha pan' assa ÃgatÃgatavasena amanasikÃramattam eva payojanan ti veditabbaæ. idaæ kammaÂÂhÃnaæ manasikaroto kassaci na ciren' eva nimitta¤ ca uppajjati avasesajjhÃnaÇgapatimaï¬ità appaïÃsaÇkhÃtà Âhapanà ca sampajjati.


#<[page 424]>#
%<424                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  kassaci pana gaïanÃvasen' eva manasikÃrakÃlato ppabhÆti. anukkamato oÊÃrikassÃsapassÃsanirodhavasena kÃyadarathe vÆpasante kÃyo pi cittaæ pi lahukaæ hoti sarÅraæ ÃkÃse laÇghanÃkÃrappattaæ viya hoti, yathà sÃraddhakÃyassa ma¤ce và pÅÂhe và nisÅdato ma¤capÅÂhaæ onamati vikÆjati paccatthara¤aæ valiæ gaïhati, asÃraddhakÃyassa pana nisÅdato n' eva ma¤capÅÂhaæ onamati na vikÆjati na paccattharaïaæ valiæ gaïhati, tÆlapicupÆritaæ viya ma¤capÅÂhaæ hoti, kasmà yasmà asÃraddho kÃyo lahuko hoti. evam evaæ gaïanÃvasena manasikÃrakÃlato pabhÆti anukkamato oÊÃrikÃssÃsapassÃsanirodhavasena kÃyadarathe vÆpasante kÃyo pi cittam pi lahukaæ hoti sarÅraæ ÃkÃse laÇghanÃkÃrappattaæ viya hoti, tassa oÊÃrike assÃsapassÃse niruddhe sukhumassÃsapassÃsanimittÃrammaïaæ cittaæ pavattati, tasmim pi niruddhe aparÃparaæ tato sukhumatarasukhumatamaæ nimittÃrammaïaæ pavattati yeva. kathaæ, yathà puriso mahatiyà lohasalÃkÃya kaæsatÃlaæ ÃkoÂeyya ekappahÃrena mahÃsaddo uppajjeyya, tassa oÊÃrikasaddÃrammaïaæ cittaæ pavatteyya, niruddhe oÊÃrike sadde atha pacchà sukhumasaddanimittÃrammaïaæ, tasmim pi niruddhe aparÃparaæ tato sukhumatarasukhumatamasaddanimittÃrammaïaæ pavattat' eva, evan ti veditabbaæ. vuttam pi c' etaæ: seyyathÃpi kaæse akoÂite ti vitthÃro. yathà hi a¤¤Ãni kammaÂÂhÃnÃni uparÆparibhÆtÃni honti na tathà idaæ idaæ pana uparÆpari bhÃventassa sukhumattaæ gacchati upaÂÂhÃnam pi na upagacchati,


#<[page 425]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              425>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  evaæ anupaÂÂhahante pana tasmiæ na tena bhikkhunà uÂÂhÃyÃsanà cammakhaï¬aæ papphoÂhetvà gantabbaæ. kiæ kÃtabbaæ. Ãcariyaæ pucchissÃmÅti và naÂÂhaæ dÃni me kammaÂÂhÃnan ti và na vuÂÂhÃtabbaæ. iriyÃpathaæ vikopetvà gacchato hi kammaÂÂhÃnaæ navanavaæ eva hoti, tasmà yathÃnisinnen' eva desato Ãharitabbaæ, tatrÃyaæ ÃharanÆpÃyo. tena hi bhikkhunà kammaÂÂhÃnassa anupaÂÂhahanabhÃvaæ ¤atvà itipaÂisa¤cikkhitabbaæ ime assÃsapassÃsà nÃma kattha atthi kattha n' atthi kassa và atthi kassa và n' atthÅti. ath' evaæ paÂisa¤cikkhato ime antomÃtukucchiyaæ n' atthi udake nimuggÃnaæ n' atthi tathà asa¤¤ÅbhÆtÃnaæ matÃnaæ catutthajjhÃnasamÃpannÃnaæ rÆpÃrÆpabhavasamaÇgÅnaæ nirodhasamÃpannÃnan ti ¤atvà evaæ attanà 'va attà codetabbo. nanu tvaæ paï¬ita neva mÃtukucchigato na udake nimuggo na asa¤¤ÅbhÆto na mato na catutthajjhÃnasamÃpanno na rÆpÃrÆpabhavasamaÇgÅ na nirodhasamÃpanno, atthi yeva te assÃsapassÃsà mandapa¤¤atÃya pana pariggahetuæ na sakkosÅti, athÃnena pakatiphuÂÂhavasen' eva cittaæ Âhapetvà manasikÃro pavattetabbo, ime hi dÅghanÃsikassa nÃsÃpuÂaæ ghaÂÂentà pavattanti, rassanÃsikassa uttaroÂÂhaæ tasmÃnena imaæ nÃma ÂhÃnaæ ghaÂÂentÅti nimittaæ Âhapetabbaæ, idam eva hi atthavasaæ paÂicca vuttaæ bhagavatÃ: nÃhaæ bhikkhave muÂÂhassatissa asampajÃnassa ÃnÃpÃïasatibhÃvanaæ vadÃmÅti. ki¤cÃpi hi yaæ ki¤ci kammaÂÂhÃnaæ satassa sampajÃnass' eva sampajjati. ito a¤¤aæ pana manasikarontassa pÃkaÂaæ hoti, idam pana ÃnÃpÃïasatikammaÂÂhÃnaæ garukaæ garukabhÃvanaæ buddha-paccekabuddha-buddhaputtÃnaæ mahÃpurisÃnaæ yeva manasikÃrabhÆmibhÆtaæ na c' eva ittaraæ na ittarasattasamÃsevitaæ, yathà yathà manasikayirati, tathà tathà santa¤ c' eva hoti sukhuma¤ ca tasmà ettha balavatÅ sati ca pa¤¤Ã ca icchitabbÃ.


#<[page 426]>#
%<426                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  yathà hi paÂÂasÃÂakassa tunnakaraïakÃle suci pi sukhumà icchitabbà sucipÃsavedhanam pi tato sukhumataraæ, evam evaæ puÂÂasÃÂakasadisassa imassa kammaÂÂhÃnassa bhÃvanÃkÃle sucipaÂibhÃgà sati pi sucipÃsavedhanapaÂibhÃgà taæ sampayuttà pa¤¤Ãpi balavatÅ icchitabbÃ. tÃhi ca pana satipa¤¤Ãhi samannÃgatena bhikkhunà na te assÃsapassÃsà a¤¤atra pakatiphuÂÂhokÃsà pariyesitabbÃ.
yathà pana kassako kasiæ kasitvà balivadde mu¤citvà gocarÃbhimukhe katvà chÃyÃya nisinno vissameyya ath' assa te balivaddà vegena aÂaviæ paviseyyuæ, yo hoti cheko kassakol so puna te gahetvà yojetukÃmo na tesaæ anupadaæ gantvà aÂaviæ Ãhiï¬ati. atha kho rasmi¤ ca patoda¤ ca gahetvà ujukam eva tesaæ sannipÃtatitthaæ gantvà nisÅdati và nipajjati vÃ. atha te gone divasabhÃgaæ caritvà nipÃtatitthaæ otaritvà nahÃtvà ca pivitvà ca paccuttaritvà Âhite disvà rasmiyà bandhitvà patodena vijjhanto Ãnetvà yojetvà puna kammaæ karoti. evam eva tena bhikkhunà na te assÃsapassÃsà a¤¤atra pakatiphuÂÂhokÃsà pariyesitabbÃ.
satirasmiæ pana pa¤¤Ãpatoda¤ ca gahetvà pakatiphuÂÂhokÃse cittaæ Âhapetvà manasikÃro pavattetabbo. evaæ hi 'ssa manasikaroto na cirass' eva te upaÂÂhahanti nipÃtatitthe viya goïÃ, tato tena satirasmiyà bandhitvà tasmiæ yeva ÂhÃne yojetvà pa¤¤Ãpatodena vijjhantena puna kammaÂÂhÃnaæ anuyu¤jitabbaæ. tass' evam anuyu¤jato na cirass' eva nimittaæ upaÂÂhÃti, tam pan' etaæ na sabbesaæ ekasadisaæ hoti.


#<[page 427]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà               427>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  api ca kho kassaci sukhasamphassaæ uppÃdayamÃno tÆlapicu viykappÃsapicu viya vÃtadhÃrà viya ca upaÂÂhÃtÅti ekacce Ãhu. ayam pana aÂÂhakathÃvinicchayo : idaæ hi kassaci karÆpaæ viya maïigulikà viya muttÃgulikà viya ca kassaci kharasamphassaæ hutvà kappÃsaÂÂhi viya sÃradÃrusÆci viya ca kassaci dÅghapÃmaïgasuttaæ viya kusumadÃmaæ viya ca dhÆpÃsikhà viya ca kassaci vitthataæ makkaÂasuttaæ viya vaÊÃhakapaÂalaæ viya padumapupphaæ viya rathacakkaæ viya suriyamaï¬alaæ viya ca upaÂÂhÃti. ta¤ ca pan' etaæ yathà sambahulesu bhikkhÆsu suttantaæ sajjhÃyitvà nisinnesu ekena bhikkhunÃ: tumhÃkaæ kÅdisaæ hutvà idaæ suttaæ upaÂÂhÃtÅti vutte, eko:
mayhaæ mahatÅ pabbateyyà nadi viya hutvà upaÂÂhÃtÅti Ãha.
aparo: mayhaæ ekà vanarÃji viya. a¤¤o : mayhaæ sÅtacchÃyo sÃkhÃsampanno phalabhÃrabharitarukkho viyà 'ti.
tesaæ hi taæ ekam eva suttaæ sa¤¤ÃnÃnatÃya nÃnato upaÂÂhÃti. evaæ ekam eva kammaÂÂhÃnaæ sa¤¤ÃnÃnatÃya nÃnato upaÂÂhÃti, sa¤¤ajaæ hi etaæ sa¤¤ÃnidÃnaæ sa¤¤Ãppabhavaæ, tasmà sa¤¤ÃnÃnatÃya nÃnato upaÂÂhÃtÅti veditabbaæ. ettha ca a¤¤am eva assÃsÃrammaïaæ cittaæ a¤¤aæ passÃsÃrammaïaæ a¤¤aæ nimittÃrammaïaæ, yassa hi ime tayo dhammà n' atthi, tassa kammaÂÂhÃnaæ, n' eva appaïaæ na upacÃraæ pÃpuïÃti, yassa pan' ime tayo dhammà atthi, tass' eva kammaÂÂhÃnaæ appana¤ ca upacÃra¤ ca pÃpuïÃti, vuttaæ h' etaæ:*


#<[page 428]>#
%<428                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
          nimittaæ assÃsapassÃsà anÃrammaïam ekacittassa
          ajÃnato ca tayo dhamme bhÃvanÃnÆpalabbhati,
          nimittaæ assÃsapassÃsà Ãrammaïam ekacittassa
          jÃnato ca tayo dhamme bhÃvanà upalabbhÃtÅti.
     evaæ upaÂÂhite pana nimitte tena bhikkhunà Ãcariyasantikaæ gantvà Ãrocetabbaæ mayhaæ bhante evarÆpaæ nÃma upaÂÂhÃtÅti. Ãcariyena pana etaæ nimittan ti và na và nimittan ti na vattabbaæ. evaæ hoti Ãvuso ti vatvà punappunaæ manasikarohÅti vattabbo. nimittan ti hi vutte osÃnaæ Ãpajjeyya na nimittan ti vutte nirÃso visÅdeyya, tasmà tad ubhayam pi avatvà manasikÃre yeva niyojetabbo ti, evaæ tÃva DÅghabhÃïakÃ. MajjhimabhÃïakà pan' Ãhu:
nimittam idaæ Ãvuso kammaÂÂhÃnaæ punappunaæ manasikarohi sappurisà 'ti vattabbo ti. athÃnena nimitte yeva cittaæ Âhapetabbaæ, evam assÃyaæ ito pabhÆti ÂhapanÃvasena bhÃvanà hoti. vuttaæ h' etaæ porÃïehi:*
          nimitte Âhapayaæ cittaæ nÃnÃkÃraæ vibhÃvayaæ,
          dhÅro assÃsapassÃse sakaæ cittaæ nibandhatÅti.
     tass' evaæ nimittupaÂÂhÃnato pabhÆti nÅvaraïÃni vikkhambhitÃn' eva honti, kilesà sannisinnà 'va sati upaÂÂhità yeva cittaæ samÃhitam eva, idaæ hi dvÅhÃkÃrehi cittaæ samÃhitaæ nÃma hoti upacÃrabhÆmiyaæ và nÅvaraïappahÃnena paÂilÃbhabhÆmiyaæ và aïgapÃtubhÃvena, tattha upacÃrabhÆmÅti upacÃrasamÃdhi. paÂilÃbhabhÆmÅti appanÃsamÃdhi. tesaæ kiæ nÃnÃkaraïaæ. upacÃrasamÃdhi kusalavÅthiyaæ javitvà bhavaÇgaæ otarati. appanÃsamÃdhi divasabhÃge appetvà nisinnassa divasabhÃgam pi kusalavÅthiyaæ javati bhavaÇgaæ na otarati. imesu dvÅsu samÃdhÅsu nimittapÃtubhÃve upacÃrasamÃdhinà samÃhitaæ cittaæ hoti.


#<[page 429]>#
%<Bhvibh_I.3.]         SuttavibhaÇga-vaïïanà             429>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  athÃnena taæ nimittaæ n' eva vaïïato manasikÃtabbaæ, na lakkhaïato paccavekkhitabbaæ. api ca kho Khattiyamahesiyà Cakkavattigabbho viya kassakena sÃÊiyavagabbho viya ca appamattena rakkhitabbaæ, rakkhitaæ hi 'ssa phaladaæ hoti.
          nimittaæ rakkhato laddhaæ parihÃni na vijjati.
          Ãrakkhamhi asantamhi laddhaæ laddhaæ vinassatÅti.
     tatrÃyaæ rakkhaïÆpÃyo: tena bhikkhunà ÃvÃso gocaro bhassaæ puggalo bhojanaæ utu iriyÃpatho ti imÃni satta asappÃyÃni vajjetvà tÃn' eva satta sappÃyÃni sevantena punappunaæ taæ nimittaæ manasikÃtabbaæ, evaæ sappÃyasevanena nimittaæ thiraæ katvà vuddhiæ virÆÊhiæ gamayitvà vatthuvisadakiriyà indriyasamattapaÂipÃdanatà nimittakusalatà yasmiæ samaye cittaæ niggahetabbaæ tasmiæ samaye cittaæ niggaïhanÃya yasmiæ samaye cittaæ paggaïhetabbaæ tasmiæ samaye cittaæ paggaïhanà yasmiæ samaye cittaæ sampahaæsetabbaæ tasmiæ samaye cittaæ sampahaæsanà yasmiæ samaye cittaæ ajjhupekkhitabbaæ tasmiæ samaye cittaæ ajjhupekkhaïà asamÃhitapuggalaparivajjanà samÃhitapuggalasevanà tad adhimuttatà ti imÃni dasa appanÃkosallÃni avijahantena yogo karaïÅyo.
tass' evam anuyuttassa viharato idÃni appanà uppajjissatÅti bhavaÇgaæ vicchinditvà nimittÃrammaïaæ manodvÃrÃvajjanaæ uppajjati. tasmi¤ ca niruddhe tad evÃrammaïaæ gahetvà cattÃri pa¤ca và javanÃni yesaæ paÂhamaæ parikammaæ dutiyaæ upacÃraæ tatiyaæ anulomaæ catutthaæ gotrabhÆ pa¤camaæ appanÃcittaæ,


#<[page 430]>#
%<430                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  paÂhamaæ và parikamma¤ c' eva upacÃra¤ ca, dutiyaæ anulomaæ, tatiyaæ gotrabhÆ, catutthaæ appanÃcittan ti vuccati, catuttham eva hi pa¤camaæ và appeti na chaÂÂhaæ sattamaæ và ÃsannabhavaÇgapÃtattÃ. Ãbhidhammika Godhatthero pan' Ãha:Ãsevanapaccayena kusalà dhammà balavanto honti, tasmà chaÂÂhaæ sattamaæ và appetÅti. taæ aÂÂhakathÃsu paÂikkhittaæ, tattha pubbabhÃgacittÃni kÃmÃvacarÃni, appanÃcittaæ pana rÆpÃvacaraæ, evam anena pa¤caÇgavippahÅnaæ pa¤caÇgasamannÃgataæ dasalakkhaïasampannaæ tividhakalyÃïam paÂhamajjhÃnam adhigataæ hoti. so tasmiæ yeva Ãrammaïe vitakkÃdayo vÆpasametvà dutiyatatiyacatutthajjhÃnÃni pÃpuïÃti, ettÃvatà ca Âhapanavasena bhÃvanÃya pariyosÃnappatto hoti. ayam ettha saÇkhepakathà vitthÃraæ pana icchantena Visuddhimaggato* gahetabbaæ.
     evaæ pattacatutthajjhÃno pan' ettha bhikkhu sallakkhaïÃvivaÂÂanÃvasena kammaÂÂhÃnaæ va¬¬hetvà pÃrisuddhiæ pattukÃmo tad eva jhÃnaæ ÃvajjanasamÃpajjanÃdhiÂÂhÃnavuÂÂhÃnapaccavekkhaïÃsaÇkhÃtehi pa¤cahÃkÃrehi vasippattaæ paguïaæ katvà arÆpapubbaÇgamaæ và rÆpaæ rÆpapubbaÇgamaæ và arÆpan ti rÆpÃrÆpaæ pariggahetvà vipassanaæ paÂÂhapeti. kathaæ, so hi jhÃnà vuÂÂhahitvà jhÃnaÇgÃni pariggahetvà tesaæ nissayaæ hadayavatthuæ taæ nissayÃni ca bhÆtÃni tesa¤ ca nissayaæ sakalam pi karajakÃyaæ passati, tato jhÃnaÇgÃni arÆpaæ vatthÃdÅni rÆpan ti rÆpÃrÆpaæ vavatthapeti. athavà samÃpattito vuÂÂhahitvà kesÃdÅsu koÂÂhÃsesu paÂhavÅdhÃtu Ãdivasena cattÃri bhÆtÃni taænissitarÆpÃni ca pariggahetvà yathà pariggahitarÆpÃrammaïaæ yathà pariggahitarÆpavatthudvÃrÃrammaïaæ và sasampayuttadhammaæ vi¤¤Ãïaæ passati,


#<[page 431]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              431>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tato bhÆtÃdÅni rÆpaæ sasampayuttadhammaæ vi¤¤Ãïam arÆpan ti vavatthapeti. athavà samÃpattito vuÂÂhahitvà assÃsapassÃsÃnaæ samudayo karajakÃyo ca cittaæ cà 'ti passati, yathà hi kammÃragaggariyà dhamamÃnÃya bhasta¤ ca purisassa ca tajjaæ vÃyÃmaæ paÂicca vÃto sa¤carati, evam evaæ kÃya¤ ca citta¤ ca paÂicca assÃsapassÃsà ti. tato assÃsapassÃse ca kÃya¤ ca rÆpaæ citta¤ ca taæ sampayuttadhamme ca arÆpan ti vavatthapeti. evaæ nÃmarÆpaæ vavatthapetvà tassa paccayaæ pariyesati, pariyesanto ca taæ disvà tÅsu pi addhÃsu nÃmarÆpassa pavattiæ Ãrabbha kaïkhaæ vitarati. vitiïïakaÇkho kalÃpasammasanavasena ti-lakkhaïaæ Ãropetvà udayabbayÃnupassanÃya pubbabhÃge uppanne obhÃsÃdayo dasavipassanÆpakkilese pahÃya upakkilesavimuttaæ paÂipadäÃïaæ maggo ti vavatthapetvà udayaæ pahÃya bhaÇgÃnupassanaæ patvà nirantaraæ bhaÇgÃnupassanena bhayato upaÂÂhitesu sabbasaÇkhÃresu nibbindanto virajjanto vimuccanto yathÃkkamaæ cattÃro ariyamagge pÃpuïitvà arahattaphale patiÂÂhÃya ekÆïavÅsatibhedassa paccavekkhaïäÃïassa pariyantappatto sadevakassa lokassa aggadakkhiïeyyo hoti. ettÃvatà c' assa gaïanaæ Ãdiæ katvà vipassanà pariyosÃnà ÃnÃpÃïasatisamÃdhibhÃvanà ca samattà hotÅti.
ayaæ sabbÃkÃrato paÂhamacatukkavaïïanÃ.
     itaresu pana tÅsu catukkesu yasmà vÅsuæ kammaÂÂhÃnabhÃvanÃnayo nÃma n' atthi, tasmà anupadavaïïanà nayen' eva tesaæ attho veditabbo. pÅtipaÂisaævedÅti pÅti paÂisaæviditaæ karonto pÃkaÂaæ karonto assasissÃmi passasissÃmÅti sikkhati. tattha dvÅhÃkÃrehi pÅtipaÂisaævidità hoti Ãrammaïato ca asammohato ca,


#<[page 432]>#
%<432                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  kathaæ Ãrammaïato pÅtipaÂisaævidità hoti. sappÅtike dve jhÃne samÃpajjati tassa samÃpattikkhaïe jhÃnapaÂilÃbhena Ãrammaïato pÅti paÂisaævidità hoti, Ãrammaïassa paÂisaæveditattÃ. kathaæ asammohato. sappÅtike dve jhÃne samÃpajjitvà vuÂÂhÃya jhÃnasampayuttakapÅtiæ khayato vayato sammasati, tassa vipassanÃkkhaïe lakkhaïapaÂivedhena asammohato lakkhaïapaÂisaævidità hoti. vutta¤ c' etaæ PaÂisambhidÃyaæ:* dÅghaæ assÃsavasena cittassa ekaggataæ avikkhepaæ pajÃnato sati upaÂÂhità hoti tÃya satiyà tena ¤Ãïena sà pÅtipaÂisaævidità hoti, dÅghaæ passÃsavasena, rassaæ assÃsavasena rassaæ passÃsavasena, sabbakÃyapaÂisaævedÅ assÃsapassÃsavasena, passambhayaæ kÃyasaÇkhÃraæ assÃsapassÃpavasena cittassa ekaggataæ avikkhepaæ pajÃnato sati upaÂÂhità hoti. tÃya satiyà tena ¤Ãïena sà pÅtipaÂisaævidità hoti, Ãvajjato sà pÅti paÂisaævidità hoti, jÃnato passato paccavekkhato cittaæ adhiÂÂhahato saddhÃya adhimuccato viriyaæ paggaïhato satiæ upaÂÂhÃpayato cittaæ samÃdahato pa¤¤Ãya pajÃnato abhi¤¤eyyaæ pari¤¤eyyaæ pahÃtabbaæ bhÃvetabbaæ sacchikÃtabbaæ sacchikaroto sà pÅtipaÂisaævidità hoti. evaæ sà pÅtipaÂisaævidità hotÅti.
eten' eva nayena avasesapadÃni pi atthato veditabbÃni.
idam pan' ettha visesamattaæ tiïïaæ jhÃnÃnaæ vasena sukhapaÂisaævedita catunnam pi vasena cittasaÇkhÃrapaÂisaævedità veditabbÃ. cittasaÇkhÃro ti vedanÃdayo duve khandhÃ, sukhapaÂisaævedÅpade c' ettha vipassanÃbhÆmi dassanatthaæ sukhan ti dve sukhÃni kÃyika¤ ca sukhaæ cetasika¤ cà 'ti PaÂisambhidÃya vuttaæ.


#<[page 433]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              433>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  passambhayaæ cittasaÇkhÃran ti oÊÃrikaæ oÊÃrikaæ cittasaÇkhÃraæ passambhento nirodhento ti attho. so vitthÃrato kÃyasaÇkhÃre vuttanayen' eva veditabbo. api c' ettha pÅtipade pÅtisÅsena vedanà vuttÃ. sukhapaÂisaævedÅpade sarÆpen' eva vedanÃ.
dvÅsu cittasaÇkhÃrapadesu sa¤¤Ã ca vedanà ca cetasikà ete dhammà cittapaÂibaddhà cittasaÇkhÃrà ti vacanato sa¤¤Ãsampayuttà vedanà ti, evaæ vedanÃnupassanÃnayena idaæ catukkaæ bhÃsitan ti veditabbaæ. tatiyacatukke pi catunnaæ jhÃnÃnaæ vasena cittapaÂisaævedità veditabbÃ.
     abhippamodayaæ cittan ti cittaæ modento pamodento hÃsento pahÃsento assasissÃmi passasissÃmÅti sikkhati. tattha dvÅhÃkÃrehi abhippamodo hoti. samÃdhivasena ca vipassanÃvasena ca. kathaæ samÃdhivasena. sappÅtike dve jhÃne samÃpajjati. so samÃpattikkhaïe sampayuttapÅtiyà cittaæ Ãmodeti pamodeti. kathaæ vipassanÃvasena. sappÅtike dve jhÃne samÃpajjitvà vuÂÂhÃya jhÃnasampayuttakapÅtiæ khayato vayato sammasati. evaæ vipassanÃkkhaïe jhÃnasampayuttakapÅtiæ Ãrammaïaæ katvà cittaæ Ãmodeti pamodeti. evaæ paÂipanno abhippamodayaæ cittaæ assasissÃmi passasissÃmÅti sikkhatÅti vuccati. samÃdahaæ cittan ti paÂhamajjhÃnÃdivasena Ãrammaïe cittaæ samaæ Ãdahanto samaæ Âhapento, tÃni và pana jhÃnÃni samÃpajjitvà vuÂÂhÃya jhÃnasampayuttakacittaæ khayato vayato sammasato vipassanà khaïe lakkhaïapaÂivedhena uppajjati khaïikacittekaggatÃ. evaæ uppannÃya khaïikacittekaggatÃyavasena pi Ãrammaïe cittaæ samaæ Ãdahanto samaæ Âhapento samÃdahaæ cittaæ assasissÃmi passasissÃmÅti sikkhatÅti vuccati. vimocayaæ cittan ti paÂhamajjhÃnena nÅvaraïehi cittaæ mocento vimocento, dutiyena vitakkavicÃrehi tatiyena pÅtiyà catutthena sukhadukkhehi cittaæ mocento vimocento, tÃni và pana jhÃnÃni samÃpajjitvà vuÂÂhÃya jhÃnasampayuttakacittaæ khayato vayato sammasati.


#<[page 434]>#
%<434                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  yo vipassanÃkhaïe aniccÃnupassanÃya niccasa¤¤ato cittaæ mocento vimocento dukkhÃnupassanÃya sukhasa¤¤ato anattÃnupassanÃya attasa¤¤ato nibbidÃnupassanÃya nandito, virÃgÃnupassanÃya rÃgato nirodhÃnupassanÃya samudayato paÂinissaggÃnupassanÃya ÃdÃnato cittaæ mocento vimocento assasati c' eva passasati ca, tena vuttaæ:vimocayaæ cittaæ assasissÃmi passasissÃmÅti sikkhatÅti. evaæ cittÃnupassanÃya vasena idaæ catukkaæ bhÃsitan ti veditabbaæ.
     catutthacatukke pana aniccÃnupassÅti ettha tÃva aniccaæ veditabbaæ aniccatà veditabbà aniccÃnupassanà veditabbà aniccÃnupassÅ veditabbo. tattha aniccan ti pa¤cakkhandhÃ, kasmÃ, uppÃdavaya¤¤athattabhÃvÃ. aniccatà ti tesa¤ ¤eva uppÃdavaya¤¤athattaæ hutvà abhÃvo và nibbattÃnaæ ten' ev' ÃkÃrena aÂhatvà khaïabhaÇgena bhedo ti attho. aniccÃnupassanà ti tassa aniccatÃya vasena rÆpÃdÅsu aniccan ti anupassanÃ. aniccÃnupassÅti tÃya anupassanÃya samannÃgato, tasmà evaæ bhÆto assasanto passasanto ca idha aniccÃnupassÅ assasissÃmi passasissÃmÅti sikkhatÅti veditabbo.
virÃgÃnupassÅti ettha pana dve virÃgà khayavirÃgo ca accantavirÃgo ca. ettha khayavirÃgo ti saÇkhÃrÃnaæ khaïabhaÇgo, accantavirÃgo ti nibbÃïaæ. virÃgÃnupassanà ti tad ubhayadassanavasena pavattà vipassanà ca maggo ca.
tÃya duvidhÃya pi anupassanÃya samannÃgato hutvà assasanto ca passasanto ca virÃgÃnupassÅ assasissÃmi passasissÃmÅti sikkhatÅti veditabbo. nirodhÃnupassÅ pade pi esevanayo. paÂinissaggÃnupassÅti etthÃpi dve paÂinissaggà pariccÃgapaÂinissaggo ca pakkhandanapaÂinissaggo ca, paÂinissaggo yeva anupassanà paÂinissaggÃnupassanÃ, vipassanÃmaggÃnaæ etaæ adhivacanaæ. vipassanà hi tad aÇgavasena saddhiæ khandhÃbhisaÇkhÃre hi kilese pariccajati, saÇkhatadosadassanena ca tabbiparite nibbÃïe tanninnatÃya pakkhandatÅti pariccÃgapaÂinissaggo c' eva pakkhandanapaÂinissaggo ti ca vuccati.


#<[page 435]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              435>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  maggo samucchedavasena saddhiæ khandhÃbhisaÇkhÃrehi kilese pariccajati, Ãrammaïakaraïena ca nibbÃïe pakkhandatÅti pariccÃgapaÂinissaggo c' eva pakkhandanapaÂinissaggo ti ca vuccati, ubhayam pi pana purimapurima¤ÃïÃnaæ anu-anupassanato anupassanà ti vuccati, tÃya duvidhÃya paÂinissaggÃnupassanÃya samannÃgato hutvà assasanto ca passasanto ca paÂinissaggÃnupapassÅ assasissÃmi passasissÃmÅti sikkhatÅti veditabbo. evaæ bhÃvito ti evaæ soÊasahi ÃkÃrehi bhÃvito, sesaæ vuttanayam eva.
ÃnÃpÃïasatisamÃdhikathà niÂÂhitÃ.
     atha kho bhagava ti Ãdimhi pana ayaæ saÇkhepattho evaæ bhagavà ÃnÃpÃïasatisamÃdhikathÃya bhikkhÆ samassÃsetvà atha yantaæ tatiyapÃrÃjikapa¤¤attiyà nidÃna¤ c' eva pakaraïa¤ ca uppannaæ bhikkhÆnaæ a¤¤ama¤¤aæ jÅvità voropaïaæ etasmiæ ne etasmiæ pakaraïe bhikkhusaÇghaæ sannipÃtÃpetvà paÂipucchitvà vigarahitvà ca yasmà tattha attanà attÃnaæ jÅvità voropaïaæ migaladdhikena ca voropÃpanaæ pÃrÃjikavatthuæ na hoti, tasmà taæ Âhapetvà pÃrÃjikassa vatthubhÆtaæ a¤¤ama¤¤aæ jÅvità voropaïaæ eva gahetvà pÃrÃjikaæ pa¤¤apento yo pana bhikkhu sa¤cicca manussaviggahan ti Ãdim Ãha. ariyapuggalamissakattà pan' ettha mogharipurisà 'ti avatvà te bhikkhÆ ti vuttaæ. evaæ mÆlacchejjavasena daÊhaæ katvà tatiyapÃrÃjike pa¤¤atte aparam pi anuppa¤¤attatthÃya maraïavaïïasaævaïïanavatthÆ udapÃdi, tass' uppattidÅpanatthaæ eva¤ c' idaæ bhagavatà ti Ãdi vuttaæ. tattha paÂibaddhacittà ti chandarÃgena paÂibaddhacittÃ, sÃrattà apekkhavanto ti attho.
maraïavaïïaæ saævaïïemà ti jÅvite ÃdÅnavaæ dassento maraïassa guïaæ vaïïema Ãnisaæsaæ dassemà 'ti.


#<[page 436]>#
%<436                 samantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  katakalyÃïo ti Ãdisu ayaæ padattho, kalyÃïaæ sucikammaæ kataæ tayà ti tvÃæ kho asi katakalyÃïo, kataæ kusalaæ anavajjaæ kammaæ kataæ tayà ti katakusalo. maraïakÃle sampatte yà sattÃnaæ uppajjati bhayasaÇkhÃtà bhÅru, tato tÃya naæ rakkhaïakammaæ kataæ tayà ti katabhÅruttÃno. pÃpaæ lÃmakakammaæ akataæ tayà ti akatapÃpo.
luddaæ dÃruïaæ dussÅlyakammaæ akataæ tayà ti akataluddo. kibbisaæ sÃhasikakammaæ lobhÃdikilesÆssadaæ akataæ tayà ti akatakibbiso. kasmà idaæ vuccati, yasmà sabbappakÃram pi kataæ tayà kalyÃïaæ akataæ tayà pÃpaæ, ten' etaæ vadÃma. kiæ tuyhaæ iminà rogÃbhibhÆtattà lÃmakena pÃpakena dukkhabahulattà dukkhena jÅvitena dujjÅvitena. mataæ te jÅvità seyyo ti tava maraïaæ jÅvità sundarataraæ, kasmÃ, yasmà ito tvaæ kÃlakato katakÃlo hutvà kÃlaæ karitvà maritvà ti attho. kÃyassa bhedà ...
pe... uppajjissasi, evaæ uppanno ca tattha dibbehi devaloke uppannehi pa¤cahi kÃmaguïehi manÃpiyarÆpÃdikehi pa¤cahi vatthukÃmakoÂÂhÃsehi. samappito samaÇgibhÆto paricarissatÅti sampayutto samodhÃnagato hutvà ito cito vicarissasi viharissasi abhiramissasÅti attho. asappÃyÃnÅti ahitÃni avuddhikarÃni yÃni khippam eva jÅvitakkhayaæ pÃpenti., sa¤ciccà 'ti ayaæ sa¤cicca manussaviggahan ti mÃtikÃya vuttassa sa¤cicca padassa uddhÃro, tattha santi upasaggo tena saddhiæ ussukkavacanam etaæ sa¤ciccà 'ti,


#<[page 437]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              437>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tassa sa¤cetetvà suÂÂhu cetetvà ti attho. yasmà pana yo sa¤cicca voropeti, so jÃnanto sa¤jÃnanto hoti, taæ c' assa voropaïaæ cecca abhivitaritvà vÅtikkamo hoti, tasmà vya¤jane Ãdaraæ akatvà attham eva dassetuæ jÃnanto sa¤jÃnanto cecca abhivitaritvà vÅtikkamo ti evam assa padabhÃjanaæ vuttaæ. tattha jÃnanto ti pÃïo ti jÃnanto. sa¤jÃnanto ti jÅvità voropemÅti sa¤jÃnanto. ten' eva pÃïajÃnanÃkÃrena saddhiæ sa¤jÃnanto ti attho. ceccà ti vadhakacetanÃvasena cetetvà pakappetvÃ, abhivitaritvà ti upakkamavasena maddanto nirÃsaÇkacittaæ pesetvÃ. vÅtikkamo ti evaæ pavattassa yo vÅtikkamo ayaæ sa¤cicca saddassa sikhÃppatto attho ti vuttaæ hoti. idÃni manussaviggahaæ jÅvità voropeyya 'ti ettha vuttaæ manussattabhÃvaæ Ãdito paÂÂhÃya dassetuæ manussaviggaho nÃmà 'ti Ãdim Ãha. tattha gabbhaseyyakÃnaæ vasena sabbasukhumÃttabhÃvadassanatthaæ yaæ mÃtukucchismin ti vuttaæ. paÂhamaæ cittan ti paÂhamaæ paÂisandhicittaæ. uppannan ti jÃtaæ. paÂhamaæ vi¤¤Ãïaæ pÃtubhÆtan ti idaæ tass' eva vevacanaæ. mÃtukucchismiæ paÂhamaæ cittan ti vacanena c' ettha sakalÃpi pa¤cavokÃrapaÂisandhi dassità hoti, tasmà ta¤ ca paÂhamaæ cittaæ taæ sampayuttà ca tayo arÆpakkhandhà tena saha nibbatta¤ ca kalalarÆpan ti ayaæ sabbapaÂhamo manussaviggaho. tattha kalalarÆpan ti itthipurisÃnaæ kÃyavatthubhÃvadasakavasena samatiæsarÆpÃni, na puæsakÃnaæ kÃyavatthudasakavasena vÅsati, tattha itthipurisÃnaæ kalalarÆpaæ jÃtiuïïÃya ekena aæsunà uddhaÂatelabindumattaæ hoti acchaæ vippasannaæ.
vutta¤ c' etaæ aÂÂhakathÃyaæ:
          tilatelassa yathà bindu sappiman¬o anÃvilo,
          evaæ vaïïapaÂibhÃgaæ kalalan ti pavuccatÅti.
     evaæ parittakaæ vatthuæ Ãdiæ katvà pakatiyà vÅsaævassasatÃyukassa sattassa yÃva maraïakÃlà etthantare anupubbena vuddhippatto attabhÃvo eso manussaviggaho nÃma.


#<[page 438]>#
%<438                 SamantapÃsÃdikà                   [Bhvibh_I.3.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  jÅvità voropeyyà 'ti kalalakÃle pi tÃpanamaddanehi và bhesajjasampadÃnena và tato và uddham pi tad anurÆpena upakkamena jÅvità viyojeyyà 'ti attho. yasmà pana jÅvità voropaïaæ nÃma atthato jÅvitindriyÆpacchedanam eva hoti, tasmà etassa padabhÃjane jÅvitindriyaæ upacchindati uparodheti santatiæ vikopetÅti vuttaæ. tattha jÅvitindriyassa paveïighaÂanaæ upacchindanto uparodhento ca jÅvitindriyaæ upacchindati uparodhetÅti vuccati, svÃyam attho santatiæ vikopetÅti padena dassito, vikopetÅti viyojeti. tattha duvidhaæ jÅvitindriyaæ rÆpajÅvitindriyaæ arÆpajÅvitindriya¤ ca. tesu arÆpajÅvitindriye upakkamo n' atthi taæ voropetuæ na sakkÃ, rÆpajÅvitindriye pana atthi, taæ voropetuæ sakkÃ. tam pana voropento arÆpajÅvitindriyam pi voropeti ten' eva hi saddhiæ taæ nirujjhati tadÃyattavuttito, taæ pana voropento kiæ atÅtaæ voropeti anÃgataæ paccuppannan ti, n' eva atÅtaæ na anÃgataæ tesu hi ekaæ niruddham ekam anuppannan ti ubhayam pi asantaæ asantattà upakkamo n' atthi, upakkamassa natthitÃya tam pi voropetuæ na sakkÃ. vuttam pi c' etaæ: atÅte cittakkhaïe jÅvittha na jÅvati na jÅvissati, anÃgate cittakkhane jÅvissati na jÅvittha na jÅvati paccuppanne cittakkhaïe jÅvati na jÅvittha na jÅvissatÅti. tasmà yattha jÅvati tattha upakkamo yutto ti paccuppannaæ voropeti. paccuppanna¤ ca nÃm' etaæ khaïapaccuppannaæ santatipaccuppannaæ addhÃnapaccuppannan ti tividhaæ, tattha khaïapaccuppannaæ nÃma uppÃdajarà bhaÇgasamaÇgÅ taæ voropetuæ na sakkÃ, kasmà sayam eva nirujjhanato. santatipaccuppannaæ nÃma sattaÂÂhajavanavÃramattaæ sabhÃgasantativasena pavattitvà nirujjhanakaæ yÃva và uïhato Ãgantvà ovarakaæ pavisitvà nisinnassa andhakÃraæ hoti sÅtato và Ãgantvà ovarake nisinnassa yÃva visabhÃgautupÃtubhÃvena purimako utu na paÂippassambhati. etthantare santatipaccuppannan ti vuccati,


#<[page 439]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              439>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  paÂisandhito pana yÃva cuti etaæ addhÃnapaccuppannaæ nÃma, tad ubhayam pi voropetuæ sakkÃ. kathaæ, tasmiæ hi upakkame kate laddhÆpakkamaæ jÅvitanavakaæ nirujjhamÃnaæ dubbalassa parihÅnavegassa saÇtÃnassa paccayo hoti, tato santatipaccuppannaæ và addhÃnapaccuppannaæ và yathà paricchinnaæ kÃlaæ appatvà antarÃva nirujjhati. evaæ tad ubhayam pi voropetuæ sakkÃ, tasmà tad eva sandhÃya santatiæ vikopetÅti idaæ vuttan ti veditabbaæ.
     imassa pan' atthassa ÃvibhÃvatthaæ pÃïo veditabbo pÃïÃtipÃto veditabbo pÃïÃtipÃtÅ veditabbo pÃïÃtipÃtassa payogo veditabbo. tattha pÃïo ti vohÃrato satto paramatthato jÅvitindriyaæ, jÅvitindriyaæ hi atipÃtento pÃnam atipÃtetÅti vuccati, taæ vuttappakÃram eva. pÃïÃtipÃto ti yÃya cetanÃya jÅvitindriyupacchedakaæ payogaæ samuÂÂhÃpeti, sà vadhakacetanà pÃïÃtipÃto vuccati, pÃïÃtipÃtÅti vuttacetanÃsamaÇgipuggalo daÂÂhabbo. pÃïÃtipÃtassa payogo ti pÃïÃtipÃtassa chappayogà sÃhatthiko Ãïattiyo nissaggiyo thÃvaro vijjÃmayo iddhimayo ti, tattha sÃhatthiko ti sayaæ mÃrentassa kÃyena và kÃyapaÂibaddhena và paharaïaæ. Ãïattiyo ti a¤¤aæ ÃïÃpentassa evaæ vijjhitvà và paharitvà và mÃrÃpehÅti ÃïÃpanaæ, nissaggiyo ti dÆre Âhitaæ mÃretukÃmassa kÃyena và kÃyapaÂibaddhena và ususattiyantapÃsÃïÃdÅnaæ nissajjanaæ. thÃvaro ti asa¤cÃrimena upakaraïena mÃretukÃmassa opÃtaæ apassenaæ upanikkhipanaæ bhesajjasaævidhÃnaæ. te cattÃro pi parato pÃÊivaïïanÃyam eva vitthÃrato Ãvibhavissanti, vijjÃmayaiddhimayà pana pÃÊiyaæ anÃgatà te evaæ veditabbÃ. saÇkhepato hi mÃraïatthaæ vijjÃparijapanaæ vijjÃmayo payogo, aÂÂhakathÃsu pana katamo vijjÃmayo payago,


#<[page 440]>#
%<440                SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  Ãthabbaïikà Ãtabbaïaæ payojentiïagare và rundhe saÇgÃme vÃ. paccupaÂÂhite paÂisenÃya paccatthikesu paccÃmittesu itiæ uppÃdenti upaddavaæ uppÃdenti rogaæ uppÃdenti pajjarakaæ uppÃdenti sÆcikaæ karonti visÆcikaæ karonti pakkhandiyaæ karonti. evaæ Ãthabbaïikà Ãtabbaïaæ payojenti. vijjÃdharà vijjaæ parivattetvà nagare và rundhe. . . pe . . . pakkhandiyaæ karontÅti. evaæ vijjÃmayaæ payogaæ dassetvà Ãthabbaïikehi ca vijjÃdharehi ca mÃritÃnaæ bahÆni vatthÆni vuttÃni. kiæ tehi, idaæ h' ettha lakkhanaæ:
mÃraïatthaæ vijjÃparijapaïaæ vijjÃmayo payogo ti. kammavipÃkajÃya iddhiyà payojanaæ iddhimayo payogo, kammavipÃkajiddhi ca nÃm' esà nÃgÃnaæ nÃgiddhi supaïïÃnaæ supaïïiddhi yakkhÃnaæ yakkhiddhi devÃnaæ deviddhi rÃjÆnaæ rÃjiddhÅti bahuvidhÃ. tattha diÂÂhadaÂÂhaphuÂÂhavisÃnaæ nÃgÃnaæ disvà ¬asitvà phusitvà ca parÆpaghÃtakaraïe nÃgiddhi veditabbÃ. supaïïÃnaæ mahÃsamuddato dvattivyà masatappamÃïanÃguddharaïe supaïïiddhi veditabbÃ. yakkhà pana n' eva Ãgacchantà na paharantà dissanti, tehi pahaÂasattà pana tasmiæ yeva ÂhÃne maranti, tatra tesaæ yakkhiddhi daÂÂhabbÃ. Vessavaïassa sotÃpannakÃlato pubbe nayanÃvudhena olokitakumbhaï¬Ãnaæ maraïe a¤¤esa¤ ca devÃnaæ yathÃsakaæ iddhÃnubhÃve deviddhi veditabbÃ. Ra¤¤o Cakkavattissa saparisassa ÃkÃsagamanÃdÅsu Asokassa heÂÂhà upari ca yojane ÃïÃpavattanÃdÅsu pitura¤¤o ca SÅhaÊanarindassa dÃÂhÃkoÂanena CÆlasumanakutimbiyamÃraïe rÃjiddhi daÂÂhabbà ti.


#<[page 441]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              441>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  keci pana: puna ca paraæ bhikkhave samaïo và brÃhamaïo và iddhimà cetovasippatto a¤¤issà kucchigataæ gabbhaæ pÃpakena manasÃnupekkhità hoti aho vatÃyaæ kucchigataæ gabbhaæ na sotthinà abhinikkhameyyà 'ti. evam pi bhikkhave kuÂumbassa upaghÃto hotÅti ÃdikÃni suttÃni dassetvà bhÃvanÃmayiddhiyÃpi parÆpaghÃtakammaæ vadanti, saha parÆpaghÃtakaraïena ca ÃdittagharÆpanikkhittassa udakaghaÂassa bhedanam iva iddhivinÃsa¤ ca icchanti, taæ tesaæ icchÃmattam eva. kasmÃ, yasmà kusalavedanÃvitakkaparittattikehi na sameti. kathaæ, ayaæ hi bhÃvanÃmayiddhi nÃma kusalattike kusalà c' eva abyÃkatà ca pÃïÃtipÃto akusalo.
vedanattike adukkham-asukhasampayuttà pÃïÃtipÃto dukkhasampayutto, vitakkattike avitakkÃvicÃrÃ, pÃïÃtipÃto savitakko savicÃro parittattike mahaggatà pÃïÃtipÃto paritto ti.
     satthahÃrakaæ vÃssa pariyeseyyà 'ti ettha, haratÅti hÃrakaæ, kiæ harati, jÅvitaæ, atha và haritabban ti hÃrakaæ upanikkhipitabban ti attho. sattha¤ ca taæ hÃraka¤ cà 'ti satthahÃrakaæ. assà 'ti manussaviggahassa, pariyeseyyà 'ti yathà labhati tathà kareyya, upanikkhipeyyà 'ti attho.
etena thÃvarappayogam dasseti, itarathà hi pariyiÂÂhamatten' eva pÃrÃjiko bhaveyya na c' etaæ yuttaæ. pÃÊiyam pana sabbaæ vya¤janaæ anÃdiyitvà yaæ ettha thÃvarappayogasaÇgahÅtaæ satthaæ, tad eva dasseÂuæ asiæ và ... pe...
rajjuæ và ti padabhÃjanaæ vuttaæ. tattha satthan ti vuttÃvasesaæ yaæ ki¤ci samukhaæ veditabbaæ. lagulapÃsÃïavisarajjÆna¤ ca jÅvitavinÃsanabhÃvato satthasaÇgaho veditabbo. maraïavaïïaæ và ti ettha, yasmà kiæ tuyhaæ iminà pÃpakena dujjÅvitena yo tvaæ na labhasi païÅtÃni bhojanÃni bhu¤jitun ti Ãdinà nayena jÅvite ÃdÅnavaæ dassento pi tvaæ kho 'si upÃsaka katakalyÃïo


#<[page 442]>#
%<442                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  ... pe... akataæ tayà pÃpaæ mataæ te jÅvità seyyo ito tvaæ kÃlakato ...
pe... paricarissasi accharÃparivuto Nandanavane sukhappatto viharissasÅti Ãdinà nayena maraïe vaïïaæ bhaïanto pi maraïavaïïam eva saævaïïe ti, tasmà dvidhà bhinditvà padabhÃjanaæ vuttaæ: jÅvite ÃdÅnavaæ dasseti maraïe vaïïaæ bhanatÅti. maraïÃya và samÃdapeyyà 'ti maraïatthÃya và upÃyaæ gÃhÃpeyya. satthaæ và Ãharà 'ti ÃdÅsu ca yam pana vuttaæ sobbhe và papÃte và narake và papatà 'ti Ãdi, taæ sabbaæ parato vuttanayattà atthato vuttam evà 'ti veditabbaæ. na hi sakkà sabbaæ sarÆpen' eva vattuæ. iticittamano ti iti citto iti mano, matan te jÅvità seyyo ti ettha vuttamaraïacitto maraïamano ti attho, yasmà pan' ettha mano cittassa atthadÅpanatthaæ vutto. atthato pan' etaæ ubhayam pi ekam eva, tasmà tassa atthato abhedaæ dassetuæ yaæ cittaæ taæ mano, yaæ mano taæ citta ti vuttaæ. iti sabbam pana uddharitvÃpi na tÃva attho vutto.
cittasaÇkappo ti imasmiæ pade adhikÃravasena itisaddo Ãharitabbo. idaæ hi iti cittasaïkappo ti evaæ avuttam pi adhikÃrato vuttam eva hotÅti veditabbaæ. tathà hi 'ssa tam ev' atthaæ dassento maraïasa¤¤Åti Ãdim Ãha. yasmà c' ettha saÇkappo ti na idaæ vitakkassa nÃmaæ, atha kho saævidahanamattass' etaæ adhivacanaæ. ta¤ ca saævidahanaæ imasmiæ atthe sa¤¤Ã cetanÃdhippÃyehi saÇgahaæ gacchati, tasmà citto nÃnappakÃrako saÇkappo assà 'ti cittasaÇkappo ti evaæ attho daÂÂhabbo. tathà hi 'ssa padabjaniyam pi sa¤¤ÃcetanÃdhippÃyavasena vuttaæ.

#<[page 443]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              443>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  ettha ca adhippÃyo ti vitakko veditabbo. uccÃvacehi ÃkÃrehÅti mahantÃmahantehi upÃyehi, tattha maraïavaïïasaævaïïane tÃva jÅvite ÃdÅnavadassanavasena avacÃkÃratÃ, maraïe vaïïabhaïanavasena uccÃkÃratà veditabbÃ. samÃdapane pana muÂÂhijÃïunipphoÂanÃdÅhi maraïasamÃdapanavasena uccÃkÃratÃ, ekato bhu¤jantassa nakhe visaæ pakkhipitvà maraïÃdisamÃdapanavasena avacÃkÃratà veditabbÃ. sobbhe và narake và papÃte và ti ettha sobbho nÃma samantato chinnataÂo gambhÅro ÃvÃÂo, narako nÃma tattha tattha phalantiyà bhÆmiyà sayam eva nibbattà mahÃdarÅ, yattha hatthÅ pi patanti corà pi nilÅnà tiÂÂhanti. papÃtà ti pabbatantare và thalantare và ekato chinno hoti. purime upÃdÃyà 'ti methunaæ dhammaæ patisevitvà adinna¤ ca ÃdÅyitvà pÃrÃjikaæ Ãpattiæ Ãpannapuggale upÃdÃya. sesaæ pubbe vuttanayattà uttÃnatthattà ca pÃkaÂam evà 'ti.
     evaæ uddiÂÂhasikkhÃpadaæ padÃnukkamena vibhajitvà idÃni yasmà heÂÂhà padabhÃjaniyamhi saÇkhepen' eva manussaviggahapÃrÃjikaæ dassitaæ, na vitthÃrena Ãpattiæ ropetvà tanti ÂhapitÃ. saïkhepadassite ca atthe na sabbÃkÃren' eva bhikkhÆ nayaæ gahetuæ sakkonti, anÃgate ca pÃpapuggalÃnaæ pi okÃso hoti, tasmà bhikkhÆna¤ ca sabbÃkÃrena nayagahaïatthÃæ anÃgate ca pÃpapugganaæ okÃsapaÂibÃhanatthaæ puna sÃmaæ adhiÂÂhÃyà 'ti Ãdinà nayena mÃtikaæ Âhapetvà vitthÃrato manussaviggahapÃrÃjikaæ dassento sÃman ti sayaæ hanatÅti Ãdim Ãha. tatrÃyaæ anuttÃnapadavaïïanÃya saddhiæ vinicchayakathÃ: kÃyenà 'ti hatthena và pÃdena và muÂÂhinà và jÃïunà và yena kenaci aÇgapaccaÇgena. kÃyapaÂibaddhenà 'ti kÃyato amocitena asiÃdinà paharaïena. nissaggiyenà 'ti kÃyato ca kÃyapaÂibaddhato ca mocitena ususattiÃdinÃ. ettÃvatà sÃhatthiyo ca nissaggiyo cà 'ti dve payogà vuttà honti.


#<[page 444]>#
%<444                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tattha ekam, eko uddissÃnuddissabhedato duvidho, tattha uddesake yaæ uddissa paharati tass' eva maraïena kammanà bajjhati, yo koci maratÆ 'ti evaæ anuddesike pahÃrappaccayà yassa kassaci maraïena kammanà bajjhati, ubhayathÃpi ca paharitamatte và maratu pacchà và ten' eva rogena paharitamatte yeva kammanà bajjhati, maraïÃdhippÃyena ca pahÃraæ datvà tena amatassa puna a¤¤acittena pahÃre dinne pacchÃpi yadi paÂhamappahÃren' eva marati, tadà eva kammanà baddho ti. atha dutiyappahÃrena marati, n' atthi pÃïÃtipÃto ubhayehi mato pi paÂhamappahÃren' eva kammanà baddho, ubhayehi amate n' ev' atthi pÃïÃtipÃto. esanayo bahÆhi pi ekassa pahÃre dinne, tatrÃpi hi yassa pahÃrena marati tass' eva kammanà baddho hotÅti. kammÃpattivyattibhÃvatthaæ c' ettha eÊakacatukkam pi veditabbaæ:
yo hi eÊakaæ ekasmiæ ÂhÃne nipannaæ upadhÃreti rattiæ Ãgantvà vadhissÃmÅti, eÊakassa ca nipannokÃse tassa mÃtà và pità và arahà và paï¬ukÃsÃvaæ pÃrupitvà nipanno hoti, so rattibhÃge Ãgantvà eÊakaæ mÃremÅti mÃtaraæ và pitaraæ và arahantaæ và mÃreti, imaæ vatthuæ mÃremÅti cetanÃya atthibhÃvato ghÃtako ca hoti Ãnantariyakamma¤ ca phasati pÃrÃjika¤ ca Ãpajjati, a¤¤o koci Ãgantuko nipanno hoti, eÊakaæ mÃremÅti taæ mÃreti ghÃtako ca hoti pÃrÃjika¤ ca Ãpajjati, Ãnantariyaæ na phusati, yakkho và peto và nipanno hoti eÊakaæ mÃrenÅti taæ mÃreti ghÃtako ca hoti na ca Ãnantariyaæ phusati na pÃrÃjikaæ Ãpajjati thullaccayaæ pana hoti, a¤¤o koci nipanno n' atthi, eÊako 'va hoti taæ mÃreti ghÃtako ca hoti pÃcittiya¤ ca Ãpajjati, mÃtÃpituarahantÃnaæ a¤¤ataraæ mÃremÅti tesaæ yeva a¤¤ataraæ mÃreti,


#<[page 445]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              445>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  ghÃtako ca hoti Ãnantariya¤ ca phusati pÃrÃjika¤ ca Ãpajjati, tesaæ a¤¤ataraæ mÃressÃmÅti a¤¤aæ Ãgantukaæ mÃreti yakkhaæ và petaæ và mÃreti eÊakaæ và mÃreti, pubbevuttanayena veditabbaæ. idha pana cetanà dÃruïà hotÅti. a¤¤Ãni pi ettha palÃÊapu¤jÃdivatthÆni veditabbÃni. yo hi lohitakaæ asiæ và sattiæ và pu¤chissÃmÅti palÃÊapu¤je pavesento tattha nipannaæ mÃtaraæ và pitaraæ và arahantaæ và Ãgantukapurisaæ và yakkhaæ và petaæ và tiracchÃnagataæ và mÃreti vohÃravasena ghÃtako ti vuccati vadhakacetanÃya pana abhÃvato n' eva kammaæ phusati na Ãpattiæ Ãpajjati. yo pana evaæ pavesento sarÅrasamphassaæ sallakkhetvà satto ma¤¤e abbhantaragato maratÆ 'ti pavesetvà mÃreti, tassa tesaæ vatthÆnaæ anurÆpena kammabaddho ca Ãpatti ca veditabbÃ. esanayo tattha nidahanatthaæ pavesantassÃpi vanappagumbÃdÅsu khipantassÃpi. yo pi coraæ mÃremÅti coravesena gacchantaæ pitaraæ mÃreti Ãnantariya¤ ca phusati pÃrÃjiko ca hoti. yo pana parasenÃya a¤¤a¤ ca yodhaæ pitaraæ ca kammaæ karonte disvà yodhassa usuæ khipati etaæ vijjhitvà mama pitaraæ vijjhissatÅti, yathÃdhippÃyaæ gate pitughÃto hoti, yodhe viddhe mama pità palÃyissatÅti khipati, usuayathÃdhippÃyaæ gantvà pitaraæ mÃreti vohÃravasena pitughÃtako ti vuccati, Ãnantariyaæ pana n' atthÅti.
 adhiÂÂhahitvÃti samÅpe ÂhatvÃ. ÃïÃpetÅti uddissa và anud-
dissa và ÃïÃpeti. tattha parasenÃya paccupaÂÂhitÃya anuddiss' eva evaæ vijjha evaæ pahara evaæ ghÃtehÅti Ãïatte yattake Ãïatto ghÃteti tattakà ubhinnam pi pÃïÃtipÃtÃ, sace tattha ÃïÃpakassa mÃtÃpitaro honti Ãnantariyam pi phusati.
sace Ãïattass' eva mÃtÃpitaro so 'va Ãnantariyaæ phusati,


#<[page 446]>#
%<446                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
sace arahà hoti ubho pi Ãnantariyaæ phusanti. uddisitvà pana etaæ dÅghaæ rassaæ rattaka¤cukaæ nÅlaka¤cukaæ hatthikkhandhe nisinnaæ majjhe nisinnaæ vijjha pahara ghÃtehÅti Ãïatte sace so tam eva ghÃteti, ubhiïïam pi pÃnÃtipÃto Ãïantariyavatthumhi ca Ãnantariyaæ, sace a¤¤aæ mÃreti ÃnÃpakassa n' atthi pÃïÃtipÃto, etena Ãïattiko payogo vutto hoti.
     tattha
          vatthuæ kÃla¤ ca okÃsaæ Ãvudhaæ iriyÃpathaæ
          tulayitvà pa¤cathÃnÃni dhÃreyy' atthaæ vicakkhaïo aparo nayo
          vatthukÃlo ca okÃso Ãvudhaæ iriyÃpatho
          kiriyÃviseso ti ime cha Ãïatti niyÃmakÃ.
     tattha vatthÆ 'ti mÃretabbo satto. kÃlo ti pubbaïhasÃyaïhÃdikÃlo ca yobbanathÃmaviriyÃdikÃlo ca. okÃso ti gÃmo và vanaæ và gehadvÃraæ và gehamajjhaæ và rathikà và siÇghÃÂakaæ và ti evam Ãdi. Ãvudhan ti asi và usu và satti và ti evam Ãdi. iriyÃpatho ti mÃretabbassa gamanaæ và nisajjà và ti evam Ãdi. kiriyÃviseso ti vijjhanaæ và chedanaæ và bhedanaæ và saÇkhamuï¬akaæ và ti evam Ãdi. yadi hi vatthuæ visaævÃdetvà yaæ mÃrehÅti Ãïatto tato a¤¤aæ mÃreti purato paharitvà mÃrehÅti và Ãïatto pacchato và passato và a¤¤asmiæ và padese paharitvà mÃreti ÃïÃpakassa n' atthi kammabandho Ãïattass' eva kammabandho. atha vatthuæ avisaævÃdetvà yathÃïattiyà mÃreti ÃïÃpakassa Ãïattikkhaïe Ãïattassa ca mÃraïakkhaïe ti ubhayesam pi kammabandho, vatthuvisesena pan' ettha kammaviseso ca Ãpattiviseso ca hotÅti. evaæ tÃva vatthumhi saÇketavisaÇketatà veditabbÃ.
     kÃle pana yo ajja sve ti aniyametvà pubbaïhe mÃrehÅti Ãïatto yadà kadÃci pubbaïhe mÃreti n' atthi visaÇketo,


#<[page 447]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              447>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  yo pana ajja pubbaïhe ti vutto majjhaïhe và sÃyaïhe và sve và pubbaïhe mÃreti visaÇketo hoti, ÃïÃpakassa n' atthi kammabandho pubbaïhe mÃretuæ vÃyamantassa majjhaïhe jÃte pi es' eva nayo, etena nayena sabbakÃlappabhedesu saÇketavisaÇketatà veditabbÃ. okÃse pi yo etaæ gÃme Âhitaæ mÃrehÅti aniyametvà Ãïatto taæ yattha katthaci mÃreti n' atthi visaÇketo. yo pana gÃme yevà 'ti niyametvà Ãïatto vane mÃreti, yathà vane Ãïatto gÃme mÃreti anto gehadvÃre Ãïatto gehamajjhe mÃreti visaÇketo. etena nayena sabbokÃsabhedesu saÇketavisaÇketatà veditabbÃ. Ãvudhe pi yo asinà usunà và ti aniyametvà Ãvudhena mÃrehÅti Ãïatto yena kenaci Ãvudhena mÃreti n' atthi visaÇketo. yo pana asinà 'ti vutto usunà iminà và asinà 'ti vutto a¤¤ena asinà mÃreti etass' eva và asissa imÃya dhÃrÃya mÃrehÅti vutto itarÃya và dhÃrÃya talena và tuï¬ena và tharunà và mÃreti visaÇketo, etena nayena sabba Ãvudhabhedesu saÇketavisaÇketatà veditabbÃ. iriyÃpathe pana yo etaæ gacchantaæ mÃrehÅti vadati Ãïatto ca naæ sace pi gacchantaæ mÃreti n' atthi visaÇketo. gacchantam eva mÃrehÅti vutto pana sace nisinnaæ mÃreti nisinnam eva mÃrehÅti vutto gacchantaæ mÃreti visaÇketo hoti. etena nayena sabbairiyÃpathabhedesu saÇketavisaÇketatà veditabbÃ.
     kiriyÃvisese pi vijjhitvà mÃrehÅti vutto vijjhitvà 'va mÃreti n' atthi visaÇketo, yo pana vijjhitvà mÃrehÅti vutto chinditvà mÃreti visaÇketo. etena nayena sabbakiriyÃvisesabhedesu saÇketavisaÇketatà veditabbÃ. yo pana liÇgavasena dÅghaæ rassaæ kÃÊaæ odÃtaæ kisaæ thÆlaæ mÃrehÅti aniyametvà ÃïÃpeti Ãïatto ca yaæ ki¤ci tÃdisaæ mÃreti n' atthi visaÇketo ubhiïïaæ pÃrÃjikaæ.


#<[page 448]>#
%<448                SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  atha pana so attÃnaæ sandhÃya ÃïÃpeti Ãïatto ca ayam eva Ådiso ti ÃïÃpakam eva mÃreti ÃïÃpakassa dukkaÂaæ vadhakassa pÃrÃjikaæ.
ÃïÃpako attÃnaæ sandhÃya ÃïÃpeti, itaro a¤¤aæ tÃdisaæ mÃreti ÃïÃpako muccati vadhakass' eva pÃrÃjikaæ. kasmÃ, okÃsassa aniyamitattÃ. sace pana attÃnaæ sandhÃya ÃïÃpento pi okÃsaæ niyameti asukasmiæ nÃma rattiÂÂhÃne và divÃÂÂhÃne và therÃsane và navÃsane và majjhimÃsane và nisinnaæ evarÆpaæ nÃma mÃrehÅti. tattha a¤¤o nisinno hoti, sace Ãïatto naæ mÃreti n'eva vadhako muccati, na ÃïÃpako. kasmÃ, okÃsassa niyamitattÃ, sace pana niyamitokÃsato a¤¤atra mÃreti, ÃïÃpako muccatÅti. ayaæ nayo MahÃaÂÂhakathÃyaæ suÂÂhu daÊhaæ katvà vutto tasmà ettha na anÃdariyaæ kÃtabban ti, adhiÂÂhÃyÃtÅti mÃtikÃvasena Ãïattikapayogakathà niÂÂhitÃ.
     idÃni ye dÆtenà 'ti imassa mÃtikÃpadassa niddesatthaæ bhikkhu bhikkhuæ ÃïÃpetÅti Ãdayo cattÃro vÃrà vuttÃ, tesu so taæ a¤¤amÃno ti so Ãïatto yo ÃïÃpakena itthannÃmo ti akkhÃto taæ ma¤¤amÃno tam eva jÅvità voropeti, ubhinnam pÃrÃjikaæ. taæ ma¤¤amÃno a¤¤an ti yaæ jÅvità voropehÅti vutto taæ ma¤¤amÃno a¤¤aæ tÃdisaæ jÅvità voropeti mÆÊaÂÂhassa anÃpatti. a¤¤aæ ma¤¤amÃno tan ti yo ÃïÃpakena vutto tassa balavasahÃyaæ samÅpe Âhitaæ disvà imassa balenÃyaæ gacchati imaæ tÃva jÅvità voropemÅti paharanto itaram eva parivattitvà tasmiæ ÂhÃne Âhitaæ sahÃyo ti ma¤¤amÃno jÅvità voropeti ubhinnaæ pÃrÃjikaæ, a¤¤aæ ma¤¤amÃno a¤¤an ti purimanayen' eva imaæ tÃvassa sahÃyaæ jÅvità voropemÅti sahÃyaæ eva voropeti tass' eva pÃrÃjikaæ. dÆtaparamparÃpadassa niddesavÃre itthannÃmassa pÃvadà 'ti ÃdÅsu eko Ãcariyo tayo BuddharakkhitaDhammarakkhita-SaÇgharakkhita-nÃmakà antevÃsikà daÂÂhabbÃ. tattha bhikkhu bhikkhuæ ÃïÃpetÅti Ãcariyo ka¤ci puggalaæ mÃrÃpetukÃmo tam atthaæ Ãcikkhitvà Buddharakkhitaæ ÃïÃpeti.


#<[page 449]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              449>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  itthannÃmassa pÃvadà 'ti gaccha tvaæ Buddharakkhita etam atthaæ Dhammarakkhitaæ pÃvada, itthannÃmo itthannÃmassa pÃvadatÆ 'ti Dhammarakkhito pi SaÇgharakkhitassa pÃvadatu, itthannÃmo itthannÃmaæ jÅvità voropetÆ 'ti. evaæ tayà Ãïattena Dhammarakkhitena Ãïatto SaÇgharakkhito itthaæ nÃmaæ puggalaæ jÅvità voropetu, so hi amhesu vÅrajÃtiko paÂibalo imasmiæ kamme ti.
Ãpatti dukkaÂassà 'ti evaæ ÃïÃpentassa Ãcariyassa tÃva dukkataæ. so itarassa ÃrocetÅti Buddharakkhito Dhammarakkhitassa Dhammarakkhito ca SaÇgharakkhitassa amhÃkaæ Ãcariyo evaæ vadeti: itthannÃmaæ kira jÅvità voropehi tvaæ kira amhesu vÅrapuriso ti Ãroceti. evaæ tesam pi dukkataæ. vadhako patigaïhÃtÅti sÃdhu voropessÃmÅti SaÇgharakkhito sampaÂicchati. mÆlaÂÂhassa Ãpatti thullaccayassà 'ti SaÇgharakkhitena paÂiggahitamatte Ãcariyassa thullaccayaæ. mahÃjano hi tena pÃpe niyojito ti. so tan ti so ce SaÇgharakkhito taæ puggalaæ jÅvità voropeti, sabbesam pi catunnaæ janÃnaæ pÃrÃjikaæ. na kevala¤ ca catunnaæ etena upÃyena visaÇketaæ akatvà paramparÃya ÃïÃpentaæ samaïasataæ samaïasahassaæ và hotu sabbesaæ pÃrÃjikam eva.
     visakkiyadÆtapadaniddese so a¤¤aæ ÃïÃpetÅti so Ãcariyena Ãïatto Buddharakkhito Dhammarakkhitaæ adisvà và avattukÃmo và hutvà SaÇgharakkhitam eva upasaÇkamitvà amhÃkaæ Ãcariyo evam Ãha:itthannÃmaæ kira jÅvità voropehÅti visaÇketaæ karonto ÃïÃpeti, visaÇketakaraïen' eva hi esa visakkiyadÆto ti vuccati. Ãpatti dukkaÂassà 'ti Ãïattiyà tÃva Buddharakkhitassa dukkaÂaæ. patigaïhÃti Ãpatti dukkaÂassà 'ti SaÇgharakkhitena sampaÂicchite mÆlaÂÂhass' eva dukkaÂan ti veditabbaæ evaæ sante paÂiggahaïe Ãpatti yeva na siyà sa¤carittapaÂiggahaïa-maraïÃbhinandanesu pi ca Ãpatti hoti,


#<[page 450]>#
%<450                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  maraïapaÂiggahaïe kathaæ na siyà tasmà paÂiggaïhantass' ev' etaæ dukkataæ, ten' ev' ettha mÆlaÂÂhassà 'ti na vuttaæ. purimanayena pi c' etaæ paÂiggaïhantassa veditabbam eva, okÃsÃbhÃvena pana na vuttaæ, tasmà yo yo patigaïhÃti tassa tassa tappaccayà Ãpatti yevà 'ti ayam ettha amhÃkaæ khanti, yathà c' ettha evaæ adinnÃdÃne pÅti, sace pana so taæ jÅvità vocopeti ÃïÃpakassa ca Buddharakkhitassa voropakassa ca SaÇgharakkhitassà 'ti ubhinnam pi pÃrÃjikaæ, mÆlaÂÂhassa pana Ãcariyassa visaÇketattà pÃrÃjikena anÃpatti, Dhammarakkhitassa ajÃnanatÃya sabbena sabbaæ anÃpatti, Buddharakkhito pana dvinnaæ sotthibhÃvaæ katvà attanà naÂÂho ti.
     gatapaccÃgatadÆtaniddese so gantvà puna paccÃgacchatÅti tassa jÅvità voropetabbassa samÅpaæ gantvà susaævihitarakkhattà naæ jÅvità voropetuæ asakkonto Ãgacchati. yadà sakkosi tadà ti kiæ ajj' eva mÃrito mÃrito hoti, gaccha yadà sakkosi tadà naæ jività voropehÅti, Ãpatti dukkaÂassà 'ti evaæ puna ÃïattiyÃpi dukkaÂam eva hoti, sace pana so avassaæ jÅvità voropetabbo hoti atthasÃdhikacetanà maggÃnantaraphalasadisà tasmà ayaæ Ãïattikkhaïe yeva pÃrÃjiko.
sace pi vadhako saÂÂhivassÃtikkamena taæ vadheti ÃïÃpako ca antarà kÃlaæ karoti hÅnÃya và Ãvattati assamaïo 'va hutvà kÃla¤ ca karissati hÅnaya và Ãvattissati. sace ÃïÃpako gihÅkÃle mÃtaraæ và pitaraæ và arahantaæ và sandhÃya evaæ ÃïÃpetvà pabbajati tasmiæ pabbajite Ãïatto taæ mÃreti ÃïÃpako gihÅkÃle yeva mÃtughÃtako pitughÃtako arahantaghÃtako hoti, tasmà n' ev' assa pabbajjà na upasampadà rÆhati. sace pi mÃretabbapuggalo Ãïattikkhaïe puthujjano yadà pana taæ Ãïatto mÃreti tadà arahà hoti,


#<[page 451]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              451>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  Ãïattito và pahÃraæ labhitvà dukkhamÆlikasaddhaæ nissÃya vipassanto arahattaæ patvà ten' ev' ÃbÃdhena kÃlaæ karoti ÃïÃpako Ãnattikkhaïe yeva arahantaghÃtako vadhako pana sabbattha upakkamakaraïakkhaïe yeva pÃrÃjiko hoti., idÃni ye sabbesu yev' imesu dÆtavasena vuttamÃtikÃpadesu saÇketavisaÇketadassanatthaæ vuttà tayo vÃrà tesu paÂhamavÃre tÃva, yasmà taæ sanikaæ và bhaïanto tassa và badhiratÃya mà ghÃtehÅti evaæ vacanaæ na sÃvesi, tasmà mÆlaÂÂho na mutto, dutiyavÃre sÃvitattà mutto. tatiyavÃre pana tena ca sÃvitattà itarena ca sÃdhÆ 'ti sampaÂicchitvà oratattà ubho pi muttà 'ti. dÆtakathà niÂÂhitÃ.
     araho rahosa¤¤ÅniddesÃdÅsu araho ti sammukhe. raho ti parammukhe. tattha yo upaÂÂhÃnakÃle veribhikkhumhi bhikkhÆhi saddhiæ Ãgantvà purato nisinno yeva andhakÃradosena tassa ÃgatabhÃvaæ ajÃnanto: aho vata itthannÃmo hato assa corÃpi nÃma taæ na hananti sappo na ¬aæsati na satthaæ và visaæ và ÃharatÅti tassa maranaæ abhinandanto ÅdisÃni vacanÃni ullapati, ayaæ araho rahosa¤¤Å ullapati nÃma. sammukhe 'va tasmiæ parammukhasa¤¤Åti attho.
yo pana taæ purato nisinnaæ disvà puna upaÂÂhÃnaæ katvà gatehi bhikkhÆhi saddhiæ gate pi tasmiæ idh' eva so nisinno ti sa¤¤Å hutvà purimanayen' eva ullapati, ayaæ raho arahosa¤¤Å ullapati nÃma. eten' eva upÃyena araho arahosa¤¤Å raho rahosa¤¤Å ca veditabbÃ, catunnam pi ca etesaæ vÃcÃya vÃcÃya dukkaÂan ti veditabbaæ.


#<[page 452]>#
%<452                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
     idÃni maraïavaïïasaævaïïanÃya vibhÃgadassanatthaæ vuttesu pa¤casu kÃyena saævaïïanÃdi mÃtikÃniddesesu kÃyena vikÃraæ dassetÅti yathà so jÃnÃti satthaæ và Ãharitvà visaæ và khÃditvà rajjuyà và ubbandhitvà sobbhÃdÅsu và papatitvà yo marati so kira dhanaæ và labhati yasaæ và labhati saggaæ và gacchatÅti ayam attho etena vutto ti.
tattha hatthamuddÃdÅhi dasseti vÃcÃya bhaïatÅti tam ev' atthaæ vÃkyabhedaæ katvà bhaïati.
     tatiyavÃro ubhayavasena vutto, sabbattha saævaïïanÃya payoge payoge dukkaÂaæ, tassa dukkhuppattiyaæ saævaïïakassa thullaccayaæ, yaæ uddissa vaïïanà katÃ, tasmiæ mate saævaïïanakkhaïe yeva saævaïïakassa pÃrÃjikaæ.
so taæ na jÃnÃti a¤¤o ¤atvà laddho vata me sukhuppatti upÃyo ti tÃya saævaïïanÃya marati anÃpatti. dvinnaæ uddissa saævaïïanÃya katÃya eko ¤atvà marati pÃrÃjikaæ, dve pi maranti pÃrÃjika¤ ca akusalarÃsi ca, esanayo sambahulesu. anodissa maraïaæ saævaïïento Ãhiï¬ati yo yo taæ saævaïïanaæ ¤atvà marati sabbo tena mÃrito hoti.
dÆtena saævaïïanÃya asukaæ nÃma gehaæ và gÃmaæ và gantvà itthannÃmassa evaæ maraïavaïïaæ saævaïïehÅti sÃsane Ãropitamatte dukkaÂaæ. yass' atthÃya pahito tassa dukkhuppattiyà mÆlaÂÂhassa thullaccayaæ maraïena pÃrÃjikaæ. dÆto ¤Ãto dÃni ayaæ saggamaggo ti tassa anÃrocetvà attano ¤Ãtissa và sÃlohitassa và Ãroceti, tasmiæ mate visaæketo hoti mÆlaÂÂho muccati, dÆto tath' eva cintentvà sayaæ saævaïïanÃya vuttaæ katvà marati visaæketo 'va, anodissa pana sÃsane Ãropite yattakà dÆtassa saævaïïanÃya maranti tattakà pÃïÃtipÃtÃ, sace mÃtÃpitaro maranti Ãnantariyam pi hoti. lekhÃsaævaïïanÃya lekhaæ chindatÅti païïe và potthake và akkharÃni likhati: yo satthaæ và Ãharitvà papÃte và papatitvà a¤¤ehi và aggippavesana-udakappavesanÃdÅhi upÃyehi marati so ida¤ c' ida¤ ca labhatÅti,


#<[page 453]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              453>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  và tassa dhammo hoti và ti etthÃpi dukkaÂathullaccayà vuttanayen' eva vetitabbÃ. uddissa likhite pana yaæ uddissa likhitaæ, tass' eva maraïena pÃrÃjikaæ. bahuæ uddissa likhite yattakà maranti tattakà pÃïÃtipÃtÃ, mÃtÃpitunnaæ maraïena Ãnantariyaæ, anodissa likhite pi esevanayo. bahÆ marantÅti vippaÂisÃre uppanne taæ potthakaæ jhÃpetvà và yathà và akkharÃni na pa¤¤Ãyanti tathà katvà muccati. sace so parassa potthako hoti odissa likhito và hoti anodissa likhito và gahitaÂÂhÃne Âhapetvà muccati. sace mÆlena kÅto hoti potthakasÃmikÃnaæ potthakaæ yesaæ hatthato mÆlaæ gahitaæ tesaæ mÆlaæ datvà muccati. sace sambahulà maraïavaïïaæ likhissÃmà 'ti ekajjhÃsayà hutvà eko rukkhaæ Ãrohitvà païïaæ chindati eko Ãharati eko potthakaæ karoti eko likhati eko sace kaïÂhakalekho hoti masiæ makkheti masiæ makkhetvà taæ potthakaæ sajjetvà sabb' eva sabhÃyaæ và Ãpaïe và yattha và pana lekhà dassanakotÆhalakà bahÆsannipatanti tattha Âhapenti, taæ vÃcetvà sace pi eko marati sabbesaæ pÃrÃjikaæ. sace bahukà maranti vuttasadiso 'va nayo. vippaÂisÃre pana uppanne taæ potthakaæ sace pi ma¤jÆsÃya gopenti a¤¤o ca taæ disvà nÅharitvà puna bahunnaæ dasseti n' eva muccanti, tiÂÂhatu ma¤jÆsà sace pi taæ potthakaæ nadiyaæ và samudde và khipanti dhovanti khaï¬Ãkhaï¬aæ và chindati aggimhi và jhÃpenti yÃva saÇghaÂÂite pi duddhote và dujjhÃpite và patte akkharÃni pa¤¤Ãyanti tÃva na muccanti, yathà pana akkharÃni na pa¤¤Ãyanti tath' eva kate muccantÅti.


#<[page 454]>#
%<454                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I. 3.>%
     idÃni thÃvarapayogassa vibhÃvadassanatthaæ vuttesu opÃtÃdimÃtikà niddesesu, manussaæ odissa opÃtaæ khaïatÅti, itthannÃmo pÃtitvà marissatÅti ka¤ci manussaæ uddisitvà yattha so ekato vicarati tattha ÃvÃÂaæ khaïati, khaïantassa tÃva sace pi jÃtapaÂhaviæ khaïati pÃïÃtipÃtassa payogattà payoge payoge dukkaÂaæ, yaæ uddissa khaïati tassa dukkhuppattiyà thullaccayaæ maraïena pÃrÃjikaæ, a¤¤asmiæ patitvà mate anÃpatti, sace anodissa yo koci marissatÅti khato hoti yattakà patitvà maranti tattakà pÃïÃtipÃtÃ, ÃnantariyavatthÆsu ca Ãnantariyaæ thullaccaya-pÃcittiyavatthÆsu thullaccaya-pÃcittiyÃni. bahÆ tattha cetanà katamÃya pÃrÃjikaæ hotÅti. MahÃaÂÂhakathÃyaæ tÃva vuttaæ ÃvÃÂaæ gambhÅrato ca ÃyÃmavitthÃrato ca khaïitvà pamÃïe Âhapetvà tacchetvà pu¤chitvà paæsupacchiæ uddharantassa sanniÂÂhÃpakà atthasÃdhanacetanà maggÃnantaraphalasadisÃ, sacpi vassasatassa accayena patitvà avassaæ maraïakasatto hoti sanniÂÂhÃpakacetanÃyam eva pÃrÃjikan ti. MahÃpaccariyaæ pana SaÇkhepaÂÂhakathÃya¤ ca imasmiæ ÃvÃÂe patitvà marissatÅti ekasmim pi kuddÃlappahÃre dinne Sace koci tattha pakkhalito patitvà marati pÃrÃjikam eva. suttantiyatherà pana sanniÂÂhÃpakacetanaæ gaïhantÅti vuttaæ.
eko opÃtaæ khaïitvà asukaæ nÃma Ãnetvà idha pÃtetvà mÃrehÅti a¤¤aæ ÃïÃpeti. so taæ pÃtetvà mÃreti ubhinnaæ pÃrÃjikaæ. a¤¤aæ pÃtetvà mÃreti sayaæ patitvà marati a¤¤o attano dhammatÃya patitvà marati, sabbattha visaÇketo hoti mÆlaÂÂho muccati. asuko asukaæ Ãnetvà idha mÃressatÅti khate pi es' eva nayo. yemaritukÃmà idha marissantÅti khaïati, ekassa maraïe pÃrÃjikaæ bahunnaæ maraïe akusalarÃsi,


#<[page 455]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              455>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  mÃtÃpitunnaæ maraïe Ãnantariyaæ thullaccaya-pÃcittiyavatthÆsu thullaccaya-pÃcittiyÃni. ye keci mÃretukÃmà te idha pÃtetvà mÃressantÅti khaïati, tattha pÃtetvà mÃrenti, ekasmiæ mate pÃrÃjikaæ. bahusu akusalarÃsi ÃnantariyÃdivatthÆsu ÃnantariyÃdÅni, idha ca arahantÃpi saÇgahaæ gacchanti, purimanaye pana tesaæ maritukÃmatÃya patanaæ n' atthÅti te na saÇgayhanti, dvÅsu pi nayesu attano dhammatÃya patitvà mate visaÇketo. ye keci attano verike ettha pÃtetvà mÃressantÅti khaïati., tattha ca verikà verike pÃtetvà mÃrenti, ekasmiæ mÃrite pÃrÃjikaæ, bahusu akusalarÃsi, mÃtari và pitari và arahante và verikehi Ãnetvà tattha mÃrite Ãnantariyaæ, attano dhammatÃya patitvà mate visaÇketo, yo pana maritukÃmà và amaritukÃmà và mÃretukÃmà và amÃretukÃmà và ye keci ettha patità và pÃtità và marissantÅti sabbathÃpi anodiss' eva khaïati, yo yo marati tassa tassa maraïena yathÃnurÆpaæ kamma¤ ca phusati Ãpatti¤ ca Ãpajjati. sace gabbhinÅ patitvà sagabbhà marati dve pÃïÃtipÃtÃ, gabbho yeva vinassati eko, gabbho na vinassati mÃtà marati eko yeva. corehi anubaddho patitvà marati opÃtakhaïakass' eva pÃrÃjikaæ. corà tattha pÃtetvà mÃrenti pÃrÃjikam eva. tattha patitaæ bahi nÅharitvà mÃrenti pÃrÃjikam eva. kasmÃ, opÃte patitappayogena gahitattÃ, opÃtato nikkhamitvà ten' eva ÃbÃdhena marati pÃrÃjikam eva. bahÆni vassÃni atikkamitvà puna kupitena ten' ev' ÃbÃdhena marati pÃrÃjikam eva. opÃte patanappaccayà uppannarogena gÅlÃnass' eva a¤¤o rogo uppajjati opÃtarogo balavataro hoti tena mate pi opÃtakhaïako na muccati. sace pacchà uppannarogo balavà hoti tena mate muccati. ubhohi mate na muccati, opÃte opapÃtikamanusso nibbattitvà uttarituæ asakkonto marati pÃrÃjikam eva.
manussaæ odissa khate yakkhÃdÅsu patitvà matesu anÃpatti.


#<[page 456]>#
%<456                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
yakkhÃdayo odissa khate manussÃdÅsu marantesu pi es' eva nayo. yakkhÃdayo odissa khaïantassa pana khaïane pi tesaæ dukkhuppatti yam pi dukkaÂam eva. maraïavatthuvasena thullaccayaæ pÃcittiyaæ vÃ, anodissa khate opÃte yakkharÆpena và petarÆpena và patati tiracchÃnarÆpena marati patanarÆpaæ pamÃïaæ tasmà thullaccayan ti Upatissatthero. maraïarÆpaæ pamÃïaæ tasmà pÃcittiyan ti Phussadevatthero. tiracchÃnarÆpena patitvà yakkhapetarÆpena mate pi esevanayo. opÃtakkhaïako opÃtaæ a¤¤assa vikkiïÃti và mudhà và deti yo yo patitvà marati tappaccayà tass' eva Ãpatti ca kammabandho ca. yena laddho so niddoso ti. atha so pi evaæ patità uttarituæ asakkontà nassissanti sÆddhÃrà và na bhavissantÅti taæ opÃtaæ gambhÅrataraæ và uttÃnataraæ và dÅghataraæ và rassataraæ và vitthatataraæ và sambÃdhataraæ và karoti ubhinnam pi Ãpatti ca kammabandho ca. bahÆ marantÅti vippaÂisÃre uppanne opÃtaæ paæsunà pÆreti, sace koci paæsumhi patitvà marati pÆretvÃpi mÆlaÂÂho na muccati. deve vassante kaddamo hoti tattha laggitvà mate pi, rukkho và patanto vÃto và vassodakaæ và paæsuæ harati, kandamÆlatthaæ và paÂhaviæ khaïantà tattha ÃvÃÂaæ karonti. tattha sace koci laggitvà và patitvà và marati mÆlaÂÂho na muccati.
tasmiæ pana okÃse mahantaæ taÊÃkam và pokkharaïiæ và kÃretvà cetiyaæ và patiÂÂhÃpetva bodhiæ và ropetvà ÃvÃsaæ và sakaÂamaggaæ và kÃretvà muccati. yadÃpi thiraæ katvà pÆrite opÃte rukkhÃdÅnaæ mÆlÃni mÆlehi saæsibbitÃni honti,


#<[page 457]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              457>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  jÃtapaÂhavÅ và jÃtà tadÃpi muccati. sace pi nadÅ Ãgantvà opÃtaæ harati evam pi muccatÅti. ayaæ tÃva opÃtakathÃ.
     opatass' eva pana anulomesu pÃsÃdÅsu pi yo tÃva pÃsaæ o¬¬eti ettha bajjhitvà sattà marissantÅti. avassaæ bajjhanakasattÃnaæ vasena hatthà muttamatte pÃrÃjikÃnantariya-thullaccaya-pÃcittiyÃni veditabbÃni. odissa kate yaæ odissa o¬¬ito tato a¤¤esaæ bandhane anÃpatti. pÃse mÆlena và mudhà và dinne pi mÆlaÂÂhass' eva kammabandho, sace yena laddho so uggalitaæ và pÃsaæ saïÂhapeti passena và gacchante disvà vatiæ katvà sammukhe paveseti thaddhataraæ và pÃsayaÂÂhiæ Âhapeti daÊhataraæ và pÃsarajjuæ bandhati thirataraæ và khÃïukaæ và ÃkoÂeti ubho pi na muccanti. sace vippaÂisÃre uppanne pÃsaæ uggaÊÃpetvà gacchati taæ disvà puna a¤¤e saïÂhapenti baddhà baddhà maranti mÆlaÂÂho na muccati. sace pana tena pÃsayaÂÂhi sayaæ akatà hoti gahitaÂÂhÃne Âhapetvà muccati. tattha jÃtakayaÂÂhiæ chinditvà mÆlaÂÂho muccati, sayaæ katayaÂÂhiæ pana gopento pi na muccati, yadi hi taæ a¤¤o gaïhitvà pÃsaæ saïÂhapeti tappaccayà marantesu mÆlaÂÂho na muccati.
sace taæ jhÃpetvà alÃtaæ katvà cha¬¬eti tena alÃtena pahÃraæ laddhà marantesu pi na muccati, sabbaso pana jhÃpetvà vinÃsetvà và muccati. pÃsarajjum pi a¤¤ehi ca vaÂÂitaæ gahitaÂÂhÃne Âhapetvà muccati, rajjuke labhitvà sayaæ vaÂÂitaæ ubbaÂÂetvà vÃke labhitvà vaÂÂitaæ hÅrahÅraæ katvà muccati, ara¤¤ato pana sayavÃke Ãharitvà vaÂÂitaæ gopento pi na muccati, sabbaso pana jhÃpetvà và nÃsetvà và muccati.
adÆhalaæ sajjento catÆsu padesu adÆhalama¤caæ Âhapetvà pÃsÃïe Ãropeti payoge payoge dukkaÂaæ, sabbasajjaæ katvà hatthato muttamatte avassaæ ajjhottharitabbakasattÃnaæ vasena odissÃnodissakÃnurÆpena pÃrÃjikÃdÅni veditabbÃni.


#<[page 458]>#
%<458                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  adÆhaÊe mÆlena và mudhà và dinne pi mÆlaÂÂhass' eva kammabandho, sace yena laddhaæ so patitaæ và ukkhipati a¤¤e pi pÃsÃïe Ãropetvà garukataraæ và karoti passena và gacchante disvà vatiæ katvà adÆhaÊaæ paveseti ubho pi na muccanti. sace pi vippaÂisÃre uppanne adÆhaÊaæ pÃtetvà gacchati taæ disvà a¤¤o saïÂhapeti mÆlaÂÂho na muccati, pÃsÃïe pana gahitaÂÂhÃne Âhapetvà adÆhaÊapÃde ca pÃsayaÂÂhiyaæ vuttanayena gahitaÂÂhÃne Âhapetvà jhÃpetvà và muccati. sÆlaæ ropentassÃpi sabbasajjaæ katvà hatthato muttamatte sÆlamukhe patitvà avassaæ maraïakasattÃnaæ vasena odissÃnodissÃnurÆpato pÃrÃjikÃdÅni veditabbÃni. sÆle mÆlena và mudhà và dinne pi mÆlaÂÂhass' eva kammabandho, sace yena laddhaæ so ekappahÃren' eva marissantÅti tikhiïataraæ và karoti dukkhaæ marissantÅti kuïÂataraæ và karoti uccan ti sallakkhetvà nÅcataraæ và nÅcan ti sallakkhetvà uccataraæ và puna ropeti, vaÇkaæ và ujukaæ atiujukaæ và Åsakaæ poïaæ karoti ubho pi na muccanti. sace pana aÂÂhÃne Âhitan ti a¤¤asmiæ ÂhÃne Âhapeti, ta¤ ce maraïatthÃya Ãdito ppabhÆti pariyesitvà kataæ hoti mÆlaÂÂho na muccati, apariyesitvà pana katam eva labhitvà ropite mÆlaÂÂho muccati, vippaÂisÃre uppanne pÃsayaÂÂhiyaæ vuttanayena gahitaÂÂhÃne và Âhapetvà jhÃpetvà và muccati.
     apassene satthaæ và ti ettha apassenaæ nÃma niccaparibhogo ma¤co và pÅÂhaæ và apassenaphalakaæ và divÃÂÂhÃne nisÅdantassa apassenakatthambho và tattha jÃtakarukkho và caÇkame apassÃyatiÂÂhantassa Ãlambaïarukkho và Ãlambaïaphalakaæ và sabbam p' etaæ apassÃyanÅyaÂÂhena apassenaæ nÃma,


#<[page 459]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              459>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tasmiæ apassene yathà apassayantaæ vijjhati và chindati và tathà katvà vÃsi-pharasu-satti-ÃrakaïÂÃdÅnaæ a¤¤ataraæ satthaæ Âhapeti dukkaÂaæ. dhuvaparibhogaÂÂhÃne nirÃsaÇkassa nisÅdato và nipajjato và apassayantassa và satthasamphassapaccayà dukkhuppattiyà thullaccayaæ, maraïena pÃrÃjikaæ. ta¤ ce a¤¤o pi tassa veribhikkhu vihÃracÃrikaæ caranto disvÃ: imassa ma¤¤e maraïatthÃya imaæ nikkhittaæ sÃdhu suÂÂhu maratÆ 'ti abhinandanto gacchati dukkaÂaæ. sace pana so pi tattha evaæ kate sukataæ bhavissatÅti tikhiïadhÃrÃdikaraïena ki¤ci ki¤ci kammaæ karoti tassÃpi pÃrÃjikaæ. sace pana aÂÂhÃne Âhitan ti uddharitvà a¤¤asmiæ ÂhÃne Âhapeti tad attham eva katvà Âhapite mÆlaÂÂho na muccati, pÃkatikaæ labhitvà Âhapitaæ hoti na muccati, taæ apanetvà a¤¤aæ tikhiïataraæ Âhapeti mÆlaÂÂho muccat' eva.
     visamakkhaïe pi yÃva maraïÃbhinandane dukkaÂaæ tÃva esevanayo. sace pana so pi khuddakaæ visamaï¬alan ti sallakkhetvà mahantaraæ karoti mahantaæ và atitanukaæ hotÅti khuddakaæ karoti tanukaæ và bahaÊaæ bahaÊaæ và tanukaæ karoti agginà tÃpetvà heÂÂhà và upari và sa¤cÃreti tassÃpi pÃrÃjikaæ. idaæ aÂÂhÃne Âhitan ti sabbam eva tacchetvà pu¤chitvà a¤¤asmiæ ÂhÃne Âhapeti, attanà bhesajjÃni yojetvà kate mÆlaÂÂho na muccati, attanà akate muccati.
sace pana so imaæ visaæ atiparittan ti a¤¤am pi Ãnetvà pakkhipati yassa visena marati tassa pÃrÃjikaæ. sace ubhinnam pi santakena marati ubhinnam pÃrÃjikaæ. imaæ visaæ nibbisanti taæ apanetvà attano visam eva Âhapeti, tass' eva pÃrÃjikaæ mÆlaÂÂho muccati. dubbalaæ và karotÅti ma¤capÅÂhaæ aÂaniyà heÂÂhÃbhÃge chinditvà bidalehi và rajjukehi và yehi vÅtaæ hoti te và chinditvà appÃvasesam eva katvà heÂÂhà Ãvudhaæ nikkhipati,


#<[page 460]>#
%<460                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  ettha patitvà marissatÅti, apassenaphalakÃdÅnam pi caÇkame ÃlambanarukkhaphalakapariyosÃnÃnaæ parabhÃgaæ chinditvà heÂÂhà Ãvudhaæ nikkhipati, sobbhÃdÅsu ma¤caæ và pÅÂham và apassenaphalakaæ và Ãnetvà Âhapeti yathà tattha nisinnamatto và apassenamatto và patati, sobbhÃdÅsu và sa¤caraïasetu hoti taæ dubbalaæ karoti, evaæ karontassa karaïe dukkaÂaæ, itarassa dukkhuppattiyà thullaccayaæ maraïe pÃrÃjikaæ.
bhikkhuæ Ãnetvà sobbhÃdÅnaæ taÂe Âhapeti disvà bhayena kampento patitvà marissatÅti dukkaÂaæ. so tath' eva patati dukkhuppattiyà thullaccayaæ, maraïe pÃrÃjikaæ, sayaæ pÃteti a¤na pÃtÃpeti a¤¤o avutto 'va attano dhammatÃya pÃteti amanusso pÃteti vÃtappahÃrena patati attano dhammatÃya patati sabbattha maraïe pÃrÃjikaæ. kasmÃ, tassa payogena sabbhÃditaÂe ÂhitattÃ.
     upanikkhipaïaæ nÃma samÅpe nikkhipaïaæ, tattha yo iminà asinà mato dhanaæ và labhatÅti Ãdinà nayena maraïavaïïaæ và saævaïïetvà iminà maraïatthikà marantu mÃraïatthikà mÃrentÆ 'ti và vatvà asiæ upanikkhipati tassa upanikkhipaïe dukkaÂaæ. maritukÃmo và tena attÃnaæ paharatu mÃretukÃmo và a¤¤aæ paharatu ubhayatthÃpi parassa dukkhuppattiyà upanikkhepakassa thullaccayaæ, maraïena pÃrÃjikaæ, anodissa nikkhitte bahunnaæ maraïe akusalarÃsi pÃrÃjikÃdivatthÆsu pÃrÃjikÃdÅni, vippaÂisÃre uppanne asiæ gahitaÂÂhÃne Âhapetvà muccati, kiïitvà gahito hoti asisÃmikÃnaæ asiæ yesaæ hatthato mÆlaæ gahitaæ tesaæ mÆlaæ datvà muccati, sace lohapiï¬iæ và phÃlaæ và kuddÃÊaæ và gahetvà asi kÃrÃpito hoti, yaæ bhaï¬aæ gahetvà kÃrito tad eva katvà muccati, sace pi kuddÃÊam gahetvà kÃritaæ vinÃsesvà phÃlaæ kÃreti phÃlena pahÃraæ labhitvà marantesu pi pÃïÃtipÃtà na muccati.


#<[page 461]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              461>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  sace pana lohaæ samuÂÂhÃpetvà upanikkhipaïattham eva kÃrito hoti arena ghaæsitvà cuïïavicuïïaæ katvà vippakiïïe muccati.
sace pi saævaïïanà potthako viya bahÆhi ekajjhÃsayehi kato hoti potthake vuttanayen' eva kammabandhavinicchayo veditabbo. esa nayo sattibheï¬Åsu, laguÊe pÃsayaÂÂhisadiso vinicchayo, tathà pÃsÃïe satthe asisadiso 'va.
     visaæ và ti upanikkhipantassa vatthuvasena odissÃnodissÃnurÆpato pÃrÃjikÃdivatthÆsu pÃrÃjikÃdÅni veditabbÃni, kiïitvà Âhapitesu purimanayena paÂipÃkatikaæ katvà muccati, sayaæ bhesajjehi yojite avisaæ katvà muccati, rajjuyà pÃsarajjusadiso 'va vinicchayo. bhesajje, yo bhikkhu veribhikkhussa pajjarake và visabhÃgaroge và uppanne asappÃyÃni pi sappiÃdÅni sappÃyÃnÅti maraïÃdhippÃyena deti a¤¤aæ và ki¤ci kandamÆlaphalaæ, tassa evaæ bhesajjadÃnedukkaÂaæ parassa dukkhuppattiyaæ maraïe ca thullaccaya-pÃrÃjikÃni, Ãnantariyavatthumhi Ãnantariyan ti veditabbaæ. rÆpÆpahÃre, upasaæharatÅti manÃpaæ amanÃpaæ và rÆpaæ tassa samÅpe Âhapeti attanà và yakkhapetÃdivesaæ gahetvà ÂiÂÂhati tassa upasamhÃramatte dukkaÂaæ, parassu taæ rÆpaæ disvà bhayuppattiyaæ thullaccayaæ, maraïe pÃrÃjikaæ. sace pana tad evarÆpaæ ekaccassa manÃpaæ hoti alÃbhakena ca sussitvà marati visaÇketo, manÃpiye pi es' eva nayo. tattha pana visesena itthÅnaæ purisarÆpaæ purisÃna¤ ca itthÅrÆpaæ manÃpaæ taæ alaÇkaritvà upasaæharati diÂÂhamattakam eva karoti aticiram passitum pi na deti, itaro alÃbhakena sussitvà marati pÃrÃjikaæ. sace uttasitvà marati visaÇketo,


#<[page 462]>#
%<462                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  atha pana uttasitvà và alÃbhakena và ti avicÃretvà kevalaæ passitvà marissatÅti upasaæharati uttasitvà và sussitvà và mate pÃrÃjikam eva. eten' eva upÃyena saddÆpahÃrÃdayo pi veditabbÃ. kevalaæ h' ettha amanussasaddÃdayo utrÃsajanakà amanÃpasaddÃ, purisÃnaæ itthÅsaddaæ madhuraæ gandhabbasaddÃdayo cittassÃdakarà manÃpasaddÃ, Himavante visarukkhÃnaæ mÆlÃdigandhà kuïapagandhà ca amanÃpagandhÃ, kÃlÃnusÃrÅmÆlagandhÃdayo manÃpagandhÃ, paÂikkÆlamÆlarasÃdayo amanÃparasà apaÂikkÆlamÆlarasÃdayo manÃparasÃ, visaphassamahÃkacchuphassÃdayo amanÃpaphoÂÂhabbà cÅnapaÂÂahaæsapupphatulikaphassÃdayo manÃpaphoÂÂhabbà ti veditabbÃ. dhammÆpahÃre dhammo ti desanà dhammo veditabbo. desanÃvasena và niraye ca sagge ca vipattisampattibhedaæ dhammÃrammaïam eva. nerayikassà 'ti bhinnasaævarassa katapÃpassa niraye nibbattanÃrahasattassa pa¤cavidhabandhanakammakaraïÃdi nerayikakathaæ katheti, ta¤ ce sutvà so uttassitvà marati, kathikassa pÃrÃjikaæ. sace pana sutvÃpi attano dhammatÃya marati anÃpatti. imaæ sutvà evarÆpaæ pÃpaæ na karissati oramissati viramissatÅti nirayakathaæ kathesi, taæ sutvà itaro uttasitvà marati anÃpatti.
saggakathan ti devanÃÂakÃdÅnaæ NandanavanÃdÅna¤ ca sampattikathaæ, taæ sutvà itaro saggÃdhimutto sÅghaæ taæ sampattiæ pÃpuïitukÃmo satthÃharaïavisakhÃdanÃahÃrÆpaccheda-assÃsapassÃsa-sanniruddhanÃdÅhi dukkhaæ uppÃdeti, kathikassa thullaccayaæ marati pÃrÃjikaæ. sace pi so sutvÃpi yÃvatÃyukaæ Âhatvà attano dhammatÃya marati anÃpatti,


#<[page 463]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              463>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  imaæ sutvà pu¤¤Ãni karissatÅti katheti, taæ sutvà itaro attano dhammatÃya kÃlaæ karoti anÃpatti. ÃcikkhanÃya puÂÂho bhaïatÅti bhante kathaæ mato dhanaæ và labhati sagge và uppajjatÅti evaæ pucchito bhaïati. anusÃsaniyaæ apuÂÂho ti evaæ apucchito sÃma¤¤' eva bhaïati.
saÇketakamma-nimittakammÃni adinnÃdÃnakathÃyaæ vuttanayen' eva veditabbÃni.
     evaæ nÃnappakÃrato Ãpattibhedaæ dassetvà idÃni anÃpattibhedaæ dassento anÃpatti asaæciccà 'ti Ãdim Ãha. tattha asaæciccà 'ti iminà upakkamena imaæ mÃremÅti acetetvÃ, evaæ hi acetetvà katena upakkamena pare mate pi anÃpatti.
vakkhati ca anÃpatti bhikkhu asaæciccà 'ti. ajÃnantassà 'ti iminà ayaæ marissatÅti ajÃnantassa, upakkamena pare mate pi anÃpatti. vakkhati ca visapiï¬apÃtavatthusmiæ anÃpatti bhikkhu ajÃnantassà 'ti, na maraïÃdhippÃyassà 'ti maraïaæ anicchantassa, yena hi upakkamena paro marati tena upakkamena tasmiæ marite pi na maraïÃdhippÃyassa anÃpatti. vakkhati ca anÃpatti bhikkhu na maraïÃdhippÃyassà 'ti, ummattakÃdayo pubbe vuttanayà eva. idha pana Ãdikammikà a¤¤ama¤¤aæ jÅvità voropitabhikkhÆ tesaæ anÃpatti, avasesÃnaæ maraïavaïïasaævaïïanakÃnaæ Ãpatti yevà 'ti. padabhÃjaniyavaïïanà niÂÂhitÃ.
     samuÂÂhÃnÃdÅsu imaæ sikkhÃpadaæ ti-samuÂÂhÃnaæ kÃyacittato vÃcÃcittato kÃyavÃcÃcittato ca samuÂÂhÃti. kiriyÃ, sa¤¤Ãvimokkhaæ, sacittakaæ, lokavajjaæ, kÃyakammaæ, vacÅkammaæ, akusalacittaæ, dukkhavedanaæ. sace pi hi sirisayanaæ ÃrÆÊho rajjasampattisukhaæ anubhavanto rÃjà coro deva ÃnÅto ti vutte, gacchatha naæ mÃrethà 'ti hasamÃno bhaïati domanassacitten'eva bhaïatÅti veditabbo.


#<[page 464]>#
%<464                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
sukhavokiïïattà pana anuppabandhabhÃvà ca dujjÃnam etaæ puthujjanehÅti. vinÅtavatthukathÃsu paÂhamavatthusmiæ kÃru¤¤enà 'ti te bhikkhÆ tassa mahantaæ gela¤¤adukkhaæ disvà kÃru¤¤aæ uppÃdetvà sÅlavà tvaæ katakusalo kasmà mÅyamÃno bhÃyasi nanu sÅlavato saggo nÃma maraïamattapaÂibaddho yevà 'ti evaæ maraïatthikà 'va hutvà maraïatthikabhÃvaæ ajÃnantà maraïavaïïaæ saævaïïesuæ. so pi bhikkhu tesaæ samvaïïanÃya ÃhÃrÆpacchedaæ katvà antarà 'va kÃlam akÃsi, tasmà Ãpattiæ ÃpannÃ, vohÃravasena pana vuttaæ kÃru¤¤ena maraïavaïïaæ saævaïïesuæ ti, tasmà idÃni pi paï¬itena bhikkhunà gilÃnassa bhikkhuno evaæ maraïavaïïo na saævaïïetabbo. sace hi tassa saævaïïanaæ sutvà ÃhÃrÆpacchedÃdinà upakkamena ekajavanavÃrÃvasese pi Ãyusmiæ antarà kÃlaæ karoti iminà 'va mÃrito hoti. iminà pana nayena anusiÂÂhi dÃtabbÃ:sÅlavato nÃma anacchariyà maggaphaluppatti tasmà vihÃrÃdÅsu Ãsattiæ akatvà buddhagataæ dhammagataæ saÇghagataæ kÃyagata¤ ca satiæ upaÂÂhapetvà manasikÃre appamÃdo kÃtabbo ti. maraïavaïïe ca saævaïïite pi so tÃya saævaïïanÃya ki¤ci upakkamaæ akatvà attano dhammatÃya yathÃyunà yathÃnusandhinà 'va marati tappaccayà saævaïïako Ãpattiyà na kÃretabbo ti. dutiyavatthusmiæ na ca bhikkhave appaÂivekkhitvà ti ettha kÅdisaæ Ãsanaæ paÂivekkhitabbaæ kÅdisaæ na paÂivekkhitabbaæ. yaæ suddhaæ Ãsanam eva hoti apaccattharaïakaæ ya¤ ca Ãgantvà ÂhitÃnaæ passataæ yeva attharÅyati taæ na paccavekkhitabbaæ nisÅdituæ vaÂÂati,


#<[page 465]>#
%<Bhvibh_I.3.]            SuttavibhaÇga-vaïïanà              465>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  yam pi manussà sayaæ hatthena akkamitvà idha bhante nisÅdathà 'ti denti tasmim pi vaÂÂati, sace pi paÂhamam eva Ãgantvà nisinnà pacchà uddhaæ và adho và saÇkamanti paccavekkhaïakiccaæ n' atthi. yam pi tanukena vatthena yathà talaæ dissati evaæ paÂicchannaæ hoti tasmim pi paccavekkhaïakiccaæ n' atthi, yam pana paÂigacc' eva pÃvÃrakojavakÃdÅhi atthataæ hoti, taæ hatthene parÃmasitvà sallakkhetvà nisÅditabbaæ. MahÃpaccariyaæ pana ghaïasÃÂakenÃpi atthate yasmiæ vali na pa¤¤Ãyati taæ paÂivekkhitabbaæ ti vuttaæ. musalavatthusmiæ asa¤cicco ti avadhakacetano viruddhapayogo hi so ti, tenÃha asa¤cicco ahan ti. udukkhalavatthuæ uttÃnam eva. bu¬¬hapabbajitavatthÆsu paÂhamasmiæ bhikkhusaÇghassa paÂibandhaæ palibuddhaæ mà akÃsÅti païÃmesi, dutiyasmiæ saÇghamajjhe pi gaïamajjhe pi mahallakattherassa putto ti vuccamÃno tena vacanena aÂÂiyamÃno maratu ayaæ ti païÃmesi, tatiyavatthusmiæ tassa dukkhuppÃdanena thullaccayaæ, tato parÃni tÅïi vatthÆni utthÃnatthÃn' eva. visagatapiï¬apÃtavatthusmiæ sÃrÃïÅyadhammapÆrako bhikkhu aggipiï¬aæ sabrahmacÃrÅnaæ datvà 'va bhu¤jati, tena vuttaæ aggakÃrikaæ adÃsÅti. aggakÃrikan ti aggakiriyaæ. paÂhamaæ laddhapiï¬apÃtaæ aggaggaæ và païÅtapaïÅtaæ piï¬apÃtan ti attho. yà pana tassa dÃnasaÇkhÃtà aggakiriyà sà na sakkà dÃtuæ piï¬apÃtaæ hi so therÃsanato paÂÂhÃya adÃsi.


#<[page 466]>#
%<466                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  te bhikkhÆ ti therÃsanato paÂÂhÃya paribhuttapiï¬apÃtà bhikkhÆ. te kira sabbe pi kÃlam akaæsu, sesam ettha uttÃnam eva. assaddhesu pana micchÃdiÂÂhikulesu sakkaccaæ païÅtabhojanaæ labhitvà anupaparikkhitvà n' eva attanà paribhu¤jitabbaæ, na paresaæ dÃtabbaæ. yam pi Ãbhidosikaæ bhattaæ và khajjakaæ và tato labbhati tam pi na paribhu¤jitabbaæ. apihitavatthum pi hi sappavicchikÃdihi adhisayitaæ cha¬¬aniyadhammaæ tÃni kulÃni denti, gandhahaliddÃdi makkhito pi tato piï¬apÃto na gahetabbo sarÅre rogaÂÂhÃnÃni pu¤chitvà Âhapitaæ bhattam pi hi tÃni dÃtabbaæ ma¤¤antÅti. vÅmaæsanavatthusmiæ vÅmaæsamÃno dve vÅmaæsati sakko nu kho imaæ mÃretuæ no ti. visaæ và vÅmaæsati, mÃreyya nu kho ayaæ imaæ visaæ khÃditvà no ti puggalaæ vÃ, ubhayathÃpi vÅmaæsÃdhippÃyena dinne maratu và mà và thullaccayaæ, idaæ visaæ etaæ mÃretÆ 'ti và idaæ visaæ khÃditvà ayaæ maratÆ 'ti và evaæ dinne pana sace marati pÃrÃjikaæ, no ce thullaccayaæ. ito parÃni tÅïi silÃvatthÆni tÅïi tiïavatthÆni tÅïi iÂÂhaka-vÃsi-gopÃïasÅ-vatthÆni ca uttÃnatthÃn' eva, na kevala¤ ca silÃdÅnaæ yeva vasena ayaæ ÃpattÃnÃpattibhedo hoti, daï¬amuggaranikhÃdanam evÃdÅnam pi vasena hoti yeva. tasmà pÃliyaæ anÃgatam pi Ãgatanayen' eva veditabbaæ.
     aÂÂakavatthÆsu aÂÂako ti vehÃsama¤co vuccati, yaæ setakamma-mÃlÃkamma-latÃkammÃdÅnaæ atthÃya bandhanti tatra Ãvuso atra Âhito bandhÃhÅti maraïÃdhippÃyo yatra Âhito patitvà khÃïunà và bhijjeyya, sobbhapapÃtÃdÅsu và mareyya tÃdisaæ ÂhÃnaæ sandhÃyÃha.


#<[page 467]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              467>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  ettha ca koci upariÂÂhÃnaæ niyÃmeti ito patitvà marissatÅti. koci heÂÂhÃÂÂhÃnaæ idha patitvà marissatÅti. koci ubhayam pi ito idha patitvà marissatÅti. tatra yo upariniyamitaÂÂhÃnà apatitvà a¤¤ato patati heÂÂhà niyamitaÂÂhÃne và apatitvà a¤¤attha patati, ubhayaniyÃme và yaæ ki¤ci ekaæ virÃdhetvà patati, tasmiæ mate visaÇketattà anÃpatti. vihÃracchÃdanavatthusmim pi es' eva nayo. anabhirativatthusmiæ so kira bhikkhu kÃmavitakkÃdÅnaæ samudÃcÃraæ disvà nivÃretuæ asakkonto sÃsane anabhirato gihÅ bhÃvÃbhimukho jÃto, tato cintesi yÃva sÅlabhedaæ na pÃpuïÃmi tÃva marissÃmÅti. atha pabbataæ abhiruhitvà papÃte papatanto a¤¤ataraæ vilivakÃraæ ottharitvà mÃresi, vilivakÃran ti veïukÃraæ. na ca bhikkhave attÃnaæ pÃtetabban ti na attà pÃtetabbo, vibhattivyattayena pan' etaæ vuttaæ. ettha ca na kevalaæ na pÃtetabbaæ a¤¤ena pi yena kenaci upakkamena antamaso ÃhÃrÆpaccheden' pi na mÃretabbo, yo pi hi gilÃno vijjamÃne bhesajje ca upaÂÂhÃkesu ca maritukÃmo ÃhÃraæ upacchindati dukkaÂam eva, yassa pana mahÃÃbÃdho cirÃnubandho bhikkhÆ upaÂÂhahantà kilamanti jigucchanti, kadà nu kho gilÃnato mu¤cissÃmà 'ti aÂÂÅyanti, sace so ayaæ attabhÃvo paÂijaggiyamÃno pi na tiÂÂhati bhikkhÆ ca kilamantÅti ÃhÃraæ upacchindati bhesajjaæ na sevati vaÂÂati. yo ayaæ rogo kharo ÃyusaÇkhÃrà na tiÂÂhanti aya¤ ca me visesÃdhigamo hatthappatto viya dissatÅti upacchindati vaÂÂati yeva. agilÃnassÃpi uppannasaævegassa ÃhÃrapariyesanaæ nÃma papa¤co kammaÂÂhÃnam eva anuyu¤jissÃmÅti kammaÂÂhÃnasÅsena upacchindantassa vaÂÂati. visesÃdhigamaæ vyÃkaritvà ÃhÃraæ upacchindati na vaÂÂati.


#<[page 468]>#
%<468                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
sabhÃgÃnaæ hi lajjÅbhikkhÆnaæ kathetuæ vaÂÂati. silÃvatthusmiæ davÃyà 'ti davena hassena khi¬¬Ãyà 'ti attho.
silà ti pÃsÃïo, na kevala¤ ca pÃsÃïo a¤¤am pi yaæ ki¤ci dÃrukhaï¬aæ và iÂÂhakakhaï¬aæ và hatthena và yantena và pavijjhituæ na vaÂÂati. cetiyÃdÅnaæ atthÃya pÃsÃïÃdayo hasantà hasantà pavaÂÂenti khipanti pi ukkhipanti pi kammasamayo ti vaÂÂati. a¤¤am pi Ådisaæ navakammaæ và karontà bhaï¬akaæ và dhovantà rukkhaæ và dhovanadaï¬akaæ và ukkhipitvà pavijjhanti vaÂÂati. bhattavissaggakÃlÃdÅsu kÃke và soïe và kaÂÂhaæ và kaÂhalaæ và khipitvà palÃpeti vaÂÂati. sedanÃdivatthÆni sabbÃn' eva uttÃnatthÃni, ettha ca ahaæ kukkuccako ti gilÃnupaÂÂhÃnaæ na kÃtabbaæ hitakÃmatÃya sabbaæ gilÃnassa balÃbala¤ ca ruci¤ ca sappÃya¤ ca upalakkhetvà kÃtabbaæ. jÃragabbhinÅvatthusmiæ pavutthapatikà 'ti pavÃsaæ gatapatikÃ. gabbhapÃtanan ti yena paribhuttena gabbho patati tÃdisaæ bhesajjaæ. dvipajÃpatikavatthÆni uttÃnatthÃn' eva. gabbhamaddanavatthusmiæ madditvà pÃtehÅti vutte a¤¤ena maddÃpetvà pÃteti visaÇketaæ. maddÃpetvà pÃtÃpehÅti vutte pi sayaæ madditvà pÃteti visaÇketam eva. manussaviggahe pariyÃyo nÃma n'atthi, tasmà gabbho nÃma maddite patatÅti vutte sà sayaæ và maddatu a¤¤ena và maddÃpetvà pÃtetu visaÇketo n' atthi pÃrÃjikam eva. tÃpanavatthusmim pi es' eva nayo. va¤jhitthÅvatthusmiæ va¤jhitthÅ nÃma yà gabbhaæ na gaïhati, gabbhaæ agaïhakaitthÅ nÃma n' atthi yassà pana gahito pi gabbho na saïthÃti taæ yeva sandhÃyetaæ vuttaæ. utusamaye kira sabbitthiyo gabbhaæ gaïhanti yà panÃyaæ va¤jhÃti vuccati, tassà kucchiyaæ nibbattasattÃnaæ akusalavipÃko sampÃpuïÃti,


#<[page 469]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              469>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  te parittakusalavipÃkena gahitapaÂisandhikà akusalavipÃkena adhibhÆtà vinasnti, abhinavapaÂisandhiyaæ yeva hi kammÃnubhÃvena dvÅh' ÃkÃrehi gabbho na saïthÃti vÃtena và pÃïakehi vÃ, vÃto sodhetvà antaradhÃpeti pÃïakà khÃditvÃ, tassa pana vÃtassa pÃïakÃnaæ và paÂighÃtÃya bhesajje kate gabbho saïÂhaheyya, so bhikkhu taæ akatvà a¤¤aæ kharabhesajjaæ adÃsi, tena sà kÃlam akÃsi, bhagavà bhesajjassa kaÂattà dukkaÂaæ pa¤¤Ãpesi.
     dutiyavatthusmim pi es' eva nayo, tasmà ÃgatÃgatassa parajanassa bhesajjaæ na kÃtabbaæ karonto dukkaÂam Ãpajjati, pa¤cannaæ pana sahadhammikÃnaæ kÃtabbaæ bhikkhussa bhikkhuïiyà sikkhamÃnÃya sÃmaïerassa sÃmaïeriyÃ, samasÅlasaddhÃpa¤¤Ãnaæ hi etesaæ tÅsu sikkhÃsu yuttÃnaæ bhesajjaæ akÃtuæ na labbhati, karontena ca sace tesaæ atthi, tesaæ santakaæ gahetvà yojetvà dÃtabbaæ. sace n' atthi attano santakaæ dÃtabbaæ. sace attano pi n' atthi bhikkhÃcÃravattena và ¤ÃtakapavÃritaÂÂhÃnato và pariyesitabbaæ. alabhantena gilÃnassa atthÃya akaÂavi¤¤attiyÃpi Ãharitvà kÃtabbaæ. aparesam pi pa¤cannaæ kÃtuæ vaÂÂati, mÃtu pitu tad upaÂÂhÃkÃnaæ attano veyyÃvaccakarassa paï¬upalÃsassà 'ti, paï¬upalÃso nÃma yo pabbajjÃpekkho yÃva pattacÅvaraæ paÂiyÃdiyati tÃva vihÃre vasati. tesu sace mÃtÃpitaro issarà honti na paccÃsiæsanti akÃtuæ vaÂÂati, sace pana rajje pi Âhità paccÃsiæsanti akÃtuæ na vaÂÂati. bhesajjaæ paccÃsiæsantÃnaæ bhesajjaæ dÃtabbaæ., yojetuæ ajÃnantÃnaæ yojetvà dÃtabbaæ, sabbesaæ atthÃya sahadhammikesu vuttanayen' eva pariyesitabbaæ. sace pana mÃtaraæ vihÃre Ãnetvà jaggati sabbaæ parikammaæ anÃmasantena kÃtabbaæ. khÃdanÅyaæ bhojanÅyaæ sahatthà dÃtabbaæ, pità pana yathà sÃmaïero evaæ sahatthena nahÃpanasambÃhanÃdÅni katvà upaÂÂhÃtabbo.


#<[page 470]>#
%<470                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  ye mÃtÃpitaro upaÂÂhahanti paÂijagganti tesam pi evam evaæ kÃtabbaæ. veyyÃvaccakaro nÃma yo vetanaæ gahetvà ara¤¤e dÃrÆni và chindati a¤¤aæ và ki¤ci kammaæ karoti tassa roge uppanne yÃvà ¤Ãtakà passanti tÃva bhesajjaæ kÃtabbaæ.
yo pana bhikkhu nissitako hutvà sabbakammÃni karoti tassa bhesajjaæ kÃtabbam eva. paï¬upalÃse pi sÃmaïere viya paÂipajjitabbaæ.
     aparesam pi dasannaæ kÃtuæ vaÂÂati, jeÂÂhabhÃtu kaïitÂhabhÃtu jeÂÂhabhaginiyà kaïiÂÂhabhaginiyà cÆÊamÃtuyà mahÃmÃtuyà cÆÊapituno mahÃpituno pitucchÃya mÃtuÊassà 'ti, tesaæ pana sabbesam pi karontena tesaæ yeva santakaæ bhesajjaæ gahetvà kevalaæ yojetvà dÃtabbaæ, sace pana na ppahonti yÃcanti ca detha no bhante tumhÃkaæ paÂidassÃmà 'ti, tÃvakÃlikaæ dÃtabbaæ. sace pi na yÃcanti amhÃkaæ bhesajjaæ atthi tÃvakÃlikaæ gaïhathà 'ti vatvà yadà nesaæ bhavissati tadà dassantÅti Ãbhogaæ và katvà dÃtabbaæ. sace paÂidenti gahetabbaæ no ce denti na codetabbÃ. ete dasa¤Ãtake Âhapetvà a¤¤esaæ na kÃtabbaæ. etesaæ puttaparamparÃya pana yÃva sattamo kulaparivaÂÂo tÃva cattÃro paccaye ÃharÃpentassa akaÂavi¤¤atti và bhesajjaæ karontassa vejjakammaæ và kuladÆsakÃpatti và na hoti.
sace bhÃtujÃyà bhaginisÃmiko và gilÃnà honti ¤Ãtakà ce tesam pi vaÂÂati, a¤¤Ãtakà ce bhÃtu ca bhaginiyà ca katvà dÃtabbaæ tumhÃkaæ jagganaÂÂhÃne dethà 'ti athavà tesaæ puttÃnaæ katvà dÃtabbaæ tumhÃkaæ mÃtÃpitunnaæ dethà 'ti. etena upÃyena sabbapadesu vinicchayo veditabbo.
tesaæ atthÃya ca sÃmaïerehi ara¤¤ato bhesajjaæ ÃharÃpentena ¤ÃtisÃmaïerehi và ÃharÃpetabbaæ attano atthÃya và ÃharÃpetvà dÃtabbaæ.


#<[page 471]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              471>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tehi pi upajjhÃyassa ÃharÃmà 'ti vattasÅsena Ãharitabbaæ. upajjhÃyassa mÃtÃpitaro pi gilÃnà vihÃraæ Ãgacchanti, upajjhÃyo ca disÃpakkanto hoti saddhivihÃrikena upajjhÃyassa santakaæ bhesajjaæ dÃtabbaæ.
no ce atthi attano bhesajjaæ upajjhÃyassa pariccajitvà dÃtabbaæ. attano pi asante vuttanayena pariyesitvà upajjhÃyassa santakaæ katvà dÃtabbaæ. upajjhÃyena pi saddhivihÃrikassa mÃtÃpitÆsu evam eva paÂipajjitabbaæ, esa nayo ÃcariyantevÃsikesu. a¤¤o pi yo Ãgantuko và coro và yuddhaparÃjito issaro và ¤Ãtakehi pariccatto kapaïo và gamiyamanusso và gilÃno hutvà vihÃraæ pavisati, sabbesaæ apaccÃsiæsantena bhesajjaæ kÃtabbaæ, saddhaæ kulaæ hoti catÆhi paccayehi upaÂÂhÃyakaæ bhikkhusanghassa mÃtÃpituÂÂhÃniyaæ tatra ce koci gilÃno hoti tass' atthÃya vissÃsena bhesajjaæ katvà bhante dethà 'ti vadanti, n' eva dÃtabbaæ na kÃtabbaæ. atha pana kaiyaæ ¤atvà evaæ pucchanti: bhante asukassa nÃma rogassa kiæ bhesajjaæ karontÅti. ida¤ c' ida¤ ca gahetvà karontÅti vattuæ vaÂÂati.
bhante mayhaæ mÃtà gilÃnà bhesajjaæ tÃva Ãcikkhathà 'ti evaæ pucchite pana na Ãcikkhitabbaæ a¤¤ama¤¤aæ pana kathà kÃtabbà Ãvuso asukassa nÃma bhikkhuno imasmiæ roge kiæ bhesajjaæ kariæsÆ 'ti ida¤ c' ida¤ ca bhante ti, taæ sutvà itaro mÃtubhesajjaæ karoti vaÂÂat' eva. MahÃpadumatthero pi kira Vasabhara¤¤o deviyà roge uppanne ekÃya itthiyà Ãgantvà pucchito na jÃnÃmÅti avatvà evam eva bhikkhÆhi saddhiæ sallapesi, taæ sutvà tassà bhesajjam akaæsu, vÆpasante ca roge ti-cÅvarena ca tÅhi ca kahÃpanasatehi saddhiæ bhesajjacaÇgoÂakaæ pÆretvà Ãharitvà therassa pÃdamÆle Âhapetvà bhante pupphapÆjaæ karothà 'ti Ãhaæsu.
thero ÃcariyabhÃgo nÃma ayan ti kappiyavasena gÃhÃpetvà pupphapÆjaæ akÃsi. evaæ tÃva bhasajje paÂipajjitabbaæ.


#<[page 472]>#
%<472                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
     paritte pana gilÃnassa parittaæ karotha bhante ti vutte pana na kÃtabbaæ. bhaïathà 'ti vutte pana kÃtabbaæ.
sace pi 'ssa evaæ hoti manussà nÃma na jÃnanti akayiramÃne vippaÂisÃrino bhavissantÅti kÃtabbaæ. parittodakaæ parittasuttaæ katvà dethà 'ti vutte pana tesaæ yeva udakaæ hatthena cÃletvà suttaæ parimajjetvà dÃtabbaæ. sace vihÃrato udakaæ attano santakaæ và suttaæ deti dukkaÂaæ, manussà udaka¤ ca sutta¤ ca gahetvà nisÅditvà parittaæ bhaïathà 'ti vadanti kÃtabbaæ. no ce jÃnanti Ãcikkhitabbaæ bhikkhÆnaæ nisinnÃnaæ pÃdesu udaka¤ ca Ãkiritvà sutta¤ ca Âhapetvà gacchanti parittaæ karotha bhaïathà 'ti na pÃdà apanetabbÃ, manussà hi vippaÂisÃrino honti. anto gÃme gilÃnass' atthÃya vihÃraæ pesenti parittaæ bhaïantÆ 'ti bhanitabbaæ. anto gÃme rÃjagehÃdÅsu roge và upaddave và uppanne pakkosÃpetvà bhaïÃpenti ùÂÃnÃÂiyasuttÃdÅni bhaïitabbÃni. Ãgantvà gilÃnassa sikkhÃpadÃni dentu dhammaæ kathentu rÃjantepure và amaccagehe và Ãgantvà sikkhÃpadÃni dentu dhammaæ kathentÆ 'ti pesite pi gantvà sikkhÃpadÃni dÃtabbÃni dhammo kathetabbo. matÃnaæ parivÃratthaæ ÃgacchantÆ 'ti pakkosanti na gantabbaæ, sÅvathikadassanena asubhadassanena ca maraïasatiæ paÂilabhissÃmà 'ti kammaÂÂhÃnasÅsena gantuæ vaÂÂati, evaæ paritte paÂipajjitabbaæ.
     piï¬apÃte pana anÃmaÂÂhapiï¬apÃto kassa dÃtabbo kassa na dÃtabbo. mÃtÃpitunnaæ tÃva dÃtabbo, sace pana kahÃpaïagghanako hoti saddhÃdeyyavinipÃtanaæ n' atthi, mÃtÃpitu-upaÂÂhÃkÃnaæ veyyÃvaccakarassa paï¬upalÃsassà 'ti etesam pi dÃtabbo.


#<[page 473]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              473>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tattha paï¬upalÃsassa thÃlake pakkhipitvà dÃtuæ vaÂÂati, taæ Âhapetvà a¤¤esaæ agÃrikÃnaæ mÃtÃpitunnam pi na vaÂÂati. pabbajitaparibhogo hi agÃriyÃnaæ cetiyaÂÂhÃniyyo. api ca anÃmaÂÂhapiï¬apÃto nÃm' eso sampattassa dÃmarikacorassÃpi issarassÃpi dÃtabbo.
kasmÃ, te hi ÃdiyamÃne pi na dentÅti Ãmasitvà diyyamÃne pi ucciÂÂhakaæ dentÅti kujjhanti, kuddhà jÅvità voropenti sÃsanassÃpi antarÃyaæ karonti, rajjaæ patthayamÃnassa vicarato coranÃgassavatthuæ c' ettha kathetabbaæ, evaæ piï¬apÃte paÂipajjitabbaæ.
     paÂisanthÃro pana kassa kÃtabbo kassa na kÃtabbo, paÂisanthÃro nÃma vihÃraæ sampattassa yassa kassaci Ãgantukassa daÊiddassa và corassa và issarassa và kÃtabbo yeva.
kathaæ, Ãgantukaæ tÃva khÅïaparibbayaæ vihÃraæ sampattaæ disvà pÃnÅyaæ pivà 'ti dÃtabbaæ pÃdamakkhaïatelaæ dÃtabbaæ, kÃle Ãgatassa yÃgubhattaæ vikÃle Ãgatassa sace taï¬ulà atthi taï¬ulà dÃtabbÃ. avelÃya sampatto 'si gacchà 'ti na vattabbo. sayanaÂÂhÃnaæ dÃtabbaæ sabbaæ apaccÃsiæsanten' eva kÃtabbaæ, manussà nÃma catupaccayadÃyakà evaæ saÇgahe kayiramÃne punappunaæ pasÅditvà upakÃraæ karissantÅti cittaæ na uppÃdetabbaæ. corÃnaæ pana saÇghikam pi dÃtabbaæ. paÂisanthÃrÃnisaæsadÅpanattha¤ ca coranÃgavatthuæ bhÃtarà saddhiæ JambudÅpagatassa mahÃnÃgara¤¤o vatthuæ piturÃjassa rajje catunnaæ amaccÃnaæ vatthuæ Abhayacoravatthun ti evam ÃdÅni bahÆni vatthÆni MahÃaÂÂhakathÃyaæ vitthÃrato vuttÃni.


#<[page 474]>#
%<474                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tatrÃyaæ ekavatthudÅpanÃ: SÅhaÊadÅpe kira Abhayo nÃma coro pa¤casataparivÃro ekasmiæ ÂhÃne khandhÃvÃraæ bandhitvà samantà ti-yojanaæ uppÃtetvà vasati. AnurÃdhapuravÃsino Kalambunadiæ na uttaranti. Cetiyagirimagge janasa¤cÃro upacchinno, ath' ekadivasaæ coro Cetiyagiriæ vilumpissÃmÅti agamÃsi, ÃrÃmikà disvà DÅghabhÃïaka-Abhayattherassa Ãrocesuæ. thero sappiphÃïitÃdÅni atthÅti pucchi, atthi bhante, corÃnaæ detha taï¬ulà atthÅti, atthi bhante saÇghass' atthÃya ÃhaÂà taï¬ulà ca pattasÃka¤ ca goraso cà 'ti, bhattaæ sampÃdetvà corÃnaæ dethà 'ti. ÃrÃmikà tathà kariæsu. corà bhattaæ bhu¤jitvà kenÃyaæ paÂisanthÃro kato ti pucchiæsu. amhÃkaæ ayyena Abhayattherenà 'ti.
corà therassa santikaæ gantvà vanditvà Ãhaæsu: mayaæ saÇghassa ca cetiyassa ca santakaæ acchinditvà gahessÃmà 'ti ÃgatÃ, tumhÃkaæ, pan' iminà paÂisanthÃren' amhà pasannà ajjapaÂÂhÃya vihÃre dhammikà rakkhà amhÃkaæ Ãyattà hotu, nÃgarà Ãgantvà dÃnaæ dentu cetiyaæ vandantÆ 'ti.
tato paÂÂhÃya ca nÃgare dÃnaæ dÃtuæ Ãgacchante nadÅtÅre yeva paccuggantvà rakkhantà vihÃraæ nenti, vihÃre pi dÃnaæ dentÃnaæ rakkhaæ katvà tiÂÂhanti, te pi bhikkhÆnaæ bhuttÃvasesaæ corÃnaæ denti, ÃgamanakÃle pi te corà nadÅtÅraæ pÃpetvà nivattanti. ath' ekadivasaæ bhikkhusaÇghe khÅyanakakathà uppannÃ: thero issaravatÃya saÇghassa santakaæ corÃnaæ adÃsÅti. thero sannipÃtaæ kÃrÃpetvà Ãha: corà saÇghassa pakativaÂÂa¤ ca cetiyasantaka¤ ca acchinditvà gaïhissÃmà 'ti Ãgamaæsu, atha nesaæ mayà etaæ na harissantÅti ettako nÃma paÂisanthÃro kato, taæ sabbam pi ekato sampiï¬etvà agghÃpetha tena kÃraïena aviluttaæ bhaï¬aæ ekato piï¬etvà agghÃpethà 'ti, tato sabbam pi therena dinnakaæ cetiyaghare ekaæ varapotthakacittattharaïaæ na agghati.


#<[page 475]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              475>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tato Ãhaæsu: therena katapaÂisanthÃro sukato codetuæ và sÃretuæ và na labbhati, givà và avahÃro và n' atthÅti, evaæ mahÃnisaæso paÂisanthÃro ti sallakkhetvà kattabbo paï¬itena bhikkhunà 'ti.
     aÇgulipatodakavatthusmiæ uttasanto ti kiÊanto. anassÃsako ti nirassÃso. imasmi¤ ca pana vatthusmiæ yÃya Ãpattiyà bhavitabbaæ, sà khuddakesu niddiÂÂhà 'ti idha na vuttÃ, tad anantare vatthusmiæ ottharitvà ti akkamitvÃ, so kira tehi Ãka¬¬hiyamÃne patito, eko tassa udaraæ abhirÆhitvà nisÅdi. sesÃpi païïarasajanà paÂhaviyaæ ajjhottharitvà aduhaÊapÃsÃïà viya migaæ mÃresuæ, yasmà pana te kammÃdhippÃyà na maranÃdhippÃyà tasmà pÃrÃjikaæ na vuttaæ. bhÆtavijjÃvatthusmiæ yakkhaæ mÃresÅti bhÆtavijjÃpÃÂhakà yakkhagahitakaæ mocetukÃmà yakkhaæ ÃvÃhetvà mu¤cà 'ti vadanti, no ce mu¤catipiÂÂhena và mattikÃya và rÆpaæ katvà hatthapÃdÃdÅni chindanti, yaæ yaæ tassa chijjati taæ taæ yakkhassa chinnam eva hoti. sÅse chinne yakkho pi marati evaæ so pi mÃresi, tasmà thullaccayaæ vuttaæ, na kevala¤ ca yakkham eva yo pi hi sakkaæ devarÃjaæ mÃreyya so pi thullaccayam eva Ãpajjati. vÃÊayakkhavatthusmiæ vÃÊayakkhavihÃran ti yasmiæ vihÃre vÃÊo caï¬o yakkho vasati taæ vihÃraæ. yo hi evarÆpaæ vihÃraæ ajÃnanto kevalaæ vasanatthÃya peseti anÃpatti. yo maraïÃdhippÃyo peseti so itarassa maraïena pÃrÃjikaæ, amaraïena thullaccayaæ Ãpajjati. yathà ca vÃÊayakkhavihÃraæ evaæ yattha vÃÊasÅhavyagghÃdi migà và ajagarakaïhasappÃdayo dÅghajÃtikà và vasanti, taæ vÃÊavihÃraæ pesentassÃpi ÃpattÃnÃpattibhedo veditabbo.


#<[page 476]>#
%<476                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  ayaæ pÃÊimuttakanayo. yathà ca bhikkhuæ vÃÊayakkhavihÃraæ pesentassa, evaæ vÃÊayakkham pi bhikkhusantikaæ pesentassa ÃpattÃnÃpattibhedo veditabbo, es' eva nayo vÃÊakantÃrÃdivatthÆsu pi, kevalaæ h' ettha yasmiæ kantÃre vÃÊamigà và dÅghajÃtikà và atthi so vÃÊakantÃro, yasmiæ corà atthi so corakantÃro ti evaæ padatthamattam eva nÃnaæ, manussaviggahapÃrÃjika¤ ca nÃm' etaæ saïhaæ pariyÃya kathÃya na muccati, tasmà yo vadeyya: asukasmiæ nÃma okÃse coro nisinno yo tassa sÅsaæ chinditvà Ãharati so rÃjato sakkÃravisesaæ labhatÅti. tassa ce taæ vacanaæ sutvà koci naæ gantvà mÃreti ayaæ pÃrÃjiko hotÅti. taæ ma¤¤amÃno ti ÃdÅsu so kira bhikkhu attano veribhikkhuæ mÃretukÃmo cintesi:imaæ me divà mÃrentassa na sukaraæ bhaveyya sotthinà gantuæ rattiæ naæ mÃressÃmÅti sallakkhetvà rattiæ Ãgamma bahunnaæ sayitaÂÂhÃne taæ ma¤¤amÃno tam eva jÅvità voropesi. aparo taæ ma¤¤amÃno a¤¤aæ, aparo a¤¤aæ tass' eva sahÃyaæ ma¤¤amÃno taæ, aparo a¤¤aæ tass' eva sahÃyaæ ma¤¤amÃno a¤¤aæ tassa sahÃyam eva jÅvità voropesi, sabbesam pi pÃrÃjikam eva.
amanussagahitavatthÆsu paÂhame yakkhaæ palÃpessÃmÅti pahÃraæ adÃsi, itaro na dÃnÃyaæ virajjhituæ samattho mÃressÃmi naæ ti. ettha ca na maraïÃdhippÃyassa anÃpatti vuttà ti, ettaken' eva na amanussagahitassa pahÃro dÃtabbo, tÃÊapaïïam pana parittasuttaæ và hatthe và pÃde và bandhitabbaæ. RatanasuttÃdÅni parittÃni bhaïitabbÃni mà sÅlavantaæ bhikkhuæ viheÂhehÅti dhammakathà kÃtabbà ti.
saggakathÃdÅni uttÃnatthÃni, yaæ h' ettha vattabbaæ taæ vuttam eva. rukkhacchedanavatthuæ aÂÂabandhanavatthusadisaæ, ayam pana viseso yo rukkhena otthaÂo pi na marati,


#<[page 477]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              477>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  sakkà ca hoti ekena passena rukkhaæ chetvà paÂhaviæ và khaïitvà nikkhamituæ hatthe c' assa vÃsi và kuÂÂhÃri và atthi tena api jÅvitaæ pariccajitabbaæ na ca rukkho chinditabbo na paÂhavÅ và khanitabbÃ. kasmÃ, evaæ karonto hi pÃcittiyaæ Ãpajjati buddhassa Ãïaæ bha¤jati na jÅvitapariyantaæ sÅlaæ karoti tasmà api jÅvitaæ pariccajitabbaæ na ca sÅlaæ ti pariggahetvà na evaæ kÃtabbaæ. a¤¤assa pana bhikkhuno rukkhaæ và chinditvà paÂhaviæ và khaïitvà nÅharituæ vaÂÂati. sa udukkhalayantakena rukkhaæ pavaÂÂetvà nÅharitabbo hoti, taæ yeva rukkhaæ chinditvà udukkhalaæ gahetabbaæ ti. MahÃsummatthero Ãha: a¤¤am pi chinditvà gahetuæ vaÂÂatÅti. MahÃpadumatthero:
sobbhÃdÅsu patitassÃpi nisseniæ bandhitvà uttÃraïe es' eva nayo, attanà bhÆtagÃmaæ chinditvà nisseïi na kÃtabbà a¤¤esaæ katvà uddharituæ vaÂÂatÅti. dÃyÃlimpanavatthÆsu dÃyaæ Ãlimpesun ti vane aggiæ adaæsu. ettha pana odissÃnodissavasena pÃrÃjikÃnantariya-thullaccayÃ-pÃcittayavatthÆnaæ anurÆpato pÃrÃjikÃdÅni akusalarÃsibhÃvo ca pubbe vuttanayen' eva veditabbo. allatiïavanappagumbÃdayo ¬ayhantÆ'ti Ãlimpentassa ca pÃcittiyaæ, dabbÆpakaraïÃni vinassantÆ 'ti Ãlimpentassa dukkaÂaæ. khi¬¬ÃdhippÃyenÃpi dukkatan ti SaÇkhepaÂÂhakathÃyaæ vuttaæ. yaæ ki¤ci allasukkhaæ saindriyÃnindriyaæ ¬ayhatÆ 'ti Ãlimpentassa vatthuvasena pÃrÃjika-thullaccaya-pÃcittiya-dukkaÂÃni veditabbÃni. paÂaggidÃnaæ pana parittakaraïa¤ ca bhagavatà anu¤¤ÃÂaæ, tasmà ara¤¤e vanakammikehi và dinnaæ sayaæ và uÂÂhitaæ aggiæ Ãgacchantaæ disvà tiïakuÂiyo mà vinassantÆ 'ti tassa aggino paÂiaggiæ dÃtuæ vaÂÂati. yena saddhiæ Ãgacchanto aggi ekato hutvà nirÆpÃdÃno nibbÃti.


#<[page 478]>#
%<478                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.3.>%
parittam pi kÃtuæ vaÂÂatÅti, tiïakuÂikÃnaæ samantà bhÆmitacchanaæ parikhÃkhaïanaæ và yathà Ãgato aggi upÃdÃnaæ alabhitvà nibbÃti eta¤ ca sabbaæ uÂÂhite yeva aggismiæ kÃtuæ vaÂÂati. anuÂÂhite anupasampannehi kappiyavohÃrena kÃretabbaæ, udakena pana nibbÃpentehi appÃïakam eva udakaæ Ãsi¤citabbaæ. ÃghÃtanavatthusmiæ yathà ekappahÃravacanena evaæ dvÅhi pahÃrehÅti Ãdivacanesu pi pÃrÃjikaæ veditabbaæ. dvÅhÅti vutte ca ekena pahÃrena mÃrite pi khettam eva otiïïattà pÃrÃjikaæ. tÅhi mÃrite pana visaÇketaæ. iti yathà paricchede và paricchedabbhantare và avisaÇketaæ paricchedÃtikkame pana sabbattha visaÇketaæ hoti ÃïÃpako muccati vadhakass' eva doso. yathà ca pahÃresu evaæ parisesu pi eko mÃretÆ 'ti vutte eken' eva mÃrite pÃrÃjikaæ, dvÅhi mÃrite visaÇketaæ. mÃrentÆ 'ti vutte ekena và dvÅhi và mÃrite pÃrÃjikaæ, tÅhi mÃrite visaÇketan ti veditabbaæ. eko saÇgÃme vegena dhÃvato purisassa asinà sÅsaæ chindi asÅsakaæ kavandhaæ dhÃvati, tam a¤¤o paharitvà pÃtesi kassa pÃrÃjikan ti vutte upa¬¬hà therà gamanÆpacchedakassà 'ti Ãhaæsu. ÃbhidhammikaGodhakatthero sÅsacchedakassà 'ti evarÆpÃni pi vatthÆni imassa vatthussa atthadÅpane vattabbÃnÅti. takkavatthusmiæ aniyametvà takkaæ pÃyethà 'ti vutte yaæ và taæ và takkaæ pÃyetvà mÃrite pÃrÃjikaæ, niyametvà pana gotakkaæ mahisatakkaæ ajikÃtakkan ti và sÅtaæ uïhaæ dhÆpitaæ adhÆpitan ti và vutte yaæ vuttaæ tato a¤¤aæ pÃyetvà mÃrite visaÇketaæ. suvÅrakavatthusmiæ loïasuvÅrakaæ nÃma sabbarasÃbhisaÇkhaÂam ekaæ bhesajjaæ, taæ kira karontà harÅÂakÃmalakavibhÅÂakakasÃve sabbadha¤¤Ãni sabbÃpaïïÃni sattannam pi dha¤¤Ãnaæ odanaæ kadaliphalÃdÅni sabbaphalÃni vettaketakakhajjÆrikaÊÅrÃdayo sabbakaÊÅre macchamaæsakhaï¬Ãni anekÃni ca madhuphÃïitasindhavaloïÃni kaÂukÃdÅni bhesajjÃni pakkhipitvà kumbhimukhaæ limpitvà ekaæ và dve và tÅïi và saævaccharÃni Âhapenti,


#<[page 479]>#
%<Bhvibh_I.3.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              479>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  taæ paripaccitvà jamburasavaïïaæ hoti, vÃtakÃsakuÂÂhapaï¬ubhagandarÃdÅnaæ siniddhabhojanabhuttÃna¤ ca uttaraæ pÃïaæ bhattajiraïakabhesajjaæ tÃdisam n' atthi, tam pan' etaæ bhikkhÆnaæ pacchÃbhattam pi vaÂÂati, gilÃnÃnaæ pÃkatikam eva agilÃnÃnaæ pana udakasambhinnaæ pÃnaparibhogenà 'ti.
          SamantapÃsÃdikÃya vinayasaævaïïaïÃya
               tatiyapÃrÃjikavaïïanà niÂÂhitÃ.


#<[page 480]>#
%<480                                   [Bhvibh_I.4>%
                          PùRùJIKA IV
          catusaccavidÆ satthà catutthaæ yaæ pakÃsayi
          pÃrÃjikaæ tassa dÃni patto saævaïïanÃkkamo,
          yasmà tasmà suvi¤¤eyyaæ yaæ pubbe ca pakÃsitaæ
          taæ vajjayitvà assÃpi hoti saævaïïanà ayaæ.
     Tena samayena buddho bhagavà VesÃÊiyaæ viharati . . . pe . . . jihÅnaæ kammanlaæ adhiÂÂhemà 'ti gihÅnaæ khettesu c' eva ÃrÃmÃdÅsu ca kattabbaæ kiccaæ adhiÂÂhÃma, evaæ kÃtabbaæ evaæ na kÃtabban ti ÃcikkhÃma c' eva anusÃsÃma cà 'ti vuttaæ hoti. dÆteyyan ti dÆtakammaæ. uttarimanussadhammassà 'ti manusse uttiïïadhammassa manusse atikkamitvà brahmattaæ và nibbÃnaæ và pÃpanakadhammassà 'ti attho. uttarimanussÃnaæ và seÂÂhapurisÃnaæ jhÃyÅna¤ ca ariyÃna¤ ca dhammassa. asuko bhikkhÆ 'ti ÃdÅsu attanà evaæ mantayitvà pacchà gihÅnaæ bhÃsantà Buddharakkhito nÃma bhikkhu paÂhamassa jhÃnassa lÃbhÅ, Dhammarakkhito dutiyassà 'ti evaæ nÃmavasen' eva vaïïaæ bhÃsiæsÆ 'ti veditabbo ti. tattha eso eva kho Ãvuso seyyo ti kammantÃdhiÂÂhÃnaæ dÆteyya haraïa¤ ca bahusapattaæ mahÃsamÃrambhaæ na ca samaïasÃruppaæ, tato pana ubhayato pi eso eva pÃsaæ sataro sundarataro yo amhÃkaæ gihÅnaæ a¤¤ama¤¤assa uttarimanussadhammassa vaïïo bhÃsito. kiæ vuttaæ hoti: iriyÃpathaæ sanÂhapetvà nisinnaæ và caïkamantaæ và pucchantÃnaæ và apucchantÃnaæ và gihÅnaæ ayaæ asuko nÃma bhikkhu paÂhamassa jhÃnassa lÃbhÅti evam Ãdinà nayena yo amhÃkaæ a¤¤ena a¤¤assa uttarimanussadhammassa vaïïo bhÃsito bhavissati eso eva seyyo ti,


#<[page 481]>#
%<Bhvibh_I.4.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              481>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  anÃgatasambandhe pana asati na etehi yo tasmiæ khaïe bhÃsito 'va tasmà na yujjati, tasmà anÃgatasambandhaæ katvà yo evaæ bhÃsito bhavissati so seyyo ti evam ettha attho veditabbo. lakkhaïaæ pana saddasatthato pariyesitabbaæ. vaïïavà ahesun ti a¤¤o yeva nesaæ abhinavo sarÅravaïïo uppajji tena vaïïena vaïïavanto ahesuæ.
pÅnindriyà ti pa¤cahi pasÃdehi abhiniviÂÂhokÃsassa paripuïïattà manacchaÂÂhÃnaæ indriyÃnaæ amilÃtabhÃvena pÅnindriyÃ. pasannamukhavaïïà 'ti ki¤cÃpi avisesena vaïïavanto sarÅravaïïato pana nesaæ mukhavaïïo adhikataraæ pasanno accho anÃvilo parisuddho ti attho. vippasannachavivaïïà ti yena ca te kaïikÃrapupphÃdi sadisena vaïïena vaïïavanto tÃdiso a¤¤esam pi manussÃnaæ vaïïo atthi, yathà pana imesaæ evaæ na tesaæ chavivaïïo vippasanno, tena vuttaæ vippasannachavivaïïà ti, itiha te bhikkhÆ n' eva uddesaparipucchaæ na kammaÂÂhÃnaæ anuyu¤jantÃ. atha kho kuhakatÃya abhÆtaguïasaævaïïanÃya laddhÃni païÅtabhojanÃni bhu¤jitvà yathÃsukhaæ niddÃrÃmataæ saÇganikÃrÃmata¤ ca anuyu¤jantà imaæ sarÅrasobhaæ anupÃpuïiæsu, yathà taæ bÃlà bhantamigapaÂibhÃgà ti. VaggumudÃtÅriyà 'ti VaggumudÃtÅravÃsino. kacci bhikkhave khamanÅyan ti bhikkhave kacci tumhÃkaæ idaæ catucakkaæ navadvÃraæ sarÅrayantaæ khamanÅyaæ sakkà khamituæ sahituæ pariharituæ na ki¤ci dukkhaæ uppÃdetÅti. kacci yÃpanÅyan ti kacci sabbakiccesu yÃpetuæ gametuæ sakkà na ki¤ci antarÃyaæ dassetÅti. kucchi parikanto ti kucchiæ parikantito varaæ bhaveyya, parikatto ti pi pÃÂho yujjati.

#<[page 482]>#
%<482                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.4.>%
     evaæ VaggumudÃtÅriye anekapariyÃyena vigarahitvà idÃni yasmà tehi katakammaæ corakammaæ hoti, tasmà Ãyatiæ a¤¤esam pi evarÆpassa kammassa akaraïatthaæ atha kho bhagavà bhikkhÆ Ãmantesi, Ãmantetvà ca pana pa¤cime bhikkhave mahÃcorà ti adim Ãha. tattha santo saævijjamÃnà ti atthi c' eva upalabbhanti cà 'ti vuttaæ hoti. idhà 'ti imasmiæ sattaloke. evaæ hotÅti evaæ pubbabhÃge icchà uppajjati. kudassu nÃmÃhan ti ettha su iti nipÃto, kudà nÃmà 'ti attho. so aparena samayena 'ti so pubbabhÃge evaæ cintetvà anukkamena parisaæ va¬¬hento panthadÆhanakammaæ paccantimagÃmavilopan ti evam ÃdÅni katvà vepullappattapariso hutvà gÃme pi agÃme janapade pi ajanapade karonto hananto ghÃtento ... pe... pacanto pÃcento, iti bÃhirakacoraæ dassetvà tena sadise sÃsane pa¤ca mahÃcore dassetuæ evam eva kho ti Ãdim Ãha. tattha pÃpabhikkhuno ti a¤¤esu ÂhÃnesu mÆlacchinno pÃrÃjikappatto pÃpabhikkhÆ ti vuccati. idha pana pÃrÃjikaæ anÃpanno icchÃcÃre Âhito khuddÃnukhuddakÃni sikkhÃpadÃni madditvà vicaranto pÃpabhikkhÆ ti adhippeto. tassÃpi bÃhirakamahÃcorassa viya pubbabhÃge evaæ hoti kudassu nÃmÃhaæ ... pe... parikkhÃrÃnaæ ti. tattha sakkato ti sakkÃrappatto garukato ti garukÃrappatto. mÃnito ti manasà piyÃyito. pÆjito ti catupaccayÃbhihÃrapÆjÃya pÆjito. apacito ti apacitippatto. tattha yassa cattÃro paccaye sakkaritvà suÂÂhu abhisaÇkaÂe païÅtapaïÅte katvà denti, so sakkato, yasmiæ garubhÃvaæ paccupaÂÂhapetvà denti, so garukato yaæ manasà piyÃyan ti so mÃnito, yassa sabbam etaæ karonti so pÆjito, yassa abhivÃdanapaccuÂÂhÃna a¤jalikammÃdivasena paramanipaccÃkÃraæ karonti,


#<[page 483]>#
%<Bhvibh_I.4.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              483>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ so apacito, imassa pana pabbam pi imaæ lokÃmisaæ patthayamÃnassa evaæ hoti. so aparena samayenà 'ti so pubbabhÃge evaæ cintetvà anukkamena sikkhÃya atibbagÃrave uddhate unnaÊe capale mukhare vikiïïavÃce muÂÂhassati asampajÃne pÃkatindriye ÃcariyaupajjhÃyehi pariccattake lÃbhagaruke pÃpabhikkhÆ saægaïhitvà iriyÃpathasaïÂhapanÃdÅni kuhakavattÃni sikkhÃpetvà ayaæ thero amukasmiæ nÃma senÃsane vassaæ upagamma vattapaÂivattaæ pÆrayamÃno vassaæ vasitvà niggato ti. lokasammatasinÃsanasaævaïïanÃdÅhi upÃyehi lokaæ paripÃcetuæ paÂibalehi jÃtakÃdisu kataparicayehi sarasampannehi pÃpabhikkhÆhi saævaïïiyamÃnaguïo hutvà satena và sahassena và parivuto ... pe... bhesajjaparikkhÃrÃnaæ.
ayaæ bhikkhave paÂhamo mahÃcoro ti ayaæ sandhicchedÃdi coro viya na ekaæ kulaæ na dve, atha kho mahÃjanaæ va¤cetvà catupaccayagahaïato paÂhamo mahÃcoro ti veditabbo. ye pana suttantikà và Ãbhidhammikà và vinayadharà và bhikkhÆ bhikkhÃcÃre asampajjamÃne pÃÊiæ vÃcentà aÂÂhakathaæ kathentà anumodanÃya dhammakathÃya iriyÃpathasampattiyà ca lokaæ pasÃdentà janapadacÃrikaæ caranti sakkatà garukatà mÃnità pÆjità apacità te tantiæ paveïiæ ghaÂanakà sÃsanajotakà ti veditabbÃ.
     tathÃgatappaveditan ti tathÃgatena paÂividdhaæ paccakkhakataæ jÃnÃpitaæ vÃ. attano dahatÅti parisamajjhe pÃÊi¤ ca aÂÂhakatha¤ ca saæsandetvà madhurena sarena pÃsÃdanÅyaæ suttantaæ kathetvà dhammakathÃvasÃne acchariyabbhÆtajÃtena vi¤¤Æjanena aho bhante pÃÊi ca aÂÂhakathà ca suparisuddhà kassa sanÂike uggaïhitthà 'ti pucchito ko amhÃdise uggahÃpetuæ samattho ti Ãcariyaæ anuddisitvà attanà paÂividdhasayambhƤÃïÃdhigataæ taæ dhammavinayaæ pavedeti,


#<[page 484]>#
%<484                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.4.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  ayaæ tahÃgatena kappasatasahassÃdhikÃni cattÃri asaÇkheyyÃni pÃramiyo pÆretvà kicchena kasirena paÂividdhadhammatthenako dutiyo mahÃcoro. suddhaæ ca brahmacÃrin ti khÅïÃsavabhikkhuæ. parisuddhaæ brahmacariyaæ carantan ti nirupakkilesaæ seÂÂhacariyaæ carantaæ, a¤¤am pi và anÃgÃmiæ adiæ katvà yÃva sÅlavantaæ puthujjanaæ avippaÂisÃrÃdivatthukaæ parisuddhaæ brahmacariyaæ carantaæ. amÆlakena abrahmacariyena anuddhaæsetÅti tasmiæ puggale avijjamÃnena antimavattunà anuvadati codeti. ayaæ vijjamÃnaguïamakkhÅ ariyaguïatthenako tatiyo mahÃcoro. garubhaï¬Ãni garuparikkhÃrÃïÅti yathà adinnÃdÃne: caturo janà saævidhÃya garubhaï¬aæ avaharuæ ti, ettha pa¤camÃsakagghaïakaæ garubhaï¬an ti vuccati.
na idha evaæ atha kho:pa¤cimÃni bhikkhave avissajjanÅyÃni na vissajjetabbÃni saÇghena và gaïena và puggalena và vissajjitÃni pi avissajjitani honti, yo vissajjeyya Ãpatti thullaccayassa. katamÃni pa¤ca, ÃrÃmo ÃrÃmavatthu ...
pe... dÃrubhaï¬aæ mattikÃbhaï¬aæ ti vacanato avissajjitabbattà garubhaï¬Ãni. pa¤cimÃni bhikkhave avebhaÇgiyÃni na vibhajitabbÃni saÇghena và gaïena và puggalena và vibhattÃni pi avibhattÃni honti, yo vibhajeyya Ãpatti thullaccayassa. katamÃni pa¤ca, ÃrÃmo ÃrÃmavatthu. . . pe . . . dÃrubhaï¬aæ mattikÃbhaï¬an ti vacanato avebhaÇgikattà sÃdhÃraïaparikkhÃrabhÃvena garuparikkhÃrÃni. ÃrÃmo ÃrÃmavatthun ti ÃdÅsu yaæ vattabbaæ taæ sabbaæ pa¤cimÃni bhikkhave avissajjiyÃnÅti Khandhake ÃgatasuttavaïïanÃyam eva bhaïissÃma.


#<[page 485]>#
%<Bhvibh_I.4.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              485>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tehi gihÅ saægaïhÃtÅti tÃni datvà datvà gihÅ saÇgaïhati anuggaïhati. upalÃpetÅti aho amhÃkaæ ayyo ti evaæ lepanake anubandhanake sasnehe karoti, ayaæ avissajjiyaæ avebhaÇgiya¤ ca garuparikkhÃraæ tathà bhÃvato thenetvà gihÅnaæ saÇgaïhako catuttho mahÃcoro.
so ca panÃyaæ imaæ garubhaï¬aæ kulasaægaïhanatthaæ vissajjento kuladÆsakadukkaÂaæ Ãpajjati, pabbÃjaniyakammÃraho ca hoti, bhikkhusaÇghaæ abhibhavitvà issaravatÃya vissajjento thullaccayaæ Ãpajjati, theyyacittena vissajjento bhaï¬aæ agghÃpetvà kÃretabbo ti, ayaæ aggo mahÃcoro ti corÃnaæ jeÂÂhacoro, iminà sadiso coro nÃma n' atthi. yo pa¤cindriyagahaïÃtÅtaæ atisaïhasukhumaæ lokuttaradhammaæ theneti, kim pana sakkà lokuttaradhammo hira¤¤asuvaïïÃdÅni viya va¤cetvà thenetvà gahetun ti. na sakkÃ. ten' evÃha:yo asantaæ abhÆtaæ uttarimanussadhammaæ ullapatÅti, ayaæ hi attani asantaæ taæ dhammaæ kevalaæ atthi mayhaæ eso ti ullapati. na pana sakkoti ÂhÃnà cÃvetuæ attani và saævijjamÃnaæ kÃtuæ, atha kasmà coro ti vutto. yasmà taæ ullapitvà asantasambhÃvanÃya uppanne paccaye gaïhati. evaæ hi gaïhatà te paccayà sukhumena upÃyena va¤cetvà thenetvà gahità honti. ten' evÃha:
taæ kissa hetu theyyÃya vo bhikkhave raÂÂhapiï¬o bhutto ti.
ayaæ hi ettha attho yaæ avocumhÃ:ayaæ aggo mahÃcoro yo asantaæ abhÆtaæ uttarimanussadhammaæ ullapatÅti. taæ kissa hetÆ 'ti kena kÃraïena etaæ avocumha iti ce. theyyÃya vo bhikkhave raÂÂhapiï¬o bhutto ti, bhikkhave yasmà so tena raÂÂhapiï¬o theyyÃya theyyacittena bhutto hoti.
ettha hi vokÃro: yehi vo ariyà ara¤¤e vanapanthÃnÅti ÃdÅsu viya padapÆraïamatte nipÃto,


#<[page 486]>#
%<486                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.4.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tasmà tumhehi bhutto ti evam assa attho na daÂÂhabbo.
     idÃni tam ev' atthaæ gÃthÃhi vibhÆtataraæ karonto a¤¤athà santaæ ti Ãdim Ãha. tattha a¤¤athà santan ti aparisuddhakÃyasamÃcÃrÃdikena a¤¤ena ÃkÃrena santaæ. a¤¤athà yo pavedaye ti parisuddhakÃyasamÃcÃrÃdikena a¤¤ena ÃkÃrena yo pavedeyya paramaparisuddho ahaæ atthi me abbhantare lokuttaradhammo ti evaæ jÃnÃpeyya, pavedetvà ca pana tÃya pavedanÃya uppannaæ bhojanaæ arahà viya bhu¤jati. nikacca kitavass' eva bhuttaæ theyyena tassa tan ti nikaccà 'ti va¤cetvÃ, a¤¤athà santaæ a¤¤athà dassetvÃ.
agumbÃgacchabhÆtaæ eva sÃkhÃpalÃsa pallavÃdicchadanena gumbam iva gaccham iva ca attÃnaæ dassetvÃ. kitavass' evà 'ti va¤cakassa kerÃÂikassa gumbagacchasa¤¤Ãya ara¤¤e ÃgatÃgate sakuïe gahetvà jÅvikakappakassa sÃkuïikass' eva. bhuttaæ theyyena tassa tan ti tassÃpi anarahantass' eva sato arahantabhÃvaæ dassetvà laddhhabhojanaæ bhu¤jato, yan taæ bhuttaæ taæ yathà sÃkuïikakitavassa nikacca va¤cetvà sakuïagahaïaæ evaæ manusse va¤cetvà laddhassa bjanassa bhuttattà theyyena bhuttaæ nÃma hoti. imaæ pana atthavasaæ ajÃnantà ye evaæ bhu¤janti.
kÃsÃvakaïÂhà ... pe... nirayan te upapajjare. kÃsÃvakaïthà ti kÃsÃvena veÂhitakaïÂhÃ. ettakam eva ariyaddhajadhÃraïamattaæ sesaæ sÃma¤¤aæ n' atthÅti vuttaæ hoti. bhavissanti kho pana ùnada anÃgatam addhÃnaæ gotrabhuno kÃsÃvakaïÂhà ti evaæ vuttadussÅlÃnaæ etaæ adhivacanaæ. pÃpadhammà ti lÃmakadhammÃ. asa¤¤atà ti kÃyÃdÅhi assa¤¤atÃ. pÃpà ti lÃmakapuggalÃ. pÃpehi kammehÅ ti tehi karaïakÃle ÃdÅnavaæ adisvà katehi parava¤canÃdÅhi pÃpakammehi. nirayan te upapajjare ti nirassÃdaæ duggatiæ te upapajjanti, tasmà seyyo ayoguÊo ti gÃthÃ. tass' attho: sacÃyaæ dussÅlo asa¤¤ato icchÃcÃre Âhito kuhaïÃya lokaæ va¤cako puggalo tattaæ aggisikhÆpamaæ ayoguÊaæ bhu¤jeyya ajjhohareyya,


#<[page 487]>#
%<Bhvibh_I.4.]             suttavibhaÇga-vaïïanà              487>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tassa ya¤ c' etaæ raÂÂhapiï¬aæ bhu¤jeyya, ya¤ c' etaæ ayoguÊaæ. tesu dvÅsu ayoguÊo bhutto seyyo sundarataro païÅtataro ca bhaveyya, na hi ayoguÊassa bhuttattà samparÃye sabba¤¤uta¤ÃïenÃpi dujjÃnaparicchedaæ dukkhaæ anubhavati, evaæ paÂiladdhassa pana raÂÂhapiï¬assa bhuttattà samparÃye vuttappakÃraæ dukkhaæ anubhoti, ayaæ hi koÂippatto micchÃjÅvo ti.
     evaæ pÃpakiriyÃya anÃdÅnavadassÃvÅnaæ ÃdÅnavaæ dassetvà atha kho bhagavà VaggumudÃtiriye bhikkhÆ anekapariyÃyena vigarahitvà dubharatÃya dupposatÃya ... pe...
imaæ sikkhÃpadaæ uddiseyyÃthà 'ti ca vatvà catutthaæ pÃrÃjikaæ pa¤¤apento yo pana bhikkhu anabhijÃnaæ ti Ãdim Ãha. evaæ mÆlacchejjavasena daÊhaæ katvà catutthapÃrÃjike pa¤¤atte aparam pi anuppa¤¤attatthÃya adhimÃnavatthuæ udapÃdi, tass' uppatti dÅpanatthaæ etaæ vuttaæ eva¤ c' idaæ bhagavatà bhikkhunaæ sikkhÃpadaæ pa¤¤attaæ hotÅti. tattha adiÂÂhe diÂÂhasa¤¤ino ti arahatta¤Ãïacakkhunà adiÂÂhe yeva diÂÂhaæ amhehi arahattan ti diÂÂhasa¤¤ino hutvÃ. esa nayo appattÃdÅsu, ayam pana viseso:appatte ti attano santÃne uppattivasena appatte. anadhigate ti maggabhÃvanÃya anadhigate, appaÂiladdhe ti pi attho. asacchikate ti appaÂividdhe paccavekkhaïÃvasena và apaccakkhakate. adhimÃnenà 'ti adhigatamÃnena, adhigatà mayam ti evaæ uppannamÃnenà 'ti attho. adhikamÃnena và thaddhamÃnenà 'ti attho. a¤¤aæ vyÃkariæsÆ 'ti arahattaæ vyÃkariæsu, pattaæ Ãvuso amhehi arahattaæ kataæ karïÅyan ti bhikkhÆnaæ Ãrocesuæ, tesaæ maggena appahÅnakilesattà kevalaæ samathavipassanÃbalena vikkhambhitakilesÃnaæ aparena samayena tathÃrÆpappaccayasamÃyoge rÃgÃya cittaæ namati rÃgatthÃya namatÅti attho, esa nayo itaresu.


#<[page 488]>#
%<488                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.4.>%
ta¤ ca kho etaæ abbohÃrikan ti ta¤ ca kho etaæ tesaæ a¤¤avyÃkaraïaæ abbohÃrikaæ Ãpatti pa¤¤Ãpane vohÃraæ na gacchati, Ãpattiyà aÇgaæ na hotÅti attho. kassa panÃyaæ adhimÃno uppajjati kassa nÆppajjatÅti. ariyasÃvakassa tÃva nÆpajjati, so hi maggaphalanibbÃna pahÅnakilesÃvasiÂÂhakilesapaccavekkhaïena sa¤jÃtasomanasso ariyaguïapaÂivedhe nikkaÇkho, tasmà sotÃpannÃdÅnaæ ahaæ sakadÃgÃmÅti Ãdivasena adhimÃno nÆppajjati, dussÅlassa nÆppajjati, so hi ariyaguïÃdhigame nirÃso 'va, sÅlavato pi pariccattakammaÂÂhÃnassa niddÃrÃmatÃdim anuyuttassa nÆppajjati, suparisuddhasÅlassa pana kammaÂÂhÃne appamattassa nÃmarÆpaæ vavatthapetvà paccayapariggahena vitiïïakaÇkhassa ti-lakkhaïaæ Ãropetvà saÇkhÃre sammasantassa Ãraddhavipassakassa uppajjati, uppanno ca suddhasamathalÃbhÅ suddhavipassanÃlÃbhÅ và antarà Âhapeti, so hi dasa pi vÅsatim pi tiæsam pi vassÃni kilesasamudÃcÃraæ apassanto ahaæ sotÃpanno ti và sakadÃgÃmÅti và anÃgÃmÅti và ma¤¤ati. samathavipassanÃlÃbhÅ pana arahatte yeva Âhapeti, tassa hi samÃdhibalena kilesà vikkhimbhità vipassanÃbalena saÇkhÃrà supariggahÅtà tasmà saÂÂhim pi vassÃni asÅtim pi vassÃni vassasatam pi kilesà na samudÃcaranti khÅïÃsavass' eva cittÃcÃro hoti, so evaæ dÅgharattaæ kilesasamudÃcÃraæ apassanto antarà aÂhatvà 'va arahà ahaæ ti ma¤¤atÅti.
     anabhijÃnan ti na abhijÃnaæ, yasmà panÃyaæ anabhijÃnaæ samudÃcarati svÃssa santÃne anuppanno ¤Ãïena ca asacchikato ti abhÆto hoti, ten' assa padabhÃjane asantaæ abhÆtaæ asaævijjamÃnan ti vatvà ajÃnanto apassanto ti vuttaæ.


#<[page 489]>#
%<Bhvibh_I.4.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              489>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  uttarimanussadhamman ti uttarimanussÃnaæ jhÃyÅna¤ c' eva ariyÃna¤ ca dhammaæ. attÆpanÃyikan ti attani taæ upaneti attÃnaæ và tattha upanetÅti attÆpanÃyiko, taæ attÆpanÃyikaæ, evaæ katvà samudÃcareyyà 'ti sambandho.
padabhÃjane pana yasmà uttarimanussadhammo nÃma jhÃnavimokkhasamÃdhisamÃpatti¤Ãïadassanaæ ... pe...
su¤¤ÃgÃre abhiratÅti. evaæ jhÃnÃdayo anekadhammà vuttÃ.
tasmà tesaæ sabbesaæ vasena attÆpanÃyikabhÃvaæ dassento te và kusale dhamme attani upanetÅti bahuvacananiddesaæ akÃsi. tattha ete dhammà mayi santÅti samudÃcaranto attani upaneti, ahaæ etesu sandissÃmÅti samudÃcaranto attÃnaæ tesu upanetÅti veditabbo. alam ariya¤Ãïadassanan ti ettha lokiyalokuttarà pa¤¤ÃjÃnanaÂÂhena ¤Ãïaæ, cakkhuïà diÂÂham iva dhammaæ karaïato dassanaÂÂhena dassanan ti ¤Ãïadassanaæ, ariyaæ visuddhaæ uttamaæ ¤Ãïadassanan ti ariya¤Ãïadassanaæ, alaæ pariyattaæ kilesaviddhaæsanasamatthaæ ariya¤Ãïadassanam ettha jhÃnÃdibhede uttarimanussadhamme, alaæ và ariya¤Ãïadassanam assà 'ti alam ariya¤Ãïadassano, taæ alam ariya¤Ãïadassanaæ, uttarimanussadhamman ti evaæ padatthasambandho veditabbo. tattha yena ¤Ãïadassanena so alam ariya¤Ãïadassano ti vuccati.
tad eva dassetuæ ¤Ãïan ti tisso vijjÃ, dassanan ti yaæ ¤Ãïaæ taæ dassaïam, yaæ dassanaæ taæ ¤Ãïan ti vijjÃsÅsena padabhÃjanaæ vuttaæ mahaggatalokuttarà pan' ettha sabbÃpi pa¤¤Ã ¤Ãïan ti veditabbÃ. samudÃcareyyà 'ti vuttappakÃram etaæ uttarimanussadhammaæ attÆpanÃyikaæ katvà Ãroceyya.
itthiyà và 'ti Ãdi pana Ãrocetabbapuggalanidassanaæ, etesaæ hi Ãrocite Ãrocitaæ hoti na devamÃrabrahmÃnaæ nÃpi petayakkhatiracchÃnagatÃnan ti. iti jÃnÃmi iti passÃmÅti samudÃcaraïÃkÃradassanam ev' etaæ. padabhÃjane pan' assa jÃnÃm' ahaæ ete dhamme passÃm' ahaæ ete dhamme ti idaæ tesu jhÃnÃdÅsu dhammesu jÃnanapassanÃnaæ pavattidÅpanaæ, atthi ca me ete dhammà ti Ãdi attÆpanÃyikabhÃvadÅpanaæ.


#<[page 490]>#
%<490                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.4.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tato aparena samayenà 'ti ÃpattipaÂijÃnanasamayadassanam etaæ. ayam pana Ãrocitakkhaïe yeva pÃrÃjikaæ Ãpajjati, Ãpattiæ pana Ãpanno yasmÃparena codito và acodito và paÂijÃnÃti tasmà samanuggÃhiyamÃno và asamanuggÃhiyamÃno và ti vuttaæ. tattha samanuggÃhiyamÃne tÃva kin te adhigatan ti adhigamapucchÃ, jhÃnavimokkhÃdÅsu sotapattimaggÃdÅsu và kiæ tayà adhigatan ti. kinti te adhigatan ti upÃyapucchÃ, ayaæ hi etthÃdhippÃyo kiæ tayà aniccalakkhaïam dhuraæ katvà adhigataæ, dukkhÃnattalakkhaïesu a¤¤ataraæ vÃ, kiæ và samÃdhivasena abhinivisitvà udÃhu vipassanÃvasena, tathà kiæ rÆpe abhinivisitvà udÃhu arÆpe, kiæ và ajjhattaæ abhinivisitvà udÃhu bahiddhà ti.
     kadà te adhigatan ti kÃlapucchÃ, pubbaïhamajjhantikÃdÅsu katarasmiæ kÃle ti vuttaæ hoti. kattha te adhigatan ti okÃsapucchÃ, kasmiæ okÃse kiæ rattiÂÂhÃne divÃÂÂhÃne rukkhamÆle maï¬ape katamasmiæ và vihÃre ti vuttaæ hoti.
katame te kilesà pahÅnà ti pahÅnakilesapucchÃ. kataramaggavajjhà tava kilesà pahÅnà ti vuttaæ hoti. katamesaæ tvaæ dhammÃnaæ lÃbhÅti paÂiladdhadhammapucchÃ, paÂhamamaggÃdÅsu katamesaæ dhammÃnaæ tvaæ lÃbhÅ ti vuttaæ hoti. tasmà idÃni ce pi koci bhikkhu uttarimanussadhammÃdhigamaæ vyÃkareyya na so ettÃvatà 'va sakkÃtabbo, imesu pana chasu ÂhÃnesu sodhanatthaæ vattabbo: kiæ te adhigataæ kiæ jhÃnaæ udÃhu vimokkhÃdÅsu a¤¤ataran ti, yo hi yena adhigato dhammo, so tassa pÃkaÂo hoti. sace idaæ nÃma me adhigatan ti vadati, tato kin ti te adhigatan ti pucchitabbo, aniccalakkhaïÃdisu kiæ dhuraæ katvà aÂÂhatiæsÃya và Ãrammanesu rÆpÃrÆpÃjjhattabahiddhÃdibhedesu và dhammesu kena mukhena abhinivisitvà ti,


#<[page 491]>#
%<Bhvibh_I.4.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              491>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  yo hi yassÃbhiniveso so tassa pÃkaÂo hoti. sace ayaæ nÃma me abhiniveso evaæ mayà adhigataæ ti vadati, tato kadà te adhigataæ ti pucchitabbo. kiæ pubbaïhe udÃhu majjhantikÃdÅsu a¤¤atarasmiæ kÃle ti, sabbesaæ hi attanà adhigÃtakÃlo pÃkaÂo hoti. sace amukasmiæ nÃma kÃle adhigatan ti vadati, tato kattha te adhigataæ ti pucchitabbo. kiæ divÃÂÂhÃne udÃhu rattiÂÂhÃnÃdÅsu a¤¤atarasmiæ okÃse ti, sabbesaæ hi attanà adhigatokÃso pÃkaÂo hoti. sace amukasmiæ nÃma me okÃse adhigatan ti vadati tato katame te kilesà pahÅnà ti pucchitabbo, kiæ paÂhamamaggavajjhà udÃhu dutiyÃdimaggavajjhà ti, sabbesaæ hi attanà adhigatamaggena pahÅnakilesà pÃkaÂà honti. sace ime nÃma me kilesà pahÅnà ti vadati, tato katamesaæ tvaæ dhammÃnaæ lÃbhÅti pucchitabbo. kiæ sotÃpattimaggassa udÃhu sakadÃgÃmimaggÃdÅsu a¤¤atarassà 'ti, sabbesaæ attanà adhigatadhammo pÃkaÂo hoti. sace imesaæ nÃmÃhaæ dhammÃnaæ lÃbhÅti vadati ettÃvatà pi 'ssa vacanaæ na saddhÃtabbaæ, bahussutà hi uggahaparipucchà kusalà bhikkhÆ imÃni cha-ÂhÃnÃni sodhetuæ sakkonti, imassa pana bhikkhuno ÃgamanapaÂipadà sodhetabbÃ, yadi ÃgamanapaÂipadà na sujjhati imÃya paÂipadÃya lokuttaradhammo nÃma na labbhatÅti apanetabbo. yadi pan' assa ÃgamanapaÂipadà sujjhati dÅgharattaæ tÅsu sikkhÃsu appamatto jÃgariyam anuyutto catÆsu paccayesu alaggo ÃkÃse pÃïisamena cetasà viharatÅti pa¤¤Ãyati, tassa bhikkhuno vyÃkaraïaæ paÂipadÃya saddhiæ saæsandati. seyyathÃpi nÃma GaÇgodakaæ Yamunodakena saddhiæ saæsandati sameti.
evam evaæ supa¤¤attà tena bhagavatà sÃvakÃnaæ nibbÃnagÃminÅ paÂipadà saæsandati nibbÃna¤ ca paÂipadà cà 'ti vuttasadisaæ hoti. api ca kho na ettakenÃpi sakkÃro kÃtabbo. kasmÃ, ekaccassa hi puthujjanassÃpi sato khÅïÃsavapaÂipattisadisà paÂipadà hoti, tasmà so bhikkhu tehi tehi upÃyehi uttÃsetabbo. khÅïÃsavassa nÃma asaniyÃpi matthake patamÃnÃya bhayaæ và chambhitattaæ và lomahaæso và na hoti,


#<[page 492]>#
%<492                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.4.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  sac' assa bhayaæ và chambhitattaæ và lomahaæso và uppajjati na tvaæ arahà ti apanetabbo. sace pana abhÅrÆ acchambhÅ anutrÃsÅ hutvà sÅho viya nisÅdati ayaæ bhikkhu sampannaveyyÃkaraïo samantà rÃjarÃjamahÃmattÃdÅhi pesitaæ sakkÃraæ arahatÅti. pÃpiccho ti yà sà idh' ekacco dussÅlo ca samÃno sÅlavà 'ti maæ jano jÃnÃtÆ 'ti icchatÅti Ãdinà nayena vuttÃya pÃpicchatÃya samannÃgato.
icchÃpakato ti tÃya pÃrÃjikÃya icchÃya apakato, adhibhÆto parÃjito hutvÃ. visuddhÃpekkho ti attano visuddhiæ apekkhamÃno icchamÃno patthayamÃno, ayaæ hi yasmà pÃrÃjikaæ Ãpannto tasmà bhikkhubhÃve Âhatvà abhabbo jhÃnÃdÅni adhigantuæ, bhikkhubhÃvo hi 'ssa saggantarÃyo c' eva hoti maggantarÃyo ca, vuttaæ h' etaæ sÃma¤¤aæ dupparÃmaÂÂhaæ nirayÃyÆpaka¬¬hatÅti. aparam pi vuttaæ, saÂhilo hi paribbÃjo bhÅyo Ãkirate rajanti: icc assa bhikkhubhÃvo visuddhi nÃma na hoti, yasmà pana gihÅ và upÃsako và ÃrÃmiko và sÃmaïero và hutvà dÃnasaraïasÅlasaævarÃdÅhi saggamaggaæ và jhÃnavimokkhÃdÅhi mokkhamaggaæ và ÃrÃdhetuæ bhabbo hoti, tasmÃssa gihÅ-ÃdibhÃvo visuddhi nÃma hoti, tasmà taæ visuddhiæ apekkhaïato visuddhÃpekkho ti vuccati.
ten' eva c' assa padabhÃjane gihÅ và hotukÃmo ti Ãdi vuttaæ.
evaæ vadeyyà 'ti evaæ bhaïeyya. kathaæ, ajÃnam evaæ Ãvuso avacaæ jÃnÃmi apassaæ passÃmÅti. padabhÃjane pana evaæ vadeyyà 'ti idaæ padaæ anuddharitvà 'va yathà vadanto ajÃnam evaæ Ãvuso jÃnÃmi apassaæ passÃmÅti vadati nÃma vuccati, taæ ÃkÃraæ dassetuæ nÃhaæ ete dhamme ajÃnÃmÅti Ãdi vuttaæ. tucchaæ musà vilapin ti ahaæ vacanatthavirahato tucchaæ va¤canÃdhippÃyato musà vilapiæ abhaïin ti vuttaæ hoti.


#<[page 493]>#
%<Bhvibh_I.4.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              493>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  padabhÃjane pan' assa a¤¤ena padabya¤janena atthamattaæ dassetuæ tucchakaæ mayà bhaïitan ti. Ãdi vuttaæ. purime upÃdÃyà 'ti purimÃni tÅïi pÃrÃjikÃni Ãpanne puggale upÃdÃya. sesaæ pubbe vuttanayattà uttÃnatthattà ca pÃkaÂam evà 'ti.
     evaæ uddiÂÂhasikkhÃpadaæ padÃnukkamena vibhajitvà idÃni yasmà heÂÂhà padabhÃjaniyam hi jhÃnavimokkhasamÃdhi samÃpatti ¤Ãïadassanaæ ... pe... su¤¤ÃgÃre abhiratÅti evaæ saÇkhitten'eva uttarimanussadhammo dassito na vitthÃrena Ãpattiæ ropetvà tanti ÂhapitÃ, saÇkhepadassite ca atthe na sabbe sabbÃkÃrena nayaæ gahetuæ sakkonti.
tasmà sabbÃkÃrena nayagahaïatthaæ puna tad eva padabhÃjanaæ mÃtikÃÂhÃne Âhapetvà vitthÃrato uttarimanussadhammaæ dassetvà Ãpattibhedaæ dassetukÃmo jhÃnan ti paÂhamaæ jhÃnaæ dutiyaæ jhÃnaæ ti Ãdim Ãha. tattha paÂhamajjhÃnÃdÅhi mettÃjhÃnÃdÅni pi asubhajjhÃnÃdÅni pi ÃnÃpÃïasatisamÃdhijjhÃnam pi lokiyajjhÃnam pi lokuttarajjhÃnam pi saÇgahÅtam eva, tasmà paÂhamajjhÃnaæ samÃpajjin ti pi ... pe... catutthaæ jhÃnaæ mettÃjhÃnaæ ... pe... upekkhÃjhÃnaæ asubhajjhÃnam ÃnÃpÃïasatisamÃdhijjhÃnaæ lokiyajjhÃnaæ lokuttarajjhÃnaæ samÃpajjin ti pi bhaïanto pÃrÃjiko 'va hotÅti veditabbo. suÂÂhu mutto vividhehi và kilesehi mutto ti vimokkho, so panÃyaæ rÃgadosamohehi su¤¤attà su¤¤ato, rÃgadosamohanimittehi animittattà animitto, rÃgadosamohapaïidhÅnaæ abhÃvato appanihito ti vuccati. cittaæ samaæ Ãdahati Ãrammaïe ÂhapetÅti samÃdhi, ariyehi samÃpajjitabbato samÃpatti, sesaæ vuttanayam eva.
     ettha ca vimokkhattikena ca samÃdhittikena ca ariyamaggo 'va vutto,


#<[page 494]>#
%<494                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.4.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  samÃpattittikena phalasamÃpatti, tesu yaæ ki¤ci ekam pi padaæ gahetvà ahaæ imassa lÃbhÅti bhaïanto pÃrÃjiko 'va hoti. tisso vijjà ti pubbenivesÃnussati dibbacakkhu ÃsavÃnaæ khaye ¤Ãïan ti, tattha ekissÃpi nÃmaæ gahetvà ahaæ imissà vijjÃya lÃbhÅti bhaïanto pÃrÃjiko hoti. SaÇkhepaÂÂhakathÃyaæ pana vijjÃnaæ lÃbhimhÅti bhaïanto pi tissannaæ vijjÃnaæ lÃbhimhÅti bhaïanto pi pÃrÃjiko và ti vuttaæ, maggabhÃvanà padabhÃjane vuttà sattatiæsabhodhipakkhiyadhammà maggasampayuttà lokuttarà 'va idha adhippetà tasmà lokuttarÃnaæ satipaÂÂhÃnÃnaæ sammappadhÃnÃnaæ iddhipÃdÃnaæ indriyÃnaæ balÃnaæ bojjhaÇgÃnaæ ariyassa aÂÂhaÇgikassa maggassa lÃbhiæhÅti vadato pÃrÃjin ti MahÃaÂÂhakathÃyaæ vuttaæ. MahÃpaccariÃdÅsu pana satipaÂÂhÃnÃnaæ lÃbhimhÅti evaæ ekekakoÂÂhÃsavasenÃpi kÃyÃnupassanà satipaÂÂhÃnassa lÃbhimhÅti evaæ tattha ekekadhammavasenÃpi vadato pÃrÃjikam evà 'ti vuttaæ. tam pi sameti, kasmÃ, mgakhaïuppann yeva sandhÃya vuttattÃ, phalasacchikiriyÃya pi ekekaphalavasena pÃrÃjikaæ veditabbaæ. rÃgassa pahÃïan ti Ãdittike kilesappahÃnam eva vuttaæ, taæ pana yasmà maggena vinà n' atthi, tatiyamaggena hi rÃgadosÃnaæ pahÃïaæ catutthena mohassa tasmà rÃgo me pahÅïo ti ÃdÅni vadato pi pÃrÃjikaæ. rÃgà cittaæ vinÅvaraïatà ti Ãdittike lokuttaracittam eva vuttaæ. tasmà rÃgà me cittaæ viïÅvaraïan ti ÃdÅni vadato pi pÃrÃjikam eva. su¤¤ÃgÃrapadabhÃjane pana yasmà jhÃnena aghaÂÂetvà su¤¤ÃgÃre abhiramÃmÅti vacanamattena pÃrÃjikaæ na adhippetaæ, tasmà paÂhamena jhÃnena su¤¤ÃgÃre abhiramatÅti Ãdi vuttaæ, tasmà jhÃnena ghaÂetvà iminà nÃma jhÃnena su¤¤ÃgÃre abhiramÃmÅti vadati,


#<[page 495]>#
%<Bhvibh_I.4.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              495>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  ayam eva pÃrÃjiko hotÅti veditabbo.
     yà ca ¤Ãïan ti imassa padabhÃjane AmbaÂÂhasuttÃdÅsu vuttÃsu aÂÂhasu vijjÃsu vipassanäÃïamanomayiddhi iddhividhadibbasotacetopariyaÇÃïabhedà pa¤cavijjà Ãgatà tÃsu ekà vipassanà 'va pÃrÃjikavatthuæ na hoti, sesà hontÅti veditabbaæ, tasmà vipassanÃya lÃbhimhÅti pi vipassanäÃïassa lÃbhimhÅti pi vadato pÃrÃjikaæ n' atthi. Phussadevatthero pana bhaïati; itarÃpi catasso vijjà ¤Ãïena aghaÂità pÃrÃjikavatthÆni na honti. tasmà manomayassa lÃbhimhi iddhividhassa dibbÃya sotadhÃtuyà cetopariyassa lÃbhimhÅti vadato pi pÃrÃjikaæ n' atthÅti. taæ tassa antevÃsikeh' eva paÂikkhittaæ, Ãcariyo na Ãbhidhammiko bhummantaraæ na jÃnÃti, abhi¤¤Ã nÃma catutthajjhÃnapÃdako mahaggatadhammo jhÃnen' eva ijjhati, tasmà manomayassa lÃbhimhÅti và manomaya¤Ãïassa lÃbhimhÅti và yathà tathà và vadati pÃrÃjikam evà 'ti. ettha ki¤cÃpi nibbÃnaæ pÃÊiyà na Ãgataæ, atha kho nibbÃnaæ pattan ti và sacchikatan ti và vadato pÃrÃjikam eva. kasmÃ, nibbÃnassa nibbaÂÂitalokuttarattÃ, tathà cattÃri saccÃni paÂivijjhiæ paÂividdhÃni mayà ti vadato pi pÃrÃjikam eva. kasmÃ, yasmà saccapaÂivedho hi maggassa pariyÃyavacanaæ, yasmà pana tisso paÂisambhidà kÃmÃvacarakusalato catÆsu ¤Ãïasampayuttesu cittuppÃdesu uppajjanti kiriyato catÆsu ¤Ãïasampayuttesu cittuppÃdesu uppajjanti, atthapaÂisambhidà etesu c' eva uppajjati catÆsu maggesu catÆsu phalesu ca uppajjatÅti VibhaÇge vuttaæ.
tasmà dhammapaÂisambhidÃlÃbhimhÅti và nirutti paÂibhÃïapaÂisambhidÃya lÃbhimhÅti và lokiya atthapaÂisambhidÃya lÃbhimhÅti và vutte pi pÃrÃjikaæ n' atthi,


#<[page 496]>#
%<496                SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.4.
>%\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  paÂisambhidÃïaæ labhimhÅti vutte pi na tÃva sÅsaæ otarati, lokuttaraatthapaÂisambhidÃya lÃbhimhÅti vutte pana pÃrÃjikaæ hoti.
SaÇkhepaÂÂhakathÃyaæ pana atthapaÂisambhidÃppatto 'mhÅti avisesenÃpi vadato pÃrÃjikaæ vuttaæ. Kurundiyam pi na muccatÅti vuttaæ. MahÃaÂÂhakathÃyaæ pana ettÃvatà pÃrÃjikaæ n' atthi ettÃvatà sÅsaæ na otarati, na ettÃvatà pÃrÃjikan ti vicÃritattà na sakkà a¤¤aæ pamÃïaæ kÃtun ti, nirodhasamÃpattiæ samÃpajjÃmÅti và lÃbhÅ và ahaæ tassà 'ti vadato pi pÃrÃjikaæ n' atthi. kasmà nirodhasamÃpattiyà n' eva lokiyattà na lokuttarattà ti, sace pan' assa evaæ hoti nirodhaæ nÃma anÃgÃmÅ và khÅïÃsavo và samÃpajjati, tesaæ maæ a¤¤ataro ti jÃnissantÅti vyÃkaroti, so ca naæ tathà jÃnÃti pÃrÃjikan ti MahÃpaccariya-SaÇkhepaÂÂhakathÃsu vuttaæ, taæ vÅmaæsitvà gahetabbaæ, atÅtabhave KassapasammÃsambuddhakÃle sotÃpanno 'mhÅti vadato pi pÃrÃjikaæ n' atthi, atÅtakkhandhÃnaæ hi parÃmaÂÂhattà sÅsaæ na otaratÅti. SaÇkhepaÂÂhakathÃyam pana atÅte aÂÂhasamÃpattilÃbhimhÅti vadato pÃrÃjikaæ n' atthi kuppadhammattÃ, idha pana atthi akuppadhammattà ti keci vadantÅti vuttaæ. tam pi tatth' eva atÅtattabhÃvaæ sandhÃya kathentassa pÃrÃjikaæ na hoti, paccuppannattabhÃvaæ sandhÃya kathentass' eva hotÅti paÂikkhittaæ.
     evaæ jhÃnÃdÅni dasamÃtikÃpadÃni vitthÃretvà idÃni uttarimanussadhammaæ ullapanto yaæ sampajÃnamusÃvÃdaæ bhaïati tassa aÇgaæ dassetvà tass' eva vitthÃrassa vasena cakkapeyyÃlaæ bandhanto ullapanÃkÃra¤ ca Ãpattibheda¤ ca dassetuæ tÅh' ÃkÃrehÅti Ãdim Ãha. tattha suddhikavÃro vattukÃmavÃro paccayapaÂisaæyuttavÃro ti tayo mahÃvÃrÃ, tesu suddhikavÃre paÂhamajjhÃnaæ Ãdiæ katvà yÃva mohà cittaæ vinÅvaraïapadaæ tÃva ekam ekasmiæ pade samÃpajjaæ samÃpajjÃmi samÃpanno lÃbhi 'mhi vasi 'mhi sacchikataæ mayà ti imesu chasu padesu ekam ekaæ padaæ tÅh' ÃkÃrehi catÆhi pa¤cahi chahi sattah' ÃkÃrehÅti evaæ pa¤cakkhattuæ yojetvà suddhikanayo nÃma vutto.


#<[page 497]>#
%<Bhvibh_I.4.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              497>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tato paÂhama¤ ca jhÃnaæ dutiya¤ ca jhÃnan ti evaæ paÂhamajjhÃnena saddhiæ ekam ekaæ padaæ ghaÂentena sabbapadÃni ghaÂetvà ten' eva vitthÃrena khaï¬acakkaæ nÃma vuttaæ, taæ hi puna Ãnetvà paÂhamajjhÃnÃdÅhi na yojitaæ tasmà khaï¬acakkan ti vuccati. tato dutiya¤ ca jhÃnaæ tatiya¤ ca jhÃnan ti evaæ dutiyajjhÃnena saddhiæ ekam ekaæ padaæ ghaÂetvà puna Ãnetvà paÂhamajjhÃnena saddhiæ sambandhitvà ten' eva vitthÃrena baddhacakkaæ nÃma vuttaæ tato yathà dutiyajjhÃnena saddhiæ evaæ tatiyajjhÃnÃdÅhi pi saddhiæ ekam ekaæ padaæ ghaÂetvà puna Ãnetvà dutiyajjhÃnÃdÅhi saddhiæ sambandhitvà ten' eva vitthÃrena a¤¤Ãni pi ekÆnatiæsabaddhacakkÃni vatvà ekamÆlakanayo niÂÂhÃpito, pÃÂho pana saÇkhepena dassito so asammuyhantena vitthÃrato veditabbo.
yathà ca ekamÆlako evaæ dukamÆlÃdayo pi sabbasabbamÆlakapariyosÃnà catunnaæ satÃnaæ upari pa¤catiæsanayà vuttÃ. seyyathÅdaæ, dvimÆlikà ekÆnatiæsati timÆlikà aÂÂhavÅsati catumÆlikà sattavÅsaæ evaæ pa¤camÆlakÃdayo ekekaæ Ænaæ katvà yÃva tiæsamÆlakà tÃva veditabbÃ.
pÃÂhe pana tesaæ nÃmam pi saÇkhipitvà imaæ sabbamÆlakan ti tiæsamÆlakanayo eko dassito, yasmà ca su¤¤ÃgÃrapadaæ jhÃnena aghaÂitaæ sÅsaæ na otarati, tasmà taæ anÃmasitvà mohÃcittaæ vinÅvaraïapadapariyosÃnà sabbattha yojanà dassità ti veditabbÃ.


#<[page 498]>#
%<498                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.4.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  evaæ paÂhamajjhÃnÃdÅni paÂipÃtiyà và uppaÂipÃÂiyà và dutiyajjhÃnÃdÅhi ghaÂÂetvà và aghaÂÂetvà và samÃpajjanti Ãdinà nayena ullapato mokkho n' atthi pÃrÃjikaæ Ãpajjati yevà 'ti, imassa atthassa dassanavasena vutte ca pan' etasmiæ suddhikamahÃvÃre ayaæ saÇkhepato atthavaïïanÃ.
     tÅh' ÃkÃrehÅti sampajÃnamusÃvÃdassa aÇgabhÆtehi tÅhi kÃraïehi. pubb' ev' assa hotÅti pubbabhÃge yeva assa puggalassa evaæ hoti, musà bhaïissan ti bhaïantassa hotÅti bhaïamÃnassa hoti. bhaïitassa hotÅti bhaïite assa hoti, yaæ vattabbaæ tasmim vutte hotÅti attho. athavà bhaïitassà 'ti vuttavacanato niÂÂhitavacanassa hotÅti. evaæ so pubbabhÃge pi jÃnÃti bhaïanto pi jÃnÃti pacchÃpi jÃnÃti musà mayà bhaïitan ti. so paÂhamajjhÃnaæ samÃpajjin ti bhaïanto pÃrÃjikaæ ÃpajjatÅti ayam ettha attho dassito. ki¤cÃpi dassito atha kho ayam ettha viseso, pucchà tÃva hoti masà bhaïissan ti pubbabhÃgo atthi musà bhaïitan ti pacchÃbhÃgo n' atthi, vuttamattam eva hi koci pammussati, kiæ tassa pÃrÃjikaæ hoti na hotÅti. sà evaæ aÂÂhakathÃsu vissajjità pubbabhÃge musà bhaïissan ti ca bhaïantassa musà bhaïÃmÅti ca jÃnato pacchÃbhÃge musà mayà bhaïitan ti na sakkà na bhavituæ, sace pi na hoti pÃrÃjikam eva, purimam eva hi aÇgadvayaæ pamÃïaæ, yassÃpi pubbabhÃge musà bhaïissan ti Ãbhogo n' atthi, bhaïanto pana musà bhaïÃmÅti jÃnÃti, bhaïite pi musà mayà bhaïitan ti jÃnÃti so Ãpattiyà na kÃretabbo, pubbabhÃgo hi pamÃïataraæ, tasmiæ asati davà bhaïitaæ và ravà bhaïitaæ và hotÅti. ettha ca ta¤¤Ãïatà ca ¤ÃïasamodhÃna¤ ca pariccajitabbaæ ta¤¤Ãïatà pariccajitabbà ti yena cittena musà bhaïissan ti jÃnÃti,


#<[page 499]>#
%<Bhvibh_I.4.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              499>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  ten' eva musà bhaïÃmÅti ca musà mayà bhaïitan ti ca jÃnÃtÅti evaæ ekacitten' eva tÅsu khaïesu jÃnÃtÅti ayaæ ta¤¤Ãïatà pariccajitabbÃ, na hi sakkà ten' eva cittena taæ cittaæ jÃnituæ. yathà na sakkà ten' eva asinà so asi chinditun ti purimaæ purimaæ pana cittaæ pacchimassa pacchimassa cittassa tathà uppattiyà paccayo hutvà nirujjhati, ten' etaæ vuccati.
          pamÃïapubbabhÃgo 'va tasmiæ sati na hessati,
          sesadvayan ti natth' etam iti vÃcà tivaÇgikà ti.
     taæ ¤ÃïasamodhÃnaæ pariccajitabban ti etÃni tÅïi cittÃni ekakkhaïe uppajjantÅti na gahetabbà ti idaæ hi cittaæ nÃma.
          aniruddhamhi paÂhame na uppajjati pacchimaæ,
          nirantaruppajjanato ekaæ viya pakÃsati.
     ito param pana yvÃgaæ paÂhamajjhÃnaæ samÃpajjanti sampajÃnamusà bhaïati yasmà so n' atthi me paÂhamajjhÃnan ti evaæ diÂÂhiko hoti, tassa hi atth' eva ayaæ laddhi, tathà n' atthi me paÂhamajjhÃnan ti evam assa khamati c' eva ruccati ca, evaæ sabhÃvam ev' assa cittaæ n' atthi me paÂhamajjhÃnan ti, yadà pana musà vattukÃmo hoti tadà taæ diÂÂhiæ và diÂÂhiyà saha khantiæ và diÂÂhikhantÅhi saddhiæ ruciæ và diÂÂhikhantiruacÅhi saddhiæ bhÃvaæ và vinidhÃya nikkhipitvà paÂicchÃdetvà abhÆtaæ katvà bhaïati, tasmà tesam pi vasena aÇgabhedaæ dassetuæ catÆhÅti Ãdi vuttaæ. ParivÃre ca aÂÂhangiko musÃvÃdo ti vuttattà tattha adhippetÃya sa¤¤Ãya saddhiæ a¤¤o pi idha aÂÂhah' ÃkÃrehÅti eko nayo yojetabbo.


#<[page 500]>#
%<500                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.4.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  ettha ca vinidhÃya diÂÂhin ti balavadhammavinidhÃnavasen' etaæ vuttaæ, vinidhÃya khantin ti ÃdÅni tato dubbaladubbalÃnaæ vinidhÃnavasena. vinidhÃya sa¤¤an ti idam pan' ettha sabbadubbaladhammavinidhÃnaæ sa¤¤Ãmattam pi nÃma, anividhÃya sampajÃnamusà bhÃsissantÅti n' etaæ ÂhÃnaæ vijjati, yasmà pana samÃpajjissÃmÅti Ãdinà anÃgatavacanena pÃrÃjikaæ na hoti, tasmà samÃpajjin ti ÃdÅni atÅtavattamÃnapadÃn' eva pÃÂhe vuttÃnÅti veditabbÃni. ito paraæ sabbam pi imasmiæ suddhikamahÃvÃre vuttÃnatthaæ eva hoti, na h' ettha atthi, yaæ iminà vinicchayena na sakkà bhaveyya vi¤¤Ãtuæ, Âhapetvà kilesappahÃnapadassa padabhÃjane rÃgo, me catto vanto ti ÃdÅnaæ padÃnaæ atthaæ, svÃyaæ vuccati. ettha catto ti idaæ sakabhÃvapariccajanavasena vuttaæ. vanto ti idaæ puna anÃdiyanabhÃvadassanavasena. mutto ti idaæ santatito vinimocanavasena. pahÅno ti idaæ muttassÃpi kvaci anavatthÃnadassanavasena. paÂinissaÂÂho ti idaæ Ãciïïapubbassa nissaggadassanavasena. ukkheÂito ti idaæ ariyamaggena uttÃsitattà puna anallÅyanabhÃvadassanavasena, svÃyam attho saddasatthato pariyesitabbo. samukkheÂito ti idaæ suÂÂhu uttÃsetvà anusahagatassÃpi puna anallÅyanabhÃvadassanavasena vuttan ti. suddhikavÃrakathà niÂÂhitÃ.
     vattukÃmavÃre pi tÅh' ÃkÃrehÅti ÃdÅnaæ attho vÃrapeyyÃlappabhedo ca sabbo idha vuttanayen' eva veditabbo. kevalaæ hi yadidaæ mayà virajjhitvà a¤¤aæ vattukÃmena a¤¤aæ vuttaæ tasmà n' atthi mayhaæ ÃpattÅti evaæ okÃsagavesakÃnaæ pÃpapuggalÃnaæ okÃsanisedhanatthaæ vutto. yath' eva hi buddhaæ paccakkhÃmÅti vattukÃmo dhammaæ paccakkhÃmÅti ÃdÅsu sikkhÃpaccakkhÃnapadesu yaæ và taæ và vadanto khette otiïïattà sikkhÃpaccakkhà kato 'va hoti, evaæ paÂhamajjhÃnÃdÅsu uttarimanussadhammapadesu yaæ ki¤ci ekaæ vattukÃmo tato a¤¤aæ yaæ và taæ và vadento pi khette otiïïattà pÃrÃjiko 'va hoti.


#<[page 501]>#
%<Bhvibh_I.4.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              501>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  sace yassa vadeti, so tam atthaæ taæ khaïa¤ ¤eva jÃnÃti, jÃnanalakkhaïaæ c' ettha sikkhÃpaccakkhÃne vuttanayen' eva veditabbam, ayaæ pana viseso sikkhÃpaccakkhÃnaæ hatthamuddÃya sÅsaæ na otarati, idaæ abhÆtÃrocanaæ hatthamuddÃya pi otarati, yo hi hatthavikÃrÃdÅhi pi aÇgapaccaÇgacopanehi abhÆtaæ uttarimanussadhammaæ vi¤¤attipathe Âhitassa puggalassa Ãroceti, so ca naæ atthaæ jÃnÃti pÃrÃjiko hoti. atha pan' assa Ãroceti, so na jÃnÃti và kiæ ayaæ bhaïatÅti saæsayaæ và Ãpajjati, ciraæ vÅmaæsitvà và pacchà jÃnÃti apaÂivijÃnanto icceva saÇkhyaæ gacchati. evaæ apaÂivijÃnantassa vutte thullaccayaæ hoti. yo pana jhÃnÃdÅni attano adhigamavasena và uggahaparipucchÃdivasena và na jÃnÃti kevalaæ jhÃnan ti và vimokkho ti và ti vacanamattam eva sutaæ hoti. so pi tena vutte jhÃnaæ kira samÃpajjanti esa vadatÅti yadi ettakamattam pi jÃnÃti jÃnÃti cceva saÇkhyaæ gacchati, tassa vutte pÃrÃjikam eva. seso ekassa va dvinnaæ và bahunnaæ và niyamitÃniyamitavasena viseso sabbo sikkhÃpaccakkhÃnakathÃya vuttanayen' eva veditabbo ti.
vattukÃmavÃrakathà niÂÂhitÃ.
     paccayapaÂisaæyuttavÃre pi sabbaæ vÃrapeyyÃlabhedaæ pubbe ÃgatapadÃna¤ ca atthaæ vuttanayen' eva ¤atvà pÃÊikkamo tÃva evaæ jÃnitabbo. ettha hi yo te vihÃre vasi yo te cÅvaraæ paribhu¤ji, yo te piï¬apÃtaæ paribhu¤ji, yo te senÃsanaæ paribhu¤ji, yo te gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ paribhu¤jÅti ime pa¤ca paccattavacanavÃrÃ, yena te vihÃro paribhutto ti Ãdayo pa¤ca karaïavacanavÃrÃ, yaæ tvaæ Ãgamma vihÃraæ adÃsÅti Ãdayo pa¤ca upayogavacanavÃrà vuttÃ,


#<[page 502]>#
%<502                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.4.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tesaæ vasena idha vuttena su¤¤ÃgÃrapadena saddhiæ pubbe vuttesu paÂhamajjhÃnÃdÅsu sabbapadesu vÃrapeyyÃlabhedo veditabbo. yo te vihÃre yena te vihÃro yaæ tvaæ Ãgamma vihÃran ti evaæ pariyÃyena vuttattà pana ahan ti avuttattà paÂivijÃnantassa vutte pi idha thullaccayaæ, apaÂijÃnantassa dukkaÂan ti ayam ettha vinicchayo. evaæ vitthÃravasena Ãpattibhedaæ dassetvà idÃni anÃpattiæ dassento anÃpatti adhimÃnenà 'ti Ãdim Ãha. tattha adhimÃnenà 'ti adhikamÃnena samudÃcarantassa anÃpatti. anullapanÃdhippÃyassÃ'ti koha¤¤e icchÃcÃre aÂhatvà anullapanÃdhippÃyassa, sabrahmacÃrÅnaæ santike a¤¤aæ vyÃkarontassa anÃpatti. ummattakÃdayo pubbe vuttanayà eva, idha pana Ãdikammikà VaggumudÃtÅriyà bhikkhÆ, nesaæ anÃpattÅti.
padabhÃjaniyavaïïanà niÂÂhitÃ.
     samuÂÂhÃnÃdÅsu idam sikkhÃpadaæ ti-samuÂÂhÃnaæ, hatthamuddÃya Ãrocentassa kÃyacittato vacÅbhedena Ãrocentassa vÃcÃtittato ubhayaæ karontassa kÃyavÃcÃcittato samutthÃti. kiriyà sa¤¤Ãvimokkhaæ sacittakaæ lokavajjaæ kÃyakammaæ vacÅkammaæ akusalacittaæ ti-vedanÅyaæ, hasanto pi hi somanassiko ullapati bhÃyanto pi majjhatto pÅti.
     vinÅtavatthÆsu adhimÃnavatthu anuppa¤¤attiyaæ vuttanayam eva. dutiyavatthusmiæ panidhÃyà 'ti patthanaæ katvÃ. evaæ maæ jo sambhÃvessatÅti evaæ ara¤¤e vasantaæ maæ jano arahatte và sekkhabhÆmiyaæ và sambhÃvessati, tato lokassa sakkato bhavissÃmi garukato mÃnito pÆjito ti. Ãpatti dukkaÂassà 'ti evaæ panidhÃya ara¤¤e vasissÃmÅti gacchantassa padavÃre padare dukkataæ, tathà ar¤e kuÂi -karaïacaÇkamananisÅdananivÃsanapÃpuraïÃdÅsu sabbakiccesu payoge payoge dukkaÂaæ, tasmà evaæ ara¤¤e na vasitabbaæ,


#<[page 503]>#
%<Bhvibh_I.4.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              503>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  evaæ vasanto pi hi sambhÃvanaæ labhatu và mà và dukkaÂaæ Ãpajjati, yo pana samÃdinnadhutaÇgo dhutaÇgaæ rakkhissÃmÅti và gÃmante me vasato cittaæ vikkhipati ara¤¤aæ sappÃyan ti cintetvà và addhÃra¤¤e tiïïam vivekÃnaæ a¤¤ataraæ pÃpuïissÃmÅti vÃ, ara¤¤aæ pavisitvà arahattaæ apÃpuïitvà na nikkhamissÃmÅti vÃ. ara¤¤avÃso nÃma bhagavatà pasattho mayi ca ara¤¤e vasante bahÆ sabrahmacÃrino gÃmantaæ hitvà Ãra¤¤akà bhavissantÅti và evaæ anavajjavÃsaæ vasitukÃmo hoti tena vasitabbaæ, tatiyavatthusmiæ abhikkantÃdÅni saïÂhapetvà piï¬Ãya carissÃmÅti nivÃsanapÃrupaïakiccato ppabhuti yÃva bhojanapariyosÃnaæ tÃvà payoge payoge dukkaÂaæ. sambhÃvanaæ labhatu và mà và dukkaÂam eva. khandhakavatta-sekhiyavatta-paripÆraïatthaæ pana sabrahmacÃrÅnaæ diÂÂhÃnugatiæà pajjanatthaæ và pÃsÃdikehi abhikkamapaÂikkamanÃdÅhi piï¬Ãya pavisanto anupavajjo vi¤¤Ænan ti. catutthapa¤camavatthÆsu yo te vihÃre vasÅti ettha vutta nayen' eva ahan ti avuttattà pÃrÃjikaæ n' atthi. attÆpanÃyikam eva hi samudÃcarantassa pÃrÃjikaæ vuttaæ. panidhÃya caÇkamÅti ÃdÅni heÂÂhà vuttanayÃn' eva. saæyojanavatthusmiæ saæyojanà pahÅïà ti pi dasasa¤¤ojanà pahÅïà ti pi ekaæ sa¤¤ojanaæ pahÅïan ti pi vadato kilesappahÃïam eva Ãrocitaæ hoti tasmà pÃrÃjikaæ. rahovatthÆsu raho ullapatÅti rahogato arahà ahan ti vadati na manasà cintitam eva karoti ten' ettha dukkaÂam vuttaæ, vihÃravatthuæ upaÂÂhÃnavatthu¤ ca vuttanayam eva. nadukkaravatthusmiæ tassa bhikkhuno ayaæ laddhi ariyapuggalà ca bhagavato sÃvakà ti. ten' Ãha: ye kho te bhagavato sÃvakà te evaæ vadeyyun ti. yasmà c' assa ayam adhippÃyo sÅlavatà Ãraddhavipassakena na dukkaraæ a¤¤aæ vyÃkÃtuæ paÂibaÊo so arahattaæ pÃpuïitun ti, tasmà anullapanÃdhippÃyo ahan ti Ãha. viriyavatthusmiæ ÃrÃdhanÅyo ti sakkà ÃrÃdhetuæ sampÃdetuæ nibbattetun ti attho.


#<[page 504]>#
%<504                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.4.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  sesaæ vuttanayam eva. maccuvatthusmiæ so bhikkhu yassa vippaÂisÃro uppajjati so bhÃyeyya, mayhaæ pana avippaÂisÃravatthukÃni parisuddhÃni sÅlÃni svÃhaæ kiæ maraïassa bhÃyissÃmÅti etam atthavasaæ paÂicca nÃhaæ Ãvuso maccuno bhÃyÃmÅti Ãha, ten' assa anÃpatti, vippaÂisÃravatthusmiæ pi es' eva nayo, tato parÃni tÅïi vatthÆni viriyavatthusadisÃn' eva. vedanÃvatthÆsu paÂhamavatthusmiæ tÃva so bhikkhu paÂisaÇkhÃnabalena adhivÃsanakhantiyaæ Âhatvà na Ãvuso sakkà yena và tena và adhivÃsetuæ ti Ãha, ten' assa anÃpatti.
     dutiye pana attÆpanÃyikaæ akatvà na Ãvuso sakkà puthujjanenà 'ti pariyÃyena vuttattà thullaccayaæ. brÃhmaïavatthusmiæ so kira brÃhmaïo kevalaæ Ãyantu bhonto arahanto ti Ãha. yaæ yaæ pan' assa vacanaæ mukhato niggacchati sabbaæ arahantÃnaæ ÃsanÃni pa¤¤Ãpetha pÃdodakaæ detha arahanto pÃde dhovantÆ 'ti arahantavÃdapaÂisa¤¤uttaæ yeva, tam pan' assa pasÃdabha¤¤aæ saddhÃcaritattà attano saddhÃbalena samussÃhitassa vacanaæ, tasmà bhagavà anÃpatti bhikkhave pasÃdabha¤¤e ti Ãha. evaæ vuccamÃnena pana bhikkhunà haÂÂhatuÂÂhen' eva paccayà paribhu¤jitabbÃ. arahattasampÃpakaæ pana paÂipadaæ paripÆressÃmÅti evaæ yogo karaïÅyo ti. a¤¤avyÃkaraïavatthÆni saæyojanavatthu sadisÃn' eva. agÃravatthusmiæ so bhikkhu gihÅbhÃve anatthikatÃya abhabbo kho Ãvuso mÃdiso ti Ãha, na ullapanÃdhippÃyena ten' assa anÃpatti.
ÃvaÂakÃmavatthusmiæ so bhikkhu vatthukÃmesu ca kilesakÃmesu ca lokiken' eva ÃdÅnavadassanena nirapekkho, tasmà ÃvaÂà me Ãvuso kÃmà 'ti Ãha, ten' assa anÃpatti. ettha ca ÃvaÂà ti ÃvÃrità nivÃrità paÂikkhittà ti attho.


#<[page 505]>#
%<Bhvibh_I.4.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              505>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  abhirativatthusmiæ so bhikkhu sÃsane anukkaïÂhitabhÃvena uddesaparipucchÃdÅsu ca abhiratabhÃvena abhirato ahaæ Ãvuso paramÃya abhiratiyà ti Ãha, na ullapanÃdhippÃyena ten' assa anÃpatti. pakkamanavatthusmiæ yo imamhà ÃvÃsà paÂhamaæ pakkamissatÅti evaæ ÃvÃsaæ và maï¬apaæ và sÅmaæ và ki¤ci ÂhÃnaæ parindicchitvà katÃya katikÃya yo maæ arahà ti jÃnantÆ 'ti tamhà ÂhÃnà paÂhamaæ pakkamati pÃrÃjiko hoti, yo pana ÃcariyupajjhÃyÃnaæ và kiccena mÃtÃpitunnaæ và kenacid eva karaïÅyena bhikkhÃcÃratthaæ và uddesaparipucchÃnaæ và atthÃya a¤¤ena và tÃdisena karaïiyena taæ ÂhÃnam atikkamitvà gacchati anÃpatti. sace pi 'ssa evaæ gatassa pacchà icchÃcÃro uppajjati na dÃnÃhaæ tattha gamissÃmi evaæ maæ arahà ti sambhÃvessantÅti anÃpatti yeva, yo pi kenacid eva karaïÅyena taæ ÂhÃnaæ patvà sajjhÃya manasikÃrÃdivasena a¤¤avihito và hutvà corÃdÅhi và anubaddho meghaæ và uÂÂhitaæ disvà anovassakaæ pavisitukÃmo taæ ÂhÃnaæ atikkamitvà gacchati anÃpatti. yÃnena và iddhiyà và gacchanto pi pÃrÃjikaæ na Ãpajjati. padagamanen' eva Ãpajjati, tam pi yehi saha katikà katà tehi saddhiæ apubbaæ acarimaæ gacchanto na Ãpajjati, evaæ gacchantà hi sabbe pi a¤¤ama¤¤aæ rakkhanti. sace pi maï¬aparukkhamÆlÃdÅsu ki¤ci ÂhÃnaæ paricchinditvà yo ettha nisÅdati và ca¤kamati và taæ arahà ti jÃnissÃma pupphÃni và Âhapetvà yo imÃni gahetvà pÆjaæ karissati taæ arahà ti jÃnissÃmà 'ti Ãdinà nayena katikà katà hoti, tatrÃpi icchÃcÃravasena tathà karontassa pÃrÃjikam eva. sace pi upÃsakena antarÃmagge vihÃro và kato hoti ticÅvarÃdÅni và ÂhapitÃni honti ye arahanto imasmiæ vihÃre vasantu cÅvarÃdÅni ca gaïhantÆ 'ti tatrÃpi icchÃcÃravasena vasantassa và tÃni và gaïhantassa pÃrÃjikam eva. etam pana adhammikakatikavattaæ tasmà na kÃtabbaæ,


#<[page 506]>#
%<506                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.4.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  a¤¤aæ và evarÆpaæ imasmiæ temÃsabbhantare sabb' eva Ãra¤¤akà hontu piï¬apÃtiyaÇgà avasesadhutaÇgadharà vÃ, atha và sabb' eva khÅïÃsavà hontu evam Ãdi. nÃnà Vera¤jakà hi bhikkhÆ sannipatanti, tattha keci dubbalà appathÃmà evaÆpaæ vattaæ anupÃletuæ na sakkonti, tasmà evarÆpam pi vattaæ na kÃtabbaæ. imaæ temÃsaæ sabbeh' eva na uddisitabbaæ na paripucchitabbaæ na pabbÃjetabbaæ, na mÆgabbataæ gaïhitabbaæ, bahi sÅmaÂÂhassÃpi saÇghalÃbho dÃtabbo ti evam Ãdikaæ pana na kÃtabbam eva.
     Lakkhaïasaæyutte yvÃyaæ Ãyasmà Lakkhaïo ti Lakkhanatthero vutto. esa jaÂilasahassassa abbhantaro ehi-bhikkhu upasampadÃya upasampanno ÃdittapariyÃyÃvasÃne arahaÂÂaæ patto eko mahÃsÃvako ti veditabbo, yasmà pan' esa lakkhaïasampannena sabbÃkÃraparipÆrena brahmasamena attabhÃvena samannÃgato tasmà Lakkhaïo ti saÇkhyaæ gato. MahÃmoggalÃno pana pabbajitadivasato sattame divase arahattappatto dutiyo aggasÃvako. sitaæ pÃtvÃkÃsÅti mandahasitaæ pÃtuakÃsi, pakÃsayi dassesÅti vuttaæ hoti. kim pana disvà thero sitam pÃtvÃkÃsÅti. upari pÃÊiyaæ Ãgataæ aÂÂhikasaÇkhalikaæ ekaæ petalokenibbattaæ sattaæ disvÃ, ta¤ ca kho dibbena cakkhunà na pasÃdacakkhunà pasÃdacakkhussa hi ete attabhÃvà na ÃpÃthaæ Ãgacchanti, evarÆpam pi attabhÃvaæ disvà kÃru¤¤e kattabbe kasmà sitaæ pÃtvÃkÃsÅti. attano ca buddha¤Ãïassa ca sampatti samaïussaraïato, taæ hi disvà thero adiÂÂhasaccena nÃma puggalena paÂilabhitabbà evarÆpà attabhÃvà mutto ahaæ, lÃbhà vata me suladdhaæ vata me ti attano ca sampattiæ anussaritvà aho buddhassa bhagavato ¤Ãïasampatti yo kammavipÃko bhikkhave acinteyyo na cintetabbo ti desesi.


#<[page 507]>#
%<Bhvibh_I.4.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              507>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  paccakkhaæ vata katvà buddhà desenti suppaÂividdhà buddhÃnaæ dhammadhÃtÆ 'ti evaæ buddha¤Ãïasampatti¤ ca saritvà sitaæ pÃtvÃkÃsÅti. yasmà pana khÅïÃsavà nÃma na akÃraïà sitaæ karonti, tasmà taæ Lakkhaïatthero pucchi: ko nu kho Ãvuso MoggallÃna hetu ko paccayo sitassa pÃtukammÃyà 'ti. thero pana yasmà yehi ayaæ uppatti sÃmaæ adiÂÂhà te dussaddhÃpayà honti, tasmà bhagavantaæ sakkhiæ katvà vyÃkÃtukÃmatÃya akÃlo kho Ãvuso ti Ãdim Ãha. tato bhagavato santike puÂÂho idhÃhaæ Ãvuso ti Ãdinà nayena vyÃkÃsi. tattha aÂÂhisaÇkhalikan ti setaæ nimmaæsalohitaæ aÂÂhikasaÇghÃÂakaæ. gijjhÃpi kÃkà pi kulalà pÅti ete pi yakkhagijjhà c' eva yakkhakÃkà ca yakkhakulalà ca paccetabbÃ. pÃkatikÃnaæ pana gijjhÃdÅnaæ ÃpÃtham pi etaæ rÆpaæ nÃgacchati. anupatitvà anupatitvà ti anubandhitvà anubandhitvÃ. vituddhentÅ ti vinivijjhitvà gacchanti, vitudantÅti và pÃÂho, asidhÃrÆpamehi tikhiïehi lohatuï¬ehi vijjhantÅti attho. sÃssudaæ aÂÂassaraæ karatÅti ettha sudan ti nipÃto, sà aÂÂhikasaÇkhalikà aÂÂassaraæ Ãturassaraæ karotÅti attho. akusalavipÃkÃnubhavanatthaæ kira yojanappamÃïÃpi tÃdisà attabhÃvà nibbattan ti pasÃdussadà ca honti pakkagaï¬asadisÃ, tasmà sà aÂÂhisaÇkhalikà balavavedenÃturà tÃdisaæ saram akÃsÅti.
eva¤ ca vatvà puna Ãyasmà MahÃmoggallÃno vaÂÂagÃmÅ sattà nÃma evarÆpà attabhÃvà na muccantÅti sattesu kÃru¤¤aæ paÂicca uppannaæ dhammasaævegaæ dassento tassa mayhaæ Ãvuso etad ahosi acchariyaæ vata bho ti Ãdim Ãha.
bhikkhÆ ujjhÃyantÅti yesaæ sà petuppatti apaccakkhà te ujjhÃyanti.


#<[page 508]>#
%<508                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.4.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  bhagavà pana therassa ÃnubhÃvaæ pakÃsento cakkhubhÆtà vata bhikkhave sÃvakà viharantÅti Ãdim Ãha. tattha cakkhubhÆtaæ jÃtam uppannaæ tesan ti cakkhubhÆtÃ, bhÆtacakkhukà uppannacakkhukÃ. cakkhuæ uppÃdetvà viharantÅti attho, dutiyapade pi es' eva nayo. yatra hi nÃmà 'ti ettha yaÂrà 'ti kÃraïavacanaæ, tatrÃyam atthayojanà yasmà nÃma sÃvako pi evarÆpoaæ ¤assati và dakkhati và sakkhiæ và karissati, tasmà avocumha: cakkhubhÆtà vata bhikkhave sÃvakà viharanti. ¤ÃïabhÆtà vata bhikkhave sÃvakà viharantÅti. pubb' eva me so bhikkhave satto diÂÂho ti bodhimaï¬e sabba¤¤uta¤ÃïapaÂivedhena appamÃïesu cakkavÃÊesu appamÃïe sattanikÃye bhavagatiÂÂhiti nivÃse ca paccakkhaæ karontena mayà pubb' eva yo satto diÂÂho ti vadati. goghÃtako ti gÃvo vadhitvà vadhitvà aÂÂhito maæsaæ mocetvà vikkiïitvà jÅvikaæ kappanakasatto. tass' eva kammassa vipÃkÃvasesenà 'ti tassa nÃnÃcetanÃhi ÃyÆhi tassa aparÃpariyakammassa. tatrÃhi yÃya cetanÃya narake paÂisandhi janità tassà vipÃke parikkhÅïe avasesakammaæ và kammanimittaæ và Ãrammaïaæ katvà puna petÃdÅsu paÂisandhi nibbattati, tasmà sà paÂisandhi kammasabhÃgatÃya và ÃrammaïasabhÃgatÃya và tass' eva kammassa vipÃkÃvaseso ti vuccati, aya¤ ca satto evaæ uppanno. ten' Ãha: tass' eva kammassa vipÃkÃvasesenà 'ti. tassa kira narakà cavanakÃle nimmaæsakatÃnaæ gunnaæ aÂÂhirÃsi eva nimittaæ ahosi, paÂicchannam pi taæ kammaæ vi¤¤Ænaæ pÃkataæ viya karonto aÂÂhisaÇkhalikapeto jÃto.


#<[page 509]>#
%<Bhvibh_I.4.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              509>%
     maæsapesivatthusmiæ goghÃtako maæsapesiyo katvà sukkhÃpetvà vallÆravikkayena anekÃni vassÃni jÅvikaæ kappesi, ten' assa narakà cavanakÃle maæsapesi yeva nimittaæ ahosi, so maæsapesi peto jÃto. maæsapiï¬avatthusmiæ so sÃkuïiko sakuïe gahetvà vikkÅïanakÃle nipakkhacamme maæsapiï¬amatte katvà vikkiïanto jÅvikaæ kappesi, ten' assa narakà cavanakÃle maæsapiï¬o 'va nimittaæ ahosi, so maæsapiï¬apeto jÃto. nicchavivatthusmiæ tassa orabbhikassa eÊake vadhitvà niccamme katvà kappitajÅvikassa purimanayen' eva niccammaæ cÊakasarÅraæ nimittaæ ahosi, so nicchavipeto jÃto. asilomavatthusmiæ so sÆkariko dÅgharattaæ nivÃpaphuÂÂhe sÆkare asinà vadhitvà vadhitvà dÅgharattaæ jÅvikaæ kappesi, tassa ukkhittÃsikabhÃvo 'va nimittaæ ahosi, tasmà asilomapeto jÃto. sattilomavatthusmiæ so mÃgaviko ekaæ miga¤ ca satti¤ ca gahetvà vanaæ gantvà tassa migassa samÅpaæ ÃgatÃgate mige sattiyà nibbhijjitvà mÃresi, tassa sattiyà vijjhanakabhÃvo yeva nimittaæ ahosi, tasmà sattilomapeto jÃto. usulomavatthusmiæ kÃraïiko ti rÃjà parÃdhioke anekÃhi kÃraïÃhi pÅÊetvà avasÃne kaï¬ena vijjhitvà mÃraïakapuriso, so kira asukasmiæ padese viddho maratÅti ¤atvà vijjhati, tass' evaæ jÅvikaæ kappetvà narake uppannassa tato pakkÃvasesena idhÆpapattikÃle usunà vijjhanabhÃvo yeva nimittaæ ahosi, tasma usulonapeto jÃto. sÆcilomavatthusmiæ sÃrathÅti assadamako godamako ti pi KurundaÂÂhakathÃyaæ vuttaæ, tassa patodasÆciyà vijjhanabhÃvo yeva nimittaæ ahosi, tasmà sÆcilomapeto jÃto. dutiye sÆcilomavatthusmiæ sÆcako ti pesu¤¤akÃrako,


#<[page 510]>#
%<510                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.4.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  so kira manusse a¤¤ama¤¤a¤ ca bhindi rÃjakule ca imassa imaæ nÃma atthi iminà idaæ nÃma katan ti sÆcetvà sÆcetvà anayabyasanaæ pÃpesi, tasmà yathÃnena sÆcetvà manussà bhinnà tathà sÆcÅhi bhedanadukkhaæ paccanubhottuæ kammaæ eva nimittaæ katvà sÆcilomapeto jÃto.
aï¬abhÃrivutthusmiæ gÃmakÆÂo ti vinicchayÃmacco, tassa kammasabhÃgatÃya kumbhamattà mahÃghaÂappamÃïà aï¬Ã ahesuæ, so hi yasmà raho paÂicchannaÂÂhÃne la¤chaæ gahetvà kÆÂavinicchayena pÃkaÂaæ dosaæ karonto sÃmike assÃmike akÃsi, tasmÃssa rahassaæ aÇgaæ pÃkaÂaæ nibbattaæ, yasmà daï¬aæ paÂÂhapento paresaæ asayhaæ bhÃraæ Ãropesi, tasmÃssa rahassaÇgaæ asayhabhÃro hutvà nibbattaæ, yasmà yasmiæ ÂhÃne Âhitena samena bhavitabbaæ, tasmiæ Âhatvà visamo ahosi, tasmÃssa rahassaÇge visamà nisajjà ahosÅti, paradÃrikavatthusmiæ so satto parassa rakkhitaæ gopitaæ sassÃmikaæ phassaæ phusanto mÅÊhasukhena kÃmasukhena cittaæ ramayitvà kammasabhÃgatÃya guthaphassaæ phusanto dukkham anubhavituæ tattha nibbatto. duÂÂhabrÃhmaïavatthusu pÃkaÂam eva. nicchavivatthusmiæ yasmà mÃtugÃmo nÃma attano phasse anissaro sà ca naæ sÃmikassa santakaæ phassaæ Âhenetvà paresaæ abhiratiæ uppÃdesi, tasmà kammasabhÃgatÃya sukhasamphassà dhaæsitvà dukkhasamphassaæ anubhavituæ nicchavitthÅ hutvà uppannÃ. maÇgulivatthusmiæ maÇgulin ti virÆpaæ duddasikaæ bÅbhacchaæ sà kira ikkhinikÃkammaæ yakkhadÃsikammaæ karonti iminà ca iminà ca evaæ balikamme kate ayaæ nÃma tumhÃkaæ va¬¬hi bhavissatÅti mahÃjanassa gandhapupphÃdÅni va¤canÃya gahetvà mahÃjanaæ duddiÂÂhiæ micchÃdiÂÂhiæ gaïhÃpesi,


#<[page 511]>#
%<Bhvibh_I.4.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              511>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  tasmà tÃya kammasabhÃgatÃya gandhapphÃdÅnaæ thenitattà duggandhà duddassanassa gÃhitattà duddasikà virÆpà bÅbhaccà hutvà nibbattÃ.
     okilinivatthusmiæ uppakkaæ okiliniæ okiriïin ti sà kira aÇgÃracitake nipannà vipphandamÃnà viparivattamÃnà paccati, tasmà uppakkà c' eva hoti kharena agginà pakkasarÅr okilinÅ ca kilinnasarÅrà bindubindÆni 'ssà sarÅrato paggharanti, okiriïÅ ca aÇgÃraparikiïïÃ, tassà hi heÂÂhato pi kiæsukapupphavaïïà aÇgÃrà ubhayapassesu pi, ÃkÃsato pi 'ssà upari aÇgÃrà patanti, tena vuttaæ: uppakkaæ okiliniæ okiriïiæ ti. sà issà pakatÃya sapattiæ aÇgÃrakaÂÃhena okiriti. tassà kira ra¤¤o ekÃnÃÂakinÅ aÇgÃrakaÂÃhaæ samÅpe Âhapetvà gattato udaka¤ ca pu¤chati pÃïinà ca sedaæ karoti, rÃjà pi tÃya saddhiæ katha¤ ca karoti parituÂÂhÃkÃra¤ ca dasseti, aggamahesÅ taæ asayhamÃnà issà pakatà hutvà acirapakkantassa ra¤¤o taæ aÇgÃrakaÂÃhaæ gahetvà tassà upari aÇgÃre okiri, sà taæ kammaæ katvà tÃdisaæ yeva vipÃkaæ paccanubhavituæ petaloke nibbattÃ.


#<[page 512]>#
%<512                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.4.>%
coraghÃtakavatthusmiæ so ra¤¤o ÃïÃya dÅgharattaæ corÃnaæ sÅsÃni chinditvà petaloke nibbattento asÅsakavandhaæ hutvà nibbatti. bhikkhuvatthusmiæ pÃpabhikkhÆ 'ti lÃmakabhikkhu. so kira lokassa-saddhÃdeyye cattÃro paccaye paribhu¤jitvà kÃyavacÅdvÃrehi asa¤¤ato bhinnÃjÅvo cittakeÊiæ kÅÊanto vicari, tato ekaæ buddhantaraæ niraye pacitvà petaloke nibbattento bhikkhusadisen' eva attabhÃvena nibbatti. bhikkhuïÅsikkhamÃnasÃmaïerasÃmaïerÅvatthÆsu pi ayam eva vinicchayo. Tapodavatthusmiæ acchodiko ti pasannodako. sÅtodikoti sÅtaudako. sÃtodiko ti madhurodako. setako ti parisuddho, nissevÃlapanakakaddamo. supatittho ti sundarehi titthehi uppanno. ramaïÅyo ti ratijanako. cakkamattÃnÅti rathacakkappamÃïÃni. kaÂhità sandatÅti tattà santattà hutvà sandati. yat' Ãyaæ bhikkhave ti yato ayaæ bhikkhave. so daho ti so rahado. kuto panÃyaæ sandatÅti vebhÃrapabbatassa kira heÂÂhà bhummaÂÂhanÃgÃnaæ pa¤cayojanasatikaæ nÃgabhavanaæ devalokasadisaæ maïimayena talena ÃrÃmuyyÃnehi ca samannÃgataæ, tattha nÃgÃnaæ kÅÊanaÂÂhÃne so udakadaho, tato ayaæ Tapodà sandati. dvinnaæ mahÃnirayÃnaæ antarikÃya ÃgacchatÅti RÃjagahanagaraæ kira Ãvi¤jhitvà mahÃpetaloko, tattha dvinnaæ mahÃlohakumbhinirayÃnaæ antarena ayaæ tapodà Ãgacchati, tasmà kathità sandatÅti. yuddhavatthusmiæ nandi caratÅti vijayabheri Ãhiï¬ati.


#<[page 513]>#
%<Bhvibh_I.4.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              513>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  rÃjà Ãvuso LicchavÅhÅti thero kira attano divÃÂÂhÃne ca rattiÂÂhÃne ca nisÅditvà Licchaviyo katahatthà katÆpÃsanÃ, rÃjà ca tehi saddhiæ sampahÃraæ detÅti Ãvajjento dibbena cakkhunà rajÃnaæ parÃjitaæ palÃyamÃnaæ addasa, tato bhikkhÆ Ãmantetvà rÃjÃvuso tumhÃkaæ upaÂÂhÃko LicchavÅhi pabhaggo ti Ãha.
saccaæ bhikkhave MoggallÃno Ãhà 'ti parÃjitakÃle Ãvajjitvà yaæ diÂÂhaæ taæ bhaïanto saccaæ Ãha. nÃgogÃhavatthusmiæ sappÅnikÃyà 'ti evaæ nÃmikÃya. Ãna¤jasamÃdhin ti anejam acalaæ kÃyavÃcÃvipphandavirahitaæ catutthajjhÃnasamÃdhiæ. nÃgÃnan ti hatthÅnaæ. ogÃhaæ uttarantÃnan ti ogayha ogÃhitvà puna uttarantÃnaæ. te kira gambhÅraæ odakaæ otaritvà tattha nahÃtvà ca pivitvà ca soï¬Ãya udakaæ gahetvà a¤¤ama¤¤aæ Ãloletvà uttaranti, tesaæ evaæ ogayha uttarantÃnan ti vuttaæ hoti. ko¤caæ karontÃnan ti nadÅtÅre Âhatvà soï¬aæ mukhe pakkhipitvà ko¤canÃdaæ karontÃnaæ. saddaæ assosin ti taæ ku¤canÃdasaddaæ assosiæ. atth' eso bhikkhave samÃdhi so ca aparisuddho ti atthi eso samÃdhi MoggallÃnassa, so ca kho parisuddho na hoti. thero kira pabbajjato sattame divase tad ahu arahattaæ patto aÂÂhasamÃpattÅsu pa¤cah' ÃkÃrehi ÃciïïavasÅbhÃvo samÃdhiparipanthike dhamme na suÂÂhu parisodhetvà Ãvajjana-samÃpajjana -adhiÂÂhÃna-uÂÂhÃnapaccavekkhanÃnaæ sa¤¤Ãmattakam eva katvà catutthajjhÃnaæ appetvà nisinno,


#<[page 514]>#
%<514                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.4.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  jhÃnaÇgehi uÂÂhÃya nÃgÃnaæ saddaæ sutvà antosamÃpattiyaæ assosin ti evaæ sa¤¤Å ahosi. tena vuttaæ:atth' eso bhikkhave samÃdhi yo ca kho aparisuddho ti. Sobhitavatthusmiæ ahaæ Ãvuso pa¤cakappasatÃni anussarÃmÅti ekÃvajjanena anussarÃmÅti Ãha. itarathà hi anacchariyaæ ariyasÃvakÃnaæ paÂipÃÂiyà nÃnÃvajjanena tassa tassa atÅte nivÃsassa anussaraïan ti na bhikkhÆ ujjhÃyeyyuæ, yasmà pan' esa ekÃvajjanena anussarÃmÅti Ãha, tasmà bhikkhÆ ujjhÃyiæsu. atth' esà bhikkhave Sobhitassa sà ca kho ekà yeva jÃtÅti yaæ Sobhito jÃtiæ anussarÃmÅti Ãha. atth' esà jÃti Sobhitassa sà ca kho ekà yeva antarà na uppaÂipÃÂiyà anussarità ti adhippÃyo. katham panÃyaæ etaæ anussarÅti, ayaæ kira pa¤cannaæ kappasatÃnaæ upari titthÃyatane pabbajitvà asa¤¤asamÃpattiæ nibbattetvà aparihÅnajjhÃno kÃlaæ katvà asa¤¤abhave nibbatti. tattha yÃvatÃyukaæ Âhatvà avasÃne manussaloke uppanno sÃsane pabbajitvà tisso vijjà sacchÃkÃsi, so pubbe nivÃsaæ anussaramÃno imasmiæ attabhÃve paÂisandhiæ disvà tato paraæ tatiye attabhÃve cutim eva addasa. atha ubhinnaæ antarà acittakaæ attabhÃvaæ anussarituæ asakkonto nayato sallakkhesi:
addhÃhaæ asa¤¤Åbhave nibbatto ti. evaæ sallakkhentena pana tena dukkaraæ kataæ, satadhà bhinnassa vÃÊassa koÂiyà koÂi paÂividdhà ÃkÃse padaæ dassitaæ, tasmà taæ bhagavà imasmiæ yeva vatthusmiæ etad agge Âhapesi,


#<[page 515]>#
%<Bhvibh_I.4.]             SuttavibhaÇga-vaïïanà              515>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  etad aggaæ bhikkhave mama sÃvakÃnaæ bhikkhÆnaæ pubbe nivÃsaæ anussarantÃnaæ yad idaæ Sobhido ti.
     uddiÂÂhà kho Ãyasmanto cattÃro pÃrÃjikà dhammà ti idaæ idha uddiÂÂhapÃrÃjikaparidÅpanam eva. samodhÃnetvà pana sabbÃn' eva catuvÅsati pÃrajikÃni veditabbÃni. katamÃni catuvÅsati, pÃÊiÃgatÃni tÃva bhikkhÆnaæ cattÃri bhikkhuïÅnaæ asÃdhÃraïÃni cattÃrÅti aÂÂha. ekÃdasa abhabbapuggalÃ, tesu paï¬akatiracchÃnagatà ubhato bya¤janakà tayo vatthuvipannà ahetukapaÂisandhikÃ, tesaæ saggo avÃrito maggo pana vÃrito, abhabbà hi te maggaphalapaÂilÃbhÃya vatthuvipannattà ti, pabbajjÃpi tesaæ paÂikkhittÃ, tasmà te pi pÃrÃjikÃ. theyyasaævÃsako titthiyapakkantako mÃtughÃtako pitughÃtako arahantaghÃtako bhikkhuïÅdÆsako rudhiruppÃdako saÇghabhedako ti ime aÂÂha attano kiriyÃya vipannattà abhabbaÂÂhÃnaæ pattà ti pÃrÃjikà 'va. tesu theyyasaævÃsako titthiyapakkantako bhikkhuïÅdÆsako ti imesaæ tiïïaæ saggo avÃrito maggo pana vÃrito'va. itaresaæ pa¤cannaæ ubhayam pi vÃritaæ, te hi anantarà 'va narake nibbattanakasattÃ, iti ime ca ekÃdasa purimà ca aÂÂha ekÆnavÅsati te gihÅliÇge ruciæ uppÃdetvà gihÅnivÃsananivatthÃya bhikkhuïiyà saddhiæ vÅsati, sà hi ajjhÃcÃravÅtikkamaæ akatvÃpi ettÃvatà 'va assamaïÅti, imÃni tÃva vÅsati pÃrÃjikÃni. aparÃni pi lambÅ mudupiÂÂhiko parassaÇgajÃtaæ mukhena gaïhati parassa aÇgajÃte abhinisÅdatÅti imesaæ catunnaæ vasena cattÃri anulomapÃrÃjikÃni vadanti. etÃni hi yasmà ubhinnaæ rÃgavasena sadisabhÃvÆpagatÃnaæ dhammo methunadhammo ti vuccati. tasmà etena pariyÃyena methunadhammaæ apatisevitvà yeva kevalaæ maggena maggaæ pavesanavasena Ãpajjitabbattà methunadhammapÃjÃrikassa anulomentÅti anulomapÃrÃjikÃnÅti vuccanti.


#<[page 516]>#
%<516                 SamantapÃsÃdikà                    [Bhvibh_I.4.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\  iti imÃni cattÃri purimÃni ca vÅsatÅti samodhÃnetvà sabbÃn' eva catuvÅsati pÃrÃjikÃni veditabbÃni.
     na labhati bhikkhÆhi saddhiæ saævÃsan ti uposathapavÃraïa -pÃtimokkhuddesa-saÇghakammabhedaæ bhikkhÆhi saddhiæ saævÃsaæ na labhati. yathà pure tathà pacchà ti yathà pure gihÅkÃle anupasampannakÃle ca pacchÃpÃrÃjikaæ Ãpanno pi tath' eva asaævÃso hoti, n' atthi tassa bhikkhÆhi saddhiæ uposatha-pavÃraïa-pÃtimokkhuddesasaÇghakammappabhedo saævÃso ti bhikkhÆhi saddhiæ saævÃsaæ na labhati. tatthÃyasmante pucchÃmÅti tesu catÆsu pÃrÃjikesu Ãyasmante kaccittha parisuddhà ti pucchÃmi.
kacci 'tthà 'ti kacci ettha. etesu catÆsu pÃrÃjikesu kacci parisuddhà ti attho. athavà kacci 'ttha parisuddhà ti kacci parisuddhà atthabhavathà 'ti attho. sesaæ sabbattha uttÃnattham evÃ' ti.
     SamantapÃsÃdikÃya vinayasaævaïïanÃya catutthapÃrÃjikavaïïanà niÂÂhitÃ.
                     [Iti PÃrÃjika-kaï¬aæ.]