Samantapasadika, Buddhaghosa's Commentary on the Vinaya Pitaka, Vol. I: Nidana; Vinayapitaka: Suttavibhanga: Bhikkhuvibhanga: Parajika (I.1) Based on the edition J. Takakusu and Makoto Nagai, assisted by Kogen Mizuno, London : Pali Text Society 1924 (Reprinted 1975) Input by the Dhammakaya Foundation, Thailand, 1989-1996 [GRETIL-Version vom 12.4.2016] NOTICE This file is (C) Copyright the Pali Text Society and the Dhammakaya Foundation, 2015. This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License. These files are provided by courtesy of the Pali Text Society for scholarly purposes only. In principle they represent a digital edition (without revision or correction) of the printed editions of the complete set of Pali canonical texts published by the PTS. While they have been subject to a process of checking, it should not be assumed that there is no divergence from the printed editions and it is strongly recommended that they are checked against the printed editions before quoting. ADDITIONAL NOTES Headline references have been standardized according to the following pattern: Bhvibh_n.n. = Bhikkhuvibhaïga_Class of offence(Roman).rule(Arabic). Bhnãvibh_n.n. = Bhikkhuõãvibhaïga_Class of offence(Roman).rule(Arabic). The original PTS references in Volume I refer to: Pàràjika-rule.section.subsection (now bracketed). Italicized catchwords of the printed edition were already reduced to plain Roman type in the original Dhammakaya file. PLAIN TEXT VERSION (In order to fascilitate word search, all annotations have been removed, and the line breaks of the printed edition have been converted into floating text.) #<...># = BOLD %<...>% = ITALICS \<...>\ = REDLINE @<...>@ = OUTLINE/BLUE ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding: description character =ASCII long a à 224 long A â 226 long i ã 227 long I ä 228 long u å 229 long U æ 230 vocalic r ç 231 vocalic R è 232 long vocalic r é 233 vocalic l ë 235 vocalic L ì 236 long vocalic l í 237 velar n ï 239 velar N ð 240 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t ñ 241 retroflex T ò 242 retroflex d ó 243 retroflex D ô 244 retroflex n õ 245 retroflex N ö 246 palatal s ÷ 247 palatal S ø 248 retroflex s ù 249 retroflex S ú 250 anusvara ü 252 capital anusvara ý 253 visarga þ 254 long e ¹ 185 long o º 186 l underbar × 215 r underbar Ÿ 159 n underbar ­ 173 k underbar É 201 t underbar  194 Other characters of the CSX encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings and formats see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf and http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf For further information see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm ___________________________________________________________________ #<[page 001]># %<1>% SAMANTAPâSâDIKâ NâMA VINAYAòòHAKATHâ Namo tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa. Yo kappakoñãhi pi appameyyaü kàlaü karonto atidukkaràõi khedaü gato lokahitàya nàtho, namo mahàkàruõikassa tassa. // Sp_0.1 // asambuddhaü buddhanisevitaü yaü bhavàbhavaü gacchati jãvaloko, namo avijjàdikilesajàla- vidhaüsino dhammavarassa tassa. // Sp_0.2 // guõehi yo sãlasamàdhipa¤¤à- vimutti¤àõappabhutãhi yutto, khettaü janànaü kusalatthikànaü tam ariyasaüghaü sirasà namàmi. // Sp_0.3 // icc evam accantanamassaneyyaü namassamàno ratanattayaü yaü, pu¤¤àbhisandaü vipulaü alatthaü tassànubhàvena hatantaràyo. // Sp_0.4 // yasmiü ñhite sàsanam aññhitassa patiññhitaü hoti susaõñhitassa, taü vaõõayissaü vinayaü amissaü nissàya pubbàcariyànubhàvaü. // Sp_0.5 // kàma¤ ca pubbàcariyàsabhehi ¤àõambuniddhotamalàsavehi #<[page 002]># %<2 Samantapàsàdikà>% visuddhavijjàpañisambhidehi saddhammasaüvaõõanakovidehi, // Sp_0.6 // sallekhiye no sulabhåpamehi Mahàvihàrassa dhajåpamehi, saüvaõõito 'yaü vinayo nayehi cittehi sambuddhavaranvayehi. // Sp_0.7 // saüvaõõanà Sãharadãpakena vàkyena esà pana saïkhañattà, na ki¤ci atthaü abhisambhuõàti dãpantare bhikkhujanassa yasmà, // Sp_0.8 // tasmà imaü pàlinayànuråpaü saüvaõõanaü dàni samàrabhissaü ajjhesanaü Buddhasirivhayassa therassa sammà samanussaranto. // Sp_0.9 // saüvaõõanaü ta¤ ca samàrabhanto tasmà Mahàaññhakathaü sarãraü katvà Mahàpaccariyaü tatheva Kurundinàmàdisu vissutàsu // Sp_0.10 // vinicchayo aññhakathàsu vutto yo yuttam atthaü apariccajanto, tato pi antogadhatheravàdaü saüvaõõanaü sammasamàrabhissaü. // Sp_0.11 // taü me nisàmentu pasannacittà therà ca bhikkhå navamajjhimà ca dhammappadãpassa tathàgatassa sakkacca dhammaü pañimànayantà: // Sp_0.12 // buddhena dhammo vinayo ca vutto yo tassa puttehi tatheva ¤àto, so yehi tesaü matim accajantà yasmà pure aññhakathà akaüsu, // Sp_0.13 // #<[page 003]># %< Introduction 3>% tasmà hi yaü aññhakathàsu vuttaü taü vajjayitvàna pamàdalekhaü, sabbam pi sikkhàsu sagàravànaü yasmà pamàõaü idha paõóitàna // Sp_0.14 // tato ca bhàsantaram eva hitvà vitthàramagga¤ ca samàsayitvà, vinicchayaü sabbam asesayitvà tantikkamaü ka¤ci avokkamitvà, // Sp_0.15 // suttantikànaü vacanànam atthaü suttànuråpaü paridãpayantã, yasmà ayaü hessati vaõõanà pi sakkacca tasmà anusikkhitabbà ti. // Sp_0.16 // Tattha taü vaõõayissaü vinayan ti vuttattà vinayo tàva vavatthapetabbo, ten' etaü vuccati: vinayo nàma idha sakalaü Vinayapiñakaü adhippetaü. saüvaõõanatthaü pan' assa ayaü màtikà: vuttaü yena yadà yasmà dhàritaü yena càbhataü, yattha-ppatiññhitaü c'etametaü vatvà vidhiü tato, tenà 'ti àdipàñhassa atthaü nànappakàrato dassayanto karissàmi vinayass' atthavaõõanan 'ti. tattha vuttaü yena yadà yasmà cà 'ti idam tàva vacanaü tena samayena buddho bhagavà Vera¤jàyaü viharatãti evamàdivacanaü sandhàya vuttaü. idaü hi buddhassa bhagavato attapaccakkhavacanaü na hoti, tasmà vattabbam ev' etaü idaü vacanaü kena vuttam, #<[page 004]># %<4 Samantapàsàdikà>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ kadà kasmà ca vuttan ti. àyasmatà Upàlittherena vuttaü taü ca pana pañhamamahàsaïgãtikàle. pañhamamahàsaïgãti nàma c' esà ki¤càpi pa¤casatikasaïgãtikkhandhake suvuttà, nidànakosallatthaü pana idhàpi iminà nayena veditabbà. dhammacakkappavattanaü hi àdiü katvà yàva Subhaddaparibbàjakavinayanà katabuddhakicce Kusinàràyaü Upavattane Mallànaü sàlavane yamakasàlànam antare Visàkhapuõõamadivase paccåsasamaye anupàdisesàya nibbànadhàtuyà parinibbute bhagavati lokanàthe bhagavato parinibbàne sannipatitànaü sattannaü bhikkhusatasahassànaü saüghatthero àyasmà Mahàkassapo sattàhaparinibbute bhagavati, Subhaddena buóóhapabbajitena: alaü àvuso mà socittha mà paridevittha, sumuttà mayaü tena mahàsamaõena, upaddutà ca homa idaü vo kappati idam vo na kappatãti, idàni pana mayaü yaü icchissàma taü karissàma, yaü na icchissàma taü na karissàmà'ti vuttavacanam anussaranto, ñhànaü kho pan' etaü vijjati yaü pàpabhikkhå atãtasatthukaü pàvacanan ti ma¤¤amànà pakkhaü labhitvà na cirass' eva saddhammaü antaradhàpeyyuü. yàva ca dhammavinayo tiññhati tàva anatãtasatthukam eva pàvacanaü hoti. vuttaü h' etaü bhagavatà: yo vo mayà ânanda dhammo ca vinayo ca desito pa¤¤atto so vo mam' accayena satthà ti. #<[page 005]># %< Introduction 5>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ yan nånàhaü dhamma¤ ca vinaya¤ ca saügàyeyyaü yathàyidaü sàsanaü addhaniyaü assa ciraññhitikaü. yaü càhaü bhagavatà: dhàressasi pana tvaü me Kassapa sànàni paüsukålàni nibbasanànãti vatvà civare sàdhàraõaparibhogena anuggahito: ahaü bhikkhave yàvad eva àkaïkhàmi vivicc' eva kàmehi --pe-- pañhamajjhànaü upasampajja viharàmi, Kassapo pi bhikkhave yàvad eva àkaïkhati vivicc' eva kàmehi --pe-- pañhamajjhànaü upasampajja viharatãti evamàdinà nayena navànupubbavihàrachaëabhi¤¤àdibhede uttarimanussadhamme attanà samasamaññhapanena ca anuggahito, tassa me kiü a¤¤aü ànaõyaü bhavissati. nanu maü bhagavà ràjà viya sakakavacaissariyànuppadànena attano kulavaüsapatiññhàpakaü puttaü saddhammavaüsapatiññhàpako me ayaü bhavissatãti mantvà iminà asàdhàraõena anuggahena anuggahesãti cintayanto, dhammavinayasaügàyanatthaü bhikkhånaü ussàhaü janesi. yathàha: atha kho àyasmà Mahàkassapo bhikkhå àmantesi: ekam idàhaü àvuso samayaü Pàvàya Kusinàraü addhànamaggapañipanno mahatà bhikkhusaüghena saddhiü pa¤camattehi bhikkhusatehãti sabbaü Subhaddakaõóaü vitthàrato veditabbaü. #<[page 006]># %<6 Samantapàsàdikà>% tato paraü àha: handa mayaü àvuso dhamma¤ ca vinaya¤ ca saügàyàma pure adhammo dippati dhammo pañibàhãyati, avinayo dippati vinayo pañibàhãyati, pure adhammavàdino balavanto honti dhammavàdino dubbalà honti, avinayavàdino balavanto honti vinayavàdino dubbalà hontãti. bhikkhå àhaüsu: tena hi bhante thero bhikkhå uccinatå 'ti. thero sakalanavaïgasatthusàsanapariyattidhare puthujjanasotàpannasakadàgàmianàgàmisukkhavipassakakhãõàsavabhikkhå anekasate anekasahasse ca vajjetvà tipiñakasabbapariyattippabhedadhare pañisambhidàppatte mahànubhàve yebhuyyena bhagavatà etadaggaü àropite tevijjàdibhede khãõàsavabhikkhå yeva ekånapa¤casate pariggahesi. ye sandhàya idaü vuttaü: atha kho àyasmà Mahàkassapo eken' ånapa¤càrahantasatàni uccinãti. kissa pana thero eken' ånam akàsãti. àyasmato ânandattherassa okàsakaraõatthaü. tena h' àyasmatà sahàpi vinàpi na sakkà dhammasaügãti kàtuü. so h' àyasmà sekho sakaraõãyo, tasmà saha na sakkà. yasmà pan' assa ki¤ci dasabaladesitaü suttaü geyyàdikaü bhagavato asammukhà patiggahiñaü nàma n'atthi, tasmà vinà pi na sakkà. yadi evaü sekho pi samàno dhammasaügãtiyà bahåpakàrattà therena uccinitabbo assa. atha kasmà na uccinito ti paråpavàdavivajjanato. #<[page 007]># %< Introduction 7>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ thero hi àyasmante ânande ativiya vissattho ahosi tathà hi naü sirasmiü palitesu jàtesu pi: na v' àyaü kumàrako mattam a¤¤àsãti, kumàrakavàdena ovadati. Sakyakulappasåto càyaü àyasmà tathàgatassa bhàtà cålapituputto, tatra hi bhikkhå chandàgamanaü viya ma¤¤amànà bahå asekha- pañisambhidappatte bhikkhå ñhapetvà ânandaü sekha- pañisambhidappattaü thero uccinãti upavadeyyum. taü paråpavàdaü parivajjento:ânandaü vinà saügãti na sakkà kàtum, bhikkhånaü yevànumatiyà gahessàmãti taü na uccini. atha sayaü eva bhikkhå ânandass' atthàya theraü yàciüsu. yathàha: bhikkhå àyasmantaü Mahàkassapaü etad avocuü: ayaü bhante àyasmà ânando ki¤càpi sekho abhabbo chandà dosà mohà bhayà agatiü gantuü, bahu vata tena bhagavato santike dhammo ca vinayo ca pariyatto. tena hi bhante thero àyasmantaü pi ânandaü uccinatå 'ti. atha kho àyasmà Mahàkassapo àyasmantam pi ânandaü uccini. evaü bhikkhånaü anumatiyà uccinitena tenàyasmatà saddhim pa¤ca therasatàni ahesuü. atha kho therànaü bhikkhånaü etad ahosi: kattha nu kho mayaü dhamma¤ ca vinaya¤ ca saügàyeyyàmà 'ti. atha kho therànaü bhikkhånaü etad ahosi: Ràjagahaü kho mahàgocaraü pahåtasenàsanaü. #<[page 008]># %<8 Samantapàsàdikà>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ yan nåna mayaü Ràjagahe vassaü vasantà dhamma¤ ca vinaya¤ ca saügàyeyyàma, na a¤¤e bhikkhå Ràjagahe vassaü upagaccheyyun ti. kasmà pana tesaü etad ahosi. idaü amhàkaü thàvarakammaü koci visabhàgapuggalo saüghamajjhaü pavisitvà ukkoñeyyà 'ti. athàyasmà Mahàkassapo ¤attidutiyakammena sàvesi. taü Saügãtikkhandhake vuttanayen' eva veditabbaü. atha tathàgatassa parinibbànato sattasu sàdhukãëanadivasesu sattasu ca dhàtupåjàdivasesu vãtivattesu aóóhamàso atikkanto, idàni gimhànaü diyaóóho màso seso upakaññhà vassåpanàyikà ti mantvà Mahàkassapatthero: Ràjagahaü àvuso gacchàmà 'ti upaóóhaü bhikkhusaüghaü gahetvà ekaü maggaü gato. Anuruddhatthero pi upaóóhaü gahetvà ekaü maggaü gato. ânandatthero pana bhagavato pattacãvaraü gahetvà bhikkhusaüghaparivuto Sàvatthiü gantvà Ràjagahaü gantukàmo yena Sàvatthi tena càrikaü pakkàmi. ânandattherena gatagataññhàne mahàparidevo ahosi: bhante ânanda kuhiü satthàraü ñhapetvà àgato 'sãti. anupubbena pana Sàvatthiü anuppatte there ca bhagavato parinibbànadivase viya mahàparidevo ahosi. tatra sudaü àyasmà ânando aniccatàpañisaüyuttàya dhammiyà kathàya taü mahàjanaü sa¤¤àpetvà Jetavanaü pavisitvà dasabalena vasitagandhakuñiyà dvàraü vivaritvà ma¤capãñhaü nãharitvà pappoñhetvà gandhakuñiü sammajjitvà milàtamàlàkacavaraü chaóóetvà ma¤capãñhaü atiharitvà puna yathàññhàne ñhapetvà bhagavato ñhitakàle karaõãyaü vattaü sabbaü akàsi. #<[page 009]># %< Introduction 9>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ atha thero bhagavato parinibbànato ppabhuti ñhànanisajjabahulattà ussannadhàtukaü kàyaü samassàsetuü dutiyadivase khãravirecanaü pivitvà vihàre yeva nisãdi. yaü sandhàya Subhena màõavena pahitaü màõavakaü etaü avoca: akàlo kho màõavaka, atthi me ajja bhesajjamattà pãtà, app eva nàma sve pi upasaükameyyàmà 'ti. dutiyadivase Cetakattherena pacchàsamaõena gantvà Subhena màõavena puññho Dãghanikàye Subhasuttam nàma dasamaü suttam abhàsi. atha kho thero Jetavanavihàre khaõóaphullapañisaükharaõaü kàràpetvà upakaññhàya vassåpanàyikàya Ràjagahaü gato. tathà Mahàkassapatthero ca Anuruddhatthero ca sabbaü bhikkhusaüghaü gahetvà Ràjagaham eva gato. tena kho pana samayena Ràjagahe aññhàrasa mahàvihàrà honti. te sabbe pi chaóóitapatitauklàpà ahesuü. bhagavato hi parinibbàne sabbe bhikkhå attano attano pattacãvaraü gahetvà vihàre ca pariveõe ca chaóóetvà agamaüsu. tattha therà bhagavato vacanapåjanatthaü titthiyavàdaparimocanatthaü ca pañhamaü màsaü khaõóaphullapañisaükharaõaü karomà 'ti cintesuü. titthiyà hi vadeyyuü: samaõassa Gotamassa sàvakà satthari ñhite yeva vihàre pañijaggiüsu, parinibbute chaóóesun ti. tesaü vàdaparimocanattha¤ ca cintesun ti vuttaü hoti. #<[page 010]># %<10 Samantapàsàdikà >% vuttam pi c' etaü: atha kho therànaü bhikkhånaü etad ahosi: bhagavatà kho àvuso khaõóaphullapañisaükharaõaü vaõõitaü. handa mayaü àvuso pañhamaü màsaü khaõóaphullapañisaükharaõaü karoma, majjhimaü màsaü sannipatitvà dhamma¤ ca vinaya¤ ca saügàyissàmà 'ti. te dutiyadivase gantvà ràjadvàre aññhaüsu. Ajàtasattu ràjà àgantvà vanditvà, kiü bhante àgata 'tthà 'ti attanà kattabbakiccaü pañipucchi. therà aññhàrasamahàvihàrapañisaükharaõatthàya hatthakammaü pañivedesuü. sàdhu bhante ti ràjà hatthakammakàrake manusse adàsi. therà pañhamamàsaü sabbavihàre pañisaükhàràpetvà ra¤¤o àrocesuü: niññhitaü mahàràja vihàrapañisaükharaõaü, idàni dhammavinayasaügahaü karomà 'ti. sàdhu bhante vissatthà karotha, mayhaü àõàcakkaü, tumhàkaü dhammacakkaü hotu, àõàpetha me bhante kiü karomãti. dhammasaügahaü karontànaü bhikkhånaü sannisajjaññhànam mahàràjà 'ti. kattha karomi bhante ti. Vebhàrapabbatapasse Sattapaõõiguhàdvàre kàtum yuttaü mahàràjà 'ti. sàdhu bhante ti kho ràjà Ajàtasattu Vissakammunà nimmitasadisaü suvibhattabhittithaübhasopànaü nànàvidhamàlàkammalatàkammavicittaüabhibhavantamivaràjabhavanavibhåtiü avahasantam iva devavimànasiriü siriyà niketam iva ekanipàtanatittham iva ca devamanussanayanavibhaïgànaü lokaràmaõeyyakam iva sampiõóitaü daññhabbasàramaõóaü maõóapaü kàràpetvà, vividhaku- #<[page 011]># %< Introduction 11>% sumadàmaolambakaviniggalantacàruvitànaü ratanavicitramaõikoññimatalam iva ca naü nànàpupphåpahàravicitrasupariniññhitabhåmikammaü brahmavimànasadisaü alaükaritvà, tasmiü mahàmaõóape pa¤casatànaü bhikkhånaü anagghàni pa¤ca kappiyapaccattharaõasatàni pa¤¤àpetvà, dakkhiõabhàgaü nissàya uttaràbhimukhaü theràsanaü maõóapamajjhe puratthàbhimukhaü buddhassa bhagavato àsanàrahaü dhammàsanaü pa¤¤àpetvà, dantakhacitaü vãjaniü ñhapetvà bhikkhusaüghassa àrocàpesi: niññhitaü bhante mama kiccan ti. tasmiü kho pana samaye ekacce bhikkhå àyasmantaü ânandaü sandhàya evam àhaüsu: imasmiü bhikkhusaüghe eko bhikkhu vissagandhaü vàyanto vicaratãti. thero taü sutvà imasmiü bhikkhusaüghe a¤¤o vissagandhaü vàyanto vicaraõabhikkhu nàma n' atthi, addhà ete maü sandhàya vadantãti saüvegaü àpajji. ekacce bhikkhå àyasmantaü ânandaü àhaüsu: sve àvuso sannipàto tva¤ ca sekho sakaraõãyo, tena te na yuttaü sannipàtaü gantuü, appamatto hohãti. atha kho àyasmà ânando: sve sannipàto, na kho pana me taü patiråpaü yv àham sekho samàno sannipàtaü gaccheyyan ti bahud eva rattiü kàyagatàya satiyà vãtinàmetvà rattiyà paccåsasamayaü caükamà orohitvà vihàraü pavisitvà nipajjissàmãti kàyaü àvajjesi, dve pàdà bhåmito muttà appatta¤ ca sãsaü bimbohanaü, etasmiü antare anupàdàya àsavehi cittam vimucci. ayaü hi àyasmà caükamena bahi vãtinàmetvà visesaü nibbattetum asakkonto cintesi: #<[page 012]># %<12 Samantapàsàdikà>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ nanu maü bhagavà etad avoca: katapu¤¤o 'si tvaü ânanda padhànam anuyu¤ja, khippaü hohisi anàsavo ti. buddhàna¤ ca kathàdoso nàma n' atthi. mama accàraddhaü viriyan, tena me cittaü uddhaccàya saüvattati. handàhaü viriyasamathaü yojemãti, caükamà orohitvà pàdadhovanaññhàne ñhatvà pàde dhovitvà vihàraü pavisitvà ma¤cake nisãditvà thokaü vissamissàmãti kàyaü ma¤cake apanàmesi. dve pàdà bhåmito muttà sãsam bimbohanam asampattaü. etasmim antare anupàdàya àsavehi cittaü vimuttaü. catuiriyàpathavirahitaü therassa arahattaü ahosi. tena imasmiü sàsane anipanno anisinno aññhito acaükamanto ko bhikkhu arahattaü patto ti vutte, ânandatthero ti vattuü vaññati. atha therà bhikkhå dutiyadivase katabhattakiccà pattacãvaraü pañisàmetvà dhammasabhàyaü sannipatità. ânandatthero pana attano arahattapattiü ¤àpetukàmo bhikkhåhi saddhim na gato. bhikkhå yathàbuóóhaü attano attano àsane nisãdantà ânandattherassa àsanaü ñhapetvà nisinnà. tattha kehici pi etam àsanam kassà 'ti vutte, ânandassà 'ti. ânando pana kuhim gato ti. tasmiü samaye thero cintesi: idàni mayhaü hamanakàlo ti. tato attano ànubhàvaü dassento pañhaviyaü nimujjitvà attano àsane yeva attànaü dassesi. #<[page 013]># %< Introduction 13>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ àkàsena gantvà nisãdãti pi eke. evaü nisinne tasmiü àyasmante Mahàkassapatthero bhikkhå àmantesi: àvuso kim pañhamaü saügàyàma dhammaü và vinayaü và ti. bhikkhå àhaüsu: bhante Mahàkassapa, vinayo nàma buddhasàsanassa àyu, vinaye ñhite sàsanaü ñhitam hoti, tasmà pañhamaü vinayaü saügàyàmà 'ti. kaü dhuram katvà ti. àyasmantaü Upàlin ti. kiü ânando na ppahotãti. no na ppahoti, api ca kho pana sammàsambuddho dharamàno yeva vinayapariyattiü nissàya àyasmantaü Upàliü etadagge ñhapesi: etadaggaü bhikkhave mama sàvakànaü bhikkhånaü vinayadharànaü yadidaü Upàlãti. tasmà Upàlittheraü pucchitvà vinayaü saügàyàmà 'ti. tato thero vinayaü pucchanatthàya attanà 'va attànaü sammanni, Upàlitthero pi vissajjanatthàya sammanni. tatràyaü pàli. atha kho àyasmà Mahàkassapo saüghaü ¤àpesi: suõàtu me àvuso saügho. yadi saüghassa pattakallaü, ahaü Upàliü vinayaü puccheyyan ti. àyasmà pi Upàli saüghaü ¤àpesi: suõàtu me bhante saügho. yadi saüghassa pattakallaü, ahaü àyasmatà Mahàkassapena vinayaü puññho vissajjeyyan ti. evaü attànaü sammannitvà àyasmà Upàli vuññhàyàsanà ekaüsaü cãvaraü katvà there bhikkhå vanditvà dhammàsane nisãdi dantakhacitaü vãjaniü gahetvà. tato Mahàkassapo theràsane nisãditvà àyasmantaü Upàliü vinayaü pucchi: pañhamaü àvuso Upàli pàràjikaü kattha bhagavatà pa¤¤attan ti. #<[page 014]># %<14 Samantapàsàdikà>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ Vesàliyaü bhante ti. kaü àrabbhà 'ti. Sudinnaü Kalandakaputtaü àrabbhà 'ti. kismiü vatthusmin ti. methunadhamme ti. atha kho àyasmà Mahàkassapo àyasmantaü Upàliü pañhamassa pàràjikassa vatthum pi pucchi, nidànam pi pucchi, puggalam pi pucchi, pa¤¤attim pi pucchi, anuppa¤¤attim pi pucchi, àpattim pi pucchi, anàpattim pi pucchi. yathà ca pañhamassa tathà dutiyassa tathà tatiyassa tathà catutthassa pàràjikassa vatthum pi pucchi --pe-- anàpattim pi pucchi, puññho puññho Upàlitthero vissajjesi. tato imàni cattàri pàràjikàni pàràjikakaõóaü nàma idan ti saügahaü àropetvà terasa saüghàdisesàni terasakan ti ñhapesuü. dve sikkhàpadàni aniyatànãti ñhapesuü tiüsasikkhàpadàni nissaggiyapàcittiyànãti ñhapesuü. dvenavutisikkhàpadàni pàcittiyànãti ñhapesuü. catàri sikkhàpadàni pàñidesaniyànãti ñhapesuü. pa¤casattatisikkhàpadàni sekhiyànãti ñhapesuü. satta dhamme adhikaraõasamathà ti ñhapesuü. evaü Mahàvibhaõgaü saügahaü àropetvà Bhikkhunãvibhaïge aññha sikkhàpadàni pàràjikakaõóaü nàma idan ti ñhapesuü. sattarasa sikkhàpadàni sattarasakan ti ñhapesuü. tiüsasikkhàpadàni nissaggiyapàcittiyànãti ñhapesuü. chasaññhisatasikkhàpadàni pàcittiyànãti ñhapesuü. aññha sikkhàpadàni pàñidesaniyànãti ñhapesuü. pa¤casattati sikkhàpadàni sekhiyànãti ñhapesuü. satta dhamme adhikaraõasamathà ti ñhapesuü. #<[page 015]># %< Introduction 15>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ evaü Bhikkhunãvibhaïgaü saügahaü àropetvà eten' eva upàyena Khandhaka-Parivàre pi àropesuü. evaü etaü saubhatovibhaïgakkhandhakaparivàraü Vinayapiñakaü saügahaü àråëhaü. sabbaü Mahàkassapatthero pucchi, Upalitthero vissajjesi. pucchàvissajjanapariyosàne pa¤ca arahantasatàni saügahaü àropitanayen' eva gaõasajjhàyaü akaüsu. vinayasaügahàvasàne Upàlitthero dantakhacitaü vãjaniü nikkhipitvà dhammàsanà orohitvà buóóhe bhikkhå vanditvà attano pattàsane nisãdi. vinayaü saügàyitvà dhammaü saügàyitukàmo àyasmà Mahàkassapo bhikkhå pucchi: dhammaü saügàyantehi kaü puggalaü dhuraü katvà dhammo saügàyitabbo ti. bhikkhå ânandattheraü dhuraü katvà ti àhaüsu. atha kho àyasmà Mahàkassapo saügha¤ ¤àpesi: suõàtu me àvuso saügho. yadi saüghassa pattakallaü, ahaü ânandaü dhammaü puccheyyan ti. atha kho àyasmà ânando saüghaü ¤àpesi: suõàtu me bhante saügho. yadi saüghassa pattakallaü, ahaü àyasmatà Mahàkassapena dhammaü puññho vissajjeyyan ti. atha kho àyasmà ânando uññhàyàsanà ekaüsaü cãvaraü katvà there bhikkhå vanditvà dhammàsane nisãdi dantakhaciü vãjaniü gahetvà. Mahàkassapatthero ânandattheraü dhammaü pucchi: Brahmajàlaü àvuso ânanda kattha bhàsitan ti. antarà ca bhante Ràjagahaü antarà ca Nàlandaü ràjàgàrake Ambalaññhikàyan ti. #<[page 016]># %<16 Samantapàsàdikà>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ kaü àrabbhà 'ti. Suppiya¤ ca paribbàjakaü Brahmadatta¤ ca màõavakan ti. kismiü vatthusmiü. vaõõàvaõõe ti. atha kho àyasmà Mahàkassapo àyamantaü ânandaü Brahmajàlassa nidànam pi pucchi, puggalam pi pucchi. Sàma¤¤aphalaü panàvuso ânanda kattha bhàsitan ti. Ràjagahe bhante Jãvakambavane ti. kena saddhin ti. Ajàtasattunà Vedehiputtena saddhin ti. atha kho àyasmà Mahàkassapo àyasmantaü ânandaü Sàma¤¤aphalassa nidànam pi pucchi, puggalam pi pucchi. eten' eva upàyena pa¤ca pi nikàye pucchi. pa¤ca nikàyà nàma Dãghanikàyo Majjhimanikàyo Saüyuttanikàyo Aïguttaranikàyo Khuddakanikàyo ti. tattha Khuddakanikàyo nàma cattàro nikàye ñhapetvà avasesaü buddhavacanaü. tattha vinayo àyasmatà Upàlittherena vissajjito, sesaKhuddakanikàyo cattàro ca nikàyà ânandattherena. tad' etaü sabbam pi buddhavacanaü rasavasena ekavidhaü, dhammavinayavasena duvidhaü, pañhamamajjhimapacchimavasena tividhaü tathà piñakavasena, nikàyavasena pa¤cavidhaü, aïgavasena navavidhaü, dhammakkhandhavasena caturàsãtisahassavidhan ti veditabbaü. kathaü rasavasena ekavidhaü. yaü hi bhagavatà anuttaraü sammàsambodhiü abhisambujjhitvà yàva anupàdisesàya nibbànadhàtuyà parinibbàyati etthantare pa¤cacattàëãsavassàni devamanussanàgayakkhàdayo anusàsantena paccavekkhantena và vuttaü sabbaü taü ekarasaü vimuttirasam eva hoti. evaü rasavasena ekavidhaü. #<[page 017]># %< Introduction 17>% kathaü dhammavinayavasena duvidhaü. sabbam ev' etaü dhammo ca vinayo cà 'ti saïkhaü gacchati. tattha Vinayapiñakaü vinayo, avasesaü buddhavacanaü dhammo. ten' evàha: yan nåna mayaü àvuso dhamma¤ ca vinaya¤ ca saügàyeyyàmà 'ti, ahaü Upàliü vinayaü puccheyyaü ânandaü dhammaü puccheyyan ti ca. evaü dhammavinayavasena duvidhaü. kathaü pañhamamajjhimapacchimavasena tividhaü. sabbam eva h' idaü pañhamabuddhavacanaü majjhimabuddhavacanaü pacchimabuddhavacanan ti tippabhedaü hoti. tattha: anekajàtisaüsàraü sandhàvissaü anibbisaü, gahakàrakaü gavesanto, dukkhà jàti punappunaü. gahakàraka diññho 'si puna gehaü na kàhasi, sabbà te phàsukà bhaggà gahakåñaü visaükhitaü, visaükhàragataü cittaü taõhànaü khayam ajjhagà 'ti. idam pañhamabuddhavacanam. keci, yadà have pàtubhavanti dhammà ti khandhake udànagàthaü àhu. esà pana pàñipadadivase sabba¤¤åbhàvappattassa somanassamaya¤àõena paccayàkàraü paccavekkhantassa uppannà udànagàthà ti veditabbà. yam pana parinibbànakàle abhàsi: handa dàni bhikkhave àmantayàmi vo vayadhammà saükhàrà, appamàdena sampàdethà 'ti idaü pacchimabuddhavacanaü. ubhinnam antare yaü vuttam etaü majjhimabuddhavacanaü. evaü pañhamamajjhimapacchimavasena tividhaü. #<[page 018]># %<18 Samantapàsàdikà>% kathaü piñakavasena tividhaü. sabbam pi h' etaü Vinayapiñakaü Suttantapiñakaü Abhidhammapiñak ti tippabhedam eva hoti. tattha pañhamasaügãtiyaü saügãta¤ ca asaügãta¤ ca sabbam pi samodhànetvà, ubhayàni Pàtimokkhàni, dve Vibhaïgàni, dvàvãsati Khandhakàni, soëasa Parivàrà ti idaü Vinayapiñakaü nàma. Brahmajàlàdicatuttiüsasuttasaügaho Dãghanikàyo, Målapariyàyasuttàdidiyaóóhasatadvesuttasaügaho Majjhimanikàyo, Oghataraõasuttàdisattasuttasahassasattasatadvàsaññhisuttasaügaho Saüyuttanikàyo, Cittapariyàdànasuttàdinavasuttasahassapa¤casatasattapa¤¤àsasuttasaügaho Aõguttaranikàyo, Khuddakapàñha-Dhammapada-Udàna-Itivuttaka-Suttanipàta-Vimànavatthu-Petavatthu - Thera - Therãgàthà-Jàtaka-Niddesa-Pañisambhidà-Apadàna-BuddhavaüsaCariyàpiñakavasena pa¤¤arasabhedo Khuddakanikàyo ti idaü Suttantapiñakaü nàma. Dhammasaïgani, Vibhaïgo, Dhàtukathà, Puggalapa¤¤atti, Kathàvatthu, Yamakaü, Paññhànan ti idaü Abhimapiñakaü nàma. tattha: vividhavisesanayattà vinayanato c' eva kàyavàcànaü, vinayatthavidåhi ayaü vinayo vinayo ti akkhàto. vividhà hi ettha pa¤cavidhaPàtimokkhuddesa-Pàràjikàdisattàapattikkhandha-Màtikà-Vibhaïgàdippabhedanayà, visesabhåtà ca daëhãkammasithilãkaraõapayojanà anuppa¤¤attinayà, #<[page 019]># %< Introduction 19>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ kàyikavàcasikàjjhàcàranisedhanato c' esa kàyaü vàca¤ ca vineti, tasmà vividhanayattà visesanayattà kàyavàcàna¤ ca vinayanato vinayo ti akkhàto. ten' etam etassa vacanatthakosallatthaü vuttaü: vividhavisesanayattà vinayanato c' eva kàyavàcànaü, vinayatthavidåhi ayaü vinayo vinayo ti akkhàto ti. itaraü pana: atthànaü såcanato suvuttato savanato ca sådanato suttàõà suttasabhàgato ca suttaü suttan ti akkhàtaü. taü hi attatthaparatthàdibhede atthe såceti, suvuttà c' ettha atthà veneyyajjhàsayànulomena vuttattà, pasavati c' etaü atthe sassam iva phalaü pasavatãti vuttaü hoti. sådati c' etaü dhenu viya khãraü paggharatãti vuttaü hoti. suññhu ca ne tàyati rakkhatãti vuttaü hoti. suttasabhàga¤ ca naü yathà hi tacchakànaü suttaü pamàõaü hoti, evam etam pi vi¤¤ånaü yathà ca suttena saügahãtàni pupphàni na vikirãyanti na viddhaüsiyanti evam etena saügahãtà atthà. ten' etam etassa vacanatthakosallatthaü vuttaü: atthànaü såcanato suvuttato savanato ca sådanato suttàõà suttasabhàgato ca suttaü suttan ti akkhàtan ti. #<[page 020]># %<20 Samantapàsàdikà>% itaro pana: yaü ettha vuddhimanto salakkhaõà påjità paricchinnà vuttàdhikà ca dhammà abhidhammo tena akkhàto. ayaü hi abhisaddo vuddhisalakkhaõapåjitaparicchinnàdhikesu dissati. tathà h' esa, bàëhà me dukkhà vedanà abhikkamanti no pañikkamantãti àdisu vuddhiyaü àgato. yà tà rattiyo abhi¤¤àtà abhilakkhità ti àdisu salakkhaõe. ràjàbhiràjà manujindo ti àdisu påjite. pañibalo vinetuü abhidhamme abhivinaye ti àdisu paricchinne. a¤¤ama¤¤aü saükaravirahite dhamme ca vinaye cà 'ti vuttaü hoti. abhikkantena vaõõenà 'ti àdisu adhike. ettha ca råpåpapattiyà maggaü bhàveti, mettàsahagatena cetasà ekaü disaü pharitvà viharatãti àdinà nayena vuddhimanto pi dhammà vuttà. råpàrammaõaü và saddàrammaõaü và ti àdinà nayena àrammaõàdãhi lakkhaõãyattà salakkhaõà pi. sekhà dhammà asekhà dhammà lokuttarà dhammà ti àdinà nayena påjità pi påjàrahà ti adhippàyo. phasso hoti, vedanà hotãti àdinà nayena sabhàvaparicchinnattà paricchinnà pi. mahaggatà dhammà appamàõà dhammà anuttarà dhammà ti àdinà nayena adhikà pi dhammà vuttà. ten' etam etassa vacanatthakosallatthaü vuttaü: yaü ettha vuddhimanto salakkhaõà påjità paricchinnà vuttàdhikà ca dhammà abhidhammo tena akkhàto ti. yaü pan' ettha avisiññhaü, taü piñakaü piñakatthavidå pariyattibhàjanatthato àhu, tena samodhànetvà tayo pi vinayàdayo ¤eyyà. #<[page 021]># %< Introduction 21>% pariyatti pi hi, mà piñakasampadànenà 'ti àdisu piñakan ti vuccati. atha puriso àgaccheyya kuddàlapiñakaü àdàyà 'ti àdisu yaü ki¤ci bhàjanam pi. tasmà: piñakaü piñakatthavidå pariyattibhàjanatthato àhu, tena samodhànetvà tayo pi vinayàdayo ¤eyyà ti. tena evaü duvidhatthena piñakasaddena saha samàsaü katvà vinayo ca so piñaka¤ ca pariyattibhàvato tassa tassa atthassa bhàjanato cà 'ti Vinayapiñakaü. Yathà vutten' eva nayena sutta¤ ca taü piñakaü cà 'ti Suttapiñakaü, abhidhammo ca so piñakaü cà 'ti Abhidhammapiñakan ti, evam ete tayo pi vinayàdayo ¤eyyà. evaü ¤atvà ca puna pi tesv eva piñakesu nànappakàrakosallatthaü: desanàsàsanakathàbhedaü tesu yathàrahaü sikkhàppahànagambhãrabhàva¤ ca paridãpaye. pariyattibhedaü sampattiü vipatti¤ càpi yaü yahiü pàpuõàti yathà bhikkhu tam pi sabbaü vibhàvaye ti. tatràyaü paridãpanà vibhàvanà ca. etàni hi tãõi piñakàni yathàk-kamam àõàvohàraparamatthadesanà, yathàparàdhayathànulomayathàdhammasàsanàni, saüvaràsaüvaradiññhiviniveñhananàmaråpaparicchedakathà cà'ti vuccanti. ettha hi Vinayapiñakaü àõàrahena bhagavatà àõàbàhullato desitattà àõàdesanà, Suttapiñakaü vohàrakusalena bhagavatà vohàrabàhullato desitattà vohàradesanà, Abhidhammapiñakaü paramatthakusalena bhagavatà paramatthabàhullato desitattà paramatthadesanà ti vuccati. #<[page 022]># %<22 Samantapàsàdikà>% tathà pañhamaü ye te pacuràparàdhà sattà te yathàparàdhaü ettha sàsità ti yathàparàdhasàsanaü. dutiyaü anekajjhàsayànusayacaritàdhimuttikà sattà yathànulomaü ettha sàsità ti yathànulomasàsanaü. tatiyaü dhammapu¤jamatte ahaü mamà 'ti sa¤¤ino sattà yathàdhammaü ettha sàsità ti yathàdhammasàsanan ti vuccati. tathà pañhamaü ajjhàcàrapañipakkhabhåto saüvaràsaüvaro ettha kathito ti saüvaràsaüvarakathà. dutiyaü dvàsaññhi diññhipañipakkhabhåtà diññhiviniveñhanà ettha kathità ti diññhiviniveñhanakathà. tatiyaü ràgàdipañipakkhabhåto nàmaråpaparicchedo ettha kathito ti nàmaråpaparicchedakathà ti vuccati. tãsu pi ca etesu tisso sikkhà tãni pahàõàni catubbidho ca gambhãrabhàvo veditabbo. tathà hi Vinayapiñake visesena adhisãlasikkhà vuttà, Suttapiñake adhicittasikkhà, Abhidhammapiñake adhipa¤¤àsikkhà. Vinayapiñake ca vãtikkamappahànaü kilesànaü vãtikkamapañipakkhattà sãlassa. Suttapiñake pariyuññhànappahànaü pariyuññhànapañipakkhattà samàdhissa. Abhidhammapiñake anusayappahànaü anusayapañipakkhattà pa¤¤àya. pañhame ca tadaïgappahànaü kilesànaü itaresu vikkhambhanasamucchedappahànàni. pañhame duccaritasaükilesassa pahànaü itaresu taõhàdiññhisaükilesànaü. ekamekasmiü c' ettha catubbidho pi dhammatthadesanàpañivedhagambhãrabhàvo veditabbo. tattha dhammo ti pàli, attho ti tassà yeva attho, desanà ti tassà manasà avatthàpitàya pàliyà desanà, pañivedho ti pàliyà pàliatthassa ca yathàbhåtàvabodho. tãsu pi c' etesu ete dhammatthadesanà pañivedhà yasmà sasàdãhi viya mahàsamuddo mandabuddhãhi dukkhogàhà alabbhaneyyapatiññhà ca, #<[page 023]># %< Introduction 23>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tasmà gambhãrà. evaü ekamekasmiü ettha catubbidho pi gambhãrabhàvo veditabbo. aparo nayo. dhammo ti hetu, vuttaü h' etaü: hetumhi ¤àõaü dhammapañisambhidà ti. attho ti hetuphalaü, vuttaü h' etaü: hetuphale ¤àõaü atthapañisambhidà ti. desanà ti pa¤¤atti. yathàdhammaü dhammàbhilàpo ti adhippàyo. pañivedho ti abhisamayo, so ca lokiyo lokuttaro visayato asammohato ca atthànuråpaü dhammesu dhammànuråpaü atthesu pa¤¤atti, pathànuråpaü pa¤¤attãsu avabodho. idàni yasmà etesu piñakesu yaü yaü dhammajàtaü atthajàtaü yo càyaü yathà yathà ¤àpetabbo attho sotånaü ¤àõassa abhimukho hoti tathà tathà tadatthajotakadesanà yo c' ettha aviparãtàvabodhasaükhàto pañivedho sabbaü p' etaü anupacitakusalasaübhàrehi duppa¤¤ehi sasàdãhi mahàsamuddo viya dukkhogàhaü alabbhaneyyapatiññhaü ca, tasmà evam pi ekamekasmiü ettha catubbidho pi gambhãrabhàvo veditabbo. #<[page 024]># %<24 Samantapàsàdikà>% ettàvatà ca: desanàsàsanakathàbhedaü tesu yathàrahaü sikkhàppahànagambhãrabhàva¤ ca paridãpaye iti ayaü gàthà vuttatthà hoti. pariyattibhedaü sampattiü vippattiü càpi yaü yahiü pàpuõàti yathà bhikkhu tam pi sabbaü vibhàvaye iti. ettha pana tãsu piñakesu tividho pariyattibhedo daññhabbo. tisso hi pariyattiyo, alagaddåpamà nissaraõatthà bhaõóàgàrikapariyattãti. tattha duggahità upàrambhàdihetu pariyàputà alagaddåpamà. yaü sandhàya vuttaü: seyyathà pi bhikkhave puriso alagaddatthiko alagaddagavesã alagaddapariyesanaü caramàno so passeyya mahantaü alagaddaü. tam enaü bhoge và naïguññhe và gaõheyya. tassa so alagaddo pañiparivattitvà hatthe và bàhàya và a¤¤atarasmiü và aïgapaccaïge óaseyya. so tatonidànaü maraõaü và nigaccheyya maraõamattaü và dukkhaü. taü kissa hetu. duggahãtattà bhikkhave alagaddassa. evam eva kho bhikkhave idh' ekacce moghapurisà dhammaü pariyàpuõanti suttaü --pe-- Vedallaü. te taü dhammaü pariyàpuõitvà tesaü dhammànaü pa¤¤àya atth na upaparikkhanti, tesaü te dhammà pa¤¤àya atthaü anupaparikkhataü na nijjhànaü khamanti, te pàrambhànisamsà c' eva dhammaü pariyàpuõanti itivàdappamokkhànisaüsà ca, yassa c' atthàya dhammaü pariyàpuõanti, taü c' assa atthaü nànubhonti, tesaü te dhammà duggahãtà dãgharattaü ahitàya dukkhàya saüvattanti. taü kissa hetu. duggahãtattà bhikkhave dhammànan ti. #<[page 025]># %< Introduction 25>% yà pana suggahãtà sãlakkhadhàdipàripåriü yeva àkaükhamànena pariyàputà na upàrambhàdihetu ayaü nissaraõatthà. yaü sandhàya vuttaü: tesaü te dhammà suggahãtà dãgharattaü hitàya sukhàya saüvattanti. taü kissa hetu. suggahãtattà bhikkhave dhammànan ti. yaü pana pari¤¤àtakkhandho pahãõakileso bhàvitamaggo pañividdhàkuppo sacchikatanirodho khãõàsavo kevalaü paveõipàlanatthàya vaüsànurakkhaõatthàya pariyàpuõàti, ayaü bhaõóàgàrikapariyattãti. vinaye pana suppañipanno bhikkhå sãlasampattim nissàya tisso vijjà pàpuõàti, tàsaü yeva ca tattha pabhedavacanato. sutte suppañipanno samàdhisampadaü nissàya cha abhi¤¤à pàpuõàti, tàsaü yeva ca tattha pabhedavacanato. abhidhamme suppañipanno pa¤¤àsampadaü nissàya catasso pañisambhidà pàpuõàti, tàsa¤ ca tatth' eva pabhedavacanato. evam etesu suppañipanno yathàkkamaü imaü vijjàttayaü chaëabhi¤¤àcatupañisambhidàbhedaü sampattiü pàpuõàti. vinaye pana duppañipanno anu¤¤àtasukhasamphassàttharaõapàpuraõàdiphassasàma¤¤ato pañikkhittesu upàdinnaphassàdisu anavajjasa¤¤ã hoti. vuttam pi h' etaü: tathàhaü bhagavatà dhammaü desitaü àjànàmi yathà ye me antaràyikà dhammà vuttà bhagavatà te pañisevato nàlaü antaràyàyà 'ti. tato dussãlabhàvaü pàpuõàti. #<[page 026]># %<26 Samantapàsàdikà>% sutte duppañipanno, cattàro 'me bhikkhave puggalà santo saüvijjamànà ti àdisu adhippàyaü ajànanto duggahãtaü gaõhàti. yaü sandhàya vuttaü: attanà duggahãtena amhe c' eva abbhàcikkhati attàna¤ ca khaõati bahu¤ ca apu¤¤am pasavatãti. tato micchàdiññhitaü pàpuõàti. abhidhamme duppañipanno dhammacittaü atidhàvanto acinteyyàni pi cinteti. tato cittakkhepaü pàpuõàti. vuttaü h' etaü: cattàri 'màni bhikkhave acinteyyàni, na cintetabbàni yàni cintento ummàdassa vighàtassa bhàgã assà 'ti. evam etesu duppañipanno yathàkkamena imaü dussãlabhàvamicchàdiññhitàcittakkhepabhedaü vipattiü pàpuõàtãti. ettà. vatà: pariyattibhedaü sampattiü vipattiü càpi yaü yahiü pàpuõàtiathà bhikkhu tam pi sabbaü vibhàvaye iti, ayam pi gàthà vuttatthà hoti. evam pi nànappakàrato piñakàni ¤atvà tesaü vasen' etaü buddhavacanaü tividhan ti ¤àtabbaü. kathaü nikàyavasena pa¤cavidhaü sabbam eva c' etaü Dãghanikàyo, Majjhimanikàyo, Saüyuttnikàyo, Aïguttaranikàyo, Khuddakanikàyo ti pa¤cappabhedaü hoti. tattha katamo Dãghanikàyo. tivaggasaügahàni Brahmajàlàdãni catuttiüsasuttàni. catuttiüs' eva suttantà tivaggo yassa saügaho esa Dãghanikàyo ti pañhamo anulomiko. kasmà pan' esa Dãghanikàyo ti vuccati. dãghappamàõànaü suttànaü samåhato nivàsato ca, samåhanivàsà hi nikàyo ti vuccanti. #<[page 027]># %< Introduction 27>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ nàhaü bhikkhave a¤¤am ekanikàyam pi samanupassàmi evaücittaü yathayidaü bhikkhave tiracchànagatà pàõà, ponikinikàyo, cikkhallikanikàyo ti evamàdãni c' ettha sàdhakàni sàsanato lokato ca. evaü sesànam pi nikàyabhàve vacanattho veditabbo. katamo Majjhimanikàyo. majjhimappamàõàni pa¤cadasavaggasaügahàni Målapariyàyasuttàdãni diyaóóhasataü dve ca suttàni. diyaóóhasatasuttantà dve ca suttàni yattha so nikàyo majjhimo pa¤cadasavaggapariggaho. katamo Saüyuttanikàyo. devatàsaüyuttàdivasena ñhitàni Oghataraõasuttàdãni satta suttasahassàni satta ca suttasatàni dvàsaññhi ca suttàni. satta suttasahassàhi satta suttasatàni ca dvàsaññhi c' eva suttantà eso saüyuttasaügaho. katamo Aïguttaranikàyo. ekekàïgàtirekavasena ñhitàni Cittapariyàdànàdãni nava suttasahassàni pa¤ca suttasatàni sattapaõõàsà ca suttàni. nava suttasahassàni pa¤ca suttasatàni ca sattapa¤¤àsasuttàni saïkhà aïguttare ayaü. katamo Khuddakanikàyo. sakalaü Vinayapiñakaü, Abhidhammapiñakam Khuddakapàñhàdayo ca pubbe nidassità pa¤cadasabhedà ñhapetvà cattàro nikàye avasesaü buddhavacanan ti. #<[page 028]># %<28 Samantapàsàdikà>% ñhapetvà caturo p' ete nikàye dãghàdike tada¤¤aü buddhavacanaü nikàyo khuddako mato ti. evaü nikàyavasena pa¤cavidhaü. kathaü aïgavasena navavidhaü. sabbam eva h' idaü suttaü, geyyaü, veyyàkaraõaü, gàthà, udànaü, itivuttakaü, jàtakaü, abbhutadhammaü, vedallan ti navappabhedaü hoti. tattha ubhato-Vibhaïga-Niddesa-Khandhaka-Parivàrà, suttanipàte Maïgalasutta-Ratanasutta-Nàlakasutta-Tuvañakasuttàni, a¤¤am pi suttanàmakaü tathàgatavacanaü suttan ti veditabbaü. sabbam pi sagàthakaü suttaü geyyan ti veditabbaü visesena saüyuttake sakalo pi sagàthakavaggo. sakalaü Abhidhammapiñakaü niggàthakaü suttaü ya¤ ca a¤¤am pi aññhahi aïgehi asaügahãtaü buddhavacanaü taü veyyàkaraõan ti veditabbaü. Dhammapadaü Theragàthà Therigàthà Suttanipàti nosuttanàmikà suddhikagàthà ca gàthà ti veditabbà. somanassa¤àõamayikagàthà pañisaüyuttà dve asãti suttantà udànan ti veditabbaü. vuttaü h' etaü bhagavatà ti àdinayappavattà dvàdasuttarasatasuttantà itivuttakan ti veditabbaü. Apaõõakajàtakàdãni pa¤¤àsàdhikàni pa¤ca jàtakasatàni jàtakan ti veditabbaü. cattàro 'me bhikkhave acchariyà abbhutà dhammà ânandeti àdinayappavattà sabbe pi acchariyàbbhutadhammapañisaüyuttasuttantà abbhutadhamman ti veditabbaü. Cåëavedalla-Mahàvedalla-Sammàdiññhi-Sakkapa¤ha-Saükhàrabhàjaniya-Mahàpuõõamasuttàdayo sabbe pi vedaü ca tuññhiü ca laddhà laddhà pucchitasuttantà vedallan ti veditabbaü. #<[page 029]># %< Introduction 29>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ evaü aïgavasena navavidhaü. kathaü dhammakkhandhavasena caturàsãtisahassavidhaü. sabbam eva c' etaü buddhavacanaü dvàsãtiü buddhato gaõhiü dve sahassàni bhikkhuto caturàsãtisahassàni ye'me dhammà pavattino ti, evaü paridãpitadhammakkhandhavasena caturàsãtisahassappabhedaü hoti. tattha ekànusandhikaü suttaü eko dhammakkhandho. yaü anekànusandhikaü tattha anusandhivasena dhammakkhandhagaõanà. gàthàbandhesu pa¤hapucchanaü eko dhammakkhandho vissajjanaü eko. abhidhamme ekamekaü tikadukabhàjanaü ekamekaü ca cittavàrabhàjanaü eko dhammakkhandho. vinaye atthi vatthu, atthi màtikà, atthi padabhàjaniyaü, atthi antaràpatti, atthi anàpatti, atthi tikacchedo. tattha ekameko koññhàso ekameko dhammakkhandho ti veditabbo. evaü dhammakkhandhavasena caturàsãtihassavidhaü. evam etaü abhedato rasavasena ekavidhaü bhedato dhammavinayàdivasena duvidhàdibhedaü buddhavacanaü saügàyantena Mahàkassapapamukhena vasãgaõena, ayaü dhammo, ayam vinayo, idaü pañhamabuddhavacanaü, idaü majjhimabuddhavacanaü, idaü pacchimabuddhavacanam, idaü Vinayapiñakaü, idaü Suttapiñakaü, idaü Abhidhammapiñakam, ayaü Dãghanikàyo ...pe... ayaü Khuddakanikàyo, imàni suttàdãni navaïgàni, imàni caturàsãti dhammakkhandhasahassànãti imaü pabhedaü vavatthapetvà 'va saügãtaü. #<[page 030]># %<30 Samantapàsàdikà>% na kevalaü ettakam eva a¤¤am pi uddànasaügahavaggasaügaha-peyyàlasaügaha-ekanipàtadukanipàtàdinipàtasaügaha-saüyuttasaügaha-paõõàsakasaügahàdiü anekavidhaü tãsu piñakesu sandissamànaü saügahappabhedaü vavatthapetvà evaü sattahi màsehi saügãtaü. saügãtipariyosàne c' assa: idaü Mahàkassapattherena dasabalassa sàsanaü pa¤cavassasahassaparimàõaü kàlaü pavattanasamatthaü katan ti sa¤jàtappamodà sàdhukàraü viya dadamànà ayaü mahàpañhavã udakapariyantaü katvà anekappakàram kampi saükampi sampakampi sampavedhi. anekàni ca acchariyàni pàtur ahesun ti. ayaü pañhamamahàsaügãti nàma, yà loke: satehi pa¤cahi katà tena pa¤casatà ti ca, thereh' eva katattà ca therikà ti pavuccatãti. imissà pana pañhamamahàsaügãtiyà pavattamànàya vinayaü pucchantena àyasmatà Mahàkassapena: pañhamaü àvuso Upàli pàràjikaü kattha pa¤¤attan ti evamàdivacanapariyosàne vatthum pi pucchi, nidànam pi pucchi, puggalam pi pucchãti ettha nidàne pucchite taü nidànaü àdito pabhuti vitthàretvà yena ca pa¤¤attaü yasmà ca pa¤¤attaü sabbam etaü kathetukàmena àyasmatà Upàlittherena vuttaü: tena samayena buddho bhagavà Vera¤jàyaü viharatãti sabbaü vattabbaü. #<[page 031]># %< Introduction 31>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ evam idaü àyasmatà Upàlittherena vuttaü. ta¤ ca pana pañhamamahàsaügãtikàle vuttan ti veditabbaü. ettàvatà ca idaü vacanaü kena vuttaü kadà ca vuttan ti etesaü padànaü attho pakàsito hoti. idàni kasmà vuttan ti ettha vuccate. yasmà ayam àyasmà Mahàkassapattherena nidànaü puññho tasmà pan' etaü nidànaü àdito pabhuti vitthàretuü vuttan ti, evam idaü àyasmatà Upàlittherena pañhamamahàsaügãtikàle vadantenàpi iminà kàraõena vuttan ti veditabbaü. ettàvatà ca ‘vuttaü yena yadà yasmà' ti imesam màtikàpadànaü attho pakàsito hoti. idàni . . . . . . . . dhàritam yena càbhataü yattha pañiññhitaü c' etam etaü vatvà vidhiü tato ti etesaü atthappakàsanatthaü idaü vuccati. taü pan' etaü, tena samayena buddho bhagavà Vera¤jàyaü viharatãti evamàdivacanapañimaõóitanidànaü Vinayapiñakaü kena dhàritaü kenàbhataü kattha patiññhitan ti vuccate. àdito tàva idaü bhagavato sammukhà àyasmatà Upàlittherena dhàritaü, tassa sammukhato aparinibbute tathàgate chaëabhi¤¤àdibhedehi anekehi bhikkhusahassehi, parinibbute tathàgate Mahàkassapapamukhehi dhammasaügàhakattherehi. kenàbhatan ti, Jambudãpe tàva Upàlittheram adiü katvà àcariyaparamparàya yàva tatiyasaügãti tàva àbhataü. #<[page 032]># %<32 Samantapàsàdikà>% tatràyaü àcariyaparamparà: Upàli Dàsako c' eva Sonako Siggavo tathà Tisso Moggaliputto ca pa¤c' ete vijitàvino paramparàya vinayaü dãpe Jambusirivhaye acchijjamànaü ànesuü tatiyo yàva saügaho. àyasmà hi Upàli imaü vinayavaüsaü vinayatantiü vinayapaveõiü bhagavato sammukhà uggahetvà bahunnaü bhikkhånam hadaye patiññhàpesi. tassa h' àyasmato santike vinayaü uggahetvà vinaye pakata¤¤utaü pattesu puggalesu puthujjanasotàpannasakadàgàmianàgàmino gaõanapathaü vãtivattà, khãõàsavànaü sahassaü ekaü ahosi. Dàsakatthero pi tass' eva saddhivihàriko ahosi. so Upàlittherassa sammukhà uggahetvà tath' eva vinayaü vàcesi. tassàpi àyasmato santike uggahetvà vinaye pakata¤¤utaü pattà puthujjanàdayo gaõanapathaü vãtivattà, khãõàsavànaü sahassam eva ahosi. Sonakatthero pana Dàsakattherassa saddhivihàriko ahosi. so pi attano upajjhàyassa Dàsakattherassa sammukhà uggahetvà tath' eva vinayaü vàcesi. tassàpi àyasmato santike uggahetvà vinaye pakata¤¤utaü pattà puthujjanàdayo gaõanapathaü vãtivattà, khãõàsavànaü sahassam eva ahosi. Siggavatthero pi Sonakattherassa saddhivihàriko ahosi. so pi attano upajjhàyassa Sonakattherassa santike vinayaü uggahetvà arahantasahassassa dhuraggàho ahosi. tassa panàyasmato santike uggahetvà vinaye pakata¤¤utaü pattà puthujjanasotàpannasakadàgàmianàgàmino pi khãõàsavàpi ettakàni satànãti và ettakàni sahassànãti và aparicchinnà ahesuü. #<[page 033]># %< Introduction 33>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tadà kira Jambudãpe atimahàbhikkhusamudayo ahosi. Moggaliputtatissattherassa pana ànubhàvo tatiyasaügãtiyaü pàkaño bhavissati. evaü idaü Vinayapiñakaü Jambudãpe tàva imàya àcariyaparamparàya yàva tatiyasaügãti tàva àbhatan ti veditabbaü. dutiyasaügãtivijànanatthaü pana ayam anukkamo veditabbo. yadà hi saügàyitvàna saddhammaü jotayitvà ca sabbadhã yàva jãvitapariyantaü ñhatvà pa¤casatàpi te, khãõàsavà jutãmanto therà Kassapàadayo khãõasnehapadãpà va nibbàyiüsu anàlayà. athànukkamena gacchantesu rattiüdivesu vassasataparinibbute bhagavati Vesàlikà Vajjiputtakà bhikkhå Vesàliyaü, kappati siïgiloõakappo kappati dvaïgulakappo kappati gàmantarakappo kappati àvàsakappo kappati anumatikappo kappati àciõõakappo kappati amathitakappo kappati jalogi pàtuü kappati adasakaü nisãdanaü kappati jàtaråparajatan ti imàni dasa vatthåni dãpesuü. tesaü Susunàgaputto Kàlàsoko nàma ràjà pakkho ahosi. tena khpana samayena àyasmà Yaso Kàkaõóakaputto Vajjãsu càrikaü caramàno Vesàlikà kira Vajjiputtakà bhikkhå Vesàliyaü dasa vatthåni dãpentãti sutvà na kho pan' etaü patiråpaü yv àham dasabalassa sàsanavipattiü sutvà appossukko bhaveyyaü, handàhaü adhammavàdino niggahetvà dhammaü dãpemãti cintento yena Vesàlã tad avasari. #<[page 034]># %<34 Samantapàsàdikà>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tatra sudam àyasmà Yaso Kàkaõóakaputto Vesàliyaü viharati Mahàvane Kåñàgàrasàlàyaü. tena kho pana samayena Vesàlikà Vajjiputtakà bhikkhå tadah' uposathe kaüsapàtiü udakena påretvà majjhe bhikkhusaüghassa ñhapetvà àgate Vesàlike upàsake evaü vadenti: dethàvuso saüghassa kahàpaõam pi aóóham pi pàdam pi màsakaråpam pi, bhavissati saüghassa parikkhàrena karaõãyan ti sabbaü tàva vattabbaü yàva, imàya pana vinayasaügãtiyà satta bhikkhusatàni anånàni anadhikàni ahesuü, tasmàyaü dutiyasaügãti sattasatikà 'ti vuccatãti. evaü tasmi¤ ca sannipàte dvàdasabhikkhusatasahassàni sannipatiüsu àyasmatà Yasena samussàhità. tesaü majjhe àyasmatà Revatena puññhena Sabbakàmittherena vinayaü vissajjentena tàni dasa vatthåni vinicchitàni adhikaraõaü våpasamitaü. atha therà puna dhamma¤ ca vinaya¤ ca saügàyissàmà 'ti tipiñakadhare pattapañisambhide sattasate bhikkhå uccinitvà Vesàliyaü Vàëukàràme sannisãditvà Mahàkassapattherena saügàyitasadisam eva sabbaü sàsanamalaü sodhetvà puna piñakavasena nikàyavasena aïgavasena dhammakkhandhavasena ca sabbaü dhamma¤ ca vinaya¤ ca saügàyiüsu. ayaü saügãti aññhahi màsehi niññhità, yà loke satehi sattahi katà tena sattasatà ti ca pubbe katam upàdàya dutiyà ti ca vuccatãti. sà panàyaü yehi therehi saügãtà saügãti tesu vissutà Sabbakàmã ca Sàëho ca Revato Khujjasobhito #<[page 035]># %< Introduction 35>% Yaso ca Sànasambhåto ete saddhivihàrikà therà ânandattherassa diññhapubbà tathàgataü. Sumano Vàsabhagàmã ca ¤eyyà saddhivihàrikà dve ime Anuruddhassa diññhapubbà tathàgataü. dutiyo pana saügãto yehi therehi saügaho sabbe pi pannabhàrà te katakiccà anàsavà ti, ayaü dutiyasaügãti. evam imaü dutiyasaügãtiü saügàyitvà te therà uppajjissati nu kho anàgate pi sàsanassa evaråpaü abbudan ti olokayamànà idaü addasaüsu: ito vassasatassa upari aññhàrasame vasse Pàñaliputte Dhammàsoko nàma ràjà uppajjitvà sakala-Jambudãpe rajjaü kàressatãti. so buddhasàsane pasãditvà mahantaü làbhasakkàraü pavattayissati. tato titthiyà làbhasakkàraü patthayamànà sàsane pabbajitvà sakaü sakaü diññhiü paridãpessanti. evaü sàsane mahantaü abbudaü uppajjissatãti. atha nesaü etad ahosi: kin nu kho mayaü etasmiü abbude uppanne sammukhà bhavissàma na bhavissàmà 'ti. atha sabb' eva tadà attano asammukhabhàva¤ ¤atvà, ko nu kho taü adhikaranaü våpasametuü samattho bhavissatãti sakalamanussaloka¤ ca chakàmàvacaradevaloka¤ ca olokentà na ka¤ci disvà Brahmaloke Tissaü nàma mahàbrahmànaü addasaüsu parittàyukaü uparibrahmaëokåpapattiyà bhàvitamaggaü. disvàna nesaü etad ahosi: sace mayaü etassa brahmuno manussaloke nibbattanatthàya ussàhaü kareyyàma, addhà esa Moggalibràhmaõassa gehe pañisandhiü gahessati tato ca mantehi palobhito nikkhamitvà pabbajissati, #<[page 036]># %<36 Samantapàsàdikà>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ so evaü pabbajitvà sakalabuddhavacanaü uggahetvà adhigatapañisambhido hutvà titthiye madditvà taü adhikaraõaü vinicchinitvà sàsanaü paggaõhissatãti. te Brahmalokaü gantvà Tissaü mahàbrahmànaü etad avocuü: ito vassasatassa upari aññhàrasame vasse sàsane mahantaü abbudaü uppajjissati, maya¤ ca sakalaü manussalokam chakàmàvacaradevaloka¤ ca olokayamànà ka¤ci sàsanaü paggaõhetuü samatthaü adisvà Brahmalokaü vicinantà bhavantaü addasàma. sàdhu sappurisa manussaloke nibbattitvà dasabalassa sàsanaü paggaõhituü pañi¤¤aü dehãti. evaü vutte mahàbrahmà, ahaü kira sàsane uppannaü abbudaü sodhetvà sàsanaü paggahetuü samattho bhavissàmãti haññhapahaññho udaggudaggo hutvà sàdhå 'ti pañisuõitvà pañi¤¤aü adàsi. therà Brahmaloke taü karaõãyaü tãretvà puna paccàgamiüsu. tena kho pana samayena Siggavatthero ca Candavajjitthero ca dve pi navakà honti daharabhikkhå tipiñakadharà pattapañisambhidà khãõàsavà, te taü adhikaraõaü na pàpuõiüsu. therà tumhe àvuso amhàkaü imasmiü adhikaraõe no sahàyakà ahuvattha, tena vo idaü daõóakammaü hotu: Tisso nàma brahmà Moggalibràhmaõassa gehe pañisandhiü gaõhissati, taü tumhàkaü eko nãharitvà pabbàjetu, eko buddhavacanaü uggaõhàpetå 'ti vatvà sabbe pi yàvatàyukaü ñhatvà. Sabbakàmippabhutayo te pi therà mahiddhikà aggikkhandhà va lokamhi jalitvà parinibbutà. dutiyasaügahaü katvà visodhetvàna sàsanam #<[page 037]># %< Introduction 37>% anàgate pi katvàna hetuü saddhammasuddhiyà khãõàsavà vasippattà pabhinnapañisambhidà aniccatàvasaü therà te pi nàma upàgatà. evaü aniccataü jammiü ¤atvà durabhisambhavaü taü pattuü vàyame dhãro yaü niccaü amataü padanti. ettàvatà sabbàkàrena dutiyasaügãtivaõõanà niññhità hoti. Tisso pi kho mahàbrahmà Brahmalokà cavitvà Moggalibràhmaõassa gehe pañisandhiü aggahesi. Siggavatthero pi tassa pañisandhigahaõato pabhuti sattavassàni brahmaõassa gehaü piõóàya pàvisi. ekadivasam pi uëuükamattaü và yàguü kañacchumattaü và bhattaü nàlattha. sattannaü pana vassànaü accayena ekadivasaü, aticchatha bhante ti vacanamattaü alattha. taü divasam eva bràhmaõo pi bahiddhà ki¤ci karaõãyaü katvà àgacchanto pañipathe theraü disvà, bho pabbajita amhàkaü gehaü agamitthà 'ti àha. àma bràhma agamamhà 'ti. api ki¤ci labhitthà 'ti. àma bràhmaõa labhimhà 'ti. so gehaü gantvà pucchi: tassa pabbajitassa ki¤ci adatthà 'ti. na ki¤ci adamhà 'ti. bràhmaõo dutiyadivase gharadvàre yeva nisãdi, ajja pabbajitaü musàvàdena niggahessàmãti. thero dutiyadivase bràhmaõassa gharadvàraü saüpatto. bràhmaõo theraü disvà 'va evaü àha: tumhe hiyyo amhàkaü gehe ki¤ci aladdhà yeva labhimhà 'ti avocuttha. vaññati nu kho tumhàkaü musàvàdo ti. thero àha: mayaü bràhmaõa tumhàkaü gehe sattavassàni aticchathà 'ti vacanamattam pi alabhitvà hiyyo aticchathà 'ti vacanamattaü labhimha. ath' etaü pañisanthàraü upàdàya evam avocamhà 'ti. bràhmaõo cintesi: ime pañisanthàramattam pi labhitvà labhimhà 'ti pasaüsanti. a¤¤aü ki¤ci khàdaniyaü bhojaniyaü labhitvà kasmà na ppasaüsantãti pasãditvà attano atthàya pañiyàditabhattato kañacchubhikkhaü tadåpiya¤ ca vya¤janaü dàpetvà imaü bhikkhaü sabbakàlaü tumhe labhissathà 'ti àha. #<[page 038]># %<38 Samantapàsàdikà>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ so punadivasato pabhuti upasaükamantassa therassa upasamaü disvà bhiyyosomattàya pasãditvà theraü niccakàlaü attano ghare bhattavissaggakaraõatthàya yàci. thero adhivàsetvà divase divase bhattakiccaü katvà gacchanto thokathokaü buddhavacanaü kathetvà gacchati. so pi kho màõavako soëasavassuddesiko yeva tiõõaü vedànaü pàragu ahosi. Brahmalokato àgatasuddhasattassa àsane và sayane và a¤¤o koci nisajjità và nipajjità và n' atthi. so yadà àcariyagharaü gacchati tadàssa ma¤capãñhaü setena vatthena pañicchàdetvà laggetvà ñhapenti. thero cintesi: samayo dàni màõavakaü pabbàjetuü, cira¤ ca me idhàgacchantassa na kàci màõavakena saddhiü kathà uppajjati. handa dàni iminà upàyena pallaïkaü nissàya uppajjissatãti. gehaü gantvà yathà tasmiü gehe ñhapetvà màõavakassa pallaïkaü a¤¤aü na ki¤ci àsanaü dissati tathà adhiññhàsi. bràhmaõassa gehe jano theraü disvà a¤¤aü ki¤ci àsanaü apassanto màõavakassa pallaïkaü attharitvà adàsi. nisãdi thero pallaïke. màõavako pi kho taükhaõaü yeva àcariyagharà àgamma theraü attano pallaïke nisinnaü disvà kupito anattamano, ko mama pallaïkaü samanassa pa¤¤àpesãti àha. thero bhattakiccaü katvà våpasante màõavakassa caõóikkabhàve evaü àha: kiü pana tvaü màõavaka ka¤ci mantaü jànàsãti. #<[page 039]># %< Introduction 39>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ màõavo, bho pabbajita mayi dàni mante ajànante a¤¤e ke jànissantãti vatvà theraü pucchi: tumhe pana mantaü jànàthà 'ti. puccha màõava, pucchitvà sakkà jànitun ti. atha kho màõavo tãsu vedesu sanighaõóukeñubhesu sàkkharappabhedesu itihàsapa¤camesu yàni yàni gaõñhiññhànàni yesaü nayaü n' eva attanà passati nàpi 'ssa àcariyo addasa tesu theraü pucchi. thero pakatiyàpi tiõõaü vedànaü pàragu, idàni pana patisambhidapatto, ten' assa n' atthi nesaü pa¤hànaü vissajjane 'va bhàro ti tàvad eva te pa¤he vissajjetvà màõavaü àha: màõava ahaü tayà bahuü pucchito, aham pi dàni taü ekaü pa¤haü pucchàmi, vyàkarissasi me ti. àma bho pabbajita puccha, vyàkarissàmãti. thero Cittayamake imaü pa¤haü pucchi: yassa cittaü uppajjati na nirujjhati, tassa cittaü nirujjhissati n' uppajjissati, yassa và pana cittaü nirujjhissati n' uppajjissati, tassa cittaü uppajjati na nirujjhatãti. màõavo uddhaü và adho và sarituü asakkonto, kiü nàma bho pabbajita idan ti àha. buddhamanto nàmàyaü màõavà 'ti. sakkà panàyàü bho mayhaü pi dàtun ti. sakkà màõava amhehi gahitaü pabbajjaü gaõhantassa dàtun ti. #<[page 040]># %<40 Samantapàsàdikà >% tato màõavo màtàpitaro upasaükamitvà àha: ayaü pabbajito buddhamantaü nàma jànàti na ca attano santike apabbajitassa deti. ahaü etassa santike pabbajitvà mantaü uggaõhissàmãti. ath' assa màtàpitaro, pabbajitvà pi no putto mante gaõhàtu, gahetvà punàgamissatãti ma¤¤amànà, gaõha puttà 'ti anujàniüsu. thero dàrakaü pabbàjetvà dvatiüsàkàrakammaññhànaü tàva àcikkhi. so tattha parikammaü karonto na cirass' eva sotàpattiphale patiññhàsi. tato thero cintesi: sàmaõero sotàpattiphale patiññhito, abhabbo dàni sàsanato nivattituü. sace pan' assàhaü kammaññhànaü vaóóhetvà katheyyaü, arahattaü pàpuõeyya appossukko bhaveyya buddhavacanaü gahetuü. samayo dàni naü Candavajjittherassa santikaü pesetun ti. tato naü àha: ehi tvaü sàmaõera therassa santikaü gantvà buddhavacanaü uggaõha. mama vacanena àrogyaü puccha evaü ca vadehi: upajjhàyo maü bhante tumhàkam santikaü pahiõãti. konàmo te upajjhàyo ti ca vutte Siggavatthero nàma bhante ti vadeyyàsi. ahaü konàmo ti vutte avaü vadeyyàsi: mama upajjhàyo bhante tumhàkaü nàmaü jànàtãti. evaü bhante ti kho Tisso sàmaõero theraü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà anupubbena Candavajjittherassa santikaü gantvà vanditvà ekamantaü aññhàsi. thero sàmaõeraü pucchi: kuto àgato 'sãtã àha. upajjhàyo maü bhante tumhàkaü santikaü pahiõãti. konàmo te upajjhàyo ti. Siggavatthero nàma bhante ti. ahaü konàmo ti. mama upajjhàyo bhante tumhàkaü nàmaü jànàtãti. pattacãvaraü dàni pañisàmehãti. sàdhu bhante ti sàmaõero pattacãvaraü pañisàmetvà punadivase pariveõaü sammajjitvà udakadantapoõaü upaññhàpesi. #<[page 041]># %< Introduction 41>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ thero sammaññhaññhànaü pana sammajji, taü udakaü chaóóetvà a¤¤aü udakaü àhari, ta¤ ca dantakaññhaü apanetvà a¤¤aü dantakaññhaü gaõhi. evaü sattadivasàni katvà sattame divase puna pucchi. sàmaõero puna pi pubbe kathitasadisam eva kathesi. thero so vatàyaü bràhmaõo ti sa¤jànitvà, kimatthaü àgato 'sãti àha. buddhavacanaü uggaõhanatthàya bhante ti. thero uggaõha dàni sàmaõerà 'ti vatvà punadivasato pabhuti. buddhavacanaü paññhapesi. Tisso sàmaõero 'va hutvà ñhapetvà Vinayapiñakaü sabbaü buddhavacanaü uggaõhi saddhiü aññhakathàya. upasampannakàle pana avassiko 'va samàno tipiñakadharo ahosi. àcariyupajjhàyà Moggaliputtatissattherassa hatthe sakalabuddhavacanaü patiññhapetvà yàvatàyukaü ñhatvà parinibbàyiüsu. Moggaliputtatissatthero pi aparena samayena kammaññhànaü vaóóhetvà arahattaü patto bahunnaü dhammavinayaü vàcesi. tena kho pana samayena Bindusàrassa ra¤¤o ekasataputtà ahesuü. te sabbe Asoko attanà saddhiü ekamàtikaü Tissakumàraü ñhapetvà ghàtesi. ghàtento cattàri vassàni anabhisitto 'va rajjaü kàretvà catunnaü vassànaü accayena tathàgatassa parinibbànato dvinnaü vassasatànaü upari aññhàrasame vasse sakala-Jambudãpe ekarajjàbhisekaü pàpuõi. #<[page 042]># %<42 Samantapàsàdikà>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ abhisekànubhàvena c' assa imà ràjiddhiyo àgatà: mahàpañhaviyà heññhà yojanappamàõe àõà pavattati, tathà upari àkàse, Anotattadahato aññhahi, kàjehi soëasa pàniyaghañe divase divase devatà àharanti, yato sàsane uppannasaddho hutvà aññhaghañe bhikkhusaüghassa adàsi, dve ghañe saññhimattànaü sahassànaü tipiñakadharabhikkhånaü, dve ghañe aggamahesiyà Asandhimittàya, cattàro ghañe attanà paribhu¤ji. devatà eva, Himavante nàgalatàdantakaññhaü nàma atthi siniddhaü mudukaü rasavantaü, taü divase divase àharanti, yena ra¤¤o ca mahesiyà ca soëasanna¤ ca nàñakasahassànaü saññhimattàna¤ ca bhikkhusahassànaü devasikaü dantapoõakiccaü nippajjati. devasikam eva tassa devatà agadàmalakaü agadaharãtakaü suvaõõavaõõa¤ ca gandharasasampannaü ambapakka¤ ca àharanti. tathà Chaddantadahato pa¤cavaõõaü nivàsanapàpuraõaü pãtakavaõõaü hatthapu¤chanapaññakaü dibba¤ ca pànakaü àharanti pi nànàgandhaü. devasikam eva pana 'ssa anuvilepanagandhaü, pàrupanatthàya asuttamayikaü sumanapupphapañaü, mahàraha¤ ca a¤janaü nàgabhavanato nàgaràjàno àharanti. #<[page 043]># %< Introduction 43>% Chaddantadahe ca uññhitassa sàlino nava vàhasahassàni divase divase suvà àharanti, musikà nitthusakaü karonti, eko pi khaõóataõóulo na hoti, ra¤¤o sabbaññhànesu ayaü eva taõóulo paribhogaü gacchati. madhumakkhikà madhuü karonti. kammàrasàlàdãsu acchà kåñaü paharanti. karavikasakuõà àgantvà madhurassaraü vikåjantà ra¤¤o balikammaü karonti. imàhi iddhãhi samannàgato ràjà ekadivasaü suvaõõasaükhalikabandhanaü pesetvà catunnaü buddhànaü adhigataråpadassanaü kappàyukaü Kàlaü nàma nàgaràjàü ànayitvà setacchattassa heññhà mahàrahe pallaõke nisãdàpetvà anekasatavaõõehi jalajathalajapupphehi suvaõõapupphehi ca påjaü katvà sabbàlaïkàrapatimaõóitehi soëasahi nàñakasahassehi samantato parikkhipitvà, ananta¤àõassa tàva me saddhammavaracakkavattino sammàsambuddhassa råpaü imesaü akkhãnaü àpàthaü karohãti vatvà tena nimmitaü sakalasarãre vippakiõõapu¤¤appabhàvanibbattàsãtianuvya¤janapatimaõóitaü dvattiüsamahàpurisalakkhaõasassirãkatàya vikasitakamaluppalapuõóarãkapatimaõóitam iva salilatalaü tàràgaõarasmiü jàlavisadavisphuritasobhàsamujjalam iva gaganatalaü nãlapãtalohitàdibhedavicitravaõõaraüsivinaddhabyàmappabhàparikkhepavilàsitàya sandhyàppabhànuràgaindadhanuvijjullatàparikkhittam iva kanakagirisikharaü nànàviràgavimalaketumàlàsamujjalitacàrumatthakasobhaü. #<[page 044]># %<44 Samantapàsàdikà>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ nayanarasàyanam iva brahmadevamanujanàgayakkhagaõànaü buddharåpam passanto sattadivasàni akkhipåjaü nàma akàsi. ràjà kira abhisekaü pàpuõitvà tãõi yeva saüvaccharàni bàhirakapàsaõóaü parigaõhi, catutthe saüvacchare buddhasàsane pasãdi. tassa kira pità Bindusàro bràhmaõabhatto ahosi. so bràhmaõàna¤ ca bràhmaõajàtiyapàsaõóàna¤ ca paõóaraïgaparibbàjakàdãnaü saññhisahassamattànaü niccabhattaü paññhapesi. Asoko pitarà pavattitaü dànaü attano antepure tath' eva dadamàno ekadivasaü sãhapa¤jare ñhito te upasamaparibàhirena àcàrena bhu¤jamàne asantindriye avinãtairiyàpathe disvà cintesi: ãdisaü dànaü upaparikkhitvà yuttaññhàne dàtum vaññatãti. evaü cintetvà amacce àha: gacchatha bhaõe attano attano sàdhusammate samaõabràhmaõe antepuraü atiharatha dànaü dassàmà 'ti. amaccà, sàdhu devà 'ti ra¤¤o pañissutvà te te paõóaraïgaparibbàjakàjãvikaniganthàdayo ànetvà, ime mahàràja amhàkaü arahanto ti àhaüsu. atha ràjà antepure uccàvacàni àsanàni pa¤¤àpetvà àgacchantå 'ti vatvà àgatàgate àha: attano attano patiråpe àsane nisãdathà 'ti. #<[page 045]># %< Introduction 45>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ te ekacce bhaddapãñhakesu ekacce phalakapãñhakesu nisãdiüsu. taü disvà ràjà: n' atthi tesaü antosàro ti ¤atvà tesaü anuråpaü khàdaniyabhojaniyaü datvà uyyojesi. evaü gacchante kàle ekadivasaü sãhapa¤jare ñhito addasa Nigrodhaü sàmaõeraü ràjaïgaõena gacchantaü dantaü guttaü santindriyaü iriyàpathasampannaü. ko panàyaü Nigrodho nàma. Bindusàrara¤¤o jeññhaputtassa Sumanaràjakumàrassa putto. tatràyaü anupubbikathà: Bindusàrara¤¤o kira dubbalakàle yeva Asokakumàro attanà laddhaü Ujjenirajjaü pahàya àgantvà sabbaü nagaraü attano hatthagataü katvà Sumanaü ràjakumàraü aggahesi. taü divasam eva Sumanassa ràjakumàrassa Sumanà nàma ràjadevã paripuõõagabbhà ahosi. sà a¤¤àtakavesena nikkhamitvà avidåre a¤¤ataraü caõóàlagàmaü sandhàya gacchantã jeññhakacaõóàlassa gehato avidåre a¤¤atarasmim nigrodharukkhe adhivatthàya devatàya, ito ehi Sumaneti vadantiyà saddaü sutvà tassà samãpaü gatà. devatà attano ànubhàvena ekaü sàlaü nimminitvà, ettha vasàhãti pàdàsi. sà taü sàlaü pàvisi. gatadivase yeva puttaü vijàyi. sà tassa nigrodhadevatàya pariggahitattà Nigrodho tv eva nàmaü akàsi. jeññhakacaõóàlo diññhadivasato pabhuti taü attano sàmidhãtaraü ma¤¤amàno nibaddhavattaü paññhapesi. ràjadhãtà tattha satta vassàni vasi. #<[page 046]># %<46 Samantapàsàdikà>% Nigrodhakumàro pi satta vassiko jàto. tadà Mahàvaruõatthero nàma eko arahà dàrakassa hetusampadaü disvà tattha viharamàno: sattavassiko dàni dàrako, kàlo naü pabbàjetun ti cintetvà ràjadhãtàya àrocàpetvà Nigrodhakumàraü pabbàjesi. kumàro khuragge yeva arahattaü pàpuõi. so ekadivasaü pàto 'va sarãraü jaggetvà àcariyupajjhàyavattaü katvà pattacãvaram àdàya màtu upàsikàya gehadvàraü gacchàmãti nikkhami. màtu nivesanaññhàna¤ c' assa dakkhiõadvàrena naïgaraü pavisitvà nagaramajjhena gantvà pàcãnadvàrena nikkhamitvà gantabbaü hoti. tena ca samayena Asoko dhammaràjà pàcãnadisàbhimukho sãhapa¤jare caïkamati. taükhaõaü yeva Nigrodho ràjaïgaõaü sampàpuõi santdriyo santamànaso yugamattaü pekkhamàno. tena vuttaü: ekadivasaü sãhapa¤jare ñhito addasa Nigrodhaüsàmaõeraü ràjaïgaõena gacchantaü dantaü guttaü santindriyaü iriyàpathasampannan ti. disvà pan' assa etad ahosi: ayaü jano sabbo pi vikkhittacitto bhantamigapañibhàgo, ayaü pana dàrako avikkhittacitto ativiya c' assa àlokitavilokitaü sammi¤janapasàraõa¤ ca sobhati, addhà etassa abbhantare lokuttaradhammo bhavissatãti ra¤¤o saha dassanen' eva sàmaõere cittaü pasãdi, pemaü saõñhahi. kasmà. pubbe pi kira pu¤¤akaraõakàle esa ra¤¤o jeññhabhàtà vàõijako ahosi. vuttam pi c' etaü: #<[page 047]># %< Introduction 47>% pubbeva sannivàsena paccuppannahitena và evaü taü jàyate pemaü uppalaü va yathodake ti. atha ràjà sa¤jàtapemo sabahumàno, etaü sàmaõeraü pakkosathà 'ti amacce pesesi. te aticiràyantãti puna dve tayo pesesi turitaü àgacchatå 'ti. sàmaõero attano pakatiyà yeva agamàsi. ràjà, patiråpam àsanaü ¤atvà nisãdathà 'ti àha. so ito c' ito ca viloketvà n' atthi dàni a¤¤e bhikkhå ti samussitasetacchattaü ràjapallaïkaü upasaükamitvà pattagahaõatthàya ra¤¤o àkàraü dassesi. ràjà taü pallaïkasamãpaü upagacchantaü eva disvà cintesi: ajj' eva dàni ayaü sàmaõero imassa gehassa sàmiko bhavissatãti. sàmaõero ra¤¤o hatthe pattaü datvà pallaõkaü abhiråhitvà nisãdi. ràjà attano atthàya sampàditaü sabbaü yàgukhajjakabhattavikatiü upanàmesi. sàmaõero khàdaniyabhojaniyaü attano yàpaniyamattam eva sampañicchi. bhattakiccàvasàne ràjà àha: satthàrà tumhàkaü dinnaovàdaü jànàthà 'ti. jànàmi mahàràja ekadesenà 'ti. tàta mayham pi naü kathehãti. sàdhu mahàràjà 'ti ra¤¤o anuråpaü Dhammapade appamàdavaggaü anumodanatthàya abhàsi. ràjà pana ‘appamàdo amatapadaü pamàdo maccuno padan' ti sutvà 'va a¤¤àtaü tàta pariyosàpehãti àha. anumodanàvasàne, aññha te tàta dhuvabhattàni dammãti àha. sàmaõero àha: etàni ahaü upajjhàyassa dammi mahàràjà 'ti. ko ayaü tàta upajjhàyo nàmà 'ti. vajjàvajjaü disvà codetà sàretà mahàràjà 'ti. a¤¤àni pi te tàta aññha dammãti. #<[page 048]># %<48 Samantapàsàdikà>% etàni àcariyassa dammi mahàràjà 'ti. ko ayaü tàta àcariyo nàmà 'ti. imasmiü sàsane sikkhitabbakadhammesu patiññhàpetà mahàràjà 'ti. sàdhu tàta a¤¤àni pi te aññha dammãti. etàni bhikkhusaüghassa dammi mahàràjà 'ti. ko ayaü tàta bhikkhusaügho nàmà 'ti. yaü nissàya mahàràja amhàkaü àcariyupajjhàyàna¤ ca mama¤ ca pabbajjà ca upasampadà cà 'ti. ràjà bhiyyosomattàya tuññhacitto àha: a¤¤àni pi te tàta aññha dammãti. sàmaõero sàdhå 'ti sampañicchitvà punadivase dvattiüsa bhikkhå gahetvà ràjantepuraü pavisitvà bhattakiccaü akàsi. ràjà a¤¤e pi dvattiüsa bhikkhå tumhehi saddhiü sve bhikkhaü gaõhantå 'ti eten' eva upàyena divase divase vaóóhàpento saññhisahassànaü bràhmaõaparibbàjakàdãnaü bhattaü upacchinditvànto nivesane saññhisahassànaü bhikkhånaü niccabhattaü paññhapesi Nigrodhatthere gaten' eva pasàdena. Nigrodhatthero pi ràjànaü saparisaü tãsu saraõesu pa¤casu ca sãlesu patiññhàpetvà buddhasàsane pothujjanikena pasàdena acalappasàdaü katvà patiññhàpesi. puna ràjà Asokàràmaü nàma mahàvihàraü kàràpetva saññhisahassànaü bhikkhånaü niccabhattaü paññhapesi. sakala-Jambudãpe caturàsãtiyà naïgarasahassesu caturàsãti vihàrasahassàni kàràpesi caturàsãtisahassacetiyapatimaõóitàni dhammen' eva no adhammena. ekadivasaü kira ràjà Asokàràme mahàdànaü datvà saññhisahassasaükhassa bhikkhusaüghassa majjhe nisajja saüghaü catåhi paccayehi pavàretvà imaü pa¤haü pucchi: bhante bhagavatà desitadhammo nàma kittako hotãti. aïgato mahàràja navaïgàni, khandhato caturàsãtidhammakkhandhasahassànãti. ràjà dhamme pasãditvà ekamekaü dhammakkhandhaü ekekavihàrena påjessàmãti, #<[page 049]># %< Introduction 49>% ekadivasam eva channavutikoñidhanaü vissajjetvà amacce àõàpesi: etha bhaõe ekamekasmiü nagare ekamekaü vihàraü kàràpentà caturàsãtiyà naïgarasahassesu caturàsãtivihàrasahassàni kàràpethà 'ti, saya¤ ca Asokàràme Asokamahàvihàratthàya kammaü paññhapesi. saügho Indaguttattheraü nàma mahiddhikaü mahànubhàvaü khãõàsavaü navakammàdhiññhàyakaü adàsi. thero yaü yaü kammaü na niññhàti taü taü attano ànubhàvena niññhàpesi. evam pi tãhi saüvaccharehi vihàrakammaü niññhàpesi. ekadivasam eva sabbanagarehi paõõàni àgamimsu; amaccà ra¤¤o àrocesum: niññhitàni deva caturàsãtivihàrasahassànãti. àjà naïgare bheri¤ caràpesi: ito sattannaü divasànaü accayena vihàramaho bhavissati, sabbe aññha sãlaïgàni samàdiyitvà antonaïgare ca bahinaïgare ca vihàramahaü pañiyàdentå 'ti. tato sattannaü divasànaü accayena sabbàlaïkàravibhåsitàya anekasatasahassasaükhàya caturaïginãsenàya parivuto devaloke Amaravatiyà ràjadhàniyà sirito adhikatarasassirikaü viya naïgaraü kàtukàmena ussàhajàtena mahàjanena alaükatapañiyattaü naïgaraü anuvicaranto vihàraü gantvà bhikkhusaüghassa majjhe aññhàsi. tasmi¤ ca khaõe sannipatità asãtibhikkhukoñiyo ahesuü bhikkhunãna¤ ca channavutisatasahassàni. tattha khãõàsavabhikkhå yeva satasahassasaükhà ahesuü. tesaü etad ahosi: sace ràjà attano adhikàraü anavasesaü passeyya, ativiya buddhasàsane pasãdeyyà 'ti. #<[page 050]># %<50 Samantapàsàdikà>% tato lokavivaraõaü nàma pàñihàriyaü akaüsu. ràjà Asokàràme ñhito 'va catuddisà anuvilokento samantato samuddapariyantaü Jambudãpaü passati caturàsãti¤ ca vihàrasahassàni passati uëàràya vihàramahapåjàya virocamànàni. so taü vibhåtiü passamàno uëàrena pãtipàmojjena samannàgato, atthi pana a¤¤assa pi kassaci evaråpaü pãtipàmojjaü uppàpubban ti cintento bhikkhusaüghaü pucchi: bhante amhàkaü lokanàthassa dasabalassa sàsane ko mahàpariccàgaü pariccaji, kassa pariccàgo mahanto ti vadantãti. bhikkhusaügho Moggaliputtatissattherassa bhàraü akàsi. thero àha: mahàràja dasabalassa sàsane paccayadàyako nàma tayà sadiso dharamàne pi tathàgate pi na koci ahosi, tav' eva pariccàgo mahà ti. ràjà therassa vacanaü sutvà uëàrena pãtipàmojjena nirantaraü phuñasarãro hutvà cintesi: n' atthi kira mayà sadiso paccayadàyako, mayhaü kira pariccàgo mahà, ahaü kira deyyadhammena sàsanaü paggaõhàmãti. kiü panàhaü evaü sati sàsanassa dàyàdo homi na homãti. tato bhikkhusaüghaü pucchi: bhavàmi nu kho ahaü bhante sàsanassa dàyàdo ti. tato Moggaliputtatissatthero ra¤¤o idaü vacanaü sutvà ràjaputtassa Mahindassa upanissayasampattiü sampassamàno, sace ayaü kumàro pabbajissati sàsanassa ativiya vuddhi bhavissatãti cintetvà ràjànaü etad avoca: na kho mahàràja sàsanassa ettàvatà dàyàdo hoti, api ca kho paccayadàyako ti và upaññhàyako ti và saükhaü gacchati. yo pi hi mahàràja pañhavito yàva brahmalokaparimàõam paccayaràsiü dadeyya so pi sàsane dàyàdo ti saükhaü na gacchatãti. atha, katha¤ carahi bhante sàsanassa dàyàdo hotãti. yo hi koci mahàràja aóóho và daliddo và attano orasaü puttaü pabbàjeti, #<[page 051]># %< Introduction 51>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ayaü vuccati mahàràja dàyàdo sàsanassà 'ti. evaü vutte Asoko ràjà: ahaü kira evaråpaü pariccàgaü katvàpi n' eva sàsanassa dàyàdabhàvaü patto ti sàsane dàyàdabhàvaü patthayamàno ito c' ito ca viloketvà addasa Mahindakumàraü avidåre ñhitaü. disvà pan' assa etad ahosi: ki¤càpi ahaü imaü kumàraü Tissakumàrassa pabbajitakàlato pabhuti oparajje patiññhàpetukàmo, atha kho oparajjato pi pabbajjà va uttamà ti. tato kumàraü àha: sakkhissasi tvaü tàta pabbajitun ti. kumàro pana pakatiyàpi Tissakumàrassa pabbajitakàlato pabhuti pabbajitukàmo va ra¤¤o vacanaü sutvà ativiya pàmujjajàto hutvà àha: pabbajàmi deva maü pabbàjetvà tumhe sàsane dàyàdo hothà 'ti. tena ca samayena ràjadhãtà Saüghamittà pi tasmiü yeva ñhàne ñhità hoti. tassà ca sàmiko Aggibrahmà nàma kumàro uparàjena Tissakumàrena saddhiü pabbajito hoti. ràjà taü disvà àha: tvam pi amma pabbajituü sakkhissasãti. sàdhu tàta sakkomãti. ràjà puttànaü manaü labhitvà pahaññhacitto bhikkhusaüghaü etad avoca: bhante ime dàrake pabbàjetvà maü sàsane dàyàdaü karothà 'ti. aügho ra¤¤o vacanaü sampañicchitvà kumàraü Mogga- liputtatissattherena upajjhàyena Mahàdevattherena ca àcariyena pabbàjesi, Majjhantikattherena àcariyena upasampàdesi. tadà kira kumàro paripuõõavãsativasso va hoti. So tasmiü yeva upasampadàsãmàmaõóale saha pañisambhidàhi arahattaü pàpuõi. Saüghamittàya pi ràjadhãtàya àcariyà âpàlittherã nàma upajjhàyà pana Dhammapàlittherã nàma ahosi. #<[page 052]># %<52 Samantapàsàdikà>% tadà Saüghamittà aññhàrasa vassàni hoti. taü pabbajitamattaü tasmiü yeva sãmàmaõóale sikkhàya patiññhàpesuü. ubhinnaü pabbajitakàle ràjà chavassàbhiseko hoti. atha Mihindatthero upasampannakàlato pabhuti attano upajjhàyass' eva santike dhamma¤ ca vinaya¤ ca pariyàpuõanto dve pi saügãtiyo àråëhaü tipiñakasaügahãtaü saññhakathaü sabbattheravàdaü tiõõaü vassànaü abbhantare uggahetvà attano upajjhàyassa antevàsikànaü sahassamattànaü bhikkhånaü pàmokkho ahosi. tadà Asoko dhammaràjà navavassàbhiseko hoti. ra¤¤o pana aññhavassàbhisekakàle yeva Kontiputtatissatthero vyàdhipañikammatthaü bhikkhàcàravattena àhiõóanto pasatamattaü sappiü alabhitvà vyàdhibalena parikkhãõàyusaükhàro bhikkhusaüghaü appamàdena ovaditvà àkàse pallaïkena nisãditvà tejodhàtuü samàpajjitvà parinibbàyi. ràjà taü pavattiü sutvà therassa sakkàraü katvà, mayi nàma rajjaü kàrente evaü bhikkhånaü paccayà dullabhà ti naïgarassa catusu dvàresu pokkharaõiyo kàràpetvà bhesajjassa påràpetvà dàpesi. tena kira samayena Pàñaliputtassa catusu dvàresu cattàri satasahassàni, sabhàyaü satasahassan ti divase divase pa¤casatasahassàni ra¤¤o uppajjanti, tato ràjà Nigrodhattherassa devasikaü satasahassaü vissajjesi, buddhassa tiye gandhamàlàdãhi påjanatthàya satasahassaü, dhammassa satasahassaü, taü dhammadharànaü bahussutànaü catupaccayatthàya upanãyati, saüghassa satasahassaü, catusu dvàresu bhesajjatthàya satasahassaü. evaü sàsane uëàro làbhasakkàro nibbatti. #<[page 053]># %< Introduction 53>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ titthiyà parihãnalàbhasakkàrà antamaso ghàsacchàdanam pi alabhantà làbhasakkàraü patthayamànà sàsane pabbajitvà sakàni sakàni diññhigatàni ayaü dhammo ayaü vinayo ti dãpenti. pabbajjaü alabhamànàpi sayam eva muõóetvà kàsàyàni vatthàni acchàdetvà vihàresu vicarantà uposatham pi pavàraõam pi saüghakammam pi gaõakammam pi pavisanti. bhikkhå tehi saddhiü uposatham na karonti. tadà Moggaliputtatissatthero, uppannaü dàni idaü adhikaraõaü, taü na cirass' eva kakkhalaü bhavissati, na kho pan' etaü sakkà imesaü majjhe vasantena våpasametun ti Mahindattherassa gaõaü niyyàdetvà attano phàsukavihàrena viharitukàmo Ahogaïgàpabbataü agamàsi. te pi kho titthiyà bhikkhusaüghena dhammena vinayena satthusàsanena niggayhamànàpi dhammavinayànulomàya pañipattiyà asandhahantà anekaråpaü sàsanassa abbuda¤ ca mala¤ ca kaõñaka¤ ca samuññhàpesuü. keci aggiü paricaranti, keci pa¤càtape tappanti, keci àdiccaü anuparivattanti, keci dhamma¤ ca vinaya¤ ca vobhindissàmà 'ti paggaõhiüsu. tadà bhikkhusaügho na tehi saddhiü uposathaü và pavàraõaü và àkàsi. Asokàrame satta vassàni uposatho upacchijji. ra¤¤o pi etam atthaü àrocesuü. ràjà ekaü amaccaü àõàpesi, vihàraü gantvà adhikaraõaü våpasametvà uposathaü kàràpehãti. amacco ràjànaü pañipucchituü avisahanto a¤¤e amacce upasaükamitvà àha: ràjà maü vihàraü gantvà adhikaraõaü våpasametvà uposathaü kàràpehãti pahiõi. kathan nu kho adhikaraõaü våpasamatãti. te àhaüsu: #<[page 054]># %<54 Samantapàsàdikà>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ mayaü evaü sallakkhema: yathà nàma paccantaü våpasamentà core ghàtenti evam evaü ye uposathaü na karonti te màràpetukàmo ràjà bhavissatãti. atha so amacco vihàram gantvà bhikkhusaüghaü sannipàtetvà àha: ahaü ra¤¤à, uposathaü kàràpehãti pesito, karotha dàni bhante uposathan ti. bhikkhå: na mayaü titthiyehi saddhiü uposathaü karomà 'ti àhaüsu. amacco theràsanato paññhàya asinà sãsàni pàtetuü àraddho. addasà kho Tissatthero taü amaccaü tathà vippañipannaü. Tissatthero nàma na yo và so và, ra¤¤o ekamàtiko bhàtà Tissakumàro nàma. taü kira ràjà pattàbhiseko oparajje ñhapesi, so ekadivasaü vanacàraü gato addasa mahantaü migasaüghaü cittàya kãëikàya kãëantaü. disvà tassa etad ahosi: ime tàva tiõabhakkhà migà evaü kãëanti, ime pana samaõà ràjakule paõãtàni bhojanàni bhu¤jitvà mudukàsu seyyàsu sayamànà kãva nàma kãëikaü na kãëissantãti. so tato àgantvà imaü attano vitakkaü ra¤¤o àrocesi. ràjà: aññhàne kukkuccàyitaü kumàrena, handa naü evaü sa¤¤àpessàmãti ekadivasaü kenaci kàraõena kuddho viya hutvà, ehi sattadivase rajjaü sampañiccha, tato taü ghàtessamãti maraõabhayena tajjetvà tam atthaü sa¤¤àpesi. so kira kumàro, sattame maü divase màressantãti na cittaråpaü nahàyi, na bhu¤ji, na supi, ativiya låkhasarãro ahosi. tato naü ràjà pucchi: kissa tvaü evaråpo jàto ti. maraõabhayena devà 'ti. are tvaü nàma paricchinnamaraõaü sampassamàno vissattho na kãëasi, #<[page 055]># %< Introduction 55>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ bhikkhå assàsapassàsupanibaddhaü maraõaü pekkhamànà kathaü kãëissantãti. tato pabhuti kumàro sàsane pasãdi. so puna ekadivasaü migavaü nikkhamitvà ara¤¤e anuvicaramàno addasa Yonakamahàdhammarakkhitattheraü a¤¤atarena hatthinàgena sàlasàkhaü gahetvà vãjayamànaü nisinnaü. disvà pàmujjajàto cintesi: kadà nu kho aham pi ayaü mahatthero viya pabbajeyyaü. siyà nu kho so divaso ti. thero tassa ajjhàsayaü viditvà tassa passantass' eva àkàse uppatitvà Asokàràme pokkharaõiyà udakathale ñhatvà cãvara¤ ca uttaràsaïga¤ ca àkàse laggetvà nahàyituü àraddho, kumàro therassànubhàvaü disvà ativiya pasanno, ajj' eva pabbajissàmãti nivattitvà ra¤¤o àrocesi: pabbajissàm' ahaü devà 'ti. ràjà anekappakàram yàcitvà tam nivattetum asakkonto Asokàràmagamanãyaü maggaü alaïkàràpetvà kumàraü chaõavesaü gàhàpetvà alaïkatàya senàya parivàràpetvà vihàraü nesi. yuvaràjà kira pabbajissatãti sutvà bahubhikkhå pattacãvaràni pañiyàdesum, kumàro padhànagharaü gantvà Mahàdhammarakkhitattherass' eva santike pabbaji saddhiü purisasatasahassena. kumàrassa pana anupabbajitànaü gaõanaparicchedo n' atthi. kumàro ra¤¤o catuvassàbhisekakàle pabbajito. ath' a¤¤o pi ra¤¤o bhàgineyyo Saüghamittàya sàmiko Aggibrahmà nàma kumàro atthi. Saüghamittà tassa ekam eva puttaü vijàyi. #<[page 056]># %<56 Samantapàsàdikà>% so pi, yuvaràjà pabbajito ti sutvà ràjànaü upasaükamitvà, aham pi deva pabbajissàmãti yàci. pabbaja tàtà 'ti ca ra¤¤à anu¤¤àto taü divasam eva pabbaji. evam anupabbajitauëàravibhavena khattiyajàtena ra¤¤o kaniññhabhàtà Tissatthero ti vi¤¤eyyo. so taü amaccaü tathà vippañipannaü disvà cintesi: na ràjà there màretum pahiõeyya, addhà imass' ev' etaü amaccassa duggahãtaü bhavissatãti gantvà sayaü tassa àsanne àsane nisãdi. so theraü sa¤jànitvà satthaü nipàtetuü avisahanto gantvà ra¤¤o àrocesi: ahaü deva uposathaü kàtuü anicchantànaü ettakànaü nàma bhikkhånaü sãsàni pàtesiü, atha ayyassa Tissattherassa pañipàñi sampattà, kinti karomãti. ràjà sutvà 'va: are kiü pana tvaü mayà bhikkhå ghàtetuü pesito ti, tàvad ev' assa sarãre uppannaóàho hutvà vihàraü gantvà there bhikkhå pucchi: ayaü bhante amacco mayà anàõatto va evaü akàsi. kassa nu kho iminà pàpena bhavitabban ti. ekacce therà ayaü tava vacanena akàsi, tuyh' etaü pàpan ti àhaüsu. ekacce ubhinnam pi vo etaü pàpan ti àhaüsu. ekacce evam àhaüsu: kim pana te mahàràja atthi cittaü, ayaü gantvà bhikkhå ghàtetå 'ti. n' atthi bhante kusalàdhippàyo ahaü pesesiü, samaggo bhikkhusaügho uposathaü karotå 'ti. sace tvaü kusalàdhippàyo, n' atthi tuyhaü pàpaü, amaccass' ev' etaü pàpan ti. ràjà dveëhakajàto àha: atthi nu kho bhante koci bhikkhu mam' etaü dveëhakaü chinditvà sàsanaü paggahetuü samattho ti. atthi mahàràja Moggaliputtatissatthero nàma, #<[page 057]># %< Introduction 57>% so te imaü dveëhakaü chinditvà sàsanaü paggaõhituü samattho ti. ràjà tadah' eva cattàro dhammakathike ekekaü bhikkhusahassaparivàraü cattàro ca amacce ekekaü purisasahassaparivàraü, theraü gaõhitvà àgacchathà 'ti, pesesi. te gantvà, ràjà pakkosatãti àhaüsu. thero nàga¤chi, dutiyam pi kho ràjà aññha dhammakathike aññha ca amacce sahassasahassaparivàre yeva pesesi, ràjà bhante pakkosatãti vatvà gaõhitvà 'va àgacchathà 'ti. te tath' eva àhaüsu. dutiyam pi thero nàga¤chi. ràjà there pucchi: ahaü bhante dvikkhattuü pahiõiü, kasmà thero nàgacchatãti. ràjà pakkosatãti vuttattà mahàràja nàgacchatãti, evaü pana vutte àgaccheyya: sàsanaü bhante osãdati, amhàkaü sàsanaü paggaõhanatthàya sahàyakà hothà ti. atha ràjà tathà vatvà soëasa dhammakathike soëasa ca amacce sahassasahassaparivàre pesesi. bhikkhå ca pañipucchi: mahallako nu kho bhante thero daharo nu kho 'ti. mahallako mahàràjà 'ti. vayhaü và sivikaü và abhiråhissati bhante 'ti. nàbhiråhissati mahàràjà 'ti. kuhiü bhante thero vasatãti. upari-Gaïgàya mahàràjà 'ti. ràjà àha: tena hi bhaõe nàvàsaüghàñaü bandhitvà tattha theraü nisãdàpetvà dvãsu ca tãresu àrakkhaü saüvidhàya theraü ànethà 'ti. bhikkhå ca amaccà ca therassa santikaü gantvà ra¤¤o sàsanaü àrocesuü. thero sutvà, ayaü kho ahaü målato paññhàya sàsanaü paggaõhissàmãti pabbajito 'mhi, ayaü dàni me so kàlo anuppatto ti cammakhaõóaü gaõhitvà 'va uññhahi. atha' thero sve Pàñaliputtaü sampàpuõissatãti rattibhàge ràjà supinaü addasa. #<[page 058]># %<58 Samantapàsàdikà>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ evaråpo supino ahosi: sabbaseto hatthinàgo àgantvà ràjànaü sãsato paññhàya paràmasitvà dakkhiõahatthe aggahesi. punadivase ràjà supinajjhàyake pucchi: mayà evaråpo supino diññho, kim me bhavissatãti. eko taü mahàràja samaõanàgo dakkhiõahatthe gaõhissatãti. atha ràjà tàvad eva, thero àgato ti sutvà Gaïgàtãraü gantvà nadiü otaritvà abbhuggacchanto jànumatte udake theraü sampàpuõitvà therassa nàvàto otarantassa hatthaü adàsi. thero ràjànaü dakkhiõahatthe aggahesi. taü disvà asiggàhà therassa sãsaü pàtessàmà 'ti kosito asiü abbàhiüsu. kasmà, etaü kira càrittaü ràjakulesu yo ràjànaü hatthe gaõhàti tassa asinà sãsaü pàtetabban ti. ràjà chàyaü yeva disvà àha: pubbe pi ahaü bhikkhåsu viruddhakàraõà assàsaü na vindàmi, mà kho there virajjhitthà 'ti. thero pana kasmà ràjànaü hatthe aggahesãti. yasmà ra¤¤à pa¤haü pucchanatthàya pakkosàpito, tasmà antevàsiko me ayan ti aggahesi. ràjà theraü attano uyyànaü netvà bàhirato tikkhattuü parivàràpetvà àrakkhaü ñhapetvà sayam eva therassa pàde dhovitvà telena makkhetvà therassa santike nisãditvà, pañibalo nu kho thero mama kaïkhaü chiïditvà uppannaü adhikaraõaü våpasametvà sàsanaü paggaõhitun ti vãmaüsanatthàya, ahaü bhante ekaü pàñihàriyaü daññhukàmo 'ti àha. kataraü pàñihàriyaü daññhukàmo 'si maharàjà 'ti. pañhavikampanaü bhante 'ti. sakalapañhavikampanaü daññhukàmo 'si mahàràja padesapañhavikampanan ti. kataraü pan' ettha bhante dukkaran ti. kin nu kho mahàràja kaüsapàtiyà udakapuõõàya sabbaü udakaü kampetuü dukkaraü udàhu upaóóhan ti. upaóóhaü bhante ti. evam eva kho mahàràja padesapañhavikampanaü dukkaran ti. tena hi bhante padesapañhavi kampanaü passissàmà 'ti. #<[page 059]># %< Introduction 59>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tena hi mahàràja samantato yojane yojane puratthimàya disàya ekena cakkena sãmaü akkamitvà ratho tiññhatu, dakkhiõàya disàya dvãhi pàdehi sãmaü akkamitvà asso tiñatu, pacchimàya disàya ekena pàdena sãmaü akkamitvà puriso tiññhatu, uttaràya disàya upaóóhabhàgena sãmaü akkamitvà ekà udakapàtã tiññhatå 'ti. ràjà tathà kàràpesi. thero abhi¤¤àpàdakaü catutthajjhàõaü samàpajjitvà vuññhàya, ràjà passatå' ti yojanappamàõaü pañhavicalanaü adhiññhahi. puratthimàya disàya rathassa anto sãmàya ñhito 'va cakkapàdo cali, itaro na cali, evaü dakkhiõapacchimadisàsu assapurisànaü anto sãmàya ñhitapàdà eva caliüsu upaóóhupaóóhaü sarãra¤ ca, uttaràya disàya udakapàtiyàpi anto sãmàya ñhitaü upaóóhabhàgañhitam eva udakaü cali, avasesaü niccalam ahosãti. ràjà taü pàñihàriyaü disvà, sakkhissati dàni thero sàsanaü paggaõhitun ti niññhaü gantvà attano kukkuccaü pucchi: ahaü bhante ekaccaü amaccaü, vihàraü gantvà adhikaraõaü våpasametvà uposathaü kàrehãti pahiõiü, so vihàraü gantvà ettake bhikkhå jãvità voropesi. etaü pàpaü kassa hotãti. kim pana te mahàràja atthi cittaü, ayaü vihàraü gantvà bhikkhå ghàtetå'ti. n' atthi bhante. sace te mahàràja n' atthi evaråpaü cittaü, n' atthi tuyhaü pàpan ti. atha thero ràjànaü etam atthaü iminà suttena sa¤¤àpesi: cetanàhaü bhikkhave kammaü vadàmi, cetayitvà kammaü karoti kàyena vàcà manasà 'ti. tam eva atthaü pidãpetuü Tittirajàtakaü àhari: #<[page 060]># %<60 Samantapàsàdikà>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ atãte mahàràja dãpakatittiro tàpasaü pucchi: ¤àtako no nisinno 'ti bahu àgacchati jano, pañiccakammaü phusati, tasmiü me saïkati mano 'ti. tàpaso àha: atthi pana te cittaü mama saddena ca råpadassanena ca àgantvà ete pakkhino bajjhantu và ha¤¤antu và ti. n' atthi bhante ti tittiro àha. tato naü tàpaso pa¤¤àpesi: sace te n' atthi cittaü, n' atthi pàpaü, cetayantam eva hi kammaü phusati nàcetayantaü. na pañiccakammaü phusati mano ce na ppadussati, appossukkassa bhadrassa na pàpam upalimpatãti. evaü thero ràjànaü sa¤¤àpetvà tatth' eva ràjuyyàne satta divasàni vasanto ràjànaü samayaü uggaõhàpesi. ràjà sattame divase Asokàràme bhikkhusaüghaü sannipàtàpetvà sàõipàkàraü parikkhipàpetvà sàõipàkàrantare nisinno ekaladdhike ekaladdhike bhikkhå ekato ekato kàretvà ekamekaü bhikkhusamåhaü pakkosàpetvà pucchi: kiüvàdã sammàsambuddho ti. tato sassatavàdino sassatavàdãti àhaüsu, ekaccasassatikà antànantikà amaràvikkhepikà adhiccasamuppattikà sa¤¤ãvàdà asa¤¤ãvàdà nevasa¤¤ãnàsa¤¤ãvàdà ucchedavàdà diññhadhammanibbànavàdà ti àhaüsu. #<[page 061]># %< Introduction 61>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ràjà pañhamam eva samayassa uggahitattà, na ime bhikkhå a¤¤atitthiyà ime ti ¤atvà tesaü setakàni vat thàni datvà upapabbàjesi. te sabbe pi saññhisahassà ahesuü. ath' a¤¤e bhikkhå pakkosàpetvà pucchi: kiüvàdã bhante sammàsambuddho ti. vibhajjavàdã mahàràjà 'ti. evaü vutte ràjà theraü pucchi: vibhajjavàdã bhante sammàsambuddho ti. àma mahàràjà 'ti. tato ràjà: suddhaü dàni bhante sàsanaü, karotu bhikkhusaügho uposathan ti àrakkhaü datvà naïgaraü pàvisi. samaggo saügho sannipativà uposathaü akàsi. tasmiü sannipàte saññhi bhikkhusatasahassàni ahesuü. tasmiü samàgame Moggaliputtatissatthero parappavàdaü maddamàno Kathàvatthuppakaraõaü abhàsi. tato saññhisatasahassasaükheyyesu bhikkhåsu uccinitvà tipiñakapariyattidharànaü pabhinnapañisambhidànaü tevijjàdibhedànaü bhikkhånaü sahassam ekaü gahetvà yathà Mahàkassapatthero ca Kàkaõóakaputto Yasatthero ca dhamma¤ ca vinaya¤ ca saügàyiüsu, evam eva dhamma¤ ca vinaya¤ ca saügàyanto sabbaü sàsanamalaü visodhetvà tatiyasaügãtiü akàsi. saügãtipariyosàne anekappakàraü pañhavi akampittha. ayaü saügãti navahi màsehi niññhità yà loke katà bhikkhusahassena tasmà sahassikà ti ca purimà dve upàdàya tatiyà 'ti ca vuccatãti, ayaü tatiyasaügãti. ettàvatà ca kenàbhatan ti etassa pa¤hassa vissajjanatthaü yad avocumha: Jambudãpe tàva Upàlittheraü àdiü katvà àcariyaparamparàya yàva tatiyasaügãti tàva àbtaü, #<[page 062]># %<62 Samantapàsàdikà>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tatràyaü àcariyaparamparà: Upàli Dàsako c' eva Sonako Siggavo tathà, Tisso Moggaliputto ca pa¤c' ete vijitàvino, paramparàya vinayaü dãpe Jambusirivhaye acchijjamànaü ànesuü tatiyo yàva saügaho 'ti, tass'attho ettàvatà pakàsito hoti. tatiyasaügahato pana uddhaü imaü dãpaü Mahindàdãhi àbhataü, Mahindato uggahetvà ka¤ci kàlaü Ariññhattheràdãhi àbhataü, tato yàva ajjatanà tesaü yeva antevàsikaparamparàbhåtàya àcariyaparamparàya àbhatan ti veditabbaü. yathàhu poràõà: [tato Mahindo Iññhiyo Uttiyo Sambalo pi ca, Bhaddanàmo ca paõóito;] ete nàgà mahàpa¤¤à Jambudãpà idhàgatà: vinayaü te vàcayiüsu piñakaü Taübapaõõiyà. nikàye pa¤ca vàcesuü satta c' eva pakàraõe. tato Ariññho medhàvã Tissadatto ca paõóito [visàrado Kàlasumano thero ca Dãghanàmako, Dãghasumano ca paõóito. punar eva Kàlasumano Nàgatthero ca Buddharakkhito,] Tissatthero ca medhàvã Devatthero ca paõóito. punar eva Sumano medhàvã vinaye ca visàrado, bahussuto Cålanàgo gajo 'va duppadhaüsiyo. #<[page 063]># %< Introduction 63>% Dhammapàlinàmo ca Rohaõe sàdhupåjito, tassa sisso mahàpa¤¤o Khemanàmo tipeñako. dãpe tàrakaràjà 'va pa¤¤àya atirocatha, Upatisso ca medhàvã Phussadevo mahàkathi. punar eva Sumano medhàvã Phussanàmo bahussuto, mahàkathi Mahàsãvo piñake sabbattha kovido. punar eva Upàli medhàvã vinaye ca visàrado, Mahànàgo mahàpa¤¤o saddhammavaüsakovido. punar eva Sahayo medhàvã piñake sabbattha kovido, Tissatthero ca medhàvã vinaye ca visàrado. tassa sisso mahàpa¤¤o Pupphanàmo bahussuto, sàsanaü anurakkhanto Jambudãpe patiññhito. Cålàbhayo ca medhàvã vinaye ca visàrado, Tissatthero ca medhàvã saddhammavaüsakovido. Cåladevo ca medhàvã vinaye ca visàrado, Sãvatthero ca medhàvã vinaye sabbattha kovido, ete nàgà mahàpa¤¤à vinaya¤¤å maggakovidà, vinayaü dãpe pakàsesuü piñakaü Tambapaõõiyà 'ti. tatràyaü ànupubbikathà: Moggaliputtatissatthero kira imaü tatiyaü dhammasaügãtiü katvà evam cintesi: kattha nu kho anàgate sàsanaü suppatiññhitaü bhaveyyà 'ti. ath' assa upaparikkhato etad ahosi: paccantimesu kho janapadesu suppatiññhitaü bhavissatãti. so tesaü tesaü bhikkhånaü bhàraü katvà te te bhikkhå tattha tattha pesesi. Majjhantikattheraü Kasmãragandhàraraññhaü pesesi, tvaü etaü raññhaü gantvà ettha sàsanaü patiññhàpehãti. Mahàdevattheraü tath' eva vatvà Mahisakamaõóalaü pesesi, Rakkhitattheraü Vanavàsiü, Yonakadhammarakkhitattheraü Aparantakaü, #<[page 064]># %<64 Samantapàsàdikà>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ Mahàdhammarakkhitattheraü Mahàraññhaü, Mahàrakkhitattheraü Yonakalokaü, Majjhimattheraü Himavantapadesabhàgaü, Sonakatthera¤ ca Uttaratthera¤ ca Suvaõõabhåmiü, attano saddhivihàrikaü Mahindattheraü Iddhiyattherena Uttiyattherena Sambalattherena Bhaddasàlattherena ca saddhiü Tambapaõõidãpaü pesesi, tumhe Tambapaõõidãpaü gantvà ettha sàsanaü patiññhàpethà 'ti. sabbe pi taü taü disàbhàgaü gacchantà attapa¤camà agamaüsu, paccantimesu janapadesu pa¤cavaggo gaõo alaü upasampadakammàyà 'ti ma¤¤amànà. ena kho pana samayena Kasmãragandhàraraññhe sassapàkasamaye Aravàlo nàma nàgaràjà karakavassaü nàma vassaü vassàpetvà sassaü haràpetvà mahàsamuddaü pàpesi. Majjhantikatthero Pàñaliputtato vehàsaü abbhuggantvà Himavati Aravàladahassa upari otaritvà Aravàladahapiññhiyaü caïkamati pi tiññhati pi nisãdati pi seyyam pi kappeti. nàïgamàõavakà disvà Aravàlassa nàïgaràjassa àrocesuü: mahàràja eko chinnabhinnapañadharo bhaõóukàsàvavasano amhàkaü udakaü dåsetãti. õàïgaràjà tàvad eva kodhàbhibhåto nikkhamitvà theraü disvà makkhaü asahamàno antalikkhe anekàni bhiüsanakàni nimmini, tato tato bhusaü vàtà vàyanti, rukkhà bhijjanti, pabbatakåñàni patanti, meghà gajjanti, vijjullatà niccharanti, asaniyo phalanti, bhinnaü viya gaganaü udakaü paggharati, bhayànakaråpà nàgakumàrà sannipatanti, #<[page 065]># %< Introduction 65>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ sayam pi dhåmayati pajjalati paharaõavuññhiyo vissajjeti, ko ayaü muõóako chinnabhinnapañadharo ti àdãhi pharusavacanehi theraü santajjesi, etha gaõhatha bandhatha niddhamatha imaü samaõan ti nàgabalam àõàpesi. thero sabban taü bhiüsanakaü attano iddhibalena pañibàhitvà nàgaràjànaü àha: sadevako pi ce loko àgantvà tàsayeyya maü na me pañibalo assa janetuü bhayabheravaü. sace pi tvaü mahiü sabbaü sasamuddaü sapabbataü ukkhipitvà mahànàga khipeyyàsi mam' åpari. n' eva me sakkuõeyyàsi janetuü bhayabheravaü. a¤¤adatthu tav' assa vighàto uragàdhipà 'ti. evaü vutte nàgaràjà vihatànubhàvo nipphalavàyàmo dukkhã dummano ahosi. taü thero taükhaõànuråpàya dhammiyà kathàya sandassetvà samàdapetvà samuttejetvà sampahaüsetvà tãsu saraõesu ca pa¤casu ca sãlesu patiññhàpesi saddhiü caturàsãtiyà nàgasahassehi. a¤¤e pi bahå Himavantavàsino yakkhà ca gandhabbakumbhaõóà ca therassa dhammakathaü sutvà saraõesu ca sãlesu ca pañiññhahiüsu, Pa¤cako pi yakkho saddhiü bhariyàya yakkhiniyà pa¤cahi ca puttasatehi pañhame phale patiññhito. atha àyasmà Majjhantikatthero sabbe pi nàgayakkharakkhase àmantetvà evaü àha: mà dàni kodhaü janayittha ito uddhaü yathà pure, sassaghàta¤ ca mà kattha sukhakàmà hi pàõino; karotha mettaü sattesu, vasantu manujà sukhan ti. #<[page 066]># %<66 Samantapàsàdikà>% te sabbe sàdhu bhante ti therassa pañissutvà yathànusiññhaü pañipajjiüsu. taü divasam eva ca nàgaràjassa påjàsamayo hoti. atha nàgaràjà attano ratanamayaü pallaïkaü àharàpetvà therassa pa¤¤àpesi. nisãdi thero pallaïke, nàgaràjàpi theraü vãjayamàno samãpe aññhàsi. tasmiü khaõe Kasmãragandhàraññhavàsino àgataü theraü disvà, amhàkaü nàgaràjato pi thero mahiddhikataro ti theram eva vanditvà nisinnà. thero tesaü âsivisopamasuttantaü kathesi. suttapariyosàne asãtiyà pàõasahassànaü dhammàbhisamayo ahosi, kulasatasahassaü pabbaji, tato pabhuti ca Kasmãragandhàrà yàva ajjatanà kàsàvapajjotà isivàtaparivàtà eva. gantvà Kasmãragandhàraü isi Majjhantiko tadà ruññhaü nàgaü pasàdetvà mocesi bandhanà bahå ti. Mahàdevatthero pi Mahiüsakamaõóalaü gantvà Devadåtasuttaü kathesi, suttapariyosàne cattàlãsapàõasahassàni dhammacakkhuü pañilabhiüsu, cattàlãsaü yeva pàõasahassàni pabbajiüsu. [gantvàna raññhaü Mahisaü Mahàdevo mahiddhiko, codetvà Devadåtehi mocesi bandhanà bahå ti.] Rakkhitatthero ca Vanavàsiü gantvà àkàse ñhañvà Anamataggapariyàyakathàya Vanavàsike pasàdesi, kathàpariyosàne pana saññhisahassànaü dhammàbhisamayo ahosi, #<[page 067]># %< Introduction 67>% sattatiüsasahassamattà pabbajiüsu, pa¤cavihàrasatàni patiññhahiüsu. evaü so tattha sàsanaü patiññhàpesi. gantvàna Rakkhitatthero Vanavàsiü mahiddhiko antalikkhe ñhito tattha desesi Anamataggiyan ti. Yonakadhammarakkhitatthero pi Aparantakaü gantvà Aggikkhandhåpamasuttantakathàya Aparantake pasàdetvà sattatimsapàõasahassàni dhammàmatam pàyesi. khattiyakulato yeva purisasahassaü pabbajiüsu samadhikàni cha itthisahassàni. evaü so tattha sàsanaü patiññhàpesi. Aparantaü vigàhitvà Yonako Dhammarakkhito Aggikkhandhåpamen' ettha pasàdesi jane bahå ti. Mahàdhammarakkhitatthero pana Mahàraññhaü gantvà Mahànàradakassapajàtakakathàya Mahàraññhake pasàdetvà caturàsãtipàõasahassàni maggaphalesu patiññhàpesi, terasa sahassàni pabbajiüsu. evaü so tattha sàsanaü patiññhàpesi. Mahàraññhaü isi gantvà so Mahàdhammarakkhito jàtakaü kathayitvàna pasàdesi mahàjanan ti. Mahàrakkhitatthero pi Yonakaraññhaü gantvà Kàlakàràmasuttantakathàya Yonakalokaü pasàdetvà sattatiüsasahassàdhikassa pàõasatasahassassa maggaphalàlaükàraü adàsi, santike c' assa dasasahassà pabbajiüsu. evaü so pi tattha sàsanaü patiññhàpesi. Yonakaraññhaü tadà gantvà so Mahàrakkhito isi Kàlakàràmasuttena te pasàdesi Yonake ti. #<[page 068]># %<68 Samantapàsàdikà>% Majjhimatthero pana Kassapagottattherena Alakadevattherena Dundubhissarattherena Sahadevattherena ca saddhim Himavantapadesabhàgaü gantvà Dhammacakkappavattanasuttantakathàya taü desaü pasàdetvà asãtipàõakoñiyo maggaphalaratanàni pañilàbhesi. pa¤ca pi c' ete therà pa¤caraññhàni pasàdesuü, ekamekassa santike satasahassamattà pabbajiüsu. evaü te tattha sàsaõaü pañiññhàpesuü. gantvàna Majjhimatthero Himavantaü pasàdayi yakkhasenaü pakàsento Dhammacakkappavattanan ti. Sonakatthero pi saddhiü Uttarattherena Suvaõõabhåmiü agamàsi. tena ca samayena tattha ekà rakkhasã samuddato nikkhamitvà ràjakule jàte jàte dàrake khàdati. taü divasam eva ràjakule eko dàrako jàto hoti. manussà theraü disvà, rakkhasànaü sahàyako eso ti ma¤¤amànà àvudhàni gahetvà theraü pariharitukàmà gacchanti. thero kiü tumhe àvudhahatthà àgacchathà'ti àha. te àhaüsu: ràjakule jàte jàte dàrake rakkhasà khàdanti, tesaü tumhe sahàyakà ti. thero, na mayaü rakkhasànaü sahàyakà, samaõà nàma mayaü viratà pàõàtipàtà --pe-- viratà majjapànà ekabhattikà sãlavanto kalyàõadhammà ti àha. tasmiü yeva ca khaõe sà rakkhasã saparivàrà samuddato nikkhami, ràjakule dàrako jàto taü khàdissàmãti. manussà taü disvà, esà bhante rakkhasã àgacchatãtibhãtà viraviüsu. thero rakkhasehi diguõe attabhàve nimminitvà tehi attabhàvehi taü rakkhasiü saparisaü majjhe katvà ubhosu passesu parikkhipi. #<[page 069]># %< Introduction 69>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tassà saparisàya etad ahosi: addhà imehi imaü ñhànaü laddhaü bhavissati, mayaü pana imesaü bhakkhà bhavissàmà 'ti, sabbarakkhasà vegena palàyiüsu. thero pi te yàva adassanaü tàva palàpetvà dãpassa samantato rakkhaü ñhapesi. tasmi¤ ca samaye sannipatitaü mahàjanakàyaü Brahmajàlasuttantakathàya pasàdetvà saraõesu ca sãlesu ca patiññhàpesi. sisahassànaü pan' ettha dhammàbhisamayo ahosi, kuladàrakànaü aóóhuóóhàni sahassàni pabbajiüsu, kuladhãtànaü diyaóóhasahassaü. evaü so tattha sàsanaü patiññhàpesi. tato pabhuti ràjakule jàtadàrakàõaü Sonuttaranàmam eva karonti. Suvaõõabhåmiü gantvàna Sonuttarà mahiddhikà pisàce niddhamitvàna Brahmajàlaü adesayun ti. Mahindatthero pana, Tambapaõõidãpaü gantvà sàsanaü patiññhàpehãti upajjhàyena ca bhikkhusaüghena ca ajjhiññho cintesi: kàlo nu kho me Tambapaõõidãpaü gantuü no ti. ath' assa vãmaüsato, na tàva kàlo ti ahosi. kiü pan' assa disvà etad ahosi. Muñasãvara¤¤o mahallakabhàvaü. tato cintesi: ayaü ràjà mahallako, na sakkà imaü gaõhitvà sàsanaü paggahetuü, idàni pan' assa putto Devànampiyatisso rajjaü kàressati taü gaõhitvà sakkà bhavissati sàsanaü paggahetuü. handa yàva so samayo àgacchati tàva ¤àtake olokema, puna dàni mayaü imaü janapadaü àgaccheyyàma và na và ti. so evaü cintetvà upajjhàya¤ ca bhikkhusaügha¤ ca vanditvà Asokàràmato nikkhamma tehi Iddhiyàdãhi catåhi therehi Saüghamittàya puttena Sumanasàmaõerena Bhaõóukena ca upàsakena saddhiü Ràjagahanagaraparivattakena Dakkhiõagirijanapade càrikaü caramàno ¤àtake olokento cha màse atikkàmesi. #<[page 070]># %<70 Samantapàsàdikà>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ athànupubbena màtu nivesanaññhànaü Vedisanagaraü nàma sampatto. Asoko kira kumàrakàle janapadaü labhitvà Ujjeniü gacchanto Vedisanagaraü patvà Devaseññhissa dhãtaraü aggahesi. sà taü divasam eva gabbhaü gaõhitvà Ujjeniyaü Mahindakumàraü vijàyi. kumàrassa cuddasavassakàle ràjà abhisekaü pàpuõi. sà tassa màtà tena samayena ¤àtighare vasati. tena vuttaü: anupubbena màtu nivesanaññhànaü Vedisanagaraü nàma sampatto ti. sampatta¤ ca pana theraü disvà theramàtà Devã pàde sirasà vanditvà bhikkhaü datvà theraü attano kataü Vedisagirimahàvihàraü nàma àropesi. thero tasmiü vihàre nisinno cintesi: amhàkaü idha kattabbakiccaü niññhitaü, samayo nu kho idàni Laïkàdãpaü gantun ti. tato cintesi: anubhavatu tàva me pitarà pesitaü abhisekaü Devànampiyatisso ratanattayaguõa¤ ca suõàtu chaõattha¤ ca nagarato nikkhamitvà Missakapabbataü abhiråhatu, tadà taü tattha dakkhissàmà 'ti. athàparam ekamàsaü tatth' eva saükappesi. màsàtikkamena ca jeññhamålamàsapuõõamàyaü uposathadivase sannipatità sabbe pi, kàlo nu kho amhàkaü Tambapaõõidãpaü gamanàya udàhu no ti mantayiüsu. tenàhu poràõà: Mahindo nàma nàmena saüghatthero tadà ahå, Iddhiyo Vuttiyo thero Bhaddasàlo ca Sambalo; #<[page 071]># %< Introduction 71>% sàmaõero ca Sumano chaëabhi¤¤o mahiddhiko, Bhaõóuko sattamo tesaü diññhasacco upàsako: iti ete mahànàgà mantayiüsu rahogatà ti. tadà Sakko devànam Indo Mahindattheraü upasaükamitvà etad avoca: kàlakato bhante Muñasãvaràjà, idàni Devànampiyatissamahàràjà rajjaü kàreti. sammàsambuddhena ca tumhe vyàkatà: anàgate Mahindo nàma bhikkhu Tambapaõõidãpaü pasàdessatãti. tasmàt iha vo bhante kàlo dãpavaraü gamanàya, ahaü pi vo sahàyo bhavissàmãti. kasmà pana Sakko evam àha. bhagavà kir' assa bodhimåle yeva buddhacakkhunà lokaü oloketvà anàgate imassa dãpassa sampattiü disvà etaü atthaü àrocesi, tadà tvam pi sahàyo bhaveyyàsãti ca àõàpesi. tasmà evaü àha. thero tassa vacanaü sampañicchitvà attasattamo Vedisakapabbatà vehàsaü uppatitvà Anuràdhapurassa puratthimadisàya Missakapabbate patiññhahi yaü pan' etarahi Cetiyapabbato ti pi sa¤jànanti. tenàhu poràõà: Vedisagirimhi Ràjagahe vasitvà tiüsarattiyo kàlo ca gamanassà 'ti gacchàmi dãpam uttamaü. palãnà Jambudãpàto haüsaràjà va ambare evam uppatità therà nipatiüsu naguttame. purato puraseññhassa pabbate meghasannibhe patiññhahiüsu kåñamhi haüsà va nagamuddhanãti. #<[page 072]># %<72 Samantapàsàdikà>% evaü Iddhiyàdãhi saddhiü àgantvà patiññhahanto ca àyasmà Mahindatthero sammàsambuddhassa parinibbànato dvinnaü vassasatànaü upari chattiüsatime vasse imasmiü dãpe patiññhahãti veditabbaü. Ajàtasattussa hi aññhame vasse sammàsambuddho parinibbàyi. tasmiü yeva vasse Sãhakumàrassa putto Tambapaõõidãpassa àdiràjà Vijayakumàro imaü dãpam àgantvà manussavàsaü akàsi. Jambudãpe Udayabhadrassa cuddasame vasse idha Vijayo kàlam akàsi. Udayabhadrassa pa¤cadasame vasse Paõóuvàsadevo nàma imasmiü dãpe rajjaü pàpuõi. tattha Nàgadassakara¤¤o vãsatime vasse idha Paõóuvàsadevo tiüsavassàni rajjaü kàretvà kàlam akàsi. tasmiü vasse Abhayo nàma ràjakumàro imasmiü dãpe rajjaü pàpuõi. tattha Susunàgara¤¤o sattarasame vasse idha Abhayara¤¤o vãsaü vassàni paripåriüsu. atha Abhayassa vãsatime vasse Pakuõóakàbhayo nàma dàmariko rajjam aggahesi. tattha Kàlàsokassa soëasame vasse idha Pakuõóakàbhayassa sattarasa vassàni paripåriüsu. tàni heññhà ekena vassena saha aññhàrasa honti. tattha Candaguttassa cuddasame vasse idha Pakuõóakàbhayo kàlam akàsi, Muñasãvaràjà rajjaü pàpuõi. tattha Asokadhammaràjassa sattarasame vasse idha Muñasãvaràjà kàlam akàsi, Devànaüpiyatisso rajjaü pàpuõi. parinibbute ca pana sambuddhe Ajàtasattu catuvãsativassàni rajjaü kàresi, Udayabhadro ca soëasa, #<[page 073]># %< Introduction 73>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ Anuruddho ca Muõóo ca aññhàrasa, Nàgadassako catuvãsati, Susunàgo aññhàrasa, tass' eva putto Asoko aññhavãsati, Asokassa puttà dasabhàtukaràjàno dvevãsativassàni rajjaü kàresuü. tesaü pacchato nava Nandà dvevãsatiü eva, Candagutto ca catuvãsati, Bindusàro aññhavãsaü. tassàvasàne Asoko rajjaü pàpuõi. tassa pure abhisekà cattàri, abhisekato aññhàrasame vasse imasmiü dãpe Mahindatthero patiññhito. evam etena ràjavaüsànusàrena veditabbam eva tam sammàsambuddhassa parinibbànato dvinnaü vassasatànaü upari chattiüsatime vasse imasmiü dãpe patiññhahãti. tasmi¤ ca divase Tambapaõõidãpe jeññhamålanakkhattaü nàma nakkhattaü hoti. ràjà nakkhattaü ghosàpetvà chaõaü karothà 'ti amacce àõàpetvà cattàlãsapurisasahassaparivàro nagaramhà nikkhamitvà yena Missakapabbato tena pàyàsi migavaü kãëitukàmo. atha tasmiü pabbate adhivatthà ekà devatà ra¤¤o there dassessàmãti rohitamigaråpaü gahetvà avidåre tiõapaõõàni khàdamànà viya carati. ràjà disvà, ayuttaü dàni pamattaü vijjhitun ti jiyaü poñhesi. migo Ambatthalamaggaü gahetvà palàyituü àrabhi. ràjà piññhito piññhito anubandhanto Ambatthalam eva abhiråhi. migo pi therànaü avidåre antaradhàyi. Mahindatthero ràjànaü avidåre àgacchantaü disvà, mamaü yeva ràjà passatu mà itare ti adhiññhahitvà, Tissa Tissa ito ehãti àha. ràjà sutvà cintesi: imasmiü dãpe jàto man Tissà 'ti nàmaü gahetvà àlapituü samattho nàma n' atthi. #<[page 074]># %<74 Samantapàsàdikà>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ayaü pana chinnabhinnapañadharo bhaõóukàsàvavasano maü nàmena àlapati. ko nu kho ayaü bhavissati manusso và amanusso và ti. thero àha: samaõà mayaü mahàràja dhammaràjassa sàvakà tam eva anukampàya Jambudãpà idhàgatà ti. tena ca samayena Devànampiyatisso mahàràjà ca Asokadhammaràjà ca adiññhasahàyakà honti. Devànampiyatissamahàràjassa ca pu¤¤ànubhàvena Chàtakapabbatapàde ekamhi veõugumbe tisso veõuyaññhiyo rathayaññhippamàõà uppajjiüsu, ekà latàyaññhi nàma, ekà pupphayaññhi nàma, ekà sakuõayaññhi nàma. tàsu latàyaññhiyaü rajatavaõõà hoti, taü alaükaritvà uppannalatà ka¤canavaõõà khàyati. pupphayaññhiyaü pana nãlapãtalohitàvadàtakàëavaõõàni pupphàni suvibhattavaõñapattaki¤jakkhàni hutvà khàyanti, sakuõayaññhiyaü haüsakukkuñajãvajãvakàdayo sakuõà nànappakàràni catuppadàni sajãvàni viya khàyanti. vuttam pi c' etaü Dãpavaüse: Chàtapabbatapàdamhi veõuyaññhi tayo ahu: setà rajatayaññhi ca latà ka¤canasannibhà, nãlàdi yàdisaü pupphaü pupphayaññhiühi tàdisaü, sakuõà sakuõayaññhimhi saråpen' eva saõñhità ti. #<[page 075]># %< Introduction 75>% samuddato pi 'ssa muttamaõiveëuriyàdi anekavihitaratanaü uppajji. Tambapaõõiyaü aññha muttà uppajjiüsu, hayamuttà gajamuttà rathamuttà àmalakamuttà valayamuttà aïguliveñhakamuttà kakudhaphalamuttà pàkatikamuttà ti so tà yaññhiyo tà ca muttàyo a¤¤a¤ ca bahuü ratanaü Asokassa dhammara¤¤o paõõàkàratthàya pesesi. Asoko pasãditvà tassa pa¤caràjakakudhabhaõóàni pahiõi chattaü càmaraü khaggaü moliü ratanaü pàdukaü a¤¤a¤ ca abhisekatthàya bahuvidhaü paõõàkàraü, seyyath' ãdaü, saïkhaü Gaïgodakaü vaóóhamànaü vañaüsakaü bhiïkàraü nandiyàvaññaü sivikaü ka¤¤aü kañacchuü adhovimaü dussayugaü hatthapu¤chanaü haricandanaü aruõavaõõamattikaü a¤janaü harãtakaü àmalakan ti. vuttam pi c' etaü Dãpavaüse: vàlavãjani uõhãsaü chattaü khagga¤ ca pàdukaü veñhanaü sàrapàmaïgaü bhiïkàraü nandivaññakaü. sivikaü saïkhaü vañamsa¤ ca adhoviü vatthakoñikaü sovaõõapàtikàñacchuü mahagghaü hatthapu¤chaniü Anotattodakaü kàjaü uttamaü haricandanaü #<[page 076]># %<76 Samantapàsàdikà>% aruõavaõõamattika¤ ca a¤janaü nàgamàhañaü. harãtakaü àmalakaü mahaggham amatosadhaü saññhivàhasataü sàliü sugandhaü suvakàhañaü pu¤¤akammàbhinibbattaü pàhesi Asokasavhayo ti. na kevala¤ ca etaü àmisapaõõàkàraü imaü kira dhammapaõõàkàram pi pesesi: ahaü buddha¤ ca dhamma¤ ca saügha¤ ca saraõaü gato upàsakattaü vedesiü Sakyaputtassa sàsane. imesu tãsu vatthåsu uttame jinasàsane tvam pi cittaü pasàdehi saddhàsaraõam upehisãti. sv' àyam ràjà taü divasaü Asokara¤¤o pesitena abhisekena ekamàbhisitto hoti, Visàkhapuõõamàya hi 'ssa abhisekaü akaüsu. so acirasutaü taü sàsanapavattiü anussaramàno taü therassa, samaõà mayaü mahàràja dhammaràjassa sàvakà ti vacaõaü sutvà, ayyà nu kho àgatà ti tàvad eva àvudhaü nikkhipitvà ekamantaü nisãdi sammodanãyaü kathaü kathayamàno. yathàha: àvudhaü nikkhipitvàna ekamantaü upàvisi, nisajja ràjà sammodi bahuü atthåpasaühitan ti. sammodanãyaü kathaü ca kurumàne yeva tasmiü tàni pi cattàlãsapurisasahassàni àgantvà taü parivàresuü. tadà thero itare pi cha jane dassesi. ràjà disvà, ime kadà àgatà ti àha. #<[page 077]># %< Introduction 77>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ mayà saddhiü yeva mahàràjà 'ti. idàni pana Jambudãpe a¤¤e pi evaråpà samaõà santãti. santi mahàràja, etarahi Jambudãpo kàsàvapajjoto isivàtaparivàto, tasmiü. tevijjà iddhippattà ca cetopariyàyakovidà khãõàsavà arahantà bahå buddhassa sàvakà ti. bhante kena àgata 'tthà 'ti. n' eva mahàràja udakena na thalenà 'ti. ràjà àkàsena àgatà 'ti a¤¤àsi. thero atthi nu kho ra¤¤o pa¤¤àveyyattikan ti vãmaüsanatthàya àsannàmbarukkhaü àrabbha pa¤haü pucchi: kiünàmo ayaü mahàràja rukkho ti. ambarukkho nàma bhante ti. imaü pana mahàràja ambaü mu¤citvà a¤¤o ambo atthi n' atthãti. atthi bhante a¤¤e pi bahå ambarukkhà ti. ima¤ ca ambaü te ca ambe mu¤citvà atthi nu kho mahàràja a¤¤e rukkhà ti. atthi bhante, te pana na ambarukkhà ti. a¤¤e ambe ca anambe ca mu¤citvà atthi pana a¤¤o rukkho ti. ayam eva bhante ambarukkho ti. sàdhu mahàràja paõóito 'si. atthi pana te mahàràja ¤àtakà ti. atthi me bhante bahå janà 'ti. te mu¤citvà a¤¤e keci a¤¤àtakàpi atthi mahàràjà 'ti. a¤¤àtakà bhante ¤àtakehi bahutarà ti. tava ¤àtake ca a¤¤àtake ca mu¤citvà atth' a¤¤o koci mahàràjà 'ti. ahaü bhante. sàdhu mahàràja attà nàma attano n' eva ¤àtako na a¤¤àtako ti. atha thero, paõóito ràjà sakkhissati dhammaü a¤¤àtun ti Cålahatthipadopamasuttaü kathesi. kathàpariyosàne ràjà tãsu saraõesu patiññhahi saddhim cattàlãsàya pàõasahassehi. taü khaõa¤ ¤eva ra¤¤o bhattaü àhariyittha. #<[page 078]># %<78 Samantapàsàdikà>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ràjà suttaü suõanto yeva evaü a¤¤àsi: na imesaü imasmiü kàle bhojanaü kappatãti, àpucchitvà pana bhu¤jituü ayuttan ti cintetvà, bhu¤jissatha bhante ti pucchi. na mahàràja amhàkaü imasmiü kàle bhojanaü kappatãti. kasmiü kàle bhante kappatãti. aruõuggamanato paññhàya yàva majjhantikasamayà mahàràjà 'ti. gacchàma bhante nagaran ti. alaü mahàràja idh' eva vasissàmà 'ti. sace bhante tumhe vasatha ayaü dàrako àgacchatå 'ti. mahàràja ayaü dàrako àgataphalo vi¤¤àtasàsano pabbajjàpekho idàni pabbajissatãti. ràjà tena hi bhante sve rathaü pesessàmi taü abhiråhitvà àgaccheyyathà 'ti vatvà vanditvà pakkàmi. thero acirapakkantassa ra¤¤o Sumanasàmaõeraü àmantesi: ehi tvaü Sumana dhammasavaõassa kàlaü ghosehãti. bhante kittakaü ñhànaü sàvento ghosemãti. sakalaü Tambapaõõidãpan ti. sàdhu bhante ti sàmaõero abhi¤¤àpàdakaü catutthajjhàõaü samàpajjitvà vuññhàya adhiññhahitvà samàhitena cittena sakalaü Tambapaõõidãpaü sàvento tikkhattuü dhammasavaõassa kàlaü ghosesi. ràjà taü saddaü sutvà therànaü santikaü pesesi: kim bhante atthi koci upaddavo'ti. n' atth' amhàkaü koci upaddavo ti dhammasavaõassa kàlaü ghosàpayimha buddhavacanaü kathetukàma 'mhà 'ti. ta¤ ca pana sàmaõerassa saddaü sutvà bhummà devatà saddam anussàvesuü, eten' upàyena yàva Brahmalokà saddo abbhugga¤chi. tena saddena mahàdevatàsannipàto ahosi. thero ca mahantaü devatàsannipàtaü disvà Samacittasuttantaü kathesi, kathàpariyosàne asaükheyyànaü devatànaü dhammàbhisamayo ahosi, bahå nàgà ca supaõõà ca saraõesu patiññhahiüsu. #<[page 079]># %< Introduction 79>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ yàdiso Sàriputtattherassa imaü suttantaü kathayato devatàsannipàto ahosi tàdiso Mahindattherassàpi jàto. atha tassà rattiyà accayena ràjà therànaü rathaü pesesi. sàrathi rathaü ekamante ñhapetvà therànaü àrocesi: àhaño bhante ratho, abhiråhatha gacchissàmà 'ti. therà, na mayaü rathaü abhiråhàmàccha tvaü, pacchà mayaü àgacchissàmà 'ti vatvà vehàsaü abbhuggantvà Anuràdhapurassa puratthimadisàyaü Pañhamacetiyaññhàne otariüsu. taü hi cetiyaü therehi pañhamaü otiõõaññhàne katattà yeva Pañhamacetiyan ti vuccati. ràjàpi sàrathiü pesetvà antonivesane maõóapaü pañiyàdethà 'ti amacce àõàpesi. tàvad eva sabbe haññhatuññhà ativiya pàsàdikaü maõóapaü pañiyàdesuü. puna ràjà cintesi: hiyyo thero sãlakkhandhaü kathayamàno uccàsayanamahàsayanaü na kappatãti àha. nisãdissanti nu kho ayyà àsanesu na nisãdissantãti. tass' evaü cintayantass' eva so sàrathi nagaradvàraü sampatto. tato addasa there pañhamataraü àgantvà kàyabandhanaü bandhitvà cãvaraü pàrupante. disvà ativiya pasannacitto hutvà àgantvà ra¤¤o àrocesi: àgatà deva therà ti. ràjà rathaü àråëhà 'ti pucchi. na àråëhà deva api ca mama pacchato nikkhamitvà pañhamataraü àgantvà pàcãnadvàre ñhità ti. ràjà ratham pi nàråhiüså; 'ti sutvà, na dàni ayyà uccàsayanaü sàdiyissantãti cintetvà, tena hi bhaõe therànaü bhummattharaõasaükhepena àsanàni pa¤¤àpethà 'ti vatvà pañipathaü agamàsi. amaccà pañhaviyaü taddhikaü pa¤¤àpetvà upari kojavakàdãni vicitrattharaõàni pa¤¤àpesuü. uppàdapàñhakà disvà, gahità dàni imehi pañhavã, ime Tambapaõõidãpassa sàmikà bhavissantãti vyàkariüsu. #<[page 080]># %<80 Samantapàsàdikà>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ràjàpi gantvà there vanditvà Mahindattherassa hatthato pattaü gahetvà mahatiyà påjàya ca sakkàrena ca there nagaraü pavesetvà antonivesanaü pavesesi. thero àsanapa¤¤attiü disvà amhàkaü sàsaõaü sakala-Laïkàdãpe pañhavã viya patthataü niccala¤ ca hutvà patiññhahissatãti cintento nisãdi. ràjà there paõãtena khàdaniyena bhojaniyena sahatthà santappetvà sampavàretvà, Anulàdevipamukhàni pa¤ca itthisatàni therànaü abhivàdanaü påjàsakkàra¤ ca karontãti pakkosàpetvà ekamantaü nisãdi. thero bhattakiccàvasàne ra¤¤o saparijanassa dhammaratanavassaü vassento Petavatthuü Vimànavatthuü Saccasaüyutta¤ ca kathesi. taü therassa dhammadesanaü sutvà tàni pa¤ca pi itthisatàni sotàpattiphalaü sacchikariüsu. ye pi te manussà purimadivase Missakapabbate there addasaüsu te tesu tesu ñhànesu therànaü guõe kathenti, tesaü sutvà mahàjanakàyo ràjaïgaõe sannipatitvà mahàsaddaü akàsi. ràjà kiü eso saddo 'ti pucchi. nàgarà deva, there daññhuü na labhàmà 'ti vilapanti. ràjà, sace idha pavisissanti okàso na bhavissatãti cintetvà, gacchatha bhaõe hatthisàlaü pañijaggitvà vàëukaü àkiritvà pa¤cavaõõàni pupphàni vikiritvà celavitànaü bandhitvà maïgalahatthiññhàne therànaü àsanàni pa¤¤àpethà 'ti àha. ràjàmaccà tathà akaüsu. thero tattha gantvà nisãditvà Devadåtasuttantaü kathesi. kathàpariyosàne pàõasahassaü sotàpattiphale patiññhahi. tato, hatthisàlà atisambàdhà 'ti dakkhiõadvàre Nandanavanuyyàne àsanaü pa¤¤àpesuü. thero tattha nisãditvà âsivisopamasuttaü kathesi. tam pi sutvà pàõasahassaü sotàpattiphalaü pañilabhi. #<[page 081]># %< Introduction 81>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ evaü àgatadivasato dutiyadivase aóóhateyyànaü sahassànaü dhammàbhisamayo ahosi. therassa Nandanavane àgatàgatàhi kulitthãhi kulasuõhàhi kulakumàrãhi saddhiü sammodamànass' eva sàyaõhasamayo jàto. thero kàlaü sallakkhetvà, gacchàma dàni Missakapabbatan ti uññhahi. amaccà kattha bhante gacchathà 'ti. amhàkaü nivesanaññhànan ti. te ra¤¤o saüviditaü katvà ràjànumatena àhaüsu: akàlo bhante idàni tattha gantuü, idam eva Nandanavanaü uyyànaü ayyànam àvàsaññhànaü hotå 'ti. alaü gacchàmà 'ti. puna ra¤¤o vacanenàhaüsu: ràjà bhante àha, etaü Meghavanaü nàma uyyànaü mama pitu santakaü nagarato nàtidåran nàccàsannaü gamanàgamanasampannaü, ettha therà vàsaü kappentå 'ti. vasiüsu therà Meghavane uyyàne. ràjàpi kho tassà rattiyà accayena therassa samãpaü gantvà sukhasayitabhàvaü pucchitvà, kappati bhante bhikkhusaüghassa àràmo ti pucchi. thero kappati mahàràjà 'ti vatvà imaü suttaü àhari: anujànàmi bhikkhave àràman ti. ràjà tuññho suvaõõabhiïkàraü gahetvà therassa hatthe udakaü pàtetvMahàmeghavanauyyànaü adàsi. saha udakapàtena pañhavã kampi. ayaü Mahàvihàre pañhamo pañhavikampo ahosi. ràjà bhãto theraü pucchi: kasmà bhante pañhavã kampatãti. mà bhàyi mahàràja, imasmiü dãpe dasabalassa sàsanaü patiññhahissati, idam ca pañhamaü vihàraññhànaü bhavissati, tass' etaü pubbanimittan ti. ràjà bhiyyosomattàya pasãdi. thero punadivase pi ràjagahe yeva bhu¤jitvà Nandanavane Anamataggiyàni kathesi. punadivase Aggikkhandhopamasuttaü kathesi. eten' eva upàyena satta divasàni kathesi, aóóhanavamànaü pàõasahassànaü dhammàbhisamayo ahosi. tato paññhàya Nandanavanaü sàsanassa jotipàtubhàvaññhànaü ti katvà Jotivanan ti nàmaü labhi. #<[page 082]># %<82 Samantapàsàdikà>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ sattame pana divase therà antopure ra¤¤o Mahàappamàdasuttaü kathayitvà Cetiyagirim eva agamaüsu. atha kho ràjà amacce pucchi: thero amhe gàëhena ovàdena ovadati, gaccheyya nu kho 'ti. amaccà, tumhehi deva thero ayàcito sayam eva àgato, tasmà tassa anàpucchà 'va gamanam pi bhaveyyà 'ti àhaüsu. tato ràjà rathaü abhiråhitvà dve ca deviyo àropetvà Cetiyagiriü agamàsi mahaccà ràjànubhàvena. gantvà deviyo ekamantaü apakkamàpetvà sayaü therànaü samãpaü upasaükamanto ativiya kilantaråpo hutvà tato naü thero àha: kasmà tvaü mahàràja evaü kilamamàno àgato ti. tumhe mama gàëhaü ovàdaü datvà idàni gantukàmà nu kho ti jànanatthaü bhante ti. na mayaü mahàràjà gantukàmà, api ca vassåpanàyikakàlo nàmàyaü mahàràja, tatra samaõena ca vassåpanàyikaññhànaü ¤àtuü vaññatãti. taü divasam eva Ariññho nàma amacco pa¤capannàsajeññhakaniññhakabhàtukehi saddhiü ra¤¤o samãpe ñhito àha: icchàma mayaü deva therànaü santike pabbajitun ti. sàdhu bhaõe pabbajasså 'ti ràjà anujànitvà theraü sampañicchàpesi. thero tadah' eva pabbàjesi. sabbe khuragge yeva arahattaü pàpuõiüsu. ràjàpi kho taükhaõaü yeva Kaõñakacetiyaïgaõaü parikkhipitvà aññhasaññhiyà lenesu kammaü paññhapetvà nagaram eva agamàsi. te pi therà dasabhàtikasamàkulaü ràjakulaü pasàdetvà mahàjanaü ovadamànà Cetiyagirimhi vassaü vasiüsu. #<[page 083]># %< Introduction 83>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tadà Cetiyagirimhi pañhamavassaü upagatà dvàsaññhi arahanto ahesuü. athàyasmà Mahàmahindo vutthavasso pavàretvà kattikapuõõamàyaü uposathadivase ràjànaü etad avoca: mahàràja amhehi ciradiññho sammàsambuddho, anàthavassaü vasimha, icchàma Jambudãpaü gantun ti. ràjà, ahaü bhante tumhe catåhi paccayehi upaññhahàmi aya¤ ca mahàjano tumhe nissàya tãsu saraõesu patiññhito, kasmà tumhe ukkaõñhathà 'ti. ciradiññho no mahàràja sammàsambuddho abhivàdanapaccuññhànà¤jalikammasàmãcikammakaraõaññhànaü n' atthi, tena 'mha ukkaõñhità ti. nanu bhante tumhe avocuttha: parinibbuto sammàsambuddho ti. ki¤ càpi mahàràja parinibbuto, atha khv assa sarãradhàtuyo tiññhantãti. a¤¤àtam bhante thåpapatiññhànaü tumhe àkaïkhathà 'ti, karomi bhante thåpåmibhàgaü dàni vicinàtha. api ca bhante dhàtuyo kuto lacchàmà 'ti. Sumanena saddhiü mantehi mahàràjà 'ti. sàdhu bhante ti ràjà Sumanaü upasaükamitvà pucchi: kuto dàni bhante dhàtuyo lacchàmà 'ti. Sumano àha: appossukko tvaü mahàràja vãthiyo sodhàpetvà dhajapatàkapuõõaghañàdãhi alaükàràpetvà saparijano uposathaü samàdiyitvà sabbatàlàvacare upaññhapetvà maïgalahatthiü sabbàlaïkàrapatimaõóitaü kàretvà upari c' assa setacchattaü ussàpetvà sàyaõhasamaye Mahànàgavanuyyànàbhimukho yàhi, addhà etasmiü ñhàne dhàtuyo lacchasãti. #<[page 084]># %<84 Samantapàsàdikà>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ sa ràjà sàdhå 'ti sampañicchi. therà Cetiyagirim eva agamaüsu. tatràyasmà Mahindatthero Sumanasàmaõeram àha: gaccha tvaü sàmaõera Jambudãpe tava ayyakaü Asokaü dhammaràjànaü upasaükamitvà mama vacanena evaü vadehi: sahàyo te mahàràja Devànampiyatisso buddhasàsane pasanno thåpaü patiññhà petukàmo, tumhàkaü kira hatthe dhàtuyo atthi, taü me dethà 'ti. taü gahetvà Sakkaü devaràjànaü upasaükamitvà evaü vadehi: tumhàkaü kira mahàràja hatthe dve dhàtuyo atthi, dakkhiõadàñhà dakkhiõakkhaka¤ ca, tato tumhe dakkhiõadàñhaü påjetha, dakkiõakkhakaü pana mayhaü dethà 'ti. eva¤ ca naü vadehi: kasmà tvaü mahàràja amhe Tambapaõõidãpaü pahiõitvà pamajjitthà 'ti. sàdhu bhante ti kho Sumano therassa vacanaü sampañicchitvà tàvad eva pattacãvaram àdàya vehàsaü abbhuggantvà Pàñaliputtadvàre oruyha ra¤¤o santikaü gantvà tam attham àrocesi. ràjà tuññho sàmaõerassa hatthato pattaü gahetvà gandhehi ubbaññetvà varamuttasadisànaü dhàtånaü påretvà adàsi. so taü gahetvà Sakkaü devaràjànaü upasaükami. Sakko devaràjà sàmaõeraü disvà 'va: kiü bhante Sumana àhiõóasãti àha. tvaü mahàràja amhe Tambapaõõidãpaü pesetvà kasmà pamajjasãti. na ppamajjàmi bhante, vadehi kiü karomãti. tumhàkaü kira hatthe dve dhàtuyo atthi dakkhiõadàñhà ca dakkhiõakkhaka¤ ca, tato tumhe dakkhiõadàñhaü påjetha dakkhiõakkhakam pana mayhaü dethà 'ti. sàdhu bhante 'ti kho Sakko devànam Indo yojanappamàõaü maõithåpaü ugghàñetvà dakkhiõakkhakadhàtuü nãharitvà Sumanassa adàsi. so taü gahetvà Cetiyagirimhi yeva patiññhàsi. atha kho Mahindapamukhà sabbe pi te mahànàgà Asokadhammaràjena dinnadhàtuyo Cetiyagirimhi yeva patiññhàpetvà dakkhiõakkhakaü àdàya vaóóhamànakacchàyàya Mahànàgavanuyyànam agamaüsu. #<[page 085]># %< Introduction 85>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ràjàpi kho Sumanena vuttappakàraü påjàsakkàraü katvà hatthikkhandhavaragato sayaü maïgalahatthimatthake setacchattaü dhàrayamàno Mahànàgavanaü sampàpuõi. ath' assa etad ahosi: sace ayaü sammàsambuddhassa dhàtu, chattaü apanetu, maïgalahatthã jannukehi bhåmiyaü patiññhahatu, dhàtucaïgoñakaü mayhaü matthake patiññhàtå 'ti. saha ra¤¤o cittuppàdena chattaü apanami, hatthã jannukehi patiññhahi, dhàtucaïgoñakaü ra¤¤o matthake patiññhahi. ràjà amateneva abhisittagatto paramena pãtipàmojjena samannàgato hutvà pucchi: dhàtuü bhante kiü karomà 'ti. hatthikumbhamhi yeva tàva mahàràja ñhapehãti. ràjà dhàtucaïgoñakam gahetvà hatthikumbhe ñhapesi. pamudito nàgo ko¤canàdaü nadi, mahàmegho uññhahitvà pokkharavassaü vassi, udakapariyantaü katvà mahàbhåmicàlo ahosi, paccante pi nàma sammàsambuddhassa dhàtu patiññhahissatãti devamanussà pamodiüsu. evaü iddhànubhàvasiriyà devamanussànaü pãtiü janayanto, puõõamàyaü mahàvãro càtumàsiniyà idha àgantvà devalokamhà hatthikumbhe patiññhito ti. ath' assa so hatthinàgo anekatàlàvacaraparivàrito ativiya uëàràya påjàya sakkàrena sakkariyamàno pacchimadisàbhimukho hutvà apasakkanto yàva nagarassa puratthimadvàraü tàva gantvà puratthimadvàrena nagaraü pavisitvà sakalanagarena uëàràya påjàya kayiramànàya dakkhiõadvàrena nikkhamitvà Thåpàràmassa pacchimadisàbhàge Pahecivatthu nàma kira atthi tattha gantvà puna Thåpàràmàbhimukho eva patinivatti. #<[page 086]># %<86 Samantapàsàdikà>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tena ca samayena Thåpàràme purimakànaü tiõõaü sammàsambuddhànaü paribhogacetiyaññhànaü hoti. atãte kira ayaü dãpo Ojadãpo nàma ahosi, ràjà pana Abhayo nàma, nagaraü Abhayapuraü nàma, Cetiyapabbato Devakåñapabbato nàma, Thåpàràmo Pañiyàràmo nàma. tena kho pana samayena Kakusandho bhagavà loke uppanno hoti. tassa sàvako Mahàdevo nàma bhikkhusahassena saddhiü Devakåñe patiññhàsi Mahindatthero viya Cetiyapabbate. tena ca samayena Ojadãpe sattà pajjarakena anayavyasanaü àpajjanti. addasà kho Kakusandho bhagavà buddhacakkhunà lokaü olokento te satte anayavyasanam àpajjante, disvà cattàlãsàya bhikkhusahassehi parivuto agamàsi. tassànubhàvena tàvad eva pajjarako våpasanto. roge våpasante bhagavà dhammaü desesi, caturàsãtipàõasahassànaü dhammàbhisamayo ahosi. bhagavà dhammakarakaü datvà pakkàmi. taü anto pakkhipitvà Pañiyàràme cetiyaü akaüsu. Mahàdevo dãpaü anusàsanena pàlayanto vihàsi. Konàgamanassa pana bhagavato kàle ayaü dãpo Varadãpo nàma ahosi, ràjà Samiddho nàma, nagaraü Vaóóhamànaü nàma, #<[page 087]># %< Introduction 87>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ pabbato Suvaõõakåño nàma. tena kho pana samayena Varadãpe dubbuññhikà ahosi dubbhikkhaü dussassaü, sattà chàtakarogena anayavyasanaü àpajjanti. addasà kho Konàgamano bhagavà buddhacakkhunà lokaü olokento te satte anayavyasanaü àpajjante, disvà tiüsabhikkhusahassaparivuto agamàsi. buddhànubhàvena devo sammà dhàraü anupavecchi, subhikkhaü ahosi. bhagavà dhammaü desesi, caturàsãtiyà pàõasahassànaü dhammàbhisamayo ahosi. bhagavà bhikkhusahassaparivàraü Mahàsumanaü nàma theraü dãpe ñhapetvà kàyabandhanaü datvà pakkàmi, taü anto pakkhipitvà cetiyaü akaüsu. Kassapassa pana bhagavato kàle ayaü dãpo Maõóadãpo nàma ahosi, ràjà Jayanto nàma, nagaraü Visàlaü nàma, pabbato Subhakåño nàma. tena kho pana samayena Maõóadãpe mahàvivàdo hoti, bahusattà kalahaviggahajàtà anayavyasanaü àpajjanti. addasà kho Kassapo bhagavà buddhacakkhunà lokaü olokento te satte anayavyasanaü àpajjante, disvà vãsatibhikkhusahassaparivuto àgantvà vivàdaü våpasametvà dhammaü desesi. caturàsãtiyà pàõasahassànaü dhammàbhisamayo ahosi. bhagavà bhikkhusahàparivàraü Sabbanandaü nàma theraü dãpe patiññhàpetvà udakasàñikaü datvà pakkàmi. tam pi anto pakkhipitvà cetiyaü akaüså 'ti. evaü Thåpàràme purimakànaü tiõõaü buddhànaü cetiyàni patiññhahiüsu, tàni sàsanantaradhàne nassanti ñhànamattaü avasissati. tasmà vuttaü: tena ca samayena Thåpàràme purimakànaü tiõõaü sammàsambuddhànaü paribhogacetiyaññhànaü hotãti. tad etaü vinaññhesu cetiyesu devatànubhàvena kaõñakasamàkiõõasàkhehi nànàgacchehi parivutaü tiññhati, #<[page 088]># %<88 Samantapàsàdikà>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ mà naü koci ucchiññhàsucimalakacavarehi sandåsesãti. atha khv assa hatthino purato gantvà ràjapurisà sabbe gacche chinditvà bhåmiü sodhetvà taü hatthatalasadisaü akaüsu. hatthinàgo gantvà taü ñhànaü purato katvà tassa pacchimadisàbhàge bodhirukkhaññhàne aññhàsi. ath' assa matthakato dhàtuü oropetuü àrabhiüsu. nàgo oropetuü na deti. ràjà theraü pucchi: kasmà bhante nàgo dhàtuü oropetuü na detãti. àråëhaü mahàràja oropetuü na vaññatãti. tasmi¤ ca kàle Abhayavàpiyà udakaü chinnaü hoti, samantà bhåmi phalità hoti, såddharà mattikàpiõóà. tato mahàjano sãghasãghaü mattikaü àharitvà hatthikumbhappamàõaü vatthum akàsi. tàvad eva ca thåpakaraõatthaü iññhikà kàtuü àrabhiüsu. yàva iññhikà pariniññhanti tàva hatthinàgo katipàhaü divà bodhirukkhaññhàne hatthisàlàyaü tiññhati, rattiü thåpapatiññhànabhåmiü pariyàyati. atha vatthuü cinàpetvà ràjà theraü pucchi: kãdiso bhante thåpo kàtabbo ti. vãhiràsisadiso mahàràjà 'ti. sàdhu bhante ti ràjà jaïghappamàõaü thåpaü cinàpetvà dhàtuoropanatthàya mahàsakkàraü kàresi. sakalanagara¤ ca janapado ca dhàtumahaü dassanatthaü sannipati. sannipatite ca pana tasmiü mahàjanakàye dasabalassa dhàtu hatthikumbhato sattatàlappamàõaü vehàsaü abbhuggantvà yamakapàñihàriyaü dassesi, tehi tehi dhàtuppadesehi channaü vaõõànaü udakadhàrà ca aggikkhandhà ca pavattanti. Sàvatthiyaü gaõóambamåle bhagavatà dassitapàñihàriyasadisam eva pàñihàriyaü ahosi. #<[page 089]># %< Introduction 89>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ta¤ ca kho n' eva therànubhàvena na devatànubhàvena api ca kho buddhànubhàven' eva. bhagavà kira dharamàno 'va adhiññhàsi: mayi parinibbute Tambapaõõidãpe Anuràdhapurassa dakkhiõabhàge purimakànaü tiõõaü buddhànaü paribhogacetiyaññhàne mama dakkhiõakkhakadhàtupatiññhànadivase yamakapàñihàriyaü hotå 'ti. evaü acintiyà buddhà buddhadhammà acintiyà acintiyesu pasannànaü vipàko hoti acintiyo ti. sammàsambuddho kira imaü dãpaü dharamànakàle pi tikkhattuü agamàsi. pañhamaü yakkhadamanatthaü ekako 'va àgantvà yakkhe dametvà, mayi parinibbute imasmiü dãpe sàsanaü patiññhahissatãti Tambapaõõidãpe rakkhaü karonto tikkhattuü dãpaü àvijjhi. dutiyaü màtulabhàgineyyànaü nàgaràjånaü damanatthàya ekako 'va àgantvà te dametvà agamàsi. tatiyaü pa¤casatabhikkhuparivàro àgantvà Mahàcetiyaññhàne ca Thåpàràmacetiyaññhàne ca mahàbodhipatiññhitaññhàne ca Mutiyaïganacetiyaññhàne ca Dãghavàpicetiyaññhàne ca Kalyàõicetiyaññhàne ca nirodhasamàpattiü samàpajjitvà nisãdi. idam assa catutthaü dhàtusarãrena àgamanaü. dhàtusarãrato ca pan' assa nikkhantaudakaphusitehi sakala-Tambapaõõitale na koci aphuññhokàso nàma ahosi. evam assa taü dhàtusarãraü udakaphusitehi Tambapaõõitalassa pariëàhaü våpasametvà mahàjanassa pàñihàriyaü dassetvà otaritvà ra¤¤o matthake patiññhàsi. #<[page 090]># %<90 Samantapàsàdikà>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ràjà, saphalaü manussapañilàbhaü ma¤¤amàno mahantaü sakkàraü karitvà dhàtuü patiññhàpesi. saha dhàtupatiññhàne mahàbhåmicàlo ahosi. tasmi¤ ca pana dhàtupàñihàriye cittaü pasàdetvà ra¤¤o bhàtà Abhayo nàma ràjakumàro purisasahassena saddhiü pabbaji. Cetàligàmato pa¤ca dàrakasatàni pabbajiüsu. tathà Dvàramaõóalàdãhi gàmakehi nikkhamitvà pa¤ca dàrakasatàni sabbàni pi antonagarato ca bahinagarato ca pabbajitàni. tiüsa bhikkhusahassàni ahesuü. niññhite pana thåpasmiü ràjà ca ràjabhàtikà ca deviyo ca devanàgayakkhànam pi vimhayakaraü paccekaü paccekaü påjaü akaüsu. niññhitàya pana dhàtupåjàya patiññhite dhàtuvare Mahindatthero Meghavanuyyànam eva gantvà vàsaü kappeti. tasmiü kho pana samaye Anulà devã pabbajitukàmà hutvà ra¤¤o àrocesi. ràjà tassà vacanaü sutvà theraü etad avoca: Anulà bhante devã pabbajitukàmà, pabbàjetha nan ti. na mahàràja amhàkaü màtugàmaü pabbàjetuü kappati. Pàñaliputte pana mayhaü bhaginã Saüghamittattherã nàma atthi, taü pakkosàpehãti. imasmi¤ ca mahàràja dãpe purimakànaü tiõõaü sammàsambuddhànaü bodhi patiññhàsi, amhàkam pi bhagavato sarasaraüsijàlavissajjanakena bodhinà idha patiññhàtabbaü. tasmà tathà sàsanaü pahiõeyyàsi yathà Saüghamittàpi bodhiü gahetvà àgaccheyyà'ti. sàdhu bhante ti ràjà therassa vacanaü sampañicchitvà amaccehi saddhiü mantento Ariññhaü nàma attano bhàgineyyaü àha: sakkhissasi tvaü Pàñaliputtaü gantvà mahàbodhinà saddhiü ayyaü Saüghamittattheriü ànetun ti. sakkhissàmi deva sace pabbajjaü anujànissasãti. gaccha tàta theriü ànetvà pabbajàhãti. #<[page 091]># %< Introduction 91>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ so ra¤¤o ca therassa ca sàsanaü gahetvà therassa adhiññhànavasena ekadivasena Jambukolapaññanaü gantvà nàvaü abhiråhitvà samuddaü atikkamitvà Pàñaliputtam eva agamàsi. Anulàpi kho devã pa¤cahi ca ka¤¤àsatehi pa¤cahi ca antepurikàsatehi saddhiü dasa sãlàni samàdiyitvà kàsàyàni vatthàni acchàdetvà nagarassa ekadese upassayaü kàràpetvà nivàsaü kappesi. Ariññho ca taü divasam eva gantvà ra¤¤o sàsanaü appesi, eva¤ ca avoca: putto te deva Mahindatthero evam àha: sahàyassa kira te Devànampiyatissassa bhàtu jàyà Anulà nàma devã pabbajitukàmà, taü pabbàjetuü ayyaü Saüghamittattheriü pahiõatha ayyày' eva ca saddhiü mahàbodhin ti therassa sàsanaü àrocetvà Saüghamittattheriü upasaükamitvà evaü àha: ayye tumhàkaü bhàtà Mahindatthero maü tumhàkaü santike pesesi, Devànampiyatissara¤¤o bhàtu jàyà Anulà nàma devã pa¤cahi ka¤¤àsatehi ca pa¤cahi ca antepurikàsatehi saddhiü pabbajitukàmà, taü kira àgantvà pabbàjethà 'ti tumhàkaü bhàtà Mahindatthero maü pesesãti àrocesi. sà tàvad eva turitaturità ra¤¤o santikaü gantvà evam àha: mahàràja mayhaü bhàtà Mahindatthero evaü pahiõi: ra¤¤o kira bhàtu jàyà Anulà nàma devã pa¤cahi ca ka¤¤àsatehi pa¤cahi ca antepurikàsatehi saddhiü pabbajitukàmà mayhaü àgamanam udikkhati, gacchàm' ahaü mahàràja Tambapaõõidãpan ti. ràjà àha: amma puttopimeMahindattheronattàca Sumanasàmaõero maü chinnahatthaü viya karontà Tambapaõõidãpaü gatà. #<[page 092]># %<92 Samantapàsàdikà>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tassa mayhaü te pi apassantassa uppanno soko tava mukhaü passantassa våpasammati. alaü amma mà agamàsãti. bhàriyaü me mahàràja bhàtuno vacanaü, Anulàpi khattiyà itthisahassaparivutà pabbajjàpurekkhàrà maü patimàneti. gacchàm' ahaü mahàràjà 'ti. tena hi amma mahàbodhiü gahetvà gacchàhãti. kuto ra¤¤o mahàbodhi. ràjà kira tato pubbe eva dhàtugahaõatthàya anàgate Sumane Laïkàdãpaü mahàbodhiü pesetukàmo, kathan nu kho asatthaghàtàrahaü mahàbodhiü pesessàmãti upàyaü apassanto Mahàdevaü nàma amaccaü pucchi. so àha: santi deva bahå paõóità bhikkhå ti. taü sutvà ràjà bhikkhusaüghassa bhattaü pañiyàdetvà bhattakiccàvasàne saüghaü pucchi: gantabbaü nu kho bhante bhagavato bodhinà Laïkàdãpaü no ti. saügho Moggaliputtatissattherassa bhàraü akàsi. thero gantabbaü mahàràja mahàbodhinà Laïkàdãpan ti vatvà bhagavato pa¤ca mahàadhiññhànàni kathesi. katamàni pa¤ca. bhagavà kira mahàparinibbànama¤ce nipanno, Laïkàdãpe mahàbodhipatiññhàpanatthàya Asahàjàmahàbodhigaõhaõatthaü gamissati, tadà mahàbodhissa dakkhiõasàkhà sayam eva chijjitvà suvaõõakañàhe patiññhàtå 'ti adhiññhàsi. idam ekaü adhiññhànaü. tattha patiññhànakàle 'va, mahàbodhi himavalàhakagabbhaü pavisitvà tiññhatå 'ti adhiññhàsi. idaü dutiyam adhiññhàõaü. sattame divase himavalàhakagabbhato oruyha suvaõõakañàhe patiññhahanto, pattehi ca phalehi ca chabbaõõaraüsiyo mu¤catå 'ti adhiññhàsi. idaü tatiyam adhiññhàõaü Thåpàràme dakkhiõakkhakadhàtu cetiyamhi patiññhànadivase, yamakapàñihàriyaü karotå'ti adhiññhàsi. imaü catuttham adhiññhànaü. Laïkàdãpamhi yeva me doõamattadhàtuyo Mahàcetiyamhi patiññhànakàle buddhavesaü gahetvà vehàsaü uppatitvà yamakapàñihàriyaü karontå 'ti adhiññhàsi. #<[page 093]># %< Introduction 93>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ idaü pa¤camaü adhiññhànaü. ràjà imàni pa¤ca mahàadhiññhànàni sutvà pasannacitto Pàñaliputtato yàva mahàbodhi tàva maggaü pañijaggàpetvà suvaõõakañàhatthàya bahuü suvaõõaü nãharàpesi. tàvad eva ca ra¤¤o cittaü ¤atvà Vissakammadevaputto kammàravaõõam nimminitvà purato aññhàsi. ràjà naü disvà, tàta imaü suvaõõaü gahetvà kañàhaü karohãti àha. pamànaü deva jànathà 'ti. tvam eva tàta ¤atvà karohi. sàdhu deva karissàmãti suvaõõaü gahetvà attano ànubhàvena hatthena parimadditvà suvaõõakañàhaü nimmini navahatthaparikkhepaü pa¤cahatthubbedhaü tihatthavikkhambhaü aññhaïgulabahalaü hatthisoõóapamàõamukhavaññim. atha ràjà sattayojanàyàmàni yojanavitthàràya mahatiyà senàya Pàñaliputtato nikkhamitvà ariyasaüghaü àdàya mahàbodhisamãpaü agamàsi. senà samussitadhajapatàkaü nànàratanavicittaü anekàlaükàrapatimaõóitaü nànàvidhakusumasamàkiõõaü anekaturiyasaüghuññhaü mahàbodhiü parikkhipi. ràjà sahassamatte gaõapàmokkhe mahàthere gahetvà sakala-Jambudãpe pattàbhisekànaü ràjànaü sahassena attàna¤ ca mahàbodhi¤ ca parivàràpetvà mahàbodhimåle ñhatvà mahàbodhiü ullokesi. mahàbodhissa khandha¤ ca dakkhiõamahàsàkhàya¤ catuhatthappamàõaü padesaü ñhapetvà avasesaü adassanaü agamàsi. ràjà taü pàñihàriyaü disvà uppannapãtipàmojjo, ahaü bhante imaü pàñihàriyaü disvà tuññho mahàbodhiü sakala-Jambudãpe rajjena påjemãti bhikkhusaüghassa tvà abhisekaü adàsi. #<[page 094]># %<94 Samantapàsàdikà>% tato pupphagandhàdãhi påjetvà tikkhattuü padakkhiõaü katvà aññhasu ñhànesu vanditvà uññhàya a¤jaliü paggayha ñhatvà saccavacanakiriyàya bodhiü gaõhitukàmo bhåmito yàva mahàbodhissa dakkhiõasàkhà tàva uccaü katvà ñhapitassa sabbaratanamayapãñhassa upari suvaõõakañàhaü ñhapàpetvà ratanapãñhaü àruyha suvaõõatålikaü gahetvà manosilàya lekhaü katvà, yadi mahàbodhinà Laïkàdãpe patiññhàtabbaü yadi càhaü buddhasàsane nibbematiko bhaveyyaü mahàbodhi sayam eva imasmiü suvaõõakañàhe patiññhàtå 'ti saccavacanakiriyam akàsi. saha saccakiriyàya bodhisàkhà manosilàya paricchinnaññhàne chijjitvà gandhakalalapårassa suvaõõakañàhassa upari aññhàsi. tassa ubbedhena dasahattho khandho hoti, catuhatthà catuhatthà pa¤ca mahàsàkhà pa¤cahi eva phalehi patimaõóità, khuddakasàkhànaü pana sahassaü. atha ràjà måle lekhàya upari tivaïgule padese a¤¤aü lekhaü paricchinditvà tato tàvad eva bubbulakà hutvà dasa mahàmålàni nikkhamiüsu, puna uparåpari tivaïgule tivaïgule a¤¤à nava lekhà paricchindi. tàpi dasadasabubbulakà hutvà navuti målàni nikkhamiüsu. pañhamakà dasa mahàmålà caturaïgulamattaü nikkhantà, itare pi gavakkhajàlasadisaü anusibbantà nikkhantà. ettakaü pàñihãraü ràjà ratanapãñhamatthake ñhito yeva disvà a¤jalim paggayha mahànàdaü nadi, anekàni bhikkhusahassàni sàdhukàram akaüsu, sakalaràjasenà unnàdinã ahosi, ceëukkhepasatasahassàni pavattiüsu, bhummaññhakadeve àdim katvà yàva brahmakàyikà devà tàva sàdhukàraü pavattayiüsu. #<[page 095]># %< Introduction 95>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ra¤¤o imaü pàñihàriyaü passantassa pãtiyà nirantaraü phuñasarãrassa a¤jàlim paggahetvà ñhitass' eva mahàbodhi målasatena suvaõõakañàhe patiññhàsi. dasa mahàmålà suvaõõakañàhatalaü àhacca aññhaüsu, avasesà navuti anupubbena vaóóhanà hutvà gandhakalale oruyha ñhità. evaü suvaõõakañàhe patiññhitamatte mahàbodhimhi mahàputhuvi cali, àkàse devadundubhiyo phaliüsu, pabbatànaü naccehi devatànaü sàdhukàrehi yakkhànaü hiükàrehi asurànaü thutijappehi brahmàõaü appoñhanehi meghànaü gajjitehi catuppadànaü ravehi pakkhãnaü virutehi sabbatàlàvacarànaü sakasakapañibhànehi puthuvitalato yàva brahmalokà tàva ekakolàhaëaü ekaninnàdaü ahosi. pa¤casu sàkhàsu phalato phalato chabbaõõaraüsiyo nikkhamitvà sakalacakkavàlaü ratanagopànasãvinaddham viya kurumànà yàva brahmalokà abbhuggacchiüsu. taükhaõato ca pana pabhuti satta divasàni mahàbodhi himavalàhakagabbhaü pavisitvà aññhàsi; na koci mahàbodhiü passati. ràjà ratanapãñhato oruyha satta divasàni mahàbodhipåjaü kàresi. sattame divase sabbadisàhi himà ca chabbaõõaraüsiyo ca àvattitvà mahàbodhim eva pavisiüsu. vigatahimavalàhake vippasanne cakkavàlagabbhe mahàbodhi paripuõõakhandhasàkhàpasàkho pa¤caphalapatimaõóito suvaõõakañàhe patiññhito 'va pa¤¤àyittha. #<[page 096]># %<96 Samantapàsàdikà>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ràjà mahàbodhiü disvà tehi pàñihàriyehi sa¤janitapãtipàmojjo, sakala-Jambudãpe rajjena taruõamahàbodhiü påjessàmãti abhisekaü datvà satta divasàni mahàbodhiññhàne yeva aññhàsi. mahàbodhi pubbakattikajuõhapavàraõadivase sàyaõhasamaye pañhamaü suvaõõakañàhe patiññhahi. tato himagabbhasattàhaü abhisekasattàha¤ ca vãtinàmetvà kàlapakkhass' eva uposathadivase ràjà ekadivasen' eva Pàñaliputtaü pavisitvà kattikajuõhapakkhassa pàñipadadivase mahàbodhim pàcãnamahàsàlamåle ñhapesi. suvaõõakañàhapatiññhitadivasato sattarasame divase mahàbodhissa abhinavaïkurà pàturahesuü. te disvàpi pasanno ràjà puna mahàbodhiü rajjena påjento sakala-Jambudãpàbhisekam adàsi. Sumanasàmaõero kattikapuõõamadivase dhàtugahaõatthaü gato mahàbodhissa kattikachaõapåjaü addasa. evaü mahàbodhiü maõóato ànetvà Pàñaliputte ñhapitaü mahàbodhiü sandhàya àha: tena hi amma mahàbodhiü gahetvà yàhãti. sà sàdhå 'ti sampañicchi. ràjà mahàbodhirakkhaõatthàya aññhàrasa devakulàni aññha amaccakulàni aññha bràhmaõakulàni aññha kuñumbikakulàni aññha gopakakulàni aññha taracchakulàni aññha ca Kàliïgakulàni datvà udakàsi¤canatthàya aññha suvaõõaghañe aññha ca rajataghañe datvà iminà parivàrena mahàbodhiü Gaïgàya nàvaü àropetvà sayam pi nagarato nikkhamitvà Vi¤jhàñaviü samatikkamma anupubbena sattahi divasehi Tàmalittiü anuppatto. #<[page 097]># %< Introduction 97>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ antarà-magge devanàgamanussà uëàraü mahàbodhipåjaü akaüsu. ràjàpi samuddatãre satta divasàni mahàbodhim ñhapetvà sakala-Jambudãpe mahàrajjaü adàsi. idam assa tatiyaü Jambudãpe rajjasampadànaü hoti. evaü mahàrajjena påjetvà màgasiramàsassa pañhamapàñipadadivase Asoko dhammaràjà mahàbodhiü ukkhipitvà galappamàõaü udakaü oruyha nàvàyaü patiññhapetvà Saüghamittattherim pi saparivàraü nàvaü àropetvà Ariññhaü amaccaü etad avoca: ahaü tàta mahàbodhiü tikkhattuü sakala-Jambudãpe rajjena påjetvà galappamàõaü udakaü oruyha mama sahàyassa pasesiü, so pi evam eva mahàbodhiü påjetå 'ti. evaü sahàyassa sàsanaü datvà, gacchati vata re dasabalassa sarasaraüsijàlaü vimu¤camàno mahàbodhirukkho ti kanditvà a¤jaliü paggahetvà assåni pavattayamàno aññhàsi. sàpi kho mahàbodhisamàråëhà nàvà passato mahàràjassa mahàsamuddatalaü pakkhantà. mahàsamudde pi samantà yojanaü vãciyo våpasantà, pa¤cavaõõàni padumàni pupphitàni, antalikkhe dibbàni turiyàni vajjiüsu, àkàsato jalathalarukkhàdisannissitàhi devatàhi pavattità ativiya uëàrà påjà ahosi. Saüghamittattherã supaõõaråpena mahàsamudde nàgakulàni santàsesi. te samutrastaråpà nàgà àgantvà taü vibhåtiü passitvà therim yàcitvà mahàbodhiü nàgabhavanaü atiharitvà sattadivasàni nàgarajjena påjetvà puna nàvàyaü patiññhàpesuü. #<[page 098]># %<98 Samantapàsàdikà>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ taü divasam eva nàvà Jambukolapaññanaü agamàsi. Asokamahàràjàpi mahàbodhiviyogadukkhito pi kanditvà roditvà yàva dassanavisayaü oloketvà pañinivatti. Devànampiyatisso mahàràjàpi kho Sumanasàmaõerassa vacanena màgasiramàsassa pañhamapàñipadadivasato pabhuti uttaradvàrato paññhàya yàva Jambukolapaññanaü maggaü sodhàpetvà alaükàràpetvà nagarato nikkhamanadivase uttaradvàrasamãpe samuddasàlàvatthusmiü ñhito yeva tàya vibhåtiyà mahàsamudde àgacchantaü yeva mahàbodhiü therassa ànubhàvena disvà tuññhamànaso nikkhamitvà sabbaü maggaü pa¤cavaõõehi pupphehi okiràpento antarantare pupphàgghiyàni ñhapento ekàhen' eva Jambukolapaññanaü gantvà sabbatàlàvacaraparivuto pupphadhåpagandhàdãhi påjayamàno galappamàõaü udakaü oruyha, àgato vata re dasabalassa sarasaraüsijàlavissajjanako bodhirukkho ti pasannacitto mahàbodhiü ukkhipitvà uttamaïge sirasmiü patiññhapetvà mahàbodhiü parivàretvà àgatehi soëasahi jàtisampannakulehi saddhiü samuddato paccuttaritvà samuddatãre mahàbodhiü ñhapetvà tãõi divasàni sakala-Tambapaõõidãpe rajjena påjesi, soëasannaü jàtisampannakulànaü rajjaü vicàresi. atha catutthe divase mahàbodhiü àdàya uëàraü påjaü kurumàno anupubbena Anuràdhapuraü sampatto. Anuràdhapure pi mahàsakkàraü katvà càtuddasadivase yeva vaóóhamànakacchàyàya mahàbodhiü uttaradvàrena pavesetvà nagaramajjhena atiharanto dakkhiõadvàrena nikkhamitvà dakkhiõadvàrato pa¤cadhanusatikaññhàne yattha amhàkaü sambuddho nirodhasamàpattiü samàpajjitvà nisãdi, #<[page 099]># %< Introduction 99>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ purimakà ca tayo sammàsambuddhà samàpattiü appetvà nisãdiüsu, yattha Kakusandhassa bhagavato mahàsirãsabodhi Konàgamanassa bhagavato udumbarabodhi Kassapassa sammàsambuddhassa ca nigrodhabodhi patiññhàsi, tasmiü Mahàmeghavanuyyànassa tilakabhåte Sumanasàmaõerassa vacanena pañhamam eva katabhåmiparikamme ràjavatthudvàrakoññhakaññhàne mahàbodhiü patiññhàpesi. kathaü. tàni kira bodhiü parivàretvà àgatàni soëasa jàtisampannakulàni ràjavesaü gaõhiüsu, ràjà dovàrikavesaü gaïhi, soëasa kulàni ca mahàbodhiü gahetvà oropayiüsu, mahàbodhi tesaü hatthato muttasamanantaram eva asãtihatthappamàõaü vehàsaü abbhuggantvà chabbaõõaraüsiyo mu¤ci, sarasaraüsiyo sakaladãpaü pattharitvà upari brahmalokaü àhacca aññhaüsu. mahàbodhipàñihàriyaü disvà sa¤jàtappasàdàni dasa purisasahassàni anupubbavipassanaü paññhapetvà arahattaü patvà pabbajiüsu. yàva suriyass' atthaügamà mahàbodhi antalikkhe aññhàsi; atthaügamite pana suriye rohiõinakkhattena pañhaviyaü patiññhahi. saha bodhipatiññhànà udakapariyantaü katvà mahàpañhavi akampi. patiññhahitvà ca pana mahàbodhi satta divasàni himagabbhe sannisãdi, lokassa adassanaü agamàsi. sattame divase vigatavalàhakaü nabhaü ahosi, chabbaõõaraüsiyo jalantà vipphurantà nicchariüsu, mahàbodhissa khandho ca sàkhàyo ca tàni ca pa¤ca phalàni dissiüsu. #<[page 100]># %<100 Samantapàsàdikà>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ Mahindatthero ca Saüghamittattherã ca ràjà ca saparivàrà mahàbodhiññhànam eva agamiüsu, yebhuyyena ca sabbadãpavàsino sannipatiüsu. tesaü passantànaü yeva uttarasàkhato ekaü phalaü paccitvà sàkhato mucci. thero hatthaü upanàmesi. phalaü therassa hatthe patiññhàsi. taü thero,ropaya mahàràjà'ti ra¤¤o adàsi. ràjà gahetvà suvaõõakañàhe madhurapaüså àkiritvà gandhakalalaü påretvà ropetvà mahàbodhiàsannaññhàne ñhapesi. sabbesaü passantànaü yeva catuhatthappamàõà aññha taruõabodhirukkhà uññhahiüsu. ràjà taü acchariyaü disvà aññha taruõabodhirukkhe setacchattena påjetvà abhisekaü adàsi. tato ekaü bodhirukkhaü àgamanakàle mahàbodhinà pañhamapatiññhitokàse Jambukolapaññane ropayiüsu, ekaü Tavakkabràhmaõassa gàmadvàre, ekaü Thåpàràme, ekaü Issaranimmànavihàre, ekaü Pañhamacetiyaññhàne, ekaü Cetiyapabbate, ekaü Rohaõajanapadamhi Kàñaragàme, ekaü Rohaõajanapadamhi yeva Candanagàme. itaresaü catunnaü phalànaü bãjehi dvattiüsabodhitaruõe yojaniyayojaniyesu àràmesu patiññhàpesuü. evaü puttanattaparamparàya samantà dãpavàsãnaü hitàya sukhàya patiññhite dasabalassa dhammadhajabhåte mahàbodhimhi Anulà devã pa¤cahi ka¤¤àsatehi pa¤cahi ca antepurikàsatehãti màtugàmasahassena saddhiü Saüghamittattheriyà santike pabbajitvà na cirass' eva saparivàrà arahatte patiññhàsi. #<[page 101]># %< Introduction 101>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ Ariññho pi kho ra¤¤o bhàgineyyo pa¤cahi purisasatehi saddhiü therassa santike pabbajitvà na cirass' eva saparivàro arahatte patiññhàsi. ath' ekadivasaü ràjà mahàbodhiü vanditvà therena saddhiü Thåpàràmaü gacchati. tattha Lohapàsàdaññhànaü sampattassa purisà pupphàni abhihariüsu. ràjà therassa pupphàni adàsi. thero pupphehi Lohapàsàdaññhànaü påjesi. pupphesu bhåmiyà patitamattesu mahàbhåmicàlo ahosi. ràjà,kasmà bhante bhåmi calità ti pucchi. imasmiü mahàràja okàse saüghassa anàgate uposathàgàraü bhavissati, tass' etaü pubbanimittan ti. ràjà puna therena saddhiü gacchanto Ambaïgaõaññhànaü patto, tatth' assa vaõõagandharasasampannaü atimadhurarasam ekaü ambapakkaü àhariyittha. ràjà taü therassa paribhogatthàya adàsi. thero tatth' eva paribhu¤jitvà, idaü etth' eva ropàpethà 'ti àha. ràjà taü ambaññhiü gahetvà tatth' eva ropàpetvà udakaü àsi¤ci. saha ambabãjaropanena pañhavi saükampi. ràjà kasmà bhante pañhavi kampitthà 'ti pucchi. imasmiü mahàràja okàse saüghassa anàgate Ambaïgaõaü nàma sannipàtaññhànaü bhavissati, tass' etaü pubbanimittan ti. ràjà tattha aññha pupphamuññhiyo okiritvà vanditvà puna therena saddhiü gacchanto Mahàcetiyaññhànaü patto. tatth' assa campakapupphàni abhihariüsu, tàni ràjà therassa adàsi. thero Mahàcetiyaññhànaü pupphehi påjetvà vanditvà tàvad eva mahàpañhavikampi. ràjà kasmà bhante pañhavi kampihà 'tiucc. imasmiü mahàràja okàse anàgate buddhassa bhagavato asadiso mahàthåpo bhavissati, tass' etaü pubbanimittan ti. #<[page 102]># %<102 Samantapàsàdikà>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ahaü eva karomi bhante 'ti. alaü mahàràja tumhàkaü a¤¤aü bahuü kammaü atthi, tumhàkaü pana nattà Duññhagàmini Abhayo nàma ràjà kàressatãti. atha ràjà, sace bhante mayhaü nattà karissati kataü yeva mayà 'ti dvàdasahatthaü pàsàõatthambham àharàpetvà, Devànampiyatissara¤¤o nattà Duññhagàmini Abhayo nàma imasmiü padese thåpaü karotå'ti likhàpetvà patiññhàpetvà theraü pucchi: patiññhitaü nu kho bhante Tambapaõõidãpe sàsanan ti. patiññhitaü mahàràja sàsanaü, målàni pan' assa na tàva otarantãti. kadà pana bhante målàni otiõõàni nàma bhavissantãti. yadà mahàràja Tambapaõõidãpakànaü màtàpitunnaü Tambapaõõidãpe jàto dàrako Tambapaõõidãpe pabbajitvà Tambapaõõidãpamhi yeva vinayaü uggahetvà Tambapaõõidãpe vàcessati, tadà sàsanassa målàni otiõõàni nàma bhavisantãti. atthi pana bhante ediso bhikkhå 'ti. atthi mahàràja Ariññho bhikkhu pañibalo etasmiü kamme. kiü mayà ettha bhante kàtabban ti. maõóapaü mahàràja kàtuü vaññatãti. sàdhu bhante ti ràjà Meghavaõõàbhayassa amaccassa pariveõaññhàne mahàsaügãtikàle Ajàtasattumahàràjena katamaõóapàkàraü ràjànubhàvena maõóapaü kàràpetvà sabbatàlàvacare sakasakasippe payojetvà, sàsanassa målàni otarantàni passissàmãti anekapurisasahassaparivuto Thåpàràmaü anuppatto. tena kho pana samayena Thåpàràme aññhasaññhi bhikkhusahassàni sannipatiüsu. Mahàmahindattherassa àsanaü dakkhiõàbhimukhaü pa¤¤attaü hoti, #<[page 103]># %< Introduction 103>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ Mahàariññhattherassa dhammàsanaü uttaràbhimukham pa¤¤attaü hoti. atha kho Mahàariññhatthero Mahindattherena ajjhiññho attano anuråpena pattànukkamena dhammàsane nisãdi. Mahindattherapamukhà aññhasaññhi mahattherà dhammàsanaü parivàretvà nisãdiüsu. ra¤¤o pi kaniññhabhàtà Mattàbhayatthero nàma dhuraggàho hutvà, vinayaü gaõhissàmãti pa¤cahi bhikkhusatehi saddhim Mahàariññhattherassa dhammàsanaü eva parivàretvà nisãdi. avasesàpi bhikkhå saràjikà ca parisà attano attano pattàsane nisãdiüsu. athàyasmà Mahàariññhatthero: tena samayena buddho bhagavà Vera¤jàyaü viharati Nalerupucimandamåle ti vinayanidànaü abhàsi. bhàsite ca panàyasmatà Ariññhattherena vinayanidàne àkàsaü mahàviravitaü viravi, akàlavijjullatà nicchariüsu, devatà sàdhukàraü adaüsu, mahàpañhavi udakapariyantaü katvà saükampievaü anekesu pàñihàriyesu vattamànesu àyasmà Ariññhatthero Mahàmahindattherapamukhehi aññhasaññhiyà paccekagaõãhi khãõàsavamahàtherehi tada¤¤ehi ca aññhasaññhisahassehi bhikkhåhi parivuto pañhamakattikapavàraõadivase Thåpàràmavihàramajjhe satthu karuõàguõaparidãpakaü bhagavato anusiññhikarànaü kàyakammavacãkammavipphanditavinayanaü Vinayapiñakaü pakàsesi, pakàsetvà ca yàvatàyukaü tiññhamàno bahunnaü vàcetvà bahunnaü hadaye patiññhàpetvà anupàdisesàya nibbànadhàtuyà parinibbàyi. te pi kho Mahàmahindattherapamukhà tasmiü samàgame #<[page 104]># %<104 Samantapàsàdikà>% aññhasaññhi mahàtherà dhuraggàhà samàgatà paccekagaõino sabbe dhammaràjassa sàvakà; khãõàsavà vasippattà tevijjà iddhikovidà uttamattham abhi¤¤àya anusàsiüsu ràjino. àlokaü dassayitvàna obhàsetvà mahiü imaü jalitvà aggikkhandhà va parinibbàyiüsu mahesayo. tesaü parinibbànato aparabhàge a¤¤e pi tesaü theràõaü antevàsikà Tissadatta-Kàlasumana-Dãghasumanàdayo ca Mahàariññhattherassa antevàsikà antevàsikànaü antevàsikà cà 'ti evaü pubbe vuttappakàrà àcariyaparamparà imaü Vinayapiñakaü yàva ajjatanà ànesuü. tena vuttaü. tatiyasaügahato pana uddhaü imaü dãpaü Mahindàdãhi àbhataü. Mahindato uggahetvà ka¤ci kàlaü Ariññhattheràdãhi àbhataü, tato yàva ajjatanà tesaü yeva antevàsikaparamparàbhåtàya àcariyaparamparàya àbhatan ti. kattha ppatiññhitan ti, yesaü pàlito ca atthato ca anånaü vattati maõighañe pakkhittatelam iva ãsakam pi na paggharati, evaråpesu adhimattasatigatidhitimantesu lajjikukkuccakesu sikkhàkàmesu puggalesu patiññhitan ti veditabbaü, tasmà vinayapatiññhàpanatthaü vinayapariyattiyà ànisaüsaü sallakkhetvà sikkhàkàmena bhikkhunà vinayo pariyàpuõitabbo. tatràyaü vinayapariyattiyà ànisaüso: vinayapariyattikusalo hi puggalo sàsane pañiladdhasaddhànaü kulaputtànaü màtupituññhàniyo hoti, tadàyattà hi nesaü pabbajjà upasampadà vattànuvattapañipatti àcàragocarakusalatà. api c' assa vinayapariyattiü nissàya attano sãlakhandho sugutto hoti surakkhito kukkuccapakatànaü pañisaraõaü hoti, visàrado saïghamajjhe voharati, paccatthike sahadhammena suniggahãtaü niggaïhàti, saddhammaññhitiyà pañipanno hoti. #<[page 105]># %< Introduction 105>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tenàha bhagavà: pa¤cime bhikkhave ànisaüsà vinayadhare puggale, attano sãlakkhandho sugutto hoti surakkhito --pe-- saddhammaññhitiyà pañipanno hotãti. ye càpi saüvaramålakà kusaladhammà vuttà bhagavatà, vinayadharo puggalo tesaü dàyàdo vinayamålakattà tesaü dhammànaü. vuttam pi h' etaü bhagavatà:--vinayo saüvaratthàya saüvaro avippañisàratthàya avippañisàro pàmujjatthàya pàmujjaü pãtatthàya pãti passaddhatthàya passaddhi sukhatthàya sukhaü samàdhatthàya samàdhi yathàbhåta¤àõadassanatthàya yathàbhåta¤àõadassanaü nibbidatthàya nibbidà viràgatthàya viràgo vimuttatthàya vimutti vimutti¤àõadassanatthàya vimutti¤àõadassanaü anupàdàparinibbànatthàya, etadatthà kathà etadatthà mantanà etadatthà upanisà etadatthaü sotàvadhànaü yadidaü anupàdà cittassa vimokkho ti. tasmà vinayapariyattiyà àyogo karaõãyo ti. ettàvatà ca yà sà vinayasaüvaõõanatthaü màtikà ñhapità, tattha vuttaü yena yadà yasmà dhàritaü yena càbhataü, yattha ppatiññhitaü c' etam etaü vatvà vidhiü tato ti, imissà tàva gàthàya attho pakàsito, vinayassa ca bàhiranidànavaõõanà yathàdhippàyaü saüvaõõità hotãti. #<[page 106]># %<106 SUTTAVIBHAðGA-VAööANâ>% I PâRâJIKA I Idàni tenà 'ti àdipàñhassa atthaü nànappakàrato dassayanto karissàmi vinayass' atthavaõõanan ti, vuttattà tena samayena buddho bhagavà ti àdãnaü atthavaõõanaü karissàmi. seyyathãdaü: tenà 'ti aniyamaniddesavacanaü, tassa saråpena avuttenàpi parabhàge atthato siddhena yenà 'ti iminà vacanena pañiniddeso kattabbo. parabhàge hi vinayapa¤¤attiyàcanahetubhåto àyasmato Sàriputtassa parivitakko siddho. tasmà yena samayena so parivitakko udapàdi, tena samayena buddho bhagavà Vera¤jàyaü viharatãti evam ettha sambandho veditabbo. ayaü hi sabbasmiü vinaye yutti yadidaü yattha yattha tenà 'ti vuccati, tattha tattha pubbe và pacchà và atthato siddhena yenà 'ti iminà vacanena pañiniddeso kattabbo ti, tatrãdaü mukhamattanidassanaü: tena hi bhikkhave bhikkhånaü sikkhàpadaü pa¤¤àpessàmi yena Sudinno methunaü dhammaü pañisevi, yasmà pañisevi tasmà pa¤¤àpessàmãti vuttaü hoti. evaü tàva pubbe atthato siddhena yenà 'ti iminà vacanena pañiniddeso yujjati, tena samayena buddho bhagavà Ràjagahe viharati, yena samayena Dhaniyo Kumbhakàraputto ra¤¤o dàråni adinnaü àdiyãti evaü pacchà atthato siddhena yenà 'ti iminà vacanena so pañiniddeso yujjatãti vutto tenà 'ti vacanassa attho. samayenà 'ti ettha pana samayasaddo #<[page 107]># %% samavàye khaõe kàle samåhe hetudiññhisu pañilàbhe pahàne ca pañivedhe ca dissati. tathà hi 'ssa, appevanàma sve pi upasaïkameyyàma yàva kàla¤ ca samaya¤ ca upàdàyà 'ti evamàdisu samavàyo attho. eko 'va bhikkhave khaõo ca samayo ca brahmacariyavàsàyà 'ti evamàdisu khaõo attho. uõhasamayo pariëàhasamayo ti evamàdisu kàlo, mahàsamayo pavanasmiü ti evamàdisu samåho, samayo pi kho te Bhaddàli appañividdho ahosi, bhagavàpi kho Sàvatthiyaü viharati, bhagavàpi maü jànissati Bhaddàli nàma bhikkhu sàsane sikkhàya aparipårakàrãti, ayam pi kho te Bhaddàli samayo appañividdho ahosãti evamàdisu hetu, tena samayena uggahamàno paribbàjako samaõamuõóikàputto samayappavàdake tindukàcãre ekasàlake mallikàya àràme pañivasatãti evamàdisu diññhi. [diññhe 'va dhamme yo attho yo c' attho samparàyiko, atthàbhisamayà dhãro paõóito ti pavuccatãti] evamàdisu pañilàbho, sammà mànàbhisamayà antam akàsi dukkhassà 'ti evamàdisu pahànaü, dukkhassa pãëanaññho saükhataññho santàpaññho viparinàmaññho abhisamayaññho ti evamàdisu pañivedho attho. idha pan' assa kàlo attho. tasmà yena kàlena àyasmato Sàriputtassa vinayapa¤¤attiyàcanahetubhåto parivitakko udapàdi tena kàlenà 'ti evam ettha attho daññhabbo. etthàha: atha kasmà yathà suttante ekaü samayaü ti upayogavacanena niddeso kato, abhidhamme ca yasmim samaye kàmàvacaran ti bhummavacanena, tathà akatvà idha tena samayenà 'ti karaõavacanena niddeso kato ti tattha tathà idha ca a¤¤athà atthasambhavato. kathaü suttante tàva accantasaüyogattho sambhavati yaü hi samayaü bhagavà Brahmajàlàdãni suttantàni desesi accantam eva taü samayaü karuõàvihàrena vihàsi, tasmà tadatthajotanatthaü tattha upayoganiddeso kato. abhidhamme ca adhikaraõattho bhàvena bhàvalakkhaõattho ca sambhavati; #<[page 108]># %<108 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.1.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ adhikaraõaü hi kàlattho samåhattho ca samayo tattha vuttànaü phassàdidhammànaü, khaõasamavàyahetusaïkhàtassa ca samayassa bhàvena tesaü bhàvo lakkhãyati, tasmà tadatthajotanatthaü tattha bhummavacanena niddeso kato. idha pana hetuattho karaõattho ca sambhavati. yo hi so sikkhàpadapa¤¤attisamayo Sàriputtàdãhi pi dubbi¤¤eyyo tena samayena hetubhåtena karaõabhåtena ca sikkhàpadàni pa¤¤àpayanto sikkhàpadapa¤¤attihetu¤ ca avekkhamàno bhagavà tattha tattha vihàsi, tasmà tadatthajotanatthaü idha karaõavacanena niddeso kato ti veditabbo. hoti c' ettha: upayogena bhummena taü taü attham apekkhiya a¤¤atra samayo vutto karaõen' eva so idhà 'ti poràõà pana vaõõayanti, taü samayan ti và tasmiü samaye ti và tena samayenà 'ti và abhilàpamattabhedo esa sabbattha bhummam eva attho hi, tasmà tesaü laddhiyà tena samayenà 'ti vutte pi tasmiü samaye ti attho veditabbo. buddho bhagavà 'ti imesaü padànaü parato atthaü vaõõayissàma. Vera¤jàyaü viharatãti, ettha pana Vera¤jà ti a¤¤atarassa nagarass' etaü adhivacanaü, tassaü Vera¤jàyaü samãpaññhe bhummavacanaü, viharatãti avisesena iriyàpathadibbabrahmàriyavihàresu a¤¤ataravihàrasamaïgiparidãpanam etaü; idha pana ñhànagamanàsanasayanappabhedesu iriyàpathesu a¤¤atarairiyàpathasamàyogaparidãpanaü, tena ñhito pi gacchanto pi nisinno pi sayàno pi bhagavà viharati 'cc eva veditabbo, so hi ekaü iriyàpathabàdhanaü a¤¤ena iriyàpathena vicchinditvà aparipañantaü attabhàvaü harati pavatteti, tasmà viharatãti vuccati. Naëerupucimandamåle ti, ettha Naëeru nàma yakkho, pucimando ti nimbarukkho, #<[page 109]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ målan ti samãpaü. ayaü hi målasaddo, målàni uddhareyya antamaso usãranàëamattàni pãti àdisu målamåle dissati, lobho akusalamålaü ti àdisu asàdhàraõahetumhi, yàva majjhantike kàle chàyà pharati nivàte paõõàni pañanti ettàvatà rukkhamålaü ti àdisu samãpe. idha pana samãpe adhippeto, tasmà Naëeruyakkhena adhiggahãtassa pucimandassa samãpe ti evam ettha attho daññhabbo. so kira pucimando ramaõãyo pàsàdiko anekesaü rukkhànaü àdhipaccaü viya kurumàno tassa nagarassa avidåre gamanàgamanasampaõõe ñhàne ahosi. atha bhagavà Vera¤jaü. gantvà patiråpe ñhàne viharanto tassa rukkhassa samãpe heññhàbhàge vihàsi. tena vuttaü Vera¤jàyaü viharati Naëerupucimandamåle ti. tattha siyà yadi tàva bhagavà Vera¤jàyaü viharati Naëerupucimandamåle ti na vattabbaü, atha tattha viharati Vera¤jàyaü ti na vattabbaü, na hi sakkà ubhayattha ten' eva samayena apubbaü acarimaü viharitun ti; na kho pan' etaü evaü daññhabbaü. nanu avocumha samãpaññhe bhummavacanaü ti, tasmà yathà Gaïgàyamunàdãnaü samãpe goyåthàni carantàni Gaïgàya caranti Yamunàya carantãti vuccanti evam idhàpi yadidaü Vera¤jàya samãpe Naëerupucimandamålaü tattha viharanto vuccati Vera¤jàyaü viharati Naëerupucimandamåle ti. gocaragàmanidassanatthaü hi 'ssa Vera¤jàvacanaü, pabbajitànuråpanivàsanaññhànanidassanatthaü Naëerupucimandamålavacanaü. tattha Vera¤jàkittanena àyasmà Upàëitthero bhagavato gahaññhànuggahakaraõaü dasseti, Naëerupucimandamålakittanena pabbajitànuggahakaraõaü, tathà purimena paccayagahaõato attakilamathànuyogavivajjanaü, pacchimena vatthukàmappahàõato kàmasukhallikànuyogavivajjanåpàyadassanaü, purimena ca dhammadesanàbhiyogaü, pacchimena vivekàdhimuttiü, purimena karuõàya upagamanaü, #<[page 110]># %<110 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.1.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ pacchimena pa¤¤àya apagamanaü, purimena sattànaü hitasukhanipphàdanàdhimuttataü, pacchimena parahitasukhakaraõe nirupalepanaü, purimena dhammikasukhapariccàganimittaü phàsuvihàraü, pacchimena uttarimanussadhammànuyoganimittaü, purimena manussànaü upakàrabahulataü, pacchimena devatànaü, purimena loke jàtassa loke saüvaddhabhàvaü, pacchimena lokena anupalittataü, purimena: ekapuggalo bhikkhave loke uppajjamàno uppajjati bahujanahitàya bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussànaü. katamo ekapuggalo, tathàgato arahaü sammàsambuddho ti vacanato yadatthaü bhagavà uppanno tadatthaparinipphàdanaü, pacchimena yattha uppanno tadanuråpavihàraü, bhagavà hi pañhamaü Lumbinivane dutiyaü bodhimaõóe tilokiyalokuttaràya uppattiyà vane yeva uppanno ten' assa vane yeva vihàraü dassesãti evamàdinà nayen' ettha yojanà veditabbà. mahatà bhikkhusaïghena saddhin ti ettha mahatà ti guõamahantenàpi mahatà saïkhyàmahantenàpi, so hi bhikkhusaïgho guõehi pi mahà ahosi, yasmà yo tattha pacchimako so sotàpanno, saïkhyàya pi mahà pa¤casatasaïkhattà, bhikkhånaü saïghena bhikkhusaïghena, diññhisãlasàma¤¤asaïkhàtasaïghàtena samaõagaõenà 'ti attho. saddhin ti ekato, pa¤camattehi bhikkhusatehãti pa¤camattà etesan ti pa¤camattà, mattà 'ti pamàõaü vuccati, tasmà yathà bhojane matt 'ti vuttehoje mattaü jànàti pamàõaü jànàtãti attho hoti, evam idhàpi tesaü bhikkhusatànaü pa¤camattà pa¤capamàõan ti evam attho daññhabbo, bhikkhånaü satàni bhikkhusatàni, tehi pa¤camattehi bhikkhusatehi; etena yaü vuttaü mahatà bhikkhusaïghena saddhin ti ettha tassa mahato bhikkhusaïghassa saïkhyàmahattaü dassitaü hoti. parato pan' assa: #<[page 111]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ nirabbudo hi Sàriputta bhikkhusaïgho niràdãnavo apagatakàlako suddho sàre patiññhito, imesaü pi Sàriputta pa¤cannaü bhikkhusatànaü yo pacchimako so sotàpanno ti vacanena guõamahattaü àvibhavissati. assosi kho Vera¤jo bràhmaõoti, assosãti suõi upalabhi sotadvàrasampattavacananigghosànusàrena a¤¤àsi, kho ti padapåraõamatte avadhàraõatthe và nipàto, tattha avadhàraõatthena assosi eva nàssa koci savaõantaràyo àhosãti ayam attho veditabbo. padapåraõena pana vya¤janasiliññhatàmattam eva. Vera¤jàyaü jàto Vera¤jàyaü bhavo Vera¤jà và assa nivàso ti Vera¤jo, màtàpitåhi katanàmavasena panàyaü udayo ti vuccati, brahmaü aõatãti bràhmaõo, mante sajjhàyatãti attho, idam eva hi jàtibràhmaõànaü niruttivacanaü, ariyà pana bàhitapàpattà bràhmaõà ti vuccanti. idàni yam atthaü Vera¤jo bràhmaõo assosi taü pakàsento samaõo khalu bho Gotamo ti àdim àha. tattha samitapàpattà samaõo ti veditabbo, vuttaü h' etaü: bàhitapàpo ti bràhmaõo, samitattà samaõo ti vuccatãti, bhagavà ca anuttarena ariyamaggena samitapàpo, ten' assa yathàbhuccaguõàdhigatam etaü nàmaü yadidaü samaõo ti. khalå 'ti anussavatthe nipàto, bho ti bràhmaõajàtikànaü, jàtisamudàgataü àlapanamattam, vuttam pi h' etaü: bhovàdã nàma so hoti sace hoti saki¤cano ti. Gotamo ti bhagavantaü gottavasena parikitteti, tasmà samaõo khalu bho Gotamo ti ettha samaõo kira bho Gotamagotto ti evam attho daññhabbo. Sakyaputto ti idaü pana bhagavato uccàkulaparidãpanaü, Sakyakulà pabbajito ti saddhàpabbajitabhàvaparidãpanaü kenaci pàriju¤¤ena anabhibhåto aparikkhãõaü yeva taü kulaü pahàya saddhàya pabbajito ti vuttaü hoti. tato paraü vuttattham eva. taü kho panà' ti itthambhåtakkhyànatthe upayogavacanaü, #<[page 112]># %<112 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.1.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tassa kho pana bhoto Gotamassà' ti attho. kalyàõo ti kalyàõaguõasamannàgato, seññho ti vuttaü hoti. kittisaddo ti kitti eva thutighoso và. iti pi so bhagavà ti àdisu pana ayaü tàva yojanà: so bhagavà iti pi arahaü, iti pi sammàsambuddho --pe-- iti pi bhagavà ti, iti iminà ca iminà ca kàraõenà 'ti vuttaü hoti. idàni vinayadharànaü suttantanayakosallatthaü vinayasaüvaõõanàrambhe buddhaguõapañisaüyuttàya dhammiyà kathàya cittasampahaüsanattha¤ ca etesaü padànaü vitthàranayena saüvaõõanaü karissàmi, tasmà yaü vuttaü so bhagavà iti pi arahaü ti àdi, tattha àrakattà, arãnaü aràna¤ ca hatattà, paccayàdãnaü arahattà, pàpakaraõe rahàbhàvà ti imehi tàva kàraõehi so bhagavà arahaü ti veditabbo. àrakà hi so sabbakiëesehi suvidåravidåre ñhito maggena savàsanànaü kilesànaü viddhaüsitattà ti àrakattà arahaü. te ca nena kilesàrayo maggena hatà ti arãnaü hatattàpi arahaü. ya¤ c' etaü avijjàbhavataõhàmayanàbhi pu¤¤àdiabhisaïkhàràraü jaràmaraõanemi àsavasamudayamayena akkhena vijjhitvà tibhavarathe samàyojitaü anàdikàlappavattaü saüsàracakkaü, tassànena bodhimaõóe viriyapàdehi sãlapañhaviyaü patiññhàya saddhàhatthena kammakkhayakara¤àõapharasuü gahetvà sabbe arà hatà ti arànaü hatattàpi arahaü. athavà saüsàracakkan ti anamataggasaüsàravaññaü vuccati, tassa ca avijjànàbhimålattà jaràmaraõanemi-pariyosànattà sesà dasadhammà arà avijjàmålakattà jaràmaraõapariyantattà ca, tattha dukkhàdisu a¤¤àõaü avijjà. kàmabhave ca avijjà kàmabhave saïkhàrànaü paccayo hoti. tathà råpabhave avijjà råpabhave saïkhàrànaü paccayo hoti. aråpabhave avijjà aråpabhave saïkhàrànaü pacca hoti. kàmabhave saïkhàrà kàmabhave pañisandhivi¤¤àõassa paccayà honti. #<[page 113]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ esa nayo itaresu. kàmabhave pañisandhivi¤¤àõaü kàmabhave nàmaråpassa paccayo hoti. tathà råpabhave, aråpabhave nàmass' eva paccayo hoti. kàmabhave nàmaråpaü kàmabhave saëàyatanassa paccayo hoti. råpabhave nàmaråpaü råpabhave tiõõaü àyatanànaü paccayo hoti. aråpabhave nàmaü aråpabhave ekassàyatanassa paccayo hoti. kàmabhave saëàyatanaü kàmabhave chabbidhassa phassassa paccayo hoti. råpabhave tãõi àyatanàni råpabhave tiõõaü phassànaü aråpabhave ekam àyatanaü aråpabhave ekassa phassassa paccayo hoti. kàmabhave cha phassà kàmabhave channaü vedanànaü paccayà honti. råpabhave tayo tatth' eva tissannaü aråpabhave eko tatth' eva ekissà vedanàya paccayo hoti. kàmabhave cha vedanà kàmabhave channaü taõhàkàyànaü paccayà honti. råpabhave tisso tatth' eva tiõõaü, aråpabhave ekà vedanà aråpabhave ekassa taõhàkàyassa paccayo hoti. tattha tattha sà sà taõhà upàdànassa, upàdànàdayo bhavàdãnaü. kathaü. idh' ekacco kàme paribhu¤jissàmãti kàmåpàdànapaccayà kàyena duccaritaü carati vàcàya manasà duccaritaü carati, duccaritapàripåriyà apàye uppajjati tatth' assa uppattihetubhåtaü kammaü kammabhavo kammanibbattà khandhà uppattibhavo, khandhànaü nibbatti jàti, paripàko jarà, bhedo maraõaü. aparo saggasampattiü anubhavissàmãti tath' eva sucaritaü carati, sucaritapàripåriyà sagge uppajjati. tatth' assa uppattihetubhåtaü kammaü kammabhavo ti so eva nayo. aparo pana brahmalokasampattiü anubhavissàmãti kàmåpàdànapaccayà eva mettaü bhàveti karuõaü muditaü upekkhaü bhàveti, bhàvanà pàripåriyà brahmaloke nibbattati. tatth' assa nibbattihetubhåtaü kammaü kammabhavo ti so yeva nayo. aparo aråpabhave sampattiü anubhavissàmãti tath' eva àkàsàna¤catanàdi samàpattiyo bhàveti, #<[page 114]># %<114 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.1.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ bhàvanà pàripåriyà tattha tattha nibbattati. tatth' assa nibbattihetubhåtaü kammaü kammabhavo, kammanibbattà khandhà uppattibhavo, khandhànaü nibbatti jàti, paripàko jarà, bhedo maraõan ti esa nayo sesesu 'pàdànamålikàsu pi yojanàsu. evam ayaü avijjàhetu, saõkhàràhetusamuppannà ti ubho p' ete hetusamuppannà ti paccayapariggahe pa¤¤à dhammaññhiti¤àõaü. atãtam pi addhànaü anàgatam pi addhànaü avijjàhetu, saïkhàràhetu-samuppannà, ubho p' ete hetusamuppannà ti paccayapariggahe pa¤¤à dhammaññhiti¤àõan ti etena nayena sabbapadàni vitthàretabbàni. tattha avijjà saïkhàrà eko saïkhepo, vi¤¤àõanàmaråpasaëàyatanaphassavedanà eko, taõhåpàdànabhavà eko, jàtijaràmaraõaü eko, purimasaïkhepo c' ettha atãto addhà, dve majjhimà paccuppanno, jàtijaràmaraõaü anàgato, avijjà saïkhàragahaõena c' ettha taõhåpàdànabhavà gahità 'va hontãti ime pa¤ca dhammà atãte kammavaññaü, vi¤¤àõàdayo pa¤ca etarahi vipàkavaññaü. taõhåpàdànabhavagahaõena avijjàsaïkhàrà gahità 'va hontãti ime pa¤ca dhammà etarahi kammavaññaü, jàtijaràmaraõàpadesena vi¤¤àõàdinaü niddiññhattà ime pa¤ca dhammà àyati vipàkavaññaü. te àkàrato vãsatividhà honti, saïkhàravi¤¤àõànaü c' ettha antarà eko sandhi, vedanàtaõhànam antarà eko, bhavajàtãnam antarà eko ti, iti bhagavà etaü catusaïkhepaü tiyaddhaü visatàkàraü tisandhiü pañiccasamuppàdaü sabbàkàrato jànàti passati a¤¤àti pañivijjhati. taü ¤àtaññhena ¤àõaü pajànanaññhena pa¤¤à, tena vuccati paccayapariggahe pa¤¤à dhammaññhiti¤àõaü ti, iminà dhammaññhiti¤àõena bhagavà te dhamme yathàbhåtaü ¤atvà tesu nibbindanto virajjanto vimuccanto vuttappakàrassa imassa saüsàracakkassa are hani vihani viddhaüsesi, evam pi arànaü hatattà arahaü. aggadakkhiõeyyattà ca cãvaràdipaccaye arahati påjàvisesa¤ ca, #<[page 115]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ten' eva uppanne tathàgate ye keci mahesakkhà devamanussà na te a¤¤attha påjaü karonti, tathà hi Brahmà Sahampati Siõerumattena ratanadàmena tathàgataü påjesi, yathàbala¤ ca a¤¤e devà manussà ca Bimbisàrakosalaràjàdayo, parinibbutam pi ca bhagavantaü uddissa channavutikoñidhanaü vissajjetvà Asokamahàràjà sakala-Jambudãpe caturàsãti vihàrasahassàni patiññhàpesi, ko pana vàdo a¤¤esaü påjàvisesànan ti paccayàdãnaü arahattàpi arahaü. yathà ca loke keci paõditamànino bàlà asilokabhayena raho pàpaü karonti evam esa na kadàci karotãti pàpakaraõe rahàbhàvato pi arahaü. hoti c' ettha: àrakattà hatattà ca kilesàrãna so muni, hatasaüsàracakkàro paccayàdãna càraho, na raho karoti pàpàni arahaü tena pavuccatãti. sammà sàma¤ ca sabbadhammànaü buddhattà pana sammàsambuddho, tathà h' esa sabbadhamme sammàsambuddho, abhi¤¤eyye dhamme abhi¤¤eyyato buddho, pari¤¤eyye pari¤¤eyyato, pahàtabbe pahàtabbato, sacchikàtabbe sacchikàtabbato, bhàvetabbe bhàvetabbato. ten' eva càha: abhi¤¤eyyaü abhi¤¤àtaü, bhàvetabba¤ ca bhàvitaü, pahàtabbaü pahãnaü me, tasmà buddho 'smi bràhmaõà 'ti. api ca cakkhuü dukkhasaccaü, tassa målakàraõabhàvena samuññhàpikà purimataõhà samudayasaccaü, ubhinnam appavatti nirodhasaccaü, nirodhapajànanà pañipadà maggasaccan ti evaü ekekapaduddhàrenàpi sabbadhamme sammà sàma¤ ca buddho. esa nayo sotaghàõajivhàkàyamanesu, eten' eva nayena råpàdãni cha àyatanàni, cakkhuvi¤¤àõàdayo cha vi¤¤àõakàyà, cakkhusamphassàdayo cha phassà, cakkhusamphassajàdayo cha vedanà, råpasa¤¤àdayo cha sa¤¤à, råpasa¤cetanàdayo cha cetanà, råpataõhàdayo cha taõhàkàyà, råpavitakkàdayo cha vitakkà, råpavicàràdayo cha vicàrà, #<[page 116]># %<116 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.1.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ råpakkhandhàdayo pa¤cakkhandhà, dasakasiõàni, dasànussatiyo, uddhumàtakasa¤¤àdivasena dasasa¤¤à, kesàdayo dvattiüsàkàrà, dvàdasàyatanàni, aññhàrasa dhàtuyo, kàmabhavàdayo navabhavà, pañhamàdãni cattàri jhànàni, mettàbhàvanàdayo catasso appama¤¤à, catasso aråpasamàpattiyo, pañilomato jaràmaraõàdãni anulomato avijjàdãni pañiccasamuppàdaïgàni ca yojetabbàni. tatràyaü ekapadayojanà: jaràmaraõaü dukkhasaccaü, jàti samudayasaccaü, ubhinnam pi nissaraõaü nirodhasaccaü, nirodhapajànanà pañipadà maggasaccan ti, evaü ekekapaduddhàrena sabbadhamme sammà sàma¤ ca buddho anubuddho pañividdho, tena vuttaü sammà sàma¤ ca sabbadhammànaü buddhattà pana sammàsambuddho ti. vijjàhi pana caraõena ca sampannattà vijjàcaraõasampanno, tattha vijjà ti tisso vijjà aññha pi vijjà, tisso Bhayabheravasutte vuttanayena veditabbà, aññha Ambaññhasutte, tatra hi vipassanà¤àõena manomayiddhiyà ca saha cha abhi¤¤à pariggahetvà aññhavijjà vuttà. caraõan ti sãlasaüvaro, indriyesu guttadvàratà, bhojane matta¤¤utà, jàgariyànuyogo, sattasaddhammà, cattàri råpàvacarajjhànànãti ime paõõarasadhammà veditabbà, ime yeva hi paõõarasadhammà yasmà etehi carati ariyasàvako gacchati amataü disaü tasmà caraõan ti vuttà. yathàha: idha mahànàma ariyasàvako sãlavà hotãti vitthàro, bhagavà imàhi vijjàhi iminà ca caraõena samannàgato tena vuccati vijjàcaraõasampanno ti. tattha vijjàsampadà bhagavato sabba¤¤utam påretvà ñhità, caraõasampadà mahàkàruõikataü so sabba¤¤utàya sabbasattànaü atthànatthaü ¤atvà mahàkàruõikatàya anatthaü parivajjetvà atthe niyojeti, yathà taü vijjàcaraõasampanno. ten' assa sàvakà suppañipannà honti no duppañipannà, vijjàcaraõavipannànaü hi sàvakà attantapàdayo viya. sobhanagamanattà sundaraü ñhànaü gatattà sammà gatattà sammà ca gadattà sugato, gamanam pi hi gatan ti vuccati ta¤ ca bhagavato sobhanaü parisuddham anavajjaü. #<[page 117]># %% kim pana tan ti. ariyamaggo tena h' esa gamanena khemaü disaü asajjamàno gato ti sobhanagamanattà sugato. sundaraü c' esa ñhànaü gato amataü nibbànan ti sundaraü gatattàpi sugato. sammà ca gato tena tena maggena pahãõakilese puna apaccàgacchanto, vutta¤ c' etaü: sotàpattimaggena ye kilesà pahãõà te kilese na pun' eti na pacceti na paccàgacchatãti sugato --pe-- arahattamaggena ye kilesà pahãõà te kilese na pun' eti na pacceti na paccàgacchatãti. sammà và gato Dãpaïkarapàdamålato ppabhåti yàva bodhimaõóà tàva samatiüsapàramãpåritàya sammàpañipattiyà sabbalokassa hitasukham eva karonto sassataü ucchedaü kàmasukham attakilamathan ti ime ca ante anupagacchanto gato ti sammàgatattàpi sugato. sammà c' esa gadati yuttañhàne yuttam eva vàcaü bhàsatãti sammà gadattàpi sugato. tatrãdaü Sàdhakasuttaü: yaü tathàgato vàcaü jànàti abhåtaü atacchaü anatthasaühitaü sà ca paresaü appiyà amanàpà tam pi tathàgato vàcaü na bhàsati, ya¤ ca kho tathàgato vàcaü jànàto bhåtaü tacchaü anatthasaühitaü sà ca paresaü appiyà amanàpà tam pi tathàgato vàcaü na bhàsati, ya¤ ca kho tathàgato vàcaü jànàti bhåtaü tacchaü atthasaühitaü sà ca paresaü appiyà amanàpà tatra kàla¤¤u tathàgato hoti tassà vàcàya veyyàkaraõàya, yaü tathàgato vàcaü jànàti abhåtaü atacchaü anatthasaühitaü sà ca paresaü piyà manàpà na taü tathàgato vàcaü bhàsati, yam pi tathàgato vàcaü jànàti bhåtaü tacchaü anatthasaühitaü sà ca paresaü piyà manàpà tam pi tathàgato vàcaü na bhàsati, ya¤ ca kho tathàgato vàcaü jànàti bhåtaü tacchaü atthasaühitaü sà ca paresaü piyà manàpà tatra kàla¤¤u tathàgato hoti tassà vàcàya veyyàkaraõàyà 'ti, evaü sammàgadattàpi sugato ti veditabbo. sabbathà viditalokattà lokavidå, so hi bhagavà sabhàvato samudayato nirodhato nirodhåpàyato ti sabbathà lokaü avedi abhi¤¤àsi pañivijjhi, yathàha: yattha kho àvuso na jàyati na jãyati na mãyati na cavati na uppajjati nàhan taü gamanena lokass' antaü ¤àteyyaü daññheyyaü patteyyan ti vadàmi, #<[page 118]># %<118 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.1.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ na càhaü àvuso appatvà 'va lokass' antaü dukkhassa antakiriyaü vadàmi, api càhaü àvuso imasmiü yeva vyàmamatte kalebare sa¤¤imhi samanake loka¤ ca pa¤¤àpemi lokasamudaya¤ ca lokanirodha¤ ca lokanirodhagàmini¤ ca pañipadaü. gamanena na pattabbo lokass' anto kudàcanaü, na ca appatvà lokantaü dukkhà atthi pamocanaü. tasmà have lokavidå sumedho, lokantagu vusitabrahmacariyo, lokassa antaü samitàvã ¤atvà, nàsiüsatã lokam imaü para¤ cà 'ti. api ca tayo lokà, saïkhàraloko sattaloko okàsaloko ti, tatra eko loko: sabbe sattà àhàraññhitikà ti àgataññhàne saïkhàraloko veditabbo; sassato loko ti và sassato lo và ti àgataññhàne sattaloko. yàvatà candimasuriyà pariharanti disàbhanti virocanà, tàva sahassadhà loko, ettha te vattatã vaso ti, àgataññhàne okàsaloko; tam pi bhagavà sabbathà avedi. tathà hi 'ssa eko loko sabbe sattà àhàraññhitikà, dve lokà nàma¤ ca råpa¤ ca, tayo lokà tisso vedanà, cattàro lokà cattàro àhàrà, pa¤ca lokà pa¤cupàdànakkhandhà, cha lokà cha ajjhattikàni àyatanàni, satta lokà sattavi¤¤àõaññhitiyo, aññha lokà aññha lokadhammà, nava lokà nava sattàvàsà, dasa lokà dasàyatanàni, dvàdasa lokà dvàdasàyatanàni, aññharasa lokà aññhàrasa dhàtuyo ti ayaü saïkhàraloko pi sabbathà vidito. yasmà pan' esa sabbesam pi sattànaü àsayaü jànàti anusayaü jànàti caritaü jànàti adhimuttim jànàti apparajakkhe mahàrajakkhe tikkhindriye mudindriye svàkàre dvàkàre suvi¤¤àpaye duvi¤¤àpaye bhabbe abhabbe satte jànàti, tasmàssa sattaloko pi sabbathà vidito; yathà ca sattaloko evaü okàsaloko pi, #<[page 119]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tathà h' esa ekaü cakkavàëaü àyàmato ca vitthàrato ca yojanànaü dvàdasasatasahassàni tãõi sahassàni cattàri satàni pa¤¤àsa¤ ca yojanàni parikkhepato [sabbaü satasahassàni chattiüsa parimaõóalaü, dasa c' eva sahassàni aóóhuóóhàni satàni ca.] tattha, [duve satasahassàni cattàri nahutàni ca, ettakaü bahalattena saïkhàtàyaü vasundharà,] tassà eva sandhàrakam: [cattàri satasahassàni aññh' eva nahutàni ca, ettakaü bahalattena jalaü vàte patiññhitaü.] tassàpi sandhàrako: [nava satasahassàni màluto nabhamuggato, saññhi c' eva sahassàni esà lokassa saõñhiti.] evam saõñhite c' ettha yojanànaü, [caturàsãti sahassàni ajjhogàëho mahaõõave, accuggato tàvad eva Siõerupabbatuttamo. tato upaóóhupaóóhena pamàõena yathàkkamaü, ajjhogàëhuggatà dibbà nànàratanacittità:--Yugandharo äsadharo Karavãko Sudassano, Nemindharo Vinatako Assakaõõo giribrahà. ete satta mahàselà Siõerussa samantato mahàràjànamàvàsà devayakkhanisevità, yojanànaü satànucco Himavà pa¤ca pabbato, yojanànaü sahassàni tãõi àyatavitthato, caturàsãti sahassehi kåñehi patimaõóito, tipa¤cayojanakkhandhà parikkhepà nagavhayà pa¤¤àsayojanakkhandhasàkhàyàmà samantato, satayojanavitthãõõà tàvad eva ca uggatà, jambå yassànubhàvena Jambådãpo pakàsito, dve asãti sahassàni ajjhogàëho mahaõõave, accuggato tàvad eva cakkavàëasiluccayo, parikkhipitvà taü sabbaü lokadhàtum ayaü ñhito.] tattha candamaõóalaü ekåõapa¤¤àsayojanaü, suriyamaõóalaü pa¤¤àsayojanaü, Tàvatiüsabhavanaü dasasahassayojanaü, tathà Asurabhavanaü Avãcimahànirayo Jambudãpo ca, Aparagoyànaü sattasahassayojanaü, tathà Pubbavideho Uttarakuru aññhasahassayojanaü, ekameko c' ettha mahàdãpo pa¤casatapa¤casataparittadãpaparivàro, taü sabbam pi ekaü cakkavàëaü ekà lokadhàtu, #<[page 120]># %<120 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.1.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tadanantaresu lokantarikanirayà evaü anantàni cakkavàëàni anantà lokadhàtuyo bhagavà anantena buddha¤àõena avedi a¤¤àsi pañivijjhi, evam assa okàsaloko pi sabbathà vidito evam pi sabbathà viditalokattà lokavidå. attano pana guõehi visiññhatarassa kassaci abhàvà n' atthi etassa uttaro ti anuttaro, tathà h' esa sãlaguõenàpi sabbalokam abhibhavati, samàdhipa¤¤àvimuttivimutti¤àõadassanaguõenàpi, sãlaguõenàpi asamo asamasamo appañimo appañibhàgo appañipuggalo --pe-- vimutti¤àõadassanaguõenàpi, yathàha: na kho panàhaü bhikkhave samanupassàmi sadevake loke samàrake --pe-- sadevamanussàya attanà sãlasampaõõataran ti vitthàro, evaü Aggappasàdasuttàdãni, na me àcariyo atthãti àdikà gàthàyo ca vitthàretabbà. purisadamme sàretãti purisadammasàrathã, dameti vinetãti vuttaü hoti, tattha purisadammà 'ti adantà dametuü yuttà tiracchànapurisàpi manussapurisàpi amanussapurisàpi, tathà hi bhagavatà tiracchànapurisàpi Apalàëo nàgaràjà Cåëodaro Mahodaro Aggisikho Dhåmasikho Dhanapàlo hatthãti evamàdayo damità nibbisà katà saraõesu ca sãlesu ca patiññhàpità, manussapurisàpi Saccakanigaõñhaputta-Ambaññhamàõava-Pokkharasàti-Soõadaõóa-Kåñadantàdayo, amanussapurisàpi âëavaka-Såciloma-Kharalomayakkha-Sakkadevaràjàdayo damità vinãtà vicitrehi vinayanåpàyehi, ahaü kho Kesi purisadamme saõhena pi vinemi pharusena pi vinemi saõhapharusena pi vinemãti idaü c' ettha suttaü vitthàretabbaü. athavà anuttaro purisadammasàrathãti ekam ev' idaü atthapadaü, #<[page 121]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ bhagavà hi tathà purisadamme sàreti yathà ekapallaïken' eva nisinnà aññhadisà asajjamànà dhàvanti tasmà anuttaro purisadammasàrathãti vuccati, hatthidamakena bhikkhave hatthidammo sàrito ekaü yeva disaü dhàvatãti ida¤ c' ettha suttaü vitthàretabbaü. diññhadhammikasamparàyikaparamatthehi yathàrahaü anusàsatãti satthà, api ca satthà viyà 'ti satthà bhagavà satthavàho; yathà satthavàho satthe kantàraü tàreti corakantàraü tàreti vàëakantàraü, dubbhikkhakantàraü, nirådakakantàraü tàreti uttàreti nittàreti patàreti khemantaü bhåmiü sampàpeti, evam evaü bhagavà satthà satthavàho satte kantàraü tàreti jàtikantàraü tàretãti àdinà niddesanayena p' ettha attho veditabbo. devamanussànan ti devànaü ca manussànaü ca ukkaññhaparicchedavasen' etaü vuttam bhabbapuggalaparicchedavasena ca, bhagavà pana tiracchànagatànam pi anusàsanippadànena satthà yeva. te pi hi bhagavato dhammasavaõena upanissayasampattiü patvà tàya eva upanissayasampattiyà dutiye tatiye và attabhàve maggaphalabhàgino honti, Maõóukadevaputtàdayo c' ettha nidassanaü: bhagavati kira Gaggaràya pokkharaõiyà tãre Campànagaravàsãnaü dhammaü desayamàne eko maõóuko bhagavato sare nimittaü aggahesi, taü eko vacchapàlako daõóam olubbha tiññhanto sãse sannirumbhitvà aññhàsi. so tàvad eva kàlaü katvà Tàvatiüsabhavane dvàdasayojanike kaõakavimàne nibbatti suttappabuddho viya ca. tattha accharàsaïghaparivutaü attànaü disvà: are aham pi nàma idha nibbatto kin nu kho kammaü akàsiü ti àvajjento nतaü ki¤ci addasa a¤¤atra bhagavato sare nimittaggàhà, so tàvad eva saha vimànena àgantvà bhagavato pàde sirasà vandi, #<[page 122]># %<122 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.1.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ bhagavà jànanto 'va pucchi:[ko me vandati pàdàni iddhiyà yasasà jalaü abhikkantena vaõõena sabbà obhàsayaü disà ti. maõóuko 'haü pure àsiü udake vàrigocaro, tava dhammaü suõantassa avadhi vacchapàlako ti.] bhagavà tassa dhammaü desesi. desanàvasàne caturàsãtiyà pàõasahassànaü dhammàbhisamayo ahosi, devaputto pi sotàpattiphale patiññhàya sitaü katvà pakkàmãti. yaü pana ki¤ci atthi neyyaü nàma tassa sabbassa buddhattà vimokkhantika¤àõavasena buddho, yasmà và cattàri saccàni attanàpi bujjhi a¤¤e pi satte bodhesi tasmà evamàdãhi pi kàraõehi buddho, imassa c' atthassa vi¤¤àpaõatthaü bujjhità saccànãti buddho bodhetà pajàyà 'ti buddho ti evaü pavatto sabbo pi niddesanayo pañisambhidànayo ca và vitthàretabbo. bhagavà ti idaü pan' assa guõavisiññhasattuttamagarugàravàdhivacanaü. tenàhu poràõà: [bhagavà ti vacanaü seññhaü bhagavà ti vacanam uttamaü, garugàravayutto so bhagavà tena pavuccatãti.] catubbidhaü và nàmaü àvatthikaü liïgikaü nemittikaü adhiccasamuppannan ti. adhiccasamuppannaü nàma lokiyavohàrena yadicchakan ti vuttaü hoti. tattha vaccho dammo balivaddo ti evamàdi àvatthikaü. daõóã chattã sikhã karãti evamàdi liïgikaü. tevijjo chaëabhi¤¤o ti evamàdi nemittikaü. sirivaóóhako dhanavaóóhako ti evamàdi vacanattham anapekkhitvà pavattaü adhiccasamuppannan ti. idaü pana bhagavà ti nàmaü nemittikaü, na Mahàmàyàya na Suddhodanamahàràjena na asãtiyà ¤àtisahassehi kataü, na Sakkasantusitàdãhi devatàvisesehi, vuttaü c' etaü Dhammasenàpatinà: bhagavà ti pan' etaü nàmaü na màtarà kataü --pe-- vimokkhantikam etaü buddhànaü bhagavantànaü bodhiyà måle saha sabba¤¤uta¤àõassa pañilàbhà saccikà pa¤¤atti yadidaü bhagavà ti, #<[page 123]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ yaü guõanemittikaü c' etaü nàmaü tesaü guõànaü pakàsanatthaü imaü gàthaü vadanti: bhagã bhajã bhàgi vibhattavà iti akàsi bhaggan ti garå 'ti bhàgyavà bahåhi ¤àyehi subhàvitattano bhavantago so bhagavà ti vuccatãti. niddese vuttaõayen' eva c' ettha tesaü tesaü padànam attho daññhabbo. ayaü pana aparo nayo: bhàgyavà bhaggavà yutto bhagehi ca vibhattavà bhattavà vantagamano bhavesu bhagavà tato ti. tattha vaõõàgamo vaõõavipariyayo ti etaü niruttilakkhaõaü gahetvà saddanayena và pisodaràdipakkhepalakkhaõaü gahetvà yasmà lokiyalokuttarasukhàbhinibbattakaü dànasãlàdipàrappattaü bhàgyam assa atthi tasmà bhàgyavà ti vattabbe bhagavà ti vuccatãti ¤àtabbaü. yasmà pana lobhadosamoha -viparãtamanasikàra -ahirikànottappakodhåpanàha-makkhapalàsa-issàmacchariya-màyà-sàñheyyathambhasàrambha-mànàtimàna -madappamàda -taõhàvijjàtividhàkusalamåla -duccaritasaïkilesamala -visamasa¤¤à-vitakkapapa¤ca -catubbidhavipariyesa -àsavagantha- oghayogàgati-taõhuppàdupàdàna-pa¤cacetokhila -vinibandhanãvaraõàbhinandanà-chavivàdamåla-taõhàkàya-sattànusayaaññhamicchatta - navataõhàmålaka - dasàkusalakammapathadvàsaññhidiññhigata -aññhasatataõhàvicaritappabheda -sabbadarathapariëàhakilesasatasahassàni saõkhepato và pa¤ca kilesakhandha-abhisaïkhàramaccudevaputtamàre abha¤ji, tasmà bhaggattà etesaü parissayànaü bhaggavà ti vattabbe bhagavà ti vuccati, àha c' ettha: bhaggaràgo bhaggadoso bhaggamoho anàsavo, bhaggàssa pàpakà dhammà bhagavà tena pavuccatãti. #<[page 124]># %<124 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.1.)>% bhàgyavatàya c' assa satapu¤¤alakkhaõadharassa råpakàyasampatti dipità hoti, bhaggadosatàya dhammakàyasampatti, tathà lokikaparikkhakànam bahumatabhàvo gahaññhapabbajitehi abhigamanãyatà abhigatàna¤ ca tesaü kàyacittadukkhàpanayane pañibalabhàvo, àmisadànadhammadànehi upakàrità lokiyalokuttarasukhehi ca sa¤¤ojanasamatthatà dãpità hoti, yasmà ca loke issariyadhammayasasirikàmappayatanesu chasu dhammesu bhagasaddo vattati, parama¤ c' assa sakacitte issariyaü aõimalaghimàdikaü và lokiyasammataü sabbàkàraparipåraü atthi, tathà lokuttaro dhammo lokattayavyàpako yathàbhuccaguõàdhigato ativiyaparisuddho yaso råpakàyadassanavyàvañajananayanamanappasàdajananasamatthà sabbàkàraparipårà sabbaïgapaccaïgasiri yaü yaü etena icchitapatthitaü attahitaü parahitaü và tassa tassa tatheva abhinippannattà icchitatthanippattisa¤¤ito kàmo sabbalokagarubhàvappattihetubhåto sammàvàyàmasaïkhàto payatano và atthi, tasmà imehi bhagehi yuttattàpi bhagà assa santãti iminà atthena bhagavà ti vuccati, yasmà pana kusalàdãhi bhedehi sabbadhamme khandhàyatanadhàtusaccaindriyapañiccasamuppàdàdãhi và kusalàdidhamme pãëanasaïkhatasantàpavipariõàmaññhena và dukkham ariyasaccaü, àyåhananidànasaüyogapaëibodhaññhena samudayaü, nissaraõavivekasaïkhataamataññhena nirodhaü, nãyyànikahetudassanàdhipateyyaññhena maggaü, vibhattavà vibhajitvà vivaritvà desitavà ti vuttaü hoti, tasmà vibhattavà ti vattabbe bhagavà ti vuccati, #<[page 125]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ yasmà ca esa dibbabrahmàriyavihàre kàyacittaupadhiviveke su¤¤atàppaõihitànimittavimokhe a¤¤e ca lokiyalokuttare uttarimanussadhamme bhaji sevi bahulam akàsi tasmà bhattavà ti vattabbe bhagavà ti vuccati, yasmà pana tãsu bhavesu taõhàsaïkhàtaü gamanaü anena vantaü, tasmà bhavesu vantagamano ti vattabbe bhavasaddato bhakàraü gamanasaddato gakàraü vantasaddato vakàra¤ ca dãghaü katvà àdàya bhagavà ti vuccati, yathà loke mehanassa khassa màlà ti vattabbe mekhalà ti vuccati. so imaü lokan ti so bhagavà imaü lokaü idàni vattabbaü nidasseti, sadevakan ti saha devehi sadevakaü, evaü saha màrena samàrakaü, saha brahmuõà sabrahmakaü, saha samaõabràhmaõehi sassamaõabràhmaõiü, pajàtattà pajà, taü pajaü, saha devamanussehi sadevamanussaü, tattha sadevakavacanena pa¤cakàmàvacaradevagahaõaü veditabbaü, samàrakavacanena chaññhakàmàvacaradevagahaõaü, sabrahmavacanena brahmakàyikàdibrahmagahaõaü, sassamaõabràhmaõavacanena sàsanassa paccatthikapaccàmittasamaõabràhmaõagahaõaü samitapàpabàhitapàpasamaõabràhmaõagahaõa¤ ca, pajàvacanena sattalokagahaõaü, sadevamanussavacanena sammutidevàvasesamanussagahaõaü, evam ettha tãhi padehi okàsaloko dvãhi pajàvasena sattaloko gahito ti veditabbo. aparo nayo: sadevakagahaõena aråpàvacaraloko gahito, samàrakagahaõena chakàmàvacaradevaloko, sabrahmakagahaõena råpãbrahmaloko, sassamaõabràhmaõàdigahaõena catuparisavasena sammutidevehi và saha manussaloko avasesasabbasattaloko và. api c' ettha sadevakavacanena ukkaññhaparicchedato sabbassàpi lokassa sacchikatabhàvaü sàvento tassa bhagavato kittisaddo abbhuggato, tato yesaü siyà màro mahànubhàvo chakàmàvacarissaro vasavatti kiü so pi etena sacchikato ti, tesaü vimatiü vidhamanto samàrakan ti abbhuggato, yesaü pana siyà brahmà mahànubhàvo ekaïguliyà ekasmiü cakkavàëasahasse àlokaü pharati, #<[page 126]># %<126 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.1.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ dvãhi --pe-- dasahi aïgulãhi dasasu cakkavàëasahassesu àlokaü pharati anuttara¤ ca jhànasamàpattisukhaü pañisaüvedeti kiü so pi sacchikato ti, tesaü vimatiü vidhamanto sabrahmakan ti abbhuggato, tato yesaü siyà puthusamaõabràhmaõà sàsanapaccatthikà kiü te pi sacchikatà ti, tesaü vimatiü vidhamanto sassamaõabràhmaõim pajan ti abbhuggato, evaü ukkaññhukkaññhànaü sacchikatabhàvaü pakàsetvà atha sammutideve avasesamanusse ca upàdàya ukkaññhaparicchedavasena sesasattalokassa sacchikatabhàvaü pakàsento sadevamanussan ti abbhuggato, ayam ettha anusandhikkamo. sayaü abhi¤¤à sacchikatvà pavedetãti ettha pana sayan ti sàmaü aparaneyyo hutvà, abhi¤¤à ti abhi¤¤àya adhikena ¤àõena ¤atvà ti attho, sacchikatvà ti paccakkhaü katvà etena anumànàdipañikkhepo kato hoti, pavedetãti bodheti ¤àpeti pakàseti, so dhammaü deseti àdi --pe-- pariyosànakaëyàõan ti so bhagavà sattesuàru¤¤ataü ñic hitvàpi anuttaraü vivekasukhaü dhammaü deseti ta¤ ca kho appaü và bahuü và desento àdikalyàõàdippakàram eva deseti. kathaü. ekagàthàpi hi samantabhadrakattà dhammassa pañhamapàdena àdikalyàõaü dutiyatatiyapàdehi majjhekalyàõam pacchimapàdena pariyosànakalyàõaü ekànusandhikaü suttaü nidànena àdikalyàõaü nigamanena pariyosànakalyàõaü sesena majjhe-kalyàõaü, nànànusandhikaü suttaü pañhamànusandhinà àdikalyàõaü pacchimena pariyosànakalyàõaü sesehi majjhe-kalyàõaü, sakalo pi sàsanadhammo attano attabhåtena sãlena àdikalyàõo samathavipassanàmaggaphalehi majjhe-kalyàõo nibbànena pariyosànakalyàõo, sãlasamàdhãhi và àdikalyàõo vipassanàmaggehi majjhekalyàõo phalanibbànehi pariyosànakalyàõo, buddhasubodhitàya và àdikalyàõo dhammasudhammatàya majjhe-kalyàõo saïghasuppañipattiyà pariyosànakalyàõo, taü sutvà tathattàya pañipannena adhigantabbàya abhisambodhiyà và àdikalyàõo paccekabodhiyà majjhe -kalyàõo sàvakabodhiyà pariyosànakalyàõo, suyyamàno c' esa nãvaranàõi vikkhambhaõato savaõena pi kalyàõam eva àvahatãti àdikalyàõo, #<[page 127]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ pañipajjiyamàno samathavipassanàsukhàvahanato pañipattiyàpi kalyàõam eva àvahatãti majjhe-kalyàõo, tathà pañipanno ca pañipattiphale niññhite tàdibhàvàvahanato pañipattiphalena pi kalyàõam eva àvahatãti pariyosànakalyàõo, nàthappabhavattà ca pabhavasuddhiyà àdikalyàõo atthasuddhiyà majjhekalyàõo kiccasuddhiyà pariyosànakalyàõo, tasmà eso bhagavà appaü và bahuü và desento àdikalyàõàdippakàram eva desetãti veditabbo. sàtthaü sabya¤janan ti evamàdisu pana yasmà imaü dhammaü desento sàsanabrahmacariyaü maggabrahmacariya¤ ca pakàseti nànànayehi dãpeti, ta¤ ca yathànuråpaü atthasampattiyà sàtthaü, bya¤janasampattiyà sabya¤janaü, saïkàsanapakàsanavivaraõavibhajanauttànikaraõapa¤¤attiatthapadasamàyo gato sàtthaü, akkharapadavya¤janàkàraniruttiniddesasampattiyà sabya¤janaü, atthagambhãratàpañivedhagambhãratàhi sàtthaü, dhammagambhãratàdesanàgambhãratàhi sabya¤janaü, atthapañibhàõapañisambhidàvisayato sàtthaü, dhammaniruttipañisambhidàvisayato sabya¤janaü, paõóitavedanãyato parikkhakajanappasàdakan ti sàtthaü, saddheyyato lokiyajanappasàdakan ti sabya¤janaü, gambhãràdhippàyato sàtthaü, uttànapadato sabya¤janaü, upanetabbassa abhàvato sakalaparipuõõabhàvena kevalaparipuõõaü, apanetabbassa abhàvato niddosabhàvena parisuddhaü, sikkhàttayapariggahãtattà brahmabhåtehi seññhehi caritabbato tesaü cariyabhàvato brahmacariyaü, tasmà sàtthaü sabya¤janaü --pe-- brahmacariyaü pakàsetãti vuccati. api ca: yasmà sanidànaü sauppattika¤ ca desento àdikalyàõaü deseti, veneyyànaü anuråpato atthassa aviparãtatàya ca hetu udàharaõayuttato ca majjhekalyàõaü sotånaü saddhàpañilàbhena nigamanena ca pariyosànakalyàõam deseti, evaü desento ca parisuddhaü brahmacariyaü pakàseti, ta¤ ca pañipattiyà adhigamavyattito sàtthaü, pariyattiyà àgamavyattito sabya¤janaü, sãlàdipa¤cadhammakkhandhayuttato kevalaparipuõõaü, nirupakkilesato nittharaõatthàya pavattito lokàmisanirapekkhato ca parisuddhaü, #<[page 128]># %<128 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.1)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ seññhaññhena brahmabhåtànaü buddhapaccekabuddhabuddhasàvakànaü cariyaü brahmacariyan ti vuccati, tasmà pi so dhammaü deseti àdikalyàõaü --pe-- brahmacariyaü pakàsetã ti vuccati. sàdhu kho panà 'ti sundaraü kho pana atthàvahaü sukhàvahan ti vuttaü hoti. tathàråpànaü arahatan ti yathàråpo so bhavaü Gotamo evaråpànaü yathàbhuccaguõàdhigamena loke arahanto ti laddhasaddànam arahataü. dassanaü hotãti pasàdasommàni akkhãni ummãletvà dassanamattam pi sàdhu hotãti. ||1|| evaü ajjhàsayaü katvà, atha kho Vera¤jo bràhmaõo yena bhagavà ten' upasaïkami. yenà 'ti bhåmmatthe karaõavacanaü, tasmà yattha bhagavà tattha upasaïkamãti evam ettha attho daññhabbo, yena và kàraõena bhagavà devamanussehi upasaïkamitabbo tena kàraõena upasaïkamãti evam ettha attho daññhabbo. kena ca kàraõena bhagavà upasaïkamitabbo. nànappakàraguõavisesàdhigamàdhippàyena sàduphalåpabhogàdhippàyena dvijagaõehi niccaphalitamahàrukkho viya, upasaïkamãti ca gato ti vuttaü hoti, upasaïkamitvà ti upasaïkamaõapariyosànadãpanaü, atha và evaü gato tato àsannataraü ñhànaü bhagavato samãpasaïkhàtaü gantvà ti vuttaü hoti. bhagavatà saddhiü sammodãti yathàkhamanãyàdãni pucchanto bhagavà tena evaü so pi bhagavatà saddhim samappavattamodo ahosi sãtodakaü viya uõhodakena sammoditaü ekãbhàvaü agamàsi, yàya ca:kacci bho Gotama khamanãyaü kacci yàpanãyaü kacci bhoto ca Gotamassa Gotamasàvakàna¤ ca appàbàdhaü appàtaïkaü lahuññhànaü balaü phàsuvihàro ti àdikàya kathàya sammoditaü pãtipàmujjasaïkhàtasammodajananato sammodituü yuttabhàvato ca sammodanãyaü, atthabya¤janamadhuratàya suciram pi kàlaü sàretuü nirantaraü pavattetuü araharåpato saritabbabhàvato ca sàràõãyaü, #<[page 129]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ suyyamànasukhato ca sammodanãyam anussariyamànasukhato sàràõãyaü, tathà bya¤janaparisuddhatàya sammodanãyam, atthaparisuddhatàya sàràõãyan ti evaü anekehi pariyàyehi sammodanãyaü kathaü sàràõãyaü vãtisàretvà pariyosàpetvà niññhàpetvà yen' atthena àgato taü pucchitukàmo ekamantaü nisãdi. ekamantan ti bhàvanapuüsakaniddeso visamaü candimasuriyà parivattantãti àdisu viya, tasmà yathà nisinno pana ekamante nisinno hoti, tathà nisãdãti evam ettha attho daññhabbo; bhummatthe và etaü upayogavacanaü. nisãdãti upàvisi, paõóità hi purisà garuññhànãyaü upasaïkamitvà àsanakusalatàya ekamantaü nisãdanti, aya¤ ca tesaü a¤¤ataro tasmà ekamantaü nisãdi. kathaü nisinno pana ekamantaü nisinno hotãti. cha nisajjadose vajjetvà; seyyathãdaü: atidåram accàsannaü uparivàtam unnatappadesaü atisammukham atipacchà ti. atidåre nisinno hi sace kathetukàmo hoti uccàsaddena kathetabbaü hoti, accàsanne nisinno saïghaññanaü karoti, uparivàte nisinno sarãragandhena bàdhati, unnatappadese nisinno agàravaü pakàseti, atisammukhà nisinno sace daññhukàmo hoti cakkhunà cakkhuü àhacca daññhabbaü hoti, atipacchà nisinno sace daññhukàmo hoti gãvaü pasàretvà daññhabbaü hoti, tasmà ayam pi ete cha nisajjadose vajjetvà nisãdi. tena vuttaü ekamantaü nisãdãti. ekamantaü nisinno kho Vera¤jo bràhüano bhagavantaü etad avocà'ti etan ti idàni vattabbam atthaü dasseti, dakàro padasandhikaro. avocà 'ti abhàsi, sutam metan ti sutaü me etaü, etaü mayà sutan ti idàni vattabbam atthaü dasseti, bho Gotamà 'ti bhagavantaü gottena àlapati. idàni yaü tena sutaü taü dassento na samaõo Gotamo ti evam àdim àha. tatràyaü anuttànapadavaõõanà: bràhmaõe ti jàtibràhmaõe, jiõõe ti jajjarãbhåte jaràya khaddhiccàdibhàvaü àpàdite, #<[page 130]># %<130 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.2.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ vuddhe ti aïgapaccaïgànaü vuddhimariyàdappatte, mahallake ti jàtimahallakatàya samannàgate cirakàlappasute ti vuttaü hoti. addhagate ti addhànaü gate dve tayo ràjaparivaññe atãte ti adhippàyo, vayo anuppatte ti pacchimavayaü sampatte, pacchimavayo nàma vassasatassa pacchimo tatiyabhàgo. api ca jiõõe ti poràõe cirakàlappavattakulanvaye ti vuttaü hoti, vuddhe ti sãlàcàràdiguõavuddhiyutte. mahallake ti vibhavamahantatàya samannàgate mahaddhane mahàbhoge, addhagate ti maggapañipanne bràhmaõànaü vatacariyàdimariyàdaü avãtikkamma caramàõe, vayo anuppatte ti jàtivuddhabhàvam antimavayaü anuppatte ti evam p' ettha yojanà veditabbà. idàni abhivàdetãti evamàdãni na samaõo Gotamo ti ettha vuttanakàrena yojetvà evam atthato veditabbàni: na vandati nàsanà ññhahati nàpi idha bhonto nisãdantå 'ti evaü àsanena và upanimantetãti. ettha hi vàsaddo vibhàvano nàma attho, råpaü niccaü và aniccaü và ti àdisu viya, evaü vatvà atha attano abhivàdanàdãni akarontaü bhagavantaü disvà àha: tayidaü bho Gotama tath' evà 'ti, yaü taü mayà sutaü taü tath' eva, taü savaõa¤ ca me dassana¤ ca saüsandati sameti atthato ekãbhàvaü gacchati na hi bhavaü Gotamo --pe-- àsanena và nimantetãti evaü attanà sutaü diññhena nigametvà nindanto àha: tayidaü bho Gotama na sampannam evà 'ti, taü, abhivàdanàdãnaü akaraõaü ayuttam eva. ath' assa bhagavà attukkaüsanaparavambhanadosaü anupagamma karuõàsãtalahadayena taü a¤¤àõaü vidhamitvà yuttabhàvaü dassetukàmo àha: nàhan taü brahmaõa --pe-- muddhàpi tassa vipateyyà 'ti, #<[page 131]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tatràyaü saïkhepattho: ahaü bràhmaõa appañihatena sabba¤¤uta¤àõacakhunà olokento pi taü puggalaü etasmiü sadevakàdibhede loke na passàmi yam ahaü abhivàdeyyaü và paccuññheyyaü và àsanena và nimanteyyaü,anacchariyaü và etaü yv àhaü ajja sabba¤¤utaü patto evaråpaü nipaccakàràrahaü puggalaü na passàmi, api ca kho yadàp' ahaü sampatijàto 'va uttaràbhimukho sattapadavãtihàre gantvà sakalaü dasasahassãlokadhàtuü olokesiü tadàpi etasmiü sadevakàdibhede loke taü puggalaü na passàmi yam ahaü abhivàdeyyaü và paccuññheyyaü và àsanena và nimanteyyaü, atha kho maü soëasakappasahassàyuko khãõàsavamahàbrahmàpi a¤jaliü paggahetvà: tvaü loke mahàpuriso tvaü sadevakassa lokassa aggo ca jeññho ca seññho ca,n' atthi tayà uttaritaro ti sa¤jàtasomanasso pañimànesi, tadàpi càhaü attanà uttaritaraü apassanto àsabhiü vàcaü nicchàresiü: aggo 'ham asmi lokassa, jeññho 'ham asmi lokassa, seññho 'ham asmi lokassà 'ti, evaü sampatijàtassàpi mayhaü abhivàdanàdiraho puggalo n' atthi sv àhaü idàni sabba¤¤utaü patto kaü abhivàdeyyaü và --pe-- àsanena và nimanteyyaü, tasmà tvaü bràhmaõa mà tathàgatà evaråpaü nipaccàkàraü patthayittha yaü hi bràhmaõa tathàgato abhivàdeyya và---pe ---àsanena và nimanteyya, muddhàpi tassa puggalassa rattipariyosàne paripàkasithilabandhanaü vaõñà pamuttatàlaphalam iva gãvato pacchijjitvà sahas' eva bhåmiyaü vipateyyà'ti. ||2|| evaü vutte pi bràhmaõo dua¤¤atàya tathàgatassa lokajeññhabhàvaü asallakkhento kevalaü taü vacanaü asahamàno àha: arasaråpo bhavaü Gotamo ti. ayaü kir' assa adhippàyo: yaü loke abhivàdanapaccuññhànà¤jalikammasàmãcikammaü sàmaggiraso ti vuccati taü bhoto Gotamassa n' atthi, #<[page 132]># %<132 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.3.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tasmà arasaråpo bhavaü Gotamo arasajàtiko arasasabhàvo ti. ath' assa bhagavà cittamudubhàvajananatthaü ujuvipaccanãkabhàvaü pariharanto a¤¤athà tassa vacanassa 'ttham attani sandassento atthi khv esa bràhmaõa pariyàyo ti àdim àha, tattha pariyàyo ti kàraõaü; ayaü hi pariyàyasaddo desanàvàrakàraõesu vattati. madhupiõóikapariyàyo tv eva naü dhàrehãti àdisu hi esa desanàyaü vatatti. kassa nu kho ânanda ajja pariyàyo bhikkhuõiyo ovadituü ti àdisu vàre. sàdhu bhante bhagavà a¤¤aü pariyàyaü àcikkhatu yathàyaü bhikkhusaïgho a¤¤àya saõñhaheyyà 'ti àdisu kàraõe. sv àyaü idha kàraõe vatatti, tasmà ettha evam attho daññhabbo: atthi kho bràhmaõa etaü kàraõaü yena kàraõena maü arasaråpo bhavaü Gotamo ti vadamàno puggalo sammà vadeyya avitathavàdãti saïkham gaccheyya, katamo pana so ti. ye te bràhmaõa råparasà --pe-- phoññhabbarasà te tathàgatassa pahãõà ti, kiü vuttaü hoti. ye te jàtivasena uppattivasena và seññhasammatànam pi puthujjanànaü råpàrammaõàdãni assàdentànaü abhinandantànaü rajjantànaü uppajjanti kàmasukhassàdasaïkhàtà råparasà saddarasà gandharasà rasarasà phoññhabbarasà ye imaü lokaü gãvàya bandhitvà viya àvi¤janti vatthàrammaõàdisàmaggiya¤ ca uppannattà sàmaggirasà ti vuccanti te sabbe pi tathàgatassa pahãõà, mayhaü pahãõà ti vattabbe pi mamaü kàrena attànaü anukkhipanto dhammaü deseti, desanàvilàso và esa bhagavato. tattha pahãõà ti cittasantànato vigatà jahità và etasmiü pan' atthe karaõe sàmivacanaü daññhabbaü, ariyamaggasatthena ucchinnaü taõhàvijjàmayaü målam etesan ti ucchinnamålà, tàlavatthu viya nesaü vatthu katan ti tàlà vatthukatà, yathà hi talarukkhaü samålaü uddharitvà tassa vatthumatte tasmiü padese kate na puna tassa tàlassa uppatti pa¤¤àyati. #<[page 133]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ evaü ariyamaggasatthena samåle råpàdirase uddharitvà tesaü pubbe uppannapubbabhàvena vatthumatte cittasantàne kate sabbe pi te tàlà vatthukatà ti vuccanti, aviråëhidhammattà và matthakacchinnatàlo viya katà ti tàlà vatthukatà, yasmà pana evaü tàlà vatthukatà anabhàvakatà honti, yathà nesaü pacchàbhàvo na hoti tathà katà honti, tasmà àha anabhàvakatà ti. ayaü h' ettha padacchedo anuabhàvaü katà anabhàvakatà, anabhàvaügatà ti pi pàñho, tassa anuabhàvaü gatà ti attho, tattha padacchedo anuabhàvaü gatà anabhàvaügatà ti yathà anuacchariyà anacchariyà ti. àyatiü anuppàdadhammà ti anàgate anuppajjanakasabhàvà, ye hi abhàvaïgatà te puna kathaü uppajjissanti, tenàha anabhàvagatà àyatiü anuppàdadhammà ti. ayaü kho bràhmaõa pariyàyo ti idaü kho bràhmaõa kàraõaü, yena maü sammàvadamàno vadeyya arasaråpo samaõo Gotamo ti. no ca kho yaü tvaü sandhàya vadesãti ya¤ ca kho tvaü sandhàya vadesi so pariyàyo na hoti. kasmà pana bhagavà evam àha, nanu evaü vutte so bràhmaõena vutto sàmaggiraso tass' attani vijjamànatà anu¤¤àtà hotãti vuccate. na hoti. yo hi taü sàmaggirasaü kàtuü bhabbo hutvà na karoti so tad abhàvena arasaråpo ti vattabbo bhaveyya. bhagavà pana abhabbo 'va taü kàtuü, ten'assa karaõe abhabbataü pakàsento àha: no ca kho yaü tvaü sandhàya vadesãti, yaü pariyàyaü sandhàya tvaü maü arasaråpo ti vadesi so amhesu n' eva vattabbo ti. evaü bràhmaõo attanà adhippetaü arasaråpataü àropetuü asakkonto athàparaü nibbhogo bhavaü ti àdim àha. sabbapariyàyesu c' ettha vuttanayen' eva yojanàkkamaü viditvà sandhàya bhàsitam atthaü evaü veditabbam: #<[page 134]># %<134 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.3.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ bràhmaõo tam eva vayovuóóhànaü abhivàdanakammàdiü loke sàmaggiparibhogo ti ma¤¤amàno tad abhàvena bhagavantaü nibbhogo ti àha, bhagavà yv àyaü råpàdisu sattànaü chandaràgaparibhogo tad abhàvaü attani sampassamàno aparaü pariyàyaü anujànàti. puna bràhmaõo yaü loke vayovuóóhànaü abhivàdanàdi kulasamudàcàrakammaü lokiyà karonti tassa akiriyaü sampassamàno bhagavantakiriyavàdti a, bhagavà pana yasmà kàyaduccaritàdãnaü akiriyaü vadati tasmà taü akiriyavàdaü attani sampassamàno aparaü pariyàyaü anujànàti. tattha ca kàyaduccaritan ti pàõàtipàtàdinnàdànamicchàcàracetanà veditabbà, vacãduccaritan ti musàvàdapisunàvàcapharusàvàcasapphappalàpacetanà veditabbà, manoduccaritan ti abhijjhàbyàpàdamicchàdiññhiyo veditabbà, ñhapetvà te dhamme avasesà akusaladhammà anekavihità pàpakà akusalà dhammà ti veditabbà. puna bràhmaõo tam eva abhivàdanàdikammaü bhagavati apassanto imaü àgamma ayaü lokatanti lokapaveõi ucchijjatãti ma¤¤amàno bhagavantaü ucchedavàdo ti àha. bhagavà pana yasmà aññhasu lobhasahagatacittesu uppajjamànassa pa¤cakàmaguõikaràgassa dvãsu akusalacittesu uppajjamànakadosassa ca anàgàmi-maggena ucchedaü vadati, sabbàkusalasambhavassa pana niravasesassa mohassa arahattamaggena ucchedaü vadati, ñhapetvà te tayo avasesànaü pàpakànaü akusalànaü dhammànaü yathànuråpaü catåhi maggehi ucchedaü vadati, tasmà taü ucchedavàdaü attani sampassamàno aparaü pariyàyaü anujànàti. puna bràhmaõo jigucchati ma¤¤e samaõo Gotamo idaü vayovuóóhànaü abhivàdanàdikulasamudàcàrakammaü tena naü na karotãti ma¤¤amàno bhagavantaü jegucchãti àha. bhagavà pana yasmà jigucchati kàyaduccaritàdãhi, kiü vuttaü hoti. #<[page 135]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ya¤ ca tividhaü kàyaduccaritam ya¤ ca catubbidhaü vacãduccaritaü ya¤ ca tividaü manoduccaritaü yà ca ñhapetvà tàni duccaritàni avasesànaü làmakaññhena pàpakànaü akosallasambhåtaññhena akusalànaü dhammànaü samàpatti samàpajjanà samaïgibhàvo taü sabbam pi gåthaü viya maõóanakajàtiyo puriso jigucchati hirãyati tasmà taü jegucchitaü attani sampassamàno aparaü pariyàyaü anujànàti. tattha kàyaduccaritenà 'ti upayogatthe karaõavacanaü daññhabbaü. puna bràhmaõo tam eva abhivàdanàdikammaü bhagavati apassanto ayaü imaü lokajeññhakakammaü vineti vinàseti, athavà yasmà etaü sàmãcikammaü na karoti tasmà ayaü vinetabbo niggaõhitabbo ti ma¤¤amàno bhagavantaü venayiko ti àha. tatràyaü padattho: vinayatãti vinayo vinàsetãti vuttaü hoti, vinayo eva venayiko vinayaü và arahatãti venayiko niggahaü arahatãti vuttam hoti, bhagavà pana yasmà ràgàdãnaü vinayàya våpasamàya dhammaü deseti tasmà venayiko hoti, ayam eva c' ettha padattho: vinayàya dhammaü desetãti venayiko, vicitràhi taddhitavutti, sv àyaü taü venayikabhàvaü attani sampassamàno aparaü pariyàyaü anujànàti. puna bràhmaõo, yasmà abhivàdanàdãni sàmãcikammàni karontà vayovuóóhe tosenti hàsenti, akarontà pana tàpenti vihesenti domanassaü nesaü uppàdenti, bhagavà ca tàni na karoti, tasmà ayaü vayovuóóhe tapatãti ma¤¤amàno sappurisàcàravirahitattà và kapaõapuriso ayaü ti ma¤¤amàno bhagavantaü tapassãti àha. tatràyaü padattho: tapatãti tapo roseti vihesetãti vuttaü hoti, sàmãcikammàkaraõass' etaü nàmaü, tapo assa atthãti tapassã, dutiye atthavikappe vya¤janàni avicàretvà loke kapaõapuriso tapassãti vuccati. bhagavà pana ye akusalà dhammà lokaü tapanato tapanãyà ti vuccanti tesaü hi pahãõattà yasmà tapassãti saïkhaü gato, tasmà taü tapassitaü attani sampassamàno aparaü pariyàyaü anujànàti. tatràyaü padattho: tapantãti tapà, akusalànaü dhammànam etaü adhivacanaü. #<[page 136]># %<136 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.4.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ vuttam pi h' etaü: idha tappati pecca tappatãti, tathàyaü te tape assi nirassi pahàsi vidhaüsãti tapassã. puna bràhmaõo taü abhivàdanàdikammaü devalokagabbhasampattiyà devalokapañisandhipañilàbhàya saüvattatãti. ma¤¤amàno bhagavati c' assa abhàvaü disvà bhagavantaü apagabbho ti àha, kodhavasena và bhagavato màtukucchismiü pañisandhigahaõe dosaü dassento pi evam àha. tatràyaü padattho: gabbhato apagato ti apagabbho, abhabbo devalokåpapattiü pàpuõitun ti adhippàyo. hãno và gabbho assà 'ti apagabbho, devalokagabbhaparibàhirattà àyatiü hãnagabbhapañilàbhabhàgãti hãno vàssa màtukucchismiü gabbhavàso ahosãti adhippàyo. bhagavato pana yasmà àyatiü gabbhaseyyà apagatà tasmà so taü apagabbhataü attani sampassamàno aparaü pariyàyaü anujànàti. tatra ca yassa kho bràhmaõa àyatiü gabbhaseyyà punabbhavàbhinibbatti pahãõà ti etesaü padànaü evam attho daññhabbo: bràhmaõa yassa puggalassa anàgate gabbhaseyyà punabbhave ca abhinibbatti anuttarena maggena vigatakàraõattà pahãõà, gabbhaseyyàgahaõena c' ettha jalàbujayoni gahità, punabbhavàbhinibbattigahaõena itarà tisso pi, api ca gabbhassa seyyà gabbhaseyyà, punabbhavo eva abhinibbatti punabbhavàbhinibbattãti evam ettha attho daññhabbo. yathà ca vi¤¤àõaññhitãti vutte pi na vi¤¤àõato a¤¤à ñhiti atthi evam idhàpi na gabbhato a¤¤à seyyà veditabbà. abhinibbatti ca nàma yasmà punabbhavabhåtàpi apunabbhavabhåtàpi atthi idha ca punabbhavabhåtàpi adhippetà tasmà vuttaü punabbhavo eva abhinibbatti punabbhavàbhinibbattãti. ||3|| evaü àgatakàlato paññhàya arasaråpatàdãhi aññhahi akkosavatthåhi akkosantam pi bràhmaõam bhagavà dhammissaro dhammaràjà dhammassàmi tathàgato anukampàsãtaleneva cakkhunà bràhmaõaü olokento yaü dhammadhàtuü pañivijjhitvà desanàvilàsappatto hoti tassà dhammadhàtuyà suppañividdhattà vigatavalàhake antalikkhe samabbhuggato puõõacando viya saradakàlasuriyo viya ca bràhmaõassa hadayandhakàraü vidhamanto tàni yeva akkosavatthåni tena tena pariyàyena a¤¤athà dassetvà puna pi attano karuõàvipphàraü aññhahi lokadhammehi akampiyabhàvena pañiladdhaü tàdiguõalakkhaõaü pañhavisamacittataü akuppadhammata¤ ca pakàsento ayaü bràhmaõo kevalaü patasirakhaõóadantavalittacatàdãhi attano vuóóhabhàvaü sa¤jànàti no ca kho jànàti attànaü jàtiyà anugataü jaràya anusañaü vyàdhinàbhibhåtaü maraõena abbhàhataü vaññakhànubhåtaü ajja maritvà puna sv eva uttànasayanadàrakabhàvagamanãyaü, #<[page 137]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ mahantena kho pan' assa ussàhena mama santikaü àgato tad assa àgamanaü sàtthakaü hotå 'ti cintetvà imasmiü loke attano appañisamaü purejàtabhàvaü dassento seyyathàpi bràhmaõà 'ti àdinà nayena bràhmaõassa dhammadesanaü vaóóhesi. tattha seyyathàpãti opammatthe nipàto, pãti sambhàvanatthe, ubhayenàpi yathà nàma bràhmaõà 'ti dasseti. kukkuñiyà aõóàni aññha và dasa và dvàdasa và ti ettha pana ki¤càpi kukkuñiyà vuttappakàrato ånàdhikàni pi aõóàni honti atha kho vacanasiliññhatàya evaü vuttan ti veditabbaü. evaü hi loke siliññhaü vacanaü hoti. tàn' asså'ti tàni assu, bhaveyyun ti vuttaü hoti. kukkuñiyà sammà adhisayitànãti tàya janettiyà kukkuñiyà pakkhe pasàretvà tesaü upari sayantiyà sammà adhisayitàni. sammà pariseditànãti kàlena kàlaü utuü gaõhàpentiyà suññhu samantato seditàni, usmãkatànãti vuttaü hoti. sammà paribhàvitànãti kàlena kàlaü suññhu samantato bhàvitàni, kukkuñagandhaü gàhàpitànãti vuttaü hoti. idàni yasmà tàya kukkuñiyà evaü tãhi pakàrehi tàni aõóàni paripàliyamànàni na påtãni honti. yo pi nesaü allasineho so pariyàdànaü gacchati, kapàlaü tanukaü hoti, pàdanakhasikhà ca mukhatuõóaka¤ ca kharaü hoti, kukkuñapotakà pariõàmaü gacchanti, kapàlassa tanukattà bahiddhà àloko anto pa¤¤àyati. #<[page 138]># %<138 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.4.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ atha te kukkuñapotakà, ciraü vata mayaü saükucitahattapàdà sambàdhe sayimha, ayaü ca bahi àloko dissati ettha dàni no sukhavihàro bhavissatãti nikkhamitukàmà hutvà kapàlaü pàdena paharanti gãvaü pasàrenti. tato taü kapàlaü dvedhà bhijjati, kukkuñapotakà pakkhe vidhånantà taü khaõànuråpaü viravantà nikkhamanti. evaü nikkhamantàna¤ ca tesam yo pañhamataraü nikkhamati so jeññho ti vuccati, tasmà bhagavà tàya upamàya attano jeññhabhàvaü sàdhetukàmo bràhmaõaü pucchati yo nu kho tesaü kukkuñacchàpakànaü --pe-- kinti sv àssa vacanãyo ti. tatra kukkuñacchàpakànan ti kukkuñapotakànaü. kinti sv àssa vacanãyo ti so kinti vacanãyo assa, kiü vattabbo bhaveyya jeññho và kaniññho và ti sesaü uttànattham eva. tato bràhmaõo àha: jeññho ti'ssa bho Gotama vacanãyo ti bho Gotama jeññho iti assa vacanãyo, kasmà iti ce so hi nesaü jeññho ti. yasmà so nesaü vuóóhataro ti attho. ath' assa bhagavà opammaü sampañipàdento àha: evam eva kho bràhmaõa yathà so kukkuñacchàpako evaü aham pi avijjàgatàya pajàyà 'ti àdi, tattha avijjàgatàyà 'ti avijjà vuccati a¤¤àõaü, tattha gatàya pajàyà 'ti sattàdhivacanam etaü, tasmà ettha avijjaõóakosassa anto paviññhesu satteså 'ti evaü attho daññhabbo. aõóabhåtàyà 'ti aõóe bhåtàya jàtàya sa¤jàtàya, yathà hi aõóe nibbattà ekacce sattà aõóabhåtà ti vuccanti, evam ayaü sabbàpi pajà avijjaõóakose nibbattattà aõóabhåtà ti vuccati. pariyonaddhàyà 'ti tena avijjaõóakosena samantato onaddhàya baddhàya veñhitàya.avijjaõóakosaü padàëetvà ti taü avijjàmayaü aõóakosaü chinditvà. #<[page 139]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ eko 'va loke ti sakale pi lokasannivàse aham eva eko adutiyo. anuttaraü sammà sambodhiü abhisambuddho ti anuttaran ti uttaravirahitaü sabbaseññhaü, sammàsambodhin ti sammà sàma¤ ca bodhiü, atha và pasatthaü sundara¤ ca bodhiü, bodhãti rukkho pi maggo pi sabba¤¤uta¤àõam pi nibbànam pi. bodhirukkhamåle pañhamàbhisambuddho ti ca antarà ca Bodhiü antarà ca Gayaü ti àgataññhànesu hi rukkho bodhi. bodhãti vuccati catåsu maggesu ¤àõaü ti àgataññhàne maggo. pappoti bodhiü varabhårimedhaso ti àgataññhàne sabba¤¤uta¤àõaü. patvàna bodhim amataü asaïkhataü ti àgataññhàne nibbànaü. idha pana bhagavato arahattamagga¤àõaü adhippetaü. sabba¤¤uta¤àõan ti pi vadanti. a¤¤esaü arahattamaggo anuttarà bodhi hoti na hotãti. na hoti. kasmà. asabbaguõadàyakattà, tesaü hi kassaci arahattamaggo arahattaphalam eva deti kassaci tisso vijjà kassaci cha abhi¤¤à kassaci catasso pañisambhidà kassaci sàvakapàramã¤àõaü, paccekabuddhànam pi paccekabodhi¤àõam eva deti, buddhànaü pana sabbaguõasampattiü deti, abhiseko viya ra¤¤o sabbalokissariyabhàvaü. tasmà a¤¤assa kassaci pi anuttarà bodhi na hotãti. abhisambuddho ti abbha¤àsiü pañivijjhiü, patto 'mhi adhigato 'mhãti vuttaü hoti. idàni yad etaü bhagavatà evam eva kho ahaü bràhmaõà 'ti àdinà nayena vuttaü opammasampañipàdanaü taü evaü atthena saüsandetvà veditabbam: yathà hi tassà kukkuñiyà attano aõóesu adhisayanàdi tividhakiriyà-karaõaü, evaü bodhipallaïke nisinnassa bodhisattabhåtassa bhagavato attano santàne aniccaü dukkham anattà ti tividhànupassanàkaraõaü. kukkuñiyà tividhakiriyà-sampàdanena aõóànaü apåtibhàvo viya bodhisattabhåtassa bhagavato tividhànupassanàsampàdanena vipassanà¤àõassa aparihàni. kukkuñiyà tividhakiriyà-karaõena aõóànaü allasinehapariyàdànaü viya bodhisattabhåtassa bhagavato tividhànupassanà -sampàdanena bhavattayànugatanikantisinehapariyàdànaü. #<[page 140]># %<140 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.4-5.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ kukkuñiyà tividhakiriyà -karaõena aõóakapàlànaü tanubhàvo viya bodhisattabhåtassa bhagavato tividhànupassanà -sampàdanena avijjaõóakosassa tanubhàvo. kukkuñiyà tividhakiriyàkaraõena kukkuñacchàpakassa pàdanakhatuõóakànaü thaddhakharabhàvo viya bodhisattabhåtassa bhagavato tividhànupassanà -sampàdanena vipassanà¤àõassa tikkhakharavippasannasårabhàvo. kukkuñiyà tividhakiriyà -karaõena kukkuñacchàpakassa pariõàmakàlo viya bodhisattabhåtassa bhagavato tividhànupassanàsampàdanena vipassanà¤àõassa pariõàmakàlo vaóóhitakàlo gabbhagahaõakàlo ti veditabbo. tato kukkuñiyà tividhakiriyàkaraõena kukkuñacchàpakassa pàdanakhasikhàya và mukhatuõóakena và aõóakosaü padàëetvà pakkhe papphoñetvà sotthinà abhinibbhijjanakàlo viya tassa bhagavato tividhànupassanà-sampàdanena vipassanà¤àõaü gabbhaü gaõhàpetvà anupubbàdhigatena arahattamaggena avijjaõóakosaü papadàëetvà abhi¤¤àpakkhe papphoñetvà sotthinà sakalabuddhaguõasacchikatakàlo veditabbo. sv àhaü bràhmaõa jeññho seññho lokassà 'ti so ahaü bràhmaõa yathà tesaü kukkuñapotakànaü pañhamataraü aõóakosaü padàëetvà abhinibbatto kukkuñapotako jeññho hoti---evaü avijjàgatàya pajàya taü avijjaõóakosaü padàëetvà pañhamataraü ariyàya jàtiyà jàtattà jeññho vuddhatamo ti saïkhaü gato, sabbaguõehi pana appañisamattà seññho ti. ||4|| evaü bhagavà attano anuttaraü jeññhaseññhabhàvaü bràhmaõassa pakàsetvà idàni yàya pañipadàya taü adhigato taü pañipadaü pubbabhàgato ppabhåti dassetuü àraddhaü kho pana me bràhmaõà 'ti àdim àha. imaü và bhagavato anuttaraü jeññhaseññhabhàvaü sutvà bràhmaõassa cittaü evam uppannaü kàya nu kho pañipadàya imaü patto ti, #<[page 141]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tassa cittam a¤¤àya imàyàhaü pañipadàya imaü anuttaraü jeññhaseññhabhàvaü patto ti dassento evam àha. ettha àraddhaü kho pana me bràhmaõa viriyaü ahosãti bràhmaõa na mayà ayaü anuttaro jeññhaseññhabhàvo kusãtena muññhassatinà sàraddhakàyena vikkhittacittena adhigato, api ca kho tad adhigamàya àraddhaü kho pana me viriyaü ahosi, bodhimaõóe nisinnena mayà caturaïgasamannàgataü viriyaü àraddhaü ahosi paggahãtaü asithilappavattitan ti vuttaü hoti. àraddhattà yeva ca me taü asallãnaü ahosi, na kevala¤ ca viriyam eva sati pi me àrammaõàbhimukhãbhàvena upaññhità ahosi upaññhitattà eva ca apammuññhà. passaddho kàyo asàraddho ti kàyacittapassaddhivasena kàyo pi me passaddho ahosi, tattha yasmà nàmakàye passaddhe råpakàyo passaddho yeva hoti, tasmà nàmakàyo råpakàyo ti avisesetvà va passaddho kàyo ti vuttaü. asàraddho ti so ca kho passaddhattà yeva asàraddho, vigatadaratho ti vuttaü hoti. samàhitaü cittaü ekaggan ti cittam pi me sammà àhitaü suññhapitaü appitaü viya ahosi, samàhitattà eva ca ekaggaü acalaü nipphandaü. ettàvatà jhànassa pubbabhàgapañipadà kathità hoti. idàni imàya pañipadàya adhigataü pañhamaü jhànaü àdiü katvà vijjàttayapariyosànaü visesaü dassento so kho ahaü ti àdim àha, tattha vivicc'eva kàmehi vivicca akusalehi dhammehãti àdãnaü, ki¤càpi tattha katame kàmà, chando kàmo, ràgo kàmo, chandaràgo kàmo, saïkappo kàmo, ràgo kàmo, saïkapparàgo kàmo, ime vuccanti kàmà, tattha katame akusalà dhammà kàmacchando --pe-- vicikicchà, ime vuccanti akusalà dhammà, iti imehi kàmehi imehi ca akusalehi dhammehi vivitto hoti pavivitto, #<[page 142]># %<142 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.5.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tena vuccati, vivicc'eva kàmehi vivicca akusalehi dhammehãti àdinà nayena Vibhaïge yeva attho vutto, tathàpi aññhakathànayaü vinà na suññhu pàkaño hoti aññhakathànayen' eva naü pakàsayissàmi. seyyathãdaü. vivicc' eva kàmehãti kàmehi viviccitvà vinà hutvà apasakkitvà, yo panàyam ettha evakàro so niyamattho ti veditabbo. yasmà ca niyamattho tasmà tasmim pañhamaü jhànaü upasampajja viharaõasamaye avijjamànànam pi kàmànaü tassa pañhamajjhànassa pañipakkhabhàvaü kàmapariccàgen' eva c' assa adhigamaü dãpeti. kathaü vivicc' eva kàmehãti evaü hi niyame kayiramàne idaü pa¤¤àyati nånam assa jhànassa kàmà pañipakkhabhåtà yesu sati idaü na ppavattati andhakàre sati padãpo viya, tesaü pariccàgen' eva c' assa adhigamo hoti orimatãrapariccàgena pàrimatãrasseva, tasmà niyamaü karotãti. tattha siyà: kasmà pan' esa pubbapade yeva vutto na uttarapade kiü akusalehi dhammehi aviviccàpi jhànaü upasampajja vihareyyà 'ti, na kho pan' etaü evaü daññhabbaü, taü nissaraõato hi pubbapade eva vutto kàmadhàtusamatikkamaõato hi kàmaràgapañipakkhato ca idaü jhànaü kàmànam eva nissaraõaü. yathàha: kàmànam etaü nissaraõaü yadidaü nekkhamman ti, uttarapade pi pana yathà, idh' eva bhikkhave samaõo idha dutiyo samaõo ti ettha evakàro ànetvà vuccati evaü vattabbo, na hi sakkà ito a¤¤ehi pi nãvaraõasaïkhàtehi akusaladhammehi avivicca jhànaü upasampajja viharituü, tasmà vivicc' eva kàmehi vivicc' eva akusalehi dhammehi evaü padadvaye pi esa daññhabbo. padadvaye pi ca ki¤càpi viviccà 'ti iminà sàdhàraõavacanena tadaïgavivekàdayo kàyavivekàdayo ca sabbe pi vivekà saïgahaü gacchanti, tathàpi kàyaviveko cittaviveko vikkhambhaõaviveko ti tayo eva idha daññhabbo. kàmehãti iminà pana padena ye ca Niddese, katame vatthukàmà manàpiyà råpà ti àdinà nayena vatthukàmà vuttà yeva, tatth' eva Vibhaïge ca, chando kàmo ti àdinà nayena kilesakàmà vuttà, #<[page 143]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ te sabbe pi saïgahãtà icc' eva daññhabbà. evaü hi sati vivicc' eva kàmehãti vatthukàmehi pi vivicc' evà 'ti attho yujjati, tena kàyaviveko vutto hoti. vivicca akusalehi dhammehãti kilesakàmehi sabbàkusalehi và viviccà 'ti attho yujjati, tena cittaviveko vutto hoti. purimena c' ettha vatthukàmehi vivekavacanato yeva kàmasukhapariccàgo, dutiyena kilesakàmehi vivekavacanato nekkhammasukhapariggaho vibhàvito hoti. evam vatthukàmakilesakàmavivekavacanato yeva ca etesaü pañhamena saükilesavatthuppahàõaü, dutiyena saükilesappahàõaü, pañhamena lolabhàvassa hetu pariccàgo, dutiyena bàlabhàvassa, pañhamena ca payogasuddhi, dutiyena àsayaposanaü vibhàvitaü hotãti vi¤¤àtabbaü. esa tàva nayo kàmehãti ettha vuttakàmesu vatthukàmapakkhe, kilesakàmapakkhe pana chando ti ca ràgo ti ca evamàdãhi anekabhedo kàmacchando yeva ko ti adhippeto. so ca akusalapariyàpanno pi samàno, tattha katamo kàmacchando kàmo ti àdinà nayena Vibhaïge jhànapañipakkhato viü vutto, kilesakàmattà và purimapade vutto, akusalapariyàpannattà dutiyapade, anekabhedato c' assa kàmato ti avatvà kàmehãti vuttaü. a¤¤esam pi ca dhammànaü akusalabhàve vijjamàne, tattha katame akusalà dhammà kàmacchando ti àdinà nayena Vibhaïge uparijhànaïgànaü paccanãkapañipakkhabhàvadassanato nãvaraõàn' eva vuttàni. nãvaraõàni hi jhànaïgapaccanãkàni, tesaü jhànaïgàn' eva pañipakkhà, viddhaüsakàni vighàtakànãti vuttaü hoti, yathà hi samàdhi kàmacchandassa pañipakkho, pãti byàpàdassa, vitakko thãnamiddhassa, sukhaü uddhaccakukkuccassa, vicàro vicikicchàyà 'ti Peñake vuttaü---evam ettha vivicc' eva kàmehãti iminà kàmacchandassa vikkhambhaõaviveko vutto hoti. viviccàkusalehi dhammehãti iminà pa¤cannam pi nãvaraõànaü, agahitagahaõena pañhamena kàmacchandassa, dutiyena sesanãvaraõànaü, tathà pañhamena tãsu akusalamålesu pa¤cakàmaguõabhedavisayassa lobhassa, dutiyena àghàtavatthubhedàdivisayànaüdosamohànaü, #<[page 144]># %<144 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.5.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ oghàdisu và dhammesu pañhamena kàmoghakàmayogakàmàsavakàmåpàdànàbhijjhàkàyaganthakàmaràgasaüyojanànaü, dutiyena avasesaoghayogàsavaupàdànaganthasaüyojanànaü, pañhamena ca taõhàya taü sampayuttakàna¤ ca, dutiyena avijjàya taü sampayuttakàna¤ ca, api ca pañhamena lobhasampayuttàññhacittuppàdànaü, dutiyena sesànaü catunnaü akusalacittuppàdànaü vikkhambhaõaviveko vutto hotãti veditabbo. ayaü tàva vivicc' eva kàmehi vivicca akusalehi dhammehãti ettha atthappakàsanà. ettàvatà ca pañhamassa jhànassa pahàõaïgaü dassetvà idàni sampayogaïgaü dassento savitakkaü savicàran ti àdim àha. tattha vitakkaõaü vitakko åhanan ti vuttaü hoti. sv àyaü àrammaõe cittassa abhiniropaõalakkhaõo, àhananapariyàhananaraso, tathà hi tena yogàvacaro àrammaõaü vitakkàhataü vitakkapariyàhataü karotãti vuccati, àrammaõe cittassa ànayanapaccupaññhàno. vicaraõaü vicàro, anusa¤caraõan ti vuttaü hoti, sv àyaü àrammaõànumajjanalakkhaõo, tattha sahajàtànuyojanaraso, cittassa anuppabandhanapaccupaññhàno, sante pi ca tesaü katthaci avippayoge oëàrikaññhena ghaõñàbhighàtasaddo viya cetaso pañhamàbhinipàto vitakko, sukhumaññhena anuràvo viya anuppabandho vicàro, vipphàravà c' ettha vitakko paripphandabhàvo cittassa àkàse uppatitukàmassa pakkhino pakkhavikkhepo viya padumàbhimukhapàto viya ca gandhànubaddhacetaso bhamarassa, santavutti vicàro na atiparipphandabhàvo cittassa àkàse uppatitassa pakkhino pakkhappasàraõaü viya paribbhamaõaü viya ca padumàbhimukhapatitassa bhamarassa padumassa uparibhàge, so pana nesaü viseso pañhamadutiyajjhànesu pàkaño hoti. iti iminà ca vitakkena iminà ca vicàrena saha vattati rukkho viya pupphena ca phalena cà 'ti idaü jhànaü savitakkaü savicàran ti vuccati. Vibhaïge pana iminà ca vitakkena iminà ca vicàrena upeto hoti samupeto hotãti àdinà nayena puggalàdhiññhànà desanà katà, #<[page 145]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ attho pana tatràpi evam eva daññhabbo. vivekajan ti ettha vivitti viveko, nãvaraõànaü vigamo ti attho, vivitto ti và viveko, nãvaraõà vivitto jhànasampayuttadhammaràsãti. attho, tasmà vivekà tasmiü và viveke jàtan ti vivekajam. pãtisukhan ti ettha pãõayatãti pãti, sà sampiyàyanalakkhaõà kàyacittapãõanarasà pharaõarasà và, odagyapaccupaññhànà, sukhanaü sukhaü, suññhu và khàdati khaõati ca kàyacittàbàdhan ti sukhaü, taü sàtalakkhaõaü sampayuttànaü upabråhaõarasaü anuggahapaccupatñhànaü, sati pi ca nesaü katthaci avippayoge iññhàrammaõapañilàbhatuññhi pãti, pañiladdharasànubhavanaü sukhaü, yattha pãti tattha sukhaü, yattha sukhaü tattha na niyamato pãti, saïkhàrakkhandhasaïgahãtà pãti, vedanàkkhandhasaïgahãtaü sukhaü, kantàrakhinnassa vanantådakadassanasavaõesu viya pãti, vanacchàyàpavesaudakaparibhogesu viya sukhaü. tasmiü tasmiü samaye pàkañabhàvato c' etaü vuttan ti veditabbaü. aya¤ ca pãti ida¤ ca sukhaü assa jhànassa asmiü và jhàne atthãti idaü jhànaü pãtisukhan ti vuccati, athavà pãti ca sukha¤ ca pãtisukhaü dhammavinayàdayo viya. vivekajaü pãtisukham assa jhànassa asmiü và jhàne atthãti evaü vivekajaü pãtisukhaü. yatheva hi jhànaü evaü pãtisukham p' ettha vivekajam eva hoti, ta¤ c' assa atthãti tasmà ekapaden' eva vivekajaü pãtisukhan ti pi vattuü yujjati. Vibhaïge pana, idaü sukha¤ imàya pãtiyà sahagataü ti àdinà nayen' etaü vuttaü, attho pana tatràpi evam eva daññhabbo. pañhaman ti gaõanànupubbato pañhamaü, idaü pañhamaü samàpajjatãti pañhamaü. paccanãkadhamme jhàpetãti jhànaü, iminà yogino jhàyantãti pi jhànaü, paccanãkadhamme dahanti gocaraü và cintentãti attho. sayaü và taü jhàyati upanijjhàyatãti jhànaü, ten' eva upanijjhàyanalakkhaõan ti vuccati. tad etaü àrammaõåpanijjhànaü lakkhaõåpanijjhànan ti duvidhaü hoti. #<[page 146]># %<146 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.5.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tattha àrammaõåpanijjhànan ti saha upacàrena aññha samàpattiyo vuccanti. kasmà. kasiõàrammaõåpanijjhàyanato; lakkhaõåpanijjhànan ti vipassanàmaggaphalàni vuccanti. kasmà. lakkhaõåpanijjhàyanato, ettha hi vipassanà aniccalakkhaõàdãni upanijjhàyati. vipassanàya upanijjhànakiccaü pana maggena sijjhatãti maggo lakkhaõåpanijjhànan ti vuccati. phalaü pana nirodhassa tathàlakkhaõam upanijjhàyatãti lakkhaõåpanijjhànan ti vuccati; imasmiü pan' atthe àrammaõåpanijjhànam eva jhànan ti adhippetaü. etthàha: katamaü pana jhànaü nàma yaü savitakkaü savicàraü --pe-- pãtisukhan ti evaü apadesaü arahatãti vuccati. yathà sadhano saparijano ti àdisu ñhapetvà dhanaü ca parijanaü ca a¤¤o apadesàraho na hoti evaü ñhapetvà vitakkàdidhamme a¤¤aü apadesàrahaü n' atthi, yathà pana sarathà sapattisenà ti vutte senaïgesu eva senà sammuti--evam idha pa¤casu aïgesu yeva jhànasammuti veditabbà. katamesu pa¤casu. vitakko vicàro pãti sukhaü cittekaggatà ti, etesu etàn' eva hi 'ssa savitakkaü savicàran ti àdinà nayena aïgabhàvena vuttàni. avuttattà ekaggatà aïgaü na hotãti ce, ta¤ ca na. kasmà. vuttattà eva. sàpi hi Vibhaïge, jhànan ti vitakko vicàro pãti sukhaü cittass' ekaggatà 'ti evaü vuttà yeva, tasmà yathà savitakkaü savicàran ti evaü sacittekaggatan ti idha avutte pi iminà Vibhaïgavacanena cittekaggatàpi aïgam evà 'ti veditabbà, yena hi adhippàyena bhagavatà uddeso kato so evànena Vibhaïge pi pakàsito ti. upasampajjà 'ti upagantvà, pàpuõitvà ti vuttaü hoti, upasampàdayitvà và nipphàdetvà ti vuttaü hoti. Vibhaïge pana, upasampajjà 'ti pañhamassa jhànassa làbho pañilàbho patti sampatti passanà sacchikiriyà upasampadà ti vuttaü, tassàpi evam ev' attho veditabbo. vihàsin ti bodhimaõóe nisajjàsaïkhàtena iriyàpathavihàrena, iti vuttappakàrajhànasamaïgã hutvà attabhàvassa irãyanaü vuttiü pàlanaü yapanaü yàpanaü càraü vihàraü abhinipphàdesin ti attho. #<[page 147]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ vuttaü h' etaü Vibhaïge, viharatãti irãyati vattati pàleti yapeti yàpeti carati viharati, tena vuccati viharatãti. kiü pana katvà bhagavà imaü jhànaü upasampajja vihàsãti. kammaññhànaü bhàvetvà. kataraü. ànàpàõasatikammaññhànaü. a¤¤ena tadatthikena kiü kàtabban ti. a¤¤ena pi etaü và kammaññhànaü pañhavikasiõàdãnaü và a¤¤ataraü bhàvetabbaü. tesaü bhàvanànayo Visuddhimagge vuttanayen' eva veditabbo. idha pana vuccamàne atibhàriyaü vinayanidànaü hoti, tasmà pàliyà atthappakàsanamattam eva karomà 'ti. pañhamajjhànakathà niññhità. vitakkavicàrànaü våpasamà ti vitakkassa ca vicàrassa cà 'ti imesaü dvinnaü våpasamà samatikkamà, dutiyajjhànakkhaõe apàtubhàvà ti vuttaü hoti. tattha ki¤càpi dutiyajjhàne sabbe pi pañhamajjhànadhammà na santi, a¤¤e yeva hi pañhamajjhàne phassàdayo a¤¤e idha, olàrikassa olàrikassa pana aïgassa samatikkamà pañhamajjhànato paresaü dutiyajjhànàdãnaü adhigamo hotãti dãpanatthaü vitakkavicàrànaü våpasamà ti evaü vuttan ti veditabbam. ajjhattan ti idha niyakajjhattam adhippetaü, Vibhaïge pana ajjhattaü paccattaü ti ettakam eva vuttaü, yasmà pana niyakajjhattaü adhippetaü, tasmà attani jàtaü attano santàne nibbattan ti ayam ettha attho. sampasàdanan ti sampasàdanaü vuccati saddhà, sampasàdanayogato jhànam pi sampasàdanaü nãlavaõõayogato nãlavatthaü viya, yasmà và taü jhànaü sampasàdanasamannàgatattà vitakkavicàrakkhobhavåpasamanena ceto sampasàdayati tasmàpi sampasàdanan ti vuttaü, imasmi¤ ca atthavikappe sampasàdanaü cetaso ti evaü padasambandho veditabbo. purimasmiü pana atthavikappe cetaso ti etaü ekodibhàvena saddhiü yojetabbaü. tatràyaü atthayojanà: eko udetãti ekodi, vitakkavicàrehi anajjhàråëhattà aggo seññho hutvà udetãti attho; #<[page 148]># %<148 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.5.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ seññho pi hi loke eko ti vuccati, vitakkavicàravirahato và eko asahàyo hutvà iti pi vaññati, athavà sampayuttadhamme udàyatãti udi, uññhàpetãti attho, seññhaññhena eko ca so udi cà 'ti ekodi; samàdhiss' etaü adhivacanaü. iti imaü ekodiü bhàveti vaóóhayatãti idam dutiyajjhànaü ekodibhàvaü, so panàyaü ekodi yasmà cetaso na sattassa na jãvassa tasmà etaü cetaso ekodibhàvan ti vuttam. nanu càyaü saddhà pañhamajjhàne pi atthi aya¤ ca ekodinàmako samàdhi, atha kasmà idam eva sampasàdanaü cetaso ekodibhàva¤ cà 'ti vuttaü. vuccate: aduü hi pañhamaü jhànaü vitakkavicàrakkhobhena vãcitaraïgasamàkulam iva jalaü na suppasannaü hoti, tasmà satiyàpi saddhàya sampasàdanan ti na vuttaü, na suppasannattà yeva c' ettha samàdhi pi na suññhu pàkaño tasmà ekodibhàvan ti pi na vuttaü. imasmiü pana jhàne vitakkavicàrapalibodhàbhàvena laddhokàsà balavatã saddhà, balavasaddhàsahàya pañilàbhen' eva ca samàdhi pi pàkaño tasmà idam eva evaü vuttan ti veditabbaü. Vibhaïge pana sampasàdanan ti yà saddhà saddahanà okappanà abhippasàdo, cetaso ekodibhàvan ti yà cittassa ñhiti --pe-- sammàsamàdhãti ettakam eva vuttaü, evaü vuttena pan' etena saddhiü ayaü atthavaõõanà yathà na virujjhati a¤¤adatthu saüsandati c' eva sameti ca evaü veditabbo. avitakkaü avicàran ti bhàvanàya pahãõattà etasmiü etassa và vitakko n' atthãti avitakkaü, iminà 'va nayena avicàram. Vibhaïge pi vuttaü, iti ayaü ca vitakko ayaü ca vicàro santà honti samità våpasantà atthaïgatà abbhatthaïgatà appità vyappità sosità visosità vyantikatà, tena vuccati avitakkaü avicàraü ti. etthàha: nanu ca vitakkavicàrànaü våpasamà ti iminàpi ayam attho siddho, atha kasmà puna vuttaü avitakkaü avicàran ti. vuccate: evam etaü siddho vàyam attho na pan' etaü tad atthadãpakaü nanu avocumha, oëàrikassa oëàrikassa pana aïgassa samatikkamà pañhamajjhànato paresaü dutiyajjhànàdãnaü adhigamo hotãti dãpanatthaü vitakkavicàrànaü våpasamà ti evaü vuttaü ti. #<[page 149]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ api ca vitakkavicàrànaü våpasamà idaü sampasàdanaü na kilesakàlussiyassa vitakkavicàrànaü ca våpasamà ekodibhàvaü na upacàrajjhànam iva nãvaraõappahàõà pañhamajjhànam iva ca aïgapàtubhàvà ti, evaü sampasàdanaekodibhàvànaü hetuparidãpakam idaü vacanaü. tàa vitakkavàràü våpasamà idaü avitakkaü avicàraü na tatiyacatutthajjhànàni viya cakkhuvi¤¤àõàdãni viya ca abhàvà ti. evaü avitakkàvicàrabhàvassa hetuparidãpaka¤ ca na vitakkavicàràbhàvamattaparidãpakaü, vitakkavicàràbhàvamattaparidãpakam eva pana avitakkaü avicàran ti idam vacanaü, tasmà purimaü vatvà pi vattabbam evà 'ti. samàdhijan ti pañhamajjhànasamàdhito sampayuttasamàdhito và jàtan ti attho. tattha ki¤càpi pañhaman pi sampayuttasamàdhito jàtaü atha kho ayam eva samàdhãti vattabbataü arahati vitakkavicàrakkhobhavirahena ativiya acalattà suppasannattà ca, tasmà imassa vaõõabhaõanatthaü idam eva samàdhijan ti vuttaü. pãtisukhan ti idaü vuttanayam eva. dutãyan ti gaõanànupubbato dutiyaü, idaü dutiyaü samàpajjatãti dutiyaü. jhànan ti ettha pana yathà pañhamajjhànaü vitakkàdãhi pa¤caïgikaü hoti am idaü sampasàdàdãhi caturaïgikan ti veditabbaü. yathàha: jhànan ti sampasàdo pãti sukhaü cittassa ekaggatà ti pariyàyo yeva, cetaso sampasàdaü pana ñhapetvà nippariyàyena tivaïgikam ev' etaü hoti. yathàha: katamaü tasmiü samaye tivaïgikaü jhànaü hoti, pãti sukham cittassa ekaggatà ti. sesaü vuttanayam evà 'ti. dutiyajjhànakathà niññhità. pãtiyà ca viràgà ti ettha vuttatthà yeva pãti, viràgo ti tassà jigucchanaü và samatikkamo và, ubhinnam antarà ca saddo sampiõóanattho, so våpasamaü và sampiõóeti vitakkavicàravåpasam và, tattha yadà våpasamam eva sampiõóeti tadà pãtiyà viràgà ca ki¤ca bhãyyo våpasamà cà 'ti evaü yojanà veditabbà. #<[page 150]># %<150 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.5.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ imissà ca yojanàya viràgo jigucchanattho hoti, tasmà pãtiyà jigucchanà ca våpasamà cà 'ti ayam attho daññhabbo. yadà pana vitakkavicàravåpasamaü sampiõóeti, tadà pãtiyà ca viràgà ki¤ca bhãyyo vitakkavicàràna¤ ca våpasamà ti evaü yojanà veditabbà. imissà ca yojanàya viràgo samatikkamanattho hoti, tasmà pãtiyà ca samatikkamà vitakkavicàràna¤ ca våpasamà ti ayam attho daññhabbo. kàma¤ c' ete vitakkavicàrà dutiyajjhàne yeva våpasantà. imassa pana jhànassa maggaparidãpanatthaü vaõõabhaõanattha¤ c' etaü vuttaü. vitakkavicàràna¤ ca våpasamà ti hi vutte idaü pa¤¤àyati: nåna vitakkavicàrànaü våpasamo maggo imassa jhànassà 'ti, yathà ca tatiye ariyamagge appahãõànaü pi sakkàyadiññhàdãnaü pa¤cannaü orambhàgiyànaü saüyojanànaü pahàõà ti vuccamànaü vaõõabhaõanaü hoti, tad adhigamàya ussukkànaü ussàhajanakaü, evam evaü idha avåpasantànam pi vitakkavicàrànaü våpasamo vuccamàno vaõõabhaõanaü hoti, tenàyam attho vutto pãtiyà ca samatikkamà vitakkavicàràna¤ ca våpasamà ti. upekkhako ca vihàsin ti ettha uppattito ikkhatãti upekkhà samaü passati apakkhapatità 'va hutvà passatãti attho. tàya visadàya vipulàya thàmagatàya samannàgatattà tatiyajjhànasamaïgã upekkhako ti vuccati. upekkhà pana dasavidhà hoti, chaëaïgupekkhà brahmavihàrupekkhà bojjhaïgupekkhà viriyåpekkhà saïkhàrupekkhà vedanåpekkhà vipassanåpekkhà tatra majjhattupekkhà jhànupekkhà pàrisuddhiupekkhà ti, evam ayaü dasavidhàpi tattha tattha àgatanayato bhåmipuggalacittàrammaõato khandhasaïgahaekakkhaõakusalattikasaïkhepavasena ca Atthasàliniyà Dhammasaïgahaññhakathàya vuttanayena veditabbà, #<[page 151]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ idha pana vuccamànà vinayanidànaü atibhàriyaü karotãti na vuttà. lakkhaõàdito pana idha adhippetupekkhà majjhattalakkhaõà anàbhogarasà abyàpàrapaccupaññhànà pãtiviràgapadaññhànà ti. etthàha: nanu càyaü atthato tatra majjhattupekkhà 'va hoti, sà ca pañhamadutiyajjhànesu pi atthi tasmà tatràpi upekkhako ca vihàsin ti evam ayaü vattabbà siyà, sà kasmà na vuttà ti. aparivyattakiccato; aparivyattaü hi tassà tattha kiccaü vitakkàdãhi abhibhåtattà, idha panàyaü vitakkavicàrapãtãhi anabhibhåtattà ukkhittasirà viya hutvà parivyattakiccà jàtà, tasmà vuttà 'ti. niññhità ca upekkhako ca vihàsin ti etassa sabbaso atthavaõõanà. idànã sato ca sampajàno ti ettha saratãti sato, sampajànàtãti sampajàno; puggalena sati ca sampaja¤¤a¤ ca vuttaü, tattha saraõalakkhaõà sati apammussanarasà àrakkhapaccupaññhànà, asammohalakkhaõaü sampaja¤¤aü tãraõarasaü pavicayapaccupaññhànaü. tattha ki¤càpi idaü satisampaja¤¤aü purimajjhànesu pi atthi, muññhassatissa hi asampajànassa upacàramattam pi na sampajjati pageva appanà oëàrikattà pana tesaü jhànànaü bhåmiyaü viya purisassa cittassa gatisukhà hoti, aparivyattaü tattha satisampaja¤¤akiccaü, oëàrikaïgappahàõena pana sukhumattà imassa jhànassa purisassa khuradhàràyaü viya satisampaja¤¤akiccapariggahãtà yeva cittassa gati icchitabbà ti idh' eva vuttaü. ki¤ca bhãyyo yathàpi dhenåpago vaccho dhenuto apanãto arakkhiyamàno punad eva dhenuü upagacchati, evam idaü tatiyajjhànasukhaü pãtito apanãtaü taü satisampaja¤¤arakkhena arakkhiyamànaü punad eva pãtiü upagaccheyya, pãtisampayuttam eva siyà, sukhe càpi sattà rajjanti idaü ca atimadhuraü sukhaü tato paraü sukhabhàvà, #<[page 152]># %<152 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.5.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ satisampaja¤¤ànubhàvena pan' ettha sukhe asàrajjanà hoti no a¤¤athà ti imam pi atthavisesaü dassetuü idaü idh' eva vuttan ti veditabbaü. idàni sukha¤ ca kàyena pañisaüvedesin ti ettha ki¤càpi tatiyajjhànasamaïgino sukhapañisaüvedanàbhogo n' atthi evaü sante pi yasmà tassa nàmakàyena sampayuttaü sukhaü yaü và taü nàmakàyasampayuttaü sukhaü taü samuññhànen' assa yasmà atipaõãtena råpena råpakàyo phuño yassa phuñattà jhànà vuññhito pi sukhaü pañisaüvedeyya, tasmà etam atthaü dassento sukha¤ ca kàyena pañisaüvedesin ti àha. idàni yaü taü ariyà àcikkhanti upekkhako satimà sukhavihàrãti ettha yaü jhànahetu yaü jhànakàraõà taü tatiyajjhànasamaïgipuggalaü buddhàdayo ariyà àcikkhanti desenti pa¤¤apenti paññhapenti vivaranti vibhajanti uttànã-karonti pakàsenti pasaüsantãti adhippàyo. kin ti upekkhako satimà sukhavihàrãti, taü tatiyajjhànaü upasampajja vihàsin ti evam ettha yojanà veditabbà. kasmà pana taü te evaü pasaüsantãti, pasaüsàrahato, ayaü hi yasmà atimadhurasukhe sukhapàramippatte pi tatiyajjhàne upekkhako na tattha sukhàbhisaïgena àkaóóhãyati, yathà ca pãti na uppajjati evaü upaññhitasatitàya satimà. yasmà ca ariyakantaü ariyajanasevitam eva ca asaïkiliññhasukhaü nàmakàyena pañisaüvedeti tasmà pasaüsàraho, iti pasaüsàrahato naü ariyà te evaü pasaüsàhetubhåte guõe pakàsentà upekhako satimà sukhavihàrãti evaü pasaüsantãti veditabbaü. tatiyan ti gaõanànupubbato tatiyaü. idaü tatiyaü samàpajjatãti tatiyaü. jhànan ti ettha ca yathà dutiyaü sampasàdàdãhi caturaïgikaü evam idaü upekkhàdãhi pi pa¤caïgikaü. yathàha: jhànan ti upekkhà satisampaja¤¤aü sukhaü cittassa ekaggatà ti, pariyàyo 'va c' eso, upekkhà satisaüpaja¤¤àni ñhapetvà nippariyàyena duvaïgikam eva taü hoti. yathàha: katamaü tasmiü samaye duvaïgikaü jhànaü hoti, #<[page 153]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ sukhaü cittass' ekaggatà ti, sesaü vuttanayam evà 'ti. tatiyajjhànakathà niññhità. sukhassa ca pahàõà dukkhassa ca pahàõà ti kàyikasukhassa ca kàyikadukkhassa ca pahàõà. pubbevà'ti ta¤ ca kho pubbeva na catutthajjhànakkhaõe. somanassadomanassànaü atthagamà ti cetasikasukhassa cetasikadukkhassa cà 'ti imesam pi dvinnaü pubbe yeva atthagamà pahàõà icc eva vuttaü hoti. kadà pana nesaü pahàõaü hoti, catunnaü jhànànaü upacàrakkhaõe, somanassaü hi catutthassa jhànassa upacàrakkhaõe yeva pahãyati, dukkhadomanassa--sukhàni pañhamadutiyatatiyànaü upacàrakkhaõesu, evam etesaü pahàõakkamena avuttànaü Indriyavibhaïge pana indriyànaü uddesakkamen' eva idhàpi vuttànaü sukhadukkhasomanassadomanassànaü pahàõaü veditabbaü. yadi pan' etàni tassa tassa jhànass' åpacàrakkhaõe yeva pahãyanti, atha kasmà: kattha c' uppannaü dukkhindriyaü aparisesaü nirujjhati, idha bhikkhave bhikkhu vivicc' eva kàmehi --pe-- pañhamaü jhànaü upasampajja viharati etth' uppannaü dukkhindriyam aparisesam nirujjhati, kattha c' uppannaü domanassindriyaü sukhindriyaü somanassindriyaü aparisesaü nirujjhati, idha bhikkhave bhikkhu sukhassa ca pahàõà --pe-- catutthajjhànaü upasampajja viharati, etth' uppannaü somanassindriyaü aparisesaü nirujjhatãti evaü jhàne sv' eva nirodho vutto ti. atisayanirodhattà, atisayanirodho hi nesaü pañhamajjhànàdãsu na, nirodho yeva pana upacàrakkhaõe, nàtisayanirodho, tathà hi nànàvajjane pañhamajjhànåpacàre nirudhassàpi dukkhindriyassa óaüsamakasàdisamphassena và visamàsanåpatàpena và siyà uppatti na tv eva anto appaõàya, upacàre và niruddham p' etaü na suññhu niruddhaü hoti pañipakkhena avihatattà, anto appaõàya pana pãtipharaõena sabbo kàyo sukhokkanto hoti, sukhokkantakàyassa ca suññhu niruddhaü hoti dukkhindriyaü pañipakkhena vihatattà, nànàvajjane eva ca dutiyajjhànåpacàre pahãõassàpi domanassindriyassa. #<[page 154]># %<154 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.5.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ yasmà etaü vitakkavicàrappaccaye pi kàyakilamathe cittåpaghàte ca sati uppajjati, vitakkavicàràbhàve ca n' eva uppajjati, yattha pana uppajjati tattha vitakkavicàràbhàve, appahãõà eva ca dutiyajjhànåpacàre vitakkavicàrà ti tatth' assa siyà uppatti appahãõapaccayattà, na tv eva dutiyajjhàne pahãõapaccayattà, tathà tatiyajjhànåpacàre pahãõassàpi sukhindriyassa pãtisamuññhànapaõãtaråpaphuñakàyassa siyà uppatti na tv eva tatiyajjhàne, tatiyajjhàne hi sukhassa paccayabhåtà pãti sabbaso niruddhà ti, tathà catutthajjhànåpacàre pahãõassàpi somanassindriyassa àsannattà appaõàppattàya upekhàya abhàvena sammà anatikkantattà ca siyà uppatti na tv eva catutthajjhàne, tasmà eva ca etth' uppannaü dukkhindriyaü aparisesam nirujjhatãti tattha tattha aparisesagahaõaü katan ti. etthàha: ath' evaü tassa tassa jhànass' åpacàre pahãõàpi età vedanà idha kasmà samàharãti. sukhagahaõatthaü. yàhi ayaü adukkhamasukhan ti ettha adukkhamasukhavedanà vuttà, sà sukhumà duvi¤¤eyyà na sakkà sukhena gahetuü, tasmà yathà nàma duññhassa yathà tathà và upasaïkamitvà gahetuü asakkuneyyassa goõassa gahaõatthaü gopo ekasmiü vaje sabbà gàvo samàharati ath' ekekaü nãharanto pañipàñiyà àgataü ayaü so, gaõhàtha naü ti tam pi gàhayati evam evaü bhagavà sukhagahaõatthaü sabbà età samàhari. evaü hi samàhañà età dassetvà yaü n' eva sukhaü na dukkhaü na somanassaü na domanassaü ayaü adukkhamasukhà vedanà ti sakkà hoti esà gàhayituü. api ca adukkhamasukhàya ceto vimuttiyà paccayadassanatthaü cà 'ti pi età vuttà ti veditabbà, sukhappahàõàdayo hi tassà paccayà. yathàha: cattàro kho àvuso paccayà adukkhamasukhàya cetovimuttiyà samàpattiyà: idhàvuso bhikkhu sukhassa ca pahàõà --pe-- catutthajjhànaü upasampajja viharati, #<[page 155]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ime kho àvuso cattàro paccayà adukkhamasukhàya cetovimuttiyà samàpattiyà ti. yathà và a¤¤attha pahãõàpi sakkàyadiññhiàdayo tatiyamaggassa vaõõabhaõanatthaü tattha pahãõà ti vuttà, evaü vaõõabhaõanattham p'etassa jhànass' età idha vuttà ti veditabbà. paccayaghàtena và ettha ràgadosànaü atidårabhàvaü dassetum p' età vuttà ti veditabbà. etàsu hi sukhaü somanassassa paccayo, somanassaü ràgassa, dukkhaü domanassassa paccayo, domanassaü dosassa, sukhàdighàtena ca sappaccayà ràgadosà hatà atidåre hontãti. adukkhamasukhan ti dukkhàbhàvena adukkhaü, sukhàbhàvena asukhaü, eten' ettha dukkhasukhapañipakkhabhåtaü tatiyavedanaü dãpeti na dukkhasukhàbhàvamattaü, tatiyavedanà nàma adukkhà asukhà upekkhà ti pi vuccati, sà iññhàniññhaviparãtànubhavanalakkhaõà, majjhattarasà avibhåtapaccupaññhànà sukhanirodhapadaññhànà ti veditabbà. upekhàsatipàrisuddhin ti upekhàya janitasatipàrisuddhiü, imasmiü jhàne suparisuddhà sati, yà ca tassà satiyà pàrisuddhi sà upekkhàya katà na a¤¤ena, tasmà etaü upekhàsatipàrisuddhãti vuccati. Vibhaïge pi vuttaü, ayaü sati imàya upekhàya visadà hoti parisuddhà pariyodàtà tena vuccati upekhàsatipàrisuddhãti, yàya ca upekhàya ettha satiyà pàrisuddhi hoti sà atthato tatra majjhattatà ti veditabbà. na kevala¤ c' ettha tayà satiy' eva parisuddhà api ca kho sabbe pi sampayuttadhammà, satisãsena pana desanà vuttà. tattha ki¤càpi ayaü upekhà heññhàpi tãsu jhànesu vijjati, yathà pana divà suriyappabhàbhibhavà sommabhàvena ca attano upakàrakattena và shàgàya rattiyà alàbhà divà vijjamànàpi candalekhà aparisuddhà hoti apariyodàtà, evam ayam pi tatra majjhattupekkhà candalekhà vitakkàdipaccanãkadhammatejàbhibhavà sabhàgàya ca upekkhà vedanà rattiyà alàbhà vijjamànàpi pañhamàdijhànabhede aparisuddhà hoti, #<[page 156]># %<156 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.5.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tassà ca aparisuddhàya divà aparisuddhacandalekhàya pabhà viya sahajàtàpi satiàdayo aparisuddhà 'va honti, tasmà tesu ekam pi upekhàsatipàrisuddhãti na vuttaü. idha pana vitakkàdipaccanãkadhammatejàbhibhavà sabhàgàya ca upekhàvedanàrattiyà pañilàbhà ayaü tatra majjhattupekkhà candalekhà ativiya parisuddhà tassà parisuddhattà parisuddhacandalekhàppabhà viya sahajàtàpi satiàdayo parisuddhà honti pariyodàtà, tasmà idam eva upekkhàsatipàrisuddhin ti vuttan ti veditabbaü. catutthan ti gaõanànupubbato catutthaü, idaü catutthaü samàpajjatãti catutthaü. jhànan ti ettha yathà tatiyaü upekkhàdãhi pa¤caïgikaü evam idaü upekkhàdãhi tivaïgikaü. yathàha: jhànan ti upekkhà sati cittass' ekaggatà ti, pariyàyo eva c' eso, ñhapetvà pana sati upekhàvedanam eva gahetvà nippariyàyena duvaïgikam etaü hoti. yathàha: katamaü tasmiü samaye duvaïgikajhànaü hoti, upekkhà cittass' ekaggatà ti, sesaü vuttanayam evà 'ti. catutthajjhànakathà niññhità. iti imàni cattàri jhànàni kesa¤ci cittekaggatatthàni honti, kesa¤ci vipassanàpàdakàni, kesa¤ci abhi¤¤àpàdakàni, ke sa¤ci nirodhapàdakàni, kesa¤ci bhavokkamanatthàni. tattha khãõàsavànaü cittekaggatatthàni honti. te hi, samàpajjitvà ekaggacittà sukhaü divasaü viharissàmà 'ti icc' evaü kasiõaparikammaü katvà aññhasamàpattiyo nibbattentiekhaputhujnàn samàpattito vuññhàya samàhitena cittena vipassissàmà 'ti nibbattentànaü vipassanàpàdakàni honti. ye pana aññhasamàpattiyo nibbattetvà abhi¤¤àpàdakam jhànaü samàpajjitvà samàpattito vuññhàya eko pi hutvà bahudhà hotãti vuttanayà abhi¤¤àyo patthentà nibbattenti tesaü abhi¤¤àpàdakàni honti. ye pana aññhasamàpattiyo nibbattetvà nirodhasamàpattiü samàpajjitvà sattàhaü acittà hutvà diññh' eva dhamme nirodhaü nibbànaü patvà sukhaü viharissàmà 'ti nibbattenti, tesaü nirodhapàdakàni honti. #<[page 157]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ye pana aññhasamàpattiyo nibbattetvà aparihãõajjhànà brahmaloke uppajjissàmà 'ti nibbattenti, tesaü bhavokkamanatthàni honti. bhagavatà pan' idaü catutthajjhànaü bodhirukkhamåle nibbattitaü taü tassa vipassanàpàdaka¤ c' eva ahosi abhi¤¤àpàdaka¤ ca nirodhapàdaka¤ ca sabbakiccasàdhaka¤ ca, sabbalokiyalokuttaraguõadàyakan ti veditabbaü. ||5|| yesa¤ ca guõànaü dàyakaü ahosi tesaü ekadesaü dassento so evaü samàhite citte ti àdim àha. tattha so ti so ahaü. evan ti catutthajjhànakkamanidassanam etaü, iminà kkamena catutthajjhànam pañilabhitvà ti vuttaü hoti. samàhite ti iminà catutthajjhànasamàdhinà samàhite. parisuddhe ti àdisu pana upekhàsatipàrisuddhibhàvena parisuddhe. parisuddhattà yeva pariyodàte, pabhassare ti vuttaü hoti. sukhàdãnaü paccayànaü ghàtena vihataràgàdi -aïgaõattà anaïgaõe. anaïgaõattà yeva vigatåpakkilese, aïgaõena hi cittaü upakkilissati. subhàvitattà mudubhåte vasãbhàvappatte ti vuttaü hoti, vase vattamànaü hi cittaü mudå 'ti vuccati. muduttà eva ca kammaniye, kammakkhame kammayogge ti vuttaü hoti. mudå hi cittaü kammaniyaü hoti suddhantam iva suvaõõaü, tad ubhayam pi ca subhàvitattà eva. yathàha: nàhaü bhikkhave a¤¤aü ekadhammam pi samanupassàmi yaü evaü bhàvitaü bahulãkataü mudu¤ ca hoti kammaniya¤ ca yathayidaü bhikkhave cittaü ti. etesu parisuddhabhàvàdisu ñhitattà ñhite. ñhitattà yeva ànejjappatte acale niri¤jane ti vuttaü hoti. mudukamma¤¤abhàvena và attano vase ñhitattà ñhite. saddhàdãhi pariggahãtattà ànejjappatte. saddhàpariggahãtaü hi cittaü assaddhiyena na i¤jati, viriyapariggahãtaü kosajjena na i¤jati, satipariggahãtaü pamàdena na i¤jati, samàdhipariggahãtam uddhaccena na i¤jati, pa¤¤àpariggahãtaü avijjàya na i¤jati, obhàsagataü kilesandhakàrena na i¤jati, imehi chahi dhammehi pariggahãtaü ànejjappattaü hoti. #<[page 158]># %<158 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.6.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ evaü aññhaïgasamannàgataü cittaü abhinãhàrakkhamaü hoti abhi¤¤àsacchikaraõãyànaü dhammànaü abhi¤¤à sacchikiriyàya. aparo nayo: catutthajjhànasamàdhinà samàhite, nãvaraõadårãbhàvena parisuddhe, vitakkàdisamatikkamena pariyodàte, jhànapañilàbhapaccayànaü pàpakànaü icchàvacarànaü abhàvena anaïgaõe, abhijjhàdãnaü cittåpakkilesànaü vigamena vigatåpakkilese, ubhayam pi c' etaü Anaïgaõavatthasuttànusàrena veditabbaü. vasippattiyà mudubhåte, iddhipàdabhàvåpagamena kammaniye, bhàvanàpàripåriyà paõãtabhàvåpagamena ñhite ànejjappatte, yathà anejabhàvam ànejjappattaü hoti evam ñhite ti attho. evaü pi aññhaïgasamannàgataü cittaü abhinãhàrakkhamaü hoti abhi¤¤àsacchikaraõãyànaü dhammànaü abhi¤¤à sacchikiriyàya pàdakaü padaññhànabhåtan ti. pubbenivàsànussati¤àõàyà 'ti evaü abhi¤¤àpàdake jàte etasmiü citte pubbenivàsànusstimhi yaü ¤ànaü tad atthàya. tattha pubbenivàso ti pubbe atãtajàtãsu nivutthakkhandhà, nivutthà ti ajjhàvutthà anubhåtà attano santàne uppajjitvà niruddhà, nivutthadhammà và; nivutthà ti gocaranivàsena nivutthà attano vi¤¤àõena vi¤¤àtà paricchinnà paravi¤¤àõavi¤¤àtàpi và. chinnavañumakànussaraõàdisu pubbenivàsànussatãti yàya satiyà pubbenivàsaü anussarati, pubbenivàsànussati, ¤àõan ti tàya satiyà sampayuttaü ¤àõaü. evam imassa pubbenivàsànussati¤àõassa atthàya pubbenivàsànussati¤àõàya, etassa ¤àõassa adhigamàya pattiyà 'ti vuttaü hoti. abhininnàmesin ti abhihariü. so ti so ahaü. anekavihitan ti anekavidhaü, anekehi và pakàrehi pavattitaü saüvaõõitan ti attho. pubbenivàsan ti samanantaràtãtaü bhavaü àdiü katvà tattha tattha nivutthasantànaü. anussaràmãti ekam pi jàtiü dve pi jàtiyo ti evaü jàtipañipàtiü anugantvà anugantvà saràmi, anudeva và citte abhininnàmitamatte eva saràmãti dasseti. #<[page 159]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ påritapàramãnaü hi mahàpurisànaü parikammakaranaü n' atthi, tena te cittaü abhininnàmetvà 'va saranti, àdikammikakulaputtà pana parikammaü katvà saranti, tasmà tesaü vasena parikammaü vattabbaü siyà, tam pana vuccamànaü atibhàriyaü vinayanidànaü karoti tasmà taü na vadàma. atthikehi pana Visuddhimagge vuttanayena gahetabbaü, idha pana pàëim eva vaõõayissàma. seyyathãdan ti àraddhappakàradassanatthe nipàto. ten' eva yv àyaü pubbenivàso àraddho tassa pakàraü pabhedaü dassento ekam pi jàtin ti àdim àha. tattha ekam pi jàtin ti ekam pi pañisandhimålaü cutipariyosànaü ekabhavapariyàpannaü khandhasantànaü. esa nayo dve pi jàtiyo ti àdisu. aneke pi saüvaññakappe ti àdisu pana parihàyamàno kappo saüvaññakappo, vaóóhamàno vivaññakappo ti veditabbo. tattha saüvaññena saüvaññaññhàyã gahito hoti taü målakattà, vivaññena ca vivaññaññhàyã. evaü hi sati yàni tàni: cattàrimàni bhikkhave kappassa asaïkheyyàni, katamàni cattàri, saüvañño saüvaññaññhàyã vivañño vivaññaññhàyãti vuttàni, tàni sabbàni pariggahãtàni honti. tattha tayo saüvaññà tejosaüvañño àposaüvañño vàyosaüvañño ti, tisso saüvaññasãmà àbhassarà subhakiõhà vehapphalà ti. yadà kappo tejena saüvaññati àbhassarato heññhà agginà óayhati, yadà udakena saüvaññati subhakiõhato heññhà udakena vilãyati, yadà vàtena saüvaññati vehapphalato heññhà vàtena viddhaüsãyati. vitthàrato pana sadàpi ekaü buddhakkhettaü vinassati. buddhakkhettaü nàma tividhaü hoti, jàtikkhettaü àõakkhettaü visayakkhetta¤ ca. tattha jàtikkhettaü dasasahassacakkavàëapariyantaü hoti, yaü tathàgatassa pañisandhiàdisu kampati. àõakkhettaü koñisatasahassacakkavàëapariyantaü yathà ratanaparittaü khandhaparittaü dhajaggaparittaü àñànàñiyaparittaü moraparittan ti imesaü parittànaü ànubhàvo pavattati. visayakkhettaü anantam aparimàõaü, #<[page 160]># %<160 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.6.)>% yaü yàvatà và pana àkaïkheyyà 'ti vuttaü, yattha yaü yaü àkaïkhati taü taü anussarati. evam etesu tãsu buddhakkhettesu ekaü àõakkhettaü vinassati, tasmiü pana vinassante jàtikkhettaü vinaññham eva hoti, vinassanta¤ ca ekato va vinassati, saõñhahanta¤ ca ekato va saõñhahati, tassa vinàso ca saõñhahana¤ ca Visuddhiüagge vuttaü, atthikehi tato gahetabbaü. ye pana te saüvaññavivaññà vuttà-etesu bhagavà bodhimaõóe sammàsambodhiü abhisambujjhanatthàya nisinno aneke pi saüvaññakappe aneke pi vivaññakappe aneke pi saüvaññavivaññakappe sari. kathaü. amutràsin ti àdinà nayena. tattha amutràsin ti amumhi saüvaññakappe ahaü amumhi bhave và yoniyà và gatiyà và vi¤¤àõaññhitiyà và sattàvàse và sattanikàye và ahosiü. evaünàmo ti Vessantaro và Jotipàlo và. evaügotto ti Bhaggavo và Gotamo và. evaüvaõõo ti odàto và sàmo và. evamàhàro ti sàlimaü sodanàhàro và pavattaphalabhojano và. evaüsukhadukkhapañisaüvedãti anekappakàrena kàyikacetasikànaü sàmisaniràmisàdippabhedànaü và sukhadukkhànaü pañisaüvedã. evamàyupariyanto ti evaü vassasataparamàyupariyanto và caturàsãtikappasahassaparamàyupariyanto. so tato cuto amutra uppàdin ti so 'haü tato bhavato yonito gatito vi¤¤àõaññhitito sattàvàsato và sattanikàyato và cuto puna amukasmiü nàma bhave yoniyà gatiyà vi¤¤àõaññhitiyà sattàvàse sattanikàye và uppàdiü. tatràp' àsin ti atha tatràpi bhave yoniyà gatiyà vi¤¤àõaññhitiyà sattàvàse sattanikàye và puna ahosiü. evaünàmo ti àdivuttanayam eva. athavà yasmà amutràsin ti idaü anupubbena àrohantassa yàvadicchakaü saraõaü. so tato cuto ti pañinivattantassa paccavekkhaõaü; tasmà idhåpapanno ti imasmà idhåpapattiyà anantaraü amutra uppàdin ti Tusitabhavanaü sandhàyà 'ti veditabbo. tatràp'àsim evaü nàmo ti tatràpi Tusitabhavane Setaketu nàma devaputto ahosiü. #<[page 161]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ evaügotto ti tàhi devatàhi saddhiü ekagotto. evaüvaõõo ti suvaõõavaõõo. evamàhàro ti dibbasudhàhàro. evaüsukhadukkhapañisaüvedãti evaü dibbasukhapañisaüvedi, dukkhaü pana saükhàradukkhamattam eva. evamàyupariyanto ti evaü sattapa¤¤àsavassakoñisaññhivassasatasahassàyupariyanto. so tato cuto ti so ahaü tato Tusitabhavanato cuto, idh' åpapanno ti idha Mahàmàyàya deviyà kucchismiü nibbatto. itãti evaü. sàkàraü sauddesan ti nàmagottavasena sauddesaü vaõõàdivasena sàkàraü, nàmagottena hi satto Tisso Gotamo ti uddisãyati vaõõàdãhi odàto sàmo ti nànattato pa¤¤àyati, tasmà nàmagottaü uddeso, itare àkàrà. kiü pana buddhà eva pubbenivàsaü sarantãti. vuccate, na buddhà yeva, paccekabuddhabuddhasàvakatitthiyàpi no ca kho avisesena, titthiyà hi cattàëãsaü yeva kappe saranti na tato paraü. kasmà. dubalapa¤¤attà; tesaü hi nàmaråpaparicchedavirahato dubbalà pa¤¤à hoti. sàvakesu pana asãtimahàsàvakà satasahassaü saranti, dve aggasàvakà ekam asaïkheyyaü satasahassa¤ ca, paccekasambuddhà dve asaïkheyyàni satasahassa¤ ca; ettako hi tesaü abhinãhàro, buddhànaü pana paricchedo n' atthi, yàva icchanti tàva saranti. titthiyà ca khandhapañipàtim eva saranti pañipàñiü mu¤citvà cutipañisandhivasena sarituü na sakkonti, tesaü hi andhànaü viya icchitapadesokkamaõam n' atthi; sàvakà ubhayathàpi saranti, tathà paccekabuddhà, buddhà pana khandhapañipàñiyàpi cutipañisandhivasena pi sãhokkantavasena pi anekàsu kappakoñãsu heññhà và upari và yaü yaü ñhànaü àkaïkhanti taü sabbaü saranti yeva. ayaü kho me bràhmaõà 'ti àdisu, me ti mayà. vijjà ti viditakaraõaññhena vijjà. kim viditaü karoti, pubbenivàsaü. avijjà ti tass' eva pubbenivàsassa aviditakaraõaññhena tappañicchàdakamoho vuccati. tamo ti sv eva moho pacchàdakaññhena tamo ti vuccati. #<[page 162]># %<162 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.6-7.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ àloko ti sà yeva vijjà obhàsakaraõaññhena àloko ti vuccati. ettha ca vijjà adhigatà ti ayaü attho, sesaü pasaüsàvacanaü, yojanà pan' ettha ayaü kho me bràhmaõa vijjà adhigatà tassa me adhigatavijjassa avijjà vihatà vinaññhà ti attho. kasmà. yasmà vijjà uppannà, esa nayo itarasmim pi padadvaye. yathà tan ti ettha yathà ti opamme, tan ti nipàto. satiyà avippavàsena appamattassa, viriyatàpena atàpino, kàye ca jãvite ca anapekkhatàya pahitattassa pasitattassà 'ti attho. idaü vuttaü hoti: yathà appamattassa àtàpino pahitattassa viharato avijjà viha¤¤eyya vijjà uppajjeyya tamo viha¤¤eyya àloko uppajjeyya, evam evaü mama avijjà vihatà vijjà uppannà tamo vihato àloko uppanno, etassa me padhànànuyogassa anuråpam eva phalaü laddhan ti. ayaü kho me bràhmaõa pañhamà abhinibbhidà ahosi kukkuñacchàpakass' eva aõóakosamhà ti ayaü kho mama bràhmaõa pubbenivàsànussati¤àõamukhatuõóakena pubbe nivutthakkhandhapañicchàdakaü avijjaõóakosaü padàletvà pañhamà abhinibbhidà pañhamà nikkhanti pañhamà ariyà jàti ahosi kukkuñacchàpakass' eva mukhatuõóakena và pàdanakhasikhàya và aõóakosaü padàletvà tamhà aõóakosamhà abhinibbhidà nikkhanti kukkuñanikàye paccàjàtãti. pubbenivàsakañhà niññhità. ||6|| so evaü --pe-- cutåpapàta¤àõàyà 'ti cutiyà ca upapàte ca ¤àõàya, yena ¤àõena sattànaü cuti ca upapàto ca ¤àyati tad atthan ti vuttaü hoti. cittaü abhininnàmesin. ti parikammacittaü nãhariü. so dibbena --pe-- passàmãti ettha pana påritapàramãnaü mahàsattànaü parikammakaraõaü n' atthi, te hi citte abhininnàmitamatte yeva dibbena cakkhunà satte passanti, àdikammikakulaputtà pana parikammaü katvà, tasmà tesaü vasena parikammaü vattabbaü siyà, taü pana vuccamànaü atibhàriyaü vinayanidànaü karoti tasmà taü na vadàma. atthikehi pana Visuddhimagge vuttanayena gahetabbaü, idha pana pàëim eva vaõõayissàma. so ti so ahaü. dibbenà 'ti àdisu dibbasadisattà dibbaü, #<[page 163]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ devatànaü hi sucaritakammanibbattaü pittasemharuhãràdãhi apaëibuddhaü upakkilesavimuttatàya dåre pi àrammaõasampañicchanasamatthaü dibbaü pasàdacakkhuü hoti. ida¤ càpi viriyabhàvanàbalanibbattaü ¤àõacakkhuü. tàdisam evà 'ti dibbasadisattà dibbaü, dibbavihàravasena pañiladdhattà attanà ca dibbavihàrasannissitattàpi dibbaü, àlokapariggahena mahàjutikattàpi dibbaü, tirokuóóàdigataråpadassanena mahàgatikattàpi dibbaü, taü sabbaü saddasatthànusàrena veditabbaü. dassanaññhena cakkhu, cakkhukiccakaraõena cakkhum ivà 'ti pi cakkhu. cutåpapàtadassanena diññhivisuddhihetuttà visuddhaü, yo hi cutimattam eva passati na upapàtaü so ucchedadiññhiü gaõhàti, yo upapàtamaññam eva passati na cutiü so navasattapàtubhàvadiññhiü gaõhàti, yo pana tad ubhayaü passati so yasmà duvidham pi taü diññhigataü anivattati, tasmàssa taü dassanaü diññhivisuddhihetu hoti; tad ubhayaü bhagavà addasa, ten' etaü vuttaü: cutåpapàtadassanena diññhivisuddhihetuttà visuddhan ti. ekàdasa upakkilesavirahato và visuddhaü, bhagavato hi ekàdasåpakkilesavirahitaü dibbacakkhu. yathàha: so kho ahaü Anuruddhà vicikicchà cittassa upakkileso ti iti viditvà vicikicchaü cittassa upakkilesaü pajahiü, amanasikàro cittassa, thãnamiddhaü cittassa, chambhitattaü cittassa, ubbillaü cittassa, duññhullaü cittassa, accàraddhaviriyaü cittassa, atilãnaviriyaü cittassa, abhijappà cittassa, nànattasa¤¤à cittassa, atinijjhàyitattaü råpànaü cittassa upakkileso ti iti viditvà atinijjhàyitattaü råpànaü cittassa upakkilesaü pajahiü, so kho ahaü Anuruddhàappamatto àtàpi pahitatto viharanto obhàsaü hi kho sa¤jànàmi na ca råpàni passàmi, råpàni hi kho passàmi na ca obhàsaü sa¤jànàmãti evam àdi, tad evaü ekàdasåpakkilesavirahato và visuddhaü. #<[page 164]># %<164 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.7.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ manussåpacàraü atikkaà råpadasnenatikkantamànusakaü, mànusakaü và maüsacakkhuü atikkantattà atikkantamànusakan ti veditabbaü; tena dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamànusakena. satte passàmãti manussamaüsacakkhunà viya satte passàmi dakkhàmi olomi. cavamàne uppajjamàne ti ettha cutikkhaõe và uppattikkhaõe và dibbacakkhunà daññhuü na sakkà, ye pana àsannacutikà idàni cavissantãti te cavamànà, ye ca gahitapañisandhikà sampati nibbattà và te uppajjamànà ti adhippetà, te evaråpe cavamàne uppajjamàne ca passàmãti dasseti. hãne ti mohanissandayuttattà hãnànaü jàtikulabhogàdãnaü vasena hãëite ohãëite o¤àte ava¤àte. paõãte ti amohanissandayuttattà tabbiparãte. suvaõõe ti adosanissandayuttattà iññhakantamanàpavaõõayutte. dubbaõõe ti dosanissandayuttattà aniññhàkantàmanàpavaõõayutte, abhiråpaviråpe ti pi attho. sugate ti sugatigate alobhanissandayuttattà và aóóhe mahaddhane. duggate ti duggatigate lobhanissandayuttattà và daëidde appannapàne. yathàkammåpage ti yaü yaü kammaü upacitam tena tena upagate. tattha purimehi cavamàne ti àdãhi dibbacakkhukiccaü vuttaü, iminà pana padena yathà kammåpaga¤àõakiccaü, tassa ca ¤àõassa ayam uppattikkamo: heññhà nirayàbhimukhaü àlokaü vaóóhetvà nerayikasatte passati mahantaü dukkham anubhavamàne, taü dassanaü dibbacakkhukiccam eva. so evaü manasikaroti: kin nu kho kammaü katvà ime sattà evaü dukkham anubhavantãti, ath' assa idaü nàma katvà ti taü kammàrammaõam ¤àõaü uppajjati, tathà uparidevalokàbhimukhaü àlokaü vaóóhetvà Nandanavana-Missakavana-Phàrusakavanàdisu satte passati mahàsampattiü anubhavamàne, tam pi dassanaü dibbacakkhukiccam eva. so evaü manasikaroti: kin nu kho kammaü katvà ime sattà etaü sampattiü anubhavantãti. ath' assa idaü nàma kammaü katvà ti taü kammàrammaõaü ¤àõaü uppajjati. #<[page 165]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ idaü yathà-kammåpaga¤àõaü nàma, imassa visuü parikammaü nàma n' atthi, yathà c' imassa evaü anàgataü sa¤àõassàpi, dibbacakkhupàdakàn' eva hi imàni dibbacakkhunà sah' eva ijjhanti, kàyaduccaritenà 'ti àdisu duññhu caritaü duññhaü và caritaü kilesapåtikattà 'ti duccaritaü. kàyena duccaritaü kàyato và uppannaü duccaritan ti kàyaduccaritaü, evaü vacãmanoduccaritàni pi daññhabbàni. samannàgatà ti samaïgãbhåtà, ariyànaü upavàdakà ti buddhapaccekabuddhabuddhasàvakànaü ariyànam antamaso gihãsotàpannànam pi anatthakàmà hutvà antimavatthunà và guõaparidhaüsanena và upavàdakà, akkosakà garahakà ti vuttaü hoti. tattha n' atthi imesaü samaõadhammo assamaõà ete ti vadanto antimavatthunà upavadati, n' atthi imesaü jhànaü và vimokkho và maggo và phalaü và ti vadanto, guõaparidhaüsanena upavadatãti veditabbo. so ca jànaü và upavadeyya ajànaü và, ubhayathàpi ariyåpavàdo 'va hoti. bhàriyaü kammaü saggàvaraõaü maggàvaraõa¤ ca, tassa ca àvibhàvatthaü idaü vatthum udàharanti: a¤¤atarasmiü kira gàme eko thero ca daharabhikkhu ca piõóàya caranti, te pañhamaghare yeva uëuïkamattaü uõhayàguü labhiüsu, therassa ca kucchivàto atthi, so cintesi ayaü yàgu mayhaü sappàyà yàva na sãtalà hoti tàva naü pivàmãti, so manussehi ummàratthàya àhañe dàrukhaõóe nisãditvà taü pivi. itaro taü jigucchi, aticchàto vatàyaü mahallako amhàkaü lajjitabbakaü akàsãti. thero gàme caritvà vihàraü gantvà daharabhikkhuü àha: atthi te àvuso imasmiü sàsane patiññhà 'ti. àma bhante sotàpanno ahaü ti. tena h' àvuso upari maggatthàya vàyàmaü mà akàsi khãõàsavo tayà upavadito ti. so taü khamàpesi, ten' assa taü pàkatikaü ahosi. tasmà yo a¤¤o pi ariyam upavadati tena gantvà sace attanà buóóhataro hoti: ahaü àyasmantaü ida¤ c' ida¤ ca avacaü taü me khamàhãti khamàpetabbo, sace navakataro hoti vanditvà ukkuñikaü nisãditvà a¤jaliü paggahetvà: #<[page 166]># %<166 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.7.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ahaü bhante tumhàkaü ida¤ c' ida¤ ca avacaü tam me khamathà 'ti khamàpetabbo, sace so na kkhamati disà pakkanto và hoti, ye tasmiü vihàre bhikkhå vasanti tesaü santikaü gantvà, sace attanà buóóhataro hoti ñhitaken' eva, sace navakataro ukkuñikaü nisãditvà a¤jaliü paggahetvà khamàpetabbaü: ahaü bhante asukaü nàma àyasmantaü ida¤ c' ida¤ ca avacaü khamatu me so àyasmà ti evaü vadantena khamàpetabbam, sace so parinibbuto hoti parinibbutama¤caññhànaü gantvà yàva sãvathikaü gantvà pi khamàpetabbaü, evaü kate saggàvaraõa¤ ca maggàvaraõa¤ ca na hoti pàkatikam eva hoti. micchàdiññhikà ti viparãtadassanà, micchàdiññhikammasamàdànà ti micchàdiññhivasena samàdinnanànavidhakammà, ye ca micchàdiññhimålakesu kàyakammàdisu a¤¤e pi samàdapenti; tattha vacãduccaritagahaõen' eva ariyåpavàde manoduccaritagahaõena ca micchàdiññhiyà saïgahãtàya pi imesaü dvinnaü puna vacanaü mahàsàvajjabhàvadassanatthan ti veditabbaü. mahàsàvajjo hi ariyåpavàdo ànantariyasadiso, yathàha: seyyathàpi Sàriputta bhikkhu sãlasampanno samàdhisampanno pa¤¤àsampanno diññh' eva dhamme a¤¤aü àràdheyya, evaü sampadam idaü Sàriputta vadàmi, taü vàcaü appahàya taü cittaü appahàya taü diññhiü appañinissajjitvà yathàbhataü nikkhitto evam niraye ti, micchàdiññhito ca mahàsàvajjataraü nàma a¤¤aü n' atthi. yathàha: nàhaü bhikkhave a¤¤aü ekadhammam pi samanupassàmi evaü mahàsàvajjataraü yathayidaü micchàdiññhi, micchàdiññhiparamàni bhikkhave vajjànãti. kàyassa bhedà ti upàdinnakkhandhapariccàgà, paraü maraõà ti tad anantaraü abhinibbattakhandhagahaõe. athavà kàyassa bhedà ti jãvitindriyass' upacchedà, param maraõà ti cuticittato uddhaü. apàyan ti evam àdi sabbaü nirayavevacanaü, nirayo hi saggamokkhahetubhåtà pu¤¤asammatà ayà apetattà sukhànaü và àyassa abhàvà apàyo, #<[page 167]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ dukkhassa gati pañisaraõan ti duggati, dosabahulatàya và duññhena kammunà nibbattà gatãti duggati, vivasà nipatanti tattha dukkatakàrino ti vinipàto, vinassantà và ettha nipatanti sambhijjamànaïgapaccaïgà ti vinipàto, n' atthi ettha assàdasa¤¤ito ayo ti nirayo. athavà apàyagahaõena tiracchànayoniü dãpeti, tiracchànayoni hi apàyo sugatito apetattà na duggati mahesakkhànaü nàgaràjàdãnaü sambhavato, duggatigahaõena pettivisayaü dãpeti, so hi apàyo c' eva duggati ca sugatito apayàtattà dukkhassa ca gatibhåñattà, na tu vinipàto asurasadisaü avinipatitattà, petamahiddhikànaü hi vimànàni pi nibbattanti, vinipàtagahaõena asurakàyaü dãpeti, so hi yathàvutten' atthena apàyo c' eva duggati ca, sabbasamussayehi ca vinipatitattà vinipàto ti vuccati, nirayagahaõena avãciàdim anekappakàraü nirayam eva dãpeti. uppannà ti upagatà, tattha abhinibbattà ti adhippàyo. vuttavipariyàyena sukkapakkho veditabbo, ayaü pana viseso. ettha sugatigahaõena manussagati pi saïgayhati, saggagahaõena devagati yeva, tattha sundarà gatãti sugati, råpàdãhi visayehi suññhu aggo ti saggo, so sabbo pi lujjanapalujjanaññhena loko ti ayaü vacanattho. vijjà ti dibbacakkhu¤àõavijjà. avijjà ti sattànaü cutipañisandhicchàdikà avijjà. sesaü vuttanayam evà 'ti. dibbacakkhukathà niññhità. ||7|| ayam eva h' ettha viseso. yathà pubbenivàsakathàya pubbenivàsànussati¤àõamukhatuõóakena pubbenivutthakhandhapañicchàdakaü avijjaõóakosaü padàëetvà ti vuttaü, evam idha cutåpapàta¤àõamukhatuõóakena cutåpapàtapañicchàdakaü avijjaõóakosaü padàëetvà ti vattabbaü. so evaü samàhite citte ti idha vipassanàpàdakaü catutthajjhànacittaü veditabbaü. àsavànaü khaya¤àõàyà 'ti arahattamagga¤àõatthàya, arahattamaggo hi àsavavinàsanato àsavànaü khayo ti vuccati, tatra c' taü ¤àõaü tattha pariyàpannattà ti. #<[page 168]># %<168 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.8.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ cittaü abhininnàmesin ti vipassanàcittaü abhinãhariü. so idaü dukkhan ti evam àdisu ettakaü dukkhaü na ito bhãyyo ti sabbam pi dukkhasaccaü sarasalakkhaõapañivedhena yathàbhåtam abbha¤¤àsiü jàniü pañivijjhiü, tassa ca dukkhassa nibbattikaü taõhaü ayaü dukkhasamudayo ti tad ubhayam pi yaü ñhànaü patvà nirujjhati taü tesaü appavatti nibbànaü ayaü dukkhanirodho ti tassa ca sampàpakaü ariyamaggaü ayaü dukkhanirodhagàminã pañipadà ti sarasalakkhaõapañivedhena yathàbhåtaü abbha¤¤àsiü jàniü pañivijjhin ti evam attho veditabbo. evaü saråpato saccàni dassetvà idàni kilesavasena pariyàyato dassento ime àsavà ti àdim àha. tassa me evaü jànato evaü passato ti tassa mayhaü evaü jànantassa evaü passantassa saha vipassanàya koñippattaü maggaü katheti. kàmàsavà ti kàmàsavato. vimuccitthà 'ti iminà phalakkhaõaü dasseti, maggakkhaõehi cittaü vimuccati phalakkhaõe vimuttaü hoti. vimuttasmiü vimuttam iti ¤àõan ti iminà paccavekkhaõa¤àõaü dasseti, khãõà jàtãti àdãhi tassa bhåmiü; tena hi ¤àõena bhagavà paccavekkhanto khãõà jàtãti àdinà abbha¤¤àsi. katamà pana bhagavato jàti khãõà katha¤ ca naü abbha¤¤àsãti. vuccate: na tàv' assa atãtà jati khãõà pubbe va khãõattà na anàgatà anàgate vàyàmàbhàvato na paccuppannà vijjamànattà, yà pana maggassa abhàvitattà uppajjeyya ekacatupa¤cavokàrabhavesu ekacatupa¤cakkhandhappabhedà jàti, sà maggassa bhàvitattà anuppàdadhammataü àpajjanena khãõà, taü so maggabhàvanàya pahãõakilese paccavekkhitvà kilesàbhàve vijjamànam pi kammaü àyatiü appañisandhikaü hotãti jànanto abbha¤¤àsi. vusitan ti vutthaü parivutthaü kataü caritaü niññhitan ti attho. brahmacariyan ti maggabrahmacariyaü, puthujjanakalyàõakena hi saddhiü sattasekhà brahmacariyavàsaü vasanti nàma, khãõàsavo vutthavàso, tasmà bhagavà attano brahmacariyavàsaü paccavekkhanto vusitaü brahmacariyan ti abbha¤¤àsi. kataü karaõãyan ti catusu saccesu catuhi maggehi pari¤¤àpahàõasacchikiriyabhàvanàvasena soëasavidham pi kiccaü niññhàpitan ti attho. #<[page 169]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ puthujjanakalyàõakàdayo hi taü kiccaü karonti, khãõàsavo katakaraõãyo, tasmà bhagavà attano karaõãyaü paccavekkhanto kataü karaõãyan ti abbha¤¤àsi. nàparaü itthattàyà 'ti idàni puna itthabhàvàya evaü soëasakiccabhàvàya kilesakkhayàya và maggabhàvanàkiccaü me n' atthãti abbha¤¤àsi. idàni evaü paccavekkhaõa¤àõapariggahãtaü taü àsavànaü khaya¤àõàdhigamaü bràhmaõassa dassento ayaü kho me bràhmaõà 'ti àdim àha. tattha vijjà ti arahattamagga¤àõavijjà. avijjà ti catusaccapañicchàdikà avijjà, sesaü vuttanayam eva. ayaü pana viseso: ayaü kho me bràhmaõa tatiyà abhinibbhidà ahosãti ettha ayaü kho mama bràhmaõa àsavànaü khaya¤àõamukhatuõóakena catusaccapañicchàdakaü avijjaõóakosaü padàëetvà tatiyà abhinibbhidà tatiyà nikkhanti tatiyà ariyajàti ahosi kukkuñacchàpakasseva mukhatuõóakena và pàdanakhasikhàya và aõóakosaü padàëetvà tamhà aõóakosamhà abhinibbhidà nikkhanti kukkuñanikàye paccàjàtãti. ettàvatà kiü dassetãti so hi bràhmaõa kukkuñacchàpako aõóakosaü padàëetvà tato nikkhanto sakid eva jàyati ahaü pana pubbe nivutthakkhandhapañicchàdakaü avijjaõóakosaü bhinditvà pañhamaü tàva pubbenivàsànussati¤àõavijjàya jàto tato sattànaü cutipañisandhipañicchàdakaü avijjaõóakosaü padàëetvà dutiyaü dibbacakku¤àõavijjàya jàto. puna catusaccapañicchàdakaü avijjaõóakosaü padàëetvà tatiyaü àsavànaü khaya¤àõavijjàya jàto. evaü tãhi vijjàhi tikkhattuü jàto 'mhi, sà ca me jàti ariyà suparisuddhà ti idaü dassesi. evaü dassento ca pubbenivàsa¤àõena atãtaüsa¤àõaü dibbacakkhuõà paccuppannànàgataüsa¤àõaüàsavakkhayena sakalalokiyalokuttaraguõan ti evaü tãhi vijjàhi sabbe pi sabba¤¤uguõe pakàsetvà attano ariyàya jàtiyà jeññhaseññhabhàvaü bràhmaõassa dassesi. àsavakkhayakathà niññhità. ||8|| #<[page 170]># %<170 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.9.)>% evaü vutte Vera¤jo bràhmaõo ti evaü bhagavatà lokànukampakena bràhmaõaü anukampamànena vinigåhitabbe pi attano ariyàya jàtiyà jeññhaseññhabhàve vijjàttayappakàsikàya dhammadesanàya vutte pãtivipphàraparipuõõagattacitto Vera¤jo bràhmaõo taü bhagavato ariyàya jàtiyà jeññhaseññhabhàvaü viditvà, ãdisaü nàmàhaü sabbalokajeññhaseññhaü sabbaguõasamannàgataü sabba¤¤uü a¤¤esaü abhivàdanàdikammaü na karotãti avacaü, dhiratthu vata re a¤¤àõaü ti attànaü garahitvà, ayaü dàni loke ariyàya jàtiyà pure jàtaññhena jeññho sabbaguõehi appañisamaññhena seññho ti niññhaü gantvà bhagavantaü etad avoca: jeññho bhavaü Gotamo seññho bhavaü Gotamo ti. eva¤ ca pana vatvà puna taü bhagavato dhammadesanaü abbhanumodamàno, abhikkantaü bho Gotama abhikkantaü bho Gotamà 'ti àdim àha. tatthàyaü abhikkantasaddo khayasundaràbhiråpàbbhanumodanesu dissati. abhikkantà bhante ratti nikkhanto pañhamo yàmo ciranisinno bhikkhusaïgho ti àdisu hi khaye dissati. ayaü imesaü catunnaü puggalànaü abhikkantataro ca paõãtataro cà 'ti àdisu sundare. [ko me vandati pàdàni iddhiyà yasasà jalaü, abhikkantena vaõõena sabbà obhàsayaü disà ti] àdisu abhiråpe. abhikkantaü bhante ti àdisu abbhanumodane. idhàpi abbhanumodane yeva; yasmà ca abbhanumodane tasmà, sàdhu sàdhu bho Gotamà 'ti vuttaü hotãti veditabbaü. [bhaye kodhe pasaüsàyaü turite kotåhalacchare hàse soke pasàde ca kare àmeõóitaü budho ti,] iminà ca lakkhaõena idha pasàdavasena pasaüsàvasena càyaü dvikkhattuü vutto ti veditabbo. atha và abhikkantan ti atikantaü atiiññhaü atimanàpaü atisundaran ti vuttaü hoti. tattha ekena abhikkantasaddena desanaü thometi ekena attano pasàdaü. ayaü hi ettha adhippàyo: abhikkantaü bho Gotama yadidaü bhoto Gotamassa dhammadesanà abhikkantaü yadidaü bhoto Gotamassa dhammadesanaü àgamma mama pasàdo. bhagavato yeva và vacanaü dve dve atthe sandhàya thometi: #<[page 171]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ bhoto Gotamassa vacanaü abhikkantaü dosanàsanato abhikkantaü guõàdhigamanato, tathà saddhàjananato pa¤¤àjananato sàtthato sabya¤janato uttànapadato gambhãratthato kaõõasukhato hadayaïgamato anattukkaüsanato aparavambhanato karuõàsãtalato pa¤¤àvadàtato àpàtharamaõãyato vimaddakkhamato suyyànasukhato maüsiyamànahitato ti evam àdãhi yojetabbaü. tato param pi catuhi upamàhi desanaü yeva thometi. tattha nikkujjitan ti adhomukhañhapitaü, heññhà mukhajàtaü và. ukkujjeyyà 'ti upari mukhaü kareyya. pañicchannan ti tiõapaõõàdãhi pañicchàditaü. vivareyyà 'ti ugghàñeyya. måëhassà 'ti disàmåëhassa. maggaü àcikkheyyà 'ti hatthe gahetvà esa maggo ti vadeyya. andhakàre ti kàëapakkhacàtuddasã aóóharattighaõavanasaõóameghapañalehi caturaïge tamasi, ayaü tàva anuttànapadattho; ayaü pana adhippàyayojanà: yathà koci nikkujjitaü ukkujjeyya evaü saddhammavimukhaü asaddhamme patiññhitaü maü asaddhammà uññhàpentena yathà pañicchannaü vivareyya evaü Kassapassa bhagavato sàsanantaradhànà pabhåti (sic) micchàdiññhigahaõapañicchannaü sàsanaü vivarantena yathà måëhassa maggaü àcikkheyya evaü kummaggamicchàmaggapañipannassa me saggamokkhamaggaü àcikkhantena yathà andhakàre telapajjotaü dhàreyya, evaü mohandhakàre nimuggassa me buddhàdiratanaråpàni apassato tappañicchàdakamohandhakàraviddhaüsakadesanàpajjotadhàraõena mayhaü bhotà Gotamena etehi pariyàyehi pakàsitattà anekapariyàyena dhammo pakàsito. evaü desanaü thometvà imàya desanàya ratanattaye pasannacitto pasannàkàraü karonto esàhan ti àdim àha. tattha esàhan ti eso ahaü. bhagavantaü Gotamaü saraõaü gacchàmãti bhagavantaü Gotamaü saraõan ti gacchàmi bhavaü me Gotamo saraõaü paràyanaü aghassa tàtà hitassa ca vidhàtà ti iminà adhippàyena bhavantaü Gotamaü gacchàmi bhajàmi sevàmi payirupàsàmi evaü jànàmi bujjhàmãti, #<[page 172]># %<172 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.9.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ yesaü hi dhàtånaü gati attho buddhi pi tesaü attho tasmà gacchàmãti imassa jànàmi bujjhàmãti ayam pi attho vutto. dhamma¤ ca bhikkhusaïgha¤ cà 'ti ettha pana adhigatamagge sacchikatanirodhe yathànusiññhaü pañipajjamàne catusu apàyesu apatamàne dhàretãti dhammo, so atthato ariyamaggo c' eva nibbàna¤ ca, vuttaü h' etaü: yàvatà bhikkhave dhammà saïkhatà ariyo aññhaïgiko maggo tesaü aggam akkhàyatãti vitthàro. na kevalaü ariyamaggo c' eva nibbàna¤ ca api ca kho ariyaphalehi saddhiü pariyattidhammo pi. vuttam pi h' etaü Chattamànavakavimàne: [ràgaviràgam anejam asokaü dhammam asaïkhatam appañikålaü madhuram imaü paguõaü suvibhattaü dhammam imaü saraõattham upehãti.] ettha hi ràgaviràgo ti maggo kathito, anejam asokan ti phalaü, dhammam asaïkhatan ti nibbànaü, appañikålaü madhuram imaü paguõaü suvibhattan ti piñakattayena vibhattasabbadhammakkhandhà ti. diññhisãlasaïghàtena saühato ti saïgho, so atthato aññha ariyapuggalasamåho. vuttaü h' etaü tasmiü yeva vimàne: [yattha ca dinnamahapphalam àhu catusu sucãsu purisayugesu, aññha ca puggaladhammadasà te, saïgham imaü saraõattham upehãti.] bhikkhånaü saïgho bhikkhusaïgho. ettàvatà ca bràhmaõo tãõi saraõagamanàni pañivedesi. idàni te sv eva tãsu saraõagamanesu kosallatthaü saraõaü saraõagamanaü yo saranaü gacchati saraõagamanappabhedo saranagamanaphalaü saïkileso bhedo ti ayaü vidhi veditabbo. so pana idha vuccamàno atibhàriyaü vinayanidànaü karotãti na vutto, atthikehi pana Papa¤casådaniyaü và Majjhimaññhakathàyaü Bhayabheravasuttavaõõanato, Sumaïgalavilàsiniyaü và Dãghaññhakathàyaü saraõavaõõato gahetabbo ti. upàsakaü maü bhavaü Gotamo dhàretå 'ti maü bhavaü Gotamo, upàsako ayaü ti evaü dhàretå 'ti attho. upàsakavidhikosallatthaü pan' ettha ko upàsako, kasmà upàsako ti vuccati. #<[page 173]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ kim assa sãlaü, ko àjãvo, kà vipatti, kà sampattãti, imaü pakiõõakaü veditabbaü. taü atibhàriyakaraõato idha na vibhattaü, atthikehi pana Papa¤casådaniyaü Majjhimaññhakathàyaü vuttanayena veditabbaü. ajjatagge ti ayaü aggasaddo àdikoñikoññhàsaseññhesu dissati, ajjatagge samma dovàrika àvaràmi dvàraü nigaõñhànaü nigaõñhãnaü ti àdisu hi àdimhi dissati, ten' eva aïgulaggena taü aïgulaggaü paràmaseyya ucchaggaü velaggan ti àdisu koñiyaü, ambilaggaü và madhuraggaü và tittaggaü và anujànàmi bhikkhave vihàraggena và pariveõaggena và bhàjetuü ti àdisu koññhàse, yàvatà bhikkhave sattà apàdà và dvipàdà và --pe-- tathàgato tesaü aggam akkhàyatãti àdisu seññhe: idha panàyaü àdimhi daññhabbo, tasmà ajjatagge ti ajjataü àdiü katvà ti evam ettha attho veditabbo. ajjatan ti ajjabhàvan ti vuttaü hoti. ajjadagge icc' eva và pàñho dakàro padasandhikaro, ajja aggaü katvà ti vuttaü hoti. pàõupetan ti pàõehi upetaü yàva me jãvitaü pavattati tàva upetaü ana¤¤asatthukaü tãhi saraõagamanehi saraõagataü maü bhavaü Gotamo dhàretu jànàtu; ahaü hi sace pi me tikhiõena asinà sãsaü chindeyyuü n' eva buddhaü na buddho ti và dhammaü na dhammo ti và saïghaü na saïgho ti và vadeyyan ti. ettha ca bràhmaõo pàõupetaü saraõagatan ti puna saraõagamanam vadanto attaniyyàtanaü pakàsetãti veditabbo. evaü attànaü nãyyàtetvà bhagavantam saparisaü upaññhàtukàmo àha: adhivàsetu ca me bhavaü Gotamo Vera¤jàyaü vassàvàsaü saddhiü bhikkhusaïghenà 'ti. kim vuttaü hoti. upàsaka¤ ca maü bhavaü Gotamo dhàretu, adhivàsetu ca me Vera¤jàyaü vassàvàsaü, tayo màse Vera¤jaü upanissàya mama anuggahatthaü vassàvàsaü sampañicchatå 'ti. adhivàsesi bhagavà tuõhãbhàvenà 'ti ath' assa vacanaü sutvà bhagavà kàyaïgaü và vàcaïgaü và acopetvà abbhantare yeva khantiü càretvà tuõhãbhàvena adhivàsesi, bràhmaõassa anuggahatthaü manasà 'va, sampañicchãti vuttam hoti. #<[page 174]># %<174 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.9;2.1.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ atha kho Vera¤jo bràhmaõo bhagavato adhivàsanaü viditvà ti atha Vera¤jo bràhmaõo, sace me samaõo Gotamo nàdhivàseyya kàyena và vàcàya và pañikkhipeyya, yasmà pana apañikkhitvà abbhantare khantiü càresi tasmà me manasà 'va adhivàsesãti evaü àkàrasallakkhaõakusalatàya bhagavato adhivàsanaü viditvà, attano nisinnàsanato vuññhàya catusu disàsu bhagavantaü sakkaccaü abhivàdetvà tikkhattuü padakkhiõaü katvà àgatakàlato pabhåti jàtimahallakabràhmaõànaü abhivàdanàdãni na karotãti vigarahitvà pi idàni vi¤¤àtabuddhaguõo kàyena vàcàya manasà ca anekakkhattuü vandanto pi atitto yeva hutvà dasanakhasamodhànasamujjalaü anjaliü paggayha sirasmiü patiññhapetvà yàva dassanavisayo tàva pañimukho yeva apakkamitvà dassanavisayaü vijahanaññhàne vanditvà pakkàmi. ||9||1|| tena kho pana samayena Vera¤jà dubbhikkhà hotãti yasmiü samaye Vera¤jena bràhmaõena bhagavà Vera¤jaü upanissàya vassàvàsaü yàcito tena samayena Vera¤jà dubbhikkhà hoti. dubbhikkhà ti dullabhabhikkhà, sà pana dullabhabhikkhatà yattha manussà assaddhà honti appasannà tattha susassakàle pi atisamahagghe pi pubbaõõàparaõõe hoti. Vera¤jàyaü pana yasmà na tathà ahosi, api ca kho dussassa tàya chàtakadosena ahosi, tasmà tam atthaü dassento dvãhitikà ti àdim àha. tattha dvãhitikà ti dvidhàpavattaãhitikà, ãhitikaü nàma iriyà dvidhà pavattà cittairiyà cittaãhà, ettha lacchàma nu kho ki¤ci bhikkhamànà na lacchàmà 'ti jãvituü và sakkhissàma nu kho no ti ayam ettha adhippàyo. athavà dvãhitikà ti dujjãvitikà ãhataü ãhà irãyanaü pavattanam jãvitan ti àdãni pi padàni ekatthàni, tasmà dukkhena ãhitaü ettha pavattatãti dvãhitikà ti ayam ettha padattho. #<[page 175]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ setakàni aññhãni etthà 'ti setaññhikà, divasam pi yàcitvà ki¤ci aladdhà matakànaü kapaõamànusakànàü ahicchattakavaõõehi aññhikehi tatra tatra parikiõõà ti vuttaü hoti. setaññikà ti pi pàñho, tass' attho setà aññi etthà ti setaññikà. aññãti àturatà vyàdhi rogo. tattha ca sassànaü gabbhagahaõakàle setakarogena upahatam eva pacchinnakhãraü agahitataõóulaü paõóarapaõóaraü sàlisãsaü và yavagodhåmasãsaü và nikkhamati tasmà setaññikà ti vuccati. vappakàle suññhu abhisaïkharitvà pi vuttasassaü tattha salàkà yeva sampajjatãti salàkàvuttà. salàkàya và tattha jãvikaü pavattentãti salàkàvuttà. kiü vuttaü hoti. tattha kira dha¤¤avikkayakànaü santikaü kayakesu gatesu dubbalamanusse abhibhavitvà balavamanussà va dha¤¤aü kiõitvà gacchanti, dubbalamanussà alabhamànà mahàsaddaü karonti. dha¤ ¤avikkayakà sabbesaü saïgahaü karissàmà 'ti dha¤¤akaraõaññhàne dha¤¤amàpakaü nisãdàpetvà ekapasse vaõõajjhakkhaü nisãdàpesuü. dha¤¤atthikà vaõõajjhakkhassa santikaü gacchanti. so àgatapañipàñiyà målaü gahetvà itthannàmassa ettakaü dàtabban ti salàkaü likhitvà deti. te taü gahetvà dha¤¤amàpakassa santikaü gantvà dinnapañipàñiyà dha¤¤aü gaõhanti, evaü salàkàya tattha jãvitaü vattentãti salàkàvuttà. na sukarà u¤chena paggahena yàpetun ti paggahena yo u¤cho tena yàpetuü na sukarà. pattaü gahetvà yaü ariyà u¤chaü karonti, bhikkhàcariyaü caranti, tena u¤chena yàpetuü na sukarà ti vuttaü hoti. tadà kira tattha sattaññhagàme piõóàya caritvà ekadivasam pi yàpanamattaü na labhanti. tena kho pana samayena uttaràpathakà assavàõijà --pe-- assosi kho bhagavà udukkhalasaddan ti, tenà 'ti yasmiü samaye bhagavà Vera¤jaü upanissàya vassàvàsaü upagato tena samayena. uttaràpathavàsikà uttaràpathato và àgatattà evaü laddhavohàrà assavàõijà uttaràpathe assànaü uññhànaññhàne pa¤càssasatàni gahetvà diguõaü tiguõaü làbhaü patthayamànà desantaraü gacchantà tehi attano vikkàyikabhaõóabhåtehi pa¤camattehi assasatehi Vera¤jaü vassàvàsaü upagatà honti. #<[page 176]># %<176 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.2.1.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ kasmà. na hi sakkà tasmiü dese vassike cattàro màse addhànaü pañipajjituü, upagacchantà ca bahinagare udakena anajjhottharaõãye ñhàne attano ca vàsàgàràni assàna¤ ca mandiraü kàràpetvà vatiyà parikkhipiüsu, tàni tesaü vasanaññhànàni assamaõóalikàyo ti pa¤¤àyiüsu. tenàha: tehi assamaõóalikàsu bhikkhånaü patthapatthapulakaü pa¤¤attaü hotãti, patthapatthapulakan ti ekamekassa bhikkhuno patthapatthapamàõaü pulakaü, pattho nàma nàëimattaü hoti, ekassa purisassa alaü yàpanàya. vuttam pi h' etaü, patthodano nàëamayaü duvinnaü ti. pulakaü nàma nitthusaü katvà ussedetvà gahitayavataõóulà vuccanti. yadi hi sathusà honti pàõakà vijjhanti addhànakkhamà na honti, tasmà te vàõijà addhànakkhamaü katvà yavataõóulaü àdàya addhànaü pañipajjanti, yattha assànaü khàdaniyatinaü dullabhaü bhavissati tatth' etaü assabhattaü bhavissatãti. kasmà pana tehi taü bhikkhånaü pa¤¤attan ti. vuccate, na hi te dakkhiõàpathamanussà viya appasannà te pana saddhà pasannà buddhamàmakà dhammamàmakà saïghamàmakà, te pubbaõhasamayaü kenacid eva karaõãyena nagaraü pavisantà dve tayo divase addasaüsu sattaññhabhikkhå sunivatthe supàrute iriyàpathasampanne sakalam pi nagaraü piõóàya caritvà ki¤ci alabhamàne, disvàna nesaü etad ahosi: ayyà imaü nagaraü upanissàya vassaü upagatà, chàtaka¤ ca vattati, na ca ki¤ci labhanti ativiya kilamanti, maya¤ c' amhàgantukà na sakkoma nesaü devasikaü yàgu¤ ca bhatta¤ ca pañiyàdetuü, amhàkaü pana assà sàya¤ ca pàto ca dvikkhattuü bhattaü labhaõti, yannåna mayaü ekamekassa assassa pàtaràsabhattato ekamekassa bhikkhuno patthapatthapulakaü dadeyyàma, evaü ayyà ca na kilamissanti assà ca yàpessantãti. #<[page 177]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ te bhikkhånaü santikaü gantvà etam atthaü àrocetvà, bhante tumhe patthapatthapulakaü pañiggahetvà yaü và taü và katvà paribhu¤jathà 'ti yàcitvà devasikaü patthapatthapulakaü pa¤¤àpesuü. tena vuttaü: tehi assamaõóalikàsu bhikkhånaü patthapatthapulakaü pa¤¤attaü hotãti. pa¤¤attan ti niccabhattasaïkhepena ñhapitaü. idàni bhikkhå pubbaõhasamayaü nivàsetvà ti àdisu pubbaõhasamayan ti divasassa pubbabhàgasamayaü pubbaõhasamaye ti attho. pubbaõhe và samayaü pubbaõhasamayaü pubbaõhe ekaü khaõan ti vuttaü hoti, evaü accantasaüyoge upayogavacanaü labbhati. nivàsetvà ti paridahitvà vihàranivàsanaparivattanavasenedaü veditabbaü; na hi te tato pubbe anivatthà ahesum. pattacãvaraü àdàyà 'ti pattaü hatthehi cãvaraü kàyehi àdiyitvà sampañicchitvà dhàretvà ti attho; yena tena và hi pakàrena gaõhantà àdàya icc' eva vuccanti, yathà samàdày' eva pakkamatãti. piõóaü alabhamànà ti sakalam pi Vera¤jaü caritvà tiññhatu piõóo antamaso aticchathà 'ti vàcam pi alabhamànà. pattha patthapulakaü àràmaü haritvà ti gatagataññhàne laddhaü ekamekaü patthapatthapulakaü gahetvà àràmaü netvà. udukkhale koññetvà koññetvà paribhu¤jantãti therànaü koci kappiyakàrako n' atthi, yo nesaü taü gahetvà yàguü và bhattaü và paceyya, sàmam pi pacanaü samaõasàruppaü na hoti, na ca vaññati, te evaü no sallahukavuttità ca bhavissati sàmapàkaparimocana¤ cà 'ti aññhaññhajanà và dasadasajanà và ekato hutvà udukkhale koññetvà koññetvà sakaü sakaü pañiviüsaü udakena temetvà paribhu¤janti. evaü paribhu¤jitvà appossukkà samaõadhammaü karonti. bhagavato pana te assavàõijà patthapulaka¤ ca denti tadupiya¤ ca sappimadhusakkaraü, taü àyasmà ânando àharitvà silàyaü piüsati; pu¤¤avatà paõóitapurisena kataü manàpam eva hoti. atha naü piüsitvà sappiàdãhi samàyojetvà bhagavato upanàmeti. #<[page 178]># %<178 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.2.1.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ath' ettha devatà dibbojaü pakkhipanti, tam bhagavà paribhu¤jati, paribhu¤jitvà phalasamàpattiyà kàlaü atinàmeti, na tato paññhàya piõóàya carati. kim pan' ânandatthero tadà upaññhàko hotãti. no ca kho nibaddhaupaññhàkaññhànaü laddho. bhagavato hi pañhamabodhiyam vãsativassantare nibaddhupaññhàko nàma n' atthi. kadàci Nàgasamàlatthero bhagavantaü upaññhàsi, kadàci Nàgitatthero, kadàci Meghiyatthero, kadàci Upavànatthero, kadàci Sàgatatthero, kadàci Sunakkhatto Licchaviputto, te attano ruciyà upaññhahitvà yadà icchanti tadà pakkamanti. ânandatthero tesu upaññhahantesu appossukko hoti, pakkantesu sayam eva vattapañivattaü karoti, bhagavà pi ca: ki¤càpi me ¤àtiseññho upaññhàkaññhànaü na tàva labhati, atha kho evaråpesu ñhànesu ayam eva patiråpo ti adhivàseti. tena vuttaü: àyasmà ânando patthapulakaü silàyaü piüsitvà bhagavato upanàmeti taü bhagavà paribhu¤jatãti. nanu ca manussà dubbhikkhakàle ativiya ussàhajàtà pu¤¤àni karonti, attanà abhu¤jitvà pi bhikkhånaü dàtabbaü ma¤¤anti, te tadà kasmà kañacchubhikkham pi na adadaüsu. aca Vera¤jo bràhmaõo mahatà ussàhena bhagavantaü vassàvàsaü yàci. so kasmà bhagavato atthibhàvam pi na jànàtãti. vuccate, màràvaññanàya. Vera¤jaü hi bràhmaõaü bhagavato santikà pakkantamattam eva sakala¤ ca nagaraü samantà ca yojanamattaü yattha sakkà purebhattaü piõóàya caritvà paccàgantuü taü sabbaü màro àvaññetvà mohetvà sabbesaü asallakkhaõabhàvaü katvà pakkàmi, tasmà na koci antamaso sàmãcikammam pi kattabbaü ma¤¤ittha. kiü pana bhagavà pi màràvaññanaü ajànitvà va tattha vassaü upagato ti. no ajànitvà. atha kasmà Campà-SàvatthiRàjagahàdãnam a¤¤atarasmiü na upagato ti. tiññhantu Campà-Sàvatthi-Ràjagahàdãni, sace pi bhagavà tasmiü saüvacchare Uttarakuruü và Tidasapuraü và gantvà vassaü upagaccheyya tam pi màro àvaññeyya. #<[page 179]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ so kira taü saüvaccharaü ativiya àghàtena pariyuññhitacitto ahosi. idha pana bhagavà imaü atirekakàraõaü addasa: assavàõijà bhikkhånaü saïgahaü karissantãti. tasmà Vera¤jàyam eva vassaü upaga¤chi. kiü pana màro vàõijake àvaññetuü na sakkotãti. no na sakkoti, te pana màràvaññitapariyosàne àgamiüsu. pañinivattitvà kasmà na àvaññesãti. avisayahatàya. na hi so tathàgatassa abhihañabhikkhàya nibbaddhadànassa appitavaññassa antaràyo kàtuü visahati. catunnaü hi na sakkà antaràyo kàtuü, katamesaü catunnaü, tathàgatassa abhihañabhikkhàsaïkhepena và nibaddhadànasaïkhepena và appitavaññasaïkhepena và pariccattànaü catunnaü paccayànaü na sakkà kenaci antaràyo kàtuü, buddhànaü jãvitassa na sakkà kenaci antaràyo kàtuü, asãtiyànubya¤janànaü vyàmappabhàya và na sakkà kenaci antàrayo kàtuü, candimasuriyadevabrahmànam pi hi pabhà tathàgatassa anuvya¤janavyàmappabhàpadesaü patvà vigatànubhàvà honti, buddhànaü sabba¤¤uta¤àõassa na sakkà kenaci antaràyo kàtun ti imesaü catunnaü na sakkà kenaci antaràyo kàtuü. tasmà màrena akatantaràyaü bhikkham bhagavà sasàvakasaïgho tadà paribhu¤jãti veditabbo. evaü paribhu¤janto ca ekadivasaü assosi kho bhagavà udukkhalasaddan ti bhagavà patthapatthapulakaü koññentànaü bhikkhånaü musalasaïghaññajanitaü udukkhalasaddaü suõi. tato paraü jànantàpi tathàgatà ti evamàdiyam parato kin nu kho so ânanda udukkhalasaddo ti pucchitassa parihàradassanatthaü vuttaü. tatràyaü saïkhepavaõõanà: tathàgatà nàma jànantàpi sace tàdisaü pucchàkàraõaü hoti pucchanti, sace pana tàdisaü pucchàkàraõaü n' atthi jànantàpi na pucchanti, #<[page 180]># %<180 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.2.1.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ yasmà pana buddhànaü ajànanaü nàma n' atthi tasmà ajànantàpãti na vuttaü. kàlaü viditvà pucchantãti sace tassà pucchàya yo kàlo hoti evaü taü kàlaü viditvà pucchanti, sace na hoti evam pi kàlaü viditvà na pucchanti, evaü pucchantàpi ca atthasaühitaü tathàgatà pucchanti yaü atthanissitaü kàraõanissitaü tadeva pucchanti no anatthasaühitaü. kasmà. yasmà anatthasaite setughàto tathàgatànaü; setu vuccati maggo, maggen' eva tàdisassa vacanassa ghàto samucchedo ti vuttaü hoti. idàni atthasaühitan ti ettha yaü atthanissitaü vacanaü tathàgatà pucchanti taü dassento dvãhi àkàrehãti àdim àha. tattha àkàrehãti kàraõehi, dhammaü và desessàmà 'ti aññhuppattiyuttaü suttaü và pubbacaritakàraõayuttaü jàtakaü và kathayissàma. sàvakànaü và sikkhàpadaü pa¤¤àpessàmà 'ti sàvakànaü và tàya pucchàya vãtikkamaü pàkañaü katvà garukaü và lahukaü và sikkhàpadaü pa¤¤àpessàma, àõaü ñhapessàmà 'ti atha kho bhagavà --pe-- etam atthaü àrocesãti ettha n' atthi ki¤ci vattabbaü pubbe vuttaü eva, bhikkhånaü patthapatthapulakapañilàbhaü sallahukavuttitaü sàmaü pàkaparimocana¤ ca àrocento etam atthaü àrocesãti vuccati. sàdhu sàdhu ânandà 'ti idaü pana bhagavà àyasmantaü ânandaü sampahaüsento àha. sàdhukàraü pana datvà dvãsu àkàresu ekaü gahetvà dhammaü desento àha: tumhehi ânanda sappurisehi vijitaü, pacchimà janatà sàlimaüsodanaü atima¤¤issatãti. tatràyam adhippàyo: tumhehi ânanda sappurisehi evaü dubbhikkhe dullabhapiõóe imàya sallahukavuttitàya iminà ca sallekhena vijitaü. kiü vijitan ti, dubbhikkhaü vijitaü lobho vijito icchàcàro vijito. kathaü. ayaü Vera¤jà dubbhikkhà samantato pana antarà gàmanigamà phalabhàranamitasassà subhikkhà sulabhapiõóà evaü sante pi bhagavà idh' eva amhe gaõhitvà vasatãti ekabhikkhussa pi cintà và vighàto và n' atthi, evaü tàva dubbhikkhaü vijitaü abhibhåtaü attano vase vattitaü. kathaü lobho vijito. ayaü Vera¤jà dubbhikkhà samantato pana antarà gàmanigamà phalabhàranamitasassà subhikkhà sulabhapiõóà, #<[page 181]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ handa mayaü tattha gantvà paribhu¤jissàmà 'ti lobhavasena ekabhikkhunàpi ratticchedo và pacchimikàya tattha vassaü upagacchissàmà 'ti vassacchedo và na kato, evaü lobho vijito. kathaü icchàcàro vijito. ayaü Vera¤jà dubbhikkhà ime ca manussà amhe dvetayo màse vasante pi na kismici ma¤¤anti, yan nåna mayaü guõavaõijjaü katvà asuko bhikkhu pañhamajjhànassa làbhã --pe-- asuko chaëabhi¤¤o ti evaü manussànaü a¤¤ama¤¤aü pakàsetvà kucchiü pañijaggitvà pacchà sãlaü adhiññhaheyyàmà 'ti ekabhikkhunà pi evaråpà icchà na uppàdità, evaü icchàcàro vijito abhibhåto attano vase vattito ti. anàgate pana pacchimà janatà vihàre nisinnà appakasiren' eva labhitvàpi: kiü idaü uttaõóulaü atikilinnaü aëoõaü atiëoõaü anambilaü accambilaü, ko iminà attho ti àdinà nayena sàlimaüsodanaü atima¤¤issati, o¤àtaü ava¤àtaü karissati. athavà janapado nàma na sabbakàlaü dubbhikkho hoti, ekadà dubbhikkho hoti ekadà subhikkho hoti. sv àyaü yadà subhikkho bhavissati tadà tumhàkaü sappurisànaü imàya pañipattiyà pasannà manussà bhikkhånaü yàgukhajjakàdippabhedena anekappakàraü sàlivikatiü maüsodana¤ ca dàtabbaü ma¤¤issanti, taü tumhe nissàya uppannaü sakkàraü tumhàkaü sabrahmacàrisaïkhàtà pacchimà janatà tumhàkaü antare nisãditvà anubhavamànà ca atima¤¤issati tappaccayaü màna¤ ca omàna¤ ca karissati. kathaü. kasmà ettakaü pakkaü kiü tumhàkaü bhàjanàni n' atthi yattha attano santakaü pakkhipitvà thapeyyathà 'ti. ||1|| atha kho àyasmà Mahàmoggallàno ti àdisu, àyasmà ti piyavacanam etaü, garugàravasappatissàdhivacanam etaü. Mahàmoggallàno ti mahà ca so guõamahantatàya Moggallàno ca gottenà 'ti Mahàmoggallàno. etad avocà 'ti etaü avoca, idàni vattabbaü etarahi bhante ti àdivacanaü dasseti. kasmà avoca. thero kira pabbajitvà sattame divase sàvakapàramã¤àõassa matthakaü patto satthàràpi mahiddhikatàya etadagge ñhapito. #<[page 182]># %<182 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.2.2.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ so taü attano mahiddhikataü nissàya cintesi: ayaü Vera¤jà dubbhikkhà bhikkhå ca kilamanti yan nånàhaü puthaviü parivattetvà bhikkhå pappañakojaü bhojeyyaü ti. ath' assa etad ahosi: sace panàhaü bhagavato santike viharanto bhagavantaü ayàcitvà evaü kareyyaü na me taü assa patiråpaü, yugaggàho viya bhagavatà saddhiü kato bhaveyya, tasmà yàcitukàmo àgantvà bhagavantaü etad avoca. heññhimaü talaü sampannan ti pañhaviyà kira heññhimatale pañhavimaõóo pañhavojo pañhavipappañako atthi, taü sandhàya vadati, tattha sampannan ti madhuraü sàdurasan ti attho. yath' eva hi, tatràssa rukkho sampannaphalo ca uppannaphalo cà 'ti ettha madhuraphalo ti attho. evam idhàpi sampannan ti madhuraü sàdurasan ti veditabbaü. seyyathàpi khuddaü madhuü anãëakan ti idaü pan' assa madhuratàya opammanidassanatthaü vuttaü, khuddaü madhun ti khuddakamakkhikàhi katamadhuü. anãëakan ti nimmakkhikaü nimmakkhikaõóakaü parisuddhaü etaü kira madhuü sabbamadhåhi agga¤ ca seññha¤ ca surasa¤ ca ojavanta¤ ca. tenàha: seyyathàpi khuddaü madhuü anãëakaü evam assàdan ti. sàdh' àhaü bhante ti sàdhu ahaü bhante, ettha ca sàdhå 'ti àyàcanavacanam etaü, puthaviparivattanaü àyàcanto hi thero bhagavantaü evam àha. parivatteyyan ti ukkujjeyyaü heññhimaü talaü uparimaü kareyyaü. kasmà. evaü hi kate sukhena bhikkhå pappañakojaü pañhavimaõóaü paribhu¤jissantãti. atha bhagavà ananu¤¤àtukàmo pi theraü sãhanàdaü nadàpetuü pucchi: ye pana te Moggallàna puthavinissità pàõà te kathaü karissasãti, ye puthavinissità gàmanigamàdisu pàõà te pañhaviyà parivattiyamànàya àkàse saõñhàtuü asakkonte kathaü karissasi kattha ñhapessasãti. #<[page 183]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ atha thero bhagavatà etadagge ñhapitabhàvànuråpaü attano iddhànubhàvaü pakàsento ekàhaü bhante ti àdim àha. tass' attho: ekaü ahaü bhante hatthaü yathà ayaü mahàputhavi, evaü abhinimminissàmi puthavisadisaü karissàmi, evaü katvà ye puthavinissità pàõà te ekasmiü hatthatale ñhite pàõe dutiyahatthatale saïkàmento viya tattha saïkàmessàmãti. ath' assa bhagavà àyàcanaü pañikkhipanto alaü Moggallànà 'ti àdim àha; tattha alan ti pañikkhepavacanaü. vipallàsam pi sattà pañilabheyyun ti viparãtagàham pi sattà sampàpuõeyyuü. kathaü. ayaü na kho puthuvi udàhu na ayan ti, athavà amhàkaü nu kho ayaü gàmo udàhu a¤¤esan ti, evaü nigamajanapadakhettàràmàdisu. na và esa vipallàso, acinteyyo hi iddhimato iddhivisayo, evaü pana vipallàsaü pañilabheyyuü, idaü dubbhikkhaü nàma na idàni yeva hoti, anàgate pi bhavissati tadà bhikkhå tàdisaü iddhimantaü sabrahmacàriü kuto labhissanti, te sotàpannasakadàgàmianàgàmisukkavipassakajhànalàbhipañisambhidappattà khãõàsavàpi samànà iddhibalàbhàvà parakulàni piõóàya upasaïkamissanti, tatra ca manussànaü evaü bhavissati: buddhakàle bhikkhå sikkhàsu paripårakàrino ahesuü te guõe nibbattetvà dubbhikkhakàle puthuviü parivattetvà pappañakojaü paribhu¤jiüsu, idàni pana sikkhàya paripårakàrino n' atthi, yadi siyuü tath' eva kareyyuü, amhàkaü yaü ki¤ci pakkaü và àmaü và khàdituü na dadeyyun ti, evaü te santesu yeva ariyapuggalesu n' atthi ariyapuggalà 'ti imaü vipallàsaü pañilabheyyuü, vipallàsavasena ca ariye garahantà upavadantà apàyåpagà bhaveyyuü, tasmà mà te rucci puthuviü parivattetun ti. atha thero imaü yàcanaü alabhamàno a¤¤aü yàcanto sàdhu bhante ti àdim àha. tam pi'ssa bhagavà pañikkhipanto alaü Moggallànà 'ti àdim àha. #<[page 184]># %<184 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.2.2;3.1.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tattha ki¤càpi na vuttaü vipallàsam pi sattà pañilabheyyun ti. atha kho pubbe vuttanayen'eva gahetabbaü, attho pi c' assa vuttasadisam eva veditabbo. yadi pana bhagavà anujàneyya thero kiü kareyyà 'ti. mahàsamuddaü ekena padavãtihàrena atikkamitabbaü màtikàmattaü adhiññhahitvà Naëerupucimandato Uttarakuru- abhimukhaü maggaü nãharitvà Uttarakuruü gamanàgamanasampanne ñhàne katvà dasseyya, yathàpi bhikkhå gocaragàmaü viya yathà sukhaü piõóàya pavisitvà nikkhameyyun ti. niññhità Mahàmoggallànassa sãhanàdakathà. ||2||2|| idàni àyasmà Upàli vinayapa¤¤attiyà målatoppabhåti nidànaü dassetuü Sàriputtattherassa sikkhàpadapañisaüyuttaü vitakkuppàdaü dassento atha kho àyasmato Sàriputtassà 'ti àdim àha. tattha rahogatassà 'ti rahasi gatassa. patisallãnassà 'ti lãnassa ekibhàvaü gatassa. katamesànan ti atãtesu Vipassi àdisu buddhesu katamesaü ciraü assa ñhiti cirà và assa ñhitãti ciraññhitikaü. sesam ettha uttànapadattham eva. kiü pana thero imaü attano parivitakkaü sayaü vinicchituü na sakkotãti. vuccate, sakkoti ca na sakkoti ca, ayaü hi imesaü nàma buddhànaü sàsanaü na ciraññhitikaü ahosi imesaü ciraññhitikan ti ettakaü sakkoti vinicchituü, iminà pana kàraõena na ciraññhitikaü ahosi iminà ciraññhitikan ti etaü na sakkoti. Mahàpadumatthero pana àha: etam pi soëasavidhàya pa¤nàya matthakaü pattassa aggasàvakassa na bhàriyaü, sammàsambuddhena pana saddhiü ekaññhàne vasantassa sayaü vinicchayakaraõaü tulaü chaóóetvà hatthena tulanasadisaü hotãti bhagavantaü yeva upasaïkamitvà pucchi. ath' assa bhagavà pucchaü vissajjento bhagavato ca Sàriputta Vipassissà 'ti àdim àha, tam uttànattham eva. ||1|| puna thero kàraõaü pucchanto ko nu kho bhante hetå'ti àdim àha. tattha ko nu kho bhante ti kàraõapucchà, #<[page 185]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tassa katamo nu kho bhante ti attho. hetu-paccayo ti ubhayam etaü kàraõàdhivacanaü kàraõaü hi, yasmà tena tassa phalaü hinoti pavattati tasmà hetå 'ti vuccati, yasmà taü pañicca eti pavattati tasmà paccayo ti vuccati. evaü atthato ekam pi vohàravasena vacanasiliññhatàya ca tatra tatra etaü ubhayam pi vuccati, sesam ettha uttànam eva. idàni taü hetun ca paccaya¤ ca dassetuü bhagavà: bhagavà ca Sàriputta Vipassãti àdiü àha. tattha kiëàsuno ahesun ti na àlasiyakiëàsuno ahesuü, na hi buddhànaü àlasiyaü và osannaviriyatà và atthi, buddhà hi ekassa và dvinnaü và sakalacakkavàëassa và dhammaü desentà samaken' eva ussàhena desenti, na parisàya appabhàvaü disvà osannaviriyà honti, nàpi mahantabhàvaü disvà ussannaviriyà, yathà sãho migaràjà sattannaü divasànaü accayena gocaràya pakkamanto khuddake và mahante và pàõe ekasadisena vegena patati. taü kissa hetu. mà me javo parihàyãti. evaü buddhà appakàya và mahatiyà và parisàyaü samaken' eva ussàhena dhammaü desenti. taü kissa hetu. mà no dhammagarutà parihàyãti, dhammagaruno hi buddhà dhammagàravà ti. yathà pana amhàkaü bhagavà mahàsamuddaü pårayamàno viya vitthàrena dhammaü desesi evaü te na desesuü. kasmà. sattànaü apparajakkhatàya. tesaü kira kàle dãghàyukà sattà apparajakkhà ahesuü, te catusaccapañisaüyuttaü ekagàtham pi sutvà dhammaü abhisamenti, tasmà na vitthàrena dhammaü desesuü. ten' eva kàraõena appaka¤ ca tesaü ahosi suttaü --pe-- vedallan ti. tattha suttàdãnaü nànattaü pañhamasaïgãtivaõõanàya vuttam eva. apa¤¤attaü sàvakànaü sikkhàpadan ti sàvakànaü niddosatàya dosànuråpato pa¤¤àpetabbaü sattàpattikkhandhavasena àõàsikkhàpadaü apa¤¤attaü. anuddiññhaü pàtimokkhan ti anvaddhamàsaü àõàpàtimokkhaü anuddiññhaü ahosi. #<[page 186]># %<186 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.3.1.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ovàdapàtimokkham eva te uddisiüsu, tam pi ca no anvaddhamàsaü, tathà hi Vipassã bhagavà channaü channaü vassànaü sak sakiü ovàdapàtimokkhaü uddisi, ta¤ ca kho sàmaü yeva, sàvakà pan' assa attano attano vasanaññhànesu na uddisiüsu. sakala-Jambudãpe ekasmiü yeva ñhàne Bandhumatiyà ràjadhàniyà kheme Migadàye Vipassissa bhagavato vasanaññhàne sabbo pi bhikkhusaïgho uposathaü akàsi, ta¤ ca kho saïghuposatham eva na gaõåposathaü na puggalåposathaü na pàrisuddhiuposathaü na adhiññhànåposathaü. tadà kira Jambudãpe caturàsãti vihàrasahassàni honti ekam ekasmiü vihàre abbokiõõàni dasa pi vãsatim pi bhikkhusahassàni vasanti bhãyyo pi vasanti, uposathàrocitakà devatà tattha tattha gantvà àrocenti: màrisà ekaü vassaü atikkantaü dve tãõi cattàri pa¤ca vassàni atikkantàni idaü chaññhaü vassaü àgàminiyà puõõamàsiniyà buddhadassanatthaü uposathakaraõattha¤ ca gantabbaü sampatto vo sannipàtakàlo ti. tato sànubhàvà bhikkhå attano attano ànubhàvena gacchanti, itare devatànubhàvena. kathaü. te kira bhikkhå pàcãnasamuddante pacchimauttaradakkhiõasamuddante và ñhità gamiyavattaü påretvà pattacãvaram àdàya, gacchàmà 'ti cittaü uppàdenti, saha cittuppàdà uposathaggaü gatà 'va honti. te Vipassãsammàsambuddhaü abhivàdetvà nisãdanti, bhagavà pi sannisinnàya parisàya idaü ovàdapàtimokkhaü uddisati: [khantã paramaü tapo titikkhà, nibbànaü paramaü vadanti buddhà: na hi pabbajito paråpaghàti, samaõo hoti paraü viheñhayanto.] sabbapàpassa akaraõaü kusalassa upasampadà sacittapariyodapanaü etaü buddhàna sàsanaü. #<[page 187]># %% anupavàdo anupaghàto pàtimokkhe ca saüvaro matta¤¤utà ca bhattasmiü pattha¤ ca sayanàsanaü adhicitte ca àyogo etaü buddhàna sàsanan ti. eten' eva upàyena itaresam pi buddhànaü pàtimokkhuddeso veditabbo, sabbabuddhànaü hi imà tisso ovàdapàtimokkhagàthà honti, tà dãghàyukabuddhànaü yàva sàsanapariyantà uddesam àgacchanti, appàyukabuddhànaü pañhamabodhiyaü yeva sikkhàpadapa¤¤attikàlato pabhåti àõàpàtimokkham eva uddisãyati, ta¤ ca kho bhikkhå yeva uddisanti na buddhà. tasmà amhàkam pi bhagavà pañhamabodhiyaü vãsativassamattam eva idaü ovàdapàtimokkhaü uddisi. ath' ekadivasaü Pubbàràme Migàramàtupàsàde nisinno bhikkhå àmantesi: na dàn' àhaü bhikkhave ito paraü uposathaü karissàmi pàtimokkhaü uddisissàmi, tumhe 'va dàni bhikkhave ito paraü uposathaü kàreyyàtha pàtimokkhaü uddiseyyàtha, aññhànam etaü bhikkhave anavakàso yaü tathàgato aparisuddhàya parisàya uposatham kareyya pàtimokkhaü uddiseyyà 'ti. tato paññhàya bhikkhå àõàpàtimokkhaü uddisanti, idaü àõàpàtimokkhaü tesaü anuddiññhaü ahosi, tena vuttaü anuddiññhaü pàtimokkhan ti. tesaü buddhànan ti tesaü Vipassã àdãnaü tiõõaü buddhà- naü. antaradhànenà 'ti khandhantaradhànena parinibbànenà 'ti vuttaü hoti. buddhànubuddhànan ti ye tesaü buddhànaü anubuddhà sammukhasàvakà tesa¤ ca khandhantaradhànena. ye te pacchimasàvakà ti ye tesaü sammukhasàvakànaü santike pabbajità pacchimà sàvakà. nànànàmà ti Buddharakkhito Dhammarakkhito ti àdinàmavasena vividhà nàmà. nànàgottà ti Gotamo Moggallàno ti àdigottavasena vividhà gottà. nànàjaccà ti khattiyo bràhmaõo ti àdijàtivasena nànàjaccà. nànàkulà pubbajità ti khattiyakulàdivasen' eva uccanãcauëàruëàrabhogàdikulavasena và vividhakulà nikkhamma pabbajità. te taü brahmacariyan ti te pacchimasàvakà yasmà ekanàmà ekagottà ekajàtikà ekakulà pabbajità, #<[page 188]># %<188 Samantapàsàdika [Bhvibh_I.1. (I.3.1.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ amhàkaü sàsanaü tanti paveõãti attano bhàraü katvà brahmacariyaü rakkhanti ciraü pariyattidhammaü pariharanti, ime ca tàdisà na honti, tasmà a¤¤ama¤¤aü viheñhentà vilomaü gaõhantà, asukho thero jànissati asukho thero jànissatãti sithilaü karontà naü brahmacariyaü khippaü yeva antaradhàpesuü, saïgahaü àropetvà na rakkhiüsu. seyyathàpãti tass' atthassa opammanidassanaü. vikiratãti vikkhipati. vidhamatãti ñhànantaraü neti. viddhaüsetãti ñhitaññhànato apaneti. yathà taü suttena asaïgahãtattà ti yathà suttena aganthitattà abaddhattà evaü vikirati, yathà suttena asaïgahãtàni vikirãyanti evaü vikiratãti vuttaü hoti. evam eva kho ti opammasampañipàdanaü. antaradhàpesun ti vaggasaïgahapaõõàsasaïgahàdãhi asaïgaõhantà yaü yaü attano ruccati taü tad eva gahetvà dassesuü sesaü vinàsesuü adassanaü nayiüsu. akilàsuno ca te bhagavanto ahesuü sàvakànaü cetasà ceto paricca ovaditun ti api ca Sàriputta te buddhà attano cetasà sàvakànaü ceto paricca paricchinditvà ovadituü akilàsuno ahesuü paracittaü ¤atvà anusàsaniü na bhàriyato na papa¤cato addasaüsu. bhåtapubbaü Sàriputtà 'ti àdi tesaü akilàsubhàvappakàsanatthaü vuttaü. bhiüsanake ti bhayànake, bhayajanake. evaü vitakkethà 'ti nekkhammavitakkàdayo tayo vitakke vitakketha. mà evaü vitakkayitthà 'ti kàmavitakkàdayo tayo akusalavitakke mà vitakkayittha. evaü manasikarothà 'ti aniccaü dukkham anattà asubhan ti manasikarotha. mà evaü manas' àkatthà 'ti niccaü sukhaü attà subhan ti mà manasi akattha. idaü pajahathà 'ti akusalaü pajahatha. idaü upasampajja viharathà 'ti kusalaü upasampajja pañilabhitvà nipphàdetvà viharatha. anupàdàya àsavehi cittàni vimucciüså 'ti agahetvà vimucciüsu, #<[page 189]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tesaü hi cittàni yehi àsavehi vimucciüsu, na ca te tàni gahetvà vimucciüsu, anuppàdanirodhena pana nirujjhamànàni agahetvà va vimucciüsu, tena vuttaü anupàdàya àsavehi cittàni vimucciüsu 'ti, sabbe pi te arahattappattà suriyarasmisamphuññham iva padumavanaü vikasitacittà ahesuü. tatra sudaü Sàriputta bhiüsanakassa vanasaõóassa bhiüsanakatasmiü hotãti, tatrà 'ti purimavacanàpekkhaü. sudan ti padapåraõamatte nipàto. Sàriputtà 'ti àlapanaü ayaü pan' ettha atthayojanà. tatrà 'ti yaü vuttaü a¤¤atarasmiü bhiüsanake vanasaõóe ti, tatra yo so bhiüsanako ti vanasaõóo vutto tassa bhiüsanakassa vanasaõóassa bhiüsanakatasmiü hoti bhiüsanakiriyàya hotãti attho. kiü hoti. idaü hoti: yo koci avãtaràgo --pe-- lomàni haüsantãti. athavà tatrà 'ti sàmi atthe bhummaü. su iti nipàto, kiüsu nàma te bhonto samaõabràhmaõà ti àdisu viya. idan ti adhippetamatthaü paccakkhaü viya katvà dassanavacanaü. suidan ti sudam, sandhivasena ikàralopo veditabbo, cakkhundriyaü itthindriyaü ana¤¤àta¤¤assàmitindriyaü kiüsådha vittaü ti àdisu viya. ayaü pan' ettha atthayojanà: tassa Sàriputta bhiüsanakassa vanasaõóassa bhiüsanakatasmiü idaü su hoti, bhiüsanakatasmin ti bhiüsanakabhàve ti attho. ekassa takàrassa lopo daññhabbo. bhiüsanakattasmiü yeva và pàñho, bhiüsanakatàya iti và vattabbo liïgavipallàso kato, nimittatthe c' etaü bhummavacanaü, tasmà evaü sambandho veditabbo. bhiüsanakabhàve idaü su hoti bhiüsanakabhàvanimittaü bhiüsanakabhàvahetu bhiüsanakabhàvappaccayà idaü su hoti. yo koci avãtaràgo taü vanasaõóaü pavisati yebhuyyena lomàni haüsantãti bahutaràni lomàni haüsanti uddhamukhàni såcisadisàni kaõñakasadisàni ca hutvà tiññhanti appàni na haüsanti, bahutarànaü và sattànaü haüsanti appakànaü atisårapurisànaü na haüsanti. #<[page 190]># %<190 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.3.2-3.)>% idàni ayaü kho Sàriputta hetå 'ti àdi nigamanaü. ya¤ c' ettha antarantarà na vuttaü taü uttànattham eva tasmà pàëikkamen' eva veditabbaü. yaü pana vuttaü na ciraññhitikaü ahosãti taü purisayugavasena vuttan ti veditabbaü. vassagaõanàya hi Vipassissa bhagavato asãtivassasahassàni àyu sammukhasàvakànam pi 'ssa tattakam eva, evaü yv' àssa subbapacchimako sàvako tena saha ghañetvà satasahassaü saññhimattàni ca vassasahassàni brahmacariyaü aññhàsi, purisayugavasena pana yugaparamparàya àgantvà dve yeva purisayugàni aññhàsi, tasmà na ciraññhitikan ti vuttaü. Sikhissa pana bhagavato sattativassasahassàni àyu sammukhasàvakànam pi 'ssa tattakam eva, Vessabhussa bhagavato saññhivassasahassàni àyu sammukhasàvakànam pi 'ssa tattakam eva, evaü tesam pi ye sabbapacchimakà sàvakà tehi saha ghañetvà satasahassato uddhaü cattaëãsamattàni vãsatimattàni ca vassasahassàni brahmacariyaü aññhàsi, purisayugavasena pana yugaparamparàya àgantvà dve dve yeva purisayugàni aññhàsi, tasmà na ciraññhitikan ti vuttaü. ||2|| evaü àyasmà Sàriputto tiõõaü buddhànaü brahmacariyassa na ciraññhitikàraõaü sutvàna itaresaü tiõõaü brahmacariyassa ciraññhitikàraõaü sotukàmo puna bhagavantaü ko pana bhante hetå 'ti àdinà nayena pucchi. bhagavà pi 'ssa vyàkàsi. taü sabbaü vuttapañipakkhavasena veditabbaü. ciraññhitikabhàve pi c' ettha tesaü buddhànaü àyuparimàõato pi purisayugato pi ubhayathà ciraññhitikatà veditabbà. Kakusandhassa hi bhagavato cattàëãsaü vassasahassàni àyå, Konàgamanassa bhagavato tiüsavassasahassàni, Kassapassa bhagavato vãsativassasahassàni, sammukhasàvakànam pi nesaü tattakaü eva, bahåni ca nesaü sàvaka yugàni paramparàya brahmacariyam pavattesuü, evaü tesaü àyuparimàõato pi sàvakayugato pi ubhayathà brahmacariyaü ciraññhitikam ahosi. amhàkaü pana bhagavato Kassapassa bhagavato upaóóhàyuppamàõe dasavassasahassàyukakàle uppajjitabbaü siyà, #<[page 191]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ taü asambhuõantena pa¤cavassasahassàyukakàle ekavassasahassàyukakàle pa¤cavassasatàyukakàle pi và uppajjitabbaü siyà, yasmà pan' assa buddhattakàrake dhamme esantassa pariyesantassa ¤àõaü paripàcentassa gabbhaü gaõhàpentassa vassasatàyukakàle ¤àõaü paripàkam agamàsi, tasmà atiparittàyukakàle uppanno ten' assa sàvakaparamparàvasena ciraññhitikam pi brahmacariyaü àyuparimàõavasena vassagaõanàya aciraññhitikam evà 'ti vattuü vaññati. ||3|| atha kho àyasmà Sàriputto ti ko anusandhi. evaü tiõõaü buddhànaü brahmacariyassa ciraññhitikàraõaü sutvà sikkhàpadapa¤¤atti yeva ciraññhitikabhàvahetå 'ti niññhaü gantvà bhagavato pi brahmacariyassa ciraññhitikabhàvaü icchanto àyasmà Sàriputto bhagavantaü sikkhàpadapa¤¤attiü yàci, tassà yàcanavidhi dassanattham etaü vuttaü: atha kho àyasmà Sàriputto uññhàyàsanà --pe-- ciraññhitikan ti. tattha addhaniyan ti addhànakkhamaü dãghakàlikan ti vuttaü hoti, sesaü uttànattham eva. ath' assa bhagavà na tàvàyaü sikkhàpadapa¤¤attikàlo ti pakàsento àgamehi tvaü Sàriputtà 'ti àdim àha. tattha àgamehi tvan ti tiññha tàva tvaü adhivàsehi tàva tvan ti vuttaü hoti. àdaravasena c' etaü dvikkhattuü vuttaü. etena bhagavà sikkhàpadapa¤¤attiyà sàvakànaü visayabhàvaü pañikkhipitvà buddhavisayo sikkhàpadapa¤¤attãti àvãkaronto tathàgato và 'ti àdim àha. ettha ca tatthà 'ti sikkhàpadapa¤¤attiyàcanàpekkhaü bhummavacanaü. tatràyaü yojanà: yaü vuttaü tayà sikkhàpadaü pa¤¤àpeyyà 'ti tattha tassà sikkhàpadapa¤¤attiyà tathàgato yeva kàlaü jànissàtãti. evaü vatvà akàlaü tàva dassetuü na tàva Sàriputtà 'ti àdim àha. tattha àsavà tiññhanti eteså 'ti àsavaññhànãyà, yesu diññhadhammikasamparàyikà paråpavàdavippañisàravadhabandhanàdayo c' eva apàyadukkhavisesabhåtà ca àsavà tiññhanti yeva, yasmà nesaü te kàraõà hontãti attho. #<[page 192]># %<192 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.3.4.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ te àsavaññhànãyà vãtikkamadhammà yàva na saïghe pàtubhavanti, na tàva satthà sàvakànaü sikkhàpadaü pa¤¤àpetãti ayam ettha yojanà. yadi hi pa¤¤àpeyya paråpavàdà paråpàrambhà garahadosà na parimucceyya. kathaü. pa¤¤apentena hi: yo pana bhikkhu methunaü dhammaü patiseveyyà 'ti àdi sabbaü pa¤¤apetabbaü bhaveyya, adisvà 'va vãtikkamadosaü imaü pa¤¤attiü ¤atvà pare evaü upavàda¤ ca upàrambha¤ ca garaha¤ ca pavatteyyuü: kathaü hi nàma samaõo Gotamo bhikkhusaïgho me anvàyiko vacanakaro ti ettàvatà ca sikkhàpadehi paliveñhessati pàràjikaü pa¤¤apessati, nanu ime kulaputtà mahantaü bhogakkhandham mahanta¤ ca ¤àtiparivaññaü hatthagatàni rajjàni pi pahàya pabbajità, ghàsacchàdanaparamatàya santuññhà sikkhàya tibbagàravà kàye ca jãvite ca nirapekkhà viharanti, tesu nàma ko lokàmisabhåtaü methunaü và pañisevissati parabhaõóaü và harissati parassa và iññhaü kantaü atimadhuraü jãvitaü upacchijjissati abhåtaguõakathàya và jãvikaü kappessati, nanu pàràjike appa¤¤atte pi pabbajjà saïkhepen'ev'etaü pàkañaü kaü ti, tathàgatassa ca thàma¤ ca bala¤ ca sattà na jàneyyuü pa¤¤attam pi sikkhàpadaü kuppeyya na yathàññhàne tiññheyya. seyyathàpi nàma akusalo vejjo ka¤ci anuppannagaõóaü purisaü pakkositvà: eh' ambho purisa imasmiü te sarãrappadese mahàgaõóo uppajjitvà anayabyasanaü pàpessati, pañigacc' eva naü tikicchàpehãti vatvà: sàdhàcariya tvaü yeva naü tikicchasså 'ti vutto, tassa arogaü sarãrappadesaü phàletvà lohitaü nãharitvà àlepanabandhanadhovanàdãhi taü padesaü sacchaviü katvà taü purisaü vadeyya: mahàrogo te mayà tikicchito dehi me deyyadhammaü ti. so kim ayaü bàlo vejjo vadati kataro kira me iminà rogo tikicchito nanu me ayaü dukkha¤ ca janesi lohitakkhaya¤ ca pàpesãti, evaü upavadeyya c' eva upàrambheyya ca garaheyya ca na c' àssa guõaü jàneyya, #<[page 193]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ evam evaü yadi anuppanne vãtikkamadose satthà sàvakànaü sikkhàpadaü pa¤¤apeyya paråpavàdàdãhi ca na parimucceyya na c' àssa thàmaü và balaü và sattà jàneyyuü pa¤¤attam pi sikkhàpadaü kuppeyya na yathàññhàne tiññheyya, tasmà vuttaü na tàva Sàriputta satthà sàvakànaü --pe-- pàtubhavantãti. evaü akàlaü dassetvà puna kàlaü dassetuü yato ca kho Sàriputtà 'ti àdim àha. tattha yato ti yadà yasmiü kàle ti vuttaü hoti, sesaü vuttànusàren' eva veditabbaü. ayaü và ettha saïkhepattho: yasmiü nàma kàle àsavaññhànãyà dhammà ti saïkhaïgatà vãtikkamadosà saïghe pàtubhavanti, tadà satthà sàvakànaü sikkhàpadaü pa¤¤apeti uddissati pàtimokkhaü. kasmà. tesaü yeva àsavaññhànãyà dhammà ti saïkhaïgatànaü vãtikkamadosànaü pañighàtàya evaü pa¤¤apento, yathànàma kusalo vejjo uppannaü gaõóaü phàlanalepanabandhanadhovanàdãhi tikicchanto rogaü våpasametvà sacchaviü katvà na tv eva upavàdàdiraho hoti, sake ca àcariyake viditànubhàvo hutvà sakkàraü pàpuõàti evaü na ca upavàdàdiraho hoti, sake ca sabba¤¤uvisaye viditànubhàvo hutvà sakkàraü pàpuõàta¤ c' assa sikkpadaü akuppaü hoti yathàññhàne tiññhatãti. evaü àsavaññhànãyànaü dhammànaü anuppatti sikkhàpadapa¤¤attiyà akàlaü uppatti ca kàlan ti vatvà idàni tesaü dhammànaü anuppattikàla¤ ca uppattikàla¤ ca dassetuü na tàva Sàriputta idh' ekacce ti àdim àha. tattha uttànatthàni padàni pàëivasen' eva veditabbàni. ayaü pana anuttànapadavaõõanà: rattiyo jànantãti ratta¤¤u, attano pabbajitadivasato paññhàya pahåtà rattiyo jànanti cirapabbajità ti vuttaü hoti. ratta¤¤åhi mahattaü ratta¤¤umahattaü, cirapabbajitehi mahantabhàvan ti attho. tatra ratta¤¤umahattaü patte saïghe Upasenaü Vaïgantaputtaü àrabbha sikkhàpadaü pa¤¤attan ti veditabbaü. #<[page 194]># %<194 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.3.4.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ so h' àyasmà ånadasavasse bhikkhå upasampàdente disvà ekavasso saddhivihàriyam upasampàdesi. atha kho bhagavà sikkhàpadaü pa¤¤apesi: na bhikkhave ånadasavassena upasampàdetabbo yo upasampàdeyya àpatti dukkañassà 'ti. evam pa¤¤atte sikkhàpade puna bhikkhå dasavass' amha dasavass' amhà 'ti bàlà abyattà upasampàdenti. atha bhagavà aparam pi sikkhàpadaü pa¤¤apesi: na bhikkhave bàlena abyattena dasavassena upasampàdetabbo yo upasampàdeyya àpatti dukkañassa, anujànàmi bhikkhave vyattena bhikkhunà pañibalena dasavassena và atirekadasavassena và upasampàdetuü ti, ratta¤¤umahattaü pattakàle dve sikkhàpadàni pa¤¤attàni. vepullamahattan ti vipulabhàvena mahattaü, saïgho hi yàva na theranavamajjhimànaü vasena vepullamahattaü patto hoti, tàva senàsanàni pahonti, sàsane ekacce àsavaññhànãyà dhammà na uppajjanti, vepullamahattaü patte pana te uppajjanti, atha satthà 'va sikkhàpadaü pa¤¤apeti, tattha vepullamahattaü patte saïghe pa¤¤attasikkhàpadàni: yo pana bhikkhu anupasampannena uttariü dvirattatirattaü sahaseyyaü kapeyya pàcittiyaü; yà pana bhikkhunã anuvassaü vuññhàpeyya pàcittiyaü; yà pana bhikkhunã ekaü vassaü dve vuññhàpeyya pàcittiyaü ti, iminà nayena veditabbàni. làbhaggamahattan ti làbhassa aggamahattaü, yo làbhassa aggo uttamo mahantabhàvo taü patto hotãti attho. làbhena và aggamahattam pi làbhena seññhatta¤ ca mahattatta¤ ca patto ti attho. saïgho hi yàva na làbhaggamahattaü patto hoti, tàva làbhaü pañicca àsavaññhànãyà dhammà na uppajjanti, patte pana uppajjanti. atha satthà sikkhàpadaü pa¤¤apeti: #<[page 195]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ yo pana bhikkhu acelakassa và paribbàjakassa và paribbàjikàya và sahatthà khàdaniyaü và bhojaniyaü và dadeyya pàcittiyaü ti, idaü hi làbhaggamahattaü patte saïghe sikkhàpadaü pa¤¤attaü. bàhusaccamahattan ti bàhusaccassa mahantabhàvaü. saïgho hi yàva na bàhusaccamahattaü patto hoti, tàva na àsavaññhànãyà dhammà uppajjanti, bàhusaccamahattaü patte pana yasmà ekam pi nikàyaü dve pi --pe-- pa¤ca pi nikàye uggahetvà ayoniso ummujjamànà puggalà rasena rasaü saüsandetvà uddhammaü ubbinayaü satthusàsanaü dãpenti. atha satthà: yo pana bhikkhu evaü vadeyya tathàhaü bhagavatà dhammaü desitaü àjànàmi --pe-- samaõuddeso pi ce evaü vadeyyà 'ti àdinà nayena sikkhàpadaü pa¤¤apetãti. evaü bhagavà àsavaññhànãyànaü dhammànaü anuppattikàla¤ ca uppattikàla¤ ca dassetvà tasmiü samaye sabbaso pi tesaü abhàvam dassento nirabbudo hi Sàriputtà 'ti àdim àha. tattha nirabbudo ti abbudavirahito; abbudà vuccanti corà niccoro ti attho, corà ti ca imasmiü atthe dussãlà adhippetà, te hi assamaõà 'va hutvà samaõapañi¤¤atàya paresaü paccaye corenti, tasmà nirabbudo niccoro niddussãlo ti vuttaü hoti. niràdãnavo ti nirupaddavo nirupassaggo dussãlàdãnavarahito yevà 'ti vuttaü hoti. apagatakàëako ti kàëakà vuccanti dussãlà yeva, te hi suvaõõavaõõà pi saüànà kàëakadhammayogà kàëakà tv eva veditabbà, tesaü abhàvà apagatakàëako, apagatakàëako ti pi pàñho. suddho ti apagatakàëakattà yeva suddho pariyodàto pabhassaro. sàre patiññhito ti sàrà vuccanti sãlasamàdhipa¤¤àvimuttivimutti¤àõadassanaguõà; tasmiü sàre patiññhitattà sàre patiññhito. evaü sàre patiññhitabhàvam vatvà puna so c' assa sàre patiññhitabhàvo evaü veditabbo ti dassento imesaü hi Sàriputtà 'ti àdim àha. tatràyaü saïkhepavaõõanà: yàn' imàni Vera¤jàyaü vassàvàsaü upagatàni pa¤cabhikkhusatàni imesaü yo guõavasena pacchimako sabbaparittaguõo bhikkhu so sotàpanno. #<[page 196]># %<196 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.3.4;4.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ sotàpanno ti sotaü àpanno, soto ti ca maggass' etaü adhivacanaü, sotàpanno ti tena samannàgatassa puggalassa. yathàha: soto soto ti h' idaü Sàriputta vuccati katamo nu kho Sàriputta soto ti. ayam eva hi bhante ariyo aññhaïgiko maggo, seyyathãdaü: sammàdiññhi --pe-- sammàsamàdhi, sotàpanno sotàpanno ti h' idaü Sàriputta vuccati, katamo nu kho Sàriputta sotàpanno ti. yo hi bhante iminà ariyena aññhaïgikena maggena samannàgato ayaü vuccati sotàpanno, yo 'yam àyasmà evaü-nàmo evaü-gotto ti idha pana maggena phalassa nàmaü dinnaü tasmà phalaññho sotàpanno ti veditabbo. avinipàtadhammo ti vinipàtetãti vinipàto, nàssa vinipàto dhammo ti avinipàtadhammo, na attànaü apàyesu vinipàtanasabhàvo ti vuttaü hoti. kasmà. ye dhammà apàyagamaniyo tesaü parikkhayà, vinipàtanam và vinipàto, nàssa vinipàto dhammo ti avinipàtadhammo, apàyesu vinipàtanasabhàvo assa n' atthãti vuttaü hoti. sammattaniyàmena maggena niyatattà niyato. sambodhiparaü ayanaü parà gati assà 'ti sambodhi paràyano, uparimaggattayaü avassaü sampàpako ti attho. kasmà. pañiladdhapañhamamaggattà ti. ||4||3|| evaü dhammasenàpatiü pa¤¤àpetvà Vera¤jàyaü taü vassàvàsaü vãtinàmetvà vutthavasso mahàpavàraõàya pavàretvà, atha kho bhagavà àyasmantaü ânandaü àmantesi. àmantesãti àlapi abhàsi sambodhesi. kinti. àciõõaü kho pan' etan ti evam àdi. àciõõan ti caritaü vattaü anudhammatà taü kho pan' etaü àciõõaü duvidhaü hoti buddhàciõõaü sàvakàciõõan ti. katamaü buddhàciõõam. idaü tàva ekaü: yehi nimantità vassaü vasanti na te anapaloketvà anàpucchitvà janapadacàrikaü pakkamanti, sàvakà pana apaloketvà và anapaloketvà và yathàsukhaü pakkamanti. aparam pi buddhàciõõaü: vutthavassà pavàretvà janasaïgahatthàya janapadacàrikaü pakkamanti yeva. janapadacàrikaü carantà ca mahàmaõóalaü majjhimamaõóalaü antimamaõóalan ti, imesaü tiõõaü maõóalànaü a¤¤atarasmiü maõóale caranti. #<[page 197]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tattha mahàmaõóalaü navayojanasatikaü majjhimamaõóalaü chayojanasatikaü antimamaõóalaü tiyojanasatikaü. yadà mahàmaõóale càrikaü caritukàmà honti, mahàpavàraõàya pavàretvà pàñipadadivase mahàbhikkhusaïghaparivàrà nikkhamitvà gàmanigamàdisu mahàjanaü àmisapañiggahena anuggaõhantà dhammadànena c' assa vivaññupanissitaü kusalam vaóóhentà navahi màsehi janapadacàrikaü pariyosàpenti. sace pana antovasse bhikkhånaü samathavipassanà taruõà honti mahàpavàraõàya apavàretvà pavàraõàsaïgahaü datvà kattikapuõõamàya pavàretvà maggasirassa pañhamadivase mahàbhikkhusaïghaparivàrà nikkhamitvà vuttanayen' eva majjhimamaõóale aññhahi màsehi càrikaü pariyosàpenti. sace pana nesaü vutthavassànaü aparipàkindriyà veneyyasattà honti tesaü indriyaparipàkaü àgamentà màgasiramàsam pi tatth' eva vasitvà phussamàsassa pañhamadivase mahàbhikkhusaïghaparivàrà nikkhamitvà vuttanayen' eva antimamaõóale sattahi màsehi càrikaü pariyosàpenti. tesu ca maõóalesu yattha katthaci vicarantà pi te te satte kilesehi viyojentà sotàpattiphalàdãhi saüyojentà veneyyavasen' eva nànàvaõõàni pupphàni ocinantà viya caranti. aparam pi buddhànaü àciõõaü: devasikaü paccåsasamaye santaü sukhaü nibbànàrammaõaü katvà phalasamàpattisamàpajjanaü, phalasamàpattiyà vuññhahitvà mahàkaruõàsamàpattiyà samàpajjanaü, tato dasasahassacakkavàëe bodhaneyyasattasamolokanaü. aparam pi àciõõaü: àgantukehi saddhiü pañhamataraü pañisanthàrakaraõaü, aññhuppattivasena dhammadesanà otiõõe dose sikkhàpadapa¤¤àpaõan ti idaü buddhàciõõaü. katamaü sàvakàciõõaü. buddhassa bhagavato kàle dvikkhattuü sannipàto, pure vassåpanàyikàya ca kammaññhànagahaõatthaü, vutthavassàna¤ ca adhigataguõàrocanatthaü uparikammaññhànagahaõattha¤ ca, #<[page 198]># %<198 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.4.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ idaü sàvakàciõõaü. idha pana buddhàciõõaü dassento àha: àciõõaü kho pan' etaü ânanda tathàgatànaü ti. àyàmà 'ti àgaccheyyàma. apalokessàmà 'ti càrikaü caraõatthàya àpucchissàma. evan ti sampañicchanatthe nipàto. bhante ti gàravàdhivacanam etaü, satthuno pañivacanadànan ti pi vaññati. bhagavato paccassosãti bhagavato vacanaü patiassosi, abhimukho hutvà suõi sampañicchi. evan ti iminà vacanena pañiggahesãti vuttaü hoti. atha kho bhagavà nivàsetvà ti idha pubbaõhasamayan ti và sàyaõhasamayan ti và na vuttaü. evaü sante pi bhagavà katabhattakicco majjhantikaü vãtinàmetvà àyasmantaü ânandaü pacchàsamaõaü katvà nagaradvàrato paññhàya nagaravãthiyo suvaõõarasapi¤jaràhi buddharasmãhi samujjotayamàno yena Vera¤jassa bràhmaõassa nivesanaü ten' upasaïkami. gharadvàre ñhitamattam eva c' assa bhagavantaü disvà parijano àrocesi. bràhmaõo satiü pañilabhitvà saüvegajàto sahasà vuññhàya mahàrahaü àsanaü pa¤¤àpetvà bhagavantaü paccuggamma, ito bhagavà upasaïkamatå 'ti àha. bhagavà upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi. atha kho Vera¤jo bràhmaõo bhagavantaü upanisãditukàmo attanà ñhitapadesato yena bhagavà ten' upasaïkami, ito paraü uttànattham eva. yaü pana bràhmaõo àha: api ca yo deyyadhammo so na dinno ti. tatràyam adhippàyo: mayà nimantànaü vassaü vutthànaü tumhàkaü temàsaü divase divase pàto yàgukhajjakaü majjhantike khàdanãyaü bhojanãyaü sàyaõhe anekavidhapànavikatigandhapupphàdãhi påjàsakkàro ti evam àdiko yo deyyadhammo dàtabbo assa, so na dinno ti. ta¤ ca kho no asantan ti ettha pana liïgavipallàso veditabbo, so ca kho deyyadhammo amhàkaü no asanto ti ayaü h' ettha attho. athavà yaü yaü mayaü tumhàkaü dadeyyàma ta¤ ca kho no asantan ti evam p' ettha attho veditabbo. no pi adàtukamyatà ti adàtukàmatàpi no atthi, #<[page 199]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ yathà pahåtavittåpakaraõànaü maccharãnaü. taü kut' ettha labbhà bahukiccà gharàvàsà ti tatràyaü yojanà: yasmà bahukiccà gharàvàsà tasmà h' ettha sante pi deyyadhamme dàtukamyatàya ca, taü kuto labbhà kuto taü sakkà laddhuü yaü mayaü tumhàkaü deyyadhammaü dadeyyàmà 'ti gharàvàsaü garahanto àha. so kira màrena àvaññitabhàvaü na jànàti, gharàvàsapalibodhena me satisammoso jàto ti ma¤¤i, tasmà evam àha. api ca taü kut' ettha labbhà ti imasmiü temàsabbhantare yam ahaü tumhàkaü dadeyyaü taü kuto labbhà bahukiccà hi gharàvàsà ti evam p' ettha yojanà veditabbà. atha bràhmaõo: yan nånàhaü yaü me tãhi màsehi dàtabbaü siyà taü sabbaü ekadivasen' eva dadeyyaü ti cintetvà, adhivàsetu me bhavaü Gotamo ti àdiü àha. tattha svàtanàyà 'ti yaü me tumhesu sakkàraü karoto sve bhavissati pu¤¤a¤ c' eva pãtipàmujja¤ ca tad atthàya. atha tathàgato: sace 'haü nàdhivàseyyaü ayaü temàsaü ki¤ci aladdhà kupito ma¤¤e, tena me yàciyamàno ekaü bhattam pi na patigaõhàti n' atthi imasmiü adhivàsanakhanti asabba¤¤å ayaü ti evaü bràhmaõo ca Vera¤jàvàsino ca gahetvà bahuü apu¤¤aü pasaveyyuü taü tesaü mà ahosãti, tesaü anukampàya adhivàsesi bhagavà tuõhãbhàvena. adhivàsetvà ca atha kho bhagavà Vera¤jaü bràhmaõaü, alaü gharàvàsapalibodhacintàyà 'ti sa¤¤àpetvà taïkhaõànuråpàya dhammiyà kathàya diññhadhammikasamparàyikaü atthaü sandassetvà kusale dhamme samàdapetvà gaõhàpetvà tattha ca naü samuttejetvà saussàhaü katvà tàya saussàhatàya a¤¤ehi ca vijjamànaguõehi sampahaüsetvà dhammaratanavassaü vassetvà uññhàyàsanà pakkàmi. pakkante ca pana bhagavati Vera¤jo bràhmaõo puttadàraü àmantesi: mayaü bhaõe bhagavantaü temàsaü nimantetvà ekadivasaü ekabhattam pi nàdamha, handa dàni tathà dànaü pañiyàdetha yathà temàsiko pi deyyadhammo sve ekadivasen' eva dàtuü sakkà hotãti. tato paõãtaü dànaü pañiyàdàpetvà yaü divasaü bhagavà nimantito tassà rattiyà accayena àsanaññhànaü alaïkàràpetvà mahàrahàni àsanàni pa¤¤àpetvà gandhadhåmavàsakusumavicitramahàpåjaü sajjetvà bhagavato kàlaü àrocàpesi. #<[page 200]># %<200 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.4.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tena vuttaü: atha kho Vera¤jo bràhmaõo tassà rattiyà accayena --pe-- niññhitaü bhattan ti. bhagavà bhikkhusaïghaparivuto tattha agamàsi. tena vuttaü: atha kho bhagavà --pe-- nisãdi saddhiü bhikkhusaïghenà 'ti. atha kho Vera¤jo bràhmaõo buddhapamukhaü bhikkhusaïghan ti, buddhapamukhan ti buddhaparinàyakaü buddhaü saïghattheraü katvà nisinnan ti vuttaü hoti. paõãtenà 'ti uttamena. sahatthà ti sahatthena. santappetvà ti suññhu tappetvà, paripuõõaü suhitaü yàvadatthaü katvà. sampavàretvà ti suññhu pavàretvà alaü alan ti hatthasa¤¤àya mukhasa¤¤àya vacãbhedena ca pañikkhipàpetvà. bhåttàvin ti bhuttavantaü. oõãtapattapàõin ti pattato oõãtapàõiü, apaõãtahatthan ti vuttaü hoti. ticãvarena acchàdesãti ticãvaraü bhagavato adàsi, idaü pana vohàravacanamattaü hoti ticãvarena acchàdesãti. tasmim ticãvare ekameko sàñako sahassaü agghati, iti bràhmaõo bhagavato tisahassagghaõakaü ticãvaram adàsi uttamaü Kàsikavatthasadisaü. ekameka¤ ca bhikkhuü ekamekena dussayugenà 'ti ekamekena dussayugalena, tatra ekasàñako pa¤casatàni agghati, evaü pa¤cannam bhikkhusatànaü pa¤casatasahassagghaõakàni dussàni adàsi. bràhmaõo ettakam pi datvà atuññho puna sattaññhasahassagghaõake anekarattakambale ca pattuõõapaññapañe ca phàletvà àyogàüsavaññakakàyabandhanaparissàvanàdãnaü atthàya adàsi, satapàkasahassapàkàna¤ ca bhesajjatelànaü tumbàni påretvà ekamekassa bhikkhuno abbha¤janatthàya sahassagghaõakaü telam adàsi. kiü bahunà catusu paccayesu na koci parikkhàro samaõaparibhogo adinno nàma ahosi, #<[page 201]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ pàëiyam pana cãvaramattam eva vuttaü. evaü mahàyàgaü yajitvà saputtadàraü vanditvà nisinnaü atha kho bhagavà Vera¤jaü bràhmaõaü temàsaü màràvaññanena dhammasavaõàmatarasaparibhogà parihãnaü ekadivasen' eva dhammàmatavassaü vaetvà par põasaïkappaü kurumàno dhammiyà kathàya sandassetvà---pe---uññhàyàsanà pakkàmi. bràhmaõo pi saputtadàro 'va bhagavanta¤ ca bhikkhusaïgha¤ ca vanditvà, puna pi bhante amhàkaü anuggahaü kareyyàthà 'ti evam àdãni vadanto anupajjitvà assåni pavattayamàno nivatti. atha kho bhagavà Vera¤jàyaü yathàbhirantaü viharitvà yathàjjhàsayaü yathàrucitaü vàsaü vasitvà Vera¤jàya nikkhamitvà mahàmaõóalacàrikàcaraõakàle gantabbaü buddhavãthiü pahàya dubbhikkhadosena kilantaü bhikkhusaïghaü ujunà 'va maggena gahetvà gantukàmo Soreyyàdãni anupagamma Payàgapatiññhànaü gantvà tattha Gaïgànadiü uttaritvà yena Bàràõasã tad avasari. tena avasari tad avasari. tatràpi yathàjjhàsayaü yathàrucitaü và viharitvà Vesàliü agamasi. tena vuttaü: anupagamma Soreyyaü --pe-- Vesàliyaü viharati Mahàvane Kåñàgàrasàlàyan ti. ||4|| Samantapàsàdikàya vinayasaüvaõõanàya Vera¤jakaõóavaõõanà niññhità. @@ #<[page 202]># %<202 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.5.1.)>% @@ ito paraü tena kho pana samayena Vesàliyà avidåre ti àdi yebhåyyena uttànatthaü, tasmà anupadavaõõanaü pahàya yattha yattha vattabbaü atthi, taü, tadeva vaõõayissàma. Kalandagàmo ti kalandakà vuccanti kàëakà tesaü vasena laddhanàmo gàmo. Kalandaputto ti gàmavasena laddhanàmassa ràjasammatassa cattàëãsakoñivibhavassa Kalandaseññhino putto. yasmà pana tasmiü gàme a¤¤e pi Kalandanàmakà manussà atthi tasmà Kalandaputto ti vatvà puna seññhiputto ti vuttaü. sambahulehãti bahulakehi. sahàyakehãti sukhadukkhàni saha àyanti upagacchantãti sahàyà, sahàyà eva sahàyakà, tehi sahàyakehi. saddhin ti ekato. kenacid eva karaõãyenà 'ti kenacid eva bhaõóapayojanauddhàrasàraõàdinà kiccena, kattikanakkhattakãëàkiccenà 'ti pi vadanti, bhagavà hi kattikajuõhapakkhe Vesàliü sampàpuõi. kattikanakkhattakãëà c' ettha uëàlà hoti tad atthaü gato ti veditabbo. addasa kho ti kathaü addasa. so kira nagarato bhuttapàtaràsaü suddhuttaràsaïgaü màlàgandhavilepanahatthaü buddhadassanatthaü dhammasavaõattha¤ ca nikkhamantaü mahàjanaü disvà kuhiü gacchathà 'ti pucchi. buddhadassanatthaü dhammasavaõattha¤ cà 'ti. tena hi aham pi gacchàmãti gantvà catubbidhàya parisàya parivåtaü brahmassarena dhammaü desentaü bhagavantaü addasa. tena vuttaü addasa kho --pe-- desentan ti. disvàn' assà 'ti disvàna assa. etad ahosãti pubbe katapu¤¤atàya codiyamànassa bhabbakulaputtassa etaü ahosi. kim ahosi. yan nånàham pi dhammaü suõeyyan ti, tattha yan nånà 'ti parivitakkadassanam etaü, evaü kira 'ssa parivitakko uppanno yam ayaü parisà ekaggacittà dhammaü suõàti, aho vatàham pi taü suõeyyan ti. #<[page 203]># %% atha kho Sudinno Kalandaputto yena sà parisà ti, idha kasmà yena bhagavà ti avatvà yena sà parisà ti vuttaü ti ce, bhagavantaü hi parivàretvà uëàruëàrajanà mahatiparisà nisinnà, tatra na sakkà iminà pacchà àgatena bhagavantaü upasaïkamitvà nisãdituü, parisàya pana ekasmiü padese sakkà ti so taü parisaü yeva upasaïkanto, tena vuttaü atha kho Sudinno Kalandaputto yena sà parisàti. ekamantaü nisinnassa kho Sudinnassa Kalandaputtassa etad ahosãti na nisinnamattass' eva ahosi, atha kho bhagavato sikkhàttayåpasaühitaü thokaü dhammakathaü sutvà, taü pan' assa yasmà ekamantaü nisinnass' eva ahosi, tena vuttaü ekamantaü nisinnassa kho Sudinnassa Kalandaputtassa etad ahosãti. kiü ahosãti. yathà yathà kho ti àdi, tatràyaü saïkhepakathà: ahaü kho yena yena àkàrena bhagavatà dhammaü desitaü àjànàmi, tena tena me upaparikkhato evaü hoti yad etaü sikkhàttayabrahmacariyaü ekam pi divasaü akhaõóaü katvà carimakacittaü pàpetabbatàya ekantaparipuõõaü caritabbaü ekadivasam pi ca kilesamalena amalinaü katvà carimakacittaü pàpetabbatàya ekantaparisuddhaü saïkhalikhitaü likhitasaïkhasadisaü dhotasaïkhasappañibhàgaü caritabbaü, idaü na sukaraü agàraü ajjhàvasatà agàramajjhe vasantena ekantaparipuõõaü --pe-- carituü, yan nånàhaü kese ca massu¤ ca ohàretvà kasàyarasapãtatàya kàsàyàni brahmacariyaü carantànaü anucchavikàni vatthàni acchàdetvà paridahitvà agàramhà nikkhamitvà anagàriyaü pabbajeyyaü. ettha ca yasmà agàrassa hitaü kasivaõijjàdikammaü agàriyan ti vuccati, ta¤ ca pabbajjàya n' atthi tasmà pabbajjà anagàriyà ti ¤àtabbà, taü anagàriyaü pabbajjaü. pabbajeyyan ti parivajeyyaü aciravuññhitàya parisàya yena bhagavà ten' upasaïkamãti Sudinno aciravuññhitàya parisàya na bhagavantaü pabbajjaü yàci. kasmà. #<[page 204]># %<204 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.5.1-2.)>% tatrassa bahu¤àti-sàlohità mittàmaccà santi. te: tvaü màtàpitunnaü ekaputtako na labbhà tayà pabbajituü ti bàhàyam pi gahetvà àkaóóheyyuü, tato pabbajjàya antaràyo bhavissatãti. sah' eva parisàya vuññhahitvà thokaü gantvà puna kenaci sarãrakiccalesena nivattitvà bhagavantaü upasaïkamma pabbajjaü yàci. tena vuttaü atha kho Sudinno Kalandaputto aciravuññhitàya parisàya --pe-- pabbàjetu maü bhagavà 'ti. bhagavà pana yasmà Ràhulakumàrassa pabbajjato pabhåti màtàpitåhi ananu¤¤àtaü puttaü na pabbàjeti, tasmà taü pucchi, anu¤¤àto 'si pana tvaü Sudinna màtàpitåhi --pe-- pabbajjàyà 'ti. ||1|| ito paraü pàñhànusàren' eva gantvà taü karaõãyaü tãretvà ti ettha evam attho veditabbo: dhuranikkhepen' eva taü karaõãyaü niññhapetvà, na hi pabbajjàya tibbacchandassa bhaõóapayojanauddhàrasàraõàdisu và nakkhattakiëàya và cittaü namati. amma tàtà 'ti ettha pana ammà 'ti màtaraü àlapati tàtà ti pitaraü. tvaü kho 'sãti tvaü kho asi. ekaputtako ti eko 'va puttako a¤¤o te jeññho và kaniññho và n' atthi. ettha ca ekaputto ti vattabbe anukampàvasena ekaputtako ti vuttaü. piyo ti pãtijanako. manàpo ti manavaóóhanako. sukhedhito ti sukhena edhito sukhasaüvaóóhito ti attho. sukhaparibhaño ti sukhena paribhaño jàtakàlato pabhåti dhàtãhi aïkato aïkaü haritvà dhàriyamàno assakarathakàdãhi bàlakãëanakehi kãëamàno sàdurasabhojanaü bhojiyamàno sukhena paribhaño. na tvaü tàta Sudinna ki¤ci dukkhassa jànàsãti tvaü tàta Sudinna ki¤ci appamattakam pi kalabhàgaü dukkhassa na jànàsi, athavà ki¤ci dukkhena nànubhosãti attho. karaõatthe sàmivacanaü anubhavanatthe ca jànanà, athavà ki¤ci dukkhaü na sarasãti attho. upayogathe sàmivacanaü saraõatthe ca jànanà. vikappadvaye pi purimapadassa uttarapadena samànavibhattilopo daññhabbo. taü sabbaü saddasatthànusàrena ¤àtabbaü. maraõena pi mayaü te akàmakà vinà bhavissàmà 'ti, #<[page 205]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ sace pi tava amhesu jãvamànesu maraõaü bhaveyya tena te maraõena pi mayaü akàmakà anicchakà, na attano ruciyà vinà bhavissàma tayà viyogaü và pàpuõissàmà 'ti attho. kiü pana mayaü tan ti evaü sante kiü pana kiü nàma taü kàraõaü yena mayaü taü jãvantaü anujànissàma, athavà kiü pana mayaü tan ti, kena pana kàraõena mayaü taü jãvantaü anujànissàmà 'ti evam ettha attho daññhabbo. tatth' evà 'ti yattha naü ñhitaü màtàpitaro nànujàniüsu tatth' eva ñhàne. anantarahitàyà 'ti kenaci attharaõena anatthattàya. paricàrehãti gandhabbanañanàñakàdãhi paccupaññhàpetvà tattha sahàyakehi saddhiü yathàsukhaü indriyàni càrehi sa¤càrehi ito c' ito ca upanehãti vuttaü hoti. athavà paricàrehãti gandhabbanañanàñakàdãni paccupaññhapetvà sahàyakehi saddhiü laëa upalaëa rama kãëasså 'ti pi vuttaü hoti. kàme paribhu¤janto ti attano puttadàrehi saddhiü bhoge bhunjanto. pu¤¤àni karonto ti buddha¤ ca dhamma¤ ca saïgha¤ ca àrabbha dànappadànàdãni sugatimaggasaüsodhakàni kusalakammàni karonto. tuõhã ahosãti kathànuppabandhavicchedanatthaü niràlàpasallàpo ahosi. ||2|| ath' assa màtàpitaro tikkhattuü vatvà pañivacanam pi alabhamànà sahàyake pakkosàpetvà, esa vo sahàyako pabbajitukàmo nivàretha naü ti àhaüsu. te pi taü upasaïkamitvà tikkhattuü avocuü, tesam pi tuõhã ahosi. tena vuttaü atha kho Sudinnassa Kalandaputtassa sahàyakà --pe-- tuõhã ahosãti. ||3|| ath' assa sahàyakànaü etad ahosi: sace ayaü pabbajjaü alabhamàno marissati, na koci guõo bhavissati. pabbajitaü pana naü màtàpitaro pi kàlena kàlaü passissanti, mayam pi passissàma. pabbajjà pi ca nàm' esà bhàriyà, divase divase mattikàpattaü gahetvà piõóàya caritabbaü ekaseyyà ekabhattaü brahmacariyaü atidukkaraü aya¤ ca sukhumàlo nàgariyajàtiyo so taü asakkonto na cirass' eva àgamissati, hand' assa màtàpitaro anujànàpemà 'ti te tathà akaüsu; #<[page 206]># %<206 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.5.4.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ màtàpitaro pi naü anujàniüsu. tena vuttaü atha kho Sudinnassa Kalandaputtassa sahàyakà yena Sudinnassa Kalandaptassa màtàpitaro --pe-- anu¤¤àto 'si màtàpitåhi agàrasmà anagàriyaü pabbajjàyà 'ti. haññho ti tuññho. udaggo ti pãtivasena abbhunnatakàyacitto. katipàhan ti katipayàni divasàni. balaü gàhetvà ti sappàyabhojanàni bhu¤janto ucchàdananahànàdãhi ca kàyaü pariharanto kàyabalaü janetvà. màtàpitaro vanditvà assumukhaü ¤àtiparivaññaü pahàya yena bhagavà ten' upasaïkami --pe-- pabbàjetu maü bhante bhagavà 'ti. bhagavà samãpe ñhitaü a¤¤ataraü piõóacàrikaü bhikkhuü àmantesi: tena hi bhikkhu Sudinnaü pabbàjehi c' eva upasampàdehi cà 'ti. sàdhu bhante ti kho so bhikkhu bhagavato pañissutvà Sudinnaü Kalandaputtaü Jinadattiyaü saddhivihàrikaü laddhà pabbàjesi c' eva upasampàdesi ca. tena vuttam: alattha kho Sudinno Kalanda putto bhagavato santike pabbajjaü alattha upampadan ti. ettha pana ñhatvà sabbàññhakathàsu pabbajjà ca upasampadà ca kathità, mayaü pana yathà ñhitapàëivasen' eva Khandhake kathayissàma. na kevala¤ c' etaü a¤¤am pi yaü Khandhake và Parivàre và kathetabbaü aññhakathàcariyehi Vibhaïge kathitaü taü sabbaü tattha tatth' eva kathayissàma. evaü hi kathãyamàne pàëikkamen' eva vaõõanà katà hoti. tato tena tena vinicchayena atthikànaü pàëikkamen' eva imaü vinayasaüvaõõanaü oloketvà, so so vinicchayo suvi¤¤eyyo bhavissatãti. aciråpasampanno ti aciraü upasampanno hutvà, upasampadato na cirakàlen' evà 'ti vuttaü hoti. evaråpe ti evaü-vidhe evaü-jàtike. dhutaguõe ti kilesaniddhunanake guõe. samàdàya vattatãti samàdiyitvà gaõhitvà vattati carati viharati. àra¤¤iko hotãti gàmantasenàsanaü pañikkhipitvà àra¤¤akadhutaïgavasena ara¤¤avàsiko hoti. piõóapàtiko ti atirekalàbhapañikkhepena cuddasabhattàni pañikkhipitvà piõóapàtiyadhutaïgavasena piõdapàtiko hoti. #<[page 207]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ paüsukåliko ti gahapaticãvaraü pañikkhipitvà paüsukålikadhutaïgavasena paüsukåliko hoti. sapadànacàriko ti loluppacàraü pañikkhipitvà sapadànacàriyadhutaïgavasena sapadànacàriko hoti, gharapañipàñiyà bhikkhàya pavisati. Vajjigàman ti Vajjãnaü và gàmaü Vajjãsu và gàmaü. ||4|| aóóhà mahaddhanà ti àdisu upabhogaparibhogåpakaraõamahantatàya aóóhà ye hi tesaü upabhogàyàni ca upabhogåpakaraõàni tàni mahantàni bahulàni sàrakànãti vuttaü hoti. nidhetvà ñhapitadhanamahantatàya mahaddhanà. mahàbhogà ti divasaparibbayasaükhàtabhogamahantatàya mahàbhogà. a¤¤ehi upabhogehi jàtaråparajatass' eva pahåtatàya pahåtajàtaråparajatà. alaükàrabhåtassa vittåpakaraõassa pãtipàmujjakaraõassa pahåtatàya pahåtavittåpakaraõà. vohàravasena parivattentassa dhanadha¤¤assa pahåtatàya pahåtadhanadha¤¤à ti veditabbà. senàsanaü saüsàmetvà ti senàsanaü pañisàmetvà; yathà na vinassati tathà naü suññhu ñhapetvà ti attho. saññhimatte thàlipàke ti gaõanaparicchedato saññhi thàlipàke, ekameko c' ettha thàlipàko dasannaü bhikkhånaü bhattaü gaõhàti. taü sabbam pi channaü bhikkhusatànaü bhattaü hoti. bhattàbhihàraü abhihariüså 'ti ettha abhiharãyatãti abhihàro, kiü abhiharãyati, bhattaü; bhattam eva abhihàro bhattàbhihàro, taü bhattàbhihàraü, abhihariüså'ti abhimukhà hariüsu. tassa santikaü gantvà agamaüså'ti attho. etassa kim pamàõan ti saññhithàlipàkà. tena vuttam saññhimatte thàlipàke bhattàbhihàraü abhihariüså 'ti. bhikkhånaü vissajjetvà ti sayaü ukkaññhapiõóapàtikattà sapadànacàraü caritukàmo bhikkhånaü paribhogatthàya pariccajitvà datvà. ayaü hi àyasmà bhikkhå ca làbhaü lacchanti aha¤ ca piõóakena na kilamissàmãti, etad attham eva àgato. tasmà attano àgamanànuråpaü karonto bhikkhånaü vissajjetvà sayaü piõóàya pàvisi. #<[page 208]># %<208 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.5.5-6.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ||5|| ¤àtidàsãti ¤àtakànaü dàsi. àbhidosikan ti pàrivàsikaü ekarattàtikkantaü påtibhåtaü. tatràyaü padattho: påtibhàvadosena abhibhåto ti abhidoso, abhidoso 'va àbhidosiko, ekarattàtikkantassa và nàmaü sa¤¤à esà yadidaü àbhidosiko ti taü àbhidosikaü kummàsan ti yavakummàsaü. chaóóetukàmà hotãti yasmà antamaso dàsakammakarànam pi goråpànam pi aparibhogàraho tasmà taü kacavaraü viya bahi chaóóetukàmo hoti. sacetan ti sace etaü. bhaginãti ariyavohàrena ¤àtidàsiü àlapati. chaóóaniyadhamman ti chaóóetabbasabhàvaü. idaü vuttaü hoti: bhagini sace etaü bahi chaóóaniyadhammaü nissaññhapariggahaü idha me patte àkirà 'ti. kiü pana evaü vattuü labbhati vi¤¤atti và payuttavàcà và na hotãti. na hoti. kasmà. nissaññhapariggahattà. yaü hi chaóóaniyadhammaü nissaññhapariggahaü yattha sàmikà anàlayà honti taü sabbaü detha àharatha idha àkirathà 'ti vattuü vaññati. tathà hi aggàriyavaüsiko àyasmà Raññhapàlo pi chaóóaniyadhammaü kummàsaü idha me patte àkirà 'ti avaca. tasmà yaü evaråpaü chaóóaniyadhammaü a¤¤aü và apariggahãtaü vanamålaphalabhesajjàdikaü sabbaü yathàsukhaü àharàpetvà paribhu¤jitabbaü. na kukkuccàyitabbaü. hatthànan ti bhikkhàgahaõatthaü pattaü upanàmayato maõibandhato pabhuti dvinnam pi hatthànaü. pàdànan ti nivàsanantato paññhàya dvinnam pi pàdànaü. sarassà 'ti sacetaü bhaginãti vàcaü nicchàrayato sarassa ca. nimittaü aggahesãti gihãkàle sallakkhitapubbaü àkàraü aggahesi sa¤jàni sallakkhesi. Sudinno hi bhagavato dvàdasame vasse pabbajito vãsatime vasse ¤àtikulaü piõóàya paviññho, sayaü pabbajjàya aññhavassiko hutvà; tena naü sà ¤àtidàsã disvà 'va na sa¤jàni, nimittaü pana aggahesãti. Sudinnassa màtaraü etad avocà 'ti atigarunàmapabbajjåpagatena sàmiputtena saddhiü: #<[page 209]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tvaü nu kho me bhante ayyo Sudinno ti, àdivacanaü vattuü avisahantã vegena gharaü pavisitvà Sudinnassa màtaraü etaü avoca. yagghe ti àrocaõatthe nipàto. sace je saccan ti ettha je ti àlapane nipàto, evaü hi tasmiü dese dàsijanaü àlapanti, tasmà: hambho dàsi sace saccaü bhaõasãti evam ettha attho daññhabbo. a¤¤ataraü kuóóamålan ti tasmiü kira dese dànapatãnaü gharesu sàlà honti àsanàni c' ettha pa¤¤attàni honti, upaññhàpitaü udakaka¤jiyaü; tattha pabbajità piõóàya caritvà nisãditvà bhu¤janti. sace icchanti dànapatãnam pi santakaü gaõhanti. tasmà tam pi a¤¤atarassa kulassa ãdisàya sàlàya a¤¤ataraü kuóóamålan ti veditabbaü. na hi pabbajità kapaõamanussà viya asàruppe ñhàne nisãditvà bhu¤jantãti. atthi nàma tàtà 'ti ettha atthãti vijjamànatthe; nàmà 'ti pucchanatthe ma¤¤anatthe ca nipàto. idaü vuttaü hoti: atthi nu kho tàta Sudinna amhàkaü dhanaü, na mayaü niddhanà ti vattabbà, yesaü no tvaü ãdise ñhàne nisãditvà àbhidosikaü kummàsaü bhu¤jissasi tathà atthi nu kho tàta Sudinna amhàkaü jãvitaü, na mayaü matà ti vattabbà, yesaü no tvaü ãdise ñhàne nisãditvà àbhidosikaü kummàsaü paribhu¤jissasi. tathà atthi ma¤¤e tàta Sudinna tava abbhantare sàsanaü nissàya pañiladdho samaõaguõo yaü tvaü subhojanarasasaüvaóóhito pi imaü jigucchanãyaü àbhidosikaü kummàsaü amatam iva nibbikàro paribhu¤jissasãti. so pana gahapati dukkhàbhituõõatàya etam atthaü paripuõõaü katvà vattum asakkonto atthi nàma tàta Sudinna àbhidosikaü kummàsaü paribhu¤jissasãti ettakam eva avoca. akkharacintakà pan' ettha imaü lakkhaõaü vadanti: anokappanàmarisanatthavasena etaü atthi nàma sadde upapade paribhu¤jissasãti anàgatavacanaü kataü. tassàyam attho: atthi nàma --pe-- paribhu¤jissasãti idaü paccakkham pi ahaü na saddahàmi na parisayàmãti. #<[page 210]># %<210 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.5.6-7.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tatràyaü àbhidosiko ti tato tava gehato ayaü àbhidosiko kummàso laddho ti attho. tato 'yan ti pi pàñho. tadàyan ti pi pañhanti taü na sundaraü. yena sakapitu nivesanan ti yena sakassa pitu attano pitu nivesanan ti attho. thero pitari pemen' eva subbaco hutvà agamàsi. adhivàsesãti thero ukkaññhapiõóapàtiko pi samàno sace ekabhattam pi na gahessàmi ativiya nesaü domanassaü bhavissatãti ¤àtãnaü anukampàya adhivàsesi. opu¤jàpetvà ti upalimpàpetvà. ekaü hira¤¤assà 'ti ettha hira¤¤an ti kahàpaõo veditabbo. puriso ti na atidãgho na atirasso majjhimappamàõo veditabbo. tirokaraõãyan ti karaõatthe bhummaü; sàõipàkàrena parikkhipitvà ti attho. athavà tirokaronti etenà 'ti tirokaraõãyaü, taü parikkhipitvà samantato katvà ti attho. tena hãti yasmà ajja Sudinno àgamissati tena kàraõena. hi iti padapåraõatthe nipàto. tenà 'ti ayam pi uyyojanatthe nipàto yeva. ||6|| pubbaõhasamayan ti ettha ki¤càpi pàëiyaü kàlàrocanaü na vuttaü, atha kho àrocite yeva kàle agamàsãti veditabbo. idaü te tàtà 'ti te dve pu¤je dassento àha. màtu iti janettiyà. mattikan ti màtito àgataü, idaü te màtàmahiyà màtu imaü gehaü àgacchantiyà dinnadhanan ti attho. itthikàya itthidhanan ti hãëento àha, itthikàya nàma itthiparibhogànaü yeva nahànacuõõàdãnaü atthàya laddhaü dhanaü kittakaü bhaveyya, tassa pi tàva parimàõaü passa, athavà idaü te tàta Sudinna màtudhanaü ta¤ ca kho mattikaü na mayà dinnaü tava màtu yeva santakan ti vuttaü hoti. taü pan' etaü na kasiyà na vaõijjàya sambhataü, api ca itthikàya itthidhanaü yaü itthikàya ¤àtikulato sàmikulaü gacchantiyà laddhabbaü nahànacuõõàdãnaü atthàya itthidhanaü, taü tàva ettakan ti evam p' ettha attho daññhabbo. #<[page 211]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ a¤¤aü pettikaü a¤¤aü pitàmahan ti yaü pana te pitu ca pitàmahàna¤ ca santakaü taü a¤¤aü yeva nihita¤ ca payutta¤ ca ativiya bahu. ettha ca pitàmahan ti taddhitalopaü katvà veditabbaü, petàmahan ti và pàñho. labbhà tàta Sudinna hãnàyàvattitvà ti tàta Sudinna uttamaü ariyadhajaü pabbajitaliïgam pahàya hãnàya gihãbhàvàya àvattitvà labbhà bhogà bhu¤jituü, nàlabbhanti, na tvaü ràjabhãto pabbajito na iõàyikehi paëibuddho hutvà 'ti. tàta na ussahàmãti ettha pana tàtà 'ti vacanaü gehasitapemena àha na samaõatejena, na ussahàmãti na sakkomi, na visahàmãti na ppahomi na samattho 'mhi. vadeyyàma kho taü gahapatãti idaü pana vacanaü samaõatejen' àha. nàtikaóóheyyasãti yaü te mayi pemaü patiññhitaü taü kodhavasena na atikaóóheyyàsi, sace na kujjheyyàsãti vuttaü hoti. tato seññhi, putto me saïgahaü ma¤¤e kattukàmo ti udaggacitto àha: vadehi tàta Sudinnà 'ti. tena hãti uyyojanatthe vibhattipatiråpako nipàto. tato nidànan ti taü nidànaü taü hetukan ti paccattavacanassa to àdeso veditabbo, samàso c' assa tolopàbhàvo. bhayaü và ti kinti me bhoge n' eva ràjàno hareyyun ti àdinà nayena vuttaü ràjàdibhayaü cittutràso ti attho. chambhitattan ti ràjåhi và corehi và dhanaü dehãti kammakàraõaü kàriyamànassa kàyi¤janaü kàyakampo hadayamaüsacalanaü. lomahaüso ti uppanne bhaye lomànaü haüsanaü uddhaggabhàvo. àrakkho ti anto ca bahi ca ratti¤ ca divà ca àrakkhaõaü. tena hi vadhå 'ti seññhi gahapati dhanaü dassetvà puttaü attano gihãbhàvatthàya palobhetuü asakkonto màtugàmasadisaü dàni purisànaü bandhanaü n' atthãti ma¤¤itvà tassa puràõadutiyikaü àmantesi tena hi vadhå 'ti. purànadutiyikan ti purànaü dutiyikaü pubbe gihãkàle dutiyikaü gehasitasukhåpabhogasahàyikaü. bhåtapubbabhariyan ti attho. tena hã ti yena kàraõena màtugàmasadisaü bandhanaü n' atthi. pàdesu gahetvà ti pàde gahetvà; #<[page 212]># %<212 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.5.7-8-9.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ upayogatthe bhummavacanaü, pàdesu và naü gahetvà. kãdisà nàma tà ayyaputta accharàyo ti kasmà evam àha. tadà kira sambahule khattiyakumàre pi bràhmaõakumàre pi seññhiputte pi mahàsampattiyo pahàya pabbajante disvà pabbajjàguõaü ajànantà kathaü samuññhàpenti kasmà ete pabbajantãti. ath' a¤¤e vadanti, devaccharànaü devanàñakànaü kàraõà ti. sà kathà vitthàrikà ahosi. taü gahetvà ayaü evam àhà 'ti. thero taü pañikkhipanto na kho ahaü bhaginãti àha. samudàcaratãti voharati vadeti. tatth' eva mucchità papatà ti taü bhaginivàdena samudàcarantaü disvà, anatthiko dàni mayà ayaü yo maü pajàpatiü samànaü attanà saddhiü ekamàtukucchiyà sayitadàrikaü viya ma¤¤atãti samuppannabalavasokà hutvà tasmiü yeva padese mucchità papatà, patità ti attho. ||7|| mà no viheñhayitthà 'ti mà amhe dhanaü dassetvà màtugàma¤ ca uyyojetvà viheñhayittha; vihesà h' esà pabbajitànan ti. tena hi tàta Sudinna bãjakam pi dehãti ettha tena hãti abhiratiyaü uyyojeti. sace tvaü abhirato brahmacariyaü carasi, cara. àkàse nisãditvà parinibbàyità hoti. amhàkaü pana kulavaüsabãjakaü ekaü puttaü dehi. mà no aputtakaü sàpateyyaü Licchaviyo atiharàpeyyun ti mayaü hi Licchavãnaü gaõaràjånaü rajje vasàma, te te pituno accayena imaü sàpateyyaü evaü mahantaü vibhavaü aputtakaü kuladhanaü rakkhaõakena puttena virahitaü attano ràjantepuraü atiharàpessanti; taü te mà atiharàpesuü, mà atiharàpentå 'ti. ||8|| etaü kho me amma sakkà kàtun ti, kasmà evam àha. so kira cintesi etesaü sàpateyyassa aham eva sàmi a¤¤o n' atthi. te maü sàpateyyarakkhaõatthàya niccaü anubandhissanti, tenàhaü na lacchàmi appossukko samaõadhammaü kàtuü, puttakaü pana labhitvà oramissanti, tato ahaü yathàsukhaü sumaõadhammaü karissàmãti iti imaü nayaü passanto evam àhà 'ti. #<[page 213]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ pupphan ti utukàle uppannalohitassa nàmaü. màtugàmassa hi utukàle gabbhapatiññhànaññhàne lohitavaõõà piëakà saõñhahitvà sattadivasàni vaóóhitvà bhijjanti, tato lohitaü paggharati; tass' etaü nàmaü pupphan ti. tam pana yàva balavaü hoti bahuü paggharati, tàva dinnà pi pañisandhi na tiññhati, dosen' eva saddhiü paggharati, dose pana paggharite suddhe vatthumhi dinnà pañisandhi khippaü patiññhàti. pupphaüsà uppajjãti pupphaü assà uppajji; akàralopena saddhiü saüyogalopo. puràõadutiyikàya bàhàyaü gahetvà ti puràõadutiyikàya yà bàhà tatra naü gahetvà ti attho. appa¤¤atte sikkhàpade ti pañhamapàràjikasikkhàpade aññhapite. bhagavato kira pañhamabodhiyaü vãsativassàni bhikkhå cittam àràdhayiüsu, na evaråpaü ajjhàcàram akaüsu, taü sandhày' eva idaü suttam àha: àràdhayiüsu vata me bhikkhave bhikkhå ekaü samayaü cittan ti. atha bhagavà ajjhàcàraü apassanto pàràjikaü và saïghàdisesaü và na pa¤¤àpesi. tasmiü tasmiü pana vatthusmiü avasese pa¤cakhuddakàpattikkhandhe 'va pa¤¤apesi. tena vuttaü appa¤¤atte sikkhàpade ti. anàdãnavadasso ti yaü bhagavà idàni sikkhàpadaü pa¤¤àpento àdãnavaü dasseti taü apassanto anavajjasa¤¤ã hutvà, sace hi ayaü idaü na karaõãyan ti và målacchejjàya và saüvattatãti jàneyya saddhàpabbajito kulaputto tato nidànaü jãvitakkhayaü pàpuõanto pi na kareyya. ettha pana àdãnavaü apassanto niddosasa¤¤ã ahosi. tena vuttaü anàdãnavadasso ti. puràõadutiyikàyà 'ti bhummavacanaü abhivi¤¤àpesãti pavattesi. pavattanàpi hi kàyavi¤¤atticopanato vi¤¤àpaõà ti vuccati. tikkhattum abhivi¤¤àpaõaü c' esa gabbhasaõñhànasanniññhànatthaü akàsãti veditabbo. sà tena gabbhaü gaõhãti sà ca ten' eva ajjhàcàrena gabbhaü gaõhi, na a¤¤athà. kim pana a¤¤athàpi gabbhagahaõaü hotãti. #<[page 214]># %<214 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.5.9.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ hoti. kathaü. kàyasaüsaggena coëagahaõena asucipànena nàbhiparàmasanena råpadassanena saddena gandhena. itthiyo hi ekaccà utusamaye chandaràgarattà purisànaü hatthagàhaveõigàhàïgapaccaïgaparàmasanaü sàdiyantiyo pi gabbhaü gaõhanti. evaü kàyasaüsaggena gabbhagahaõaü hoti. Udàyittherassa pana puràõadutiyikà bhikkhunã taü asuciü ekadesaü mukhena aggahesi ekadesaü coëaken' eva saddhim aïgajàte pakkhipi. sà tena gabbhaü gaõhi. evaü coëagahaõena gabbhagahaõaü hoti. Migasiïgatàpasassa màtà migã utusamaye tàpasassa passàvaññhànaü àgantvà sa-sambhavaü passàvaü pivi. sà tena gabbhaü gaõhitvà Migasiïgaü vijàyi. evaü asucipànena gabbhagahaõaü hoti. Sàmassa pana bodhisattassa màtàpitunnaü cakkhuparihàniü ¤atvà Sakko puttaü dàtukàmo Dukulapaõóitaü àha: vaññati tumhàkaü methunadhammo ti. anatthikà mayaü etena isipabbajjaü pabbajit' amhà 'ti. tena hi imissà utusamaye aïguññhena nàbhiü paràmaseyyathà 'ti. so tathà akàsi. sà tena gabbhaü gaõhitvà Sàmaü tàpasadàrakaü vijàyi. evaü nàbhiparàmasanena gabbhagahaõaü hoti. eten' eva nayena Maõóavyassa ca Caõóapajjotassa ca vatthu veditabbaü. kathaü råpadassanena hoti. idh' ekaccà itthi utusamaye purisasaüsaggaü alabhamànà chandaràgavasena antogehagatà 'va purisaü upanijjhàyati ràjorodhà viya. sà tena gabbhaü gaõhàti, evaü råpadassanena gabbhagahaõaü hoti. balàkàsu pana puriso nàma n' atthi, tà utusamaye meghasaddaü sutvà gabbhaü gaõhanti. kukkuñiyo pi kadàci ekassa kukkuñassa saddaü sutvà bahukàpi gabbhaü gaõhanti. tathà gàvã usabhassa. evaü saddena gabbhagahaõaü hoti. gàvã eva kadàci usabhagandhena gabbhaü gaõhanti. evaü ganhena gabbhagahaõaü hoti. idha panàyaü ajjhàcàrena gabbhaü gaõhi. yaü sandhàya vuttaü: màtàpitaro ca sannipatità honti màtà ca utunã hoti gandhabbo ca paccupaññhito hoti evaü tiõõaü sannipàtà gabbhassàvakkanti hotãti. #<[page 215]># %% bhummà devà saddam anussàvesun ti yasmà n' atthi loke raho nàma pàpakammaü pakubbato sabbapañhamaü hi 'ssa taü pàpaü attà jànàti, tato àrakkhadevatà, ath' a¤¤àpi paracittavidåniyo devatà. tasmàssa paracittavidå sakalavanasaõóanissità bhummà devà taü ajjhàcàraü disvà saddaü anussàvesuü, yathà a¤¤e pi devà suõanti tathà nicchàresuü. kinti. nirabbudo vata bho --pe-- adãnavo uppàdito ti, tass' attho Vera¤jakaõóe vuttanayen' eva veditabbo. bhummànaü devànaü saddaü sutvà càtummahàràjikà ti ettha pana bhummànaü devànaü saddaü àkàsaññhà devatà assosuü, àkàsaññhànaü càtummahàràjikà ti ayam anukkamo veditabbo. brahmakàyikà ti asa¤¤asatte ca aråpàvacare ca ñhapetvà sabbe pi brahmàno assosuü, sutvà 'va saddam anussàvesun ti veditabbo. iti ha tena khaõenà 'ti evaü tena Sudinnassa ajjhàcàrakkhaõena. tena muhuttenà 'ti ajjhàcàramuhutten' eva. yàva brahmalokà ti yàva akaniññhabrahmalokà. abbhugga¤chãti abhiugga¤chã abbhåññhàsi ekakolàhaëam ahosãti. puttaü vijàyãti suvaõõabimbasadisaü pacchimabhavikasattaü janesi. Bãjako ti nàmaü akaüså 'ti na a¤¤aü nàmaü kàtum adaüsu, bãjakam pi dehãti pitàmahiyà vuttabhàvassa pàkañattà Bãjako tv ev' assa nàmaü hotå 'ti Bãjako ti nàmam akaüsu. puttassa nàmavasen' eva ca màtàpitunnaü pi 'ssa nàmam akaüsu. te aparena samayenà 'ti Bãjaka¤ ca Bãjakamàtara¤ ca sandhàya vuttaü. Bãjakassa kira sattaññhavassakàle tassa màtà bhikkhunãsu so ca bhikkhåsu pabbajitvà kalyàõamitte upanissàya arahatte patiññhahiüsu. tena vuttaü: ubho agàrasmà anagàriyaü pabbajitvà arahattaü sacchàkaüså 'ti. ||9|| evaü màtàputtànaü pabbajjà saphalà ahosi. pità pana vippañisàràbhibhåto vihàsi. tena vuttaü: atha kho àyasmato Sudinnassa ahud eva kukkuccan ti àdi. tattha ahud evà 'ti ahu eva dakàro padasandhikaro, ahosi evà 'ti attho. kukkuccan ti ajjhàcàrahetuko pacchànutàpo. vippañisàro ti pi tass' eva nàmaü; #<[page 216]># %<216 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.5.10.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ so hi vi¤¤åhi akattabbatàya kucchitakiriyabhàvato kukkuccaü; kataü ajjhàcàraü nivattetuü asamatthatàya taü pañicca viråpaü saraõabhàvato vippañisàro ti vuccati. alàbhà vata me ti mayhaü vata alàbhà; ye jhànàdãnaü; guõànaü alàbhà nàma te mayhaü na a¤¤assà 'ti adhippàyo. na vata me làbhti ye pi me pañiddhà pabbajjà saraõagamanasikkhàsamàdànaguõà te pi n' eva mayhaü làbhà ajjhàcàramalinattà. dulladdhaü vata me ti idaü sàsanaü laddham pi me dulladdhaü. na vata me suladdhan ti yathà a¤¤esaü kulaputtànaü, evaü na vata me suladdhaü. kasmà. so 'haü evaü svàkkhàte dhammavinaye --pe-- brahmacariyaü caritun ti. brahmacariyan ti sikkhàttayasaïgahãtamaggabrahmacariyaü. kiso ahosãti khàdituü và bhu¤jituü và asakkonto tanuko ahosi appamaüsalohito. uppaõóuppaõóukajàto ti sa¤jàtuppaõóuppaõóukabhàvo paõóupalàsapañibhàgo. dhamanisanthatagatto ti pariyàdinnamaüsalohitattà siràjàlen' eva santharitagatto. antomano ti anusocanavasena abbhantare yeva ñhitacitto; hadayavatthuü nissàya vattanavasena pana sabbe pi antomanà yeva. lãnamano ti uddese paripucchàya kammaññhàne adhisãle adhicitte adhipa¤¤àya vattapañivattapåraõe ca nikkhittadhuro avipphàriko a¤¤adatthukosajjavasen' eva lãno saükucito mano assà 'ti lãnamano. dukkhãti cetodukkhena dukkhã. dummano ti dosena duññhamano viråpamano và domanassàbhibhåtatàya. pajjhàyãti vippañisàravasena vahacchinno viya gadrabho taü taü cintayi. sahàyakà bhikkhå ti taü evam bhåtaü gaõasaïgaõikàpapa¤cena vãtinàmentaü disvà yassa vissàsikà kathàphàsukà bhikkhå, te naü etad avocuü. pãõitindriyo ti pasàdapatiññhànokàsassa sampuõõattà paripuõõacakkhàdi indriyo. so dàni tvan ti ettha dànãti nipàto, so pana tvan ti vuttaü hoti. kacci no tvan ti kacci nu tvaü. #<[page 217]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ anabhirato ti ukkaõñhito gihãbhàvaü patthayamàno ti attho. tasmà tam eva anabhiratiü pañikkhipanto àha na kho ahaü àvuso anabhirato ti. adhikusalànaü pana dhammànaü bhàvanàya anabhirato vàhan ti. atthi me pàpaü kammaü katan ti mayà kataü ekaü pàpakammaü atthi upalabbhati saüvijjati, niccakàlaü abhimukhaü viya me tiññhati. atha naü pakàsento puràõadutiyikàyà 'ti àdim àha. alaü hi te àvuso Sudinna kukkuccàyà 'ti àvuso Sudinna tuyh' etaü pàpakammaü alaü samatthaü kukkuccàya; pañibalaü kukkuccam uppàdetun ti vuttaü hoti. yaü tvan ti àdimhi yena pàpena tvaü na sakkhissasi brahmacariyaü carituü taü te pàpaü alaü kukkuccàyà 'ti evaü sambandho veditabbo. atha naü anusàsantà nanu àvuso bhagavatà ti àdim àhaüsu. tattha nanu iti anumatigahaõatthe nipàto. anekapariyàyenà 'ti anekakàraõena. viràgàyà 'ti viràgatthàya. no saràgàyà 'ti no ràgena ra¤janatthàya, bhagavatà hi imaü me dhammaü sutvà sattà sabbabhavabhogesu virajjissanti no rajjissantãti, etadatthàya dhammo desito ti adhippàyo. esa nayo sabbapadesu. idam pan' ettha pariyàyavacanamattaü. visaüyogàyà 'ti kilesehi visaüyujjanatthàya. no saüyogàyà 'ti na saüyujjanatthàya. anupàdànàyà 'ti agahaõatthàya. no savupàdànàyà 'ti na saïgahaõatthàya. tattha nàma tvan ti tasmiü nàma tvaü. saràgàya cetessasãti saràgena vattamànàya methunadhammàya cetessasi kappessasi pakappessasi, etadatthaü vàyamissatãti attho. esa nayo sabbattha. puna ràgaviràgàdãni navapadàni nibbattitalokuttaranibbànam eva sandhàya vuttàni. tasmà ràgaviràgàyà 'ti và madanimmadanàyà 'ti và vutte pi nibbànatthàyà 'ti evam ettha attho daññhabbo. nibbànaü hi yasmà taü àgamma àrabbha pañicca ràgo virajjati na hoti tasmà ràgaviràgo ti vuccati. yasmà pana taü àgamma mànamadapurisamadàdayo madà nimmadà amadà honti vinassanti tasmà madanimmadanan ti vuccati. #<[page 218]># %<218 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.5.10-11.)>% yasmà và taü àgamma sabbàpi kàmapipàsà vinayaü abbhatthaü yàti tasmà pipàsavinayo ti vuccati. yasmà pana taü àgamma pa¤cakàmaguõàlayà samugghàtaü gacchanti tasmà àlayasamugghàto ti vuccati. yasmà ca taü àgamma tebhåmakavaññaü ucchijjati tasmà vaññupacchedo ti vuccati. yasmà pana taü àgamma sabbaso taõhà khayaü gacchati virajjati nirujjhati ca tasmà taõhakkhayo viràgo nirodho ti vuccati. yasmà pan' etaü catasso yoniyo pa¤cagatiyo sattavi¤¤àõaññhitiyo navasattàvàse aparàparabhàvàya vinanato àbandhanato saüsibbanato vànan ti laddhavohàràya taõhàya nikkhantaü nissañaü visaüyuttam tasmà nibbànan ti vuccatãti. kàmàõaü pahàõaü akkhàtan ti vatthukàmànaü kilesakàmàna¤ ca pahàõaü vuttaü. kàmasa¤¤ànaü pari¤¤à ti sabbàsam pi kàmasa¤¤ànaü ¤àtatãraõapahàõavasena tividhà pari¤¤à akkhàtà. kàmapipàsànan ti kàmesu pàtabyatànaü kàme và pàtumicchataü. kàmavitakkànan ti kàmåpasaühitànaü vitakkànaü. kàmapariëàhànan ti pa¤cakàmaguõikaràgavasena uppannapariëàhànaü anto-dàhànaü. imesu pa¤casu ñhànesu kilesakkhayakaro lokuttaramaggo' va kathito. sabbapañhamesu pana tãsu ñhànesu lokiyalokuttaramissako maggo kathito ti veditabbo. n' etaü àvuso ti etaü àvuso tava pàpaü kammaü na appasannànaü và pasàdaya evaråpànaü pasàdatthàya na hoti. atha khv etan ti atha kho etaü, atha kho tan ti pi pàñho. a¤¤athattàyà 'ti pasàda¤¤athàbhàvàya vippañisàràya hoti; ye maggena anàgatasaddhà tesaü vippañisàraü karoti: ãdise pi nàma dhammavinaye mayaü pasannà yatth' evaü duppañipannà bhikkhå ti. ye pana maggenàgatasaddhà tesaü Sineru viya vàtehi acalo pasàdo, ãdisehi vatthåhi ito và dàruõatarehi. tena vuttam: ekaccànaü a¤¤athattàyà 'ti. ||10|| bhagavato etam atthaü àrocesun ti bhagavato etaü attham àcikkhiüsu pañivedayiüsu, àrocayamànà ca n' eva piyakamyatàya, na bhedapurekkhàratàya, #<[page 219]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ na tass' àyasmato avaõõaü pakàsanatthàya, na kalisàsanaü àropaõatthàya, nàpi idaü sutvà bhagavà imassa sàsane patiññhànaü na dassati nikkaóóhàpessati nan ti ma¤¤amànà àrocesuü. atha kho imaü sàsane uppannaü abbudaü ¤atvà bhagavà sikkhàpadaü pa¤¤apessati velaü mariyàdaü àõaü ñhapessatãti àrocesuü. etasmiü nidàne etasmiü pakaraõe ti ettha Sudinnassa ajjhàcàravãtikkamo sikkhàpadapa¤¤attiyà kàraõattà nidàna¤ c' eva pakaraõa¤ cà 'ti vutto ti veditabbo. kàraõaü hi yasmà nideti attano phalaü gaõhatha nan ti dassentaü viya appeti, pakaro ti ca naü kattuü àrabhati karoti yeva và, tasmà nidàna¤ c' eva pakaraõa¤ cà 'ti vuccati. vigarahi buddho bhagavà ti buddho bhagavà vigarahi nindi, yathà taü vaõõàvaõõarahànaü vaõõa¤ ca avaõõa¤ ca bhaõantesu aggapuggalo, na hi bhagavato sãlavãtikkamakàrakaü puggalaü disvà ayaü jàtiyà và gottena và kolaputtiyena và ganthena và dhutaïgena và ¤àto yasassã, ãdisaü puggalaü rakkhituü vaññatãti cittaü uppajjati. nàpi pesalaü guõavantaü disvà tassa guõaü pañicchàdetuü cittaü uppajjati. atha kho garahitabbaü garahati eva pasaüsitabba¤ ca pasaüsati eva, aya¤ ca garahitabbo. tasmà taü tàdilakkhaõe ñhito avikampamànena cittena vigarahi buddho bhagavà ananucchaviyan ti àdãhi vacanehi. tatthàyaü atthavaõõanà: yadidaü tayà moghapurisa tucchamanussa kammaü kataü taü samaõakaraõànaü dhammànaü maggaphalanibbànasàsanànaü và ananucchavikaü, tesaü chaviü chàyaü sundarabhàvaü na anveti nànugacchati, atha kho àrakàva tehi. ananucchavikattà eva ca ananulomikaü tesaü ananulometi, atha kho vilomapaccanãkabhàve ñhitaü; ananulomikattà eva ca appatiråpaü patiråpaü sadisaü pañibhàgaü na hoti, atha kho asadisam appañibhàgam eva. appatiråpattà eva ca assàmaõakaü samaõànaü kammaü na hoti; #<[page 220]># %<220 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.5.11.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ assàmaõakattà akappiyaü, yaü hi samaõakammaü na hoti taü tesaü na kappati. akappiyattà akaraõãyaü, na hi samaõà yaü na kappati taü karonti; ta¤ c' etaü tayà kataü tasmà: ananucchaviyaü te moghapurisa kataü --pe-- akaraõãyan ti. kathaü hi nàmà 'ti kena nàma kàraõena kiü nàma kàraõaü passanto ti vuttaü hoti. tato kàraõàbhàvaü dassento parato nanu mayà moghapurisà ' ti àdim àha, taü sabbaü vuttattham eva. idàni yasmàyaü tena pàpaü kammaü kataü, taü vipaccamànaü ativiyadukkhavipàkaü hoti, tasmàssa taü vipàkaü dassetuü katàparàdhaü viya puttaü anukampakà màtàpitaro dayàlukena cittena Sudinnaü paribhàsanto varaü te moghapurisà 'ti àdim àha. tattha àsu sãghaü etassa visaü àgacchatãti àsiviso, ghoraü caõóam assa visan ti ghoraviso, tassa àsivisassa ghoravisassa pakkhittan ti etassa varan ti iminà sambandho. ãdisassa àsivisassa ghoravisassa mukhe aïgajàtaü varaü pakkhittaü; sace pakkhittaü bhaveyya varaü siyà sundaraü sàdhu suññhu siyà ti attho. na tv evà 'ti na tv eva varaü na sundaram eva na sàdhum eva na suññhum eva, esa nayo sabbattha. kaõhasappassà 'ti kàëasappassa. aïgàrakàsuyà ti aïgàrapuõõakåpe aïgàraràsimhi và. àdittàyà 'ti padittàya gahitaggivaõõàya. sampajjalitàyà 'ti samantato pajjalitàya acciyo muccantiyà. sajotibhåtàyà 'ti sappabhàya, samantato vuññhitàhi jàlàhi ekappabhàsamudayabhåtàyà 'ti vuttaü hoti. taü kissa hetå 'ti yaü mayà vuttaü varan ti taü kissa hetu katarena kàraõenà 'ti ce. maraõaü và nigaccheyyà 'ti yo tattha aïgajàtaü pakkhipeyya so maraõaü và nigaccheyya. itonidàna¤ ca kho --pe-- uppajjeyà 'ti yaü idaü màtugàmassa aïgajàte aïgajàtapakkhipaõaü, itonidànaü tassa kàrako puggalo nirayaü uppajjeyya. evaü kammassa mahàsàvajjataü passanto taü garahi na tassa dukkhàgamaü icchamàno. tattha nàma tvan ti tasmiü nàma evaråpe kamme evaü mahàsàvajje samàne pi tvaü. #<[page 221]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ yaü tvan ti ettha yan ti hãëanatthe nipàto, tvan ti taü-saddassa vevacanaü. dvãhi pi yaü và taü và hãëitam ava¤¤àtan ti vuttaü hoti. asaddhamman ti asataü nãcajanànaü dhammaü; tehi sevitabban ti attho. gàmadhamman ti gàmànaü dhammaü; gàmavàsikamanussànaü dhamman ti vuttaü hoti. vasaladhamman ti pàpadhamme vassanti paggharantãti vasalà, tesaü vasalànaü hãnapurisànaü dhammaü; vasalaü và kilesapaggharaõakadhammaü. duññhullan ti duññha¤ ca kilesasandåsi taü thåla¤ ca asukhumaü anipunan ti vuttaü hoti. odakantikan ti udakakiccaü antikam avasànaü assà 'ti odakantiko taü odakantikaü. rahassan ti rahobhàvaü pañicchanne okàse uppajjanakaü. ayaü hi dhammo jigucchanãyattà na sakkà àvi a¤¤esaü dassanavisaye kàtuü. tena vuttaü rahassan ti. dvayaü-dvayasamàpattin ti dvãhi dvãhi samàpajjitabbaü. dvayaü dvayaü samàpattin ti pi pàñho. dayaü-dayasamàpattin ti pi pañhanti, taü na sundaraü. samàpajjissasãti etaü tattha nàma tvan ti ettha vuttanàmasaddena yojetabbaü, samàpajjissasi nàmà 'ti. bahuïnaü kho --pe-- àdikattà pubbaïgamo ti sàsanaü sandhàya vadati. imasmiü sàsane tvaü bahunnaü puggalànaü akusalànaü dhammànaü àdikattà, sabbapañhamaü karaõato pubbaïgamo. sabbapañhamaü etaü maggaü pañipannattà dvàraü-dado, upàyadassako ti vuttaü hoti. imaü hi lesaü laddhà tava anusikkhamànà bahupuggalà nànappakàrake makkañiyà methunapatisevanàdike akusaladhamme karissantãti ayam ettha adhippàyo. anekapariyàyenà 'ti imehi ananucchaviyan ti àdinà nayena vuttehi bahåhi kàraõehi. dubharatàya --pe-- kosajjassa avaõõaü bhàsitvà ti dubharatàdãnaü vatthubhåtassa asaüvarassa avaõõaü nindaü garahaü bhàsitvà ti attho. yasmà hi asaüvare ñhitassa puggalassa attà dubharata¤ c' eva dupposata¤ ca àpajjati tasmà asaüvaro dubharatà dupposatà ti ca vuccati. yasmà pana asaüvare ñhitassa attà catusu paccayesu mahicchataü Siõeruppamàõe pi ca paccaye laddhà asantuññhitaü àpajjati tasmà asaüvaro mahicchatà asantuññhità ti ca vuccati. #<[page 222]># %<222 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.5.11.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ yasmà ca asaüvare ñhitassa attà gaõasaïgaõikàya c' eva kilesasaïgaõikàya ca saüvattati kosajjànugato ca hoti aññhakusãtavatthupàripåriyà saüvattati tasmà asaüvaro saïgaõikà c' eva kosajja¤ cà 'ti vuccati. subharatàya-pe-viriyàrambhassa vaõõaü bhàsitvà ti subharatàdãnaü vatthubhåtassa saüvarassa ca vaõõaü bhàsitvà ti attho. yasmà hi asaüvaraü pahàya saüvare ñhitassa attà subharo hoti supposo, catusu paccayesu appicchataü nittaõhabhàvaü àpajjati, ekam ekasmi¤ ca paccaye yathàlàbha-yathàbala-yathàsàruppavasena tippabhedàya santuññhiyà sàüvattati tasmà saüvaro subharatà c' eva supposatà ca appiccho ca santuññho cà 'ti vuccati. yasmà pana asaüvaraü pahàya saüvare ñhitassa attà kilesànaü sallekhanatàya c' eva niddhunanatàya ca saüvattati tasmà saüvaro sallekho ca dhuto cà 'ti vuccati. yasmà ca asaüvaraü pahàya saüvare ñhitassa attà kàyavàcànaü apàsàdikaü appasàdanãyaü asantam asàruppaü kàyavacãduccaritaü cittassa apàsàdikam appasàdanãyaü asantam asàruppaü akusalavitakkattaya¤ ca anupagamma tabbiparãtassa kàyavacãsucaritassa kusalavitakkattayass' eva ca pàsàdikassa pasàdanãyassa santassa sàruppassa pàripåriyà saüvattati, tasmà saüvaro pàsàdiko ti vuccati. yasmà pana asaüvaraü pahàya saüvare ñhitassa attà sabbakilesàpacayabhåtàya vivaññàya aññhaviriyàrambhavatthupàripåriyà ca saüvattati, tasmà saüvaro apacayo c' eva viriyàrambho cà 'ti vuccati. bhikkhånaü tadanucchavikaü tadanulomikan ti tattha sannipatitànaü bhikkhånaü yaü idàni sikkhàpadaü pa¤¤apessati tassa anucchavika¤ c' eva anulomika¤ ca. yo và ayaü subharatàdãhi saüvaro vutto tassa anucchavika¤ c' eva anulomika¤ ca saüvarapahàõapañisaüyuttaü asuttantanibaddhaü pàëivinimmuttaü okkantikadhammadesanaü katvà ti attho. #<[page 223]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ bhagavà kira ãdesesu ñhànesu pa¤cavaõõakusumamàlaü karonto viya ratanadàmaü sajjento viya ye pañikkhipaõàdhippàyà asaüvaràbhiratà te samparàyikena vaññabhayena tajjento anekappakàràdãnavaü dassento ye sikkhàkàmà saüvare ñhità te appekacce arahatte patiññhàpento appekacce anàgàmisakadàgàmisotàpattiphalesu upanissayavirahite pi saggamagge patiññhàpento Dãghanikàyappamàõam pi Majjhimanikàyappamàõam pi dhammadesanaü karoti, taü sandhày' etaü vuttaü: bhikkhånaü tad anucchavikaü tad anulomikaü dhammiü kathaü katvà ti. tena hãti tena Sudinnassa ajjhàcàrena kàraõabhåtena. sikkhàpadan ti ettha sikkhitabbà ti sikkhà, pajjate iminà ti padaü, sikkhàya padaü sikkhàpadaü, sikkhàya adhigamåpàyo ti attho. athavà målaü nissayo patiññhàti vuttaü hoti. methunaviratiyà methunasaüvarass' etaü adhivacanaü. methunasaüvaro hi tad a¤¤esaü sikkhàsaïkhàtànaü sãlavipassanàjhànamàdhammànaü vtatthavasena padattà idha sikkhàpadan ti adhippeto. aya¤ ca attho sikkhàpadavibhaïge vuttanayen' eva veditabbo. api ca tass' atthassa dãpakaü vacanam pi sikkhàpadan ti veditabbaü. vuttam pi c' etaü: sikkhàpadan ti yo tattha nàmakàyo padakàyo niruttikàyo vya¤janakàyo ti. athavà yathà anabhijjhà dhammapadan ti vutte anabhijjhà eko dhammakoññhàso ti attho hoti evam idhà pi sikkhàpadan ti sikkhàkoññhàso sikkhàya eko padeso ti pi attho veditabbo. dasa atthavase pañiccà 'ti dasakàraõavase sikkhàpadapa¤¤attihetuadhigamanãye hitavisese pañicca àgamma àrabbha, dasannaü hitavisesànaü nipphattiü sampassamàno ti vuttaü hoti. idàni te dasa atthavase dassento saïghasuññhutàyà 'ti àdim àha. tattha saïghasuññhutà nàma saïghassa suññhubhàvo, suññhu devà 'ti àgataññhàne viya suññhu bhante ti vacanasampañicchanabhàvo; yo ca tathàgatassa vacanaü sampañicchati tassa taü dãgharattaü hitàya sukhàya hoti tasmà saïghassa suññhu bhante ti mama vacanaü sampañicchanatthaü pa¤¤apessàmi, #<[page 224]># %<224 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.5.11.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ asampañicchane àdinavaü sampañicchane ca ànisaüsaü dassetvà, na balakkàrena abhibhavitvà ti etam atthaü àvikaronto àha saïghasuññhutàyà 'ti. saïghaphàsutàyà 'ti saïghassa phàsubhàvàya sahajãvitàya sukhavihàratthàyà 'ti attho. dummaïkånam puggalànaü niggahàyà 'ti dummaïkå nàma dussãlapuggalà, ye maïkutaü àpàdiyamànà pi dukkhena àpajjanti vãtikkamaü karonto và katvà và na lajjanti tesaü niggahatthàya. tehi sikkhàpade asati kiü tumhehi diññhaü kiü sutaü kiü amhehi kataü katamasmiü vatthusmiü katamaü àpattiü àropetvà amhe niggaõhathà 'ti saïghaü viheñhessanti sikkhàpade pana sati tesaü saïgho sikkhàpadaü dassetvà dhammena vinayena satthusàsanena niggahessati. tena vuttaü: dummaïkånaü puggalànaü niggahàyà 'ti. pesalànaü bhikkhånaü phàsuvihàràyà 'ti pesalànaü piyasãlànaü bhikkhånaü phàsuvihàratthàya. piyasãlà hi bhikkhå kattabbàkattabbaü sàvajjànavajjaü velaü mariyàdaü ajànantà sikkhàttayapàripåriyà ghañamànà kilamanti sandiññhamànà ubbàëhà honti. kattabbàkattabbaü pana sàvajjànavajjaü velaü mariyàda¤ ca ¤atvà sikkhàttayapàripåriyà ghañantà na kilamanti sandiññhamànà na ubbàëhà honti, tena tesaü sikkhàpadapa¤¤àpanaü phàsuvihàràya saüvattati. yo và dummaïkånaü puggalànaü niggaho sv eva etesaü phàsuvihàro. dussãlapuggale nissàya hi uposatho tiññhati pavàraõà tiññhati saïghakammàni na ppavattanti sàmaggi na hoti, bhikkhå anekaggà uddesaparipucchàkammaññhànàdãni anuyuïjituü na sakkonti. dussãlesu pana niggahãtesu sabbo pi ayaü upaddavo na hoti, tato pesalà bhikkhå phàsu viharanti. evaü pesalànaü bhikkhånaü phàsuvihàràyà 'ti ettha dvidhà attho veditabbo. #<[page 225]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ diññhadhammikànaü àsavànaü saüvaràyà 'ti diññhadhammikà àsavà nàma asaüvare ñhitena tasmiü yeva attabhàve pattabbà pàõippahàradaõóappahàrahatthacchedapàdacchedàkittiayasavippañisàràdayo dukkhavisesà, iti imesaü diññhadhammikànaü àsavànaü saüvaràya pidhànàya àgamanamaggatthakanàyà 'ti attho. samparàyikànaü àsavànaü pañighàtàyà 'ti samparàyikà àsavà nàma asaüvare ñhitena katapàpakammamålakà samparàye narakàdisu pattabbà dukkhavisesà, tesaü pañighàtatthàya pañippassambhanatthàya våpasamanatthàyà 'ti vuttaü hoti. appasannànaü và pasàdàyà 'ti sikkhàpadapa¤¤attiyà hi sati sikkhàpadapa¤¤attiü ¤atvà và yathà pa¤¤attaü pañipajjamàne bhikkhå disvà và ye pi appasannà paõóitamanussà te: yàni vata loke mahàjanassa rajjanadussanamuyhanaññhànàni tehi, ime samaõà sakyaputtiyà àrakà viratà viharanti, dukkaraü vata karonti bhàriyaü vata karontãti pasàdaü àpajjanti, Vinayapiñake potthakaü disvà micchàdiññhikativedi bràhmaõo viya. tena vuttaü appasannànaü pasàdàyà 'ti. pasannànaü bhãyyobhàvàyà 'ti ye pi sàsane pasannà kulaputtà te pi sikkhàpadapa¤¤attiü và yathà-pa¤¤attaü pañipajjamàne bhikkhå và disvà: aho ayyà dukkarakàrino ye yàvajãvaü ekabhattaü brahmacariyaü vinayasaüvaraü anupàlentãti bhãyyo bhãyyo pasãdanti. tena vuttaü pasannànaü bhãyyobhàvàyà 'ti. saddhammaññhitiyà 'ti tividho saddhammo: pariyattisaddhammo pañittisaddhammo adhigamasaddhammo 'ti. tattha piñakattayasaïgahãtaü sabbam pi buddhavacanaü pariyattisaddhammo nàma, terasadhutaguõà cuddasa khandhakavattàni dveasãti mahàvattàni sãlasamàdhivipassanà ti ayaü pañipattisaddhammo nàma, cattàro ariyamaggà cattàri ca sàma¤¤aphalàni nibbàna¤ cà 'ti ayaü adhigamasaddhammo nàma. so sabbo pi yasmà sikkhàpadapa¤¤attiyà sati bhikkhå sikkhàpada¤ ca tassa vibhaïga¤ ca tadatthajotanatthaü a¤¤a¤ ca buddhavacanaü pariyàpuõanti, yathàpa¤¤atta¤ ca pañipajjamànà pañipattiü påretvà pañipattiyà adhigantabbaü lokuttaradhammaü adhigacchanti, #<[page 226]># %<226 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.5.11.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tasmà sikkhàpadapa¤¤attiyà ciraññhitiko hoti. tena vuttaü saddhammaññhitiyà 'ti. vinayànuggahàyà 'ti sikkhàpadapa¤¤attiyà hi sati saüvaravinayo ca pahàõavinayo ca samathavinayo ca pa¤¤attivinayo cà 'ti catubbidho pi vinayo anuggahãto hoti upatthambhito såpatthambhito. tena vuttaü vinayànuggahàyà 'ti. sabbàn' eva cetàni padàni sikkhàpadaü pa¤¤àpessàmãti iminà vacanena saddhiü yojetabbàni. tatràyaü pañhamapacchimapadayojanà: saïghasuññhutàya sikkhàpadaü pa¤¤apessàmi vinayànuggahàya sikkhàpadaü pa¤¤apessàmãti. api c' ettha yaü saïghasuññhu taü saïghaphàsu, yaü saïghaphàsu taü dummaïkånaü puggalànaü niggahàyà 'ti evaü saïkhalikanayaü, yaü saïghasuññhu taü saïghaphàsu yaü saïghasuññhu taü dummaïkånaü puggalànaü niggahàyà 'ti eva¤ ca ekekapadamålikaü dasakkhattuü yojanaü katvà, yaü vuttam Parivàre: [atthasataü dhammasataü dve ca niruttisatàni, cattàri ca ¤àõasatàni atthavase pakaraõe ti,] taü sabbaü veditabbaü. taü pan' etaü yasmà Parivàre yeva àvibhavissati tasmà idha na vaõõitan ti. evaü sikkhàpadapa¤¤attiyà ànisaüsaü dassetvà tasmiü sikkhàpade bhikkhåhi kattabbakiccaü dãpento: eva¤ ca pana bhikkhave imaü sikkhàpadaü uddiseyyàthà 'ti àha. kiü vuttaü hoti. bhikkhave imaü pana mayà iti sandassitànisaüsaü sikkhàpadaü evaü Pàtimokkhuddese uddiseyyàtha ca pariyàpuõeyyàtha ca dhàreyyàtha ca a¤¤esa¤ ca vàceyyàthà 'ti. atirekànayanattho hi ettha ca saddo tenàyam attho ànãto hotãti. idàni yaü vuttaü, imaü sikkhàpadan ti taü dassento yo pana bhikkhu methunaü dhammaü patiseveyya pàràjiko hoti asaüvàso ti àha. evaü målacchejjavasena daëhaü katvà pañhamapàràjike pa¤¤atte aparam pi anuppa¤¤attatthàya makkañãvatthuü udapàdi. tassuppattidãpanattham etaü vuttaü: eva¤ c' idaü bhagavatà bhikkhånaü sikkhàpadaü pa¤¤attaü hotãti. tass' attho bhagavatà bhikkhånaü idaü sikkhàpadaü evaü pa¤¤attaü hoti ca ida¤ ca a¤¤aü vatthuü udapàdãti. pañhamapa¤¤attikathà niññhità. ||11||5|| #<[page 227]># %% idàni yaü taü a¤¤aü vatthuü uppannaü taü dassetuü tena kho pana samayenà 'ti àdim àha. tatràyaü anuttànapadavaõõanà. makkañiü àmisenà 'ti Mahàvane bhikkhånaü khantimettàdiguõànubhàvena niràsaïkacittà bahå migamorakukkuñamakkañàdayo tiracchànà padhànàgàraññhànesu vicaranti. tattha ekaü makkañiü àmisena yàgubhattakhajjakàdinà upalàpetvà saïgaõhitvà ti vuttaü hoti. tassà 'ti bhummavacanaü. pañisevatãti pacurapañisevano hoti pacuratthe vattamànavacanaü. so bhikkhå 'ti so methunadhammapañisevanako bhikkhu. senàsanacàrikaü àhiõóantà ti te bhikkhå àgantukà buddhadassanàya àgatà pàto 'va àgantukabhattàni labhitvà katabhattakiccà bhikkhånaü nivàsanaññhànàni passissàmà 'ti vicariüsu, tena vuttaü senàsanacàrikaü àhiõóantà ti. yena te bhikkhå ten' upasaïkamãti tiracchànagatà nàma ekabhikkhunà saddhiü vissàsaü katvà a¤¤esu pi tàdisa¤ ¤eva cittaü uppàdenti. tasmà sà makkañã yena te bhikkhå ten' upasaïkami, upasaïkamitvà ca attanà vissàsikabhikkhussa viya tesam pi taü vikàraü dassesi. cheppan ti naïguññhaü. oóóãti abhimukhaü ñhapesi. nimittam pi akàsãti yena niyàmena yàya kiriyàya methunàdhippàyaü te jànanti taü akàsãti attho. so bhikkhå 'ti yassàyaü vihàro. ekamantaü nilãyiüså 'ti ekasmiü okàse pañicchannà acchiüsu. saccaü àvuso ti sabhaõóagahito coro viya paccakkhaü disvà coditattà kiü và mayà kataü ti àdãni vattuü asakkonto saccaü àvuso ti àha. nanu àvuso tath' eva taü hotãti àvuso yathà manussitthiyà nanu tiracchànagatitthiyàpi taü sikkhàpadaü tath' eva hoti, manussitthiyàpi hi dassanam pi gahaõaü pi àmasanam pi phusanam pi ghaññanam pi duññhullam eva, tiracchànagatitthiyàpi taü sabbaü duññhullam eva. ko ettha viseso; alesaññhàne tvaü lesaü oóóesãti. antamaso tiracchànagatàya pi pàràjiko hoti asaüvàso ti tiracchànagatàya pi methunaü dhammaü patisevitvà pàràjiko eva hotãti daëhataraü sikkhàpadam akàsi. #<[page 228]># %<228 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.6.-7.)>% duvidhaü hi sikkhàpadaü: lokavajjaü paõõattivajja¤ ca. tattha yassa sacittakapakkhe cittaü akusalam eva hoti taü lokavajjaü nàma, sesaü paõõattivajjaü. tattha lokavajje anuppa¤¤atti uppajjamànà rundhanti dvàraü pidahanti sotaü pacchindamànà gàëhataraü karonti uppajjati, a¤¤atra adhimànàa¤¤atra supinantà ti ayaü pana vãtikkamàbhàvà abbohàrikattà ca vuttà. paõõattivajje akate vãtikkame uppajjamànà sithilaü karonti mocanti dvàraü dadamànà ca aparàparaü anàpattiü kurumànà ca uppajjati, gaõabhojanaparamparabhojanàdisu anuppa¤¤attiyo viya. antamàso, taïkhaõikàya pãti evaråpe pana kate vãtikkame uppannattà pa¤¤attigatikà va hoti. idaü pana pañhamasikkhàpadaü yasmà lokavajjaü na paõõattivajjaü tasmà ayam anuppa¤¤atti rundhanti dvàraü pidahanti sotaü pacchindamànà gàëhataraü karonti uppajjati. evaü dve pi vatthåni sampiõóetvà målacchejjavasena daëhataraü katvà pañhamapàràjike pa¤¤atte aparam pi anuppa¤¤attatthàya Vajjiputtakavatthuü udapàdi. tass' uppattidassanattham etaü vuttaü: eva¤ c' idaü bhagavatà bhikkhånaü sikkhàpadaü pa¤¤attaü hotãti. tass' attho: bhagavatà bhikkhånaü idaü sikkhàpadaü evaü pa¤¤attaü hoti ca ida¤ ca a¤¤aü vatthuü udapàdãti. makkañiyà vatthukathà niññhità. ||6|| idàni yaü taü a¤¤aü pi vatthuü uppannaü taü dassetuü tena kho pana samayenà 'ti àdim àha. tatràpi ayam anuttànapadavaõõanà. Vesàlikà ti Vesàlivàsino. Vajjiputtakà ti Vajjiraññhe Vesàliyaü kulànaü puttà. sàsane kira yo yo upaddavo àdãnavo abbudam uppajji sabbaü taü Vajjiputtake nissàya. tathà hi Devadatto pi Vajjiputtake pakkhe labhitvà saïghaü bhindi. Vajjiputtakà eva ca vassasataparinibbute bhagavati uddhammaü ubbinayaü satthusàsanaü dãpesuü. ime pi tesaü yeva ekaccà. evaü pa¤¤atte pi sikkhàpade yàvadatthaü nahàyiüsu --pe-- methunaü dhammaü patiseviüså 'ti. #<[page 229]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ¤àtibyasanena pãti ettha asanaü vyasanaü vikkhepo viddhaüsanaü vinàso ti sabbam etaü ekatthaü, ¤àtãnaü byasanaü ¤àtibyasanaü tena ¤àtibyasanena. ràjadaõóabyàdhimaraõavippavàsanimittena ¤àtivinàsenà 'ti attho. esa nayo dutiyapade pi. tatiyapade pana àrogyavinàsako rogo eva rogabyasanaü, so hi àrogyaü vyasati vikkhipati vinàsetãti byasanaü, rogo 'va byasanaü rogabyasanaü tena rogabyasanenàpi. phuññhà ti adhipannà abhibhåtà tàya samannàgatà ti attho. na mayaü bhante ânanda buddhagarahino ti bhante ânanda mayaü buddhaü na garahàma na buddhassa dosaü vadena, na dhammagarahino na saïghagarahino. attagarahino mayan ti attànam eva mayaü garahàma attano dosaü vadema. alakkhikà ti nissirãkà. appapu¤¤à ti parittapu¤¤à. vipassakà kusalànaü dhammànan ti ye aññhatiüsàrammaõesu vibhattà kusalà dhammà tesaü vipassakà; tato tato àrammaõato vuññhàya te ca dhamme vipassamànà ti attho. pubbarattàpararattan ti rattiyà pubbaü pubbarattaü rattiyà aparaü apararattaü; pañhamayàma¤ ca pacchimayàma¤ cà 'ti vuttaü hoti. bodhipakkhikànan ti bodhissa pakkhe bhavànaü arahattamagga¤àõassa upakàrakànan ti attho. bhàvanànuyogan ti vaóóhanànuyogaü. anuyuttà vihareyyàmà 'ti gihãpaëibodhaü àvàsapaëibodha¤ ca pahàya vivittesu senàsanesu yuttà payuttà ana¤¤akiccà vihareyyàma. evam àvuso ti thero etesaü àsayaü ajànanto idaü nesaü mahàgajjitaü sutvà, sace ime ãdisà bhavissanti sàdhå 'ti ma¤¤amàno evam àvuso ti sampañicchi. aññhànam etaü anavakàso ti ubhayam p' etaü kàraõapañikkhepavacanaü. kàraõaü hi yasmà tattha tadàyattavuttibhàvena phalaü tiññhati yasmà c' assa taü okàso hoti tadàyattavuttibhàvena, tasmà ñhàna¤ ca avakàso cà 'ti vuccati, taü pañikkhipanto àha: aññhànam etaü ânanda anavakàso ti, #<[page 230]># %<230 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (7-8.1.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ etaü ñhànaü và okàso n' atthi. yaü tathàgato ti yena tathàgato. Vajjãnaü và --pe-- samåhaneyya, taü kàraõaü n' atthãti attho. yadi hi bhagavà etesaü, labheyyàma upasampadaü ti yàcantànaü upasampadaü dadeyya, evaü sante pàràjiko hoti asaüvàso ti pa¤¤attaü samåhaneyya, yasmà pan' etaü na samåhanti tasmà aññhànam etan ti àdim àha. so àgato na upasampàdetabbo ti yadi hi evaü àgato upasampadaü labheyya sàsane agàravo bhaveyya sàmaõerabhåmiyaü pana ñhito sagàravo bhavissati attattha¤ ca karissatãti ¤atvà anukampamàno 'va bhagavà àha: so àgato na upasampàdetabbo ti. so àgato upasampàdetabbo ti yadi hi evaü àgato bhikkhubhàve ñhatvà avipannasãlatàya sàsane sagàravo bhavissati, so sati upanissaye na cirass' eva uttamatthaü pàpuõissatãti upasampàdetabbo ti àha. evaü methunaü dhammaü patisevitvà àgatesu anupasampàdetabba¤ ca upasampàdetabba¤ ca dassetvà tãõi pi vatthåni samodhànetvà paripuõõam katvà sikkhàpadaü pa¤¤àpetukàmo eva¤ ca pana bhikkhave imaü sikkhàpadaü uddiseyyàthà 'ti vatvà yo pana bhikkhu --pe-- asaüvàso ti paripuõõaü sikkhàpadaü pa¤¤apesi. ||7|| idàni 'ssa atthaü vibhajanto yo panà 'ti yo yàdiso ti àdim àha. tasmiü pana sikkhàpade ca sikkhàpadavibhaïge ca sakale ca vinayavinicchaye kosallaü patthayantena catubbidho vayo jànitabbo: catubbidhaü hi vinayaü mahàtherà mahiddhikà nãharitvà pakàsesuü dhammasaïgàhakà purà. katamaü catubbidhaü; suttaü, suttànulomaü, àcariyavàdo, attanomatãti. yaü sandhàya vuttaü: àhaccapadena kho mahàràja rasena àcariyavaüsatà adhippàyo ti. ettha hi àhaccapadan ti suttaü adhippetaü, raso ti suttànulomaü, àcariyavaüso ti àcariyavàdo, adhippàyo ti attanomati. tattha suttaü nàma sakalavinayapiñake pàëi, suttànulomaü nàma cattàro mahàpadesà, ye bhagavatà evaü vuttà: yaü bhikkhave mayà idaü na kappatãti apañikkhittaü ta¤ ce akappiyaü anulometi kappiyaü pañibàhati, #<[page 231]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ taü vo na kappati; yaü bhikkhave mayà idaü na kappatãti apañikkhittaü ta¤ ce kappiyaü anulometi akappiyaü pañibàhati, taü vo kappati; yaü bhikkhave mayà idaü kappatãti ananu¤¤àtaü ta¤ ce akappiyam anulometi kappiyaü pañibàhati, taü vo na kappati; yaü bhikkhave mayà idaü kappatãti ananu¤¤àtaü ta¤ ce kappiyaü anulometi akappiyaü pañibàhati, taü vo kappatãti. àcariyavàdo nàma dhammasaïgàhakehi pa¤cahi arahantasatehi ñhapità pàëivinimmuttà okkantikavinicchayappavattà aññhakathà-tanti. attanomati nàma suttasuttànulomàacariyavàde mu¤citvà anumànena attano anubuddhiyà nayaggàhena upaññhitàkàrakathanaü. api ca suttantàbhidhammavinayaññhakathàsu àgato sabbo pi theravàdo attanomati nàma. taü pana attanomatiü gahetvà kathentena na daëhagàhaü gahetvà voharitabbaü. kàraõaü sallakkhetvà atthena pàëiü pàëiyà ca atthaü saüsandetvà kathetabbaü. attanomati àcariyavàde otàretabbà. sace tattha otarati c' eva sameti ca gahetabbà. sace n' eva otarati na sameti na gahetabbà. ayaü hi attanomati nàma sabbadubbalà, attanomatito àcariyavàdo balavataro. àcariyavàdo pi suttànulome otàretabbo. tattha otaranto samento eva gahetabbo, itaro na gahetabbo. àcariyavàdato hi suttànulomaü balavataraü, suttànulomam pi sutte otàretabbaü, tattha otarantaü samentam eva gahetabbaü, itaraü na gahetabbaü. suttànulomato hi suttam eva balavataraü. suttaü hi appativattiyaü kàrakasaïghasadisaü buddhànaü ñhitakàlasadisaü. tasmà yadà dve bhikkhå sàkacchanti sakavàdã suttaü gahetvà katheti paravàdã suttànulomaü, tehi a¤¤ama¤¤aü khepaü và garahaü và akatvà suttànulomaü sutte otàretabbaü. sace otarati sameti gahetabbaü; no ce na gahetabbaü. suttasmiü yeva ñhàtabbaü. athàyaü suttaü gahetvà katheti, paro àcariyavàdaü, tehi pi a¤¤ama¤¤aü khepaü và garahaü và akatvà àcariyavàdo sutte otàretabbo. sace otarati sameti gahetabbo; anotaranto asamento ca gàrayhàcariyavàdo na gahetabbo. suttasmiü yeva ñhàtabbaü. athàyaü suttaü gahetvà katheti, #<[page 232]># %<232 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.8.1.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ paro attanomatiü, tehi pi a¤¤ama¤¤aü khepaü và garahaü và akatvà attanomati sutte otàretabbà. sace otarati sameti gahetabbà; no ce na gahetabbà. suttasmiü yeva ñhàtabbaü. athàyaü suttànulomaü gahetvà katheti paro suttaü, suttaü suttànulome otàretabbaü. sace otarati sameti tisso saïgãtiyo àråëhaü pàëiàgataü pa¤¤àyati, gahetabbaü; no ce tathà pa¤¤àyati na otarati na sameti, bàhirakasuttaü và hoti siloko và a¤¤aü và gàrayhasuttaü gåëhavessantaragåëhavinayavedallàdãnaü a¤¤atarato àgataü, na gahetabbaü. suttànulomasmiü yeva ñhàtabbaü. athàyaü suttànulomaü gahetvà katheti paro àcariyavàdaü, àcariyavàdo suttànulome otàretabbo. sace otarati sameti gahetabbo; no ce na gahetabbo. suttànulome yeva ñhàtabbaü. athàyaü suttànulomaü gahetvà katheti, paro attanomatiü, attanomati suttànulome otàretabbà. sace otarati sameti gahetabbà; no ce na gahetabbà. suttànulome yeva ñhàtabbaü. atha panàyaü àcariyavàdaü gahetvà katheti paro suttaü, suttaü àcariyavàde otàretabbaü. sace otarati sameti gahetabbaü. itaraü gàrayhasuttaü na gahetabbaü. àcariyavàde yeva ñhàtabbaü. athàyaü àcariyavàdaü gahetvà katheti paro suttànulomaü, suttànulomaü àcariyavàde otàretabbaü. otarantaü samentam eva gahetabbaü. itaraü na gahetabbaü. àcariyavàde yeva ñhàtabbaü. athàyaü àcariyavàdaü gahetvà katheti paro attanomatiü, attanomati àcariyavàde otàretabbà. sace otarati sameti gahetabbà; no ce na gahetabbà. àcariyavàde yeva ñhàtabbaü. atha panàyaü attanomatiü gahetvà katheti paro suttaü, suttaü attanomatiyaü otàretabbaü. sace otarati sameti gahetabbaü. itaraü gàrayhasuttaü na gahetabbaü. attanomatiyam eva ñhàtabbaü. athàyaü attanomatiü gahetvà katheti paro suttànulomaü, suttànulomaü attanomatiyaü otàretabbaü. otarantaü samentam eva gahetabbaü. itaraü na gahetabbaü. attanomatiyam eva ñhàtabbaü. athàyaü attanomatiü gahetvà katheti paro àcariyavàdaü, àcariyavàdo attanomatiyaü otàretabbo. sace otarati sameti gahetabbo. itaro gàrayhàcariyavàdo na gahetabbo. attanomatiyam eva ñhàtabbaü. attano gahaõam eva balãyaü kàtabbaü. #<[page 233]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ sabbaññhànesu ca khepo và garahà và na kàtabbà ti. atha panàyaü kappiyan ti gahetvà katheti paro akappiyan ti, sutte ca suttànulome ca otàretabbaü. sace kappiyaü hoti kappiye ñhàtabbaü, sace akappiyaü akappiye ñhàtabbaü. athàyaü tassa kappiyabhàvasàdhakaü suttato bahuü kàraõa¤ ca vinicchaya¤ ca dasseti, paro kàraõaü na vindati, kappiye ñhàtabbaü. atha paro tassa akappiyabhàvasàdhakaü suttato bahuü kàraõa¤ ca vinicchaya¤ ca dasseti, anena attano gahaõan ti katvà daëhaü àdàya na ñhàtabbaü. sàdhå 'ti sampañicchitvà akappiye eva ñhàtabbaü. atha dvinnam pi kàraõacchàyà dissati, pañikkhittabhàvo yeva sàdhu, akappiye ñhàtabbaü. vinayaü hi patvà kappiyàkappiyavicàraõam àgamma rundhitabbaü gàëhaü kattabbaü sotaü pacchinditabbaü garukabhàve yeva ñhàtabbaü. atha panàyaü akappiyan ti gahetvà katheti paro kappiyan ti, sutte ca suttànulome ca otàretabbaü. sace kappiyaü hoti kappiye ñhàtabbaü, sace akappiyaü akappiye ñhàtabbaü. athàyaü bahåhi suttavinicchayakàraõehi akappiyabhàvaü dasseti, paro kàraõaü na vindati, akappiye ñhàtabbaü. atha paro bahåhi suttavinicchayakàraõehi kappiyabhàvaü dasseti ayaü kàraõaü na vindati, kappiye ñhàtabbaü. atha dvinnam pi kàraõacchàyà dissati, attano gahaõaü na vissajjetabbaü. yathà càyaü kappiyàkappiye akappiyàkappiye ca vinicchayo vutto evaü anàpattiàpattivàde àpattànàpattivàde ca lahukagarukàpattivàde garukalahukàpattivàde càpi vinicchayo veditabbo. nàmamatto yeva hi ettha nànaü, yojanànaye nànaü n' atthi; tasmà na vitthàritaü. evaü kappiyàkappiyàdi vinicchaye uppanne yo suttasuttànulomàacariyavàdaattanomatãsu atirekakàraõaü labhati, tassa vàde ñhàtabbaü. sabbaso pana kàraõavinicchayaü alabhantena suttaü na jahitabbaü suttasmiü yeva ñhàtabban ti. evaü tasmim sikkhàpade ca sikkhàpadavibhaïge ca sakale ca vinayavinicchaye kosallaü patthayantena ayaü catubbidho vinayo jànitabbo. #<[page 234]># %<234 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.8.1.)>% ima¤ ca pana catubbidhaü vinayaü ¤atvà pi vinayadharena puggalena tilakkhaõasamannàgatena bhavitabbaü. tãõi hi vinayadharassa lakkhaõàni icchitabbàni. katamàni tãõi. sutta¤ c' assa svàgataü hoti suppavatti suvinicchitaü suttato anuvya¤janaso ti idam ekaü lakkhaõaü, vinaye kho pana ñhito hoti asaühãro ti idaü dutiyaü, àcariyaparamparà kho pan' assa suggahãtà hoti sumanasikatà såpadhàrità ti idaü tatiyaü. tattha suttaü nàma sakalaü Vinayapiñakaü; tad assa svàgataü hoti suññhu àgataü. suppavattãti suññhu pavattaü paguõaü vàcuggataü suvinicchitaü. suttato anuvya¤janaso ti pàëito ca paripucchato ca aññhakathàto ca suvinicchitaü hoti kaïkhàchedaü katvà uggahãtaü. vinaye kho pana ñhito hotãti vinaye lajjibhàvena patiññhito hoti; alajjã hi bahussuto pi samàno làbhagarukatàya tantiü visaüvàdetvà uddhammaü ubbinayaü satthusàsanaü dãpetvà sàsane mahantaü upaddavaü karoti saïghabhedam pi saïgharàjim pi uppàdeti. lajjã pana kukkuccako sikkhàkàmo jãvitahetu pi tantiü avisaüvàdetvà dhammam eva vinayam eva ca dãpeti satthusàsanaü garuü katvà ñhapeti. tathàhi: pubbe mahàtherà tikkhattuü vàcaü nicchàresuü: anàgate lajjã rakkhissati lajjã rakkhissati lajjã rakkhissatãti. evaü yo lajji so vinayaü avijahanto avokkamanto lajjibhàvena vinaye ñhito hoti patiññhito ti. asaühãro ti, saühãro nàma pàëiyà heññhato và upari và padapañipàñiyà và aññhakathàya và paripucchiyamàno vitthanati vipphandati santiññhituü na sakkoti. yaü yaü parena vuccati taü taü anujànàti sakavàdaü chaóóetvà paravàdaü gaõhàti. yo và pana pàëiyaü và aññhakathàya và heññhupariyena và padapañipàñiyà và pucchiyamàno na vitthanati na vipphandati ekekalomaü saõóàsena gaõhanto viya, #<[page 235]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ evaü mayaü vadàma evaü no àcariyà vadantãti vissajjeti, yamhi pàëi ca pàëivinicchayo ca suvaõõabhàjane pakkhittasãhavasà viya parikkhayaü pariyàdànaü agacchanto tiññhati, ayaü vuccati asaühãro ti. àcariyaparamparà kho pan' assa suggahãtà hotãti theraparamparà vaüsaparamparà ca assa suññhå gahità hoti. sumanasikatà ti suññhå manasikatà, àvajjitamatte ujjalitapadãpo viya hoti. såpadhàrità ti suññhu upadhàrità pubbàparànusandhito atthato kàraõato ca upadhàrità; attanomatiü pahàya àcariyasdhiyà vattà hoti, mayhaü àcariyo asukàcariyassa santike uggaõhi so asukassà 'ti evaü sabbaü àcariyaparamparaü therataraïgaü àharitvà yàva Upàëitthero Sammàsambuddhassa santike uggaõhãti pàpetvà ñhapeti. tato pi àharitvà Upàëitthero Sammàsambuddhassa santike uggaõhi, Dàsakatthero attano upajjhàyassa Upàëittherassa, Soõakatthero attano upajjhàyassa Dàsakattherassa, Siggavatthero attano upajjhàyassa Soõakattherassa, Moggaliputtatissatthero attano upajjhàyassa Siggavattherassa, Caõóavajjittherassa cà 'ti evaü sabbaü àcariyaparamparaü therataraïgaü àharitvà attano àcariyaü pàpetvà ñhapeti. evaü uggahãtà hi àcariyaparamparà suggahãtà hoti. evaü asakkontena pana avassaü dve tayo parivaññà uggahetabbà sabbapacchimena hi nayena yathà àcariyo ca àcariyàcariyo ca pàëi¤ ca paripuccha¤ ca vadanti tathà ¤àtuü vaññati. imehi ca pana tãhi lakkhaõehi samannàgatena vinayadharena vatthuvinicchayatthaü sannipatite saïghe otiõõe vatthusmiü codakena ca cuditakena ca vutte vattabbe sahasà avinicchinitvà 'va cha ñhànàni oloketabbàni. katamàni cha. vatthuü oloketabbaü màtikà oloketabbà padabhàjaniyaü oloketabbaü tikaparicchedo oloketabbo antaràpatti oloketabbà anàpatti oloketabbà ti. vatthuü olokento pi hi: #<[page 236]># %<236 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.8.1.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tiõena và paõõena và pañicchàdetvà àgantabbaü na tv eva naggena àgantabbaü yo àgaccheyya àpatti dukkañassà 'ti, evaü ekaccaü àpattiü passati, so taü suttaü ànetvà taü adhikaraõaü våpasamessati. màtikaü olokento pi: sampajànamusàvàde pàcittiyaü ti àdinà nayena pa¤cannaü àpattãnaü a¤¤ataraü àpattiü passati, so taü suttaü ànetvà taü adhikaraõaü våpasamessati. padabhàjaniyaü olokento pi: akkhayite sarãre methunaü dhammaü patisevati àpatti pàràjikassa yebhåyyena khàyite methunaü dhammaü patisevati àpatti thullaccayassà 'ti àdinà nayena sattannaü àpattãnaü a¤¤ataraü àpattiü passati, so padabhàjaniyato suttaü ànetvà taü adhikaraõaü våpasamessati. tikaparicchedaü olokento pi tikasaïghàdisesaü và tikapàccitiyaü và tikadukkañaü và a¤¤ataraü và àpattiü tikaparicchede passati, so tato suttaü ànetvà taü adhikaraõaü våpasamessati. antaràpattiü olokento pi: pañilàtaü ukkhipati àpatti dukkañassà 'ti, evaü yà sikkhàpadantaresu antaràpatti hoti taü passati, so taü suttaü ànetvà taü adhikaraõaü våpasamessati. anàpattiü olokento pi: anàpatti bhikkhu asàdiyantassa atheyyacittassa na maraõàdhippàyassa anullapanàdhippàyassa na mocanàdhippàyassa asa¤cicca asatiyà ajànantassà 'ti, evaü tasmiü tasmiü sikkhàpade niddiññhaü anàpattiü passati, so taü suttaü ànetvà taü adhikaraõaü våpasamessati. yo hi bhikkhu catubbidhavinayakovido tilakkhaõasampanno imàni cha ñhànàni oloketvà adhikaraõaü våpasamessati tassa vinicchayo appativattiyo, buddhena sayaü nisãditvà vinicchitasadiso hoti. ta¤ ce evaü vinicchayakusalaü bhikkhuü koci katasikkhàpadavãtikkamo bhikkhu upasaïkamitvà attano kukkuccaü puccheyya, tena sàdhukaü sallakkhetvà sace anàpatti hoti anàpattãti vattabbaü, sace panàpatti hoti àpattãti vattabbaü, sà desanàgàminã ce desanàgàminãti vattabbaü uññhànagàminã ce uññhànagàminãti vattabbaü, ath' assa pàràjikacchàyà dissati pàràjikàpattãti na vattabbaü. #<[page 237]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ kasmà. methunadhammavãtikkamo ca uttarimanussadhammavãtikkamo ca oëàriko adinnàdànamanussaviggahavãtikkamà pana sukhumà cittalahukà. te sukhumen' eva àpajjati sukhumena rakkhati, tasmà visesena taü-vatthukaü kukkuccaü pucchiyamàno àpattãti avatvà, sac' assa àcariyo dharati tato tena so bhikkhu: amhàkaü àcariyaü pucchà 'ti pesetabbo. sace so puna àgantvà: tumhàkaü àcariyo suttato nayato oloketvà sa-tekiccho ti maü àhà 'ti vadati, tato tena so: sàdhu suññhu yaü àcariyo bhaõati taü karohãti vattabbo. atha pan' assa àcariyo n' atthi saddhiü uggahitathero pana atthi tassa santikaü pesetabbo: amhehi saddhiü uggahitathero gaõapàmokkho taü gantvà pucchà 'ti. tenàpi satekiccho ti vinicchite: sàdhu suññhu tass' eva vacanaü karohãti vattabbo. atha saddhiü uggahitathero pi n' atthi antevàsiko paõóito atthi tassa santikaü pesetabbo: asukadaharam gantvà pucchà 'ti. tenàpi satekiccho ti vinicchite: sàdhu suññhu tass' eva vacanaü karohãti vattabbo. atha daharassàpi pàràjikacchàyà 'va upaññhàti tenàpi pàràjiko 'sãti na vattabbo. dullabho hi buddhuppàdo tato dullabhatarà pabbajjà ca upasampadà ca. evaü pana vattabbaü: vivittaü okàsaü sammajjitvà divà vihàraü nisãditvà sãlàni sodhetvà dvattiüsàkàram tàva manasikarohãti. sace tassa arogaü sãlaü kammaññhànaü ghañãyati saïkhàrà pàkañà hutvà upaññhahanti upacàrappanàpattaü viya cittaü ekaggaü hoti divasaü atikkamantam pi na jànàti, so divasàtikkame upaññhànaü àgato evaü vattabbo: kãdisà te cittappavattãti. àrocitàya cittappavattiyà vattabbo: pabbajjà nàma cittavisuddhatthàya, appamatto samaõadhammam karohãti. yassa pa sãlaü bhinnaü ti tassa kammaññhànaü na ghañãyati patodàbhituõõaü viya cittaü vikampati vippañisàragginà óayhati tattapàsàõe nisinno viya taïkhaõaü yeva vuññhàti, so àgato: #<[page 238]># %<238 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.8.1.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ kà te pavattãti pucchitabbo. àrocitàya ca pavattiyà: n' atthi loke raho nàma pàpakammaü pakubbato sabbapañhamaü hi pàpaü karonto attanà jànàti, ath' assa àrakkhadevatà paracittavidå samaõabràhmaõà a¤¤e ca devatà jànanti tvaü yeva dàni tava sotthiü pariyesàhãti vattabbo. niññhità catubbidhavinayakathà vinayadharassa ca lakkhaõàdi kathà. idàni sikkhàpadavibhaïgassa atthaü vaõõayissàma. yaü vuttaü, yo panà 'ti yo yàdiso ti àdi, ettha yo panà 'ti vibhajitabbaü padaü. yo yàdiso ti àdãni tassa vibhajanapadàni. ettha ca yasmà panà 'ti nipàtamattaü, yo ti atthapadaü, ta¤ ca aniyamena puggalaü dãpeti, tasmàssa atthaü dassento aniyamena puggaladãpakaü yo-saddam eva àha. tasmà ettha evam attho veditabbo. yo panà 'ti yo kocãti vuttaü hoti, yasmà pana yo koci nàma so avassaü liïgayuttajàti-nàmagottasãlavihàragocaravayesu ekenàkàrena pa¤¤àyati tasmà taü tathà ¤àpetuü taü và bhedaü pakàsento yàdiso ti àdim àha. tattha yàdiso ti liïgavasena yàdiso và tàdiso và hotu, dãgho và rasso và kàlo và odàto và maïguracchavã và kiso và thålo và ti attho. yathàyutto ti yogavasena yena và tena và yutto hotu, navakammayutto và uddesayutto và vàsadhurayutto và ti attho. yathàjacco ti jàtivasena yaüjacco và taü-jacco và hotu, khattiyo và bràhmaõo và vesso và suddo và ti attho. yathànàmo ti nàmavasena yathànàmo và tathànàmo và hotu, Buddharakkhito và Dhammarakkhito và Saïgharakkhito và ti attho. yathàgotto ti gottavasena yathàgotto và tathàgotto và yena và tena và gottena hotu, Kaccàyano và Vàseññho và Kosiyo và ti attho. yathàsãlo ti sãlesu yathàsãlo và tathàsãlo và hotu, navakammasãlo và uddesasãlo và vàsadhurasãlo và ti attho. yathà--vihàrãti vihàresu pi yathàvihàrã và tathàvihàrã và hotu, navakammavihàrã và uddesavihàrã và vàsadhuravihàrã và ti attho. yathàgocaro ti gocaresu pi yathàgocaro và tathàgocaro và hotu, navakammagocaro và uddesagocaro và vàsadhuragocaro và ti attho. #<[page 239]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ thero và ti àdisu vayovatthàsu yo và so và hotu, paripuõõadasavassatàya thero và ånapa¤cavassatàya navo và atirekapa¤cavassatàya majjhimo và ti attho. atha kho sabbo 'va imasmiü atthe eso vuccati yo panà 'ti. bhikkhuniddese bhikkhatãti bhikkhako, labhanto và alabhanto và ariyàya yàcanàya yàcatãti attho. buddhàdãhi ajjhåpagataü bhikkhàcariyaü ajjhåpagatattà bhikkhàcariyaü ajjhåpagato nàma. yo hi koci appaü và mahantaü và bhogakkhandhaü pahàya agàrasmà anagàriyaü pabbajito so kasigorakkhàdãhi jãvikakappanaü hitvà liïgasampañicchanen' eva bhikkhàcariyaü ajjhåpagato ti bhikkhu. parapañibaddhajãvikattà và vihàramajjhe kàjabhattaü bhu¤jamàno pi bhikkhàcariyaü ajjhåpagato ti bhikkhu. piõóiyàlopabhojanaü nissàya pabbajjàya ussàhajàtattà và bhikkhàcariyaü ajjhåpagato ti bhikkhu. agghaphassavaõõabhedena bhinnaü pañaü dhàretãti bhinnapañadharo. tattha satthakacchedanena agghabhedo veditabbo, sahassagghanako pi hi paño satthakena khaõóhaõóikaü chinno bhinnaggho hoti purimagghato upaóóham pi na agghati. suttasaüsibbanena phassabhedo veditabbo. sukhasamphasso pi hi paño suttehi saüsibbito bhinnaphasso hoti. kharasamphassataü pàpuõàti. såcimalàdãhi vaõõabhedo veditabbo. parisuddho pi hi paño såcikammato paññhàya såcimalena hatthasedamalajallikàhi avasàne rajanakappakaraõehi ca bhiõõavaõõo hoti, pakativaõõaü vijahati. evaü tãhàkàrehi bhinnaü pañam dhàraõato bhinnapañadharo ti bhikkhu. gihãvatthavisabhàgànaü và kàsàvànaü dhàraõamatten' eva bhinnapañadharo ti bhikkhu. sàma¤¤àyà 'ti pa¤¤atiyà vohàrenà 'ti attho, sàma¤¤àya eva hi ekacco bhikkhå 'ti pa¤¤àyati. tathà hi nimantanàdimhi bhikkhåsu gaõãyamànesu sàmaõere pi gahetvà sataü bhikkhå sahassaü bhikkhå ti vadanti. pañi¤¤àyà 'ti attano pañijànanena. pañi¤¤àya pi hi ekacco bhikkhå 'ti pa¤¤àyati, tassa ko etthà 'ti ahaü àvuso bhikkhå 'ti evamàdisu sambhavo daññhabbo. #<[page 240]># %<240 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.8.1.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ayaü pana ânandattherena vuttatà dhammikà pañi¤¤à, rattibhàge pana dussãlà pi pañipathaü àgacchantà ko etthà 'ti vutte adhammikàya pati¤¤àya abhåtattàya mayaü bhikkhå ti vadanti. ehi bhikkhå 'ti ehibhikkhu nàma bhagavato ehi bhikkhå 'ti vacanamattena bhikkhubhàvaü ehibhikkhåpasampadaü patto. bhagavà hi ehibhikkhubhàvàya upanissaya-sampannaü puggalaü disvà rattapaüsukålantarato suvaõõavaõõaü dakkhiõahatthaü nãharitvà brahmaghosaü nicchàrento: ehi bhikkhu cara brahmacariyaü sammà dukkhassa antakiriyàyà 'ti vadati. tassa sah' eva bhagavato vacanena gihiliïgaü antaradhàyati pabbajjà ca upasampadà ca råhati bhaõóukàsàvavasano hoti, ekaü nivàsetvà ekaü pàrupitvà ekaü aüse ñhapetvà, vàmaüsakåñe àsattanãluppalavaõõamattikàpatto. [ticãvara¤ ca patto ca, vàsi såci ca bandhanaü, parissàvanena aññh' ete yuttayogassa bhikkhuno ti,] evaü vuttehi aññhahi parikkhàrehi sarãre pañimukkehi yeva vassasaññhikatthero viya iriyàpathasampanno buddhàcariyako buddhåpajjhàyako sammàsambuddhaü vandamàno yeva tiññhati. bhagavà hi pañhamabodhiyaü ekasmiü kàle ehibhikkhu upasampadàya eva upasampàdesi. evaü upasampannàni ca sahassassåpari ekacattàëãsuttaràni tãõi bhikkhusatàni ahesuü, seyyathãdaü pa¤cavaggiyà therà Yaso kulaputto tassa parivàrà catupaõõàsa sahàyakà tiüsa bhaddavaggiyà sahassaü puràõajañilà saddhiü dvãhi aggasàvakehi aóóhateyyasatà paribbàjakà eko Aïgulimàlatthero ti. vutta¤ c' etaü aññhakathàyaü:-- tãni sataü sahassaü ca cattàëãsaü punàpare eko ca thero sappa¤¤o sabbe te ehibhikkhukà ti. na kevala¤ ca ete a¤¤e pi bahå santi, seyyathãdaü tisataparivàro Selo bràhmaõo sahassaparivàro Mahàkappino dasasahassà Kapilavatthuvàsino kulaputtà soëasasahassà Pàràyaõikabràhmaõà ti evaü àdayo. #<[page 241]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ te pana Vinayapiñake pàëiyaü na niddiññhattà na vuttà. ime tattha niddiññhattà vuttà ti. sattavãsasahassàni tãõi yeva satàni ca ete hi sabbe saïkhàtà sabbe te ehibhikkhukà ti. tãhi saraõagamaõehi upasampanno ti buddhaü saraõaü gacchàmãti àdinà nayena tikkhattuü vàcaü bhinditvà vuttehi tãhi saraõagamaõehi upasampanno. ayaü hi upasampadà nàma aññhavidhà: ehibhikkhåpasampadà saraõagamanaupasampadà ovàdapañiggahaõaupasampadà pa¤havyàkaraõaupasampadà garudhammapañiggahaõaupasampadà dåtenaupasampadà aññhavàcikà upasampadà ¤atticatutthakammaupasampadà ti. tattha ehibhikkhåpasampadà saraõagamanaupasampadà cavuttà eva. ovàdapañiggahaõaupasampadà nàma, tasmà-ti-ha te Kassapa evaü sikktabbaü: tibbaü me hirottappaü paccupaññhitaü bhavissati theresu navesu majjhimesu cà 'ti evaü hi te Kassapa sikkhitabbaü, tasmàti-ha te Kassapa evaü sikkhitabbaü: yaü ki¤ci dhammaü sossàma kusalåpasaühitaü sabbaü taü aññhikatvà manasikatvà sabbacetaso samannàharitvà ohitasoto dhammaü sossàmãti evaü hi te Kassapa sikkhitabbaü, tasmà-ti-ha te Kassapa evaü sikkhitabbaü: sàtasahagatà ca me kàyagatà sati na vijahissatãti evaü hi te Kassapa sikkhitabbaü ti iminà ovàdapañiggahaõena Mahàkassapattherassa anu¤¤àtaupasampadà. pa¤havyàkaraõaupasampadà nàma Sopàkassa anu¤¤àtaupasampadà. bhagavà kira Pubbàràme anucaïkamantaü Sopàkaü sàmaõeraü: uddhumàtakasa¤¤à ti và Sopàka råpasa¤¤à ti và ime dhammà nànaññhànà nànàvya¤janà udàhu ekaññhànà vya¤janam eva nànaü ti dasàsubhanissite pa¤he pucchi. #<[page 242]># %<242 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.8.1.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ so te vyàkàsi, bhagavà tassa sàdhukàraü datvà, kati vasso 'si tvaü Sopàkà 'ti pucchi. sattavasso 'haü bhagavà ti. Sopàka tvaü mama saba¤¤uta¤àõena saddhiü saüsandetvà pa¤he vyàkàsãti àraddhacitto upasampadaü anujàni. ayaü pa¤havyàkaraõaupasampadà. garudhammapañiggahaõaupasampadà nàma Mahàpajàpatiyà aññhagarudhammapañiggahaõe anu¤¤àtaupasampadà. dåtenaupasampadà nàma Aóóhakàsiyà gaõikàya anu¤¤àtaupasampadà. aññhavàcikà upasampadà nàma bhikkhuniyà bhikkhunãsaïghato ¤atticatutthena bhikkhusaïghato ¤atticatutthenà 'ti imehi dvãhi kammehi upasampadà. ¤atticatutthakammaupasampadà nàma bhikkhånaü etarahi upasampadà. imàsu aññhasu upasampadàsu yà ayaü: anujànàmi bhikkhave imehi tãhi saraõagamanehi pabbajjaü upasampadaü ti evaü anu¤¤àtàya imàya upasampadàya upasampanno ti vuttaü hoti. bhadro ti apàpako; kalyàõaputhujjanàdayo hi yàva arahà, tàva bhadrena sãlena samàdhinà pa¤¤àya vimuttiyà vimutti¤àõadassanena ca samannàgatattà bhadrà bhikkhå 'ti saïkhaü gacchanti. sàro ti tehi yeva sãlasàràdãhi samannàgatattà nãlasamannàgamena nãlo paño viya sàro bhikkhå 'ti veditabbo, vigatakilesapheggubhàvato khãõàsavo va sàro ti veditabbo. sekho ti puthujjanakalyàõakena saddhiü sattàriyà. tisso sikkhà sikkhantãti sekho, tesu yo koci sekho bhikkhå 'ti veditabbo. na sikkhatãti asekho, sekhadhamme atikkamma aggaphale ñhito; tato uttariü sikkhitabbàbhàvato khãõàsavo asekho ti vuccati. samaggena saïghenà 'ti sabbantimena pariyàyena pa¤cavaggakaraõãye kamme yàvatikà bhikkhå kammappattà tesaü àgatattà chandàrahànaü chandassa àhañattà sammukhãbhåtàna¤ ca apañikkosanato ekasmiü kamme samaggabhàvaü upagatena saïghena. ¤atticatutthenà 'ti tãhi anusàvaõàhi ekàya ¤attiyà kattabbena. #<[page 243]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ kammenà 'ti dhammikena vinayakammena. akuppenà 'ti vatthu¤attianusàvaõasãmàparisasampatti-sampannattà akopetabbataü appañikkositabbataü upagatena. ñhànàrahenà 'ti kàraõàrahena satthusàsanàrahena. upasampanno nàma uparibhàvaü samàpanno patto ti attho. bhikkhubhàvo hi uparibhàvo, ta¤ c' esa yathàvuttena kammena samàpannattà upasampanno ti vuccati. ettha ca ¤atticatutthakammaü ekam eva àgataü. imasmiü pana ñhàne ñhatvà cattàri saïghakammàni nãharitvà vitthàrato kathetabbànãti sabbàññhakathàsu vuttaü. tàni ca apalokanakammaü ¤attikammaü ¤attidutiyakammaü ¤atticatutthakamman ti pañipàñiyà ñhapetvà vitthàrena Khandhakato Parivàràvasàne Kammavibhaïgato ca pàëiü àharitvà kathitàni, tàni mayaü Parivàràvasàne Kammavibhaïge yeva vaõõayissàma. evaü hi sati pañhamapàràjikavaõõanà ca na bhàriyà bhavissati, yathàñhitàya ca pàëiyà vaõõanà suvi¤¤eyyà bhavissati, tàni ca ñhànàni asu¤¤àni bhavissanti; tasmà anupadavaõõanam eva karoma. tatrà 'ti tesu bhikkhako ti àdinà nayena vuttesu bhikkhåsu. yv àyaü bhikkhå 'ti yo ayaü bhikkhu. samaggena saïghena--pe---upasampanno ti aññhasu upasampadàsu ¤atticatutthen' eva kammena upasampanno. ayaü imasmiü atthe adhippeto bhikkhå 'ti ayaü imasmiü methunaü dhammaü patisevitvà pàràjiko hotãti atthe bhikkhå 'ti adhippeto, itare pana bhikkhako ti àdayo atthuddhàravasena vuttà. tesu ca bhikkhako ti àdayo niruttivasena vuttà, sama¤¤àya bhikkhu pañi¤¤àya bhikkhå 'ti ime dve abhilàpavasena vuttà, ehi bhikkhå 'ti buddhena upajjhàyena pañiladdhaupasampadàvasena vutto, saraõagamanabhikkhu anuppannàya kammavàcàya upasampadàvasena vutto, bhadro ti àdayo guõavasena vuttà ti veditabbo. idàni bhikkhånan ti imaü padaü visesatthàbhàvato avibhajitvà va yaü sikkha¤ ca sàjãva¤ ca samàpannattà bhikkhånaü sikkhàsàjãvasamàpanno hoti, taü dassento sikkhà ti àdim àha. tattha sikkhitabbà ti sikkhà. tisso ti gaõanaparicchedo. #<[page 244]># %<244 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.8.1.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ adhisãlasikkhà ti adhikaü uttamaü sãlan ti adhisãlaü, adhisãla¤ ca taü sikkhitabbato sikkhà cà 'ti adhisãlasikkhà. esa nayo adhicittàdhipa¤¤àsikkhàsu. katamaü pan' ettha sãlaü, katamaü adhisãlaü, katamaü cittaü, katamaü adhicittaü, katamà pa¤¤à, katamà adhipa¤¤à ti. vuccate, pa¤caïgadasaïgasãlaü tàva sãlam eva; taü hi buddhe uppanne pi anuppanne pi loke pavattati. uppanne buddhe tasmiü sãle buddhàpi sàvakàpi mahàjanaü samàdapenti, anuppanne buddhe paccekabuddhà ca kammavàdino dhammikà samaõabràhmaõà cakkavatti ca mahàràjà mahàbodhisattà ca samàdapenti; sàmam pi paõóità samaõabràhmaõà samàdiyanti. te taü kusalaü dhammaü paripåretvà devesu ca manussesu ca sampattiü anubhonti. pàtimokkhasaüvarasãlaü pana adhisãlan ti vuccati. taü hi suriyo viya pajjotànaü Siõeru viya pabbatànaü sabbalokiyasãlànaü adhika¤ c' eva uttama¤ ca buddhuppàde eva ca pavattati, na vinà buddhuppàdà. na hi taü pa¤¤attiü uddharitvà a¤¤o satto ñhapetuü sakkoti. buddhà eva pana sabbaso kàyavacãdvàrajjhàcàrasotaü chinditvà tassa tassa vãtikkamassa anucchavikaü taü sãlasaüvaraü pa¤¤apentãti. pàtimokkhasaüvarato pi ca maggaphalasampayuttam eva sãlaü adhisãlaü, taü pana idha anadhippetaü, na hi taü samàpanno bhikkhu methunaü dhammaü pañisevati. kàmàvacaràni pana aññhakusalacittàni lokiyàññhasamàpatticittàni ca ekajjhaü katvà cittam evà 'ti veditabbàni. buddhuppàdànuppàde c' assa pavatti samàdapanasamàdàna¤ ca sãle vuttanayen' eva veditabbaü. vipassanàpàdakàññhasamàpatticittaü pana adhicittan ti vuccati. taü hi adhisãlaü viya sãlànaü sabbalokiyacittànaü adhika¤ c' eva uttama¤ ca buddhuppàde eva ca hoti na vinà buddhuppàdà. tato pi ca maggaphalacittam eva adhicittaü; taü pana idha anadhippetaü, na hi taü samàpanno bhikkhu methunaü dhammaü patisevati. atthi dinnaü atthi yiññhan ti àdinayappavattaü pana kammassakata¤ànaü pa¤¤à; sà hi buddhe uppanne pi anuppanne pi loke pavattati. #<[page 245]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ uppanne buddhe tassà pa¤¤àya buddhàpi sàvakà pi mahàjanaü samàdapenti, anuppanne buddhe paccekabuddhà kammavàdino ca dhammikà samaõabràhmaõà cakkavatti ca mahàràjà mahàbodhisattà ca samàdapenti; sàmam pi paõóitasattà samàdiyanti. tathà hi Aïkuro dasavassasahassàni mahàdànaü adàsi, Velàmo Vessantaro a¤¤e ca bahå paõóitamanussà mahàdànàni adaüsu, te taü kusalaü dhammaü paripåretvà devesu ca manussesu ca sampaiü anubhavisuü.tilakkhaõaparicchedakaü pana vipassanà¤àõaü adhipa¤¤à ti vuccati. sà hi adhisãlàdhicittàni viya sãlacittànaü sabbalokiyapa¤¤ànaü adhikà c' eva uttamà ca; na vinà buddhuppàdà loke pavattati. tato pi ca maggaphalapa¤¤à 'va adhipa¤¤à, sa pana idha anadhippetà, na hi taü samàpanno bhikkhu methunaü dhammaü pañisevatãti. tatrà 'ti tàsu tãsu sikkhàsu. yàyaü adhisãlasikkhà ti yà ayaü pàtimokkhasãlasaïkhàtà adhisãlasikkhà. etaü sàjãvaü nàmà 'ti etaü sabbam pi bhagavatà vinaye ñhapitaü sikkhàpadaü, yasmà ettha nànàdesajàtigottàdibhedabhinnà bhikkhå saha jãvanti ekajãvikà sabhàgavuttino honti tasmà sàjãvan ti vuccati. tasmiü sikkhatãti ki¤càpi taü sikkhàpadaü cittassa adhikaraõaü katvà yathà sikkhàpadaü nu kho sikkhàmi na sikkhàmãti cittena olokento sikkhati. na kevala¤ càyam eva tasmiü sàjãvasaïkhàte sikkhàpade yeva sikkhati, sikkhàya pi sikkhati, etaü sàjãvaü nàmà 'ti imassa pana anantarassa padassa vasena tasmiü sikkhatãti vuttaü. ki¤càpi taü evaü vuttaü atha kho evam ettha attho daññhabbo. tassà ca sikkhàya sikkhaü paripårento sikkhati, tasmi¤ ca sikkhàpade avãtikkamanto sikkhatãti. tena vuccati sàjãvasamàpanno ti idam pi anantarassa sàjãvapadassa vasena vuttaü, yasmà pana so sikkham pi samàpanno tasmà sikkhàsamàpanno ti pi atthato veditabbo. evaü hi sati sikkhàsàjãvasamàpanno ti etassa padassa padabhàjanaü paripuõõaü hoti. #<[page 246]># %<246 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.8.2.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ||1|| sikkhaü apaccakkhàya dubbalyaü anàvikatvà ti sikkha¤ ca apañikkhipitvà dubbalabhàva¤ ca appakàsetvà, yasmà dubbalye àvikate pi sikkhà apaccakkhàtà 'va hoti, sikkhàya pana paccakkhàtàya dubbalyaü àvikatam eva hoti, tasmà dubbalyaü anàvikatvà ti iminà padena na koci visesattho labbhati, yathà pana dvirattatirattaü sahaseyyaü kappeyyà 'ti vutte dvirattavacanena na koci visesattho labbhati kevalaü lokavohàravasena vya¤janasiliññhatàya mukhàråëhatàya etaü vuttaü, evam idam pi vohàrasukhatàya bya¤janasiliññhatàya mukhàråëhatàya vuttan ti veditabbaü. yasmà và bhagavàsàtthaü sabya¤janaü dhammaü deseti tasmà sikkhaü apaccakkhàyà 'ti iminà atthaü sampàdetvà dubbalyaü anàvikatvà ti iminà byaïjanaü sampàdeti, parivàrakapadavirahitam hi ekam eva atthapadaü vuccamànaü parivàravirahito ràjà viya vatthàlaïkàravirahito viya ca puriso na sobhati, parivàrakena pana atthànulomena sahàya-padena saddhiü taü sobhatãti. yasmà và sikkhàpaccakkhànassa ekaccaü dubbalyàvikammaü attho hoti tasmà taü sandhàya sikkhaü apaccakkhàyà 'ti padassa atthaü vivaranto dubbalyaü anàvikatvà ti àha. tattha siyà yasmà na sabbaü dubbalyàvikammaü sikkhàpaccakkhànaü tasmà dubbalyaü anàvikatvà ti pañhamam vatvà tassa atthaniyamanatthaü sikkhaü apaccakkhàyà 'ti vattabban ti. ta¤ ca na kasmà. atthànukkamàbhàvato. sikkhàsàjãvasamàpanno ti hi vuttattà yaü sikkhaü samàpanno taü apaccakkhàyà 'ti vuccamàno anukkamena attho vutto hoti na a¤¤athà. tasmà idam eva pañhamam vuttan ti. api ca anupañipàñiyàpi ettha attho veditabbo, kathaü sikkhàsàjãvasamàpanno ti ettha yaü sikkhaü samàpanno taü apaccakkhàya ya¤ ca sàjãvaü samàpanno tattha dubbalyaü anàvikatvà ti. idàni sikkhàpaccakkhànadubbalyàvikammànaü visesàvisesaü sikkhàpaccakkhànalakkhaõa¤ ca dassento atthi bhikkhave ti àdim àha. #<[page 247]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tattha atthi bhikkhave ti àdãni dve màtikà-padàni; tàni vibhajanto katha¤ ca bhikkhave ti àdim àha. tatràyaü anuttànapadavaõõanà. kathan ti kena àkàrena. dubbalyàvikamma¤ cà 'ti dubbalyassa àvikamma¤ ca. idhà 'ti imasmiü sàsane. ukkaõñhito ti anabhiratiyà imasmiü sàsane kicchajãvikaü patto. athavà ajja yàmi sve yàmi ito yàmi ettha yàmãti uddhaü kaõñhaü katvà viharamàno vikkhitto anekaggo ti vuttaü hoti. anabhirato ti sàsane abhirativirahito. sàma¤¤à cavitukàmo ti samaõabhàvato apagantukàmo. bhikkhubhàvan ti bhikkhubhàvena; karaõatthe upayogavacanaü. kaõñhe àsattena aññiyeyyà 'ti àdisu pana yathàlakkhaõaü karaõavacanen' eva vuttaü. aññiyamàno ti aññaü pãëitaü dukkhitaü viya attànaü àcaramàno; tena và bhikkhubhàvena añño kayiramàno pãëiyamàno ti attho. haràyamàno ti lajjamàno. jigucchamàno ti asuciü viya taü jigucchanto. gihãbhàvaü patthayamàno ti àdãni uttànatthàni yeva. yan nånàhaü buddhaü paccakkheyyan ti ettha yan nånà 'ti parivitakkadassane nipàto. iü vuttaü hoti: sac' àhaü buddhaü paccakkheyyaü sàdhu vata me siyà 'ti. vadati vi¤¤àpeti, imam atthaü etehi a¤¤ehi vya¤janehi vacãbhedaü katvà vadati c' eva yassa ca vadati taü vi¤¤àpeti jànàpeti. evam pãti upariatthasampiõóanattho pikàro. evam pi dubbalyàvikamma¤ c' eva hoti sikkhà ca apaccakkhàtà. a¤¤athàpi, dubbalyàvikammaü sikkhàya ca apaccakkhànaü dassento athavà panà 'ti àdim àha, taü sabbaü atthato uttànam eva. padato pan' ettha àditopaññhàya buddhaü paccakkheyyaü dhammaü saïghaü sikkhaü vinayaü pàtimokkhaü uddesaü upajjhàyaü àcariyaü saddhivihàrikaü antevàsikaü samànupajjhàyakaü samànàcariyakaü sabrahmacàriü paccakkheyyan ti imàni cuddasapadàni paccakkhanàkàrena vuttànil gihã assan ti àdãni gihã upàsako àràmiko sàmaõero titthiyo titthiyasàvako assamaõo asakyaputtiyo assan ti imàni aññhapadàni assan ti iminà bhàvavikappàkàrena vuttàni. #<[page 248]># %<248 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.8.2-3.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ evaü yan nånàhan ti iminà pañisaüyuttàni dvàvãsati padàni, yathà ca etàni, evaü yadi panàhaü ap' àhaü handàhaü hoti me ti imesu ekamekena pañisaüyuttàni dvàvãsatãti sabbàn' eva sata¤ ca dasa ca padàni honti. tato paraü saritabbavatthudassananayena pavattàni màtaraü saràmãti àdãni sattarasapadàni. tattha khettan ti sàëikhettàdi. vatthun ti tiõapaõõasàkaphalàphalasamuññhànaññhànaü. sippan ti kumbhakàrapesakàrasippàdikaü. tato paraü saki¤canasapalibodhabhàvadassanavasena pavattàni màtà me atthi sà mayà posetabbà ti àdãni navapadàni. tato paraü sanissayasappatiññhabhàvadassanavasena pavattàni màtà me atthi sà maü posessatãti àdãni soëasapadàni. tato paraü ekabhattaekaseyyàbràhmacariyànaü dukkarabhàvadassanavasena pavattàni dukkaran ti àdãni aññhapadàni. tattha dukkaran ti ekabhattàdãnaü karaõe dukkarataü dasseti. na sukaran ti sukarabhàvaü pañikkhipati. evaü duccaraü na sucaran ti ettha. na ussahàmãti tattha ussàhàbhàvaü asakkuneyyataü dasseti. na visahàmãti asayhataü dasseti. na ramàmãti ratiyà abhàvaü dasseti. nàbhiramàmãti abhiratiyà abhàvaü dasseti. evaü imàni ca pa¤ ¤àsa purimàni ca dasuttarasatan ti saññhisataü padàni dubbalyàvikammavàre vuttànãti veditabbàni. ||2|| sikkhàpaccakkhànavàre pi katha¤ ca bhikkhave ti àdim àha, sabbaü atthato uttànam eva, padato pan' etthàpi buddhaü paccakkhàmi dhammaü saïghaü sikkhaü vinayam pàtimokkhaü uddesaü upajjhàyaü àcariyaü saddhivihàrikam antevàsikaü samànupajjhàyakaü samànàcariyakaü sabrahmacàriü paccakkhàmãti imàni cuddasapadàni sikkhàpaccakkhànavacanasambandhena pavattàni. sabbapadesu ca vadati vi¤¤àpetãti vacanassa ayam attho: vacãbhedaü katvà ca vadati yassa ca vadati taü ten' eva vacãbhedena ayaü sàsanaü jahitukàmo sàsanato muccitukàmo bhikkhubhàvaü jahitukàmo imaü vàkyabhedaü karotãti vi¤¤àpeti sàveti jànàpeti, #<[page 249]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ sace panàyaü buddhaü paccakkhàmãti vattukàmo padapaccàbhaññhaü katvà paccakkhàmi buddhan ti và vadeyya, milakkhabhàsàdãsu và a¤¤atarabhàsàya tam atthaü vadeyya, buddhaü paccakkhàmãti vattukàmo uppañipàñiyà dhammaü paccakkhàmãti và sabrahmacàriü paccakkhàmãti và vadeyya, seyyathàpi uttarimanussadhammavibhaïge pañhamajjhànaü samàpajjàmãti vattukàmo dutiyajjhànan ti vadati, sace yassa vadati so ayaü bhikkhubhàvaü cajitukàmo etam atthaü vadatãti ettakam pi jànàti, viraddhaü nàma n' atthi, khettam eva otiõõaü, paccakkhàtà va hoti sikkhà, Sakkattà và Brahmattà và cutasatto viya cuto va hoti sàsanà. sace pana buddhaü paccakkhin ti và buddhaü paccakkhissàmãti và buddhaü paccakkheyyan ti và ti atãtànàgataparikappavacanehi vadati dåtaü và pahiõàti sàsanaü và peseti akkharaü và chindati hatthamuddàya và tam atthaü àroceti apaccakkhàtà hoti sikkhà. uttarimanussadhammàrocanaü pana hatthamuddàya pi sãsaü eti. sikkhàpaccakkhànaü manussajàtikasattassa santike cittasampayuttavacãbhedaü karontass' eva sãsaü eti. vacãbhedaü katvà vi¤¤àpento pi ca yadi ayam eva jànàtå 'ti ekaü niyametvà àroceti ta¤ ca so eva jànàti paccakkhàtà hoti sikkhà. atha so na jànàti, a¤¤o samãpe ñhito jànàti, apaccakkhàtà hoti sikkhà. atha dvinnaü ñhitaññhàne dvinnam pi niyametvà etesaü àrocemãti vadati, tesu ekasmiü jànante pi dvãsu jànantesu pi paccakkhàtà 'va hoti sikkhà. evaü sambahulesu pi veditabbaü sace pana anabhiratiyà pãëito sabhàge bhikkhå parisaïkamàno yo koci jànàtå 'ti uccàsaddaü karonto buddhaü paccakkhàmãti vadati, ta¤ ca avidåre ñhito navakammiko và a¤¤o và samaya¤¤åpuriso sutvà, ukkaõñhito ayaü samaõo gihãbhàvaü patthayati sàsanato cuto ti jànàti, #<[page 250]># %<250 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.8.3.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ paccakkhàtà 'va hoti sikkhà. taïkhaõa¤ ¤eva pana apubbaü acarimaü dujjànaü, sace àvajjanasamaye na jànàti yathà pakatiyà loke manussà vacanaü sutvà jànanti paccakkhàtà 'va hoti sikkhà. athàparabhàge kiü iminà vuttan ti kaïkhanto cirena jànàti apaccakkhàtà 'va hoti sikkhà. idaü hi sikkhàpaccakkhàna¤ ca upari abhåtàrocanaduññhullavàcàttakàmaduññhadosabhåtàrocanasikkhàpadàni ca ekaparicchedàni, àvajjanasamayena ¤àte eva sãsaü enti. kiü ayaü bhaõatãti kaïkhatà cirena ¤àte sãsaü na enti. yathà càyaü buddhaü paccakkhàmãti pade vinicchayo vutto evaü sabbapadesu veditabbo. yasmà ca yadà sikkhà paccakkhàtà hoti tadà yan nånàhaü buddhaü paccakkheyyan ti àdãni avadatàpi dubbalyaü àvikatam eva hoti, tasmà sabbesaü padànaü avasàne vuttaü evam pi bhikkhave dubbalyàvikamma¤ c' eva hoti sikkhà ca paccakkhàtà ti. tato paraü gihãti maü dhàrehãti ettha sace gihã bhavissàmãti và gihã homãti và gihã jàto 'mhãti và vadati apaccakkhàtà 'va hoti sikkhà. sace pana ajja paññhàya gihãti maü dhàrehãti và jànàhãti và manasikarohãti và vadati ariyakena và vadati milakkhakena và, evam eva tasmiü atthe vutte yassa vadati sace so jànàti, paccakkhàtà hoti sikkhà. esa nayo sesesu pi upàsako ti àdisu sattasu padesu. evaü imàni ca aññha purimàni ca cuddasàti dvàvãsati padàni honti. ito paraü purimàn' eva cuddasa alaü me, kinnu me, na mam' attho, sumutt' àhan ti imehi catåhi yojetvà vuttàni chappa¤¤àsà honti. tattha alan ti hotu pariyattan ti attho. kinnu me ti kiü mayhaü kiccaü kiü karanãyaü kiü sàdhetabban ti attho. na mam' attho ti n' atthi mama attho. sumutt' àhan ti sumutto ahaü. sesam ettha vuttanayam eva. evaü imàni ca chappa¤¤àsa purimàni ca dvàvãsatãti aññhasattatipadàni saråpen' eva vuttàni. #<[page 251]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ yasmà pana tesaü vevacanehi pi sikkhàpaccakkhànaü hoti tasmà yàni và pan' a¤¤àni pãti àdim àha. tattha yàni và pan' a¤¤àni pãti pàëiyà buddhan ti àdãni àgatapadàni ñhapetvà yàni a¤¤àni atthi buddhavevacanàni và ti buddhassa và pariyàyanàmàni --pe-- asakyaputtiyassa và ti. tattha vaõõapaññhàne àgataü nàmasahassaü Upàëigàthàsu nàmasataü a¤¤àni ca guõato labbhamànàni nàmàni buddhavevacanànãti veditabbàni. sabbàni pi dhammassa nàmàni dhammavevacanànãti veditabbàni. esa nayo sabbattha. ayaü pan' ettha yojanà: buddhaü paccakkhàmãti na vevacanena paccakkhànaü yathàrutam eva, sammàsambuddhaü paccakkhàmi anantabuddhiü anomabuddhiü bodhipa¤¤àõaü dhãram vigatamohaü pabhinnakhãlaü vijitavijayaü paccakkhàmãti evam àdi buddhavevacanena sikkhàpaccakkhànaü. dhammaü paccakkhàmãti na vevacanena paccakkhànaü yathàrutam eva, svàkkhàtaü dhammaü paccakkhàmi, sanditññhikaü akàlikaü ehipassikaü opanayikaü paccattaü veditabbaü vi¤¤åhi dhammaü paccakkhàmi asaïkhataü dhammaü paccakkhàmi viràgaü nirodhaü amataü dhammaü paccakkhàmi, Dãghanikàyaü paccakkhàmi Brahmajàlaü paccakkhàmi Majjhimanikàyaü Målapariyàyaü Saüyuttanikàyaü Aïguttaranikàyaü Jàtakanikàyaü abhidhammaü kusalaü dhammaü akusalaü dhammaü abyàkataü dhammaü satipaññhànaü sammappadhànaü iddhipàdaü indriyaü balaü bojjhaïgaü maggaü phalaü nibbànaü paccakkhàmãti caturàsãtidhammakkhandhasahassesu ca ekadhammakkhandhassàpi nàmaü dhammavevacanam eva, evaü dhammavevacanena sikkhàpaccakkhànaü hoti. saïghaü paccakkhàmãti na vevacanena paccakkhànaü supañipannaü saïghaü paccakkhàmi ujupañipannaü ¤àyapañipannaü sàmãcipañipannaü saïghaü, cattàripurisayugaü saïghaü aññhapurisapuggalaü saïghaü àhuneyyaü pàhuneyyaü dakkhiõeyyaü a¤jalikaraõãyaü anuttaraü pu¤¤akkhettaü saïghaü paccakkhàmãti, evaü saïghavevacanena sikkhàpaccakkhànaü hoti. #<[page 252]># %<252 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.8.3.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ sikkhaü paccakkhàmãti na vevacanena paccakkhànaü. bhikkhusikkhaü paccakkhàmi bhikkhunãsikkhaü paccakkhàmi adhisãlasikkhaü adhicittasikkhaü adhipa¤¤àsikkhaü paccakkhàmãti evaü sikkhàvevacanena sikkhàpaccakkhànaü hoti. vinayaü paccakkhàmãti na vevacanena paccakkhànaü. bhikkhuvinayaü paccakkhàmi bhikkhunãvinayaü paccakkhàmi pañhamapàràjikaü dutiyaü tatiyaü catutthaü pàràjikaü saïghàdisesaü thullaccayaü pàcittiyaü pàñidesaniyaü dukkañaü dubbhàsitaü paccakkhàmãti evam àdinà vinayavevacanena sikkhàpaccakkhànaü hoti. pàtimokkhaü paccakkhàmãti na vevacanena paccakkhànaü. bhikkhupàtimokkhaü bhikkhunãpàtimokkhaü paccakkhàmãti evaü pàtimokkhavevacanena sikkhàpaccakkhànaü hoti. uddesaü paccakkhàmãti na vevacanena paccakkhànaü. bhikkhupàtimokkhuddesaü bhikkhunãpàtimokkhuddesaü pañhamaü pàtimokkhuddesaü dutiyaü tatiyaü catutthaü pa¤camaü pàtimokkhuddesaü sammàsambuddhuddesaü anantabuddhiuddesaü anomabuddhiuddesaü bodhipa¤¤àõuddesaü dhãruddesaü vigatamohuddesaü pabhiõõakhãluddes vijitavijayuddesaü paccakkhàmãti, evam àdi udddesavevacanena sikkhàpaccakkhànaü hoti. upajjhàyaü paccakkhàmãti na vevacanena paccakkhànaü. yo maü pabbàjesi yo maü upasampàdesi yassa målenàhaü pabbajito yassa målenàhaü upasampanno yassa målikà mayhaü pabbajjà yassa målikà mayhaü upasampadà tàhaü paccakkhàmãti evaü upajjhàyavevacanena sikkhàpaccakkhànaü hoti. àcariyaü paccakkhàmãti na vevacanena paccakkhànaü. yo maü pabbàjesi yo maü anusàvesi yàhaü nissàya vasàmi yàhaü uddisàpemi yàhaü paripucchàmi yo maü uddisati yo maü paripucchàpeti, tàhaü paccakkhàmãti evaü àcariyavevacanena sikkhàpaccakkhànaü hoti. saddhivihàrikaü paccakkhàmãti na vevacanena paccakkhànaü. yàhaü pabbàjesiü yàhaü upasampàdesiü mayhaü målena yo pabbajito mayhaü målena yo upasampanno mayhaü målikà yassa pabbajjà mayhaü målikà yassa upasampadà, tàhaü paccakkhàmãti evaü saddhivihàrikavevacanena sikkhàpaccakkhànaü hoti. #<[page 253]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ antevàsikaü paccakkhàmãti na vevacanena paccakkhànaü. yàhaü pabbàjesiü yàhaü anusàvesiü, yo maü nissàya vasati yo maü uddisàpeti yo maü paripucchati yassàhaü uddisissàmi yàhaü paripucchàpemi, taü paccakkhàmãti evaü antevàsikavevacanena sikkhàpaccakkhànaü hoti. samànupajjhàyakaü paccakkhàmãti na vevacanena paccakkhànaü. mayhaü upajjhàyo yaü pabbàjesi yaü upasampàdesi, yo tassa måle pabbajito yo tassa måle upasampanno yassa tam målikà pabbajjàyassa tam målikà upasampadà taü paccakkhàmãti evaü samànupajjhàyakavevacanena sikkhàpaccakkhànaü hoti. samànàcariyakaü paccakkhàmãti na vevacanena paccakkhànaü. mayhaü àcariyo yaü pabbàjesi yaü upasampàdesi yaü anusàvesi, yo taü nissàya vasati, yo taü uddisàpeti paripucchati, yassa me àcariyo uddisati yaü paripucchàpeti taü paccakkhàmãti evaü samànàcariyakavevacanena sikkhàpaccakkhànaü hoti. sabrahmacàriü paccakkhàmãti na vevacanena paccakkhànaü. yenàhaü saddhiü adhisãlaü sikkhàmi adhicittaü adhipa¤¤aü sikkhàmi, taü paccakkhàmãti evaü sabrahmacàrãvevacanena sikkhàpaccakkhànaü hoti. gihãti maü dhàrehãti na vevacanena paccakkhànaü. àgàriko ti maü dhàrehi kassako vàõijo gorakkho otallako molibaddho kàmaguõiko ti maü dhàrehãti evam gihãvevacanena sikkhàpaccakkhànaü hoti. upàsako ti maü dhàrehãti na vevacanena paccakkhànaü. dvevàciko upàsako ti maü dhàrehi tevàciko buddhaü saraõagamaniko dhammaü saïghaü saraõagamaniko pa¤casikkhàpadiko dasasikkhàpadiko upàsako ti maü dhàrehãti evaü upàsakavevacanena sikkhàpaccakkhànaü hoti. àràmiko ti maü dhàrehãti na vevacanena paccakkhànaü. kappiyakàrako ti maü dhàrehi veyyàvaccakaro appaharitakàrako yàgubhàjako phalabhàjako khajjakabhàjako ti maü dhàrehãti evaü àràmikavevacanena sikkhàpaccakkhànaü hoti. sàmaõero ti maü dhàrehãti na vevacanena paccakkhànaü. kumàrako ti maü dhàrehi cellako ceñako monigallo samanuddeso ti maü dhàrehãti evaü sàmaõeravevacanena sikkhàpaccakkhànaü hoti. #<[page 254]># %<254 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.8.3-4.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ titthiyo ti maü dhàrehãti na vevacanena paccakkhànaü. nigaõñho ti maü dhàrehi àjãvako tàpaso paribbàjako paõóaraïgo ti maü dhàrehãti evaü titthiyavevacanena sikkhàpaccakkhànaü hoti. titthiyasàvako ti maü dhàrehãti na vevacanena paccakkhànaü. nigaõñhasàvako ti maü dhàrehi àjãvakatàpasaparibbàjakapaõóaraïgasàvako ti maü dhàrehãti evaü titthiyasàvakavevacanena sikkhàpaccakkhànaü hoti. assamaõo ti maü dhàrehãti na vevacanena paccakkhànaü. dussãlo ti maü dhàrehi pàpadhammo asucisaïkassarasamàcàro pañicchannakammanto assamaõo samaõapañi¤¤o abrahmacàrã brahmacàrãpañi¤¤o antopåti avassuto kasambujàto koõóo ti maü dhàrehãti evaü assamaõavevacanena sikkhàpaccakkhànaü hoti. asakyaputtiyo ti maü dhàrehãti na vevacanena paccakkhànaü. na sammàsambuddhaputto ti maü dhàrehi na anantabuddhiputto na anomabuddhiputto na bodhipa¤¤àõaputto na dhãraputto na vigatamohaputto na pabhinnakhãlaputto na vijitavijayaputto ti maü dhàrehãti evamàdi asakyaputtiyavevacanena sikkhàpaccakkhànaü hoti. tehi àkàrehi tehi liïgehi tehi nimittehãti tehi buddhavevacanàni và ti àdinà nayena vuttehi buddhàdãnaü vevacanehi. vevacanàni hi sikkhàpaccakhànassa kàraõattà àkàrà, buddhàdãnaü saõñhànadãpanattà sikkhàpaccakkhànasaõñhànattà eva và liïgàni. sikkhàpaccakkhànassa sa¤jànanahetuto manussànaü tilakàdãni viya nimittànãti vuccanti. evaü kho bhikkhave ti ito paraü a¤¤assa sikkhàpaccakkhànakàraõassa abhàvato niyamento àha. ayaü h' ettha attho evam eva dubbalyàvikamma¤ c' eva hoti sikkhàpaccakkhàna¤ ca na ito paraü kàraõam atthãti. ||3|| evaü sikkhàpaccakkhànalakkhàõaü dassetvà apaccakkhàne asammohatthaü tass' eva ca sikkhàpaccakkhànalakkhaõassa puggalàdivasena vipattidassanatthaü katha¤ ca bhikkhave apaccakkhàtà ti àdim àha. tattha yehi àkàrehãti àdi vuttanayam eva. ummattako ti yakkhummattako và pittummattako và yo koci viparãtasa¤¤o; so sace paccakkhàti apaccakkhàtà hoti sikkhà, #<[page 255]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ummattakassà 'ti tàdisass' eva ummattakassa; tàdisassa hi santike sace pakatatto sikkhaü paccakkhàti ummattako na jànàti,apaccakkhàtà hoti sikkhà. khittacitto ti yakkhummattako vuccati; purimapade pana ummattakasàma¤¤ena vuttaü yakkhummattako và pittummattako và. ubhinnam pi viseso anàpatti vàre àvibhavissati. evaü khittacitto paccakkhàtàpi apaccakkhàtà hoti, tassa santike paccakkhàtàpi tamhi ajànante apaccakkhàtà hoti. vedanañño ti balavatiyà dukkhavedanàya phuññho mucchàpareto; tena vippalapantena paccakkhàtàpi apaccakkhàtà hoti. tassa santike paccakkhàtàpi tam hi ajànante apaccakkhàtà hoti. devatàya santike ti Bhummadevataü àdiü katvà yàva Akaniññhadevatàya pi santike paccakkhàtàpi apaccakkhàtà 'va hoti. tiracchànagatassà 'ti nàgamàõavakassa và supaõõamàõavakassa và kinnarahatthimakkañàdãnaü và yassa kassaci santike paccakkhàtàpi apaccakkhàtà 'va hoti. tatra ummattakàdãnaü santike ajànanabhàvena apaccakkhàtà ti àha. devatàya santike atikhippaü jànanabhàvena, devatà nàma mahàpa¤¤à tihetupañisandhikà atikhippaü jànanti; citta¤ ca nàmetaü lahuparivattaü tasmà cittalahukassa puggalassa cittavasen' eva mà atikhippaü vinàso ahosãti devatàya santike sikkhàpaccakkhànaü pañikkhipi. manussesu pana niyamo n' atthi. yassa kassaci sabhàgassa và visabhàgassa và gahaññhassa và pabbajitassa và vi¤¤ussa santike paccakkhàtà paccakkhàtà 'va hoti. sace pana so na jànàti apaccakkhàtà 'va hotãti etam atthaü dassento ariyakenà 'ti àdim àha. tattha ariyakaü nàma ariyavohàro Magadhabhàsà. milakkhakaü nàma yo koci anariyako Andha Damiëàdi. so ca na pañivijànàtãti bhàsantare và anabhi¤¤àtàya buddhasamaye và akovidatàya imaü nàma atthaü esa bhaõatãti na pañijànàti. davàyà 'ti sahasà a¤¤aü bhaõitukàmo sahasà buddhaü paccakkhàmãti bhaõati. ravàyà 'ti ravà bha¤¤ena, a¤¤aü bhaõissàmãti a¤¤aü bhaõanto, purimena ko viseso ti ce. #<[page 256]># %<256 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.8.4-5.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ purimaü paõóitassàpi sahasàvasena a¤¤aü bhaõanaü, idaü pana mandattà momåhattà apakata¤¤uttà pakkhalantassa a¤¤aü bhaõissàmãti a¤¤aü bhaõanaü. asàvetukàmo sàvetãti imassa sikkhàpadassa pàliü vàceti paripucchati uggaõhàti sajjhàyaü karoti vaõõeti, ayaü vuccati asàvetukàmo sàvetãti. sàvetukàmo na sàvetãti dubbalabhàvaü àvikatvà sikkhaü paccakkhanto vacãbhedaü na karoti, ayaü vuccati sàvetukàmo na sàvetãti. avi¤¤ussa sàvetãti mahallakassa và potthakaråpasadisassa garumedhassa và samaye akovidassa gàmadàrakànaü và avi¤¤utaü pattànaü sàveti. vi¤¤ussa na sàvetãti paõóitassa ¤àtuü samatthassa na sàveti. sabbaso và panà 'ti buddhaü paccakkhàmãti àdisu yena yena pariyàyena sikkhàpaccakkhàtà hoti, tato ekam pi vacãbhedaü katvà na sàveti. evaü kho ti apaccakkhànalakkhaõaü niyameti. ayaü hi ettha attho: evam eva sikkhà apaccakkhàtà hoti na a¤¤ena kàraõenà 'ti attho. ||4|| idàni methunaü dhammaü patiseveyyà 'ti àdãnaü atthadassanatthaü methunadhammo nàmà 'ti àdim àha. tattha methunadhammo nàmà 'ti idaü niddisitabbassa methunadhammassa uddesapadaü. asaddhammo ti asataü nãcajanànaü dhammo. gàmadhammo ti gàmavàsãnaü sevanadhammo. vasaladhammo ti vasalànaü dhammo kilesavassanato và sayam eva vasalo dhammo ti vasaladhammo. duññhullan ti duññhu ca kilesehi duññhattà thåla¤ ca anipuõabhàvato ti duññhullaü. ito paññhàya ca tãsu padesu yo so ti idaü parivattetvà yaü tan ti katvà yojetabbaü, yaü taü duññhullaü yaü taü odakantikaü yaü taü rahassan ti. ettha ca yasmà tassa kammassa parivàrabhåtaü dassanam pi gahaõam pi àmasanam pi phusanam pi ghaññanam pi duññhullaü, tasmàpi taü kammaü duññhullaü. yaü taü duññhullaü so methunadhammo. udakaü assa ante suddhatthaü àdiyissatãti udakantaü udakantam eva odakantikaü. yaü taü odakantikaü so methunadhammo. #<[page 257]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ raho pañicchanne okàse kattabbatàya rahassaü. yaü taü rahassaü so methunadhammo ti evaü yojanà veditabbà. dvayena dvayena samàpajjitabbato dvayaü-dvayasamàpatti. tattha yojanà: yà sà dvayaü-dvayasamàpatti so methunadhammo nàmà 'ti. idha pana taü sabbaü ekajjhaü nigamento àha, eso methunadhammo nàmà 'ti. kiü kàraõà vuccati methunadhammo ti. ubhinnaü rattànaü sàrattànaü avassutànaü pariyuññhitànaü ubhinnaü sadisànaü dhammo ti, taü-kàraõà vuccati methunadhammo ti. patisevati nàmà 'ti idaü patiseveyyà 'ti ettha yenàkàrena patiseveyyà 'ti vuccati, tassàkàrassa dassanatthaü màtikàpadaü. yo nimittena nimittan ti àdisu yo bhikkhu itthiyà nimittena attano nimittaü itthiyà aïgajàtena attano aïgajàtaü sabbantimena pamàõena ekatilabãjamattam pi vàtena asamphuññhe allokàse paveseti, eso patisevati nàmà; ettakena sãlabhedaü pàpuõàti pàràjiko hoti. ettha ca itthinimitte cattàri passàni vemajjhan cà 'ti pa¤ca ñhànàni labbhanti. purisanimitte cattàri passàni majjhaü uparãti cha. tasmà itthinimitte heññhàpavesento pi pàràjiko hoti, uparito pavesento pi ubhohi passehi pavesento pi cattàri ñhànàni mu¤citvà majjhena pavesento pi pàràjiko hoti. purisanimittaü pana heññhàbhàgena chupantaü pavesento pi pàràjiko hoti, uparibhàgena chupantaü pavesento pi ubhohi passehi chupantaü pavesento pi majjhen' eva chupantaü pavesento pi sammi¤jitaïguli viya majjhimapabbapiññhiyà saïkocetvà uparibhàgena chupantaü pavesento pi pàràjiko hoti. tattha tuëàdaõóasadisaü pavesentassàpi cattàri passàni majjhan cà ti pa¤cañhànàni. saïkocetvà pavesentassàpi cattàri passàni uparibhàgam majjha¤ cà ti pa¤ca ñhànàni. evaü sabbàni pi purisanimitte dasa ñhànàni honti. nimitte jàtaü anaññhakàyappasàdaü cammakhãlaü và piëakaü và paveseti àpatti pàràjikassa. naññhakàyappasàdaü matacammaü và sukkhapiëakaü và paveseti àpatti dukkañassa. #<[page 258]># %<258 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.8.5.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ methunassàdena lomaü và aïguli aïguññhabãjàdãni và pavesentassàpi dukkañam eva. aya¤ ca methunakathà nàma yasmà duññhullakathà asabbhakathà tasmà etaü và a¤¤aü và vinaye ãdisaü ñhànaü kathentena pañikkålamanasikàra¤ ca samaõasa¤¤a¤ ca hirottappa¤ ca paccupaññhàpetvà sammàsambuddhe gàravaü uppàdetvà asamakaruõassa lokanàthassa karuõàguõaü àvajjetvà kathetabbà. so hi nàma bhagavà sabbaso kàmehi vinivattamànaso pi sattànuddayalokànukampàya sattesu kàru¤¤ataü pañicca sikkhàpadapa¤¤àpanatthàya ãdisaü kathaü kathesi, aho satthukaruõàguõo ti evaü lokanàthassa karuõàguõaü àvajjitvà kathetabbaü. api ca yadi bhagavà sabbàkàrena ãdisam kathaü na katheyya, ko jàneyya ettakesu ñhànesu pàràjikaü, ettakesu thullaccayaü, ettakesu dukkañan ti, tasmà suõantenàpi kathentenàpi vãjanakena, mukhaü apidhàya dantavidaüsakaü hasamànena na nisãditabbaü. sammàsambuddhenàpi ãdisaü kathitan ti paccavekkhitvà ussàhena gabbhitena hirottappasampannena sathupañibhàgena hutvà kathetabban ti. målapa¤¤attaü niññhitaü. anuppa¤¤attivàre antamaso ti sabbantimena paricchedena. tiracchànagatàya pãti pañisandhivasena tiracchànesu gatàya. pageva manussitthiyà 'ti pañhamataraü manussajàtikàya itthiyà, pàràjikavatthubhåtà eva c' ettha tiracchànagatitthi tiracchànagatà ti gahetabbà, na sabbà. tatràyaü paricchedo: apadànaü ahi macchà dvipadàna¤ ca kukkuñã catuppadànaü majjàri vatthu pàràjikass' imà 'ti. #<[page 259]># %% tattha ahigahaõena sabbàpi ajagaragonisàdibhedà dãghajàti saïgahãtà, tasmà dãghajàtãsu yattha tiõõaü maggànaü a¤¤atarasmiü sakkà tilaphalamattaü pavesetuü sà pàràjikavatthu. avasesà dukkañavatthå 'ti veditabbà. macchagahaõena sabbàpi macchakacchapamaõóåkàdibhedà odakajàti saïgahãtà, tatràpi dãghajàtiyaü vuttanayen' eva pàràjikavatthu¤ ca dukkañavatthu¤ ca veditabbaü. ayam pana viseso baraïkamukhamaõóukà nàma honti, tesaü mukhasaõñhànaü mahantaü chiddaü appakaü, tattha pavesanaü na ppahoti, mukhasaõñhànaü pana vaõasaïkhepaü gacchati, tasmà taü thullaccayavatthå 'ti veditabbaü. kukkuñãgahaõena sabbàpi kàkakapotàdibhedà pakkhijàti saïgahãtà, tatràpi vuttaneyen' eva pàràjikavatthu¤ ca dukkañavatthu¤ ca veditabbaü. majjàrigahaõena sabbàpi rukkhasuõakhamuïgusagodhàdibhedà catuppadajàti saïgahãtà, tatràpi vuttanayen' eva pàràjikavatthu¤ ca dukkañavatthu¤ ca veditabbaü. pàràjiko ti paràjito paràjayaü àpanno. ayaü hi pàràjikasaddo sikkhàpadàpattipuggalesu vattati. tattha, aññhànam etaü ânanda anavakàso yaü tathàgato Vajjãnaü và Vajjiputtakànaü và kàraõà sàvakànaü pàràjikaü sikkhàpadaü pa¤¤attaü taü samåhaneyyà 'ti evam sikkhàpade vattamàno veditabbo. àpattiü tvaü bhikkhu àpanno pàràjikaü ti evaü àpattiyà. na mayaü pàràjikà yo avahaño so pàràjiko ti evaü puggale vattamàno veditabbo. pàràjikena dhammena anuddhaüseyyà 'ti àdisu pana dhamme vattatãti vadanti. yasmà pana tattha dham ti katthaci àpatti katthaci sikkhàpadam eva adhippetaü, tasmà so visuü na vattabbo. tattha sikkhàpadaü yo taü atikkamati taü paràjeti, tasmà pàràjikan ti vuccati. àpatti pana yo naü ajjhàpajjati taü paràjeti tasmà pàràjikà ti vuccati. puggalo yasmà paràjito paràjayam àpanno tasmà pàràjiko ti vuccati. #<[page 260]># %<260 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.8.5;9.1.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ etam eva hi atthaü sandhàya Parivàre pi: [pàràjikan ti yaü vuttaü taü suõohi yathà-tathaü, cuto' paraddho bhaññho ca saddhammàbhiniraïkato, saüvàso ca tahiü n' atthi; ten' etaü iti vuccatãti] vuttaü. ayaü h' ettha attho: taü sikkhàpadaü vãtikkamanto àpatti¤ ca àpanno puggalo cuto hotãti sabbaü yojetabbaü. tena vuccatãti yena kàraõena assamaõo hoti asakyaputtiyo paribhaññho chinno paràjito sàsanato tena vuccati kinti pàràjiko hotãti. saha vasanti etthà 'ti saüvàso, taü dassetuü saüvàso nàmà 'ti vatvà ekaü kamman ti àdim àha. tatràyaü saddhiü yojanàya vaõõanà: catubbidham pi saïghakammaü sãmàparicchinnehi pakatattehi bhikkhåhi ekato kattabbattà ekaü kammaü nàma, tathà pa¤cavidho pi pàtimokkhuddeso ekato uddisitabbattà ekuddeso nàma pa¤¤attaü pana sikkhàpadaü sabbehi pi lajjipuggalehi samaü sikkhitabbabhàvato samasikkhatà nàma. ettha yasmà sabbe pi lajjino etesu kammàdisu saha vasanti, na eko pi tato bahiddhà sandissati, tasmà tàni sabbàni pi gahetvà eso saüvàso nàmà 'ti àha. so ca vuttappakàro saüvàso tena puggalena saddhiü n' atthi, tena kàraõena so pàràjiko puggalo asaüvàso ti vuccatãti. ||5||8|| evaü udiññhasikkhàpadaü padànukkamena vibhajitvà idàni yaü taü patiseveyyà 'ti ettha yenàkàrena patiseveyyà 'ti vuccati, tassàkàrassa dassanatthaü patisevati nàmà 'ti idaü màtikàpadaü ñhapetvà nimittena nimittaü aïgajàtena aïgajàtan ti vuttaü. tattha yasmà na kevalaü itthiyà eva nimittaü pàràjikavatthu, nàma manussitthiyà eva, suvaõõarajatàdimayàna¤ ca itthinam pi nimittaü vatthum eva na hoti, tasmà yaü yaü vatthu hoti, taü taü dessetuü tisso itthiyo ti àdinà nayena yesaü nimittàni vatthåni honti, te satte vatvà manussitthiyà tayo magge ti àdinà nayena tàni vatthåni àha. tattha tisso itthiyo tayo ubhatobya¤janakà tayo paõóakà tayo purisà ti pàràjikavatthånaü nimittànaü nissayà dvàdasa sattà honti. tesu itthipurisà pàkañà eva. #<[page 261]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ paõóakaubhatobya¤janakabhedo pabbajjàkhandhakavaõõanàyaü pàkaño bhavissati. manussitthiyà tayo magge methunaü dhammaü patisevantassà 'ti ettha ca manussitthiyà tãsu maggeså 'ti attho veditabbo. ||1|| evaü sabbattha sabbe eva c' ete manussitthiyà tayo maggà, amanussitthiyà tayo tiracchànagatitthiyà tayo ti nava, manussaubhatobya¤janakàdãnaü nava manussapaõóakàdãnaü dvedve katvà cha, tathà manussapurisàdànan ti samatiüsa maggà honti. etesu nimittasaïkhàtesu yattha katthaci attano aïgajàtaü tilaphalamattam pi pavesetvà methunaü dhammaü patisevanto pàràjikaü àpajjati, àpajjanto pana yasmà sevanacitten' eva àpajjati, na vinà tena, tasmà taü lakkhaõaü dassento bhagavà bhikkhussa sevanacittaü paccupaññhitan ti àdim àha. tattha bhikkhussà 'ti methunasevanakassa bhikkhussa, sevanacittaü paccupaññhitan ti bhåmmatthe paccattavacanaü, sevanacitte paccupaññhite ti attho. vaccamaggaü aïgajàtaü pavesentassà 'ti yena maggena vaccaü nikkhamati taü maggaü attano aïgajàtaü purisanimittaü tilaphalamattam pi pavesentassa. àpatti pàràjikassà 'ti àpatti pàràjikà assa hotãti attho. athavà àpattãti àpajjanaü hoti. pàràjikassà 'ti pàràjikadhammassa. ||2|| esa nayo sabbattha evaü sevanacitten' eva pavesentassa àpatti dassetvà idàni yasmà taü pavesanam nàma na kevalaü attåpakkamena paråpakkamenàpi hoti. tatràpi ca sàdiyantass' eva àpatti sevanacittasamaïgissa na itarassa. tasmà ye saddhà pabbajità kulaputtà sammà pañipannakà paråpakkamena pavesane pi sati na sàdiyanti, tesaü rakkhaõatthaü bhikkhupaccatthikà manussitthin ti àdim àha. tattha pañipakkhaü atthaü yanti icchantãti paccatthikà, bhikkhå eva paccatthikà bhikkhupaccatthikà, visabhàgànaü verãbhikkhånam etaü adhivacanaü. manussitthiü bhikkhuno santike ànetvà ti issàpakatà taü bhikkhuü nàsetukàmà àmisena và upalàpetvà mittasanthavavasena và idaü amhàkaü kiccaü karohãti vatvà ki¤ci manussitthiü rattibhàge tassa bhikkhussa vasanokàsaü ànetvà. #<[page 262]># %< 262 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.9.4.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ vaccamaggena aïgajàtaü abhinisãdentãti taü bhikkhuü hatthapàdasãsàdãsu sugahitaü nipparipphandaü gahetvà itthiyà vaccamaggena tassa bhikkhuno aïgajataü abhinisãdenti sampayojentãti attho. so ce ti àdisu so ce bhikkhu vaccamaggabbhantaraü attano aïgajàtassa pavesanaü sàdiyati adhivàseti, tasmiü khaõe sevanacittaü upaññhàpeti paviññhaü sàdiyati adhivàseti, paviññhakàle sevanacittaü upaññhàpeti, ñhitaü sàdiyati adhivàseti, ñhànappattakàle sukkavissaññhisamaye sevanacittaü upaññhàpeti, uddharaõaü sàdiyati adhivàseti, nãharaõakàle sevanacittaü upaññhàpeti, evaü catusu ñhànesu sàdiyanto mama verãsamaõehi idaü kataü ti vattuü na labhati, pàràjikàpattim eva àpajjati. yathà ca imàni cattàri sàdiyanto àpajjati, evaü purimaü ekaü asàdiyitvà tãõi sàdiyanto pi dve asàdiyitvà dve sàdiyanto pi tãõi asàdiyitvà ekaü sàdiyanto pi àpajjati yeva. sabbaso pana asàdiyanto àsivisamukhaü viya aïgàrakàsuü viya ca paviññhaü aïgajàtaü ma¤¤amàno nàpajjati, tena vuttaü pavesanaü na sàdiyati --pe-- uddharaõaü na sàdiyati anàpattãti. imaü hi evaråpaü àraddhavipassakaü kàye ca jãvite ca anapakkhaü ekàdasahi aggãhi sampajjalitàni va sabbàyatanàni ukkhittàsike viya ca vàdhake pa¤cakàmaguõe passantaü puggalaü rakkhanto bhagavà paccatthikàna¤ c' assa manorathavighàtaü karonto imaü pavesanaü na sàdiyatãti àdikaü catukkaü nãharitvà thapesãti. pañhamacatukkakathà niññhità. evaü pañhamacatukkaü dassetvà idàni yasmà bhikkhupaccatthikà itthiü ànetvà na kevalaü vaccamaggen' eva abhinisãdenti, atha kho passàvamaggena pi mukhena pi. itthiü ànentàpi ca keci jàgarantiü ànenti, keci suttaü, keci mattaü, keci ummattaü, keci pamattaü, a¤¤avihitaü vikkhittacittan ti attho. #<[page 263]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ keci mataü akkhayitaü sonasigàlàdãhi akkhayitanimittan ti attho. keci mataü yebhuyyena akkhayitaü, yebhuyyena akkhayità nàma yassà nimitte vaccamagge và passàvamagge và mukhe và bahutaro okàso akkhayito hoti. keci mataü yebhuyyena khayitaü, yebhuyyena khayità nàma yassà vaccamaggàdike nimitte bahuü khayitaü hoti appaü akkhayitaü. na kevala¤ ca manussitthim eva ànenti, atha kho amanussitthim pi tiracchànagatitthim pi, na kevala¤ ca vuttappakàraü itthim eva ubhatobya¤janakam pi paõóakam pi purisam pi ànenti. tasmà tesaü vasena a¤¤àni pi catukkàni dassento bhikkhupaccatthikà manussitthiü jàgarantin ti àdim àha. tattha pàliyà asammohatthaü vuttacatukkàni evaü saïkhàto veditabbàni. manussitthiyà tiõõam maggànaü vasena tãõi suddhikacatukkàni tãõi jàgaranticatukkàni tãõi suttacatukkàni tãõi mattacatukkàni tãõi ummattacatukkàni tãõi pamattacatukkàni tãõi matàkkhayitacatukkàni tãõi yebhuyyena akkhayitacatukkàni tãõi yebhuyyena khayitacatukkànãti sattavãsati catukkàni. tathà amanussitthiyà tathà tiracchànagatitthiyà ti itthivàre ekàsãti catukkàni. yathà ca itthivàre evaü ubhatobya¤janakavàre. paõóakapurisavàresu pana dvinnaü maggànaü vasena catupaõõàsa catupaõõàsa honti. evaü sabbàni pi dvesatàni sattati ca catukkàni honti. tàni uttànatthàni yeva. sabbavàresu pan' ettha mataü yebhuyyena akkhayitaü khayitan ti etasmiü ñhàne ayaü vinicchayo: Tambapaõõidãpe kira dve vinayadharà samànàcariyakà therà ahesuü, Upatissatthero ca Phussadevatthero ca. te mahàbhaye uppanne Vinayapiñakaü pariharantà rakkhiüsu. tesu Upatissatthero byattataro. tassàpi dve antevàsikà ahesuü Mahàpadumatthero ca Mahàsummatthero ca. tesu Mahàsummatthero navakkhattuü Vinayapiñakaü assosi. Mahàpadumatthero tena saddhiü navakkhattuü visu¤ ca ekako 'va navakkhattun ti aññhàrasakkhattuü assosi. ayam etesu byattataro. #<[page 264]># %<264 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.9.4-6.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tesu Mahàsummatthero navakkhattuü Vinayapiñakaü sutvà àcariyaü mu¤citvà aparagaïgaü agamàsi. tato Mahàpadumatthero àha: såro vata re esa vinayadharo, yo dharamànakaü yeva àcariyaü mu¤citvà a¤¤attha vasitabbaü ma¤¤ati, nanu àcariye dharamàne Vinayapiñaka¤ ca aññhakathà ca anekakkahattuü gahetvàpi na vissajjetabbaü, niccakàlaü sotabbaü, anusaüvaccharaü sajjhàyitabban ti. evaü vinayagarukànaü bhikkhånaü kàle ekadivasaü Upatissatthero pana Mahàpadumattherapamukhànaü pa¤cannaü antevàsikasatànaü pañhamapàràjikasikkhàpade imaü padesaü vaõõento nisinno hoti. taü antevàsikà pucchiüsu: bhante yebhuyyena akkhayite pàràjikaü, yebhuyyena khayite thullaccayaü, upaóóhakkhayite kena bhavitabban ti. thero àha: àvuso buddhà nàma pàràjikaü pa¤¤àpento na sàvasesaü katvà pa¤¤àpenti anavasesaü katvà sabbaü pariyàdiyitvà sotaü chinditvà pàràjikavatthusmiü pàràjikam eva pa¤¤àpenti. idaü hi sikkhàpadaü lokavajjaü na paõõattivajjaü. tasmà yadi upaóóhakkhayite pàràjikaü bhaveyya, pa¤¤àpeyya sammàsambuddho, pàràjikacchàyà pan' ettha na dissati, thullaccayam eva dissatãti. api ca matasarãre pàràjikaü pa¤¤àpento bhagavà yebhuyyena akkhayite ñhapesi, tato paraü pàràjikaü n' atthãti dassetuü thullaccayaü pa¤¤àpento yebhuyyena khayite ñhapesi, tato paraü thullaccayaü n' atthãti dassetun ti pi veditabbaü. khayitàkhayita¤ ca nàm' etaü matasarãrasmiü yeva veditabbaü na jãvamàne. jãvamàne hi nakhapiññhippamàõe chavimaüse và nahàrumhi và sati pàràjikam eva hoti. yadi pi nimittaü sabbaso khayitaü chavicammaü n' atthi nimittasaõñhànaü pa¤¤àyati pavesanaü jàyati pàràjikam eva. nimittasaõñhànaü pana anavasesetvà sabbasmiü nimitte chinditvà samantato tacchetvà uppàñite vaõasaïkhepavasena thullaccayaü. nimittato patitàya maüsapesiyà upakkamantassa dukkañaü. matasarãre pana yadi pi sabbaü sarãraü khayitaü hoti, yadi pi akkhayitaü, tayo pana maggà akkhayità, tesu upakkamantassa pàràjikaü. #<[page 265]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ yebhuyyena akkhayite pàràjikam eva, upaóóhakkhayite ca yebhuyyena khayite ca thullaccayaü. manussànaü jãvamànakasarãre akkhinàsakaõõacchiddavatthikosesu satthakàdãhi katavaõe và methunaràgena tilaphalamattam pi aïgajàtaü pavesantassa thullaccayam eva. avasesasarãre upakacchakàdisu dukkataü. mate allasarãre pàràjikakkhette pàràjikaü thullaccayakkhette thullaccayaü dukkañakkhette dukkataü. yadà pana sarãraü uddhumàtakaü hoti kuthitaü nãlamakkhikasamàkiõõaü kimikulasamàkulaü navahi vaõamukhehi paggaëitapubbam kuõapabhàvena upagantum pi asakkuneyyaü, tadà pàràjikavatthu¤ ca thullaccayavatthu¤ ca vijahati. tàdise sarãre yattha katthaci upakkamato dukkañaü eva. tiracchànagatànaü hatthiassagogadrabhaoññhamahisàdãnaü nàsàya thullaccayaü. vatthikose thullaccayam eva. sabbesam pi tiracchànagatànaü akkhikaõõanàsàvaõesu dukkañaü. avasesasarãre dukkañam eva. matànam allasarãre pàràjikakkhette pàràjikaü thullaccayakkhette thullaccayaü dukkañakkhette dukkañaü. kuthitakuõape pubbe vuttanayen' eva sabbattha dukkañaü. kàyasaüsaggaràgena methunaràgena và jãvamànakapurisassa vatthikosaü appavesento nimittena nimittaü chupati dukkañaü. methunaràgena itthiyà appavesento nimittena nimittaü chupati thullaccayaü. Mahàaññhakathàyaü pana itthinimittaü methunaràgena mukhena chupati thullaccayan ti vuttaü. Cammakkhandhake: chabbaggiyà bhikkhå Aciravatinadiyà gãvãnaü tarantãnaü visàõesu pi gaõhanti kaõõesu pi gaõhanti gãvàya pi gaõhanti cheppàya pi gaõhanti piññhim pi abhiråhanti, rattacittàpi aïgajàtaü chupantãti imissà aññhåppattiyà avisesena vuttaü: na ca bhikkhave rattacittena aïgajàtaü chupitabbaü, yo chupeyya àpatti thullaccayassà 'ti. taü sabbam pi saüsandetvà yathà na virujjhati, tathà gahetabbaü. #<[page 266)]># %<266 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.9.4-6.)>% katha¤ ca na virujjhati. yaü tàva Mahàaññhakathàyaü vuttaü, methunaràgena mukhena chupatãti, tatra kira nimittamukhaü mukhan ti adhippetaü. methunaràgenà 'ti ca vuttattàpi ayam eva tattha adhippàyo ti veditabbo. na hi itthinimitte pakatimukhena methunåpakkamo hoti. Khandhake pi,ye piññhiü abhiruhantà methunaràgena aïgajàtena aïgajàtaü chupiüsu, te sandhàya thullaccayaü vuttan ti veditabbaü. itarathàhi dukkañaü siyà. keci panàhu: Khandhake pi mukhen' eva chupantaü sandhàya olàrikattà kammassa thullaccayaü vuttaü, aññhakathàyam pi taü sandhàya bhàsitaü gahetvà 'va methunaràgena mukhena chupati thullaccayan ti vuttaü ti. tasmà suññhu sallakkhetvà ubhosu vinicchayesu yo yuttataro so gahetabbo. vinaya¤¤å pana purimaü pasaüsanti kàyasaüsaggaràgena pana pakatimukhena nimittamukhena và itthinimittaü chupantassa saïghàdisesaü. tiracchànagatitthiyà passàvamaggaü nimittamukhena chupantassa vuttanayen' eva thullaccayaü,kàyasaüsaggaràgena dukkañan ti. avasesaekånasattatidvisatacatukkakathà niññhità. evaü bhagavà vippañipannakassa bhikkhuno rakkhaõatthaü sattati dvisatacatukkàni nãharitvà idàni ye anàgate pàpabhikkhå santhataü imaü na ki¤ci upàdinnakaü upàdinnakena chupati, ko ettha doso ti sa¤cicca lesaü oóóessanti, tesaü sàsane patiññhà evna bhavissatãti disvà tesu sattati dvisatacatukkesu ekam ekaü catukkaü catåhi santhatàdi-bhedehi bhinditvà dassento: bhikkhåpaccatthikà manussitthiü bhikkhussa santike ànetvà vaccamaggena passàvamaggena mukhena aïgajàtaü abhinisãdenti santhatàya asanthatassà 'ti àdim àha. tattha santhatàya asanthatassà 'ti àdisu santhatàya itthiyà vaccamaggena passàvamaggena mukhena asanthatassa bhikkhussa aïgajàtaü abhinisãdentãti iminà nayena yojanà veditabbà. tattha santhatà nàma yassà tãsu maggesu yo koci maggo paëiveñhetvà và anto và pavesetvà yena kenaci vatthena và paõõena và vàkapaññena và cammena và tipusãsàdãnaü paññena và pañicchanno santhato nàma. #<[page 267]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ yassa aïgajàtaü tesaü yeva vatthàdãnaü na kenaci pañicchannaü tattha upàdinnakena và anupàdinnakaü ghaññãyatu,anupàdinnakena và upàdinnakaü, anupàdinnakena và anupàdinnakaü, upàdinnakena và upàdinnakaü, sace yattake paviññhe pàràjikaü hotãti vuttaü tattakaü pavisati, sabbattha sàdiyantassa pàràjikakkhette pàràjikaü thullaccayakkhette thullaccayaü dukkañakkhette dukkañam eva hoti. sace itthinimittaü khàõuü katvà santhataü khàõuü ghaññentassa dukkañam. sace purisanimittaü khàõuü katvà santhataü khàõuü pavesantassa dukkañaü. sace ubhayaü khàõuü katvà santhataü khàõunà khàõuü ghaññentassa dukkañaü. sace itthinimitte veëunaëapabbàdãnaü ki¤ci pakkhittaü tassa heññhàbhàga¤ ce pi phusanto tilaphalamattaü pavesati pàràjikaü. uparibhàga¤ ce pi ubhosu passesu ekaü passa¤ ce pi phusanto paveseti pàràjikaü. cattàri pi passàni aphusanto pavesetvà tassa tala¤ ce pi phusati pàràjikaü. yadi pana passesu và talesu và aphusanto àkàsagatam eva katvà pavesetvà nãharati dukkañaü, bahiddhà khàõuke phusati dukkañam eva. yathà ca itthinimitte vuttaü evaü sabbattha lakkhaõaü veditabban ti. santhatacatukkabhedakathà niññhità. evaü santhatacatukkabhedaü vatvà idàni yasmà na kevalaü manussitthiàdike bhikkhussa santike ànenti, atha kho bhikkhum pi tàsaü santike ànenti, tasmà taü pabhedaü dassento bhikkhupaccatthikà bhikkhuü manussitthiyà santike ti àdinà nayena sabbàni tàni catukkàni puna pi nãharitvà dassesi. tesu vinicchayo vuttanayen' eva veditabbo. bhikkhupaccatthikavasena catukkabhedavaõõanà niññhità. ||6|| #<[page 268]># %<268 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.9.7.)>% yasmà pana na bhikkhupaccatthikà eva evaü karonti ràjapaccatthikàdayo pi karonti, tasmà tam pi bhedaü dassento ràjapaccatthikà ti àdiü àha. tattha ràjàno yeva paccatthikà ràjapaccatthikà, te ca sayaü ànentàpi a¤¤ehi ànàpentàpi ànenti yevà 'ti veditabbà. corà eva paccatthikà corapaccatthikà. dhuttà ti methunåpasaühitakhióóàpasutà nàgariyakeràñiyapurisà, itthidhuttasuràdhuttàdayo và. dhuttà yeva paccatthikà dhuttapaccatthikà. gandhan ti hadayaü vuccati, taü uppàñentãti uppalagandhà, uppalagandhà eva paccatthikà uppalagandhapaccatthikà. ete kira na kasivaõijjàdãhi jãvanti, panthaghàtagàmaghàtàdãni katvà puttadàraü posenti. te kammasiddhiü patthayamànà devatà àyàcitvà tàsaü balikammatthaü manussànaü hadayaü uppàñenti. sabbakàla¤ ca manussà dullabhà. bhikkhå pana ara¤¤e viharantà sulabhà honti. te sãlavantaü bhikkhuü gahetvà sãlavato vadho nàma bhàriyo hotãti ma¤¤amànà tassa sãlavinàsanatthaü manussitthiàdike và ànenti, taü và tattha nenti. ayam ettha viseso. sesaü vuttanayen' eva veditabbaü. bhikkhupaccatthikavàre vuttanayen' eva ca imesu catusu pi vàresu catukkàni veditabbàni. pàli pana saïkhittena vuttàni. sabbàkàrena catukkabhedakathà niññhità. ||7|| idàni yaü vuttaü: manussitthiyà tayo magge methunaü dhammaü pañisevantassà 'ti àdi. ettha asammohatthaü maggena maggan ti àdim àha. tattha maggena maggan ti itthiyà tãsu maggesu a¤¤atarena maggena attano aïgajàtaü paveseti. athavà sambhiõõesu dvãsu maggesu passàvamaggena vaccamaggaü vaccamaggena và passàvamaggaü paveseti. maggenàmaggan ti passàvàdimaggena pavesetvà tassa sàmanta-vaõena nãharati. amaggena maggan ti maggasàmantavaõena pavesetvà maggena nãharati. #<[page 269]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ amaggena amaggan ti dvãsu sambhiõõavaõesu ekena vaõena pavesetvà dutiyena nãharati. imassa suttassa anulomavasena sabbattha vaõasaïkhepe thullaccayaü veditabbaü. idàni yaü parato vakkhati: anàpatti ajànantassa asàdiyantassà 'ti, tattha asammohatthaü bhikkhu suttabhikkhumhãti àdim àha. tatràyaü adhippàyo: yo pañibuddho sàdiyati so, suttamhi mayi eso vippañipajji nàhaü jànàmãti na muccati. ubho nàsetabbà ti ettha dve pi liïganàsanena nàsetabbà. tatra dåsakassa pañi¤¤àkaraõaü n' atthi. dåsito ti pucchitvà pañi¤¤àya nàsetabbo. sace na sàdiyati na nàsetabbo. esa nayo sàmaõeravàre pi. ||7|| evaü tattha tattha taü taü àpatti¤ ca anàpatti¤ ca dassetvà, idàni anàpattim eva dassento anàpatti ajànantassà 'ti àdim àha. tattha ajànanto nàma yo mahàniddaü okkanto parena kataü upakkamam pi na jànàti Vesàliyaü Mahàvane divàvihàraü gato bhikkhu viya evaråpassa anàpatti. vuttam pi c' etaü: nàham bhagavà jànàmãti anàpatti bhikkhu ajànantassà 'ti. asàdiyanto nàma yo jànitvàpi na sàdiyati tatth' eva sahasà uññhitabhikkhu viya. vuttam pi c' etaü:nàhaü bhagavà sàdiyin ti anàpatti bhikkhu asàdiyantassà 'ti. ummattako nàma pittummattako. duvidhaü hi pittaü,baddhapittaü abaddhapittaü ca; abaddhapittaü lohitaü viya sabbaïgagataü tamhi kupite sattànaü kaõóukacchusarãrakampàdãni honti. tàni bhesajjakiriyàya våpasammanti. baddhapittaü pana pittakosake ñhitaü. tamhi kupite sattà ummattakà honti, vipallattasa¤¤à hirottappaü chaóóetvà asàruppacàriyaü caranti, lahukagarukàni sikkhàpadàni maddantàpi na jànanti, bhesajjakiriyàya pi atekicchà honti. evaråpassa ummattakassa anàpatti. khittacitto nàma vissaññhacitto yakkhummattako vuccati. yakkhà kira bheravàrammaõàni dassetvà mukhena hatthaü pavesetvà hadayaråpaü và maddantà satte vikkhittacitte vipallattasa¤¤e karonti. #<[page 270]># %<270 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.9.8.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ evaråpassa khittacittassa anàpatti. tesaü pana ubhinnaü ayaü viseso:pittummattako niccam eva ummattako hoti,pakatisa¤¤aü na labhati. yakkhummattako antarantrà pakatisa¤¤aü pañilabhati. idha pana pittummattako và hotu yakkhummattako và, yo sabbaso muññhassati ki¤ci na jànàti aggim pi suvaõõaü pi gåtham pi candanam pi ekasadisaü maddanto vicarati, evaråpassa anàpatti. antarantarà sa¤¤aü pañilabhitvà ¤atvà karontassa pana àpatti yeva. vedanañño nàma, yo adhimattàya dukkhavedanàya àturo ki¤ci na jànàti, evaråpassa anàpatti. àdikammiko nàma, yo tasmiü tasmiü kamme àdhibhåto. idha pana Sudinnatthero àdikammiko. tassa anàpatti. avasesànaü makkañisamaõavajjiputtakàdãnaü àpatti yevà 'ti. padabhàjaniyavaõõanà niññhità. imasmiü pana sikkhàpade kosallatthaü imaü pakiõõakaü veditabbaü:-- samuññhàna¤ ca kiriyà atho sa¤¤à sacittakaü lokavajja¤ ca kamma¤ ca kusalaü vedanàya ca. tattha samuññhànan ti sabbasaïgàhiyavasena cha sikkhàpadasamuññhànàni tàni Parivàre àvibhavissanti. samàsato pana sikkhàpadaü nàma atthi cha samuññhànaü, atthi catusamuññhànaü, atthi tisamuññhànaü, atthi kañhinasamuññhànaü, atthi eëakalomasamuññhànaü, atthi dhuranikkhepàdisamuññhànaü. tatràpi ki¤ci kiriyato samuññhàti, ki¤ci akiriyato samuññhàti, ki¤ci kiriyàkiriyato samuññhàti, ki¤ci siyà kiriyato siyà akiriyato samuññhàti, ki¤ci siyà kiriyato siyà kiriyàkiriyato samuññhàti. tatràpi atthi sa¤¤àvimokkhaü, atthi no sa¤¤àvimokkhaü. tattha yaü cittaïgaü labhati yeva, taü sa¤¤àvimokkhaü. itaraü no sa¤¤àvimokkhaü. puna atthi sacittakaü, atthi acittakaü. yaü sah' eva cittena àpajjati taü sacittakaü, yaü vinàpi cittena àpajjati taü acittakaü. #<[page 271]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ taü sabbam pi lokavajjaü paõõativajjan ti duvidhaü. tesaü lakkhaõaü vuttam eva. kammakusalavedanàvasenàpi c' ettha atthi sikkhàpadaü kàyakammaü, atthi vacãkammaü, tattha yaü kàyadvàrikaü taü kàyakammaü yaü vacãdvàrikaü taü vacãkamman ti veditabbaü. atthi pana sikkhàpadaü kusalaü, atthi akusalaü, atthi avyàkataü. dvattiüs' eva hi àpattisamuññhàpakacittàni: aññha kàmàvacarakusalàni, dvàdasàkusalàni, dasa kàmàvacarakiriyacittàni kusalato ca kiriyato ca dve abhi¤¤àcittànãti. tesu yaü kusalacittena àpajjati taü kusalaü. itarehi itaraü. atthi ca sikkhàpadaü tivedanaü, atthi dvivedanaü. atthi ekavedanaü. tattha yaü àpajjanto tãsu vedanàsu a¤¤ataravedanàsamaïgã hutvà àpajjati taü tivedanaü. yaü àpajjanto sukhasamaïgã và upekkhàsamaïgã và àpajjati taü dvivedanaü. yaü àpajjanto dukkhavedanà-samaïgã yeva àpajjati taü ekavedanan ti veditabbaü. evaü: samuññhàna¤ ca kiriyà atho sa¤¤à sacittakaü lokavajja¤ ca kamma¤ ca kusalaü vedanàya cà 'ti. idaü pakiõõakaü viditvà tesu samuññhànàdãsu imaü sikkhàpadaü samuññhànato ekaü samuññhànaü. aïgavasena dåkasamuññhànaü kàyacittato samuññhàti. kiriyasamuññhàna¤ ca karonto yeva hi eva taü àpajjati. methunapañisaüyuttàya kàmasa¤¤àya abhàvena muccanato sa¤¤àvimokkhaü. anàpatti ajànantassa asàdiyantassà 'ti hi vuttaü methunacitten' eva nam àpajjati,na vinà cittenà 'ti sacittakaü. ràgavasen' eva àpajjitabbato lokavajjaü. kàyadvàren' eva samuññhànato kàyakammaü. cittaü pan' ettha aïgamattaü hoti, na tassa vasena kammabhàvo labbhati. lobhacittena àpajjitabbato akusalacittaü, sukhasamaïgã và upekkhàsamaïgã và taü àpajjatãti dvivedanan ti veditabbaü. sabba¤ c' etaü àpattiyaü yujjati. sikkhàpadasãsena pana aññhakathàsu desanà àråëhà,tasmà evam vuttan ti. ||8||9|| #<[page 272]># %<272 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.10.1-5.)>% makkhañã Vajjiputtà ca --pe-- buóóhapabbajitomigo ti idaü kiü. imàni vinãtavatthåni bhagavatà sayaü vinicchitànaü tesaü tesaü vatthånaü uddànagàthà nàma. tàni vatthåni sukhaü vinayadharà uggaõhissantãti dhammasaïgàhakattherehi ñhapità. vatthugàthà pana dharamàne yeva bhagavati Upàëittherena ñhapità, iminà lakkhaõena àyatiü vinayadharà vinayaü vinicchinissantãti, tasmà ettha vuttalakkhaõaü sàdhukaü sallakkhetvà pañhamasikkhàpadaü vinchinitabbaü. dutiyàdãna¤ ca vinãtavatthåsu vuttalakkhaõena dutiyàdãni. vinãtavatthåni hi sippikànaü pañicchandakaråpàni viya vinayadharànaü pañicchandakavatthåni hontãti. tattha purimàni dve vatthåni anuppa¤¤attiyaü yeva vuttatthàni. tatiye vatthumhi gihãliïgenà 'ti gihãvesena odàtavattho hutvà. catutthe na ki¤ci vattabbaü. tato paresu sattasu kusacãran ti kuse ganthitvà katacãraü. vàkacãraü nàma tàpasànaü vakkalaü. phalakacãraü nàma phalakasaõñhànàni phalakàni sibbetvà katacãraü. kesakambalo ti kesehi tante vàyitvà katakambalo. vàëakambalo ti camaravàëehi vàyitvà katakambalo. uëåkapakkhan ti ulukasakunassa pakkhehi katanivàsanaü. ajinakkhipan ti salomaü sakhuraü ajinamigacammaü. ||3|| dvàdasame vatthumhi sàratto ti kàyasaüsaggaràgena sàratto, taü ràgaü ¤atvà bhagavà: àpatti saïghàdisesassà 'ti àha. ||4|| terasame vatthumhi, Uppalavaõõà ti sà therã Sàvatthiyaü seññhidhãtà satasahassakappe abhinãhàrasampannà tassà pakatiyàpi atidassaniyà nãlåppalavaõõakàyacchavi abbhantare pana kilesasantàpassa abhàvena ativiya virocati. #<[page 273]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ sà tày' eva vaõõapokkharatàya Uppalavaõõà ti nàmaü labhi. pañibaddhacitto ti gihãkàlato paññhàya rattacitto, so kira tassà ¤àtidàrako hoti. atha kho ti anantaratthe nipàto; ma¤cake nisinnànantaram evà 'ti vuttaü hoti. divà bàhirato àgantvà dvàraü pidhàya nisinnànaü hi pañhamaü andhakàraü hoti, so yàv' assà taü andhakàraü na nassati tàvad eva evam akàsãti attho. dåsesãti padhaüsesi, therã pana anavajjà attano samaõasa¤¤aü paccupaññhapetvà asàdiyanti nisãdã asaddhammàdhippàyena paràmaññhà aggikkhandhasilàtthambhakhadirasàrakhàõukà viya. so pi attano manorathaü påretvà gato. tassa theriyà dassanapathaü vijahantass' eva ayaü mahàpañhavã Siõerupabbataü dhàretuü samatthàpi taü pàpapurisaü byàmamattaü kalebalaü dhàretuü asakkonti viya bhijjitvà vivaram adàsi. so taïkhaõa¤ ¤eva avãcijàlànaü indhanabhàvaü agamàsi. bhagavà taü sutvà: anàpatti bhikkhave asàdiyantiyà 'ti vatvà theriü sandhàya Dhammapade imaü gàthaü abhàsi: vàri pokkharapatte 'va, àragger iva sàsapo, yo na limpati kàmesu, taü ahaü bråmi bràhmaõan ti ||5|| cuddasame vatthumhi itthiliïgaü pàtubhåtan ti rattibhàge niddaü okkantassa purisasaõñhànaü massudàñhikàdisabbaü antarahitaü itthisaõñhànaü uppannaü. taü yeva upajjhaü tam eva upasampadan ti pubbe gahitaupajjham eva pubbe kataupasampadam eva ca anujànàmi, puna upajjhaü na gahetabbaü, upasampadà na kàtabbà ti attho. #<[page 274]># %<274 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.10.6-7.)>% tàni vassànãti bhikkhåpasampadato ppabhuti yàva vassagaõanà ca taü yeva vassagaõanaü anujànàmi,na ito paññhàya vassagaõanà kàtabbà ti attho. bhikkhunãhi saïkamitun ti bhikkhunãhi c' assà saddhiü saïkamituü saïgantuü samaïgã-bhavituü anujànàmãti attho. idaü vuttaü hoti: appatiråpaü dàn' assà bhikkhånaü majjhe vasitum, bhikkhunãupassayaü gantvà bhikkhånãhi saddhiü vasatå ti. yà àpattiyo bhikkhånaü bhikkhånãhi sàdhàraõà ti yà desanàgàminiyo và uññhànagàminiyo và àpattiyo bhikkhånaü bhikkhunãhi saddhiü sàdhàraõà. tà àpattiyo bhikkhunãnaü santike vuññhàtun ti tà sabbàpi bhikkhunãhi kàtabbaü vinayakammaü katvà bhikkhunãnaü santike vuññhàtuü anujànàmãti attho. tàhi àpattãhi anàpattãti yà pana bhikkhånaü bhikkhunãhi asàdhàraõà sukkavissaññhikàdikà àpattiyo. tàhi anàpattãti liïgaparivattanena tà àpattiyo uññhità 'va honti. puna pakatiliïge uppanne pi tàhi àpattãhi tassa anàpatti yevà 'ti ayaü tàv ettha pàlivinicchayo. ||6|| ayaü pana pàlimutto okkantikavinicchayo: imesu tàva dvãsu liïgesu purisaliïgaü uttamaü itthiliïgaü hãnaü. tasmà purisaliïgaü balavàkusalena antaradhàyati. itthiliïgaü dubbalakusalena patiññhàti. itthiliïgaü pana antaradhàyantaü dubbalàkusalena antaradhàyati purisaliïgaü balavakusalena patiññhàti, evaü ubhayam pi akusalena antaradhàyati kusalena pañilabbhati. tattha sace dvinnaü bhikkhånaü ekato sajjhàyaü và dhammasàkaccaü và katvà ekàgàre nipajjitvà niddaü okkantànaü ekassa itthiliïgaü pàtubhavati ubinnam pi sahaseyyàpatti hoti. so ce pañibujjhitvà attano taü vippakàraü disvà dukkhã dummano rattibhàge yeva itarassa àroceyya. tena samassàsetabbo: hotu mà citayittha vaññass' ev' eso doso sammàsambuddhena dvàraü dinnaü bhikkhu và hotu bhikkhunã và anàvaño dhammo arito saggamaggo ti. #<[page 275]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ samassàsetvà ca evaü vattabbaü: tumhehi bhikkhunãupassayaü gantuü vaññati, atthi vo kàci sandiññhà bhikkhuniyo ti. sac' assà honti tàdisà bhikkhuniyo, atthãti no ce honti n' atthãti vatvà so bhikkhu vattabbo: mama saïgahaü karotha idàni yeva maü bhikkhunãupassayaü nethà 'ti. tena bhikkhunà taü gahetvà tassà và sandiññhànaü attano và sandiññhànaü bhikkhunãnaü santikaü gantabbaü. gacchantena ca na ekakena gantabbaü. catåhi pa¤cahi bhikkhåhi saddhiü jotika¤ ca kattaradaõóa¤ ca gahetvà saüvidahanaü parimocetvà mayaü amukaü nàma ñhànaü gacchàmà 'ti gantabbaü. sace bahi gàme dåre vihàro hoti antaràmagge gàmantaranadãpàrarattivippavàsagaõaohiyanàpattãhi anàpatti. bhikkhunopassayaü gantvà tà bhikkhuniyo vattabbà: asukaü nàma bhikkhuü jànàthà 'ti. àma ayyà. tassa itthiliïgaü pàtubhåtaü saïgahaü dàni 'ssa karothà 'ti. tà ce: sàdhu ayyà idàni mayam pi sajjhàyissàma dhammaü sossàma gacchatha tumhe ti vatvà saïgaham karonti. àràdhikà ca honti saïgàhikà lajjiniyo, tà kopetvà a¤¤attha na gantabbaü. gacchati ce gàmantaranadãpàrarattivippavàsagaõaohiyanàpattãhi na muccati. sace pana lajjiniyo honti na saïgàhikàyo a¤¤attha gantuü labbhati. sace pi alajjiniyo honti saïgahaü pana karonti, tàpi pariccajitvà a¤¤attha gantuü labbhati. sace lajjiniyo ca saïgàhikà ca ¤àtikà na honti, àsannagàme pana ¤àtikà honti pañijagginikà tàsam pi santikaü gantuü vaññatãti vadanti. gantvà sace bhikkhubhàve pi nissayapañipanno patiråpàya bhikkhuniyà santike nissayo gahetabbo. màtikà và vinayo và uggahito suggahito puna uggaõhanakàraõaü n' atthi. sace bhikkhubhàve parisàvacaro tassa santike ye upasampannà såpasampannà a¤¤atarassa santike nissayo gahetabbo. #<[page 276]># %<276 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.10.7.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ pubbe taü nissàya vasantehi pi a¤¤assa santike nissayo gahetabbo. paripuõõavassa sàmaõerenàpi a¤¤assa santike upajjhà gahetabbà. yaü pan' assa bhikkhubhàve adhiññhitaü ticãvara¤ ca patto ca taü adhiññhànaü vijahati, puna adhiññhàtabbaü. saïkaccikà ca udakasàñikà ca gahetabbà. yaü atirekacãvaraü và atirekapatto và vinayakammaü katvà ñhapito hoti, tam pi sabbaü vinayakammaü vijahati, puna kàtabbaü. pañiggahitatelamadhapphàõitàdãni pi pañiggahaõaü vijahanti. sace pañiggahaõato sattame divase liïgaü parivattati puna pañiggahetvà sattàhaü vaññati, yaü pana bhikkhukàle a¤¤assa bhikkhuno santakaü pañiggahãtaü taü pañiggahaõaü na vijahati. yam pi ubhinnaü sàdhàraõaü avibhajitvà ñhapitaü taü pakatatto rakkhati, yaü pana vibhattaü etass' eva santakaü, taü pañiggahaõaü vijahati. vutta¤ c' etaü Parivàre: [telaü madhuü phàõitaü càpi sappiü, sàmaü gahetvàna nikkhipeyya avãtivatte sattàhe, sati paccaye paribhu¤jantassa àpatti, pa¤hà m-esà kusalehi cintità ti.] idaü hi liïgaparivattanaü sandhàya vuttaü. pañiggahaõaü nàma liïgaparivattena kàlakiriyàya sikkhàpaccakkhànena hãnàyàvattanena anupasampannassa dànena anapekkhavissajjanena acchinditvà gàhena ca vijahati. tasmà sace pi harãñakakhaõóam pi pañiggahetvà ñhapitam atthi, sabbam assa pañiggahaõaü vijahati. bhikkhuvihàre pana yaü ki¤c' assà santakaü pañiggahetvà và apañiggahetvà và ñhapitaü, sabbassa sàva issarà, àharàpetvà gahetabbaü. yaü pan' ettha thàvaraü tassà santakaü senàsanaü và uparopakà và, te yass' icchati tassa dàtabbà. terasasu sammutãsu yà bhikkhukàle laddhà sammuti sabbà tà pañippassambhanti, #<[page 277]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ purimikàya senàsanagàho pañippassambhati. sace pacchimikàya senàsane gahite liïgaü parivattati, bhikkhunãsaïgho c' assà uppannaü làbhaü dàtukàmo hoti, apaloketvà dàtabbo. sace bhikkhunãhi sàdhàraõàya pañicchannàya àpattiyà parivasantassa liïgaü parivattati pakkhamànattam eva dàtabbaü. sace mànattaü carantassa parivattati puna pakkhamànattam eva dàtabbaü. sace ciõõamànattassa parivattati bhikkhunãhi abbhànakammaü kàtabbaü. sace akusalavipàke parikkhãõe pakkhamànattakàle punad eva liïgaü parivattati, chàrattamànattam eva dàtabbaü. sace ciõõe pakkhamànatte parivattati bhikkhåhi abbhànakammaü kàtabban ti. anantare bhikkhuniyà liïgaparivattanavatthumhi idha vuttanayen' eva sabbo vinicchayo veditabbo. ayaü pana viseso: sace pi bhikkhunãkàle àpannà sa¤carittàpatti pañicchannà hoti parivàsadànaü n' atthi. chàrattamànattam eva dàtabbaü. sace pakkhamànattaü carantiyà liïgaü parivattati, tato tatth' eva chàrattamànattam eva dàtabbaü. sace ciõõamànattàya parivattati, puna mànattaü adatvà bhikkhåhi abbhetabbo. atha bhikkhåhi mànatte adinne puna liïgaü parivattati, bhikkhunãhi pakkhamànattam eva dàtabbaü. atha chàrattamànattaü carantassa puna parivattati, pakkhamànattam eva dàtabbaü. ciõõamànattassa pana liïgaparivatte jàte bhikkhunãhi abbhànaü kàtabbaü. puna parivatte ca liïge bhikkhunãbhàve ñhitàya pi yà àpattiyo pubbe pañipassaddhà tà suppañippassaddhà evà 'ti. ito paràni màtuyà methunaü dhammanti àdãni cattàri vatthåni uttànatthàni yeva. ||7|| mudupiññhikavatthumhi so kira bhikkhu nañapubbako tassa sippakosallatthaü parikammakatà piññhi mudukà ahosi, #<[page 278]># %<278 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.10.8-13.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tasmà evaü kàtuü asakkhi. lambãvatthumhi tassa bhikkhussa aïgajàtaü dãghaü hoti lambati tasmà lambãti vutto. ito paràni dve vaõavatthåni uttànàn' eva. ||8-9|| lepacittavatthumhi lepacittaü nàma cittakammaråpaü. dàrudhãtalikavatthumhi, dàrudhãtalikà nàma kaññharåpaü. yathà ca imesu dvãsu evaü a¤¤esu pi dantaråpapotthakaråpaloharåpàdãsu anupàdinnakesu itthiråpesu nimitte methunaràgena upakkamantassa asuci muccatu và mà và dukkañam eva. kàyasaüsaggaràgena upakkamantassàpi tath' eva dukkañaü. mocanaràgena pana upakkamantassa mutte saïghàdiseso amutte thullaccayan ti. ||10|| Sundaravatthumhi ayaü Sundaro nàma Ràjagahe kuladàrako saddhàya pabbajito attabhàvassa abhiråpatàya Sundaro ti nàmaü labhi. taü rathiyàya gacchantaü disvà samuppannachandaràgà sà itthi imaü vippakàraü akàsi. thero pana anàgàmã tasmà so na sàdiyi, a¤¤esaü pana avisayo eso. ||11|| ito paresu catusu vatthusu te bhikkhå jaëà dummedhà màtugàmassa vacanaü gahetvà tathà katvà pacchà kukkuccàyiüsu. ||12|| akkhàyitàdãni tãõi vatthåni uttànatthàn' eva. dvãsu chinnasãsavatthåsu ayaü vinicchayo: vattakate mukhe vivañe aïgajàtaü pavesanto sace heññhà và upari và ubhayapasse và chupantaü paveseti pàràjikaü. catuhi passehi acchupantaü pavesetvà abbhantare tàlukaü chupati pàràjikam eva. cattàri passàni tàluka¤ ca acchupanto àkàsagatam eva katvà paveseti ca nãharati ca dukkañaü. yadi pana dantàdi suphassità anto-mukhe okàso n' atthi, dantà ca bahi oññhamaüsena pañicchannà, tattha vàtena asamphuññhaü allokàsaü tilaphalamattam pi pavesantassa pàràjikam eva. uppàñite pana oññhamaüse dantesu yeva upakkamantassa thullaccayaü. yo pi danto bahi nikkhamitvà tiññhati na sakkà oññhehi pidahituü, #<[page 279]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ tattha upakkamante pi bahi nikkhantajãvhàya upakkamante pi thullaccayam eva. jãvamànasarãre pi bahi nikkhantajãvhàya thullaccayam eva. yadi pana bahi nikkhantajãvhàya paëiveñhetvà antomukhaü pavesayati pàràjikam eva. upari gãvàya chinnasãsassàpi adhobhàgena aïgajàtaü pavesetvà tàlukaü chupantassa pàràjikam eva. aññhikavatthumhi susànaü gacchantassàpi dukkañaü, aññhikàni saïkaóóhantassàpi ghaññentassàpi nimitte methunaràgena upakkamantassàpi kàyasaüsaggaràgena upakkamantassàpi muccatu và mà và dukkañam eva. mocanaràgena pana upakkamantassa muccante saïghàdiseso, amuccante thullaccayaü. ||13|| nàgitavatthumhi nàgamàõavikà và hotu kinnarãadãnaü và a¤¤atarà, sabbattha pàràjikaü. yakkhivatthumhi sabbàpi devatà yakkhiyo 'va. petivatthumhi nijjhàmataõhikàdi petiyo allãyitum pi na sakkà, vimànapetiyo pana atthi, yàsaü kàlapakkhe akusalaü vipaccati juõhapakkhe devatà viya sampattiü anubhonti. evaråpàya petiyà và yakkhiyà và sace dassanagahaõàamasanaphusanaghaññanàni pa¤¤àyanti pàràjikaü. athàpi dassanaü n'atthi, itaràni pa¤¤àyanti, pàràjikam eva. atha dassanagahanàni na pa¤¤àyanti, àmasanaphusanaghaññanehi pa¤¤àyamànehi taü puggalaü visa¤¤aü katvà attano manorathaü påretvà gacchati, ayaü avisayo nàma. tasmà ettha avisayattà anàpatti. paõóakavatthu pàkañam eva. ||14|| upahatindriyavatthumhi upahatindriyo ti upahatakàyappasàdo khàõukaõñakam iva sukhaü và dukkham và na vediyati. avediyantassàpi sevanacittavasena àpatti. ||15|| chupitamattavatthumiü yo methunaü sevissàmãti màtugàmaü gaõhitvà methune virajjitvà vippañisàrã hoti, #<[page 280]># %<280 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.10.16-21.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ dukkañam ev' assa hoti. methunadhammassa hi pubbapayogà hatthagàhàdayo yàva sãsaü na pàpuõanti, tàva dukkañe tiññhanti. sãse patte pàràjikaü hoti. pañhamapàràjikassa hi dukkañaü eva sàmantaü, itaresaü tiõõam thullaccayaü. ayaü pana bhikkhu methunadhamme virajjitvà kàyasaüsaggaü sàdiyãti veditabbo. tenàha bhagavà àpatti saïghàdisesassà 'ti. ||16|| Bhaddiyavatthusmiü Bhaddiyaü nàma taü nagaraü. jàtiyà vanaü nàma jàtipupphagumbànaü ussannatàya evaü laddhanàmaü. taü tassa nagarassa upacàre vanaü hoti, so tattha nipanno, tena vàtupatthambhena mahàniddaü okkami ekarasaü bhavaïgam eva pavattati. kilinnaü passitvà ti asucikiliññhaü passitvà. ||17|| ito paràni sàdiyanapañiyuttàni cattàri vatthåni ajànanavatthu cà 'ti pa¤ca uttànatthàn' eva. dvãsu asàdiyanavatthusu sahasà vuññhàsãti àsivisena daññho viya agginà daóóho viya ca turitaü vuññhàsi. akkamitvà pavaññesãti appamatto bhikkhu àraddhavipassako upaññhitasati khippaü vuññhahanto 'va akkamitvà bhåmiyaü vaññento parivaññento viloñhento pàtesi. puthujjanakalyàõakena hi evaråpesu ñhànesu cittam rakkhitabbaü. aya¤ ca tesaü a¤¤ataro saïgàmasãsayodho bhikkhu. ||18-20|| dvàraü vivaritvà nipannavatthumhi, divà patisallãyantenà 'ti divà nipajjantena, dvàraü saüvaritvà patisallãyitun ti dvàraü pidahitvà nippajjituü. ettha ca ki¤càpi pàliyaü ayaü nàma àpattãti na vuttà, vivaritvà nipannadosena pana uppanne vatthusmiü: anujànàmi bhikkhave divà patisallãyantena dvàraü saüvaritvà patisallãyitun ti vuttattà asaüvaritvà patisallãyantassa dukkañaü vuttaü. bhagavato hi adhippàyaü ¤atvà Upàëittheràdãhi aññhakathà ñhapità. atthàpatti divà àpajjati no rattin ti iminàpi c' etaü siddhaü. #<[page 281]># %% kãdisaü pana dvàraü saüvaritabbaü, kãdisaü na saüvaritabbaü. rukkhapadaraveõupadarakila¤japaõõàdãnaü yena kenaci kavàñaü katvà heññhà udukkhale upari uttarapàsake ca pavesetvà kataü parivattakadvàram eva saüvaritabbaü. a¤¤aü goråpànaü vajesu viya rukkhasucikaõñakadvàraü gàme gàmatthakanakaü cakkalakayuttadvàram phalakesu và kiñikàsu và dve tãõi cakkalakàni yojetvà kataü saüsaraõakiñikadvàraü àpaõesu viya kataü ugghàñanakiñikadvàraü dvãsu tãsu ñhànesu veõusalàkà gopphetvà paõõakuñãsu kataü salàkahatthakadvàraü, dussasàõidvàran ti evaråpaü dvàraü na saüvaritabbaü. pattahatthassa kavàñapaõàmane pana ekaü dussasàõidvàram eva anàpattikaraü. avasesàni paõàmentassa àpatti. divà patisallãyantassa pana parivattakadvàram eva àpattikaraü. sesàni saüvaritvà và asaüvaritvà và nipajjantassa àpatti n' atthi. saüvaritvà pana nipajjitabbaü. etaü vattaü. parivattakadvàraü pana kittakena saüvutaü hoti. sucighañikàdisu dinnàsu susaüvutam eva hoti. api ca kho sucimatte pi dinne vaññati. ghañikàmatte pi dinne vaññati. dvàrabàhaü phassetvà pihitamatte pi vaññati, ãsakaü aphassite pi vaññati. sabbantimena vidhinà yàvatà sãsaü na ppavisati tàvatà aphassite pi vaññati. sace bahunnaü vaëa¤janaññhànaü hoti, bhikkhuü và sàmaõeraü và dvàraü àvuso jaggàhãti vatvà nippajjituü vaññati. atha bhikkhå cãvarakammaü và a¤¤aü và ki¤ci karonto nisinnà honti, ete dvàraü jaggissantãti àbhogaü katvàpi nipajjituü vaññati. Kurundaññhakathàyaü pana, upàsakam pi àpucchitvà và: esa jaggissatãti àbhogaü katvà và nipajjituü vaññati. kevalaü bhikkhuniü và màtugàmaü và àpucchituü na vaññatãti vuttaü. atha dvàrassa udukkhalaü và uttarapàsako và bhinno hoti aññhapito và saüvarituü na sakkoti, #<[page 282]># %<282 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.10.21.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ navakammatthaü và pana iññhakapu¤jo và mattikàdãnaü và ràsi anto-dvàre kato hoti, aññaü và bandhanti yathà saüvarituü na sakkoti, evaråpe antaràye asaüvaritvàpi nippajjituü vaññati. yadi pana kavàñaü n' atthi laddhakappam eva. upari sayantena nisseõiü àropetvà nipajjitabbaü. sace nisseõimatthake thakanakaü hoti thaketvà nipajjitabbaü. gabbhe nipajjantena gabbhadvàraü và pamukhadvàraü và yaü ki¤ci saüvaritvà nipajjituü vaññati. sace ekakuóóake gehe dvãsu passesu dvàràni katvà vala¤janti, dve pi dvàràni jaggitabbàni. tibhåmake pi pàsàde dvàraü jaggitabbam eva. sace bhikkhàcàrà pañikkamma lohapàsàdasadisaü pàsàdaü bahå bhikkhå divàvihàratthaü pavisanti saïghattherena dvàrapàlassa dvàraü jaggàhãti vatvà và dvàrajagganaü etassa bhàro ti àbhogaü katvà và pavisitvà nipajjitabbaü. yàva saïghanavakena evam eva kattabbaü. pure pavisantànaü dvàrajagganaü nàma pacchimànaü bhàro ti evaü àbhogaü kàtum pi vaññati. anàpucchà và àbhogaü và akatvà anto gabbhe và asaüvåtadvàre và bahi và nipajjantànaü àpatti. gabbhe và bahi và nipajjanakàle pi dvàrajagganaü nàma mahàdvàre dvàrapàlassa bhàro ti àbhogaü katvà nipajjituü vaññati yeva. lohapàsàdàdisu àkàsatale nipajjantenàpi dvàraü saüvaritabbam eva. ayaü h' ettha saïkhepo. idaü hi divà patisallãn yena kenaci pakkhitte sadvàrabandhe ñhàne kathitaü. tasmà abbhokàse và rukkhamåle và maõóape và yattha katthaci sadvàrabandhe nipajjantena dvàraü saüvaritvà 'va nipajjitabbaü. sace mahàpariveõaü hoti mahàbodhiaõgaõalohapàsàdaïgaõasadisaü bahunnaü otaraõaññhànaü, yattha dvàraü saüvutam pi saüvutaññhàne na tiññhati, dvàraü alabhantà pàkàraü àruhitvàpi pavisanti, tattha saüvaraõakiccaü n' atthi. rattiü dvàraü vivaritvà nipanno aruõe uggate uññhahati anàpatti. #<[page 283]># %% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ sace pabujjhitvà puna supati àpatti. yo pana aruõe uggate uññhahissàmãti paricchinditvà 'va dvàraü asaüvaritvà rattiü nipajjati, yathàparicchedam eva ca vuññhàti tassa àpattiü eva. Mahàpaccariyaü pana evaü nipajjanto anàdariyadukkañà na muccatãti vuttaü. yo pana bahud eva rattiü jàgaritvà addhànaü và gantvà divà kilantaråpo ma¤ce nisinno pàde bhåmito amocetvà 'va niddàvasena nipajjati, tassa anàpatti. sace okkantaniddo ajànanto pi pàde ma¤cakaü àropeti àpatti yeva. nisãditvà apassàya supantassa anàpatti. yo pi ca niddaü vinodessàmãti caïkamanto patitvà sahasà 'va vuññhàti tassa pi anàpatti. yo pana patitvà tatth' eva sayati na vaññhàti tassa àpatti. ko muccati ko na muccatãti. Mahàpaccariyaü tàva ekabhaïgena nipannako eva muccati. pàde pana bhåmito mocetvà nipanno pi yakkhagahitako pi visa¤¤ibhåto pi na muccatãti vuttaü. Kurundaññhakathàyaü, bandhitvà nipajjàpito 'va muccatãti vuttaü. Mahàaññhakathàyaü pana yo caïkamanto mucchitvà patito tatth' eva supati tassàpi avasattà àpatti na dissati. àcariyà pana evaü na kathayanti. tasmà àpatti yevà 'ti Mahàpadumattherena vuttaü. dve pana janà àpattito muccanti yeva, yo ca yakkhagahitako, yo ca bandhitvà nipajjàpito ti. ||21|| Bhàrukacchakavatthumhi anàpatti supinantenà 'ti yasmà supinante avasattà evaü hoti. tasmà Upàëitthero bhagavatà avinicchitapubbaü pi imaü vatthuü nayaggàhena vinicchini. bhagavàpi ca sutvà: sukathitaü bhikkhave Upàëinà apade padaü karonto viya àkàse padaü dassento viya Upàëi imaü pa¤haü kathesãti vatvà theraü etadagge ñhapesi. etadaggaü bhikkhave mama sàvakànaü bhikkhånaü vinayadharànaü yadidaü Upàëãti. ||22|| ito paràni supabbàdãni vatthåni uttànatthàn' eva. #<[page 284]># %<284 Samantapàsàdikà [Bhvibh_I.1. (I.10.23-27.)>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>\ ||23-24|| bhikkhunãsampayojanàdãsu te Licchavikumàrakà khióóàpasutà attano anàcàrena evaü akaüsu. tato paññhàya ca Licchavãnaü vinàso eva udapàdi. ||25|| Buóóhapabbajitavatthumhi dassanaü agamàsãti anukampàya taü dakkhissàmãti gehaü agamàsi. ath' assà attano ca dàrakàna¤ ca nànappakàrehi anàthabhàvaü saüvaõõesi, anapekkha¤ ca naü ¤atvà kupità ehi vibbhamàhãti balakkàrena aggahesi. so attànaü mocetuü pañikkamanto jaràdubbalatàya uttàno paripati. tato sà attano manaü akàsi. so pana bhikkhu anàgàmi samucchinnakàmaràgo, tasmà na sàdiyãti. ||26|| migapotakavatthu uttànattham evà 'ti. ||27||10|| Samantapàsàdikàya vinayasaüvaõõanàya pañhamapàràjikavaõõanà niññhità. tatr' idaü Samantapàsàdikàya Samantapàsàdikattasmiü: àcariyaparamparato nidànavatthuppabhedadãpanato, parasamayavivajjanato sakasamayavisuddhito c' eva. bya¤janaparisodhanato padatthato pàëiyojanakkamato, sikkhàpadanicchayato vibhaïganayabhedadassanato. sampassataü na dissati ki¤ci apàsàdikaü yato ettha vi¤¤ånamayaü tasmà Samantapàsàdikà tv eva. samvaõõanà pavattà vinayassa vineyyadamanakusalena. vuttassa lokanàthena lokam anukampamànenà 'ti.