Samantapasadika, Buddhaghosa's Commentary on the Vinaya Pitaka, Vol. II: Vinayapitaka: Suttavibhanga: Bhikkhuvibhanga: Parajika (I.2-4) Based on the edition J. Takakusu and Makoto Nagai, assisted by Kogen Mizuno, London : Pali Text Society 1924 (Reprinted 1975) Input by the Dhammakaya Foundation, Thailand, 1989-1996 [GRETIL-Version vom 14.3.2016] NOTICE This file is (C) Copyright the Pali Text Society and the Dhammakaya Foundation, 2015. This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License. These files are provided by courtesy of the Pali Text Society for scholarly purposes only. In principle they represent a digital edition (without revision or correction) of the printed editions of the complete set of Pali canonical texts published by the PTS. While they have been subject to a process of checking, it should not be assumed that there is no divergence from the printed editions and it is strongly recommended that they are checked against the printed editions before quoting. ADDITIONAL NOTES Headline references have been standardized according to the following pattern: Bhvibh_n.n. = Bhikkhuvibhaīga_Class of offence(Roman).rule(Arabic). Bhnãvibh_n.n. = Bhikkhuõãvibhaīga_Class of offence(Roman).rule(Arabic). Italicized catchwords of the printed edition were already reduced to plain Roman type in the original Dhammakaya file. PLAIN TEXT VERSION (In order to fascilitate word search, all annotations have been removed, and the line breaks of the printed edition have been converted into floating text.) #<...># = BOLD %<...>% = ITALICS \<...>\ = REDLINE ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding: description character =ASCII long a ā 224 long A â 226 long i ã 227 long I ä 228 long u å 229 long U æ 230 vocalic r į 231 vocalic R č 232 long vocalic r é 233 vocalic l ë 235 vocalic L ė 236 long vocalic l í 237 velar n ī 239 velar N đ 240 palatal n ¤ 164 palatal N Ĩ 165 retroflex t ņ 241 retroflex T ō 242 retroflex d ķ 243 retroflex D ô 244 retroflex n õ 245 retroflex N ö 246 palatal s ÷ 247 palatal S ø 248 retroflex s ų 249 retroflex S ú 250 anusvara ü 252 capital anusvara ũ 253 visarga ū 254 long e š 185 long o ē 186 l underbar × 215 r underbar Ÿ 159 n underbar ­ 173 k underbar É 201 t underbar  194 Other characters of the CSX encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings and formats see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf and http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf For further information see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm ___________________________________________________________________ #<[page 285]># %<285>% SAMANTAPâSâDIKâ NâMA VINAYAōōHAKATHâ SUTTAVIBHAđGA-VAööANâ I PâRâJIKA II dutiyaü adutiyena yaü jinena pakāsitaü pārājikaü tassa 'dāni patto saüvaõõanākkamo. yasmā tasmā suvi¤¤eyyaü yaü pubbe va pakāsitaü taü sabbaü vajjayitvāssa hoti saüvaõõanā ayaü. tena samayena buddho bhagavā Rājagahe viharati Gijjhakåņe pabbate ti. tattha Rājagahe ti evaü nāmake nagare, taü hi Mandhātumahāgovindādãhi pariggahãtattā Rājagahan ti vuccati. a¤¤e p' ettha pakāre vaõõayanti kintehi nāmam etaü tassa nagarassa, taü pan' etaü buddhakāle ca cakkavattãkāle ca nagaraü hoti, sesakāle su¤¤aü hoti yakkhapariggahãtaü, tesaü vasantavanaü hutvā tiņņhati. evaü gocaragāmaü dassetvā nivāsaņņhānam āha, Gijjhakåņe pabbate ti. so ca gijjhā vāssa kåņe vasiüsu, gijjhasadisāni vāssa kåņāni tasmā Gijjhakåņo ti vuccatãti veditabbo. sambahulā ti vinayapariyāyena tayo janā sambahulā ti vuccanti, tato paraü saīgho. suttantapariyāyena tayo tayo eva, tato paņņhāya sambahulā. idha suttantapariyāyena sambahulā ti veditabbo. #<[page 286]># %<286 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ sandiņņhā ti nātivissāsikā na daëhamittā vuccanti, tattha tattha saīgammadiņņhattā hi te sandiņņhā ti vuccanti. sambhattā ti vissāsikā daëhamittā ti vuccanti, tehi suņņhu bhattā bhajamānā ekasambhogaparibhogā ti katvā sambhattā ti vuccanti. Isigilipasse ti Isigilã nāma pabbato tassa passe. pubbe kira pa¤casatamattā paccekasambuddhā. Kāsi-Kosalādisu janapadesu piõķāya caritvā pacchābhattaü tasmiü pabbate sannipatitvā samāpattiyā vãtināmenti, manussā te pavisante 'va passanti, na nikkhamante, tato āhaüsu; ayaü pabbato ime isã gilatãti, tad upādāya tassa Isigili tv eva sama¤¤ā udapādi, tassa passe pabbatapāde. tiõakuņiyo karitvā ti tiõacchadanasadvārabandhā kuņiyo katvā. vassaü upagacchantena hi nālakapaņipadaü paņipannenāpi pa¤cannaü chadanānaü a¤¤atarena channe yeva sadvārabandhe senāsane upagantabbaü. vuttaü h' etaü; na bhikkhave asenāsanikena vassaü upagantabbaü, yo upagaccheyya āpatti dukkaņassā 'ti. tasmā vassakāle sace senāsanaü labhati, icc' etaü kusalaü, no ce labhati, hatthakammaü pariyesetvā kātabbaü, hatthakammaü alabhantena sāmam pi kātabbaü, na tv eva asenāsanikena vassaü upagantabbaü, ayam anudhammatā. tasmā te bhikkhå tiõakuņiyo karitvā rattiņņhānadivāņņhānādãni paricchinditvā katikavattāni ca khandhakavattāni ca adhiņņhāya tãsu sikkhāsu sikkhamānā vassaü upagacchiüsu. āyasmāpi Dhaniyo ti na kevalaü te therā'va imassa sikkhāpadassa ādikammika āyasmā Dhaniyo pi. kumbhakāraputto ti kumbhakārassa putto, tassa hi nāmaü Dhaniyo, pitā kumbhakāro, tena vuttaü Dhaniyo kumbhakāraputto ti. vassaü upaga¤chãti tehi therehi saddhiü ekaņņhāne yeva tiõakuņikaü karitvā vassaü upaga¤chi. vassaü vutthā ti purimikāya upagatā mahāpavāraõāya pavāritā pāņipadadivasato paņņhāya vutthavassā ti vuccanti, evaü vassaü vutthā hutvā. #<[page 287]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tiõakuņiyo bhinditvā ti na daõķamuggarappahārādãhi cuõõavicuõõaü katvā, vattasãsena pana tiõa¤ ca dāruvalli ādãni ca oropetvā ti attho. yena hi vihārapaccante kuņi katā hoti, tena sace āvāsikā bhikkhå honti, te āpucchitabbā, sace imaü kuņiü paņijaggitvā koci vasituü ussahati, tassa dethā 'ti vatvā pakkamitabbaü. yena ara¤¤e vā katā hoti paņijagganakaü vā na labhati, tena a¤¤esam pi paribhogaü bhavissatãti paņisāmetvā gantabbaü. te pana bhikkhå ara¤¤e kuņiyo katvā paņijagganakaü alabhantā tiõa¤ ca kaņņha¤ ca paņisāmetvā saīgopetvā ti attho. yathā ca ņhapitaü upacikāhi na khajjati anovassaka¤ ca hoti, tathā ņhapetvā imaü ņhānaü āgantvā vasitukāmānaü sabrahmacārãnaü upakārāya bhavissatãti gamiyavattaü påretvā. janapadacārikaü pakkamiüså 'ti attano attano cittānukålaü janapadaü agamaüsu. āyasmā pana Dhaniyo kumbhakāraputto tatth' eva vassaü vasãti ādi uttānattham eva. yāva tatiyakan ti yāva tatiyakaü vāraü. anavayo ti anu avayo sandhivasena ukāralopo, anu anu avayo, yaü yaü kumbhakārehi kattabbaü nāma atthi, sabbattha anåno paripuõõasippo ti attho. sake ti attano santake. ācariyake ti ācariyakamme. kumbhakārakamme ti kumbhakārānaü kamme, kumbhakārehi kattabbakamme ti attho. etena sakaü ācariyakaü saråpato dassitaü hoti. pariyodātasippo ti parisuddhasippo, anavayatte pi sati a¤¤ehi asadisasippo ti vuttaü hoti. sabbamattikāmayan ti piņņhisaīghāņakavāņasucãghaņikavātapānakavāņamattaü ņhapetvā avasesaü bhitticchadanakaņņhakammādibhedaü sabbaü gehasambhāraü mattikāmayam eva katvā ti attho. tiõa¤ ca kaņņha¤ ca gomaya¤ ca saīkaķķhitvā taü kuņikaü pacãti sabbamattikāmayaü katvā pāõikāya ghaüsitvā sukkhāpetvā telatambamattikāya parimajjitvā anto ca bahi ca tiõādãhi påretvā yathā pakkā supakkā hoti evaü paci, evaü pakkā ca pana sā ahosi kuņikā. #<[page 288]># %<288 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ abhiråpā ti suråpā. pāsādikā ti pasādajanikā. lohitikā ti lohitavaõõā. kiükiõikasaddo ti kiükiõikajālasaddo, yathā kira nānāratanehi katassa kiükiõikajālassa saddo hoti, evaü tassā kuņiyā vātapānantarikādãhi paviņņhena vātena samāhatāya saddo ahosi. eten' assā anto ca bahi ca supakkabhāvo dassito hoti. Mahā-aņņhakathāyaü pana kiükiõikā ti kaüsabhājanaü, tasmā yathā abhihatassa kaüsabhājanassa saddo, evam assā vātāhatāya saddo ahosãti vuttaü. kiü etaü bhikkhave ti ettha jānanto 'va bhagavā kathāsamuņņhāpanatthaü pucchi. bhagavato etam atthaü ārocesun ti sabbamattikāmayāya kuņikāya karaõabhāvaü ādito paņņhāya bhagavato ārocesuü. kathaü hi nāma so bhikkhave ... pe... taü kuņikaü karissatãti idaü atãtatthe anāgatavacanaü akāsãti vuttaü hoti, tassa lakkhaõaü saddasatthato pariyesitabbaü. na hi nāma bhikkhave tassa moghapurisassa pāõesu anuddayā anukampā avihesā bhavissatãti, ettha anuddayā ti anurakkhaõā, etena mettāpubbabhāvam dasseti. anukampā ti paradukkhena cittakampanā. avihesā ti avihiüsanā etehi karuõāpubbabhāgaü dasseti. idaü vuttaü hoti; bhikkhave tassa moghapurisassa pathavikhaõanacikkhallamaddanāggidānesu bahu khuddānukhuddake pāõe byābādhentassa vināsentassa tesu pāõesu mettākaruõānaü pubbabhāgamattāpi anuddayā anukampā avihesā. na hi bhavissatãti appamattakāpi nāma na bhavissati. mā pacchimā janatā pāõesu pātabyataü āpajjãti pacchimo janasamåho pāõesu pātabyabhāvaü mā āpajji, buddhakāle pi bhikkhåhi evaü kataü, ãdisesu ņhānesu pāõātipātaü karontānaü n' atthi doso ti üa¤¤itvā imassa diņņhānugatiü āpajjamānā pacchimā janatā mā pāne pātabbe ghaüsitabbe eva ma¤¤ãti vuttam hoti. #<[page 289]># %% evaü Dhaniyaü garahitvā, na ca bhikkhave sabbamattikāmayā kuņikā kātabbā ti āyatiü tādisāya kuņikāya karaõaü paņikkhipi, paņikkhipitvā yo kareyya āpatti dukkaņassā 'ti sabbamattikāmayakuņikākaraõe āpattiü ņhapesi. tasmā yo pi paņhavikhaõanādinā pāõesu pātabyataü anāpajjanto tādisaü kuņikaü karoti, so pi dukkaņaü āpajjati, paņhavikhaõanādãhi pana pāõesu pātabyataü āpajjanto yaü yaü vatthuü vãtikkamati, tattha tattha vuttam eva āpattiü āpajjati, Dhaniyattherassa ādikammikattā anāpatti, sesānam sikkhāpadaü atikkamitvā karontānam pi kataü labhitvā tattha vasantānam pi dukkaņam eva, dabbasambhāramissakā pana yathā tathā vā missakā hotu vaņņati, suddhamattikāmayā 'va na vaņņati. sāpi iņņhakāhi gi¤jakāvasathasaīkhepena katā vaņņati. evaü bhante ti kho ... pe... taü kutikaü bhindiüså 'ti bhagavato vacanaü sampaņicchitvā kaņņhehi ca pāsāõehi ca taü kuņikaü vikirantā bhindiüsu. atha kho āyasmā Dhaniyo ti ādiühi ayaü saīkhepato Dhaniyo ekapasse divāvihāraü nisinno tena saddena āgantvā te bhikkhå; kissa me tumhe āvuso kuņiü bhindathā 'ti pucchitvā bhagavā bhedāpetãti sutvā subbacatāya sampaņicchi. kasmā pana bhagavā iminā atimahantena ussāhena attano vasanatthaü kataü kuņikaü bhedāpesi, nanu etass' ettha vayakammam pi atthãti ki¤cāpi atthi, atha kho taü bhagavā akappiyā ti bhindāpesi, titthiyadhajo ti bhindāpesi, ayam ettha vinicchayo. aņņhakathāyaü pana a¤¤āni pi kāraõāni vuttāni, sattānuddayāya pattacãvaraguttatthāya senāsanabāhullapaņisedhanāyā 'ti ādãni. tasmā idāni pi yo bhikkhu bahussuto vinaya¤¤å a¤¤aü bhikkhuü akappiyaparikkhāraü gahetvā vicarantaü disvā naü chindāpeyya vā bhindāpeyya vā anupavajjo, so n' eva codetabbo na sāretabbo, na taü labbhā vattuü mama parikkhāro tayā nāsito taü me dehãti. #<[page 290]># %<290 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% tatrāyaü pāëimuttako kappiyākappiyaparikkhāravinicchayo. keci tālapaõõacchattaü anto vā bahi vā pa¤cavaõõena suttena sibbetvā vaõõamaņņaü karonti taü na vaņņati, ekavaõõena pana nãlena vā pãtakena vā yena kenaci suttena anto vā bahi vā sibbituü, chattadaõķagāhanakaü salākapa¤jaraü vā vinandhituü vaņņati, ta¤ ca kho thirakaraõatthaü na vaõõamaņņatthāya, chattapaõõesu makaradantakaü vā aķķhacandakaü vā chindituü na vaņņati, chattadaõķe gehatthambhesu viya ghaņako vā vāëaråpaü vā na vaņņati, sace pi sabbattha āraggena lekhā dinnā hoti sāpi na vaņņati, ghaņakam pi vāëaråpam pi bhinditvā dhāretabbaü, lekhāpi ghaüsitvā vā apanetabbā suttakena vā daõķo veņhetabbo, daõķabunde pana ahicchattakasaõņhānaü vaņņati, vātappahārena acalanatthaü chattamaõķaëikaü rajjukehi gahetvā daõķe bandhanti, tasmiü bandhanaņņhāne valayam iva ukkiritvā lekhaü ņhapenti sā vaņņati. cãvaramaõķanatthāya nānāsuttakehi satapadisadisaü sibbantā āgantukapattaü ņhapenti, a¤¤am pi yaü ki¤ci såcikammavikāraü karonti pattamukhe vā pariyante vā veõiü vā saükhalikaü vā evam ādi sabbaü na vaņņati, pakatisåcikammam eva vaņņati, gaõņhikapaņņaka¤ ca pāsakapaņņaka¤ ca aņņhakonakam pi soëasakoõakam pi karonti, tattha agghiyāhayamuggarādãni dassenti kakkaņakkhãni ukkiranti sabbaü na vaņņati, catukoõam eva vaņņati. koõasuttakapilakā ca cãvare ratte duvi¤¤eyyaråpā vaņņanti, ka¤jikapiņņhakali ādisu cãvaraü pakkhipituü na vaņņati, cãvarakammakāle pana hatthamalasåcimalādãnaü dhovanatthaü kiliņņhakāle ca dhovanatthaü vaņņati, gandhaü vā lākhaü vā telaü vā rajane pakkhipituü na vaņņati. #<[page 291]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ cãvaraü ra¤jitvā saīkhena vā maõinā vā yena kenaci na ghaņņetabbaü. bhåmiyaü jānukā nihantvā hatthehi gahetvā doõiyam pi na ghaüsitabbaü, doõiyaü vā phalake vā ņhapetvā anto gāhāpetvā hatthena paharituü pana vaņņati, tam pi muņņhinā na kātabbaü, porāõakattherā pana doõiyam pi na ņhapesuü, eko gahetvā tiņņhati aparo hatthe katvā hatthena paharati. cãvarassa kaõõasuttakaü na vaņņati rajitakāle chinditabbaü. yaü pana; anujānāmi bhikkhave kaõõasuttakaü ti, evaü anu¤¤ātaü taü anuvāte pāsakaü katvā bandhitabbaü rajanakāle lagganatthāya, gaõņhike pi sobhākaraõatthaü lekhā vā pilakā vā na vaņņati nāsetvā paribhu¤jitabbaü. patte vā thālake vā āraggena lekhaü karonti anto vā bahi vā na vaņņati, pattaü bhamaü āropetvā majjitvā pacanti maõivaõõaü karissāmā 'ti na vaņņati, telavaõõo pana vaņņati, pattamaõķale bhattikammaü na vaņņati, makaradantakaü pana vaņņati. dhammakarakacchattakassa upari vā heņņhā vā dhammakarakakucchiyaü vā lekhā na vaņņati, chattamukhavaņņiyaü pan' assa lekhā vaņņati. kāyabandhanassa sobhanatthaü tahim tahiü duguõaü suttaü koņņenti kakkaņakacchãni uņņhāpenti na vaņņati, ubhosu pana antesu dasāmukhassa thirabhāvāya duguõaü koņņetuü vaņņati. dasāmukhe pana ghaņakaü vā makaramukhaü vā deķķhubhasãsaü vā yaü ki¤ci vikāraråpaü kātuü na vaņņati, tattha tattha acchãni dassetvā mālākammādãni vā katvā koņņitakāyabandhanam pi na vaņņati, ujukam eva pana macchakaõņakaü vā khajjåripattakaü vā maņņapaņņikā vā katvā koņņitaü vaņņati. #<[page 292]># %<292 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ kāyabandhanassa dasā ekā vaņņati, dve tãõi cattāri pi vaņņanti, tato paraü na vaņņanti, rajjukakāyabandhanaü ekam eva vaņņati, pāmaīgasaõņhānaü pana ekam pi na vaņņati. dasā pana pāmaīgasaõņhānāpi vaņņati, bahurajjuke ekato katvā ekena nirantaraü veņhetvā kataü bahurajjukan ti na vattabbaü vaņņati. kāyabandhanavãte aņņhamaīgalādikam yaü ki¤ci vikāraråpaü na vaņņati, paricchedalekhā mattam pi vaņņati, vãņakassa ubhosu antesu thirakaraõatthāya ghaņakaü karonti ayam pi vaņņati. a¤janiyaü itthipurisacatuppadasakuõaråpaü vā mālākammalatākammamakaradantaü gomuttaka addhacandakādibhedaü vā vikāraråpaü na vaņņati, ghaüsitvā vā chinditvā vā yathā vā na pa¤¤āyati tathā suttakena veņhetvā vaëa¤jetabbā, ujukam eva pana caturassā vā aņņhaüsā vā soëasaüsā vā a¤jani vaņņati, heņņhato pi 'ssā dve vā tisso vā vaņņalekhāyo vaņņanti, gãvāyam pi 'ssā pidhānakabandhanatthaü ekā vaņņalekhā vaņņati. a¤janisalākāya pi vaõõamaņņakammaü na vaņņati. a¤janitthavikāya pi yaü ki¤ci nānāvaõõena suttena vaõõamaņņakammaü na vaņņati. es' eva nayo ku¤cikakosake pi. ku¤cike vaõõamaņņakammaü na vaņņati, tathā sipāņikāya ekavaõõasuttena pan' ettha yena kenaci sibbituü vaņņati. ārakaõņake pi vaņņamaõikaü vā a¤¤aü vā vaõõamaņņaü na vaņņati, gãvāya pana paricchedalekhā vaņņati. pipphalake pi maõikaü vā pilakaü vā yaü ki¤ci ņhapetuü na vaņņati, daõķake pana paricchedalekhā vaņņati. nakhacchedanaü valikataü yeva karonti, tasmā taü vaņņati. uttarāraõiyaü vā araõidhanuke vā uparipellanadaõķake vā mālākammādikaü yaü ki¤ci vaõõamaņņaü na vaņņati. #<[page 293]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ pellanadaõķakassa pana vemajjhe maõķalaü hoti, tattha paricchedalekhā mattaü vaņņati. såcisaõķāsaü karonti, yena såciü ķaüsāpetvā ghaüsanti, tattha makaramukhādikaü yaü ki¤ci vaõõamaņņaü na vaņņati, såci ķaüsanatthaü pana mukhamattaü hoti, taü vaņņati. dantakaņņhacchedanavāsiyam pi yaü ki¤ci vaõõamaņņaü na vaņņati. ujåkam eva kappiyalohena ubhosu vā passesu caturassaü vā aņņhaüsaü vā bandhituü vaņņati. kattaradaõķe pi yaü ki¤ci vaõõamaņņaü na vaņņati. heņņhā ekā vā dve vā vaņņalekhā vā upari ahicchattakamakulamattaü ca vaņņati. telabhājanesu visāõe vā nāëiyaü vā alābuke vā āmaõķasārake vā ņhapetvā itthiråpaü purisaråpa¤ ca avasesaü sabbam pi vaõõamaņņakammaü vaņņati. ma¤capãņhe bhisibimbohane bhummattharaõapādapu¤jane caīkamaõabhisiyā sammujjaniyaü kacavarachaķķanake rajanadoõikāya pānãyauluīke pānãyaghaņe pādakaņhalikāya phalakapãņhake valayādhārake daõķadhārikāya pattapidhāne tālavaõņe ca vijāne etesu sabbaü mālākammādi vaõõamaņņakammaü vaņņati. senāsane pana dvārakavāņavātapānakavāņādisu sabbaratanamayam pi vaõõamaņņakammaü vaņņati, senāsane ki¤ciaņisedhetabbaü n' atthi a¤¤atra viruddhasenāsanā, viruddhasenāsanaü nāma a¤¤esaü sãmāya rājavallabhehi katasenāsanaü vuccati, tasmā ye tādisaü senāsanaü karonti, te vattabbā; mā amhākaü sãmāya senāsanaü karothā 'ti, anādiyitvā karonti yeva, puna pi vattabbā; mā evaü akattha mā amhākaü uposathapavāraõādãnaü antarāyam akattha mā sāmaggiü bhindittha tumhākaü senāsanaü katam pi kataņņhāne na ņhassatãti, sace balakkārena karonti yeva yedā tesaü lajjiparisā ussannā hoti, #<[page 294]># %<294 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% sakkā ca hoti laddhuü dhammiko vinicchayo, tadā tesaü pesetabbaü taü āvāsaü harathā 'ti, sace yāvatatiyaü pesite haranti sādhu. no ce haranti, thapetvā bodhi¤ ca cetiya¤ ca avasesasenāsanāni bhinditabbāni, no ca kho aparibhogaü karontehi, paņipāņiyā pana chadanagopānasiiņņhakādãni apanetvā tesaü pesetabbaü; dabbasambhāre haratha 'ti, sace haranti sādhu. no ce haranti atha tesu dabbasambhāresu himavassātapādãhi påtibhåtesu vā corehi vā haņesu agginā vā daķķhesu, sãmasāmikā bhikkhå anupavajjā na labbhā codetuü; tumhehi amhākaü dabbasambhārā nāsitā ti vā tumhākaü gãvā vā ti, yaü pana sãmasāmikehi bhikkhåhi kataü, taü sukatam eva hotãti. pālimuttakavinicchayo niņņhito. evaü bhinnāya pana kuņikāya Dhaniyassa parivitakka¤ ca puna kuņikaraõatthāya ussāha¤ ca dassetuü atha kho āyasmato ti ādi vuttaü. tattha dārugahe gaõako ti ra¤¤o dārubhaõķāgāre dārugopako. devagahadārunãti devena gahitadāråni, rājapariggahitāni dārånãti attho. nagarapaņisaükhārikānãti nagarassa paņisaīkhāråpakaraõāni. āpadatthāya nikkhittānãti aggiķāhena vā purāõabhāvena vā paņirājåparundhanādinā vā gopuraņņālakarājantepurahatthisālādãnaü vipatti āpadā ti vuccati, tad atthaü nikkhittānãti vuttaü hoti. khaõķākhaõķikaü chedāpetvā ti attano kuņiyā pamāõaü sallakkhetvā ki¤ci agge ki¤ci majjhe ki¤ci måle khaõķākhaõķaü karonto chedāpesi. Vassakāro ti tassa brāhmaõassa nāmaü, Magadhamahāmatto ti Magadharaņņhe mahāmatto, mahatiyā issariyamattāya samannāgato Magadhara¤¤o vā mahāmatto mahāamacco ti vuttaü hoti. anusa¤¤āyamāno ti tattha tattha gantvā paccavekkhamāno. bhaõe ti issarānaü nãcaņņhānikapurisālapanaü. baddhaü āõāpesãti brāhmaõo pakatiyāpi tasmim issāpakato 'va so ra¤¤o āõāpehãti vacanaü sutvā yasmā pakkosāpehãti ra¤¤ā vuttaü tasmā naü hatthesu pādesu ca baddhaü katvā āõāpessāmãti baddhaü āõāpesi. #<[page 295]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ addasā kho āyasmā Dhaniyo ti kathaü addasa. so kira attanā lesena dārånaü haņabhāvaü ¤ātvā; nissaüsayaü esa dārånaü kāranā rājakulato vadhaü vā bandhanaü vā pāpuõissati, tadā naü aham eva mocessāmãti, niccakālaü tassa pavattiü suõanto yeva vicarati, tasmā taü khaõa¤ ¤eva gantvā addasa. tena vuttaü: addasā kho āyasmā Dhaniyo ti. dārånaü kiccā 'ti dārånaü kāraõā. purāhaü ha¤¤āmãti ahaü purā ha¤¤āmi, yāva ahaü na ha¤¤āmi tāva tvaü eyyāsãti attho. iīgha bhante sarāpehãti ettha iīghā 'ti codanatthe nipāto. paņhamābhisitto ti abhisitto hutvā paņhamaü. evaråpiü vācaü bhāsita ti dinna¤ ¤eva samaõabrāhmaõānaü tiõakaņņhodakaü paribhu¤jantå 'ti imaü evaråpiü vācaü abhisitto hutvā paņhamam eva yaü tvaü abhāsi taü sayam eva bhāsitvā idāni sarasi na sarasãti vuttaü hoti. rājāno kira abhisittamatto yeva dhammabheriü carāpenti: dinna¤ ¤eva samaõabrāhmaõānaü tiõakaņņhodakaü paribhu¤jantå 'ti, naü sandhāya esa vadati, tesaü mayā sandhāya bhāsitan ti tesaü appamattake pi kukkuccāyantānaü samitabāhitapāpānaü samaõabrāhmaõānaü tiõakaņņhodakaharaõaü sandhāya mayā evaü bhāsitaü, na tumhādisānan ti adhippāyo. ta¤ ca kho ara¤¤e apariggahitan ti ta¤ ca tiõakaņņhodakaü yaü ara¤¤e apariggahitaü hoti etaü sandhāya mayā bhāsitan ti dãpeti. lomena tvaü mutto ti ettha lomam iva lomaü, kiü pana taü, pabbajjā liīgaü. kiü vuttaü hoti; yathā nāma dhuttā maüsaü khādissāmā 'ti mahagghalomaü eëakaü gaõheyyuü, tam enaü a¤¤o vi¤¤å puriso disvā imassa eëakassa maüsaü kahāpanamattaü agghati, #<[page 296]># %<296 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ lomāni pana lomavāre lomavāre aneke kahāpaõe agghatãti dve alomake eëake datvā gaõheyya, evaü so eëake vi¤¤åpurisam āgamma lomena mucceyya, evam eva tvaü imassa kammassa katattā vadhabandhanāraho, yasmā pana arahaddhajo sabbhi avajjharåpo, tva¤ ca sāsane pabbajitattā taü pabbajjā liīgabhåtaü arahaddhajaü dhāresi, tasmā tvaü iminā pabbajjāliīgalomena eëako viya vi¤¤åpurisaü āgamma mutto 'si. manussā ujjhāyantãti ra¤¤o parisatiü bhāsamānassa sammukhā ca parammukhā ca sutvā tattha tattha manussā ujjhāyanti avajjhāyanti, avajānantā taü jhāyanti olokenti, lāmakato vā cintentãti attho. khãyantãti tassa avaõõaü kathenti pakāsenti. vipācentãti vitthārikaü karonti sabbattha pattharanti, aya¤ ca attho saddasatthānusārena veditabbo. ayaü pan' ettha yojanā alajjino ime samaõasakyaputtiyā ti ādãni cintentā ujjhāyanti, n' atthi imesaü sāma¤¤an ti ādãni bhaõantā khãyanti, apagatā ime sāma¤¤ā ti ādãni tattha tattha vitthārento vipācentãti, etena nayena imesaü padānaü ito param pi tattha tattha āgatapadānuråpena yojanā veditabbā. tattha brahmacārino ti seņņhacārino. sāma¤¤an ti samaõabhāvo, brahma¤¤an ti seņņhabhāvo, sesaü uttānattham eva. ra¤¤o dārånãti ādimhi adinnaü ādiyissatãti ayaü ujjhāyanattho. yaü pana adinnaü ādiyi taü dassetuü ra¤¤o dārånãti vuttam, iti vacanabhede asammuyhante hi attho veditabbo. purāõavohāriko mahāmatto ti bhikkhubhāvato purāõe gihãkāle vinicchayavohāre niyuttattā vohāriko ti sa¤khaü gato mahāamaccho. atha kho bhagavā taü bhikkhuü etad avocā 'ti bhagavā sāma¤ ¤eva lokavohāram pi jānāti atãtabuddhānaü pa¤¤attim pi jānāti, pubbe pi buddhā ettakena pārājikaü pa¤¤āpenti, ettakena thullaccayaü ettakena dukkaņan ti. evaü sante pi sace a¤¤ehi lokavohāra¤¤åhi saddhiü asaüsanditvā pādamattena pārājikaü pa¤¤āpeyya. #<[page 297]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ten' assa siyuü vattāro; sãlasaüvaro nāma ekabhikkhussa pi appameyyo asaīkheyyo mahāpaņhavãsamuddaākāsāni viya ativitthinno taü nāma bhagavā pādamattakena nāsesãti. tato tathāgatassa ¤āõabalaü ajānantā sikkhāpadaü kopeyyuü pa¤¤attam pi sikkhāpadaü yathāņhāne na tiņņheyya lokavohāra¤¤åhi pana saddhiü saüsandetvā pa¤¤atte so upavādo na hoti. a¤¤adatthu evaü vattāro honti; ime hi nāma agārikāpi pādamattena coraü hananti pi bandhanti pi pabbājenti pi, kasmā bhagavā pabbajitaü na nāsessati yena parasantakaü tiõasalākamattam pi na gahetabbaü ti, tathāgatassa ca ¤āõabalaü jānissanti, pa¤¤attam pi ca sikkhāpadaü akuppaü bhavissati yathāņhāne ņhassati, tasmā lokavohāra¤¤åhi saddhiü saüsandetvā pa¤¤āpetukāmo sabbā vantaü parisaü anuvilokento, atha kho bhagavā avidåre nisinnaü disvā taü bhikkhuü etad avoca etaü avoca; kittakena kho bhikkhu rājā Māgadho seniyo Bimbisāro coraü gahetvā hanti vā bandhati vā pabbājeti vā ti. tattha Māgadho Magadhānaü issaro, seniyo ti senāya sampaõõo, Bimbisāro ti tassa nāmaü. pabbājeti vā ti raņņhato nikkhāmeti. sesam ettha uttānattham eva. pa¤camāsako pādo ti tadā Rājagahe vãsatimāsako kahāpaõo hoti, tasmā pa¤camāsako pādo, etena lakkhaõena sabbajanapadesu kahāpaõassa catuttho bhāgo pādo ti veditabbo. so ca kho porāõassa nãlakahāpaõassa vasena na itaresaü Rudradāmakādãnaü, tena pādena atãtā buddhāpi pārājikaü pa¤¤āpesuü anāgatāpi pa¤¤āpessanti, sabbabuddhānaü hi pārājikavatthumhi vā pārājike vā nānattaü n' atthi, imān' eva cattāri pārājikavatthåni imān' eva cattāri pārājikāni ito ånaü vā atirittaü vā n' atthi, tasmā bhagavāpi Dhaniyaü vigarahitvā pāden' eva dutiyapārājikaü pa¤¤āpento; #<[page 298]># %<298 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ yo pana bhikkhu adinnaü theyyasaīkhātaü ti ādim āha. evaü målacchejjavasena daëhaü katvā dutiyapārājike pa¤¤atte aparam pi anuppa¤¤attatthāya rajakabhaõķikavatthuü udapādi, tass' uppatti dãpanattham etaü vuttaü; eva¤ c' idam bhagavatā bhikkhånaü sikkhāpadaü pa¤¤attaü hotãti, tass' attho anuppa¤¤attisambandho ca paņhamapārājikavaõõanāya vuttanayen' eva veditabbo. yathā ca idha evaü resu sabbasikkhāpadesu yaü yaü pubbe vuttaü taü sabbaü vajjetvā uparåpari apubbam eva vaõõayissāma, yadi hi yaü yaü vuttanayaü, taü taü puna pi vaõõayissāma, kadā vaõõanāya antaü gamissāma, tasmā yaü yaü pubbe vuttaü, taü sabbaü sādhukaü upalakkhetvā tattha tattha attho ca yojanā ca veditabbo, apubbaü pana yaü ki¤ci anuttānatthaü, sabbaü mayam eva vaõõayissāma. rajakattharaõaü gantvā ti rajakatitthaü gantvā. ta¤hi yasmā tattha rajakāvatthāni attharanti, tasmā rajakattharaõan ti vuccati. rajakabhaõķikan ti rajakānaü bhaõķikaü, rajakā sāyaõhasamaye nagaraü pavisantā bahåni vatthāni ekekaü bhaõķikaü bandhanti, tato ekaü bhaõķikaü tesaü pamādena apassantānam avaharitvā thenetvā ti attho. gāmo nāmā ti evam ādi gāmā vā ara¤¤ā vā ti ettha vuttassa gāmassa ca ara¤¤assa ca pabhedadassanatthaü vuttaü. tattha yasmiü gāme ekā eva kuņi ekaü gehaü seyyathāpi Malayajanapade, ayaü ekakuņiko gāmo nāma, etena nayena pare veditabbā. amanusso nāma yo sabbaso vā manussānaü abhāvena yakkhapariggahabhåto yato vā manussā kenaci kāraõena puna pi āgantukāmā eva apakkantā. parikkhitto nāma iņņhakapākāraü ādiü katvā antamaso kaõņakasākhāparikkhito. gonisādiniviņņho nāma vãthisannivesādivasena anivisitvā yathā gāvo tattha tattha dve tisso nisãdanti, #<[page 299]># %% evaü tattha tattha dve tãõi gharāni katvā niviņņho. sattho ti jaīghasatthasakaņasatthādãsu yo koci. imasmi¤ ca sikkhāpade nigamo pi nagaram pi gāmagahaõen' eva gahitan ti veditabbaü. gāmåpacāro ti ādi ara¤¤aparicchedadassanatthaü vuttaü. indakhãle ņhitassā'ti yassa gāmassa Anurādhapurass' eva dve indakhãlā. tassa abbhantarime indakhãle ņhitassa, tassa hi bāhiro indakhãlo abhidhammikanayena ara¤¤asaīkhepaü gacchati. yassa pana eko tassa gāmadvārabāhānam vemajjhe ņhitassa, yatrāpi hi indakhãlo n' atthi, tatra gāmadvārabāhānaü vemajjham eva indakhãlo ti vuccati, tena vuttaü gāmadvārabāhānaü vemajjhe ņhitassā 'ti. majjhimassā 'ti thāmamajjhimassa, no pamāõamajjhimassa n' eva appathāmassa na mahāthāmassa majjhimathāmassā 'ti vuttaü hoti. leķķupāto ti yathā mātugāmo kāke uņņhapento ujukam eva hatthaü ukkhipitvā leķķum khipati yathā ca udakukkhepe udakaü khipanti evaü akkhipitvā yathā taruõamanussā attano balaü dassentā bāhaü pasāretvā leķķuü khipanti evaü khittassa leķķussa patanaņņhānaü, patito pana luņhitvā, yattha gacchati taü na gahetabbaü. aparikkhittassa gāmassa gharåpacāre ņhitassa majjhimassa purisassa leķķupāto ti ettha pana nimbakosassa udakapātaņņhāne ņhitassa mātugāmassa suppapāto vā musalapāto vā gharåpacāre nāma, tasmiü gharåpacāre ņhitassa leķķupāto gāmåpacāro ti Kurundaņņhakaņhāyaü vuttaü. Mahāpaccariyam pi tādisam eva. Mahāaņņhakathāyaü pana gharaü nāma, gharåpacāro nāma gāmo nāma gamåpacāro nāmā 'ti mātikaü ņhapetvā nimbakosassa udakapātaņņhānabbhantaraü gharaü nāma, yaü pana dvāre ņhito mātugāmo bhājanadhovanaudakaü chaķķeti tassa patanaņņhāna¤ ca mātugāmen' eva anto gehe ņhitena pakatiyā bahi khittassa suppassa vā sammujjaniyā vā patanaņņhāna¤ ca gharass' eva purato dvãsu koõesu sambandhitvā majjhe rukkhasucidvāraü ņhapetvā goråpānaü pavesanivāraõatthaü kataparikkhepe ca ayaü sabbo pi gharåpacāro nāma, #<[page 300]># %<300 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tasmiü gharåpacāre ņhitassa majjhimassa purisassa leķķupātabbhantaraü gāmo nāma, tato a¤¤assa leķķupātassa abbhantaraü gāmåpacāro nāmā 'ti vuttaü, idam ettha pamāõaü. yathā ca ettha, evaü sabbattha yo so aņņhakathāvādo vā theravādo vā pacchā vuccati, so pamāõato daņņhabbo. ya¤ c' etaü Mahāaņņhakathāyaü vuttaü, taü pāliyā viruddham iva dissati, pāliyaü hi gharåpacāre ņhitassa majjhimassa purisassa leķķupāto ti ettakam eva vuttaü. aņņhakathāyaü pana taü leķķupātaü gāmasaīkhepaü katvā tato paraü gāmåpacāro vutto ti. vuccati; sabbam etam pāëiyaü vuttaü adhippāyo pan' ettha veditabbo, so ca aņņhakathācariyānam eva vidito, tasmā yathā gharåpacāre ņhitassā 'ti gharåpacāralakkhaõaü pāëiyaü avuttam pi aņņhakathāya vuttavasena gahitaü, evaü sesam pi gahetabbaü. tatrāyaü nayo: idha gāmo nāma duvidho hoti, parikkhitto ca aparikkhito ca, tatra parikkhittassa parikkhepo yeva paricchedo, tasmā tassa visuü paricchedaü avatvā gāmåpācāro nāma parikkhittassa gāmassa indakhãle ņhitassa majjhimassa purisassa leķķupāto ti pāëiyaü vuttaü. aparikkhittassa pana gāmassa gāmaparicchedo vattabbo, tasmā tassa gāmassa paricchedadassanatthaü aparikkhittassa gāmassa gharåpacāre ņhitassa majjhimassa purisassa leķķupāto ti pāëiyaü vuttaü. gāmaparicchede ca dassite gāmåpacāralakkhaõaü pubbe vuttanayen' eva sakkā ¤ātun ti puna tattha ņhitassa majjhimassa purisassa leķķupāto ti na vuttaü. yo pana gharåpacāre ņhitassa leķķupātaü yeva gāmåpacāro ti vadati, tassa gharåpacāro gāmo ti āpajjati. tato gharaü gharåpacaro gāmo gāmåpacāro ti esa vibhāgo saīkãyati, #<[page 301]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ asaükarato c' ettha vinicchayo veditabbo, vikāle gāmappavesanādãsu. tasmā pāëi¤ ca aņņhakatha¤ ca saüsandetvā vuttanayen' ev' ettha gāmo ca gamåpacāro ca veditabbo. yo pi ca gāmo pubbe mahā hutvā pacchā kulesu naņņhesu appako hoti, so gharåpacārato leķķupāten' eva paricchinditabbo, purimaparicchedo pan' assa parikkhittassāpi aparikkhittassāpi appamāõam evā 'ti. ara¤¤aü nāma ņhapetvā gāma¤ ca gāmåpacāra¤ cā 'ti imaü yathāvuttalakkhaõaü gāma¤ ca gamåpacāra¤ ca ņhapetvā imasmiü adinnādānasikkhāpade avasesaü ara¤¤aü nāmā 'ti veditabbaü. abhidhamme pana ara¤¤an ti nikkhamitvā bahi indakhãlā sabbam etaü ara¤¤an ti vuttaü. ara¤¤asikkhāpade āra¤¤akaü nāma senāsanaü pa¤cadhanusatikaü pacchiman ti vuttaü, taü indakhãlato paņņhāya āropitena ācariyadhanunā pa¤cadhanusatappamāõan ti veditabbaü. evaü bhagavatā gāmā vā ara¤¤ā vā ti etassa atthaü vibhajantena gharaü, gharåpacāro gāmo gāmåpacāro ara¤¤an ti pāpabhikkhånaü lesokāsanisedhanatthaü pa¤cakoņņhāsā dassitā, tasmā ghare ca gharåpacāre vā gāme vā gamåpacāre vā ara¤¤e vā pādagghanakato paņņhāya sassāmikaü bhaõķaü avaharantassa pārājikam evā 'ti veditabbaü. idāni adinnaü theyyasaīkhātaü ādiyeyyā 'ti ādãnaü atthadassanatthaü adinnaü nāmā 'ti ādim āha. tattha adinnan ti dantapoõasikkhāpade attano santakam pi apaņiggahitakaü kappiyaü ajjhoharaõãyaü vuccati. idha pana yaü ki¤ci parapariggahãtaü sassāmikabhaõķaü tad eņaü tehi sāmikehi kāyena vā vācāya vā na dinnan ti adinnaü. attano hatthato vā yathāņhitaņņhānato vā na nissaņņhan ti anissaņņhaü. yathāņhāne ņhitam pi anapekkhatāya na pariccattan ti apariccallaü. ārakkhasaüvidhānena rakkhitattā rakkhitaü. ma¤jåsādisu pakkhipitvā gopitattā gopitaü, mama idan ti taõhā mamattena mamāyitattā mamāyilaü, tāhi apariccāgarakkhaõagopanāhi tehi bhaõķasāmikehi parehi pariggahãtan ti parapariggahãtaü, #<[page 302]># %<302 Samantapāsadikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ etaü adinnaü nāma. theyyasaīkhātan ti ettha theno ti coro, thenassa bhāvo theyyaü, avaharaõacittass' etaü adhivacanaü, saīkhātan ti atthato ekaü, koņņhāsass' etaü adhivacanaü, sa¤¤ānidānā hi papa¤casaīkhā ti ādisu viya. theyya¤ ca taü saīkhāta¤ cā 'ti theyyasaīkhātaü. theyyacittasaīkhāto eko cittakoņņhāso ti attho. karaõatthe c' etaü paccattavacanaü, tasmā theyyasaīkhātenā 'ti atthato daņņhabbaü. yo ca theyyasaīkhātena ādiyati, so yasmā theyyacitto hoti, tasmā vya¤janaü anādiyitvā attham eva dassetuü theyyacitto avaharaõacitto ti evam assa padabhājanaü vuttan ti veditabbaü. ādiyeyya --pe-- saīkhetaü vãtināmeyyā 'ti ettha pana paņhamapadaü abhiyogavasena vuttaü. dutiyapadaü a¤¤esaü bhaõķaü harantassa gacchato vasena, tatiyapadaü upanikkhittabhaõķavasena, catutthaü savi¤¤āõakavasena, pa¤camaü thale nikkhittādivasena, chaņņhaü parikappavasena vā suīkhaghātavasena vā vuttan ti veditabbaü. yojanā pan' ettha ekabhaõķavasenāpi nānābhaõķavasenāpi hoti ekabhaõķavasena ca savi¤¤āõaken' eva labbhati. nānābhaõķavasena savi¤¤āõakāvi¤¤āõakamissakena. tattha nānābhaõķavasena tāva evaü veditabbā. ādiyeyyā'ti ārāmaü abhiyu¤jati āpatti dukkaņassa, sāmikassa vimatiü uppādeti āpatti thullaccayassa, sāmiko na mayhaü bhavissatãti dhuraü nikkhipati āpatti pārājikassa. hareyyā 'ti a¤¤assa bhaõķaü haranto sãse bhāraü theyyacitto āmasati āpatti dukkaņassa, phandāpeti āpatti thullaccayassa, khandhaü oropeti āpatti pārājikassa. avahareyyā'ti upanikkhittaü bhaõķaü dehi me bhaõķaü ti vuccamāno nāhaü gaõhāmãti bhaõati āpatti dukkaņassa, sāmikassa vimatim uppādeti āpattithullaccayassa. sāmiko na mayhaü dassatãti dhuraü nikkhipati āpatti pārājikassa. #<[page 303]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ iriyāpathaü vikopeyyā 'ti saha bhaõķahārakaü nessāmãti paņhamaü pādaü saīkāmeti āpatti thullaccayassa, dutiyaü pādaü saīkāmeti āpatti pārājikassa. ņhānā cāveyyā 'ti thalaņņhaü bhaõķaü theyyacitto āmasati āpatti dukkaņassa, phandāpeti āpatti thullaccayassa ņhānā cāveti āpatti pārājikassa. saīketaü vãtināmeyyā ti parikappitaņņhānaü paņhamaü pādaü atikkāmeti āpatti thullaccayassa, dutiyaü pādaü atikkāmeti āpatti pārājikassa. atha vā paņhamaü pādaü suīkaghātaü atikkāmeti āpatti thullaccayassa, dutiyaü pādaü atikkāmeti āpatti pārājikassā 'ti ayam ettha nānābhaõķavasena yojanā. ekabhaõķavasena pana sassāmikaü dāsaü vā tiracchānaü vā yathāvuttena abhiyogādinā nayena ādiyati vā harati vā avaharati vā iriyāpaņhaü vā kopeti ņhānā cāveti, paricchedaü vā atikkāmeti ayam ettha ekabhaõķavasena yojanā. api ca imāni chappadāni vaõõayantena pa¤capa¤cake samodhānetvā pa¤cavãsati avahārā dassetabbā. evaü vaõõitaü yathā hi idaü adinnādānapārājikaü suvaõõitaü hoti, imasmi¤ ca ņhāne sabbaņņhakathā ākulā lulitā duvi¤¤eyyavinicchayā. tathā hi sabbāņņhakathāsu yāni tāni pāëiyaü: pa¤cah' ākārehi adinnaü ādiyantassa āpatti pārājikassa, parapariggahãta¤ ca hotãti, ādinā nayena avahāraīgāni vuttāni, tāni pi gahetvā katthaci ekaü pa¤cakaü dassitaü. katthaci chah' ākārehãti āgatehi saddhiü dve pa¤cakāni dassitāni, etāni ca pa¤cakāni na honti, yattha hi ekekena padena avahāro sijjhati, taü pa¤cakaü nāma vuccati. ettha pana sabbehi pi padehi eko yeva avahāro, yāni pi ca tattha labbhamānāni yeva pa¤cakāni dassitāni, tesam pi na sabbesaü attho pakāsito. evam imasmiü ņhāne sabbāņņhakathā ākulā lulitā duvi¤¤eyyavinicchayā, tasmā pa¤capa¤cake samodhānetvā dassiyamānā ime pa¤cavãsati avahārā sādhukaü sallakkhetabbā. pa¤capa¤cakāni nāma, nānābhaõķapa¤cakaü ekabhaõķapa¤cakaü sāhatthipa¤cakaü pubbapayogapa¤cakaü theyyāvahārapa¤cakan ti. #<[page 304]># %<304 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tattha nānābhaõķapa¤caka¤ ca ekabhaõķapāacaka¤ ca ādiyeyya hareyya avahareyya iriyāpathaü vikopeyya ņhānā cāveyyā 'ti imesaü padānaü vasena labbhanti, tāni pubbe yojetvā dassitanayen' eva veditabbāni. yaü pan' etaü saīketaü vãtināmeyyā 'ti chaņņhaü padaü taü parikappāvahārassa ca nissaggiyāvahārassa ca sādhāraõaü, tasmā taü tatiyapa¤camesu pa¤cakesu labbhamānapadavasena yojetabbaü. vuttaü nānābhaõķapa¤caka¤ ca ekabhaõķapa¤caka¤ ca. katamaü sāhatthikapa¤cakaü, pa¤ca avahārā sāhatthiko āõattiko nissaggiko atthasādhako dhuranikkhepo ti. tattha sāhatthiko nāma parassa bhaõķaü sahatthā avaharati, āõattiko nāma asukassa bhaõķaü avaharā 'ti a¤¤aü āõāpeti, nissaggiyo nāma anto suīkaghāte ņhito bahi suīkaghātaü pāteti āpatti pārājikassā 'ti, iminā ca saddhiü saīketaü vãtināmeyyā ' ti idaü padaü yojanaü labhati. atthasādhako nāma asukabhaõķaü yadā sakkosi tadā avaharā 'ti āõapeti. tattha sace paro anantarāyiko hutvā taü avaharati, āõāpako āõattikkhaõe yeva pārājiko hoti, avahārako pana avahaņakāle, ayaü atthasādhako. dhuranikkhepo pana upanikkhittabhaõķavasena veditabbo, idaü sāhatthikapa¤cakaü. katamaü pubbapayogapa¤cakaü, apare pi pa¤cāvahārā pubbapayogo, sahapayogo saüvidāvahāro saīketakammaü nimittakamman ti. tattha āõattivasena pubbapayogo veditabbo, ņhānācāvanavasena sahapayogo, itare pana tayo pāliyaü āgātanayen' eva veditabbā ti, idaü pubbapayogapa¤cakaü. katamaü theyyāvahārapa¤cakaü. apare pi pa¤cāvahārā theyyāvahārā pasayhāvahāro parikappāvahāro paņicchannāvahāro kusāvahāro ti. te pa¤cāpi: a¤¤atari bhikkhu saīghassa cãvare bhājiyamāne theyyacitto kusaü saīkāmetvā cãvaraü aggahesãti etasmiü kusasaīkāmanavatthusmiü vaõõayissāma, idaü theyyāvahārapa¤cakaü. evam imāni pa¤capa¤cakāni samodhānetvā ime pa¤cavãsati avahārā veditabbā. imesu ca pana pa¤casu pa¤cakesu kusalena vinayadharena otiõõaü vatthuü sahasā avinicchinitvā va pa¤caņhānāni oloketabbāni, #<[page 305]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ yāni sandhāya porāõā āhu: vatthuü kāla¤ ca desa¤ ca, agghaü paribhogapa¤camaü tulayitvā pa¤caņhānāni dhāreyyatthaü vicakkhaõo ti. tattha vatthun ti bhaõķaü, avahārakena hi mayā idaü nāma avahaņan ti vutte pi āpattiü anāropetvā 'va taü bhaõķaü sassāmikaü vā assāmikaü vā ti upaparikkhitabbaü. sassāmike pi sāmikānaü sālayabhāvo vā nirālayabhāvo vā upaparikkhitabbo. sace tesaü sālayakāle haņaü bhaõķaü agghāpetvā āpatti kātabbā. sace nirāyakāle na pārājikena kāretabbo. bhaõķasāmikesu pana bhaõķaü āharāpentesu bhaõķaü dātabbaü, ayam ettha sāmici. imassa pan' atthassa dãpanattham idaü vatthu. Bhātiyarājakāle kira mahācetiyapåjāya dakkhiõadisato eko bhikkhu sattahatthaü paõķukāsāvaü aüse karitvā cetiyaīgaõaü pāvisi. taīkhaõam eva ca rājāpi cetiyavandanatthaü āgato tato ussāranāya vattamānāya mahājanasammaddo ahosi. atha kho so bhikkhu janasammaddapãëito aüsato patantaü kāsāvaü adisvā 'va nikkhanto, nikkhamitvā kāsāvaü apassanto ko ãdise janasammadde kāsāvaü lacchati na dāni taü mayhan ti dhuranikkhepaü katvā gato. ath' a¤¤o bhikkhu paccā āgacchanto naü kāsāvaü disvā theyyacittena gahetvā puna vippaņisārã hutvā assamaõo dāni 'mhi vibbhamissāmãti citte uppanne vinayadhare pucchitvā ¤assāmãti cintesi. tena samayena Cålabhayasumanatthero nāma sabbapariyattidharo vinayācariyapāmokkho mahāvihāre paņivasati. so bhikkhu theraü upasaīkamitvā vanditvā okāsaü kāretvā attano kukkuccaü pucchi. thero tena bhaņņhe janakāye pacchā āgantvā gahitabhāvaü ¤atvā atthi dāni ettha okāso ti cintetvā āha; #<[page 306]># %<306 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ sace kāsāvasāmikaü bhikkhuü āneyyāsi sakkā bhaveyya tava patiņņhā kātun ti. kathāhaü bhante taü dakkhissāmãti. tahiü tahiü gantvā olokehãti. so pa¤ca pi mahāvihāre oloketvā n' eva addakkhi. tato naü thero pucchi: katarāya disāya bahå bhikkhå āgacchantãti. dakkhiõadisāya bhante ti. tena hi kāsāvaü dãghato ca tiriya¤ ca minitvā ņhapehi, ņhapetvā dakkhiõadisāya vihārapaņipāņiyā vicinitvā taü bhikkhuü ānehãti. so tathā katvā taü bhikkhuü disvā therassa santikaü ānesi. thero pucchi: tavedaü kāsāvan ti. āma bhante ti. kuhiü te pātitan ti. so sabbaü ācikkhi. thero tena kataü dhuranikkhepaü sutvā itaraü pucchi, tayā idaü kuhiü disvā gahitanti. so pi sabbaü ārocesi. tato naü thero āha: sace te suddhacittena gahitaü abhavissa anāpatti yeva te assa, theyyacittena pana gahitattā dukkaņaü āpanno 'si, taü desetvā anāpattiko hohi, ida¤ ca kāsāvaü attano santakaü katvā etass' eva bhikkhuno dehãti, so amaten' eva abhisitto paramassāsaü patto ahosi, evaü vatthuü oloketabbaü. kālo ti avahārakālo. tad eva hi bhaõķaü kadāci samagghaü hoti, kadāci mahagghaü. tasmā taü bhaõķaü yasmim kāle avahaņaü, tasmiü yeva kāle yo tassa aggho hoti, ten' agghena āpatti kāretabbā, evaü kālo oloketabbo. deso ti avahāradeso. taü hi bhaõķaü yasmiü dese avahaņaü, tasmiü yeva dese yo tassa aggho hoti, ten' agghena āpatti kāretabbā. bhaõķuņņhānadese hi bhaõķaü samagghaü hoti, a¤¤attha mahagghaü. imassāpi atthassa dãpanattham idaü vatthu. Antarasamudde kira eko bhikkhu susaõņhānaü nālikeraü labhitvā bhamaü āropetvā saīkhathālakasadisaü manoramaü pānãyathālakaü katvā tatth' eva ņhapetvā Cetiyagiriü agamāsi. ath' a¤¤o bhikkhu Antarasamuddaü gantvā tasmiü vihāre paņivasanto taü thālakam disvā theyyacittena gahetvā Cetiyagirim eva gato. tassa tattha yāguü pivantassa taü thālakaü disvā thālakasāmiko bhikkhu āha, #<[page 307]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ kuto te idaü laddhan ti. Antarasamuddato me ānã. so taü n' etaü tava santakaü theyyāya te gahitan ti saīghamajjhaü ākaķķhi. tattha ca vinicchayaü alabhitvā mahāvihāraü agamiüsu. tattha bheriü pahārāpetvā mahācetiyasamãpe sannipātaü katvā vinicchayaü ārabhiüsu. vinayadharattherā avahāraü pa¤¤āpesuü. tasmiü sannipāte ābhidhaümika-Godhatthero nāma vinayakusalo hoti, so evam āha: iminā imaü thālakaü kuhiü avahaņan ti. Antarasamudde avahaņan ti. tatr' etaü kiü agghatãti. na ki¤ci agghati, tatra hi nālikeraü bhinditvā mi¤jaü khaditvā kapālaü chaķķhenti dāruatthaü pana pharatãti. imassa bhikkhuno ettha hatthakammaü kiü agghatãti. māsakaü vā ånamāsakaü vā ti. atthi pana katthaci sammāsambuddhena māsake vā ånamāsake vā pārājikaü pa¤¤attan ti. evaü vutte, sādhu sādhu sukathitaü suvinicchitan ti ekasādhukāro ahosi. tena ca samayena Bhātiyarājāpi cetiyavandanatthaü nagarato nikkhamanto taü saddaü sutvā kiü idan ti pucchitvā sabbaü paņipātiyā sutvā nagare bheriü carāpesi, mayi sante bhikkhånam pi bhikkhunãnam pi gihãnam pi adhikaraõaü ābhidhammika-Godhattherena vinicchitaü suvinicchitaü tassa vinicchaye atiņņhamānaü rājāõāyaü ņhapemãti. evaü deso oloketabbo. aggho ti bhaõķaggho navabhaõķassa hi yo aggho hoti so pacchā parihāyati. yathā navadhoto patto aņņha vā dasa vā agghati so pacchā chiddo vā ānigaõķikāhato vā appaggho hoti, tasmā na sabbadā bhaõķaü pakatiagghen eva kātabban ti, evaü aggho oloketabbo. paribhogo ti bhaõķaparibhogo. paribhogenāpi hi vāsiādibhaõķassa aggho parihāyati, tasmā evaü upaparikkhitabbaü. sace koci kassaci pādagghanakaü vāsiü harati, tatra vāsisāmiko pucchitabbo, #<[page 308]># %<308 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tayā ayaü vāsi kittakena kãtā ti. pādena bhante ti. kim pana te kiõitvā 'va ņhapitā udāhu taü vala¤jesãti. sace vadati ekadivasaü me dantakaņņhaü vā rajanacchalliü vā pattapacanadāruü vā chinnaü ghaüsitvā vā nisitā ti. ath' assa porāõo aggho bhaņņho ti veditabbo. yathā ca vāsiyā evaü a¤janiyā vā a¤janisalākāya vā ku¤cikāya vā palālena vā thusehi vā iņņhakacuõõena vā ekavāraü ghaüsitvā dhovitamattenāpi aggho bhassati. tipumaõķalassa makaradantacchedanenāpi parimajjanamattenāpi udakasāņikāya sakiü nivāsanapārupaõenāpi paribhogasãsena aüse vā sãse vā ņhapanamattenāpi taõķulādãnaü papphoņanenāpi tato ekaü vā dve vā apanayanenāpi antamaso ekaü pāsāõasakkharaü uddharitva chaķķhitamattenāpi sappitelādãnaü bhājanantaraparivattanenāpi antamaso tato makkhikaü vā kapillikaü vā uddharitvā chaķķhanamattenāpi guëapiõķakassa madhurabhāvajānanatthaü nakhena vijjhitvā anumattaü gahitamattenāpi aggho bhassati. tasmā yaü ki¤ci pādagghanakaü vuttanayen' eva sāmikehi paribhogena ånakaü kataü hoti, na taü avahaņo bhikkhu pārājikena kātabbo ti, evaü aggho oloketabbo. evaü imāni tulayitvā pa¤caņhānāni dhāreyya atthaü vicakkhaõo. āpattiü vā anāpattiü vā garukaü lahukaü vā āpattiü yathāņhāne ņhapeyyā 'ti niņņhito ādiyeyya ... pe... saīketaü vãtināmeyyā 'ti imesaü padānaü vinicchayo. idāni yam idaü yathāråpe adinnādāne ti ādãni vibhajantena yathāråpaü nāmā 'ti ādivuttaü. tattha yathārupan ti yathājātikaü, taü pana yasmā pādato paņņhāya hoti, tasmā pādaü vā pādārahaü vā atirekapādaü vā ti āha. tattha pādena kahāpanassa catutthabhāgaü akappiyabhaõķam eva dasseti. #<[page 309]># %% pādārahena pādagghanakaü kappiyabhaõķaü, atirekapādena ubhayam pi. ettāvatā sabbākārena dutiyapārājikapahonavatthuü dassitaü hoti. pathabbyārājā ti sakalapaņhaviyā rājā dãpacakkavatti Asoka sadiso. yo vā pan' a¤¤o pi ekadãpe rājā sãhaëarājasadiso. padesarājā ti ekadãpassa padesissaro Bimbisāra-Pasenadi ādāyo viya. maõķalikā nāma ye dãpadese pi ekam ekaü maõķalaü bhu¤janti. antarabhogikā nāma dvinnaü rājånaü antarā katipayagāmisāmikā. akkhadassā ti dhammavinicchanakā, te dhammasabhāyaü nisãditvā aparādhānuråpaü corānaü hatthapādacchejjādiü anusāsanti. ye pana ņhānantarappattā amaccā vā rājakumārā vā katāparādhā honti, te ra¤¤o ārocenti, garukaü ņhānaü sayaü na vinicchinan ti. mahāmattā ti ņhānantarappattā mahāamaccā, te pi tattha tattha gāme vā nigame vā nisãditvā rājakiccaü karonti. ye vā panā 'ti a¤¤e pi ye rājakulanissitā vā sakakiriyanissitā vā hutvā chejjabhejjaü anusāsanti, sabbe pi te imasmiü atthe rājāno ti dasseti. haneyyun ti potheyyu¤ c' eva chindeyyun ti ca. pabbājeyyun ti nãhareyyuü. coro 'sã ti evam ādãni ca vatvā paribhāseyyuü, ten' evāha paribhāso eso ti. purimaü upādāyā 'ti methunadhammaü patisevitvā pārājikaü āpattiü āpannaü puggalaü upādāya. sesaü pubbe vuttanayattā uttānapadatthattā ca pākaņam evā 'ti evaü uddiņņhasikkhāpadaü padānukkamena vibhajitvā idāni yan taü ādiyeyyā 'ti ādãhi chahi padehi saīkhepato ādānaü dassetvā saīkhepato eva pādaü vā pādārahaü vā atirekapādaü vā ti ādātabbaü bhaõķaü dassitaü. yattha yatthaņņhitaü yathā yathā ādānaü gacchati anāgate pāpabhikkhånaü leso kāsanirundhanatthaü tatha vitthārato dassetuü bhummaņņhaü thalaņņhan ti ādinā nayena mātikaü ņhapetvā bhummaņņhaü nāma bhaõķaü bhåmiyā nikkhittaü hotãti ādinnā nayena tassa vibhaīgaü āha. #<[page 310]># %<310 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tatrāyaü anuttānapadavaõõanāya saddhiü vinicchayakatā. nikhātan ti bhåmiyaü khaõitvā ņhapitaü. paņicchannan ti paüsu iņņhakādãhi paņicchannaü. bhummaņņhaü bhaõķaü ... pe... gacchati vā āpatti dukkaņassā'ti taü evaü nikhaõitvā vā paņicchādetvā vā ņhapitattā bhåmiyaü ņhitabhaõķaü. yo bhikkhu kenacid eva upāyena ¤atvā avaharissāmãti theyyacitto hutvā rattibhāge uņņhāya gacchati, so bhaõķaņņhānaü apatvāpi sabbakāyavacãvikāresu dukkaņaü āpajjati. kathaü, so hi tassa āharaõatthāya uņņhahanto yaü yaü aīgapaccaīgaü phandāpeti, sabbattha dukkaņam eva. nivāsanapārupaõaü saõņhapeti hatthavāre hatthavāre dukkaņaü. mahantaü nidhānaü na sakkā ekena āharituü dutiyaü pariyesissāmãti kassaci sahāyassa santikaü gantukāmo dvāraü vivarati, padavāre ca hatthavāre ca dukkaņaü. dvārapidahane pana a¤¤asmiü vā gamanassa anupakāre anāpatti. tassa nipannokāsaü gantvā itthannāmā 'ti pakkosati, tam atthaü ārocetvā ehi gacchāmā 'ti vadati vācāya vācāya dukkaņaü. so tassa vacanena uņņhahati tassāpi dukkaņaü. uņņhahitvā tassa santikaü gantukāmo nivāsanaü pārupaõaü saõņhapeti dvāraü vivaritvā tassa samãpaü gacchati hatthavārapadavāresu sabbattha dukkaņaü. so taü pucchati asuko ca asuko ca kuhiü asuka¤ ca pakkosāhãti vācāya vācāya dukkaņaü. sabbe samāgate disvā mayā asukasmiü nāma ņhāne evaråpo nidhi upaladdho gacchāma taü gahetvā pu¤¤āni ca karissāma sukhaü ca jãvissāmāti vadati vācāya vācāya dukkaņam eva. evaü laddhasahāyo kuddāëaü pariyesati, sace pan' assa attano kuddālo atthi taü āharissāmãti gacchanto ca gaõhanto ca āharanto ca sabbahatthavārapadavāresu dukkaņaü āpajjati. sace n' atthi a¤¤aü bhikkhuü vā gahaņņhaü vā gantvā yācati, yācanto ca sace kuddālaü me dehi kuddālena me attho ki¤ci kātabbam atthi, #<[page 311]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ taü katvā paccā harissāmãti āharanto ca musā bhaõanto yācati, vācāya vācāya dukkaņaü. sace mātikā sodhetabbā atthi, vihāre bhåmikammaü kātabbaü atthãti musāpi bhaõati, yaü yaü vacanaü musā tattha tattha pācittiyaü. Mahā-aņņhakathāyaü pana sacce pi alike pi dukkaņam eva vuttaü taü pamādalikhitan ti veditabbaü. na hi adinnādānassa pubbapayogapācittiyaņņhāne dukkaņaü nāma atthi. sace pana kuddālassa daõķo n' atthi daõķaü karissāmãti vāsiü vā pharasuü vā niseti, tad atthāya gacchati, gantvā sukkhakaņņhaü chindati tacchati ākoņeti, sabbattha hatthavārapadavāresu dukkaņaü. allarukkhaü chindati pācittiyaü. tato paraü sabbapayogesu dukkaņaü. saīkhepa-aņņhakathāyaü pana Mahāpaccariya¤ ca tattha jātakaü kaņņhalatā chedanatthaü vāsipharasuü pariyesantānam pi dukkaņaü vuttaü. sace pana tesaü evaü hoti vāsipharasukuddāle yācentā āsaīkitā bhavissāma lohaü samuņņhāpetvā karomā 'ti, tato ākaraü gantvā lohabãjatthaü paņhaviü khaõanti, akappiyapaņhaviü khaõantānaü dukkaņehi saddhiü pācittiyānãti Mahāpaccariyaü vuttaü. yathā ca idha evaü sabbattha pācittiyaņņhāne dukkaņā na muccati. kappiyaü paņhaviü khaõantānam dukkaņāni yeva, bãjaü pana gahetvā tato paraü sabbakiriyāsu payoge payoge dukkaņaü. piņakapariyesane pi hatthavārapadavāravācāsu vuttanayen' eva dukkaņaü, musāvāde pācittiyaü, piņakaü kātukāmatāya vallicchedane pācittiyan ti, sabbaü purimanayen' eva veditabbaü. gacchati vā āpatti dukkaņassā' ti evaü pariyiņņhasahāyakuddalāpiņako nidhiņņhānaü gacchati, padavāre padavāre dukkaņaü. sace pana gacchanto imaü nidhiü laddhā buddhapåjaü vā saīghabhattaü vā karissāmãti kusalaü uppādeti kusalacittena gamane anāpatti. kasmā, theyyacitto dutiyaü vā #<[page 312]># %<312 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ... pe... gacchati vā āpatti dukkaņassā'ti vuttattā. yathā ca idha evaü sabbattha atheyyacittassa anāpatti, maggato okkamma nidhānaņņhānagamanatthāya maggaü karonto bhåtagāmaü chindati pācittiyaü, sukkhakaņņhaü chindati dukkaņaü. tattha jātakan ti ciranihitāya kumbhiyā upari jātakaü kaņņhaü vā lataü vā ti na kevalaü kaņņhalatām eva yaü ki¤ci allaü vā sukkhaü vā tiõarukkhalatādiü chindantassa sahapayogattā dukkaņam eva hoti. aņņhavidha¤ h' etaü dukkaņaü nāma, imasmiü ņhāne samodhānetvā therehi dassitaü, pubbapayogadukkaņaü sahapayogadukkaņaü anāmāsadukkaņaü duråpaciõõadukkaņaü vinayadukkaņaü ¤ātadukkaņaü ¤attidukkaņaü paņissavadukkaņan ti. tattha theyyacitto dutiyaü vā kuddālaü vā piņakaü vā pariyesati gacchati vā āpatti dukkaņassā 'ti idaü pubbapayogadukkaņaü nāma. ettha hi dukkaņaņņhāne dukkaņaü pācittiyaņņhāne pācittiyam eva hoti. tattha jātakaü kaņņhaü vā lataü vā chindati āpatti dukkaņassā 'ti idaü sahapayogadukkaņaü nāma. ettha pana pācittiyavatthu¤ ca dukkaņavatthu¤ ca dukkaņaņņhāne yeva tiņņhati, kasmā, avahārassa sahapayogattā 'ti. yaü pana dasavidhaü ratanaü sattavidhaü dha¤¤aü sabba¤ ca āvudhabhaõķādiü āmasantassa dukkaņaü vuttaü, idaü anāmāsadukkaņaü nāma. yaü kadalinālikerāadãnaü tattha jātakaphalāni āmasantassa dukkaņaü vuttaü, idaü duråpaciõõadukkaņaü nāma. yaü pana piõķāya carantassa patte raje patite pattaü apaņiggahetvā vā adhovitvā vā tattha bhikkhaü gaõhantassa dukkaņaü vuttaü, idaü vinayadukkaņaü nāma. sutvā na vadanti āpatti dukkaņassā 'ti idaü ¤ātadukkaņaü nāma. yaü ekādasasu samanubhāsanāsu ¤attiyā dukkaņan ti vuttaü, idaü ¤attidukkaņaü nāma. tassa bhikkhave bhikkhuno purimikā ca na pa¤¤āyati paņissave ca āpatti dukkaņassā 'ti idaü paņissavadukkaņaü nāma, idaü pana sahapayogadukkaņaü. tena vuttaü: yaü ki¤ci allaü vā sukkhaü vā tiõarukkhalatādiü chindantassa sahapayogattā dukkaņam eva hotãti. sace pan' assa tattha jātake tiõarukkhalatādimhi chinne pi lajjidhammo okkamati saüvaro uppajjati chedanapaccayā dukkaņam desetvā muccati. #<[page 313]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ atha dhuranikkhepaü akatvā saussāho 'va paüsuü khaõati chedanadukkaņaü paņippassambhati khaõanadukkaņe patiņņhāti, akappiyapaņhaviü khaõanto pi hi idha sahapayogattā dukkaņam eva āpajjati. sace pan' assa sabbadisāsu khaõitvā kumbhimålaü pattassāpi lajjidhammo okkamati, khaõanapaccayā dukkaņaü desetvā muccati viyåhati vā ti. atha pana saussāho paüsuü viyåhati ekapasse rāsiü karoti, khaõanadukkaņaü paņippassambhati viyåhanadukkaņe patiņņhāti, ta¤ ca paüsuü tattha tattha pu¤jaü karonto payoge payoge dukkaņaü āpajjati. sace pana rāsiü katvāpi dhuranikkhepaü karoti lajjidhammaü āpajjati viyåhanadukkaņaü desetvā muccati. uddharati vā ti atha pana saussāho 'va paüsuü uddharitvā bahi pātehi viyåhanadukkaņaü paņippassambhati uddharaõadukkaņe patiņņhāti. paüsuü pana kuddālena vā hatthehi vā pacchiyā vā tahiü tahiü pātento payoge payoge dukkaņaü āpajjati. sace pana sabbapaüsuü nãharitvā kumbhiü thalaņņhaü katvāpi lajjidhammaü āpajjati uddharaõadukkaņaü desetvā muccati. atha pana saussāho 'va kumbhiü āmasati uddharaõadukkaņaü paņippassambhati āmasanadukkaņe patiņņhāti. āmasitvāpi ca lajjidhammaü āpajjanto āmasanadukkaņaü desetvā muccati. atha saussāho 'va kumbhiü phandāpeti āmasanadukkaņaü paņippassambhati phandāpeti āpatti thullaccayassā 'ti vuttathullaccaye patiņņhāti. tatrāyaü dukkaņathullaccayānaü dvinnam pi vacanattho: paņhamaü tāv' ettha duņņhu kataü satthārā vuttakiccaü virādhetvā katan ti dukkaņaü. athavā duņņhuü kataü viråpāsā kiriyā bhikkhukiriyānam majjhe na sobhatãti evam pi dukkaņaü. vutta¤ c' etaü:-- dukkaņan ti ca yaü vuttaü taü suõohi yathātathaü, aparaddhaü viraddhaü ca khalitaü ya¤ ca dukkaņaü, yaü manusso kare pāpaü āvi vā yadi vā raho, dukkaņan ti pavedenti ten' etaü iti vuccatãti. #<[page 314]># %<314 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% itaram pana thålattā accayattā ca thullaccayaü, samparāye ca duggati, taü hoti kaņukapphalan ti ādãsu viya c' ettha saüyogabhāvo veditabbo. ekassa santike desetabbesu hi accayesu tena samo thålo accayo n' atthi, tasmā vuttam thålattā accayattā ca thullaccayan ti. vutta¤ h' etaü:-- thullaccayan ti yaü vuttaü taü suõohi yathātathaü, ekassa måle deseti yo ca naü patigaõhati accayo tena samo n' atthi ten' etaü iti vuccatãti* phandāpentassa ca payoge payoge thullaccayan ti, lajjidhammaü okkanto thullaccayaü desetvā muccati, sahapayogato paņņhāyeva c' ettha purimā purimā āpatti paņippassambhati sahapayogaü pana akatvā lajjidhammaü okkantena yā pubbapayoge dukkaņapācittiyo āpannā, sabbā tā desetabbā. sahapayoge ca tattha jātakacchedane bahukāni pi dukkaņāni paüsukhaõanaü patvā paņippassambhanti, ekaü khaõanadukkaņam eva hoti. khaõane bahukāni pi viyåhanaü viyåhaõe bahukāni pi uddharaõaü uddharaõe bahukāni pi āmasanaü, āmasane bahukāni pi phandāpanaü patvā paņippassambhanti. paüsukhaõanādãsu ca lajjidhamme uppanne bahukāpi āpattiyo hontu ekam eva desetvā muccatãti Kurundaņņhakathāyaü vuttaü. purimāpatti paņippassaddhi ca nām' esā ¤attiyā dukkaņaü dvãhi kammavācāhi thullaccayā paņippassambhantãti evaü anusāvaõāsu yeva sutte āgatā. idha pana dutiyapārājike aņņhakathācariyappamāõena gahetabbā ti. ņhānā cāveti āpatti pārsā 'ti yo pana phandāpetvā pi lajjidhammaü anokkamitvā 'va taü kumbhiü ņhānato antamaso kesaggamattam pi cāveti pārājikam eva āpajjatãti attho. ņhānācāvanaü c' ettha chahi ākārehi veditabbaü. kathaü, kumbhimukhavaņņiyaü gahetvā attano abhimukhaü ākaķķhanto iminā antena phuņņhokāsaü kesaggamattam pi pārimantena atikkāmeti pārājikaü. #<[page 315]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tath' eva gahetvā parato pellento pārimantena phuņņhokāsaü kesaggamattam pi iminā antena atikkāmeti pārājikaü. vāmato vā dakkhiõato vā apanāmento vāmantena phuņņhokāsaü kesaggamattam pi dakkhiõantena atikkāmeti pārājikaü. dakkhiõantena vā phuņņhokāsaü kesaggamattam pi vāmantena atikkāmeti pārājikaü. ukkhipanto kesaggamattam pi bhåmito moceti pārājikaü. khaõitvā heņņhato osãdento bundena phuņņhokāsaü kesaggamattam pi mukhavaņņiyā atikkāmeti pārājikan ti evaü ekaņņhāne ņhitāya kumbhiyā, yadi pana kumbhimukhavaņņiyā pāsaü katvā lohakhāõuü vā khadirasārādikhāõuü vā paņhaviyaü ākoņetvā tattha saīkhalikāya bandhitvā ņhapenti, ekissā disāya ekāya saīkhalikāya baddhāya dve ņhānāni labbhanti. dvãsu tãsu catusu disāsu catuhi saīkhalikāhi baddhāya pa¤ca ņhānāni labbhanti. tattha ekakhāõuke baddhakumbhimukhavaņņiyā paņhamaü khāõukaü vā uddharati saīkhalikaü vā chindati thullaccayaü. tato kumbhiü yathāvuttanayena kesaggamattam pi ņhānā cāveti pārājikaü. atha paņhamaü kumbhiü uddharati thullaccayaü. tato khāõukaü kesaggamattam pi ņhānā cāveti saīkhalikaü vā chindati pārājikaü. etena upāyena dvãsu tãsu catusu khāõukesu baddhakumbhiyāpi pacchime ņhānācāvane pārājikaü, sese thullaccayaü veditabbaü. sace khāõu n' atthi saīkhalikāya agge valayaü katvā tattha jātake måle pavesitaü hoti, paņhamaü kumbhiü uddharitvā pacchā målaü chetvā valayaü ito cito ca sāreti rakkhati. sace pana målato anãharitvā hatthena gahetvā ākāsagataü karoti pārājikaü, ayam ettha viseso, sesaü vuttanayaü eva. #<[page 316]># %<316 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% keci pana nimittatthāya kumbhimatthake nigrodharukkhādãni ropenti, målāni kumbhiü vinandhitvā ņhitāni honti. målāni chinditvā kumbhiü gahessāmãti chindantassa payoge payoge dukkaņaü. chinditvā okāsaü katvā kumbhiü kesaggamattam pi ņhānā cāveti pārājikaü. målāni chindato 'va luņhitvā kumbhi ninnaņņhānaü gatā rakkhati tāvā, gataņņhānato uddharati pārājikaü. sace chinnesu målesu ekamålamattena kumbhi tiņņhati so ca taü imasmiü måle chinne patissatãti chindati, chinnamatte pārājikaü. sace pana ekamålen' eva pāse baddhasåkaro viya ņhitā hoti a¤¤aü ki¤ci lagganakaü n' atthi tasmim pi måle chinnamatte pārājikaü. sace kumbhimatthake mahāpāsāõo ņhapito hoti, taü daõķena ukkhipitvā apanetukāmo kumbhimatthake jātarukkhaü chindati dukkaņaü. tassā samãpe jātakaü chetvā āharati, atatthajātakattā naü chindato pācittiyaü. attano bhājanan ti sace pana kumbhiü uddharituü asakkonto kumbhigatabhaõķaü gahaõatthaü attano bhājanaü pavesetvā anto kumbhiyaü pa¤camāsakaü vā atirekapa¤camāsakaü va agghanakaü theyyacitto āmasati, āpatti dukkaņassa. paricchedo c' ettha pārājikaniyamanatthaü vutto. theyyacittena pana ånapa¤camāsakaü pi āmasanto dukkaņaü āpajjati yeva. phandāpetãti ettha yāva ekābaddhaü kaņvā attano bhājanaü paveseti tāva phandāpetãti vuccati. api ca ito cito ca apabyåhanto pi phandāpeti yeva so thullaccayaü āpajjati. yadā pana ekābaddhabhāvo chinno kumbhigataü kumbhiyam eva bhājanagatam pi bhājane yeva hoti tadā attano bhājanagataü nāma hoti. evaü katvā kumbhito anãhaņe pi bhājane pārājikaü āpajjati. mutthiü vā chindatãti ettha yathā aīgulantarehi nikkhantakahāpaõā kumbhigate kahāpaõe na samphusanti. evaü muņņhiü karonto muņņhiü chindati nāma, so pi pārājikaü āpajjati. suttāråëhan ti sutte āråëhaü sutte āvutassa pi suttamayassa pi etaü adhivacanaü. #<[page 317]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ pāmaīgādãni sovaõõamayāni pi honti råpimayāni pi suttamayāni pi muttāvaliādayo pi etth' eva saīgahaü gatā. veņhanan ti sãsaveņhanapaņņo vuccati, etesu yaü ki¤ci theyyacitto āmasati dukkaņaü, phandāpeti koņiyaü gahetvā ākāsaņņhaü akaronto uddhāreti thullaccayaü. ghaüsanto nãharatãti ettha pana paripuõõāya kumbhiyā upari samatittikaü kumbhiü katvā ņhapitaü vā ekaü koņiü bunde ekaü koņiü mukhavaņņiyaü katvā ņhapitaü vā ghaüsantassa nãharato thullaccayaü, kumbhimukhā mocentassa pārājikaü. yaü pana upaķķhakumbhiyaü vā rittakumbhiyaü vā ņhapitaü, tassa attano phuņņhokāso 'va ņhānaü. na sakalā kumbhi. tasmā taü ghaüsantassāpi nãharato patiņņhitokāsato kesaggamatte mutte pārājikam eva. kumbhiyā pana paripuõõāya vā ånāya vā ujukam eva uddharantassa heņņhimakoņiyā patiņņhitokāsā mutte ca pārājikam eva. anto kumbhiyaü ņhapitaü yaü ki¤ci pārājikapahonakaü bhaõķaü sakalakumbhiyaü cārentassa pāmaīgādiü ca ghaüsitvā nãharantassa yāva mukhavaņņiü nātikkamati tāva thullaccayam eva. tassa hi sabbāpi kumbhiņhānan ti saīkhepa-Mahāpaccariyādãsu vuttaü. Mahā-aņņhakathāyaü pana ņhapitaņņhānam eva thānaü, no sakalā kumbhi. tasmā yathāņhitaņņhānato kesaggamattam pi mocentassa pārājikam evā 'ti vuttaü, taü pamāõaü. itaraü pana ākāsagataü akarontassa cãvaravaüse ņhapitacãvaraveņhakanayena vuttaü, taü na gahetabbaü. vinayavinicchayehi āgate garuke ņhātabbaü, esā vinayadhammatā. api ca attano bhājanagataü vā karoti muņņhiü vā chindatãti vacanato p' etaü veditabbaü. yathā antokumbhiyaü ņhitassa na sabbā kumbhiņhānan ti, sappiādãsu yaü ki¤ci pivato ekapayogena pãtamatte pārājikan ti Mahā-aņņhakathāyaü vuttaü. #<[page 318]># %<318 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ Mahāpaccariyādãsu pana ayaü vibhāgo dassito mukhaü apanetvā ākaķķhantassa pivato sace paragalagataü pādaü na agghati mukhagatena saddhiü agghati rakkhati tāva, kaõņhena pana paricchinnakāle yeva pārājikaü hoti. sace pi oņņhehi paricchindanto oņņhe pidahati pārājikaü eva. uppaladaõķaveëunāli nalanāliādãhi pivantassāpi sace paragalagatam eva pādaü agghati pārājikaü. sace saha mukhagatena agghati uppaladaõķādigatena saddhiü ekābaddhabhāvaü kopetvā oņņhehi paricchinnamatte pārājikaü. sace uppaladaõķādigatena saddhiü agghati uppaladaõķādãnaü bunde aīguliyā pihitamatte pārājikaü. pādagghanake paragalaü appaviņņhe uppaladaõķādãsu ca mukhe ca atirekapādam pi ekābaddhaü hutvā tiņņhati rakkhati yevā 'ti. taü sabbam pi yasmā attano bhājanagataü vā karoti muņņhiü vā chindatãti imaü nayaü bhajati, tasmā sudassitam eva. esa tāva ekābaddhe nayo. sace pana hatthena vā pattena vā thālakādinā vā kenaci bhājanena gahetvā pivati, yamhi payoge pādagghanakaü påreti tamhi kate pārājikaü. atha mahagghaü hoti sappikā yamhi ekapayogen' eva pādagghanakaü gahetuü sakkoti ekuddhāre yeva pārājikaü. bhājanaü pana nimujjāpetvā gaõhantassa yāva ekābaddhaü hoti tāva rakkhati. mukhavaņņiparicchedena vā uddhārena vā pārājikaü. yadā pana sappi vā telaü vā acchaü telasadisam eva madhuphāõitaü vā kumbhiü āvi¤jetvā attano bhājane paveseti, tadā tesaü acchatāya ekābaddhatā n' atthãti pādagghanake mukhavaņņito gaëitamatte pārājikaü. yaü pacitvā ņhapitaü pana madhuphāõitaü sileso viya cikkanaü ākaķķhanavikaķķhanayoggaü hoti. uppanne kukkucce ekābaddham eva hutvā paņinãharitum sakkoti etaü mukkhavaņņiyā nikkhamitvā bhājane paviņņham pi bāhirena saddhiü ekābaddhattā rakkhati, #<[page 319]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ mukhavaņņito chinnamatte pana pārājãkaü. yo pi theyyacittena parassa kumbhiyā pādagghanakaü sappiü vā telaü vā avassapivanakaü yaü ki¤ci dukulasāņakaü vā cammakhaõķādãnaü vā a¤¤ataraü pakkhipati hatthato muttamatte pārājikaü. rittakumbhiyā idāni telaü ākirissantãti ¤atvā yaü ki¤ci bhaõķaü theyyacitto pakkhipati, taü ce tattha tele ākiõõe pa¤camāsakaü agghanakaü pivati pãtamatte pārājikan ti Mahā-aņņhakathāyaü vuttaü. taü pana tatth' eva sukkhataëāke sukkhamātikāya ujukaraõavinicchayena virujjhati avahāralakkhaõaü c' ettha na pa¤¤āyati, tasmā na gahetabbaü. Mahā-paccariyādãsu pana tassa uddhāre pārājikaü vuttaü, taü yuttaü. parassa rittakumbhiyā saügopanatthāya bhaõķaü ņhapetvā tattha tele ākiõõe sace ayaü jānissati maü paëibujjhissatãti bhãto pādagghanakaü telaü pãtaü bhaõķaü theyyacittena uddharati pārājikaü. suddhacittena uddharati pare āharāpente bhaõķadeyyuü, bhaõķadeyyaü nāma yaü parassa naņņhaü tassa målaü vā, tad eva vā bhaõķaü dātabban ti attho. no ce deti sāmikassa dhuranikkhepe pārājikaü. sace parassa kumbhiyaü a¤¤o sappiü vā telaü vā ākirati, tatra cāyaü theyyacittena telapivanakaü bhaõķaü pakkhipati vuttanayen' eva pārājikaü. attano rittakumbhiyā parassa sappiü vā telaü vā ākiraõabhāvaü ¤atvā theyyacittena bhaõķaü nikkhipati pubbanayen' eva uddhāre pārājikaü. suddhacitto nikkhipitvā pacchā theyyacittena uddharati pārājikam eva. suddhacitto vā uddharati n' eva avahāro na gãvā Mahā-paccariyaü pana anāpattimattam eva vuttaü. kissa mama kumbhiyaü telaü ākirasãti kupito attano bhaõķaü uddharitvā chaķķheti no bhaõķadeyyan ti Kurundiyaü vuttaü. theyyacittena mukhavaņņiyaü gahetvā kumbhiü āvi¤jati telaü gāëetukāmo pādagghanake gaëite pārājikaü. #<[page 320]># %<320 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ theyyacitten' eva jajjaraü karoti savitvā gamissatãti pādagghanake savitvā gate pārājikaü. theyyacitten' eva chiddaü karoti omaņņhaü vā ummaņņhaü vā vemaņņhaü vā. idaü pana sammohaņņhānaü tasmā suņņhu sallakkhetabbaü, ayaü h' ettha vinicchayo omaņņhaü nāma adhomukhachiddaü. ummaņņhaü nāma uddhamukhacchiddaü. vemaņņhaü nāma uluīkass' eva ujugatachiddaü. tattha omaņņhassa bahi paņņhāya katassa abbhantaranto pādagghanake tele gaëite bahi anikkhante pi pārājikaü. kasmā, yasmā tato gaëitamattam eva bahi gataü nāma hoti, na kumbhigatasaīkhyaü labhati. antopaņņhāya katassa bāhirantato pādagghanake gaëite pārājikaü. ummaņņhassa yathā tathā vā katassa bāhirantato gaëite pārājikaü. taü hi yāva bāhirantato na gaëati tāva kumbhigatam eva hoti. vemaņņhassa kapālamajjhato gaëitavasena kāretabbo ti aņņhakathāsu vuttaü. taü pana anto ca bahi ca paņņhāya majjhe ņhapetvā katachidde taëākassa mariyādābhedena na sameti. antopaņņhāya kate pana bāhirantena bahipaņņhāya kate abbhantarantena kāretabbo ti idam ettha yuttaü. yo pana vaņņetvā gacchissatãti theyyacittena kumbhiyā ādhārakaü vā upatthambhanaleķķuke vā apaneti vaņņitvā gatāya pārājikaü. telākiraõabhāvaü pana ¤atvā rittakumbhiyā jajjarabhāve vā chiddesu vā katesu pacchā nikkhantatelappamāõena bhaõķadeyyaü hoti. aņņhakathāsu pana katthaci pārājikan ti pi likhitaü taü pamādalikhitaü. paripuõõāya kumbhiyā upari Kaņhalaü vā pāsāõaü vā patitvā bhindissati tato telaü paggharissatãti theyyacittena dubbandhaü vā karoti duņņhapitaü vā ņhapeti avassaü patanakaü tathā karontassa katamatte pārājikam. rittakumbhiyā upari karoti taü pacchā puõõakāle patitvā bhindati bhaõķadeyyaü. ãdisesu hi ņhānesu bhaõķassa natthikāle katapayogattā ādito 'va pārājikaü na hoti. #<[page 321]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ bhaõķavināsadvārassa pana katattā bhaõķadeyyaü hoti, āharāpentesu adadato sāmikānaü dhuranikkhepena pārājikaü. theyyacittena mātikaü ujuü karoti vaņņetvā vā gamissati velaü vā uttarāpessatãti veņņetvā vā gacchatu velaü vā uttaratu, ujukaraõakāle pārājikaü. ãdisāhi payogā pubbapayogāvahāre saīgahaü gacchanti. sukkhamātikāya ujukatāya pacchā udake āgate luņhitvā vā gacchatu, velaü vā uttaratu bhaõķadeyyaü. kasmā, ņhānācāvanapayogassa abhāvā, tassa lakkhaõaü nāvaņņhe āvibhavissati. tatth' eva bhindati vā 'ti ādãsu aņņhakathāyaü tāva vuttaü bhindati vā 'ti muggarena pothetvā bhindati. chaķķeti vā 'ti udakaü vā vālikaü vā ākiritvā uttārapeti. jhāpeti vā 'ti dāråni āharitvā jhāpeti. aparibhogaü vā karotãti akhāditabbaü vā apātabbaü vā karoti, uccāraü vā passāvaü vā visaü vā ucciņņhaü vā kuõapaü vā pāteti. āpatti dukkaņassā 'ti ņhānācāvanassa natthitāya dukkaņaü. buddhavisayo nām' eso, ki¤cāpi dukkaņaü āharāpento bhaõķadeyyan ti. tattha purimadvayaü na sameti, taü hi kumbhijajjarakaraõena ca mātikā ujukaraõena ca saddhiü ekalakkhaõaü. pacchimaü pana dvayaü ņhānā acāventenāpi sakkā kātuü tasmā ettha evaü vinicchayaü vadanti, aņņhakathāyaü kira thānācāvanassa natthitāya dukkaņan ti. idaü pacchimadvayaü sandhāya vuttaü. ņhānācāvanaü akaronto yeva hi theyyacittena vā vināsetukāmatāya vā jhāpeyyāpi aparibhogam pi kareyya. purimadvaye pana vuttanayena bhindantassa vā chaķķentassa vā ņhānācāvanaü atthi. tasmā karontassa vināsetukāmatāya bhaõķadeyyaü, theyyacittena pārājikan ti, pāëiyaü dukkaņan ti vuttattā ayuttan ti ce, na a¤¤athā gahetabbatthato, pāëiyaü hi theyyacittapakkhe bhindati vā ti udakena sambhindati. #<[page 322]># %<322 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ chaķķeti vā ti vaccaü vā passāvaü vā chaķķetãti evaü eke vadanti. ayam pan' ettha sāro. vinãtavatthumhi tiõajjhāpako viya ņhānā acāvetukāmo 'va kevalaü bhindati. bhinnattā pana telādãni nikkhamanti, yaü vā pan' ettha patthinnaü, taü ekābaddham eva tiņņhati, achaķķetukāmo yeva ca kevalaü tattha udakavālikādãni ākirati, ākiõõattā pana telaü chaddãyati, tasmā vohāravāsena bhindati vā chaķķeti vā 'ti vuccatãti. evaü etesaü padānaü attho gahetabbo. nāsetukāmatāpakkhe pana itarathāpi yujjati. evaü hi kathãyamāne pāëi ca aņņhakathā ca pubbāparena saüsanditvā kaņhitā honti. ettāvatāpi ca santosaü akatvā ācariye payirupāsitvā payirupāsitvā vinicchayo veditabbo. --bhummaņņhakathā niņņhitā--. thalaņņhe thale nikkhittan ti bhåmitale vā pāsādapabbatātalādãsu vā yatthakatthaci paņicchanne vā apaņicchanne vā ņhapitaü thalaņņhan ti veditabbaü. taü sace rāsikataü hoti, anto kumbhiyaü bhājanagatakaraõamuņņhicchedanavinicchayena vinicchinitabbaü. sace ekābaddhaü silesanãyāsādipakkamadhuphāõitavinicchayena vinicchinitabbaü. sace garukaü hoti bhārabaddhaü lohapiõķatelamadhughaņādiü vā kumbhiyā ņhānācāvanavinicchayena vinicchinitabbaü, saīkhalikabaddhassa ca ņhānabhedo sallakkhetabbo. pattharitvā ņhapitaü pana pāvārattharaõasāņakādiü ujukaü gahetvā ākaķķhati, pārimante orimantena phuņņhokāsaü atikkante pārājikaü. evaü sabbadisāsu sallakkhetabbaü. veņhetvā uddharati kesaggamattaü ākāsagataü karontassa pārājikaü, sesaü vuttanayam evā 'ti --thalaņņhakathā niņņhitā--. #<[page 323]># %% ākāsatthe morassa chahi ākārehi ņhānaparicchedo veditabbo, purato mukhatuõķakena pacchato kalāpaggena ubhayapasseu pakkhapariyantehi adho pādanakhasikhāya uddhaü sikhaggenā 'ti. bhikkhu sassāmikaü ākāsaņņhaü moraü gahessāmãti purato vā tiņņhati hatthaü vā pasāreti, moro ākāse yeva pakkhe cāreti vātaü gāhāpetvā gamanaü upacchinditvā tiņņhati, tassa bhikkuno dukkaņaü. taü aphandanto hatthena āmasati dukkaņam eva. ņhānā acāvento phandāpeti thullaccayaü. hatthena pana gahetvā vā agahetvā vā mukhatuõķakena phuņņhokāsaü kalāpaggaü, kalāpaggena vā phuņņhokāsaü mukhatuõķakaü atikkāmeti pārājikaü. tathā vāmapakkhapariyantena phuņņhokāsaü dakkhiõapakkhapariyantaü dakkhiõapakkhapariyantena vā phuņņhokāsaü vāmapakkhapariyantaü atikkāmeti pārājikaü. tathā pādanakhasikhāya phuņņhokāsaü sikhaggaü, sikhaggena vā phuņņhokāsaü pādanakhasikhaü atikkāmeti pārājikaü. ākāsena gacchanto moro sãsādisu yasmiü aīge nilãyati, taü tassa ņhānaü. tasmā taü hatthe nilãnaü ito cito ca karonto pi phandāpeti yeva. yadi pana itarena hatthena gahetvā ņhānā cāveti pārājikaü. itaraü hatthaü upaneti moro sayam eva uķķetvā tattha nilãyati anāpatti. aīge nilãnabhāvaü ¤atvā theyyacittena ekaü padavāraü gacchati thullaccayaü, dutiye pārājikaü. bhåmiyaü ņhitamoro dvinnaü pādānaü kalāpassa ca vasena tãõi ņhānāni labhati, taü ukkhipantassa yāva ekam pi ņhānaü paņhaviü phusati tava thullaccayaü, kesaggamattam pi paņhaviyā mocitamatte pārājikaü. pa¤jare ņhitaü sahapa¤jarena uddharati pārājikaü. yadi pana pādaü na agghati sabbattha agghavasena kātabbaü. anto vatthumhi carantaü moraü theyyacittena padasā bahi vatthuü nãharanto dvāraparicchedaü atikkāmeti pārājikaü, vajeņhitabalivaddassa hi vajo viya antovatthuü tassa ņhānaü. hatthena pana gahetvā antovatthusmiü pi ākāsagataü karontassa pārājikam eva. antogāme carantam pi gāmaparikkhepaü atikkāmentassa pārājikaü. #<[page 324]># %<324 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ sayam eva nikkhamitvā bahi gāmåpacāre vā vatthåpacāre vā carantaü pana theyyacitto kaņņhena vā kaņhalāya vā utrāsetvā aņavimukhaü karoti moro uķķetvā antogāme vā antovatthumhi vā chadanapiņņhe vā nilãyati rakkhati. sace pana aņavimukho uķķeti vā gacchati vā aņaviü pavesetvā gahessāmãti parikappe sati paņhavito kesaggamattam pi uppatitamatte dutiyapadavāre vā pārājikaü. kasmā, yasmā gāmato nikkhantassa ņhitaņņhānam eva ņhānaü hoti, kapi¤jarādãsu pi ayam eva vinicchayo. sāņakaü vā ti vātavegukkhittaü paņhavitale pattharitvā ņhapitam iva ākāsena gacchantaü khalitathaddhaü sāņakaü. abhimukhāgataü hatthena ekasmiü ante gaõhāti, ito cito ca ņhānaü avikopento yeva gamanåpacchede dukkaņaü, thānācāvanaü akaronto cāleti, phandāpane thullaccayaü. ņhānā cāveti pārājikaü. ņhānaparicchedo c' assa morass' eva chahi ākārehi veditabbo. abaddhasāņako pana ekasmiü ante gahitamatto 'va dutiyen' antena patitvā bhåmiyaü patiņņhāti, tassa dve ņhānāni honti hattho c' eva bhåmi ca. taü yathāgahitam eva paņhamaü gahitokāsappadesato cāleti thullaccayaü. pacchā bhåmito dutiyahatthena vā pādena vā ukkhipati pārājikaü. paņhamaü vā bhåmito uddharati thullaccayaü, pacchā gahitokāsappadesato cāveti pārājikaü. gahaõaü vā amu¤canto ujukam eva hatthaü oõāmetvā bhåmigataü katvā ten' eva hatthena ukkhipati pārājikaü, veņhane pi ayam eva vinicchayo. hira¤¤aü vā suvaõõaü vā chijjamānan ti manussānaü alaīkarontānaü gãveyyakādi pilandhanaü vā suvaõõasalākaü chindantānaü suvaõõakārānaü suvaõõakhaõķaü vā chijjamānaü patati. ta¤ ce bhikkhu ākāsena āgacchantaü theyyacittena hatthena gaõhāti, gahaõam eva ņhānaü gahitappadesato hatthaü apaneti pārājikaü. #<[page 325]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ cãvare patitaü hatthena ukkhipati pārājikaü. anuddharitvā 'va yāti, dutiye padavāre pārājikaü, patte pe pi es' eva nayo. sãse vā mukhe vā pāde vā patiņņhitaü hatthena gaõhāti pārājikaü, agahetvā 'va yāti, dutiye padavāre pārājikaü. yattha katthaci patati tassa patiņņhitokāso 'va ņhānaü, na sabbaü aīgapaccaīgaü pattacãvaraü vā 'ti --ākāsaņņhakathā niņņhitā--. vehāsaņņhe ma¤capãņhādãsu ņhapitaü bhaõķaü āmāsaü vā hotu anāmāsaü vā theyyacittena āmasantassa dukkaņaü. ma¤capãņhesu ņhapitabhaõķesu c' ettha thalaņņhe vuttanayen' eva vinicchayo veditabbo. ayaü pana viseso, sace khaliyā baddhasāņako ma¤ce vā pãņhe vā patthaņo majjhena ma¤catalaü na phusati ma¤capāde 'va phusati, tesaü vasena ņhānaü veditabbaü. pādānaü upari phuņņhokāsam eva hi atikkāmitamatte tattha pārājikaü hoti. saha ma¤capãņhehi harantassa pana ma¤capãņhapādānaü patiņņhitokāsavasena ņhānaü veditabbaü. cãvaravaüse ti cãvaraņhapanatthāya bandhitvā ņhapite vaüse vā kaņņhadaõķake vā, tattha saüharitvā pārato antaü orato bhogaü katvā ņhapitacãvarassa patiņņhitokāsena phuņņhokāso 'va ņhānaü, na sabbo cãvaravaüso. tasmā theyyacittena taü bhoge gahetvā ākaķķhantassa pārato vaüse patiņņhitokāsaü orato cãvarena vaüsassa phuņņhapadesaü atikkāmentassa ekadvaõgulamattākaķķhanen' eva pārājikaü, anto gahetvā kaķķhantassāpi es' eva nayo. tatth' eva pana cãvaravaüse vāmato vā dakkhiõato vā cārentassa vāmantena dakkhiõantaņņhānaü dakkhiõantena vā vāmantaņņhānaü atikkantamatte dasa dvādasaīgulamattasārāõen' eva pārājikaü. uddhaü ukkhipantassa kesaggamattukkhipanena pārājikaü. civaravaüsaü phusantaü vā aphusantaü vā rajjukena bandhitvā ņhapitacãvaraü mocentassa thullaccayaü, #<[page 326]># %<326 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ mutte pārājikaü. muttamattam eva hi taü ņhānam muttan ti saīkhyaü gacchati, vaüse veņhetvā ņhapitaü nibbeņhentassa thullaccayaü, nibbeņhitamatte pārājikaü, valayaü katvā ņhapite valayaü chindati vā, moceti vā ekaü vā vaüsakoņiü mocetvā nãharati thullaccayaü, chinnamatte muttamatte nãhaņamatte ca pārājikaü. tathā akatvā cãvaravaüse ito cito ca sāreti rakkhati tāva, valayassa hi sabbo pi cãvaravaüso ņhānaü. kasmā, tattha saüsaraõadhammatāya. yadi pana naü hatthena gahetvā ākāsagataü karoti pārājikaü, pasāretvā ņhapitassa patiņņhitokāsena phuņņhokāso 'va ņhānaü. tattha saüharitvā ņhapite vuttanayena vinicchayo veditabbo. yam pana eken' antena bhåmiü phusitvā ņhitaü hoti, tassa cãvaravaüse ca bhåmiyaü ca patiņņhitokāsavasena dve ņhānāni. tattha bhåmiyaü eken' antena patiņņhite abaddhasāņake vuttanayen' eva vinicchayo veditabbo, cãvararajjuyāpi ayam eva vinicchayo. aīkusake laggetvā ņhapitabhaõķaü pana bhesajjaghaņo vā bhesajjatthavikā vā sace bhittiü vā bhåmiü vā aphusitvā ņhitaü, lagganakaü ghaüsantassa nãharato aīkusakakoņito nikkhantamatte pārājikaü, lagganakaü thaddhaü hoti, bundena ukkhipitvā ākāsagataü karontassa aīkusakoņito anikkhante pi pārājikaü. bhittinissitam hoti paņhamaü aīkusakakoņito nãharati thullaccayaü, pacchā bhittiü moceti pārājikaü. paņhamaü bhittiü mocetvā pacchā aīkusato nãharantassāpi es' eva nayo. sace pana bhārikaü bhaõķaü nãharitum asakkonto sayaü bhittinissitaü katvā aīkusato nãharati, puna bhittiü amocetvāpi aīkusato nãhaņamatte yeva pārājikaü, attanā kataņhānaü hi ņhānaü na hoti. bhåmiü phusitvā ņhitassa pana dve eva ņhānāni. tattha vutto yeva vinicchayo. #<[page 327]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ yaü pana sikkāya pakkhipitvā laggitaü hoti taü sikkāto nãharantassāpi sahasikkāya aīkusato nãharantassāpi pārājikaü. bhittibhåminissitavasena c' ettha ņhānabhedo veditabbo. bhittikhãlo ti ujukaü katvā bhittiyaü ākoņito vā tattha jātako eva vā. nāgadanto pana vaīko ākoņito eva, tesu laggetvā ņhapitaü aīkusake vuttanayena vinicchitabbaü. dvãsu tãsu pana paņipāņiyā ņhitesu āropetvā ņhapitaü kuntaü vā bhiõķivālaü vā agge vā bunde vā gahetvā ākaķķhati, ekaü ekassa phuņņhokāsamatte atikkante pārājikaü. phuņņhokāsamattam eva hi tesaü ņhānaü hoti, na sabbe khãlā vā nāgadantā vā, bhittiabhimukho ņhatvā majjhe gahetvā ākaķķhati, orimantena phuņņhokāsaü pārimantena atikkantamatte pārājikaü, parato pellantassāpi es' eva nayo. hatthena gahetvā ukkhipanto kesaggamattam pi ākāsagataü karoti pārājikaü. bhittiü nissāya ņhapitaü bhittiü ghaüsanto ākaķķhati, aggena phuņņhokāsaü bundaü, bundena vā phuņņhokāsaü aggaü atikkamantassa pārājikaü. bhittiabhimukho ņhatvā ākaķķhanto ekena antena puņņhokāsaü aparantaü atikkāmeti pārājikaü. ujukaü ukkhipanto kesaggamattaü ākāsagataü karoti pārājikaü. rukkhe vā laggitan ti tālarukkhādãsu āropetvā laggite aükusakādãsu vuttanayena vinicchayo veditabbo. tattha jātakaü pana tālapiõķaü cālentassa thullaccayaü. yasmiü phale pārājikavatthuü påreti, tasmiü bandhanā muttamatte pārājikaü, piõķiü chindati pārājikaü, aggena paõõantaraü āropetvā ņhapitā dve ņhānāni labhanti ņhapitaņņhāõaü ca vaõņaņņhāna¤ ca tattha vuttanayena vinicchayo veditabbo. yo pana chinnamattā patamānā saddaü kareyyā 'ti bhayena sayaü aggena paõõantaraü āropetvā chindati, chinnamatte pārājikaü. #<[page 328]># %<328 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ attanā kataņņhānaü hi ņhānaü na hoti. etena upāyena sabbarukkhānaü pupphaphalesu vinicchayo veditabbo. pattādhārake pãti ettha rukkhādhārako vā hotu vaëayādhārako vā daõķādhārako vā yaü ki¤ci pattaņņhapanakaü pacchikāpi hotu, pattādhārāko tv' eva saīkhyaü gacchati. tattha ņhapitapattassa pattena phuņņhokāso evaü ņhānaü. tattha rukkhādhārake pa¤cah' ākārehi ņhānaparicchedo hoti, tattha ņhitaü pattaü mukhavaņņiü gahetvā catusu disāsu yato kutoci kaķķhanto eken' antena phuņņhokāsaü aparantaü atikkāmeti pārājikaü. uddhaü kesaggamattaü ukkhipato pārājikaü, sahādhārakena harantassāpi es' eva nayo ti --vehāsaņņhakathā niņņhita--. udakaņņhe udake nikkhittaü hotãti rājabhayādibhãtehi udakena avinassanadhammesu tambahohabhājanādisu suppaņicchannaü katvā pokkharaõiādisu asandanake udake nikkhittaü. tassa patiņņhitokāso yeva ņhānaü, na sabbaü udakaü. gacchati vā āpatti dukkaņassā 'ti agambhãre udake padasā gacchantassa padavāre padavāre dukkaņaü. gambhãre hatthehi vā pādehi vā payogaü karontassa hatthapādehi vā payoge payoge dukkaņaü, es' eva nayo kumbhigahaõatthaü nimmujjanummujjanesu, sace pana antarā ka¤ci udakasappaü vā vāëamacchaü vā disvā bhãto palāyati anāpatti. āmasanādãsu bhåmigatāya kumbhiyā vuttanayen' eva vinicchayo veditabbo. ayaü pana viseso:--tattha bhåmiü khaõitvā kaķķhati, idha kaddame osāreti, evaü chah' ākārehi ņhānaparicchedo. uppalādãsu yasmiü pupphe vatthuü påreti tasmiü chinnamatte pārājikaü. uppalajātikāna¤ c' ettha yāva ekasmim pi passe vāko na chijjati tāva rakkhati. padumajātikānaü pana daõķe chinne abbhantare suttaü acchinnam pi na rakkhati, sāmikehi chinditvā ņhapitāni uppalādãni honti, yaü vatthuü påreti tasmiü uddhaņe pārājikaü. #<[page 329]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ hatthakabaddhāni honti, yasmiü hatthake vatthuü påreti, tasmiü uddhaņe pārājikaü. bhārabaddhāni honti taü bhāraü channaü ākārānaü yena kenaci ākārena ņhānā cāventassa bhummaņņhakumbhiyaü vuttanayena pārājikaü. dãghanāëāni uppalādãni honti pupphesu vā nāëesu veõiü katvā udakapiņņhe rajjukhi tiõāni santharitvā ņhapenti vā bandhanti vā, tesaü dãghato pupphaggena ca nāëantena ca tiriyaü pariyantehi heņņhā patiņņhitokāsena uddhaü upari ņhitassa piņņhiyā 'ti chahi ākārehi ņhānācāvanaparicchedo veditabbo. yo pi udakapiņņhiyaü ņhapitapupphakalāpakaü udakaü cāletvā vãciü uņņhāpetvā kesaggamattam pi yathāņhitaņņhānato cāveti pārājikaü. atha pana parikappeti ettha gataü gahessāmãti rakkhati tāva, gataņņhāne pana uddharato pārājikaü. udakato accuggatassa pupphassa sakalam udakaü ņhānaü, taü uppāņetvā ujukaü uddharantassa nāëante kesaggamattaü udakato atikkante pārājikaü. pupphe gahetvā apaõāmetvā ākaķķhanto uppāņeti, na udakaü ņhānaü, uppāņitamatte pārājikaü, kalāpabaddhāni pupphāni udakaņņhāne vā rukkhe vā gacche vā bandhitvā ņhapenti, bandhanaü amocetvā ito cito ca karontassa thullaccayaü. bandhena muttamatte pārājikaü. paņhamaü bandhanaü mocetvā pacchā harati, ettha chah' ākārehi ņhānaparicchedo ti idaü ubhayaü Mahā-paccari ādisu vuttaü. paduminiyaü pupphāni sahapaduminiyā gaõhitukāmassa pupphanāëehi ca pattanāëehi ca phuņņha udakavasena uddha¤ c' eva tiriya¤ ca ņhānaparicchedo veditabbo. taü pan' assa paduminiü anuppāņetvā pupphāni vā pattāni vā attano abhimukhaü ākaķķhantassa thullaccayaü, uppāņitamatte pārājikaü. pupphapattanāëe ņhānato acāvetvāpi paņhamaü paduminiü uppāņentassa thullaccayaü. pacchā pupphapattanāëesu ņhānā cāvitesu pārājikaü. uppāņitāya padumiyā pupphaü gaõhanto pana bhaõķaü agghāpetvā kāretabbo, #<[page 330]># %<330 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ bahi ņhapite rāsikaņakalāpabaddhabhārabaddhapupphe pi es' eva nayo. bhisaü vā mulālaü vā yena vatthuü påreti taü uppāņentassa pārājikaü. kaddame phuņņhokāsavasena c' ettha ņhānaü paricchinditabbaü. tāni uppāņentassa sukhumam pi målaü acchinnaü hoti rakkhati tāva. bhisapabbe jātaü pattaü vā pupphaü vā hoti, tam pi rakkhatãti Mahā-aņņhakatāyam eva vuttaü. bhisagaõņhimhi pana kaõņako hoti yobbanappattānaü mukhapiëakā viya ayaü adãghattā na rakkhati, sesaü uppalādãsu vuttanayam eva. macchakacchapānaü sassāmikānaü vāpi ādãsu sakalam udakaü ņhānaü, tasmā yo paņijagganaņņhāne sassāmikaü macchaü balisena vā jālena vā kuminena vā hatthena vā gaõhāti tassa yena macchena vatthuü påreti, tasmiü kesaggamattam pi udakato uddhaņamatte pārājikaü. koci maccho gayhamāno ito cito ca dhāvati, ākāsaü uppatati, tire vā patati, ākāse vā ņhitasü tãre vā patiņņhitaü gaõhato pi pārājikaü eva. kacchapaü pi bahi goca ratthaü gataü gaõhato es' eva nayo. udakaņņhaü pana udakā mocayato pārājikaü. tesu tesu pana janapadesu sabbasādhāraõassa mahātāëākassa niddhamanatumbaü nissāya sabbasādhāraõam eva kunnadãsadisaü udakavāhakaü khaõanti. tato khuddakamātikāyo nãharitvā mātikā koņiyaü attano attano vala¤janatthāya āvāņe khaõanti. tesaü pana yadā udakena attho hoti, tadā āvāņe khuddakamātikāyo udakavāhaka¤ ca sodhetvā niddhamanatumbaü ugghāņenti, tato udakena saddhiü macchā nikkhamitvā anupubbena āvāņe patvā vasanti. tattha talāke ca udakavāhakesu ca macche gaõhante na vārenti, khuddikāsu pana attano attano mātikāsu udakāavāņesu ca paviņņhamacche gaõhituü na denti vārenti, #<[page 331]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tattha yo taëāke vā niddhamanatumbe vā udakavāhake vā macche gaõhati, avahārena na kāretabbo. khuddakamātikāsu pana āvāņe vā paviņņhaü gaõhanto gahitassa agghavasena kāretabbo. sace tato gayhamāno maccho ākāse vā uppatati tãre vā patati, taü ākāsaņņhaü tãraņņhaü vā udakavinimmuttaü gaõhato avahāro n' atthi. kasmā, yasmā attano pariggahaņņhāne ņhitass' eva te sāmikā. evaråpā hi tattha katikā, kacchape pi es' eva nayo. sace pana maccho gayhamāno āvāņato khuddakamātikaü āruhati tattha naü gaõhato pi avahāro yeva. khuddakamātikato pana udakavāhakaü tato ca taëākaü āråëhaü gaõhato avahāro n' atthi, yo āvāņato bhattasitthehi palobhetvā mātikaü āropetvā gaõhāti avahāro 'va. tato pana palobhetvā udakavāhakaü āropetvā gaõhantassa avahāro n' atthi. keci pana kutocid eva sabbasādhāraõaņņhānato macche ānetvā pacchimavatthubhāge udakāvāņe khipitvā positvā divase divase dve tãõi uttaribhaīgatthāya mārenti, evaråpaü macchaü udake vā ākāse 'va vā tãre vā yattha katthaci ņhitaü gaõhato avahāro eva, kacchape pi es' eva nayo. nidāghakāle pana nadiyā sote pacchinne katthaci ninnaņņhāne udakaü tiņņhati, tattha manussā macchānaü vināsāya madanaphalavisādãni pakkhipitvā gacchanti macchā tāni khādanto maritvā uttānā udake palavantā tiņņhanti. yo tattha gantvā. yāva sāmikā nāgacchanti tāv' ime macche gaõhissāmãti gaõhati agghavasena kāretabbo. paüsukålasa¤¤āya gaõhato avahāro n' atthi, āharāpente pana bhaõķadeyyaü. macchavisaü pakkhipitvā gatamanussā bhājanāni āharitvā påretvā gacchanti yāva puna pi āgacchissāmā 'ti sālayā honti tāva te sassāmikamacchā 'va, yadā pana te alaü amhākan ti mirāëaya pakkamanti, tato paņņhāya theyyacittena gaõhantassa dukkaņaü. paüsukålasa¤¤issa anāpatti. yathā ca macchakacchapesu evaü sabbāya pi odakajātiyā vinicchayo veditabbo. #<[page 332]># %<332 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ --udakaņņhakathā niņņhitā--. nāvaņņhe paņhamaü tāva nāvaü dassento nāvā nāma yāya taratãti ādim āha. tasmā idha antamaso rajakadoõikāpi veõukalāpako pi nāvā tv' eva veditabbā. sãmāsammannane pana dhuvanāvā anto khaõitvā vā phalakehi bandhitvā vā katā sabbantimena paricchedena tiõõaü vāhanikā eva vatņati, idha pana ekassa pi vāhanikā nāvā tv' eva vuccati. nāvāya nikkhittan ti yaü ki¤ci indriyabaddhaü vā anindriyabaddhaü vā, tassa avahāralakkhaõaü thalaņņhe vuttanayen' eva veditabbaü. nāvāü avaharissāmãti ādimhi ca dutiyapariyesanagamanāamasanaphandāpanāni vuttanayān' eva. bandhanaü mocetãti ettha pana yāva bandhanā muttamatte ņhānā na cavati, tassā bandhanaü yāva na muttaü hoti tāva dukkaņaü. mutte pana thullaccayam pi pārājikam pi hoti, taü parato āvibhavissati, sesaü vuttanayam eva, ayaü tāva pāëivaõõanā. ayaü pan' ettha pāëimuttakavinicchayo, caõķasote bandhitvā ņhapitanāvāya ekaü ņhānaü bandhanam eva, tasmiü muttamatte pārājikaü, tattha yutti pubbe vuttā eva. vippanaņņhanāvā pana yaü yaü udakappadesaü pharitvā ņhitā hoti svāssā ņhānaü, tasmā taü uddhaü vā uccārentassa adho vā opiëāpentassa catåau disāsu phuņņhokāsaü atikkāmentassa atikkantamatte pārājikaü. niccale udake abandhanaü attano dhammatāya ņhitanāvaü purato vā pacchato vā vāmadakkhiõapassato vā kaķķhantassa eken' antena phuņņhokāsaü aparena udake patiņņhitantena atikkantamatte pārājikaü. uddhaü kesaggamattaü udakato mocite adho nāvātalena phuņņhokāsaü mukhavaņņiü atikkantamatte pārājikaü. tãre bandhitvā niccale udake ņhapitanāvāya bandhana¤ ca ņhitokāso cā 'ti dve ņhānāni, #<[page 333]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ taü paņhamaü bandhanā moceti thullaccayaü. pacchā channaü ākārānaü a¤¤atarena cāveti pārājikaü. paņhamaü ņhānā cāvetvā pacchā bandhanaü moceti es' eva nayo. thale ussādetvā ukkujjetvā ņhapitanāvāya phuņņhokāso 'va ņhānaü, tassā pa¤cah' ākārehi ņhānaparicchedo veditabbo. nikkujjetvā ņhapitanāvāya pana mukhavaņņiyā phuņņhokāso 'va ņhānaü tassāpi pa¤cah' ākārehi ņhānaparicchedaü ¤atvā yato kutoci phuņņhokāsaü uddhaü ca kesaggamattaü atikkantamatte pārājikaü veditabbaü. thalaü pana ussādetvā dvinnaü dārughaņikānaü upari ņhapitanāvāya dārughaņikānaü phuņņhokāso yeva ņhānaü. tasmā tattha ma¤capādamatthake yeva patiņņhitabaddhasāņake nāgadantesu ņhapitabhiõķivāle ca vuttanayena vinicchayo veditabbo. yottabaddhāya pana nāvāya saņņhisattati vyāmappamāõaü yottaü amocetvā 'va ākaķķhitvā paņhavilaggaü katvā saha yottena thale ņhapitāya nāvāya na phuņņhokāsamattam eva ņhānaü, atha kho yottakoņito paņņhāya yāva nāvāya paņhaviyaü patiņņhitokāsassa pacchimanto tāva dãghato tiriyaü pana nāvāya ca yottassa ca paņhaviyaü patiņņhitapariyantapamāõaü ņhānan ti veditabbaü, taü dãghato vā tiriyato vā kaķķhantassa eken' antena phuņņhokāsaü aparena paņhaviyaü patiņņhitantena atikkantamatte, uddhaü kesaggamattaü saha yottena paņhavito mocite pārājikaü. yo pana titthe ņhitanāvaü āruhitvā theyyacitto arittena vā piyena vā pājeti pārājikaü. sace pana chattaü vā paõāmetvā cãvaraü vā pādehi akkamitvā hatthehi ukkhipitvā lakārasadisaü katvā vātaü gaõhāpeti balavā ca vāto āgamma nāvaü harati, vāten' eva sāhaņā hoti, puggalassa n' atthi avahāro, payogo atthi so pana ņhānācāvanapayogo na hoti. #<[page 334]># %<334 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ yadi pana taü nāvaü evaü gacchantaü pakati gamanaü pacchinditvā a¤¤aü disābhāgaü neti pārājikaü. sayam eva yaü ki¤ci gāmatitthaü sampattaü thānā acāvento 'va vikkiõitvā gacchati n' eva atthi avahāro bhaõķadeyyaü pana hotãti. --nāvaņņhakathā niņņhitā--. yānaņthe yānaü tāva dassento yānaü nāma vayhanti ādim āha. tattha upari maõķapasadisaü padaracchannaü sabbapaliguõņhimaü vā chādetvā kataü vayhaü. ubhosu passesu suvaõõarajatādimayā gopānasiyo datvā garuëapakkhakanayena katā sandamānikā, ratho ca sakaņa¤ ca pākaņam eva, tesu yattha katthaci savi¤¤āõakaü vā avi¤¤āõakaü vā rāsiādivasena ņhapitaü bhanķaü theyyacittena ņhānā cāventassa nāvaņņhe ca thalaņņhe ca vuttanayena pārājikaü veditabbaü. ayaü pana viseso yānaņņhaü. taõķuëādibhaõķaü piņakena gaõhato piņake anukkhitte pi piņakaü paharitvā taõķulādãnaü ekābaddhabhāve vikopite pārājikaü. thalaņņhādãsu pi ayaü nayo labbhati. yānaü avaharissāmãti ādimhi dutiyapariyesanādãni vuttanayān' eva ņhānā cāvetãti ettha pana dukayuttassa yānassa dvinnaü goõānaü aņņhapādā dve ca cakkānãti dasaņhānāni, taü theyyacittassa dhure nisãditvā pājayato goõānaü pāduddhāre thullaccayaü. cakkānaü pana paņhaviyaü patiņņhitapadesato kesaggamatte atikkante pārājikaü. sace pana goõā nāyaü amhākaü sāmiko ti ¤atvā dhuraü chaķķhetvā ākaķķhantā tiņņhanti vā phandanti vā rakkhati tāva. goõe pana ujukaü paņipādetvā dhuraü āropetvā daëhaü yojetvā pācanena vijjhitvā pājentassa vuttanayen' eva tesaü pāduddhāre thullaccayaü, cakkātikkame pārājikaü. sace pi sakaddame magge ekaü cakkaü kaddame laggaü hoti dutiyacakkaü goõā praivattentā pavaeņņnti, ekassa ņhitattā na tāva avahāro hoti, #<[page 335]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ goõe puna ujukaü paņipādetvā pājentassa ņhitacakke kesaggamattaü phuņņhokāsaü atikkante pārājikaü. catuyuttakassa pana aņņhārasaņņhānāni, aņņhayuttakassa catuttiüsā ti eten' upāyena yuttayānassa ņhānabhedo veditabbo. yaü pana ayuttakaü dhure ekāya pacchato ca dvãhi upatthambhanãhi upatthambhetvā ņhapitaü, tassa tiõõaü upatthambhanãnaü cakkāna¤ ca vasena pa¤caņhānāni. sace dhure upatthambhanã heņņhā bhāge kappakatā hoti chaņhānāni. pacchato pana anupatthambhetvā dhure upatthambhitasse 'va upatthambhanãvasena tãõi vā cattāri vā ņhānāni. dhurena phalakassa vā dārukassa vā upari ņhapitassa tãõi ņhānāni. tathā paņhaviyaü ņhapitassa, taü kaķķhitvā ukkhipitvā vā purato ca pacchato ca ņhānā cāventassa thullaccayaü. cakkānaü patiņņhitaņņhāne kesaggamattaü atikkante pārājikaü. cakkāni apanetvā dvãhi akkhasãsehi dārånaü upari ņhapitassa dveņhānāni, taü kaķķhento vā ukkhipanto vā phuņņhokāsaü atikkāmeti pārājikaü. bhåmiyā ņhapitassa dhårena ca catuhi ca akkhuddhãhi patiņņhitavasena pa¤caņhānāni, taü dhåre gahetvā kaķķhato uddhãnaü pacchimantehi purimante atikkante pārājikaü. uddhãsu gahetvā kaķķhato uddhãnaü purimantehi pacchimante atikkante pārājikaü. passe gahetvā kaķķhato uddhãnaü yeva tiriyaü patiņņhitaņņhānassa atikkamena pārājikaü. majjhe gahetvā ukkhipato kesaggamatte paņhavito mutte pārājikaü. atha uddhikhāõukā na honti, samam eva bhāgaü katvā majjhe vijjhitvā akkhasãsāni pavesitāni honti, taü heņņhimatalassa sāmantā sabbaü paņhaviü phusitvā tiņņhati. tattha catusu disāsu uddha¤ ca phuņņhaņņhānātikkamavasena pārājikaü veditabbaü. bhåmiyaü nābhiyā ņhapitacakkassa ekam eva ņhānaü, tassa pa¤cah' ākārehi paricchedo, nemipassena ca nābhiyā ca phusitvā ņhitassa dveņhānāni, nemiyā uņņhitabhāgaü pādena atikkamitvā bhåmiü phusāpetvā aresu vā nemiyā vā gahetvā ukkhipantassa attanā kataņņhānaü ņhānaü na hoti, #<[page 336]># %<336 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tasmā tasmiü ņhite pi avasesaņņhāne atikkantamatte pārājikaü. bhittiü nissāya ņhapitacakkassa pi dveņhānāni, tattha paņhamaü bhittito mocentassa thullaccayaü. pacchā paņhavito kesaggamattuddhāre pārājikaü. paņhamaü bhåmito mocentassa pana sace bhittiyaü patiņņhitaņņhānaü na kuppati es' eva nayo. atha are gahetvā heņņhā kaķķhantassa bhittiü phusitvā ņhitokāsassa uparimo anto heņņhimaü atikkamati pārājikaü. maggapaņipanne yāne yānasāmiko kenacid eva karaõãyena orohitvā maggā okkanto hoti. atha¤¤o bhikkhu paņipathaü āgacchanto ārakkhasu¤¤aü passitvā yānaü avaharissāmãti ārohati, tassa payogaü vinā yeva goõā gahetvā pakkantā avahāro n' atthi, sesaü nāvāya vuttasadisan ti. --yānaņņhakathā niņņhitā--. ito paraü bhāro yeva bhāraņņhaü, so sãsabhārādivasena catudhā dassito, tattha sãsabhārādãsu asammohatthaü sãsādãnaü paricchedo veditabbo. tattha sãsaü tāva purimagale galavāņako, piņņhigale kesa¤ci kesante āvatto hoti galakass' eva ubhosu passesu kesa¤ci kesā oruyha jāyanti, ye kaõõacåëikā ti vuccanti, tesaü adhobhāgo cā 'ti ayaü hetņhimaparicchedo. tato upari sãsaü, etthantare ņhitabhāro sãsabhāro nāma. ubhosu passesu kaõõacåëikāhi paņņhāya heņņhā, kapparehi paņņhāya upari, piņņhigalāvattato ca galavāņakato ca paņņhāya heņņņhā, piņņhivemajjhāvattato ca upaparicchedamajjhe hadayāavāņato ca paņņhāya upari khandho, etthantare ņhitabhāro khandhabhāro nāma. piņņhivemajjhāvattato pana hadayāavāņato ca heņņhā yāva pādanakhasikhā, ayaü kaņiparicchedo, etthantare samantato sarãre ņhitabhāro kaņibhāro nāma. kapparato paņņhāya pana heņņhā yāva hatthanakhasikhā, ayaü olambakaparicchedo etthantare ņhitabhāro olambako nāma. idāni sãse bhāran ti ādãsu ayaü apubbavinicchayo. #<[page 337]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ yo bhikkhu idaü gahetvā ettha yāhãti sāmikehi anāõatto sayam eva, mayhaü idaü nāma detha ahaü vo bhaõķaü vahāmãti tesaü bhaõķaü sãsena ādāya gacchanto theyyacittena taü bhaõķaü āmasati dukkaņaü. yathāvuttasãsaparicchedaü anatikkamanto 'va ito cito ca ghaüsento sāreti pi, paccā sāreti pi thullaccayaü. khandaü oropitamatte ki¤cāpi sāmikānaü vahatå 'ti cittaü atthi, tehi pana anāõattattā pārājikaü. khandhaü pana anāropetvāpi sãsato kesaggamattaü mocentassa pārājikaüyamakabhārassa pana eko bhāgo sãse patiņņhāti, eko piņņhiyaü. tattha dvinnaü ņhānānaü vasena vinicchayo veditabbo. ayam pana suddhasãsabhārādãnaü yeva vasena desanā āraddhā. yo cāyaü sãsabhāre vutto, khandhabhārādãsu pi ayam eva vinicchayo. hatthe bhāran ti ettha pana hatthena gahitattā olambako hatthe bhāro ti vutto. so paņhamaü yeva bhåmito 'va gahito hotu suddhacittena sãsādãhi vā hatthe bhāro tv eva saīkhyaü gacchati, taü theyyacittena tādisaü gahaõaņņhānaü disvā bhåmiyaü vā gacchādãsu vā nikkhipantassa hatthato muttamatte pārājikaü. bhåmito gaõhātãti ettha pana tesaü bhārānaü yaü ki¤ci pātarāsādi kāraõā suddhacittena bhåmiyaü nikkhipitvā puna theyyacittena kesaggamattaü uddharantassa pārājikan ti. --bhāraņņhakathā niņņhitā--. ārāmaņņhe pi ārāmaü tāva dassento ārāmo nāma pupphārāmo phalārāmo ti āha. tesu vassikādãnaü pupphanako pupphārāmo. ambaphalādãnaü phalanake phalārāmo. ārāme catuhi ņhānehi nikkhittassa vinicchayo bhummaņņhādãsu vuttanayo eva. tattha jātake pana målan ti usãrahiriverādikaü yaü ki¤ci målaü, taü uppāņetvā pā uppāņitaü vā gaõhato yena målena vatthaü påreti, tasmiü gahite pārājikaü. #<[page 338]># %<338 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ kando pi målen' eva saīgahãto, uppāņentassa c' ettha appamattake pi acchinne thullaccayam eva. tattha vinicchayo bhãse vuttanayena veditabbo. tacan ti bhesajjatthāya vā rajanatthāya vā upabhogagamanåpagaü yaü ki¤ci rukkhattacaü uppāņetvā uppāņitaü vā gaõhantassa måle vuttanayena pārājikaü. pupphan ti vassikamallikādi yaü ki¤ci pupphaü. ocinitvā vā ocitaü vā gaõhantassa uppalapadumesu vuttanayena pārājikaü. pupphānam pi hi vaõņaü vā bandhanaü vā acchinnaü rakkhati. vaõņabbhantare pana kesa¤ci såcikā hoti, sā na rakkhati. phalan ti ambaphalatālaphalādi yaü ki¤ci, taü rukkhato gaõhantassa vinicchayo rukkhe lagitakkathāyaü vutto, apanetvā ņhapitaü bhummaņņhādãsu saīgahãtam eva. ārāmaü abhiyu¤jatãti parasantakaü mama santako ayan ti musā bhaõitvā abhiyu¤jati adinnādānassa payogattā dukkaņaü, sāmikassa vimatiü uppādetãti vinicchayakusalatāya balavanissitādi bhāvena vā ārāmasāmikassa saüsayaü janeti. kathaü, taü hi tathā vinicchayapasutaü disvā sāmiko cinteti sakkhissāmi nu kho ahaü imaü ārāmaü attano kātuü na sakkhissāmi nu kho ti. evaü tassa vimatiü uppajjamānā tena uppāditā hoti, tasmā thullaccayaü āpajjati. dhuraü nikkhipatãti yadā pana sāmiko ayaü thaddho kakhaëo jãvitabrahmacariyantarāyam pi me kareyya, alaü dāni mayhaü iminā ārāmenā 'ti dhuraü nikkhipati abhiyu¤jako pārājikaü āpajjati. sace sayam pi katadhuranikkhepo hoti, atha pana sāmikena dhure nikkhitte pi abhiyu¤jako dhuraü anikkhipitvā 'va imaü suņņhu pãëetvā mama āõāpavattiü dassetvā kiükārapaņissāvibhāve naü ņhapetvā dassāmãti dātabbabhāve saussāho rakkhati tāva. atha abhiyu¤jako acchinditvā na dāni naü imassa dassāmãti dhuraü nikkhipati, #<[page 339]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ sāmiko pana dhuraü na nikkhipati pakkhaü pariyesati, kālaü āgameti lajjiparisaü tāva labhāmi pacchā jānissāmãti puna gahaõe yeva saussāho hoti rakkhati yeva, yadā pana so pi na dassāmãti sāmiko pi na lacchāmãti evaü ubho dhuraü nikkhipanti, tadā abhiyu¤jakassa pārājikaü. atha pana abhiyu¤jitvā vinicchayaü kurumāno aniņņhite vinicchaye sāmikena pi dhuranikkhepe akate attano assāmikabhāvaü jānanto yeva tato ki¤ci pupphaü vā phalaü vā gaõhāti bhaõķagghena kāretabbo. dhammaü caranto ti bhikkhusaīghe vā rājakule vā vinicchayaü karonto. sāmikaü parājetãti vinicchayikānaü ukkoņaü datvā kåņasakkhiü otāretvā ārāmasāmikaü jinātãti attho. āpatti pārājikassā 'ti na kevalaü tass' eva sa¤cicca tassa atthasādhane pavattānaü kåņavinicchayikānam pi kåņasakkhãnam pi sabbesaü pārājikaü. ettha ca sāmikassa dhuranikkhepavasen' eva parājayo veditabbo. anikkhittadhuro hi aparājito 'va hoti. dhammaü caranto parajjatãti sace pi dhammena vinayena satthusāsanena vinicchayassa pavattattā sayaü parājayaü pāpuõāti, evam pi musāvādena sāmikānaü pãëākaraõappaccayā thullaccayaü āpajjatãti. --ārāmaņņhakathā niņņhitā--. vihārāņņhe pi catuhi ņhānehi nikkhittaü vuttanayam eva. abhiyoge pi c' ettha cātuddisaü saīghaü uddissa bhikkhånam dinnaü vihāraü vā pariveõaü vā āvāsaü vā mahantam pi khuddakam pi abhiyu¤jato abhiyogo na råhati, acchinditvā gaõhitum pi na sakkoti. kasmā, sabbesaü dhuranikkhepābhāvato, na h' ettha sabbe cātuddisā bhikkhå dhuranikkhepaü karontãti, dãghabhāõakādibhedassa pana gaõassa ekapuggalassa vā santakaü abhiyu¤jitvā gaõhanto sakkoti te dhuraü nikkhipāpetuü. tasmā tattha ārāme vuttanayena vinicchayo veditabbo ti. --vihāraņņhakathā niņņhitā--. #<[page 340]># %<340 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% khettaņņhe pi khettaü tāva dassento khettaü nāma yattha pubbaõõaü vā aparaõõaü vā jāyatãti āha. tattha pubbaõõan ti sāëiādãni sattadha¤¤āni. aparaõõan ti muggamāsādãni ucchukhettādikam pi etth' eva saīgahãtaü, idhāpi catuhi ņhānehi nikkhittaü vuttanayam eva. tattha jātake pana sāëisãsādãni nirumbhitvā vā ekam ekaü hatthen' eva chinditvā vā asitena lāyitvā vā bahåni ekato uppāņetvā vā gaõhantassa yasmiü bãje vā sãse vā muņņhiyaü vā muggamāsādi phale vā vatthuü påreti, tasmiü bandhanā mocitamatte pārājikaü. acchijjamāno pana daõķako vā vāko vā taco vā appamattako pi rakkhati. vãhināëaü dãgham pi hoti yāva anto nāëito vãhisãsadaõķako na nikkhamati, tāva rakkhati. kesaggamattam pi nāëato daõķakassa heņņhimatale nikkhante bhaõķagghavasena kāretabbo. asitena lāyitvā gaõhato pana muņņhigatesu heņņhā chinnesu pi sace sãsāni jaņitāni rakkhati tāva. vijaņetvā pana kesaggamattam pi ukkhipato sace vatthuü påreti pārājikaü. sāmikehi pana lāyitvā ņhapitaü sabhusaü vā abhusaü vā katvā gaõhato yena vatthuü påreti tasmiü gahite pārājikaü. sace parikappeti idaü madditvā papphoņetvā sāram eva gaõhissāmãti rakkhati tāva. maddanapapphoņanesu ņhānā cāventassāpi pārājikaü n' atthi. pacchā bhājanagate katamatte pārājikaü. abhiyogo pan' ettha vuttanayo eva, khãlasaīkamaõādãsu paņhavi nāma anagghā, tasmā sace eken' eva khãlena kesaggamattam pi paņhavipadesaü sāmikānaü passantānaü vā apassantānaü vā attano santakaü karoti tasmiü khãle nāmaü chinditvā va acchinditvā vā saīkāmitamatte tassa ca ye c' assa ekacchandā sabbesaü pārājikaü. sace pana dvãhi khãlehi gahetabbaü hoti, paņhame khãle thullaccayaü, dutiye pārājikaü. sace tãhi gahetabbaü hoti, paņhame duaņaü, dutiye thullaccayaü, tatiye pārājikaü. evaü bahukesu pi avasāne dve ņhapetvā purimehi dukkaņaü, avasāne dvinnaü ekena thullaccayaü, #<[page 341]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ itarena pārājikaü veditabbaü. ta¤ ca kho sāmikānaü dhuranikkhepena evaü sabbattha. rajjuü vā ti mama santakaü idan ti ¤āpetukāmo rajjuü vā pasāreti, saņņhiü vā pāteti dukkaņaü. idāni dvãhi payogehi attano santakaü karissāmãti tesaü paņhame thullaccayaü dutiye pārājikaü. vatiü vā ti parassa khettaü parikkhepavasena attano kātukāmo dāråni nikhaõāti payoge payoge dukkaņaü, ekasmiü anāgate thullaccayaü, tasmiü āgate pārājikaü. sace tattakena asakkonto sākhāparivāren' eva attano kātuü sakkoti, sākhāpātane pi es' eva nayo. evaü yena yena parikkhãpitvā attano kātuü sakkoti, tattha tattha paņhamehi payogehi dukkaņaü, avasāne dvinnaü ekena thullaccayaü, itarena pārājikaü veditabbaü. mariyādaü vā ti parassa khettaü mama idan ti ¤āpetukāmo attano khettamariyādaü kedārasāëiü yathā parassa khettaü atikkamati evaü saīkāmeti, paüsumattikādãhi vā vaķķhetvā vitthataü karoti, akataü vā pana patiņņhapeti, purimapayogehi dukkaņaü, dvinnaü pacchimānaü ekena thullaccayaü itarena pārājikan ti. --khettaņņhakathā niņņhitā--. vatthuņņhe pi vatthuü tāva dassento vatthu nāma ārāmavatthuü vihāravatthun ti āha. tattha bãjaü vā uparopake vā āropetvā 'va kevalaü bhåmiü sodhetvā tiõõaü pākārānaü yena kenaci parikkhipitvā vā aparikkhipitvā vā pupphārāmādãnaü atthāya ņhapito bhåmibhāgo ārāmavatthu nāma. eten' eva nayena ekavihārapariveõāavāsānaü atthāya ņhapito bhåmibhāgo vihāravatthu nāma. yo pi pubbe ārāmo ca vihāro ca hutvā pacchā vinassitvā bhåmimatto ņhito ārāmavihārakiccaü na karoti, so pi ārāmavihāravatthusaīgahen' eva saīgahãto. vinicchayo pan' ettha khette vuttasadiso yevā'ti. --vatthuņņhakathā niņņhitā--. gāmaņņhe yaü vattabbaü taü vuttanayam eva. #<[page 342]># %<342 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% ara¤¤aņthe ara¤¤aü tāva dassento ara¤¤aü nāma yaü manussānaü pariggahãtaü hoti, taü ara¤¤an ti āha. tattha yasmā ara¤¤a nāma manussānaü pariggahãtam pi atthi apariggahãtam pi, idha pana yaü pariggahãtaü sārakkhaü yato na vinā målena kaņņhalatādãni gahetuü labbhanti taü adhippetaü. tasmā yaü manussānaü pariggahãtaü hotãti vatvā puna ara¤¤an ti vuttaü. tena imam atthaü dasseti na pariggahãtabhāvo ara¤¤assa lakkhaõaü, yam pana ara¤¤alakkhaõena ara¤¤aü manussānaü ca pariggahãtaü, taü imasmim atthe ara¤¤an ti. tattha vinicchayo ārāmaņņhādãsu vuttasadiso, tattha jātakesu pan' ettha ekasmim pi mahaggharukkhe chinnamatte pārājikaü. lataü vā ti ettha vetto pi latāpi latā eva, tattha yo vetto vā latā vā dãghā hoti mahārukkhe ca gacche ca vinivijjhitvā vā veņhetvā vā gatā, sā måle chinnāpi avahāraü na janeti agge chinnāpi. yadā pana agge måle pi chinnā hoti, tadā avahāraü janeti. sace pana veņhetvā ņhitā hoti, veņhetvā ņhitā pana rukkhato mocitamattā avahāraü janeti. tiõaü vā ti ettha tiõaü vā hotu paõõaü vā sabbaü tiõagahaõena gahitaü, taü gehacchannādãnam atthāya parehi chinnaü vā attanā chinditvā vā gaõhanto bhaõķagghena kāretabbo, na kevala¤ ca tiõapaõõam eva, a¤¤am pi yaü ki¤ci vākacchalli ādiü, yattha sāmikā sālayā taü gaõhanto bhaõķaggena kāretabbo. tacchetvā ņhapito addhagato pi rukkho na gahetabbo. yo pana agge ca måle ca chinno hoti, sākhāpi 'ssa påtikā jātā challiyo pi gaëitā, ayaü sāmikehi chaķķito ti gahetuü vaņņati. lakkhaõacchinnassāpi yadā lakkhaõaü challiyā pariyonaddhaü hoti, tadā gahetuü vaņņati. gehādãnaü atthāya rukkhe chinditvā yadā tāni katāni ajjhāvutthāni ca honti, dāråni pi ara¤¤e vassena ca ātapena ca vinassanti ãdisāni pi disvā chaķķitānãti gahetuü vaņņati. kasmā, yasmā ara¤¤asāmikā etesaü anissarā, yehi ara¤¤asāmikānaü deyyadhammaü datvā chinnāni, #<[page 343]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ te eva issarā tehi ca tāni chaķķitāni nirālayā tattha jātā ti. yo bhikkhu paņhamaü yeva ara¤¤apālānaü deyyadhammaü datvā ara¤¤aü pavisitvā yathārucite rukkhe gāhāpeti, tassa tesaü ārakkhaņņhānaü agantvāpi yathārucitena maggena gantuü vaņņati. athāpi pavisanto adatvā nikkhamanto dassāmãti rukkhe gāhāpetvā nikkhamanto tesaü dātabbaü datvā gacchati vaņņati eva. athāpi ābhogaü katvā gacchati dehãti vutte dātabbam eva. sace koci attano dhanaü datvā bhikkhussa gantuü dethā 'ti vadati laddhakappam eva gantuü vaņņati. sace pana koci issarajātiko dhanaü adatvā 'va bhikkhånaü bhāgaü mā gaõhathā 'ti vāreti, ara¤¤apālā ca mayaü bhikkhånaü tāpasāna¤ ca agaõhantā kuto lacchāma detha bhante ti vadanti dātabbam eva. yo pana ara¤¤apālesu niddāyantesu vā kãëāpasutesu vā katthaci pakkantesu vā āgantvā kuhim ara¤¤apālā ti pakkositvāpi adisvā gacchati bhaõķadeyyaü. yo pi ārakkhaņņhānaü patvā kammaņņhānādãni manasikaronto vā a¤¤avihito vā asatiyā atikkamati bhaõķadeyyam eva. yassāpi taü ņhānaü pattassa coro vā hatthã vā vāëamigo vā mahāmegho vā vuņņhahati, so ca tamhā upaddavā mu¤citukamyatāya sahasā taü ņhānaü atikkamati rakkhati tāva bhaõķadeyyaü pana hoti. idam pana ra¤¤e ārakkhaņņhānaü nāma suīkaghātato pi garukataraü, suīkaghātakassa hi paricchedaü anukkamitvā dårato 'va pariharanto dukkaņam eva āpajjati, idam pana theyyacittena pariharantassa ākāsena gacchato pi pārājikaü eva, tasmā ettha appamattena bhavitabban ti. --ara¤¤aņņhakathā niņņhitā--. udake pana bhājanagatan ti udakadullabhakāle udakamanikādãsu bhājanesu saīgopitvā ņhapitaü, taü yasmiü bhājane ņhapitaü hoti taü bhājanaü āvi¤jitvā vā chiddaü katvā vā tattha pokkharaõitaëākesu ca attano bhājanaü pavesetvā gaõhantassa sappitelesu vuttanayena vinicchayo veditabbo. #<[page 344]># %<344 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ mariyādacchedane pana tattha jātakabhåtagāmena saddhim pi mariyādaü chindantassa adinnādānapayogattā dukkaņaü, ta¤ ca pana panāre hoti. anto ņhatvā bahi mukho chindanto bahi antena kāretabbo. bahi ņhatvā anto mukho chindanto anto antena kāretabbo. anto ca bahi ca chindanto majjhe ņhapetvā taü chindanto majjhena kāretabbo. mariyādaü dubbalaü katvā gāvo pakkoseti vā gāmadārakehi vā pakkosāpeti tā āgantvā khurehi mariyādaü chindanti, ten' eva chinnā hoti. mariyādaü dubbalaü katvā gāvo udake pavesti gāmadārakehi vā pavesāpeti, tāhi uņņhāpitavãciyo mariyādaü bhinditvā gacchanti gāmadārake vā udake kãëathā 'ti vadati, kãëante vā utrāseti, tehi uņņhāpitavãciyo pi mariyādaü bhinditvā gacchanti, anto udake jātaü rukkhaü chindati, a¤¤ena vā chindāpeti, tena pi patantena uņņhāpitavãciyo mariyādaü bhinditvā gacchanti, ten' eva chinnā hoti. mariyādaü dubbalaü katvā taëākarakkhaõatthāya taëākato nibbahanaudakaü vā niddhamanatumbaü vā pidahati, a¤¤ato gacchantaü vā udakaü yathā ettha pavisati evaü pāliü vā bandhati, mātikaü vā ujukaü karoti, tassa uparibhāge ņhitaü attano taëākaü vā bhindati, ussannaü udakaü mariyādaü gahetvā gacchati, ten' eva chinnā hoti, sabbattha nikkhantaudakagghānuråpena avahārena kāretabbo. niddhamanapanāëiü ugghāņetvā nãharantassāpi es' eva nayo. sace pana tena mariyādāya dubbalāya katāya attano dhammatāya āgantvā vā anāõattehi gāmadārakehi āropitā vā gāviyo khårehi mariyādaü bhindanti attano yeva dhammatāya anāõattehi vā gāmadārakehi udake pavesitā vãciyo uņņhāpenti, gāmadārakā vā sayam eva pavisitvā kãëantā uņņhāpenti, anto udake vā rukkho a¤¤ena chijjamāno patitvā uņņhāpeti, uņņhāpitā vãciyo mariyādaü bhindanti. sace pi mariyādaü dubbalaü katvā sukkhataëākassa udakanibbahanaņņhānaü udakaniddhamanatumbaü vā pidahati, #<[page 345]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ a¤¤ato gamanamagge vā pāliü bandhati sukkhamātikaü vā ujukaü karoti, pacchā deve vuņņhe udakaü āgantvā mariyādaü bhindati, sabbattha bhaõķadeyyaü. yo pana nidāghesu sukkhavāpiyā mariyādaü yāva talaü pāpetvā bhindati, pacchā deve vuņņhe āgatāgataü udakaü palāyati bhaõķadeyyaü. yattakaü tappaccayā sassaü uppajjati, tato pādamattagghanakam pi adento sāmikānaü dhuranikkhepena assamaõo hoti. yaü pana sabbasādhāraõaü taëākaü hoti, taëāke udakassa sabbe pi manussā issarā. heņņhato pan' assa sassāni karonti, sassapāyanatthaü taëākato mahāmātikā nikkhamitvā khettamajjhena yāti, sāpi sandanakāle sabbasādhāraõā. tato pana khuddakamātikā nãharitvā attano attano kedāresu udakaü pavesenti, taü a¤¤esaü gahetuü na denti, nidāghasamaye 'va udake mandãbhåte vārena udakaü denti, yo udakavāre sampatte na labhati, tassa sassāni milāyanti, tasmā a¤¤esaü vāre a¤¤o gahetuü na labhati. tattha yo bhikkhu paresaü khuddakamātikato vā kedārato vā udakaü theyyacittena attano vā parassa vā mātikaü vā kedāraü vā paveseti aņavimukhaü vā vāheti, avahāro v' assa hoti. yo pi cirena me udakavāro bhavissati, idan ca sassaü milāyatãti paresaü kedāre pavisantassa udakassa pavisanamaggaü pidahitvā attano kedāraü paveseti, avahāro eva. sace pana taëākato aniggate paresaü mātikāmukhaü asampatte vā udake sukkhamātikā yeva yathā āgacchantaü udakaü a¤¤esaü kedāre apavisitvā attano yeva kedāraü pavisati, evaü tattha tattha bandhati, anikkhantesu bandhā, nikkhante bhaõķadeyyaü. taëākaü gantvā sayam eva niddha manapanāëiü ugghāņetvā attano kedāraü pavesentassāpi n' atthi avahāro. #<[page 346]># %<346 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ kasmā, taëākaü nissāya khettassa katattā, Kurundãādãsu pana avahāro ti vuttaü. taü vatthuü kāla¤ ca desa¤ cā 'ti iminā lakkhaõena na sameti, tasmā Mahāaņņhakathāya vuttam eva yuttan ti. --udakakathā niņņhitā--. dantapoõaü ārāmaņņhakavinicchayena vinicchinitabbaü. ayam pana viseso, yo saīghassa vetanābhato hutvā devasikaü vā pakkhamāsaü vā vārena vā dantakaņņhaü āharati, so taü āharitvā chinditvāpi yāva bhikkhusaīghaü na sampaņicchāpeti tāva tass' eva hoti, tasmā taü theyyacittena gaõhanto bhaõķagghena kāretabbo. tattha jātakaü pana garubhaõķaü, tam pi bhikkhusaīghena rakkhitagopitaü gaõhanto bhaõķagghena kāretabbo. es' eva nayo gaõapuggalagihãmanussa santake pi, chinnake acchinnake ca, tesaü ārāmuyyānabhåmãsu jāte sāmaõerā vārena bhikkhusaīghassa dantakaņņhaü āharantā ācariyaupajjhāyānam pi āharanti. taü yāva chinditvā saīghaü na sampaņicchāpenti tāva sabbaü tesaü yeva hoti, tasmā tam pi theyyacittena gaõhanto bhaõķagghena kāretabbo. yadā pana te chinditvā saīghassa paņicchāpetvā dantakaņņhamāëake nikkhipanti yathāsukhaü bhikkhusaīgho paribhu¤jatå 'ti. tato paņņhāya avahāro n' atthi, vattam pana jānitabbaü. yo hi devasikaü saīghamajjhe osarati, tena divase divase ekam eva dantakaņņhaü gahetabbaü. yo pana devasikaü na osarati, padhānaghare vasitvā dhammasavaõe uposathagge vā dissati, tena pamāõaü sallakkhetvā cattāri pa¤cadantakaņņhāni attano vasanaņņhāne ņhapetvā khāditabbāni. tesu khãõesu sace puna pi dantakaņņhamāëake bahåni honti yeva, puna pi āharitvā khāditabbāni. yadi pana pamāõaü asallakkhetvā āharati, tesu akkhãõesu yeva māëake khãyanti. keci therā yehi gahitāni, te paņiāharantå 'ti vadeyyuü, keci khādantu puna sāmaõerā āharissantãti. tasmā vivādaparihāratthaü pamāõaü sallakkhetabbaü. #<[page 347]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ gahaõe pana doso n' atthi, maggaü gacchantenāpi ekaü vā dve vā thavikāya pakkhipitvā gantabban ti. --dantakaņņhakathā niņņhitā--. vanaspatãti vanassa pati, vanajeņņhakarukkhass' etaü adhivacanaü. idha pana sabbo pi manussehi pariggahitarukkho adhippeto. ambalabujapanasādiko, yattha vā pana maricavalliādãni ropenti, so chijjamāno sace ekāya pi challiyā vā vākena vā sakalikāya vā pheggunā vā sambandho 'va hutvā bhåmiyaü patati, rakkhati tāva. yo pana chinno pi vallãhi vā sāmantarukkhasākhāhi vā sambandho sandhāritattā ujukam eva tiņņhati, patanto vā bhåmiü na pāpuõāti n' atthi tattha parihāro, avahāro eva hoti. yo pi kakacena chinno acchinno viya hutvā tath' eva tiņņhati, tasmim pi es' eva nayo. yo pana rukkhaü dubbalaü katvā pacchā cāletvā pāteti, a¤¤ena vā cālāpeti, a¤¤aü vāssa santike rukkhaü chinditvā ajjhottharati, parena vā ajjhottharāpeti, makkaņe vā paripātetvā tattha āropeti, a¤¤ena vā āropāpeti, vagguliyo vā tattha āropeti, parena vā āropāpeti, tā taü rukkhaü pātenti, tass' eva avahāro. sace pana tena rukkhe dubbale kate a¤¤o anāõatto eva taü cāletvā pāteti a¤¤ena vā cālāpeti rukkhena ca ajjhottharati, attano dhammatāya makkaņā vā vagguliyo vā ārohanti, paro vā anāõatto āropeti, sayaü vā esa vātamukhaü sodheti balavavāto āgantvā rukkhaü pāteti, sabbattha bhaõķadeyyaü. vātamukhasodhanaü pan' ettha asampatte vāte sukkhamātikāya ujukaraõādãhi sameti, no a¤¤athā. rukkhaü āvijjhitvā satthena vā ākoņeti, aggiü' vā deti maõķukaõņakaü vā visaü vā ākoņeti, yena so marati, sabbattha bhaõķadeyyam evā 'ti. --vanaspatikathā niņņhitā--. #<[page 348]># %<348 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% haraõake, a¤¤assa haraõakabhaõķaü theyyacitto āmasatãti paraü sãsabhārādãhi bhaõķam ādāya gacchantaü disvā etaü harissāmãti vegena gantvā āmasati, ettāvatāssa dukkaņaü. phandāpetãti ākaķķhanavikaķķhanaü karoti sāmiko na mu¤cati, ten' assa thullaccayaü. ņhānā cāvetãti ākaķķhitvā sāmikassa hatthato moceti, ten' assa pārājikaü. sace pana taü bhaõķasāmiko uņņhahitvā pothetvā puna taü bhaõķaü mocāpetvā gaõheyya, bhikkhu paņhamagahaõen' eva pārājiko. sãsato vā kaõõato vā gãvato vā hatthato vā alaīkāraü chinditvā mocetvā vā gaõhantassa sãsādãhi mocitamatte pārājikaü. hatthe pana vaëayaü vā kaņakaü vā anãharitvā aggabāhaü ghaüsanto vā aparāparaü vā sāreti, ākāsagataü vā karoti rakkhati tāva. rukkhamålacãvaravaüsesu valayam iva na pārājikaü janeti. kasmā, savi¤¤āõakattā. savi¤¤āõakakoņņhāsagataü hi yāva tato na nãhaņaü tāva tatth' eva hoti, es' eva nayo aīgulimuddikapādaakakaņåpagapilandhanesu. yo pana parassa nivatthasāņakaü acchindati, paro ca salajjitāya sahasā na muccati, eken' antena coro kaķķhati, eken' antena paro rakkhati tāva. parassa hatthato muttamatte pārājikaü. athāpi kaķķhantassa chinditvā vā ekadeso hatthagato hoti, so ca pādaü agghati pārājikam eva. saha bhaõķahārakan ti sabhaõķahārakaü, bhaõķaü nessāmãti cintetvā ito yāhãti bhaõķahārakaü tajjeti. so bhãto corena adhippetadisābhimukho hutvā ekaü pādaü saīkāmeti corassa thullaccayaü, dutiye pārājikaü.. pātāpetãti athāpi coro bhaõķahārakassa hatthe āvudhaü disvā sāsaīko hutvā pātāpetvā gahetukāmo ekamantaü paņikkamma santajjetvā pātāpeti, parassa hatthato muttamatte pārājikaü. pātāpeti āpatti dukkaņassāti ādi pana parikappavasena vuttaü. #<[page 349]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ yo hi bhaõķaü pātāpetvā yaü mama ruccati taü gahessāmãti parikappetvā pātāpeti, tassa pātāpane ca āmasane ca dukkaņaü, phandāpane thullaccayaü, pādagghanakassa ņhānā cāvane pārājikaü. taü pacchā paripātiyamānassa mu¤cato pi n' atthi yeva samaõabhāvo. yo pi bhaõķahārakaü atikkamantaü disvā anubandhanto tiņņha tiņņha bhaõķaü pātehãti vatvā pātāpeti, tassa pi tena hatthato muttamatte pārājikaü. yo pana tiņņha tiņņhā 'ti vadati pātehãti na vadati, itaro 'va taü oloketvā sace esa maü pāpuõeyya ghāteyyāpi mantisālayo 'va hutvā taü bhaõķaü gahaõaņņhāne pakkhipitvā puna nivattitvā gahessāmãti pakkamati, pātanappaccayā pārājikaü n' atthi. āgantvā pana theyyacittena gaõhato uddhāre pārājikaü. atha pan' assa evaü hoti mayā pātāpenten'eva imaü mama santakaü kataü ti. tato naü sakasa¤¤āya gaõhāti gahaõe rakkhati bhaõķadeyyaü pana hoti. dehãti vutte adentassa sāmikānaü dhuranikkhepe pārājikaü. so imaü chaķķetvā gato, anajjhāvutthakaü dāni idan ti paüsukålasa¤¤āya gaõhato pi es' eva nayo. atha vā pana sāmiko tiņņha tiņņhā 'ti vuttamatten' eva olokento taü disvā na dāni idaü mayhan ti dhuranikkhepaü katvā nirālayo cheķķetvā palāyati, taü theyyacittena gaõhato uddhāre dukkaņaü, āharāpente dātabbaü, adentassa pārājikaü. kasmā, tassa payogena chaķķitattā ti Mahā-aņņhakathāya vuttaü. a¤¤esu pana vicāraõā eva n' atthi. purimanayen' eva sakasa¤¤āya vā paüsukålasa¤¤āya vā gaõhante pi ayam eva vinicchayo ti. --haraõakakathā niņņhitā--. upanidhimhi nāhaü gaõhāmãti sampajānamusāvāde pi adinnādānassa payogattā dukkaņaü. kiü tumhe bhaõatha, n' ev' idaü mayhaü anuråpaü na tumhākan ti ādmi vadantassāpi dukkaņam eva. raho mayā etassa hatthe ņhapitaü na a¤¤o koci jānāti. #<[page 350]># %<350 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ dassati nu kho me no ti sāmiko vimatiü uppādeti bhikkhussa thullaccayaü. tassa pharusādibhāvaü disvā sāmiko na mayhaü dassatãti dhuraü nikkhipati, tatra sacāyaü bhikkhu kilametvā taü dassāmãti dāne saussāho rakkhati tāva. sace pi so dāne nirussāho bhaõķasāmiko pana gahaõe saussāho rakkhateva. yadi pana tasmiü dāne nirussāhe, bhaõķasāmiko na mayhaü dassatãti dhuraü nikkhipati, evaü ubhinnaü dhuranikkhepena bhikkhuno pārājikaü. yadi pi mukhena dassāmãti vadati, cittena pana adātukāmo, evam pi sāmikassa dhuranikkhepa pārājikaü. tam pana upanidhi nāma saīgopanatthāya attano hatthe parehi ņhapitabhaõķaü aguttadesato ņhānā cāvetvā gutte ņhāne ņhapanatthāya harato anāpatti. theyyacittena pi ņhānācāventassa avahāro n' atthi. kasmā, attano hatthe nikkhittattā, bhaõķadeyyaü pana hoti. theyyacittena paribhu¤jato pi es' eva nayo, tāvakālikagahaõe pi tath' eva. dhammaü caranto ti ādi vuttanayaü eva, ayaü tāva pāëivaõõanā. pāëimuttakavinicchayo pan' ettha pattacakukkādi vasena ekaü vutto. eko kira bhikkhu parassa mahagghe patte lobhaü uppādetvā taü haritukāmo ņhapitaņņhānam assa suņņhu sallakkhetvā attano pi pattaü tass' eva santike ņhapesi. so paccåsasamaye āgantvā dhammaü vācāpetvā niddāyamānaü mahātheram āha, vandāmi bhante ti. ko eso ti. ahaü bhante āgantukabhikkhu kālass' ev' amhi gantukāmo, asukasmiü ca me ņhāne ãdisena nāma aüsavaņņakena ãdisāya pattatthavikāya patto ņhapito, sādhu bhante taü labheyyaü ti. thero pavisitvā taü gaõhi, uddhāre yeva corassa pārājikaü. sace āgantvā ko 'si tvaü avelāya āgato ti vutte bhãto palāyati, #<[page 351]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ pārājikaü patvā 'va palāyati, therassa pana suddhacittattā anāpatti. thero taü gaõhissāmãti a¤¤aü gaõhi, es' eva nayo. ayaü pana a¤¤aü tādisam eva gaõhante yujjati manussaviggahe āõattasadisavadhasmiü viya. Kurundiyaü pana padavārena kāretabbo ti vuttaü, taü tādisam, eva gaõhante yujjati, taü ma¤¤amāno attano pattaü gaõhitvā adāsi, corassa sāmikena dinnattā pārājikaü n' atthi, asuddhacittena gahitattā dukkaņaü. taü ma¤¤amāno corass' eva pattaü gaõhitvā adāsi, idhāpi corassa attano santakattā pārājikaü n' atthi, asuddhacittena pana gahitattā dukkaņam eva, sabbattha therassa anāpatti. aparo pattaü coressāmãti tath' eva niddāyamānaü theraü vandi, ko ayan ti ca vutte, ahaü bhante gilānabhikkhu ekaü tāva me pattaü detha gāmadvāraü gantvā bhesajjaü āharissāmãti. thero idha gilāno n' atthi, coro ayaü bhavissatãti sallakkhetvā imaü haratå 'ti attano veribhikkhussa pattaü nãharitvā adāsi, dvinnam pi uddhāre yeva pārājikaü. veribhikkhussa patto ti sa¤¤āya a¤¤assa pattaü uddharante pi es' eva nayo. sace pana verissāyan ti sa¤¤āya carassa pattaü uddharitvā deti, vuttanayen' eva therassa pārājikaü, corassa dukkaņaü. atha verissā 'ti ma¤¤amāno attano pattaü deti, vuttanayen' eva ubhinnam pi dukkaņaü. eko mahāthero upaņņhākaü daharabhikkhuü pattacãvaraü gaõha asukaü nāma gāmaü gantvā piõķāya carissāmā 'ti āha. daharo gahetvā therassa pacchato gacchanto theyyacittaü uppādetvā sace sãse bhāraü khandhe karoti, pārājikaü n' atthi. kasmā, āõattiyā gahitattā. sace pana maggato okkamma aņaviü pavisati padavārena kātabbo. atha nivattitvā vihārābhimukho palāyitvā vihāraü pavisitvā gacchati, upacārātikkame pārājikaü. athāpi mahātherassa nivāsanaparivattakaņņhānato gāmābhimukho palāyati, gāmåpacārātikkame pārājikaü. yadi pana ubho piõķaya caritvā bhutvā vā gahetvā vā nikkhamanti, #<[page 352]># %<352 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ thero ca puna pi taü vadeti pattacãvaraü gaõha vihāraü gamissāmā 'ti, tatra ce so purimanayen' eva sãse bhāraü khandhe karoti rakkhati tāva. ataviü pavisati, padavārena kāretabbo, nivattitvā gāmābhimukho yeva palāyati, gāmåpacārātikkame pārājikaü. purato vihārābhimukho palāyitvā vihāre aņhatvā anisãditvā avåpasanten' eva theyyacittena gacchati, upacārātikkame pārājikaü. yo pana anāõatto gaõhati, tassa sãse bhāraü khandhe karaõādãsu pi pārājikaü, sesaü purimasadisam eva. yo pana asukaü nāma vihāraü gantvā cãvaraü dhovitvā rajitvā vā ehãti vutte sādhå 'ti gahetvā gacchati, tassāpi antarāmagge theyyacittaü uppādetvā sãse bhāraü khandhe karaõādãsu pārājikaü n' atthi, maggā okkamane padavārena kāretabbo. taü vihāraü gantvā tath' eva vasanto theyyacittena paribhu¤janto jãrāpeti, corā vāssa taü haranti, avahāro n' thi, bhaõķadeyyaü pana hoti, tato nikkhamitvā āgacchato pi es' eva nayo. so pana anāõatto therena nimitte vā kate sayam eva vā kiliņņhaü sallakkhetvā detha bhante cãvaraü amukaü nāma gāmaü gantvā rajitvā āharissāmãti gahetvā gacchati, tassa antarāmagge theyyacittaü uppādetvā sãse bhāraü khandhe karaõādãsu pārājikaü. kasmā, anāõattiyā gahitattā. maggā okkamato pi paņinivattitvā tam eva vihāraü āgantvā vihārasãmaü atikkamato pi vuttanayen' eva pārājikaü. tattha gantvā rajitvā pacchāgacchato pi theyyacittena uppanne es' eva nayo. sace pana yattha gato tattha vā antarāmagge vihāre vā tam eva vihāraü paccāgantvā tassa ekapasse vā upacārasãmaü anatikkamitvā vasanto theyyacittena paribhu¤janto jãrāpeti corā vāssa taü haranti, yathā tathā vā nassati bhaõķadeyyaü, upacārasãmaü atikkamato pana pārājikaü. yo pana therena nimitte kayiramāne detha bhante ahaü rajitvā āharissāmãti vatvā kattha gantvā bhante rajāmãti pucchati, #<[page 353]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ thero ca taü yattha icchasi tattha gantvā rajāhãti vadati, ayaü vissaņņhadåto nāma, theyyacittena palāyanto pi na avahārena kāretabbo. theyyacittena pana palāyato pi paribhogena vā a¤¤athā vā nāsayato pi bhaõķadeyyam eva hoti. bhikkhu bhikkhussa hatthe ka¤ci parikkhāraü pahiõāti asukavihāre asukabhikkhussa dehãti, tassa theyyacittc uppanne sabbaņņhānesu asukaü nāma vihāraü gantvā cãvaraü dhovitvā vā rajitvā vā ehãti ettha vuttasadiso vinicchayo. aparo bhikkhuü pahiõitukāmo nimittaü karoti ko nu kho gahetvā gamissatãti. tatra ce eko detha bhante ahaü gahetvā gamissāmãti gahetvā gacchati, tassa theyyacitte uppanne sabbaņņhānesu detha bhante cãvaraü asukaü nāma gāmaü gantvā rajitvā āharissāmãti ettha vuttasadiso vinicchayo. therena cãvaratthāya vatthaü labhitvā upaņņhākakule ņhapitaü hoti, ath' assa antevāsiko vatthaü haritukāmo tatra gantvā taü kira vatthaü dethā 'ti therena pesito viya vadati, tassa vacanaü saddahitvā upāsakena ņhapitaü upāsikā vā upāsikāya ņhapitaü upāsako vā a¤¤o vā koci nãharitvā deti, uddhāre yev' assa pārājikaü. sace pana therassa upaņņhākehi imaü therassa dassāmā 'ti attano vatthaü ņhapitaü hoti, ath' assa antevāsiko taü haritukāmo tattha gantvā therassa kira vatthaü dātukāmattha taü dethā 'ti vadati, te c' assa saddahitvā mayaü bhante bhojetvā dassāmā 'ti ņhapayimha, handa gaõhāhãti denti sāmikehi dinnattā pārājikaü n' atthi, asuddhacittena pana gahitattā dukkaņaü bhaõķadeyya¤ ca hoti. bhikkhu bhikkhussa vatvā gāmaü gacchati itthannāmo mama vassāvāsikaü dassati taü gahetvā ņhapeyyāsãti. sādhå 'ti so bhikkhu tena dinnaü mahagghasāņakaü attanā laddhena appagghasāņakena saddhiü ņhapetvā tena āgatena attano mahagghasāņakassa laddhabhāvaü ¤atvā vā a¤¤atvā vā dehi me vassāvāsikan ti vutte tava thålasāņako laddho, mayhaü pana sāņako mahaggho, dve pi amukasmiü nāma okāse ņhapitā, pavisitvā gaõhāhãti vadati, #<[page 354]># %<354 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tena pavisitvā thålasāņake gahite itarassa itaraü gaõhato uddhāre pārājikaü. athāpi tassa sāņake attano nāmaü attano ca sāņake tassa nāmaü likhitvā gaccha nāmaü vācetvā gaõhāhãti vadati, tatrāpi es' eva nayo. yo pana attanā ca tena ca laddhasāņake ekato ņhapetvā taü evaü vadati tayā ca mayā ca laddhasāņakā dve pi antogabbhe ņhapitā, gaccha yaü icchasi taü vicinitvā gaõhā 'ti, so ca lajjāya āvāsikena laddhaü thålasāņakam eva gaõheyya, tatr' āvāsikassa vicinitvā gahitāvasesaü itaram gaõhato anāpatti. āgantuko bhikkhu āvāsikānaü cãvarakaümaü karontānaü samãpe pattacãvaraü ņhapetvā ete saīgopissantãti ma¤¤amāno nahāyituü vā a¤¤atra vā gacchati. sace taü āvāsikā saīgopenti icc etaü kusalaü, no ce naņņhe gãvā na hoti, sace pi so idaü bhante ņhapethā 'ti vatvā gacchati, itare ca kiccapasutattā na jānanti, es' eva nayo. athāpi te idaü bhante ņhapethā 'ti vuttā mayaü vyāvaņā 'ti paņikkhipanti, itaro ca avassaü ņhapessantãti anādiyitvā gacchati es' eva nayo. sace pana yācitā ayācitā vā mayaü ņhapessāma tvaü gacchā 'ti vadanti taü saīgopitabbaü, no ce saīgopenti naņņhe gãvā. kasmā sampaņicchitattā. yo bhikkhu bhaõķāgāriko hutvā paccåsasamaye eva bhikkhånaü pattacãvarāni heņņhāpāsādaü oropetvā dvāraü apidahitvā tesam pi anārocetvā 'va dåre bhikkhācāraü gacchati, tāni te corā haranti tass' eva gãvā. yo pana bhikkhåhi oropetha bhante pattacãvarāni kālo salākagahaõassā 'ti vutte samāgatatthā 'ti pucchitvā āma samāgatamhā 'ti vutte pattacãvarāni nãharitvā nikkhipitvā bhaõķāgāradvāraü bandhitvā tumhe pattacãvarāni gahetvā heņņhāpāsādadvāraü jaggitvā gaccheyyāthā 'ti vatvā gacchati. tatra c' eko alasajātiko bhikkhu bhikkhåsu gatesu pacchā akkhãni puüchanto uņņhahitvā udakaņņhānaü vā mukhadhovanatthaü vā gacchati, #<[page 355]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ taü khaõaü disvā corā pattacãvaraü haranti suhaņaü, bhaõķāgārikassa gãvā na hoti. sace pi koci bhaõķāgārikassa anārocetvā 'va bhaõķāgāre attano parikkhāraü ņhapeti, tasmim pi naņņhe bhaõķāgārikassa gãvā na hoti. sace pana bhaõķāgāriko taü disvā aņņhāne ņhapitan ti gahetvā ņhapeti naņņhe tassa gãvā. sace pi ņhapitabhikkhunā mayā bhante ãdiso nāma parikkhāro ņhapito, upadhāreyyāthā 'ti vutte sādhå 'ti sampaņicchati, dunnikkhittaü vā ma¤¤amāno a¤¤asmiü ņhāne ņhapeti, tass' eva gãvā. nāhaü jānāmãti paņikkhipantassa pana n' atthi gãvā. yo pi tassa passantass' eva ņhapeti, bhaõķāgārika¤ ca na sampaņicchāpeti naņņhaü sunaņņham eva. sace taü bhaõķāgāriko a¤¤atra ņhapeti naņņhe gãvā. sace bhaõķāgāraü suguttaü sabbo saīghassa ca cetiyassa ca parikkhāro tatth' eva ņhapãyati bhaõķāgāriko ca bālo abyatto dvāraü vivaritvā dhammakathaü vā sotuü a¤¤aü vā ki¤ci kātuü katthaci gacchati, taü khaõam disvā yattakaü corā haranti, sabbaü tassa gãvā. bhaõķāgārato nikkhamitvā bahi caīkamantassa vā dvāraü vivaritvā sarãraü utuü gāhāpentassa vā tatth' eva samaõadhammānuyogena nisinnassa vā tatth' eva nisãditvā kenaci kammena vyāvaņassa vā uccārapassāvapãëitassa vā sato tatth' eva upacāre vijjamāne bahi gacchato vā a¤¤ena vā kenaci ākārena pamattassa sato dvāraü vivaritvā vā vivaņam eva pavisitvā vā sandhiü chinditvā vā yattakaü tassa pamādappaccayā corā haranti, sabbaü tass' eva gãvā. uõhasamaye pana vātapānaü vivaritvā nipajjituü vaņņatãti vadanti. uccārapãëitassa pana tasmiü upacāre asati a¤¤attha gacchantassa gilānapakkhe ņhitattā avisayo tasmā gãvā na hoti. yo pana anto uõhapãëito dvāraü suguttaü katvā bahi nikkhamati, corā ca taü gahetvā dvāraü vivarā 'ti vadanti, yāva tatiyaü na vivaritabbaü. yadi pana te corā sace na vivarasi, ta¤ ca māressāma dvāra¤ ca chinditvā parikkhāraü harissāmā 'ti pharasuādãni ukkhipanti, #<[page 356]># %<356 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ mayi ca mate saīghassa ca senāsane vinaņņhe guõo n' atthãti vivarituü vaņņati, idhāpi avisayattā gãvā n' atthãti vadanti. sace koci āgantuko ku¤cikaü vā deti dvāraü vā vivarati yattakaü corā haranti sabbaü tassa gãvā. saīghena vā gaõena vā bhaõķāgāraguttatthāya såciyantaka¤ ca ku¤cikamuddikā ca yojetvā dinnā hoti, bhaõķāgāriko ghaņikamattaü datvā nipajjati, corā vivaritvā parikkhāraü haranti tass' eva gãvā. såciyantaka¤ ca ku¤cikamuddika¤ ca yojetvā nipannaü pan' etaü sace corā āgantvā vivarā 'ti vadanti, tattha purimanayen' eva paņipajjitabbaü. evaü guttiü katvā nipanne pana sace bhittiü vā chadanaü vā bhinditvā ummaggena vā pavisitvā haranti, na tassa gãvā. sace bhaõķāgāre a¤¤e pi therā vasanti, vivaņe dvāre attano parikkhāraü gahetvā gacchanti, bhaõķāgāriko tesu gatesu dvāraü jaggati, sace tattha ki¤ci avaharati bhaõķāgārikassa issaratāya bhaõķāgārikass' eva gãvā. therehi pana sahāyehi bhavitabbaü ayaü sāmici. yadi bhaõķāgāriko tumhe bahi ņhatvā 'va tumhākaü parikkhāraü gaõhatha mā pavisitthā 'ti vadati, tesa¤ ca eko loëamahāthero sāmaõerehi c' eva upaņņhākehi ca saddhiü bhaõķāgāraü pavisitvā nisãdati c' eva nipajjati ca yattakaü bhaõķaü nassati sabbaü tassa gãvā, bhaõķāgārikena pana avasesattherehi ca sahāyehi bhavitabbaü. atha bhaõķāgāriko 'va loëasāmaõere ca upaņņhāke ca gahetvā bhaõķāgāre nisãdati c' eva nipajjati ca, yaü tattha nassati sabbaü tass' eva gãvā. tasmā bhaõķāgāriken' eva tattha vasitabbaü, avasesehi app' eva rukkhamåle vasitabbaü, na ca bhaõķāgārehi. yo pana attano attano sabhāgabhikkhånaü vasanagabbhesu parikkhāraü ņhapenti, parikkhāre naņņhe yehi ņhapito tesaü yeva gãvā, itarehi pana sahāyehi bhavitabbaü. yadi pana saīgho bhaõķāgārikassa vihāre yeva yāgubhattaü dāpeti, so ca bhikkhācāratthāya gāmaü gacchati naņņhaü tass' eva gãvā. #<[page 357]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ bhikkhācāraü pavisantehi atirekacãvararakkhaõatthāya ņhapitavihāracārikassāpi yāgubhattaü vā nivāpaü vā labhamānass' eva bhikkhācāraü gacchato yaü tattha nassati sabbaü gãvā. na kevala¤ ca etam eva, bhaõķāgārikassa viya yaü tassa pamādappaccayā nassati sabbaü gãvā. sace vihāro mahā hoti a¤¤aü padesaü rakkhituü gacchantassa a¤¤asmiü padese nikkhittaü haranti, avisayattā gãvā na hoti. ãdise pana vihāre vemajjhe sabbesaü osaraõaņņhāne parikkhāre ņhapetvā nisãditabbaü, vihāracārikā vā dve tayo ņhapetabbā. sace tesam pi appamattānaü ito cito ca rakkhataü yeva ki¤ci nassati gãvā na hoti. vihāracārike bandhitvā haritabhaõķam pi corānaü paņipathaü gatesu a¤¤ena maggena haritabhaõķam pi na tesaü gãvā. sace vihāracārikānaü vihāre dātabbaü yāgubhattaü vā nivāpo vā na hoti, tehi pattabbalābhato atirekā dve tisso yāgusalākā tesaü pahonakabhattasalākā ca ņhapetuü vaņņati. nibaddhaü katvā pana na ņhapetabbā, manussāhi vippaņisārino honti vihāracārikā yeva amhākaü bhattaü bhu¤jantãti, tasmā parivattetvā ņhapetabbā. sace tesaü sabhāgā salākabhattāni āharitvā denti, icc etaü kusalaü, no ce denti vāraü gāhāpetvā nãharāpetabbāni, sace vihāracāriko dve tisso salākā cattāri pa¤ca salākabhattāni ca labhamāno 'vā bhikkhācāraü gacchati, bhaõķāgārikassa viya sabbaü naņņhaü gãvā hoti. sace saīghassa vihārapālānaü dātabbaü bhattaü vā nivāpo vā n' atthi, bhikkhu vihāravāraü gahetvā attano attano nissitake jagganti, sampattaü vāraü agahetuü na labbhati, yathā a¤¤e bhikkhå karonti, tath' eva kātabbaü. bhikkhåhi pana asahāyassa vā adutiyassa vā yassa sabhāgo bhikkhu bhattaü ānetvā dātā n' atthi, evaråpassa vāro na pāpetabbo. yam pi pākavaņņatthāya vihāre ņhapenti, taü gahetvā upajãvantena ņhātabbaü. yo taü na upajãvati vāraü na gāhāpetabbaü phalāphalatthāya pi vihāre bhikkhuü ņhapenti jaggitvā gopetvā phalavārena bhājetvā khādanti, #<[page 358]># %<358 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ yo tāni khādati tena ņhātabbaü, anupajãvanto na gāhāpetabbo. senāsanama¤capãņhapaccattharaõarakkhaõatthāya pi ņhapenti, āvāse vasantena ņhātabbaü, abbhokāsiko pana rukkhamåliko vā na gāhetabbo. eko navako hoti, bahussuto pana bahunnaü dhammaü vāceti, paripucchaü deti, pāëiü vaõõeti, dhammakathaü katheti, saīghassa bhāraü nittharati, ayaü lābhaü paribhu¤janto pi āvāse vasanto pi vāraü na gāhetabbo, purisaviseso nāma ¤ātabbo ti vadanti. uposathāgārapaņimāgharajaggikassa pana dviguõaü yāgubhattaü devasikaü taõķuëanāëi saüvacchare ticãvaraü dasavãsagghanakaü kappiyabhaõķa¤ ca dātabbaü. sace pana tassa taü labhamānass' eva pamādena tattha ki¤ci nassati sabbaü gãvā, bandhitvā balakkārena acchinnaü pana na gãvā. tattha cetiyassa vā saīghassa vā santakena cetiyassa santakaü rakkhāpetuü vaņņati. cetiyassa santakena sanghassa santakaü rakkhāpetuü na vaņņati. yam pana cetiyassa santakena saddhiü saīghassa santakaü ņhapitaü hoti, taü cetiyasantake rakkhāpite rakkhitam eva hotãti evaü vaņņati. pakkhavārena uposathāgārādãni rakkhato pi pamādavasena naņņhaü gãvā yevā 'ti. --upanidhikathā niņņhitā--. saīkaü tato hanantãti suīkaghātaü suīkaņņhānass' etaü adhivacanaü, taü hi yasmā tato suīkārahaü bhanķaü suīkaü adatvā nãharantā ra¤¤o suīkaü hananti vināsenti, tasmā suīkaghātan ti vuttaü. tatra pavisitvā ti tatra pabbatakhaõķādãsu ra¤¤ā paricchedaü katvā ņhapite suīkaņņhāne pavisitvā. rājagghaü bhaõķan ti rājārahaü bhaõķaü, yato ra¤¤o pa¤camāsakaü vā atirekapa¤camāsakaü vā agghanakaü suīkaü dātabbaü hoti, taü bhaõķan ti attho. #<[page 359]># %% rājakan ti pi pāņho ayam eva attho. theyyacitto ti ito ra¤¤o suīkaü na dassāmãti theyyacittaü uppādetvā taü bhaõķaü āmasati dukkaņaü. ņhapitaņņhānato gahetvā thavikāyaü vā pakkhipati, paņicchannaņņhāne vā årunā saddhiü bandhati thullaccayaü. saīkaņņhānena paricchinnattā ņhānācāvanaü na hoti, suīkaņņhānaparicchedaü dutiyaü pādaü atikkāmeti pārājikaü. bahi suīkaghātaü pātetãti rājapurisānaü a¤¤avihatabhāvaü passitvā anto ņhito 'va bahipatanatthāya khipati, ta¤ ce avassapatanakaü hatthato muttamatte pārājikaü. ta¤ ce rukkhe vā khāõumhi vā paņihataü balavavātavegukkhittaü vā hutvā puna anto yeva patati rakkhati, puna gaõhitvā khipati pubbe vuttanayen' eva pārājikaü. bhåmiyaü patitvā vaņņantaü puna anto pavisati pārājikaü eva. Kurundiya-saīkhepaņņhakathāsu pana sace bahi patitaü ņhatvā ņhatvā vaņņantaü pavisati pārājikaü. sace atiņņhamānaü yeva vaņņitvā pavisati rakkhatãti vuttaü. anto ņhatvā hatthena vā pādena vā yaņņhiyā vā vaņņeti, a¤¤ena vā vaņņāpeti, sace aņhatvā vaņņamānaü gataü pārājikaü. anto ņhatvā ņhatvā bahigacchantaü rakkhati, vaņņitvā gamissatãti vā a¤¤o naü vaņņessatãti vā anto ņhapitaü pacchā sayaü vā vaņņamānaü a¤¤ena vā vaņņitaü bahi gacchati rakkhati yeva, suddhacittena ņhapite pana tathāgacchante vattabbam eva n' atthi. dve puņake ekābaddhe katvā suīkaņņhānasãmantare ņhapeti. ki¤cāpi bahipuņake suīkaü pādaü agghati, tena saddhiü ekābaddhatāya anto puņake rakkhati. sace pana parivattetvā abbhantarimaü bahi ņhapeti pārājikaü. kāje pi ekābaddhaü katvā ņhapite es' eva nayo. sace pana abandhitvā kājakoņiyaü ņhapitamattam eva hoti pārājikaü. gacchante yāne vā assapiņņhiādãsu vā ņhapeti bahi nãharissatãti nãhaņe pi avahāro n' atthi, bhaõķadeyyam pi na hoti. kasmā, atra paviņņhassa suīkaü gaõhantå 'ti vuttattā. #<[page 360]># %<360 Samantapākā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ida¤ ca suīkaņņhānassa bahi ņhitaü na ca tena nãtaü, tasmā n' eva bhaõķadeyyaü na pārājikaü. ņhitayānādisu ņhapite vinā tassa payogaü gatesu theyyacitte pi sati n' ev' atthi avahāro. yadi pana ņhapetvā yānādãni pājento atikkāmeti, hatthisippādãsu vā kataparicayattā purato ņhatvā ehi re ti pakkosati, sãmātikkame pārājikaü. eëakalomasikkhāpade imasmiü ņhāne a¤¤aü harāpeti anāpatti idha pārājikaü. tatra a¤¤assa yāne vā bhaõķe vā ajānantassa pakkhipitvāpi tiyojanaü atikkāmeti, nissaggiyāni hontãti pācittiyaü, idha anāpatti. suīkaņņhāne suīkaü datvā 'va gantuü vaņņati. eko ābhogaü katvā gacchati sace suīkaü dehãti vakkhanti dassāmi. no ce vakkhanti gamissāmãti. taü disvā eko suīkiko eko bhikkhu gacchati gaõhatha naü suīkan ti ca vadati. aparo kuto pabbajitassa suīkaü, gacchatå 'ti vadati, laddhakappaü hoti gantabbaü. bhikkhånaü suīkaü adatvā gantuü na vaņņati. gaõha upāsakā 'ti vutte pana bhikkhussa suīkaü gaõhatehi pattacãvaraü gahetabbaü bhavissati, kiü tena gacchatå 'ti vutte pi laddhakappam eva. sace pi suīkikā niddāyanti vā jåtaü vā kãëanti yattha katthaci vā gatā, aya¤ ca kuhiü suīkikā ti pakkositvāpi na passati, laddhakappam eva. sace pi suīkaņņhānaü patvā a¤¤avihito vā ki¤ci cintento vā sajjhāyanto vā manasikāraü anuyu¤janto vā corahatthisãhabyagghādãhi sahasā vuņņhāya samanubaddho vā mahāmeghaü vuņņhitaü disvā purato sālaü pavisitukāmo vā hutvā taü ņhānaü atikkāmeti, laddhakappam eva. suīkaü pariharatãti ettha upacāraü okkamitvā kincāpi pariharati, avahāro yevā 'ti Kurundaņņhakathāyaü vuttaü. Mahā-aņņhakathāyam pana pariharantaü rājapurisā viheņhentãti kevalaü ādãnavaü dassetvā upacāraü okkamitvā pariharato dukkataü. #<[page 361]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ anokkamitvā pariharato anāpattãti vuttaü. idaü pāliyā sameti, ettha dvãhi leķķupātehi upacāro paricchinditabbo ti. --suīkaghātakathā niņņhitā--. ito parasmiü ekaüsena avahārapahonakapāõaü dassento manussapāõo ti āha, tam pi bhujissaü harantassa avahāro n' atthi. yo pi bhujisso mātarā vā pitarā vā āņhapito hoti attanā vā attano upari katvā pa¤¤āsaü vā saņņhiü vā aggahesi. tam pi harantassa avahāro n' atthi, dhanaü pana gataņņhāne 'va vaķķhati. antojātakadhanakkãtakakaramarāõãtakappabhedaü. pana dāsaü yeva harantassa avahāro hoti, tam eva hi sandhāya idaü vuttaü pāõo nāma manussapāõo vuccatãti. ettha ca gehadāsiyā kucchismiü dāsassa jāto antojātako, dhanena kãto dhanakkãto, paradesato haritvā ānetvā dāsavyaü upagamito karamarāõãto ti veditabbo. evaråpaü pāõaü harissāmãti āmasati dukkaņaü, hatthe vā pāde vā gahetvā ukkhipanto phandāpeti thullaccayaü, ukkhipitvā palāyitukāmo kesaggamattam pi ņhitaņņhānato atikkāmeti pārājikaü. kesesu vā hatthesu vā gahetvā kaķķhati, padavārena kāretabbo. padasā nessāmãti tajjento vā paharanto vā ito gacchāhãti vadati, tena vuttadisābhāgaü gacchantassa dutiyapadavāre pārājikaü. ye pi tena saddhiü ekacchandā honti, sabbesaü ekakkhaõe pārājikaü. bhikkhudāsaü disvā sukhadukkhaü pucchitvā vā apucchitvā vā gaccha palāyitvā sukhaü jãvā 'ti vadati, so ce palāyati dutiyapadavāre pārājikaü. taü attano samãpaü āgataü a¤¤o palāyāhãti vadati, sace bhikkhusataü paņipāņiyā attano attano samãpam āgataü vadati, sabbesaü pārājikaü. yo pana vegasā palāyantaü yeva palāya yāva taü sāmikā na gaõhantãti bhaõati, #<[page 362]># %<362 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ anāpatti pārājikassa. sace pana sanikaü gacchantaü bhaõati, so ca tassa vacanena sãghaü gacchati pārājikaü. palāyitvā a¤¤aü gāmaü vā desaü vā gataü disvā tato pi palāpentassa pārājikam, eva. adinnādānaü nāma pariyāyena muccati, yo hi evaü vadati, tvaü idha kiü karosi, kiü te palāyituü na vaņņatãti vā kiü katthaci gantvā sukhaü jãvituü na vaņņatãti vā dāsādāsiyo palāyitvā amukaü nāma padesaü gantvā sukhaü jãvissantãti vā vadati, so ca tassa vacanaü sutvā palāyati avahāro n' atthi. yo pi mayaü amukaü nāma padesaü gacchāma, tatra gatā sukhaü jãvanti, amhehi ca saddhiü gacchantānaü antarāmagge pi pātheyyādãhi kilamatho n' atthãti vatvā sukhaü attanā saddhiü āgacchantaü gahetvā gacchati maggagamanavasena na theyyacittena n' ev' atthi avahāro. antarāmagge ca coresu uņņhitesu are corā vuņņhitā vegena palāyāhi ehi yāhãti vadantassāpi corantarāyamocanatthāya vuttattā avahāraü na vadanti --pāõakathā niņņhitā--. apadesu ahi nāma sassāmiko ahiguõņhikādãhi gahitasappo. yaü kãëāpento aķķham pi pādam pi kahāpaõam pi labhanti. mu¤cantāpi hira¤¤aü vā suvaõõaü vā gahetvā 'va mu¤canti. te kassaci bhikkhuno nisinnokāsaü gantvā sappakaraõķaü ņhapetvā niddāyanti vā katthaci vā gacchanti. tatra ce so bhikkhu theyyacittena taü karaõķaü āmasati dukkaņaü, phandāpeti thullaccayaü, ņhānā cāveti pārājikaü. sace pana karaõķakaü ugghāņetvā sappaü gãvāya gaõhati dukkaņaü, uddharati thullaccayaü, ujukaü katvā uddharantassa karaõķatalato sappassa naõguņņhe kesaggamatte mutte pārājikaü. ghaüsitvā kaķķhantassa naīguņņhe mukhavaņņito muttamatte pārājikaü. karaõķamukhaü ãsakaü vivaritvā pahāraü vā datvā ehi re ti nāmena pakkositvā vā nikkhāmeti pārājikaü. #<[page 363]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tath' eva vivaritvā maõķåkasaddaü måsikasaddaü vā lājāvikiraõaü vā katvā nāmena pakkosati accharakaü vā hanti, evaü nikkhante pi pārājikaü. mukhaü avivaritvāpi evaü kate chāto sappo sãsena karaõķapuņaü āhacca okāsaü katvā palāyati pārājikaü eva. sace pana mukhe vivarite sayam eva sappo nikkhamitvā palāyati bhaõķadeyyaü. athāpi mukhaü vivaritvā vā avivaritvā vā kevalaü maõķåkamåsikasaddalājāvikiraõam eva ca karoti, na nāmaü gahetvā pakkhosati na accharaü vā hanti, sappo chātattā maõķåkādãni khādissāmãti nikkhamitvā palāyati bhaõķadeyyaü eva. maccho kevalaü idha apadagahaõena āgato, yaü pan' ettha vattabbaü taü udakaņņhe vuttam evā 'ti. --apadakathā niņņhitā--. dinadesu ye avaharituü sakkā, te dassento manussā pakkhajāto ti āha. devatā pana avaharituü na sakkā, pak khājātā etesan ti pakkhajātā, te lomapakkhā cammapakkhā aņņhipakkhā ti tividhā. tattha morakukkuņādayo lomapakkhā, vagguliādayo cammapakkhā, bhamarādayo aņņhipakkhā ti veditabbā. te sabbe pi manussā ca pakkhajātā ca kevalaü idha dipadagahaõena āgatā. yam pan' ettha vattabbaü, taü ākāsaņņhe ca pāõe ca vuttanayam evā 'ti. --dipadakathā niņņhitā--. catuppadesu pasukā ti pāliyaü āgatāvasesā sabbā catuppadajātãti veditabbā. hatthiādāyo pākaņā yeva. tattha theyyacittena hatthiü āmasantassa dukkaņaü, phandāpentassa thullaccayaü. yo pana mahābalo balamadena taruõaü bhiīkacchāpaü nābhimåle sãsena uddhāretvā gaõhanto cattāro pāde soõķa¤ ca bhåmito kesaggamattam pi moceti pārājikaü. hatthã pana koci hatthisālāyaü bandhitvā ņhapito hoti, #<[page 364]># %<364 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ koci abaddho va tiņņhati, koci anto vatthumhi tiņņhati, koci rājaīgaõe, tattha hatthisālāyaü gãvāya bandhitvā ņhapitassa gãvābandhana¤ ca cattāro ca pādā ti pa¤caņhānāni honti. gãvāya ca ekasmi¤ ca pāde ayasaīkhalikāya baddhassa chaņhānāni, gãvāya¤ ca dvãsu ca pādesu baddhassa sattaņhānāni, tesaü vasena phandāpanaņņhānācāvanādãni veditabbāni. abaddhassa sakalā hatthisālā ņhānaü, tato atikkāmeti pārājikaü. anto vatthumhi ņhitassa sakalaü anto vatthum eva ņhānaü, tassa vatthudvārātikkamane pārājikaü. rājaīgaõe ņhitassa sakalanagaraü ņhānaü, tassa nagaradvārātikkamane pārājikaü. bahinagare ņhitassa ņhitaņņhānam eva ņhānam, tam haranto padavārena kāretabbo, nipannassa ekam eva ņhānaü, taü theyyacittena uņņhāpentassa uņņhitamatte pārājikaü, asse pi ayam eva vinicchayo. sace pana so catusu pādesu baddho hoti, aņņhaņņhānāni veditabbāni, esa nayo oņņhe pi. gaõo pi koci gehe bandhitvā ņhapito hoti, koci abandho 'va tiņņhati, koci pana vaje bandhitvā ņhapito hoti, koci abandho 'va tiņņhati. tattha gehe bandhitvā ņhapitassa cattāro pādā bandhana¤ cā 'ti pa¤caņhānāni, abaddhassa sakalaü gehaü, vaje pi baddhassa pa¤caņhānāni abaddhassa sakalo vajo, taü vajadvāraü atikkāmeti pārājikaü. vajaü bhinditvā haranto khaõķadvāraü atikkāmeti pārājikaü. dvāraü vā vivaritvā vajaü vā bhinditvā bahi ņhito nāmena pakkositvā nikkhāmeti pārājikaü. sākhābhaīgaü dassetvā pakkosantassāpi es' eva nayo. dvāraü avivaritvā vajaü abhinditvā kevalaü sākhābhaīgaü cāletvā pakkosati, goõo chātatāya vajaü laīghetvā nikkhamati pārājikam eva. sace pana dvāre vivarite vaje vā bhinne sayam eva nikkhamati, bhaõķadeyyaü, dvāraü vivaritvā vā avivaritvā vā vajaü bhinditvā vā abhinditvā vā kevalaü sākhābhaīgaü cāleti na pakkosati, #<[page 365]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ goõo chātatāya padasā vā laīghetvā vā nikkhamati bhaõķadeyyam eva. eko majjhe gāme bandho ņhito, eko nipanno ņhitagoõassa pa¤caņhānāni honti, nipannassa dve, tesaü vasena phandāpanaņņhānācāvanāni veditabbāni. so pana nipannam anuņņhapetvā tatth' eva ghāteti bhaõķadeyyaü. suparikkhitte pana dvārayuttagāme ņhitagoõassa sakalagāmo ņhānaü, aparikkhitte ņhitassa vā carantassa vā pādehi akkantaņņhānam eva ņhānaü. gadrabhapasukādãsu pi ayam eva vinicchayo ti. --catuppadakathā niņņhitā--. bahuppadesu sace ekāya satapadiyā vatthuü pårati, taü padasā nentassa navanavuti thullaccayāni ekaü pārājikaü, sesaü vuttanayam evā 'ti. --bahuppadakathā niņņhitā--. ocaratãti ocarako tattha tattha anto anupavisatãti vuttaü hoti. ocaritvā ti sallakkhetvā upadhāretvā ti attho. ācikkhatãti parakulesu vā vihārādãsu vā duņņhapitaü asaüvihitārakkhaü bhaõķaü a¤¤assa corakammaü kātuü paņibalassa āroceti. āpatti ubhinnaü pārājikassā 'ti avassaü hāriye bhaõķe ocarakassa āõattikkhaõe, itarassa ņhānācāvane ti evaü āpatti ubhinnaü pārājikassa. yo pana puriso gehe n' atthi bhaõķaü asukasmiü nāma padese ņhapitaü asaüvihitārakkhaü dvāraü asaüvutaü gatamatten' eva sakkā hārituü n' atthi nāma koci purisakāråpajãvi. yo taü gantvā hareyyā 'ti ādinā nayena pariyāya kathaü karoti, ta¤ ca sutvā a¤¤o ahaü dāni harissāmãti gantvā harati, tassa ņhānācāvane pārājikaü itarassa pana anāpatti. pariyāyena hi adinnādānato muccatãti. --ocarakakathā niņņhitā--. oõiü rakkhatãti oõirakkho. yo parena attano vasanaņņhāne ābhataü bhaõķaü idaü tāva bhante muhuttaü oloketha yāva ahaü idaü nāma kiccaü katvā āgacchāmãti vutte rakkhati tass' etaü adhivacanaü. #<[page 366]># %<366 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ten' ev' āha oõirakkho nāma āhaņaü bhaõķaü gopento ti, tattha oõirakkho yebhuyyena bandhitvā laggetvā ņhapitabhaõķaü amocetvā 'va heņņhā pasibbakaü vā puņakaü vā chinditvā ki¤cimattaü vā gahetvā sibbanādiü puna pākatikaü karoti, evaü gaõhissāmãti āmasanādãni karontassa anuråpā āpattiyo veditabbā ti. --oõirakkhakathā niņņhitā--. saüvidhāya avahāro saüvidāvahāro, a¤¤ama¤¤asa¤¤atiyā katāvakāro ti vuttaü hoti. saüvidahitvā ti ekacchandatāya ekajjhāsayatāya sammantayitvā ti attho. tatrāyaü vinicchayo, sambahulā bhikkhå asukaü nāma gehaü gantvā chadanaü vā bhinditvā saddhiü vā chinditvā bhaõķaü harissāmãti saüvidahitvā gacchanti, tesu eko bhaõķaü avaharati, tass' uddhāre sabbesaü pārājikaü. Parivāre pi c' etaü vuttaü:-- caturo janā saüvidhāya garubhaõķaü avaharuü, tayo pārājikā vuttā eko na pārājiko, pa¤hā me sā kusalehi cintitā ti.* tassāyaü attho, cattāro janā ācariyantevāsikā chamāsikaü garubhaõķaü haritukāmā jātā. tattha ācariyo, tvaü ekaü māsakaü hara tvāü ekaü tvaü ekaü ahaü tayo harissāmãti āha. antevāsikesu pana paņhamo tumhe bhante tayo haratha tvaü ekaü hara tvaü ekaü ahaü ekaü harissāmãti āha. itare pi dve evam evaü āhaüsu. tattha antevāsikesu ekam ekassa eko māsako sāhatthiko hoti tena tesaü dukkaņāpattiyo, pa¤ca āõattikā, tehi tiõõam pi pārājikaü. ācariyassa pana tayo sāhatthikā tehi 'ssa thullaccayaü, tayo āõattikā tehi pi thullaccayam eva. imasmiü hi adinnādānasikkhāpade sāhatthiyaü vā āõattiyassa āõattiyaü vā sāhatthiyassa aīgaü na hoti, #<[page 367]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ sāhatthiyam pana sāhatthiyen' eva kāretabbaü āõattiyaü āõattiyen' eva. tena vuttaü: caturo janā saüvidhāya --pe-- pa¤hā me sā kusalehi cintitā 'ti. api ca saüvidāvahāre asammohatthaü ekaü bhaõķaü ekaņņhānaü, ekaü bhaõķaü nānāņņhānaü, nānābhaõķaü ekaü ņhanaü, nānābhaõķaü nānāņhānan ti idam pi catukkaü atthato sallakkhetabbaü. tattha ekaü bhaõķaü ekaņņhānan ti ekakulassa āpaõaphalake pa¤camāsakaü bhaõķaü duņņhapitaü disvā sambahulā bhikkhå ekaü āõāpenti gacche taü āharā 'ti, tass' uddhāre sabbesaü pārājikaü. ekaü bhaõķaü nānāņhānan ti ekakulassa pa¤casu āpaõaphalakesu ekekamāsakāü duņņhapitaü disvā sambahulā ekaü aõāpenti gacch' ete āharā 'ti, pa¤camassa māsakassa uddhāre sabbesaü pārājikaü. nānābhaõķaü ekaņņhān ti bahunnaü santakaü pa¤camāsakaü vā atirekapa¤camāsakaü vā agghaõakaü bhaõķaü ekasmiü ņhāne duņņhapitaü disvā sambahulā ekaü aõāpenti gacch' ete āharā 'ti, tass' uddhāre sabbesaü pārājikaü. nānābhaõķaü nānāņhānan ti pa¤cannaü kulānaü pa¤casu āpaõaphalakesu ekekamāsakaü duņņhapitaü disvā sambahulā ekaü āõāpenti gacch' ete āharā 'ti pa¤camassa māsakassa uddhāre sabbesaü pārājikan ti. --saüvidhāvahārakathā niņņhitā--. saīketakamman ti sa¤jānanakammaü, kālaparicchedavasena sa¤¤āõakaraõan ti attho. ettha ca purebhattaü avaharā 'ti vutte ajja vā purebhattaü avaharatu sve vā anāgate vā saüvacchare, n' atthi visaīketo. ubhinnam pi ocarake vuttanayen' eva pārājikaü. sace pana ajja purebhattaü āharā 'ti vutte sve harati, ajjā 'ti niyamitaü taü saīketaü atikkamma pacchā pacchā avahaņaü hoti. sace sve purebhattaü avaharā 'ti vutte ajja purebhattaü avaharati, #<[page 368]># %<368 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ sve ti niyāmitaü taü saīketaü appatvā pure avahaņaü hoti. evaü avaharantassa avahārakass' eva pārājikam, målaņņhassa anāpatti. sve purebhattan ti vutte tadahe 'va vā sve pacchā bhattaü vā haranto pi taü saīketaü pure vā pacchā vā hara veditabbo. esa nayo pacchābhattarattindivesu pi purimayāmamajjhimayāmapacchimayāma-kālajåõhamāsa-utusaüvaccharādivasenāpi c' ettha saīketavisaīketatā veditabbā. purebhattaü harā 'ti vutte purebhattam eva harissāmãti vāyamantassa pacchābhattaü hoti, ettha kathan ti. Mahāsummatthero tāva āha, purebhattappayogo 'va eso tasmā målaņņho na muccatãti. Mahāpadumatthero panāha, kālaparicchedaü atikkantattā visaīketaü tasmā målaņņho muccatãti. --saīketakammakathā niņņhitā--. nimittakamman ti sa¤¤uppādanatthaü kassaci nimittassa karaõaü, taü akkhi vā nikhaõissāmãti ādinā nayena tidhā vuttaü. a¤¤am pi pan' ettha hatthaëaīghaõapāõippahārāīgulipoņhana -gãvunnāmanaukkāsanādiüanekappakāraü saīgahetabbaü, sesam ettha saīketakamme vuttanayam eva 'ti. --nimittakammakathā niņņhitā--. idāni etesv eva saīketakammanimittakammesu asammohatthaü bhikkhu bhikkhuü āõāpetãti ādim āha. tattha so taü ma¤¤amāno tan ti so avahārako yaü āõāpakena nimittasa¤¤aü katvā vuttaü tam etan ti ma¤¤amāno tam eva avaharati, ubhinnaü pārājikaü. so taü ma¤¤amāno a¤¤an ti yaü avaharā 'ti vuttaü taü etan ti ma¤¤amāno a¤¤aü tasmiü yeva ņhāne ņhapitaü avaharati, målaņņhassa anāpatti. a¤¤aü ma¤¤amāno tan ti āõāpakena nimittasa¤¤aü katvā vuttabhaõķaü appagghaü, idaü a¤¤aü tass' eva saüãpe ņhapitaü sārabhaõķan ti evaü a¤¤aü ma¤¤amāno tam eva avaharati, ubhinnaü pārājikaü. a¤¤aü ma¤¤amāno a¤¤an ti purimanayen' eva idaü a¤¤aü tass' eva samãpe ņhapitaü sārabhaõķan ti ma¤¤ati ta¤ ce a¤¤am eva hoti, #<[page 369]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tass' eva pārājikaü. itthannāmassa pāvadā 'ti ādisu eko ācariyo tayo buddharakkhitadhammarakkhitasaīgharakkhitanāmakā antevāsikā daņņhabbā. tattha bhikkhu bhikkhuü āõāpetãti ācariyo ki¤ci bhaõķaü katthaci sallakkhetvā tassa haraõatthāya buddharakkhitaü āõāpeti. itthannāmassa pāvadā 'ti gaccha tvaü buddharakkhita etam atthaü dhammarakkhitassa pāvada. itthannāmo itthannāmassa pāvadatå 'ti dhammarakkhito pi saīgharakhitassa pāvadatu. itthannāmo itthannāmaü bhanķaü avaharatå 'ti evaü tayā āõattena dhammarakkhitena āõatto saīgharakkhito itthannāmaü bhaõķaü avaharatu, so hi amhesu vãrajātiko paņibalo imasmiü kamme ti, āpatti dukkaņassā 'ti evaü āõāpentassa ācariyassa tāva dukkaņaü, sace pana sā āõatti yathādippāyaü gacchati, yaü parato thullaccayaü vuttaü, āõattikkhaõe tad eva hoti. atha taü bhaõķaü avassaü hāriyaü hoti, yaü parato sabbesaü āpatti pārājikassā 'ti vuttaü, tato imassa taükhaõe yeva pārājikaü hotãti, ayaü yutti sabbattha veditabbā. so itarassa ārocetãti buddharakkhito dhammarakkhitassa dhammarakkhito saīgharakkhitassa amhākaü ācariyo evaü vadati: itthannāmaü kira bhaõķaü avahara tvaü kira amhesu vãrapuriso ti' āroceti, evaü tesam pi dukkaņaü. avahārako patigaõhātãti sādhu harissāmãti saīgharakkhito sampaņicchati. målaņņhassa āpatti thullaccayassā 'ti saīgharakkhitena paņiggahitamatte ācariyassa thullaccayaü. mahājano hi tena pāpe niyojito ti. so taü bhaõķan ti so ce saīgharakkhito taü bhaõķaü avaharati, sabbesaü catunnam pi janānaü pārājikaü. na kevala¤ ca catunnaü, etena upāyena visaīketaü akatvā paramparāya ānāpentaü samaõasataü samaõasahassaü vā hotu, sabbesaü pārājikam eva. dutiyavāre so a¤¤aü āõāpetãti so ācariyena āõatto buddharakkhito dhammarakkhitaü adisvā vā avattukāmo vā hutvā saõgharakkhitam eva upasaīkamitvā amhākaü ācariyo evam āha:itthannāmaü kira bhaõķaü avaharā 'ti āõāpeti. āpatti dukkaņassā 'ti āõattiyā tāva buddharakkhitassa dukkaņaü. patiganhā 'ti āpatti dukkaņassā 'ti saīgharakkhitena sampaņicchite målaņņhass' eva dukkaņaü veditabbaü. #<[page 370]># %<370 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ sace pana so taü bhaõķaü avaharati, āõāpakassa ca buddharakkhitassa avahārakassa ca saīgharakkhitassā 'ti ubhinnam pi pārājikaü. målaņņhassa pana ācariyassa visaīketattā pārājikena anāpatti. dhammarakkhitassa ajānanatāya sabbena sabbaü anāpatti. buddharakkhito pana dvinnaü sotthibhāvaü katvā attanā naņņho. ito paresu catusu āõattivāresu paņhame tāva so gantvā puna paccā gacchatãti bhaõķaņņhānaü gantvā anto ca bahi ca ārakkhaü disvā avaharituü asakkonto āgacchati. yadā sakkosi tadā ti kiü ajjeva haņaü hoti, gaccha yadā sakkosi tadā naü avaharā 'ti. āpatti dukkaņassā 'ti evaü puna āõattiyāpi dukkaņam eva hoti. sace pana taü bhaõķaü avassahāriyaü hoti, atthasādhakacetanā nāma maggānantaraphalasadisā, tasmā ayaü āõattikkhaõe yeva pārājiko. sace pi avahārako saņņhivassātikkamena taü bhaõķaü avaharati, aõāpako ca pana antarā yeva kālaü karoti, hãnāya vā āvattati, assamaõo 'va hutvā kālaü vā karissati hãnāya vā āvattissa ti, avahārakassa pana avahārakkhaõe yeva pārājikaü. dutiyavāre yasmā taü sanikaü vā bhaõanto tassa vā badhiratāya mā avaharā 'ti etaü vacanaü na sāvesi, tasmā målaņņho na mutto, tatiyavāre pana sāvitattā mutto, catutthavāre tena ca sāvitattā itarena sādhå 'ti sampaņicchitvā oratattā ubho pi mutto 'ti. --āõattikathā niņņhitā--. idāni tattha tattha ņhānācāvanavasena vuttassa adinnādānassa aīgavatthubhedena ca āpattibhedaü dassento pa¤cah' ākārehãti ādim āha. tattha pa¤cahi ākārehãti pa¤cahi kāraõehi pa¤cahi aīgehãti vuttaü hoti, tatrāyaü saīkhepattho. adinnaü ādiyantassa parapariggahãta¤ ca hotãti ādinā nayena vuttehi pa¤cah' ākārehi pārājikaü hoti, na tato åõehãti. tatr'ime pa¤cāakārā parapariggahãtaü, parapariggahitasa¤¤ã, #<[page 371]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ parikkhārassa garukabhāvo theyyacittaü ņhānācāvanan ti. ito parehi pana dvãhi vārehi lahuke parikkhāre vatthubhedena thullaccaya¤ ca dukkaņa¤ ca dassitaü. chāakārehãti ādinā nayena vuttavārattaye pi na sakasa¤¤itā, na vissāsagāhitā, na tāvakālikatā parikkhārassa garukabhāvo theyyacittaü ņhānācāvanan ti evaü chāakārā veditabbā. vatthubhedena pan' etthāpi paņhamavāre pārājikaü, dutiyatatiyavāresu thullaccayadukkaņāni vuttāni. tato paresu pana tãsu vāresu vijjamāne pi vatthubhede vatthussa parehi apariggahitattā dukkaņam eva vuttaü. tatra yad etaü na ca parapariggahãtan ti vuttaü, taü anajjhāvutthakaü vā hotu chaķķitachinnamålakaü assāmikavatthuü attano santakaü vā ubhayam pi na ca parapariggahãtan tv eva ca saīkhyaü gacchati. yasmā pan' ettha parapariggahãtasa¤¤ā ca atthi, theyyacittena ca gahitaü, tasmā anāpatti na vuttā ti. evaü vatthuvasena ca cittavasena ca āpattibhedaü dassetvā idāni anāpattiü dassento anāpatti sasa¤¤issā 'ti ādim āha. tattha sasa¤¤issā 'ti sakasa¤¤issa, mayhaü santakaü idaü bhaõķan ti evaü sasa¤¤issa parabhaõķam pi gaõhato gahaõe anāpatti, gahitaü pana dātabbaü, sace sāmikehi dehãti vutte na deti, tesaü dhuranikkhepe pārājikaü. vissāsagāhe ti vissāsagahaõe pi anāpatti, vissāsagāhalakkhaõaü pana iminā suttena jānitabbaü. anujānāmi bhikkhave pa¤cah' aõgehi samannāgatassa vissāsaü gahetuü sandiņņho ca hoti, sambhatto ca ālapito ca jãvati ca gahite ca attamano hotãti. tattha sandiņņho ti diņņhamattakamitto. sambhatto ti daëhamitto. ālapito ti mama santakaü yaü icchasi taü gaõheyyāsi āpucchitvā gahaõe kāraõaü n' atthãti vutto. jãvatãti anuņņhānaseyyāya sayito pi yāva jãvitindriyupacchedaü na pāpuõāti. #<[page 372]># %<372 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ gahite attamano hotãti gahite tuņņhacitto hoti. evaråpassa santakaü gahitam eva attamano bhavissatãti jānantena gahetuü vaņņati. asesapariyādānavasena cetāni pa¤caīgāni vuttāni, vissāsagāho pana tãhi aīgehi råhati sandiņņho jãvati gahite attamano sambhatto jãvati gahite attamano ālapito jãvati gahite attamano ti. yo pana jãvati na ca gahite attamano hoti, tassa santakaü vissāsagāhena gahitam pi puna dātabbaü, dadamānena ca matakadhanaü tāva ye tassa dhane issarā gahaņņhā vā pabbajitā vā tesaü dātabbaü, anattamanassa santakaü tass' eva dātabbaü. yo pana paņhamaü yeva suņņhukataü tayā mama santakaü gaõhantenā 'ti vacãbhedena vā cittuppādamattena vā anumoditvā pacchā kenaci kāraõena kupito paccā harāpetuü na labhati. yo pi adātukāmo cittena pana adhivāseti na ki¤ci vadati, so pi puna paccāharāpetuü na labhati. yo pana mayā tumhākaü santakaü gahitaü vā paribhuttaü vā ti vutte gahitaü vā hotu paribhuttaü vā, mayā puna taü kenaci devakaraõãyena ņhapitaü taü pākatikaü kātuü vaņņatãti vadati, ayaü paccā harāpetuü labhati. tāvakālike ti paņidassāmi paņikarissāmãti evaü gaõhantassa tāvakālike pi gahaõe anāpatti. gahitam pana sace bhaõķasāmiko puggalo vā gaõo vā tuyh' ev' etaü hotå 'ti anujānāti, icc etaü kusalaü. no ce anujānāti āharāpente dātabbaü, saīghasantakaü pana paņidātum eva vaņņati. petapariggahe ti ettha pana pittivisaye upapannāpi kālaü katvā tasmi¤ ¤eva attabhāve nibbattāpi cātummahārājikādayo devāpi sabbe pi petā tv eva saīkhyaü gatā, tesaü pariggahe anāpatti. sace pi hi sakko devarājā āpaõaü pasāretvā nisinno hoti, dibbacakkhuko ca bhikkhu taü ¤ātvā attano cãvaratthāya sataü sahassagghanikam pi sāņakaü tassa mā gaõha mā gaõhā 'ti viravantassāpi gahetvā gacchati vaņņati. #<[page 373]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ devatāya pana uddissa balikammaü karontehi rukkhādisu laggitasāņake vattabbam eva n' atthi. tiracchānagatapariggahe ti tiracchānagatānam pi pariggahe anāpatti. sace pi hi nāgarājā vā supaõõamāõavako vā manussaråpena āpaõaü pasāreti. tato c' assa santakaü koci bhikkhu purimanayen' eva gahetvā gacchati vaņņati. sãho vā byaggho vā migamahisādayo vadhitvā khādanto pi jighacchāpãëito ādito 'va na vāretabbo, anattham pi hi kareyya. yadi pana thoke khādite vāretuü sakkoti, vāretvā gahetuü vaņņati. soõādayo pi āmisaü gahetvā gacchante pātāpetvā gaõhituü vaņņati. paüsukålasa¤¤issā 'ti assāmikaü idaü paüsukålan ti evaü sa¤¤issāpi gahaõe anāpatti. sace pana taü sassāmikaü hoti āharāpente dātabbaü. ummattakassā 'ti pubbe vuttappakārassa ummattakassāpi anāpatti. ādikammikassā 'ti idha Dhaniyo ādikammiko tassa anāpatti. avasesānaü pana rajakabhaõķikādi corānaü chabbaggikādãnaü āpatti yevā 'ti. --padabhājaniyavaõõanā niņņhitā--. samuņņhāna¤ ca kiriyā atho sa¤¤ā sacittakaü, lokavajja¤ ca kamma¤ ca kusalaü vedanāya cā 'ti. imasmim pana pakiõõake idaü sikkhāpadaü tisamuņņhānaü, sāhatthikaü kāyato ca cittato ca samuņņhāti. āõattikaü vācato ca cittato ca samuņņhāti, sāhatthikāõattikaü kāyato ca vācato ca cittato ca samuņņhāti. kiriyāsamuņņhāna¤ ca karonto yeva hi etaü āpajjati, na akaronto. adinnaü ādiyāmãti sa¤¤āya abhāvena muccanato sa¤¤āvimokkhaü, sacittakaü lokavajjaü kāyakammaü vacãkammaü akusalacittaü. tuņņho vā bhãto vā majjhatto vā taü āpajjatãti tivedanan ti sabbaü paņhamasikkhāpade vuttanayen' eva veditabbaü. #<[page 374]># %<374 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% vinãtavatthukathāsu chabbaggiyavatthuü anuppa¤¤attiyaü vuttam eva. dutiyavatthumhi cittaü nāma puthujjanānaü rāgādivasena pakatiü jahitvā dhāvati sandhāvati vidhāvati. sace bhagavā kāyavacãdvārabhedaü vināpi cittuppādamattena āpatti pa¤¤āpeyya, ko sakkuõeyya anāpattikaü attānaü kātum, tenāha anāpatti bhikkhu cittuppādeti, cittavasikena pana na bhavitabbaü, paņisaīkhānabalena cittaü nivāretabbam evā ti. āmasanaphandāpanaņhānācāvanavatthåni uttānatthān' eva. tato parāni ca theyyacitto bhåmito aggahesãti vatthupariyosānāni ca. niruttipathavatthusmiü ādiyãti gaõhi, coro 'si tvan ti parāmasi, itaro pana kena avahaņan ti vutte mayā avahaņan ti pucchāsabhāgena paņi¤¤aü adāsi. yadi hi itarena kena gahitaü kena apanãtaü kena ņhapitan ti vuttaü abhavissa, addhā ayam pi mayā gahitaü apanãtaü ņhapitan ti vā vadeyya. mukhaü nāma bhu¤janatthāya ca kathanatthāya ca kataü, theyyacittaü pana vinā avahāro n' atthi. tenāha bhagavā anāpatti bhikkhu nirutti patheti. vohāravacanamatte anāpattãti attho. tato paraü veņhanavatthu pariyosānaü sabbaü uttānattham evā 'ti. abhinnasarãravatthusamiü adhivatto ti sāņakataõhāya tasmiü yeva sarãre nibbatto. anādiyanno ti tassā vacanaü agaõhanto ādaraü vā akaronto. taü sarãraü uņņhahitvā ti peto attano ānubhāvena taü sarãraü uņņhāpesi. tena vuttaü, taü sarãraü uņņhahitvā ti. dvāraü thakesãti bhikkhussa susānasamãpe yeva vihāro, tasmā abhãrukajātiko bhikkhu khippam eva tattha pavisitvā dvāraü thakesi. tatth' eva paripaņãti dvāre thakite peto sāņake nirālayo hutvā taü sarãraü pahāya yathākammaü gato, tasmā taü sarãraü tatth' eva paripaņi, patitan ti vuttaü hoti. abhinne sarãre ti abbhuõhe allasarãre paüsukålaü na gahetabbaü. gaõhantassa evaråpā upaddavā honti dukkaņa¤ ca āpajjati, bhinne pana gahetuü vaņņati. #<[page 375]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ kittāvatā pana bhinnam hoti. kākakulalasoõasigālādãhi mukhatuõķakena vā dāņhāya vā ãsakaü phālitamattenāpi, yassa pana patato ghaüsanena chavimattaü chinnaü hoti, cammaü acchinnaü etaü abhiõõam eva, camme pana chinne bhinnaü. yassāpi sajãvakāle yeva pabhinnagaõķakuņņhapãlakā vā vaõo vā hoti idam pi bhinnaü. tatiyadivasato ppaphåti uddhumātakādibhāvena kuõapabhāvaü upagatam pi bhinnam eva. sabbena sabbaü pana abhinne pi susānagopakehi vā a¤¤ehi vā manussehi gāhāpetuü vaņņati, no ce a¤¤aü labhati, satthakena vā kenaci vā vaõaü katvā gahetabbaü. visabhāge sarãre pana satiü upaņņhapetvā samaõasa¤¤aü uppādetvā sãse vā hatthapādapiņņhiyaü vā vaõaü katvā gahetuü vaņņati. tad antaravatthusmiü kusaü saīkāmetvā cãvaraü aggahesãti pubbe ādiyeyyā 'ti imassa padassa atthavaõõanāyaü nāmamattena dassitesu theyyāvahāra-pasayhāvahāra-parikappāvakārapaņicchannāvahāra -kusāvahāresu kusāvahārena avaharãti attho. imesaü pana avahārānaü evaü nānattaü veditabbaü. yo hi koci sassāmikaü bhaõķaü rattibhāge vā divasabhāge vā sandhicchedādãni katvā adissamāno avaharati, kåņamānakåņakahāpaõādãhi vā va¤cetvā gaõhāti, tass' evaü gaõhato avahāro theyyāvahāro ti veditabbo. yo pana pare pasayha balasā abhibhuyya, atha vā pana saütajjetvā bhayaü dassetvā tesaü santakaü gaõhati panthaghātagāmaghātādãni karonto dāmarikacorā viya kodhavasena paragharaü vilopaü karonto attano pattabalito vā adhikaü balakkārena gaõhantā rājārājamahāmattādayoya, tass' evaü gaõhato avahāro pasayhāvahāro ti veditabbo. parikappetvā gaõhato pana avahāro parikappāvahāro ti vuccati. so bhaõķaparikappaokāsaparikappavasena duvidho, #<[page 376]># %<376 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tatrāyaü bhaõķaparikappo. idh' ekacco sāņakatthiko antogabbhaü pavisitvā sace sāņako bhavissati gaõhissāmi, sace suttaü na gaõhissāmãti parikappetvā andhakāre pasibbakaü gaõhāti, sāņako ce tatra hoti uddhāre yeva pārājikaü. suttaü ce hoti rakkhati, bahi nãharitvā mu¤citvā suttan ti ¤atvā puna āharitvā yathaņhāne ņhapeti rakkhati yeva. suttan ti ¤atvā pi yaü laddhaü taü gahetabban ti gacchati, padavārena kāretabbo, bhåmiyaü ņhapetvā gaõhāti uddhāre pārājikaü. coro coro ti sāmikehi pariyuņņhito chaddetvā palāyati rakkhati. sāmikā disvā gaõhanti, icc etaü kusalaü. a¤¤o ce koci gaõhati bhaõķadeyyaü. atha nivattesu sāmikesu sayam eva taü disvā pagev' etaü mayā nãhaņam, mama dāni santakan ti gaõhati rakkhati bhaõķadeyyaü pana hoti. sace pana suttaü bhavissati gaõhissāmi, sace sāņako na gaõhissāmi, sace sappi bhavissati gaõhissāmi, sace telaü na gaõhissāmãti ādinā nayena parikappetvā gaõhantassāpi es' eva nayo. Mahāpaccariādãsu pana sāņakatthiko pi sāņakapasibbakam eva gahetvā nikkhanto bahi ņhatvā mu¤citvā sāņako ayan ti disvā gacchanto pāduddhāren' eva kāretabbo ti vuttaü. ettha pana sace sāņako bhavissati gaõhissāmãti parikappitattā parikappo dissati, disvā haņattā parikappāvahāro na dissati. Mahā-aņņhakathāyam pana yaü parikappitaü, taü adiņņhaü parikappitabhāve ņhitaü yeva uddharantassa avahāro vutto, tasmā tattha parikappāvahāro dissati. taü ma¤¤amāno taü avaharãti pāëiyā ca sametãti. tattha yvāyaü sace sāņako bhavissati gaõhissāmãti ādinā nayena pavatto parikappo, ayaü bhaõķaparikappo nāma, okāsaparikappo pana evaü veditabbo. idh' ekacco lolabhikkhu parapariveõaü vā kulagharaü vā ara¤¤e kaü mantasālaü vā pavisitvā tattha kathāsallāpena nisinno 'va ki¤ci lobhaõeyyaü parikkhāraü oloketi, olokento ca pana disvā dvārapamukha heņņhāpāsāda pariveõa dvārakoņņhakarukkhamålādivasena paricchedaü katvā sace maü etthantare passissanti duņņhukāmatāya gahetvā vicaranto viya tesaü yeva dassāmi, #<[page 377]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ no ce passissanti harissāmãti parikappeti, tassa taü ādāya parikappitaparicchedaü atikkantamatte pārājikaü. sace upacārasãmaü parikappeti, tad abhimukho gacchanto kammaņņhānādãni manasikaronto vā a¤¤avihito vā asatiyā upacārasãmaü atikkamati bhaõķadeyyaü. athāpi 'ssa taü ņhānaü pattassa coro vā hatthã vā vāëamigo vā mahāmegho vā vuņņhahati, so ca tamhā upaddavā mu¤citukamyatāya sahasā taü ņhānaü atikkamati bhaõķadeyyam eva. keci pan' ettha yasmā måle theyyacittena gahitaü, tasmā na rakkhati avahāro yevā 'ti vadanti, ayaü tāva Mahā-aņņhakathānayo. Mahāpaccariyam pana sace pi yo antoparicchede hatthiü vā assaü vā abhiråhitvā naü n' eva pājeti, na pājāpeti, paricchede atikkante pi pārājikaü n' atthi, bhaõķadeyyam evā 'ti vuttaü. tatra yvāyaü sace maü etthantare passissanti duņņhukāmatāya gahetvā vicaranto viya etesaü yeva dassāmãti pavatto parikappo, ayaü okāsaparikappo nāma. evam imesaü dvinnam pi parikappānaü vasena parikappetvā gaõhato avahāro parikappāvahāro ti veditabbo. paņicchādetvā pana avaharaõaü paņicchannāvahāro. so evaü veditabbo; yo bhikkhu manussānaü uyyānādãsu kãëantānaü vā parivisantānaü vā omu¤citvā ņhapitaü alaīkārabhaõķakāü disvā sace onamitā gaõhissāmi, kiü samaõo gaõhatãti maü jānitvā viheņheyyun ti paüsunā vā paõõena vā paņicchādeti pacchā gaõhissāmãti, tassa ettāvatā uddhāro n' atthãti na tāva avahāro hoti. yadā pana te manussā antogāmaü pavisitukāmā taü bhaõķakaü vicinantāpi apassitvā, idāni andhakāro sve 'va jānissāmā 'ti sālayā eva gatā honti. ath' assa taü uddharato uddhāre pārājikaü. paticchannakāle yeva taü mama santakan ti sa¤¤āya vā gatā dāni te chaķķitabhaõķaü idan ti paüsukålasa¤¤āya vā gaõhantassa pana bhaõķadeyyaü. #<[page 378]># %<378 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tesu dutiyadivase āgantvā vicinitvā adisvā dhuranikkhepaü katvā gatesu pi gahitaü bhaõķadeyyam eva, yasmā tassa payogena tehi na diņņhaü. yo pana tathāråpaü bhaõķaü disvā yathāņņhāne ņhitaü yeva appaņicchādetvā theyyacitto pādena akkamitvā kaddame vā vālikāya vā paveseti, tassa pavesitamatte yeva pārājikaü. kusaü saīkāmetvā pana avaharaõaü kusāvahāro ti vuccati. so pi evaü veditabbo, yo hi bhikkhu kusaü pātetvā cãvare bhājiyamāne attano koņņhāsassa samãpe ņhitaü appagghataraü vā mahagghataraü vā samasamaü vā agghena parassa koņņhāsaü haritukāmo attano koņņhāse patitaü kusadaõķakaü parassa koņņhāse pātetukāmo uddharati rakkhati tāva, parassa koņņhāse pāteti rakkhat' eva. yadā pana tasmiü pātite parassa koņņhāsato parassa kusadaõķakaü uddharati, uddhaņamatte pārājikaü hoti. sace paņhamataraü parakoņņhāsato kusadaõķakaü uddharati , attano koņņhāse pātetukāmatāya uddhāre rakkhati, pātane rakkhati, attano koņņhāsato pana attano daõķakaü uddharati, uddhāre yeva rakkhati. taü uddharitvā parakoņņhāse pātentassa hatthato muttamatte pārājikaü. sace pana dvãsu pi koņņhāsesu patitadaõķako adassanaü gameti, tato avasesabhikkhåsu gatesu itaro mayhaü bhante daõķako na pa¤¤āyati, mayhaü pi āvuso na pa¤¤āyati, katamo pana bhante mayhaü bhāgo ti, ayaü tuyhaü bhāgo ti attano bhāgaü dasseti, tasmiü vivaditvā vā avivaditvā vā taü gaõhitvā gate itaro tassa bhāgaü uddharati, uddhāre pārājikaü. sace pi tena ahaü mama bhāgaü tuyhaü na demi, tvaü pana attano bhāgaü ¤atvā gaõhāti vutte pi nāyaü mamā 'ti jānanto pi tass' eva bhāgaü gaõhāti, uddhāre pārājikaü. sace pana itaro ayaü tuyhaü bhāgo ayaü mayhaü bhāgo ti kiü iminā vivādenā ti cintetvā mayhaü vā patto hotu tumhākaü vā, yo varabhāgo taü tumhe gaõhathā 'ti vadati, #<[page 379]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ dinnakaü nāma gahitaü hoti, n' atth' ettha avahāro. sace pi so vivādabhãruko bhikkhu yaü tuyhaü ruccati, taü gaõhāti vutto attano pattaü varabhāgaü ņhapetvā lāmaka¤ ¤eva gahetvā gacchati, tato itarassa vicitāvasesaü gaõhantassāpi avahāro n' atth' eva 'ti. --kusasaīkāmanavatthukathā niņņhitā--. aņņhakathāsu pana vuttaü imasmiü ņhāne kusasaīkāmanavasena cãvarabhājanãyam eva ekaü āgataü, catuõõam pi pana paccayānaü uppatti ca bhājanãya¤ ca nãharitvā dassetabban ti. eva¤ ca vatvā cãvarakkhandhake, patigaõhātu me bhante bhagavā sãveyyakaü dussayugaü bhikkhusaīghassa ca gahapaticãvaraü anujānātå 'ti, idaü Jãvakavatthuü ādiü katvā ussannacãvarakathā. senāsanakkhandhake: tena kho pana samayena Rājagahaü dubbhikkhaü hoti manussā na sakkonti saīghabhattaü kātuü, icchanti uddesabhattaü nimantanaü salākaü pakkhikaü uposathikaü pātipadikaü kātun ti, idaü suttam ādiü katvā piõķapātakathā. senāsanakkhandhake yeva: tena kho pana samayena sattarasavaggiyā bhikkhå a¤¤ataraü paccantimaü vihāraü paņisaīkharonti idha mayaü vassaü vasissāma 'ti, addasāsuü kho chabbaggiyā bhikkhå sattarasavāggiye bhikkhå vihāraü paņisaīkharonte ti, idaü chabbaggiyavatthuü ādiü katvā āgatasenāsanakathā, tad avasāne ca sappiādibhesajjakathā vitthārena kathitā, mayam pana taü sabbaü āgatāgataņņhāne yeva kathayissāma, evaü kathane kāraõaü pubbe vuttam eva. itoparaü jantāgharavatthuü uttānattham eva, pa¤casu vighāsavatthåsu te bhikkhå anupasampannehi kappiyaü kārāpetvā paribhu¤jiüsu vighāsaü pana gaõhantena khāyitāvasesaü chaķķitaü gahetabbaü. yadi sakkoti khādante chaķķāpetvā gaõhituü etam pi vaņņati, #<[page 380]># %<380 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ attaguttatthāya pana parānuddayatāya ca na gahetabbaü. odanakhādaniyapåvaucchutimbaråsakabhājaniyavatthusu aparassa bhāgaü dehãti asantaü puggalaü āha. amålakaü aggahesãti sāmikesu dentesu evaü aggahesi. anāpatti bhikkhu pārājikassā 'ti sāmikehi dinnaü aggahesi, ten' assa anāpatti vuttā. āpatti sampajānamusāvāde pācittiyassā 'ti, yo pana sampajānamusāvādo vutto, tasmiü pācittiyaü āha, parato tekaņulayāguvatthumhi viya, gahaõe pana ayaü vinicchayo. saīghassa santakaü sammatena vā āõattehi vā ārāmikādãhi dãyamānaü gihãna¤ ca santakaü sāmikena vā āõattena vā dãyamānaü aparassa bhāgaü dehãti vatvā gaõhato bhaõķadeyyaü, a¤¤ena dãyamānaü gaõhanto bhaõķagghena kāretabbo. asammatena vā aõānattena vā dãyyamāne aparam pi bhāgaü dehãti vatvā vā kåņavassāni gaõetvā vā gaõhanto paņņacatukke viya tassa uddhāre yeva bhaõķagghena kāretabbo. itarehi dãyyamānaü evaü gaõhato bhaõķadeyyaü, sāmikena panā imassa dehãti dāpitaü vā sayaü dinnaü vā sudinnan ti ayam ettha sabbaņņhakathāvinicchayato sāro. odanãyagharādivatthusu odanãyagharaü nāma vikkāyikabhattapacanagharaü, sånāgharaü nāma vikkāyikamaüsapacanagharaü, påvagharaü nāma vikkāyikakhajjakapacanagharaü, sesam ettha parikkhāravatthåsu ca pākaņam eva. pãņhavatthusmiü so bhikkhu parikappetvā etaü ņhānaü sampattaü gaõhissāmãti saīkāmesi, ten' assa saīkamane avahāro n' atthi, saīkāmetvā puna parikampitokāsato gahaõe pārājikaü vuttaü. evaü haranto ca yadi pãņhake theyyacittaü n' atthi, thavikaü agghāpetvā kāretabbo, atha pãņhake pi atthi, #<[page 381]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ubho agghāpetvā kāretabbo ti. bhisiādãni tãõi vatthåni pākaņāne'va. vissāsagāhādisu tãsu vatthåsu gahaõe anāpatti, āharāpentesu bhaõķadeyyaü piõķāya paviņņhassa paņiviüso anto upacārasãmāyaü ņhitass' eva gahetuü vaņņati. yadi pana dāyakā bahi upacāraņņhānam pi bhante gaõhatha āgantvā paribhu¤jissantãti vadanti, evaü antogāmaņņhānam pi gahetuü vaņņati. sesam ettha uttānattham eva. sattasu ambacorakādivatthåsu paüsukålasa¤¤āya gahaõe anāpatti, āharāpentesu bhaõķadeyyaü, theyyacittena paribhoge pārājikaü. tatrāyaü vinicchayo, sāmikāpi sālayā corāpi sālayā paüsukålasa¤¤āya khādantassa bhaõķadeyyaü theyyacittena ganhato uddhāre yeva avahāro bhaõķaü agghāpetvā kāretabbo. sāmikā sālayā corā nirālayā es' eva nayo. sāmikā nirālayā corā sālayā puna gaõhissāmā 'ti kismicid eva gahaõaņņhāne khãpitvā gatā es' eva nayo. ubho pi nirālayā paüsukålasa¤¤āya khādato anāpatti. theyyacittena dukkaņaü, saīghassa ambādãsu pana saīghārāme jātaü vā hotu ānetvā dinnaü vā pa¤camāsakaü vā atirekapa¤camāsakaü vā agghanakaü avaharantassa pārājikaü. paccante coråpaddavena gāmesu vuņņhahantesu bhikkhå pi vihāre chaķķetvā puna āvasante janapade āgamissāmā 'ti saussāhā 'va gacchanti, bhikkhå tādisaü vihāraü patvā ambapakkādãni chaķķitakāknãti paüsukålasa¤¤āya paribhu¤janti anāpatti. theyyacittena paribhu¤jato avahāro hoti, bhaõķaü agghāpetvā kāretabbo. Mahāpaccariyaü pana saīkhepaņņhakathāya¤ ca avisesena vuttaü. chaķķãtavihāre phalāphalaü theyyacittena paribhu¤jato na pārājikaü. kasmā, āgatānāgatānaü santakattā ti gaõasantake pana puggalike ca saussāhamattam eva pamāõaü, sace pana tato ambapakkādiü kulasaīgahaõatthāya deti, kuladåsakadukkaņaü, theyyacittena dento agghena kāretabbo. saīghike pi es' eva nayo. senāsanatthāya niyamitaü kulasaīgahatthāya dadato dukkaņaü, #<[page 382]># %<382 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ issaravatāya thullaccayaü, theyyacittena pārājikaü. no ce vatthuü pahoti, agghena kāretabbo. bahi upacārasãmāya nisãditvā issaravatāya paribhu¤jato gãvā. gaõķiü paharitvā kālaü ghosetvā mayhaü pāpuõātãti khāditaü sukhāditaü, gaõķiü apaharitvā kālam eva ghosetvā gaõķim eva paharitvā kālaü aghosetvā gaõķim pi apaharitvā kālam pi aghosetvā a¤¤esaü n' atthi bhāvaü ¤atvā mayhaü pāpuõātãti khāditāpi sukhāditam eva. pupphārāmavatthu dvayaü pākaņam eva. vuttavādikavatthuttaye vutto vajjemãti tayā vutto hutvā tava vacanena vadāmãti attho. anāpatti bhikkhu pārājikassā 'ti sāmikehi dinnattā anāpatti. na ca bhikkhave vutto vajjemãti vattabbo ti ahaü tayā vutto hutvā tava vacanena vadāmãti evaü a¤¤o bhikkhu a¤¤ena bhikkhunā na vattabbo ti attho. paricchedaü pana katvā idaü nāma tava vacanena gaõhissāmãti vattuü vaņņati. vutto vajjehãti mayā vutto hutvā mama vacanena vadehãti attho, sesaü vuttanayam eva. imesu pi ca dvãsu catthåsu paricchedaü katvā vattuü vaņņati. ettāvatā hi upārambhā mutto hotãti. maõivatthuttayassa majjhime vatthusmiü nāhaü akallako ti nāhaü gilāno ti attho, sesaü pākaņam eva. såkaravatthudvaye ki¤cāpi paņhamassa bhikkhuno chātajjhattaü disvā kāru¤¤ena mocitattā anāpatti. sāmikesu pana asampaņicchantesu bhaõķadeyyaü, tāva mahanto vā matasåkaro āharitvā dātabbo, tad agghanakaü vā bhaõķaü. sace pāsasāmike kuhi¤cāpi na passati, pāsasāmantā tad agghanakaü kāsāvaü vā thālakāü vā yathā te āgatā passanti, ãdise ņhāne ņhapetvā 'va gantabbaü. theyyacittena pana mocentassa pārājikam eva. ettha ca koci såkaro pāsaü pādena kaķķhitvā chinnamatte pāse ņhānācāvanadhammena ņhānena ņhito hoti caõķasote baddhanāvā viya. #<[page 383]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ koci attano dhammatāya ņhito, koci nipanno, koci kåņapāsena baddho hoti. kåņapāso nāma yassa ante dhaõukaü vā aīkusako vā a¤¤o vā koci daõķako baddho hoti, yo tattha tattha rukkhādãsu laggitvā såkarassa gamanaü nivāreti. tatra pāsaü kaķķhitvā ņhitassa ekam eva ņhānaü pāsabandhanaü, ye hi pāse muttamatte vā chinnamatte vā palāyati, attano dhammatāya ņhitassa bandhana¤ ca cattāro ca pādā ti pa¤caņhānāni, nipannassa bandhana¤ ca sayana¤ cā 'ti dve ņhānāni. kåņapāsabaddhassa yattha yattha gacchati, taü tad eva ņhānaü. tasmā taü tata tato mocentā dasa pi vãsatim pi satam pi bhikkhå pārājikaü āpajjanti, tattha tattha āgataü disvā ekam eva dāsaü palāpento viya. purimānaü pana tiõõaü catuppadakathāyaü vuttanayena phandāpanaņhānācāvanāni veditabbāni. suõakhadaņņhaü såkaraü vissajjāpentassāpi kāru¤¤ādhippāyena bhaõķadeyyaü, theyyacittena pārājikaü. pāsaņņhānam pana suõakhasamãpaü vā asampattaü paņipathaü gantvā paņhamam eva palāpentassa avahāro n' atthi. yo pi baddhasåkarassa ghāsa¤ ca pānãyaü ca datvā balaü gāhāpetvā ukkuņņhiü karoti utrasto palāyissatãti, so ca palāyati pārājikaü. pāsaü dubbalaü katvā ukkaņņhisaddena palāpentassāpi es' eva noyo. yo pana ghāsa¤ ca pānãya¤ ca datvā gacchati balaü gahetvā palāyissatãti, so ca palāyati bhaõķadeyyaü, pāsaü dubbalaü katvā gacchantassāpi es' evanayo. pāsasantike satthaü vā aggiü vā ņhapeti chinne vā daķķhe vā palāyissatãti, såkaro pāsaü cālento chinne vā daķķhe vā palāyati, bhaõķadeyyam eva. pāsaü yaņņhiyā saha pāteti, pacchā såkaro taü maddanto gacchati bhaõķadeyyaü. såkaro aduhaëapāsāõehi akkanto hoti, taü palāpetu kāmassa aduhaëaü kāru¤¤ena ukkhipato bhaõķadeyyaü, theyyacittena pārājikaü. sace ukkhittamatte āgantvā pacchā gacchati, bhaõķadeyyam eva, ukkhãpitvā ņhapitaü adåhaëaü pāteti, pacchā såkaro taü maddanto gacchati bhaõķadeyyaü. #<[page 384]># %<384 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ opāte patitasåkaram pi kāru¤¤ena uddharato bhaõķadeyyaü, theyyacittena pārājikaü. opātaü påretvā nāseti, pacchā såkaro taü maddanto gacchati bhaõdadeyyaü. såle viddhaü kāru¤¤ena uddharati bhaõķaķeyyaü, theyyacittena pārājikaü. sålaü uddharitvā chaķķeti, bhaõķadeyyaü. vihārabhåmiyaü pana pāse vā aduhaëaü vā oķķentā vāretabbā, migaråpānaü paņisaraõaņņhānam etaü, mā idha evaü karothā 'ti, sace harāpetha bhante ti vadanti, harāpetuü vaņņati. atha sayaü haranti, sundaram eva. atha n' eva haranti na harituü denti, rakkhaü yācitvā harāpetuü vaņņati. manussā sassarakkhaõakāle khettesu pāse ca adåhaëādãni ca karonti, maüsaü khādantā sassāni rakkhissāmā 'ti. vãtivatte sassakāle tesu anālayesu pakkantesu tattha baddhaü vā patitaü vā mocetuü vaņņati. migavatthudvaye pi såkaravatthåsu vuttasadiso yeva vinicchayo. macchavatthudvaye pi es' eva nayo. ayam pana viseso. kuminamukhaü vivaritvā vā pacchāmuņakaü mu¤citvā vā passena chiddaü katvā kuminato macche pothetvā palāpentassa pārājikaü. bhattasitthāni dassetvā evaü palāpentassāpi pārājikaü. saha kuminena uddharato pi pārājikaü. kevalaü kuminamukhaü vivarati, pacchā muņakaü mu¤cati, chiddaü vā karoti, macchā pana attano dhammatāya palāyanti bhaõķadeyyaü. evaü katvā bhattasitthāni dasseti, macchā gocaratthāya nikkhamitvā palāyanti bhaõķadeyyam eva. mukhaü vivaritvā pacchā muņakaü amu¤citvā passe chiddaü akatvā kevalaü bhattasitthāni dasseti, macchā pana chātakajjhattā sãsena paharitvā okāsaü katvā gocaratthāya nikkhamitvā palāyanti bhaõķadeyyam eva. tucchakuminassa mukhaü vivarati pacchā, muņakaü vā mu¤cati chiddaü vā karoti, āgatāgatā macchā dvāraü pattā muņakacchiddehi palāyanti bhaõķadeyyam eva, #<[page 385]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tucchakuminaü gahetvā gumbe khipati bhaõķadeyyam evā 'ti. yāne bhaõķaü pãņhesu thavikāya sadisaü maüsapesivatthumhi sace ākāse gaõhāti, gahitaņņhānam eva ņhānaü, taü chah' ākārehi paricchinditvā ņhānācāvanaü veditabbaü. sesam ettha dārugopālakarajakasāņakavatthåsu ca ambacorakādi vatthåsu ca vuttanayena vinicchinitabbaü. kumbãvatthusmiü yo sappitelādãni pādagghanakāni gahetvā na puna evaü karissāmãti saüvare ņhatvā ņhatvā dutiyadivasādãsu pi puna citte uppanne evam evaü dhuranikkhepaü katvā katvā paribhu¤janto sabbam pi taü paribhu¤jati n' ev' atthi pārājikaü, dukkaņaü vā thullaccayaü vā āpajjati bhaõķadeyyam pana hoti. ayam pi bhikkhu evam evaü akāsi. tena vuttaü anāpatti bhikkhu pārājikassā 'ti. dhuranikkhepaü pana akatvā divase divase paribhu¤jissāmãti thokaü thokam pi paribhu¤jato yasmiü divase pādagghanakaü pårati tasmiü pārājikaü. saüvidāvahāravatthåni saüvidāvahāre muņņhivatthåni odaniyagharādivatthåsu, dvevighāsavatthåni ambacorakādi vatthåsu vuttavinicchayanayena veditabbāni. dve tiõavatthåni uttānatthān' eva. ambabhājāpanādi vatthåsu te bhikkhå ekaü gāmakāvāsaü paricchinnabhikkhukaü agamaüsu. tattha bhikkhå phalāphalaü paribhu¤jamānāpi tesu āgatesu therānaü phalāni dethā 'ti kappiyakārakānaü avocuü. atha te bhikkhå kiü saīghikaü amhākaü na pāpuõātãti gaõķiü paharitvā bhājāpetvā tesam pi vassaggena bhāgaü datvā attanāpi paribhu¤jiüsu. tena nesaü bhagavā, anāpatti bhikkhave paribhogatthāyā 'ti āha. tasmā idāni pi yattha āvāsikā āgantukānaü na denti, phalavāre ca sampatte a¤¤esaü abhāvaü disvā corikāya attanā 'va khādanti, tattha āgantukehi gaõķiü paharitvā bhājetvā paribhu¤jituü vaņņati. #<[page 386]># %<386 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ yattha pana āvāsikā rukkhe rakkhitvā phalavāre sampatte bhājetvā khādanti, catåsu paccayesu sammā upanenti, anissarā tattha āgantukā. ye pi rukkhā cãvaratthāya niyametvā dinnā, tesu pi āgantukā anissarā. es' eva nayo sesapaccayatthāya niyametvā dinne pi. ye pana tathā aniyamitā āvāsikā ca te rakkhitvā gopitvā corikāya paribhu¤janti, na tesu āvāsikānaü katikāya ņhātabbaü. ye phalaparibhogatthāya dinnā, āvāsikā ca ne rakkhitvā gopetvā sammā upanenti, tesu yeva tesaü katikāya ņhātabbaü. Mahāpaccariyam pana vuttaü catunnaü paccayānaü niyametvā dinnaü theyyacittena paribhu¤janto bhaõķaü agghāpetvā kāretabbo. paribhogavasena bhājetvā paribhu¤jantassa bhaõķadeyyaü. yam pan' ettha senāsanatthāya niyamitaü, taü paribhogavasen' eva bhājetvā paribhu¤jantassa thullaccaya¤ ca bhaõķadeyya¤ cā 'ti. odissa cãvaratthāya dinnaü cãvare yeva upanetabbaü. sace dubbhikkhaü hoti bhikkhå piõķapātena kilamanti, cãvaram pana sulabhaü, saīghasuņņhutāya apalokanakammaü katvā piõķapāte pi upanetuü vaņņati. senāsanena gilānapaccayena vā kilamantesu saīghasuņņhutāya apalokanakammaü katvā tad atthāya pi upanetuü vaņņati. odissa piõķapātatthāya gilānapaccayatthāya ca dinne pi es' eva nayo. uddissa senāsanatthāya dinnaü pana garubhaõķaü hoti, taü rakkihtvā gopetvā tad attham eva upanetabbaü. sace pana dubbhikkhaü hoti, bhikkhå piõķapātena na yāpenti, ettha rājarogacorabhayādãhi a¤¤attha gacchantānaü vihārā palujjanti, tāëanālikerādike vināsenti. senāsanapaccayam pana nissāya yāpetuü sakkā hoti, evaråpe kāle senāsanaü vissajjetvāpi senāsanajagganatthāya paribhogo bhagavatā anu¤¤āto, tasmā ekaü vā dve vā varasenāsanāni ņhapetvā itarāni lāmakakoņiyā piõķapātatthāya vissajjetuü vaņņanti. målavatthucchedaü pana katvā na upanetabbaü. #<[page 387]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ yo pana ārāmo catupaccayatthāya niyāmetvā dinno, tattha apalokanakammaü na kātabbaü. yena pana paccayena ånaü, tad atthaü upanetuü vaņņati. ārāmo jaggitabbo, vetanaü datvāpi jaggāpetuü vaņņati. ye pana vetanaü labhitvā ārāme yeva gehaü katvā vasantā rakkhanti, te ce āgatānaü bhikkhånaü nālikeraü vā tāëapakkaü vā denti, yaü tesaü saīghena anu¤¤ātaü hoti divase divase ettakaü nāma khādathā 'ti, tad eva te dātuü labbhanti. tato uttariü tesaü dadantānam pi gahetuü na vaņņati. yo pana ārāmaü keõiyā gahetvā saīghassa catupaccayatthāya kappiyabhaõķam eva deti, ayaü bahukam pi dātuü labhati. cetiyassa padãpatthāya vā khaõķaphullapaņisaīkharaõatthāya vā dinnāarāmo pi jaggitabbo. vetanaü datvāpi jaggāpetabbo. vetana¤ ca pan' ettha cetiyasantakam pi saīghasantakam pi dātuü vaņņati. etam pi ārāmaü vetanena tatth' eva vasitvā rakkhantāna¤ ca keõiyā gahetvā kappiyabhaõķadāyakāna¤ ca tattha jātakaphaladānaü vuttanayen' eva veditabbaü. ambapāëakādivatthåsu anāpatti bhikkhave gopakassa dāne ti, ettha kataraü gopakadānaü vaņņati, kataraü na vaņņatãti. Mahāsummatthero tāva āha, yaü gopakassa paricchinditvā dinnaü hoti ettakaü divase divase gaõhāti, tad eva vaņņati, tato uttariü na vaņņatãti. Mahāpadumatthero panāha, kiü gopakānaü panõõaü āropetvā nimittasa¤¤aü vā katvā dinnaü atthi, etesaü hatthe vissaņņhakassa ete issarā, tasmā yaü te denti, taü bahukam pi vaņņatãti. Kurundaņņhakathāyaü pana vuttaü, manussānaü ārāmaü vā a¤¤aü phalāphalaü dāyakā rakkhanti, tehi dinnaü vaņņati, #<[page 388]># %<388 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ āharāpetvā pana na gahetabbaü. saīghike pana cetiyasantake ca keõiyā gahetvā rakkhantass' eva dānaü vaņņati. vetanena rakkhantassa attano bhāgamattaü vaņņatãti. Mahāpaccariyam pana yaü gihãnaü ārāmarakkhakā bhikkhånaü denti, etaü vaņņati. bhikkhusaīghassa pana ārāmagopakā yaü attano bhatiyā khaõķetvā denti, etaü vaņņati. yo pi upaķķhārāmaü vā kocid eva rukkho vā bhatiü labhitvā rakkhati, tassāpi attano sampattarukkhato yeva dātuü vaņņati. keõiyā gahetvā rakkhantassa pana sabbam pi vaņņatãti vuttaü. evaü pana sabbaü vya¤janato nānaü atthato ekam eva, tasmā adhippāyaü ¤atvā gahetabbaü. dāruvatthumhi tāvakāliko ahaü bhagavā ti tāvakālikacitto ahaü bhagavā ti vattukāmena vuttaü, tāvakālikacitto ti puna āharitvā dassāmãti evaü citto ahan ti vuttaü hoti. bhagavā tāvakālike anāpattãti āha. ayaü pan' ettha pāëimuttakavinicchayo:sace saīgho saīghikaü kammaü kāreti uposathāgāraü vā bhojanasālaü vā, tato āpucchitvā tāvakālikaü haritabbaü, yo pana saīghiko dabbasambhāro agutto deve vassante temati ātapena sukkhati, taü sabbam pi āharitvā attano āvāse kātuü vaņņati. saīgho āharāpento a¤¤ena vā dabbasambhārena målena vā sa¤¤āpetabbo. na sakkā ce hoti sa¤¤āpetuü, saīghikena bhante kataü taü saīghikaparibhogena vaëa¤jathā 'ti vattabbaü. senāsanassa pana ayam eva bhikkhu issaro ti, sace pāsāõatthambho vā rukkhatthambho vā kavāņaü vā vātapānaü vā na ppahoti, saīghikaü tāvakālikaü āharitvā pākatikaü kātuü vaņņati, es' eva nayo a¤¤esu dabbasambhāresu. udakavatthusmiü yadā udakaü dullabhaü hoti, #<[page 389]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ yojanato pi addhayojanato pi āharãyati, evaråpe pariggahitaudake avahāro. yato pi aharimato vā pokkharaõã ādãsu ņhitato vā kevalaü yāgubhattaü sampādenti, pāniyaparibhoga¤ ca karonti, na a¤¤aü mahāparibhogaü, taü pi theyyacittena gaõhato avahāro. yato pana ekaü vā dve vā ghaņe gahetvā āsanaü dhovituü bodhirukkhe si¤cituü, udakapåjaü kātuü, rajanaü pacituü labbhati. tattha saīghassa katikāvasen' eva paņipajjitabbaü. atirekaü gaõhanto mattikādãni vā theyyacittena pakkhipanto bhaõķaü agghāpetvā kāretabbo. sace āvāsikā katikavattaü daëhaü karonti, a¤¤esaü bhaõķakaü dhovituü vā rajituü vā na denti, attanā pana a¤¤esaü apassantānaü gahetvā sabbaü karonti, tesaü katikāya na ņhātabbaü. yattakaü te dhovanti, tattakaü dhovitabbaü. sace saīghassa dve tisso pokkharoõiyo vā udakasoõķiyo vā honti, katikā ca katā ettha nahāyitabbaü, ito pānãyaü gahetabbaü, idha sabbaparibhogo kātabbo ti, katikavatten' eva sabbaü kātabbaü. yattha katikā n' atthi, tattha sabbaparibhogo vaņņatãti. mattikavatthusmiü yattha mattikā dullabhā honti nānappakārā vā vaõõamattikā āharitvā ņhapitā, tattha thokāpi pa¤camāsakaü agghati, tasmā pārājikaü. saīghike pana kamme cetiyakamme ca niņņhite saīghaü āpucchitvā tāvakālikaü vā gahetuü vaņņati. sudhāyaü pi cittakammavaõõesu pi es' eva nayo. tiõavatthåsu jhāpitatiõe ņhānācāvanassa abhāvena dukkaņaü, bhaõķadeyyam pana hoti. saīgho tiõavatthuü jaggitvā saīghikaü āvāsaü chādeti, puna kadāci jaggituü na sakkoti, ath' a¤¤o eko bhikkhu vattasãsena jaggati, saīghass' ev' etaü. no ce jaggati, saīghena eko bhikkhu vattabbo jaggitvā dehãti. #<[page 390]># %<390 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ so ce bhāgaü icchati bhāgaü datvāpi jaggāpetabbaü. sace bhāgaü vaķķheti, dātabbam eva. vaķķheti yeva, gaccha jaggitvā sabbaü gahetvā attano senāsanaü chādehãti vattabbo. kasmā, naņņhe attho n' atthi, dadantehi pana savatthukaü na dātabbaü, garubhaõķaü hoti, tiõamattaü pana dātabbaü. tasmiü ce jaggitvā attano senāsanaü chādente puna saīgho jaggituü pahoti, tvaü mā jaggi saīgho jaggissatãti vattabbo. ma¤cādãni sattavatthåni pākaņā n' eva. pāëiyaü pana anāgatam pi pāsāõatthambhaü vā rukkhatthambhaü vā a¤¤am vā ki¤ci pādagghanakaü harantassa pārājikam eva. padhānagharādãsu chaķķitapatitānaü pariveõādãnaü kuķķam pi pākāram pi bhinditvā iņņhakādãni avaharantassāpi es' eva nayo. kasmā, saīghikaü nāma kadāci ajjhāvasanti, kadāci na ajjhāvasanti, paccante corabhayena janapade vuņņhahante chaķķitavihārādãsu ki¤ci parikkhāraü harantassāpi es' eva nayo. ye pana tato tāvakālikaü haranti, puna āvasitesu ca vihāresu bhikkhå āharāpenti dātabbaü. sace pi tato āharitvā senāsanaü kataü hoti, taü vā tad agghanakaü vā dātabbam eva. puna āvasissāmā 'ti ālayaü acchinditvā vuņņhitesu janapadesu gaõasantakaü vā puggalikaü vā gahitaü hoti, te ce anujānanti, paņikammena kiccaü n' atthi. saīghikam panagarubhaõķaü, tasmā paņikammaü kattabbam eva. --vihāraparibhogavatthuü uttānattham eva--. anujānāmi bhikkhave tāvakālikaü haritun ti, ettha yo bhikkhu saīghikaü ma¤caü vā pãņhaü vā tāvakālikaü haritvā attano phāsukaņņhāne ekam pi dve pi māse saīghikaparibhogena paribhu¤jati āgatānaü buķķhatarānaü deti na paņibāhati, #<[page 391]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tassa tasmiü naņņhe pi jiõõe pi thenāya avahaņe pi gãvā na hoti, vasitvā pana gacchantena yathāņhāne ņhapetabbaü. yo pana puggalikaparibhogena paribhu¤jati āgatānaü buķķhatarānaü na deti, tassa tasmiü naņņhe gãvā hoti. a¤¤am pana āvāsaü haritvā paribhu¤jantena sace tattha buķķhataro āgantvā vuņņhāpeti, mayā idaü asukāvāsato nāma āhaņaü, gacchāmi taü pākatikaü karomãti vattabbaü. sace so bhikkhu ahaü karissāmãti vadati, tassa bhāraü katvāpi gantuü vaņņatãti saīkhepaņņhakathāyaü vuttaü. Campāvatthumhi tekaņulayāgå ti tilataõķulamuggehi vā tilataõķulamāsehi vā tilataõķulakulatthehi vā tilataõķulehi saddhiü yaü ki¤ci ekaü aparaõõaü pakkhipitvā tãhi kaņā. etaü kira imehi tãhi catubhāgaudakasambhinne khãre sappimadhusakkharādãhi yojetvā karonti. Rājagahavatthumhi madhugolako ti atirasapåvo vuccati, madhusãsakam pi vadanti, sesam ettha vatthudvaye pi odanabhājaniyavatthusmiü vuttanayen' eva veditabbam. Ajjukavatthusmiü etad avocā 'ti gilāno hutvā avoca. āyasmā Upāëi āyasmato Ajjukassa pakkho ti na agatigamanavasena pakkho. api ca kho anāpattisa¤¤itāya lajjãanuggahena vinayānuggahena ca thero pakkho ti veditabbo. sesam ettha uttānattham eva Bārāõasãvatthusmiü corehi uddhutan ti corehi viluttaü. iddhiyā ānetvā pāsāde ņhapesãti thero kira taü kulaü sokasallasamappitaü āvaņņantaü disvā tassa kulassa anukampāya pasādānurakkhaõaņņhāya dhammānuggahena attano iddhiyā tesaü yeva pāsādakaü dārakānaü samãpe hotå 'ti adhiņņhāsi. dārakā amhākaü pāsādo ti sa¤jānitvābhiruhiüsu,ato thero iddhiü paņisaühari. #<[page 392]># %<392 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.2.>% pāsādo pi sakaņņhāne yeva aņņhāsi. vohāravasena pana vuttaü, te dārake iddhiyā ānetvā pāsāde ņhapesãti. iddhivisaye ti ãdisāya adhiņņhānaiddhiyā anāpatti, vikubbaõaiddhi pana na vaņņati. avasāne vatthudvayaü uttānattham evā 'ti. Samantapāsādikāya vinayasaüvaõõanāya dutiyapārājikavaõõanā niņņhitā. tatrāyaü anusāsanã:-- dutiyaü adutiyena yaü jinena pakāsitaü pārājikakilesena pārājikam idaü idha. sikkhāpadaü samattena a¤¤aü ki¤ci na vijjati anekanayavokiõõaü gambhãratthavinicchayaü. tasmā vatthumhi otiõõe bhikkhunā vinaya¤¤utā vinayānuggahen' ettha karontena vinicchayaü. pāëiü aņņhakatha¤ c' eva sādhippāyamasesato ogayha appamattena karaõãyo vinicchayo. āpattidassanussāho na kātabbo kudācanaü passissāmi anāpatti mitikayirātha mānasaü. passitvāpi ca āpattiü avatvā 'va punappunaü vãmaüsitvā 'va vi¤¤åhi saüsanditvā 'va taü vade. kappiye pi ca vatthusmiü cittassa lahuvattino vasena sāma¤¤aguõā cavantãdha puthujjanā. tasmā paraparikkhāraü āsãvisam ivoragaü aggiü viya ca sampassaü nāmaseyya vicakkhaõo ti. #<[page 393]># %% PâRâJIKA III tatiyaü tãhi suddhena yaü buddhena vibhāvitaü pārājikaü tassa dāni patto saüvaõõanākkamo. yasmā tasmā suvi¤¤eyyaü yaü pubbe ca pakāsitaü taü vajjayitvā assāpi hoti saüvaõõanā ayaü. Tena samayena buddho bhagavā Vesāliyaü viharati Mahāvane Kåņāgārasālāyan ti, ettha Vesāliyan ti evaünāmake itthiliīgavasena pattavohāre nagare, ta¤ hi nagaraü tikkhattuü pākāraparikkhepavaķķhanena visālãbhåtattā Vesālãti vuccati. idam pi ca nagaraü sabba¤¤utappatte yeva sammāsambuddhe sabbākārena vepullataü pattan ti veditabbaü. evaü gocaragāmaü dassetvā nivāsaņņhānaü āha Mahāvane Kåņāgārasālāyan ti, tattha Mahāvanaü nāma saya¤jātam aropimaü saparicchedaü mahantaü vanaü. Kapilavatthusāmantā pana mahāvanaü Himavantena saha ekābaddhaü aparicchedaü hutvā mahāsamuddaü āhacca ņhitaü, idaü tādisaü na hoti saparicchedaü mahantaü vanan ti Mahāvanaü. Kåņāgārasālā pana Mahāvanaü nissāya kate ārāme kåņāgāraü anto katvā haüsavaņņakacchannena katā sabbākārasampannā buddhassa bhagavato gandhakuņã veditabbā. anekapariyāyena asubhakathaü kathetãti anekehi kāraõehi asubhākārasandassanappavattaü kāyavicchandaniyakathaü kathesi. seyyathãdaü: atthi imasmiü kāye kesā lomā ... pe...muttan ti. #<[page 394]># %<394 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ kiü vuttaü hoti: bhikkhave imasmiü vyāmamatte kalebare sabbādarenāpi vicãnanto na koci ki¤ci muttaü vā maõiü vā veëuriyaü vā agaruü vā candanaü vā kuīkumaü vā kappåraü vā vāsacuõõādiü vā anumattam pi sucibhāvaü passati. atha kho paramaduggandhaü jeguccham assirãkadassanaü kesalomādiü nānappakāram asuciü yeva passati, tasmā na ettha chando vā rāgo vā karaõãyo. ye hi pi uttamaīge sirasmmiü jātā kesā nāma, te pi asubhā c' eva asucino ca paņikkålā ca. so ca nesaü asubhāsucipaņikkålabhāvo vaõõato pi saõņhānato pi gandhato pi āsayato pi okāsato pãti pa¤cahi kāraõehi veditabbo. evaü lomādãnan ti ayam ettha saīkhepo, vitthāro pana Visuddhimagge* vuttanayen' eva veditabbo. iti bhagavā ekam ekasmiü koņņhāse pa¤capa¤cappabhedena anekapariyāyena asubhakathaü katheti. asubhāya vaõõaü bhāsatãti uddhumātakādi vasena asubhamātikaü nikkhipitvā padabhājaniyena taü vibhajanto vaõõento saüvaõõento asubhāya vaõõaü bhāsati. asubhabhāvanāya vaõõaü bhāsatãti yā ayaü kesādãsu vā uddhumātakādãsu vā ajjhattabahiddhā vatthusu asubhākāraü gahetvā pavattassa cittassa bhāvanā vaķķhanā phātikammaü tassā asubhabhāvanāya ānisaüsaü dassento vaõõaü bhāsati guõaü parikitteti. seyyathãdaü: asubhabhāvanā hi yutto bhikkhave bhikkhu kesādãsu vā vatthusu uddhumātakādãsu vā vatthusu pa¤caīgavippahãnaü pa¤caīgasamannāgataü tividhakalyāõaü dasalakkhaõasampannaü paņhamajjhānaü paņilabhati, #<[page 395]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ so taü paņhamajjhānasaīkhātaü cittama¤jusaü nissāya vipassanaü vaķķhetvā uttamatthaü arahattaü pāpuõātãti. tatrãmāni paņhamassa jhānassa dasalakkhaõāni: pāripanthikato cittavisuddhi majjhimassa samādhinimittassa paņipatti, tattha cittapakkhandanaü visuddhassa cittassa ajjhupekkhaõaü samathapaņipannassa ajjhupekkhaõaü ekattupaņņhānassa ajjhupekkhaõaü, tattha jātānaü dhammānaü anativattanaņņhena sampahaüsanā indriyānaü ekarasaņņhena sampahaüsanā tadupakaviriyavāyanaņņhena sampahaüsanā āsevanaņņhena sampahaüsanā ti, tatrāyaü pāëi: paņhamassa jhānassa ko ādi kiü majjhaü kiü pariyosānaü, paņhamassa jhānassa paņipadāvisuddhi ādi, upekkhānubråhanā majjhe, sampahaüsanā pariyosānaü, paņhamassa jhānassa paņipadāvisuddhi ādi, ādissa kati lakkhaõāni. ādissa tãõi lakkhaõāni. yo tassa paripantho tato cittaü visujjhati visuddhattā cittaü majjhimaü samādhinimittaü paņipajjati, paņipannattā tattha cittaü pakkhandati, ya¤ ca paripanthato cittaü visujjhati, ya¤ ca visuddhattā cittaü majjhimaü samādhinimittaü paņipajjati ya¤ ca paņipannattā tattha cittaü pakkhandati paņhamassa jhānassa paņipadā visuddhi ādi. ādissa imāni tãõi lakkhanāõi. tena vuccati: paņhamajjhānaü ādikalyāna¤ c' eva hoti lakkhaõasampaõõa¤ cā 'ti. paņhamassa jhānassa upekkhānubråhanā majjhe, majjhassa kati lakkhaõāni, majjhassa tãõi lakkhaõāni visuddhaü cittaü ajjhupekkhati samathapaņipannaü ajjhupekkhati ekattupaņņhānaü ajjhupekkhati, ya¤ ca visuddhaü cittaü ajjhupekkhati ya¤ ca samathapaņipannaü ajjhupekkhati, #<[page 396]># %<396 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ya¤ ca ekattupaņņhānaü ajjhupekkhati, paņhamassa jhānassa upekkhānubråhanā majjhe, majjhassa imāni tãõi lakkhaõāni. tena vuccati: paņhamajjhānaü majjhekalyāna¤ c' eva hoti lakkhaõasampanna¤ cā 'ti. paņhamassa jhānassa sampahaüsanā pariyosānaü, pariyosānassa kati lakkhaõāni, pariyosānassa cattāri lakkhaõāni, tattha jātānaü dhammānaü anativattanaņņhena sampahaüsanā indriyānaü ekarasaņņhena sampahaüsanā tadupakaviriyavāyanaņņhena sampahaüsanā āsevanaņņhena sampahaüsanā, paņhamassa jhānassa sampahaüsanā pariyosānaü, pariyosānassa imāni cattāri lakkhaõāni. tena vuccati: paņhamajjhānaü pariyosānakalyāõa¤ c' eva hoti lakkhaõasampanna¤ cā 'ti. evaü tividhattagataü cittaü tividhakalyāõakaü dasalakkhaõasampannaü vitakkasampanna¤ c' eva hoti vicārapãtisukhasampanna¤ ca cittassa adhiņņhānasampanna¤ ca saddhāsampanna¤ ca viriyasatisamādhipa¤¤āsampanna¤ cā 'ti. ādissa ādissa asubhasamāpattiyā vaõõaü bhāsatãti evam pi ittham pãti punappuna vavatthānaü katvā ādisanto asubhasamāpattiyā vaõõaü bhāsati ānisaüsaü katheti guõaü parikitteti. seyyathãdaü: asubhasa¤¤ā paricitena bhikkhave bhikkhuno cetasā bahulaü viharato methunadhammasamāpattiyā cittaü patilãyati patikuņati pativaņņati na sampasārãyati upekkhā vā paņikkålyatā vā saõņhāti, seyyathāpi bhikkhave kukkuņapattaü vā nahārudaddulaü vā aggimhi pakkhittaü patilãyati patikuņati pativaņņati na sampasārãyati, evam eva kho bhikkhave asubhasa¤¤ā paricitena bhikkhuno cetasā bahulaü viharato methunadhammasamāpattiyā cittaü patilãyati patikuņati pativaņņati na sampasārãyatãti. #<[page 397]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ icchām' ahaü bhikkhave addhamāsaü patisallãyitum ti ahaü bhikkhave ekaü addhamāsaü patisallãyituü nilãyituü eko 'va hutvā viharituü icchāmãti attho. n' amhi kenaci upasaīkamitabbo a¤¤atra ekena piõķapātanãhārakenā 'ti yo attanā payuttavācaü akatvā mamatthāya saddhesu kulesu paņiyattaü piõķapātaü nãharitvā mayhaü upanāmeti, taü piõķapātanãhārakaü ekaü bhikkhuü ņhapetvā n' amhi a¤¤ena kenaci bhikkhunā vā gahaņņhena vā upasaīkamitabbo ti, kasmā pana evam āhā 'ti, atãte kira pa¤casatā migaluddakā mahatãhi daõķavākarāhi ara¤¤aü parikkhipitvā haņņhatuņņhā ekato yeva yāvajãvaü migapakkhighātakammena jãvikaü kappetvā niraye uppannā te tattha paccitvā pubbe katena kenacid eva kusalakammena manussesu uppannā kalyāõåpanissayavasena sabbe pi bhagavato santike pabbajja¤ ca upasampada¤ ca labhimsu, tesaü tato målākusalakammato avipakkavipākā aparāparacetanā tasmiü addhamāsabbhantare attåpakkamena ca paråpakkamena ca jãvitåpacchedāya okāsam akāsi, naü bhagavā addasa, kammavipāko nāma na sakkā kenaci paņibāhituü, tesu ca bhikkhåsu puthujjanāpi atthi sotāpannā sakadāgāmã anāgāmi khãõāsavāpi, tattha khãõāsavā appaņisandhikā itare ariyasāvakā niyatagatikā sugatiparāyaõā, puthujjanānaü gati aniyatā, atha bhagavā cintesi: ime attabhāve chandarāgena maraõabhayabhãtā na sakkhissanti gatiü visodhetuü, handa nesaü chandarāgappahāõāya asubhakathaü kathemi, taü sutvā attabhāve vigatachandarāgatāya gativisodhanaü katvā sagge paņisandhiü gaõhissanti, evaü tesaü mama santike pabbajjā sātthikā bhavissatãti. #<[page 398]># %<398 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tato tesaü anuggahāya asubhakathaü katheti, kammaņņhānasãsena, no maraõasaüvaõõanādhippāyena. kathetvā ca pan' assa etad ahosi: sace maü imaü addhamāsaü bhikkhå passissanti ajja eko bhikkhu mato ajja dve. . . pe. . . ajja dasā 'ti āgantvā ārocessanti aya¤ ca kammavipāko na sakkā mayā vā a¤¤ena vā paņibāhituü svāhaü taü sutvāpi kiü karissāmi kim me anatthikena anayabyasanena sutena handāhaü bhikkhånaü adassanaü upagacchāmãti. tasmā evam āha: icchām' ahaü bhikkhave addhamāsaü patisallãyituü n' amhi kenaci upasaīkamitabbo a¤¤atra ekena piõķapātanãhārakenā 'ti. apare panāhu paråpavādavivajjanatthaü evaü vatvā patisallãno ti, pare kira bhagavantaü upadissanti: ayaü sabba¤¤å ahaü saddhammavaracakkavattãti paņijānamāno attano pi sāvake a¤¤ama¤¤aü ghātente nivāretuü na sakkoti kim a¤¤aü sakkhissatãti. tattha paõķitā vakkhanti: bhagavā patisallānam anuyutto imaü pavattim na jānāti koci 'ssa ārocayitāpi n' atthi, sace jāneyya addhā nivāreyyā 'ti, idaü pana icchāmattaü paņhamam ev' ettha kāraõaü. nāssudhā 'ti ettha assudhā 'ti padapåraõamatte avadhāraõatthe vā nipāto. n' eva koci bhagavantaü upasaīkamatãti attho. anekehi vaõõasaõņhānādãhi kāraõehi vokāro assā 'ti anekākāravokāro anekākāravokiõõo anekākārasammisso ti vuttaü hoti. ko so, asubhabhāvanānuyogo taü anekākāravokāraü asubhabhāvanānuyogaü. anuyuttā viharantãti yuttā payuttā viharanti. aņņiyantãti tena kāyena aņņā dukkhitā honti. harāyantãti lajjanti. jigucchantãti sa¤jātajigucchā honti. daharo ti taruõo. yuvā 'ti yobbanena samannāgato. maõķanakajātiyo ti maõķanakapakatiko. #<[page 399]># %% sãsaü nahāto ti sãsena saddhiü nahāto. daharo yuvā 'ti ca ettha daharavacanena paņhamayobbanabhāvaü dasseti, paņhamayobbane hi sattā visesena maõķanakajātiyā honti. sãsaü nahāto ti iminā maõķanānuyogakālaü. yuvāpi hi ki¤ci kammaü katvā saīkiliņņhasarãro na maõķanānuyutto hoti sãsaü nahāto pana so maõķanam evānuyu¤jati, ahikuõapādãni daņņhum pi na icchati, so tasmiü khaõe ahikuõapena vā kukkurakuõapena vā manussakuõapena vā kaõņhe āsattena kenacid eva paccatthikena ānetvā kaõņhe baddhena paņimukkena yathā aņņiyeyya harāyeyya jiguccheyya, evam evaü ti bhikkhå sakena kāyena aņņãyantā harāyantā jigucchantā so viya puriso taü kuõapaü vigatacchandarāgatāya attano kāyaü pariccajitukāmā hutvā satthaü ādāya attanāpi attānaü jãvitā voropenti: tvaü maü jãvitā voropehi ahaü tvan te evaü a¤¤ama¤¤am pi jãvitā voropenti. Migaladdhikam pi samaõakuttakan ti Migaladdhiko ti tassa nāmaü. samaõakuttako ti samaõavesadhārako, so kira sikhāmattaü ņhapetvā sãsaü muõķetvā ekaü kāsāvaü nivāsetvā ekaü aüse katvā vihāraü yeva upanissāya vighāsādabhāvena jãvati. tam pi Migaladdhikaü samaõakuttakaü upasaīkamitvā evaü vadanti. sādhå 'ti āyācanatthe nipāto. no ti upayogabahuvacanaü, sādhu āvuso amhe jãvitā voropehãti vuttaü hoti. tattha ca ariyā n' eva pāõātipātaü kariüsu, na samādapesuü na samanu¤¤ā ahesuü. puthujjanā pana sabbam akaüsu. lohitakan ti lohitamakkhitaü. yena vaggumådā 'ti vaggumatā lokassa pu¤¤asammatā nādã. so pi kira taü pāpaü tattha pavāhessāmãti sa¤¤āya gato. ahud eva kukkuccan ti tesu kira bhikkhåsu kenaci pi kāyavikāro vā vacãvikāro vā na kato, #<[page 400]># %<400 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ sabbe sattā sampajānā dakkhiõena passena nipajjiüsu, taü anussarato tassa kukkuccaü ahosi yeva, nadiyā ānubhāvena appamattakam pi pāpaü pahãnaü nāma n' atthi. ahu vippaņisāro ti tass' eva kukkuccassa sabhāvaniyamanattham etaü vuttaü, vippaņisārakukkuccaü ahosi na vinayakukkuccan ti. alābhā vata me ti ādi kukkuccassa pavatti ākāradassanatthaü vuttaü. tattha alābhā vata me ti āyatiü dāni mama hitasukhalābhā nāma n' atthãti anutthunāti. na vata me lābhā ti iminā pana tam ev' atthaü daëhaü karoti. ayaü h' etthā adhippāyo. sace pi koci lābhā vateti vadeyya taü micchā na vata me lābhā ti. dulladdhaü vata me ti kusalānubhāvena laddham pi idaü manussattaü dulladdhaü vata me. na vata me suladdhan ti iminā pana tam ev' atthaü daëhaü karoti. aya¤ h' ettha adhippāyo. sace pi koci suladdhaü te ti vadeyya taü micchā, na vata me suladdhan ti. apu¤¤aü pasutan ti apu¤¤aü upacitaü janitaü vā. kasmā iti ce. yv āhaü bhikkhå ... pe... voropesin ti. tass' attho yo ahaü sãlavante tāya eva sãlavantatāya kalyāõadhamme uttamadhamme seņņhadhamme bhikkhå jãvitā voropesin ti. a¤¤atarā Mārakāyikā ti nāmavasena apākaņā ekā bhummadevatā micchādiņņhikā mārapakkhikā mārassa anuvattikā: evam ayaü māradheyyaü māravisayaü nātikkamissatãti cintetvā sabbābharaõavibhåsitā hutvā attano ānubhāvaü dassayamānā abhijjamāne udake paņhavãtale caīkamamānā viya āgantvā Migaladdhikaü samaõakuttakaü etad avoca. sādhu sadhå 'ti sampahaüsanatthe nipāto, tasmā eva¤ ca dvivacanaü. #<[page 401]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ atiõõe tāresãti saüsārato atiõõe iminā jãvitā voropaõena tāresi parimocesãti. ayaü kira etissā devatāya bālāya dummedhāya laddhi ye na matā te saüsārato na muttā ye matā te muttā ti, ā saüsāramocakamilakkhā viya evaü laddhikā hutvā tam pi tattha niyojenti evam āha. atha kho Migaladdhiko samaõakuttako tāvabhusaü uppannavippaņisāro pi taü devatāya ānubhāvaü disvā ayaü devatā evam āha: addhā iminā atthena evam eva bhavitabban ti niņņhaü gantvā lābhā kirameti ādãni parikittayanto vihārena vihāraü pariveõena pariveõaü upasaükamitvā. evaü vadetã ti taü taü vihāra¤ ca pariveõa¤ ca upasaükamitvā dvāraü vivaritvā anto pavisitvā bhikkhå evaü vadeti ko atiõõo kaü tāremãti. hoti yeva bhayan ti maraõaü paņicca cittutrāso hoti. hoti chambhitattan ti hadayamaüsaü ādiü katvā sarãracalanaü hoti, atibhayena thaddhasarãrattan ti pi eko, thambhitattaü hi chambhitattan ti vuccatãti. lomahaüso ti uddhaü ņhitalomatā, khãõāsavā pana sattasu¤¤atāya sudiņņhattā maraõakasattam eva na passanti, tasmā tesaü sabbam p' etaü nāhosãti veditabbaü. ekam pi bhikkhuü dve pi ... pe... saņņhim pi bhikkhå ekāhen' eva jãvitā voropesã ti evaü gaõanavasena sabbāni pi tāni pa¤ca bhikkhusatāni jãvitā voropesi. paņisallānā vuņņhito ti tesaü pa¤cannaü bhikkhusatānaü jãvitakkhayappattibhāvaü ¤atvā tato ekãbhāvato vuņņhito, jānanto pi ajānanto viya kathāsamuņņhāpanatthaü āyasmantaü ânandaü āmantesi: kinnu kho ânanda tanubhåto viya bhikkhusaīgho ti ânanda ito pubbe bahå bhikkhå upaņņhānaü āgacchanti uddesaü paripucchaü gaõhanti sajjhāyanti ekapajjoto viya ārāmo dissati idāni pana addhamāsamattassa accayena tanubhåto viya tanuko mando appako viralaviralo viya jāto bhikkhusaīgho kinnu kho kāraõaü kiü disāsu pakkantā bhikkhå ti. #<[page 402]># %<402 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ athāyasmā ânando kammavipākena tesaü jãvitakkhayappattiü asallakkhento asubhakammaņņhānanuyogappaccayā pana sallakkhento tathāhi pana bhante bhagavā ti ādiü vatvā bhikkhånaü arahattappattiyā a¤¤aü kammaņņhānaü yācanto sādhu bhante bhagavā ti ādim āha. tass' attho sādhu bhante bhagavā a¤¤aü kāraõaü ācikkhatu yena bhikkhusaīgho arahatte patiņņhaheyya mahāsamuddaü orohanatitthāni viya hi a¤¤āni pi dasānussati dasakasiõa-catudhātuvavatthāna-brahmavihārānāpāõasatippabhedāni bahåni nibbāõārohanakammaņņhānāni santi, tesu bhagavā bhikkhå samassāsetvā a¤¤ataraü kammaņņhānaü ācikkhatå 'ti adhippāyo. atha bhagavā tathākātukāmo theraü uyyojento tena h' ânandā 'ti ādim āha. tattha Vesāliyaü upanissāyā 'ti Vesāliü upanissāya samantā gāvute pi addhayojane pi yāvatikā bhikkhå viharanti, ti sabbe sannipātehãti attho. sabbe upaņņhānasālāyaü sannipātetvā ti attanā gantuü yuttaņņhānaü sayaü gantvā a¤¤āttha daharabhikkhå pahiõitvā muhutten' eva anavasese bhikkhå upaņņhānasālāyaü samåhaü katvā. yassa dāni bhante bhagavā kālaü ma¤¤atãti ettha ayam adhippāyo bhagavā bhikkhusaīgho sannipatito, esa kālo bhikkhånaü dhammakathaü kātuü anusāsaniü dātuü, idāni yassa tumhe kālaü jānātha taü kattabban ti. atha kho bhagavā ... pe... bhikkhå āmantesi: ayam pi kho bhikkhave ti, āmantetvā ca pana bhikkhånaü arahattapattiyā pubbe ācikkhitāsubhakammaņņhānato a¤¤aü pariyāyaü ācikkhanto ānāpāõasatisamādhã ti āha. #<[page 403]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ idāni yasmā bhagavatā bhikkhånaü santapaõãtakammaņņhānadassanatthaü eva ayaü pāëi vuttā, tasmā aparihāpetvā atthayojanākkamaü ettha vaõõanaü karissāmi. tatra ayam pi kho bhikkhave ti imassa tāva padassa ayaü yojanā bhikkhave na kevalaü asubhabhāvanā yeva kilesappahānāya saüvattati api ca ayam pi kho ānāpāõasati samādhi . . . pe . . . våpasametãti, ayam pan' ettha atthavanõanā, ānāpāõasatãti assāsapassāsapariggāhikā sati. vuttaü h' etaü Paņisambhidāyaü:* ānan ti assāso no passāso, pāõan ti passāso no assāso assāsavasena upaņņhānāsati passāsavasena upaņņhānāsati. yo assasati tass' upaņņhāti yo passasati tass' upaņņhātãti. samādhãti tāya ānāpāõapariggāhikāya satiyā saddhiü uppannā cittekaggatā, samādhisãsena cāyaü desanā na satisãsena, tasmā ānāpāõasatiyā yutto samādhi ānāpāõasatisamādhi, ānāpāõasatiyaü vā samādhi ānāpāõasatisamādhãti evam ettha attho veditabbo. bhāvito ti uppādito vaķķhito ca. bahulãkato ti punappuna kato. santo c' eva paõãto cā 'ti santo c' eva paõãto c' eva, ubhayattha eva saddena niyamo veditabbo. kiü vuttaü hoti, ayaü hi yathā asubhakammaņņhānaü kevalaü paņivedhavasena santa¤ ca paõãta¤ ca oëārikārammaõattā pana paņikkålārammaõattā ca ārammaõavasena n' eva santaü na paõãtaü, na evaü kenaci pariyāyena asanto vā appaõãto vā, api ca kho ārammaõasantatāya pi santo våpasanto nibbuto paņivedhasaīkhātāīgasantatāya pi ārammaõapaõãtatāya pi paõãto atittikaro aīgapaõãtatāya pãti, tena vuttaü santo c' eva paõãto cā 'ti. asecanako ca sukho ca vihāro ti ettha pana nāssa secanan ti asecanako, anāsittako abbokiõõo pāņekko āveõiko, #<[page 404]># %<404 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ n' atth' ettha parikammena vā upacārena vā santatā ādiü manasikārato ppabhåti attano sabhāven' eva santo ca paõãto cā 'ti attho. keci pana asecanako ti anāsittako ojavanto sabhāven' eva madhuro ti vadanti. evam ayaü asecanako ca appitappitakkhane kāyikacetasikasukhapaņilābhāya saüvattanato sukho ca vihāro ti veditabbo. uppannuppanne ti avikkhambhite avikkhambhite. pāpake ti lāmake. akusale dhamme ti akosallasambhåte. dhamme. ņhānaso antaradhāpetãti khaõen' eva antaradhāpeti vikkhambheti. våpasametãti suņņhu upasameti, nibbedhabhāgiyattā vā anupubbena ariyamaggavuddhippatto samucchindati paņippassambhetãti pi attho. seyyathāpãti opammanidassanam etaü. gimhānaü pacchime māse ti āsāëhamāse. åhataü rajojallan it addhamāse vātātapasukkhāya gomahisādipādappahārasambhinnāya paņhaviyā uddhaü hataü åhataü ākāse samuņņhitaraja¤ ca reõu¤ ca. mahā akālamegho ti sabbaü nabhaü ajjhottharitvā uņņhito, āsāëhajuõhapakkhe sakalaü addhamāsaü vassanakamegho. so hi asampatte vassakāle uppannattā akālamegho ti idha adhippeto. thānaso antaradhāpeti våpasametãti khaõen' eva adassanaü neti paņhaviyaü sannisãdāpeti. evam eva kho ti opammasampaņipādanam etaü, tato paraü vuttanayam eva. idāni kathaü bhāvito ca bhikkhave ānāpāõasatisamādhãti, ettha kathan ti ānāpāõasatisamādhibhāvanaü nānappakārato vitthāretukamyatā pucchā, bhāvito ca bhikkhave ānāpāõasatisamādhãti nānappakārato vitthāretukamyatāya phuņņhadhammanidassanaü, #<[page 405]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ esevanayo dutiyapade pi, ayam pan' ettha saīkhepattho bhikkhave kena pakārena kenākārena kenaci vidhinā bhāvito ānāpāõasatisamādhi kenappakārena bahulikato santo c' eva ... pe... våpasametãti. idāni tam atthaü vitthārento idha bhikkhave ti ādim āha. tattha idha bhikkhave bhikkhå 'ti bhikkhave imasmiü sāsane bhikkhu. ayaü h' ettha idhasaddo sabbappakārāanāpānasatisamādhinibbattakassa puggalassa nissayabhåtasāsanaparidãpano a¤¤asāsanassa tathā bhāvapaņisedhano ca. vuttaü h' etaü: idh' eva bhikkhave samaõo. . . pe. . . su¤¤ā parappavādā samaõehi a¤¤e ti. tena vuttaü: imasmiü sāsane bhikkhå 'ti. ara¤¤agato vā . . . pe . . . su¤¤āgāragato vā ti idam assa ānāpāõasatisamādhi bhāvanānuråpasenāsanapariggahaparidãpanaü. imassa hi bhikkhuno dãgharattaü råpādãsu ārammaõesu anuvisaņaü cittaü ānāpāõasatisamādhi ārammaõaü abhiråhituü na icchati, kåņagoõayuttaratho viya uppatham eva dhāvati. tasmā seyyathāpi nāma gopo kåņadhenuyā sabbaü khãraü pivitvā vaķķhitakåņavacchaü dametukāmo dhenuto apanetvā ekamante mahantaü thambhaü nikhaõitvā tattha yottena bandheyya. ath' assa so vaccho itocito ca vipphanditvā palāyituü asakkonto tam eva thambhaü upanisãdeyya vā upanipajjeyya vā. evam evaü imināpi bhikkhunā dãgharattaü råpārammaõādirasapānavaķķhitaü duņņhacittaü dametukāmena råpādi ārammaõato apanetvā ara¤¤aü vā . . . pe . . . su¤¤āgāraü vā pavesetvā tattha assāsapassāsatthambhe satiyottena bandhitabbaü. evam assa taü cittaü itocito ca vipphanditvāpi pubbe āciõõārammaõaü alabhamānaü satiyottaü chinditvā palāyituü asakkontaü tam ev' ārammaõaü upacārappaõāvasena upanisãdati c' eva upanipajjati ca. tenāhu porāõā: #<[page 406]># %<406 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% yathā thambhe nibandheyya vacchaü dammaü naro idha bandheyy' evaü sakaü cittaü satiyārammaõe daëhan ti. evam assa taü senāsanaü bhāvanānuråpaü hoti. tena vuttaü: idam assa ānāpāõasatisamādhibhāvanānuråpasenāsanapariggahaparidãpanan ti. atha vā yasmā idaü kammaņņhānapabhede buddhabhåtaü sabba¤¤ubuddhapaccekabuddhabuddhasāvakānaü visesādhigamadiņņhadhammasukhavihārapadaņņhānaü ānāpāõasatikammaņņhānaü itthipurisahatthiassādisaddasamākulaü gāmantaü apariccajitvā na sukaraü sampādetuü saddakaõņakattā jhānassa. agāmake pana ara¤¤e sukaraü yogāvacarena idaü kammaņņhānaü pariggahetvā ānāpāõacatutthajjhānaü nibbattetvā tad eva ca pādakaü katvā saīkhāre sammasitvā aggaphalaü arahattaü sampāpuõituü, tasmāssa anuråpaü senāsanaü dassento bhagavā ara¤¤agato vā ti ādim āha. vatthuvijjācariyo viya hi bhagavā, so yathā vatthuvijjācariyo nagarabhåmiü passitvā suņņhu upaparikkhitvā ettha nagaraü māpethā 'ti upadisati, sotthinā ca nagare niņņhite rājakulato mahāsakkāraü labhati. evam evaü yogāvacarassa anuråpasenāsanaü upaparikkhitvā ettha kammaņņhānam anuyu¤jitabban ti upadisati, tato tattha kammaņņhānam anuyuttena yoginā kamena arahatte patte sammāsambuddho vata so bhagavā ti mahantaü sakkāraü labhati. ayaü pana bhikkhu dãpisadiso ti vuccati. yathāpi mahādãpirājā ara¤¤e tiõagahaõaü vā vanagahaõaü va pabbatagahaõam vā nissāya nilãyitvā vanamahisagokaõõasåkarādayo mage gaõhāti. #<[page 407]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ evam evāyaü ara¤¤ādãsu kammaņņhānaü anuyu¤janto bhikkhu yathākkamena sotāpatti sakadāgāmi anāgāmi arahattamagge c' eva ariyaphala¤ ca gaõhātãti veditabbo. ten' āhu porāõā: yathāpi dãpiko nā nilãyitvā gaõhatã mage tath' evāyaü buddhaputto yuttayogo vipassako ara¤¤aü pavisitvāna gaõhāti phalamuttaman ti. ten' assa parakkamajavayoggabhåmiü ara¤¤asenāsanaü dassento bhagavā ara¤¤agato vā ti ādim āha. tattha ara¤¤agato vā ti ara¤¤aü nāma nikkhamitvā bahi indakhãlā sabbam etaü ara¤¤an ti cā. ara¤¤akaü nāma senāsanaü pa¤cadhanusatikaü pacchiman ti ca. evaü vuttalakkhaõesu ara¤¤esuanuråpaü yaü ki¤ci pavivekasukham ara¤¤aü gato. rukkhamålagato vā ti rukkhamålasamãpaü gato, su¤¤āgāragato vā ti su¤¤aü vivittokāsaü gato. ettha ca ņhapetvā ara¤¤a¤ ca rukkhamåla¤ ca avasesasattavidhasenāsagato pi su¤¤āgāragato pãti vattuü vaņņati. evam assa ututtayānukulaü dhātucariyānukåla¤ ca ānāpāõasatibhāvanānuråpaü senāsanaü upadisitvā alãnānuddhaccapakkhikaü santam iriyāpathaü upadisanto nisãdatãti āha. ath' assa nisajjāya daëhabhāvaü assāsapassāsānaü pavattanasukhattaü ārammaõapariggahåpāya¤ ca dassento pallaīkaü ābhujitvā ti ādim āha. tattha pallaīkan ti samantato årubaddhāsanaü. ābhujitvā ti ābandhitvā. ujuü kāyaü panidhāyā 'ti upari sarãraü ujukaü ņhapetvā, #<[page 408]># %<408 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ aņņhārasapiņņhikaõņake koņiyā koņiü paņipādetvā. evaü hi nisinnassa cammamaüsanahāråni na panamanti. ath' assa yā tesaü panamanappaccayā khaõe khaõe vedanā uppajjeyyuü tā na uppajjanti. tāsu anuppajjamānāsu cittaü ekaggaü hoti. kammaņņhānaü na paripaņati uddhiü phātiü upagacchati. parimukhaü satiü upaņņhapetvā ti kammaņņhānābhimukhaü satiü ņhapayitvā. atha vā parãti pariggahaņņho. mukhan ti niyyānaņņho, satãti upaņņhānaņņho, tena vuccati parimukhaü satin ti. evaü Paņisambhidāya vuttanayena p' ettha attho daņņhabbo. tatrāyaü saīkhepo, pariggahãtaniyyānaü satiü katvā ti. so sato 'va assasatãti so bhikkhu evaü nisãditvā eva¤ ca satiü upaņņhapetvā taü satiü avijahanto sato yeva assasati sato passasati, sato kārã hotãti vuttaü hoti. idāni yeh' ākārehi sato kārã hoti, te dassento dãghaü vā assasanto ti ādim āha. vuttaü h' etaü Paņisambhidāyaü:* so sato 'va assasati sato passasatãti. etass' eva Vibhaīge dvattiüsāya ākārehi sato kārã hoti, dãghaü assāsavasena cittassa ekaggataü avikkhepaü pajānato sati upaņņhitā hoti, tāya satiyā tena ¤āõena sato kārã hoti. dãghaü passāsavasena ... pe... paņinissaggānupassã assāsavasena paņinissaggānupassã passāsavasena cittassa ekaggataü avikkhepaü pajānato sati upaņņhitā hoti, tāya satiyā tena ¤āõena sato kārã hotãti. tattha dãghaü vā assasanto ti dãghaü vā assāsaü pavattento, assāso ti bahi nikkhamanavāto, passāso ti anto pavisanavāto. suttantaņņhakathāsu pana uppaņipāņiyā āgataü, tattha sabbesam pi gabbhaseyyakānaü mātukucchito nikkhamanakāle paņhamaü abbhantaravāto bahi nikkhamati, #<[page 409]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ pacchā bāhiravāto sukhumaü rajaü gahetvā abbhantaraü pavisanto tāluü āhacca nibbāyati, evaü tāva assāsapassāsā veditabbā. yā pana tesaü dãgharassatā sā addhānavasena veditabbā. yathā hi okāsaddhānaü pharitvā ņhitaü udakaü vā vālikā vā dãgham udakaü dãghavālikā rassam udakaü rassavālikā ti vuccati. evaü cuõõavicuõõāpi assāsapassāsā hatthisarãre ahisarãre ca tesaü attabhāvasaīkhātaü dãghaü addhānaü sanikaü påretvā sanikam eva nikkhamanti, tasmā dãghā 'ti vuccanti. suõakhasasādãnaü attabhāvasaīkhātaü rassaü addhānaü sãghaü påretvā sãgham eva nikkhamanti, tasmā rassā ti vuccanti. manussesu pana keci hatthi ahiādāyo viya kāladdhānavasena dãghaü assasan ti ca passasan ti ca, keci suõakhasasādayo viya rassaü, tasmā tesaü kālavasena dãgham addhānaü nikkhamantā ca pavisantā ca te dãghā, ittaram addhānaü nikkhamantā ca pavisantā ca rassā 'ti veditabbā. tatrāyaü bhikkhu navahi ākārehi dãghaü assasanto ca passasanto ca dãghaü assasāmi passasāmãti pajānāti. evaü pajānato c' assa eken' ākārena kāyānupassanāsatipaņņhānabhāvanā sampajjatãti veditabbā. yathāha Paņisambhidāyaü :kathaü dãghaü assasanto dãghaü assasāmãti pajānāti, dãghaü passassanto dãghaü passasāmãti pajānāti. dãghaü assāsaü addhānasaīkhāte assasati dãghaü passāsaü addhānasaīkte passasati dãghaü assāsapassāsaü addhānasaīkhāte assasati pi passasatipi dãghaü assāsapassāsaü addhānasaīkhāte assasato pi passasato pi chando uppajjati, #<[page 410]># %<410 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ chandavasena tato sukhumataraü dãghaü assāsaü addhānasaīkhāte assasati chandavasena tato sukhumataraü dãghaü passāsaü ... pe... dãghaü assāsapassāsaü addhānasaīkhāte assasati pi passasati pi, chandavasena tato sukhumataraü dãghaü assāsapassāsaü addhāna saīkhāte assasato pi passasato pi pāmojjaü uppajjati. pāmujjavasena tato sukhumataraü dãghaü assāsaü addhānasaīkhāte assasati, pāmujjavasena tato sukhumataraü dãghaü assāsaü dãghaü assāsapassāsaü addhānasaīkhāte assasati pi passasati pi, pāmujjavasena tato sukhumataraü dãghaü assāsapassāsaü addhānasaīkhāte assasato pi passasato pi dãghaü assāsapassāsaü cittaü vivaņņati upekkhā saõņhāti, imehi navahi ākārehi dãghaü assāsapassāsa kāyo upaņņhānaü sati, anupassanā ¤āõaü kāyo upaņņhānaü no sati, sati upaņņhāna¤ c' eva sati ca, tāya satiyā tena ¤āõena taü kāyaü anupassatãti, tena vuccati kāye kāyānupassanā satipaņņhānabhāvanā ti esevanayo rassapade pi. ayam pana viseso: yathā nāma ettha dãghaü assāsaü addhānasaīkhāte ti vuttaü evaü idha rassaü assāsaü ittarasaīkhāte assasatãti āgataü, tasmā tassavasena yāva: tena vuccati kāye kāyānupassanāsatipaņņhānabhāvanā ti tāva yojetabbaü. evam ayaü addhānavasena ittaravasena ca imehi ākārehi assāsapassāse pajānanto dãghaü vā assasanto dãghaü assasāmãti pajānāti ... pe... rassaü vā passasanto rassaü passasāmãti pajānātãti veditabbo. evaü jānato c' assa: dãgho rasso ca assāso passāso pi ca tādiso cattāro vaõõā vattanti nāsikagge 'va bhikkhuno ti.* #<[page 411]># %% sabbakāyapaņisaüvedã assasissāmi ... pe... passasissāmãti sikkhatãti sakalassa assāsakāyassa ādimajjhapariyosānaü viditaü karonto pākaņaü karonto assasissāmãti sikkhati, sakalassa passāsakāyassa ādimajjhapariyosānaü viditaü karonto pākaņaü karonto passasissāmãti sikkhati. evaü viditaü karonto pākaņaü karonto ¤āõasampayuttacittena assasati c' eva passasati ca, tasmā assasissāmi passasissāmãti sikkhatãti vuccati. ekassa hi bhikkhuno cuõõavisaņe assāsakāye passāsakāye vā ādi pākaņo hoti, na majjhapariyosānaü, so ādim eva pariggahetuü sakkoti, majjhe pariyosāne kilamati. ekassa majjhaü pākataü hoti, na ādipariyosānaü, ekassa pariyosānaü pākaņaü hoti na ādimajjhaü, so pariyosānaü yeva pariggahetuü sakkoti ādimajjhe kilamati. ekassa sabbaü pākaņaü hoti, so sabbam pi pariggahetuü sakkoti, na katthaci kilamati. tādisena bhavitabban ti dassento āha sabbakāyapaņisaüvedã assasissāmi ... pe... passasissāmãti sikkhatãti. tattha sikkhatãti evaü ghaņati vāyamati yo vā tathābhåtassa saüvaro ayam ettha adhisãlasikkhā, yo tathābhåtassa samādhi ayaü adhicittasikkhā, yā tathābhåtassa pa¤¤ā ayaü adhipa¤¤āsikkhā 'ti imā tisso sikkhāyo tasmiü ārammaõe tāya satiyā tena manasikārena sikkhati āsevati bhāveti bahulãkarotãti evam ettha attho daņņhabbo. tattha yasmā purimanaye kevalaü assasitabbaü passasitabbam eva ca na a¤¤aü' ki¤ci kātabbaü, ito paņņhāya pana ¤āõuppādanādãsu yogo karaõãyo, tasmā tattha assasāmãti pajānāti passasāmãti pajānāti cc' eva vattamānakālavasena pāëiü vatvā ito paņņhāya kattabbassa ¤āõuppādanādino ākārassa dassanatthaü sabbakāyapaņisaüvedã assasissāmãti sikkhatãti ādinā nayena anāgatavacanavasena pāëi āropitā ti veditabbā. passambhayaü kāyasaīkhāraü assasissāmi ... pe... passasissāmãti sikkhatãti oëārikaü kāyasaīkhāraü passambhento paņippassambhento nirodhento våpasamento assasissāmi passasissāmãti sikkhati. #<[page 412]># %<412 samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tatr' evaü oëārikasukhumatā ca passaddhi ca veditabbā. imassa hi bhikkhuno pubbe apariggahitakāle kāyo ca citta¤ ca sadarathā honti oëārikānaü kāyacittānaü oëārikatte avåpasante assāsapassāsāpi oëārikā honti balavatarā hutvā pavattan ti nāsikā na ppahoti mukhena assasanto pi passasanto pi tiņņhati. yadā pan' assa kāyo pi cittam pi pariggahãtā honti tadā te santā honti våpasantā, tesu santesu assāsapassāsā sukhumā hutvā pavattanti atthi nu kho n' atthãti vicetabbatākārappattā honti. seyyathāpi purisassa dhāvitvā sabbatā vā orohitvā mahābhāraü vā sãsato oropetvā ņhitassa oëārikā assāsapassāsā honti, nāsikā na ppahoti mukhena assasanto pi passasanto pi tiņņhati. yadā pan' esa taü parissamaü vinodetvā nahātvā ca pivitvā ca allasāņakaü hadaye katvā sãtāya chāyāya nipanno hoti ath' assa te assāsapassāsā sukhumā honti atthi nu kho n' atthãti vicetabbākārappattā. evam evaü imassa bhikkhuno pubbe apariggahitakāle kāyo ca ... pe... vicetabbākārappattā honti. taü kissa hetu, tathā hi' ssa pubbe appariggahitakāle oëārikoëārike kāyasaīkhāre passambhessāmãti ābhogasamannāhāramanasikārapaccavekkhaõā n' atthi pariggahãtakāle pana atthi, ten' assa apariggahãtakālato pariggahãtakāle kāyasaīkhāro sukhumo hoti. ten' āhu porāõā: sāraddhe kāyacitte ca adhimattaü pavattati asāraddhamhi kāyamhi sukhumaü sampavattatãti. pariggahe pi oëāriko paņhamajjhānåpacāre sukhumo tasmim pi oëāriko paņhamajjhāne sukhumo paņhamajjhāne ca dutiyajjhānåpacāre ca oëāriko dutiyajjhāne sukhumo dutiyajjhāne tatiyajjhānåpacāre ca oëāriko tatiyajjhāne sukhumo tatiyajjhāne ca catutthajjhānåpacāre ca oëāriko catutthajjhāne atisukhumo appavattim eva pāpuõāti. idaü tāva Dãghabhāõaka-Sa¤¤uttabhāõakānaü mataü, #<[page 413]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ Majjhimabhāõakā pana paņhamajjhāne oëāriko, dutiyajjhānåpacāre sukhumo ti evaü heņņhimaheņņhimajjhānato uparåpari jhānåpacāre ca sukhumataraü icchanti. sabbesaü yeva pana matena apariggahãtakāle pavattakāyasaīkhāro pariggahãtakāle paņippassambhati pariggahãtakāle pavattakāyasaīkhāro paņhamajjhānåpacāre ... pe... catutthajjhānåpacāre pavattakāyasaīkhāro catutthajjhāne paņippassambhati, ayaü tāva samathe nayo. vipassanāya pana apariggahe pavatto kāyasaīkhāro oëāriko mahābhåtapariggahe sukhumo, so pi oëāriko upādāråpapariggahe sukhumo, so pi oëāriko sakalaråpapariggahe sukhumo, so pi oëāriko aråpapariggahe sukhumo, so pi oëāriko råpāråpapariggahe sukhumo, so pi oëāriko paccayapariggahe sukhumo, so pi oëāriko sappaccayanāmaråpadassane sukhumo, so pi oëāriko lakkhaõārammaõikavipassanāya sukhumo, so pi dubbalavipassanāya oëāriko balavavipassanāya sukhumo. tattha pubbe vuttanayen' eva purimassa purimassa pacchimena pacchimena passaddhi veditabbā. evam ettha oëārikasukhumatā ca passaddhi ca veditabbā. Paņisambhidāyaü pan' assa saddhiü codanasodhanāhi evam attho vutto. kathaü:passambhayaü kāyasaīkhāraü assasissāmi ... pe... passasissāmãti sikkhati. katame kāyasaīkhārā, dãghaü assāsākāyikā ete dhammā kāyapaņibaddhā kāyasaīkhārā te kāyasaīkhāre passambhento nirodhento våpasamento sikkhati, dãghaü passāsākāyikā ete dhammā ... pe... rassaü assāsā rassaü passāsā sabbakāyapaņisamvedã assāsā sabbakāyapaņisaüvedã passāsā kāyikā ete dhammā kāyapaņibaddhā kāyasaīkhārā, te kāyasaīkhāre passambhento nirodhento våpasamento sikkhati. yathāråpehi kāyasaīkhārehi yā kāyassa ānamanā vinamanā sannamanā panamanā i¤janā phandanā calanā kampanā santaü sukhumaü passambhayaü kāyasaīkhāraü assasissāmãti sikkhati passambhayaü kāyasaīkhāraü passasissāmãti sikkhati. #<[page 414]># %<414 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ yathāråpehi kāyasaīkhārehi yā kāyassa na ānamanā na vinamanā na sannamanā na paõāmanā ani¤janā aphandanā acalanā akampanā, santaü sukhumaü passambhayaü kāyasaīkhāraü assasissāmi passasissāmãti sikkhati. iti kira passambhayaü kāyasaīkhāraü assasissāmãti sikkhati. passambhayaü kāyasaīkhāraü passasissāmãti sikkhati. evaü sante vātåpaladdhiyā ca pabhāvanā na hoti, assāsapassāsāna¤ ca pabhāvanā na hoti, āõāpāõasatiyā ca pabhāvanā na hoti āõāpāõasatisamādhissa ca pabhāvanā na hoti, na ca taü samāpattiü paõķitā samāpajjanti pi vuņņhahanti pi, iti kira passambhayaü kāyasaīkhāraü assasissāmi passasissamãti sikkhati. evaü sante vātåpaladdhiyā ca pabhāvanā hoti assāsapassāsāna¤ ca pabhāvanā hoti āõāpāõasatiyā ca pabhāvanā hoti āõāpāõasatisamādhissa ca pabhāvanā hoti, ta¤ ca samāpattiü paõķitā samāpajjanti pi vuņņhahanti pi, yathā kathaü viya. seyyathāpi kaüse ākoņite paņhamaü oëārikā saddā pavattanti, oëārikānaü saddānaü nimittaü suggahitattā sumanasikatattā såpadhāritattā niruddhe pi oëārike sadde atha pacchā sukhumakā saddā pavattanti, sukhumakānaü saddānaü nimittaü suggahitattā sumanasikatattā såpadhāritattā niruddhe pi sukhumake sadde atha pacchā sukhumasaddanimittārammaõatā pi cittaü pavattati. evam evaü paņhamaü oëārikā assāsapassāsā pavattanti, oëārikānaü assāsapassāsānaü nimittaü suggahitattā sumanasikatattā såpadhāritattā niruddhe pi oëārike assāsapassāse atha pacchā sukhumakā assāsapassāsā pavattanti, sukhumakānaü assāsapassāsānaü nimittaü suggahitattā sumanasikatattā såpadhāritattā niruddhe pi sukhumake assāsapassāse atha pacchā sukhumāssāsapassāsanimittārammaõatāpi cittaü na vikkhepaü gacchati. #<[page 415]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ evaü sante vātåpaladdhiyā ca pabhāvanā hoti assāsapassāsāna¤ ca pabhāvanā hoti, āõāpāõasatiyā ca pabhāvanā hoti āõāpāõasatisamādhissa ca pabhāvanā hoti, ta¤ ca samāpattiü paõķitā samāpajjanti pi vuņņhahanti pi. passambhayaü kāyasaīkhāraü assāsapassāsā kāyo upaņņhānaü satianupassanā ¤āõaü kāyo upaņņhānaü no sati sati upaņņhāna¤ c' eva sati ca tāya satiyā tena ¤āõena taü kāyaü anupassatãti, tena vuccati: kāye kāyānupassanā satipaņņhānabhāvanā ti. ayaü tāv' ettha kāyānupassanāvasena vuttassa paņhamacatukkassa anupubbapadavaõõanā. yasmā pan' ettha idam eva catukkaü ādikammikassa kammaņņhānavasena vuttaü itarāni pana tãõi catukkāni ettha paņhamajjhānassa vedanā cittadhammānupassanāvasena vuttāni. tasmā idaü kammaņņhānaü bhāvetvā āõāpāõacatutthajjhānapadaņņhānāya vipassanāya saha paņisambhidāhi arahattaü pāpuõitukāmena buddhaputtena yaü kātabbaü taü sabbaü idh' eva tāva ādikammikassa kulaputtassa vasena ādito ppabhuti evaü veditabbam. catubbidhaü tāva sãlaü visodhetabbaü. tattha tividhā visodhanā anāpajjanaü āpannavuņņhānaü kilesehi ca appatipãlanaü, evaü visuddhasãlassa hi bhāvanā sampajjati. yad idaü cetiyaīgaõavattaü bodhiyaīgaõavattaü upajjhāyavattaü ācariyavattaü jantāgharavattaü uposathāgāravattaü dve asãtikhandhakavattāni cuddasavidhaü mahāvattan ti imesaü vasena ābhisamācārikasãlaü vuccati, tam pi sādhukaü paripåretabbaü. yo hi ahaü sãlaü rakkhāmi kiü ābhisamācārikena kammaü ti vadeyya tassa sãlaü paripåressatãti n' etaü ņhānaü vijjati. #<[page 416]># %<416 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ābhisamācārikavatte pana paripåre sãlaü paripåreti sãle paripåre samādhi gabbhaü gaõhāti. vuttaü h' etaü bhagavatā: so vata bhikkhave bhikkhu ābhisamācārikaü dhammaü aparipåretvā sãlāni paripåressatãti n' etaü ņhānaü vijjatãti vitthāretabbaü tasmā tena yam p' idaü cetiyaīgaõavattādi ābhisamācārikaü sãlaü vuccati, tam pi sādhukaü paripåretabbaü, tato: āvāso ca kulaü lābho gaõo kammena pa¤camaü addhānaü ¤āti ābādho gandho iddhãti te dasā 'ti.* evaü vuttesu dasasu paëibodhesu yo paëibodho atthi so pacchinditabbo. evaü upacchinnapaëibodhena kammaņņhānaü uggahetabbaü. tam pi duvidhaü hoti sabbattha kammaņņhāna¤ ca pārihāriyakammaņņhāna¤ ca, tattha sabbattha kammaņņhānaü nāma bhikkhusaīghādãsu mettāmaraõasati ca asubhasa¤¤ā pãti eke. kammaņņhānikena hi bhikkhunā paņhamaü tāva paricchinditvā sãmaņņhakabhikkhusaīgho mettā bhāvetabbā. tato sãmaņņhakadevatāsu tato gocaragāme issarajane tato tattha manusse upādāya sabbasattesu, so hi bhikkhusaīgho mettāya sahavāsãnaü muducittataü janeti, ath' assa sukhasaüvāsatā hoti. sãmaņņhakadevatāsu mettāya mudukatacittāhi devatāhi dhammikāya rakkāya susaü vihitārakkho hoti. gocaragāme issarajane mettāya mudukatacittasantānehi issarehi dhammikāya rakkhāya surakkhitaparikkhāro hoti. tattha manussesu mettāya pasāditacittehi tehi aparibhåto hutvā vicarati, sabbasattesu mettāya sabbattha appaņihatacāro hoti. maraõasatiyā pana avassaü maritabban ti cintento anesanaü pahāya uparåpari vaķķhāmānasaüvego anolãnavuttiko hoti. #<[page 417]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ asubhasa¤¤āya dibbesu pi ārammaõesu taīhā na uppajjati. ten' ass' etaü tayaü evaü bahåpakārattā sabbattha attharitabbaü icchitabban ti katvā adhippetassa ca yogānuyogakammassa padaņņhānattā sabbattha kammaņņhānan ti vuccati. aņņhatiüsārammaõesu pana yaü yassa caritānukålaü taü tassa niccaü pariharitabbatāya yathāvutten' eva nayena pārihāriyakammaņņhānan ti pi vuccati. idha pana idam eva ānāpāõa kammaņņhānaü pārihāriyakammaņņhānan ti vuccati. ayam ettha saīkhepo vitthārato pana sãlavisodhanakathaü paëibodhupacchedakatha¤ ca icchantena Visuddhimaggato gahetabbo. evaü visuddhasãlena pana upacchinnapaëibodhena ca idaü kammaņņhānaü uggaõhantena iminā 'va kammaņņhānena catutthajjhānaü nibbattetvā vipassanaü vaķķhetvā arahattaü pattassa buddhaputtassa santike uggahetabbaü, taü alabhantena anāgāmissa tam pi alabhantena sakadāgāmissa taü pi alabhantena sotāpannassa tam pi alabhantena ānāpāõacatutthajjhānalābhissa tam pi alabhantena pāliyā aņņhakathāya ca asammåëhassa vinicchayācariyassa santike uggahetabbaü, arahantādayo hi attanā gatamaggam eva ācikkhanti ayaü pana gahane padese mahā hatthipathaü nãharanto viya sabbattha asammåëho sappāyāsappāyaü paricchinditvā katheti. tatrāyaü anupubbakathā: tena bhikkhunā sallahukavuttinā vinayācārasampannena vuttappakāram ācariyaü upasaīkamitvā vattapaņivattiyā ārādhitacittassa tassa santike pa¤casandhikaü kammaņņhānaü uggahetabbaü. tatr' ime pa¤casandhiyo uggaho paripucchā upaņņhānaü appaõālakkhaõan ti. #<[page 418]># %<418 Samantapāsādikā [Bhvibh_ I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tattha uggaho nāma kammaņņhānassa uggahaõaü paripucchā nāma kammaņņhānaparipucchanā, upaņņhānaü nāma kammaņņhānassa upaņņhānaü, appanā nāma kammaņņhānappaõā, lakkhaõaü nāma kammaņņhānassa lakkhanaü. evaü lakkhaõam idaü kammaņņhānan ti kammaņņhānasabhāvåpadhāraõan ti vu hoti. evaü pa¤casandhikaü kammaņņhānaü uggaõhanto attanāpi na kilamati ācariyaü pi na viheņheti, tasmā thokaü uddisāpetvā bahukālaü sajjhāyitvā evaü pa¤casandhikaü kammaņņhānaü uggahetvā sace tattha sappāyaü hoti tatth' eva vasitabbaü. no ce tattha sappāyaü hoti ācariyaü āpucchitvā sace mandapa¤¤o yojanaparamaü gantvā sace tikkhapa¤¤o dåram pi gantvā aņņhārasasenāsanadosavivajjitaü pa¤casenāsanaīgasamannāgataü senāsanaü upagamma tattha vasantena upacchinnakhuddakapaëibodhena katabhattakiccena bhattasammadaü paņivinodetvā ratanattayaguõānussaraõena cittaü sampahaüsetvā ācariyuggahato ekapadam pi apammussantena imaü ānāpāõāsatikammaņņhānaü manasikātabbaü. ayam ettha saīkhepo vitthārato pana imaü kathāmaggaü icchentena Visuddhimaggato gahetabbo. yaü pana vuttaü imaü ānāpāõasatikammaņņhānaü manasikātabban ti tatrāyaü manasikāravidhi: gaõanā anubandhanā phusanā ņhapanā sallakkhaõā vivaņņanā pārisuddhi tesa¤ ca patipassanā 'ti. gaõanā ti gaõanā yeva, anubandhanā ti anupadahanā. phusanā ti phuņņhaņņhānaü. ņhapanā ti appanā. sallakkhaõā ti vipassanā vivaņņanā ti maggo. #<[page 419]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ pārisuddhãti phalaü. tesa¤ ca patipassanā ti paccavekkhaõā. tattha iminā ādikammikakulaputtena paņhamaü gaõanāya imaü kammaņņhānaü manasikātabbaü. gaõayantena ca pa¤cannaü heņņhā na ņhapetabbaü, dasannaü upari na netabbaü. antare khaõķaü na dassetabbaü pa¤cannaü heņņhā ņhapentassa hi sambādhe okāse cituppādo vipphandati sambādhe vaje sanniruddhagogaõo viya, dasannaü upari nentassa gaõananissito 'va cittuppādo hoti, antarā khaõķaü dassentassa sikhāppattaü nu kho me kammaņņhānaü no ti cittaü vikampati, tasmā ete dose vajjetvā gaõetabbaü. gaõayantena ca paņhamaü dandhagaõanāya dha¤¤amāpakagaõanāya gaõetabbaü. dha¤¤amāpako hi nāëiü påretvā ekan ti vatvā okirati puna pårento ki¤ci kacavaraü disvā taü chaķķento ekaü ekan ti vadati, esanayo dve dve ti ādisu, evam evaü imināpi assāsapassāsesu yo upaņņhāti taü gahetvā ekaü ekan ti ādiü katvā yāva dasadasā ti pavattamānaü pavattamānaü upalakkhetvā 'va gaõetabbaü. tassa evaü gaõayato nikkhantā ca pavisantā ca assāsapassāsā pākaņā honti. ath' anena taü dandhagaõanaü dha¤¤amāpakagaõanaü pahāya sãghagaõanāya gopālagaõanāya gaõetabbaü. cheko hi gopālako sakkharāyo ucchaīgena gahetvā rajjudaõķahattho pāto 'va vajaü gantvā gāvo piņņhiyaü paharitvā palighatthambhamatthake nisinno dvāraü pattaü pattaü yeva gāviü eko dve ti sakkharaü khipitvā gaõeti. tiyāmarattiü sambādhe okāse dukkhaü vutthagogaõo nikkhamanto a¤¤ama¤¤aü upanighaüsanto vegena pu¤japu¤jo hutvā nikkhamati. #<[page 420]># %<420 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ so vegena vegena tãõi cattāri pa¤ca dasā 'ti gaõeti yeva. evaü imassāpi purimanayena gaõayato assāsapassāsā pākaņā hutvā sãghasãghaü punappunaü sa¤caranti. tato tena punappunaü sa¤carantãti ¤atvā anto ca bahi ca agahetvā dvārappattaü dvārappattaü yeva gahetvā eko dve tãõi cattāri pa¤ca, eko dve tãõã cattāri pa¤ca cha, eko dve tãõi cattāri pa¤ca cha satta aņņha nava dasā 'ti sãghasãghaü gaõetabbam eva. gaõanapaņibaddhe hi kammaņņhāne gaõanabalen' eva cittaü ekaggaü hoti arittåpatthambhanavasena caõķasote nāvāņhapanam iva, tass' evaü sãghasãghaü gaõayato kammaņņhānaü nirantarappavattaü viya hutvā upaņņhāti. atha nirantaraü pavattatãti ¤ātvā anto ca bahi ca vātaü apariggahetvā purimanayen' eva vegavegena gaõetabbaü. anto pavisanavātena hi saddhiü cittaü pavesayato abbhantaraü vātabbhāhataü medapåritaü viya hoti, bahi nikkhamanavātena hi saddhiü cittaü nãharato bahiddhā puthuttārammaõe cittaü vikkhipati phuņņhokāse pana satiü ņhapetvā bhāventass' eva bhāvanā sampajjati, tena vuttaü anto ca bahi ca vātaü apariggahetvā purimanaye 'va vegavegena gaõetabban ti. #<[page 421]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ kãvaciraü pan' etaü gaõetabban ti, yāva vinā gaõanāya assāsapassāsārammaõe sati santiņņhati, bahi visaņavitakkavicchedaü katvā assāsapassāsārammaõe sati saõņhapanatthaü yeva hi gaõanā ti, evaü gaõanāya manasikatvā anubandhanāya manasikātabbaü. anubandhanā nāma gaõanaü paņisaüharitvā satiyā nirantaraü assāsapassāsānaü anugamanaü. ta¤ ca kho na ādimajjhapariyosānānugamanavasena, bahi nikkhamanavātassa hi nābhiādi hadayaü majjhaü nāsikā pariyosānaü, abbhantaraü pavisanavātassa nāsikaggaü ādi hadayaü majjhaü nābhi pariyosānaü, ta¤ c' assa anugacchato vikkhepagataü cittaü sārambhāya c' eva hoti i¤janāya ca, yathāha:* assāsādimajjhapariyosānaü satiyā anugacchato ajjhattaü vikkhepagatena cittena kāyo pi cittam pi sāraddhā 'va honti, i¤jitā ca phanditā ca, passāsādimajjhapariyosānaü satiyā anugacchato bahiddhā vikkhepagatena cittena kāyo pi cittam pi sāraddhā ca honti, i¤jitā ca phanditā cā'ti. tasmā anubandhanāya manasikarontena ādimajjhapariyosānavasena manasikātabbaü. api ca kho phusanāvasena ca ņhapanāvasena ca manasikātabbaü. gaõanānubandhanāvasena viya hi phusanāvasena ņhapanāvasena visuü manasikāro n' atthi, phuņņhaphuņņhaņņhāne ņhāne yeva pana gaõento gaõanāya ca phusanāya ca manasikaroti,. tatth' eva gaõanaü paņisaüharitvāte satiyā anubandhanto appaõāvasena ca cittaü ņhapento anubandhanāya ca phusanāya ca ņhapanāya ca manasikarotãti vuccati. #<[page 422]># %<422 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ svāyam attho aņņhakathāyaü vuttapaīguladovārikopamāhi Paņisambhidāyaü vuttakakacopamāya ca veditabbo. tatrāyaü paīguëopamā: seyyathāpi paīguëo doëāya kãëataü mātāputtānaü doëaü khipitvā tatth' eva doëatthambhamåle nisinno kamena āgacchantassa gacchantassa vā doëaphalakassa ubhokoņiyo majjha¤ ca passati na ca ubhokoņimajjhānaü dassanatthaü vyāvaņo hoti evam evāyaü bhikkhu sativasena upanibandhanatthambhamåle ņhatvā assāsapassāsadoëaü khipitvā tatth' eva nimitte satiyā nisinno kamena āgacchantāna¤ ca gacchantāna¤ ca puņņhaņņhāne assāsapassāsānaü ādimajjhapariyosānaü satiyā anugacchanto tatth' eva cittaü ņhapento passati, na ca tesaü dassanatthaü vyāvaņo hoti, ayaü paīgulopamā. ayaü pana dovārikopamā: seyyathāpi dovāriko nagarassa anto ca bahi ca purise ko tvaü kuto vā āgato kuhiü vā gacchasi kiü vā te hatthe ti na vãmaüsati, na hi tassa te bhārā dvārappattaü dvārappattaü yeva pana vãmaüsati evam, evaü imassa bhikkhuno anto paviņņhavātā ca bahinikkhantavātā ca na bhārā honti, dvārappattā dvārappattā yeva bhārā ti, ayaü dovārikopamā. kakacopamā pana ādito ppabhåti evaü veditabbā. vuttaü h' etaü:* nimittaü assāsapassāsā anārammaõam ekacittassa ajānato ca tayo dhamme bhāvanānåpalabbhati, nimittaü assāsapassāsā ārammaõanam ekacittassa jānato ca tayo dhamme bhāvanā upalabbhatãti. kathaü ime tayo dhammā ekacittassa ārammaõā na honti, na c' ime tayo dhammā aviditā honti, na ca cittaü vikkhepaü gacchati padhāna¤ ca pa¤¤āyati payoga¤ ca sādheti visesam adhigacchati, #<[page 423]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ seyyathāpi rukkho same bhåmibhāge nikkhitto, tam enaü puriso kakacena chindeyya rukkhe phuņņhakakacadantānaü vasena purisassa sati upaņņhitā hoti, na āgate vā gate vā kakacadante manasikaro ti na āgatā vā gatā vā kakacadantā aviditā honti padhāna¤ ca pa¤¤āyati payoga¤ ca sādheti, yathā rukkho same bhåmibhāge nikkhitto evaü upanibandhanimittaü, yathā kakacadantā evaü assāsapassāsā, yathārukkhe phuņņhakakacadantānaü vasena purisassa satiupaņņhitā hoti na āgate vā gate vā kakacadante manasikaroti na āgatā vā gatā vā kakacadantā aviditā honti padhāna¤ ca pa¤¤āyati payoga¤ ca sādheti, evam evaü bhikkhu nāsikagge vā mukhanimitte vā satiü upaņņhapetvā nisinno hoti na āgate vā gate vā assāsapassāse manasikaroti na āgatā vā gatā vā assāsapassāsā aviditā honti padhāna¤ ca pa¤¤āyati payoga¤ ca sādheti visesam adhigacchati. padhānan ti katamaü padhānaü. āraddhaviriyassa kāyo pi cittam pi kammaniyaü hoti idaü padhānaü. katamo payogo āraddhaviriyassa upakkilesā pahãyanti vitakkā våpasammanti ayaü payogo. katamo viseso āraddhaviriyassa saüyojanā pahãyanti anusayā vyanti honti ayaü viseso. evaü ime tayo dhammā ekacittassa ārammaõā na honti, an c' ime tayo dhammā aviditā honti na ca cittaü vikkhepaü gacchati padhāna¤ ca pa¤¤āyati payoga¤ ca sādheti visesam adhigacchati. ānāpāõasati yassa paripuõõā subhāvitā anupubbaü paricitā yathā buddhena desitā so imaü lokaü pabhāseti abbhā mutto 'va candimā 'ti.* ayaü kakacopamā. idha pan' assa āgatāgatavasena amanasikāramattam eva payojanan ti veditabbaü. idaü kammaņņhānaü manasikaroto kassaci na ciren' eva nimitta¤ ca uppajjati avasesajjhānaīgapatimaõķitā appaõāsaīkhātā ņhapanā ca sampajjati. #<[page 424]># %<424 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ kassaci pana gaõanāvasen' eva manasikārakālato ppabhåti. anukkamato oëārikassāsapassāsanirodhavasena kāyadarathe våpasante kāyo pi cittaü pi lahukaü hoti sarãraü ākāse laīghanākārappattaü viya hoti, yathā sāraddhakāyassa ma¤ce vā pãņhe vā nisãdato ma¤capãņhaü onamati vikåjati paccatthara¤aü valiü gaõhati, asāraddhakāyassa pana nisãdato n' eva ma¤capãņhaü onamati na vikåjati na paccattharaõaü valiü gaõhati, tålapicupåritaü viya ma¤capãņhaü hoti, kasmā yasmā asāraddho kāyo lahuko hoti. evam evaü gaõanāvasena manasikārakālato pabhåti anukkamato oëārikāssāsapassāsanirodhavasena kāyadarathe våpasante kāyo pi cittam pi lahukaü hoti sarãraü ākāse laīghanākārappattaü viya hoti, tassa oëārike assāsapassāse niruddhe sukhumassāsapassāsanimittārammaõaü cittaü pavattati, tasmim pi niruddhe aparāparaü tato sukhumatarasukhumatamaü nimittārammaõaü pavattati yeva. kathaü, yathā puriso mahatiyā lohasalākāya kaüsatālaü ākoņeyya ekappahārena mahāsaddo uppajjeyya, tassa oëārikasaddārammaõaü cittaü pavatteyya, niruddhe oëārike sadde atha pacchā sukhumasaddanimittārammaõaü, tasmim pi niruddhe aparāparaü tato sukhumatarasukhumatamasaddanimittārammaõaü pavattat' eva, evan ti veditabbaü. vuttam pi c' etaü: seyyathāpi kaüse akoņite ti vitthāro. yathā hi a¤¤āni kammaņņhānāni uparåparibhåtāni honti na tathā idaü idaü pana uparåpari bhāventassa sukhumattaü gacchati upaņņhānam pi na upagacchati, #<[page 425]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ evaü anupaņņhahante pana tasmiü na tena bhikkhunā uņņhāyāsanā cammakhaõķaü papphoņhetvā gantabbaü. kiü kātabbaü. ācariyaü pucchissāmãti vā naņņhaü dāni me kammaņņhānan ti vā na vuņņhātabbaü. iriyāpathaü vikopetvā gacchato hi kammaņņhānaü navanavaü eva hoti, tasmā yathānisinnen' eva desato āharitabbaü, tatrāyaü āharanåpāyo. tena hi bhikkhunā kammaņņhānassa anupaņņhahanabhāvaü ¤atvā itipaņisa¤cikkhitabbaü ime assāsapassāsā nāma kattha atthi kattha n' atthi kassa vā atthi kassa vā n' atthãti. ath' evaü paņisa¤cikkhato ime antomātukucchiyaü n' atthi udake nimuggānaü n' atthi tathā asa¤¤ãbhåtānaü matānaü catutthajjhānasamāpannānaü råpāråpabhavasamaīgãnaü nirodhasamāpannānan ti ¤atvā evaü attanā 'va attā codetabbo. nanu tvaü paõķita neva mātukucchigato na udake nimuggo na asa¤¤ãbhåto na mato na catutthajjhānasamāpanno na råpāråpabhavasamaīgã na nirodhasamāpanno, atthi yeva te assāsapassāsā mandapa¤¤atāya pana pariggahetuü na sakkosãti, athānena pakatiphuņņhavasen' eva cittaü ņhapetvā manasikāro pavattetabbo, ime hi dãghanāsikassa nāsāpuņaü ghaņņentā pavattanti, rassanāsikassa uttaroņņhaü tasmānena imaü nāma ņhānaü ghaņņentãti nimittaü ņhapetabbaü, idam eva hi atthavasaü paņicca vuttaü bhagavatā: nāhaü bhikkhave muņņhassatissa asampajānassa ānāpāõasatibhāvanaü vadāmãti. ki¤cāpi hi yaü ki¤ci kammaņņhānaü satassa sampajānass' eva sampajjati. ito a¤¤aü pana manasikarontassa pākaņaü hoti, idam pana ānāpāõasatikammaņņhānaü garukaü garukabhāvanaü buddha-paccekabuddha-buddhaputtānaü mahāpurisānaü yeva manasikārabhåmibhåtaü na c' eva ittaraü na ittarasattasamāsevitaü, yathā yathā manasikayirati, tathā tathā santa¤ c' eva hoti sukhuma¤ ca tasmā ettha balavatã sati ca pa¤¤ā ca icchitabbā. #<[page 426]># %<426 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ yathā hi paņņasāņakassa tunnakaraõakāle suci pi sukhumā icchitabbā sucipāsavedhanam pi tato sukhumataraü, evam evaü puņņasāņakasadisassa imassa kammaņņhānassa bhāvanākāle sucipaņibhāgā sati pi sucipāsavedhanapaņibhāgā taü sampayuttā pa¤¤āpi balavatã icchitabbā. tāhi ca pana satipa¤¤āhi samannāgatena bhikkhunā na te assāsapassāsā a¤¤atra pakatiphuņņhokāsā pariyesitabbā. yathā pana kassako kasiü kasitvā balivadde mu¤citvā gocarābhimukhe katvā chāyāya nisinno vissameyya ath' assa te balivaddā vegena aņaviü paviseyyuü, yo hoti cheko kassakol so puna te gahetvā yojetukāmo na tesaü anupadaü gantvā aņaviü āhiõķati. atha kho rasmi¤ ca patoda¤ ca gahetvā ujukam eva tesaü sannipātatitthaü gantvā nisãdati vā nipajjati vā. atha te gone divasabhāgaü caritvā nipātatitthaü otaritvā nahātvā ca pivitvā ca paccuttaritvā ņhite disvā rasmiyā bandhitvā patodena vijjhanto ānetvā yojetvā puna kammaü karoti. evam eva tena bhikkhunā na te assāsapassāsā a¤¤atra pakatiphuņņhokāsā pariyesitabbā. satirasmiü pana pa¤¤āpatoda¤ ca gahetvā pakatiphuņņhokāse cittaü ņhapetvā manasikāro pavattetabbo. evaü hi 'ssa manasikaroto na cirass' eva te upaņņhahanti nipātatitthe viya goõā, tato tena satirasmiyā bandhitvā tasmiü yeva ņhāne yojetvā pa¤¤āpatodena vijjhantena puna kammaņņhānaü anuyu¤jitabbaü. tass' evam anuyu¤jato na cirass' eva nimittaü upaņņhāti, tam pan' etaü na sabbesaü ekasadisaü hoti. #<[page 427]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ api ca kho kassaci sukhasamphassaü uppādayamāno tålapicu viykappāsapicu viya vātadhārā viya ca upaņņhātãti ekacce āhu. ayam pana aņņhakathāvinicchayo : idaü hi kassaci karåpaü viya maõigulikā viya muttāgulikā viya ca kassaci kharasamphassaü hutvā kappāsaņņhi viya sāradārusåci viya ca kassaci dãghapāmaõgasuttaü viya kusumadāmaü viya ca dhåpāsikhā viya ca kassaci vitthataü makkaņasuttaü viya vaëāhakapaņalaü viya padumapupphaü viya rathacakkaü viya suriyamaõķalaü viya ca upaņņhāti. ta¤ ca pan' etaü yathā sambahulesu bhikkhåsu suttantaü sajjhāyitvā nisinnesu ekena bhikkhunā: tumhākaü kãdisaü hutvā idaü suttaü upaņņhātãti vutte, eko: mayhaü mahatã pabbateyyā nadi viya hutvā upaņņhātãti āha. aparo: mayhaü ekā vanarāji viya. a¤¤o : mayhaü sãtacchāyo sākhāsampanno phalabhārabharitarukkho viyā 'ti. tesaü hi taü ekam eva suttaü sa¤¤ānānatāya nānato upaņņhāti. evaü ekam eva kammaņņhānaü sa¤¤ānānatāya nānato upaņņhāti, sa¤¤ajaü hi etaü sa¤¤ānidānaü sa¤¤āppabhavaü, tasmā sa¤¤ānānatāya nānato upaņņhātãti veditabbaü. ettha ca a¤¤am eva assāsārammaõaü cittaü a¤¤aü passāsārammaõaü a¤¤aü nimittārammaõaü, yassa hi ime tayo dhammā n' atthi, tassa kammaņņhānaü, n' eva appaõaü na upacāraü pāpuõāti, yassa pan' ime tayo dhammā atthi, tass' eva kammaņņhānaü appana¤ ca upacāra¤ ca pāpuõāti, vuttaü h' etaü:* #<[page 428]># %<428 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% nimittaü assāsapassāsā anārammaõam ekacittassa ajānato ca tayo dhamme bhāvanānåpalabbhati, nimittaü assāsapassāsā ārammaõam ekacittassa jānato ca tayo dhamme bhāvanā upalabbhātãti. evaü upaņņhite pana nimitte tena bhikkhunā ācariyasantikaü gantvā ārocetabbaü mayhaü bhante evaråpaü nāma upaņņhātãti. ācariyena pana etaü nimittan ti vā na vā nimittan ti na vattabbaü. evaü hoti āvuso ti vatvā punappunaü manasikarohãti vattabbo. nimittan ti hi vutte osānaü āpajjeyya na nimittan ti vutte nirāso visãdeyya, tasmā tad ubhayam pi avatvā manasikāre yeva niyojetabbo ti, evaü tāva Dãghabhāõakā. Majjhimabhāõakā pan' āhu: nimittam idaü āvuso kammaņņhānaü punappunaü manasikarohi sappurisā 'ti vattabbo ti. athānena nimitte yeva cittaü ņhapetabbaü, evam assāyaü ito pabhåti ņhapanāvasena bhāvanā hoti. vuttaü h' etaü porāõehi:* nimitte ņhapayaü cittaü nānākāraü vibhāvayaü, dhãro assāsapassāse sakaü cittaü nibandhatãti. tass' evaü nimittupaņņhānato pabhåti nãvaraõāni vikkhambhitān' eva honti, kilesā sannisinnā 'va sati upaņņhitā yeva cittaü samāhitam eva, idaü hi dvãhākārehi cittaü samāhitaü nāma hoti upacārabhåmiyaü vā nãvaraõappahānena paņilābhabhåmiyaü vā aõgapātubhāvena, tattha upacārabhåmãti upacārasamādhi. paņilābhabhåmãti appanāsamādhi. tesaü kiü nānākaraõaü. upacārasamādhi kusalavãthiyaü javitvā bhavaīgaü otarati. appanāsamādhi divasabhāge appetvā nisinnassa divasabhāgam pi kusalavãthiyaü javati bhavaīgaü na otarati. imesu dvãsu samādhãsu nimittapātubhāve upacārasamādhinā samāhitaü cittaü hoti. #<[page 429]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ athānena taü nimittaü n' eva vaõõato manasikātabbaü, na lakkhaõato paccavekkhitabbaü. api ca kho Khattiyamahesiyā Cakkavattigabbho viya kassakena sāëiyavagabbho viya ca appamattena rakkhitabbaü, rakkhitaü hi 'ssa phaladaü hoti. nimittaü rakkhato laddhaü parihāni na vijjati. ārakkhamhi asantamhi laddhaü laddhaü vinassatãti. tatrāyaü rakkhaõåpāyo: tena bhikkhunā āvāso gocaro bhassaü puggalo bhojanaü utu iriyāpatho ti imāni satta asappāyāni vajjetvā tān' eva satta sappāyāni sevantena punappunaü taü nimittaü manasikātabbaü, evaü sappāyasevanena nimittaü thiraü katvā vuddhiü viråëhiü gamayitvā vatthuvisadakiriyā indriyasamattapaņipādanatā nimittakusalatā yasmiü samaye cittaü niggahetabbaü tasmiü samaye cittaü niggaõhanāya yasmiü samaye cittaü paggaõhetabbaü tasmiü samaye cittaü paggaõhanā yasmiü samaye cittaü sampahaüsetabbaü tasmiü samaye cittaü sampahaüsanā yasmiü samaye cittaü ajjhupekkhitabbaü tasmiü samaye cittaü ajjhupekkhaõā asamāhitapuggalaparivajjanā samāhitapuggalasevanā tad adhimuttatā ti imāni dasa appanākosallāni avijahantena yogo karaõãyo. tass' evam anuyuttassa viharato idāni appanā uppajjissatãti bhavaīgaü vicchinditvā nimittārammaõaü manodvārāvajjanaü uppajjati. tasmi¤ ca niruddhe tad evārammaõaü gahetvā cattāri pa¤ca vā javanāni yesaü paņhamaü parikammaü dutiyaü upacāraü tatiyaü anulomaü catutthaü gotrabhå pa¤camaü appanācittaü, #<[page 430]># %<430 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ paņhamaü vā parikamma¤ c' eva upacāra¤ ca, dutiyaü anulomaü, tatiyaü gotrabhå, catutthaü appanācittan ti vuccati, catuttham eva hi pa¤camaü vā appeti na chaņņhaü sattamaü vā āsannabhavaīgapātattā. ābhidhammika Godhatthero pan' āha:āsevanapaccayena kusalā dhammā balavanto honti, tasmā chaņņhaü sattamaü vā appetãti. taü aņņhakathāsu paņikkhittaü, tattha pubbabhāgacittāni kāmāvacarāni, appanācittaü pana råpāvacaraü, evam anena pa¤caīgavippahãnaü pa¤caīgasamannāgataü dasalakkhaõasampannaü tividhakalyāõam paņhamajjhānam adhigataü hoti. so tasmiü yeva ārammaõe vitakkādayo våpasametvā dutiyatatiyacatutthajjhānāni pāpuõāti, ettāvatā ca ņhapanavasena bhāvanāya pariyosānappatto hoti. ayam ettha saīkhepakathā vitthāraü pana icchantena Visuddhimaggato* gahetabbaü. evaü pattacatutthajjhāno pan' ettha bhikkhu sallakkhaõāvivaņņanāvasena kammaņņhānaü vaķķhetvā pārisuddhiü pattukāmo tad eva jhānaü āvajjanasamāpajjanādhiņņhānavuņņhānapaccavekkhaõāsaīkhātehi pa¤cahākārehi vasippattaü paguõaü katvā aråpapubbaīgamaü vā råpaü råpapubbaīgamaü vā aråpan ti råpāråpaü pariggahetvā vipassanaü paņņhapeti. kathaü, so hi jhānā vuņņhahitvā jhānaīgāni pariggahetvā tesaü nissayaü hadayavatthuü taü nissayāni ca bhåtāni tesa¤ ca nissayaü sakalam pi karajakāyaü passati, tato jhānaīgāni aråpaü vatthādãni råpan ti råpāråpaü vavatthapeti. athavā samāpattito vuņņhahitvā kesādãsu koņņhāsesu paņhavãdhātu ādivasena cattāri bhåtāni taünissitaråpāni ca pariggahetvā yathā pariggahitaråpārammaõaü yathā pariggahitaråpavatthudvārārammaõaü vā sasampayuttadhammaü vi¤¤āõaü passati, #<[page 431]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tato bhåtādãni råpaü sasampayuttadhammaü vi¤¤āõam aråpan ti vavatthapeti. athavā samāpattito vuņņhahitvā assāsapassāsānaü samudayo karajakāyo ca cittaü cā 'ti passati, yathā hi kammāragaggariyā dhamamānāya bhasta¤ ca purisassa ca tajjaü vāyāmaü paņicca vāto sa¤carati, evam evaü kāya¤ ca citta¤ ca paņicca assāsapassāsā ti. tato assāsapassāse ca kāya¤ ca råpaü citta¤ ca taü sampayuttadhamme ca aråpan ti vavatthapeti. evaü nāmaråpaü vavatthapetvā tassa paccayaü pariyesati, pariyesanto ca taü disvā tãsu pi addhāsu nāmaråpassa pavattiü ārabbha kaõkhaü vitarati. vitiõõakaīkho kalāpasammasanavasena ti-lakkhaõaü āropetvā udayabbayānupassanāya pubbabhāge uppanne obhāsādayo dasavipassanåpakkilese pahāya upakkilesavimuttaü paņipadā¤āõaü maggo ti vavatthapetvā udayaü pahāya bhaīgānupassanaü patvā nirantaraü bhaīgānupassanena bhayato upaņņhitesu sabbasaīkhāresu nibbindanto virajjanto vimuccanto yathākkamaü cattāro ariyamagge pāpuõitvā arahattaphale patiņņhāya ekåõavãsatibhedassa paccavekkhaõā¤āõassa pariyantappatto sadevakassa lokassa aggadakkhiõeyyo hoti. ettāvatā c' assa gaõanaü ādiü katvā vipassanā pariyosānā ānāpāõasatisamādhibhāvanā ca samattā hotãti. ayaü sabbākārato paņhamacatukkavaõõanā. itaresu pana tãsu catukkesu yasmā vãsuü kammaņņhānabhāvanānayo nāma n' atthi, tasmā anupadavaõõanā nayen' eva tesaü attho veditabbo. pãtipaņisaüvedãti pãti paņisaüviditaü karonto pākaņaü karonto assasissāmi passasissāmãti sikkhati. tattha dvãhākārehi pãtipaņisaüviditā hoti ārammaõato ca asammohato ca, #<[page 432]># %<432 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ kathaü ārammaõato pãtipaņisaüviditā hoti. sappãtike dve jhāne samāpajjati tassa samāpattikkhaõe jhānapaņilābhena ārammaõato pãti paņisaüviditā hoti, ārammaõassa paņisaüveditattā. kathaü asammohato. sappãtike dve jhāne samāpajjitvā vuņņhāya jhānasampayuttakapãtiü khayato vayato sammasati, tassa vipassanākkhaõe lakkhaõapaņivedhena asammohato lakkhaõapaņisaüviditā hoti. vutta¤ c' etaü Paņisambhidāyaü:* dãghaü assāsavasena cittassa ekaggataü avikkhepaü pajānato sati upaņņhitā hoti tāya satiyā tena ¤āõena sā pãtipaņisaüviditā hoti, dãghaü passāsavasena, rassaü assāsavasena rassaü passāsavasena, sabbakāyapaņisaüvedã assāsapassāsavasena, passambhayaü kāyasaīkhāraü assāsapassāpavasena cittassa ekaggataü avikkhepaü pajānato sati upaņņhitā hoti. tāya satiyā tena ¤āõena sā pãtipaņisaüviditā hoti, āvajjato sā pãti paņisaüviditā hoti, jānato passato paccavekkhato cittaü adhiņņhahato saddhāya adhimuccato viriyaü paggaõhato satiü upaņņhāpayato cittaü samādahato pa¤¤āya pajānato abhi¤¤eyyaü pari¤¤eyyaü pahātabbaü bhāvetabbaü sacchikātabbaü sacchikaroto sā pãtipaņisaüviditā hoti. evaü sā pãtipaņisaüviditā hotãti. eten' eva nayena avasesapadāni pi atthato veditabbāni. idam pan' ettha visesamattaü tiõõaü jhānānaü vasena sukhapaņisaüvedita catunnam pi vasena cittasaīkhārapaņisaüveditā veditabbā. cittasaīkhāro ti vedanādayo duve khandhā, sukhapaņisaüvedãpade c' ettha vipassanābhåmi dassanatthaü sukhan ti dve sukhāni kāyika¤ ca sukhaü cetasika¤ cā 'ti Paņisambhidāya vuttaü. #<[page 433]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ passambhayaü cittasaīkhāran ti oëārikaü oëārikaü cittasaīkhāraü passambhento nirodhento ti attho. so vitthārato kāyasaīkhāre vuttanayen' eva veditabbo. api c' ettha pãtipade pãtisãsena vedanā vuttā. sukhapaņisaüvedãpade saråpen' eva vedanā. dvãsu cittasaīkhārapadesu sa¤¤ā ca vedanā ca cetasikā ete dhammā cittapaņibaddhā cittasaīkhārā ti vacanato sa¤¤āsampayuttā vedanā ti, evaü vedanānupassanānayena idaü catukkaü bhāsitan ti veditabbaü. tatiyacatukke pi catunnaü jhānānaü vasena cittapaņisaüveditā veditabbā. abhippamodayaü cittan ti cittaü modento pamodento hāsento pahāsento assasissāmi passasissāmãti sikkhati. tattha dvãhākārehi abhippamodo hoti. samādhivasena ca vipassanāvasena ca. kathaü samādhivasena. sappãtike dve jhāne samāpajjati. so samāpattikkhaõe sampayuttapãtiyā cittaü āmodeti pamodeti. kathaü vipassanāvasena. sappãtike dve jhāne samāpajjitvā vuņņhāya jhānasampayuttakapãtiü khayato vayato sammasati. evaü vipassanākkhaõe jhānasampayuttakapãtiü ārammaõaü katvā cittaü āmodeti pamodeti. evaü paņipanno abhippamodayaü cittaü assasissāmi passasissāmãti sikkhatãti vuccati. samādahaü cittan ti paņhamajjhānādivasena ārammaõe cittaü samaü ādahanto samaü ņhapento, tāni vā pana jhānāni samāpajjitvā vuņņhāya jhānasampayuttakacittaü khayato vayato sammasato vipassanā khaõe lakkhaõapaņivedhena uppajjati khaõikacittekaggatā. evaü uppannāya khaõikacittekaggatāyavasena pi ārammaõe cittaü samaü ādahanto samaü ņhapento samādahaü cittaü assasissāmi passasissāmãti sikkhatãti vuccati. vimocayaü cittan ti paņhamajjhānena nãvaraõehi cittaü mocento vimocento, dutiyena vitakkavicārehi tatiyena pãtiyā catutthena sukhadukkhehi cittaü mocento vimocento, tāni vā pana jhānāni samāpajjitvā vuņņhāya jhānasampayuttakacittaü khayato vayato sammasati. #<[page 434]># %<434 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ yo vipassanākhaõe aniccānupassanāya niccasa¤¤ato cittaü mocento vimocento dukkhānupassanāya sukhasa¤¤ato anattānupassanāya attasa¤¤ato nibbidānupassanāya nandito, virāgānupassanāya rāgato nirodhānupassanāya samudayato paņinissaggānupassanāya ādānato cittaü mocento vimocento assasati c' eva passasati ca, tena vuttaü:vimocayaü cittaü assasissāmi passasissāmãti sikkhatãti. evaü cittānupassanāya vasena idaü catukkaü bhāsitan ti veditabbaü. catutthacatukke pana aniccānupassãti ettha tāva aniccaü veditabbaü aniccatā veditabbā aniccānupassanā veditabbā aniccānupassã veditabbo. tattha aniccan ti pa¤cakkhandhā, kasmā, uppādavaya¤¤athattabhāvā. aniccatā ti tesa¤ ¤eva uppādavaya¤¤athattaü hutvā abhāvo vā nibbattānaü ten' ev' ākārena aņhatvā khaõabhaīgena bhedo ti attho. aniccānupassanā ti tassa aniccatāya vasena råpādãsu aniccan ti anupassanā. aniccānupassãti tāya anupassanāya samannāgato, tasmā evaü bhåto assasanto passasanto ca idha aniccānupassã assasissāmi passasissāmãti sikkhatãti veditabbo. virāgānupassãti ettha pana dve virāgā khayavirāgo ca accantavirāgo ca. ettha khayavirāgo ti saīkhārānaü khaõabhaīgo, accantavirāgo ti nibbāõaü. virāgānupassanā ti tad ubhayadassanavasena pavattā vipassanā ca maggo ca. tāya duvidhāya pi anupassanāya samannāgato hutvā assasanto ca passasanto ca virāgānupassã assasissāmi passasissāmãti sikkhatãti veditabbo. nirodhānupassã pade pi esevanayo. paņinissaggānupassãti etthāpi dve paņinissaggā pariccāgapaņinissaggo ca pakkhandanapaņinissaggo ca, paņinissaggo yeva anupassanā paņinissaggānupassanā, vipassanāmaggānaü etaü adhivacanaü. vipassanā hi tad aīgavasena saddhiü khandhābhisaīkhāre hi kilese pariccajati, saīkhatadosadassanena ca tabbiparite nibbāõe tanninnatāya pakkhandatãti pariccāgapaņinissaggo c' eva pakkhandanapaņinissaggo ti ca vuccati. #<[page 435]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ maggo samucchedavasena saddhiü khandhābhisaīkhārehi kilese pariccajati, ārammaõakaraõena ca nibbāõe pakkhandatãti pariccāgapaņinissaggo c' eva pakkhandanapaņinissaggo ti ca vuccati, ubhayam pi pana purimapurima¤āõānaü anu-anupassanato anupassanā ti vuccati, tāya duvidhāya paņinissaggānupassanāya samannāgato hutvā assasanto ca passasanto ca paņinissaggānupapassã assasissāmi passasissāmãti sikkhatãti veditabbo. evaü bhāvito ti evaü soëasahi ākārehi bhāvito, sesaü vuttanayam eva. ānāpāõasatisamādhikathā niņņhitā. atha kho bhagava ti ādimhi pana ayaü saīkhepattho evaü bhagavā ānāpāõasatisamādhikathāya bhikkhå samassāsetvā atha yantaü tatiyapārājikapa¤¤attiyā nidāna¤ c' eva pakaraõa¤ ca uppannaü bhikkhånaü a¤¤ama¤¤aü jãvitā voropaõaü etasmiü ne etasmiü pakaraõe bhikkhusaīghaü sannipātāpetvā paņipucchitvā vigarahitvā ca yasmā tattha attanā attānaü jãvitā voropaõaü migaladdhikena ca voropāpanaü pārājikavatthuü na hoti, tasmā taü ņhapetvā pārājikassa vatthubhåtaü a¤¤ama¤¤aü jãvitā voropaõaü eva gahetvā pārājikaü pa¤¤apento yo pana bhikkhu sa¤cicca manussaviggahan ti ādim āha. ariyapuggalamissakattā pan' ettha mogharipurisā 'ti avatvā te bhikkhå ti vuttaü. evaü målacchejjavasena daëhaü katvā tatiyapārājike pa¤¤atte aparam pi anuppa¤¤attatthāya maraõavaõõasaüvaõõanavatthå udapādi, tass' uppattidãpanatthaü eva¤ c' idaü bhagavatā ti ādi vuttaü. tattha paņibaddhacittā ti chandarāgena paņibaddhacittā, sārattā apekkhavanto ti attho. maraõavaõõaü saüvaõõemā ti jãvite ādãnavaü dassento maraõassa guõaü vaõõema ānisaüsaü dassemā 'ti. #<[page 436]># %<436 samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ katakalyāõo ti ādisu ayaü padattho, kalyāõaü sucikammaü kataü tayā ti tvāü kho asi katakalyāõo, kataü kusalaü anavajjaü kammaü kataü tayā ti katakusalo. maraõakāle sampatte yā sattānaü uppajjati bhayasaīkhātā bhãru, tato tāya naü rakkhaõakammaü kataü tayā ti katabhãruttāno. pāpaü lāmakakammaü akataü tayā ti akatapāpo. luddaü dāruõaü dussãlyakammaü akataü tayā ti akataluddo. kibbisaü sāhasikakammaü lobhādikilesåssadaü akataü tayā ti akatakibbiso. kasmā idaü vuccati, yasmā sabbappakāram pi kataü tayā kalyāõaü akataü tayā pāpaü, ten' etaü vadāma. kiü tuyhaü iminā rogābhibhåtattā lāmakena pāpakena dukkhabahulattā dukkhena jãvitena dujjãvitena. mataü te jãvitā seyyo ti tava maraõaü jãvitā sundarataraü, kasmā, yasmā ito tvaü kālakato katakālo hutvā kālaü karitvā maritvā ti attho. kāyassa bhedā ... pe... uppajjissasi, evaü uppanno ca tattha dibbehi devaloke uppannehi pa¤cahi kāmaguõehi manāpiyaråpādikehi pa¤cahi vatthukāmakoņņhāsehi. samappito samaīgibhåto paricarissatãti sampayutto samodhānagato hutvā ito cito vicarissasi viharissasi abhiramissasãti attho. asappāyānãti ahitāni avuddhikarāni yāni khippam eva jãvitakkhayaü pāpenti., sa¤ciccā 'ti ayaü sa¤cicca manussaviggahan ti mātikāya vuttassa sa¤cicca padassa uddhāro, tattha santi upasaggo tena saddhiü ussukkavacanam etaü sa¤ciccā 'ti, #<[page 437]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tassa sa¤cetetvā suņņhu cetetvā ti attho. yasmā pana yo sa¤cicca voropeti, so jānanto sa¤jānanto hoti, taü c' assa voropaõaü cecca abhivitaritvā vãtikkamo hoti, tasmā vya¤jane ādaraü akatvā attham eva dassetuü jānanto sa¤jānanto cecca abhivitaritvā vãtikkamo ti evam assa padabhājanaü vuttaü. tattha jānanto ti pāõo ti jānanto. sa¤jānanto ti jãvitā voropemãti sa¤jānanto. ten' eva pāõajānanākārena saddhiü sa¤jānanto ti attho. ceccā ti vadhakacetanāvasena cetetvā pakappetvā, abhivitaritvā ti upakkamavasena maddanto nirāsaīkacittaü pesetvā. vãtikkamo ti evaü pavattassa yo vãtikkamo ayaü sa¤cicca saddassa sikhāppatto attho ti vuttaü hoti. idāni manussaviggahaü jãvitā voropeyya 'ti ettha vuttaü manussattabhāvaü ādito paņņhāya dassetuü manussaviggaho nāmā 'ti ādim āha. tattha gabbhaseyyakānaü vasena sabbasukhumāttabhāvadassanatthaü yaü mātukucchismin ti vuttaü. paņhamaü cittan ti paņhamaü paņisandhicittaü. uppannan ti jātaü. paņhamaü vi¤¤āõaü pātubhåtan ti idaü tass' eva vevacanaü. mātukucchismiü paņhamaü cittan ti vacanena c' ettha sakalāpi pa¤cavokārapaņisandhi dassitā hoti, tasmā ta¤ ca paņhamaü cittaü taü sampayuttā ca tayo aråpakkhandhā tena saha nibbatta¤ ca kalalaråpan ti ayaü sabbapaņhamo manussaviggaho. tattha kalalaråpan ti itthipurisānaü kāyavatthubhāvadasakavasena samatiüsaråpāni, na puüsakānaü kāyavatthudasakavasena vãsati, tattha itthipurisānaü kalalaråpaü jātiuõõāya ekena aüsunā uddhaņatelabindumattaü hoti acchaü vippasannaü. vutta¤ c' etaü aņņhakathāyaü: tilatelassa yathā bindu sappimanķo anāvilo, evaü vaõõapaņibhāgaü kalalan ti pavuccatãti. evaü parittakaü vatthuü ādiü katvā pakatiyā vãsaüvassasatāyukassa sattassa yāva maraõakālā etthantare anupubbena vuddhippatto attabhāvo eso manussaviggaho nāma. #<[page 438]># %<438 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ jãvitā voropeyyā 'ti kalalakāle pi tāpanamaddanehi vā bhesajjasampadānena vā tato vā uddham pi tad anuråpena upakkamena jãvitā viyojeyyā 'ti attho. yasmā pana jãvitā voropaõaü nāma atthato jãvitindriyåpacchedanam eva hoti, tasmā etassa padabhājane jãvitindriyaü upacchindati uparodheti santatiü vikopetãti vuttaü. tattha jãvitindriyassa paveõighaņanaü upacchindanto uparodhento ca jãvitindriyaü upacchindati uparodhetãti vuccati, svāyam attho santatiü vikopetãti padena dassito, vikopetãti viyojeti. tattha duvidhaü jãvitindriyaü råpajãvitindriyaü aråpajãvitindriya¤ ca. tesu aråpajãvitindriye upakkamo n' atthi taü voropetuü na sakkā, råpajãvitindriye pana atthi, taü voropetuü sakkā. tam pana voropento aråpajãvitindriyam pi voropeti ten' eva hi saddhiü taü nirujjhati tadāyattavuttito, taü pana voropento kiü atãtaü voropeti anāgataü paccuppannan ti, n' eva atãtaü na anāgataü tesu hi ekaü niruddham ekam anuppannan ti ubhayam pi asantaü asantattā upakkamo n' atthi, upakkamassa natthitāya tam pi voropetuü na sakkā. vuttam pi c' etaü: atãte cittakkhaõe jãvittha na jãvati na jãvissati, anāgate cittakkhane jãvissati na jãvittha na jãvati paccuppanne cittakkhaõe jãvati na jãvittha na jãvissatãti. tasmā yattha jãvati tattha upakkamo yutto ti paccuppannaü voropeti. paccuppanna¤ ca nām' etaü khaõapaccuppannaü santatipaccuppannaü addhānapaccuppannan ti tividhaü, tattha khaõapaccuppannaü nāma uppādajarā bhaīgasamaīgã taü voropetuü na sakkā, kasmā sayam eva nirujjhanato. santatipaccuppannaü nāma sattaņņhajavanavāramattaü sabhāgasantativasena pavattitvā nirujjhanakaü yāva vā uõhato āgantvā ovarakaü pavisitvā nisinnassa andhakāraü hoti sãtato vā āgantvā ovarake nisinnassa yāva visabhāgautupātubhāvena purimako utu na paņippassambhati. etthantare santatipaccuppannan ti vuccati, #<[page 439]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ paņisandhito pana yāva cuti etaü addhānapaccuppannaü nāma, tad ubhayam pi voropetuü sakkā. kathaü, tasmiü hi upakkame kate laddhåpakkamaü jãvitanavakaü nirujjhamānaü dubbalassa parihãnavegassa saītānassa paccayo hoti, tato santatipaccuppannaü vā addhānapaccuppannaü vā yathā paricchinnaü kālaü appatvā antarāva nirujjhati. evaü tad ubhayam pi voropetuü sakkā, tasmā tad eva sandhāya santatiü vikopetãti idaü vuttan ti veditabbaü. imassa pan' atthassa āvibhāvatthaü pāõo veditabbo pāõātipāto veditabbo pāõātipātã veditabbo pāõātipātassa payogo veditabbo. tattha pāõo ti vohārato satto paramatthato jãvitindriyaü, jãvitindriyaü hi atipātento pānam atipātetãti vuccati, taü vuttappakāram eva. pāõātipāto ti yāya cetanāya jãvitindriyupacchedakaü payogaü samuņņhāpeti, sā vadhakacetanā pāõātipāto vuccati, pāõātipātãti vuttacetanāsamaīgipuggalo daņņhabbo. pāõātipātassa payogo ti pāõātipātassa chappayogā sāhatthiko āõattiyo nissaggiyo thāvaro vijjāmayo iddhimayo ti, tattha sāhatthiko ti sayaü mārentassa kāyena vā kāyapaņibaddhena vā paharaõaü. āõattiyo ti a¤¤aü āõāpentassa evaü vijjhitvā vā paharitvā vā mārāpehãti āõāpanaü, nissaggiyo ti dåre ņhitaü māretukāmassa kāyena vā kāyapaņibaddhena vā ususattiyantapāsāõādãnaü nissajjanaü. thāvaro ti asa¤cārimena upakaraõena māretukāmassa opātaü apassenaü upanikkhipanaü bhesajjasaüvidhānaü. te cattāro pi parato pāëivaõõanāyam eva vitthārato āvibhavissanti, vijjāmayaiddhimayā pana pāëiyaü anāgatā te evaü veditabbā. saīkhepato hi māraõatthaü vijjāparijapanaü vijjāmayo payogo, aņņhakathāsu pana katamo vijjāmayo payago, #<[page 440]># %<440 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ āthabbaõikā ātabbaõaü payojentiõagare vā rundhe saīgāme vā. paccupaņņhite paņisenāya paccatthikesu paccāmittesu itiü uppādenti upaddavaü uppādenti rogaü uppādenti pajjarakaü uppādenti såcikaü karonti visåcikaü karonti pakkhandiyaü karonti. evaü āthabbaõikā ātabbaõaü payojenti. vijjādharā vijjaü parivattetvā nagare vā rundhe. . . pe . . . pakkhandiyaü karontãti. evaü vijjāmayaü payogaü dassetvā āthabbaõikehi ca vijjādharehi ca māritānaü bahåni vatthåni vuttāni. kiü tehi, idaü h' ettha lakkhanaü: māraõatthaü vijjāparijapaõaü vijjāmayo payogo ti. kammavipākajāya iddhiyā payojanaü iddhimayo payogo, kammavipākajiddhi ca nām' esā nāgānaü nāgiddhi supaõõānaü supaõõiddhi yakkhānaü yakkhiddhi devānaü deviddhi rājånaü rājiddhãti bahuvidhā. tattha diņņhadaņņhaphuņņhavisānaü nāgānaü disvā ķasitvā phusitvā ca paråpaghātakaraõe nāgiddhi veditabbā. supaõõānaü mahāsamuddato dvattivyā masatappamāõanāguddharaõe supaõõiddhi veditabbā. yakkhā pana n' eva āgacchantā na paharantā dissanti, tehi pahaņasattā pana tasmiü yeva ņhāne maranti, tatra tesaü yakkhiddhi daņņhabbā. Vessavaõassa sotāpannakālato pubbe nayanāvudhena olokitakumbhaõķānaü maraõe a¤¤esa¤ ca devānaü yathāsakaü iddhānubhāve deviddhi veditabbā. Ra¤¤o Cakkavattissa saparisassa ākāsagamanādãsu Asokassa heņņhā upari ca yojane āõāpavattanādãsu pitura¤¤o ca Sãhaëanarindassa dāņhākoņanena Cålasumanakutimbiyamāraõe rājiddhi daņņhabbā ti. #<[page 441]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ keci pana: puna ca paraü bhikkhave samaõo vā brāhamaõo vā iddhimā cetovasippatto a¤¤issā kucchigataü gabbhaü pāpakena manasānupekkhitā hoti aho vatāyaü kucchigataü gabbhaü na sotthinā abhinikkhameyyā 'ti. evam pi bhikkhave kuņumbassa upaghāto hotãti ādikāni suttāni dassetvā bhāvanāmayiddhiyāpi paråpaghātakammaü vadanti, saha paråpaghātakaraõena ca ādittagharåpanikkhittassa udakaghaņassa bhedanam iva iddhivināsa¤ ca icchanti, taü tesaü icchāmattam eva. kasmā, yasmā kusalavedanāvitakkaparittattikehi na sameti. kathaü, ayaü hi bhāvanāmayiddhi nāma kusalattike kusalā c' eva abyākatā ca pāõātipāto akusalo. vedanattike adukkham-asukhasampayuttā pāõātipāto dukkhasampayutto, vitakkattike avitakkāvicārā, pāõātipāto savitakko savicāro parittattike mahaggatā pāõātipāto paritto ti. satthahārakaü vāssa pariyeseyyā 'ti ettha, haratãti hārakaü, kiü harati, jãvitaü, atha vā haritabban ti hārakaü upanikkhipitabban ti attho. sattha¤ ca taü hāraka¤ cā 'ti satthahārakaü. assā 'ti manussaviggahassa, pariyeseyyā 'ti yathā labhati tathā kareyya, upanikkhipeyyā 'ti attho. etena thāvarappayogam dasseti, itarathā hi pariyiņņhamatten' eva pārājiko bhaveyya na c' etaü yuttaü. pāëiyam pana sabbaü vya¤janaü anādiyitvā yaü ettha thāvarappayogasaīgahãtaü satthaü, tad eva dasseņuü asiü vā ... pe... rajjuü vā ti padabhājanaü vuttaü. tattha satthan ti vuttāvasesaü yaü ki¤ci samukhaü veditabbaü. lagulapāsāõavisarajjåna¤ ca jãvitavināsanabhāvato satthasaīgaho veditabbo. maraõavaõõaü vā ti ettha, yasmā kiü tuyhaü iminā pāpakena dujjãvitena yo tvaü na labhasi paõãtāni bhojanāni bhu¤jitun ti ādinā nayena jãvite ādãnavaü dassento pi tvaü kho 'si upāsaka katakalyāõo #<[page 442]># %<442 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ... pe... akataü tayā pāpaü mataü te jãvitā seyyo ito tvaü kālakato ... pe... paricarissasi accharāparivuto Nandanavane sukhappatto viharissasãti ādinā nayena maraõe vaõõaü bhaõanto pi maraõavaõõam eva saüvaõõe ti, tasmā dvidhā bhinditvā padabhājanaü vuttaü: jãvite ādãnavaü dasseti maraõe vaõõaü bhanatãti. maraõāya vā samādapeyyā 'ti maraõatthāya vā upāyaü gāhāpeyya. satthaü vā āharā 'ti ādãsu ca yam pana vuttaü sobbhe vā papāte vā narake vā papatā 'ti ādi, taü sabbaü parato vuttanayattā atthato vuttam evā 'ti veditabbaü. na hi sakkā sabbaü saråpen' eva vattuü. iticittamano ti iti citto iti mano, matan te jãvitā seyyo ti ettha vuttamaraõacitto maraõamano ti attho, yasmā pan' ettha mano cittassa atthadãpanatthaü vutto. atthato pan' etaü ubhayam pi ekam eva, tasmā tassa atthato abhedaü dassetuü yaü cittaü taü mano, yaü mano taü citta ti vuttaü. iti sabbam pana uddharitvāpi na tāva attho vutto. cittasaīkappo ti imasmiü pade adhikāravasena itisaddo āharitabbo. idaü hi iti cittasaõkappo ti evaü avuttam pi adhikārato vuttam eva hotãti veditabbaü. tathā hi 'ssa tam ev' atthaü dassento maraõasa¤¤ãti ādim āha. yasmā c' ettha saīkappo ti na idaü vitakkassa nāmaü, atha kho saüvidahanamattass' etaü adhivacanaü. ta¤ ca saüvidahanaü imasmiü atthe sa¤¤ā cetanādhippāyehi saīgahaü gacchati, tasmā citto nānappakārako saīkappo assā 'ti cittasaīkappo ti evaü attho daņņhabbo. tathā hi 'ssa padabjaniyam pi sa¤¤ācetanādhippāyavasena vuttaü. #<[page 443]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ettha ca adhippāyo ti vitakko veditabbo. uccāvacehi ākārehãti mahantāmahantehi upāyehi, tattha maraõavaõõasaüvaõõane tāva jãvite ādãnavadassanavasena avacākāratā, maraõe vaõõabhaõanavasena uccākāratā veditabbā. samādapane pana muņņhijāõunipphoņanādãhi maraõasamādapanavasena uccākāratā, ekato bhu¤jantassa nakhe visaü pakkhipitvā maraõādisamādapanavasena avacākāratā veditabbā. sobbhe vā narake vā papāte vā ti ettha sobbho nāma samantato chinnataņo gambhãro āvāņo, narako nāma tattha tattha phalantiyā bhåmiyā sayam eva nibbattā mahādarã, yattha hatthã pi patanti corā pi nilãnā tiņņhanti. papātā ti pabbatantare vā thalantare vā ekato chinno hoti. purime upādāyā 'ti methunaü dhammaü patisevitvā adinna¤ ca ādãyitvā pārājikaü āpattiü āpannapuggale upādāya. sesaü pubbe vuttanayattā uttānatthattā ca pākaņam evā 'ti. evaü uddiņņhasikkhāpadaü padānukkamena vibhajitvā idāni yasmā heņņhā padabhājaniyamhi saīkhepen' eva manussaviggahapārājikaü dassitaü, na vitthārena āpattiü ropetvā tanti ņhapitā. saõkhepadassite ca atthe na sabbākāren' eva bhikkhå nayaü gahetuü sakkonti, anāgate ca pāpapuggalānaü pi okāso hoti, tasmā bhikkhåna¤ ca sabbākārena nayagahaõatthāü anāgate ca pāpapugganaü okāsapaņibāhanatthaü puna sāmaü adhiņņhāyā 'ti ādinā nayena mātikaü ņhapetvā vitthārato manussaviggahapārājikaü dassento sāman ti sayaü hanatãti ādim āha. tatrāyaü anuttānapadavaõõanāya saddhiü vinicchayakathā: kāyenā 'ti hatthena vā pādena vā muņņhinā vā jāõunā vā yena kenaci aīgapaccaīgena. kāyapaņibaddhenā 'ti kāyato amocitena asiādinā paharaõena. nissaggiyenā 'ti kāyato ca kāyapaņibaddhato ca mocitena ususattiādinā. ettāvatā sāhatthiyo ca nissaggiyo cā 'ti dve payogā vuttā honti. #<[page 444]># %<444 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tattha ekam, eko uddissānuddissabhedato duvidho, tattha uddesake yaü uddissa paharati tass' eva maraõena kammanā bajjhati, yo koci maratå 'ti evaü anuddesike pahārappaccayā yassa kassaci maraõena kammanā bajjhati, ubhayathāpi ca paharitamatte vā maratu pacchā vā ten' eva rogena paharitamatte yeva kammanā bajjhati, maraõādhippāyena ca pahāraü datvā tena amatassa puna a¤¤acittena pahāre dinne pacchāpi yadi paņhamappahāren' eva marati, tadā eva kammanā baddho ti. atha dutiyappahārena marati, n' atthi pāõātipāto ubhayehi mato pi paņhamappahāren' eva kammanā baddho, ubhayehi amate n' ev' atthi pāõātipāto. esanayo bahåhi pi ekassa pahāre dinne, tatrāpi hi yassa pahārena marati tass' eva kammanā baddho hotãti. kammāpattivyattibhāvatthaü c' ettha eëakacatukkam pi veditabbaü: yo hi eëakaü ekasmiü ņhāne nipannaü upadhāreti rattiü āgantvā vadhissāmãti, eëakassa ca nipannokāse tassa mātā vā pitā vā arahā vā paõķukāsāvaü pārupitvā nipanno hoti, so rattibhāge āgantvā eëakaü māremãti mātaraü vā pitaraü vā arahantaü vā māreti, imaü vatthuü māremãti cetanāya atthibhāvato ghātako ca hoti ānantariyakamma¤ ca phasati pārājika¤ ca āpajjati, a¤¤o koci āgantuko nipanno hoti, eëakaü māremãti taü māreti ghātako ca hoti pārājika¤ ca āpajjati, ānantariyaü na phusati, yakkho vā peto vā nipanno hoti eëakaü mārenãti taü māreti ghātako ca hoti na ca ānantariyaü phusati na pārājikaü āpajjati thullaccayaü pana hoti, a¤¤o koci nipanno n' atthi, eëako 'va hoti taü māreti ghātako ca hoti pācittiya¤ ca āpajjati, mātāpituarahantānaü a¤¤ataraü māremãti tesaü yeva a¤¤ataraü māreti, #<[page 445]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ghātako ca hoti ānantariya¤ ca phusati pārājika¤ ca āpajjati, tesaü a¤¤ataraü māressāmãti a¤¤aü āgantukaü māreti yakkhaü vā petaü vā māreti eëakaü vā māreti, pubbevuttanayena veditabbaü. idha pana cetanā dāruõā hotãti. a¤¤āni pi ettha palāëapu¤jādivatthåni veditabbāni. yo hi lohitakaü asiü vā sattiü vā pu¤chissāmãti palāëapu¤je pavesento tattha nipannaü mātaraü vā pitaraü vā arahantaü vā āgantukapurisaü vā yakkhaü vā petaü vā tiracchānagataü vā māreti vohāravasena ghātako ti vuccati vadhakacetanāya pana abhāvato n' eva kammaü phusati na āpattiü āpajjati. yo pana evaü pavesento sarãrasamphassaü sallakkhetvā satto ma¤¤e abbhantaragato maratå 'ti pavesetvā māreti, tassa tesaü vatthånaü anuråpena kammabaddho ca āpatti ca veditabbā. esanayo tattha nidahanatthaü pavesantassāpi vanappagumbādãsu khipantassāpi. yo pi coraü māremãti coravesena gacchantaü pitaraü māreti ānantariya¤ ca phusati pārājiko ca hoti. yo pana parasenāya a¤¤a¤ ca yodhaü pitaraü ca kammaü karonte disvā yodhassa usuü khipati etaü vijjhitvā mama pitaraü vijjhissatãti, yathādhippāyaü gate pitughāto hoti, yodhe viddhe mama pitā palāyissatãti khipati, usuayathādhippāyaü gantvā pitaraü māreti vohāravasena pitughātako ti vuccati, ānantariyaü pana n' atthãti. adhiņņhahitvāti samãpe ņhatvā. āõāpetãti uddissa vā anud- dissa vā āõāpeti. tattha parasenāya paccupaņņhitāya anuddiss' eva evaü vijjha evaü pahara evaü ghātehãti āõatte yattake āõatto ghāteti tattakā ubhinnam pi pāõātipātā, sace tattha āõāpakassa mātāpitaro honti ānantariyam pi phusati. sace āõattass' eva mātāpitaro so 'va ānantariyaü phusati, #<[page 446]># %<446 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% sace arahā hoti ubho pi ānantariyaü phusanti. uddisitvā pana etaü dãghaü rassaü rattaka¤cukaü nãlaka¤cukaü hatthikkhandhe nisinnaü majjhe nisinnaü vijjha pahara ghātehãti āõatte sace so tam eva ghāteti, ubhiõõam pi pānātipāto āõantariyavatthumhi ca ānantariyaü, sace a¤¤aü māreti ānāpakassa n' atthi pāõātipāto, etena āõattiko payogo vutto hoti. tattha vatthuü kāla¤ ca okāsaü āvudhaü iriyāpathaü tulayitvā pa¤cathānāni dhāreyy' atthaü vicakkhaõo aparo nayo vatthukālo ca okāso āvudhaü iriyāpatho kiriyāviseso ti ime cha āõatti niyāmakā. tattha vatthå 'ti māretabbo satto. kālo ti pubbaõhasāyaõhādikālo ca yobbanathāmaviriyādikālo ca. okāso ti gāmo vā vanaü vā gehadvāraü vā gehamajjhaü vā rathikā vā siīghāņakaü vā ti evam ādi. āvudhan ti asi vā usu vā satti vā ti evam ādi. iriyāpatho ti māretabbassa gamanaü vā nisajjā vā ti evam ādi. kiriyāviseso ti vijjhanaü vā chedanaü vā bhedanaü vā saīkhamuõķakaü vā ti evam ādi. yadi hi vatthuü visaüvādetvā yaü mārehãti āõatto tato a¤¤aü māreti purato paharitvā mārehãti vā āõatto pacchato vā passato vā a¤¤asmiü vā padese paharitvā māreti āõāpakassa n' atthi kammabandho āõattass' eva kammabandho. atha vatthuü avisaüvādetvā yathāõattiyā māreti āõāpakassa āõattikkhaõe āõattassa ca māraõakkhaõe ti ubhayesam pi kammabandho, vatthuvisesena pan' ettha kammaviseso ca āpattiviseso ca hotãti. evaü tāva vatthumhi saīketavisaīketatā veditabbā. kāle pana yo ajja sve ti aniyametvā pubbaõhe mārehãti āõatto yadā kadāci pubbaõhe māreti n' atthi visaīketo, #<[page 447]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ yo pana ajja pubbaõhe ti vutto majjhaõhe vā sāyaõhe vā sve vā pubbaõhe māreti visaīketo hoti, āõāpakassa n' atthi kammabandho pubbaõhe māretuü vāyamantassa majjhaõhe jāte pi es' eva nayo, etena nayena sabbakālappabhedesu saīketavisaīketatā veditabbā. okāse pi yo etaü gāme ņhitaü mārehãti aniyametvā āõatto taü yattha katthaci māreti n' atthi visaīketo. yo pana gāme yevā 'ti niyametvā āõatto vane māreti, yathā vane āõatto gāme māreti anto gehadvāre āõatto gehamajjhe māreti visaīketo. etena nayena sabbokāsabhedesu saīketavisaīketatā veditabbā. āvudhe pi yo asinā usunā vā ti aniyametvā āvudhena mārehãti āõatto yena kenaci āvudhena māreti n' atthi visaīketo. yo pana asinā 'ti vutto usunā iminā vā asinā 'ti vutto a¤¤ena asinā māreti etass' eva vā asissa imāya dhārāya mārehãti vutto itarāya vā dhārāya talena vā tuõķena vā tharunā vā māreti visaīketo, etena nayena sabba āvudhabhedesu saīketavisaīketatā veditabbā. iriyāpathe pana yo etaü gacchantaü mārehãti vadati āõatto ca naü sace pi gacchantaü māreti n' atthi visaīketo. gacchantam eva mārehãti vutto pana sace nisinnaü māreti nisinnam eva mārehãti vutto gacchantaü māreti visaīketo hoti. etena nayena sabbairiyāpathabhedesu saīketavisaīketatā veditabbā. kiriyāvisese pi vijjhitvā mārehãti vutto vijjhitvā 'va māreti n' atthi visaīketo, yo pana vijjhitvā mārehãti vutto chinditvā māreti visaīketo. etena nayena sabbakiriyāvisesabhedesu saīketavisaīketatā veditabbā. yo pana liīgavasena dãghaü rassaü kāëaü odātaü kisaü thålaü mārehãti aniyametvā āõāpeti āõatto ca yaü ki¤ci tādisaü māreti n' atthi visaīketo ubhiõõaü pārājikaü. #<[page 448]># %<448 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ atha pana so attānaü sandhāya āõāpeti āõatto ca ayam eva ãdiso ti āõāpakam eva māreti āõāpakassa dukkaņaü vadhakassa pārājikaü. āõāpako attānaü sandhāya āõāpeti, itaro a¤¤aü tādisaü māreti āõāpako muccati vadhakass' eva pārājikaü. kasmā, okāsassa aniyamitattā. sace pana attānaü sandhāya āõāpento pi okāsaü niyameti asukasmiü nāma rattiņņhāne vā divāņņhāne vā therāsane vā navāsane vā majjhimāsane vā nisinnaü evaråpaü nāma mārehãti. tattha a¤¤o nisinno hoti, sace āõatto naü māreti n'eva vadhako muccati, na āõāpako. kasmā, okāsassa niyamitattā, sace pana niyamitokāsato a¤¤atra māreti, āõāpako muccatãti. ayaü nayo Mahāaņņhakathāyaü suņņhu daëhaü katvā vutto tasmā ettha na anādariyaü kātabban ti, adhiņņhāyātãti mātikāvasena āõattikapayogakathā niņņhitā. idāni ye dåtenā 'ti imassa mātikāpadassa niddesatthaü bhikkhu bhikkhuü āõāpetãti ādayo cattāro vārā vuttā, tesu so taü a¤¤amāno ti so āõatto yo āõāpakena itthannāmo ti akkhāto taü ma¤¤amāno tam eva jãvitā voropeti, ubhinnam pārājikaü. taü ma¤¤amāno a¤¤an ti yaü jãvitā voropehãti vutto taü ma¤¤amāno a¤¤aü tādisaü jãvitā voropeti måëaņņhassa anāpatti. a¤¤aü ma¤¤amāno tan ti yo āõāpakena vutto tassa balavasahāyaü samãpe ņhitaü disvā imassa balenāyaü gacchati imaü tāva jãvitā voropemãti paharanto itaram eva parivattitvā tasmiü ņhāne ņhitaü sahāyo ti ma¤¤amāno jãvitā voropeti ubhinnaü pārājikaü, a¤¤aü ma¤¤amāno a¤¤an ti purimanayen' eva imaü tāvassa sahāyaü jãvitā voropemãti sahāyaü eva voropeti tass' eva pārājikaü. dåtaparamparāpadassa niddesavāre itthannāmassa pāvadā 'ti ādãsu eko ācariyo tayo BuddharakkhitaDhammarakkhita-Saīgharakkhita-nāmakā antevāsikā daņņhabbā. tattha bhikkhu bhikkhuü āõāpetãti ācariyo ka¤ci puggalaü mārāpetukāmo tam atthaü ācikkhitvā Buddharakkhitaü āõāpeti. #<[page 449]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ itthannāmassa pāvadā 'ti gaccha tvaü Buddharakkhita etam atthaü Dhammarakkhitaü pāvada, itthannāmo itthannāmassa pāvadatå 'ti Dhammarakkhito pi Saīgharakkhitassa pāvadatu, itthannāmo itthannāmaü jãvitā voropetå 'ti. evaü tayā āõattena Dhammarakkhitena āõatto Saīgharakkhito itthaü nāmaü puggalaü jãvitā voropetu, so hi amhesu vãrajātiko paņibalo imasmiü kamme ti. āpatti dukkaņassā 'ti evaü āõāpentassa ācariyassa tāva dukkataü. so itarassa ārocetãti Buddharakkhito Dhammarakkhitassa Dhammarakkhito ca Saīgharakkhitassa amhākaü ācariyo evaü vadeti: itthannāmaü kira jãvitā voropehi tvaü kira amhesu vãrapuriso ti āroceti. evaü tesam pi dukkataü. vadhako patigaõhātãti sādhu voropessāmãti Saīgharakkhito sampaņicchati. målaņņhassa āpatti thullaccayassā 'ti Saīgharakkhitena paņiggahitamatte ācariyassa thullaccayaü. mahājano hi tena pāpe niyojito ti. so tan ti so ce Saīgharakkhito taü puggalaü jãvitā voropeti, sabbesam pi catunnaü janānaü pārājikaü. na kevala¤ ca catunnaü etena upāyena visaīketaü akatvā paramparāya āõāpentaü samaõasataü samaõasahassaü vā hotu sabbesaü pārājikam eva. visakkiyadåtapadaniddese so a¤¤aü āõāpetãti so ācariyena āõatto Buddharakkhito Dhammarakkhitaü adisvā vā avattukāmo vā hutvā Saīgharakkhitam eva upasaīkamitvā amhākaü ācariyo evam āha:itthannāmaü kira jãvitā voropehãti visaīketaü karonto āõāpeti, visaīketakaraõen' eva hi esa visakkiyadåto ti vuccati. āpatti dukkaņassā 'ti āõattiyā tāva Buddharakkhitassa dukkaņaü. patigaõhāti āpatti dukkaņassā 'ti Saīgharakkhitena sampaņicchite målaņņhass' eva dukkaņan ti veditabbaü evaü sante paņiggahaõe āpatti yeva na siyā sa¤carittapaņiggahaõa-maraõābhinandanesu pi ca āpatti hoti, #<[page 450]># %<450 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ maraõapaņiggahaõe kathaü na siyā tasmā paņiggaõhantass' ev' etaü dukkataü, ten' ev' ettha målaņņhassā 'ti na vuttaü. purimanayena pi c' etaü paņiggaõhantassa veditabbam eva, okāsābhāvena pana na vuttaü, tasmā yo yo patigaõhāti tassa tassa tappaccayā āpatti yevā 'ti ayam ettha amhākaü khanti, yathā c' ettha evaü adinnādāne pãti, sace pana so taü jãvitā vocopeti āõāpakassa ca Buddharakkhitassa voropakassa ca Saīgharakkhitassā 'ti ubhinnam pi pārājikaü, målaņņhassa pana ācariyassa visaīketattā pārājikena anāpatti, Dhammarakkhitassa ajānanatāya sabbena sabbaü anāpatti, Buddharakkhito pana dvinnaü sotthibhāvaü katvā attanā naņņho ti. gatapaccāgatadåtaniddese so gantvā puna paccāgacchatãti tassa jãvitā voropetabbassa samãpaü gantvā susaüvihitarakkhattā naü jãvitā voropetuü asakkonto āgacchati. yadā sakkosi tadā ti kiü ajj' eva mārito mārito hoti, gaccha yadā sakkosi tadā naü jivitā voropehãti, āpatti dukkaņassā 'ti evaü puna āõattiyāpi dukkaņam eva hoti, sace pana so avassaü jãvitā voropetabbo hoti atthasādhikacetanā maggānantaraphalasadisā tasmā ayaü āõattikkhaõe yeva pārājiko. sace pi vadhako saņņhivassātikkamena taü vadheti āõāpako ca antarā kālaü karoti hãnāya vā āvattati assamaõo 'va hutvā kāla¤ ca karissati hãnaya vā āvattissati. sace āõāpako gihãkāle mātaraü vā pitaraü vā arahantaü vā sandhāya evaü āõāpetvā pabbajati tasmiü pabbajite āõatto taü māreti āõāpako gihãkāle yeva mātughātako pitughātako arahantaghātako hoti, tasmā n' ev' assa pabbajjā na upasampadā råhati. sace pi māretabbapuggalo āõattikkhaõe puthujjano yadā pana taü āõatto māreti tadā arahā hoti, #<[page 451]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ āõattito vā pahāraü labhitvā dukkhamålikasaddhaü nissāya vipassanto arahattaü patvā ten' ev' ābādhena kālaü karoti āõāpako ānattikkhaõe yeva arahantaghātako vadhako pana sabbattha upakkamakaraõakkhaõe yeva pārājiko hoti., idāni ye sabbesu yev' imesu dåtavasena vuttamātikāpadesu saīketavisaīketadassanatthaü vuttā tayo vārā tesu paņhamavāre tāva, yasmā taü sanikaü vā bhaõanto tassa vā badhiratāya mā ghātehãti evaü vacanaü na sāvesi, tasmā målaņņho na mutto, dutiyavāre sāvitattā mutto. tatiyavāre pana tena ca sāvitattā itarena ca sādhå 'ti sampaņicchitvā oratattā ubho pi muttā 'ti. dåtakathā niņņhitā. araho rahosa¤¤ãniddesādãsu araho ti sammukhe. raho ti parammukhe. tattha yo upaņņhānakāle veribhikkhumhi bhikkhåhi saddhiü āgantvā purato nisinno yeva andhakāradosena tassa āgatabhāvaü ajānanto: aho vata itthannāmo hato assa corāpi nāma taü na hananti sappo na ķaüsati na satthaü vā visaü vā āharatãti tassa maranaü abhinandanto ãdisāni vacanāni ullapati, ayaü araho rahosa¤¤ã ullapati nāma. sammukhe 'va tasmiü parammukhasa¤¤ãti attho. yo pana taü purato nisinnaü disvā puna upaņņhānaü katvā gatehi bhikkhåhi saddhiü gate pi tasmiü idh' eva so nisinno ti sa¤¤ã hutvā purimanayen' eva ullapati, ayaü raho arahosa¤¤ã ullapati nāma. eten' eva upāyena araho arahosa¤¤ã raho rahosa¤¤ã ca veditabbā, catunnam pi ca etesaü vācāya vācāya dukkaņan ti veditabbaü. #<[page 452]># %<452 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% idāni maraõavaõõasaüvaõõanāya vibhāgadassanatthaü vuttesu pa¤casu kāyena saüvaõõanādi mātikāniddesesu kāyena vikāraü dassetãti yathā so jānāti satthaü vā āharitvā visaü vā khāditvā rajjuyā vā ubbandhitvā sobbhādãsu vā papatitvā yo marati so kira dhanaü vā labhati yasaü vā labhati saggaü vā gacchatãti ayam attho etena vutto ti. tattha hatthamuddādãhi dasseti vācāya bhaõatãti tam ev' atthaü vākyabhedaü katvā bhaõati. tatiyavāro ubhayavasena vutto, sabbattha saüvaõõanāya payoge payoge dukkaņaü, tassa dukkhuppattiyaü saüvaõõakassa thullaccayaü, yaü uddissa vaõõanā katā, tasmiü mate saüvaõõanakkhaõe yeva saüvaõõakassa pārājikaü. so taü na jānāti a¤¤o ¤atvā laddho vata me sukhuppatti upāyo ti tāya saüvaõõanāya marati anāpatti. dvinnaü uddissa saüvaõõanāya katāya eko ¤atvā marati pārājikaü, dve pi maranti pārājika¤ ca akusalarāsi ca, esanayo sambahulesu. anodissa maraõaü saüvaõõento āhiõķati yo yo taü saüvaõõanaü ¤atvā marati sabbo tena mārito hoti. dåtena saüvaõõanāya asukaü nāma gehaü vā gāmaü vā gantvā itthannāmassa evaü maraõavaõõaü saüvaõõehãti sāsane āropitamatte dukkaņaü. yass' atthāya pahito tassa dukkhuppattiyā målaņņhassa thullaccayaü maraõena pārājikaü. dåto ¤āto dāni ayaü saggamaggo ti tassa anārocetvā attano ¤ātissa vā sālohitassa vā āroceti, tasmiü mate visaüketo hoti målaņņho muccati, dåto tath' eva cintentvā sayaü saüvaõõanāya vuttaü katvā marati visaüketo 'va, anodissa pana sāsane āropite yattakā dåtassa saüvaõõanāya maranti tattakā pāõātipātā, sace mātāpitaro maranti ānantariyam pi hoti. lekhāsaüvaõõanāya lekhaü chindatãti paõõe vā potthake vā akkharāni likhati: yo satthaü vā āharitvā papāte vā papatitvā a¤¤ehi vā aggippavesana-udakappavesanādãhi upāyehi marati so ida¤ c' ida¤ ca labhatãti, #<[page 453]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ vā tassa dhammo hoti vā ti etthāpi dukkaņathullaccayā vuttanayen' eva vetitabbā. uddissa likhite pana yaü uddissa likhitaü, tass' eva maraõena pārājikaü. bahuü uddissa likhite yattakā maranti tattakā pāõātipātā, mātāpitunnaü maraõena ānantariyaü, anodissa likhite pi esevanayo. bahå marantãti vippaņisāre uppanne taü potthakaü jhāpetvā vā yathā vā akkharāni na pa¤¤āyanti tathā katvā muccati. sace so parassa potthako hoti odissa likhito vā hoti anodissa likhito vā gahitaņņhāne ņhapetvā muccati. sace målena kãto hoti potthakasāmikānaü potthakaü yesaü hatthato målaü gahitaü tesaü målaü datvā muccati. sace sambahulā maraõavaõõaü likhissāmā 'ti ekajjhāsayā hutvā eko rukkhaü ārohitvā paõõaü chindati eko āharati eko potthakaü karoti eko likhati eko sace kaõņhakalekho hoti masiü makkheti masiü makkhetvā taü potthakaü sajjetvā sabb' eva sabhāyaü vā āpaõe vā yattha vā pana lekhā dassanakotåhalakā bahåsannipatanti tattha ņhapenti, taü vācetvā sace pi eko marati sabbesaü pārājikaü. sace bahukā maranti vuttasadiso 'va nayo. vippaņisāre pana uppanne taü potthakaü sace pi ma¤jåsāya gopenti a¤¤o ca taü disvā nãharitvā puna bahunnaü dasseti n' eva muccanti, tiņņhatu ma¤jåsā sace pi taü potthakaü nadiyaü vā samudde vā khipanti dhovanti khaõķākhaõķaü vā chindati aggimhi vā jhāpenti yāva saīghaņņite pi duddhote vā dujjhāpite vā patte akkharāni pa¤¤āyanti tāva na muccanti, yathā pana akkharāni na pa¤¤āyanti tath' eva kate muccantãti. #<[page 454]># %<454 Samantapāsādikā [Bhvibh_I. 3.>% idāni thāvarapayogassa vibhāvadassanatthaü vuttesu opātādimātikā niddesesu, manussaü odissa opātaü khaõatãti, itthannāmo pātitvā marissatãti ka¤ci manussaü uddisitvā yattha so ekato vicarati tattha āvāņaü khaõati, khaõantassa tāva sace pi jātapaņhaviü khaõati pāõātipātassa payogattā payoge payoge dukkaņaü, yaü uddissa khaõati tassa dukkhuppattiyā thullaccayaü maraõena pārājikaü, a¤¤asmiü patitvā mate anāpatti, sace anodissa yo koci marissatãti khato hoti yattakā patitvā maranti tattakā pāõātipātā, ānantariyavatthåsu ca ānantariyaü thullaccaya-pācittiyavatthåsu thullaccaya-pācittiyāni. bahå tattha cetanā katamāya pārājikaü hotãti. Mahāaņņhakathāyaü tāva vuttaü āvāņaü gambhãrato ca āyāmavitthārato ca khaõitvā pamāõe ņhapetvā tacchetvā pu¤chitvā paüsupacchiü uddharantassa sanniņņhāpakā atthasādhanacetanā maggānantaraphalasadisā, sacpi vassasatassa accayena patitvā avassaü maraõakasatto hoti sanniņņhāpakacetanāyam eva pārājikan ti. Mahāpaccariyaü pana Saīkhepaņņhakathāya¤ ca imasmiü āvāņe patitvā marissatãti ekasmim pi kuddālappahāre dinne Sace koci tattha pakkhalito patitvā marati pārājikam eva. suttantiyatherā pana sanniņņhāpakacetanaü gaõhantãti vuttaü. eko opātaü khaõitvā asukaü nāma ānetvā idha pātetvā mārehãti a¤¤aü āõāpeti. so taü pātetvā māreti ubhinnaü pārājikaü. a¤¤aü pātetvā māreti sayaü patitvā marati a¤¤o attano dhammatāya patitvā marati, sabbattha visaīketo hoti målaņņho muccati. asuko asukaü ānetvā idha māressatãti khate pi es' eva nayo. yemaritukāmā idha marissantãti khaõati, ekassa maraõe pārājikaü bahunnaü maraõe akusalarāsi, #<[page 455]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ mātāpitunnaü maraõe ānantariyaü thullaccaya-pācittiyavatthåsu thullaccaya-pācittiyāni. ye keci māretukāmā te idha pātetvā māressantãti khaõati, tattha pātetvā mārenti, ekasmiü mate pārājikaü. bahusu akusalarāsi ānantariyādivatthåsu ānantariyādãni, idha ca arahantāpi saīgahaü gacchanti, purimanaye pana tesaü maritukāmatāya patanaü n' atthãti te na saīgayhanti, dvãsu pi nayesu attano dhammatāya patitvā mate visaīketo. ye keci attano verike ettha pātetvā māressantãti khaõati., tattha ca verikā verike pātetvā mārenti, ekasmiü mārite pārājikaü, bahusu akusalarāsi, mātari vā pitari vā arahante vā verikehi ānetvā tattha mārite ānantariyaü, attano dhammatāya patitvā mate visaīketo, yo pana maritukāmā vā amaritukāmā vā māretukāmā vā amāretukāmā vā ye keci ettha patitā vā pātitā vā marissantãti sabbathāpi anodiss' eva khaõati, yo yo marati tassa tassa maraõena yathānuråpaü kamma¤ ca phusati āpatti¤ ca āpajjati. sace gabbhinã patitvā sagabbhā marati dve pāõātipātā, gabbho yeva vinassati eko, gabbho na vinassati mātā marati eko yeva. corehi anubaddho patitvā marati opātakhaõakass' eva pārājikaü. corā tattha pātetvā mārenti pārājikam eva. tattha patitaü bahi nãharitvā mārenti pārājikam eva. kasmā, opāte patitappayogena gahitattā, opātato nikkhamitvā ten' eva ābādhena marati pārājikam eva. bahåni vassāni atikkamitvā puna kupitena ten' ev' ābādhena marati pārājikam eva. opāte patanappaccayā uppannarogena gãlānass' eva a¤¤o rogo uppajjati opātarogo balavataro hoti tena mate pi opātakhaõako na muccati. sace pacchā uppannarogo balavā hoti tena mate muccati. ubhohi mate na muccati, opāte opapātikamanusso nibbattitvā uttarituü asakkonto marati pārājikam eva. manussaü odissa khate yakkhādãsu patitvā matesu anāpatti. #<[page 456]># %<456 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% yakkhādayo odissa khate manussādãsu marantesu pi es' eva nayo. yakkhādayo odissa khaõantassa pana khaõane pi tesaü dukkhuppatti yam pi dukkaņam eva. maraõavatthuvasena thullaccayaü pācittiyaü vā, anodissa khate opāte yakkharåpena vā petaråpena vā patati tiracchānaråpena marati patanaråpaü pamāõaü tasmā thullaccayan ti Upatissatthero. maraõaråpaü pamāõaü tasmā pācittiyan ti Phussadevatthero. tiracchānaråpena patitvā yakkhapetaråpena mate pi esevanayo. opātakkhaõako opātaü a¤¤assa vikkiõāti vā mudhā vā deti yo yo patitvā marati tappaccayā tass' eva āpatti ca kammabandho ca. yena laddho so niddoso ti. atha so pi evaü patitā uttarituü asakkontā nassissanti såddhārā vā na bhavissantãti taü opātaü gambhãrataraü vā uttānataraü vā dãghataraü vā rassataraü vā vitthatataraü vā sambādhataraü vā karoti ubhinnam pi āpatti ca kammabandho ca. bahå marantãti vippaņisāre uppanne opātaü paüsunā påreti, sace koci paüsumhi patitvā marati påretvāpi målaņņho na muccati. deve vassante kaddamo hoti tattha laggitvā mate pi, rukkho vā patanto vāto vā vassodakaü vā paüsuü harati, kandamålatthaü vā paņhaviü khaõantā tattha āvāņaü karonti. tattha sace koci laggitvā vā patitvā vā marati målaņņho na muccati. tasmiü pana okāse mahantaü taëākam vā pokkharaõiü vā kāretvā cetiyaü vā patiņņhāpetva bodhiü vā ropetvā āvāsaü vā sakaņamaggaü vā kāretvā muccati. yadāpi thiraü katvā pårite opāte rukkhādãnaü målāni målehi saüsibbitāni honti, #<[page 457]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ jātapaņhavã vā jātā tadāpi muccati. sace pi nadã āgantvā opātaü harati evam pi muccatãti. ayaü tāva opātakathā. opatass' eva pana anulomesu pāsādãsu pi yo tāva pāsaü oķķeti ettha bajjhitvā sattā marissantãti. avassaü bajjhanakasattānaü vasena hatthā muttamatte pārājikānantariya-thullaccaya-pācittiyāni veditabbāni. odissa kate yaü odissa oķķito tato a¤¤esaü bandhane anāpatti. pāse målena vā mudhā vā dinne pi målaņņhass' eva kammabandho, sace yena laddho so uggalitaü vā pāsaü saõņhapeti passena vā gacchante disvā vatiü katvā sammukhe paveseti thaddhataraü vā pāsayaņņhiü ņhapeti daëhataraü vā pāsarajjuü bandhati thirataraü vā khāõukaü vā ākoņeti ubho pi na muccanti. sace vippaņisāre uppanne pāsaü uggaëāpetvā gacchati taü disvā puna a¤¤e saõņhapenti baddhā baddhā maranti målaņņho na muccati. sace pana tena pāsayaņņhi sayaü akatā hoti gahitaņņhāne ņhapetvā muccati. tattha jātakayaņņhiü chinditvā målaņņho muccati, sayaü katayaņņhiü pana gopento pi na muccati, yadi hi taü a¤¤o gaõhitvā pāsaü saõņhapeti tappaccayā marantesu målaņņho na muccati. sace taü jhāpetvā alātaü katvā chaķķeti tena alātena pahāraü laddhā marantesu pi na muccati, sabbaso pana jhāpetvā vināsetvā vā muccati. pāsarajjum pi a¤¤ehi ca vaņņitaü gahitaņņhāne ņhapetvā muccati, rajjuke labhitvā sayaü vaņņitaü ubbaņņetvā vāke labhitvā vaņņitaü hãrahãraü katvā muccati, ara¤¤ato pana sayavāke āharitvā vaņņitaü gopento pi na muccati, sabbaso pana jhāpetvā vā nāsetvā vā muccati. adåhalaü sajjento catåsu padesu adåhalama¤caü ņhapetvā pāsāõe āropeti payoge payoge dukkaņaü, sabbasajjaü katvā hatthato muttamatte avassaü ajjhottharitabbakasattānaü vasena odissānodissakānuråpena pārājikādãni veditabbāni. #<[page 458]># %<458 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ adåhaëe målena vā mudhā vā dinne pi målaņņhass' eva kammabandho, sace yena laddhaü so patitaü vā ukkhipati a¤¤e pi pāsāõe āropetvā garukataraü vā karoti passena vā gacchante disvā vatiü katvā adåhaëaü paveseti ubho pi na muccanti. sace pi vippaņisāre uppanne adåhaëaü pātetvā gacchati taü disvā a¤¤o saõņhapeti målaņņho na muccati, pāsāõe pana gahitaņņhāne ņhapetvā adåhaëapāde ca pāsayaņņhiyaü vuttanayena gahitaņņhāne ņhapetvā jhāpetvā vā muccati. sålaü ropentassāpi sabbasajjaü katvā hatthato muttamatte sålamukhe patitvā avassaü maraõakasattānaü vasena odissānodissānuråpato pārājikādãni veditabbāni. såle målena vā mudhā vā dinne pi målaņņhass' eva kammabandho, sace yena laddhaü so ekappahāren' eva marissantãti tikhiõataraü vā karoti dukkhaü marissantãti kuõņataraü vā karoti uccan ti sallakkhetvā nãcataraü vā nãcan ti sallakkhetvā uccataraü vā puna ropeti, vaīkaü vā ujukaü atiujukaü vā ãsakaü poõaü karoti ubho pi na muccanti. sace pana aņņhāne ņhitan ti a¤¤asmiü ņhāne ņhapeti, ta¤ ce maraõatthāya ādito ppabhåti pariyesitvā kataü hoti målaņņho na muccati, apariyesitvā pana katam eva labhitvā ropite målaņņho muccati, vippaņisāre uppanne pāsayaņņhiyaü vuttanayena gahitaņņhāne vā ņhapetvā jhāpetvā vā muccati. apassene satthaü vā ti ettha apassenaü nāma niccaparibhogo ma¤co vā pãņhaü vā apassenaphalakaü vā divāņņhāne nisãdantassa apassenakatthambho vā tattha jātakarukkho vā caīkame apassāyatiņņhantassa ālambaõarukkho vā ālambaõaphalakaü vā sabbam p' etaü apassāyanãyaņņhena apassenaü nāma, #<[page 459]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tasmiü apassene yathā apassayantaü vijjhati vā chindati vā tathā katvā vāsi-pharasu-satti-ārakaõņādãnaü a¤¤ataraü satthaü ņhapeti dukkaņaü. dhuvaparibhogaņņhāne nirāsaīkassa nisãdato vā nipajjato vā apassayantassa vā satthasamphassapaccayā dukkhuppattiyā thullaccayaü, maraõena pārājikaü. ta¤ ce a¤¤o pi tassa veribhikkhu vihāracārikaü caranto disvā: imassa ma¤¤e maraõatthāya imaü nikkhittaü sādhu suņņhu maratå 'ti abhinandanto gacchati dukkaņaü. sace pana so pi tattha evaü kate sukataü bhavissatãti tikhiõadhārādikaraõena ki¤ci ki¤ci kammaü karoti tassāpi pārājikaü. sace pana aņņhāne ņhitan ti uddharitvā a¤¤asmiü ņhāne ņhapeti tad attham eva katvā ņhapite målaņņho na muccati, pākatikaü labhitvā ņhapitaü hoti na muccati, taü apanetvā a¤¤aü tikhiõataraü ņhapeti målaņņho muccat' eva. visamakkhaõe pi yāva maraõābhinandane dukkaņaü tāva esevanayo. sace pana so pi khuddakaü visamaõķalan ti sallakkhetvā mahantaraü karoti mahantaü vā atitanukaü hotãti khuddakaü karoti tanukaü vā bahaëaü bahaëaü vā tanukaü karoti agginā tāpetvā heņņhā vā upari vā sa¤cāreti tassāpi pārājikaü. idaü aņņhāne ņhitan ti sabbam eva tacchetvā pu¤chitvā a¤¤asmiü ņhāne ņhapeti, attanā bhesajjāni yojetvā kate målaņņho na muccati, attanā akate muccati. sace pana so imaü visaü atiparittan ti a¤¤am pi ānetvā pakkhipati yassa visena marati tassa pārājikaü. sace ubhinnam pi santakena marati ubhinnam pārājikaü. imaü visaü nibbisanti taü apanetvā attano visam eva ņhapeti, tass' eva pārājikaü målaņņho muccati. dubbalaü vā karotãti ma¤capãņhaü aņaniyā heņņhābhāge chinditvā bidalehi vā rajjukehi vā yehi vãtaü hoti te vā chinditvā appāvasesam eva katvā heņņhā āvudhaü nikkhipati, #<[page 460]># %<460 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ettha patitvā marissatãti, apassenaphalakādãnam pi caīkame ālambanarukkhaphalakapariyosānānaü parabhāgaü chinditvā heņņhā āvudhaü nikkhipati, sobbhādãsu ma¤caü vā pãņham vā apassenaphalakaü vā ānetvā ņhapeti yathā tattha nisinnamatto vā apassenamatto vā patati, sobbhādãsu vā sa¤caraõasetu hoti taü dubbalaü karoti, evaü karontassa karaõe dukkaņaü, itarassa dukkhuppattiyā thullaccayaü maraõe pārājikaü. bhikkhuü ānetvā sobbhādãnaü taņe ņhapeti disvā bhayena kampento patitvā marissatãti dukkaņaü. so tath' eva patati dukkhuppattiyā thullaccayaü, maraõe pārājikaü, sayaü pāteti a¤na pātāpeti a¤¤o avutto 'va attano dhammatāya pāteti amanusso pāteti vātappahārena patati attano dhammatāya patati sabbattha maraõe pārājikaü. kasmā, tassa payogena sabbhāditaņe ņhitattā. upanikkhipaõaü nāma samãpe nikkhipaõaü, tattha yo iminā asinā mato dhanaü vā labhatãti ādinā nayena maraõavaõõaü vā saüvaõõetvā iminā maraõatthikā marantu māraõatthikā mārentå 'ti vā vatvā asiü upanikkhipati tassa upanikkhipaõe dukkaņaü. maritukāmo vā tena attānaü paharatu māretukāmo vā a¤¤aü paharatu ubhayatthāpi parassa dukkhuppattiyā upanikkhepakassa thullaccayaü, maraõena pārājikaü, anodissa nikkhitte bahunnaü maraõe akusalarāsi pārājikādivatthåsu pārājikādãni, vippaņisāre uppanne asiü gahitaņņhāne ņhapetvā muccati, kiõitvā gahito hoti asisāmikānaü asiü yesaü hatthato målaü gahitaü tesaü målaü datvā muccati, sace lohapiõķiü vā phālaü vā kuddāëaü vā gahetvā asi kārāpito hoti, yaü bhaõķaü gahetvā kārito tad eva katvā muccati, sace pi kuddāëam gahetvā kāritaü vināsesvā phālaü kāreti phālena pahāraü labhitvā marantesu pi pāõātipātā na muccati. #<[page 461]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ sace pana lohaü samuņņhāpetvā upanikkhipaõattham eva kārito hoti arena ghaüsitvā cuõõavicuõõaü katvā vippakiõõe muccati. sace pi saüvaõõanā potthako viya bahåhi ekajjhāsayehi kato hoti potthake vuttanayen' eva kammabandhavinicchayo veditabbo. esa nayo sattibheõķãsu, laguëe pāsayaņņhisadiso vinicchayo, tathā pāsāõe satthe asisadiso 'va. visaü vā ti upanikkhipantassa vatthuvasena odissānodissānuråpato pārājikādivatthåsu pārājikādãni veditabbāni, kiõitvā ņhapitesu purimanayena paņipākatikaü katvā muccati, sayaü bhesajjehi yojite avisaü katvā muccati, rajjuyā pāsarajjusadiso 'va vinicchayo. bhesajje, yo bhikkhu veribhikkhussa pajjarake vā visabhāgaroge vā uppanne asappāyāni pi sappiādãni sappāyānãti maraõādhippāyena deti a¤¤aü vā ki¤ci kandamålaphalaü, tassa evaü bhesajjadānedukkaņaü parassa dukkhuppattiyaü maraõe ca thullaccaya-pārājikāni, ānantariyavatthumhi ānantariyan ti veditabbaü. råpåpahāre, upasaüharatãti manāpaü amanāpaü vā råpaü tassa samãpe ņhapeti attanā vā yakkhapetādivesaü gahetvā ņiņņhati tassa upasamhāramatte dukkaņaü, parassu taü råpaü disvā bhayuppattiyaü thullaccayaü, maraõe pārājikaü. sace pana tad evaråpaü ekaccassa manāpaü hoti alābhakena ca sussitvā marati visaīketo, manāpiye pi es' eva nayo. tattha pana visesena itthãnaü purisaråpaü purisāna¤ ca itthãråpaü manāpaü taü alaīkaritvā upasaüharati diņņhamattakam eva karoti aticiram passitum pi na deti, itaro alābhakena sussitvā marati pārājikaü. sace uttasitvā marati visaīketo, #<[page 462]># %<462 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ atha pana uttasitvā vā alābhakena vā ti avicāretvā kevalaü passitvā marissatãti upasaüharati uttasitvā vā sussitvā vā mate pārājikam eva. eten' eva upāyena saddåpahārādayo pi veditabbā. kevalaü h' ettha amanussasaddādayo utrāsajanakā amanāpasaddā, purisānaü itthãsaddaü madhuraü gandhabbasaddādayo cittassādakarā manāpasaddā, Himavante visarukkhānaü målādigandhā kuõapagandhā ca amanāpagandhā, kālānusārãmålagandhādayo manāpagandhā, paņikkålamålarasādayo amanāparasā apaņikkålamålarasādayo manāparasā, visaphassamahākacchuphassādayo amanāpaphoņņhabbā cãnapaņņahaüsapupphatulikaphassādayo manāpaphoņņhabbā ti veditabbā. dhammåpahāre dhammo ti desanā dhammo veditabbo. desanāvasena vā niraye ca sagge ca vipattisampattibhedaü dhammārammaõam eva. nerayikassā 'ti bhinnasaüvarassa katapāpassa niraye nibbattanārahasattassa pa¤cavidhabandhanakammakaraõādi nerayikakathaü katheti, ta¤ ce sutvā so uttassitvā marati, kathikassa pārājikaü. sace pana sutvāpi attano dhammatāya marati anāpatti. imaü sutvā evaråpaü pāpaü na karissati oramissati viramissatãti nirayakathaü kathesi, taü sutvā itaro uttasitvā marati anāpatti. saggakathan ti devanāņakādãnaü Nandanavanādãna¤ ca sampattikathaü, taü sutvā itaro saggādhimutto sãghaü taü sampattiü pāpuõitukāmo satthāharaõavisakhādanāahāråpaccheda-assāsapassāsa-sanniruddhanādãhi dukkhaü uppādeti, kathikassa thullaccayaü marati pārājikaü. sace pi so sutvāpi yāvatāyukaü ņhatvā attano dhammatāya marati anāpatti, #<[page 463]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ imaü sutvā pu¤¤āni karissatãti katheti, taü sutvā itaro attano dhammatāya kālaü karoti anāpatti. ācikkhanāya puņņho bhaõatãti bhante kathaü mato dhanaü vā labhati sagge vā uppajjatãti evaü pucchito bhaõati. anusāsaniyaü apuņņho ti evaü apucchito sāma¤¤' eva bhaõati. saīketakamma-nimittakammāni adinnādānakathāyaü vuttanayen' eva veditabbāni. evaü nānappakārato āpattibhedaü dassetvā idāni anāpattibhedaü dassento anāpatti asaüciccā 'ti ādim āha. tattha asaüciccā 'ti iminā upakkamena imaü māremãti acetetvā, evaü hi acetetvā katena upakkamena pare mate pi anāpatti. vakkhati ca anāpatti bhikkhu asaüciccā 'ti. ajānantassā 'ti iminā ayaü marissatãti ajānantassa, upakkamena pare mate pi anāpatti. vakkhati ca visapiõķapātavatthusmiü anāpatti bhikkhu ajānantassā 'ti, na maraõādhippāyassā 'ti maraõaü anicchantassa, yena hi upakkamena paro marati tena upakkamena tasmiü marite pi na maraõādhippāyassa anāpatti. vakkhati ca anāpatti bhikkhu na maraõādhippāyassā 'ti, ummattakādayo pubbe vuttanayā eva. idha pana ādikammikā a¤¤ama¤¤aü jãvitā voropitabhikkhå tesaü anāpatti, avasesānaü maraõavaõõasaüvaõõanakānaü āpatti yevā 'ti. padabhājaniyavaõõanā niņņhitā. samuņņhānādãsu imaü sikkhāpadaü ti-samuņņhānaü kāyacittato vācācittato kāyavācācittato ca samuņņhāti. kiriyā, sa¤¤āvimokkhaü, sacittakaü, lokavajjaü, kāyakammaü, vacãkammaü, akusalacittaü, dukkhavedanaü. sace pi hi sirisayanaü āråëho rajjasampattisukhaü anubhavanto rājā coro deva ānãto ti vutte, gacchatha naü mārethā 'ti hasamāno bhaõati domanassacitten'eva bhaõatãti veditabbo. #<[page 464]># %<464 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% sukhavokiõõattā pana anuppabandhabhāvā ca dujjānam etaü puthujjanehãti. vinãtavatthukathāsu paņhamavatthusmiü kāru¤¤enā 'ti te bhikkhå tassa mahantaü gela¤¤adukkhaü disvā kāru¤¤aü uppādetvā sãlavā tvaü katakusalo kasmā mãyamāno bhāyasi nanu sãlavato saggo nāma maraõamattapaņibaddho yevā 'ti evaü maraõatthikā 'va hutvā maraõatthikabhāvaü ajānantā maraõavaõõaü saüvaõõesuü. so pi bhikkhu tesaü samvaõõanāya āhāråpacchedaü katvā antarā 'va kālam akāsi, tasmā āpattiü āpannā, vohāravasena pana vuttaü kāru¤¤ena maraõavaõõaü saüvaõõesuü ti, tasmā idāni pi paõķitena bhikkhunā gilānassa bhikkhuno evaü maraõavaõõo na saüvaõõetabbo. sace hi tassa saüvaõõanaü sutvā āhāråpacchedādinā upakkamena ekajavanavārāvasese pi āyusmiü antarā kālaü karoti iminā 'va mārito hoti. iminā pana nayena anusiņņhi dātabbā:sãlavato nāma anacchariyā maggaphaluppatti tasmā vihārādãsu āsattiü akatvā buddhagataü dhammagataü saīghagataü kāyagata¤ ca satiü upaņņhapetvā manasikāre appamādo kātabbo ti. maraõavaõõe ca saüvaõõite pi so tāya saüvaõõanāya ki¤ci upakkamaü akatvā attano dhammatāya yathāyunā yathānusandhinā 'va marati tappaccayā saüvaõõako āpattiyā na kāretabbo ti. dutiyavatthusmiü na ca bhikkhave appaņivekkhitvā ti ettha kãdisaü āsanaü paņivekkhitabbaü kãdisaü na paņivekkhitabbaü. yaü suddhaü āsanam eva hoti apaccattharaõakaü ya¤ ca āgantvā ņhitānaü passataü yeva attharãyati taü na paccavekkhitabbaü nisãdituü vaņņati, #<[page 465]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ yam pi manussā sayaü hatthena akkamitvā idha bhante nisãdathā 'ti denti tasmim pi vaņņati, sace pi paņhamam eva āgantvā nisinnā pacchā uddhaü vā adho vā saīkamanti paccavekkhaõakiccaü n' atthi. yam pi tanukena vatthena yathā talaü dissati evaü paņicchannaü hoti tasmim pi paccavekkhaõakiccaü n' atthi, yam pana paņigacc' eva pāvārakojavakādãhi atthataü hoti, taü hatthene parāmasitvā sallakkhetvā nisãditabbaü. Mahāpaccariyaü pana ghaõasāņakenāpi atthate yasmiü vali na pa¤¤āyati taü paņivekkhitabbaü ti vuttaü. musalavatthusmiü asa¤cicco ti avadhakacetano viruddhapayogo hi so ti, tenāha asa¤cicco ahan ti. udukkhalavatthuü uttānam eva. buķķhapabbajitavatthåsu paņhamasmiü bhikkhusaīghassa paņibandhaü palibuddhaü mā akāsãti paõāmesi, dutiyasmiü saīghamajjhe pi gaõamajjhe pi mahallakattherassa putto ti vuccamāno tena vacanena aņņiyamāno maratu ayaü ti paõāmesi, tatiyavatthusmiü tassa dukkhuppādanena thullaccayaü, tato parāni tãõi vatthåni utthānatthān' eva. visagatapiõķapātavatthusmiü sārāõãyadhammapårako bhikkhu aggipiõķaü sabrahmacārãnaü datvā 'va bhu¤jati, tena vuttaü aggakārikaü adāsãti. aggakārikan ti aggakiriyaü. paņhamaü laddhapiõķapātaü aggaggaü vā paõãtapaõãtaü piõķapātan ti attho. yā pana tassa dānasaīkhātā aggakiriyā sā na sakkā dātuü piõķapātaü hi so therāsanato paņņhāya adāsi. #<[page 466]># %<466 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ te bhikkhå ti therāsanato paņņhāya paribhuttapiõķapātā bhikkhå. te kira sabbe pi kālam akaüsu, sesam ettha uttānam eva. assaddhesu pana micchādiņņhikulesu sakkaccaü paõãtabhojanaü labhitvā anupaparikkhitvā n' eva attanā paribhu¤jitabbaü, na paresaü dātabbaü. yam pi ābhidosikaü bhattaü vā khajjakaü vā tato labbhati tam pi na paribhu¤jitabbaü. apihitavatthum pi hi sappavicchikādihi adhisayitaü chaķķaniyadhammaü tāni kulāni denti, gandhahaliddādi makkhito pi tato piõķapāto na gahetabbo sarãre rogaņņhānāni pu¤chitvā ņhapitaü bhattam pi hi tāni dātabbaü ma¤¤antãti. vãmaüsanavatthusmiü vãmaüsamāno dve vãmaüsati sakko nu kho imaü māretuü no ti. visaü vā vãmaüsati, māreyya nu kho ayaü imaü visaü khāditvā no ti puggalaü vā, ubhayathāpi vãmaüsādhippāyena dinne maratu vā mā vā thullaccayaü, idaü visaü etaü māretå 'ti vā idaü visaü khāditvā ayaü maratå 'ti vā evaü dinne pana sace marati pārājikaü, no ce thullaccayaü. ito parāni tãõi silāvatthåni tãõi tiõavatthåni tãõi iņņhaka-vāsi-gopāõasã-vatthåni ca uttānatthān' eva, na kevala¤ ca silādãnaü yeva vasena ayaü āpattānāpattibhedo hoti, daõķamuggaranikhādanam evādãnam pi vasena hoti yeva. tasmā pāliyaü anāgatam pi āgatanayen' eva veditabbaü. aņņakavatthåsu aņņako ti vehāsama¤co vuccati, yaü setakamma-mālākamma-latākammādãnaü atthāya bandhanti tatra āvuso atra ņhito bandhāhãti maraõādhippāyo yatra ņhito patitvā khāõunā vā bhijjeyya, sobbhapapātādãsu vā mareyya tādisaü ņhānaü sandhāyāha. #<[page 467]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ettha ca koci upariņņhānaü niyāmeti ito patitvā marissatãti. koci heņņhāņņhānaü idha patitvā marissatãti. koci ubhayam pi ito idha patitvā marissatãti. tatra yo upariniyamitaņņhānā apatitvā a¤¤ato patati heņņhā niyamitaņņhāne vā apatitvā a¤¤attha patati, ubhayaniyāme vā yaü ki¤ci ekaü virādhetvā patati, tasmiü mate visaīketattā anāpatti. vihāracchādanavatthusmim pi es' eva nayo. anabhirativatthusmiü so kira bhikkhu kāmavitakkādãnaü samudācāraü disvā nivāretuü asakkonto sāsane anabhirato gihã bhāvābhimukho jāto, tato cintesi yāva sãlabhedaü na pāpuõāmi tāva marissāmãti. atha pabbataü abhiruhitvā papāte papatanto a¤¤ataraü vilivakāraü ottharitvā māresi, vilivakāran ti veõukāraü. na ca bhikkhave attānaü pātetabban ti na attā pātetabbo, vibhattivyattayena pan' etaü vuttaü. ettha ca na kevalaü na pātetabbaü a¤¤ena pi yena kenaci upakkamena antamaso āhāråpaccheden' pi na māretabbo, yo pi hi gilāno vijjamāne bhesajje ca upaņņhākesu ca maritukāmo āhāraü upacchindati dukkaņam eva, yassa pana mahāābādho cirānubandho bhikkhå upaņņhahantā kilamanti jigucchanti, kadā nu kho gilānato mu¤cissāmā 'ti aņņãyanti, sace so ayaü attabhāvo paņijaggiyamāno pi na tiņņhati bhikkhå ca kilamantãti āhāraü upacchindati bhesajjaü na sevati vaņņati. yo ayaü rogo kharo āyusaīkhārā na tiņņhanti aya¤ ca me visesādhigamo hatthappatto viya dissatãti upacchindati vaņņati yeva. agilānassāpi uppannasaüvegassa āhārapariyesanaü nāma papa¤co kammaņņhānam eva anuyu¤jissāmãti kammaņņhānasãsena upacchindantassa vaņņati. visesādhigamaü vyākaritvā āhāraü upacchindati na vaņņati. #<[page 468]># %<468 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% sabhāgānaü hi lajjãbhikkhånaü kathetuü vaņņati. silāvatthusmiü davāyā 'ti davena hassena khiķķāyā 'ti attho. silā ti pāsāõo, na kevala¤ ca pāsāõo a¤¤am pi yaü ki¤ci dārukhaõķaü vā iņņhakakhaõķaü vā hatthena vā yantena vā pavijjhituü na vaņņati. cetiyādãnaü atthāya pāsāõādayo hasantā hasantā pavaņņenti khipanti pi ukkhipanti pi kammasamayo ti vaņņati. a¤¤am pi ãdisaü navakammaü vā karontā bhaõķakaü vā dhovantā rukkhaü vā dhovanadaõķakaü vā ukkhipitvā pavijjhanti vaņņati. bhattavissaggakālādãsu kāke vā soõe vā kaņņhaü vā kaņhalaü vā khipitvā palāpeti vaņņati. sedanādivatthåni sabbān' eva uttānatthāni, ettha ca ahaü kukkuccako ti gilānupaņņhānaü na kātabbaü hitakāmatāya sabbaü gilānassa balābala¤ ca ruci¤ ca sappāya¤ ca upalakkhetvā kātabbaü. jāragabbhinãvatthusmiü pavutthapatikā 'ti pavāsaü gatapatikā. gabbhapātanan ti yena paribhuttena gabbho patati tādisaü bhesajjaü. dvipajāpatikavatthåni uttānatthān' eva. gabbhamaddanavatthusmiü madditvā pātehãti vutte a¤¤ena maddāpetvā pāteti visaīketaü. maddāpetvā pātāpehãti vutte pi sayaü madditvā pāteti visaīketam eva. manussaviggahe pariyāyo nāma n'atthi, tasmā gabbho nāma maddite patatãti vutte sā sayaü vā maddatu a¤¤ena vā maddāpetvā pātetu visaīketo n' atthi pārājikam eva. tāpanavatthusmim pi es' eva nayo. va¤jhitthãvatthusmiü va¤jhitthã nāma yā gabbhaü na gaõhati, gabbhaü agaõhakaitthã nāma n' atthi yassā pana gahito pi gabbho na saõthāti taü yeva sandhāyetaü vuttaü. utusamaye kira sabbitthiyo gabbhaü gaõhanti yā panāyaü va¤jhāti vuccati, tassā kucchiyaü nibbattasattānaü akusalavipāko sampāpuõāti, #<[page 469]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ te parittakusalavipākena gahitapaņisandhikā akusalavipākena adhibhåtā vinasnti, abhinavapaņisandhiyaü yeva hi kammānubhāvena dvãh' ākārehi gabbho na saõthāti vātena vā pāõakehi vā, vāto sodhetvā antaradhāpeti pāõakā khāditvā, tassa pana vātassa pāõakānaü vā paņighātāya bhesajje kate gabbho saõņhaheyya, so bhikkhu taü akatvā a¤¤aü kharabhesajjaü adāsi, tena sā kālam akāsi, bhagavā bhesajjassa kaņattā dukkaņaü pa¤¤āpesi. dutiyavatthusmim pi es' eva nayo, tasmā āgatāgatassa parajanassa bhesajjaü na kātabbaü karonto dukkaņam āpajjati, pa¤cannaü pana sahadhammikānaü kātabbaü bhikkhussa bhikkhuõiyā sikkhamānāya sāmaõerassa sāmaõeriyā, samasãlasaddhāpa¤¤ānaü hi etesaü tãsu sikkhāsu yuttānaü bhesajjaü akātuü na labbhati, karontena ca sace tesaü atthi, tesaü santakaü gahetvā yojetvā dātabbaü. sace n' atthi attano santakaü dātabbaü. sace attano pi n' atthi bhikkhācāravattena vā ¤ātakapavāritaņņhānato vā pariyesitabbaü. alabhantena gilānassa atthāya akaņavi¤¤attiyāpi āharitvā kātabbaü. aparesam pi pa¤cannaü kātuü vaņņati, mātu pitu tad upaņņhākānaü attano veyyāvaccakarassa paõķupalāsassā 'ti, paõķupalāso nāma yo pabbajjāpekkho yāva pattacãvaraü paņiyādiyati tāva vihāre vasati. tesu sace mātāpitaro issarā honti na paccāsiüsanti akātuü vaņņati, sace pana rajje pi ņhitā paccāsiüsanti akātuü na vaņņati. bhesajjaü paccāsiüsantānaü bhesajjaü dātabbaü., yojetuü ajānantānaü yojetvā dātabbaü, sabbesaü atthāya sahadhammikesu vuttanayen' eva pariyesitabbaü. sace pana mātaraü vihāre ānetvā jaggati sabbaü parikammaü anāmasantena kātabbaü. khādanãyaü bhojanãyaü sahatthā dātabbaü, pitā pana yathā sāmaõero evaü sahatthena nahāpanasambāhanādãni katvā upaņņhātabbo. #<[page 470]># %<470 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ye mātāpitaro upaņņhahanti paņijagganti tesam pi evam evaü kātabbaü. veyyāvaccakaro nāma yo vetanaü gahetvā ara¤¤e dāråni vā chindati a¤¤aü vā ki¤ci kammaü karoti tassa roge uppanne yāvā ¤ātakā passanti tāva bhesajjaü kātabbaü. yo pana bhikkhu nissitako hutvā sabbakammāni karoti tassa bhesajjaü kātabbam eva. paõķupalāse pi sāmaõere viya paņipajjitabbaü. aparesam pi dasannaü kātuü vaņņati, jeņņhabhātu kaõitņhabhātu jeņņhabhaginiyā kaõiņņhabhaginiyā cåëamātuyā mahāmātuyā cåëapituno mahāpituno pitucchāya mātuëassā 'ti, tesaü pana sabbesam pi karontena tesaü yeva santakaü bhesajjaü gahetvā kevalaü yojetvā dātabbaü, sace pana na ppahonti yācanti ca detha no bhante tumhākaü paņidassāmā 'ti, tāvakālikaü dātabbaü. sace pi na yācanti amhākaü bhesajjaü atthi tāvakālikaü gaõhathā 'ti vatvā yadā nesaü bhavissati tadā dassantãti ābhogaü vā katvā dātabbaü. sace paņidenti gahetabbaü no ce denti na codetabbā. ete dasa¤ātake ņhapetvā a¤¤esaü na kātabbaü. etesaü puttaparamparāya pana yāva sattamo kulaparivaņņo tāva cattāro paccaye āharāpentassa akaņavi¤¤atti vā bhesajjaü karontassa vejjakammaü vā kuladåsakāpatti vā na hoti. sace bhātujāyā bhaginisāmiko vā gilānā honti ¤ātakā ce tesam pi vaņņati, a¤¤ātakā ce bhātu ca bhaginiyā ca katvā dātabbaü tumhākaü jagganaņņhāne dethā 'ti athavā tesaü puttānaü katvā dātabbaü tumhākaü mātāpitunnaü dethā 'ti. etena upāyena sabbapadesu vinicchayo veditabbo. tesaü atthāya ca sāmaõerehi ara¤¤ato bhesajjaü āharāpentena ¤ātisāmaõerehi vā āharāpetabbaü attano atthāya vā āharāpetvā dātabbaü. #<[page 471]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tehi pi upajjhāyassa āharāmā 'ti vattasãsena āharitabbaü. upajjhāyassa mātāpitaro pi gilānā vihāraü āgacchanti, upajjhāyo ca disāpakkanto hoti saddhivihārikena upajjhāyassa santakaü bhesajjaü dātabbaü. no ce atthi attano bhesajjaü upajjhāyassa pariccajitvā dātabbaü. attano pi asante vuttanayena pariyesitvā upajjhāyassa santakaü katvā dātabbaü. upajjhāyena pi saddhivihārikassa mātāpitåsu evam eva paņipajjitabbaü, esa nayo ācariyantevāsikesu. a¤¤o pi yo āgantuko vā coro vā yuddhaparājito issaro vā ¤ātakehi pariccatto kapaõo vā gamiyamanusso vā gilāno hutvā vihāraü pavisati, sabbesaü apaccāsiüsantena bhesajjaü kātabbaü, saddhaü kulaü hoti catåhi paccayehi upaņņhāyakaü bhikkhusanghassa mātāpituņņhāniyaü tatra ce koci gilāno hoti tass' atthāya vissāsena bhesajjaü katvā bhante dethā 'ti vadanti, n' eva dātabbaü na kātabbaü. atha pana kaiyaü ¤atvā evaü pucchanti: bhante asukassa nāma rogassa kiü bhesajjaü karontãti. ida¤ c' ida¤ ca gahetvā karontãti vattuü vaņņati. bhante mayhaü mātā gilānā bhesajjaü tāva ācikkhathā 'ti evaü pucchite pana na ācikkhitabbaü a¤¤ama¤¤aü pana kathā kātabbā āvuso asukassa nāma bhikkhuno imasmiü roge kiü bhesajjaü kariüså 'ti ida¤ c' ida¤ ca bhante ti, taü sutvā itaro mātubhesajjaü karoti vaņņat' eva. Mahāpadumatthero pi kira Vasabhara¤¤o deviyā roge uppanne ekāya itthiyā āgantvā pucchito na jānāmãti avatvā evam eva bhikkhåhi saddhiü sallapesi, taü sutvā tassā bhesajjam akaüsu, våpasante ca roge ti-cãvarena ca tãhi ca kahāpanasatehi saddhiü bhesajjacaīgoņakaü påretvā āharitvā therassa pādamåle ņhapetvā bhante pupphapåjaü karothā 'ti āhaüsu. thero ācariyabhāgo nāma ayan ti kappiyavasena gāhāpetvā pupphapåjaü akāsi. evaü tāva bhasajje paņipajjitabbaü. #<[page 472]># %<472 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% paritte pana gilānassa parittaü karotha bhante ti vutte pana na kātabbaü. bhaõathā 'ti vutte pana kātabbaü. sace pi 'ssa evaü hoti manussā nāma na jānanti akayiramāne vippaņisārino bhavissantãti kātabbaü. parittodakaü parittasuttaü katvā dethā 'ti vutte pana tesaü yeva udakaü hatthena cāletvā suttaü parimajjetvā dātabbaü. sace vihārato udakaü attano santakaü vā suttaü deti dukkaņaü, manussā udaka¤ ca sutta¤ ca gahetvā nisãditvā parittaü bhaõathā 'ti vadanti kātabbaü. no ce jānanti ācikkhitabbaü bhikkhånaü nisinnānaü pādesu udaka¤ ca ākiritvā sutta¤ ca ņhapetvā gacchanti parittaü karotha bhaõathā 'ti na pādā apanetabbā, manussā hi vippaņisārino honti. anto gāme gilānass' atthāya vihāraü pesenti parittaü bhaõantå 'ti bhanitabbaü. anto gāme rājagehādãsu roge vā upaddave vā uppanne pakkosāpetvā bhaõāpenti âņānāņiyasuttādãni bhaõitabbāni. āgantvā gilānassa sikkhāpadāni dentu dhammaü kathentu rājantepure vā amaccagehe vā āgantvā sikkhāpadāni dentu dhammaü kathentå 'ti pesite pi gantvā sikkhāpadāni dātabbāni dhammo kathetabbo. matānaü parivāratthaü āgacchantå 'ti pakkosanti na gantabbaü, sãvathikadassanena asubhadassanena ca maraõasatiü paņilabhissāmā 'ti kammaņņhānasãsena gantuü vaņņati, evaü paritte paņipajjitabbaü. piõķapāte pana anāmaņņhapiõķapāto kassa dātabbo kassa na dātabbo. mātāpitunnaü tāva dātabbo, sace pana kahāpaõagghanako hoti saddhādeyyavinipātanaü n' atthi, mātāpitu-upaņņhākānaü veyyāvaccakarassa paõķupalāsassā 'ti etesam pi dātabbo. #<[page 473]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tattha paõķupalāsassa thālake pakkhipitvā dātuü vaņņati, taü ņhapetvā a¤¤esaü agārikānaü mātāpitunnam pi na vaņņati. pabbajitaparibhogo hi agāriyānaü cetiyaņņhāniyyo. api ca anāmaņņhapiõķapāto nām' eso sampattassa dāmarikacorassāpi issarassāpi dātabbo. kasmā, te hi ādiyamāne pi na dentãti āmasitvā diyyamāne pi ucciņņhakaü dentãti kujjhanti, kuddhā jãvitā voropenti sāsanassāpi antarāyaü karonti, rajjaü patthayamānassa vicarato coranāgassavatthuü c' ettha kathetabbaü, evaü piõķapāte paņipajjitabbaü. paņisanthāro pana kassa kātabbo kassa na kātabbo, paņisanthāro nāma vihāraü sampattassa yassa kassaci āgantukassa daëiddassa vā corassa vā issarassa vā kātabbo yeva. kathaü, āgantukaü tāva khãõaparibbayaü vihāraü sampattaü disvā pānãyaü pivā 'ti dātabbaü pādamakkhaõatelaü dātabbaü, kāle āgatassa yāgubhattaü vikāle āgatassa sace taõķulā atthi taõķulā dātabbā. avelāya sampatto 'si gacchā 'ti na vattabbo. sayanaņņhānaü dātabbaü sabbaü apaccāsiüsanten' eva kātabbaü, manussā nāma catupaccayadāyakā evaü saīgahe kayiramāne punappunaü pasãditvā upakāraü karissantãti cittaü na uppādetabbaü. corānaü pana saīghikam pi dātabbaü. paņisanthārānisaüsadãpanattha¤ ca coranāgavatthuü bhātarā saddhiü Jambudãpagatassa mahānāgara¤¤o vatthuü piturājassa rajje catunnaü amaccānaü vatthuü Abhayacoravatthun ti evam ādãni bahåni vatthåni Mahāaņņhakathāyaü vitthārato vuttāni. #<[page 474]># %<474 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tatrāyaü ekavatthudãpanā: Sãhaëadãpe kira Abhayo nāma coro pa¤casataparivāro ekasmiü ņhāne khandhāvāraü bandhitvā samantā ti-yojanaü uppātetvā vasati. Anurādhapuravāsino Kalambunadiü na uttaranti. Cetiyagirimagge janasa¤cāro upacchinno, ath' ekadivasaü coro Cetiyagiriü vilumpissāmãti agamāsi, ārāmikā disvā Dãghabhāõaka-Abhayattherassa ārocesuü. thero sappiphāõitādãni atthãti pucchi, atthi bhante, corānaü detha taõķulā atthãti, atthi bhante saīghass' atthāya āhaņā taõķulā ca pattasāka¤ ca goraso cā 'ti, bhattaü sampādetvā corānaü dethā 'ti. ārāmikā tathā kariüsu. corā bhattaü bhu¤jitvā kenāyaü paņisanthāro kato ti pucchiüsu. amhākaü ayyena Abhayattherenā 'ti. corā therassa santikaü gantvā vanditvā āhaüsu: mayaü saīghassa ca cetiyassa ca santakaü acchinditvā gahessāmā 'ti āgatā, tumhākaü, pan' iminā paņisanthāren' amhā pasannā ajjapaņņhāya vihāre dhammikā rakkhā amhākaü āyattā hotu, nāgarā āgantvā dānaü dentu cetiyaü vandantå 'ti. tato paņņhāya ca nāgare dānaü dātuü āgacchante nadãtãre yeva paccuggantvā rakkhantā vihāraü nenti, vihāre pi dānaü dentānaü rakkhaü katvā tiņņhanti, te pi bhikkhånaü bhuttāvasesaü corānaü denti, āgamanakāle pi te corā nadãtãraü pāpetvā nivattanti. ath' ekadivasaü bhikkhusaīghe khãyanakakathā uppannā: thero issaravatāya saīghassa santakaü corānaü adāsãti. thero sannipātaü kārāpetvā āha: corā saīghassa pakativaņņa¤ ca cetiyasantaka¤ ca acchinditvā gaõhissāmā 'ti āgamaüsu, atha nesaü mayā etaü na harissantãti ettako nāma paņisanthāro kato, taü sabbam pi ekato sampiõķetvā agghāpetha tena kāraõena aviluttaü bhaõķaü ekato piõķetvā agghāpethā 'ti, tato sabbam pi therena dinnakaü cetiyaghare ekaü varapotthakacittattharaõaü na agghati. #<[page 475]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tato āhaüsu: therena katapaņisanthāro sukato codetuü vā sāretuü vā na labbhati, givā vā avahāro vā n' atthãti, evaü mahānisaüso paņisanthāro ti sallakkhetvā kattabbo paõķitena bhikkhunā 'ti. aīgulipatodakavatthusmiü uttasanto ti kiëanto. anassāsako ti nirassāso. imasmi¤ ca pana vatthusmiü yāya āpattiyā bhavitabbaü, sā khuddakesu niddiņņhā 'ti idha na vuttā, tad anantare vatthusmiü ottharitvā ti akkamitvā, so kira tehi ākaķķhiyamāne patito, eko tassa udaraü abhiråhitvā nisãdi. sesāpi paõõarasajanā paņhaviyaü ajjhottharitvā aduhaëapāsāõā viya migaü māresuü, yasmā pana te kammādhippāyā na maranādhippāyā tasmā pārājikaü na vuttaü. bhåtavijjāvatthusmiü yakkhaü māresãti bhåtavijjāpāņhakā yakkhagahitakaü mocetukāmā yakkhaü āvāhetvā mu¤cā 'ti vadanti, no ce mu¤catipiņņhena vā mattikāya vā råpaü katvā hatthapādādãni chindanti, yaü yaü tassa chijjati taü taü yakkhassa chinnam eva hoti. sãse chinne yakkho pi marati evaü so pi māresi, tasmā thullaccayaü vuttaü, na kevala¤ ca yakkham eva yo pi hi sakkaü devarājaü māreyya so pi thullaccayam eva āpajjati. vāëayakkhavatthusmiü vāëayakkhavihāran ti yasmiü vihāre vāëo caõķo yakkho vasati taü vihāraü. yo hi evaråpaü vihāraü ajānanto kevalaü vasanatthāya peseti anāpatti. yo maraõādhippāyo peseti so itarassa maraõena pārājikaü, amaraõena thullaccayaü āpajjati. yathā ca vāëayakkhavihāraü evaü yattha vāëasãhavyagghādi migā vā ajagarakaõhasappādayo dãghajātikā vā vasanti, taü vāëavihāraü pesentassāpi āpattānāpattibhedo veditabbo. #<[page 476]># %<476 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ayaü pāëimuttakanayo. yathā ca bhikkhuü vāëayakkhavihāraü pesentassa, evaü vāëayakkham pi bhikkhusantikaü pesentassa āpattānāpattibhedo veditabbo, es' eva nayo vāëakantārādivatthåsu pi, kevalaü h' ettha yasmiü kantāre vāëamigā vā dãghajātikā vā atthi so vāëakantāro, yasmiü corā atthi so corakantāro ti evaü padatthamattam eva nānaü, manussaviggahapārājika¤ ca nām' etaü saõhaü pariyāya kathāya na muccati, tasmā yo vadeyya: asukasmiü nāma okāse coro nisinno yo tassa sãsaü chinditvā āharati so rājato sakkāravisesaü labhatãti. tassa ce taü vacanaü sutvā koci naü gantvā māreti ayaü pārājiko hotãti. taü ma¤¤amāno ti ādãsu so kira bhikkhu attano veribhikkhuü māretukāmo cintesi:imaü me divā mārentassa na sukaraü bhaveyya sotthinā gantuü rattiü naü māressāmãti sallakkhetvā rattiü āgamma bahunnaü sayitaņņhāne taü ma¤¤amāno tam eva jãvitā voropesi. aparo taü ma¤¤amāno a¤¤aü, aparo a¤¤aü tass' eva sahāyaü ma¤¤amāno taü, aparo a¤¤aü tass' eva sahāyaü ma¤¤amāno a¤¤aü tassa sahāyam eva jãvitā voropesi, sabbesam pi pārājikam eva. amanussagahitavatthåsu paņhame yakkhaü palāpessāmãti pahāraü adāsi, itaro na dānāyaü virajjhituü samattho māressāmi naü ti. ettha ca na maraõādhippāyassa anāpatti vuttā ti, ettaken' eva na amanussagahitassa pahāro dātabbo, tāëapaõõam pana parittasuttaü vā hatthe vā pāde vā bandhitabbaü. Ratanasuttādãni parittāni bhaõitabbāni mā sãlavantaü bhikkhuü viheņhehãti dhammakathā kātabbā ti. saggakathādãni uttānatthāni, yaü h' ettha vattabbaü taü vuttam eva. rukkhacchedanavatthuü aņņabandhanavatthusadisaü, ayam pana viseso yo rukkhena otthaņo pi na marati, #<[page 477]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ sakkā ca hoti ekena passena rukkhaü chetvā paņhaviü vā khaõitvā nikkhamituü hatthe c' assa vāsi vā kuņņhāri vā atthi tena api jãvitaü pariccajitabbaü na ca rukkho chinditabbo na paņhavã vā khanitabbā. kasmā, evaü karonto hi pācittiyaü āpajjati buddhassa āõaü bha¤jati na jãvitapariyantaü sãlaü karoti tasmā api jãvitaü pariccajitabbaü na ca sãlaü ti pariggahetvā na evaü kātabbaü. a¤¤assa pana bhikkhuno rukkhaü vā chinditvā paņhaviü vā khaõitvā nãharituü vaņņati. sa udukkhalayantakena rukkhaü pavaņņetvā nãharitabbo hoti, taü yeva rukkhaü chinditvā udukkhalaü gahetabbaü ti. Mahāsummatthero āha: a¤¤am pi chinditvā gahetuü vaņņatãti. Mahāpadumatthero: sobbhādãsu patitassāpi nisseniü bandhitvā uttāraõe es' eva nayo, attanā bhåtagāmaü chinditvā nisseõi na kātabbā a¤¤esaü katvā uddharituü vaņņatãti. dāyālimpanavatthåsu dāyaü ālimpesun ti vane aggiü adaüsu. ettha pana odissānodissavasena pārājikānantariya-thullaccayā-pācittayavatthånaü anuråpato pārājikādãni akusalarāsibhāvo ca pubbe vuttanayen' eva veditabbo. allatiõavanappagumbādayo ķayhantå'ti ālimpentassa ca pācittiyaü, dabbåpakaraõāni vinassantå 'ti ālimpentassa dukkaņaü. khiķķādhippāyenāpi dukkatan ti Saīkhepaņņhakathāyaü vuttaü. yaü ki¤ci allasukkhaü saindriyānindriyaü ķayhatå 'ti ālimpentassa vatthuvasena pārājika-thullaccaya-pācittiya-dukkaņāni veditabbāni. paņaggidānaü pana parittakaraõa¤ ca bhagavatā anu¤¤āņaü, tasmā ara¤¤e vanakammikehi vā dinnaü sayaü vā uņņhitaü aggiü āgacchantaü disvā tiõakuņiyo mā vinassantå 'ti tassa aggino paņiaggiü dātuü vaņņati. yena saddhiü āgacchanto aggi ekato hutvā niråpādāno nibbāti. #<[page 478]># %<478 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.3.>% parittam pi kātuü vaņņatãti, tiõakuņikānaü samantā bhåmitacchanaü parikhākhaõanaü vā yathā āgato aggi upādānaü alabhitvā nibbāti eta¤ ca sabbaü uņņhite yeva aggismiü kātuü vaņņati. anuņņhite anupasampannehi kappiyavohārena kāretabbaü, udakena pana nibbāpentehi appāõakam eva udakaü āsi¤citabbaü. āghātanavatthusmiü yathā ekappahāravacanena evaü dvãhi pahārehãti ādivacanesu pi pārājikaü veditabbaü. dvãhãti vutte ca ekena pahārena mārite pi khettam eva otiõõattā pārājikaü. tãhi mārite pana visaīketaü. iti yathā paricchede vā paricchedabbhantare vā avisaīketaü paricchedātikkame pana sabbattha visaīketaü hoti āõāpako muccati vadhakass' eva doso. yathā ca pahāresu evaü parisesu pi eko māretå 'ti vutte eken' eva mārite pārājikaü, dvãhi mārite visaīketaü. mārentå 'ti vutte ekena vā dvãhi vā mārite pārājikaü, tãhi mārite visaīketan ti veditabbaü. eko saīgāme vegena dhāvato purisassa asinā sãsaü chindi asãsakaü kavandhaü dhāvati, tam a¤¤o paharitvā pātesi kassa pārājikan ti vutte upaķķhā therā gamanåpacchedakassā 'ti āhaüsu. ābhidhammikaGodhakatthero sãsacchedakassā 'ti evaråpāni pi vatthåni imassa vatthussa atthadãpane vattabbānãti. takkavatthusmiü aniyametvā takkaü pāyethā 'ti vutte yaü vā taü vā takkaü pāyetvā mārite pārājikaü, niyametvā pana gotakkaü mahisatakkaü ajikātakkan ti vā sãtaü uõhaü dhåpitaü adhåpitan ti vā vutte yaü vuttaü tato a¤¤aü pāyetvā mārite visaīketaü. suvãrakavatthusmiü loõasuvãrakaü nāma sabbarasābhisaīkhaņam ekaü bhesajjaü, taü kira karontā harãņakāmalakavibhãņakakasāve sabbadha¤¤āni sabbāpaõõāni sattannam pi dha¤¤ānaü odanaü kadaliphalādãni sabbaphalāni vettaketakakhajjårikaëãrādayo sabbakaëãre macchamaüsakhaõķāni anekāni ca madhuphāõitasindhavaloõāni kaņukādãni bhesajjāni pakkhipitvā kumbhimukhaü limpitvā ekaü vā dve vā tãõi vā saüvaccharāni ņhapenti, #<[page 479]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ taü paripaccitvā jamburasavaõõaü hoti, vātakāsakuņņhapaõķubhagandarādãnaü siniddhabhojanabhuttāna¤ ca uttaraü pāõaü bhattajiraõakabhesajjaü tādisam n' atthi, tam pan' etaü bhikkhånaü pacchābhattam pi vaņņati, gilānānaü pākatikam eva agilānānaü pana udakasambhinnaü pānaparibhogenā 'ti. Samantapāsādikāya vinayasaüvaõõaõāya tatiyapārājikavaõõanā niņņhitā. #<[page 480]># %<480 [Bhvibh_I.4>% PâRâJIKA IV catusaccavidå satthā catutthaü yaü pakāsayi pārājikaü tassa dāni patto saüvaõõanākkamo, yasmā tasmā suvi¤¤eyyaü yaü pubbe ca pakāsitaü taü vajjayitvā assāpi hoti saüvaõõanā ayaü. Tena samayena buddho bhagavā Vesāëiyaü viharati . . . pe . . . jihãnaü kammanlaü adhiņņhemā 'ti gihãnaü khettesu c' eva ārāmādãsu ca kattabbaü kiccaü adhiņņhāma, evaü kātabbaü evaü na kātabban ti ācikkhāma c' eva anusāsāma cā 'ti vuttaü hoti. dåteyyan ti dåtakammaü. uttarimanussadhammassā 'ti manusse uttiõõadhammassa manusse atikkamitvā brahmattaü vā nibbānaü vā pāpanakadhammassā 'ti attho. uttarimanussānaü vā seņņhapurisānaü jhāyãna¤ ca ariyāna¤ ca dhammassa. asuko bhikkhå 'ti ādãsu attanā evaü mantayitvā pacchā gihãnaü bhāsantā Buddharakkhito nāma bhikkhu paņhamassa jhānassa lābhã, Dhammarakkhito dutiyassā 'ti evaü nāmavasen' eva vaõõaü bhāsiüså 'ti veditabbo ti. tattha eso eva kho āvuso seyyo ti kammantādhiņņhānaü dåteyya haraõa¤ ca bahusapattaü mahāsamārambhaü na ca samaõasāruppaü, tato pana ubhayato pi eso eva pāsaü sataro sundarataro yo amhākaü gihãnaü a¤¤ama¤¤assa uttarimanussadhammassa vaõõo bhāsito. kiü vuttaü hoti: iriyāpathaü sanņhapetvā nisinnaü vā caõkamantaü vā pucchantānaü vā apucchantānaü vā gihãnaü ayaü asuko nāma bhikkhu paņhamassa jhānassa lābhãti evam ādinā nayena yo amhākaü a¤¤ena a¤¤assa uttarimanussadhammassa vaõõo bhāsito bhavissati eso eva seyyo ti, #<[page 481]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ anāgatasambandhe pana asati na etehi yo tasmiü khaõe bhāsito 'va tasmā na yujjati, tasmā anāgatasambandhaü katvā yo evaü bhāsito bhavissati so seyyo ti evam ettha attho veditabbo. lakkhaõaü pana saddasatthato pariyesitabbaü. vaõõavā ahesun ti a¤¤o yeva nesaü abhinavo sarãravaõõo uppajji tena vaõõena vaõõavanto ahesuü. pãnindriyā ti pa¤cahi pasādehi abhiniviņņhokāsassa paripuõõattā manacchaņņhānaü indriyānaü amilātabhāvena pãnindriyā. pasannamukhavaõõā 'ti ki¤cāpi avisesena vaõõavanto sarãravaõõato pana nesaü mukhavaõõo adhikataraü pasanno accho anāvilo parisuddho ti attho. vippasannachavivaõõā ti yena ca te kaõikārapupphādi sadisena vaõõena vaõõavanto tādiso a¤¤esam pi manussānaü vaõõo atthi, yathā pana imesaü evaü na tesaü chavivaõõo vippasanno, tena vuttaü vippasannachavivaõõā ti, itiha te bhikkhå n' eva uddesaparipucchaü na kammaņņhānaü anuyu¤jantā. atha kho kuhakatāya abhåtaguõasaüvaõõanāya laddhāni paõãtabhojanāni bhu¤jitvā yathāsukhaü niddārāmataü saīganikārāmata¤ ca anuyu¤jantā imaü sarãrasobhaü anupāpuõiüsu, yathā taü bālā bhantamigapaņibhāgā ti. Vaggumudātãriyā 'ti Vaggumudātãravāsino. kacci bhikkhave khamanãyan ti bhikkhave kacci tumhākaü idaü catucakkaü navadvāraü sarãrayantaü khamanãyaü sakkā khamituü sahituü pariharituü na ki¤ci dukkhaü uppādetãti. kacci yāpanãyan ti kacci sabbakiccesu yāpetuü gametuü sakkā na ki¤ci antarāyaü dassetãti. kucchi parikanto ti kucchiü parikantito varaü bhaveyya, parikatto ti pi pāņho yujjati. #<[page 482]># %<482 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.4.>% evaü Vaggumudātãriye anekapariyāyena vigarahitvā idāni yasmā tehi katakammaü corakammaü hoti, tasmā āyatiü a¤¤esam pi evaråpassa kammassa akaraõatthaü atha kho bhagavā bhikkhå āmantesi, āmantetvā ca pana pa¤cime bhikkhave mahācorā ti adim āha. tattha santo saüvijjamānā ti atthi c' eva upalabbhanti cā 'ti vuttaü hoti. idhā 'ti imasmiü sattaloke. evaü hotãti evaü pubbabhāge icchā uppajjati. kudassu nāmāhan ti ettha su iti nipāto, kudā nāmā 'ti attho. so aparena samayena 'ti so pubbabhāge evaü cintetvā anukkamena parisaü vaķķhento panthadåhanakammaü paccantimagāmavilopan ti evam ādãni katvā vepullappattapariso hutvā gāme pi agāme janapade pi ajanapade karonto hananto ghātento ... pe... pacanto pācento, iti bāhirakacoraü dassetvā tena sadise sāsane pa¤ca mahācore dassetuü evam eva kho ti ādim āha. tattha pāpabhikkhuno ti a¤¤esu ņhānesu målacchinno pārājikappatto pāpabhikkhå ti vuccati. idha pana pārājikaü anāpanno icchācāre ņhito khuddānukhuddakāni sikkhāpadāni madditvā vicaranto pāpabhikkhå ti adhippeto. tassāpi bāhirakamahācorassa viya pubbabhāge evaü hoti kudassu nāmāhaü ... pe... parikkhārānaü ti. tattha sakkato ti sakkārappatto garukato ti garukārappatto. mānito ti manasā piyāyito. påjito ti catupaccayābhihārapåjāya påjito. apacito ti apacitippatto. tattha yassa cattāro paccaye sakkaritvā suņņhu abhisaīkaņe paõãtapaõãte katvā denti, so sakkato, yasmiü garubhāvaü paccupaņņhapetvā denti, so garukato yaü manasā piyāyan ti so mānito, yassa sabbam etaü karonti so påjito, yassa abhivādanapaccuņņhāna a¤jalikammādivasena paramanipaccākāraü karonti, #<[page 483]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ so apacito, imassa pana pabbam pi imaü lokāmisaü patthayamānassa evaü hoti. so aparena samayenā 'ti so pubbabhāge evaü cintetvā anukkamena sikkhāya atibbagārave uddhate unnaëe capale mukhare vikiõõavāce muņņhassati asampajāne pākatindriye ācariyaupajjhāyehi pariccattake lābhagaruke pāpabhikkhå saügaõhitvā iriyāpathasaõņhapanādãni kuhakavattāni sikkhāpetvā ayaü thero amukasmiü nāma senāsane vassaü upagamma vattapaņivattaü pårayamāno vassaü vasitvā niggato ti. lokasammatasināsanasaüvaõõanādãhi upāyehi lokaü paripācetuü paņibalehi jātakādisu kataparicayehi sarasampannehi pāpabhikkhåhi saüvaõõiyamānaguõo hutvā satena vā sahassena vā parivuto ... pe... bhesajjaparikkhārānaü. ayaü bhikkhave paņhamo mahācoro ti ayaü sandhicchedādi coro viya na ekaü kulaü na dve, atha kho mahājanaü va¤cetvā catupaccayagahaõato paņhamo mahācoro ti veditabbo. ye pana suttantikā vā ābhidhammikā vā vinayadharā vā bhikkhå bhikkhācāre asampajjamāne pāëiü vācentā aņņhakathaü kathentā anumodanāya dhammakathāya iriyāpathasampattiyā ca lokaü pasādentā janapadacārikaü caranti sakkatā garukatā mānitā påjitā apacitā te tantiü paveõiü ghaņanakā sāsanajotakā ti veditabbā. tathāgatappaveditan ti tathāgatena paņividdhaü paccakkhakataü jānāpitaü vā. attano dahatãti parisamajjhe pāëi¤ ca aņņhakatha¤ ca saüsandetvā madhurena sarena pāsādanãyaü suttantaü kathetvā dhammakathāvasāne acchariyabbhåtajātena vi¤¤åjanena aho bhante pāëi ca aņņhakathā ca suparisuddhā kassa sanņike uggaõhitthā 'ti pucchito ko amhādise uggahāpetuü samattho ti ācariyaü anuddisitvā attanā paņividdhasayambhå¤āõādhigataü taü dhammavinayaü pavedeti, #<[page 484]># %<484 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.4.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ayaü tahāgatena kappasatasahassādhikāni cattāri asaīkheyyāni pāramiyo påretvā kicchena kasirena paņividdhadhammatthenako dutiyo mahācoro. suddhaü ca brahmacārin ti khãõāsavabhikkhuü. parisuddhaü brahmacariyaü carantan ti nirupakkilesaü seņņhacariyaü carantaü, a¤¤am pi vā anāgāmiü adiü katvā yāva sãlavantaü puthujjanaü avippaņisārādivatthukaü parisuddhaü brahmacariyaü carantaü. amålakena abrahmacariyena anuddhaüsetãti tasmiü puggale avijjamānena antimavattunā anuvadati codeti. ayaü vijjamānaguõamakkhã ariyaguõatthenako tatiyo mahācoro. garubhaõķāni garuparikkhārāõãti yathā adinnādāne: caturo janā saüvidhāya garubhaõķaü avaharuü ti, ettha pa¤camāsakagghaõakaü garubhaõķan ti vuccati. na idha evaü atha kho:pa¤cimāni bhikkhave avissajjanãyāni na vissajjetabbāni saīghena vā gaõena vā puggalena vā vissajjitāni pi avissajjitani honti, yo vissajjeyya āpatti thullaccayassa. katamāni pa¤ca, ārāmo ārāmavatthu ... pe... dārubhaõķaü mattikābhaõķaü ti vacanato avissajjitabbattā garubhaõķāni. pa¤cimāni bhikkhave avebhaīgiyāni na vibhajitabbāni saīghena vā gaõena vā puggalena vā vibhattāni pi avibhattāni honti, yo vibhajeyya āpatti thullaccayassa. katamāni pa¤ca, ārāmo ārāmavatthu. . . pe . . . dārubhaõķaü mattikābhaõķan ti vacanato avebhaīgikattā sādhāraõaparikkhārabhāvena garuparikkhārāni. ārāmo ārāmavatthun ti ādãsu yaü vattabbaü taü sabbaü pa¤cimāni bhikkhave avissajjiyānãti Khandhake āgatasuttavaõõanāyam eva bhaõissāma. #<[page 485]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tehi gihã saügaõhātãti tāni datvā datvā gihã saīgaõhati anuggaõhati. upalāpetãti aho amhākaü ayyo ti evaü lepanake anubandhanake sasnehe karoti, ayaü avissajjiyaü avebhaīgiya¤ ca garuparikkhāraü tathā bhāvato thenetvā gihãnaü saīgaõhako catuttho mahācoro. so ca panāyaü imaü garubhaõķaü kulasaügaõhanatthaü vissajjento kuladåsakadukkaņaü āpajjati, pabbājaniyakammāraho ca hoti, bhikkhusaīghaü abhibhavitvā issaravatāya vissajjento thullaccayaü āpajjati, theyyacittena vissajjento bhaõķaü agghāpetvā kāretabbo ti, ayaü aggo mahācoro ti corānaü jeņņhacoro, iminā sadiso coro nāma n' atthi. yo pa¤cindriyagahaõātãtaü atisaõhasukhumaü lokuttaradhammaü theneti, kim pana sakkā lokuttaradhammo hira¤¤asuvaõõādãni viya va¤cetvā thenetvā gahetun ti. na sakkā. ten' evāha:yo asantaü abhåtaü uttarimanussadhammaü ullapatãti, ayaü hi attani asantaü taü dhammaü kevalaü atthi mayhaü eso ti ullapati. na pana sakkoti ņhānā cāvetuü attani vā saüvijjamānaü kātuü, atha kasmā coro ti vutto. yasmā taü ullapitvā asantasambhāvanāya uppanne paccaye gaõhati. evaü hi gaõhatā te paccayā sukhumena upāyena va¤cetvā thenetvā gahitā honti. ten' evāha: taü kissa hetu theyyāya vo bhikkhave raņņhapiõķo bhutto ti. ayaü hi ettha attho yaü avocumhā:ayaü aggo mahācoro yo asantaü abhåtaü uttarimanussadhammaü ullapatãti. taü kissa hetå 'ti kena kāraõena etaü avocumha iti ce. theyyāya vo bhikkhave raņņhapiõķo bhutto ti, bhikkhave yasmā so tena raņņhapiõķo theyyāya theyyacittena bhutto hoti. ettha hi vokāro: yehi vo ariyā ara¤¤e vanapanthānãti ādãsu viya padapåraõamatte nipāto, #<[page 486]># %<486 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.4.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tasmā tumhehi bhutto ti evam assa attho na daņņhabbo. idāni tam ev' atthaü gāthāhi vibhåtataraü karonto a¤¤athā santaü ti ādim āha. tattha a¤¤athā santan ti aparisuddhakāyasamācārādikena a¤¤ena ākārena santaü. a¤¤athā yo pavedaye ti parisuddhakāyasamācārādikena a¤¤ena ākārena yo pavedeyya paramaparisuddho ahaü atthi me abbhantare lokuttaradhammo ti evaü jānāpeyya, pavedetvā ca pana tāya pavedanāya uppannaü bhojanaü arahā viya bhu¤jati. nikacca kitavass' eva bhuttaü theyyena tassa tan ti nikaccā 'ti va¤cetvā, a¤¤athā santaü a¤¤athā dassetvā. agumbāgacchabhåtaü eva sākhāpalāsa pallavādicchadanena gumbam iva gaccham iva ca attānaü dassetvā. kitavass' evā 'ti va¤cakassa kerāņikassa gumbagacchasa¤¤āya ara¤¤e āgatāgate sakuõe gahetvā jãvikakappakassa sākuõikass' eva. bhuttaü theyyena tassa tan ti tassāpi anarahantass' eva sato arahantabhāvaü dassetvā laddhhabhojanaü bhu¤jato, yan taü bhuttaü taü yathā sākuõikakitavassa nikacca va¤cetvā sakuõagahaõaü evaü manusse va¤cetvā laddhassa bjanassa bhuttattā theyyena bhuttaü nāma hoti. imaü pana atthavasaü ajānantā ye evaü bhu¤janti. kāsāvakaõņhā ... pe... nirayan te upapajjare. kāsāvakaõthā ti kāsāvena veņhitakaõņhā. ettakam eva ariyaddhajadhāraõamattaü sesaü sāma¤¤aü n' atthãti vuttaü hoti. bhavissanti kho pana ânada anāgatam addhānaü gotrabhuno kāsāvakaõņhā ti evaü vuttadussãlānaü etaü adhivacanaü. pāpadhammā ti lāmakadhammā. asa¤¤atā ti kāyādãhi assa¤¤atā. pāpā ti lāmakapuggalā. pāpehi kammehã ti tehi karaõakāle ādãnavaü adisvā katehi parava¤canādãhi pāpakammehi. nirayan te upapajjare ti nirassādaü duggatiü te upapajjanti, tasmā seyyo ayoguëo ti gāthā. tass' attho: sacāyaü dussãlo asa¤¤ato icchācāre ņhito kuhaõāya lokaü va¤cako puggalo tattaü aggisikhåpamaü ayoguëaü bhu¤jeyya ajjhohareyya, #<[page 487]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tassa ya¤ c' etaü raņņhapiõķaü bhu¤jeyya, ya¤ c' etaü ayoguëaü. tesu dvãsu ayoguëo bhutto seyyo sundarataro paõãtataro ca bhaveyya, na hi ayoguëassa bhuttattā samparāye sabba¤¤uta¤āõenāpi dujjānaparicchedaü dukkhaü anubhavati, evaü paņiladdhassa pana raņņhapiõķassa bhuttattā samparāye vuttappakāraü dukkhaü anubhoti, ayaü hi koņippatto micchājãvo ti. evaü pāpakiriyāya anādãnavadassāvãnaü ādãnavaü dassetvā atha kho bhagavā Vaggumudātiriye bhikkhå anekapariyāyena vigarahitvā dubharatāya dupposatāya ... pe... imaü sikkhāpadaü uddiseyyāthā 'ti ca vatvā catutthaü pārājikaü pa¤¤apento yo pana bhikkhu anabhijānaü ti ādim āha. evaü målacchejjavasena daëhaü katvā catutthapārājike pa¤¤atte aparam pi anuppa¤¤attatthāya adhimānavatthuü udapādi, tass' uppatti dãpanatthaü etaü vuttaü eva¤ c' idaü bhagavatā bhikkhunaü sikkhāpadaü pa¤¤attaü hotãti. tattha adiņņhe diņņhasa¤¤ino ti arahatta¤āõacakkhunā adiņņhe yeva diņņhaü amhehi arahattan ti diņņhasa¤¤ino hutvā. esa nayo appattādãsu, ayam pana viseso:appatte ti attano santāne uppattivasena appatte. anadhigate ti maggabhāvanāya anadhigate, appaņiladdhe ti pi attho. asacchikate ti appaņividdhe paccavekkhaõāvasena vā apaccakkhakate. adhimānenā 'ti adhigatamānena, adhigatā mayam ti evaü uppannamānenā 'ti attho. adhikamānena vā thaddhamānenā 'ti attho. a¤¤aü vyākariüså 'ti arahattaü vyākariüsu, pattaü āvuso amhehi arahattaü kataü karõãyan ti bhikkhånaü ārocesuü, tesaü maggena appahãnakilesattā kevalaü samathavipassanābalena vikkhambhitakilesānaü aparena samayena tathāråpappaccayasamāyoge rāgāya cittaü namati rāgatthāya namatãti attho, esa nayo itaresu. #<[page 488]># %<488 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.4.>% ta¤ ca kho etaü abbohārikan ti ta¤ ca kho etaü tesaü a¤¤avyākaraõaü abbohārikaü āpatti pa¤¤āpane vohāraü na gacchati, āpattiyā aīgaü na hotãti attho. kassa panāyaü adhimāno uppajjati kassa nåppajjatãti. ariyasāvakassa tāva nåpajjati, so hi maggaphalanibbāna pahãnakilesāvasiņņhakilesapaccavekkhaõena sa¤jātasomanasso ariyaguõapaņivedhe nikkaīkho, tasmā sotāpannādãnaü ahaü sakadāgāmãti ādivasena adhimāno nåppajjati, dussãlassa nåppajjati, so hi ariyaguõādhigame nirāso 'va, sãlavato pi pariccattakammaņņhānassa niddārāmatādim anuyuttassa nåppajjati, suparisuddhasãlassa pana kammaņņhāne appamattassa nāmaråpaü vavatthapetvā paccayapariggahena vitiõõakaīkhassa ti-lakkhaõaü āropetvā saīkhāre sammasantassa āraddhavipassakassa uppajjati, uppanno ca suddhasamathalābhã suddhavipassanālābhã vā antarā ņhapeti, so hi dasa pi vãsatim pi tiüsam pi vassāni kilesasamudācāraü apassanto ahaü sotāpanno ti vā sakadāgāmãti vā anāgāmãti vā ma¤¤ati. samathavipassanālābhã pana arahatte yeva ņhapeti, tassa hi samādhibalena kilesā vikkhimbhitā vipassanābalena saīkhārā supariggahãtā tasmā saņņhim pi vassāni asãtim pi vassāni vassasatam pi kilesā na samudācaranti khãõāsavass' eva cittācāro hoti, so evaü dãgharattaü kilesasamudācāraü apassanto antarā aņhatvā 'va arahā ahaü ti ma¤¤atãti. anabhijānan ti na abhijānaü, yasmā panāyaü anabhijānaü samudācarati svāssa santāne anuppanno ¤āõena ca asacchikato ti abhåto hoti, ten' assa padabhājane asantaü abhåtaü asaüvijjamānan ti vatvā ajānanto apassanto ti vuttaü. #<[page 489]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ uttarimanussadhamman ti uttarimanussānaü jhāyãna¤ c' eva ariyāna¤ ca dhammaü. attåpanāyikan ti attani taü upaneti attānaü vā tattha upanetãti attåpanāyiko, taü attåpanāyikaü, evaü katvā samudācareyyā 'ti sambandho. padabhājane pana yasmā uttarimanussadhammo nāma jhānavimokkhasamādhisamāpatti¤āõadassanaü ... pe... su¤¤āgāre abhiratãti. evaü jhānādayo anekadhammā vuttā. tasmā tesaü sabbesaü vasena attåpanāyikabhāvaü dassento te vā kusale dhamme attani upanetãti bahuvacananiddesaü akāsi. tattha ete dhammā mayi santãti samudācaranto attani upaneti, ahaü etesu sandissāmãti samudācaranto attānaü tesu upanetãti veditabbo. alam ariya¤āõadassanan ti ettha lokiyalokuttarā pa¤¤ājānanaņņhena ¤āõaü, cakkhuõā diņņham iva dhammaü karaõato dassanaņņhena dassanan ti ¤āõadassanaü, ariyaü visuddhaü uttamaü ¤āõadassanan ti ariya¤āõadassanaü, alaü pariyattaü kilesaviddhaüsanasamatthaü ariya¤āõadassanam ettha jhānādibhede uttarimanussadhamme, alaü vā ariya¤āõadassanam assā 'ti alam ariya¤āõadassano, taü alam ariya¤āõadassanaü, uttarimanussadhamman ti evaü padatthasambandho veditabbo. tattha yena ¤āõadassanena so alam ariya¤āõadassano ti vuccati. tad eva dassetuü ¤āõan ti tisso vijjā, dassanan ti yaü ¤āõaü taü dassaõam, yaü dassanaü taü ¤āõan ti vijjāsãsena padabhājanaü vuttaü mahaggatalokuttarā pan' ettha sabbāpi pa¤¤ā ¤āõan ti veditabbā. samudācareyyā 'ti vuttappakāram etaü uttarimanussadhammaü attåpanāyikaü katvā āroceyya. itthiyā vā 'ti ādi pana ārocetabbapuggalanidassanaü, etesaü hi ārocite ārocitaü hoti na devamārabrahmānaü nāpi petayakkhatiracchānagatānan ti. iti jānāmi iti passāmãti samudācaraõākāradassanam ev' etaü. padabhājane pan' assa jānām' ahaü ete dhamme passām' ahaü ete dhamme ti idaü tesu jhānādãsu dhammesu jānanapassanānaü pavattidãpanaü, atthi ca me ete dhammā ti ādi attåpanāyikabhāvadãpanaü. #<[page 490]># %<490 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.4.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tato aparena samayenā 'ti āpattipaņijānanasamayadassanam etaü. ayam pana ārocitakkhaõe yeva pārājikaü āpajjati, āpattiü pana āpanno yasmāparena codito vā acodito vā paņijānāti tasmā samanuggāhiyamāno vā asamanuggāhiyamāno vā ti vuttaü. tattha samanuggāhiyamāne tāva kin te adhigatan ti adhigamapucchā, jhānavimokkhādãsu sotapattimaggādãsu vā kiü tayā adhigatan ti. kinti te adhigatan ti upāyapucchā, ayaü hi etthādhippāyo kiü tayā aniccalakkhaõam dhuraü katvā adhigataü, dukkhānattalakkhaõesu a¤¤ataraü vā, kiü vā samādhivasena abhinivisitvā udāhu vipassanāvasena, tathā kiü råpe abhinivisitvā udāhu aråpe, kiü vā ajjhattaü abhinivisitvā udāhu bahiddhā ti. kadā te adhigatan ti kālapucchā, pubbaõhamajjhantikādãsu katarasmiü kāle ti vuttaü hoti. kattha te adhigatan ti okāsapucchā, kasmiü okāse kiü rattiņņhāne divāņņhāne rukkhamåle maõķape katamasmiü vā vihāre ti vuttaü hoti. katame te kilesā pahãnā ti pahãnakilesapucchā. kataramaggavajjhā tava kilesā pahãnā ti vuttaü hoti. katamesaü tvaü dhammānaü lābhãti paņiladdhadhammapucchā, paņhamamaggādãsu katamesaü dhammānaü tvaü lābhã ti vuttaü hoti. tasmā idāni ce pi koci bhikkhu uttarimanussadhammādhigamaü vyākareyya na so ettāvatā 'va sakkātabbo, imesu pana chasu ņhānesu sodhanatthaü vattabbo: kiü te adhigataü kiü jhānaü udāhu vimokkhādãsu a¤¤ataran ti, yo hi yena adhigato dhammo, so tassa pākaņo hoti. sace idaü nāma me adhigatan ti vadati, tato kin ti te adhigatan ti pucchitabbo, aniccalakkhaõādisu kiü dhuraü katvā aņņhatiüsāya vā ārammanesu råpāråpājjhattabahiddhādibhedesu vā dhammesu kena mukhena abhinivisitvā ti, #<[page 491]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ yo hi yassābhiniveso so tassa pākaņo hoti. sace ayaü nāma me abhiniveso evaü mayā adhigataü ti vadati, tato kadā te adhigataü ti pucchitabbo. kiü pubbaõhe udāhu majjhantikādãsu a¤¤atarasmiü kāle ti, sabbesaü hi attanā adhigātakālo pākaņo hoti. sace amukasmiü nāma kāle adhigatan ti vadati, tato kattha te adhigataü ti pucchitabbo. kiü divāņņhāne udāhu rattiņņhānādãsu a¤¤atarasmiü okāse ti, sabbesaü hi attanā adhigatokāso pākaņo hoti. sace amukasmiü nāma me okāse adhigatan ti vadati tato katame te kilesā pahãnā ti pucchitabbo, kiü paņhamamaggavajjhā udāhu dutiyādimaggavajjhā ti, sabbesaü hi attanā adhigatamaggena pahãnakilesā pākaņā honti. sace ime nāma me kilesā pahãnā ti vadati, tato katamesaü tvaü dhammānaü lābhãti pucchitabbo. kiü sotāpattimaggassa udāhu sakadāgāmimaggādãsu a¤¤atarassā 'ti, sabbesaü attanā adhigatadhammo pākaņo hoti. sace imesaü nāmāhaü dhammānaü lābhãti vadati ettāvatā pi 'ssa vacanaü na saddhātabbaü, bahussutā hi uggahaparipucchā kusalā bhikkhå imāni cha-ņhānāni sodhetuü sakkonti, imassa pana bhikkhuno āgamanapaņipadā sodhetabbā, yadi āgamanapaņipadā na sujjhati imāya paņipadāya lokuttaradhammo nāma na labbhatãti apanetabbo. yadi pan' assa āgamanapaņipadā sujjhati dãgharattaü tãsu sikkhāsu appamatto jāgariyam anuyutto catåsu paccayesu alaggo ākāse pāõisamena cetasā viharatãti pa¤¤āyati, tassa bhikkhuno vyākaraõaü paņipadāya saddhiü saüsandati. seyyathāpi nāma Gaīgodakaü Yamunodakena saddhiü saüsandati sameti. evam evaü supa¤¤attā tena bhagavatā sāvakānaü nibbānagāminã paņipadā saüsandati nibbāna¤ ca paņipadā cā 'ti vuttasadisaü hoti. api ca kho na ettakenāpi sakkāro kātabbo. kasmā, ekaccassa hi puthujjanassāpi sato khãõāsavapaņipattisadisā paņipadā hoti, tasmā so bhikkhu tehi tehi upāyehi uttāsetabbo. khãõāsavassa nāma asaniyāpi matthake patamānāya bhayaü vā chambhitattaü vā lomahaüso vā na hoti, #<[page 492]># %<492 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.4.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ sac' assa bhayaü vā chambhitattaü vā lomahaüso vā uppajjati na tvaü arahā ti apanetabbo. sace pana abhãrå acchambhã anutrāsã hutvā sãho viya nisãdati ayaü bhikkhu sampannaveyyākaraõo samantā rājarājamahāmattādãhi pesitaü sakkāraü arahatãti. pāpiccho ti yā sā idh' ekacco dussãlo ca samāno sãlavā 'ti maü jano jānātå 'ti icchatãti ādinā nayena vuttāya pāpicchatāya samannāgato. icchāpakato ti tāya pārājikāya icchāya apakato, adhibhåto parājito hutvā. visuddhāpekkho ti attano visuddhiü apekkhamāno icchamāno patthayamāno, ayaü hi yasmā pārājikaü āpannto tasmā bhikkhubhāve ņhatvā abhabbo jhānādãni adhigantuü, bhikkhubhāvo hi 'ssa saggantarāyo c' eva hoti maggantarāyo ca, vuttaü h' etaü sāma¤¤aü dupparāmaņņhaü nirayāyåpakaķķhatãti. aparam pi vuttaü, saņhilo hi paribbājo bhãyo ākirate rajanti: icc assa bhikkhubhāvo visuddhi nāma na hoti, yasmā pana gihã vā upāsako vā ārāmiko vā sāmaõero vā hutvā dānasaraõasãlasaüvarādãhi saggamaggaü vā jhānavimokkhādãhi mokkhamaggaü vā ārādhetuü bhabbo hoti, tasmāssa gihã-ādibhāvo visuddhi nāma hoti, tasmā taü visuddhiü apekkhaõato visuddhāpekkho ti vuccati. ten' eva c' assa padabhājane gihã vā hotukāmo ti ādi vuttaü. evaü vadeyyā 'ti evaü bhaõeyya. kathaü, ajānam evaü āvuso avacaü jānāmi apassaü passāmãti. padabhājane pana evaü vadeyyā 'ti idaü padaü anuddharitvā 'va yathā vadanto ajānam evaü āvuso jānāmi apassaü passāmãti vadati nāma vuccati, taü ākāraü dassetuü nāhaü ete dhamme ajānāmãti ādi vuttaü. tucchaü musā vilapin ti ahaü vacanatthavirahato tucchaü va¤canādhippāyato musā vilapiü abhaõin ti vuttaü hoti. #<[page 493]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ padabhājane pan' assa a¤¤ena padabya¤janena atthamattaü dassetuü tucchakaü mayā bhaõitan ti. ādi vuttaü. purime upādāyā 'ti purimāni tãõi pārājikāni āpanne puggale upādāya. sesaü pubbe vuttanayattā uttānatthattā ca pākaņam evā 'ti. evaü uddiņņhasikkhāpadaü padānukkamena vibhajitvā idāni yasmā heņņhā padabhājaniyam hi jhānavimokkhasamādhi samāpatti ¤āõadassanaü ... pe... su¤¤āgāre abhiratãti evaü saīkhitten'eva uttarimanussadhammo dassito na vitthārena āpattiü ropetvā tanti ņhapitā, saīkhepadassite ca atthe na sabbe sabbākārena nayaü gahetuü sakkonti. tasmā sabbākārena nayagahaõatthaü puna tad eva padabhājanaü mātikāņhāne ņhapetvā vitthārato uttarimanussadhammaü dassetvā āpattibhedaü dassetukāmo jhānan ti paņhamaü jhānaü dutiyaü jhānaü ti ādim āha. tattha paņhamajjhānādãhi mettājhānādãni pi asubhajjhānādãni pi ānāpāõasatisamādhijjhānam pi lokiyajjhānam pi lokuttarajjhānam pi saīgahãtam eva, tasmā paņhamajjhānaü samāpajjin ti pi ... pe... catutthaü jhānaü mettājhānaü ... pe... upekkhājhānaü asubhajjhānam ānāpāõasatisamādhijjhānaü lokiyajjhānaü lokuttarajjhānaü samāpajjin ti pi bhaõanto pārājiko 'va hotãti veditabbo. suņņhu mutto vividhehi vā kilesehi mutto ti vimokkho, so panāyaü rāgadosamohehi su¤¤attā su¤¤ato, rāgadosamohanimittehi animittattā animitto, rāgadosamohapaõidhãnaü abhāvato appanihito ti vuccati. cittaü samaü ādahati ārammaõe ņhapetãti samādhi, ariyehi samāpajjitabbato samāpatti, sesaü vuttanayam eva. ettha ca vimokkhattikena ca samādhittikena ca ariyamaggo 'va vutto, #<[page 494]># %<494 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.4.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ samāpattittikena phalasamāpatti, tesu yaü ki¤ci ekam pi padaü gahetvā ahaü imassa lābhãti bhaõanto pārājiko 'va hoti. tisso vijjā ti pubbenivesānussati dibbacakkhu āsavānaü khaye ¤āõan ti, tattha ekissāpi nāmaü gahetvā ahaü imissā vijjāya lābhãti bhaõanto pārājiko hoti. Saīkhepaņņhakathāyaü pana vijjānaü lābhimhãti bhaõanto pi tissannaü vijjānaü lābhimhãti bhaõanto pi pārājiko vā ti vuttaü, maggabhāvanā padabhājane vuttā sattatiüsabhodhipakkhiyadhammā maggasampayuttā lokuttarā 'va idha adhippetā tasmā lokuttarānaü satipaņņhānānaü sammappadhānānaü iddhipādānaü indriyānaü balānaü bojjhaīgānaü ariyassa aņņhaīgikassa maggassa lābhiühãti vadato pārājin ti Mahāaņņhakathāyaü vuttaü. Mahāpaccariādãsu pana satipaņņhānānaü lābhimhãti evaü ekekakoņņhāsavasenāpi kāyānupassanā satipaņņhānassa lābhimhãti evaü tattha ekekadhammavasenāpi vadato pārājikam evā 'ti vuttaü. tam pi sameti, kasmā, mgakhaõuppann yeva sandhāya vuttattā, phalasacchikiriyāya pi ekekaphalavasena pārājikaü veditabbaü. rāgassa pahāõan ti ādittike kilesappahānam eva vuttaü, taü pana yasmā maggena vinā n' atthi, tatiyamaggena hi rāgadosānaü pahāõaü catutthena mohassa tasmā rāgo me pahãõo ti ādãni vadato pi pārājikaü. rāgā cittaü vinãvaraõatā ti ādittike lokuttaracittam eva vuttaü. tasmā rāgā me cittaü viõãvaraõan ti ādãni vadato pi pārājikam eva. su¤¤āgārapadabhājane pana yasmā jhānena aghaņņetvā su¤¤āgāre abhiramāmãti vacanamattena pārājikaü na adhippetaü, tasmā paņhamena jhānena su¤¤āgāre abhiramatãti ādi vuttaü, tasmā jhānena ghaņetvā iminā nāma jhānena su¤¤āgāre abhiramāmãti vadati, #<[page 495]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ayam eva pārājiko hotãti veditabbo. yā ca ¤āõan ti imassa padabhājane Ambaņņhasuttādãsu vuttāsu aņņhasu vijjāsu vipassanā¤āõamanomayiddhi iddhividhadibbasotacetopariyaīāõabhedā pa¤cavijjā āgatā tāsu ekā vipassanā 'va pārājikavatthuü na hoti, sesā hontãti veditabbaü, tasmā vipassanāya lābhimhãti pi vipassanā¤āõassa lābhimhãti pi vadato pārājikaü n' atthi. Phussadevatthero pana bhaõati; itarāpi catasso vijjā ¤āõena aghaņitā pārājikavatthåni na honti. tasmā manomayassa lābhimhi iddhividhassa dibbāya sotadhātuyā cetopariyassa lābhimhãti vadato pi pārājikaü n' atthãti. taü tassa antevāsikeh' eva paņikkhittaü, ācariyo na ābhidhammiko bhummantaraü na jānāti, abhi¤¤ā nāma catutthajjhānapādako mahaggatadhammo jhānen' eva ijjhati, tasmā manomayassa lābhimhãti vā manomaya¤āõassa lābhimhãti vā yathā tathā vā vadati pārājikam evā 'ti. ettha ki¤cāpi nibbānaü pāëiyā na āgataü, atha kho nibbānaü pattan ti vā sacchikatan ti vā vadato pārājikam eva. kasmā, nibbānassa nibbaņņitalokuttarattā, tathā cattāri saccāni paņivijjhiü paņividdhāni mayā ti vadato pi pārājikam eva. kasmā, yasmā saccapaņivedho hi maggassa pariyāyavacanaü, yasmā pana tisso paņisambhidā kāmāvacarakusalato catåsu ¤āõasampayuttesu cittuppādesu uppajjanti kiriyato catåsu ¤āõasampayuttesu cittuppādesu uppajjanti, atthapaņisambhidā etesu c' eva uppajjati catåsu maggesu catåsu phalesu ca uppajjatãti Vibhaīge vuttaü. tasmā dhammapaņisambhidālābhimhãti vā nirutti paņibhāõapaņisambhidāya lābhimhãti vā lokiya atthapaņisambhidāya lābhimhãti vā vutte pi pārājikaü n' atthi, #<[page 496]># %<496 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.4. >%\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ paņisambhidāõaü labhimhãti vutte pi na tāva sãsaü otarati, lokuttaraatthapaņisambhidāya lābhimhãti vutte pana pārājikaü hoti. Saīkhepaņņhakathāyaü pana atthapaņisambhidāppatto 'mhãti avisesenāpi vadato pārājikaü vuttaü. Kurundiyam pi na muccatãti vuttaü. Mahāaņņhakathāyaü pana ettāvatā pārājikaü n' atthi ettāvatā sãsaü na otarati, na ettāvatā pārājikan ti vicāritattā na sakkā a¤¤aü pamāõaü kātun ti, nirodhasamāpattiü samāpajjāmãti vā lābhã vā ahaü tassā 'ti vadato pi pārājikaü n' atthi. kasmā nirodhasamāpattiyā n' eva lokiyattā na lokuttarattā ti, sace pan' assa evaü hoti nirodhaü nāma anāgāmã vā khãõāsavo vā samāpajjati, tesaü maü a¤¤ataro ti jānissantãti vyākaroti, so ca naü tathā jānāti pārājikan ti Mahāpaccariya-Saīkhepaņņhakathāsu vuttaü, taü vãmaüsitvā gahetabbaü, atãtabhave Kassapasammāsambuddhakāle sotāpanno 'mhãti vadato pi pārājikaü n' atthi, atãtakkhandhānaü hi parāmaņņhattā sãsaü na otaratãti. Saīkhepaņņhakathāyam pana atãte aņņhasamāpattilābhimhãti vadato pārājikaü n' atthi kuppadhammattā, idha pana atthi akuppadhammattā ti keci vadantãti vuttaü. tam pi tatth' eva atãtattabhāvaü sandhāya kathentassa pārājikaü na hoti, paccuppannattabhāvaü sandhāya kathentass' eva hotãti paņikkhittaü. evaü jhānādãni dasamātikāpadāni vitthāretvā idāni uttarimanussadhammaü ullapanto yaü sampajānamusāvādaü bhaõati tassa aīgaü dassetvā tass' eva vitthārassa vasena cakkapeyyālaü bandhanto ullapanākāra¤ ca āpattibheda¤ ca dassetuü tãh' ākārehãti ādim āha. tattha suddhikavāro vattukāmavāro paccayapaņisaüyuttavāro ti tayo mahāvārā, tesu suddhikavāre paņhamajjhānaü ādiü katvā yāva mohā cittaü vinãvaraõapadaü tāva ekam ekasmiü pade samāpajjaü samāpajjāmi samāpanno lābhi 'mhi vasi 'mhi sacchikataü mayā ti imesu chasu padesu ekam ekaü padaü tãh' ākārehi catåhi pa¤cahi chahi sattah' ākārehãti evaü pa¤cakkhattuü yojetvā suddhikanayo nāma vutto. #<[page 497]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tato paņhama¤ ca jhānaü dutiya¤ ca jhānan ti evaü paņhamajjhānena saddhiü ekam ekaü padaü ghaņentena sabbapadāni ghaņetvā ten' eva vitthārena khaõķacakkaü nāma vuttaü, taü hi puna ānetvā paņhamajjhānādãhi na yojitaü tasmā khaõķacakkan ti vuccati. tato dutiya¤ ca jhānaü tatiya¤ ca jhānan ti evaü dutiyajjhānena saddhiü ekam ekaü padaü ghaņetvā puna ānetvā paņhamajjhānena saddhiü sambandhitvā ten' eva vitthārena baddhacakkaü nāma vuttaü tato yathā dutiyajjhānena saddhiü evaü tatiyajjhānādãhi pi saddhiü ekam ekaü padaü ghaņetvā puna ānetvā dutiyajjhānādãhi saddhiü sambandhitvā ten' eva vitthārena a¤¤āni pi ekånatiüsabaddhacakkāni vatvā ekamålakanayo niņņhāpito, pāņho pana saīkhepena dassito so asammuyhantena vitthārato veditabbo. yathā ca ekamålako evaü dukamålādayo pi sabbasabbamålakapariyosānā catunnaü satānaü upari pa¤catiüsanayā vuttā. seyyathãdaü, dvimålikā ekånatiüsati timålikā aņņhavãsati catumålikā sattavãsaü evaü pa¤camålakādayo ekekaü ånaü katvā yāva tiüsamålakā tāva veditabbā. pāņhe pana tesaü nāmam pi saīkhipitvā imaü sabbamålakan ti tiüsamålakanayo eko dassito, yasmā ca su¤¤āgārapadaü jhānena aghaņitaü sãsaü na otarati, tasmā taü anāmasitvā mohācittaü vinãvaraõapadapariyosānā sabbattha yojanā dassitā ti veditabbā. #<[page 498]># %<498 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.4.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ evaü paņhamajjhānādãni paņipātiyā vā uppaņipāņiyā vā dutiyajjhānādãhi ghaņņetvā vā aghaņņetvā vā samāpajjanti ādinā nayena ullapato mokkho n' atthi pārājikaü āpajjati yevā 'ti, imassa atthassa dassanavasena vutte ca pan' etasmiü suddhikamahāvāre ayaü saīkhepato atthavaõõanā. tãh' ākārehãti sampajānamusāvādassa aīgabhåtehi tãhi kāraõehi. pubb' ev' assa hotãti pubbabhāge yeva assa puggalassa evaü hoti, musā bhaõissan ti bhaõantassa hotãti bhaõamānassa hoti. bhaõitassa hotãti bhaõite assa hoti, yaü vattabbaü tasmim vutte hotãti attho. athavā bhaõitassā 'ti vuttavacanato niņņhitavacanassa hotãti. evaü so pubbabhāge pi jānāti bhaõanto pi jānāti pacchāpi jānāti musā mayā bhaõitan ti. so paņhamajjhānaü samāpajjin ti bhaõanto pārājikaü āpajjatãti ayam ettha attho dassito. ki¤cāpi dassito atha kho ayam ettha viseso, pucchā tāva hoti masā bhaõissan ti pubbabhāgo atthi musā bhaõitan ti pacchābhāgo n' atthi, vuttamattam eva hi koci pammussati, kiü tassa pārājikaü hoti na hotãti. sā evaü aņņhakathāsu vissajjitā pubbabhāge musā bhaõissan ti ca bhaõantassa musā bhaõāmãti ca jānato pacchābhāge musā mayā bhaõitan ti na sakkā na bhavituü, sace pi na hoti pārājikam eva, purimam eva hi aīgadvayaü pamāõaü, yassāpi pubbabhāge musā bhaõissan ti ābhogo n' atthi, bhaõanto pana musā bhaõāmãti jānāti, bhaõite pi musā mayā bhaõitan ti jānāti so āpattiyā na kāretabbo, pubbabhāgo hi pamāõataraü, tasmiü asati davā bhaõitaü vā ravā bhaõitaü vā hotãti. ettha ca ta¤¤āõatā ca ¤āõasamodhāna¤ ca pariccajitabbaü ta¤¤āõatā pariccajitabbā ti yena cittena musā bhaõissan ti jānāti, #<[page 499]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ten' eva musā bhaõāmãti ca musā mayā bhaõitan ti ca jānātãti evaü ekacitten' eva tãsu khaõesu jānātãti ayaü ta¤¤āõatā pariccajitabbā, na hi sakkā ten' eva cittena taü cittaü jānituü. yathā na sakkā ten' eva asinā so asi chinditun ti purimaü purimaü pana cittaü pacchimassa pacchimassa cittassa tathā uppattiyā paccayo hutvā nirujjhati, ten' etaü vuccati. pamāõapubbabhāgo 'va tasmiü sati na hessati, sesadvayan ti natth' etam iti vācā tivaīgikā ti. taü ¤āõasamodhānaü pariccajitabban ti etāni tãõi cittāni ekakkhaõe uppajjantãti na gahetabbā ti idaü hi cittaü nāma. aniruddhamhi paņhame na uppajjati pacchimaü, nirantaruppajjanato ekaü viya pakāsati. ito param pana yvāgaü paņhamajjhānaü samāpajjanti sampajānamusā bhaõati yasmā so n' atthi me paņhamajjhānan ti evaü diņņhiko hoti, tassa hi atth' eva ayaü laddhi, tathā n' atthi me paņhamajjhānan ti evam assa khamati c' eva ruccati ca, evaü sabhāvam ev' assa cittaü n' atthi me paņhamajjhānan ti, yadā pana musā vattukāmo hoti tadā taü diņņhiü vā diņņhiyā saha khantiü vā diņņhikhantãhi saddhiü ruciü vā diņņhikhantiruacãhi saddhiü bhāvaü vā vinidhāya nikkhipitvā paņicchādetvā abhåtaü katvā bhaõati, tasmā tesam pi vasena aīgabhedaü dassetuü catåhãti ādi vuttaü. Parivāre ca aņņhangiko musāvādo ti vuttattā tattha adhippetāya sa¤¤āya saddhiü a¤¤o pi idha aņņhah' ākārehãti eko nayo yojetabbo. #<[page 500]># %<500 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.4.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ettha ca vinidhāya diņņhin ti balavadhammavinidhānavasen' etaü vuttaü, vinidhāya khantin ti ādãni tato dubbaladubbalānaü vinidhānavasena. vinidhāya sa¤¤an ti idam pan' ettha sabbadubbaladhammavinidhānaü sa¤¤āmattam pi nāma, anividhāya sampajānamusā bhāsissantãti n' etaü ņhānaü vijjati, yasmā pana samāpajjissāmãti ādinā anāgatavacanena pārājikaü na hoti, tasmā samāpajjin ti ādãni atãtavattamānapadān' eva pāņhe vuttānãti veditabbāni. ito paraü sabbam pi imasmiü suddhikamahāvāre vuttānatthaü eva hoti, na h' ettha atthi, yaü iminā vinicchayena na sakkā bhaveyya vi¤¤ātuü, ņhapetvā kilesappahānapadassa padabhājane rāgo, me catto vanto ti ādãnaü padānaü atthaü, svāyaü vuccati. ettha catto ti idaü sakabhāvapariccajanavasena vuttaü. vanto ti idaü puna anādiyanabhāvadassanavasena. mutto ti idaü santatito vinimocanavasena. pahãno ti idaü muttassāpi kvaci anavatthānadassanavasena. paņinissaņņho ti idaü āciõõapubbassa nissaggadassanavasena. ukkheņito ti idaü ariyamaggena uttāsitattā puna anallãyanabhāvadassanavasena, svāyam attho saddasatthato pariyesitabbo. samukkheņito ti idaü suņņhu uttāsetvā anusahagatassāpi puna anallãyanabhāvadassanavasena vuttan ti. suddhikavārakathā niņņhitā. vattukāmavāre pi tãh' ākārehãti ādãnaü attho vārapeyyālappabhedo ca sabbo idha vuttanayen' eva veditabbo. kevalaü hi yadidaü mayā virajjhitvā a¤¤aü vattukāmena a¤¤aü vuttaü tasmā n' atthi mayhaü āpattãti evaü okāsagavesakānaü pāpapuggalānaü okāsanisedhanatthaü vutto. yath' eva hi buddhaü paccakkhāmãti vattukāmo dhammaü paccakkhāmãti ādãsu sikkhāpaccakkhānapadesu yaü vā taü vā vadanto khette otiõõattā sikkhāpaccakkhā kato 'va hoti, evaü paņhamajjhānādãsu uttarimanussadhammapadesu yaü ki¤ci ekaü vattukāmo tato a¤¤aü yaü vā taü vā vadento pi khette otiõõattā pārājiko 'va hoti. #<[page 501]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ sace yassa vadeti, so tam atthaü taü khaõa¤ ¤eva jānāti, jānanalakkhaõaü c' ettha sikkhāpaccakkhāne vuttanayen' eva veditabbam, ayaü pana viseso sikkhāpaccakkhānaü hatthamuddāya sãsaü na otarati, idaü abhåtārocanaü hatthamuddāya pi otarati, yo hi hatthavikārādãhi pi aīgapaccaīgacopanehi abhåtaü uttarimanussadhammaü vi¤¤attipathe ņhitassa puggalassa āroceti, so ca naü atthaü jānāti pārājiko hoti. atha pan' assa āroceti, so na jānāti vā kiü ayaü bhaõatãti saüsayaü vā āpajjati, ciraü vãmaüsitvā vā pacchā jānāti apaņivijānanto icceva saīkhyaü gacchati. evaü apaņivijānantassa vutte thullaccayaü hoti. yo pana jhānādãni attano adhigamavasena vā uggahaparipucchādivasena vā na jānāti kevalaü jhānan ti vā vimokkho ti vā ti vacanamattam eva sutaü hoti. so pi tena vutte jhānaü kira samāpajjanti esa vadatãti yadi ettakamattam pi jānāti jānāti cceva saīkhyaü gacchati, tassa vutte pārājikam eva. seso ekassa va dvinnaü vā bahunnaü vā niyamitāniyamitavasena viseso sabbo sikkhāpaccakkhānakathāya vuttanayen' eva veditabbo ti. vattukāmavārakathā niņņhitā. paccayapaņisaüyuttavāre pi sabbaü vārapeyyālabhedaü pubbe āgatapadāna¤ ca atthaü vuttanayen' eva ¤atvā pāëikkamo tāva evaü jānitabbo. ettha hi yo te vihāre vasi yo te cãvaraü paribhu¤ji, yo te piõķapātaü paribhu¤ji, yo te senāsanaü paribhu¤ji, yo te gilānapaccayabhesajjaparikkhāraü paribhu¤jãti ime pa¤ca paccattavacanavārā, yena te vihāro paribhutto ti ādayo pa¤ca karaõavacanavārā, yaü tvaü āgamma vihāraü adāsãti ādayo pa¤ca upayogavacanavārā vuttā, #<[page 502]># %<502 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.4.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tesaü vasena idha vuttena su¤¤āgārapadena saddhiü pubbe vuttesu paņhamajjhānādãsu sabbapadesu vārapeyyālabhedo veditabbo. yo te vihāre yena te vihāro yaü tvaü āgamma vihāran ti evaü pariyāyena vuttattā pana ahan ti avuttattā paņivijānantassa vutte pi idha thullaccayaü, apaņijānantassa dukkaņan ti ayam ettha vinicchayo. evaü vitthāravasena āpattibhedaü dassetvā idāni anāpattiü dassento anāpatti adhimānenā 'ti ādim āha. tattha adhimānenā 'ti adhikamānena samudācarantassa anāpatti. anullapanādhippāyassā'ti koha¤¤e icchācāre aņhatvā anullapanādhippāyassa, sabrahmacārãnaü santike a¤¤aü vyākarontassa anāpatti. ummattakādayo pubbe vuttanayā eva, idha pana ādikammikā Vaggumudātãriyā bhikkhå, nesaü anāpattãti. padabhājaniyavaõõanā niņņhitā. samuņņhānādãsu idam sikkhāpadaü ti-samuņņhānaü, hatthamuddāya ārocentassa kāyacittato vacãbhedena ārocentassa vācātittato ubhayaü karontassa kāyavācācittato samutthāti. kiriyā sa¤¤āvimokkhaü sacittakaü lokavajjaü kāyakammaü vacãkammaü akusalacittaü ti-vedanãyaü, hasanto pi hi somanassiko ullapati bhāyanto pi majjhatto pãti. vinãtavatthåsu adhimānavatthu anuppa¤¤attiyaü vuttanayam eva. dutiyavatthusmiü panidhāyā 'ti patthanaü katvā. evaü maü jo sambhāvessatãti evaü ara¤¤e vasantaü maü jano arahatte vā sekkhabhåmiyaü vā sambhāvessati, tato lokassa sakkato bhavissāmi garukato mānito påjito ti. āpatti dukkaņassā 'ti evaü panidhāya ara¤¤e vasissāmãti gacchantassa padavāre padare dukkataü, tathā ar¤e kuņi -karaõacaīkamananisãdananivāsanapāpuraõādãsu sabbakiccesu payoge payoge dukkaņaü, tasmā evaü ara¤¤e na vasitabbaü, #<[page 503]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ evaü vasanto pi hi sambhāvanaü labhatu vā mā vā dukkaņaü āpajjati, yo pana samādinnadhutaīgo dhutaīgaü rakkhissāmãti vā gāmante me vasato cittaü vikkhipati ara¤¤aü sappāyan ti cintetvā vā addhāra¤¤e tiõõam vivekānaü a¤¤ataraü pāpuõissāmãti vā, ara¤¤aü pavisitvā arahattaü apāpuõitvā na nikkhamissāmãti vā. ara¤¤avāso nāma bhagavatā pasattho mayi ca ara¤¤e vasante bahå sabrahmacārino gāmantaü hitvā āra¤¤akā bhavissantãti vā evaü anavajjavāsaü vasitukāmo hoti tena vasitabbaü, tatiyavatthusmiü abhikkantādãni saõņhapetvā piõķāya carissāmãti nivāsanapārupaõakiccato ppabhuti yāva bhojanapariyosānaü tāvā payoge payoge dukkaņaü. sambhāvanaü labhatu vā mā vā dukkaņam eva. khandhakavatta-sekhiyavatta-paripåraõatthaü pana sabrahmacārãnaü diņņhānugatiüā pajjanatthaü vā pāsādikehi abhikkamapaņikkamanādãhi piõķāya pavisanto anupavajjo vi¤¤ånan ti. catutthapa¤camavatthåsu yo te vihāre vasãti ettha vutta nayen' eva ahan ti avuttattā pārājikaü n' atthi. attåpanāyikam eva hi samudācarantassa pārājikaü vuttaü. panidhāya caīkamãti ādãni heņņhā vuttanayān' eva. saüyojanavatthusmiü saüyojanā pahãõā ti pi dasasa¤¤ojanā pahãõā ti pi ekaü sa¤¤ojanaü pahãõan ti pi vadato kilesappahāõam eva ārocitaü hoti tasmā pārājikaü. rahovatthåsu raho ullapatãti rahogato arahā ahan ti vadati na manasā cintitam eva karoti ten' ettha dukkaņam vuttaü, vihāravatthuü upaņņhānavatthu¤ ca vuttanayam eva. nadukkaravatthusmiü tassa bhikkhuno ayaü laddhi ariyapuggalā ca bhagavato sāvakā ti. ten' āha: ye kho te bhagavato sāvakā te evaü vadeyyun ti. yasmā c' assa ayam adhippāyo sãlavatā āraddhavipassakena na dukkaraü a¤¤aü vyākātuü paņibaëo so arahattaü pāpuõitun ti, tasmā anullapanādhippāyo ahan ti āha. viriyavatthusmiü ārādhanãyo ti sakkā ārādhetuü sampādetuü nibbattetun ti attho. #<[page 504]># %<504 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.4.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ sesaü vuttanayam eva. maccuvatthusmiü so bhikkhu yassa vippaņisāro uppajjati so bhāyeyya, mayhaü pana avippaņisāravatthukāni parisuddhāni sãlāni svāhaü kiü maraõassa bhāyissāmãti etam atthavasaü paņicca nāhaü āvuso maccuno bhāyāmãti āha, ten' assa anāpatti, vippaņisāravatthusmiü pi es' eva nayo, tato parāni tãõi vatthåni viriyavatthusadisān' eva. vedanāvatthåsu paņhamavatthusmiü tāva so bhikkhu paņisaīkhānabalena adhivāsanakhantiyaü ņhatvā na āvuso sakkā yena vā tena vā adhivāsetuü ti āha, ten' assa anāpatti. dutiye pana attåpanāyikaü akatvā na āvuso sakkā puthujjanenā 'ti pariyāyena vuttattā thullaccayaü. brāhmaõavatthusmiü so kira brāhmaõo kevalaü āyantu bhonto arahanto ti āha. yaü yaü pan' assa vacanaü mukhato niggacchati sabbaü arahantānaü āsanāni pa¤¤āpetha pādodakaü detha arahanto pāde dhovantå 'ti arahantavādapaņisa¤¤uttaü yeva, tam pan' assa pasādabha¤¤aü saddhācaritattā attano saddhābalena samussāhitassa vacanaü, tasmā bhagavā anāpatti bhikkhave pasādabha¤¤e ti āha. evaü vuccamānena pana bhikkhunā haņņhatuņņhen' eva paccayā paribhu¤jitabbā. arahattasampāpakaü pana paņipadaü paripåressāmãti evaü yogo karaõãyo ti. a¤¤avyākaraõavatthåni saüyojanavatthu sadisān' eva. agāravatthusmiü so bhikkhu gihãbhāve anatthikatāya abhabbo kho āvuso mādiso ti āha, na ullapanādhippāyena ten' assa anāpatti. āvaņakāmavatthusmiü so bhikkhu vatthukāmesu ca kilesakāmesu ca lokiken' eva ādãnavadassanena nirapekkho, tasmā āvaņā me āvuso kāmā 'ti āha, ten' assa anāpatti. ettha ca āvaņā ti āvāritā nivāritā paņikkhittā ti attho. #<[page 505]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ abhirativatthusmiü so bhikkhu sāsane anukkaõņhitabhāvena uddesaparipucchādãsu ca abhiratabhāvena abhirato ahaü āvuso paramāya abhiratiyā ti āha, na ullapanādhippāyena ten' assa anāpatti. pakkamanavatthusmiü yo imamhā āvāsā paņhamaü pakkamissatãti evaü āvāsaü vā maõķapaü vā sãmaü vā ki¤ci ņhānaü parindicchitvā katāya katikāya yo maü arahā ti jānantå 'ti tamhā ņhānā paņhamaü pakkamati pārājiko hoti, yo pana ācariyupajjhāyānaü vā kiccena mātāpitunnaü vā kenacid eva karaõãyena bhikkhācāratthaü vā uddesaparipucchānaü vā atthāya a¤¤ena vā tādisena karaõiyena taü ņhānam atikkamitvā gacchati anāpatti. sace pi 'ssa evaü gatassa pacchā icchācāro uppajjati na dānāhaü tattha gamissāmi evaü maü arahā ti sambhāvessantãti anāpatti yeva, yo pi kenacid eva karaõãyena taü ņhānaü patvā sajjhāya manasikārādivasena a¤¤avihito vā hutvā corādãhi vā anubaddho meghaü vā uņņhitaü disvā anovassakaü pavisitukāmo taü ņhānaü atikkamitvā gacchati anāpatti. yānena vā iddhiyā vā gacchanto pi pārājikaü na āpajjati. padagamanen' eva āpajjati, tam pi yehi saha katikā katā tehi saddhiü apubbaü acarimaü gacchanto na āpajjati, evaü gacchantā hi sabbe pi a¤¤ama¤¤aü rakkhanti. sace pi maõķaparukkhamålādãsu ki¤ci ņhānaü paricchinditvā yo ettha nisãdati vā ca¤kamati vā taü arahā ti jānissāma pupphāni vā ņhapetvā yo imāni gahetvā påjaü karissati taü arahā ti jānissāmā 'ti ādinā nayena katikā katā hoti, tatrāpi icchācāravasena tathā karontassa pārājikam eva. sace pi upāsakena antarāmagge vihāro vā kato hoti ticãvarādãni vā ņhapitāni honti ye arahanto imasmiü vihāre vasantu cãvarādãni ca gaõhantå 'ti tatrāpi icchācāravasena vasantassa vā tāni vā gaõhantassa pārājikam eva. etam pana adhammikakatikavattaü tasmā na kātabbaü, #<[page 506]># %<506 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.4.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ a¤¤aü vā evaråpaü imasmiü temāsabbhantare sabb' eva āra¤¤akā hontu piõķapātiyaīgā avasesadhutaīgadharā vā, atha vā sabb' eva khãõāsavā hontu evam ādi. nānā Vera¤jakā hi bhikkhå sannipatanti, tattha keci dubbalā appathāmā evaåpaü vattaü anupāletuü na sakkonti, tasmā evaråpam pi vattaü na kātabbaü. imaü temāsaü sabbeh' eva na uddisitabbaü na paripucchitabbaü na pabbājetabbaü, na mågabbataü gaõhitabbaü, bahi sãmaņņhassāpi saīghalābho dātabbo ti evam ādikaü pana na kātabbam eva. Lakkhaõasaüyutte yvāyaü āyasmā Lakkhaõo ti Lakkhanatthero vutto. esa jaņilasahassassa abbhantaro ehi-bhikkhu upasampadāya upasampanno ādittapariyāyāvasāne arahaņņaü patto eko mahāsāvako ti veditabbo, yasmā pan' esa lakkhaõasampannena sabbākāraparipårena brahmasamena attabhāvena samannāgato tasmā Lakkhaõo ti saīkhyaü gato. Mahāmoggalāno pana pabbajitadivasato sattame divase arahattappatto dutiyo aggasāvako. sitaü pātvākāsãti mandahasitaü pātuakāsi, pakāsayi dassesãti vuttaü hoti. kim pana disvā thero sitam pātvākāsãti. upari pāëiyaü āgataü aņņhikasaīkhalikaü ekaü petalokenibbattaü sattaü disvā, ta¤ ca kho dibbena cakkhunā na pasādacakkhunā pasādacakkhussa hi ete attabhāvā na āpāthaü āgacchanti, evaråpam pi attabhāvaü disvā kāru¤¤e kattabbe kasmā sitaü pātvākāsãti. attano ca buddha¤āõassa ca sampatti samaõussaraõato, taü hi disvā thero adiņņhasaccena nāma puggalena paņilabhitabbā evaråpā attabhāvā mutto ahaü, lābhā vata me suladdhaü vata me ti attano ca sampattiü anussaritvā aho buddhassa bhagavato ¤āõasampatti yo kammavipāko bhikkhave acinteyyo na cintetabbo ti desesi. #<[page 507]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ paccakkhaü vata katvā buddhā desenti suppaņividdhā buddhānaü dhammadhātå 'ti evaü buddha¤āõasampatti¤ ca saritvā sitaü pātvākāsãti. yasmā pana khãõāsavā nāma na akāraõā sitaü karonti, tasmā taü Lakkhaõatthero pucchi: ko nu kho āvuso Moggallāna hetu ko paccayo sitassa pātukammāyā 'ti. thero pana yasmā yehi ayaü uppatti sāmaü adiņņhā te dussaddhāpayā honti, tasmā bhagavantaü sakkhiü katvā vyākātukāmatāya akālo kho āvuso ti ādim āha. tato bhagavato santike puņņho idhāhaü āvuso ti ādinā nayena vyākāsi. tattha aņņhisaīkhalikan ti setaü nimmaüsalohitaü aņņhikasaīghāņakaü. gijjhāpi kākā pi kulalā pãti ete pi yakkhagijjhā c' eva yakkhakākā ca yakkhakulalā ca paccetabbā. pākatikānaü pana gijjhādãnaü āpātham pi etaü råpaü nāgacchati. anupatitvā anupatitvā ti anubandhitvā anubandhitvā. vituddhentã ti vinivijjhitvā gacchanti, vitudantãti vā pāņho, asidhāråpamehi tikhiõehi lohatuõķehi vijjhantãti attho. sāssudaü aņņassaraü karatãti ettha sudan ti nipāto, sā aņņhikasaīkhalikā aņņassaraü āturassaraü karotãti attho. akusalavipākānubhavanatthaü kira yojanappamāõāpi tādisā attabhāvā nibbattan ti pasādussadā ca honti pakkagaõķasadisā, tasmā sā aņņhisaīkhalikā balavavedenāturā tādisaü saram akāsãti. eva¤ ca vatvā puna āyasmā Mahāmoggallāno vaņņagāmã sattā nāma evaråpā attabhāvā na muccantãti sattesu kāru¤¤aü paņicca uppannaü dhammasaüvegaü dassento tassa mayhaü āvuso etad ahosi acchariyaü vata bho ti ādim āha. bhikkhå ujjhāyantãti yesaü sā petuppatti apaccakkhā te ujjhāyanti. #<[page 508]># %<508 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.4.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ bhagavā pana therassa ānubhāvaü pakāsento cakkhubhåtā vata bhikkhave sāvakā viharantãti ādim āha. tattha cakkhubhåtaü jātam uppannaü tesan ti cakkhubhåtā, bhåtacakkhukā uppannacakkhukā. cakkhuü uppādetvā viharantãti attho, dutiyapade pi es' eva nayo. yatra hi nāmā 'ti ettha yaņrā 'ti kāraõavacanaü, tatrāyam atthayojanā yasmā nāma sāvako pi evaråpoaü ¤assati vā dakkhati vā sakkhiü vā karissati, tasmā avocumha: cakkhubhåtā vata bhikkhave sāvakā viharanti. ¤āõabhåtā vata bhikkhave sāvakā viharantãti. pubb' eva me so bhikkhave satto diņņho ti bodhimaõķe sabba¤¤uta¤āõapaņivedhena appamāõesu cakkavāëesu appamāõe sattanikāye bhavagatiņņhiti nivāse ca paccakkhaü karontena mayā pubb' eva yo satto diņņho ti vadati. goghātako ti gāvo vadhitvā vadhitvā aņņhito maüsaü mocetvā vikkiõitvā jãvikaü kappanakasatto. tass' eva kammassa vipākāvasesenā 'ti tassa nānācetanāhi āyåhi tassa aparāpariyakammassa. tatrāhi yāya cetanāya narake paņisandhi janitā tassā vipāke parikkhãõe avasesakammaü vā kammanimittaü vā ārammaõaü katvā puna petādãsu paņisandhi nibbattati, tasmā sā paņisandhi kammasabhāgatāya vā ārammaõasabhāgatāya vā tass' eva kammassa vipākāvaseso ti vuccati, aya¤ ca satto evaü uppanno. ten' āha: tass' eva kammassa vipākāvasesenā 'ti. tassa kira narakā cavanakāle nimmaüsakatānaü gunnaü aņņhirāsi eva nimittaü ahosi, paņicchannam pi taü kammaü vi¤¤ånaü pākataü viya karonto aņņhisaīkhalikapeto jāto. #<[page 509]># %% maüsapesivatthusmiü goghātako maüsapesiyo katvā sukkhāpetvā vallåravikkayena anekāni vassāni jãvikaü kappesi, ten' assa narakā cavanakāle maüsapesi yeva nimittaü ahosi, so maüsapesi peto jāto. maüsapiõķavatthusmiü so sākuõiko sakuõe gahetvā vikkãõanakāle nipakkhacamme maüsapiõķamatte katvā vikkiõanto jãvikaü kappesi, ten' assa narakā cavanakāle maüsapiõķo 'va nimittaü ahosi, so maüsapiõķapeto jāto. nicchavivatthusmiü tassa orabbhikassa eëake vadhitvā niccamme katvā kappitajãvikassa purimanayen' eva niccammaü cëakasarãraü nimittaü ahosi, so nicchavipeto jāto. asilomavatthusmiü so såkariko dãgharattaü nivāpaphuņņhe såkare asinā vadhitvā vadhitvā dãgharattaü jãvikaü kappesi, tassa ukkhittāsikabhāvo 'va nimittaü ahosi, tasmā asilomapeto jāto. sattilomavatthusmiü so māgaviko ekaü miga¤ ca satti¤ ca gahetvā vanaü gantvā tassa migassa samãpaü āgatāgate mige sattiyā nibbhijjitvā māresi, tassa sattiyā vijjhanakabhāvo yeva nimittaü ahosi, tasmā sattilomapeto jāto. usulomavatthusmiü kāraõiko ti rājā parādhioke anekāhi kāraõāhi pãëetvā avasāne kaõķena vijjhitvā māraõakapuriso, so kira asukasmiü padese viddho maratãti ¤atvā vijjhati, tass' evaü jãvikaü kappetvā narake uppannassa tato pakkāvasesena idhåpapattikāle usunā vijjhanabhāvo yeva nimittaü ahosi, tasma usulonapeto jāto. såcilomavatthusmiü sārathãti assadamako godamako ti pi Kurundaņņhakathāyaü vuttaü, tassa patodasåciyā vijjhanabhāvo yeva nimittaü ahosi, tasmā såcilomapeto jāto. dutiye såcilomavatthusmiü såcako ti pesu¤¤akārako, #<[page 510]># %<510 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.4.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ so kira manusse a¤¤ama¤¤a¤ ca bhindi rājakule ca imassa imaü nāma atthi iminā idaü nāma katan ti såcetvā såcetvā anayabyasanaü pāpesi, tasmā yathānena såcetvā manussā bhinnā tathā såcãhi bhedanadukkhaü paccanubhottuü kammaü eva nimittaü katvā såcilomapeto jāto. aõķabhārivutthusmiü gāmakåņo ti vinicchayāmacco, tassa kammasabhāgatāya kumbhamattā mahāghaņappamāõā aõķā ahesuü, so hi yasmā raho paņicchannaņņhāne la¤chaü gahetvā kåņavinicchayena pākaņaü dosaü karonto sāmike assāmike akāsi, tasmāssa rahassaü aīgaü pākaņaü nibbattaü, yasmā daõķaü paņņhapento paresaü asayhaü bhāraü āropesi, tasmāssa rahassaīgaü asayhabhāro hutvā nibbattaü, yasmā yasmiü ņhāne ņhitena samena bhavitabbaü, tasmiü ņhatvā visamo ahosi, tasmāssa rahassaīge visamā nisajjā ahosãti, paradārikavatthusmiü so satto parassa rakkhitaü gopitaü sassāmikaü phassaü phusanto mãëhasukhena kāmasukhena cittaü ramayitvā kammasabhāgatāya guthaphassaü phusanto dukkham anubhavituü tattha nibbatto. duņņhabrāhmaõavatthusu pākaņam eva. nicchavivatthusmiü yasmā mātugāmo nāma attano phasse anissaro sā ca naü sāmikassa santakaü phassaü ņhenetvā paresaü abhiratiü uppādesi, tasmā kammasabhāgatāya sukhasamphassā dhaüsitvā dukkhasamphassaü anubhavituü nicchavitthã hutvā uppannā. maīgulivatthusmiü maīgulin ti viråpaü duddasikaü bãbhacchaü sā kira ikkhinikākammaü yakkhadāsikammaü karonti iminā ca iminā ca evaü balikamme kate ayaü nāma tumhākaü vaķķhi bhavissatãti mahājanassa gandhapupphādãni va¤canāya gahetvā mahājanaü duddiņņhiü micchādiņņhiü gaõhāpesi, #<[page 511]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tasmā tāya kammasabhāgatāya gandhapphādãnaü thenitattā duggandhā duddassanassa gāhitattā duddasikā viråpā bãbhaccā hutvā nibbattā. okilinivatthusmiü uppakkaü okiliniü okiriõin ti sā kira aīgāracitake nipannā vipphandamānā viparivattamānā paccati, tasmā uppakkā c' eva hoti kharena agginā pakkasarãr okilinã ca kilinnasarãrā bindubindåni 'ssā sarãrato paggharanti, okiriõã ca aīgāraparikiõõā, tassā hi heņņhato pi kiüsukapupphavaõõā aīgārā ubhayapassesu pi, ākāsato pi 'ssā upari aīgārā patanti, tena vuttaü: uppakkaü okiliniü okiriõiü ti. sā issā pakatāya sapattiü aīgārakaņāhena okiriti. tassā kira ra¤¤o ekānāņakinã aīgārakaņāhaü samãpe ņhapetvā gattato udaka¤ ca pu¤chati pāõinā ca sedaü karoti, rājā pi tāya saddhiü katha¤ ca karoti parituņņhākāra¤ ca dasseti, aggamahesã taü asayhamānā issā pakatā hutvā acirapakkantassa ra¤¤o taü aīgārakaņāhaü gahetvā tassā upari aīgāre okiri, sā taü kammaü katvā tādisaü yeva vipākaü paccanubhavituü petaloke nibbattā. #<[page 512]># %<512 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.4.>% coraghātakavatthusmiü so ra¤¤o āõāya dãgharattaü corānaü sãsāni chinditvā petaloke nibbattento asãsakavandhaü hutvā nibbatti. bhikkhuvatthusmiü pāpabhikkhå 'ti lāmakabhikkhu. so kira lokassa-saddhādeyye cattāro paccaye paribhu¤jitvā kāyavacãdvārehi asa¤¤ato bhinnājãvo cittakeëiü kãëanto vicari, tato ekaü buddhantaraü niraye pacitvā petaloke nibbattento bhikkhusadisen' eva attabhāvena nibbatti. bhikkhuõãsikkhamānasāmaõerasāmaõerãvatthåsu pi ayam eva vinicchayo. Tapodavatthusmiü acchodiko ti pasannodako. sãtodikoti sãtaudako. sātodiko ti madhurodako. setako ti parisuddho, nissevālapanakakaddamo. supatittho ti sundarehi titthehi uppanno. ramaõãyo ti ratijanako. cakkamattānãti rathacakkappamāõāni. kaņhitā sandatãti tattā santattā hutvā sandati. yat' āyaü bhikkhave ti yato ayaü bhikkhave. so daho ti so rahado. kuto panāyaü sandatãti vebhārapabbatassa kira heņņhā bhummaņņhanāgānaü pa¤cayojanasatikaü nāgabhavanaü devalokasadisaü maõimayena talena ārāmuyyānehi ca samannāgataü, tattha nāgānaü kãëanaņņhāne so udakadaho, tato ayaü Tapodā sandati. dvinnaü mahānirayānaü antarikāya āgacchatãti Rājagahanagaraü kira āvi¤jhitvā mahāpetaloko, tattha dvinnaü mahālohakumbhinirayānaü antarena ayaü tapodā āgacchati, tasmā kathitā sandatãti. yuddhavatthusmiü nandi caratãti vijayabheri āhiõķati. #<[page 513]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ rājā āvuso Licchavãhãti thero kira attano divāņņhāne ca rattiņņhāne ca nisãditvā Licchaviyo katahatthā katåpāsanā, rājā ca tehi saddhiü sampahāraü detãti āvajjento dibbena cakkhunā rajānaü parājitaü palāyamānaü addasa, tato bhikkhå āmantetvā rājāvuso tumhākaü upaņņhāko Licchavãhi pabhaggo ti āha. saccaü bhikkhave Moggallāno āhā 'ti parājitakāle āvajjitvā yaü diņņhaü taü bhaõanto saccaü āha. nāgogāhavatthusmiü sappãnikāyā 'ti evaü nāmikāya. āna¤jasamādhin ti anejam acalaü kāyavācāvipphandavirahitaü catutthajjhānasamādhiü. nāgānan ti hatthãnaü. ogāhaü uttarantānan ti ogayha ogāhitvā puna uttarantānaü. te kira gambhãraü odakaü otaritvā tattha nahātvā ca pivitvā ca soõķāya udakaü gahetvā a¤¤ama¤¤aü āloletvā uttaranti, tesaü evaü ogayha uttarantānan ti vuttaü hoti. ko¤caü karontānan ti nadãtãre ņhatvā soõķaü mukhe pakkhipitvā ko¤canādaü karontānaü. saddaü assosin ti taü ku¤canādasaddaü assosiü. atth' eso bhikkhave samādhi so ca aparisuddho ti atthi eso samādhi Moggallānassa, so ca kho parisuddho na hoti. thero kira pabbajjato sattame divase tad ahu arahattaü patto aņņhasamāpattãsu pa¤cah' ākārehi āciõõavasãbhāvo samādhiparipanthike dhamme na suņņhu parisodhetvā āvajjana-samāpajjana -adhiņņhāna-uņņhānapaccavekkhanānaü sa¤¤āmattakam eva katvā catutthajjhānaü appetvā nisinno, #<[page 514]># %<514 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.4.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ jhānaīgehi uņņhāya nāgānaü saddaü sutvā antosamāpattiyaü assosin ti evaü sa¤¤ã ahosi. tena vuttaü:atth' eso bhikkhave samādhi yo ca kho aparisuddho ti. Sobhitavatthusmiü ahaü āvuso pa¤cakappasatāni anussarāmãti ekāvajjanena anussarāmãti āha. itarathā hi anacchariyaü ariyasāvakānaü paņipāņiyā nānāvajjanena tassa tassa atãte nivāsassa anussaraõan ti na bhikkhå ujjhāyeyyuü, yasmā pan' esa ekāvajjanena anussarāmãti āha, tasmā bhikkhå ujjhāyiüsu. atth' esā bhikkhave Sobhitassa sā ca kho ekā yeva jātãti yaü Sobhito jātiü anussarāmãti āha. atth' esā jāti Sobhitassa sā ca kho ekā yeva antarā na uppaņipāņiyā anussaritā ti adhippāyo. katham panāyaü etaü anussarãti, ayaü kira pa¤cannaü kappasatānaü upari titthāyatane pabbajitvā asa¤¤asamāpattiü nibbattetvā aparihãnajjhāno kālaü katvā asa¤¤abhave nibbatti. tattha yāvatāyukaü ņhatvā avasāne manussaloke uppanno sāsane pabbajitvā tisso vijjā sacchākāsi, so pubbe nivāsaü anussaramāno imasmiü attabhāve paņisandhiü disvā tato paraü tatiye attabhāve cutim eva addasa. atha ubhinnaü antarā acittakaü attabhāvaü anussarituü asakkonto nayato sallakkhesi: addhāhaü asa¤¤ãbhave nibbatto ti. evaü sallakkhentena pana tena dukkaraü kataü, satadhā bhinnassa vāëassa koņiyā koņi paņividdhā ākāse padaü dassitaü, tasmā taü bhagavā imasmiü yeva vatthusmiü etad agge ņhapesi, #<[page 515]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ etad aggaü bhikkhave mama sāvakānaü bhikkhånaü pubbe nivāsaü anussarantānaü yad idaü Sobhido ti. uddiņņhā kho āyasmanto cattāro pārājikā dhammā ti idaü idha uddiņņhapārājikaparidãpanam eva. samodhānetvā pana sabbān' eva catuvãsati pārajikāni veditabbāni. katamāni catuvãsati, pāëiāgatāni tāva bhikkhånaü cattāri bhikkhuõãnaü asādhāraõāni cattārãti aņņha. ekādasa abhabbapuggalā, tesu paõķakatiracchānagatā ubhato bya¤janakā tayo vatthuvipannā ahetukapaņisandhikā, tesaü saggo avārito maggo pana vārito, abhabbā hi te maggaphalapaņilābhāya vatthuvipannattā ti, pabbajjāpi tesaü paņikkhittā, tasmā te pi pārājikā. theyyasaüvāsako titthiyapakkantako mātughātako pitughātako arahantaghātako bhikkhuõãdåsako rudhiruppādako saīghabhedako ti ime aņņha attano kiriyāya vipannattā abhabbaņņhānaü pattā ti pārājikā 'va. tesu theyyasaüvāsako titthiyapakkantako bhikkhuõãdåsako ti imesaü tiõõaü saggo avārito maggo pana vārito'va. itaresaü pa¤cannaü ubhayam pi vāritaü, te hi anantarā 'va narake nibbattanakasattā, iti ime ca ekādasa purimā ca aņņha ekånavãsati te gihãliīge ruciü uppādetvā gihãnivāsananivatthāya bhikkhuõiyā saddhiü vãsati, sā hi ajjhācāravãtikkamaü akatvāpi ettāvatā 'va assamaõãti, imāni tāva vãsati pārājikāni. aparāni pi lambã mudupiņņhiko parassaīgajātaü mukhena gaõhati parassa aīgajāte abhinisãdatãti imesaü catunnaü vasena cattāri anulomapārājikāni vadanti. etāni hi yasmā ubhinnaü rāgavasena sadisabhāvåpagatānaü dhammo methunadhammo ti vuccati. tasmā etena pariyāyena methunadhammaü apatisevitvā yeva kevalaü maggena maggaü pavesanavasena āpajjitabbattā methunadhammapājārikassa anulomentãti anulomapārājikānãti vuccanti. #<[page 516]># %<516 Samantapāsādikā [Bhvibh_I.4.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ iti imāni cattāri purimāni ca vãsatãti samodhānetvā sabbān' eva catuvãsati pārājikāni veditabbāni. na labhati bhikkhåhi saddhiü saüvāsan ti uposathapavāraõa -pātimokkhuddesa-saīghakammabhedaü bhikkhåhi saddhiü saüvāsaü na labhati. yathā pure tathā pacchā ti yathā pure gihãkāle anupasampannakāle ca pacchāpārājikaü āpanno pi tath' eva asaüvāso hoti, n' atthi tassa bhikkhåhi saddhiü uposatha-pavāraõa-pātimokkhuddesasaīghakammappabhedo saüvāso ti bhikkhåhi saddhiü saüvāsaü na labhati. tatthāyasmante pucchāmãti tesu catåsu pārājikesu āyasmante kaccittha parisuddhā ti pucchāmi. kacci 'tthā 'ti kacci ettha. etesu catåsu pārājikesu kacci parisuddhā ti attho. athavā kacci 'ttha parisuddhā ti kacci parisuddhā atthabhavathā 'ti attho. sesaü sabbattha uttānattham evā' ti. Samantapāsādikāya vinayasaüvaõõanāya catutthapārājikavaõõanā niņņhitā. [Iti Pārājika-kaõķaü.]