Samantapasadika, Buddhaghosa's Commentary on the Vinaya Pitaka, Vol. I: Nidana; Vinayapitaka: Suttavibhanga: Bhikkhuvibhanga: Parajika (I.1) Based on the edition J. Takakusu and Makoto Nagai, assisted by Kogen Mizuno, London : Pali Text Society 1924 (Reprinted 1975) Input by the Dhammakaya Foundation, Thailand, 1989-1996 [GRETIL-Version vom 12.4.2016] NOTICE This file is (C) Copyright the Pali Text Society and the Dhammakaya Foundation, 2015. This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License. These files are provided by courtesy of the Pali Text Society for scholarly purposes only. In principle they represent a digital edition (without revision or correction) of the printed editions of the complete set of Pali canonical texts published by the PTS. While they have been subject to a process of checking, it should not be assumed that there is no divergence from the printed editions and it is strongly recommended that they are checked against the printed editions before quoting. ADDITIONAL NOTES Headline references have been standardized according to the following pattern: Bhvibh_n.n. = BhikkhuvibhaÇga_Class of offence(Roman).rule(Arabic). BhnÅvibh_n.n. = BhikkhuïÅvibhaÇga_Class of offence(Roman).rule(Arabic). The original PTS references in Volume I refer to: PÃrÃjika-rule.section.subsection (now bracketed). Italicized catchwords of the printed edition were already reduced to plain Roman type in the original Dhammakaya file. ANNOTATED VERSION IN PTS LAYOUT #<...># = BOLD %<...>% = ITALICS *<...>* = SUPERSCRIPT \<...>\ = REDLINE @<...>@ = OUTLINE/BLUE ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf and http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf For further information see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm ___________________________________________________________________ #<[page 001]># %<1>% SAMANTAPùSùDIKù NùMA VINAYAèèHAKATHù Namo tassa bhagavato arahato sammÃsambuddhassa. Yo kappakoÂÅhi pi appameyyaæ kÃlaæ karonto atidukkarÃïi\<*<1>*>\ khedaæ gato lokahitÃya nÃtho, namo mahÃkÃruïikassa tassa. // Sp_0.1 // asambuddhaæ buddhanisevitaæ yaæ bhavÃbhavaæ gacchati jÅvaloko, namo avijjÃdikilesajÃla- vidhaæsino dhammavarassa tassa. // Sp_0.2 // guïehi yo sÅlasamÃdhipa¤¤Ã- vimutti¤ÃïappabhutÅhi yutto, khettaæ janÃnaæ kusalatthikÃnaæ tam ariyasaæghaæ sirasà namÃmi. // Sp_0.3 // icc evam accantanamassaneyyaæ\<*<2>*>\ namassamÃno ratanattayaæ yaæ, pu¤¤Ãbhisandaæ vipulaæ alatthaæ tassÃnubhÃvena hatantarÃyo. // Sp_0.4 // yasmiæ Âhite sÃsanam aÂÂhitassa patiÂÂhitaæ hoti susaïÂhitassa, taæ vaïïayissaæ vinayaæ amissaæ nissÃya pubbÃcariyÃnubhÃvaæ. // Sp_0.5 // kÃma¤ ca pubbÃcariyÃsabhehi ¤ÃïambuniddhotamalÃsavehi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sp.B.B1.B2.Bp. -karÃni. 2 Sp.-namassanÅyaæ. >\ #<[page 002]># %<2 SamantapÃsÃdikÃ>% visuddhavijjÃpaÂisambhidehi saddhammasaævaïïanakovidehi, // Sp_0.6 // sallekhiye no sulabhÆpamehi MahÃvihÃrassa dhajÆpamehi, saævaïïito 'yaæ vinayo nayehi cittehi sambuddhavaranvayehi. // Sp_0.7 // saævaïïanà SÅharadÅpakena\<*<1>*>\ vÃkyena esà pana saÇkhaÂattÃ,\<*<2>*>\ na ki¤ci atthaæ abhisambhuïÃti\<*<3>*>\ dÅpantare bhikkhujanassa yasmÃ, // Sp_0.8 // tasmà imaæ pÃlinayÃnurÆpaæ\<*<4>*>\ saævaïïanaæ dÃni samÃrabhissaæ ajjhesanaæ Buddhasirivhayassa therassa sammà samanussaranto. // Sp_0.9 // saævaïïanaæ ta¤ ca samÃrabhanto\<*<5>*>\ tasmÃ\<*<6>*>\ MahÃaÂÂhakathaæ sarÅraæ katvà MahÃpaccariyaæ tatheva KurundinÃmÃdisu\<*<7>*>\ vissutÃsu // Sp_0.10 // vinicchayo aÂÂhakathÃsu vutto yo yuttam atthaæ apariccajanto, tato pi antogadhatheravÃdaæ saævaïïanaæ sammasamÃrabhissaæ. // Sp_0.11 // taæ me nisÃmentu pasannacittà therà ca bhikkhÆ navamajjhimà ca dhammappadÅpassa tathÃgatassa sakkacca\<*<8>*>\ dhammaæ paÂimÃnayantÃ\<*<9>*>\: // Sp_0.12 // buddhena dhammo vinayo ca vutto yo tassa puttehi tatheva ¤Ãto, so yehi tesaæ matim accajantà yasmà pure aÂÂhakathà akaæsu, // Sp_0.13 // \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S.B.B1.B2.Bp. SÅhaÊa-. 2 B.B1.B2.Bp. saÇkhata-. 3 Sp.B.B1.-bhunÃti. 4 S.B.B1.B2.Bp. pÃÊi-. 5 B.sammÃra-. 6 S.B.B1.B2.Bp. tassÃ. 7 B.B1.Bp. -ÃdÅsu. 8 B. sakkaccaæ. 9 S.Sp. pati-. >\ #<[page 003]># %< Introduction 3>% tasmà hi yaæ aÂÂhakathÃsu vuttaæ taæ vajjayitvÃna pamÃdalekhaæ, sabbam pi sikkhÃsu sagÃravÃnaæ yasmà pamÃïaæ idha paï¬itÃna // Sp_0.14 // tato ca bhÃsantaram eva hitvà vitthÃramagga¤ ca samÃsayitvÃ, vinicchayaæ sabbam asesayitvà tantikkamaæ ka¤ci\<*<1>*>\ avokkamitvÃ, // Sp_0.15 // suttantikÃnaæ vacanÃnam atthaæ suttÃnurÆpaæ paridÅpayantÅ,\<*<2>*>\ yasmà ayaæ hessati vaïïanà pi sakkacca tasmà anusikkhitabbà ti.\<*<3>*>\ // Sp_0.16 // Tattha taæ vaïïayissaæ vinayan ti vuttattà vinayo tÃva vavatthapetabbo, ten' etaæ vuccati: vinayo nÃma idha sakalaæ VinayapiÂakaæ adhippetaæ. saævaïïanatthaæ pan' assa ayaæ mÃtikÃ: vuttaæ yena yadà yasmà dhÃritaæ yena cÃbhataæ, yattha-ppatiÂÂhitaæ c'etametaæ vatvà vidhiæ tato, tenà 'ti ÃdipÃÂhassa atthaæ nÃnappakÃrato dassayanto karissÃmi vinayass' atthavaïïanan 'ti. tattha vuttaæ yena yadà yasmà cà 'ti\<*<4>*>\ idam tÃva vacanaæ tena samayena buddho bhagavà Vera¤jÃyaæ viharatÅti evam- Ãdivacanaæ sandhÃya vuttaæ. idaæ hi buddhassa bha- gavato attapaccakkhavacanaæ\<*<5>*>\ na hoti, tasmà vattabbam \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B.B1.B2.Bp. ki¤ci. 2 S.Sp.B.B1.B2. -yanti. 3 The Chinese translation AÖ. 489 omits the verses 6-16 chiefly referring to the sÅhala atthakathÃ, while it adds 6 other verses which are not found in PÃli. The general purport is something like this: (I expound the meaning of Vinaya) ‘so that the good law may long remain in the world and all beings fully enjoy its benefit. By the merit of this I desire to dispel all evils (hatantarÃyo). If one wishes to keep the precept (sÅla) one should keep it (until one is) freed from all sufferings.' As to vv.4 and 5, only the first half of 4 and the second half of 5 are reproduced in Chinese, though not precisely. 4 Sp.B.B1.B2.Bp. yasmà ti. 5 S. paccakka-. >\ #<[page 004]># %<4 SamantapÃsÃdikÃ>% ev' etaæ\<*<1>*>\ idaæ vacanaæ kena\<*<2>*>\ vuttam, kadà kasmà ca vuttan ti.\<*<3>*>\ Ãyasmatà UpÃlittherena vuttaæ taæ ca pana paÂhamamahÃsaÇgÅtikÃle. paÂhamamahÃsaÇgÅti\<*<4>*>\ nÃma c' esà ki¤cÃpi pa¤casatikasaÇgÅtikkhandhake suvuttÃ,\<*<5>*>\ nidÃna- kosallatthaæ pana idhÃpi iminà nayena veditabbÃ. dhammacakkappavattanaæ\<*<6>*>\ hi Ãdiæ katvà yÃva Su- bhaddaparibbÃjakavinayanà katabuddhakicce KusinÃrÃyaæ Upavattane\<*<7>*>\ MallÃnaæ sÃlavane yamakasÃlÃnam antare VisÃkhapuïïamadivase\<*<8>*>\ paccÆsasamaye\<*<9>*>\ anupÃdisesÃya nib- bÃnadhÃtuyÃ\<*<10>*>\ parinibbute bhagavati lokanÃthe bhagavato parinibbÃne\<*<11>*>\ sannipatitÃnaæ sattannaæ bhikkhusatasahas- sÃnaæ saæghatthero Ãyasmà MahÃkassapo sattÃhaparinib- bute bhagavati, Subhaddena bu¬¬hapabbajitena\<*<12>*>\: alaæ Ãvuso mà socittha mà paridevittha, sumuttà mayaæ tena mahÃsamaïena, upaddutà ca homa idaæ vo kappati idam vo\<*<13>*>\ na kappatÅti, idÃni pana mayaæ yaæ icchissÃma taæ karissÃma, yaæ na icchissÃma taæ na\<*<14>*>\ karissÃmÃ'ti vutta- vacanam anussaranto, ÂhÃnaæ\<*<15>*>\ kho pan' etaæ vijjati yaæ pÃpabhikkhÆ\<*<16>*>\ atÅtasatthukaæ pÃvacanan ti ma¤¤amÃnà pakkhaæ labhitvà na cirass' eva\<*<17>*>\ saddhammaæ antara- dhÃpeyyuæ. yÃva ca dhammavinayo tiÂÂhati tÃva anatÅta- satthukam eva pÃvacanaæ hoti.\<*<18>*>\ vuttaæ h' etaæ bhaga- vatÃ: yo vo mayà ùnanda\<*<19>*>\ dhammo ca vinayo ca desito \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S.eva taæ; B.B1.B2.Bp. omit ev'. 2 S.tena. 3 B.B1. kadà vuttaæ, kasmà ca vuttan ti; B2. kadà ca vuttaæ, kasmà ca vuttan ti; Bp. kadà vuttaæ, kasmà vuttan ti. 4 B2. saægiti, sic passim. 5 B.B1.B2.Bp. vuttÃ. 6 From here to p. 104 Ãbhatan ti has been edited by H. Oldenberg in his Vinaya, iii, 283 f., London,1881. 7 Sum. Upavattaæ. 8 B.B1. VisÃkhÃ-. 9 B2. paccusa-. 10 Sp. nibbÃïa-; B.parinibbÃna-, sic passim. 11 Sum. dhÃtubhÃjanadivase for parinibbÃne. 12 Ch. puts mahalla for bu¬¬ha-. 13 Sp. omits vo. 14 S.Sp.B.B1.B2.Bp. na taæ. 15 Sum. inserts before ÂhÃnaæ, ‘edisassa ca saæghasannipÃtassa puna dullabhabhÃvaæ ma¤¤amÃno.' 16 S.B.B1.-bhikkhu atÅta-. 17 B2. cÅrass' eva. 18 S1.(D).Sum. pÃvacanan ti. 19 S.Sp.B2.Sum. yo vo ùnanda mayÃ; Bp. yo kho ùnanda mayÃ. >\ #<[page 005]># %< Introduction 5>% pa¤¤atto so vo\<*<1>*>\ mam' accayena satthà ti. yan nÆnÃhaæ dhamma¤ ca vinaya¤ ca saægÃyeyyaæ yathÃyidaæ\<*<2>*>\ sÃsa- naæ addhaniyaæ assa ciraÂÂhitikaæ.\<*<3>*>\ yaæ cÃhaæ bhaga- vatÃ: dhÃressasi pana tvaæ me\<*<4>*>\ Kassapa sÃnÃni\<*<5>*>\ paæsukÆ- lÃni\<*<6>*>\ nibbasanÃnÅti vatvà civare sÃdhÃraïaparibhogena anuggahito\<*<7>*>\: ahaæ bhikkhave yÃvad eva ÃkaÇkhÃmi vivicc' eva kÃmehi --pe-- paÂhamajjhÃnaæ\<*<8>*>\ upasampajja viharÃmi, Kassapo pi bhikkhave yÃvad eva ÃkaÇkhati vivicc' eva kÃ- mehi --pe-- paÂhamajjhÃnaæ\<*<8>*>\ upasampajja viharatÅti evam- Ãdinà nayena navÃnupubbavihÃrachaÊabhi¤¤Ãdibhede\<*<9>*>\ uttari- manussadhamme attanà samasamaÂÂhapanena\<*<10>*>\ ca anug- gahito,\<*<11>*>\ tassa\<*<12>*>\ me\<*<13>*>\ kiæ a¤¤aæ Ãnaïyaæ\<*<14>*>\ bhavissati. nanu maæ bhagavà rÃjà viya sakakavacaissariyÃnuppadÃnena\<*<15>*>\ attano kulavaæsapatiÂÂhÃpakaæ\<*<16>*>\ puttaæ saddhammavaæ- sapatiÂÂhÃpako\<*<16>*>\ me ayaæ bhavissatÅti mantvà iminà asÃ- dhÃraïena anuggahena anuggahesÅti\<*<17>*>\ cintayanto, dhamma- vinayasaægÃyanatthaæ bhikkhÆnaæ ussÃhaæ janesi.\<*<18>*>\ yathÃha: atha kho Ãyasmà MahÃkassapo bhikkhÆ Ãma- ntesi\<*<19>*>\: ekam idÃhaæ Ãvuso samayaæ PÃvÃya KusinÃraæ\<*<20>*>\ addhÃnamaggapaÂipanno\<*<21>*>\ mahatà bhikkhusaæghena sad- dhiæ pa¤camattehi bhikkhusatehÅti sabbaæ Subhaddakaï¬aæ vitthÃrato veditabbaæ.\<*<22>*>\ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. yo vo. 2 S.Sp.B1.B2.Sum. yathayidaæ. 3 B.B1. cÅraÂhÅtikaæ; B2. cÅraÂÂhitikaæ. 4 S.Sp.B2.Bp.Sum. pana me tvaæ. 5 B.B1.B2.Bp.sÃïÃni. 6 B2. -kulÃni. 7 S.Sp.B2.Bp. omit anuggahito; Sp.Bp. however put c'eva instead. 8 S.Sp.B.B1.B2.Bp. paÂhamaæ jhÃnaæ. 9 B.B1.-chaÊÃbhi- ; B2.-chaÊabhi¤¤Ãpabhede; Bp.-chaÊabhi¤¤Ãppa- bhede; Sum. -vihÃrasamÃpattichaÊabhi¤¤Ãppabhede. 10 Sum. -ÂÂhÃnena. 11 S.Sp. -ggahÅto. 12 Sum.adds before tassa ‘yathà ÃkÃse pÃniæ cÃletvà alaggacittatÃya c' eva candopamapaÂipadÃya ca pasaæsito.' 13 B.B1.B2.Bp. omit me. 14 S. Ãnanyaæ; B2.Bp.Ãïaïyaæ. 15 Sp. sakkacca issari-. 16 Bp.-ppaÂiÂÂh-. 17 Sum. omits iti and adds ‘imÃya ca uÊÃrÃya pasaæsÃya pasaæsÅti.' 18 B.Bp. janeti. 19 S. Ãmantehi. 20 S1.(D).Sum.KusinÃrÃyaæ. 21 Bp.-ppaÂipanno. 22 Sum. adds‘atthaæ pan'assa mahÃparinibbÃnÃvasÃne ÃgataÂÂhÃne eva kathayissÃma.' >\ #<[page 006]># %<6 SamantapÃsÃdikÃ>% tato paraæ Ãha: handa mayaæ Ãvuso dhamma¤ ca vinaya¤ ca saægÃyÃma\<*<1>*>\ pure adhammo dippati\<*<2>*>\ dhammo paÂibÃhÅyati,\<*<3>*>\ avinayo dippati\<*<2>*>\ vinayo paÂibÃhÅyati,\<*<3>*>\ pure adhammavÃdino balavanto honti dhammavÃdino dubbalà honti, avinayavÃdino balavanto honti vinayavÃdino dubbalà hontÅti. bhikkhÆ Ãhaæsu\<*<4>*>\: tena hi bhante thero bhikkhÆ uccinatÆ 'ti. thero sakalanavaÇgasatthusÃsanapariyattidhare puthujja- nasotÃpannasakadÃgÃmianÃgÃmisukkhavipassakakhÅïÃsava- bhikkhÆ anekasate anekasahasse ca\<*<5>*>\ vajjetvÃ\<*<6>*>\ tipiÂakasab- bapariyattippabhedadhare\<*<7>*>\ paÂisambhidÃppatte mahÃnu- bhÃve yebhuyyena bhagavatà etadaggaæ Ãropite tevijjÃdi- bhede khÅïÃsavabhikkhÆ yeva ekÆnapa¤casate pariggahesi. ye sandhÃya idaæ vuttaæ: atha kho Ãyasmà MahÃkassapo eken' Ænapa¤cÃrahantasatÃni uccinÅti.\<*<8>*>\ kissa pana thero eken' Ænam akÃsÅti. Ãyasmato ùnan- dattherassa okÃsakaraïatthaæ. tena h'\<*<9>*>\ Ãyasmatà sahÃpi vinÃpi na sakkÃ\<*<10>*>\ dhammasaægÅti\<*<11>*>\ kÃtuæ. so h' Ãyasmà sekho\<*<12>*>\ sakaraïÅyo, tasmà saha\<*<13>*>\ na sakkÃ. yasmà pan' assa ki¤ci dasabaladesitaæ\<*<14>*>\ suttaæ geyyÃdikaæ\<*<15>*>\ \<*<16>*>\bhagavato asammukhà patiggahiÂaæ\<*<16>*>\ nÃma n'atthi,\<*<17>*>\ tasmà vinà pi\<*<18>*>\ na sakkÃ. yadi evaæ sekho\<*<12>*>\ pi samÃno dhammasaægÅtiyà bahÆpakÃrattÃ\<*<19>*>\ therena\<*<20>*>\ uccinitabbo assa. atha kasmÃ\<*<21>*>\ na \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S.Sp.B.B2 Bp.saægÃyeyyÃma. 2 B.B1.B2. dibbati. 3 B2.Bp. paÂibÃhiyyati. 4 B. ahaæsuæ. 5S.Sp.B. omit ca. 6 Sum. bajjayitvÃ. 7 S.Sp.-pabheda-. 8 Cullavagga xi, 1, 2. 9 Sp. tena Ãyas-; B2. tena hi Ãyas-. Old. tenÃh': Ãyas-. 10 B. nÃsakkÃ. 11 Sum. -gÅtiæ. 12 B.B1.B2.Bp. sekkho. 13 B.B2.Bp.sahÃpi 14 B2. dasabalena desitaæ. 15 S. suttaæ geyyÃdiæ; Sp. suttageyyÃdim; B.B1.B2.Bp.Sum. sutta- geyyÃdikaæ. 16-16 Sum. omits and has ‘apaccakkhaæ' instead; S.Sp.paÂiggahÅtaæ. 17 Sum. adds ‘yathÃha: dvÃsÅtiæ Buddhato gaïhiæ dvesahassÃni bhikkhuto | caturÃsÅtisahassÃni ye me dhammà pavattino ti|| (Thera- gÃthà i,1024). 18 S.Sp.Sum. omit pi. 19 B.B2.Bp. bahukÃrattÃ; B1. bahupakÃrattÃ. 20 S. thereïa, sic passim. 21 Sum. omits atha. >\ #<[page 007]># %< Introduction 7>% uccinito ti\<*<1>*>\ parÆpavÃdavivajjanato.\<*<2>*>\ thero hi Ãyasmante ùnande ativiya vissattho ahosi tathà hi naæ sirasmiæ pa- litesu\<*<3>*>\ jÃtesu pi: na v' Ãyaæ kumÃrako mattam a¤¤ÃsÅti, kumÃrakavÃdena ovadati.\<*<4>*>\ SakyakulappasÆto\<*<5>*>\ cÃyaæ Ãyas- mÃ\<*<6>*>\ tathÃgatassa bhÃtà cÆlapituputto,\<*<7>*>\ tatra hi\<*<8>*>\ bhikkhÆ chandÃgamanaæ viya ma¤¤amÃnà bahÆ\<*<9>*>\ asekha-\<*<10>*>\ paÂisam- bhidappatte\<*<11>*>\ bhikkhÆ Âhapetvà ùnandaæ sekha-\<*<12>*>\ paÂisam- bhidappattaæ\<*<13>*>\ thero uccinÅti upavadeyyum. taæ parÆpa- vÃdaæ parivajjento\<*<14>*>\:ùnandaæ vinà saægÅti\<*<15>*>\ na sakkà kÃtum, bhikkhÆnaæ yevÃnumatiyÃ\<*<16>*>\ gahessÃmÅti taæ\<*<17>*>\ na uccini.\<*<18>*>\ atha sayaæ eva bhikkhÆ ùnandass' atthÃya\<*<19>*>\ theraæ yÃci- æsu. yathÃha: bhikkhÆ Ãyasmantaæ MahÃkassapaæ etad avocuæ: ayaæ bhante Ãyasmà ùnando ki¤cÃpi sekho\<*<20>*>\ abhab- bo\<*<21>*>\ chandà dosà mohà bhayà agatiæ gantuæ,\<*<22>*>\ bahu vata tena\<*<23>*>\ bhagavato santike dhammo ca vinayo ca pariyatto. tena hi bhante thero Ãyasmantaæ pi ùnandaæ uccinatÆ 'ti. atha kho Ãyasmà MahÃkassapo Ãyasmantam pi ùnandaæ uccini. evaæ bhikkhÆnaæ anumatiyà uccinitena tenÃyas- matà saddhim pa¤ca therasatÃni ahesuæ. atha kho therÃnaæ bhikkhÆnaæ etad ahosi: kattha nu\<*<24>*>\ kho mayaæ dhamma¤ ca vinaya¤ ca saægÃyeyyÃmà 'ti. atha kho\<*<25>*>\ therÃnaæ bhikkhÆnaæ etad ahosi: RÃjagahaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sum. omits ti. 2 S.patirÆpavÃdaviv-; B. parÆpavÃdappavajjanato;Sum.-vÃdavaj- janato. 3 S.phalitesu. 4 S.S1.(D).Sp. vadati; Sum.ovadeti. 5 S.Sp.B2.Bp.-ppasuto; B.B1. -kÆlappasuto. 6 S.(D). adds ùnando; B.B1. c' ÃyasmÃ. 7 S.B.B1.B2.Bp. cÆÊa-; Sum. culla-. 8 Sum.keci for hi. 9 B2.bahu-. 10 Sp.Bp. asekkha-. 11 B. -bhÅdÃ-; B1. -bhÅda-; Bp.Sum. -bhidÃ-. 12 Sp.Bp.sekkha-. 13 See note 11. 14 B.B1.B2. -vajjanto. 15 B2.saægÅtiæ. 16 Bp. yeva anuma-; Sum. yeva naæ anuma-. 17 B.B1.B2.Bp.Sum. omit taæ. 18 Sum. adds iti. 19 Sum. ùnandattherass' aÂÂhÃya. 20 Bp. sekkho. 21 B. ca after abh-. 22 B.B1. bhayà mohÃgati gantuæ; B2.Sum. bhayà mohà agatiæ gantuæ. 23 S. bahum Ãnena; Sp.B2.Bp. bahu cÃnena; B. bahu¤ jÃnena; B1. bahuæ c' anena; Sum. bahÆ ca tena; Cullavagga xi, 1, 2. bahu ca tena. 24 S.kathan nu. 25 B. omits kho. >\ #<[page 008]># %<8 SamantapÃsÃdikÃ>% kho mahÃgocaraæ pahÆtasenÃsanaæ. yan nÆna mayaæ RÃjagahe vassaæ vasantÃ\<*<1>*>\ dhamma¤ ca vinaya¤ ca saæ- gÃyeyyÃma, na a¤¤e bhikkhÆ RÃjagahe vassaæ upagacchey- yun ti. kasmà pana tesaæ\<*<2>*>\ etad ahosi. idaæ amhÃkaæ thÃvarakammaæ\<*<3>*>\ koci visabhÃgapuggalo saæghamajjhaæ pavisitvÃ\<*<4>*>\ ukkoÂeyyà 'ti. athÃyasmà MahÃkassapo ¤attidutiyakammena\<*<5>*>\ sÃvesi. taæ SaægÅtikkhandhake vuttanayen' eva veditabbaæ.\<*<6>*>\ atha tathÃgatassa parinibbÃnato sattasu sÃdhukÅÊanadi- vasesu\<*<7>*>\ sattasu ca dhÃtupÆjÃdivasesu vÅtivattesu a¬¬hamÃso atikkanto, idÃni gimhÃnaæ\<*<8>*>\ diya¬¬ho mÃso seso upakaÂÂhà vassÆpanÃyikà ti mantvà MahÃkassapatthero: RÃjagahaæ Ãvuso gacchÃmà 'ti upa¬¬haæ bhikkhusaæghaæ gahetvÃ\<*<9>*>\ ekaæ maggaæ gato. Anuruddhatthero pi\<*<10>*>\ upa¬¬haæ\<*<11>*>\ ga- hetvà ekaæ maggaæ gato. ùnandatthero pana bhagavato pattacÅvaraæ gahetvà bhikkhusaæghaparivuto\<*<12>*>\ SÃvatthiæ gantvà RÃjagahaæ gan- tukÃmo yena SÃvatthi tena cÃrikaæ pakkÃmi.\<*<13>*>\ ùnandat- therena gatagataÂÂhÃne mahÃparidevo ahosi: bhante ùnanda kuhiæ satthÃraæ Âhapetvà Ãgato 'sÅti. anupubbena pana SÃvatthiæ anuppatte there ca\<*<14>*>\ bhagavato parinibbÃnadivase viya mahÃparidevo ahosi. tatra sudaæ Ãyasmà ùnando aniccatÃpaÂisaæyuttÃya\<*<15>*>\ dhammiyà kathÃya taæ mahÃja- naæ sa¤¤Ãpetvà Jetavanaæ pavisitvÃ\<*<16>*>\ dasabalena vasita- gandhakuÂiyà dvÃraæ vivaritvà ma¤capÅÂhaæ\<*<17>*>\ nÅharitvà pappoÂhetvÃ\<*<18>*>\ gandhakuÂiæ sammajjitvà milÃtamÃlÃkaca- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S1.(D). vassanto. 2 S.Sp.B.B1.B2.Bp.Sum. nesaæ. 3 B.B1. dhÃvara-. 4 B.B1. pavÅsitvÃ. 5 S.Sp.B.B2.Bp.-dutiyena kammena. 6 B.B1.B2.Bp. ¤Ãtabbaæ. Sum. gives the kammavÃca proceedings in full, after which the paragraphs greatly differ from our text. 7 S.Sp.-kÅlana-. 8 B. gimÃnaæ; B1. gimmÃnaæ. 9 S. -tvà ti. 10 S. Sp. omit pi. 11 B. adds bhikkhusaæghaæ as before. 12 B.-saæghaæ pari-. 13 Bp. pakkami. 14 S. Sp. B2.Bp. omit ca. 15 B. B2. Bp. aniccatÃdipaÂisaæyuttÃya. 16 B2. pavÅsitvÃ, sic passim. 17 B1. ma¤capidhaæ, sic passim; B2. ma¤capiÂÂham, sic passim. 18 S.Bp.papphoÂhetvÃ; B.pappoÂetvÃ; B1.pabbodetvÃ; B2. pappho- tetvÃ. >\ #<[page 009]># %< Introduction 9>% varaæ\<*<1>*>\ cha¬¬etvÃ\<*<2>*>\ ma¤capÅÂhaæ atiharitvà puna yathÃÂÂhÃne Âhapetvà bhagavato ÂhitakÃle karaïÅyaæ vattaæ sabbaæ akÃsi. atha\<*<3>*>\ thero bhagavato parinibbÃnato ppabhuti\<*<4>*>\ ÂhÃnanisajjabahulattÃ\<*<5>*>\ ussannadhÃtukaæ kÃyaæ samassÃ- setuæ\<*<6>*>\ dutiyadivase khÅravirecanaæ pivitvà vihÃre yeva nisÅdi. yaæ sandhÃya Subhena mÃïavena\<*<7>*>\ pahitaæ mÃïa- vakaæ etaæ\<*<8>*>\ avoca: akÃlo kho mÃïavaka, atthi me ajja bhesajjamattà pÅtÃ, app eva nÃma sve pi upasaækameyyÃ- mà 'ti. dutiyadivase Cetakattherena pacchÃsamaïena gantvà Subhena mÃïavena puÂÂho DÅghanikÃye Subhasuttam nÃma dasamaæ suttam abhÃsi. atha kho\<*<9>*>\ thero JetavanavihÃre khaï¬aphullapaÂisaækharaïaæ kÃrÃpetvà upakaÂÂhÃya\<*<10>*>\ vassÆpanÃyikÃya\<*<11>*>\ RÃjagahaæ gato. tathà MahÃkassapatthero ca\<*<12>*>\ Anuruddhatthero ca sabbaæ bhikkhusaæghaæ gahetvà RÃjagaham eva gato. tena\<*<13>*>\ kho pana samayena RÃjagahe aÂÂhÃrasa mahÃvihÃrà honti. te sabbe pi cha¬¬itapatitauklÃpÃ\<*<14>*>\ ahesuæ. bhaga- vato hi parinibbÃne sabbe bhikkhÆ attano attano pattacÅva- raæ gahetvà vihÃre ca pariveïe\<*<15>*>\ ca cha¬¬etvÃ\<*<16>*>\ agamaæsu. tattha therà bhagavato vacanapÆjanatthaæ titthiyavÃdapa- rimocanatthaæ ca paÂhamaæ mÃsaæ khaï¬aphullapaÂisaæ- kharaïaæ\<*<17>*>\ karomà 'ti cintesuæ. titthiyà hi vadeyyuæ\<*<18>*>\: samaïassa Gotamassa sÃvakà satthari Âhite yeva vihÃre paÂijaggiæsu, parinibbute cha¬- ¬esun\<*<16>*>\ ti. tesaæ vÃdaparimocanattha¤ ca cintesun ti vuttaæ hoti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Old. milÃna-. 2 S. cha¬¬hetvÃ; B.B1. chaÂÂetvÃ. 3 B2. adds kho. 4 B.B1.Bp. pabhuti; B2. pabhÆti. 5 S. ÂhÃïa-, sic passim. 6 B. sammassÃsetuæ; B1. samayÃpetuæ. 7 Sp. mÃnavena, sic passim. 8 Sp.B.B1.B2.Bp. etad. 9 B.B1.Bp. omit kho. 10 B. upakathÃya; B1. upakatthÃya. 11 B.B1. vassupa-. 12 S.Sp.B2.Bp. omit ca. 13 From here the text again agrees roughly with Sum. (18). 14 B. chaÂÂitapaÂitaullÃpÃ; B1. chaÂÂitapatitauklÃpÃ. 15 S. parivene. 16 S.Sp. cha¬¬hetvÃ; B.B1. chaÂÂetvÃ. 17 B.-saækhÃraïaæ here. 18 B. hi upavadeyyuæ; B2.Bp. hi evaæ vad-. >\ #<[page 010]># %<10 SamantapÃsÃdikà >% vuttam pi c' etaæ\<*<1>*>\: atha kho therÃnaæ bhikkhÆnaæ etad ahosi: bhagavatà kho Ãvuso khaï¬aphullapaÂisaækharaïaæ vaïïitaæ.\<*<2>*>\ handa mayaæ Ãvuso paÂhamaæ mÃsaæ khaï¬a- phullapaÂisaækharaïaæ karoma, majjhimaæ mÃsaæ sanni- patitvà dhamma¤ ca vinaya¤ ca saægÃyissÃmà 'ti.\<*<3>*>\ te dutiyadivase gantvà rÃjadvÃre aÂÂhaæsu. AjÃtasattu rÃjà Ãgantvà vanditvÃ, kiæ bhante Ãgata 'tthà 'ti\<*<4>*>\ attanà kattabbakiccaæ\<*<5>*>\ paÂipucchi. therà aÂÂhÃrasamahÃvihÃra- paÂisaækharaïatthÃya hatthakammaæ paÂivedesuæ. sÃdhu bhante ti rÃjà hatthakammakÃrake manusse adÃsi. therà paÂhamamÃsaæ\<*<6>*>\ sabbavihÃre paÂisaækhÃrÃpetvÃ\<*<7>*>\ ra¤¤o Ãro- cesuæ: niÂÂhitaæ mahÃrÃja vihÃrapaÂisaækharaïaæ, idÃni dhammavinayasaægahaæ karomà 'ti. sÃdhu bhante vissat- thÃ\<*<8>*>\ karotha, mayhaæ ÃïÃcakkaæ, tumhÃkaæ dhammacak- kaæ hotu, ÃïÃpetha me\<*<9>*>\ bhante kiæ karomÅti. dhammasa- ægahaæ\<*<10>*>\ karontÃnaæ bhikkhÆnaæ sannisajjaÂÂhÃnam\<*<11>*>\ ma- hÃrÃjà 'ti. kattha karomi bhante ti. VebhÃrapabbatapasse SattapaïïiguhÃdvÃre\<*<12>*>\ kÃtum yuttaæ mahÃrÃjà 'ti. sÃdhu bhante ti kho rÃjà AjÃtasattu VissakammunÃ\<*<13>*>\ nimmitasadisaæ suvibhattabhittithaæbhasopÃnaæ\<*<14>*>\ nÃnÃvi- dhamÃlÃkammalatÃkammavicittaæabhibhavantamivarÃ- jabhavanavibhÆtiæ avahasantam\<*<15>*>\ iva devavimÃnasiriæ si- riyà niketam iva ekanipÃtanatittham\<*<16>*>\ iva ca devamanussa- nayanavibhaÇgÃnaæ\<*<17>*>\ lokarÃmaïeyyakam iva\<*<18>*>\ sampiï¬itaæ daÂÂhabbasÃramaï¬aæ maï¬apaæ\<*<19>*>\ kÃrÃpetvÃ, vividhaku- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B.B1.B2.Bp. h' etaæ. 2 B. saævaïïitaæ. 3 Cull. xi, 1-5. 4 Bp. ÃgatÃtthà 'ti. 5 S.Sp. kattabbaæ kiccaæ; B2. kÃtabbakiccaæ. 6 Sp.B.B2.Bp. paÂhamaæ mÃsaæ. 7 S.Sp.sabbavihÃrapaÂisaækharaïaæ kÃrÃpetvÃ; S1.(D). sabbavi- hÃre paÂisaækharaïaæ kÃrÃpetvÃ; B.B1. sabbe vihÃre paÂisaækhÃrÃ- petvÃ; B2. sabbavihÃre paÂisaækharÃpetvÃ. 8 B. vissaÂÂhÃ. 9 Bp. omits me. 10 B.B1.B2.Bp. omit dhamma. 11 B. sannisÃnaÂÂhÃnaæ and adds laddhuæ vaÂÂati after it. 12 B.B2. sattapaïïaguhadvÃre; B1. sattapaïïagÆhadvÃre; Bp satta- païïaguhÃdvÃre. 13 B.B1.B2.Bp. VisukammunÃ. 14 B2.-sopÃnanÃnÃ-; Bp.Sum.-bhittitthambha-. 15 S.S1.(D). Sp. apahasantaæ. 16 S.Sp.B1.B2.Bp.-nipÃtatitthaæ. 17 S.-vihagÃnaæ; Sp B1 B2.Bp.-vihaÇgÃnaæ. 18 B.B2. iva ca. 19 B.B1.B2. maï¬appaæ. >\ #<[page 011]># %< Introduction 11>% sumadÃmaolambakaviniggalantacÃruvitÃnaæ\<*<1>*>\ ratanavicitra- maïikoÂÂimatalam iva ca naæ\<*<2>*>\ nÃnÃpupphÆpahÃravicitrasu- pariniÂÂhitabhÆmikammaæ brahmavimÃnasadisaæ alaæka- ritvÃ, tasmiæ mahÃmaï¬ape pa¤casatÃnaæ bhikkhÆnaæ anagghÃni pa¤ca kappiyapaccattharaïasatÃni pa¤¤ÃpetvÃ,\<*<3>*>\ dakkhiïabhÃgaæ nissÃya uttarÃbhimukhaæ therÃsanaæ maï- ¬apamajjhe puratthÃbhimukhaæ buddhassa bhagavato Ãsa- nÃrahaæ dhammÃsanaæ pa¤¤ÃpetvÃ,\<*<3>*>\ dantakhacitaæ vÅja- niæ ÂhapetvÃ\<*<4>*>\ bhikkhusaæghassa ÃrocÃpesi: niÂÂhitaæ bhante mama kiccan ti. tasmiæ\<*<5>*>\ kho pana samaye\<*<6>*>\ ekacce bhikkhÆ Ãyasmantaæ ùnandaæ sandhÃya evam Ãhaæsu: imasmiæ bhikkhusaæghe eko bhikkhu vissagandhaæ vÃyanto\<*<7>*>\ vicaratÅti. thero taæ sutvà imasmiæ bhikkhusaæghe a¤¤o vissagan- dhaæ vÃyanto vicaraïabhikkhu nÃma n' atthi, addhà ete maæ sandhÃya vadantÅti saævegaæ Ãpajji. ekacce bhikkhÆ Ãyas- mantaæ ùnandaæ Ãhaæsu\<*<8>*>\: sve Ãvuso sannipÃto\<*<9>*>\ tva¤ ca sekho\<*<10>*>\ sakaraïÅyo, tena te na yuttaæ sannipÃtaæ gantuæ, appamatto hohÅti. atha kho Ãyasmà ùnando: sve sannipÃto,\<*<11>*>\ na kho pana me taæ patirÆpaæ yv Ãham\<*<12>*>\ sekho samÃno sannipÃtaæ gacchey- yan ti bahud eva rattiæ kÃyagatÃya satiyÃ\<*<13>*>\ vÅtinÃmetvà rattiyà paccÆsasamayaæ\<*<14>*>\ caækamà orohitvà vihÃraæ pa- visitvà nipajjissÃmÅti kÃyaæ Ãvajjesi, dve pÃdà bhÆmito muttà appatta¤ ca sÅsaæ bimbohanaæ,\<*<15>*>\ etasmiæ antare anupÃdÃya Ãsavehi cittam vimucci.\<*<16>*>\ ayaæ hi Ãyasmà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S.Sp.-viniggilanta-. 2 S.-koÂÂimatalavacanaæ; B.-koÂi-; SumÂaæ for naæ. 3 S.Sp.pa¤¤apÃpetvÃ; Bp. pa¤¤apetvÃ. 4 S.Sp.B1.B2.Bp. bÅjaniæ c' ettha ÂhapetvÃ; Sum.-khacitavÅjaniæ c' ettha ÂhapetvÃ. 5 S.Sp.omit the passage 'tasmiæ kho' to 'Ãpajji, ekacce,' about five lines. 6 Sum. divase for samaye. 7 Sum. vÃyyanto. 8 S. Ãhaæsuæ; Sum. ekacce naæ Ãhaæsu. 9 B2. Ãvuso ùnanda saæghasannipÃto. 10 B.B1.B2.Bp. sekkho, sic passim. 11 B1. adds bhavissati. 12 S.S1.(D) Sp. sv Ãhaæ; B2. Sum. y'Ãhaæ. 13 S.Sp.kÃyagatà satiyÃ. 14 Sum. -samaye. 15 B.B1.B2.Bp. bibbohanaæ, sic passim. 16 S. vimucciæ. >\ #<[page 012]># %<12 SamantapÃsÃdikÃ>% caækamena bahi vÅtinÃmetvà visesaæ nibbattetum asak- konto cintesi: nanu maæ\<*<1>*>\ bhagavà etad avoca\<*<2>*>\: katapu¤¤o 'si tvaæ ùnanda padhÃnam anuyu¤ja, khippaæ\<*<3>*>\ hohisi\<*<4>*>\ anÃsavo ti. buddhÃna¤ ca kathÃdoso nÃma n' atthi. mama accÃraddhaæ viriyan,\<*<5>*>\ tena me cittaæ uddhaccÃya saæ- vattati. handÃhaæ viriyasamathaæ\<*<6>*>\ yojemÅti, caækamà orohitvà pÃdadhovanaÂÂhÃne\<*<7>*>\ Âhatvà pÃde dhovitvà vihÃraæ pavisitvÃ\<*<8>*>\ ma¤cake nisÅditvà thokaæ vissamissÃmÅti kÃyaæ ma¤cake apanÃmesi.\<*<9>*>\ dve pÃdà bhÆmito muttà sÅsam bim- bohanam asampattaæ.\<*<10>*>\ etasmim antare anupÃdÃya Ãsavehi cittaæ vimuttaæ.\<*<11>*>\ catuiriyÃpathavirahitaæ\<*<12>*>\ therassa ara- hattaæ ahosi.\<*<13>*>\ tena imasmiæ sÃsane anipanno anisinno\<*<14>*>\ aÂÂhito acaækamanto ko\<*<15>*>\ bhikkhu arahattaæ patto ti vutte, ùnandatthero ti vattuæ vaÂÂati. atha\<*<16>*>\ therà bhikkhÆ dutiyadivase\<*<17>*>\ katabhattakiccà pat- tacÅvaraæ paÂisÃmetvà dhammasabhÃyaæ sannipatitÃ.\<*<18>*>\ ùnandatthero\<*<19>*>\ pana attano arahattapattiæ\<*<20>*>\ ¤ÃpetukÃmo bhikkhÆhi saddhim na gato. bhikkhÆ yathÃbu¬¬haæ attano attano Ãsane\<*<21>*>\ nisÅdantà ùnandattherassa Ãsanaæ ÂhapetvÃ\<*<22>*>\ nisinnÃ. tattha kehici pi\<*<23>*>\ etam Ãsanam kassà 'ti vutte, ùnandassà 'ti.\<*<24>*>\ ùnando pana kuhim gato ti. tasmiæ samaye thero cintesi: idÃni mayhaæ hamanakÃlo ti. tato attano \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. mayaæ. 2 MahÃpari. v,35. 3 Old. kippaæ. 4 S.Sp÷ohi; B2. hohÅsi. 5 Sum. mama¤ ca pana accÃraddha-viriyaæ. 6 S.Sp.B.B1. viriya-samataæ; Bp. vÅriya-samataæ. 7 S1.(D). pÃdedhovana-. 8 B2. pavÅsitvÃ. 9 S.Sp.S1.(D). upanÃmesi; B. appanÃmesi. 10 B. bibbohaïaæ; B2.Bp. sÅsa¤ ca bibbohanaæ. 11 Sum. vimmuttaæ. 12 Sum. caturiri-; B.-pathavinimuttaæ. 13 S.Sp.omit ahosi. 14 B. anippanno anissinno. 15 Old. kho. 16 B.B2.Bp. add kho. 17 Sum. (24) adds pa¤camiyà pakkhassa after this, so Chin. 18 Sum. (24) sannipatiæsu. 19 Sum. alengthy addition here. 20 Sp.B.B1.Bp.Sum.-ppattiæ. 21 B.B2.Bp. pattÃsane. 22 B. dhapetvÃ; B1. thapetvÃ. 23 S.Sp.kehic' Ãpi; B.B1.B2.Sum. (26) kehici, omit pi. 24 B2.Bp. ùnandattherassà 'ti. >\ #<[page 013]># %< Introduction 13>% ÃnubhÃvaæ dassento paÂhaviyaæ\<*<1>*>\ nimujjitvà attano Ãsane yeva attÃnaæ dassesi. ÃkÃsena gantvÃ\<*<2>*>\ nisÅdÅti pi eke. evaæ nisinne\<*<3>*>\ tasmiæ Ãyasmante MahÃkassapatthero bhikkhÆ Ãmantesi: Ãvuso kim\<*<4>*>\ paÂhamaæ saægÃyÃma dhammaæ và vinayaæ và ti. bhikkhÆ Ãhaæsu\<*<5>*>\: bhante MahÃkassapa, vinayo nÃma buddhasÃsanassa\<*<6>*>\ Ãyu, vinaye Âhite sÃsanaæ Âhitam hoti, tasmà paÂhamaæ vinayaæ saægÃyÃmà 'ti. kaæ\<*<7>*>\ dhuram katvà ti. Ãyasmantaæ UpÃlin\<*<8>*>\ ti. kiæ ùnando na ppahotÅti. no na ppahoti, api ca kho pana sammÃsam- buddho dharamÃno\<*<9>*>\ yeva vinayapariyattiæ nissÃya Ãyasman- taæ UpÃliæ etadagge Âhapesi: etadaggaæ bhikkhave mama sÃvakÃnaæ bhikkhÆnaæ vinayadharÃnaæ\<*<10>*>\ yadidaæ UpÃlÅti. tasmà UpÃlittheraæ pucchitvà vinayaæ saægÃyÃmà 'ti. tato thero vinayaæ pucchanatthÃya attanà 'va attÃnaæ\<*<11>*>\ sammanni, UpÃlitthero pi vissajjanatthÃya sammanni. tatrÃyaæ pÃli.\<*<12>*>\ atha kho Ãyasmà MahÃkassapo saæghaæ ¤Ãpesi: suïÃtu me Ãvuso saægho. yadi saæghassa patta- kallaæ, ahaæ UpÃliæ vinayaæ puccheyyan ti. Ãyasmà pi\<*<13>*>\ UpÃli saæghaæ ¤Ãpesi: suïÃtu me bhante saægho. yadi saæghassa pattakallaæ, ahaæ Ãyasmatà MahÃkassapena vinayaæ puÂÂho vissajjeyyan ti.\<*<14>*>\ evaæ attÃnaæ\<*<15>*>\ samman- nitvà Ãyasmà UpÃli vuÂÂhÃyÃsanÃ\<*<16>*>\ ekaæsaæ cÅvaraæ katvà there bhikkhÆ vanditvà dhammÃsane nisÅdi dantakhacitaæ vÅjaniæ gahetvÃ.\<*<17>*>\ tato\<*<18>*>\ MahÃkassapo therÃsane nisÅditvà Ãyasmantaæ UpÃliæ vinayaæ pucchi: paÂhamaæ Ãvuso UpÃli pÃrÃjikaæ kattha \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. pathaviyaæ. 2 B2.Bp. Sum. (26) ÃkÃsenÃgantvÃ. 3 Sum. (27) Ãgate pana. 4 B. adds pana. 5 B.B1. Ãhaæsuæ. 6 Sum. (27) buddhassa sÃsanassa. 7 S1. (D). kiæ. 8 S. UpÃÊin, sic passim. 9 S. dharamÃïo; S1.(D). -sambuddho (corrected -ddhe) dharamÃne. 10 S. -dharÃïaæ. 11 S. attaæ. 12 S.B.B2.Bp.Sum. (28) pÃÊi. 13 B.B1 omit pi. 14 Cullavagga xi, 1, 7. 15 B.B2.Bp. attanà 'va attÃnaæ. 16 B.B2. uÂÂhÃyÃsane; B2.Sum. (28) uÂÂhÃyÃsanÃ. 17 B. bÅjanaæ; B1. bÅjani, B2. BÅjaniæ; Sum. (28) -khacita-vÅjaniæ. 18 B.B1.B2.Bp. tato ÃyasmÃ. >\ #<[page 014]># %<14 SamantapÃsÃdikÃ>% bhagavatÃ\<*<1>*>\ pa¤¤attan ti. VesÃliyaæ bhante ti. kaæ\<*<2>*>\ Ãrabbhà 'ti. Sudinnaæ Kalandakaputtaæ\<*<3>*>\ Ãrabbhà 'ti. kismiæ vatthusmin ti. methunadhamme ti. atha kho Ãyasmà MahÃkassapo Ãyasmantaæ UpÃliæ paÂha- massa pÃrÃjikassa vatthum pi pucchi, nidÃnam pi pucchi, puggalam pi pucchi, pa¤¤attim pi pucchi, anuppa¤¤attim\<*<4>*>\ pi pucchi, Ãpattim pi pucchi, anÃpattim pi pucchi. yathÃ\<*<5>*>\ ca paÂhamassa tathà dutiyassa tathà tatiyassa tathà catut- thassa pÃrÃjikassa vatthum pi pucchi --pe-- anÃpattim pi pucchi,\<*<5>*>\ puÂÂho puÂÂho UpÃlitthero\<*<6>*>\ vissajjesi. tato\<*<7>*>\ imÃni cattÃri pÃrÃjikÃni pÃrÃjikakaï¬aæ nÃma idan ti saægahaæ ÃropetvÃ\<*<8>*>\ terasa saæghÃdisesÃni terasakan ti Âhapesuæ.\<*<9>*>\ dve sikkhÃpadÃni aniyatÃnÅti Âhapesuæ tiæ- sasikkhÃpadÃni nissaggiyapÃcittiyÃnÅti Âhapesuæ. dvena- vutisikkhÃpadÃni pÃcittiyÃnÅti Âhapesuæ. catÃri sikkhÃ- padÃni pÃÂidesaniyÃnÅti Âhapesuæ. pa¤casattatisikkhÃpadÃni sekhiyÃnÅti Âhapesuæ. satta dhamme adhikaraïasamathà ti\<*<10>*>\ Âhapesuæ. evaæ\<*<11>*>\ MahÃvibhaïgaæ saægahaæ Ãropetvà BhikkhunÅ- vibhaÇge aÂÂha sikkhÃpadÃni pÃrÃjikakaï¬aæ nÃma idan ti Âhapesuæ. sattarasa sikkhÃpadÃni sattarasakan\<*<12>*>\ ti Âhape- suæ. tiæsasikkhÃpadÃni nissaggiyapÃcittiyÃnÅti Âhapesuæ. chasaÂÂhisatasikkhÃpadÃni\<*<13>*>\ pÃcittiyÃnÅti Âhapesuæ. aÂÂha sikkhÃpadÃni pÃÂidesaniyÃnÅti Âhapesuæ. pa¤casattati sik- khÃpadÃni sekhiyÃnÅti Âhapesuæ. satta dhamme adhika- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S.Sp.B2.Sum. (29) omit bhagavatÃ. 2 Sum. (29) kiæ. 3 Sp.B.B1.B2.Bp. Kalandaputtaæ. 4 S.Sp.B.B1.B2.Bp. anupa¤¤-. 5-5 Sum. (29) omits. 6 Sum. Ãyasmà UpÃli. 7 Sum. inserts two paragraphs (30-31) here; Sum. 32 agrees only in substance with this paragraph. 8 B. Ãropetvà Âhapetum: B2.Bp. Ãropetvà Âhapesuæ. 9 B.B1.B2. terasa kaï¬an ti. 10 S1.(D). -samathÃnÅti. 11 Sum. (32) evaæ vÅsÃdhikÃni dve sikkhÃpadasatÃni MahÃvibhaÇgo ti kittetvà Âhapesuæ. MahÃvibhaÇgÃvasÃne pi purimanayen' eva mahÃpaÂhavÅ akampittha. 12 B.B1.B2. sattarasakaï¬an. 13 Sum. (33) chasÃÂÂhi-. >\ #<[page 015]># %< Introduction 15>% raïasamathà ti Âhapesuæ. evaæ\<*<1>*>\ BhikkhunÅvibhaÇgaæ saægahaæ Ãropetvà eten' eva upÃyena Khandhaka-ParivÃre pi Ãropesuæ.\<*<2>*>\ evaæ etaæ saubhatovibhaÇgakkhandhakaparivÃraæ Vi- nayapiÂakaæ saægahaæ ÃrÆÊhaæ. sabbaæ MahÃkassapat- thero pucchi, Upalitthero vissajjesi. pucchÃvissajjanapa- riyosÃne\<*<3>*>\ pa¤ca arahantasatÃni\<*<4>*>\ saægahaæ Ãropitanayen' eva gaïasajjhÃyaæ\<*<5>*>\ akaæsu. vinayasaægahÃvasÃne UpÃlitthero dantakhacitaæ vÅjaniæ nikkhipitvà dhammÃsanà orohitvà bu¬¬he\<*<6>*>\ bhikkhÆ vanditvà attano pattÃsane nisÅdi. vinayaæ saægÃyitvà dhammaæ saægÃyitukÃmo Ãyasmà MahÃkassapo bhikkhÆ pucchi: dhammaæ saægÃyantehi kaæ\<*<7>*>\ puggalaæ dhuraæ\<*<8>*>\ katvà dhammo saægÃyitabbo ti. bhikkhÆ ùnandattheraæ dhuraæ\<*<9>*>\ katvà ti Ãhaæsu. atha kho Ãyasmà MahÃkassapo saægha¤ ¤Ãpesi: suïÃtu me Ãvuso saægho. yadi saæghassa pattakallaæ, ahaæ ùnandaæ dhammaæ puccheyyan ti. atha kho Ãyasmà ùnando saæ- ghaæ ¤Ãpesi: suïÃtu me bhante saægho. yadi saæghassa pattakallaæ, ahaæ Ãyasmatà MahÃkassapena dhammaæ puÂÂho vissajjeyyan ti. atha kho Ãyasmà ùnando uÂÂhÃyÃ- sanà ekaæsaæ cÅvaraæ katvà there bhikkhÆ vanditvà dham- mÃsane nisÅdi dantakhaciæ vÅjaniæ\<*<10>*>\ gahetvÃ.\<*<11>*>\ MahÃ- kassapatthero\<*<12>*>\ ùnandattheraæ dhammaæ pucchi: Brah- majÃlaæ Ãvuso ùnanda kattha bhÃsitan ti. antarà ca bhante \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sum. (33) tÅni sikkhÃpadasatÃni cattÃri ca sikkhÃpadÃni Bhikkhu- nÅvibhaÇgo ti kittetvÃ, ayaæ ubhato-vibhaÇgo nÃma catusaÂÂhi bhÃ- ïavÃrà ti Âhapesuæ. ubhato-vibhaÇgÃvasÃne pi vuttanayen' eva ma- hÃpaÂhavÅ akampittha. 2 Sum. (34) asÅti-bhÃïavÃraparimÃïaæ Khandhakaæ pa¤cavÅsati- bhÃïavÃraparimÃïaæ parivÃra¤ ca saægahaæ ÃropetvÃ, etc. 3 B. -visajjanÃpariyo-; B2. -visajjanapariyo-. 4 S. arahatta-. 5 S1.(D). ghana. 6 B.B1.B2.Bp. vu¬¬he. 7 S. taæ. 8 B2. omits puggalaæ; dhÆraæ for dhuraæ. 9 B2. dhÆraæ. 10 Sum. (36) -khacita-vÅj-. 11 Sum. inserts here a paragraph (37) on Kassapa's questions to bhik- khus. 12 B.B1.B2. atha kho Mah-; Bp. atha Mah-. Hereafter Sum. agrees only in substance. >\ #<[page 016]># %<16 SamantapÃsÃdikÃ>% RÃjagahaæ antarà ca NÃlandaæ\<*<1>*>\ rÃjÃgÃrake AmbalaÂÂhikÃyan ti. kaæ Ãrabbhà 'ti. Suppiya¤ ca paribbÃjakaæ Brahma- datta¤ ca mÃïavakan\<*<2>*>\ ti. \<*<3>*>\kismiæ vatthusmiæ. vaïïÃ- vaïïe ti.\<*<3>*>\ atha kho Ãyasmà MahÃkassapo Ãyamantaæ ùnandaæ BrahmajÃlassa nidÃnam pi pucchi, puggalam pi pucchi. SÃma¤¤aphalaæ panÃvuso ùnanda kattha bhÃsitan ti. RÃjagahe bhante JÅvakambavane ti. kena saddhin ti. AjÃtasattunà Vedehiputtena saddhin ti. atha kho Ãyasmà MahÃkassapo Ãyasmantaæ ùnandaæ SÃma¤¤aphalassa ni- dÃnam pi pucchi, puggalam pi pucchi. eten' eva upÃyena pa¤ca pi\<*<4>*>\ nikÃye pucchi. pa¤ca nikÃyà nÃma DÅghanikÃyo MajjhimanikÃyo SaæyuttanikÃyo AÇguttaranikÃyo Khud- dakanikÃyo ti. tattha KhuddakanikÃyo nÃma cattÃro ni- kÃye Âhapetvà avasesaæ buddhavacanaæ. tattha vinayo Ãyasmatà UpÃlittherena\<*<5>*>\ vissajjito,\<*<6>*>\ sesa- KhuddakanikÃyo\<*<7>*>\ cattÃro ca nikÃyà ùnandattherena.\<*<8>*>\ tad' etaæ\<*<9>*>\ sabbam pi\<*<10>*>\ buddhavacanaæ rasavasena eka- vidhaæ, dhammavinayavasena duvidhaæ,\<*<11>*>\ paÂhamamajjhi- mapacchimavasena\<*<12>*>\ tividhaæ tathà piÂakavasena, nikÃyava- sena pa¤cavidhaæ, aÇgavasena navavidhaæ, dhammak- khandhavasena caturÃsÅtisahassavidhan ti veditabbaæ. kathaæ rasavasena ekavidhaæ. yaæ hi bhagavatà anut- taraæ sammÃsambodhiæ abhisambujjhitvà yÃva anupÃdise- sÃya nibbÃnadhÃtuyà parinibbÃyati\<*<13>*>\ etthantare pa¤cacattÃ- ÊÅsavassÃni\<*<14>*>\ devamanussanÃgayakkhÃdayo anusÃsantena\<*<15>*>\ paccavekkhantena và vuttaæ sabbaæ taæ ekarasaæ vimut- tirasam eva hoti. evaæ rasavasena ekavidhaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B.B2.Bp. NÃÊandaæ; B1. NÃÊantaæ. 2 S. mÃnavan; B.B2.Bp. mÃïavan; B1. mÃïavaæ and omits ti. 3-3 S.Sp.omit; S1.(D). kasmiæ; B. kiæsmiæ vatthusmin ti; B1. kiæ- smiæ vatthusmiæ; B2.Bp. kismiæ vatthusmin ti. 4 S.Sp.B.B2.Bp. omit pi. 5 S. -tthereïa na. 6 B2. visajjito. 7 B.B1. add ca. 8 The above sections roughly correspond with Sum. 38-42. From this section to p. 30, l.5, vavatthapetvà omitted by Oldenberg. 9 Sum. (43) evam etaæ. 10 B. omits pi. 11 S. adds hoti. 12 B. pacchimabuddhavacanavasena. 13 Sum. (44) adds tÃva. 14 S.B.B1.B2.Bp. -cattÃlÅsa. 15 S. anusÃsentena. >\ #<[page 017]># %< Introduction 17>% kathaæ dhammavinayavasena duvidhaæ. sabbam ev' etaæ\<*<1>*>\ dhammo ca\<*<2>*>\ vinayo cà 'ti saÇkhaæ\<*<3>*>\ gacchati. tattha VinayapiÂakaæ vinayo, avasesaæ buddhavacanaæ dhammo. ten' evÃha: yan nÆna\<*<4>*>\ mayaæ Ãvuso dhamma¤ ca vinaya¤ ca saægÃyeyyÃmà 'ti,\<*<5>*>\ ahaæ UpÃliæ vinayaæ puccheyyaæ ùnandaæ dhammaæ puccheyyan ti ca. evaæ dhammavina- yavasena duvidhaæ. kathaæ paÂhamamajjhimapacchimavasena\<*<6>*>\ tividhaæ. sabbam eva h' idaæ paÂhamabuddhavacanaæ majjhima- buddhavacanaæ pacchimabuddhavacanan ti tippabhedaæ hoti. tattha: anekajÃtisaæsÃraæ sandhÃvissaæ anibbisaæ, gahakÃrakaæ gavesanto,\<*<7>*>\ dukkhà jÃti punappunaæ. gahakÃraka diÂÂho 'si puna gehaæ na kÃhasi, sabbà te phÃsukà bhaggà gahakÆÂaæ visaækhitaæ, visaækhÃragataæ cittaæ taïhÃnaæ khayam ajjhagà 'ti.\<*<8>*>\ idam paÂhamabuddhavacanam. keci, yadà have pÃtubha- vanti dhammà ti khandhake\<*<9>*>\ udÃnagÃthaæ Ãhu.\<*<10>*>\ esà pana pÃÂipadadivase sabba¤¤ÆbhÃvappattassa\<*<11>*>\ somanassamaya- ¤Ãïena\<*<12>*>\ paccayÃkÃraæ paccavekkhantassa\<*<13>*>\ uppannà udÃna- gÃthà ti veditabbÃ. yam pana parinibbÃnakÃle abhÃsi: handa dÃni bhikkhave ÃmantayÃmi vo vayadhammÃ\<*<14>*>\ saæ- khÃrÃ, appamÃdena sampÃdethà 'ti\<*<15>*>\ idaæ pacchimabud- dhavacanaæ. ubhinnam\<*<16>*>\ antare yaæ vuttam etaæ\<*<17>*>\ majjhi- mabuddhavacanaæ.\<*<18>*>\ evaæ paÂhamamajjhimapacchima- vasena tividhaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S.B.B1.B2.Bp.Sum. (45) eva c' etaæ. 2 S.B.B1.B2.Bp.Sum. (45) c' eva. 3 B.B1.B2.Bp. saÇkhyaæ. 4 B. yaæ na nu; B1.B2. yaæ nu na; Sum. yaæ nÆna. 5 Sum. (45) omits ti. 6 B. -cchimabuddhavacanavasena. 7 B. -kÃraïagave-; B1. -kÃrakagave-; B2.Bp. -kÃraæ gave-. 8 Dhammapada, 153, 4; Th. 1, 183 f (cf. trs. p. 140. n1); Sum. 46. 9 Vin., MahÃvagga, i, 1, 3. 10 Sum (46) vadanti. 11 S. -¤¤Ævayappatt-; Sp.B.B1.B2. -¤¤ubhÃva-. 12 B.B1. somanassa¤Ãïena. 13 B. paccaventassa by mistake. 14 B. -dhamma-. 15 MahÃparin. vi, 10. 16 Sum. (46) ubhiïïaæ. 17 B. taæ. 18 B.B1.B2.Bp. -vacanan ti; Sum. (46) -vacanaæ nÃma. I 2 >\ #<[page 018]># %<18 SamantapÃsÃdikÃ>% kathaæ piÂakavasena tividhaæ. sabbam pi h' etaæ Vi- nayapiÂakaæ SuttantapiÂakaæ AbhidhammapiÂak ti tip- pabhedam eva hoti. tattha paÂhamasaægÅtiyaæ saægÅta¤ ca asaægÅta¤\<*<1>*>\ ca sabbam pi samodhÃnetvÃ, ubhayÃni PÃtimok- khÃni, dve VibhaÇgÃni,\<*<2>*>\ dvÃvÅsati KhandhakÃni,\<*<3>*>\ soÊasa ParivÃrà ti idaæ VinayapiÂakaæ nÃma. BrahmajÃlÃdicatuttiæsasuttasaægaho DÅghanikÃyo, MÆ- lapariyÃyasuttÃdidiya¬¬hasatadvesuttasaægaho Majjhima- nikÃyo, OghataraïasuttÃdisattasuttasahassasattasatadvÃsaÂ- Âhisuttasaægaho\<*<4>*>\ SaæyuttanikÃyo, CittapariyÃdÃnasuttÃdi- navasuttasahassapa¤casatasattapa¤¤Ãsasuttasaægaho Aïgut- taranikÃyo, KhuddakapÃÂha\<*<5>*>\-Dhammapada-UdÃna-Itivutta- ka-SuttanipÃta-VimÃnavatthu-Petavatthu - Thera - TherÅgÃ- thÃ\<*<6>*>\-JÃtaka-Niddesa-PaÂisambhidÃ-ApadÃna-Buddhavaæsa- CariyÃpiÂakavasena pa¤¤arasabhedo\<*<7>*>\ KhuddakanikÃyo ti idaæ SuttantapiÂakaæ nÃma.\<*<8>*>\ DhammasaÇgani,\<*<9>*>\ VibhaÇgo, DhÃtukathÃ, Puggalapa¤- ¤atti, KathÃvatthu, Yamakaæ, PaÂÂhÃnan\<*<10>*>\ ti idaæ Abhi- mapiÂakaæ nÃma. tattha: vividhavisesanayattà vinayanato\<*<11>*>\ c' eva kÃyavÃcÃnaæ, vinayatthavidÆhi ayaæ vinayo vinayo ti akkhÃto. vividhà hi ettha pa¤cavidhaPÃtimokkhuddesa-PÃrÃjikÃdi- sattÃapattikkhandha-MÃtikÃ-VibhaÇgÃdippabhedanayÃ,\<*<12>*>\ vi- sesabhÆtà ca daÊhÅkammasithilÅkaraïapayojanÃ\<*<13>*>\ anuppa¤- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B.B1. anusaægÅta¤ ca. 2 Ch. omits dve Vibh-. 3 B2. Sum. (47) khandhakÃ. 4 B. suttà ti for -suttÃdi-. 5 Ch. omits KhuddakapÃÂha and puts at the end ‘14 divisions' instead of 15 of our text. This proves that it is an interpolation later than AÖ. 489. 6 B.B1.B2. TheragÃthÃ-TherÅgÃthÃ. 7 S. panna-; Sp. païïa-; B.B1.Bp. pannarasappabhedo; B2. panna- rasapabhedo; Ch. Fourteen divisions. 8 S. idaæ suttaæ SuttapiÂakan nÃma. 9 B.B1.B2.Bp.Sum. (47) Dhammasaægaho. 10 Ch. puts Yamakaæ PaÂÂhÃnaæ before Pugg-. 11 S.B.B1. vinayato. 12 B2. -ppabhedà nayÃ. 13 S. va dalhik-; Sum. (48), ca daÊhik-; B.B1.B2.Bp. sitthilakaraïap- payojanÃ. >\ #<[page 019]># %< Introduction 19>% ¤attinayÃ, kÃyikavÃcasikÃjjhÃcÃranisedhanato c' esa kÃyaæ\<*<1>*>\ vÃca¤ ca vineti, tasmà vividhanayattà visesanayattà kÃya- vÃcÃna¤ ca vinayanato vinayo ti akkhÃto.\<*<2>*>\ ten' etam etassa vacanatthakosallatthaæ vuttaæ: vividhavisesanayattà vinayanato\<*<3>*>\ c' eva kÃyavÃcÃnaæ, vinayatthavidÆhi ayaæ vinayo vinayo ti akkhÃto ti. itaraæ pana: atthÃnaæ sÆcanato suvuttato savanato\<*<4>*>\ ca\<*<5>*>\ sÆdanato suttÃïà suttasabhÃgato\<*<6>*>\ ca suttaæ suttan ti\<*<7>*>\ akkhÃtaæ. taæ hi attatthaparatthÃdibhede atthe sÆceti,\<*<8>*>\ suvuttà c' ettha atthà veneyyajjhÃsayÃnulomena\<*<9>*>\ vuttattÃ, pasavati\<*<10>*>\ c' etaæ\<*<11>*>\ atthe sassam iva phalaæ pasavatÅti vuttaæ hoti. sÆdati c' etaæ\<*<12>*>\ dhenu viya khÅraæ paggharatÅti\<*<13>*>\ vuttaæ hoti. suÂÂhu\<*<14>*>\ ca ne tÃyati rakkhatÅti vuttaæ hoti. suttasabhÃga¤ ca naæ\<*<15>*>\ yathà hi tacchakÃnaæ suttaæ pamÃïaæ hoti, evam etam pi vi¤¤Ænaæ yathà ca suttena saægahÅtÃni\<*<16>*>\ pup- phÃni na vikirÅyanti\<*<17>*>\ na viddhaæsiyanti\<*<18>*>\ evam etena saæ- gahÅtÃ\<*<19>*>\ atthÃ. ten' etam etassa vacanatthakosallatthaæ vuttaæ: atthÃnaæ sÆcanato suvuttato savanato\<*<20>*>\ ca\<*<21>*>\ sÆdanato suttÃïà suttasabhÃgato\<*<22>*>\ ca suttaæ\<*<23>*>\ suttan ti akkhÃtan ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. kÃya-. 2 B. ÃkkhÃto, sic passim. 3 S. vinayanayato, but see above, note 11, p. 18. 4 Sp. savaïato. 5 B2.Bp.Sum. (49) 'tha. 6 S.Sp.suttÃnÃ. 7 B.B1.B2.Bp.Sum. (49) has one suttan only. 8 S.B.Sum. (49) suceti. 9 Sp. -sayÃnÆlomen 10 B.B2.Bp.Sum. (49) savati. 11 Sp. kaæ v' etaæ. 12 S. ettha. 13 B2. paggharÃpetÅti. 14 B.B1. suttÃïà ti suÂÂhu. This reading shows that suttÃïà is abl. of sutrÃïa (=suÂÂhu tÃyati, rakkhati) and ought not to be joined with the next sutta as in Sum. (49). B2. suÂÂhuæ. 15 B.B1.B2.Bp. c' etaæ. 16 B.B1.Bp. -gahitÃni. 17 S.B.B1.Bp. vikiriyanti. 18 Sp. -sÅyanti. 19 B.Bp. -gahitÃ. 20 Sp. savaïato. 21 B2.Bp. 'tha. 22 B.S.Sp.suttÃnÃ. 23 B.B1.B2. have one suttaæ only. >\ #<[page 020]># %<20 SamantapÃsÃdikÃ>% itaro pana: yaæ ettha vuddhimanto\<*<1>*>\ salakkhaïà pÆjità paricchinnà vuttÃdhikà ca dhammà abhidhammo tena akkhÃto. ayaæ hi abhisaddo vuddhisalakkhaïapÆjitaparicchinnÃdhi- kesu dissati. tathà h' esa, bÃÊhÃ\<*<2>*>\ me\<*<3>*>\ dukkhà vedanà abhik- kamanti no paÂikkamantÅti\<*<4>*>\ Ãdisu\<*<5>*>\ vuddhiyaæ\<*<6>*>\ Ãgato. yà tà rattiyo abhi¤¤Ãtà abhilakkhità ti Ãdisu salakkhaïe.\<*<7>*>\ rÃjÃbhirÃjà manujindo\<*<8>*>\ ti Ãdisu pÆjite. paÂibalo vinetuæ abhidhamme abhivinaye ti Ãdisu paricchinne. a¤¤ama¤¤aæ\<*<9>*>\ saækaravirahite dhamme ca vinaye cà 'ti vuttaæ hoti. abhikkantena vaïïenà 'ti Ãdisu adhike. ettha ca rÆpÆpapat- tiyà maggaæ bhÃveti, mettÃsahagatena cetasà ekaæ disaæ pharitvà viharatÅti Ãdinà nayena vuddhimanto pi dhammà vuttÃ. rÆpÃrammaïaæ và saddÃrammaïaæ và ti Ãdinà nayena ÃrammaïÃdÅhi lakkhaïÅyattÃ\<*<10>*>\ salakkhaïà pi. sekhà dhammà asekhà dhammà lokuttarà dhammà ti Ãdinà nayena pÆjità pi pÆjÃrahÃ\<*<11>*>\ ti adhippÃyo. phasso hoti, vedanà ho- tÅti Ãdinà nayena sabhÃvaparicchinnattà paricchinnà pi.\<*<12>*>\ mahaggatà dhammà appamÃïà dhammà anuttarà dhammà ti Ãdinà nayena adhikà pi dhammà vuttÃ. ten' etam etassa vacanatthakosallatthaæ vuttaæ: yaæ ettha vuddhimanto salakkhaïà pÆjità paricchinnÃ\<*<13>*>\ vuttÃdhikà ca dhammà abhidhammo tena akkhÃto ti. yaæ pan' ettha avisiÂÂhaæ, taæ\<*<14>*>\ piÂakaæ piÂakatthavidÆ pariyattibhÃjanatthato\<*<15>*>\ Ãhu, tena samodhÃnetvà tayo pi vinayÃdayo ¤eyyÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B.B1.B2.Bp. vu¬¬hi-, sic passiæ. 2 S. bÃlhÃ. 3 B.B1.B2.Bp. me Ãvuso. 4 Saæyutta-nikÃya part v, p. 80, it is the word of MahÃkassapa; Sp. abhikkhamantÅti; Suæ. (50) abhikkhamantÅti, both omit no paÂikka- manti.' So Chin. 5 B.B2.Bp. ÃdÅsu, sic passim. 6 B.B2. Vu¬¬hiyaæ. 7 S. sakalakkhaïe; Sum. (50) salakkhaïo. 8 Sp.Bp. anujindo. 9 Sp.B1.B2.Bp.Sum. (50) a¤¤ama¤¤asaækara-; B. a¤¤ama¤¤asaæ- khara-. 10 S.Sp.salakkhaïÅyattÃ; B. lakkhiyattÃ. 11 B. pÆjÃrÃhÃ. 12 Sum. (50) ti. 13 S. paricchinnaæ. 14 B. omits taæ. 15 Bp.Sum. (51) pariyattibbhÃjana-. >\ #<[page 021]># %< Introduction 21>% pariyatti pi hi, mà piÂakasampadÃnenà 'ti Ãdisu piÂakan ti vuccati. atha puriso Ãgaccheyya kuddÃlapiÂakaæ\<*<1>*>\ ÃdÃyà 'ti Ãdisu yaæ ki¤ci bhÃjanam pi. tasmÃ: piÂakaæ piÂakatthavidÆ pariyattibhÃjanatthato\<*<2>*>\ Ãhu, tena\<*<3>*>\ samodhÃnetvà tayo pi vinayÃdayo ¤eyyà ti. tena evaæ duvidhatthena\<*<4>*>\ piÂakasaddena saha samÃsaæ katvà vinayo ca so piÂaka¤ ca pariyattibhÃvato tassa tassa\<*<5>*>\ atthassa bhÃjanato cà 'ti VinayapiÂakaæ. Yathà vutten' eva nayena sutta¤ ca\<*<6>*>\ taæ piÂakaæ cà 'ti SuttapiÂakaæ,\<*<7>*>\ abhi- dhammo ca so piÂakaæ cà 'ti AbhidhammapiÂakan ti, evam ete tayo pi vinayÃdayo ¤eyyÃ. evaæ ¤atvà ca\<*<8>*>\ puna pi tesv eva\<*<9>*>\ piÂakesu nÃnappakÃrakosallatthaæ: desanÃsÃsanakathÃbhedaæ tesu\<*<10>*>\ yathÃrahaæ sikkhÃppahÃnagambhÅrabhÃva¤\<*<11>*>\ ca paridÅpaye. pariyattibhedaæ sampattiæ vipatti¤\<*<12>*>\ cÃpi yaæ yahiæ\<*<13>*>\ pÃpuïÃti yathà bhikkhu tam pi sabbaæ vibhÃvaye ti.\<*<14>*>\ tatrÃyaæ paridÅpanà vibhÃvanà ca. etÃni hi tÅïi\<*<15>*>\ piÂakÃni yathÃk-kamam ÃïÃvohÃraparamatthadesanÃ,\<*<16>*>\ yathÃparÃdha- yathÃnulomayathÃdhammasÃsanÃni, saævarÃsaævaradiÂÂhi- viniveÂhananÃmarÆpaparicchedakathÃ\<*<17>*>\ cÃ'ti\<*<18>*>\ vuccanti. ettha hi VinayapiÂakaæ ÃïÃrahena bhagavatà ÃïÃbÃhullato desi- tattà ÃïÃdesanÃ, SuttapiÂakaæ\<*<19>*>\ vohÃrakusalena bhagavatà vohÃrabÃhullato desitattà vohÃradesanÃ, AbhidhammapiÂa- kaæ\<*<20>*>\ paramatthakusalena bhagavatà paramatthabÃhullato desitattà paramatthadesanà ti vuccati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B.Bp. kudÃla-; B1. ku¬Ãla-. 2 B2. pariyattibbhÃjanatthato. 3 B.B1.B2.Bp.Sum. (51) add idÃni before tena. 4 S. duvidhattena. 5 Sum. (51) tassa once only. 6 B2.. suttanta¤ ca. 7 B.B1.B2.Bp. suttantapiÂakaæ. 8 Bp. va. 9 sum. (51) tesu yeva. 10 S.B.B1.B2. -bhedan tesu. 11 B.B1.B2. sikkhÃpahÃna-; Sum. (51) sikkhappahÃna-. 12 B.B1. sampattivipatti¤. 13 B. yahi. 14 B.B1.Sum. (51) omit ti. 15 Sp. tÅni; B.B1. tiïi. 16 S. ÃnÃ-; B1. ÃïÃboh-. 17 S. -vinivethana-; B.B1.B2. -vinivedhana. 18 B.B1.Bp. ti ca instead of cà 'ti. 19 B2. suttantapiÂ-, sic passim. 20 S. abhidhamme. >\ #<[page 022]># %<22 SamantapÃsÃdikÃ>% tathà paÂhamaæ ye te pacurÃparÃdhà sattà te yathÃparÃ- dhaæ ettha sÃsità ti yathÃparÃdhasÃsanaæ. dutiyaæ anekaj- jhÃsayÃnusayacaritÃdhimuttikÃ\<*<1>*>\ sattà yathÃnulomaæ ettha sÃsità ti yathÃnulomasÃsanaæ. tatiyaæ dhammapu¤ja- matte ahaæ mamà 'ti sa¤¤ino sattà yathÃdhammaæ ettha sÃsità ti yathÃdhammasÃsanan ti vuccati. tathà paÂhamaæ ajjhÃcÃrapaÂipakkhabhÆto saævarÃsaæ- varo ettha kathito ti saævarÃsaævarakathÃ.\<*<2>*>\ dutiyaæ dvÃ- saÂÂhi diÂÂhipaÂipakkhabhÆtà diÂÂhiviniveÂhanÃ\<*<3>*>\ ettha ka- thità ti diÂÂhiviniveÂhanakathÃ.\<*<3>*>\ tatiyaæ rÃgÃdipaÂipakkhabhÆto nÃmarÆpaparicchedo ettha kathito ti nÃmarÆpaparicchedakathà ti vuccati. tÅsu pi ca etesu tisso\<*<4>*>\ sikkhà tÅni\<*<5>*>\ pahÃïÃni catubbidho ca gambhÅrabhÃvo veditabbo. tathà hi VinayapiÂake visesena adhisÅlasikkhà vuttÃ, SuttapiÂake adhicittasikkhÃ, Abhidham- mapiÂake adhipa¤¤ÃsikkhÃ. VinayapiÂake ca vÅtikkamap- pahÃnaæ\<*<6>*>\ kilesÃnaæ vÅtikkamapaÂipakkhattà sÅlassa. Sut- tapiÂake pariyuÂÂhÃnappahÃnaæ pariyuÂÂhÃnapaÂipakkhattà samÃdhissa. AbhidhammapiÂake anusayappahÃnaæ anu- sayapaÂipakkhattà pa¤¤Ãya. paÂhame ca tadaÇgappahÃnaæ kilesÃnaæ itaresu vikkhambhanasamucchedappahÃnÃni. pa- Âhame\<*<7>*>\ duccaritasaækilesassa pahÃnaæ itaresu taïhÃdiÂÂhi- saækilesÃnaæ. ekamekasmiæ c' ettha catubbidho pi dham- matthadesanÃpaÂivedhagambhÅrabhÃvo veditabbo. tattha dhammo ti pÃli,\<*<8>*>\ attho ti tassà yeva attho,\<*<9>*>\ desanà ti tassà manasà avatthÃpitÃya\<*<10>*>\ pÃliyÃ\<*<11>*>\ desanÃ, paÂivedho ti pÃliyà pÃliatthassa\<*<12>*>\ ca yathÃbhÆtÃvabodho. tÅsu pi c' etesu ete \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S.B.B1.Bp. cariyÃdhimuttikÃ. 2 Sum. (52) adds here an explanation of saævarÃsaævara as follows: saævarÃsaævaro ti kuddako c' eva mahanto ca saævaro, kammÃ- kammaæ viya phalÃphalaæ viya ca. 3 B.B1.B2. -vinivedhanÃ; S. -vinivethana-. 4 S. tisisso. 5 S.B.B1.Bp. tÅïi. 6 S.Sp.-ppahÃïaæ, sic passim; B.B1. vitikkamapahÃnaæ, sic passim. 7 B2.Bp. add ca. 8 S.B.B1.B2.Bp. pÃÊi, sic passim; Sum. (53) tanti for pÃli. 9 B.B1.B2.Bp. yev' attho. 10 B.B1.B2.Bp.Sum. (53) manasà vavatthÃpitÃya. 11 Sum. (53) tantiyÃ. 12 Sum. (53) tantiyà tantiatthassa. B2. adds ca after pÃliyÃ. >\ #<[page 023]># %< Introduction 23>% dhammatthadesanà paÂivedhà yasmà sasÃdÅhi viya mahÃ- samuddo mandabuddhÅhi\<*<1>*>\ dukkhogÃhÃ\<*<2>*>\ alabbhaneyyapatiÂ- Âhà ca, tasmà gambhÅrÃ. evaæ ekamekasmiæ ettha\<*<3>*>\ catub- bidho pi gambhÅrabhÃvo veditabbo. aparo nayo. dhammo ti hetu, vuttaæ h' etaæ: hetumhi ¤Ãïaæ dhammapaÂisambhidà ti.\<*<4>*>\ attho ti hetuphalaæ, vut- taæ h' etaæ: hetuphale ¤Ãïaæ atthapaÂisambhidà ti. desanà ti pa¤¤atti. yathÃdhammaæ dhammÃbhilÃpo ti adhippÃyo.\<*<5>*>\ paÂivedho ti abhisamayo, so ca lokiyo lokuttaro\<*<6>*>\ visayato\<*<7>*>\ asammohato ca atthÃnurÆpaæ dhammesu dhammÃnurÆpaæ atthesu pa¤¤atti, pathÃnurÆpaæ\<*<8>*>\ pa¤¤attÅsu\<*<9>*>\ avabodho.\<*<10>*>\ idÃni yasmà etesu\<*<11>*>\ piÂakesu yaæ yaæ dhammajÃtaæ attha- jÃtaæ yo cÃyaæ\<*<12>*>\ yathà yathà ¤Ãpetabbo attho sotÆnaæ\<*<13>*>\ ¤Ãïassa abhimukho hoti tathà tathà tadatthajotakadesanÃ\<*<14>*>\ yo c' ettha aviparÅtÃvabodhasaækhÃto\<*<15>*>\ paÂivedho\<*<16>*>\ sabbaæ p' etaæ\<*<17>*>\ anupacitakusalasaæbhÃrehi duppa¤¤ehi sasÃdÅhi ma- hÃsamuddo viya\<*<18>*>\ dukkhogÃhaæ\<*<19>*>\ alabbhaneyyapatiÂÂhaæ\<*<20>*>\ ca, tasmÃ\<*<21>*>\ evam pi ekamekasmiæ ettha\<*<22>*>\ catubbidho pi gambhÅrabhÃvo\<*<23>*>\ veditabbo. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. candabuddhÅhi. 2 Sum. (53) -ogÃÊhÃ. 3 B2.Sum. (53) c' ettha. 4 Sum. (54) omits ti. 5 Sum. (54) inserts after this: ‘anulomapaÂilomasaækhepavitthÃrÃdi- vasena và kathanaæ.' 6 B.B2.Bp. lokiyalokuttaro; B1. lokÅyalokuttaro. 7 B2. adds ca. 8 S.Sum. (54) yathÃnu-; B.B1. padhÃnu-. 9 S. pa¤¤atisu. 10 Sum. (54) adds: ‘tesaæ tesaæ và tattha tattha vuttadhammÃnaæ paÂivijjhitabbo salakkhaïasaækhÃto aviparÅtasabhÃvo.' 11 Sum. (54) adds tÅsu pi. 12 B.B2.Sum. (54) -jÃtaæ vÃ, yà cÃyaæ; Bp. dhammajÃtaæ và atthajÃtaæ vÃ, yà cÃyaæ. 13 S. sotunaæ. 14 S.Bp. -jotikadesanÃ; B.B1.B2.Sum. (54) -jotikà desanÃ. 15 S.B2. aviparitÃva-. 16 Sum. (54) inserts here: ‘tesaæ tesaæ và dhammÃnaæ paÂivijjhi- tabbo salakkhaïasamkhÃto aviparÅtasabhÃvo.' 17 B. sabbah' etaæ; B2.Bp. sabbam etaæ; Sum. (54) sabbam pi etaæ. 18 B2.Bp. put viya before mahÃsamuddo. 19 Sum. (54) -ogÃÊhaæ. 20 B2. patiÂha¤; Sum. (54) alabbhaïeyyapatiÂÂha¤. 21 B. adds gambhÅrÃ; B2.Bp. gambhÅraæ. 22 B2. c' ettha. 23 S. gabhÅra-. >\ #<[page 024]># %<24 SamantapÃsÃdikÃ>% ettÃvatà ca: desanÃsÃsanakathÃbhedaæ\<*<1>*>\ tesu yathÃrahaæ sikkhÃppahÃnagambhÅrabhÃva¤\<*<2>*>\ ca paridÅpaye iti ayaæ gÃthà vuttatthÃ\<*<3>*>\ hoti. pariyattibhedaæ sampattiæ vippattiæ cÃpi yaæ yahiæ pÃpuïÃti yathà bhikkhu tam pi sabbaæ vibhÃvaye iti. ettha pana tÅsu piÂakesu tividho\<*<4>*>\ pariyattibhedo daÂÂhabbo. tisso hi pariyattiyo, alagaddÆpamà nissaraïatthà bhaï¬Ã- gÃrikapariyattÅti. tattha\<*<5>*>\ duggahitÃ\<*<6>*>\ upÃrambhÃdihetu pari- yÃputà alagaddÆpamÃ.\<*<7>*>\ yaæ sandhÃya vuttaæ: seyyathà pi bhikkhave puriso alagaddatthiko alagadda- gavesÅ alagaddapariyesanaæ caramÃno so passeyya mahan- taæ alagaddaæ. tam enaæ\<*<8>*>\ bhoge và naÇguÂÂhe và gaï- heyya. tassa so alagaddo paÂiparivattitvÃ\<*<9>*>\ hatthe và bÃhÃya và a¤¤atarasmiæ và aÇgapaccaÇge ¬aseyya.\<*<10>*>\ so tatonidÃ- naæ maraïaæ và nigaccheyya maraïamattaæ và dukkhaæ. taæ kissa hetu. duggahÅtattÃ\<*<11>*>\ bhikkhave alagaddassa. evam eva kho bhikkhave idh' ekacce moghapurisà dhammaæ pariyÃpuïanti suttaæ --pe-- Vedallaæ.\<*<12>*>\ te taæ dhammaæ pariyÃpuïitvà \<*<13>*>\tesaæ dhammÃnaæ pa¤¤Ãya atth na upa- parikkhanti,\<*<13>*>\ tesaæ te dhammà pa¤¤Ãya atthaæ anupaparik- khataæ na nijjhÃnaæ khamanti, te pÃrambhÃnisamsÃ\<*<14>*>\ c' eva dhammaæ pariyÃpuïanti itivÃdappamokkhÃnisaæsÃ\<*<15>*>\ ca,\<*<16>*>\ yassa c' atthÃya dhammaæ pariyÃpuïanti, taæ c' assa atthaæ nÃnubhonti, tesaæ te dhammà duggahÅtà dÅgharattaæ ahitÃya dukkhÃya saævattanti. taæ kissa hetu. duggahÅ- tattÃ\<*<17>*>\ bhikkhave dhammÃnan ti.\<*<18>*>\ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. -sÃsanÃ-. 2 Sp. -pahÃïa-; B.B1.B2. -pahÃna-. 3 B2. adds va. 4 S. tidhÃ. 5 B.B1.B2.Bp. add yÃ. 6 Sp. -hÅtÃ. 7 B. -puÂà ayaæ aladdÆpa-; B1. -putà ayaæ alagad dÆpa-; B2.Bp. -puÂà ayaæ alagaddÆpa-. 8 S. tam etaæ. 9 B.B2.Bp. parivattitvÃ. 10 B.B1.Bp. ¬aæseyya; B1. aÇgapa¤caÇge ¬aæseyya. 11 B.B1.Bp. duggahita-. 12 See p. 28, 1. 6. 13-13 S. omits. 14 B2. upÃrabbhÃ-. 15 B. -kkhanisaæsÃ. 16 Sp. va. 17 B.B1.B2.Bp. duggahita-. 18 Majjhima, i, 133. >\ #<[page 025]># %< Introduction 25>% yà pana suggahÅtÃ\<*<1>*>\ sÅlakkhadhÃdipÃripÆriæ\<*<2>*>\ yeva Ãkaæ- khamÃnena pariyÃputÃ\<*<3>*>\ na upÃrambhÃdihetu ayaæ nissara- ïatthÃ. yaæ sandhÃya vuttaæ: tesaæ te dhammà suggahÅtÃ\<*<1>*>\ dÅgharattaæ hitÃya sukhÃya saævattanti. taæ kissa hetu. suggahÅtattà bhikkhave dhammÃnan ti. yaæ\<*<4>*>\ pana pari¤¤Ãtakkhandho pahÅïakileso\<*<5>*>\ bhÃvitamaggo paÂividdhÃkuppo\<*<6>*>\ sacchikatanirodho khÅïÃsavo kevalaæ pa- veïipÃlanatthÃya\<*<7>*>\ vaæsÃnurakkhaïatthÃya pariyÃpuïÃti,\<*<8>*>\ ayaæ bhaï¬ÃgÃrikapariyattÅti. vinaye pana\<*<9>*>\ suppaÂipanno bhikkhÆ\<*<10>*>\ sÅlasampattim\<*<11>*>\ nis- sÃya tisso vijjà pÃpuïÃti, tÃsaæ yeva ca tattha pabhedavaca- nato. sutte suppaÂipanno samÃdhisampadaæ nissÃya cha abhi¤¤Ã pÃpuïÃti, tÃsaæ yeva ca tattha pabhedavacanato. abhidhamme suppaÂipanno pa¤¤Ãsampadaæ nissÃya ca- tasso paÂisambhidà pÃpuïÃti, tÃsa¤\<*<12>*>\ ca tatth' eva pabhe- davacanato. evam etesu suppaÂipanno yathÃkkamaæ\<*<13>*>\ imaæ vijjÃtta- yaæ\<*<14>*>\ chaÊabhi¤¤ÃcatupaÂisambhidÃbhedaæ\<*<15>*>\ sampattiæ pÃ- puïÃti. vinaye pana duppaÂipanno anu¤¤ÃtasukhasamphassÃttha- raïapÃpuraïÃdiphassasÃma¤¤ato\<*<16>*>\ paÂikkhittesu upÃdinna- phassÃdisu\<*<17>*>\ anavajjasa¤¤Å hoti. vuttam pi h' etaæ\<*<18>*>\: tathÃhaæ bhagavatà dhammaæ desitaæ ÃjÃnÃmi yathà ye me antarÃyikà dhammà vuttà bhagavatà te paÂisevato nÃlaæ antarÃyÃyà 'ti. tato dussÅlabhÃvaæ pÃpuïÃti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B.B1.B2.Bp. suggahitÃ; sic passim. 2 B2. pÃripÆri. 3 B.B2.Bp. pariyÃpuÂÃ; B1. pariyÃpunaïÃ. 4 S. yÃ. 5 S.B.B2.Bp.Sum. (56) pahÅna-; B1. pahina-. 6 B. -kubbo. 7 S. paveni-; B2.Bp. paveïÅ-. 8 B. -pu¤¤Ãti. 9 S. vinayena. 10 Sp.B.B1. bhikkhu, so Sum. (56) 11 Sum. (56) -sampadaæ. 12 S. tassa¤. 13 B.B1.B2.Bp.Sum. (56) -kkamena. 14 B.B1.B2.Bp. vijjattaya-. 15 B.B2. chaÊÃbhi¤¤Ã-. 16 B. inserts anupÃdiïïa before phassasÃma-; Bp. pÃvuraïÃdi for pÃpuraïÃdi. 17 B. upÃdiïïakapha-; B1. B2.Sum. (57) upÃdiïïapha-. 18 Comp. SuttavibhaÇga ii, p. 134 (pÃcittiya 68). >\ #<[page 026]># %<26 SamantapÃsÃdikÃ>% sutte duppaÂipanno, cattÃro 'me\<*<1>*>\ bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà ti Ãdisu adhippÃyaæ ajÃnanto duggahÅ- taæ\<*<2>*>\ gaïhÃti. yaæ sandhÃya vuttaæ\<*<3>*>\: attanà duggahÅtena amhe c' eva abbhÃcikkhati attÃna¤ ca khaïati\<*<4>*>\ bahu¤ ca apu¤¤am pasavatÅti. tato micchÃdiÂÂhitaæ pÃpuïÃti. abhidhamme duppaÂipanno dhammacittaæ atidhÃvanto\<*<5>*>\ acinteyyÃni pi cinteti.\<*<6>*>\ tato cittakkhepaæ pÃpuïÃti. vuttaæ h' etaæ: cattÃri 'mÃni bhikkhave acinteyyÃni, na cintetabbÃni yÃni cintento ummÃdassa vighÃtassa bhÃgÅ assà 'ti.\<*<7>*>\ evam etesu\<*<8>*>\ duppaÂipanno yathÃkkamena imaæ dussÅlabhÃvamic- chÃdiÂÂhitÃcittakkhepabhedaæ\<*<9>*>\ vipattiæ pÃpuïÃtÅti. ettÃ. vatÃ\<*<10>*>\: pariyattibhedaæ sampattiæ vipattiæ cÃpi yaæ yahiæ pÃpuïÃtiathà bhikkhu tam pi sabbaæ vibhÃvaye iti, ayam pi gÃthà vuttatthÃ\<*<11>*>\ hoti. evam pi\<*<12>*>\ nÃnappakÃrato piÂakÃni ¤atvà tesaæ vasen' etaæ\<*<13>*>\ buddhavacanaæ tividhan ti ¤Ãtabbaæ.\<*<14>*>\ kathaæ nikÃyavasena pa¤cavidhaæ sabbam eva c' etaæ DÅghanikÃyo, MajjhimanikÃyo, SaæyuttnikÃyo, AÇguttara- nikÃyo, KhuddakanikÃyo ti pa¤cappabhedaæ hoti. tattha katamo DÅghanikÃyo. tivaggasaægahÃni\<*<15>*>\ Brah- majÃlÃdÅni catuttiæsasuttÃni. catuttiæs' eva suttantà tivaggo yassa saægaho esa DÅghanikÃyo ti paÂhamo anulomiko.\<*<16>*>\ kasmà pan' esa DÅghanikÃyo ti vuccati. dÅghappamÃïÃ- naæ suttÃnaæ\<*<17>*>\ samÆhato nivÃsato ca, samÆhanivÃsà hi ni- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sum. (57) nu. 2 B.B1.B2.Bp. duggahitaæ, sic passim. 3 Comp. Cullavagga, i, 32, 33. 4 B.B2.Bp.Sum. (57) khanati; B1. mÆlaæ khanati. 5 B. dhamme cintaæ abhidhÃvanto; B1 dhamme cittaæ abhidha-; B2.Bp.Sum. (57) dhammacintaæ atidhÃ-. 6 S.Cinteyyà 'ti; B1. cintesi. 7 S.B1. bhÃgi assà 'ti.; Ang. ii, 80. 8 B. ete. 9 B. cittavikkhepa-. 10 B2. adds ca. 11 B2. adds 'va. 12 B2.Sum. (57) omit pi. 13 B. vasena taæ. 14 Sum. (57) ¤Ãtabbo. 15 Sp. saÇgahÅtÃni; B.B1. saÇgahitÃni. 16 Suæ. (58) adds ti. 17 Sum. (58) -ppamÃïasuttÃnaæ. >\ #<[page 027]># %< Introduction 27>% kÃyo ti\<*<1>*>\ vuccanti. nÃhaæ bhikkhave a¤¤am ekanikÃyam pi samanupassÃmi evaæcittaæ yathayidaæ bhikkhave tirac- chÃnagatà pÃïÃ, ponikinikÃyo,\<*<2>*>\ cikkhallikanikÃyo ti evam- ÃdÅni c' ettha sÃdhakÃni sÃsanato\<*<3>*>\ lokato ca. evaæ sesÃnam pi nikÃyabhÃve vacanattho veditabbo. katamo MajjhimanikÃyo. majjhimappamÃïÃni pa¤cada- savaggasaægahÃni MÆlapariyÃyasuttÃdÅni diya¬¬hasataæ dve ca suttÃni. diya¬¬hasatasuttantà dve ca suttÃni yattha so nikÃyo majjhimo pa¤cadasavaggapariggaho.\<*<4>*>\ katamo SaæyuttanikÃyo. devatÃsaæyuttÃdivasena ÂhitÃni\<*<5>*>\ OghataraïasuttÃdÅni\<*<6>*>\ satta suttasahassÃni satta ca sutta- satÃni dvÃsaÂÂhi ca suttÃni. satta suttasahassÃhi\<*<7>*>\ satta suttasatÃni ca dvÃsaÂÂhi c' eva suttantà eso saæyuttasaægaho.\<*<8>*>\ katamo AÇguttaranikÃyo. ekekÃÇgÃtirekavasena ÂhitÃni\<*<5>*>\ CittapariyÃdÃnÃdÅni nava suttasahassÃni pa¤ca suttasatÃni sattapaïïÃsà ca suttÃni.\<*<9>*>\ nava suttasahassÃni pa¤ca suttasatÃni ca sattapa¤¤ÃsasuttÃni\<*<10>*>\ saÇkhÃ\<*<11>*>\ aÇguttare ayaæ. katamo KhuddakanikÃyo. sakalaæ VinayapiÂakaæ, Abhi- dhammapiÂakam KhuddakapÃÂhÃdayo ca pubbe nidassità pa¤cadasabhedÃ\<*<12>*>\ Âhapetvà cattÃro nikÃye avasesaæ buddha- vacanan ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S.B.B1.B2. nikÃyà 'ti. 2 B. poïikanikÃyÃ; B1.B2.Bp.Sum. (58) poïikanikÃyo; ponika may be from pravaïa ‘hill-side'or from pavana ‘air.' 3 S.B.B1.B2.Bp. add ca. 4 Sum. (58) adds ti. 5 Sum. (58) kathitÃni. 6 B2.Sum. (58) OghataraïÃdÅni; Ch. Oghataraïa-apadÃnÃdÅni. 7 B2. suttantÃnaæ sahassÃni. 8 Sum. (58) adds ti. 9 B.B1.B2. -pa¤¤ÃsasuttÃni; Bp. -païïÃsa¤ ca suttÃni; Sum. (58) -pa¤¤Ãsa¤ ca suttÃni. 10 Bp. païïa-. 11 B.B1.B2.Bp. saÇkhyÃ. 12 B2. pannarasappabhedÃ. >\ #<[page 028]># %<28 SamantapÃsÃdikÃ>% Âhapetvà caturo p' ete nikÃye dÅghÃdike\<*<1>*>\ tada¤¤aæ buddhavacanaæ nikÃyo khuddako mato ti. evaæ nikÃyavasena\<*<2>*>\ pa¤cavidhaæ. kathaæ aÇgavasena navavidhaæ. sabbam eva h' idaæ suttaæ, geyyaæ, veyyÃkaraïaæ, gÃthÃ, udÃnaæ, itivutta- kaæ, jÃtakaæ, abbhutadhammaæ, vedallan ti navappabhe- daæ hoti. tattha ubhato-VibhaÇga-Niddesa-Khandhaka-ParivÃrÃ, sut- tanipÃte MaÇgalasutta-Ratanasutta-NÃlakasutta-TuvaÂaka- suttÃni,\<*<3>*>\ a¤¤am pi\<*<4>*>\ suttanÃmakaæ tathÃgatavacanaæ suttan ti veditabbaæ. sabbam pi sagÃthakaæ suttaæ geyyan ti veditabbaæ visesena saæyuttake sakalo pi sagÃthakavaggo.\<*<5>*>\ sakalaæ AbhidhammapiÂakaæ niggÃthakaæ suttaæ ya¤ ca a¤¤am pi\<*<6>*>\ aÂÂhahi aÇgehi asaægahÅtaæ\<*<7>*>\ buddhavacanaæ taæ veyyÃkaraïan ti veditabbaæ. Dhammapadaæ TheragÃthà TherigÃthÃ\<*<8>*>\ SuttanipÃti nosuttanÃmikà suddhikagÃthà ca gÃthà ti veditabbÃ. somanassa¤ÃïamayikagÃthà paÂisaæyuttà dve asÅti\<*<9>*>\ sut- tantà udÃnan ti veditabbaæ. vuttaæ h' etaæ bhagavatà ti ÃdinayappavattÃ\<*<10>*>\ dvÃda- suttarasatasuttantÃ\<*<11>*>\ itivuttakan ti veditabbaæ. ApaïïakajÃtakÃdÅni pa¤¤ÃsÃdhikÃni pa¤ca jÃtakasatÃni jÃtakan ti veditabbaæ. cattÃro 'me\<*<12>*>\ bhikkhave acchariyà abbhutà dhammÃ\<*<13>*>\ ùnandeti\<*<14>*>\ Ãdinayappavattà sabbe pi acchariyÃbbhutadhammapaÂisaæyuttasuttantÃ\<*<15>*>\ abbhuta- dhamman\<*<16>*>\ ti veditabbaæ. CÆÊavedalla-MahÃvedalla-SammÃdiÂÂhi-Sakkapa¤ha-Saæ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sum. (58) DÅgha-Ãdike. 2 S. omits vasena, and nikÃya goes on with the next word. 3 B.B1.B2.Bp. TuvaÂÂaka-; Sum. (59) TuvaÂaka-suttÃni. 4 B.B1.B2.Bp. add ca. 5 B.B1.B2.Bp. sagÃthÃvaggo. 6 B.B1. omit pi. 7 B.B1.B2.Bp. -gahitaæ. 8 B.B1.Bp.Sum. (59) TherÅgÃthÃ. 9 Bp. dvÃsÅti. 10 S. -ppamattÃ. 11 B.B1.Bp.Sum. (59) dasuttarasataæ suttantà for dvÃdas-. 12 B. omits 'me. 13 B.B1.B2.Bp. abbhutadham-. 14 MahÃparinib. v, 38. 15 B. -abbhutaguïadhaæ-; B1. -guïadhaæ-. 16 B.B1.B2.Bp.Sum. (59) -paÂisaæyuttà dham-. >\ #<[page 029]># %< Introduction 29>% khÃrabhÃjaniya\<*<1>*>\-MahÃpuïïamasuttÃdayo\<*<2>*>\ sabbe pi vedaæ ca tuÂÂhiæ ca laddhà laddhà pucchitasuttantà vedallan ti veditabbaæ. evaæ aÇgavasena navavidhaæ. kathaæ dhammakkhandhavasena caturÃsÅtisahassavidhaæ. sabbam eva c' etaæ buddhavacanaæ dvÃsÅtiæ\<*<3>*>\ buddhato gaïhiæ dve sahassÃni bhikkhuto caturÃsÅtisahassÃni ye'me dhammà pavattino ti, evaæ paridÅpitadhammakkhandhavasena caturÃsÅtisahassap- pabhedaæ hoti. tattha ekÃnusandhikaæ suttaæ eko dhammakkhandho. yaæ anekÃnusandhikaæ tattha anusandhivasena dhammak- khandhagaïanÃ.\<*<4>*>\ gÃthÃbandhesu pa¤hapucchanaæ\<*<5>*>\ eko dhammakkhandho vissajjanaæ eko. abhidhamme ekamekaæ tikadukabhÃjanaæ ekamekaæ ca cittavÃrabhÃjanaæ eko dhammakkhandho. vinaye atthi vatthu, atthi mÃtikÃ, atthi padabhÃjaniyaæ,\<*<6>*>\ atthi antarÃpatti,\<*<7>*>\ atthi anÃpatti, atthi tikacchedo\<*<8>*>\. tattha ekameko koÂÂhÃso ekameko dhammakkhandho ti veditabbo. evaæ dhammakkhandhavasena caturÃsÅtihassavidhaæ. evam etaæ abhedato rasavasena ekavidhaæ bhedato dham- mavinayÃdivasena duvidhÃdibhedaæ buddhavacanaæ saæ- gÃyantena MahÃkassapapamukhena vasÅgaïena, \<*<9>*>\ayaæ dham- mo, ayam vinayo, idaæ paÂhamabuddhavacanaæ, idaæ maj- jhimabuddhavacanaæ, idaæ pacchimabuddhavacanam, idaæ VinayapiÂakaæ, idaæ SuttapiÂakaæ,\<*<10>*>\ idaæ Abhidhammapi- Âakam, ayaæ DÅghanikÃyo ...pe... ayaæ KhuddakanikÃyo, imÃni suttÃdÅni navaÇgÃni, imÃni caturÃsÅti dhammakkhan- dhasahassÃnÅti imaæ\<*<11>*>\ pabhedaæ vavatthapetvà 'va saæ- gÅtaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S.B2. -bhÃjanÅya-. 2 S. -puïïaca-; Sum. (59) -suttantÃdayo. 3 B.B1.B2.Bp.Sum. (60) dvÃsÅti. 4 S. -gananÃ. 5 Bp.-pucchÃnaæ. 6 B.B1.B2. -bhÃjanaæ. 7 B2.Bp. insert atthi Ãpatti; Sum. (60) atthi Ãpatti for atthi antarÃ- patti. 8 S. titikacchedo. 9 S.B2. vasigaïena. 10 B.B1.B2.Bp. SuttantapiÂakaæ. 11 B.B1.B2. idaæ. >\ #<[page 030]># %<30 SamantapÃsÃdikÃ>% na kevalaæ\<*<1>*>\ ettakam eva\<*<2>*>\ a¤¤am pi uddÃnasaægaha\<*<3>*>\- vaggasaægaha\<*<4>*>\-peyyÃlasaægaha-ekanipÃtadukanipÃtÃdinipÃ- tasaægaha\<*<5>*>\-saæyuttasaægaha-païïÃsakasaægahÃdiæ\<*<6>*>\ aneka- vidhaæ tÅsu piÂakesu sandissamÃnaæ\<*<7>*>\ saægahappabhedaæ vavatthapetvÃ\<*<8>*>\ evaæ\<*<9>*>\ sattahi mÃsehi saægÅtaæ. saægÅtipariyosÃne c' assa: idaæ MahÃkassapattherena da- sabalassa sÃsanaæ pa¤cavassasahassaparimÃïaæ kÃlaæ\<*<10>*>\ pa- vattanasamatthaæ\<*<11>*>\ katan ti sa¤jÃtappamodà sÃdhukÃraæ viya dadamÃnà ayaæ mahÃpaÂhavÅ\<*<12>*>\ udakapariyantaæ katvà anekappakÃram kampi\<*<13>*>\ saækampi sampakampi sampavedhi. anekÃni ca acchariyÃni pÃtur ahesun ti.\<*<14>*>\ ayaæ paÂhamamahÃsaægÅti nÃma, yà loke: satehi pa¤cahi katà tena pa¤casatà ti ca, thereh' eva katattà ca therikà ti pavuccatÅti.\<*<15>*>\ imissà pana\<*<16>*>\ paÂhamamahÃsaægÅtiyà pavattamÃnÃya\<*<17>*>\ vina- yaæ pucchantena Ãyasmatà MahÃkassapena: paÂhamaæ Ãvuso UpÃli\<*<18>*>\ pÃrÃjikaæ kattha pa¤¤attan ti evamÃdivaca- napariyosÃne vatthum pi pucchi, nidÃnam pi pucchi, puggalam pi pucchÅti ettha nidÃne pucchite taæ\<*<19>*>\ nidÃnaæ Ãdito pabhuti\<*<20>*>\ vitthÃretvà yena ca pa¤¤attaæ yasmà ca pa¤¤attaæ sabbam etaæ kathetukÃmena Ãyasmatà UpÃlittherena vuttaæ: tena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B.B1.B2.Bp.Sum. (60) add ca. 2 S.Sum. (60) imam eva. 3 S. -saægahÃ; B1. -saægahaæ. 4 B1. -saægahaæ. 5 S. -dukanipÃtÃdÅninipÃta-. 6 B.B1.Bp. païïÃsasaægahÃdiæ; B2. païïasÃsasaægahÃdi; Sum. (61) pa¤¤ÃsasaægahÃdini. 7 S. -mÃïaæ; Sum. (61) -mÃna- and goes on with the next saægaha-. 8 Here ends the portion omitted in Prof. Oldenberg's text, see p. 291. 9 Bp. eva; Sum. (61) omits evaæ. 10 B. goes on with the preceding, -parimÃïakÃlaæ. 11 B. pavattasamatthaæ. 12 S.Sp.paÂhavi; B.B1. pathavÅ. 13 S.Sum. (61) omit kampi. 14 Sum. (61) omits ti. 15 Sum. (61) -vuccate ti. Here ends the introductory portion of the SumaÇgala vilÃsinÅ. 16 S.Sp.B. omit pana. 17 S.Sp.vattamÃnÃya, as in Sum. p. 26. 18 S.Sp.UpÃÊi, sic passim. 19 S. pucchit' esaæ. 20 Sp. ppabhuti; B.B1.B2. pabhÆti, sic passim. >\ #<[page 031]># %< Introduction 31>% samayena buddho bhagavà Vera¤jÃyaæ viharatÅti sabbaæ vattabbaæ. evam idaæ Ãyasmatà UpÃlittherena vuttaæ. ta¤ ca pana paÂhamamahÃsaægÅtikÃle vuttan ti veditabbaæ. ettÃvatà ca idaæ vacanaæ kena vuttaæ kadà ca\<*<1>*>\ vuttan ti\<*<2>*>\ etesaæ padÃnaæ\<*<3>*>\ attho pakÃsito hoti. idÃni kasmÃ\<*<4>*>\ vuttan ti ettha vuccate. yasmà ayam\<*<5>*>\ Ãyas- mÃ\<*<6>*>\ MahÃkassapattherena nidÃnaæ puÂÂho tasmà pan' etaæ\<*<7>*>\ nidÃnaæ Ãdito pabhuti vitthÃretuæ vuttan ti, evam idaæ Ãyasmatà UpÃlittherena paÂhamamahÃsaægÅtikÃle vadante- nÃpi iminà kÃraïena vuttan ti veditabbaæ. ettÃvatà ca ‘vuttaæ yena yadà yasmÃ' ti imesam mÃtikÃ- padÃnaæ attho pakÃsito hoti. idÃni . . . . . . . . dhÃritam yena cÃbhataæ yattha paÂiÂÂhitaæ\<*<8>*>\ c' etam etaæ\<*<9>*>\ vatvà vidhiæ tato ti\<*<10>*>\ etesaæ atthappakÃsanatthaæ idaæ vuccati. taæ pan' etaæ, tena samayena buddho bhagavà Vera¤jÃyaæ viharatÅti evamÃdivacanapaÂimaï¬itanidÃnaæ\<*<11>*>\ VinayapiÂakaæ kena\<*<12>*>\ dhÃritaæ kenÃbhataæ kattha patiÂÂhitan\<*<13>*>\ ti vuccate. Ãdito tÃva idaæ bhagavato sammukhà Ãyasmatà UpÃlittherena dhÃritaæ, tassa sammukhato aparinibbute\<*<14>*>\ tathÃgate cha- Êabhi¤¤Ãdibhedehi\<*<15>*>\ anekehi bhikkhusahassehi, parinibbute tathÃgate MahÃkassapapamukhehi dhammasaægÃhakatthe- rehi. kenÃbhatan ti, JambudÅpe tÃva UpÃlittheram adiæ\<*<16>*>\ katvà ÃcariyaparamparÃya yÃva tatiyasaægÅti tÃva Ãbha- taæ.\<*<17>*>\ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B.Bp. omit ca. 2 S. vuccanti. 3 B. padÃsaæ. 4 B.B2. add ca. 5 B. omits ayaæ. 6 S. adds UpÃli; B.B2.Bp. ÃyasmatÃ. 7 S.Sp.tasmà tena taæ; B2.Bp. tasmÃnena taæ. 8 Sp. Bp. ppaÂi-. 9 S1. (D). c' etaæ and omits the second etaæ. 10 S. vidhin ti. 11 S. parimaï¬ita-; Sp. patimaï¬ita-. 12 S. keïa. 13 S.Sp.ppatiÂÂhitan ti. 14 B.B1. aparinibbÆte, sic passim. 15 B.B2. chaÊÃbhi-. 16 S. Ãdikaæ. 17 S. Ãhataæ. >\ #<[page 032]># %<32 SamantapÃsÃdikÃ>% tatrÃyaæ ÃcariyaparamparÃ: UpÃli DÃsako c' eva Sonako\<*<1>*>\ Siggavo tathà Tisso Moggaliputto ca pa¤c' ete vijitÃvino paramparÃya vinayaæ dÅpe Jambusirivhaye\<*<2>*>\ acchijjamÃnaæ\<*<3>*>\ Ãnesuæ tatiyo yÃva saægaho. Ãyasmà hi UpÃli imaæ vinayavaæsaæ vinayatantiæ vinaya- paveïiæ\<*<4>*>\ bhagavato sammukhÃ\<*<5>*>\ uggahetvà bahunnaæ\<*<6>*>\ bhik- khÆnam\<*<7>*>\ hadaye patiÂÂhÃpesi. tassa h' Ãyasmato santike vinayaæ\<*<8>*>\ uggahetvà vinaye pakata¤¤utaæ pattesu puggalesu puthujjanasotÃpannasaka- dÃgÃmianÃgÃmino\<*<9>*>\ gaïanapathaæ\<*<10>*>\ vÅtivattÃ, khÅïÃsavÃnaæ sahassaæ ekaæ ahosi. DÃsakatthero pi tass' eva saddhivi- hÃriko ahosi. so UpÃlittherassa sammukhà uggahetvà tath' eva vinayaæ vÃcesi. tassÃpi\<*<11>*>\ Ãyasmato santike uggahetvà vinaye pakata¤¤utaæ pattà puthujjanÃdayo gaïanapathaæ\<*<10>*>\ vÅtivattÃ, khÅïÃsavÃnaæ sahassam eva\<*<12>*>\ ahosi. Sonakatthero pana\<*<13>*>\ DÃsakattherassa saddhivihÃriko ahosi. so pi attano upajjhÃyassa DÃsakattherassa sammukhà uggahetvà tath' eva vinayaæ vÃcesi. tassÃpi Ãyasmato santike\<*<14>*>\ uggahetvà vinaye pakata¤¤utaæ pattà puthujjanÃdayo gaïanapathaæ vÅtivattÃ, khÅïÃsavÃnaæ sahassam eva ahosi. Siggavatthero pi Sonakattherassa saddhivihÃriko\<*<15>*>\ ahosi. so pi attano upajjhÃyassa Sonakattherassa santike vinayaæ uggahetvà arahantasahassassa\<*<16>*>\ dhuraggÃho\<*<17>*>\ ahosi. tassa panÃyasmato santike uggahetvà vinaye pakata¤¤utaæ\<*<18>*>\ pattà puthujjanasotÃpannasakadÃgÃmianÃgÃmino pi\<*<19>*>\ khÅïÃsavÃpi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B.B1.B2.Bp. Soïako, sic passim. 2 B. JambÆsÅrivhaye; B1. Jambusarivhaye; S1.(D). Jambusiruvhaye. 3 S. -maïaæ. 4 S. paveniæ. 5 B. samukhÃ, sic passim. 6 B.Bp. bahÆnaæ. 7 S. omits bhikkhÆnaæ. 8 B.B1.B2.Bp. vinayavaæsaæ. 9 Sp. -sotÃpaïïa-. 10 S. ganana-. 11 S1.(D). tassa pi. 12 S. ekaæ. 13 B.B1.B2.Bp. pi. 14 B. adds ca. 15 S.Sp.add therassa, and omit ‘ahosi. so pi attano upajjhÃyassa Sonakattherassa.' 16 S. arahantasasahassa-. 17 Sp.B2. dhÆra-. 18 Sp. paka¤¤Ãtaæ. 19 S. -gamiïo pi; Sp. -sotÃpaïïa . . . anÃgÃmi and omits pi. >\ #<[page 033]># %< Introduction 33>% ettakÃni satÃnÅti và ettakÃni sahassÃnÅti và aparicchinnÃ\<*<1>*>\ ahesuæ. tadà kira\<*<2>*>\ JambudÅpe atimahÃbhikkhusamudayo\<*<3>*>\ ahosi. Moggaliputtatissattherassa pana ÃnubhÃvo tatiya- saægÅtiyaæ pÃkaÂo\<*<4>*>\ bhavissati. evaæ idaæ VinayapiÂakaæ JambudÅpe tÃva imÃya ÃcariyaparamparÃya yÃva tatiya- saægÅti tÃva Ãbhatan ti veditabbaæ. dutiyasaægÅtivijÃnanatthaæ\<*<5>*>\ pana ayam anukkamo ve- ditabbo. yadà hi saægÃyitvÃna saddhammaæ jotayitvà ca\<*<6>*>\ sabbadhÅ\<*<7>*>\ yÃva jÅvitapariyantaæ Âhatvà pa¤casatÃpi te, khÅïÃsavà jutÅmanto therà KassapÃadayo khÅïasnehapadÅpÃ\<*<8>*>\ va nibbÃyiæsu anÃlayÃ. athÃnukkamena\<*<9>*>\ gacchantesu rattiædivesu\<*<10>*>\ vassasatapari- nibbute bhagavati VesÃlikà Vajjiputtakà bhikkhÆ VesÃliyaæ, kappati siÇgiloïakappo\<*<11>*>\ kappati dvaÇgulakappo kappati gÃmantarakappo kappati ÃvÃsakappo kappati anumati- kappo kappati Ãciïïakappo kappati amathitakappo\<*<12>*>\ kap- pati jalogi pÃtuæ\<*<13>*>\ kappati adasakaæ\<*<14>*>\ nisÅdanaæ kappati jÃtarÆparajatan ti imÃni dasa vatthÆni dÅpesuæ. tesaæ SusunÃgaputto KÃlÃsoko\<*<15>*>\ nÃma rÃjà pakkho ahosi. tena khpana samayena Ãyasmà Yaso KÃkaï¬akaputto Vaj- jÅsu cÃrikaæ caramÃno VesÃlikà kira Vajjiputtakà bhikkhÆ VesÃliyaæ dasa vatthÆni dÅpentÅti sutvà na kho pan' etaæ\<*<16>*>\ patirÆpaæ yv Ãham\<*<17>*>\ dasabalassa sÃsanavipattiæ sutvà appos- sukko\<*<18>*>\ bhaveyyaæ, handÃhaæ adhammavÃdino niggahetvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B.B1.B2. -cchinnÃni. 2 B. omits kira. 3 Sp. -samÆho; B.B1.Bp. -samudÃyo. 4 S1.(D). pÃkato. 5 S1.(D) -saægÅtiæ vij-. 6 The èÅkà Vimati-vinodanÅ has va for ca. 7 S.B2.Bp. sabbadhi. 8 Sp. khÅïÃ-. 9 S1.(D). ath' anukk-. 10 B.B1.B2.Bp. rattidivesu. 11 Sp. siÇgiÊoïa-; Bp. singÅloïa-. 12 B2. amadhita-; S1.(D). amatha-. 13 B.B2p. jaÊogiæ pÃtuæ; B1. jaÊogÅ pÃtuæ. Old. jalohi pÃtuæ. We presume jalogi to be jala-ogha with -in, ‘containing a quantity of water'---i.e., the juice of khajjÆrÅ not yet fermented. Ch. translates: ‘sui' ‘water'--i.e., ‘waterly.' 14 S1.(D). adÃsakaæ. 15 B1.B2.Bp. KÃÊÃsoko. 16 B2. panam etaæ. 17 B2. y' Ãhaæ; S1.(D). sv Ãhaæ. 18 B2. apposukko. >\ #<[page 034]># %<34 SamantapÃsÃdikÃ>% dhammaæ dÅpemÅti cintento\<*<1>*>\ yena\<*<2>*>\ VesÃlÅ\<*<3>*>\ tad avasari. tatra sudam Ãyasmà Yaso KÃkaï¬akaputto VesÃliyaæ vi- harati MahÃvane KÆÂÃgÃrasÃlÃyaæ. tena kho pana samayena VesÃlikÃ\<*<4>*>\ VajjiputtakÃ\<*<5>*>\ bhikkhÆ tadah' uposathe kaæsapÃtiæ udakena pÆretvà majjhe bhik- khusaæghassa Âhapetvà Ãgate\<*<6>*>\ VesÃlike upÃsake evaæ va- denti\<*<7>*>\: dethÃvuso saæghassa kahÃpaïam pi a¬¬ham pi pÃdam pi mÃsakarÆpam pi, bhavissati saæghassa parikkhÃrena\<*<8>*>\ ka- raïÅyan ti sabbaæ tÃva vattabbaæ yÃva,\<*<9>*>\ imÃya pana vi- nayasaægÅtiyà satta bhikkhusatÃni anÆnÃni anadhikÃni ahe- suæ, tasmÃyaæ\<*<10>*>\ dutiyasaægÅti sattasatikà 'ti vuccatÅti. evaæ tasmi¤\<*<11>*>\ ca sannipÃte dvÃdasabhikkhusatasahassÃni sannipatiæsu Ãyasmatà Yasena samussÃhitÃ. tesaæ majjhe Ãyasmatà Revatena puÂÂhena SabbakÃmit- therena vinayaæ vissajjentena\<*<12>*>\ tÃni dasa vatthÆni vinicchi- tÃni adhikaraïaæ vÆpasamitaæ. atha therà puna dhamma¤ ca vinaya¤ ca saægÃyissÃmà 'ti tipiÂakadhare pattapaÂisam- bhide sattasate bhikkhÆ uccinitvà VesÃliyaæ VÃÊukÃrÃme\<*<13>*>\ sannisÅditvÃ\<*<14>*>\ MahÃkassapattherena saægÃyitasadisam eva sabbaæ sÃsanamalaæ sodhetvà puna piÂakavasena nikÃyava- sena aÇgavasena dhammakkhandhavasena ca sabbaæ dham- ma¤ ca vinaya¤ ca saægÃyiæsu. ayaæ saægÅti aÂÂhahi mÃsehi niÂÂhitÃ, yà loke satehi sattahi katà tena sattasatà ti ca pubbe katam upÃdÃya dutiyà ti ca vuccatÅti. sà panÃyaæ yehi therehi saægÅtà saægÅti tesu vissutà SabbakÃmÅ ca\<*<15>*>\ SÃÊho\<*<16>*>\ ca Revato Khujjasobhito \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B.B1. cintayanto. 2 S. yeva. 3 S.Sp.B2. VesÃli. 4 S.Sp.VesÃliyÃ. 5 B1. VajjÅputtakÃ. 6 B. Ãgate Ãgate; B2.Bp. Ãgat' Ãgate. 7 Sp.B.B1.B2.Bp. vadanti. 8 S. reïa. 9 Cullavagga xii, pp. 294-307, is here understood. The following ‘imÃya pana vinayasaægÅtiyÃ,' etc., is the concluding portion of the section xii. 10 Bp. tasmà ayaæ. 11 S.Sp.etasmi¤, and omit evaæ; B2. evaæ etasmiæ. 12 B2. visajjantena. 13 Sp.B. VÃlukÃ-; B1.B2.Bp. VÃlikÃ-. 14 B2.Bp. sannipatitvÃ. 15 S1.(D). SabbakÃm' eva. 16 S. SÃlho. >\ #<[page 035]># %< Introduction 35>% Yaso ca SÃnasambhÆto\<*<1>*>\ ete saddhivihÃrikà therà ùnandattherassa diÂÂhapubbà tathÃgataæ. Sumano\<*<2>*>\ VÃsabhagÃmÅ ca ¤eyyÃ\<*<3>*>\ saddhivihÃrikà dve ime Anuruddhassa diÂÂhapubbà tathÃgataæ. dutiyo pana saægÅto yehi therehi saægaho sabbe pi pannabhÃrà te katakiccà anÃsavà ti, ayaæ dutiyasaægÅti. evam imaæ\<*<4>*>\ dutiyasaægÅtiæ saægÃyitvà te\<*<5>*>\ therà uppajjissati nu kho anÃgate pi sÃsanassa evarÆpaæ abbudan ti olokayamÃnÃ\<*<6>*>\ idaæ\<*<7>*>\ addasaæsu: ito vassasatassa upari aÂÂhÃrasame vasse PÃÂaliputte\<*<8>*>\ DhammÃsoko nÃma rÃjà uppajjitvà sakala-JambudÅpe rajjaæ kÃressatÅti.\<*<9>*>\ so bud- dhasÃsane pasÅditvà mahantaæ lÃbhasakkÃraæ pavattayis- sati. tato titthiyà lÃbhasakkÃraæ patthayamÃnà sÃsane pab- bajitvà sakaæ sakaæ diÂÂhiæ paridÅpessanti. evaæ sÃsane mahantaæ abbudaæ uppajjissatÅti. atha nesaæ etad ahosi: kin nu kho mayaæ etasmiæ abbude uppanne sammukhà bhavissÃma na bhavissÃmà 'ti. atha\<*<10>*>\ sabb' eva tadà attano asammukhabhÃva¤ ¤atvÃ, ko nu kho taæ adhikaranaæ vÆpasametuæ\<*<11>*>\ samattho bhavissatÅti sakalamanussaloka¤\<*<12>*>\ ca chakÃmÃvacaradevaloka¤\<*<13>*>\ ca\<*<14>*>\ olo- kentà na ka¤ci\<*<15>*>\ disvà Brahmaloke Tissaæ nÃma mahÃbrah- mÃnaæ\<*<16>*>\ addasaæsu parittÃyukaæ uparibrahmaÊokÆpapattiyà bhÃvitamaggaæ. disvÃna nesaæ\<*<17>*>\ etad ahosi: sace mayaæ etassa brahmuno manussaloke nibbattanatthÃya ussÃhaæ kareyyÃma, addhà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. -Sambhuto; B.B1.Bp. SÃïa-; B2. SÃïasambhuto. 2 S. Sumaïo. 3 S1.(D). ¤eyyaæ; DÅp. iv, 51 seyyÃ. 4 Sp.B1. idaæ. 5 S. te te. 6 S. -mÃnaæ. 7 S.B.B1.Bp. imaæ. 8 B2. PÃtaliputte. 9 S.Sp.B.B1.B2.Bp. kÃressati and omit iti. 10 B.B2.Bp. add te. 11 Sp. vupasametuæ. 12 B.B1.B2.Bp. sakalaæ man-. 13 S. omits cha; B.B1.B2.Bp. chakÃmÃ- but omit ca before. 14 S.S1.(D).B.B1. omit ca. 15 S.Sp.B1.B2.Bp. na ki¤ci; S1.(D). nà ki¤ci. 16 S. brÃhmÃïaæ. 17 S. tesaæ. >\ #<[page 036]># %<36 SamantapÃsÃdikÃ>% esa MoggalibrÃhmaïassa\<*<1>*>\ gehe paÂisandhiæ gahessati tato ca mantehi palobhito nikkhamitvà pabbajissati, so evaæ pabbajitvà sakalabuddhavacanaæ\<*<2>*>\ uggahetvà adhigatapaÂi- sambhido hutvà titthiye madditvà taæ adhikaraïaæ vinic- chinitvÃ\<*<3>*>\ sÃsanaæ paggaïhissatÅti. te\<*<4>*>\ Brahmalokaæ gantvà Tissaæ mahÃbrahmÃnaæ etad avocuæ: ito vassasatassa upari aÂÂhÃrasame vasse sÃsane mahantaæ abbudaæ uppajjissati, maya¤ ca\<*<5>*>\ sakalaæ ma- nussalokam chakÃmÃvacaradevaloka¤\<*<6>*>\ ca olokayamÃnà ka¤ci\<*<7>*>\ sÃsanaæ paggaïhetuæ\<*<8>*>\ samatthaæ adisvà Brahmalokaæ vicinantà bhavantaæ\<*<9>*>\ addasÃma. sÃdhu sappurisa manus- saloke nibbattitvà dasabalassa sÃsanaæ paggaïhituæ paÂi¤- ¤aæ dehÅti.\<*<10>*>\ evaæ vutte mahÃbrahmÃ, ahaæ kira sÃsane uppannaæ abbudaæ sodhetvà sÃsanaæ paggahetuæ samattho bhavissÃmÅti haÂÂhapahaÂÂho udaggudaggo hutvà sÃdhÆ 'ti paÂisuïitvà paÂi¤¤aæ adÃsi. therà Brahmaloke taæ karaïÅ- yaæ tÅretvà puna paccÃgamiæsu. tena kho pana samayena Siggavatthero ca Candavajjit- thero\<*<11>*>\ ca dve pi navakà honti daharabhikkhÆ tipiÂakadharà pattapaÂisambhidà khÅïÃsavÃ, te taæ adhikaraïaæ na pÃpu- ïiæsu.\<*<12>*>\ therà tumhe Ãvuso amhÃkaæ imasmiæ adhikaraïe no sahÃyakà ahuvattha,\<*<13>*>\ tena vo idaæ daï¬akammaæ hotu: Tisso nÃma brahmÃ\<*<14>*>\ MoggalibrÃhmaïassa gehe paÂisandhiæ gaïhissati, taæ tumhÃkaæ eko nÅharitvà pabbÃjetu, eko buddhavacanaæ uggaïhÃpetÆ 'ti vatvà sabbe pi yÃvatÃyu- kaæ ÂhatvÃ. SabbakÃmippabhutayo te pi therà mahiddhikÃ\<*<15>*>\ aggikkhandhà va lokamhi\<*<16>*>\ jalitvà parinibbutÃ.\<*<17>*>\ dutiyasaægahaæ\<*<18>*>\ katvà visodhetvÃna sÃsanam \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. -brahmaïassa. 2 B.B1.B2.Bp. sakalaæ bud-. 3 B.B1.B2.Bp. vinicchitvÃ. 4 Sp. omits te. 5 Sp. omits ca. 6 S.Sp.omit cha. 7 B.B1.B2.Bp. ki¤ci. 8 S.Sp.B.B1.B2. paggahetuæ. 9 B.B2.Bp. add eva. 10 S.Sp.paggaïhitvà dehÅti, and omit pati¤¤aæ. 11 S.Sp.B.B2.Bp. Caï¬a-; B1. Caï¬avajjÅ-. 12 Sp.B.B1.B2.Bp. sampÃpuïiæsu. 13 S1.(D). Ãhuvettha. 14 B2. mahÃbrahmÃ. 15 S1.(D). mahiddhiko. 16 B2. lokimhi. 17 S1.(D). -nibbuto. 18 S.Sp.B1.B2.Bp. dutiyaæ saægahaæ. >\ #<[page 037]># %< Introduction 37>% anÃgate pi katvÃna hetuæ saddhammasuddhiyà khÅïÃsavà vasippattà pabhinnapaÂisambhidà aniccatÃvasaæ therà te pi nÃma upÃgatÃ. evaæ aniccataæ jammiæ ¤atvà durabhisambhavaæ taæ pattuæ vÃyame dhÅro yaæ niccaæ amataæ padanti. ettÃvatà sabbÃkÃrena dutiyasaægÅtivaïïanà niÂÂhità hoti. Tisso pi kho mahÃbrahmà BrahmalokÃ\<*<1>*>\ cavitvà Moggali- brÃhmaïassa gehe paÂisandhiæ aggahesi. Siggavatthero pi tassa paÂisandhigahaïato\<*<2>*>\ pabhuti\<*<3>*>\ sattavassÃni brahma- ïassa gehaæ piï¬Ãya pÃvisi. ekadivasam pi uÊuækamattaæ và yÃguæ kaÂacchumattaæ và bhattaæ nÃlattha.\<*<4>*>\ sattan- naæ pana vassÃnaæ accayena ekadivasaæ, aticchatha bhante ti vacanamattaæ alattha.\<*<5>*>\ taæ divasam eva brÃhmaïo pi bahiddhà ki¤ci karaïÅyaæ katvà Ãgacchanto paÂipathe theraæ disvÃ, bho pabbajita amhÃkaæ gehaæ agamitthà 'ti\<*<6>*>\ Ãha. Ãma brÃhma agamamhà 'ti.\<*<7>*>\ api ki¤ci labhitthà 'ti. Ãma brÃhmaïa labhimhà 'ti. so gehaæ gantvà pucchi: tassa pabbajitassa ki¤ci adatthà 'ti. na ki¤ci adamhà 'ti. brÃhmaïo dutiyadivase gharadvÃre yeva nisÅdi, ajja pabba- jitaæ musÃvÃdena niggahessÃmÅti. thero\<*<8>*>\ dutiyadivase brÃh- maïassa gharadvÃraæ\<*<9>*>\ saæpatto.\<*<10>*>\ brÃhmaïo theraæ disvà 'va evaæ Ãha: tumhe hiyyo\<*<11>*>\ amhÃkaæ gehe ki¤ci aladdhà yeva labhimhà 'ti avocuttha. vaÂÂati nu kho tumhÃkaæ musÃvÃdo ti. thero Ãha: mayaæ brÃhmaïa tumhÃkaæ gehe sattavassÃni aticchathà 'ti vacanamattam pi alabhitvà hiyyo\<*<11>*>\ aticchathà 'ti vacanamattaæ labhimha. ath' etaæ paÂisanthÃraæ\<*<12>*>\ upÃdÃya evam avocamhà 'ti. brÃhmaïo cintesi: ime paÂisanthÃramattam\<*<13>*>\ pi labhitvà labhimhà 'ti pasaæsanti. a¤¤aæ ki¤ci khÃdaniyaæ bhoja- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. -lokato. 2 Bp. -ggahaïato. 3 Sp. ppabhuti; B.B1.B2. pabhÆti, sic passim. 4 B2. nÃlatthaæ. 5 B2. alatthaæ. 6 S.Sp.agamatthà 'ti; B1. gehe 'gamitthà 'ti. 7 B2.Bp. agamimhà 'ti. 8 S. there. 9 Bp. ghare dvÃraæ. 10 S.S1.(D). sampatte; comp. Milinda, p. 9. 11 S.Sp÷Åyyo. 12 B2.Bp. paÂisandhÃraæ. 13 B2.Bp. paÂisandhÃra-. >\ #<[page 038]># %<38 SamantapÃsÃdikÃ>% niyaæ\<*<1>*>\ labhitvà kasmà na ppasaæsantÅti pasÅditvà attano atthÃya paÂiyÃditabhattato kaÂacchubhikkhaæ\<*<2>*>\ tadÆpiya¤\<*<3>*>\ ca vya¤janaæ dÃpetvà imaæ bhikkhaæ sabbakÃlaæ tumhe labhissathà 'ti Ãha. so punadivasato pabhuti upasaækaman- tassa therassa upasamaæ disvÃ\<*<4>*>\ bhiyyosomattÃya pasÅditvà theraæ niccakÃlaæ attano\<*<5>*>\ ghare bhattavissaggakaraïat- thÃya yÃci. thero adhivÃsetvà divase divase bhattakiccaæ katvà gacchanto thokathokaæ\<*<6>*>\ buddhavacanaæ kathetvà gacchati. so pi kho mÃïavako soÊasavassuddesiko yeva tiïïaæ vedÃ- naæ pÃragu\<*<7>*>\ ahosi. Brahmalokato Ãgatasuddhasattassa Ãsane và sayane và a¤¤o koci nisajjità và nipajjità vÃ\<*<8>*>\ n' atthi. so yadà Ãcariyagharaæ gacchati tadÃssa\<*<9>*>\ ma¤capÅ- Âhaæ setena vatthena paÂicchÃdetvà laggetvà Âhapenti. thero cintesi: samayo dÃni mÃïavakaæ pabbÃjetuæ, cira¤ ca me idhÃgacchantassa\<*<10>*>\ na kÃci\<*<11>*>\ mÃïavakena saddhiæ kathà uppajjati.\<*<12>*>\ handa dÃni iminà upÃyena pallaÇkaæ nissÃya\<*<13>*>\ uppajjissatÅti. gehaæ gantvà yathà tasmiæ gehe Âhapetvà mÃïavakassa pallaÇkaæ a¤¤aæ na ki¤ci Ãsanaæ dissati tathà adhiÂÂhÃsi. brÃhmaïassa gehe jano theraæ disvà a¤¤aæ ki¤ci Ãsanaæ apassanto mÃïavakassa pallaÇkaæ attharitvÃ\<*<14>*>\ adÃsi. nisÅdi thero pallaÇke. mÃïavako pi kho taækhaïaæ yeva\<*<15>*>\ Ãcari- yagharà Ãgamma theraæ attano pallaÇke nisinnaæ disvà kupito anattamano, ko mama pallaÇkaæ samanassa pa¤¤Ã- pesÅti\<*<16>*>\ Ãha. thero bhattakiccaæ katvà vÆpasante\<*<17>*>\ mÃïava- kassa caï¬ikkabhÃve evaæ Ãha\<*<18>*>\: kiæ pana tvaæ mÃïavaka \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sp.Bp. khÃdanÅyaæ bhojanÅyaæ; B2 simply bhojanÅyaæ. 2 B2.Bp. kaÂacchumattaæ bhikkhaæ. 3 S.Sp.B.B1.B2.Bp. tadupiya¤ ca. 4 S.Sp¬isvà disvÃ. 5 B1. anto. 6 B.B1.B2.Bp. thokaæ thokaæ. 7 S.Sp.B.B1.B2.Bp. pÃragÆ. 8 S. omits nipajjità vÃ; B.B1.B2. nippajjità vÃ. 9 S.B. tadassa. 10 S.Sp. me gacchantassa. 11 S.Sp.B.B1.B2.Bp. na ca kÃci; S1.(D). na koci. 12 B. uppajji. 13 B.B1. add kathÃ. 14 B.B1.B2.Bp. add therassa. 15 B.B1. taækhaïe yeva; B2.Bp. taækhaïa¤ ¤eva. 16 B1.Bp. pa¤¤apesÅti. 17 S. vupasante; Sp. vupasanto. 18 S. ÃhÃ. >\ #<[page 039]># %< Introduction 39>% ka¤ci\<*<1>*>\ mantaæ jÃnÃsÅti. mÃïavo\<*<2>*>\, bho pabbajita mayi dÃni mante ajÃnante a¤¤e ke jÃnissantÅti vatvà theraæ pucchi: tumhe pana mantaæ jÃnÃthà 'ti. puccha mÃïava,\<*<3>*>\ pucchitvà sakkà jÃnitun ti. atha kho mÃïavo\<*<4>*>\ tÅsu vedesu sanighaï¬ukeÂubhesu\<*<5>*>\ sÃkkharappabhedesu\<*<6>*>\ itihÃsapa¤camesu yÃni yÃni gaïÂhiÂ- ÂhÃnÃni\<*<7>*>\ yesaæ\<*<8>*>\ nayaæ n' eva attanà passati nÃpi 'ssa\<*<9>*>\ Ãcariyo addasa tesu\<*<10>*>\ theraæ pucchi. thero pakatiyÃpi tiïïaæ vedÃnaæ pÃragu,\<*<11>*>\ idÃni pana patisambhidapatto,\<*<12>*>\ ten' assa n' atthi nesaæ\<*<13>*>\ pa¤hÃnaæ vis- sajjane 'va bhÃro\<*<14>*>\ ti tÃvad eva te\<*<15>*>\ pa¤he vissajjetvÃ\<*<16>*>\ mÃïa- vaæ\<*<17>*>\ Ãha: mÃïava\<*<18>*>\ ahaæ tayà bahuæ pucchito, aham pi dÃni taæ ekaæ pa¤haæ pucchÃmi, vyÃkarissasi me ti. Ãma bho pabbajita puccha, vyÃkarissÃmÅti. thero Cittayamake imaæ pa¤haæ pucchi: yassa cittaæ uppajjati na nirujjhati, tassa cittaæ nirujjhissati n' uppajjis- sati,\<*<19>*>\ yassa và pana cittaæ\<*<20>*>\ nirujjhissati n' uppajjissati,\<*<19>*>\ tassa cittaæ uppajjati na nirujjhatÅti. mÃïavo uddhaæ và adho và sarituæ\<*<21>*>\ asakkonto, kiæ nÃma bho pabbajita idan ti Ãha. buddhamanto nÃmÃyaæ mÃïavà 'ti. sakkà panÃyÃæ bho mayhaæ pi dÃtun ti. sakkà mÃïava amhehi gahitaæ\<*<22>*>\ pabbajjaæ gaïhantassa dÃtun ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 All MSS. ki¤ci. 2 B.B1.B2.Bp. mÃïavako. 3 S.B2.Bp. puccha mÃïavaka; B. pucchi mÃïava; B1. mÃïavaka, and omits puccha. 4 Bp. mÃïavako. 5 Bp. sanighaïÂu-; Sp. sanighaï¬Æ. 6 Sp.B1.B2.Bp. sÃkkhara-; S1.(D). sÃakkhara-; B. sakkhara-. 7 B2. gaïhi-. 8 B.B2. tesaæ tesaæ; B1. tesaæ once; Bp. yesaæ yesaæ. 9 S.Sp. omit 'ssa. 10 Bp. tesu tesu. 11 S.B.B1.B2.pÃragÆ. 12 B.B1. paÂisambhÅdÃpatto; B2. paÂi (saæ) bhidappatto; Bp. patisam- bhidÃppatto. 13 Sp.B.B1.Bp. tesaæ. 14 S.Sp.B.B1.B2.Bp. vissajjane bhÃro. 15 S.Sp.tesaæ. 16 B2. visajjitvÃ. 17 B2.Bp. mÃïavakaæ. 18 B2.Bp. mÃïavaka. 19 Sp. n' Æppajjissati. 20 S1.(D). inserts here ‘na' which is superfluous ancorrected by Prof. Oldenberg quoting the Cittayamaka and MahÃvaæsa, p. 32 (Turnour). In all the MSS. S.Sp.B.B1.B2.Bp. ‘na' is not found. 21 S. harituæ. 22 S.Sp.B.B1.B2.Bp. gahita-. >\ #<[page 040]># %<40 SamantapÃsÃdikà >% tato mÃïavo mÃtÃpitaro upasaækamitvà Ãha: ayaæ pabba- jito buddhamantaæ nÃma jÃnÃti na ca attano santike apabba- jitassa deti. ahaæ etassa santike pabbajitvà mantaæ uggaï- hissÃmÅti. ath' assa mÃtÃpitaro, pabbajitvà pi no putto mante gaïhÃtu,\<*<1>*>\ gahetvà punÃgamissatÅti\<*<2>*>\ ma¤¤amÃnÃ, gaïha\<*<3>*>\ puttà 'ti anujÃniæsu. thero dÃrakaæ pabbÃjetvà dvatiæsÃkÃrakammaÂÂhÃnaæ tÃva Ãcikkhi. so tattha parikammaæ karonto na cirass' eva\<*<4>*>\ sotÃpattiphale patiÂÂhÃsi.\<*<5>*>\ tato thero cintesi: sÃmaïero sotÃpattiphale patiÂÂhito, abhabbo dÃni sÃsanato nivattituæ. sace pan' assÃhaæ kammaÂÂhÃnaæ va¬¬hetvà katheyyaæ, arahattaæ pÃpuïeyya\<*<6>*>\ appossukko\<*<7>*>\ bhaveyya buddhava- canaæ gahetuæ. samayo dÃni naæ Candavajjittherassa\<*<8>*>\ santikaæ pesetun ti. tato naæ\<*<9>*>\ Ãha: ehi tvaæ sÃmaïera therassa santikaæ gantvà buddhavacanaæ uggaïha. mama vacanena\<*<10>*>\ Ãro- gyaæ puccha evaæ ca vadehi: upajjhÃyo maæ bhante tumhÃkam santikaæ pahiïÅti. konÃmo te upajjhÃyo ti ca vutte Siggavatthero nÃma bhante ti vadeyyÃsi. ahaæ konÃmo ti vutte avaæ vadeyyÃsi: mama upajjhÃyo bhante tumhÃkaæ nÃmaæ jÃnÃtÅti. evaæ bhante ti kho Tisso sÃmaïero theraæ abhivÃdetvà padakkhiïaæ katvà anupubbena Candavajjittherassa\<*<8>*>\ santikaæ gantvà vanditvà ekamantaæ aÂÂhÃsi. thero sÃmaïeraæ pucchi\<*<11>*>\: kuto Ãgato 'sÅtÅ Ãha. upajjhÃyo maæ bhante tumhÃkaæ santikaæ pahiïÅti. konÃmo te upajjhÃyo ti. Siggavatthero nÃma bhante ti. ahaæ konÃmo ti. mama upajjhÃyo bhante tumhÃkaæ nÃmaæ jÃnÃtÅti. pattacÅvaraæ dÃni paÂisÃmehÅti. sÃdhu bhante ti sÃmaïero \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. gaïhatu. 2 S. punÃpi gamissatÅti; B.B1.B2. puna Ãgami-. 3 B2.Bp. uggaïha. 4 B2. cÅrass' eva. 5 B. patiÂÂhati; B1. patiÂÂhÃti; B2.Bp. patiÂÂhahi. 6 S. pÃpuneyya. 7 B2. apposukko. 8 S.Sp.B.B1.B2.Bp. Caï¬a-. 9 Bp. omits naæ. 10 Bp. inserts ta¤ ca after vacanena. 11 S.Sp.sÃmaïera for sÃmaïeraæ pucchi. >\ #<[page 041]># %< Introduction 41>% pattacÅvaraæ paÂisÃmetvà punadivase pariveïaæ sammaj- jitvà udakadantapoïaæ upaÂÂhÃpesi.\<*<1>*>\ thero\<*<2>*>\ sammaÂÂhaÂÂhÃnaæ\<*<3>*>\ pana sammajji, taæ udakaæ cha¬¬etvà a¤¤aæ udakaæ Ãhari, ta¤ ca dantakaÂÂhaæ apa- netvà a¤¤aæ dantakaÂÂhaæ gaïhi. evaæ sattadivasÃni katvà sattame divase puna pucchi. sÃmaïero puna pi pubbe kathitasadisam eva kathesi. thero so vatÃyaæ brÃhmaïo\<*<4>*>\ ti sa¤jÃnitvÃ, kimatthaæ Ãgato 'sÅti Ãha. buddhavacanaæ uggaïhanatthÃya\<*<5>*>\ bhante ti. thero uggaïha dÃni sÃmaïerà 'ti\<*<6>*>\ vatvà punadivasato pabhuti.\<*<7>*>\ buddhavacanaæ paÂÂhapesi. Tisso sÃmaïero 'va hutvà Âhapetvà VinayapiÂakaæ sabbaæ buddhavacanaæ uggaïhi saddhiæ aÂÂhakathÃya. upasampannakÃle pana avassiko 'va samÃno\<*<8>*>\ tipiÂakadharo ahosi. ÃcariyupajjhÃyÃ\<*<9>*>\ Moggaliputtatissattherassa hatthe saka- labuddhavacanaæ\<*<10>*>\ patiÂÂhapetvÃ\<*<11>*>\ yÃvatÃyukaæ Âhatvà parinibbÃyiæsu. Moggaliputtatissatthero pi aparena samayena kammaÂÂhÃ- naæ va¬¬hetvà arahattaæ patto\<*<12>*>\ bahunnaæ\<*<13>*>\ dhammavi- nayaæ vÃcesi. tena kho pana samayena BindusÃrassa ra¤¤o ekasataputtà ahesuæ. te sabbe Asoko attanà saddhiæ ekamÃtikaæ TissakumÃraæ Âhapetvà ghÃtesi. ghÃtento\<*<14>*>\ cattÃri vassÃni anabhisitto 'va rajjaæ kÃretvà catunnaæ\<*<15>*>\ vassÃnaæ acca- yena tathÃgatassa parinibbÃnato dvinnaæ\<*<16>*>\ vassasatÃnaæ upari aÂÂhÃrasame vasse sakala\<*<17>*>\-JambudÅpe ekarajjÃbhisekaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B.B1. upaÂÂhapesi; B2. upaÂhapesi. 2 B.B2.Bp. add tassa. 3 S.Sp÷ave sammaÂÂhaÂÂhÃnaæ as in Milinda, p. 15; S1.(D).B1. samajjaÂÂhÃnaæ; B. sammajjanaÂÂhÃnaæ; B2.Bp. sammajjitaÂÂhÃnaæ. 4 B2. brahmÃ. 5 B.B1.B2 uggahaïatthÃya; Bp. uggaïhatthÃya. 6 S1.(D). sÃmaïero ti. 7 Sp. ppabhuti; B.B1.B2. pabhÆti. 8 S1.(D). 'va vasamÃno. 9 S.S1.(D). -upajjhÃyo. 10 S.Sp.B.B1.B2.Bp. sakalaæ buddha-. 11 Sp.B.B2.Bp. patiÂÂhÃpetvÃ. 12 Bp. arahattapatto. 13 B.B1.B2.Bp. bahÆnaæ. 14 B.B1.B2.Bp. ghÃtento ca. 15 Sp. catuïïaæ. 16 Sp. dviïïaæ. 17 S. sakaÊa-. >\ #<[page 042]># %<42 SamantapÃsÃdikÃ>% pÃpuïi. abhisekÃnubhÃvena\<*<1>*>\ c' assa\<*<2>*>\ imà rÃjiddhiyo ÃgatÃ: mahÃpaÂhaviyÃ\<*<3>*>\ heÂÂhà yojanappamÃïe Ãïà pavattati,\<*<4>*>\ tathà upari ÃkÃse, Anotattadahato\<*<5>*>\ aÂÂhahi, kÃjehi soÊasa pÃniyaghaÂe\<*<6>*>\ divase divase devatà Ãharanti, yato sÃsane uppannasaddho hutvà aÂÂhaghaÂe bhikkhusaæghassa adÃsi, dve ghaÂe saÂÂhimattÃnaæ sahassÃnaæ tipiÂakadharabhikkhÆ- naæ,\<*<7>*>\ dve ghaÂe aggamahesiyà AsandhimittÃya, cattÃro ghaÂe attanà paribhu¤ji. devatà eva, Himavante nÃgalatÃ- dantakaÂÂhaæ nÃma atthi siniddhaæ mudukaæ rasavantaæ, taæ divase divase Ãharanti, yena ra¤¤o ca mahesiyÃ\<*<8>*>\ ca soÊasanna¤ ca nÃÂakasahassÃnaæ\<*<9>*>\ saÂÂhimattÃna¤ ca bhik- khusahassÃnaæ devasikaæ dantapoïakiccaæ\<*<10>*>\ nippajjati.\<*<11>*>\ devasikam eva tassa\<*<12>*>\ devatà agadÃmalakaæ agadaharÅ- takaæ\<*<13>*>\ suvaïïavaïïa¤ ca gandharasasampannaæ amba- pakka¤ ca\<*<14>*>\ Ãharanti. tathà Chaddantadahato pa¤cavaïïaæ nivÃsanapÃpuraïaæ\<*<15>*>\ pÅtakavaïïaæ\<*<16>*>\ hatthapu¤chanapaÂÂakaæ\<*<17>*>\ dibba¤ ca pÃna- kaæ\<*<18>*>\ Ãharanti pi nÃnÃgandhaæ.\<*<19>*>\ devasikam eva pana 'ssa\<*<20>*>\ anuvilepanagandhaæ,\<*<21>*>\ pÃrupanatthÃya\<*<22>*>\ asuttamayikaæ su- manapupphapaÂaæ, mahÃraha¤ ca a¤janaæ\<*<23>*>\ nÃgabhava- nato\<*<24>*>\ nÃgarÃjÃno Ãharanti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. abhiseko 'nubhÃvena. 2 S. ca tassa. 3 Sp. paÂhaviyaæ; B.B1. -pathavÅyÃ; B2.Bp. -pathaviyÃ. 4 B.B1.B2.Bp. pavatti. 5 B.B1. Anodatta-; Bp. Anotattha-. 6 S.Sp.B2.Bp. pÃnÅya-. 7 S.Sp.Bp. tipiÂakabhikkhÆnaæ; B2. tipiÂakadharÃnaæ bhikkhÆ- naæ. 8 B2. aggamahesiyÃ. 9 B. nÃÂakiÂÂhisaha-; Bp. nÃÂakitthisaha-. 10 S. -pona-. 11 B. uppajjati. 12 B.B1.B2.Bp. c' assa. 13 S.Sp.Bp. -harÅÂakaæ; B. akadÃharitakaæ; B1. aggaÂahariÂakaæ; B2. agadahariÂakaæ. 14 B.B1.B2.Bp. omit ca. 15 B2. -pÃvuraïaæ. 16 B1. pÅtavaïïaæ; B2. pita-. 17 S.Sp.-pu¤janapaÂÂakaæ; S1.(D). -pu¤janÃpaÂÂakaæ; B. -pu¤- chanapaÂakaæ; B1.pu¤chapaÂakaæ; B2. -pu¤janapaÂakaæ. 18 B. pÃïakaæ. 19 S.Sp.B.B1.B2.Bp. omit pi nÃnÃgandhaæ. 20 S1.(D). assÃ; B.Bp. 'ssa nhÃnagandhaæ; B1. 'ssÃpi nÃnÃgandhaæ; B2. 'ssa sisanhÃnagandhaæ, nhÃna=nahÃna. 21 S.Sp.anulepana-. 22 B.B1. pÃrumpana-. 23 B.B1. a¤canaæ. 24 B. nÃgabhÃvato. >\ #<[page 043]># %< Introduction 43>% Chaddantadahe ca\<*<1>*>\ uÂÂhitassa sÃlino nava vÃhasahassÃni divase divase suvÃ\<*<2>*>\ Ãharanti, musikÃ\<*<3>*>\ nitthusakaæ\<*<4>*>\ karonti, eko pi khaï¬ataï¬ulo na hoti,\<*<5>*>\ ra¤¤o sabbaÂÂhÃnesu ayaæ eva taï¬ulo paribhogaæ gacchati. madhumakkhikà madhuæ karonti. kammÃrasÃlÃdÅsu\<*<6>*>\ acchà kÆÂaæ paharanti. kara- vikasakuïÃ\<*<7>*>\ Ãgantvà madhurassaraæ vikÆjantÃ\<*<8>*>\ ra¤¤o bali- kammaæ karonti. imÃhi iddhÅhi samannÃgato\<*<9>*>\ rÃjà ekadivasaæ suvaïïa- saækhalikabandhanaæ pesetvà catunnaæ buddhÃnaæ adhi- gatarÆpadassanaæ kappÃyukaæ KÃlaæ\<*<10>*>\ nÃma\<*<11>*>\ nÃgarÃjÃæ Ãnayitvà setacchattassa heÂÂhà mahÃrahe pallaïke nisÅdÃ- petvà anekasatavaïïehi jalajathalajapupphehi suvaïïa- pupphehi ca pÆjaæ katvà sabbÃlaÇkÃrapatimaï¬itehi\<*<12>*>\ soÊasahi nÃÂakasahassehi\<*<13>*>\ samantato parikkhipitvÃ,\<*<14>*>\ anan- ta¤Ãïassa tÃva me saddhammavaracakkavattino sammÃ- sambuddhassa rÆpaæ imesaæ akkhÅnaæ ÃpÃthaæ\<*<15>*>\ karohÅti vatvà tena nimmitaæ sakalasarÅre\<*<16>*>\ vippakiïïapu¤¤appa- bhÃvanibbattÃsÅtianuvya¤janapatimaï¬itaæ\<*<17>*>\ dvattiæsama- hÃpurisalakkhaïasassirÅkatÃya\<*<18>*>\ vikasitakamaluppalapuï¬a- rÅkapatimaï¬itam\<*<19>*>\ iva salilatalaæ\<*<20>*>\ tÃrÃgaïarasmiæ\<*<21>*>\ jÃla- visadavisphuritasobhÃsamujjalam\<*<22>*>\ iva gaganatalaæ nÅ- lapÅtalohitÃdibhedavicitravaïïaraæsivinaddhabyÃmappabhÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S.Sp.B2.Bp. va for ca. 2 B.B1. sÆvakÃ; B2.Bp. suvakÃ. 3 S.Sp.B2.Bp. mÆsikÃ. 4 S.Sp.B2. nitthÆsakaïe; B. nithÆsakaïaæ; B1. nidhÆsakaæ. 5 B.B1. nÃhoti. 6 S.B.B1.B2. -sÃlÃsu. 7 S.Sp.karavÅka-. 8 S.B.B2. vikujantÃ-. 9 B. sampannÃgato. 10 B.Bp. KÃÊaæ. 11 S.Sp.omit nÃma. 12 S.Sp.add ca. 13 B2.Bp. nÃÂakitthisahas-. 14 B2. parikkhÅpitvÃ. 15 B2. ÃbÃdhaæ. 16 B.B1.Bp. -sarira-; B2. -sarÅra-. 17 S. -parimaï¬ita-; Sp. paÂimaï¬ita-; B.Bp. -ÃsÅtÃnuvya¤janapa- Âimaï¬ita-; B1.B2. -ÃsÅtÃnuvya¤janapaÂimaï¬itaæ. 18 B. -sassarÅka-; B2. -sasirika-. 19 S. -kamaÊu-; B.B1. vikasitaniluppalapuï¬arÅkapaÂimaï¬itaæ; B2.Bp. -paÂimaï¬itaæ. 20 S1.(D) sallitalaæ; B1. saælilatalaæ. 21 S.Sp.B.B2. -rasmi-. 22 S.Sp.-jÃlavisaravipphurita-; S1.(D). jÃlavisaravisphurita-; B.B2.Bp. -jÃlavisadavipphuritasobhÃsamujjalitaæ; B1. jÃlavisadavipphuritaso- bhÃsamusitaæ. >\ #<[page 044]># %<44 SamantapÃsÃdikÃ>% parikkhepavilÃsitÃya\<*<1>*>\ sandhyÃppabhÃnurÃgaindadhanuvij- jullatÃparikkhittam\<*<2>*>\ iva kanakagirisikharaæ nÃnÃvirÃgavi- malaketumÃlÃsamujjalitacÃrumatthakasobhaæ\<*<3>*>\. nayanara- sÃyanam\<*<4>*>\ iva brahmadevamanujanÃgayakkhagaïÃnaæ bud- dharÆpam passanto sattadivasÃni akkhipÆjaæ nÃma akÃsi. rÃjà kira abhisekaæ pÃpuïitvà tÅïi yeva saævaccharÃni bÃhirakapÃsaï¬aæ parigaïhi, catutthe saævacchare buddha- sÃsane pasÅdi. tassa kira pità BindusÃro brÃhmaïabhatto ahosi. so brÃhmaïÃna¤ ca brÃhmaïajÃtiyapÃsaï¬Ãna¤ ca paï¬araÇgaparibbÃjakÃdÅnaæ saÂÂhisahassamattÃnaæ nicca- bhattaæ paÂÂhapesi. Asoko\<*<5>*>\ pitarà pavattitaæ dÃnaæ attano antepure tath' eva dadamÃno ekadivasaæ sÅhapa¤jare\<*<6>*>\ Âhito te upasamapari- bÃhirena ÃcÃrena bhu¤jamÃne asantindriye\<*<7>*>\ avinÅtairiyÃ- pathe disvà cintesi: Ådisaæ dÃnaæ\<*<8>*>\ upaparikkhitvà yuttaÂ- ÂhÃne dÃtum vaÂÂatÅti. evaæ cintetvà amacce Ãha: gaccha- tha\<*<9>*>\ bhaïe\<*<10>*>\ attano attano sÃdhusammate\<*<11>*>\ samaïabrÃh- maïe\<*<12>*>\ antepuraæ atiharatha\<*<13>*>\ dÃnaæ dassÃmà 'ti. amaccÃ, sÃdhu devà 'ti ra¤¤o paÂissutvÃ\<*<14>*>\ te te paï¬araÇgaparibbÃja- kÃjÅvikaniganthÃdayo\<*<15>*>\ ÃnetvÃ, ime mahÃrÃja amhÃkaæ ara- hanto ti Ãhaæsu.\<*<16>*>\ atha rÃjà antepure uccÃvacÃni ÃsanÃni pa¤¤ÃpetvÃ\<*<17>*>\ Ãgac- chantÆ 'ti vatvà ÃgatÃgate Ãha: attano attano patirÆpe\<*<18>*>\ Ãsane \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. -bhedaæ vicittavaïïaraæsivinaddhavyÃma-; Sp. -bhedaæ vici- travaïïaraæsivinaddhavyÃma-; B. -bhedavicitravaïïaraæsmivinan- dabyÃma-; B1. -bhedavicitravaïïaraæsivinandhabyÃma-. 2 S.Sp.Bp. sa¤jhÃ-; B.B2. sa¤cyÃ-; B1. sa¤cÃ-. 3 S. -mÃlÃya samujjalita-. 4 B.B1.B2.Bp. -rasÃyatanaæ. 5 S.B1.B2. add pi. 6 B. sÅhama¤care; B1. sÅhapa¤care. 7 S1.(D). bhu¤jamÃno asaænindriye; Sp. bhu¤jamÃne asaæyatin- driye. 8 B.B1. dÃna¤ ca. 9 Old. amacce Ãgacchatha by mistake. 10 S.Sp.bhane. 11 B. -samate; B1. -sampate. 12 B.B1.B2. -brahmaïe. 13 Sp. abhiharatha. 14 B.B1.B2.Bp. paÂissuïitvÃ. 15 Sp.B.B1.Bp. -jÅvakanigaïÂhÃ-; B2. -jÅvakanigandhÃ-. 16 S. Ãhaæsuæ; B. ahaæsu. 17 S.Sp.pa¤¤ÃpÃpetvÃ; Bp. pa¤¤apetvÃ. 18 B.B1. paÂirÆpe. >\ #<[page 045]># %< Introduction 45>% nisÅdathà 'ti. te\<*<1>*>\ ekacce bhaddapÅÂhakesu ekacce phalaka- pÅÂhakesu nisÅdiæsu. taæ\<*<2>*>\ disvà rÃjÃ: n' atthi tesaæ\<*<3>*>\ anto- sÃro ti ¤atvà tesaæ anurÆpaæ khÃdaniyabhojaniyaæ\<*<4>*>\ datvà uyyojesi. evaæ gacchante kÃle ekadivasaæ\<*<5>*>\ sÅhapa¤jare\<*<6>*>\ Âhito addasa Nigrodhaæ\<*<7>*>\ sÃmaïeraæ rÃjaÇgaïena gacchantaæ dantaæ guttaæ santindriyaæ\<*<8>*>\ iriyÃpathasampannaæ. ko panÃyaæ Nigrodho nÃma. BindusÃrara¤¤o jeÂÂhaput- tassa SumanarÃjakumÃrassa\<*<9>*>\ putto. tatrÃyaæ anupubbikathÃ\<*<10>*>\: BindusÃrara¤¤o kira dubbala- kÃle yeva AsokakumÃro attanà laddhaæ Ujjenirajjaæ pahÃya ÃgantvÃ\<*<11>*>\ sabbaæ nagaraæ\<*<12>*>\ attano hatthagataæ katvà Su- manaæ rÃjakumÃraæ\<*<13>*>\ aggahesi. taæ divasam eva Suma- nassa rÃjakumÃrassa Sumanà nÃma rÃjadevÅ\<*<14>*>\ paripuïïa- gabbhà ahosi. sà a¤¤Ãtakavesena nikkhamitvà avidÆre a¤¤ataraæ caï¬ÃlagÃmaæ sandhÃya gacchantÅ jeÂÂhaka- caï¬Ãlassa gehato avidÆre a¤¤atarasmim\<*<15>*>\ nigrodharukkhe adhivatthÃya devatÃya, ito ehi Sumaneti\<*<16>*>\ vadantiyà saddaæ sutvà tassà samÅpaæ gatÃ.\<*<17>*>\ devatà attano ÃnubhÃvena ekaæ sÃlaæ\<*<18>*>\ nimminitvÃ, ettha vasÃhÅti pÃdÃsi.\<*<19>*>\ sà taæ sÃlaæ pÃvisi. gatadivase yeva\<*<20>*>\ puttaæ vijÃyi. sà tassa nigrodhadevatÃya pariggahitattà Nigrodho tv eva nÃmaæ akÃsi. jeÂÂhakacaï¬Ãlo diÂÂhadi- vasato pabhuti taæ attano sÃmidhÅtaraæ\<*<21>*>\ ma¤¤amÃno ni- baddhavattaæ\<*<22>*>\ paÂÂhapesi. rÃjadhÅtà tattha satta vassÃni vasi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S.B.B1.B2.Bp. tesu. 2 B2.Bp. te. 3 B.B1.B2.Bp. nesaæ. 4 S.Sp.khÃdanÅyaæ bhojanÅyaæ; B2. khÃdaniyaæ bhojaniyaæ; Bp. khÃdanÅyabhojanÅyaæ. 5 S.Sp.B2.Bp. add rÃjÃ. 6 B. -ma¤care; B1.B2. pa¤care. 7 Sp.B2.Bp. Nigrodha-. 8 B1. sanvutindriyaæ. 9 S. Sumaïa-, sic passim. 10 S.Sp.ÃnupubbikathÃ. 11 S.S1.(D).Sp. ÃgantvÃna. 12 B2.Bp. sabbanagaraæ. 13 S.Sp.Sumanaæ nÃma kum-; B.B1.Bp. SumanarÃjakum-. 14 B.B1.B2.Bp. simply devÅ. 15 B. a¤¤atrarasmiæ. 16 B.B1.B2. SumaïadevÅti. 17 B2. gatÃya. 18 S. ekasÃlaæ. 19 B.B1.B2. adÃsi; Bp. ÃdÃsi. 20 S.Sp.B.B1.Bp. yeva ca. 21 S.Sp.B2.Bp. add viya. 22 Sp. -vaÂÂaæ; S1.(E). nibaddhavaddhaæ; B.B1.B2. nibandhavat- taæ. >\ #<[page 046]># %<46 SamantapÃsÃdikÃ>% NigrodhakumÃro pi satta vassiko jÃto. tadà MahÃvaru- ïatthero nÃma eko arahà dÃrakassa hetusampadaæ disvà tattha\<*<1>*>\ viharamÃno: sattavassiko dÃni dÃrako, kÃlo naæ pabbÃjetun ti cintetvà rÃjadhÅtÃya ÃrocÃpetvà Nigrodha- kumÃraæ pabbÃjesi. kumÃro khuragge yeva arahattaæ pÃpuïi. so ekadivasaæ pÃto 'va sarÅraæ jaggetvÃ\<*<2>*>\ Ãcariyu- pajjhÃyavattaæ katvà pattacÅvaram ÃdÃya mÃtu\<*<3>*>\ upÃsikÃya gehadvÃraæ gacchÃmÅti nikkhami. mÃtu nivesanaÂÂhÃna¤\<*<4>*>\ c' assa dakkhiïadvÃrena naÇgaraæ\<*<5>*>\ pavisitvà nagaramaj- jhena gantvà pÃcÅnadvÃrena nikkhamitvà gantabbaæ hoti. tena ca samayena Asoko dhammarÃjà pÃcÅnadisÃbhi- mukho sÅhapa¤jare\<*<6>*>\ caÇkamati. taækhaïaæ yeva\<*<7>*>\ Nigro- dho rÃjaÇgaïaæ sampÃpuïi santdriyo santamÃnaso yuga- mattaæ pekkhamÃno. tena vuttaæ: ekadivasaæ\<*<8>*>\ sÅhapa¤- jare Âhito addasa Nigrodhaæ\<*<9>*>\sÃmaïeraæ rÃjaÇgaïena gac- chantaæ dantaæ guttaæ santindriyaæ\<*<10>*>\ iriyÃpathasampannan ti.\<*<11>*>\ disvà pan' assa\<*<12>*>\ etad ahosi: ayaæ jano sabbo pi vikkhit- tacitto bhantamigapaÂibhÃgo,\<*<13>*>\ ayaæ pana dÃrako avikkhit- tacitto ativiya c' assa\<*<14>*>\ Ãlokitavilokitaæ sammi¤janapasÃra- ïa¤\<*<15>*>\ ca sobhati, addhà etassa abbhantare lokuttaradhammo bhavissatÅti ra¤¤o saha dassanen' eva sÃmaïere cittaæ pasÅdi, pemaæ saïÂhahi.\<*<16>*>\ kasmÃ. pubbe pi\<*<17>*>\ kira pu¤¤akaraïakÃle esa ra¤¤o jeÂÂha- bhÃtÃ\<*<18>*>\ vÃïijako\<*<19>*>\ ahosi. vuttam pi c' etaæ\<*<20>*>\: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S.Sp¬isvà disvà and omit tattha; B.B2.Bp. disvà rakkhitvà tattha. 2 B.B1.B2.Bp. jaggitvÃ. 3 B2. mÃtuyÃ. 4 B.B1.B2.Bp. nivÃsana-. 5 S.Sp.B.B1.B2.Bp. nagaraæ. 6 B. sÅhama¤care; B1.B2. sÅhapa¤care, sic passim. 7 B.B1.B2.Bp. taÇkhaïa¤ ¤eva. 8 Bp. adds rÃjÃ. 9 B.B1.B2.Bp. Nigrodha-. 10 B2 sandriyaæ- 11 See above, p. 45, line 6. 12 B. disvÃna pan' assa. 13 B1. bhandamigapaÂibhÃgo: Bp. bhantamigappaÂibhÃgo; S1.(D). bhattamigapaÂibhÃgo. 14 S.Sp.avikkhito ativiy' assa. 15 B.B2. sama¤chana-; B1. sami¤cana-; S. -pasÃrana¤ ca. 16 S1.(D). sandhahi; B.B1. saïÂhati; B2. saïÂhÃti. 17 S.Sp.B1. omit pi; B.B2.Bp. hi for pi. 18 B. jeÂÂhaka-. 19 B.B1. vÃnijjako. 20 B.B1.B2. h' etaæ. >\ #<[page 047]># %< Introduction 47>% pubbeva sannivÃsena paccuppannahitena và evaæ taæ jÃyate pemaæ uppalaæ\<*<1>*>\ va yathodake ti. atha rÃjà sa¤jÃtapemo sabahumÃno\<*<2>*>\, etaæ sÃmaïeraæ pakkosathà 'ti amacce pesesi. te aticirÃyantÅti puna dve tayo pesesi turitaæ ÃgacchatÆ 'ti. sÃmaïero attano pakatiyà yeva\<*<3>*>\ agamÃsi. rÃjÃ, patirÆpam Ãsanaæ ¤atvà nisÅdathà 'ti Ãha. so ito c' ito ca viloketvà n' atthi dÃni a¤¤e bhikkhÆ ti samussitasetacchattaæ rÃjapal- laÇkaæ upasaækamitvà pattagahaïatthÃya\<*<4>*>\ ra¤¤o ÃkÃraæ dassesi. rÃjà taæ pallaÇkasamÅpaæ upagacchantaæ eva\<*<5>*>\ disvà cintesi: ajj' eva dÃni ayaæ sÃmaïero imassa gehassa sÃmiko bhavissatÅti. sÃmaïero ra¤¤o hatthe pattaæ datvà pallaïkaæ abhirÆ- hitvà nisÅdi. rÃjà attano atthÃya sampÃditaæ sabbaæ yÃ- gukhajjakabhattavikatiæ upanÃmesi. sÃmaïero khÃdaniyabhojaniyaæ\<*<6>*>\ attano yÃpaniyamattam\<*<7>*>\ eva sampaÂicchi. bhattakiccÃvasÃne rÃjà Ãha: satthÃrà tumhÃkaæ dinnaovÃdaæ\<*<8>*>\ jÃnÃthà 'ti. jÃnÃmi\<*<9>*>\ mahÃrÃja ekadesenà 'ti. tÃta mayham pi naæ kathehÅti. sÃdhu mahÃrÃjà 'ti ra¤¤o anurÆpaæ Dhammapade appamÃdavaggaæ anumodanatthÃya abhÃsi. rÃjà pana ‘appamÃdo amatapadaæ\<*<10>*>\ pamÃdo maccuno padan' ti\<*<11>*>\ sutvà 'va a¤¤Ãtaæ tÃta pariyosÃpehÅti Ãha. anumodanÃva- sÃne,\<*<12>*>\ aÂÂha te tÃta dhuvabhattÃni\<*<13>*>\ dammÅti Ãha. sÃmaïero Ãha: etÃni ahaæ upajjhÃyassa dammi mahÃrÃjà 'ti. ko ayaæ tÃta upajjhÃyo nÃmà 'ti. vajjÃvajjaæ disvà codetà sÃretÃ\<*<14>*>\ mahÃrÃjà 'ti. a¤¤Ãni pi te tÃta\<*<15>*>\ aÂÂha dammÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. upalaæ. 2 S1.(D).B.B1.B2.Bp. sambahumÃno. 3 B.B1.B2.Bp. eva. 4 Bp. pattaggahaïa-. 5 B.B1.B2.Bp. yeva. 6 S.Sp.Bp. omit khÃdaniyabhojaniyaæ; B2. khÃdaniyaæ bhojaniyaæ. 7 S.Sp.B2.Bp. yÃpanÅyamattakaæ; B.B1. yÃpaniyamattakaæ. 8 Sp.Bp. dinnovÃdaæ; B.B1.B2. dinnaæ ovÃdaæ. 9 S.Sp.jÃnÃma; B1. omits jÃnÃmi. 10 B.B1.B2.Bp. amataæ padaæ. 11 Dhammapada ii, 1 (21). 12 B.B1.B2.Bp. add ca. 13 S.Sp.B2.Bp. dhurabhattÃni; B. dhÆvabhattÃni; B1. dhÆvabhat- tÃni. 14 B.B1.Bp. sÃretà ca; B2. ca sÃretà ca. 15 B2.sÃdhu tÃta a¤¤Ãni pi te. >\ #<[page 048]># %<48 SamantapÃsÃdikÃ>% etÃni Ãcariyassa dammi mahÃrÃjà 'ti. ko ayaæ tÃta Ãcariyo nÃmà 'ti. imasmiæ sÃsane sikkhitabbakadhammesu patiÂ- ÂhÃpetà mahÃrÃjà 'ti. sÃdhu tÃta a¤¤Ãni pi te aÂÂha dammÅti. etÃni bhikkhusaæghassa dammi mahÃrÃjà 'ti. ko ayaæ tÃta bhikkhusaægho nÃmà 'ti. yaæ nissÃya mahÃrÃja amhÃkaæ ÃcariyupajjhÃyÃna¤ ca mama¤ ca pabbajjà ca upasampadà cà 'ti. rÃjà bhiyyosomattÃya\<*<1>*>\ tuÂÂhacitto Ãha: a¤¤Ãni pi te tÃta aÂÂha dammÅti. sÃmaïero sÃdhÆ 'ti sampa- Âicchitvà punadivase dvattiæsa bhikkhÆ gahetvà rÃjante- puraæ pavisitvà bhattakiccaæ akÃsi. rÃjÃ\<*<2>*>\ a¤¤e pi dvattiæsa bhikkhÆ tumhehi saddhiæ sve\<*<3>*>\ bhikkhaæ gaïhantÆ 'ti eten' eva upÃyena\<*<4>*>\ divase divase va¬¬hÃpento saÂÂhisahassÃnaæ brÃhmaïaparibbÃjakÃdÅnaæ bhattaæ upacchinditvÃnto nivesane saÂÂhisahassÃnaæ bhikkhÆnaæ niccabhattaæ paÂ- Âhapesi Nigrodhatthere gaten' eva pasÃdena. Nigrodhatthero pi rÃjÃnaæ saparisaæ tÅsu saraïesu pa¤- casu ca sÅlesu patiÂÂhÃpetvà buddhasÃsane pothujjanikena pasÃdena acalappasÃdaæ katvà patiÂÂhÃpesi. puna rÃjà AsokÃrÃmaæ nÃma mahÃvihÃraæ kÃrÃpetva\<*<5>*>\ saÂÂhisahassÃnaæ bhikkhÆnaæ niccabhattaæ paÂÂhapesi. sakala-JambudÅpe caturÃsÅtiyà naÇgarasahassesu\<*<6>*>\ caturÃsÅti vihÃrasahassÃni kÃrÃpesi caturÃsÅtisahassacetiyapatimaï¬i- tÃni dhammen' eva no adhammena. ekadivasaæ kira rÃjà AsokÃrÃme mahÃdÃnaæ datvà saÂÂhisahassasaækhassa\<*<7>*>\ bhikkhusaæghassa majjhe nisajja saæghaæ catÆhi\<*<8>*>\ paccayehi pavÃretvà imaæ\<*<9>*>\ pa¤haæ puc- chi: bhante bhagavatà desitadhammo\<*<10>*>\ nÃma kittako hotÅti. aÇgato mahÃrÃja navaÇgÃni,\<*<11>*>\ khandhato\<*<12>*>\ caturÃsÅti- dhammakkhandhasahassÃnÅti. rÃjà dhamme pasÅditvÃ\<*<13>*>\ eka- mekaæ\<*<14>*>\ dhammakkhandhaæ ekekavihÃrena pÆjessÃmÅti,\<*<15>*>\ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S.Sp.bhÅyyoso-. 2 B.B1.B2. tÃta for rÃjÃ. 3 S.Sp.yeva. 4 Bp. ev' upÃyena. 5 B.B1.B2.Bp. kÃretvÃ. 6 S.Sp.B.B1.B2.Bp. nagara-. 7 S.Sp÷ave -saÇkhassa; B.B1.Bp. omit saÇkhassa and go on with the next. 8 S.Sp.catuhi. 9 S1.(D). idaæ. 10 B2. desito dhammo. 11 S.Spïava aÇgÃni; S1.(D).; nava ca aÇgÃni. 12 B.B2. dhammakhandhato. 13 B. passiditvÃ. 14 B.B1.B2.Bp. ekekaæ. 15 B2. pÆjissÃmÅti. >\ #<[page 049]># %< Introduction 49>% ekadivasam eva channavutikoÂidhanaæ vissajjetvÃ\<*<1>*>\ amacce ÃïÃpesi\<*<2>*>\: etha bhaïe\<*<3>*>\ ekamekasmiæ nagare ekamekaæ vi- hÃraæ kÃrÃpentÃ\<*<4>*>\ caturÃsÅtiyà naÇgarasahassesu\<*<5>*>\ caturÃsÅti- vihÃrasahassÃni kÃrÃpethà 'ti, saya¤ ca AsokÃrÃme Asoka- mahÃvihÃratthÃya kammaæ paÂÂhapesi. saægho Indaguttattheraæ nÃma mahiddhikaæ\<*<6>*>\ mahÃnu- bhÃvaæ khÅïÃsavaæ navakammÃdhiÂÂhÃyakaæ adÃsi. thero yaæ yaæ kammaæ\<*<7>*>\ na niÂÂhÃti taæ taæ attano ÃnubhÃvena niÂÂhÃpesi. evam pi tÅhi saævaccharehi vihÃrakammaæ niÂ- ÂhÃpesi. ekadivasam eva sabbanagarehi païïÃni Ãgamimsu; amaccà ra¤¤o Ãrocesum: niÂÂhitÃni deva caturÃsÅtivihÃrasahassÃnÅti. Ãjà naÇgare\<*<8>*>\ bheri¤ carÃpesi: ito sattannaæ divasÃnaæ accayena vihÃramaho bhavissati, sabbe aÂÂha sÅlaÇgÃni sa- mÃdiyitvà antonaÇgare ca bahinaÇgare ca vihÃramahaæ paÂiyÃdentÆ 'ti. tato sattannaæ divasÃnaæ accayena sabbÃlaÇkÃravibhÆsi- tÃya anekasatasahassasaækhÃya\<*<9>*>\ caturaÇginÅsenÃya\<*<10>*>\ pari- vuto devaloke Amaravatiyà rÃjadhÃniyÃ\<*<11>*>\ sirito adhikatara- sassirikaæ\<*<12>*>\ viya naÇgaraæ kÃtukÃmena ussÃhajÃtena ma- hÃjanena\<*<13>*>\ alaækatapaÂiyattaæ naÇgaraæ\<*<14>*>\ anuvicaranto vi- hÃraæ gantvà bhikkhusaæghassa majjhe aÂÂhÃsi. tasmi¤ ca khaïe sannipatità asÅtibhikkhukoÂiyo ahesuæ bhikkhunÅna¤ ca channavutisatasahassÃni. tattha khÅïÃsa- vabhikkhÆ yeva satasahassasaækhÃ\<*<15>*>\ ahesuæ. tesaæ etad ahosi: sace rÃjà attano adhikÃraæ anavasesaæ passeyya, ativiya buddhasÃsane pasÅdeyyà 'ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. visajjitvÃ. 2 S. ÃnÃpesi. 3 Sp. bhane. 4 B2. kÃrÃpento. 5 S.Sp.B.B1.B2.Bp. nagara-. 6 S.Spæahiddhiyaæ. 7 S.B2. omit kammaæ. 8 S.Sp.B.B1.B2.Bp. nagare, sic passim. 9 B. -saÇkÃra-; Bp. saÇkhyÃya. 10 Sp. caturaÇgiïÅyà senÃya; B.B1.B2.Bp. caturaÇginiyà senÃyÃ. 11 B2. rÃjathÃniyÃ. 12 S. -tarassasirÅkaæ; Sp. -tarasassirÅkaæ; B.B1. -tarasassÅrikaæ. 13 S.Sp.omit mahÃ. 14 Sp. -paÂiyatta-nagaraæ; B. paÂiyuttaæ nagaraæ. 15 Bp. saÇkhyÃ. >\ #<[page 050]># %<50 SamantapÃsÃdikÃ>% tato lokavivaraïaæ nÃma pÃÂihÃriyaæ\<*<1>*>\ akaæsu. rÃjà AsokÃrÃme Âhito 'va catuddisà anuvilokento samantato sa- muddapariyantaæ JambudÅpaæ passati caturÃsÅti¤ ca\<*<2>*>\ vi- hÃrasahassÃni passati\<*<3>*>\ uÊÃrÃya vihÃramahapÆjÃya\<*<4>*>\ viroca- mÃnÃni. so taæ vibhÆtiæ passamÃno uÊÃrena pÅtipÃmojjena saman- nÃgato, atthi pana a¤¤assa pi kassaci evarÆpaæ pÅtipÃmojjaæ uppÃpubban ti cintento bhikkhusaæghaæ pucchi: bhante amhÃkaæ lokanÃthassa\<*<5>*>\ dasabalassa sÃsane ko mahÃparic- cÃgaæ pariccaji, kassa pariccÃgo mahanto ti vadantÅti. bhik- khusaægho Moggaliputtatissattherassa bhÃraæ akÃsi. thero Ãha: mahÃrÃja dasabalassa sÃsane paccayadÃyako nÃma tayà sadiso dharamÃne pi tathÃgate pi\<*<6>*>\ na koci ahosi, tav' eva pariccÃgo mahà ti. rÃjà therassa vacanaæ sutvà uÊÃrena pÅtipÃmojjena nirantaraæ phuÂasarÅro hutvà cintesi: n' atthi kira mayà sadiso paccayadÃyako, mayhaæ kira pariccÃgo mahÃ, ahaæ kira deyyadhammena sÃsanaæ paggaïhÃmÅti.\<*<7>*>\ kiæ panÃhaæ evaæ sati sÃsanassa dÃyÃdo homi na homÅti. tato bhikkhusaæghaæ pucchi: bhavÃmi nu kho ahaæ bhante sÃsanassa dÃyÃdo ti. tato Moggaliputtatissatthero ra¤¤o idaæ vacanaæ sutvà rÃjaputtassa Mahindassa\<*<8>*>\ upa- nissayasampattiæ sampassamÃno, sace ayaæ kumÃro pab- bajissati sÃsanassa ativiya vuddhi\<*<9>*>\ bhavissatÅti cintetvà rÃ- jÃnaæ etad avoca: na kho mahÃrÃja sÃsanassa ettÃvatÃ\<*<10>*>\ dÃyÃdo hoti, api ca kho paccayadÃyako ti và upaÂÂhÃyako\<*<11>*>\ ti và saækhaæ\<*<12>*>\ gacchati. yo pi hi\<*<13>*>\ mahÃrÃja paÂhavito\<*<14>*>\ yÃva brahmalokaparimÃïam paccayarÃsiæ dadeyya so pi sÃsane dÃyÃdo ti saækhaæ\<*<15>*>\ na gacchatÅti. atha, katha¤ carahi bhante sÃsanassa dÃyÃdo hotÅti. yo hi\<*<16>*>\ koci mahÃrÃja \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sp. paÂihÃriyaæ; S1.(D). pÃÂihÃriæ; B.B1. pÃÂihÃraæ. 2 B. catÆrÃsÅti ca; B1. caturÃsiti ca; B2.Bp. caturÃsÅti ca. 3 S.Sp.B2. omit passati. 4 S.B. -mahÃpÆjÃya. 5 S.Sp.omit loka. 6 S.Sp.B2. omit pi. 7 S.Sp.B.B1.B2.Bp. omit iti. 8 B2. MahindakumÃrassa. 9 B.B1.B2.Bp. vu¬¬hi. 10 S.Sp.B.B1.B2.Bp. ettÃvatà sÃsanassa. 11 S.Sp.B.B2.Bp. upaÂÂhÃko. 12 B.Bp. saækhyaæ. 13 S1.(D). pi ha. 14 B.B1. pathavÅto; B2.Bp. pathavito. 15 B.B1.Bp. saÇkhyaæ. 16 B. omits hi. >\ #<[page 051]># %< Introduction 51>% a¬¬ho và daliddo\<*<1>*>\ và attano orasaæ puttaæ pabbÃjeti, ayaæ vuccati mahÃrÃja dÃyÃdo sÃsanassà 'ti. evaæ vutte Asoko rÃjÃ\<*<2>*>\: ahaæ kira evarÆpaæ pariccÃgaæ katvÃpi n' eva sÃsanassa dÃyÃdabhÃvaæ patto\<*<3>*>\ ti sÃsane dÃyÃdabhÃvaæ patthayamÃno ito c' ito ca viloketvÃ\<*<4>*>\ addasa Mahindaku- mÃraæ\<*<5>*>\ avidÆre Âhitaæ. disvà pan' assa\<*<6>*>\ etad ahosi: ki¤cÃpi ahaæ imaæ kumÃraæ TissakumÃrassa pabbajitakÃlato pabhuti oparajje\<*<7>*>\ patiÂÂhÃpetukÃmo,\<*<8>*>\ atha kho oparajjato pi pabbajjà va uttamà ti. tato kumÃraæ Ãha: sakkhissasi\<*<9>*>\ tvaæ tÃta pabbajitun ti. kumÃro pana\<*<10>*>\ pakatiyÃpi TissakumÃrassa pabbajitakÃlato pabhuti pabbajitukÃmo va ra¤¤o vacanaæ sutvà ativiya pÃmujjajÃto\<*<11>*>\ hutvà Ãha: pabbajÃmi deva maæ pabbÃjetvà tumhe sÃsane dÃyÃdo\<*<12>*>\ hothà 'ti. tena ca samayena rÃja- dhÅtà Saæghamittà pi tasmiæ yeva ÂhÃne\<*<13>*>\ ÂhitÃ\<*<14>*>\ hoti. tassà ca sÃmiko Aggibrahmà nÃma kumÃro uparÃjena\<*<15>*>\ TissakumÃ- rena saddhiæ pabbajito hoti. rÃjà taæ disvà Ãha: tvam pi amma pabbajituæ sakkhissasÅti.\<*<16>*>\ sÃdhu tÃta sakkomÅti. rÃjà puttÃnaæ manaæ labhitvà pahaÂÂhacitto bhikkhusaæ- ghaæ etad avoca: bhante ime dÃrake pabbÃjetvà maæ sÃsane dÃyÃdaæ karothà 'ti. aægho ra¤¤o vacanaæ sampaÂicchitvà kumÃraæ Mogga- liputtatissattherena upajjhÃyena MahÃdevattherena\<*<17>*>\ ca Ãca- riyena pabbÃjesi,\<*<18>*>\ Majjhantikattherena Ãcariyena upasam- pÃdesi. tadà kira kumÃro paripuïïavÅsativasso va hoti. So tasmiæ yeva upasampadÃsÅmÃmaï¬ale\<*<19>*>\ saha paÂisam- bhidÃhi arahattaæ pÃpuïi. SaæghamittÃya pi rÃjadhÅtÃya Ãcariyà ùpÃlittherÅ\<*<20>*>\ nÃma upajjhÃyà pana DhammapÃlit- therÅ\<*<21>*>\ nÃma ahosi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S.Sp¬aÊiddo. 2 B2. dhammarÃjÃ. 3 S.Sp.patto 'siæ. 4 B1. oloketvÃ. 5 S.Sp.B. Mahindaæ kuæÃraæ. 6 B.B1p. disvÃn' assa. 7 B.B1.B2. uparajje. 8 S.Sp.patiÂÂhapetu-; B.B1.B2.Bp. Âhapetu-. 9 B2.Bp. sakkhasi. 10 B.B1.B2.Bp. omit pana. 11 Sp.B.B1.B2.Bp. pÃmojjajÃto. 12 B2. sÃsanassa dÃyÃdÃ; Bp. sÃsanadÃyÃdÃ. 13 S. ÂhÃïe. 14 S. Âhito. 15 B2. yuvarÃjena. 16 B2.Bp. sakkhasÅti. 17 B2. MahÃreva-. 18 S.Sp.B. pabbajjÃpesi. 19 S.Sp.upasampadamaï¬ale; B.B1.B2.Bp. upasampadasÅmamaï¬ale. 20 S. ùyupÃÊi-; B. ùyupÃlÅ-. 21 S. -pÃÊi-. >\ #<[page 052]># %<52 SamantapÃsÃdikÃ>% tadà Saæghamittà aÂÂhÃrasa vassÃni\<*<1>*>\ hoti. taæ pabbaji- tamattaæ tasmiæ yeva sÅmÃmaï¬ale\<*<2>*>\ sikkhÃya patiÂÂhÃ- pesuæ. ubhinnaæ\<*<3>*>\ pabbajitakÃle rÃjà chavassÃbhiseko hoti. atha Mihindatthero upasampannakÃlato pabhuti attano upajjhÃyass' eva santike dhamma¤ ca vinaya¤ ca pariyÃ- puïanto dve pi saægÅtiyo ÃrÆÊhaæ tipiÂakasaægahÅtaæ\<*<4>*>\ saÂ- Âhakathaæ\<*<5>*>\ sabbattheravÃdaæ\<*<6>*>\ tiïïaæ vassÃnaæ abbhantare uggahetvà attano upajjhÃyassa antevÃsikÃnaæ sahassamat- tÃnaæ bhikkhÆnaæ pÃmokkho ahosi. tadà Asoko dhammarÃjà navavassÃbhiseko hoti. ra¤¤o pana aÂÂhavassÃbhisekakÃle yeva Kontiputtatissatthero\<*<7>*>\ vyÃ- dhipaÂikammatthaæ bhikkhÃcÃravattena Ãhiï¬anto\<*<8>*>\ pasa- tamattaæ sappiæ alabhitvà vyÃdhibalena parikkhÅïÃyusaæ- khÃro bhikkhusaæghaæ appamÃdena ovaditvÃ\<*<9>*>\ ÃkÃse pal- laÇkena nisÅditvà tejodhÃtuæ samÃpajjitvà parinibbÃyi. rÃjà taæ pavattiæ sutvà therassa sakkÃraæ katvÃ, mayi nÃma rajjaæ kÃrente evaæ bhikkhÆnaæ paccayà dullabhà ti naÇgarassa catusu\<*<10>*>\ dvÃresu pokkharaïiyo kÃrÃpetvÃ\<*<11>*>\ bhesajjassa pÆrÃpetvà dÃpesi. tena kira samayena PÃÂaliputtassa\<*<12>*>\ catusu\<*<10>*>\ dvÃresu cattÃri satasahassÃni, sabhÃyaæ\<*<13>*>\ satasahassan ti divase divase pa¤casatasahassÃni ra¤¤o uppajjanti, tato rÃjà Nigrodhat- therassa devasikaæ satasahassaæ vissajjesi, buddhassa tiye gandhamÃlÃdÅhi pÆjanatthÃya satasahassaæ, dhammassa satasahassaæ, taæ dhammadharÃnaæ bahussutÃnaæ catu- paccayatthÃya upanÅyati,\<*<14>*>\ saæghassa satasahassaæ, catusu dvÃresu bhesajjatthÃya\<*<15>*>\ satasahassaæ. evaæ sÃsane uÊÃro \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S.Sp.B.B1.Bp. vassÃ. 2 S.B.B1.B2. sÅmamaï¬ale. 3 Sp. ubhiïïaæ. 4 B. tipiÂakaæ saÇgahitaæ; B1.B2.Bp. tipiÂakasaÇgahitaæ. 5 S.Sp.B2.Bp. sÃÂÂhaka-; B.B1. sÃÂÂhaka-. 6 S.Sp.B1.B2.Bp. sabbaæ theravÃdaæ. 7 S.Sp.B1.B2.Bp. Kontaputtatissatthero. 8 S.Sp.omit Ãhiï¬anto; B.B1. Ãhindanto. 9 B2. ovÃditvÃ. 10 B.B2.Bp. catÆsu. 11 S.B.B1. kÃretvÃ. 12 Sp. PÃÂaÊiputtassa; B. PÃtaliputtassa. 13 S.Sp.B.B1.B2. sabhÃyaæ as Oldenberg supposed. S1.(D). sahÃyaæ. 14 S. upanÅyyati; B.B1.B2. upaniyyati. 15 S. bhesajjatthaæ; B2. bhesajjattaæ. >\ #<[page 053]># %< Introduction 53>% lÃbhasakkÃro nibbatti. titthiyà parihÅnalÃbhasakkÃrà an- tamaso ghÃsacchÃdanam pi alabhantà lÃbhasakkÃraæ pat- thayamÃnà sÃsane pabbajitvà sakÃni sakÃni diÂÂhigatÃni ayaæ dhammo ayaæ vinayo ti dÅpenti. pabbajjaæ alabha- mÃnÃpi\<*<1>*>\ sayam eva muï¬etvà kÃsÃyÃni vatthÃni\<*<2>*>\ acchÃdetvà vihÃresu vicarantà uposatham pi pavÃraïam pi saæghakam- mam pi gaïakammam pi pavisanti. bhikkhÆ tehi saddhiæ uposatham na karonti. tadà Moggaliputtatissatthero, uppannaæ dÃni idaæ adhi- karaïaæ, taæ na cirass'\<*<3>*>\ eva kakkhalaæ\<*<4>*>\ bhavissati, na kho pan' etaæ sakkà imesaæ majjhe vasantena vÆpasametun\<*<5>*>\ ti Mahindattherassa gaïaæ niyyÃdetvÃ\<*<6>*>\ attano\<*<7>*>\ phÃsukavihÃ- rena\<*<8>*>\ viharitukÃmo AhogaÇgÃpabbataæ\<*<9>*>\ agamÃsi. te pi kho titthiyà bhikkhusaæghena dhammena vinayena satthusÃsanena\<*<10>*>\ niggayhamÃnÃpi dhammavinayÃnulomÃya paÂipattiyà asandhahantÃ\<*<11>*>\ anekarÆpaæ sÃsanassa abbuda¤ ca mala¤ ca kaïÂaka¤ ca samuÂÂhÃpesuæ. keci aggiæ pari- caranti, keci pa¤cÃtape tappanti,\<*<12>*>\ keci Ãdiccaæ anuparivat- tanti, keci dhamma¤ ca vinaya¤ ca vobhindissÃmà 'ti paggaï- hiæsu. tadà bhikkhusaægho na tehi saddhiæ uposathaæ và pa- vÃraïaæ và ÃkÃsi. AsokÃrame satta vassÃni uposatho upac- chijji. ra¤¤o pi etam atthaæ Ãrocesuæ. rÃjà ekaæ amaccaæ ÃïÃpesi, vihÃraæ gantvà adhikaraïaæ vÆpasametvÃ\<*<13>*>\ upo- sathaæ kÃrÃpehÅti. amacco rÃjÃnaæ paÂipucchituæ avisa- hanto a¤¤e amacce upasaækamitvà Ãha: rÃjà maæ vihÃraæ gantvà adhikaraïaæ vÆpasametvÃ\<*<13>*>\ uposathaæ kÃrÃpehÅti pahiïi. kathan nu kho adhikaraïaæ vÆpasamatÅti.\<*<14>*>\ te \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S1.(D). alabbhamÃnà pi. 2 Sp. omits vatthÃni. 3 B2. cÅrass'. 4 B.B2.Bp. kakkhaÊaæ. 5 S.Sp.vupasametun. 6 Sp. nÅyÃdetvÃ. 7 S.Sp.B.Bp. attanÃ. 8 B2. phÃsuvihÃrena. 9 B2. AhogaÇgaæ. 10 S1.(D). -sÃsane; all the rest have -sÃsanena. 11 S.Sp.B.B1.B2.Bp. asaïÂhahantÃ. 12 S.S1.(D). Sp. pa¤ca tÃpe tappanti; B. pa¤ca tape tappanti; B1. pa¤cÃtÃpe tapanti; B2. pa¤cÃtape tapanti; Bp. pa¤cÃtapena ÂÃpenti. 13 S. vupasametvÃ. 14 S.Sp.Bp. vÆpasammatÅti; B. vÆpasametÅti. >\ #<[page 054]># %<54 SamantapÃsÃdikÃ>% Ãhaæsu: mayaæ evaæ sallakkhema: yathà nÃma paccantaæ vÆpasamentÃ\<*<1>*>\ core ghÃtenti evam evaæ\<*<2>*>\ ye uposathaæ na karonti te mÃrÃpetukÃmo\<*<3>*>\ rÃjà bhavissatÅti. atha\<*<4>*>\ so amacco vihÃram gantvà bhikkhusaæghaæ sanni- pÃtetvà Ãha\<*<5>*>\: ahaæ\<*<6>*>\ ra¤¤Ã\<*<7>*>\, uposathaæ kÃrÃpehÅti pesito, karotha dÃni bhante uposathan ti. bhikkhÆ: na mayaæ titthiyehi saddhiæ uposathaæ karomà 'ti Ãhaæsu\<*<8>*>\. amacco\<*<9>*>\ therÃsanato paÂÂhÃya asinà sÅsÃni pÃtetuæ Ãraddho. addasà kho Tissatthero taæ amaccaæ tathà vippaÂipannaæ. Tissatthero nÃma na yo và so vÃ, ra¤¤o ekamÃtiko bhÃtà TissakumÃro nÃma. taæ kira rÃjà pattÃbhiseko oparajje Âhapesi, so ekadivasaæ vanacÃraæ gato addasa mahantaæ migasaæghaæ cittÃya kÅÊikÃya kÅÊantaæ.\<*<10>*>\ disvà tassa\<*<11>*>\ etad ahosi: ime tÃva tiïabhakkhà migà evaæ kÅÊanti, ime pana samaïà rÃjakule païÅtÃni bhojanÃni bhu¤- jitvà mudukÃsu seyyÃsu sayamÃnà kÅva nÃma kÅÊikaæ\<*<12>*>\ na\<*<13>*>\ kÅÊissantÅti. so tato Ãgantvà imaæ attano vitakkaæ ra¤¤o Ãrocesi. rÃjÃ: aÂÂhÃne kukkuccÃyitaæ kumÃrena, handa naæ evaæ sa¤¤ÃpessÃmÅti ekadivasaæ kenaci kÃraïena\<*<14>*>\ kuddho viya hutvÃ, ehi sattadivase\<*<15>*>\ rajjaæ sampaÂiccha, tato taæ\<*<16>*>\ ghÃtes- samÅti maraïabhayena tajjetvà tam atthaæ sa¤¤Ãpesi. so kira kumÃro, sattame maæ divase mÃressantÅti\<*<17>*>\ na cittarÆpaæ nahÃyi,\<*<18>*>\ na bhu¤ji, na supi, ativiya lÆkhasarÅro\<*<19>*>\ ahosi. tato naæ rÃjà pucchi: kissa tvaæ evarÆpo jÃto ti. maraïa- bhayena devà 'ti. are tvaæ nÃma paricchinnamaraïaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S.B2. vÆpasamento. 2 B.B1.B2.Bp. evaæ eva. 3 Bp. mÃretu-. 4 B2 adds kho. 5 B1.B2. omit Ãha. 6 B. omits ahaæ. 7 S. ra¤¤o. 8 S. Ãhaæsuæ. 9 B2.Bp. atha amacco. 10 Sp. Bp. cittakÅÊÃya kÅÊ-; B. cittÃya kiÊitÃya kiÊ-; B1.=B. except kilitÃya; B2. cittÃya kÅÊitÃya kÅÊ-. 11 S.Sp.B.B2.Bp. disvÃna 'ssa; B1. disvÃna tassa. 12 S.Sp.kÅva manÃpaæ kÅÊitaæ; B.Bp. kiæva nÃma kÅÊitaæ; B2. kiva nÃma kÅÊitaæ. 13 S.Sp.omit na. 14 S1.(D). kÃraïe. 15 B.B1.Bp. -divasena. 16 Sp. naæ. 17 S.Sp.B.B1.B2.Bp. mÃressatÅti. 18 B.B1.B2.Bp. nhÃyi. 19 S. ÊÆkhasarÅro; B. lukhasariæyo; B1. lukhasariro. >\ #<[page 055]># %< Introduction 55>% sampassamÃno\<*<1>*>\ vissattho na kÅÊasi, bhikkhÆ assÃsapassÃsu- panibaddhaæ\<*<2>*>\ maraïaæ pekkhamÃnà kathaæ kÅÊissantÅti. tato pabhuti kumÃro sÃsane pasÅdi. so puna ekadivasaæ migavaæ nikkhamitvà ara¤¤e anuvi- caramÃno addasa YonakamahÃdhammarakkhitattheraæ a¤- ¤atarena hatthinÃgena sÃlasÃkhaæ gahetvà vÅjayamÃnaæ\<*<3>*>\ nisinnaæ. disvà pÃmujjajÃto\<*<4>*>\ cintesi: kadà nu kho aham pi ayaæ mahatthero viya pabbajeyyaæ. siyà nu kho so divaso ti. thero tassa ajjhÃsayaæ\<*<5>*>\ viditvà tassa passantass' eva ÃkÃse uppatitvà AsokÃrÃme pokkharaïiyà udakathale Âhatvà cÅvara¤ ca uttarÃsaÇga¤ ca ÃkÃse laggetvà nahÃyituæ\<*<6>*>\ Ãrad- dho, kumÃro therassÃnubhÃvaæ disvà ativiya pasanno, ajj' eva pabbajissÃmÅti nivattitvà ra¤¤o Ãrocesi: pabbajissÃm' ahaæ devà 'ti. rÃjà anekappakÃram yÃcitvÃ\<*<7>*>\ tam nivattetum asakkonto AsokÃrÃmagamanÅyaæ maggaæ\<*<8>*>\ alaÇkÃrÃpetvà kumÃraæ chaïavesaæ\<*<9>*>\ gÃhÃpetvà alaÇkatÃya senÃya parivÃrÃpetvà vihÃraæ nesi. yuvarÃjà kira pabbajissatÅti sutvà bahubhikkhÆ\<*<10>*>\ patta- cÅvarÃni paÂiyÃdesum, kumÃro padhÃnagharaæ gantvà Ma- hÃdhammarakkhitattherass' eva santike pabbaji saddhiæ purisasatasahassena. kumÃrassa pana anupabbajitÃnaæ\<*<11>*>\ gaïanaparicchedo\<*<12>*>\ n' atthi. kumÃro ra¤¤o catuvassÃbhisekakÃle pabbajito. ath' a¤¤o pi ra¤¤o bhÃgineyyo SaæghamittÃya sÃmiko Aggi- brahmà nÃma kumÃro atthi. Saæghamittà tassa\<*<13>*>\ ekam eva puttaæ vijÃyi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S1.(D). paricchinnà maraïaæ samphassamÃno. 2 Sp. -passÃsÆpanibaddhaæ; B. -passÃsupanibandhaæ; B1.Bp. -passÃsanibaddhaæ; B1. -passÃsanibandhaæ. 3 S.Sp.Bp. vÅjiyamÃnaæ. 4 B2. disvÃna pÃmojjajÃto; Bp. disvà pÃmojjajÃto. 5 S.Sp.B2.Bp. tassÃsayaæ; B. tassa taæ ajjhÃsayaæ. 6 B2. nhÃyituæ. 7 B.B1.Bp. add pi. 8 B.B1. -gamaniyaæ magg-; B2. -gamaniyamagg-; Bp.-gamanÅya- magg-; Sp. -gamaïÅyaæ magg-. 9 Sp. chana-. 10 Sp.Bp. bahÆ. 11 S.Sp.anupabbajitakÃnaæ. 12 S. ganana-. 13 B2.Bp. omit tassa and insert ‘taæ paÂicca'; B. tassa paÂicca. >\ #<[page 056]># %<56 SamantapÃsÃdikÃ>% so pi, yuvarÃjà pabbajito ti sutvà rÃjÃnaæ upasaækamitvÃ, aham pi deva pabbajissÃmÅti yÃci. pabbaja tÃtÃ\<*<1>*>\ 'ti ca\<*<2>*>\ ra¤¤Ã anu¤¤Ãto taæ\<*<3>*>\ divasam eva pabbaji. evam anupab- bajitauÊÃravibhavena\<*<4>*>\ khattiyajÃtena\<*<5>*>\ ra¤¤o kaniÂÂhabhÃtà Tissatthero ti vi¤¤eyyo.\<*<6>*>\ so taæ amaccaæ tathà vippaÂipannaæ disvà cintesi: na rÃjà there mÃretum\<*<7>*>\ pahiïeyya, addhà imass' ev' etaæ amac- cassa duggahÅtaæ\<*<8>*>\ bhavissatÅti gantvà sayaæ tassa Ãsanne\<*<9>*>\ Ãsane nisÅdi. so theraæ sa¤jÃnitvà satthaæ nipÃtetuæ avisahanto gantvà ra¤¤o Ãrocesi: ahaæ deva uposathaæ kÃtuæ anicchan- tÃnaæ ettakÃnaæ nÃma bhikkhÆnaæ sÅsÃni pÃtesiæ,\<*<10>*>\ atha ayyassa Tissattherassa paÂipÃÂi sampattÃ, kinti karomÅti. rÃjà sutvà 'va: are kiæ pana tvaæ mayà bhikkhÆ ghÃtetuæ pesito ti, tÃvad ev' assa sarÅre\<*<11>*>\ uppanna¬Ãho hutvà vihÃraæ gantvà there bhikkhÆ pucchi: ayaæ bhante amacco mayà anÃïatto va evaæ akÃsi. kassa nu kho iminà pÃpena bhavitabban ti. ekacce therà ayaæ tava vacanena akÃsi, tuyh' etaæ pÃpan ti Ãhaæsu. ekacce ubhinnam pi vo etaæ pÃpan ti Ãhaæsu. ekacce evam Ãhaæsu: kim pana te mahÃrÃja atthi cittaæ, ayaæ gantvà bhikkhÆ ghÃtetÆ 'ti. n' atthi bhante kusalÃdhippÃyo ahaæ pesesiæ,\<*<12>*>\ samaggo bhikkhusaægho uposathaæ karotÆ 'ti. sace tvaæ kusalÃ- dhippÃyo, n' atthi tuyhaæ pÃpaæ, amaccass' ev' etaæ pÃpan ti. rÃjà dveÊhakajÃto\<*<13>*>\ Ãha: atthi nu kho bhante koci bhikkhu mam' etaæ dveÊhakaæ\<*<14>*>\ chinditvà sÃsanaæ paggahetuæ samattho ti. atthi mahÃrÃja Moggaliputtatissatthero nÃma, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S1.(D). pabbaji tÃtÃ; B. pabbajjato tà corrected to pabbajjate tÃ; B1.B2. pabbajja tÃtÃ. 2 B.B2. omit ca. 3 S. taæ taæ. 4 S.Sp.B.B2.Bp. anupabbajito uÊÃra-. 5 S.Sp.B.B2.Bp. khattiyajanena; B1. khattiyajananena. Sp. vi¤¤eyyÃ. 7 Bp. mÃrÃpetuæ. 8 S.B.B1.B2.Bp. -gahitaæ. 9 B.Bp. tassÃsanne. 10 B2. pÃtesi. 11 S.Sp.Bp. eva sarÅre and omit assa. 12 B2 pesemi. 13 S. dvelhaka-. 14 S. dvelhakaæ. >\ #<[page 057]># %< Introduction 57>% so te imaæ\<*<1>*>\ dveÊhakaæ\<*<2>*>\ chinditvà sÃsanaæ paggaïhituæ samattho ti. rÃjà tadah' eva cattÃro dhammakathike eke- kaæ bhikkhusahassaparivÃraæ cattÃro ca amacce ekekaæ purisasahassaparivÃraæ, theraæ\<*<3>*>\ gaïhitvà Ãgacchathà 'ti, pesesi. te gantvÃ, rÃjÃ\<*<4>*>\ pakkosatÅti Ãhaæsu. thero nÃga¤chi,\<*<5>*>\ dutiyam pi kho rÃjà aÂÂha dhammakathike aÂÂha ca amacce sahassasahassaparivÃre yeva pesesi, rÃjà bhante pakkosatÅti vatvà gaïhitvà 'va\<*<6>*>\ Ãgacchathà 'ti. te tath' eva Ãhaæsu. dutiyam pi thero nÃga¤chi.\<*<7>*>\ rÃjà there pucchi: ahaæ bhante dvikkhattuæ pahiïiæ,\<*<8>*>\ kasmà thero nÃgacchatÅti. rÃjà pakkosatÅti vuttattà mahÃrÃja nÃgacchatÅti,\<*<9>*>\ evaæ pana vutte Ãgaccheyya: sÃsanaæ bhante osÅdati, amhÃkaæ sÃsanaæ paggaïhanatthÃya\<*<10>*>\ sahÃyakà hothà ti. atha rÃjà tathà vatvà soÊasa dhammakathike soÊasa\<*<11>*>\ ca amacce sahassa- sahassaparivÃre pesesi. bhikkhÆ ca paÂipucchi: mahallako nu kho bhante thero daharo nu kho 'ti. mahallako mahÃ- rÃjà 'ti. vayhaæ và sivikaæ và abhirÆhissati\<*<12>*>\ bhante 'ti. nÃbhirÆhissati\<*<13>*>\ mahÃrÃjà 'ti. kuhiæ bhante thero vasatÅti. upari-GaÇgÃya mahÃrÃjà 'ti. rÃjà Ãha: tena hi bhaïe\<*<14>*>\ nÃvÃ- saæghÃÂaæ bandhitvà tattha\<*<15>*>\ theraæ nisÅdÃpetvà dvÅsu ca\<*<16>*>\ tÅresu Ãrakkhaæ saævidhÃya theraæ Ãnethà 'ti.\<*<17>*>\ bhikkhÆ ca amaccà ca therassa santikaæ gantvà ra¤¤o sÃsanaæ Ãroce- suæ. thero sutvÃ, ayaæ\<*<18>*>\ kho ahaæ mÆlato paÂÂhÃya sÃsanaæ paggaïhissÃmÅti pabbajito 'mhi,\<*<19>*>\ ayaæ dÃni me so\<*<20>*>\ kÃlo anuppatto ti cammakhaï¬aæ gaïhitvà 'va uÂÂhahi. atha' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S1.(D). ime. 2 S. dvelhakaæ. 3 S.B.B1.Bp. -parivÃre theraæ. 4 B2. adds bhante. 5 S.Sp.B.Bp. nÃgacchi; B1.B2. na Ãgacchi. 6 S. inserts Ãgaïhitvà after 'va; B. omits 'va. 7 S.Sp.B.B2.Bp. nÃgacchi; B1. na Ãgacchi. 8 B2. pahiïi. 9 S. nÃgacchatÅ; Sp.B2. nÃgacchati. 10 B.B2.Bp. paggahatthÃya; B1. paggahanatthÃya. 11 S. solasa. 12 s.Sp. abhiruhissati. 13 S.SpïÃbhiruhissati; S1.(D). nÃbhiruhissatÅti. 14 S.Sp.bhane. 15 B.B1.B2.Bp. tattheva. 16 S.Sp.B.B1.B2.Bp. pi for ca. 17 Sp. anethÃti by mistake. 18 S.Sp.B.B2.Bp. sutvà yaæ. 19 S.Sp.omit 'mhi. 20 S1.(D). pabbajito t(ti is expunged) ayaæ dÃni pabbajito ayaæ dÃni pabbajito na hi me so. >\ #<[page 058]># %<58 SamantapÃsÃdikÃ>% thero sve PÃÂaliputtaæ sampÃpuïissatÅti rattibhÃge rÃjà supinaæ addasa. evarÆpo supino ahosi: sabbaseto hatthi- nÃgo Ãgantvà rÃjÃnaæ sÅsato paÂÂhÃya parÃmasitvà dakkhi- ïahatthe aggahesi.\<*<1>*>\ punadivase rÃjà supinajjhÃyake pucchi: mayà evarÆpo supino diÂÂho, kim me bhavissatÅti. eko taæ mahÃrÃja samaïanÃgo dakkhiïahatthe gaïhissatÅti. atha rÃjà tÃvad eva\<*<2>*>\, thero Ãgato ti sutvà GaÇgÃtÅraæ gantvà nadiæ otaritvà abbhuggacchanto jÃnumatte\<*<3>*>\ udake theraæ sampÃpuïitvà therassa nÃvÃto otarantassa hatthaæ adÃsi. thero rÃjÃnaæ dakkhiïahatthe aggahesi. taæ disvà asiggÃ- hÃ\<*<4>*>\ therassa sÅsaæ pÃtessÃmà 'ti kosito\<*<5>*>\ asiæ abbÃhiæsu.\<*<6>*>\ kasmÃ, etaæ kira cÃrittaæ rÃjakulesu yo\<*<7>*>\ rÃjÃnaæ hatthe gaïhÃti\<*<8>*>\ tassa asinà sÅsaæ pÃtetabban ti. rÃjà chÃyaæ yeva disvà Ãha: pubbe pi ahaæ bhikkhÆsu viruddhakÃraïÃ\<*<9>*>\ assÃsaæ\<*<10>*>\ na vindÃmi, mà kho there virajjhitthà 'ti.\<*<11>*>\ thero pana kasmà rÃjÃnaæ hatthe aggahesÅti. yasmà ra¤¤Ã pa¤- haæ pucchanatthÃya pakkosÃpito, tasmà antevÃsiko me ayan ti aggahesi. rÃjà theraæ attano uyyÃnaæ netvà bÃ- hirato tikkhattuæ parivÃrÃpetvà Ãrakkhaæ Âhapetvà sayam eva therassa pÃde dhovitvà telena\<*<12>*>\ makkhetvà therassa\<*<13>*>\ santike nisÅditvÃ, paÂibalo nu kho thero mama kaÇkhaæ chiÇditvà uppannaæ adhikaraïaæ vÆpasametvà sÃsanaæ paggaïhitun ti vÅmaæsanatthÃya, ahaæ bhante ekaæ pÃÂi- hÃriyaæ daÂÂhukÃmo 'ti Ãha. kataraæ\<*<14>*>\ pÃÂihÃriyaæ daÂ- ÂhukÃmo 'si maharÃjà 'ti. paÂhavikampanaæ\<*<15>*>\ bhante 'ti. sakalapaÂhavikampanaæ\<*<16>*>\ daÂÂhukÃmo 'si mahÃrÃja\<*<17>*>\ padesa- paÂhavikampanan\<*<16>*>\ ti. kataraæ pan' ettha bhante dukkaran ti. kin nu kho mahÃrÃja kaæsapÃtiyà udakapuïïÃya sabbaæ udakaæ kampetuæ dukkaraæ udÃhu\<*<18>*>\ upa¬¬han ti. upa¬- ¬haæ bhante ti. evam eva kho\<*<19>*>\ mahÃrÃja padesapaÂhavi- kampanaæ\<*<15>*>\ dukkaran ti. tena hi bhante padesapaÂhavi\<*<16>*>\ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B.B2.Bp. aggahesÅti. 2 B2. adds so. 3 B1.B2.Bp. jÃïumatte. 4 S.Sp.asiggÃhakÃ; S1.(D). asiggahakÃ; B1. asiægÃhÃ. 5 B2. kosato. 6 S1.(D). abbÃyiæsu; B. abÃhiæsu; B1. abbhÃhiæsu. 7 S1.(D). so. 8 B2.Bp. gaïhati. 9 Sp.Bp. viraddhakÃraïÃ;B. viruddhakÃraïaæ. 10 S.Sp.B.B1.B2.Bp. assÃdaæ. 11 B2. virujjhitthÃ. 12 S.Sp.omit telena. 13 S.Sp.omit therassa. 14 Sp. katamaæ. 15 B.B1.B2. pathavÅ; Bp. pathavi-. 16 B.B1.B2.Bp. pathavÅ-. 17 B2. adds udÃhu. 18 S.Sp.omit udÃhu. 19 S.Sp.omit kho. >\ #<[page 059]># %< Introduction 59>% kampanaæ passissÃmà 'ti.\<*<1>*>\ tena hi mahÃrÃja samantato yojane yojane\<*<2>*>\ puratthimÃya\<*<3>*>\ disÃya ekena cakkena sÅmaæ akkamitvà ratho tiÂÂhatu, dakkhiïÃya disÃya dvÅhi pÃdehi\<*<4>*>\ sÅmaæ akkamitvà asso tiÂatu, pacchimÃya disÃya ekena pÃdena sÅmaæ akkamitvà puriso tiÂÂhatu, uttarÃya disÃya\<*<5>*>\ upa¬¬habhÃgena sÅmaæ akkamitvà ekà udakapÃtÅ\<*<6>*>\ tiÂÂhatÆ 'ti. rÃjà tathà kÃrÃpesi. thero abhi¤¤ÃpÃdakaæ catutthaj- jhÃïaæ samÃpajjitvà vuÂÂhÃya,\<*<7>*>\ rÃjÃ\<*<8>*>\ passatÆ' ti yojanappa- mÃïaæ\<*<9>*>\ paÂhavicalanaæ adhiÂÂhahi. puratthimÃya disÃya\<*<10>*>\ rathassa anto sÅmÃya Âhito 'va cakkapÃdo cali,\<*<11>*>\ itaro na cali, evaæ dakkhiïapacchimadisÃsu assapurisÃnaæ anto sÅmÃya ÂhitapÃdà eva\<*<12>*>\ caliæsu upa¬¬hupa¬¬haæ sarÅra¤ ca, uttarÃya disÃya\<*<13>*>\ udakapÃtiyÃpi anto sÅmÃya Âhitaæ upa¬¬habhÃgaÂhitam\<*<14>*>\ eva udakaæ cali, avasesaæ niccalam ahosÅti. rÃjà taæ pÃÂihÃriyaæ disvÃ, sakkhissati\<*<15>*>\ dÃni thero sÃsanaæ paggaïhitun ti niÂÂhaæ gantvà attano kukkuccaæ pucchi: ahaæ bhante ekaccaæ amaccaæ,\<*<16>*>\ vihÃraæ gantvà adhikaraïaæ vÆpasametvà uposathaæ kÃrehÅti\<*<17>*>\ pahiïiæ,\<*<18>*>\ so vihÃraæ gantvà ettake bhikkhÆ jÅvità voropesi. etaæ pÃpaæ kassa hotÅti. kim pana te\<*<19>*>\ mahÃrÃja atthi cittaæ, ayaæ vihÃraæ gantvà bhikkhÆ ghÃtetÆ'ti. n' atthi bhante.\<*<20>*>\ sace te mahÃrÃja n' atthi evarÆpaæ cittaæ, n' atthi tuyhaæ pÃpan ti. atha thero rÃjÃnaæ etam atthaæ iminà suttena sa¤¤Ãpesi: cetanÃhaæ bhikkhave kammaæ vadÃmi, ceta- yitvÃ\<*<21>*>\ kammaæ karoti kÃyena vÃcÃ\<*<22>*>\ manasà 'ti. tam eva \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B1.Bp. passissÃmÅti. 2 S.Sp.Bp. have only one yojane. 3 B2. pÆratthi-. 4 S. padehi; B1. dvehi pÃdehi. 5 Bp. disÃyÃ. 6 B.B1.B2.Bp. udakapÃti. 7 S.B.B2.Bp. tato vuÂÂhÃya; Sp. tato uÂÂhÃya. 8 S1.(D). rÃjÃnaæ. 9 B.B1.B2.Bp. yojanappamÃïapathavÅcalanaæ. 10 B.B1.Bp. puratthimadisÃya; B2. pÆratthi-. 11 S.Sp.Âhito 'va pÃdo cali; B.B2.Bp. Âhito pÃdo 'va cali. 12 S.Sp.Bp. yeva. 13 B1.B2.Bp. uttara-disÃya. 14 S.Sp.Bp. Âhitaupa¬¬habhÃgagatam eva. 15 B.B2.Bp. sakkhati. 16 S.Sp.B.B1.B2.Bp. ekam amaccaæ. 17 Sp.B2.Bp. kÃrÃpehÅti. 18 B2. pahini. 19 S1.(D). païete. 20 Bp. adds ti. 21 B1. cetetvÃ. 22 B.B1.B2.Bp. vÃcÃya. >\ #<[page 060]># %<60 SamantapÃsÃdikÃ>% atthaæ\<*<1>*>\ pidÅpetuæ TittirajÃtakaæ Ãhari: atÅte mahÃrÃja dÅpakatittiro\<*<2>*>\ tÃpasaæ pucchi: ¤Ãtako no nisinno 'ti bahu Ãgacchati\<*<3>*>\ jano, paÂiccakammaæ phusati, tasmiæ me saÇkati mano 'ti. tÃpaso Ãha: atthi pana te\<*<4>*>\ cittaæ mama saddena ca rÆpa- dassanena\<*<5>*>\ ca Ãgantvà ete pakkhino bajjhantu và ha¤¤antu và ti. n' atthi bhante ti tittiro Ãha. tato naæ tÃpaso pa¤¤Ãpesi\<*<6>*>\: sace te n' atthi cittaæ, n' atthi pÃpaæ, cetayan- tam eva hi kammaæ\<*<7>*>\ phusati nÃcetayantaæ.\<*<8>*>\ na paÂiccakammaæ phusati mano ce na ppadussati, appossukkassa bhadrassa\<*<9>*>\ na pÃpam upalimpatÅti.\<*<10>*>\ evaæ thero rÃjÃnaæ sa¤¤Ãpetvà tatth' eva rÃjuyyÃne\<*<11>*>\ satta divasÃni vasanto rÃjÃnaæ samayaæ uggaïhÃpesi. rÃjà sat- tame divase AsokÃrÃme bhikkhusaæghaæ sannipÃtÃpetvÃ\<*<12>*>\ sÃïipÃkÃraæ parikkhipÃpetvÃ\<*<13>*>\ sÃïipÃkÃrantare\<*<12>*>\ nisinno eka- laddhike ekaladdhike\<*<14>*>\ bhikkhÆ ekato ekato\<*<15>*>\ kÃretvÃ\<*<16>*>\ eka- mekaæ bhikkhusamÆhaæ pakkosÃpetvà pucchi: kiævÃdÅ sammÃsambuddho ti. tato sassatavÃdino sassatavÃdÅti Ãhaæsu, ekaccasassatikÃ\<*<17>*>\ antÃnantikÃ\<*<18>*>\ amarÃvikkhepikÃ\<*<19>*>\ adhiccasamuppattikÃ\<*<20>*>\ sa¤¤ÅvÃdÃ\<*<21>*>\ asa¤¤ÅvÃdÃ\<*<22>*>\ nevasa¤¤ÅnÃ- #<[page 061]># %< Introduction 61>% sa¤¤ÅvÃdÃ\<*<1>*>\ ucchedavÃdÃ\<*<2>*>\ diÂÂhadhammanibbÃnavÃdÃ\<*<3>*>\ ti Ãhaæsu. rÃjà paÂhamam eva samayassa uggahitattÃ,\<*<4>*>\ na ime\<*<5>*>\ bhikkhÆ a¤¤atitthiyà ime ti ¤atvà tesaæ setakÃni vat thÃni\<*<6>*>\ datvà upapabbÃjesi.\<*<7>*>\ te sabbe pi\<*<8>*>\ saÂÂhisahassà ahesuæ. ath' a¤¤e bhikkhÆ pakkosÃpetvà pucchi: kiævÃdÅ bhante sammÃsambuddho ti. vibhajjavÃdÅ\<*<9>*>\ mahÃrÃjà 'ti. evaæ vutte rÃjà theraæ pucchi: vibhajjavÃdÅ bhante sammÃ- sambuddho ti. Ãma mahÃrÃjà 'ti. tato rÃjÃ: suddhaæ dÃni bhante sÃsanaæ, karotu bhikkhusaægho uposathan ti Ãrak- khaæ datvà naÇgaraæ\<*<10>*>\ pÃvisi. samaggo saægho sanni- pativà uposathaæ akÃsi. tasmiæ sannipÃte saÂÂhi bhikkhu- satasahassÃni ahesuæ. tasmiæ samÃgame Moggaliputta- tissatthero parappavÃdaæ maddamÃno KathÃvatthuppaka- raïaæ abhÃsi. tato saÂÂhisatasahassasaækheyyesu\<*<11>*>\ bhik- khÆsu uccinitvà tipiÂakapariyattidharÃnaæ\<*<12>*>\ pabhinnapaÂi- sambhidÃnaæ tevijjÃdibhedÃnaæ bhikkhÆnaæ sahassam ekaæ gahetvà yathà MahÃkassapatthero ca KÃkaï¬akaputto\<*<13>*>\ Yasatthero ca dhamma¤ ca vinaya¤ ca saægÃyiæsu, evam eva\<*<14>*>\ dhamma¤ ca vinaya¤ ca saægÃyanto sabbaæ sÃsana- malaæ visodhetvà tatiyasaægÅtiæ akÃsi. saægÅtipariyosÃne anekappakÃraæ paÂhavi\<*<15>*>\ akampittha. ayaæ saægÅti navahi mÃsehi niÂÂhità yà loke katà bhikkhusahassena tasmà sahassikÃ\<*<16>*>\ ti ca purimà dve upÃdÃya tatiyà 'ti ca vuccatÅti, ayaæ tatiyasaægÅti. ettÃvatà ca kenÃbhatan ti etassa pa¤hassa vissajjanatthaæ yad\<*<17>*>\ avocumha\<*<18>*>\: JambudÅpe tÃva UpÃlittheraæ Ãdiæ katvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. nevasa¤¤ÅnÃsa¤¤ivÃdÃ; Sp. adds --pe-- ; B. nevasa¤¤inÃsa¤- ¤ivÃdÃ. 2 Sp. adds --pe-- . 3 Sp.B.B2.Bp. diÂÂhadhammanibbÃnavÃdà diÂÂhadhammanibbÃna- vÃdÅti, but Sp. -nibbÃïa-; B. diÂÂhÃ- for diÂÂha-. 4 Sp. uggahÅtattÃ. 5 B.B1.B2.Bp. yime. 6 S.Sp.omit vatthÃni. 7 S.Sp.Bp. uppabbÃjesi; B.B1.B2. upabbÃjesi. 8 B. omits pi. 9 B. adds bhagavÃ. 10 S.Sp.B.B1.B2.Bp. nagaraæ. 11 Sp.B.B1.B2. saækhÃsu; Bp. saækhyÃsu. 12 S. -dharÃïaæ. 13 S.Sp.omit KÃkaï¬akaputto. 14 S.Sp.evam evaæ. 15 B.B1.B2.Bp. pathavÅ. 16 S. sÃhassikÃ. 17 Bp. yaæ avocumha. 18 B2. avocumhÃ. >\ #<[page 062]># %<62 SamantapÃsÃdikÃ>% ÃcariyaparamparÃya yÃva tatiyasaægÅti tÃva Ãbtaæ, tatrÃyaæ ÃcariyaparamparÃ: UpÃli DÃsako c' eva Sonako\<*<1>*>\ Siggavo tathÃ, Tisso Moggaliputto ca pa¤c' ete vijitÃvino, paramparÃya vinayaæ dÅpe Jambusirivhaye\<*<2>*>\ acchijjamÃnaæ\<*<3>*>\ Ãnesuæ tatiyo yÃva saægaho 'ti, tass'attho ettÃvatÃ\<*<4>*>\ pakÃsito\<*<5>*>\ hoti. tatiyasaægahato\<*<6>*>\ pana uddhaæ imaæ dÅpaæ MahindÃdÅhi Ãbhataæ, Mahindato uggahetvà ka¤ci\<*<7>*>\ kÃlaæ AriÂÂhattherÃ- dÅhi Ãbhataæ, tato yÃva ajjatanÃ\<*<8>*>\ tesaæ yeva\<*<9>*>\ antevÃsika- paramparÃbhÆtÃya\<*<10>*>\ ÃcariyaparamparÃya Ãbhatan ti vedi- tabbaæ. yathÃhu porÃïÃ: [tato Mahindo IÂÂhiyo Uttiyo\<*<11>*>\ Sambalo pi ca,\<*<12>*>\ Bhadda- nÃmo ca paï¬ito;] ete nÃgà mahÃpa¤¤Ã JambudÅpà idhÃgatÃ: vinayaæ te vÃcayiæsu piÂakaæ TaæbapaïïiyÃ. nikÃye pa¤ca vÃcesuæ satta c' eva\<*<13>*>\ pakÃraïe.\<*<14>*>\ tato AriÂÂho medhÃvÅ\<*<15>*>\ Tissadatto ca paï¬ito [visÃrado KÃlasumano\<*<16>*>\ thero ca DÅghanÃmako,\<*<17>*>\ DÅghasumano ca paï¬ito. punar eva\<*<18>*>\ KÃlasumano\<*<19>*>\ NÃgatthero ca Buddharakkhito,] Tissatthero ca medhÃvÅ Devatthero\<*<20>*>\ ca paï¬ito. punar eva\<*<18>*>\ Sumano medhÃvÅ vinaye ca visÃrado, bahussuto CÆlanÃgo\<*<21>*>\ gajo 'va duppadhaæsiyo. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sp.B2.Bp. Soïako. 2 S1.(D). -siruvhaye; B1.B2. sÅrivhaye. 3 S. acchijjamÃïaæ. 4 B2. omits ettÃvatÃ. 5 S.Sp.B.B1.Bp. add 'va before hoti. 6 S. saægato by mistake. 7 B2. ki¤ci. 8 B2. yÃv' ajjatanÃ. 9 S. te 'va. 10 S. -parampabhÆtÃya; Sp. B.B2.Bp. -paramparabhÆtÃya. 11 S1.(D). Vuddhiyo. 12 S. c' eva sambalo Bhadda-; B2. Sampalo tathà Bhadda-. 13 S. sattam eva. 14 S.Sp.B.B2.Bp. pakaraïe. 15 S.SpæedhÃvi, sic passim. 16 B.B2.Bp. KÃÊasumano. 17 S. DÅghanÃgo ca. 18 B.B1.B2.Bp. punad eva. 19 S.B.B2.Bp. KÃÊasumano; Sp. KÃlasumano ca. 20 B.B1.B2.Bp. Revatthero. 21 S.Sp.B.B1.B2.Bp. CÆÊanÃgo. >\ #<[page 063]># %< Introduction 63>% DhammapÃlinÃmo\<*<1>*>\ ca Rohaïe\<*<2>*>\ sÃdhupÆjito, tassa sisso mahÃpa¤¤o KhemanÃmo tipeÂako. dÅpe tÃrakarÃjà 'va pa¤¤Ãya atirocatha,\<*<3>*>\ Upatisso ca medhÃvÅ Phussadevo mahÃkathi\<*<4>*>\. punar eva\<*<5>*>\ Sumano medhÃvÅ PhussanÃmo\<*<6>*>\ bahussuto, mahÃkathi\<*<4>*>\ MahÃsÅvo piÂake sabbattha kovido. punar eva UpÃli medhÃvÅ vinaye ca visÃrado, MahÃnÃgo mahÃpa¤¤o saddhammavaæsakovido. punar eva Sahayo\<*<7>*>\ medhÃvÅ piÂake sabbattha kovido, Tissatthero ca medhÃvÅ vinaye ca visÃrado. tassa sisso mahÃpa¤¤o PupphanÃmo\<*<8>*>\ bahussuto, sÃsanaæ anurakkhanto JambudÅpe patiÂÂhito. CÆlÃbhayo\<*<9>*>\ ca medhÃvÅ vinaye ca visÃrado, Tissatthero ca medhÃvÅ saddhammavaæsakovido. CÆladevo\<*<10>*>\ ca medhÃvÅ vinaye ca visÃrado, SÅvatthero\<*<11>*>\ ca medhÃvÅ vinaye sabbattha kovido, ete nÃgà mahÃpa¤¤Ã vinaya¤¤Æ maggakovidÃ, vinayaæ dÅpe pakÃsesuæ piÂakaæ Tambapaïïiyà 'ti. tatrÃyaæ ÃnupubbikathÃ\<*<12>*>\: Moggaliputtatissatthero kira imaæ tatiyaæ dhammasaægÅ- tiæ katvà evam cintesi: kattha nu kho anÃgate sÃsanaæ suppatiÂÂhitaæ bhaveyyÃ\<*<13>*>\ 'ti. ath' assa upaparikkhato etad ahosi: paccantimesu kho janapadesu suppatiÂÂhitaæ bhavis- satÅti. so tesaæ tesaæ bhikkhÆnaæ bhÃraæ katvà te te bhikkhÆ tattha tattha pesesi. Majjhantikattheraæ KasmÅra- gandhÃraraÂÂhaæ pesesi, tvaæ etaæ raÂÂhaæ gantvà ettha sÃsanaæ patiÂÂhÃpehÅti. MahÃdevattheraæ\<*<14>*>\ tath' eva vatvà Mahisakamaï¬alaæ\<*<15>*>\ pesesi, Rakkhitattheraæ VanavÃsiæ, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S.SpÖhammapÃÊitanÃmo; B.B1.B2.Bp. -pÃlitanÃmo. 2 S.B. Rohane; Sp. Rohaïo. 3 B2. atirocati. 4 B.Bp. mahÃkathÅ, sic passim; S.SpæahÃkavÅ. 5 B.B1.Bp. punad eva, sic passim. 6 S.Sp.B.B2.Bp. PupphanÃmo; B1. PubbanÃmo. 7 S.Sp.B.B1.B2.Bp. Abhayo, so the Chinese. 8 B. PuppanÃmo; B1. PubbanÃmo. 9 S.Sp.B.B1.B2.Bp. CÆÊÃbhayo. 10 S.Sp.B.B1.B2.Bp. CÆÊadevo. 11 S.Sp.B.B1.B2.Bp. Sivatthero. 12 S. ÃnupubbikathÃ; Sp. ÃnupubbÅkathÃ. 13 S. bhaveyyan ti. 14 B.B1.B2.Bp. MahÃreva-. 15 S.Sp.B.B1.Bp. Mahiæsaka-. >\ #<[page 064]># %<64 SamantapÃsÃdikÃ>% Yonakadhammarakkhitattheraæ Aparantakaæ, MahÃdham- marakkhitattheraæ MahÃraÂÂhaæ, MahÃrakkhitattheraæ Yo- nakalokaæ, Majjhimattheraæ HimavantapadesabhÃgaæ,\<*<1>*>\ So- nakatthera¤\<*<2>*>\ ca Uttaratthera¤ ca SuvaïïabhÆmiæ, attano saddhivihÃrikaæ Mahindattheraæ Iddhiyattherena\<*<3>*>\ Uttiyat- therena Sambalattherena\<*<4>*>\ BhaddasÃlattherena ca saddhiæ TambapaïïidÅpaæ pesesi, tumhe TambapaïïidÅpaæ gantvà ettha sÃsanaæ patiÂÂhÃpethà 'ti. sabbe pi taæ taæ disÃbhÃ- gaæ gacchantà attapa¤camà agamaæsu, paccantimesu jana- padesu pa¤cavaggo gaïo alaæ upasampadakammÃyà 'ti ma¤¤amÃnÃ. ena kho pana samayena KasmÅragandhÃraraÂÂhe\<*<5>*>\ sassa- pÃkasamaye AravÃlo\<*<6>*>\ nÃma nÃgarÃjà karakavassaæ\<*<7>*>\ nÃma vassaæ\<*<8>*>\ vassÃpetvà sassaæ harÃpetvà mahÃsamuddaæ pÃ- pesi.\<*<9>*>\ Majjhantikatthero\<*<10>*>\ PÃÂaliputtato\<*<11>*>\ vehÃsaæ abbhug- gantvà Himavati AravÃladahassa upari otaritvà AravÃlada- hapiÂÂhiyaæ caÇkamati pi tiÂÂhati pi nisÅdati pi seyyam pi kappeti. nÃÇgamÃïavakÃ\<*<12>*>\ disvÃ\<*<13>*>\ AravÃlassa nÃÇgarÃjassa\<*<14>*>\ Ãrocesuæ: mahÃrÃja eko chinnabhinnapaÂadharo bhaï¬u- kÃsÃvavasano amhÃkaæ udakaæ dÆsetÅti. ïÃÇgarÃjà tÃvad eva kodhÃbhibhÆto nikkhamitvà theraæ disvà makkhaæ asahamÃno antalikkhe anekÃni bhiæsanakÃni nimmini, tato tato bhusaæ\<*<15>*>\ vÃtà vÃyanti, rukkhà bhijjanti,\<*<16>*>\ pabbatakÆÂÃni patanti, meghà gajjanti, vijjullatÃ\<*<17>*>\ niccharanti, asaniyo pha- lanti, bhinnaæ\<*<18>*>\ viya gaganaæ\<*<19>*>\ udakaæ paggharati, bhayÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S.B.B1.B2.Bp. HimavantadesabhÃgaæ. 2 S.B.B1.B2.Bp. Soïatthera¤ ca; Sp. Soïaka-. 3 S.S1.(D).Sp. IÂÂhiya-; B.B1.B2.Bp. IÂÂiya-. 4 B2. Sampala-. 5 B2. Kasmiæra-. 6 S.Sp.B.B1.B2.Bp. AravÃÊo, sic passim. 7 S. karakavassa nÃma. 8 B.B1.B2.Bp. omit vassaæ. 9 S.Sp.B1.B2.Bp. pÃpeti. 10 S.Sp.Bp. add pana. 11 Sp. PÃÂaÊiputtato. 12 S. nÃgamÃnavikÃ; S1.(D). nÃÇgamanavikÃ; Sp. nÃgamÃïavikÃ; B.B1.B2.Bp. nÃgamÃïavakÃ. 13 B.B1.B2.Bp. taæ disvÃ. 14 S.Sp.B.B1.B2.Bp. nÃgarÃja-, sic passim. 15 S.B.B1.Bp. bhusà vÃtÃ; B2. bhÆsà vÃtÃ. 16 Bp. chijjanti. 17 B.B1.B2.Bp. vijjulatÃ. 18 Sp. bhiïïaæ. 19 B. gaganaæ corrected to gaganatalaæ; B1.B2. gagaïaæ; Bp. ga- ganatalaæ. >\ #<[page 065]># %< Introduction 65>% nakarÆpà nÃgakumÃrà sannipatanti, sayam pi dhÆmayati\<*<1>*>\ pajjalati paharaïavuÂÂhiyo vissajjeti, ko ayaæ muï¬ako chinnabhinnapaÂadharo ti ÃdÅhi pharusavacanehi theraæ santajjesi,\<*<2>*>\ etha gaïhatha bandhatha\<*<3>*>\ niddhamatha imaæ samaïan ti nÃgabalam\<*<4>*>\ ÃïÃpesi. thero sabban taæ bhiæ- sanakaæ\<*<5>*>\ attano iddhibalena paÂibÃhitvÃ\<*<6>*>\ nÃgarÃjÃnaæ Ãha: sadevako pi ce loko Ãgantvà tÃsayeyya maæ\<*<7>*>\ na me paÂibalo assa janetuæ bhayabheravaæ. sace pi tvaæ mahiæ sabbaæ sasamuddaæ sapabbataæ\<*<8>*>\ ukkhipitvÃ\<*<9>*>\ mahÃnÃga khipeyyÃsi\<*<10>*>\ mam' Æpari. n' eva me sakkuïeyyÃsi janetuæ bhayabheravaæ. a¤¤adatthu tav' assa\<*<11>*>\ vighÃto uragÃdhipÃ\<*<12>*>\ 'ti. evaæ vutte nÃgarÃjà vihatÃnubhÃvo\<*<13>*>\ nipphalavÃyÃmo dukkhÅ dummano ahosi. taæ thero taækhaïÃnurÆpÃya dhammiyà kathÃya sandassetvà samÃdapetvà samuttejetvà sampa- haæsetvà tÅsu saraïesu ca\<*<14>*>\ pa¤casu ca sÅlesu patiÂÂhÃpesi saddhiæ caturÃsÅtiyà nÃgasahassehi. a¤¤e pi bahÆ Hima- vantavÃsino yakkhà ca gandhabbakumbhaï¬Ã ca\<*<15>*>\ therassa dhammakathaæ sutvà saraïesu ca sÅlesu ca paÂiÂÂhahiæsu, Pa¤cako pi yakkho saddhiæ bhariyÃya yakkhiniyà pa¤cahi ca puttasatehi\<*<16>*>\ paÂhame phale patiÂÂhito. atha ÃyasmÃ\<*<17>*>\ Majjhantikatthero sabbe pi nÃgayakkharakkhase Ãmantetvà evaæ Ãha: mà dÃni kodhaæ janayittha ito uddhaæ yathà pure, sassaghÃta¤\<*<18>*>\ ca mà kattha sukhakÃmà hi pÃïino; karotha mettaæ sattesu, vasantu manujà sukhan ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S.Sp.B.B1.Bp. dhÆmÃyati; B2. dhumÃyati. 2 S.B.B2. santajjeti; B1. santejjeti. 3 B.B1.B2.Bp. hanatha. 4 Sp. nÃgabaÊaæ. 5 Sp.B2. vibhiæsanakaæ; B. bhisanakaæ. 6 S. paÂibÃhetvÃ. 7 S. tÃsaye va maæ; Sp. tÃsaye mamaæ; S1.(D). tÃsaye mamÃ. 8 S. saæpabbataæ. 9 B2. ukkhÅpitvÃ. 10 B2. khÅpeyyÃsi. 11 S.Sp.B.B1.B2.Bp. tavev' assa. 12 B2. -dhippÃ. 13 S.Sp. vigatÃnubhÃvo. 14 Sp. puts ca after tÅsu; B.B1.B1.Bp. omit this ca. 15 B.B1.B2.Bp. gandhabbà ca kumbhaï¬Ã ca. 16 S. puttasahasatehi; Ch. has HarÅtÅ for bhariyÃ. 17 Sp. B2. athÃyasmÃ. 18 S. sahassaghÃta¤ ca. I 5 >\ #<[page 066]># %<66 SamantapÃsÃdikÃ>% te sabbe sÃdhu bhante ti therassa\<*<1>*>\ paÂissutvÃ\<*<2>*>\ yathÃnusiÂÂhaæ paÂipajjiæsu. taæ divasam eva ca nÃgarÃjassa pÆjÃsamayo hoti. atha nÃgarÃjà attano ratanamayaæ pallaÇkaæ ÃharÃ- petvà therassa pa¤¤Ãpesi.\<*<3>*>\ nisÅdi thero pallaÇke,\<*<4>*>\ nÃgarÃ- jÃpi theraæ vÅjayamÃno\<*<5>*>\ samÅpe aÂÂhÃsi. tasmiæ khaïe KasmÅragandhÃraÂÂhavÃsino\<*<6>*>\ Ãgataæ\<*<7>*>\ theraæ\<*<8>*>\ disvÃ, amhÃ- kaæ nÃgarÃjato pi thero mahiddhikataro ti theram eva van- ditvà nisinnÃ. thero tesaæ ùsivisopamasuttantaæ\<*<9>*>\ kathesi. suttapariyosÃne asÅtiyà pÃïasahassÃnaæ\<*<10>*>\ dhammÃbhisamayo ahosi, kulasatasahassaæ pabbaji,\<*<11>*>\ tato pabhuti\<*<12>*>\ ca KasmÅra- gandhÃrà yÃva ajjatanÃ\<*<13>*>\ kÃsÃvapajjotà isivÃtaparivÃtÃ\<*<14>*>\ eva. gantvà KasmÅragandhÃraæ isi Majjhantiko tadà ruÂÂhaæ\<*<15>*>\ nÃgaæ pasÃdetvà mocesi bandhanà bahÆ ti. MahÃdevatthero\<*<16>*>\ pi Mahiæsakamaï¬alaæ gantvà Deva- dÆtasuttaæ kathesi,\<*<17>*>\ suttapariyosÃne cattÃlÅsapÃïasahassÃni dhammacakkhuæ paÂilabhiæsu, cattÃlÅsaæ yeva pÃïasahas- sÃni pabbajiæsu. [gantvÃna raÂÂhaæ Mahisaæ\<*<18>*>\ MahÃdevo\<*<19>*>\ mahiddhiko, codetvà DevadÆtehi mocesi bandhanà bahÆ ti.] Rakkhitatthero ca\<*<20>*>\ VanavÃsiæ gantvà ÃkÃse ÂhaÂvà Anama- taggapariyÃyakathÃya\<*<21>*>\ VanavÃsike pasÃdesi, kathÃpariyo- sÃne pana\<*<22>*>\ saÂÂhisahassÃnaæ dhammÃbhisamayo ahosi, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.adds vacanaæ 2 B.B1.paÂisuïitvà ; Bp. paÂissuïitvÃ. 3 Bp. pa¤¤apesi. 4 S.pallaÇkena. 5 S.Sp.vÅjamÃno. 6 B2. Kasmiæra-, sic passim. 7 B.B2.Bp.Ãgantvà ; B1.ÃgatÃ. 8 S.therÃ. 9 Bp.ùsÅvisopama-; B2.-suttaæ. S.iv,172. 10 S.pÃna.- 11 B2. adds ca. 12 Sp. ppabhuti ; B.B1.B2.pabhÆti. 13 B.B1.B2.Bp.yÃv' ajjatanÃ. 14 Sp.Bp.-paÂivÃtÃ. 15 S.Sp.S1.(D).raÂÂhaæ ; B¬uÂÂha-nÃgaæ ; B1.B2.Bp. duÂÂhaæ nÃgaæ. 16 B.B1.B2.BpõahÃreva-. 17 M.iii,178 ; A.i,138. 18 S.Sp.B.Bp. Mahiæsaæ. 19 B.B1.B2.BpõahÃrevo. 20 S.Sp.omit ca ; B.B1.B2.Bp.put pana instead. 21 S.ii, 178,187 ; iii, 149, 151 ; v,226,441 ; cfÖh.A. ii,268. 22 Sp.pan'assa. >\ #<[page 067]># %< Introduction 67>% sattatiæsasahassamattÃ\<*<1>*>\ pabbajiæsu, pa¤cavihÃrasatÃni patiÂÂhahiæsu. evaæ so tattha sÃsanaæ patiÂÂhÃpesi. gantvÃna Rakkhitatthero VanavÃsiæ mahiddhiko antalikkhe Âhito tattha desesi Anamataggiyan ti. Yonakadhammarakkhitatthero pi Aparantakaæ gantvà Aggik- khandhÆpamasuttantakathÃya\<*<2>*>\ Aparantake pasÃdetvà sat- tatimsapÃïasahassÃni\<*<3>*>\ dhammÃmatam pÃyesi. khattiyakulato yeva\<*<4>*>\ purisasahassaæ\<*<5>*>\ pabbajiæsu\<*<6>*>\ samadhikÃni\<*<7>*>\ cha\<*<8>*>\ itthi- sahassÃni. evaæ so tattha sÃsanaæ patiÂÂhÃpesi. Aparantaæ vigÃhitvà Yonako Dhammarakkhito AggikkhandhÆpamen' ettha pasÃdesi jane bahÆ ti. MahÃdhammarakkhitatthero pana MahÃraÂÂhaæ gantvà MahÃnÃradakassapajÃtakakathÃya MahÃraÂÂhake pasÃdetvà caturÃsÅtipÃïasahassÃni maggaphalesu patiÂÂhÃpesi, terasa sahassÃni pabbajiæsu. evaæ so tattha sÃsanaæ patiÂÂhÃ- pesi. MahÃraÂÂhaæ isi\<*<9>*>\ gantvà so MahÃdhammarakkhito jÃtakaæ kathayitvÃna pasÃdesi mahÃjanan ti. MahÃrakkhitatthero pi YonakaraÂÂhaæ gantvà KÃlakÃrÃ- masuttantakathÃya\<*<10>*>\ Yonakalokaæ pasÃdetvà sattatiæsasa- hassÃdhikassa\<*<11>*>\ pÃïasatasahassassa maggaphalÃlaækÃraæ adÃsi, santike c' assa dasasahassÃ\<*<12>*>\ pabbajiæsu. evaæ so pi tattha sÃsanaæ patiÂÂhÃpesi. YonakaraÂÂhaæ\<*<13>*>\ tadà gantvà so MahÃrakkhito isi KÃlakÃrÃmasuttena\<*<14>*>\ te pasÃdesi Yonake ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B.B1.B2.Bp. sattatisa-. 2 A. iv, 128. 3 B2. sattatibÃïa-. 4 B.B1.B2.Bp. eva. 5 B.B1.B2. purisasahassÃni; Bp. purisasahassÃnaæ. 6 S.Sp.pabbaji. 7 S. samÃdhikÃni. 8 S. omits cha; B.B1.B2.Bp. ca cha. 9 S.Sp.B. isÅ; S1.(D). isiæ. JÃt. No. 544. 10 S.Bp. KÃÊakÃrÃma-. A. i, 188. 11 B.B1.B2.Bp. sattatisa-. 12 B.B2. dasasahassÃni; Bp. dasasahassÃnaæ. 13 S.B1.Bp. YonaraÂÂhaæ. 14 S.B2.Bp. KÃÊakÃrÃma-. >\ #<[page 068]># %<68 SamantapÃsÃdikÃ>% Majjhimatthero pana Kassapagottattherena Alakadevat- therena\<*<1>*>\ Dundubhissarattherena\<*<2>*>\ Sahadevattherena\<*<3>*>\ ca sad- dhim HimavantapadesabhÃgaæ\<*<4>*>\ gantvà Dhammacakkappa- vattanasuttantakathÃya taæ desaæ pasÃdetvà asÅtipÃïako- Âiyo maggaphalaratanÃni paÂilÃbhesi. pa¤ca pi c' ete\<*<5>*>\ therà pa¤caraÂÂhÃni pasÃdesuæ, ekamekassa santike satasahassa- mattà pabbajiæsu. evaæ te tattha sÃsaïaæ paÂiÂÂhÃpesuæ. gantvÃna Majjhimatthero Himavantaæ pasÃdayi yakkhasenaæ pakÃsento Dhammacakkappavattanan\<*<6>*>\ ti. Sonakatthero\<*<7>*>\ pi saddhiæ Uttarattherena SuvaïïabhÆmiæ agamÃsi. tena ca samayena tattha ekà rakkhasÅ samuddato nikkhamitvà rÃjakule jÃte jÃte dÃrake khÃdati. taæ divasam eva rÃjakule eko dÃrako jÃto hoti. manussà theraæ disvÃ, rakkhasÃnaæ sahÃyako eso ti ma¤¤amÃnà ÃvudhÃni\<*<8>*>\ gahetvà theraæ pariharitukÃmÃ\<*<9>*>\ gacchanti.\<*<10>*>\ thero kiæ tumhe ÃvudhahatthÃ\<*<11>*>\ ÃgacchathÃ'ti Ãha. te Ãhaæsu: rÃjakule jÃte jÃte dÃrake rakkhasà khÃdanti, tesaæ tumhe sahÃyakà ti. thero, na mayaæ rakkhasÃnaæ\<*<12>*>\ sahÃyakÃ, samaïà nÃma ma- yaæ viratà pÃïÃtipÃtà --pe-- viratà majjapÃnà ekabhattikà sÅlavanto kalyÃïadhammà ti Ãha. tasmiæ yeva ca khaïe sà rakkhasÅ saparivÃrà samuddato nikkhami, rÃjakule dÃrako jÃto taæ khÃdissÃmÅti. manussà taæ disvÃ, esà bhante rakkhasÅ\<*<13>*>\ ÃgacchatÅti\<*<14>*>\bhÅtÃ\<*<15>*>\ viraviæsu. thero rakkhasehi diguïe\<*<16>*>\ attabhÃve nimminitvà tehi attabhÃvehi taæ rakkha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. ùÊakadevatthereïa; B.B1.Bp. AÊakadevattherena; S1.(D). Ala- nadevatthero pana; B2. NÃÊakadevattherena. 2 B.B1. Duddabhiya; Bp. Dundabhiya-. 3 S. MahÃdeva-; Sp. Sahassadeva-; B.B2.Bp. MahÃreva-; S1.(D). Sahassadeva-; corrected to Sahadeva-. 4 S. Himavantapadesa-, corrected to Himavantadesa-; B.B1.B2.Bp. Himavantadesa-. 5 B.B1.Bp. pi ca te; Sp.B2. pi te. 6 Vin. i. 10; S. v, 420. 7 S. Sonatthero; Sp.B.B1.B2.Bp. Soïatthero. 8 Sp. ÃyudhÃni. 9 S.Sp.B.B1.Bp. paharitukÃmÃ.; B2. paharitukÃmo. 10 B.B1.B2.Bp. Ãgacchanti. 11 Sp. Ãyudha-. 12 S.Sp.rakkhasasahÃyakÃ; B1. rakkhasÃsanaæ sahÃyakÃ. 13 S.Sp.rakkhasi. 14 Sp. agacchatÅti. 15B2. bhitÃ. 16 Sp.B.B1. dviguïe. >\ #<[page 069]># %< Introduction 69>% siæ saparisaæ majjhe katvà ubhosu passesu parikkhipi.\<*<1>*>\ tassà saparisÃya etad ahosi: addhà imehi imaæ\<*<2>*>\ ÂhÃnaæ lad- dhaæ bhavissati, mayaæ pana imesaæ bhakkhà bhavissÃmà 'ti, sabbarakkhasÃ\<*<3>*>\ vegena\<*<4>*>\ palÃyiæsu. thero pi te yÃva adassanaæ tÃva palÃpetvà dÅpassa samantato rakkhaæ\<*<5>*>\ Âhapesi. tasmi¤ ca samaye sannipatitaæ mahÃjanakÃyaæ BrahmajÃlasuttantakathÃya pasÃdetvà saraïesu ca sÅlesu ca patiÂÂhÃpesi. sisahassÃnaæ pan' ettha dhammÃbhisam- ayo ahosi, kuladÃrakÃnaæ a¬¬hu¬¬hÃni sahassÃni pabbajiæsu, kuladhÅtÃnaæ diya¬¬hasahassaæ. evaæ so tattha sÃsanaæ patiÂÂhÃpesi. tato pabhuti\<*<6>*>\ rÃjakule jÃtadÃrakÃïaæ SonuttaranÃmam\<*<7>*>\ eva karonti. SuvaïïabhÆmiæ\<*<8>*>\ gantvÃna SonuttarÃ\<*<7>*>\ mahiddhikà pisÃce niddhamitvÃna\<*<9>*>\ BrahmajÃlaæ adesayun\<*<10>*>\ ti. Mahindatthero pana, TambapaïïidÅpaæ gantvà sÃsanaæ patiÂÂhÃpehÅti upajjhÃyena ca bhikkhusaæghena ca ajjhiÂÂho cintesi: kÃlo nu kho me TambapaïïidÅpaæ gantuæ\<*<11>*>\ no ti. ath' assa vÅmaæsato, na tÃva kÃlo ti ahosi. kiæ pan' assa disvà etad ahosi. MuÂasÅvara¤¤o\<*<12>*>\ mahallakabhÃvaæ. tato cintesi: ayaæ rÃjà mahallako, na sakkà imaæ gaïhitvà sÃ- sanaæ paggahetuæ, idÃni pan' assa putto DevÃnampiyatisso rajjaæ kÃressati taæ gaïhitvà sakkà bhavissati sÃsanaæ paggahetuæ. handa yÃva so samayo Ãgacchati tÃva ¤Ãtake olokema, puna dÃni mayaæ imaæ janapadaæ ÃgaccheyyÃma và na và ti. so evaæ cintetvà upajjhÃya¤ ca bhikkhusaægha¤ ca vanditvà AsokÃrÃmato nikkhamma tehi IddhiyÃdÅhi\<*<13>*>\ ca- tÆhi\<*<14>*>\ therehi SaæghamittÃya puttena SumanasÃmaïerena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. parikkhÅ pi. 2 B2.Bp. idaæ. 3 B.Bp. sabbe; B2. sabbÃ. 4 S.Sp.rakkhasà vegasÃ; B.Bp. rakkhasà bhÅtà vagasÃ; B.B2. rak- khasà bhitÃ. 5 B2. Ãrakkhaæ. 6 Sp. ppabhuti; B.B1.B2. pabhÆti. 7 Sp.B.B1.Bp. Soïuttara-. 8 B. -bhummi. 9 S.Sp.Bp. niddhametvÃna; B1. niddhanitvÃna. 10 S. adesasun; B. adesisÆ; B1.Bp. adesisun; B2. adesiæsÆ. D. i, 1. 11 B2. gantu. 12 B.B2. MuÂÂasiva-; Bp. MuÂasiva-. 13 S.Sp.IÂÂhiyÃdÅhi; B.B1.B2.Bp. IÂÂiyÃdÅhi. 14 S.Sp.catuhi. >\ #<[page 070]># %<70 SamantapÃsÃdikÃ>% Bhaï¬ukena ca upÃsakena saddhiæ RÃjagahanagaraparivat- takena Dakkhiïagirijanapade cÃrikaæ\<*<1>*>\ caramÃno ¤Ãtake olokento cha mÃse atikkÃmesi.\<*<2>*>\ athÃnupubbena mÃtu nivesanaÂÂhÃnaæ\<*<3>*>\ Vedisanagaraæ\<*<4>*>\ nÃma\<*<5>*>\ sampatto. Asoko kira kumÃrakÃle janapadaæ labhitvà Ujjeniæ gacchanto Vedisanagaraæ\<*<6>*>\ patvà DevaseÂÂhissa\<*<7>*>\ dhÅtaraæ aggahesi. sà taæ divasam eva gabbhaæ gaïhitvà Ujjeniyaæ Mahindaku- mÃraæ vijÃyi. kumÃrassa cuddasavassakÃle rÃjà abhisekaæ pÃpuïi. sà tassa mÃtà tena samayena ¤Ãtighare vasati. tena vuttaæ: anupubbena\<*<8>*>\ mÃtu nivesanaÂÂhÃnaæ\<*<9>*>\ Vedisa- nagaraæ nÃma sampatto ti. sampatta¤ ca pana theraæ disvà theramÃtà DevÅ pÃde\<*<10>*>\ sirasÃ\<*<11>*>\ vanditvà bhikkhaæ datvà theraæ attano\<*<12>*>\ kataæ VedisagirimahÃvihÃraæ nÃma Ãropesi. thero tasmiæ vihÃre nisinno cintesi: amhÃkaæ idha kattabba- kiccaæ niÂÂhitaæ, samayo nu kho idÃni LaÇkÃdÅpaæ gantun ti. tato cintesi: anubhavatu tÃva me pitarÃ\<*<13>*>\ pesitaæ abhi- sekaæ DevÃnampiyatisso ratanattayaguïa¤ ca suïÃtu cha- ïattha¤ ca\<*<14>*>\ nagarato nikkhamitvà Missakapabbataæ abhi- rÆhatu,\<*<15>*>\ tadà taæ tattha dakkhissÃmà 'ti. athÃparam eka- mÃsaæ tatth' eva saækappesi.\<*<16>*>\ mÃsÃtikkamena ca jeÂÂhamÆ- lamÃsapuïïamÃyaæ uposathadivase sannipatità sabbe pi, kÃlo nu kho amhÃkaæ TambapaïïidÅpaæ\<*<17>*>\ gamanÃya udÃhu no ti\<*<18>*>\ mantayiæsu. tenÃhu porÃïÃ: Mahindo nÃma nÃmena saæghatthero tadà ahÆ,\<*<19>*>\ Iddhiyo\<*<20>*>\ Vuttiyo\<*<21>*>\ thero BhaddasÃlo ca Sambalo; \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. -janapadacÃrikaæ. 2 B.B1.S1.(D). atikkamesi. 3 B2. nivÃsana-. 4 Sp. VeÂÅsa-; Bp. VeÂisa-, sic passim. 5 S1.(D).Sp. omit nÃma. 6 See note 4. 7 B.B2. VedisaseÂÂhissa; Bp. VeÂisaseÂÂhissa. 8 B. athÃpubbena; B2.Bp. athÃnupubbena. 9 B2. nivÃsana-. 10 S.B.B1.B2.Bp. pÃdesu. 11 B2. sÅrasÃ. 12 Sp.B2.Bp. attanÃ. 13 Old. pitaro. 14 S. chaïatthanagarato. 15 Sp. abhiruhatu. 16 S.Sp.B.B2.Bp. vÃsaæ kappesi. 17 S. -dÅpagamanÃya. 18 S. ïo ti. 19 S.Sp.B2.Bp. ahu. 20 S.Sp.IÂÂhiyo; B.B1.B2.Bp. IÂÂiyo. 21 S.Sp.B.B2.Bp. Uttiyo; B1. Uddiyo. >\ #<[page 071]># %< Introduction 71>% sÃmaïero ca Sumano chaÊabhi¤¤o\<*<1>*>\ mahiddhiko, Bhaï¬uko sattamo tesaæ diÂÂhasacco upÃsako: iti ete\<*<2>*>\ mahÃnÃgà mantayiæsu rahogatà ti. tadà Sakko devÃnam Indo Mahindattheraæ upasaækamitvà etad avoca: kÃlakato\<*<3>*>\ bhante MuÂasÅvarÃjÃ,\<*<4>*>\ idÃni DevÃnam- piyatissamahÃrÃjà rajjaæ kÃreti.\<*<5>*>\ sammÃsambuddhena ca tumhe vyÃkatÃ: anÃgate Mahindo nÃma bhikkhu Tambapaï- ïidÅpaæ pasÃdessatÅti. tasmÃt iha vo bhante kÃlo dÅpava- raæ gamanÃya, ahaæ pi vo sahÃyo bhavissÃmÅti. kasmà pana Sakko evam Ãha. bhagavà kir' assa bodhimÆle yeva buddhacakkhunà lokaæ oloketvÃ\<*<6>*>\ anÃgate imassa dÅpassa sampattiæ disvà etaæ atthaæ Ãrocesi, tadà tvam pi\<*<7>*>\ sahÃyo bhaveyyÃsÅti ca\<*<8>*>\ ÃïÃpesi.\<*<9>*>\ tasmà evaæ Ãha. thero tassa vacanaæ sampaÂicchitvà attasattamo VedisakapabbatÃ\<*<10>*>\ ve- hÃsaæ uppatitvà AnurÃdhapurassa puratthimadisÃya\<*<11>*>\ Mis- sakapabbate patiÂÂhahi yaæ pan'\<*<12>*>\ etarahi Cetiyapabbato ti pi sa¤jÃnanti. tenÃhu porÃïÃ: Vedisagirimhi\<*<13>*>\ RÃjagahe\<*<14>*>\ vasitvà tiæsarattiyo kÃlo ca\<*<15>*>\ gamanassÃ\<*<16>*>\ 'ti gacchÃmi\<*<17>*>\ dÅpam uttamaæ. palÅnÃ\<*<18>*>\ JambudÅpÃto\<*<19>*>\ haæsarÃjà va ambare evam uppatità therà nipatiæsu naguttame. purato puraseÂÂhassa pabbate meghasannibhe patiÂÂhahiæsu\<*<20>*>\ kÆÂamhi\<*<21>*>\ haæsà va nagamuddhanÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. chaÊÃ-. 2 B.B1.B2.Bp. iti h' ete. 3 B.B1.B2.Bp. kÃlaæ kato. 4 B. MuÂÂasiva-; B2. MuÂÂhasiva-; Bp. MuÂasiva-. 5 Sp. karoti; B2. kÃresi. 6 B.B1.B2.Bp. v' oloketvÃ. 7 B2. pi 'ssa. 8 S.Sp.omit ca. 9 S. ÃnÃpesi. 10 Sp. VeÂÅsaka-; Bp. VeÂisaka-; B2. Vedisa-. 11 S.Sp.puratthimadisÃyaæ. 12 Sp. omits pan'. 13 Sp. VeÂÅsa-; Bp. VeÂisa-. 14 DÅpavaæsa xii, 35, ramme. 15 B.B1.B2.Bp. kÃlo va. 16 Sp. gamaïa-. 17 Sp.B2.Bp. gacchÃma. 18 S. phalina; S1.(D).Sp.Bp. phalinÃ; B.B1. paÊhinÃ; B2. paÊinÃ. 19 B2. -dÅpato. 20 B2.Bp. patiæsu. 21 Sp. piÊa-; B2.Bp. sila-. >\ #<[page 072]># %<72 SamantapÃsÃdikÃ>% evaæ IddhiyÃdÅhi\<*<1>*>\ saddhiæ Ãgantvà patiÂÂhahanto ca Ãyasmà Mahindatthero sammÃsambuddhassa parinibbÃnato dvinnaæ\<*<2>*>\ vassasatÃnaæ upari chattiæsatime vasse imasmiæ dÅpe patiÂÂhahÅti veditabbaæ.\<*<3>*>\ AjÃtasattussa hi aÂÂhame vasse sammÃsambuddho pari- nibbÃyi. tasmiæ yeva vasse\<*<4>*>\ SÅhakumÃrassa putto Tamba- païïidÅpassa ÃdirÃjà VijayakumÃro imaæ dÅpam Ãgantvà manussavÃsaæ\<*<5>*>\ akÃsi. JambudÅpe Udayabhadrassa\<*<6>*>\ cud- dasame vasse idha\<*<7>*>\ Vijayo kÃlam akÃsi. Udayabhadrassa pa¤cadasame vasse Paï¬uvÃsadevo\<*<8>*>\ nÃma imasmiæ dÅpe rajjaæ pÃpuïi. tattha NÃgadassakara¤¤o\<*<9>*>\ vÅsatime vasse idha Paï¬uvÃsadevo\<*<10>*>\ tiæsavassÃni rajjaæ kÃretvÃ\<*<11>*>\ kÃlam akÃsi. tasmiæ\<*<12>*>\ vasse Abhayo nÃma rÃjakumÃro\<*<13>*>\ imasmiæ dÅpe rajjaæ pÃpuïi. tattha SusunÃgara¤¤o sattarasame vasse idha Abhayara¤¤o vÅsaæ\<*<14>*>\ vassÃni paripÆriæsu. atha Abha- yassa vÅsatime vasse Pakuï¬akÃbhayo nÃma dÃmariko rajjam aggahesi. tattha KÃlÃsokassa\<*<15>*>\ soÊasame vasse idha Pa- kuï¬akÃbhayassa\<*<16>*>\ sattarasa vassÃni paripÆriæsu. tÃni heÂ- Âhà ekena vassena saha aÂÂhÃrasa honti. tattha Candagut- tassa cuddasame vasse idha Pakuï¬akÃbhayo kÃlam akÃsi, MuÂasÅvarÃjÃ\<*<17>*>\ rajjaæ pÃpuïi. tattha AsokadhammarÃjassa sattarasame vasse idha\<*<18>*>\ MuÂasÅvarÃjÃ\<*<19>*>\ kÃlam akÃsi, DevÃ- naæpiyatisso rajjaæ pÃpuïi. \<*<20>*>\parinibbute ca pana sam- buddhe\<*<20>*>\ AjÃtasattu catuvÅsativassÃni rajjaæ kÃresi, Udaya- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 See p. 70, note 20. 2 Sp. dviïïaæ, sic passim. 3 S.Sp.B.B1.B2.Bp. veditabbo. 4 B.B2. add idha. 5 B.B1.Bp. manussÃvÃsaæ. 6 Sp. -bhaddassa. 7 S1.(D). tiÂÂha. 8 S.Sp.B.B1.B2.Bp. Paï¬uvÃsudevo, so the Chinese. 9 S.Sp.B.B2.Bp. NÃgadÃsaka-. 10 Sp.B.B1.B2.Bp. -vÃsudevo. 11 S.Sp.B.B1.B2.Bp. Ch. omit tiæsavassÃni rajjaæ kÃretvÃ. 12 S.Sp.B.B1. add yeva; B2.Bp. add yeva ca. 13 S.Sp.omit rÃjakumÃro. 14 B.B1.B2.Bp. vÅsati. 15 B2.Bp. KÃÊÃsokassa. 16 S.Sp.B2. Pakuï¬akassa. 17 B.B1.Bp. MuÂasiva-; B2. MuÂÂasiva-. 18 S. omits idha. 19 See note 17. 20-20 B. parinibbÆte ca sammÃsambuddhe; B1. parinibbhÆte ca sam- buddhe; B2. parinibbute ca sambuddhe; Bp. parinibbute ca sammÃ- sambuddhe. >\ #<[page 073]># %< Introduction 73>% bhadro\<*<1>*>\ ca soÊasa, Anuruddho ca Muï¬o ca aÂÂhÃrasa,\<*<2>*>\ NÃ- gadassako\<*<3>*>\ catuvÅsati, SusunÃgo aÂÂhÃrasa, tass' eva putto Asoko\<*<4>*>\ aÂÂhavÅsati, Asokassa\<*<5>*>\ puttÃ\<*<6>*>\ dasabhÃtukarÃjÃno dvevÅsativassÃni rajjaæ kÃresuæ. tesaæ pacchato\<*<7>*>\ nava Nandà dvevÅsatiæ eva, Candagutto ca\<*<8>*>\ catuvÅsati, Bindu- sÃro aÂÂhavÅsaæ.\<*<9>*>\ tassÃvasÃne\<*<10>*>\ Asoko rajjaæ pÃpuïi.\<*<11>*>\ tassa pure abhisekà cattÃri, abhisekato aÂÂhÃrasame vasse imasmiæ dÅpe Mahindatthero patiÂÂhito.\<*<12>*>\ evam etena rÃ- javaæsÃnusÃrena veditabbam eva tam\<*<13>*>\ sammÃsambud- dhassa parinibbÃnato dvinnaæ vassasatÃnaæ upari chattiæ- satime vasse imasmiæ dÅpe patiÂÂhahÅti.\<*<14>*>\ tasmi¤ ca divase TambapaïïidÅpe jeÂÂhamÆlanakkhattaæ nÃma nakkhattaæ\<*<15>*>\ hoti. rÃjà nakkhattaæ ghosÃpetvà chaïaæ karothà 'ti amacce\<*<16>*>\ ÃïÃpetvÃ\<*<17>*>\ cattÃlÅsapurisasahassa- parivÃro nagaramhà nikkhamitvà yena Missakapabbato tena pÃyÃsi migavaæ kÅÊitukÃmo.\<*<18>*>\ atha tasmiæ pabbate adhi- vatthà ekà devatà ra¤¤o there dassessÃmÅti rohitamigarÆpaæ gahetvà avidÆre tiïapaïïÃni khÃdamÃnÃ\<*<19>*>\ viya carati. rÃjà disvÃ,\<*<20>*>\ ayuttaæ dÃni pamattaæ vijjhitun ti jiyaæ\<*<21>*>\ poÂhesi. migo Ambatthalamaggaæ gahetvà palÃyituæ Ãrabhi. rÃjà piÂÂhito piÂÂhito anubandhanto Ambatthalam eva abhirÆhi. migo pi therÃnaæ avidÆre antaradhÃyi. Mahindatthero rÃjÃnaæ avidÆre Ãgacchantaæ disvÃ, mamaæ yeva rÃjà pas- satu mà itare ti adhiÂÂhahitvÃ, Tissa Tissa ito ehÅti Ãha. rÃjà sutvà cintesi: imasmiæ dÅpe jÃto man TissÃ\<*<22>*>\ 'ti nÃmaæ ga- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sp. -bhaddo and omits ca. 2 S.Sp.B.B1.B2.Bp. aÂÂha; so also the Chinese; B2. aÂha, sic passim. 3 S.Sp.B.B2.Bp. NÃgadÃsako; B1. NÃgadasako. 4 B. KÃlÃsoko; B2.Bp. KÃÊÃsoko. 5 B. KÃlÃsokassa. 6 S.Sp.B2.Bp. puttakÃ. 7 B2. pacchito. 8 B.B1.B2.Bp. omit ca. 9 B.B2.Bp. aÂÂhavÅsati; B1. aÂÂhavÅsa. 10 B.B1. -vassÃne. 11 B. rajjaæ kÃresi. 12 B2. patiÂhito. 13 B.B1. ev' etaæ; S.Sp.B2.Bp. etam. 14 B2. patiÂhahÅti. 15 S.Sp.B.B1.B2.Bp. omit this nakkhattaæ. 16 S. amacce 'va; Sp.B2.Bp. amacce ca. 17 S. ÃnÃpetvÃ. 18 S. kÅlitukÃmo; B.B1.B2. kiÊitukÃmo. 19 S.B. khÃdamÃno. 20 B.B1.B2.Bp. taæ disvÃ. 21 Sp. jÅyaæ. 22 B.B2. Tissa Tissà 'ti. >\ #<[page 074]># %<74 SamantapÃsÃdikÃ>% hetvà Ãlapituæ samattho nÃma n' atthi. ayaæ pana chinna- bhinnapaÂadharo bhaï¬ukÃsÃvavasano maæ nÃmena Ãlapati. ko nu kho ayaæ bhavissati manusso và amanusso và ti. thero Ãha: samaïà mayaæ mahÃrÃja dhammarÃjassa sÃvakà tam\<*<1>*>\ eva anukampÃya JambudÅpà idhÃgatà ti. tena ca samayena DevÃnampiyatisso\<*<2>*>\ mahÃrÃjà ca Asoka- dhammarÃjà ca adiÂÂhasahÃyakà honti. DevÃnampiyatissa- mahÃrÃjassa ca pu¤¤ÃnubhÃvena ChÃtakapabbatapÃde\<*<3>*>\ ekamhi veïugumbe\<*<4>*>\ tisso veïuyaÂÂhiyo\<*<4>*>\ rathayaÂÂhippamÃïà uppajjiæsu, ekà latÃyaÂÂhi nÃma, ekà pupphayaÂÂhi nÃma, ekà sakuïayaÂÂhi nÃma. tÃsu latÃyaÂÂhiyaæ\<*<5>*>\ rajatavaïïà hoti, taæ alaækaritvà uppannalatà ka¤canavaïïà khÃyati. pupphayaÂÂhiyaæ\<*<6>*>\ pana nÅlapÅtalohitÃvadÃtakÃÊavaïïÃni\<*<7>*>\ pupphÃni suvibhattavaïÂapattaki¤jakkhÃni\<*<8>*>\ hutvà khÃyanti, sakuïayaÂÂhiyaæ haæsakukkuÂajÅvajÅvakÃdayo\<*<9>*>\ sakuïà nÃnappakÃrÃni\<*<10>*>\ catuppadÃni\<*<11>*>\ sajÅvÃni\<*<12>*>\ viya khÃyanti. vuttam pi c' etaæ DÅpavaæse\<*<13>*>\: ChÃtapabbatapÃdamhi veïuyaÂÂhi\<*<14>*>\ tayo ahu\<*<15>*>\: setà rajatayaÂÂhi ca\<*<16>*>\ latà ka¤canasannibhÃ, nÅlÃdi yÃdisaæ\<*<17>*>\ pupphaæ\<*<18>*>\ pupphayaÂÂhiæhi\<*<19>*>\ tÃdisaæ, sakuïà sakuïayaÂÂhimhi sarÆpen' eva saïÂhità ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B.B1.B2.Bp. tav' eva. 2 S.Sp.B.B2.Bp. -tissa-mahÃrÃjÃ; B1. -tissadhammarÃjÃ. 3 S.B1. ChÃtapabbata-. 4 S. venu-; B.B1.B2.Bp. veÊu-, sic passim. 5 S.Sp.tÃsu latÃyaÂÂhi sayaæ raja-; B. tÃsu latÃyaÂÂhi nÃma,tÃsu latÃyaÂÂhiyaæ raja-; Bp. tÃsu latÃyaÂÂhi raja-. 6 Bp. pupuppha probably by mistake. 7 Sp.B.B1.B2.Bp. -lohit' odÃtakÃÊavaïïÃni; S. -lohitodÃnakÃÊa-. 8 B.B1. -ki¤cakkhÃni. 9 S. jÅvaæjÅvakÃdayo. 10 B.B1. nÃnÃppa-. 11 S.Sp.pakkhigaïÃni sajÅvÃni; B.B2.Bp. ca catuppadÃni. 12 B. sajÅvà viya. 13 DÅp. xi, 15. 14 Sp.Bp. -yaÂÂhÅ, sic passim. 15 B. veÊuyaÂÂhÅ tisso ahuæ. 16 S.B.B1.Bp. -yaÂÂhÅva. 17 S1.(D). yaædisaæ. 18 B. pubbaæ; B1. omits pupphaæ. 19 B. puppaya-. >\ #<[page 075]># %< Introduction 75>% samuddato pi 'ssa muttamaïiveÊuriyÃdi\<*<1>*>\ anekavihitaratanaæ\<*<2>*>\ uppajji. Tambapaïïiyaæ\<*<3>*>\ aÂÂha muttà uppajjiæsu, haya- muttà gajamuttà rathamuttà Ãmalakamuttà valayamuttà aÇguliveÂhakamuttÃ\<*<4>*>\ kakudhaphalamuttà pÃkatikamuttà ti so tÃ\<*<5>*>\ yaÂÂhiyo tà ca muttÃyo\<*<6>*>\ a¤¤a¤ ca bahuæ\<*<7>*>\ ratanaæ Asokassa dhammara¤¤o païïÃkÃratthÃya\<*<8>*>\ pesesi. Asoko pa- sÅditvà tassa\<*<9>*>\ pa¤carÃjakakudhabhaï¬Ãni pahiïi\<*<10>*>\ chattaæ cÃmaraæ\<*<11>*>\ khaggaæ moliæ\<*<12>*>\ ratanaæ pÃdukaæ\<*<13>*>\ a¤¤a¤ ca abhisekatthÃya bahuvidhaæ païïÃkÃraæ, seyyath' Ådaæ,\<*<14>*>\ saÇkhaæ GaÇgodakaæ va¬¬hamÃnaæ vaÂaæsakaæ\<*<15>*>\ bhiÇ- kÃraæ\<*<16>*>\ nandiyÃvaÂÂaæ sivikaæ ka¤¤aæ kaÂacchuæ\<*<17>*>\ adho- vimaæ dussayugaæ hatthapu¤chanaæ\<*<18>*>\ haricandanaæ aru- ïavaïïamattikaæ a¤janaæ\<*<19>*>\ harÅtakaæ\<*<20>*>\ Ãmalakan ti. vut- tam pi c' etaæ DÅpavaæse\<*<21>*>\: vÃlavÅjani\<*<22>*>\ uïhÅsaæ chattaæ khagga¤ ca pÃdukaæ veÂhanaæ\<*<23>*>\ sÃrapÃmaÇgaæ bhiÇkÃraæ\<*<16>*>\ nandivaÂÂakaæ. sivikaæ saÇkhaæ vaÂamsa¤\<*<24>*>\ ca adhoviæ\<*<25>*>\ vatthakoÂikaæ sovaïïapÃtikÃÂacchuæ\<*<26>*>\ mahagghaæ hatthapu¤chaniæ\<*<27>*>\ Anotattodakaæ\<*<28>*>\ kÃjaæ\<*<29>*>\ uttamaæ haricandanaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sp. -veluriyÃdi-. 2 S.Sp.B.B1.B2.Bp. -vihitaæ ra-. 3 S.Sp.B.B1.B2.Bp. add pana. 4 B2. aÇgulivedhaka-. 5 S.Sp.B.Bp. so tà ca; B2. so tisso tà ca. 6 B.B1.B2.Bp. muttÃ. 7 B2. bahuratanaæ. 8B1. one folio is missing. 9 S. satta by mistake 10 S. pahÅïi; B. pahiïiæ. 11 B. jÃmira (æ)-; B2. cÃmari-. 12 B2.Bp. moÊiæ. 13 S.Sp.B.B2.Bp. ratanapÃdukaæ. 14 B2.Bp. seyyath' idaæ. 15 B. viÂaæsakaæ (B1. a leaf missing). 16 B2.Bp. bhiÇgÃraæ. 17 B.B2. katacchukaæ. 18 S.B2. pu¤janaæ; B. pucchanaæ. 19 B. a¤canaæ. 20 S.Sp.Bp. harÅÂaæ; B2. harÅÂukaæ. 21 DÅp. xii, 1-6; xvii, 83. 22 Sp.B2.Bp. vÃÊavÅjani; B. vÃlavÅjaniæ. 23 B2. veÂÂhanaæ. 24 B. vaÂaæsaæka¤ ca. 25 B.B2.Bp. adhovimaæ. 26 S. sovaïïapÃïiæ kaÂacchuæ; Sp.Bp.-pÃtiæ katacchuæ. 27 S. pu¤janiæ; B. pucchannaæ; B2. pu¤janaæ; Bp. -pu¤chanaæ. 28 B. anodattodakaæ. 29 S.Sp.ka¤¤aæ. >\ #<[page 076]># %<76 SamantapÃsÃdikÃ>% aruïavaïïamattika¤\<*<1>*>\ ca a¤janaæ\<*<2>*>\ nÃgamÃhaÂaæ. harÅtakaæ\<*<3>*>\ Ãmalakaæ mahaggham amatosadhaæ\<*<4>*>\ saÂÂhivÃhasataæ sÃliæ sugandhaæ suvakÃhaÂaæ pu¤¤akammÃbhinibbattaæ pÃhesi Asokasavhayo\<*<5>*>\ ti. na kevala¤ ca etaæ\<*<6>*>\ ÃmisapaïïÃkÃraæ imaæ kira dhamma- païïÃkÃram pi pesesi: ahaæ buddha¤ ca dhamma¤ ca saægha¤ ca saraïaæ gato upÃsakattaæ vedesiæ\<*<7>*>\ Sakyaputtassa sÃsane. imesu tÅsu vatthÆsu uttame\<*<8>*>\ jinasÃsane\<*<9>*>\ tvam pi cittaæ pasÃdehi saddhÃsaraïam upehisÅti.\<*<10>*>\ sv' Ãyam rÃjà taæ divasaæ Asokara¤¤o\<*<11>*>\ pesitena abhisekena ekamÃbhisitto\<*<12>*>\ hoti, VisÃkhapuïïamÃya\<*<13>*>\ hi 'ssa abhisekaæ akaæsu. so acirasutaæ taæ sÃsanapavattiæ\<*<14>*>\ anussaramÃno taæ therassa, samaïà mayaæ mahÃrÃja dhammarÃjassa sÃ- vakà ti vacaïaæ sutvÃ, ayyà nu kho Ãgatà ti tÃvad eva Ãvu- dhaæ nikkhipitvÃ\<*<15>*>\ ekamantaæ nisÅdi sammodanÅyaæ\<*<16>*>\ ka- thaæ kathayamÃno. yathÃha\<*<17>*>\: Ãvudhaæ nikkhipitvÃna\<*<15>*>\ ekamantaæ upÃvisi, nisajja rÃjà sammodi bahuæ atthÆpasaæhitan ti. sammodanÅyaæ\<*<18>*>\ kathaæ ca kurumÃne yeva tasmiæ tÃni pi cattÃlÅsapurisasahassÃni\<*<19>*>\ Ãgantvà taæ parivÃresuæ. tadà thero itare pi cha jane dassesi. rÃjà disvÃ, ime kadà Ãgatà ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S.S1.(D). aruïavatimattika¤ ca; Sp. aruïavatÅ-; B2. omits ca; so DÅp. xii, 3. 2 B. a¤canaæ. 3 B.B2. hariÂakaæ; Sp.Bp. harÅtakaæ. 4 B. amatosataæ. 5 Asokavhayo. 6 B. idaæ for ca etaæ; B2.Bp. c' etaæ. 7 B. desemi; B2. desesi; Bp. desesiæ. 8 S.Sp.uttamesu. 9 S.Spïaruttama. 10 S.Sp.B.B2. upehÅti. 11 Sp.B2.Bp. Asokara¤¤Ã. 12 S.Sp.B.B2.Bp. ekamÃsÃbhisitt 13 B. VisÃkhÃpuïïamÃyaæ.; B2.Bp. VisÃkhapuïïamÃyaæ. 14 Bp. -ppavattiæ. 15 B2. nikkhÅpitvÃ. 16 S. sammodanÅyakathaæ; B. samodaniyaæ kathaæ. 17 DÅp. xii, 52. 18 S. sammodaniyaæ; B. samodaniyaæ. 19 S.Sp.cattÃÊÅsa-; B. cattÃlisa-. >\ #<[page 077]># %< Introduction 77>% Ãha. mayà saddhiæ yeva mahÃrÃjà 'ti. idÃni pana Jambu- dÅpe a¤¤e pi evarÆpà samaïà santÅti.\<*<1>*>\ santi mahÃrÃja, eta- rahi JambudÅpo kÃsÃvapajjoto isivÃtaparivÃto,\<*<2>*>\ tasmiæ. tevijjà iddhippattà ca cetopariyÃyakovidÃ\<*<3>*>\ khÅïÃsavà arahantÃ\<*<4>*>\ bahÆ\<*<5>*>\ buddhassa sÃvakà ti. bhante kena Ãgata 'tthà 'ti. n' eva mahÃrÃja udakena\<*<6>*>\ na thalenà 'ti. rÃjà ÃkÃsena Ãgatà 'ti a¤¤Ãsi. thero atthi nu kho ra¤¤o\<*<7>*>\ pa¤¤Ãveyyattikan\<*<8>*>\ ti vÅmaæsanatthÃya\<*<9>*>\ ÃsannÃmbarukkhaæ\<*<10>*>\ Ãrabbha pa¤haæ pucchi: kiænÃmo ayaæ mahÃrÃja rukkho ti. ambarukkho\<*<11>*>\ nÃma bhante ti. imaæ\<*<12>*>\ pana mahÃrÃja ambaæ mu¤citvà a¤¤o ambo\<*<13>*>\ atthi n' atthÅti. atthi bhante a¤¤e pi bahÆ ambarukkhà ti. ima¤ ca ambaæ te ca ambe mu¤citvà atthi nu kho mahÃrÃja a¤¤e rukkhà ti. atthi bhante, te pana na ambarukkhà ti. a¤¤e ambe ca anambe ca mu¤citvà atthi pana a¤¤o rukkho ti. ayam eva bhante ambarukkho ti. sÃdhu mahÃrÃja paï¬ito 'si.\<*<14>*>\ atthi pana te mahÃrÃja ¤Ãtakà ti. atthi me\<*<15>*>\ bhante bahÆ janà 'ti. te mu¤citvà a¤¤e keci a¤¤ÃtakÃpi atthi ma- hÃrÃjà 'ti. a¤¤Ãtakà bhante ¤Ãtakehi bahutarà ti. tava ¤Ã- take ca a¤¤Ãtake ca mu¤citvà atth'\<*<16>*>\ a¤¤o koci mahÃrÃjà 'ti. ahaæ\<*<17>*>\ bhante. sÃdhu mahÃrÃja attÃ\<*<18>*>\ nÃma attano n' eva ¤Ãtako na a¤¤Ãtako ti. atha thero, paï¬ito rÃjà sakkhissati dhammaæ a¤¤Ãtun ti CÆlahatthipadopamasuttaæ\<*<19>*>\ kathesi. kathÃpariyosÃne rÃjà tÅsu saraïesu patiÂÂhahi saddhim cat- tÃlÅsÃya\<*<20>*>\ pÃïasahassehi. taæ khaïa¤ ¤eva\<*<21>*>\ ra¤¤o bhattaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. va santÅti. 2 Sp.B2.Bp. -paÂivÃto. 3 B2.Bp. cetopariyakovidÃ. 4 S.Sp.B.B2.Bp. arahanto. 5 S.Sp.bahu. 6 S. udanena. 7 S1.(D). ra¤¤Ã. 8 S.Sp.B2.Bp. pa¤¤Ãveyyattiyan ti. 9 S. vÅmaænatthÃya by mistake. 10 S.Sp.B.B2.Bp. Ãsannaæ. Mhvs. xiv, 16-23: M. i, 175 f. 11 S1.(D). ambarukkho ti. 12 B. idaæ. 13 S.Sp.B. a¤¤e ambÃ. 14 S.B. paï¬ito 'sÅti. 15 B.B2.Bp. omit me. 16 B2. atthi. 17 B. ahaæ meva bhante ti; B2.Bp. aham eva bhante ti; Sp. ahaæ bhante ti. 18 S1.(D). atta nÃma attano; B. attanà attano. 19 S.B.B2.Bp. CÆÊa-. 20 Sp. cattÃÊÅ-. 21 S.B. khaïaæ yeva; B2.Bp. khaïa¤ ¤eva ca. >\ #<[page 078]># %<78 SamantapÃsÃdikÃ>% Ãhariyittha. rÃjà suttaæ\<*<1>*>\ suïanto yeva evaæ\<*<2>*>\ a¤¤Ãsi: na imesaæ imasmiæ kÃle bhojanaæ kappatÅti, ÃpucchitvÃ\<*<3>*>\ pana bhu¤jituæ ayuttan ti cintetvÃ, bhu¤jissatha bhante ti pucchi. na mahÃrÃja amhÃkaæ imasmiæ kÃle bhojanaæ kappatÅti. kasmiæ kÃle bhante kappatÅti. aruïuggamanato\<*<4>*>\ paÂÂhÃya\<*<5>*>\ yÃva majjhantikasamayÃ\<*<6>*>\ mahÃrÃjà 'ti. gacchÃma bhante nagaran ti. alaæ mahÃrÃja idh' eva vasissÃmà 'ti. sace bhante tumhe vasatha ayaæ dÃrako ÃgacchatÆ 'ti. mahÃrÃja ayaæ dÃrako Ãgataphalo vi¤¤ÃtasÃsano pabbajjÃpekho idÃni pabbajissatÅti. rÃjà tena hi bhante sve rathaæ\<*<7>*>\ pesessÃmi taæ abhirÆhitvà ÃgaccheyyathÃ\<*<8>*>\ 'ti vatvà vanditvà pakkÃmi.\<*<9>*>\ thero acirapakkantassa\<*<10>*>\ ra¤¤o SumanasÃmaïeraæ Ãmantesi: ehi tvaæ Sumana dhammasavaïassa kÃlaæ ghosehÅti. bhante kittakaæ ÂhÃnaæ sÃvento ghosemÅti. sakalaæ Tamba- païïidÅpan ti. sÃdhu bhante ti sÃmaïero abhi¤¤ÃpÃdakaæ catutthajjhÃïaæ samÃpajjitvà vuÂÂhÃya adhiÂÂhahitvà samÃ- hitena cittena sakalaæ\<*<11>*>\ TambapaïïidÅpaæ sÃvento tikkhat- tuæ dhammasavaïassa kÃlaæ\<*<12>*>\ ghosesi. rÃjà taæ\<*<13>*>\ saddaæ sutvà therÃnaæ santikaæ pesesi: kim bhante atthi koci upaddavo'ti. n' atth' amhÃkaæ koci upaddavo ti\<*<14>*>\ dhamma- savaïassa kÃlaæ ghosÃpayimha buddhavacanaæ kathetu- kÃma 'mhà 'ti. ta¤ ca pana sÃmaïerassa saddaæ sutvà bhummÃ\<*<15>*>\ devatà saddam anussÃvesuæ, eten' upÃyena yÃva Brahmalokà saddo abbhugga¤chi.\<*<16>*>\ tena saddena mahÃ- devatÃsannipÃto ahosi. thero ca\<*<17>*>\ mahantaæ devatÃsanni- pÃtaæ disvà Samacittasuttantaæ\<*<18>*>\ kathesi, kathÃpariyosÃne asaækheyyÃnaæ\<*<19>*>\ devatÃnaæ dhammÃbhisamayo ahosi, bahÆ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B.B2.Bp. rÃjà ca suttantaæ. 2 B.B2.Bp. eva for yeva evaæ. 3 S.Sp.B.B2.Bp. apucchitvÃ. 4 B. anuïuggamanato; S. arunuggamanato; Sp. aruïuggamaïato. 5 B2. paÂhÃya. 6 Bp. majjhanhikasamayÃ; S1.(D). majjhantikasamaya. 7 B. rataæ. 8 Sp.Bp. -yyÃthà 'ti. 9 Bp. pakkami. 10 B2. acÅra-. 11 S.B. sakala-. 12 S. dhammasavanakÃlaæ. 13 S. naæ. 14 S.Sp.B1.B2.Bp. omit pi. 15 B2. bhÆmÃ. 16 S.B1.B2.Bp. abbhuggacchi. 17 S.Sp.B.B1.B2.Bp. omit ca. 18 A. i, 61 f. 19 B.B1. asaækhyeyÃnaæ; B2.Bp. asaækhyeyyÃnaæ. >\ #<[page 079]># %< Introduction 79>% nÃgà ca supaïïà ca saraïesu patiÂÂhahiæsu. yÃdiso\<*<1>*>\ SÃri- puttattherassa imaæ suttantaæ kathayato devatÃsannipÃto ahosi tÃdiso MahindattherassÃpi jÃto. atha tassà rattiyà accayena rÃjà therÃnaæ rathaæ pesesi. sÃrathi\<*<2>*>\ rathaæ ekamante Âhapetvà therÃnaæ Ãrocesi: ÃhaÂo\<*<3>*>\ bhante ratho, abhirÆhatha\<*<4>*>\ gacchissÃmà 'ti. therÃ, na mayaæ rathaæ abhirÆhÃmÃccha tvaæ, pacchà mayaæ ÃgacchissÃ- mà 'ti vatvà vehÃsaæ abbhuggantvà AnurÃdhapurassa purat- thimadisÃyaæ PaÂhamacetiyaÂÂhÃne\<*<5>*>\ otariæsu. taæ hi ce- tiyaæ\<*<6>*>\ therehi paÂhamaæ otiïïaÂÂhÃne katattà yeva PaÂha- macetiyan\<*<5>*>\ ti vuccati. rÃjÃpi sÃrathiæ pesetvà antonivesane maï¬apaæ paÂiyÃdethà 'ti amacce ÃïÃpesi. tÃvad eva sabbe haÂÂhatuÂÂhà ativiya pÃsÃdikaæ maï¬apaæ paÂiyÃdesuæ. puna rÃjà cintesi: hiyyo\<*<7>*>\ thero sÅlakkhandhaæ kathayamÃno uccÃsayanamahÃsayanaæ\<*<8>*>\ na\<*<9>*>\ kappatÅti Ãha. nisÅdissanti nu kho ayyà Ãsanesu na nisÅdissantÅti. tass' evaæ cintayan- tass' eva so sÃrathi\<*<10>*>\ nagaradvÃraæ sampatto. tato\<*<11>*>\ addasa there\<*<12>*>\ paÂhamataraæ Ãgantvà kÃyabandhanaæ bandhitvà cÅvaraæ pÃrupante. disvÃ\<*<13>*>\ ativiya pasannacitto hutvà Ãgantvà ra¤¤o Ãrocesi: Ãgatà deva therà ti. rÃjà rathaæ ÃrÆÊhà 'ti pucchi. na ÃrÆÊhà deva api ca mama pacchato nikkhamitvà paÂhamataraæ Ãgantvà pÃcÅnadvÃre Âhità ti. rÃjà ratham pi nÃrÆhiæsÆ\<*<14>*>\; 'ti sutvÃ, na dÃni ayyà uccÃsaya- naæ\<*<15>*>\ sÃdiyissantÅti cintetvÃ, tena hi bhaïe therÃnaæ bhum- mattharaïasaækhepena\<*<16>*>\ ÃsanÃni pa¤¤ÃpethÃ\<*<17>*>\ 'ti vatvà paÂi- pathaæ agamÃsi. amaccà paÂhaviyaæ taddhikaæ\<*<18>*>\ pa¤¤Ã- petvà upari kojavakÃdÅni\<*<19>*>\ vicitrattharaïÃni\<*<20>*>\ pa¤¤Ãpesuæ. uppÃdapÃÂhakÃ\<*<21>*>\ disvÃ, gahitÃ\<*<22>*>\ dÃni imehi paÂhavÅ,\<*<23>*>\ ime \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B.B1.B2.Bp. yÃdiso'va. 2 Sp.Bp. sÃrathÅ. 3 B.B1.B2.Bp. Ãgato. 4 Sp. abhiru-. 5 S.Sp.B.B1.B2.Bp. PaÂhamakacetiya-. 6 B. taæ pi hi cetiyaæ. 7 Sp. hÅyyo. 8 S. uccÃsanamahÃsanaæ. 9 S.Sp÷i na. 10 Sp.Bp. sÃrathÅ. 11 Bp. tatho. 12 S1.(D)Âhera. 13 B2. disvÃna. 14 S.SpïÃruhiæsÆ; B. nÃrÆhiæsu; Bp. nÃbhirÆhiæsÆ. 15 B.B2.Bp. uccÃsayanamahÃsayanaæ. 16 B2. bhÆmattha-. 17 B1.Bp. pa¤¤apethà 'ti, sic passim. 18 S.Sp.B.B1.B2.Bp. taÂÂikaæ. 19 S. kojavanakÃdÅni; S1.(D). kojavanikÃdÅni. 20 B.B1.B2.Bp. cittattaraïÃni. 21 B.B2. upÃda-; Bp. uppÃta-. 22 S1.(D). gatitÃ. 23 Sp. paÂhavi, sic passim. >\ #<[page 080]># %<80 SamantapÃsÃdikÃ>% TambapaïïidÅpassa sÃmikà bhavissantÅti vyÃkariæsu. rÃjÃpi gantvà there vanditvà Mahindattherassa hatthato pattaæ gahetvà mahatiyà pÆjÃya ca sakkÃrena ca there nagaraæ pavesetvà antonivesanaæ pavesesi. thero Ãsanapa¤¤attiæ disvà amhÃkaæ sÃsaïaæ sakala-LaÇkÃdÅpe paÂhavÅ viya patthataæ\<*<1>*>\ niccala¤ ca hutvà patiÂÂhahissatÅti cintento nisÅdi. rÃjà there païÅtena\<*<2>*>\ khÃdaniyena bhojaniyena\<*<3>*>\ sahatthà santappetvà sampavÃretvÃ,\<*<4>*>\ AnulÃdevipamukhÃni\<*<5>*>\ pa¤ca itthisatÃni therÃnaæ abhivÃdanaæ pÆjÃsakkÃra¤ ca karontÅti\<*<6>*>\ pakkosÃpetvà ekamantaæ nisÅdi. thero bhat- takiccÃvasÃne\<*<7>*>\ ra¤¤o saparijanassa dhammaratanavassaæ vassento\<*<8>*>\ Petavatthuæ VimÃnavatthuæ Saccasaæyutta¤ ca kathesi. taæ therassa dhammadesanaæ sutvà tÃni pa¤ca pi itthisatÃni sotÃpattiphalaæ sacchikariæsu.\<*<9>*>\ ye pi te manussà purimadivase Missakapabbate there addasaæsu te tesu tesu\<*<10>*>\ ÂhÃnesu therÃnaæ guïe kathenti, tesaæ sutvà mahÃjanakÃyo rÃjaÇgaïe\<*<11>*>\ sannipatitvà mahÃsaddaæ akÃsi. rÃjà kiæ eso saddo 'ti pucchi. nÃgarà deva, there daÂÂhuæ na labhÃmà 'ti vilapanti.\<*<12>*>\ rÃjÃ, sace idha pavisissanti okÃso na bhavissatÅti cintetvÃ, gacchatha bhaïe\<*<13>*>\ hatthisÃlaæ paÂi- jaggitvà vÃÊukaæ\<*<14>*>\ Ãkiritvà pa¤cavaïïÃni pupphÃni vikiritvà celavitÃnaæ\<*<15>*>\ bandhitvà maÇgalahatthiÂÂhÃne therÃnaæ ÃsanÃni pa¤¤ÃpethÃ\<*<16>*>\ 'ti Ãha. rÃjÃmaccÃ\<*<17>*>\ tathà akaæsu. thero tattha gantvà nisÅditvà DevadÆtasuttantaæ kathesi. kathÃpariyosÃne pÃïasahassaæ sotÃpattiphale patiÂÂhahi. tato, hatthisÃlà atisambÃdhà 'ti dakkhiïadvÃre Nandana- vanuyyÃne\<*<18>*>\ Ãsanaæ pa¤¤Ãpesuæ. thero tattha nisÅditvà ùsivisopamasuttaæ\<*<19>*>\ kathesi. tam pi sutvà pÃïasahassaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S.Sp.B1.B2.Bp. patthaÂaæ; B. pattaÂaæ. 2 S. panÅtena. 3 Sp.Bp. khÃdanÅyena bhojanÅyena, sic passiæ. 4 S.Sp.omit sampavÃretvÃ. 5 S.B.B1.B2.Bp. AnuÊÃdevÅ-. 6 S.Sp.B.B1.B2.Bp. karontÆ 'ti. 7 S.Sp.omit bhattakiccÃvasÃne. 8 B2. vassanto. 9 B.B1.B2.Bp. sacchÃkaæsu. 10 S1.(D). thesu for te tesu tesu. 11 S. rÃjaÇgane. 12 S.Sp.B.B2.Bp. vilavanti. 13 Sp. bhane. 14 Sp.B.B1.Bp. valukaæ; B2. vÃlukaæ. 15 Sp. ceÊavitÃnaæ. 16 See p. 79, 17. 17 B.B1.B2.Bp. amaccà for rÃjÃmaccÃ. 18 S. NandavanuyyÃne by mistake. 19 Bp. ùsÅvisopamasuttaæ; S. ùsivisopamasuttantaæ. >\ #<[page 081]># %< Introduction 81>% sotÃpattiphalaæ paÂilabhi. evaæ Ãgatadivasato dutiyadivase a¬¬hateyyÃnaæ sahassÃnaæ dhammÃbhisamayo ahosi. therassa Nandanavane ÃgatÃgatÃhi kulitthÅhi kulasuïhÃhi\<*<1>*>\ kulakumÃrÅhi saddhiæ sammodamÃnass' eva sÃyaïhasamayo jÃto. thero kÃlaæ sallakkhetvÃ, gacchÃma dÃni Missakapabba- tan ti uÂÂhahi.\<*<2>*>\ amaccà kattha bhante gacchathà 'ti. amhÃ- kaæ nivesanaÂÂhÃnan\<*<3>*>\ ti. te ra¤¤o saæviditaæ katvà rÃjÃ- numatena Ãhaæsu: akÃlo bhante idÃni tattha gantuæ, idam eva Nandanavanaæ uyyÃnaæ\<*<4>*>\ ayyÃnam ÃvÃsaÂÂhÃnaæ\<*<5>*>\ hotÆ 'ti. alaæ gacchÃmÃ\<*<6>*>\ 'ti. puna ra¤¤o vacanenÃhaæsu: rÃjà bhante Ãha, etaæ Meghavanaæ nÃma uyyÃnaæ mama pitu santakaæ nagarato nÃtidÆran nÃccÃsannaæ gamanÃgamana- sampannaæ, ettha therà vÃsaæ kappentÆ 'ti. vasiæsu therà Meghavane uyyÃne.\<*<7>*>\ rÃjÃpi kho tassà rattiyà accayena therassa samÅpaæ gantvà sukhasayitabhÃvaæ pucchitvÃ, kappati bhante bhikkhusaæghassa ÃrÃmo ti pucchi. thero kappati mahÃrÃjà 'ti vatvà imaæ suttaæ Ãhari: anujÃnÃmi bhikkhave ÃrÃman ti.\<*<8>*>\ rÃjà tuÂÂho suvaïïabhiÇkÃraæ gahetvà therassa hatthe udakaæ pÃtetvMahÃmeghavana- uyyÃnaæ\<*<9>*>\ adÃsi. saha udakapÃtena paÂhavÅ kampi. ayaæ MahÃvihÃre paÂhamo paÂhavikampo\<*<10>*>\ ahosi. rÃjà bhÅto theraæ pucchi: kasmà bhante paÂhavÅ kampatÅti. mà bhÃyi mahÃrÃja, imasmiæ dÅpe dasabalassa sÃsanaæ patiÂÂhahissati, idam ca paÂhamaæ vihÃraÂÂhÃnaæ bhavissati, tass' etaæ pubbanimittan ti. rÃjà bhiyyosomattÃya\<*<11>*>\ pasÅdi. thero punadivase pi rÃjagahe yeva bhu¤jitvà Nandanavane Anama- taggiyÃni kathesi. punadivase Aggikkhandhopamasuttaæ kathesi. eten' eva upÃyena\<*<12>*>\ satta divasÃni kathesi, a¬¬hana- vamÃnaæ\<*<13>*>\ pÃïasahassÃnaæ dhammÃbhisamayo ahosi. tato \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. kulasuïhÃhÅ. 2 B2. uÂÂhÃhi. 3 S.B.B1.B2.Bp. nivÃsana-. 4 B2. NandanavanauyyÃnaæ; Bp. Nandanavan' uyyanaæ. 5 B.B1. ÃvÃsanaÂÂhÃnaæ; S1.(D). ÃsanaÂÂhÃnaæ. 6 Bp. gacchamà 'ti. 7 B.B1.B2.Bp. Meghavan' uyyÃne. 8 Vin, MahÃv. i. 22, 18. 9 S.Sp.B.B1.B2.Bp. -van' uyyÃnaæ. 10 B. pathavikampo; B1.B2.Bp. pathavÅkampo. 11 S. bhÅyosomattÃya; Sp. bhÅyyosomattÃya. 12 Bp. ev' upÃyena. 13 B.B2.Bp. insert desanÃpariyosÃne before a¬¬ha-. I 6 >\ #<[page 082]># %<82 SamantapÃsÃdikÃ>% paÂÂhÃya\<*<1>*>\ Nandanavanaæ sÃsanassa jotipÃtubhÃvaÂÂhÃnaæ ti katvà Jotivanan ti nÃmaæ labhi.\<*<2>*>\ sattame pana divase therà antopure\<*<3>*>\ ra¤¤o MahÃappamÃda- suttaæ\<*<4>*>\ kathayitvà Cetiyagirim eva agamaæsu. atha kho rÃjà amacce pucchi: thero amhe gÃÊhena ovÃdena ovadati,\<*<5>*>\ gaccheyya\<*<6>*>\ nu kho 'ti. amaccÃ, tumhehi deva thero ayÃcito\<*<7>*>\ sayam eva Ãgato, tasmà tassa anÃpucchà 'va\<*<8>*>\ gamanam\<*<9>*>\ pi bhaveyyà 'ti Ãhaæsu. tato rÃjà rathaæ abhirÆhitvà dve ca deviyo Ãropetvà Cetiyagiriæ agamÃsi mahaccÃ\<*<10>*>\ rÃjÃnubhÃ- vena. gantvà deviyo ekamantaæ apakkamÃpetvà sayaæ\<*<11>*>\ therÃnaæ samÅpaæ upasaækamanto ativiya kilantarÆpo hutvÃ\<*<12>*>\ tato naæ thero Ãha: kasmà tvaæ mahÃrÃja evaæ kilamamÃno Ãgato ti. tumhe mama gÃÊhaæ ovÃdaæ datvà idÃni gantukÃmà nu kho ti jÃnanatthaæ bhante ti. na mayaæ mahÃrÃjà gantukÃmÃ, api ca vassÆpanÃyikakÃlo nÃmÃyaæ mahÃrÃja, tatra samaïena ca\<*<13>*>\ vassÆpanÃyikaÂÂhÃnaæ ¤Ãtuæ vaÂÂatÅti. taæ divasam eva AriÂÂho nÃma amacco pa¤ca- pannÃsajeÂÂhakaniÂÂhakabhÃtukehi\<*<14>*>\ saddhiæ ra¤¤o samÅpe Âhito Ãha\<*<15>*>\: icchÃma mayaæ deva therÃnaæ santike pabba- jitun ti. sÃdhu bhaïe\<*<16>*>\ pabbajassÆ\<*<17>*>\ 'ti rÃjà anujÃnitvà theraæ sampaÂicchÃpesi. thero tadah' eva pabbÃjesi. sabbe khu- ragge yeva arahattaæ pÃpuïiæsu. rÃjÃpi kho taækhaïaæ\<*<18>*>\ yeva KaïÂakacetiyaÇgaïaæ\<*<19>*>\ parikkhipitvÃ\<*<20>*>\ aÂÂhasaÂÂhiyÃ\<*<21>*>\ lenesu kammaæ paÂÂhapetvà nagaram eva agamÃsi. te pi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. add ca. 2 B2. labhati; Sp. paÂilabhi. 3 S.Sp.B2.Bp. ante pure; B.B1. ante pÆre. 4 B.B1.B2.Bp. omit mahÃ. 5 S.Sp.ovadi. 6 S. gaccheyyÃ. 7 S1.(D). ÃyÃcito. 8 S.Sp.omit 'va. 9 Sp. gamaïaæ. 10 S.Sp.Bp. mahacca-rÃjÃnu-; B1. amaccà rÃjÃnu-; DÅp. vi, 77, mahatÃ. 11 B2.Bp. sayam eva. 12 B2. adds upasaÇkami. 13 B.B1.B2.Bp. omit ca. 14 S.B1.B2.Bp. Pa¤capaïïÃsÃya jeÂÂhakaniÂÂhabhÃtukehi; Sp.B. pa¤capaïïÃsajeÂÂhakaniÂÂhabhÃtukehi. 15 B.B1.B2.Bp. icchÃm' aham; S1.(D). pucchÃma corrected to picchÃma (sic). 16 Sp. bhane. 17 Sp.B2. pabbajjassÆ 'ti; B. pabbajjasÆ 'ti; B1. pabbajasÆ 'ti. 18 B.B1.B2.Bp. khaïe. 19 S1.(D). KaïÂhakacetiya-; B.B2. Kaï¬akena cetiya-; B1. Kaï¬a- kena cetÅya-; so Ch. 20 B2. parikkhÅpitvÃ. 21 B.B1.B2.Bp. dvÃsaÂÂhiyÃ. Ch.=the text. >\ #<[page 083]># %< Introduction 83>% therà dasabhÃtikasamÃkulaæ rÃjakulaæ\<*<1>*>\ pasÃdetvà mahÃ- janaæ ovadamÃnà Cetiyagirimhi vassaæ vasiæsu. tadÃ\<*<2>*>\ Cetiyagirimhi paÂhamavassaæ\<*<3>*>\ upagatà dvÃsaÂÂhi arahanto ahesuæ. athÃyasmà MahÃmahindo vutthavasso pavÃretvà kattika- puïïamÃyaæ uposathadivase rÃjÃnaæ etad avoca: mahÃrÃja amhehi ciradiÂÂho\<*<4>*>\ sammÃsambuddho, anÃthavassaæ\<*<5>*>\ va- simha, icchÃma\<*<6>*>\ JambudÅpaæ gantun ti. rÃjÃ,\<*<7>*>\ ahaæ bhante tumhe catÆhi paccayehi upaÂÂhahÃmi aya¤ ca mahÃjano tumhe nissÃya tÅsu saraïesu patiÂÂhito, kasmà tumhe ukkaï- ÂhathÃ\<*<8>*>\ 'ti. ciradiÂÂho\<*<4>*>\ no mahÃrÃja sammÃsambuddho abhivÃdanapaccuÂÂhÃnäjalikammasÃmÅcikammakaraïaÂ- ÂhÃnaæ\<*<9>*>\ n' atthi, tena 'mha\<*<10>*>\ ukkaïÂhità ti. nanu bhante tumhe avocuttha\<*<11>*>\: parinibbuto sammÃsambuddho ti. ki¤ cÃpi mahÃrÃja parinibbuto, atha khv assa sarÅradhÃtuyo tiÂÂhantÅti. a¤¤Ãtam bhante thÆpapatiÂÂhÃnaæ tumhe ÃkaÇ- khathà 'ti, karomi bhante thÆpÆmibhÃgaæ dÃni vici- nÃtha. api ca bhante dhÃtuyo kuto lacchÃmà 'ti. Sumanena saddhiæ mantehi mahÃrÃjà 'ti. sÃdhu bhante ti rÃjà Suma- naæ\<*<12>*>\ upasaækamitvà pucchi: kuto dÃni bhante dhÃtuyo lac- chÃmà 'ti. Sumano Ãha: appossukko tvaæ mahÃrÃja vÅthiyo sodhÃpetvà dhajapatÃkapuïïaghaÂÃdÅhi\<*<13>*>\ alaækÃrÃpetvà sa- parijano\<*<14>*>\ uposathaæ samÃdiyitvÃ\<*<15>*>\ sabbatÃlÃvacare\<*<16>*>\ upaÂ- ÂhapetvÃ\<*<17>*>\ maÇgalahatthiæ\<*<18>*>\ sabbÃlaÇkÃrapatimaï¬itaæ\<*<19>*>\ kÃretvÃ\<*<20>*>\ upari c' assa setacchattaæ ussÃpetvà sÃyaïhasa- maye\<*<21>*>\ MahÃnÃgavanuyyÃnÃbhimukho yÃhi, addhà etasmiæ\<*<22>*>\ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. omits rÃjakulaæ. 2 S.B.B1.B2.Bp. tadÃpi; Sp. tadà hi. 3 B.B1.B2.Bp. paÂhamaæ. 4 B2. cÅra-. 5 Sp.B2.Bp. -vÃsaæ. 6 B2.Bp. icchÃma mayaæ. 7 S.Sp.B2.Bp. rÃjà Ãha; B. omits rÃjÃ. 8 B2. ukkaïÂhithà 'ti. 9 S1.(D). -paccupaÂÂhÃïa; B. -paccupaÂÂhÃnäcalÅkammasÃmici- ka-; B1. -paccupaÂÂhÃna¤calÅkammasÃmicika-; Bp. -sÃmicika-. 10 S. 'mhÃ; S1.(D).Sp. 'mhe; B1. 'mhi. 11 S. avÃcuttha. 12 S. Sumaïaæ, sic passim. 13 S.B.B1.B2.Bp. -paÂÃka-. 14 S. saparijane. 15 S1.(D). samÃdhiyitvÃ. 16 B.B1.B2.Bp. sabbatÃÊÃvacare. 17 S.B2.Bp. upaÂÂhÃpetvÃ. 18 S. maÇgaÊa-. 19 B1.B2.Bp. -paÂimaï¬itaæ. 20 Sp.Bp. kÃrÃpetvÃ. 21 B.B2.Bp. sÃyanha-. 22 S.Sp.Bp. addhà tasmiæ; S1.(D). aÂÂhà etasmin; B. yyÃhi for yÃhi. >\ #<[page 084]># %<84 SamantapÃsÃdikÃ>% ÂhÃne dhÃtuyo lacchasÅti. sa\<*<1>*>\ rÃjà sÃdhÆ 'ti sampaÂicchi. therà Cetiyagirim eva agamaæsu. tatrÃyasmà Mahindat- thero SumanasÃmaïeram Ãha: gaccha tvaæ sÃmaïera Jam- budÅpe tava ayyakaæ Asokaæ\<*<2>*>\ dhammarÃjÃnaæ upasaæ- kamitvà mama vacanena evaæ vadehi: sahÃyo te\<*<3>*>\ mahÃrÃja DevÃnampiyatisso buddhasÃsane pasanno thÆpaæ patiÂÂhà petukÃmo, tumhÃkaæ kira hatthe dhÃtuyo\<*<4>*>\ atthi, taæ me dethà 'ti. taæ gahetvà Sakkaæ devarÃjÃnaæ upasaæka- mitvÃ\<*<5>*>\ evaæ vadehi: tumhÃkaæ kira mahÃrÃja hatthe dve dhÃtuyo\<*<4>*>\ atthi, dakkhiïadÃÂhà dakkhiïakkhaka¤\<*<6>*>\ ca, tato tumhe dakkhiïadÃÂhaæ pÆjetha, dakkiïakkhakaæ pana mayhaæ dethà 'ti. eva¤ ca naæ vadehi: kasmà tvaæ mahÃrÃja amhe TambapaïïidÅpaæ pahiïitvà pamajjitthà 'ti. sÃdhu bhante ti kho Sumano therassa vacanaæ sampaÂicchitvà tÃvad eva pattacÅvaram ÃdÃya vehÃsaæ abbhuggantvà PÃÂaliputtadvÃre oruyha ra¤¤o santikaæ gantvà tam\<*<7>*>\ attham Ãrocesi. rÃjà tuÂÂho sÃmaïerassa hatthato pattaæ gahetvà gandhehi ubbaÂÂetvÃ\<*<8>*>\ varamuttasadisÃnaæ dhÃtÆnaæ pÆretvà adÃsi. so taæ gahetvà Sakkaæ devarÃjÃnaæ upasaækami. Sakko devarÃjà sÃmaïeraæ disvà 'va:\<*<9>*>\ kiæ bhante Sumana Ãhiï¬a- sÅti Ãha. tvaæ mahÃrÃja amhe TambapaïïidÅpaæ pesetvà kasmà pamajjasÅti.\<*<10>*>\ na ppamajjÃmi\<*<11>*>\ bhante, vadehi kiæ karomÅti. tumhÃkaæ kira hatthe dve dhÃtuyo atthi dak- khiïadÃÂhà ca dakkhiïakkhaka¤ ca, tato tumhe dakkhiïa- dÃÂhaæ pÆjetha dakkhiïakkhakam pana mayhaæ dethà 'ti. sÃdhu bhante 'ti kho Sakko devÃnam Indo yojanappamÃïaæ\<*<12>*>\ maïithÆpaæ\<*<13>*>\ ugghÃÂetvÃ\<*<14>*>\ dakkhiïakkhakadhÃtuæ nÅharit- và Sumanassa adÃsi. so taæ gahetvà Cetiyagirimhi yeva patiÂÂhÃsi. atha kho Mahindapamukhà sabbe pi te mahÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S.Sp.B.B1.B2.Bp. omit sa. 2 S.Sp.Asoka-. 3 B2.Bp. vo. 4 S. dhÃtu 5 B2. inserts mama vacanena before evaæ. 6 B2.Bp. add ca. 7 B.B2.Bp. etam. 8 B. upaÂÂhetvÃ; B1. upaÂÂetvÃ; B2. uppaÂÂetvÃ; S1.(D). ubbad- dhetvÃ. 9 S.Sp.omit 'va. 10 S. pamajjÅti. 11 Sp. ppajjÃmi by mistake. 12 S.Sp.-ppamÃïa-. 13 Sp. mani-. 14 S.Sp.S1.(D). ugghÃÂÃpetvÃ; B. ugghaÂetvÃ. >\ #<[page 085]># %< Introduction 85>% nÃgà AsokadhammarÃjena dinnadhÃtuyo Cetiyagirimhi yeva\<*<1>*>\ patiÂÂhÃpetvà dakkhiïakkhakaæ ÃdÃya va¬¬hamÃnakac- chÃyÃya MahÃnÃgavanuyyÃnam agamaæsu.\<*<2>*>\ rÃjÃpi kho Sumanena vuttappakÃraæ pÆjÃsakkÃraæ katvà hatthikkhan- dhavaragato sayaæ maÇgalahatthimatthake setacchattaæ dhÃrayamÃno MahÃnÃgavanaæ sampÃpuïi. ath' assa etad ahosi: sace ayaæ sammÃsambuddhassa dhÃtu, chattaæ apanetu,\<*<3>*>\ maÇgalahatthÅ\<*<4>*>\ jannukehi\<*<5>*>\ bhÆmiyaæ patiÂÂha- hatu, dhÃtucaÇgoÂakaæ\<*<6>*>\ mayhaæ matthake patiÂÂhÃtÆ 'ti.\<*<7>*>\ saha ra¤¤o cittuppÃdena chattaæ apanami, hatthÅ jannukehi\<*<8>*>\ patiÂÂhahi, dhÃtucaÇgoÂakaæ\<*<9>*>\ ra¤¤o matthake patiÂÂhahi.\<*<10>*>\ rÃjà amateneva abhisittagatto\<*<11>*>\ paramena pÅtipÃmojjena samannÃgato hutvà pucchi: dhÃtuæ bhante kiæ karomà 'ti. hatthikumbhamhi yeva tÃva mahÃrÃja ÂhapehÅti. rÃjà dhÃtucaÇgoÂakam\<*<6>*>\ gahetvà hatthikumbhe Âhapesi. pamu- dito nÃgo ko¤canÃdaæ\<*<12>*>\ nadi, mahÃmegho uÂÂhahitvà pokkha- ravassaæ vassi, udakapariyantaæ katvà mahÃbhÆmicÃlo ahosi, paccante\<*<13>*>\ pi nÃma sammÃsambuddhassa dhÃtu patiÂ- ÂhahissatÅti devamanussà pamodiæsu.\<*<14>*>\ evaæ iddhÃnubhÃ- vasiriyà devamanussÃnaæ\<*<15>*>\ pÅtiæ janayanto, puïïamÃyaæ mahÃvÅro cÃtumÃsiniyà idha Ãgantvà devalokamhà hatthikumbhe patiÂÂhito ti. ath' assa\<*<16>*>\ so hatthinÃgo\<*<17>*>\ anekatÃlÃvacaraparivÃrito\<*<18>*>\ ativiya uÊÃrÃya\<*<19>*>\ pÆjÃya sakkÃrena sakkariyamÃno\<*<20>*>\ pacchimadisÃbhi- mukho\<*<21>*>\ hutvà apasakkanto yÃva nagarassa puratthimadvÃ- raæ\<*<22>*>\ tÃva gantvà puratthimadvÃrena\<*<23>*>\ nagaraæ pavisitvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. omits yeva. 2 B2. Ãgamaæsu. 3 S.Sp.B.B1.B2.Bp. apanamatu. 4 S. maÇgaÊa-, sic passim. 5 B2. jÃïukehi. 6 B2. -caÇkoÂakaæ. 7 S.Sp.patiÂÂhahatÆ 'ti. 8 B2. maÇgalahatthi jÃnu-. 9 B2. -caÇkodakaæ. 10 B2. patiÂÂhahi. 11 B.B2.Bp. add viya. 12 Sp. ku¤ca-. 13 B2. paccantenÃpi. 14 Sp. sampamo-. 15 B2. pÅtijanayanto. 16 S.Sp.omit assa. 17 S1.(D). hatthi so nÃgo. 18 B.B1.B2.Bp. anekatÃÊÃ-. 19 B.B1.B2.Bp. uÊÃrena. 20 B.B1.Bp. pÆjÃsakkÃrena sakkariyamÃno; B2. pÆjÃsakkÃrena sak- kÃriyamÃno; S.Sp.pÆjÃya sakkarÅyamÃno. 21 B.B1.B2.Bp. add 'va. 22 B2. pÆratthima-, sic passim. 23 puratthimena dvÃrena. >\ #<[page 086]># %<86 SamantapÃsÃdikÃ>% sakalanagarena\<*<1>*>\ uÊÃrÃya pÆjÃya kayiramÃnÃya\<*<2>*>\ dakkhiïa- dvÃrena nikkhamitvà ThÆpÃrÃmassa pacchimadisÃbhÃge Pa- hecivatthu\<*<3>*>\ nÃma\<*<4>*>\ kira atthi tattha gantvà puna ThÆpÃrÃmÃ- bhimukho eva\<*<5>*>\ patinivatti.\<*<6>*>\ tena ca samayena ThÆpÃrÃme\<*<7>*>\ purimakÃnaæ\<*<8>*>\ tiïïaæ sammÃsambuddhÃnaæ paribhogace- tiyaÂÂhÃnaæ hoti.\<*<9>*>\ atÅte kira ayaæ dÅpo OjadÅpo nÃma ahosi, rÃjà pana\<*<10>*>\ Abhayo nÃma, nagaraæ Abhayapuraæ nÃma, Cetiyapabbato DevakÆ- Âapabbato nÃma, ThÆpÃrÃmo PaÂiyÃrÃmo nÃma. tena kho pana samayena Kakusandho\<*<11>*>\ bhagavà loke uppanno hoti. tassa sÃvako MahÃdevo nÃma\<*<12>*>\ bhikkhusahassena saddhiæ DevakÆÂe patiÂÂhÃsi Mahindatthero viya Cetiyapabbate. tena ca samayena\<*<13>*>\ OjadÅpe sattà pajjarakena anayavyasanaæ\<*<14>*>\ Ãpajjanti. addasà kho Kakusandho bhagavà buddhacak- khunà lokaæ olokento te satte anayavyasanam\<*<14>*>\ Ãpajjante, disvÃ\<*<15>*>\ cattÃlÅsÃya bhikkhusahassehi parivuto agamÃsi. tas- sÃnubhÃvena tÃvad eva pajjarako vÆpasanto. roge vÆpa- sante bhagavà dhammaæ desesi, caturÃsÅtipÃïasahassÃnaæ\<*<16>*>\ dhammÃbhisamayo ahosi. bhagavà dhammakarakaæ\<*<17>*>\ datvà pakkÃmi.\<*<18>*>\ taæ anto pakkhipitvà PaÂiyÃrÃme cetiyaæ akaæsu. MahÃdevo dÅpaæ anusÃsanena pÃlayanto vihÃsi.\<*<19>*>\ KonÃgamanassa\<*<20>*>\ pana bhagavato kÃle ayaæ dÅpo VaradÅpo nÃma ahosi, rÃjà Samiddho\<*<21>*>\ nÃma, nagaraæ Va¬¬hamÃnaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sp.B2.Bp. -nÃgarena. 2 S. karÅyamÃnÃya; B.B1.B2.Bp. kariyamÃnÃya. 3 S.Sp.Pabhejavatthu; S1.(D). Pabheci- corrected to Paheci-; B.B1. B2. Mahejja-; Bp. Maheja-. MahÃvaæsa (p. 106) Pabhedavatthuæ. 4 B1. nÃmaæ. 5 B.B1.B2.Bp. yeva. 6 Sp.Bp. paÂi-. 7 S. ThÆpÃrÃmo. 8 B2. pÆri-. 9 B2. ahosi. 10 B2.Bp. omit pana. 11 Sp. adds nÃma. 12 B.Bp. add thero. 13 B.B1.B2.Bp. tena kho pana samayena. 14 B.B1.B2. anayabyasanaæ; Bp. anayavyÃsanaæ; Sp. anayabya- sanaæ. 15 B2. disvÃna. 16 B.B2.Bp. caturÃsÅtiyà pÃïa-. 17 B.B1.B2. dhammakaraïaæ; Bp. dhama (sic) karaïaæ. 18 Bp. pakkami. 19 S.Sp.Bp. anusÃsanto vihÃsi; B. anupÃlento vihÃsi; B1. anupÃlanto vihÃsi; B2. anusÃsento vihÃsi. 20 S.B1.Bp. KoïÃgamanassa; B. KoïÃgamaïassa. 21 B.B2. Sameï¬i; B1. Samenti; Bp. Sameï¬Å. >\ #<[page 087]># %< Introduction 87>% nÃma, pabbato SuvaïïakÆÂo nÃma. tena kho pana sama- yena VaradÅpe dubbuÂÂhikà ahosi dubbhikkhaæ dussassaæ, sattà chÃtakarogena anayavyasanaæ\<*<1>*>\ Ãpajjanti. addasÃ\<*<2>*>\ kho KonÃgamano bhagavà buddhacakkhunà lokaæ olokento te satte anayavyasanaæ\<*<3>*>\ Ãpajjante, disvà tiæsabhikkhusahas- saparivuto agamÃsi. buddhÃnubhÃvena devo sammà dhÃ- raæ anupavecchi,\<*<4>*>\ subhikkhaæ ahosi. bhagavà dhammaæ desesi, caturÃsÅtiyà pÃïasahassÃnaæ dhammÃbhisamayo ahosi. bhagavà bhikkhusahassaparivÃraæ MahÃsumanaæ nÃma theraæ dÅpe Âhapetvà kÃyabandhanaæ datvà pakkÃmi,\<*<5>*>\ taæ anto pakkhipitvÃ\<*<6>*>\ cetiyaæ akaæsu. Kassapassa pana bhagavato kÃle ayaæ dÅpo Maï¬adÅpo nÃma ahosi, rÃjà Jayanto nÃma, nagaraæ VisÃlaæ nÃma, pabbato SubhakÆÂo nÃma. tena kho pana samayena Maï- ¬adÅpe mahÃvivÃdo hoti, bahusattà kalahaviggahajÃtà ana- yavyasanaæ Ãpajjanti. addasÃ\<*<7>*>\ kho Kassapo bhagavà bud- dhacakkhunà lokaæ olokento\<*<8>*>\ te satte anayavyasanaæ Ãpaj- jante, disvà vÅsatibhikkhusahassaparivuto Ãgantvà vivÃdaæ vÆpasametvà dhammaæ desesi. caturÃsÅtiyà pÃïasahassÃ- naæ dhammÃbhisamayo ahosi. bhagavà bhikkhusahÃ- parivÃraæ Sabbanandaæ nÃma theraæ dÅpe patiÂÂhÃpetvà udakasÃÂikaæ\<*<9>*>\ datvà pakkÃmi.\<*<10>*>\ tam pi\<*<11>*>\ anto pakkhipitvà cetiyaæ akaæsÆ 'ti.\<*<12>*>\ evaæ ThÆpÃrÃme purimakÃnaæ\<*<13>*>\ tiïïaæ\<*<14>*>\ buddhÃnaæ cetiyÃni patiÂÂhahiæsu, tÃni sÃsanantaradhÃne nassanti\<*<15>*>\ ÂhÃnamattaæ avasissati. tasmà vuttaæ: tena ca samayena ThÆpÃrÃme purimakÃnaæ tiïïaæ sammÃsambuddhÃnaæ paribhogacetiyaÂÂhÃnaæ hotÅti.\<*<16>*>\ tad etaæ\<*<17>*>\ vinaÂÂhesu ce- \<-------------------------------------------------------------------------- 1.Sp. anayabya-; Bp. anayabyÃ- by mistake. 2 B2.Bp. addasa. 3 Sp.Bp. anayabya-; sic passim. 4 Sp. anuppavecchi; B2.Bp. anuppavacchi. 5 Bp. pakkami. 6 B2. pakkhÅpitvÃ, sic passim. 7 B.B2.Bp. addasa. 8 B2. volokento. 9 S.Sp.udakasÃÂiyaæ; B.B1.B2.Bp. udakasÃÂakaæ. 10 See note 5 above. 11 S.Sp.B2.Bp. omit pi. 12 B.B1.B2.Bp. omit 'ti. 13 S. purimikÃnaæ; B.B2. pÆrimakÃnaæ, sic passim. 14 Sp. tinnaæ. 15 S.B.B2.Bp. -dhÃnena nassanti; B1. -ÂhÃnena nassanti. 16 B. hosÅti; B2.Bp. ahosÅti. 17 B1. tattha taæ. >\ #<[page 088]># %<88 SamantapÃsÃdikÃ>% tiyesu devatÃnubhÃvena kaïÂakasamÃkiïïasÃkhehi nÃnÃ- gacchehi parivutaæ tiÂÂhati, mà naæ koci\<*<1>*>\ ucchiÂÂhÃsucima- lakacavarehi\<*<2>*>\ sandÆsesÅti.\<*<3>*>\ atha khv assa\<*<4>*>\ hatthino purato\<*<5>*>\ gantvà rÃjapurisà sabbe gacche chinditvà bhÆmiæ sodhetvà taæ hatthatalasadisaæ akaæsu. hatthinÃgo gantvà taæ ÂhÃnaæ purato katvà tassa pacchi- madisÃbhÃge bodhirukkhaÂÂhÃne aÂÂhÃsi. ath' assa mattha- kato dhÃtuæ oropetuæ Ãrabhiæsu. nÃgo oropetuæ na deti. rÃjà theraæ pucchi: kasmà bhante nÃgo dhÃtuæ oropetuæ na detÅti. ÃrÆÊhaæ mahÃrÃja oropetuæ na vaÂÂatÅti. tasmi¤ ca kÃle AbhayavÃpiyà udakaæ chinnaæ hoti, samantà bhÆmi phalitÃ\<*<6>*>\ hoti, sÆddharà mattikÃpiï¬Ã.\<*<7>*>\ tato mahÃjano sÅghasÅghaæ\<*<8>*>\ mattikaæ Ãharitvà hatthikumbhappamÃïaæ vatthum akÃsi. tÃvad eva ca thÆpakaraïatthaæ iÂÂhikÃ\<*<9>*>\ kÃtuæ Ãrabhiæsu. yÃva\<*<10>*>\ iÂÂhikà pariniÂÂhanti tÃva hatthi- nÃgo katipÃhaæ divà bodhirukkhaÂÂhÃne hatthisÃlÃyaæ tiÂÂhati, rattiæ\<*<11>*>\ thÆpapatiÂÂhÃnabhÆmiæ pariyÃyati. atha vatthuæ cinÃpetvÃ\<*<12>*>\ rÃjà theraæ pucchi: kÅdiso\<*<13>*>\ bhante thÆpo kÃtabbo ti. vÅhirÃsisadiso mahÃrÃjà 'ti. sÃdhu bhante ti rÃjÃ\<*<14>*>\ jaÇghappamÃïaæ thÆpaæ cinÃpetvà dhÃtuoropanat- thÃya mahÃsakkÃraæ kÃresi. sakalanagara¤ ca janapado ca dhÃtumahaæ dassanatthaæ\<*<15>*>\ sannipati. sannipatite ca pana tasmiæ mahÃjanakÃye dasabalassa dhÃtu hatthikum- bhato sattatÃlappamÃïaæ vehÃsaæ abbhuggantvà yamaka- pÃÂihÃriyaæ dassesi, tehi tehi dhÃtuppadesehi channaæ vaïïÃnaæ udakadhÃrà ca aggikkhandhà ca pavattanti. SÃvatthiyaæ gaï¬ambamÆle\<*<16>*>\ bhagavatà dassitapÃÂihÃriya- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. tiÂÂhahi, taæ ÂhÃnaæ koci; B1. tiÂÂhati taæ ÂhÃnaæ koci; S1.(D). mÃïaæ koÂi. 2 Sp. ucci-. 3 B. mà dÆsehÅti; B1. na dÆsesÅti; B2. padusesÅti; Bp. padÆsehÅti. 4 S.Sp.ath' assa. 5 B.B5.Bp. purato purato; B2. pÆrato pÆrato. 6 B1. phÃlitÃ. 7 B2. mattikapiï¬Ã. 8 B. sighaæ sighaæ; B1.B2. siÇghaæ siÇghaæ; Bp. sÅghaæ sÅghaæ. 9 B.B1.B2.Bp. iÂÂhakÃ, sic passim. 10 B2.Bp. na yÃva. 11 B2. rattiyÃ. 12 S1.(D). vinÃpetvÃ. 13 B2. kiædiso. 14 S. omits rÃjÃ. 15 S.B2.Bp. dhÃtumahadassanatthaæ. 16 Sp. -rukkhamÆle; B2. kaï¬ambarukkhamÆle; Bp. kaï¬ambamÆle. >\ #<[page 089]># %< Introduction 89>% sadisam eva pÃÂihÃriyaæ ahosi. ta¤ ca kho n' eva therÃ- nubhÃvena na devatÃnubhÃvena api ca kho buddhÃnubhÃ- ven' eva. bhagavà kira dharamÃno 'va\<*<1>*>\ adhiÂÂhÃsi: mayi parinibbute\<*<2>*>\ TambapaïïidÅpe AnurÃdhapurassa dakkhiïa- bhÃge\<*<3>*>\ purimakÃnaæ tiïïaæ buddhÃnaæ paribhogacetiyaÂ- ÂhÃne mama dakkhiïakkhakadhÃtupatiÂÂhÃnadivase yama- kapÃÂihÃriyaæ hotÆ 'ti. evaæ acintiyà buddhà buddhadhammà acintiyà acintiyesu\<*<4>*>\ pasannÃnaæ vipÃko hoti acintiyo ti. sammÃsambuddho kira imaæ dÅpaæ dharamÃnakÃle pi\<*<5>*>\ tikkhattuæ agamÃsi.\<*<6>*>\ paÂhamaæ yakkhadamanatthaæ\<*<7>*>\ ekako 'va Ãgantvà yakkhe dametvÃ, mayi parinibbute imas- miæ dÅpe sÃsanaæ patiÂÂhahissatÅti TambapaïïidÅpe rak- khaæ karonto tikkhattuæ dÅpaæ Ãvijjhi.\<*<8>*>\ dutiyaæ mÃtu- labhÃgineyyÃnaæ nÃgarÃjÆnaæ damanatthÃya\<*<9>*>\ ekako 'va Ãgantvà te dametvà agamÃsi. tatiyaæ pa¤casatabhikkhu- parivÃro\<*<10>*>\ Ãgantvà MahÃcetiyaÂÂhÃne\<*<11>*>\ ca\<*<12>*>\ ThÆpÃrÃmacetiyaÂ- ÂhÃne\<*<13>*>\ ca mahÃbodhipatiÂÂhitaÂÂhÃne ca MutiyaÇganaceti- yaÂÂhÃne\<*<14>*>\ ca DÅghavÃpicetiyaÂÂhÃne ca KalyÃïicetiyaÂÂhÃne\<*<15>*>\ ca nirodhasamÃpattiæ samÃpajjitvà nisÅdi. idam assa catut- thaæ dhÃtusarÅrena Ãgamanaæ. dhÃtusarÅrato ca pan' assa nikkhantaudakaphusitehi sakala\<*<16>*>\-Tambapaïïitale na koci aphuÂÂhokÃso nÃma ahosi. evam assa taæ dhÃtusarÅraæ udakaphusitehi Tambapaïïitalassa pariÊÃhaæ vÆpasametvà mahÃjanassa pÃÂihÃriyaæ dassetvà otaritvà ra¤¤o matthake \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S1.(D). dharamÃïe va. 2 S.Sp.omit mayi parinibbute; B.B1. parinibbÆte. 3 Bp. dakkhiïadisÃbhÃge. 4 B.B1.B2. acintiye. 5 S.Sp.omit pi. 6 S.Sp.Bp. ÃgamÃsi. 7 B2. yakkhÃnaæ dama-. 8 B. avi¤chi; B1. Ãvi¤ci; B2.Bp. Ãvi¤chi. 9 B2. damanatthaæ. 10 B.B1.B2.Bp. pa¤cabhikkhusata-. 11 S. -ÂÂhÃïena ca. 12 B.B1. omit ca. 13 B1. dhÆtÃrÃmacetÅya-. 14 B. MahiyaÇgaïacetÅyaÂÂhÃne ca MutuÇgaïacetÅyà ca; B1. MutuÇ- gaïacetÅya; S1.(D). MuÂiyaÇgaïe ceti-; B2.Bp. MahiyaÇgaïacetiyaÂ- ÂhÃne ca MuduÇgaïacetiya-. 15 Sp. KalyÃïiyacetiya-; B.B1.B2. KalyÃïÅyacetÅya-. 16 S.Sp.sakale. >\ #<[page 090]># %<90 SamantapÃsÃdikÃ>% patiÂÂhÃsi. rÃjÃ, saphalaæ manussapaÂilÃbhaæ ma¤¤amÃno mahantaæ sakkÃraæ karitvà dhÃtuæ patiÂÂhÃpesi. saha dhÃtupatiÂÂhÃne\<*<1>*>\ mahÃbhÆmicÃlo ahosi. tasmi¤ ca pana dhÃtupÃÂihÃriye cittaæ pasÃdetvà ra¤¤o bhÃtà Abhayo nÃma rÃjakumÃro purisasahassena saddhiæ pabbaji. CetÃli- gÃmato\<*<2>*>\ pa¤ca dÃrakasatÃni pabbajiæsu. tathà DvÃramaï- ¬alÃdÅhi gÃmakehi nikkhamitvà pa¤ca\<*<3>*>\ dÃrakasatÃni sabbÃni pi antonagarato ca bahinagarato ca\<*<4>*>\ pabbajitÃni. tiæsa bhikkhusahassÃni ahesuæ. niÂÂhite pana thÆpasmiæ rÃjà ca rÃjabhÃtikà ca deviyo ca devanÃgayakkhÃnam pi vim- hayakaraæ paccekaæ paccekaæ pÆjaæ akaæsu. niÂÂhitÃya pana dhÃtupÆjÃya patiÂÂhite dhÃtuvare Mahindatthero Me- ghavanuyyÃnam eva gantvà vÃsaæ kappeti. tasmiæ kho pana samaye AnulÃ\<*<5>*>\ devÅ pabbajitukÃmà hutvà ra¤¤o Ãrocesi. rÃjà tassà vacanaæ sutvà theraæ etad avoca: AnulÃ\<*<6>*>\ bhante devÅ pabbajitukÃmÃ, pabbÃjetha nan ti. na mahÃrÃja amhÃkaæ mÃtugÃmaæ pabbÃjetuæ kappati. PÃ- Âaliputte pana mayhaæ bhaginÅ SaæghamittattherÅ nÃma atthi, taæ pakkosÃpehÅti.\<*<7>*>\ imasmi¤ ca\<*<8>*>\ mahÃrÃja dÅpe purimakÃnaæ\<*<9>*>\ tiïïaæ sammÃsambuddhÃnaæ bodhi patiÂ- ÂhÃsi, amhÃkam pi bhagavato sarasaraæsijÃlavissajjanakena bodhinà idha patiÂÂhÃtabbaæ. tasmà tathà sÃsanaæ pa- hiïeyyÃsi yathà SaæghamittÃpi\<*<10>*>\ bodhiæ gahetvÃ\<*<11>*>\ Ãgacchey- yÃ'ti. sÃdhu bhante ti rÃjà therassa vacanaæ sampaÂicchitvà amaccehi saddhiæ mantento AriÂÂhaæ nÃma attano bhÃgi- neyyaæ Ãha: sakkhissasi tvaæ\<*<12>*>\ PÃÂaliputtaæ gantvà mahÃ- bodhinà saddhiæ ayyaæ Saæghamittattheriæ Ãnetun ti. sakkhissÃmi deva sace\<*<13>*>\ pabbajjaæ anujÃnissasÅti.\<*<14>*>\ gaccha \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S.Sp.Bp. -patiÂÂhÃnena; B.B1.B2. -patiÂÂhÃpanena. 2 S.Sp.CetÃÊigÃmato; B.B1.B2. CetaraÂÂhagÃmato; Bp. Cetara¬¬ha- gÃmato; S1.(D). VetÃlidÃrakogÃmato (dÃrako expunged); MahÃv. CetÃ- pigÃmato (p. 109). 3 S.Sp.B.B1.B2.Bp. pa¤ca pa¤ca. 4 S. omits bahinagarato ca. 5 S.B1.B2.Bp. AnuÊÃ; B. AnuÊhÃ. 6 B. Anulà here. 7 S.Sp.B.B1.B2.Bp. omit iti. 8 B.B1.B2.Bp. add pana. 9 S. supurimakÃïaæ; Sp. purimikÃnaæ; B. pÆrimakÃnaæ; B1. puri- makÃïaæ. 10 Sp.B2. omit pi. 11 Bp. gahatvo by a misprint. 12 S.Sp.B.B1.B2.Bp. tvaæ tÃta. 13 S.Sp.B.B1.B2.Bp. sace me. 14 Sp. -tÅti. >\ #<[page 091]># %< Introduction 91>% tÃta theriæ Ãnetvà pabbajÃhÅti. so ra¤¤o ca therassa ca sÃsanaæ gahetvà therassa adhiÂÂhÃnavasena\<*<1>*>\ ekadivasena\<*<2>*>\ JambukolapaÂÂanaæ\<*<3>*>\ gantvà nÃvaæ abhirÆhitvà samuddaæ atikkamitvà PÃÂaliputtam eva agamÃsi. AnulÃpi\<*<4>*>\ kho devÅ pa¤cahi ca\<*<5>*>\ ka¤¤Ãsatehi pa¤cahi ca antepurikÃsatehi\<*<6>*>\ saddhiæ dasa sÅlÃni samÃdiyitvà kÃsÃyÃni vatthÃni\<*<7>*>\ acchÃdetvà na- garassa ekadese upassayaæ kÃrÃpetvà nivÃsaæ kappesi. AriÂÂho ca\<*<8>*>\ taæ divasam eva gantvÃ\<*<9>*>\ ra¤¤o sÃsanaæ appesi, eva¤ ca avoca: putto te deva Mahindatthero evam Ãha: sahÃyassa\<*<10>*>\ kira te DevÃnampiyatissassa\<*<11>*>\ bhÃtu jÃyà AnulÃ\<*<4>*>\ nÃma devÅ pabbajitukÃmÃ, taæ pabbÃjetuæ ayyaæ Saæghamittattheriæ pahiïatha\<*<12>*>\ ayyÃy' eva ca\<*<13>*>\ saddhiæ mahÃbodhin ti therassa sÃsanaæ Ãrocetvà Saæghamittat- theriæ upasaækamitvà evaæ Ãha: ayye\<*<14>*>\ tumhÃkaæ bhÃtà Mahindatthero maæ tumhÃkaæ santike\<*<15>*>\ pesesi, DevÃnam- piyatissara¤¤o bhÃtu jÃyà Anulà nÃma\<*<16>*>\ devÅ pa¤cahi ka¤- ¤Ãsatehi ca\<*<17>*>\ pa¤cahi ca antepurikÃsatehi\<*<18>*>\ saddhiæ pabba- jitukÃmÃ, taæ kira Ãgantvà pabbÃjethÃ\<*<19>*>\ 'ti\<*<20>*>\ tumhÃkaæ bhÃtà Mahindatthero maæ pesesÅti Ãrocesi.\<*<20>*>\ sà tÃvad eva turita- turità ra¤¤o santikaæ gantvà evam Ãha: mahÃrÃja mayhaæ bhÃtà Mahindatthero evaæ pahiïi: ra¤¤o kira bhÃtu jÃyà Anulà nÃma devÅ pa¤cahi ca\<*<21>*>\ ka¤¤Ãsatehi pa¤cahi ca antepu- rikÃsatehi\<*<18>*>\ saddhiæ pabbajitukÃmà mayhaæ Ãgamanam udikkhati, gacchÃm' ahaæ mahÃrÃja TambapaïïidÅpan ti. rÃjà Ãha: amma puttopimeMahindattheronattÃca\<*<22>*>\ Suma- nasÃmaïero maæ chinnahatthaæ viya karontÃ\<*<23>*>\ Tambapaï- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. addhiÂÂhÃïa-. 2 B.B1.B2.Bp. ekadivasen' eva. 3 B2. JamkoÊa-. 4 B2.Bp. AnuÊÃpi; B. AnuÊÃpi; B1. AnuÊÃpi here. 5 B2.Bp. omit ca. 6 B2. antepurikasatehi. 7 S.Sp.omit vatthÃni. 8 S.Sp.B.B1.B2.Bp. pi for ca. 9 B.B1.B2.Bp. omit gantvÃ. 10 B2.Bp. sahÃyakassa. 11 B.B2.Bp. add ra¤¤o. 12 S.Sp.pahiïÃtha. 13 S.Sp.omit ca. 14 Sp. ayyÃ. 15 B.B1.B2.Bp. santikaæ. 16 S. omits nÃma. 17 B2. omits ca. 18 B2. antepurikasatehi. 19 Bp. pabbajethà 'ti. 20-20 S.Sp.B.B2.Bp. omit this passage. 21 B.B1.B2.Bp. omit ca. 22 B. nettà ca; B1. netto ca; B2.Bp. nattà ca me. 23 B.B1.Bp.S1.(D). karonto. >\ #<[page 092]># %<92 SamantapÃsÃdikÃ>% ïidÅpaæ gatÃ. tassa mayhaæ te pi apassantassa uppanno soko tava mukhaæ passantassa\<*<1>*>\ vÆpasammati. alaæ amma mÃ\<*<2>*>\ agamÃsÅti. bhÃriyaæ me mahÃrÃja bhÃtuno\<*<3>*>\ vacanaæ, AnulÃpi khattiyà itthisahassaparivutà pabbajjÃpurekkhÃrÃ\<*<4>*>\ maæ patimÃneti. gacchÃm' ahaæ mahÃrÃjà 'ti. tena hi amma mahÃbodhiæ gahetvà gacchÃhÅti.\<*<5>*>\ kuto ra¤¤o mahÃ- bodhi.\<*<6>*>\ rÃjà kira tato pubbe eva dhÃtugahaïatthÃya\<*<7>*>\ anÃ- gate Sumane LaÇkÃdÅpaæ mahÃbodhiæ pesetukÃmo, kathan nu kho asatthaghÃtÃrahaæ mahÃbodhiæ pesessÃmÅti upÃyaæ apassanto MahÃdevaæ nÃma amaccaæ pucchi. so Ãha: santi deva bahÆ paï¬ità bhikkhÆ ti. taæ sutvà rÃjà bhik- khusaæghassa bhattaæ paÂiyÃdetvà bhattakiccÃvasÃne saæ- ghaæ pucchi: gantabbaæ nu kho bhante bhagavato bodhinÃ\<*<8>*>\ LaÇkÃdÅpaæ no ti. saægho Moggaliputtatissattherassa bhÃ- raæ akÃsi. thero gantabbaæ mahÃrÃja mahÃbodhinà LaÇ- kÃdÅpan ti vatvà bhagavato pa¤ca mahÃadhiÂÂhÃnÃni kathesi. katamÃni pa¤ca. bhagavà kira mahÃparinibbÃnama¤ce nipanno, LaÇkÃdÅpe mahÃbodhipatiÂÂhÃpanatthÃya AsahÃjÃmahÃbodhi- gaïhaïatthaæ\<*<9>*>\ gamissati, tadà mahÃbodhissa dakkhiïasÃkhà sayam eva chijjitvà suvaïïakaÂÃhe patiÂÂhÃtÆ 'ti adhiÂÂhÃsi. idam ekaæ adhiÂÂhÃnaæ. tattha patiÂÂhÃnakÃle 'va,\<*<10>*>\ mahÃ- bodhi himavalÃhakagabbhaæ pavisitvÃ\<*<11>*>\ tiÂÂhatÆ 'ti\<*<12>*>\ adhiÂ- ÂhÃsi. idaæ dutiyam adhiÂÂhÃïaæ. sattame divase hima- valÃhakagabbhato oruyha suvaïïakaÂÃhe patiÂÂhahanto, pattehi ca phalehi ca chabbaïïaraæsiyo\<*<13>*>\ mu¤catÆ\<*<14>*>\ 'ti adhiÂ- ÂhÃsi. idaæ tatiyam adhiÂÂhÃïaæ ThÆpÃrÃme dakkhiïak- khakadhÃtu cetiyamhi patiÂÂhÃnadivase, yamakapÃÂihÃriyaæ karotÆ'ti adhiÂÂhÃsi. imaæ\<*<15>*>\ catuttham adhiÂÂhÃnaæ. LaÇ- kÃdÅpamhi yeva me doïamattadhÃtuyo\<*<16>*>\ MahÃcetiyamhi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. passantass'eva. 2 B2. adds tvam. 3 B.B1.Bp. bhÃtu-vacanaæ. 4 B2. pabbajjapÆrekkhÃrÃ. 5 S.Sp.yÃhÅti. 6 S.S1.(D). mahÃbodhiæ. 7 S. -gahana-; Bp. -ggahaïa-. 8 B.B2.Bp. mahÃbodhinÃ. 9 S. -gahana-; Sp.B.B1.B2. -gahaïa-; Bp. -ggahaïa-. 10 S.Sp.B.B2.Bp. ca for va; B1. omits va. 11 B2. pavÅsitvÃ. 12 B2.Bp. patiÂÂhÃtÆ 'ti. 13 Sp. chabbaïïakÃra-. 14 Sp.B2. mu¤cantÆ ti. 15 S.Sp.B.B1.B2.Bp. idaæ. 16 B2. doïamattà dhÃtuyo. >\ #<[page 093]># %< Introduction 93>% patiÂÂhÃnakÃle buddhavesaæ gahetvà vehÃsaæ uppatitvÃ\<*<1>*>\ yamakapÃÂihÃriyaæ karontÆ 'ti adhiÂÂhÃsi. idaæ pa¤camaæ adhiÂÂhÃnaæ.\<*<2>*>\ rÃjà imÃni pa¤ca mahÃadhiÂÂhÃnÃni sutvà pasannacitto PÃÂaliputtato yÃva mahÃbodhi tÃva maggaæ paÂijaggÃpetvà suvaïïakaÂÃhatthÃya bahuæ suvaïïaæ nÅharÃpesi. tÃvad eva ca ra¤¤o cittaæ ¤atvà Vissakammadevaputto\<*<3>*>\ kammÃ- ravaïïam nimminitvà purato\<*<4>*>\ aÂÂhÃsi. rÃjà naæ\<*<5>*>\ disvÃ, tÃ- ta imaæ\<*<6>*>\ suvaïïaæ gahetvà kaÂÃhaæ karohÅti Ãha. pamÃ- naæ deva jÃnathÃ\<*<7>*>\ 'ti. tvam eva tÃta ¤atvà karohi.\<*<8>*>\ sÃdhu deva karissÃmÅti suvaïïaæ gahetvà attano ÃnubhÃvena hatthena parimadditvÃ\<*<9>*>\ suvaïïakaÂÃhaæ nimmini navahat- thaparikkhepaæ pa¤cahatthubbedhaæ tihatthavikkhambhaæ aÂÂhaÇgulabahalaæ hatthisoï¬apamÃïamukhavaÂÂim.\<*<10>*>\ atha rÃjà sattayojanÃyÃmÃni yojanavitthÃrÃya\<*<11>*>\ mahatiyà senÃya PÃÂaliputtato nikkhamitvà ariyasaæghaæ ÃdÃya mahÃbo- dhisamÅpaæ agamÃsi. senà samussitadhajapatÃkaæ\<*<12>*>\ nÃnÃ- ratanavicittaæ anekÃlaækÃrapatimaï¬itaæ\<*<13>*>\ nÃnÃvidhaku- sumasamÃkiïïaæ anekaturiyasaæghuÂÂhaæ\<*<14>*>\ mahÃbodhiæ parikkhipi.\<*<15>*>\ rÃjà sahassamatte gaïapÃmokkhe mahÃthere gahetvà sakala-JambudÅpe pattÃbhisekÃnaæ rÃjÃnaæ\<*<16>*>\ sa- hassena attÃna¤ ca mahÃbodhi¤ ca parivÃrÃpetvà mahÃ- bodhimÆle Âhatvà mahÃbodhiæ ullokesi. mahÃbodhissa khandha¤ ca dakkhiïamahÃsÃkhÃya¤\<*<17>*>\ catuhatthappamÃïaæ padesaæ\<*<18>*>\ Âhapetvà avasesaæ adassanaæ agamÃsi. rÃjà taæ pÃÂihÃriyaæ disvà uppannapÅtipÃmojjo, ahaæ bhante imaæ pÃÂihÃriyaæ disvà tuÂÂho mahÃbodhiæ sakala-JambudÅpe rajjena\<*<19>*>\ pÆjemÅti bhikkhusaæghassa tvà abhisekaæ adÃsi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. abbhugantvÃ; B1.B2.Bp. abbhuggantvÃ. 2 B1.B2.Bp. adhiÂÂhÃnan ti. 3 B2. Visu-. 4 B2. pÆrato, sic passim. 5 S.Sp.B.B1.B2.Bp. taæ. 6 B2. idaæ. 7 Sp.B.B1.B2.Bp. jÃnÃthà 'ti. 8 S.Sp.B.B1.B2.Bp. karohÅti. 9 B2.Bp. parimajjitvÃ. 10 Sp.B.Bp. -ppamÃïa-. 11 S.Sp.B.B2.Bp. -ÃyÃmÃya tiyojana-; B1. -ÃyÃmÃya tiyojanaæ vi-. 12 Sp.Bp. -paÂÃkaæ. 13 S. anekÃlaækÃraæ patima-. 14 B2. anekatÆri-. 15 B2. parikkhÅpi. 16 S.Sp.B.B1.B2.Bp. rÃjÆnaæ. 17 S.Sp.B2.Bp. -sÃkhÃya. 18 S.Sp.B.B1.B2.Bp. padesa¤ ca. 19 S.Sp.B.B1.B2.Bp. -dÅparajjena. >\ #<[page 094]># %<94 SamantapÃsÃdikÃ>% tato pupphagandhÃdÅhi\<*<1>*>\ pÆjetvà tikkhattuæ padakkhiïaæ katvà aÂÂhasu ÂhÃnesu vanditvà uÂÂhÃya a¤jaliæ paggayha Âhatvà saccavacanakiriyÃya bodhiæ gaïhitukÃmo bhÆmito yÃva mahÃbodhissa dakkhiïasÃkhà tÃva uccaæ katvà Âhapi- tassa sabbaratanamayapÅÂhassa upari suvaïïakaÂÃhaæ Âha- pÃpetvà ratanapÅÂhaæ Ãruyha suvaïïatÆlikaæ gahetvà manosilÃya lekhaæ katvÃ, yadi mahÃbodhinà LaÇkÃdÅpe patiÂÂhÃtabbaæ yadi cÃhaæ buddhasÃsane nibbematiko bhaveyyaæ\<*<2>*>\ mahÃbodhi sayam eva imasmiæ suvaïïakaÂÃhe\<*<3>*>\ patiÂÂhÃtÆ 'ti saccavacanakiriyam akÃsi. saha saccakiri- yÃya bodhisÃkhÃ\<*<4>*>\ manosilÃya paricchinnaÂÂhÃne chijjitvà gandhakalalapÆrassa suvaïïakaÂÃhassa upari aÂÂhÃsi.\<*<5>*>\ tassa ubbedhena dasahattho khandho hoti, catuhatthà catuhatthà pa¤ca mahÃsÃkhà pa¤cahi eva phalehi patimaï¬itÃ,\<*<6>*>\ khud- dakasÃkhÃnaæ pana sahassaæ. atha rÃjà mÆle lekhÃya\<*<7>*>\ upari tivaÇgule padese\<*<8>*>\ a¤¤aæ lekhaæ paricchinditvÃ\<*<9>*>\ tato tÃvad eva bubbulakÃ\<*<10>*>\ hutvà dasa mahÃmÆlÃni nikkhamiæsu, puna uparÆpari tivaÇgule tivaÇgule a¤¤Ã nava lekhà paric- chindi.\<*<11>*>\ tÃpi\<*<12>*>\ dasadasabubbulakà hutvà navuti mÆlÃni\<*<13>*>\ nikkhamiæsu. paÂhamakà dasa mahÃmÆlà caturaÇgula- mattaæ nikkhantÃ, itare pi\<*<14>*>\ gavakkhajÃlasadisaæ anusib- bantà nikkhantÃ. ettakaæ pÃÂihÅraæ\<*<15>*>\ rÃjà ratanapÅÂha- matthake Âhito yeva disvà a¤jalim paggayha mahÃnÃdaæ nadi, anekÃni bhikkhusahassÃni sÃdhukÃram akaæsu,\<*<16>*>\ saka- larÃjasenà unnÃdinÅ\<*<17>*>\ ahosi,\<*<18>*>\ ceÊukkhepasatasahassÃni\<*<19>*>\ pavat- tiæsu,\<*<20>*>\ bhummaÂÂhakadeve\<*<21>*>\ Ãdim katvà yÃva brahmakÃyikà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. pupha-. 2 B2. omits bhaveyyaæ. 3 B2. adds oruyha. 4 B2. mahÃbodhi-. 5 B2. patiÂÂhÃsi. 6 B2. paÂimaï¬itÃ; Bp. paÂimaï¬itvÃ. 7 S.Sp.B.B2.Bp. mÆla-lekhÃya. 8 B.B1.B2. tivaÇgulapadese; Bp. tivaÇgula-ppadese. 9 S.B.B1.B2.Bp. paricchindi; Sp. paricchijji. 10 B.B1.Bp. bubbuÊakÃ, sic passim; B2. pubbuÊhakÃ. 11 S1.(D). paricchi¤ji. 12 S.Sp.B.B1.B2.Bp. tà hi pi. 13 S1.(D). cÆlÃni. 14 B1. itarÃpi. 15 B1. pÃÂihÃriyaæ. 16 B2. adaæsu. 17 S.B2. unnÃdÅni. 18 B2.Bp. ahesuæ. 19 Sp.B.B2.Bp. celu-. 20 B.B1.B2.Bp. pavattayiæsu. 21 B2. bhÆma-. >\ #<[page 095]># %< Introduction 95>% devÃ\<*<1>*>\ tÃva sÃdhukÃraæ pavattayiæsu. ra¤¤o imaæ pÃÂi- hÃriyaæ passantassa pÅtiyà nirantaraæ phuÂasarÅrassa\<*<2>*>\ a¤- jÃlim paggahetvà Âhitass' eva mahÃbodhi mÆlasatena\<*<3>*>\ suvaï- ïakaÂÃhe patiÂÂhÃsi. dasa mahÃmÆlÃ\<*<4>*>\ suvaïïakaÂÃhatalaæ\<*<5>*>\ Ãhacca aÂÂhaæsu, \<*<6>*>\avasesà navuti anupubbena va¬¬hanÃ\<*<6>*>\ hutvà gandhakalale oruyha\<*<7>*>\ ÂhitÃ.\<*<8>*>\ evaæ suvaïïakaÂÃhe patiÂÂhitamatte mahÃbodhimhi mahÃputhuvi\<*<9>*>\ cali, ÃkÃse devadundubhiyo\<*<10>*>\ phaliæsu, pabbatÃnaæ naccehi devatÃ- naæ\<*<11>*>\ sÃdhukÃrehi yakkhÃnaæ hiækÃrehi\<*<12>*>\ asurÃnaæ thuti- jappehi\<*<13>*>\ brahmÃïaæ appoÂhanehi\<*<14>*>\ meghÃnaæ gajjitehi ca- tuppadÃnaæ ravehi pakkhÅnaæ virutehi\<*<15>*>\ sabbatÃlÃvacarÃ- naæ\<*<16>*>\ sakasakapaÂibhÃnehi puthuvitalato\<*<17>*>\ yÃva brahmalokà tÃva ekakolÃhaÊaæ ekaninnÃdaæ ahosi. pa¤casu sÃkhÃsu phalato phalato\<*<18>*>\ chabbaïïaraæsiyo nikkhamitvÃ\<*<19>*>\ sakalacak- kavÃlaæ\<*<20>*>\ ratanagopÃnasÅvinaddham\<*<21>*>\ viya kurumÃnà yÃva brahmalokà abbhuggacchiæsu. taækhaïato ca pana pabhuti satta divasÃni mahÃbodhi himavalÃhakagabbhaæ pavi- sitvÃ\<*<22>*>\ aÂÂhÃsi; na koci mahÃbodhiæ passati. rÃjÃ\<*<23>*>\ ratana- pÅÂhato oruyha satta divasÃni mahÃbodhipÆjaæ kÃresi. sat- tame divase sabbadisÃhi himà ca\<*<24>*>\ chabbaïïaraæsiyo\<*<25>*>\ ca Ãvattitvà mahÃbodhim eva pavisiæsu. vigatahimavalÃ- hake vippasanne cakkavÃlagabbhe\<*<26>*>\ mahÃbodhi paripuïïa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sp. devatà ca. 2 B2.phuÂÂha-. 3 S. mÆle satena. 4 B.B1. mahÃmÆlÃni. 5 S. suvaïïaæ ka-. 6-6 Sp. -¬¬hanakÃ; B. avasesà navuti khuddakamÆÊà anupubbena va¬¬hakÃ; B1.B2.=text except the last part -va¬¬hanakÃ; Bp. avase- sÃni navuti khuddakamÆlÃni anapubbena (probably anu-) va¬¬hana- kÃni. 7 B.B1. onÅyha. 8 Bp. ÂhitÃni. 9 S. -puthavi; Sp. puthuvÅ; B.B1.B2.Bp. -pathavÅ. 10 B.B1.B2.Bp. devadudrabhiyo. 11 B.B1.B2.Bp. devÃnaæ. 12 Sp. bhiækÃrehi; B2. hikÃrehi. 13 B2. thÆtija-. 14 S.Bp. apphoÂanehi; B.B1. appoÂanehi; B2. ÃpphoÂanehi. 15 B.B1. vidutehi; B2. vidÆtehi; Bp. rutehi. 16 S.B.B1.B2.Bp. sabbatÃÊÃ-. 17 B.B1.B2.Bp. pathavÅ-. 18 S. has phalato once. 19 S. nikkhitvÃ. 20 B.B1.B2.Bp. -vÃÊaæ. 21 S. -sivinaddhaæ. 22 B2. pavÅsitvÃ. 23 B2. tadhà before rÃjÃ. 24 S.Sp.B2. hima¤ ca; S1.(D). sabbadisÃbhima¤ca; MahÃvaæsa. p. 114, line 4. 25 S.Sp.B2. omit chabbaïïa; but B2. rasmiyo. 26 Sp.B.B1.B2.Bp. cakkavÃÊa-. >\ #<[page 096]># %<96 SamantapÃsÃdikÃ>% khandhasÃkhÃpasÃkho pa¤caphalapatimaï¬ito suvaïïaka- ÂÃhe patiÂÂhito 'va pa¤¤Ãyittha. rÃjà mahÃbodhiæ disvà tehi pÃÂihÃriyehi sa¤janitapÅtipÃmojjo,\<*<1>*>\ sakala-JambudÅpe\<*<2>*>\ rajjena taruïamahÃbodhiæ pÆjessÃmÅti\<*<3>*>\ abhisekaæ datvà satta divasÃni mahÃbodhiÂÂhÃne yeva aÂÂhÃsi. mahÃbodhi pubbakattikajuïhapavÃraïadivase\<*<4>*>\ sÃyaïhasamaye\<*<5>*>\ paÂha- maæ suvaïïakaÂÃhe patiÂÂhahi. tato himagabbhasattÃhaæ abhisekasattÃha¤ ca vÅtinÃmetvà kÃlapakkhass'\<*<6>*>\ eva uposa- thadivase rÃjà ekadivasen' eva PÃÂaliputtaæ pavisitvà kattikajuïhapakkhassa pÃÂipadadivase mahÃbodhim pÃcÅ- namahÃsÃlamÆle Âhapesi. suvaïïakaÂÃhapatiÂÂhitadivasato\<*<7>*>\ sattarasame divase mahÃbodhissa abhinavaÇkurà pÃtura- hesuæ. te disvÃpi pasanno rÃjà puna mahÃbodhiæ rajjena pÆjento sakala-JambudÅpÃbhisekam adÃsi. SumanasÃma- ïero\<*<8>*>\ kattikapuïïamadivase dhÃtugahaïatthaæ gato mahÃ- bodhissa kattikachaïapÆjaæ addasa. evaæ mahÃbodhiæ maï¬ato\<*<9>*>\ Ãnetvà PÃÂaliputte Âhapitaæ mahÃbodhiæ sandhÃya Ãha: tena hi amma mahÃbodhiæ gahetvà yÃhÅti.\<*<10>*>\ sà sÃdhÆ 'ti sampaÂicchi. rÃjà mahÃ- bodhirakkhaïatthÃya aÂÂhÃrasa devakulÃni\<*<11>*>\ aÂÂha\<*<12>*>\ amacca- kulÃni aÂÂha brÃhmaïakulÃni aÂÂha kuÂumbikakulÃni\<*<13>*>\ aÂÂha gopakakulÃni aÂÂha taracchakulÃni\<*<14>*>\ aÂÂha ca KÃliÇgakulÃni\<*<15>*>\ datvà udakÃsi¤canatthÃya\<*<16>*>\ aÂÂha\<*<17>*>\ suvaïïaghaÂe aÂÂha ca rajataghaÂe datvà iminà parivÃrena mahÃbodhiæ GaÇgÃya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. -pÃmujjo; Sp.Bp. sa¤jÃtapÅtipÃmojjo; B.B2. sa¤jÃtapitipÃmojjo; B1. sa¤canitapitipÃmujjo. 2 B. JambÆdÅparajjena; B1.B2.Bp. JambudÅparajjena. 3 B2. pÆjissÃmÅti. 4 S.Sp.B.B2.Bp. pubbakattikapavÃraïadivase. (B1.=text.) 5 B.B2.Bp. sÃyanha-. 6 B.B2.Bp. kÃÊa-, sic passim. 7 S.Sp.B.B1.B2.Bp. suvaïïakaÂÃhe patiÂÂhita-. 8 B.B2.Bp. tadà before Sumana. 9 S.Sp.B1.B2.Bp. mahÃbodhimaï¬ato; B. mahÃbodhimaï¬apato. 10 B2.Bp. gacchÃhÅti. 11 S. raÂÂhÃrasa devakulÃni; Sp.B2.Bp. aÂÂhÃrasa devatÃkulÃni; B.B1. aÂÂhÃrasa devakulÃni. 12 B2. aÂha, sic passim. 13 S. kuÂimbikakÆlÃni; B. kuÂambyakÆlÃni; B1. kuÂumbiyayakÆ- lÃni; B2.Bp. kuÂumbiyakulÃni. 14 B.B1. tiracchakÆlÃni. 15 B.B1. KÃliÇkakÆlÃni. 16 B1.Bp. udakasi¤cana-. 17 B2. adds ca. >\ #<[page 097]># %< Introduction 97>% nÃvaæ Ãropetvà sayam pi nagarato nikkhamitvà Vi¤jhÃ- Âaviæ\<*<1>*>\ samatikkamma anupubbena sattahi divasehi TÃma- littiæ anuppatto. antarÃ-magge devanÃgamanussà uÊÃraæ mahÃbodhipÆjaæ akaæsu. rÃjÃpi samuddatÅre satta divasÃni mahÃbodhim Âhapetvà sakala-JambudÅpe mahÃrajjaæ\<*<2>*>\ adÃsi. idam assa tatiyaæ JambudÅpe\<*<3>*>\ rajjasampadÃnaæ hoti. evaæ mahÃrajjena pÆjetvà mÃgasiramÃsassa\<*<4>*>\ paÂhamapÃÂipada- divase Asoko dhammarÃjà mahÃbodhiæ ukkhipitvà galap- pamÃïaæ udakaæ oruyha nÃvÃyaæ patiÂÂhapetvÃ\<*<5>*>\ Saæ- ghamittattherim pi saparivÃraæ nÃvaæ Ãropetvà AriÂÂhaæ amaccaæ etad avoca: ahaæ tÃta mahÃbodhiæ tikkhattuæ sakala-JambudÅpe\<*<3>*>\ rajjena pÆjetvà galappamÃïaæ udakaæ oruyha mama sahÃyassa\<*<6>*>\ pasesiæ, so pi evam eva mahÃbo- dhiæ pÆjetÆ 'ti. evaæ sahÃyassa\<*<6>*>\ sÃsanaæ datvÃ, gacchati vata re dasabalassa sarasaraæsijÃlaæ vimu¤camÃno\<*<7>*>\ mahÃ- bodhirukkho ti kanditvÃ\<*<8>*>\ a¤jaliæ paggahetvà assÆni pavatta- yamÃno aÂÂhÃsi. sÃpi kho mahÃbodhisamÃrÆÊhÃ\<*<9>*>\ nÃvà passa- to\<*<10>*>\ mahÃrÃjassa mahÃsamuddatalaæ pakkhantÃ.\<*<11>*>\ mahÃ- samudde pi samantà yojanaæ vÅciyo vÆpasantÃ, pa¤cavaï- ïÃni padumÃni pupphitÃni, antalikkhe dibbÃni turiyÃni vajjiæsu,\<*<12>*>\ ÃkÃsato\<*<13>*>\ jalathalarukkhÃdisannissitÃhi devatÃhi pavattità ativiya uÊÃrà pÆjà ahosi. SaæghamittattherÅ\<*<14>*>\ supaïïarÆpena mahÃsamudde\<*<15>*>\ nÃgakulÃni santÃsesi.\<*<16>*>\ te samutrastarÆpÃ\<*<17>*>\ nÃgà Ãgantvà taæ vibhÆtiæ passitvà therim yÃcitvà mahÃbodhiæ nÃgabhavanaæ atiharitvà sattadivasÃni \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. Vi¤cÃÂaviæ. 2 B.B1.B2.Bp. -dÅpamahÃrajjaæ. 3 B.B1.B2.Bp. -dÅparajj-. 4 Sp. magasiramÃsassa; S. magasirassa; B2. migasirassa. 5 B2. patiÂÂhÃpetvÃ. 6 B1.B2.Bp. sahÃyakassa. 7 B2.Bp. vimu¤canto. 8 B.B1.B2.Bp. vanditvÃ. 9 B2. -rÆÊÃ. 10 S.Sp.B.B1.B2.Bp. passato passato. 11 B.B2.Bp. pakkhandÃ; B1. pakkandÃ. 12 B2.Bp. pavajjiæsu. 13 S.Sp.ÃkÃsa-jala-; B.B2.Bp. ÃkÃse jala-. 14 B2.Bp. add pi. 15 Sp. samudde. 16 B. santÃpesi. 17 S.Sp.te samutrastarÆpÃ, as corrected by Oldenberg; S1.(D). te mu- trastharÆpÃ; B.B2. te c' utrÃsarÆpÃ; B1. te mutrassarÆpÃ; Bp. te ca utrastarÆpÃ. See MahÃvaæsa, p. 116, line 13. I 7 >\ #<[page 098]># %<98 SamantapÃsÃdikÃ>% nÃgarajjena pÆjetvà puna nÃvÃyaæ patiÂÂhÃpesuæ. taæ divasam eva nÃvà JambukolapaÂÂanaæ\<*<1>*>\ agamÃsi. Asoka- mahÃrÃjÃpi\<*<2>*>\ mahÃbodhiviyogadukkhito\<*<3>*>\ pi\<*<4>*>\ kanditvà roditvà yÃva dassanavisayaæ oloketvà paÂinivatti. DevÃnampiyatisso mahÃrÃjÃpi kho SumanasÃmaïerassa vacanena mÃgasiramÃsassa\<*<5>*>\ paÂhamapÃÂipadadivasato pa- bhuti uttaradvÃrato paÂÂhÃya yÃva JambukolapaÂÂanaæ\<*<1>*>\ maggaæ\<*<6>*>\ sodhÃpetvà alaækÃrÃpetvà nagarato nikkhamana- divase uttaradvÃrasamÅpe samuddasÃlÃvatthusmiæ\<*<7>*>\ Âhito yeva tÃya vibhÆtiyà mahÃsamudde Ãgacchantaæ yeva mahÃbodhiæ therassa ÃnubhÃvena disvà tuÂÂhamÃnaso nik- khamitvà sabbaæ maggaæ pa¤cavaïïehi pupphehi okirÃ- pento antarantare\<*<8>*>\ pupphÃgghiyÃni Âhapento ekÃhen' eva JambukolapaÂÂanaæ\<*<1>*>\ gantvà sabbatÃlÃvacaraparivuto\<*<9>*>\ pup- phadhÆpagandhÃdÅhi\<*<10>*>\ pÆjayamÃno galappamÃïaæ udakaæ oruyha, Ãgato vata re dasabalassa sarasaraæsijÃlavissajja- nako\<*<11>*>\ bodhirukkho\<*<12>*>\ ti pasannacitto mahÃbodhiæ ukkhipitvà uttamaÇge sirasmiæ patiÂÂhapetvÃ\<*<13>*>\ mahÃbodhiæ parivÃretvà Ãgatehi soÊasahi jÃtisampannakulehi saddhiæ samuddato paccuttaritvà samuddatÅre mahÃbodhiæ\<*<14>*>\ Âhapetvà tÅïi di- vasÃni sakala-TambapaïïidÅpe rajjena\<*<15>*>\ pÆjesi, soÊasannaæ jÃtisampannakulÃnaæ rajjaæ vicÃresi. atha catutthe divase mahÃbodhiæ ÃdÃya uÊÃraæ pÆjaæ kurumÃno anupubbena AnurÃdhapuraæ sampatto. AnurÃdhapure pi mahÃsakkÃ- raæ katvà cÃtuddasadivase\<*<16>*>\ yeva\<*<17>*>\ va¬¬hamÃnakacchÃyÃya mahÃbodhiæ uttaradvÃrena pavesetvà nagaramajjhena ati- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. JambukoÊapaÂÂanaæ, so Chinese Yan-fu-ku-na. 2 S. AsokarÃjÃpi. 3 S. bodhi viyoga-. 4 S.Sp.B.B1.B2.Bp. omit pi. 5 S.SpæagasiramÃsassa; B. migasiramÃsassa; B1. migasÅramÃsassa; B2. migasirassa. 6 B.B2.Bp. add tÃva. 7 Sp.B2. samuddasÃlava-. 8 S.Sp.antarantarÃ. 9 S.B.B1.B2. sabbatÃÊÃ-. 10 B. pupphadhuma-; B1. pupphadhÆma-; B2. pupphadhumagan- dhavÃsÃdÅhi; Bp. pupphadhÆmagandhavÃsÃdÅhi. 11 B2. vissajjako. 12 S.B.B1.B2.Bp. mahÃbodhirukkho 'ti. 13 B2.Bp. patiÂÂhÃpetvÃ. 14 S.Sp.bodhiæ. 15 B.B1.B2.Bp. -dÅparajjena. 16 B. cuddasÅdivase; B1.B2.Bp. cÃtuddasÅdivase. 17 B.B1.B2.Bp. omit yeva. >\ #<[page 099]># %< Introduction 99>% haranto dakkhiïadvÃrena nikkhamitvà dakkhiïadvÃrato pa¤cadhanusatikaÂÂhÃne\<*<1>*>\ yattha amhÃkaæ sambuddho\<*<2>*>\ ni- rodhasamÃpattiæ samÃpajjitvà nisÅdi, purimakà ca tayo sammÃsambuddhà samÃpattiæ appetvà nisÅdiæsu, yattha Kakusandhassa bhagavato mahÃsirÅsabodhi\<*<3>*>\ KonÃgamanassa bhagavato udumbarabodhi Kassapassa\<*<4>*>\ sammÃsambuddhassa ca\<*<5>*>\ nigrodhabodhi patiÂÂhÃsi, tasmiæ MahÃmeghavanuyyÃ- nassa tilakabhÆte SumanasÃmaïerassa vacanena paÂhamam eva katabhÆmiparikamme rÃjavatthudvÃrakoÂÂhakaÂÂhÃne mahÃbodhiæ patiÂÂhÃpesi. kathaæ. tÃni kira bodhiæ pa- rivÃretvà ÃgatÃni soÊasa jÃtisampannakulÃni rÃjavesaæ gaï- hiæsu, rÃjÃ\<*<6>*>\ dovÃrikavesaæ gaÇhi, soÊasa kulÃni ca\<*<7>*>\ mahÃ- bodhiæ gahetvà oropayiæsu, mahÃbodhi tesaæ hatthato muttasamanantaram eva asÅtihatthappamÃïaæ vehÃsaæ abbhuggantvà chabbaïïaraæsiyo mu¤ci, sarasaraæsiyo\<*<8>*>\ sakaladÅpaæ pattharitvà upari brahmalokaæ Ãhacca aÂÂhaæ- su.\<*<9>*>\ mahÃbodhipÃÂihÃriyaæ disvà sa¤jÃtappasÃdÃni dasa purisasahassÃni anupubbavipassanaæ paÂÂhapetvà arahat- taæ patvà pabbajiæsu. yÃva suriyass'\<*<10>*>\ atthaægamà mahÃ- bodhi antalikkhe aÂÂhÃsi; atthaægamite\<*<11>*>\ pana suriye\<*<12>*>\ rohiïi- nakkhattena\<*<13>*>\ paÂhaviyaæ patiÂÂhahi.\<*<14>*>\ saha bodhipatiÂÂhÃ- nà udakapariyantaæ katvà mahÃpaÂhavi akampi. patiÂÂha- hitvà ca pana mahÃbodhi satta divasÃni himagabbhe sanni- sÅdi, lokassa adassanaæ agamÃsi. sattame divase vigatavalÃ- hakaæ\<*<15>*>\ nabhaæ ahosi, chabbaïïaraæsiyo jalantà vipphu- rantà nicchariæsu, mahÃbodhissa khandho ca sÃkhÃyo ca \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B.B1.B2.Bp. -satike ÂhÃne. 2 S.Sp.B.B1.B2.Bp. sammÃsambuddho. 3 Sp. mahÃsirisa-; B2. mahÃsÅrisa-. 4 S.Sp.B1.Bp. Kassapa-sammÃsa-. 5 S.Sp.omit ca. 6 B2. adds pana. 7 B.B1.B2.Bp. omit ca. 8 S1.(D). mucci, sarasa-; B. mu¤ci, yasmiæ yo sakaladÅpaæ; B1. mu¤ci, atha raæsiyo sakaladÅpaæ; Bp. mu¤ci, raæsiyo sakaladÅpaæ. 9 S. Ãhaæsu. 10 B1.B2.Bp. sÆriyatthaægamÃ. 11 S.Sp.atthamite. 12 B.B1.B2.Bp. sÆriye. 13 S. rohinÅ-; Sp.Bp. rohiïÅ-. 14 B.B2. patiÂÂhÃhi; Bp. patiÂÂhÃsi; B1 patiÂÂhÃti. 15 S. vigakavalÃhakaæ. >\ #<[page 100]># %<100 SamantapÃsÃdikÃ>% tÃni ca pa¤ca phalÃni dissiæsu.\<*<1>*>\ Mahindatthero ca Saæ- ghamittattherÅ ca rÃjà ca saparivÃrà mahÃbodhiÂÂhÃnam eva agamiæsu,\<*<2>*>\ yebhuyyena ca sabbadÅpavÃsino\<*<3>*>\ sannipatiæsu. tesaæ passantÃnaæ yeva uttarasÃkhato ekaæ phalaæ pac- citvà sÃkhato mucci. thero hatthaæ upanÃmesi. phalaæ therassa hatthe patiÂÂhÃsi. taæ thero,ropaya\<*<4>*>\ mahÃrÃjÃ'ti ra¤¤o adÃsi. rÃjà gahetvà suvaïïakaÂÃhe madhurapaæsÆ\<*<5>*>\ Ãkiritvà gandhakalalaæ pÆretvà ropetvà mahÃbodhiÃsan- naÂÂhÃne\<*<6>*>\ Âhapesi. sabbesaæ passantÃnaæ yeva catuhatthap- pamÃïà aÂÂha taruïabodhirukkhà uÂÂhahiæsu. rÃjà taæ acchariyaæ disvà aÂÂha taruïabodhirukkhe setacchattena pÆjetvà abhisekaæ adÃsi. tato ekaæ bodhirukkhaæ Ãgama- nakÃle\<*<7>*>\ mahÃbodhinà paÂhamapatiÂÂhitokÃse Jambukola- paÂÂane\<*<8>*>\ ropayiæsu, ekaæ TavakkabrÃhmaïassa\<*<9>*>\ gÃmadvÃre, ekaæ ThÆpÃrÃme, ekaæ IssaranimmÃnavihÃre,\<*<10>*>\ ekaæ PaÂha- macetiyaÂÂhÃne, ekaæ Cetiyapabbate, ekaæ Rohaïajanapa- damhi KÃÂaragÃme,\<*<11>*>\ ekaæ Rohaïajanapadamhi yeva Canda- nagÃme. itaresaæ catunnaæ phalÃnaæ bÅjehi\<*<12>*>\ dvattiæsa- bodhitaruïe yojaniyayojaniyesu ÃrÃmesu\<*<13>*>\ patiÂÂhÃpesuæ.\<*<14>*>\ evaæ puttanattaparamparÃya\<*<15>*>\ samantà dÅpavÃsÅnaæ hitÃya sukhÃya patiÂÂhite\<*<16>*>\ dasabalassa dhammadhajabhÆte\<*<16>*>\ mahÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S.Sp.ca tÃni pa¤ca phalÃni dissiæsu; B. ca pattÃni ca pa¤ca phalÃni passisu; B2. ca pattÃni ca pa¤ca phalÃni ca passiæsu; Bp. ca pattÃni ca pa¤ca phalÃni ca dassiæsu. 2 S. agaæmiæsu; B. Ãgamaæsu; B1.Bp. agamaæsu. 3 B2.Bp. sabbe dÅpavÃsino. 4 B1. ropetha; comp. MahÃvaæsa, p. 119, line 9. 5 S.Sp.B.B1.B2.Bp. paæsuæ. 6 Sp.B.Bp. mahÃbodhiÃsanaÂÂhÃne; S.B1.B2. mahÃÃsanaÂÂhÃne. 7 S1 [D]. -kÃlo. 8 B2. JambukoÊaÂÂhane. 9 S1. [D]. CakkabrÃhmaïassa gamantare; Sp. TacakkabrÃhmanassa; M hÃvaæsa [p. 119], TivakkabrÃhmaïaggÃme; Chinese Bak-ku-ba-la- mon. 10 S1. [D].Sp. IssaranimmÃïa-; MahÃvaæsa [pp.119, 123], Issara- samaïa. 11 B.B1. BhojanÃgÃme; B2. BpGocaragÃme; S. KajaragÃme; S1.[D]. KÃmarÃgÃme [corrected to KÃÂaragÃme]; Sp. KÃcaragÃme; MahÃvaæsa [p. 120], KÃcharagÃme; Chinese has Wan-ra. 12 B2. adds jÃte. 13 S. yojaniyayojaniya ÃrÃmesu; B.B1.B2.Bp. yojaniya ÃrÃmesu. 14 B.B1.patiÂÂhapesuæ. 15 S.Sp.puttanattu-; B. puttanettha-. 16-16 S.Sp.omit the passage. >\ #<[page 101]># %< Introduction 101>% bodhimhi AnulÃ\<*<1>*>\ devÅ pa¤cahi ka¤¤Ãsatehi pa¤cahi ca ante- purikÃsatehÅti\<*<2>*>\ mÃtugÃmasahassena saddhiæ Saæghamittat- theriyà santike pabbajitvà na cirass'\<*<3>*>\ eva saparivÃrà arahatte patiÂÂhÃsi. AriÂÂho pi kho ra¤¤o bhÃgineyyo pa¤cahi puri- sasatehi saddhiæ therassa santike pabbajitvà na cirass' eva saparivÃro arahatte patiÂÂhÃsi. ath' ekadivasaæ rÃjà mahÃbodhiæ vanditvà therena saddhiæ ThÆpÃrÃmaæ gacchati. tattha\<*<4>*>\ LohapÃsÃdaÂÂhÃnaæ sampattassa purisà pupphÃni abhihariæsu. rÃjà therassa pupphÃni adÃsi. thero pupphehi LohapÃsÃdaÂÂhÃnaæ pÆjesi. pupphesu bhÆmiyÃ\<*<5>*>\ patitamattesu mahÃbhÆmicÃlo ahosi.\<*<6>*>\ rÃjÃ,kasmà bhante bhÆmi calità ti pucchi. imasmiæ mahÃ- rÃja okÃse saæghassa anÃgate uposathÃgÃraæ bhavissati, tass' etaæ pubbanimittan ti. rÃjà puna therena saddhiæ gacchanto AmbaÇgaïaÂÂhÃnaæ patto, tatth' assa vaïïa- gandharasasampannaæ\<*<7>*>\ atimadhurarasam ekaæ ambapak- kaæ Ãhariyittha. rÃjà taæ therassa paribhogatthÃya adÃsi. thero tatth' eva paribhu¤jitvÃ, idaæ etth' eva ropÃpethà 'ti\<*<8>*>\ Ãha. rÃjà taæ ambaÂÂhiæ gahetvà tatth' eva ropÃpetvÃ\<*<9>*>\ udakaæ Ãsi¤ci. saha ambabÅjaropanena paÂhavi saækampi.\<*<10>*>\ rÃjà kasmà bhante paÂhavi kampitthà 'ti pucchi. imasmiæ mahÃrÃja okÃse saæghassa anÃgate AmbaÇgaïaæ nÃma sannipÃtaÂÂhÃnaæ bhavissati, tass' etaæ pubbanimittan ti. rÃjà tattha aÂÂha pupphamuÂÂhiyo okiritvà vanditvà puna therena saddhiæ gacchanto MahÃcetiyaÂÂhÃnaæ patto. tatth' assa\<*<11>*>\ campakapupphÃni abhihariæsu, tÃni rÃjà therassa adÃsi. thero MahÃcetiyaÂÂhÃnaæ pupphehi pÆjetvà vanditvÃ\<*<12>*>\ tÃvad eva mahÃpaÂhavikampi.\<*<13>*>\ rÃjà kasmà bhante paÂhavi kampihà 'tiucc. imasmiæ mahÃrÃja okÃse anÃgate buddhassa bhagavato asadiso mahÃthÆpo bhavissati, tass' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B.B1.B2.Bp. AnuÊÃ. 2 B2. antepurika-. 3 B2. cÅrass', sic passim. 4 B2.Bp. tassa. 5 B.B2.Bp. bhÆmiyaæ. 6 Bp. aho asi. 7 S.Bp.B2. -gandhasampannaæ; Sp. -gandhasampaïïaæ. 8 S.B.B1.B2.Bp. ropethà 'ti; Sp. ropÃpehÅti. 9 B.B1.B2.Bp. ropetvÃ. 10 B2.Bp. pathavÅ akampi. 11 B2.Bp. assa purisÃ. 12 S.Sp.B.B2.Bp. vandi; B1.vanditvÃ-corrected to vandi tà [vadeva]. 13 S.Sp.B.B1.B2.Bp. mahÃpathavÅ saækampi. >\ #<[page 102]># %<102 SamantapÃsÃdikÃ>% etaæ pubbanimittan ti. ahaæ eva karomi bhante 'ti. alaæ mahÃrÃja tumhÃkaæ a¤¤aæ bahuæ kammaæ\<*<1>*>\ atthi, tumhÃ- kaæ pana nattà DuÂÂhagÃmini\<*<2>*>\ Abhayo nÃma rÃjÃ\<*<3>*>\ kÃressatÅti. atha rÃjÃ, sace bhante mayhaæ nattà karissati kataæ yeva mayà 'ti dvÃdasahatthaæ pÃsÃïatthambham\<*<4>*>\ ÃharÃpetvÃ, DevÃnampiyatissara¤¤o\<*<5>*>\ nattà DuÂÂhagÃmini\<*<2>*>\ Abhayo nÃma imasmiæ padese thÆpaæ karotÆ'ti likhÃpetvÃ\<*<6>*>\ patiÂÂhÃpetvÃ\<*<7>*>\ theraæ pucchi: patiÂÂhitaæ nu kho bhante TambapaïïidÅpe sÃsanan ti. patiÂÂhitaæ mahÃrÃja sÃsanaæ, mÆlÃni pan' assa na tÃva otarantÅti. kadà pana bhante mÆlÃni otiïïÃni nÃma bhavissantÅti. yadà mahÃrÃja TambapaïïidÅpakÃnaæ mÃtÃpitunnaæ\<*<8>*>\ TambapaïïidÅpe\<*<9>*>\ jÃto dÃrako Tambapaïïi- dÅpe\<*<10>*>\ pabbajitvà TambapaïïidÅpamhi yeva vinayaæ ugga- hetvà TambapaïïidÅpe vÃcessati, tadà sÃsanassa mÆlÃni otiïïÃni nÃma bhavisantÅti. atthi pana bhante ediso bhikkhÆ 'ti. atthi mahÃrÃja AriÂÂho\<*<11>*>\ bhikkhu paÂibalo etasmiæ kamme.\<*<12>*>\ kiæ\<*<13>*>\ mayà ettha bhante\<*<14>*>\ kÃtabban ti.\<*<15>*>\ maï¬a- paæ mahÃrÃja kÃtuæ vaÂÂatÅti. sÃdhu bhante ti rÃjà Megha- vaïïÃbhayassa amaccassa pariveïaÂÂhÃne mahÃsaægÅtikÃle AjÃtasattumahÃrÃjena katamaï¬apÃkÃraæ\<*<16>*>\ rÃjÃnubhÃvena maï¬apaæ kÃrÃpetvÃ\<*<17>*>\ sabbatÃlÃvacare\<*<18>*>\ sakasakasippe\<*<19>*>\ pa- yojetvÃ, sÃsanassa mÆlÃni otarantÃni passissÃmÅti anekapuri- sasahassaparivuto ThÆpÃrÃmaæ anuppatto. tena kho pana samayena ThÆpÃrÃme aÂÂhasaÂÂhi\<*<20>*>\ bhikkhusahassÃni sanni- patiæsu. MahÃmahindattherassa Ãsanaæ dakkhiïÃbhimu- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B.B1.B2.Bp. bahukammaæ; Sp. bahuæ kiccaæ. 2 S.Sp. DuÂÂhagÃminÅ; B.B1.B2.Bp. DuÂÂhagÃmaïi, sic passim; Chinese MokkhagÃmaïi. 3 B2. omits rÃjÃ. 4 S. pÃsÃna-. 5 B2.Bp. -tissassa ra¤¤o. 6 S.Sp.B.B1.B2.Bp. akkharÃni likhÃpetvÃ. 7 B2.Bp. add vanditvÃ. 8 B. -pÅtÆnaæ; B1.B2.Bp. -pitÆnaæ. 9 B2. has always Tampa- for Tamba-. 10 B2. adds yeva. 11 S.Sp.B.B1.B2.Bp. MahÃ-ariÂÂho. 12 S.Sp.B.B2.Bp. kamme 'ti. 13 S.Sp.B.B2. Bp. omit kiæ. 14 S.Sp.B.B2.Bp. insert kiæ here.15 B.B1.Bp. kattabban ti. 16 S.Sp.Bp. -maï¬apappakÃraæ; B.B1. -maï¬appapakÃraæ; B2. -maï¬apapakÃraæ. 17 S.Sp.B.B1.B2. Bp. retvÃ. 18 B2. sabbatÃÊÃ-. 19 B.B1.B2.Bp. -sippesu. 20 S. saÂÂhi, so Chinese. >\ #<[page 103]># %< Introduction 103>% khaæ pa¤¤attaæ hoti, MahÃariÂÂhattherassa dhammÃsanaæ uttarÃbhimukham pa¤¤attaæ hoti. atha kho MahÃariÂÂhat- thero Mahindattherena ajjhiÂÂho attano anurÆpena pattÃ- nukkamena\<*<1>*>\ dhammÃsane nisÅdi. Mahindattherapamukhà aÂ- ÂhasaÂÂhi mahattherÃ\<*<2>*>\ dhammÃsanaæ parivÃretvà nisÅdiæsu. ra¤¤o pi kaniÂÂhabhÃtà MattÃbhayatthero nÃma dhuraggÃho\<*<3>*>\ hutvÃ, vinayaæ gaïhissÃmÅti\<*<4>*>\ pa¤cahi\<*<5>*>\ bhikkhusatehi sad- dhim MahÃariÂÂhattherassa dhammÃsanaæ eva parivÃretvà nisÅdi. avasesÃpi bhikkhÆ sarÃjikà ca parisà attano attano pattÃsane nisÅdiæsu. athÃyasmà MahÃariÂÂhatthero: tena samayena buddho bhagavà Vera¤jÃyaæ viharati Naleru- pucimandamÆle\<*<6>*>\ ti vinayanidÃnaæ abhÃsi. bhÃsite ca panÃ- yasmatà AriÂÂhattherena vinayanidÃne ÃkÃsaæ\<*<7>*>\ mahÃviravi- taæ viravi,\<*<8>*>\ akÃlavijjullatÃ\<*<9>*>\ nicchariæsu, devatà sÃdhukÃraæ adaæsu, mahÃpaÂhavi udakapariyantaæ katvà saækampi- evaæ anekesu pÃÂihÃriyesu vattamÃnesu Ãyasmà AriÂÂhatthero MahÃmahindattherapamukhehi\<*<10>*>\ aÂÂhasaÂÂhiyà paccekagaïÅhi khÅïÃsavamahÃtherehi tada¤¤ehi ca aÂÂhasaÂÂhisahassehi\<*<11>*>\ bhikkhÆhi parivuto paÂhamakattikapavÃraïadivase ThÆ- pÃrÃmavihÃramajjhe satthu karuïÃguïaparidÅpakaæ\<*<12>*>\ bha- gavato anusiÂÂhikarÃnaæ\<*<13>*>\ kÃyakammavacÅkammavipphan- ditavinayanaæ VinayapiÂakaæ\<*<14>*>\ pakÃsesi, pakÃsetvà ca yÃva- tÃyukaæ tiÂÂhamÃno bahunnaæ\<*<15>*>\ vÃcetvà bahunnaæ\<*<15>*>\ hadaye patiÂÂhÃpetvÃ\<*<16>*>\ anupÃdisesÃya nibbÃnadhÃtuyà parinibbÃyi. te pi kho MahÃmahindattherapamukhÃ\<*<17>*>\ tasmiæ samÃgame \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. vattÃnukkamena. 2 Sp.B2.Bp. mahÃtherÃ. 3 B2. dhÆraggÃho. 4 B.B2.Bp. uggaïhissÃmÅti. 5 S.Sp.pa¤ca. 6 S.Sp2.Bp. NaÊeru-; B. NaÊerupucimantamÆle; B1. NaÊerupuji mandamÆle. 7 B.B1. ÃkÃse. 8 S.Sp.B.B1.B2. mahÃviravaæ viravi; Bp. mahÃviravaæ ravi. 9 B. akÃle vijjulatÃ; B1.B2.Bp. -vijjulatÃ. 10 S.Sp.B2.Bp. omit -tthera-. 11 S.B2. saÂÂhisahassehi; Bp. aÂÂhasaÂÂhi bhikkhusahassehi;so Chinese. 12 B.B1. B2.Bp. -guïadÅpakaæ. 13 S anusatthikaraïaæ; S1.(D). anusatthikarÃïaæ; Sp. anusatthi- karÃnaæ; B. anusiÂÂhikarÃna-. 14 B1. simply piÂakaæ. 15 B.B1.B2.Bp. bahÆnaæ. 16 S.B.B1. patiÂÂhapetvÃ. 17 S.Sp.B.B1.B2.Bp. omit -tthera-. >\ #<[page 104]># %<104 SamantapÃsÃdikÃ>% aÂÂhasaÂÂhi mahÃtherà dhuraggÃhÃ\<*<1>*>\ samÃgatà paccekagaïino sabbe dhammarÃjassa sÃvakÃ; khÅïÃsavà vasippattà tevijjà iddhikovidà uttamattham abhi¤¤Ãya anusÃsiæsu rÃjino. Ãlokaæ dassayitvÃna obhÃsetvà mahiæ imaæ jalitvà aggikkhandhà va parinibbÃyiæsu\<*<2>*>\ mahesayo. tesaæ parinibbÃnato aparabhÃge a¤¤e pi tesaæ therÃïaæ antevÃsikà Tissadatta-KÃlasumana\<*<3>*>\-DÅghasumanÃdayo ca MahÃariÂÂhattherassa antevÃsikÃ\<*<4>*>\ antevÃsikÃnaæ antevÃsikà cà 'ti evaæ pubbe vuttappakÃrà Ãcariyaparamparà imaæ VinayapiÂakaæ yÃva ajjatanÃ\<*<5>*>\ Ãnesuæ.\<*<6>*>\ tena vuttaæ. tatiyasaægahato pana uddhaæ imaæ dÅpaæ MahindÃdÅhi Ãbhataæ. Mahindato uggahetvà ka¤ci\<*<7>*>\ kÃlaæ AriÂÂhattherÃdÅhi Ãbhataæ, tato yÃva ajjatanÃ\<*<5>*>\ tesaæ yeva antevÃsikaparamparÃbhÆtÃya\<*<8>*>\ ÃcariyaparamparÃya Ãbha- tan ti.\<*<9>*>\ kattha ppatiÂÂhitan ti, yesaæ pÃlito\<*<10>*>\ ca atthato ca anÆ- naæ vattati maïighaÂe pakkhittatelam iva Åsakam pi na paggharati, evarÆpesu adhimattasatigatidhitimantesu\<*<11>*>\ laj- jikukkuccakesu\<*<12>*>\ sikkhÃkÃmesu puggalesu patiÂÂhitan ti ve- ditabbaæ, tasmà vinayapatiÂÂhÃpanatthaæ vinayapariyat- tiyà Ãnisaæsaæ sallakkhetvà sikkhÃkÃmena bhikkhunÃ\<*<13>*>\ vinayo pariyÃpuïitabbo. tatrÃyaæ vinayapariyattiyà Ãni- saæso: vinayapariyattikusalo hi puggalo sÃsane paÂiladdha- saddhÃnaæ kulaputtÃnaæ mÃtupituÂÂhÃniyo\<*<14>*>\ hoti, tadÃ- yattà hi nesaæ pabbajjà upasampadÃ\<*<15>*>\ vattÃnuvattapaÂipatti ÃcÃragocarakusalatÃ. api c' assa vinayapariyattiæ nissÃya attano sÅlakhandho sugutto hoti surakkhito kukkuccapaka- tÃnaæ\<*<16>*>\ paÂisaraïaæ hoti, visÃrado saÇghamajjhe voharati, paccatthike sahadhammena suniggahÅtaæ\<*<17>*>\ niggaÇhÃti, sad- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. dhÆraggÃhÃ. 2 S.Sp.B1. parinibbiæsu; B2.Bp. nibbÃyiæsu. 3 B2. KÃÊa-. 4 S.Sp.omit this first antevÃsikÃ. 5 B2.Bp. yÃv' ajjatanÃ. 6 S.Sp.Ãnesi. 7 B.B1.B2.Bp. ki¤ci. 8 B.B1.B2.Bp. paramparabhÆtÃya. 9 Oldenberg's text: ‘Historical Introduction' ends here. 10 B.B1.B2.Bp. pÃÊito. 11 B1. -dhÅti-. 12 S.B. lajjisu ku-; B1.B2.Bp. lajjÅsu ku-. 13 B2. bhikkhÆnÃ. 14 B.B1.B2.Bp. mÃtÃpitu-. 15 B2. adds ca. 16 B2. adds bhikkhÆnaæ. 17 B.B2.Bp. -hitaæ. >\ #<[page 105]># %< Introduction 105>% dhammaÂÂhitiyà paÂipanno hoti. tenÃha bhagavÃ: pa¤cime bhikkhave Ãnisaæsà vinayadhare puggale, attano sÅlak- khandho sugutto hoti surakkhito --pe-- saddhammaÂÂhitiyà paÂipanno hotÅti. ye cÃpi saævaramÆlakà kusaladhammà vuttà bhagavatÃ, vinayadharo puggalo tesaæ dÃyÃdo vina- yamÆlakattà tesaæ dhammÃnaæ. vuttam pi h' etaæ bha- gavatÃ:--vinayo saævaratthÃya saævaro avippaÂisÃratthÃya avippaÂisÃro pÃmujjatthÃya pÃmujjaæ\<*<1>*>\ pÅtatthÃya pÅti pas- saddhatthÃya passaddhi sukhatthÃya sukhaæ samÃdhatthÃya samÃdhi yathÃbhÆta¤ÃïadassanatthÃya yathÃbhÆta¤Ãïadas- sanaæ nibbidatthÃya nibbidà virÃgatthÃya virÃgo vimuttat- thÃya vimutti vimutti¤ÃïadassanatthÃya vimutti¤Ãïadas- sanaæ anupÃdÃparinibbÃnatthÃya, etadatthà kathà etadatthà mantanà etadatthà upanisà etadatthaæ sotÃvadhÃnaæ ya- didaæ anupÃdà cittassa vimokkho ti. tasmà vinayapariyat- tiyà Ãyogo\<*<2>*>\ karaïÅyo ti. ettÃvatà ca yà sà vinayasaævaïïanatthaæ mÃtikà Âha- pitÃ, tattha vuttaæ yena yadà yasmà dhÃritaæ yena cÃbhataæ, yattha ppatiÂÂhitaæ c' etam etaæ vatvà vidhiæ tato ti, imissà tÃva gÃthÃya attho pakÃsito, vinayassa ca bÃhirani- dÃnavaïïanÃ\<*<3>*>\ yathÃdhippÃyaæ saævaïïità hotÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B.B2.Bp. pÃmojjatthÃya pÃmojjaæ. 2 S. ayogo. 3 B2. bÃhÅra-. >\ #<[page 106]># %<106 SUTTAVIBHA§GA-VA××ANù>% I PùRùJIKA I IdÃni tenà 'ti ÃdipÃÂhassa atthaæ nÃnappakÃrato dassa- yanto karissÃmi vinayass' atthavaïïanan\<*<1>*>\ ti, vuttattà tena samayena buddho bhagavà ti ÃdÅnaæ\<*<2>*>\ atthavaïïanaæ\<*<3>*>\ karis- sÃmi. seyyathÅdaæ\<*<4>*>\: tenà 'ti aniyamaniddesavacanaæ, tassa sarÆpena avuttenÃpi\<*<5>*>\ parabhÃge\<*<6>*>\ atthato siddhena yenà 'ti iminà vacanena paÂiniddeso kattabbo.\<*<7>*>\ parabhÃge\<*<6>*>\ hi vinaya- pa¤¤attiyÃcanahetubhÆto\<*<8>*>\ Ãyasmato SÃriputtassa parivi- takko siddho. tasmà yena samayena so parivitakko uda- pÃdi, tena samayena buddho bhagavà Vera¤jÃyaæ viharatÅti evam ettha sambandho veditabbo. ayaæ hi sabbasmiæ\<*<9>*>\ vi- naye yutti yadidaæ yattha yattha tenà 'ti vuccati, tattha tattha pubbe và pacchà và atthato siddhena yenà 'ti iminà vacanena paÂiniddeso kattabbo ti,\<*<10>*>\ tatrÅdaæ\<*<11>*>\ mukhamatta- nidassanaæ: tena hi bhikkhave bhikkhÆnaæ sikkhÃpadaæ pa¤¤ÃpessÃmi yena Sudinno methunaæ dhammaæ paÂisevi, yasmà paÂisevi tasmà pa¤¤ÃpessÃmÅti vuttaæ hoti. evaæ tÃva pubbe atthato siddhena yenà 'ti iminà vacanena paÂi- niddeso yujjati, tena samayena buddho bhagavà RÃjagahe viharati, yena samayena Dhaniyo KumbhakÃraputto ra¤¤o dÃrÆni adinnaæ ÃdiyÅti evaæ pacchà atthato siddhena yenà 'ti iminà vacanena so\<*<12>*>\ paÂiniddeso yujjatÅti vutto tenà 'ti vacanassa attho. samayenà 'ti ettha pana samayasaddo\<*<13>*>\ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. -vannanan ti. 2 S. ÃdÅïaæ. 3 B. tattha-. 4 B2.Bp. seyyathidaæ. 5 Bp. avuttena pi. 6 Bp. aparabhÃge. 7 B2. veditabbo; Bp. kÃtabbo. 8 S. -pa¤¤attiyà vacanahetubhÆto. 9 S. sabbasmiæ hi; B2.Bp. sabbasmim pi. 10 B2.Bp. kÃtabbo ti. 11 S.Bp. tatridaæ. 12 B2. Bp. omit so. 13 B2.Bp. add tÃva after -saddo. >\ #<[page 107]># %% samavÃye khaïe kÃle samÆhe hetudiÂÂhisu\<*<1>*>\ paÂilÃbhe pahÃne\<*<2>*>\ ca paÂivedhe ca dissati. tathà hi 'ssa, appevanÃma sve pi upasaÇkameyyÃma yÃva\<*<3>*>\ kÃla¤ ca samaya¤ ca upÃdÃyà 'ti evamÃdisu\<*<4>*>\ samavÃyo attho. eko 'va bhikkhave\<*<5>*>\ khaïo ca samayo ca brahmacariyavÃsÃyà 'ti evamÃdisu khaïo attho.\<*<6>*>\ uïhasamayo pariÊÃhasamayo ti evamÃdisu kÃlo, mahÃsamayo pavanasmiæ ti evamÃdisu samÆho, samayo pi kho te BhaddÃli appaÂividdho ahosi, bhagavÃpi kho SÃvatthiyaæ viharati, bhagavÃpi maæ jÃnis- sati BhaddÃli nÃma bhikkhu sÃsane\<*<7>*>\ sikkhÃya aparipÆrakÃ- rÅti, ayam pi kho te BhaddÃli samayo appaÂividdho ahosÅti evamÃdisu hetu, tena\<*<8>*>\ samayena uggahamÃno paribbÃjako samaïamuï¬ikÃputto\<*<9>*>\ samayappavÃdake tindukÃcÅre eka- sÃlake mallikÃya ÃrÃme paÂivasatÅti evamÃdisu\<*<10>*>\ diÂÂhi. [diÂ- Âhe 'va\<*<11>*>\ dhamme yo attho yo c' attho samparÃyiko, atthÃ- bhisamayà dhÅro paï¬ito ti pavuccatÅti] evamÃdisu paÂilÃbho, sammà mÃnÃbhisamayà antam akÃsi dukkhassà 'ti evamÃdisu pahÃnaæ, dukkhassa pÅÊanaÂÂho saækhataÂÂho santÃpaÂÂho viparinÃmaÂÂho abhisamayaÂÂho ti evamÃdisu paÂivedho attho. idha pan' assa kÃlo attho. tasmà yena kÃlena Ãyas- mato SÃriputtassa vinayapa¤¤attiyÃcanahetubhÆto parivi- takko\<*<12>*>\ udapÃdi tena kÃlenà 'ti evam ettha attho daÂÂhabbo. etthÃha: atha kasmà yathà suttante ekaæ samayaæ ti upa- yogavacanena niddeso kato, abhidhamme ca yasmim samaye kÃmÃvacaran ti bhummavacanena, tathà akatvà idha tena samayenà 'ti karaïavacanena niddeso kato ti tattha tathà idha ca\<*<13>*>\ a¤¤athà atthasambhavato. kathaæ suttante tÃva accantasaæyogattho sambhavati yaæ hi samayaæ bhagavà BrahmajÃlÃdÅni suttantÃni desesi accantam eva taæ sama- yaæ karuïÃvihÃrena vihÃsi, tasmà tadatthajotanatthaæ tattha upayoganiddeso\<*<14>*>\ kato. abhidhamme ca adhikaraïat- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. hetudiÂÂhÅsu. 2 S.Sp. pahÃïe. 3 S. B2.Bp. omit yÃva. 4 B2.Bp.-ÃdÅsu, sic passim. 5 B2. Bp. add kho. 6 B2.Bp. omits attho. 7 B2.Bp. satthusÃsane. 8 B2.Bp. add kho pana. 9 S.Sp. -maïdikÃputto. 10 S.-ÃdÅsu pi. 11 B2.Bp. omits va. 12 S. paÂivitakko. 13 S. idhaæ ca. 14 B2.Bp. upayogavacanena ni-. >\ #<[page 108]># %<108 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.1.)>% tho bhÃvena bhÃvalakkhaïattho ca sambhavati; adhikaraïaæ hi kÃlattho samÆhattho ca samayo tattha vuttÃnaæ phas- sÃdidhammÃnaæ, khaïasamavÃyahetusaÇkhÃtassa\<*<1>*>\ ca sama- yassa bhÃvena tesaæ bhÃvo lakkhÅyati,\<*<2>*>\ tasmà tadattha- jotanatthaæ tattha bhummavacanena niddeso kato. idha pana hetuattho karaïattho ca sambhavati. yo hi so sikkhÃ- padapa¤¤attisamayo SÃriputtÃdÅhi pi dubbi¤¤eyyo tena samayena hetubhÆtena karaïabhÆtena ca sikkhÃpadÃni pa¤- ¤Ãpayanto sikkhÃpadapa¤¤attihetu¤ ca avekkhamÃno\<*<3>*>\ bha- gavà tattha tattha vihÃsi, tasmà tadatthajotanatthaæ idha karaïavacanena niddeso kato ti veditabbo. hoti c' ettha: upayogena bhummena taæ taæ attham apekkhiya a¤¤atra samayo vutto karaïen' eva so idhà 'ti porÃïà pana vaïïayanti, taæ\<*<4>*>\ samayan ti và tasmiæ\<*<5>*>\ samaye ti và tena samayenà 'ti và abhilÃpamattabhedo esa sabbattha bhummam eva attho hi, tasmà tesaæ laddhiyà tena samayenà 'ti vutte pi tasmiæ samaye ti attho veditabbo. buddho bhagavà 'ti imesaæ padÃnaæ parato atthaæ vaïïa- yissÃma. Vera¤jÃyaæ viharatÅti, ettha pana Vera¤jà ti a¤¤atarassa nagarass' etaæ adhivacanaæ, tassaæ Vera¤jÃ- yaæ samÅpaÂÂhe\<*<6>*>\ bhummavacanaæ, viharatÅti avisesena iri- yÃpathadibbabrahmÃriyavihÃresu a¤¤ataravihÃrasamaÇgipa- ridÅpanam\<*<7>*>\ etaæ; idha pana ÂhÃnagamanÃsanasayanappa- bhedesu\<*<8>*>\ iriyÃpathesu a¤¤atarairiyÃpathasamÃyogaparidÅpa- naæ, tena Âhito pi gacchanto pi nisinno pi sayÃno pi bhagavà viharati 'cc eva veditabbo, so hi ekaæ iriyÃpathabÃdhanaæ a¤¤ena iriyÃpathena vicchinditvà aparipaÂantaæ\<*<9>*>\ attabhÃ- vaæ harati pavatteti, tasmà viharatÅti vuccati. NaÊerupu- cimandamÆle\<*<10>*>\ ti, ettha NaÊeru nÃma yakkho,\<*<11>*>\ pucimando \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. khaïasamayavÃya-. 2 B2.Bp. lakkhiyati. 3 S. avekkhamÃïo; B2.Bp. apekkhamÃno. 4 Bp. ekaæ. 5 Bp. yasmiæ. 6 Bp. samÅpatthe. 7 B2.Bp. -vihÃrasaÇgÅparidÅpanam. 8 B2. ÂhÃnagamananisajjasayanappabhedesu; Bp. ÂhÃnagamanani- sajjÃsayanappabhedesu. 9 Bp. aparipatantaæ. 10 S1. (D). Naleru-, sic passim. 11 S. yakkhÃ. >\ #<[page 109]># %% ti nimbarukkho, mÆlan ti samÅpaæ. ayaæ hi mÆlasaddo, mÆlÃni uddhareyya antamaso usÅranÃÊamattÃni\<*<1>*>\ pÅti Ãdisu mÆlamÆle dissati, lobho akusalamÆlaæ ti Ãdisu asÃdhÃra- ïahetumhi,\<*<2>*>\ yÃva majjhantike\<*<3>*>\ kÃle chÃyà pharati nivÃte païïÃni paÂanti\<*<4>*>\ ettÃvatà rukkhamÆlaæ ti Ãdisu samÅpe. idha pana samÅpe adhippeto, tasmà NaÊeruyakkhena adhig- gahÅtassa\<*<5>*>\ pucimandassa samÅpe ti evam ettha attho daÂ- Âhabbo. so kira pucimando ramaïÅyo pÃsÃdiko anekesaæ rukkhÃnaæ Ãdhipaccaæ viya kurumÃno tassa nagarassa avi- dÆre gamanÃgamanasampaïïe\<*<6>*>\ ÂhÃne ahosi. atha bhagavà Vera¤jaæ. gantvà patirÆpe ÂhÃne viharanto tassa rukkhassa samÅpe heÂÂhÃbhÃge vihÃsi. tena vuttaæ Vera¤jÃyaæ viharati NaÊerupucimandamÆle ti. tattha siyà yadi tÃva bhagavà Vera¤jÃyaæ viharati NaÊerupucimandamÆle ti na vattabbaæ, atha tattha viharati Vera¤jÃyaæ ti na vattabbaæ, na hi sakkà ubhayattha ten' eva samayena apubbaæ acarimaæ viharitun ti; na kho pan' etaæ evaæ daÂÂhabbaæ. nanu avo- cumha\<*<7>*>\ samÅpaÂÂhe\<*<8>*>\ bhummavacanaæ ti, tasmà yathà GaÇgÃ- yamunÃdÅnaæ samÅpe goyÆthÃni\<*<9>*>\ carantÃni GaÇgÃya caranti YamunÃya carantÅti vuccanti evam idhÃpi yadidaæ Vera¤- jÃya samÅpe NaÊerupucimandamÆlaæ tattha viharanto vuc- cati Vera¤jÃyaæ viharati NaÊerupucimandamÆle ti. gocara- gÃmanidassanatthaæ hi 'ssa Vera¤jÃvacanaæ, pabbajitÃnu- rÆpanivÃsanaÂÂhÃnanidassanatthaæ NaÊerupucimandamÆla- vacanaæ. tattha Vera¤jÃkittanena Ãyasmà UpÃÊitthero\<*<10>*>\ bhagavato gahaÂÂhÃnuggahakaraïaæ dasseti, NaÊerupuciman- damÆlakittanena pabbajitÃnuggahakaraïaæ, tathà purimena paccayagahaïato\<*<11>*>\ attakilamathÃnuyogavivajjanaæ,\<*<12>*>\ pacchi- mena vatthukÃmappahÃïato kÃmasukhallikÃnuyogavivajja- nÆpÃyadassanaæ, purimena\<*<13>*>\ ca dhammadesanÃbhiyogaæ, pacchimena vivekÃdhimuttiæ, purimena karuïÃya upaga- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. usÅranÃÊimattÃni. 2 S. ÃsÃdhÃraïa-. 3 S. majjhattike; Bp. majjhanhike. 4 S. pabatti; Bp. patanti. 5 B2.Bp. adhiggahitassa. 6 S.B2.Bp. -sampanne. 7 B2. avocumhÃ. 8 B2.Bp. samÅpatthe. 9 B2. goyudhÃni. 10 S.B2.Bp. UpÃli-, sic passim. 11 Bp. -ggahaïato. 12 S. attakiÊa-. 13 B2.pÆrimena, sic passim. >\ #<[page 110]># %<110 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.1.)>% manaæ, pacchimena pa¤¤Ãya apagamanaæ, purimena sat- tÃnaæ hitasukhanipphÃdanÃdhimuttataæ, pacchimena para- hitasukhakaraïe nirupalepanaæ,\<*<1>*>\ purimena dhammikasukha- pariccÃganimittaæ\<*<2>*>\ phÃsuvihÃraæ, pacchimena uttarimanus- sadhammÃnuyoganimittaæ, purimena manussÃnaæ upakÃ- rabahulataæ,\<*<3>*>\ pacchimena devatÃnaæ, purimena loke jÃtassa loke saævaddhabhÃvaæ,\<*<4>*>\ pacchimena lokena anupalittataæ, purimena: ekapuggalo bhikkhave loke uppajjamÃno uppajjati bahujanahitÃya bahujanasukhÃya lokÃnukampÃya\<*<5>*>\ atthÃya hitÃya sukhÃya devamanussÃnaæ. katamo ekapuggalo, ta- thÃgato arahaæ sammÃsambuddho ti vacanato yadatthaæ bhagavà uppanno tadatthaparinipphÃdanaæ,\<*<6>*>\ pacchimena yattha uppanno tadanurÆpavihÃraæ, bhagavà hi paÂhamaæ Lumbinivane\<*<7>*>\ dutiyaæ bodhimaï¬e\<*<8>*>\ tilokiyalokuttarÃya up- pattiyà vane yeva uppanno ten' assa vane yeva vihÃraæ dassesÅti evamÃdinà nayen' ettha yojanÃ\<*<9>*>\ veditabbÃ. mahatà bhikkhusaÇghena saddhin ti ettha mahatà ti guïa- mahantenÃpi\<*<10>*>\ mahatà saÇkhyÃmahantenÃpi,\<*<11>*>\ so hi bhikkhu- saÇgho guïehi pi mahà ahosi, yasmà yo tattha pacchimako so sotÃpanno, saÇkhyÃya pi mahà pa¤casatasaÇkhattÃ,\<*<12>*>\ bhik- khÆnaæ saÇghena bhikkhusaÇghena,\<*<13>*>\ diÂÂhisÅlasÃma¤¤asaÇ- khÃtasaÇghÃtena samaïagaïenà 'ti attho. saddhin ti ekato, pa¤camattehi bhikkhusatehÅti pa¤camattà etesan ti pa¤ca- mattÃ,\<*<14>*>\ mattà 'ti pamÃïaæ vuccati, tasmà yathà bhojane matt 'ti vuttehoje mattaæ jÃnÃti pamÃïaæ jÃnÃtÅti attho hoti, evam idhÃpi tesaæ bhikkhusatÃnaæ pa¤camattà pa¤capamÃïan\<*<15>*>\ ti evam attho daÂÂhabbo, bhikkhÆnaæ satÃni bhikkhusatÃni, tehi pa¤camattehi bhikkhusatehi; etena yaæ vuttaæ mahatà bhikkhusaÇghena saddhin ti ettha tassa mahato bhikkhusaÇghassa saÇkhyÃmahattaæ dassitaæ hoti. parato \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. nirupaÊepanaæ; B2.Bp. nirÆpalepanaæ. 2 S. dhammikaæ sukha-. 3 S. -bahuÊataæ. 4 B2.Bp. saæva¬¬ha-. 5 S. lokÃnukampakÃya. 6 S. tadatthaæ pari-. 7 S.Bp. LumbinÅ-. 8 S. bodhimaï¬ale. 9 B2.Bp. atthayo-. 10 S. guïamahantena pi; B2.Bp. guïamahattena pi. 11 S. -mahantena pi; B2.Bp. -mahattena pi. 12 B2. -saÇkhyattÃ. 13 S. omits bhikkhusaÇghena. 14 B2.Bp. pa¤camattÃni. 15 Bp. pa¤cappamÃïan ti. >\ #<[page 111]># %% pan' assa: nirabbudo hi SÃriputta bhikkhusaÇgho nirÃdÅnavo apagatakÃlako\<*<1>*>\ suddho sÃre patiÂÂhito, imesaæ pi SÃriputta pa¤cannaæ bhikkhusatÃnaæ yo pacchimako so sotÃpanno ti vacanena guïamahattaæ Ãvibhavissati.\<*<2>*>\ assosi kho Vera¤jo brÃhmaïoti, assosÅti suïi upalabhi sotadvÃrasampattavacananigghosÃnusÃrena a¤¤Ãsi, kho ti padapÆraïamatte avadhÃraïatthe và nipÃto, tattha ava- dhÃraïatthena assosi eva nÃssa koci savaïantarÃyo\<*<3>*>\ ÃhosÅti ayam attho veditabbo. padapÆraïena pana vya¤janasiliÂ- ÂhatÃmattam\<*<4>*>\ eva. Vera¤jÃyaæ jÃto Vera¤jÃyaæ bhavo Vera¤jÃ\<*<5>*>\ và assa nivÃso ti Vera¤jo, mÃtÃpitÆhi\<*<6>*>\ katanÃma- vasena panÃyaæ udayo ti vuccati, brahmaæ aïatÅti brÃh- maïo,\<*<7>*>\ mante sajjhÃyatÅti attho, idam eva hi jÃtibrÃhmaïÃ- naæ\<*<8>*>\ niruttivacanaæ, ariyà pana bÃhitapÃpattà brÃhmaïÃ\<*<9>*>\ ti vuccanti. idÃni yam atthaæ Vera¤jo brÃhmaïo assosi\<*<10>*>\ taæ pakÃsento samaïo khalu\<*<11>*>\ bho Gotamo ti Ãdim Ãha. tattha samitapÃpattà samaïo ti veditabbo, vuttaæ h' etaæ: bÃhita- pÃpo ti brÃhmaïo, samitattÃ\<*<12>*>\ samaïo ti vuccatÅti, bhagavà ca anuttarena ariyamaggena samitapÃpo, ten' assa yathÃbhuc- caguïÃdhigatam\<*<13>*>\ etaæ nÃmaæ yadidaæ samaïo ti. khalÆ 'ti anussavatthe\<*<14>*>\ nipÃto, bho ti brÃhmaïajÃtikÃnaæ, jÃtisamu- dÃgataæ Ãlapanamattam, vuttam pi h' etaæ: bhovÃdÅ\<*<15>*>\ nÃma so hoti sace hoti saki¤cano ti. Gotamo ti bhagavantaæ gottavasena parikitteti, tasmà samaïo khalu bho Gotamo ti ettha samaïo kira bho Gotamagotto ti evam attho daÂÂhabbo. Sakyaputto ti idaæ pana bhagavato uccÃkulaparidÅpanaæ, Sakyakulà pabbajito ti saddhÃpabbajitabhÃvaparidÅpanaæ kenaci pÃriju¤¤ena\<*<16>*>\ anabhibhÆto aparikkhÅïaæ yeva taæ kulaæ pahÃya saddhÃya pabbajito ti vuttaæ hoti. tato paraæ vuttattham eva. taæ kho panÃ' ti itthambhÆtakkhyÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. -kÃÊako. 2 B2. ÃvÅbhavissati. 3 S. savana-. 4 S. -siliÂÂhà nÃmattam. 5 S. Vera¤jaæ. 6 S. matÃpituhi. 7 B2.Bp. brahmaïo. 8 B2.Bp. -brahmaïÃnaæ. 9 B2. brahmaïÃ. 10 S. assosu. 11 S. khaÊu, sic passim. 12 B2.Bp. samitapÃpattÃ. 13 S.-bhumma-. 14 B2.Bp. anussavanatthe. 15 S. bhovÃdi nÃma. 16 S. pÃripu¤¤ena. >\ #<[page 112]># %<112 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.1.)>% natthe\<*<1>*>\ upayogavacanaæ, tassa kho pana bhoto GotamassÃ' ti attho. kalyÃïo ti kalyÃïaguïasamannÃgato, seÂÂho ti vuttaæ hoti. kittisaddo ti kitti eva thutighoso vÃ. iti pi so bhagavà ti Ãdisu pana ayaæ tÃva yojanÃ: so bha- gavà iti pi arahaæ, iti pi sammÃsambuddho --pe-- iti pi bha- gavà ti, iti\<*<2>*>\ iminà ca iminà ca\<*<3>*>\ kÃraïenà 'ti vuttaæ hoti. idÃni vinayadharÃnaæ suttantanayakosallatthaæ vinaya- saævaïïanÃrambhe buddhaguïapaÂisaæyuttÃya dhammiyà kathÃya cittasampahaæsanattha¤ ca etesaæ padÃnaæ vit- thÃranayena saævaïïanaæ\<*<4>*>\ karissÃmi, tasmà yaæ vuttaæ so bhagavà iti pi arahaæ ti Ãdi, tattha ÃrakattÃ, arÅnaæ arÃ- na¤ ca hatattÃ, paccayÃdÅnaæ arahattÃ, pÃpakaraïe rahÃ- bhÃvà ti imehi tÃva kÃraïehi so bhagavà arahaæ ti vedi- tabbo. Ãrakà hi so sabbakiÊesehi\<*<5>*>\ suvidÆravidÆre Âhito mag- gena savÃsanÃnaæ kilesÃnaæ viddhaæsitattà ti Ãrakattà arahaæ. te ca nena\<*<6>*>\ kilesÃrayo maggena hatà ti arÅnaæ hatattÃpi arahaæ. ya¤ c' etaæ avijjÃbhavataïhÃmayanÃbhi pu¤¤ÃdiabhisaÇkhÃrÃraæ\<*<7>*>\ jarÃmaraïanemi\<*<8>*>\ Ãsavasamuda- yamayena akkhena vijjhitvà tibhavarathe samÃyojitaæ anÃ- dikÃlappavattaæ saæsÃracakkaæ, tassÃnena bodhimaï¬e viriyapÃdehi sÅlapaÂhaviyaæ\<*<9>*>\ patiÂÂhÃya saddhÃhatthena kammakkhayakara¤Ãïapharasuæ\<*<10>*>\ gahetvà sabbe arà hatà ti arÃnaæ hatattÃpi arahaæ. athavà saæsÃracakkan ti anamataggasaæsÃravaÂÂaæ\<*<11>*>\ vuccati, tassa ca avijjÃnÃbhi- mÆlattà jarÃmaraïanemi\<*<12>*>\-pariyosÃnattà sesà dasadhammà arà avijjÃmÆlakattà jarÃmaraïapariyantattà ca, tattha duk- khÃdisu a¤¤Ãïaæ avijjÃ. kÃmabhave ca avijjà kÃmabhave saÇkhÃrÃnaæ paccayo hoti. tathÃ\<*<13>*>\ rÆpabhave avijjà rÆpa- bhave saÇkhÃrÃnaæ paccayo hoti. arÆpabhave avijjà arÆ- pabhave saÇkhÃrÃnaæ pacca hoti. kÃmabhave saÇkhÃrà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S.B2.Bp. -bhÆtÃkhyÃnatthe. 2 B2.Bp. omit iti. 3 S÷as iminà once. 4 B2. vaïïanaæ. 5 S.Bp. sabbakilesehi. Cf. Vism. 198 f. 6 B2.Bp. cÃnena. 7 B2.Bp. -khÃrÃraæ. 8 Sp. -nemÅ-. 9 B2. -pathavÅyaæ; Bp. -pathaviyaæ. 10 B2.Bp. kammakkhayakaraæ ¤Ãïaparasuæ. 11 S. anamataggaæ saæsÃ-. 12 S.B2.Bp. jarÃmaraïaæ nemi. 13 B2.Bp. omit tathÃ. >\ #<[page 113]># %% kÃmabhave paÂisandhivi¤¤Ãïassa paccayà honti. esa nayo itaresu. kÃmabhave paÂisandhivi¤¤Ãïaæ kÃmabhave nÃ- marÆpassa paccayo hoti. tathà rÆpabhave, arÆpabhave nÃmass' eva paccayo hoti. kÃmabhave nÃmarÆpaæ kÃma- bhave saÊÃyatanassa paccayo hoti. rÆpabhave nÃmarÆpaæ rÆpabhave tiïïaæ ÃyatanÃnaæ paccayo hoti. arÆpabhave nÃmaæ arÆpabhave ekassÃyatanassa paccayo hoti. kÃma- bhave saÊÃyatanaæ kÃmabhave chabbidhassa phassassa paccayo hoti. rÆpabhave tÅïi ÃyatanÃni rÆpabhave tiïïaæ phassÃnaæ arÆpabhave ekam Ãyatanaæ arÆpabhave ekassa phassassa paccayo hoti. kÃmabhave cha phassà kÃmabhave channaæ vedanÃnaæ paccayà honti. rÆpabhave tayo tatth' eva tissannaæ arÆpabhave eko tatth' eva ekissà vedanÃya paccayo hoti. kÃmabhave cha vedanà kÃmabhave channaæ taïhÃkÃyÃnaæ paccayà honti. rÆpabhave tisso tatth' eva tiïïaæ, arÆpabhave\<*<1>*>\ ekà vedanà arÆpabhave ekassa taïhÃ- kÃyassa paccayo hoti. tattha tattha sà sà taïhÃ\<*<2>*>\ upÃdÃ- nassa,\<*<3>*>\ upÃdÃnÃdayo bhavÃdÅnaæ.\<*<4>*>\ kathaæ. idh' ekacco kÃme paribhu¤jissÃmÅti kÃmÆpÃdÃnapaccayÃ\<*<5>*>\ kÃyena duc- caritaæ carati vÃcÃya manasà duccaritaæ carati, duccarita- pÃripÆriyà apÃye uppajjati\<*<6>*>\ tatth' assa uppattihetubhÆtaæ\<*<7>*>\ kammaæ kammabhavo kammanibbattà khandhà uppatti- bhavo, khandhÃnaæ nibbatti jÃti, paripÃko jarÃ, bhedo maraïaæ.\<*<8>*>\ aparo saggasampattiæ anubhavissÃmÅti tath' eva sucaritaæ carati, sucaritapÃripÆriyà sagge uppajjati.\<*<9>*>\ tatth' assa uppattihetubhÆtaæ kammaæ kammabhavo\<*<10>*>\ ti so eva nayo. aparo pana brahmalokasampattiæ anubhavis- sÃmÅti kÃmÆpÃdÃnapaccayÃ\<*<11>*>\ eva mettaæ\<*<12>*>\ bhÃveti karuïaæ muditaæ upekkhaæ bhÃveti, bhÃvanà pÃripÆriyà brahma- loke nibbattati. tatth' assa nibbattihetubhÆtaæ kammaæ kammabhavo ti so yeva nayo. aparo arÆpabhave sampattiæ\<*<13>*>\ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sp. ÃrÆpabve by mistake. 2 B2.Bp. insert tassa tassa after taïhÃ. 3 B2.Bp. add paccayo after upÃdÃnassa. 4 B2 adds paccayà honti. 5 S.B2.Bp. kÃmupÃdÃna-. 6 B2.Bp. upapajjati. 7 B2.Bp. upapatti-, sic passim. 8 B2æaraïan ti. 9 Bp. upapajjati. 10 S. kammabhÃvo. 11 B2.Bp. kÃmupÃdÃna-. 12 S. metaæ. 13 B2.Bp. arÆpabhavasaæpattiæ. I 8 >\ #<[page 114]># %<114 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.1.)>% anubhavissÃmÅti tath' eva ÃkÃsÃna¤catanÃdi samÃpattiyo bhÃveti, bhÃvanà pÃripÆriyà tattha tattha\<*<1>*>\ nibbattati. tatth' assa nibbattihetubhÆtaæ kammaæ kammabhavo, kamma- nibbattà khandhà uppattibhavo, khandhÃnaæ nibbatti jÃti, paripÃko jarÃ, bhedo maraïan ti esa nayo sesesu 'pÃdÃnamÆ- likÃsu\<*<2>*>\ pi yojanÃsu. evam ayaæ avijjÃhetu, saïkhÃrÃhetu- samuppannà ti\<*<3>*>\ ubho p' ete hetusamuppannà ti paccayapa- riggahe pa¤¤Ã dhammaÂÂhiti¤Ãïaæ.\<*<4>*>\ atÅtam pi addhÃnaæ anÃgatam pi addhÃnaæ avijjÃhetu, saÇkhÃrÃhetu-samup- pannÃ, ubho p' ete hetusamuppannà ti paccayapariggahe pa¤¤Ã dhammaÂÂhiti¤Ãïan ti etena nayena sabbapadÃni vitthÃretabbÃni. tattha avijjà saÇkhÃrà eko saÇkhepo, vi¤- ¤ÃïanÃmarÆpasaÊÃyatanaphassavedanÃ\<*<5>*>\ eko, taïhÆpÃdÃna- bhavÃ\<*<6>*>\ eko, jÃtijarÃmaraïaæ eko, purimasaÇkhepo\<*<7>*>\ c' ettha atÅto addhÃ, dve majjhimà paccuppanno, jÃtijarÃmaraïaæ anÃgato, avijjà saÇkhÃragahaïena\<*<8>*>\ c' ettha taïhÆpÃdÃna- bhavÃ\<*<6>*>\ gahità 'va hontÅti ime pa¤ca dhammà atÅte kamma- vaÂÂaæ, vi¤¤ÃïÃdayo pa¤ca\<*<9>*>\ etarahi vipÃkavaÂÂaæ. taï- hÆpÃdÃnabhavagahaïena\<*<6>*>\ avijjÃsaÇkhÃrà gahità 'va hontÅti ime pa¤ca dhammà etarahi kammavaÂÂaæ, jÃtijarÃmaraïÃ- padesena\<*<10>*>\ vi¤¤ÃïÃdinaæ niddiÂÂhattà ime pa¤ca dhammà Ãyati vipÃkavaÂÂaæ. te ÃkÃrato\<*<11>*>\ vÅsatividhà honti, saÇkhÃ- ravi¤¤ÃïÃnaæ\<*<12>*>\ c' ettha antarà eko sandhi, vedanÃtaïhÃnam antarà eko, bhavajÃtÅnam antarà eko ti,\<*<13>*>\ iti bhagavà etaæ\<*<14>*>\ catusaÇkhepaæ tiyaddhaæ visatÃkÃraæ tisandhiæ paÂicca- samuppÃdaæ sabbÃkÃrato jÃnÃti passati a¤¤Ãti paÂivijjhati. taæ ¤ÃtaÂÂhena ¤Ãïaæ pajÃnanaÂÂhena pa¤¤Ã, tena vuccati paccayapariggahe pa¤¤Ã dhammaÂÂhiti¤Ãïaæ ti, iminà dham- maÂÂhiti¤Ãïena bhagavà te dhamme yathÃbhÆtaæ ¤atvà tesu nibbindanto virajjanto vimuccanto vuttappakÃrassa imassa saæsÃracakkassa are hani vihani viddhaæsesi, evam pi arÃnaæ hatattà arahaæ. aggadakkhiïeyyattà ca cÅvarÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. has one tattha only. 2 B2.Bp. sesu-. 3 B2. omits ti. 4 B2.Bp. -¤Ãïan ti. 5 S. -salÃyatana-. 6 B2.Bp. taïhupa-. 7 B2. pÆrima-, sic passim. 8 B2.Bp. -ggahaïena, sic passim. 9 B2.Bp. pa¤ca dhammÃ. 10 S. -maraïapadesena. 11 S. akÃrato. 12 S.-vi¤¤Ãïaæ. 13 B2. omits ti. 14 B2.Bp. evaæ. >\ #<[page 115]># %% dipaccaye arahati pÆjÃvisesa¤ ca, ten' eva\<*<1>*>\ uppanne tathÃgate ye keci mahesakkhà devamanussà na te a¤¤attha pÆjaæ karonti, tathà hi Brahmà Sahampati Siïerumattena\<*<2>*>\ ratana- dÃmena tathÃgataæ pÆjesi, yathÃbala¤ ca a¤¤e\<*<3>*>\ devà ma- nussà ca BimbisÃrakosalarÃjÃdayo, parinibbutam pi ca bha- gavantaæ uddissa channavutikoÂidhanaæ vissajjetvà Aso- kamahÃrÃjà sakala-JambudÅpe caturÃsÅti vihÃrasahassÃni patiÂÂhÃpesi, ko pana vÃdo a¤¤esaæ pÆjÃvisesÃnan ti\<*<4>*>\ pacca- yÃdÅnaæ arahattÃpi arahaæ. yathà ca loke keci\<*<5>*>\ païdita- mÃnino bÃlà asilokabhayena raho pÃpaæ karonti evam esa na kadÃci karotÅti pÃpakaraïe rahÃbhÃvato pi arahaæ. hoti c' ettha: Ãrakattà hatattà ca kilesÃrÅna so muni,\<*<6>*>\ hatasaæsÃracakkÃro paccayÃdÅna cÃraho, na raho karoti pÃpÃni arahaæ tena pavuccatÅti. sammà sÃma¤ ca sabbadhammÃnaæ buddhattà pana sam- mÃsambuddho, tathà h' esa sabbadhamme sammÃsambuddho,\<*<7>*>\ abhi¤¤eyye dhamme abhi¤¤eyyato buddho, pari¤¤eyye\<*<8>*>\ pari¤¤eyyato, pahÃtabbe\<*<8>*>\ pahÃtabbato, sacchikÃtabbe sac- chikÃtabbato, bhÃvetabbe bhÃvetabbato. ten' eva cÃha\<*<9>*>\: abhi¤¤eyyaæ abhi¤¤Ãtaæ, bhÃvetabba¤ ca bhÃvitaæ, pahÃtabbaæ pahÅnaæ me, tasmà buddho 'smi brÃhmaïà 'ti. api ca cakkhuæ\<*<10>*>\ dukkhasaccaæ, tassa mÆlakÃraïabhÃvena\<*<11>*>\ samuÂÂhÃpikà purimataïhà samudayasaccaæ, ubhinnam appa- vatti nirodhasaccaæ, nirodhapajÃnanÃ\<*<12>*>\ paÂipadà maggasac- can ti evaæ ekekapaduddhÃrenÃpi sabbadhamme sammà sÃma¤ ca buddho. esa nayo sotaghÃïajivhÃkÃyamanesu,\<*<13>*>\ eten' eva nayena rÆpÃdÅni cha ÃyatanÃni, cakkhuvi¤¤ÃïÃdayo cha vi¤¤ÃïakÃyÃ, cakkhusamphassÃdayo cha phassÃ, cak- khusamphassajÃdayo cha vedanÃ, rÆpasa¤¤Ãdayo cha sa¤¤Ã, rÆpasa¤cetanÃdayo cha cetanÃ, rÆpataïhÃdayo cha taïhÃ- kÃyÃ, rÆpavitakkÃdayo cha vitakkÃ, rÆpavicÃrÃdayo cha \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. add ca. 2 S.B2.Bp. Sinerumatte. 3 B2.Bp. add pi. 4 Bp. ti evaæ. 5 B2. ekeci for keci. 6 S. muïi. 7 B2.Bp. sammà sÃma¤ ca buddho. 8 B2.Bp. add dhamme. 9 B2. ten' evÃha. Sutta-Nip. ver. 558. 10 B2.Bp. cakkhu. 11 B2.Bp. insert taæ after -bhÃvena. 12 Bp. nirodhappajÃnanÃ. 13 B2.Bp. add pi. >\ #<[page 116]># %<116 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.1.)>% vicÃrÃ, rÆpakkhandhÃdayo pa¤cakkhandhÃ, dasakasiïÃni, dasÃnussatiyo, uddhumÃtakasa¤¤Ãdivasena dasasa¤¤Ã, ke- sÃdayo dvattiæsÃkÃrÃ, dvÃdasÃyatanÃni, aÂÂhÃrasa dhÃtuyo, kÃmabhavÃdayo navabhavÃ, paÂhamÃdÅni cattÃri jhÃnÃni, mettÃbhÃvanÃdayo catasso appama¤¤Ã, catasso arÆpasamÃ- pattiyo, paÂilomato jarÃmaraïÃdÅni anulomato avijjÃdÅni paÂiccasamuppÃdaÇgÃni ca yojetabbÃni. tatrÃyaæ ekapa- dayojanÃ: jarÃmaraïaæ dukkhasaccaæ, jÃti samudayasac- caæ, ubhinnam pi nissaraïaæ nirodhasaccaæ, nirodhapajÃ- nanÃ\<*<1>*>\ paÂipadà maggasaccan ti, evaæ ekekapaduddhÃrena sabbadhamme sammà sÃma¤ ca buddho anubuddho paÂivid- dho,\<*<2>*>\ tena vuttaæ sammà sÃma¤ ca sabbadhammÃnaæ bud- dhattà pana sammÃsambuddho ti. vijjÃhi pana caraïena ca sampannattà vijjÃcaraïasam- panno, tattha vijjà ti tisso\<*<3>*>\ vijjà aÂÂha pi vijjÃ, tisso\<*<4>*>\ Bha- yabheravasutte vuttanayena\<*<5>*>\ veditabbÃ, aÂÂha\<*<6>*>\ AmbaÂÂha- sutte, tatra hi vipassanäÃïena manomayiddhiyà ca saha cha abhi¤¤Ã pariggahetvà aÂÂhavijjà vuttÃ. caraïan ti sÅlasaæ- varo, indriyesu guttadvÃratÃ, bhojane matta¤¤utÃ, jÃgari- yÃnuyogo, sattasaddhammÃ, cattÃri rÆpÃvacarajjhÃnÃnÅti\<*<7>*>\ ime païïarasadhammà veditabbÃ, ime yeva hi païïarasa- dhammà yasmà etehi carati ariyasÃvako gacchati amataæ disaæ tasmà caraïan ti vuttÃ. yathÃha: idha mahÃnÃma ari- yasÃvako sÅlavà hotÅti vitthÃro, bhagavà imÃhi vijjÃhi iminà ca\<*<8>*>\ caraïena samannÃgato tena vuccati vijjÃcaraïasampanno ti. tattha vijjÃsampadà bhagavato sabba¤¤utam pÆretvà ÂhitÃ, caraïasampadà mahÃkÃruïikataæ\<*<9>*>\ so sabba¤¤utÃya sabbasattÃnaæ atthÃnatthaæ ¤atvà mahÃkÃruïikatÃya anat- thaæ parivajjetvà atthe niyojeti, yathà taæ vijjÃcaraïasam- panno. ten' assa\<*<10>*>\ sÃvakà suppaÂipannà honti no duppaÂi- pannÃ, vijjÃcaraïavipannÃnaæ hi sÃvakà attantapÃdayo viya. sobhanagamanattÃ\<*<11>*>\ sundaraæ ÂhÃnaæ gatattà sammà gatattà sammà ca gadattÃ\<*<12>*>\ sugato, gamanam pi hi gatan ti vuccati ta¤ ca bhagavato sobhanaæ\<*<11>*>\ parisuddham anavajjaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. nirodhappajÃnÃ. 2 B2.Bp. paÂivuddho. 3 B2. adds pi. 4 B2.Bp. tisso vijjÃ. 5 B2.Bp. -nayen'eva 6 B2.Bp. aÂÂha vijjÃ. 7 B2. -vacarajhÃnÃnÅti. 8 B2.omits ca. 9 B2. inserts pÆretvà ÂhitÃ. 10 B2. adds bhagavato. 11 B2.Bp. sobhaïa-. 12 S. gatattÃ. >\ #<[page 117]># %% kim pana tan ti. ariyamaggo tena h' esa gamanena khemaæ disaæ asajjamÃno gato ti sobhanagamanattà sugato. sun- daraæ c' esa ÂhÃnaæ gato amataæ nibbÃnan ti sundaraæ\<*<1>*>\ gatattÃpi sugato. sammà ca gato tena tena maggena pa- hÅïakilese\<*<2>*>\ puna apaccÃgacchanto, vutta¤ c' etaæ: sotÃpat- timaggena ye kilesà pahÅïÃ\<*<3>*>\ te kilese na pun' eti na pacceti na paccÃgacchatÅti sugato --pe-- arahattamaggena \<*<4>*>\ye kilesà pahÅïà te kilese na pun' eti na pacceti\<*<4>*>\ na paccÃgacchatÅti.\<*<5>*>\ sammà và gato\<*<6>*>\ DÅpaÇkarapÃdamÆlato ppabhÆti yÃva bodhi- maï¬Ã tÃva samatiæsapÃramÅpÆritÃya sammÃpaÂipattiyà sabbalokassa hitasukham eva karonto sassataæ ucchedaæ kÃmasukham attakilamathan ti ime ca ante anupagacchanto gato\<*<6>*>\ ti sammÃgatattÃpi sugato. sammà c' esa gadati yutta- ÂhÃne yuttam eva vÃcaæ bhÃsatÅti sammà gadattÃpi sugato. tatrÅdaæ SÃdhakasuttaæ: yaæ tathÃgato vÃcaæ jÃnÃti abhÆ- taæ atacchaæ anatthasaæhitaæ sà ca paresaæ appiyà ama- nÃpà \<*<7>*>\tam pi tathÃgato vÃcaæ na\<*<7>*>\ bhÃsati, ya¤ ca kho\<*<8>*>\ tathÃgato vÃcaæ jÃnÃto bhÆtaæ tacchaæ anatthasaæhitaæ sà ca paresaæ appiyà amanÃpà tam pi tathÃgato vÃcaæ na bhÃsati, ya¤ ca kho tathÃgato vÃcaæ jÃnÃti bhÆtaæ tacchaæ atthasaæhitaæ sà ca paresaæ appiyà amanÃpà tatra kÃla¤- ¤u\<*<9>*>\ tathÃgato hoti tassà vÃcÃya veyyÃkaraïÃya, yaæ tathÃ- gato vÃcaæ jÃnÃti abhÆtaæ atacchaæ anatthasaæhitaæ sà ca paresaæ piyà manÃpà na taæ tathÃgato vÃcaæ bhÃsati, yam pi tathÃgato vÃcaæ jÃnÃti bhÆtaæ tacchaæ anattha- saæhitaæ sà ca paresaæ piyà manÃpà tam pi tathÃgato vÃcaæ na bhÃsati, ya¤ ca kho tathÃgato vÃcaæ jÃnÃti bhÆtaæ tacchaæ atthasaæhitaæ sà ca paresaæ piyà manÃpà tatra kÃla¤¤u\<*<9>*>\ tathÃgato hoti tassà vÃcÃya veyyÃkaraïÃyà 'ti, evaæ sammÃgadattÃpi sugato ti veditabbo. sabbathà viditalokattÃ\<*<10>*>\ lokavidÆ, so hi bhagavà sabhÃvato samudayato nirodhato nirodhÆpÃyato ti sabbathà lokaæ avedi abhi¤¤Ãsi\<*<11>*>\ paÂivijjhi, yathÃha: yattha kho Ãvuso na \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. add ÂhÃnam after sundaraæ. 2 S. pahÅnakilese; B2.Bp. pahÅne kilese. 3 S.B2. pahÅnÃ. 4-4 B2.Bp. put pe for this sentence. 5 B2.Bp. add sugato ti. 6 Bp. Ãgato. 7-7 B2.Bp. na taæ tathÃgato vÃcaæ bhÃsati. 8 B2.Bp. yam pi for ya¤ ca kho. 9 B2.Bp. kÃla¤¤u. 10 B2.Bp. add pana. 11 B2.Bp. a¤¤Ãsi. >\ #<[page 118]># %<118 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.1.)>% jÃyati na jÅyati na mÅyati na cavati na uppajjati\<*<1>*>\ nÃhan taæ gamanena lokass' antaæ ¤Ãteyyaæ daÂÂheyyaæ\<*<2>*>\ patteyyan ti vadÃmi, na cÃhaæ Ãvuso appatvà 'va\<*<3>*>\ lokass' antaæ duk- khassa antakiriyaæ vadÃmi, api cÃhaæ Ãvuso imasmiæ yeva vyÃmamatte kalebare\<*<4>*>\ sa¤¤imhi\<*<5>*>\ samanake loka¤ ca pa¤¤Ã- pemi lokasamudaya¤ ca lokanirodha¤ ca lokanirodhagÃmi- ni¤\<*<6>*>\ ca paÂipadaæ. gamanena na pattabbo lokass' anto kudÃcanaæ, na ca appatvà lokantaæ dukkhà atthi pamocanaæ. tasmà have lokavidÆ sumedho, lokantagu\<*<7>*>\ vusitabrahmacariyo, lokassa antaæ samitÃvÅ ¤atvÃ, nÃsiæsatÅ\<*<8>*>\ lokam imaæ para¤ cà 'ti.\<*<9>*>\ api ca tayo lokÃ, saÇkhÃraloko sattaloko okÃsaloko ti, tatra\<*<10>*>\ eko loko: sabbe sattà ÃhÃraÂÂhitikà ti ÃgataÂÂhÃne saÇkhÃraloko veditabbo; sassato loko ti và sassato lo và ti ÃgataÂÂhÃne sattaloko. yÃvatà candimasuriyÃ\<*<11>*>\ pariharanti disÃbhanti virocanÃ,\<*<12>*>\ tÃva sahassadhà loko, ettha te vattatÅ\<*<13>*>\ vaso ti,\<*<14>*>\ ÃgataÂÂhÃne okÃsaloko; tam pi bhagavà sabbathà avedi. tathà hi 'ssa eko loko sabbe sattà ÃhÃraÂÂhitikÃ, dve lokà nÃma¤ ca rÆpa¤ ca, tayo lokà tisso vedanÃ, cattÃro lokà cattÃro ÃhÃrÃ, pa¤ca lokà pa¤cupÃdÃnakkhandhÃ, cha lokà cha ajjhattikÃni ÃyatanÃni, satta lokà sattavi¤¤ÃïaÂÂhitiyo, aÂÂha lokà aÂÂha lokadhammÃ, nava lokà nava sattÃvÃsÃ, dasa lokà dasÃyatanÃni, dvÃdasa lokà dvÃdasÃyatanÃni, aÂÂha- rasa lokà aÂÂhÃrasa dhÃtuyo ti ayaæ saÇkhÃraloko pi sabbathà vidito. yasmà pan' esa sabbesam pi sattÃnaæ Ãsayaæ jÃnÃti anusayaæ jÃnÃti caritaæ jÃnÃti adhimuttim jÃnÃti appara- jakkhe mahÃrajakkhe tikkhindriye mudindriye svÃkÃre dvÃkÃre suvi¤¤Ãpaye duvi¤¤Ãpaye bhabbe abhabbe satte jÃnÃti, tasmÃssa\<*<15>*>\ sattaloko pi sabbathà vidito; yathà ca satta- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. upapajjati. 2 .Bp. diÂÂheyyaæ. 3 B2. ca for va. 4 B2.Bp. kaÊebare. 5 B2.Bp. sasa¤¤imhi. 6 B2. lokaæ niro-. 7 B2.Bp. lokantagÆ vÆsita-. 8 B2.Bp. nÃsÅsatÅ. 9 S. i,62; A. ii,48. 10 B2. Bp. tattha. 11 B2.Bp. -sÆriyÃ. 12 B2.Bp. virocamÃnÃ. 13 S. vattatÅti. 14 M. i,328; A. i.227. 15 B2.Bp. omit assa. >\ #<[page 119]># %% loko evaæ okÃsaloko pi, tathà h' esa ekaæ cakkavÃÊaæ\<*<1>*>\ ÃyÃmato ca vitthÃrato ca yojanÃnaæ dvÃdasasatasahassÃni tÅïi sahassÃni cattÃri satÃni\<*<2>*>\ pa¤¤Ãsa¤ ca yojanÃni parikkhe- pato [sabbaæ satasahassÃni chattiæsa parimaï¬alaæ, dasa c' eva\<*<3>*>\ sahassÃni a¬¬hu¬¬hÃni satÃni ca.] tattha, [duve sata- sahassÃni cattÃri nahutÃni ca, ettakaæ bahalattena saÇkhÃ- tÃyaæ vasundharÃ,] tassà eva sandhÃrakam: [cattÃri satasa- hassÃni aÂÂh' eva nahutÃni ca, ettakaæ bahalattena jalaæ vÃte patiÂÂhitaæ.] tassÃpi sandhÃrako: [nava satasahassÃni mÃluto\<*<4>*>\ nabhamuggato, saÂÂhi c' eva sahassÃni esà lokassa saïÂhiti.] evam saïÂhite c' ettha yojanÃnaæ, [caturÃsÅti sahas- sÃni ajjhogÃÊho mahaïïave,\<*<5>*>\ accuggato tÃvad eva Siïeru- pabbatuttamo.\<*<6>*>\ tato upa¬¬hupa¬¬hena pamÃïena yathÃk- kamaæ, ajjhogÃÊhuggatà dibbà nÃnÃratanacittitÃ\<*<7>*>\:--Yugan- dharo ýsadharo\<*<8>*>\ KaravÅko Sudassano, Nemindharo Vina- tako Assakaïïo giribrahÃ. ete satta mahÃselà Siïerussa\<*<6>*>\ samantato mahÃrÃjÃnamÃvÃsà devayakkhanisevitÃ,\<*<9>*>\ yojanÃnaæ satÃnucco Himavà pa¤ca pabbato, yojanÃnaæ sahassÃni tÅïi\<*<10>*>\ Ãyatavitthato,\<*<11>*>\ caturÃsÅti sahassehi kÆÂehi patimaï¬ito, tipa¤cayojanakkhandhà parikkhepà nagavhayà pa¤¤ÃsayojanakkhandhasÃkhÃyÃmà samantato, satayojana- vitthÅïïÃ\<*<12>*>\ tÃvad eva ca uggatÃ, jambÆ yassÃnubhÃvena JambÆdÅpo\<*<13>*>\ pakÃsito, dve asÅti sahassÃni ajjhogÃÊho ma- haïïave, accuggato tÃvad eva cakkavÃÊasiluccayo,\<*<14>*>\ parik- khipitvà taæ sabbaæ lokadhÃtum ayaæ Âhito.] tattha candamaï¬alaæ ekÆïapa¤¤Ãsayojanaæ, suriyamaï¬alaæ\<*<15>*>\ pa¤¤Ãsayojanaæ, TÃvatiæsabhavanaæ dasasahassayojanaæ, tathà Asurabhavanaæ AvÅcimahÃnirayo JambudÅpo ca, AparagoyÃnaæ sattasahassayojanaæ, tathà Pubbavideho\<*<16>*>\ Ut- tarakuru aÂÂhasahassayojanaæ,\<*<17>*>\ ekameko c' ettha mahÃdÅpo pa¤casatapa¤casataparittadÅpaparivÃro, taæ sabbam pi ekaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. cakkavÃlaæ. 2 B2. -sahassÃni catutiæsasatÃni, and omits tÅïi sahassÃni cattÃri. 3 S. dasam eva; Bp. dasa¤ c' eva. 4 S. mÃÊuto. 5 S. mahannave. 6 S.B2.Bp. Sineru-. 7 B2.Bp. -ratanavicittÃ. 8 B2. Isindharo. 9 S. devayakkhÃnisevitÃ. 10 S. tÅni. 11 B2. ÃyÃmavitthato. 12 S.-vitthinna. 13 S.Sp.Bp. JambudÅpo. 14 S. cakkavÃla-. 15 B2.Bp. sÆriya. 16 B2. -videham. 17 B2.Bp. -yojano. >\ #<[page 120]># %<120 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.1.)>% cakkavÃÊaæ\<*<1>*>\ ekà lokadhÃtu, tadanantaresu\<*<2>*>\ lokantarikani- rayà evaæ anantÃni cakkavÃÊÃni anantà lokadhÃtuyo bha- gavà anantena buddha¤Ãïena avedi a¤¤Ãsi paÂivijjhi, evam assa okÃsaloko pi sabbathà vidito evam pi sabbathà vidita- lokattà lokavidÆ. attano pana guïehi visiÂÂhatarassa kassaci abhÃvà n' atthi etassa uttaro ti anuttaro, tathà h' esa sÅlaguïenÃpi sabbalo- kam\<*<3>*>\ abhibhavati, samÃdhipa¤¤Ãvimuttivimutti¤Ãïadassana- guïenÃpi, sÅlaguïenÃpi asamo asamasamo appaÂimo appaÂi- bhÃgo appaÂipuggalo --pe-- vimutti¤ÃïadassanaguïenÃpi, ya- thÃha: na kho panÃhaæ bhikkhave samanupassÃmi sadevake loke samÃrake\<*<4>*>\ --pe-- sadevamanussÃya attanÃ\<*<5>*>\ sÅlasam- païïataran\<*<6>*>\ ti vitthÃro, evaæ AggappasÃdasuttÃdÅni,\<*<7>*>\ na me Ãcariyo atthÅti Ãdikà gÃthÃyo\<*<8>*>\ ca vitthÃretabbÃ. purisadamme sÃretÅti purisadammasÃrathÅ, dameti vinetÅti vuttaæ hoti, tattha purisadammà 'ti adantà dametuæ yuttà tiracchÃna- purisÃpi manussapurisÃpi amanussapurisÃpi, tathà hi bhaga- vatà tiracchÃnapurisÃpi ApalÃÊo\<*<9>*>\ nÃgarÃjà CÆÊodaro Maho- daro\<*<10>*>\ Aggisikho DhÆmasikho DhanapÃlo\<*<11>*>\ hatthÅti evamÃdayo damità nibbisà katà saraïesu ca sÅlesu ca patiÂÂhÃpitÃ, manus- sapurisÃpi SaccakanigaïÂhaputta\<*<12>*>\-AmbaÂÂhamÃïava\<*<13>*>\-Pok- kharasÃti-Soïadaï¬a\<*<14>*>\-KÆÂadantÃdayo,\<*<15>*>\ amanussapurisÃpi ùÊavaka\<*<16>*>\-SÆciloma\<*<17>*>\-Kharalomayakkha\<*<18>*>\-SakkadevarÃjÃdayo damità vinÅtà vicitrehi vinayanÆpÃyehi, ahaæ kho Kesi\<*<19>*>\ puri- sadamme saïhena pi vinemi pharusena\<*<20>*>\ pi vinemi saïhapha- rusena pi vinemÅti idaæ c' ettha suttaæ\<*<21>*>\ vitthÃretabbaæ. athavÃ\<*<22>*>\ anuttaro purisadammasÃrathÅti ekam ev' idaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. cakkavÃla-. 2 B2.Bp. tadantaresu. 3 B2.Bp. sabbaæ lokam. 4 B2. omits samÃrake. 5 B2.Bp. pajÃya attano. 6 S.B2.Bp. sÅlasampanna-. 7 S. i, 139. 8 Vin., MahÃv., i, 8. 9 S.B2. ApalÃlo. 10 Bp. MahÃdaro. 11 S.B2.Bp. DhanapÃlako 12 B2. -gandhiputta. 13 B2.Bp. AmbaÂÂhamÃnavakÃ-. 14 B2.Bp. Soïadanta. 15 B2. KuÂa-. 16 S.B2.Bp. ùÊavaka. 17 Bp. SÆciloma. 18 Sp. Khararoma-. 19 S. Kesiyaæ purisadamme; B2. keci purisadamme; Chinese 'Chi-su'; Bp. KesÅ purisadamme. 20 S. parusena pi. 21 A. ii, 112. 22 Bp. has the following passage after athavÃ: visuddhasÅlÃdÅnaæ paÂhamajjhÃnÃdÅnaæ sotÃpannÃdÅna¤ ca uttarimaggapaÂipadaæ Ãcik khanto dante pi dameti yeva. athavà anuttaro ... >\ #<[page 121]># %% atthapadaæ, bhagavà hi tathà purisadamme sÃreti yathà ekapallaÇken' eva nisinnà aÂÂhadisà asajjamÃnà dhÃvanti tasmà anuttaro purisadammasÃrathÅti vuccati,\<*<1>*>\ hatthidamakena bhikkhave hatthidammo sÃrito ekaæ yeva disaæ dhÃvatÅti ida¤ c' ettha suttaæ vitthÃretabbaæ. diÂÂhadhammikasamparÃyikaparamatthehi yathÃrahaæ an- usÃsatÅti satthÃ, api ca satthà viyà 'ti satthà bhagavà sattha- vÃho; yathà satthavÃho satthe kantÃraæ tÃreti corakantÃraæ tÃreti vÃÊakantÃraæ,\<*<2>*>\ dubbhikkhakantÃraæ,\<*<2>*>\ nirÆdakakan- tÃraæ\<*<3>*>\ tÃreti uttÃreti nittÃreti patÃreti khemantaæ bhÆmiæ\<*<4>*>\ sampÃpeti, evam evaæ\<*<5>*>\ bhagavà satthÃ\<*<6>*>\ satthavÃho satte kantÃraæ tÃreti jÃtikantÃraæ tÃretÅti Ãdinà niddesanayena p' ettha attho veditabbo. devamanussÃnan ti devÃnaæ ca manussÃnaæ ca ukkaÂÂhaparicchedavasen' etaæ vuttam bhabbapuggalaparicchedavasena\<*<7>*>\ ca, bhagavà pana tiracchÃ- nagatÃnam pi anusÃsanippadÃnena satthà yeva. te pi hi bhagavato dhammasavaïena upanissayasampattiæ patvà tÃya eva upanissayasampattiyà dutiye\<*<8>*>\ tatiye và attabhÃve maggaphalabhÃgino honti, Maï¬ukadevaputtÃdayo\<*<9>*>\ c' ettha nidassanaæ: bhagavati\<*<10>*>\ kira GaggarÃya pokkharaïiyà tÅre CampÃnagaravÃsÅnaæ dhammaæ desayamÃne\<*<11>*>\ eko maï¬uko\<*<12>*>\ bhagavato sare nimittaæ aggahesi, taæ eko vacchapÃlako daï¬am olubbha tiÂÂhanto sÅse\<*<13>*>\ sannirumbhitvÃ\<*<14>*>\ aÂÂhÃsi. so tÃvad eva kÃlaæ katvà TÃvatiæsabhavane dvÃdasayojanike kaïakavimÃne\<*<15>*>\ nibbatti suttappabuddho viya ca.\<*<16>*>\ tattha accharÃsaÇghaparivutaæ attÃnaæ disvÃ: are aham pi nÃma idha nibbatto\<*<17>*>\ kin nu kho kammaæ akÃsiæ ti Ãvajjento\<*<18>*>\ nä- ¤aæ\<*<19>*>\ ki¤ci addasa\<*<20>*>\ a¤¤atra bhagavato sare nimittaggÃhÃ, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. vuccatÅti. 2 B2.Bp. add tÃreti each time. 3 S.Bp. niruda-; B2. niroda-. 4 S.B2.Bp. khemantabhÆmiæ. 5 B2.Bp. evam eva. 6 B2. sattha. 7 S. sabba-. 8 B2. adds vÃ. 9 Sp.Bp. Maï¬Æka-. 10 B2. adds hi. 11 B2. dhamme desiyamÃne. 12 Sp.B2.Bp. maï¬Æko. 13 B2.Bp. tassa sÅse. 14 S. sannirumhitvÃ; B1. sannirujjhitvÃ. 15 B2.Bp. kana-. 16 B2. omits ca. 17 B2.Bp. add 'smi. 18 B2. Ãvajjanto. 19 S.B2.Bp. na a¤¤aæ. 20 Bp. adassaæ. >\ #<[page 122]># %<122 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.1.)>% so tÃvad eva saha vimÃnena Ãgantvà bhagavato pÃde sirasÃ\<*<1>*>\ vandi, bhagavà jÃnanto 'va pucchi:[ko me vandati pÃdÃni iddhiyà yasasà jalaæ abhikkantena vaïïena sabbà obhÃ- sayaæ disà ti. maï¬uko\<*<2>*>\ 'haæ pure Ãsiæ udake vÃrigocaro, tava dhammaæ suïantassa avadhi vacchapÃlako\<*<3>*>\ ti.\<*<4>*>\] bhagavà tassa dhammaæ desesi.\<*<5>*>\ desanÃvasÃne\<*<6>*>\ caturÃsÅtiyà pÃïa- sahassÃnaæ dhammÃbhisamayo ahosi, devaputto pi sotÃ- pattiphale patiÂÂhÃya sitaæ katvà pakkÃmÅti.\<*<7>*>\ yaæ pana ki¤ci atthi neyyaæ\<*<8>*>\ nÃma tassa\<*<9>*>\ sabbassa bud- dhattà vimokkhantika¤Ãïavasena buddho, yasmà và cattÃri saccÃni attanÃpi bujjhi a¤¤e pi satte bodhesi tasmà evamÃdÅhi pi\<*<10>*>\ kÃraïehi buddho, imassa c' atthassa vi¤¤Ãpaïatthaæ\<*<11>*>\ bujjhitÃ\<*<12>*>\ saccÃnÅti buddho bodhetà pajÃyà 'ti buddho ti evaæ pavatto sabbo pi niddesanayo paÂisambhidÃnayo ca\<*<13>*>\ và vitthÃretabbo. bhagavà ti idaæ pan' assa guïavisiÂÂhasattuttamagaru- gÃravÃdhivacanaæ. tenÃhu porÃïÃ: [bhagavà ti vacanaæ seÂÂhaæ bhagavà ti vacanam uttamaæ, garugÃravayutto so bhagavà tena pavuccatÅti.\<*<14>*>\] catubbidhaæ vÃ\<*<15>*>\ nÃmaæ Ãvat- thikaæ liÇgikaæ nemittikaæ adhiccasamuppannan\<*<16>*>\ ti. adhic- casamuppannaæ nÃma lokiyavohÃrena yadicchakan\<*<17>*>\ ti vut- taæ hoti. tattha vaccho dammo balivaddo ti evamÃdi Ãvat- thikaæ. daï¬Å chattÅ sikhÅ karÅti evamÃdi liÇgikaæ. tevijjo chaÊabhi¤¤o\<*<18>*>\ ti evamÃdi nemittikaæ. siriva¬¬hako dhana- va¬¬hako ti evamÃdi vacanattham anapekkhitvà pavattaæ adhiccasamuppannan ti.\<*<19>*>\ idaæ pana bhagavà ti nÃmaæ nemittikaæ, na MahÃmÃyÃya na SuddhodanamahÃrÃjena na asÅtiyà ¤Ãtisahassehi kataæ, na SakkasantusitÃdÅhi devatÃ- visesehi, vuttaæ c' etaæ\<*<20>*>\ DhammasenÃpatinÃ\<*<21>*>\: bhagavà ti pan' etaæ nÃmaæ na mÃtarà kataæ\<*<22>*>\ --pe-- vimokkhanti- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. sÅrasÃ. 2 B2.Bp. maï¬Æko. 3 S. sunantassa avadhÅ vacchapÃÊako. 4 V.V. 51, 1, 2. 5 S. desehi. 6 S. Omits desanÃvasÃne; B2. desanÃpariyosÃne. 7 Bp. pakkamÅti. 8 B2.Bp. ¤eyyaæ. 9 B2.Bp. omit tassa. 10 B2. omits pi. 11 S. vi¤¤apaïatthaæ. 12 S. bujjhitvÃ. 13 B2.Bp. omit ca. 14 B2.Bp. vuccatÅti. 15 B2.Bp. hi for vÃ. 16 S. adhimucca-. 17 B2. yÃdicchakan. 18 B2. chaÊÃ-. 19 B2.Bp. omit ti. 20 Bp. vutta¤ h' etaæ. 21 S. -patÅnÃ. 22 B2.Bp. bhagavà 'ti n' etaæ nÃmaæ mÃtarÃkataæ. >\ #<[page 123]># %% kam etaæ buddhÃnaæ bhagavantÃnaæ bodhiyà mÆle saha sabba¤¤uta¤Ãïassa paÂilÃbhà saccikà pa¤¤atti yadidaæ bhagavà ti, yaæ guïanemittikaæ c' etaæ nÃmaæ tesaæ guïÃnaæ pakÃsanatthaæ imaæ gÃthaæ vadanti: bhagÅ bhajÅ bhÃgi\<*<1>*>\ vibhattavà iti akÃsi bhaggan ti garÆ 'ti bhÃgyavà bahÆhi ¤Ãyehi subhÃvitattano bhavantago so bhagavà ti vuccatÅti. niddese\<*<2>*>\ vuttaïayen' eva c' ettha tesaæ tesaæ padÃnam attho daÂÂhabbo. ayaæ pana aparo nayo: bhÃgyavà bhaggavÃ\<*<3>*>\ yutto bhagehi ca vibhattavà bhattavà vantagamano bhavesu bhagavà tato ti. tattha vaïïÃgamo vaïïavipariyayo\<*<4>*>\ ti etaæ\<*<5>*>\ niruttilak- khaïaæ gahetvÃ\<*<6>*>\ saddanayena và pisodarÃdipakkhepalak- khaïaæ gahetvà yasmà lokiyalokuttarasukhÃbhinibbatta- kaæ dÃnasÅlÃdipÃrappattaæ bhÃgyam assa atthi tasmà bhÃgyavà ti vattabbe bhagavà ti vuccatÅti ¤Ãtabbaæ. yasmà pana lobhadosamoha -viparÅtamanasikÃra -ahirikÃnottappa- kodhÆpanÃha-makkhapalÃsa\<*<7>*>\-issÃmacchariya-mÃyÃ-sÃÂheyya- thambhasÃrambha\<*<8>*>\-mÃnÃtimÃna -madappamÃda -taïhÃvijjÃ- tividhÃkusalamÆla -duccaritasaÇkilesamala -visamasa¤¤Ã-vi- takkapapa¤ca -catubbidhavipariyesa -Ãsavagantha\<*<9>*>\- oghayo- gÃgati-taïhuppÃdupÃdÃna\<*<10>*>\-pa¤cacetokhila -vinibandhanÅva- raïÃbhinandanÃ\<*<11>*>\-chavivÃdamÆla-taïhÃkÃya-sattÃnusaya- aÂÂhamicchatta - navataïhÃmÆlaka - dasÃkusalakammapatha- dvÃsaÂÂhidiÂÂhigata -aÂÂhasatataïhÃvicaritappabheda -sabba- darathapariÊÃhakilesasatasahassÃni\<*<12>*>\ saïkhepato và pa¤ca kilesakhandha\<*<13>*>\-abhisaÇkhÃramaccudevaputtamÃre abha¤ji, tasmà bhaggattà etesaæ parissayÃnaæ bhaggavà ti\<*<14>*>\ vattabbe bhagavà ti vuccati, Ãha c' ettha: bhaggarÃgo\<*<15>*>\ bhaggadoso bhaggamoho anÃsavo, bhaggÃssa pÃpakà dhammà bhagavà tena pavuccatÅti.\<*<16>*>\ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. bhÃgÅ. 2 Nid. 142. 3 Sp. bhagavÃ. 4 B2.Bp. vaïïavipariyÃyo ti. 5 S. Ãdikaæ etaæ. 6 Sp. gagetvà by mistake. 7 B2. makkhapaÊÃsa. 8 S. tambha-. 9 B2. Ãsavagandha. 10 B2.Bp. taïhupÃdÃna-.11 B2.Bp. -nandana-. 12 S. parilÃha-. 13 S. bandha-; Bp. kilesa-abhisaækhÃra-khandha-. 14 Sp. bhagavà ti. 15 S. bhaggarÃge. 16 B2.Bp. vuccatÅti. >\ #<[page 124]># %<124 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.1.)>% bhÃgyavatÃya\<*<1>*>\ c' assa satapu¤¤alakkhaïadharassa\<*<2>*>\ rÆ- pakÃyasampatti\<*<3>*>\ dipitÃ\<*<4>*>\ hoti, bhaggadosatÃya dhammakÃya- sampatti,\<*<3>*>\ tathà lokikaparikkhakÃnam\<*<5>*>\ bahumatabhÃvo ga- haÂÂhapabbajitehi abhigamanÅyatà abhigatÃna¤ ca tesaæ\<*<6>*>\ kÃyacittadukkhÃpanayane paÂibalabhÃvo, ÃmisadÃnadham- madÃnehi upakÃrità lokiyalokuttarasukhehi ca sa¤¤ojana- samatthatÃ\<*<7>*>\ dÅpità hoti, yasmà ca loke issariyadhammayasa- sirikÃmappayatanesu\<*<8>*>\ chasu dhammesu bhagasaddo vattati, parama¤ c' assa sakacitte issariyaæ aïimalaghimÃdikaæ\<*<9>*>\ và lokiyasammataæ sabbÃkÃraparipÆraæ atthi, tathà lokut- taro dhammo lokattayavyÃpako yathÃbhuccaguïÃdhigato\<*<10>*>\ ativiyaparisuddho yaso rÆpakÃyadassanavyÃvaÂajananaya- namanappasÃdajananasamatthÃ\<*<11>*>\ sabbÃkÃraparipÆrà sabbaÇ- gapaccaÇgasiri\<*<12>*>\ yaæ yaæ etena icchitapatthitaæ\<*<13>*>\ attahitaæ parahitaæ và tassa tassa tatheva abhinippannattÃ\<*<14>*>\ icchitat- thanippattisa¤¤ito\<*<15>*>\ kÃmo sabbalokagarubhÃvappattihetu- bhÆto sammÃvÃyÃmasaÇkhÃto payatano và atthi,\<*<16>*>\ tasmà imehi bhagehi yuttattÃpi bhagà assa santÅti iminà atthena bhagavà ti vuccati, yasmà pana kusalÃdÅhi bhedehi sabba- dhamme khandhÃyatanadhÃtusaccaindriyapaÂiccasamuppÃ- dÃdÅhi và kusalÃdidhamme pÅÊanasaÇkhatasantÃpavipariïÃ- maÂÂhena\<*<17>*>\ và dukkham ariyasaccaæ, ÃyÆhananidÃnasaæyo- gapaÊibodhaÂÂhena\<*<18>*>\ samudayaæ, nissaraïavivekasaÇkhata- amataÂÂhena\<*<19>*>\ nirodhaæ, nÅyyÃnikahetudassanÃdhipateyyaÂ- Âhena\<*<20>*>\ maggaæ, vibhattavà vibhajitvà vivaritvà desitavà ti vuttaæ hoti, tasmà vibhattavà ti vattabbe bhagavà ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. bhÃgyavantatÃya. 2 Bp. satapu¤¤ajalakkhaïa. 3 B2. -sampattiæ. 4 S.B2.Bp. dÅpità hoti. 5 S. -parikkhakÃïaæ; B2.Bp. lokiya-. 6 B2.Bp. nesaæ. 7 B2. saæyojana-; Bp. sampayojana-. 8 B2.Bp. -payattesu. 9 B2.Bp. aïimÃ-laÇghimÃdikaæ. 10 S. yathÃbhumma-. 11 Bp. -jananayanappasÃdajananasamatthÃ. 12 S. sabbaÇgapaccasiri; B2. sabbaÇgapaccaÇgasÅri; Bp. sabbaÇga- paccaÇgasirÅ. 13 B2.Bp. icchitaæ pa-. 14 B2.Bp. abhinipphannattÃ. 15 B2. icchitatthanipphattisa¤¤ito; p. icchiticchitatthanipphat- tisa¤¤ito. 16 B2.Bp. payatto ca atthi. 17 S. pÅÊanasaækhÃta-. 18 B2.Bp. -pali-. 19 S.B2.Bp. -vivekÃ-. 20 S.B2.Bp. niyyÃnika-. >\ #<[page 125]># %% vuccati, yasmà ca esa dibbabrahmÃriyavihÃre kÃyacitta- upadhiviveke su¤¤atÃppaïihitÃnimittavimokhe a¤¤e ca loki- yalokuttare uttarimanussadhamme bhaji sevi bahulam akÃsi tasmà bhattavà ti vattabbe bhagavà ti vuccati, yasmà pana tÅsu bhavesu taïhÃsaÇkhÃtaæ gamanaæ anena vantaæ, tasmà bhavesu vantagamano ti vattabbe bhavasaddato bhakÃraæ gamanasaddato gakÃraæ vantasaddato vakÃra¤ ca dÅghaæ katvà ÃdÃya bhagavà ti vuccati, yathà loke mehanassa khassa mÃlà ti vattabbe mekhalà ti vuccati. so imaæ lokan ti so bhagavà imaæ lokaæ idÃni vattabbaæ nidasseti, sadevakan ti saha devehi sadevakaæ, evaæ saha mÃrena samÃrakaæ, saha brahmuïÃ\<*<1>*>\ sabrahmakaæ, saha samaïabrÃhmaïehi sassamaïabrÃhmaïiæ,\<*<2>*>\ pajÃtattà pajÃ, taæ pajaæ, saha devamanussehi sadevamanussaæ, tattha sadevakavacanena pa¤cakÃmÃvacaradevagahaïaæ\<*<3>*>\ veditab- baæ, samÃrakavacanena chaÂÂhakÃmÃvacaradevagahaïaæ,\<*<4>*>\ sabrahmavacanena\<*<5>*>\ brahmakÃyikÃdibrahmagahaïaæ, sassa- maïabrÃhmaïavacanena\<*<6>*>\ sÃsanassa paccatthikapaccÃmit- tasamaïabrÃhmaïagahaïaæ samitapÃpabÃhitapÃpasamaïa- brÃhmaïagahaïa¤ ca, pajÃvacanena sattalokagahaïaæ, sadevamanussavacanena sammutidevÃvasesamanussagaha- ïaæ, evam ettha tÅhi padehi okÃsaloko dvÅhi pajÃvasena sattaloko gahito ti veditabbo. aparo nayo: sadevakagaha- ïena arÆpÃvacaraloko\<*<7>*>\ gahito, samÃrakagahaïena chakÃ- mÃvacaradevaloko, sabrahmakagahaïena rÆpÅbrahmaloko, sassamaïabrÃhmaïÃdigahaïena\<*<8>*>\ catuparisavasena sammuti- devehi và saha manussaloko avasesasabbasattaloko vÃ. api c' ettha sadevakavacanena ukkaÂÂhaparicchedato sabbas- sÃpi lokassa sacchikatabhÃvaæ sÃvento\<*<9>*>\ tassa bhagavato kittisaddo abbhuggato, tato yesaæ siyà mÃro mahÃnubhÃvo chakÃmÃvacarissaro vasavatti\<*<10>*>\ kiæ so pi etena sacchikato ti, tesaæ vimatiæ vidhamanto samÃrakan ti abbhuggato, yesaæ pana siyà brahmà mahÃnubhÃvo ekaÇguliyà ekasmiæ cakka- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S.B2.Bp. brahmunÃ. 2 B2.Bp. -brÃhmaïÅ. 3 Bp. -ggahaïaæ, sic passim. 4 S. adds veditabbaæ. 5 B2.Bp. sabrahmaka-. 6 B2.Bp. sassamaïabrahmaïÅva-. 7 B2.Bp. -vacaradevaloko. 8 B2. -brahmaïÃ-. 9 B2.Bp. sÃdhento. 10 S.Sp.vasavattÅ. >\ #<[page 126]># %<126 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.1.)>% vÃÊasahasse Ãlokaæ pharati, dvÅhi --pe-- dasahi aÇgulÅhi dasasu cakkavÃÊasahassesu Ãlokaæ pharati anuttara¤ ca jhÃnasamÃpattisukhaæ paÂisaævedeti kiæ so pi sacchikato ti, tesaæ vimatiæ vidhamanto sabrahmakan ti abbhuggato, tato yesaæ siyà puthusamaïabrÃhmaïÃ\<*<1>*>\ sÃsanapaccatthikà kiæ te pi sacchikatà ti, tesaæ vimatiæ vidhamanto sassama- ïabrÃhmaïim\<*<2>*>\ pajan ti abbhuggato, evaæ ukkaÂÂhukkaÂÂhÃ- naæ sacchikatabhÃvaæ pakÃsetvà atha sammutideve ava- sesamanusse ca upÃdÃya ukkaÂÂhaparicchedavasena sesa- sattalokassa sacchikatabhÃvaæ pakÃsento sadevamanussan ti abbhuggato, ayam ettha anusandhikkamo. sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà pavedetÅti ettha pana sayan ti sÃmaæ aparaneyyo hutvÃ, abhi¤¤Ã ti abhi¤¤Ãya adhikena ¤Ãïena ¤atvà ti attho, sacchikatvà ti paccakkhaæ katvà etena anumÃnÃdipaÂikkhepo kato hoti, pavedetÅti bodheti ¤Ãpeti pakÃseti, so dhammaæ deseti Ãdi --pe-- pariyosÃnakaÊyÃïan ti so bhagavà sattesuÃru¤¤ataæ Âic hitvÃpi anuttaraæ vivekasukhaæ dhammaæ deseti ta¤ ca kho appaæ và bahuæ và desento ÃdikalyÃïÃdippakÃram eva deseti. kathaæ. eka- gÃthÃpi hi samantabhadrakattà dhammassa paÂhamapÃdena ÃdikalyÃïaæ\<*<3>*>\ dutiyatatiyapÃdehi majjhekalyÃïam\<*<3>*>\ pacchima- pÃdena pariyosÃnakalyÃïaæ\<*<3>*>\ ekÃnusandhikaæ suttaæ ni- dÃnena ÃdikalyÃïaæ nigamanena pariyosÃnakalyÃïaæ sesena majjhe-kalyÃïaæ, nÃnÃnusandhikaæ suttaæ paÂhamÃnusan- dhinà ÃdikalyÃïaæ pacchimena pariyosÃnakalyÃïaæ sesehi majjhe-kalyÃïaæ, sakalo pi sÃsanadhammo attano atta- bhÆtena sÅlena ÃdikalyÃïo samathavipassanÃmaggaphalehi majjhe-kalyÃïo nibbÃnena pariyosÃnakalyÃïo, sÅlasamÃdhÅhi và ÃdikalyÃïo vipassanÃmaggehi majjhekalyÃïo phalanib- bÃnehi pariyosÃnakalyÃïo, buddhasubodhitÃya và Ãdikal- yÃïo dhammasudhammatÃya majjhe\<*<4>*>\-kalyÃïo saÇghasup- paÂipattiyà pariyosÃnakalyÃïo, taæ sutvà tathattÃya paÂi- pannena adhigantabbÃya abhisambodhiyà và ÃdikalyÃïo paccekabodhiyà majjhe -kalyÃïo sÃvakabodhiyà pariyo- sÃnakalyÃïo, suyyamÃno c' esa nÅvaranÃïi vikkhambhaïato\<*<5>*>\ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. -brahmaïÃ. 2 B2. -brahmaïi. 3 B2.Bp. -kalyÃïÃ. 4 S. inserts và before majj-. 5 B2.Bp. nivaraïavikkhaæbhaïato. >\ #<[page 127]># %% savaïena pi kalyÃïam eva ÃvahatÅti ÃdikalyÃïo, paÂipajji- yamÃno samathavipassanÃsukhÃvahanato paÂipattiyÃpi kal- yÃïam eva ÃvahatÅti majjhe-kalyÃïo, tathà paÂipanno ca paÂipattiphale niÂÂhite tÃdibhÃvÃvahanato paÂipattiphalena pi kalyÃïam eva ÃvahatÅti pariyosÃnakalyÃïo, nÃthappabha- vattà ca pabhavasuddhiyà ÃdikalyÃïo atthasuddhiyà majjhe- kalyÃïo kiccasuddhiyà pariyosÃnakalyÃïo, tasmà eso bha- gavà appaæ và bahuæ và desento ÃdikalyÃïÃdippakÃram eva desetÅti veditabbo. sÃtthaæ sabya¤janan ti evamÃdisu pana yasmà imaæ dhammaæ desento sÃsanabrahmacariyaæ maggabrahmaca- riya¤ ca pakÃseti nÃnÃnayehi dÅpeti, ta¤ ca yathÃnurÆpaæ atthasampattiyà sÃtthaæ, bya¤janasampattiyÃ\<*<1>*>\ sabya¤ja- naæ, saÇkÃsanapakÃsanavivaraïavibhajanauttÃnikaraïapa¤- ¤attiatthapadasamÃyo\<*<2>*>\ gato sÃtthaæ, akkharapadavya¤ja- nÃkÃraniruttiniddesasampattiyà sabya¤janaæ, atthagambhÅ- ratÃpaÂivedhagambhÅratÃhi sÃtthaæ, dhammagambhÅratÃ- desanÃgambhÅratÃhi sabya¤janaæ, atthapaÂibhÃïapaÂisam- bhidÃvisayato sÃtthaæ, dhammaniruttipaÂisambhidÃvisayato sabya¤janaæ, paï¬itavedanÅyato parikkhakajanappasÃdakan ti sÃtthaæ, saddheyyato lokiyajanappasÃdakan ti sabya¤- janaæ, gambhÅrÃdhippÃyato sÃtthaæ, uttÃnapadato sabya¤- janaæ, upanetabbassa abhÃvato sakalaparipuïïabhÃvena kevalaparipuïïaæ, apanetabbassa abhÃvato niddosabhÃvena parisuddhaæ, sikkhÃttayapariggahÅtattÃ\<*<3>*>\ brahmabhÆtehi seÂ- Âhehi caritabbato tesaæ\<*<4>*>\ cariyabhÃvato brahmacariyaæ, tasmà sÃtthaæ sabya¤janaæ --pe-- brahmacariyaæ pakÃsetÅti vuccati. api ca: yasmà sanidÃnaæ sauppattika¤ ca desento ÃdikalyÃïaæ deseti, veneyyÃnaæ anurÆpato atthassa avi- parÅtatÃya ca hetu udÃharaïayuttato ca majjhekalyÃïaæ sotÆnaæ saddhÃpaÂilÃbhena nigamanena ca pariyosÃnakalyÃ- ïam deseti, evaæ desento ca parisuddhaæ\<*<5>*>\ brahmacariyaæ pakÃseti, ta¤ ca paÂipattiyà adhigamavyattito sÃtthaæ, pari- yattiyà Ãgamavyattito sabya¤janaæ, sÅlÃdipa¤cadhammak- khandhayuttato kevalaparipuïïaæ, nirupakkilesato nittha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. sabya¤janasampattiyÃ. 2 Bp. -uttÃnÅkaraïa-. 3 S. pariggahÅtattÃ; B2.Bp. sikkhattayapariggahitattÃ. 4 B2.Bp. add ca. 5 B2.Bp. omit parisuddhaæ. >\ #<[page 128]># %<128 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.1)>% raïatthÃya pavattito lokÃmisanirapekkhato ca parisuddhaæ, seÂÂhaÂÂhena brahmabhÆtÃnaæ buddhapaccekabuddhabud- dhasÃvakÃnaæ\<*<1>*>\ cariyaæ\<*<2>*>\ brahmacariyan ti vuccati, tasmà pi so dhammaæ deseti ÃdikalyÃïaæ --pe-- brahmacariyaæ pakÃ- setÅ ti vuccati. sÃdhu kho panà 'ti sundaraæ kho pana atthÃ- vahaæ sukhÃvahan ti vuttaæ hoti. tathÃrÆpÃnaæ arahatan ti yathÃrÆpo so bhavaæ Gotamo evarÆpÃnaæ yathÃbhuc- caguïÃdhigamena\<*<3>*>\ loke arahanto ti laddhasaddÃnam\<*<4>*>\ ara- hataæ. dassanaæ hotÅti pasÃdasommÃni akkhÅni ummÅletvà dassanamattam pi sÃdhu hotÅti. ||1|| evaæ ajjhÃsayaæ katvÃ, atha kho Vera¤jo brÃhmaïo yena bhagavà ten' upasaÇkami.\<*<5>*>\ yenà 'ti bhÆmmatthe\<*<6>*>\ karaïava- canaæ, tasmà yattha bhagavà tattha upasaÇkamÅti evam ettha attho daÂÂhabbo, yena và kÃraïena bhagavà deva- manussehi upasaÇkamitabbo tena kÃraïena upasaÇkamÅti evam ettha attho daÂÂhabbo. kena ca kÃraïena bhagavà upasaÇkamitabbo. nÃnappakÃraguïavisesÃdhigamÃdhippÃ- yena sÃduphalÆpabhogÃdhippÃyena dvijagaïehi\<*<7>*>\ niccapha- litamahÃrukkho viya, upasaÇkamÅti ca gato ti vuttaæ hoti, upasaÇkamitvà ti upasaÇkamaïapariyosÃnadÅpanaæ,\<*<8>*>\ atha và evaæ gato tato Ãsannataraæ ÂhÃnaæ bhagavato samÅpasaÇkhÃtaæ gantvà ti\<*<9>*>\ vuttaæ hoti. bhagavatà saddhiæ sammodÅti yathÃkhamanÅyÃdÅni pucchan- to bhagavà tena evaæ so pi bhagavatà saddhim samappa- vattamodo ahosi sÅtodakaæ viya uïhodakena sammoditaæ ekÅbhÃvaæ agamÃsi, yÃya ca:kacci bho Gotama khamanÅyaæ kacci yÃpanÅyaæ kacci bhoto ca\<*<10>*>\ Gotamassa GotamasÃva- kÃna¤\<*<11>*>\ ca appÃbÃdhaæ appÃtaÇkaæ lahuÂÂhÃnaæ balaæ phÃsuvihÃro ti ÃdikÃya kathÃya sammoditaæ pÅtipÃmujjasaÇ- khÃtasammodajananato\<*<12>*>\ sammodituæ yuttabhÃvato ca sam- modanÅyaæ, atthabya¤janamadhuratÃya suciram\<*<13>*>\ pi kÃlaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. -paccekabuddhasÃvakÃnaæ. 2 B2.Bp. cariyato. S. yathà bhumma-. See p. 124, note 10. 4 B2.Bp. laddhasaddhÃnaæ. 5 B2.Bp. add iti. 6 S.Bp. bhummatthe. 7 S.B2.Bp. dijagaïehi. 8 B2. -paridÅpanaæ. 9 B2.Bp. add pi. 10 B2.Bp. put ca after Gotamassa. 11 B2.Bp. omit Gotama before sÃvakÃna¤. 12 B2.Bp. pÅtipÃmojjasaækhÃtaæ sammodaæ jananato. 13 B2. sucÅram. >\ #<[page 129]># %% sÃretuæ nirantaraæ pavattetuæ araharÆpato saritabbabhÃ- vato ca sÃrÃïÅyaæ,\<*<1>*>\ suyyamÃnasukhato ca\<*<2>*>\ sammodanÅyam anussariyamÃnasukhato\<*<3>*>\ sÃrÃïÅyaæ, tathà bya¤janaparisud- dhatÃya sammodanÅyam, atthaparisuddhatÃya sÃrÃïÅyan ti evaæ anekehi pariyÃyehi sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ\<*<4>*>\ vÅtisÃretvà pariyosÃpetvà niÂÂhÃpetvà yen' atthena Ãgato taæ pucchitukÃmo ekamantaæ nisÅdi. ekamantan ti bhÃva- napuæsakaniddeso visamaæ candimasuriyÃ\<*<5>*>\ parivattantÅti\<*<6>*>\ Ãdisu\<*<7>*>\ viya, tasmà yathà nisinno pana\<*<8>*>\ ekamante\<*<9>*>\ nisinno hoti, tathà nisÅdÅti\<*<10>*>\ evam ettha attho daÂÂhabbo; bhummatthe và etaæ upayogavacanaæ. nisÅdÅti upÃvisi, paï¬ità hi purisà garuÂÂhÃnÅyaæ\<*<11>*>\ upasaÇkamitvà ÃsanakusalatÃya eka- mantaæ nisÅdanti, aya¤ ca tesaæ a¤¤ataro tasmà ekamantaæ nisÅdi. kathaæ nisinno pana ekamantaæ nisinno hotÅti. cha nisajjadose vajjetvÃ; seyyathÅdaæ: atidÆram accÃsan- naæ uparivÃtam unnatappadesaæ atisammukham atipac- chà ti. atidÆre nisinno hi sace kathetukÃmo hoti uccÃsaddena kathetabbaæ hoti, accÃsanne nisinno saÇghaÂÂanaæ karoti, uparivÃte nisinno sarÅragandhena bÃdhati, unnatappadese nisinno agÃravaæ pakÃseti, atisammukhà nisinno sace daÂ- ÂhukÃmo hoti cakkhunà cakkhuæ Ãhacca daÂÂhabbaæ hoti, atipacchà nisinno sace daÂÂhukÃmo hoti gÅvaæ pasÃretvà daÂÂhabbaæ hoti, tasmà ayam pi ete cha nisajjadose vajjetvà nisÅdi. tena vuttaæ ekamantaæ nisÅdÅti. ekamantaæ nisinno kho Vera¤jo brÃhæano\<*<12>*>\ bhagavantaæ etad avocÃ'ti\<*<13>*>\ etan ti idÃni vattabbam atthaæ dasseti, dakÃro padasandhikaro. avocà 'ti abhÃsi, sutam metan ti sutaæ me etaæ, etaæ mayà sutan ti idÃni vattabbam atthaæ dasseti, bho Gotamà 'ti bha- gavantaæ gottena\<*<14>*>\ Ãlapati. idÃni yaæ tena sutaæ taæ dassento na samaïo Gotamo ti evam Ãdim Ãha. tatrÃyaæ anuttÃnapadavaïïanÃ: brÃhmaïe ti jÃtibrÃhmaïe,\<*<15>*>\ jiïïe ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. sÃraïÅyaæ, sic passim. 2 Bp. vÃ. 3 B2. adds ca. 4 Bp. omits sÃrÃïÅyaæ. 5 B2.Bp. -sÆriyÃ. 6 S. pavattantÅti. 7 B2.Bp. ÃdÅsu. 8 B2.Bp. omit pana. 9 B2.Bp. ekamantaæ. 10 S. nisidi. 11 S. garuÂÂhÃïÅyaæ; B2.Bp. garuÂÂhÃniyaæ. 12 B2. brahmaïo. 13 B2. avoca, omits ti. 14 B2. gottavasena. 15 S. brÃhmaïo ti jÃtibrÃhmaïo; B2. brahmaïe ti jÃtibrahmaïe. I 9 >\ #<[page 130]># %<130 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.2.)>% jajjarÅbhÆte\<*<1>*>\ jarÃya khaddhiccÃdibhÃvaæ\<*<2>*>\ ÃpÃdite, vuddhe\<*<3>*>\ ti aÇgapaccaÇgÃnaæ vuddhimariyÃdappatte,\<*<4>*>\ mahallake ti jÃ- timahallakatÃya samannÃgate cirakÃlappasute\<*<5>*>\ ti vuttaæ hoti. addhagate ti addhÃnaæ gate dve tayo rÃjaparivaÂÂe atÅte ti adhippÃyo, vayo anuppatte ti pacchimavayaæ sam- patte, pacchimavayo nÃma vassasatassa pacchimo tatiya- bhÃgo. api ca jiïïe ti\<*<6>*>\ porÃïe cirakÃlappavattakulanvaye\<*<7>*>\ ti vuttaæ hoti, vuddhe ti sÅlÃcÃrÃdiguïavuddhiyutte.\<*<8>*>\ mahal- lake ti vibhavamahantatÃya\<*<9>*>\ samannÃgate\<*<10>*>\ mahaddhane mahÃbhoge, addhagate ti maggapaÂipanne brÃhmaïÃnaæ\<*<11>*>\ vatacariyÃdimariyÃdaæ avÅtikkamma caramÃïe,\<*<12>*>\ vayo anup- patte ti jÃtivuddhabhÃvam\<*<13>*>\ antimavayaæ anuppatte ti evam p' ettha yojanà veditabbÃ. idÃni abhivÃdetÅti evamÃdÅni na samaïo Gotamo ti ettha vuttanakÃrena yojetvà evam atthato veditabbÃni: na van- dati nÃsanà ÂÂhahati nÃpi idha bhonto nisÅdantÆ 'ti evaæ Ãsanena và upanimantetÅti. ettha hi vÃsaddo\<*<14>*>\ vibhÃvano\<*<15>*>\ nÃma attho,\<*<16>*>\ rÆpaæ niccaæ và aniccaæ và ti Ãdisu viya, evaæ vatvà atha attano abhivÃdanÃdÅni akarontaæ bhaga- vantaæ disvà Ãha: tayidaæ bho Gotama tath' evà 'ti, yaæ taæ mayà sutaæ taæ tath' eva, taæ savaïa¤ ca me dassana¤ ca saæsandati sameti atthato ekÅbhÃvaæ gacchati na hi bhavaæ Gotamo\<*<17>*>\ --pe-- Ãsanena và nimantetÅti evaæ attanà sutaæ diÂÂhena nigametvà nindanto\<*<18>*>\ Ãha: tayidaæ bho Gotama na sampannam evà 'ti, taæ, abhivÃdanÃdÅnaæ akaraïaæ ayut- tam\<*<19>*>\ eva. ath' assa bhagavà attukkaæsanaparavambhana- dosaæ anupagamma karuïÃsÅtalahadayena taæ a¤¤Ãïaæ vidhamitvÃ\<*<20>*>\ yuttabhÃvaæ dassetukÃmo Ãha: nÃhan taæ brah- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. jiïïo ti jajjaribhÆte. 2 Bp. khaï¬iccÃdi-. 3 Bp. vu¬¬he, sic passim. 4 Bp. vu¬¬hi-, sic passim. 5 B2.Bp. cÅrakÃla-. 6 S. jiïïo ti. 7 B2.cÅrakala-. 8 S. -yutto. 9 B2.Bp. -mahattatÃya. 10 S. samannÃgato. 11 B2. brahma-. 12 S. caramÃno. 13 B2.Bp. add pi; Bp. jÃtivu¬¬ha-. 14 S. na vÃsaddo. 15 S.B2.Bp. vibhÃvane. 16 B2.Bp. atthe. 17 S. bho Gotamo. 18 S. nidanto. 19 B2.Bp. na yuttam. 20 B2. vidhametvÃ. >\ #<[page 131]># %% maïa --pe-- muddhÃpi tassa vipateyyà 'ti, tatrÃyaæ saÇkhe- pattho: ahaæ brÃhmaïa appaÂihatena sabba¤¤uta¤Ãïacak- hunÃ\<*<1>*>\ olokento pi taæ puggalaæ etasmiæ sadevakÃdibhede loke na passÃmi yam ahaæ abhivÃdeyyaæ và paccuÂÂheyyaæ và Ãsanena và nimanteyyaæ,anacchariyaæ và etaæ yv Ãhaæ ajja sabba¤¤utaæ patto evarÆpaæ nipaccakÃrÃrahaæ pugga- laæ na passÃmi, api ca kho yadÃp' ahaæ\<*<2>*>\ sampatijÃto 'va uttarÃbhimukho\<*<3>*>\ sattapadavÅtihÃre\<*<4>*>\ gantvà sakalaæ dasasa- hassÅlokadhÃtuæ\<*<5>*>\ olokesiæ tadÃpi etasmiæ sadevakÃdibhede loke taæ puggalaæ na passÃmi yam ahaæ abhivÃdeyyaæ và paccuÂÂheyyaæ và Ãsanena và nimanteyyaæ, atha kho maæ soÊasakappasahassÃyuko khÅïÃsavamahÃbrahmÃpi a¤- jaliæ paggahetvÃ: tvaæ loke mahÃpuriso tvaæ sadevakassa lokassa aggo ca jeÂÂho ca seÂÂho ca,n' atthi tayà uttaritaro ti sa¤jÃtasomanasso paÂimÃnesi, tadÃpi cÃhaæ attanà uttari- taraæ apassanto Ãsabhiæ vÃcaæ nicchÃresiæ:\<*<6>*>\ aggo 'ham asmi lokassa, jeÂÂho 'ham asmi lokassa, seÂÂho 'ham asmi lokassà 'ti, evaæ sampatijÃtassÃpi mayhaæ abhivÃdanÃdiraho puggalo n' atthi sv Ãhaæ idÃni sabba¤¤utaæ patto kaæ abhivÃdeyyaæ và --pe-- Ãsanena và nimanteyyaæ, tasmà tvaæ brÃhmaïa mà tathÃgatÃ\<*<7>*>\ evarÆpaæ nipaccÃkÃraæ\<*<8>*>\ patthayittha yaæ hi brÃhmaïa tathÃgato abhivÃdeyya vÃ---pe ---Ãsanena và nimanteyya, muddhÃpi tassa puggalassa rattipari- yosÃne paripÃkasithilabandhanaæ vaïÂà pamuttatÃlaphalam\<*<9>*>\ iva gÅvato pacchijjitvà sahas' eva\<*<10>*>\ bhÆmiyaæ vipateyyÃ'ti.\<*<11>*>\ ||2|| evaæ vutte pi brÃhmaïo\<*<12>*>\ dua¤¤atÃya tathÃgatassa lokajeÂÂhabhÃvaæ\<*<13>*>\ asallakkhento\<*<14>*>\ kevalaæ taæ vacanaæ asahamÃno Ãha: arasarÆpo bhavaæ Gotamo ti. ayaæ kir' assa adhippÃyo: yaæ loke abhivÃdanapaccuÂÂhÃnäjalikammasÃ- mÅcikammaæ\<*<15>*>\ sÃmaggiraso ti vuccati taæ bhoto Gotamassa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -¤¤ÃnacakkhunÃ. 2 B2.Bp. yadÃpÃhaæ. 3 S. sampattijÃto 'va uttarena mukho; B2. sampatijÃto 'va uttarena mukho. 4 B2.Bp. -hÃrena. 5 B2.Bp. dasasahassi-. 6 B2. nicchÃresi. 7 B2. tathÃgato; Bp. tathÃgate. 8 B2.Bp. nipaccakÃraæ. 9 B2. vaï¬Ãpamutta-; Bp. vaïÂÃpavutta-. 10 S. sahayeva; B2.Bp. sahasà 'va. 11 B2. vipateyya, omits ti. 12 B2. brahmaïo. 13 B2. ca loke jeÂÂhakabhÃ-; Bp. loke jeÂÂha-bhÃ-. 14 B2. asaælakkhanto. 15 B2.Bp. -sÃmicikammaæ. >\ #<[page 132]># %<132 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.3.)>% n' atthi, tasmà arasarÆpo bhavaæ Gotamo arasajÃtiko arasa- sabhÃvo ti. ath' assa bhagavà cittamudubhÃvajananatthaæ ujuvipaccanÅkabhÃvaæ\<*<1>*>\ pariharanto a¤¤athà tassa vacanas- sa 'ttham attani sandassento atthi khv esa brÃhmaïa\<*<2>*>\ pariyÃyo ti Ãdim Ãha, tattha pariyÃyo ti kÃraïaæ; ayaæ hi pariyÃ- yasaddo desanÃvÃrakÃraïesu vattati. madhupiï¬ikapariyÃyo tv\<*<3>*>\ eva naæ\<*<4>*>\ dhÃrehÅti Ãdisu hi esa desanÃyaæ vatatti. kassa nu kho ùnanda ajja pariyÃyo bhikkhuïiyo ovadituæ ti Ãdisu\<*<5>*>\ vÃre. sÃdhu bhante bhagavà a¤¤aæ pariyÃyaæ Ãcikkhatu\<*<6>*>\ yathÃyaæ bhikkhusaÇgho a¤¤Ãya saïÂhaheyyà 'ti Ãdisu kÃraïe. sv Ãyaæ idha kÃraïe vatatti, tasmà ettha evam attho daÂÂhabbo: atthi kho brÃhmaïa etaæ kÃraïaæ yena kÃraïena maæ arasarÆpo bhavaæ Gotamo ti vadamÃno puggalo sammà vadeyya avitathavÃdÅti saÇkham\<*<7>*>\ gaccheyya, katamo pana so ti. ye te brÃhmaïa rÆparasà --pe-- phoÂÂhab- barasà te tathÃgatassa pahÅïÃ\<*<8>*>\ ti, kiæ vuttaæ hoti. ye te jÃtivasena\<*<9>*>\ uppattivasena\<*<10>*>\ và seÂÂhasammatÃnam pi puthuj- janÃnaæ rÆpÃrammaïÃdÅni assÃdentÃnaæ abhinandantÃnaæ rajjantÃnaæ uppajjanti kÃmasukhassÃdasaÇkhÃtà \<*<11>*>\rÆparasà saddarasà gandharasà rasarasà phoÂÂhabbarasÃ\<*<11>*>\ ye imaæ lokaæ gÅvÃya bandhitvà viya Ãvi¤janti\<*<12>*>\ vatthÃrammaïÃdi- sÃmaggiya¤ ca uppannattà sÃmaggirasà ti vuccanti te sabbe pi tathÃgatassa pahÅïÃ,\<*<13>*>\ mayhaæ pahÅïà ti vattabbe pi mamaæ\<*<14>*>\ kÃrena attÃnaæ anukkhipanto\<*<15>*>\ dhammaæ deseti, desanÃvilÃso và esa bhagavato. tattha pahÅïà ti cittasan- tÃnato vigatà jahità và etasmiæ pan' atthe\<*<16>*>\ karaïe sÃmiva- canaæ daÂÂhabbaæ, ariyamaggasatthena ucchinnaæ taïhÃ- vijjÃmayaæ mÆlam etesan ti ucchinnamÆlÃ, tÃlavatthu viya nesaæ vatthu katan ti tÃlà vatthukatÃ,\<*<17>*>\ yathà hi talarukkhaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S.Bp. ujuvipaccanÅka-. 2 B2. -brahmaïa sic passim. 3 M. i, 114. 4 S. tvenam. tveva naæ for ti-eva naæ. 5 M. iii, 270. 6 S. Ãcikkhitu. Loc. cit.? 7 B2.Bp. saÇkhyaæ. 8 B2.Bp. pahÅnÃ, sic passim. 9 B2.Bp. insert và here. 10 B2.Bp. upapattivasena. 11-11 B2.Bp. rÆparasasaddagandharasapoÂÂhabbarasÃ. 12 B2.Bp. Ãvi¤chanti. 13 B2.Bp. pahÅnà ti, sic passim. 14 Bp. mamÃkarena. 15 B2.anukkhipento. 16 S. pan' etthe. 17 S1.(D). vatthukathÃ; Bp. tÃlavatthukatÃ. >\ #<[page 133]># %% samÆlaæ uddharitvÃ\<*<1>*>\ tassa vatthumatte tasmiæ padese kate na puna tassa tÃlassa uppatti pa¤¤Ãyati. evaæ ariyamagga- satthena samÆle rÆpÃdirase uddharitvà tesaæ pubbe uppanna- pubbabhÃvena vatthumatte cittasantÃne kate sabbe pi te tÃlà vatthukatà ti vuccanti, avirÆÊhidhammattÃ\<*<2>*>\ và mattha- kacchinnatÃlo viya katà ti tÃlà vatthukatÃ, yasmà pana evaæ tÃlà vatthukatà anabhÃvakatÃ\<*<3>*>\ honti, yathà nesaæ pacchÃbhÃvo na hoti tathà katà honti, tasmà Ãha anabhÃ- vakatÃ\<*<3>*>\ ti. ayaæ h' ettha padacchedo anuabhÃvaæ katà anabhÃvakatÃ, anabhÃvaægatÃ\<*<4>*>\ ti pi pÃÂho, tassa anuabhÃ- vaæ gatà ti attho, tattha padacchedo anuabhÃvaæ gatà anabhÃvaægatà ti yathà anuacchariyÃ\<*<5>*>\ anacchariyà ti. Ãyatiæ anuppÃdadhammà ti anÃgate anuppajjanakasabhÃvÃ, ye hi abhÃvaÇgatÃ\<*<6>*>\ te puna kathaæ uppajjissanti, tenÃha anabhÃvagatÃ\<*<7>*>\ Ãyatiæ anuppÃdadhammà ti. ayaæ kho brÃh- maïa pariyÃyo ti idaæ kho brÃhmaïa kÃraïaæ, yena maæ sammÃvadamÃno vadeyya arasarÆpo samaïo Gotamo ti. no ca kho yaæ tvaæ sandhÃya vadesÅti ya¤ ca kho tvaæ sandhÃya vadesi so pariyÃyo na hoti. kasmà pana bhagavà evam Ãha, nanu evaæ vutte so brÃhmaïena vutto sÃmaggiraso tass' attani\<*<8>*>\ vijjamÃnatà anu¤¤Ãtà hotÅti vuccate. na hoti. yo hi taæ sÃmaggirasaæ kÃtuæ bhabbo hutvà na karoti so tad abhÃvena arasarÆpo ti vattabbo bhaveyya. bhagavà pana abhabbo 'va taæ\<*<9>*>\ kÃtuæ, ten'assa karaïe abhabbataæ pa- kÃsento Ãha: no ca kho yaæ tvaæ sandhÃya vadesÅti, yaæ pariyÃyaæ sandhÃya tvaæ maæ arasarÆpo ti vadesi so amhesu n' eva vattabbo ti. evaæ brÃhmaïo attanà adhippetaæ arasarÆpataæ Ãrope- tuæ asakkonto athÃparaæ nibbhogo bhavaæ\<*<10>*>\ ti Ãdim Ãha. sabbapariyÃyesu c' ettha vuttanayen' eva yojanÃkkamaæ\<*<11>*>\ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S1.(D). uddharetvÃ. 2 S. arÆÊhi-. 3 B2.Bp. anabhÃvaæ katÃ. 4 S1.(D). anubhÃvaæ katà ti; Sp. anabhÃvagatà ti; B2.Bp. anabhÃ- vaæ katà ti. 5 Sp. anu-accariyÃ. 6 After this some 48 leaves of S. are missing. 7 B2.Bp. anabhÃvaæ gatÃ. 8 Bp. tassa attani. 9 B2.Bp. etaæ for taæ. 10 Bp. adds Gotamo before ti. 11 Bp. yojanakkamaæ. >\ #<[page 134]># %<134 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.3.)>% viditvà sandhÃya bhÃsitam atthaæ evaæ veditabbam: brÃh- maïo tam eva vayovu¬¬hÃnaæ\<*<1>*>\ abhivÃdanakammÃdiæ loke sÃmaggiparibhogo ti ma¤¤amÃno tad abhÃvena bhagavantaæ nibbhogo ti Ãha, bhagavÃ\<*<2>*>\ yv Ãyaæ rÆpÃdisu\<*<3>*>\ sattÃnaæ chandarÃgaparibhogo tad abhÃvaæ attani sampassamÃno aparaæ\<*<4>*>\ pariyÃyaæ anujÃnÃti. puna brÃhmaïo yaæ loke vayovu¬¬hÃnaæ abhivÃdanÃdi kulasamudÃcÃrakammaæ lo- kiyà karonti tassa akiriyaæ sampassamÃno bhagavantakiriyavÃdti a, bhagavà pana yasmà kÃyaduccaritÃdÅnaæ akiriyaæ vadati tasmà taæ akiriyavÃdaæ attani sampassamÃ- no aparaæ\<*<5>*>\ pariyÃyaæ anujÃnÃti. tattha ca kÃyaduccaritan ti pÃïÃtipÃtÃdinnÃdÃnamicchÃcÃracetanà veditabbÃ, vacÅ- duccaritan ti musÃvÃdapisunÃvÃcapharusÃvÃcasapphappalÃ- pacetanÃ\<*<6>*>\ veditabbÃ, manoduccaritan ti abhijjhÃbyÃpÃda- micchÃdiÂÂhiyo veditabbÃ, Âhapetvà te dhamme avasesà akusaladhammà anekavihità pÃpakà akusalà dhammà ti veditabbÃ. puna brÃhmaïo tam eva abhivÃdanÃdikammaæ bhagavati apassanto imaæ Ãgamma ayaæ lokatanti lokapa- veïi\<*<7>*>\ ucchijjatÅti ma¤¤amÃno bhagavantaæ ucchedavÃdo ti Ãha. bhagavà pana yasmà aÂÂhasu lobhasahagatacittesu up- pajjamÃnassa\<*<8>*>\ pa¤cakÃmaguïikarÃgassa dvÅsu akusalacittesu uppajjamÃnakadosassa ca anÃgÃmi-maggena ucchedaæ vadati, sabbÃkusalasambhavassa pana niravasesassa mohassa ara- hattamaggena ucchedaæ vadati, Âhapetvà te tayo avasesÃ- naæ pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ yathÃnurÆpaæ catÆhi maggehi ucchedaæ vadati, tasmà taæ ucchedavÃdaæ attani sampassamÃno aparaæ\<*<9>*>\ pariyÃyaæ anujÃnÃti. puna brÃhmaïo jigucchati ma¤¤e samaïo Gotamo idaæ vayovu¬- ¬hÃnaæ abhivÃdanÃdikulasamudÃcÃrakammaæ tena naæ\<*<10>*>\ na karotÅti ma¤¤amÃno bhagavantaæ jegucchÅti Ãha. bhaga- và pana yasmà jigucchati kÃyaduccaritÃdÅhi, kiæ vuttaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sp. -vuddhÃnaæ sic passim. 2 B2.Bp. add pana after bhagavÃ. 3 B2.Bp. rÆpÃdÅsu. 4 B2.Bp. add pi. 5 B2.Bp. add pi after aparaæ. 6 B2. piæsuïavÃcÃpharusavÃcÃsamphapalÃpÃcetanÃ; Bp. -pisuïa- vÃcÃpharusavÃsamphappalÃpacetanÃ. 7 B2.Bp. lokatantiæ lokapaveïiæ. 8 B2.Bp. omit uppajjamÃnassa. 9 B2.Bp. add pi. 10 Bp. taæ. >\ #<[page 135]># %% hoti. ya¤ ca tividhaæ kÃyaduccaritam ya¤ ca catubbidhaæ vacÅduccaritaæ ya¤ ca tividaæ manoduccaritaæ yà ca Âha- petvà tÃni duccaritÃni avasesÃnaæ lÃmakaÂÂhena pÃpakÃ- naæ akosallasambhÆtaÂÂhena akusalÃnaæ dhammÃnaæ sa- mÃpatti samÃpajjanà samaÇgibhÃvo\<*<1>*>\ taæ sabbam pi gÆthaæ viya maï¬anakajÃtiyo puriso jigucchati hirÅyati tasmà taæ jegucchitaæ attani sampassamÃno aparaæ\<*<2>*>\ pariyÃyaæ anujÃ- nÃti. tattha kÃyaduccaritenà 'ti upayogatthe karaïavacanaæ daÂÂhabbaæ. puna brÃhmaïo tam eva abhivÃdanÃdikam- maæ bhagavati apassanto ayaæ imaæ lokajeÂÂhakakammaæ vineti vinÃseti, athavà yasmà etaæ sÃmÅcikammaæ na karoti tasmà ayaæ vinetabbo niggaïhitabbo ti ma¤¤amÃno bhaga- vantaæ venayiko ti Ãha. tatrÃyaæ padattho: vinayatÅti vinayo vinÃsetÅti vuttaæ hoti, vinayo eva venayiko vinayaæ và arahatÅti venayiko niggahaæ arahatÅti vuttam hoti, bha- gavà pana yasmà rÃgÃdÅnaæ vinayÃya vÆpasamÃya dham- maæ deseti tasmà venayiko hoti, ayam eva c' ettha padattho: vinayÃya dhammaæ desetÅti venayiko, vicitrÃhi taddhita- vutti, sv Ãyaæ taæ venayikabhÃvaæ attani sampassamÃno aparaæ\<*<3>*>\ pariyÃyaæ anujÃnÃti. puna brÃhmaïo, yasmà abhi- vÃdanÃdÅni sÃmÅcikammÃni\<*<4>*>\ karontà vayovu¬¬he tosenti hÃsenti, akarontà pana tÃpenti vihesenti domanassaæ nesaæ uppÃdenti, bhagavà ca tÃni na karoti, tasmà ayaæ vayovu¬¬he tapatÅti ma¤¤amÃno sappurisÃcÃravirahitattà và kapaïa- puriso ayaæ ti ma¤¤amÃno bhagavantaæ tapassÅti Ãha. tatrÃyaæ padattho: tapatÅti tapo roseti\<*<5>*>\ vihesetÅti vuttaæ hoti, sÃmÅcikammÃkaraïass'\<*<6>*>\ etaæ nÃmaæ, tapo assa atthÅti tapassÅ, dutiye atthavikappe vya¤janÃni avicÃretvà loke kapaïapuriso tapassÅti vuccati. bhagavà pana ye akusalà dhammà lokaæ tapanato tapanÅyà ti vuccanti tesaæ hi\<*<7>*>\ pa- hÅïattà yasmà tapassÅti saÇkhaæ\<*<8>*>\ gato, tasmà taæ tapassi- taæ attani sampassamÃno aparaæ\<*<9>*>\ pariyÃyaæ anujÃnÃti. tatrÃyaæ padattho: tapantÅti tapÃ, akusalÃnaæ dhammÃnam \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. samaÇgÅbhÃvo. 2 B2.Bp. add pi. 3 B2.Bp. add pi. 4 B2.Bp. sÃmici-, sic passim. 5 B2.Bp. doseti. 6 B2.Bp. sÃmici-. 7 B2.Bp. omit hi. 8 B2.Bp. saÇkhyaæ. 9 B2.Bp. add pi. >\ #<[page 136]># %<136 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.4.)>% etaæ adhivacanaæ. vuttam pi h' etaæ: idha tappati pecca\<*<1>*>\ tappatÅti,\<*<2>*>\ tathÃyaæ\<*<3>*>\ te tape assi nirassi pahÃsi vidhaæsÅti\<*<4>*>\ tapassÅ. puna brÃhmaïo taæ abhivÃdanÃdikammaæ deva- lokagabbhasampattiyà devalokapaÂisandhipaÂilÃbhÃya saæ- vattatÅti. ma¤¤amÃno bhagavati c' assa abhÃvaæ disvà bhagavantaæ apagabbho ti Ãha, kodhavasena và bhagavato mÃtukucchismiæ paÂisandhigahaïe dosaæ dassento pi evam Ãha. tatrÃyaæ padattho: gabbhato apagato ti apagabbho, abhabbo devalokÆpapattiæ pÃpuïitun ti adhippÃyo. hÅno và gabbho assà 'ti apagabbho, devalokagabbhaparibÃhirattà Ãyatiæ hÅnagabbhapaÂilÃbhabhÃgÅti hÅno vÃssa mÃtukucchis- miæ\<*<5>*>\ gabbhavÃso ahosÅti adhippÃyo. bhagavato pana yas- mà Ãyatiæ gabbhaseyyà apagatà tasmà so taæ apagabbhataæ attani sampassamÃno aparaæ\<*<6>*>\ pariyÃyaæ anujÃnÃti. tatra ca yassa kho brÃhmaïa Ãyatiæ gabbhaseyyà punabbhavÃbhi- nibbatti pahÅïà ti etesaæ padÃnaæ evam attho daÂÂhabbo: brÃhmaïa yassa puggalassa anÃgate gabbhaseyyà punab- bhave ca abhinibbatti anuttarena maggena vigatakÃraïattÃ\<*<7>*>\ pahÅïÃ,\<*<8>*>\ gabbhaseyyÃgahaïena c' ettha jalÃbujayoni gahitÃ, punabbhavÃbhinibbattigahaïena itarà tisso pi, api ca gab- bhassa seyyà gabbhaseyyÃ, punabbhavo eva abhinibbatti punabbhavÃbhinibbattÅti evam ettha attho daÂÂhabbo. ya- thà ca vi¤¤ÃïaÂÂhitÅti vutte pi na vi¤¤Ãïato a¤¤Ã Âhiti atthi evam idhÃpi na gabbhato a¤¤Ã seyyà veditabbÃ. abhinib- batti ca nÃma yasmà punabbhavabhÆtÃpi apunabbhava- bhÆtÃpi atthi idha ca punabbhavabhÆtÃpi\<*<9>*>\ adhippetà tasmà vuttaæ punabbhavo eva abhinibbatti punabbhavÃbhinib- battÅti. ||3|| evaæ ÃgatakÃlato paÂÂhÃya arasarÆpatÃdÅhi aÂÂhahi ak- kosavatthÆhi akkosantam pi brÃhmaïam bhagavà dham- missaro dhammarÃjà dhammassÃmi tathÃgato anukampÃsÅta- leneva\<*<10>*>\ cakkhunà brÃhmaïaæ olokento yaæ dhammadhÃ- tuæ paÂivijjhitvà desanÃvilÃsappatto hoti tassà dhammadhÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. pacca. 2 Dhammapada, v. 17. 3 B2.Bp. tathÃ. 4 B2.Bp. vidhaæsesÅti. 5 Bp. -kucchiæhi. 6 B2.Bp. aparam pi. 7 B2.Bp. vihatakÃraïattÃ. 8 B2.Bp. add ti. 9 B2.Bp. omit pi. 10 B2.Bp. anukampÃya sÅtaleneva. >\ #<[page 137]># %% tuyà suppaÂividdhattà vigatavalÃhake antalikkhe samab- bhuggato puïïacando viya saradakÃlasuriyo\<*<1>*>\ viya ca brÃh- maïassa hadayandhakÃraæ vidhamanto tÃni yeva akkosa- vatthÆni tena tena pariyÃyena a¤¤athà dassetvà puna pi attano karuïÃvipphÃraæ aÂÂhahi lokadhammehi akampiya- bhÃvena paÂiladdhaæ\<*<2>*>\ tÃdiguïalakkhaïaæ paÂhavisamacit- tataæ\<*<3>*>\ akuppadhammata¤ ca pakÃsento ayaæ brÃhmaïo kevalaæ patasirakhaï¬adantavalittacatÃdÅhi attano vu¬- ¬habhÃvaæ sa¤jÃnÃti no ca kho jÃnÃti attÃnaæ jÃtiyà anu- gataæ jarÃya anusaÂaæ vyÃdhinÃbhibhÆtaæ maraïena abbhÃhataæ\<*<4>*>\ vaÂÂakhÃnubhÆtaæ ajja maritvà puna sv eva uttÃnasayanadÃrakabhÃvagamanÅyaæ, mahantena kho pan' assa ussÃhena\<*<5>*>\ mama santikaæ Ãgato tad assa Ãgamanaæ sÃtthakaæ hotÆ 'ti cintetvà imasmiæ loke attano appaÂisa- maæ purejÃtabhÃvaæ dassento seyyathÃpi brÃhmaïà 'ti Ãdinà nayena brÃhmaïassa dhammadesanaæ va¬¬hesi. tattha seyyathÃpÅti\<*<6>*>\ opammatthe nipÃto, pÅti sambhÃvanatthe, ubhayenÃpi yathà nÃma brÃhmaïà 'ti dasseti. kukkuÂiyà aï¬Ãni aÂÂha và dasa và dvÃdasa và ti ettha pana ki¤cÃpi kuk- kuÂiyà vuttappakÃrato ÆnÃdhikÃni pi aï¬Ãni honti atha kho vacanasiliÂÂhatÃya evaæ vuttan ti veditabbaæ. evaæ hi loke siliÂÂhaæ vacanaæ\<*<7>*>\ hoti. tÃn' assÆ'ti tÃni assu, bhavey- yun ti vuttaæ hoti. kukkuÂiyà sammà adhisayitÃnÅti tÃya janettiyà kukkuÂiyà pakkhe pasÃretvà tesaæ upari sayantiyà sammà adhisayitÃni. sammà pariseditÃnÅti kÃlena kÃlaæ utuæ gaïhÃpentiyà suÂÂhu samantato seditÃni, usmÅkatÃnÅti vuttaæ hoti. sammà paribhÃvitÃnÅti kÃlena kÃlaæ suÂÂhu samantato bhÃvitÃni, kukkuÂagandhaæ gÃhÃpitÃnÅti vuttaæ hoti. idÃni yasmà tÃya kukkuÂiyà evaæ tÅhi pakÃrehi tÃni aï¬Ãni paripÃliyamÃnÃni na pÆtÅni honti. yo pi nesaæ allasineho so pariyÃdÃnaæ gacchati, kapÃlaæ tanukaæ hoti, pÃdanakhasikhÃ\<*<8>*>\ ca mukhatuï¬aka¤ ca kharaæ hoti, kuk- kuÂapotakà pariïÃmaæ\<*<9>*>\ gacchanti, kapÃlassa tanukattà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. saradakÃle sÆriyo. 2 B2.Bp. paÂiladha-. 3 B2.Bp. pathavÅ-. 4 Bp. abbhÃhaÂaæ. 5 B2.Bp. pana ussÃhena. 6 B2. seyyathà 'ti; Bp. seyyathÃpi. 7 B2,Bp. siliÂÂhavacanaæ. 8 B2. khasÅkhÃ. 9 B2.Bp. paripÃkaæ. >\ #<[page 138]># %<138 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.4.)>% bahiddhà Ãloko anto pa¤¤Ãyati. atha te kukkuÂapotakÃ, ciraæ vata mayaæ saækucitahattapÃdÃ\<*<1>*>\ sambÃdhe sayimha, ayaæ ca bahi Ãloko dissati ettha dÃni no sukhavihÃro bha- vissatÅti nikkhamitukÃmà hutvà kapÃlaæ pÃdena paharanti gÅvaæ pasÃrenti. tato taæ kapÃlaæ dvedhà bhijjati, kukku- Âapotakà pakkhe vidhÆnantà taæ khaïÃnurÆpaæ viravantà nikkhamanti. evaæ nikkhamantÃna¤ ca tesam\<*<2>*>\ yo paÂha- mataraæ nikkhamati so jeÂÂho ti vuccati, tasmà bhagavà tÃya upamÃya attano jeÂÂhabhÃvaæ\<*<3>*>\ sÃdhetukÃmo brÃhmaïaæ pucchati\<*<4>*>\ yo nu kho tesaæ kukkuÂacchÃpakÃnaæ --pe-- kinti sv Ãssa\<*<5>*>\ vacanÅyo ti. tatra\<*<6>*>\ kukkuÂacchÃpakÃnan ti kukku- ÂapotakÃnaæ. kinti sv Ãssa\<*<5>*>\ vacanÅyo ti so kinti vacanÅyo assa, kiæ\<*<7>*>\ vattabbo bhaveyya jeÂÂho và kaniÂÂho và ti sesaæ uttÃnattham eva. tato brÃhmaïo Ãha: jeÂÂho ti'ssa bho Gotama vacanÅyo ti bho Gotama jeÂÂho\<*<8>*>\ iti assa vacanÅyo, kasmà iti\<*<9>*>\ ce so hi nesaæ jeÂÂho ti.\<*<10>*>\ yasmÃ\<*<11>*>\ so nesaæ vu¬¬hataro ti attho. ath' assa bhagavà opammaæ sampaÂipÃdento Ãha: evam eva kho\<*<12>*>\ brÃhmaïa\<*<13>*>\ yathà so kukkuÂacchÃpako\<*<14>*>\ evaæ aham pi avij- jÃgatÃya pajÃyÃ\<*<15>*>\ 'ti Ãdi, tattha avijjÃgatÃyà 'ti avijjà vuccati a¤¤Ãïaæ, tattha gatÃya pajÃyà 'ti sattÃdhivacanam etaæ, tasmà ettha avijjaï¬akosassa\<*<16>*>\ anto paviÂÂhesu sattesÆ 'ti evaæ attho daÂÂhabbo. aï¬abhÆtÃyà 'ti aï¬e bhÆtÃya jÃtÃya sa¤jÃtÃya, yathà hi aï¬e nibbattà ekacce sattà aï¬abhÆtà ti vuccanti, evam ayaæ sabbÃpi pajà avijjaï¬akose nibbat- tattà aï¬abhÆtà ti vuccati. pariyonaddhÃyà 'ti tena avijjaï- ¬akosena samantato onaddhÃya baddhÃya veÂhitÃya.\<*<17>*>\avij- jaï¬akosaæ padÃÊetvÃ\<*<18>*>\ ti taæ avijjÃmayaæ aï¬akosaæ chin- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. saÇkuÂitahatthÃpÃdÃ. 2 B2.Bp. nesaæ. 3 B2.Bp. jeÂÂhaka-. 4 Bp. pucchi. 5 B2.Bp. sv assa. 6 B2.Bp. tatta. 7 Bp. kin ti. 8 B2.Bp. bho Gotama so jeÂÂho. 9 Bp. kasmà ti. 10 B2.Bp. omit ti. 11 B2. tasmà nesaæ; Bp. tasmà so nesaæ. 12 Bp. kho ahaæ. 13 B2. brahmaïà 'ti Ãdi; Bp. brÃhmaïà 'ti Ãdi. 14 B2.Bp. insert here jeÂÂho ti saÇkhyaæ gacchati. 15 B2.Bp. pajÃya, and omit ti Ãdi, tattha. 16 B2.avijjÃkosassa. 17 B2. vedhitÃya. 18 B2.Bp. padÃletvÃ, sic passim. >\ #<[page 139]># %% ditvÃ. eko 'va loke ti sakale pi lokasannivÃse aham eva eko adutiyo. anuttaraæ sammà sambodhiæ abhisambuddho ti anuttaran ti uttaravirahitaæ sabbaseÂÂhaæ, sammÃsambodhin ti sammà sÃma¤ ca bodhiæ, atha và pasatthaæ\<*<1>*>\ sundara¤ ca bodhiæ, bodhÅti rukkho pi maggo pi sabba¤¤uta¤Ãïam pi nibbÃnam pi. bodhirukkhamÆle paÂhamÃbhisambuddho ti ca antarà ca Bodhiæ antarà ca Gayaæ ti\<*<2>*>\ ÃgataÂÂhÃnesu hi rukkho bodhi.\<*<3>*>\ bodhÅti vuccati catÆsu\<*<4>*>\ maggesu ¤Ãïaæ ti ÃgataÂÂhÃne maggo. pappoti bodhiæ varabhÆrimedhaso ti ÃgataÂÂhÃne sabba¤¤uta¤Ãïaæ. patvÃna bodhim amataæ asaÇkhataæ ti ÃgataÂÂhÃne nibbÃnaæ. idha pana bhagavato arahattamagga¤Ãïaæ adhippetaæ. sabba¤¤uta¤Ãïan ti pi vadanti. a¤¤esaæ arahattamaggo anuttarà bodhi hoti na hotÅti. na hoti. kasmÃ. asabbaguïadÃyakattÃ, tesaæ hi kassaci arahattamaggo arahattaphalam eva deti kassaci tisso vijjà kassaci cha abhi¤¤Ã kassaci catasso paÂisambhidà kassaci sÃvakapÃramŤÃïaæ,\<*<5>*>\ paccekabuddhÃnam pi pacce- kabodhi¤Ãïam eva deti, buddhÃnaæ pana sabbaguïasam- pattiæ deti, abhiseko viya ra¤¤o sabbalokissariyabhÃvaæ. tasmà a¤¤assa kassaci pi anuttarà bodhi na hotÅti. abhi- sambuddho ti abbha¤Ãsiæ paÂivijjhiæ, patto 'mhi adhigato 'mhÅti vuttaæ hoti. idÃni yad etaæ bhagavatà evam eva kho ahaæ brÃhmaïà 'ti Ãdinà nayena vuttaæ opammasampaÂipÃdanaæ taæ evaæ atthena saæsandetvÃ\<*<6>*>\ veditabbam: yathà hi tassà kukkuÂiyà attano aï¬esu adhisayanÃdi\<*<7>*>\ tividhakiriyÃ\<*<8>*>\-karaïaæ, evaæ bodhipallaÇke nisinnassa bodhisattabhÆtassa bhagavato at- tano santÃne\<*<9>*>\ aniccaæ dukkham anattà ti tividhÃnupassanÃ- karaïaæ. kukkuÂiyà tividhakiriyÃ-sampÃdanena aï¬Ãnaæ apÆtibhÃvo viya bodhisattabhÆtassa bhagavato tividhÃnu- passanÃsampÃdanena vipassanäÃïassa aparihÃni. kukku- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. pasaÂÂhasundara¤ ca. 2 B2.Bp. ca antarà ca Gayaæ antarà ca Bodhin ti ca. 3 B2.Bp. omit bodhi. 4 B2.Bp. put bodhi vuccati again before catÆsu. 5 Bp. pÃrami¤Ãïaæ. 6 B2.Bp. saddhiæ saæsanditvÃ. 7 B2.Bp. adhisayamÃnÃdi. 8 Bp. -kuriyÃ, sic passim. 9 B2.Bp. cittasantÃne. >\ #<[page 140]># %<140 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.4-5.)>% Âiyà tividhakiriyÃ-karaïena aï¬Ãnaæ allasinehapariyÃdÃnaæ viya bodhisattabhÆtassa bhagavato tividhÃnupassanà -sam- pÃdanena bhavattayÃnugatanikantisinehapariyÃdÃnaæ. kuk- kuÂiyà tividhakiriyà -karaïena aï¬akapÃlÃnaæ tanubhÃvo viya bodhisattabhÆtassa bhagavato tividhÃnupassanà -sampÃ- danena avijjaï¬akosassa tanubhÃvo. kukkuÂiyà tividhakiriyÃ- karaïena kukkuÂacchÃpakassa pÃdanakhatuï¬akÃnaæ\<*<1>*>\ thad- dhakharabhÃvo viya bodhisattabhÆtassa bhagavato tividhÃ- nupassanà -sampÃdanena vipassanäÃïassa tikkhakharavip- pasannasÆrabhÃvo. kukkuÂiyà tividhakiriyà -karaïena kuk- kuÂacchÃpakassa pariïÃmakÃlo viya bodhisattabhÆtassa bha- gavato tividhÃnupassanÃsampÃdanena vipassanäÃïassa pa- riïÃmakÃlo\<*<2>*>\ va¬¬hitakÃlo gabbhagahaïakÃlo ti\<*<3>*>\ veditabbo. tato kukkuÂiyà tividhakiriyÃkaraïena kukkuÂacchÃpakassa pÃdanakhasikhÃya\<*<4>*>\ và mukhatuï¬akena và aï¬akosaæ padÃÊetvÃ\<*<5>*>\ pakkhe papphoÂetvà sotthinà abhinibbhijjanakÃlo\<*<6>*>\ viya tassa\<*<7>*>\ bhagavato tividhÃnupassanÃ-sampÃdanena vipas- sanäÃïaæ\<*<8>*>\ gabbhaæ gaïhÃpetvà anupubbÃdhigatena ara- hattamaggena avijjaï¬akosaæ papadÃÊetvÃ\<*<9>*>\ abhi¤¤Ãpakkhe papphoÂetvà sotthinà sakalabuddhaguïasacchikatakÃlo vedi- tabbo. sv Ãhaæ brÃhmaïa jeÂÂho seÂÂho lokassà 'ti so ahaæ brÃhmaïa yathà tesaæ kukkuÂapotakÃnaæ paÂhamataraæ aï¬akosaæ padÃÊetvà abhinibbatto\<*<10>*>\ kukkuÂapotako jeÂÂho hoti---evaæ avijjÃgatÃya pajÃya taæ avijjaï¬akosaæ padÃ- Êetvà paÂhamataraæ ariyÃya jÃtiyà jÃtattà jeÂÂho vuddha- tamo\<*<11>*>\ ti saÇkhaæ\<*<12>*>\ gato, sabbaguïehi pana appaÂisamattà seÂÂho ti. ||4|| evaæ bhagavà attano anuttaraæ jeÂÂhaseÂÂhabhÃvaæ brÃhmaïassa pakÃsetvà idÃni yÃya paÂipadÃya taæ adhigato taæ paÂipadaæ pubbabhÃgato ppabhÆti dassetuæ Ãraddhaæ kho pana me brÃhmaïà 'ti Ãdim Ãha. imaæ và bhagavato \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. pÃdanakhasÅkhÃtuï¬akÃnaæ; Bp. pÃdanakhasikhatuï¬a- kÃnaæ. 2 Bp. paripÃkakÃlo. 3 Bp. omits ti. 4 B2. -khasÅkhÃya. 5 B2.Bp. padÃletvÃ. 6 B2. abhinibbidÃkÃlo; Bp. abhinibbhidÃkÃlo. 7 B2.Bp. bodhisattabhÆtassa instead of tassa. 8 B2. vipassanäÃnassa gabbhaæ; Bp. vipassanäÃnagabbhaæ. 9 B2.Bp. padÃletvÃ. 10 B2. abhinibbido; Bp. abhinibbhido. 11 B2.Bp. vu¬¬hataro. 12 B2.Bp. saÇkhyaæ. >\ #<[page 141]># %% anuttaraæ jeÂÂhaseÂÂhabhÃvaæ sutvà brÃhmaïassa cittaæ evam\<*<1>*>\ uppannaæ kÃya nu kho paÂipadÃya imaæ patto ti, tassa cittam a¤¤Ãya imÃyÃhaæ paÂipadÃya imaæ anuttaraæ jeÂÂhaseÂÂhabhÃvaæ patto ti dassento evam Ãha. ettha\<*<2>*>\ Ãraddhaæ kho pana me brÃhmaïa viriyaæ\<*<3>*>\ ahosÅti brÃh- maïa na mayà ayaæ anuttaro jeÂÂhaseÂÂhabhÃvo kusÅtena muÂÂhassatinà sÃraddhakÃyena vikkhittacittena adhigato, api ca kho tad adhigamÃya Ãraddhaæ kho pana me viriyaæ ahosi, bodhimaï¬e nisinnena mayà caturaÇgasamannÃgataæ viriyaæ Ãraddhaæ ahosi paggahÅtaæ\<*<4>*>\ asithilappavattitan ti vuttaæ hoti. Ãraddhattà yeva ca me taæ asallÅnaæ ahosi, na kevala¤ ca viriyam eva sati pi me ÃrammaïÃbhimukhÅ- bhÃvena upaÂÂhità ahosi upaÂÂhitattà eva\<*<5>*>\ ca apammuÂÂhÃ.\<*<6>*>\ passaddho kÃyo asÃraddho ti kÃyacittapassaddhivasena kÃyo pi me passaddho ahosi, tattha yasmà nÃmakÃye passaddhe rÆpakÃyo\<*<7>*>\ passaddho yeva hoti, tasmà nÃmakÃyo rÆpakÃyo ti avisesetvà va passaddho kÃyo ti vuttaæ. asÃraddho ti so ca kho passaddhattà yeva asÃraddho, vigatadaratho ti vuttaæ hoti. samÃhitaæ cittaæ ekaggan ti cittam pi me sammà Ãhitaæ suÂÂhapitaæ\<*<8>*>\ appitaæ viya ahosi, samÃhitattà eva ca ekaggaæ acalaæ nipphandaæ.\<*<9>*>\ ettÃvatà jhÃnassa pubba- bhÃgapaÂipadà kathità hoti. idÃni imÃya paÂipadÃya adhigataæ paÂhamaæ\<*<10>*>\ jhÃnaæ Ãdiæ katvà vijjÃttayapariyosÃnaæ\<*<11>*>\ visesaæ dassento so kho ahaæ\<*<12>*>\ ti Ãdim Ãha, tattha vivicc'eva kÃmehi vivicca akusalehi dhammehÅti ÃdÅnaæ, ki¤cÃpi tattha katame kÃmÃ, chando kÃmo, rÃgo kÃmo, chandarÃgo kÃmo, saÇkappo kÃmo, rÃgo kÃmo, saÇkapparÃgo kÃmo, ime vuccanti kÃmÃ, tattha katame akusalà dhammà kÃmacchando --pe-- vicikicchÃ, ime vuccanti akusalà dhammÃ, iti imehi\<*<13>*>\ kÃmehi imehi ca akusalehi dham- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. eva. 2 B2.Bp. tattha. 3 Bp. vÅriyaæ, sic passim. 4 B2.Bp. paggahitaæ. 5 Bp. yeva. 6 B2. asaæmuÂÂhÃ; Bp. asammuÂÂhÃ. 7 B2.Bp. add pi. 8 B2.Bp. suÂÂhuÂhapitaæ. 9 B2.Bp. nipphandanan ti. 10 B2. paÂhamajhÃnaæ; Bp. paÂhamajjhÃnaæ. 11 B2.Bp. vijjattaya-. 12 B2.Bp. so ca kho ahaæ. 13 B2.Bp. add ca. >\ #<[page 142]># %<142 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.5.)>% mehi vivitto hoti pavivitto, tena vuccati, vivicc'eva kÃmehi vivicca akusalehi dhammehÅti Ãdinà nayena VibhaÇge yeva attho vutto,\<*<1>*>\ tathÃpi aÂÂhakathÃnayaæ vinà na suÂÂhu pÃkaÂo hoti aÂÂhakathÃnayen' eva naæ pakÃsayissÃmi. seyyathÅ- daæ. vivicc' eva kÃmehÅti kÃmehi viviccitvà vinà hutvà apasakkitvÃ,\<*<2>*>\ yo panÃyam ettha evakÃro so niyamattho ti veditabbo. yasmà ca niyamattho tasmà tasmim paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharaïasamaye avijjamÃnÃnam pi\<*<3>*>\ kÃmÃnaæ tassa paÂhamajjhÃnassa paÂipakkhabhÃvaæ kÃ- mapariccÃgen' eva c' assa adhigamaæ dÅpeti. kathaæ vivicc' eva kÃmehÅti evaæ hi niyame kayiramÃne\<*<4>*>\ idaæ pa¤- ¤Ãyati nÆnam assa\<*<5>*>\ jhÃnassa kÃmà paÂipakkhabhÆtà yesu sati idaæ na ppavattati andhakÃre sati padÅpo viya, tesaæ pariccÃgen' eva c' assa adhigamo hoti orimatÅrapariccÃgena\<*<6>*>\ pÃrimatÅrasseva, tasmà niyamaæ karotÅti. tattha siyÃ: kasmà pan' esa pubbapade yeva vutto na uttarapade kiæ akusalehi dhammehi aviviccÃpi jhÃnaæ upasampajja viharey- yà 'ti, na kho pan' etaæ evaæ daÂÂhabbaæ, taæ nissaraïato hi pubbapade eva\<*<7>*>\ vutto kÃmadhÃtusamatikkamaïato hi kÃmarÃgapaÂipakkhato ca idaæ jhÃnaæ kÃmÃnam eva nissara- ïaæ. yathÃha: kÃmÃnam etaæ nissaraïaæ yadidaæ nekkha- mman ti, uttarapade pi pana yathÃ, idh' eva bhikkhave samaïo\<*<8>*>\ idha dutiyo samaïo ti ettha evakÃro Ãnetvà vuccati evaæ vattabbo, na hi sakkà ito a¤¤ehi pi nÅvaraïasaÇkhÃtehi akusaladhammehi\<*<9>*>\ avivicca jhÃnaæ upasampajja viharituæ, tasmà vivicc' eva kÃmehi vivicc' eva akusalehi dhammehi evaæ padadvaye pi esa daÂÂhabbo. padadvaye pi ca ki¤cÃpi viviccà 'ti iminà sÃdhÃraïavacanena tadaÇgavivekÃdayo kÃyavivekÃdayo ca sabbe pi vivekà saÇgahaæ gacchanti, tathÃpi kÃyaviveko cittaviveko vikkhambhaïaviveko ti tayo eva idha daÂÂhabbo. kÃmehÅti iminà pana padena ye ca Niddese, katame vatthukÃmà manÃpiyà rÆpà ti Ãdinà nayena vatthukÃmà vuttà yeva,\<*<10>*>\ tatth' eva VibhaÇge ca, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Vbh. 256 f. 2 B2.Bp. apasakketvÃ. 3 Bp. pi omitted. 4 B2.Bp. kariya-. 5 B2.Bp. nanv imassa. 6 Bp. -pariccÃgen' eva. 7 B2.Bp add esa. 8 B2.Bp. paÂhamo samaïo. 9 B2.Bp. akusalehi dhammehi. 10 B2.Bp. ye ca. >\ #<[page 143]># %% chando kÃmo ti Ãdinà nayena kilesakÃmà vuttÃ, te sabbe pi saÇgahÅtà icc' eva daÂÂhabbÃ. evaæ hi sati vivicc' eva kÃ- mehÅti vatthukÃmehi pi vivicc' evà 'ti attho yujjati, tena kÃyaviveko vutto hoti. vivicca akusalehi dhammehÅti kilesa- kÃmehi sabbÃkusalehi vÃ\<*<1>*>\ viviccà 'ti attho yujjati, tena citta- viveko vutto hoti. purimena c' ettha vatthukÃmehi vive- kavacanato yeva kÃmasukhapariccÃgo, dutiyena kilesakÃ- mehi vivekavacanato nekkhammasukhapariggaho vibhÃvito hoti. evam vatthukÃmakilesakÃmavivekavacanato yeva ca etesaæ paÂhamena saækilesavatthuppahÃïaæ, dutiyena saæ- kilesappahÃïaæ, paÂhamena lolabhÃvassa\<*<2>*>\ hetu pariccÃgo, dutiyena bÃlabhÃvassa, paÂhamena ca payogasuddhi, duti- yena Ãsayaposanaæ vibhÃvitaæ hotÅti vi¤¤Ãtabbaæ. esa tÃva nayo kÃmehÅti ettha vuttakÃmesu vatthukÃmapakkhe, kilesakÃmapakkhe pana chando ti ca rÃgo ti ca evamÃdÅhi anekabhedo kÃmacchando yeva ko ti adhippeto. so ca akusalapariyÃpanno pi samÃno, tattha katamo kÃmacchando kÃmo ti Ãdinà nayena VibhaÇge jhÃnapaÂipakkhato viæ vutto, kilesakÃmattà và purimapade vutto, akusalapariyÃ- pannattà dutiyapade, anekabhedato c' assa kÃmato ti avatvà kÃmehÅti vuttaæ. a¤¤esam pi ca dhammÃnaæ akusala- bhÃve vijjamÃne, tattha katame akusalà dhammà kÃmac- chando ti Ãdinà nayena VibhaÇge uparijhÃnaÇgÃnaæ pac- canÅkapaÂipakkhabhÃvadassanato\<*<3>*>\ nÅvaraïÃn' eva vuttÃni. nÅvaraïÃni hi jhÃnaÇgapaccanÅkÃni, tesaæ jhÃnaÇgÃn' eva paÂipakkhÃ,\<*<4>*>\ viddhaæsakÃni vighÃtakÃnÅti\<*<5>*>\ vuttaæ hoti, yathà hi samÃdhi kÃmacchandassa paÂipakkho, pÅti byÃpÃ- dassa, vitakko thÅnamiddhassa,\<*<6>*>\ sukhaæ uddhaccakukkuc- cassa, vicÃro vicikicchÃyà 'ti PeÂake vuttaæ---evam ettha vivicc' eva kÃmehÅti iminà kÃmacchandassa vikkhambhaïa- viveko vutto hoti. viviccÃkusalehi\<*<7>*>\ dhammehÅti iminà pa¤- cannam pi nÅvaraïÃnaæ, agahitagahaïena\<*<8>*>\ paÂhamena kÃ- macchandassa, dutiyena sesanÅvaraïÃnaæ, tathà paÂhamena tÅsu akusalamÆlesu pa¤cakÃmaguïabhedavisayassa lobhassa, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. dhammehi vÃ. 2 B2ÊoÊabhÃvassa. 3 Bp. paccanÅka-, sic passim. 4 B2.Bp. paÂipakkhÃni. 5 B2.Bp. omit vighÃtakÃni. 6 B2.Bp. thinamiddhassa. 7 B2.Bp. vivicca akusalehi. 8 B2.Bp. add pana. >\ #<[page 144]># %<144 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.5.)>% dutiyena ÃghÃtavatthubhedÃdivisayÃnaædosamohÃnaæ, oghÃdisu\<*<1>*>\ và dhammesu paÂhamena kÃmoghakÃmayogakÃ- mÃsavakÃmÆpÃdÃnÃbhijjhÃkÃyaganthakÃmarÃgasaæyojanÃ- naæ,\<*<2>*>\ dutiyena avasesaoghayogÃsavaupÃdÃnaganthasaæyo- janÃnaæ,\<*<2>*>\ paÂhamena ca taïhÃya taæ sampayuttakÃna¤ ca, dutiyena avijjÃya taæ sampayuttakÃna¤ ca, api ca paÂha- mena lobhasampayuttÃÂÂhacittuppÃdÃnaæ, dutiyena sesÃ- naæ catunnaæ akusalacittuppÃdÃnaæ vikkhambhaïaviveko vutto hotÅti veditabbo. ayaæ tÃva vivicc' eva kÃmehi vivicca akusalehi dhammehÅti ettha atthappakÃsanÃ. ettÃvatà ca paÂhamassa jhÃnassa pahÃïaÇgaæ dassetvà idÃni sampayogaÇgaæ dassento savitakkaæ savicÃran ti Ãdim Ãha. tattha vitakkaïaæ vitakko Æhanan\<*<3>*>\ ti vuttaæ hoti. sv Ãyaæ Ãrammaïe cittassa abhiniropaïalakkhaïo, Ãhanana- pariyÃhananaraso, tathà hi tena yogÃvacaro Ãrammaïaæ vitakkÃhataæ vitakkapariyÃhataæ karotÅti vuccati, Ãram- maïe cittassa ÃnayanapaccupaÂÂhÃno. vicaraïaæ vicÃro, anusa¤caraïan ti vuttaæ hoti, sv Ãyaæ ÃrammaïÃnumajja- nalakkhaïo, tattha sahajÃtÃnuyojanaraso, cittassa anuppa- bandhanapaccupaÂÂhÃno,\<*<4>*>\ sante pi ca tesaæ\<*<5>*>\ katthaci avippa- yoge oÊÃrikaÂÂhena ghaïÂÃbhighÃtasaddo\<*<6>*>\ viya cetaso paÂha- mÃbhinipÃto vitakko, sukhumaÂÂhena anurÃvo\<*<7>*>\ viya anup- pabandho vicÃro, vipphÃravà c' ettha vitakko paripphanda- bhÃvo cittassa ÃkÃse uppatitukÃmassa pakkhino pakkhavik- khepo viya padumÃbhimukhapÃto viya ca gandhÃnubaddha- cetaso\<*<8>*>\ bhamarassa, santavutti vicÃro na\<*<9>*>\ atiparipphanda- bhÃvo cittassa ÃkÃse uppatitassa pakkhino pakkhappasÃra- ïaæ viya paribbhamaïaæ viya ca padumÃbhimukhapatitassa bhamarassa padumassa uparibhÃge, so pana nesaæ viseso paÂhamadutiyajjhÃnesu pÃkaÂo hoti. iti iminà ca vitakkena iminà ca vicÃrena saha vattati rukkho viya pupphena ca phalena cà 'ti idaæ jhÃnaæ savitakkaæ savicÃran ti vuccati. VibhaÇge pana iminà ca vitakkena iminà ca vicÃrena upeto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. oghÃdÅsu. 2 B2. -gandha- for -gantha-. 3 B2. uhanan ti. 4 B2. anubandha-. 5 B2.Bp. nesaæ. 6 B2. ghaï¬Ã-. 7 B2.Bp. anuravo. 8 B2.Bp. -bandha-. 9 B2.Bp. nÃtipari-. >\ #<[page 145]># %% hoti samupeto hotÅti\<*<1>*>\ Ãdinà nayena puggalÃdhiÂÂhÃnà desanà katÃ, attho pana tatrÃpi evam eva daÂÂhabbo. vivekajan ti ettha vivitti viveko, nÅvaraïÃnaæ\<*<2>*>\ vigamo ti attho, vivitto ti và viveko, nÅvaraïà vivitto jhÃnasampayutta- dhammarÃsÅti. attho, tasmà vivekà tasmiæ và viveke jÃtan ti vivekajam. pÅtisukhan ti ettha pÅïayatÅti pÅti, sà sampiyÃ- yanalakkhaïà kÃyacittapÅïanarasà pharaïarasà vÃ, odagya- paccupaÂÂhÃnÃ, sukhanaæ sukhaæ, suÂÂhu và khÃdati khaïati ca kÃyacittÃbÃdhan ti sukhaæ, taæ sÃtalakkhaïaæ sampayut- tÃnaæ\<*<3>*>\ upabrÆhaïarasaæ anuggahapaccupatÂhÃnaæ, sati pi ca nesaæ katthaci avippayoge iÂÂhÃrammaïapaÂilÃbhatuÂ- Âhi pÅti, paÂiladdharasÃnubhavanaæ sukhaæ, yattha pÅti tattha sukhaæ, yattha sukhaæ tattha na niyamato pÅti, saÇkhÃrakkhandhasaÇgahÅtà pÅti, vedanÃkkhandhasaÇgahÅ- taæ sukhaæ, kantÃrakhinnassa vanantÆdakadassanasava- ïesu\<*<4>*>\ viya pÅti, vanacchÃyÃpavesaudakaparibhogesu\<*<5>*>\ viya sukhaæ. tasmiæ tasmiæ samaye pÃkaÂabhÃvato c' etaæ vuttan ti veditabbaæ. aya¤ ca pÅti ida¤ ca sukhaæ assa jhÃnassa asmiæ và jhÃne atthÅti idaæ jhÃnaæ pÅtisukhan ti vuccati, athavà pÅti ca sukha¤ ca pÅtisukhaæ dhammavina- yÃdayo viya. vivekajaæ pÅtisukham assa jhÃnassa asmiæ và jhÃne atthÅti evaæ vivekajaæ\<*<6>*>\ pÅtisukhaæ. yatheva hi jhÃnaæ evaæ pÅtisukham p' ettha vivekajam eva hoti, ta¤ c' assa atthÅti tasmà ekapaden' eva vivekajaæ pÅtisukhan ti pi vattuæ yujjati. VibhaÇge pana, idaæ sukha¤ imÃya pÅtiyà sahagataæ ti Ãdinà nayen' etaæ vuttaæ, attho pana tatrÃpi evam eva daÂÂhabbo. paÂhaman ti gaïanÃnupubbato paÂhamaæ, idaæ paÂhamaæ samÃpajjatÅti\<*<7>*>\ paÂhamaæ. pac- canÅkadhamme\<*<8>*>\ jhÃpetÅti jhÃnaæ, iminà yogino jhÃyantÅti pi jhÃnaæ, paccanÅkadhamme dahanti gocaraæ và cinten- tÅti attho. sayaæ và taæ jhÃyati upanijjhÃyatÅti jhÃnaæ, ten' eva upanijjhÃyanalakkhaïan\<*<9>*>\ ti vuccati. tad etaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. omit hoti. 2 B2.Bp. nÅvaraïavigamo, 3 B2.Bp. sampayuttakÃnaæ. 4 B2.Bp. vanantodaka-. 5 B2.Bp. vanacchÃyappavesanaudaka-. 6 B2. vivivekajam. 7 B2.Bp. add pi. 8 Bp. paccanÅka-, sic passim. 9 Bp. upanijjhÃna-. 1 10 >\ #<[page 146]># %<146 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.5.)>% ÃrammaïÆpanijjhÃnaæ lakkhaïÆpanijjhÃnan ti duvidhaæ hoti. tattha ÃrammaïÆpanijjhÃnan ti saha upacÃrena aÂÂha samÃpattiyo vuccanti. kasmÃ. kasiïÃrammaïÆpanijjhÃya- nato;\<*<1>*>\ lakkhaïÆpanijjhÃnan ti vipassanÃmaggaphalÃni vuc- canti. kasmÃ. lakkhaïÆpanijjhÃyanato, ettha hi vipassanà aniccalakkhaïÃdÅni upanijjhÃyati. vipassanÃya upanijjhÃ- nakiccaæ\<*<2>*>\ pana maggena sijjhatÅti maggo lakkhaïÆ- panijjhÃnan ti vuccati. phalaæ pana nirodhassa tathÃlak- khaïam upanijjhÃyatÅti lakkhaïÆpanijjhÃnan ti vuccati; imasmiæ pan' atthe ÃrammaïÆpanijjhÃnam eva jhÃnan ti adhippetaæ. etthÃha: katamaæ pana jhÃnaæ nÃma yaæ savitakkaæ savicÃraæ --pe-- pÅtisukhan ti evaæ apadesaæ arahatÅti vuccati.\<*<3>*>\ yathà sadhano saparijano ti Ãdisu Âhapetvà dhanaæ ca parijanaæ ca a¤¤o apadesÃraho na\<*<4>*>\ hoti evaæ Âhapetvà vitakkÃdidhamme a¤¤aæ apadesÃrahaæ n' atthi, yathà pana sarathà sapattisenà ti vutte senaÇgesu eva senà sammuti--evam idha pa¤casu aÇgesu yeva jhÃnasammuti veditabbÃ. katamesu pa¤casu. vitakko vicÃro pÅti sukhaæ cittekaggatà ti, etesu etÃn' eva hi 'ssa\<*<5>*>\ savitakkaæ savicÃ- ran ti Ãdinà nayena aÇgabhÃvena vuttÃni. avuttattà ekag- gatà aÇgaæ na hotÅti ce, ta¤ ca na. kasmÃ. vuttattà eva. sÃpi hi VibhaÇge, jhÃnan ti vitakko vicÃro pÅti sukhaæ cittass'\<*<6>*>\ ekaggatà 'ti evaæ vuttà yeva, tasmà yathà savitakkaæ savicÃran ti evaæ sacittekaggatan ti idha avutte pi iminà VibhaÇgavacanena cittekaggatÃpi aÇgam evà 'ti veditabbÃ, yena hi adhippÃyena bhagavatà uddeso kato so evÃnena\<*<7>*>\ VibhaÇge pi pakÃsito ti. upasampajjà 'ti upagantvÃ, pÃ- puïitvà ti vuttaæ hoti, upasampÃdayitvÃ\<*<8>*>\ và nipphÃdetvà ti vuttaæ hoti. VibhaÇge pana, upasampajjà 'ti paÂhamassa jhÃnassa lÃbho paÂilÃbho patti sampatti passanÃ\<*<9>*>\ sacchikiri- yà upasampadà ti vuttaæ, tassÃpi evam ev' attho veditabbo. vihÃsin ti bodhimaï¬e nisajjÃsaÇkhÃtena\<*<10>*>\ iriyÃpathavihÃrena, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. kasiïÃdi Ãramma-. 2 B2. kiccaæ, and omits upanijjhÃna; Bp. upanijjhÃyanakiccaæ. 3 B2.Bp. vuccate. 4 B2.Bp. omit na. 5 B2. omits 'ssa. 6 B2. cittassa eka-. 7 B2.Bp. eva anena. 8 B2. upasampÃdiyitvÃ. 9 B2.Bp. phusanà samphusanà for passanÃ. 10 B2.Bp. nisajja-. >\ #<[page 147]># %% iti vuttappakÃrajhÃnasamaÇgÅ hutvà attabhÃvassa irÅyanaæ\<*<1>*>\ vuttiæ pÃlanaæ yapanaæ yÃpanaæ cÃraæ vihÃraæ abhinip- phÃdesin ti attho. vuttaæ h' etaæ VibhaÇge, viharatÅti irÅyati\<*<2>*>\ vattati pÃleti yapeti yÃpeti carati viharati, tena vuccati viharatÅti. kiæ pana katvà bhagavà imaæ jhÃnaæ upasam- pajja vihÃsÅti.\<*<3>*>\ kammaÂÂhÃnaæ bhÃvetvÃ. kataraæ. ÃnÃ- pÃïasatikammaÂÂhÃnaæ. a¤¤ena tadatthikena kiæ kÃtabban ti. a¤¤ena pi etaæ và kammaÂÂhÃnaæ paÂhavikasiïÃdÅnaæ\<*<4>*>\ và a¤¤ataraæ bhÃvetabbaæ. tesaæ bhÃvanÃnayo Visuddhi- magge vuttanayen' eva veditabbo.\<*<5>*>\ idha pana vuccamÃne atibhÃriyaæ vinayanidÃnaæ hoti, tasmà pÃliyÃ\<*<6>*>\ atthappa- kÃsanamattam eva karomà 'ti. paÂhamajjhÃnakathà niÂÂhitÃ. vitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà ti vitakkassa ca vicÃrassa cà 'ti imesaæ dvinnaæ vÆpasamà samatikkamÃ, dutiyajjhÃnak- khaïe apÃtubhÃvà ti vuttaæ hoti. tattha ki¤cÃpi dutiyaj- jhÃne sabbe pi paÂhamajjhÃnadhammà na santi, a¤¤e yeva hi paÂhamajjhÃne phassÃdayo a¤¤e idha, olÃrikassa olÃri- kassa pana\<*<7>*>\ aÇgassa samatikkamà paÂhamajjhÃnato pare- saæ dutiyajjhÃnÃdÅnaæ adhigamo hotÅti dÅpanatthaæ vitak- kavicÃrÃnaæ vÆpasamà ti evaæ vuttan ti veditabbam. ajjhattan ti idha niyakajjhattam adhippetaæ, VibhaÇge pana ajjhattaæ paccattaæ ti ettakam eva vuttaæ, yasmà pana niyakajjhattaæ adhippetaæ, tasmà attani jÃtaæ attano santÃne nibbattan ti ayam ettha attho. sampasÃdanan ti sampasÃdanaæ vuccati saddhÃ, sampasÃdanayogato jhÃ- nam pi sampasÃdanaæ nÅlavaïïayogato nÅlavatthaæ\<*<8>*>\ viya, yasmà và taæ jhÃnaæ sampasÃdanasamannÃgatattà vitak- kavicÃrakkhobhavÆpasamanena\<*<9>*>\ ceto sampasÃdayati tasmÃpi sampasÃdanan ti vuttaæ, imasmi¤ ca atthavikappe sampasÃ- danaæ cetaso ti evaæ padasambandho\<*<10>*>\ veditabbo. puri- masmiæ pana atthavikappe cetaso ti etaæ ekodibhÃvena saddhiæ yojetabbaæ. tatrÃyaæ atthayojanÃ: eko udetÅti ekodi, vitakkavicÃrehi anajjhÃrÆÊhattà aggo seÂÂho hutvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. iriyaæ. 2 B2.Bp. iriyati, sic passim. 3 B2.Bp. viharatÅti. 4 B2.Bp. pathavÅ-. 5 Vism. p. 122 f. 6 B2.Bp. pÃÊiyÃ. 7 B2.Bp. oÊÃrikassa pana oÊÃrikassa. 8 B2. nÅlavatthaæ. 9 B2. -vÆpasamena. 10 B2. -sampandho. >\ #<[page 148]># %<148 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.5.)>% udetÅti attho; seÂÂho pi hi loke eko ti vuccati, vitakkavicÃra- virahato\<*<1>*>\ và eko asahÃyo hutvà iti pi vaÂÂati,\<*<2>*>\ athavà sampa- yuttadhamme udÃyatÅti udi, uÂÂhÃpetÅti attho, seÂÂhaÂÂhena eko ca so udi cà 'ti ekodi; samÃdhiss' etaæ adhivacanaæ. iti imaæ ekodiæ bhÃveti va¬¬hayatÅti idam dutiyajjhÃnaæ ekodibhÃvaæ, so panÃyaæ ekodi yasmà cetaso na sattassa na jÅvassa tasmà etaæ cetaso ekodibhÃvan ti vuttam. nanu cÃyaæ saddhà paÂhamajjhÃne pi atthi aya¤ ca ekodinÃmako samÃdhi, atha kasmà idam eva sampasÃdanaæ cetaso ekodi- bhÃva¤ cà 'ti vuttaæ.\<*<3>*>\ vuccate: aduæ hi paÂhamaæ jhÃ- naæ\<*<4>*>\ vitakkavicÃrakkhobhena vÅcitaraÇgasamÃkulam iva jalaæ na suppasannaæ hoti, tasmà satiyÃpi saddhÃya sam- pasÃdanan ti na vuttaæ, na suppasannattà yeva c' ettha samÃdhi pi na suÂÂhu pÃkaÂo tasmà ekodibhÃvan ti pi na vuttaæ. imasmiæ pana jhÃne vitakkavicÃrapalibodhÃbhÃ- vena laddhokÃsà balavatÅ saddhÃ, balavasaddhÃsahÃya paÂi- lÃbhen' eva ca samÃdhi pi\<*<5>*>\ pÃkaÂo tasmà idam eva\<*<6>*>\ evaæ vuttan ti veditabbaæ. VibhaÇge pana sampasÃdanan ti yà saddhà saddahanà okappanà abhippasÃdo, cetaso eko- dibhÃvan ti yà cittassa Âhiti --pe-- sammÃsamÃdhÅti ettakam eva vuttaæ, evaæ vuttena pan' etena\<*<7>*>\ saddhiæ ayaæ attha- vaïïanà yathà na virujjhati a¤¤adatthu saæsandati c' eva sameti ca evaæ veditabbo. avitakkaæ avicÃran ti bhÃvanÃya pahÅïattà etasmiæ etassa và vitakko n' atthÅti avitakkaæ, iminà 'va nayena avicÃram. VibhaÇge pi vuttaæ, iti ayaæ ca vitakko ayaæ ca vicÃro santà honti samità vÆpasantà atthaÇgatà abbhatthaÇgatà appità vyappità sosità visosità vyantikatÃ, tena vuccati avitakkaæ avicÃraæ ti. etthÃha: nanu ca vitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà ti iminÃpi ayam attho siddho, atha kasmà puna vuttaæ avitakkaæ avicÃran ti. vuccate: evam etaæ siddho vÃyam attho na pan' etaæ tad atthadÅpakaæ nanu avocumha, oÊÃrikassa oÊÃrikassa pana\<*<8>*>\ aÇgassa samatikkamà paÂhamajjhÃnato paresaæ dutiyajjhÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. -virahito. 2 B2.Bp. ti pi vattuæ vaÂÂati. 3 B2.Bp. vuttan ti. 4 B2. paÂhamajhÃnaæ; Bp. paÂhamajjhÃnaæ. 5 Bp. omits pi. 6 B2.Bp. add ca. 7 B2. pana tena. 8 B2.Bp. oÊÃrikassa pana oÊÃrikassa. >\ #<[page 149]># %% nÃdÅnaæ adhigamo hotÅti dÅpanatthaæ vitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà ti evaæ vuttaæ ti. api ca vitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà idaæ sampasÃdanaæ na kilesakÃlussiyassa vitak- kavicÃrÃnaæ ca vÆpasamà ekodibhÃvaæ na upacÃrajjhÃnam iva nÅvaraïappahÃïÃ\<*<1>*>\ paÂhamajjhÃnam iva ca aÇgapÃtu- bhÃvà ti, evaæ sampasÃdanaekodibhÃvÃnaæ hetuparidÅpakam idaæ vacanaæ. tÃa vitakkavÃrÃæ vÆpasamà idaæ avitakkaæ avicÃraæ na tatiyacatutthajjhÃnÃni viya cakkhu- vi¤¤ÃïÃdÅni viya ca abhÃvà ti. evaæ avitakkÃvicÃrabhÃ- vassa hetuparidÅpaka¤ ca na vitakkavicÃrÃbhÃvamattapari- dÅpakaæ, vitakkavicÃrÃbhÃvamattaparidÅpakam eva pana avitakkaæ avicÃran ti idam vacanaæ, tasmà purimaæ vatvà pi vattabbam evà 'ti. samÃdhijan ti paÂhamajjhÃnasamÃdhito sampayuttasamÃdhito và jÃtan ti attho. tattha ki¤cÃpi paÂhaman pi sampayuttasamÃdhito jÃtaæ atha kho ayam eva samÃdhÅti vattabbataæ arahati vitakkavicÃrakkhobhavira- hena ativiya acalattà suppasannattà ca, tasmà imassa vaïïa- bhaïanatthaæ\<*<2>*>\ idam eva samÃdhijan ti vuttaæ. pÅtisukhan ti idaæ vuttanayam eva. dutÅyan ti gaïanÃnupubbato duti- yaæ, idaæ dutiyaæ samÃpajjatÅti\<*<3>*>\ dutiyaæ. jhÃnan ti ettha pana yathà paÂhamajjhÃnaæ\<*<4>*>\ vitakkÃdÅhi pa¤caÇ- gikaæ hoti am idaæ sampasÃdÃdÅhi caturaÇgikan ti vedi- tabbaæ. yathÃha: jhÃnan ti sampasÃdo pÅti sukhaæ cittassa\<*<5>*>\ ekaggatà ti pariyÃyo yeva, cetaso\<*<6>*>\ sampasÃdaæ\<*<7>*>\ pana Âha- petvà nippariyÃyena tivaÇgikam ev' etaæ hoti. yathÃha: katamaæ tasmiæ samaye tivaÇgikaæ jhÃnaæ hoti, pÅti sukham cittassa ekaggatà ti. sesaæ vuttanayam evà 'ti. dutiyajjhÃ- nakathà niÂÂhitÃ. pÅtiyà ca virÃgà ti ettha vuttatthà yeva pÅti, virÃgo ti tassà jigucchanaæ và samatikkamo vÃ, ubhinnam antarà ca saddo sampiï¬anattho, so\<*<8>*>\ vÆpasamaæ và sampiï¬eti vitakkavi- cÃravÆpasam vÃ, tattha yadà vÆpasamam eva sampiï¬eti tadà pÅtiyà virÃgà ca ki¤ca bhÅyyo\<*<9>*>\ vÆpasamà cà 'ti evaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. -ppahÃnÃ. 2 Bp. -bhaïatthaæ. 3 B2.Bp. add pi. 4 B2. paÂhamaæ jhÃnaæ. 5 Bp. cittass' ekaggatà 'ti, sic passim. 6 B2.Bp. ceso. 7 B2.Bp. sampasÃdanaæ. 8 B2.Bp. so hi. 9 B2.Bp. bhiyyo, sic passim. >\ #<[page 150]># %<150 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.5.)>% yojanà veditabbÃ. imissà ca yojanÃya virÃgo jigucchanattho hoti, tasmà pÅtiyà jigucchanà ca vÆpasamà cà 'ti ayam attho daÂÂhabbo. yadà pana vitakkavicÃravÆpasamaæ sampiï¬eti, tadà pÅtiyà ca virÃgà ki¤ca bhÅyyo vitakkavicÃrÃna¤ ca vÆ- pasamà ti evaæ yojanà veditabbÃ. imissà ca yojanÃya virÃgo samatikkamanattho hoti, tasmà pÅtiyà ca samatik- kamà vitakkavicÃrÃna¤ ca vÆpasamà ti ayam attho daÂÂhabbo. kÃma¤ c' ete vitakkavicÃrà dutiyajjhÃne yeva vÆpasantÃ. imassa pana jhÃnassa maggaparidÅpanatthaæ vaïïabhaïa- nattha¤ c' etaæ vuttaæ. vitakkavicÃrÃna¤ ca\<*<1>*>\ vÆpasamà ti hi vutte idaæ pa¤¤Ãyati: nÆna\<*<2>*>\ vitakkavicÃrÃnaæ\<*<3>*>\ vÆpasamo maggo imassa jhÃnassà 'ti, yathà ca tatiye ariyamagge appahÅ- ïÃnaæ\<*<4>*>\ pi sakkÃyadiÂÂhÃdÅnaæ pa¤cannaæ orambhÃgiyÃnaæ saæyojanÃnaæ pahÃïà ti\<*<5>*>\ vuccamÃnaæ vaïïabhaïanaæ hoti, tad adhigamÃya ussukkÃnaæ ussÃhajanakaæ,\<*<6>*>\ evam evaæ\<*<7>*>\ idha avÆpasantÃnam pi vitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamo vuccamÃno vaïïabhaïanaæ hoti, tenÃyam attho vutto pÅtiyà ca samatikkamà vitakkavicÃrÃna¤ ca vÆpasamà ti. upekkhako ca vihÃsin ti ettha uppattito\<*<8>*>\ ikkhatÅti upekkhà samaæ passati apakkhapatità 'va hutvà passatÅti attho. tÃya visadÃya vipulÃya thÃmagatÃya\<*<9>*>\ samannÃgatattà ta- tiyajjhÃnasamaÇgÅ upekkhako ti vuccati. upekkhà pana dasavidhà hoti, chaÊaÇgupekkhà brahmavihÃrupekkhà boj- jhaÇgupekkhà viriyÆpekkhÃ\<*<10>*>\ saÇkhÃrupekkhà vedanÆpek- khÃ\<*<11>*>\ vipassanÆpekkhÃ\<*<12>*>\ tatra majjhattupekkhà jhÃnupekkhà pÃrisuddhiupekkhÃ\<*<13>*>\ ti, evam ayaæ dasavidhÃpi tattha tattha Ãgatanayato bhÆmipuggalacittÃrammaïato\<*<14>*>\ khandhasaÇga- haekakkhaïakusalattikasaÇkhepavasena ca\<*<15>*>\ AtthasÃliniyà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. omit ca. 2 B2.Bp. na nu. 3 B2.Bp. vicÃravÆpasamo. 4 B2.Bp. appahÅnÃnam. 5 B2.Bp. add evaæ pahÃnaæ. 6 B2. -jananatthaæ. 7 B2. evam eva. 8 B2.Bp. uppapattito. 9 B2. thÃgamatÃya. 10 Bp. vÅriyupekkhÃ. 11 Bp. vedanup-. 12 Bp. vipassanup-. 13 Bp. pÃrisuddhupekkhÃ. 14 B2. -rammaïakkhandha-; Bp. -rammaïakhandha-. 15 B2. after ca inserts Papa¤casÆdaniyà MajjhimaÂÂhakathÃya, Saka- bheravasuttavaïïanÃya (? Bhayabherava-, p. 109 f .). The Chinese here only mentions AtthasÃlinÅ (DhammasaÇgaïi-aÂÂhakathÃ) and Visuddhimagga. >\ #<[page 151]># %% DhammasaÇgahaÂÂhakathÃya vuttanayena\<*<1>*>\ veditabbÃ, idha pana vuccamÃnà vinayanidÃnaæ atibhÃriyaæ karotÅti na vuttÃ. lakkhaïÃdito pana idha adhippetupekkhà majjhat- talakkhaïà anÃbhogarasà abyÃpÃrapaccupaÂÂhÃnÃ\<*<2>*>\ pÅtivi- rÃgapadaÂÂhÃnà ti. etthÃha: nanu cÃyaæ atthato tatra majjhattupekkhà 'va hoti, sà ca paÂhamadutiyajjhÃnesu pi atthi tasmà tatrÃpi upekkhako ca vihÃsin ti evam ayaæ vattabbà siyÃ, sà kasmà na vuttà ti. aparivyattakiccato;\<*<3>*>\ aparivyattaæ hi tassà tattha kiccaæ vitakkÃdÅhi abhibhÆ- tattÃ, idha panÃyaæ vitakkavicÃrapÅtÅhi anabhibhÆtattà ukkhittasirà viya hutvà parivyattakiccà jÃtÃ, tasmà vuttà 'ti. niÂÂhità ca\<*<4>*>\ upekkhako ca vihÃsin ti etassa sabbaso atthavaïïanÃ. idÃnÅ sato ca sampajÃno ti ettha saratÅti sato, sampajÃnÃtÅti sampajÃno; puggalena sati ca sampaja¤¤a¤ ca vuttaæ, tattha saraïalakkhaïà sati apammussanarasÃ\<*<5>*>\ ÃrakkhapaccupaÂ- ÂhÃnÃ, asammohalakkhaïaæ sampaja¤¤aæ tÅraïarasaæ pavi- cayapaccupaÂÂhÃnaæ. tattha ki¤cÃpi idaæ satisampaja¤- ¤aæ purimajjhÃnesu pi atthi, muÂÂhassatissa hi asampajÃ- nassa upacÃramattam\<*<6>*>\ pi na sampajjati pageva appanà oÊÃrikattà pana tesaæ jhÃnÃnaæ bhÆmiyaæ viya purisassa cittassa gatisukhà hoti, aparivyattaæ\<*<7>*>\ tattha satisampa- ja¤¤akiccaæ, oÊÃrikaÇgappahÃïena pana sukhumattà imassa jhÃnassa purisassa khuradhÃrÃyaæ viya satisampaja¤¤a- kiccapariggahÅtà yeva cittassa gati icchitabbà ti idh' eva vuttaæ. ki¤ca bhÅyyo yathÃpi dhenÆpago\<*<8>*>\ vaccho dhenuto apanÅto arakkhiyamÃno punad eva dhenuæ upagacchati, evam idaæ tatiyajjhÃnasukhaæ pÅtito apanÅtaæ taæ\<*<9>*>\ sati- sampaja¤¤arakkhena\<*<10>*>\ arakkhiyamÃnaæ punad eva pÅtiæ upagaccheyya, pÅtisampayuttam eva siyÃ, sukhe cÃpi\<*<11>*>\ sattà rajjanti idaæ ca atimadhuraæ sukhaæ tato paraæ sukha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. -nayen' eva. 2 B2. abyÃpÃda-. 3 B2.Bp. aparibyatta-, sic passim. 4 B2.Bp. omit this ca. 5 B2. asammussa-; Bp. asaæmussa-. 6 B2. upacÃrajhÃnamattam; Bp. upacÃrajjhanamattam. 7 B2.Bp. abyattaæ. 8 B2. -pako. 9 B2.Bp. apanÅtam pi, and omit taæ. 10 B2.Bp. -ja¤¤Ãrakkhena. 11 B2.Bp. vÃpi. >\ #<[page 152]># %<152 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.5.)>% bhÃvÃ,\<*<1>*>\ satisampaja¤¤ÃnubhÃvena pan' ettha sukhe asÃraj- janà hoti no a¤¤athà ti imam pi atthavisesaæ dassetuæ idaæ idh' eva vuttan ti veditabbaæ. idÃni sukha¤ ca kÃyena pa- Âisaævedesin ti ettha ki¤cÃpi tatiyajjhÃnasamaÇgino sukha- paÂisaævedanÃbhogo\<*<2>*>\ n' atthi evaæ sante pi yasmà tassa nÃmakÃyena sampayuttaæ sukhaæ yaæ và taæ nÃmakÃ- yasampayuttaæ sukhaæ taæ samuÂÂhÃnen' assa yasmà ati- païÅtena rÆpena rÆpakÃyo phuÂo yassa phuÂattà jhÃnà vuÂ- Âhito pi sukhaæ paÂisaævedeyya, tasmà etam atthaæ das- sento sukha¤ ca kÃyena paÂisaævedesin ti Ãha. idÃni yaæ taæ ariyà Ãcikkhanti upekkhako satimà sukhavihÃrÅti ettha yaæ jhÃnahetu yaæ jhÃnakÃraïà taæ tatiyajjhÃnasamaÇgi- puggalaæ buddhÃdayo ariyà Ãcikkhanti desenti pa¤¤apenti\<*<3>*>\ paÂÂhapenti vivaranti vibhajanti uttÃnÅ-karonti pakÃsenti pasaæsantÅti adhippÃyo. kin ti upekkhako satimà sukha- vihÃrÅti, taæ tatiyajjhÃnaæ upasampajja vihÃsin ti evam ettha yojanà veditabbÃ. kasmà pana taæ te evaæ pasaæ- santÅti, pasaæsÃrahato, ayaæ hi yasmà atimadhurasukhe sukhapÃramippatte\<*<4>*>\ pi tatiyajjhÃne upekkhako na tattha sukhÃbhisaÇgena Ãka¬¬hÅyati, yathà ca pÅti na uppajjati evaæ upaÂÂhitasatitÃya satimÃ. yasmà ca ariyakantaæ ariyajanasevitam eva ca asaÇkiliÂÂhasukhaæ\<*<5>*>\ nÃmakÃyena paÂisaævedeti tasmà pasaæsÃraho, iti pasaæsÃrahato naæ ariyà te evaæ pasaæsÃhetubhÆte guïe pakÃsentÃ\<*<6>*>\ upekhako satimà sukhavihÃrÅti evaæ pasaæsantÅti veditabbaæ. tatiyan ti gaïanÃnupubbato tatiyaæ. idaæ tatiyaæ samÃpajjatÅti tatiyaæ.\<*<7>*>\ jhÃnan ti ettha ca yathà dutiyaæ sampasÃdÃdÅhi caturaÇgikaæ evam idaæ upekkhÃdÅhi pi\<*<8>*>\ pa¤caÇgikaæ. yathÃha: jhÃnan ti upekkhà satisampaja¤¤aæ sukhaæ cit- tassa ekaggatà ti, pariyÃyo 'va\<*<9>*>\ c' eso, upekkhà satisaæpaja¤- ¤Ãni\<*<10>*>\ Âhapetvà nippariyÃyena duvaÇgikam eva\<*<11>*>\ taæ hoti. yathÃha: katamaæ tasmiæ samaye duvaÇgikaæ jhÃnaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. sukhÃbhÃvÃ. 2 B2. sukhaæ pati-. 3 B2. pa¤¤Ãpenti. 4 B2. -pÃramÅ-. 5 B2.Bp. asaÇkiliÂÂhaæ sukhaæ. 6 B2. pakÃsento. 7 B2.Bp. pi tatiyaæ. 8 B2.Bp. omit pi. 9 B2.Bp. pariyÃyo yeva. 10 B2.Bp. add pana. 11 B2.Bp. ev' etaæ. >\ #<[page 153]># %% hoti, sukhaæ cittass' ekaggatà ti,\<*<1>*>\ sesaæ vuttanayam evà 'ti. tatiyajjhÃnakathà niÂÂhitÃ. sukhassa ca pahÃïà dukkhassa ca pahÃïà ti kÃyikasukhassa ca kÃyikadukkhassa ca pahÃïÃ. pubbevÃ'ti ta¤ ca kho pub- beva na catutthajjhÃnakkhaïe. somanassadomanassÃnaæ atthagamÃ\<*<2>*>\ ti cetasikasukhassa\<*<3>*>\ cetasikadukkhassa cà 'ti imesam pi dvinnaæ pubbe yeva\<*<4>*>\ atthagamÃ\<*<2>*>\ pahÃïà icc eva vuttaæ hoti. kadà pana nesaæ pahÃïaæ hoti, catunnaæ jhÃnÃnaæ upacÃrakkhaïe, somanassaæ hi catutthassa jhÃ- nassa upacÃrakkhaïe yeva pahÅyati, dukkhadomanassa--su- khÃni paÂhamadutiyatatiyÃnaæ upacÃrakkhaïesu, evam ete- saæ pahÃïakkamena avuttÃnaæ IndriyavibhaÇge\<*<5>*>\ pana indriyÃnaæ uddesakkamen' eva idhÃpi vuttÃnaæ sukhaduk- khasomanassadomanassÃnaæ pahÃïaæ veditabbaæ. yadi pan' etÃni tassa tassa jhÃnass' ÆpacÃrakkhaïe\<*<6>*>\ yeva pahÅ- yanti, atha kasmÃ: kattha c' uppannaæ dukkhindriyaæ apa- risesaæ nirujjhati, idha bhikkhave bhikkhu vivicc' eva kÃ- mehi --pe-- paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati etth' uppannaæ dukkhindriyam aparisesam nirujjhati, kattha c' uppannaæ domanassindriyaæ sukhindriyaæ somanassin- driyaæ aparisesaæ nirujjhati, idha bhikkhave bhikkhu su- khassa ca pahÃïà --pe-- catutthajjhÃnaæ\<*<7>*>\ upasampajja vihara- ti, etth' uppannaæ somanassindriyaæ aparisesaæ nirujjhatÅti evaæ jhÃne sv' eva nirodho vutto ti. atisayanirodhattÃ, atisayanirodho hi nesaæ paÂhamajjhÃnÃdÅsu na, nirodho yeva pana\<*<8>*>\ upacÃrakkhaïe, nÃtisayanirodho, tathà hi nÃ- nÃvajjane paÂhamajjhÃnÆpacÃre nirudhassÃpi dukkhindri- yassa ¬aæsamakasÃdisamphassena và visamÃsanÆpatÃpena và siyà uppatti na tv eva anto appaïÃya,\<*<9>*>\ upacÃre và nirud- dham p' etaæ na suÂÂhu niruddhaæ hoti paÂipakkhena avi- hatattÃ, anto appaïÃya\<*<9>*>\ pana pÅtipharaïena sabbo kÃyo sukhokkanto hoti, sukhokkantakÃyassa ca suÂÂhu niruddhaæ hoti dukkhindriyaæ paÂipakkhena vihatattÃ, nÃnÃvajjane \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. cittassa ekaggatÃ. 2 B2.Bp. atthaÇgamÃ. 3 B2.Bp. add ca. 4 B2.Bp. pubb' eva. 5 Vbh. 122 f. 6 B2.Bp. jhÃnassa upa-. 7 B2.Bp. catutthaæ jhÃnaæ. 8 B2.Bp. na nirodho yeva, nirodho yena pana. 9 B2.Bp. appaïÃyaæ. >\ #<[page 154]># %<154 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.5.)>% eva ca dutiyajjhÃnÆpacÃre pahÅïassÃpi\<*<1>*>\ domanassindriyassa. yasmà etaæ vitakkavicÃrappaccaye pi kÃyakilamathe cittÆ- paghÃte ca sati uppajjati, vitakkavicÃrÃbhÃve ca\<*<2>*>\ n' eva uppajjati, yattha pana uppajjati tattha vitakkavicÃrÃbhÃve, appahÅïÃ\<*<3>*>\ eva ca dutiyajjhÃnÆpacÃre vitakkavicÃrà ti tatth' assa siyà uppatti appahÅïapaccayattÃ, na tv eva dutiyaj- jhÃne pahÅïapaccayattÃ, tathà tatiyajjhÃnÆpacÃre pahÅïassÃpi sukhindriyassa pÅtisamuÂÂhÃnapaïÅtarÆpaphuÂakÃyassa siyà uppatti na tv eva tatiyajjhÃne, tatiyajjhÃne hi sukhassa pac- cayabhÆtà pÅti sabbaso niruddhà ti, tathà catutthajjhÃnÆ- pacÃre pahÅïassÃpi somanassindriyassa Ãsannattà appaïÃ- ppattÃya upekhÃya abhÃvena sammà anatikkantattà ca siyà uppatti na tv eva catutthajjhÃne, tasmà eva ca etth' uppan- naæ dukkhindriyaæ aparisesam nirujjhatÅti tattha tattha aparisesagahaïaæ katan ti. etthÃha: ath' evaæ tassa tassa jhÃnass' ÆpacÃre pahÅïÃpi età vedanà idha kasmà samÃha- rÅti. sukhagahaïatthaæ. yÃhi ayaæ adukkhamasukhan ti ettha adukkhamasukhavedanÃ\<*<4>*>\ vuttÃ, sà sukhumà duvi¤- ¤eyyÃ\<*<5>*>\ na sakkà sukhena gahetuæ, tasmà yathà nÃma duÂ- Âhassa yathà tathà vÃ\<*<6>*>\ upasaÇkamitvà gahetuæ asakkuney- yassa goïassa\<*<7>*>\ gahaïatthaæ gopo ekasmiæ vaje sabbÃ\<*<8>*>\ gÃvo samÃharati ath' ekekaæ nÅharanto paÂipÃÂiyà Ãgataæ ayaæ so, gaïhÃtha\<*<9>*>\ naæ ti tam pi gÃhayati\<*<10>*>\ evam evaæ\<*<11>*>\ bhagavà sukhagahaïatthaæ sabbà età samÃhari. evaæ hi samÃhaÂà età dassetvà yaæ n' eva sukhaæ na dukkhaæ na somanassaæ na domanassaæ ayaæ adukkhamasukhà vedanà ti sakkà hoti esà gÃhayituæ. api ca adukkhamasukhÃya ceto vimut- tiyà paccayadassanatthaæ cà 'ti pi\<*<12>*>\ età vuttà ti veditabbÃ, sukhappahÃïÃdayo hi tassà paccayÃ. yathÃha: cattÃro kho Ãvuso paccayà adukkhamasukhÃya cetovimuttiyà samÃpat- tiyÃ: idhÃvuso bhikkhu sukhassa ca pahÃïà --pe-- catutthaj- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. pahÅnassa, and omit api. 2 B2.Bp. omit ca. 3 B2.Bp. appahÅnÃ, sic passim. 4 B2 Bp. -asukhÃvedanÃ. 5 B2.Bp. atiduvi¤¤eyyÃ. 6 B2.Bp. yathà và tathà vÃ. 7 B2.Bp. goïassa. 8 B2.Bp. sabbe. 9 B2.Bp. gaïhatha. 10 B2.Bp. gÃhÃpayati. 11 Bp. evaæ eva. 12 B2.Bp. cÃpi. >\ #<[page 155]># %% jhÃnaæ\<*<1>*>\ upasampajja viharati, ime kho Ãvuso cattÃro paccayà adukkhamasukhÃya cetovimuttiyà samÃpattiyà ti. yathà và a¤¤attha pahÅïÃpi sakkÃyadiÂÂhiÃdayo tatiyamaggassa vaïïabhaïanatthaæ tattha pahÅïà ti vuttÃ, evaæ vaïïa- bhaïanattham p'etassa\<*<2>*>\ jhÃnass' età idha vuttà ti\<*<3>*>\ veditabbÃ. paccayaghÃtena và ettha rÃgadosÃnaæ atidÆrabhÃvaæ dasse- tum p' età vuttà ti veditabbÃ. etÃsu hi sukhaæ somanas- sassa paccayo, somanassaæ rÃgassa, dukkhaæ domanassassa paccayo, domanassaæ dosassa, sukhÃdighÃtena ca sappac- cayÃ\<*<4>*>\ rÃgadosà hatà atidÆre\<*<5>*>\ hontÅti. adukkhamasukhan ti dukkhÃbhÃvena adukkhaæ, sukhÃbhÃvena asukhaæ, eten' ettha\<*<6>*>\ dukkhasukhapaÂipakkhabhÆtaæ tatiyavedanaæ dÅpeti na dukkhasukhÃbhÃvamattaæ, tatiyavedanà nÃma adukkhà asukhà upekkhà ti pi vuccati, sà iÂÂhÃniÂÂhaviparÅtÃnubha- vanalakkhaïÃ, majjhattarasà avibhÆtapaccupaÂÂhÃnà sukha- nirodhapadaÂÂhÃnÃ\<*<7>*>\ ti veditabbÃ. upekhÃsatipÃrisuddhin ti upekhÃya janitasatipÃrisuddhiæ, imasmiæ\<*<8>*>\ jhÃne suparisuddhà sati, yà ca tassà satiyà pÃrisud- dhi sà upekkhÃya katà na a¤¤ena, tasmà etaæ upekhÃsati- pÃrisuddhÅti\<*<9>*>\ vuccati. VibhaÇge pi vuttaæ, ayaæ sati imÃya upekhÃya visadà hoti parisuddhà pariyodÃtà tena vuccati upekhÃsatipÃrisuddhÅti,\<*<10>*>\ yÃya ca upekhÃya ettha satiyà pÃrisuddhi hoti sà atthato tatra majjhattatà ti vedi- tabbÃ. na kevala¤ c' ettha tayà satiy' eva parisuddhà api ca kho sabbe pi sampayuttadhammÃ, satisÅsena pana desanà vuttÃ. tattha ki¤cÃpi ayaæ upekhà heÂÂhÃpi tÅsu jhÃnesu vijjati, yathà pana divà suriyappabhÃbhibhavà sommabhÃ- vena ca attano upakÃrakattena và shÃgÃya rattiyà alÃbhà divà vijjamÃnÃpi candalekhà aparisuddhà hoti apariyodÃtÃ, evam ayam pi tatra majjhattupekkhà candalekhà vitakkÃdi- paccanÅkadhammatejÃbhibhavÃ\<*<11>*>\ sabhÃgÃya ca upekkhà ve- danà rattiyà alÃbhà vijjamÃnÃpi paÂhamÃdijhÃnabhede\<*<12>*>\ apa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. catutthaæ jhÃnaæ. 2 B2. etassa for p' etassa. 3 B2.Bp. add pi. 4 Bp. te sappaccayÃ. 5 B2.Bp. add ti. 6 B2. eten' v' ettha. 7 Bp. sukhadukkhanirodha-. 8 B2.Bp. imasmi¤ hi. 9 B2.Bp. -pÃrisuddhin ti. 10 Bp. -pÃrisuddhin ti. 11 B2.Bp. vitakkavicÃrÃdipaccanÅka-. 12 B2.Bp. bhedesu. >\ #<[page 156]># %<156 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.5.)>% risuddhà hoti, tassà ca aparisuddhÃya divà aparisuddhacan- dalekhÃya pabhà viya sahajÃtÃpi satiÃdayo aparisuddhà 'va\<*<1>*>\ honti, tasmà tesu ekam pi upekhÃsatipÃrisuddhÅti\<*<2>*>\ na vuttaæ. idha pana vitakkÃdipaccanÅkadhammatejÃbhibhavÃ\<*<3>*>\ sabhÃ- gÃya\<*<4>*>\ ca upekhÃvedanÃrattiyà paÂilÃbhà ayaæ tatra majjhat- tupekkhà candalekhà ativiya parisuddhà tassà parisuddhattà parisuddhacandalekhÃppabhÃ\<*<5>*>\ viya sahajÃtÃpi satiÃdayo pa- risuddhà honti pariyodÃtÃ, tasmà idam eva upekkhÃsati- pÃrisuddhin ti vuttan ti veditabbaæ. catutthan ti gaïanÃnu- pubbato\<*<6>*>\ catutthaæ, idaæ catutthaæ samÃpajjatÅti\<*<7>*>\ catut- thaæ. jhÃnan ti ettha yathà tatiyaæ upekkhÃdÅhi pa¤caÇ- gikaæ evam idaæ upekkhÃdÅhi tivaÇgikaæ. yathÃha: jhÃ- nan ti upekkhà sati cittass' ekaggatà ti, pariyÃyo eva c' eso, Âhapetvà pana sati\<*<8>*>\ upekhÃvedanam eva gahetvà nippariyÃ- yena duvaÇgikam etaæ\<*<9>*>\ hoti. yathÃha: katamaæ tasmiæ samaye duvaÇgikajhÃnaæ hoti, upekkhà cittass' ekaggatà ti, sesaæ vuttanayam evà 'ti. catutthajjhÃnakathà niÂÂhitÃ. iti imÃni cattÃri jhÃnÃni kesa¤ci cittekaggatatthÃni honti, kesa¤ci vipassanÃpÃdakÃni, kesa¤ci abhi¤¤ÃpÃdakÃni, ke sa¤ci nirodhapÃdakÃni, kesa¤ci bhavokkamanatthÃni. tat- tha khÅïÃsavÃnaæ cittekaggatatthÃni honti. te hi, samÃ- pajjitvà ekaggacittà sukhaæ divasaæ viharissÃmà 'ti icc' evaæ kasiïaparikammaæ katvà aÂÂhasamÃpattiyo nibbat- tentiekhaputhujnÃn samÃpattito vuÂÂhÃya samÃ- hitena cittena vipassissÃmÃ\<*<10>*>\ 'ti nibbattentÃnaæ vipassanÃ- pÃdakÃni honti. ye pana aÂÂhasamÃpattiyo nibbattetvà abhi¤¤ÃpÃdakam jhÃnaæ samÃpajjitvà samÃpattito vuÂÂhÃya eko pi hutvà bahudhà hotÅti vuttanayà abhi¤¤Ãyo patthentà nibbattenti tesaæ abhi¤¤ÃpÃdakÃni honti. ye pana aÂÂha- samÃpattiyo nibbattetvà nirodhasamÃpattiæ samÃpajjitvà sattÃhaæ acittÃ\<*<11>*>\ hutvà diÂÂh' eva dhamme nirodhaæ nibbÃ- naæ patvà sukhaæ viharissÃmà 'ti nibbattenti, tesaæ niro- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. omits 'va. 2 B2.Bp. -pÃrisuddhin ti. 3 Bp. -paccanÅka-. 4 B2. adds bhÃvà before sabhÃ-. 5 B2.Bp. parisuddhacandalekhÃya pabhÃ. 6 Bp. gaïanÃnupubbatÃ. 7 B2.Bp. add pi. 8 B2.Bp. satiæ. 9 B2.Bp. duvaÇgikam ev' etaæ. 10 B2. visamissÃmÃ. 11 B2.Bp. acittakÃ. >\ #<[page 157]># %% dhapÃdakÃni honti. ye pana aÂÂhasamÃpattiyo nibbattetvà aparihÅïajjhÃnà brahmaloke\<*<1>*>\ uppajjissÃmà 'ti nibbattenti, tesaæ bhavokkamanatthÃni honti. bhagavatà pan' idaæ catutthajjhÃnaæ bodhirukkhamÆle nibbattitaæ taæ tassa vipassanÃpÃdaka¤ c' eva ahosi abhi¤¤ÃpÃdaka¤ ca nirodhapÃ- daka¤ ca sabbakiccasÃdhaka¤ ca, sabbalokiyalokuttaraguïa- dÃyakan ti veditabbaæ. ||5|| yesa¤ ca guïÃnaæ dÃyakaæ ahosi tesaæ ekadesaæ das- sento so evaæ samÃhite citte ti Ãdim Ãha. tattha so ti so ahaæ. evan ti catutthajjhÃnakkamanidassanam etaæ, iminà kkamena\<*<2>*>\ catutthajjhÃnam paÂilabhitvà ti vuttaæ hoti. samÃhite ti iminà catutthajjhÃnasamÃdhinà samÃhite. pari- suddhe ti Ãdisu pana upekhÃsatipÃrisuddhibhÃvena parisud- dhe. parisuddhattà yeva pariyodÃte, pabhassare ti vuttaæ hoti. sukhÃdÅnaæ paccayÃnaæ ghÃtena vihatarÃgÃdi -aÇga- ïattà anaÇgaïe. anaÇgaïattà yeva\<*<3>*>\ vigatÆpakkilese, aÇga- ïena hi cittaæ upakkilissati. subhÃvitattà mudubhÆte va- sÅbhÃvappatte ti vuttaæ hoti, vase\<*<4>*>\ vattamÃnaæ hi cittaæ mudÆ 'ti vuccati. muduttà eva ca kammaniye,\<*<5>*>\ kammak- khame kammayogge ti vuttaæ hoti. mudÆ hi cittaæ kam- maniyaæ\<*<5>*>\ hoti suddhantam iva suvaïïaæ, tad ubhayam pi ca subhÃvitattà eva. yathÃha: nÃhaæ bhikkhave a¤¤aæ ekadhammam pi samanupassÃmi yaæ evaæ bhÃvitaæ bahu- lÅkataæ mudu¤ ca\<*<6>*>\ hoti kammaniya¤\<*<5>*>\ ca yathayidaæ bhik- khave cittaæ ti. etesu parisuddhabhÃvÃdisu\<*<7>*>\ Âhitattà Âhite. Âhitattà yeva Ãnejjappatte\<*<8>*>\ acale niri¤jane ti\<*<9>*>\ vuttaæ hoti. mudukamma¤¤abhÃvena và attano vase Âhitattà Âhite. saddhÃdÅhi pariggahÅtattà Ãnejjappatte. saddhÃpariggahÅtaæ hi cittaæ assaddhiyena na i¤jati, viriyapariggahÅtaæ\<*<10>*>\ kosaj- jena na i¤jati, satipariggahÅtaæ pamÃdena na i¤jati, samÃ- dhipariggahÅtam uddhaccena na i¤jati, pa¤¤ÃpariggahÅtaæ avijjÃya na i¤jati, obhÃsagataæ kilesandhakÃrena na i¤jati, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. hutvà brahma-. 2 B2.Bp. kamena. 3 B2.Bp. eva ca. 4 Bp. vasÅvasena. 5 B2.Bp. kammanÅy-. 6 Bp. mudu ca. 7 B2. -dÅsu. 8 B2.Bp. Ãne¤japatte, sic passim; Old. has Ãna¤jappatte. 9 S1.(D). niccale ti. 10 Bp. vÅriyaparigahitam, sic passim. >\ #<[page 158]># %<158 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.6.)>% imehi chahi dhammehi pariggahÅtaæ Ãnejjappattaæ\<*<1>*>\ hoti. evaæ aÂÂhaÇgasamannÃgataæ cittaæ abhinÅhÃrakkhamaæ hoti abhi¤¤ÃsacchikaraïÅyÃnaæ dhammÃnaæ abhi¤¤Ã sac- chikiriyÃya. aparo nayo: catutthajjhÃnasamÃdhinà samÃ- hite, nÅvaraïadÆrÅbhÃvena parisuddhe, vitakkÃdisamatik- kamena pariyodÃte, jhÃnapaÂilÃbhapaccayÃnaæ\<*<2>*>\ pÃpakÃnaæ icchÃvacarÃnaæ abhÃvena anaÇgaïe, abhijjhÃdÅnaæ cittÆ- pakkilesÃnaæ vigamena vigatÆpakkilese, ubhayam pi c' etaæ AnaÇgaïavatthasuttÃnusÃrena\<*<3>*>\ veditabbaæ. vasippattiyà mudubhÆte, iddhipÃdabhÃvÆpagamena\<*<4>*>\ kammaniye, bhÃva- nÃpÃripÆriyà païÅtabhÃvÆpagamena\<*<5>*>\ Âhite Ãnejjappatte, yathà anejabhÃvam\<*<6>*>\ Ãnejjappattaæ hoti evam Âhite ti attho. evaæ pi aÂÂhaÇgasamannÃgataæ cittaæ abhinÅhÃrakkhamaæ hoti abhi¤¤ÃsacchikaraïÅyÃnaæ dhammÃnaæ abhi¤¤Ã sac- chikiriyÃya pÃdakaæ padaÂÂhÃnabhÆtan ti.\<*<7>*>\ pubbenivÃsÃnussati¤ÃïÃyà 'ti evaæ abhi¤¤ÃpÃdake jÃte etasmiæ citte pubbenivÃsÃnusstimhi yaæ ¤Ãnaæ tad atthÃya. tattha pubbenivÃso ti pubbe atÅtajÃtÅsu nivutthak- khandhÃ, nivutthà ti ajjhÃvutthà anubhÆtà attano santÃne uppajjitvà niruddhÃ, nivutthadhammà vÃ; nivutthà ti goca- ranivÃsena nivutthà attano vi¤¤Ãïena vi¤¤Ãtà paricchinnà paravi¤¤Ãïavi¤¤ÃtÃpi vÃ. chinnavaÂumakÃnussaraïÃdisu pubbenivÃsÃnussatÅti yÃya satiyà pubbenivÃsaæ anussarati,\<*<8>*>\ pubbenivÃsÃnussati, ¤Ãïan ti tÃya satiyà sampayuttaæ ¤Ãïaæ.\<*<9>*>\ evam imassa pubbenivÃsÃnussati¤Ãïassa atthÃya pubbenivÃsÃnussati¤ÃïÃya, etassa ¤Ãïassa adhigamÃya pat- tiyà 'ti vuttaæ hoti. abhininnÃmesin ti abhihariæ.\<*<10>*>\ so ti so ahaæ. anekavihitan ti anekavidhaæ, anekehi và pakÃrehi pavattitaæ saævaïïitan ti attho. pubbenivÃsan ti sama- nantarÃtÅtaæ bhavaæ Ãdiæ katvà tattha tattha nivutthasan- tÃnaæ. anussarÃmÅti ekam pi jÃtiæ dve pi jÃtiyo ti evaæ jÃtipaÂipÃtiæ\<*<11>*>\ anugantvà anugantvà sarÃmi, anudeva vÃ\<*<12>*>\ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2p. add cittaæ. 2 Bp. -paccanÅyÃnaæ. 3 B2p. anaÇgaïavatthusu-. 4 B2.Bp. -vÆpagamanena. 5 B2. vÆpagamanena. 6 B2.Bp. Ãne¤ja-. 7 B2.Bp. add attho. 8 B2 Bp. add sÃ. 9 Bp. sampayutta¤Ãnaæ. 10 B2.Bp. abhinÅhariæ. 11 Bp. -paÂipÃtiyÃ. 12 B2.Bp. add sarÃmi after vÃ. >\ #<[page 159]># %% citte abhininnÃmitamatte eva sarÃmÅti dasseti. pÆritapÃra- mÅnaæ hi mahÃpurisÃnaæ parikammakaranaæ n' atthi, tena te cittaæ abhininnÃmetvà 'va saranti, Ãdikammikakulaputtà pana parikammaæ katvÃ\<*<1>*>\ saranti, tasmà tesaæ vasena pa- rikammaæ vattabbaæ siyÃ, tam pana vuccamÃnaæ atibhÃ- riyaæ vinayanidÃnaæ karoti tasmà taæ na vadÃma. atthi- kehi pana Visuddhimagge vuttanayena\<*<2>*>\ gahetabbaæ, idha pana pÃÊim eva vaïïayissÃma. seyyathÅdan ti Ãraddhappa- kÃradassanatthe nipÃto. ten' eva yv Ãyaæ pubbenivÃso Ãraddho tassa pakÃraæ\<*<3>*>\ pabhedaæ dassento ekam pi jÃtin ti Ãdim Ãha. tattha ekam pi jÃtin ti ekam pi paÂisandhimÆ- laæ cutipariyosÃnaæ ekabhavapariyÃpannaæ khandhasan- tÃnaæ. esa nayo dve pi jÃtiyo ti Ãdisu. aneke pi saævaÂÂa- kappe ti Ãdisu pana parihÃyamÃno kappo saævaÂÂakappo, va¬¬hamÃno\<*<4>*>\ vivaÂÂakappo ti veditabbo. tattha saævaÂ- Âena saævaÂÂaÂÂhÃyÅ gahito hoti taæ mÆlakattÃ, vivaÂÂena ca vivaÂÂaÂÂhÃyÅ. evaæ hi sati yÃni tÃni: cattÃrimÃni bhik- khave kappassa asaÇkheyyÃni,\<*<5>*>\ katamÃni cattÃri, saævaÂÂo saævaÂÂaÂÂhÃyÅ vivaÂÂo vivaÂÂaÂÂhÃyÅti vuttÃni, tÃni sabbÃni pariggahÅtÃni honti. tattha tayo saævaÂÂà tejosaævaÂÂo ÃposaævaÂÂo vÃyosaævaÂÂo ti, tisso saævaÂÂasÅmà Ãbhassarà subhakiïhà vehapphalà ti. yadà kappo tejena saævaÂÂati Ãbhassarato heÂÂhà agginà ¬ayhati, yadà udakena saævaÂÂati subhakiïhato heÂÂhà udakena vilÅyati, yadà vÃtena saæ- vaÂÂati vehapphalato heÂÂhà vÃtena viddhaæsÅyati. vitthÃ- rato pana sadÃpi ekaæ buddhakkhettaæ vinassati. buddhak- khettaæ nÃma tividhaæ hoti, jÃtikkhettaæ Ãïakkhettaæ visayakkhetta¤ ca. tattha jÃtikkhettaæ dasasahassacakkavÃ- Êapariyantaæ hoti, yaæ tathÃgatassa paÂisandhiÃdisu\<*<6>*>\ kam- pati. Ãïakkhettaæ\<*<7>*>\ koÂisatasahassacakkavÃÊapariyantaæ yathà ratanaparittaæ khandhaparittaæ dhajaggaparittaæ ÃÂÃnÃÂiyaparittaæ\<*<8>*>\ moraparittan ti imesaæ parittÃnaæ Ãnu- bhÃvo pavattati. visayakkhettaæ\<*<9>*>\ anantam aparimÃïaæ, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. add vÃ. 2 B2.Bp. -nayen'eva. 3 B2.Bp. pakÃrappabhedaæ. 4 B2. va¬¬hamÃnokappo; Bp. va¬¬hamÃnakappo. 5 B2.Bp. asaÇkhyeyyÃni. 6 B2.Bp. add pathavÅ. 7 B2.Bp. ÃïÃkkhettaæ, sic passim. 8 B2. ÃÂÃnÃdiya-. 9 Bp. adds pana. >\ #<[page 160]># %<160 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.6.)>% yaæ yÃvatà và pana ÃkaÇkheyyà 'ti\<*<1>*>\ vuttaæ, yattha yaæ yaæ ÃkaÇkhati taæ taæ anussarati. evam etesu tÅsu buddhak- khettesu ekaæ Ãïakkhettaæ vinassati, tasmiæ pana vinas- sante jÃtikkhettaæ vinaÂÂham eva hoti, vinassanta¤ ca ekato va vinassati, saïÂhahanta¤ ca\<*<2>*>\ ekato va saïÂhahati, tassa vinÃso ca saïÂhahana¤ ca\<*<3>*>\ Visuddhiæagge vuttaæ,\<*<4>*>\ atthikehi tato gahetabbaæ. ye pana\<*<5>*>\ te saævaÂÂavivaÂÂà vuttÃ-- etesu bhagavà bodhimaï¬e sammÃsambodhiæ abhisambuj- jhanatthÃya nisinno aneke pi saævaÂÂakappe aneke pi vivaÂÂa- kappe aneke pi saævaÂÂavivaÂÂakappe sari.\<*<6>*>\ kathaæ. amutrÃsin ti Ãdinà nayena. tattha amutrÃsin ti amumhi saævaÂÂakappe ahaæ amumhi bhave và yoniyà và gatiyà và vi¤¤ÃïaÂÂhitiyà và sattÃvÃse và sattanikÃye và ahosiæ. evaænÃmo ti Vessan- taro và JotipÃlo vÃ. evaægotto ti Bhaggavo và Gotamo vÃ. evaævaïïo ti odÃto và sÃmo vÃ. evamÃhÃro ti sÃlimaæ sodanÃhÃro và pavattaphalabhojano vÃ. evaæsukhadukkha- paÂisaævedÅti\<*<7>*>\ anekappakÃrena kÃyikacetasikÃnaæ sÃmisa- nirÃmisÃdippabhedÃnaæ và sukhadukkhÃnaæ paÂisaævedÅ.\<*<8>*>\ evamÃyupariyanto ti evaæ vassasataparamÃyupariyanto và caturÃsÅtikappasahassaparamÃyupariyanto.\<*<9>*>\ so tato cuto amutra uppÃdin ti\<*<10>*>\ so 'haæ\<*<11>*>\ tato bhavato yonito gatito vi¤- ¤ÃïaÂÂhitito sattÃvÃsato vÃ\<*<12>*>\ sattanikÃyato và cuto puna amukasmiæ nÃma bhave yoniyà gatiyà vi¤¤ÃïaÂÂhitiyà sattÃvÃse sattanikÃye và uppÃdiæ.\<*<13>*>\ tatrÃp' Ãsin ti atha ta- trÃpi bhave yoniyà gatiyà vi¤¤ÃïaÂÂhitiyà sattÃvÃse sattani- kÃye và puna ahosiæ. evaænÃmo ti Ãdivuttanayam eva. athavà yasmà amutrÃsin ti idaæ anupubbena Ãrohantassa yÃvadicchakaæ saraïaæ. so tato cuto ti paÂinivattantassa paccavekkhaïaæ; tasmà idhÆpapanno ti imasmÃ\<*<14>*>\ idhÆpa- pattiyà anantaraæ amutra uppÃdin ti Tusitabhavanaæ\<*<15>*>\ sandhÃyà 'ti\<*<16>*>\ veditabbo.\<*<17>*>\ tatrÃp'Ãsim evaæ nÃmo ti tatrÃpi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. akaÇkhyeyyà 'ti. 2 B2p. saïÂhahantaæ pi. 3 Bp. saïÂhÃhana¤ ca. 4 Vism. 414. 5 B2.Bp. pan' ete. 6 B2. sariæ. 7 B2. -dukkhaæ paÂisaævedin ti. 8 B2. -vediæ. 9 B2.Bp. add vÃ. 10 B2.Bp. udapÃdin ti. 11 B2.Bp. ahaæ. 12 B2.Bp. omit vÃ. 13 B2.Bp. udapÃdiæ, sic passim. 14 B2.Bp. imissÃ. 15 B2. Tussita-. 16 B2.Bp. sandhÃyÃhà 'ti 17 Bp. veditabbaæ. .p 161 1 B2. Tussita. 2. B2. -vedin ti. 3 B2. -vediæ 4 B2.Bp. kucchimhi. 5 B2.Bp. add datto. 6 B2.Bp. uddisiyati. 7 B2. gottauddeso. 8 B2.Bp. yeva. 9 B2.Bp. kappasatasahassaæ. 10 B2.Bp. asaÇkhyeyyaæ, sic passim. 11 B2.Bp. paccekabuddhÃ. 12 B2.Bp. tapaÂicchÃ-. I 11 >\ #<[page 161]># %% Tusitabhavane\<*<1>*>\ Setaketu nÃma devaputto ahosiæ. evaægotto ti tÃhi devatÃhi saddhiæ ekagotto. evaævaïïo ti suvaï- ïavaïïo. evamÃhÃro ti dibbasudhÃhÃro. evaæsukhaduk- khapaÂisaævedÅti\<*<2>*>\ evaæ dibbasukhapaÂisaævedi,\<*<3>*>\ dukkhaæ pana saækhÃradukkhamattam eva. evamÃyupariyanto ti evaæ sattapa¤¤ÃsavassakoÂisaÂÂhivassasatasahassÃyupariyan- to. so tato cuto ti so ahaæ tato Tusitabhavanato\<*<1>*>\ cuto, idh' Æpapanno ti idha MahÃmÃyÃya deviyà kucchismiæ\<*<4>*>\ nibbatto. itÅti evaæ. sÃkÃraæ sauddesan ti nÃmagotta- vasena sauddesaæ vaïïÃdivasena sÃkÃraæ, nÃmagottena hi satto\<*<5>*>\ Tisso Gotamo ti uddisÅyati\<*<6>*>\ vaïïÃdÅhi odÃto sÃmo ti nÃnattato pa¤¤Ãyati, tasmà nÃmagottaæ\<*<7>*>\ ud- deso, itare ÃkÃrÃ. kiæ pana buddhà eva\<*<8>*>\ pubbenivÃsaæ sarantÅti. vuccate, na buddhà yeva, paccekabuddhabuddha- sÃvakatitthiyÃpi no ca kho avisesena, titthiyà hi cattÃÊÅsaæ yeva kappe saranti na tato paraæ. kasmÃ. dubalapa¤¤attÃ; tesaæ hi nÃmarÆpaparicchedavirahato dubbalà pa¤¤Ã hoti. sÃvakesu pana asÅtimahÃsÃvakà satasahassaæ\<*<9>*>\ saranti, dve aggasÃvakà ekam asaÇkheyyaæ\<*<10>*>\ satasahassa¤ ca, pacceka- sambuddhÃ\<*<11>*>\ dve asaÇkheyyÃni satasahassa¤ ca; ettako hi tesaæ abhinÅhÃro, buddhÃnaæ pana paricchedo n' atthi, yÃva icchanti tÃva saranti. titthiyà ca khandhapaÂipÃtim eva saranti paÂipÃÂiæ mu¤citvà cutipaÂisandhivasena sarituæ na sakkonti, tesaæ hi andhÃnaæ viya icchitapadesokkama- ïam n' atthi; sÃvakà ubhayathÃpi saranti, tathà pacceka- buddhÃ, buddhà pana khandhapaÂipÃÂiyÃpi cutipaÂisandhi- vasena pi sÅhokkantavasena pi anekÃsu kappakoÂÅsu heÂÂhà và upari và yaæ yaæ ÂhÃnaæ ÃkaÇkhanti taæ sabbaæ saranti yeva. ayaæ kho me brÃhmaïà 'ti Ãdisu, me ti mayÃ. vijjà ti vidi- takaraïaÂÂhena vijjÃ. kim viditaæ karoti, pubbenivÃsaæ. avijjà ti tass' eva pubbenivÃsassa aviditakaraïaÂÂhena tappa- ÂicchÃdakamoho\<*<12>*>\ vuccati. tamo ti sv eva moho pacchÃda- #<[page 162]># %<162 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.6-7.)>% kaÂÂhena tamo ti vuccati. Ãloko ti sà yeva vijjà obhÃsakara- ïaÂÂhena\<*<1>*>\ Ãloko ti vuccati. ettha ca vijjà adhigatà ti ayaæ attho, sesaæ pasaæsÃvacanaæ, yojanà pan' ettha ayaæ kho me brÃhmaïa vijjà adhigatà tassa me adhigatavijjassa avijjà vihatà vinaÂÂhà ti attho. kasmÃ. yasmà vijjà uppannÃ, esa nayo itarasmim pi padadvaye. yathà tan ti ettha yathà ti opamme,\<*<2>*>\ tan ti nipÃto. satiyà avippavÃsena appamattassa, viriyatÃpena atÃpino,\<*<3>*>\ kÃye ca jÅvite ca anapekkhatÃya pahi- tattassa pasitattassà 'ti attho. idaæ vuttaæ hoti: yathà appamattassa ÃtÃpino pahitattassa viharato avijjà viha¤¤eyya vijjà uppajjeyya tamo viha¤¤eyya Ãloko uppajjeyya, evam evaæ\<*<4>*>\ mama avijjà vihatà vijjà uppannà tamo vihato Ãloko uppanno, etassa me padhÃnÃnuyogassa anurÆpam eva phalaæ laddhan ti. ayaæ kho me brÃhmaïa paÂhamà abhinibbhidÃ\<*<5>*>\ ahosi kukkuÂacchÃpakass' eva aï¬akosamhà ti ayaæ kho mama brÃhmaïa pubbenivÃsÃnussati¤Ãïamukhatuï¬akena pubbe nivutthakkhandhapaÂicchÃdakaæ avijjaï¬akosaæ padÃletvà paÂhamà abhinibbhidà paÂhamà nikkhanti paÂhamà ariyà jÃti ahosi kukkuÂacchÃpakass' eva mukhatuï¬akena và pÃda- nakhasikhÃya\<*<6>*>\ và aï¬akosaæ padÃletvà tamhà aï¬akosamhà abhinibbhidà nikkhanti kukkuÂanikÃye paccÃjÃtÅti. pub- benivÃsakaÂhà niÂÂhitÃ. ||6|| so evaæ --pe-- cutÆpapÃta¤ÃïÃyà 'ti cutiyà ca upapÃte ca ¤ÃïÃya, yena ¤Ãïena sattÃnaæ cuti ca upapÃto ca ¤Ãyati tad atthan ti vuttaæ hoti. cittaæ abhininnÃmesin. ti parikammacittaæ nÅhariæ. so dibbena --pe-- passÃmÅti ettha pana pÆritapÃramÅnaæ mahÃsattÃnaæ parikammakaraïaæ n' atthi, te hi citte abhininnÃmitamatte yeva\<*<7>*>\ dibbena cak- khunà satte passanti, Ãdikammikakulaputtà pana parikam- maæ katvÃ, tasmà tesaæ vasena parikammaæ vattabbaæ siyÃ, taæ pana vuccamÃnaæ atibhÃriyaæ vinayanidÃnaæ karoti tasmà taæ na vadÃma. atthikehi pana Visuddhi- magge\<*<8>*>\ vuttanayena gahetabbaæ, idha pana pÃÊim eva vaï- ïayissÃma. so ti so ahaæ. dibbenà 'ti Ãdisu dibbasadisattà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. okÃsakaranaÂÂhena. 2 B2. opammaæ; Bp. opammatthe. 3 B2.Bp. vÅriyÃtÃpena ÃtÃpino. 4 Bp. evam eva. 5 Oldenberg, Vinaya iii, p.5, -bbidhÃ; see V.R. at the end. 6 B2. -sÅkhÃya. 7 B2.Bp. eva. 8 Vism. p. 423. >\ #<[page 163]># %% dibbaæ, devatÃnaæ hi sucaritakammanibbattaæ pittasem- haruhÅrÃdÅhi\<*<1>*>\ apaÊibuddhaæ\<*<2>*>\ upakkilesavimuttatÃya\<*<3>*>\ dÆre pi ÃrammaïasampaÂicchanasamatthaæ dibbaæ pasÃdacak- khuæ\<*<4>*>\ hoti. ida¤ cÃpi viriyabhÃvanÃbalanibbattaæ ¤Ãïa- cakkhuæ.\<*<5>*>\ tÃdisam evà 'ti dibbasadisattà dibbaæ, dibbavi- hÃravasena paÂiladdhattà attanà ca dibbavihÃrasannissi- tattÃpi dibbaæ, Ãlokapariggahena mahÃjutikattÃpi dibbaæ, tiroku¬¬ÃdigatarÆpadassanena mahÃgatikattÃpi dibbaæ, taæ sabbaæ saddasatthÃnusÃrena veditabbaæ. dassanaÂÂhena cakkhu, cakkhukiccakaraïena\<*<6>*>\ cakkhum ivà 'ti pi cakkhu. cutÆpapÃtadassanena diÂÂhivisuddhihetuttà visuddhaæ, yo hi cutimattam eva passati na upapÃtaæ so ucchedadiÂÂhiæ gaïhÃti, yo upapÃtamaÂÂam eva passati na cutiæ so navasattapÃtubhÃvadiÂÂhiæ gaïhÃti, yo pana tad ubhayaæ passati so yasmà duvidham pi taæ diÂÂhigataæ anivattati,\<*<7>*>\ tasmÃssa taæ dassanaæ diÂÂhivisuddhihetu hoti; tad ubhayaæ\<*<8>*>\ bhagavà addasa, ten' etaæ vuttaæ: cutÆpapÃtadassanena diÂÂhivisuddhihetuttà visuddhan ti. ekÃdasa upakkilesavira- hato và visuddhaæ, bhagavato hi ekÃdasÆpakkilesavirahitaæ\<*<9>*>\ dibbacakkhu. yathÃha: so kho ahaæ AnuruddhÃ\<*<10>*>\ vicikicchà cittassa upakkileso ti iti viditvà vicikicchaæ cittassa upakki- lesaæ pajahiæ, amanasikÃro cittassa,\<*<11>*>\ thÅnamiddhaæ\<*<12>*>\ cit- tassa, chambhitattaæ cittassa, ubbillaæ\<*<13>*>\ cittassa, duÂÂhullaæ cittassa, accÃraddhaviriyaæ cittassa, atilÅnaviriyaæ cittassa, abhijappà cittassa, nÃnattasa¤¤Ã cittassa, atinijjhÃyitattaæ rÆpÃnaæ cittassa upakkileso ti iti viditvà atinijjhÃyitattaæ rÆpÃnaæ cittassa upakkilesaæ pajahiæ, so kho ahaæ Anu- ruddhÃ\<*<14>*>\appamatto ÃtÃpi\<*<15>*>\ pahitatto viharanto obhÃsaæ hi kho sa¤jÃnÃmi na ca rÆpÃni passÃmi, rÆpÃni hi kho passÃmi na ca obhÃsaæ sa¤jÃnÃmÅti evam Ãdi, tad evaæ ekÃdasÆpak- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. pisemharuhi-; Bp. pittasemharuhi-. 2 Bp. apali-. 3 B2.Bp. upakkilesavinimu-. 4 B2.Bp. -cakkhu hoti. 5 B2.Bp. -cakkhu. 6 B2. -karaïaÂÂhena. 7 B2.Bp. ativattati. 8 B2.Bp. -bhaya¤ ca. 9 B2.Bp. ekÃdasaupakkilesa-. 10 B2.Bp. Anuruddha. M.iii, 162. 11 B2.Bp. add upakkileso. 12 B2.Bp. thinamiddhaæ. 13 Bp. uppilavaæ; B2. uppillaæ. 14 Bp. Anuruddha. 15 B2.Bp. ÃtÃpÅ. >\ #<[page 164]># %<164 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.7.)>% kilesavirahato\<*<1>*>\ vÃ\<*<2>*>\ visuddhaæ. manussÆpacÃraæ\<*<3>*>\ atikka- à rÆpadasnenatikkantamÃnusakaæ,\<*<4>*>\ mÃnusakaæ và maæsacakkhuæ atikkantattà atikkantamÃnusakan ti vedi- tabbaæ; tena dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamÃ- nusakena. satte passÃmÅti manussamaæsacakkhunà viya satte passÃmi dakkhÃmi olomi. cavamÃne uppajjamÃne\<*<5>*>\ ti ettha cutikkhaïe và uppattikkhaïe\<*<6>*>\ và dibbacakkhunà daÂÂhuæ na sakkÃ, ye pana Ãsannacutikà idÃni cavissantÅti te cava- mÃnÃ, ye ca gahitapaÂisandhikà sampati nibbattà và te uppajjamÃnÃ\<*<5>*>\ ti adhippetÃ, te evarÆpe cavamÃne uppajja- mÃne\<*<5>*>\ ca passÃmÅti dasseti. hÅne ti mohanissandayuttattà hÅnÃnaæ jÃtikulabhogÃdÅnaæ vasena hÅÊite ohÅÊite o¤Ãte\<*<7>*>\ ava¤Ãte. païÅte ti amohanissandayuttattà tabbiparÅte. su- vaïïe ti adosanissandayuttattà iÂÂhakantamanÃpavaïïayutte. dubbaïïe ti dosanissandayuttattà aniÂÂhÃkantÃmanÃpavaï- ïayutte,\<*<8>*>\ abhirÆpavirÆpe ti\<*<9>*>\ pi attho. sugate ti sugatigate alobhanissandayuttattà và a¬¬he mahaddhane. duggate ti duggatigate lobhanissandayuttattà và daÊidde\<*<10>*>\ appannapÃne. yathÃkammÆpage ti yaæ yaæ kammaæ upacitam tena tena upagate. tattha purimehi cavamÃne ti ÃdÅhi dibbacakkhukic- caæ vuttaæ, iminà pana padena yathà kammÆpaga¤Ãïa- kiccaæ,\<*<11>*>\ tassa ca ¤Ãïassa ayam uppattikkamo: heÂÂhÃ\<*<12>*>\ nira- yÃbhimukhaæ Ãlokaæ va¬¬hetvà nerayikasatte passati ma- hantaæ dukkham anubhavamÃne, taæ dassanaæ dibbacak- khukiccam eva. so evaæ manasikaroti: kin nu kho kammaæ katvà ime sattà evaæ\<*<13>*>\ dukkham anubhavantÅti, ath' assa idaæ nÃma katvà ti taæ kammÃrammaïam ¤Ãïaæ uppajjati, tathà uparidevalokÃbhimukhaæ Ãlokaæ va¬¬hetvà Nanda- navana-Missakavana-PhÃrusakavanÃdisu satte passati ma- hÃsampattiæ anubhavamÃne, tam pi dassanaæ dibbacakkhu- kiccam eva. so evaæ manasikaroti: kin nu kho kammaæ katvà ime sattà etaæ sampattiæ anubhavantÅti. ath' assa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. ekÃdasupa-. 2 B2. omits vÃ; Bp. ca for vÃ. 3 Bp. manussupa-. 4 B2.Bp. -mÃnussakaæ, sic passim. 5 B2.Bp. upapajja-. 6 B2.Bp. upapatti-. 7 B2. u¤¤Ãte; Bp. o¤¤Ãte. 8 B2. -kantÃmanÃpa-. 9 B2.Bp. abhirÆpe virÆpe ti. 10 B2.Bp. dalidde. 11 Bp. -ga¤¤Ãïa-. 12 B2.Bp. so heÂÂhÃ. 13 B2.Bp. etaæ. >\ #<[page 165]># %% idaæ nÃma kammaæ\<*<1>*>\ katvà ti taæ kammÃrammaïaæ ¤Ãïaæ uppajjati. idaæ yathÃ-kammÆpaga¤Ãïaæ\<*<2>*>\ nÃma, imassa visuæ parikammaæ nÃma n' atthi, yathà c' imassa evaæ anÃgataæ sa¤ÃïassÃpi,\<*<3>*>\ dibbacakkhupÃdakÃn' eva hi imÃni dibbacak- khunà sah' eva ijjhanti, kÃyaduccaritenà 'ti Ãdisu duÂÂhu caritaæ duÂÂhaæ\<*<4>*>\ và caritaæ kilesapÆtikattà 'ti duccaritaæ. kÃyena duccaritaæ kÃyato và uppannaæ duccaritan ti kÃya- duccaritaæ, evaæ vacÅmanoduccaritÃni pi daÂÂhabbÃni. samannÃgatà ti samaÇgÅbhÆtÃ, ariyÃnaæ upavÃdakà ti buddha- paccekabuddhabuddhasÃvakÃnaæ ariyÃnam antamaso gi- hÅsotÃpannÃnam\<*<5>*>\ pi anatthakÃmà hutvà antimavatthunà và guïaparidhaæsanena và upavÃdakÃ, akkosakà garahakà ti vuttaæ hoti. tattha n' atthi imesaæ samaïadhammo assama- ïà ete ti vadanto antimavatthunà upavadati, n' atthi imesaæ jhÃnaæ và vimokkho và maggo và phalaæ và ti vadanto, guïaparidhaæsanena upavadatÅti veditabbo. so ca jÃnaæ và upavadeyya ajÃnaæ vÃ, ubhayathÃpi ariyÆpavÃdo 'va hoti. bhÃriyaæ\<*<6>*>\ kammaæ saggÃvaraïaæ maggÃvaraïa¤ ca, tassa ca ÃvibhÃvatthaæ idaæ vatthum udÃharanti: a¤¤a- tarasmiæ kira gÃme eko thero ca daharabhikkhu ca piï¬Ãya caranti, te paÂhamaghare yeva uÊuÇkamattaæ uïhayÃguæ labhiæsu, therassa ca kucchivÃto atthi, so cintesi ayaæ yÃgu mayhaæ sappÃyà yÃva na sÅtalà hoti tÃva naæ pivÃmÅti, so manussehi ummÃratthÃya ÃhaÂe dÃrukhaï¬e nisÅditvà taæ pivi. itaro taæ jigucchi, aticchÃto vatÃyaæ mahallako am- hÃkaæ lajjitabbakaæ akÃsÅti. thero gÃme caritvà vihÃraæ gantvà daharabhikkhuæ Ãha: atthi te Ãvuso imasmiæ sÃsane patiÂÂhà 'ti. Ãma bhante sotÃpanno ahaæ ti. tena h' Ãvu- so\<*<7>*>\ upari maggatthÃya vÃyÃmaæ mà akÃsi khÅïÃsavo tayà upavadito ti. so taæ khamÃpesi, ten' assa taæ pÃkatikaæ ahosi. tasmà yo a¤¤o pi ariyam upavadati\<*<8>*>\ tena gantvà sace attanà bu¬¬hataro hoti: ahaæ Ãyasmantaæ ida¤ c' ida¤ ca avacaæ taæ me khamÃhÅti khamÃpetabbo, sace navakataro \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. omit kammaæ. 2 B2. kammupa-; Bp. -paga¤¤Ãïaæ. 3 B2.Bp. sa¤¤ÃïassÃpi. 4 B2.Bp. duÂÂhuæ. 5 B2.Bp. gihiso-. 6 B2.Bp. atibhÃriyaæ. 7 Bp. tena Ãvuso. 8 B2. upavadi. >\ #<[page 166]># %<166 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.7.)>% hoti vanditvà ukkuÂikaæ nisÅditvà a¤jaliæ paggahetvÃ\<*<1>*>\: ahaæ bhante tumhÃkaæ\<*<2>*>\ ida¤ c' ida¤ ca avacaæ tam me khamathà 'ti khamÃpetabbo, sace so na kkhamati\<*<3>*>\ disà pak- kanto và hoti, ye tasmiæ vihÃre bhikkhÆ vasanti tesaæ santikaæ gantvÃ, sace attanà bu¬¬hataro hoti Âhitaken' eva, sace navakataro ukkuÂikaæ nisÅditvà a¤jaliæ paggahetvÃ\<*<1>*>\ khamÃpetabbaæ\<*<4>*>\: ahaæ bhante asukaæ nÃma Ãyasmantaæ ida¤ c' ida¤ ca avacaæ khamatu me so Ãyasmà ti evaæ va- dantena khamÃpetabbam,\<*<5>*>\ sace so parinibbuto hoti parinib- butama¤caÂÂhÃnaæ gantvà yÃva sÅvathikaæ\<*<6>*>\ gantvà pi kha- mÃpetabbaæ,\<*<5>*>\ evaæ kate saggÃvaraïa¤ ca maggÃvaraïa¤ ca na hoti pÃkatikam eva hoti. micchÃdiÂÂhikà ti viparÅtadassanÃ,\<*<7>*>\ micchÃdiÂÂhikammasamÃ- dÃnà ti micchÃdiÂÂhivasena samÃdinnanÃnavidhakammÃ, ye ca micchÃdiÂÂhimÆlakesu kÃyakammÃdisu a¤¤e pi samÃda- penti; tattha vacÅduccaritagahaïen' eva ariyÆpavÃde mano- duccaritagahaïena ca micchÃdiÂÂhiyà saÇgahÅtÃya pi imesaæ dvinnaæ puna vacanaæ mahÃsÃvajjabhÃvadassanatthan ti veditabbaæ. mahÃsÃvajjo hi ariyÆpavÃdo Ãnantariyasadiso,\<*<8>*>\ yathÃha: seyyathÃpi SÃriputta bhikkhu sÅlasampanno samÃ- dhisampanno pa¤¤Ãsampanno diÂÂh' eva dhamme a¤¤aæ ÃrÃdheyya, evaæ sampadam idaæ SÃriputta vadÃmi, taæ vÃcaæ appahÃya taæ cittaæ appahÃya taæ diÂÂhiæ appaÂi- nissajjitvà yathÃbhataæ nikkhitto evam niraye ti, micchÃ- diÂÂhito ca mahÃsÃvajjataraæ nÃma a¤¤aæ n' atthi. yathÃha: nÃhaæ bhikkhave a¤¤aæ ekadhammam pi samanupassÃmi evaæ mahÃsÃvajjataraæ yathayidaæ micchÃdiÂÂhi, micchÃ- diÂÂhiparamÃni bhikkhave vajjÃnÅti. kÃyassa bhedà ti upÃ- dinnakkhandhapariccÃgÃ, paraæ maraïà ti tad anantaraæ abhinibbattakhandhagahaïe. athavà kÃyassa bhedà ti jÅvi- tindriyass' upacchedÃ,\<*<9>*>\ param maraïà ti cuticittato uddhaæ. apÃyan ti evam Ãdi sabbaæ nirayavevacanaæ, nirayo hi saggamokkhahetubhÆtà pu¤¤asammatà ayà apetattà su- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. paggahitvÃ. 2 B2.Bp. tumhe. 3 B2. khamati. 4 B2.Bp. omit khamapetabbaæ. 5 Bp. -tabbo. 6 B2.Bp. sivathikaæ. 7 B2.Bp. viparita-. 8 B2. ananta-. 9 B2. jÅvitindraya-. >\ #<[page 167]># %% khÃnaæ và Ãyassa abhÃvà apÃyo, dukkhassa gati paÂisaraïan ti duggati, dosabahulatÃya và duÂÂhena kammunà nibbattà gatÅti duggati, vivasà nipatanti tattha dukkatakÃrino\<*<1>*>\ ti vini- pÃto, vinassantà và ettha nipatanti sambhijjamÃnaÇgapac- caÇgà ti vinipÃto, n' atthi ettha assÃdasa¤¤ito ayo ti nirayo. athavà apÃyagahaïena tiracchÃnayoniæ dÅpeti, tiracchÃna- yoni hi apÃyo sugatito apetattà na duggati mahesakkhÃnaæ nÃgarÃjÃdÅnaæ sambhavato, duggatigahaïena pettivisayaæ dÅpeti, so hi apÃyo c' eva duggati ca sugatito apayÃtattÃ\<*<2>*>\ dukkhassa ca gatibhÆÂattÃ, na tu vinipÃto asurasadisaæ avi- nipatitattÃ,\<*<3>*>\ petamahiddhikÃnaæ hi vimÃnÃni pi nibbattanti, vinipÃtagahaïena asurakÃyaæ dÅpeti, so hi yathÃvutten' atthena apÃyo c' eva duggati ca, sabbasamussayehi ca vini- patitattÃ\<*<3>*>\ vinipÃto ti vuccati, nirayagahaïena avÅciÃdim anekappakÃraæ nirayam eva dÅpeti. uppannÃ\<*<4>*>\ ti upagatÃ, tattha abhinibbattà ti adhippÃyo. vuttavipariyÃyena suk- kapakkho veditabbo, ayaæ pana viseso. ettha sugatigaha- ïena manussagati\<*<5>*>\ pi saÇgayhati, saggagahaïena devagati yeva, tattha sundarà gatÅti sugati, rÆpÃdÅhi visayehi suÂÂhu aggo ti saggo, so sabbo pi lujjanapalujjanaÂÂhena loko ti ayaæ vacanattho. vijjà ti dibbacakkhu¤ÃïavijjÃ. avijjà ti sattÃnaæ cutipaÂisandhicchÃdikà avijjÃ. sesaæ vuttana- yam evà 'ti.\<*<6>*>\ dibbacakkhukathà niÂÂhitÃ.\<*<7>*>\ ||7|| ayam eva h' ettha viseso. yathà pubbenivÃsakathÃya pub- benivÃsÃnussati¤Ãïamukhatuï¬akena pubbenivutthakhan- dhapaÂicchÃdakaæ avijjaï¬akosaæ padÃÊetvÃ\<*<8>*>\ ti vuttaæ, evam idha cutÆpapÃta¤Ãïamukhatuï¬akena cutÆpapÃtapa- ÂicchÃdakaæ avijjaï¬akosaæ padÃÊetvà ti vattabbaæ.\<*<9>*>\ so evaæ samÃhite citte ti idha vipassanÃpÃdakaæ catutthajjhÃna- cittaæ veditabbaæ. ÃsavÃnaæ khaya¤ÃïÃyà 'ti arahattamag- ga¤ÃïatthÃya, arahattamaggo hi ÃsavavinÃsanato ÃsavÃnaæ khayo ti vuccati, tatra c' taæ ¤Ãïaæ tattha\<*<10>*>\ pariyÃpannattà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. dukkaÂa-. 2 B2.Bp. apetattÃ. 3 B2. avinipÃtattÃ. 4 B2.Bp. upapannÃ. 5 B2. -gatiæ pi. 6 B2.Bp. omit ti. 7 B2.Bp. omit this sentence. 8 B2.Bp. padÃletvÃ, sic passim. 9 B2.Bp. add ti. dibbacakkhu¤Ãïakathà niÂÂhitÃ. 10 B2.Bp. tappariyÃ- for tattha pariyÃ-. .pa 168 1 B2.Bp. vimuttamhÅti. 2 B2.Bp. ÃdÅni. 3 B2.Bp. catÆsu. 4 B2.Bp. catÆhi. 5 B2.Bp. -kiriyÃ. >\ #<[page 168]># %<168 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.8.)>% ti. cittaæ abhininnÃmesin ti vipassanÃcittaæ abhinÅhariæ. so idaæ dukkhan ti evam Ãdisu ettakaæ dukkhaæ na ito bhÅyyo ti sabbam pi dukkhasaccaæ sarasalakkhaïapaÂive- dhena yathÃbhÆtam abbha¤¤Ãsiæ jÃniæ paÂivijjhiæ, tassa ca dukkhassa nibbattikaæ taïhaæ ayaæ dukkhasamudayo ti tad ubhayam pi yaæ ÂhÃnaæ patvà nirujjhati taæ tesaæ appa- vatti nibbÃnaæ ayaæ dukkhanirodho ti tassa ca sampÃpakaæ ariyamaggaæ ayaæ dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadà ti sarasa- lakkhaïapaÂivedhena yathÃbhÆtaæ abbha¤¤Ãsiæ jÃniæ pa- Âivijjhin ti evam attho veditabbo. evaæ sarÆpato saccÃni dassetvà idÃni kilesavasena pariyÃyato dassento ime Ãsavà ti Ãdim Ãha. tassa me evaæ jÃnato evaæ passato ti tassa may- haæ evaæ jÃnantassa evaæ passantassa saha vipassanÃya koÂippattaæ maggaæ katheti. kÃmÃsavà ti kÃmÃsavato. vimuccitthà 'ti iminà phalakkhaïaæ dasseti, maggakkhaïehi cittaæ vimuccati phalakkhaïe vimuttaæ hoti. vimuttasmiæ vimuttam\<*<1>*>\ iti ¤Ãïan ti iminà paccavekkhaïa¤Ãïaæ dasseti, khÅïà jÃtÅti ÃdÅhi tassa bhÆmiæ; tena hi ¤Ãïena bhagavà paccavekkhanto khÅïà jÃtÅti ÃdinÃ\<*<2>*>\ abbha¤¤Ãsi. katamà pana bhagavato jÃti khÅïà katha¤ ca naæ abbha¤¤ÃsÅti. vuccate: na tÃv' assa atÅtà jati khÅïà pubbe va khÅïattà na anÃgatà anÃgate vÃyÃmÃbhÃvato na paccuppannà vijjamÃnattÃ, yà pana maggassa abhÃvitattà uppajjeyya ekacatupa¤cavokÃ- rabhavesu ekacatupa¤cakkhandhappabhedà jÃti, sà maggassa bhÃvitattà anuppÃdadhammataæ Ãpajjanena khÅïÃ, taæ so maggabhÃvanÃya pahÅïakilese paccavekkhitvà kilesÃbhÃve vijjamÃnam pi kammaæ Ãyatiæ appaÂisandhikaæ hotÅti jÃnanto abbha¤¤Ãsi. vusitan ti vutthaæ parivutthaæ kataæ caritaæ niÂÂhitan ti attho. brahmacariyan ti maggabrahma- cariyaæ, puthujjanakalyÃïakena hi saddhiæ sattasekhà brahmacariyavÃsaæ vasanti nÃma, khÅïÃsavo vutthavÃso, tasmà bhagavà attano brahmacariyavÃsaæ paccavekkhanto vusitaæ brahmacariyan ti abbha¤¤Ãsi. kataæ karaïÅyan ti catusu\<*<3>*>\ saccesu catuhi\<*<4>*>\ maggehi pari¤¤ÃpahÃïasacchikiri- yabhÃvanÃvasena\<*<5>*>\ soÊasavidham pi kiccaæ niÂÂhÃpitan ti #<[page 169]># %% attho. puthujjanakalyÃïakÃdayo hi taæ\<*<1>*>\ kiccaæ karonti, khÅïÃsavo katakaraïÅyo, tasmà bhagavà attano karaïÅyaæ paccavekkhanto kataæ karaïÅyan ti abbha¤¤Ãsi. nÃparaæ itthattÃyà 'ti idÃni puna itthabhÃvÃya evaæ soÊasakiccabhÃ- vÃya kilesakkhayÃya và maggabhÃvanÃkiccaæ me n' atthÅti abbha¤¤Ãsi. idÃni evaæ paccavekkhaïa¤ÃïapariggahÅtaæ taæ ÃsavÃnaæ khaya¤ÃïÃdhigamaæ brÃhmaïassa\<*<2>*>\ dassento ayaæ kho me brÃhmaïÃ\<*<2>*>\ 'ti Ãdim Ãha. tattha vijjà ti arahat- tamagga¤ÃïavijjÃ. avijjà ti catusaccapaÂicchÃdikà avijjÃ, sesaæ vuttanayam eva. ayaæ pana viseso: ayaæ kho me brÃhmaïa\<*<2>*>\ tatiyà abhinibbhidÃ\<*<3>*>\ ahosÅti ettha ayaæ kho mama brÃhmaïa\<*<4>*>\ ÃsavÃnaæ khaya¤Ãïamukhatuï¬akena catusac- capaÂicchÃdakaæ\<*<5>*>\ avijjaï¬akosaæ padÃÊetvà tatiyà abhinib- bhidà tatiyà nikkhanti tatiyà ariyajÃti\<*<6>*>\ ahosi\<*<7>*>\ kukkuÂacchÃ- pakasseva mukhatuï¬akena\<*<8>*>\ và pÃdanakhasikhÃya\<*<9>*>\ và aï¬akosaæ padÃÊetvà tamhà aï¬akosamhà abhinibbhidà nikkhanti kukkuÂanikÃye paccÃjÃtÅti. ettÃvatà kiæ dassetÅti so hi brÃhmaïa kukkuÂacchÃpako aï¬akosaæ padÃÊetvà tato nikkhanto sakid eva jÃyati ahaæ pana pubbe nivutthakkhan- dhapaÂicchÃdakaæ avijjaï¬akosaæ bhinditvà paÂhamaæ tÃva pubbenivÃsÃnussati¤ÃïavijjÃya jÃto tato sattÃnaæ cutipaÂisandhipaÂicchÃdakaæ avijjaï¬akosaæ padÃÊetvà duti- yaæ dibbacakku¤ÃïavijjÃya jÃto. puna catusaccapaÂicchÃ- dakaæ avijjaï¬akosaæ padÃÊetvà tatiyaæ ÃsavÃnaæ khaya- ¤ÃïavijjÃya jÃto. evaæ tÅhi vijjÃhi tikkhattuæ jÃto 'mhi, sà ca me jÃti ariyà suparisuddhà ti idaæ dassesi.\<*<10>*>\ evaæ dassento ca pubbenivÃsa¤Ãïena atÅtaæsa¤Ãïaæ dibba- cakkhuïà paccuppannÃnÃgataæsa¤ÃïaæÃsavakkhayena sakalalokiyalokuttaraguïan ti evaæ tÅhi vijjÃhi sabbe pi sabba¤¤uguïe pakÃsetvà attano ariyÃya jÃtiyà jeÂÂha- seÂÂhabhÃvaæ brÃhmaïassa dassesi.\<*<11>*>\ ÃsavakkhayakathÃ\<*<12>*>\ niÂÂhitÃ. ||8|| \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. etaæ. 2 B2. brahma-. 3 See above, p. 162, note 5. 4 B2. brahmaïa, sic passim. 5 B2. -paricchÃdakaæ. 6 B2. ariyà jÃti. 7 B2. adds iti. 8 B2. mÆkha-. 9 B2. -khasÅkhÃya. 10 B2. dasseti. 11 Bp. adds pi. 12 B2.Bp. -kkhaya¤ÃnakathÃ. >\ #<[page 170]># %<170 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.9.)>% evaæ vutte Vera¤jo brÃhmaïo ti evaæ bhagavatà lokÃnu- kampakena brÃhmaïaæ anukampamÃnena vinigÆhitabbe pi attano ariyÃya jÃtiyà jeÂÂhaseÂÂhabhÃve\<*<1>*>\ vijjÃttayappakÃsi- kÃya\<*<2>*>\ dhammadesanÃya vutte pÅtivipphÃraparipuïïagatta- citto Vera¤jo brÃhmaïo taæ bhagavato ariyÃya jÃtiyà jeÂ- ÂhaseÂÂhabhÃvaæ viditvÃ, Ådisaæ nÃmÃhaæ sabbalokajeÂ- ÂhaseÂÂhaæ\<*<3>*>\ sabbaguïasamannÃgataæ sabba¤¤uæ a¤¤esaæ abhivÃdanÃdikammaæ na karotÅti avacaæ, dhiratthu vata re a¤¤Ãïaæ ti attÃnaæ garahitvÃ, ayaæ dÃni loke ariyÃya jÃtiyà pure jÃtaÂÂhena jeÂÂho sabbaguïehi appaÂisamaÂÂhena seÂÂho ti niÂÂhaæ gantvà bhagavantaæ etad avoca: jeÂÂho bhavaæ Gotamo seÂÂho bhavaæ Gotamo ti. eva¤ ca pana\<*<4>*>\ vatvà puna taæ bhagavato dhammadesanaæ abbhanumodamÃno, abhik- kantaæ bho Gotama abhikkantaæ bho Gotamà 'ti Ãdim Ãha. tatthÃyaæ abhikkantasaddo khayasundarÃbhirÆpÃbbhanu- modanesu dissati. abhikkantà bhante ratti nikkhanto pa- Âhamo yÃmo ciranisinno bhikkhusaÇgho ti Ãdisu hi khaye dissati. ayaæ imesaæ catunnaæ puggalÃnaæ abhikkanta- taro ca païÅtataro cà 'ti Ãdisu sundare. [ko me vandati pÃdÃni iddhiyà yasasà jalaæ, abhikkantena vaïïena sabbà obhÃ- sayaæ disà ti] Ãdisu abhirÆpe. abhikkantaæ bhante ti Ãdisu abbhanumodane. idhÃpi abbhanumodane yeva; yasmà ca abbhanumodane tasmÃ, sÃdhu sÃdhu bho Gotamà 'ti vuttaæ hotÅti veditabbaæ. [bhaye kodhe pasaæsÃyaæ turite kotÆ- halacchare hÃse soke pasÃde ca kare Ãmeï¬itaæ budho ti,] iminà ca lakkhaïena idha pasÃdavasena pasaæsÃvasena cÃyaæ dvikkhattuæ vutto ti veditabbo. atha và abhikkan- tan ti atikantaæ\<*<5>*>\ atiiÂÂhaæ atimanÃpaæ atisundaran ti vuttaæ hoti. tattha ekena abhikkantasaddena desanaæ thometi ekena attano pasÃdaæ. ayaæ hi ettha adhippÃyo: abhikkantaæ bho Gotama yadidaæ bhoto Gotamassa dham- madesanà abhikkantaæ yadidaæ bhoto Gotamassa dhamma- desanaæ Ãgamma mama pasÃdo.\<*<6>*>\ bhagavato yeva và vacanaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 The Chinese translation (Tokyo ed.), folio 25a. 2 B2.Bp. vijjattayapakÃsitÃya. 3 B2 -jeÂÂhaæ, and omits seÂÂhaæ; Bp. -jeÂÂhaseÂÂhasabba-. 4 B2 omits pana. 5 B2.Bp. omit atikantaæ. 6 B2.Bp. add ti. >\ #<[page 171]># %% dve dve atthe sandhÃya thometi: bhoto Gotamassa vacanaæ abhikkantaæ dosanÃsanato abhikkantaæ guïÃdhigamanato, tathà saddhÃjananato pa¤¤Ãjananato sÃtthato sabya¤janato uttÃnapadato gambhÅratthato kaïïasukhato hadayaÇgamato anattukkaæsanato aparavambhanato karuïÃsÅtalato pa¤¤Ã- vadÃtato ÃpÃtharamaïÅyato vimaddakkhamato suyyÃna- sukhato maæsiyamÃnahitato ti evam ÃdÅhi yojetabbaæ. tato param pi catuhi\<*<1>*>\ upamÃhi desanaæ yeva thometi. tattha nikkujjitan ti adhomukhaÂhapitaæ, heÂÂhà mukhajÃ- taæ vÃ. ukkujjeyyà 'ti upari mukhaæ kareyya. paÂicchan- nan ti tiïapaïïÃdÅhi paÂicchÃditaæ. vivareyyà 'ti ugghÃÂeyya. mÆÊhassà 'ti disÃmÆÊhassa. maggaæ Ãcikkheyyà 'ti hatthe gahetvà esa maggo ti vadeyya. andhakÃre ti kÃÊapakkha- cÃtuddasÅ\<*<2>*>\ a¬¬harattighaïavanasaï¬ameghapaÂalehi catu- raÇge\<*<3>*>\ tamasi, ayaæ tÃva anuttÃnapadattho; ayaæ pana adhippÃyayojanÃ: yathà koci nikkujjitaæ ukkujjeyya evaæ saddhammavimukhaæ asaddhamme patiÂÂhitaæ maæ asad- dhammà uÂÂhÃpentena\<*<4>*>\ yathà paÂicchannaæ vivareyya evaæ Kassapassa bhagavato sÃsanantaradhÃnà pabhÆti (sic) micchÃ- diÂÂhigahaïapaÂicchannaæ\<*<5>*>\ sÃsanaæ vivarantena yathà mÆÊ- hassa maggaæ Ãcikkheyya evaæ kummaggamicchÃmaggapa- Âipannassa me saggamokkhamaggaæ Ãcikkhantena yathà andhakÃre telapajjotaæ dhÃreyya, evaæ mohandhakÃre\<*<6>*>\ ni- muggassa me buddhÃdiratanarÆpÃni\<*<7>*>\ apassato tappaÂicchÃda- kamohandhakÃraviddhaæsakadesanÃpajjotadhÃraïena may- haæ bhotà Gotamena etehi pariyÃyehi pakÃsitattà ane- kapariyÃyena dhammo pakÃsito.\<*<8>*>\ evaæ desanaæ thometvà imÃya desanÃya ratanattaye pasannacitto pasannÃkÃraæ karonto esÃhan ti Ãdim Ãha. tattha esÃhan ti eso ahaæ. bhagavantaæ\<*<9>*>\ Gotamaæ saraïaæ gacchÃmÅti bhagavantaæ\<*<9>*>\ Gotamaæ saraïan ti gacchÃmi bhavaæ me Gotamo saraïaæ parÃyanaæ aghassa tÃtÃ\<*<10>*>\ hitassa ca vidhÃtà ti iminà adhip- pÃyena bhavantaæ Gotamaæ gacchÃmi bhajÃmi sevÃmi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. catÆhi. 2 B2. -cÃtÆddasÅ. 3 B2.Bp. caturaÇga-. 4 B2.Bp. vuÂÂhÃpentena. 5 B2. paÂicchanna-. 6 B2 -kÃra-. 7 B2.Bp. -ratanattayarÆpÃni. 8 B2.Bp. and pi. 9 B2.Bp. bhavantaæ. 10 B2.Bp. hatà (tÃtÃ=trÃt0r). >\ #<[page 172]># %<172 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.9.)>% payirupÃsÃmi\<*<1>*>\ evaæ jÃnÃmi bujjhÃmÅti, yesaæ hi dhÃtÆnaæ gati attho buddhi pi tesaæ attho tasmà gacchÃmÅti imassa jÃnÃmi bujjhÃmÅti ayam pi attho vutto. dhamma¤ ca bhik- khusaÇgha¤ cà 'ti ettha pana adhigatamagge sacchikatani- rodhe yathÃnusiÂÂhaæ paÂipajjamÃne catusu\<*<2>*>\ apÃyesu apata- mÃne dhÃretÅti dhammo, so atthato ariyamaggo c' eva nib- bÃna¤ ca, vuttaæ h' etaæ: yÃvatà bhikkhave dhammà saÇ- khatÃ\<*<3>*>\ ariyo aÂÂhaÇgiko maggo tesaæ aggam akkhÃyatÅti vitthÃro. na kevalaæ ariyamaggo c' eva\<*<4>*>\ nibbÃna¤ ca api ca kho ariyaphalehi saddhiæ pariyattidhammo pi. vuttam pi h' etaæ ChattamÃnavakavimÃne: [rÃgavirÃgam anejam aso- kaæ dhammam asaÇkhatam appaÂikÆlaæ madhuram imaæ paguïaæ suvibhattaæ dhammam imaæ saraïattham upehÅti.\<*<5>*>\] ettha hi rÃgavirÃgo\<*<6>*>\ ti maggo kathito, anejam asokan ti phalaæ, dhammam asaÇkhatan ti nibbÃnaæ, appaÂikÆlaæ madhuram imaæ paguïaæ suvibhattan ti piÂakattayena vibhattasabbadhammakkhandhÃ\<*<7>*>\ ti. diÂÂhisÅlasaÇghÃtena saæhato ti saÇgho, so atthato aÂÂha ariyapuggalasamÆho. vuttaæ h' etaæ tasmiæ yeva vimÃne: [yattha ca dinnamahap- phalam Ãhu catusu sucÅsu purisayugesu, aÂÂha ca puggala- dhammadasà te, saÇgham imaæ saraïattham upehÅti.\<*<5>*>\] bhik- khÆnaæ saÇgho bhikkhusaÇgho. ettÃvatà ca brÃhmaïo tÅïi saraïagamanÃni paÂivedesi. idÃni te sv eva tÅsu saraïagamanesu kosallatthaæ saraïaæ saraïagamanaæ yo saranaæ gacchati saraïagamanappabhedo saranagamanaphalaæ saÇkileso bhedo ti ayaæ vidhi vedi- tabbo. so pana idha vuccamÃno atibhÃriyaæ vinayanidÃ- naæ karotÅti na vutto, atthikehi pana Papa¤casÆdaniyaæ và MajjhimaÂÂhakathÃyaæ Bhayabheravasuttavaïïanato,\<*<8>*>\ Su- maÇgalavilÃsiniyaæ và DÅghaÂÂhakathÃyaæ\<*<9>*>\ saraïavaïïato gahetabbo ti. upÃsakaæ maæ bhavaæ Gotamo dhÃretÆ 'ti maæ bhavaæ Gotamo, upÃsako ayaæ ti evaæ dhÃretÆ 'ti attho. upÃsakavidhikosallatthaæ pan' ettha ko upÃsako, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. payirÆpÃsÃmi. 2. B2. ca for catusu. 3 dhammÃ-asaÇkhatÃ; Ch. Fa-put-so. 4 B2. eva. 5 V.V., p. 51. 6 B2.Bp. -virÃgan. 7. Bp. vibhattÃ-. 8. Pap. SÆd. p. 129f. 9 B2.Bp. DÅghanikÃyaÂÂha-. Sum. V. i, p. 229f. >\ #<[page 173]># %% kasmà upÃsako ti vuccati. kim assa sÅlaæ, ko ÃjÅvo, kà vi- patti, kà sampattÅti, imaæ\<*<1>*>\ pakiïïakaæ veditabbaæ. taæ atibhÃriyakaraïato idha na vibhattaæ, atthikehi pana Pa- pa¤casÆdaniyaæ MajjhimaÂÂhakathÃyaæ vuttanayena ve- ditabbaæ. ajjatagge ti\<*<2>*>\ ayaæ aggasaddo ÃdikoÂikoÂÂhÃsa- seÂÂhesu dissati, ajjatagge samma dovÃrika ÃvarÃmi dvÃraæ nigaïÂhÃnaæ\<*<3>*>\ nigaïÂhÅnaæ\<*<4>*>\ ti Ãdisu hi Ãdimhi dissati, ten' eva aÇgulaggena taæ aÇgulaggaæ parÃmaseyya ucchaggaæ velaggan\<*<5>*>\ ti Ãdisu koÂiyaæ, ambilaggaæ và madhuraggaæ và tittaggaæ và anujÃnÃmi bhikkhave vihÃraggena và pariveïag- gena và bhÃjetuæ ti Ãdisu koÂÂhÃse, yÃvatà bhikkhave sattà apÃdà và dvipÃdÃ\<*<6>*>\ và --pe-- tathÃgato tesaæ aggam akkhÃ- yatÅti Ãdisu\<*<7>*>\ seÂÂhe: idha panÃyaæ Ãdimhi daÂÂhabbo, tasmà ajjatagge ti ajjataæ Ãdiæ katvà ti evam ettha attho vedi- tabbo. ajjatan ti ajjabhÃvan ti vuttaæ hoti. ajjadagge icc' eva và pÃÂho dakÃro padasandhikaro, ajja aggaæ katvà ti vuttaæ hoti. pÃïupetan ti pÃïehi upetaæ yÃva me jÅvitaæ pavattati tÃva upetaæ ana¤¤asatthukaæ tÅhi saraïagamanehi saraïagataæ maæ bhavaæ Gotamo dhÃretu jÃnÃtu; ahaæ hi sace pi me tikhiïena asinà sÅsaæ chindeyyuæ\<*<8>*>\ n' eva bud- dhaæ na buddho ti và dhammaæ na dhammo ti và saÇghaæ na saÇgho ti và vadeyyan ti. ettha ca brÃhmaïo pÃïupetaæ saraïagatan ti puna saraïagamanam vadanto attaniyyÃta- naæ\<*<9>*>\ pakÃsetÅti veditabbo. evaæ attÃnaæ nÅyyÃtetvÃ\<*<10>*>\ bha- gavantam saparisaæ upaÂÂhÃtukÃmo Ãha: adhivÃsetu ca me bhavaæ Gotamo Vera¤jÃyaæ vassÃvÃsaæ saddhiæ bhikkhusaÇ- ghenà 'ti. kim vuttaæ hoti. upÃsaka¤ ca maæ bhavaæ Gotamo dhÃretu, adhivÃsetu ca me Vera¤jÃyaæ vassÃvÃsaæ, tayo mÃse Vera¤jaæ upanissÃya mama anuggahatthaæ vassÃvÃ- saæ\<*<11>*>\ sampaÂicchatÆ 'ti. adhivÃsesi bhagavà tuïhÅbhÃvenà 'ti ath' assa vacanaæ sutvà bhagavà kÃyaÇgaæ và vÃcaÇgaæ và acopetvà abbhantare yeva khantiæ cÃretvÃ\<*<12>*>\ tuïhÅbhÃvena adhivÃsesi, brÃhmaïassa anuggahatthaæ manasà 'va, sam- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. idaæ. 2 B2.Bp. add etta. 3 B2. nigandhÃnaæ. 4 B2ïigandhÅnaæ. 5 B2.Bp. veÊa-. 6 B2.Bp. dvipadÃ. 7 A. v, 21. 8 B2. chindeyyaæ; Bp. chindeyya. 9 B2.Bp. attasanniyyÃtanaæ. 10 B2.Bp. niyyÃ-. 11 B2.Bp. vÃsaæ. 12 B2. vicÃretvÃ; Bp. dhÃretvÃ. >\ #<[page 174]># %<174 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.1.9;2.1.)>% paÂicchÅti vuttam hoti. atha kho Vera¤jo brÃhmaïo bhagavato adhivÃsanaæ viditvà ti atha Vera¤jo brÃhmaïo, sace me sa- maïo Gotamo nÃdhivÃseyya kÃyena và vÃcÃya và paÂikkhi- peyya, yasmà pana apaÂikkhitvÃ\<*<1>*>\ abbhantare khantiæ cÃresi\<*<2>*>\ tasmà me manasà 'va adhivÃsesÅti evaæ ÃkÃrasallakkhaïaku- salatÃya bhagavato adhivÃsanaæ viditvÃ, attano nisinnÃ- sanato vuÂÂhÃya catusu disÃsu bhagavantaæ sakkaccaæ abhivÃdetvÃ\<*<3>*>\ tikkhattuæ padakkhiïaæ katvà ÃgatakÃlato pabhÆti\<*<4>*>\ jÃtimahallakabrÃhmaïÃnaæ abhivÃdanÃdÅni na ka- rotÅti vigarahitvà pi idÃni vi¤¤Ãtabuddhaguïo kÃyena vÃcÃya manasà ca anekakkhattuæ vandanto pi atitto yeva hutvà dasanakhasamodhÃnasamujjalaæ anjaliæ paggayha sirasmiæ patiÂÂhapetvÃ\<*<5>*>\ yÃva dassanavisayo tÃva paÂimukho yeva apakkamitvÃ\<*<6>*>\ dassanavisayaæ vijahanaÂÂhÃne vanditvà pak- kÃmi. ||9||1|| tena kho pana samayena Vera¤jà dubbhikkhà hotÅti yasmiæ samaye Vera¤jena brÃhmaïena bhagavà Vera¤jaæ upanis- sÃya vassÃvÃsaæ yÃcito tena samayena Vera¤jà dubbhikkhà hoti. dubbhikkhà ti dullabhabhikkhÃ, sà pana dullabha- bhikkhatà yattha manussà assaddhà honti appasannà tattha susassakÃle pi atisamahagghe\<*<7>*>\ pi pubbaïïÃparaïïe hoti. Vera¤jÃyaæ pana yasmà na tathà ahosi, api ca kho dussassa tÃya chÃtakadosena\<*<8>*>\ ahosi, tasmà tam atthaæ dassento dvÅhitikÃ\<*<9>*>\ ti Ãdim Ãha. tattha dvÅhitikÃ\<*<9>*>\ ti dvidhÃpavatta- ÅhitikÃ,\<*<10>*>\ Åhitikaæ\<*<11>*>\ nÃma iriyà dvidhà pavattà cittairiyÃ\<*<12>*>\ cittaÅhÃ, ettha lacchÃma nu kho ki¤ci bhikkhamÃnÃ\<*<13>*>\ na lac- chÃmà 'ti jÅvituæ và sakkhissÃma nu kho no ti ayam ettha adhippÃyo. athavà dvÅhitikÃ\<*<9>*>\ ti dujjÅvitikÃ\<*<14>*>\ Åhataæ\<*<15>*>\ Åhà irÅyanaæ\<*<16>*>\ pavattanam jÅvitan ti ÃdÅni pi padÃni ekatthÃni, tasmà dukkhena Åhitaæ ettha pavattatÅti\<*<17>*>\ dvÅhitikÃ\<*<9>*>\ ti ayam \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. apaÂikkhÅpitvÃ; Bp. appaÂikkhipitvÃ. 2 B2. vicÃresi; Bp. dhÃresi. 3 B2.Bp. vanditvÃ. 4 Sic. 5 Bp. patiÂÂhÃpetvÃ. 6 B2. -metvÃ. 7 B2.Bp. atisamagghe. 8 B2. chÃdaka-. 9 S1.(D). dvÅhÅtikÃ. 10 S1.(D). ÅhÅtikÃ. 11 S1.(D). B2.Bp. Åhitaæ. 12 S1.(D). omits cittairiyÃ. 13 S1.(D). adds pi. 14 S1.(D). B2.Bp. dujjÅvikÃ. 15 S1.(D). ÅhÅti; B2.Bp. Åhitaæ. 16 S1.(D). iriyÃnipa-. 17 S1.(D). pavattÅti. >\ #<[page 175]># %% ettha padattho. setakÃni aÂÂhÅni etthà 'ti setaÂÂhikÃ, divasam pi yÃcitvà ki¤ci aladdhà matakÃnaæ\<*<1>*>\ kapaïamÃnusakÃnÃæ ahicchattakavaïïehi aÂÂhikehi\<*<2>*>\ tatra tatra parikiïïà ti vuttaæ hoti. setaÂÂikà ti pi pÃÂho, tass' attho setà aÂÂi etthà ti setaÂÂikÃ. aÂÂÅti Ãturatà vyÃdhi rogo. tattha ca sassÃnaæ gabbhagaha- ïakÃle setakarogena upahatam eva pacchinnakhÅraæ agahi- tataï¬ulaæ paï¬arapaï¬araæ\<*<3>*>\ sÃlisÅsaæ và yavagodhÆma- sÅsaæ và nikkhamati tasmà setaÂÂikà ti vuccati. vappakÃle suÂÂhu abhisaÇkharitvà pi vuttasassaæ tattha salÃkà yeva sampajjatÅti salÃkÃvuttÃ. salÃkÃya và tattha jÅvikaæ\<*<4>*>\ pavat- tentÅti salÃkÃvuttÃ. kiæ vuttaæ hoti. tattha kira dha¤¤a- vikkayakÃnaæ\<*<5>*>\ santikaæ kayakesu\<*<6>*>\ gatesu dubbalamanusse abhibhavitvà balavamanussà va\<*<7>*>\ dha¤¤aæ kiïitvà gacchanti, dubbalamanussà alabhamÃnà mahÃsaddaæ karonti. dha¤ ¤avikkayakÃ\<*<8>*>\ sabbesaæ saÇgahaæ karissÃmà 'ti dha¤¤akara- ïaÂÂhÃne dha¤¤amÃpakaæ nisÅdÃpetvà ekapasse vaïïajjhak- khaæ nisÅdÃpesuæ. dha¤¤atthikà vaïïajjhakkhassa san- tikaæ gacchanti. so ÃgatapaÂipÃÂiyà mÆlaæ gahetvà itthan- nÃmassa ettakaæ dÃtabban ti salÃkaæ likhitvà deti. te taæ gahetvà dha¤¤amÃpakassa santikaæ gantvà dinnapaÂipÃÂiyà dha¤¤aæ gaïhanti, evaæ salÃkÃya tattha jÅvitaæ vattentÅti salÃkÃvuttÃ. na sukarà u¤chena paggahena yÃpetun ti pagga- hena yo u¤cho tena yÃpetuæ na sukarÃ. pattaæ gahetvà yaæ ariyà u¤chaæ karonti, bhikkhÃcariyaæ caranti, tena u¤chena yÃpetuæ na sukarà ti vuttaæ hoti. tadà kira tattha sattaÂÂhagÃme piï¬Ãya caritvà ekadivasam pi yÃpanamattaæ na labhanti. tena kho pana samayena uttarÃpathakÃ\<*<9>*>\ assavÃïijà --pe-- assosi kho bhagavà udukkhalasaddan ti, tenà 'ti yasmiæ samaye bhagavà Vera¤jaæ upanissÃya vassÃvÃsaæ upagato tena samayena. uttarÃpathavÃsikà uttarÃpathato và Ãgatattà evaæ laddhavohÃrà assavÃïijà uttarÃpathe\<*<10>*>\ assÃnaæ uÂÂhÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. matÃnaæ kapaïamanusÃnaæ; Bp. matÃnaæ kapaïamanus- sÃnaæ. 2 B2.Bp. aÂÂhÅhi. 3 B2.Bp. paï¬araæ paï¬araæ. 4 B2.Bp. jÅvitaæ vattentÅti. 5 Bp. -vikkayikÃnaæ. 6 Bp. kayikesu. 7 Bp. -ssà 'vaæ. 8 Bp. -yikÃ. 9 Sp. uttara-. 10 B2. repeats uttarÃ. >\ #<[page 176]># %<176 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.2.1.)>% naÂÂhÃne pa¤cÃssasatÃni gahetvà diguïaæ tiguïaæ lÃbhaæ patthayamÃnà desantaraæ gacchantà tehi attano vikkÃyika- bhaï¬abhÆtehi pa¤camattehi assasatehi Vera¤jaæ vassÃvÃsaæ upagatà honti. kasmÃ. na hi sakkà tasmiæ dese vassike cattÃro mÃse addhÃnaæ paÂipajjituæ, upagacchantà ca ba- hinagare udakena anajjhottharaïÅye ÂhÃne attano ca vÃsÃ- gÃrÃni assÃna¤ ca mandiraæ kÃrÃpetvà vatiyà parikkhipiæsu,\<*<1>*>\ tÃni tesaæ vasanaÂÂhÃnÃni assamaï¬alikÃyo ti pa¤¤Ãyiæsu. tenÃha: tehi assamaï¬alikÃsu bhikkhÆnaæ patthapatthapula- kaæ\<*<2>*>\ pa¤¤attaæ hotÅti, patthapatthapulakan\<*<2>*>\ ti ekamekassa bhikkhuno patthapatthapamÃïaæ pulakaæ,\<*<3>*>\ pattho nÃma nÃÊimattaæ hoti, ekassa purisassa alaæ yÃpanÃya. vuttam pi h' etaæ, patthodano nÃÊamayaæ\<*<4>*>\ duvinnaæ ti. pulakaæ\<*<5>*>\ nÃma nitthusaæ katvà ussedetvà gahitayavataï¬ulà vuccanti. yadi hi sathusà honti pÃïakà vijjhanti addhÃnakkhamà na honti, tasmà te vÃïijà addhÃnakkhamaæ katvà yavataï¬ulaæ ÃdÃya addhÃnaæ paÂipajjanti, yattha assÃnaæ khÃdani- yatinaæ dullabhaæ bhavissati tatth' etaæ assabhattaæ bhavissatÅti. kasmà pana tehi taæ bhikkhÆnaæ pa¤¤attan ti. vuccate, na hi te dakkhiïÃpathamanussà viya\<*<6>*>\ appasannà te pana saddhà pasannà buddhamÃmakà dhammamÃmakà saÇghamÃmakÃ, te pubbaïhasamayaæ kenacid eva karaïÅ- yena nagaraæ pavisantÃ\<*<7>*>\ dve tayo divase addasaæsu sattaÂ- ÂhabhikkhÆ sunivatthe supÃrute iriyÃpathasampanne sakalam pi nagaraæ piï¬Ãya caritvà ki¤ci alabhamÃne, disvÃna nesaæ etad ahosi: ayyà imaæ nagaraæ upanissÃya vassaæ upagatÃ, chÃtaka¤ ca vattati, na ca ki¤ci labhanti ativiya kilamanti, maya¤ c' amhÃgantukÃ\<*<8>*>\ na sakkoma nesaæ devasikaæ yÃgu¤ ca bhatta¤ ca paÂiyÃdetuæ, amhÃkaæ pana assà sÃya¤ ca pÃto ca dvikkhattuæ bhattaæ labhaïti, yannÆna mayaæ ekamekassa assassa pÃtarÃsabhattato ekamekassa bhikkhuno patthapatthapulakaæ dadeyyÃma, evaæ ayyà ca na kila- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. parikkhÅ-. 2 B2.Bp. -mÆlakaæ. 3 S1.(D). B2.Bp. mÆlakaæ, sic passim. 4 S1.(D). nÃli-. 5 B2. nÃla-; Bp. nÃÊi-. 6 B2.Bp. add assaddhÃ. 7 B2. pavÅsantÃ. 8 Sp. maya¤ c' amhà ÃgantukÃ; Bp. maya¤ c' a' ÃgantukÃ. >\ #<[page 177]># %% missanti assà ca yÃpessantÅti. te bhikkhÆnaæ santikaæ gantvà etam atthaæ ÃrocetvÃ, bhante tumhe patthapattha- pulakaæ paÂiggahetvà yaæ và taæ và katvà paribhu¤jathà 'ti yÃcitvà devasikaæ patthapatthapulakaæ pa¤¤Ãpesuæ.\<*<1>*>\ tena vuttaæ: tehi assamaï¬alikÃsu bhikkhÆnaæ pattha- patthapulakaæ pa¤¤attaæ hotÅti. pa¤¤attan ti niccabhatta- saÇkhepena Âhapitaæ. idÃni bhikkhÆ pubbaïhasamayaæ nivÃsetvà ti Ãdisu pub- baïhasamayan ti divasassa pubbabhÃgasamayaæ pubbaï- hasamaye ti attho. pubbaïhe và samayaæ pubbaïhasama- yaæ pubbaïhe ekaæ khaïan ti vuttaæ hoti, evaæ accan- tasaæyoge upayogavacanaæ labbhati. nivÃsetvà ti pari- dahitvà vihÃranivÃsanaparivattanavasenedaæ\<*<2>*>\ veditab- baæ; na hi te tato pubbe anivatthà ahesum. pattacÅvaraæ ÃdÃyà 'ti pattaæ hatthehi cÅvaraæ kÃyehi\<*<3>*>\ Ãdiyitvà sampaÂic- chitvÃ\<*<4>*>\ dhÃretvà ti attho; yena\<*<5>*>\ tena và hi pakÃrena gaï- hantà ÃdÃya icc' eva vuccanti, yathà samÃdÃy' eva pakkama- tÅti.\<*<6>*>\ piï¬aæ alabhamÃnà ti sakalam pi Vera¤jaæ caritvà tiÂÂhatu piï¬o antamaso aticchathà 'ti vÃcam pi alabhamÃnÃ. pattha patthapulakaæ ÃrÃmaæ haritvà ti gatagataÂÂhÃne lad- dhaæ ekamekaæ patthapatthapulakaæ gahetvà ÃrÃmaæ netvÃ. udukkhale koÂÂetvà koÂÂetvà paribhu¤jantÅti therÃnaæ koci kappiyakÃrako n' atthi, yo nesaæ taæ gahetvà yÃguæ và bhattaæ và paceyya, sÃmam pi pacanaæ samaïasÃruppaæ na hoti, na ca vaÂÂati, te evaæ no sallahukavuttità ca bhavis- sati sÃmapÃkaparimocana¤ cà 'ti aÂÂhaÂÂhajanÃ\<*<7>*>\ và dasadasa- janà và ekato hutvà udukkhale koÂÂetvà koÂÂetvà sakaæ sakaæ paÂiviæsaæ udakena temetvà paribhu¤janti. evaæ paribhu¤jitvà appossukkà samaïadhammaæ karonti. bha- gavato pana te assavÃïijà patthapulaka¤ ca denti tadupiya¤\<*<8>*>\ ca sappimadhusakkaraæ,\<*<9>*>\ taæ Ãyasmà ùnando Ãharitvà silÃyaæ piæsati; pu¤¤avatà paï¬itapurisena kataæ manÃpam eva hoti. atha naæ piæsitvà sappiÃdÅhi samÃyojetvà bhaga- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. pa¤¤Ãvapesuæ; Bp. pa¤¤apesuæ. 2 B2.Bp. -sen' etaæ. 3 B2.Bp. kÃyena. 4 B2.Bp. -paÂicchÃdetvÃ. 5 B2.Bp. add vÃ. 6 B2.Bp. pakkamantÅ. 7 Bp. aÂÂha aÂÂha-. 8 Generally tadÆp-. See Muller, PÃli Grammar, p. 12. 9 B2.Bp. -sakkÃraæ. >\ #<[page 178]># %<178 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.2.1.)>% vato upanÃmeti. ath' ettha devatà dibbojaæ pakkhipanti, tam bhagavà paribhu¤jati, paribhu¤jitvà phalasamÃpattiyà kÃlaæ atinÃmeti, na tato paÂÂhÃya piï¬Ãya carati. kim pan' ùnandatthero\<*<1>*>\ tadÃ\<*<2>*>\ upaÂÂhÃko hotÅti.\<*<3>*>\ no ca kho nibaddha- upaÂÂhÃkaÂÂhÃnaæ\<*<4>*>\ laddho.\<*<5>*>\ bhagavato hi paÂhamabodhi- yam vÅsativassantare nibaddhupaÂÂhÃko nÃma n' atthi. kadÃci NÃgasamÃlatthero bhagavantaæ upaÂÂhÃsi, kadÃci NÃgitatthero, kadÃci Meghiyatthero, kadÃci UpavÃnatthero, kadÃci SÃgatatthero, kadÃci Sunakkhatto\<*<6>*>\ Licchaviputto, te attano ruciyà upaÂÂhahitvà yadà icchanti tadà pakkamanti. ùnandatthero tesu\<*<7>*>\ upaÂÂhahantesu appossukko hoti, pakkan- tesu sayam eva vattapaÂivattaæ karoti, bhagavà pi ca\<*<8>*>\: ki¤cÃpi me ¤ÃtiseÂÂho upaÂÂhÃkaÂÂhÃnaæ na tÃva labhati, atha kho evarÆpesu ÂhÃnesu ayam eva patirÆpo ti adhivÃseti. tena vuttaæ: ÃyasmÃ\<*<9>*>\ ùnando patthapulakaæ silÃyaæ piæ- sitvÃ\<*<10>*>\ bhagavato upanÃmeti taæ bhagavà paribhu¤jatÅti. nanu ca manussà dubbhikkhakÃle ativiya ussÃhajÃtà pu¤¤Ãni karonti, attanà abhu¤jitvà pi bhikkhÆnaæ dÃtabbaæ ma¤¤an- ti, te tadà kasmà kaÂacchubhikkham pi na adadaæsu.\<*<11>*>\ aca Vera¤jo brÃhmaïo mahatà ussÃhena bhagavantaæ vassÃ- vÃsaæ yÃci. so kasmà bhagavato atthibhÃvam pi na jÃnÃtÅti. vuccate, mÃrÃvaÂÂanÃya. Vera¤jaæ hi brÃhmaïaæ bha- gavato santikà pakkantamattam eva sakala¤ ca nagaraæ samantà ca yojanamattaæ yattha sakkà purebhattaæ piï¬Ãya caritvà paccÃgantuæ taæ sabbaæ mÃro ÃvaÂÂetvÃ\<*<12>*>\ mohetvÃ\<*<13>*>\ sabbesaæ asallakkhaïabhÃvaæ katvà pakkÃmi, tasmà na koci antamaso sÃmÅcikammam pi kattabbaæ ma¤¤ittha. kiæ pana bhagavà pi mÃrÃvaÂÂanaæ ajÃnitvà va tattha vas- saæ upagato ti. no ajÃnitvÃ. atha kasmà CampÃ-SÃvatthi- RÃjagahÃdÅnam a¤¤atarasmiæ na upagato ti. tiÂÂhantu CampÃ-SÃvatthi-RÃjagahÃdÅni, sace pi bhagavà tasmiæ saæ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. -thero, sic passim. Cf. Pss. of the Brethren, p. 350. 2 B2.Bp. add bhagavato. 3 B2. adds na hoti; Bp. adds hoti. 4 B2.Bp. omit nibaddha. 5 B2.Bp. laddhÃ. 6 B2.Bp. Sunakkhattatthero. 7 B2.Bp. repeat tesu. 8 B2.Bp. omit ca. 9 Bp. adds pana. 10 B2.Bp. pisitvÃ. 11 Bp. adaæsu. 12 B2. ÃvaÂÂitvÃ. 13 B2. mohitvÃ. >\ #<[page 179]># %% vacchare Uttarakuruæ và Tidasapuraæ và gantvà vassaæ upagaccheyya tam pi mÃro ÃvaÂÂeyya. so kira taæ saæ- vaccharaæ ativiya ÃghÃtena pariyuÂÂhitacitto ahosi. idha pana bhagavà imaæ atirekakÃraïaæ addasa: assavÃïijà bhikkhÆnaæ saÇgahaæ karissantÅti. tasmà Vera¤jÃyam eva vassaæ upaga¤chi.\<*<1>*>\ kiæ pana mÃro vÃïijake ÃvaÂÂetuæ na sakkotÅti. no na sakkoti, te pana mÃrÃvaÂÂitapariyosÃne\<*<2>*>\ Ãgamiæsu. paÂinivattitvà kasmà na ÃvaÂÂesÅti.\<*<3>*>\ avisaya- hatÃya.\<*<4>*>\ na hi so tathÃgatassa abhihaÂabhikkhÃya nib- baddhadÃnassa appitavaÂÂassa antarÃyo\<*<5>*>\ kÃtuæ visahati. catunnaæ hi na sakkà antarÃyo kÃtuæ, katamesaæ catun- naæ, tathÃgatassa abhihaÂabhikkhÃsaÇkhepena và nibad- dhadÃnasaÇkhepena\<*<6>*>\ và appitavaÂÂasaÇkhepena\<*<6>*>\ và paric- cattÃnaæ catunnaæ paccayÃnaæ na sakkà kenaci antarÃyo kÃtuæ, buddhÃnaæ jÅvitassa na sakkà kenaci antarÃyo kÃ- tuæ, asÅtiyÃnubya¤janÃnaæ\<*<7>*>\ vyÃmappabhÃya và na sakkà kenaci antÃrayo kÃtuæ, candimasuriyadevabrahmÃnam\<*<8>*>\ pi hi pabhà tathÃgatassa anuvya¤janavyÃmappabhÃpadesaæ patvà vigatÃnubhÃvÃ\<*<9>*>\ honti, buddhÃnaæ sabba¤¤uta¤Ãïassa na sakkà kenaci antarÃyo kÃtun ti imesaæ catunnaæ na sakkà kenaci antarÃyo kÃtuæ\<*<10>*>\. tasmà mÃrena akatantarÃ- yaæ bhikkham bhagavà sasÃvakasaÇgho tadà paribhu¤jÅti\<*<11>*>\ veditabbo. evaæ paribhu¤janto ca ekadivasaæ assosi kho bhagavà udukkhalasaddan ti\<*<12>*>\ bhagavà patthapatthapulakaæ koÂÂen- tÃnaæ bhikkhÆnaæ musalasaÇghaÂÂajanitaæ\<*<13>*>\ udukkhalasad- daæ suïi. tato paraæ jÃnantÃpi tathÃgatà ti evamÃdiyam parato kin nu kho so ùnanda udukkhalasaddo ti pucchitassa parihÃradassanatthaæ vuttaæ. tatrÃyaæ saÇkhepavaïïanÃ: tathÃgatà nÃma jÃnantÃpi sace tÃdisaæ pucchÃkÃraïaæ hoti pucchanti, sace pana tÃdisaæ pucchÃkÃraïaæ n' atthi jÃnan- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. upagacchi. 2 B2.Bp. Ãvattita- for mÃrÃvaÂÂita-. 3 B2. nÃvaÂÂesÅti; Bp. nÃvaÂÂetÅti. 4 B2.Bp. avisahatÃya. 5 B2.Bp. antarÃyaæ. 6 B2.Bp. nibaddhadÃnÃppitavattasaÇkhepena. 7 B2.Bp. asÅtiyà anu-. 8 B2.Bp. -sÆriya-. 9 B2.Bp. vihatÃnu-. 10 Bp. adds ti. 11 B2.Bp. paribhu¤jatÅti. 12 B2. omits ti. 13 B2. -janitaudu-. >\ #<[page 180]># %<180 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.2.1.)>% tÃpi na pucchanti, yasmà pana buddhÃnaæ ajÃnanaæ nÃma n' atthi tasmà ajÃnantÃpÅti na vuttaæ. kÃlaæ viditvà pucchan- tÅti sace tassà pucchÃya yo kÃlo hoti evaæ taæ kÃlaæ viditvà pucchanti, sace na hoti evam pi kÃlaæ viditvà na pucchanti, evaæ pucchantÃpi ca atthasaæhitaæ tathÃgatà pucchanti yaæ atthanissitaæ\<*<1>*>\ kÃraïanissitaæ tadeva pucchanti no anatthasaæhitaæ. kasmÃ. yasmà anatthasaite setughÃto tathÃgatÃnaæ; setu vuccati maggo, maggen' eva tÃdisassa vaca- nassa ghÃto samucchedo ti vuttaæ hoti. idÃni atthasaæhitan ti ettha yaæ atthanissitaæ\<*<2>*>\ vacanaæ tathÃgatà pucchanti taæ dassento dvÅhi ÃkÃrehÅti Ãdim Ãha. tattha ÃkÃrehÅti kÃraïehi, dhammaæ và desessÃmÃ\<*<3>*>\ 'ti aÂÂhuppattiyuttaæ suttaæ và pubbacaritakÃraïayuttaæ jÃtakaæ và kathayis- sÃma. sÃvakÃnaæ và sikkhÃpadaæ pa¤¤ÃpessÃmà 'ti sÃva- kÃnaæ và tÃya pucchÃya vÅtikkamaæ pÃkaÂaæ katvà garu- kaæ và lahukaæ và sikkhÃpadaæ pa¤¤ÃpessÃma, Ãïaæ ÂhapessÃmà 'ti atha kho bhagavà --pe-- etam atthaæ ÃrocesÅti ettha n' atthi ki¤ci vattabbaæ pubbe vuttaæ eva,\<*<4>*>\ bhik- khÆnaæ \<*<5>*>\patthapatthapulakapaÂilÃbhaæ\<*<6>*>\ sallahukavuttitaæ sÃmaæ\<*<7>*>\ pÃkaparimocana¤ ca Ãrocento etam atthaæ ÃrocesÅti vuccati. sÃdhu sÃdhu ùnandà 'ti idaæ pana bhagavà Ãyas- mantaæ ùnandaæ sampahaæsento Ãha. sÃdhukÃraæ pana datvà dvÅsu ÃkÃresu ekaæ gahetvà dhammaæ desento Ãha: tumhehi ùnanda sappurisehi vijitaæ, pacchimà janatà sÃli- maæsodanaæ atima¤¤issatÅti. tatrÃyam adhippÃyo: tumhehi ùnanda sappurisehi evaæ dubbhikkhe dullabhapiï¬e imÃya sallahukavuttitÃya iminà ca sallekhena vijitaæ. kiæ vijitan ti, dubbhikkhaæ vijitaæ lobho vijito icchÃcÃro vijito. kathaæ. ayaæ Vera¤jà dubbhikkhà samantato pana antarÃ\<*<8>*>\ gÃmani- gamà phalabhÃranamitasassà subhikkhà sulabhapiï¬Ã evaæ sante pi bhagavà idh' eva amhe gaïhitvà vasatÅti ekabhik- khussa pi cintà và vighÃto và n' atthi, evaæ tÃva dubbhik- khaæ vijitaæ abhibhÆtaæ attano vase vattitaæ. kathaæ lobho vijito. ayaæ Vera¤jà dubbhikkhà samantato pana antarÃ\<*<8>*>\ gÃmanigamà phalabhÃranamitasassà subhikkhà su- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -nissataæ. 2 Bp. atthasannissitaæ. 3 B2. desissÃmÃ. 4 B2.Bp. add hi. 5 B2. has one pattha. 6 Bp. -lÃbha-. 7 B2.Bp. sÃmapÃka-. 8 B2.Bp. anantarÃ. >\ #<[page 181]># %% labhapiï¬Ã, handa mayaæ tattha gantvà paribhu¤jissÃmà 'ti lobhavasena ekabhikkhunÃpi ratticchedo và pacchimikÃya\<*<1>*>\ tattha vassaæ upagacchissÃmÃ\<*<2>*>\ 'ti vassacchedo và na kato, evaæ lobho vijito. kathaæ icchÃcÃro vijito. ayaæ Vera¤jà dubbhikkhà ime ca manussà amhe dvetayo mÃse vasante pi na kismici\<*<3>*>\ ma¤¤anti, yan nÆna mayaæ guïavaïijjaæ\<*<4>*>\ katvà asuko bhikkhu paÂhamajjhÃnassa\<*<5>*>\ lÃbhÅ --pe-- asuko chaÊa- bhi¤¤o\<*<6>*>\ ti evaæ manussÃnaæ a¤¤ama¤¤aæ pakÃsetvà kuc- chiæ paÂijaggitvà pacchà sÅlaæ adhiÂÂhaheyyÃmà 'ti ekabhik- khunà pi evarÆpà icchà na uppÃditÃ, evaæ icchÃcÃro vijito abhibhÆto attano vase vattito ti. anÃgate pana pacchimà janatà vihÃre nisinnÃ\<*<7>*>\ appakasiren' eva labhitvÃpi: kiæ idaæ uttaï¬ulaæ atikilinnaæ aÊoïaæ\<*<8>*>\ atiÊoïaæ\<*<9>*>\ anambilaæ ac- cambilaæ, ko iminà attho ti Ãdinà nayena sÃlimaæsodanaæ atima¤¤issati, o¤Ãtaæ\<*<10>*>\ ava¤Ãtaæ karissati. athavà jana- pado nÃma na sabbakÃlaæ dubbhikkho hoti, ekadà dubbhik- kho hoti ekadà subhikkho hoti. sv Ãyaæ yadà subhikkho bhavissati tadà tumhÃkaæ sappurisÃnaæ imÃya paÂipattiyà pasannà manussà bhikkhÆnaæ yÃgukhajjakÃdippabhedena anekappakÃraæ sÃlivikatiæ maæsodana¤ ca dÃtabbaæ ma¤- ¤issanti, taæ tumhe nissÃya uppannaæ sakkÃraæ tumhÃkaæ sabrahmacÃrisaÇkhÃtÃ\<*<11>*>\ pacchimà janatà tumhÃkaæ antare nisÅditvà anubhavamÃnà ca\<*<12>*>\ atima¤¤issati tappaccayaæ mÃna¤ ca omÃna¤ ca karissati. kathaæ. kasmà ettakaæ pakkaæ kiæ tumhÃkaæ bhÃjanÃni n' atthi yattha attano santakaæ pakkhipitvà thapeyyathà 'ti.\<*<13>*>\ ||1|| atha kho Ãyasmà MahÃmoggallÃno ti Ãdisu, Ãyasmà ti piya- vacanam etaæ, garugÃravasappatissÃdhivacanam etaæ. Ma- hÃmoggallÃno ti mahà ca so guïamahantatÃya MoggallÃno ca gottenà 'ti MahÃmoggallÃno. etad avocà 'ti etaæ avoca, idÃni vattabbaæ etarahi bhante ti Ãdivacanaæ dasseti. kas- mà avoca. thero kira pabbajitvà sattame divase sÃvaka- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. pacchimakÃya. 2 B2.Bp. upagacchÃmÃ. 3 B2.Bp. kismi¤ci. 4 B2.Bp. guïavÃnijjaæ. 5 B2.Bp. paÂhamassa jhÃnassa. 6 B2.chaÊÃ-. 7 B2. nisinno. 8 B2.Bp. aloïaæ. 9 B2. akiloïaæ; Bp. atiloïam. 10 B2. u¤¤Ãtaæ. 11 Bp. sabrahmacÃrÅ-. 12 B2.Bp. va for ca. 13 The Chinese translation (Tokyo ed.), folio 26b. >\ #<[page 182]># %<182 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.2.2.)>% pÃramŤÃïassa matthakaæ patto satthÃrÃpi mahiddhikatÃya etadagge Âhapito.\<*<1>*>\ so taæ attano mahiddhikataæ nissÃya cintesi: ayaæ Vera¤jà dubbhikkhà bhikkhÆ ca kilamanti yan nÆnÃhaæ puthaviæ\<*<2>*>\ parivattetvà bhikkhÆ pappaÂa- kojaæ bhojeyyaæ ti. ath' assa etad ahosi: sace panÃhaæ bhagavato santike viharanto bhagavantaæ ayÃcitvà evaæ kareyyaæ na me taæ assa patirÆpaæ, yugaggÃho viya bhaga- vatà saddhiæ kato bhaveyya,\<*<3>*>\ tasmà yÃcitukÃmo Ãgantvà bhagavantaæ etad avoca. heÂÂhimaæ\<*<4>*>\ talaæ sampannan ti paÂhaviyà kira heÂÂhimatale paÂhavimaï¬o\<*<5>*>\ paÂhavojo pa- ÂhavipappaÂako\<*<5>*>\ atthi, taæ sandhÃya vadati, tattha sam- pannan ti madhuraæ sÃdurasan ti attho. yath' eva hi, tatrÃssa rukkho sampannaphalo ca uppannaphalo\<*<6>*>\ cà 'ti ettha madhuraphalo ti attho. evam idhÃpi sampannan ti madhuraæ sÃdurasan ti veditabbaæ. seyyathÃpi khuddaæ\<*<7>*>\ madhuæ anÅÊakan\<*<8>*>\ ti idaæ pan' assa\<*<9>*>\ madhuratÃya opammani- dassanatthaæ vuttaæ, khuddaæ\<*<7>*>\ madhun ti khuddakamak- khikÃhi katamadhuæ.\<*<10>*>\ anÅÊakan\<*<8>*>\ ti nimmakkhikaæ nim- makkhikaï¬akaæ parisuddhaæ etaæ kira madhuæ\<*<11>*>\ sabba- madhÆhi agga¤ ca seÂÂha¤ ca surasa¤ ca ojavanta¤ ca. tenÃ- ha: seyyathÃpi khuddaæ\<*<12>*>\ madhuæ anÅÊakaæ\<*<13>*>\ evam assÃdan ti. sÃdh' Ãhaæ bhante ti sÃdhu ahaæ bhante, ettha ca sÃdhÆ 'ti ÃyÃcanavacanam etaæ, puthaviparivattanaæ\<*<14>*>\ ÃyÃcanto hi thero bhagavantaæ evam Ãha. parivatteyyan ti ukkujjey- yaæ heÂÂhimaæ \<*<15>*>\ talaæ uparimaæ kareyyaæ. kasmÃ. evaæ hi kate sukhena bhikkhÆ pappaÂakojaæ paÂhavimaï¬aæ\<*<16>*>\ paribhu¤jissantÅti. atha bhagavà ananu¤¤ÃtukÃmo\<*<17>*>\ pi theraæ sÅhanÃdaæ nadÃpetuæ pucchi: ye pana te\<*<18>*>\ Moggal- lÃna puthavinissità pÃïà te kathaæ karissasÅti, ye puthavinis- sità gÃmanigamÃdisu pÃïà te paÂhaviyà parivattiyamÃnÃya\<*<19>*>\ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 A. i, 23. 2 B2.Bp. pathaviæ. 3 Bp. adds ti. 4 B2.Bp. heÂÂhimatalaæ. 5 B2.Bp. paÂhavÅ-. 6 B2.Bp. upapanna-. 7 S1.(D). B2.Bp. khudda-. 8 B2. anÅla-. 9 B2. pan' assÃ. 10 Bp. -madhu. 11 Bp. madhu. 12 B2.Bp. khuddamadhuæ. 13 B2. anÅlakaæ. 14 B2.Bp. pathavÅ-, sic passim. 15 B2.Bp. heÂÂhima-. 16 B2.Bp. paÂhavÅ-. 17 Bp. ananujÃnÃtu-. 18 B2. ye pan' ete. 19 B2. parivattaya-. >\ #<[page 183]># %% ÃkÃse saïÂhÃtuæ asakkonte kathaæ karissasi kattha Âha- pessasÅti. atha thero bhagavatà etadagge ÂhapitabhÃvÃnu- rÆpaæ attano iddhÃnubhÃvaæ pakÃsento ekÃhaæ bhante ti Ãdim Ãha. tass' attho: ekaæ ahaæ bhante hatthaæ yathà ayaæ mahÃputhavi, evaæ abhinimminissÃmi puthavisadisaæ karissÃmi, evaæ katvà ye puthavinissità pÃïà te ekasmiæ hatthatale Âhite pÃïe\<*<1>*>\ dutiyahatthatale saÇkÃmento viya tattha saÇkÃmessÃmÅti. ath' assa bhagavà ÃyÃcanaæ paÂik- khipanto\<*<2>*>\ alaæ MoggallÃnà 'ti Ãdim Ãha; tattha alan ti paÂik- khepavacanaæ. vipallÃsam pi sattà paÂilabheyyun ti viparÅ- tagÃham pi sattà sampÃpuïeyyuæ. kathaæ. ayaæ na kho puthuvi udÃhu na ayan ti, athavà amhÃkaæ nu kho ayaæ gÃmo udÃhu a¤¤esan ti, evaæ nigamajanapadakhettÃrÃmÃ- disu. na và esa vipallÃso, acinteyyo hi iddhimato iddhi- visayo, evaæ pana vipallÃsaæ paÂilabheyyuæ, idaæ dub- bhikkhaæ nÃma na idÃni\<*<3>*>\ yeva hoti, anÃgate pi bhavissati tadà bhikkhÆ tÃdisaæ iddhimantaæ sabrahmacÃriæ kuto labhissanti, te sotÃpannasakadÃgÃmianÃgÃmisukkavipassa- kajhÃnalÃbhipaÂisambhidappattà khÅïÃsavÃpi samÃnà iddhi- balÃbhÃvà parakulÃni piï¬Ãya upasaÇkamissanti, tatra ca\<*<4>*>\ manussÃnaæ evaæ bhavissati: buddhakÃle bhikkhÆ sikkhÃsu paripÆrakÃrino\<*<5>*>\ ahesuæ te guïe nibbattetvà dubbhikkha- kÃle puthuviæ parivattetvà pappaÂakojaæ paribhu¤jiæsu, idÃni pana sikkhÃya paripÆrakÃrino\<*<5>*>\ n' atthi, yadi siyuæ tath' eva kareyyuæ, amhÃkaæ\<*<6>*>\ yaæ ki¤ci pakkaæ và Ãmaæ và khÃdituæ na\<*<7>*>\ dadeyyun ti, evaæ te santesu yeva ariya- puggalesu n' atthi ariyapuggalà 'ti imaæ\<*<8>*>\ vipallÃsaæ paÂila- bheyyuæ, vipallÃsavasena ca ariye garahantà upavadantà apÃyÆpagà bhaveyyuæ, tasmà mà te\<*<9>*>\ rucci puthuviæ\<*<10>*>\ pari- vattetun ti. atha thero imaæ yÃcanaæ alabhamÃno a¤¤aæ yÃcanto sÃdhu bhante ti Ãdim Ãha. tam pi'ssa bhagavà paÂikkhipanto\<*<11>*>\ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. add tato. 2 B2. -kkhÅpento. 3 B2. idÃnimeva. 4 B2.Bp. omit ca. 5 B2. -pÆri-. 6 B2.Bp. na before amhÃkaæ. 7 B2.Bp. omit na. 8 B2. idaæ for imaæ. 9 B2. se for te. 10 Bp. pathavÅ. 11 B2. paÂikkhÅpento. >\ #<[page 184]># %<184 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.2.2;3.1.)>% alaæ MoggallÃnà 'ti Ãdim Ãha. tattha ki¤cÃpi na vuttaæ vi- pallÃsam pi sattà paÂilabheyyun ti. atha kho pubbe vuttana- yen'eva gahetabbaæ, attho pi c' assa vuttasadisam eva vedi- tabbo. yadi pana bhagavà anujÃneyya thero kiæ kareyyà 'ti. mahÃsamuddaæ ekena padavÅtihÃrena atikkamitabbaæ mÃtikÃmattaæ adhiÂÂhahitvÃ\<*<1>*>\ NaÊerupucimandato Uttara- kuru-\<*<2>*>\ abhimukhaæ maggaæ nÅharitvà Uttarakuruæ gamanÃ- gamanasampanne ÂhÃne katvà dasseyya, yathÃpi bhikkhÆ gocaragÃmaæ viya yathà sukhaæ piï¬Ãya pavisitvà nikkha- meyyun ti. niÂÂhitÃ\<*<3>*>\ MahÃmoggallÃnassa sÅhanÃdakathÃ. ||2||2|| idÃni Ãyasmà UpÃli vinayapa¤¤attiyà mÆlatoppabhÆti ni- dÃnaæ dassetuæ SÃriputtattherassa sikkhÃpadapaÂisaæyut- taæ vitakkuppÃdaæ dassento atha kho Ãyasmato SÃriputtassà 'ti Ãdim Ãha. tattha rahogatassà 'ti rahasi gatassa. patisallÅ- nassà 'ti lÅnassa\<*<4>*>\ ekibhÃvaæ\<*<5>*>\ gatassa. katamesÃnan ti atÅtesu Vipassi Ãdisu buddhesu katamesaæ ciraæ\<*<6>*>\ assa Âhiti cirà và assa ÂhitÅti ciraÂÂhitikaæ. sesam ettha uttÃnapadattham eva. kiæ pana thero imaæ attano parivitakkaæ sayaæ vinicchi- tuæ na sakkotÅti. vuccate, sakkoti ca na sakkoti ca, ayaæ hi imesaæ nÃma buddhÃnaæ sÃsanaæ na ciraÂÂhitikaæ ahosi imesaæ ciraÂÂhitikan ti ettakaæ sakkoti vinicchituæ, iminà pana kÃraïena na ciraÂÂhitikaæ ahosi iminà ciraÂÂhitikan ti etaæ na sakkoti. MahÃpadumatthero pana Ãha: etam pi soÊasavidhÃya pa¤nÃya matthakaæ pattassa aggasÃvakassa na bhÃriyaæ, sammÃsambuddhena pana saddhiæ ekaÂÂhÃne vasantassa sayaæ vinicchayakaraïaæ tulaæ cha¬¬etvÃ\<*<7>*>\ hatthena tulanasadisaæ hotÅti bhagavantaæ yeva upasaÇka- mitvà pucchi.\<*<8>*>\ ath' assa bhagavÃ\<*<9>*>\ pucchaæ\<*<10>*>\ vissajjento\<*<11>*>\ bhagavato ca SÃriputta Vipassissà 'ti Ãdim Ãha, tam uttÃnat- tham eva. ||1|| puna thero kÃraïaæ pucchanto ko nu kho bhante hetÆ'ti Ãdim Ãha. tattha ko nu kho bhante ti kÃraïapuc- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. -hetvÃ. 2 B2.Bp. -kuruæ. 3 B2.Bp. add ca. 4 B2.Bp. salÅnassa. 5 Bp. ekÅ-. 6 B2. cÅraæ, sic passim. 7 B2. chaÂÂetvÃ. 8 B2.Bp. add ti. 9 B2. adds taæ. 10 Bp. omits pucchaæ. 11 B2. visajjento. >\ #<[page 185]># %% chÃ, tassa katamo nu kho bhante ti attho. hetu-paccayo ti ubhayam etaæ kÃraïÃdhivacanaæ kÃraïaæ hi, yasmà tena tassa phalaæ hinoti pavattati tasmà hetÆ 'ti vuccati, yasmà taæ paÂicca eti pavattati tasmà paccayo ti vuccati. evaæ atthato ekam pi vohÃravasena\<*<1>*>\ vacanasiliÂÂhatÃya ca tatra tatra etaæ ubhayam pi vuccati, sesam ettha uttÃnam eva.\<*<2>*>\ idÃni taæ hetun ca paccaya¤ ca dassetuæ bhagavÃ: bhagavÃ\<*<3>*>\ ca SÃriputta VipassÅti Ãdiæ Ãha. tattha kiÊÃsuno\<*<4>*>\ ahesun ti na ÃlasiyakiÊÃsuno\<*<5>*>\ ahesuæ,\<*<6>*>\ na hi buddhÃnaæ Ãlasiyaæ và osannaviriyatÃ\<*<7>*>\ và atthi, buddhà hi ekassa và dvinnaæ và sakalacakkavÃÊassa và dhammaæ desentà samaken' eva ussÃhena\<*<8>*>\ desenti, na parisÃya\<*<9>*>\ appabhÃvaæ disvà osanna- viriyÃ\<*<7>*>\ honti, nÃpi mahantabhÃvaæ disvà ussannaviriyÃ,\<*<7>*>\ yathÃ\<*<10>*>\ sÅho migarÃjà sattannaæ divasÃnaæ accayena goca- rÃya pakkamanto khuddake và mahante và pÃïe ekasadisena\<*<11>*>\ vegena patati.\<*<12>*>\ taæ kissa hetu. mà me\<*<13>*>\ javo parihÃyÅti. evaæ buddhÃ\<*<14>*>\ appakÃya và mahatiyà và parisÃyaæ\<*<15>*>\ sama- ken' eva ussÃhena dhammaæ desenti. taæ kissa hetu. mà no dhammagarutà parihÃyÅti, dhammagaruno hi buddhà dhammagÃravà ti. yathà pana amhÃkaæ bhagavà mahÃsa- muddaæ pÆrayamÃno viya vitthÃrena dhammaæ desesi evaæ te na desesuæ. kasmÃ. sattÃnaæ apparajakkhatÃya. tesaæ kira kÃle dÅghÃyukà sattà apparajakkhà ahesuæ, te catusaccapaÂisaæyuttaæ ekagÃtham pi sutvà dhammaæ abhisamenti, tasmà na vitthÃrena dhammaæ desesuæ. ten' eva kÃraïena appaka¤ ca tesaæ\<*<16>*>\ ahosi suttaæ --pe-- vedallan ti. tattha suttÃdÅnaæ nÃnattaæ paÂhamasaÇgÅtivaïïanÃya vuttam eva. apa¤¤attaæ sÃvakÃnaæ sikkhÃpadan ti sÃva- kÃnaæ niddosatÃya dosÃnurÆpato pa¤¤Ãpetabbaæ\<*<17>*>\ sattÃ- pattikkhandhavasena ÃïÃsikkhÃpadaæ apa¤¤attaæ. anud- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. add ca. 2 B2.Bp. uttÃnattham eva. 3 B2.Bp. have one bhagavÃ. 4 B2.Bp. kilÃ-. 5 B2.Bp. -kila-. 6 B2.Bp. omit ahesuæ. 7 Bp. -vÅri-. 8 B2.Bp. add dhammaæ. 9 B2. pariyÃya. 10 B2.Bp. add hi. 11 B2.Bp. -diseneva. 12 B2. padhÃvati; Bp. dhÃvati. 13 B2. pe for me. 14 Sp. buddhaæ. 15 B2.Bp. parisÃya. 16 B2.Bp. nesaæ. 17 Bp. pa¤¤ape-. >\ #<[page 186]># %<186 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.3.1.)>% diÂÂhaæ pÃtimokkhan ti anvaddhamÃsaæ ÃïÃpÃtimokkhaæ anuddiÂÂhaæ ahosi. ovÃdapÃtimokkham eva te uddisiæsu, tam pi ca no\<*<1>*>\ anvaddhamÃsaæ, tathà hi VipassÅ bhagavà chan- naæ channaæ vassÃnaæ sak sakiæ ovÃdapÃtimokkhaæ uddisi, ta¤ ca kho sÃmaæ yeva, sÃvakà pan' assa attano attano vasanaÂÂhÃnesu na uddisiæsu. sakala-JambudÅpe ekasmiæ yeva ÂhÃne Bandhumatiyà rÃjadhÃniyÃ\<*<2>*>\ kheme MigadÃye Vipassissa bhagavato vasanaÂÂhÃne sabbo pi bhik- khusaÇgho uposathaæ akÃsi, ta¤ ca kho saÇghuposatham eva na gaïÆposathaæ na puggalÆposathaæ na pÃrisuddhiuposa- thaæ na adhiÂÂhÃnÆposathaæ.\<*<3>*>\ tadà kira JambudÅpe catu- rÃsÅti vihÃrasahassÃni honti ekam ekasmiæ vihÃre abbokiï- ïÃni dasa pi vÅsatim\<*<4>*>\ pi bhikkhusahassÃni vasanti bhÅyyo pi vasanti, uposathÃrocitakÃ\<*<5>*>\ devatà tattha tattha gantvà Ãro- centi: mÃrisà ekaæ vassaæ atikkantaæ dve tÅïi cattÃri pa¤ca vassÃni atikkantÃni idaæ chaÂÂhaæ vassaæ ÃgÃminiyÃ\<*<6>*>\ puï- ïamÃsiniyÃ\<*<7>*>\ buddhadassanatthaæ uposathakaraïattha¤ ca gantabbaæ sampatto vo sannipÃtakÃlo ti. tato sÃnubhÃvà bhikkhÆ attano attano ÃnubhÃvena gacchanti, itare deva- tÃnubhÃvena. kathaæ. te kira bhikkhÆ pÃcÅnasamuddante\<*<8>*>\ pacchimauttaradakkhiïasamuddante và Âhità gamiyavattaæ pÆretvà pattacÅvaram ÃdÃya, gacchÃmà 'ti cittaæ uppÃdenti, saha cittuppÃdà uposathaggaæ gatà 'va honti. te VipassÅ- sammÃsambuddhaæ\<*<9>*>\ abhivÃdetvà nisÅdanti, bhagavà pi sannisinnÃya parisÃya idaæ ovÃdapÃtimokkhaæ uddisati: [khantÅ paramaæ tapo titikkhÃ, nibbÃnaæ paramaæ vadanti buddhÃ: na hi pabbajito parÆpaghÃti,\<*<10>*>\ samaïo hoti paraæ vihe- Âhayanto.] sabbapÃpassa akaraïaæ kusalassa upasampadà sacittapariyodapanaæ etaæ buddhÃna sÃsanaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. no tam pi ca for tam pi ca no. 2 B2.-tthÃniyÃ. 3 B2. -ÂÂhÃnÆpo-. 4 B2.Bp. vÅsati-. 5 B2. -citÃ; Bp. -cikÃ. 6 B2. ÃgÃmaniya. 7 B2.Bp. -mÃsiyÃ. 8 B2.Bp. add vÃ. 9 Bp. Vipassiæ. 10 B2.Bp. add na; Dhammapada 184 -ghÃtÅ. >\ #<[page 187]># %% anupavÃdo anupaghÃto pÃtimokkhe ca saævaro matta¤¤utà ca bhattasmiæ pattha¤ ca sayanÃsanaæ adhicitte ca Ãyogo etaæ buddhÃna sÃsanan ti.\<*<1>*>\ eten' eva upÃyena itaresam pi\<*<2>*>\ buddhÃnaæ pÃtimokkhud- deso veditabbo, sabbabuddhÃnaæ hi imà tisso\<*<3>*>\ ovÃdapÃti- mokkhagÃthà honti, tà dÅghÃyukabuddhÃnaæ yÃva sÃsana- pariyantà uddesam Ãgacchanti, appÃyukabuddhÃnaæ paÂha- mabodhiyaæ yeva sikkhÃpadapa¤¤attikÃlato\<*<4>*>\ pabhÆti ÃïÃ- pÃtimokkham eva uddisÅyati, ta¤ ca kho bhikkhÆ yeva uddi- santi na buddhÃ. tasmà amhÃkam pi bhagavà paÂhamabo- dhiyaæ vÅsativassamattam eva idaæ ovÃdapÃtimokkhaæ uddisi. ath' ekadivasaæ PubbÃrÃme MigÃramÃtupÃsÃde nisinno bhikkhÆ Ãmantesi: na dÃn' Ãhaæ bhikkhave ito paraæ uposathaæ karissÃmi pÃtimokkhaæ uddisissÃmi, tumhe 'va dÃni bhikkhave ito paraæ uposathaæ kÃreyyÃtha pÃtimok- khaæ uddiseyyÃtha, aÂÂhÃnam etaæ bhikkhave anavakÃso yaæ tathÃgato aparisuddhÃya parisÃya uposatham kareyya pÃtimokkhaæ uddiseyyà 'ti. tato paÂÂhÃya bhikkhÆ ÃïÃpÃ- timokkhaæ uddisanti, idaæ ÃïÃpÃtimokkhaæ tesaæ anuddiÂ- Âhaæ ahosi, tena vuttaæ anuddiÂÂhaæ pÃtimokkhan ti. tesaæ buddhÃnan ti tesaæ VipassÅ ÃdÅnaæ tiïïaæ buddhÃ- naæ. antaradhÃnenà 'ti khandhantaradhÃnena parinibbÃnenà 'ti vuttaæ hoti. buddhÃnubuddhÃnan ti ye tesaæ buddhÃnaæ anubuddhà sammukhasÃvakà tesa¤ ca khandhantaradhÃnena. ye te pacchimasÃvakÃ\<*<5>*>\ ti ye tesaæ sammukhasÃvakÃnaæ san- tike pabbajità pacchimà sÃvakÃ. nÃnÃnÃmà ti Buddharak- khito Dhammarakkhito ti ÃdinÃmavasena vividhà nÃmÃ.\<*<6>*>\ nÃnÃgottà ti Gotamo MoggallÃno ti Ãdigottavasena vividhà gottÃ.\<*<7>*>\ nÃnÃjaccà ti khattiyo brÃhmaïo ti ÃdijÃtivasena nÃnÃjaccÃ. nÃnÃkulÃ\<*<8>*>\ pubbajità ti khattiyakulÃdivasen' eva uccanÅcauÊÃruÊÃrabhogÃdikulavasena và vividhakulà nik- khamma pabbajitÃ. te taæ brahmacariyan ti te pacchimasÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 For the verses see Dhammapada 183, 184, 185. Sp.Bp. pantha¤ for pattha¤. 2 B2.pa. 3 B2.Bp. add va. 4 B2.Bp. add pana. 5 B2.Bp. pacchimÃ-. 6 B2.Bp. vividhanÃmÃ. 7 B2.Bp. vividhagottÃ. 8 Sp. -kÆlÃ. >\ #<[page 188]># %<188 SamantapÃsÃdika [Bhvibh_I.1. (I.3.1.)>% vakÃ\<*<1>*>\ yasmà ekanÃmà ekagottà ekajÃtikà ekakulà pabbajitÃ, amhÃkaæ sÃsanaæ\<*<2>*>\ tanti paveïÅti attano bhÃraæ katvà brahmacariyaæ rakkhanti ciraæ pariyattidhammaæ pariha- ranti, ime ca tÃdisà na honti, tasmà a¤¤ama¤¤aæ viheÂhentÃ\<*<3>*>\ vilomaæ gaïhantÃ, asukho thero jÃnissati asukho thero jÃ- nissatÅti sithilaæ karontà naæ\<*<4>*>\ brahmacariyaæ khippaæ yeva\<*<5>*>\ antaradhÃpesuæ, saÇgahaæ Ãropetvà na rakkhiæsu. seyya- thÃpÅti tass' atthassa opammanidassanaæ. vikiratÅti vikkhi- pati.\<*<6>*>\ vidhamatÅti ÂhÃnantaraæ neti. viddhaæsetÅti ÂhitaÂÂhÃ- nato apaneti. yathà taæ suttena asaÇgahÅtattÃ\<*<7>*>\ ti yathà \<*<8>*>\suttena aganthitattà abaddhattÃ\<*<8>*>\ evaæ vikirati, yathà suttena asaÇgahÅtÃni vikirÅyanti\<*<9>*>\ evaæ vikiratÅti vuttaæ hoti. evam eva kho ti opammasampaÂipÃdanaæ. antaradhÃpesun ti vaggasaÇgahapaïïÃsasaÇgahÃdÅhi asaÇgaïhantà yaæ yaæ attano ruccati taæ tad eva gahetvà dassesuæ sesaæ vinÃsesuæ adassanaæ nayiæsu. akilÃsuno ca te bhagavanto ahesuæ sÃvakÃnaæ\<*<10>*>\ cetasà ceto paricca ovaditun ti api ca SÃriputta te buddhà attano cetasà sÃvakÃnaæ ceto paricca paricchinditvà ovadituæ akilÃsuno ahesuæ paracittaæ ¤atvà anusÃsaniæ na bhÃriyato na papa¤- cato addasaæsu.\<*<11>*>\ bhÆtapubbaæ SÃriputtà 'ti Ãdi tesaæ aki- lÃsubhÃvappakÃsanatthaæ vuttaæ. bhiæsanake\<*<12>*>\ ti bhayÃ- nake, bhayajanake.\<*<13>*>\ evaæ vitakkethà 'ti nekkhammavitak- kÃdayo tayo vitakke vitakketha. mà evaæ vitakkayitthà 'ti kÃmavitakkÃdayo tayo akusalavitakke mà vitakkayittha. evaæ manasikarothà 'ti aniccaæ dukkham anattà asubhan ti manasikarotha. mà evaæ manas' ÃkatthÃ\<*<14>*>\ 'ti niccaæ sukhaæ attà subhan ti mà manasi akattha.\<*<15>*>\ idaæ pajahathà 'ti aku- salaæ pajahatha. idaæ upasampajja viharathà 'ti kusalaæ upasampajja paÂilabhitvà nipphÃdetvà viharatha.\<*<16>*>\ anupÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. pacchimÃ. 2 B2. sÃsana-. 3 B2. vihedhentÃ. 4 B2.Bp. taæ. 5 B2.Bp. khippa¤ ¤eva. 6 B2. vikkhÅpati. 7 B2.Bp. -gahitattÃ. 8-8 B2.Bp. suttena asaÇgahitattà agandhitattà abandhattÃ. 9 B2.Bp. vikiriya-. 10 B2.Bp. sÃvake. 11 B2.Bp. addaæsu. 12 B2. bhisana-, sic passim. 13 B2.Bp. bhayajananake. 14 B2.Bp. manas' ÃkaritthÃ. 15 B2.Bp. -akarittha. 16 Sp. virahatha. >\ #<[page 189]># %% dÃya Ãsavehi cittÃni vimucciæsÆ 'ti agahetvà vimucciæsu, tesaæ hi cittÃni yehi Ãsavehi vimucciæsu, na ca\<*<1>*>\ te tÃni ga- hetvà vimucciæsu, anuppÃdanirodhena pana nirujjhamÃnÃni\<*<2>*>\ agahetvà va\<*<3>*>\ vimucciæsu, tena vuttaæ anupÃdÃya Ãsavehi cittÃni vimucciæsu 'ti, sabbe pi te arahattappattÃ\<*<4>*>\ suriyaras- misamphuÂÂham iva padumavanaæ vikasitacittà ahesuæ. tatra sudaæ SÃriputta bhiæsanakassa vanasaï¬assa bhiæ- sanakatasmiæ hotÅti, tatrà 'ti purimavacanÃpekkhaæ.\<*<5>*>\ sudan ti padapÆraïamatte nipÃto. SÃriputtà 'ti Ãlapanaæ ayaæ pan' ettha atthayojanÃ. tatrà 'ti yaæ vuttaæ a¤¤atarasmiæ bhiæsanake vanasaï¬e ti, tatra yo so bhiæsanako ti vana- saï¬o vutto tassa bhiæsanakassa vanasaï¬assa bhiæsanaka- tasmiæ hoti bhiæsanakiriyÃya\<*<6>*>\ hotÅti attho. kiæ hoti. idaæ hoti: yo koci avÅtarÃgo --pe-- lomÃni haæsantÅti. athavà tatrà 'ti sÃmi atthe bhummaæ.\<*<7>*>\ su iti nipÃto, kiæsu nÃma te bhonto samaïabrÃhmaïà ti Ãdisu viya. idan ti adhip- petamatthaæ paccakkhaæ viya katvà dassanavacanaæ. suidan ti sudam,\<*<8>*>\ sandhivasena ikÃralopo veditabbo, cakkhun- driyaæ itthindriyaæ ana¤¤Ãta¤¤assÃmitindriyaæ\<*<9>*>\ kiæsÆdha vittaæ ti Ãdisu viya. ayaæ pan' ettha atthayojanÃ: tassa SÃriputta bhiæsanakassa vanasaï¬assa bhiæsanakatasmiæ idaæ su hoti, bhiæsanakatasmin ti bhiæsanakabhÃve ti attho. ekassa takÃrassa lopo daÂÂhabbo. bhiæsanakattasmiæ\<*<10>*>\ yeva và pÃÂho, bhiæsanakatÃya iti và vattabbo liÇgavipallÃso kato, nimittatthe c' etaæ bhummavacanaæ,\<*<11>*>\ tasmà evaæ sam- bandho veditabbo. bhiæsanakabhÃve idaæ su hoti bhiæsana- kabhÃvanimittaæ bhiæsanakabhÃvahetu bhiæsanakabhÃvap- paccayà idaæ su hoti. yo koci avÅtarÃgo taæ vanasaï¬aæ pavisati yebhuyyena lomÃni haæsantÅti bahutarÃni lomÃni haæsanti uddhamukhÃni\<*<12>*>\ sÆcisadisÃni\<*<13>*>\ kaïÂakasadisÃni\<*<14>*>\ ca hutvà tiÂÂhanti appÃni na haæsanti, bahutarÃnaæ và sattÃ- naæ haæsanti appakÃnaæ atisÆrapurisÃnaæ na haæsanti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. omit ca. 2 B2.Bp. -mÃnÃ. 3 B2.Bp. omit va. 4 B2. arahattaæ pattÃ; Bp. arahattaæ patvÃ. 5 B2. pÆrima-. 6 B2. bhisanakakiriyÃya; Bp. bhiæsanakriyÃya. 7 Sp. bhÆmmam. 8 B2. omit sudaæ. 9 B2.Bp. -ssÃmÅ-. 10 Bp. adds ti. 11 Sp. bhÆmma-; B2. bhÆma-. 12 B2.Bp. uddhaæ mukhÃni. 13 B2. suci-. 14 B2. kandaka-. >\ #<[page 190]># %<190 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.3.2-3.)>% idÃni ayaæ kho SÃriputta hetÆ 'ti Ãdi nigamanaæ. ya¤ c' ettha antarantarà na vuttaæ taæ uttÃnattham eva tasmà pÃÊikkamen' eva veditabbaæ. yaæ pana vuttaæ na ciraÂ- Âhitikaæ ahosÅti taæ purisayugavasena vuttan ti veditabbaæ. vassagaïanÃya hi Vipassissa bhagavato asÅtivassasahassÃni Ãyu sammukhasÃvakÃnam pi 'ssa tattakam eva, evaæ\<*<1>*>\ yv' Ãssa subbapacchimako sÃvako tena saha ghaÂetvà satasa- hassaæ saÂÂhimattÃni ca vassasahassÃni brahmacariyaæ aÂ- ÂhÃsi, purisayugavasena pana yugaparamparÃya Ãgantvà dve yeva purisayugÃni aÂÂhÃsi, tasmà na ciraÂÂhitikan ti vuttaæ. Sikhissa pana bhagavato sattativassasahassÃni Ãyu sammu- khasÃvakÃnam pi 'ssa tattakam eva, Vessabhussa bhagavato saÂÂhivassasahassÃni Ãyu sammukhasÃvakÃnam pi 'ssa tat- takam eva, evaæ tesam pi ye sabbapacchimakà sÃvakà tehi saha ghaÂetvà satasahassato uddhaæ cattaÊÅsamattÃni\<*<2>*>\ vÅ- satimattÃni ca vassasahassÃni brahmacariyaæ aÂÂhÃsi, puri- sayugavasena pana yugaparamparÃya Ãgantvà dve dve yeva purisayugÃni aÂÂhÃsi, tasmà na ciraÂÂhitikan ti vuttaæ. ||2|| evaæ Ãyasmà SÃriputto tiïïaæ buddhÃnaæ brahmaca- riyassa na ciraÂÂhitikÃraïaæ\<*<3>*>\ sutvÃna\<*<4>*>\ itaresaæ tiïïaæ brah- macariyassa ciraÂÂhitikÃraïaæ\<*<3>*>\ sotukÃmo puna bhagavan- taæ ko pana bhante hetÆ 'ti Ãdinà nayena pucchi. bhagavà pi 'ssa vyÃkÃsi. taæ sabbaæ vuttapaÂipakkhavasena veditab- baæ. ciraÂÂhitikabhÃve pi c' ettha tesaæ buddhÃnaæ Ãyu- parimÃïato pi purisayugato pi ubhayathà ciraÂÂhitikatà vedi- tabbÃ. Kakusandhassa hi bhagavato cattÃÊÅsaæ\<*<5>*>\ vassasa- hassÃni ÃyÆ, KonÃgamanassa\<*<6>*>\ bhagavato tiæsavassasahas- sÃni, Kassapassa bhagavato vÅsativassasahassÃni, sammukha- sÃvakÃnam pi nesaæ tattakaæ eva, bahÆni ca nesaæ sÃvaka yugÃni paramparÃya brahmacariyam pavattesuæ, evaæ tesaæ ÃyuparimÃïato pi sÃvakayugato pi ubhayathà brah- macariyaæ ciraÂÂhitikam ahosi. amhÃkaæ pana bhagavato Kassapassa bhagavato upa¬¬hÃyuppamÃïe\<*<7>*>\ dasavassasa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. evaæ yv Ãyaæ; Bp. evam assa yv Ãyaæ. 2 B2.Bp. cattÃlÅsa-. 3 B2. -tikakÃraïaæ. 4 B2.Bp. sutvÃ. 5 B2.Bp. cattÃlÅsa-. 6 B2. KonÃ-, corrected to KoïÃ-; Bp. KoïÃ-. 7 B2. -yupamÃïe; Bp. -yukappamÃïe. >\ #<[page 191]># %% hassÃyukakÃle uppajjitabbaæ siyÃ, taæ asambhuïantena pa¤cavassasahassÃyukakÃle ekavassasahassÃyukakÃle\<*<1>*>\ pa¤ca- vassasatÃyukakÃle pi và uppajjitabbaæ siyÃ, yasmà pan' assa buddhattakÃrake dhamme esantassa pariyesantassa ¤Ãïaæ paripÃcentassa gabbhaæ gaïhÃpentassa vassasatÃ- yukakÃle ¤Ãïaæ paripÃkam agamÃsi, tasmà atiparittÃyuka- kÃle uppanno ten' assa sÃvakaparamparÃvasena ciraÂÂhiti- kam pi\<*<2>*>\ brahmacariyaæ ÃyuparimÃïavasena vassagaïanÃya aciraÂÂhitikam\<*<3>*>\ evà 'ti vattuæ vaÂÂati.\<*<4>*>\ ||3|| atha kho Ãyasmà SÃriputto ti ko anusandhi. evaæ tiïïaæ buddhÃnaæ brahmacariyassa ciraÂÂhitikÃraïaæ\<*<5>*>\ sutvà sik- khÃpadapa¤¤atti yeva ciraÂÂhitikabhÃvahetÆ 'ti niÂÂhaæ gantvà bhagavato pi brahmacariyassa ciraÂÂhitikabhÃvaæ icchanto Ãyasmà SÃriputto bhagavantaæ sikkhÃpadapa¤¤at- tiæ yÃci, tassà yÃcanavidhi\<*<6>*>\ dassanattham etaæ vuttaæ: atha kho Ãyasmà SÃriputto uÂÂhÃyÃsanà --pe-- ciraÂÂhitikan ti. tattha addhaniyan ti addhÃnakkhamaæ dÅghakÃlikan ti vuttaæ hoti, sesaæ uttÃnattham eva. ath' assa bhagavà na tÃvÃyaæ sikkhÃpadapa¤¤attikÃlo ti pakÃsento Ãgamehi tvaæ SÃriputtà 'ti Ãdim Ãha. tattha Ãgamehi tvan ti tiÂÂha tÃva tvaæ adhivÃsehi tÃva tvan ti vuttaæ hoti. Ãdaravasena c' etaæ dvikkhattuæ vuttaæ. etena bhagavà sikkhÃpada- pa¤¤attiyà sÃvakÃnaæ visayabhÃvaæ paÂikkhipitvÃ\<*<7>*>\ bud- dhavisayo sikkhÃpadapa¤¤attÅti ÃvÅkaronto\<*<8>*>\ tathÃgato và 'ti Ãdim Ãha. ettha ca tatthà 'ti sikkhÃpadapa¤¤attiyÃcanÃ- pekkhaæ bhummavacanaæ.\<*<9>*>\ tatrÃyaæ yojanÃ: yaæ vuttaæ tayÃ\<*<10>*>\ sikkhÃpadaæ pa¤¤ÃpeyyÃ\<*<11>*>\ 'ti tattha tassà sikkhÃpada- pa¤¤attiyà tathÃgato yeva\<*<12>*>\ kÃlaæ jÃnissÃtÅti. evaæ vatvà akÃlaæ tÃva dassetuæ na tÃva SÃriputtà 'ti Ãdim Ãha. tattha Ãsavà tiÂÂhanti etesÆ 'ti ÃsavaÂÂhÃnÅyÃ, yesu diÂÂhadhammika- samparÃyikà parÆpavÃdavippaÂisÃravadhabandhanÃdayo\<*<13>*>\ c' eva apÃyadukkhavisesabhÆtà ca Ãsavà tiÂÂhanti yeva, yasmà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. omits eka. 2 B2. omits pi. 3 B2.Bp. na ciraÂÂhi-. 4 The Chinese translation (Tokyo ed.), folio 27a. 5 B2.-tikakÃraïaæ. 6 B2. -vidhiæ. 7 B2. paÂikkhÅpi-. 8 B2. ÃvÅkaronto. 9 Sp. bhÆmma-. 10 B2.Bp. omit tayÃ. 11 Bp. pa¤¤ape-. 12 B2. eva. 13 Bp. inserts dukkhÃsavà kilesÃsavà ca before parÆ-. >\ #<[page 192]># %<192 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.3.4.)>% nesaæ te kÃraïà hontÅti attho. te ÃsavaÂÂhÃnÅyà vÅtikka- madhammà yÃva na saÇghe pÃtubhavanti, na tÃva satthà sÃvakÃnaæ sikkhÃpadaæ pa¤¤ÃpetÅti\<*<1>*>\ ayam ettha yojanÃ. yadi hi pa¤¤Ãpeyya\<*<1>*>\ parÆpavÃdà parÆpÃrambhà garahadosà na parimucceyya. kathaæ. pa¤¤apentena\<*<2>*>\ hi: yo pana bhikkhu methunaæ dhammaæ patiseveyyà 'ti Ãdi sabbaæ pa¤¤apetabbaæ bhaveyya, adisvà 'va vÅtikkamadosaæ imaæ pa¤¤attiæ ¤atvà pare evaæ upavÃda¤ ca upÃrambha¤ ca garaha¤ ca pavatteyyuæ: kathaæ hi nÃma samaïo Gotamo bhikkhusaÇgho me anvÃyiko vacanakaro ti ettÃvatà ca sik- khÃpadehi paliveÂhessati\<*<3>*>\ pÃrÃjikaæ pa¤¤apessati,\<*<2>*>\ nanu ime kulaputtà mahantaæ bhogakkhandham mahanta¤ ca ¤ÃtiparivaÂÂaæ hatthagatÃni\<*<4>*>\ rajjÃni pi pahÃya pabbajitÃ, ghÃsacchÃdanaparamatÃya santuÂÂhà sikkhÃya tibbagÃravà kÃye ca jÅvite ca nirapekkhà viharanti, tesu nÃma ko lokÃmi- sabhÆtaæ methunaæ và paÂisevissati parabhaï¬aæ và harissati parassa và iÂÂhaæ kantaæ atimadhuraæ jÅvitaæ upacchijjissati\<*<5>*>\ abhÆtaguïakathÃya và jÅvikaæ\<*<6>*>\ kappessati, nanu pÃrÃjike appa¤¤atte pi pabbajjà saÇkhepen'ev'etaæ pÃkaÂaæ kaæ ti, tathÃgatassa ca thÃma¤ ca bala¤ ca sattà na jÃneyyuæ pa¤¤attam pi sikkhÃpadaæ kuppeyya na ya- thÃÂÂhÃne tiÂÂheyya. seyyathÃpi nÃma akusalo vejjo ka¤ci\<*<7>*>\ anuppannagaï¬aæ purisaæ pakkositvÃ\<*<8>*>\: eh'\<*<9>*>\ ambho purisa imasmiæ te sarÅrappadese mahÃgaï¬o uppajjitvà anaya- byasanaæ pÃpessati, paÂigacc' eva naæ tikicchÃpehÅti vatvÃ: sÃdhÃcariya tvaæ yeva naæ tikicchassÆ\<*<10>*>\ 'ti vutto,\<*<11>*>\ tassa arogaæ sarÅrappadesaæ phÃletvà lohitaæ nÅharitvà Ãlepana- bandhanadhovanÃdÅhi taæ padesaæ sacchaviæ katvà taæ purisaæ vadeyya: mahÃrogo te mayà tikicchito dehi me dey- yadhammaæ ti. so\<*<12>*>\ kim ayaæ bÃlo\<*<13>*>\ vejjo vadati kataro kira me iminà rogo tikicchito nanu me ayaæ dukkha¤ ca janesi\<*<14>*>\ lohitakkhaya¤ ca pÃpesÅti, evaæ upavadeyya c' eva \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. pan¤ape-. 2 B2. pa¤¤Ã-. 3 B2. palivedhissati. 4 B2.Bp. add ca. 5 B2.Bp. upacchindissati. 6 B2.Bp. jÅvitaæ. 7 B2.Bp. ki¤ci. 8 Bp. pakkosÃpetvÃ. 9 B2. Bp. ehi bho. 10 B2. tikicchÃhÅti. 11 B2.Bp. vutte. 12 B2.Bp. add taæ. 13 B2.Bp. vÃlavejjo. 14 B2.Bp. janeti. >\ #<[page 193]># %% upÃrambheyya\<*<1>*>\ ca garaheyya ca na c' Ãssa guïaæ jÃneyya, evam evaæ\<*<2>*>\ yadi anuppanne vÅtikkamadose satthà sÃvakÃnaæ sikkhÃpadaæ pa¤¤apeyya parÆpavÃdÃdÅhi ca na parimuc- ceyya na c' Ãssa thÃmaæ và balaæ và sattà jÃneyyuæ pa¤- ¤attam pi sikkhÃpadaæ kuppeyya na yathÃÂÂhÃne tiÂÂheyya, tasmà vuttaæ na tÃva SÃriputta satthà sÃvakÃnaæ --pe-- pÃtubhavantÅti. evaæ akÃlaæ dassetvà puna kÃlaæ dassetuæ yato ca kho SÃriputtà 'ti Ãdim Ãha. tattha yato ti yadà yasmiæ kÃle ti vuttaæ hoti, sesaæ vuttÃnusÃren' eva veditabbaæ. ayaæ và ettha saÇkhepattho: yasmiæ nÃma\<*<3>*>\ kÃle ÃsavaÂÂhÃnÅyà dhammà ti saÇkhaÇgatÃ\<*<4>*>\ vÅtikkamadosà saÇghe pÃtubhavanti, tadà satthà sÃvakÃnaæ sikkhÃpadaæ pa¤¤apeti\<*<5>*>\ uddissati pÃtimokkhaæ. kasmÃ. tesaæ yeva ÃsavaÂÂhÃnÅyà dhammà ti saÇkhaÇgatÃnaæ vÅtikkamadosÃnaæ paÂighÃtÃya evaæ pa¤¤apento,\<*<6>*>\ yathÃnÃma kusalo vejjo uppannaæ gaï¬aæ phÃlanalepanabandhanadhovanÃdÅhi tikicchanto rogaæ vÆ- pasametvà sacchaviæ\<*<7>*>\ katvà na tv eva upavÃdÃdiraho hoti, sake ca Ãcariyake viditÃnubhÃvo hutvà sakkÃraæ pÃpuïÃti evaæ na ca\<*<8>*>\ upavÃdÃdiraho hoti, sake ca sabba¤¤uvisaye viditÃnubhÃvo hutvà sakkÃraæ pÃpuïÃta¤ c' assa sikk- padaæ akuppaæ hoti yathÃÂÂhÃne tiÂÂhatÅti. evaæ ÃsavaÂ- ÂhÃnÅyÃnaæ dhammÃnaæ anuppatti sikkhÃpadapa¤¤attiyà akÃlaæ uppatti\<*<9>*>\ ca kÃlan ti vatvà idÃni tesaæ dhammÃnaæ anuppattikÃla¤ ca uppattikÃla¤ ca dassetuæ na tÃva SÃriputta idh' ekacce ti Ãdim Ãha. tattha uttÃnatthÃni padÃni pÃÊi- vasen' eva veditabbÃni. ayaæ pana anuttÃnapadavaïïanÃ: rattiyo jÃnantÅti ratta¤¤u,\<*<10>*>\ attano pabbajitadivasato paÂÂhÃ- ya pahÆtÃ\<*<11>*>\ rattiyo jÃnanti cirapabbajità ti vuttaæ hoti. ratta¤¤Æhi mahattaæ ratta¤¤umahattaæ,\<*<12>*>\ cirapabbajitehi mahantabhÃvan ti attho. tatra ratta¤¤umahattaæ\<*<12>*>\ patte \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. upÃrabbheyya. 2 B2.Bp. evam eva. 3 B2.Bp. samaye for nÃma kÃle. 4 B2.Bp. saÇkhyaæ-. 5 B2. pa¤¤Ã-. 6 B2. pa¤¤Ã-. 7 B2. saæchaviæ; Bp. sa¤chaviæ. 8 B2. omits ca. 9 B2.Bp. uppattiæ. 10 B2.Bp. -¤¤Æ. 11 B2.Bp. bahukà rattiyo. 12 B2. ratta¤¤Æ-. I 13 >\ #<[page 194]># %<194 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.3.4.)>% saÇghe Upasenaæ VaÇgantaputtaæ Ãrabbha sikkhÃpadaæ pa¤¤attan ti veditabbaæ. so h' Ãyasmà Ænadasavasse bhik- khÆ upasampÃdente disvà ekavasso saddhivihÃriyam\<*<1>*>\ upa- sampÃdesi. atha kho\<*<2>*>\ bhagavà sikkhÃpadaæ pa¤¤apesi\<*<3>*>\: na bhikkhave Ænadasavassena upasampÃdetabbo yo upa- sampÃdeyya Ãpatti dukkaÂassà 'ti.\<*<4>*>\ evam pa¤¤atte sikkhÃ- pade puna bhikkhÆ dasavass'\<*<5>*>\ amha\<*<6>*>\ dasavass' amhà 'ti bÃlà abyattà upasampÃdenti. atha bhagavà aparam pi sikkhÃpa- daæ pa¤¤apesi\<*<3>*>\: na bhikkhave bÃlena abyattena dasavas- sena\<*<7>*>\ upasampÃdetabbo yo upasampÃdeyya Ãpatti dukkaÂassa, anujÃnÃmi bhikkhave vyattena bhikkhunà paÂibalena dasa- vassena và atirekadasavassena và upasampÃdetuæ\<*<8>*>\ ti, ratta¤¤umahattaæ\<*<9>*>\ pattakÃle dve sikkhÃpadÃni pa¤¤attÃni. vepullamahattan ti vipulabhÃvena mahattaæ, saÇgho hi yÃva na theranavamajjhimÃnaæ vasena vepullamahattaæ patto hoti, tÃva senÃsanÃni pahonti, sÃsane ekacce ÃsavaÂÂhÃnÅyà dhammà na uppajjanti, vepullamahattaæ patte pana te uppaj- janti, atha satthà 'va\<*<10>*>\ sikkhÃpadaæ pa¤¤apeti,\<*<11>*>\ tattha vepul- lamahattaæ patte saÇghe pa¤¤attasikkhÃpadÃni: yo pana bhikkhu anupasampannena uttariæ\<*<12>*>\ dvirattatirattaæ saha- seyyaæ kapeyya pÃcittiyaæ\<*<13>*>\; yà pana bhikkhunÅ anuvassaæ vuÂÂhÃpeyya pÃcittiyaæ; yà pana bhikkhunÅ ekaæ\<*<14>*>\ vassaæ dve vuÂÂhÃpeyya pÃcittiyaæ ti, iminà nayena veditabbÃni. lÃbhaggamahattan ti lÃbhassa aggamahattaæ, yo lÃbhassa aggo uttamo mahantabhÃvo taæ patto hotÅti attho. lÃbhena và aggamahattam\<*<15>*>\ pi lÃbhena seÂÂhatta¤ ca mahattatta¤\<*<16>*>\ ca patto ti attho. saÇgho hi yÃva na lÃbhaggamahattaæ patto hoti, tÃva\<*<17>*>\ lÃbhaæ paÂicca ÃsavaÂÂhÃnÅyà dhammà na\<*<18>*>\ up- pajjanti, patte pana uppajjanti. atha satthÃ\<*<19>*>\ sikkhÃpadaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. -rikaæ. 2 B2.Bp. omit kho. 3 B2. pa¤¤Ã-. 4 Vin., MahÃ-vagga, i, 31. 5 Bp. -vassÃmhÃ. 6 Sp. -amhÃ. 7 B2.Bp. omit dasavassena. 8 MahÃvagga, i, 31. 9 B2. ratta¤¤Æ-. 10 B2.Bp. satthÃsÃvakÃnaæ for satthà 'va. 11 B pa¤¤Ãpesi. 12 B2.Bp. uttaridiratta-. 13 PÃcittiya, 5 (Vin., vol. iv, p. 16). 14 B2. eka-. 15 Bp. aggaæ mahanti pi. 16 B2.Bp. mahantatta¤. 17 B2.Bp. add na. 18 B2.Bp. omit na. 19 B2.Bp. add sÃvakÃnaæ. >\ #<[page 195]># %% pa¤¤apeti\<*<1>*>\: yo pana bhikkhu acelakassa và paribbÃjakassa và paribbÃjikÃya và sahatthà khÃdaniyaæ\<*<2>*>\ và bhojaniyaæ và dadeyya pÃcittiyaæ\<*<3>*>\ ti, idaæ hi lÃbhaggamahattaæ patte saÇghe sikkhÃpadaæ pa¤¤attaæ. bÃhusaccamahattan\<*<4>*>\ ti bÃhusaccassa\<*<4>*>\ mahantabhÃvaæ. saÇgho hi yÃva na bÃhu- saccamahattaæ\<*<4>*>\ patto hoti, tÃva na ÃsavaÂÂhÃnÅyà dhammà uppajjanti, bÃhusaccamahattaæ\<*<4>*>\ patte pana yasmà ekam pi nikÃyaæ dve pi --pe-- pa¤ca pi nikÃye uggahetvà ayoniso ummujjamÃnà puggalà rasena rasaæ saæsandetvÃ\<*<5>*>\ uddham- maæ ubbinayaæ satthusÃsanaæ dÅpenti. atha satthÃ: yo pana bhikkhu evaæ vadeyya tathÃhaæ bhagavatà dhammaæ desitaæ ÃjÃnÃmi\<*<6>*>\ --pe-- samaïuddeso pi ce evaæ vadeyyà 'ti Ãdinà nayena sikkhÃpadaæ pa¤¤apetÅti. evaæ bhagavà ÃsavaÂÂhÃnÅyÃnaæ dhammÃnaæ anuppatti- kÃla¤ ca uppattikÃla¤ ca dassetvà tasmiæ samaye sabbaso pi tesaæ abhÃvam dassento nirabbudo hi SÃriputtà 'ti Ãdim Ãha. tattha nirabbudo ti abbudavirahito; abbudà vuccanti corà niccoro ti attho, corà ti ca imasmiæ atthe dussÅlà adhip- petÃ, te hi assamaïÃ\<*<7>*>\ 'va hutvà samaïapaÂi¤¤atÃya\<*<8>*>\ paresaæ paccaye corenti, tasmà nirabbudo\<*<9>*>\ niccoro niddussÅlo ti vut- taæ hoti. nirÃdÅnavo ti nirupaddavo nirupassaggo\<*<10>*>\ dussÅ- lÃdÅnavarahito\<*<11>*>\ yevà 'ti vuttaæ hoti. apagatakÃÊako ti kÃÊakà vuccanti dussÅlà yeva, te hi suvaïïavaïïà pi saæÃnà kÃÊaka- dhammayogà kÃÊakà tv eva veditabbÃ, tesaæ abhÃvà apaga- takÃÊako, apagatakÃÊako\<*<12>*>\ ti pi pÃÂho. suddho ti apagatakÃ- Êakattà yeva suddho pariyodÃto pabhassaro. sÃre patiÂÂhito ti sÃrÃ\<*<13>*>\ vuccanti sÅlasamÃdhipa¤¤Ãvimuttivimutti¤Ãïadas- sanaguïÃ; tasmiæ sÃre patiÂÂhitattà sÃre patiÂÂhito. evaæ sÃre patiÂÂhitabhÃvam vatvà puna so c' assa sÃre patiÂÂhita- bhÃvo evaæ veditabbo ti dassento imesaæ hi SÃriputtà 'ti Ãdim Ãha. tatrÃyaæ saÇkhepavaïïanÃ: yÃn' imÃni Vera¤- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. pa¤¤Ã-. 2 B2.Bp. -nÅyaæ và bhojanÅyaæ. 3 PÃcittiya, 41 (vin., vol. iv, p. 92). 4 Bp. bÃhussacca-. 5 B2.Bp. -ditvÃ. 6 PÃcittiya, 68 (Vin., vol. iv, p. 135). 7 B2. asamaïà va. 8 B2. -paÂi¤¤ÃtÃya. 9 Bp. adds ti. 10 B2. nirÆpasaggo; Bp. nirupasaggo. 11 B2.Bp. -navavirahito. 12 B2.Bp. add apahatakÃÊako. 13 B2. sÃro ti vuccanti; Bp. sÃro vuccanti. >\ #<[page 196]># %<196 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.3.4;4.)>% jÃyaæ vassÃvÃsaæ upagatÃni pa¤cabhikkhusatÃni imesaæ yo guïavasena pacchimako sabbaparittaguïo bhikkhu so sotÃpanno. sotÃpanno ti sotaæ Ãpanno, soto ti ca maggass' etaæ adhivacanaæ, sotÃpanno ti tena samannÃgatassa pug- galassa. yathÃha: soto soto ti h' idaæ SÃriputta vuccati katamo nu kho SÃriputta soto ti. ayam eva hi bhante ariyo aÂÂhaÇgiko maggo, seyyathÅdaæ: sammÃdiÂÂhi --pe-- sammÃ- samÃdhi,\<*<1>*>\ sotÃpanno sotÃpanno ti h' idaæ SÃriputta vuccati, katamo nu kho SÃriputta sotÃpanno ti. yo hi bhante iminà ariyena aÂÂhaÇgikena maggena samannÃgato ayaæ vuccati sotÃpanno, yo 'yam Ãyasmà evaæ-nÃmo evaæ-gotto ti idha pana maggena phalassa nÃmaæ dinnaæ tasmà phalaÂÂho sotÃpanno ti veditabbo. avinipÃtadhammo ti vinipÃtetÅti vinipÃto, nÃssa vinipÃto dhammo ti avinipÃtadhammo, na attÃnaæ apÃyesu vinipÃtanasabhÃvo ti vuttaæ hoti. kasmÃ. ye dhammà apÃyagamaniyo tesaæ parikkhayÃ,\<*<2>*>\ vinipÃtanam\<*<3>*>\ và vinipÃto, nÃssa vinipÃto dhammo ti avinipÃtadhammo, apÃyesu vinipÃtanasabhÃvo assa n' atthÅti vuttaæ hoti. sammattaniyÃmena maggena niyatattà niyato. sambodhi- paraæ ayanaæ parà gati assà 'ti sambodhi parÃyano, upari- maggattayaæ avassaæ sampÃpako ti attho. kasmÃ. paÂi- laddhapaÂhamamaggattà ti. ||4||3|| evaæ dhammasenÃpatiæ pa¤¤Ãpetvà Vera¤jÃyaæ taæ vassÃvÃsaæ vÅtinÃmetvà vutthavasso mahÃpavÃraïÃya pa- vÃretvÃ, atha kho bhagavà Ãyasmantaæ ùnandaæ Ãmantesi. ÃmantesÅti Ãlapi abhÃsi sambodhesi. kinti. Ãciïïaæ kho pan' etan ti\<*<4>*>\ evam Ãdi. Ãciïïan ti caritaæ vattaæ anudham- matà taæ kho pan' etaæ Ãciïïaæ duvidhaæ hoti buddhÃ- ciïïaæ sÃvakÃciïïan ti. katamaæ buddhÃciïïam. idaæ tÃva ekaæ: yehi nimantità vassaæ vasanti na te anapaloketvà anÃpucchitvà janapadacÃrikaæ pakkamanti, sÃvakà pana apaloketvà và anapaloketvà và yathÃsukhaæ pakkamanti. aparam pi buddhÃciïïaæ: vutthavassà pavÃretvà janasaÇ- gahatthÃya janapadacÃrikaæ pakkamanti yeva. janapada- cÃrikaæ carantà ca mahÃmaï¬alaæ majjhimamaï¬alaæ anti- mamaï¬alan ti, imesaæ tiïïaæ maï¬alÃnaæ a¤¤atarasmiæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. adds iti. S. v, 347. 2 B2. parikkharÃ. 3 Bp. vinipatanaæ. 4 B2. pan' ettan ti. >\ #<[page 197]># %% maï¬ale caranti. tattha mahÃmaï¬alaæ navayojanasatikaæ majjhimamaï¬alaæ chayojanasatikaæ antimamaï¬alaæ tiyo- janasatikaæ. yadà mahÃmaï¬ale cÃrikaæ caritukÃmà honti,\<*<1>*>\ mahÃpavÃraïÃya pavÃretvà pÃÂipadadivase mahÃbhikkhu- saÇghaparivÃrà nikkhamitvà gÃmanigamÃdisu mahÃjanaæ ÃmisapaÂiggahena anuggaïhantà dhammadÃnena c' assa vivaÂÂupanissitaæ kusalam va¬¬hentà navahi mÃsehi jana- padacÃrikaæ pariyosÃpenti. sace pana antovasse bhikkhÆnaæ samathavipassanà taruïà honti mahÃpavÃraïÃya apavÃretvà pavÃraïÃsaÇgahaæ datvà kattikapuïïamÃya\<*<2>*>\ pavÃretvà mag- gasirassa\<*<3>*>\ paÂhamadivase mahÃbhikkhusaÇghaparivÃrà nik- khamitvà vuttanayen' eva majjhimamaï¬ale aÂÂhahi mÃsehi cÃrikaæ pariyosÃpenti. sace pana nesaæ vutthavassÃnaæ aparipÃkindriyà veneyyasattà honti tesaæ indriyaparipÃkaæ Ãgamentà mÃgasiramÃsam\<*<4>*>\ pi tatth' eva vasitvà phussamÃ- sassa paÂhamadivase mahÃbhikkhusaÇghaparivÃrà nikkha- mitvà vuttanayen' eva antimamaï¬ale sattahi mÃsehi cÃrikaæ pariyosÃpenti. tesu ca maï¬alesu yattha katthaci vicarantà pi te te satte kilesehi viyojentà sotÃpattiphalÃdÅhi saæyo- jentÃ\<*<5>*>\ veneyyavasen' eva nÃnÃvaïïÃni pupphÃni ocinantà viya caranti. aparam pi buddhÃnaæ Ãciïïaæ: devasikaæ paccÆsasamaye\<*<6>*>\ santaæ sukhaæ nibbÃnÃrammaïaæ\<*<7>*>\ katvà phalasamÃpattisamÃpajjanaæ, phalasamÃpattiyà vuÂÂhahitvÃ\<*<8>*>\ mahÃkaruïÃsamÃpattiyà samÃpajjanaæ, tato\<*<9>*>\ dasasahassacak- kavÃÊe bodhaneyyasattasamolokanaæ.\<*<10>*>\ aparam pi Ãciïïaæ: Ãgantukehi saddhiæ paÂhamataraæ paÂisanthÃrakaraïaæ,\<*<11>*>\ aÂÂhuppattivasena dhammadesanà otiïïe dose sikkhÃpada- pa¤¤Ãpaïan ti idaæ buddhÃciïïaæ. katamaæ sÃvakÃciï- ïaæ. buddhassa bhagavato kÃle dvikkhattuæ sannipÃto, pure\<*<12>*>\ vassÆpanÃyikÃya ca kammaÂÂhÃnagahaïatthaæ, vuttha- vassÃna¤ ca adhigataguïÃrocanatthaæ uparikammaÂÂhÃna- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. add tadÃ. 2 B2.Bp. -puïïamÃyaæ. 3 B2. migasÅrassa; Bp. mÃgasirassa. 4 B2, migasira-; Bp. mÃgasira-. 5 Bp. payojentÃ. 6 B2. paccusasamaye. 7 B2.Bp. nibbÃnaæ Ãrammaïaæ. 8 B2.Bp. add devasikaæ. 9 B2.Bp. add vuÂÂhahitvÃ. 10 B2.Bp. -sattasamavalokanaæ. 11 B2.Bp. -sandhÃra-. 12 B2. pÆre. >\ #<[page 198]># %<198 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.4.)>% gahaïattha¤ ca, idaæ sÃvakÃciïïaæ. idha pana buddhÃciï- ïaæ dassento Ãha: Ãciïïaæ kho pan' etaæ ùnanda tathÃ- gatÃnaæ ti. ÃyÃmà 'ti ÃgaccheyyÃma.\<*<1>*>\ apalokessÃmà 'ti cÃrikaæ caraïatthÃya ÃpucchissÃma. evan ti sampaÂiccha- natthe nipÃto. bhante ti gÃravÃdhivacanam etaæ, satthuno paÂivacanadÃnan ti pi vaÂÂati.\<*<2>*>\ bhagavato paccassosÅti bha- gavato vacanaæ patiassosi, abhimukho hutvà suïi sampa- Âicchi. evan ti iminà vacanena paÂiggahesÅti vuttaæ hoti. atha kho bhagavà nivÃsetvà ti idha pubbaïhasamayan ti và sÃyaïhasamayan ti và na vuttaæ. evaæ sante pi bhagavà katabhattakicco majjhantikaæ\<*<3>*>\ vÅtinÃmetvà Ãyasmantaæ ùnandaæ pacchÃsamaïaæ katvà nagaradvÃrato paÂÂhÃya nagaravÅthiyo suvaïïarasapi¤jarÃhi buddharasmÅhi\<*<4>*>\ samujjo- tayamÃno yena Vera¤jassa brÃhmaïassa nivesanaæ ten' upasaÇkami. gharadvÃre Âhitamattam eva c' assa bhagavan- taæ disvà parijano Ãrocesi. brÃhmaïo satiæ paÂilabhitvà saævegajÃto sahasà vuÂÂhÃya mahÃrahaæ Ãsanaæ pa¤¤Ã- petvÃ\<*<5>*>\ bhagavantaæ paccuggamma, ito bhagavà upasaÇ- kamatÆ 'ti Ãha. bhagavà upasaÇkamitvà pa¤¤atte Ãsane nisÅdi. atha kho Vera¤jo brÃhmaïo bhagavantaæ upani- sÅditukÃmo attanà Âhitapadesato yena bhagavà ten' upasaÇ- kami, ito paraæ uttÃnattham eva. yaæ pana brÃhmaïo Ãha: api ca yo deyyadhammo so na dinno ti. tatrÃyam adhip- pÃyo: mayà nimantÃnaæ vassaæ\<*<6>*>\ vutthÃnaæ tumhÃkaæ temÃsaæ divase divase pÃto yÃgukhajjakaæ majjhantike khÃ- danÅyaæ\<*<7>*>\ bhojanÅyaæ sÃyaïhe anekavidhapÃnavikatigandha- pupphÃdÅhi pÆjÃsakkÃro ti evam Ãdiko yo deyyadhammo dÃtabbo assa, so na dinno ti. ta¤ ca kho no asantan ti ettha pana liÇgavipallÃso veditabbo, so ca kho deyyadhammo amhÃkaæ no asanto ti ayaæ h' ettha attho. athavà yaæ yaæ mayaæ\<*<8>*>\ tumhÃkaæ dadeyyÃma ta¤ ca kho no asantan ti evam p' ettha\<*<9>*>\ attho veditabbo. no pi adÃtukamyatà ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. ÃgacchayÃma. 2 B2.Bp. vadanti. 3 Bp. majjhanhikaæ. 4 B2.Bp. -raæsÅhi. 5 Bp. pa¤¤apetvÃ. 6 Bp. vassavutthÃnaæ. 7 Bp. khÃdaniyabhoja-. 8 B2. yaæ dÃnavattuæ mayhaæ tum-; Bp. yaæ dÃnavattuæ mayaæ tum-. 9 B2.Bp. evam ettha. >\ #<[page 199]># %% adÃtukÃmatÃpi no\<*<1>*>\ atthi, yathà pahÆtavittÆpakaraïÃnaæ maccharÅnaæ. taæ kut' ettha labbhà bahukiccà gharÃvÃsà ti tatrÃyaæ yojanÃ: yasmà bahukiccà gharÃvÃsà tasmà h' ettha\<*<2>*>\ sante pi deyyadhamme dÃtukamyatÃya ca, taæ kuto labbhà kuto taæ sakkà laddhuæ yaæ mayaæ tumhÃkaæ deyyadham- maæ dadeyyÃmà 'ti gharÃvÃsaæ garahanto Ãha. so kira mÃrena ÃvaÂÂitabhÃvaæ na jÃnÃti, gharÃvÃsapalibodhena me satisammoso\<*<3>*>\ jÃto ti ma¤¤i, tasmà evam Ãha. api ca taæ kut' ettha labbhà ti imasmiæ temÃsabbhantare yam ahaæ tumhÃkaæ dadeyyaæ taæ kuto labbhà bahukiccà hi gha- rÃvÃsà ti evam p' ettha\<*<4>*>\ yojanà veditabbÃ. atha brÃhmaïo: yan nÆnÃhaæ yaæ me tÅhi mÃsehi dÃtab- baæ siyà taæ sabbaæ ekadivasen' eva dadeyyaæ ti cintetvÃ, adhivÃsetu me bhavaæ Gotamo ti Ãdiæ Ãha. tattha svÃtanÃyà 'ti yaæ me tumhesu sakkÃraæ karoto sve\<*<5>*>\ bhavissati pu¤¤a¤ c' eva pÅtipÃmujja¤\<*<6>*>\ ca tad atthÃya. atha tathÃgato: sace 'haæ\<*<7>*>\ nÃdhivÃseyyaæ ayaæ temÃsaæ ki¤ci aladdhà kupito ma¤¤e, tena me yÃciyamÃno ekaæ bhattam pi na patigaïhÃti n' atthi imasmiæ adhivÃsanakhanti asabba¤¤Æ ayaæ ti evaæ brÃhmaïo ca Vera¤jÃvÃsino ca gahetvÃ\<*<8>*>\ bahuæ apu¤¤aæ pasaveyyuæ taæ tesaæ\<*<9>*>\ mà ahosÅti, tesaæ anukampÃya adhivÃsesi bhagavà tuïhÅbhÃvena. adhivÃsetvà ca atha kho bhagavà Vera¤jaæ brÃhmaïaæ, alaæ gharÃvÃsapalibodhacin- tÃyà 'ti sa¤¤Ãpetvà taÇkhaïÃnurÆpÃya dhammiyà kathÃya diÂÂhadhammikasamparÃyikaæ atthaæ sandassetvà kusale dhamme samÃdapetvà gaïhÃpetvà tattha ca naæ samutte- jetvà saussÃhaæ katvà tÃya saussÃhatÃya a¤¤ehi ca vijjamÃ- naguïehi sampahaæsetvà dhammaratanavassaæ vassetvÃ\<*<10>*>\ uÂÂhÃyÃsanà pakkÃmi.\<*<11>*>\ pakkante ca pana bhagavati Vera¤jo brÃhmaïo puttadÃraæ Ãmantesi: mayaæ bhaïe bhagavantaæ temÃsaæ nimantetvà ekadivasaæ ekabhattam pi nÃdamha, handa dÃni tathà dÃnaæ paÂiyÃdetha yathà temÃsiko pi deyyadhammo sve ekadivasen' eva dÃtuæ sakkà hotÅti. tato \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. no n'atthi. 2 B2.Bp. ettha. 3 B2. sammoho. 4 B2.Bp. evam ettha. 5 B2. adds va. 6 B2.Bp. -pÃmojja¤. 7 B2.Bp. sace ahaæ. 8 B2.Bp. garahitvÃ. 9 B2. nesaæ. 10 B2. vassitvÃ. 11 Bp. pakkami. >\ #<[page 200]># %<200 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.4.)>% païÅtaæ dÃnaæ paÂiyÃdÃpetvà yaæ divasaæ\<*<1>*>\ bhagavà ni- mantito tassà rattiyà accayena ÃsanaÂÂhÃnaæ alaÇkÃrÃpetvÃ\<*<2>*>\ mahÃrahÃni ÃsanÃni pa¤¤ÃpetvÃ\<*<3>*>\ gandhadhÆmavÃsakusuma- vicitramahÃpÆjaæ\<*<4>*>\ sajjetvà bhagavato kÃlaæ ÃrocÃpesi. tena vuttaæ: atha kho Vera¤jo brÃhmaïo tassà rattiyà accayena --pe-- niÂÂhitaæ bhattan ti. bhagavà bhikkhusaÇghaparivuto tattha agamÃsi. tena vuttaæ: atha kho bhagavà --pe-- nisÅdi saddhiæ bhikkhusaÇghenà 'ti. atha kho Vera¤jo brÃhmaïo buddhapamukhaæ bhikkhusaÇ- ghan ti, buddhapamukhan ti buddhaparinÃyakaæ buddhaæ saÇghattheraæ katvà nisinnan ti vuttaæ hoti. païÅtenà 'ti uttamena. sahatthà ti sahatthena. santappetvà ti suÂÂhu tappetvÃ, paripuïïaæ suhitaæ yÃvadatthaæ katvÃ. sam- pavÃretvà ti suÂÂhu\<*<5>*>\ pavÃretvà alaæ\<*<6>*>\ alan ti hatthasa¤¤Ãya mukhasa¤¤Ãya\<*<7>*>\ vacÅbhedena ca paÂikkhipÃpetvÃ.\<*<8>*>\ bhÆt- tÃvin\<*<9>*>\ ti bhuttavantaæ. oïÅtapattapÃïin ti pattato oïÅta- pÃïiæ, apaïÅtahatthan ti vuttaæ hoti. ticÅvarena acchÃdesÅti ticÅvaraæ bhagavato adÃsi, idaæ pana vohÃravacanamattaæ hoti ticÅvarena acchÃdesÅti. tasmim\<*<10>*>\ ticÅvare ekameko sÃÂako sahassaæ agghati, iti brÃhmaïo bhagavato tisahassagghaïa- kaæ ticÅvaram adÃsi uttamaæ KÃsikavatthasadisaæ. ekam- eka¤ ca bhikkhuæ ekamekena dussayugenà 'ti ekamekena dussa- yugalena, tatra ekasÃÂako pa¤casatÃni agghati, evaæ pa¤- cannam bhikkhusatÃnaæ pa¤casatasahassagghaïakÃni dus- sÃni adÃsi. brÃhmaïo ettakam pi datvà atuÂÂho puna sattaÂÂhasahassagghaïake anekarattakambale ca \<*<11>*>\pattuïïa- paÂÂapaÂe\<*<12>*>\ ca phÃletvÃ\<*<13>*>\ ÃyogÃæsavaÂÂakakÃyabandhana- parissÃvanÃdÅnaæ\<*<14>*>\ atthÃya adÃsi, satapÃkasahassapÃkÃna¤ ca bhesajjatelÃnaæ tumbÃni pÆretvà ekamekassa bhikkhuno abbha¤janatthÃya sahassagghaïakaæ telam adÃsi. kiæ bahunà catusu paccayesu na koci parikkhÃro samaïapari- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. parisaæ for divasaæ. 2 B2. alaÇkarÃpetvÃ. 3 Bp. pa¤¤apetvÃ. 4 Bp. -vicitraæ mahÃ-. 5 B2. suÂÂhuæ. 6 B2.Bp. omit alaæ. 7 B2. mÆkha-. 8 B2. paÂikkhÅ-. 9 B2.Bp. bhuttÃvin. 10 B2.Bp. add ca. 11 B2. pattaïïa-. 12 Bp. -paÂÂa-. 13 B2.Bp. phÃletvà twice. 14 B2. -aæsabandhaka-; Bp. -aæsabaddhaka-. >\ #<[page 201]># %% bhogo adinno nÃma ahosi, pÃÊiyam pana cÅvaramattam eva vuttaæ. evaæ mahÃyÃgaæ yajitvà saputtadÃraæ vanditvà nisinnaæ atha kho bhagavà Vera¤jaæ brÃhmaïaæ temÃsaæ mÃrÃvaÂÂanena dhammasavaïÃmatarasaparibhogà parihÅ- naæ ekadivasen' eva dhammÃmatavassaæ vaetvÃ\<*<1>*>\ par pïasaÇkappaæ kurumÃno dhammiyà kathÃya sandassetvÃ---- pe---uÂÂhÃyÃsanà pakkÃmi\<*<2>*>\. brÃhmaïo pi saputtadÃro 'va\<*<3>*>\ bhagavanta¤ ca bhikkhusaÇgha¤ ca vanditvÃ, puna pi bhante amhÃkaæ anuggahaæ kareyyÃthà 'ti evam ÃdÅni vadanto anupajjitvÃ\<*<4>*>\ assÆni pavattayamÃno nivatti. atha kho bhagavà Vera¤jÃyaæ yathÃbhirantaæ viharitvÃ\<*<5>*>\ yathÃjjhÃsayaæ yathÃ- rucitaæ vÃsaæ vasitvà Vera¤jÃya nikkhamitvà mahÃmaï¬a- lacÃrikÃcaraïakÃle\<*<6>*>\ gantabbaæ buddhavÅthiæ pahÃya dub- bhikkhadosena kilantaæ bhikkhusaÇghaæ ujunà 'va maggena gahetvà gantukÃmo SoreyyÃdÅni anupagamma PayÃgapatiÂ- ÂhÃnaæ gantvà tattha GaÇgÃnadiæ\<*<7>*>\ uttaritvà yena BÃrÃïasÅ tad avasari. tena avasari tad avasari. tatrÃpi yathÃjjhÃ- sayaæ yathÃrucitaæ vÃ\<*<8>*>\ viharitvà VesÃliæ agamasi. tena vuttaæ: anupagamma Soreyyaæ --pe-- VesÃliyaæ viharati MahÃvane KÆÂÃgÃrasÃlÃyan ti.\<*<9>*>\ ||4|| SamantapÃsÃdikÃya vinayasaævaïïanÃya Vera¤jakaï¬avaïïanà niÂÂhitÃ.\<*<10>*>\ @*>\ SamantapÃsÃdikÃya SamantapÃsÃdikattasmiæ:--- Ãcariyaparamparato, nidÃnavatthuppabhedadÅpanato, parasamayavivajjanato, sakasamayavisuddhito c' eva, vya¤janaparisodhanato, padatthato, pÃÊiyojanakka- mato, sikkhÃpadanicchayato, vibhaÇganayabhedadassanato, sampassataæ na dissati ki¤ci apÃsÃdikaæ yato ettha, vi¤¤Ænam ayaæ tasmà SamantapÃsÃdikà tv' eva.>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. vassitvÃ. 2 Bp. pakkami. 3 B2.Bp. omit 'va. 4 Bp. anubandhitvÃ. 5 B2.Bp. add ti. 6 B2.Bp. -cÃrikÃya caraïa-. 7 B2.Bp. GaÇgaæ nadiæ. 8 B2.Bp. omit yathÃrucitaæ vÃ. 9 Chinese translation (Tokyo ed.), folio 29b. 10 B2. omits this sentence here, and puts it at the end. 11 B2.Bp. tatr' idaæ. >\ #<[page 202]># %<202 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.5.1.)>% @@ ito paraæ tena kho pana samayena VesÃliyà avidÆre ti Ãdi yebhÆyyena\<*<1>*>\ uttÃnatthaæ, tasmà anupadavaïïanaæ pahÃya yattha yattha vattabbaæ atthi, taæ, tadeva vaïïayissÃma. KalandagÃmo ti kalandakà vuccanti kÃÊakà tesaæ vasena laddhanÃmo gÃmo. Kalandaputto ti gÃmavasena laddhanÃ- massa rÃjasammatassa cattÃÊÅsakoÂivibhavassa KalandaseÂ- Âhino putto. yasmà pana tasmiæ gÃme a¤¤e pi Kalanda- nÃmakà manussà atthi tasmà Kalandaputto ti vatvà puna seÂÂhiputto ti vuttaæ. sambahulehÅti\<*<2>*>\ bahulakehi.\<*<3>*>\ sahÃ- yakehÅti sukhadukkhÃni saha Ãyanti upagacchantÅti sahÃyÃ, sahÃyà eva sahÃyakÃ, tehi sahÃyakehi. saddhin ti ekato. kenacid eva karaïÅyenà 'ti kenacid eva\<*<4>*>\ bhaï¬apayojanaud- dhÃrasÃraïÃdinà kiccena, kattikanakkhattakÅÊÃkiccenÃ\<*<5>*>\ 'ti pi vadanti, bhagavà hi kattikajuïhapakkhe VesÃliæ sampÃ- puïi. kattikanakkhattakÅÊà c' ettha uÊÃlà hoti tad atthaæ gato ti veditabbo. addasa\<*<6>*>\ kho ti kathaæ addasa. so kira nagarato bhuttapÃtarÃsaæ suddhuttarÃsaÇgaæ mÃlÃgandha- vilepanahatthaæ\<*<7>*>\ buddhadassanatthaæ dhammasavaïattha¤ ca nikkhamantaæ mahÃjanaæ disvà kuhiæ\<*<8>*>\ gacchathà 'ti pucchi. buddhadassanatthaæ dhammasavaïattha¤ cà 'ti. tena hi aham pi gacchÃmÅti\<*<9>*>\ gantvà catubbidhÃya\<*<10>*>\ parisÃya parivÆtaæ\<*<11>*>\ brahmassarena dhammaæ desentaæ bhagavantaæ addasa. tena vuttaæ addasa kho --pe-- desentan ti. disvÃn' assà 'ti disvÃna assa. etad ahosÅti pubbe katapu¤¤atÃya codiyamÃnassa bhabbakulaputtassa etaæ ahosi. kim ahosi. yan nÆnÃham\<*<12>*>\ pi dhammaæ suïeyyan ti, tattha yan nÆnÃ\<*<12>*>\ 'ti parivitakkadassanam etaæ, evaæ kira 'ssa parivitakko uppanno yam ayaæ parisà ekaggacittà dhammaæ suïÃti, aho vatÃham pi taæ suïeyyan ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2,Bp. yebhuyyena. 2 B2.sampahÆlehÅti. 3 B2. pahukehi; Bp. bahukehi. 4 B2. adds ca. 5 Bp. -kÅÊÃ-. 6 Sp. addasÃ. 7 B2. suÂÂhumÃlÃ. 8 B2.Bp. kva. 9 Sp. ÃgacchÃmÅti. 10 B2. catubbÅdhÃya. 11 B2.Bp. parivutaæ. 12 B2. yaæ nunÃham. >\ #<[page 203]># %% atha kho Sudinno Kalandaputto yena sà parisà ti, idha kasmà yena bhagavà ti avatvà yena sà parisà ti vuttaæ ti ce, bha- gavantaæ hi parivÃretvà uÊÃruÊÃrajanà mahatiparisÃ\<*<1>*>\ nisinnÃ, tatra na sakkà iminà pacchà Ãgatena bhagavantaæ upasaÇ- kamitvà nisÅdituæ, parisÃya pana ekasmiæ padese sakkà ti so taæ parisaæ yeva upasaÇkanto,\<*<2>*>\ tena vuttaæ atha kho Sudinno Kalandaputto yena sà parisÃti. ekamantaæ nisin- nassa kho Sudinnassa Kalandaputtassa etad ahosÅti na nisin- namattass' eva ahosi, atha kho bhagavato sikkhÃttayÆpasaæ- hitaæ\<*<3>*>\ thokaæ dhammakathaæ sutvÃ, taæ pan' assa yasmà ekamantaæ nisinnass' eva ahosi, tena vuttaæ ekamantaæ ni- sinnassa kho Sudinnassa Kalandaputtassa etad ahosÅti. kiæ ahosÅti. yathà yathà kho ti Ãdi, tatrÃyaæ saÇkhepakathÃ: ahaæ kho yena yena ÃkÃrena bhagavatà dhammaæ desitaæ ÃjÃnÃmi, tena tena me upaparikkhato evaæ hoti yad etaæ sikkhÃttayabrahmacariyaæ ekam pi divasaæ akhaï¬aæ katvà carimakacittaæ pÃpetabbatÃya ekantaparipuïïaæ caritabbaæ ekadivasam pi ca kilesamalena amalinaæ\<*<4>*>\ katvà carimakacittaæ pÃpetabbatÃya ekantaparisuddhaæ saÇkhali- khitaæ\<*<5>*>\ likhitasaÇkhasadisaæ dhotasaÇkhasappaÂibhÃgaæ ca- ritabbaæ, idaæ na sukaraæ agÃraæ ajjhÃvasatÃ\<*<5>*>\ agÃramajjhe vasantena ekantaparipuïïaæ --pe-- carituæ, yan nÆnÃhaæ\<*<6>*>\ kese ca massu¤ ca ohÃretvà kasÃyarasapÅtatÃya\<*<7>*>\ kÃsÃyÃni brahmacariyaæ carantÃnaæ anucchavikÃni vatthÃni acchÃ- detvà paridahitvà agÃramhÃ\<*<8>*>\ nikkhamitvà anagÃriyaæ\<*<9>*>\ pabbajeyyaæ.\<*<10>*>\ ettha ca yasmà agÃrassa hitaæ kasivaïij- jÃdikammaæ\<*<11>*>\ agÃriyan ti vuccati, ta¤ ca pabbajjÃya n' atthi tasmà pabbajjà anagÃriyà ti ¤ÃtabbÃ, taæ anagÃriyaæ pabbajjaæ. pabbajeyyan ti parivajeyyaæ\<*<12>*>\ aciravuÂÂhitÃya parisÃya yena bhagavà ten' upasaÇkamÅti Sudinno aciravuÂ- ÂhitÃya\<*<13>*>\ parisÃya na bhagavantaæ pabbajjaæ yÃci. kasmÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. mahatÅ-. 2 B2.Bp. -kamanto. 3 B2. sikkhattayupasa¤hitaæ; Bp. sikkhattayÆpasaæhitaæ. 4 Bp. amalÅnaæ. 5 B2 adds ti. 6 B2. yaæ nunÃhaæ. 7 B2. kÃsÃya-. 8 B2 Bp. agÃrasmÃ. 9 B2. anÃgÃriyaæ. 10 B2.Bp. -yyan ti. 11 B2. kasivÃïijÃdi-; Bp. kasivÃnijjÃdi-. 12 B2. paÂipajjeyyaæ; Bp. paribbajeyyaæ. 13 B2.Bp. avuÂÂhitÃya. >\ #<[page 204]># %<204 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.5.1-2.)>% tatrassa\<*<1>*>\ bahu¤Ãti\<*<2>*>\-sÃlohità mittÃmaccà santi. te: tvaæ mÃ- tÃpitunnaæ\<*<3>*>\ ekaputtako na labbhà tayà pabbajituæ ti bÃ- hÃyam pi gahetvà Ãka¬¬heyyuæ, tato pabbajjÃya antarÃyo bhavissatÅti. sah' eva parisÃya vuÂÂhahitvÃ\<*<4>*>\ thokaæ gantvà puna kenaci sarÅrakiccalesena nivattitvà bhagavantaæ upa- saÇkamma pabbajjaæ yÃci. tena vuttaæ atha kho Sudinno Kalandaputto aciravuÂÂhitÃya parisÃya --pe-- pabbÃjetu maæ bhagavà 'ti. bhagavà pana yasmà RÃhulakumÃrassa pabbaj- jato\<*<5>*>\ pabhÆti mÃtÃpitÆhi ananu¤¤Ãtaæ puttaæ na pabbÃjeti, tasmà taæ\<*<6>*>\ pucchi, anu¤¤Ãto 'si pana tvaæ Sudinna mÃtÃ- pitÆhi\<*<7>*>\ --pe-- pabbajjÃyà 'ti. ||1|| ito paraæ pÃÂhÃnusÃren' eva gantvà taæ karaïÅyaæ tÅretvà ti ettha evam attho veditab- bo: dhuranikkhepen'\<*<8>*>\ eva taæ karaïÅyaæ niÂÂhapetvÃ,\<*<9>*>\ na hi pabbajjÃya tibbacchandassa bhaï¬apayojanauddhÃrasÃ- raïÃdisu\<*<10>*>\ và nakkhattakiÊÃya\<*<11>*>\ và cittaæ namati. amma tÃtà 'ti ettha pana ammà 'ti mÃtaraæ Ãlapati tÃtà ti pitaraæ. tvaæ kho 'sÅti tvaæ kho asi. ekaputtako ti eko 'va puttako a¤¤o te jeÂÂho và kaniÂÂho và n' atthi. ettha ca ekaputto ti vat- tabbe anukampÃvasena\<*<12>*>\ ekaputtako ti vuttaæ. piyo ti pÅti- janako. manÃpo ti manava¬¬hanako. sukhedhito ti sukhena edhito sukhasaæva¬¬hito ti attho. sukhaparibhaÂo ti sukhena paribhaÂo jÃtakÃlato pabhÆti dhÃtÅhi aÇkato aÇkaæ\<*<13>*>\ haritvà dhÃriyamÃno assakarathakÃdÅhi bÃlakÅÊanakehi kÅÊamÃno sÃdurasabhojanaæ bhojiyamÃno sukhena paribhaÂo. na tvaæ tÃta Sudinna ki¤ci dukkhassa jÃnÃsÅti tvaæ tÃta Sudinna ki¤ci appamattakam pi kalabhÃgaæ dukkhassa na jÃnÃsi, athavà ki¤ci dukkhena nÃnubhosÅti attho. karaïatthe sÃmivacanaæ anubhavanatthe ca jÃnanÃ, athavà ki¤ci duk- khaæ na sarasÅti attho. upayogathe sÃmivacanaæ saraïatthe ca jÃnanÃ. vikappadvaye pi purimapadassa uttarapadena samÃnavibhattilopo\<*<14>*>\ daÂÂhabbo. taæ sabbaæ saddasatthÃ- nusÃrena ¤Ãtabbaæ. maraïena pi mayaæ te akÃmakà vinà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. tatrÃssa. 2 B2.Bp. bahƤÃti. 3 B2. mÃtÃpÅtÆnaæ; Bp. mÃtÃpitÆnaæ. 4 B2.Bp. uÂÂhahitvÃ. 5 B2.Bp. pabbajitato. 6 B2.Bp. naæ for taæ. 7 B2. -pÅtÆhi. 8 B2. dhÆra-. 9 Bp. adds ti. 10 Bp. -ppayojana-. 11 B2. -kiÊÃyaæ; Bp. -kÅÊayaæ. 12 B2. anukampavasena. 13 B2. aÇgato aÇgaæ. 14 Sp. samana-. >\ #<[page 205]># %% bhavissÃmà 'ti, sace pi tava amhesu jÅvamÃnesu maraïaæ bhaveyya tena te maraïena pi mayaæ akÃmakà anicchakÃ, na attano ruciyà vinà bhavissÃma tayà viyogaæ vÃ\<*<1>*>\ pÃpuïis- sÃmà 'ti attho. kiæ pana mayaæ tan ti evaæ sante kiæ pana kiæ nÃma taæ kÃraïaæ yena mayaæ taæ jÅvantaæ anujÃ- nissÃma, athavà kiæ pana mayaæ tan ti, kena pana kÃraïena mayaæ taæ jÅvantaæ anujÃnissÃmà 'ti evam ettha attho daÂÂhabbo. tatth' evà 'ti yattha naæ Âhitaæ mÃtÃpitaro\<*<2>*>\ nÃnujÃniæsu tatth' eva ÂhÃne. anantarahitÃyà 'ti kenaci attharaïena anatthattÃya. paricÃrehÅti gandhabbanaÂa- nÃÂakÃdÅhi\<*<3>*>\ paccupaÂÂhÃpetvÃ\<*<4>*>\ tattha sahÃyakehi saddhiæ yathÃsukhaæ indriyÃni cÃrehi sa¤cÃrehi ito c' ito ca upane- hÅti vuttaæ hoti. athavà paricÃrehÅti gandhabbanaÂanÃÂa- kÃdÅni paccupaÂÂhapetvÃ\<*<5>*>\ sahÃyakehi saddhiæ laÊa upalaÊa rama kÅÊassÆ 'ti pi vuttaæ hoti. kÃme paribhu¤janto ti attano puttadÃrehi saddhiæ bhoge bhunjanto. pu¤¤Ãni karonto ti buddha¤ ca dhamma¤ ca saÇgha¤ ca Ãrabbha dÃnappadÃnÃ- dÅni sugatimaggasaæsodhakÃni\<*<6>*>\ kusalakammÃni karonto. tuïhÅ ahosÅti kathÃnuppabandhavicchedanatthaæ nirÃlÃ- pasallÃpo\<*<7>*>\ ahosi. ||2|| ath' assa mÃtÃpitaro\<*<2>*>\ tikkhattuæ vatvà paÂivacanam pi alabhamÃnà sahÃyake pakkosÃpetvÃ, esa vo sahÃyako pabbajitukÃmo nivÃretha naæ ti Ãhaæsu. te pi taæ upasaÇkamitvà tikkhattuæ avocuæ, tesam pi tuïhÅ ahosi. tena vuttaæ atha kho Sudinnassa Kalanda- puttassa sahÃyakà --pe-- tuïhÅ ahosÅti. ||3|| ath' assa sahÃ- yakÃnaæ etad ahosi: sace ayaæ pabbajjaæ alabhamÃno marissati, na koci guïo bhavissati. pabbajitaæ pana naæ mÃtÃpitaro pi kÃlena kÃlaæ passissanti, mayam pi passissÃma. pabbajjà pi ca nÃm' esà bhÃriyÃ, divase divase mattikÃpat- taæ\<*<8>*>\ gahetvà piï¬Ãya caritabbaæ ekaseyyÃ\<*<9>*>\ ekabhattaæ brahmacariyaæ atidukkaraæ aya¤ ca sukhumÃlo nÃgariya- jÃtiyo\<*<10>*>\ so taæ\<*<11>*>\ asakkonto na\<*<12>*>\ cirass' eva Ãgamissati, hand' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. omit vÃ. 2 B2. -pÅtaro. 3 B2.Bp. -kÃdÅni. 4 B2.Bp. -paÂÂhapetvÃ. 5 B2.Bp. add tattha. 6 Bp. -maggasodhakÃni. 7 B2. nillÃpasallÃpo. 8 B2. mattikapattaæ. 9 B2.Bp. ekaseyyaæ. 10 B2.Bp. nÃgarikajÃ-. 11 B2.Bp add carituæ. 12 B2.Bp. puna idh' eva for na cirass' eva. >\ #<[page 206]># %<206 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.5.4.)>% assa mÃtÃpitaro anujÃnÃpemà 'ti te tathà akaæsu; mÃtÃpitaro pi naæ anujÃniæsu. tena vuttaæ atha kho Sudinnassa Ka- landaputtassa sahÃyakà yena Sudinnassa Kalandaptassa mÃtÃpitaro --pe-- anu¤¤Ãto 'si mÃtÃpitÆhi agÃrasmà anagÃri- yaæ pabbajjÃyà 'ti. haÂÂho ti tuÂÂho. udaggo ti pÅtivasena abbhunnatakÃyacitto. katipÃhan ti katipayÃni divasÃni. balaæ gÃhetvÃ\<*<1>*>\ ti sappÃyabhojanÃni bhu¤janto ucchÃdana- nahÃnÃdÅhi\<*<2>*>\ ca kÃyaæ pariharanto kÃyabalaæ janetvÃ. mÃtÃpitaro vanditvà assumukhaæ\<*<3>*>\ ¤ÃtiparivaÂÂaæ pahÃya yena bhagavà ten' upasaÇkami --pe-- pabbÃjetu maæ bhante bhagavà 'ti. bhagavà samÅpe Âhitaæ a¤¤ataraæ piï¬acÃri- kaæ bhikkhuæ Ãmantesi: tena hi bhikkhu Sudinnaæ pabbÃjehi c' eva upasampÃdehi cà 'ti. sÃdhu bhante ti kho so bhikkhu bhagavato paÂissutvÃ\<*<4>*>\ Sudinnaæ Kalandaputtaæ Jinadat- tiyaæ saddhivihÃrikaæ laddhà pabbÃjesi c' eva upasampÃ- desi ca. tena vuttam: alattha kho Sudinno Kalanda putto bhagavato santike pabbajjaæ alattha upampadan ti. ettha pana Âhatvà sabbÃÂÂhakathÃsu pabbajjà ca upasam- padà ca kathitÃ, mayaæ pana yathà ÂhitapÃÊivasen' eva Khan- dhake kathayissÃma. na kevala¤ c' etaæ a¤¤am pi yaæ Khandhake và ParivÃre và kathetabbaæ aÂÂhakathÃcariyehi VibhaÇge kathitaæ\<*<5>*>\ taæ sabbaæ tattha tatth' eva kathayis- sÃma. evaæ hi kathÅyamÃne pÃÊikkamen' eva vaïïanà katà hoti. tato tena tena vinicchayena atthikÃnaæ pÃÊikkamen' eva imaæ vinayasaævaïïanaæ oloketvÃ, so so vinicchayo suvi¤¤eyyo bhavissatÅti. acirÆpasampanno\<*<6>*>\ ti aciraæ\<*<6>*>\ upasam- panno hutvÃ, upasampadato na cirakÃlen'\<*<7>*>\ evà 'ti vuttaæ hoti. evarÆpe ti evaæ-vidhe evaæ-jÃtike. dhutaguïe\<*<8>*>\ ti kilesanid- dhunanake guïe. samÃdÃya vattatÅti samÃdiyitvà gaïhitvà vattati carati viharati. Ãra¤¤iko\<*<9>*>\ hotÅti gÃmantasenÃsanaæ paÂikkhipitvÃ\<*<10>*>\ Ãra¤¤akadhutaÇgavasena\<*<11>*>\ ara¤¤avÃsiko\<*<12>*>\ hoti. piï¬apÃtiko ti atirekalÃbhapaÂikkhepena cuddasabhattÃni \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Old. Vin. gahetvÃ. 2 B2.Bp. ucchÃdananhÃnÃdÅhi. 3 B2. assumÆkhaæ. 4 B2.paÂisuïitvÃ; Bp. paÂissuïitvÃ. 5 S. Vin. 330. 6 B2. acÅr-. 7 B2. cÅra-; Bp. cirakÃle yevÃ. 8 SuttavibhaÇga has dhÆtaguïe. 9 B2. Ãra¤¤ako. 10 B2. paÂikkhÅpitvÃ, sic passim. 11 B2. -dhÆtaÇga-. 12 B2. Ãra¤¤a-. >\ #<[page 207]># %% paÂikkhipitvà piï¬apÃtiyadhutaÇgavasena\<*<1>*>\ piïdapÃtiko hoti. paæsukÆliko ti gahapaticÅvaraæ paÂikkhipitvà paæsukÆli- kadhutaÇgavasena\<*<2>*>\ paæsukÆliko hoti. sapadÃnacÃriko\<*<3>*>\ ti loluppacÃraæ\<*<4>*>\ paÂikkhipitvà sapadÃnacÃriyadhutaÇgava- sena\<*<5>*>\ sapadÃnacÃriko hoti, gharapaÂipÃÂiyà bhikkhÃya pavi- sati.\<*<6>*>\ VajjigÃman ti VajjÅnaæ vÃ\<*<7>*>\ gÃmaæ VajjÅsu và gÃmaæ. ||4|| a¬¬hà mahaddhanà ti Ãdisu \<*<8>*>\upabhogaparibhogÆpakara- ïamahantatÃya\<*<9>*>\ a¬¬hà ye hi tesaæ upabhogÃyÃni ca upa- bhogÆpakaraïÃni\<*<8>*>\ tÃni mahantÃni bahulÃni sÃrakÃnÅti vuttaæ hoti. nidhetvà ÂhapitadhanamahantatÃya\<*<9>*>\ mahaddhanÃ. mahÃbhogà ti divasaparibbayasaækhÃtabhogamahantatÃya\<*<9>*>\ mahÃbhogÃ. a¤¤ehi upabhogehi jÃtarÆparajatass' eva pa- hÆtatÃya\<*<10>*>\ pahÆtajÃtarÆparajatÃ. alaækÃrabhÆtassa vittÆpa- karaïassa pÅtipÃmujjakaraïassa\<*<11>*>\ pahÆtatÃya pahÆtavittÆ- pakaraïÃ.\<*<12>*>\ vohÃravasena parivattentassa dhanadha¤¤assa pahÆtatÃya pahÆtadhanadha¤¤Ã ti veditabbÃ. senÃsanaæ saæsÃmetvà ti senÃsanaæ paÂisÃmetvÃ; yathà na vinassati tathà naæ suÂÂhu Âhapetvà ti attho. saÂÂhimatte thÃlipÃke ti gaïanaparicchedato saÂÂhi thÃlipÃke, ekameko c' ettha thÃlipÃko dasannaæ bhikkhÆnaæ bhattaæ gaïhÃti. taæ sabbam pi channaæ bhikkhusatÃnaæ bhattaæ hoti. bhattÃbhihÃraæ abhihariæsÆ 'ti ettha abhiharÅyatÅti\<*<13>*>\ abhihÃro, kiæ abhiharÅyati,\<*<13>*>\ bhattaæ; bhattam eva abhihÃro bhattÃ- bhihÃro, taæ bhattÃbhihÃraæ, abhihariæsÆ'ti abhimukhÃ\<*<14>*>\ hariæsu. tassa santikaæ gantvà \<*<15>*>\ agamaæsÆ'ti attho. etassa\<*<16>*>\ kim pamÃïan ti saÂÂhithÃlipÃkÃ. tena vuttam saÂÂhimatte thÃlipÃke bhattÃbhihÃraæ abhihariæsÆ 'ti. bhikkhÆnaæ vissaj- jetvÃ\<*<17>*>\ ti sayaæ ukkaÂÂhapiï¬apÃtikattà sapadÃnacÃraæ cari- tukÃmo bhikkhÆnaæ paribhogatthÃya pariccajitvà datvÃ. ayaæ hi Ãyasmà bhikkhÆ ca lÃbhaæ lacchanti aha¤ ca piï¬a- kena na kilamissÃmÅti, etad attham eva Ãgato. tasmà attano \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. -pÃtika-. 2 B2. -dhÆtaÇga-. 3 Bp. sappadÃna-, sic passim. 4 B2. loÊuppa-. 5 Bp. -cÃrika-. 6 B2. pavÅsati. 7 B2.Bp. omit this vÃ. 8 B2. -bhogupa-. 9 B2.Bp. -mahattatÃya. 10 B2. pahuta-. 11 B2.Bp. -pÃmojja-. 12 B2. -vittupa-. 13 B2. abhihariyyati; Bp. abhihariyati. 14 B2. abhimÆkhÃ. 15 B2.Bp. gahetvÃ. 16 Sp. tassa. 17 B2. visejjetvÃ. >\ #<[page 208]># %<208 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.5.5-6.)>% ÃgamanÃnurÆpaæ karonto bhikkhÆnaæ vissajjetvÃ\<*<1>*>\ sayaæ piï¬Ãya pÃvisi. ||5|| ¤ÃtidÃsÅti ¤ÃtakÃnaæ dÃsi.\<*<2>*>\ Ãbhidosi- kan ti pÃrivÃsikaæ ekarattÃtikkantaæ pÆtibhÆtaæ. tatrÃyaæ padattho: pÆtibhÃvadosena abhibhÆto ti abhidoso, abhidoso 'va Ãbhidosiko, ekarattÃtikkantassa và nÃmaæ\<*<3>*>\ sa¤¤Ã esà yadidaæ Ãbhidosiko ti taæ Ãbhidosikaæ kummÃsan ti yava- kummÃsaæ. cha¬¬etukÃmà hotÅti yasmà antamaso dÃsakam- makarÃnam pi gorÆpÃnam pi aparibhogÃraho tasmà taæ kacavaraæ viya bahi cha¬¬etukÃmo hoti. sacetan ti sace etaæ. bhaginÅti ariyavohÃrena ¤ÃtidÃsiæ Ãlapati. cha¬¬ani- yadhamman\<*<4>*>\ ti cha¬¬etabbasabhÃvaæ. idaæ vuttaæ hoti: bhagini\<*<5>*>\ sace etaæ\<*<6>*>\ bahi cha¬¬aniyadhammaæ\<*<4>*>\ nissaÂÂha- pariggahaæ idha\<*<7>*>\ me patte Ãkirà 'ti. kiæ pana evaæ vattuæ labbhati vi¤¤atti và payuttavÃcà và na hotÅti. na hoti. kasmÃ. nissaÂÂhapariggahattÃ. yaæ hi cha¬¬aniyadham- maæ\<*<4>*>\ nissaÂÂhapariggahaæ yattha sÃmikà anÃlayà honti taæ sabbaæ detha Ãharatha idha Ãkirathà 'ti vattuæ vaÂÂati. tathà hi aggÃriyavaæsiko Ãyasmà RaÂÂhapÃlo pi cha¬¬aniya- dhammaæ\<*<4>*>\ kummÃsaæ idha me patte Ãkirà 'ti avaca. tasmà yaæ evarÆpaæ cha¬¬aniyadhammaæ\<*<4>*>\ a¤¤aæ và aparigga- hÅtaæ\<*<8>*>\ vanamÆlaphalabhesajjÃdikaæ\<*<9>*>\ sabbaæ yathÃsukhaæ ÃharÃpetvà paribhu¤jitabbaæ. na kukkuccÃyitabbaæ. hat- thÃnan ti bhikkhÃgahaïatthaæ pattaæ upanÃmayato maïi- bandhato pabhuti dvinnam pi hatthÃnaæ. pÃdÃnan ti nivÃsanantato paÂÂhÃya dvinnam pi pÃdÃnaæ. sarassà 'ti sacetaæ\<*<10>*>\ bhaginÅti vÃcaæ nicchÃrayato sarassa ca. nimit- taæ aggahesÅti gihÅkÃle sallakkhitapubbaæ ÃkÃraæ aggahesi sa¤jÃni sallakkhesi. Sudinno hi bhagavato dvÃdasame vasse pabbajito vÅsatime vasse ¤Ãtikulaæ piï¬Ãya paviÂÂho, sayaæ pabbajjÃya aÂÂhavassiko hutvÃ; tena naæ sà ¤ÃtidÃsÅ disvà 'va na sa¤jÃni, nimittaæ pana aggahesÅti. Sudinnassa mÃ- taraæ etad avocà 'ti atigarunÃmapabbajjÆpagatena\<*<11>*>\ sÃmiput- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. visajjetvÃ. 2 B2.Bp. dÃsÅ. 3 B2.Bp. nÃmasa¤¤Ã. 4 Old. V.P. chaddanÅya-. 5 B2. bhaginÅ. 6 B2.Bp. etaæ sace for sace etaæ. 7 B2.Bp. add taæ before idha. 8 B2.Bp. -ggahitaæ. 9 B2. -jjÃdi taæ; Bp. -jjÃdikaæ taæ. 10 B2. sace for sacetaæ. 11 B2.Bp. atigarunà pabbajjupa-; Bp. atigarunà pabbajjÆpa-. >\ #<[page 209]># %% tena saddhiæ: tvaæ nu kho me bhante ayyo Sudinno ti, Ãdivacanaæ vattuæ avisahantÅ\<*<1>*>\ vegena gharaæ pavisitvà Sudinnassa mÃtaraæ etaæ avoca. yagghe ti Ãrocaïatthe\<*<2>*>\ nipÃto. sace je saccan ti ettha je ti Ãlapane nipÃto, evaæ hi tasmiæ dese dÃsijanaæ\<*<3>*>\ Ãlapanti, tasmÃ: hambho dÃsi\<*<4>*>\ sace saccaæ bhaïasÅti evam ettha attho daÂÂhabbo. a¤¤a- taraæ ku¬¬amÆlan ti tasmiæ kira dese dÃnapatÅnaæ gharesu sÃlà honti ÃsanÃni c' ettha pa¤¤attÃni honti, upaÂÂhÃpitaæ udakaka¤jiyaæ; tattha pabbajità piï¬Ãya caritvà nisÅditvà bhu¤janti. sace icchanti dÃnapatÅnam pi santakaæ gaïhanti. tasmà tam pi a¤¤atarassa kulassa ÅdisÃya sÃlÃya a¤¤ataraæ ku¬¬amÆlan ti veditabbaæ. na hi pabbajità kapaïamanussà viya asÃruppe ÂhÃne nisÅditvà bhu¤jantÅti. atthi nÃma tÃtà 'ti ettha atthÅti vijjamÃnatthe; nÃmà 'ti pucchanatthe ma¤¤a- natthe ca nipÃto. idaæ\<*<5>*>\ vuttaæ hoti: atthi nu kho tÃta Sudinna amhÃkaæ dhanaæ, na mayaæ niddhanà ti vattabbÃ, yesaæ no tvaæ Ådise ÂhÃne nisÅditvà Ãbhidosikaæ kummÃsaæ\<*<6>*>\ bhu¤jissasi\<*<7>*>\ tathà atthi nu kho tÃta Sudinna amhÃkaæ jÅvitaæ, na mayaæ matà ti vattabbÃ, yesaæ no tvaæ Ådise ÂhÃne nisÅditvà Ãbhidosikaæ kummÃsaæ paribhu¤jissasi. tathà atthi ma¤¤e tÃta Sudinna tava abbhantare sÃsanaæ nissÃya paÂiladdho samaïaguïo yaæ tvaæ subhojanarasa- saæva¬¬hito\<*<8>*>\ pi imaæ jigucchanÅyaæ\<*<9>*>\ Ãbhidosikaæ kummÃ- saæ amatam iva nibbikÃro paribhu¤jissasÅti. so pana gaha- pati dukkhÃbhituïïatÃya etam atthaæ paripuïïaæ katvà vattum asakkonto atthi nÃma tÃta Sudinna Ãbhidosikaæ kummÃsaæ paribhu¤jissasÅti ettakam eva avoca. akkhara- cintakà pan' ettha imaæ lakkhaïaæ vadanti: anokappanÃ- marisanatthavasena\<*<10>*>\ etaæ atthi nÃma sadde upapade pari- bhu¤jissasÅti anÃgatavacanaæ kataæ. tassÃyam attho: atthi nÃma --pe-- paribhu¤jissasÅti idaæ paccakkham pi\<*<11>*>\ ahaæ na \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. adds sÃ. 2 B2.Bp. -natthe. 3 B2. dÃsÅjanaæ. 4 B2. tvaæ bho dÃsÅ; Bp. tvaæ bho ti dÃsÅ. 5 B2.Bp add hi. 6 B2. kumÃsaæ, sic passim. 7 B2.Bp. paribhu¤ji-. 8 B2. -vaddhito. 9 B2.Bp. -neyyaæ. 10 B2. -nÃparisanatthavasen' etaæ; Bp. -nÃparisahanatthavasen'etaæ. 11 B2.Bp. asi for pi. I 14 >\ #<[page 210]># %<210 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.5.6-7.)>% saddahÃmi na parisayÃmÅti.\<*<1>*>\ tatrÃyaæ Ãbhidosiko ti tato tava gehato ayaæ Ãbhidosiko kummÃso\<*<2>*>\ laddho ti attho. tato 'yan ti pi pÃÂho. tadÃyan ti pi paÂhanti taæ na sundaraæ. yena sakapitu nivesanan ti yena sakassa pitu attano pitu nivesanan ti attho. thero pitari pemen' eva subbaco hutvà agamÃsi. adhivÃsesÅti thero ukkaÂÂhapiï¬apÃtiko pi samÃno sace ekabhattam pi na gahessÃmi ativiya nesaæ domanas- saæ bhavissatÅti ¤ÃtÅnaæ anukampÃya adhivÃsesi. opu¤jÃ- petvà ti upalimpÃpetvÃ. ekaæ hira¤¤assà 'ti ettha hira¤¤an ti kahÃpaïo veditabbo. puriso ti na atidÅgho na atirasso\<*<3>*>\ majjhimappamÃïo veditabbo. tirokaraïÅyan\<*<4>*>\ ti karaïatthe bhummaæ\<*<5>*>\; sÃïipÃkÃrena parikkhipitvà ti attho. athavà tirokaronti etenà 'ti tirokaraïÅyaæ,\<*<6>*>\ taæ parikkhipitvà saman- tato katvà ti attho. tena hÅti yasmà ajja Sudinno Ãgamissati tena kÃraïena. hi iti padapÆraïatthe\<*<7>*>\ nipÃto. tenà 'ti ayam pi\<*<8>*>\ uyyojanatthe nipÃto yeva. ||6|| pubbaïhasamayan ti ettha ki¤cÃpi pÃÊiyaæ kÃlÃrocanaæ na vuttaæ, atha kho Ãrocite yeva kÃle agamÃsÅti veditabbo. idaæ te tÃtà 'ti te\<*<9>*>\ dve pu¤je dassento Ãha. mÃtu iti janettiyÃ. mattikan ti mÃtito Ãga- taæ, idaæ te mÃtÃmahiyà mÃtu imaæ gehaæ Ãgacchantiyà dinnadhanan ti attho. itthikÃya itthidhanan ti hÅÊento Ãha, itthikÃya nÃma itthiparibhogÃnaæ yeva nahÃnacuïïÃdÅnaæ\<*<10>*>\ atthÃya laddhaæ dhanaæ kittakaæ bhaveyya, tassa\<*<11>*>\ pi tÃva parimÃïaæ passa, athavà idaæ te tÃta Sudinna mÃtudhanaæ ta¤ ca kho mattikaæ na mayà dinnaæ tava mÃtu yeva san- takan ti vuttaæ hoti. taæ pan' etaæ na kasiyà na vaïijjÃya\<*<12>*>\ sambhataæ,\<*<13>*>\ api ca\<*<14>*>\ itthikÃya itthidhanaæ yaæ itthikÃya ¤Ãtikulato sÃmikulaæ\<*<15>*>\ gacchantiyà laddhabbaæ nahÃnacuï- ïÃdÅnaæ\<*<16>*>\ atthÃya itthidhanaæ, taæ tÃva ettakan ti evam\<*<17>*>\ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sp. marisayÃmÅti; Bp. parisahÃmÅti. 2 B2. kumÃso. 3 B2.Bp. nÃtidigho nÃtirasso. 4 B2. -karaïÅyan. 5 B2. bhÆmaæ. 6 B2.Bp. -karaïÅyaæ. 7 B2.Bp. -pÆraïamatte. 8 B2.Bp. add vÃ. 9 B2.Bp. omit te. 10 B2.BpïhÃna-. 11 B2.Bp. tassÃpi. 12 B2. vÃïijÃya; Bp. vÃïijjÃya.13 B2. sambhavati; Bp. sambhÆtaæ. 14 B2.Bp. add kho. 15 B2. sÃmakakulaæ; BpsÃmikakulaæ. 16 B2.Bp. nhÃna-. 17 B2.Bp. evam ettha. >\ #<[page 211]># %% p' ettha attho daÂÂhabbo. a¤¤aæ pettikaæ a¤¤aæ pitÃmahan ti yaæ pana te pitu ca pitÃmahÃna¤ ca santakaæ taæ a¤¤aæ yeva nihita¤ ca payutta¤ ca ativiya bahu.\<*<1>*>\ ettha ca pitÃ- mahan ti taddhitalopaæ katvà veditabbaæ, petÃmahan ti và pÃÂho. labbhà tÃta Sudinna hÅnÃyÃvattitvà ti tÃta Sudinna uttamaæ ariyadhajaæ pabbajitaliÇgam pahÃya hÅnÃya gihÅ- bhÃvÃya\<*<2>*>\ Ãvattitvà labbhà bhogà bhu¤jituæ, nÃlabbhanti,\<*<3>*>\ na tvaæ rÃjabhÅto pabbajito na iïÃyikehi paÊibuddho\<*<4>*>\ hutvà 'ti. tÃta na ussahÃmÅti ettha pana tÃtà 'ti vacanaæ gehasita- pemena Ãha na samaïatejena, na ussahÃmÅti na sakkomi, na visahÃmÅti na ppahomi na samattho 'mhi. vadeyyÃma kho taæ gahapatÅti idaæ pana vacanaæ samaïatejen' Ãha. nÃti- ka¬¬heyyasÅti yaæ te mayi pemaæ patiÂÂhitaæ taæ kodha- vasena na atika¬¬heyyÃsi, sace na kujjheyyÃsÅti vuttaæ hoti. tato seÂÂhi, putto me saÇgahaæ ma¤¤e kattukÃmo ti udagga- citto Ãha: vadehi tÃta Sudinnà 'ti. tena hÅti uyyojanatthe vibhattipatirÆpako nipÃto. tato nidÃnan ti taæ nidÃnaæ taæ hetukan ti paccattavacanassa to Ãdeso veditabbo, samÃso\<*<5>*>\ c' assa tolopÃbhÃvo.\<*<6>*>\ bhayaæ và ti kinti me bhoge n' eva rÃjÃno hareyyun ti Ãdinà nayena vuttaæ rÃjÃdibhayaæ cittutrÃso ti attho. chambhitattan ti rÃjÆhi và corehi và dhanaæ dehÅti kammakÃraïaæ\<*<7>*>\ kÃriyamÃnassa kÃyi¤janaæ kÃyakampo hadayamaæsacalanaæ. lomahaæso ti uppanne bhaye lomÃnaæ haæsanaæ uddhaggabhÃvo. Ãrakkho ti anto ca bahi ca ratti¤ ca divà ca Ãrakkhaïaæ. tena hi vadhÆ 'ti seÂÂhi gahapati dhanaæ dassetvà puttaæ attano\<*<8>*>\ gihÅ- bhÃvatthÃya palobhetuæ asakkonto mÃtugÃmasadisaæ dÃni purisÃnaæ bandhanaæ n' atthÅti ma¤¤itvà tassa purÃïaduti- yikaæ Ãmantesi tena hi vadhÆ 'ti. purÃnadutiyikan ti purÃnaæ dutiyikaæ pubbe gihÅkÃle\<*<9>*>\ dutiyikaæ gehasitasukhÆpabho- gasahÃyikaæ.\<*<10>*>\ bhÆtapubbabhariyan ti attho. tena hÅ ti yena kÃraïena mÃtugÃmasadisaæ bandhanaæ n' atthi. pÃdesu \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. -bahuæ. 2 B2.Bp. gihibhÃ-. 3 B2. na alabhanta, bhu¤jituæ; Bp. na alabbhà bhu¤jituæ. 4 B2.Bp. palibuddho hutvÃ. 5 B2.Bp. samÃse. 6 Sp. tÃlopÃbhÃvo; B2.Bp. as the text--i.e., to-lopa-abhÃvo. 7 B2. -karaïaæ. 8 B2.Bp. attangihi. 9 B2.Bp. gihi-. 10 B2.Bp. -sukhumabho-. >\ #<[page 212]># %<212 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.5.7-8-9.)>% gahetvà ti pÃde gahetvÃ; upayogatthe bhummavacanaæ,\<*<1>*>\ pÃdesu và naæ\<*<2>*>\ gahetvÃ. kÅdisÃ\<*<3>*>\ nÃma tà ayyaputta accha- rÃyo ti kasmà evam Ãha. tadà kira sambahule\<*<4>*>\ khattiyaku- mÃre pi brÃhmaïakumÃre pi seÂÂhiputte pi mahÃsampattiyo pahÃya pabbajante disvà pabbajjÃguïaæ ajÃnantà kathaæ samuÂÂhÃpenti kasmà ete pabbajantÅti. ath' a¤¤e vadanti, devaccharÃnaæ devanÃÂakÃnaæ kÃraïà ti. sà kathà vitthÃ- rikà ahosi. taæ gahetvà ayaæ evam Ãhà 'ti. thero taæ paÂik- khipanto\<*<5>*>\ na kho ahaæ bhaginÅti Ãha. samudÃcaratÅti voha- rati vadeti. tatth' eva mucchità papatà ti taæ\<*<6>*>\ bhaginivÃdena samudÃcarantaæ disvÃ, anatthiko dÃni mayÃ\<*<7>*>\ ayaæ yo maæ pajÃpatiæ\<*<8>*>\ samÃnaæ attanà saddhiæ ekamÃtukucchiyà sayi- tadÃrikaæ viya ma¤¤atÅti samuppannabalavasokà hutvà tasmiæ yeva padese mucchità papatÃ, patità ti attho. ||7|| mà no viheÂhayitthÃ\<*<9>*>\ 'ti mà amhe dhanaæ dassetvà mÃtugÃma¤ ca uyyojetvà viheÂhayittha\<*<9>*>\; vihesà h' esà pabbajitÃnan ti. tena hi tÃta Sudinna bÅjakam pi dehÅti ettha tena hÅti abhira- tiyaæ uyyojeti. sace tvaæ abhirato brahmacariyaæ carasi, cara.\<*<10>*>\ ÃkÃse nisÅditvà parinibbÃyità hoti. amhÃkaæ pana kulavaæsabÅjakaæ ekaæ puttaæ dehi. mà no aputtakaæ sÃpateyyaæ Licchaviyo atiharÃpeyyun\<*<11>*>\ ti mayaæ hi Liccha- vÅnaæ gaïarÃjÆnaæ rajje vasÃma, te te pituno accayena imaæ sÃpateyyaæ evaæ mahantaæ\<*<12>*>\ vibhavaæ aputtakaæ kuladha- naæ\<*<13>*>\ rakkhaïakena puttena virahitaæ attano rÃjantepuraæ atiharÃpessanti\<*<14>*>\; taæ te mà atiharÃpesuæ, mà atiharÃpentÆ 'ti. ||8|| etaæ kho me amma sakkà kÃtun ti, kasmà evam Ãha. so kira cintesi etesaæ sÃpateyyassa aham eva sÃmi a¤¤o n' atthi. te maæ sÃpateyyarakkhaïatthÃya\<*<15>*>\ niccaæ\<*<16>*>\ anubandhis- santi, tenÃhaæ na lacchÃmi appossukko samaïadhammaæ kÃtuæ, puttakaæ pana labhitvà oramissanti, tato ahaæ yathÃ- sukhaæ sumaïadhammaæ karissÃmÅti iti\<*<17>*>\ imaæ nayaæ pas- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. bhÆma-. 2 B2.Bp. taæ for naæ. 3 B2. kiædisÃ. 4 B2. sambahÆle. 5 B2. paÂikkhipento. 6 B2.Bp. naæ for taæ. 7 B2.Bp. mayi. 8 B2. pajÃpati. 9 B2. vihedhayitthÃ. 10 B2.Bp. caritvÃ. 11 B2.Bp. -pesun. 12 B2.Bp. add amhÃkaæ. 13 B2.Bp. -dhana rakkha-. 14 B2.Bp. -peyyun. 15 B2. -natthÃya. 16 B2. nicca anu-. 17 B2.Bp. omit iti. >\ #<[page 213]># %% santo evam Ãhà 'ti. pupphan ti utukÃle uppannalohitassa nÃmaæ. mÃtugÃmassa hi utukÃle gabbhapatiÂÂhÃnaÂÂhÃne lohitavaïïà piÊakà saïÂhahitvà sattadivasÃni va¬¬hitvà bhijjanti, tato lohitaæ paggharati; tass' etaæ nÃmaæ pupphan ti. tam pana yÃva balavaæ hoti bahuæ\<*<1>*>\ paggharati, tÃva dinnà pi paÂisandhi na tiÂÂhati, dosen' eva saddhiæ paggharati, dose pana paggharite suddhe vatthumhi dinnà paÂisandhi khippaæ patiÂÂhÃti. pupphaæsà uppajjÅti pupphaæ assà uppajji; akÃralopena saddhiæ\<*<2>*>\ saæyogalopo.\<*<3>*>\ purÃïadutiyi- kÃya bÃhÃyaæ gahetvà ti purÃïadutiyikÃya yà bÃhà tatra naæ gahetvà ti attho. appa¤¤atte sikkhÃpade ti paÂhamapÃrÃ- jikasikkhÃpade aÂÂhapite. bhagavato kira paÂhamabodhi- yaæ vÅsativassÃni bhikkhÆ cittam ÃrÃdhayiæsu, na evarÆ- paæ ajjhÃcÃram akaæsu, taæ sandhÃy' eva idaæ suttam Ãha: ÃrÃdhayiæsu vata me bhikkhave bhikkhÆ ekaæ samayaæ cittan ti. atha bhagavà ajjhÃcÃraæ apassanto pÃrÃjikaæ và saÇghÃdisesaæ và na pa¤¤Ãpesi.\<*<4>*>\ tasmiæ tasmiæ pana vatthusmiæ avasese pa¤cakhuddakÃpattikkhandhe\<*<5>*>\ 'va pa¤¤apesi.\<*<6>*>\ tena vuttaæ appa¤¤atte sikkhÃpade ti. anÃdÅna- vadasso ti yaæ bhagavà idÃni sikkhÃpadaæ pa¤¤Ãpento\<*<7>*>\ ÃdÅnavaæ dasseti\<*<8>*>\ taæ apassanto anavajjasa¤¤Å hutvÃ, sace hi ayaæ idaæ na karaïÅyan ti và mÆlacchejjÃya\<*<9>*>\ và saævat- tatÅti jÃneyya saddhÃpabbajito kulaputto tato nidÃnaæ jÅvitakkhayaæ pÃpuïanto pi na kareyya. ettha pana ÃdÅna- vaæ apassanto niddosasa¤¤Å ahosi. tena vuttaæ anÃdÅnava- dasso\<*<10>*>\ ti. purÃïadutiyikÃyà 'ti bhummavacanaæ\<*<11>*>\ abhi- vi¤¤ÃpesÅti pavattesi. pavattanÃpi hi kÃyavi¤¤atticopanato vi¤¤Ãpaïà ti vuccati. tikkhattum abhivi¤¤Ãpaïaæ c' esa gabbhasaïÂhÃnasanniÂÂhÃnatthaæ\<*<12>*>\ akÃsÅti veditabbo. sà tena gabbhaæ gaïhÅti sà ca ten' eva ajjhÃcÃrena gabbhaæ gaïhi, na a¤¤athÃ. kim pana a¤¤athÃpi gabbhagahaïaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. bahu. 2 B2.Bp. sandhi. 3 B2.Bp. omit saæyogalopo. 4 Bp. pa¤¤apesi. 5 B2.Bp. -kkhandhe eva. 6 B2. pa¤¤apesi. 7 Bp. pa¤¤a-. 8 B2.Bp. dassessati. 9 B2. mulacchajjÃya. 10 Bp. anÃdÅnadasso. 11 B2. bhÆma-. 12 B2p. -ÂÂhÃnam. >\ #<[page 214]># %<214 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.5.9.)>% hotÅti. hoti. kathaæ. kÃyasaæsaggena coÊagahaïena\<*<1>*>\ asu- cipÃnena nÃbhiparÃmasanena rÆpadassanena saddena gan- dhena. itthiyo hi ekaccà utusamaye chandarÃgarattà purisÃ- naæ hatthagÃhaveïigÃhÃÇgapaccaÇgaparÃmasanaæ\<*<2>*>\ sÃ- diyantiyo pi gabbhaæ gaïhanti. evaæ kÃyasaæsaggena gab- bhagahaïaæ hoti. UdÃyittherassa pana purÃïadutiyikà bhikkhunÅ taæ asuciæ ekadesaæ mukhena aggahesi ekadesaæ coÊaken'\<*<3>*>\ eva saddhim aÇgajÃte pakkhipi. sà tena gabbhaæ gaïhi. evaæ coÊagahaïena\<*<1>*>\ gabbhagahaïaæ hoti. MigasiÇ- gatÃpasassa mÃtà migÅ utusamaye tÃpasassa passÃvaÂÂhÃ- naæ Ãgantvà sa-sambhavaæ passÃvaæ pivi. sà tena gabbhaæ gaïhitvà MigasiÇgaæ vijÃyi. evaæ asucipÃnena gabbhagaha- ïaæ\<*<1>*>\ hoti. SÃmassa pana bodhisattassa mÃtÃpitunnaæ\<*<4>*>\ cakkhuparihÃniæ ¤atvà Sakko puttaæ dÃtukÃmo Duku- lapaï¬itaæ Ãha: vaÂÂati tumhÃkaæ methunadhammo ti. anatthikà mayaæ etena isipabbajjaæ pabbajit' amhÃ\<*<5>*>\ 'ti. tena hi imissà utusamaye aÇguÂÂhena nÃbhiæ parÃmaseyyathà 'ti. so tathà akÃsi. sà tena gabbhaæ gaïhitvà SÃmaæ\<*<6>*>\ tÃ- pasadÃrakaæ vijÃyi. evaæ nÃbhiparÃmasanena gabbhaga- haïaæ\<*<1>*>\ hoti. eten' eva nayena Maï¬avyassa ca Caï¬apajjo- tassa ca vatthu veditabbaæ. kathaæ rÆpadassanena hoti. idh' ekaccà itthi utusamaye purisasaæsaggaæ alabhamÃnà chandarÃgavasena antogehagatà 'va purisaæ upanijjhÃyati rÃjorodhà viya. sà tena gabbhaæ gaïhÃti, evaæ rÆpadassa- nena gabbhagahaïaæ hoti. balÃkÃsu pana puriso nÃma n' atthi, tà utusamaye meghasaddaæ sutvà gabbhaæ gaïhanti. kukkuÂiyo pi kadÃci ekassa kukkuÂassa saddaæ sutvà bahu- kÃpi gabbhaæ gaïhanti. tathà gÃvÅ usabhassa. evaæ saddena gabbhagahaïaæ hoti. gÃvÅ\<*<7>*>\ eva kadÃci usabhagandhena gabbhaæ gaïhanti. evaæ ganhena gabbhagahaïaæ\<*<8>*>\ hoti. idha panÃyaæ ajjhÃcÃrena gabbhaæ gaïhi. yaæ sandhÃya vuttaæ: mÃtÃpitaro\<*<9>*>\ ca sannipatità honti mÃtà ca utunÅ hoti gandhabbo ca paccupaÂÂhito hoti evaæ tiïïaæ sanni- pÃtà gabbhassÃvakkanti hotÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -ggaha-. 2 Bp. hatthaggÃhaveniggÃha-. 3 Sp. cola-. 4 B2. -pÅtÆnaæ; infra pÅtaro; Bp. pitÆnaæ. 5 Bp. -jitÃmhÃ. 6 B2.Bp. SÃmatÃpasa-. 7 Sp. gÃvo yeva. 8 Bp. gabbhaggahaïaæ. 9 B2. gabbhassa okkanti; Bp. gabbhassÃvokkanti. M. i, 266. >\ #<[page 215]># %% bhummÃ\<*<1>*>\ devà saddam anussÃvesun ti yasmà n' atthi loke raho nÃma pÃpakammaæ pakubbato\<*<2>*>\ sabbapaÂhamaæ hi 'ssa taæ pÃpaæ attÃ\<*<3>*>\ jÃnÃti, tato ÃrakkhadevatÃ, ath' a¤¤Ãpi paracittavidÆniyo devatÃ. tasmÃssa paracittavidÆ sakalava- nasaï¬anissità bhummÃ\<*<1>*>\ devà taæ ajjhÃcÃraæ disvà saddaæ anussÃvesuæ, yathà a¤¤e pi devà suïanti tathà nicchÃresuæ. kinti. nirabbudo vata bho --pe-- adÅnavo uppÃdito ti, tass' attho Vera¤jakaï¬e vuttanayen' eva veditabbo. bhummÃ- naæ\<*<4>*>\ devÃnaæ saddaæ sutvà cÃtummahÃrÃjikÃ\<*<5>*>\ ti ettha pana bhummÃnaæ\<*<4>*>\ devÃnaæ saddaæ ÃkÃsaÂÂhÃ\<*<6>*>\ devatà assosuæ, ÃkÃsaÂÂhÃnaæ cÃtummahÃrÃjikÃ\<*<5>*>\ ti ayam anukkamo vedi- tabbo. brahmakÃyikà ti asa¤¤asatte ca arÆpÃvacare ca Âha- petvà sabbe pi brahmÃno assosuæ, sutvà 'va\<*<7>*>\ saddam anussÃ- vesun ti veditabbo. iti ha tena khaïenà 'ti evaæ tena Sudin- nassa ajjhÃcÃrakkhaïena. tena muhuttenà 'ti ajjhÃcÃramu- hutten' eva. yÃva brahmalokà ti yÃva akaniÂÂhabrahmalokÃ. abbhugga¤chÅti\<*<8>*>\ abhiugga¤chÅ\<*<9>*>\ abbhÆÂÂhÃsi\<*<10>*>\ ekakolÃhaÊam\<*<11>*>\ ahosÅti. puttaæ vijÃyÅti suvaïïabimbasadisaæ pacchima- bhavikasattaæ janesi. BÅjako ti nÃmaæ akaæsÆ 'ti na a¤¤aæ nÃmaæ kÃtum adaæsu, bÅjakam pi dehÅti pitÃmahiyÃ\<*<12>*>\ vutta- bhÃvassa pÃkaÂattà BÅjako tv ev' assa nÃmaæ hotÆ 'ti BÅjako ti nÃmam akaæsu. puttassa\<*<13>*>\ nÃmavasen' eva ca mÃtÃpitun- naæ\<*<14>*>\ pi 'ssa nÃmam akaæsu. te aparena samayenà 'ti BÅjaka¤ ca BÅjakamÃtara¤ ca sandhÃya vuttaæ. BÅjakassa kira sattaÂ- ÂhavassakÃle tassa mÃtà bhikkhunÅsu so ca bhikkhÆsu pabba- jitvà kalyÃïamitte upanissÃya arahatte patiÂÂhahiæsu. tena vuttaæ: ubho agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajitvà arahattaæ sacchÃkaæsÆ 'ti. ||9|| evaæ mÃtÃputtÃnaæ pabbajjà saphalà ahosi. pità pana vippaÂisÃrÃbhibhÆto vihÃsi. tena vuttaæ: atha kho Ãyasmato Sudinnassa ahud eva kukkuccan ti Ãdi. tattha ahud evà 'ti ahu eva dakÃro padasandhikaro, ahosi evà 'ti attho. kukkuccan ti ajjhÃcÃrahetuko pacchÃnutÃpo. vippaÂisÃro ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. bhÆmÃ. 2 B2.Bp. pakrubbato. 3 B2.Bp. attanÃ. 4 B2.Bp. bhÆmÃnaæ. 5 B2.Bp. cÃtumahÃ-. 6 B2.Bp. -saÂÂha. 7 B2.Bp. 'va for ca. 8 Bp. -ggacchÅti abhiuggacchi. 9 B2.Bp. -ugga¤chi. 10 B2.Bp. abbhÆ-. 11 B2.Bp. -lam. 12 Bp. mÃtÃmahiyÃ. 13 Bp. adds pana. 14 B2. -pÅtÆnaæ; Bp. -pitÆnaæ. >\ #<[page 216]># %<216 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.5.10.)>% pi tass' eva nÃmaæ; so hi vi¤¤Æhi akattabbatÃya kucchita- kiriyabhÃvato\<*<1>*>\ kukkuccaæ; kataæ ajjhÃcÃraæ nivattetuæ asamatthatÃya taæ paÂicca virÆpaæ saraïabhÃvato vippaÂi- sÃro ti vuccati. alÃbhà vata me ti mayhaæ vata alÃbhÃ; ye jhÃnÃdÅnaæ; guïÃnaæ alÃbhà nÃma te mayhaæ na a¤¤assà 'ti adhippÃyo. na vata me lÃbhti ye pi me paÂiddhà pab- bajjà saraïagamanasikkhÃsamÃdÃnaguïà te pi n' eva mayhaæ lÃbhà ajjhÃcÃramalinattÃ.\<*<2>*>\ dulladdhaæ vata me ti idaæ sÃsanaæ laddham pi me dulladdhaæ. na vata me suladdhan ti yathà a¤¤esaæ kulaputtÃnaæ, evaæ na vata me suladdhaæ. kasmÃ. so 'haæ\<*<3>*>\ evaæ svÃkkhÃte dhammavinaye --pe-- brahma- cariyaæ caritun ti. brahmacariyan ti sikkhÃttayasaÇga- hÅtamaggabrahmacariyaæ.\<*<4>*>\ kiso ahosÅti khÃdituæ và bhu¤- jituæ và asakkonto tanuko ahosi appamaæsalohito. uppaï- ¬uppaï¬ukajÃto ti sa¤jÃtuppaï¬uppaï¬ukabhÃvo paï¬u- palÃsapaÂibhÃgo. dhamanisanthatagatto ti pariyÃdinnamaæ- salohitattà sirÃjÃlen' eva santharitagatto. antomano ti anusocanavasena abbhantare yeva Âhitacitto; hadayavatthuæ nissÃya vattanavasena\<*<5>*>\ pana sabbe pi antomanÃ\<*<6>*>\ yeva. lÅ- namano ti uddese paripucchÃya kammaÂÂhÃne adhisÅle adhi- citte adhipa¤¤Ãya vattapaÂivattapÆraïe\<*<7>*>\ ca nikkhittadhuro\<*<8>*>\ avipphÃriko a¤¤adatthukosajjavasen' eva lÅno saækucito\<*<9>*>\ mano assà 'ti lÅnamano. dukkhÅti cetodukkhena dukkhÅ. dummano ti dosena duÂÂhamano virÆpamano và domanassÃ- bhibhÆtatÃya.\<*<10>*>\ pajjhÃyÅti vippaÂisÃravasena vahacchinno viya gadrabho taæ taæ cintayi. sahÃyakà bhikkhÆ ti taæ evam bhÆtaæ gaïasaÇgaïikÃpapa¤cena vÅtinÃmentaæ disvà yassa vissÃsikà kathÃphÃsukà bhikkhÆ, te naæ etad avocuæ. pÅïitindriyo\<*<11>*>\ ti pasÃdapatiÂÂhÃnokÃsassa sampuïïattà pari- puïïacakkhÃdi\<*<12>*>\ indriyo. so dÃni tvan ti ettha dÃnÅti nipÃ- to, so pana tvan ti vuttaæ hoti. kacci no tvan ti kacci nu \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -kuriya-. 2 Bp. alÅnattÃ. 3 B2.Bp. yo 'haæ; Old. Vin. yv Ãhaæ. 4 B2.Bp. -gahitam magga-. 5 B2.Bp. pavattana-. B2.Bp. antomano. 7 B2.Bp. vattapaÂipatti- 8 B2. -dhÆro. 9 B2. saækuÂito. 10 Bp. domanassÃtibhÆtatÃya. 11 B2. piïindriyo; Bp. pÅïindriyo; Old. Vin. pÅnindriyo. 12 B2.Bp. -cakkhuÃdi. >\ #<[page 217]># %% tvaæ. anabhirato ti ukkaïÂhito gihÅbhÃvaæ\<*<1>*>\ patthayamÃno ti attho. tasmà tam eva anabhiratiæ paÂikkhipanto\<*<2>*>\ Ãha na kho ahaæ Ãvuso anabhirato ti. adhikusalÃnaæ pana dhammÃnaæ bhÃvanÃya anabhirato vÃhan ti.\<*<3>*>\ atthi me pÃpaæ\<*<4>*>\ kammaæ katan ti mayà kataæ ekaæ pÃpakammaæ atthi upalabbhati saævijjati, niccakÃlaæ abhimukhaæ viya me tiÂÂhati. atha naæ pakÃsento purÃïadutiyikÃyÃ\<*<5>*>\ 'ti Ãdim Ãha. alaæ\<*<6>*>\ hi te Ãvuso Sudinna kukkuccÃyà 'ti Ãvuso Sudinna tuyh' etaæ pÃpakammaæ alaæ samatthaæ kukkuccÃya; paÂi- balaæ kukkuccam uppÃdetun ti vuttaæ hoti. yaæ tvan ti Ãdimhi yena pÃpena tvaæ na sakkhissasi brahmacariyaæ carituæ taæ te pÃpaæ alaæ kukkuccÃyà 'ti evaæ sambandho veditabbo. atha naæ anusÃsantà nanu Ãvuso bhagavatà ti Ãdim Ãhaæsu. tattha nanu iti anumatigahaïatthe nipÃto. anekapariyÃyenà 'ti anekakÃraïena. virÃgÃyà 'ti virÃgatthÃya. no sarÃgÃyà 'ti no rÃgena ra¤janatthÃya,\<*<7>*>\ bhagavatà hi imaæ me dhammaæ sutvà sattà sabbabhavabhogesu virajjissanti no rajjissantÅti, etadatthÃya dhammo desito ti adhippÃyo. esa nayo sabba- padesu. idam pan' ettha pariyÃyavacanamattaæ. visaæ- yogÃyà 'ti kilesehi visaæyujjanatthÃya. no saæyogÃyà 'ti na saæyujjanatthÃya. anupÃdÃnÃyà 'ti agahaïatthÃya. no savupÃdÃnÃyÃ\<*<8>*>\ 'ti na saÇgahaïatthÃya. tattha nÃma tvan ti tasmiæ nÃma tvaæ. sarÃgÃya cetessasÅti sarÃgena\<*<9>*>\ vattamÃ- nÃya methunadhammÃya cetessasi kappessasi pakappessasi, etadatthaæ vÃyamissatÅti attho. esa nayo sabbattha. puna rÃgavirÃgÃdÅni navapadÃni nibbattitalokuttaranibbÃnam eva sandhÃya vuttÃni. tasmà rÃgavirÃgÃyà 'ti và madanimmadanÃyà 'ti và vutte pi nibbÃnatthÃyà 'ti evam\<*<10>*>\ ettha attho daÂÂhab- bo. nibbÃnaæ hi yasmà taæ Ãgamma Ãrabbha paÂicca rÃgo virajjati na hoti tasmà rÃgavirÃgo ti vuccati. yasmà pana taæ Ãgamma mÃnamadapurisamadÃdayo madà nimmadà amadà honti vinassanti tasmà madanimmadanan ti vuccati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. gihi-. 2 B2. paÂikkhÅpento. 3 B2.Bp. va ahan ti. 4 B2.Bp. pÃpa-. 5 B2. pÆrÃïa-. 6 B2. ala¤ hi. 7 B2.Bp. rajja-. 8 B2.Bp. sa upÃdÃ-. 9 B2.Bp. saharÃgena. 10 B2.Bp. evam eva. >\ #<[page 218]># %<218 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.5.10-11.)>% yasmà vÃ\<*<1>*>\ taæ Ãgamma sabbÃpi kÃmapipÃsà vinayaæ ab- bhatthaæ yÃti tasmà pipÃsavinayo ti vuccati. yasmà pana taæ Ãgamma pa¤cakÃmaguïÃlayà samugghÃtaæ gacchanti tasmà ÃlayasamugghÃto ti vuccati. yasmà ca taæ Ãgamma tebhÆmakavaÂÂaæ ucchijjati\<*<2>*>\ tasmà vaÂÂupacchedo ti vuccati. yasmà pana taæ Ãgamma sabbaso taïhà khayaæ gacchati virajjati nirujjhati ca tasmà taïhakkhayo\<*<3>*>\ virÃgo nirodho ti vuccati. yasmà pan' etaæ catasso yoniyo pa¤cagatiyo satta- vi¤¤ÃïaÂÂhitiyo navasattÃvÃse\<*<4>*>\ aparÃparabhÃvÃya vinanato Ãbandhanato saæsibbanato vÃnan ti laddhavohÃrÃya taïhÃya nikkhantaæ nissaÂaæ visaæyuttam tasmà nibbÃnan ti vuc- catÅti. kÃmÃïaæ pahÃïaæ akkhÃtan ti vatthukÃmÃnaæ kilesakÃmÃna¤ ca pahÃïaæ vuttaæ. kÃmasa¤¤Ãnaæ pari¤- ¤Ã ti sabbÃsam pi kÃmasa¤¤Ãnaæ ¤ÃtatÅraïapahÃïavasena tividhà pari¤¤Ã akkhÃtÃ. kÃmapipÃsÃnan ti kÃmesu pÃta- byatÃnaæ kÃme và pÃtumicchataæ.\<*<5>*>\ kÃmavitakkÃnan ti kÃmÆpasaæhitÃnaæ vitakkÃnaæ. kÃmapariÊÃhÃnan ti pa¤- cakÃmaguïikarÃgavasena uppannapariÊÃhÃnaæ anto-dÃhÃ- naæ. imesu pa¤casu ÂhÃnesu kilesakkhayakaro lokuttara- maggo' va kathito. sabbapaÂhamesu pana tÅsu ÂhÃnesu loki- yalokuttaramissako maggo kathito ti veditabbo. n' etaæ Ãvuso ti etaæ Ãvuso tava pÃpaæ\<*<6>*>\ kammaæ na\<*<7>*>\ appasannÃnaæ vÃ\<*<1>*>\ pasÃdaya evarÆpÃnaæ pasÃdatthÃya\<*<8>*>\ na hoti. atha khv etan ti atha kho etaæ, atha kho tan ti pi pÃÂho. a¤¤athattÃyà 'ti pasÃda¤¤athÃbhÃvÃya vippaÂisÃrÃya hoti; ye maggena anÃ- gatasaddhà tesaæ vippaÂisÃraæ karoti: Ådise pi nÃma dhamma- vinaye mayaæ pasannà yatth' evaæ duppaÂipannà bhikkhÆ ti. ye pana maggenÃgatasaddhà tesaæ Sineru viya vÃtehi acalo pasÃdo, Ådisehi vatthÆhi ito và dÃruïatarehi. tena vut- tam: ekaccÃnaæ a¤¤athattÃyà 'ti. ||10|| bhagavato etam atthaæ Ãrocesun ti bhagavato etaæ attham Ãcikkhiæsu paÂi- vedayiæsu, ÃrocayamÃnà ca n' eva piyakamyatÃya,\<*<9>*>\ na \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. ca for vÃ. 2 B2.Bp. upacchijjati. 3 Bp. taïhÃkkhayo. 4 B2.Bp. nava ca sattÃvÃse. 5 B2.Bp. -micchÃnaæ. 6 B2.Bp. pÃpa-. 7 B2.Bp. put na before etaæ Ãvuso. 8 B2.Bp. pasÃdanatthÃya. 9 B2. viyakamyatÃya. >\ #<[page 219]># %% bhedapurekkhÃratÃya\<*<1>*>\, na tass' Ãyasmato avaïïaæ pakÃsa- natthÃya, na kalisÃsanaæ\<*<2>*>\ ÃropaïatthÃya, nÃpi idaæ sutvà bhagavà imassa sÃsane patiÂÂhÃnaæ\<*<3>*>\ na dassati nikka¬¬hÃ- pessati nan ti ma¤¤amÃnà Ãrocesuæ. atha kho imaæ sÃsane uppannaæ abbudaæ ¤atvà bhagavà sikkhÃpadaæ pa¤¤a- pessati\<*<4>*>\ velaæ mariyÃdaæ Ãïaæ ÂhapessatÅti Ãrocesuæ. etasmiæ nidÃne etasmiæ pakaraïe ti ettha Sudinnassa ajjhÃ- cÃravÅtikkamo sikkhÃpadapa¤¤attiyà kÃraïattà nidÃna¤ c' eva pakaraïa¤ cà 'ti vutto ti veditabbo. kÃraïaæ hi yasmà nideti attano phalaæ gaïhatha nan ti dassentaæ viya appeti, pakaro ti ca naæ kattuæ Ãrabhati karoti yeva vÃ, tasmà nidÃna¤ c' eva pakaraïa¤ cà 'ti vuccati. vigarahi buddho bhagavà ti buddho bhagavà vigarahi nindi, yathà taæ vaïïÃ- vaïïarahÃnaæ\<*<5>*>\ vaïïa¤ ca avaïïa¤ ca bhaïantesu aggapug- galo, na hi bhagavato sÅlavÅtikkamakÃrakaæ\<*<6>*>\ puggalaæ disvà ayaæ jÃtiyà và gottena và kolaputtiyena và ganthena\<*<7>*>\ và dhutaÇgena\<*<8>*>\ và ¤Ãto yasassÅ, Ådisaæ puggalaæ rakkhituæ vaÂÂatÅti cittaæ uppajjati. nÃpi pesalaæ guïavantaæ disvà tassa guïaæ paÂicchÃdetuæ cittaæ uppajjati. atha kho gara- hitabbaæ garahati eva pasaæsitabba¤ ca pasaæsati eva, aya¤ ca garahitabbo. tasmà taæ tÃdilakkhaïe Âhito avikam- pamÃnena cittena vigarahi buddho bhagavà ananucchaviyan ti ÃdÅhi vacanehi. tatthÃyaæ atthavaïïanÃ: yadidaæ tayà moghapurisa tucchamanussa kammaæ kataæ taæ samaïa- karaïÃnaæ dhammÃnaæ maggaphalanibbÃnasÃsanÃnaæ\<*<9>*>\ và ananucchavikaæ, tesaæ chaviæ chÃyaæ sundarabhÃvaæ na anveti nÃnugacchati, atha kho ÃrakÃva tehi.\<*<10>*>\ ananucchavi- kattà eva ca ananulomikaæ tesaæ ananulometi,\<*<11>*>\ atha kho vilomapaccanÅkabhÃve\<*<12>*>\ Âhitaæ; ananulomikattà eva ca appa- tirÆpaæ patirÆpaæ sadisaæ paÂibhÃgaæ na hoti, atha kho asa- disam appaÂibhÃgam eva. appatirÆpattà eva ca assÃmaïakaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. -pÆre-. 2 Bp. -sÃsanÃropa-. 3 Bp. patiÂÂhaæ. 4 B2. pa¤¤Ã-. 5 B2.Bp. -vaïïÃrahÃnaæ. 6 Bp. -vÅtikkamakaraæ. 7 B2. gandhena. 8 B2. dhÆtaïgena. 9 B2.Bp. -nibbÃnÃnaæ sÃsanÃnaæ và na anuccha-. 10 B2.Bp. add dhammehi. 11 B2.Bp. na anulometi for ananulometi. 12 B2. vilomam paccanika-; Bp. vilomaæ paccanÅka-. >\ #<[page 220]># %<220 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.5.11.)>% samaïÃnaæ kammaæ na hoti; assÃmaïakattà akappiyaæ, yaæ hi samaïakammaæ na hoti taæ tesaæ na kappati. akappiyat- tà akaraïÅyaæ, na hi samaïÃ\<*<1>*>\ yaæ na kappati taæ karonti; ta¤ c' etaæ tayà kataæ tasmÃ: ananucchaviyaæ\<*<2>*>\ te moghapurisa kataæ --pe-- akaraïÅyan ti. kathaæ hi nÃmà 'ti kena nÃma kÃraïena kiæ nÃma kÃraïaæ passanto ti vuttaæ hoti. tato kÃraïÃbhÃvaæ dassento parato nanu mayà moghapurisà ' ti Ãdim Ãha, taæ sabbaæ vuttattham eva. idÃni yasmÃyaæ tena pÃpaæ\<*<3>*>\ kammaæ kataæ, taæ vipaccamÃnaæ ativiya- dukkhavipÃkaæ hoti, tasmÃssa taæ vipÃkaæ dassetuæ katÃ- parÃdhaæ viya puttaæ anukampakà mÃtÃpitaro dayÃlukena cittena Sudinnaæ paribhÃsanto varaæ te moghapurisà 'ti Ãdim Ãha. tattha Ãsu\<*<4>*>\ sÅghaæ etassa visaæ ÃgacchatÅti Ãsiviso, ghoraæ caï¬am assa visan ti ghoraviso, tassa Ãsivisassa ghora- visassa pakkhittan ti etassa varan ti iminà sambandho. Ådisassa Ãsivisassa ghoravisassa mukhe aÇgajÃtaæ varaæ pakkhittaæ; sace pakkhittaæ bhaveyya varaæ siyà sundaraæ sÃdhu suÂÂhu siyà ti attho. na tv evà 'ti na\<*<5>*>\ tv eva varaæ na sundaram eva na sÃdhum eva na suÂÂhum eva, esa nayo sabbat- tha. kaïhasappassà 'ti kÃÊasappassa. aÇgÃrakÃsuyà ti aÇ- gÃrapuïïakÆpe aÇgÃrarÃsimhi vÃ. ÃdittÃyà 'ti padittÃya gahitaggivaïïÃya. sampajjalitÃyà 'ti samantato pajjalitÃya acciyo muccantiyÃ.\<*<6>*>\ sajotibhÆtÃyà 'ti sappabhÃya, saman- tato vuÂÂhitÃhi\<*<7>*>\ jÃlÃhi ekappabhÃsamudayabhÆtÃyà 'ti vuttaæ hoti. taæ kissa hetÆ 'ti yaæ mayà vuttaæ varan ti taæ kissa hetu katarena kÃraïenà 'ti ce. maraïaæ và nigaccheyyà 'ti yo tattha aÇgajÃtaæ pakkhipeyya so maraïaæ và nigaccheyya.\<*<8>*>\ itonidÃna¤ ca kho --pe-- uppajjeyà 'ti yaæ idaæ mÃtugÃ- massa aÇgajÃte aÇgajÃtapakkhipaïaæ, itonidÃnaæ tassa kÃrako puggalo nirayaæ uppajjeyya.\<*<9>*>\ evaæ kammassa ma- hÃsÃvajjataæ passanto taæ garahi na tassa dukkhÃgamaæ icchamÃno. tattha nÃma tvan ti tasmiæ nÃma evarÆpe kamme \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. samaïÃnaæ yaæ kappati taæ na karonti; Bp. samaïÃnaæ yaæ na kappati taæ karonti. 2 B2. -vikaæ. 3 B2.Bp. pÃpa-. 4 B2. Ãsuæ siæghaæ. 5 B2.Bp. tu eva varaæ. 6 B2. mu¤cantiyÃ. 7 B2.Bp. uÂÂhitÃhi. 8 B2.Bp. insert maraïamattaæ và dukkhaæ before ito. 9 B2.Bp. upapajjeyya. >\ #<[page 221]># %% evaæ mahÃsÃvajje samÃne pi tvaæ. yaæ tvan ti ettha yan ti hÅÊanatthe nipÃto, tvan ti taæ-saddassa vevacanaæ. dvÅhi pi yaæ và taæ và hÅÊitam ava¤¤Ãtan ti vuttaæ hoti. asad- dhamman ti asataæ nÅcajanÃnaæ dhammaæ; tehi sevitabban ti attho. gÃmadhamman ti gÃmÃnaæ dhammaæ; gÃmavÃsi- kamanussÃnaæ dhamman ti vuttaæ hoti. vasaladhamman ti pÃpadhamme vassanti paggharantÅti vasalÃ, tesaæ vasalÃ- naæ hÅnapurisÃnaæ dhammaæ; vasalaæ và kilesapaggha- raïakadhammaæ.\<*<1>*>\ duÂÂhullan ti duÂÂha¤\<*<2>*>\ ca kilesasandÆsi taæ\<*<3>*>\ thÆla¤ ca asukhumaæ anipunan\<*<4>*>\ ti vuttaæ hoti. oda- kantikan ti udakakiccaæ antikam avasÃnaæ assà 'ti odakan- tiko taæ odakantikaæ. rahassan ti rahobhÃvaæ paÂicchanne okÃse uppajjanakaæ. ayaæ hi dhammo jigucchanÅyattà na sakkà Ãvi a¤¤esaæ dassanavisaye kÃtuæ. tena vuttaæ rahassan ti. dvayaæ-dvayasamÃpattin\<*<5>*>\ ti dvÅhi dvÅhi samÃpajjitabbaæ. dvayaæ dvayaæ\<*<6>*>\ samÃpattin ti pi pÃÂho. dayaæ-dayasa- mÃpattin\<*<7>*>\ ti pi paÂhanti, taæ na sundaraæ. samÃpajjissasÅti etaæ tattha nÃma tvan ti ettha vuttanÃmasaddena yojetab- baæ, samÃpajjissasi nÃmà 'ti. bahuÇnaæ\<*<8>*>\ kho --pe-- Ãdikattà pubbaÇgamo ti sÃsanaæ sandhÃya vadati. imasmiæ sÃsane tvaæ bahunnaæ\<*<8>*>\ puggalÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ ÃdikattÃ, sabbapaÂhamaæ karaïato pubbaÇgamo. sabbapa- Âhamaæ etaæ maggaæ paÂipannattà dvÃraæ-dado,\<*<9>*>\ upÃ- yadassako ti vuttaæ hoti. imaæ hi lesaæ laddhà tava anusikkhamÃnà bahupuggalà nÃnappakÃrake makkaÂiyà methunapatisevanÃdike akusaladhamme karissantÅti ayam ettha adhippÃyo. anekapariyÃyenà 'ti imehi ananucchavi- yan ti Ãdinà nayena vuttehi\<*<10>*>\ bahÆhi kÃraïehi. dubhara- tÃya\<*<11>*>\ --pe-- kosajjassa avaïïaæ bhÃsitvà ti dubharatÃdÅnaæ\<*<11>*>\ vatthubhÆtassa asaævarassa avaïïaæ nindaæ\<*<12>*>\ garahaæ bhÃsitvà ti attho. yasmà hi asaævare Âhitassa puggalassa attà dubharata¤\<*<13>*>\ c' eva dupposata¤ ca Ãpajjati tasmà asaæ- varo dubharatÃ\<*<11>*>\ dupposatà ti ca vuccati. yasmà pana asaæ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -raïakaæ dhammaæ. 2 Bp. duÂÂhu. 3 B2.Bp. kilesadÆsitaæ. 4 B2.Bp. anipuïan. 5 S1.(D). -pattivan. 6 S1.(D). dvayasamÃ-. 7 S1.(D). B2.Bp. dayaæ samÃpa-.8 B2.Bp. bahÆnaæ. 9 B2. dato. 10 B2.Bp. add pi. 11 B2.Bp. dubbhara-, sic passim. 12 B2. nindiæ. 13 B2.Bp. -dubbharatan. >\ #<[page 222]># %<222 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.5.11.)>% vare Âhitassa attà catusu\<*<1>*>\ paccayesu mahicchataæ Siïerup- pamÃïe pi ca paccaye laddhà asantuÂÂhitaæ Ãpajjati tasmà asaævaro mahicchatà asantuÂÂhità ti ca vuccati. yasmà ca asaævare Âhitassa attà gaïasaÇgaïikÃya c' eva kilesasaÇ- gaïikÃya ca saævattati kosajjÃnugato ca hoti aÂÂhakusÅta- vatthupÃripÆriyà saævattati tasmà asaævaro saÇgaïikà c' eva kosajja¤ cà 'ti vuccati. subharatÃya-pe-viriyÃram- bhassa\<*<2>*>\ vaïïaæ bhÃsitvà ti subharatÃdÅnaæ vatthubhÆtassa saævarassa ca\<*<3>*>\ vaïïaæ bhÃsitvà ti attho. yasmà hi asaæ- varaæ pahÃya saævare Âhitassa attà subharo hoti supposo, catusu\<*<4>*>\ paccayesu appicchataæ nittaïhabhÃvaæ Ãpajjati, ekam ekasmi¤ ca paccaye yathÃlÃbha-yathÃbala-yathÃsÃ- ruppavasena tippabhedÃya santuÂÂhiyÃ\<*<5>*>\ sÃævattati tasmà saævaro subharatà c' eva supposatÃ\<*<6>*>\ ca appiccho ca santuÂÂho cà 'ti vuccati. yasmà pana asaævaraæ pahÃya saævare Âhitassa attà kilesÃnaæ\<*<7>*>\ sallekhanatÃya c' eva niddhunana- tÃya ca saævattati tasmà saævaro sallekho\<*<8>*>\ ca dhuto cà 'ti vuccati. yasmà ca asaævaraæ pahÃya saævare Âhitassa attà kÃyavÃcÃnaæ apÃsÃdikaæ appasÃdanÅyaæ asantam asÃruppaæ kÃyavacÅduccaritaæ cittassa apÃsÃdikam appa- sÃdanÅyaæ asantam asÃruppaæ akusalavitakkattaya¤ ca anupagamma tabbiparÅtassa kÃyavacÅsucaritassa\<*<9>*>\ kusalavi- takkattayass'\<*<10>*>\ eva ca pÃsÃdikassa pasÃdanÅyassa santassa sÃruppassa pÃripÆriyà saævattati, tasmà saævaro pÃsÃdiko ti vuccati. yasmà pana asaævaraæ pahÃya saævare Âhitassa attà sabbakilesÃpacayabhÆtÃya vivaÂÂÃya aÂÂhaviriyÃram- bhavatthupÃripÆriyÃ\<*<11>*>\ ca saævattati, tasmà saævaro apacayo c' eva viriyÃrambho\<*<11>*>\ cà 'ti vuccati.\<*<12>*>\ bhikkhÆnaæ tadanuc- chavikaæ tadanulomikan ti tattha sannipatitÃnaæ bhikkhÆ- naæ yaæ idÃni sikkhÃpadaæ pa¤¤apessati\<*<13>*>\ tassa anucchavi- ka¤ c' eva anulomika¤ ca. yo và ayaæ subharatÃdÅhi saæ- varo vutto tassa anucchavika¤ c' eva anulomika¤ ca saæ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. catÆsu. 2 B2. -rabbhassa; Bp. vÅriyÃraæ-. 3 B2.Bp. omit ca. 4 B2.Bp. catÆsu ca pa-. 5 B2.Bp. -ÂÂhitÃyÃ. 6 Old. Vin. suposatÃ-. 7 B2.Bp. kilesa-. 8 Bp. saælekho. 9 B2.Bp. add c' eva. 10 Bp. -yassa ca. 11 B2. -viriyÃrabbha-; Bp. -vÅriyÃrambha-. 12 B2.Bp. vuccatÅti. 13 B2. pa¤¤Ã-. >\ #<[page 223]># %% varapahÃïapaÂisaæyuttaæ asuttantanibaddhaæ pÃÊivinim- muttaæ okkantikadhammadesanaæ katvà ti attho. bhagavà kira Ådesesu ÂhÃnesu pa¤cavaïïakusumamÃlaæ\<*<1>*>\ karonto viya ratanadÃmaæ sajjento viya\<*<2>*>\ ye paÂikkhipaïÃdhippÃyÃ\<*<3>*>\ asaævarÃbhiratà te samparÃyikena\<*<4>*>\ vaÂÂabhayena tajjento anekappakÃrÃdÅnavaæ\<*<5>*>\ dassento ye sikkhÃkÃmà saævare Âhità te appekacce arahatte patiÂÂhÃpento\<*<6>*>\ appekacce anÃgÃ- misakadÃgÃmisotÃpattiphalesu upanissayavirahite pi sagga- magge patiÂÂhÃpento\<*<6>*>\ DÅghanikÃyappamÃïam pi Majjhimani- kÃyappamÃïam pi dhammadesanaæ karoti, taæ sandhÃy' etaæ vuttaæ: bhikkhÆnaæ tad anucchavikaæ tad anulomi- kaæ dhammiæ\<*<7>*>\ kathaæ katvà ti. tena hÅti tena Sudinnassa ajjhÃcÃrena kÃraïabhÆtena. sikkhÃpadan ti ettha sikkhi- tabbà ti sikkhÃ, pajjate iminà ti padaæ, sikkhÃya padaæ sikkhÃpadaæ, sikkhÃya adhigamÆpÃyo ti attho. athavà mÆlaæ nissayo patiÂÂhÃti vuttaæ hoti. methunaviratiyà methunasaævarass' etaæ adhivacanaæ. methunasaævaro hi tad a¤¤esaæ sikkhÃsaÇkhÃtÃnaæ sÅlavipassanÃjhÃnamÃ- dhammÃnaæ vtatthavasena padattà idha sikkhÃpadan ti adhippeto. aya¤ ca attho sikkhÃpadavibhaÇge vuttanayen' eva veditabbo. api ca tass' atthassa dÅpakaæ vacanam pi sikkhÃpadan ti veditabbaæ. vuttam pi c' etaæ: sikkhÃ- padan ti yo tattha nÃmakÃyo padakÃyo niruttikÃyo vya¤- janakÃyo ti. athavà yathà anabhijjhà dhammapadan ti vutte anabhijjhà eko dhammakoÂÂhÃso ti attho hoti evam idhà pi sikkhÃpadan ti sikkhÃkoÂÂhÃso sikkhÃya eko padeso ti pi attho veditabbo. dasa atthavase paÂiccà 'ti dasakÃraïavase sikkhÃpadapa¤¤at- tihetuadhigamanÅye hitavisese paÂicca Ãgamma Ãrabbha, dasannaæ hitavisesÃnaæ nipphattiæ sampassamÃno ti vut- taæ hoti. idÃni te dasa atthavase dassento saÇghasuÂÂhutÃyà 'ti Ãdim Ãha. tattha saÇghasuÂÂhutà nÃma saÇghassa suÂÂhu- bhÃvo, suÂÂhu devà 'ti ÃgataÂÂhÃne viya suÂÂhu bhante ti vacanasampaÂicchanabhÃvo; yo ca tathÃgatassa vacanaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. -vaïïaæ kusu-. 2 B2.Bp. add ca. 3 B2. patikkhÅ-. 4 Bp. -parÃbhikena. 5 B2.Bp. -kÃram ÃdÅnavaæ. 6 B2.Bp. patiÂÂhapento. 7 B2. dhammi. >\ #<[page 224]># %<224 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.5.11.)>% sampaÂicchati tassa taæ dÅgharattaæ hitÃya sukhÃya hoti tasmà saÇghassa suÂÂhu bhante ti mama vacanaæ sampaÂic- chanatthaæ pa¤¤apessÃmi,\<*<1>*>\ asampaÂicchane Ãdinavaæ\<*<2>*>\ sam- paÂicchane ca Ãnisaæsaæ dassetvÃ, na balakkÃrena abhi- bhavitvà ti etam atthaæ Ãvikaronto Ãha saÇghasuÂÂhutÃyà 'ti. saÇghaphÃsutÃyà 'ti saÇghassa phÃsubhÃvÃya sahajÅvitÃ- ya sukhavihÃratthÃyà 'ti attho. dummaÇkÆnam puggalÃnaæ niggahÃyà 'ti dummaÇkÆ nÃma\<*<3>*>\ dussÅlapuggalÃ, ye maÇku- taæ\<*<4>*>\ ÃpÃdiyamÃnà pi dukkhena Ãpajjanti vÅtikkamaæ\<*<5>*>\ karonto và katvà và na lajjanti tesaæ niggahatthÃya. tehi sikkhÃpade asati kiæ tumhehi diÂÂhaæ kiæ sutaæ kiæ amhehi kataæ katamasmiæ\<*<6>*>\ vatthusmiæ katamaæ Ãpattiæ ÃropetvÃ\<*<7>*>\ amhe niggaïhathà 'ti saÇghaæ viheÂhessanti\<*<8>*>\ sikkhÃpade pana sati tesaæ saÇgho sikkhÃpadaæ dassetvà dhammena vinayena satthusÃsanena niggahessati. tena vuttaæ: dummaÇ- kÆnaæ puggalÃnaæ niggahÃyà 'ti. pesalÃnaæ bhikkhÆnaæ phÃsuvihÃrÃyà 'ti pesalÃnaæ piyasÅlÃnaæ bhikkhÆnaæ phÃ- suvihÃratthÃya. piyasÅlà hi bhikkhÆ kattabbÃkattabbaæ sÃvajjÃnavajjaæ velaæ mariyÃdaæ ajÃnantà sikkhÃttaya- pÃripÆriyÃ\<*<9>*>\ ghaÂamÃnÃ\<*<10>*>\ kilamanti sandiÂÂhamÃnà ubbÃÊhà honti. kattabbÃkattabbaæ pana sÃvajjÃnavajjaæ velaæ mariyÃda¤ ca\<*<11>*>\ ¤atvà sikkhÃttayapÃripÆriyÃ\<*<9>*>\ ghaÂantÃ\<*<12>*>\ na kilamanti sandiÂÂhamÃnà na ubbÃÊhà honti, tena tesaæ\<*<13>*>\ sikkhÃpadapa¤¤Ãpanaæ\<*<14>*>\ phÃsuvihÃrÃya saævattati. yo và dummaÇkÆnaæ\<*<15>*>\ puggalÃnaæ niggaho sv eva etesaæ phÃsuvi- hÃro. dussÅlapuggale nissÃya hi uposatho\<*<16>*>\ tiÂÂhati pavÃraïÃ\<*<16>*>\ tiÂÂhati saÇghakammÃni na ppavattanti sÃmaggi\<*<17>*>\ na hoti, bhikkhÆ anekaggà uddesaparipucchÃkammaÂÂhÃnÃdÅni anu- yuÇjituæ na sakkonti. dussÅlesu pana niggahÅtesu sabbo pi ayaæ upaddavo na hoti, tato pesalà bhikkhÆ phÃsu viharanti. evaæ pesalÃnaæ bhikkhÆnaæ phÃsuvihÃrÃyà 'ti ettha dvidhà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. pa¤¤Ã-. 2 Bp. ÃdÅnavaæ. 3 B2. -kunÃma. 4 B2. dummaÇkutaæ. 5 B2. vitikkamaæ. 6 B2.Bp. katarasmiæ. 7 B2.Bp. -ropetvÃ. 8 B2. vihedhessanti. 9 B2.Bp. sikkhatta-. 10 B2. ghaÂantÃ. 11 Bp. omits ca. 12 Bp. ghaÂamÃnÃ. 13 B2.Bp. nesaæ. 14 B2.Bp. -pa¤¤ÃpanÃ. 15 B2. -kunaæ. 16 B2.Bp. add na. 17 Bp. sÃmaggÅ. >\ #<[page 225]># %% attho veditabbo. diÂÂhadhammikÃnaæ ÃsavÃnaæ saævarÃyà 'ti diÂÂhadhammikà Ãsavà nÃma asaævare Âhitena tasmiæ yeva\<*<1>*>\ attabhÃve pattabbà pÃïippahÃradaï¬appahÃrahatthac- chedapÃdacchedÃkittiayasavippaÂisÃrÃdayo dukkhavisesÃ, iti imesaæ diÂÂhadhammikÃnaæ ÃsavÃnaæ saævarÃya pidhÃnÃya ÃgamanamaggatthakanÃyÃ\<*<2>*>\ 'ti attho. samparÃyikÃnaæ Ãsa- vÃnaæ paÂighÃtÃyà 'ti samparÃyikà Ãsavà nÃma asaævare Âhitena katapÃpakammamÆlakà samparÃye narakÃdisu pat- tabbà dukkhavisesÃ, tesaæ paÂighÃtatthÃya paÂippassambha- natthÃya vÆpasamanatthÃyà 'ti vuttaæ hoti. appasannÃnaæ vÃ\<*<3>*>\ pasÃdÃyà 'ti sikkhÃpadapa¤¤attiyà hi sati sikkhÃpadapa¤- ¤attiæ ¤atvà và yathà pa¤¤attaæ paÂipajjamÃne bhikkhÆ disvà và ye pi appasannà paï¬itamanussà te: yÃni vata loke mahÃjanassa rajjanadussanamuyhanaÂÂhÃnÃni\<*<4>*>\ tehi, ime sa- maïà sakyaputtiyà Ãrakà viratà viharanti, dukkaraæ vata karonti bhÃriyaæ vata karontÅti pasÃdaæ Ãpajjanti, Vinaya- piÂake potthakaæ disvà micchÃdiÂÂhikativedi\<*<5>*>\ brÃhmaïo viya. tena vuttaæ appasannÃnaæ\<*<6>*>\ pasÃdÃyà 'ti. pasannÃnaæ bhÅyyobhÃvÃyà 'ti ye pi sÃsane pasannà kulaputtà te pi sikkhÃ- padapa¤¤attiæ\<*<7>*>\ và yathÃ-pa¤¤attaæ paÂipajjamÃne bhikkhÆ và disvÃ: aho ayyà dukkarakÃrino ye yÃvajÅvaæ ekabhattaæ brahmacariyaæ vinayasaævaraæ anupÃlentÅti bhÅyyo bhÅyyo pasÅdanti. tena vuttaæ pasannÃnaæ bhÅyyobhÃvÃyà 'ti. saddhammaÂÂhitiyà 'ti tividho saddhammo: pariyattisad- dhammo paÂittisaddhammo adhigamasaddhammo 'ti. tattha piÂakattayasaÇgahÅtaæ sabbam pi buddhavacanaæ pariyat- tisaddhammo nÃma, terasadhutaguïÃ\<*<8>*>\ cuddasa khandhaka- vattÃni dveasÅti mahÃvattÃni sÅlasamÃdhivipassanà ti ayaæ paÂipattisaddhammo nÃma, cattÃro ariyamaggà cattÃri ca sÃma¤¤aphalÃni nibbÃna¤ cà 'ti ayaæ adhigamasaddhammo nÃma. so sabbo pi yasmà sikkhÃpadapa¤¤attiyà sati bhikkhÆ sikkhÃpada¤ ca tassa vibhaÇga¤ ca tadatthajotanatthaæ a¤¤a¤ ca buddhavacanaæ pariyÃpuïanti, yathÃpa¤¤atta¤\<*<9>*>\ ca paÂipajjamÃnà paÂipattiæ pÆretvà paÂipattiyà adhigantab- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. tasmi¤ ¤eva. 2 B2.Bp. -maggathaka-. 3 B2.Bp. omit vÃ. 4 B. -muyhaïa-. 5 B2. -katavedi; Bp. -kokatavedÅ. 6 Sp. -sannanaæ. 7 B2.Bp. add ¤atvà . 8 B2. -dhÆÂa-. 9 B2. -pa¤¤atti¤. >\ #<[page 226]># %<226 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.5.11.)>% baæ lokuttaradhammaæ adhigacchanti, tasmà sikkhÃpada- pa¤¤attiyà ciraÂÂhitiko\<*<1>*>\ hoti. tena vuttaæ saddhammaÂÂhi- tiyà 'ti. vinayÃnuggahÃyà 'ti sikkhÃpadapa¤¤attiyà hi sati saævaravinayo ca pahÃïavinayo\<*<2>*>\ ca samathavinayo ca pa¤- ¤attivinayo cà 'ti catubbidho pi vinayo anuggahÅto hoti upat- thambhito sÆpatthambhito. tena vuttaæ vinayÃnuggahÃyà 'ti. sabbÃn' eva cetÃni padÃni sikkhÃpadaæ pa¤¤ÃpessÃmÅti\<*<3>*>\ iminà vacanena saddhiæ yojetabbÃni. tatrÃyaæ paÂhamapac- chimapadayojanÃ: saÇghasuÂÂhutÃya sikkhÃpadaæ pa¤¤a- pessÃmi\<*<4>*>\ vinayÃnuggahÃya sikkhÃpadaæ pa¤¤apessÃmÅti.\<*<4>*>\ api c' ettha yaæ saÇghasuÂÂhu taæ saÇghaphÃsu, yaæ saÇgha- phÃsu taæ dummaÇkÆnaæ puggalÃnaæ niggahÃyà 'ti evaæ saÇkhalikanayaæ, yaæ saÇghasuÂÂhu taæ saÇghaphÃsu yaæ saÇghasuÂÂhu taæ dummaÇkÆnaæ puggalÃnaæ niggahÃyà 'ti eva¤ ca ekekapadamÆlikaæ dasakkhattuæ yojanaæ katvÃ, yaæ vuttam ParivÃre: [atthasataæ dhammasataæ dve ca niruttisatÃni, cattÃri ca ¤ÃïasatÃni atthavase pakaraïe ti,] taæ sabbaæ veditabbaæ. taæ pan' etaæ yasmà ParivÃre yeva Ãvibhavissati\<*<5>*>\ tasmà idha na vaïïitan ti. evaæ sikkhÃ- padapa¤¤attiyà Ãnisaæsaæ dassetvà tasmiæ sikkhÃpade bhikkhÆhi kattabbakiccaæ dÅpento: eva¤ ca pana bhikkhave imaæ sikkhÃpadaæ uddiseyyÃthà 'ti Ãha. kiæ vuttaæ hoti. bhikkhave imaæ pana mayà iti sandassitÃnisaæsaæ sikkhÃ- padaæ evaæ PÃtimokkhuddese uddiseyyÃtha ca pariyÃ- puïeyyÃtha ca dhÃreyyÃtha ca a¤¤esa¤ ca vÃceyyÃthà 'ti. atirekÃnayanattho hi ettha ca saddo tenÃyam attho ÃnÅto hotÅti. idÃni yaæ vuttaæ, imaæ sikkhÃpadan ti taæ dassento yo pana bhikkhu methunaæ dhammaæ patiseveyya pÃrÃjiko hoti asaævÃso ti Ãha. evaæ mÆlacchejjavasena daÊhaæ katvà paÂhamapÃrÃjike pa¤¤atte aparam pi anuppa¤¤attatthÃya makkaÂÅvatthuæ\<*<6>*>\ udapÃdi. tassuppattidÅpanattham etaæ vuttaæ: eva¤ c' idaæ bhagavatà bhikkhÆnaæ sikkhÃpadaæ pa¤¤attaæ hotÅti. tass' attho bhagavatà bhikkhÆnaæ idaæ sikkhÃpadaæ evaæ pa¤¤attaæ hoti ca ida¤ ca a¤¤aæ vatthuæ udapÃdÅti. paÂhamapa¤¤attikathà niÂÂhitÃ. ||11||5|| \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. cÅraÂÂhÅtiko. 2 B2.Bp. pahÃna-. 3 Bp. pa¤¤a-. 4 B2. pa¤¤Ã-. 5 B2. ÃvÅbha-. 6 B2.Bp. -vatthu. >\ #<[page 227]># %% idÃni yaæ taæ a¤¤aæ vatthuæ\<*<1>*>\ uppannaæ taæ dassetuæ tena kho pana samayenà 'ti Ãdim Ãha. tatrÃyaæ anuttÃna- padavaïïanÃ. makkaÂiæ Ãmisenà 'ti MahÃvane bhikkhÆnaæ khantimettÃdiguïÃnubhÃvena nirÃsaÇkacittà bahÆ migamora- kukkuÂamakkaÂÃdayo tiracchÃnà padhÃnÃgÃraÂÂhÃnesu vi- caranti. tattha\<*<2>*>\ ekaæ makkaÂiæ Ãmisena yÃgubhatta- khajjakÃdinà upalÃpetvà saÇgaïhitvà ti vuttaæ hoti. tassà 'ti bhummavacanaæ. paÂisevatÅti\<*<3>*>\ pacurapaÂisevano\<*<3>*>\ hoti pacuratthe\<*<4>*>\ vattamÃnavacanaæ. so bhikkhÆ 'ti so methuna- dhammapaÂisevanako bhikkhu. senÃsanacÃrikaæ Ãhiï¬antà ti te bhikkhÆ Ãgantukà buddhadassanÃya ÃgatÃ\<*<5>*>\ pÃto 'va ÃgantukabhattÃni labhitvà katabhattakiccà bhikkhÆnaæ nivÃsanaÂÂhÃnÃni passissÃmà 'ti vicariæsu, tena vuttaæ senÃsanacÃrikaæ Ãhiï¬antà ti. yena te bhikkhÆ ten' upasaÇ- kamÅti tiracchÃnagatà nÃma ekabhikkhunà saddhiæ vissÃsaæ katvà a¤¤esu pi tÃdisa¤ ¤eva cittaæ uppÃdenti. tasmà sà makkaÂÅ yena te bhikkhÆ ten' upasaÇkami, upasaÇkamitvà ca attanÃ\<*<6>*>\ vissÃsikabhikkhussa viya\<*<7>*>\ tesam pi taæ vikÃraæ dassesi. cheppan ti naÇguÂÂhaæ. o¬¬Åti\<*<8>*>\ abhimukhaæ Âhapesi. nimittam pi akÃsÅti yena niyÃmena yÃya kiriyÃya\<*<9>*>\ methunÃdhippÃyaæ te jÃnanti taæ akÃsÅti attho. so bhikkhÆ 'ti yassÃyaæ vihÃro. ekamantaæ nilÅyiæsÆ 'ti ekasmiæ okÃse paÂicchannÃ\<*<10>*>\ acchiæsu. saccaæ Ãvuso ti sabhaï¬agahito\<*<11>*>\ coro viya paccakkhaæ disvà coditattà kiæ và mayà kataæ ti ÃdÅni vattuæ asakkonto saccaæ Ãvuso ti Ãha. nanu Ãvuso tath' eva taæ hotÅti Ãvuso yathà manussitthiyà nanu tiracchÃ- nagatitthiyÃpi taæ sikkhÃpadaæ tath' eva hoti, manussitthi- yÃpi hi dassanam pi gahaïaæ pi Ãmasanam pi phusanam pi ghaÂÂanam pi duÂÂhullam eva, tiracchÃnagatitthiyÃpi taæ sabbaæ duÂÂhullam eva. ko ettha viseso; alesaÂÂhÃne tvaæ lesaæ o¬¬esÅti.\<*<12>*>\ antamaso tiracchÃnagatÃya pi pÃrÃjiko hoti asaævÃso ti tiracchÃnagatÃya pi methunaæ dhammaæ patise- vitvà pÃrÃjiko eva hotÅti daÊhataraæ sikkhÃpadam akÃsi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. vatthu. 2 B1.Bp. tatra. 3 B2.Bp. paÂiseva-. 4 Bp. adds hi. 5 B2. ÃgantÃ. 6 B2.Bp. attano. 7 B2.Bp. -bhikkhusseva. 8 B2. oÂÂÅti. 9 Bp. kriyÃya. 10 B2. paÂicchanne. 11 B2. sahotthagahito; Bp. saho¬¬aggahito. 12 B2. oÂÂesÅti. >\ #<[page 228]># %<228 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.6.-7.)>% duvidhaæ hi sikkhÃpadaæ: lokavajjaæ païïattivajja¤ ca. tattha yassa sacittakapakkhe cittaæ akusalam eva hoti taæ lokavajjaæ nÃma, sesaæ païïattivajjaæ. tattha lokavajje anuppa¤¤atti uppajjamÃnà rundhanti\<*<1>*>\ dvÃraæ pidahanti\<*<1>*>\ sotaæ pacchindamÃnà gÃÊhataraæ karonti\<*<1>*>\ uppajjati, a¤¤atra adhimÃnÃa¤¤atra\<*<2>*>\ supinantà ti ayaæ pana vÅtikkamÃ- bhÃvà abbohÃrikattà ca vuttÃ. païïattivajje akate vÅtikka- me uppajjamÃnà sithilaæ karonti\<*<1>*>\ mocanti\<*<3>*>\ dvÃraæ dadamÃ- nà ca\<*<4>*>\ aparÃparaæ\<*<5>*>\ anÃpattiæ\<*<6>*>\ kurumÃnà ca\<*<4>*>\ uppajjati, gaïabhojanaparamparabhojanÃdisu anuppa¤¤attiyo viya. antamÃso, taÇkhaïikÃya pÅti evarÆpe pana kate vÅtikkame uppannattà pa¤¤attigatikà va hoti. idaæ pana paÂhamasik- khÃpadaæ yasmà lokavajjaæ na païïattivajjaæ tasmà ayam anuppa¤¤atti rundhanti\<*<1>*>\ dvÃraæ pidahanti\<*<1>*>\ sotaæ pacchin- damÃnà gÃÊhataraæ karonti\<*<1>*>\ uppajjati.\<*<7>*>\ evaæ dve pi vat- thÆni sampiï¬etvÃ\<*<8>*>\ mÆlacchejjavasena daÊhataraæ katvà paÂhamapÃrÃjike pa¤¤atte aparam pi anuppa¤¤attatthÃya Vajjiputtakavatthuæ\<*<9>*>\ udapÃdi. tass' uppattidassanattham etaæ vuttaæ: eva¤ c' idaæ bhagavatà bhikkhÆnaæ sikkhÃ- padaæ pa¤¤attaæ\<*<10>*>\ hotÅti. tass' attho: bhagavatà bhik- khÆnaæ idaæ sikkhÃpadaæ evaæ pa¤¤attaæ hoti ca ida¤ ca a¤¤aæ vatthuæ\<*<11>*>\ udapÃdÅti. makkaÂiyÃ\<*<12>*>\ vatthukathà niÂÂhitÃ. ||6|| idÃni yaæ taæ a¤¤aæ pi vatthuæ uppannaæ taæ dassetuæ tena kho pana samayenà 'ti Ãdim Ãha. tatrÃpi ayam anuttÃ- napadavaïïanÃ. VesÃlikà ti VesÃlivÃsino.\<*<13>*>\ Vajjiputtakà ti VajjiraÂÂhe VesÃliyaæ kulÃnaæ puttÃ. sÃsane kira yo yo upaddavo ÃdÅnavo abbudam uppajji sabbaæ taæ Vajjiput- take nissÃya. tathà hi Devadatto pi Vajjiputtake pakkhe labhitvà saÇghaæ bhindi. Vajjiputtakà eva ca vassasatapari- nibbute bhagavati uddhammaæ ubbinayaæ satthusÃsanaæ dÅpesuæ. ime pi tesaæ yeva ekaccÃ.\<*<14>*>\ evaæ pa¤¤atte pi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -ntÅ. 2 Bp. a¤¤atara-. 3 Bp. mocentÅ. 4 B2.Bp. omit ca. 5 B2.Bp. add pi. 6 B2. -patti. 7 B2.Bp. uppajji. 8 B2. -piï¬itvÃ. 9 B2.Bp. vatthu. 10 B2. pa¤¤attiæ. 11 B2.Bp. a¤¤aæ pi vatthu. 12 B2.Bp. makkaÂÅ-. 13 Bp. VesÃlÅ-. 14 Bp. ekacce. >\ #<[page 229]># %% sikkhÃpade yÃvadatthaæ nahÃyiæsu\<*<1>*>\ --pe-- methunaæ dham- maæ patiseviæsÆ 'ti. ¤Ãtibyasanena pÅti ettha asanaæ vyasa- naæ vikkhepo viddhaæsanaæ vinÃso ti sabbam etaæ ekat- thaæ, ¤ÃtÅnaæ byasanaæ ¤Ãtibyasanaæ tena ¤Ãtibyasanena. rÃjadaï¬abyÃdhimaraïavippavÃsanimittena ¤ÃtivinÃsenà 'ti attho. esa nayo dutiyapade pi. tatiyapade pana Ãrogyavi- nÃsako\<*<2>*>\ rogo eva\<*<3>*>\ rogabyasanaæ, so hi Ãrogyaæ vyasati vik- khipati\<*<4>*>\ vinÃsetÅti byasanaæ, rogo 'va byasanaæ rogabyasa- naæ tena rogabyasanenÃpi.\<*<5>*>\ phuÂÂhà ti adhipannà abhibhÆtà tÃya\<*<6>*>\ samannÃgatà ti attho. na mayaæ bhante ùnanda bud- dhagarahino ti bhante ùnanda mayaæ buddhaæ na\<*<7>*>\ garahÃma na buddhassa dosaæ vadena,\<*<8>*>\ na dhammagarahino na saÇ- ghagarahino. attagarahino mayan ti attÃnam eva mayaæ garahÃma attano dosaæ vadema.\<*<8>*>\ alakkhikà ti nissirÅkÃ. appapu¤¤Ã ti parittapu¤¤Ã. vipassakà kusalÃnaæ dhammÃ- nan ti ye aÂÂhatiæsÃrammaïesu vibhattà kusalà dhammà tesaæ vipassakÃ; tato tato Ãrammaïato vuÂÂhÃya te ca\<*<9>*>\ dhamme vipassamÃnà ti attho. pubbarattÃpararattan ti ratti- yà pubbaæ pubbarattaæ rattiyà aparaæ apararattaæ; paÂha- mayÃma¤ ca pacchimayÃma¤ cà 'ti vuttaæ hoti. bodhipak- khikÃnan ti bodhissa pakkhe bhavÃnaæ arahattamagga¤Ã- ïassa upakÃrakÃnan ti attho. bhÃvanÃnuyogan ti va¬¬ha- nÃnuyogaæ. anuyuttà vihareyyÃmà 'ti gihÅpaÊibodhaæ\<*<10>*>\ ÃvÃsapaÊibodha¤\<*<11>*>\ ca pahÃya vivittesu senÃsanesu yuttà payuttà ana¤¤akiccà vihareyyÃma. evam Ãvuso ti thero etesaæ Ãsayaæ ajÃnanto idaæ nesaæ mahÃgajjitaæ sutvÃ, sace ime Ådisà bhavissanti sÃdhÆ 'ti ma¤¤amÃno evam Ãvuso ti sampaÂicchi. aÂÂhÃnam etaæ anavakÃso ti ubhayam p' etaæ\<*<12>*>\ kÃraïapaÂikkhepavacanaæ. kÃraïaæ hi yasmà tattha ta- dÃyattavuttibhÃvena phalaæ tiÂÂhati yasmà c' assa taæ okÃso hoti tadÃyattavuttibhÃvena, tasmà ÂhÃna¤ ca avakÃso cà 'ti vuccati, taæ paÂikkhipanto\<*<13>*>\ Ãha: aÂÂhÃnam etaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. nhÃyiæsu. 2 B2. Ãrogyaæ vi-. 3 B2. adds byasanaæ. 4 B2. vikkhÅpati. 5 B2.Bp. omit pi. 6 B2.Bp. omit tÃya. 7 B2. na before buddhaæ. 8 B2.Bp. dema. 9 B2.Bp. va for ca. 10 B2.Bp. gihipali-. 11 B2.Bp. -pali-. 12 B2. ubhayam etaæ. 13 B2. paÂikkhÅpento. >\ #<[page 230]># %<230 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (7-8.1.)>% ùnanda anavakÃso ti, etaæ ÂhÃnaæ và okÃso\<*<1>*>\ n' atthi. yaæ tathÃgato ti yena tathÃgato. VajjÅnaæ và --pe-- samÆhaneyya, taæ kÃraïaæ n' atthÅti attho. yadi hi bhagavà etesaæ, labheyyÃma upasampadaæ ti yÃcantÃnaæ upasampadaæ dadeyya, evaæ sante pÃrÃjiko hoti asaævÃso ti pa¤¤attaæ samÆhaneyya, yasmà pan' etaæ na samÆhanti tasmà aÂÂhÃ- nam etan ti Ãdim Ãha. so Ãgato na upasampÃdetabbo ti yadi hi evaæ Ãgato upasampadaæ labheyya sÃsane agÃravo bha- veyya sÃmaïerabhÆmiyaæ pana Âhito sagÃravo\<*<2>*>\ bhavissati attattha¤ ca karissatÅti ¤atvà anukampamÃno 'va\<*<3>*>\ bhagavà Ãha: so Ãgato na upasampÃdetabbo ti. so Ãgato upasampÃde- tabbo ti yadi\<*<4>*>\ hi evaæ Ãgato bhikkhubhÃve Âhatvà avipanna- sÅlatÃya sÃsane sagÃravo bhavissati, so sati upanissaye na cirass'\<*<5>*>\ eva uttamatthaæ pÃpuïissatÅti\<*<6>*>\ upasampÃdetabbo ti Ãha. evaæ methunaæ dhammaæ patisevitvà Ãgatesu anu- pasampÃdetabba¤ ca upasampÃdetabba¤ ca dassetvà tÅïi pi vatthÆni samodhÃnetvà paripuïïam katvà sikkhÃpadaæ pa¤¤ÃpetukÃmo\<*<7>*>\ eva¤ ca pana bhikkhave imaæ sikkhÃpadaæ uddiseyyÃthÃ\<*<8>*>\ 'ti vatvà yo pana bhikkhu --pe-- asaævÃso ti paripuïïaæ sikkhÃpadaæ pa¤¤apesi. ||7|| idÃni 'ssa atthaæ vibhajanto yo panà 'ti yo yÃdiso ti Ãdim Ãha. tasmiæ pana sikkhÃpade ca sikkhÃpadavibhaÇge ca sakale ca vinayavinicchaye kosallaæ patthayantena catub- bidho vayo jÃnitabbo: catubbidhaæ hi vinayaæ mahÃtherà mahiddhikà nÅharitvà pakÃsesuæ dhammasaÇgÃhakà purÃ. katamaæ catubbidhaæ; suttaæ, suttÃnulomaæ, ÃcariyavÃ- do,\<*<9>*>\ attanomatÅti. yaæ sandhÃya vuttaæ: Ãhaccapadena kho mahÃrÃja rasena Ãcariyavaæsatà adhippÃyo ti.\<*<10>*>\ ettha hi Ãhac- capadan ti suttaæ adhippetaæ, raso ti suttÃnulomaæ, Ãcari- yavaæso ti ÃcariyavÃdo, adhippÃyo ti attanomati. tattha suttaæ nÃma sakalavinayapiÂake pÃÊi, suttÃnulomaæ nÃma cattÃro mahÃpadesÃ, ye bhagavatà evaæ vuttÃ: yaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. add vÃ. 2 B2.Bp. add ca. 3 Bp. omits va. 4 B2.Bp. omit yadi hi. 5 B2. cÅra-. 6 B2.Bp. add ¤atvÃ. 7 Bp. pa¤¤Ã-. 8 Bp. uddiseyyathà ti. 9 B2.Bp. -vÃdaæ. 10 Milinda-pa¤ha, p. 148. >\ #<[page 231]># %% bhikkhave mayà idaæ na kappatÅti apaÂikkhittaæ ta¤ ce akappiyaæ anulometi kappiyaæ paÂibÃhati, taæ vo na kap- pati; yaæ bhikkhave mayà idaæ na kappatÅti apaÂikkhittaæ ta¤ ce kappiyaæ anulometi akappiyaæ paÂibÃhati, taæ vo kappati; yaæ bhikkhave mayà idaæ kappatÅti ananu¤¤Ãtaæ ta¤ ce akappiyam anulometi kappiyaæ paÂibÃhati, taæ vo na kappati; yaæ bhikkhave mayà idaæ kappatÅti ananu¤¤Ãtaæ\<*<1>*>\ ta¤ ce kappiyaæ anulometi akappiyaæ paÂibÃhati, taæ vo kappatÅti. ÃcariyavÃdo nÃma dhammasaÇgÃhakehi pa¤cahi arahantasatehi Âhapità pÃÊivinimmuttà okkantikaviniccha- yappavattÃ\<*<2>*>\ aÂÂhakathÃ-tanti. attanomati nÃma suttasuttÃ- nulomÃacariyavÃde mu¤citvà anumÃnena attano anubuddhi- yà nayaggÃhena upaÂÂhitÃkÃrakathanaæ. api ca\<*<3>*>\ suttan- tÃbhidhammavinayaÂÂhakathÃsu Ãgato sabbo pi theravÃdo attanomati nÃma. taæ pana attanomatiæ gahetvà kathen- tena na daÊhagÃhaæ gahetvà voharitabbaæ. kÃraïaæ sallak- khetvà atthena pÃÊiæ pÃÊiyà ca atthaæ saæsandetvÃ\<*<4>*>\ kathe- tabbaæ. attanomati ÃcariyavÃde otÃretabbÃ. sace tattha otarati c' eva sameti ca gahetabbÃ. sace n' eva otarati na sameti na gahetabbÃ. ayaæ hi attanomati nÃma sabbadub- balÃ, attanomatito ÃcariyavÃdo balavataro. ÃcariyavÃdo pi suttÃnulome otÃretabbo. tattha otaranto samento eva gahe- tabbo, itaro na gahetabbo. ÃcariyavÃdato hi suttÃnulomaæ balavataraæ, suttÃnulomam pi sutte otÃretabbaæ, tattha otarantaæ samentam eva gahetabbaæ, itaraæ na gahetabbaæ. suttÃnulomato hi suttam eva balavataraæ. suttaæ hi appati- vattiyaæ kÃrakasaÇghasadisaæ buddhÃnaæ ÂhitakÃlasadi- saæ. tasmà yadà dve bhikkhÆ sÃkacchanti sakavÃdÅ suttaæ gahetvà katheti paravÃdÅ suttÃnulomaæ, tehi a¤¤ama¤¤aæ khepaæ và garahaæ và akatvà suttÃnulomaæ sutte otÃre- tabbaæ. sace otarati sameti gahetabbaæ; no ce na gahetab- baæ. suttasmiæ yeva ÂhÃtabbaæ. athÃyaæ suttaæ gahetvà katheti, paro ÃcariyavÃdaæ, tehi pi a¤¤ama¤¤aæ khepaæ và garahaæ và akatvà ÃcariyavÃdo sutte otÃretabbo. sace otarati sameti gahetabbo; anotaranto asamento ca gÃrayhÃcari- yavÃdo na gahetabbo. suttasmiæ yeva ÂhÃtabbaæ. athÃyaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sp. anu¤¤Ãtaæ. 2 B2.Bp. okkantavini-. 3 Sp. va. 4 B2.Bp. -sanditvÃ. >\ #<[page 232]># %<232 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.8.1.)>% suttaæ gahetvà katheti, paro attanomatiæ, tehi pi a¤¤ama¤- ¤aæ khepaæ và garahaæ và akatvà attanomati sutte otÃre- tabbÃ. sace otarati sameti gahetabbÃ; no ce na gahetabbÃ. suttasmiæ yeva ÂhÃtabbaæ. athÃyaæ suttÃnulomaæ ga- hetvà katheti paro suttaæ, suttaæ suttÃnulome otÃretabbaæ. sace otarati sameti tisso saÇgÅtiyo ÃrÆÊhaæ pÃÊiÃgataæ pa¤- ¤Ãyati, gahetabbaæ; no ce tathà pa¤¤Ãyati na otarati na sameti, bÃhirakasuttaæ\<*<1>*>\ và hoti siloko và a¤¤aæ và gÃrayha- suttaæ gÆÊhavessantaragÆÊhavinayavedallÃdÅnaæ a¤¤atarato Ãgataæ, na gahetabbaæ. suttÃnulomasmiæ yeva ÂhÃtabbaæ. athÃyaæ suttÃnulomaæ gahetvà katheti paro ÃcariyavÃdaæ, ÃcariyavÃdo suttÃnulome otÃretabbo. sace otarati sameti gahetabbo; no ce na gahetabbo. suttÃnulome yeva ÂhÃtabbaæ. athÃyaæ suttÃnulomaæ gahetvà katheti, paro attanomatiæ, attanomati suttÃnulome otÃretabbÃ. sace otarati sameti gahetabbÃ; no ce na gahetabbÃ. suttÃnulome yeva ÂhÃtabbaæ. atha panÃyaæ ÃcariyavÃdaæ gahetvà katheti paro suttaæ, suttaæ ÃcariyavÃde otÃretabbaæ. sace otarati sameti gahetab- baæ. itaraæ gÃrayhasuttaæ na gahetabbaæ. ÃcariyavÃde yeva ÂhÃtabbaæ. athÃyaæ ÃcariyavÃdaæ gahetvà katheti paro suttÃnulomaæ, suttÃnulomaæ ÃcariyavÃde otÃretabbaæ. ota- rantaæ samentam eva gahetabbaæ. itaraæ na gahetabbaæ. ÃcariyavÃde yeva ÂhÃtabbaæ. athÃyaæ ÃcariyavÃdaæ ga- hetvà katheti paro attanomatiæ, attanomati ÃcariyavÃde otÃretabbÃ. sace otarati sameti gahetabbÃ; no ce na gahetabbÃ. ÃcariyavÃde yeva ÂhÃtabbaæ.\<*<2>*>\ atha panÃyaæ attanomatiæ gahetvà katheti paro suttaæ, suttaæ attanomatiyaæ otÃre- tabbaæ. sace otarati sameti gahetabbaæ. itaraæ gÃrayha- suttaæ na gahetabbaæ. attanomatiyam eva ÂhÃtabbaæ. athÃyaæ attanomatiæ gahetvà katheti paro suttÃnulo- maæ, suttÃnulomaæ attanomatiyaæ otÃretabbaæ. otarantaæ samentam eva gahetabbaæ. itaraæ na gahetabbaæ. attano- matiyam eva ÂhÃtabbaæ. athÃyaæ attanomatiæ gahetvà katheti paro ÃcariyavÃdaæ, ÃcariyavÃdo attanomatiyaæ otÃretabbo. sace otarati sameti gahetabbo. itaro gÃrayhÃca- riyavÃdo na gahetabbo. attanomatiyam eva ÂhÃtabbaæ. attano \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. bÃhÅraka-. 2 B2. inserts the sentence: attano gahaïaæ eva baliyam na kÃtabbam. >\ #<[page 233]># %% gahaïam eva balÅyaæ kÃtabbaæ. sabbaÂÂhÃnesu ca khepo và garahà và na kÃtabbà ti. atha panÃyaæ kappiyan ti gahetvà katheti paro akappiyan ti, sutte ca suttÃnulome ca otÃretabbaæ. sace kappiyaæ hoti kappiye ÂhÃtabbaæ, sace akappiyaæ akappiye ÂhÃtabbaæ. athÃyaæ tassa kappiyabhÃvasÃdhakaæ suttato bahuæ kÃ- raïa¤ ca vinicchaya¤ ca dasseti, paro kÃraïaæ na vindati, kappiye\<*<1>*>\ ÂhÃtabbaæ. atha paro tassa akappiyabhÃvasÃdha- kaæ suttato bahuæ kÃraïa¤ ca vinicchaya¤ ca dasseti, anena attano gahaïan ti katvà daÊhaæ ÃdÃya na ÂhÃtabbaæ. sÃdhÆ 'ti sampaÂicchitvà akappiye eva ÂhÃtabbaæ. atha dvinnam pi kÃraïacchÃyà dissati, paÂikkhittabhÃvo yeva sÃdhu, akap- piye ÂhÃtabbaæ. vinayaæ hi patvà kappiyÃkappiyavicÃraïam Ãgamma rundhitabbaæ gÃÊhaæ kattabbaæ sotaæ pacchin- ditabbaæ garukabhÃve yeva ÂhÃtabbaæ. atha panÃyaæ akappiyan ti gahetvà katheti paro kappiyan ti, sutte ca suttÃ- nulome ca otÃretabbaæ. sace kappiyaæ hoti kappiye ÂhÃ- tabbaæ, sace akappiyaæ akappiye ÂhÃtabbaæ. athÃyaæ bahÆhi suttavinicchayakÃraïehi akappiyabhÃvaæ dasseti, paro kÃraïaæ na vindati, akappiye ÂhÃtabbaæ. atha paro bahÆhi suttavinicchayakÃraïehi kappiyabhÃvaæ dasseti ayaæ kÃraïaæ na vindati, kappiye ÂhÃtabbaæ. atha dvinnam pi kÃraïacchÃyà dissati, attano gahaïaæ na vissajjetabbaæ. yathà cÃyaæ kappiyÃkappiye akappiyÃkappiye\<*<2>*>\ ca vinicchayo vutto evaæ anÃpattiÃpattivÃde ÃpattÃnÃpattivÃde ca lahuka- garukÃpattivÃde\<*<3>*>\ garukalahukÃpattivÃde cÃpi\<*<4>*>\ vinicchayo veditabbo. nÃmamatto\<*<5>*>\ yeva hi ettha nÃnaæ, yojanÃnaye nÃnaæ n' atthi; tasmà na vitthÃritaæ. evaæ kappiyÃkappi- yÃdi vinicchaye uppanne yo suttasuttÃnulomÃacariyavÃda- attanomatÅsu atirekakÃraïaæ labhati, tassa vÃde ÂhÃtabbaæ. sabbaso pana kÃraïavinicchayaæ alabhantena suttaæ na jahitabbaæ suttasmiæ yeva ÂhÃtabban ti. evaæ tasmim sikkhÃpade ca sikkhÃpadavibhaÇge ca sakale ca vinayavi- nicchaye kosallaæ patthayantena ayaæ catubbidho vinayo jÃnitabbo. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. adds va. 2 B2.Bp. akappiyakappiye. 3 B2.Bp. add ca. 4 Bp. cÃyaæ. 5 B2.Bp. -mattaæ. >\ #<[page 234]># %<234 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.8.1.)>% ima¤ ca pana catubbidhaæ vinayaæ ¤atvà pi vinaya- dharena puggalena tilakkhaïasamannÃgatena bhavitabbaæ. tÅïi hi vinayadharassa lakkhaïÃni icchitabbÃni. katamÃni tÅïi. sutta¤ c' assa svÃgataæ hoti suppavatti suvinicchitaæ suttato anuvya¤janaso\<*<1>*>\ ti idam ekaæ lakkhaïaæ, vinaye kho pana Âhito hoti asaæhÅro ti idaæ dutiyaæ, Ãcariyaparamparà kho pan' assa suggahÅtÃ\<*<2>*>\ hoti sumanasikatà sÆpadhÃritÃ\<*<3>*>\ ti idaæ tatiyaæ. tattha suttaæ nÃma sakalaæ VinayapiÂakaæ; tad assa\<*<4>*>\ svÃgataæ hoti\<*<5>*>\ suÂÂhu Ãgataæ. suppavattÅti suÂÂhu pavattaæ paguïaæ vÃcuggataæ suvinicchitaæ. suttato anuvya¤janaso\<*<1>*>\ ti pÃÊito ca paripucchato ca aÂÂhakathÃto ca suvinicchitaæ hoti kaÇkhÃchedaæ\<*<6>*>\ katvà uggahÅtaæ.\<*<7>*>\ vi- naye kho pana Âhito hotÅti vinaye lajjibhÃvena\<*<8>*>\ patiÂÂhito hoti; alajjÅ hi bahussuto pi samÃno lÃbhagarukatÃya\<*<9>*>\ tantiæ visaævÃdetvà uddhammaæ ubbinayaæ satthusÃsanaæ dÅ- petvà sÃsane mahantaæ upaddavaæ karoti saÇghabhedam pi saÇgharÃjim pi uppÃdeti. lajjÅ pana kukkuccako sikkhÃ- kÃmo jÅvitahetu pi tantiæ avisaævÃdetvà dhammam eva vinayam eva ca dÅpeti satthusÃsanaæ garuæ katvà Âhapeti. tathÃhi: pubbe mahÃtherà tikkhattuæ vÃcaæ nicchÃresuæ: anÃgate lajjÅ rakkhissati lajjÅ rakkhissati lajjÅ rakkhissatÅti. evaæ yo lajji so vinayaæ avijahanto avokkamanto lajjibhÃ- vena vinaye Âhito hoti patiÂÂhito ti.\<*<10>*>\ asaæhÅro\<*<11>*>\ ti, saæhÅro \<*<12>*>\nÃma pÃÊiyà heÂÂhato và upari và padapaÂipÃÂiyà và aÂÂhaka- thÃya và paripucchiyamÃno vitthanati\<*<13>*>\ vipphandati\<*<12>*>\ santiÂ- Âhituæ na sakkoti. yaæ yaæ parena vuccati taæ taæ anujÃ- nÃti sakavÃdaæ cha¬¬etvÃ\<*<14>*>\ paravÃdaæ gaïhÃti.\<*<15>*>\ yo vÃ\<*<16>*>\ pana pÃÊiyaæ và aÂÂhakathÃya\<*<17>*>\ và heÂÂhupariyena và padapaÂi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. -nato. 2 B2.Bp. suggahitÃ. 3 B2.Bp. supa-. 4 B2.Bp. ta¤ c' assa. 5 B2.Bp. hotÅti. 6 B2.Bp. kaÇkha-. 7 B2.Bp. uggahi-, sic passim. 8 Bp. lajjÅbhÃ-. 9 B2.Bp. -garutÃya. 10 B2. patiÂÂhito hoti; Bp. suppatiÂÂhito ti. 11 B2.Bp. -hiro, sic passim. 12-12 B2. nÃma yo paÊiyà heÂÂhato và uparito và padapaÂipÃÂiyà và aÂÂhakathÃya và pucchiyamÃno vitthunati vipphandati; Bp. nÃma yo pÃÊiyaæ và aÂÂhakathÃyaæ và heÂÂhato và uparito và padapaÂipÃ- tiyà và pucchiyamÃno vitthunati vipphandati. 13 B.Bp. vutthunati. 14 B2. chaÂÂetvÃ. 15 B2.Bp. gaïhati. 16 B2.Bp. omit vÃ. 17 B2.Bp. -kathÃyaæ. >\ #<[page 235]># %% pÃÂiyà và pucchiyamÃno na vitthanati\<*<1>*>\ na vipphandati eke- kalomaæ saï¬Ãsena gaïhanto viya, evaæ mayaæ vadÃma evaæ no Ãcariyà vadantÅti vissajjeti, yamhi pÃÊi ca pÃÊi- vinicchayo ca suvaïïabhÃjane pakkhittasÅhavasà viya parik- khayaæ pariyÃdÃnaæ agacchanto\<*<2>*>\ tiÂÂhati, ayaæ vuccati asaæhÅro ti. Ãcariyaparamparà kho pan' assa suggahÅtÃ\<*<3>*>\ hotÅti theraparamparà vaæsaparamparà ca assa\<*<4>*>\ suÂÂhÆ gahità hoti. sumanasikatà ti suÂÂhÆ manasikatÃ, Ãvajjita- matte ujjalitapadÅpo viya hoti. sÆpadhÃritÃ\<*<5>*>\ ti suÂÂhu upa- dhÃrità pubbÃparÃnusandhito atthato kÃraïato ca upadhÃritÃ; attanomatiæ pahÃya Ãcariyasdhiyà vattà hoti, mayhaæ Ãcariyo asukÃcariyassa santike uggaïhi so asukassà 'ti evaæ sabbaæ Ãcariyaparamparaæ\<*<6>*>\ therataraÇgaæ Ãharitvà yÃva UpÃÊitthero SammÃsambuddhassa santike uggaïhÅti pÃpetvà Âhapeti. tato pi Ãharitvà UpÃÊitthero SammÃsambuddhassa santike uggaïhi, DÃsakatthero attano upajjhÃyassa UpÃÊit- therassa, Soïakatthero attano upajjhÃyassa DÃsakattherassa, Siggavatthero attano upajjhÃyassa Soïakattherassa, Mogga- liputtatissatthero attano upajjhÃyassa Siggavattherassa, Caï- ¬avajjittherassa cà 'ti evaæ sabbaæ Ãcariyaparamparaæ\<*<6>*>\ therataraÇgaæ Ãharitvà attano Ãcariyaæ pÃpetvà Âhapeti. evaæ uggahÅtà hi Ãcariyaparamparà suggahÅtà hoti. evaæ asakkontena pana avassaæ dve tayo parivaÂÂà uggahetabbà sabbapacchimena hi nayena yathà Ãcariyo ca ÃcariyÃcariyo ca pÃÊi¤ ca paripuccha¤ ca vadanti tathà ¤Ãtuæ vaÂÂati. imehi ca pana tÅhi lakkhaïehi samannÃgatena vinaya- dharena vatthuvinicchayatthaæ\<*<7>*>\ sannipatite saÇghe otiïïe vatthusmiæ codakena ca\<*<8>*>\ cuditakena ca vutte vattabbe sahasà avinicchinitvÃ\<*<9>*>\ 'va cha ÂhÃnÃni oloketabbÃni. kata- mÃni cha. vatthuæ\<*<10>*>\ oloketabbaæ mÃtikà oloketabbà pa- dabhÃjaniyaæ oloketabbaæ tikaparicchedo oloketabbo anta- rÃpatti oloketabbà anÃpatti oloketabbà ti. vatthuæ olo- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. vitthunati. 2 B2. Ãga-. 3 B2.Bp. suggahitÃ, sic passim. 4 Bp. c' assa. 5 B2.Bp. supa-. 6 B2. -paratheravÃdaÇgaæ; Bp. -paraæ theravÃdaÇgaæ. 7 B2. vatthuæ vini-. 8 B2.Bp. omit ca. 9 B2. avinicchinditvÃ. 10 B2.Bp. vatthu. >\ #<[page 236]># %<236 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.8.1.)>% kento pi hi: tiïena và païïena và paÂicchÃdetvà Ãgantabbaæ na tv eva naggena Ãgantabbaæ yo Ãgaccheyya Ãpatti dukka- ÂassÃ\<*<1>*>\ 'ti, evaæ ekaccaæ Ãpattiæ passati, so taæ suttaæ Ãnetvà taæ adhikaraïaæ vÆpasamessati. mÃtikaæ olokento pi: sampajÃnamusÃvÃde pÃcittiyaæ\<*<2>*>\ ti Ãdinà nayena pa¤cannaæ ÃpattÅnaæ a¤¤ataraæ Ãpattiæ passati, so taæ suttaæ Ãnetvà taæ adhikaraïaæ vÆpasamessati. padabhÃjaniyaæ olokento pi: akkhayite sarÅre methunaæ dhammaæ patisevati Ãpatti pÃrÃjikassa yebhÆyyena khÃyite\<*<3>*>\ methunaæ dhammaæ pa- tisevati Ãpatti thullaccayassÃ\<*<4>*>\ 'ti Ãdinà nayena sattannaæ ÃpattÅnaæ a¤¤ataraæ Ãpattiæ passati, so padabhÃjaniyato suttaæ Ãnetvà taæ adhikaraïaæ vÆpasamessati. tikaparic- chedaæ olokento pi tikasaÇghÃdisesaæ và tikapÃccitiyaæ và tikadukkaÂaæ và a¤¤ataraæ và Ãpattiæ tikaparicchede passati, so tato suttaæ Ãnetvà taæ adhikaraïaæ vÆpasames- sati. antarÃpattiæ olokento pi: paÂilÃtaæ ukkhipati\<*<5>*>\ Ãpatti dukkaÂassÃ\<*<6>*>\ 'ti, evaæ yà sikkhÃpadantaresu antarÃpatti hoti taæ passati, so taæ suttaæ Ãnetvà taæ adhikaraïaæ vÆpasam- essati. anÃpattiæ olokento pi: anÃpatti bhikkhu asÃdiyan- tassa atheyyacittassa na maraïÃdhippÃyassa anullapanÃdhip- pÃyassa na mocanÃdhippÃyassa asa¤cicca asatiyà ajÃnantassà 'ti, evaæ tasmiæ tasmiæ sikkhÃpade niddiÂÂhaæ anÃpattiæ passati, so taæ suttaæ Ãnetvà taæ adhikaraïaæ vÆpasames- sati. yo hi bhikkhu catubbidhavinayakovido tilakkhaïa- sampanno imÃni cha ÂhÃnÃni oloketvà adhikaraïaæ vÆpasam- essati tassa vinicchayo appativattiyo, buddhena sayaæ nisÅ- ditvà vinicchitasadiso hoti. ta¤ ce evaæ\<*<7>*>\ vinicchayakusalaæ bhikkhuæ koci katasik- khÃpadavÅtikkamo bhikkhu upasaÇkamitvà attano kukkuc- caæ puccheyya, tena sÃdhukaæ sallakkhetvà sace anÃpatti hoti anÃpattÅti vattabbaæ, sace panÃpatti hoti ÃpattÅti vattab- baæ, sà desanÃgÃminÅ ce desanÃgÃminÅti vattabbaæ uÂÂhÃna- gÃminÅ\<*<8>*>\ ce uÂÂhÃnagÃminÅti\<*<8>*>\ vattabbaæ, ath' assa pÃrÃjikac- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Old. Vin. vol. iii., p. 212. 2 Old. Vin. vol. iv., p. 2. 3 B2.Bp. khayite sarÅre methunaæ. 4 Old. Vin. vol. iii., p. 29. 5 B2. ukkhÅpati. 6 Old. Vin. vol. iv., p. 116. 7 B2.Bp. ta¤ c' evaæ. 8 B2.Bp. vuÂÂhÃna-. >\ #<[page 237]># %% chÃyà dissati pÃrÃjikÃpattÅti na\<*<1>*>\ vattabbaæ. kasmÃ. me- thunadhammavÅtikkamo ca\<*<2>*>\ uttarimanussadhammavÅtikkamo ca oÊÃriko adinnÃdÃnamanussaviggahavÅtikkamà pana su- khumà cittalahukÃ. te sukhumen' eva Ãpajjati sukhumena rakkhati, tasmà visesena taæ-vatthukaæ kukkuccaæ puc- chiyamÃno ÃpattÅti avatvÃ, sac' assa Ãcariyo dharati tato tena so bhikkhu: amhÃkaæ Ãcariyaæ pucchà 'ti pesetabbo. sace so puna ÃgantvÃ: tumhÃkaæ Ãcariyo suttato nayato oloketvà sa-tekiccho ti maæ Ãhà 'ti vadati, tato tena\<*<3>*>\ so: sÃdhu suÂÂhu yaæ Ãcariyo bhaïati taæ karohÅti vattabbo. atha pan' assa Ãcariyo n' atthi saddhiæ uggahitathero pana atthi tassa santikaæ pesetabbo: amhehi saddhiæ\<*<4>*>\ uggahitathero gaïa- pÃmokkho taæ gantvà pucchà 'ti. tenÃpi satekiccho ti vinic- chite: sÃdhu suÂÂhu tass' eva vacanaæ karohÅti vattabbo. atha saddhiæ uggahitathero pi n' atthi antevÃsiko paï¬ito atthi tassa santikaæ pesetabbo: asukadaharam\<*<5>*>\ gantvà pucchà 'ti. tenÃpi satekiccho ti vinicchite: sÃdhu suÂÂhu tass' eva vacanaæ karohÅti vattabbo. atha daharassÃpi pÃrÃjikacchÃyà 'va upaÂÂhÃti tenÃpi pÃrÃjiko 'sÅti na vattabbo. dullabho hi buddhuppÃdo tato dullabhatarà pabbajjà ca upa- sampadà ca. evaæ pana vattabbaæ: vivittaæ okÃsaæ sam- majjitvà divà vihÃraæ nisÅditvà sÅlÃni sodhetvà dvattiæsÃ- kÃram tÃva manasikarohÅti. sace tassa arogaæ\<*<6>*>\ sÅlaæ kam- maÂÂhÃnaæ ghaÂÅyati\<*<7>*>\ saÇkhÃrà pÃkaÂà hutvà upaÂÂhahanti upacÃrappanÃpattaæ viya cittaæ\<*<8>*>\ ekaggaæ hoti divasaæ atikkamantam\<*<9>*>\ pi na jÃnÃti, so divasÃtikkame upaÂÂhÃnaæ Ãgato evaæ vattabbo: kÅdisÃ\<*<10>*>\ te cittappavattÅti. ÃrocitÃya\<*<11>*>\ cittappavattiyà vattabbo: pabbajjà nÃma cittavisuddhat- thÃya, appamatto samaïadhammam karohÅti. yassa pa sÅlaæ bhinnaæ ti tassa kammaÂÂhÃnaæ na ghaÂÅyati\<*<7>*>\ pa- todÃbhituïïaæ\<*<12>*>\ viya cittaæ vikampati vippaÂisÃragginà ¬ayhati tattapÃsÃïe nisinno viya taÇkhaïaæ yeva\<*<13>*>\ vuÂÂhÃti, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. add tÃva. 2 B2.Bp. hi for ca. 3 B2.Bp. anena. 4 Bp. saha. 5 B2. asukaæ da-. 6 B2.Bp.bhedaæ. 7 B2.Bp. ghaÂiyati. 8 B2.Bp. add pi. 9 B2.Bp. atikkantam. 10 B2. kiædisÃ. 11 B2. adds ca. 12 B2.Bp. -tunnaæ. 13 Bp. taÇkhaïa¤ ¤eva. >\ #<[page 238]># %<238 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.8.1.)>% so Ãgato: kà te pavattÅti\<*<1>*>\ pucchitabbo. ÃrocitÃya ca pavattiyÃ\<*<1>*>\: n' atthi loke raho nÃma pÃpakammaæ pakubbato\<*<2>*>\ sabba- paÂhamaæ hi pÃpaæ karonto attanà jÃnÃti, ath' assa Ãrak- khadevatà paracittavidÆ samaïabrÃhmaïà a¤¤e ca devatÃ\<*<3>*>\ jÃnanti tvaæ yeva dÃni tava sotthiæ pariyesÃhÅti vattabbo. niÂÂhità catubbidhavinayakathÃ\<*<4>*>\ vinayadharassa ca lakkha- ïÃdi kathÃ. idÃni sikkhÃpadavibhaÇgassa atthaæ vaïïayissÃma. yaæ vuttaæ, yo panà 'ti yo yÃdiso ti Ãdi, ettha yo panà 'ti vibhaji- tabbaæ\<*<5>*>\ padaæ. yo yÃdiso ti ÃdÅni tassa vibhajanapadÃni. ettha ca yasmà panà 'ti nipÃtamattaæ, yo ti atthapadaæ, ta¤ ca aniyamena puggalaæ dÅpeti, tasmÃssa\<*<6>*>\ atthaæ dassento aniyamena puggaladÅpakaæ yo-saddam eva Ãha. tasmà ettha evam attho veditabbo. yo panà 'ti yo kocÅti vuttaæ hoti, yasmà pana yo\<*<7>*>\ koci nÃma so avassaæ liÇgayuttajÃti-nÃma- gottasÅlavihÃragocaravayesu ekenÃkÃrena pa¤¤Ãyati tasmà taæ tathà ¤Ãpetuæ taæ vÃ\<*<8>*>\ bhedaæ pakÃsento yÃdiso ti Ãdim Ãha. tattha yÃdiso ti liÇgavasena yÃdiso và tÃdiso và hotu, dÅgho và rasso và kÃlo\<*<9>*>\ và odÃto và maÇguracchavÅ và kiso và thÆlo và ti attho. yathÃyutto ti yogavasena yena và tena và yutto hotu, navakammayutto và uddesayutto và vÃsadhurayutto và ti attho. yathÃjacco ti jÃtivasena yaæ- jacco và taæ-jacco và hotu, khattiyo và brÃhmaïo và vesso và suddo và ti attho. yathÃnÃmo ti nÃmavasena yathÃnÃmo và tathÃnÃmo và hotu, Buddharakkhito và Dhammarakkhito và SaÇgharakkhito và ti attho. yathÃgotto ti gottavasena yathÃgotto và tathÃgotto và yena và tena và gottena hotu, KaccÃyano và VÃseÂÂho\<*<10>*>\ và Kosiyo và ti attho. yathÃsÅlo ti sÅlesu yathÃsÅlo và tathÃsÅlo và hotu, navakammasÅlo và uddesasÅlo và vÃsadhurasÅlo và ti attho. yathÃ--vihÃrÅti vihÃresu pi yathÃvihÃrÅ và tathÃvihÃrÅ và hotu, navakammavi- hÃrÅ và uddesavihÃrÅ và vÃsadhuravihÃrÅ và ti attho. yathÃ- gocaro ti gocaresu pi yathÃgocaro và tathÃgocaro và hotu, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B1.Bp. cittappava-. 2 B2.Bp. pakrubbato. 3 B2.Bp. devÃ. 4 B2.Bp. catubbidhÃ-. 5 B2.Bp. -tabbapadaæ. 6 B2.Bp. tasmà tassa. 7 B2.Bp. yo yo. 8 B2.Bp. pabhedaæ for và bhedaæ. 9 B2.Bp. kÃÊo. 10 B2.Bp. VÃsiÂÂho. >\ #<[page 239]># %% navakammagocaro và uddesagocaro và vÃsadhuragocaro và ti attho. thero và ti Ãdisu vayovatthÃsu\<*<1>*>\ yo và so và hotu, paripuïïadasavassatÃya thero và Ænapa¤cavassatÃya navo và atirekapa¤cavassatÃya majjhimo và ti attho. atha kho sabbo 'va imasmiæ atthe eso vuccati yo panà 'ti. bhikkhuniddese bhikkhatÅti bhikkhako, labhanto và ala- bhanto và ariyÃya yÃcanÃya yÃcatÅti attho. buddhÃdÅhi ajjhÆpagataæ\<*<2>*>\ bhikkhÃcariyaæ ajjhÆpagatattà bhikkhÃca- riyaæ ajjhÆpagato nÃma. yo hi koci appaæ và mahantaæ và bhogakkhandhaæ pahÃya agÃrasmà anagÃriyaæ\<*<3>*>\ pab- bajito so kasigorakkhÃdÅhi jÅvikakappanaæ hitvà liÇgasam- paÂicchanen' eva bhikkhÃcariyaæ ajjhÆpagato ti bhikkhu. parapaÂibaddhajÅvikattà và vihÃramajjhe kÃjabhattaæ bhu¤- jamÃno pi bhikkhÃcariyaæ ajjhÆpagato ti bhikkhu. piï¬iyÃ- lopabhojanaæ nissÃya pabbajjÃya ussÃhajÃtattà và bhikkhÃ- cariyaæ ajjhÆpagato ti bhikkhu. agghaphassavaïïabhedena bhinnaæ paÂaæ dhÃretÅti bhinnapaÂadharo. tattha sattha- kacchedanena agghabhedo veditabbo, sahassagghanako pi hi paÂo satthakena khaï¬haï¬ikaæ chinno bhinnaggho hoti purimagghato upa¬¬ham pi na agghati. suttasaæsibbanena phassabhedo veditabbo. sukhasamphasso\<*<4>*>\ pi hi paÂo suttehi saæsibbito bhinnaphasso hoti. kharasamphassataæ pÃpuïÃti. sÆcimalÃdÅhi vaïïabhedo veditabbo. parisuddho\<*<5>*>\ pi hi paÂo sÆcikammato paÂÂhÃya sÆcimalena hatthasedamalajallikÃhi avasÃne rajanakappakaraïehi ca bhiïïavaïïo hoti, pakati- vaïïaæ vijahati. evaæ tÅhÃkÃrehi bhinnaæ paÂam dhÃraïato bhinnapaÂadharo ti bhikkhu. gihÅvatthavisabhÃgÃnaæ và kÃsÃvÃnaæ dhÃraïamatten' eva bhinnapaÂadharo ti bhikkhu. sÃma¤¤ÃyÃ\<*<6>*>\ 'ti pa¤¤atiyà vohÃrenà 'ti attho, sÃma¤¤Ãya\<*<6>*>\ eva hi ekacco bhikkhÆ 'ti pa¤¤Ãyati. tathà hi nimantanÃdimhi bhikkhÆsu gaïÅyamÃnesu sÃmaïere pi gahetvà sataæ bhikkhÆ sahassaæ\<*<7>*>\ bhikkhÆ ti vadanti. paÂi¤¤Ãyà 'ti attano paÂi- jÃnanena. paÂi¤¤Ãya pi hi ekacco bhikkhÆ 'ti pa¤¤Ãyati, tassa ko etthà 'ti ahaæ Ãvuso bhikkhÆ 'ti evamÃdisu sambhavo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. vayovuddhÃdÅsu. 2 B2.Bp. ajjhupa-, sic passim. 3 B2. anÃgÃriyaæ. 4 B2.Bp. atisukha-. 5 B2.Bp. supari-. 6 Sp.Bp. sama¤¤Ãya. 7 B2. sahassa. >\ #<[page 240]># %<240 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.8.1.)>% daÂÂhabbo. ayaæ pana ùnandattherena vuttatà dhammikà paÂi¤¤Ã, rattibhÃge pana dussÅlà pi paÂipathaæ Ãgacchantà ko etthà 'ti vutte adhammikÃya pati¤¤Ãya abhÆtattÃya\<*<1>*>\ mayaæ bhikkhÆ ti vadanti. ehi bhikkhÆ 'ti ehibhikkhu nÃma bhagavato ehi bhikkhÆ 'ti vacanamattena bhikkhubhÃvaæ ehibhikkhÆpasampadaæ\<*<2>*>\ patto. bhagavà hi ehibhikkhu- bhÃvÃya upanissaya-sampannaæ puggalaæ disvà rattapaæ- sukÆlantarato suvaïïavaïïaæ dakkhiïahatthaæ nÅharitvà brahmaghosaæ nicchÃrento: ehi bhikkhu cara brahmacari- yaæ sammà dukkhassa antakiriyÃyà 'ti vadati.\<*<3>*>\ tassa sah' eva bhagavato vacanena gihiliÇgaæ antaradhÃyati pabbajjà ca upasampadà ca rÆhati bhaï¬ukÃsÃvavasano\<*<4>*>\ hoti, ekaæ nivÃsetvà ekaæ pÃrupitvà ekaæ aæse ÂhapetvÃ, vÃmaæsa- kÆÂe\<*<5>*>\ ÃsattanÅluppalavaïïamattikÃpatto. [ticÅvara¤ ca patto ca, vÃsi sÆci ca bandhanaæ, parissÃvanena aÂÂh' ete yuttayo- gassa bhikkhuno ti,] evaæ vuttehi aÂÂhahi parikkhÃrehi sarÅre paÂimukkehi yeva vassasaÂÂhikatthero\<*<16>*>\ viya iriyÃpathasam- panno buddhÃcariyako buddhÆpajjhÃyako\<*<6>*>\ sammÃsambud- dhaæ vandamÃno yeva tiÂÂhati. bhagavà hi paÂhamabodhiyaæ ekasmiæ kÃle ehibhikkhu\<*<7>*>\ upasampadÃya eva upasampÃdesi. evaæ upasampannÃni\<*<8>*>\ ca sahassassÆpari\<*<9>*>\ ekacattÃÊÅsuttarÃni tÅïi bhikkhusatÃni ahesuæ, seyyathÅdaæ\<*<10>*>\ pa¤cavaggiyÃ\<*<11>*>\ therà Yaso kulaputto tassa parivÃrà catupaïïÃsa sahÃyakà tiæsa bhaddavaggiyà sahassaæ\<*<12>*>\ purÃïajaÂilà saddhiæ dvÅhi aggasÃvakehi a¬¬ha- teyyasatà paribbÃjakà eko AÇgulimÃlatthero ti. vutta¤ c' etaæ\<*<13>*>\ aÂÂhakathÃyaæ:-- tÅni sataæ sahassaæ ca cattÃÊÅsaæ punÃpare\<*<14>*>\ eko ca thero sappa¤¤o sabbe te ehibhikkhukà ti. na kevala¤ ca ete\<*<15>*>\ a¤¤e pi bahÆ santi, seyyathÅdaæ\<*<10>*>\ tisa- taparivÃro Selo brÃhmaïo sahassaparivÃro MahÃkappino \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. abhÆttÃya. 2 B2. ehibhikkhu upa-. 3 Vin. i. 17. 4 B2.Bp. -kÃsÃyavasano. 5 B2. vÃmÃæsa-. 6 B2.Bp. buddhupa-. 7 Bp. -bhikkhÆpa-. 8 Bp. -pannÃ. 9 B2.Bp. sahassupari. 10 B2.Bp. seyyathidaæ. 11 B2.Bp. pa¤capa¤cavaggiya-. 12 B2.Bp. sahassa pÆrÃïÃ-. 13 B2.Bp. h' etaæ. 14 B2.Bp. punÃparo. 15 B2.Bp. add eva. 16 Cc. -satika-. >\ #<[page 241]># %% dasasahassÃ\<*<1>*>\ KapilavatthuvÃsino kulaputtà soÊasasahassà PÃrÃyaïikabrÃhmaïà ti evaæ Ãdayo. te pana VinayapiÂake pÃÊiyaæ na niddiÂÂhattà na vuttÃ. ime tattha niddiÂÂhattà vuttà ti. sattavÅsasahassÃni tÅïi yeva satÃni ca ete hi sabbe saÇkhÃtà sabbe te ehibhikkhukà ti. tÅhi saraïagamaïehi upasampanno ti buddhaæ saraïaæ gacchÃmÅti Ãdinà nayena tikkhattuæ vÃcaæ bhinditvà vuttehi tÅhi saraïagamaïehi upasampanno. ayaæ hi upasampadà nÃma aÂÂhavidhÃ: ehibhikkhÆpasampadÃ\<*<2>*>\ saraïagamanaupa- sampadÃ\<*<3>*>\ ovÃdapaÂiggahaïaupasampadÃ\<*<4>*>\ pa¤havyÃkaraïa- upasampadÃ\<*<5>*>\ garudhammapaÂiggahaïaupasampadÃ\<*<4>*>\ dÆtena- upasampadÃ\<*<6>*>\ aÂÂhavÃcikÃ\<*<7>*>\ upasampadà ¤atticatutthakamma- upasampadÃ\<*<8>*>\ ti. tattha ehibhikkhÆpasampadÃ\<*<9>*>\ saraïagama- naupasampadÃ\<*<10>*>\ cavuttà eva. ovÃdapaÂiggahaïaupasampadÃ\<*<4>*>\ nÃma, tasmÃ-ti-ha te Kassapa evaæ sikktabbaæ: tibbaæ me hirottappaæ paccupaÂÂhitaæ bhavissati theresu navesu majjhimesu cà 'ti evaæ hi te Kassapa sikkhitabbaæ, tasmÃ- ti-ha te Kassapa evaæ sikkhitabbaæ: yaæ ki¤ci dhammaæ sossÃma\<*<11>*>\ kusalÆpasaæhitaæ sabbaæ taæ aÂÂhikatvÃ\<*<12>*>\ mana- sikatvà sabbacetaso\<*<13>*>\ samannÃharitvà ohitasoto dhammaæ sossÃmÅti evaæ hi te Kassapa sikkhitabbaæ, tasmÃ-ti-ha te Kassapa evaæ sikkhitabbaæ: sÃtasahagatà ca me kÃyagatà sati\<*<14>*>\ na vijahissatÅti evaæ hi te Kassapa sikkhitabbaæ ti iminà ovÃdapaÂiggahaïena MahÃkassapattherassa anu¤- ¤ÃtaupasampadÃ. pa¤havyÃkaraïaupasampadÃ\<*<5>*>\ nÃma So- pÃkassa anu¤¤ÃtaupasampadÃ. bhagavà kira PubbÃrÃme anucaÇkamantaæ SopÃkaæ\<*<15>*>\ sÃmaïeraæ: uddhumÃtakasa¤¤Ã ti và SopÃka rÆpasa¤¤Ã ti và ime dhammà nÃnaÂÂhÃnÃ\<*<16>*>\ nÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. -sahassa. 2 Bp. -bhikkhÆpa. 3 Bp. -gamanÆpa-. 4 Bp. -haïÆpa-. 5 B2. pa¤hÃvyÃ-; Bp. pa¤hÃvyÃkaraïÆpa-. 6 B2. dutena upa-; Bp. dÆtenÆpa-. 7 Bp. -vÃcikÆpa-. 8 Bp. -kammÆpa-. 9 Bp. bhikkhÆpa-. 10 Bp. -gamanÆpa-. 11 B2.Bp. sossÃmi. 12 B2. atthiæ katvÃ; Bp. aÂÂhiæ katvÃ. 13 B2.Bp. sabbaæ cetasÃ. 14 B2.Bp. satiæ. 15 B2.Bp. SopÃkÃ-. 16 B2.Bp. nÃnaÂÂhÃ. I 16 >\ #<[page 242]># %<242 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.8.1.)>% nÃvya¤janà udÃhu ekaÂÂhÃnÃ\<*<1>*>\ vya¤janam eva nÃnaæ ti dasÃsubhanissite pa¤he pucchi. so te vyÃkÃsi, bhagavà tassa sÃdhukÃraæ datvÃ, kati vasso 'si tvaæ SopÃkà 'ti pucchi. satta- vasso 'haæ bhagavà ti. SopÃka tvaæ mama saba¤¤uta¤Ãïena saddhiæ saæsandetvÃ\<*<2>*>\ pa¤he vyÃkÃsÅti Ãraddhacitto upasam- padaæ anujÃni. ayaæ pa¤havyÃkaraïaupasampadÃ.\<*<3>*>\ garu- dhammapaÂiggahaïaupasampadÃ\<*<4>*>\ nÃma MahÃpajÃpatiyà aÂ- ÂhagarudhammapaÂiggahaïe\<*<5>*>\ anu¤¤ÃtaupasampadÃ. dÆtena-\<*<6>*>\ upasampadà nÃma A¬¬hakÃsiyà gaïikÃya anu¤¤Ãtaupasam- padÃ. aÂÂhavÃcikÃ\<*<7>*>\ upasampadà nÃma bhikkhuniyà bhik- khunÅsaÇghato\<*<8>*>\ ¤atticatutthena bhikkhusaÇghato ¤atticatut- thenà 'ti imehi dvÅhi kammehi upasampadÃ. ¤atticatuttha- kammaupasampadÃ\<*<9>*>\ nÃma bhikkhÆnaæ etarahi upasampadÃ. imÃsu aÂÂhasu upasampadÃsu yà ayaæ: anujÃnÃmi bhikkhave imehi tÅhi saraïagamanehi pabbajjaæ upasampadaæ ti evaæ anu¤¤ÃtÃya\<*<10>*>\ imÃya upasampadÃya upasampanno ti vuttaæ hoti. bhadro ti apÃpako; kalyÃïaputhujjanÃdayo hi yÃva arahÃ, tÃva bhadrena sÅlena samÃdhinà pa¤¤Ãya vimuttiyà vimutti- ¤Ãïadassanena ca samannÃgatattà bhadrà bhikkhÆ 'ti saÇkhaæ gacchanti. sÃro ti tehi yeva sÅlasÃrÃdÅhi samannÃgatattà nÅlasamannÃgamena nÅlo paÂo viya sÃro bhikkhÆ 'ti veditabbo, vigatakilesapheggubhÃvato\<*<11>*>\ khÅïÃsavo va sÃro ti veditabbo. sekho ti puthujjanakalyÃïakena saddhiæ sattÃriyÃ. tisso sikkhà sikkhantÅti sekho, tesu yo koci sekho bhikkhÆ 'ti veditabbo. na sikkhatÅti asekho, sekhadhamme atikkamma aggaphale Âhito; tato uttariæ\<*<12>*>\ sikkhitabbÃbhÃvato khÅïÃsavo asekho ti vuccati. samaggena saÇghenà 'ti sabbantimena pariyÃyena pa¤cavaggakaraïÅye kamme yÃvatikà bhikkhÆ kammappattà tesaæ Ãgatattà chandÃrahÃnaæ chandassa ÃhaÂattà sammukhÅbhÆtÃna¤ ca apaÂikkosanato ekasmiæ kamme samaggabhÃvaæ upagatena saÇghena.\<*<13>*>\ ¤atticatut- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. ekaÂÂhÃ. 2 Bp. saæsanditvÃ. 3 See p. 241, note 5. 4 See p. 241, note 4. 5 B2.Bp. -dhammassa paÂiggahanena. 6 See p. 241, note 6. 7 See p. 241, note 7. 8 B2.Bp. bhikkhuni-. 9 See p. 241, note 8. 10 B2.Bp. anu¤¤ÃtÃ. 11 B2.Bp. add vÃ. 12 B2.Bp. uttari-. 13 B2.Bp. omit saÇghena. >\ #<[page 243]># %% thenà 'ti tÅhi anusÃvaïÃhi\<*<1>*>\ ekÃya\<*<2>*>\ ¤attiyà kattabbena.\<*<3>*>\ kam- menà 'ti dhammikena vinayakammena. akuppenà 'ti vatthu- ¤attianusÃvaïasÅmÃparisasampatti-sampannattà akopetab- bataæ appaÂikkositabbataæ\<*<4>*>\ upagatena. ÂhÃnÃrahenà 'ti kÃ- raïÃrahena satthusÃsanÃrahena. upasampanno nÃma upa- ribhÃvaæ samÃpanno patto ti attho. bhikkhubhÃvo hi upari- bhÃvo, ta¤ c' esa yathÃvuttena kammena samÃpannattà upa- sampanno ti vuccati. ettha ca ¤atticatutthakammaæ ekam eva Ãgataæ. imasmiæ pana ÂhÃne Âhatvà cattÃri saÇghakam- mÃni nÅharitvà vitthÃrato kathetabbÃnÅti sabbÃÂÂhakathÃsu vuttaæ. tÃni ca apalokanakammaæ ¤attikammaæ ¤attidu- tiyakammaæ ¤atticatutthakamman ti paÂipÃÂiyà Âhapetvà vitthÃrena Khandhakato ParivÃrÃvasÃne KammavibhaÇgato ca pÃÊiæ Ãharitvà kathitÃni, tÃni mayaæ ParivÃrÃvasÃne KammavibhaÇge yeva vaïïayissÃma. evaæ hi sati paÂha- mapÃrÃjikavaïïanà ca na bhÃriyà bhavissati, yathÃÂhitÃya ca pÃÊiyà vaïïanà suvi¤¤eyyà bhavissati, tÃni ca ÂhÃnÃni asu¤¤Ãni bhavissanti; tasmà anupadavaïïanam eva karoma. tatrà 'ti tesu bhikkhako ti Ãdinà nayena vuttesu bhikkhÆsu. yv Ãyaæ bhikkhÆ 'ti yo ayaæ bhikkhu. samaggena saÇghena--- pe---upasampanno ti aÂÂhasu upasampadÃsu ¤atticatutthen' eva kammena upasampanno. ayaæ imasmiæ atthe adhippeto bhikkhÆ 'ti ayaæ imasmiæ methunaæ dhammaæ patisevitvà pÃrÃjiko hotÅti atthe bhikkhÆ 'ti adhippeto, itare pana bhik- khako ti Ãdayo atthuddhÃravasena vuttÃ. tesu ca bhikkhako ti Ãdayo niruttivasena vuttÃ, sama¤¤Ãya\<*<5>*>\ bhikkhu paÂi¤¤Ãya bhikkhÆ 'ti ime dve abhilÃpavasena vuttÃ, ehi bhikkhÆ 'ti buddhena upajjhÃyena paÂiladdhaupasampadÃvasena vutto, saraïagamanabhikkhu anuppannÃya kammavÃcÃya upasam- padÃvasena vutto, bhadro ti Ãdayo guïavasena vuttà ti veditabbo. idÃni bhikkhÆnan ti imaæ\<*<6>*>\ padaæ visesatthÃbhÃvato avibhajitvà va yaæ sikkha¤ ca sÃjÅva¤ ca samÃpannattà bhikkhÆnaæ sikkhÃsÃjÅvasamÃpanno hoti, taæ dassento sikkhà ti Ãdim Ãha. tattha sikkhitabbà ti sikkhÃ. tisso ti gaïana- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. -sÃvanÃhi. 2 B2.Bp. add ca. 3 B2.Bp. kÃtabbena. 4 B2.Bp. -ta¤ ca. 5 Old. Vin. sÃma¤¤Ãya. 6 B2.Bp. idaæ. >\ #<[page 244]># %<244 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.8.1.)>% paricchedo. adhisÅlasikkhà ti adhikaæ uttamaæ sÅlan ti adhisÅlaæ, adhisÅla¤ ca taæ sikkhitabbato sikkhà cà 'ti adhisÅ- lasikkhÃ. esa nayo adhicittÃdhipa¤¤ÃsikkhÃsu. katamaæ pan' ettha sÅlaæ, katamaæ adhisÅlaæ, katamaæ cittaæ, katamaæ adhicittaæ, katamà pa¤¤Ã, katamà adhipa¤¤Ã ti. vuccate, pa¤caÇgadasaÇgasÅlaæ tÃva sÅlam eva; taæ hi buddhe uppanne pi anuppanne pi loke pavattati. uppanne buddhe tasmiæ sÅle buddhÃpi sÃvakÃpi mahÃjanaæ samÃda- penti, anuppanne buddhe paccekabuddhà ca kammavÃdino dhammikà samaïabrÃhmaïÃ\<*<1>*>\ cakkavatti\<*<2>*>\ ca mahÃrÃjÃ\<*<3>*>\ mahÃbodhisattà ca samÃdapenti; sÃmam pi paï¬ità samaïa- brÃhmaïà samÃdiyanti. te taæ kusalaæ dhammaæ paripÆ- retvà devesu ca manussesu ca sampattiæ anubhonti. pÃti- mokkhasaævarasÅlaæ pana adhisÅlan ti vuccati. taæ hi suriyo\<*<4>*>\ viya pajjotÃnaæ Siïeru viya pabbatÃnaæ sabbaloki- yasÅlÃnaæ adhika¤ c' eva uttama¤ ca buddhuppÃde eva ca pavattati, na vinà buddhuppÃdÃ. na hi taæ pa¤¤attiæ uddha- ritvà a¤¤o satto Âhapetuæ sakkoti. buddhà eva pana sabbaso kÃyavacÅdvÃrajjhÃcÃrasotaæ\<*<5>*>\ chinditvà tassa tassa vÅtikka- massa anucchavikaæ taæ sÅlasaævaraæ pa¤¤apentÅti.\<*<6>*>\ pÃ- timokkhasaævarato pi ca maggaphalasampayuttam eva sÅlaæ adhisÅlaæ, taæ pana idha anadhippetaæ, na hi taæ samÃpanno bhikkhu methunaæ dhammaæ paÂisevati. kÃ- mÃvacarÃni pana aÂÂhakusalacittÃni lokiyÃÂÂhasamÃpatti- cittÃni ca ekajjhaæ katvà cittam evà 'ti veditabbÃni. bud- dhuppÃdÃnuppÃde c' assa pavatti samÃdapanasamÃdÃna¤ ca sÅle vuttanayen' eva veditabbaæ. vipassanÃpÃdakÃÂÂha- samÃpatticittaæ\<*<7>*>\ pana adhicittan ti vuccati. taæ hi adhisÅlaæ viya sÅlÃnaæ sabbalokiyacittÃnaæ adhika¤ c' eva uttama¤ ca buddhuppÃde eva ca hoti na vinà buddhuppÃdÃ. tato pi ca maggaphalacittam eva adhicittaæ; taæ pana idha ana- dhippetaæ, na hi taæ samÃpanno bhikkhu methunaæ dham- maæ patisevati. atthi dinnaæ atthi yiÂÂhan ti Ãdinayappavat- taæ pana kammassakata¤Ãnaæ pa¤¤Ã; sà hi buddhe uppanne \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. adds ca. 2 Bp. cakkavattÅ. 3 B2.Bp. mahÃrÃjÃno. 4 Bp. sÆriyo. 5 B2.Bp. -dvÃrÃjjhÃ-. 6 B2. pa¤¤Ãpenti; Bp. pa¤¤apenti. 7 B2.Bp. -pÃdakam aÂÂha-. >\ #<[page 245]># %% pi anuppanne pi loke pavattati. uppanne buddhe tassà pa¤¤Ãya buddhÃpi sÃvakÃ\<*<1>*>\ pi mahÃjanaæ samÃdapenti, anuppanne buddhe paccekabuddhà kammavÃdino ca dhammikà samaïa- brÃhmaïÃ\<*<2>*>\ cakkavatti\<*<3>*>\ ca mahÃrÃjÃ\<*<4>*>\ mahÃbodhisattà ca samÃdapenti; sÃmam pi paï¬itasattÃ\<*<5>*>\ samÃdiyanti. tathà hi AÇkuro dasavassasahassÃni mahÃdÃnaæ adÃsi, VelÃmo Vessantaro a¤¤e ca bahÆ paï¬itamanussà mahÃdÃnÃni adaæ- su, te taæ kusalaæ dhammaæ paripÆretvà devesu ca manussesu ca sampaiæ anubhavisuæ.\<*<6>*>\ tilakkhaïapariccheda- kaæ\<*<7>*>\ pana vipassanäÃïaæ adhipa¤¤Ã ti vuccati. sà hi adhi- sÅlÃdhicittÃni viya sÅlacittÃnaæ sabbalokiyapa¤¤Ãnaæ adhikà c' eva uttamà ca; na\<*<8>*>\ vinà buddhuppÃdà loke pavattati. tato pi ca maggaphalapa¤¤Ã 'va adhipa¤¤Ã, sa pana idha anadhip- petÃ, na hi taæ samÃpanno bhikkhu methunaæ dhammaæ paÂisevatÅti. tatrà 'ti tÃsu tÅsu sikkhÃsu. yÃyaæ adhisÅla- sikkhà ti yà ayaæ pÃtimokkhasÅlasaÇkhÃtà adhisÅlasikkhÃ. etaæ sÃjÅvaæ nÃmà 'ti etaæ sabbam pi bhagavatà vinaye Âhapitaæ sikkhÃpadaæ, yasmà ettha nÃnÃdesajÃtigottÃ- dibhedabhinnà bhikkhÆ saha jÅvanti ekajÅvikÃ\<*<9>*>\ sabhÃga- vuttino honti tasmà sÃjÅvan ti vuccati. tasmiæ sikkhatÅti ki¤cÃpi\<*<10>*>\ taæ sikkhÃpadaæ cittassa adhikaraïaæ katvà yathà sikkhÃpadaæ nu kho sikkhÃmi na sikkhÃmÅti cittena olokento sikkhati. na kevala¤ cÃyam eva\<*<11>*>\ tasmiæ\<*<12>*>\ sÃjÅvasaÇkhÃte sikkhÃpade yeva sikkhati, sikkhÃya pi sikkhati, etaæ sÃjÅvaæ nÃmà 'ti imassa pana anantarassa padassa vasena tasmiæ sikkhatÅti vuttaæ. ki¤cÃpi taæ evaæ vuttaæ atha kho evam\<*<13>*>\ ettha attho daÂÂhabbo. tassà ca sikkhÃya sikkhaæ paripÆ- rento sikkhati, tasmi¤ ca sikkhÃpade avÅtikkamanto sikkhatÅti. tena vuccati sÃjÅvasamÃpanno ti idam pi anantarassa sÃjÅvapa- dassa\<*<14>*>\ vasena vuttaæ, yasmà pana so sikkham pi samÃpanno tasmà sikkhÃsamÃpanno ti pi atthato veditabbo. evaæ hi sati sikkhÃsÃjÅvasamÃpanno ti etassa padassa padabhÃjanaæ\<*<15>*>\ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. buddhasÃvakà for sÃvakÃ. 2 B2. adds ca. 3 Bp. -vattÅ. 4 B2.Bp. -rÃjÃno. 5 B2.Bp. paï¬ità sattÃ. 6 B2.Bp. -viæsu. 7 B2.Bp. tilakkhaïÃkÃrapari-. 8 B2.Bp. add ca. 9 B2.Bp. sabhÃgajÅvikÃ. 10 B2.Bp. omit ki¤cÃpi. 11 B2.Bp. omit eva. 12 B2.Bp. etasmiæ. 13 B2.Bp. ayam for evam. 14 B2.Bp. -padass'eva. 15 B2.Bp. add pi. >\ #<[page 246]># %<246 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.8.2.)>% paripuïïaæ hoti.\<*<1>*>\ ||1|| sikkhaæ apaccakkhÃya dubbalyaæ anÃ- vikatvÃ\<*<2>*>\ ti sikkha¤ ca apaÂikkhipitvà dubbalabhÃva¤ ca ap- pakÃsetvÃ, yasmÃ\<*<3>*>\ dubbalye Ãvikate\<*<4>*>\ pi sikkhà apaccakkhÃtà 'va hoti, sikkhÃya pana paccakkhÃtÃya dubbalyaæ Ãvikatam\<*<4>*>\ eva hoti, tasmà dubbalyaæ anÃvikatvÃ\<*<2>*>\ ti iminà padena na koci visesattho labbhati, yathà pana dvirattatirattaæ\<*<5>*>\ sa- haseyyaæ kappeyyà 'ti vutte dvirattavacanena\<*<5>*>\ na koci vise- sattho labbhati kevalaæ lokavohÃravasena vya¤janasiliÂÂha- tÃya mukhÃrÆÊhatÃya etaæ vuttaæ, evam idam pi vohÃrasu- khatÃya\<*<6>*>\ bya¤janasiliÂÂhatÃya mukhÃrÆÊhatÃya vuttan ti veditabbaæ. yasmà và bhagavÃsÃtthaæ sabya¤janaæ dham- maæ deseti tasmà sikkhaæ apaccakkhÃyà 'ti iminà atthaæ sampÃdetvà dubbalyaæ anÃvikatvÃ\<*<7>*>\ ti iminà byaÇjanaæ sampÃdeti, parivÃrakapadavirahitam hi ekam eva atthapadaæ vuccamÃnaæ parivÃravirahito rÃjà viya vatthÃlaÇkÃravi- rahito viya ca puriso na sobhati, parivÃrakena pana atthÃnu- lomena sahÃya-padena saddhiæ taæ sobhatÅti. yasmà và sikkhÃpaccakkhÃnassa ekaccaæ dubbalyÃvikammaæ\<*<8>*>\ attho hoti tasmà taæ\<*<9>*>\ sandhÃya sikkhaæ apaccakkhÃyà 'ti padassa atthaæ vivaranto dubbalyaæ anÃvikatvÃ\<*<7>*>\ ti Ãha. tattha siyà yasmà na sabbaæ dubbalyÃvikammaæ\<*<8>*>\ sikkhÃpaccak- khÃnaæ tasmà dubbalyaæ anÃvikatvÃ\<*<7>*>\ ti paÂhamam vatvà tassa atthaniyamanatthaæ sikkhaæ apaccakkhÃyà 'ti vattab- ban ti. ta¤ ca na kasmÃ. atthÃnukkamÃbhÃvato. sikkhÃsÃjÅ- vasamÃpanno ti hi vuttattà yaæ sikkhaæ samÃpanno taæ apaccakkhÃyà 'ti vuccamÃno anukkamena attho vutto hoti na a¤¤athÃ. tasmà idam eva paÂhamam vuttan ti. api ca anupaÂipÃÂiyÃpi ettha attho veditabbo, kathaæ sikkhÃsÃ- jÅvasamÃpanno ti ettha yaæ sikkhaæ samÃpanno taæ apac- cakkhÃya ya¤ ca sÃjÅvaæ samÃpanno tattha dubbalyaæ anÃvikatvÃ\<*<7>*>\ ti. idÃni sikkhÃpaccakkhÃnadubbalyÃvikammÃnaæ\<*<10>*>\ visesÃvi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. insert sÃjÅvapadabhÃjaniyaæ niÂÂhitaæ after hoti. 2 B1. anÃvÅkatvÃ. 3 B2.Bp. add ca. 4 B2. ÃvÅ-. 5 B2.Bp. diratta-. 6 B2.Bp. vohÃravasena. 7 B2. anÃvÅ-. 8 B2. -vÅkammaæ. 9 Bp. naæ for taæ. 10 B2. -vikamma-. >\ #<[page 247]># %% sesaæ sikkhÃpaccakkhÃnalakkhaïa¤ ca dassento atthi bhik- khave ti Ãdim Ãha. tattha atthi bhikkhave ti ÃdÅni dve mÃtikÃ-padÃni; tÃni vibhajanto katha¤ ca bhikkhave ti Ãdim Ãha. tatrÃyaæ anuttÃnapadavaïïanÃ. kathan ti kena ÃkÃ- rena. dubbalyÃvikamma¤ cà 'ti dubbalyassa Ãvikamma¤\<*<1>*>\ ca. idhà 'ti imasmiæ sÃsane. ukkaïÂhito ti anabhiratiyà imasmiæ sÃsane kicchajÅvikaæ\<*<2>*>\ patto. athavà ajja yÃmi sve yÃmi ito yÃmi ettha yÃmÅti uddhaæ kaïÂhaæ katvà viharamÃno vik- khitto\<*<3>*>\ anekaggo ti vuttaæ hoti. anabhirato ti sÃsane abhi- rativirahito. sÃma¤¤Ã cavitukÃmo ti samaïabhÃvato apa- gantukÃmo. bhikkhubhÃvan ti bhikkhubhÃvena; karaïatthe upayogavacanaæ. kaïÂhe Ãsattena aÂÂiyeyyà 'ti Ãdisu pana yathÃlakkhaïaæ karaïavacanen' eva vuttaæ. aÂÂiyamÃno\<*<4>*>\ ti aÂÂaæ pÅÊitaæ dukkhitaæ viya attÃnaæ ÃcaramÃno; tena và bhikkhubhÃvena aÂÂo kayiramÃno\<*<5>*>\ pÅÊiyamÃno ti attho. harÃyamÃno ti lajjamÃno. jigucchamÃno ti asuciæ\<*<6>*>\ viya taæ jigucchanto. gihÅbhÃvaæ\<*<7>*>\ patthayamÃno ti ÃdÅni uttÃnat- thÃni yeva. yan nÆnÃhaæ buddhaæ paccakkheyyan ti ettha yan nÆnà 'ti parivitakkadassane nipÃto. iæ vuttaæ hoti: sac' Ãhaæ buddhaæ paccakkheyyaæ sÃdhu vata me siyà 'ti. vadati vi¤¤Ãpeti,\<*<8>*>\ imam atthaæ etehi a¤¤ehi\<*<9>*>\ vya¤janehi vacÅbhedaæ katvà vadati c' eva yassa ca vadati taæ vi¤¤Ã- peti jÃnÃpeti. evam pÅti upariatthasampiï¬anattho\<*<10>*>\ pikÃro. evam pi dubbalyÃvikamma¤\<*<11>*>\ c' eva hoti sikkhà ca apaccak- khÃtÃ. a¤¤athÃpi,\<*<12>*>\ dubbalyÃvikammaæ\<*<11>*>\ sikkhÃya ca apac- cakkhÃnaæ dassento athavà panà 'ti Ãdim Ãha, taæ sabbaæ atthato uttÃnam eva. padato pan' ettha ÃditopaÂÂhÃya buddhaæ paccakkheyyaæ dhammaæ saÇghaæ sikkhaæ vi- nayaæ pÃtimokkhaæ uddesaæ upajjhÃyaæ Ãcariyaæ sad- dhivihÃrikaæ antevÃsikaæ samÃnupajjhÃyakaæ samÃnÃcari- yakaæ sabrahmacÃriæ paccakkheyyan ti imÃni cuddasapa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. ÃvÅka-. 2 B2.Bp. -jÅvika-. 3 B2. vikkhittacitto. 4 Bp. aÂÂÅya-. 5 Bp. kariyamÃno. 6 B2. asuci. 7 B2.Bp. gihi-, sic passim. 8 B2.Bp. -petÅti. 9 B2.Bp. etehi và a¤¤ehi vÃ. 10 B2. upari atthaæ sam-; Bp. uparim atthasam-. 11 B2. -vÅkamma-. 12 B2.Bp. insert idÃni taæ a¤¤athÃpi after pi. >\ #<[page 248]># %<248 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.8.2-3.)>% dÃni paccakkhanÃkÃrena\<*<1>*>\ vuttÃnil gihÅ assan ti ÃdÅni gihÅ upÃsako ÃrÃmiko sÃmaïero titthiyo titthiyasÃvako assamaïo\<*<2>*>\ asakyaputtiyo assan ti imÃni aÂÂhapadÃni assan ti iminà bhÃ- vavikappÃkÃrena vuttÃni. evaæ yan nÆnÃhan ti iminà pa- ÂisaæyuttÃni dvÃvÅsati padÃni, yathà ca etÃni, evaæ yadi panÃhaæ ap' Ãhaæ handÃhaæ hoti me ti imesu ekamekena paÂisaæyuttÃni dvÃvÅsatÅti sabbÃn' eva sata¤ ca dasa ca pa- dÃni honti. tato paraæ saritabbavatthudassananayena pavat- tÃni mÃtaraæ sarÃmÅti ÃdÅni\<*<3>*>\ sattarasapadÃni. tattha khettan ti sÃÊikhettÃdi. vatthun ti tiïapaïïasÃkaphalÃphalasamuÂ- ÂhÃnaÂÂhÃnaæ.\<*<4>*>\ sippan ti kumbhakÃrapesakÃrasippÃdikaæ. tato paraæ saki¤canasapalibodhabhÃvadassanavasena pavat- tÃni mÃtà me atthi sà mayà posetabbà ti ÃdÅni navapadÃni. tato paraæ sanissayasappatiÂÂhabhÃvadassanavasena pavat- tÃni mÃtà me atthi sà maæ posessatÅti ÃdÅni soÊasapadÃni. tato paraæ ekabhattaekaseyyÃbrÃhmacariyÃnaæ dukkarabhÃva- dassanavasena pavattÃni dukkaran ti ÃdÅni aÂÂhapadÃni. tattha dukkaran ti ekabhattÃdÅnaæ karaïe dukkarataæ das- seti. na sukaran ti sukarabhÃvaæ paÂikkhipati. evaæ duc- caraæ na sucaran ti ettha. na ussahÃmÅti tattha ussÃhÃ- bhÃvaæ asakkuneyyataæ dasseti. na visahÃmÅti asayha- taæ dasseti. na ramÃmÅti ratiyà abhÃvaæ dasseti. nÃbhi- ramÃmÅti abhiratiyà abhÃvaæ dasseti. evaæ imÃni ca pa¤ ¤Ãsa purimÃni ca dasuttarasatan ti saÂÂhisataæ\<*<5>*>\ padÃni dub- balyÃvikammavÃre\<*<6>*>\ vuttÃnÅti veditabbÃni. ||2|| sikkhÃpaccak- khÃnavÃre pi katha¤ ca bhikkhave ti Ãdim Ãha,\<*<7>*>\ sabbaæ atthato uttÃnam eva, padato pan' etthÃpi buddhaæ paccakkhÃmi dhammaæ saÇghaæ sikkhaæ vinayam pÃtimokkhaæ udde- saæ upajjhÃyaæ Ãcariyaæ saddhivihÃrikam antevÃsikaæ samÃnupajjhÃyakaæ samÃnÃcariyakaæ sabrahmacÃriæ pac- cakkhÃmÅti imÃni cuddasapadÃni sikkhÃpaccakkhÃnavacana- sambandhena pavattÃni. sabbapadesu ca vadati vi¤¤ÃpetÅti vacanassa ayam attho: vacÅbhedaæ katvà ca\<*<8>*>\ vadati yassa ca vadati taæ ten' eva vacÅbhedena ayaæ sÃsanaæ jahitukÃmo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. paccakkhÃ-. 2 B2. asamaïo. 3 Bp. -diæ. 4 B2.Bp. omit tiïa; Bp. -païïÃ-. 5 B2.Bp. -sata-. 6 B2. -vÅkamma-. 7 B2.Bp. Ãdi for Ãdim Ãha. 8 B2.Bp. omit ca. >\ #<[page 249]># %% sÃsanato muccitukÃmo\<*<1>*>\ bhikkhubhÃvaæ jahitukÃmo\<*<2>*>\ imaæ vÃkyabhedaæ karotÅti vi¤¤Ãpeti sÃveti jÃnÃpeti, sace panÃ- yaæ buddhaæ paccakkhÃmÅti vattukÃmo padapaccÃbhaÂ- Âhaæ katvà paccakkhÃmi buddhan ti và vadeyya, milakkha- bhÃsÃdÅsu\<*<3>*>\ và a¤¤atarabhÃsÃya tam atthaæ vadeyya, bud- dhaæ paccakkhÃmÅti vattukÃmo uppaÂipÃÂiyà dhammaæ paccakkhÃmÅti và sabrahmacÃriæ paccakkhÃmÅti và vadeyya, seyyathÃpi uttarimanussadhammavibhaÇge\<*<4>*>\ paÂhamajjhÃ- naæ\<*<5>*>\ samÃpajjÃmÅti vattukÃmo dutiyajjhÃnan\<*<6>*>\ ti vadati, sace yassa\<*<7>*>\ vadati so ayaæ bhikkhubhÃvaæ cajitukÃmo etam atthaæ vadatÅti ettakam pi\<*<8>*>\ jÃnÃti, viraddhaæ nÃma n' atthi, khettam eva otiïïaæ, paccakkhÃtà va hoti sikkhÃ, Sakkattà và Brahmattà và cutasatto viya cuto va hoti sÃsanÃ. sace pana buddhaæ paccakkhin ti và buddhaæ paccakkhissÃmÅti và buddhaæ paccakkheyyan ti và ti atÅtÃnÃgataparikappa- vacanehi vadati dÆtaæ và pahiïÃti\<*<9>*>\ sÃsanaæ và peseti ak- kharaæ và chindati hatthamuddÃya và tam atthaæ Ãroceti apaccakkhÃtà hoti sikkhÃ. uttarimanussadhammÃrocanaæ pana hatthamuddÃya pi sÅsaæ eti. sikkhÃpaccakkhÃnaæ manussajÃtikasattassa santike cittasampayuttavacÅbhedaæ\<*<10>*>\ karontass' eva sÅsaæ eti. vacÅbhedaæ katvà vi¤¤Ãpento pi ca yadi ayam eva jÃnÃtÆ 'ti ekaæ niyametvà Ãroceti ta¤ ca so eva\<*<11>*>\ jÃnÃti paccakkhÃtà hoti sikkhÃ. atha so na jÃnÃti, a¤¤o samÅpe Âhito jÃnÃti, apaccakkhÃtà hoti sikkhÃ. atha dvinnaæ ÂhitaÂÂhÃne dvinnam pi niyametvà etesaæ Ãroce- mÅti vadati, tesu ekasmiæ jÃnante pi dvÅsu jÃnantesu pi pac- cakkhÃtà 'va hoti sikkhÃ. evaæ sambahulesu pi veditabbaæ\<*<12>*>\ sace pana anabhiratiyà pÅÊito sabhÃge bhikkhÆ parisaÇka- mÃno yo koci jÃnÃtÆ 'ti uccÃsaddaæ karonto buddhaæ pac- cakkhÃmÅti vadati, ta¤ ca avidÆre Âhito navakammiko\<*<13>*>\ và a¤¤o và samaya¤¤Æpuriso sutvÃ, ukkaïÂhito ayaæ samaïo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. mu¤citu-. 2 B2.Bp. cajitukÃmo. 3 B2. milakkhubhÃsÃdÅsu; Bp. milakkhabhÃsÃsu. 4 B2. -dhammaæ vibhaÇge. 5 B2.Bp. paÂhamaæ jhÃnaæ. 6 B2.Bp. dutiyaæ jhÃnan. 7 B2. adds ca. 8 B2. etthakam attaæ pi; Bp. ettakam att pi. 9 B2.Bp. pahiïati. 10 B2.Bp. -yuttaæ vacÅ-. 11 B2.Bp. yeva. 12 B2.Bp. veditabbÃ. 13 Most, vana. >\ #<[page 250]># %<250 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.8.3.)>% gihÅbhÃvaæ patthayati\<*<1>*>\ sÃsanato cuto ti jÃnÃti, paccakkhÃtà 'va hoti sikkhÃ. taÇkhaïa¤ ¤eva pana apubbaæ acarimaæ dujjÃnaæ, sace Ãvajjanasamaye na jÃnÃti yathà pakatiyà loke manussà vacanaæ sutvà jÃnanti paccakkhÃtà 'va\<*<2>*>\ hoti sikkhÃ. athÃparabhÃge\<*<3>*>\ kiæ iminà vuttan ti kaÇkhanto cirena jÃnÃti apaccakkhÃtà 'va\<*<2>*>\ hoti sikkhÃ. idaæ hi sik- khÃpaccakkhÃna¤ ca\<*<4>*>\ upari abhÆtÃrocanaduÂÂhullavÃcÃtta- kÃmaduÂÂhadosabhÆtÃrocanasikkhÃpadÃni\<*<5>*>\ ca ekaparicche- dÃni, Ãvajjanasamayena\<*<6>*>\ ¤Ãte eva sÅsaæ enti. kiæ ayaæ bhaïatÅti kaÇkhatà cirena ¤Ãte sÅsaæ na enti. yathà cÃyaæ buddhaæ paccakkhÃmÅti pade vinicchayo vutto evaæ sab- bapadesu veditabbo. yasmà ca yadà sikkhà paccakkhÃtà hoti tadà yan nÆnÃhaæ buddhaæ\<*<7>*>\ paccakkheyyan ti ÃdÅni ava- datÃpi dubbalyaæ Ãvikatam\<*<8>*>\ eva hoti, tasmà sabbesaæ padÃ- naæ avasÃne vuttaæ evam pi bhikkhave dubbalyÃvikamma¤\<*<8>*>\ c' eva hoti sikkhà ca paccakkhÃtà ti. tato paraæ gihÅti maæ dhÃrehÅti ettha sace\<*<9>*>\ gihÅ bhavissÃmÅti và gihÅ homÅti và gihÅ jÃto 'mhÅti và vadati\<*<10>*>\ apaccakkhÃtà 'va\<*<11>*>\ hoti sikkhÃ. sace pana ajja paÂÂhÃya gihÅti maæ dhÃrehÅti và jÃnÃhÅti và ma- nasikarohÅti\<*<12>*>\ và vadati ariyakena và vadati milakkhakena vÃ, evam eva\<*<13>*>\ tasmiæ atthe vutte yassa vadati sace so jÃnÃti, paccakkhÃtà hoti sikkhÃ. esa nayo sesesu pi upÃsako ti Ãdisu sattasu padesu. evaæ imÃni ca aÂÂha purimÃni ca cuddasÃti dvÃvÅsati padÃni honti. ito paraæ purimÃn' eva cuddasa alaæ me, kinnu me, na mam' attho, sumutt' Ãhan ti imehi catÆhi yojetvà vuttÃni chappa¤¤ÃsÃ\<*<14>*>\ honti. tattha alan ti hotu pariyattan ti attho. kinnu me ti kiæ mayhaæ kiccaæ kiæ karanÅyaæ kiæ sÃdhetabban ti attho. na mam' attho ti n' atthi mama attho. sumutt' Ãhan ti sumutto ahaæ. sesam ettha vuttanayam eva. evaæ imÃni ca chap- pa¤¤Ãsa purimÃni ca dvÃvÅsatÅti aÂÂhasattatipadÃni sarÆpen' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. pattheti. 2 B2.Bp. omit va. 3 B2.Bp. atha aparabhÃge. 4 Sp. omits ca. 5 B2.Bp. -vÃcà attakÃmÃ-. 6 B2.Bp. -samaye. 7 Sp. omits buddhaæ. 8 B2. ÃvÅka,-sic passim. 9 B2.Bp. add pi. 10 B2.Bp. insert gihimhÅti và before vadati. 11 B2.Bp. omit va. 12 B2.Bp. insert sa¤jÃnÃhÅti và before mana-. 13 B2. omits eva. 14 B2. -sÃni; Bp. -sa. >\ #<[page 251]># %% eva vuttÃni. yasmà pana tesaæ vevacanehi pi sikkhÃpaccak- khÃnaæ hoti tasmà yÃni và pan' a¤¤Ãni pÅti Ãdim Ãha. tattha yÃni và pan' a¤¤Ãni pÅti pÃÊiyÃ\<*<1>*>\ buddhan ti ÃdÅni Ãga- tapadÃni Âhapetvà yÃni a¤¤Ãni atthi buddhavevacanÃni và ti buddhassa và pariyÃyanÃmÃni --pe-- asakyaputtiyassa và ti.\<*<2>*>\ tattha vaïïapaÂÂhÃne Ãgataæ nÃmasahassaæ UpÃÊi- gÃthÃsu nÃmasataæ a¤¤Ãni ca guïato labbhamÃnÃni nÃmÃni buddhavevacanÃnÅti veditabbÃni. sabbÃni pi dhammassa nÃmÃni dhammavevacanÃnÅti veditabbÃni. esa nayo sabbat- tha. ayaæ pan' ettha yojanÃ: buddhaæ paccakkhÃmÅti na vevacanena paccakkhÃnaæ yathÃrutam eva, sammÃsambud- dhaæ paccakkhÃmi anantabuddhiæ anomabuddhiæ bodhi- pa¤¤Ãïaæ dhÅram vigatamohaæ pabhinnakhÅlaæ vijitavi- jayaæ paccakkhÃmÅti evam Ãdi buddhavevacanena sikkhÃ- paccakkhÃnaæ. dhammaæ paccakkhÃmÅti na vevacanena paccakkhÃnaæ yathÃrutam eva, svÃkkhÃtaæ dhammaæ pac- cakkhÃmi, sanditÂÂhikaæ akÃlikaæ ehipassikaæ opanayikaæ\<*<3>*>\ paccattaæ veditabbaæ vi¤¤Æhi dhammaæ paccakkhÃmi asaÇkhataæ dhammaæ paccakkhÃmi virÃgaæ nirodhaæ amataæ dhammaæ paccakkhÃmi, DÅghanikÃyaæ paccakkhÃmi BrahmajÃlaæ paccakkhÃmi\<*<4>*>\ MajjhimanikÃyaæ MÆlapariyÃ- yaæ SaæyuttanikÃyaæ AÇguttaranikÃyaæ JÃtakanikÃyaæ abhidhammaæ kusalaæ dhammaæ akusalaæ dhammaæ abyÃkataæ dhammaæ satipaÂÂhÃnaæ sammappadhÃnaæ iddhipÃdaæ indriyaæ balaæ bojjhaÇgaæ maggaæ phalaæ nibbÃnaæ paccakkhÃmÅti\<*<5>*>\ caturÃsÅtidhammakkhandhasahas- sesu\<*<6>*>\ ca\<*<7>*>\ ekadhammakkhandhassÃpi nÃmaæ dhammaveva- canam eva, evaæ dhammavevacanena sikkhÃpaccakkhÃnaæ hoti. saÇghaæ paccakkhÃmÅti na vevacanena paccakkhÃnaæ\<*<8>*>\ supaÂipannaæ saÇghaæ paccakkhÃmi ujupaÂipannaæ ¤Ãya- paÂipannaæ sÃmÅcipaÂipannaæ saÇghaæ, cattÃripurisayugaæ saÇghaæ aÂÂhapurisapuggalaæ saÇghaæ Ãhuneyyaæ\<*<9>*>\ pÃhu- neyyaæ\<*<9>*>\ dakkhiïeyyaæ\<*<9>*>\ \<*<10>*>\a¤jalikaraïÅyaæ\<*<9>*>\ anuttaraæ pu¤- ¤akkhettaæ saÇghaæ paccakkhÃmÅti, evaæ saÇghavevaca- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. pÃÊiyaæ. 2 B2.Bp. omit ti. 3 B2.Bp. opaneyikaæ. 4 B2.Bp. omit paccakkhÃmi. 5 Sp. -kkhÃmi. 6 B2. caturÃsÅtiyÃdha-. 7 B2.Bp. omit ca. 8 B2. inserts yathà rutam eva after -khÃnaæ. 9 B2. adds saÇghaæ. 10 B2.Bp. a¤jalÅ-. >\ #<[page 252]># %<252 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.8.3.)>% nena sikkhÃpaccakkhÃnaæ hoti. sikkhaæ paccakkhÃmÅti na vevacanena paccakkhÃnaæ. bhikkhusikkhaæ paccak- khÃmi bhikkhunÅsikkhaæ paccakkhÃmi\<*<1>*>\ adhisÅlasikkhaæ adhi- cittasikkhaæ adhipa¤¤Ãsikkhaæ paccakkhÃmÅti evaæ sik- khÃvevacanena sikkhÃpaccakkhÃnaæ hoti. vinayaæ paccak- khÃmÅti na vevacanena paccakkhÃnaæ. bhikkhuvinayaæ paccakkhÃmi bhikkhunÅvinayaæ paccakkhÃmi\<*<1>*>\ paÂhama- pÃrÃjikaæ dutiyaæ tatiyaæ catutthaæ pÃrÃjikaæ saÇghÃdi- sesaæ thullaccayaæ pÃcittiyaæ pÃÂidesaniyaæ dukkaÂaæ dubbhÃsitaæ paccakkhÃmÅti evam ÃdinÃ\<*<2>*>\ vinayavevacanena sikkhÃpaccakkhÃnaæ hoti. pÃtimokkhaæ paccakkhÃmÅti na vevacanena paccakkhÃnaæ. bhikkhupÃtimokkhaæ bhikkhu- nÅpÃtimokkhaæ paccakkhÃmÅti evaæ pÃtimokkhavevacanena sikkhÃpaccakkhÃnaæ hoti. uddesaæ paccakkhÃmÅti na veva- canena paccakkhÃnaæ. bhikkhupÃtimokkhuddesaæ bhik- khunÅpÃtimokkhuddesaæ paÂhamaæ pÃtimokkhuddesaæ\<*<3>*>\ du- tiyaæ tatiyaæ catutthaæ pa¤camaæ pÃtimokkhuddesaæ sammÃsambuddhuddesaæ anantabuddhiuddesaæ anomabud- dhiuddesaæ bodhipa¤¤Ãïuddesaæ dhÅruddesaæ vigatamo- huddesaæ pabhiïïakhÅluddes\<*<4>*>\ vijitavijayuddesaæ paccak- khÃmÅti, evam Ãdi udddesavevacanena sikkhÃpaccakkhÃnaæ hoti. upajjhÃyaæ paccakkhÃmÅti na vevacanena paccak- khÃnaæ. yo maæ pabbÃjesi yo maæ upasampÃdesi yassa mÆlenÃhaæ pabbajito yassa mÆlenÃhaæ upasampanno yassa mÆlikà mayhaæ pabbajjà yassa mÆlikà mayhaæ upasampadà tÃhaæ paccakkhÃmÅti evaæ upajjhÃyavevacanena sikkhÃpac- cakkhÃnaæ hoti. Ãcariyaæ paccakkhÃmÅti na vevacanena paccakkhÃnaæ. yo maæ pabbÃjesi yo maæ anusÃvesi yÃhaæ nissÃya vasÃmi yÃhaæ uddisÃpemi yÃhaæ paripuc- chÃmi yo maæ uddisati yo maæ paripucchÃpeti, tÃhaæ pac- cakkhÃmÅti evaæ Ãcariyavevacanena sikkhÃpaccakkhÃnaæ hoti. saddhivihÃrikaæ paccakkhÃmÅti na vevacanena paccak- khÃnaæ. yÃhaæ pabbÃjesiæ yÃhaæ upasampÃdesiæ may- haæ mÆlena yo pabbajito mayhaæ mÆlena yo upasampanno mayhaæ mÆlikà yassa pabbajjà mayhaæ mÆlikà yassa upasampadÃ, tÃhaæ paccakkhÃmÅti evaæ saddhivihÃrika- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. omit paccakkhÃmi. 2 B2.Bp. Ãdi. 3 B2. omits pÃti-. 4 B2.Bp. pabhinna-. >\ #<[page 253]># %% vevacanena sikkhÃpaccakkhÃnaæ hoti. antevÃsikaæ paccak- khÃmÅti na vevacanena paccakkhÃnaæ. yÃhaæ pabbÃjesiæ yÃhaæ anusÃvesiæ, yo maæ nissÃya vasati yo maæ uddisÃ- peti yo maæ paripucchati yassÃhaæ uddisissÃmi yÃhaæ pa- ripucchÃpemi, taæ paccakkhÃmÅti evaæ antevÃsikavevaca- nena sikkhÃpaccakkhÃnaæ hoti. samÃnupajjhÃyakaæ pac- cakkhÃmÅti na vevacanena paccakkhÃnaæ. mayhaæ upaj- jhÃyo yaæ pabbÃjesi yaæ upasampÃdesi, yo tassa mÆle pab- bajito yo tassa mÆle upasampanno yassa tam mÆlikà pabbajjÃ- yassa tam mÆlikà upasampadà taæ paccakkhÃmÅti evaæ samÃnupajjhÃyakavevacanena sikkhÃpaccakkhÃnaæ hoti. samÃnÃcariyakaæ paccakkhÃmÅti na vevacanena paccakkhÃ- naæ. mayhaæ Ãcariyo yaæ pabbÃjesi yaæ upasampÃdesi\<*<1>*>\ yaæ anusÃvesi, yo taæ nissÃya vasati, yo taæ uddisÃpeti paripucchati, yassa me Ãcariyo uddisati yaæ paripucchÃpeti taæ paccakkhÃmÅti evaæ samÃnÃcariyakavevacanena sik- khÃpaccakkhÃnaæ hoti. sabrahmacÃriæ paccakkhÃmÅti na vevacanena paccakkhÃnaæ. yenÃhaæ saddhiæ adhisÅlaæ sikkhÃmi adhicittaæ adhipa¤¤aæ sikkhÃmi, taæ paccak- khÃmÅti evaæ sabrahmacÃrÅvevacanena sikkhÃpaccakkhÃnaæ hoti. gihÅti maæ dhÃrehÅti na vevacanena paccakkhÃnaæ. ÃgÃriko ti maæ dhÃrehi kassako vÃïijo gorakkho otallako\<*<2>*>\ molibaddho\<*<3>*>\ kÃmaguïiko ti maæ dhÃrehÅti evam gihÅvevaca- nena sikkhÃpaccakkhÃnaæ hoti. upÃsako ti maæ dhÃrehÅti na vevacanena paccakkhÃnaæ. dvevÃciko upÃsako ti maæ dhÃrehi tevÃciko\<*<4>*>\ buddhaæ saraïagamaniko dhammaæ saÇ- ghaæ saraïagamaniko pa¤casikkhÃpadiko dasasikkhÃpadiko upÃsako ti maæ dhÃrehÅti evaæ upÃsakavevacanena sikkhÃ- paccakkhÃnaæ hoti. ÃrÃmiko ti maæ dhÃrehÅti na vevacanena paccakkhÃnaæ. kappiyakÃrako ti maæ dhÃrehi veyyÃvac- cakaro appaharitakÃrako yÃgubhÃjako phalabhÃjako khajja- kabhÃjako ti maæ dhÃrehÅti evaæ ÃrÃmikavevacanena sik- khÃpaccakkhÃnaæ hoti. sÃmaïero ti maæ dhÃrehÅti na veva- canena paccakkhÃnaæ. kumÃrako ti maæ dhÃrehi cellako ceÂako monigallo\<*<5>*>\ samanuddeso ti maæ dhÃrehÅti evaæ sÃma- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. omits yaæ upasampÃdesi. 2 B2.Bp. okallako. 3 Bp. moÊibandho. 4 Bp. adds upÃsako. 5 B2. moÊigallo; Bp. moÊikatto. >\ #<[page 254]># %<254 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.8.3-4.)>% ïeravevacanena sikkhÃpaccakkhÃnaæ hoti. titthiyo ti maæ dhÃrehÅti na vevacanena paccakkhÃnaæ. nigaïÂho\<*<1>*>\ ti maæ dhÃrehi ÃjÅvako tÃpaso paribbÃjako paï¬araÇgo ti maæ dhÃrehÅti evaæ titthiyavevacanena sikkhÃpaccakkhÃnaæ hoti. titthiyasÃvako ti maæ dhÃrehÅti na vevacanena paccak- khÃnaæ. nigaïÂhasÃvako\<*<2>*>\ ti maæ dhÃrehi ÃjÅvakatÃpasa- paribbÃjakapaï¬araÇgasÃvako\<*<3>*>\ ti maæ dhÃrehÅti evaæ tit- thiyasÃvakavevacanena sikkhÃpaccakkhÃnaæ hoti. assama- ïo ti maæ dhÃrehÅti na vevacanena paccakkhÃnaæ. dus- sÅlo ti maæ dhÃrehi pÃpadhammo asucisaÇkassarasamÃcÃro paÂicchannakammanto assamaïo samaïapaÂi¤¤o abrahma- cÃrÅ brahmacÃrÅpaÂi¤¤o antopÆti avassuto kasambujÃto\<*<4>*>\ koï¬o\<*<5>*>\ ti maæ dhÃrehÅti evaæ assamaïavevacanena sikkhÃ- paccakkhÃnaæ hoti. asakyaputtiyo ti maæ dhÃrehÅti na ve- vacanena paccakkhÃnaæ. na sammÃsambuddhaputto ti maæ dhÃrehi na anantabuddhiputto na anomabuddhiputto na bodhipa¤¤Ãïaputto na dhÅraputto na vigatamohaputto na pabhinnakhÅlaputto na vijitavijayaputto ti maæ dhÃrehÅti evamÃdi asakyaputtiyavevacanena sikkhÃpaccakkhÃnaæ hoti. tehi ÃkÃrehi tehi liÇgehi tehi nimittehÅti tehi buddhavevaca- nÃni và ti Ãdinà nayena vuttehi buddhÃdÅnaæ vevacanehi. vevacanÃni hi sikkhÃpaccakhÃnassa kÃraïattà ÃkÃrÃ\<*<6>*>\, bud- dhÃdÅnaæ saïÂhÃnadÅpanattà sikkhÃpaccakkhÃnasaïÂhÃnattà eva và liÇgÃni. sikkhÃpaccakkhÃnassa sa¤jÃnanahetuto ma- nussÃnaæ tilakÃdÅni viya nimittÃnÅti vuccanti. evaæ kho bhikkhave ti ito paraæ a¤¤assa sikkhÃpaccakkhÃnakÃraïassa abhÃvato niyamento Ãha. ayaæ h' ettha attho evam eva dubbalyÃvikamma¤ c' eva hoti sikkhÃpaccakkhÃna¤ ca na ito paraæ kÃraïam atthÅti. ||3|| evaæ sikkhÃpaccakkhÃnalakkhÃïaæ dassetvà apaccak- khÃne\<*<7>*>\ asammohatthaæ tass' eva ca sikkhÃpaccakkhÃnalak- khaïassa puggalÃdivasena vipattidassanatthaæ katha¤ ca bhikkhave apaccakkhÃtà ti Ãdim Ãha. tattha yehi ÃkÃrehÅti Ãdi vuttanayam eva. ummattako ti yakkhummattako và pittummattako và yo koci viparÅtasa¤¤o; so sace paccakkhÃti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. nigandho. 2 B2. nigandha-. 3 Sp. -jako paï¬a-. 4 B2. kasambukajÃto. 5 B2.Bp. koïÂho. 6 B2.Bp. ÃkÃrÃni. 7 Bp. appacca-, sic passim. >\ #<[page 255]># %% apaccakkhÃtÃ\<*<1>*>\ hoti sikkhÃ, ummattakassà 'ti tÃdisass' eva um- mattakassa; tÃdisassa hi santike sace pakatatto sikkhaæ paccakkhÃti ummattako na jÃnÃti,apaccakkhÃtÃ\<*<2>*>\ hoti sikkhÃ. khittacitto ti yakkhummattako vuccati; purimapade pana ummattakasÃma¤¤ena vuttaæ yakkhummattako và pittum- mattako vÃ.\<*<3>*>\ ubhinnam pi viseso anÃpatti vÃre Ãvibhavissati. evaæ khittacitto \<*<4>*>\paccakkhÃtÃpi apaccakkhÃtà hoti,\<*<4>*>\ tassa santike paccakkhÃtÃpi tamhi ajÃnante apaccakkhÃtà hoti. vedanaÂÂo ti balavatiyà dukkhavedanÃya phuÂÂho mucchÃ- pareto; tena vippalapantena\<*<5>*>\ paccakkhÃtÃpi apaccakkhÃtÃ\<*<2>*>\ hoti. tassa santike paccakkhÃtÃpi tam hi ajÃnante apaccak- khÃtà hoti. devatÃya santike ti Bhummadevataæ Ãdiæ katvà yÃva AkaniÂÂhadevatÃya pi santike paccakkhÃtÃpi apaccak- khÃtà 'va hoti. tiracchÃnagatassà 'ti nÃgamÃïavakassa và supaïïamÃïavakassa và kinnarahatthimakkaÂÃdÅnaæ và yassa kassaci santike paccakkhÃtÃpi apaccakkhÃtà 'va hoti. tatra ummattakÃdÅnaæ santike ajÃnanabhÃvena apaccak- khÃtà ti Ãha. devatÃya santike atikhippaæ jÃnanabhÃvena, devatà nÃma mahÃpa¤¤Ã tihetupaÂisandhikÃ\<*<6>*>\ atikhippaæ jÃnanti; citta¤ ca nÃmetaæ lahuparivattaæ tasmà cittala- hukassa puggalassa cittavasen' eva mà atikhippaæ vinÃso ahosÅti devatÃya santike sikkhÃpaccakkhÃnaæ paÂikkhipi. manussesu pana niyamo n' atthi. yassa kassaci sabhÃgassa và visabhÃgassa và gahaÂÂhassa và pabbajitassa và vi¤¤ussa santike paccakkhÃtà paccakkhÃtà 'va hoti. sace pana so na jÃnÃti apaccakkhÃtà 'va hotÅti etam atthaæ dassento ariya- kenà 'ti Ãdim Ãha. tattha ariyakaæ nÃma ariyavohÃro Ma- gadhabhÃsÃ.\<*<7>*>\ milakkhakaæ\<*<8>*>\ nÃma yo koci anariyako Andha DamiÊÃdi.\<*<9>*>\ so ca na paÂivijÃnÃtÅti bhÃsantare và anabhi¤¤Ã- tÃya buddhasamaye và akovidatÃya imaæ nÃma atthaæ esa bhaïatÅti na paÂijÃnÃti. davÃyà 'ti sahasà a¤¤aæ bhaïi- tukÃmo sahasà buddhaæ paccakkhÃmÅti bhaïati. ravÃyà 'ti ravà bha¤¤ena, a¤¤aæ bhaïissÃmÅti a¤¤aæ bhaïanto, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. adds va. 2 B2.Bp. add va. 3 B2.Bp. add pi. 4 B2.Bp. sikkhaæ paccakkhÃti appaccakkhÃtà 'va hoti. 5 B2.Bp. vilap-. 6 B2.Bp. tihetuka-. 7 B2.Bp. MÃgada-. 8 S1.(D). milakkhukaæ. 9 S1.(D). -DamilÃdi. >\ #<[page 256]># %<256 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.8.4-5.)>% purimena ko viseso ti ce. purimaæ paï¬itassÃpi sahasÃ- vasena a¤¤aæ\<*<1>*>\ bhaïanaæ, idaæ pana mandattà momÆhattà apakata¤¤uttà pakkhalantassa a¤¤aæ bhaïissÃmÅti a¤¤aæ\<*<1>*>\ bhaïanaæ. asÃvetukÃmo sÃvetÅti imassa sikkhÃpadassa pÃ- liæ\<*<2>*>\ vÃceti paripucchati uggaïhÃti sajjhÃyaæ karoti vaïïeti, ayaæ vuccati asÃvetukÃmo sÃvetÅti. sÃvetukÃmo na sÃvetÅti dubbalabhÃvaæ Ãvikatvà sikkhaæ paccakkhanto vacÅbhedaæ na karoti, ayaæ vuccati sÃvetukÃmo na sÃvetÅti. avi¤¤ussa sÃvetÅti mahallakassa và potthakarÆpasadisassa garumedhassa và samaye akovidassa gÃmadÃrakÃnaæ và avi¤¤utaæ pattÃ- naæ sÃveti. vi¤¤ussa na sÃvetÅti paï¬itassa ¤Ãtuæ samat- thassa na sÃveti. sabbaso và panà 'ti buddhaæ paccakkhÃmÅti Ãdisu yena yena\<*<3>*>\ pariyÃyena sikkhÃpaccakkhÃtà hoti, tato ekam pi vacÅbhedaæ katvà na sÃveti.\<*<4>*>\ evaæ kho ti apaccak- khÃnalakkhaïaæ niyameti. ayaæ hi ettha\<*<5>*>\ attho: evam eva sikkhà apaccakkhÃtà hoti na a¤¤ena kÃraïenà 'ti attho.\<*<6>*>\ ||4|| idÃni methunaæ dhammaæ patiseveyyà 'ti ÃdÅnaæ attha- dassanatthaæ methunadhammo nÃmà 'ti Ãdim Ãha. tattha methunadhammo nÃmà 'ti idaæ niddisitabbassa methuna- dhammassa uddesapadaæ. asaddhammo ti asataæ nÅcajanÃ- naæ dhammo. gÃmadhammo ti gÃmavÃsÅnaæ sevanadham- mo. vasaladhammo ti vasalÃnaæ dhammo kilesavassanato và sayam eva vasalo dhammo ti vasaladhammo. duÂÂhullan ti duÂÂhu ca kilesehi duÂÂhattà thÆla¤ ca anipuïabhÃvato ti duÂÂhullaæ. ito paÂÂhÃya ca tÅsu padesu yo so ti idaæ parivat- tetvà yaæ\<*<7>*>\ tan ti katvà yojetabbaæ, yaæ taæ\<*<8>*>\ duÂÂhullaæ yaæ taæ odakantikaæ yaæ taæ rahassan ti. ettha ca yasmà tassa kammassa parivÃrabhÆtaæ dassanam pi gahaïam pi Ãmasanam pi phusanam pi ghaÂÂanam pi duÂÂhullaæ, tasmÃpi taæ kammaæ duÂÂhullaæ. yaæ taæ duÂÂhullaæ so methu- nadhammo. udakaæ assa ante suddhatthaæ ÃdiyissatÅti\<*<9>*>\ udakantaæ udakantam eva odakantikaæ. yaæ taæ odakan- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. a¤¤a-. 2 B2.Bp. pÃÊiæ. 3 B2. yena kenaci for yena yena. 4 B2. sÃvetÅti. 5 B2.Bp. h' ettha. 6 B2.Bp. omit attho, and add paccakkhÃnavibhaÇgaæ niÂÂhitaæ. 7 B2.Bp. yan. 8 B2.Bp. yan taæ, sic passim. 9 B2.Bp. ÃdÅyatÅti. >\ #<[page 257]># %% tikaæ so methunadhammo. raho paÂicchanne okÃse kattab- batÃya rahassaæ. yaæ taæ rahassaæ so methunadhammo ti evaæ yojanà veditabbÃ. dvayena dvayena samÃpajjitabbato\<*<1>*>\ dvayaæ-dvayasamÃpatti. tattha yojanÃ: yà sà dvayaæ-dvaya- samÃpatti so methunadhammo nÃmà 'ti. idha pana taæ sabbaæ ekajjhaæ nigamento Ãha, eso methunadhammo nÃmà 'ti. kiæ kÃraïà vuccati methunadhammo ti. ubhinnaæ rattÃnaæ sÃrattÃnaæ avassutÃnaæ pariyuÂÂhitÃnaæ ubhin- naæ sadisÃnaæ dhammo ti, taæ-kÃraïà vuccati methuna- dhammo ti. patisevati\<*<2>*>\ nÃmà 'ti idaæ patiseveyyà 'ti ettha yenÃkÃrena patiseveyyà 'ti vuccati, tassÃkÃrassa dassanat- thaæ mÃtikÃpadaæ. yo nimittena nimittan ti Ãdisu yo bhik- khu itthiyà nimittena attano nimittaæ itthiyà aÇgajÃtena attano aÇgajÃtaæ sabbantimena pamÃïena ekatilabÅjamattam pi vÃtena asamphuÂÂhe allokÃse paveseti, eso patisevati nÃmÃ; ettakena\<*<3>*>\ sÅlabhedaæ pÃpuïÃti pÃrÃjiko hoti. ettha ca itthinimitte cattÃri passÃni vemajjhan cà 'ti pa¤ca ÂhÃnÃni labbhanti. purisanimitte cattÃri passÃni majjhaæ uparÅti\<*<4>*>\ cha. tasmà itthinimitte heÂÂhÃpavesento pi pÃrÃjiko hoti, uparito pavesento pi ubhohi passehi pavesento pi cattÃri ÂhÃnÃni mu¤citvà majjhena pavesento pi pÃrÃjiko hoti. purisanimittaæ pana heÂÂhÃbhÃgena chupantaæ pavesento pi pÃrÃjiko hoti, uparibhÃgena chupantaæ pavesento pi ubhohi passehi chupantaæ pavesento pi majjhen' eva chupan- taæ pavesento pi sammi¤jitaÇguli\<*<5>*>\ viya majjhimapabba- piÂÂhiyà saÇkocetvà uparibhÃgena chupantaæ pavesento pi pÃrÃjiko hoti. tattha tuÊÃdaï¬asadisaæ\<*<6>*>\ pavesentassÃpi cattÃri passÃni majjhan cà ti pa¤caÂhÃnÃni. saÇkocetvà pavesentassÃpi cattÃri passÃni uparibhÃgam\<*<7>*>\ majjha¤ cà ti pa¤ca ÂhÃnÃni. evaæ sabbÃni pi purisanimitte dasa ÂhÃnÃni honti. nimitte jÃtaæ anaÂÂhakÃyappasÃdaæ cammakhÅlaæ và piÊakaæ\<*<8>*>\ và paveseti Ãpatti pÃrÃjikassa. naÂÂhakÃyap- pasÃdaæ matacammaæ và sukkhapiÊakaæ\<*<8>*>\ và paveseti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. -tabbabhÃvato. 2 Bp. paÂi-. sic passim; Old. Vin. sic. 3 B2. ettha kena. 4 B2.Bp. upari cà 'ti. 5 B2. sami¤chi-; Bp. sama¤chitaÇguliæ. 6 B2.Bp. tulÃ-. 7 B2.Bp. uparibhÃga-. 8 Bp. pÅÊakaæ; Cc. tilakaæ. >\ #<[page 258]># %<258 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.8.5.)>% Ãpatti dukkaÂassa. methunassÃdena lomaæ và aÇguli aÇ- guÂÂhabÅjÃdÅni và pavesentassÃpi dukkaÂam eva. aya¤ ca methunakathà nÃma yasmà duÂÂhullakathà asabbhakathÃ\<*<1>*>\ tasmà etaæ và a¤¤aæ và vinaye Ådisaæ ÂhÃnaæ kathentena paÂikkÆlamanasikÃra¤\<*<2>*>\ ca samaïasa¤¤a¤ ca hirottappa¤ ca paccupaÂÂhÃpetvÃ\<*<3>*>\ sammÃsambuddhe gÃravaæ uppÃdetvà asamakaruïassa\<*<4>*>\ lokanÃthassa karuïÃguïaæ Ãvajjetvà ka- thetabbÃ.\<*<5>*>\ so hi nÃma bhagavà sabbaso kÃmehi vinivatta- mÃnaso pi sattÃnuddayalokÃnukampÃya\<*<6>*>\ sattesu kÃru¤¤ataæ paÂicca sikkhÃpadapa¤¤ÃpanatthÃya\<*<7>*>\ Ådisaæ kathaæ kathesi, aho satthukaruïÃguïo ti evaæ lokanÃthassa karuïÃguïaæ ÃvajjitvÃ\<*<8>*>\ kathetabbaæ. api ca yadi\<*<9>*>\ bhagavà sabbÃkÃrena Ådisam kathaæ na katheyya, ko jÃneyya ettakesu ÂhÃnesu pÃrÃjikaæ, ettakesu thullaccayaæ, ettakesu dukkaÂan ti, tasmà suïantenÃpi\<*<10>*>\ kathentenÃpi\<*<10>*>\ vÅjanakena,\<*<11>*>\ mukhaæ\<*<12>*>\ apidhÃya dantavidaæsakaæ hasamÃnena na\<*<13>*>\ nisÅditabbaæ. sammÃsambuddhenÃpi Ådisaæ kathitan ti paccavekkhitvà ussÃhena gabbhitena\<*<14>*>\ hirottappasampannena sathupaÂi- bhÃgena hutvà kathetabban ti. mÆlapa¤¤attaæ niÂÂhitaæ. anuppa¤¤attivÃre antamaso ti sabbantimena paricchedena. tiracchÃnagatÃya pÅti paÂisandhivasena tiracchÃnesu gatÃya.\<*<15>*>\ pageva manussitthiyà 'ti paÂhamataraæ manussajÃtikÃya itthiyÃ, pÃrÃjikavatthubhÆtà eva c' ettha tiracchÃnagatitthi\<*<16>*>\ tiracchÃnagatà ti gahetabbÃ, na sabbÃ. tatrÃyaæ paric- chedo: apadÃnaæ ahi\<*<17>*>\ macchà dvipadÃna¤ ca kukkuÂÅ catuppadÃnaæ majjÃri\<*<18>*>\ vatthu pÃrÃjikass' imà 'ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. asabbhikathÃ. 2 B2. paÂikkula-; Bp. paÂikÆla-. 3 B2. paÂhapetvÃ-; Bp. -paÂÂhapetvÃ. 4 B2.Bp. asamakÃruïikassa. 5 B2.Bp. -tabbaæ. 6 B2.Bp. -ddayÃyalo-. 7 B2. sikkhÃpadaæ pa¤¤Ã-. 8 B2.Bp. ÃvajjetvÃ. 9 B2. yadi pi. 10 B2.Bp. -tena. 11 B2. bÅjanakena; Bp. bÅjakena. 12 B2. mukha. 13 B2.Bp. omit na. 14 B2. gabbitena. 15 Bp. adds pi. 16 Bp. -gatitthÅ. 17 Bp. ahÅ. 18 B2. ma¤jÃrÅ; Bp. majjÃrÅ. >\ #<[page 259]># %% tattha ahigahaïena sabbÃpi ajagaragonisÃdibhedÃ\<*<1>*>\ dÅgha- jÃti saÇgahÅtÃ\<*<2>*>\, tasmà dÅghajÃtÅsu yattha tiïïaæ maggÃnaæ a¤¤atarasmiæ sakkà tilaphalamattaæ\<*<3>*>\ pavesetuæ sà pÃrÃji- kavatthu. avasesà dukkaÂavatthÆ 'ti veditabbÃ. macchaga- haïena sabbÃpi macchakacchapamaï¬ÆkÃdibhedà odakajÃti saÇgahÅtÃ, tatrÃpi dÅghajÃtiyaæ vuttanayen' eva pÃrÃjikavat- thu¤\<*<4>*>\ ca dukkaÂavatthu¤\<*<5>*>\ ca veditabbaæ. ayam pana viseso baraÇkamukhamaï¬ukÃ\<*<6>*>\ nÃma honti, tesaæ mukha- saïÂhÃnaæ mahantaæ chiddaæ appakaæ, tattha\<*<7>*>\ pavesanaæ na ppahoti, mukhasaïÂhÃnaæ\<*<6>*>\ pana vaïasaÇkhepaæ gacchati, tasmà taæ thullaccayavatthÆ 'ti veditabbaæ. kukkuÂÅgaha- ïena\<*<8>*>\ sabbÃpi kÃkakapotÃdibhedà pakkhijÃti\<*<9>*>\ saÇgahÅtÃ,\<*<2>*>\ tatrÃpi vuttaneyen' eva pÃrÃjikavatthu¤\<*<4>*>\ ca dukkaÂavatthu¤\<*<4>*>\ ca veditabbaæ. majjÃrigahaïena\<*<10>*>\ sabbÃpi rukkhasuïa- khamuÇgusagodhÃdibhedÃ\<*<11>*>\ catuppadajÃti saÇgahÅtÃ,\<*<2>*>\ tatrÃpi vuttanayen' eva pÃrÃjikavatthu¤\<*<12>*>\ ca dukkaÂavatthu¤\<*<12>*>\ ca veditabbaæ. pÃrÃjiko ti parÃjito parÃjayaæ Ãpanno. ayaæ hi pÃrÃjikasaddo sikkhÃpadÃpattipuggalesu\<*<13>*>\ vattati. tattha, aÂÂhÃnam etaæ ùnanda anavakÃso yaæ tathÃgato VajjÅnaæ và VajjiputtakÃnaæ và kÃraïà sÃvakÃnaæ pÃrÃjikaæ\<*<14>*>\ sik- khÃpadaæ pa¤¤attaæ taæ\<*<15>*>\ samÆhaneyyà 'ti evam sikkhÃpade vattamÃno veditabbo. Ãpattiæ\<*<16>*>\ tvaæ bhikkhu Ãpanno pÃrÃjikaæ ti evaæ ÃpattiyÃ.\<*<17>*>\ na mayaæ pÃrÃjikà yo ava- haÂo so pÃrÃjiko ti evaæ puggale vattamÃno veditabbo. pÃrÃjikena dhammena anuddhaæseyyà 'ti Ãdisu pana dhamme vattatÅti vadanti. yasmà pana tattha dham ti katthaci Ãpatti katthaci sikkhÃpadam eva adhippetaæ, tasmà so visuæ na vattabbo. tattha sikkhÃpadaæ yo taæ atikkamati taæ parÃjeti, tasmà pÃrÃjikan ti vuccati. Ãpatti pana yo naæ ajjhÃpajjati taæ parÃjeti tasmà pÃrÃjikà ti vuccati. puggalo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. -gonasÃdi-. 2 B2.Bp. saÇgahitÃ. 3 B2.Bp. add pi. 4 B2.Bp. -vatthu. 5 B2. paÂaÇgamÆkhamaï¬ÆkÃ; Bp. pataÇgamukhamaï¬ÆkÃ. 6 B2. mÆkha-. 7 B2. inserts sace pana. 8 B2.Bp. kukkuÂi-. 9 B2. pakkhÅ-. 10 B2. ma¤jÃrÅ-; majjÃrigga-. 11 B2.Bp. -maÇgusa-. 12 See note 4. 13 B2. -pada Ãpatti. 14 B2. pÃrÃjika. 15 B2.Bp. omit taæ. 16 B2. Ãpatti. 17 Bp. Ãpattiyaæ. >\ #<[page 260]># %<260 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.8.5;9.1.)>% yasmà parÃjito parÃjayam Ãpanno tasmà pÃrÃjiko ti vuccati. etam eva hi atthaæ sandhÃya ParivÃre pi: [pÃrÃjikan ti yaæ vuttaæ taæ suïohi yathÃ-tathaæ, cuto' paraddho bhaÂÂho ca saddhammÃbhiniraÇkato,\<*<1>*>\ saævÃso ca\<*<2>*>\ tahiæ n' atthi; ten' etaæ iti vuccatÅti] vuttaæ. ayaæ h' ettha attho: taæ sikkhÃpadaæ vÅtikkamanto Ãpatti¤ ca Ãpanno puggalo cuto hotÅti sabbaæ yojetabbaæ. tena vuccatÅti yena kÃraïena assamaïo hoti asakyaputtiyo paribhaÂÂho chinno parÃjito sÃsanato tena vuccati kinti pÃrÃjiko hotÅti. saha vasanti etthà 'ti saævÃso, taæ dassetuæ saævÃso nÃmà 'ti vatvà ekaæ\<*<3>*>\ kamman ti Ãdim Ãha. tatrÃyaæ saddhiæ yojanÃya vaïïanÃ: catubbidham pi saÇghakammaæ sÅmÃparicchinnehi pakatat- tehi bhikkhÆhi ekato kattabbattà ekaæ\<*<3>*>\ kammaæ nÃma, tathà pa¤cavidho pi pÃtimokkhuddeso ekato uddisitabbattà ekuddeso nÃma pa¤¤attaæ pana sikkhÃpadaæ sabbehi pi lajjipuggalehi\<*<4>*>\ samaæ sikkhitabbabhÃvato samasikkhatÃ\<*<5>*>\ nÃma. ettha yasmà sabbe pi lajjino etesu kammÃdisu saha vasanti, na eko pi tato bahiddhà sandissati, tasmà tÃni sabbÃni pi gahetvà eso saævÃso nÃmà 'ti Ãha. so ca vuttappakÃro saævÃso tena puggalena saddhiæ n' atthi, tena kÃraïena so pÃrÃjiko puggalo asaævÃso ti vuccatÅti. ||5||8|| evaæ udiÂÂhasikkhÃpadaæ padÃnukkamena vibhajitvà idÃni yaæ taæ patiseveyyà 'ti ettha yenÃkÃrena patiseveyyà 'ti vuccati, tassÃkÃrassa dassanatthaæ patisevati nÃmà 'ti idaæ mÃtikÃpadaæ Âhapetvà nimittena nimittaæ aÇgajÃtena aÇgajÃtan ti vuttaæ. tattha yasmà na kevalaæ itthiyà eva nimittaæ pÃrÃjikavatthu, nÃma\<*<6>*>\ manussitthiyà eva, suvaïïa- rajatÃdimayÃna¤ ca itthinam\<*<7>*>\ pi nimittaæ vatthum eva na hoti, tasmà yaæ yaæ vatthu hoti, taæ taæ dessetuæ tisso itthiyo ti Ãdinà nayena yesaæ nimittÃni vatthÆni honti, te satte vatvà manussitthiyà tayo magge ti Ãdinà nayena tÃni vatthÆni Ãha. tattha tisso itthiyo tayo ubhatobya¤janakà tayo paï¬akà tayo purisà ti pÃrÃjikavatthÆnaæ nimittÃ- naæ nissayà dvÃdasa sattà honti. tesu itthipurisà pÃkaÂà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. -mÃhi-. 2 B2.Bp. pi for ca. 3 B2.Bp. eka-. 4 B2.Bp. lajjÅ-. 5 B2. -sikkhÃtÃ. 6 B2.Bp. na ca for nÃma. 7 B2.Bp. itthÅnam. >\ #<[page 261]># %% eva. paï¬akaubhatobya¤janakabhedo pabbajjÃkhandhaka- vaïïanÃyaæ pÃkaÂo bhavissati. manussitthiyà tayo magge methunaæ dhammaæ patisevantassà 'ti ettha ca manussit- thiyà tÅsu maggesÆ 'ti attho veditabbo. ||1|| evaæ sabbattha sabbe eva c' ete manussitthiyà tayo maggÃ, amanussitthiyà tayo tiracchÃnagatitthiyà tayo ti nava, manussaubhatobya¤jana- kÃdÅnaæ nava manussapaï¬akÃdÅnaæ dvedve katvà cha, tathà manussapurisÃdÃnan ti samatiæsa maggà honti. etesu nimittasaÇkhÃtesu yattha katthaci attano aÇgajÃtaæ tila- phalamattam pi pavesetvà methunaæ dhammaæ patisevanto pÃrÃjikaæ Ãpajjati, Ãpajjanto pana yasmà sevanacitten' eva Ãpajjati, na vinà tena, tasmà taæ lakkhaïaæ dassento bhagavà bhikkhussa sevanacittaæ paccupaÂÂhitan\<*<1>*>\ ti Ãdim Ãha. tattha bhikkhussà 'ti methunasevanakassa bhikkhussa, sevanacittaæ paccupaÂÂhitan\<*<1>*>\ ti bhÆmmatthe\<*<2>*>\ paccattavacanaæ, sevana- citte paccupaÂÂhite ti attho. vaccamaggaæ aÇgajÃtaæ pave- sentassà 'ti yena maggena vaccaæ nikkhamati taæ maggaæ attano aÇgajÃtaæ purisanimittaæ tilaphalamattam pi pa- vesentassa. Ãpatti pÃrÃjikassà 'ti Ãpatti pÃrÃjikà assa hotÅti attho. athavà ÃpattÅti Ãpajjanaæ hoti. pÃrÃjikassà 'ti pÃrÃ- jikadhammassa. ||2|| esa nayo sabbattha evaæ sevanacitten' eva pavesentassa Ãpatti\<*<3>*>\ dassetvà idÃni yasmà taæ pavesanam nÃma na kevalaæ attÆpakkamena\<*<4>*>\ parÆpakkamenÃpi hoti. tatrÃpi ca sÃdiyantass' eva Ãpatti sevanacittasamaÇgissa na itarassa. tasmà ye saddhà pabbajità kulaputtà sammà pa- Âipannakà parÆpakkamena pavesane pi sati na sÃdiyanti, tesaæ rakkhaïatthaæ bhikkhupaccatthikà manussitthin ti Ãdim Ãha. tattha paÂipakkhaæ atthaæ\<*<5>*>\ yanti icchantÅti paccatthikÃ, bhikkhÆ eva paccatthikà bhikkhupaccatthikÃ, visabhÃgÃnaæ verÅbhikkhÆnam etaæ adhivacanaæ. ma- nussitthiæ bhikkhuno\<*<6>*>\ santike Ãnetvà ti issÃpakatà taæ bhik- khuæ nÃsetukÃmà Ãmisena và upalÃpetvà mittasanthava- vasena\<*<7>*>\ và idaæ amhÃkaæ kiccaæ karohÅti vatvà ki¤ci ma- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. and Old. Vin. upaÂÂhite ti. 2 B2. bhÆmatthe; Bp. bhummatthe. 3 B2.Bp. Ãpattiæ. 4 B2.Bp. attupakkamen' eva. 5 B2.Bp. atthayanti. 6 B2.Bp. bhikkhussa. 7 B2.Bp. -sandha-. >\ #<[page 262]># %< 262 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.9.4.)>% nussitthiæ rattibhÃge tassa bhikkhussa vasanokÃsaæ ÃnetvÃ. vaccamaggena aÇgajÃtaæ abhinisÅdentÅti taæ bhikkhuæ hat- thapÃdasÅsÃdÅsu sugahitaæ nipparipphandaæ gahetvà itthiyà vaccamaggena tassa bhikkhuno aÇgajataæ abhinisÅdenti sampayojentÅti attho. so ce ti Ãdisu so ce bhikkhu vaccamag- gabbhantaraæ attano aÇgajÃtassa pavesanaæ sÃdiyati adhi- vÃseti, tasmiæ khaïe sevanacittaæ upaÂÂhÃpeti\<*<1>*>\ paviÂÂhaæ sÃdiyati adhivÃseti, paviÂÂhakÃle sevanacittaæ upaÂÂhÃpeti, Âhitaæ sÃdiyati adhivÃseti, ÂhÃnappattakÃle sukkavissaÂÂhi- samaye sevanacittaæ upaÂÂhÃpeti, uddharaïaæ sÃdiyati adhi- vÃseti, nÅharaïakÃle sevanacittaæ\<*<2>*>\ upaÂÂhÃpeti, evaæ catusu\<*<3>*>\ ÂhÃnesu sÃdiyanto mama verÅsamaïehi idaæ kataæ ti vattuæ na labhati, pÃrÃjikÃpattim eva Ãpajjati. yathà ca imÃni cattÃri sÃdiyanto Ãpajjati, evaæ purimaæ ekaæ asÃdiyitvà tÅïi sÃdiyanto pi dve asÃdiyitvà dve sÃdiyanto pi tÅïi asÃdiyitvà ekaæ sÃdiyanto pi Ãpajjati yeva. sabbaso pana asÃdiyanto Ãsivisamukhaæ\<*<4>*>\ viya aÇgÃrakÃsuæ viya ca paviÂÂhaæ aÇgajÃtaæ ma¤¤amÃno nÃpajjati, tena vuttaæ pavesanaæ na sÃdiyati --pe-- uddharaïaæ na sÃdiyati anÃ- pattÅti. imaæ hi evarÆpaæ Ãraddhavipassakaæ kÃye ca jÅvite ca anapakkhaæ ekÃdasahi aggÅhi sampajjalitÃni va\<*<5>*>\ sabbÃyatanÃni\<*<6>*>\ ukkhittÃsike viya ca vÃdhake pa¤cakÃma- guïe passantaæ puggalaæ rakkhanto bhagavà paccatthikÃ- na¤ c' assa manorathavighÃtaæ karonto imaæ pavesanaæ na sÃdiyatÅti Ãdikaæ catukkaæ nÅharitvà thapesÅti. paÂhamacatukkakathà niÂÂhitÃ.\<*<7>*>\ evaæ paÂhamacatukkaæ dassetvà idÃni yasmà bhikkhupac- catthikà itthiæ Ãnetvà na kevalaæ vaccamaggen' eva abhi- nisÅdenti, atha kho passÃvamaggena pi mukhena\<*<8>*>\ pi. itthiæ ÃnentÃpi ca keci jÃgarantiæ Ãnenti, keci suttaæ, keci mattaæ, keci ummattaæ, keci pamattaæ, a¤¤avihitaæ\<*<9>*>\ vikkhittacittan \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. upaÂÂhapeti, sic passim. 2 Bp. paÂisevana-. 3 B2.Bp. catÆsu. 4 B2. -mÆkham; Bp. ÃsÅvisamukhaæ. 5 B2.Bp. ca for va. 6 BP. inserts upaÂÂhahantaæ. 7 Chinese translation (Tokyo ed.,) folio 39a. 8 B2. mÆkhena. 9 B2.Bp. a¤¤Ã-. >\ #<[page 263]># %% ti attho. keci mataæ akkhayitaæ sonasigÃlÃdÅhi\<*<1>*>\ akkhayita- nimittan ti attho. keci mataæ yebhuyyena akkhayitaæ, ye- bhuyyena akkhayità nÃma yassà nimitte vaccamagge vÃ\<*<2>*>\ passÃvamagge vÃ\<*<2>*>\ mukhe và bahutaro okÃso akkhayito hoti. keci mataæ yebhuyyena khayitaæ, yebhuyyena khayità nÃma yassà vaccamaggÃdike nimitte bahuæ\<*<3>*>\ khayitaæ hoti appaæ akkhayitaæ. na kevala¤ ca manussitthim eva Ãnenti, atha kho amanussitthim pi tiracchÃnagatitthim pi, na kevala¤ ca vuttappakÃraæ itthim eva ubhatobya¤janakam pi paï¬a- kam pi purisam pi Ãnenti. tasmà tesaæ vasena a¤¤Ãni pi catukkÃni dassento bhikkhupaccatthikà manussitthiæ jÃga- rantin ti Ãdim Ãha. tattha pÃliyÃ\<*<4>*>\ asammohatthaæ vutta- catukkÃni evaæ saÇkhÃto\<*<5>*>\ veditabbÃni. manussitthiyà tiï- ïam maggÃnaæ vasena tÅïi suddhikacatukkÃni tÅïi jÃgaran- ticatukkÃni tÅïi suttacatukkÃni tÅïi mattacatukkÃni tÅïi ummattacatukkÃni tÅïi pamattacatukkÃni tÅïi matÃkkhayi- tacatukkÃni tÅïi yebhuyyena akkhayitacatukkÃni tÅïi yebhuy- yena khayitacatukkÃnÅti sattavÅsati catukkÃni. tathà ama- nussitthiyà tathà tiracchÃnagatitthiyà ti itthivÃre ekÃsÅti catukkÃni. yathà ca itthivÃre evaæ ubhatobya¤janakavÃre. paï¬akapurisavÃresu pana dvinnaæ maggÃnaæ vasena catu- païïÃsa catupaïïÃsa honti. evaæ sabbÃni pi dvesatÃni sattati ca catukkÃni honti. tÃni uttÃnatthÃni yeva. sabbavÃresu pan' ettha mataæ yebhuyyena akkhayitaæ khayitan ti etasmiæ ÂhÃne ayaæ vinicchayo: Tambapaïïi- dÅpe kira dve vinayadharà samÃnÃcariyakà therà ahesuæ, Upatissatthero ca Phussadevatthero\<*<6>*>\ ca. te mahÃbhaye up- panne\<*<7>*>\ VinayapiÂakaæ pariharantà rakkhiæsu. tesu Upatis- satthero byattataro. tassÃpi dve antevÃsikà ahesuæ MahÃ- padumatthero ca MahÃsummatthero\<*<8>*>\ ca. tesu MahÃsummat- thero\<*<8>*>\ navakkhattuæ VinayapiÂakaæ assosi. MahÃpadumat- thero tena saddhiæ navakkhattuæ visu¤ ca ekako 'va navak- khattun ti aÂÂhÃrasakkhattuæ assosi. ayam\<*<9>*>\ etesu byatta- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. sonasiÇgÃlÃdÅhi. 2 B2.Bp. omit vÃ. 3 B2. bahu. 4 B2.Bp. pÃÊiyÃ. 5 B2. saÇkhyato; Bp. saÇkhyÃto. 6 B2.Bp. Phusareva-. 7 B2.Bp. omit uppanne. 8 B2.Bp. MahÃsuma-. 9 B2.Bp. ayam eva tesu for ayam etesu. >\ #<[page 264]># %<264 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.9.4-6.)>% taro. tesu MahÃsummatthero\<*<1>*>\ navakkhattuæ VinayapiÂakaæ sutvà Ãcariyaæ mu¤citvà aparagaÇgaæ agamÃsi. tato Ma- hÃpadumatthero Ãha: sÆro vata re esa vinayadharo, yo dhara- mÃnakaæ yeva Ãcariyaæ mu¤citvà a¤¤attha vasitabbaæ ma¤¤ati, nanu Ãcariye dharamÃne VinayapiÂaka¤ ca aÂÂha- kathà ca anekakkahattuæ gahetvÃpi na vissajjetabbaæ, nic- cakÃlaæ sotabbaæ, anusaævaccharaæ sajjhÃyitabban ti. evaæ vinayagarukÃnaæ bhikkhÆnaæ kÃle ekadivasaæ Upa- tissatthero pana MahÃpadumattherapamukhÃnaæ pa¤can- naæ antevÃsikasatÃnaæ paÂhamapÃrÃjikasikkhÃpade imaæ padesaæ vaïïento\<*<2>*>\ nisinno hoti. taæ antevÃsikà pucchiæsu: bhante yebhuyyena akkhayite pÃrÃjikaæ, yebhuyyena khayite thullaccayaæ, upa¬¬hakkhayite kena bhavitabban ti. thero Ãha: Ãvuso buddhà nÃma pÃrÃjikaæ pa¤¤Ãpento\<*<3>*>\ na sÃva- sesaæ katvà pa¤¤Ãpenti anavasesaæ\<*<4>*>\ katvà sabbaæ pariyÃ- diyitvà sotaæ chinditvà pÃrÃjikavatthusmiæ pÃrÃjikam eva pa¤¤Ãpenti. idaæ hi sikkhÃpadaæ lokavajjaæ na païïatti- vajjaæ. tasmà yadi upa¬¬hakkhayite pÃrÃjikaæ bhaveyya, pa¤¤Ãpeyya sammÃsambuddho, pÃrÃjikacchÃyà pan' ettha na dissati, thullaccayam eva dissatÅti. api ca matasarÅre pÃrÃjikaæ pa¤¤Ãpento bhagavà yebhuyyena akkhayite Âha- pesi, tato paraæ pÃrÃjikaæ n' atthÅti dassetuæ thullaccayaæ pa¤¤Ãpento yebhuyyena khayite Âhapesi, tato paraæ thullac- cayaæ n' atthÅti dassetun ti pi veditabbaæ. khayitÃkhayita¤ ca nÃm' etaæ matasarÅrasmiæ yeva veditabbaæ na jÅvamÃne. jÅvamÃne hi nakhapiÂÂhippamÃïe\<*<5>*>\ chavimaæse và nahÃrumhi\<*<6>*>\ và sati pÃrÃjikam eva hoti. yadi pi nimittaæ sabbaso khayi- taæ chavicammaæ n' atthi nimittasaïÂhÃnaæ pa¤¤Ãyati pavesanaæ jÃyati pÃrÃjikam eva. nimittasaïÂhÃnaæ pana anavasesetvà sabbasmiæ nimitte chinditvà samantato tac- chetvà uppÃÂite vaïasaÇkhepavasena thullaccayaæ. nimittato patitÃya maæsapesiyà upakkamantassa dukkaÂaæ. matasa- rÅre pana yadi pi sabbaæ\<*<7>*>\ sarÅraæ khayitaæ hoti, yadi pi akkhayitaæ, tayo pana maggà akkhayitÃ, tesu upakkaman- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. MahÃsuma-. 2 B2. saævaïïento. 2 Bp.pa¤¤a,-sicpassim. 4 B2.Bp. insert eva. 5 Bp. inserts pi. 6 B2.Bp. nhÃ-. 7 B2. sabba-. >\ #<[page 265]># %% tassa pÃrÃjikaæ. yebhuyyena akkhayite pÃrÃjikam eva, upa¬¬hakkhayite ca yebhuyyena khayite ca thullaccayaæ. manussÃnaæ jÅvamÃnakasarÅre akkhinÃsakaïïacchiddavat- thikosesu\<*<1>*>\ satthakÃdÅhi katavaïe và methunarÃgena tilapha- lamattam pi aÇgajÃtaæ pavesantassa thullaccayam eva. avasesasarÅre upakacchakÃdisu dukkataæ. mate allasarÅre pÃrÃjikakkhette pÃrÃjikaæ thullaccayakkhette thullaccayaæ dukkaÂakkhette dukkataæ. yadà pana sarÅraæ uddhumÃta- kaæ hoti kuthitaæ\<*<2>*>\ nÅlamakkhikasamÃkiïïaæ kimikulasam- Ãkulaæ\<*<3>*>\ navahi vaïamukhehi paggaÊitapubbam\<*<4>*>\ kuïapa- bhÃvena upagantum pi asakkuneyyaæ, tadà pÃrÃjikavatthu¤ ca thullaccayavatthu¤ ca vijahati. tÃdise sarÅre yattha katthaci upakkamato dukkaÂaæ eva. tiracchÃnagatÃnaæ hatthiassagogadrabhaoÂÂhamahisÃdÅnaæ\<*<5>*>\ nÃsÃya thullac- cayaæ. vatthikose thullaccayam eva. sabbesam pi tirac- chÃnagatÃnaæ akkhikaïïanÃsÃvaïesu\<*<6>*>\ dukkaÂaæ. avase- sasarÅre\<*<7>*>\ dukkaÂam eva. matÃnam allasarÅre pÃrÃjikak- khette pÃrÃjikaæ thullaccayakkhette thullaccayaæ dukka- Âakkhette dukkaÂaæ. kuthitakuïape\<*<8>*>\ pubbe vuttanayen' eva sabbattha dukkaÂaæ. kÃyasaæsaggarÃgena\<*<9>*>\ methuna- rÃgena và jÅvamÃnakapurisassa vatthikosaæ appavesento nimittena nimittaæ chupati dukkaÂaæ. methunarÃgena it- thiyà appavesento nimittena nimittaæ chupati thullaccayaæ. MahÃaÂÂhakathÃyaæ pana itthinimittaæ methunarÃgena mukhena chupati thullaccayan ti vuttaæ. Cammakkhan- dhake: chabbaggiyà bhikkhÆ AciravatinadiyÃ\<*<10>*>\ gÅvÅnaæ taran- tÅnaæ visÃïesu pi gaïhanti kaïïesu pi gaïhanti gÅvÃya pi gaïhanti cheppÃya pi gaïhanti piÂÂhim pi abhirÆhanti, ratta- cittÃpi aÇgajÃtaæ chupantÅti imissà aÂÂhÆppattiyÃ\<*<11>*>\ avisesena vuttaæ: na ca bhikkhave rattacittena aÇgajÃtaæ chupitab- baæ, yo chupeyya Ãpatti thullaccayassà 'ti. taæ sabbam pi saæsandetvÃ\<*<12>*>\ yathà na virujjhati, tathà gahetabbaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. -kaïïachidda-. 2 B2. kudhitaæ. 3 Bp. kÅmi-. 4 B2.Bp. gaÊita-. 5 B2.Bp. gona ... mahimsÃ-. 6 B2.Bp. -kaïïavanesu. 7 B2.Bp. insert pi. 8 B2. kudhita-. 9 B2.Bp. add vÃ. 10 B2.Bp. Aciravatiyà nadi-. 11 B2.Bp. aÂÂhuppattiyÃ. 12 B2.Bp. saæsanditvÃ. >\ #<[page 266)]># %<266 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.9.4-6.)>% katha¤ ca na virujjhati. yaæ tÃva MahÃaÂÂhakathÃyaæ vuttaæ, methunarÃgena mukhena chupatÅti, tatra kira ni- mittamukhaæ mukhan ti adhippetaæ. methunarÃgenà 'ti ca vuttattÃpi ayam eva tattha adhippÃyo ti veditabbo. na hi itthinimitte pakatimukhena methunÆpakkamo\<*<1>*>\ hoti. Khan- dhake pi,ye piÂÂhiæ abhiruhantÃ\<*<2>*>\ methunarÃgena aÇgajÃtena aÇgajÃtaæ chupiæsu, te sandhÃya thullaccayaæ vuttan ti veditabbaæ. itarathÃhi dukkaÂaæ siyÃ. keci panÃhu: Khan- dhake pi mukhen'\<*<3>*>\ eva chupantaæ\<*<4>*>\ sandhÃya olÃrikattÃ\<*<5>*>\ kammassa thullaccayaæ vuttaæ, aÂÂhakathÃyam pi taæ sandhÃya bhÃsitaæ gahetvà 'va methunarÃgena mukhena\<*<3>*>\ chupati thullaccayan ti vuttaæ ti. tasmà suÂÂhu sallak- khetvà ubhosu vinicchayesu yo yuttataro so gahetabbo. vinaya¤¤Æ pana purimaæ pasaæsanti kÃyasaæsaggarÃgena pana pakatimukhena\<*<6>*>\ nimittamukhena và itthinimittaæ chupantassa saÇghÃdisesaæ. tiracchÃnagatitthiyà passÃva- maggaæ nimittamukhena chupantassa vuttanayen' eva thul- laccayaæ,kÃyasaæsaggarÃgena dukkaÂan ti. avasesaekÆnasattatidvisatacatukkakathà niÂÂhitÃ. evaæ bhagavà vippaÂipannakassa\<*<7>*>\ bhikkhuno rakkhaïat- thaæ\<*<8>*>\ sattati dvisatacatukkÃni nÅharitvà idÃni ye anÃgate pÃpabhikkhÆ santhataæ imaæ na ki¤ci upÃdinnakaæ\<*<9>*>\ upÃ- dinnakena chupati,\<*<10>*>\ ko ettha doso ti sa¤cicca lesaæ o¬¬es- santi, tesaæ sÃsane patiÂÂhà evna bhavissatÅti disvà tesu sattati dvisatacatukkesu ekam ekaæ catukkaæ catÆhi santha- tÃdi-bhedehi bhinditvà dassento: bhikkhÆpaccatthikÃ\<*<11>*>\ manus- sitthiæ bhikkhussa santike Ãnetvà vaccamaggena passÃvamag- gena mukhena\<*<12>*>\ aÇgajÃtaæ abhinisÅdenti santhatÃya asantha- tassà 'ti Ãdim Ãha. tattha santhatÃya asanthatassà 'ti Ãdisu santhatÃya itthiyà vaccamaggena passÃvamaggena mukhena\<*<12>*>\ asanthatassa bhikkhussa aÇgajÃtaæ abhinisÅdentÅti iminà nayena yojanà veditabbÃ. tattha santhatÃ\<*<13>*>\ nÃma yassà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. methunupa-. 2 B2.Bp. abhirÆhantÃ. 3 B2. mÆkhe-. 4 Bp. chupanaæ. 5 B2.Bp. oÊÃ-. 6 B2.Bp. add vÃ. 7 B2.Bp. paÂipanna-. 8 B2. -natthaæ. 9 B2. diïïa-, sic passim. 10 B2.Bp. phusati. 11 B2.Bp. bhikkhupa-. 12 B2. mÆkhena. 13 Bp. santhataæ. >\ #<[page 267]># %% tÅsu maggesu yo koci maggo paÊiveÂhetvÃ\<*<1>*>\ và anto và pave- setvà yena kenaci vatthena và païïena và vÃkapaÂÂena và cammena và tipusÅsÃdÅnaæ paÂÂena và paÂicchanno santhato nÃma. yassa aÇgajÃtaæ tesaæ yeva vatthÃdÅnaæ na kenaci paÂicchannaæ tattha upÃdinnakena và anupÃdinnakaæ ghaÂÂÅyatu,anupÃdinnakena và upÃdinnakaæ, anupÃdinnakena và anupÃdinnakaæ, upÃdinnakena và upÃdinnakaæ, sace yattake paviÂÂhe pÃrÃjikaæ hotÅti vuttaæ tattakaæ pavisa- ti, sabbattha sÃdiyantassa pÃrÃjikakkhette pÃrÃjikaæ thul- laccayakkhette thullaccayaæ dukkaÂakkhette dukkaÂam eva hoti. sace itthinimittaæ khÃïuæ katvà santhataæ khÃïuæ ghaÂÂentassa dukkaÂam. sace purisanimittaæ khÃïuæ katvà santhataæ khÃïuæ pavesantassa\<*<2>*>\ dukkaÂaæ. sace ubhayaæ khÃïuæ katvà santhataæ khÃïunà khÃïuæ ghaÂÂentassa dukkaÂaæ. sace itthinimitte veÊunaÊapabbÃdÅnaæ ki¤ci pak- khittaæ tassa heÂÂhÃbhÃga¤ ce pi phusanto tilaphalamattaæ pavesati pÃrÃjikaæ. uparibhÃga¤ ce pi ubhosu passesu ekaæ\<*<3>*>\ passa¤ ce pi phusanto paveseti pÃrÃjikaæ. cattÃri pi passÃni aphusanto pavesetvà tassa tala¤ ce pi phusati pÃrÃ- jikaæ. yadi pana passesu và talesu\<*<4>*>\ và aphusanto ÃkÃsaga- tam eva katvà pavesetvà nÅharati dukkaÂaæ, bahiddhà khÃïuke phusati dukkaÂam eva. yathà ca itthinimitte vut- taæ evaæ sabbattha lakkhaïaæ veditabban ti. santhatacatukkabhedakathÃ\<*<5>*>\ niÂÂhitÃ.\<*<6>*>\ evaæ santhatacatukkabhedaæ\<*<7>*>\ vatvà idÃni yasmà na keva- laæ manussitthiÃdike bhikkhussa\<*<8>*>\ santike Ãnenti, atha kho bhikkhum pi tÃsaæ santike Ãnenti, tasmà taæ\<*<9>*>\ pabhedaæ dassento bhikkhupaccatthikà bhikkhuæ manussitthiyà santike ti Ãdinà nayena sabbÃni tÃni catukkÃni puna pi nÅharitvà dassesi. tesu vinicchayo vuttanayen' eva veditabbo.\<*<10>*>\ bhikkhupaccatthikavasena catukkabhedavaïïanÃ\<*<7>*>\ niÂ- ÂhitÃ.\<*<6>*>\ ||6|| \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. palivedhetvÃ; Bp. paliveÂhetvÃ. 2 B2.Bp. pavesentassa. 3 B2.Bp. eka-. 4 B2.Bp. tale. 5 B2. -kkappabheda-. 6 Chinese translation (Tokyo ed.), folio 39b. 7 B2. -kkappabhe-. 8 Bp. adds eva. 9 Bp. tappabhedaæ. 10 B2.Bp. add ti. >\ #<[page 268]># %<268 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.9.7.)>% yasmà pana na bhikkhupaccatthikà eva evaæ karonti rÃjapaccatthikÃdayo\<*<1>*>\ pi karonti, tasmà tam pi bhedaæ\<*<2>*>\ dassento rÃjapaccatthikà ti Ãdiæ Ãha. tattha rÃjÃno yeva\<*<3>*>\ paccatthikà rÃjapaccatthikÃ, te ca sayaæ ÃnentÃpi a¤¤ehi ÃnÃpentÃpi Ãnenti yevà 'ti veditabbÃ. corà eva paccatthikà corapaccatthikÃ. dhuttà ti methunÆpasaæhitakhi¬¬Ãpasu- tÃ\<*<4>*>\ nÃgariyakerÃÂiyapurisÃ,\<*<5>*>\ itthidhuttasurÃdhuttÃdayo vÃ. dhuttà yeva\<*<3>*>\ paccatthikà dhuttapaccatthikÃ. gandhan ti ha- dayaæ vuccati, taæ uppÃÂentÅti uppalagandhÃ, uppalagandhà eva paccatthikà uppalagandhapaccatthikÃ. ete kira na kasi- vaïijjÃdÅhi\<*<6>*>\ jÅvanti, panthaghÃtagÃmaghÃtÃdÅni katvà put- tadÃraæ posenti. te kammasiddhiæ patthayamÃnà devatÃ\<*<7>*>\ ÃyÃcitvÃ\<*<8>*>\ tÃsaæ balikammatthaæ manussÃnaæ hadayaæ uppÃÂenti. sabbakÃla¤\<*<9>*>\ ca manussà dullabhÃ. bhikkhÆ pana ara¤¤e viharantà sulabhà honti. te sÅlavantaæ bhikkhuæ gahetvà sÅlavato vadho nÃma bhÃriyo hotÅti ma¤¤amÃnà tassa sÅlavinÃsanatthaæ manussitthiÃdike và Ãnenti, taæ và tattha nenti. ayam ettha viseso. sesaæ vuttanayen' eva veditabbaæ. bhikkhupaccatthikavÃre vuttanayen' eva ca imesu catusu\<*<10>*>\ pi vÃresu catukkÃni veditabbÃni. pÃli\<*<11>*>\ pana saÇkhittena vuttÃni. sabbÃkÃrena catukkabhedakathÃ\<*<12>*>\ niÂÂhitÃ. ||7|| idÃni yaæ vuttaæ: manussitthiyà tayo magge methunaæ dhammaæ paÂisevantassà 'ti Ãdi. ettha asammohatthaæ maggena maggan ti Ãdim Ãha. tattha maggena maggan ti itthiyà tÅsu maggesu a¤¤atarena maggena attano aÇgajÃtaæ paveseti. athavà sambhiïïesu dvÅsu maggesu passÃva- maggena vaccamaggaæ vaccamaggena và passÃvamaggaæ paveseti. maggenÃmaggan\<*<13>*>\ ti passÃvÃdimaggena pavesetvà tassa sÃmanta-vaïena\<*<14>*>\ nÅharati. amaggena maggan ti mag- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. rÃjacorapacca-. 2 B2.Bp. pabhedaæ. 3 B2.Bp. eva. 4 B2.Bp. methunupasaæhitÃ. 5 B2.Bp. nÃgarikake-. 6 B2. -vÃnijÃ-; Bp. -vÃnijjÃ-. 7 B2.Bp. devatÃnaæ. 8 B2.Bp. ÃyÃcetvÃ. 9 B2.Bp. -kÃle. 10 B2.Bp. catÆsu. 11 B2.Bp. pÃÊiyaæ. 12 B2. -kkappabheda-. 13 B2.Bp. maggena ama-. 14 B2.Bp. sÃmantÃ. >\ #<[page 269]># %% gasÃmantavaïena\<*<1>*>\ pavesetvà maggena nÅharati. amaggena amaggan ti dvÅsu sambhiïïavaïesu ekena vaïena pavesetvà dutiyena nÅharati. imassa suttassa anulomavasena sabbat- tha vaïasaÇkhepe thullaccayaæ veditabbaæ. idÃni yaæ parato vakkhati: anÃpatti ajÃnantassa asÃdiyan- tassà 'ti, tattha asammohatthaæ bhikkhu suttabhikkhumhÅti Ãdim Ãha. tatrÃyaæ adhippÃyo: yo paÂibuddho sÃdiyati so, suttamhi mayi eso vippaÂipajji nÃhaæ jÃnÃmÅti na muccati. ubho nÃsetabbà ti ettha\<*<2>*>\ dve pi liÇganÃsanena nÃsetabbÃ. tatra dÆsakassa paÂi¤¤Ãkaraïaæ n' atthi. dÆsito ti\<*<3>*>\ pucchitvà paÂi¤¤Ãya nÃsetabbo. sace na sÃdiyati na nÃsetabbo. esa nayo sÃmaïeravÃre pi. ||7|| evaæ tattha tattha taæ taæ Ãpatti¤ ca anÃpatti¤ ca dassetvÃ, idÃni anÃpattim eva dassento anÃpatti ajÃnantassà 'ti Ãdim Ãha. tattha ajÃnanto nÃma yo mahÃ- niddaæ okkanto\<*<4>*>\ parena kataæ upakkamam pi na jÃnÃti VesÃliyaæ MahÃvane divÃvihÃraæ\<*<5>*>\ gato bhikkhu viya evarÆ- passa anÃpatti. vuttam pi c' etaæ: nÃham\<*<6>*>\ bhagavà jÃnÃ- mÅti anÃpatti bhikkhu ajÃnantassà 'ti. asÃdiyanto nÃma yo jÃnitvÃpi na sÃdiyati tatth' eva sahasà uÂÂhitabhikkhu\<*<7>*>\ viya. vuttam pi c' etaæ:nÃhaæ bhagavà sÃdiyin ti anÃpatti bhikkhu asÃdiyantassà 'ti. ummattako nÃma pittummattako. duvi- dhaæ hi pittaæ,baddhapittaæ abaddhapittaæ ca;\<*<8>*>\ abaddha- pittaæ lohitaæ viya sabbaÇgagataæ tamhi kupite sattÃnaæ kaï¬ukacchusarÅrakampÃdÅni honti. tÃni bhesajjakiriyÃya\<*<9>*>\ vÆpasammanti.\<*<10>*>\ baddhapittaæ pana pittakosake Âhitaæ. tamhi kupite sattà ummattakà honti, vipallattasa¤¤Ã hirot- tappaæ cha¬¬etvà asÃruppacÃriyaæ\<*<11>*>\ caranti, lahukagaru- kÃni sikkhÃpadÃni maddantÃpi na jÃnanti, bhesajjakiriyÃya\<*<9>*>\ pi atekicchà honti. evarÆpassa ummattakassa anÃpatti. khittacitto nÃma vissaÂÂhacitto yakkhummattako vuccati. yakkhà kira bheravÃrammaïÃni\<*<12>*>\ dassetvà mukhena hatthaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. maggasÃmantena vaïena. 2 B2.Bp. c' ettha. 3 B2.Bp. omit ti. 4 B2. okkamanto. 5 B2.Bp. -vihÃragato. 6 Sp. nÃnaæ. 7 B2.Bp. vuÂÂhita-. 8 B2.Bp. cÃti, tattha. 9 Bp. -kriyÃya. 10 Bp. -samanti. 11 Bp. -cariyaæ. 12 B2. bheravÃni Ãramma-; Bp. bheravÃni và Ãramma-. >\ #<[page 270]># %<270 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.9.8.)>% pavesetvà hadayarÆpaæ và maddantà satte vikkhittacitte vipallattasa¤¤e karonti. evarÆpassa khittacittassa anÃpatti. tesaæ pana ubhinnaæ ayaæ viseso:pittummattako niccam eva ummattako hoti,pakatisa¤¤aæ na labhati. yakkhummattako antarantrà pakatisa¤¤aæ paÂilabhati.\<*<1>*>\ idha pana pittummat- tako và hotu yakkhummattako vÃ, yo sabbaso muÂÂhassati ki¤ci na jÃnÃti aggim pi suvaïïaæ pi gÆtham pi candanam pi ekasadisaæ maddanto\<*<2>*>\ vicarati, evarÆpassa anÃpatti. anta- rantarà sa¤¤aæ paÂilabhitvà ¤atvà karontassa pana Ãpatti yeva. vedanaÂÂo nÃma, yo adhimattÃya dukkhavedanÃya Ãturo ki¤ci na jÃnÃti, evarÆpassa anÃpatti. Ãdikammiko nÃma, yo tasmiæ tasmiæ kamme ÃdhibhÆto. idha pana Sudinnatthero Ãdikammiko. tassa anÃpatti. avasesÃnaæ makkaÂisamaïavajjiputtakÃdÅnaæ Ãpatti yevà 'ti. padabhÃjaniyavaïïanà niÂÂhitÃ. imasmiæ\<*<3>*>\ pana sikkhÃ- pade kosallatthaæ imaæ\<*<4>*>\ pakiïïakaæ veditabbaæ:-- samuÂÂhÃna¤ ca kiriyÃ\<*<5>*>\ atho sa¤¤Ã sacittakaæ lokavajja¤ ca kamma¤ ca kusalaæ vedanÃya ca.\<*<6>*>\ tattha samuÂÂhÃnan ti sabbasaÇgÃhiyavasena\<*<7>*>\ cha sikkhÃ- padasamuÂÂhÃnÃni tÃni ParivÃre Ãvibhavissanti.\<*<8>*>\ samÃsato pana sikkhÃpadaæ nÃma atthi cha samuÂÂhÃnaæ, atthi catu- samuÂÂhÃnaæ, atthi tisamuÂÂhÃnaæ, atthi kaÂhinasamuÂÂhÃ- naæ, atthi eÊakalomasamuÂÂhÃnaæ,\<*<9>*>\ atthi dhuranikkhepÃdisa- muÂÂhÃnaæ.\<*<10>*>\ tatrÃpi ki¤ci kiriyato\<*<11>*>\ samuÂÂhÃti, ki¤ci akiri- yato samuÂÂhÃti, ki¤ci kiriyÃkiriyato samuÂÂhÃti, ki¤ci siyà kiriyato siyà akiriyato samuÂÂhÃti, ki¤ci siyà kiriyato siyà kiri- yÃkiriyato samuÂÂhÃti. tatrÃpi atthi sa¤¤Ãvimokkhaæ, atthi no sa¤¤Ãvimokkhaæ. tattha yaæ cittaÇgaæ labhati yeva, taæ sa¤¤Ãvimokkhaæ. itaraæ no sa¤¤Ãvimokkhaæ. puna atthi sacittakaæ,\<*<12>*>\ atthi acittakaæ. yaæ sah' eva cittena Ãpajjati taæ sacittakaæ, yaæ vinÃpi cittena Ãpajjati taæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp. -labhatÅti. 2 B2.Bp. add va. 3 From here onward we have S. text again. 4 Bp. idaæ. 5 Bp. kriyÃ. 6 Bp. cà 'ti. 7 B2. -gÃhikÃ-; Bp. -gÃhaka-. 8 B2. ÃvÅbha-. 9 Sp. phala- by mistake. 10 B2.Bp. add ti. 11 Bp. kriyato, sic passim. 12 S. acitta- atthi sacitta-. >\ #<[page 271]># %% acittakaæ. taæ sabbam pi lokavajjaæ païïativajjan ti du- vidhaæ. tesaæ lakkhaïaæ vuttam eva. kammakusalave- danÃvasenÃpi c' ettha atthi sikkhÃpadaæ kÃyakammaæ, atthi vacÅkammaæ, tattha yaæ kÃyadvÃrikaæ taæ kÃyakammaæ yaæ vacÅdvÃrikaæ taæ vacÅkamman ti veditabbaæ. atthi pana sikkhÃpadaæ kusalaæ, atthi akusalaæ, atthi avyÃka- taæ. dvattiæs' eva hi ÃpattisamuÂÂhÃpakacittÃni: aÂÂha kÃ- mÃvacarakusalÃni, dvÃdasÃkusalÃni, dasa kÃmÃvacarakiri- yacittÃni\<*<1>*>\ kusalato ca kiriyato ca dve abhi¤¤ÃcittÃnÅti. tesu yaæ kusalacittena Ãpajjati taæ kusalaæ. itarehi itaraæ. atthi ca sikkhÃpadaæ tivedanaæ, atthi dvivedanaæ. atthi ekavedanaæ. tattha yaæ Ãpajjanto tÅsu vedanÃsu a¤¤atara- vedanÃsamaÇgÅ hutvà Ãpajjati taæ tivedanaæ. yaæ Ãpaj- janto sukhasamaÇgÅ và upekkhÃsamaÇgÅ và Ãpajjati taæ dvivedanaæ. yaæ Ãpajjanto dukkhavedanÃ-samaÇgÅ yeva Ãpajjati taæ ekavedanan ti veditabbaæ. evaæ: samuÂÂhÃna¤ ca kiriyà atho sa¤¤Ã sacittakaæ lokavajja¤ ca kamma¤ ca kusalaæ vedanÃya cà 'ti. idaæ\<*<2>*>\ pakiïïakaæ viditvà tesu samuÂÂhÃnÃdÅsu imaæ sikkhÃpadaæ samuÂÂhÃnato ekaæ samuÂÂhÃnaæ.\<*<3>*>\ aÇga- vasena dÆkasamuÂÂhÃnaæ\<*<4>*>\ kÃyacittato samuÂÂhÃti. kiriya- samuÂÂhÃna¤\<*<1>*>\ ca karonto yeva hi eva\<*<5>*>\ taæ Ãpajjati. methu- napaÂisaæyuttÃya kÃmasa¤¤Ãya abhÃvena muccanato sa¤- ¤Ãvimokkhaæ. anÃpatti ajÃnantassa asÃdiyantassà 'ti hi vuttaæ methunacitten' eva nam\<*<6>*>\ Ãpajjati,na vinà cittenà 'ti sacittakaæ. rÃgavasen' eva Ãpajjitabbato lokavajjaæ. kÃya- dvÃren' eva samuÂÂhÃnato kÃyakammaæ. cittaæ pan' ettha aÇgamattaæ hoti, na tassa vasena kammabhÃvo labbhati. lobhacittena Ãpajjitabbato akusalacittaæ, sukhasamaÇgÅ và upekkhÃsamaÇgÅ\<*<7>*>\ và taæ ÃpajjatÅti dvivedanan ti veditabbaæ. sabba¤ c' etaæ Ãpattiyaæ yujjati. sikkhÃpadasÅsena pana aÂÂhakathÃsu\<*<8>*>\ desanà ÃrÆÊhÃ,tasmà evam vuttan ti.\<*<9>*>\ ||8||9|| \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. -kiriyÃ-. 2 S. imaæ. 3 B2.Bp. ekasamuÂÂhÃnaæ; S. ekasamuÂÂhÃnato ekasamuÂÂhÃnaæ. 4 S.Bp. duka-; B2. dukka-. 5 S.B2.Bp. etaæ for eva taæ. 6 S. taæ. 7 S. upekkhÃ-. 8 B2.Bp. sabbÃÂÂha-. 9 Bp. omits ti. >\ #<[page 272]># %<272 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.10.1-5.)>% makkhaÂÅ Vajjiputtà ca --pe-- bu¬¬hapabbajitomigo\<*<1>*>\ ti idaæ kiæ. imÃni\<*<2>*>\ vinÅtavatthÆni bhagavatà sayaæ vinicchi- tÃnaæ tesaæ tesaæ vatthÆnaæ uddÃnagÃthÃ\<*<3>*>\ nÃma. tÃni vatthÆni sukhaæ vinayadharà uggaïhissantÅti dhammasaÇ- gÃhakattherehi ÂhapitÃ.\<*<4>*>\ vatthugÃthà pana dharamÃne yeva bhagavati UpÃÊittherena ÂhapitÃ, iminà lakkhaïena Ãyatiæ vinayadharÃ\<*<5>*>\ vinayaæ vinicchinissantÅti,\<*<6>*>\ tasmà ettha vut- talakkhaïaæ sÃdhukaæ sallakkhetvà paÂhamasikkhÃpadaæ vinchinitabbaæ.\<*<7>*>\ dutiyÃdÅna¤ ca vinÅtavatthÆsu vuttalak- khaïena\<*<8>*>\ dutiyÃdÅni. vinÅtavatthÆni hi sippikÃnaæ paÂic- chandakarÆpÃni\<*<9>*>\ viya vinayadharÃnaæ paÂicchandakavat- thÆni\<*<9>*>\ hontÅti. tattha purimÃni dve vatthÆni anuppa¤¤atti- yaæ yeva vuttatthÃni. tatiye vatthumhi gihÅliÇgenÃ\<*<10>*>\ 'ti gihÅvesena\<*<10>*>\ odÃtavattho hutvÃ. catutthe na\<*<11>*>\ ki¤ci vattab- baæ. tato paresu sattasu\<*<12>*>\ kusacÅran ti kuse ganthitvÃ\<*<13>*>\ kata- cÅraæ. vÃkacÅraæ nÃma\<*<14>*>\ tÃpasÃnaæ vakkalaæ. phalaka- cÅraæ nÃma phalakasaïÂhÃnÃni\<*<15>*>\ phalakÃni sibbetvÃ\<*<16>*>\ katacÅ- raæ. kesakambalo\<*<17>*>\ ti kesehi tante vÃyitvà katakambalo.\<*<17>*>\ vÃÊakambalo\<*<18>*>\ ti camaravÃÊehi\<*<19>*>\ vÃyitvà katakambalo. uÊÆka- pakkhan\<*<20>*>\ ti ulukasakunassa\<*<21>*>\ pakkhehi katanivÃsanaæ. aji- nakkhipan ti salomaæ sakhuraæ ajinamigacammaæ. ||3|| dvÃdasame vatthumhi sÃratto ti kÃyasaæsaggarÃgena sÃratto, taæ rÃgaæ ¤atvà bhagavÃ: Ãpatti saÇghÃdisesassà 'ti Ãha. ||4|| terasame vatthumhi, Uppalavaïïà ti sà therÅ SÃvatthiyaæ seÂÂhidhÅtà satasahassakappe abhinÅhÃrasampannà tassà paka- tiyÃpi atidassaniyÃ\<*<22>*>\ nÅlÆppalavaïïakÃyacchavi\<*<23>*>\ abbhantare \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. miho. 2 S.Sp.imà vinÅtavatthÆnaæ. 3 Bp. udÃna-. 4 B2.Bp. ÂhapitÃni. 5 S. Ãyati. 6 S. vinicchanis-; B2.Bp. vinicchis-. 7 S.B2.Bp. vinicchitabbaæ. 8 S. vuttaæ la-. 9 B2. Bp. paÂicchannaka-. 10 S.B2.Bp. gihi-. 11 B2.Bp. natthi for na. 12 B2.Bp. add vatthÆsu. 13 B2. gandhitvÃ; Bp. ganthetvÃ. 14 S. ti for nÃma. 15 S. phaïaka-. 16 B2.Bp. sibbitvÃ. 17 B2. -kampalo. 18 B2.Bp. vÃla-. 19 S. camaravÃlehi; B2.Bp. cÃmarÅvÃlehi. 20 S. ulÆka-; B2.Bp. ulÆkapakkhikan. 21 S. uÊÆka-; B2.Bp. ulÆka-. 22 Bp. -nÅyÃ. 23 S.B2. nÅluppalavaïïà kÃya--; Bp. nÅluppalavaïïà kÃyacchavÅ. >\ #<[page 273]># %% pana kilesasantÃpassa abhÃvena ativiya virocati. sà tÃy' eva vaïïapokkharatÃya Uppalavaïïà ti nÃmaæ labhi. paÂi- baddhacitto ti gihÅkÃlato\<*<1>*>\ paÂÂhÃya rattacitto, so kira tassà ¤ÃtidÃrako hoti. atha kho ti anantaratthe nipÃto; ma¤cake nisinnÃnantaram evà 'ti vuttaæ hoti. divà bÃhirato\<*<2>*>\ Ãgantvà dvÃraæ pidhÃya \<*<3>*>\nisinnÃnaæ hi paÂhamaæ\<*<3>*>\ andhakÃraæ\<*<4>*>\ hoti, so yÃv' assà taæ\<*<5>*>\ andhakÃraæ\<*<4>*>\ na nassati tÃvad eva evam akÃsÅti attho. dÆsesÅti padhaæsesi, therÅ pana ana- vajjà attano samaïasa¤¤aæ paccupaÂÂhapetvà asÃdiyanti\<*<6>*>\ nisÅdÅ\<*<7>*>\ asaddhammÃdhippÃyena parÃmaÂÂhà aggikkhandha- silÃtthambhakhadirasÃrakhÃïukÃ\<*<8>*>\ viya. so pi attano mano- rathaæ pÆretvà gato. tassa\<*<9>*>\ theriyà dassanapathaæ vijahan- tass' eva ayaæ mahÃpaÂhavÅ Siïerupabbataæ dhÃretuæ sam- atthÃpi taæ pÃpapurisaæ byÃmamattaæ kalebalaæ dhÃre- tuæ asakkonti\<*<10>*>\ viya bhijjitvà vivaram adÃsi. so taÇkhaïa¤ ¤eva\<*<11>*>\ avÅcijÃlÃnaæ indhanabhÃvaæ agamÃsi. bhagavà taæ sutvÃ: anÃpatti bhikkhave asÃdiyantiyà 'ti vatvà theriæ san- dhÃya Dhammapade imaæ gÃthaæ abhÃsi: vÃri pokkharapatte 'va, Ãragger iva sÃsapo, yo na limpati\<*<12>*>\ kÃmesu, taæ ahaæ brÆmi brÃhmaïan\<*<13>*>\ ti ||5|| cuddasame vatthumhi itthiliÇgaæ pÃtubhÆtan ti rattibhÃge niddaæ okkantassa purisasaïÂhÃnaæ massudÃÂhikÃdisab- baæ\<*<14>*>\ antarahitaæ itthisaïÂhÃnaæ uppannaæ. taæ yeva\<*<15>*>\ upajjhaæ tam eva upasampadan ti pubbe gahitaupajjham\<*<16>*>\ eva pubbe kataupasampadam eva ca\<*<17>*>\ anujÃnÃmi, puna upaj- jhaæ\<*<18>*>\ na gahetabbaæ,\<*<19>*>\ upasampadà na kÃtabbà ti attho. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S.B2.Bp. gihi-. 2 B2. bÃhÅrato. 3-3 S. omits paÂhamaæ; B2.Bp. nisÅdi, paÂhamanisinnÃna¤ hi. 4 Bp. andhakÃro. 5 Bp. omits taæ. 6 B2.Bp. -yantÅ. 7 S.B2.Bp. nisÅdi. 8 B2.Bp. silÃthambha-. 9 S.B2. tassÃ. 10 S.B2.Bp. asakkontÅ. 11 S. taækhaïaæ yeva. 12 S. lippati. 13 Dhammapada, ver. 401. 14 B2.Bp. massudÃdhi-. 15 S.B2.Bp. tam eva. 16 S. gahitam up-; Bp. -upajjhÃyaæ. 17 B2.Bp. omit ca. 18 S.B2.Bp. upajjhÃ. 19 S.B2.Bp. -tabbÃ. >\ #<[page 274]># %<274 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.10.6-7.)>% tÃni vassÃnÅti bhikkhÆpasampadato\<*<1>*>\ ppabhuti\<*<2>*>\ yÃva\<*<3>*>\ vassa- gaïanà ca\<*<4>*>\ taæ yeva vassagaïanaæ anujÃnÃmi,na ito paÂÂhÃ- ya vassagaïanà kÃtabbà ti attho. bhikkhunÅhi saÇkamitun ti bhikkhunÅhi c' assÃ\<*<5>*>\ saddhiæ saÇkamituæ saÇgantuæ samaÇgÅ-bhavituæ anujÃnÃmÅti attho. idaæ vuttaæ hoti: appatirÆpaæ dÃn' assÃ\<*<6>*>\ bhikkhÆnaæ majjhe vasitum, bhik- khunÅupassayaæ gantvà bhikkhÆnÅhi saddhiæ vasatÆ ti. yà Ãpattiyo bhikkhÆnaæ bhikkhÆnÅhi sÃdhÃraïà ti yà desanÃ- gÃminiyo và uÂÂhÃnagÃminiyo\<*<7>*>\ và Ãpattiyo bhikkhÆnaæ bhikkhunÅhi saddhiæ sÃdhÃraïÃ. tà Ãpattiyo bhikkhunÅnaæ santike vuÂÂhÃtun ti tà sabbÃpi bhikkhunÅhi kÃtabbaæ vina- yakammaæ katvà bhikkhunÅnaæ santike vuÂÂhÃtuæ anujÃ- nÃmÅti attho. tÃhi ÃpattÅhi anÃpattÅti yà pana bhikkhÆnaæ bhikkhunÅhi asÃdhÃraïà sukkavissaÂÂhikÃdikÃ\<*<8>*>\ Ãpattiyo. tÃhi anÃpattÅti\<*<9>*>\ liÇgaparivattanena\<*<10>*>\ tà Ãpattiyo uÂÂhitÃ\<*<11>*>\ 'va honti. puna pakatiliÇge uppanne pi tÃhi ÃpattÅhi tassa anÃpatti yevà 'ti\<*<12>*>\ ayaæ tÃv ettha pÃlivinicchayo.\<*<13>*>\ ||6|| ayaæ pana pÃlimutto\<*<14>*>\ okkantikavinicchayo\<*<15>*>\: imesu tÃva dvÅsu liÇgesu purisaliÇgaæ uttamaæ itthiliÇgaæ hÅnaæ. tasmà purisaliÇgaæ balavÃkusalena antaradhÃyati. itthi- liÇgaæ dubbalakusalena patiÂÂhÃti. itthiliÇgaæ pana antara- dhÃyantaæ dubbalÃkusalena antaradhÃyati purisaliÇgaæ balavakusalena patiÂÂhÃti, evaæ ubhayam pi akusalena antaradhÃyati kusalena paÂilabbhati. tattha sace dvinnaæ bhikkhÆnaæ ekato sajjhÃyaæ và dhammasÃkaccaæ và katvà ekÃgÃre nipajjitvà niddaæ okkantÃnaæ ekassa itthiliÇgaæ pÃtubhavati ubinnam pi sahaseyyÃpatti hoti. so ce\<*<16>*>\ paÂi- bujjhitvà attano taæ vippakÃraæ disvà dukkhÅ dummano rattibhÃge yeva itarassa Ãroceyya. tena samassÃsetabbo: hotu mà citayittha vaÂÂass' ev' eso doso sammÃsambuddhena dvÃraæ dinnaæ bhikkhu và hotu bhikkhunÅ và anÃvaÂo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. bhikkhu upa-. 2 S. pabhuti, sic passim. 3 S. yà for yÃva. 4 S.B2.Bp. omit ca. 5 B2.Bp. omit c' assÃ. 6 B2.Bp. dÃni 'ssÃ. 7 S. B2.Bp. vuÂÂhÃ-. 8 S.Bp. -ÂÂhi ÃdikÃ. 9 B2.Bp. anÃpatti. 10 S. -vattena. 11 S.B2.Bp. vuÂÂhità va. 12 B2. yeva. 13 B2.Bp. pÃÊi-. 14 S.B2.Bp. pÃÊi-. 15 S. okkantaka-. 16 S. sace. >\ #<[page 275]># %% dhammo arito saggamaggo ti. samassÃsetvà ca\<*<1>*>\ evaæ vat- tabbaæ: tumhehi bhikkhunÅupassayaæ\<*<2>*>\ gantuæ vaÂÂati, atthi vo\<*<3>*>\ kÃci sandiÂÂhà bhikkhuniyo ti. sac' assà honti tÃdisà bhikkhuniyo, atthÅti no ce honti n' atthÅti vatvà so bhikkhu vattabbo: mama saÇgahaæ karotha idÃni yeva\<*<4>*>\ maæ\<*<5>*>\ bhik- khunÅupassayaæ\<*<2>*>\ nethà 'ti. tena bhikkhunà taæ gahetvà tassà và sandiÂÂhÃnaæ attano và sandiÂÂhÃnaæ bhikkhu- nÅnaæ santikaæ gantabbaæ. gacchantena ca na\<*<6>*>\ ekakena gantabbaæ. catÆhi pa¤cahi bhikkhÆhi saddhiæ jotika¤ ca kattaradaï¬a¤ ca gahetvà saævidahanaæ parimocetvà mayaæ amukaæ\<*<7>*>\ nÃma ÂhÃnaæ gacchÃmà 'ti\<*<8>*>\ gantabbaæ. sace bahi gÃme dÆre vihÃro hoti antarÃmagge gÃmantara- nadÅpÃrarattivippavÃsagaïaohiyanÃpattÅhi\<*<9>*>\ anÃpatti. bhik- khunopassayaæ\<*<10>*>\ gantvà tà bhikkhuniyo vattabbÃ: asukaæ nÃma bhikkhuæ jÃnÃthà 'ti. Ãma ayyÃ.\<*<11>*>\ tassa itthiliÇgaæ pÃtubhÆtaæ saÇgahaæ dÃni 'ssa\<*<12>*>\ karothà 'ti. tà ce: sÃdhu ayyà idÃni mayam pi sajjhÃyissÃma dhammaæ sossÃma gacchatha tumhe ti vatvà saÇgaham karonti. ÃrÃdhikà ca honti saÇgÃhikà lajjiniyo, tà kopetvà a¤¤attha na gantabbaæ. gacchati ce gÃmantaranadÅpÃrarattivippavÃsagaïaohiyanÃ- pattÅhi\<*<13>*>\ na muccati. sace pana lajjiniyo honti na saÇgÃ- hikÃyo\<*<14>*>\ a¤¤attha gantuæ labbhati. sace pi alajjiniyo honti saÇgahaæ pana karonti, tÃpi pariccajitvà a¤¤attha gantuæ labbhati. sace lajjiniyo ca saÇgÃhikà ca ¤Ãtikà na honti, ÃsannagÃme pana\<*<15>*>\ ¤Ãtikà honti paÂijagginikÃ\<*<16>*>\ tÃsam pi santikaæ gantuæ vaÂÂatÅti vadanti. gantvà sace bhikkhu- bhÃve pi nissayapaÂipanno patirÆpÃya bhikkhuniyà santike nissayo gahetabbo. mÃtikà và vinayo và uggahito sugga- hito puna uggaïhanakÃraïaæ\<*<17>*>\ n' atthi. sace bhikkhubhÃve parisÃvacaro tassa santike ye\<*<18>*>\ upasampannà sÆpasampannÃ\<*<19>*>\ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2. va for ca. 2 Bp. bhikkhunupa-. 3 B2.Bp. te for vo. 4 S. idÃnim eva; B2.Bp. omit yena. 5 B2.Bp. add paÂhamaæ. 6 B2. ekakena na for na ekakena. 7 B2.Bp. asukaæ. 8 S. omits ti. 9 Bp. ohÅyanÃ-. 10 S.Bp. bhikkhunupassayaæ; B2. bhikkhuniupassayaæ. 11 B2.Bp. add ti. 12 Sp. dÃni 'ssÃ. 13 S. ohÅyana-. 14 S. sangÃhitÃyo. 15 B2. adds a¤¤Ã ¤ÃtikÃ; Bp. a¤¤Ã ¤ÃtikÃyo. 16 B2 Bp. paÂijagganikÃ. 17 S. uggaïha-kÃraïaæ. 18 B2.Bp. yeva. 19 S.Bp. supa-; B2. sÆpa-. >\ #<[page 276]># %<276 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.10.7.)>% a¤¤atarassa\<*<1>*>\ santike nissayo gahetabbo. pubbe taæ nissÃya vasantehi pi a¤¤assa santike nissayo gahetabbo. paripuïïa- vassa sÃmaïerenÃpi a¤¤assa santike\<*<2>*>\ upajjhà gahetabbÃ.\<*<3>*>\ yaæ pan' assa bhikkhubhÃve adhiÂÂhitaæ ticÅvara¤ ca patto ca taæ adhiÂÂhÃnaæ vijahati, puna adhiÂÂhÃtabbaæ. saÇ- kaccikÃ\<*<4>*>\ ca udakasÃÂikà ca gahetabbÃ. yaæ atirekacÅvaraæ và atirekapatto và vinayakammaæ katvà Âhapito hoti, tam pi sabbaæ\<*<5>*>\ vinayakammaæ vijahati, puna kÃtabbaæ. paÂig- gahitatelamadhapphÃïitÃdÅni\<*<6>*>\ pi paÂiggahaïaæ vijahanti. sace paÂiggahaïato sattame divase liÇgaæ parivattati puna paÂiggahetvà sattÃhaæ vaÂÂati, yaæ pana bhikkhukÃle a¤- ¤assa bhikkhuno santakaæ paÂiggahÅtaæ taæ paÂiggahaïaæ na vijahati. yam pi\<*<7>*>\ ubhinnaæ sÃdhÃraïaæ avibhajitvà Âhapitaæ taæ pakatatto rakkhati, yaæ pana vibhattaæ etass' eva santakaæ, taæ\<*<8>*>\ paÂiggahaïaæ vijahati. vutta¤\<*<9>*>\ c' etaæ ParivÃre: [telaæ madhuæ\<*<10>*>\ phÃïitaæ cÃpi sappiæ, sÃmaæ gahetvÃna nikkhipeyya avÅtivatte sattÃhe, sati paccaye paribhu¤jantassa Ãpatti, pa¤hà m-esà kusalehi cintità ti.] idaæ hi liÇgaparivattanaæ sandhÃya vuttaæ. paÂigga- haïaæ nÃma liÇgaparivattena kÃlakiriyÃya\<*<11>*>\ sikkhÃpaccak- khÃnena hÅnÃyÃvattanena anupasampannassa dÃnena ana- pekkhavissajjanena acchinditvà gÃhena\<*<12>*>\ ca vijahati. tasmà sace pi harÅÂakakhaï¬am\<*<13>*>\ pi paÂiggahetvà Âhapitam atthi, sabbam assa paÂiggahaïaæ vijahati. bhikkhuvihÃre pana yaæ ki¤c' assÃ\<*<14>*>\ santakaæ paÂiggahetvà và apaÂiggahetvÃ\<*<15>*>\ và Âhapitaæ, sabbassa sÃva issarÃ, ÃharÃpetvà gahetabbaæ. yaæ pan' ettha thÃvaraæ\<*<16>*>\ tassà santakaæ senÃsanaæ và uparopakà vÃ, te yass' icchati tassa dÃtabbÃ. terasasu \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. a¤¤assa. 2 Bp. adds yeva. 3 S. -tabbo. 4 B2. saÇkacchikÃ. 5 B2.Bp. sabbaæ pi. 6 S. -pphÃnitÃ-. 7 Bp. omits pi. 8 S. omits taæ. 9 B2.Bp. add pi. 10 S. madhu. 11 B2.Bp. kÃlaæ kiriyÃya. 12 B2.Bp. gahaïena. 13 B2. haritaka-. 14 B2.Bp. ki¤ci 'ssa. 15 B2.Bp. appaÂi-. 16 B2. add vÃ. >\ #<[page 277]># %% sammutÅsu yà bhikkhukÃle laddhà sammuti sabbà tÃ\<*<1>*>\ paÂip- passambhanti,\<*<2>*>\ purimikÃya senÃsanagÃho\<*<3>*>\ paÂippassambhati. sace pacchimikÃya senÃsane gahite liÇgaæ parivattati, bhik- khunÅsaÇgho\<*<4>*>\ c' assà uppannaæ lÃbhaæ\<*<5>*>\ dÃtukÃmo hoti, apaloketvà dÃtabbo.\<*<6>*>\ sace bhikkhunÅhi sÃdhÃraïÃya paÂic- channÃya Ãpattiyà parivasantassa liÇgaæ parivattati\<*<7>*>\ pak- khamÃnattam eva dÃtabbaæ. sace mÃnattaæ carantassa parivattati puna pakkhamÃnattam eva dÃtabbaæ. sace ciïïamÃnattassa parivattati bhikkhunÅhi abbhÃnakammaæ kÃtabbaæ. sace akusalavipÃke parikkhÅïe pakkhamÃnat- takÃle punad eva liÇgaæ parivattati, chÃrattamÃnattam\<*<8>*>\ eva dÃtabbaæ. sace ciïïe\<*<9>*>\ pakkhamÃnatte parivattati bhik- khÆhi abbhÃnakammaæ kÃtabban ti. anantare bhikkhuniyà liÇgaparivattanavatthumhi idha vuttanayen' eva sabbo vinicchayo veditabbo. ayaæ pana viseso: sace pi bhikkhunÅkÃle Ãpannà sa¤carittÃpatti paÂic- channà hoti parivÃsadÃnaæ n' atthi. chÃrattamÃnattam\<*<10>*>\ eva dÃtabbaæ. sace pakkhamÃnattaæ carantiyà liÇgaæ\<*<11>*>\ parivattati, tato tatth' eva\<*<12>*>\ chÃrattamÃnattam\<*<10>*>\ eva dÃtab- baæ. sace ciïïamÃnattÃya parivattati, puna mÃnattaæ adatvà bhikkhÆhi abbhetabbo. atha bhikkhÆhi mÃnatte adinne puna liÇgaæ parivattati, bhikkhunÅhi pakkhamÃnat- tam eva dÃtabbaæ. atha chÃrattamÃnattaæ\<*<10>*>\ carantassa puna parivattati, pakkhamÃnattam eva dÃtabbaæ. ciïïa- mÃnattassa pana\<*<13>*>\ liÇgaparivatte jÃte bhikkhunÅhi abbhÃ- naæ\<*<14>*>\ kÃtabbaæ. puna parivatte ca liÇge bhikkhunÅbhÃve\<*<15>*>\ ÂhitÃya pi yà Ãpattiyo pubbe paÂipassaddhà tà suppaÂippassad- dhà evà 'ti. ito parÃni mÃtuyà methunaæ dhammanti ÃdÅni cattÃri vatthÆni uttÃnatthÃni yeva. ||7|| mudupiÂÂhikavatthumhi so kira bhikkhu naÂapubbako\<*<16>*>\ tassa sippakosallatthaæ pari- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S.B2.Bp. omit tÃ. 2 S.B2.Bp. -bhati. 3 Bp. -ggÃho. 4 S. bhikkhusaÇgho. 5 S. uppannalÃbho. 6 B2. dÃtabbaæ. 7 B2. adds puna. 8 B2.Bp. chÃrattam mÃnattam. 9 S. ciïïa-. 10 S.B2.Bp. chÃrattam mÃ-. 11 B2. liÇga. 12 B2.Bp. na ten' attho for tato tattheva. 13 Bp. puna. 14 S.B2.Bp. abbhÃnakammaæ. 15 S. bhikkhubhÃve. 16 S. navapubbako. >\ #<[page 278]># %<278 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.10.8-13.)>% kammakatà piÂÂhi mudukà ahosi, tasmà evaæ kÃtuæ asakkhi. lambÅvatthumhi\<*<1>*>\ tassa bhikkhussa aÇgajÃtaæ dÅghaæ hoti lambati tasmà lambÅti vutto. ito parÃni dve vaïavatthÆni uttÃnÃn' eva. ||8-9|| lepacittavatthumhi lepacittaæ nÃma cittakammarÆpaæ.\<*<2>*>\ dÃrudhÅtalikavatthumhi, dÃrudhÅtalikà nÃma kaÂÂharÆpaæ. yathà ca imesu dvÅsu evaæ\<*<3>*>\ a¤¤esu pi dantarÆpapotthakarÆpaloharÆpÃdÅsu anupÃdinnakesu itthi- rÆpesu nimitte methunarÃgena upakkamantassa asuci muc- catu và mà và dukkaÂam eva. kÃyasaæsaggarÃgena upak- kamantassÃpi tath' eva dukkaÂaæ. mocanarÃgena pana upakkamantassa mutte saÇghÃdiseso amutte thullaccayan ti. ||10|| Sundaravatthumhi ayaæ Sundaro nÃma RÃja- gahe kuladÃrako saddhÃya pabbajito attabhÃvassa abhirÆ- patÃya Sundaro ti nÃmaæ labhi. taæ rathiyÃya gacchan- taæ disvà samuppannachandarÃgÃ\<*<4>*>\ sà itthi imaæ vippa- kÃraæ akÃsi. thero pana anÃgÃmÅ tasmà so na sÃdiyi,\<*<5>*>\ a¤¤esaæ pana avisayo eso. ||11|| ito paresu catusu\<*<6>*>\ vat- thusu te bhikkhÆ jaÊà dummedhà mÃtugÃmassa vacanaæ gahetvà tathà katvà pacchà kukkuccÃyiæsu. ||12|| akkhÃ- yitÃdÅni\<*<7>*>\ tÅïi vatthÆni uttÃnatthÃn' eva. dvÅsu chinna- sÅsavatthÆsu ayaæ vinicchayo: vattakate mukhe\<*<8>*>\ vivaÂe aÇgajÃtaæ pavesanto sace heÂÂhà và upari và ubhaya- passe\<*<9>*>\ và chupantaæ paveseti pÃrÃjikaæ. catuhi\<*<10>*>\ passehi acchupantaæ pavesetvà abbhantare tÃlukaæ\<*<11>*>\ chupati pÃrÃ- jikam eva. cattÃri passÃni tÃluka¤\<*<11>*>\ ca acchupanto ÃkÃsaga- tam eva katvà paveseti ca nÅharati ca dukkaÂaæ. yadi pana dantÃdi\<*<12>*>\ suphassità anto-mukhe okÃso\<*<13>*>\ n' atthi, dantà ca bahi oÂÂhamaæsena paÂicchannÃ, tattha vÃtena asamphuÂ- Âhaæ allokÃsaæ tilaphalamattam pi pavesantassa\<*<14>*>\ pÃrÃji- kam eva. uppÃÂite pana oÂÂhamaæse dantesu\<*<15>*>\ yeva upak- kamantassa thullaccayaæ. yo pi danto bahi nikkhamitvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. ambi-. 2 S. cittaæ kamma-. 3 S. omits evaæ. 4 S. samuppana-. 5 B2. sÃdÅyi. 6 B2.Bp. catÆsu vatthÆsu. 7 B2.Bp. akkhayi-. 8 B2. mÆkhe. 9 S.B2.Bp. -passehi. 10 B2.Bp. catÆhi pi. 11 S. taÊukaæ. 12 S.B2.Bp. dantà suphussitÃ. 13 Bp. okÃse. 14 S.B2.Bp. pavesentassa. 15 S. dante. >\ #<[page 279]># %% tiÂÂhati na sakkà oÂÂhehi pidahituæ, tattha upakkamante pi bahi nikkhantajÅvhÃya upakkamante pi thullaccayam eva. jÅvamÃnasarÅre\<*<1>*>\ pi bahi nikkhantajÅvhÃya thullaccayam eva. yadi pana bahi nikkhantajÅvhÃya\<*<2>*>\ paÊiveÂhetvÃ\<*<3>*>\ antomukhaæ pavesayati\<*<4>*>\ pÃrÃjikam eva. upari gÅvÃya chinnasÅsassÃpi adhobhÃgena aÇgajÃtaæ pavesetvà tÃlukaæ\<*<5>*>\ chupantassa pÃrÃjikam eva. aÂÂhikavatthumhi susÃnaæ gacchantassÃpi dukkaÂaæ, aÂÂhikÃni saÇka¬¬hantassÃpi\<*<6>*>\ ghaÂÂentassÃpi\<*<7>*>\ nimitte methunarÃgena upakkamantassÃpi kÃyasaæsaggarÃ- gena\<*<8>*>\ upakkamantassÃpi muccatu và mà vÃ\<*<9>*>\ dukkaÂam eva. mocanarÃgena pana upakkamantassa\<*<10>*>\ muccante saÇghÃdise- so, amuccante thullaccayaæ.\<*<11>*>\ ||13|| nÃgitavatthumhi\<*<12>*>\ nÃ- gamÃïavikà và hotu kinnarÅadÅnaæ và a¤¤atarÃ, sabbattha pÃrÃjikaæ. yakkhivatthumhi sabbÃpi\<*<13>*>\ devatà yakkhiyo 'va.\<*<14>*>\ petivatthumhi\<*<15>*>\ nijjhÃmataïhikÃdi\<*<16>*>\ petiyo allÅyitum pi na sakkÃ, vimÃnapetiyo pana atthi, yÃsaæ kÃlapakkhe\<*<17>*>\ akusa- laæ vipaccati juïhapakkhe devatà viya sampattiæ anubhonti. evarÆpÃya petiyà và yakkhiyà và sace dassanagahaïÃama- sanaphusanaghaÂÂanÃni pa¤¤Ãyanti pÃrÃjikaæ. athÃpi das- sanaæ n'atthi, itarÃni pa¤¤Ãyanti, pÃrÃjikam eva. atha dassanagahanÃni na pa¤¤Ãyanti, ÃmasanaphusanaghaÂÂanehi pa¤¤ÃyamÃnehi taæ puggalaæ visa¤¤aæ katvà attano ma- norathaæ pÆretvà gacchati, ayaæ avisayo nÃma. tasmà ettha avisayattà anÃpatti. paï¬akavatthu pÃkaÂam eva. ||14|| upahatindriyavatthumhi upahatindriyo ti upahatakÃyappa- sÃdo khÃïukaïÂakam\<*<18>*>\ iva sukhaæ và dukkham và na vedi- yati. avediyantassÃpi sevanacittavasena Ãpatti. ||15|| chu- pitamattavatthumiæ\<*<19>*>\ yo methunaæ\<*<20>*>\ sevissÃmÅti mÃtugÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. -mÃnakasarÅre. 2 B2.Bp. jÅvhÃya simply. 3 S.Bp. paliveÂhetvÃ; B2. palivedhetvÃ. 4 B2.Bp. paveseti. 5 S. tÃÊukaæ. 6 B2. saka¬¬ha-. 7 B2.Bp. omit ghaÂÂentassÃpi. 8 S. -saggena rÃgena. 9 S. adds muccatu và after vÃ. 10 B2. adds pi. 11 B2.Bp. add eva. 12 B2.Bp. nÃgÅ-. 13 S. omits pi. 14 B2.Bp. yakkhÅ yeva. 15 Bp. petÅ-. 16 S. najjhÃma-. 17 S. kÃlapekkha-akus-; Bp. kÃÊapakkhe. 18 S. kÃïukaï¬aæ. 19 B2. -vatthumhi. 20 B2.Bp. methunaæ dhammaæ paÂise-. >\ #<[page 280]># %<280 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.10.16-21.)>% maæ gaïhitvà methune virajjitvà vippaÂisÃrÅ hoti, dukkaÂam ev' assa hoti. methunadhammassa hi pubbapayogà hattha- gÃhÃdayo yÃva sÅsaæ na pÃpuïanti,\<*<1>*>\ tÃva dukkaÂe tiÂÂhanti. sÅse patte pÃrÃjikaæ hoti. paÂhamapÃrÃjikassa hi dukkaÂaæ eva sÃmantaæ, itaresaæ tiïïam thullaccayaæ. ayaæ pana bhikkhu methunadhamme virajjitvà kÃyasaæsaggaæ sÃdiyÅti veditabbo. tenÃha bhagavà Ãpatti saÇghÃdisesassà 'ti. ||16|| Bhaddiyavatthusmiæ Bhaddiyaæ nÃma taæ nagaraæ. jÃ- tiyà vanaæ nÃma jÃtipupphagumbÃnaæ ussannatÃya evaæ laddhanÃmaæ. taæ tassa nagarassa upacÃre vanaæ hoti, so\<*<2>*>\ tattha nipanno, tena vÃtupatthambhena mahÃniddaæ okkami ekarasaæ bhavaÇgam eva pavattati.\<*<3>*>\ kilinnaæ passitvà ti asucikiliÂÂhaæ passitvÃ. ||17|| ito parÃni sÃdi- yanapaÂiyuttÃni\<*<4>*>\ cattÃri vatthÆni ajÃnanavatthu\<*<5>*>\ cà 'ti pa¤ca uttÃnatthÃn' eva. dvÅsu asÃdiyanavatthusu\<*<6>*>\ sahasà vuÂÂhÃ- sÅti Ãsivisena\<*<7>*>\ daÂÂho viya agginà da¬¬ho viya ca turitaæ vuÂÂhÃsi. akkamitvà pavaÂÂesÅti appamatto bhikkhu Ãraddha- vipassako upaÂÂhitasati khippaæ vuÂÂhahanto 'va akkamitvà bhÆmiyaæ vaÂÂento\<*<8>*>\ parivaÂÂento\<*<9>*>\ viloÂhento\<*<10>*>\ pÃtesi. pu- thujjanakalyÃïakena hi evarÆpesu ÂhÃnesu cittam rakkhi- tabbaæ. aya¤ ca tesaæ a¤¤ataro saÇgÃmasÅsayodho bhik- khu. ||18-20|| dvÃraæ vivaritvà nipannavatthumhi, divà patisallÅyan- tenà 'ti divà nipajjantena, dvÃraæ saævaritvà patisallÅyitun ti dvÃraæ pidahitvà nippajjituæ. ettha ca ki¤cÃpi pÃliyaæ\<*<11>*>\ ayaæ nÃma ÃpattÅti na vuttÃ, vivaritvà nipannadosena pana uppanne vatthusmiæ: anujÃnÃmi bhikkhave divà patisallÅ- yantena dvÃraæ saævaritvà patisallÅyitun ti vuttattà asaæ- varitvà patisallÅyantassa dukkaÂaæ vuttaæ. bhagavato hi adhippÃyaæ ¤atvà UpÃÊittherÃdÅhi aÂÂhakathà ÂhapitÃ. atthÃpatti divà Ãpajjati no rattin\<*<12>*>\ ti iminÃpi c' etaæ siddhaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. pÃpuïÃti. 2 S. omits hoti so and puts yo instead. 3 S.B2.Bp. vattati. 4 S. -paÂisaæyuttÃni. 5 S.B2. -vattu¤. 6 B2.Bp. -vatthÆsu. 7 Bp. ÃsÅvisena. 8 S. pavaÂÂento. 9 S. omits parivaÂ-. 10 S. loÂhento; B2. vihedhento; Bp. viheÂhento. 11 S. pÃÊiyaæ. 12 S. rattan ti. >\ #<[page 281]># %% kÅdisaæ pana dvÃraæ saævaritabbaæ, kÅdisaæ na saævari- tabbaæ. rukkhapadaraveïupadarakila¤japaïïÃdÅnaæ\<*<1>*>\ yena kenaci kavÃÂaæ katvà heÂÂhà udukkhale upari uttarapÃsake ca pavesetvà kataæ parivattakadvÃram eva saævaritabbaæ. a¤¤aæ gorÆpÃnaæ vajesu viya\<*<2>*>\ rukkhasucikaïÂakadvÃraæ\<*<3>*>\ gÃme\<*<4>*>\ gÃmatthakanakaæ cakkalakayuttadvÃram\<*<5>*>\ phalakesu và kiÂikÃsu và dve tÅïi cakkalakÃni\<*<5>*>\ yojetvà kataæ saæsara- ïakiÂikadvÃraæ Ãpaïesu viya kataæ ugghÃÂanakiÂikadvÃ- raæ dvÅsu tÅsu ÂhÃnesu veïusalÃkÃ\<*<6>*>\ gopphetvÃ\<*<7>*>\ païïakuÂÅsu kataæ salÃkahatthakadvÃraæ, dussasÃïidvÃran ti evarÆpaæ dvÃraæ na saævaritabbaæ. pattahatthassa kavÃÂapaïÃmane pana ekaæ dussasÃïidvÃram eva anÃpattikaraæ. avasesÃni païÃmentassa Ãpatti. divà patisallÅyantassa pana parivat- takadvÃram eva Ãpattikaraæ. sesÃni saævaritvà và asaæ- varitvà và nipajjantassa\<*<8>*>\ Ãpatti n' atthi. saævaritvà pana nipajjitabbaæ. etaæ vattaæ. parivattakadvÃraæ pana kit- takena saævutaæ hoti. sucighaÂikÃdisu\<*<9>*>\ dinnÃsu susaævu- tam\<*<10>*>\ eva hoti. api ca kho sucimatte\<*<11>*>\ pi dinne vaÂÂati. gha- ÂikÃmatte\<*<12>*>\ pi dinne vaÂÂati. dvÃrabÃhaæ phassetvÃ\<*<13>*>\ pihi- tamatte pi vaÂÂati, Åsakaæ aphassite\<*<14>*>\ pi vaÂÂati. sabbanti- mena vidhinà yÃvatà sÅsaæ na ppavisati tÃvatà aphassite\<*<14>*>\ pi vaÂÂati.\<*<15>*>\ sace bahunnaæ\<*<16>*>\ vaÊa¤janaÂÂhÃnaæ\<*<17>*>\ hoti, bhik- khuæ và sÃmaïeraæ và dvÃraæ Ãvuso jaggÃhÅti vatvÃ\<*<18>*>\ nip- pajjituæ vaÂÂati. atha bhikkhÆ cÅvarakammaæ và a¤¤aæ và ki¤ci karonto nisinnà honti, ete dvÃraæ jaggissantÅti Ãbhogaæ katvÃpi nipajjituæ vaÂÂati. KurundaÂÂhakathÃ- yaæ pana, upÃsakam pi Ãpucchitvà vÃ: esa jaggissatÅti Ãbho- gaæ katvà và nipajjituæ vaÂÂati. kevalaæ bhikkhuniæ và mÃtugÃmaæ và Ãpucchituæ na vaÂÂatÅti vuttaæ. atha \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. -venupadara-; B2. -ÃdÅna; Bp. -veÊupadara-. 2 B2.Bp. omit viya. 3 B2. -kaï¬aka-; Bp. -sÆci-. 4 B2.Bp. omit gÃme. 5 S. cakkaÊa-. 6 S. venu-; B2. veÊu-. 7 B2. goppetvÃ. 8 B2.Bp. nipannassa. 9 S. -ghaÂikÃsu; Bp. sÆci-. 10 Bp. saævutam. 11 Bp. sÆci-. 12 B2. ghaÂikamatte; Bp. ghaÂikatte. 13 B2.Bp. phusitvÃ. 14 B2.Bp. aphusite. 15 S.B2.Bp. vaÂÂatÅti. 16 B2.Bp. bahÆnaæ. 17 S. -ÂÂhÃnaæ. 18 S.B2.Bp. add pi. >\ #<[page 282]># %<282 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.10.21.)>% dvÃrassa udukkhalaæ và uttarapÃsako và bhinno\<*<1>*>\ hoti aÂÂha- pito và saævarituæ na sakkoti,\<*<2>*>\ navakammatthaæ và pana iÂÂhakapu¤jo và mattikÃdÅnaæ và rÃsi\<*<3>*>\ anto-dvÃre kato hoti, aÂÂaæ và bandhanti yathà saævarituæ na sakkoti,\<*<4>*>\ evarÆpe antarÃye\<*<5>*>\ asaævaritvÃpi nippajjituæ vaÂÂati. yadi pana kavÃÂaæ n' atthi laddhakappam eva. upari sayantena nis- seïiæ Ãropetvà nipajjitabbaæ.\<*<6>*>\ sace nisseïimatthake tha- kanakaæ hoti thaketvÃ\<*<7>*>\ nipajjitabbaæ. gabbhe nipajjan- tena gabbhadvÃraæ và pamukhadvÃraæ và yaæ ki¤ci saæ- varitvà nipajjituæ vaÂÂati. sace ekaku¬¬ake gehe dvÅsu passesu dvÃrÃni katvà vala¤janti,\<*<8>*>\ dve pi dvÃrÃni jaggitab- bÃni. tibhÆmake\<*<9>*>\ pi pÃsÃde dvÃraæ jaggitabbam eva. sace bhikkhÃcÃrà paÂikkamma lohapÃsÃdasadisaæ pÃsÃdaæ bahÆ\<*<10>*>\ bhikkhÆ divÃvihÃratthaæ pavisanti saÇghattherena dvÃrapÃlassa dvÃraæ jaggÃhÅti vatvà vÃ\<*<11>*>\ dvÃrajagganaæ etassa bhÃro ti Ãbhogaæ katvà và pavisitvà nipajjitabbaæ. yÃva saÇghanavakena evam eva kattabbaæ. pure pavisan- tÃnaæ dvÃrajagganaæ nÃma pacchimÃnaæ bhÃro ti evaæ Ãbhogaæ kÃtum pi vaÂÂati. anÃpucchà và Ãbhogaæ và aka- tvà anto gabbhe và asaævÆtadvÃre\<*<12>*>\ vÃ\<*<13>*>\ bahi và nipajjantÃ- naæ Ãpatti. gabbhe và bahi và nipajjanakÃle pi dvÃrajag- ganaæ nÃma mahÃdvÃre dvÃrapÃlassa bhÃro ti Ãbhogaæ katvà nipajjituæ vaÂÂati yeva. lohapÃsÃdÃdisu ÃkÃsatale nipajjantenÃpi dvÃraæ saævaritabbam eva. ayaæ h' ettha saÇkhepo. idaæ hi\<*<14>*>\ divà patisallÅn yena kenaci pak- khitte sadvÃrabandhe ÂhÃne kathitaæ. tasmà abbhokÃse và rukkhamÆle và maï¬ape và yattha katthaci sadvÃrabandhe nipajjantena dvÃraæ saævaritvà 'va nipajjitabbaæ. sace mahÃpariveïaæ hoti mahÃbodhiaïgaïalohapÃsÃdaÇgaïasadi- saæ bahunnaæ\<*<15>*>\ otaraïaÂÂhÃnaæ, yattha dvÃraæ saævutam pi saævutaÂÂhÃne na tiÂÂhati, dvÃraæ alabhantà pÃkÃraæ Ãru- hitvÃpi pavisanti,\<*<16>*>\ tattha saævaraïakiccaæ n' atthi. rattiæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. add vÃ. 2 S. sakkhati. 3 B2. rÃsim. 4 S. sakkÃti. 5 Bp. adds sati. 6 B2. nippajj-, sic passim. 7 Bp. adds pi. 8 S. vaÊa¤j-. 9 S. -make ti. 10 S. bahu-. 11 S. mÃ. 12 S. -vutadvÃre. 13 S. omits vÃ. 14 B2.Bp. omit hi. 15 B2.Bp. bahaæ. 16 B2.Bp. vicaranti. >\ #<[page 283]># %% dvÃraæ vivaritvà nipanno aruïe uggate uÂÂhahati anÃpatti. sace pabujjhitvà puna supati Ãpatti. yo pana aruïe uggate uÂÂhahissÃmÅti\<*<1>*>\ paricchinditvà 'va dvÃraæ asaævaritvà rattiæ nipajjati, yathÃparicchedam eva ca\<*<2>*>\ vuÂÂhÃti\<*<3>*>\ tassa Ãpattiæ\<*<4>*>\ eva. MahÃpaccariyaæ pana evaæ nipajjanto anÃ- dariyadukkaÂÃ\<*<5>*>\ na muccatÅti vuttaæ. yo pana bahud eva rattiæ jÃgaritvÃ\<*<6>*>\ addhÃnaæ và gantvà divà kilantarÆpo ma¤ce nisinno pÃde bhÆmito amocetvà 'va niddÃvasena ni- pajjati, tassa anÃpatti. sace okkantaniddo ajÃnanto pi pÃde ma¤cakaæ Ãropeti Ãpatti yeva. nisÅditvà apassÃya supan- tassa anÃpatti. yo pi ca niddaæ vinodessÃmÅti caÇkamanto patitvà sahasà 'va vuÂÂhÃti tassa\<*<7>*>\ pi anÃpatti. yo pana patitvà tatth' eva sayati na vaÂÂhÃti tassa Ãpatti. ko muc- cati ko na muccatÅti. MahÃpaccariyaæ tÃva ekabhaÇgena nipannako eva muccati. pÃde\<*<8>*>\ pana bhÆmito mocetvà ni- panno pi\<*<9>*>\ yakkhagahitako pi visa¤¤ibhÆto\<*<10>*>\ pi na muccatÅti vuttaæ. \<*<11>*>\KurundaÂÂhakathÃyaæ, bandhitvà nipajjÃpito 'va muccatÅti vuttaæ.\<*<11>*>\ MahÃaÂÂhakathÃyaæ pana yo caÇka- manto mucchitvà patito tatth' eva supati tassÃpi\<*<12>*>\ avasattÃ\<*<13>*>\ Ãpatti na dissati. Ãcariyà pana evaæ na kathayanti. tasmà Ãpatti yevà 'ti MahÃpadumattherena vuttaæ. dve pana janà Ãpattito muccanti yeva, yo ca yakkhagahitako, yo ca bandhi- tvà nipajjÃpito ti. ||21|| BhÃrukacchakavatthumhi anÃpatti supinantenà 'ti yasmà supinante avasattÃ\<*<13>*>\ evaæ hoti. tasmà UpÃÊitthero bhagavatà avinicchitapubbaæ pi imaæ\<*<14>*>\ vatthuæ\<*<15>*>\ nayaggÃhena vinicchini.\<*<16>*>\ bhagavÃpi ca sutvÃ: sukathitaæ bhikkhave UpÃÊinà apade padaæ karonto viya ÃkÃse padaæ dassento viya UpÃÊi imaæ pa¤haæ kathesÅti vatvà theraæ etadagge Âhapesi. etadaggaæ bhikkhave mama sÃvakÃnaæ bhikkhÆnaæ vinayadharÃnaæ yadidaæ UpÃÊÅti.\<*<17>*>\ ||22|| ito \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B2.Bp. vuÂÂha-. 2 S.B2. omit ca. 3 S. uÂÂhÃti. 4 B2.Bp. Ãpatti. 5 B2.Bp. add pi. 6 B2.Bp. jaggitvÃ. 7 S.B2.Bp. tassÃpi. 8 S. pÃdena pana. 9 B2.Bp. omit pi. 10 B2.Bp. visa¤¤Å-. 11-11 S. omits; B2.Bp. add pana after KurundaÂÂhakathÃyaæ. 12 S. tassa pi. 13 S.B2.Bp. avisayattÃ. 14 B2.Bp. idaæ. 15 Bp. vatthu. 16 B2.Bp. vinicchindi. 17 A. i, 25. >\ #<[page 284]># %<284 SamantapÃsÃdikà [Bhvibh_I.1. (I.10.23-27.)>% parÃni\<*<1>*>\ supabbÃdÅni vatthÆni uttÃnatthÃn' eva. ||23-24|| bhik- khunÅsampayojanÃdÅsu te LicchavikumÃrakÃ\<*<2>*>\ khi¬¬Ãpasutà attano anÃcÃrena\<*<3>*>\ evaæ akaæsu. tato paÂÂhÃya ca Liccha- vÅnaæ vinÃso eva udapÃdi. ||25|| Bu¬¬hapabbajitavatthumhi dassanaæ agamÃsÅti anukampÃya taæ dakkhissÃmÅti gehaæ agamÃsi. ath' assÃ\<*<4>*>\ attano ca dÃrakÃna¤ ca nÃnappakÃrehi\<*<5>*>\ anÃthabhÃvaæ saævaïïesi, anapekkha¤ ca naæ ¤atvà kupità ehi vibbhamÃhÅti balakkÃrena aggahesi. so attÃnaæ mocetuæ paÂikkamanto jarÃdubbalatÃya uttÃno paripati. tato sà attano manaæ akÃsi. so pana bhikkhu anÃgÃmi\<*<6>*>\ samucchinnakÃmarÃgo, tasmà na sÃdiyÅti. ||26|| migapo- takavatthu uttÃnattham evà 'ti. ||27||10|| SamantapÃsÃdikÃya vinayasaævaïïanÃya paÂhamapÃrÃji- kavaïïanà niÂÂhitÃ.\<*<7>*>\ tatr' idaæ SamantapÃsÃdikÃya SamantapÃsÃdikattasmiæ: Ãcariyaparamparato nidÃnavatthuppabhedadÅpanato, parasamayavivajjanato sakasamayavisuddhito c' eva. bya¤janaparisodhanato padatthato pÃÊiyojanakkamato,\<*<8>*>\ sikkhÃpadanicchayato\<*<8>*>\ vibhaÇganayabhedadassanato. sampassataæ na dissati ki¤ci apÃsÃdikaæ yato ettha vi¤¤Ænamayaæ tasmà SamantapÃsÃdikà tv eva. samvaïïanà pavattà vinayassa vineyyadamanakusalena. vuttassa lokanÃthena lokam anukampamÃnenà 'ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. parÃïi. 2 B2.Bp. LicchavÅ kumÃrÃ. 3 B2.Bp. anÃdarena. 4 S.B2.Bp. ath' assa sÃ. 5 B2. nÃnÃppa-. 6 Bp. anÃgÃmÅ. 7 Chinese translation (Tokyo ed.), folio 42a. 8 S. pÃÊiyojanà nicchayato; B2.Bp. -padavinicchayato. >\