Milindapanho Based on the edition by V. Trenckner: The Milindapa¤ho : Being Dialogues between King Milinda and the Buddhist Sage NÃgasena, London : Pali Text Society 1890. (Reprinted 1928, 1962, 1986) Input by the Dhammakaya Foundation, Thailand, 1989-1996 [GRETIL-Version vom 3.12.2014] NOTICE This file is (C) Copyright the Pali Text Society and the Dhammakaya Foundation, 2015. This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License. These files are provided by courtesy of the Pali Text Society for scholarly purposes only. In principle they represent a digital edition (without revision or correction) of the printed editions of the complete set of Pali canonical texts published by the PTS. While they have been subject to a process of checking, it should not be assumed that there is no divergence from the printed editions and it is strongly recommended that they are checked against the printed editions before quoting. PLAIN TEXT VERSION (In order to fascilitate word search, all annotations have been removed, and the line breaks of the printed edition have been converted into floating text.) #<...># = BOLD %<...>% = ITALICS \<...>\ = REDLINE ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf and http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf For further information see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm ___________________________________________________________________ #<[page 001]># %< 1>% NAMO TASSA BHAGAVATO ARAHATO SAMMùSAMBUDDHASSA. Milindo nÃma so rÃjà SÃgalÃyam-puruttame upaga¤chi NÃgasenaæ, Gangà va yatha sÃgaraæ. Asajja rÃjà citrakathiæ ukkÃdhÃraæ tamonudaæ apucchi nipuïe pa¤he ÂhÃnÃÂhÃnagate puthÆ. PucchÃvissajjanà c' eva gambhÅratthÆpanissità hadayangamà kaïïasukhà abbhutà lomahaæsanÃ. AbhidhammavinayogÃÊhà suttajÃlasamatthità NÃgasenakathà citrà opammehi nayehi ca. Tattha ¤Ãïaæ païidhÃya hÃsayitvÃna mÃnasaæ suïotha nipuïe pa¤he kankhÃÂhÃnavidÃlane ti. Taæyathà 'nusÆyate.- Atthi YonakÃnaæ nÃnÃpuÂabhedanaæ SÃgalan-nÃma nagaram nadÅ-pabbata-sobhitaæ ramaïÅya-bhÆmippadesabhÃgaæ ÃrÃm-uyyÃnopavana-taÊÃka-pokkharaïÅ-sampannaæ nadÅ-pabbata-vana-rÃmaïeyyakaæ sutavantanimmitaæ nihata-paccatthika-paccÃmittaæ anupapÅÊitaæ vividha-vicitra-daÊha-m-aÂÂÃla-koÂÂakaæ varapavara-gopuratoraïaæ gambhÅraparikhÃ-paï¬arapÃkÃra-parikkhittantepuraæ suvibhatta-vÅthi-caccara-catukka-singhÃÂakaæ suppasÃritÃnekavidha-varabhaïdaparipÆritantarÃpaïaæ #<[page 002]># %< 2>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ vividha-dÃnagga-sata-samupasobhitaæ HimagirisikharasankÃsa-varabhavanasatasahassa-patimaï¬itaæ gaja-haya-ratha-patti-samÃkulaæ abhirÆpanaranÃri-gaïÃnucaritaæ Ãkiïïa-janamanussaæ puthu-khattiya-brÃhmaïa-vessa-suddaæ vividha-samanabrÃhmaïasabhÃjana-sanghaÂitaæ bahuvidhavijjÃvanta-naravÅra-nisevitaæ KÃsika-koÂumbarakÃdi-nÃnÃvidha-vatthÃpaïa-sampannaæ suppasÃrita-rucira-bahuvidha-pupphagandhÃpaïagandhagandhitaæ Ãsiæsaniya-bahuratana-paripÆritaæ disÃmukha-suppasÃritÃpaïa-singÃravÃïijagaïÃnucaritaæ kahÃpaïa-rajata-suvaïïa-kaæsa-patthara-paripÆraæ pajjotamÃna-nidhi-niketaæ pahÆta-dhanadha¤¤a-vittÆpakaraïaæ paripuïïa-kosakoÂÂhÃgÃraæ bahv-annapÃnaæ bahuvidha-khajja-bhojja-leyya-peyya-sÃyaniyaæ UttarakurusankÃsaæ sampannasassaæ AÊakamandà viya devapuraæ. Ettha Âhatvà tesaæ pubbakammaæ kathetabbaæ, kathentena ca chaddhà vibhajitvà kathetabbaæ, seyyathÅdaæ: Pubbayogo, Milindapa¤haæ, Lakkhaïapa¤haæ, Meï¬akapa¤haæ, AnumÃnapa¤haæ, OpammakathÃpa¤han ti. Tattha Milindapa¤ho: Lakkhaïapa¤ho Vimaticchedanapa¤ho ti duvidho; Meï¬akapa¤ho pi: MahÃvaggo YogikathÃpa¤ho ti duvidho. Pubbayogo ti tesaæ pubbakammaæ. AtÅte kira Kassapassa bhagavato sÃsane vattamÃne GangÃya samÅpe ekasmiæ ÃvÃse mahÃbhikkhusangho paÂivasati. Tattha vattasÅlasampannà bhikkhÆ pÃto va uÂÂhÃya yaÂÂhisammu¤janiyo ÃdÃya buddhaguïe Ãvajjentà angaïaæ sammajjitvà kacavaraæ byÆhaæ karonti. Ath' eko bhikkhu ekaæ sÃmaïeraæ: ehi sÃmaïera, imaæ kacavaraæ cha¬¬ehÅti Ãha; so asuïanto viya gacchati. So dutiyam-pi tatiyam-pi ÃmantiyamÃno asuïanto viya gacchat' eva. Tato so bhikkhu: dubbaco ayaæ sÃmaïero ti kuddho sammu¤janidaï¬ena pahÃraæ adÃsi. #<[page 003]># %< 3>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Tato so rodanto bhayena kacavaraæ cha¬¬ento: Iminà 'haæ kacavaracha¬¬anapu¤¤akammena yÃvÃhaæ nibbÃnaæ pÃpuïÃmi etth' antare nibbattanibbattaÂÂhÃne majjhantikasuriyo viya mahesakkho mahÃtejo bhaveyyan-ti paÂhamapatthanaæ paÂÂhapesi. Kacavaraæ cha¬¬etvà nahÃnatthÃya GangÃtitthaæ gato GangÃya Æmivegaæ gaggarÃyamÃnaæ disvÃ: YÃvÃhaæ nibbÃnaæ pÃpuïÃmi etth' antare nibbattanibbattaÂÂhÃne ayaæ Æmivego viya ÂhÃnuppattikapaÂibhÃno bhaveyyaæ akkhayapaÂibhÃno ti dutiyam-pi patthanaæ paÂÂhapesi. So pi bhikkhu sammu¤janisÃlÃya sammu¤janiæ Âhapetvà nahÃnatthÃya GangÃtitthaæ gacchanto sÃmaïerassa patthanaæ sutvÃ: esa mayà payojito pi tÃva evaæ pattheti, mayhaæ kiæ na samijjhissatÅti cintetvÃ: YÃvÃhaæ nibbÃnaæ pÃpuïÃmi etth' antare nibbattanibbattaÂÂhÃne ayaæ GangÃÆmivego viya akkhayapaÂibhÃno bhaveyyaæ, iminà pucchitapucchitaæ sabbaæ pa¤hapaÂibhÃnaæ vijaÂetuæ nibbeÂhetuæ samattho bhaveyyan-ti patthanaæ paÂÂhapesi. Te ubho pi devesu ca manussesu ca saæsarantà ekaæ buddhantaraæ khepesuæ. Atha amhÃkaæ Bhagavatà pi yathà Moggaliputta-Tissatthero dissati evam-ete pi dissanti: Mama parinibbÃnato pa¤cavassasate atikkante ete uppajjissanti, yaæ mayà sukhumaæ katvà desitaæ dhammavinayaæ taæ ete pa¤hapucchana-opammayutti-vasena nijjaÂaæ niggumbaæ katvà vibhajissantÅti niddiÂÂhÃ. Tesu sÃmaïero JambudÅpe SÃgalanagare Milindo nÃma rÃjà ahosi, paï¬ito byatto medhÃvÅ paÂibalo, atÅtÃnÃgata-paccuppannÃnaæ samantayogavidhÃnakiriyÃnaæ karaïakÃle nisammakÃrÅ hoti; bahÆni c' assa satthÃni uggahitÃni honti, seyyathÅdaæ: suti sammuti sankhyà yogà nÅti visesikà gaïikà gandhabbà tikicchà cÃtubbedà purÃïà itihÃsà jotisà mÃyà hetu mantaïà yuddhà chandasà muddÃ, vacanena ekÆnavÅsati; #<[page 004]># %< 4>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ vÃdÅ durÃsado duppasaho, puthutitthakarÃnaæ aggam-akkhÃyati; sakala-JambudÅpe Milindena ra¤¤Ã samo koci nÃhosi, yad-idaæ thÃmena javena sÆriyena pa¤¤Ãya, a¬¬ho mahaddhano mahÃbhogo, anantabalavÃhano. Ath' ekadivasaæ Milindo rÃjà anantabalavÃhanaæ caturanginiæ balaggasenÃbyÆhaæ dassanakamyatÃya nagarà nikkhamitvà bahinagare senÃgaïanaæ kÃretvà so rÃjà bhassappavÃdako lokÃyata-vitaï¬a-janasallÃpa-ppavattakotÆhalo suriyaæ oloketvà amacce Ãmantesi: Bahu tÃva divasÃvaseso, kiæ karissÃma idÃn' eva nagaraæ pavisitvÃ; atthi koci paï¬ito samaïo và brÃhmaïo và sanghÅ gaïÅ gaïÃcariyo, api arahantaæ sammÃsambuddhaæ paÂijÃnamÃno, yo mayà saddhiæ sallapituæ sakkoti kankhaæ paÂivinetun-ti. Evaæ vutte pa¤casatà Yonakà rÃjÃnaæ Milindaæ etad-avocuæ: Atthi mahÃrÃja cha satthÃro: PÆraïo Kassapo, Makkhali GosÃlo, NigaïÂho NÃtaputto, Sa¤jayo BelaÂÂhaputto, Ajito KesakambalÅ, Pakudho KaccÃyano, te sanghino gaïino gaïÃcariyakà ¤Ãtà yasassino titthakarÃ, sÃdhusammatà bahujanassa, gaccha tvaæ mahÃrÃja, te pa¤haæ pucchassu kankhaæ paÂivinayassÆti. Atha kho Milindo rÃjà pa¤cahi Yonakasatehi parivuto bhadravÃhanaæ rathavaram-Ãruyha yena PÆraïo Kassapo ten' upasankami, upankamitvà PÆraïena Kassapena saddhiæ sammodi, sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho Milindo rÃjà PÆraïaæ Kassapaæ etad-avoca: Ko bhante Kassapa lokaæ pÃletÅti. - PaÂhavÅ mahÃrÃja lokaæ pÃletÅti.- Yadi bhante Kassapa paÂhavÅ lokaæ pÃleti atha kasmà AvÅcinirayaæ gacchantà sattà paÂhaviæ atikkamitvà gacchantÅti. #<[page 005]># %< 5>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Evaæ vutte PÆraïo Kassapo n'eva sakkhi ogilituæ n'eva sakkhi uggilituæ, pattakkhandho tuïhÅbhÆto pajihÃyanto nisÅdi. Atha kho Milindo rÃjà Makkhali-GosÃlaæ etad-avoca: Atthi bhante GosÃla kusalÃkusalÃni kammÃni, atthi sukaÂa-dukkaÂÃnaæ kammÃnaæ phalaæ vipÃko ti. - Natthi mahÃrÃja kusalÃkusalÃni kammÃni, na-tthi sukaÂadukkaÂÃnaæ kammÃnaæ phalaæ vipÃko, ye te mahÃrÃja idhaloke khattiyà te paralokaæ gantvà pi puna khattiyà va bhavissanti, ye te brÃhmaïà vessà suddà caï¬Ãlà pukkusà te paralokaæ gantvà pi puna brÃhmaïà vessà suddà caï¬Ãlà pukkusà va bhavissanti, kiæ kusalÃkusalehi kammehÅti. - Yadi bhante GosÃla idhaloke khattiyà brÃhmaïà vessà suddà caï¬Ãlà pukkusà paralokaæ gantvà pi puna khattiyà brÃhmaïà vessà suddà caï¬Ãlà pukkusà va bhavissanti, na-tthi kusalÃkusalehi kammehi karaïÅyaæ; tena hi bhante GosÃla ye te idhaloke hatthacchinnà te paralokaæ gantvà pi puna hatthacchinnà va bhavissanti, ye pÃdacchinnà te pÃdacchinnà va bhavissanti, ye kaïïanÃsacchinnà te kaïïanÃsacchinnà va bhavissantÅti. - Evaæ vutte GosÃlo tuïhÅ ahosi. Atha kho Milindassa ra¤¤o etad-ahosi: Tuccho vata bho JambudÅpo, palÃpo vata bho JambudÅpo, na-tthi koci samaïo và brÃhmaïo và yo mayà saddhiæ sallapituæ sakkoti kankhaæ paÂivinetun-ti. Atha kho Milindo rÃjà amacce Ãmantesi: RamaïÅyà vata bho dosinà ratti, kan-nu khv-ajja samaïaæ và brÃhmaïaæ và upasankameyyÃma pa¤haæ pucchituæ, ko mayà saddhiæ sallapituæ sakkoti kankhaæ paÂivinetun-ti. Evaæ vutte amaccà tuïhÅbhÆtà ra¤¤o mukhaæ olokayamÃnà aÂÂhaæsu. Tena kho pana samayena SÃgalanagaraæ dvÃdasa vassÃni su¤¤aæ ahosi samaïa-brÃhmaïa-gahapati-paï¬itehi; yattha samaïa-brÃhmaïa-gahapati-paï¬ità paÂivasantÅti suïÃti tattha gantvà rÃjà te pa¤haæ pucchati; #<[page 006]># %< 6>% te sabbe pi pa¤havissajjanena rÃjÃnaæ ÃrÃdhetuæ asakkontà yena và tena và pakkamanti, ye a¤¤aæ disaæ na pakkamanti te sabbe tuïhÅbhÆta acchanti. BhikkhÆ pana yebhuyyena Himavantam-eva gacchanti. Tena kho pana samayena koÂisatà arahanto Himavante pabbate Rakkhitatale paÂivasanti. Atha kho Ãyasmà Assagutto dibbÃya sotadhÃtuyà Milindassa ra¤¤o vacanaæ sutvà Yugandharamatthake bhikkhusanghaæ sannipÃtetvà bhikkhÆ pucchi: Atth' Ãvuso koci bhikkhu paÂibalo Milindena ra¤¤Ã saddhiæ sallapituæ kankhaæ paÂivinetun-ti. Evaæ vutte koÂisatà arahanto tuïhÅ ahesuæ. Dutiyam-pi kho tatiyam-pi kho puÂÂhà tuïhÅ ahesuæ. Atha kho Ãyasmà Assagutto bhikkhusanghaæ etad-avoca: Atth' Ãvuso TÃvatiæsabhavane Vejayantassa pÃcÅnato KetumatÅ nÃma vimÃnaæ, tattha MahÃseno nÃma devaputto paÂivasati, so paÂibalo tena Milindena ra¤¤Ã saddhiæ sallapituæ kankhaæ paÂivinetun-ti. Atha kho koÂisatà arahanto Yugandharapabbate antarahità TÃvatiæsabhavane pÃturahesuæ. Addasà kho Sakko devÃnam-indo te bhikkhÆ dÆrato va Ãgacchante, disvÃna yen' Ãyasmà Assagutto ten' upasankami, upasankamitvà Ãyasmantaæ Assaguttaæ abhivÃdetvà ekamantaæ aÂÂhÃsi. Ekamantaæ Âhito kho Sakko devÃnam-indo Ãyasmantaæ Assaguttaæ etadavoca: Mahà kho bhante bhikkhusangho anuppatto, ahaæ sanghassa ÃrÃmiko, ken' attho, kiæ mayà karaïÅyan-ti. Atha kho Ãyasmà Assagutto Sakkaæ devÃnaæ-indaæ etad-avoca: Ayaæ kho mahÃrÃja JambudÅpe SÃgalanagare Milindo nÃma rÃjÃ, vÃdÅ durÃsado duppasaho, puthutitthakarÃnaæ aggam-akkhÃyati, so bhikkhusanghaæ upasankamitvà diÂÂhivÃdena pa¤haæ pucchitvà bhikkhusanghaæ viheÂhetÅti. Atha kho Sakko devÃnam-indo Ãyasmantaæ Assaguttaæ etad-avoca: Ayaæ kho bhante Milindo rÃjà ito cuto manussesu uppanno; eso kho bhante KetumatÅvimÃne MahÃseno nÃma devaputto paÂivasati, so tena Milindena ra¤¤Ã saddhiæ paÂibalo sallapituæ kankhaæ paÂivinetuæ, #<[page 007]># %< 7>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ taæ devaputtaæ yÃcissÃma manussalokÆpapattiyà ti. Atha kho Sakko devÃnam-indo bhikkhusanghaæ purakkhatvà KetumatÅvimÃnaæ pavisitvà MahÃsenaæ devaputtaæ Ãlingitvà etad-avoca: YÃcati taæ mÃrisa bhikkhusangho manussalokÆpapattiyà ti. - Na me bhante manussaloken' attho kammabahulena, tibbo manussaloko, idh' evÃhaæ bhante devaloke uparÆparuppattiko hutvà parinibbÃyissÃmÅti. Dutiyam-pi kho tatiyam-pi kho Sakke devÃnam-inde yÃcante MahÃseno devaputto evamÃha: Na me bhante manussaloken' attho kammabahulena, tibbo manussaloko, idh' evÃhaæ bhante devaloke uparÆparuppattiko hutvà parinibbÃyissÃmÅti. Atha kho Ãyasmà Assagutto MahÃsenaæ devaputtaæ etad-avoca: Idha mayaæ mÃrisa sadevakaæ lokaæ anuvilokayamÃnà a¤¤atra tayà Milindassa ra¤¤o vÃdaæ bhinditvà sÃsanaæ paggahetuæ samatthaæ a¤¤aæ ka¤ci na passÃma, yÃcati taæ mÃrisa bhikkhusangho: sÃdhu sappurisa, manussaloke nibbattitvà Dasabalassa sÃsanaæ paggaïhitvà dehÅti. Evaæ vutte MahÃseno devaputto: ahaæ kira Milindassa ra¤¤o vÃdaæ bhinditvà sÃsanaæ paggahetuæ samattho bhavissÃmÅti haÂÂhatuÂÂho udaggudaggo hutvÃ: SÃdhu bhante, manussaloke uppajjissÃmÅti paÂi¤¤aæ adÃsi. Atha kho te bhikkhÆ devaloke taæ karaïÅyaæ tÅretvà devesu TÃvatiæsesu antarahità Himavante pabbate Rakkhitatale pÃturahesuæ. Atha kho Ãyasmà Assagutto bhikkhusanghaæ etad-avoca: Atth' Ãvuso imasmiæ bhikkhusanghe koci bhikkhu sannipÃtaæ anÃgato ti. Evaæ vutte a¤¤ataro bhikkhu Ãyasmantaæ Assaguttaæ etadavoca: Atthi bhante, Ãyasmà Rohaïo ito sattame divase Himavantaæ pabbataæ pavisitvà nirodhaæ samÃpanno, #<[page 008]># %< 8>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ tassa santike dÆtaæ pÃhethÃti. ùyasmà pi Rohaïo taæ khaïa¤-¤eva nirodhà vuÂÂhÃya: sangho maæ patimÃnetÅti Himavante pabbate antarahito Rakkhitatale koÂisatÃnaæ arahantÃnaæ purato pÃturahosi. Atha kho Ãyasmà Assagutto Ãyasmantaæ Rohaïaæ etad-avoca: Kin-nu kho Ãvuso Rohaïa buddhasÃsane palujjante na passasi sanghassa karaïÅyÃnÅti. - AmanasikÃro me bhante ahosÅti.- Tena h' Ãvuso Rohaïa daï¬akammaæ karohÅti. - Kiæ bhante karomÅti.- Atth' Ãvuso Rohaïa Himavantapabbatapasse Kajangalan-nÃma brÃhmaïagÃmo, tattha Soïuttaro nÃma brÃhmaïo paÂivasati, tassa putto uppajjissati NÃgaseno nÃma dÃrako; tena hi tvaæ Ãvuso Rohaïa dasamÃsÃdhikÃni satta vassÃni taæ kulaæ piï¬Ãya pavisa, piï¬Ãya pavisitvà NÃgasenaæ dÃrakaæ nÅharitvà pabbÃjehi, pabbajite ca tasmiæ daï¬akammato muccissasÅti Ãha. ùyasmà pi kho Rohaïo: sÃdhÆti sampaÂicchi. MahÃseno pi kho devaputto devalokà cavitvà SoïuttarabrÃhmaïassa bhariyÃya kucchismiæ paÂisandhiæ aggahesi. Saha paÂisandhigahaïà tayo acchariyà abbhutà dhammà pÃturahesuæ: Ãvudhabhaï¬Ãni pajjaliæsu, aggasassaæ abhinipphannaæ, mahÃmegho abhippavassi. ùyasmà pi kho Rohaïo tassa paÂisandhigahaïato paÂÂhÃya dasamÃsÃdhikÃni satta vassÃni taæ kulaæ piï¬Ãya pavisanto ekadivasam-pi kaÂacchumattaæ bhattaæ và uÊunkamattaæ yÃguæ và abhivÃdanaæ và a¤jalikammaæ và sÃmÅcikammaæ và nÃlattha, atha kho akkosa¤-¤eva paribhÃsa¤¤eva paÂilabhati, aticchatha bhante ti vacanamattam-pi vattà nÃma nÃhosi. DasamÃsÃdhikÃnaæ pana sattannaæ vassÃnaæ accayena ekadivasaæ aticchatha bhante ti vacanamattaæ alattha. Taæ divasam-eva ca brÃhmaïo pi bahikammantà Ãgacchanto paÂipathe theraæ disvÃ: #<[page 009]># %< 9>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Kiæ bho pabbajita amhÃkaæ geham-agamatthÃti Ãha: - ùma brÃhmaïa, agamamhÃti.- Api ki¤ci labhitthÃti.- ùma brÃhmaïa, labhimhÃti. So anattamano gehaæ gantvà pucchi: Tassa pabbajitassa ki¤ci adatthÃti.- Na ki¤ci adamhÃti. BrÃhmaïo dutiyadivase gharadvÃre yeva nisÅdi: ajja pabbajitaæ musÃvÃdena niggahessÃmÅti. Thero dutiya divase brÃhmaïassa gharadvÃraæ sampatto; brÃhmaïo theraæ disvà va evam-Ãha: Tumhe hiyyo amhÃkaæ gehe ki¤ci alabhitvà yeya labhimhÃti avocuttha, vaÂÂati nu kho tumhÃkaæ musÃvÃdo ti. Thero Ãha: Mayaæ brÃhmaïa tumhÃkaæ gehe dasamÃsÃdhikÃni satta vassÃni aticchathÃti vacanamattam-pi alabhitvà hiyyo aticchathÃti vacanamattaæ alabhimha, ath' etaæ vacÅpaÂisanthÃraæ upÃdÃya evam-avocumhÃti. BrÃhmaïo cintesi: ime vÃcÃpaÂisanthÃramattam-pi labhitvà janamajjhe labhimhÃti pasaæsanti, a¤¤aæ ki¤ci khÃdaniyaæ và bhojaniyaæ và labhitvà kasmà na-ppasaæsantÅti pasÅditvà attano atthÃya paÂiyÃditabhattato kaÂacchubhikkhaæ tadÆpiya¤-ca bya¤janaæ dÃpetvÃ: Imaæ bhikkhaæ sabbakÃlaæ tumhe labhissathÃti Ãha. So punadivasato-ppabhuti upasankamantassa therassa upasamaæ disvà bhiyyosomattÃya pasÅditvà theraæ niccakÃlaæ attano ghare bhattavissaggakaraïatthÃya yÃci. Thero tuïhÅbhÃvena adhivÃsetvà divase divase bhattakiccaæ katvà gacchanto thokaæ thokaæ buddhavacanaæ kathetvà gacchati. Sà pi kho brÃhmaïÅ dasamÃsaccayena puttaæ vijÃyi, NÃgaseno ti 'ssa nÃmaæ ahosi. So anukkamena va¬¬hanto sattavassiko jÃto. Atha kho NÃgasenassa dÃrakassa pità NÃgasenaæ dÃrakaæ etad-avoca: Imasmiæ kho tÃta NÃgasena brÃhmaïakule sikkhÃni sikkheyyÃsÅti. #<[page 010]># %< 10>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - KatamÃni tÃta imasmiæ brÃhmaïakule sikkhÃni nÃmÃti.- Tayo kho tÃta NÃgasena vedà sikkhÃni nÃma, avasesÃni sippÃni sippaæ nÃmÃti.- Tena hi tÃta sikkhissÃmÅti.- Atha kho Soïuttaro brÃhmaïo ÃcariyabrÃhmaïassa ÃcariyabhÃgaæ sahassaæ datvà antopÃsÃde ekasmiæ gabbhe ekato ma¤cakaæ pa¤¤Ãpetvà ÃcariyabrÃhmaïaæ etadavoca: SajjhÃyÃpehi kho tvaæ brÃhmaïa imaæ dÃrakaæ mantÃnÅti. Tena hi tÃta dÃraka uggaïhÃhi mantÃnÅti ÃcariyabrÃhmaïo sajjhÃyati. NÃgasenassa dÃrakassa eken' eva uddesena tayo vedà hadayangatà vÃcuggatà sÆpadhÃrità suvavatthÃpità sumanasikatà ahesuæ, sakim-eva cakkhuæ udapÃdi tÅsu vedesu sa-nighaï¬u-keÂubhesu sÃkkharappabhedesu itihÃsapa¤camesu, padako veyyÃkaraïo lokÃyata-mahÃpurisalakkhaïesu anavayo ahosi. Atha kho NÃgaseno dÃrako pitaraæ etad-avoca: Atthi nu kho tÃta imasmiæ brÃhmaïakule ito uttarim-pi sikkhitabbÃni, udÃhu ettakÃn' evÃti.- Na - tthi tÃta NÃgasena imasmiæ brÃhmaïakule ito uttariæ sikkhitabbÃni, ettakÃn' eva sikkhitabbÃnÅti.- Atha kho NÃgaseno dÃrako Ãcariyassa anuyogaæ datvà pÃsÃdà oruyha pubbavÃsanÃya coditahadayo rahogato patisallÅno attano sippassa Ãdi-majjhapariyosÃnaæ olokento Ãdimhi và majjhe và pariyosÃne và appamattakam-pi sÃraæ adisvÃ: tucchà vata bho ime vedÃ, palÃpà vata bho ime vedÃ, asÃrà nissÃrà ti vippaÂisÃrÅ anattamano ahosi. Tena kho pana samayena Ãyasmà Rohaïo Vattaniye senÃsane nisinno NÃgasenassa dÃrakassa cetasà cetoparivitakkam-a¤¤Ãya nivÃsetvà pattacÅvaram-ÃdÃya Vattaniye senÃsane antarahito Kajangala-brÃhmaïagÃmassa purato pÃturahosi. Addasà kho NÃgaseno dÃrako attano dvÃrakoÂÂhake Âhito Ãyasmantaæ Rohaïaæ dÆrato va Ãgacchantaæ, disvÃna attamano udaggo pamudito pÅtisomanassajÃto: app-eva nÃmÃyaæ pabbajito kadÃci sÃraæ jÃneyyÃti yen' Ãyasmà Rohaïo ten' upasankami, upasankamitvà Ãyasmantaæ Rohaïaæ etad-avoca: #<[page 011]># %< 11>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Ko nu kho tvaæ mÃrisa, ediso bhaï¬u kÃsÃvavasano ti.- Pabbajito nÃmÃhaæ dÃrakÃti. Kena tvaæ mÃrisa pabbajito nÃmÃsÅti.- PÃpakÃnaæ malÃnaæ pabbÃjetuæ pabbajito, tasmà 'haæ dÃraka pabbajito nÃmÃti.- KinkÃraïà mÃrisa kesà te na yathà a¤¤esan-ti.- SoÊas' ime dÃraka palibodhe disvà kesamassuæ ohÃretvà pabbajito, katame soÊasa: alankÃrapalibodho maï¬anapalibodho telamakkhanapalibodho dhovanapalibodho mÃlÃpalibodho gandhanapalibodho vÃsanapalibodho harÅÂakapalibodho Ãmalakapalibodho rangapalibodho bandhanapalibodho kocchapalibodho kappakapalibodho vijaÂanapalibodho ÆkÃpalibodho, kesesu vilÆnesu socanti kilamanti paridevanti urattÃÊiæ kandanti sammohamÃpajjanti, imesu kho dÃraka soÊasa-palibodhesu paliguïÂhità manussà sabbÃni atisukhumÃni sippÃni nÃsentÅti. - KinkÃraïà mÃrisa vatthÃni pi te na yathà a¤¤esan - ti.KÃmanissitÃni kho dÃraka vatthÃni kamanÅyÃni gihibya¤janÃni, yÃni kÃnici kho bhayÃni vatthato uppajjanti tÃni kÃsÃvavasanassa na honti, tasmà vatthÃni pi me na yathà a¤¤esan-ti.- JÃnÃsi kho tvaæ mÃrisa sippÃni nÃmÃti. - Ama dÃraka, jÃnÃm' ahaæ sippÃni, yaæ loke uttamaæ mantaæ tam-pi jÃnÃmÅti.- Mayham-pi taæ mÃrisa dÃtuæ sakkà ti.- Ama dÃraka, sakkà ti.- Tena hi me dehÅti.- AkÃlo kho dÃraka, antaragharaæ pin¬Ãya paviÂÂh' amhÃti. Atha kho NÃgaseno dÃrako Ãyasmato Rohaïassa hatthato pattaæ gahetvà gharaæ pavesetvà païÅtena khÃdaniyena bhojaniyena sahatthà santappetvà sampavÃretvà Ãyasmantaæ Rohaïaæ bhuttÃviæ onÅtapattapÃïiæ etad-avoca: Dehi me dÃni mÃrisa mantan-ti.- Yadà kho tvaæ dÃraka nippalibodho hutvà mÃtÃpitaro anujÃnÃpetvà mayà gahitaæ pabbajitavesaæ gaïhissasi tadà dassÃmÅti Ãha. Atha kho NÃgaseno dÃrako mÃtÃpitaro upasankamitvà Ãha: #<[page 012]># %< 12>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Amma tÃta, ayaæ pabbajito: yaæ loke uttamaæ mantaæ taæ jÃnÃmÅti vadati, na ca attano santike apabbajitassa deti, ahaæ etassa santike pabbajitvà taæ mantaæ uggaïhissÃmÅti. Ath' assa mÃtÃpitaro: pabbajitvà pi no putto mantaæ gaïhÃtu, gahetvà pun' ÃgacchatÅti ma¤¤amÃnÃ: Gaïha puttÃti anujÃniæsu. Atha kho Ãyasmà Rohaïo NÃgasenaæ dÃrakaæ ÃdÃya yena Vattaniyaæ senÃsanaæ yena Vijambhavatthu ten' upasankami, upasankamitvà Vijambhavatthusmiæ senÃsane ekarattiæ vasitvà yena Rakkhitatalaæ ten' upasankami, upasankamitvà koÂisatÃnaæ arahantÃnaæ majjhe NÃgasenaæ dÃrakaæ pabbÃjesi. Pabbajito ca pan' Ãyasmà NÃgaseno Ãyasmantaæ Rohaïaæ etad-avoca: Gahito me bhante tava veso, detha me dÃni mantan-ti. Atha kho Ãyasmà Rohaïo: kimhi nu kho 'haæ NÃgasenaæ paÂhamaæ vineyyaæ, Suttante và Abhidhamme và ti cintetvÃ: paï¬ito kho ayaæ NÃgaseno, sakkoti sukhen' eva Abhidhammaæ pariyÃpuïitun-ti paÂhamaæ Abhidhamme vinesi. ùyasmà ca NÃgaseno: kusalà dhammà akusalà dhammà abyÃkatà dhammà ti tika-duka-patimaï¬itaæ Dhammasangaïiæ, khandhavibhangÃdi-aÂÂhÃrasa-vibhanga-patimaï¬itaæ Vibhangappakaraïaæ, sangaho asangaho ti-Ãdinà cuddasavidhena vibhattaæ DhÃtukathÃpakaraïaæ, khandhapa¤¤atti-Ãyatanapa¤¤attÅti-Ãdinà chabbidhena vibhattaæ Puggalapa¤¤attim, sakavÃde pa¤ca suttasatÃni paravÃde pa¤ca suttasatÃnÅti suttasahassaæ samodhÃnetvà vibhattaæ KathÃvatthuppakaraïaæ, mÆlayamakaæ khandhayamakan-ti-Ãdinà dasavidhena vibhattaæ Yamakaæ, hetupaccayo Ãrammaïapaccayo ti-Ãdinà catuvÅsatividhena vibhattaæ PaÂÂhÃnappakaraïan-ti sabban-taæ AbhidhammapiÂakaæ eken' eva sajjhÃyena paguïaæ katvÃ: #<[page 013]># %< 13>% TiÂÂhatha bhante, na puna osÃretha, ettaken' evÃhaæ sajjhÃyissÃmÅti Ãha. Ath' Ãyasmà NÃgaseno yena koÂisatà arahanto ten' upasankami, upasankamitvà koÂisatÃnaæ arahantÃnaæ etad-avoca: Ahaæ kho bhante kusalà dhammà akusalà dhammà abyÃkatà dhammà ti imesu tÅsu padesu pakkhipitvà sabban-taæ AbhidhammapiÂakaæ vitthÃrena osÃressÃmÅti.- SÃdhu NÃgasena, osÃrehÅti.- Atha kho Ãyasmà NÃgaseno satta mÃsÃni satta-ppakaraïe vitthÃrena osÃresi; paÂhavÅ unnadi, devatà sÃdhukÃram-adaæsu, brahmÃno apphoÂesuæ, dibbÃni candanacuïïÃni dibbÃni ca mandÃravapupphÃni abhippavassiæsu. Atha kho koÂisatà arahanto Ãyasmantaæ NÃgasenaæ paripuïïavÅsativassaæ Rakkhitatale upasampÃdesuæ. Upasampanno ca pan' Ãyasmà NÃgaseno tassà rattiyà accayena pubbanhasamayaæ nivÃsetvà pattacÅvaram-ÃdÃya upajjhÃyena saddhiæ gÃmaæ piï¬Ãya pavisanto evarÆpaæ parivitakkaæ uppÃdesi: tuccho vata me upajjhÃyo, bÃlo vata me upajjhÃyo, Âhapetvà avasesaæ buddhavacanaæ paÂhamaæ maæ Abhidhamme vinesÅti. Atha kho Ãyasmà Rohaïo Ãyasmato NÃgasenassa cetasà cetoparivitakkam-a¤¤Ãya Ãyasmantaæ NÃgasenaæ etad-avoca: Ananucchaviyaæ kho NÃgasena parivitakkaæ vitakkesi, na kho pan' etaæ NÃgasena tavÃnucchaviyan-ti. Atha kho Ãyasmato NÃgasenassa etadahosi: acchariyaæ vata bho, abbhutaæ vata bho, yatra hi nÃma me upajjhÃyo cetasà cetoparivitakkaæ jÃnissati, paï¬ito vata me upajjhÃyo, yan-nÆnÃhaæ upajjhÃyaæ khamÃpeyyan-ti. Atha kho Ãyasmà NÃgaseno Ãyasmantaæ Rohaïaæ etad-avoca: Khamatha me bhante, na puna evarÆpaæ vitakkessÃmÅti. Atha kho Ãyasmà Rohaïo Ãyasmantaæ NÃgasenaæ etad-avoca: #<[page 014]># %< 14>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Na kho tyÃhaæ NÃgasena ettÃvatà khamÃmi, atthi kho NÃgasena SÃgalaæ nÃma nagaraæ, tattha Milindo nÃma rÃjà rajjaæ kÃreti, so diÂÂhivÃdena pa¤haæ pucchitvà bhikkhusanghaæ viheÂheti, sace tvaæ tattha gantvà taæ rÃjÃnaæ dametvà pasÃdessasi evÃhan-taæ khamissÃmÅti.- TiÂÂhatu bhante eko Milindo rÃjÃ, sace bhante sakala-JambudÅpe sabbe rÃjÃno Ãgantvà maæ pa¤haæ puccheyyuæ sabban-taæ vissajjetvà sampadÃlessÃmi, khamatha me bhante ti vatvÃ: Na khamÃmÅti vutte: Tena hi bhante imaæ temÃsaæ kassa santike vasissÃmÅti Ãha.- Ayaæ kho NÃgasena Ãyasmà Assagutto Vattaniye senÃsane viharati, gaccha tvaæ NÃgasena, yen' Ãyasmà Assagutto ten' upasankama, upasankamitvà mama vanena Ãyasmato Assaguttassa pÃde sirasà vanda, eva¤-ca naæ vadehi: upajjhÃyo me bhante tumhÃkaæ pÃde sirasà vandati, appÃbÃdhaæ appÃtankaæ lahuÂÂhÃnaæ balaæ phÃsuvihÃraæ pucchati, imaæ temÃsaæ tumhÃkaæ santike vasituæ maæ pahiïÅti; konÃmo te upajjhti ca vutte: Rohaïatthero nÃma bhante ti vadeyyÃsi; ahaæ konÃmo ti ca vutte evaæ vadeyyÃsi: mama upajjhÃyo bhante tumhÃkaæ nÃmaæ jÃnÃtÅti. Evaæ bhante ti kho Ãyasmà NÃgaseno Ãyasmantaæ Rohaïaæ abhivÃdetvà padakkhiïaæ katvà pattacÅvaram-ÃdÃya anupubbena cÃrikaæ caramÃno yena Vattaniyaæ senÃsanaæ yen' Ãyasmà Assagutto ten' upasankami, upasankamitvà Ãyasmantaæ Assaguttaæ abhivÃdetvà ekamantaæ aÂÂhÃsi. Ekamantaæ Âhito kho Ãyasmà NÃgaseno Ãyasmantaæ Assaguttaæ etadavoca: UpajjhÃyo me bhante tumhÃkaæ pÃde sirasà vandati, eva¤-ca vadeti: appÃbÃdhaæ appÃtankaæ lahuÂÂhÃnaæ balaæ phÃsuvihÃraæ pucchati, upajjhÃyo maæ bhante imaæ temÃsaæ tumhÃkaæ santike vasituæ pahiïÅti. Atha kho Ãyasmà Assagutto Ãyasmantaæ NÃgasenaæ etad-avoca: #<[page 015]># %< 15>% Tvaæ kinnÃmo 'sÅti.- Ahaæ bhante NÃgaseno nÃmÃti. - KonÃmo te upajjhÃyo ti.- UpajjhÃyo me bhante Rohaïatthero nÃmÃti.- Ahaæ konÃmo ti.- UpajjhÃyo me bhante tumhÃkaæ nÃmaæ jÃnÃtÅti.- SÃdhu NÃgasena, pattacÅvaraæ paÂisÃmehÅti.- SÃdhu bhante ti pattacÅvaraæ paÂisÃtvà punadivase pariveïaæ sammajjitvà mukhodakaæ dantapoïaæ upaÂÂhÃpesi. Thero sammaÂÂaÂÂhÃnaæ paÂisammajji, taæ udakaæ cha¬¬etvà a¤¤aæ udakaæ Ãhari, ta¤-ca dantakaÂÂhaæ apanetvà a¤¤aæ dantakaÂÂhaæ gaïhi, na allÃpasallÃpaæ akÃsi. Evaæ satta divasÃni katvà sattame divase puna pucchitvà puna tena tath' eva vutte vassÃvÃsaæ anujÃni. Tena kho pana samayena ekà mahÃupÃsikà Ãyasmantaæ Assaguttaæ tiæsamattÃni vassÃni upaÂÂhÃsi. Atha kho sà mahÃupÃsikà temÃsaccayena yen' Ãyasmà Assagutto ten' upasankami, upasankamitvà Ãyasmantaæ Assaguttaæ etad-avoca: Atthi nu kho tÃta tumhÃkaæ santike a¤¤o bhikkhÆti.-Atthi mahÃupÃsike amhÃkaæ santike NÃgaseno nÃma bhikkhÆti.- Tena hi tÃta Assagutta adhivÃsehi NÃgasenena saddhiæ svÃtanÃya bhattan-ti.AdhivÃsesi kho Ãyasmà Assagutto tuïhÅbhÃvena. Atha kho Ãyasmà Assagutto tassà rattiyà accayena pubbanhasamayaæ nivÃsetvà pattacÅvaram-ÃdÃya Ãyasmatà NÃgasenena saddhiæ pacchÃsamaïena yena mahÃupÃsikÃya nivesanaæ ten' upasankami, upasankamitvà pa¤¤atte Ãsane nisÅdi. Atha kho sà mahÃupÃsikà Ãyasmantaæ Assaguttaæ Ãyasmanta¤-ca NÃgasenaæ païÅtena khÃdaniyena bhojaniyena sahatthà santappesi sampavÃresi. Atha kho Ãyasmà Assagutto bhuttÃvÅ onÅtapattapÃïi Ãyasmantaæ NÃgasenaæ etad-avoca: Tvaæ NÃgasena mahÃupÃsikÃya anumodanaæ karohÅti. Idaæ vatvà uÂÂhÃy' Ãsanà pakkÃmi. #<[page 016]># %< 16>% Atha kho sà mahÃupÃsikà Ãyasmantaæ NÃgasenaæ etadavoca: Mahallikà kho 'haæ tÃta NÃgasena, gambhÅrÃya dhammakathÃya mayhaæ anumodanaæ karohÅti. Atha kho Ãyasmà NÃgaseno tassà mahÃupÃsikÃya gambhÅrÃya AbhidhammakathÃya lokuttarÃya su¤¤atÃpaÂisaæyuttÃya anumodanaæ akÃsi. Atha kho tassà mahÃupÃsikÃya tasmiæ yeva Ãsane virajaæ vÅtamalaæ dhammacakkhuæ udapÃdi: yaæ ki¤ci samudayadhammaæ sabban-taæ nirodhadhamman-ti. ùyasmà pi kho NÃgaseno tassà mahÃupÃsikÃya anumodanaæ katvà attanà desitaæ dhammaæ paccavekkhanto vipassanaæ paÂÂhapetvà tasmiæ yeva Ãsane nisinno sotÃpattiphale patiÂÂhasi. Atha kho Ãyasmà Assagutto maï¬alamÃÊe nisinno va dvinnam-pi dhammacakkhupaÂilÃbhaæ ¤atvà sÃdhukÃraæ pavattesi: SÃdhu sÃdhu NÃgasena, ekena kaï¬appahÃrena dve mahÃkÃyà padÃlità ti. AnekÃni ca devatÃsahassÃni sÃdhukÃraæ pavattesuæ. Atha kho Ãyasmà NÃgaseno uÂÂhÃy' Ãsanà yen' Ãyasmà Assagutto ten' upasankami, upasankamitvà Ãyasmantaæ Assaguttaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinnaæ kho Ãyasmantaæ NÃgasenaæ Ãyasmà Assagutto etad-avoca: Gaccha tvaæ NÃgasena PÃÂaliputtaæ, PÃÂaliputtanagare AsokÃrÃme Ãyasmà Dhammarakkhito paÂivasati, tassa santike buddhavacanaæ pariyÃpuïÃhÅti.- KÅva dÆre bhante ito PÃliputtanagaran-ti.- YojanasatÃni kho NÃgasenÃti. - DÆro kho bhante maggo, antarÃmagge bhikkhà dullabhÃ, kathÃhaæ gamissÃmÅti.- Gaccha tvaæ NÃgasena, antarÃmagge piï¬apÃtaæ labhissasi, sÃlÅnaæ odanaæ vicitakÃÊakaæ anekasÆpaæ anekabya¤janan-ti. Evaæ bhante ti kho Ãyasmà NÃgaseno Ãyasmantaæ Assaguttaæ abhivÃdetvà padakkhiïaæ katvà pattacÅvaram-ÃdÃya yena PÃÂaliputtaæ tena cÃrikaæ pakkÃmi. #<[page 017]># %< 17>% Tena kho pana samayena PÃÂaliputtako seÂÂhi pa¤cahi sakaÂasatehi PÃÂaliputtagÃmimaggaæ paÂipanno hoti. Addasà kho PÃÂaliputtako seÂÂhi Ãyasmantaæ NÃgasenaæ dÆrato va Ãgacchantaæ, disvÃna pa¤ca sakaÂasatÃni paÂipaïÃmetvà yen' Ãyasmà NÃgaseno ten' upasankami, upasankamitvà Ãyasmantaæ NÃgasenaæ abhivÃdetvÃ: Kuhiæ gacchasi tÃtÃti Ãha. PÃÂaliputtaæ gahapatÅti.- SÃdhu tÃta, mayam-pi PÃÂaliputtaæ gacchÃma, amhehi saddhiæ sukhaæ gacchathÃti.- Atha kho PÃÂaliputtako seÂÂhi Ãyasmato NÃgasenassa iriyÃpathe pasÅditvà Ãyasmantaæ NÃgasenaæ païÅtena khÃdaniyena bhojaniyena sahatthà santappetvà sampavÃretvà Ãyasmantaæ NÃgasenaæ bhuttÃviæ onÅtapattapÃïiæ a¤¤ataraæ ïÅcaæ Ãsanaæ gahetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho PÃÂaliputtako seÂÂhi Ãyasmantaæ NÃgasenaæ etad-avoca: KinnÃmo si tvaæ tÃtÃti.- Ahaæ gahapati NÃgaseno nÃmÃti.- JÃnÃsi kho tvaæ tÃta buddhavacanaæ nÃmÃti. - JÃnÃmi kho 'haæ gahapati AbhidhammapadÃnÅti.LÃbhà no tÃta, suladdhaæ no tÃta, aham-pi kho tÃta Ãbhidhammiko tvam-pi Ãbhidhammiko, bhaïa tÃta AbhidhammapadÃnÅti.- Atha kho Ãyasmà NÃgaseno PÃÂaliputtakassa seÂÂhissa Abhidhammaæ desesi, desente desente yeva PÃÂaliputtakassa seÂÂhissa virajaæ vÅtamalaæ dhammacakkhuæ udapÃdi: yaæ ki¤ci samudayadhammaæ sabban-taæ nirodhadhamman-ti. Atha kho PÃÂaliputtako seÂÂhi pa¤camattÃni sakaÂasatÃni purato uyyojetvà sayaæ pacchato gacchanto PÃÂaliputtassa avidÆre dvedhÃpathe Âhatvà Ãyasmantaæ NÃgasenaæ etad-avoca: Ayaæ kho tÃta NÃgasena AsokÃrÃmassa maggo; imaæ kho tÃta mayhaæ kambalaratanaæ soÊasahatthaæ ÃyÃmena aÂÂhahatthaæ vitthÃrena, patigaïhÃhi kho tÃta imaæ kambalaratanaæ anukampaæ upÃdÃyÃti. #<[page 018]># %< 18>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ PaÂiggahesi kho Ãyasmà NÃgaseno taæ kambalaratanaæ anukampaæ upÃdÃya. Atha kho PÃÂaliputtako seÂÂhi attamano udaggo pamuditahadayo pÅtisomanassajÃto Ãyasmantaæ NÃgasenaæ abhivÃdetvà padakkhiïaæ katvà pakkÃmi. Atha kho Ãyasmà NÃgaseno yena AsokÃrÃmo yen' Ãyasmà Dhammarakkhito ten' upasankami, upasankamitvà Ãyasmantaæ Dhammarakkhitaæ abhivÃdetvà attano ÃgatakÃraïaæ kathetvà Ãyasmato Dhammarakkhitassa santike tepiÂakaæ buddhavacanaæ eken' eva uddesena tÅhi mÃsehi bya¤janato pariyÃpuïitvà puna tÅhi mÃsehi atthato manasÃkÃsi. Atha kho Ãyasmà Dhammarakkhito Ãyasmantaæ NÃgasenaæ etad-avoca: Seyyathà pi NÃgasena gopÃlako gÃvo rakkhati, a¤¤e gorasaæ paribhu¤janti, evam-eva kho tvaæ NÃgasena tepiÂakaæ buddhavacanaæ dhÃrento pi na bhÃgÅ sÃma¤¤assÃti.- Hotu bhante, alaæ ettakenÃti ten' eva divasabhÃgena tena rattibhÃgena saha paÂisambhidÃhi arahattaæ pÃpuïi. Saha saccapaÂivedhena Ãyasmato NÃgasenassa sabbe devà sÃdhukÃraæ-adaæsu, paÂhavÅ unnadi, brahmÃno apphoÂesuæ, dibbÃni candanacuïïÃni c' eva dibbÃni ca mandÃravapupphÃni abhippavassiæsu. Tena kho pana samayena koÂisatà arahanto Himavante pabbate Rakkhitatale sannipatitvà Ãyasmato NÃgasenassa santike dÆtaæ pÃhesuæ: Ãgacchatu NÃgaseno, dassanakÃmà mayaæ NÃgasenan-ti. Atha kho Ãyasmà NÃgaseno dÆtassa vacanaæ sutvà AsokÃrÃme antarahito Himavante pabbate Rakkhitatale koÂisatÃnaæ arahantÃnaæ purato pÃturahosi. Atha kho koÂisatà arahanto Ãyasmantaæ NÃgasenaæ etad-avocuæ: Eso kho NÃgasena Milindo rÃjà bhikkhusanghaæ viheÂheti vÃdapaÂivÃdena pa¤hapucchÃya; sÃdhu NÃgasena, gaccha tvaæ Milindaæ rÃjÃnaæ damehÅti. #<[page 019]># %< 19>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - TiÂÂhatu bhante eko Milindo rÃjÃ, sace bhante sakala-JambudÅpe rÃjÃno Ãgantvà maæ pa¤haæ puccheyyuæ sabban-taæ vissajjetvà sampadÃlessÃmi, gacchatha vo bhante asambhÅtà SÃgalanagaran-ti.- Atha kho therà bhikkhÆ SÃgalanagaraæ kÃsÃvapajjotaæ isivÃtaparivÃtaæ akaæsu. Tena kho pana samayena Ãyasmà ùyupÃlo Sankheyyapariveïe paÂivasati. Atha kho Milindo rÃjà amacce etad-avoca: RamaïÅyà vata bho dosinà ratti, kan-nu khv-ajja samaïaæ và brÃhmaïaæ và upasankameyyÃma sÃkacchÃya pa¤hapucchanÃya, ko mayà saddhiæ sallapituæ ussahati kankhaæ paÂivinetun-ti. Evaæ vutte pa¤casatà Yonakà rÃjÃnaæ Milindaæ etad-avocuæ: Atthi mahÃrÃja ùyupÃlo nÃma thero tepiÂako bahussuto ÃgatÃgamo, so etarahi Sankheyyapariveïe paÂivasati, gaccha tvaæ mahÃrÃja, Ãyasmantaæ ùyupÃlaæ pa¤haæ pucchassÆti.- Tena hi bhaïe bhadantassa ÃrocethÃti.- Atha kho nemittiko Ãyasmato ùyupÃlassa santike dÆtaæ pÃhesi: rÃjà bhante Milindo Ãyasmantaæ ùyupÃlaæ dassanakÃmo ti. ùyasmà pi kho ùyupÃlo evam-Ãha: Tena hi ÃgacchatÆti. Atha kho Milindo rÃjà pa¤camattehi Yonakasatehi parivuto rathavaram-Ãruyha yena Sankheyyapariveïaæ yen' Ãyasmà ùyupÃlo ten' upasankami, upasankamitvà Ãyasmatà ùyupÃlena saddhiæ sammodi, sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃnÅyaæ vÅtisÃretvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho Milindo rÃjà Ãyasmantaæ ùyupÃlaæ etad-avoca: Kimatthiyà bhante ùyupÃla tumhÃkaæ pabbajjÃ, ko ca tumhÃkaæ paramattho ti.Thero Ãha: Dhammacariyasamacariyatthà kho mahÃrÃja pabbajjà ti.- Atthi pana bhante koci gihÅ pi dhammacÃrÅ samacÃrÅ ti.- ùma mahÃrÃja, atthi gihÅ pi dhammacÃrÅ samacÃrÅ. Bhagavati kho mahÃrÃja BÃrÃïasiyaæ Isipatane migadÃye dhammacakkaæ pavattente aÂÂhÃrasannaæ brahmakoÂÅnaæ dhammÃbhisamayo ahosi, #<[page 020]># %< 20>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ devatÃnaæ pana dhammÃbhisamayo gaïanapathaæ vÅtivatto; sabbe te gihibhÆtà na pabbajitÃ. Puna ca paraæ mahÃrÃja Bhagavatà MahÃsamayuante desiyamÃne, MahÃmangalasuttante desiyamÃne, SamacittapariyÃyasuttante desiyamÃne, RÃhulovÃdasuttante desiyamÃne, ParÃbhavasuttante desiyamÃne gaïanapatham-atÅtÃnaæ devatÃnaæ dhammÃbhisamayo ahosi; sabbe te gihibhÆtà na pabbajità ti.- Tena hi bhante ùyupÃla niratthikà tumhÃkaæ pabbajjÃ, pubbe katassa pÃpakammassa nissandena samaïà Sakyaputtiyà pabbajanti dhutangÃni ca pariharanti. Ye kho te bhante ùyupÃla bhikkhÆ ekÃsanikà nÆna te pubbe paresaæ bhogahÃrakà corÃ, te paresaæ bhoge acchinditvà tassa kammassa nissandena etarahi ekÃsanikà bhavanti, na labhanti kÃlena kÃlaæ paribhu¤jituæ, na-tthi tesaæ sÅlaæ, na-tthi tapo, na-tthi brahmacariyaæ. Ye kho pana te bhante ùyupÃla bhikkhÆ abbhokÃsikà nÆna te pubbe gÃmaghÃtakà corÃ, te paresaæ gehÃni vinÃsetvà tassa kammassa nissandena etarahi abbhokÃsikà bhavanti, na labhanti senÃsanÃni paribhu¤jituæ, na-tthi tesaæ sÅlaæ, na-tthi tapo, na-tthi brahmacariyaæ. Ye kho pana te bhante ùyupÃla bhikkhÆ nesajjikà nÆna te pubbe panthadÆsakà corÃ, te panthike jane gahetvà bandhitvà nisÅdÃpetvà tassa kammassa nissandena etarahi nesajjikà bhavanti, na labhanti seyyaæ kappetuæ, na-tthi tesaæ sÅlaæ, na-tthi tapo, na-tthi brahmacariyan-ti Ãha. Evaæ vutte Ãyasmà ùyupÃlo tuïhÅ ahosi, na ki¤ci paÂibhÃsi. Atha kho pa¤casatà Yonakà rÃjÃnaæ Milindaæ etad-avocuæ: Paï¬ito mahÃrÃja thero, api ca kho avisÃrado na ki¤ci paÂibhÃsatÅti. Atha kho Milindo rÃjà Ãyasmantaæ ùyupÃlaæ tuïhÅbhÆtaæ disvà apphoÂetvà ukkuÂÂhiæ katvà Yonake etad-avoca: #<[page 021]># %< 21>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Tuccho vata bho JambudÅpo, palÃpo vata bho JambudÅpo, na-tthi koci samaïo và brÃhmaïo và yo mayà saddhiæ sallapituæ ussahati kankhaæ paÂivinetun-ti. Atha kho Milindassa ra¤¤o sabban-taæ parisaæ anuvilokentassa abhÅte amankubhÆte Yonake disvà etad-ahosi: nissaæsayaæ atthi ma¤¤e a¤¤o koci paï¬ito bhikkhu yo mayà saddhiæ sallapituæ ussahati, yen' ime Yonakà na mankubhÆtà ti. Atha kho Milindo rÃjà Yonake etad-avoca: Atthi bhaïe a¤¤o koci paï¬ito bhikkhu yo mayà saddhiæ sallapituæ ussahati kankhaæ paÂivinetun-ti. Tena kho pana samayena Ãyasmà NÃgaseno samaïagaïaparivuto sanghÅ gaïÅ gaïÃcariyo ¤Ãto yasassÅ sÃdhusammato bahujanassa paï¬ito byatto medhÃvÅ nipuïo vi¤¤Æ vibhÃvÅ vinÅto visÃrado bahussuto tepiÂako vedagÆ pabhinnabuddhimà ÃgatÃgamo pabhinnapaÂisambhido navangasatthusÃsana-pariyattidharo pÃramippatto jinavacane dhammattha-desanÃ-paÂivedha-kusalo akkhayavicitra-paÂibhÃno citrakathÅ kalyÃïavÃkkaraïo durÃsado duppasaho duruttaro durÃvaraïo dunnivÃrayo, sÃgaro viya akkhobbho, girirÃjà viyaiccalo, raïa¤jaho tamonudo pabhankaro, mahÃkathÅ paragaïigaïa-mathano paratitthiya-maddano, bhikkhÆnaæ bhikkhunÅnaæ upÃsakÃnaæ upÃsikÃnaæ rÃjÆnaæ rÃjamahÃmattÃnaæ sakkato garukato mÃnito pÆjito apacito, lÃbhÅ cÅvara-pindapÃta-senÃsanagilÃnappaccayabhesajja-parikkhÃrÃnaæ lÃbhagga-yasaggappatto, buddhÃnaæ vi¤¤Ænaæ sotÃvadhÃnena samannÃgatÃnaæ sandassento navangaæ jinasÃsanaratanaæ, upadisanto dhammamaggaæ, dhÃrento dhammapajjotaæ, ussÃpento dhammayÆpaæ, yajanto dhammayÃgaæ, paggaïhÃpento dhammaddhajaæ, ussÃpento dhammaketuæ, uppaÊÃsento dhammasankhaæ, Ãhananto dhammabheriæ, nadanto sÅhanÃdaæ, #<[page 022]># %< 22>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ gajjanto indagajjitaæ, madhura-gira-gajjitena ¤ÃïavaravijjujÃla-pariveÂhitena karuïÃjala-bharitena mahatà dhammÃmata-meghena sakalalokam-abhitappayanto, gÃma-nigama-rÃjadhÃnÅsu cÃrikaæ caramÃno anupubbena SÃgalanagaraæ anuppatto hoti. Tatra sudaæ Ãyasmà NÃgaseno asÅtiyà bhikkhusahassehi saddhiæ Sankheyyapariveïe paÂivasati. Ten' Ãhu: Bahussuto citrakathÅ nipuïo ca visÃrado sÃmÃyiko ca kusalo paÂibhÃne ca kovido. Te ca tepiÂakà bhikkhÆ pa¤canekÃyikà pi ca catunekÃyikà c' eva NÃgasenaæ purakkharuæ. GambhÅrapa¤¤o medhÃvÅ maggÃmaggassa kovido uttamatthaæ anuppatto NÃgaseno visÃrado Tehi bhikkhÆhi parivuto nipuïehi saccavÃdihi caranto gÃmanigamaæ SÃgalaæ upasankami. Sankheyyapariveïasmiæ NÃgaseno tadà vasi, katheti so manussehi pabbate kesarÅ yathà ti. Atha kho Devamantiyo rÃjÃnaæ Milindaæ etad-avoca: Agamehi tvaæ mahÃrÃja, Ãgamehi tvaæ mahÃrÃja, atthi mahÃrÃja NÃgaseno nÃma thero paï¬ito byatto medhÃvi vinÅto visÃrado bahussuto citrakathÅ kalyÃïapaÂibhÃno, attha-dhamma-nirutti-paÂibhÃna-paÂisambhidÃsu pÃramippatto, so etarahi Sankheyyapariveïe paÂivasati, gaccha tvaæ mahÃrÃja, Ãyasmantaæ NÃgasenaæ pa¤haæ pucchassu, ussahati so tayà saddhiæ sallapituæ kankhaæ paÂivinetun-ti. Atha kho Milindassa ra¤¤o sahasà NÃgaseno ti saddaæ sutvà va ahud-eva bhayaæ, ahudeva chambhitattaæ, ahud-eva lomahaæso. Atha kho Milindo rÃjà Devamantiyaæ etad-avoca: Ussahati bho NÃgaseno bhikkhu mayà saddhiæ sallapitun-ti.- Ussahati mahÃrÃja api Inda-Yama-Varuïa-Kuvera-PajÃpatiSuyÃma-SantusitalokapÃlehi pitupitÃmahena MahÃbrahmunà pi saddhiæ sallapituæ, #<[page 023]># %< 23>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ kimanga pana manussabhÆtenÃti.- Atha kho Milindo rÃjà Devamantiyaæ etadavoca: Tena hi tvaæ Devamantiya bhadantassa santike dÆtaæ pesehÅti. Evaæ devÃti kho Devamantiyo Ãyasmato NÃgasenassa santike dÆtaæ pÃhesi: rÃjà bhante Milindo Ãyasmantaæ dassanakÃmo ti. ùyasmà pi kho NÃgaseno evam-Ãha: Tena hi ÃgacchatÆti. Atha kho Milindo rÃjà pa¤camattehi Yonakasatehi parivuto rathavaramÃruyha mahatà balakÃyena saddhiæ yena Sankheyyapariveïaæ yen' Ãyasmà NÃgaseno ten' upasankami. Tena kho pana samayena Ãyasmà NÃgaseno asÅtiyà bhikkhusahassehi saddhiæ maï¬alamÃÊe nisinno hoti. Addasà kho Milindo rÃjà Ãyasmato NÃgasenassa parisaæ dÆrato va, disvÃna Devamantiyaæ etad-avoca: Kass' esà Devamantiya mahatÅ parisà ti.- ùyasmato kho mahÃrÃja NÃgasenassa parisà ti.- Atha kho Milindassa ra¤¤o Ãyasmato NÃgasenassa parisaæ dÆrato va disvà ahud-eva bhayaæ, ahud-eva chambhitattaæ, ahud-eva lomahaæso. Atha kho Milindo rÃjÃ, khaggaparivÃrito viya gajo, garuÊaparivÃrito viya nÃgo, ajagaraparivÃrito viya kotthuko, mahisaparivÃrito viya accho, nÃgÃnubaddho viya maï¬Æko, saddÆlÃnubaddho viya migo, ahiguïÂhikasamÃgato viya pannago, majjÃrasamÃgato viya unduro, bhÆtavejjasamÃgato viya pisÃco, RÃhumukhagato viya cando,pannago viya peÊantaragato, sakuïo viya pa¤jarantaragato, maccho viya jÃlantaragato, vÃÊavanam-anuppaviÂÂho viya puriso, VessavaïÃparÃdhiko viya yakkho, parikkhÅïÃyuko viya devaputto, bhÅto ubbiggo utrasto saæviggo lomahaÂÂhajÃto vimano dummano bhantacitto vipariïatamÃnaso: mà maæ ayaæ jano paribhavÅti dhitiæ upaÂÂhapetvà Devamantiyaæ etad-avoca: Mà kho tvaæ Devamantiya Ãyasmantaæ NÃgasenaæ mayhaæ ÃcikkheyyÃsi, #<[page 024]># %< 24>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ anakkhÃta¤-¤evÃhaæ NÃgasenaæ jÃnissÃmÅti.SÃdhu mahÃrÃja, tva¤-¤eva jÃnÃhÅti. Tena kho pana samayena Ãyasmà NÃgaseno tassà bhikkhuparisÃya purato cattÃlÅsÃya bhikkhusahassÃnaæ navakataro hoti, pacchato cattÃlÅsÃya bhikkhusahassÃnaæ bu¬¬hataro. Atha kho Milindo rÃjà sabban-taæ bhikkhusanghaæ purato ca pacchato ca majjhato ca anuvilokento addasà kho Ãyasmantaæ NÃgasenaæ dÆrato va bhikkhusanghassa majjhe nisinnaæ, kesarasÅhaæ viya vigatabhayabheravaæ vigatalomahaæsaæ vigatabhayasÃrajjaæ, disvÃna ÃkÃren' eva a¤¤Ãsi: eso kho ettha NÃgaseno ti. Atha kho Milindo rÃjà Devamantiyaæ etadavoca: Eso kho Devamantiya Ãyasmà NÃgaseno ti.ùma mahÃrÃja, eso kho NÃgaseno, suÂÂhu kho tvaæ mahÃrÃja NÃgasenaæ a¤¤ÃsÅti.-Tato rÃjà tuÂÂho ahosi: anakkhÃto va mayà NÃgaseno a¤¤Ãto ti. Atha kho Milindassa ra¤¤o Ãyasmantaæ NÃgasenaæ disvà va ahudeva bhayaæ, ahud-eva chambhitattaæ, ahud-eva lomahaæso. Ten' Ãhu: Caraïena c' eva sampannaæ, sudantaæ uttame dame, disvà rÃjà NÃgasenaæ idaæ vacanam-abravi: Kathikà mayà bahÆ diÂÂhÃ, sÃkacchà osaÂà bahÆ, na tÃdisaæ bhayaæ Ãsi ajja tÃso yathà mama. Nissaæsayaæ parÃjayo mama ajja bhavissati, jayo ca NÃgasenassa, yathà cittaæ na saïÂhitan-ti. BÃhirakathà niÂÂhitÃ. #<[page 025]># %< 25>% Atha kho Milindo rÃjà yen' Ãyasmà NÃgaseno ten' upasankami, upasankamitvà Ãyasmatà NÃgasenena saddhiæ sammodi, sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekamantaæ nisÅdi. ùyasmà pi kho NÃgaseno paÂisammodi, yen' eva ra¤¤o Milindassa cittaæ ÃrÃdhesi. Atha kho Milindo rÃjà Ãyasmantaæ NÃgasenaæ etad-avoca: Katham-bhadanto ¤Ãyati, kinnÃmo si bhante ti.- NÃgaseno ti kho ahaæ mahÃrÃja ¤ÃyÃmi, NÃgaseno ti maæ mahÃrÃja sabrahmacÃrÅ samudÃcaranti, api ca mÃtÃpitaro nÃmaæ karonti NÃgaseno ti và SÆraseno ti và VÅraseno ti và SÅhaseno ti vÃ, api ca kho mahÃrÃja sankhà sama¤¤Ã pa¤¤atti vohÃro nÃmamattaæ yad-idaæ NÃgaseno ti, na h' ettha puggalo upalabbhatÅti.- Atha kho Milindo rÃjà evam-Ãha: Suïantu me bhonto pa¤casatà Yonakà asÅtisahassà ca bhikkhÆ, ayaæ NÃgaseno evam-Ãha: na h' ettha puggalo upalabbhatÅti, kallan-nu kho tad-abhinanditun-ti. Atha kho Milindo rÃjà Ãyasmantaæ NÃgasenaæ etad-avoca: Sace bhante NÃgasena puggalo nÆpalabbhati, ko carahi tumhÃkaæ cÅvara-piï¬apÃta-senÃsanagilÃnapaccayabhesajja-parikkhÃraæ deti, ko taæ paribhu¤jati, ko sÅlaæ rakkhati, ko bhÃvanam-anuyu¤jati, ko magga-phala-nibbÃnÃni sacchikaroti, ko pÃïaæ hanati, ko adinnaæ Ãdiyati, ko kÃmesu micchà carati, ko musà bhaïati, ko majjaæ pivati, ko pa¤cÃnantariyakammaæ karoti; tasmà na-tthi kusalaæ, na-tthi akusalaæ, natthi kusalÃkusalÃnaæ kammÃnaæ kattà và kÃretà vÃ, na-tthi sukaÂadukkaÂÃnaæ kammÃnaæ phalaæ vipÃko, sace bhante NÃgasena yo tumhe mÃreti na-tthi tassÃpi pÃïÃtipÃto, #<[page 026]># %< 26>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ tumhÃkam-pi bhante NÃgasena na-tthi Ãcariyo na-tthi upajjhÃyo na-tthi upasampadÃ; NÃgaseno ti maæ mahÃrÃja sabrahmacÃrÅ samudÃcarantÅti yaæ vadesi, katamo ettha NÃgaseno, kin-nu kho bhante kesà NÃgaseno ti.- Na hi mahÃrÃjÃti.- Lomà NÃgaseno ti. - Na hi mahÃrÃjÃti.-NakhÃ-pe-dantà taco maæsaæ nahÃru aÂÂhÅ aÂÂhimi¤jà vakkaæ hadayaæ yakanaæ kilomakaæ pihakaæ papphÃsaæ antaæ antaguïaæ udariyaæ karÅsaæ pittaæ semhaæ pubbo lohitaæ sedo medo assu vasà kheÊo singhÃïikà lasikà muttaæ matthake matthalungaæ NÃgaseno ti.- Na hi mahÃrÃjÃti.-Kin-nu kho bhante rÆpaæ NÃgaseno ti.- Na hi mahÃrÃjÃti.Vedanà NÃgaseno ti.- Na hi mahÃrÃjÃti.- Sa¤¤Ã NÃgaseno ti.- Na hi mahÃrÃjÃti.- SankhÃrà NÃgaseno ti.- Na hi mahÃrÃjÃti.- Vi¤¤Ãïaæ NÃgaseno ti.Na hi mahÃrÃjÃti.-Kim-pana bhante rÆpa-vedanÃsa¤¤Ã-sankhÃra-vi¤¤Ãïaæ NÃgaseno ti.- Na hi mahÃrÃjÃti.-Kim-pana bhante a¤¤atra rÆpa-vedanÃ-sa¤¤ÃsankhÃra-vi¤¤Ãïaæ NÃgaseno ti.- Na hi mahÃrÃjÃti.Tam-ahaæ bhante pucchanto pucchanto na passÃmi NÃgasenaæ, saddo yeva nu kho bhante NÃgaseno, ko pan' ettha NÃgaseno, alikaæ tvaæ bhante bhÃsasi musÃvÃdaæ, na-tthi NÃgaseno ti. Atha kho Ãyasmà NÃgaseno Milindaæ rÃjÃnaæ etadavoca: Tvaæ kho si mahÃrÃja khattiyasukhumÃlo accantasukhumÃlo, tassa te mahÃrÃja majjhantikasamayaæ tattÃya bhÆmiyà unhÃya vÃlikÃya kharà sakkhara-kaÂhalavÃlikà madditvà pÃdena gacchantassa pÃdà rujanti, kÃyo kilamati, cittaæ upaha¤¤ati, dukkhasahagataæ kÃyavi¤¤Ãïaæ uppajjati, kin-nu tvaæ pÃden' Ãgato si udÃhu vÃhanenÃti.- NÃhaæ bhante pÃden' ÃgacchÃmi, rathenÃhaæ Ãgato 'smÅti. #<[page 027]># %< 27>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Sace tvaæ mahÃrÃja rathen' Ãgato si rathaæ me Ãrocehi, kin-nu kho mahÃrÃja Åsà ratho ti. - Na hi bhante ti.- Akkho ratho ti.- Na hi bhante ti.- CakkÃni ratho ti.- Na hi bhante ti.-Rathapa¤jaraæ ratho ti.- Na hi bhante ti.- Rathadaï¬ako ratho ti.- Na hi bhante ti.- Yugaæ ratho ti.- Na hi bhante ti.- Rasmiyo ratho ti.- Na hi bhante ti.PatodalaÂÂhi ratho ti.- Na hi bhante ti.-Kin-nu kho mahÃrÃja ÅsÃ-akkha-cakka-rathapa¤jara-rathadaï¬ayuga-rasmi-patodaæ ratho ti.- Na hi bhante ti. Kim-pana mahÃrÃja a¤¤atra ÅsÃ-akkha-cakka-rathapa¤jara-rathadaï¬a-yuga-rasmi-patodaæ ratho ti.- Na hi bhante ti.-Tam-ahaæ mahÃrÃja pucchanto pucchanto na passÃmi rathaæ, saddo yeva nu kho mahÃrÃja ratho, ko pan' ettha ratho, alikaæ tvaæ mahÃrÃja bhÃsasi musÃvÃdaæ, na-tthi ratho, tvaæ si mahÃrÃja sakala-JambudÅpe aggarÃjÃ, kassa pana tvaæ bhÃyitvà musà bhÃsasi, suïantu me bhonto pa¤casatà Yonakà asÅtisahassà ca bhikkhÆ, ayaæ Milindo rÃjà evam-Ãha: rathenÃhaæ Ãgato 'smÅti: sace tvaæ mahÃrÃja rathen' Ãgato si rathaæ me ÃrocehÅti vutto samÃno rathaæ na sampÃdeti, kallan-nu kho tad-abhinanditun-ti. Evaæ vutte pa¤casatà Yonakà Ãyasmato NÃgasenassa sÃdhukÃraæ datvà Milindaæ rÃjÃnaæ etad-avocum: IdÃni kho tvaæ mahÃrÃja sakkonto bhÃsassÆti. Atha kho Milindo rÃjà Ãyasmantaæ NÃgasenaæ etad-avoca: NÃhaæ bhante NÃgasena musà bhaïÃmi, Åsa¤-ca paÂicca akkha¤-ca paÂicca cakkÃni ca paÂicca rathapa¤jara¤-ca paÂicca rathadaï¬aka¤-ca paÂicca ratho ti sankhà sama¤¤Ã pa¤¤atti vohÃro nÃmaæ pavattatÅti.- SÃdhu kho tvaæ mahÃrÃja rathaæ jÃnÃsi, evam-eva kho mahÃrÃja mayhaæ-pi kese ca paÂicca lome ca paÂicca-pematthalunga¤-ca #<[page 028]># %< 28>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ paÂicca rÆpa¤-ca paÂicca vedana¤-ca paÂicca sa¤¤a¤-ca paÂicca sankhÃre ca paÂicca vi¤¤Ãïa¤-ca paÂicca NÃgaseno ti sankhà sama¤¤Ã pa¤¤atti vohÃro nÃmamattaæ pavattati, paramatthato pan' ettha puggalo nÆpalabbhati. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja VajirÃya bhikkhuniyà Bhagavato sammukhÃ: Yathà hi angasambhÃrà hoti saddo ratho iti, evaæ khandhesu santesu hoti satto ti sammutÅti.Acchariyaæ bhante NÃgasena, abbhutaæ bhante NÃgasena, aticitrÃni pa¤hapaÂibhÃnÃni vissajjitÃni, yadi Buddho tiÂÂheyya sÃdhukÃraæ dadeyya, sÃdhu sÃdhu NÃgasena, aticitrÃni pa¤hapaÂibhÃnÃni vissajjitÃni. Kativasso si tvaæ bhante NÃgasenÃti.- Sattavasso 'haæ mahÃrÃjÃti.- Ke te bhante satta, tvaæ và satta gaïanà và sattÃti.- Tena kho pana samayena Milindassa ra¤¤o sabbÃbharaïapatimaï¬itassa alankatapaÂiyattassa paÂhaviyaæ chÃyà dissati, udakamaïike chÃyà dissati. Atha kho Ãyasmà NÃgaseno Milindaæ rÃjÃnaæ etad-avoca: Ayaæ te mahÃrÃja chÃyà paÂhaviyaæ udakamaïike ca dissati, kim-pana mahÃrÃja tvaæ và rÃjà chÃyà và rÃjà ti.- Ahaæ bhante NÃgasena rÃjÃ, nÃyaæ chÃyà rÃjÃ, maæ pana nissÃya chÃyà pavattatÅti.Evam-eva kho mahÃrÃja vassÃnaæ gaïanà sattÃti, na panÃhaæ satta, maæ pana nissÃya satta pavattati chÃyÆpamaæ mahÃrÃjÃti.- Acchariyaæ bhante NÃgasena, abbhutaæ bhante NÃgasena, aticitrÃni pa¤hapaÂibhÃnÃni vissajjitÃnÅti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, sallapissasi mayà saddhin-ti.- Sace tvaæ mahÃrÃja paï¬itavÃdà sallapissasi sallapissÃmi, sace pana rÃjavÃdà sallapissasi na sallapissÃmÅti.- Kathaæ bhante NÃgasena paï¬ità sallapantÅti.- Paï¬itÃnaæ kho mahÃrÃja sallÃpe ÃveÂhanam-pi kayirati, nibbeÂhanam-pi kayirati, niggaho pi kayirati, paÂikammam-pi kayirati, #<[page 029]># %< 29>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ viseso pi kayirati, paÂiviseso pi kayirati, na ca tena paï¬ità kuppanti, evaæ kho mahÃrÃja paï¬ità sallapantÅti.- Kathaæ pana bhante rÃjÃno sallapantÅti.- RÃjÃno kho mahÃrÃja sallÃpe ekaæ vatthuæ paÂijÃnanti, yo taæ vatthuæ vilometi tassa daï¬aæ ÃïÃpenti: imassa daï¬aæ païethÃti, evaæ kho mahÃrÃja rÃjÃno sallapantÅti.- Paï¬itavÃdà 'haæ bhante sallapissÃmi no rÃjavadÃ, vissattho bhadanto sallapatu, yathà bhikkhunà và sÃmaïerena và upÃsakena và ÃrÃmikena và saddhiæ sallapati evaæ vissattho bhadanto sallapatu, mà bhÃyatÆti.- SuÂÂhu mahÃrÃjÃti thero abbhanumodi. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, pucchissÃmÅti.- Puccha mahÃrÃjÃti.- Pucchito si me bhante ti.- Vissajjitaæ mahÃrÃjÃti.- Kiæ pana bhante tayà vissajjitan-ti.Kiæ pana mahÃrÃja tayà pucchitan-ti. Atha kho Milindassa ra¤¤o etad-ahosi: paï¬ito kho ayaæ bhikkhu, paÂibalo mayà saddhiæ sallapituæ, bahukÃni ca me ÂhÃnÃni pucchitabbÃni bhavissanti, yÃva apucchitÃni yeva tÃni ÂhÃnÃni bhavissanti atha suriyo atthaæ gamissati, yan-nÆnÃhaæ sve antepure sallapeyyan-ti. Atha kho rÃjà Devamantiyaæ etad-avoca: Tena hi tvaæ Devamantiya bhadantassa ÃroceyyÃsi: sve antepure ra¤¤Ã saddhiæ sallÃpo bhavissatÅti. Idaæ vatvà Milindo rÃjà uÂÂhÃy' Ãsanà theraæ NÃgasenaæ Ãpucchitvà assaæ abhirÆhitvà NÃgaseno NÃgaseno ti sajjhÃyaæ karonto pakkÃmi. Atha kho Devamantiyo Ãyasmantaæ NÃgasenaæ etad-avoca: RÃjà bhante Milindo evam-Ãha: sve antepure sallÃpo bhavissatÅti. SuÂÂhÆti thero abbhanumodi. Atha kho tassà rattiyà accayena Devamantiyo ca AnantakÃyo ca Mankuro ca Sabbadinno ca yena Milindo rÃjà ten' upasankamiæsu, upasankamitvà rÃjÃnaæ Milindaæ etad-avocuæ: ùgacchati mahÃrÃja bhadanto NÃgaseno ti. #<[page 030]># %< 30>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - ùma, ÃgacchatÆti.- Kittakehi bhikkhÆhi saddhiæ ÃgacchatÅti.- Yattake bhikkhÆ icchati tattakehi bhikkhÆhi saddhiæ ÃgacchatÆti.- Atha kho Sabbadinno Ãha: ùgacchatu mahÃrÃja dasahi bhikkhÆhi saddhin-ti. Dutiyam-pi kho rÃjà Ãha: Yattake bhikkhÆ icchati tattakehi bhikkhÆhi saddhiæ ÃgacchatÆti. Dutiyam-pi kho Sabbadinno Ãha: ùgacchatu mahÃrÃja dasahi bhikkhÆhi saddhin-ti. Tatiyam-pi kho rÃjà Ãha: Yattake bhikkhÆ icchati tattakehi bhikkhÆhi saddhiæ ÃgacchatÆti. Tatiyam-pi kho Sabbadinno Ãha: ùgacchatu mahÃrÃja dasahi bhikkhÆhi saddhin-ti.- Sabbo panÃyaæ sakkÃro paÂiyÃdito, ahaæ bhaïÃmi: yattake bhikkhÆ icchati tattakehi bhikkhÆhi saddhiæ ÃgacchatÆti, ayaæ bhaïe Sabbadinno a¤¤athà bhaïati, kin-nu mayaæ na paÂibalà bhikkhÆnaæ bhojanaæ dÃtun-ti.- Evaæ vutte Sabbadinno manku ahosi. Atha kho Devamantiyo ca AnantakÃyo ca Mankuro ca yen' Ãyasmà NÃgaseno ten' upasankamiæsu, upasankamitvà Ãyasmantaæ NÃgasenaæ etad-avocum: RÃjà bhante Milindo evam-Ãha: yattake bhikkhÆ icchati tattakehi bhikkhÆhi saddhiæ ÃgacchatÆti. Atha kho Ãyasmà NÃgaseno pubbanhasamayaæ nivÃsetvà pattacÅvaram-ÃdÃya asÅtiyà bhikkhusahassehi saddhiæ SÃgalaæ pÃvisi. Atha kho AnantakÃyo Ãyasmantaæ NÃgasenaæ nissÃya gacchanto Ãyasmantaæ NÃgasenaæ etad-avoca: Bhante NÃgasena, yaæ pan' etaæ brÆmi NÃgaseno ti katam' ettha NÃgaseno ti. Thero Ãha: Ko pan' ettha NÃgaseno ti ma¤¤asÅti.- Yo so bhante abbhantare-vÃyo jÅvo pavisati ca nikkhamati ca so NÃgaseno ti ma¤¤ÃmÅti.- Yadi pan' eso vÃto nikkhamitvà na paviseyya pavisitvà na nikkhameyya jÅveyya nu kho so puriso ti.- Na hi bhante ti. #<[page 031]># %< 31>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Ye pan' ime sankhadhamakà sankhaæ dhamenti tesaæ vÃto puna pavisatÅti.- Na hi bhante ti.Ye pan' ime vaæsadhamakà vaæsaæ dhamenti tesaæ vÃto puna pavisatÅti.- Na hi bhante ti.- Ye pan' ime singadhamakà singaæ dhamenti tesaæ vÃto puna pavisatÅti.- Na hi bhante ti.- Atha kissa pana te na marantÅti.- NÃhaæ paÂibalo tayà vÃdinà saddhiæ sallapituæ, sÃdhu bhante, atthaæ jappehÅti.- N' eso jÅvo, assÃsa-passÃsà nÃm' ete kÃyasankhÃrà ti thero Abhidhammakathaæ akÃsi. Atha AnantakÃyo upÃsakattaæ paÂivedesi. Atha kho Ãyasmà NÃgaseno yena Milindassa ra¤¤o nivesanaæ ten' upasankami, upasankamitvà pa¤¤atte Ãsane nisÅdi. Atha kho Milindo rÃjà Ãyasmantaæ NÃgasenaæ saparisaæ païÅtena khÃdaniyena bhojaniyena sahatthà santappetvà sampavÃretvà ekamekaæ bhikkhuæ ekamekena dussayugena acchÃdetvà Ãyasmantaæ NÃgasenaæ ticÅvarena acchÃdetvà Ãyasmantaæ NÃgasenaæ etad-avoca: Bhante NÃgasena, dasahi bhikkhÆhi saddhiæ idha nisÅdatha, avasesà gacchantÆti. Atha kho Milindo rÃjà Ãyasmantaæ NÃgasenaæ bhuttÃviæ onÅtapattapÃïiæ viditvà a¤¤ataraæ nÅcaæ Ãsanaæ gahetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho Milindo rÃjà Ãyasmantaæ NÃgasenaæ etad-avoca: Bhante NÃgasena, kimhi hoti kathÃsallÃpo ti.- Atthena mayaæ mahÃrÃja atthikÃ, atthe hotu kathÃsallÃpo ti. RÃjà Ãha: Kimatthiyà bhante NÃgasena tumhÃkaæ pabbajjÃ, ko ca tumhÃkaæ paramattho ti. Thero Ãha: Kin-ti mahÃrÃja idaæ dukkhaæ nirujjheyya a¤¤a¤-ca dukkhaæ na uppajjeyyÃti etadatthà mahÃrÃja amhÃkaæ pabbajjÃ, anupÃdÃ' parinibbÃnaæ kho pana amhÃkaæ paramattho ti. - Kim- pana bhante NÃgasena sabbe etadatthÃya pabbajantÅti. #<[page 032]># %< 32>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Na hi mahÃrÃja, keci etadatthÃya pabbajanti, keci rÃjÃbhinita pabbajanti, keci corÃbhinÅtà pabbajanti, keci iïaÂÂà pabbajanti, keci ÃjÅvikatthÃya pabbajanti; ye pana sammà pabbajanti te etadatthÃya pabbajantÅti.- Tvaæ pana bhante etadatthÃya pabbajito sÅti.- Ahaæ kho mahÃrÃja daharako santo pabbajito, na jÃnÃmi: iman-nÃm-atthÃya pabbajÃmÅti, api ca kho me evaæ ahosi: paï¬ità ime samaïà SakyaputtiyÃ, te maæ sikkhÃpessantÅti, svÃhaæ tehi sikkhÃpito jÃnÃmi ca passÃmi ca: imassa nÃm' atthÃya pabbajjà ti.- Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, atthi koci mato na paÂisandahatÅti.- Thero Ãha: Koci paÂisandahati, koci na paÂisandahatÅti.- Ko paÂisandahati, ko na paÂisandahatÅti.- Sakkileso mahÃrÃja paÂisandahati, nikkileso na paÂisandahatiti.- Tvaæ pana bhante paÂisandahissasÅti. - Sace mahÃrÃja saupÃdÃno bhavissÃmi paÂisandahissÃmi, sace anupÃdÃno bhavissÃmi na paÂisandahissÃmÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, yo na paÂisandahati nanu so yoniso manasikÃrena na paÂisandahatÅti. - Yoniso ca mahÃrÃja manasikÃrena pa¤¤Ãya ca a¤¤ehi ca kusalehi dhammehÅti. - Nanu bhante yoniso manasikÃro yeva pa¤¤Ã ti. - Na hi mahÃrÃja, a¤¤o manasikÃro a¤¤Ã pa¤¤Ã; imesaæ kho mahÃrÃja aj-eÊaka-go-mahisa-oÂÂhagadrabhÃnam-pi manasikÃro atthi, pa¤¤Ã pana tesaæ na-tthÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Kiælakkhaïo bhante manasikÃro, kiælakkhaïà pa¤¤Ã ti. - ôhanalakkhaïo kho mahÃrÃja manasikÃro, chedanalakkhaïà pa¤¤Ã ti. - Kathaæ Æhanalakkhaïo manasikÃro, kathaæ chedanalakkhaïà pa¤¤Ã; opammaæ karohÅti. - JÃnÃsi tvaæ mahÃrÃja yavalÃvake ti. #<[page 033]># %< 33>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - ùma bhante, jÃnÃmÅti. - Kathaæ mahÃrÃja yavalÃvakà yavaæ lunantÅti. - VÃmena bhante hatthena yavakalÃpaæ gahetvà dakkhiïena hatthena dÃttaæ gahetvà dÃttena chindantÅti. - Yathà mahÃrÃja yavalÃvako vÃmena hatthena yavakalÃpaæ gahetvà dakkhiïena hatthena dÃttaæ gahetvà dÃttena chindati, evam-eva kho mahÃrÃja yogÃvacaro manasikÃrena mÃnasaæ gahetvà pa¤¤Ãya kilese chindati. Evaæ kho mahÃrÃja Æhanalakkhaïo manasikÃro, eyaæ chedanalakkhaïà pa¤¤Ã ti.Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, yaæ pan' etaæ brÆsi: a¤¤ehi ca kusalehi dhammehÅti, katame te kusalà dhammà ti.- SÅlaæ mahÃrÃja saddhà viriyaæ sati samÃdhi, ime te kusalà dhammà ti. - Kiælakkhaïaæ bhante sÅlan-ti. - PatitthÃnalakkhaïaæ mahÃrÃja sÅlaæ sabbesaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ: indriya-bala-bojjhanga-magga-satipaÂÂhÃna-sammappadhÃna-iddhipÃda-jhÃna-vimokha-samÃdhi-samÃpattÅnaæ sÅlaæ patiÂÂhÃ, sÅle patiÂÂhitassa kho mahÃrÃja sabbe kusalà dhammà na parihÃyantÅti.Opammaæ karohÅti.- Yathà mahÃrÃja ye keci bÅjagÃmabhÆtagÃmà vuddhiæ virÆÊhiæ vepullaæ Ãpajjanti sabbe te paÂhaviæ nissÃya paÂhaviyaæ patiÂÂhÃya evam-ete bÅjagÃma-bhÆtagÃmà vuddhiæ virÆÊhiæ vepullaæ Ãpajjanti, evam-eva kho mahÃrÃja yogÃvacaro sÅlaæ nissÃya sÅle patiÂÂhÃya pa¤c' indriyÃni bhÃveti: saddhindriyaæ viriyindriyaæ satindriyaæ samÃdhindriyaæ pa¤¤indriyan-ti.Bhiyyo opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja ye keci balakaraïÅyà kammantà karÅyanti sabbe te paÂhaviæ nissÃya paÂhaviyaæ patiÂÂhÃya evam-ete balakaraïÅyà kammantà karÅyanti, evam-eva kho mahÃrÃja yogÃvacaro sÅlaæ nissÃya sÅle patiÂÂhÃya pa¤c' indriyÃni bhÃveti: saddhindriyaæ viriyindriyaæ satindriyaæ samÃdhindriyaæ pa¤¤indriyan-ti. #<[page 034]># %< 34>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Bhiyyo opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja nagarava¬¬haki nagaraæ mÃpetukÃmo paÂhamaæ nagaraÂÂhÃnaæ sodhÃpetvà khÃïukaïÂakaæ apaka¬¬hÃpetvà samaæ kÃrÃpetvà tato aparabhÃge vÅthi-catukkasinghÃÂakÃdi-paricchedena vibhajitvà nagaraæ mÃpeti, evam-eva kho mahÃrÃja yogÃvacaro sÅlaæ nissÃya sÅle patiÂÂhÃya pa¤c' indriyÃni bhÃveti: saddhindriyaæ viriyindriyaæ satindriyaæ samÃdhindriyaæ pa¤¤indriyan-ti. - Bhiyyo opammaæ karohÅti.- Yathà mahÃrÃja langhako sippaæ dassetukÃmo paÂhaviæ khaïÃpetvà sakkhara-kaÂhalakaæ apaka¬¬hÃpetvà bhÆmiæ samaæ kÃrÃpetvà mudukÃya bhÆmiyà sippaæ dasseti, evam-eva kho mahÃrÃja yogÃvacaro sÅlaæ nissÃya sÅle patiÂÂhÃya pa¤c' indriyÃni bhÃveti: saddhindriyaæ viriyindriyaæ satindriyaæ samÃdhindriyaæ pa¤¤indriyaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: SÅle patiÂÂhÃya naro sapan¤o cittaæ pa¤¤a¤-ca bhÃvayaæ ÃtÃpÅ nipako bhikkhu so imaæ vijaÂaye jaÂan-ti. Ayaæ patiÂÂhà dharaïÅ va pÃïinaæ, ida¤-ca mÆlaæ kusalÃbhivuddhiyÃ, mukha¤-c' idaæ sabbajinÃnusÃsane yo sÅlakhandho varapÃtimokkhiyo ti.- Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, kiælakkhaïà saddhà ti. - SampasÃdanalakkhaïà ca mahÃrÃja saddhà sampakkhandanalakkhaïà cÃti.- Katham-bhante sampasÃdanalakkhaïà saddhà ti.- Saddhà kho mahÃrÃja uppajjamÃnà nÅvaraïe vikkhambheti, vinÅvaraïaæ cittaæ hoti acchaæ vippasannaæ anÃvilaæ, #<[page 035]># %< 35>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ evaæ kho mahÃrÃja sampasÃdanalakkhaïà saddhà ti.- Opammaæ karohÅti.Yathà mahÃrÃja rÃjà cakkavattÅ caturanginiyà senÃya saddhiæ addhÃnamaggapaÂipanno parittaæ udakaæ tareyya, taæ udakaæ hatthÅhi ca assehi ca rathehi ca pattÅhi ca khubhitaæ bhaveyya Ãvilaæ luÊitaæ kalalÅbhÆtaæ, uttiïïo ca rÃjà cakkavattÅ manusse ÃïÃpeyya: pÃnÅyaæ bhaïe Ãharatha, pivissÃmÅti, ra¤¤o udakappasÃdako maïi bhaveyya, evaæ devÃti kho te manussà ra¤¤o cakkavattissa paÂissutvà taæ udakappasÃdakaæ maïiæ udake pakkhipeyyuæ, tasmiæ udake pakkhittamatte sankha-sevÃlapaïakaæ vigaccheyya kaddamo ca sannisÅdeyya, acchambhaveyya udakaæ vippasannaæ anÃvilaæ, tato ra¤¤o cakkavattissa pÃnÅyaæ upanÃmeyyuæ: pivatu devo pÃnÅyan-ti. Yathà mahÃrÃja udakaæ evaæ cittaæ daÂÂhabbaæ, yathà te manussà evaæ yogÃvacaro daÂÂhabbo, yathà sankha-sevÃla-païakaæ kaddamo ca evaæ kilesà daÂÂhabbÃ, yathà udakappasÃdako maïi evaæ saddhà daÂÂhabbÃ, yathà udakappasÃdake maïimhi udake pakkhittamatte sankha-sevÃla-païakaæ vigaccheyya kaddamo ca sannisÅdeyya, accham-bhaveyya udakaæ vippasannaæ anÃvilaæ, evam-eva kho mahÃrÃja saddhà uppajjamÃnà nÅvaraïe vikkhambheti, vinÅvaraïaæ cittaæ hoti acchaæ vippasannaæ anÃvilaæ. Evaæ kho mahÃrÃja sampasÃdanalakkhaïà saddhà ti. - Katham-bhante sampakkhandanalakkhaïà saddhà ti. - Yathà mahÃrÃja yogÃvacaro a¤¤esaæ cittaæ vimuttaæ passitvà sotÃpattiphale và sakadÃgÃmiphale và anÃgÃmiphale và arahatte và sampakkhandati, yogaæ karoti appattassa pattiyà anadhigatassa adhigamÃya asacchikatassa sacchikiriyÃya, evaæ kho mahÃrÃja sampakkhandanalakkhaïà saddhà ti.Opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja uparipabbate mahÃmegho abhippavasseyya, #<[page 036]># %< 36>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ taæ udakaæ yathÃninnaæ pavattanaæ pabbata-kandara-padara-sÃkhà paripÆretvà nadiæ paripÆreyya, sà ubhato kÆlÃni saævissandantÅ gaccheyya, atha mahÃjanakÃyo Ãgantvà tassà nadiyà uttÃnataæ và gambhÅrataæ và ajÃnanto bhÅto vitthato tÅre tiÂÂheyya, ath' a¤¤ataro puriso Ãgantvà attano thÃma¤-ca bala¤-ca sampassanto gÃÊhaæ kacchaæ bandhitvà pakkhanditvà tareyya, taæ tiïïaæ passitvà mahÃjanakÃyo pi tareyya, evam-eva kho mahÃrÃja yogÃvacaro a¤¤esaæ cittaæ vimuttaæ passitvà sotÃpatthale và sakadÃgÃmiphale và anÃgÃmiphale và arahatte và sampakkhandati, yogaæ karoti appattassa pattiyà anadhigatassa adhigamÃya asacchikatassa sacchikiriyÃya. Evaæ kho mahÃrÃja sampakkhandanalakkhaïà saddhÃ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà SaæyuttanikÃyavare: SaddhÃya taratÅ oghaæ, appamÃdena aïïavaæ, viriyena dukkhaæ acceti, pa¤¤Ãya parisujjhatÅti.- Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, kiælakkhaïaæ viriyan-ti. - Upatthambhanalakkhaïaæ mahÃrÃja viriyaæ, viriyÆpatthambhità sabbe kusalà dhammà na parihÃyantÅti.Opammaæ karohÅti.- Yathà mahÃrÃja puriso gehe patante a¤¤ena dÃrunà upatthambheyya, upatthambhitaæ santaæ evan-taæ gehaæ na pateyya, evam eva kho mahÃrÃja upatthambhanalakkhaïaæ viriyaæ, viriyÆpatthambhità sabbe kusalà dhammà na parihÃyantÅti. - Bhiyyo opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja parittakaæ senaæ mahatÅ senà bha¤jeyya, tato rÃjà a¤¤ama¤¤aæ anusÃreyya anupeseyya, tÃya saddhiæ parittakà senà mahatiæ senaæ bha¤jeyya, evam-eva kho mahÃrÃja upatthambhanalakkhaïaæ viriyaæ, viriyÆpatthambhità sabbe kusalà dhammà na parihÃyanti. #<[page 037]># %< 37>% BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: Viriyavà kho bhikkhave ariyasÃvako akusalaæ pajahati kusalaæ bhÃveti, sÃvajjaæ pajahati anavajjaæ bhÃveti, suddham-attÃnaæ pariharatÅti. Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, kiælakkhaïà satÅti.- ApilÃpanalakkhaïà mahÃrÃja sati upagaïhanalakkhaïà cÃti.-Katham-bhante apilÃpanalakkhaïà satÅti.Sati mahÃrÃja uppajjamÃnà kusalÃkusala-sÃvajjÃnavajjahÅnappaïÅta-kaïhasukka-sappaÂibhÃga-dhamme apilÃpeti: ime cattÃro satipaÂÂhÃnÃ, ime cattÃro sammappadhÃnÃ, ime cattÃro iddhipÃdÃ, imÃni pa¤c' indriyÃni, imÃni pa¤ca balÃni, ime satta bojjhangÃ, ayaæ ariyo aÂÂhangiko maggo, ayaæ samatho, ayaæ vipassanÃ, ayaæ vijjÃ, ayaæ vimuttÅti, tato yogÃvacaro sevitabbe dhamme sevati asevitabbe dhamme na sevati, bhajitabbe dhamme bhajati abhajitabbe dhamme na bhajati. Evaæ kho mahÃrÃja apilÃpanalakkhaïà satÅti. - Opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja ra¤¤o cakkavattissa bhaï¬ÃgÃriko rÃjÃnaæ cakkavattiæ sÃyapÃtaæ yasaæ sarÃpeti: ettakà deva te hatthÅ, ettakà assÃ, ettakà rathÃ, ettakà pattÅ, ettakaæ hira¤¤aæ, ettakaæ suvaïïaæ, ettakaæ sÃpateyyaæ, taæ devo saratÆti ra¤¤o sÃpateyyaæ apilÃpeti, evam-eva kho mahÃrÃja sati uppajjamÃnà kusalÃkusala-sÃvajjÃnavajjahÅnappaïÅta-kaïhasukka-sappaÂibhÃga-dhamme apilÃpeti: ime cattÃro satipaÂÂhÃnÃ, ime cattÃro sammappadhÃnÃ, ime cattÃro iddhipÃdÃ, imÃni {pa¤c' indriyÃni,} imÃni pa¤ca balÃni, ime satta bojjhangÃ, ayaæ ariyo aÂÂhangiko maggo, ayaæ samatho, ayaæ vipassanÃ, ayaæ vijjÃ, ayaæ vimuttÅti, tato yogÃvacaro sevitabbe dhamme sevati asevitabbe dhamme na sevati, bhajitabbe dhamme bhajati na bhajitabbe dhamme na bhajati. Evaæ kho mahÃrÃja apilÃpanalakkhaïà satÅti. - Katham-bhante upagaïhanalakkhaïà satÅti. - Sati mahÃrÃja uppajjamÃnà hitÃhitÃnaæ dhammÃnaæ gatiyo samannesati: ime dhammà hità ime dhammà ahitÃ, #<[page 038]># %< 38>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ ime dhammà upakÃrà ime dhammà anupakÃrà ti, tato yogÃvacaro ahite dhamme apanudeti hite dhamme upagaïhÃti, anupakÃre dhamme apanudeti upakÃre dhamme upagaïhÃti. Evaæ kho mahÃrÃja upagaïhanalakkhaïà satÅti. Opammaæ karohÅti.-Yathà mahÃrÃja ra¤¤o cakkavattissa pariïÃyakaratanaæ ra¤¤o hitÃhite jÃnÃti: ime ra¤¤o hità ime ahitÃ, ime upakÃrà ime anupakÃrà ti, tato ahite apanudeti hite upagaïhÃti, anupakÃre apanudeti upakÃre upagaïhÃti, evam-eva kho mahÃrÃja sati uppajjamÃnà hitÃhitÃnaæ dhammÃnaæ gatiyo samannesime dhammà hità ime dhammà ahitÃ, ime dhammà upakÃrà ime dhammà anupakÃrà ti, tato yogÃvacaro ahite dhamme apanudeti hite dhamme upagaïhÃti, anupakÃre dhamme apanudeti upakÃre dhamme upagaïhÃti. Evaæ kho mahÃrÃja upagaïhanalakkhaïà sati. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: Sati¤-ca kvÃham bhikkhave sabbatthikaæ vadÃmÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, kiælakkhaïo samÃdhÅti. - Pamukhalakkhaïo mahÃrÃja samÃdhi, ye keci kusalà dhammà sabbe te samÃdhipamukhà honti samÃdhininnà samÃdhipoïa samÃdhipabbhÃrà ti. - Opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja kÆÂÃgÃrassa yà kÃci gopÃnasiyo sabbà tà kÆÂangamà honti kÆÂaninnà kÆÂasamosaraïÃ, kÆÂaæ tÃsaæ aggam-akkhÃyati, evam-eva kho mahÃrÃja ye keci kusalà dhammà sabbe te samÃdhipamukhà honti samÃdhininnà samÃdhipoïà samÃdhipabbhÃrà ti. - Bhiyyo opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja koci rÃjà caturanginiyà senÃya saddhiæ sangÃmaæ otareyya, sabbà va senÃ, hatthÅ ca assà ca rathà ca pattÅ ca, tappamukhà bhaveyyuæ tanninnà tappoïà tappabbhÃrÃ, taæ yeva anupariyÃyeyyuæ, evam-eva kho mahÃrÃja ye keci kusalà dhammà sabbe te samÃdhipamukhà samÃdhininnà samÃdhipoïà samÃdhipabbhÃrÃ. #<[page 039]># %< 39>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Evaæ kho mahÃrÃja pamukhalakkhaïo samÃdhi. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: SamÃdhim-bhikkhave bhÃvetha, samÃhito yathÃbhÆtaæ pajÃnÃtÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, kiælakkhaïà pa¤¤Ã ti. - Pubbe kho mahÃrÃja mayà vuttaæ: chedanalakkhaïà pa¤¤Ã ti, api ca obhÃsanalakkhaïà pi pa¤¤Ã ti. - Katham-bhante obhÃsanalakkhaïà pa¤¤Ã ti. - Pa¤¤Ã mahÃrÃja uppajjamÃnà avijjandhakÃraæ vidhameti, vijjobhÃsaæ janeti, ¤ÃïÃlokaæ vidaæseti, ariyasaccÃni pÃkaÂÃni karoti, tato yogÃvacaro aniccan-ti và dukkhan-ti và anattà ti và sammappa¤¤Ãya passatÅti. - Opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja puriso andhakÃre gehe padÅpaæ paveseyya, paviÂÂho padÅpo andhakÃraæ vidhameti, obhÃsaæ janeti, Ãlokaæ vidaæseti, rÆpÃni pÃkaÂÃni karoti, evam-eva kho mahÃrÃja pa¤¤Ã uppajjamÃnà avijjandhakÃraæ vidhameti, vijjobhÃsaæ janeti, ¤ÃïÃlokaæ vidaæseti, ariyasaccÃni pÃkaÂÃni karoti, tato yogÃvacaro aniccan-ti và dukkhan-ti và anattà ti và sammappa¤¤Ãya passati. Evaæ kho mahÃrÃja obhÃsanalakkhaïà pa¤¤Ã ti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, ime dhammà nÃnà santà ekaæ atthaæ abhinipphÃdentÅti. - ùma mahÃrÃja, ime dhammà nÃnà santà ekaæ atthaæ abhinipphÃdenti: kilese hanantÅti. - Katham-bhante ime dhammà nÃnà santà ekaæ atthaæ abhinipphÃdenti: kilese hananti, opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja senà nÃnà santÃ, hatthÅ ca assà ca rathà ca pattÅ ca, ekaæ atthaæ abhinipphÃdenti: sangÃme parasenaæ abhivijinanti, evam-eva kho mahÃrÃja ime dhammà nÃnà santà ekaæ atthaæ abhinipphÃdenti: kilese hanantÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. PaÂhamo vaggo. #<[page 040]># %< 40 >% RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, yo uppajjati so eva so udÃhu a¤¤o ti. - Thero Ãha: Na ca so na ca a¤¤o ti. - Opammaæ karohÅti. - Taæ kim-ma¤¤asi mahÃrÃja: yadà tvaæ daharo taruïo mando uttÃnaseyyako ahosi so yeva tvaæ etarahi mahanto ti. - Na hi bhante, a¤¤o so daharo taruïo mando uttÃnaseyyako ahosi, a¤¤o ahaæ etarahi mahanto ti. - Evaæ sante kho mahÃrÃja mÃtà ti pi na bhavissati, pità ti pi na bhavissati, Ãcariyo ti pi na bhavissati, sippavà ti pi na bhavissati, sÅlavà ti pi na bhavissati, pa¤¤Ãvà ti pi na bhavissati, kin-nu kho mahÃrÃja a¤¤Ã eva kalalassa mÃtÃ, a¤¤Ã abbudassa mÃtÃ, a¤¤Ã pesiyà mÃtÃ, a¤¤Ã ghanassa mÃtÃ, a¤¤Ã khuddakassa mÃtÃ, a¤¤Ã mahantassa mÃtÃ, a¤¤o sippaæ sikkhati, a¤¤o sikkhito bhavati, a¤¤o pÃpakammaæ karoti, a¤¤assa hatthapÃdà chijjantÅti. - Na hi bhante, tvaæ pana bhante evaæ vutte kiæ vadeyyÃsÅti. - Thero Ãha: Aha¤-¤eva kho mahÃrÃja daharo ahosiæ taruïo mando uttÃnaseyyako, aha¤-¤eva etarahi mahanto, ima¤-¤eva kÃyaæ nissÃya sabbe te ekasangahÅtà ti. - Opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja kocid-eva puriso padÅpaæ padÅpeyya, kiæ so sabbarattiæ dÅpeyyÃti. - ùma bhante, sabbarattiæ dÅpeyyÃti. - Kin-nu kho mahÃrÃja yà purime yÃme acci sà majjhime yÃme accÅti. - Na hi bhante ti. - Yà majjhime yÃme acci sà pacchime yÃme accÅti. - Na hi bhante ti. - Kin-nu kho mahÃrÃja a¤¤o so ahosi purime yÃme padÅpo, a¤¤o majjhime yÃme padÅpo, a¤¤o pacchime yÃme padÅpo ti. - Na hi bhante, taæ yeva nissÃya sabbarattiæ padÅpito ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja dhammasantati sandahati, a¤¤o uppajjati a¤¤o nirujjhati, apubbaæ acarimaæ viya sandahati, tena na ca so na ca a¤¤o pacchimavi¤¤Ãïasangahaæ gacchatÅti. - Bhiyyo opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja khÅraæ duyhamÃnaæ kÃlantarena dadhi parivatteyya, #<[page 041]># %< 41>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ dadhito navanÅtaæ, navanÅtato ghataæ parivatteyya, yo nu kho mahÃrÃja evaæ vadeyya: yaæ yeva khÅraæ taæ yeva dadhi taæ yeva navanÅtaæ taæ yeva ghatan-ti, sammà nu kho so mahÃrÃja vadamÃno vadeyyÃti. - Na hi bhante, taæ yeva nissÃya sambhÆtan-ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja dhammasantati sandahati, a¤¤o uppajjati a¤¤o nirujjhati, apubbaæ acarimaæ viya sandahati, tena na ca so na ca a¤¤o pacchimavi¤¤Ãïasangahaæ gacchatÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, yo na paÂisandahati jÃnÃti so: na paÂisandahissÃmÅti. - ùma mahÃrÃja, yo na paÂisandahati jÃnÃti so: na paÂisandahissÃmÅti. Katham-bhante jÃnÃtÅti. - Yo hetu yo paccayo paÂisandahanÃya tassa hetussa tassa paccayassa uparamà jÃnÃti so: na paÂisandahissÃmÅti. - Opammaæ karohÅti. Yathà mahÃrÃja kassako gahapatiko kasitvà ca vapitvà ca dha¤¤ÃgÃraæ paripÆreyya, so aparena samayena n' eva kaseyya na vapeyya, yathÃsambhata¤-ca dha¤¤aæ paribhu¤jeyya và vissajjeyya và yathÃpaccayaæ và kareyya, jÃneyya so mahÃrÃja kassako gahapatiko: na me dha¤¤ÃgÃraæ paripÆrissatÅti. - ùma bhante, jÃneyyÃti. - Kathaæ jÃneyyÃti. - Yo hetu yo paccayo dha¤¤ÃgÃrassa paripÆraïÃya tassa hetussa tassa paccayassa uparamà jÃneyya: na me dha¤¤ÃgÃraæ paripÆrissatÅti. - Evam-eva kho mahÃrÃja yo hetu yo paccayo paÂisandahanÃya tassa hetussa tassa paccayassa uparamà jÃnÃti so: na paÂisandahissÃmÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, yassa ¤Ãïaæ uppannaæ tassa pa¤¤Ã uppannà ti. - ùma mahÃrÃja, yassa ¤Ãïaæ uppannaæ tassa pa¤¤Ã uppannà ti. - Kim-bhante ya¤-¤eva ¤Ãïaæ sà yeva pa¤¤Ã ti. #<[page 042]># %< 42>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - ùma mahÃrÃja, ya¤-¤eva ¤Ãïaæ sà yeva pa¤¤Ã ti. - Yassa pana bhante ta¤-¤eva ¤Ãïaæ sà yeva pa¤¤Ã uppannà kiæ sammuyheyya so udÃhu na sammuyheyyÃti. - Katthaci mahÃrÃja sammuyheyya, katthaci na sammuyheyyÃti. - Kuhiæ bhante sammuyheyya, kuhiæ na sammuyheyyÃti. - A¤¤Ãtapubbesu và mahÃrÃja sippaÂÂhÃnesu agatapubbÃya và disÃya assutapubbÃya và nÃmapa¤¤attiyà sammuyheyyÃti. - Kuhiæ na sammuyheyyÃti. - Yaæ kho pana mahÃrÃja tÃya pa¤¤Ãya kataæ: aniccan-ti và dukkhan-ti và anattà ti vÃ, tahiæ na sammuyheyyÃti. - Moho pan' assa bhante kuhiæ gacchatÅti. - Moho kho mahÃrÃja ¤Ãïe uppannamatte tatth' eva nirujjhatÅti. - Opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja kocid-eva puriso andhakÃro gehe padÅpaæ Ãropeyya, tato andhakÃro nirujjheyya Ãloko pÃtubhaveyya, evam-eva kho mahÃrÃja ¤Ãïe uppannamatte moho tatth' eva nirujjhatÅti. - Pa¤¤Ã pana bhante kuhiæ gacchatÅti. - Pa¤¤Ã pi kho mahÃrÃja sakiccayaæ katvà tatth' eva nirujjhati, yaæ pana tÃya pa¤¤Ãya kataæ: aniccan-ti và dukkhan-ti và anattà ti vÃ, taæ na nirujjhatÅti. - Bhante NÃgasena, yaæ pan' etaæ brÆsi: pa¤¤Ã sakiccayaæ katvà tatth' eva nirujjhati, yaæ pana tÃya pa¤¤Ãya kataæ: aniccan-ti và dukkhan-ti và anattà ti vÃ, taæ na nirujjhatÅti, tassa opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja koci puriso rattiæ lekhaæ pesetukÃmo lekhakaæ pakkosÃpetvà padÅpaæ Ãropetvà lekhaæ likhÃpeyya, likhite pana lekhe padÅpaæ vijjhÃpeyya, vijjhÃpite pi padÅpe lekhaæ na vinasseyya, evameva kho mahÃrÃja pa¤¤Ã sakiccayaæ katvà tatth' eva nirujjhati, yam-pana tÃya pa¤¤Ãya kataæ: aniccan-ti và dukkhan-ti và anattà ti vÃ, taæ na nirujjhatÅti. - Bhiyyo opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja puratthimesu janapadesu manussà anugharaæ pa¤ca pa¤ca udakaghaÂakÃni Âhapenti Ãlimpanaæ vijjhÃpetuæ, #<[page 043]># %< 43>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ ghare paditte tÃni pa¤ca udakaghaÂakÃni gharass' upari khipanti, tato aggi vijjhÃyati, kin-nu kho mahÃrÃja tesaæ manussÃnaæ evaæ hoti: puna tehi ghaÂehi ghaÂakiccaæ karissÃmÃti.- Na hi bhante: alaæ tehi ghaÂehi, kiæ tehi ghaÂehÅti.- Yathà mahÃrÃja pa¤ca udakaghaÂakÃni evaæ pa¤c' indriyÃni daÂÂhabbÃni: saddhindriyaæ viriyindriyaæ satindriyaæ samÃdhindriyaæ pa¤¤indriyaæ, yathà te manussà evaæ yogÃvacaro daÂÂhabbo, yathà aggi evaæ kilesà daÂÂhabbÃ, yathà pa¤cahi udakaghaÂakehi aggi vijjhÃpÅyati evaæ pa¤cindriyehi kilesà vijjhÃpÅyanti, vijjhÃpità pi kilesà na puna sambhavanti, evam-eva kho mahÃrÃja pa¤¤Ã sakiccayaæ katvà tatth' eva nirujjhati, yam-pana tÃya pa¤¤Ãya kataæ: aniccan-ti và dukkhan-ti và anattà ti vÃ, taæ na nirujjhatÅti.- Bhiyyo opammaæ karohÅti.Yathà mahÃrÃja vejjo pa¤ca mÆlabhesajjÃni gahetvà gilÃnakaæ upasankamitvà tÃni pa¤ca mÆlabhesajjÃni piæsitvà gÃnakaæ pÃyeyya, tehi ca dosà niddhameyyuæ, kin-nu kho mahÃrÃja tassa vejjassa evaæ hoti: puna tehi mÆlabhesajjehi bhesajjakiccaæ karissÃmÅti.- Na hi bhante: alan-tehi mÆlabhesajjehi, kin-tehi mÆlabhesajjehÅti.Yathà mahÃrÃja pa¤ca mÆlabhesajjÃni evaæ pa¤c' indriyÃni daÂÂhabbÃni: saddhindriyaæ viriyindriyaæ satindriyaæ samÃdhindriyaæ pa¤¤indriyaæ, yathà vejjo evaæ yogÃvacaro daÂÂhabbo, yathà byÃdhi evaæ kilesà daÂÂhabbÃ, yathà byÃdhito puriso evaæ putthujjano daÂÂhabbo, yathà pa¤camÆlabhesajjehi gilÃnassa dosà niddhantÃ, dose niddhante gilÃno arogo hoti, evaæ pa¤cindriyehi kilesà niddhamÅyanti, niddhamità ca kilesà na puna sambhavanti, evam-eva kho mahÃrÃja pa¤¤Ã sakiccayaæ katvà tatth' eva nirujjhati, yaæ pana tÃya pa¤¤Ãya kataæ: aniccan-ti và dukkhan-ti và anattà ti vÃ, #<[page 044]># %< 44>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ taæ na nirujjhatÅti.Bhiyyo opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja sangÃmÃvacaro yodho pa¤ca kaï¬Ãni gahetvà sangÃmaæ otareyya parasenaæ vijetuæ, so sangÃmagato tÃni pa¤ca kaï¬Ãni khipeyya, tehi ca parasenà bhijjeyya, kin-nu kho mahÃrÃja tassa sangÃmÃvacarassa yodhassa evaæ hoti: puna tehi kaï¬ehi kaï¬akiccaæ karissÃmÅti.- Na hi bhante: alan-tehi kaï¬ehi, kin-tehi kaï¬ehÅti.- Yathà mahÃrÃja pa¤ca kaï¬Ãni evaæ pa¤c' indriyÃni daÂÂhabbÃni: saddhindriyaæ viriyindriyaæ satindriyaæ samÃdhindriyaæ pa¤¤indriyaæ, yathà sangÃmÃvacaro yodho evaæ yogÃvacaro daÂÂhabbo, yathà parasenà evaæ kilesà daÂÂhabbÃ, yathà pa¤cahi kaï¬ehi parasenà bhijjati evaæ pa¤cindriyehi kilesà bhijjanti, bhaggà ca kilesà na puna sambhavanti, evam-eva kho mahÃrÃja pa¤¤Ã sakiccayaæ katvà tatth' eva nirujjhati, yaæ pana tÃya pa¤¤Ãya kataæ: aniccan-ti và dukkhan-ti và anattà ti vÃ, taæ na nirujjhatÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, yo na paÂisandahati vedeti so ka¤ci dukkhaæ vedanan ti. - Thero Ãha: Ka¤ci vedeti, ka¤ci na vedetÅti. - Kaæ vedeti, kaæ na vedetÅti. - KÃyikaæ mahÃrÃja vedanaæ vedeti, cetasikaæ vedanaæ na vedetÅti. - Katham-bhante kÃyikaæ vedanaæ vedeti, kathaæ cetasikaæ vedanaæ na vedetÅti.Yo hetu yo paccayo kÃyikÃya dukkhavedanÃya uppattiyà tassa hetussa tassa paccayassa anuparamà kÃyikaæ dukkhavedanaæ vedeti, yo hetu yo paccayo cetasikÃya dukkhavedanÃya uppattiyà tassa hetussa tassa paccayassa uparamà cetasikaæ dukkhavedanaæ na vedeti. Bhasitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: So ekaæ vedanaæ vedeti: kÃyikaæ, na cetasikan-ti. - Bhante NÃgasena, yo so dukkhavedanaæ vedeti kasmà so na parinibbÃyatÅti. - Na-tthi mahÃrÃja arahato anunayo và paÂigho vÃ, na ca arahanto apakkaæ pÃtenti, paripÃkaæ Ãgamenti paï¬itÃ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena SÃriputtena DhammasenÃpatinÃ: #<[page 045]># %< 45>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ NÃbhinandÃmi maranaæ, nÃbhinandÃmi jÅvitaæ, kÃla¤-ca patikankhÃmi, nibbisaæ bhatako yathÃ. NÃbhinandÃmi maraïaæ, nÃbhinandÃmi jÅvitaæ, kÃla¤-ca patikankhÃmi sampajÃno patissato ti.Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, sukhà vedanà kusalà và akusalà và abyÃkatà và ti. - Siyà mahÃrÃja kusalÃ, siyà akusalÃ, siyà abyÃkatà ti. - Yadi bhante kusalà na dukkhÃ, yadi dukkhà na kusalÃ, kusalaæ dukkhan-ti na uppajjatÅti. - Taæ kim-ma¤¤asi mahÃrÃja: idha purisassa hatthe tattaæ ayoguÊaæ nikkhipeyya, dutiye hatthe sÅtaæ himapiï¬aæ nikkhipeyya, kin-nu kho mahÃrÃja ubho pi te daheyyun-ti. - ùma bhante, ubho pi te daheyyun-ti.-Kin-nu kho te mahÃrÃja ubho pi uïhà ti. - Na hi bhante ti.-Kim-pana te mahÃrÃja ubho pi sÅtalà ti. - Na hi bhante ti. - ùjÃnÃhi niggahaæ: yadi tattaæ dahati, na ca te ubho pi uïhÃ, tena na uppajjati, yadi sÅtalaæ dahati, na ca te ubho pi sÅtalÃ, tena na uppajjati; kissa pana te mahÃrÃja ubho pi dahanti, na ca te ubho pi uïhÃ, na ca te ubho pi sÅtalÃ, ekaæ uïhaæ ekaæ sÅtalaæ, ubho pi te dahantÅti tena na uppajjatÅti. - NÃhaæ paÂibalo tayà vÃdinà saddhiæ sallapituæ, sÃdhu, atthaæ jappehÅti. - Tato thero AbhidhammasaæyuttÃya kathÃya rÃjÃnaæ Milindaæ sa¤¤Ãpesi: Chay-imÃni mahÃrÃja gehanissitÃni somanassÃni cha nekkhammanissitÃni somanassÃni, cha gehanissitÃni domanassÃni cha nekkhammanissitÃni domanassÃni, cha gehanissità upekhà cha nekkhammanissità upekhà ti imÃni cha chakkÃni, #<[page 046]># %< 46>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ atÅtà pi chattiæsavidhà vedanÃ, anÃgatà pi chattiæsavidhà vedanÃ, paccuppannà pi chattiæsavidhà vedanÃ, tad-ekajjhaæ abhisa¤¤Æhitvà abhisankhipitvà aÂÂhasataæ vedanà hontÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, ko paÂisandahatÅti. Thero Ãha: NÃmarÆpaæ kho mahÃrÃja paÂisandahatÅti. Kiæ imaæ yeva nÃmarÆpaæ paÂisandahatÅti. - Na kho mahÃrÃja imaæ yeva nÃmarÆpaæ paÂisandahati, iminà pana mahÃrÃja nÃmarÆpena kammaæ karoti sobhanaæ và pÃpakaæ vÃ, tena kammena a¤¤aæ nÃmarÆpaæ paÂi- sandahatÅ ti. - Yadi bhante na imaæ yeva nÃmarÆpaæ paÂisandahati nanu so mutto bhavissati pÃpakehi kammehÅti. - Thero Ãha: Yadi na paÂisandaheyya mutto bhaveyya pÃpakehi kammehi, yasmà ca kho mahÃrÃja paÂisandahati tasmà na mutto pÃpakehi kammehÅti. Opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja kocid-eva puriso a¤¤atarassa purisassa ambaæ avahareyya, tam-enaæ ambasÃmiko gahetvà ra¤¤o dasseyya: iminà deva purisena mayhaæ ambà avahaÂà ti, so evaæ vadeyya: nÃhaæ deva imassa ambe avaharÃmi; a¤¤e te ambà ye iminà ropitÃ, a¤¤e te ambà ye mayà avahaÂÃ, nÃhaæ daï¬appatto ti, kin-nu kho so mahÃrÃja puriso daï¬appatto bhaveyyÃti. - ùma bhante, daï¬appatto bhaveyyÃti.- Kena kÃraïenÃti. - Ki¤cÃpi so evaæ vadeyya, purimaæ bhante ambaæ apaccakkhÃya pacchimena ambena so puriso daï¬appatto bhaveyyÃti.-Evam-eva kho mahÃrÃja iminà nÃmarÆpena kammaæ karoti sobhanaæ và pÃpakaæ vÃ, tena kammena a¤¤aæ nÃmarÆpaæ paÂisandahati, tasmà na mutto pÃpakehi kammehÅti. - Bhiyyo opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja koci puriso a¤¤atarassa purisassa sÃliæ avahareyya-pe-ucchuæ avahareyya - #<[page 047]># %< 47>% pe -, yathà mahÃrÃja koci puriso hemantike kÃle aggiæ jaletvà visÅvetvà avijjhÃpetvà pakkameyya, atha kho so aggi a¤¤atarassa purisassa khettaæ ¬aheyya, tam-enaæ khettasÃmiko gahetvà ra¤¤o dasseyya: iminà deva purisena mayhaæ khettaæ da¬¬han-ti, so evaæ vadeyya: nÃhaæ devà imassa khettaæ jhÃpemi, a¤¤o so aggi yo mayà avijjhÃpito, a¤¤o so aggi yen' imassa khettaæ da¬¬haæ, nÃhaæ daï¬appatto ti, kin-nu kho so mahÃrÃja puriso daï¬appatto bhaveyyÃti. - ùma bhante, daï¬appatto bhaveyyÃti. - Kena kÃraïenÃti. - Ki¤cÃpi se evaæ vadeyya, purimaæ bhante aggiæ apaccakkhÃya pacchimena agginà so puriso daï¬appatto bhaveyyÃti. Evam eva kho mahÃrÃja {iminÃ} nÃmarÆpena kammaæ karoti sobhanaæ và pÃpakaæ vÃ, tena kammena a¤¤aæ nÃmarÆpaæ paÂisandahati, tasmà na mutto pÃpakehi kammehÅti. - Bhiyyo opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja kocid-eva puriso padÅpaæ ÃdÃya mÃÊaæ abhirÆhitvà bhu¤jeyya, padÅpo jhÃyamÃno tiïaæ jhÃpeyya, tiïaæ jhÃyamÃnaæ gharaæ jhÃpeyya, gharaæ jhÃyamÃnaæ gÃmaæ jhÃpeyya, gÃmajano taæ purisaæ gahetvà evaæ vadeyya: kissa tvaæ bho purisa gÃmaæ jhÃpesÅti, so evaæ vadeyya: nÃhaæ bho gÃmaæ jhÃpemi, a¤¤o so padÅpaggi yassÃhaæ Ãlokena bhu¤jiæ, a¤¤o so aggi yena gÃmo jhÃpito ti; te vivadamÃnà tava santike Ãgaccheyyuæ, kassa tvaæ mahÃrÃja atthaæ dhÃreyyÃsÅti. - GÃmajanassa bhante ti. - KinkÃraïà ti. - Ki¤cÃpi so evaæ vadeyya, api ca tato eva so aggi nibbatto ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja ki¤cÃpi a¤¤aæ mÃraïantikaæ nÃmarÆpaæ a¤¤aæ paÂisandhismiæ nÃmarÆpaæ, api ca tato yeva taæ nibbattaæ, tasmà na mutto pÃpakehi kammehÅti. - Bhiyyo opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja kocid-eva puriso dahariæ dÃrikaæ vÃretvà sunkaæ datvà pakkameyya, sà aparena samayena mahatÅ assa vavappattÃ, #<[page 048]># %< 48>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ tato a¤¤o puriso sunkaæ datvà vivÃhaæ kareyya, itaro Ãgantvà evaæ vadeyya: kissa pana me tvaæ ambho purisa bhariyaæ nesÅti, so evaæ vadeyya: nÃhaæ tava bhariyaæ nemi, a¤¤Ã sà dÃrikà daharÅ taruïÅ ya tayà vÃrità ca dinnasunkà ca, a¤¤Ã 'yaæ dÃrikà mahatÅ vayappattà mayà vÃrità ca dinnasunkà cÃti; te vivadamÃnà tava santike Ãgaccheyyuæ, kassa tvaæ mahÃrÃja atthaæ dhÃreyyÃsÅti. Purimassa bhante ti. - KinkÃraïà ti. - Ki¤cÃpi so evaæ vadeyya, api ca tato yeva sà mahatÅ nibbattà ti. -Evam-eva kho mahÃrÃja ki¤cÃpi a¤¤aæ mÃraïantikaæ nÃmarÆpaæ a¤¤aæ paÂisandhismiæ nÃmarÆpaæ, api ca tato yeva taæ nibbattaæ, tasmà na parimutto pÃpakehi kammehÅti. - Bhiyyo opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja kocid-eva puriso gopÃlakassa hatthato khÅraghaÂaæ kiïitvà tass' eva hatthe nikkhipitvà pakkameyya: sve gahetvà gamissÃmÅti, taæ aparajju dadhi sampajjeyya, so Ãgantvà evaæ vadeyya: dehi me khÅraghaÂan-ti, so dadhiæ dasseyya, itaro evaæ vadeyya: nÃhaæ tava hatthato dadhiæ kiïÃmi, dehi me khÅraghaÂan-ti, so evaæ vadeyya: ajÃnato te khÅraæ dadhi bhÆtan-ti; te vivadamÃnà tava santike Ãgaccheyyuæ, kassa tvaæ mahÃrÃja atthaæ dhÃreyyÃsÅti. - GopÃlakassa bhante ti. - KinkÃraïà ti. - Ki¤cÃpi so evaæ vadeyya, api ca tato yeva taæ nibbattan-ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja ki¤cÃpi a¤¤aæ mÃraïantikaæ nÃmarÆpaæ a¤¤aæ paÂisandhismiæ nÃmarÆpaæ, api ca tato yeva taæ nibbattaæ, tasmà na parimutto pÃpakehi kammehÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, tvaæ pana paÂisandahissasÅti. - Alaæ mahÃrÃja, kin-tena pucchitena, nanu mayà paÂigacc' eva akkhÃtaæ: sace mahÃrÃja sa-upÃdÃno bhavissÃmi paÂisandahissÃmi, #<[page 049]># %< 49>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ sace anupÃdÃno bhavissÃmi na paÂisandahissÃmÅti. - Opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja kocid-eva puriso ra¤¤o adhikÃraæ kÃreyya, rÃjà tuÂÂho adhikÃraæ dadeyya, so tena adhikÃrena pa¤cahi kÃmaguïehi samappito samangibhÆto paricareyya, so ce janassa Ãroceyya: na me rÃjà ki¤ci paÂikarotÅti, kin-nu kho so mahÃrÃja puriso yuttakÃrÅ bhaveyyÃti. - Na hi bhante ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja kin-te etena pucchitena, nanu mayà paÂigacc' eva akkhÃtaæ: sace sa-upÃdÃno bhavissÃmi paÂisandahissÃmi, sace anupÃdÃno bhavissÃmi na paÂisandahissÃmÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, yam-pan' etaæ brÆsi: nÃmarÆpan-ti, tattha katamaæ nÃmaæ katamaæ rÆpan-ti. - Yaæ tattha mahÃrÃja oÊÃrikaæ etaæ rÆpaæ, ye tattha sukhumà cittacetasikà dhammà etaæ nÃman-ti. - Bhante NÃgasena, kena kÃraïena nÃmaæ yeva na paÂisandahati rÆpaæ yeva và ti. - A¤¤ama¤¤Æpanissità mahÃrÃja ete dhammÃ, ekato va uppajjantÅti. - Opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja kukkuÂiyà kalalaæ na bhaveyya, aï¬am-pi na bhaveyya, ya¤-ca tattha kalalaæ ya¤-ca aï¬aæ ubho p' ete a¤¤ama¤¤anissitÃ, ekato va nesaæ uppatti hoti, evam-eva kho mahÃrÃja yadi tattha nÃmaæ na bhaveyya rÆpam-pi na bhaveyya, ya¤-c' eva tattha nÃmaæ ya¤-c' eva rÆpaæ ubho p' ete a¤¤ama¤¤anissitÃ, ekato va nesaæ uppatti hoti; evam-etaæ dÅgham-addhÃnaæ sambhÃvitan-ti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, yam-pan' etaæ brÆsi: dÅgham-addhÃnan-ti, kim-etaæ addhÃnaæ nÃmÃti. AtÅto mahÃrÃja addhÃ, anÃgato addhÃ, paccuppanno addhà ti. - Kim-pana bhante addhà atthÅti. - Koci mahÃrÃja addhà atthi, koci na-tthÅti. - Katamo pana bhante atthi, katamo na-tthÅti. #<[page 050]># %< 50>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Ye te mahÃrÃja sankhÃrà atÅtà vigatà niruddhà vipariïatà so addhà na-tthi, ye dhammà vipÃkà ye ca vipÃkadhammadhammà ye ca a¤¤atra paÂisandhiæ denti, so addhà atthi, ye sattà kÃlakatà a¤¤atra uppannà so ca addhà atthi, ye sattà kÃlakatà a¤¤atra anuppannà so addhà na-tthi, ye ca sattà parinibbutà so ca addhà na-tthi parinibbutattà ti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. Dutiyo vaggo. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, atÅtassa addhÃnassa kiæ mÆlaæ, anÃgatassa addhÃnassa kiæ mÆlaæ, paccuppannassa addhÃnassa kiæ mÆlan-ti. - AtÅtassa ca mahÃrÃja addhÃnassa anÃgatassa ca addhÃnassa paccuppannassa ca addhÃnassa avijjà mÆlaæ, avijjÃpaccayà sankhÃrÃ, sankhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmarÆpaæ, nÃmarÆpapaccayà saÊÃyatanaæ, saÊÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà taïhÃ, taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ, upÃdÃnapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃ-maraïaæ soka-parideva-dukkha-domanass-upÃyÃsà sambhavanti; evam-etassa kevalassa addhÃnassa purimà koÂi na pa¤¤ÃyatÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, yam-pan' etaæ brÆsi: purimà koÂi na pa¤¤ÃyatÅti, tassa opammaæ karohÅti. Yathà mahÃrÃja puriso parittaæ bÅjaæ paÂhaviyaæ nikkhipeyya, tato ankuro uÂÂhahitvà anupubbena vuddhiæ virÆÊhiæ vepullaæ Ãpajjitvà phalaæ dadeyya, tato pi bÅjaæ gahetvà puna ropeyya, #<[page 051]># %< 51>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ tato pi ankuro uÂÂhahitvà anupubbena vuddhiæ virÆÊhiæ vepullaæ Ãpajjitvà phalaæ dadeyya, evam-etissà santatiyà atthi anto ti. - Na-tthi bhante ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja addhÃnassÃpi purimà koÂi na pa¤¤ÃyatÅti. - Bhiyyo opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja kukkuÂiyà aï¬aæ, aï¬ato kukkuÂÅ, kukkuÂiyà aï¬an-ti evam-etissà santatiyà atthi anto ti. - Na-tthi bhante ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja addhÃnassÃpi purimà koÂi na pa¤¤ÃyatÅti. - Bhiyyo opammaæ karohÅti. - Thero paÂhaviyà cakkaæ Ãlikhitvà Milindaæ rÃjÃnaæ etad-avoca: Atthi mahÃrÃja imassa cakkassa anto ti. - Na-tthi bhante ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja imÃni cakkÃni vuttÃni BhagavatÃ: cakkhu¤-ca paÂicca rÆpe ca uppajjati cakkhuvi¤¤Ãïaæ, tiïïaæ sangati phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà taïhÃ, taïhÃpaccayà kammaæ, kammato puna cakkhuæ jÃyati, evam-etissà santatiyà atthi anto ti. - Na-tthi bhante ti. - Sota¤-ca paÂicca sadde ca-pe-mana¤-ca paÂicca dhamme ca uppajjati manovi¤¤Ãïaæ, tiïïaæ sangati phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà taïhÃ, taïhÃpaccayà kammaæ, kammato puna mano jÃyati, evametissà santatiyà atthi anto ti. - Na-tthi bhante ti.Evam-eva kho mahÃrÃja addhÃnassÃpi purimà koÂi na pa¤¤ÃyatÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, yaæ pan' etaæ brÆsi: purimà koÂi na pa¤¤ÃyatÅti, katamà ca sà purimà koÂÅti. - Yo kho mahÃrÃja atÅto addhà esà purimà koÂÅti. Bhante NÃgasena, yaæ pan' etaæ brÆsi: purimà koÂi na pa¤¤ÃyatÅti, kim-pana bhante sabbà pi purimà koÂi na pa¤¤ÃyatÅti. - KÃci mahÃrÃja pa¤¤Ãyati, kÃci na pa¤¤ÃyatÅti. - Katamà bhante pa¤¤Ãyati, katamà na pa¤¤ÃyatÅti. - Ito pubbe mahÃrÃja sabbena sabbaæ sabbathà sabbaæ avijjà nÃhosÅti esà purimà koÂi na pa¤¤Ãyati, yaæ ahutvà sambhoti hutvà paÂivigacchati esà purimà koÂi pa¤¤ÃyatÅti. #<[page 052]># %< 52 >% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Bhante NÃgasena, yaæ ahutvà sambhoti hutvà paÂivigacchati nanu taæ ubhato chinnaæ atthaæ gacchatÅti. - Yadi mahÃrÃja ubhato chinnà atthaæ gacchati ubhato chinnà sakkà va¬¬hetun-ti. - ùma, sà pi sakkà va¬¬hetun-ti. NÃhaæ bhante etaæ pucchÃmi, koÂito sakkà va¬¬hetun-ti. - ùma, sakkà va¬¬hetun-ti. - Opammaæ karohÅti. - Thero tassa rukkhÆpamaæ akÃsi: khandhà ca kevalassa dukkhakkhandhassa bÅjÃnÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, atthi keci sankhÃrà ye jÃyantÅti. - ùma mahÃrÃja, atthi sankhÃrà ye jÃyantÅti. - Katame te bhante ti. - Cakkhusmi¤-ca kho mahÃrÃja sati rÆpesu ca cakkhuvi¤¤Ãïaæ hoti, cakkhuvi¤¤Ãïe sati cakkhusamphasso hoti, cakkhusamphasse sati vedanà hoti, vedanÃya sati taïhà hoti, taïhÃya sati upÃdÃnaæ hoti, upÃdÃne sati bhavo hoti, bhave sati jÃti hoti, jÃtiyà sati jarÃ-maraïaæ soka-parideva-dukkha-domanassupÃyÃsà sambhavanti, evam-etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Cakkhusmi¤-ca kho mahÃrÃja asati rÆpesu ca asati cakkhuvi¤¤Ãïaæ na hoti, cakkhuvi¤¤Ãïe asati cakkhusamphasso na hoti, cakkhusamphasse asati vedanà na hoti, vedanÃya asati taïhà na hoti,taïhÃya asati upÃdÃnaæ na hoti, upÃdÃne asati bhavo na hoti, bhave asati jÃti na hoti, jÃtiyà asati jarÃmaraïaæ soka-parideva-dukkha-domanass-upÃyÃsà na honti, evam-etassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, atthi keci sankhÃrà ye abhavantà jÃyantÅti. - Na-tthi mahÃrÃja keci sankhÃrà ye abhavantà jÃyanti, bhavantà yeva kho mahÃrÃja sankhÃrà jÃyantÅti. - Opammaæ karohÅti. - Taæ kimma¤¤asi mahÃrÃja: idaæ gehaæ abhavantaæ jÃtaæ yattha tvaæ nisinno sÅti. #<[page 053]># %< 53>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Na-tthi ki¤ci bhante idha abhavantaæ jÃtaæ, bhavantaæ yeva jÃtaæ, imÃni kho bhante dÃrÆni vane ahesuæ, aya¤-ca mattikà paÂhaviyaæ ahosi, itthÅna¤-ca purisÃna¤-ca tajjena vÃyÃmena evam-idaæ gehaæ nibbattan-ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja na-tthi keci sankhÃrà ye abhavantà jÃyanti, bhavantà yeva sankhÃrà jÃyantÅti. - Bhiyyo opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja ye keci bÅjagÃma-bhÆtagÃmà paÂhaviyaæ nikkhittà anupubbena vuddhiæ virÆÊhiæ vepullaæ ÃpajjamÃnà pupphÃni ca phalÃni ca dadeyyuæ na te rukkhà abhavantà jÃtÃ, bhavantà yeva te rukkhà jÃtÃ, evam-eva kho mahÃrÃja na-tthi keci sankhÃrà ye abhavantà jÃyanti, bhavantà yeva [te] sankhÃrà jÃyantÅti. - Bhiyyo opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja kumbhakÃro paÂhaviyà mattikaæ uddharitvà nÃnÃbhÃjanÃni karoti, na tÃni bhÃjanÃni abhavantÃni jÃtÃni, bhavantÃni yeva jÃtÃni, evam-eva kho mahÃrÃja na-tthi keci sankhÃrà ye abhavantà jÃyanti, bhavantà yeva sankhÃrà jÃyantÅti. - Bhiyyo opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja vÅïÃya pattaæ na siyÃ, cammaæ na siyÃ, doïi na siyÃ, daï¬o na siyÃ, upavÅïo na siyÃ, tantiyo na siyuæ, koïo na siyÃ, purisassa ca tajjo vÃyÃmo na siyÃ, jÃyeyya saddo ti. - Na hi bhante ti. - Yato ca kho mahÃrÃja vÅïÃya pattaæ siyÃ, cammaæ siyÃ, doïi siyÃ, daï¬o siyÃ, upavÅïo siyÃ, tantiyo siyuæ, koïo siyÃ, purisassa ca tajjo vÃyÃmo siyÃ, jÃyeyya saddo ti. - ùma bhante, jÃyeyyÃti. - Evam-eva kho mahÃrÃja na-tthi keci sankhÃrà ye abhavantà jÃyanti, bhavantà yeva kho sankhÃrà jÃyantÅti. - Bhiyyo opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja araïi na siyÃ, araïipotako na siyÃ, araïiyottakaæ na siyÃ, uttarÃraïi na siyÃ, coÊakaæ na siyÃ, purisassa ca tajjo vÃyÃmo na siyÃ, jÃyeyya aggÅti. - Na hi bhante ti. - Yato ca kho mahÃrÃja araïi siyÃ, araïipotako siyÃ, araïiyottakaæ siyÃ, uttarÃraïi siyÃ, coÊakaæ siyÃ, purisassa ca tajjo vÃyÃmo siyÃ, jÃyeyya so aggÅti. - ùma bhante, jÃyeyyÃti. #<[page 054]># %< 54>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Evam-eva kho mahÃrÃja na-tthi keci sankhÃrà ye abhavantà jÃyanti, bhavantà yeva kho sankhÃrà jÃyantÅti. - Bhiyyo opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja maïi na siyÃ, Ãtapo na siyÃ, gomayaæ na siyÃ, jÃyeyya so aggÅti. - Na hi bhante ti. - Yato ca kho mahÃrÃja maïi siyÃ, Ãtapo siyÃ, gomayaæ siyÃ, jÃyeyya aggÅti. - ùma bhante, jÃyeyyÃti. - Evam-eva kho mahÃrÃja na-tthi keci sankhÃrà ye abhavantà jÃyanti, bhavantà yeva kho sankhÃrà jÃyantÅti. - Bhiyyo opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja ÃdÃso na siyÃ, Ãbhà na siyÃ, mukhaæ na siyÃ, jÃyeyya attà ti. - Na hi bhante ti. - Yato ca kho mahÃrÃja ÃdÃso siyÃ, Ãbhà siyÃ, mukhaæ siyÃ, jÃyeyya attà ti. - ùma bhante, jÃyeyyÃti. -Evam-eva kho mahÃrÃja na-tthi keci sankhÃrà ye abhavantà jÃyanti, bhavantà yeva kho sankhÃrà jÃyantÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, vedagÆ upalabbhatÅti. - Ko pan' esa mahÃrÃja vedagÆ nÃmÃti. - Yo bhante abbhantare jÅvo cakkhunà rÆpaæ passati, sotena saddaæ suïÃti, ghÃnena gandhaæ ghÃyati, jivhÃya rasaæ sÃyati, kÃyena phoÂÂhabbaæ phusati, manasà dhammaæ vijÃnÃti, - yathà mayaæ idha pÃsÃde nisinnà yena yena vÃtapÃnena iccheyyÃma passituæ tena tena vÃtapÃnena passeyyÃma, puratthimena pi vÃtapÃnena passeyyÃma, pacchimena pi vÃtapÃnena passeyyÃma, uttarena pi vÃtapÃnena passeyyÃma, dakkhiïena pi vÃtapÃnena passeyyÃma, -evam-eva kho bhante ayaæ abbhantare jÅvo yena yena dvÃrena icchati passituæ tena tena dvÃrena passatÅti. - Thero Ãha: Pa¤cadvÃraæ mahÃrÃja bhaïissÃmi, taæ suïohi, sÃdhukaæ manasikarohi: Yadi abbhantare jÅvo cakkhunà rÆpaæ passati, yathà mayaæ idha pÃsÃde nisinnà yena yena vÃtapÃnena iccheyyÃma passituæ tena tena vÃtapÃnena rÆpaæ yeva passeyyÃma, puratthimena pi vÃtapÃnena rÆpaæ yeva passeyyÃma, pacchimena pi vÃtapÃnena rÆpaæ yeva passeyyÃma, #<[page 055]># %< 55>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ uttarena pi vÃtapÃnena rÆpaæ yeva passeyyÃma, dakkhiïena pi vÃtapÃnena rÆpaæ yeva passeyyÃma, evam-etena abbhantare jivena [cakkhunà pi rÆpaæ yeva passitabbaæ,] sotena pi rÆpaæ yeva passitabbaæ, ghÃnena pi rÆpaæ yeva passitabbaæ, jivhÃya pi rÆpaæ yeva passitabbaæ, kÃyena pi rÆpaæ yeva passitabbaæ, manasà pi rÆpaæ yeva passitabbaæ; cakkhunà pi saddo yeva sotabbo, ghÃnena pi saddo yeva sotabbo, jivhÃya pi saddo yeva sotabbo, kÃyena pi saddo yeva sotabbo, manasà pi saddo yeva sotabbo; cakkhunà pi gandho yeva ghÃyitabbo, sotena pi gandho yeva ghÃyitabbo, jivhÃya pi gandho yeva ghÃyitabbo, kÃyena pi gandho yeva ghÃyitabbo, manasà pi gandho yeva ghÃyitabbo; cakkhunà pi raso yeva sÃyitabbo, sotena pi raso yeva sÃyitabbo, ghÃnena pi raso yeva sÃyitabbo, kÃyena pi raso yeva sÃyitabbo, manasà pi raso yeva sÃyitabbo; cakkhunà pi phoÂÂhabbaæ yeva phusitabbaæ, sotena pi phoÂÂhabbaæ yeva phusitabbaæ, ghÃnena pi phoÂÂhabbaæ yeva phusitabbaæ, jivhÃya pi phoÂÂhabbaæ yeva phusitabbaæ, manasà pi phoÂÂhabbaæ yeva phusitabbaæ; cakkhunà pi dhammaæ yeva vijÃnitabbaæ, sotena pi dhammaæ yeva vijÃnitabbaæ, ghÃnena pi dhammaæ yeva vijÃnitabbaæ, jivhÃya pi dhammaæ yeva vijÃnitabbaæ, kÃyena pi dhammaæ yeva vijÃnitabban-ti. - Na hi bhante ti. - Na kho te mahÃrÃja yujjati purimena và pacchimaæ pacchimena và purimaæ. Yathà và pana mahÃrÃja mayaæ idha pÃsÃde nisinnà imesu jÃlavÃtapÃnesu ugghÃÂitesu mahantena ÃkÃsena bahimukhà suÂÂhutaraæ rÆpaæ passÃma, evam-etena abbhantare jÅvenÃpi cakkhudvÃresu ugghÃÂitesu mahantena ÃkÃsena suÂÂhutaraæ rÆpaæ passitabbaæ, sotesu ugghÃÂitesu ghÃne ugghÃÂite jivhÃya ugghÃÂitÃya kÃye ugghÃÂite mahantena ÃkÃsena suÂÂhutaraæ saddo sotabbo, gandho ghÃyitabbo, raso sÃyitabbo, phoÂÂhabbo phusitabbo ti. - Na hi bhante ti. #<[page 056]># %< 56>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Na kho te mahÃrÃja yujjati purimena và pacchimaæ pacchimena và purimaæ. Yathà và pana mahÃrÃja ayaæ Dinno nikkhamitvà bahidvÃrakoÂÂhake tiÂÂheyya, jÃnÃsi tvaæ mahÃrÃja: ayaæ Dinno nikkhamitvà bahidvÃrakoÂÂhake hito ti. - ùma bhante, jÃnÃmÅti. Yathà và pana mahÃrÃja ayaæ Dinno anto pavisitvà tava purato tiÂÂheyya, jÃnÃsi tvaæ mahÃrÃja: ayaæ Dinno anto pavisitvà mama purato Âhito ti. - ùma bhante, jÃnÃmÅti. - Evam-eva kho mahÃrÃja abbhantare so jÅvo jivhÃya rase nikkhitte jÃneyya: ambilattaæ và lavaïattaæ và tittakattaæ và kaÂukattaæ và kasÃyattaæ và madhurattaæ và ti. - ùma bhante, jÃneyyÃti. - Te rase anto paviÂÂhe jÃneyya: ambilattaæ và lavaïattaæ và tittakattaæ và kaÂukattaæ và kasÃyattaæ và madhurattaæ và ti. Na hi bhante ti. - Na kho te mahÃrÃja yujjati purimena và pacchimaæ pacchimena và purimaæ. Yathà mahÃrÃja kocid-eva puriso madhughaÂasataæ ÃharÃpetvà madhudoïiæ pÆrÃpetvà purisassa mukhaæ pidahitvà madhudoïiyà pakkhipeyya, jÃneyya so mahÃrÃja puriso: madhu sampannaæ và na sampannaæ và ti. - Na hi bhante ti. - Kena kÃraïenÃti. - Na hi tassa bhante mukhe madhu paviÂÂhan-ti. - Na kho te mahÃrÃja yujjati purimena và pacchimaæ pacchimena và puriman-ti. - NÃhaæ paÂibalo tayà vÃdinà saddhiæ sallapituæ; sÃdhu, atthaæ jappehÅti. - Thero AbhidhammasaæyuttÃya kathÃya rÃjÃnaæ Milindaæ sa¤¤Ãpesi: Idha mahÃrÃja cakkhu¤-ca paÂicca rÆpe ca uppajjati cakkhuvi¤¤Ãïaæ, taæsahajÃtà phasso vedanà sa¤¤Ã cetanà ekaggatà jÅvitindriyaæ manasikÃro ti evam-ete dhammà paccayato jÃyanti, na h' ettha vedagÆ upalabbhati; sota¤-ca paÂicca sadde ca-pe-mana¤-ca paÂicca dhamme ca uppajjati anovi¤¤Ãïaæ, taæsahajÃtà phasso vedanà sa¤¤Ã cetanà ekaggatà jÅvitindriyaæ manasikÃro ti evam-ete dhammà paccayato jÃyanti, #<[page 057]># %< 57>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ na h' ettha vedagÆ upalabbhatÅti. Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, yattha cakkhuvi¤¤Ãïaæ uppajjati tattha manovi¤¤Ãïam-pi uppajjatÅti. - ùma mahÃrÃja, yattha cakkhuvi¤¤Ãïaæ uppajjati tattha manovi¤¤Ãïam-pi uppajjatÅti. - Kin-nu kho bhante NÃgasena paÂhamaæ cakkhuvi¤¤Ãïaæ uppajjati pacchà manovi¤¤Ãïaæ, udÃhu manovi¤¤Ãïaæ paÂhamaæ uppajjati pacchà cakkhuvi¤¤Ãïan-ti. - PaÂhamaæ mahÃrÃja cakkhuvi¤¤Ãïaæ uppajjati pacchà manovi¤¤Ãïan-ti. - Kin-nu kho bhante NÃgasena cakkhuvi¤¤Ãïaæ manovi¤¤Ãïaæ ÃïÃpeti: yatthÃhaæ uppajjÃmi tvam-pi tattha uppajjÃhiti, udÃhu manovi¤¤Ãïaæ cakkhuvi¤¤Ãïaæ ÃïÃpeti: yattha tvaæ uppajjissasi aham-pi tattha uppajjissÃmÅti. - Na hi mahÃrÃja, anallÃpo tesaæ a¤¤ama¤¤ehÅti. - Katham-bhante NÃgasena yattha cakkhuvi¤¤Ãïaæ uppajjati tattha manovi¤¤Ãïam-pi uppajjatÅti. - Ninnattà ca mahÃrÃja dvÃrattà ca ciïïattà ca samudÃcaritattà cÃti. - Kathambhante NÃgasena ninnattà yattha cakkhuvi¤¤Ãïaæ uppajjati tattha manovi¤¤Ãïam-pi uppajjati, opammaæ karohÅti. - Taæ kim-ma¤¤asi mahÃrÃja: deve vassante katamena udakaæ gaccheyyÃti. - Yena bhante ninnaæ tena gaccheyyÃti. - AthÃparena samayena devo vasseyya, katamena taæ udakaæ gaccheyyÃti. - Yena bhante purimaæ udakaæ gataæ tam-pi tena gaccheyyÃti. - Kin-nu- kho mahÃrÃja purimaæ udakaæ pacchimaæ udakaæ ÃïÃpeti: yenÃhaæ gacchÃmi tvam-pi tena gacchÃhÅti, pacchimaæ và udakaæ purimaæ udakaæ ÃïÃpeti: yena tvaæ gacchissasi aham-pi tena gacchissÃmÅti. - Na hi bhante, anÃlÃpo tesaæ a¤¤ama¤¤ehi, ninnattà gacchantÅti. - Evameva kho mahÃrÃja ninnattà yattha cakkhuvi¤¤Ãïaæ uppajjati tattha manovi¤¤Ãïam-pi uppajjati, na cakkhuvi¤¤Ãïaæ manovi¤¤Ãïaæ ÃïÃpeti: #<[page 058]># %< 58>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ yatthÃhaæ uppajjÃmi tvam-pi tattha uppajjÃhÅti, na pi manovi¤¤Ãïaæ cakkhuvi¤¤Ãïaæ ÃïÃpeti: yattha tvaæ uppajjissasi aham-pi tattha uppajjissÃmÅti, anÃlÃpo tesaæ a¤¤ama¤¤ehi, ninnattà uppajjantÅti. - Katham-bhante NÃgasena dvÃrattà yattha cakkhuvi¤¤Ãïaæ uppajjati tattha manovi¤¤Ãïam-pi uppajjati, opammaæ karohÅti. - Taæ kim-ma¤¤asi mahÃrÃja: ra¤¤o paccantimaæ nagaraæ daÊhapÃkÃratoraïaæ ekadvÃraæ, tato puriso nikkhamitukÃmo bhaveyya, katamena nikkhameyyÃti. - DvÃrena bhante nikkhameyyÃti. - AthÃparo puriso nikkhamitukÃmo bhaveyya, katamena so nikkhameyyÃti. - Yena bhante purimo puriso nikkhanto so pi tena nikkhameyyÃti. - Kin-nu kho mahÃrÃja purimo puriso pacchimaæ purisaæ ÃïÃpeti: yenÃhaæ gacchÃmi tvam-pi tena gacchÃhÅti, pacchimo và puriso purimaæ purisaæ ÃïÃpeti: yena tvaæ gacchissasi aham-pi tena gacchissÃmÅti. - Na hi bhante, anÃlÃpo tesaæ a¤¤ama¤¤ehi, dvÃrattà gacchantÅti.-Evam-eva kho mahÃrÃja dvÃrattà yattha cakkhuvi¤¤Ãïaæ uppajjati tattha manovi¤¤Ãïam-pi uppajjati, na ca cakkhuvi¤¤Ãïaæ manovi¤¤Ãïaæ ÃïÃpeti: yatthÃhaæ uppajjÃmi tvam-pi tattha uppajjÃhÅti, nÃpi manovi¤¤Ãïaæ cakkhuvi¤¤Ãïaæ ÃïÃpeti: yattha tvaæ uppajjissasi aham-pi tattha uppajjissÃmÅti, anÃlÃpo tesaæ a¤¤ama¤¤ehi, dvÃrattà uppajjantÅti. - Katham-bhante NÃgasena ciïïattà yattha cakkhuvi¤¤Ãïaæ uppajjati tattha manovi¤¤Ãïam-pi uppajjati, opammaæ karohÅti. - Taæ kim-ma¤¤asi mahÃrÃja: paÂhamaæ ekaæ sakaÂaæ gaccheyya, atha dutiyaæ sakaÂaæ katamena gaccheyyÃti. - Yena bhante purimaæ sakaÂaæ gataæ tam-pi tena gaccheyyÃti. - Kin-nu kho mahÃrÃja purimaæ sakaÂaæ pacchimaæ sakaÂaæ ÃïÃpeti: yenÃhaæ gacchÃmi tvam-pi tena gacchÃhÅti, pacchimaæ và sakaÂaæ purimaæ sakaÂaæ ÃïÃpeti: #<[page 059]># %< 59>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ yena tvaæ gacchissasi aham-pi tena gacchissÃmÅti. - Na hi bhante, anÃlÃpo tesaæ a¤¤ama¤¤ehi, ciïïattà gacchantÅti. Evam-eva kho mahÃrÃja ciïïattà yattha cakkhuvi¤¤Ãïaæ uppajjati tattha manovi¤¤Ãïam-pi uppajjati, na ca cakkhuvi¤¤Ãïaæ manovi¤¤Ãïaæ ÃïÃpeti: yatthÃhaæ uppajjÃmi tvam-pi tattha uppajjÃhÅti, nÃpi manovi¤¤Ãïaæ cakkhuvi¤¤Ãïaæ ÃïÃpeti: yattha tvaæ uppajjissasi aham-pi tattha uppajjissÃmÅti, anÃlÃpo tesaæ a¤¤ama¤¤ehi, ciïïattà uppajjantÅti. - Katham-bhante NÃgasena samudÃcaritattà yattha cakkhuvi¤¤Ãïaæ uppajjati tattha manovi¤¤Ãïam-pi uppajjati, opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja muddÃ-gaïanÃ-sankhÃ-lekhÃ-sippaÂÂhÃnesu Ãdikammikassa dandhÃyanà bhavati, athÃparena samayena nisammakiriyÃya samudÃcaritattà adandhÃyanà bhavati, evam-eva kho mahÃrÃja samudÃcaritattà yattha cakkhuvi¤¤Ãïaæ uppajjati tattha manovi¤¤Ãïaæ-pi uppajjati, na ca cakkhuvi¤¤Ãïaæ manovi¤¤Ãïaæ ÃïÃpeti: yatthÃhaæ uppajjÃmi tvam-pi tattha uppajjÃhÅti, nÃpi manovi¤¤Ãïaæ cakkhuvi¤¤Ãïaæ ÃïÃpeti: yattha tvaæ uppajjissasi aham-pi tattha uppajjissÃmÅti, anÃlÃpo tesaæ a¤¤ama¤¤ehi, samudÃcaritattà uppajjantÅti. - Bhante NÃgasena, yattha sotavi¤¤Ãïaæ uppajjati tattha manovi¤¤Ãïam-pi uppajjati -pe-yattha ghÃnavi¤¤Ãïaæ uppajjati, yattha jivhÃvi¤¤Ãïaæ uppajjati, yattha kÃyavi¤¤Ãïaæ uppajjattattha manovi¤¤Ãïam-pi uppajjatÅti. - ùma mahÃrÃja, yattha kÃyavi¤¤Ãïaæ uppajjati tattha manovi¤¤Ãïam-pi uppajjatÅti. - Kin-nu kho bhante NÃgasena paÂhamaæ kÃyavi¤¤Ãïaæ uppajjati pacchà manovi¤¤Ãïaæ, udÃhu manovi¤¤Ãïaæ paÂhamaæ uppajjati pacchà kÃyavi¤¤Ãïan-ti. KÃyavi¤¤Ãïaæ mahÃrÃja paÂhamaæ uppajjati pacchà manovi¤¤Ãïan-ti. - Kin-nu kho bhante NÃgasena - pe #<[page 060]># %< 60>% - anÃlÃpo tesaæ a¤¤ama¤¤ehi, samudÃcaritattà uppajjantÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, yattha manovi¤¤Ãïaæ uppajjati vedanà pi tattha uppajjatÅti. - ùma mahÃrÃja, yattha manovi¤¤Ãïaæ uppajjati, phasso pi tattha uppajjati, vedanà pi tattha uppajjati, sa¤¤Ã pi tattha uppajjati, cetanà pi tattha uppajjati, vitakko pi tattha uppajjati, vicÃro pi tattha uppajjati, sabbe pi phassapamukhà dhammà tattha uppajjantÅti. Bhante NÃgasena, kiælakkhaïo phasso ti. - Phusanalakkhaïo mahÃrÃja phasso ti. - Opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja dve meï¬Ã yujjheyyuæ, tesu yathà eko meï¬o evaæ cakkhu daÂÂhabbaæ, yathà dutiyo meï¬o evaæ rÆpaæ daÂÂhabbaæ, yathà tesaæ sannipÃto evam phasso daÂÂhabbo ti. - Bhiyyo opammaæ karohÅti. Yathà mahÃrÃja dve pÃïÅ vajjeyyuæ, tesu yathà eko pÃïi evaæ cakkhu daÂÂhabbaæ, yathà dutiyo pÃïi evaæ rÆpaæ daÂÂhabbaæ, yathà tesaæ sannipÃto evaæ phasso daÂÂhabbo ti. - Bhiyyo opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja dve sammà vajjeyyuæ, tesu yathà eko sammo evaæ cakkhu daÂÂhabbaæ, yathà dutiyo sammo evaæ rÆpaæ daÂÂhabbaæ, yathà tesaæ sannipÃto evaæ phasso daÂÂhabbo ti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. Bhante NÃgasena, kiælakkhaïà vedanà ti. - Vedayitalakkhaïà mahÃrÃja vedanà anubhavanalakkhaïà cÃti. - Opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja kocideva puriso ra¤¤o adhikÃraæ kareyya, tassa rÃjà tuÂÂho adhikÃraæ dadeyya, so tena adhikÃrena pa¤cahi kÃmaguïehi samappito samangibhÆto paricareyya, tassa evamassa: mayà kho pubbe ra¤¤o adhikÃro kato, tassa me rÃjà tuÂÂho adhikÃraæ adÃsi, svÃhaæ tatonidÃnaæ imaæ evarÆpaæ vedanaæ vediyÃmÅti; -yathà và pana mahÃrÃja kocid-eva puriso kusalaæ kammaæ katvà kÃyassa bhedà param-maraïà sugatiæ saggaæ lokaæ uppajjeyya, #<[page 061]># %< 61>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ so tattha dibbehi pa¤cahi kÃmaguïehi samappito samangibhÆto paricareyya, tassa evam-assa: ahaæ kho pubbe kusalaæ kammaæ akÃsiæ, so 'haæ tatonidÃnaæ imaæ evarÆpaæ vedanaæ vediyÃmÅti; -evam-eva kho mahÃrÃja vedayitalakkhaïà c' eva vedanà anubhavanalakkhaïà cÃti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. Bhante NÃgasena, kiælakkhaïà sa¤¤Ã ti. - Sa¤jÃnanalakkhaïà mahÃrÃja sa¤¤Ã; kiæ sa¤jÃnÃti: nÅlam-pi sa¤jÃnÃti, pÅtam-pi sa¤jÃnÃti, lohitam-pi sa¤jÃnÃti, odÃtam-pi sa¤jÃnÃti, ma¤jeÂÂham-pi sa¤jÃnÃti; evaæ kho mahÃrÃja sa¤jÃnanalakkhaïà sa¤¤Ã ti. - Opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja ra¤¤o bhaï¬ÃgÃriko bhaï¬ÃgÃraæ pavisitvà nÅla-pÅta-lohit-odÃta-ma¤jeÂÂhÃni rÃjabhogÃni rÆpÃni passitvà sa¤jÃnÃti, evam-eva kho mahÃrÃja sa¤jÃnanalakkhaïà sa¤¤Ã ti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. Bhante NÃgasena, kiælakkhaïà cetanà ti. - Cetayitalakkhaïà mahÃrÃja cetanà abhisankharaïalakkhaïà cÃti. - Opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja kocid-eva puriso visaæ abhisankharitvà attanà ca piveyya pare ca pÃyeyya, so attanà pi dukkhito bhaveyya, pare pi dukkhità bhaveyyuæ, evam-eva kho mahÃrÃja idh' ekacco puggalo akusalaæ kammaæ cetanÃya cetayitvà kÃyassa bhedà param-maraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ nirayaæ uppajjeyya, ye pi tassa anusikkhanti te pi kÃyassa bhedà param-maraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ nirayaæ uppajjanti. Yathà và pana mahÃrÃja kocid-eva puriso sappi-navanÅta-tela-madhu-phÃïitaæ ekajjhaæ abhisankharitvà attanà ca piveyya pare ca pÃyeyya, so attanà pi sukhito bhaveyya, pare pi sukhità bhaveyyuæ, #<[page 062]># %< 62>% evam-eva kho mahÃrÃja idh' ekacco puggalo kusalaæ kammaæ cetanÃya cetayitvà kÃyassa bhedà param-maraïà sugatiæ saggaæ lokaæ uppajjati, ye pi tassa anusikkhanti te pi kÃyassa bhedà param-maraïà sugatiæ saggaæ lokaæ uppajjanti. Evaæ kho mahÃrÃja cetayitalakkhaïà cetanà abhisankharaïalakkhaïà cÃti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. Bhante NÃgasena, kiælakkhanaæ vi¤¤Ãïan-ti. VijÃnanalakkhaïaæ mahÃrÃja vi¤¤Ãïan-ti. - Opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja nagaraguttiko majjhe nagare singhÃÂake nisinno passeyya puratthimadisato purisaæ Ãgacchantaæ, passeyya dakkhiïadisato purisaæ Ãgacchantaæ, passeyya pacchimadisato purisaæ Ãgacchantaæ, passeyya uttaradisato purisaæ Ãgacchantaæ, evam-eva kho mahÃrÃja ya¤-ca puriso cakkhunà rÆpaæ passati taæ vi¤¤Ãïena vijÃnÃti, ya¤-ca sotena saddaæ suïÃti taæ vi¤¤Ãïena vijÃnÃti, ya¤-ca ghÃnena gandhaæ ghÃyati taæ vi¤¤Ãïena vijÃnÃti, ya¤-ca jivhÃya rasaæ sÃyati taæ vi¤¤Ãïena vijÃnÃti, ya¤-ca kÃyena phoÂÂhabbaæ phusati taæ vi¤¤Ãïena vijÃnÃti, ya¤-ca manasà dhammaæ vijÃnÃti taæ vi¤¤Ãïena vijÃnÃti. Evaæ kho mahÃrÃja vijÃnanalakkhaïaæ vi¤¤Ãïan-ti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. Bhante NÃgasena, kiælakkhaïo vitakko ti. - AppanÃlakkhaïo mahÃrÃja vitakko ti. - Opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja va¬¬haki suparikammakataæ dÃruæ sandhismiæ appeti, evaæ kho mahÃrÃja appanÃlakkhaïo vitakko ti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. Bhante NÃgasena, kiælakkhaïo vicÃro ti. - Anumajjanalakkhaïo mahÃrÃja vicÃro ti. - Opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja kaæsathÃlaæ ÃkoÂitaæ pacchà anuravati anusandahati; #<[page 063]># %< 63>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ yathà mahÃrÃja ÃkoÂanà evaæ vitakko daÂÂhabbo, yathà anuravanà evaæ vicÃro daÂÂhabbo ti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. Tatiyo vaggo. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, sakkà imesaæ dham- mÃnaæ ekatobhÃvan-gatÃnaæ vinibbhujitvà vinibbhujitvà nÃnÃkaraïaæ pa¤¤Ãpetuæ: ayaæ phasso, ayaæ vedanÃ, ayaæ sa¤¤Ã, ayaæ cetanÃ, idaæ vi¤¤Ãïaæ, ayaæ vitakko, ayaæ vicÃro ti. - Na sakkà mahÃrÃja imesaæ dhammÃnaæ ekatobhÃvan-gatÃnaæ vinibbhujitvà vinibbhujitvà nÃnÃkaraïaæ pa¤¤Ãpetuæ: ayaæ phasso, ayaæ vedanÃ, ayaæ sa¤¤Ã, ayaæ cetanÃ, idaæ vi¤¤Ãïaæ, ayaæ vitakko, ayaæ vicÃro ti. - Opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja ra¤¤o sÆdo yÆsaæ và rasaæ và kareyya, so tattha dadhim-pi pakkhipeyya, loïam pi pakkhipeyya, singiveram-pi pakkhipeyya, jÅrakam-pi pakkhipeyya, maricam-pi pakkhipeyya, a¤¤Ãni pi pakÃrÃni pakkhipeyya; tam-enaæ rÃjà evaæ vadeyya: dadhissa me rasaæ Ãhara, loïassa me rasaæ Ãhara, singiverassa me rasaæ Ãhara, jÅrakassa me rasaæ Ãhara, maricassa me rasaæ Ãhara, sabbesaæ me pakkhittÃnaæ rasaæ ÃharÃti; sakkà nu kho mahÃrÃja tesaæ rasÃnaæ ekatobhÃvan-gatÃnaæ vinibbhujitvà vinibbhujitvà rasaæ Ãharituæ ambilattaæ và lavaïattaæ và tittattaæ và kaÂukattaæ và kasÃyattaæ và madhurattaæ và ti. - Na hi bhante sakkà tesaæ rasÃnaæ ekatobhÃvan-gatÃnaæ vinibbhujitvà vinibbhujitvà rasaæ Ãharituæ: #<[page 064]># %< 64>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ ambilattaæ và lavaïattaæ và tittattaæ và kaÂukattaæ và kasÃyattaæ và madhurattaæ vÃ, api ca kho pana sakena sakena lakkhaïena upaÂÂhahantÅti. - Evam-eva kho mahÃrÃja na sakkà imesaæ dhammÃnaæ ekatobhÃvangatÃnaæ vinibbhujitvà vinibbhujitvà nÃnÃkaraïaæ pa¤¤Ãpetuæ: ayaæ phasso, ayaæ vedanÃ, ayaæ sa¤¤Ã, ayaæ cetanÃ, idaæ vi¤¤Ãïaæ, ayaæ vitakko, ayaæ vicÃro ti, api ca kho pana sakena sakena lakkhaïena upaÂÂhahantÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. Thero Ãha: Loïaæ mahÃrÃja cakkhuvi¤¤eyyan-ti.ùma bhante, cakkhuvi¤¤eyyan-ti. - SuÂÂhu kho mahÃrÃja jÃnÃhÅti. - Kim-pana bhante jivhÃvi¤¤eyyan-ti. - ùma mahÃrÃja, jivhÃvi¤¤eyyan-ti. - Kim-pana bhante sabbaæ loïaæ jivhÃya vijÃnÃtÅti. - ùma mahÃrÃja, sabbaæ loïaæ jivhÃya vijÃnÃtÅti. - Yadi bhante sabbaæ loïaæ jivhÃya vijÃnÃti, kissa pana taæ sakaÂehi balivaddà Ãharanti, nanu loïam-eva Ãharitabban-ti. Na sakkà mahÃrÃja loïam-eva Ãharituæ, ekatobhÃvangatà ete dhammÃ, gocaranÃnattan-gatÃ: loïaæ garubhÃvo cÃti. Sakkà pana mahÃrÃja loïaæ tulÃya tulayitun-ti. - ùma bhante, sakkà ti.- Na sakkà mahÃrÃja loïaæ tulÃya tulayituæ, garubhÃvo tulÃya tulÅyatÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. NÃgasena-MilindarÃja-pa¤hà niÂÂhitÃ. #<[page 065]># %< 65>% RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, yÃn' imÃni pa¤c' ÃyatanÃni kin-nu tÃni nÃnÃkammehi nibbattÃni udÃhu ekena kammenÃti. - NÃnÃkammehi mahÃrÃja nibbattÃni, na ekena kammenÃti. - Opammaæ karohÅti. - Taæ kimma¤¤asi mahÃrÃja: ekasmiæ khette pa¤ca bÅjÃni vapeyyuæ, tesaæ nÃnÃbÅjÃnaæ nÃnÃphalÃni nibbatteyyun-ti. ùma bhante, nibbatteyyun-ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja yÃn imÃni pa¤c' ÃyatanÃni tÃni nÃnÃkammehi nibbattÃni, na ekena kammenÃti. Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, kena kÃraïena manussà na sabbe samakÃ, a¤¤e appÃyukà a¤¤e dÅghÃyukÃ, a¤¤e bavhÃbÃdhà a¤¤e appÃbÃdhÃ, a¤¤e dubbaïïà a¤¤e vaïïavanto, a¤¤e appesakkhà a¤¤e mahesakkhÃ, a¤¤e appabhogà a¤¤e mahÃbhogÃ, a¤¤e nÅcakulÅnà a¤¤e mahÃkulÅnÃ, a¤¤e duppa¤¤Ã a¤¤e pa¤¤Ãvanto ti. Thero Ãha: Kissa pana mahÃrÃja rukkhà na sabbe samakÃ, a¤¤e ambilà a¤¤e lavaïà a¤¤e tittakà a¤¤e kaÂukà a¤¤e kasÃvà a¤¤e madhurà ti. - Ma¤¤Ãmi bhante bÅjÃnaæ nÃnÃkaraïenÃti. - Evam-eva kho mahÃrÃja kammÃnaæ nÃnÃkaraïena manussà na sabbe samakÃ, a¤¤e appÃyukà a¤¤e dÅghÃyukÃ, a¤¤e bavhÃbÃdhà a¤¤e appÃbÃdhÃ, a¤¤e dubbaïïà a¤¤e vaïïavanto, a¤¤e appesakkhà a¤¤e mahesakkhÃ, a¤¤e appabhogà a¤¤e mahÃbhogÃ, a¤¤e nÅcakulÅnà a¤¤e mahÃkulÅnÃ, a¤¤e duppa¤¤Ã a¤¤e pa¤¤Ãvanto. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: Kammassakà mÃïava sattÃ, kammadÃyÃdà kammayonÅ kammabandhÆ kammapaÂisaraïÃ, kammaæ satte vibhajati, yad-idaæ hÅnappaïÅtatÃyÃti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, tumhe bhaïatha: kin-ti imaæ dukkhaæ nirujjheyya a¤¤a¤-ca dukkhaæ na uppajjeyyÃti. #<[page 066]># %< 66>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Etadatthà mahÃrÃja amhÃkaæ pabbajjà ti. Kiæ paÂigacc' eva vÃyamitena, nanu sampatte kÃle vÃyamitabban-ti. - Thero Ãha: Sampatte kÃle mahÃrÃja vÃyÃmo akiccakaro bhavati, paÂigacc' eva vÃyÃmo kiccakaro bhavatÅti. - Opammaæ karohÅti. - Taæ kimma¤¤asi mahÃrÃja: yadà tvaæ pipÃsito bhaveyyÃsi tadà tvaæ udapÃnaæ khaïÃpeyyÃsi taÊÃkaæ khaïÃpeyyÃsi: pÃnÅyaæ pivissÃmÅti. - Na hi bhante ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja sampatte kÃle vÃyÃmo akiccakaro bhavati, paÂigacc' eva vÃyÃmo kiccakaro bhavatÅti. - Bhiyyo opammaæ karohÅti. - Taæ kim-ma¤¤asi mahÃrÃja: yadà tvaæ bubhukkhito bhaveyyÃsi tadà tvaæ khettaæ kasÃpeyyÃsi sÃliæ ropÃpeyyÃsi dha¤¤aæ atiharÃpeyyÃsi: bhattaæ bhu¤jissÃmÅti. - Na hi bhante ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja sampatte kÃle vÃyÃmo akiccakaro bhavati, paÂigacc' eva vÃyÃmo kiccakaro bhavatÅti. - Bhiyyo opammaæ karohÅti. - Taæ kim-ma¤¤asi mahÃrÃja: yadà te sangÃmo paccupaÂÂhito bhaveyya tadà tvaæ parikhaæ khaïÃpeyyÃsi pÃkÃraæ kÃrÃpeyyÃsi gopuraæ kÃrÃpeyyÃsi aÂÂÃlakaæ kÃrÃpeyyÃsi dha¤¤aæ atiharÃpeyyÃsi, tadà tvaæ hatthismiæ sikkheyyÃsi assasmiæ sikkheyyÃsi rathasmiæ sikkheyyÃsi dhanusmiæ sikkheyyÃsi tharusmiæ sikkheyyÃsÅti. - Na hi bhante ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja sampatte kÃle vÃyÃmo akiccakaro bhavati, paÂigacc' eva vÃyÃmo kiccakaro bhavati. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: PaÂigacc' eva taæ kayirà yaæ ja¤¤Ã hitam-attano; na sÃkaÂikacintÃya, mantÃ' dhÅro parakkame. Yathà sÃkaÂiko nÃma samaæ hitvà mahÃpathaæ visamaæ maggam-Ãruyha akkhacchinno va jhÃyati, #<[page 067]># %< 67>% Evaæ dhammà apakkamma adhammam-anuvattiya mando maccumukhaæ patto akkhacchinno va socatÅti. Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, tumhe bhaïatha: pÃkatikÃggito nerayiko aggi mahÃbhitÃpataro hoti, khuddako pi pÃsÃïo pÃkatike aggimhi pakkhitto divasam-pi dhamamÃno na vilayaæ gacchati, kÆÂÃgÃramatto pi pÃsÃïo nerayikaggimhi pakkhitto khaïena vilayaæ gacchatÅti; etaæ vacanaæ na saddahÃmi. Eva¤-ca pana vadetha: ye ca tattha uppannà sattà te anekÃni pi vassasahassÃni niraye paccamÃnà na vilayaæ gacchantÅti; tam-pi vacanaæ na saddahÃmÅti. - Thero Ãha: Taæ kim-ma¤¤asi mahÃrÃja: yà tà santi makariniyo pi suæsumÃriniyo pi kacchapiniyo pi moriniyo pi kapotiniyo pi kin-nu tà kakkhaÊÃni pÃsÃïÃni sakkharÃyo ca khÃdantÅti. - ùma bhante, khÃdantÅti. - Kim-pana tÃni tÃsaæ kucchiyaæ koÂÂhabbhantaragatÃni vilayaæ gacchantÅti. - ùma bhante, vilayaæ gacchantÅti. - Yo pana tÃsaæ kucchiyaæ gabbho so pi vilayaæ gacchatÅti. - Na hi bhante ti. - Kena kÃraïenÃti. - Ma¤¤Ãmi bhante kammÃdhikatena na vilayaæ gacchatÅti. - Evam-eva kho mahÃrÃja kammÃdhikatena nerayikà sattà anekÃni pi vassasahassÃni niraye paccamÃnà na vilayaæ gacchanti [tatth' eva jÃyanti tatth' eva va¬¬hanti tatth' eva maranti.] BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: So na tÃva kÃlaæ karoti yÃva na taæ pÃpaæ kammaæ byantihotÅti. - Bhiyyo opammaæ karohÅti. - Taæ kim-ma¤¤asi mahÃrÃja: yà tà santi sÅhiniyo pi byagghiniyo pi dÅpiniyo pi kukkuriniyo pi kin-nu tà kakkhaÊÃni aÂÂhikÃni maæsÃni khÃdantÅti. ùma bhante, khÃdantÅti. - Kim-pana tÃni tÃsaæ kucchiyaæ koÂÂhabbhantaragatÃni vilayaæ gacchantÅti. #<[page 068]># %< 68>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ ùma bhante, vilayaæ gacchantÅti. - Yo pana tÃsaæ kucchiyaæ gabbho so pi vilayaæ gacchatÅti. - Na hi bhante ti. - Kena kÃraïenÃti. - Ma¤¤Ãmi bhante kammÃdhikatena na vilayaæ gacchatÅti. - Evam-eva kho mahÃrÃja kammÃdhikatena nerayikà sattà anekÃni pi vassasahassÃni niraye paccamÃnà na vilayaæ gacchantÅti. - Bhiyyo opammaæ karohÅti. - Taæ kim-ma¤¤asi mahÃrÃja: yà tà santi YonakasukhumÃliniyo pi khattiyasukhumÃliniyo pi brÃhmaïasukhumÃliniyo pi gahapatisukhumÃliniyo pi kin-nu tà kakkhaÊÃni khajjakÃni maæsÃni khÃdantÅti. - ùma bhante, khÃdantÅti. - Kim-pana tÃni tÃsaæ kucchiyaæ koÂÂhabbhantaragatÃni vilayaæ gacchantÅti. - ùma bhante, vilayaæ gacchantÅti. - Yo pana tÃsaæ kucchiyaæ gabbho so pi vilayaæ gacchatÅti. - Na hi bhante ti. - Kena kÃraïenÃti. - Ma¤¤Ãmi bhante kammÃdhikatena na vilayaæ gacchatÅti. - Evameva kho marÃja kammÃdhikatena nerayikà sattà anekÃni pi vassasahassÃni niraye paccamÃnà na vilayaæ gacchanti [tatth' eva jÃyanti tatth' eva va¬¬hanti tatth' eva maranti]. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: So na tÃva kÃlaæ karoti yÃva na taæ pÃpaæ kammaæ byantihotÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, tumhe bhaïatha: ayaæ mahÃpaÂhavÅ udake patiÂÂhitÃ, udakaæ vÃte patiÂÂhitaæ, vÃto ÃkÃse patiÂÂhito ti; etam-pi vacanaæ na saddahÃmÅti. - Thero dhammakarakena udakaæ gahetvà rÃjÃnaæ Milindaæ sa¤¤Ãpesi: Yathà mahÃrÃja imaæ udakaæ vÃtena ÃdhÃritaæ evaæ tam-pi udakaæ vÃtena ÃdhÃritan-ti. Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, nirodho nibbÃnan-ti. - ùma mahÃrÃja, nirodho nibbÃnan-ti. - Kathambhante NÃgasena nirodho nibbÃnan-ti. #<[page 069]># %< 69>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Sabbe bÃlaputhujjanà kho mahÃrÃja ajjhattika-bÃhire Ãyatane abhinandanti abhivadanti ajjhosÃya tiÂÂhanti, te tena sotena vuyhanti, na parimuccanti jÃtiyà jarÃ-maraïena sokena paridevena dukkhehi domanassehi upÃyÃsehi, na parimuccanti dukkhasmà ti vadÃmi. Sutavà ca kho mahÃrÃja ariyasÃvako ajjhattika-bÃhire Ãyatane nÃbhinandati nÃbhivadati nÃjjhosÃya tiÂÂhati, tassa taæ anabhinandato anabhivadato anajjhosÃya tiÂÂhato taïhà nirujjhati, taïhÃnirodhà upÃdÃnanirodho, upÃdÃnanirodhà bhavanirodho, bhavanirodhà jÃtinirodho, jÃtinirodhà jarÃ-maraïaæ sokaparideva-dukkha-domanass-upÃyÃsà nirujjhanti, evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti. Evaæ kho mahÃrÃja nirodho nibbÃnan-ti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, sabbe va labhanti nibbÃnan-ti. - Na kho mahÃrÃja sabbe va labhanti nibbÃnaæ, api ca kho mahÃrÃja yo sammà paÂipanno abhi¤ ¤eyye dhamme abhijÃnÃti, pari¤¤eyye dhamme parijÃnÃti, pahÃtabbe dhamme pajahati, bhÃvetabbe dhamme bhÃveti, sacchikÃtabbe dhamme sacchikaroti, so labhati nibbÃnan-ti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, yo na labhati nibbÃnaæ jÃnÃti so: sukhaæ nibbÃnan-ti ùma mahÃrÃja, yo na labhati nibbÃnaæ jÃnÃti so: sukhaæ nibbÃnan-ti. Katham-bhante NÃgasena alabhanto jÃnÃti: sukhaæ nibbÃnan-ti. - Taæ kim-ma¤¤asi mahÃrÃja: yesaæ nacchinnà hatthapÃdà jÃneyyuæ te mahÃrÃja: dukkhaæ hatthapÃdacchedanan-ti. - ùma bhante, jÃneyyun-ti. - Kathaæ jÃneyyun-ti.- A¤¤esaæ bhante chinnahatthapÃdÃnaæ paridevitasaddaæ sutvà jÃnanti: dukkhaæ hatthapÃdacchedanan-ti. #<[page 070]># %< 70>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Evam-eva kho mahÃrÃja yesaæ diÂÂhaæ nibbÃnaæ tesaæ saddaæ sutvà jÃnÃti: sukhaæ nibbÃnan-ti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. Catuttho vaggo. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, Buddho tayà diÂÂho ti. - Na hi mahÃrÃjÃti. - Atha te Ãcariyehi Buddho diÂÂho ti.-Na hi mahÃrÃjÃti. - Tena hi bhante NÃgasena na-tthi Buddho ti. - Kim-pana mahÃrÃja Himavati ôhÃnadÅ tayà diÂÂhà ti. - Na hi bhante ti. - Atha te pitarà ôhÃnadÅ diÂÂhà ti. - Na hi bhante ti. - Tena hi mahÃrÃja na-tthi ôhÃnadÅ ti. - Atthi bhan, ki¤cÃpi me ôhÃnadÅ na diÂÂhà pitarà pi me ôhÃnadÅ na diÂÂhÃ, api ca atthi ôhÃnadÅ ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja ki¤cÃpi mayà Bhagavà na diÂÂho Ãcariyehi pi me Bhagavà na diÂÂho, api ca atthi Bhagavà ti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, Buddho anuttaro ti. - ùma mahÃrÃja, Bhagavà anuttaro ti. - Katham-bhante NÃgasena adiÂÂhapubbaæ jÃnÃsi: Buddho anuttaro ti. Taæ kim-ma¤¤asi mahÃrÃja: yehi adiÂÂhapubbo mahÃsamuddo jÃneyyuæ te mahÃrÃja: mahanto kho mahÃsamuddo gambhÅro appameyyo duppariyogÃho, yatth' imà pa¤ca mahÃnadiyo satataæ samitaæ appenti, seyyathÅdaæ: Gangà Yamunà AciravatÅ SarabhÆ MahÅ, n' eva tassa Ænattaæ và pÆrattaæ và pa¤¤ÃyatÅti. - ùma bhante, jÃneyyun-ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja sÃvake mahante parinibbute passitvà jÃnÃmi: #<[page 071]># %< 71>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Bhagavà anuttaro ti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, sakkà jÃnituæ: Buddho anuttaro ti. - ùma mahÃrÃja, sakkà jÃnituæ: Bhagavà anuttaro ti. - Katham-bhante NÃgasena sakkà jÃnituæ: Buddho anuttaro ti.- BhÆtapubbaæ mahÃrÃja Tissatthero nÃma lekhÃcariyo ahosi, bahÆni vassÃni abbhatÅtÃni kÃlakatassa, kathaæ so ¤ÃyatÅti. - Lekhena bhante ti. -Evam-eva kho mahÃrÃja yo dhammaæ passati so Bhagavantaæ passati, dhammo hi mahÃrÃja Bvatà desito ti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, dhammo tayà diÂÂho ti. - Buddhanettiyà kho mahÃrÃja Buddhapa¤¤attiyà yÃvajÅvaæ sÃvakehi vattitabban-ti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, na ca sankamati paÂisandahati cÃti. - ùma mahÃrÃja, na ca sankamati paÂisandahati cÃti. - Katham-bhante NÃgasena na ca sankamati paÂisandahati ca, opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja kocid-eva puriso padÅpato padÅpaæ padÅpeyya, kin-nu kho so mahÃrÃja padÅpo padÅpamhà sankanto ti. -Na hi bhante ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja na ca sankamati paÂisandahati cÃti. - Bhiyyo opammaæ karohÅti. - AbhijÃnÃsi nu tvaæ mahÃrÃja daharako santo silokÃcariyassa santike ka¤ci silokaæ gahitan-ti. - ùma bhante ti. - Kin-nu kho mahÃrÃja so siloko Ãcariyamhà sankanto ti. - Na hi bhante ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja na ca sankamati paÂisandahati cÃti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, vedagÆ upalabbhatÅti. -Thero Ãha: Paramatthena kho mahÃrÃja vedagÆ na upalabbhatÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. #<[page 072]># %< 72>% RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, atthi koci satto yo imamhà kÃyà a¤¤aæ kÃyaæ sankamatÅti. - Na hi mahÃrÃjÃti. - Yadi bhante NÃgasena imamhà kÃyà a¤¤aæ kÃyaæ sankamanto na-tthi, nanu mutto bhavissati pÃpakehi kammehÅti. - ùma mahÃrÃja, yadi na paÂisandaheyya mutto bhavissati pÃpakehi kammehi; yasmà ca kho mahÃrÃja paÂisandahati, tasmà na parimutto pÃpakehi kammehÅti. - Opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja kocid-eva puriso a¤¤atarassa purisassa ambaæ avahareyya, kiæ so daï¬appatto bhaveyyÃti. - ùma bhante, daï¬appatto bhaveyyÃti. - Na kho so mahÃrÃja tÃni ambÃni avahari yÃni tena ropitÃni, kasmà daï¬appatto bhaveyyÃti. - TÃni bhante ambÃni nissÃya jÃtÃni, tasmà daï¬appatto bhaveyyÃti. - Evam-eva kho mahÃrÃja iminà nÃmarÆpena kammaæ karoti sobhanaæ và asobhanaæ vÃ, tena kammena a¤¤aæ nÃmarÆpaæ paÂisandahati, tasmà na parimutto pÃpakehi kammehÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, iminà nÃmarÆpena kammaæ kataæ kusalaæ và akusalaæ vÃ, kuhiæ tÃni kammÃni tiÂÂhantÅti. - Anubandheyyuæ kho mahÃrÃja tÃni kammÃni `chÃyà va anapÃyinÅ' ti. - Sakkà pana bhante tÃni kammÃni dassetuæ: idha và idha và tÃni kammÃni tiÂÂhantÅti. - Na sakkà mahÃrÃja tÃni kammÃni dassetuæ: idha và idha vÃ' tÃni kammÃni tiÂÂhantÅti. - Opammaæ karohÅti. - Taæ kim-ma¤¤asi mahÃrÃja: yÃn' imÃni rukkhÃni anibbattaphalÃni sakkà tesaæ phalÃni dassetuæ: idha và idha và tÃni phalÃni tiÂÂhantÅti. - Na hi bhante ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja abbocchinnÃya santatiyà na sakkà tÃni kammÃni dassetuæ: idha và idha và tÃni kammÃni tiÂÂhantÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. #<[page 073]># %< 73>% RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, yo uppajjati jÃnÃti so: uppajjissÃmÅti. - ùma mahÃrÃja, yo uppajjati jÃnÃti so: uppajjissÃmÅti. - Opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja kassako gahapatiko bÅjÃni paÂhaviyaæ nikkhipitvà sammà deve vassante jÃnÃti: dha¤¤aæ nibbattissatÅti. - ùma bhante, jÃneyyÃti. - Evam-eva kho mahÃrÃja yo uppajjati jÃnÃti so: uppajjissÃmÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, Buddho atthÅti. - ùma mahÃrÃja, Bhagavà atthÅti. - Sakkà pana bhante NÃgasena Buddho nidassetuæ: idha và idha và ti. - Parinibbuto mahÃrÃja Bhagavà anupÃdisesÃya nibbÃnadhÃtuyÃ, na sakkà Bhagavà nidassetuæ: idha và idha và ti. - Opammaæ karohÅti. - Taæ kim-ma¤¤asi mahÃrÃja: mahato aggikkhandhassa jalamÃnassa yà acci atthan-gatà sakkà sà acci dassetuæ: idha và idha và ti. - Na hi bhante, niruddhà sà acci, appa¤¤attiæ gatà ti. - Evameva kho mahÃrÃja Bhagavà anupÃdisesÃya nibbÃnadhÃtuyà parinibbuto, atthan-gato Bhagavà na sakkà nidassetuæ: idha và idha và ti; dhammakÃyena pana kho mahÃrÃja sakkà Bhagavà nidassetuæ, dhammo hi mahÃrÃja Bhagavatà desito ti.- Kallo si bhante NÃgasenÃti. Pa¤camo vaggo. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, piyo pabbajitÃnaæ kÃyo ti. - Na kho mahÃrÃja piyo pabbajitÃnaæ kÃyo ti. Atha kissa nu kho bhante kelÃyatha mamÃyathÃti. Kim-pana te mahÃrÃja kadÃci karahaci sangÃmagatassa kaï¬appahÃro hotÅti. - ùma bhante, hotÅti. - Kin-nu kho mahÃrÃja so vaïo Ãlepena ca ÃlimpÅyati telena ca makkhÅyati sukhumena ca coÊapaÂÂena paliveÂhÅyatÅti. #<[page 074]># %< 74>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ ùma bhante, Ãlepena ca ÃlimpÅyati telena ca makkhÅyati sukhumena ca coÊapaÂÂena paliveÂhÅyatÅti. - Kin-nu kho mahÃrÃja piyo te vaïo, yena Ãlepena ca ÃlimpÅyati telena ca makkhÅyati sukhumena ca coÊapaÂÂena paliveÂhÅyatÅti. - Na me bhante piyo vaïo, api ca maæsassa rÆhanatthÃya Ãlepena ca ÃlimpÅyati telena ca makkhÅyati sukhumena ca coÊapaÂÂena paliveÂhÅyatÅti. - Evam-eva kho mahÃrÃja appiyo pabbajitÃnaæ kÃyo, atha ca pabbajità anajjhosità kÃyaæ pariharanti brahmacariyÃnuggahÃya. Api ca kho mahÃrÃja vaïÆpamo kÃyo vutto BhagavatÃ, tena pabbajità vaïam-iva kÃyaæ pariharanti anajjhositÃ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: AllacammapaÂicchanno navadvÃro mahÃvaïo samantato paggharati asucÅ pÆtigandhiyo ti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, Buddho sabba¤¤Æ sabbadassÃvÅ ti. - ùma mahÃrÃja, Bhagavà sabba¤¤Æ sabbadassÃvÅ ti. - Atha kissa nu kho bhante NÃgasena sÃvakÃnaæ anupubbena sikkhÃpadaæ pa¤¤ÃpesÅti. - Atthi pana te mahÃrÃja koci vejjo yo imissaæ paÂhaviyaæ sabbabhesajjÃni jÃnÃtÅti. - ùma bhante, atthÅti. Kin-nu kho mahÃrÃja so vejjo gilÃnakaæ sampatte kÃle bhesajjaæ pÃyeti udÃhu asampatte kÃle ti. - Sampatte kÃle bhante gilÃnakaæ bhesajjaæ pÃyeti, no asampatte kÃle ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja Bhagavà sabba¤¤Æ sabbadassÃvÅ na akÃle sÃvakÃnaæ sikkhÃpadaæ pa¤¤Ãpeti, sampatte kÃle sÃvakÃnaæ sikkhÃpadaæ pa¤¤Ãpeti yÃvajÅvaæ anatikkamanÅyan-ti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. #<[page 075]># %< 75>% RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, Buddho dvattiæsamahÃpurisalakkhaïehi samannÃgato asÅtiyà ca anubya¤janehi parira¤jito suvaïïavaïïo ka¤canasannibhattaco byÃmappabho ti. - ùma mahÃrÃja, Bhagavà dvattiæsamahÃpurisalakkhaïehi samannÃgato asÅtiyà ca anubya¤janehi parira¤jito suvaïïavaïïo ka¤canasannibhattaco byÃmappabho ti. - Kim-pan' assa bhante mÃtÃpitaro pi dvattiæsa-mahÃpurisalakkhaïehi samannÃgatà asÅtiyà ca anubya¤janehi parira¤jità suvaïïavaïïà ka¤canasannibhattacà byÃmappabhà ti. - Na hi mahÃrÃjÃti. - Evaæ sante kho bhante NÃgasena uppajjati Buddho dvattiæsamahÃpurisalakkhaïehi samannÃgato asÅtiyà ca anubya¤janehi parira¤jito suvaïïavaïïo ka¤canasannibhattaco byÃmappabho ti; api ca mÃtusadiso và putto hoti mÃtupakkho vÃ, pitusadiso và putto hoti pitupakkho và ti. - Thero Ãha: Atthi pana mahÃrÃja ki¤ci padumaæ satapattan-ti. - ùma bhante, atthÅti. - Tassa pana kuhiæ sambhavo ti. - Kaddame jÃyati, udake ÃsÅyatÅti. Kin-nu kho mahÃrÃja padumaæ kaddamena sadisaæ vaïïena và gandhena và rasena và ti. - Na hi bhante ti. - Atha udakena sadisaæ vaïïena và gandhena và rasena và ti. - Na hi bhante ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja Bhagavà dvattiæsa-mahÃpurisalakkhanehi samannÃgato asÅtiyà ca anubya¤janehi parira¤jito suvaïïavaïïo ka¤canasannibhattaco byÃmappabho, no c' assa mÃtÃpitaro dvattiæsa-mahÃpurisalakkhaïehi samannÃgatà asÅtiyà ca anubya¤janehi parira¤jità suvaïïavaïïà ka¤canasannibhattacà byÃmappabhà ti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, Buddho brahmacÃrÅ ti. - ùma mahÃrÃja, Bhagavà brahmacÃrÅ ti. - Tena hi bhante NÃgasena Buddho Brahmuno sisso ti. - Atthi pana te mahÃrÃja hatthipÃmokkho ti. - ùma bhante, atthÅti. #<[page 076]># %< 76>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Kin-nu kho mahÃrÃja so hatthÅ kadÃci karahaci ko¤canÃdaæ nadatÅti. - ùma bhante, nadatÅti. Tena hi mahÃrÃja so hatthÅ ko¤cÃnaæ sisso ti. - Na hi bhante ti. - Kim-pana mahÃrÃja Brahmà sabuddhiko abuddhiko ti. - Sabuddhiko bhante ti. - Tena hi mahÃrÃja Brahmà Bhagavato sisso ti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, upasampadà sundarà ti.-ùma mahÃrÃja, upasampadà sundarà ti. - Atthi pana bhante Buddhassa upasampadà udÃhu na-tthÅti. Upasampanno kho mahÃrÃja Bhagavà bodhirukkhamÆle saha sabba¤¤uta¤Ãïena, na-tthi Bhagavato upasampadà a¤¤ehi dinnà yathà sÃvakÃnaæ mahÃrÃja Bhagavà sikkhÃpadaæ pa¤¤Ãpeti yÃvajÅvaæ anatikkamanÅyan-ti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, yo ca mÃtari matÃya rodati, yo ca dhammapemena rodati, ubhinnaæ tesaæ rodantÃnaæ kassa assu bhesajjaæ, kassa na bhesajjan-ti. - Ekassa kho mahÃrÃja assu rÃga-dosa-mohehi samalaæ uïhaæ, ekassa pÅti-somanassena vimalaæ sÅtalaæ; yaæ kho mahÃrÃja sÅtalaæ taæ bhesajjaæ, yaæ uïhaæ taæ na bhesajjan-ti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, kiæ nÃnÃkaranaæ sarÃgassa ca vÅtarÃgassa cÃti.- Eko kho mahÃrÃja ajjhosito, eko anajjhosito ti. - Kiæ etaæ bhante: ajjhosito anajjhosito nÃmÃti. - Eko kho mahÃrÃja atthiko, eko anatthiko ti. - PassÃm' ahaæ bhante evarÆpaæ: yo ca sarÃgo yo ca vÅtarÃgo sabbo p' eso sobhanaæ yeva icchati khÃdaniyaæ và bhojaniyaæ vÃ, na koci pÃpakaæ icchatÅti. - AvÅtarÃgo kho mahÃrÃja rasapaÂisaævedÅ ca rasarÃgapaÂisaævedÅ ca bhojanaæ bhu¤jati, vÅtarÃgo pana rasapaÂisaævedÅ bhojanaæ bhu¤jati, #<[page 077]># %< 77>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ no ca kho rasarÃgapaÂisaævedÅ ti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, pa¤¤Ã kuhiæ paÂivasatÅti. - Na katthaci mahÃrÃjÃti. - Tena hi bhante NÃgasena na-tthi pa¤¤Ã ti. - VÃto mahÃrÃja kuhiæ paÂivasatÅti. - Na katthaci bhante ti. - Tena hi mahÃrÃja na-tthi vÃto ti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, yaæ pan' etaæ brÆsi: saæsÃro ti, katamo so saæsÃro ti. - Idha mahÃrÃja jÃto idh' eva marati, idha mato a¤¤atra uppajjati, tahiæ jÃto tahiæ yeva marati, tahiæ mato a¤¤atra uppajjati; evaæ kho mahÃrÃja saæsÃro hotÅti. - Opammaæ karohÅti. Yathà mahÃrÃja kocid-eva puriso pakkaæ ambaæ khÃditvà aÂÂhiæ ropeyya, tato mahanto ambarukkho nibbattitvà phalÃni dadeyya, atha so puriso tato pi pakkaæ ambaæ khÃditvà aÂÂhiæ ropeyya, tato pi mahanto ambarukkho nibbattitvà phalÃni dadeyya, evam-etesaæ rukkhÃnaæ koÂi na pa¤¤Ãyati; evam-eva kho mahÃrÃja idha jÃto idh' eva marati, idha mato a¤¤atra uppajjati, tahiæ jÃto tahiæ yeva marati, tahiæ mato a¤¤atra uppajjati; evaæ kho mahÃrÃja saæsÃro hotÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, kena atÅtaæ cirakataæ saratÅti. - Satiyà mahÃrÃjÃti. - Nanu bhante NÃgasena cittena sarati, no satiyà ti. - AbhijÃnÃsi nu tvaæ mahÃrÃja ki¤cid-eva karaïÅyam katvà pamuÂÂhan-ti. ùma bhante ti. - Kin-nu kho tvaæ mahÃrÃja tasmiæ samaye acittako ahosÅti. - Na hi bhante, sati tasmiæ samaye nÃhosÅti. - Atha kasmà tvaæ mahÃrÃja evamÃha: cittena sarati, no satiyà ti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, sabbà sati abhijÃnantà uppajjati udÃhu kaÂumikà và satÅti. #<[page 078]># %< 78>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - AbhijÃnantà pi mahÃrÃja sati uppajjati, kaÂumikà pi satÅti. - Evaæ hi kho bhante NÃgasena sabbaæ satiæ abhijÃnanti, na-tthi kaÂumikà satÅti. - Yadi na-tthi mahÃrÃja kaÂumikà sati na-tthi ki¤ci sippikÃnaæ kammÃyatanehi và sippÃyatanehi và vijjaÂÂhÃnehi và karaïÅyaæ, niratthakà ÃcariyÃ; yasmà ca kho mahÃrÃja atthi kaÂumikà sati tasmà atthi kammÃyatanehi và sippÃyatanehi và vijjÃyatanehi và karaïÅyaæ, attho ca ÃcariyehÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. ChaÂÂho vaggo. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, katihi ÃkÃrehi sati uppajjatÅti. - SoÊasahi ÃkÃrehi mahÃrÃja sati uppajjati, katamehi soÊasahi ÃkÃrehi: abhijÃnato pi mahÃrÃja sati uppajjati, kaÂumikÃya pi sati uppajjati, oÊÃrikavi¤¤Ãïato pi sati uppajjati, hitavi¤¤Ãïato pi sati uppajjati, ahitavi¤¤Ãïato pi sati uppajjati, sabhÃganimittato pi sati uppajjati, visabhÃganimittato pi sati uppajjati, kathÃbhi¤¤Ãïato pi sati uppajjati, lakkhaïato pi sati uppajjati, saraïato pi sati uppajjati, muddÃto pi sati uppajjati, gaïanÃto pi sati uppajjati, dhÃraïato pi sati uppajjati, bhÃvanÃto pi sati uppajjati, potthakanibandhanato pi sati uppajjati, upanikkhepato pi sati uppajjati, anubhÆtato pi sati uppajjati. Kathaæ abhijÃnato sati uppajjati: yathà mahÃrÃja Ãyasmà ca ùnando Khujjuttarà ca upÃsikà ye và pan' a¤¤e pi keci jÃtissarà jÃtiæ saranti, #<[page 079]># %< 79>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ evaæ abhijÃnato sati uppajjati. Kathaæ kaÂumikÃya sati uppajjati: yo pakatiyà muÂÂhassatiko pare ca taæ sarÃpanatthaæ nibandhanti, evaæ kaÂumikÃya sati uppajjati. Kathaæ oÊÃrikavi¤¤Ãïato sati uppajjati: yadà rajje và abhisitto hoti sotÃpattiphalaæ và patto hoti, evaæ oÊÃrikavi¤¤Ãïato sati uppajjati. Kathaæ hitavi¤¤Ãïato sati uppajjati: yamhi sukhÃpito: amukasmiæ evaæ sukhÃpito ti sarati, evaæ hitavi¤¤Ãïato sati uppajjati. Kathaæ ahitavi¤¤Ãïato sati uppajjati: yamhi dukkhÃpito: amukasmiæ evaæ dukkhÃpito ti sarati, evaæ ahitavi¤¤Ãïato sati uppajjati. Kathaæ sabhÃganimittato sati uppajjati: sadisaæ puggalaæ disvà mÃtaraæ và pitaraæ và bhÃtaraæ và bhaginiæ và sarati, oÂÂhaæ và goïaæ và gadrabhaæ và disvà a¤¤aæ tÃdisaæ oÂÂhaæ và goïaæ và gadrabhaæ và sarati, evaæ sabhÃganimittato sati uppajjati. Kathaæ visabhÃganimittato sati uppajjati: asukassa nÃma [evaæ] vaïïo ediso, saddo ediso, gandho ediso, raso ediso, phoÂÂhabbo ediso ti sarati, evaæ visabhÃganimittato sati uppajjati. Kathaæ kathÃbhi¤¤Ãïato sati uppajjati: yo pakatiyà muÂÂhassatiko hoti taæ pare sarÃpenti, tena so sarati, evaæ kathÃbhi¤¤Ãïato sati uppajjati. Kathaæ lakkhaïato sati uppajjati: yo balivaddÃnaæ ankena jÃnÃti lakkhaïena jÃnÃti, evaæ lakkhaïato sati uppajjati. Kathaæ saraïato sati uppajjati: yo pakatiyà muÂÂhassatiko hoti, yo taæ: sarÃhi bho, sarÃhi bho ti punappunaæ sarÃpeti, evaæ saraïato sati uppajjati. Kathaæ muddÃto sati uppajjati: lipiyà sikkhitattà jÃnÃti: imassa akkharassa anantaraæ imaæ akkharaæ kÃtabban-ti, evaæ muddÃto sati uppajjati. Kathaæ gaïanÃto sati uppajjati: gaïanÃya sikkhitattà gaïakà bahum-pi gaïenti, evaæ gaïanÃto sati uppajjati. Kathaæ dhÃraïato sati uppajjati: dhÃraïÃya sikkhitattà dhÃraïakà bahum-pi dhÃrenti, #<[page 080]># %< 80>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ evaæ dhÃranato sati uppajjati. Kathaæ bhÃvanÃto sati uppajjati: idha bhikkhu anekavihitaæ pubbenivÃsaæ anussarati, seyyathÅdaæ: ekam-pi jÃtiæ dve pi jÃtiyo-pe-iti sÃkÃraæ sa-uddesaæ pubbenivÃsaæ anussarati, evaæ bhÃvanÃto sati uppajjati. Kathaæ potthakanibandhanato sati uppajjati: rÃjÃno anusÃsaniyaæ anussarantÃ: ekaæ potthakaæ ÃharathÃti tena potthakena anussaranti, evaæ potthakanibandhanato sati uppajjati. Kathaæ upanikkhepato sati uppajjati: upanikkhittaæ bhaï¬aæ disvà sarati, evaæ upanikkhepato sati uppajjati. Kathaæ anubhÆtato sati uppajjati: diÂÂhattà rÆpaæ sarati, sutattà saddaæ sarati, ghÃyitattà gandhaæ sarati, sÃyitattà rasaæ sarati, phuÂÂhattà phoÂÂhabbaæ sarati, vi¤¤Ãtattà dhammaæ sarati, evaæ anubhÆtato sati uppajjati. Imehi kho mahÃrÃja soÊasahi ÃkÃrehi sati uppajjatÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, tumhe evaæ bhaïatha: yo vassasataæ akusalaæ kareyya maraïakÃle ca ekaæ Buddhagataæ satiæ paÂilabheyya so devesu uppajjeyyÃti; etaæ na saddahÃmi. Eva¤-ca pana vadetha: ekena pÃïÃtipÃtena niraye uppajjeyyÃti; etam-pi na saddahÃmÅti. - Taæ kim-ma¤¤asi mahÃrÃja: khuddako pi pÃsÃïo vinà nÃvÃya udake uppilaveyyÃti. - Na hi bhante ti. Kin-nu kho mahÃrÃja vÃhasatam-pi pÃsÃïÃnaæ nÃvÃya Ãropitaæ udake uppilaveyyÃti. - ùma bhante, uppilaveyyÃti. - Yathà mahÃrÃja nÃvà evaæ kusalÃni kammÃni daÂÂhabbÃnÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, kiæ tumhe atÅtassa dukkhassa pahÃnÃya vÃyamathÃti. - Na hi mahÃrÃjÃti. -Kim-pana anÃgatassa dukkhassa pahÃnÃya vÃyamathÃti. - Na hi mahÃrÃjÃti. - Kim-pana paccuppannassa dukkhassa pahÃnÃya vÃyamathÃti. #<[page 081]># %< 81>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Na hi mahÃrÃjÃti. - Yadi tumhe na atÅtassa dukkhassa pahÃnÃya vÃyamatha, na anÃgatassa dukkhassa pahÃnÃya vÃyamatha, na paccuppannassa dukkhassa pahÃnÃya vÃyamatha, atha kimatthÃya vÃyamathÃti. - Thero Ãha: Kin-ti mahÃrÃja ida¤-ca dukkhaæ nirujjheyya a¤¤a¤-ca dukkhaæ na uppajjeyyÃti etadatthÃya vÃyamÃmÃti. - Atthi pana bhante NÃgasena anÃgataæ dukkhan-ti. - Na-tthi mahÃrÃjÃti. - Tumhe kho bhante NÃgasena atipaï¬ità ye tumhe asantÃnaæ dukkhÃnaæ pahÃnÃya vÃyamathÃti. - Atthi pana te mahÃrÃja keci paÂirÃjÃno paccatthikà paccÃmittà paccupaÂÂhità hontÅti. - ùma bhante, atthÅti. - Kin-nu kho mahÃrÃja tadà tumhe parikhaæ khaïÃpeyyÃtha pÃkÃraæ cinÃpeyyÃtha gopuraæ kÃrÃpeyyÃtha aÂÂÃlakaæ kÃrÃpeyyÃtha dha¤¤aæ atiharÃpeyyÃthÃti. - Na hi bhante, paÂigacc' eva taæ paÂiyattaæ hotÅti. - Kiæ tumhe mahÃrÃja tadà hatthismiæ sikkheyyÃtha assasmiæ sikkheyyÃtha rathasmiæ sikkheyyÃtha dhanusmiæ sikkheyyÃtha tharusmiæ sikkheyyÃthÃti. - Na hi bhante, paÂigacc' eva taæ sikkhitaæ hotÅti. - Kiss' atthÃyÃti. - AnÃgatÃnaæ bhante bhayÃnaæ paÂibÃhanatthÃyi. - Kin-nu kho mahÃrÃja atthi anÃgataæ bhayan-ti. - Na-tthi bhante ti. - Tumhe ca kho mahÃrÃja atipaï¬ità ye tumhe anÃgatÃnaæ bhayÃnaæ paÂibÃhanatthÃya paÂiyÃdethÃti. Bhiyyo opammaæ karohÅti. - Taæ kim-ma¤¤asi mahÃrÃja: yadà tvaæ pipÃsito bhaveyyÃsi tadà tvaæ udapÃnaæ khaïÃpeyyÃsi pokkharaïiæ khaïÃpeyyÃsi taÊÃkaæ khaïÃpeyyÃsi: pÃnÅyaæ pivissÃmÅti. - Na hi bhante, paÂigacc' eva taæ paÂiyattaæ hotÅti. - Kiss' atthÃyÃti. AnÃgatÃnaæ bhante pipÃsÃnaæ paÂibÃhanatthÃya paÂiyattaæ hotÅti. - Atthi pana mahÃrÃja anÃgatà pipÃsà ti. -Na-tthi bhante ti. - Tumhe kho mahÃrÃja atipaï¬ità ye tumhe anÃgatÃnaæ pipÃsÃnaæ paÂibÃhanatthÃya taæ paÂiyÃdethÃti. #<[page 082]># %< 82>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Bhiyyo opammaæ karohÅti. - Taæ kim-ma¤¤asi mahÃrÃja: yadà tvaæ bubhukkhito bhaveyyÃsi tadà tvaæ khettaæ kasÃpeyyÃsi sÃliæ vapÃpeyyÃsi: bhattaæ bhu¤jissÃmÅti. - Na hi bhante, paÂigacc' eva taæ paÂiyattaæ hotÅti. - Kiss' atthÃyÃti. AnÃgatÃnaæ bhante bubhukkhÃnaæ paÂibÃhanatthÃyÃti. Atthi pana mahÃrÃja anÃgatà bubhukkhà ti. - Na-tthi bhante ti. - Tumhe kho mahÃrÃja atipaï¬ità ye tumhe asantÃnaæ anÃgatÃnaæ bubhukkhÃnaæ paÂibÃhanatthÃya paÂiyÃdethÃti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, kÅva dÆro ito brahmaloko ti. - DÆro kho mahÃrÃja ito brahmaloko, kÆÂÃgÃramattà silà tamhà patità ahorattena aÂÂhacattÃlÅsa yojanasahassÃni bhassamÃnà catuhi mÃsehi paÂhaviyaæ patiÂÂhaheyyÃti. - Bhante NÃgasena, tumhe evaæ bhaïatha: seyyathà pi balavà puriso sammi¤jitaæ và bÃhaæ pasÃreyya pasÃritaæ và bÃhaæ sammi¤jeyya, evam-eva iddhimà bhikkhu cetovasippatto JambudÅpe antarahito brahmaloke pÃtubhaveyyÃti; etaæ vacanaæ na saddahÃmi, evaæ atisÅghaæ tÃva bahÆni yojanasatÃni gacchissatÅti. Thero Ãha: Kuhiæ pana mahÃrÃja tava jÃtabhÆmÅti. Atthi bhante Alasando nÃma dÅpo, tatthÃhaæ jÃto ti. KÅva dÆro mahÃrÃja ito Alasando hotÅti. DumattÃni bhante yojanasatÃnÅti. - AbhijÃnÃsi nu tvaæ mahÃrÃja tattha ki¤cid-eva karaïÅyaæ karitvà sarità ti. - ùma bhante, sarÃmÅti. - Lahuæ kho tvaæ mahÃrÃja gato si dumattÃni yojanasatÃnÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, yo idha kÃlakato brahmaloke uppajjeyya yo ca idha kÃlakato KasmÅre uppajjeyya, ko cirataraæ ko sÅghataran-ti. - Samakaæ mahÃrÃjÃti.- Opammaæ karohÅti. - Kuhiæ pana mahÃrÃja tava jÃtanagaran-ti. #<[page 083]># %< 83>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Atthi bhante KalasigÃmo nÃma, tatthÃhaæ jÃto ti. - KÅva dÆro mahÃrÃja ito KalasigÃmo hotÅti. - DumattÃni bhante yojanasatÃnÅti. - KÅva dÆraæ mahÃrÃja ito KasmÅraæ hotÅti. - DvÃdasa bhante yojanÃnÅti. - Ingha tvaæ mahÃrÃja KalasigÃmaæ cintehÅti. - Cintito bhante ti. - Ingha tvaæ mahÃrÃja KasmÅraæ cintehÅti. - Cintitaæ bhante ti. - Kataman-nu kho mahÃrÃja cirena cintitaæ katamaæ sÅghataran-ti. - Samakaæ bhante ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja yo idha kÃlakato brahmaloke uppajjeyya yo ca idha kÃlakato KasmÅre uppajjeyya samakaæ yeva uppajjantÅti.- Bhiyyo opammaæ karohÅti. - Taæ kim-ma¤¤asi mahÃrÃja: dve sakuïà ÃkÃsena gaccheyyuæ, tesu eko ucce rukkhe nisÅdeyya eko nÅce rukkhe nisÅdeyya, tesaæ samakaæ patiÂÂhitÃnaæ katamassa chÃyà paÂhamataraæ paÂhaviyaæ patiÂÂhaheyya katamassa chÃyà cirena paÂhaviyaæ patiÂÂhaheyyÃti. - Samakaæ bhante ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja yo idha kÃlakato brahmaloke uppajjeyya yo ca idha kÃlakato KasmÅre uppajjeyya samakaæ yeva uppajjantÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Kati nu kho bhante NÃgasena bojjhangà ti. - Satta kho mahÃrÃja bojjhangà ti. - Katihi pana bhante bojjhangehi bujjhatÅti. - Ekena kho mahÃrÃja bojjhangena bujjhati: dhammavicayasambojjhangenÃti. Atha kissa nu kho bhante vuccanti satta bojjhangà ti. Taæ kim-ma¤¤asi mahÃrÃja: asi kosiyà pakkhitto aggahito hatthena ussahati chejjaæ chinditun-ti. - Na hi bhante ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja dhammavicayasambojjhangena vinà chahi bojjhangehi na bujjhatÅti. Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, kataman-nu kho bahutaraæ, pu¤¤aæ và apu¤¤aæ và ti. - Pu¤¤aæ kho mahÃrÃja bahutaraæ, apu¤¤aæ thokan-ti. #<[page 084]># %< 84>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Kena kÃraïenÃti. - Apu¤¤aæ kho mahÃrÃja karonto vippaÂisÃrÅ hoti: pÃpakammaæ mayà katan-ti; tena pÃpaæ na va¬¬hati. Pu¤¤aæ kho mahÃrÃja karonto avippaÂisÃrÅ hoti, avippaÂisÃrissa pÃmojjaæ jÃyati, pamuditassa pÅti jÃyati, pÅtimanassa kÃyo passambhati, passaddhakÃyo sukhaæ vedeti, sukhino cittaæ samÃdhiyati, samÃhito yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, tena kÃraïena pu¤¤aæ va¬¬hati; puriso kho mahÃrÃja chinnahatthapÃdo Bhagavato ekaæ uppalahatthaæ datvà ekanavuti kappÃni vinipÃtaæ na gacchissati; iminà pi mahÃrÃja kÃraïena bhaïÃmi: pu¤¤aæ bahutaraæ, apu¤¤aæ thokan-ti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, yo jÃnanto pÃpakammaæ karoti yo ca ajÃnanto pÃpakammaæ karoti, kassa bahutaraæ apu¤¤an-ti. - Thero Ãha: Yo kho mahÃrÃja ajÃnanto pÃpakammaæ karoti tassa bahutaraæ apu¤¤an-ti. - Tena hi bhante NÃgasena yo amhÃkaæ rÃjaputto và rÃjamahÃmatto và ajÃnanto pÃpakammaæ karoti taæ mayaæ diguïaæ daï¬emÃti. - Taæ kim-ma¤¤asi mahÃrÃja: tattaæ ayoguÊaæ Ãdittaæ sampajjalitaæ sajotibhÆtaæ eko ajÃnanto gaïheyya eko jÃnanto gaïheyya, katamo balikataraæ dayheyyÃti. - Yo kho bhante ajÃnanto gaïheyya so balikataraæ dayheyyÃti. - Evam-eva kho mahÃrÃja yo ajÃnanto pÃpakammaæ karoti tassa bahutaraæ apu¤¤an-ti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, atthi koci iminà sarÅradehena Uttarakuruæ và gaccheyya brahmalokaæ và a¤¤aæ và pana dÅpan-ti. - Atthi mahÃrÃja yo iminà cÃtummahÃbhÆtikena kÃyena Uttarakuruæ và gaccheyya brahmalokaæ và a¤¤aæ và pana dÅpan-ti. - Kathambhante NÃgasena iminà cÃtummahÃbhÆtikena kÃyena Uttarakuruæ và gaccheyya brahmalokaæ và a¤¤aæ và pana dÅpan-ti. #<[page 085]># %< 85>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - AbhijÃnÃsi nu tvaæ mahÃrÃja imissà paÂhaviyà vidatthiæ và rataniæ và langhitvà ti. - ùma bhante, abhijÃnÃmi; aham-bhante NÃgasena aÂÂha pi rataniyo langhÃmÅti. - Kathaæ tvaæ mahÃrÃja aÂÂha pi rataniyo langhesÅti. - Ahaæ hi bhante cittaæ uppÃdemi: ettha nipatissÃmÅti; saha cittuppÃdena kÃyo me lahuko hotÅti. - Evam-eva kho mahÃrÃja iddhimà bhikkhu cetovasippatto kÃyaæ citte samÃropetvà cittavasena vehÃsaæ gacchatÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, tumhe evaæ bhaïatha: aÂÂhikÃni dÅghÃni yojanasatikÃni pÅti; rukkho pi tÃva na-tthi yojanasatiko, kuto pana aÂÂhikÃni dÅghÃni yojanasatikÃni bhavissantÅti. - Taæ kim-ma¤¤asi mahÃrÃja: sutan-te mahÃsamudde pa¤cayojanasatikà pi macchà atthÅti. - ùma bhante, sutan-ti. - Nanu mahÃrÃja pa¤cayojanasatikassa macchassa aÂÂhikÃni dÅghÃni bhavissanti yojanasatikÃni pÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, tumhe evaæ bhaïatha: sakkà assÃsa-passÃse nirodhetun-ti. - ùma mahÃrÃja, sakkà assÃsa-passÃse nirodhetun-ti. - Katham-bhante NÃgasena sakkà assÃsa-passÃse nirodhetun-ti. - Taæ kim-ma¤¤asi mahÃrÃja: sutapubbo te koci kÃkacchamÃno ti. - ùma bhante, sutapubbo ti. - Kin-nu kho mahÃrÃja so saddo kÃye namite virameyyÃti. - ùma bhante, virameyyÃti. - So hi nÃma mahÃrÃja saddo abhÃvitakÃyassa abhÃvitasÅlassa abhÃvitacittassa abhÃvitapa¤¤assa kÃye namite viramissati, kim-pana bhÃvitakÃyassa bhÃvitasÅlassa bhÃvitacittassa bhÃvitapa¤¤assa catutthajjhÃnaæ samÃpannassa assÃsa-passÃsà na nirujjhissantÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, samuddo samuddo ti vuccati, kena kÃraïena udakaæ samuddo ti vuccatÅti. - #<[page 086]># %< 86>% Thero Ãha: Yattakaæ mahÃrÃja udakaæ tattakaæ loïaæ, yattakaæ loïaæ tattakaæ udakaæ, tasmà samuddo ti vuccatÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, kena kÃraïena samuddo ekaraso loïaraso ti. - CirasaïÂhitattà kho mahÃrÃja udakassa samuddo ekaraso loïaraso ti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, sakkà sabbaæ sukhumaæ chinditun-ti. - ùma mahÃrÃja, sakkà sabbaæ sukhumaæ chinditun-ti. - Kim-pana bhante sabbaæ sukhuman-ti. - Dhammo kho mahÃrÃja sabbasukhumo, na kho mahÃrÃja dhammà sabbe sukhumÃ, sukhuman-ti và thÆlan-ti và mahÃrÃja dhammÃnam-etam-adhivacanaæ, yaæ ki¤ci chinditabbaæ sabbaæ taæ pa¤¤Ãya chindati, na-tthi dutiyaæ pa¤¤Ãya chedanan-ti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, vi¤¤Ãïan-ti và pa¤¤Ã ti và bhÆtasmiæ jÅvo ti vÃ, ime dhammà nÃnatthà c' eva nÃnÃbya¤janà ca, udÃhu ekatthÃ, bya¤janam-eva nÃnan-ti. - VijÃnanalakkhaïaæ mahÃrÃja vi¤¤Ãïaæ, pajÃnanalakkhaïà pa¤¤Ã, bhÆtasmiæ jÅvo na upalabbhatÅti. - Yadi jÅvo na upalabbhati, atha ko carahi cakkhunà rÆpaæ passati, sotena saddaæ suïÃti, ghÃnena gandhaæ ghÃyati, jivhÃya rasaæ sÃyati, kÃyena phoÂÂhabbaæ phusati, manasà dhammaæ vijÃnÃtÅti. - Thero Ãha: Yadi jÅvo cakkhunà rÆpaæ passati-pe-manasà dhammaæ vijÃnÃti, so jÅvo cakkhudvÃresu uppÃÂitesu mahantena ÃkÃsena bahimukho suÂÂhutaraæ rÆpaæ passeyya, sotesu uppÃtitesu ghÃne uppÃÂite jivhÃya uppÃÂitÃya kÃye uppÃÂite mahantena ÃkÃsena suÂÂhutaraæ saddaæ suïeyya gandhaæ ghÃyeyya rasaæ sÃyeyya phoÂÂhabbaæ phuseyyÃti. - Na hi bhante ti. #<[page 087]># %< 87>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Tena hi mahÃrÃja bhÆtasmiæ jÅvo na upalabbhatÅti. - Kallo si bhante NÃgasenÃti. Thero Ãha: Dukkaraæ mahÃrÃja Bhagavatà katan-ti. -Kim-pana bhante NÃgasena Bhagavatà dukkaraæ katan-ti. - Dukkaraæ mahÃrÃja Bhagavatà kataæ: imesaæ arÆpÅnaæ cittacetasikÃnaæ dhammÃnaæ ekÃrammaïe vattamÃnÃnaæ vavatthÃnaæ akkhÃtaæ: ayaæ phasso, ayaæ vedanÃ, ayaæ sa¤¤Ã, ayaæ cetanÃ, idaæ cittan-ti. Opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja kocid-eva puriso nÃvÃya mahÃsamuddaæ ajjhogÃhitvà hatthapuÂena udakaæ gahetvà jivhÃya sÃyitvà - jÃneyya nu kho mahÃrÃja so puriso: idaæ GangÃya udakaæ, idaæ YamunÃya udakaæ, idaæ Aciravatiyà udakaæ, idaæ Sarabhuyà udakaæ, idaæ Mahiyà udakan-ti. - Dukkaraæ bhante jÃnitun-ti. Ato dukkarataraæ kho mahÃrÃja Bhagavatà kataæ: imesaæ arÆpÅnaæ cittacetasikÃnaæ dhammÃnaæ ekÃrammaïe vattamÃnÃnaæ vavatthÃnaæ akkhÃtaæ: ayaæ phasso, ayaæ vedanÃ, ayaæ sa¤¤Ã, ayaæ cetanÃ, idaæ cittan-ti. - SuÂÂhu bhante ti rÃjà abbhanumodi. Sattamo vaggo. Thero Ãha: JÃnÃsi kho mahÃrÃja sampati kà velà ti. - ùma bhante, jÃnÃmi, sampati paÂhamo yÃmo atikkanto, majjhimo yÃmo vattati, ukkà padÅpiyanti, cattÃri paÂÃkÃni ÃïattÃni, gamissanti bhaï¬ato rÃjadeyyà ti. - Yonakà evam-Ãhaæsu: Kallo si mahÃrÃja, paï¬ito bhikkhÆti.ùma bhaïe, paï¬ito thero, ediso Ãcariyo bhaveyya mÃdiso ca antevÃsÅ, #<[page 088]># %< 88>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ nacirass' eva paï¬ito dhammaæ ÃjÃneyyÃti. - Tassa pa¤haveyyÃkaraïena tuÂÂho rÃjà theraæ NÃgasenaæ satasahassagghanakena kambalena acchÃdetvÃ: Bhante NÃgasena, ajjatagge te aÂÂhasataæ bhattaæ pa¤¤Ãpemi, yaæ ki¤ci antepure kappiyaæ tena ca pavÃremÅti Ãha. - Alaæ mahÃrÃja, jÅvÃmÅti. - JÃnÃmi bhante NÃgasena jÅvasi, api ca attÃna¤-ca rakkha mama¤-ca rakkhÃhi; kathaæ attÃnaæ rakkhasi: NÃgaseno Milindaæ rÃjÃnaæ pasÃdesi na ca ki¤ci alabhÅti parÃpavÃdo ÃgaccheyyÃti, evaæ attÃnaæ rakkha; kathaæ mamaæ rakkhasi: Milindo rÃjà pasanno pasannÃkÃraæ na karotÅti parÃpavÃdo ÃgaccheyyÃti, evaæ mamaæ rakkhÃhÅti. - Tathà hotu mahÃrÃjÃti. - Seyyathà pi bhante sÅho migarÃjà suvaïïapa¤jare pakkhitto pi bahimukho yeva hoti, evam-eva kho 'haæ bhante ki¤cÃpi agÃraæ ajjhÃvasÃmi, bahimukho yeva pana acchÃmi, sace 'haæ bhante agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajeyyaæ na ciraæ jÅveyyaæ, bahÆ me paccatthikà ti. Atha kho Ãyasmà NÃgaseno Milindassa ra¤¤o pa¤haæ vissajjetvà uÂÂhÃy' Ãsanà sanghÃrÃmaæ agamÃsi. Acirapakkante ca Ãyasmante NÃgasene Milindassa ra¤¤o etad-ahosi: Kiæ mayà pucchitaæ, kiæ bhadantena vissajjitan-ti. Atha kho Milindassa ra¤¤o etad-ahosi: Sabbaæ mayà supucchitaæ, sabbaæ bhadantena suvissajjitan-ti. ùyasmato pi NÃgasenassa sanghÃrÃmaæ gatassa etad-ahosi: Kiæ Milindena ra¤¤Ã pucchitaæ, kiæ mayà vissajjitan-ti. Atha kho Ãyasmato NÃgasenassa etad-ahosi: Sabbaæ Milindena ra¤¤Ã supucchitaæ, sabbaæ mayà suvissajjitan-ti. Atha kho Ãyasmà NÃgaseno tassà rattiyà accayena pubbanhasamayaæ nivÃsetvà pattacÅvaram-ÃdÃya yena Milindassa ra¤¤o nivesanaæ ten' upasankami, upasankamitvà pa¤¤atte Ãsane nisÅdi. Atha kho Milindo rÃjà Ãyasmantaæ NÃgasenaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi, #<[page 089]># %< 89>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ ekamantaæ nisinno kho Milindo rÃjà Ãyasmantaæ NÃgasenaæ etad-avoca: Mà kho bhadantassa evaæ ahosi: NÃgaseno mayà pa¤haæ pucchito ti ten' eva somanassena na taæ rattÃvasesaæ supÅti, na te evaæ daÂÂhabbaæ; tassa mayhaæ bhante taæ rattÃvasesaæ etad-ahosi: kiæ mayà pucchitaæ, kiæ bhadantena vissajjitan-ti; sabbaæ mayà supucchitaæ, sabbaæ bhadantena suvissajjitan-ti. Thero pi evam-Ãha: Mà kho mahÃrÃjassa evaæ ahosi: Milindassa ra¤¤o mayà pa¤ho vissajjito ti ten' eva somanassena taæ rattÃvasesaæ vÅtinÃmesÅti, na te evaæ daÂÂhabbaæ; tassa mayhaæ mahÃrÃja taæ rattÃvasesaæ etad-ahosi: kiæ Milindena ra¤¤Ã pucchitaæ, kiæ mayà vissajjitan-ti; sabbaæ Milindena ra¤¤Ã supucchitaæ, sabbaæ mayà suvissajjitan-ti. - Iti ha te mahÃnÃgà a¤¤ama¤¤assa subhÃsitaæ samanumodiæsÆti. Milindapa¤hÃnaæ pucchÃvissajjanà samattÃ. #<[page 090]># %< 90>% BhassappavedÅ vetaï¬Å atibuddhi vicakkhaïo Milindo ¤ÃïabhedÃya NÃgasenam-upÃgami. Vasanto tassa chÃyÃya paripucchanto punappunaæ pabhinnabuddhi hutvÃna so pi ÃsÅ tipeÂako. Navangaæ anumajjanto rattibhÃge rahogato addakkhi meï¬ake pa¤he dunniveÂhe saniggahe: PariyÃyabhÃsitaæ atthi, atthi sandhÃya bhÃsitaæ, sabhÃvabhÃsitaæ atthi DhammarÃjassa sÃsane. Tesaæ atthaæ avi¤¤Ãya meï¬ake JinabhÃsite anÃgatamhi addhÃne viggaho tattha hessati. Handa kathiæ pasÃdetvà chejjapessÃmi meï¬ake, tassa niddiÂÂhamaggena niddisissanty-anÃgate ti. Atha kho Milindo rÃjà pabhÃtÃya rattiyà uggate aruïe sÅsaæ nahÃtvà sirasi a¤jalim-paggahetvà atÅtÃnÃgata-paccuppanne sammÃsambuddhe anussaritvà aÂÂha vatapadÃni samÃdiyi: Ito me anÃgatÃni satta divasÃni aÂÂha guïe samÃdiyitvà tapo caritabbo bhavissati, so 'haæ ciïïatapo samÃno Ãcariyaæ ÃrÃdhetvà meï¬ake pa¤he pucchissÃmÅti. Atha kho Milindo rÃjà pakatidussayugaæ apanetvà ÃbharaïÃni ca omu¤citvà kÃsÃyaæ nivÃsetvà muï¬akapaÂisÅsakaæ sÅse paÂimu¤citvà munibhÃvam-upagantvà aÂÂha guïe samÃdiyi: Imaæ sattÃhaæ mayà na rÃjÃttho anusÃsitabbo, na rÃgÆpasaæhitaæ cittaæ uppÃdetabbaæ, na dosÆpasaæhitaæ cittaæ uppÃdetabbaæ, na mohÆpasaæhitaæ cittaæ uppÃdetabbaæ, dÃsakammakara-porisa-jane pi nivÃtavuttinà bhavitabbaæ, #<[page 091]># %< 91>% kÃyikaæ vÃcasikaæ anurakkhitabbaæ, cha pi ÃyatanÃni niravasesato anurakkhitabbÃni, mettÃbhÃvanÃya mÃnasaæ pakkhipitabban-ti ime aÂÂha guïe samÃdiyitvà tesv-eva aÂÂhasu guïesu mÃnasaæ patiÂÂhapetvà bahi anikkhamitvà sattÃhaæ vÅtinÃmetvà aÂÂhame divase pabhÃtÃya rattiyà pag-eva pÃtarÃsaæ katvà okkhittacakkhu mitabhÃïÅ susaïÂhitena iriyÃpathena avikkhittena cittena haÂÂhena udaggena vippasannena theraæ NÃgasenaæ upasankamitvà therassa pÃde sirasà vanditvà ekamantaæ Âhito idamavoca: Atthi me bhante NÃgasena koci attho tumhehi saddhiæ mantayitabbo, na tattha a¤¤o koci tatiyo icchitabbo, su¤¤e okÃse pavivitte ara¤¤e aÂÂhangupÃgate samaïasÃruppe tattha so pa¤ho pucchitabbo bhavissati, tattha me guyhaæ na kÃtabbaæ na rahassakaæ, arahÃm' ahaæ rahassakaæ suïituæ sumantaïe upagate. UpamÃya pi so attho upaparikkhitabbo, yathà kiæ viya: Yathà nÃma bhante NÃgasena mahÃpaÂhavÅ nikkhepaæ arahati nikkhepe upagate, evam-eva kho bhante NÃgasena arahÃm ahaæ rahassakaæ suïituæ sumantaïe upagate ti. Gurunà pi saha pavivittaæ pavanaæ pavisitvà idamavoca: Bhante NÃgasena, idha purisena mantayitukÃmena aÂÂha-ÂÂhÃnÃni parivajjayitabbÃni bhavanti, na tesu ÂhÃnesu vi¤¤Æ puriso atthaæ manteti, mantito pi attho paripaÂati na sambhavati; katamÃni aÂÂha-ÂÂhÃnÃni: visamaÂÂhÃnaæ parivajjanÅyaæ, sabhayaæ parivajjaïÅyaæ, ativÃtaÂÂhÃnaæ parivajjanÅyaæ, paÂicchannaÂÂhÃnaæ parivajjanÅyaæ, devaÂÂhÃnaæ parivajjanÅyaæ, pantho parivajjanÅyo, sankamo parivajjanÅyo, udakatitthaæ parivajjanÅyaæ, imÃni aÂÂha-ÂÂhÃnÃni parivajjanÅyÃnÅti. - Thero Ãha: Ko doso visamaÂÂhÃne sabhaye ativÃte paÂicchanne devaÂÂhÃne panthe sankame udakatitthe ti. - Visame bhante NÃgasena mantito attho vikirati vidhamati paggharati na sambhavati; #<[page 092]># %< 92>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ sabhaye mano santasati, santasito na sammà atthaæ samanupassati; ativÃte saddo avibhÆto hoti; paÂicchanne upassutiæ tiÂÂhanti; devaÂÂhÃne mantito attho garukaæ pariïamati; panthe mantito attho tuccho bhavati; sankame calÃcalo bhavati; udakatitthe pÃkaÂo bhavati. BhavatÅha: Visamaæ sabhayaæ ativÃto paÂicchannaæ devanissitaæ pantho ca sankamo titthaæ, aÂÂh' ete parivajjayÃti. Bhante NÃgasena, aÂÂh' ime puggalà mantiyamÃnà mantitaæ atthaæ byÃpÃdenti, katame aÂÂha: rÃgacarito dosacarito mohacarito mÃnacarito luddho alaso ekacintÅ bÃlo ti, ime aÂÂha puggalà mantitaæ atthaæ byÃpÃdentÅti.Thero Ãha: Tesaæ ko doso ti. - RÃgacarito bhante NÃgasena rÃgavasena mantitaæ atthaæ byÃpÃdeti, dosacarito dosavasena mantitaæ atthaæ byÃpÃdeti, mohacarito mohavasena mantitaæ atthaæ byÃpÃdeti, mÃnacarito mÃnavasena mantitaæ atthaæ byÃpÃdeti, luddho lobhavasena mantitaæ atthaæ byÃpÃdeti, alaso alasatÃya mantitaæ atthaæ byÃpÃdeti, ekacintÅ ekacintitÃya mantitaæ atthaæ byÃpÃdeti, bÃlo bÃlatÃya mantitaæ atthaæ byÃpÃdeti. BhavatÅha: Ratto duÂÂho ca mÆÊho ca mÃnÅ luddho tathà 'laso ekacintÅ ca bÃlo ca, ete atthavinÃsakà ti. Bhante NÃgasena, nav' ime puggalà mantitaæ guyhaæ vivaranti na dhÃrenti, katame nava: rÃgacarito dosacarito mohacarito bhÅruko Ãmisagaruko itthÅ soï¬o paï¬ako dÃrako ti. - Thero Ãha: Tesaæ ko doso ti. - RÃgacarito bhante NÃgasena rÃgavasena mantitaæ guyhaæ vivarati na dhÃreti, duÂÂho dosavasena mantitaæ guyhaæ vivarati na dhÃreti, mÆÊho mohavasena mantitaæ guyhaæ vivarati na dhÃreti, #<[page 093]># %< 93>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ bhÅruko bhayavasena mantitaæ guyhaæ vivarati na dhÃreti, Ãmisagaruko Ãmisahetu mantitaæ guyhaæ vivarati na dhÃreti, itthÅ ittaratÃya mantitaæ guyhaæ vivarati na dhÃreti, soï¬iko surÃlolatÃya mantitaæ guyhaæ vivarati na dhÃreti, paï¬ako anekaæsikatÃya mantitaæ guyhaæ vivarati na dhÃreti, dÃrako capalatÃya mantitaæ guyhaæ vivarati na dhÃreti. BhavatÅha: Ratto duÂÂho ca mÆÊho ca bhÅru Ãmisacakkhuko itthÅ soï¬o paï¬ako ca, navamo bhavati dÃrako: Nav' ete puggalà loke ittarà calità calÃ; etehi mantitaæ guyhaæ khippaæ bhavati pÃkaÂan-ti. Bhante NÃgasena, aÂÂhahi kÃraïehi buddhi pariïamati paripÃkaæ gacchati, katamehi aÂÂhahi: vayapariïÃmena buddhi pariïamati paripÃkaæ gacchati, yasapariïÃmena buddhi pariïamati paripÃkaæ gacchati, paripucchÃya buddhi pariïamati paripÃkaæ gacchati, titthasaævÃsena buddhi pariïamati paripÃkaæ gacchati, yoniso manasikÃrena buddhi pariïamati paripÃkaæ gacchati, sÃkacchÃya buddhi pariïamati paripÃkaæ gacchati, snehÆpasevanavasena buddhi pariïamati paripÃkaæ gacchati, patirÆpadesavÃsena buddhi pariïamati paripÃkaæ gacchati. BhavatÅha: Vayena yasa-pucchÃhi titthavÃsena yoniso sÃkacchÃ' snehasaæsevÃ' patirÆpavasena ca: EtÃni aÂÂha ÂhÃnÃni buddhivisadakÃrakÃ, yesaæ etÃni sambhonti tesaæ buddhi pabhijjatÅti. Bhante NÃgasena, ayam bhumibhÃgo aÂÂha-mantadosavivajjito, aha¤-ca loke paramo mantisahÃyo, guyham-anurakkhÅ cÃhaæ, yÃvÃhaæ jÅvissÃmi tÃva guyham-anurakkhissÃmi, aÂÂhahi ca me kÃraïehi buddhi pariïÃmaæ gatÃ; dullabho etarahi mÃdiso antevÃsÅ. #<[page 094]># %< 94>% Sammà paÂipanne antevÃsike ye ÃcariyÃnaæ pa¤cavÅsati Ãcariyaguïà tehi guïehi Ãcariyena sammà paÂipajjitabbaæ. Katame pa¤cavÅsati guïÃ: idha bhante Ãcariyena antevÃsimhi satataæ samitaæ Ãrakkhà upaÂÂhapetabbÃ, asevana-sevanà jÃnitabbÃ, pamattÃppamattatà jÃnitabbÃ, seyyÃvakÃso jÃnitabbo, gela¤¤aæ jÃnitabbaæ, bhojanaæ laddhÃladdhaæ jÃnitabbaæ, viseso jÃnitabbo, pattagataæ saævibhajitabbaæ, assÃsetabbo: mà bhÃyi, attho te abhikkamatÅti, iminà puggalena paÂicaratÅti paÂicÃro jÃnitabbo, gÃme paÂicÃro jÃnitabbo, vihÃre paÂicÃro jÃnitabbo, na tena saha sallÃpo kÃtabbo, chiddaæ disvà adhivÃsetabbaæ, sakkaccakÃrinà bhavitabbaæ, akhaï¬akÃrinà bhavitabbaæ, arahassakÃrinà bhavitabbaæ, niravasesakÃrinà bhavitabbaæ, janem' imaæ sippesÆti janakacittaæ upaÂÂhapetabbaæ, kathaæ ayaæ na parihÃyeyyÃti va¬¬hicittaæ upaÂÂhapetabbaæ, balavaæ imaæ karomi sikkhÃbalenÃti cittaæ upaÂÂhapetabbaæ mettacittaæ upaÂÂhapetabbaæ, ÃpadÃsu na vijahitabbaæ, karaïÅye na-ppamajjitabbaæ, khalite dhammena paggahetabbo ti. Ime kho bhante pa¤cavÅsati Ãcariyassa ÃcariyaguïÃ, tehi guïehi mayi sammà paÂipajjassu. Saæsayo me bhante uppanno, atthi meï¬akapa¤hà JinabhÃsitÃ, anÃgate addhÃne tattha viggaho uppajjissati, anÃgate ca addhÃne dullabhà bhavissanti tumhÃdisà buddhimanto, tesu me pa¤hesu cakkhuæ dehi paravÃdÃnaæ niggahÃyÃti. Thero sÃdhÆti sampaÂicchitvà dasa upÃsakassa upÃsakaguïe paridÅpesi: Dasa ime mahÃrÃja upÃsakassa upÃsakaguïÃ, katame dasa: idha mahÃrÃja upÃsako sanghena samÃnasukhadukkho hoti, dhammÃdhipateyyo hoti, yathÃbalaæ saævibhÃgarato hoti, JinasÃsanaparihÃniæ disvà abhiva¬¬hiyà vÃyamati, sammÃdiÂÂhiko hoti, apagatakotÆhalamangaliko jÅvitahetu pi na a¤¤aæ satthÃraæ uddisati, kÃyikaæ vÃcasika¤-c' assa rakkhitaæ hoti, samaggÃrÃmo hoti samaggarato, anusuyyako hoti, na ca kuhanavasena sÃsane carati, #<[page 095]># %< 95>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Buddhaæ saranaæ gato hoti, dhammaæ saraïaæ gato hoti, sanghaæ saraïaæ gato hoti. Ime kho mahÃrÃja dasa upÃsakassa upÃsakaguïÃ, te sabbe guïà tayi saævijjanti, taæ te yuttaæ pattaæ anucchavikaæ patirÆpaæ yaæ tvaæ JinasÃsanaparihÃniæ disvà abhiva¬¬hiæ icchasi. Karomi te okÃsaæ, puccha maæ tvaæ yathÃsukhan-ti. Atha kho Milindo rÃjà katÃvakÃso nipacca guruno pÃde sirasi a¤jaliæ katvà etad-avoca: Bhante NÃgasena, ime titthiyà evaæ bhaïanti: yadi Buddho pÆjaæ sÃdiyati na parinibbuto Buddho, saæyutto lokena antobhaviko lokasmiæ lokasÃdhÃraïo, tasmà tassa kato adhikÃro va¤jho bhavati aphalo; yadi parinibbuto, visaæyutto lokena nissaÂo sabbabhavehi, tassa pÆjà na uppajjati, parinibbuto na ki¤ci sÃdiyati, asÃdiyantassa kato adhikÃro va¤jho bhavati aphalo ti. UbhatokoÂiko eso pa¤ho, n'eso visayo appattamÃnasÃnaæ, mahantÃnaæ yev' eso visayo, bhind' etaæ diÂÂhijÃlaæ, ekaæse Âhapaya, tav' eso pa¤ho anuppatto, anÃgatÃnaæ JinaputtÃnaæ cakkhuæ dehi paravÃdaniggahÃyÃti. - Thero Ãha: Parinibbuto mahÃrÃja BhagavÃ, na ca Bhagavà pÆjaæ sÃdiyati, bodhimÆle yeva TathÃgatassa sÃdiyanà pahÅnÃ, kim-pana anupÃdisesÃya nibbÃnadhÃtuyà parinibbutassa. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena SÃriputtena DhammasenÃpatinÃ: PÆjiyantà asamasamà sadevamÃnusehi te na sÃdiyanti sakkÃraæ, buddhÃnaæ esa dhammatà ti. RÃjà Ãha: Bhante NÃgasena, putto và pituno vaïïaæ bhÃsati pità và puttassa vaïïaæ bhÃsati, na c' etaæ kÃraïaæ paravÃdÃnaæ niggahÃya, pasÃdappakÃsanaæ nÃm' etaæ, ingha me tvaæ tattha kÃraïaæ sammà brÆhi sakavÃdassa patiÂÂhÃpanÃya diÂÂhijÃlaviniveÂhanÃyÃti. #<[page 096]># %< 96>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Thero Ãha: Parinibbuto mahÃrÃja BhagavÃ, na ca Bhagavà pÆjaæ sÃdiyati, asÃdiyantass' eva TathÃgatassa devamanussà dhÃturatanaæ vatthuæ karityà TathÃgatassa ¤ÃïaratanÃrammaïena sammÃpaÂipattiæ sevantà tisso sampattiyo paÂilabhanti. Yathà mahÃrÃja mahatimahÃaggikkhandho pajjalitvà nibbÃyeyya, api nu kho so mahÃrÃja aggikkhandho sÃdiyati tiïakaÂÂhupÃdÃnan-ti.JalamÃno pi so bhante mahÃaggikkhandho tiïakaÂÂhupÃdÃnaæ na sÃdiyati, kim-pana nibbuto upasanto acetano sÃdiyatÅti. - Tasmiæ pana mahÃrÃja aggikkhandhe uparate upasante loke aggi su¤¤o hotÅti. - Na hi bhante, kaÂÂhaæ aggissa vatthu hoti upÃdÃnaæ, ye keci manussà aggikÃmà te attano thÃmabalaviriyena paccattapurisakÃrena kaÂÂhaæ manthayitvà aggiæ nibbattetvà tena agginà aggikaraïÅyÃni kammÃni karontÅti. - Tena hi mahÃrÃja titthiyÃnaæ vacanaæ micchà bhavati: asÃdiyantassa kato adhikÃro va¤jho bhavati aphalo ti. Yathà mahÃrÃja mahatimahÃaggikkhandho pajjali, evam-eva Bhagavà dasasahassimhi lokadhÃtuyà buddhasiriyà pajjali; yathà mahÃrÃja mahatimahÃaggikkhandho pajjalitvà nibbuto, evam-eva Bhagavà dasasahassimhi lokadhÃtuyà buddhasiriyà pajjalitvà anupÃdisesÃya nibbÃnadhÃtuyà parinibbuto; yathà mahÃrÃja nibbuto aggikkhandho tiïakaÂÂhupÃdÃnaæ na sÃdiyati, evam-eva kho lokahitassa sÃdiyanà pahÅnà upasantÃ; yathà mahÃrÃja manussà nibbute aggikkhandhe anupÃdÃne attano thÃmabalaviriyena paccattapurisakÃrena kaÂÂhaæ manthayitvà aggiæ nibbattetvà tena agginà aggikaraïÅyÃni kammÃni karonti, evam-eva devamanussà TathÃgatassa parinibbutassa asÃdiyantass' eva dhÃturatanaæ vatthuæ karitvà TathÃgatassa ¤ÃnaratanÃrammaïena sammÃpaÂipattiæ sevantà tisso sampattiyo paÂilabhanti. #<[page 097]># %< 97>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Iminà pi mahÃrÃja kÃraïena TathÃgatassa parinibbutassa asÃdiyantass' eva kato adhikÃro ava¤jho bhavati saphalo ti. Aparam-pi mahÃrÃja uttariæ kÃraïaæ suïohi yena kÃraïena TathÃgatassa parinibbutassa asÃdiyantass' eva kato adhikÃro ava¤jho bhavati saphalo: yathà mahÃrÃja mahatimahÃvÃto vÃyitvà uparameyya, api nu kho so mahÃrÃja uparato vÃto sÃdiyati puna nibbattÃpanan-ti. - Na hi bhante uparatassa vÃtassa Ãbhogo và manasikÃro và puna nibbattÃpanÃya, kinkÃraïaæ: acetanà sà vÃyodhÃtÆti. - Api nu tassa mahÃrÃja uparatassa vÃtassa vÃto ti sama¤¤Ã upagacchatÅti. - Na hi bhante, tÃlavaïÂa-vidhÆpanÃni vÃtassa uppattiyà paccayÃ, ye keci manussà uïhÃbhitattà pariÊÃhaparipÅÊità te tÃlavaïÂena và vidhÆpanena và attano thÃmabalaviriyena paccattapurisakÃrena vÃtaæ nibbattetvà tena vÃtena uïhaæ nibbÃpenti pariÊÃhaæ vÆpasamentÅti. - Tena hi mahÃrÃja titthiyÃnaæ vacanaæ micchà bhavati: asÃdiyantassa kato adhikÃro va¤jho bhavati aphalo ti. Yathà mahÃrÃja mahatimahÃvÃto vÃyi, evam-eva Bhagavà dasasahassimhi lokadhÃtuyà sÅtala-madhura-santa-sukhuma-mettÃvÃtena upavÃyi; yathà mahÃrÃja mahatimahÃvÃto vÃyitvà uparato, evam-eva Bhagavà sÅtala-madhura-santa-sukhumamettÃvÃtena upavÃyitvà anupÃdisesÃya nibbÃnadhÃtuyà parinibbuto; yathà mahÃrÃja uparato vÃto puna nibbattà panaæ na sÃdiyati, evam-eva lokahitassa sÃdiyanà pahÅnà upasantÃ; yathà mahÃrÃja te manussà uïhÃbhitattà pariÊÃhaparipÅÊitÃ, evam-eva devamanussà tividhaggi-santÃpa-pariÊÃha-paripÅÊitÃ; yathà tÃlÃvaïÂa-vidhÆpanÃni vÃtassa nibbattiyà paccayà honti, evam-eva TathÃgatassa dhÃtu ca ¤Ãïaratana¤-ca paccayo hoti tissannaæ sampattÅnaæ paÂilÃbhÃya; #<[page 098]># %< 98>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ yathà manussà uïhÃbhitattà pariÊÃhaparipÅÊità tÃlavaïÂena và vidhÆpanena và vÃtaæ nibbattetvà uïhaæ nibbÃpenti pariÊÃhaæ vÆpasamenti, evameva devamanussà TathÃgatassa parinibbutassa asÃdiyantass' eva dhÃtu¤-ca ¤Ãïaratana¤-ca pÆjetvà kusalaæ nibbattetvà tena kusalena tividhaggi-santÃpa-pariÊÃhaæ nibbÃpenti vÆpasamenti. Iminà pi mahÃrÃja kÃraïena TathÃgatassa parinibbutassa asÃdiyantass' eva kato adhikÃro ava¤jho bhavati saphalo ti. Aparam-pi mahÃrÃja uttariæ kÃraïaæ suïohi paravÃdÃnaæ niggahÃya: yathà mahÃrÃja puriso bheriæ ÃkoÂetvà saddaæ nibbatteyya, yo so bherisaddo purisena nibbattito so saddo antaradhÃyeyya, api nu kho so mahÃrÃja saddo sÃdiyati puna nibbattÃpanan-ti. - Na hi bhante, antarahito so saddo, na-tthi tassa puna uppÃdÃya Ãbhogo và manasikÃro vÃ, sakiæ nibbatte bherisadde antarahite so bherisaddo samucchinno hoti, bheri pana bhante paccayo hoti saddassa nibbattiyÃ, atha puriso paccaye sati attajena vÃyÃmena bheriæ ÃkoÂetvà saddaæ nibbattetÅti. - Evam-eva kho mahÃrÃja Bhagavà sÅla-samÃdhi-pa¤¤Ã-vimutti-vimutti¤Ãïadassana-paribhÃvitaæ dhÃturatana¤-ca dhamma¤-ca vinaya¤-ca anusatthi¤-ca satthÃraæ Âhapayitvà sayaæ anupÃdisesÃya nibbÃnadhÃtuyà parinibbuto, na ca parinibbute Bhagavati sampattilÃbho upacchinno hoti, bhavadukkhapatipÅÊità sattà dhÃturatana¤-ca dhammavinaya¤-ca anusatthi¤-ca pacca yaæ karitvà sampattikÃmà sampattiyo paÂilabhanti. Iminà pi mahÃrÃja kÃraïena TathÃgatassa parinibbutassa asÃdiyantass' eva kato adhikÃro ava¤jho bhavati saphalo ti. DiÂÂha¤-c' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà anÃgatamaddhÃnaæ kathita¤-ca bhaïita¤-ca Ãcikkhita¤-ca. Siyà kho pan' ùnanda tumhÃkaæ evam-assa: atÅtasatthukaæ pÃvacanaæ, #<[page 099]># %< 99>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ na-tthi no satthà ti; na kho pan' etaæ ùnanda evaæ daÂÂhabbaæ, yo vo ùnanda mayà dhammo ca vinayo ca desito pa¤¤atto so vo mam' accayena satthà ti. Parinibbutassa TathÃgatassa asÃdiyantassa kato adhikÃro va¤jho bhavati aphalo ti taæ tesaæ titthiyÃnaæ vacanaæ micchà abhÆtaæ vitathaæ alikaæ viruddhaæ viparÅtaæ, dukkhadÃyakaæ dukkhavipÃkaæ apÃyagamanÅyan-ti. Aparam-pi mahÃrÃja uttariæ kÃraïaæ suïohi yena kÃranena TathÃgatassa parinibbutassa asÃdiyantass' eva kato adhikÃro ava¤jho bhavati saphalo: sÃdiyati nu kho mahÃrÃja ayaæ mahÃpaÂhavÅ: sabbabÅjÃni mayi saævirÆhantÆti. - Na hi bhante ti. - Kissa pana tÃni mahÃrÃja bÅjÃni asÃdiyantiyà mahÃpaÂhaviyà saævirÆhitvà daÊhamÆlajaÂÃ-patiÂÂhità khandhasÃrasÃkhÃ-parivitthiïïà pupphaphaladharà hontÅti. - AsÃdiyantÅ pi bhante mahÃpaÂhavÅ tesaæ bÅjÃnaæ vatthu hoti paccayaæ deti virÆhanÃya, tÃni bÅjÃni taæ vatthuæ nissÃya tena paccayena saævirÆhitvà daÊhamÆlajaÂÃ-patiÂÂhità khandhasÃrasÃkhÃparivitthiïïà pupphaphaladharà hontÅti. - Tena hi mahÃrÃja titthiyà sake vÃde naÂÂhà honti hatà viruddhÃ, sace te bhaïanti: asÃdiyantassa kato adhikÃro va¤jho bhavati aphalo ti. Yathà mahÃrÃja mahÃpaÂhavÅ evaæ TathÃgato arahaæ sammÃsambuddho, yathà mahÃrÃja mahÃpaÂhavÅ na ki¤ci sÃdiyati evaæ TathÃgato na ki¤ci sÃdiyati, yathà mahÃrÃja tÃni bÅjÃni paÂhaviæ nissÃya saævirÆhitvà daÊhamÆlajaÂÃ-patiÂÂhità khandhasÃrasÃkhÃparivitthiïïà pupphaphaladharà honti evaæ devamanussà TathÃgatassa parinibbutassa asÃdiyantass' eva dhÃtu¤-ca ¤Ãïaratana¤-ca nissÃya daÊhakusalamÆla-patiÂÂhità samÃdhikkhandha-dhammasÃra-sÅlasÃkhÃ-parivitthiïïà vimuttipuppha-sÃma¤¤aphaladharà honti. Iminà pi mahÃrÃja kÃraïena TathÃgatassa parinibbutassa asÃdiyantass' eva kato adhikÃro ava¤jho bhavati saphalo ti. #<[page 100]># %< 100>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Aparam-pi mahÃrÃja uttariæ kÃraïaæ suïohi yena kÃraïena TathÃgatassa parinibbutassa asÃdiyantass' eva kato adhikÃro ava¤jho bhavati saphalo: sÃdiyanti nu kho mahÃrÃja ime oÂÂhà goïà gadrabhà ajà pasÆ manussà antokucchismiæ kimikulÃnaæ sambhavan-ti. - Na hi bhante ti. - Kissa pana te mahÃrÃja kimayo tesaæ asÃdiyantÃnaæ antokucchismiæ sambhavitvà bahuputtanattà vepullataæ pÃpuïantÅti. - PÃpassa bhante kammassa balavatÃya asÃdiyantÃnaæ yeva tesaæ sattÃnaæ antokucciæ kimayo sambhavitvà bahuputtanattà vepullataæ pÃpuïantÅti. - Evam-eva kho mahÃrÃja TathÃgatassa parinibbutassa asÃdiyantass' eva dhÃtussa ca ¤ÃïÃrammaïassa ca balavatÃya TathÃgate kato adhikÃro ava¤jho bhavati saphalo ti. Aparam-pi mahÃrÃja uttariæ kÃraïaæ suïohi yena kÃraïena TathÃgatassa parinibbutassa asÃdiyantass' eva kato adhikÃro ava¤jho bhavati saphalo: sÃdiyanti nu kho mahÃrÃja ime manussÃ: ime aÂÂhanavuti rogà kÃye nibbattantÆti. - Na hi bhante ti. - Kissa pana te mahÃrÃja rogà asÃdiyantÃnaæ kÃye nipatantÅti. - Pubbe katena bhante duccaritenÃti. - Yadi mahÃrÃja pubbe kataæ akusalaæ idha vedanÅyaæ hoti, tena hi mahÃrÃja pubbe katam-pi idha katam-pi kusalÃkusalaæ kammaæ ava¤jhaæ bhavati saphalan-ti. Iminà pi mahÃrÃja kÃraïena TathÃgatassa parinibbutassa asÃdiyantass' eva kato adhikÃro ava¤jho bhavati saphalo ti. Sutapubbaæ pana tayà mahÃrÃja Nandako nÃma yakkho theraæ SÃriputtaæ ÃsÃdayitvà paÂhaviæ paviÂÂho ti. - ùma bhante, sÆyati, loke pÃkaÂo eso ti. - Api nu kho mahÃrÃja thero SÃriputto sÃdiyi Nandakassa yakkhassa mahÃpaÂhavÅgilanan-ti. #<[page 101]># %< 101>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Ubbattiyante pi bhante sadevake loke, patamÃne pi chamÃyaæ candimasuriye, vikirante pi SinerupabbatarÃje, thero SÃriputto na parassa dukkhaæ sÃdiyeyya, taæ kissa hetu: yena hetunà thero SÃriputto kujjheyya và dusseyya và so hetu therassa SÃriputtassa samÆhato samucchinno, hetuno samugghÃtitattà bhante thero SÃriputto jÅvitahÃrake pi kopaæ na kareyyÃti. - Yadi mahÃrÃja thero SÃriputto Nandakassa yakkhassa paÂhavÅgilanaæ na sÃdiyi kissa pana Nandako yakkho paÂhaviæ paviÂÂho ti. - Akusalassa bhante kammassa balavatÃyÃti. - Yadi mahÃrÃja akusalassa kammassa balavatÃya Nandako yakkho paÂhaviæ paviÂÂho, asÃdiyantassÃpi kato aparÃdho ava¤jho bhavati saphalo, tena hi mahÃrÃja kusalassa pi kammassa balavatÃya asÃdiyantassa kato adhikÃro ava¤jho bhavati saphalo ti. Iminà pi mahÃrÃja kÃraïena TathÃgatassa parinibbutassa asÃdiyantass' eva kato adhikÃro ava¤jho bhavati saphalo ti. Kati nu kho te mahÃrÃja manussà ye etarahi mahÃpaÂhaviæ paviÂÂhÃ, atthi te tattha savanan-ti. - ùma bhante, sÆyatÅti. - Ingha tvaæ mahÃrÃja sÃvehÅti. Ci¤camÃïavikà bhante, Suppabuddho ca Sakko, Devadatto ca thero, Nandako ca yakkho, Nando ca mÃïavako ti, sutaæ metaæ bhante: ime pa¤ca janà mahÃpaÂhaviæ paviÂÂhà ti. - Kismiæ te mahÃrÃja aparaddhà ti. Bhagavati ca bhante sÃvakesu cÃti. - Api nu kho mahÃrÃja Bhagavà và sÃvakà và sÃdiyiæsu imesaæ mahÃpaÂhaviæ pavisanan-ti. - Na hi bhante ti. - Tena hi mahÃrÃja TathÃgatassa parinibbutassa asÃdiyantass' eva kato adhikÃro ava¤jho bhavati saphalo ti. - Suvi¤¤Ãpito bhante NÃgasena pa¤ho gambhÅro tÃnÅkato, guyhaæ vidaæsitaæ, #<[page 102]># %< 102>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ gaïÂhi bhinnÃ, gahanaæ agahanaæ kataæ, naÂÂhà paravÃdÃ, bhaggà kudiÂÂhi, nippabhà jÃtà kutitthiyÃ, tvaæ gaïivarapavaram-ÃsajjÃti. Bhante NÃgasena, Buddho sabba¤¤Æ ti. - ùma mahÃrÃja, Bhagavà sabba¤¤Æ, na ca Bhagavato satataæ samitaæ ¤Ãïadassanaæ paccupaÂÂhitaæ, ÃvajjanapaÂibaddhaæ Bhagavato sabba¤¤uta¤Ãïaæ, Ãvajjitvà yadicchakaæ jÃnÃtÅti. - Tena hi bhante NÃgasena Buddho asabba¤¤Æ, yadi tassa pariyesanÃya sabba¤¤uta¤Ãïaæ hotÅti. - VÃhasataæ kho mahÃrÃja vÅhÅnaæ a¬¬hacÆÊa¤-ca vÃhà vÅhi satt' ammaïÃni dve ca tumbà ekaccharakkhaïe pavattacittassa ettakà vÅhi lakkhaæ ÂhapiyamÃne parikkhayaæ pariyÃdÃnaæ gaccheyyuæ. Tatr' ime sattavidhà città pavattanti: Ye te mahÃrÃja sarÃgà sadosà samohà sakkilesà abhÃvitakÃyà abhÃvitasÅlà abhÃvitacittà abhÃvitapa¤¤Ã tesaæ taæ cittaæ garukaæ uppajjati dandhaæ pavattati, kinkÃraïaæ: abhÃvitattà cittassa. Yathà mahÃrÃja vaæsanÃÊassa vitatassa visÃlassa vitthiïïassa saæsibbita-visibbitassa sÃkhÃjaÂÃjaÂitassa Ãka¬¬hiyantassa garukaæ hoti Ãgamanaæ dandhaæ, kinkÃraïaæ: saæsibbita-visibbitattà sÃkhÃnaæ, evam-eva kho mahÃrÃja ye te sarÃgà sadosà samohà sakkilesà abhÃvitakÃyà abhÃvitasÅlà abhÃvitacittà abhÃvitapa¤¤Ã tesam taæ cittaæ garukaæ uppajjati dandhaæ pavattati, kinkÃraïaæ: saæsibbita-visibbitattà kilesehi. Idaæ paÂhamaæ cittaæ. Tatr' idaæ dutiyaæ cittaæ vibhattim-Ãpajjati: Ye te mahÃrÃja sotÃpannà pihitÃpÃyà diÂÂhippattà vi¤¤ÃtasatthusÃsanà tesaæ taæ cittaæ tÅsu ÂhÃnesu lahukaæ uppajjati lahukaæ pavattati, #<[page 103]># %< 103>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ uparibhÆmisu garukaæ uppajjati dandhaæ pavattati, kinkÃraïaæ: tÅsu ÂhÃnesu cittassa parisuddhattÃ, upari kilesÃnaæ appahÅnattÃ. Yathà mahÃrÃja vaæsanÃÊassa tipabbagaïÂhiparisuddhassa upari sÃkhÃjaÂÃjaÂitassa Ãka¬¬hiyantassa yÃva tipabbaæ tÃva lahukaæ eti, tato upari thaddhaæ, kinkÃraïaæ: hetthà parisuddhattÃ, upari sÃkhÃjaÂÃjaÂitattÃ, evam-eva kho mahÃrÃja ye te sotÃpannà pihitÃpÃyà diÂÂhippattà vi¤¤ÃtasatthusÃsanà tesaæ taæ cittaæ tÅsu ÂhÃnesu lahukaæ uppajjati lahukaæ pavattati, uparibhÆmisu garukaæ uppajjati dandhaæ pavattati, kinkÃraïaæ: tÅsu ÂhÃnesu parisuddhattÃ, upari kilesÃnaæ appahÅnattÃ. Idaæ dutiyaæ cittaæ. Tatr' idaæ tatiyaæ cittaæ vibhattim-Ãpajjati: Ye te mahÃrÃja sakadÃgÃmino, yesaæ rÃga-dosa-mohà tanubhÆtÃ, tesaæ taæ cittaæ pa¤casu ÂhÃnesu lahukaæ uppajjati lahukaæ pavattati, uparibhÆmisu garukaæ uppajjati dandhaæ pavattati, kinkÃraïaæ: pa¤casu ÂhÃnesu parisuddhattÃ, upari kilesÃnaæ appahÅnattÃ. Yathà mahÃrÃja vaæsanÃÊassa pa¤capabbagaïÂhiparisuddhassa upari sÃkhÃjaÂÃjaÂitassa Ãka¬¬hiyantassa yÃva pa¤capabbaæ tÃva lahukaæ eti, tato upari thaddhaæ, kinkÃraïaæ: heÂÂhà parisuddhattÃ, upari sÃkhÃjaÂÃjaÂitattÃ, evam-eva kho mahÃrÃja ye te sakadÃgÃmino, yesaæ rÃga-dosa-mohà tanubhÆtÃ, tesaæ taæ cittaæ pa¤casu ÂhÃnesu lahukaæ uppajjati lahukaæ pavattati, uparibhÆmisu garukaæ uppajjati dandhaæ pavattati, kinkÃraïaæ: pa¤casu ÂhÃnesu cittassa parisuddhattÃ, upari kilesÃnaæ appahÅnattÃ. Idaæ tatiyaæ cittaæ. Tatr' idaæ catutthaæ cittaæ vibhattim-Ãpajjati: Ye te mahÃrÃja anÃgÃmino, yesaæ pa¤c' orambhÃgiyÃni saæyojanÃni pahÅnÃni, tesaæ taæ cittaæ dasasu ÂhÃnesu lahukaæ uppajjati lahukaæ pavattati, #<[page 104]># %< 104>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ uparibhÆmisu garukaæ uppajjati dandhaæ pavattati, kinkÃraïaæ: dasasu ÂhÃnesu cittassa parisuddhattÃ, upari kilesÃnaæ appahÅnattÃ. Yathà mahÃrÃja vaæsanÃÊassa dasapabbagaïÂhiparisuddhassa upari sÃkhÃjaÂÃjaÂitassa Ãka¬¬hiyantassa yÃva dasapabbaæ tÃva lahukaæ eti, tato upari thaddhaæ, kinkÃraïaæ: heÂÂhà parisuddhattÃ, upari sÃkhÃjaÂÃjaÂitattÃ, evam-eva kho mahÃrÃja ye te anÃgÃmino, yesaæ pa¤c' orambhÃgiyÃni saæyojanÃni pahÅnÃni, tesaæ taæ cittaæ dasasu ÂhÃnesu lahukaæ uppajjati lahukaæ pavattati, uparibhÆmisu garukaæ uppajjati dandhaæ pavattati, kinkÃraïaæ: dasasu ÂhÃnesu cittassa parisuddhattÃ, upari kilesÃnaæ appahÅnattÃ. Idaæ catutthaæ cittaæ. Tatr' idaæ pa¤camaæ cittaæ vibhattim-Ãpajjati: Ye te mahÃrÃja arahanto khÅïÃsavà dhotamalà vantakilesà vusitavanto katakaraïÅyà ohitabhÃrà anuppattasadatthà parikkhÅïabhavasaæyojanà pattapaÂisambhidà sÃvakabhÆmisu parisuddhÃ, tesaæ taæ cittaæ sÃvakavisaye lahukaæ uppajjati lahukaæ pavattati, paccekabuddhabhÆmisu garukaæ uppajjati dandhaæ pavattati, kinkÃraïaæ: parisuddhattà sÃvakavisaye, aparisuddhattà paccekabuddhavisaye. Yathà mahÃrÃja vaæsanÃlassa sabbapabbagaïÂhiparisuddhassa Ãka¬¬hiyantassa lahukaæ hoti Ãgamanaæ adandhaæ, kinkÃraïaæ: sabbapabbagaïÂhiparisuddhattÃ, agahanattà vaæsassa; evam-eva kho mahÃrÃja ye te arahanto khÅïÃsavà dhotamalà vantakilesà vusitavanto katakaraïÅya ohitabhÃrà anuppattasadatthà parikkhÅïabhavasaæyojanà pattapaÂisambhidà sÃvakabhÆmisu parisuddhÃ, tesaæ taæ cittaæ sÃvakavisaye lahukaæ uppajjati lahukaæ pavattati, paccekabuddhabhÆmisu garukam uppajjati dandhaæ pavattati, kinkÃraïaæ: parisuddhattà sÃvakavisaye, aparisuddhattà paccekabuddhavisaye. Idaæ pa¤camaæ cittaæ. #<[page 105]># %< 105>% Tatr' idaæ chaÂÂhaæ cittaæ vibhattim-Ãpajjati: Ye te mahÃrÃja paccekabuddhÃ, sayambhuno anÃcariyakÃ, ekacÃrino khaggavisÃïakappÃ, sakavisaye parisuddhavimala-cittÃ, tesaæ taæ cittaæ sakavisaye lahukaæ uppajjati lahukaæ pavattati, sabba¤¤ÆbuddhabhÆmisu garukaæ uppajjati dandhaæ pavattati, kinkÃraïaæ: parisuddhattà sakavisaye, mahantattà sabba¤¤Æbuddhavisayassa. Yathà mahÃrÃja puriso sakavisayaæ parittaæ nadiæ rattim-pi divà pi yadicchakaæ asambhÅto otareyya, athÃparato mahÃsamuddaæ gambhÅraæ vitthataæ agÃdhamapÃraæ disvà bhÃyeyya dandhÃyeyya na visaheyya otarituæ, kinkÃraïaæ: ciïïattà sakavisayassa, mahantattà ca mahÃsamuddassa; evam-eva kho mahÃrÃja ye te paccekabuddhÃ, sayambhuno anÃcariyakÃ, ekacÃrino khaggavisÃïakappÃ, sakavisaye parisuddha-vimala cittÃ, tesaæ taæ cittaæ sakavisaye lahukaæ uppajjati lahukaæ pavattati, sabba¤¤ÆbuddhabhÆmisu garukaæ uppajjati dandhaæ pavattati, kinkÃraïaæ: parisuddhattà sakavisayassa, mahantattà sabba¤¤Æbuddhavisayassa. Idaæ chaÂÂhaæ cittaæ. Tatr' idaæ sattamaæ cittaæ vibhattim-Ãpajjati: Ye te mahÃrÃja sammÃsambuddhà sabba¤¤uno dasabaladharà catuvesÃrajja-visÃradÃ, aÂÂhÃrasahi buddhadhammehi samannÃgatÃ, anantajinà anÃvaraïa¤ÃïÃ, tesaæ taæ cittaæ sabbattha lahukaæ uppajjati lahukaæ pavattati, kinkÃraïaæ: sabbattha parisuddhatta. Api nu kho mahÃrÃja nÃrÃcassa sudhotassa vimalassa nigganthissa sukhumadhÃrassa ajimhassa avankassa akuÂilassa daÊhacÃpa-samÃrÆÊhassa khomasukhume và kappÃsasukhume và kambalasukhume và balavanipÃtitassa dandhÃyitattaæ và lagganaæ và hotÅti.- Na hi bhante, kinkÃraïaæ: sukhumattà vatthÃnaæ, sudhotattà nÃrÃcassa, nipÃtassa ca balavattà ti. #<[page 106]># %< 106>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Evam-eva kho mahÃrÃja ye te sammÃsambuddhà sabba¤¤uno dasabaladharà catuvesÃrajja-visÃradÃ, aÂÂhÃrasahi buddhadhammehi samannÃgatÃ, anantajinà anÃvaraïa¤ÃïÃ, tesaæ taæ cittaæ sabbattha lahukaæ uppajjati lahukaæ pavattati, kinkÃraïaæ: sabbattha parisuddhattÃ. Idaæ sattamaæ cittaæ. Tatra mahÃrÃja yam-idaæ sabba¤¤ÆbuddhÃnaæ cittaæ taæ channam-pi cittÃnaæ gaïanaæ atikkamitvà asankheyyena guïena parisuddha¤-ca lahuka¤-ca. Yasmà ca Bhagavato cittaæ parisuddha¤-ca lahuka¤-ca, tasmà mahÃrÃja Bhagavà yamakapÃÂihÅraæ dasseti, yamakapÃÂihÅre mahÃrÃja ¤Ãtabbaæ: buddhÃnaæ bhagavantÃnaæ cittaæ evaæ lahuparivattan-ti, na tattha sakkà uttariæ kÃraïaæ vattuæ. Te pi mahÃrÃja pÃÂihÅrà sabba¤¤ÆbuddhÃnaæ cittaæ upÃdÃya gaïanam-pi sankham-pi kalam-pi kalabhÃgam-pi na upenti, ÃvajjanapaÂibaddhaæ mahÃrÃja Bhagavato sabba¤¤uta¤Ãïaæ, Ãvajjitvà yadicchakaæ jÃnÃti. Yathà mahÃrÃja puriso hatthe Âhapitaæ yaæ ki¤ci dutiye hatthe Âhapeyya, vivaÂena mukhena vÃcaæ nicchÃreyya, mukhagataæ bhojanaæ gileyya, ummÅletvà và nimÅleyya nimÅletvà và ummÅleyya, sammi¤jitaæ và bÃhaæ pasÃreyya pasÃritaæ và bÃhaæ sammi¤jeyya, cirataraæ etaæ mahÃrÃja, lahutaraæ Bhagavato sabba¤¤uta¤Ãïaæ, lahutaraæ Ãvajjanaæ, Ãvajjitvà yadicchakaæ jÃnÃti, Ãvajjanavikalamattakena na tÃvatà buddhà bhagavanto asabba¤¤uno nÃma [na] hontÅti. ùvajjanam-pi bhante NÃgasena pariyesanÃya kÃtabbaæ, ingha maæ tattha kÃraïena sa¤¤ÃpehÅti. - Yathà mahÃrÃja purisassa a¬¬hassa mahaddhanassa mahÃbhogassa pahÆta-jÃtarÆpa-rajata-vittÆpakaraïassa pahÆtadhana-dha¤¤assa sÃli-vÅhi-yava-taï¬ula-tila-mugga-mÃsapubbaïïÃparaïïa-sappi-tela-navanÅta-khÅra-dadhi-madhuguÊa-phÃïità ca khaÊopi-kumbhi-pÅÂhara-koÂÂha-bhÃjanagatà bhaveyyuæ, #<[page 107]># %< 107>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ tassa ca purisassa pÃhunako Ãgaccheyya bhattÃraho bhattÃbhikankhÅ, tassa ca gehe yaæ randhaæ bhojanaæ taæ pariniÂÂhitaæ bhaveyya, kumbhito taï¬ule nÅharitvà bhojanaæ randheyya; api nu kho so mahÃrÃja puriso tÃvatakena bhojanavekallamattakena adhano nÃma kapaïo nÃma bhaveyyÃti. - Na hi bhante, cakkavattira¤¤o ghare pi bhante akÃle bhojanavekallaæ hoti, kiæ pana gahapatikassÃti. - Evam-eva kho mahÃrÃja TathÃgatassa Ãvajjanavikalamattakaæ sabba¤¤uta¤Ãïaæ, Ãvajjitvà yadicchakaæ jÃnÃti. Yathà và pana mahÃrÃja rukkho assa phalito oïata-vinato piï¬ibhÃrabharito, na ki¤ci tattha patitaæ phalaæ bhaveyya; api nu kho so mahÃrÃja rukkho tÃvatakena patitaphalavekallamattakena aphalo nÃma bhaveyyÃti. - Na hi bhante, patanapaÂibaddhÃm tÃni rukkhaphalÃni, patite yadicchakaæ labhatÅti. - Evam-eva kho mahÃrÃja TathÃgatassa ÃvajjanapaÂibaddhaæ sabba¤¤uta¤Ãïaæ, Ãvajjitvà yadicchakaæ jÃnÃtÅti. - Bhante NÃgasena, Ãvajjitvà Ãvajjitvà Buddho yadicchakaæ jÃnÃtÅti. - ùma mahÃrÃja, Bhagavà Ãvajjitvà Ãvajjitvà yadicchakaæ jÃnÃti; yathà mahÃrÃja cakkavattirÃjà yadà cakkaratanaæ sarati: upetu me cakkaratanan-ti, sarite cakkaratanaæ upeti; evam-eva kho mahÃrÃja TathÃgato Ãvajjitvà Ãvajjitvà yadicchakaæ jÃnÃtÅti. - DaÊhaæ bhante NÃgasena kÃraïaæ, Buddho sabba¤¤Æ, sampaÂicchÃma: Buddho sabba¤¤Æ ti. Bhante NÃgasena, Devadatto kena pabbÃjito ti.Cha-y-ime mahÃrÃja khattiyakumÃrÃ: Bhaddiyo ca Anuruddho ca ùnando ca Bhagu ca Kimbilo ca Devadatto ca, #<[page 108]># %< 108>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ UpÃli kappako sattamo, abhisambuddhe Satthari SakyakulÃnandajanane Bhagavantaæ anupabbajantà nikkhamiæsu; te Bhagavà pabbÃjesÅti. - Nanu bhante Devadattena pabbajitvà sangho bhinno ti. - ùma mahÃrÃja, Devadattena pabbajitvà sangho bhinno. Na gihÅ sanghaæ bhindati, na bhikkhunÅ na sikkhamÃnà na sÃmaïero na sÃmaïerÅ sanghaæ bhindati, bhikkhu pakatatto samÃnasaævÃsako samÃnasÅmÃyaæ Âhito sanghaæ bhindatÅti. - Sanghabhedako bhante puggalo kiæ kammaæ phusatÅt - KappaÂÂhitikaæ mahÃrÃja kammaæ phusatÅti. - Kim-pana bhante NÃgasena Buddho jÃnÃti: Devadatto pabbajitvà sanghaæ bhindissati, sanghaæ bhinditvà kappaæ niraye paccissatÅti. - ùma mahÃrÃja, TathÃgato jÃnÃti: Devadatto pabbajitvà sanghaæ bhindissati, sanghaæ bhinditvà kappaæ niraye paccissatÅti. - Yadi bhante NÃgasena Buddho jÃnÃti: Devadatto pabbajitvà sanghaæ bhindissati, sanghaæ bhinditvà kappaæ niraye paccissatÅti, tena hi bhante NÃgasena: Buddho kÃruïiko anukampako hitesÅ, sabbasattÃnaæ ahitam-apanetvà hitamupadahatÅti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi taæ ajÃnitvà pabbÃjesi, tena hi Buddho asabba¤¤Æ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, vijaÂehi etaæ mahÃjaÂaæ, bhinda parappavÃdaæ, anÃgate addhÃne tayà sadisà buddhimanto bhikkhÆ dullabhà bhavissanti, ettha tava balaæ pakÃsehÅti. KÃruïiko mahÃrÃja Bhagavà sabba¤¤Æ ca. KÃru¤¤ena mahÃrÃja Bhagavà sabba¤¤uta¤Ãïena Devadattassa gatiæ olokento addasa Devadattaæ aparÃpariyakammaæ ÃyÆhitvà anekÃni kappakoÂisatasahassÃni nirayena nirayaæ vinipÃtena vinipÃtaæ gacchantaæ. Taæ Bhagavà sabba¤¤uta¤Ãïena jÃnitvÃ: imassa apariyantakataæ kammaæ mama sÃsane pabbajitassa pariyantakataæ bhavissati, purimaæ upÃdÃya pariyantakataæ dukkhaæ bhavissati, #<[page 109]># %< 109>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ apabbajito pi ayaæ moghapuriso kappaÂÂhiyam eva kammaæ ÃyÆhissatÅti kÃru¤¤ena Devadattaæ pabbÃjesÅti. - Tena hi bhante NÃgasena Buddho vadhitvà telena makkheti, papÃte pÃtetvà hatthaæ deti, mÃretvà jÅvitaæ pariyesati, yaæ so paÂhamaæ dukkhaæ datvà pacchà sukhaæ upadahatÅti. - Vadheti pi mahÃrÃja TathÃgato sattÃnaæ hitavasena, pÃteti pi sattÃnaæ hitavasena, mÃreti pi sattÃnaæ hitavasena, vadhitvà pi mahÃrÃja TathÃgato sattÃnaæ hitam-eva upadahati, pÃtetvà pi sattÃnaæ hitam-eva upadahati, mÃretvà pi sattÃnaæ hitam-eva upadahati. Yathà mahÃrÃja mÃtÃpitaro nÃma vadhitvà pi pÃtayitvà pi puttÃnaæ hitam-eva upadahanti, evam-eva kho mahÃrÃja TathÃgato vadheti pi sattÃnaæ hitavasena, pÃteti pi sattÃnaæ hitavasena, mÃreti pi sattÃnaæ hitavasena, vadhitvà pi mahÃrÃja TathÃgato sattÃnaæ hitam-eva upadahati, pÃtetvà pi sattÃnaæ hitam-eva upadahati, mÃretvà pi sattÃnaæ hitam-eva upadahati. Yena yena yogena sattÃnaæ guïava¬¬hi hoti tena tena yogena sabbasattÃnaæ hitam-eva upadahati. Sace mahÃrÃja Devadatto na pabbajeyya gihibhÆto samÃno nirayasaævattanikaæ bahuæ pÃpakammaæ katvà anekÃni kappakoÂisatasahassÃni nirayena nirayaæ vinipÃtena vinipÃtaæ gacchanto bahuæ dukkhaæ vedayissati. Taæ Bhagavà jÃnamÃno kÃru¤¤ena Devadattaæ pabbÃjesi: mama sÃsane pabbajitassa dukkhaæ pariyantakataæ bhavissatÅti kÃru¤¤ena garukaæ dukkhaæ lahukaæ akÃsi. Yathà mahÃrÃja dhana-yasa-siri-¤Ãtibalena balavà puriso attano ¤Ãtiæ và mittaæ và ra¤¤Ã garudaï¬aæ dhÃrentaæ attano bahuvissatthabhÃvena samatthatÃya garukaæ daï¬aæ lahukaæ kÃreti, evam-eva kho mahÃrÃja Bhagavà bahÆni kappakoÂisatasahassÃni dukkhaæ vediyamÃnaæ Devadattaæ #<[page 110]># %< 110>% pabbÃjetvà sÅla-samÃdhi-pa¤¤Ã-vimutti-bala-samatthabhÃvena garukaæ dukkhaæ lahukaæ akÃsi. Yathà và pana mahÃrÃja kusalo bhisakko sallakatto garukaæ byÃdhiæ balavosadhabalena lahukaæ karoti, evam-eva kho mahÃrÃja bahÆni kappakoÂisatasahassÃni dukkhaæ vediyamÃnaæ Devadattaæ Bhagavà yoga¤¤utÃya pabbÃjetvà kÃru¤¤abalopatthaddha-dhammosadhabalena garukaæ dukkhaæ lahukaæ akÃsi. Api nu kho so mahÃrÃja Bhagavà bahuvedanÅyaæ Devadattaæ appavedanÅyaæ karonto ki¤ci apu¤¤aæ ÃpajjeyyÃti. - Na ki¤ci bhante apu¤¤aæ Ãpajjeyya, antamaso gaddÆhanamattam-pÅti. - Imam-pi kho tvaæ mahÃrÃja kÃraïaæ atthato sampaÂiccha yena kÃranena Bhagavà Devadattaæ pabbÃjesi. Aparam-pi mahÃrÃja uttariæ kÃraïaæ suïohi yena kÃraïena Bhagavà Devadattaæ pabbÃjesi. Yathà mahÃrÃja coraæ ÃgucÃriæ gahetvà ra¤¤o dasseyyuæ: ayaæ te deva coro ÃgucÃrÅ, imassa yaæ icchasi taæ daï¬aæ païehÅti, tam-enaæ rÃjà evaæ vadeyya: tena hi bhaïe imaæ coraæ bahinagaraæ nÅharitvà ÃghÃtane sÅsaæ chindathÃti; evaæ devÃti kho te ra¤¤o paÂissutvà taæ bahinagaraæ nÅharitvà ÃghÃtanaæ nayeyyuæ, tam-enaæ passeyya kocid-eva puriso ra¤¤o santikà laddhavaro laddha-yasa-dhana-bhogo Ãdeyyavacano balavicchitakÃrÅ, so tassa kÃru¤¤aæ katvà te purise evaæ vadeyya: alaæ bho, kiæ tumhÃkaæ imassa sÅsacchedanena, tena hi bho imassa hatthaæ và pÃdaæ và chinditvà jÅvitaæ rakkhatha, aham-etassa kÃraïà ra¤¤o santike paÂivacanaæ karissÃmÅti; te tassa balavato vacanena tassa corassa hatthaæ và pÃdaæ và chinditvà jÅvitaæ rakkheyyuæ; api nu kho so mahÃrÃja puriso evaækÃrÅ tassa corassa kiccakÃrÅ assÃti. - JÅvitadÃyako so bhante puriso tassa corassa, jÅvite dinne kiæ tassa akataæ nÃma atthÅti.- Yà pana tassa hatthapÃdacchedane vedanà so tÃya vedanÃya ki¤ci apu¤¤aæ ÃpajjeyyÃti. #<[page 111]># %< 111>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Attanà katena so bhante coro dukkhaæ vedanaæ vediyati, jÅvitadÃyako pana puriso na ki¤ci apu¤¤aæ ÃpajjeyyÃti. - Evam-eva kho mahÃrÃja Bhagavà kÃru¤¤ena Devadattaæ pabbÃjesi: mama sÃsane pabbajitassa dukkhaæ pariyantakataæ bhavissatÅti. Pariyantakata¤-ca mahÃrÃja Devadattassa dukkhaæ. Devadatto mahÃrÃja maraïakÃle: Imehi aÂÂhÅhi tam-aggapuggalaæ devÃtidevaæ naradammasÃrathiæ samantacakkhuæ satapu¤¤alakkhaïaæ pÃïehi Buddhaæ saraïaæ upemÅti pÃïupetaæ saraïam-agamÃsi. Devadatto mahÃrÃja, chakoÂÂhÃse kate kappe, atikkante paÂhamakoÂÂhÃse sanghaæ bhindi, pa¤cakoÂÂhÃsaæ niraye paccitvà tato muccitvà AÂÂhissaro nÃma paccekabuddho bhavissati. Api nu kho so mahÃrÃja Bhagavà evaækÃrÅ Devadattassa kiccakÃrÅ assÃti. - Sabbadado bhante NÃgasena TathÃgato Devadattassa, yaæ TathÃgato Devadattaæ paccekabodhiæ pÃpessati, kiæ TathÃgatena Devadattassa akataæ nÃma atthÅti. - Yaæ pana mahÃrÃja Devadatto sanghaæ bhinditvà niraye dukkhaæ vedanaæ vediyati, api nu kho Bhagavà tatonidÃnaæ ki¤ci apu¤¤aæ ÃpajjeyyÃti. - Na hi bhante, attanà katena bhante Devadatto kappaæ niraye paccati, dukkhapariyantakÃrako Satthà na ki¤ci apu¤¤aæ ÃpajjatÅti. - Imaæ-pi kho tvaæ mahÃrÃja kÃraïaæ atthato sampaÂiccha yena kÃraïena Bhagavà Devadattaæ pabbÃjesi. Aparam-pi mahÃrÃja uttariæ kÃraïaæ suïohi yena kÃraïena Bhagavà Devadattaæ pabbÃjesi. Yathà mahÃrÃja kusalo bhisakko sallakatto vÃta-pitta-semhasannipÃtautupariïÃma-visamaparihÃra-opakkamikopakkantaæ pÆtikuïapa-duggandhÃbhisannaæ antosallaæ susiragataæ pubba-ruhira-sampuïïaæ vaïaæ vÆpasamento vaïamukhaæ kakkhaÊa-tikhiïa-khÃra-kaÂukena bhesajjena anulimpati paripaccanÃya, #<[page 112]># %< 112>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ paripaccitvà mudubhÃvam-upagataæ satthena vikantayitva dahati salÃkÃya, da¬¬he khÃralavaïaæ deti bhesajjenÃnulimpati vaïarÆhanÃya byÃdhitassa sotthibhÃvam-anuppattiyÃ; api nu kho so mahÃrÃja bhisakko sallakatto ahitacitto bhesajjenÃnulimpati, satthena vikanteti, dahati salÃkÃya, khÃralavaïaæ detÅti. - Na hi bhante, hitacitto sotthikÃmo tÃni kiriyÃni karotÅti. Yà pan' assa bhesajjakiriyÃkaraïena uppannà dukkhavedanÃ, tatonidÃnam so bhisakko sallakatto ki¤ci apu¤¤aæ ÃpajjeyyÃti. - Hitacitto bhante sotthikÃmo bhisakko sallakatto tÃni kiriyÃni karoti, kiæ so tatonidÃnaæ apu¤¤aæ Ãpajjeyya, saggagÃmÅ so bhante bhisakko sallakatto ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja Bhagavà kÃru¤¤ena Devadattaæ pabbÃjesi, dukkhaparimuttiyÃ. Aparam-pi mahÃrÃja uttariæ kÃraïaæ suïohi yena kÃraïena Bhagavà Devadattaæ pabbÃjesi. Yathà mahÃrÃja puriso kaïÂakena viddho assa, ath' a¤¤ataro puriso tassa hitakÃmo sotthikÃmo tiïhena kaïÂakena và satthamukhena và samantà chinditvà paggharantena lohitena taæ kaïÂakaæ nÅhareyya; api nu kho so mahÃrÃja puriso ahitakÃmo taæ kaïÂakaæ nÅharatÅti. - Na hi bhante, hitakÃmo so bhante puriso sotthikÃmo taæ kaïÂakaæ nÅharati, sace so bhante puriso taæ kaïÂakaæ na nÅhareyya maraïaæ và so tena pÃpuïeyya maraïamattaæ và dukkhan-ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja TathÃgato kÃru¤¤ena Devadattaæ pabbÃjesi, dukkhaparimuttiyÃ; sace mahÃrÃja Bhagavà Devadattaæ na pabbÃjeyya kappakoÂisatasahassam-pi Devadatto bhavaparamparÃya niraye pacceyyÃti. #<[page 113]># %< 113>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - AnusotagÃmiæ bhante NÃgasena Devadattaæ TathÃgato paÂisotaæ pÃpesi, vipanthapaÂipannaæ Devadattaæ panthe paÂipÃdesi, papÃte patitassa Devadattassa patiÂÂhaæ adÃsi, visamagataæ Devadattaæ TathÃgato samaæ Ãropesi. Ime ca bhante NÃgasena hetÆ imÃni ca kÃraïÃni na sakkà a¤¤ena sandassetuæ a¤¤atra tavÃdisena buddhimatà ti. Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ BhagavatÃ: AÂÂh' ime bhikkhave hetÆ aÂÂha paccayà mahato bhÆmicÃlassa pÃtubhÃvÃyÃti. Asesavacanaæ idaæ, nissesavacanaæ idaæ, nippariyÃyavacanaæ idaæ, na-tth' a¤¤o navamo hetu mahato bhÆmicÃlassa pÃtubhÃvÃya; yadi bhante NÃgasena a¤¤o navamo hetu bhaveyya mahato bhÆmicÃlassa pÃtubhÃvÃya, tam-pi Bhagavà hetuæ katheyya, yasmà ca kho bhante NÃgasena na-tth' a¤¤o navamo hetu mahato bhÆmicÃlassa pÃtubhÃvÃya, tasmà anÃcikkhito BhagavatÃ. Aya¤-ca navamo hetu dissati mahato bhÆmicÃlassa pÃtubhÃvÃya, yaæ Vessantarena ra¤¤Ã mahÃdÃne dÅyamÃne sattakkhattuæ mahÃpaÂhavÅ kampitÃ. Yadi bhante NÃgasena aÂÂh' eva hetÆ aÂÂha paccayà mahato bhÆmicÃlassa pÃtubhÃvÃya, tena hi: Vessantarena ra¤¤Ã mahÃdÃne dÅyamÃne sattakkhattuæ mahÃpaÂhavÅ kampità ti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi Vessantarena ra¤¤Ã mahÃdÃne dÅyamÃne sattakkhattuæ mahÃpaÂhavÅ kampitÃ, tena hi: aÂÂh' eva hetÆ aÂÂha paccayà mahato bhÆmicÃlassa pÃtubhÃvÃyÃti tam-pi vacanaæ micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho sukhumo dunniveÂhiyo andhakaraïo ca gambhÅro ca, so tavÃnuppatto, #<[page 114]># %< 114>% n'eso a¤¤ena ittarapa¤¤ena sakkà vissajjetuæ a¤¤atra tavÃdisena buddhimatà ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: AÂÂh' ime bhikkhave hetÆ aÂÂha paccayà mahato bhÆmicÃlassa pÃtubhÃvÃyÃti. Vessantarena pi ra¤¤Ã mahÃdÃne dÅyamÃne sattakkhattuæ mahÃpaÂhavÅ kampitÃ. Ta¤-ca pana akÃlikaæ kadÃcuppattikaæ, aÂÂhahi hetÆhi vippamuttaæ, tasmà agaïitaæ aÂÂhahi hetÆhi. Yathà mahÃrÃja loke tayo yeva meghà gaïÅyanti: vassiko hemantiko pÃvussako ti, yadi te mu¤citvà a¤¤o megho pavassati na so megho gaïÅyati sammatehi meghehi, akÃlamegho t' eva sankhaæ gacchati; evam-eva kho mahÃrÃja Vessantarena ra¤¤Ã mahÃdÃne dÅyamÃne yaæ sattakkhattuæ mahÃpaÂhavÅ kampitÃ, akÃlikaæ etaæ kadÃcuppattikaæ, aÂÂhahi hetÆhi vippamuttaæ, na taæ gaïÅyati aÂÂhahi hetÆhi. Yathà và pana mahÃrÃja Himavantà pabbatà pa¤ca nadÅsatÃni sandanti, tesaæ mahÃrÃja pa¤cannaæ nadÅsatÃnaæ das' eva nadiyo nadÅgaïanÃya gaïÅyanti, seyyathÅdaæ: Gangà Yamunà AciravatÅ SarabhÆ MahÅ Sindhu SarassatÅ VetravatÅ VÅtaæsà CandabhÃgÃ, avasesà nadiyo nadÅgaïanÃya agaïitÃ, kinkÃraïaæ: na tà nadiyo dhuvasalilÃ; evam-eva kho mahÃrÃja Vessantarena ra¤¤Ã mahÃdÃne dÅyamÃne yaæ sattakkhattuæ mahÃpaÂhavÅ kampitÃ, akÃlikaæ etaæ kadÃcuppattikaæ, aÂÂhahi hetÆhi vippamuttaæ, na taæ gaïÅyati aÂÂhahi hetÆhi. Yathà và pana mahÃrÃja ra¤¤o satam-pi dvisatam-pi amaccà honti, tesaæ cha yeva janà amaccagaïanÃya gaïÅyanti, seyyathÅdaæ: senÃpati purohito akkhadasso bhaï¬ÃgÃriko chattagÃhako khaggagÃhako, ete yeva amaccagaïanÃya gaïÅyanti, kinkÃraïaæ: yuttattà rÃjaguïehi, avasesà agaïitÃ, sabbe amaccà t' eva sankhaæ gacchanti; #<[page 115]># %< 115>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ evam-eva kho mahÃrÃja Vessantarena ra¤¤Ã mahÃdÃne dÅyamÃne yaæ sattakkhattuæ mahÃpaÂhavÅ kampitÃ, akÃlikaæ etaæ kadÃcuppattikaæ, aÂÂhahi hetÆhi vippamuttaæ, na taæ gaïÅyati aÂÂhahi hetÆhi. SÆyati nu kho mahÃrÃja etarahi JinasÃsane katÃdhikÃrÃnaæ diÂÂhadhammasukhavedanÅyaæ kammaæ, kitti ca yesaæ abbhuggatà devamanussesÆti. - ùma bhante, sÆyati etarahi JinasÃsane katÃdhikÃrÃnaæ diÂÂhadhammasukhavedanÅyaæ kammaæ, kitti ca yesaæ abbhuggatà devamanussesu, satta te janà ti. - Ko ca ko ca mahÃrÃjÃti. - Sumano ca bhante mÃlÃkÃro EkasÃÂako ca brÃhmaïo Puïïo ca bhatako Mallikà ca devÅ GopÃlamÃtà ca devÅ Suppiyà ca upÃsikà Puïïà ca dÃsÅ ti ime satta diÂÂhadhammasukhavedanÅyà sattÃ, kitti ca imesaæ abbhuggatà devamanussesÆti. - Apare pi sÆyanti nu kho atÅte mÃnusaken' eva sarÅradehena Tidasabhavanaæ gatà ti. - ùma bhante, sÆyantÅti. - Ko ca ko ca mahÃrÃjÃti. - Guttilo ca gandhabbo SÃdhÅno ca rÃjà NimÅ ca rÃjà MandhÃtà ca rÃjà ti ime caturo janà sÆyanti: ten' eva mÃnusakena sarÅradehena Tidasabhavanaæ gatà ti, suciram-pi kataæ sÆyati sukata-dukkatan-ti. - Sutapubbaæ pana tayà mahÃrÃja: atÅte và addhÃne vattamÃne và addhÃne itthannÃmassa dÃne dÅyamÃne sakiæ và dvikkhattuæ và tikkhattuæ và mahÃpaÂhavÅ kampità ti.Na hi bhante ti. - Atthi me mahÃrÃja Ãgamo adhigamo pariyatti savanaæ sikkhÃbalaæ sussÆsà paripucchà ÃcariyupÃsanaæ, mayà pi na-ssutapubbaæ: itthannÃmassa dÃne dÅyamÃne sakiæ và dvikkhattuæ và tikkhattuæ và mahÃpaÂhavÅ kampità ti, Âhapetvà Vessantarassa rÃjavasabhassa dÃnavaraæ. Bhagavato ca mahÃrÃja Kassapassa bhagavato ca Sakyamunino ti dvinnaæ buddhÃnaæ antare gaïanapathaæ vÅtivattà vassakoÂiyo atikkantÃ, #<[page 116]># %< 116>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ tattha pi me savanaæ na-tthi: itthannÃmassa dÃne dÅyamÃne sakiæ và dvikkhattuæ và tikkhattuæ và mahÃpaÂhavÅ kampità ti. Na mahÃrÃja tÃvatakena viriyena tÃvatakena parakkamena mahÃpaÂhavÅ kampati, guïabhÃrabharità mahÃrÃja sabbasoceyyakiriyaguïabhÃrabharità dhÃretuæ na visahantÅ mahÃpaÂhavÅ calati kampati pavedhati. Yathà mahÃrÃja sakaÂassa atibhÃrabharitassa nÃbhiyo ca nemiyo ca phalanti akkho bhijjati, evam-eva kho mahÃrÃja sabbasoceyyakiriyaguïabhÃrabharità mahÃpaÂhavÅ dhÃretuæ na visahantÅ calati kampati pavedhati. Yathà và pana mahÃrÃja gaganaæ anilajalavegasa¤chÃditaæ ussannajalabhÃrabharitaæ ativÃtena phuÂitattà nadati ravati gaÊagaÊÃyati, evam-eva kho mahÃrÃja mahÃpaÂhavÅ ra¤¤o Vessantarassa dÃnabala-vipulaussannabhÃrabharità dhÃretuæ na visahantÅ calati kampati pavedhati. Na hi mahÃrÃja ra¤¤o Vessantarassa cittaæ rÃgavasena pavattati, na dosavasena pavattati, na mohavasena pavattati, na mÃnavasena pavattati, na diÂÂhivasena pavattati, na kilesavasena pavattati, na vitakkavasena pavattati, na arativasena pavattati, atha kho dÃnavasena bahulaæ pavattati: kin-ti anÃgatà yÃcakà mama santike Ãgaccheyyuæ Ãgatà ca yÃcakà yathÃkÃmaæ labhitvà attamanà bhaveyyun-ti satataæ samitaæ dÃnam-pati mÃnasaæ Âhapitaæ hoti. Ra¤¤o mahÃrÃja Vessantarassa satataæ samitaæ dasasu ÂhÃnesu mÃnasaæ Âhapitaæ hoti: dame same khantiyaæ saævare yame niyame akkodhe avihiæsÃyaæ sacce soceyye. Ra¤¤o mahÃrÃja Vessantarassa kÃmesanà pahÅnÃ, bhavesanà paÂippassaddhÃ, brahmacariyesanÃy' eva ussukkaæ Ãpanno. Ra¤¤o mahÃrÃja Vessantarassa attarakkhà pahÅnÃ, pararakkhÃya ussukkaæ Ãpanno: kin-ti ime sattà samaggà assu arogà sadhanà dÅghÃyukà ti bahulaæ yeva mÃnasaæ pavattati. #<[page 117]># %< 117>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ DadamÃno ca mahÃrÃja Vessantaro rÃjà taæ dÃnaæ na bhavasampattihetu deti, na dhanahetu deti, na paÂidÃnahetu deti, na upalÃpanahetu deti, na Ãyuhetu deti, na vaïïahetu deti, na sukhahetu deti, na balahetu deti, na yasahetu deti, na puttahetu deti, na dhÅtuhetu deti, atha kho sabba¤¤uta¤Ãïassa hetu sabba¤¤uta¤Ãïaratanassa kÃraïà evarÆpe atula-vipulÃnuttare dÃnavare adÃsi. Sabba¤¤utaæ patto ca imaæ gÃthaæ abhÃsi. JÃliæ KaïhÃjinaæ dhÅtaæ Maddideviæ patibbataæ cajamÃno na cintesiæ, bodhiyà yeva kÃraïà ti. Vessantaro mahÃrÃja rÃjà akkodhena kodhaæ jinÃti, asÃdhuæ sÃdhunà jinÃti, kadariyaæ dÃnena jinÃti, alikavÃdinaæ saccena jinÃti, sabbaæ akusalaæ kusalena jinÃti. Tassa evaæ dadamÃnassa dhammÃnugatassa dhammasÅsakassa dÃnanissanda-balaviriyavipulavihÃrena heÂÂhà mahÃvÃtà sa¤calanti, saïikaæ saïikaæ sakiæ sakiæ ÃkulÃkulà vÃyanti, oïamanti unnamanti vinamanti, sÅnapattà pÃdapà papatanti, gumbagumbaæ valÃhakà gagane sandhÃvanti, rajosa¤cità vÃtà dÃruïà honti, gaganaæ uppÅÊitaæ, vÃtà vÃyanti sahasà dhamadhamÃyanti, mahatimahà bhÅmo saddo niccharati, tesu vÃtesu kupitesu udakaæ saïikaæ saïikaæ calati, udake calite khubbhanti macchakacchapÃ, jÃyanti yamaka-yamakà Æmiyo, tasanti jalacarà sattÃ, jalavÅci yuganaddho vattati, vÅcinÃdo pavattati, ghorà bubbuÊà uÂÂhahanti, pheïamÃlà bhavanti, uttarati mahÃsamuddo, disÃvidisaæ dhÃvati udakaæ, ussotapaÂisota-mukhà sandanti saliladhÃrÃ, tasanti asurà garuÊà nÃgà yakkhÃ, ubbijjanti: kin-nu kho kathan-nu kho sÃgaro viparivattatÅti gamanapatham-esanti bhÅtacittÃ, khubhite luÊite jaladhare pakampati mahÃpaÂhavÅ sanagà sasÃgarÃ, #<[page 118]># %< 118>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ parivattati Sinerugiri kÆÂaselasikharo vinamamÃno hoti, vimanà honti ahi-nakula-biÊÃra-kotthuka-sÆkara-miga-pakkhino, rudanti yakkhà appesakkhÃ, hasanti yakkhà mahesakkhÃ, kampamÃnÃya mahÃpaÂhaviyÃ. Yathà mahÃrÃja mahatimahÃpariyoge uddhanagate udakasampuïïe Ãkiïïataï¬ule heÂÂhato aggi jalamÃno paÂhamaæ tÃva pariyogaæ santÃpeti, pariyogo santatto udakaæ santÃpeti, udakaæ santattaæ taï¬ulaæ santÃpeti, taï¬ulaæ santattaæ ummujjati nimujjati, bubbuÊakajÃtaæ hoti, pheïamÃli uttarati; -evam-eva kho mahÃrÃja Vessantaro rÃjà yaæ loke duccajaæ taæ caji, tassa taæ duccajaæ cajantassa dÃnassa sabhÃvanissandena heÂÂhà mahÃvÃtà dhÃretuæ na visahantà parikuppiæsu, mahÃvÃtesu parikupitesu udakaæ kampi, udake kampite mahÃpaÂhavÅ kampi, iti tadà mahÃvÃtà ca udaka¤-ca paÂhavÅ cÃti ime tayo ekamanà viya ahesuæ, mahÃdÃnanissandena vipulabalaviriyena, na-tth' ediso mahÃrÃja a¤¤assa dÃnÃnubhÃvo yathà Vessantarassa ra¤¤o mahÃdÃnÃnubhÃvo. Yathà mahÃrÃja mahiyà bahuvidhà maïayo vijjanti, seyyathÅdaæ: indanÅlo mahÃnÅlo jotiraso veÊuriyo ummÃpuppho sirÅsapuppho manoharo suriyakanto candakanto vajiro kajjopakkamako phussarÃgo lohitanko masÃragallo, ete sabbe atikkamma cakkavattimaïi aggam-akkhÃyati, cakkavattimaïi mahÃrÃja samantà yojanaæ obhÃseti, evam-eva kho mahÃrÃja yaæ ki¤ci mahiyà dÃnaæ vijjati api asadisadÃnaæ paramaæ, taæ sabbaæ atikkamma Vessantarassa ra¤¤o mahÃdÃnaæ aggam-akkhÃyati. Vessantarassa mahÃrÃja ra¤¤o mahÃdÃne dÅyamÃne sattakkhattuæ mahÃpaÂhavÅ kampità ti. Acchariyaæ bhante NÃgasena buddhÃnaæ, abbhutaæ bhante NÃgasena buddhÃnaæ, yaæ TathÃgato bodhisatto samÃno asamo lokena evaæ-khanti evaæ-citto evaæadhimutti evaæ-adhippÃyo. #<[page 119]># %< 119>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ BodhisattÃnaæ bhante NÃgasena parakkamo dakkhÃpito, pÃramÅ ca jinÃnaæ bhiyyo obhÃsitÃ, cariyaæ carato pi tÃva TathÃgatassa sadevake loke seÂÂhabhÃvo anudassito; sÃdhu bhante NÃgasena, thomitaæ JinasÃsanaæ, jotità JinapÃramÅ, chinnà titthiyÃnaæ vÃdagaïÂhi, bhinnà parappavÃdakumbhÃ, pa¤ho gambhÅro uttÃnÅkato, gahanaæ agahanaæ kataæ, sammà laddhaæ JinaputtÃnaæ nibbÃhanaæ, evam-etaæ gaïivarapavara, tathà sampaÂicchÃmÃti. Bhante NÃgasena, tumhe evaæ bhaïatha: SirirÃjena yÃcakassa cakkhÆni dinnÃni, andhassa sato puna dibbacakkhÆni uppannÃnÅti. Etam-pi vacanaæ sakasaÂaæ saniggahaæ sadosaæ. HetusamugghÃte ahetusmiæ avatthumhi na-tthi dibbacakkhussa uppÃdo ti Sutte vuttaæ. Yadi bhante NÃgasena SivirÃjena yÃcakassa cakkhÆni dinnÃni, tena hi: puna dibbacakkhÆni uppannÃnÅti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi dibbacakkhÆni uppannÃni, tena hi: SivirÃjena yÃcakassa cakkhÆni dinnÃnÅti yaæ vacanaæ tam-pi micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho, gaïÂhito pi gaïÂhitaro, vedhato pi vedhataro, gahanato pi gahanataro, so tavÃnuppatto, tattha chandam-abhijanehi nibbÃhanÃya paravÃdÃnaæ niggahÃyÃti. - DinnÃni mahÃrÃja SivirÃjena yÃcakassa cakkhÆm. tattha mà vimatiæ uppÃdehi; puna dibbÃni ca cakkhÆni uppannÃni, tatthÃpi mà vimatiæ janehÅti. - Api nu kho bhante NÃgasena hetusamugghÃte ahetusmiæ avatthumhi dibbacakkhu uppajjatÅti. - Na hi mahÃrÃjÃti. - Kim-pana bhante ettha kÃraïaæ yena kÃraïena hetusamugghÃte ahetusmiæ avatthumhi dibbacakkhu uppajjati, #<[page 120]># %< 120>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ ingha tÃva kÃraïena maæ sa¤¤ÃpehÅti. Kim-pana mahÃrÃja atthi loke saccaæ nÃma yena saccavÃdino saccakiriyaæ karontÅti. - ùma bhante, atthi loke saccaæ nÃma, saccena bhante NÃgasena saccavÃdino saccakiriyaæ katvà devaæ vassÃpenti, aggiæ nibbÃpenti, visaæ paÂihananti, a¤¤am-pi vividhaæ kattabbaæ karontÅti. Tena hi mahÃrÃja yujjati sameti: SivirÃjassa saccabalena dibbacakkhÆni uppannÃnÅti, saccabalena mahÃrÃja avatthumhi dibbacakkhu uppajjati, saccaæ yeva tattha vatthu bhavati dibbacakkhussa uppÃdÃya. Yathà mahÃrÃja ye keci siddhà saccam anugÃyanti: mahÃmegho pavassatÆti, tesaæ saha saccam-anugÅtena mahÃmegho pavassati; api nu kho mahÃrÃja atthi ÃkÃse vassahetu sannicito yena hetunà mahÃmegho pavassatÅti. - Na hi bhante, saccaæ yeva tattha hetu bhavati mahato meghassa pavassanÃyÃti. - Evam-eva kho mahÃrÃja na-tthi tassa pakatihetu, saccaæ yev' ettha vatthu bhavati dibbacakkhussa uppÃdÃyÃti. Yathà và pana mahÃrÃja ye keci siddhà saccamanugÃyanti: jalita-pajjalita-mahÃaggikkhandho paÂinivattatÆti, tesaæ saha saccam-anugÅtena jalita-pajjalita-mahÃaggikkhandho khaïena paÂinivattati, api nu kho mahÃrÃja atthi tasmiæ jalita-pajjalite mahÃaggikkhandhe hetu sannicito yena hetunà jalita-pajjalita-mahÃaggikkhandho khaïena paÂinivattatÅti. - Na hi bhante, saccaæ yeva tattha vatthu hoti tassa jalita-pajjalitassa mahÃaggikkhandhassa khaïena paÂinivattanÃyÃti. - Evam-eva kho mahÃrÃja na-tthi tassa pakatihetu, saccaæ yev' ettha vatthu bhavati dibbacakkhussa uppÃdÃyÃti. Yathà và pana mahÃrÃja ye keci siddhà saccamanugÃyanti: #<[page 121]># %< 121>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ visaæ halÃhalaæ agadaæ bhavatÆti, tesaæ saha saccam-anugÅtena visaæ halÃhalaæ khaïena agadaæ bhavati, api nu kho mahÃrÃja atthi tasmiæ halÃhalavise hetu sannicito yena hetunà visaæ halÃhalaæ khaïena agadaæ bhavatÅti. - Na hi bhante, saccaæ yeva tattha hetu bhavati visassa halÃhalassa khaïena paÂighÃtÃyÃti. -Evam-eva kho mahÃrÃja vinà pakatihetuæ saccaæ yev' ettha vatthu bhavati dibbacakkhussa uppÃdÃyÃti. Catunnam-pi mahÃrÃja ariyasaccÃnaæ paÂivedhÃya na-tth' a¤¤aæ vatthu, saccaæ vatthuæ karitvà cattÃri ariyasaccÃni paÂivijjhantÅti. Atthi mahÃrÃja CÅnavisaye CÅnarÃjÃ, so mahÃsamudde baliæ kÃtukÃmo catumÃse catumÃse saccakiriyaæ katvà sÅharathena antomahÃsamudde yojanaæ pavisati, tassa rathasÅsassa purato mahÃvÃrikkhandho paÂikkamati, nikkhantassa puna ottharati, api nu kho mahÃrÃja so mahÃsamuddo sadevamanussena pi lokena pakatikÃyabalena sakkà paÂikkamÃpetun-ti. - Atiparittake pi bhante taÊÃke udakaæ na sakkà sadevamanussena pi lokena pakatikÃyabalena paÂikkamÃpetuæ, kiæ pana mahÃsamudde udakan-ti. - Iminà pi mahÃrÃja kÃraïena saccabalaæ ¤Ãtabbaæ, na-tthi taæ ÂhÃnaæ yaæ saccena na pattabban-ti. Nagare mahÃrÃja PÃÂaliputte Asoko dhammarÃjà sanegama-jÃnapada-amacca-bhaÂabala-mahÃmattehi parivuto Gangaæ nadiæ navasalilasampuïïaæ samatittikaæ samabharitaæ pa¤cayojanasatÃyÃmaæ yojanaputhulaæ sandamÃnaæ disvà amacce evam-Ãha: Atthi koci bhaïe samattho [yo] imaæ MahÃgangaæ paÂisotaæ sandÃpetun-ti. Amaccà Ãhaæsu: Dukkaraæ devÃti. Tasmiæ yeva GangÃkÆle Âhità BindumatÅ nÃma gaïikà assosi: ra¤¤Ã kira evaæ vuttaæ: #<[page 122]># %< 122>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ sakkà nu kho imaæ MahÃgangaæ paÂisotaæ sandÃpetun-ti. Sà evam-Ãha: Ahaæ hi nagare PÃÂaliputte gaïikà rÆpÆpajÅvinÅ antimajÅvikÃ, mama tÃva rÃjà saccakiriyaæ passatÆti. Atha sà saccakiriyaæ akÃsi. Saha tassà saccakiriyÃya khaïena sà MahÃgangà galagalantÅ paÂisotaæ sandittha, mahato janakÃyassa passato. Atha rÃjà MahÃgangÃya ÃvaÂÂaÆmivegajanitaæ halÃhalasaddaæ sutvà vimhito acchariyabbhutajÃto amacce evamÃha: KissÃyaæ bhaïe MahÃgangà paÂisotaæ sandatÅti. BindumatÅ mahÃrÃja gaïikà tava vacanaæ sutvà saccakiriyaæ akÃsi, tassà saccakiriyÃya MahÃgangà ubbhamukhà sandatÅti. Atha saæviggahadayo rÃjà turitaturito sayaæ gantvà taæ gaïikaæ pucchi: Saccaæ kira je tayà saccakiriyÃya ayaæ Gangà paÂisotaæ sandÃpità ti. ùma devÃti. RÃjà Ãha: Kin-te tattha balaæ atthi, ko và te vacanaæ Ãdiyati anummatto, kena tvaæ balena imaæ MahÃgangaæ patisotaæ sandÃpesÅti. Sà Ãha: SaccabalenÃhaæ mahÃrÃja imaæ MahÃgangaæ paÂisotaæ sandÃpesin-ti. RÃjà Ãha: Kin-te saccabalaæ atthi coriyà dhuttiyà asatiyà chinnikÃya pÃpiyà bhinnasÅmÃya atikkantikÃya andhajanavilopikÃyÃti. Saccaæ mahÃrÃja tÃdisikà ahaæ, tÃdisikÃya pi me mahÃrÃja saccakiriyà atthi yÃyÃhaæ icchamÃnà sadevakam-pi lokaæ parivatteyyan-ti. RÃjà Ãha: Katamà pana sà hoti saccakiriyÃ, ingha maæ sÃvehÅti. Yo me mahÃrÃja dhanaæ deti khattiyo và brÃhmaïo và vesso và suddo và a¤¤o và koci tesaæ samakaæ yeva upaÂÂhahÃmi, khattiyo ti viseso na-tthi, suddo ti atima¤¤anà na-tthi, anunayapaÂighavippamuttà dhanasÃmikaæ paricarÃmi, esà me deva saccakiriyà yÃyÃhaæ imaæ MahÃgangaæ paÂisotaæ sandÃpesin-ti. Iti pi mahÃrÃja sacce thità na ka¤ci atthaæ na vindanti. DinnÃni ca mahÃrÃja SivirÃjena yÃcakassa cakkhÆni, #<[page 123]># %< 123>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ dibbacakkhÆni ca uppannÃni, ta¤-ca saccakiriyÃya. Yaæ pana Sutte vuttaæ: Maæsacakkhusmiæ naÂÂhe ahetusmiæ avatthumhi na-tthi dibbacakkhussa uppÃdo ti, taæ bhÃvanÃmayaæ cakkhuæ sandhÃya vuttan-ti evam-etaæ mahÃrÃja dhÃrehÅti. - SÃdhu bhante NÃgasena, sunibbeÂhito pa¤ho, suniddiÂÂho niggaho, sumaddità parappavÃdÃ, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ BhagavatÃ: Tiïïaæ kho pana bhikkhave sannipÃtà gabbhassa avakkanti hoti: idha mÃtÃpitaro ca sannipatità honti, mÃtà ca utunÅ hoti, gandhabbo ca paccupaÂÂhito hoti; imesaæ kho bhikkhave tiïïaæ sannipÃtà gabbhassa avakkanti hotÅti. Asesavacanam-etaæ, nissesavacanam-etaæ, nippariyÃyavacanam-etaæ, arahassavacanam-etaæ, sadevamanussÃnaæ majjhe nisÅditvà bhaïitaæ. Aya¤-ca dvinnaæ sannipÃtà gabbhassa avakkanti dissati: DukÆlena tÃpasena PÃrikÃya tÃpasyà utunÅkÃle dakkhiïena hatthanguÂÂhena nÃbhi parÃmaÂÂhÃ, tassa tena nÃbhiparÃmasanena SÃmo kumÃro nibbatto. MÃtangenÃpi isinà brÃhmaïaka¤¤Ãya utunÅkÃle dakkhiïena hatthanguÂÂhena nÃbhi parÃmaÂÂhÃ, tassa tena parÃmasanena Maï¬abyo mÃïavako nibbatto ti. Yadi bhante NÃgasena Bhagavatà bhaïitaæ: Tiïïaæ kho pana bhikkhave sannipÃtà gabbhassa avakkanti hotÅti, tena hi: SÃmo ca kumÃro Maï¬abyo ca mÃïavako ubho pi te nÃbhiparÃmasanena nibbattà ti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi TathÃgatena bhaïitaæ: SÃmo ca kumÃro Maï¬abyo ca mÃïavako nÃbhiparÃmasanena nibbattà ti, tena hi: Tiïïaæ kho pana bhikkhave sannipÃtà gabbhassa avakkanti hotÅti yaæ vacanaæ tam-pi micchÃ. #<[page 124]># %< 124>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho sugambhÅro sunipuïo visayo buddhimantÃnaæ, so tavÃnuppatto, chinda vimatipathaæ, dhÃrehi ¤Ãïavarapajjotan-ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: Tiïïaæ kho pana bhikkhave sannipÃtà gabbhassa avakkanti hoti: idha mÃtÃpitaro ca sannipatità honti, mÃtà ca utunÅ hoti, gandhabbo ca paccupaÂÂhito hoti, evaæ tiïïaæ sannipÃtà gabbhassa avakkanti hotÅti. Bhaïita¤-ca: SÃmo ca kumÃro Maï¬abyo ca mÃïavako nÃbhiparÃmasana nibbattà ti. - Tena hi bhante NÃgasena yena kÃraïena pa¤ho suvinicchito hoti tena kÃraïena maæ sa¤¤ÃpehÅti. - Sutapubbaæ pana tayà mahÃrÃja: Sankicco ca kumÃro Isisingo ca tÃpaso thero ca KumÃrakassapo iminà nÃma te nibbattà ti. - ùma bhante, sÆyati, abbhuggatà tesaæ jÃti: dve migadhenuyo tÃva utunÅkÃle dvinnaæ tÃpasÃnaæ passÃvaÂÂhÃnaæ Ãgantvà sasambhavaæ passÃvaæ piviæsu, tena passÃvasambhavena Sankicco ca kumÃro Isisingo ca tÃpaso nibbattÃ. Therassa UdÃyissa bhikkhunupassayaæ upagatassa rattacittena bhikkhuniyà angajÃtaæ upanijjhÃyantassa sambhavaæ kÃsÃve mucci; atha kho Ãyasmà UdÃyi taæ bhikkhuniæ etad-avoca: Gaccha bhagini udakaæ Ãhara, antaravÃsakaæ dhovissÃmÅti. Re 'yya, aham-eva dhovissÃmÅti. Tato sà bhikkhunÅ utunÅsamaye taæ sambhavaæ ekadesaæ mukhena aggahesi, ekadesaæ angajÃte pakkhipi, tena thero KumÃrakassapo nibbatto ti evam-etaæ jano ÃhÃti. Api nu kho tvaæ mahÃrÃja saddahasi taæ vacanan-ti. ùma bhante, balavaæ tattha mayaæ kÃraïaæ upalabhÃma yena mayaæ kÃraïena saddahÃma: iminà kÃraïena nibbattà ti. - Kim-pan' ettha mahÃrÃja kÃraïan-ti. - #<[page 125]># %< 125>% Suparikammakate bhante kalale bÅjaæ nipatitvà khippaæ saævirÆhatÅti. - ùma mahÃrÃjÃti. - Evam-eva kho bhante sà bhikkhunÅ utunÅ samÃnà saïÂhite kalale ruhire pacchinnavege ÂhapitÃya dhÃtuyà taæ sambhavaæ gahetvà tasmiæ kalale pakkhipi, tena tassà gabbho saïÂhÃsi; evaæ tattha kÃraïaæ paccema tesaæ nibbattiyà ti. Evametaæ mahÃrÃja, tathà sampaÂicchÃmi: yonippavesena gabbho sambhavatÅti. SampaÂicchasi pana tvaæ mahÃrÃja KumÃrakassapassa gabbhÃvakkamanan-ti. - ùma bhante ti. - SÃdhu mahÃrÃja, paccÃgato si mama visayaæ, ekavidhena pi gabbhassÃvakkantiæ kathayanto mamÃnubalaæ bhavissasi; atha yà pana tà dve migadhenuyo passÃvaæ pivitvà gabbhaæ paÂilabhiæsu tÃsaæ tvaæ saddahasi gabbhassÃvakkamanan-ti. - ùma bhante, yaæ ki¤ci bhuttaæ pÅtaæ khÃyitaæ lehitaæ sabban-taæ kalalaæ osarati, ÂhÃnagataæ vuddhim-Ãpajjati. Yathà bhante NÃgasena yà kÃci sarità nÃma sabbà tà mahÃsamuddaæ osaranti, ÂhÃnagatà vuddhim-Ãpajjanti, evameva kho bhante NÃgasena yaæ ki¤ci bhuttaæ pÅtaæ khÃyitaæ lehitaæ sabban-taæ kalalaæ osarati, ÂhÃnagataæ vuddhim-Ãpajjati. TenÃhaæ kÃraïena saddahÃmi: mukhagatena pi gabbhassÃvakkanti hotÅti. - SÃdhu mahÃrÃja, bÃÊhataraæ upagato si mama visayaæ, mukhapÃnena pi dvayasannipÃto bhavati, Sankiccassa kumÃrassa Isisingassa tÃpasassa therassa ca KumÃrakassapassa gabbhÃvakkamanaæ sampaÂicchasÅti. - ùma bhante, sannipÃto osaratÅti. SÃmo pi mahÃrÃja kumÃro Maï¬abyo pi mÃïavako tÅsu sannipÃtesu antogadhà ekarasà ya purimena; tattha kÃraïaæ vakkhÃmi. DukÆlo ca mahÃrÃja tÃpaso PÃrikà ca tÃpasÅ ubho pi te ara¤¤avÃsà ahesuæ pavivekÃdhimuttà uttamatthagavesakÃ, tapatejena yÃva brahmalokaæ santÃpesuæ. #<[page 126]># %< 126>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Tesaæ tadà Sakko devÃnam-indo sÃyapÃtaæ upaÂÂhÃnaæ Ãgacchati. So tesaæ garugatamettatÃya upadhÃrento addasa anÃgatamaddhÃne dvinnam-pi tesaæ cakkhÆnaæ antaradhÃnaæ, disva te evam-Ãha: Ekam-me bhonto vacanaæ karotha, sÃdhu, ekaæ puttaæ janeyyÃtha, so tumhÃkaæ upaÂÂhÃko bhavissati Ãlambano cÃti. Alaæ Kosiya, mà evaæ bhaïÅti te tassa taæ vacanaæ na sampaÂicchiæsu. Anukampako atthakÃmo Sakko devÃnam-indo dutiyam-pi tatiyam-pi te evamÃha: Ekam-me bhonto vacanaæ karotha, sÃdhu, ekaæ puttaæ janeyyÃtha, so tumhÃkaæ upaÂÂhÃko bhavissati Ãlambano cÃti. Tatiyam-pi te Ãhaæsu: Alaæ Kosiya, mà tvaæ amhe anatthe niyojehi, kadà 'yaæ kÃyo na bhijjissati, bhijjatu ayaæ kÃyo bhedanadhammo, bhijjantiyà pi dharaïiyÃ, patante pi selasikhare, phalante pi ÃkÃse, patante pi candimasuriye n'eva mayaæ lokadhammehi missayissÃma, mà tvaæ amhÃkaæ sammukhabhÃvaæ upagaccha, upagatassa te eso vissÃso: anatthacaro tvaæ ma¤¤e ti. Tato Sakko devÃnam-indo tesaæ manaæ alabhamÃno garugato pa¤jaliko puna yÃci: Yadi me vacanaæ na ussahatha kÃtuæ, yadà tÃpasÅ utunÅ hoti pupphavatÅ tadà tvaæ bhante dakkhiïena hatthanguÂÂhena nÃbhiæ parÃmaseyyÃsi, tena sà gabbhaæ lacchati, sannipÃto yev' esa gabbhÃvakkantiyà ti. Sakkom' ahaæ Kosiya taæ vacanaæ kÃtuæ, na tÃvatakena amhÃkaæ tapo bhijjati, hotuti sampaÂicchiæsu. TÃya ca pana velÃya devabhavane atthi devaputto ussannakusalamÆlo khÅïÃyuko, Ãyukkhayaæ patto yadicchakaæ samattho okkamituæ, api cakkavattikule pi. Atha Sakko devÃnam-indo taæ devaputtaæ upasankamitvà evam-Ãha: Ehi kho mÃrisa, suppabhÃto te divaso, atthasiddhi upagatÃ, yam-ahaæ te upaÂÂhÃnam-Ãgamiæ, ramaïÅye te okÃse vÃso bhavissati, #<[page 127]># %< 127>% patirÆpe kule paÂisandhi bhavissati, sundarehi mÃtÃpitÆhi va¬¬hetabbo bhavissasi, ehi me vacanaæ karohÅti yÃci. Dutiyam-pi tatiyam-pi yÃci sirasi pa¤jalikato. Tato so devaputto evam-Ãha: Katamaæ taæ mÃrisa kulaæ yaæ tvaæ abhikkhaïaæ kittayasi punappunan-ti. DukÆlo ca tÃpaso PÃrikà ca tÃpasÅ ti. So tassa vacanaæ sutvà tuÂÂho sampaÂicchi: SÃdhu mÃrisa, yo tava chando so hotu; ÃkankhamÃno ahaæ mÃrisa patthite kule uppajjeyyaæ, kimhi kule uppajjÃmi, aï¬aje và jalÃbuje và saæsedaje và opapÃtike và ti. JalÃbujÃya mÃrisa yoniyà uppajjÃhÅti. Atha Sakko devÃnam-indo uppattidivasaæ vigaïetvà DukÆlassa tÃpasassa Ãrocesi: Asukasmiæ nÃma divase tÃpasÅ utunÅ bhavissati pupphavatÅ, tadà tvaæ bhante dakkhiïena hatthanguÂÂhena nÃbhiæ parÃmaseyyÃsÅti. Tasmiæ mahÃrÃja divase tÃpasÅ ca utunÅ pupphavatÅ ahosi, devaputto ca tatthÆpago paccupaÂÂhito ahosi, tÃpaso ca dakkhiïena hatthanguÂÂhena tÃpasiyà nÃbhiæ parÃmasi. Iti te tayo sannipÃtà ahesuæ. NÃbhiparÃmasanena tÃpasiyà rÃgo udapÃdi; so pan' assà rÃgo nÃbhiparÃmasanaæ paÂicca, mà tvaæ sannipÃtaæ ajjhÃcÃram-eva ma¤¤i. Uhasanam-pi sannipÃto, ullapanam-pi sannipÃto, upanijjhÃyanam-pi sannipÃto, pubbabhÃgabhÃvato rÃgassa uppÃdÃya Ãmasanena sannipÃto jÃyati, sannipÃtà okkamanaæ hotÅti anajjhÃcÃre pi mahÃrÃja parÃmasanena gabbhÃvakkanti hoti. Yathà mahÃrÃja aggi jalamÃno aparÃmasanena pi upagatassa sÅtaæ byapahanti, evam-eva kho mahÃrÃja anajjhÃcÃre pi parÃmasanena gabbhassÃvakkanti hoti. Catunnaæ vasena mahÃrÃja sattÃnaæ gabbhÃvakkanti hoti: kammavasena yonivasena kulavasena ÃyÃcanavasena; api ca sabbe p' ete sattà kammasambhavà kammasamuÂÂhÃnÃ. #<[page 128]># %< 128>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Kathaæ mahÃrÃja kammavasena sattÃnaæ gabbhÃvakkanti hoti: ussannakusalamÆlà mahÃrÃja sattà yadicchakaæ uppajjanti, khattiyamahÃsÃlakule và brÃhmaïamahÃsÃlakule và gahapatimahÃsÃlakule và devesu và aï¬ajÃya và yoniyà jalÃbujÃya và yoniyà saæsedajÃya và yoniyà opapÃtikÃya và yoniyÃ. Yathà mahÃrÃja puriso a¬¬ho mahaddhano mahÃbhogo pahÆta-jÃtarÆpa-rajato pahÆta-vittÆpakaraïo pahÆta-dhana-dha¤¤o pahÆta-¤Ãtipakkho dÃsiæ và dÃsaæ và khettaæ và vatthuæ và gÃmaæ và nigamaæ và janapadaæ và yaæ ki¤ci manasà abhipatthitaæ yadicchakaæ dviguïa-tiguïam-pi dhanaæ datvà kiïÃti, evam-eva kho mahÃrÃja ussannakusalamÆlà sattà yadicchakaæ uppajjanti, khattiyamahÃsÃlakule và brÃhmaïamahÃsÃlakule và gahapatimahÃsÃlakule và devesu và aï¬ajÃya và yoniyà jalÃbujÃya và yoniyà saæsedajÃya và yoniyà opapÃtikÃya và yoniyÃ. Evaæ kammavasena sattÃnaæ gabbhÃvakkanti hoti. Kathaæ yonivasena sattÃnaæ gabbhÃvakkanti hoti: kukkuÂÃnaæ mahÃrÃja vÃtena gabbhÃvakkanti hoti, balÃkÃnaæ meghasaddena gabbhÃvakkanti hoti, sabbe pi devà agabbhaseyyakà sattà yeva, tesaæ nÃnÃvaïïena gabbhÃvakkanti hoti. Yathà mahÃrÃja manussà nÃnÃvaïïena mahiyà caranti, keci purato paÂicchÃdenti, keci pacchato paÂicchÃdenti, keci naggà honti, keci bhaï¬Æ honti setapaÂadharÃ, keci molibaddhà honti, keci bhaï¬Æ kÃsÃvavasanà honti, keci kÃsÃvavasanà molibaddhà honti, keci jaÂino vÃkacÅradharà honti, keci cammavasanà honti, keci rasmiyo nivÃsenti, sabbe p' ete manussà nÃnÃvaïïena mahiyà caranti; evam-eva kho mahÃrÃja sattà yeva te sabbe, tesaæ nÃnÃvaïïena gabbhÃvakkanti hoti. Evaæ yonivasena sattÃnaæ gabbhÃvakkanti hoti. Kathaæ kulavasena sattÃnaæ gabbhÃvakkanti hoti: kulaæ nÃma mahÃrÃja cattÃri kulÃni: aï¬ajaæ jalÃbaæ saæsedajaæ opapÃtikaæ; #<[page 129]># %< 129>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ yadi tattha gandhabbo yato kutoci Ãgantvà aï¬aje kule uppajjati so tattha aï¬ajo hoti -pe-jalÃbuje kule, saæsedaje kule, opapÃtike kule uppajjati so tattha opapÃtiko hoti, tesu tesu kulesu tÃdisà yeva sattà sambhavanti. Yathà mahÃrÃja Himavati Nerupabbataæ ye keci migapakkhino upenti sabbe te sakavaïïaæ vijahitvà suvaïïavaïïà honti, evam-eva kho mahÃrÃja yo koci gandhabbo yato kutoci Ãgantvà aï¬ajaæ yoniæ upagantvà sabhÃvavaïïaæ vijahitvà aï¬ajo hoti-pe-jalÃbujaæ, saæsedajaæ, opapÃtikaæ yoniæ upagantvà sabhÃvavaïïaæ vijahitvà opapÃtiko hoti. Evaæ kulavasena sattÃnaæ gabbhÃvakkanti hoti. Kathaæ ÃyÃcanavasena sattÃnaæ gabbhÃvakkanti hoti: idha mahÃrÃja kulaæ hoti aputtakaæ bahusÃpateyyaæ saddhaæ pasannaæ sÅlavantaæ kalyÃïadhammaæ tapanissitaæ, devaputto ca ussannakusalamÆlo cavanadhammo hoti, atha Sakko devÃnam-indo tassa kulassa anukampÃya taæ devaputtaæ ÃyÃcati: païidhehi mÃrisa amukassa kulassa mahesiyà kucchin-ti, so tassa ÃyÃcanahetu taæ kulaæ païidheti. Yathà mahÃrÃja manussà pu¤¤akÃmà samaïaæ manobhÃvanÅyaæ ÃyÃcitvà gehaæ upanenti: ayaæ upagantvà sabbassa kulassa sukhÃvaho bhavissatÅti, evam-eva kho mahÃrÃja Sakko devÃnamindo taæ devaputtaæ ÃyÃcitvà taæ kulaæ upaneti. Evaæ ÃyÃcanavasena sattÃnaæ gabbhÃvakkanti hoti. SÃmo mahÃrÃja kumÃro Sakkena devÃnam-indena ÃyÃcito PÃrikÃya tÃpasiyà kucchiæ okkanto. SÃmo mahÃrÃja kumÃro katapu¤¤o, mÃtÃpitaro sÅlavanto kalyÃïadhammÃ, ÃyÃcako samattho, tiïïaæ cetopaïidhiyà SÃmo kumÃro nibbatto Idha mahÃrÃja nayakusalo puriso sukaÂÂhe anÆpakhette bÅjaæ ropeyya, api nu tassa bÅjassa antarÃyaæ vivajjentassa vuddhiyà koci antarÃyo bhaveyyÃti. #<[page 130]># %< 130>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Na hi bhante, nirupaghÃtaæ bhante bÅjaæ khippaæ saævirÆheyyÃti. - Evam-eva kho mahÃrÃja SÃmo kumÃro mutto uppannantarÃyehi tiïïaæ cetopaïidhiyà nibbatto. Api nu kho mahÃrÃja sutapubbaæ tayà isÅnaæ manopadosena iddho phÅto mahÃjanapado sajano samucchinno ti. - ùma bhante, sÆyati mahiyÃ: Daï¬akÃra¤¤aæ MejjhÃra¤¤aæ KÃlingÃra¤¤aæ MÃtangÃra¤¤aæ sabbantaæ ara¤¤aæ ara¤¤abhÆtaæ, sabbe p' ete janapadà isÅnaæ manopadosena khayaæ gatà ti. - Yadi mahÃrÃja tesaæ manopadosena susamiddhà janapadà ucchijjanti, api nu kho tesaæ manopasÃdena ki¤ci nibbatteyyÃti. - ùma bhante ti. - Tena hi mahÃrÃja SÃmo kumÃro tiïïaæ balavantÃnaæ cetopasÃdena nibbatto: isinimmito devanimmito pu¤¤animmito ti evam-etaæ mahÃrÃja dhÃrehi. Tayo 'me mahÃrÃja devaputtà Sakkena devÃnam-indena ÃyÃcitaæ kulaæ uppannÃ, katame tayo: SÃmo kumÃro, MahÃpanÃdo, KusarÃjÃ, tayo p' ete bodhisattà ti. - SuniddiÂÂhà bhante NÃgasena gabbhÃvakkanti, sukathitaæ kÃraïaæ, andhakÃro Ãloko kato, jaÂà vijaÂitÃ, nicchuddhà parappavÃdÃ, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ BhagavatÃ: {Pa¤c' eva} dÃni ùnanda vassasatÃni saddhammo ÂhassatÅti. Puna ca parinibbÃnasamaye Subhaddena paribbÃjakena pa¤haæ puÂÂhena Bhagavatà bhaïitaæ: Ime ca Subhadda bhikkhÆ sammà vihareyyuæ, asu¤¤o loko arahantehi assÃti; asesavacanam-etaæ, nissesavacanam-etaæ, nippariyÃyavacanam-etaæ. Yadi bhante NÃgasena TathÃgatena bhaïitaæ: Pa¤c' eva dÃni ùnanda vassasatÃni saddhammo ÂhassatÅti, tena hi: asu¤¤o loko arahantehi assÃti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. #<[page 131]># %< 131>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Yadi TathÃgatena bhaïitaæ: asu¤¤o loko arahantehi assÃti, tena hi: Pa¤c' eva dÃni ùnanda vassasatÃni saddhammo ÂhassaÂÅti tam-pi vacanaæ micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho, gahanato pi gahanataro,balavato pi balavataro, gaïÂhito pi gaïÂhitaro, so tavÃnuppatto, tattha te ¤ÃïabalavipphÃraæ dassehi, makaro viya sÃgarabbhantaragato ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: Pa¤c' eva dÃni ùnanda vassasatÃni saddhammo ÂhassatÅti. ParinbbÃnasamaye ca Subhaddassa paribbÃjakassa bhaïitaæ: Ime ca Subhadda bhikkhÆ sammà vihareyyuæ, asu¤¤o loko arahantehi assÃti. Ta¤-ca pana mahÃrÃja Bhagavato vacanaæ nÃnattha¤-c' eva hoti nÃnÃbya¤jana¤-ca. Ayaæ sÃsanaparicchedo, ayaæ paÂipattiparidÅpanà ti dÆraæ vivajjità te ubho a¤¤ama¤¤aæ. Yathà mahÃrÃja nabhaæ paÂhavito dÆraæ vivajjitaæ, nirayaæ saggato dÆraæ vivajjitaæ, kusalaæ akusalato dÆraæ vivajjitaæ, sukhaæ dukkhato dÆraæ vivajjitaæ, evam-eva kho mahÃrÃja te ubho a¤¤ama¤¤aæ dÆraæ vivajjitÃ. Api ca mahÃrÃja, mà te pucchà moghà assa, rasato te saæsandetvà kathayissÃmi. Pa¤c' eva dÃni ùnanda vassasatÃni saddhammo ÂhassatÅti yaæ Bhagavà Ãha, taæ khayaæ paridÅpayanto sesakaæ paricchindi: vassasahassaæ ùnanda saddhammo tiÂÂheyya sace bhikkhuniyo na pabbajeyyuæ, {pa¤c' eva} dÃni ùnanda vassasatÃni saddhammo ÂhassatÅti. Api nu kho mahÃrÃja Bhagavà evaæ vadanto saddhammassa antaradhÃnaæ và vadeti abhisamayaæ và paÂikkosatÅti.- Na hi bhante ti.- NaÂÂhaæ mahÃrÃja parikittayanto sesakaæ paridÅpayanto paricchindi. Yathà mahÃrÃja puriso naÂÂhÃyiko sabbasesakaæ gahetvà janassa paridÅpeyya: ettakaæ me bhaï¬aæ naÂÂhaæ, idaæ sesakan-ti, #<[page 132]># %< 132>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ evam-eva kho mahÃrÃja Bhagavà naÂÂhaæ paridÅpayanto sesakaæ devamanussÃnaæ kathesi: Pa¤c' eva dÃni ùnanda vassasatÃni saddhammo ÂhassatÅti. Yaæ pana mahÃrÃja Bhagavatà bhaïitaæ: Pa¤c' eva dÃni ùnanda vassasatÃni saddhammo ÂhassatÅti, sÃsanaparicchedo eso; yaæ pana parinibbÃnasamaye Subhaddassa paribbÃjakassa samaïe parikittayanto Ãha: Ime ca Subhadda bhikkhÆ sammà vihareyyuæ, asu¤¤o loko arahantehi assÃti, paÂipattiparidÅpanà esÃ. Tvaæ pana taæ pariccheda¤-ca paridÅpana¤-ca ekarasaæ karosi. Yadi pana te chando ekarasaæ katvà kathayissÃmi, sÃdhukaæ suïohi manasikarohi avimanamÃnaso. Idha mahÃrÃja taÊÃko bhaveyya navasalilasampuïïo samukham-uttariyamÃno paricchinno parivaÂumakato, apariyÃdiïïe yeva tasmiæ taÊÃke udakÆpari mahÃmegho aparÃparaæ anuppabandhanto abhivasseyya, api nu kho mahÃrÃja tasmiæ taÊÃke udakaæ parikkhayaæ pariyÃdÃnaæ gaccheyyÃti. - Na hi bhante ti. - Kena kÃraïena mahÃrÃjÃti. - Meghassa bhante anuppabandhanatÃyÃti. - Evam-eva kho mahÃrÃja JinasÃsanavarasaddhamma-taÊÃko ÃcÃrasÅlaguïavattapaÂipatti-vimalanavasalilasampuïïo uttariyamÃno bhavaggam-abhibhavitvà Âhito. Yadi tattha Buddhaputtà ÃcÃrasÅlaguïavattapaÂipatti-meghavassaæ aparÃparaæ anuppabandhÃpeyyuæ abhivassÃpeyyuæ, evam-idaæ JinasÃsanavara-saddhammataÊÃko ciraæ dÅgham-addhÃnaæ tiÂÂheyya, arahantehi ca loko asu¤¤o bhaveyya. Imam-atthaæ Bhagavatà sandhÃya bhÃsitaæ: Ime ca Subhadda bhikkhÆ sammà vihareyyuæ, asu¤¤o loko arahantehi assÃti. Idha pana mahÃrÃja mahatimahÃaggikkhandhe jalamÃne aparÃparaæ sukkha-tiïa-kaÂÂha-gomayÃni upasaæhareyyuæ, api nu kho so mahÃrÃja aggikkhandho nibbÃyeyyÃti. #<[page 133]># %< 133>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Na hi bhante, bhiyyo bhiyyo so aggikkhandho jaleyya, bhiyyo bhiyyo pabhÃseyyÃti. - Evam-eva kho mahÃrÃja dasasahassimhi lokadhÃtuyà JinasÃsanavaraæ ÃcÃrasÅlaguïavattapaÂipattiyà jalati pabhÃsati. Yadi pana mahÃrÃja taduttariæ Buddhaputtà pa¤cahi padhÃniyangehi samannÃgatà satatam-appamattà padaheyyuæ, tÅsu sikkhÃsu chandajÃtà sikkheyyuæ, cÃritta¤-ca vÃritta¤-ca sÅlaæ samattaæ paripÆreyyuæ, evam-idaæ JinasÃsanavaraæ bhiyyo bhiyyo ciraæ dÅgham-addhÃnaæ tiÂÂheyya, asu¤¤o loko arahantehi assÃti imam-atthaæ Bhagavatà sandhÃya bhÃsitaæ: Ime ca Subhadda bhikkhÆ sammà vihareyyuæ, asu¤¤o loko arahantehi assÃti. Idha pana mahÃrÃja siniddha-sama-sumajjita-sappabhÃsa-vimalÃdÃsaæ saïhasukhuma-gerukacuïïena aparÃparaæ majjeyyuæ, api nu kho mahÃrÃja tasmiæ ÃdÃse mala-kaddama-rajojallaæ jÃyeyyÃti. - Na hi bhante, a¤¤adatthu vimalataraæ yeva bhaveyyÃti.-Evam-eva kho mahÃrÃja JinasÃsanavaraæ pakatinimmalaæ byapagata-kilesamalarajojallaæ; yadi taæ Buddhaputtà ÃcÃrasÅla-guïa-vattapaÂipatti-sallekhadhutaguïena JinasÃsanavaraæ sallikheyyuæ, evam-idaæ JinasÃsanavaraæ ciraæ dÅgham-addhÃnaæ tiÂÂheyya asu¤¤o ca loko arahantehi assÃti imam-atthaæ Bhagavatà sandhÃya bhÃsitaæ: Ime ca Subhadda bhikkhÆ sammà vihareyyuæ, asu¤¤o loko arahantehi assÃti. PaÂipattimÆlakaæ mahÃrÃja SatthusÃsanaæ paÂipattisÃrakaæ, paÂipattiyà anantarahitÃya tiÂÂhatÅti. Bhante NÃgasena, saddhammantaradhÃnan-ti yaæ vadesi, katamaæ taæ saddhammantaradhÃnan-ti. - TÅï' imÃni mahÃrÃja sÃsanantaradhÃnÃni, katamÃni tÅïi: adhigamantaradhÃnaæ, paÂipattantaradhÃnaæ, lingantaradhÃnaæ. #<[page 134]># %< 134>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Adhigame mahÃrÃja antarahite suppaÂipannassÃpi dhammÃbhisamayo na hoti, paÂipattiyà antarahitÃya sikkhÃpadapa¤¤atti antaradhÃyati, lingaæ yeva tiÂÂhati, linge antarahite paveïupacchedo hoti. ImÃni kho mahÃrÃja tÅïi antaradhÃnÃnÅti. - Suvi¤¤Ãpito bhante NÃgasena pa¤ho gambhÅro uttÃnÅkato, gaïÂhi bhinno, naÂÂhà parappavÃdà bhaggà nippabhà katÃ, tvaæ gaïivaravasabhamÃsajjÃti. Bhante NÃgasena, TathÃgato sabbaæ akusalaæ jhÃpetvà sabba¤¤utaæ patto, udÃhu sÃvasese akusale sabba¤¤utaæ patto ti. - Sabbaæ mahÃrÃja akusalaæ jhÃpetvà Bhagavà sabba¤¤utaæ patto, na-tthi Bhagavato sesakaæ akusalan-ti. - Kim-pana bhante dukkhà vedanà TathÃgatassa kÃye uppannapubbà ti. - ùma mahÃrÃja, RÃjagahe Bhagavato pÃdo sakalikÃya khato, lohitapakkhandikÃbÃdho uppanno, kÃye abhisanne JÅvakena vireko kÃrito, vÃtÃbÃdhe uppanne upaÂÂhÃkena therena uïhodakaæ pariyiÂÂhan-ti. - Yadi bhante NÃgasena TathÃgato sabbaæ akusalaæ jhÃpetvà sabba¤¤utaæ patto, tena hi: Bhagavato pÃdo sakalikÃya khato lohitapakkhandikà ca ÃbÃdho uppanno ti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi TathÃgatassa pÃdo sakalikÃya khato lohitapakkhandikà ca ÃbÃdho uppanno, tena hi: TathÃgato sabbaæ akusalaæ jhÃpetvà sabba¤¤utaæ patto ti tam-pi vacanaæ micchÃ, na-tthi bhante vinà kammena vedayitaæ, sabban-taæ vedayitaæ kammamÆlakaæ, kammen' eva vediyati. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. Na hi mahÃrÃja sabban-taæ vedayitaæ kammamÆlakaæ. AÂÂhahi mahÃrÃja kÃraïehi vedayitÃni uppajjanti, yehi kÃraïehi puthusattà vedanà vediyanti, katamehi aÂÂhahi: vÃtasamuÂÂhÃnÃni pi kho mahÃrÃja idh' ekaccÃni vedayitÃni uppajjanti, #<[page 135]># %< 135>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ pittasamuÂÂhÃnÃni pi kho mahÃrÃja -pe-semhasamuÂÂhÃnÃni pi kho mahÃrÃja-pesannipÃtikÃni pi kho mahÃrÃja-pe-utupariïÃmajÃni pi kho mahÃrÃja-pe-visamaparihÃrajÃni pi kho mahÃrÃja-pe-opakkamikÃni pi kho mahÃrÃja-pe -kammavipÃkajÃni pi kho mahÃrÃja idh' ekaccÃni vedayitÃni uppajjanti. Imehi kho mahÃrÃja aÂÂhahi kÃraïehi puthusattà vedanà vediyanti. Tattha ye te satte kammaæ vibhÃdati te ime sattà kÃraïaæ paÂibÃhanti, tesaæ taæ vacanaæ micchà ti. - Bhante NÃgasena, ya¤-ca vÃtikaæ ya¤-ca pittikaæ ya¤-ca semhikaæ ya¤-ca sannipÃtikaæ ya¤-ca utupariïÃmajaæ ya¤-ca visamaparihÃrajaæ ya¤-ca opakkamikaæ, sabbe te kammasamuÂÂhÃnà yeva, kammen' eva te sabbe sambhavantÅti. Yadi mahÃrÃja te pi sabbe kammasamuÂÂhÃnà va ÃbÃdhà bhaveyyuæ, na tesaæ koÂÂhÃsato lakkhaïÃni bhaveyyuæ. VÃto kho mahÃrÃja kuppamÃno dasavidhena kuppati: sÅtena uïhena jighacchÃya pipÃsÃya atibhuttena ÂhÃnena padhÃnena ÃdhÃvanena upakkamena kammavipÃkena; tatra ye te nava vidhÃ, na te atÅte na anÃgate, vattamÃnake bhave uppajjanti, tasmà na vattabbÃ: kammasambhavà sabbà vedanà ti. Pittaæ mahÃrÃja kuppamÃnaæ tividhena kuppati: sÅtena uïhena visamabhojanena. Semhaæ mahÃrÃja kuppamÃnaæ tividhena kuppati: sÅtena uïhena annapÃnena. Yo ca mahÃrÃja vÃto ya¤-ca pittaæ ya¤-ca semhaæ tehi tehi kopehi kuppitvà missÅhutvà sakaæ sakaæ vedanaæ Ãka¬¬hati. UtupariïÃmajà mahÃrÃja vedanà utupariïÃmena uppajjati, visamaparihÃrajà vedanà visamaparihÃrena uppajjati, opakkamikà mahÃrÃja vedanà atthi kiriyà atthi kammavipÃkÃ, kammavipÃkajà vedanà pubbe katena kammena uppajjati. Iti kho mahÃrÃja appaæ kammavipÃkajaæ, bahutaraæ avasesaæ. Tattha bÃlÃ: #<[page 136]># %< 136>% sabbaæ kammavipÃkajaæ yevÃti aÂidhÃvanti, taæ kammaæ na sakkà vinà Buddha¤Ãïena vavatthÃnaæ kÃtuæ. Yaæ pana mahÃrÃja Bhagavato pÃdo sakalikÃya khato, taæ vedayitaæ n' eva vÃtasamuÂÂhÃnaæ na pittasamuÂÂhÃnaæ na semhasamuÂÂhÃnaæ na sannipÃtikaæ na utupariïÃmajaæ na visamaparihÃrajaæ na kammavipÃkajaæ, opakkamikaæ yeva. Devadatto hi mahÃrÃja bahÆni jÃtisatasahassÃni TathÃgate ÃghÃtaæ bandhi. So tena ÃghÃtena mahatiæ garuæ silaæ gahetvÃ: matthake pÃtessÃmÅti mu¤ci. Ath' a¤¤e dve selà Ãgantvà taæ silaæ TathÃgataæ asampattaæ yeva sampaÂicchiæsu, tÃyaæ pahÃrena papaÂikà bhijjitvà Bhagavato pÃde patitvà ruhiraæ uppÃdesi. KammavipÃkato và mahÃrÃja Bhagavato esà vedaïà nibbattà kiriyato vÃ, tat' uddhaæ na-tth' a¤¤Ã vedanÃ. Yathà mahÃrÃja khettaduÂÂhatÃya và bÅjaæ na sambhavati bÅjaduÂÂhatÃya vÃ, evam-eva kho mahÃrÃja kammavipÃkato và Bhagavato esà vedanà nibbattà kiriyato vÃ, tat' uddhaæ na-tth' a¤¤Ã vedanÃ. Yathà và pana mahÃrÃja koÂÂhaduÂÂhatÃya và bhojanaæ visamaæ pariïamati ÃhÃraduÂÂhatÃya vÃ, evam-eva kho mahÃrÃja kammavipÃkato và Bhagavato esà vedanà nibbattà kiriyato vÃ, tat' uddhaæ na-tth' a¤¤Ã vedanÃ. Api ca mahÃrÃja na-tthi Bhagavato kammavipÃkajà vedanÃ, na-tthi visamaparihÃrajà vedanÃ, avasesehi samuÂÂhÃnehi Bhagavato vedanà uppajjati. TÃya ca pana vedanÃya na sakkà Bhagavantaæ jÅvità voropetuæ. Nipatanti mahÃrÃja imasmiæ catumahÃbhÆtike kÃye iÂÂhÃniÂÂhà subhÃsubhà vedanÃ. Idha mahÃrÃja ÃkÃse khitto le¬¬u mahÃpaÂhaviyà nipatati, api nu kho so mahÃrÃja le¬¬u pubbe katena mahÃpaÂhaviyà nipatatÅti. - Na hi bhante, na-tthi so bhante hetu mahÃpaÂhaviyà yeva hetunà mahÃpaÂhavÅ kusalÃkusalaæ vipÃkaæ paÂisaævedeyya, paccuppannena bhante akammakena hetunà so le¬¬u mahÃpaÂhaviyaæ nipatatÅti. #<[page 137]># %< 137>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Yathà mahÃrÃja mahÃpaÂhavÅ evaæ TathÃgato daÂÂhabbo, yathà le¬¬u pubbe akatena mahÃpaÂhaviyaæ nipatati evam-eva kho mahÃrÃja TathÃgatassa pubbe akatena sà sakalikà pÃde nipatitÃ. Idha pana mahÃrÃja manussà mahÃpaÂhaviæ bhindanti ca khaïanti ca; api nu kho te mahÃrÃja manussà pubbe katena mahÃpaÂhaviæ bhindanti ca khaïanti cÃti. - Na hi bhante ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja yà sà sakalikà Bhagavato pÃde nipatità na sà sakalikà pubbe katena Bhagavato pÃde nipatitÃ. Yo pi mahÃrÃja Bhagavato lohitapakkhandikÃbÃdho uppanno so pi ÃbÃdho na pubbe katena uppanno, sannipÃtiken' eva uppanno. Ye keci mahÃrÃja Bhagavato kÃyikà ÃbÃdhà uppannà na te kammÃbhinibbattÃ, channaæ etesaæ samuÂÂhÃnÃnaæ a¤¤atarato nibbattÃ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena SaæyuttanikÃyavarala¤cake MoliyasÅvake veyyÃkaraïe: PittasamuÂÂhÃnÃni pi kho SÅvaka idh' ekaccÃni vedayitÃni uppajjanti; sÃmam-pi kho etaæ SÅvaka veditabbaæ yathà pittasamuÂÂhÃnÃni pi idh' ekaccÃni vedayitÃni uppajjanti, lokassa pi kho etaæ SÅvaka saccasammataæ yathà pittasamuÂÂhÃnÃni pi idh'ekaccÃni vedayitÃni uppajjanti. Tatra SÅvaka ye te samaïabrÃhmaïà evaævÃdino evaædiÂÂhino : yaæ ki¤cÃyaæ purisapuggalo paÂisaævedeti sukhaæ và dukkhaæ và adukkhamasukhaæ và sabban-taæ pubbe katahetÆti, ya¤-ca sÃma¤-¤Ãtaæ ta¤-ca atidhÃvanti,ya¤-ca loke saccasammataæ ta¤-ca atidhÃvanti, tasmà tesaæ samaïabrÃhmaïÃnaæ micchà ti vadÃmi. SemhasamuÂÂhÃnÃni pi kho SÅvaka idh' ekaccÃni vedayitÃni uppajjanti, vÃtasamuÂÂhÃnÃni pi kho SÅvaka - sannipÃtikÃni pi kho SÅvaka - utupariïÃmajÃni pi kho SÅvaka - visamaparihÃrajÃni pi kho SÅvaka #<[page 138]># %< 138>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - opakkamikÃni pi kho SÅvaka-kammavipÃkajÃni pi kho SÅvaka idh' ekaccÃni vedayitÃni uppajjanti; sÃmam-pi kho etaæ SÅvaka veditabbaæ yathà kammavipÃkajÃni pi idh' ekaccÃni vedayitÃni uppajjanti, lokassa pi kho etaæ SÅvaka saccasammataæ yathà kammavipÃkajÃni pi idh' ekaccÃni vedayitÃni uppajjanti. Tatra SÅvaka ye te samaïabrÃhmaïà evaævÃdino evaædiÂÂhino: yaæ ki¤cÃyaæ purisapuggalo paÂisaævedeti sukhaæ và dukkhaæ và adukkhamasukhaæ và sabban-taæ pubbe katahetÆti, ya¤-ca sÃma¤-¤Ãtaæ ta¤-ca atidhÃvanti, ya¤-ca loke saccasammataæ ta¤-ca atidhÃvanti, tasmà tesaæ samaïabrÃhmaïÃnaæ micchà ti vadÃmÅti. Iti pi mahÃrÃja na sabbà vedanà kammavipÃkajÃ. Sabbaæ mahÃrÃja akusalaæ jhÃpetvà Bhagavà sabba¤¤utaæ patto ti evam-etaæ dhÃrehÅti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, tumhe bhaïatha: yaæ ki¤ci karaïÅyaæ TathÃgatassa sabban-taæ bodhiyà yeva mÆle pariniÂÂhitaæ, na-tthi TathÃgatassa uttariæ karaïÅyam katassa và paticayo ti. Ida¤-ca temÃsaæ paÂisallÃïaæ dissati. Yadi bhante NÃgasena yaæ ki¤ci karaïÅyaæ TathÃgatassa sabban-taæ bodhiyà yeva mÆle pariniÂÂhitaæ, na-tthi TathÃgatassa uttariæ karaïÅyam katassa và paticayo; tena hi: temÃsaæ paÂisallÅno ti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi temÃsaæ paÂisallÅno, tena hi: yaæ ki¤ci karaïÅyaæ TathÃgatassa sabban-taæ bodhiyà yeva mÆle pariniÂÂhitan-ti tam-pi vacanaæ micchÃ. Na-tthi katakaraïÅyassa paÂisallÃïaæ, sakaraïÅyass' eva paÂisallÃïaæ. #<[page 139]># %< 139>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Yathà nÃma Ãitass' eva bhesajjena karaïÅyaæ hoti, abyÃdhitassa kiæ bhesajjena, chÃtass' eva bhojanena karaïÅyaæ hoti, achÃtassa kiæ bhojanena; evam-eva kho bhante NÃgasena na-tthi katakaraïÅyassa paÂisallÃïaæ, sakaraïÅyass' eva paÂisallÃïaæ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. Yaæ ki¤ci mahÃrÃja karaïÅyaæ TathÃgatassa sabbantaæ bodhiyà yeva mÆle pariniÂÂhitaæ, na-tthi TathÃgatassa uttariæ karaïÅyaæ katassa và paticayo. Bhagavà ca temÃsaæ paÂisallÅno. PaÂisallÃïaæ kho mahÃrÃja bahuguïaæ, sabbe pi tathÃgatà paÂisallÅyitvà sabba¤¤utaæ pattÃ, taæ te sukataguïam-anussarantà paÂisallÃïaæ sevanti. Yathà mahÃrÃja puriso ra¤¤o santikà laddhavaro paÂiladdhasabhogo taæ sukataguïam-anussaranto aparÃparaæ ra¤¤o upaÂÂhÃnaæ eti, evam-eva kho mahÃrÃja sabbe pi tathÃgatà paÂisallÅyitvà sabba¤¤utaæ pattÃ, taæ te sukataguïam-anussarantà paÂisallÃïaæ sevanti. Yathà và pana mahÃrÃja puriso Ãturo dukkhito bÃÊhagilÃno bhisakkam-upasevitvà sotthim-anuppatto taæ sukataguïamanussaranto aparÃparaæ bhisakkam-upasevati, evam-eva kho mahÃrÃja sabbe pi tathÃgatà paÂisallÅyitvà sabba¤¤utaæ pattÃ, taæ te sukataguïam-anussarantà paÂisallÃïaæ sevanti. AÂÂhavÅsati kho pan' ime mahÃrÃja paÂisallÃïaguïà ye guïe samanupassantà tathÃgatà paÂisallÃïaæ sevanti, katame aÂÂhavÅsati: idha mahÃrÃja paÂisallÃïaæ paÂisallÅyamÃnaæ rakkhati, Ãyuæ va¬¬heti, balaæ deti, vajjaæ pidahati, ayasam-apaneti, yasam-upaneti, aratiæ vinodeti, ratim-upadahati, bhayam-apaneti, vesÃrajjaæ karoti, kosajjam-apaneti, viriyam-abhijaneti, rÃgam-apaneti, dosam-apaneti, moham-apaneti, mÃnaæ nihanti, vitakkaæ bha¤jati, cittaæ ekaggaæ karoti, mÃnasaæ snehayati, hÃsaæ janeti, #<[page 140]># %< 140>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ garukaæ karoti, lÃbham-uppÃdayati, namassiyaæ karoti, pÅtiæ pÃpeti, pÃmojjaæ karoti, sankhÃrÃnaæ sabhÃvaæ dassayati, bhavapaÂisandhiæ ugghÃÂeti, sabbasÃma¤¤aæ deti. Ime kho mahÃrÃja aÂÂhavÅsati paÂisallÃïaguïà ye guïe samanupassantà tathÃgatà paÂisallÃïaæ sevanti. Api ca kho mahÃrÃja tathÃgatà santaæ sukhaæ samÃpattiratim-anubhavitukÃmà paÂisallÃïaæ sevanti pariyositasankappÃ. Catuhi kho mahÃrÃja kÃraïehi tathÃgatà paÂisallÃïaæ sevanti, katamehi catuhi: vihÃraphÃsutÃya pi mahÃrÃja tathÃgatà paÂisallÃïaæ sevanti, anavajjaguïabahulatÃya pi tathÃgatà paÂisallÃïaæ sevanti, asesÃriyavÅthito pi tathÃgatà paÂisallÃïaæ sevanti, sabbabuddhÃnaæ thuta-thomita-vaïïita-pasatthato pi tathÃgatà paÂisallÃïaæ sevanti. Imehi kho mahÃrÃja catuhi kÃraïehi tathÃgatà paÂisallÃïaæ sevanti. Iti kho mahÃrÃja paÂisallÃïaæ sevanti, na sakaraïÅyatÃya, na katassa [vÃ] paticayÃya, atha kho guïavisesadassÃvitÃya tathÃgatà paÂisallÃïaæ sevantÅti.- SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ BhagavatÃ: TathÃgatassa kho ùnanda cattÃro iddhipÃdà bhÃvità bahulÅkatà yÃnikatà vatthukatà anuÂÂhità paricità susamÃraddhÃ; ÃkankhamÃno ùnanda TathÃgato kappaæ và tiÂÂheyya kappÃvasesaæ và ti. Puna ca bhaïitaæ: Ito tiïïaæ mÃsÃnaæ accayena TathÃgato parinibbÃyissatÅti. Yadi bhante NÃgasena Bhagavatà bhaïitaæ: TathÃgatassa kho ùnanda cattÃro iddhipÃdà bhÃvitÃ-pe-kappÃvasesaæ và ti, tena hi temÃsaparicchedo micchÃ. Yadi TathÃgatena bhaïitaæ: Ito tiïïaæ mÃsÃnaæ accayena TathÃgato parinibbÃyissatÅti, #<[page 141]># %< 141>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ tena hi: TathÃgatassa kho ùnanda cattÃro iddhipÃdà bhÃvitÃ-pe-kappÃvasesaæ và ti tam-pi vacanaæ micchÃ. Na-tthi tathÃgatÃnaæ aÂÂhÃne gajjitaæ, amoghavacanà buddhà bhagavanto tathavacanà advejjhavacanÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho gambhÅro sunipuïo dunnijjhÃpayo, so tavÃnuppatto, bhind' etaæ diÂÂhijÃlaæ, ekaæse Âhapaya, bhinda parappavÃdan-ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: TathÃgatassa kho ùnanda cattÃro iddhipÃdà bhÃvitÃ-pe-kappÃvasesaæ và ti. TemÃsaparicchedo ca bhaïito. So ca pana kappo Ãyukappo vuccati. Na mahÃrÃja Bhagavà attano balaæ kittayamÃno evam-Ãha, iddhibalaæ pana mahÃrÃja Bhagavà parikittayamÃno evam-Ãha: TathÃgatassa kho ùnanda cattÃro iddhipÃdà bhÃvitÃ-pe-kappÃvasesaæ và ti. Yathà mahÃrÃja ra¤¤o assÃjÃniyyo bhaveyya sÅghagati anilajavo, tassa rÃjà javabalaæ parikittayanto sanegama-jÃnapada-bhaÂa-balattha-brÃhmaïa-gahapatika-amaccajanamajjhe evaæ vadeyya: ùkankhamÃno me bho ayaæ hayavaro sÃgarajalapariyantaæ mahiæ anuvicaritvà khaïena idh' ÃgaccheyyÃti, na ca taæ javagatiæ tassaæ parisÃyaæ dasseyya, vijjati ca so javo tassa, samattho ca so khaïena sÃgarajalapariyantaæ mahiæ anuvicarituæ; -evam-eva kho mahÃrÃja Bhagavà attano iddhibalaæ parikittayamÃno evam-Ãha, tam-pi tevijjÃnaæ chaÊabhi¤¤Ãnaæ arahantÃnaæ vimalakhÅïÃsavÃnaæ devamanussÃna¤-ca majjhe nisÅditvà bhaïitaæ: TathÃgatassa kho ùnanda cattÃro iddhipÃdà bhÃvità bahulÅkatà yÃnikatà vatthukatà anuÂÂhità paricità susamÃraddhÃ; ÃkankhamÃno ùnanda TathÃgato kappaæ và tiÂÂheyya kappÃvasesaæ và ti; vijjati ca taæ mahÃrÃja iddhibalaæ Bhagavato, samattho ca Bhagavà iddhibalena kappaæ và ÂhÃtuæ kappÃvasesaæ va, na ca Bhagavà taæ iddhibalaæ tassaæ parisÃyaæ dasseti. #<[page 142]># %< 142>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Anatthiko mahÃrÃja Bhagavà sabbabhavehi, garahità ca TathÃgatassa sabbabhavÃ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: Seyyathà pi bhikkhave appamattako pi gÆtho duggandho hoti, evam-eva kho ahaæ bhikkhave appamattakam-pi bhavaæ na vaïïemi, antamaso accharÃsanghÃtamattampÅti. Api nu kho mahÃrÃja Bhagavà sabbabhavagatiyoniyo gÆthasamaæ disvà iddhibalaæ nissÃya bhavesu chandarÃgaæ kareyyÃti. - Na hi bhante ti. - Tena hi mahÃrÃja Bhagavà iddhibalaæ parikittayamÃno evarÆpaæ BuddhasÅhanÃdam-abhinadÅti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. PaÂhamo vaggo. Bhante NÃgasena, bhÃsitam p' etaæ BhagavatÃ: Abhi¤¤ÃyÃham-bhikkhave dhammaæ desemi, no anabhi¤¤ÃyÃti. Puna ca Vinayapaïïattiyà evaæ bhaïitaæ: ùkankhamÃno ùnanda sangho mam' accayena khuddÃnukhuddakÃni sikkhÃpadÃni samÆhanatÆti. Kin-nu kho bhante NÃgasena khuddÃnukhuddakÃni sikkhÃpadÃni duppa¤¤attÃni udÃhu avatthusmiæ ajÃnitvà pa¤¤attÃni, yaæ Bhagavà attano accayena khuddÃnukhuddakÃni sikkhÃpadÃni samÆhanÃpeti. Yadi bhante NÃgasena Bhagavatà bhaïitaæ: Abhi¤¤ÃyÃham-bhikkhave dhammaæ desemi, no anabhi¤¤ÃyÃti, tena hi: ùkankhamÃno ùnanda sangho mam' accayena khuddÃnukhuddakÃni sikkhÃpadÃni samÆhanatÆti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi TathÃgatena Vinayapaïïattiyà evaæ bhaïitaæ: #<[page 143]># %< 143>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ ùkankhamÃno ùnanda sangho mam' accayena khuddÃnukhuddakÃni sikkhÃpadÃni samÆhanatÆti, tena hi: Abhi¤¤ÃyÃham-bhikkhave dhammaæ desemi, no anabhi¤¤ÃyÃti tam-pi vacanaæ micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho saïho sukhumo sunipuïo gambhÅro sugambhÅro dunnijjhÃpayo, so tavÃnuppatto, tattha te ¤ÃïabalavipphÃraæ dassehÅti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: Abhi¤¤ÃyÃham-bhikkhave dhammaæ desemi, no anabhi¤¤ÃyÃti. Vinayapaïïattiyà pi evaæ bhaïitaæ: ùkankhamÃno ùnanda sangho mam' accayena khuddÃnukhuddakÃni sikkhÃpadÃni samÆhanatÆti. Taæ pana mahÃrÃja TathÃgato bhikkhÆ vÅmaæsamÃno Ãha: ukkalissanti nu kho mama sÃvakà mayà vissajjÃpiyamÃnà mam' accayena khuddÃnukhuddakÃni sikkhÃpadÃni udÃhu ÃdiyissantÅti. Yathà mahÃrÃja cakkavattirÃjà putte evaæ vadeyya: ayaæ kho tÃtà mahÃjanapado sabbadisÃsu sÃgarapariyanto, dukkaro tÃtà tÃvatakena balena dhÃretuæ, etha tumhe tÃtà mam' accayena paccante paccante dese pajahathÃti; api nu kho te mahÃrÃja kumÃrà pitu accayena hatthagate janapade sabbe te paccante paccante dese mu¤ceyyun-ti. - Na hi bhante, rÃjÃno bhante luddhatarÃ, kumÃrà rajjalobhena taduttariæ diguïa-tiguïaæ janapadaæ parika¬¬heyyuæ, kim-pana te hatthagataæ janapadaæ mu¤ceyyun-ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja TathÃgato bhikkhÆ vÅmaæsamÃno evam-Ãha: ùkankhamÃno ùnanda sangho mam' accayena khuddÃnukhuddakÃni sikkhÃpadÃni samÆhanatÆti. Dukkhaparimuttiyà mahÃrÃja Buddhaputtà dhammalobhena a¤¤am-pi uttariæ diya¬¬haæ sikkhÃpadasataæ gopeyyuæ, kim-pana pakatipa¤¤attaæ sikkhÃpadaæ mu¤ceyyun-ti. Bhante NÃgasena, yaæ Bhagavà Ãha: khuddÃnukhuddakÃni sikkhÃpadÃnÅti, #<[page 144]># %< 144>% %<#<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>#>% etthÃyaæ jano sammÆÊho vimatijÃto adhikato saæsayapakkhanno: katamÃni tÃni khuddakÃni sikkhÃpadÃni, katamÃni anukhuddakÃni sikkhÃpadÃnÅti. DukkaÂaæ mahÃrÃja khuddakaæ sikkhÃpadaæ, dubbhÃsitaæ anukhuddakaæ sikkhÃpadaæ, imÃni dve khuddÃnukhuddakÃni sikkhÃpadÃni. Pubbakehi pi mahÃrÃja mahÃttherehi ettha vimati uppÃditÃ, tehi pi ekajjhaæ na kato DhammasaïÂhitipariyÃye Bhagavatà eso pa¤ho upadiÂÂho ti. - Ciranikkhittaæ bhante NÃgasena Jinarahassaæ ajj' etarahi loke vivaÂaæ pÃkaÂaæ katan-ti. Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ BhagavatÃ: Na-tth' ùnanda TathÃgatassa dhammesu ÃcariyamuÂÂhÅti. Puna ca therena MÃlunkyÃputtena pa¤haæ puÂÂho na byÃkÃsi. Eso kho bhante NÃgasena pa¤ho dvayanto ekantanissito bhavissati ajÃnanena và guyhakaranena vÃ. Yadi bhante NÃgasena Bhagavatà bhaïitaæ: na-tth' ùnanda TathÃgatassa dhammesu ÃcariyamuÂÂhÅti, tena hi therassa MÃlunkyÃputtassa ajÃnantena na byÃkataæ. Yadi jÃnantena na byÃkataæ, tena hi atthi TathÃgatassa dhammesu ÃcariyamuÂÂhi. Ayam-pi abhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: Na-tth' ùnanda TathÃgatassa dhammesu ÃcariyamuÂÂhÅti. AbyÃkato ca therena MÃlunkyÃputtena pucchito pa¤ho, ta¤-ca pana na ajÃnanena na guyhakaraïena. CattÃr' imÃni mahÃrÃja pa¤habyÃkaraïÃni, katamÃni cattÃri: ekaæsabyÃkaraïÅyo pa¤ho, vibhajja byÃkaraïÅyo pa¤ho, paÂipucchÃbyÃkaraïÅyo pa¤ho, ÂhapanÅyo pa¤ho. Katamo ca mahÃrÃja ekaæsabyÃkaraïÅyo pa¤ho: rÆpaæ aniccan-ti ekaæsabyÃkaraïÅyo pa¤ho, #<[page 145]># %< 145>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ vedanà aniccà ti, sa¤¤Ã aniccà ti, sankhÃrà aniccà ti, vi¤¤Ãïaæ aniccan-ti ekaæsabyÃkaraïÅyo pa¤ho; ayaæ ekaæsabyÃkaraïÅyo pa¤ho. Katamo vibhajja byÃkaraïÅyo pa¤ho: aniccaæ pana rÆpan-ti vibhajja byÃkaraïÅyo pa¤ho, aniccà pana vedanà ti, aniccà pana sa¤¤Ã ti, aniccà pana sankhÃrà ti, aniccaæ pana vi¤¤Ãïan-ti vibhajjabyÃkaraïÅyo pa¤ho; ayaæ vibhajja byÃkaraïÅyo pa¤ho. Katamo paÂipucchÃbyÃkaraïÅyo pa¤ho: kin-nu kho cakkhunà sabbaæ vijÃnÃtÅti, ayaæ paÂipucchÃbyÃkaraïÅyo pa¤ho. Katamo ÂhapanÅyo pa¤ho: sassato loko ti ÂhapanÅyo pa¤ho, asassato loko ti, antavà loko ti, anantavà loko ti, antavà ca anantavà ca loko ti, n' ev' antavà nÃnantavà loko ti, taæ jÅvaæ taæ sarÅran-ti, a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran-ti, hoti tathÃgato param-maraïà ti, na hoti tathÃgato parammaraïà ti, hoti ca na ca hoti tathÃgato param-maraïà ti, n' eva hoti na na hoti tathÃgato param-maraïà ti ÂhapanÅyo pa¤ho; ayaæ ÂhapanÅyo pa¤ho. Bhagavà mahÃrÃja therassa MÃlunkyÃputtassa taæ ÂhapanÅyaæ pa¤haæ na byÃkÃsi. So pana pa¤ho kinkÃraïà ÂhapanÅyo: na tassa dÅpanÃya hetu và kÃraïaæ và atthi, tasmà so pa¤ho ÂhapanÅyo, na-tthi buddhÃnaæ bhagavantÃnaæ akÃraïam-ahetukaæ giram-udÅraïan-ti.- SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ BhagavatÃ: Sabbe tasanti daï¬assa, sabbe bhÃyanti maccuno ti. Puna ca bhaïitaæ: Arahà sabbabhayam-atikkanto ti. Kin-nu kho bhante NÃgasena arahà daï¬abhayà tasati, #<[page 146]># %< 146>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ niraye và nerayikà sattà jalità kaÂhità tattà santattà tamhà jalitaggijÃlakà mahÃnirayà cavamÃnà maccuno bhÃyanti. Yadi bhante NÃgasena Bhagavatà bhaïitam: Sabbe tasanti daï¬assa, sabbe bhÃyanti maccuno ti, tena hi: Arahà sabbabhayam-atikkanto ti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi Bhagavatà bhaïitaæ: Arahà sabbabhayam-atikkanto ti, tena hi: Sabbe tasanti daï¬assa, sabbe bhÃyanti maccuno ti tam-pi vacanaæ micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. N' etaæ mahÃrÃja vacanaæ Bhagavatà arahante upÃdÃya bhaïitaæ: Sabbe tasanti daï¬assa, sabbe bhÃyanti maccuno ti, Âhapito arahà tasmiæ vatthusmiæ, samÆhato bhayahetu arahato; ye te mahÃrÃja sattà sakilesà yesa¤-ca adhimattà attÃnudiÂÂhi ye ca sukhadukkhesu unnatÃvanatÃ, te upÃdÃya Bhagavatà bhaïitaæ: Sabbe tasanti daï¬assa, sabbe bhÃyanti maccuno ti. Arahato mahÃrÃja sabbagati upacchinnÃ, yoni viddhaæsitÃ, paÂisandhi upahatÃ, bhaggà phÃsÆ, samÆhatà sabbabhavÃlayÃ, samucchinnà sabbasankhÃrÃ, hataæ kusalÃkusalaæ, vihatà avijjÃ, abÅjaæ vi¤¤Ãïaæ kataæ, da¬¬hà sabbakilesÃ, atiyattà lokadhammÃ, tasmà arahà na santasati sabbabhayehi. Idha mahÃrÃja ra¤¤o cattÃro mahÃmattà bhaveyyuæ, anurattà laddhayasà vissÃsikÃ, Âha pità mahati issariye ÂhÃne, atha rÃjà kismici karaïÅye samuppanne yÃvatà sakavijite sabbajanassa ÃïÃpeyya: sabbe va me baliæ karontu, sÃdhetha tumhe cattÃro mahÃmattà taæ karaïÅyan-ti; api nu kho mahÃrÃja tesaæ catunnaæ mahÃmattÃnaæ balibhayà santÃso uppajjeyyÃti. - Na hi bhante ti. - Kena kÃraïena mahÃrÃjÃti.èhapità te bhante ra¤¤Ã uttame ÂhÃne, na-tthi tesaæ bali, samatikkantabalino te, avasese upÃdÃya ra¤¤Ã ÃïÃpitaæ: #<[page 147]># %< 147>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ sabbe va me baliæ karontÆti.-Evam-eva Kho mahÃrÃja n' etaæ vacanaæ Bhagavatà arahante upÃdÃya bhaïitaæ, Âhapito arahà tasmiæ vatthusmiæ, samÆhato bhayahetu arahato; ye te mahÃrÃja sattà sakilesà yesa¤-ca adhimattà attÃnudiÂÂhi ye ca sukhadukkhesu unnatÃvanatÃ, te upÃdÃya Bhagavatà bhaïitaæ: Sabbe tasanti daï¬assa, sabbe bhÃyanti maccuno ti. Tasmà arahà na tasati sabbabhayehÅti. N' etaæ bhante NÃgasena vacanaæ sÃvasesaæ, niravasesavacanam-etaæ: sabbe ti, tattha me uttariæ kÃraïaæ brÆhi taæ vacanaæ patiÂÂhÃpetun-ti. - Idha mahÃrÃja gÃme gÃmasÃmiko ÃïÃpakaæ ÃïÃpeyya: ehi bho ÃïÃpaka, yÃvatà gÃme gÃmikà te sabbe sÅghaæ mama santike sannipÃtehÅti; so: sÃdhu sÃmÅti sampaÂicchitvà gÃmamajjhe Âhatvà tikkhattuæ saddam-anussÃveyya: yÃvatà gÃme gÃmikà te sabbe sÅghasÅghaæ sÃmino santike sannipatantÆti; tato te gÃmikà ÃïÃpakassa vacanena turitaturità sannipatitvà gÃmasÃmikassa Ãrocenti: sannipatità sÃmi sabbe gÃmikÃ, yan-te karaïÅyaæ taæ karohÅti. Iti so mahÃrÃja gÃmasÃmiko kuÂipurise sannipÃtento sabbe gÃmike ÃïÃpeti, te ca Ãïattà na sabbe sannipatanti, kuÂipurisà yeva sannipatanti, ettakà yeva me gÃmikà ti gÃmasÃmiko ca tathà sampaÂicchati; a¤¤e bahutarà anÃgatÃ, itthi-purisà dÃsi-dÃsà bhatakà kammakarà gÃmikà gilÃnà go-mahisà aj-eÊakà supÃïÃ, ye anÃgatà sabbe te agaïitÃ, kuÂipurise yeva upÃdÃya ÃïÃpitattÃ: sabbe sannipatantÆti. Evam-eva kho mahÃrÃja n' etaæ vacanaæ Bhagavatà arahante upÃdÃya bhaïitaæ, Âhapito arahà tasmiæ vatthusmiæ, samÆhato bhayahetu arahato; ye te mahÃrÃja sattà sakilesà yesa¤-ca adhimattà attÃnudiÂÂhi ye ca sukhadukkhesu unnatÃvanatÃ, te upÃdÃya Bhagavatà bhaïitaæ: Sabbe tasanti daï¬assa, sabbe bhÃyanti maccuno ti. #<[page 148]># %< 148>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Tasmà arahà na tasati sabbabhayehi. Atthi mahÃrÃja sÃvasesaæ vacanaæ sÃvaseso attho, atthi sÃvasesaæ vacanaæ niravaseso attho, atthi niravasesaæ vacanaæ sÃvaseso attho, atthi niravasesaæ vacanaæ niravaseso attho, tena tena attho sampaÂicchitabbo. Pa¤cavidhena mahÃrÃja attho sampaÂicchitabbo, Ãhaccapadena kho mahÃrÃja, rasena, ÃcariyavaæsatÃya, adhippÃyÃ, kÃraïuttariyatÃya. Ettha hi: Ãhaccapadan-ti suttaæ adhippetaæ, raso ti suttÃnulomaæ, Ãcariyavaæso ti ÃcariyavÃdo, adhippÃyo ti attano mati, kÃraïuttariyatà ti imehi catuhi samentaæ kÃraïaæ. Imehi kho mahÃrÃja pa¤cahi kÃraïehi attho sampaÂicchitabbo. Evam-eso pa¤ho suvinicchito hotÅti. Hotu bhante NÃgasena, tathà taæ sampaÂicchÃmi, Âhapito hotu arahà tasmiæ vatthusmiæ, tasantu avasesà sattÃ. Niraye pana nerayikà sattÃ, dukkhà tippà kaÂukà vedanà vediyamÃnÃ, jalitapajjalita-sabbangapaccangà ruïïa-kÃru¤¤a-kandita-paridevita-lÃlappita-mukhà asayhatibba-dukkhÃbhibhÆtà attÃïà asaraïà asaraïÅbhÆtà anappasokÃturà antima-pacchima-gatikà ekantasokaparÃyanÃ, uïha-tikhiïa-caï¬a-khara-tapana-tejavantà bhÅmabhayajanaka-ninÃda-mahÃsaddà saæsibbita-chabbidha-jÃlÃmÃlÃkulà samantà satayojanÃnupharaïaccivegà kadariyà tapanà mahÃnirayà cavamÃnà maccuno bhÃyantÅti.- ùma mahÃrÃjÃti.- Nanu bhante NÃgasena nirayo ekantadukkhavedaniyo, kissa pana te nerayikà sattà ekantadukkhavedaniyà nirayà cavamÃnà maccuno bhÃyanti, kissa niraye ramantÅti.- Na te mahÃrÃja nerayikà sattà niraye ramanti, muccitukÃmà va te nirayÃ; maraïass' eso mahÃrÃja ÃnubhÃvo yena tesaæ santÃso uppajjatÅti.- Etaæ kho bhante NÃgasena na saddahissÃmi yaæ muccitukÃmÃnaæ cutiyà santÃso uppajjati; #<[page 149]># %< 149>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ hÃsaniyaæ bhante NÃgasena taæ ÂhÃnaæ yaæ te patthitaæ labhanti. KÃraïena maæ sa¤¤ÃpehÅti. Maraïan-ti kho mahÃrÃja etaæ adiÂÂhasaccÃnaæ tÃsaniyaæ ÂhÃnaæ, etthÃyaæ jano tasati ca ubbijjati ca. Yo ca mahÃrÃja kaïhasappassa bhÃyati so maraïassa bhÃyanto kaïhasappassa bhÃyati, yo ca hatthissa bhÃyatipe-sÅhassa byagghassa dÅpissa acchassa taracchassa mahisassa gavayassa aggissa udakassa khÃïukassa kaïÂakassa bhÃyati, yo ca sattiyà bhÃyati so maraïassa bhÃyanto sattiyà bhÃyati. Maraïass' eso mahÃrÃja sarasabhÃvatejo, tassa sarasabhÃvatejena sakilesà sattà maraïassa tasanti bhÃyanti, muccitukÃmà pi mahÃrÃja nerayikà sattà maraïassa tasanti bhÃyanti. Idha mahÃrÃja purisassa kÃye medogaïÂhi uppajjeyya, so tena rogena dukkhito upaddavà parimuccitukÃmo bhisakkaæ sallakattaæ ÃmantÃpeyya, tassa so bhisakko sallakatto sampaÂicchitvà tassa rogassa uddharaïÃya upakaraïaæ upaÂÂhÃpeyya: satthakaæ tikhiïaæ kareyya, dahanasalÃkà aggimhi pakkhipeyya, khÃralavaïaæ nisadÃya piæsÃpeyya; api nu kho mahÃrÃja tassa Ãturassa tikhiïasatthakacchedanena yamakasalÃkÃdahanen khÃraloïappavesanena tÃso uppajjeyyÃti. - ùma bhante ti. - Iti mahÃrÃja tassa Ãturassa rogà muccitukÃmassÃpi vedanÃbhayà santÃso uppajjati, evam-eva kho mahÃrÃja nirayà muccitukÃmÃnam-pi nerayikÃnaæ sattÃnaæ maraïabhayà santÃso uppajjati. Idha mahÃrÃja puriso issarÃparÃdhiko baddho sankhalikabandhanena gabbhe pakkhitto parimuccitukÃmo assa, tam-enaæ so issaro mocetukÃmo pakkosÃpeyya; api nu kho mahÃrÃja tassa issarÃparÃdhikassa purisassa: katadoso ahan-ti jÃnantassa issaradassanena sanÂÃso uppajjeyyÃti. #<[page 150]># %< 150>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - ùma bhante ti. - Iti mahÃrÃja tassa issarÃparÃdhikassa purisassa muccitukÃmassÃpi issarabhayà santÃso uppajjati, evam-eva kho mahÃrÃja nirayà muccitukÃmÃnam-pi nerayikÃnaæ sattÃnaæ maraïabhayà santÃso uppajjatÅti. - Aparam-pi bhante uttariæ kÃraïaæ brÆhi yenÃhaæ kÃraïena okappeyyan-ti. - Idha mahÃrÃja puriso daÂÂhavisena ÃsÅvisena daÂÂho bhaveyya, so tena visavikÃrena pateyya uppateyya, vaÂÂeyya pavaÂÂeyya, ath' a¤¤ataro puriso balavantena mantapadena taæ daÂÂhavisaæ ÃsÅvisaæ Ãnetvà taæ daÂÂhavisaæ paccÃcamÃpeyya; api nu kho mahÃrÃja tassa visagatassa purisassa tasmiæ daÂÂhavise sappe sotthihetu upagacchante santÃso uppajjeyyÃti. - ùma bhante ti. - Iti mahÃrÃja tathÃrÆpe ahimhi sotthihetu pi upagacchante tassa santÃso uppajjati, evam-eva kho mahÃrÃja nirayà parimuccitukÃmÃnam-pi nerayikÃnaæ sattÃnaæ maraïabhayà santÃso uppajjati. AniÂÂhaæ mahÃrÃja sabbasattÃnaæ maraïaæ, tasmà nerayikà sattà nirayà parimuccitukÃmà pi maccuno bhÃyantÅti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ BhagavatÃ: Na antalikkhe, na samuddamajjhe, na pabbatÃnaæ vivaraæ pavissa, na vijjatÅ so jagatippadeso yattha-ÂÂhito mu¤ceyya MaccupÃsà ti. Puna Bhagavatà parittà ca uddiÂÂhÃ, seyyathÅdaæ: Ratanasuttaæ Khandhaparittaæ Moraparittaæ Dhajaggaparittaæ ùÂÃnÃÂiyaparittaæ AngulimÃlaparittaæ. #<[page 151]># %< 151>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Yadi bhante NÃgasena ÃkÃsagato pi samuddamajjhagato pi pÃsÃda-kuÂi-leïa-guhÃ-pabbhÃra-darÅ-bila-vivara-pabbatantaragato pi na muccati MaccupÃsÃ, tena hi parittakammaæ micchÃ. Yadi parittakaraïena MaccupÃsà parimutti bhavati, tena hi: Na antalikkhe-pe-MaccupÃsà ti tam-pi vacanaæ micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho gaïÂhito pi gaïÂhitaro tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: Na antalikkhe, na samuddamajjhe, na pabbatÃnaæ vivaraæ pavissa, na vijjatÅ so jagatippadeso yattha-ÂÂhito mu¤ceyya MaccupÃsà ti. Parittà ca Bhagavatà uddiÂÂhÃ. Ta¤-ca pana sÃvasesÃyukassa vayasampannassa apetakammÃvaraïassa, natthi mahÃrÃja khÅïÃyukassa Âhitiyà kiriyà và upakkamo vÃ. Yathà mahÃrÃja matassa rukkhassa sukkhassa koÊÃpassa nisnehassa uparuddhajÅvitassa gatÃyusankhÃrassa kumbhasahassena pi udake Ãkirante allattaæ và pallavitaharitabhÃvo và na bhaveyya, evam-eva kho mahÃrÃja bhesajjaparittakammena na-tthi khÅïÃyukassa Âhitiyà kiriyà và upakkamo vÃ. YÃni tÃni mahÃrÃja mahiyà osadhÃni bhesajjÃni tÃni pi khÅïÃyukassa akiccakarÃni bhavanti, sÃvasesÃyukaæ mahÃrÃja vayasampannaæ apetakammÃvaraïaæ parittaæ rakkhati gopeti, tass' atthÃya Bhagavatà parittà uddiÂÂhÃ. Yathà mahÃrÃja kassako paripakke dha¤¤e mate sassanÃÊe udakappavesaæ vÃreyya, yaæ pana sassaæ taruïaæ meghasannibhaæ vayasampannaæ taæ udakava¬¬hiyà va¬¬hati, evam-eva kho mahÃrÃja khÅïÃyukassa bhesajjaparittakiriyà Âhapità paÂikkhittÃ, #<[page 152]># %< 152>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ ye pana te manussà sÃvasesÃyukà vayasampannà tesaæ atthÃya parittabhesajjÃni bhaïitÃni, te parittabhesajjehi va¬¬hantÅti. Yadi bhante NÃgasena khÅïÃyuko marati sÃvasesÃyuko jÅvati, tena hi parittabhesajjÃni niratthakÃni hontÅti. -DiÂÂhapubbo pana tayà mahÃrÃja koci rogo bhesajjehi patinivattito ti. - ùma bhante, anekasatÃni diÂÂhÃnÅti. - Tena hi mahÃrÃja: parittabhesajjakiriyà niratthikà ti yaæ vacanaæ taæ micchà bhavatÅti. - Dissanti bhante NÃgasena vejjÃnaæ upakkame bhesajjapÃnÃnulepÃ, tena tesaæ upakkamena rogo patinivattatÅti. - ParittÃni pi mahÃrÃja pavattayamÃnÃnaæ saddo sÆyati, jivhà sukkhati, hadayaæ byÃvaÂÂati, kaïÂho Ãkurati; tena tesaæ pattena sabbabyÃdhayo vÆpasamanti, sabbà Åtiyo apagacchanti. DiÂÂhapubbo pana tayà mahÃrÃja koci ahinà daÂÂho mantapadena visaæ pÃÂiyamÃno visaæ cikkhassanto uddham-adho ÃcamayamÃno ti. - ùma bhante, ajj' etarahi pi taæ loke vattatÅti. - Tena hi mahÃrÃja: parittabhesajjakiriyà niratthikà ti yaæ vacanaæ taæ micchà bhavati. Kataparittaæ hi mahÃrÃja purisaæ ¬asitukÃmo ahi na ¬asati, vivaÂaæ mukhaæ pidahati, corÃnaæ ukkhittalaguÊam-pi na sambhavati, te laguÊaæ mu¤citvà pemaæ karonti, kupito pi hatthinÃgo samÃgantvà uparamati, pajjalitamahÃaggikkhandho pi upagantvà nibbÃyati, visaæ halÃhalam-pi khÃyitaæ agadaæ sampajjati ÃhÃratthaæ và pharati, vadhakà hantukÃmà upagantvà dÃsabhÆtà sampajjanti, akkanto pi pÃso na saævarati. Sutapubbaæ pana tayà mahÃrÃja morassa kataparittassa satta vassasatÃni luddako nÃsakkhi pÃsaæ upanetuæ, akataparittassa taæ yeva divasaæ pÃsaæ upanesÅti. #<[page 153]># %< 153>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - ùma bhante, sÆyati, abbhuggato so saddo sadevake loke ti. - Tena hi mahÃrÃja: parittabhesajjakiriyà niratthikà ti yaæ vacanaæ taæ micchà bhavati. Sutapubbaæ pana tayà mahÃrÃja: dÃnavo bhariyaæ parirakkhanto samugge pakkhipitvà gilitvà kucchinà pariharati, ath' eko vijjÃdharo tassa dÃnavassa mukhena pavisitvà tÃya saddhiæ abhiramati, yadà so dÃnavo a¤¤Ãsi atha samuggaæ vamitvà vivari, saha samugge vivaÂe vijjÃdharo yenakÃmaæ pakkamÅti. - ùma bhante, sÆyati, abbhuggato so pi saddo sadevake loke ti. - Nanu so mahÃrÃja vijjÃdharo parittabalena gahaïà mutto ti. ùma bhante ti. - Tena hi mahÃrÃja atthi parittabalaæ. Sutapubbaæ tayà mahÃrÃja: aparo vijjÃdharo BÃrÃïasira¤¤o antepure mahesiyà saddhiæ sampaduÂÂho gahaïaæ patto samÃno khaïena adassanaæ gato mantabalenÃti. ùma bhante, sÆyatÅti - Nanu so mahÃrÃja vijjÃdharo parittabalena gahaïà mutto ti. - ùma bhante ti. Tena hi mahÃrÃja atthi parittabalan-ti. Bhante NÃgasena, kiæ sabbe yeva parittaæ rakkhatÅti. - Ekacce mahÃrÃja rakkhati, ekacce na rakkhatÅti. Tena hi bhante NÃgasena parittaæ na sabbatthikan-ti. - Api nu kho mahÃrÃja bhojanaæ sabbesaæ jÅvitaæ rakkhatÅti. - Ekacce bhante rakkhati, ekacce na rakkhatÅti. - KinkÃraïà ti. - Yato bhante ekacce taæ yeva bhojanaæ atibhu¤jitvà visÆcikÃya marantÅti. - Tena hi mahÃrÃja bhojanaæ na sabbesaæ jÅvitaæ rakkhatÅti. - DvÅhi bhante NÃgasena kÃraïehi bhojanaæ jÅvitaæ harati: atibhuttena và usmÃdubbalatÃya vÃ; Ãyudadaæ bhante NÃgasena bhojanaæ durupacÃrena jÅvitaæ haratÅti. -Evam-eva kho mahÃrÃja parittaæ ekacce rakkhati, ekacce na rakkhati. TÅhi mahÃrÃja kÃraïehi parittaæ na rakkhati: #<[page 154]># %< 154>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ kammÃvaraïena, kilesÃvaraïena, asaddahanatÃya. SattÃnurakkhanaæ mahÃrÃja parittaæ attanà katena Ãrakkhaæ jahati. Yathà mahÃrÃja mÃtà puttaæ kucchigataæ poseti hitena upacÃrena janeti, janayitvà asuci-mala-singhÃïikam-apanetvà uttamavarasugandhaæ upalimpati, pare akkosante và paharante và Ãkampitahadayà Ãka¬¬hitvà sÃmino upaneti, yadi pana tassà putto aparaddho hoti velÃtivatto atha naæ sà daï¬a-muggarajÃïu-muÂÂhÅhi hanati potheti; api nu kho mahÃrÃja tassa mÃtà labhati Ãka¬¬hana-parika¬¬hanaæ gÃhaæ sÃmino upanayanaæ kÃtun-ti. - Na hi bhante ti. - Kena kÃraïena mahÃrÃjÃti. - Attano bhante aparÃdhenÃti.Evam-eva kho mahÃrÃja sattÃnaæ Ãrakkhaæ parittaæ attano aparÃdhena va¤jhaæ karotÅti. - SÃdhu bhante NÃgasena, suvinicchito pa¤ho,gahanaæ agahanaæ kataæ, andhakÃro Ãloko kato, viniveÂhitaæ diÂÂhijÃlaæ, tvaæ gaïivarapavaram-ÃsajjÃti. Bhante NÃgasena, tumhe bhaïatha: lÃbhÅ TathÃgato cÅvara-piï¬apÃta-senÃsana-gilÃnapaccayabhesajja-parikkhÃrÃnan-ti. Puna ca: TathÃgato Pa¤casÃlaæ brÃhmaïagÃmaæ piï¬Ãya pavisitvà ki¤cid-eva alabhitvà yathÃdhotena pattena nikkhanto ti. Yadi bhante NÃgasena TathÃgato lÃbhÅ cÅvara-piï¬apÃta-senÃsana-gilÃnapaccayabhesajja-parikkhÃrÃnaæ, tena hi: Pa¤casÃlaæ brÃhmaïagÃmaæ piï¬Ãya pavisitvà ki¤cid-eva alabhitvà yathÃdhotena pattena nikkhanto ti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi Pa¤casÃlaæ brÃhmaïagÃmaæ piï¬Ãya pavisitvà ki¤cid-eva alabhitvà yathÃdhotena pattena nikkhanto, tena hi: lÃbhÅ TathÃgato cÅvara-piï¬apÃta-senÃsana-gilÃnapaccayabhesajja-parikkhÃrÃnan-ti tam-pi vacanaæ micchÃ. #<[page 155]># %< 155>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho sumahanto dunnibbedho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. LÃbhÅ mahÃrÃja TathÃgato cÅvara-piï¬apÃta-senÃsana-gilÃnapaccayabhesajja-parikkhÃrÃnaæ. Pa¤casÃla¤-ca brÃhmaïagÃmaæ piï¬Ãya pavisitvà ki¤cid-eva alabhitvà yathÃdhotena pattena nikkhanto. Ta¤-ca pana MÃrassa pÃpimato kÃraïà ti. - Tena hi bhante NÃgasena Bhagavato gaïanapathaæ vÅtivattakappe abhisankhataæ kusalaæ kin-ti niÂÂhitaæ, adhunuÂÂhitena MÃrena pÃpimatà taæ kusalaæ balavegavihÃraæ kin-ti pihitaæ. Tena hi bhante NÃgasena tasmiæ vatthusmiæ dvÅsu ÂhÃnesu upavÃdo Ãgacchati: kusalato pi akusalaæ balavataraæ hoti, Buddhabalato pi MÃrabalaæ balavataraæ hotÅti. Tena hi rukkhassa mÆlato pi aggaæ bhÃrataraæ hoti, guïasamparikiïïato pi pÃpiyaæ balavataæ hotÅti. - Na mahÃrÃja tÃvatakena kusalato pi akusalaæ balavataraæ nÃma hoti Buddhabalato ca MÃrabalaæ balavataraæ nÃma hoti. Api c' ettha kÃraïaæ icchitabbaæ. Yathà mahÃrÃja puriso ra¤¤o cakkavattissa madhuæ và madhupiï¬ikaæ và a¤¤aæ và upÃyanaæ abhihareyya, tamenaæ ra¤¤o dvÃrapÃlo evaæ vadeyya: akÃlo bho ayaæ ra¤¤o dassanÃya, tena hi bho tava upÃyanaæ gahetvà sÅghasÅghaæ paÂinivatta pure tava rÃjà daï¬aæ dhÃressatÅti, tato so puriso daï¬abhayà tasito ubbiggo taæ upÃyanaæ ÃdÃya sÅghasÅghaæ paÂinivatteyya; api nu kho so mahÃrÃja cakkavattÅ tÃvatakena upÃyanavikalamattakena dvÃrapÃlato dubbalataro nÃma hoti, a¤¤aæ và pana ki¤ci upÃyanaæ na labheyyÃti. - Na hi bhante, issÃpakato so bhante dvÃrapÃlo upÃyanaæ nivÃresi, a¤¤ena pana dvÃrena satasahassaguïam-pi ra¤¤o upÃyanaæ upetÅti. #<[page 156]># %< 156>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Evam-eva kho mahÃrÃja issÃpakato MÃro pÃpimà Pa¤casÃlake brÃhmaïagahapatike anvÃvisi, a¤¤Ãni pana anekÃni devatÃsatasahassÃni amataæ dibbaæ ojaæ gahetvà upagatÃni: Bhagavato kÃye ojaæ odahissÃmÃti Bhagavantaæ namassamÃnà pa¤jalikà ÂhitÃnÅti. Hotu bhante NÃgasena, sulabhà Bhagavato cattÃro paccayà loke uttamapurisassa, yÃcito va Bhagavà devamanussehi cattÃro paccaye paribhu¤jati; api ca kho pana MÃrassa yo adhippÃyo so tÃvatakena siddho yaæ so Bhagavato bhojanassa antarÃyam-akÃsi. Ettha me bhante kankhà na chijjati, vimatijÃto 'haæ tattha saæsayapakkhanno, na me tattha mÃnasaæ pakkhandati yaæ TathÃgatassa arahato sammÃsambuddhassa sadevake loke aggapuggalavarassa kusalavarapu¤¤asambhavassa asamassa anupamassa appaÂisamassa chavakaæ lÃmakaæ parittaæ pÃpam-anariyaæ MÃro lÃbhantarÃyam-akÃsÅti.CattÃro kho mahÃrÃja antarÃyÃ: adiÂÂhantarÃyo uddissakaÂantarÃyo upakkhaÂantarÃyo paribhogantarÃyo ti. Tattha adiÂÂhantarÃyo nÃma: anodissa adassanena abhisankhaÂaæ koci antarÃyaæ karoti: kiæ parassa dinnenÃti, ayaæ adiÂÂhantarÃyo nÃma. Katamo uddissakaÂantarÃyo: idh' ekaccaæ puggalaæ upadisitvà uddissa bhojanaæ paÂiyattaæ hoti, taæ koci antarÃyaæ karoti, ayaæ uddissakaÂantarÃyo nÃma. Katamo upakkhaÂantarÃyo: idha yaæ ki¤ci upakkhaÂaæ hoti appaÂiggahÅtaæ tattha koci antarÃyaæ karoti, ayaæ upakkhaÂantarÃyo nÃma. Katamo paribhogantarÃyo: idha yaæ ki¤ci paribhogaæ tattha koci antarÃyaæ karoti, ayaæ paribhogantarÃyo nÃma. Ime kho mahÃrÃja cattÃro antarÃyÃ. Yaæ pana MÃro pÃpimà Pa¤casÃlake brÃhmaïagahapatike anvÃvisi, taæ n' eva Bhagavato paribhogaæ na upakkhaÂaæ na uddissakaÂaæ, anÃgataæ asampattaæ adassanena antarÃyaæ kataæ; #<[page 157]># %< 157>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ taæ pana n' ekassa Bhagavato yeva, atha kho ye tena samayena nikkhantà abbhÃgatà sabbe pi te taæ divasaæ bhojanaæ na labhiæsu. NÃhan-taæ mahÃrÃja passÃmi sadevake loke samÃrake sabrahmake sassamaïabrÃhmaïiyà pajÃya sadevamanussÃya yo tassa Bhagavato uddissakaÂaæ upakkhaÂaæ paribhogaæ antarÃyaæ kareyya; sace koci issÃya uddissakaÂaæ upakkhaÂaæ paribhogaæ antarÃyaæ kareyya phaleyya tassa muddhà satadhà và sahassadhà vÃ. CattÃro 'me mahÃrÃja TathÃgatassa kenaci anÃvaraïÅyà guïÃ, katame cattÃro: lÃbho mahÃrÃja Bhagavato uddissakaÂo upakkhaÂo na sakkà kenaci antarÃyaæ kÃtuæ, sarÅrÃnugatà mahÃrÃja Bhagavato byÃmappabhà na sakkà kenaci antarÃyaæ kÃtuæ, sabba¤¤utaæ mahÃrÃja Bhagavato ¤Ãïaratanaæ na sakkà kenaci antarÃyaæ kÃtuæ, jÅvitaæ mahÃrÃja Bhagavato na sakkà kenaci antarÃyaæ kÃtuæ. Ime kho mahÃrÃja cattÃro TathÃgatassa kenaci anÃvaraïÅyà guïÃ. Sabbe p' ete mahÃrÃja guïà ekarasà arogà akuppà aparÆpakkamÃ, aphusÃni kiriyÃni. Adassanena mahÃrÃja MÃro pÃpimà nilÅyitvà Pa¤casÃlake brÃhmaïagahapatike anvÃvisi. Yathà mahÃrÃja ra¤¤o paccante dese visame adassanena nilÅyitvà corà panthaæ dÆsenti, yadi pana rÃjà te core passeyya api nu kho te corà sotthiæ labheyyun-ti. - Na hi bhante, pharasunà phÃlÃpeyya satadhà và sahassadhà và ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja adassanena MÃro pÃpimà nilÅyitvà Pa¤casÃlake brÃhmaïagahapatike anvÃvisi. Yathà và pana mahÃrÃja itthÅ sapatikà adassanena nilÅyitvà parapurisaæ sevati, evam-eva kho mahÃrÃja adassanena MÃro pÃpimà nilÅyitvà Pa¤casÃlake brÃhmaïagahapatike anÃvisi; yadi mahÃrÃja itthÅ sÃmikassa sammukhà parapurisaæ sevati, #<[page 158]># %< 158>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ api nu kho sà itthÅ sotthiæ labheyyÃti. - Na hi bhante, haneyyÃpi taæ bhante sÃmiko, vadheyyÃpi bandheyyÃpi, dÃsittaæ và upaneyyÃti. - Evam-eva kho mahÃrÃja adassanena MÃro pÃpimà nilÅyitvà Pa¤casÃlake brÃhmaïagahapatike anvÃvisi. Yadi mahÃrÃja MÃro pÃpimà Bhagavato uddissakaÂaæ upakkhaÂaæ paribhogaæ antarÃyaæ kareyya phaleyya tassa muddhà satadhà và sahassadhà và ti. - Evam-etaæ bhante NÃgasena, corikÃya kataæ MÃrena pÃpimatÃ, nilÅyitvà MÃro pÃpimà Pa¤casÃlake brÃhmaïagahapatike anvÃvisi. Sace so bhante MÃro pÃpimà Bhagavato uddissakaÂaæ upakkhaÂaæ paribhogaæ antarÃyaæ kareyya, muddhà và 'ssa phaleyya satadhà và sahassadhà vÃ, kÃyo và 'ssa bhusamuÂÂhi viya vikireyya. SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, tumhe bhaïatha: Yo ajÃnanto pÃïÃtipataæ karoti so balavataraæ apu¤¤aæ pasavatÅti. Puna ca Bhagavatà Vinayapaïïattiyà bhaïitaæ: AnÃpatti ajÃnantassÃti. Yadi bhante NÃgasena ajÃnitvà pÃïÃtipÃtaæ karonto balavataraæ apu¤¤aæ pasavati, tena hi: AnÃpatti ajÃnantassÃti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi anÃpatti ajÃnantassa, tena hi: ajÃnitvà pÃïÃtipÃtaæ karonto balavataraæ apu¤¤aæ pasavatÅti tam-pi vacanaæ micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho duruttaro duratikkamo tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: Yo ajÃnanto pÃïÃtipÃtaæ karoti so balavataraæ apu¤¤aæ pasavatÅti. Puna ca Vinayapaïïattiyà pi Bhagavatà bhaïitaæ: AnÃpatti ajÃnantassÃti. Tattha atthantaraæ atthi, katamaæ atthantaraæ: #<[page 159]># %< 159>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ atthi mahÃrÃja Ãpatti sa¤¤ÃvimokkhÃ, atthi Ãpatti no sa¤¤ÃvimokkhÃ; yà 'yaæ mahÃrÃja Ãpatti sa¤¤Ãvimokkhà taæ Ãpattiæ Ãrabbha Bhagavatà bhaïitaæ: AnÃpatti ajÃnantassÃti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ BhagavatÃ: TathÃgatassa kho ùnanda na evaæ hoti: ahaæ bhikkhusanghaæ pariharissÃmÅti vÃ, mamuddesiko bhikkhusangho ti và ti. Puna ca Metteyyassa bhagavato sabhÃvaguïaæ paridÅpayamÃnena evaæ bhaïitaæ: So anekasahassaæ bhikkhusanghaæ pariharissati seyyathà pi ahaæ etarahi anekasataæ bhikkhusanghaæ pariharÃmÅti. Yadi bhante NÃgasena Bhagavatà bhaïitaæ: TathÃgatassa kho ùnanda na evaæ hoti: ahaæ bhikkhusanghaæ pariharÃmÅti vÃ, mamuddesiko bhikkhusangho ti và ti, tena hi: anekasataæ bhikkhusanghaæ pariharÃmÅti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi TathÃgatena bhaïitaæ: seyyathà pi ahaæ etarahi anekasataæ bhikkhusanghaæ pariharÃmÅti, tena hi: TathÃgatassa kho ùnanda na evaæ hoti: ahaæ bhikkhusanghaæ pariharÃmÅti vÃ, mamuddesiko bhikkhusangho ti và ti tam-pi vacanaæ micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: TathÃgatassa kho ùnanda na evaæ hoti: ahaæ bhikkhusanghaæ pariharÃmÅti vÃ, mamuddesiko bhikkhusangho ti và ti. MetteyyassÃpi bhagavato sabhÃvaguïaæ paridÅpayamÃnena Bhagavatà bhaïitaæ: So anekasahassaæ bhikkhusanghaæ pariharissati seyyathà pi ahaæ etarahi anekasataæ bhikkhusanghaæ pariharÃmÅti. Etasmi¤-ca mahÃrÃja pa¤he eko attho sÃvaseso, eko attho niravaseso. Na mahÃrÃja TathÃgato parisÃya anugÃmiko, parisà pana TathÃgatassa anugÃmikÃ. #<[page 160]># %< 160>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Sammuti mahÃrÃja esÃ: ahan-ti, mamÃti, na paramattho eso. Vigataæ mahÃrÃja TathÃgatassa pemaæ, vigato sineho, mayhan-ti pi TathÃgatassa gahaïaæ natthi, upÃdÃya pana avassayo hoti. Yathà mahÃrÃja paÂhavÅ bhummaÂÂhÃnaæ sattÃnaæ patiÂÂhà hoti upassayaæ hoti, paÂhaviÂÂhà c' ete sattÃ, na ca mahÃpaÂhaviyÃ: mayh' ete ti apekkhà hoti; evam-eva kho mahÃrÃja TathÃgato sabbasattÃnaæ patiÂÂhà hoti upassayaæ, TathÃgataÂÂhà c' ete sattÃ, na ca TathÃgatassa: mayh' ete ti apekkhà hoti. Yathà và pana mahatimahÃmegho abhivassanto tiïarukkha-pasu-manussÃnaæ vuddhiæ deti santatim-anupÃleti, vuÂÂhÆpajÅvino c' ete sattà sabbe, na ca mahÃmeghassa: mayh' ete ti apekkhà hoti; evam-eva kho mahÃrÃja TathÃgato sabbasattÃnaæ kusaladhamme janeti anupÃleti, SatthÆpajÅvino c' ete sattà sabbe, na ca TathÃgatassa: mayh' ete ti apekkhà hoti; taæ kissa hetu: attÃnudiÂÂhiyà pahÅnattà ti. - SÃdhu bhante NÃgasena, sunibbeÂhito pa¤ho bahuvidhehi kÃraïehi, gambhÅro uttÃnÅkato, gaïÂhi bhinno, gahanaæ agahanaæ kataæ, andhakÃro Ãloko kato, bhaggà parappavÃdÃ, JinaputtÃnaæ cakkhuæ uppÃditan-ti. Bhante NÃgasena, tumhe bhaïatha: TathÃgato abhejjapariso ti. Puna ca bhaïatha: Devadattena ekappahÃraæ pa¤ca bhikkhusatÃni bhinnÃnÅti. Yadi bhante NÃgasena TathÃgato abhejjapariso, tena hi: Devadattena ekappahÃraæ pa¤ca bhikkhusatÃni bhinnÃnÅti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi Devadattena ekappahÃraæ pa¤ca bhikkhusatÃni bhinnÃni, #<[page 161]># %< 161>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ tena hi: TathÃgato abhejjapariso ti tam-pi vacanaæ micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto gambhÅro dunniveÂhiyo, gaïÂhito pi gaïÂhitaro, etthÃyaæ jano ÃvaÂo nivuto ovuto pihito pariyonaddho, ettha tava ¤Ãïabalaæ dassehi paravÃdesÆti. Abhejjapariso mahÃrÃja TathÃgato, Devadattena ca ekappahÃraæ pa¤ca bhikkhusatÃni bhinnÃni. Ta¤-ca pana bhedakassa balena, bhedake vijjamÃne na-tthi mahÃrÃja abhejjaæ nÃma. Bhedake sati mÃtà pi puttena bhijjati, putto pi mÃtarà bhijjati, pità pi puttena bhijjati, putto pi pitarà bhijjati, bhÃtà pi bhaginiyà bhijjati, bhaginÅ pi bhÃtarà bhijjati, sahÃyo pi sahÃyena bhijjati, nÃvà pi nÃnÃdÃrusanghaÂità ÆmivegasampahÃrena bhijjati, rukkho pi madhukappasampannaphalo anilabalavegÃbhihato bhijjati, suvaïïam-pi jÃtivantaæ lohena bhijjati. Api ca mahÃrÃja n' eso adhippÃyo vi¤¤Ænaæ, n' esà buddhÃnaæ adhimutti, n' eso paï¬itÃnaæ chando: TathÃgato bhejjapariso ti. Api c' ettha kÃraïaæ atthi yena kÃraïena TathÃgato vuccati abhejjapariso ti. Katamaæ ettha kÃraïaæ: TathÃgatassa mahÃrÃja katena ÃdÃnena và appiyavacanena và anatthacariyÃya và asamÃnattatÃya và yato kutoci cariyaæ carantassa pi parisà bhinnà ti na sutapubbaæ, tena kÃraïena TathÃgato vuccati abhejjapariso ti. Tayà p' etaæ mahÃrÃja ¤Ãtabbaæ: atthi ki¤ci navange Buddhavacane suttÃgataæ: iminà nÃma kÃraïena Bodhisattassa katena TathÃgatassa parisà bhinnà ti. - Na-tthi bhante, no c' etaæ loke dissati no pi sÆyati, sÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Dutiyo vaggo. #<[page 162]># %< 162>% Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ BhagavatÃ: Dhammo hi VÃseÂÂha `seÂÂho jane tasmiæ' diÂÂhe c' eva dhamme abhisamparÃya¤-cÃti. Puna ca upÃsako gihÅ sotÃpanno pihitÃpÃyo diÂÂhippatto vi¤¤ÃtasÃsano bhikkhuæ và sÃmaïeraæ và puthujjanaæ abhivÃdeti paccuÂÂheti. Yadi bhante NÃgasena Bhagavatà bhaïitaæ: Dhammo hi VÃseÂÂha `seÂÂho jane tasmiæ' diÂÂhe c' eva dhamme abhisamparÃya¤-cÃti, tena hi: upÃsako gihÅ sotÃpanno pihitÃpÃyo diÂÂhippatto vi¤¤ÃtasÃsano bhikkhuæ và sÃmaïeraæ và puthujjanaæ abhivÃdeti paccuÂÂhetÅti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi upÃsako gihÅ sotÃpanno pihitÃpÃyo diÂÂhippatto vi¤¤ÃtasÃsano bhikkhuæ và sÃmaïeraæ và puthujjanaæ abhivÃdeti paccuÂÂheti, tena hi: Dhammo hi VÃseÂÂha `seÂÂho jane tasmiæ' diÂÂhe c' eva dhamme abhisamparÃya¤-cÃti, tam-pi vacanaæ micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: Dhammo hi VÃseÂÂha `seÂÂho jane tasmiæ' doÂthe c' eva dhamme abhisamparÃya¤-cÃti. UpÃsako ca gihÅ sotÃpanno pihitÃpÃyo diÂÂhippatto vi¤¤ÃtasÃsano bhikkhuæ và sÃmaïeraæ và puthujjanaæ abhivÃdeti paccuÂÂheti. Tattha pana kÃraïaæ atthi, katamaæ taæ kÃraïaæ: vÅsati kho pan' ime mahÃrÃja samaïassa samaïakaraïà dhammà dve ca lingÃni yehi samaïo abhivÃdana-paccuÂÂhÃna-sammÃnanapÆjanÃraho hoti, katame vÅsati samÃïassa samaïakaraïà dhammà dve ca lingÃni: seÂÂho yamo, aggo niyamo, cÃro vihÃro saæyamo saævaro khanti soraccaæ ekattacariyà ekattÃbhirati paÂisallÃïaæ hiriottappaæ viriyaæ appamÃdo sikkhÃsamÃdÃnaæ uddeso paripucchà sÅlÃdiabhirati nirÃlayata sikkhÃpadapÃripÆritÃ, kÃsÃvadhÃraïaæ bhaï¬ubhÃvo; #<[page 163]># %< 163>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ ime kho mahÃrÃja vÅsati samaïassa samaïakaraïà dhammà dve ca lingÃni. Ete guïe bhikkhu samÃdÃya vattati, so tesaæ dhammÃnaæ anÆnattà paripuïïattà sampannattà samannÃgatattà asekhabhÆmiæ arahantabhÆmiæ okkamati, seÂÂhaæ bhummantaraæ okkamati, arahattÃsannagato ti arahati upÃsako sotÃpanno bhikkhuæ puthujjanaæ abhivÃdetuæ paccuÂÂhÃtuæ. KhÅïÃsavehi so sÃma¤¤aæ upagato, na-tthi me so samayo ti arahati upÃsako sotÃpanno bhikkhuæ puthujjanaæ abhivÃdetuæ paccuÂÂhÃtuæ. Aggaparisaæ so upagato, nÃhan-taæ ÂhÃnaæ upagato ti arahati upÃsako sotÃpanno bhikkhuæ puthujjanaæ abhivÃdetuæ paccuÂÂhÃtuæ. Labhati so PÃtimokkhuddesaæ sotuæ, nÃhan-taæ labhÃmi sotun-ti arahati upÃsako sotÃpanno bhikkhuæ puthujjanaæ abhivÃdetuæ paccuÂÂhÃtuæ. So a¤¤e pabbÃjeti upasampÃdeti, JinasÃsanaæ va¬¬heti, aham-etaæ na labhÃmi kÃtun-ti arahati upÃsako sotÃpanno bhikkhuæ puthujjanaæ abhivÃdetuæ paccuÂÂhÃtuæ. AppamÃïesu so sikkhÃpadesu samattakÃrÅ, nÃhaæ tesu vattÃmÅti arahati upÃsako sotÃpanno bhikkhuæ puthujjanaæ abhivÃdetuæ paccuÂÂhÃtuæ. Upagato so samaïalingaæ, BuddhÃdhippÃye Âhito, tenÃhaæ lingena dÆram-apagato ti arahati upÃsako sotÃpanno bhikkhuæ puthujjanaæ abhivÃdetuæ paccuÂÂhÃtuæ. `ParÆÊhakacchalomo so ana¤jita-amaï¬ito, 'anulittasÅlagandho, ahaæ pana maï¬ana-vibhÆsanÃbhirato ti arahati upÃsako sotÃpanno bhikkhuæ puthujjanaæ abhivÃdetuæ paccuÂÂhÃtuæ. Api ca mahÃrÃja: ye te vÅsati samaïakaraïà dhammà dve ca lingÃni sabbe p' ete dhammà bhikkhussa saævijjanti, so yeva te dhamme dhÃreti a¤¤e pi tattha sikkhÃpeti, so me Ãgamo sikkhÃpana¤-ca na-tthÅti arahati upÃsako sotÃpanno bhikkhuæ puthujjanaæ abhivÃdetuæ paccuÂÂhÃtuæ. #<[page 164]># %< 164>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Api ca yathà mahÃrÃja rÃjakumÃro purohitassa santike vijjaæ adhÅyati khattadhammaæ sikkhati, so aparena samayena abhisitto Ãcariyaæ abhivÃdeti paccuÂÂheti: sikkhÃpako me ayan-ti; evam-eva kho mahÃrÃja: sikkhÃpako vaæsadharo ti arahati upÃsako sotÃpanno bhikkhuæ puthujjanaæ abhivÃdetuæ paccuÂÂhÃtuæ. Api ca mahÃrÃja iminà p' etaæ pariyÃyena jÃnÃhi bhikkhubhÆmiyà mahantataæ asamavipulabhÃvaæ: yadi mahÃrÃja upÃsako sotÃpanno arahattaæ sacchikaroti, dve va tassa gatiyo bhavanti, ana¤¤Ã: tasmiæ yeva divase parinibbÃyeyya và bhikkhubhÃvaæ và upagaccheyya; acalà hi sà mahÃrÃja pabbajjà mahatÅ accuggatÃ, yad-idaæ bhikkhubhÆmÅti. - ¥Ãïagato bhante NÃgasena pa¤ho sunibbeÂhito balavatà atibuddhinà tayÃ, na-y-imaæ pa¤haæ samattho a¤¤o evaæ viniveÂhetuæ a¤¤atra tavÃdisena buddhimatà ti. Bhante NÃgasena, tumhe bhaïatha: TathÃgato sabbasattÃnaæ ahitam-apanetvà hitam-upadahatÅti. Puna ca bhaïatha: AggikkhandhÆpame dhammapariyÃye bha¤¤amÃne saÂÂhimattÃnaæ bhikkhÆnaæ uïhalohitaæ mukhato uggatan-ti. AggikkhandhÆpamaæ bhante dhammapariyÃyaæ desentena TathÃgatena saÂÂhimattÃnaæ bhikkhÆnaæ hitam-apanetvà ahitam-upadahitaæ. Yadi bhante NÃgasena TathÃgato sabbasattÃnaæ ahitam-apanetvà hitam-upadahati, tena hi: AggikkhandhÆpame dhammapariyÃye bha¤¤amÃne saÂÂhimattÃnaæ bhikkhÆnaæ uïhalohitaæ mukhato uggatan-ti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi AggikkhandhÆpame dhammapariyÃye bha¤¤amÃne saÂÂhimattÃnaæ bhikkhÆnaæ uïhalohitaæ mukhato uggataæ, #<[page 165]># %< 165>% tena hi: TathÃgato sabbasattÃnaæ ahitam-apanetvà hitam-upadahatÅti tam-pi vacanaæ micchÃ. Ayam pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. TathÃgato mahÃrÃja sabbasattÃnaæ ahitam-apanetvà hitam-upadahati. AggikkhandhÆpame ca dhammapariyÃye bha¤¤amÃne saÂÂhimattÃnaæ bhikkhÆnaæ uïhalohitaæ mukhato uggataæ. Ta¤-ca pana na TathÃgatassa katena, tesaæ yeva attano katenÃti. - Yadi bhante NÃgasena TathÃgato AggikkhandhÆpamaæ dhammapariyÃyaæ na bhÃseyya, api nu tesaæ uïhalohitaæ mukhato uggaccheyyÃti. - Na hi mahÃrÃja, micchà paÂipannÃnaæ tesaæ Bhagavato dhammapariyÃyaæ sutvà pariÊÃho kÃye uppajji, tena tesaæ pariÊÃhena uïhalohitaæ mukhato uggatan-ti. - Tena hi bhante NÃgasena TathÃgatass' eva katena tesaæ uïhalohitaæ mukhato uggataæ, TathÃgato yeva tattha adhikÃro tesaæ nÃsanÃya. Yathà nÃma bhante NÃgasena ahi vammÅkaæ paviseyya, ath' a¤¤ataro paæsukÃmo puriso vammÅkaæ bhinditvà paæsuæ hareyya, tassa paæsuharaïena vammÅkassa susiraæ pidaheyya, atha tatth' eva so assÃsaæ alabhamÃno mareyya; nanu so bhante ahi tassa purisassa katena maraïam-patto ti. - ùma mahÃrÃjÃti. - Evam-eva kho bhante NÃgasena TathÃgato yeva tattha adhikÃro tesaæ nÃsanÃyÃti. TathÃgato mahÃrÃja dhammaæ desayamÃno anunayapaÂighaæ na karoti, anunaya-paÂighavippamutto dhammaæ deseti, evaæ dhamme desiyamÃne ye tattha sammà paÂipannà te bujjhanti, ye pana micchà paÂipannà te patanti. Yathà mahÃrÃja purisassa ambaæ va jambuæ và madhukaæ và cÃlayamÃnassa yÃni tattha phalÃni sÃrÃni daÊhabandhanÃni tÃni tatth' eva accutÃni tiÂÂhanti, yÃni pana tattha phalÃni pÆtivaïÂamÆlÃni dubbalabandhanÃni tÃni patanti; #<[page 166]># %< 166>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ evam-eva kho mahÃrÃja TathÃgato dhammaæ desayamÃno anunaya-paÂighaæ na karoti, anunayapaÂighavippamutto dhammaæ deseti, evaæ dhamme desiyamÃne ye tattha sammà paÂipannà te bujjhanti; ye pana micchà paÂipannà te patanti. Yathà và pana mahÃrÃja kassako dha¤¤aæ ropetukÃmo khettaæ kasati, tassa kasantassa anekasatasahassÃni tiïÃni maranti; evameva kho mahÃrÃja TathÃgato paripakkamÃnase satte bodhento anunaya-paÂighavippamutto dhammaæ deseti, evaæ dhamme desiyamÃne ye tattha sammà paÂipannà te bujjhanti, ye pana micchà paÂipannà te tiïÃni viya maranti. Yathà và pana mahÃrÃja manussà rasahetu yante ucchuæ pÅÊayanti, tesaæ ucchuæ pÅÊayamÃnÃnaæ ye tattha yantamukhagatà kimayo te pÅ0liyanti; evam-eva kho mahÃrÃja TathÃgato paripakkamÃnase satte bodhento dhammayantam-abhipÅÊayati, ye tattha micchà paÂipannà te kimÅ viya marantÅti. - Nanu bhante NÃgasena te bhikkhÆ tÃya dhammadesanÃya patità ti. - Api nu kho mahÃrÃja tacchako rukkhaæ rakkhanto ujukaæ parisuddhaæ karotÅti. - Na hi bhante, vajjanÅyaæ bhante apanetvà evam-idaæ tacchako rukkhaæ ujukaæ parisuddhaæ karotÅti. - Evam-eva kho mahÃrÃja TathÃgato parisaæ rakkhanto na sakkoti bodhaneyye satte bodhetuæ, micchà paÂipanne pana satte apanetvà evam-ete bodhaneyye satte bodheti. Attakatena pana te mahÃrÃja micchà paÂipannà patanti. Yathà mahÃrÃja kadalÅ veÊu assatarÅ attajena ha¤¤ati, evam-eva kho mahÃrÃja ye te micchà paÂipannà te attakatena ha¤¤anti patanti. Yathà mahÃrÃja corà attakatena cakkhuppÃÂanaæ sÆlÃropanaæ sÅsacchedanaæ pÃpuïanti, evam-eva kho mahÃrÃja ye te micchà paÂipannà te attakatena ha¤¤anti JinasÃsanà patanti. #<[page 167]># %< 167>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Yesaæ mahÃrÃja saÂÂhimattÃnaæ bhikkhÆnaæ uïhalohitaæ mukhato uggataæ tesaæ taæ n' eva Bhagavato katena na paresaæ katena, atha kho attano yeva katena. Yathà mahÃrÃja puriso sabbajanassa amataæ dadeyya, te taæ amataæ asitvà arogà dÅghÃyukà sabbÅtito parimucceyyuæ, ath' a¤¤ataro puriso durupacÃrena taæ asitvà maraïaæ pÃpuïeyya; api nu kho so mahÃrÃja amatadÃyako puriso tatonidÃnaæ ki¤ci apu¤¤aæ ÃpajjeyyÃti.Na hi bhante ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja TathÃgato dasasahassimhi lokadhÃtuyà devamanussÃnaæ amataæ dhammadÃnaæ deti, ye te sattà bhabbà te dhammÃmatena bujjhanti, ye pana te sattà abhabbà te dhammÃmatena ha¤¤anti patanti. Bhojanaæ mahÃrÃja sabbasattÃnaæ jÅvitaæ rakkhati, tam-ekacce bhu¤jitvà visÆcikÃya maranti, api nu kho so mahÃrÃja bhojanadÃyako puriso tatonidÃnaæ ki¤ci apu¤¤aæ ÃpajjeyyÃti.- Na hi bhante ti.- Evam-eva kho mahÃrÃja TathÃgato dasasahassimhi lokadhÃtuyà devamanussÃnaæ amataæ dhammadÃnaæ deti, ye te sattà bhabbà te dhammÃmatena bujjhanti, ye pana te sattà abhabbà te dhammÃmatena ha¤¤anti patantÅti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ TathÃgatena: KÃyena saævaro sÃdhu, sÃdhu vÃcÃya saævaro, manasà saævaro sÃdhu, sÃdhu sabbattha saævaro ti. Puna ca TathÃgato catunnaæ parisÃnaæ majjhe nisÅditvà purato devamanussÃnaæ Selassa brÃhmaïassa kosohitaæ vatthaguyhaæ dassesi. Yadi bhante NÃgasena Bhagavatà bhaïitaæ: #<[page 168]># %< 168>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ KÃyena saævaro sÃdhÆti, tena hi: Selassa brÃhmaïassa kosohitaæ vatthaguyhaæ dassesÅti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi Selassa brÃhmaïassa kosohitaæ vatthaguyhaæ dassesi, tena hi: KÃyena saævaro sÃdhÆti tam-pi vacanaæ micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: KÃyena saævaro sÃdhÆti. Selassa ca brÃhmaïassa kosohitaæ vatthaguyhaæ dassitaæ. Yassa kho mahÃrÃja TathÃgate kankhà uppannà tassa bodhanatthÃya Bhagavà iddhiyà tappaÂibhÃgaæ kÃyaæ dasseti, so yeva taæ pÃÂihÃriyaæ passatÅti. - Ko pan' etaæ bhante NÃgasena saddahissati yaæ parisagato eko yeva taæ guyhaæ passati, avasesà tatth' eva santà na passanti. Ingha me tvaæ tattha kÃraïaæ upadisa, kÃraïena maæ sa¤¤ÃpehÅti. - DiÂÂhapubbo pana tayà mahÃrÃja koci byÃdhito puriso parikiïïo ¤ÃtimittehÅti. - ùma bhante ti. - Api nu kho mahÃrÃja parisà passat' etaæ vedanaæ yÃya so puriso vedanÃya vediyatÅti. - Na hi bhante, attanà yeva so bhante puriso vediyatÅti. - Evam-eva kho mahÃrÃja yass' eva TathÃgate kankhà uppannà tass' eva TathÃgato bodhanÃya iddhiyà tappaÂibhÃgaæ kÃyaæ dasseti, so yeva taæ pÃÂihÃriyaæ passati. Yathà và pana mahÃrÃja ka¤cid-eva purisaæ bhÆto Ãviseyya, api nu kho sà mahÃrÃja parisà passati taæ bhÆtagÃhan-ti. - Na hi bhante, so yeva Ãturo tassa bhÆtassa Ãgamanaæ passatÅti. - Evameva kho mahÃrÃja yass' eva TathÃgate kankhà uppannà so yeva taæ pÃÂihÃriyaæ passatÅti. - Dukkaraæ bhante NÃgasena Bhagavatà kataæ yaæ ekassa pi adassanÅyaæ taæ dassentenÃti. - Na mahÃrÃja Bhagavà guyhaæ dassesi, #<[page 169]># %< 169>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ iddhiyà pana chÃyaæ dassesÅti. - ChÃyÃya pi bhante diÂÂhÃya diÂÂhaæ yeva hoti guyhaæ yaæ disvà niÂÂhaæ gato ti. - Dukkara¤-cÃpi mahÃrÃja TathÃgato karoti bodhaneyye satte bodhetuæ. Yadi mahÃrÃja TathÃgato kiriyaæ kiriyaæ hÃpeyya, bodhaneyyà sattà na bujjheyyuæ; yasmà ca kho mahÃrÃja yoga¤¤Æ TathÃgato bodhaneyye bodhetuæ, tasmà TathÃgato yena yena yogena bodhaneyyà bujjhanti tena tena yogena bodhaneyye bodheti. Yathà mahÃrÃja bhisakko sallakatto yena yena bhesajjena Ãturo arogo hoti tena tena bhesajjena Ãturaæ upasaÇkamati: vamanÅyaæ vameti, virecanÅyaæ vireceti, anulepanÅyaæ anulimpeti, anuvÃsanÅyaæ anuvÃseti; evameva kho mahÃrÃja TathÃgato yena yena yogena bodhaneyyà sattà bujjhanti tena tena yogena bodheti. Yathà và pana mahÃrÃja itthÅ mÆÊhagabbhà bhisakkassa adassanÅyaæ guyhaæ dasseti, evam-eva kho mahÃrÃja TathÃgato bodhaneyye bodhetuæ adassanÅyaæ guyhaæ iddhiyà chÃyaæ dassesi. Na-tthi mahÃrÃja adassanÅyo nÃma okÃso puggalaæ upÃdÃya. Yadi mahÃrÃja kaci Bhagavato hadayaæ disvà bujjheyya, tassa pi Bhagavà yogena hadayaæ dasseyya. Yoga¤¤Æ mahÃrÃja TathÃgato desanÃkusalo. Nanu mahÃrÃja TathÃgato therassa Nandassa adhimuttiæ jÃnitvà taæ devabhavanaæ netvà devaka¤¤Ãyo dassesi: iminà 'yaæ kulaputto bujjhissatÅti, tena ca so kulaputto bujjhi. Iti kho mahÃrÃja TathÃgato anekapariyÃyena subhanimittaæ hÅÊento garahanto jigucchanto tassa bodhanahetu kakuÂapÃdiniyo accharÃyo dassesi. Evam-pi TathÃgato yoga¤¤Æ desanÃkusalo. Puna ca paraæ mahÃrÃja TathÃgato therassa Cullapanthakassa bhÃtarà nikka¬¬hitassa dukkhitassa dummanassa upagantvà sukhumaæ coÊakhaï¬aæ adÃsi: iminà 'yaæ kulaputto bujjhissatÅti, #<[page 170]># %< 170>% so ca kulaputto tena kÃraïena JinasÃsane vasÅbhÃvaæ pÃpuïi. Evam-pi TathÃgato yoga¤¤Æ desanÃkusalo. Puna ca paraæ mahÃrÃja TathÃgato brÃhmaïassa MogharÃjassa yÃvatatiyaæ pa¤haæ puÂÂho na byÃkÃsi: evam-imassa kulaputtassa mÃno upasamissati, mÃnÆpasamà abhisamayo bhavissatÅti, tena ca tassa kulaputtassa mÃno upasami, mÃnÆpasamà so brÃhmaïo chasu abhi¤¤Ãsu vasÅbhÃvaæ pÃpuïi. Evam-pi TathÃgato yoga¤¤Æ desanÃkusalo ti. - SÃdhu bhante NÃgasena, sunibbeÂhito pa¤ho bahuvidhehi kÃraïehi, gahanaæ agahanaæ kataæ, andhakÃro Ãloko kato, gaïÂhi bhinno, bhaggà parappavÃdÃ, JinaputtÃnaæ cakkhuæ tayà uppÃditaæ, nippaÂibhÃnà titthiyÃ, tvaæ gaïivarapavaraæ ÃsajjÃti. Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ therena SÃriputtena DhammasenÃpatinÃ: ParisuddhavacÅsamÃcÃro Ãvuso TathÃgato, na-tthi TathÃgatassa vacÅduccaritaæ yaæ TathÃgato rakkheyya: mà me idaæ paro a¤¤ÃsÅti. Puna ca TathÃgato therassa Sudinnassa Kalandaputtassa aparÃdhe pÃrÃjikaæ pa¤¤Ãpento pharusÃhi vÃcÃhi moghapurisavÃdena samudÃcari, tena ca so thero moghapurisavÃdena garuttÃsena tÃsito vippaÂisÃrÅ nÃsakkhi ariyamaggaæ paÂivijihituæ. Yadi bhante NÃgasena parisuddhavacÅsamÃcaro TathÃgatho, na-tthi TathÃgatassa vacÅduccaritaæ, tena hi: TathÃgatena therassa Sudinnassa Kalandaputtassa aparÃdhe moghapurisavÃdena samudÃciïïan-ti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi Bhagavatà therassa Sudinnassa Kalandaputtassa aparÃdhe moghapurisavÃdena samudÃciïïaæ, #<[page 171]># %< 171>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ tena hi: parisuddhavacÅsamÃcÃro TathÃgato, na-tthi TathÃgatassa vacÅduccaritan-ti tam-pi vacanaæ micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena SÃriputtena DhammasenÃpatinÃ: ParisuddhavacÅsamÃcÃro Ãvuso TathÃgato, na-tthi TathÃgatassa vacÅduccaritaæ yaæ TathÃgato rakkheyya: mà me idaæ paro a¤¤ÃsÅti. ùyasmato ca Sudinnassa Kalandaputtassa aparÃdhe pÃrÃjikaæ pa¤¤Ãpentena Bhagavatà moghapurisavÃdena samudÃciïïaæ. Ta¤-ca pana na duÂÂhacittena, asÃrambhena yÃthÃvalakkhaïena. Ki¤-ca tattha yÃthÃvalakkhaïaæ. Yassa mahÃrÃja puggalassa imasmiæ attabhÃve catusaccÃbhisamayo na hoti, tassa purisattanaæ moghaæ, a¤¤aæ kayiramÃnaæ a¤¤ena sambhavati, tena vuccati moghapuriso ti. Iti pi mahÃrÃja Bhagavatà Ãyasmato Sudinnassa Kalandaputtassa sabhÃvavacanena samudÃciïïaæ, no abhÆtavÃdenÃti.-SabhÃvam-pi bhante NÃgasena yo akkosanto bhaïati, tassa mayaæ kahÃpaïaæ daï¬aæ dhÃrema, aparÃdho yeva so, vatthuæ nissÃya visuæ vohÃraæ Ãcaranto akkosatÅti. - Atthi pana mahÃrÃja sutapubbaæ tayà khalitassa abhivÃdanaæ và paccuÂÂhÃnaæ và sakkÃraæ và upÃyanÃnuppadÃnaæ và ti. - Na hi bhante, yato kutoci yattha katthaci khalito paribhÃsanÃraho hoti tajjanÃraho, uttamangam-pi 'ssa chindanti, hananti pi bandhanti pi ghÃtenti pi jÃpenti pÅti. - Tena hi mahÃrÃja Bhagavatà kiriyà yeva katà no akiriyà ti. Kiriyam-pi bhante NÃgasena kurumÃnena patirÆpena kÃtabbaæ anucchavikena, savanena pi bhante NÃgasena TathÃgatassa sadevako loko ottapati hiriyati, bhiyyo dassanena, tat' uttariæ upasankamanena payirupÃsanenÃti. - #<[page 172]># %< 172>% Api nu kho mahÃrÃja tikicchako abhisanne kÃye kupite dose sinehaniyÃni bhesajjÃni detÅti. - Na hi bhante, tiïhÃni lekhaniyÃni bhesajjÃni arogakÃmo detÅti.-Evameva kho mahÃrÃja TathÃgato sabbakilesabyÃdhivÆpasamanÃya anusatthiæ deti. Pharusà pi mahÃrÃja TathÃgatassa vÃcà satte sinehayati, muduke karoti. Yathà mahÃrÃja uïham-pi udakaæ yaæ ki¤ci sinehaniyaæ sinehayati, muduæ karoti, evam-eva kho mahÃrÃja pharusà pi TathÃgatassa vÃcà atthavatÅ hoti karuïÃsahagatÃ. Yathà mahÃrÃja pitu vacanaæ puttÃnaæ atthavantaæ hoti karuïÃsahagataæ, evam-eva kho mahÃrÃja pharusà pi TathÃgatassa vÃcà atthavatÅ hoti karuïÃsahagatÃ. Pharusà pi mahÃrÃja TathÃgatassa vÃcà sattÃnaæ kilesappahÃnà hoti. Yathà mahÃrÃja duggandham-pi gomuttaæ pÅtaæ, virasam-pi agadaæ khÃyitaæ sattÃnaæ byÃdhiæ hanti, evam-eva kho mahÃrÃja pharusà pi TathÃgatassa vÃcà atthavatÅ hoti karuïÃsahagatÃ. Yathà mahÃrÃja mahanto pi tÆlapu¤jo parassa kÃye nipatitvà rujaæ na karoti, evam-eva kho mahÃrÃja pharusà pi TathÃgatassa vÃcà na kassaci dukkhaæ uppÃdetÅti. - Suvinicchito bhante NÃgasena pa¤ho bahÆhi kÃraïehi, sÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, bhÃsitam p' etaæ TathÃgatena: Acetanaæ brÃhmaïa assuïantaæ jÃnaæ ajÃnantam-imaæ palÃsaæ Ãraddhaviriyo dhuvaæ appamatto sukhaseyyaæ pucchasi kissa hetÆti. #<[page 173]># %< 173>% Puna ca bhaïitaæ: Iti phandanarukkho pi tÃvad-e ajjhabhÃsatha: mayham-pi vacanaæ atthi, BhÃradvÃja, suïohi me ti. Yadi bhante NÃgasena rukkho acetano, tena hi: phandanena rukkhena BhÃradvÃjena saha sallapitan-ti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi phandanena rukkhena BhÃradvÃjena saddhiæ sallapitaæ, tena hi: rukkho acetano ti tam-pi vacanaæ micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: rukkho acetano ti. Phandanena ca rukkhena BhÃradvÃjena saddhiæ sallapitaæ. Ta¤-ca pana vacanaæ lokasama¤¤Ãya bhaïitaæ, na-tthi mahÃrÃja acetanassa rukkhassa sallÃpo nÃma, api ca mahÃrÃja tasmiæ rukkhe adhivatthÃya devatÃy' etaæ adhivacanaæ rukkho ti, rukkho sallapatÅti c' esà lokapaïïatti. Yathà mahÃrÃja sakaÂaæ dha¤¤assa paripÆritaæ dha¤¤asakaÂan-ti jano voharati, na ca taæ dha¤¤amayaæ sakaÂaæ, rukkhamayaæ sakaÂaæ, tasmiæ sakaÂe dha¤¤assa pana Ãkiritattà dha¤¤asakaÂan-ti jano voharati; evam-eva kho mahÃrÃja na rukkho sallapati, rukkho acetano, yà pana tasmiæ rukkhe adhivatthà devatà tassÃy' etaæ adhivacanaæ rukkho ti, rukkho sallapatÅti c' esà lokapaïïatti. Yathà và pana mahÃrÃja dadhiæ manthayamÃno takkaæ manthemÅti voharati, na taæ takkaæ yaæ so mantheti, dadhiæ yeva so manthento takkaæ manthemÅti voharati; evam-eva kho mahÃrÃja na rukkho sallapati, rukkho acetano, yà pana tasmiæ rukkhe adhivatthà devatà tassÃy' etaæ adhivacanaæ rukkho ti, rukkho sallapatÅti c' esà lokapaïïatti. Yathà và pana mahÃrÃja asantaæ sÃdhetukÃmo asantaæ sÃdhemÅti voharati, #<[page 174]># %< 174>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ asiddhaæ siddhan-ti voharati, evam-esà lokasama¤¤Ã; evam-eva kho mahÃrÃja na rukkho sallapati, rukkho acetano, yà pana tasmiæ rukkhe adhivatthà devatà tassÃy' etaæ adhivacanaæ rukkho ti, rukkho sallapatÅti c' esà lokapaïïatti. YÃya mahÃrÃja lokasama¤¤Ãya jano voharati, TathÃgato pi tÃy' eva lokasama¤¤Ãya sattÃnaæ dhammaæ desetÅti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ dhammasangÅtikÃrakehi therehi: Cundassa bhattaæ bhu¤jitvà kammÃrassÃti me sutaæ ÃbÃdhaæ samphusÅ Buddho pabÃÊhaæ mÃraïantikan-ti. Puna ca Bhagavatà bhaïitaæ: Dve 'me ùnanda piï¬apÃtà samà samaphalà samavipÃkÃ, ativiya a¤¤ehi piï¬apÃtehi mahapphalatarà c' eva mahÃnisaæsatarà cÃti. Yadi bhante NÃgasena Bhagavato Cundassa bhattaæ bhuttÃvissa kharo ÃbÃdho uppanno, pabÃÊhà vedanà pavattà mÃraïantikÃ, tena hi: Dve 'me ùnanda piï¬apÃtà samà samaphalà samavipÃkÃ, ativiya a¤¤ehi piï¬apÃtehi mahapphalatarà c' eva mahÃnisaæsatarà cÃti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi dve p' ete piï¬apÃtà samà samaphalà samavipÃkÃ, ativiya a¤¤ehi piï¬apÃtehi mahapphalatarà c' eva mahÃnisaæsatarà ca, tena hi: Bhagavato Cundassa bhattaæ bhuttÃvissa kharo ÃbÃdho uppanno, pabÃÊhà vedanà pavattà mÃraïantikà ti tam-pi vacanaæ micchÃ. Kin-nu kho bhante NÃgasena so piï¬apÃto visagatatÃya mahapphalo, roguppÃdakatÃya mahapphalo, #<[page 175]># %< 175>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ ÃyuvinÃsakatÃya mahapphalo, Bhagavato jÅvitaharaïatÃya mahapphalo. Tattha me kÃraïaæ brÆhi, parappavÃdÃnaæ niggahÃya. EtthÃyaæ jano sammÆÊho: lobhavasena, atibahuæ khÃyitena lohitapakkhandikà uppannà ti. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja dhammasangÅtikÃrakehi therehi: Cundassa bhattaæ bhu¤jitvà kammÃrassati me sutaæ ÃbÃdhaæ samphusÅ Buddho pabÃÊhaæ mÃraïantikan-ti. Bhagavatà ca bhaïitaæ: Dve 'me ùnanda piï¬apÃtà samà samaphalà samavipÃkÃ, ativiya a¤¤ehi piï¬apÃtehi mahapphalatarà c' eva mahÃnisaæsatarà ca; katame dve: ya¤-ca piï¬apÃtaæ paribhu¤jitvà TathÃgato anuttaraæ sammÃsambodhiæ abhisambujjhi, ya¤-ca piï¬apÃtaæ paribhu¤jitvà anupÃdisesÃya nibbÃnadhÃtuyà parinibbÃyati, ime dve piï¬apÃtà samà samaphalà samavipÃkÃ, ativiya a¤¤ehi piï¬apÃtehi mahapphalatarà c' eva mahÃnisaæsatarà cÃti. So ca pana piï¬apÃto bahuguïo anekÃnisaæso. Devatà mahÃrÃja haÂÂhà pasannamÃnasÃ: ayaæ Bhagavato pacchimo piï¬apÃto ti dibbaæ ojaæ sÆkaramaddave Ãkiriæsu. Ta¤-ca pana sammÃpÃkaæ lahupÃkaæ manu¤¤aæ bahurasaæ jaÂharaggitejassa hitaæ, na mahÃrÃja tatonidÃnaæ Bhagavato koci anuppanno rogo uppanno, api ca mahÃrÃja Bhagavato pakatidubbale sarÅre khÅïe ÃyusankhÃre uppanno rogo bhiyyo abhiva¬¬hi. Yathà mahÃrÃja pakatiyà jalamÃno aggi a¤¤asmiæ upÃdÃne dinne bhiyyo pajjalati, evam-eva kho mahÃrÃja Bhagavato pakatidubbale sarÅre khÅïe ÃyusankhÃre uppanno rogo bhiyyo abhiva¬¬hi. Yathà và pana mahÃrÃja soto pakatiyà sandamÃno abhivaÂÂe mahÃmeghe bhiyyo mahogho udakavÃhako hoti, #<[page 176]># %< 176>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ evam-eva kho mahÃrÃja Bhagavato pakatidubbale sarÅre khÅïe ÃyusankhÃre uppanno rogo bhiyyo abhiva¬¬hi. Yathà và pana mahÃrÃja pakatiyà 'bhisanno dhÃtukucchi a¤¤asmiæ ajjhohÃre bhiyyo Ãyameyya, evam-eva kho mahÃrÃja Bhagavato pakatidubbale sarÅre khÅïe ÃyusankhÃre uppanno rogo bhiyyo abhiva¬¬hi. Na-tthi mahÃrÃja tasmiæ piï¬apÃte doso, na ca tassa sakkà doso Ãropetun-ti. Bhante NÃgasena, kena kÃraïena te dve piï¬apÃtà samà samaphalà samavipÃkÃ, ativiya a¤¤ehi piï¬apÃtehi mahapphalatarà c' eva mahÃnisaæsatarà cÃti. - DhammÃnumajjana-samÃpattivasena mahÃrÃja te dve piï¬apÃtà samà samaphalà samavipÃkÃ, ativiya a¤¤ehi piï¬apÃtehi mahapphalatarà c' eva mahÃnisaæsatarà cÃti. Bhante NÃgasena, katamesaæ dhammÃnaæ anumajjanasamÃpattivasena te dve piï¬apÃtà samà samaphalà samavipÃkÃ, ativiya a¤¤ehi piï¬apÃtehi mahapphalatarà c' eva mahÃnisaæsatarà cÃti. - Navannaæ mahÃrÃja anupubbavihÃrasamÃpattÅnaæ anuloma-paÂiloma-samÃpajjanavasena te dve piï¬apÃtà samà samaphalà samavipÃkÃ, ativiya a¤¤ehi piï¬apÃtehi mahapphalatarà c' eva mahÃnisaæsatarà cÃti. Bhante NÃgasena, dvÅsu yeva divasesu adhimattaæ TathÃgato navÃnupubbavihÃrasamÃpattiyo anuloma-paÂilomaæ samÃpajjÅti. - ùma mahÃrÃjÃti. - Acchariyaæ bhante NÃgasena, abbhutaæ bhante NÃgasena, yaæ imasmiæ Buddhakkhette asadisa-parama-dÃnaæ tam-pi imehi dvÅhi piï¬apÃtehi agaïitaæ. Acchariyaæ bhante NÃgasena, abbhutaæ bhante NÃgasena, yÃva mahantà navÃnupubbavihÃrasamÃpattiyo, yatra hi nÃma navÃnupubbavihÃrasamÃpattivasena dÃnaæ mahapphalataraæ hoti mahÃnisaæsatara¤-ca. #<[page 177]># %< 177>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ SÃdhu bhante NÃgasena, evametaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ TathÃgatena: AbyÃvaÂà tumhe ùnanda hotha TathÃgatassa sarÅrapÆjÃyÃti. Puna ca bhaïitaæ: PÆjetha naæ pÆjaniyassa dhÃtuæ, evaækarà saggam-ito gamissathÃti. Yadi bhante NÃgasena TathÃgatena bhaïitaæ: AbyÃvaÂà tumhe ùnanda hotha TathÃgatassa sarÅrapÆjÃyÃti, tena hi: PÆjetha naæ pÆjaniyassa dhÃtuæ, evaækarà saggam-ito gamissathÃti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi TathÃgatena bhaïitaæ: PÆjetha naæ pÆjaniyassa dhÃtuæ, evaækarà saggam-ito gamissathÃti, tena hi: AbyÃvaÂà tumhe ùnanda hotha TathÃgatassa sarÅrapÆjÃyÃti tam-pi vacanaæ micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: AbyÃvaÂà tumhe ùnanda hotha TathÃgatassa sarÅrapÆjÃyÃti. Puna ca bhaïitaæ: PÆjetha naæ pÆjaniyassa dhÃtuæ, evaækarà saggam-ito gamissathÃti. Ta¤-ca pana na sabbesaæ, JinaputtÃnaæ yeva Ãrabbha bhaïitaæ: AbyÃvaÂà tumhe ùnanda hotha TathÃgatassa sarÅrapÆjÃyÃti. Akammaæ h' etaæ mahÃrÃja JinaputtÃnaæ yad-idaæ pÆjÃ; #<[page 178]># %< 178>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ sammasanaæ sankhÃrÃnaæ, yoniso manasikÃro, saÂipaÂÂhÃnÃnupassanÃ, ÃrammaïasÃraggÃho, kilesayuddhaæ, sadatthamanuyu¤janÃ, etaæ JinaputtÃnaæ karaïÅyaæ; avasesÃnaæ devamanussÃnaæ pÆjà karaïÅyÃ. Yathà mahÃrÃja mahiyà rÃjaputtÃnaæ hatthi-assa-ratha-dhanu-tharu-lekha-muddÃ-sikkhà khattamanta-suti-muti-yuddha-yujjhÃpana-kiriyà karaïÅyÃ, avasesÃnaæ puthuvessasuddÃnaæ kasi vaïijjà gorakkhà karaïÅyÃ, evam-eva kho mahÃrÃja akammaæ h' etaæ JinaputtÃnaæ yad-idaæ pÆjÃ, sammasanaæ sankhÃrÃnaæ, yoniso manasikÃro, satipaÂÂhÃnÃnupassanÃ, ÃrammaïasÃraggÃho, kilesayuddhaæ, sadatthamanuyu¤janÃ, etaæ JinaputtÃnaæ karaïÅyaæ, avasesÃnaæ devamanussÃnaæ pÆjà karaïÅyÃ. Yathà và pana mahÃrÃja brÃhmaïamÃïavakÃnaæ Irubbedaæ Yajubbedaæ SÃmavedaæ Athabbaïavedaæ lakkhaïaæ itihÃsaæ purÃïaæ nighaï¬u keÂubhaæ akkharappabhedaæ padaæ veyyÃkaraïaæ bhÃsamaggaæ uppÃdaæ supinaæ nimittaæ chaÊangaæ candaggÃhaæ suriyaggÃhaæ Sukka-RÃhu-caritaæ uÊuggahayuddhaæ devadundubhissaraæ okkanti ukkÃpÃtaæ bhÆmikampaæ disÃdÃhaæ bhummantalikkhaæ jotisaæ lokÃyatikaæ sÃcakkaæ migacakkaæ antaracakkaæ missakuppÃdaæ sakuïarutaravitaæ sikkhà karaïÅyÃ, avasesÃnaæ puthuvessasuddÃnaæ kasi vaïijjà gorakkhà karaïÅyÃ, evam-eva kho mahÃrÃja akammaæ h' etaæ JinaputtÃnaæ yad-idaæ pÆjÃ, sammasanaæ sankhÃrÃnaæ, yoniso manasikÃro, satipaÂÂhÃnÃnupassanÃ, ÃrammaïasÃraggÃho, kilesayuddhaæ, sadatthamanuyu¤janÃ, etaæ JinaputtÃnaæ karaïÅyaæ, avasesÃnaæ devamanussÃnaæ pÆjà karaïÅyÃ. Tasmà mahÃrÃja TathÃgato: mà ime akamme yu¤jantu, kamme ime yu¤jantuti Ãha: #<[page 179]># %< 179>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ AbyÃvaÂà tumhe ùnanda hotha TathÃgatassa sarÅrapÆjÃyÃti. Yad' etaæ mahÃrÃja TathÃgato na bhaïeyya, pattacÅvaram-pi attano pariyÃdÃpetvà bhikkhÆ BuddhapÆjaæ yeva kareyyun-ti.SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicthÃmÅti. Bhante NÃgasena, tumhe bhaïatha: Bhagavato gacchantassa ayaæ acetanà mahÃpaÂhavÅ ninnaæ unnamati unnataæ oïamatÅti. Puna ca bhaïatha: Bhagavato pÃdo sakalikÃya khato ti. Yà sà sakalikà Bhagavato pÃde patità kissa pana sà sakalikà Bhagavato pÃdà na nivattÃ. Yadi bhante NÃgasena Bhagavato gacchantassa ayaæ acetanà mahÃpaÂhavÅ ninnaæ unnamati unnataæ oïamati, tena hi: Bhagavato pÃdo sakalikÃya khato ti yam vacanataæ micchÃ. Yadi Bhagavato pÃdo sakalikÃya khato, tena hi: Bhagavato gacchantassa ayaæ acetanà mahÃpaÂhavÅ ninnam unnamati unnataæ oïamatÅti tam-pi vacanaæ micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. Saccaæ mahÃrÃja atth' etam: Bhagavato gacchantassa ayaæ acetanà mahÃpaÂhavÅ ninnaæ unnamati unnataæ oïamati. Bhagavato ca pÃdo sakalikÃya khato. Na ca pana sà sakalikà attano dhammatÃya patitÃ, Devadattassa upakkamena patitÃ. Devadatto mahÃrÃja bahÆni jÃtisatasahassÃni Bhagavati ÃghÃtaæ bandhi, so tena ÃghÃtena mahantaæ kÆÂÃgÃrappamÃïaæ pÃsÃïaæ: Bhagavato upari pÃtessÃmÅti mu¤ci. Atha dve selà paÂhavito uÂÂhahitvà taæ pÃsÃïaæ sampaÂicchiæsu, atha nesaæ sampahÃrena pÃsÃïato papaÂikà bhijjitvà yena và tena và patantÅ Bhagavato pÃde patità ti. #<[page 180]># %< 180>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Yathà ca bhante NÃgasena dve selà pÃsÃïaæ sampaÂicchiæsu, tath' eva papaÂikà pi sampaÂicchitabbà ti. - SampaÂicchitam-pi mahÃrÃja idh' ekaccaæ paggharati passavati naÂÂhÃnaæupagacchati. Yathà mahÃrÃja udakaæ pÃïinà gahitaæ angulantarikÃhi paggharati passavati naÂÂhÃnam-upagacchati, khÅraæ takkaæ madhuæ sappi telaæ maccharasaæ maæsarasaæ pÃïinà gahitaæ angulantarikÃhi paggharati passavati naÂÂhÃnam-upagacchati, evam-eva kho mahÃrÃja sampaÂicchanatthaæ upagatÃnaæ dvinnaæ selÃnaæ sampahÃrena pÃsÃïato papaÂikà bhijjitvà yena và tena và patantÅ Bhagavato pÃde patitÃ. Yathà và pana mahÃrÃja saïha-sukhuma-aïu-raja-samaæ puÊinaæ muÂÂhinà gahitaæ angulantarikÃhi paggharati passavati naÂÂhÃnam-upagacchati, evam-eva kho mahÃrÃja sampaÂicchanatthaæ samÃgacchantÃnaæ dvinnaæ selÃnaæ sampahÃrena pÃsÃïato papaÂikà bhijjitvà yena và tena và patantÅ Bhagavato pÃde patitÃ. Yathà và pana mahÃrÃja kabaÊo mukhena gahito idh' ekaccassa mukhato muccitvà paggharati passavati naÂÂhÃnam-upagacchati, evameva kho mahÃrÃja sampaÂicchanatthaæ samÃgacchantÃnaæ dvinnaæ selÃnaæ sampahÃrena pÃsÃïato papaÂikà bhijjitvà yena và tena và patantÅ Bhagavato pÃde patità ti. - Hotu bhante NÃgasena, selehi pÃsÃïo sampaÂicchito hotu, atha papaÂikÃya pi apaciti kÃtabbà yath' eva mahÃpaÂhaviyà ti.- DvÃdas' ime mahÃrÃja apacitiæ na karonti, katame dvÃdasa: ratto rÃgavasena apacitiæ na karoti, duÂÂho dosavasena, mÆÊho mohavasena, uddhato mÃnavasena, nigguïo avisesatÃya, atithaddho anisedhanatÃya, hÅno hÅnasabhÃvatÃya, vacanakaro anissaratÃya, pÃpo kadariyatÃya, dukkhÃpito paÂidukkhÃpanatÃya, luddho lobhÃbhibhÆtatÃya, #<[page 181]># %< 181>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ ÃyÆhito atthasÃdhanena apacitiæ na karoti. Ime kho mahÃrÃja dvÃdasa apacitiæ na karonti. Sà ca pana papaÂikà pÃsÃïasampahÃrena bhijjitvà animittakatadisà yena và tena và patamÃnà Bhagavato pÃde patitÃ. Yathà mahÃrÃja saïha-sukhuma-aïu-rajo anilabalasamÃhato animittakatadiso yena và tena và abhikirati, evam-eva kho mahÃrÃja sà papaÂikà pÃsÃïasampahÃrena bhijjitvà animittakatadisà yena và tena và patamÃnà Bhagavato pÃde patitÃ. Yadi pana mahÃrÃja sà papaÂikà pÃsÃïato visuæ na bhaveyya, tam-pi te selà pÃsÃïapapaÂikaæ uppatitvà gaïheyyuæ. Esà pana mahÃrÃja papaÂikà na bhummaÂÂhà na ÃkÃsaÂÂhÃ, pÃsÃïasampahÃravegena bhijjitvà animittakatadisà yena và tena và patamÃnà Bhagavato pÃde patitÃ. Yathà và pana mahÃrÃja vÃtamaï¬alikÃya ukkhittaæ purÃïapaïïaæ animittakatadisaæ yena và tena và patati, evam-eva kho mahÃrÃja esà papaÂikà pÃsÃïasampahÃravegena animittakatadisà yena và tena và patamÃnà Bhagavato pÃde patitÃ. Api ca mahÃrÃja akata¤¤ussa kadariyassa Devadattassa dukkhÃnubhavanÃya sà papaÂikà Bhagavato pÃde patità ti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ BhagavatÃ: ùsavÃnaæ khayà samaïo hotÅti. Puna ca bhaïitaæ: Catubbhi dhammehi samangibhÆtaæ, taæ ve naraæ samaïaæ Ãhu loke ti. Tatr' ime cattÃro dhammÃ: khanti appÃhÃratà rativippahÃnaæ Ãki¤ca¤¤aæ. SabbÃni pan' etÃni aparikkhÅïÃsavassa sakilesass' eva honti. #<[page 182]># %< 182>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Yadi bhante NÃgasena ÃsavÃnaæ khayà samaïo hoti, tena hi: Catubbhi dhammehi samangibhÆtaæ taæ ve naraæ samaïaæ Ãhu loke ti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi `catubbhi dhammehi samangibhÆto' samaïo hoti, tena hi: ùsavÃnaæ khayà samaïo hotÅti tam-pi vacanaæ micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: ùsavÃnaæ khayà samaïo hotÅti. Bhaïita¤-ca: Catubbhi dhammehi samangibhÆtaæ taæ ve naraæ samaïaæ Ãhu loke ti. Tad-idaæ mahÃrÃja vacanaæ tesaæ tesaæ puggalÃnaæ guïavasena bhaïitaæ: Catubbhi dhammehi samangibhÆtaæ taæ ve naraæ samaïaæ Ãhu loke ti. Idaæ pana niravasesavacanaæ: ùsavÃnaæ khayà samaïo hotÅti. Api ca mahÃrÃja ye keci kilesÆpasamÃya paÂipannà te sabbe upÃdÃy' upÃdÃya samaïo khÅïÃsavo aggam-akkhÃyati. Yathà mahÃrÃja yÃni kÃnici jalajathalajapupphÃni vassikaæ tesaæ aggam-akkhÃyati, avasesÃni yÃni kÃnici vividhÃni pupphajÃtÃni sabbÃni tÃni pupphÃni yeva, upÃdÃy' upÃdÃya pana vassikaæ yeva pupphaæ janassa patthitaæ pihayitaæ, evam-eva kho mahÃrÃja ye keci kilesÆpasamÃya paÂipannà te sabbe upÃdÃy' upÃdÃya samaïo khÅïÃsavo aggam-akkhÃyati. Yathà và pana mahÃrÃja sabbadha¤¤Ãnaæ sÃli aggam-akkhÃyati, yà kÃci avasesà vividhà dha¤¤ajÃtiyo tà sabbà upÃdÃy' upÃdÃya bhojanÃni sarÅrayÃpanÃya, #<[page 183]># %< 183>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ sÃli yeva tesaæ aggam-akkhÃyati, evam-eva kho mahÃrÃja ye keci kilesÆpasamÃya paÂipannà te sabbe upÃdÃy' upÃdÃya samaïo khÅïÃsavo aggam-akkhÃyatÅti.- SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ BhagavatÃ: Mamaæ và bhikkhave pare vaïïaæ bhÃseyyuæ dhammassa và - sanghassa và vaïïaæ bhÃseyyuæ, tatra tumhehi na Ãnando na somanassaæ na cetaso ubbillÃvitattaæ karaïÅyan-ti. Puna ca TathÃgato Selassa brÃhmaïassa yathÃbhucce vaïïe bha¤¤amÃne Ãnandito sumano ubbillÃvito bhiyyo uttariæ sakaguïaæ pakittesi: RÃjà 'ham-asmi Sela dhammarÃjà anuttaro, dhammena cakkaæ vattemi, cakkaæ appativattiyan-ti. Yadi bhante NÃgasena Bhagavatà bhaïitaæ: Mamaæ và bhikkhave pare vaïïaæ bhÃseyyuæ dhammassa và sanghassa và vaïïaæ bhÃseyyuæ, tatra tumhehi na Ãnando na somanassaæ na cetaso ubbillÃvitattaæ karaïÅyan-ti, tena hi: Selassa brÃhmaïassa yathÃbhucce vaïïe bha¤¤amÃne Ãnandito sumano ubbillÃvito bhiyyo uttariæ sakaguïaæ pakittesÅti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi Selassa brÃhmanassa yathÃbhucce vaïïe bha¤¤amÃne Ãnandito sumano ubbillÃvito bhiyyo uttariæ sakaguïaæ pakittesi, tena hi: Mamaæ và bhikkhave pare vaïïaæ bhÃseyyuæ dhammassa và - sanghassa và vaïïaæ bhÃseyyuæ, tatra tumhehi na Ãnando na somanassaæ na cetaso ubbillÃvitattaæ karaïÅyan-ti tam-pi vacanaæ micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. #<[page 184]># %< 184>% BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: Mamaæ và bhikkhave pare vaïïaæ bhÃseyyuæ dhammassa và sanghassa và vaïïaæ bhÃseyyuæ, tatra tumhehi na Ãnando na somanassaæ na cetaso ubbillÃvitattaæ karaïÅyan-ti. Selassa ca brÃhmaïassa yathÃbhucce vaïïe bha¤¤amÃne bhiyyo uttariæ sakaguïaæ pakittitaæ: RÃjà ham-asmi Sela dhammarÃjà anuttaro, dhammena cakkaæ vattemi, cakkaæ appativattiyan-ti. PaÂhamaæ mahÃrÃja Bhagavatà dhammassa sabhÃvasarasa-lakkhaïaæ sabhÃvaæ avitathaæ bhÆtaæ tacchaæ tathatthaæ paridÅpayamÃnena bhaïitaæ: Mamaæ và bhikkhave pare vaïïaæ bhÃseyyuæ dhammassa vÃsanghassa và vaïïaæ bhÃseyyuæ, tatra tumhehi na Ãnando na somanassaæ na cetaso ubbillÃvitattaæ karaïÅyan-ti. Yaæ pana Bhagavatà Selassa brÃhmaïassa yathÃbhucce vaïïe bha¤¤amÃne bhiyyo uttariæ sakaguïaæ pakittitaæ: RÃjà 'ham-asmi Sela dhammarÃjà anuttaro ti, taæ na lÃbhahetu na yasahetu na pakkhahetu na antevÃsikamyatÃya, atha kho anukampÃya kÃru¤¤ena hitavasena: evaæ imassa dhammÃbhisamayo bhavissati tiïïa¤-ca mÃïavakasatÃnan-ti, evaæ bhiyyo uttariæ sakaguïaæ bhaïitaæ: RÃjà 'ham-asmi Sela dhammarÃjà anuttaro ti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ BhagavatÃ: Ahiæsayaæ paraæ loke piyo hohisi mÃmako ti. Puna ca bhaïitaæ: Niggaïhe niggahÃrahaæ, paggaïhe paggahÃrahan-ti. #<[page 185]># %< 185>% Niggaho nÃma bhante NÃgasena hatthacchedo pÃdacchedo vadho bandhanaæ kÃraïà mÃraïaæ santativikopanaæ. Na etaæ vacanaæ Bhagavato yuttaæ, na ca Bhagavà arahati etaæ vacanaæ vattuæ. Yadi bhante NÃgasena Bhagavatà bhaïitaæ: Ahiæsayaæ paraæ loke piyo hohisi mÃmako ti, tena hi: Niggaïhe niggahÃrahaæ, paggaïhe paggahÃrahan-ti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi TathÃgatena bhaïitaæ: Niggaïhe niggahÃrahaæ, paggaïhe paggahÃrahan-ti, tena hi: Ahiæsayaæ paraæ loke piyo hohisi mÃmako ti tam-pi vacanaæ micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: Ahiæsayaæ paraæ loke piyo hohisi mÃmako ti. Bhaïita¤-ca: Niggaïhe niggahÃrahaæ, paggaïhe paggahÃrahan-ti. Ahiæsayaæ paraæ loke piyo hohisi mÃmako ti, sabbesaæ mahÃrÃja tathÃgatÃnaæ anumataæ etaæ, esà anusatthi, esà dhammadesanÃ, dhammo hi mahÃrÃja ahiæsÃlakkhaïo, sabhÃvavacanaæ etaæ. Yaæ pana mahÃrÃja TathÃgato Ãha: Niggaïhe niggahÃrahaæ, paggaïhe paggahÃrahan-ti, bhÃsà esÃ. Uddhataæ mahÃrÃja cittaæ niggahetabbaæ, lÅnaæ cittaæ paggahetabbaæ; akusalaæ cittaæ niggahetabbaæ, kusalaæ cittaæ paggahetabbaæ; ayoniso manasikÃro niggahetabbo, yoniso manasikÃro paggahetabbo; #<[page 186]># %< 186>% micchà paÂipanno niggahetabbo, sammà paÂipanno paggahetabbo; anariyo niggahetabbo, ariyo paggahetabbo; coro niggahetabbo, acoro paggahetabbo ti. Hotu bhante NÃgasena, idÃni tvaæ paccÃgato si mama visayaæ, yam-ahaæ pucchÃmi so me attho upagato; coro pana bhante NÃgasena niggaïhantena kathaæ niggahetabbo ti. - Coro mahÃrÃja niggaïhantena evaæniggahetabbo:paribhÃsaniyo paribhÃsitabbo, daï¬aniyo daï ¬etabbo , pabbÃjaniyo pabbÃjetabbo, bandhaniyo bandhitabbo, ghÃtaniyo ghÃtetabbo ti. - Yaæ pana bhante NÃgasena corÃnaæ ghÃtanaæ taæ tathÃgatÃnaæ anumatan-ti. - Na hi mahÃrÃjÃti. - Kissa pana coro anusÃsaniyo anumato tathÃgatÃnan-ti. - Yo so mahÃrÃja ghÃtÅyati na so tathÃgatÃnaæ anumatiyà ghÃtÅyati, sayaækatena so ghÃtÅyati, api ca dhammÃnusatthiæ anusÃsÅyati, sakkà pana mahÃrÃja purisaæ akÃrakaæ anaparÃdhaæ vÅthiyaæ, carantaæ gahetvà matimatà ghÃtayitun-ti. - Na hi bhante ti. - Kena kÃraïena mahÃrÃjÃti. - AkÃrakattà bhante ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja na coro tathÃgatÃnaæ anumatiyà ha¤¤ati, sayaækatena so ha¤¤ati, kim-pan' ettha anusÃsako ka¤ci dosaæ ÃpajjatÅti. - Na hi bhante ti. - Tena hi mahÃrÃja tathÃgatÃnaæ anusatthi samà anusatthi hotÅti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ BhagavatÃ: Akkodhano vigatakhilo 'ham-asmÅti. Puna ca TathÃgato there SÃriputta-MoggallÃne saparise païÃmesi. Kin-nu kho bhante NÃgasena TathÃgato kupito parisaæ païÃmesi udÃhu tuÂÂho païÃmesi: #<[page 187]># %< 187>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ etaæ tÃva jÃnÃhi imaæ nÃmÃti. Yadi bhante NÃgasena kupito parisaæ païÃmesi, tena hi TathÃgatassa kodho appativattito. Yadi tuÂÂho païÃmesi, tena hi avatthusmiæ ajÃnantena païÃmitÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃjà BhagavatÃ. Akkodhano vigatakhilo 'ham-asmÅti. PaïÃmità ca therà SÃriputta-MoggallÃnà saparisÃ, ta¤-ca pana na kopena. Idha mahÃrÃja kocid eva puriso mahÃpaÂhaviyà mÆle và khÃïuke và pÃsÃïe và kaÂhale và visame và bhÆmibhÃge khalitvà patati, api nu kho mahÃrÃja mahÃpaÂhavÅ kupità taæ pÃtetÅti. - Na hi bhante, na-tthi mahÃpaÂhaviyà kopo và pasÃdo vÃ. anunaya-paÂighavippamuttà mahÃpaÂhavÅ, sayam-eva so alaso khalitvà patito ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja na-tthi tathÃgatÃnaæ kopo và pasÃdo vÃ, anunaya-paÂighavippamuttà tathÃgatà arahanto sammÃsambuddhÃ, atha kho sayaækaten' eva te attano aparÃdhena païÃmitÃ. Idha pana mahÃrÃja mahÃsamuddo na matena kuïapena saævasati, yaæ hoti mahÃsamudde mataæ kuïapaæ taæ khippam-eva nicchubhati, thalaæ ussÃdeti; api nu kho mahÃrÃja mahÃsamuddo kupito taæ kuïapaæ nicchubhatÅti. - Na hi bhante, na-tthi mahÃsamuddassa kopo và pasÃdo vÃ, anunaya-paÂighavippamutto mahÃsamuddo ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja na-tthi tathÃgatÃnaæ kopo và pasÃdo vÃ, anunaya-paÂighavippamuttà tathÃgatà arahanto sammÃsambuddhÃ, atha kho sayaækaten' eva te attano aparÃdhena païÃmitÃ. Yathà mahÃrÃja paÂhaviyà khalito patÅyati, evaæ JinasÃsanavare khalito païÃmÅyati; yathà mahÃsamudde mataæ kuïapaæ nicchubhÅyati, #<[page 188]># %< 188>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ evaæ JinasÃsanavare khalito païÃmÅyati. Yaæ pana te mahÃrÃja TathÃgato païÃmesi, tesaæ atthakÃmo hitakÃmo sukhakÃmo visuddhikÃmo: evaæ ime jÃti-jarÃ-byÃdhi-maraïena parimuccissantÅti païÃmesÅti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Tatiyo vaggo. Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ BhagavatÃ. Etad-aggaæ bhikkhave mama sÃvakÃnaæ bhikkhÆnaæ iddhimantÃnaæ, yad-idaæ MahÃmoggallÃno ti. Puna ca kira so laguÊehi paripothito bhinnasÅso sa¤cuïïitaÂÂhi maæsa-dhamani-majja-parikatto parinibbuto. Yadi bhante NÃgasena thero MahÃmoggallÃno iddhiyà koÂiæ gato, tena hi: laguÊehi paripothito parinibbuto ti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi laguÊehi paripothito parinibbuto, tena hi: iddhiyà koÂiæ gato ti tam-pi vacanaæ micchÃ. Kin-na samattho iddhiyà attano upaghÃtaæ apanayituæ, sadevakassa pi lokassa paÂisaraïaæ bhavituæ araho ti. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: Etad-aggaæ bhikkhave mama sÃvakÃnaæ bhikkhÆnaæ iddhimantÃnaæ, yad-idaæ MahÃmoggallÃno ti. ùyasmà ca MahÃmoggallÃno laguÊahato parinibbuto, ta¤-ca pana kammÃdhiggahitenÃti. - Nanu bhante NÃgasena iddhimato iddhivisayo pi kammavipÃko pi dve acintiyÃ, #<[page 189]># %< 189>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ acintiyena acintiyaæ apanayitabbaæ. Yathà nÃma bhante keci phalakÃmà kapitthena kapitthaæ pothenti, ambena ambaæ pothenti, evam-eva kho bhante NÃgasena acintiyena acintiyaæ pothayitvà apanetabban-ti. - AcintiyÃnam-pi mahÃrÃja ekaæ adhimattaæ balavataraæ. Yathà mahÃrÃja mahiyà rÃjÃno honti samajaccÃ, samajaccÃnam-pi tesaæ eko sabbe abhibhavitvà Ãïaæ pavatteti, evam-eva kho mahÃrÃja tesaæ acintiyÃnaæ kammavipÃkaæ yeva adhimattaæ balavataraæ, kammavipÃkaæ yeva sabbe abhibhaviya Ãïaæ pavatteti, kammÃdhiggahitassa avasesà kiriyà okÃsaæ na labhanti. Idha pana mahÃrÃja koci puriso kismicid-eva pakaraïe aparajjhati, na tassa mÃtà và pità và bhagini-bhÃtaro và sakhi-sahÃyakà và tÃyanti, atha kho rÃjà yeva tattha abhibhaviya Ãïaæ pavatteti, kiæ tattha kÃraïaæ: aparÃdhikatÃ; evam-eva kho, mahÃrÃja tesaæ acintiyÃnaæ kammavipÃkaæ yeva adhimattaæ balavataraæ, kammavipÃkaæ yeva sabbe abhibhaviya Ãïaæ pavatteti, kammÃdhiggahitassa avasesà kiriyà okÃsaæ na labhanti. Yathà và pana mahÃrÃja mahiyà dava¬Ãhe samuÂÂhite ghaÂasahassam-pi udakaæ na sakkoti nibbÃpetuæ, atha kho aggi yeva tattha abhibhaviya Ãïaæ pavatteti, kiæ tattha kÃraïaæ: balavatà tejassa; evam-eva kho mahÃrÃja tesaæ acintiyÃnaæ kammavipÃkaæ yeva adhimattaæ balavataraæ, kammavipÃkaæ yeva sabbe abhibhaviya Ãïaæ pavatteti, kammÃdhiggahitassa avasesà kiriyà okÃsaæ na labhanti. Tasmà mahÃrÃja Ãyasmato MahÃmoggallÃnassa kammÃdhiggahitassa laguÊehi pothiyamÃnassa iddhiyà samannÃhÃro nÃhosÅti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. #<[page 190]># %< 190>% Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ BhagavatÃ: TathÃgatappavedito bhikkhave dhammavinayo vivaÂo virocati no paÂicchanno ti. Puna ca PÃtimokkhuddeso kevala¤-ca VinayapiÂakaæ pihitaæ paÂicchannaæ. Yadi bhante NÃgasena JinasÃsane yuttaæ và pattaæ và samayaæ và labhetha, Vinayapaïïatti vivaÂà sobheyya, kena kÃraïena: kevalaæ tattha sikkhà saæyamo niyamo sÅlaguïa-ÃcÃra-païïatti attharaso dhammaraso vimuttiraso. Yadi bhante NÃgasena Bhagavatà bhaïitaæ: TathÃgatappavedito bhikkhave dhammavinayo vivaÂo virocati no paÂicchanno ti, tena hi: PÃtimokkhuddeso kevala¤-ca VinayapiÂakaæ pihitaæ paÂicchannan-ti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi PÃtimokkhuddeso kevala¤-ca VinayapiÂakaæ pihitaæ paÂicchannaæ, tena hi: TathÃgatappavedito bhikkhave dhammavinayo vivaÂo virocati no paÂicchanno ti tam-pi vacanaæ micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: TathÃgatappavedito bhikkhave dhammavinayo vivaÂo virocati no paÂicchanno ti. Puna ca PÃtimokkhuddeso kevala¤-ca VinayapiÂakaæ pihitaæ paÂicchannaæ. ta¤-ca pana na sabbesaæ, sÅmaæ katvà pihitaæ. Tividhena mahÃrÃja Bhagavatà PÃtimokkhuddeso sÅmaæ katvà pihito:pubbakÃnaæ tathÃgatÃnaæ vaæsavasena pihito, dhammassa garukattà pihito, bhikkhubhÆmiyà garukattà pihito. Kathaæ pubbakÃnaæ tathÃgatÃnaæ vaæsavasena PÃtimokkhuddeso sÅmaæ katvà pihito: vaæso eso mahÃrÃja sabbesaæ pubbakÃnaæ tathÃgatÃnaæ, yad-idaæ bhikkhumajjhe PÃtimokkhuddeso, avasesÃnaæ pihito. Yathà mahÃrÃja khattiyÃnaæ khattiyamÃyà khattiyesu yeva carati, evam-etaæ khattiyÃnaæ lokassa paveïi avasesÃnaæ pihitÃ; #<[page 191]># %< 191>% evam-eva kho mahÃrÃja vaæso eso sabbesaæ pubbakÃnaæ tathÃgatÃnaæ, yad-idaæ bhikkhumajjhe PÃÂimokkhuddeso. avasesÃnaæ pihito. Yathà và pana mahÃrÃja mahiyà gaïà vattanti, seyyathidaæ: mallà atoïà pabbatà dhammagiriyà brahmagiriyà natakà naccakà langhakà pisÃcà maïibhaddà puïïabaddha candima-suriyà siridevatà kalidevatà sivà vasudevà ghanikà asipÃsà bhaddiputtÃ, tesaæ tesaæ rahassaæ tesu tesu gaïesu yeva carati, avasesÃnaæ pihitaæ; evam-eva kho mahÃrÃja vaæso eso sabbesaæ pubbakÃnaæ tathÃgatÃnaæ, yad-idaæ bhikkhumajjhe PÃtimokkhuddeso, avasesÃnaæ pihito. Evaæ pubbakÃnaæ tathÃgatÃnaæ vaæsavasena PÃtimokkhuddeso sÅmaæ katvà pihito. Kathaæ dhammassa garukattà PÃtimokkhuddeso sÅmaæ katvà pihito: dhammo mahÃrÃja garuko bhÃriyo, tattha sammattakÃrÅ a¤¤aæ ÃrÃdheti, taæ tattha paramparÃsammattakÃritÃya pÃpuïÃti, na taæ tattha pa- ramparÃsammattakÃritÃya pÃpuïÃti; mà cÃyaæ sÃradhammo varadhammo asammattakÃrÅnaæ hatthagato o¤Ãto ava¤Ãto hÅÊito khÅÊito garahito bhavatu, mà cÃyaæ sÃradhammo varadhammo dujjanagato o¤Ãto ava¤Ãto hÅÊito khÅÊito garahito bhavatÆti evaæ dhammassa garukattà PÃtimokkhuddeso sÅmaæ katvà pihito. Yathà mahÃrÃja sÃra-vara-pavara-abhijÃta-jÃtimanta-rattalohitacandanaæ nÃma Savarapuram-anugataæ o¤Ãtaæ ava¤Ãtaæ hÅÊitaæ khÅÊitaæ garahitaæ bhavati, evam-eva kho mahÃrÃja: mà 'yaæ sÃradhammo varadhammo paramparÃasammattakÃrÅnaæ hatthagato o¤Ãto ava¤Ãto hÅÊito khÅÊito garahito bhavatu, mà cÃyaæ sÃradhammo varadhammo dujjanagato o¤Ãto ava¤Ãto hÅÊito khÅÊito garahito bhavatÆti evaæ dhammassa garukattà PÃtimokkhuddeso sÅmaæ katvà pihito. #<[page 192]># %< 192>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Kathaæ bhikkhubhÆmiyà garukattà PÃtimokkhuddeso sÅmaæ katvà pihito: bhikkhubhÃvo kho mahÃrÃja atuliyo appamÃïo anagghaniyo, na sakkà kenaci agghÃpetuæ tuletuæ parimetuæ, mà 'yaæ evarÆpe bhikkhubhÃve Âhito lokena samasamo bhavatÆti bhikkhÆnaæ yeva antare PÃtimokkhuddeso carati. Yathà mahÃrÃja loke varapavarabhaï¬aæ, vatthaæ và attharaïaæ và gaja-turanga-rathasuvaïïa-rajata-maïi-muttÃ-itthiratanÃdÅni và nijjitakammasÆrà vÃ, sabbe te rÃjÃnam-upagacchanti, evam-eva kho mahÃrÃja yÃvatà loke sikkhÃ-sugatÃgamapariyattiÃcÃrasaæyama-sÅlasaævaraguïà sabbe te bhikkhusanghamupagatà bhavanti. Evaæ bhikkhubhÆmiyà garukattà PÃtimokkhuddeso sÅmaæ katvà pihito ti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ BhagavatÃ: SampajÃnamusÃvÃde pÃrÃjiko hotÅti. Puna ca bhaïitaæ: SampajÃnamusÃvÃde lahukaæ Ãpattiæ Ãpajjati ekassa santike desanÃvatthukan-ti. Bhante NÃgasena, ko pan' ettha viseso, kiæ kÃraïaæ ya¤-c' ekena musÃvÃdena ucchijjati, ya¤-c' ekena musÃvÃdena satekiccho hoti. Yadi bhante NÃgasena Bhagavatà bhaïitaæ: SampajÃnamusÃvÃde pÃrÃjiko hotÅti, tena hi: SampajÃnamusÃvÃde lahukaæ Ãpattiæ Ãpajjati ekassa santike desanÃvatthukan-ti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi TathÃgatena bhaïitaæ: SampajÃnamusÃvÃde lahukaæ Ãpattiæ Ãpajjati ekassa santike desanÃvatthukan-ti, tena hi: SampajÃnamusÃvÃde pÃrÃjiko hotÅti tam-pi vacanaæ micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. #<[page 193]># %< 193>% BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: SampajÃnamusÃvÃde pÃrÃjiko hotÅti. Bhaïita¤-ca: SampajÃnamusÃvÃde lahukaæ Ãpattiæ Ãpajjati ekassa santike desanÃvatthukan-ti. Ta¤-ca pana vatthuvasena garuka-lahukaæ hoti. Taæ kim-ma¤¤asi mahÃrÃja: idha koci puriso parassa pÃïinà pahÃraæ dadeyya, tassa tumhe kiæ daï¬aæ dhÃrethÃti. - Yadi so bhante Ãha: nakkhamÃmÅti, tassa mayaæ akkhamamÃne kahÃpaïaæ harÃpemÃti. - Idha pana mahÃrÃja so yeva puriso tava pÃïinà pahÃraæ dadeyya, tassa pana ko daï¬o ti. Hattham-pi 'ssa bhante chedÃpeyyÃma, pÃdam-pi chedÃpeyyÃma, yÃva sÅsaæ kaÊÅracchejjaæ chedÃpeyyÃma, sabbam-pi taæ gehaæ vilumpÃpeyyÃma, ubhatopasse yÃva sattamaæ kulaæ samugghÃtÃpeyyÃmÃti. - Ko pan' ettha mahÃrÃja viseso, kiæ kÃraïaæ yaæ ekassa pÃïippahÃre sukhumo kahÃpaïo daï¬o, yaæ tava pÃïippahÃre hatthacchejjaæ pÃdacchejjaæ yÃva kaÊÅracchejjaæ sabbagehÃdÃnaæ ubhatopasse yÃva sattamakulà samugghÃto ti. -Manussantarena bhante ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja sampajÃnamusÃvÃdo vatthuvasena garuka-lahuko hotÅti. SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ Bhagavatà DhammatÃdhammapariyÃye: Pubbe va bodhisattÃnaæ mÃtÃpitaro niyatà honti, bodhi niyatà hoti, aggasÃvakà niyatà honti, putto niyato hoti, upaÂÂhÃko niyato hotÅti. Puna ca tumhe bhaïatha: Tusite kÃye Âhito Bodhisatto aÂÂha mahÃvilokanÃni viloketi: kÃlaæ viloketi, dÅpaæ viloketi, desaæ viloketi, kulaæ viloketi, janettiæ viloketi, Ãyuæ viloketi, mÃsaæ viloketi, nekkhammaæ viloketÅti. #<[page 194]># %< 194>% Bhante NÃgasena, aparipakke ¤Ãïe bujjhanaæ na-tthi, paripakke ¤Ãïe na sakkà nimesantaram-pi Ãgametuæ, anatikkamanÅyaæ paripakkamÃnasaæ; kasmà Bodhisatto kÃlaæ viloketi: kamhi kÃle uppajjÃmÅti. Aparipakke ¤Ãïe bujjhanaæ na-tthi, paripakke ¤Ãïe na sakkà nimesantaram-pi Ãgametuæ; kasmà Bodhisatto kulaæ viloketi: kamhi kule uppajjÃmÅti. Yadi bhante NÃgasena pubbe va Bodhisattassa mÃtÃpitaro niyatÃ, tena hi: kulaæ viloketÅti yaæ vacanaæ taæ micchÃ; yadi kulaæ viloketi, tena hi: pubbe va Bodhisattassa mÃtÃpitaro niyatà ti tam-pi vacanaæ micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. Niyatà mahÃrÃja pubbe va Bodhisattassa mÃtÃpitaro, kula¤-ca Bodhisatto viloketi. Kin-ti pana kulaæ viloketi: ye me mÃtÃpitaro te khattiyà udÃhu brÃhmaïà ti, evaæ kulaæ viloketi. AÂÂhannaæ mahÃrÃja pubbe va anÃgataæ oloketabbaæ hoti, katamesaæ aÂÂhannaæ: vÃïijassa mahÃrÃja pubbe va vikkayabhaï¬aæ oloketabbaæ hoti, hatthinÃgassa pubbe va soï¬Ãya anÃgato maggo oloketabbo hoti, sÃkaÂikassa pubbe va anÃgataæ titthaæ oloketabbaæ hoti, niyyÃmakassa pubbe va anÃgataæ tÅraæ oloketvà nÃvà pesetabbà hoti, bhisakkassa pubbe va Ãyuæ oloketvà Ãturo upasankamitabbo hoti, uttarasetussa pubbe va thirÃthirabhÃvaæ jÃnitvà abhirÆhitabbaæ hoti, bhikkhussa pubbe va anÃgataæ kÃlaæ paccavekkhitvà bhojanaæ bhu¤jitabbaæ hoti, bodhisattÃnaæ pubbe va kulaæ oloketabbaæ hoti: khattiyakulaæ và brÃhmaïakulaæ và ti. Imesaæ kho mahÃrÃja aÂÂhannaæ pubbe va anÃgataæ oloketabbaæ hotÅti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evametaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. #<[page 195]># %< 195>% Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ BhagavatÃ: Na bhikkhave attÃnaæ pÃtetabbaæ, yo pÃteyya yathÃdhammo kÃretabbo ti. Puna ca tumhe bhaïatha: Yattha katthaci Bhagavà sÃvakÃnaæ dhammaæ desayamÃno anekapariyÃyena jÃtiyà jarÃya byÃdhino maraïassa samucchedÃya dhammaæ deseti, yo hi koci jÃti-jarÃ-byÃdhi-maraïaæ samatikkamati taæ paramÃya pasaæsÃya pasaæsatÅti. Yadi bhante NÃgasena Bhagavatà bhaïitaæ: Na bhikkhave attÃnaæ pÃtetabbaæ, yo pÃteyya yathÃdhammo kÃretabbo ti, tena hi: jÃtiyà jarÃya byÃdhino maraïassa samucchedÃya dhammaæ desetÅti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi jÃtiyà jarÃya byÃdhino maraïassa samucchedÃya dhammaæ deseti, tena hi: Na bhikkhave attÃnaæ pÃtetabbaæ, yo pÃteyya yathÃdhammo kÃretabbo ti tam-pi vacanaæ micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: Na bhikkhave attÃnaæ pÃtetabbaæ, yo pÃteyya yathÃdhammo kÃretabbo ti. Yattha katthaci Bhagavatà sÃvakÃnaæ dhammaæ desayamÃnena ca anekapariyÃyena jÃtiyà jarÃya byÃdhino maraïassa samucchedÃya dhammo desito. Tattha pana kÃraïaæ atthi yena Bhagavà kÃraïena paÂikkhipi samÃdapesi cÃti. - Kim-pan' ettha bhante NÃgasena kÃraïaæ yena Bhagavà kÃraïena paÂikkhipi samÃdapesi cÃti. - SÅlavà mahÃrÃja sÅlasampanno agadasamo sattÃnaæ kilesavisavinÃsane, osadhasamo sattÃnaæ kilesabyÃdhivÆpasame, udakasamo sattÃnaæ kilesarajojallÃpaharaïe, maïiratanasamo sattÃnaæ sabbasampattidÃne, nÃvÃsamo sattÃnaæ caturoghapÃragamane, satthavÃhasamo sattÃnaæ jÃtikantÃratÃraïe, vÃtasamo sattÃnaæ tividhaggisantÃpanibbÃpane, mahÃmeghasamo sattÃnaæ mÃnasaparipÆraïe, Ãcariyasamo sattÃnaæ kusalasikkhÃpane, sudesikasamo sattÃnaæ khemapatham-Ãcikkhane. EvarÆpo mahÃrÃja bahuguïo anekaguïo appamÃïaguïo guïarÃsi guïapu¤jo sattÃnaæ va¬¬hikaro sÅlavà mà vinassÅti sattÃnaæ anukampÃya mahÃrÃja Bhagavà sikkhÃpadaæ pa¤¤Ãpesi: #<[page 196]># %< 196>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Na bhikkhave attÃnaæ pÃtetabbaæ, yo pÃteyya yathÃdhammo kÃretabbo ti. Idamettha mahÃrÃja kÃraïaæ yena kÃraïena Bhagavà paÂikkhipi. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena KumÃrakassapena vicitrakathikena PÃyÃsirÃja¤¤assa paralokaæ dÅpayamÃnena: Yathà yathà kho rÃja¤¤a samaïabrÃhmaïà sÅlavanto kalyÃïadhammà ciraæ dÅgham-addhÃnaæ tiÂÂhanti, tathà tathà bahujanahitÃya paÂipajjanti bahujanasukhÃya lokÃnukampÃya atthÃya hitÃya sukhÃya devamanussÃnan-ti. Kena pana kÃraïena Bhagavà samÃdapesi: jÃti pi mahÃrÃja dukkhÃ, jarà pi dukkhÃ, byÃdhi pi dukkhÃ, maraïam-pi dukkhaæ, soko pi dukkho, paridevo pi dukkho, dukkham-pi dukkhaæ, domanassam-pi dukkhaæ, upÃyÃso pi dukkho, appiyehi sampayogo pi dukkho, piyehi vippayogo pi dukkho, mÃtumaraïam-pi dukkhaæ, pitumaraïam-pi dukkhaæ, bhÃtumaraïam-pi dukkhaæ, bhaginimaraïam-pi dukkhaæ, puttamaranam-pi dukkhaæ, dÃramaraïam-pi dukkhaæ, ¤Ãtimaraïam-pi dukkhaæ, ¤Ãtibyasanam-pi dukkhaæ, rogabyasanam-pi dukkhaæ, bhogabyasanam-pi dukkhaæ, sÅlabyasanam-pi dukkhaæ, diÂÂhibyasanam-pi dukkhaæ, rÃjabhayam-pi dukkhaæ, corabhayam-pi dukkhaæ, veribhayam-pi dukkhaæ, dubbhikkhabhayam-pi dukkhaæ, aggibhayam-pi ¬ukkhaæ, udakabhayam-pi dukkhaæ, Æmibhayam- pi dukkhaæ, ÃvaÂÂabhayam-pi dukkhaæ, kumbhÅlabhayam-pi dukkhaæ, susukÃbhayam-pi dukkhaæ, attÃnuvÃdabhayam-pi dukkhaæ, parÃnuvÃdabhayam-pi dukkhaæ, daï¬abhayam-pi dukkhaæ, duggatibhayam-pi dukkhaæ, parisasÃrajjabhayam-pi dukkhaæ, ÃjÅvikabhayam-pi dukkhaæ, maraïabhayam-pi dukkhaæ, vettehi tÃÊanam-pi dukkhaæ, #<[page 197]># %< 197>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ kasÃhi tÃÊanam-pi dukkhaæ, addhadaï¬akehi tÃÊanam-pi dukkhaæ, hatthacchedanam-pi dukkhaæ, pÃdacchedanam-pi dukkhaæ, hatthapÃdacchedanam-pi dukkhaæ, kaïïacchedanam-pi dukkhaæ, nÃsacchedanam-pi dukkhaæ, kaïïanÃsacchedanam-pi dukkhaæ, bilangathÃlikam-pi dukkhaæ, sankhamuï¬ikam-pi dukkhaæ, RÃhumukham-pi dukkhaæ, jotimÃlakam-pi dukkhaæ, hatthapajjotikam-pi dukkhaæ, erakavattikampi dukkhaæ, cÅrakavÃsikam-pi dukkhaæ, eïeyyakam-pi dukkhaæ, baÊisamaæsikam-pi dukkhaæ, kahÃpaïakam-pi dukkhaæ, khÃrÃpatacchikam-pi dukkhaæ, palighaparivattikam-pi dukkhaæ, palÃlapÅÂhakam-pi dukkhaæ, tattena [pi] telena osi¤canam-pi dukkhaæ, sunakhehi khÃdÃpanam-pi dukkhaæ, jÅvasÆlÃropanam-pi dukkhaæ, asinà sÅsacchedanam-pi dukkhaæ, evarÆpÃni evarÆpÃni mahÃrÃja bahuvidhÃni anekavidhÃni dukkhÃni saæsÃragato anubhavati. Yathà mahÃrÃja Himavante pabbate abhivaÂÂaæ udakaæ GangÃya nadiyà pÃsÃïa-sakkhara-kharamarumba-ÃvaÂÂa-gaggalaka-Æmikavankacadika-ÃvaraïanÅvarana-mÆlaka-sÃkhÃsu pariyottharati, evam-eva kho mahÃrÃja evarÆpÃni evarÆpÃni bahuvidhÃni anekavidhÃni dukkhÃni saæsÃragato anubhavati. Pavattaæ mahÃrÃja dukkhaæ, appavattaæ sukhaæ, appavattassa guïaæ pavatte ca bhayaæ dÅpayamÃno mahÃrÃja Bhagavà appavattassa sacchikiriyÃya jÃti-jarÃ-byÃdhi-maraïasamatikkamÃya samÃdapesi. Idam-ettha mahÃrÃja kÃraïaæ yena kÃraïena Bhagavà samÃdapesÅti. - SÃdhu bhante NÃgasena, sunibbeÂhito pa¤ho, sukathitaæ kÃraïaæ, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. #<[page 198]># %< 198>% Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ BhagavatÃ: MettÃya bhikkhave cetovimuttiyà ÃsevitÃya bhÃvitÃya bahulÅkatÃya yÃnikatÃya vatthukatÃya anuÂÂhitÃya paricitÃya susamÃraddhÃya ekÃdas' Ãnisaæsà pÃÂikankhÃ, katame ekÃdasa: sukhaæ supati, sukhaæ paÂibujjhati, na pÃpakaæ supinaæ passati, manussÃnaæ piyo hoti, amanussÃnaæ piyo hoti, devatà rakkhanti, nÃssa aggi và visaæ và satthaæ và kamati, tuvaÂaæ cittaæ samÃdhiyati, mukhavaïïo vippasÅdati, asammÆÊho kÃlaæ karoti, uttariæ appaÂivijjhanto brahmalokÆpago hotÅti. Puna ca tumhe bhaïatha: SÃmo kumÃro mettÃvihÃrÅ migasanghena parivuto pavane vicaranto Piliyakkhena ra¤¤Ã viddho visapÅtena sallena tatth' eva mucchito patito ti. Yadi bhante NÃgasena Bhagavatà bhaïitaæ: MettÃya bhikkhave-pe-brahmalokÆpago hotÅti, tena hi: SÃmo kumÃro mettÃvihÃrÅ migasanghena parivuto pavane vicaranto Piliyakkhena ra¤¤Ã viddho visapÅtena sallena tatth' eva mucchito patito ti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi SÃmo kumÃro mettÃvihÃrÅ migasaÇghena parivuto pavane vicaranto Piliyakkhena ra¤¤Ã viddho visapÅtena sallena tatth' eva mucchito patito, tena hi: MettÃya bhikkhave-pe-nÃssa aggi và visaæ và satthaæ và kamatÅti tam-pi vacanaæ micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho sunipuïo parisaïho sukhumo gambhÅro, api sunipuïÃnaæ manujÃnaæ gatte sedaæ moceyya, so tavÃnuppatto, vijaÂehi taæ mahÃjaÂÃjaÂitaæ, anÃgatÃnaæ JinaputtÃnaæ cakkhuæ dehi nibbÃhanÃyÃti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: MettÃya bhikkhave-pe-nÃssa aggi và visaæ và satthaæ và kamatÅti. SÃmo ca kumÃro mettÃvihÃrÅ migasanghena parivuto pavane vicaranto Piliyakkhena ra¤¤Ã viddho visapÅtena sallena tatth' eva mucchito patito. Tattha pana mahÃrÃja kÃraïaæ atthi. #<[page 199]># %< 199>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Katamaæ tattha kÃraïaæ: n' ete mahÃrÃja guïà puggalassa, mettÃbhÃvanÃy' ete guïÃ. SÃmo mahÃrÃja kumÃro ghaÂaæ ukkhipanto tasmiæ khaïe mettÃbhÃvanÃya pamatto ahosi. Yasmiæ mahÃrÃja khaïe puggalo mettaæ samÃpanno hoti, na tassa puggalassa tasmiæ khaïe aggi và visaæ và satthaæ và kamati, tassa ye keci ahitakÃmà upagantvà taæ na passanti, na tasmiæ okÃsaæ labhanti; n' ete mahÃrÃja guïà puggalassa, mettÃbhÃvanÃy' ete guïÃ. Idha mahÃrÃja puriso sangÃmasÆro abhejjakavacajÃlikaæ sannayhitvà sangÃmaæ otareyya, tassa sarà khittà upagantvà patanti vikiranti, na tasmiæ okÃsaæ labhanti; n' eso mahÃrÃja guïo sangÃmasÆrassa, abhejjakavacajÃlikÃy' eso guïo, yassa sarà khittà upagantvà patanti vikiranti. Evameva kho mahÃrÃja n' ete guïà puggalassa, mettÃbhÃvanÃy'ete guïÃ; yasmiæ mahÃrÃja khaïe puggalo mettaæ samÃpanno hoti na tassa puggalassa tasmiæ khaïe aggi và visaæ và satthaæ và kamati, tassa ye keci ahitakÃmà upagantvà taæ na passanti, tasmiæ okÃsaæ na labhanti; n' ete mahÃrÃja guïà puggalassa, mettÃbhÃvanÃy' ete guïÃ. Idha pana mahÃrÃja puriso dibbaæ antaradhÃnaæ mÆlaæ hatthe kareyya, yÃva taæ mÆlaæ tassa hatthagataæ hoti tÃva na a¤¤o koci pakatimanusso taæ purisaæ passati, n'eso mahÃrÃja guïo purisassa, mÆlass' eso guïo antaradhÃnassa, yaæ so pakatimanussÃnaæ cakkhupathe na dissati. Evam-eva kho mahÃrÃja n' ete guïà puggalassa, mettÃbhÃvanÃy' ete guïÃ; yasmiæ mahÃrÃja khaïe puggalo mettaæ samÃpanno hoti na tassa puggalassa tasmiæ khaïe aggi và visaæ và satthaæ và kamati, tassa ye keci ahitakÃmà upagantvà taæ na passanti, na tasmiæ okÃsaæ labhanti; n' ete mahÃrÃja guïà puggalassa, mettÃbhÃvanÃy' ete guïÃ. Yathà và pana mahÃrÃja purisaæ sukataæ mahatimahÃleïam-anupaviÂÂhaæ mahatimahÃmegho abhivassanto na sakkoti temayituæ, #<[page 200]># %< 200>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ n' eso mahÃrÃja guïo purisassa, mahÃleïassa so guïo, yaæ mahatimahÃmegho abhivassamÃno na taæ temeti; evameva kho mahÃrÃja n' ete guïà puggalassa, mettÃbhÃvanÃy' ete guïÃ, yasmiæ mahÃrÃja khaïe puggalo mettaæ samÃpanno hoti na tassa puggalassa tasmiæ khaïe aggi và visaæ và satthaæ và kamati, tassa ye keci ahitakÃmà upagantvà taæ na passanti, na tassa sakkonti ahitaæ kÃtuæ, n' ete mahÃrÃja guïà puggalassa, mettÃbhÃvanÃy' ete guïà ti. - Acchariyaæ bhante NÃgasena, abbhutaæ bhante NÃgasena, sabbapÃpanivÃraïà mettÃbhÃvanà ti. SabbakusalaguïÃvahà mahÃrÃja mettÃbhÃvanà hitÃnam-pi ahitÃnam -pi, ye te satÂà vi¤¤Ãïabaddhà sabbesaæ mahÃnisaæsà mettÃbhÃvanà saævibhajitabbà ti. Bhante NÃgasena, kusalakÃrissa pi akusalakÃrissa pi vipÃko samasamo udÃhu koci viseso atthÅti. - Atthi mahÃrÃja kusalassa ca akusalassa ca viseso, kusalaæ mahÃrÃja sukhavipÃkaæ saggasaævattanikaæ, akusalaæ dukkhavipÃkaæ nirayasaævattanikan-ti. - Bhante NÃgasena, tumhe bhaïatha: Devadatto ekantakaïho ekantakaïhehi dhammehi samannÃgato, Bodhisatto ekantasukko ekantasukkehi dhammehi samannÃgato ti. Puna ca Devadatto bhave bhave yasena ca pakkhena ca Bodhisattena samasamo hoti, kadÃci adhikataro vÃ. Yadà Devadatto nagare BÃrÃïasiyaæ Brahmadattassa ra¤¤o purohitaputto ahosi, tadà Bodhisatto chavakacaï¬Ãlo ahosi vijjÃdharo, vijjaæ parijapitvà akÃle ambaphalÃni nibbattesi; ettha tÃva Bodhisatto Devadattato jÃtiyà nihÅno yasasà ca nihÅno. #<[page 201]># %< 201>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Puna ca paraæ yadà Devadatto rÃjà ahosi mahÃmahÅpati sabbakÃmasamangÅ, tadà Bodhisatto tassÆpabhogo ahosi hatthinÃgo sabbalakkhaïasampanno, tassa cÃrugativilÃsaæ asahamÃno rÃjà vadham-icchanto hatthÃcariyaæ evam-avoca: asikkhito te Ãcariya hatthinÃgo, tassa ÃkÃsagamanaæ nÃma kÃraïaæ karohÅti; tattha pi tÃva Bodhisatto Devadattato jÃtiyà nihÅno, lÃmako tiracchÃnagato. Puna ca paraæ yadà Devadatto manusso ahosi pavane naÂÂhÃyiko, tadà Bodhisatto MahÃpaÂhavÅ nÃma makkaÂo ahosi; ettha pi tÃva dissati viseso manussassa ca tiracchÃnagatassa ca, ettha pi tÃva Bodhisatto Devadattato jÃtiyà nihÅno. Puna ca paraæ yadà Devadatto manusso ahosi, Soïuttaro nÃma nesÃdo balavà balavataro nÃgabalo, tadà Bodhisatto Chaddanto nÃma nÃgarÃjà ahosi, tadà so luddako taæ hatthinÃgaæ ghÃtesi; tattha pi tÃva Devadatto va adhikataro. Puna ca paraæ yadà Devadatto manusso ahosi vanacÃraïo aniketavÃsÅ, tadà Bodhisatto sakuïo ahosi tittiro mantajjhÃyÅ, tadà pi so vanacÃraïo taæ sakuïaæ ghÃtesi; tattha pi tÃva Devadatto va jÃtiyà adhikataro. Puna ca paraæ yadà Devadatto KalÃbu nÃma KÃsirÃjà ahosi, tadà Bodhisatto tÃpaso ahosi khantivÃdÅ, tadà so rÃjà tassa tÃpasassa kuddho hatthapÃde vaæsakaÊÅre viya chedÃpesi; tattha pi tÃva Devadatto yeva adhikataro jÃtiyà ca yasena ca. Puna ca paraæ yadà Devadatto manusso ahosi vanacaro, tadà Bodhisatto Nandiyo nÃma vÃnarindo ahosi, tadà pi so vanacaro taæ vanarindaæ ghÃtesi saddhiæ mÃtarà kaniÂÂhabhÃtikena ca; tattha pi tÃva Devadatto yeva adhikataro jÃtiyÃ. Puna ca paraæ yadà Devadatto manusso ahosi acelako KÃrambhiyo nÃma, tadà Bodhisatto Paï¬arako nÃma nÃgarÃjà ahosi; tattha pi tÃva Devadatto yeva adhikataro jÃtiyÃ. #<[page 202]># %< 202>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Puna ca paraæ yadà Devadatto manusso ahosi pavane jaÂilako, tadà Bodhisatto Tacchako nÃma mahÃsÆkaro ahosi; tattha pi tÃva Devadatto yeva jÃtiyà adhikataro. Puna ca paraæ yadà Devadatto CetÅsu Suraparicaro nÃma rÃjà ahosi uparipurisamatte gagane vehÃsangamo, tadà Bodhisatto Kapilo nÃma brÃhmaïo ahosi; tattha pi tÃva Devadatto yeva adhikataro jÃtiyà ca yasena ca. Puna ca paraæ yadà Devadatto manusso ahosi SÃmo nÃma, tadà Bodhisatto Ruru nÃma migarÃjà ahosi; tattha pi tÃva Devadatto yeva jÃtiyà adhikataro. Puna ca paraæ yadà Devadatto manusso ahosi luddako pavanacaro, tadà Bodhisatto hat- thinÃgo ahosi, so luddako tassa hatthinÃgassa sattakkhattuæ dante chinditvà hari; tattha pi tÃva Devadatto yeva yoniyà adhikataro. Puna ca paraæ yadà Devadatto sigÃlo ahosi khattiyadhammo, so yÃvatà JambudÅpe padesarÃjÃno te sabbe anuyutte akÃsi, tadà Bodhisatto Vidhuro nÃma paï¬ito ahosi; tattha pi tÃva Devadatto yeva yasena adhikataro. Puna ca paraæ yadà Devadatto hatthinÃgo hutvà laÂukikÃya sakuïikÃya puttake ghÃtesi, tadà Bodhisatto pi hatthinÃgo ahosi yÆthapati; tattha tÃva ubho pi te samasamà ahesuæ. Puna ca paraæ yadà Devadatto yakkho ahosi Adhammo nÃma, tadà Bodhisatto pi yakko ahosi Dhammo nÃma, tattha pi tÃva ubho pi samasamà ahesuæ. Puna ca paraæ yadà Devadatto nÃviko ahosi pa¤cannaæ kulasatÃnaæ issaro, tadà Bodhisatto pi nÃviko ahosi pa¤cannaæ kulasatÃnaæ issaro; tattha pi tÃva ubho pi samasamà va ahesuæ. Puna ca paraæ yadà Devadatto satthavÃho ahosi pa¤cannaæ sakaÂasatÃnaæ issaro, tadà Bodhisatto pi satthavÃho ahosi pa¤cannaæ sakaÂasatÃnaæ issaro; tattha pi tÃva ubho pi samasamà ahesuæ. Puna ca paraæ yadà Devadatto SÃkho nÃma migarÃjà ahosi, #<[page 203]># %< 203>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ tadà Bodhisatto pi Nigrodho nÃma migarÃjà ahosi; tattha pi tÃva ubho pi samasamà ahesuæ. Puna ca paraæ yadà Devadatto SÃkho nÃma senÃpati ahosi, tadà Bodhisatto Nigrodho nÃma rÃjà ahosi; tattha pi tÃva ubho pi samasamà ahesuæ. Puna ca paraæ yadà Devadatto Khan¬ahÃlo nÃma brÃhmaïo ahosi, tadà Bodhisatto Cando nÃma rÃjakumÃro ahosi; tadà ayaæ Khaï¬ahÃlo yeva adhikataro. Puna ca paraæ yadà Devadatto Brahmadatto nÃma rÃjà ahosi, tadà Bodhisatto tassa putto MahÃpadumo nÃma kumÃro ahosi, tadà so rÃjà sakaputtaæ corappapÃte khipÃpesi; yato kutoci pità va puttÃnaæ adhikataro hoti visiÂÂho ti tattha pi tÃva Devadatto yeva adhikataro. Puna ca paraæ yadà Devadatto MahÃpatÃpo nÃma rÃjà ahosi, tadà Bodhisatto tassa putto DhammapÃlo nÃma kumÃro ahosi, tadà so rÃjà sakaputtassa hatthapÃde sÅsa¤-ca chedÃpesi; tattha pi tÃva Devadatto yeva uttaro adhikataro. Ajj' etarahi ubho pi Sakyakule jÃyiæsu, Bodhisatto Buddho ahosi sabba¤¤Æ lokanÃyako, Devadatto tassa atidevadevassa sÃsane pabbajitvà iddhiæ nibbattetvà BuddhÃlayaæ akÃsi. Kin-nu kho bhante NÃgasena yaæ mayà bhaïitaæ taæ sabbaæ tathaæ udÃhu vitathan-ti. - Yan-tvaæ mahÃrÃja bahuvidhaæ kÃraïaæ osÃresi, sabban-taæ tath' eva no a¤¤athà ti. Yadi bhante NÃgasena kaïho pi sukko pi samasamagatikà honti, tena hi kusalam-pi akusalam-pi samasamavipÃkaæ hotÅti. - Na hi mahÃrÃja kusalam-pi akusalam-pi samasamavipÃkaæ hoti, na hi mahÃrÃja, Devadatto sabbajanehi paÂiviruddho, Bodhisatto n' eva paÂiviruddho, yo tassa Bodhisatte paÂivirodho so tasmiæ tasmiæ yeva bhave paccati phalaæ deti. Devadatto pi mahÃrÃja issariye Âhito janapadesu Ãrakkhaæ deti, #<[page 204]># %< 204>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ setuæ sabhaæ pu¤¤asÃlaæ kÃreti, samaïa-brÃhmaïÃnaæ kapaïiddhika-vanibbakÃnaæ nÃthÃnÃthÃnaæ yathÃpaïihitaæ dÃnaæ deti; tassa so vipÃkena bhave bhave sampattiyo paÂilabhati. Kass' etaæ mahÃrÃja sakkà vattuæ: vinà dÃnena damena saæyamena uposathakammena sampattiæ anubhavissatÅti. Yaæ pana tvaæ mahÃrÃja evaæ vadesi: Devadatto ca Bodhisatto ca ekato anuparivattantÅti, so na jÃtisatassa accayena samÃgamo ahosi, na jÃtisahassassa accayena, na jÃtisatasahassassa accayena, kadÃci karahaci bahunnaæ ahorattÃnaæ accayena samÃgamo ahosi. Yaæ pan' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà kÃïakacchapopamaæ upadassitaæ manussattapaÂilÃbhÃya, tathÆpamaæ mahÃrÃja imesaæ samÃgamaæ dhÃrehi. Na mahÃrÃja Bodhisattassa Devadatten' eva saddhiæ samÃgamo ahosi, thero pi mahÃrÃja SÃriputto anekesu jÃtisatasahassesu Bodhisattassa pità ahosi, mahÃpità ahosi, cullapità ahosi, bhÃtà ahosi, putto ahosi, bhÃgineyyo ahosi, mitto ahosi. Bodhisatto pi mahÃrÃja anekesu jÃtisatasahassesu therassa SÃriputtassa pità ahosi, mahÃpità ahosi, cullapità ahosi, bhÃtà ahosi, putto ahosi, bhÃgineyyo ahosi, mitto ahosi. Sabbe pi mahÃrÃja sattakÃyapariyÃpannà saæsÃrasotam anugatà saæsÃrasotena vuyhantà appiyehi pi piyehi pi samÃ- gacchanti. Yathà mahÃrÃja udakaæ sotena vuyhamÃnaæ suci-asuci-kalyÃïa-pÃpakena samÃgacchati, evameva kho mahÃrÃja sabbe pi sattakayapariyÃpannà saæsÃrasotam-anugatà saæsÃrasotena vuyhantà appiyehi pi piyehi pi samÃgacchanti. Devadatto mahÃrÃja yakkho samÃno attanà Adhammo pare adhamme niyojetvà sattapa¤¤Ãsa vassakoÂiyo saÂÂhi¤-ca vassasatasahassÃni mahÃniraye pacci. #<[page 205]># %< 205>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Bodhisatto pi mahÃrÃja yakkho samÃno attanà Dhammo pare dhamme niyojetvà sattapa¤¤Ãsa vassakoÂiyo saÂÂhi¤-ca vassasatasahassÃni sagge modi sabbakÃmasamangÅ. Api ca mahÃrÃja Devadatto imasmiæ bhave Buddhaæ anÃsÃdaniyam-ÃsÃdayitvà samagga¤-ca sanghaæ bhinditvà paÂhaviæ pÃvisi; TathÃgato bujjhitvà sabbadhamme parinibbuto upadhisankhaye ti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena,bhÃsitam-p' etaæ BhagavatÃ: Sace labhetha khaïaæ và raho vÃ, nimantakaæ và pi labhetha tÃdisiaæ, sabbà pi itthiyo kareyyu pÃpaæ, a¤¤aæ aladdhà pÅÂhasappinà saddhin-ti. Puna ca kathÅyati: Mahosadhassa bhariyà Amarà nÃma itthÅ gÃmake Âhapità pavutthapatikà raho nisinnà vivittà rÃjapaÂisamaæ sÃmikaæ karitvà sahassena nimantiyamÃnà pÃpaæ nÃkÃsÅti. Yadi bhante NÃgasena Bhagavatà bhaïitaæ: Sace labhetha khaïaæ và raho vÃ, nimantakaæ và pi labhetha tÃdisaæ, sabbà pi itthiyo kareyyu pÃpaæ, a¤¤aæ aladdhà pÅÂhasappinà saddhin-ti, tena hi: Mahosadhassa bhariyà Amarà nÃma itthÅ gÃmake Âhapità pavutthapatikà raho nisinnà vivittà rÃjapaÂisamaæ sÃmikaæ karitvà sahassena nimantiyamÃnà pÃpaæ nÃkÃsÅti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi Mahosadhassa bhariyà Amarà nÃma itthÅ gÃmake Âhapità pavutthapatikà raho nisinnà vivittà rÃjapaÂisamaæ sÃmikaæ karitvà sahassena nimantiyamÃnà pÃpaæ nÃkÃsi, #<[page 206]># %< 206>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ tena hi: Sace labhetha khaïaæ và raho vÃ, nimantakaæ và pi labhetha tÃdisaæ, sabbà pi itthiyo kareyyu pÃpaæ, a¤¤aæ aladdhà pÅÂhasappinà saddhin-ti tam-pi vacanaæ micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. BhÃsitam-p'etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: Sace labhetha khaïaæ và raho vÃ, nimantakaæ và pi labhetha tÃdisaæ, sabbà pi itthiyo kareyyu pÃpaæ, a¤¤aæ aladdhà pÅÂhasappinà saddhin-ti. KathÅyati ca: Mahosadhassa bhariyà Amarà nÃma itthÅ gÃmake Âhapità pavutthapatikà raho nisinnà vivittà rÃjapaÂisamaæ sÃmikaæ karitvà sahassena nimantiyamÃnà pÃpaæ nÃkÃsÅti. Kareyya sà mahÃrÃja itthÅ sahassaæ labhamÃnà tÃdisena purisena saddhiæ pÃpakammaæ, na sà kareyya, sace khaïaæ và raho và nimantakaæ và pi tÃdisaæ labheyya. - VicinantÅ sà mahÃrÃja Amarà itthÅ na addasa khaïaæ và raho và nimantakaæ và pi tÃdisaæ. Idhaloke garahabhayà khaïaæ na passi, paraloke nirayabhayà khaïaæ na passi, kaÂukavipÃkaæ pÃpan-ti khaïaæ na passi, piyaæ na mu¤citukÃmà khaïaæ na passi, sÃmikassa garukatÃya khaïaæ na passi, dhammaæ apacÃyantÅ khaïaæ na passi, anariyaæ garahantÅ khaïaæ na passi, kiriyaæ na bhinditukÃmà khaïaæ na passi. EvarÆpehi bahukehi kÃraïehi khaïaæ na passi. Raho pi sà loke vicinitvà na passantÅ pÃpaæ nÃkÃsi. Sace sà manussehi raho labheyya, #<[page 207]># %< 207>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ atha amanussehi raho na labheyya; sace amanussehi raho labheyya, atha paracittavidÆhi pabbajitehi raho na labheyya; sace paracittavidÆhi pabbajitehi raho labheyya, atha paracittavidÆnÅhi devatÃhi raho na labheyya; sace paracittavidÆnÅhi devatÃhi raho labheyya, atha attanà va pÃpehi raho na labheyya; sace attanà va pÃpehi raho labheyya,atha adhammena raho na labheyya. EvarÆpehi bahuvidhehi kÃraïehi raho na labhitvà pÃpaæ nÃkÃsi. Nimantakam-pi sà loke vicinitvà tÃdisaæ alabhaïtÅ pÃpaæ nÃkÃsi. Mahosadho mahÃrÃja paï¬ito aÂÂhavÅsatiyà angehi samannÃgato, katamehi aÂÂhavÅsatiyà angehi samannÃgato: Mahosadho mahÃrÃja sÆro, hirimÃ, ottÃpÅ, sapakkho, mittasampanno, khamo, sÅlavÃ, saccavÃdÅ, soceyyasampanno, akkodhano, anatimÃnÅ, anusuyyako, viriyavÃ, ÃyÆhako, sangÃhako, saævibhÃgÅ, sakhilo, nivÃtavutti, asaÂho, amÃyÃvÅ, atibuddhisampanno, kittimÃ, vijjÃsampanno, hitesÅ upanissitÃnaæ, patthito sabbajanassa, dhanavÃ, yasavÃ. Mahosadho mahÃrÃja paï¬ito imehi aÂÂhavÅsatiyà angehi samannÃgato. Sà a¤¤aæ tÃdisaæ nimantakaæ alabhitvà pÃpaæ nÃkÃsÅti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ BhagavatÃ: VigatabhayasantÃsà arahanto ti. Puna ca nagare RÃjagahe DhanapÃlakaæ hatthiæ Bhagavati opatantaæ disvà pa¤ca khÅïÃsavasatÃni pariccajitvà Jinavaraæ pakkantÃni disÃvidisaæ, ekaæ Âhapetvà theraæ ùnandaæ. Kin-nu kho bhante NÃgasena te arahanto bhayà pakkantÃ, pa¤¤Ãyissati sakena kammenÃti Dasabalaæ pÃtetukÃmà pakkantÃ, #<[page 208]># %< 208>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ udÃhu TathÃgatassa atulaæ vipulam-asamaæ pÃÂihÃriyaæ daÂÂhukÃmà pakkantÃ. Yadi bhante NÃgasena Bhagavatà bhaïitaæ: VigatabhayasantÃsà arahanto ti, tena hi: nagare RÃjagahe DhanapÃlakaæ hatthiæ Bhagavati opatantaæ disvà pa¤ca khÅïÃsavasatÃni pariccajitvà Jinavaraæ pakkantÃni disÃvidisaæ ekaæ Âhapetvà theraæ ùnandan-ti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi nagare RÃjagahe DhanapÃlakaæ hatthiæ Bhagavati opatantaæ disvà pa¤ca khÅïÃsavasatÃni-pariccajitvà Jinavaraæ pakkantÃni disÃvidisaæ ekaæ Âhapetvà theraæ ùnandaæ, tena hi: VigatabhayasantÃsà arahanto ti tampi vacanaæ micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: VigatabhayasantÃsà arahanto ti. Nagare ca RÃjagahe DhanapÃlakaæ hatthiæ Bhagavati opatantaæ disvà pa¤ca khÅïÃsavasatÃni pariccajitvà Jinavaraæ pakkantÃni disÃvidisaæ ekaæ Âhapetvà theraæ ùnandaæ. Ta¤-ca pana na bhayÃ, nÃpi Bhagavantaæ pÃtetukÃmatÃya. Yena pana mahÃrÃja hetunà arahanto bhÃyeyyuæ và taseyyuæ và so hetu arahantÃnaæ samucchinno, tasmà vigatabhayasantÃsà arahanto. BhÃyati nu mahÃrÃja mahÃpaÂhavÅ khaïante pi bhindante pi dhÃrente pi samudda-pabbatagirisikhare ti. - Na hi bhante ti. - Kena kÃraïena mahÃrÃjÃti. - Na-tthi bhante mahÃpaÂhaviyà so hetu yena hetunà mahÃpaÂhavÅ bhÃyeyya và taseyya và ti. Evam-eva kho mahÃrÃja na-tthi arahantÃnaæ so hetu yena hetunà arahanto bhÃyeyyuæ và taseyyuæ vÃ. BhÃyati nu mahÃrÃja girisikharaæ chindante và bhindante và patante và agginà dahante và ti. - Na hi bhante ti. - Kena kÃraïena mahÃrÃjÃti. - Na-tthi bhante girisikharassa so hetu yena hetunà girisikharaæ bhÃyeyya và taseyya và ti. #<[page 209]># %< 209>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Evam-eva kho mahÃrÃja na-tthi arahantÃnaæ so hetu yena hetunà arahanto bhÃyeyyuæ và taseyyuæ vÃ. Yadi pi mahÃrÃja lokadhÃtusatasahassesu ye keci sattakÃyapariyÃpannà sabbe pi te sattihatthà ekaæ arahantaæ upadhÃvitvà tÃseyyuæ, na bhaveyya arahato cittassa ki¤ci a¤¤athattaæ, kinkÃraïaæ: aÂÂhÃna-m-anavakÃsatÃya. Api ca mahÃrÃja tesaæ khÅïÃsavÃnaæ evaæ cetoparivitakko ahosi: ajja naravarapavare jinavaravasabhe nagaravaram-anupaviÂÂhe vÅthiyà DhanapÃlako hatthÅ Ãpatissati, asaæsayam-atidevadevaæ upaÂÂhÃko na pariccajissati, yadi mayaæ sabbe pi Bhagavantaæ na pariccajissÃma, ùnandassa guïo pÃkaÂo na bhavissati, na h'eva ca TathÃgataæ samupagamissati hat- thinÃgo, handa mayaæ apagacchÃma, evam-idaæ mahato janakÃyassa kilesabandhanamokkho bhavissati, ùnandassa ca guïo pÃkaÂo bhavissatÅti. Evaæ te arahanto Ãnisaæsaæ disvà disÃvidisaæ pakkantà ti. - Suvibhatto bhante NÃgasena pa¤ho, evam-etaæ, na-tthi arahantÃnaæ bhayaæ và santÃso vÃ, Ãnisaæsaæ disvà te arahanto pakkantà disÃvidisan-ti. Bhante NÃgasena, tumhe bhaïatha: TathÃgato sabba¤¤Æ ti. Puna ca bhaïatha: TathÃgatena SÃriputtaMoggallÃnapamukhe bhikkhusanghe païÃmite CÃtumeyyakà ca Sakyà Brahmà ca Sahampati bÅjÆpama¤-ca vacchataruïÆpama¤-ca upadassetvà Bhagavantaæ pasÃdesuæ khamÃpesuæ nijjhattaæ akaæsÆti. Kin-nu kho bhante NÃgasena a¤¤Ãtà tà upamà TathÃgatassa yÃhi TathÃgato upamÃhi orato khamito upasanto nijjhattiæ gato. #<[page 210]># %< 210>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Yadi bhante NÃgasena TathÃgatassa tà upamà a¤¤ÃtÃ, tena hi Buddho asabba¤¤Æ; yadi ¤ÃtÃ, tena hi okassa pasayha vÅmaæsÃpekho païÃmesi, tena hi tassa akÃru¤¤atà sambhavati. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. Sabba¤¤Æ mahÃrÃja TathÃgato, tÃhi ca upamÃhi Bhagavà pasanno orato khamito upasanto nijjhattiæ gato. DhammasÃmÅ mahÃrÃja TathÃgato, TathÃgatappavediteh' eva te opammehi TathÃgataæ ÃrÃdhesuæ tosesuæ pasÃdesuæ, tesa¤-ca TathÃgato pasanno sÃdhÆti abbhanumodi. Yathà mahÃrÃja itthÅ sÃmikassa santaken' eva dhanena sÃmikaæ ÃrÃdheti toseti pasÃdeti, ta¤-ca sÃmiko sÃdhÆti abbhanumodati, evam-eva kho mahÃrÃja CÃtumeyyakà ca Sakyà Brahmà ca Sahampati TathÃgatappavediteh' eva opammehi TathÃgataæ ÃrÃdhesuæ tosesuæ pasÃdesuæ, tesa¤-ca TathÃgato pasanno sÃdhÆti abbhanumodi. Yathà và pana mahÃrÃja kappako ra¤¤o santaken' eva suvaïïapaïakena ra¤¤o uttamangaæ pasÃdhayamÃno rÃjÃnaæ ÃrÃdheti toseti pasÃdeti, tassa ca rÃjà pasanno sÃdhÆti abbhanumodati yathicchitam-anuppadeti; evam-eva kho mahÃrÃja CÃtumeyyakà ca Sakyà Brahmà ca Sahampati TathÃgatappavediteh' eva opammehi TathÃgataæ ÃrÃdhesuæ tosesuæ pasÃdesuæ, tesa¤-ca TathÃgato pasanno sÃdhÆti abbhanumodi. Yathà và pana mahÃrÃja saddhivihÃriko upajjhÃyÃbhataæ piï¬apÃtaæ gahetvà upajjhÃyassa upanÃmento upajjhÃyaæ ÃrÃdheti toseti pasÃdeti, ta¤-ca upajjhÃyo pasanno sÃdhÆti abbhanumodati; evam-eva kho mahÃrÃja CÃtumeyyakà ca Sakyà Brahmà ca Sahampati TathÃgatappavediteh' eva opammehi TathÃgataæ ÃrÃdhesuæ tosesuæ pasÃdesuæ, tesa¤-ca TathÃgato pasanno sÃdhÆti abbhanumoditvà sabbadukkhaparimuttiyà dhammaæ desesÅti. #<[page 211]># %< 211>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. catuttho vaggo Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ BhagavatÃ: SanthavÃto bhayaæ jÃtaæ, niketà jÃyatÅ rajo, aniketam-asanthavaæ, etaæ ve munidassanan-ti. Puna ca bhaïitaæ: VihÃre kÃraye ramme, vÃsay' ettha bahussute ti. Yadi bhante NÃgasena TathÃgatena bhaïitaæ: SanthavÃto bhayaæ jÃtaæ, niketà jÃyatÅ rajo, aniketam-asanthavaæ, etaæ ve munidassanan-ti, tena hi: VihÃre kÃraye ramme, vÃsay' ettha bahussute ti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi Tathatena bhaïitaæ: VihÃre kÃraye ramme, vÃsay' ettha bahussute ti, tena hi: SanthavÃto bhayaæ jÃtaæ -pe-dassanan-ti tam-pi vacanaæ micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. #<[page 212]># %< 212>% BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: SanthavÃto bhayaæ jÃtaæ, niketà jÃyatÅ rajo, aniketam-asanthavaæ, etaæ ve munidassanan-ti. Bhaïita¤-ca: VihÃre kÃraye ramme, vÃsay' ettha bahussute ti. Yaæ mahÃrÃja Bhagavatà bhaïitaæ: SanthavÃto pe- dassanan-ti, taæ sabhÃvavacanaæ asesavacanaæ nissesavacanaæ nippariyÃyavacanaæ samaïÃnucchavaæ samaïasÃruppaæ samaïapatirÆpaæ samaïÃrahaæ samaïagocaraæ samaïapaÂipadà samaïapaÂipatti. Yathà mahÃrÃja Ãra¤¤ako migo ara¤¤e pavane caramÃno nirÃlayo aniketo yathicchakaæ sayati, evam-eva kho mahÃrÃja bhikkhunÃ: SanthavÃto bhayaæ jÃtaæ, niketà jÃyatÅ rajo, aniketam-asanthavaæ, etaæ ve munidassanan-ti cintetabbaæ. Yaæ pana mahÃrÃja Bhagavatà bhaïitaæ: VihÃre kÃraye ramme, vÃsay' ettha bahussute ti, taæ dve atthavase sampassamÃnena Bhagavatà bhaïitaæ, katame dve: VihÃradÃnaæ nÃma sabbabuddhehi vaïïitaæ anumataæ thomitaæ pasatthaæ, taæ te vihÃradÃnaæ datvà jÃti-jarÃ-maraïà parimuccissantÅti; ayaæ tÃva paÂhamo Ãnisaæso vihÃradÃne. Puna ca paraæ: vihÃre vijjamÃne bhikkhuniyo byattasanketà bhavissanti, sulabhaæ dassanaæ dassanakÃmÃnaæ, anikete duddassanà bhavissantÅti; ayaæ dutiyo Ãnisaæso vihÃradÃne. Ime dve atthavase sampassamÃnena Bhagavatà bhaïitaæ: #<[page 213]># %< 213>% VihÃre kÃraye ramme, vÃsay' ettha bahussute ti; na tattha Buddhaputtena Ãlayo karaïÅyo nikete ti. SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ BhagavatÃ: UttiÂÂhe na-ppamajjeyya, udare saæyato siyà ti. Puna ca Bhagavatà bhaïitaæ: Ahaæ kho pan' UdÃyi app-ekadà iminà pattena samatittikam-pi bhu¤jÃmi bhiyyo pi bhu¤jÃmÅti. Yadi bhante NÃgasena Bhagavatà bhaïitaæ: UttiÂÂhe na-ppamajjeyya, udare saæyato siyà ti, tena hi: Ahaæ kho pan' UdÃyi app-ekadà iminà pattena samatittikam-pi bhu¤jÃmi bhiyyo pi bhu¤jÃmÅti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi TathÃgatena bhaïitaæ: Ahaæ kho pan' UdÃyi app-ekadà iminà pattena samatittikam-pi bhu¤jÃmi bhiyyo pi bhu¤jÃmÅti, tena hi: UttiÂÂhe na-ppamajjeyya, udare saæyato siyà ti tam-pi vacanaæ micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: UttiÂÂhe na-ppamajjeyya, udare saæyato siyà ti. Bhaïita¤-ca: Ahaæ kho pan' UdÃyi app-ekadà iminà pattena samatittikam-pi bhu¤jÃmi bhiyyo pi bhu¤jÃmÅti. Yaæ mahÃrÃja Bhagavatà bhaïitaæ: UttiÂÂhe na-ppamajjeyya, udare saæyato siyà ti, #<[page 214]># %< 214>% taæ sabhÃvavacanaæ asesavacanaæ nissesavacanaæ nippariyÃyavacanaæ bhÆtavacanaæ tacchavacanaæ yÃthÃvavacanaæ aviparÅtavacanaæ isivacanaæ munivacanaæ bhagavantavacanaæ arahantavacanaæ paccekabuddhavacanaæ jinavacanaæ sabba¤¤Ævacanaæ, TathÃgatassa arahato sammÃsambuddhassa vacanaæ. Udare asaæyato mahÃrÃja pÃïam-pi hanti, adinnam-pi Ãdiyati, paradÃram-pi gacchati, musà pi bhaïati, majjam-pi pivati, mÃtarampi jÅvità voropeti, pitaram-pi jÅvità voropeti, arahantam-pi jÅvità voropeti, sangham-pi bhindati, duÂÂhena cittena TathÃgatassa lohitam-pi uppÃdeti. Nanu mahÃrÃja Devadatto udare asaæyato sanghaæ bhinditvà kappaÂÂhiyaæ kammaæ ÃyÆhi. EvarÆpÃni mahÃrÃja a¤¤Ãni pi bahuvidhÃni kÃraïÃni disvà Bhagavatà bhaïitaæ: UttiÂÂhe na-ppamajjeyya, udare saæyato siyà ti. Udare saæyato mahÃrÃja catusaccÃbhisamayaæ abhisameti, cattÃri sÃma¤¤aphalÃni sacchikaroti, catusu paÂisambhidÃsu aÂÂhasu samÃpattisu chasu ca abhi¤¤Ãsu vasÅbhÃvaæ pÃpuïÃti, kevala¤-ca samaïadhammaæ pÆreti. Nanu mahÃrÃja sukapotako udare saæyato hutvà yÃva TÃvatiæsabhavanaæ kampetvà Sakkaæ devÃnam-indaæ upaÂÂhÃnam-upanesi. EvarÆpÃni mahÃrÃja a¤¤Ãni pi bahuvidhÃni kÃraïÃni disvà Bhagavatà bhaïitaæ: UttiÂÂhe na-ppamajjeyya, udare saæyato siyà ti. Yaæ pana mahÃrÃja Bhagavatà bhaïitaæ: Ahaæ kho pan' UdÃyi app-ekadà iminà pattena samatittikam-pi bhu¤jÃmi bhiyyo pi bhu¤jÃmÅti, taæ katakiccena niÂÂhitakiriyena siddhatthena vusitavosÃnena nirÃvaraïena sabba¤¤unà sayambhunà TathÃgatena attÃnaæ upÃdÃya bhaïitaæ. Yathà mahÃrÃja vantassa virittassa anuvÃsitassa Ãturassa sappÃyakiriyà icchitabbà hoti, #<[page 215]># %< 215>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ evam-eva kho mahÃrÃja sakilesassa adiÂÂhasaccassa udare saæyamo karaïÅyo hoti. Yathà mahÃrÃja maïiratanassa sappabhÃsassa jÃtimantassa abhijÃtiparisuddhassa majjana-nighaæsana-parisodhanena karaïÅyaæ na hoti, evam-eva kho mahÃrÃja TathÃgatassa buddhavisaye pÃramiæ gatassa kiriyÃkaraïesu Ãvaraïaæ na hotÅti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ BhagavatÃ: Aham-asmi bhikkhave brÃhmaïo yÃcayogo sadà payatapÃïi antimadehadharo anuttaro bhisakko sallakatto ti. Puna ca bhaïitaæ BhagavatÃ: Etad-aggaæ bhikkhave mama sÃvakÃnaæ bhikkhÆnaæ appÃbÃdhÃnaæ yad-idaæ Bakkulo ti. Bhagavato ca sarÅre bahukkhattuæ ÃbÃdho uppanno dissati. Yadi bhante NÃgasena TathÃgato anuttaro, tena hi: Etad-aggaæ bhikkhave mama sÃvakÃnaæ bhikkhÆnaæ appÃbÃdhÃnaæ yad-idaæ Bakkulo ti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi thero Bakkulo appÃbÃdhÃnaæ aggo, tena hi: Aham-asmi bhikkhave brÃhmaïo yÃcayogo sadà payatapÃïi antimadehadharo anuttaro bhisakko sallakatto ti tam-pi vacanaæ micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: Aham-asmi bhikkhave brÃhmaïo yÃcayogo sadà payatapÃïi antimadehadharo anuttaro bhisakko sallakatto ti. Bhaïita¤-ca: Etad-aggaæ bhikkhave mama sÃvakÃnaæ bhikkhÆnaæ appÃbÃdhÃnaæ yad-idaæ Bakkulo ti. Ta¤-ca pana bÃhirÃnaæ ÃgamÃnaæ adhigamÃnaæ pariyattÅnaæ attani vijjamÃnataæ sandhÃya bhÃsitaæ. #<[page 216]># %< 216>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Santi kho pana mahÃrÃja Bhagavato sÃvakà ÂhÃnacankamikÃ, te ÂhÃnena cankamena divÃrattiæ vÅtinÃmenti, Bhagavà pana mahÃrÃja ÂhÃnena cankamena nisajjÃya sayanena divÃrattiæ vÅtinÃmeti; ye te mahÃrÃja bhikkhÆ ÂhÃnacankamikà te tena angena atirekÃ. Santi kho pana mahÃrÃja Bhagavato sÃvakà ekÃsanikÃ, te jÅvitahetu pi dutiyaæ bhojanaæ na bhu¤janti, Bhagavà pana mahÃrÃja dutiyam-pi yÃva tatiyam-pi bhojanaæ bhu¤jati; ye te mahÃrÃja bhikkhÆ ekÃsanikà te tena angena atirekÃ. AnekavidhÃni mahÃrÃja tÃni kÃraïÃni tesaæ tesaæ taæ taæ sandhÃya bhaïitÃni. Bhagavà pana mahÃrÃja anuttaro sÅlena samÃdhinà pa¤¤Ãya vimuttiyà vimutti¤Ãïadassanena, dasahi ca balehi catuhi vesÃrajjehi aÂÂhÃrasahi buddhadhammehi chahi asÃdhÃraïehi ¤Ãïehi. Kevale ca buddhavisaye taæ sandhÃya bhaïitaæ: Aham-asmi bhikkhave brÃhmaïo yÃcayogo sadà payatapÃïi antimadehadharo anuttaro bhisakko sallakatto ti. Idha mahÃrÃja manussesu eko jÃtimà hoti, eko dhanavÃ, eko vijjavÃ, eko sippavÃ, eko sÆro, eko vicakkhaïo, sabbe p' ete abhibhaviya rÃjà yeva tesaæ uttamo hoti; evam-eva kho mahÃrÃja Bhagavà sabbasattÃnaæ aggo jeÂÂho seÂÂho. Yaæ pan' Ãyasmà Bakkulo appÃbÃdho ahosi, taæ abhinÅhÃravasena. So hi mahÃrÃja Anomadassissa bhagavato udaravÃtÃbÃdhe uppanne Vipassissa ca bhagavato aÂÂhasaÂÂhiyà ca bhikkhusatasahassÃnaæ tiïapupphakaroge uppanne sayaæ tÃpaso samÃno nÃnÃbhesajjehi taæ byÃdhiæ apanetvà appÃbÃdhataæ patto, bhaïito ca: Etad-aggaæ bhikkhave mama sÃvakÃnaæ bhikkhÆnaæ appÃbÃdhÃnaæ yad-idaæ Bakkulo ti. Bhagavato mahÃrÃja byÃdhimhi uppajjante pi anuppajjante pi, dhutangaæ Ãdiyante pi anÃdiyante pi, na-tthi Bhagavatà sadiso koci satto. #<[page 217]># %< 217>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena SaæyuttanikÃyavarala¤cake: YÃvatà bhikkhave sattà apadà và dipadà và catuppadà và bahuppadà và rÆpino và arÆpino và sa¤¤ino và asa¤¤ino và nevasa¤¤i-nÃsa¤¤ino và TathÃgato tesaæ aggam-akkhÃyati arahaæ sammÃsambuddho ti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ BhagavatÃ: TathÃgato bhikkhave arahaæ sammÃsambuddho anuppannassa maggassa uppÃdetà ti. Puna ca bhaïitaæ: Addasà kho 'haæ bhikkhave purÃïaæ maggaæ purÃïaæ a¤jasam pubbakehi sammÃsambuddhehi anuyÃtan-ti. Yadi bhante NÃgasena TathÃgato anuppannassa maggassa uppÃdetÃ, tena hi: Addasà kho 'haæ bhikkhave purÃïaæ maggaæ purÃïaæ a¤jasaæ pubbakehi sammÃsambuddhehi anuyÃtan-ti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi TathÃgatena bhaïitaæ: Addasà kho 'haæ bhikkhave purÃïaæ maggaæ purÃïaæ a¤jasaæ pubbakehi sammÃsambuddhehi anuyÃtan-ti, tena hi: TathÃgato bhikkhave arahaæ sammÃsambuddho anuppannassa maggassa uppÃdetà ti. tam-pi vacanaæ micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: TathÃgato bhikkhave arahaæ sammÃsambuddho anuppannassa maggassa uppÃdetà ti. Bhaïita¤-ca: Addasà kho 'haæ bhikkhave purÃïaæ maggaæ purÃïaæ a¤jasaæ pubbakehi sammÃsambuddhehi anuyÃtan-ti. Taæ dvayam-pi sabhÃvavacanameva. PubbakÃnaæ mahÃrÃja tathÃgatÃnaæ antaradhÃnena asati anusÃsake maggo antaradhÃyi, so taæ TathÃgato maggam luggaæ paluggaæ rÆÊhaæ pihitaæ paÂicchannaæ asa¤caraïaæ pa¤¤Ãcakkhunà sammasamÃno addasa pubbakehi sammÃsambuddhehi anuyÃtaæ, #<[page 218]># %< 218>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ tankÃraïà Ãha: Addasà kho 'haæ bhikkhave purÃïaæ maggaæ purÃïaæ a¤jasaæ pubbakehi sammÃsambuddhehi anuyÃtan-ti. PubbakÃnaæ mahÃrÃja tathÃgatÃnaæ antaradhÃnena asati anusÃsake luggaæ paluggaæ rÆÊhaæ pihitaæ paÂicchannaæ maggaæ yaæ dÃni TathÃgato sa¤caraïaæ akÃsi, tankÃraïà Ãha: TathÃgato bhikkhave arahaæ sammÃsambuddho anuppannassa maggassa uppÃdetà ti. Idha mahÃrÃja ra¤¤o cakkavattissa antaradhÃnena maïiratanaæ girisikharantare nilÅyati, aparassa cakkavattissa sammÃpaÂipattiyà upagacchati; api nu kho taæ mahÃrÃja maïiratanaæ tassa pakatan-ti. Na hi bhante, pÃkatikaæ yeva taæ bhante maïiratanaæ, tena pana nibbattan-ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja pÃkatikaæ pubbakehi tathÃgatehi anuciïïaæ aÂÂhangikaæ sivaæ maggaæ asati anusÃsake luggaæ paluggaæ rÆÊhaæ pihitaæ paÂicchannaæ asa¤caraïaæ Bhagavà pa¤¤Ãcakkhunà sammasamÃno uppÃdesi sa¤caraïaæ akÃsi, tankÃraïà Ãha: TathÃgato bhikkhave arahaæ sammÃsambuddho anuppannassa maggassa uppÃdetà ti. Yathà và pana mahÃrÃja santaæ yeva puttaæ yoniyà janayitvà mÃtà janikà ti vuccati, evam-eva kho mahÃrÃja TathÃgato santaæ yeva maggaæ luggaæ paluggaæ rÆÊhaæ pihitaæ paÂicchannaæ asa¤caraïaæ pa¤¤Ãcakkhunà sammasamÃno uppÃdesi sa¤caraïaæ akÃsi, tankÃraïà Ãha: TathÃgato bhikkhave arahaæ sammÃsambuddho anuppannassa maggassa uppÃdetà ti. Yathà và pana mahÃrÃja koci puriso yaæ ki¤ci naÂÂhaæ passati, tena taæ bhaï¬aæ nibbattitan-ti jano voharati, evam-eva kho mahÃrÃja TathÃgato santaæ yeva maggaæ luggaæ paluggaæ rÆÊhaæ pihitaæ paÂicchannaæ asa¤caraïaæ sammasamÃno uppÃdesi sa¤caraïaæ akÃsi, #<[page 219]># %< 219>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ tankÃraïà Ãha: TathÃgato bhikkhave arahaæ sammÃsambuddho anuppannassa maggassa uppÃdetà ti. Yathà và pana mahÃrÃja koci puriso vanaæ sodhetvà bhÆmiæ nÅharati, tassa sà bhÆmÅti jano voharati, na c' esà bhÆmi tena pavattitÃ, taæ bhÆmiæ kÃraïaæ katvà bhÆmisÃmiko nÃma hoti; evam-eva kho mahÃrÃja TathÃgato santaæ yeva maggaæ luggaæ paluggaæ rÆÊhaæ pihitaæ paÂicchannaæ asa¤caraïaæ pa¤¤Ãya sammasamÃno uppÃdesi sa¤caraïaæ akÃsi, tankÃraïà Ãha: TathÃgato bhikkhave arahaæ sammÃsambuddho anuppannassa maggassa uppÃdetà ti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ BhagavatÃ: Pubbe va 'haæ manussabhÆto samÃno sattÃnaæ aviheÂhakajÃtiko ahosin-ti. Puna ca bhaïitaæ: Lomasakassapo nÃma isi samÃno anekasate pÃïe ghÃtayitvà vÃjapeyyaæ mahÃya¤¤aæ yajÅti. Yadi bhante NÃgasena Bhagavatà bhaïitaæ: Pubbe va 'haæ manussabhÆto samÃno sattÃnaæ aviheÂhakajÃtiko ahosin-ti, tena hi: Lomasakassapena isinà anekasate pÃïe ghÃtayitvà vÃjapeyyaæ mahÃya¤¤aæ yajitan-ti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi Lomasakassapena isinà anekasate pÃïe ghÃtayitvà vÃjapeyyaæ mahÃya¤¤aæ yajitaæ, tena hi: Pubbe va 'haæ manussabhÆto samÃno sattÃnaæ aviheÂhakajÃtiko ahosin-ti tam-pi vacanaæ micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavanuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: Pubbe va 'haæ manussabhÆto samÃno sattÃnaæ aviheÂhakajÃtiko ahosin-ti. Lomasakassapena ca isinà anekasate pÃïe ghÃtayitvà vÃjapeyyaæ mahÃya¤¤aæ yajitaæ; #<[page 220]># %< 220>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ ta¤-ca pana rÃgavasena visa¤¤inÃ, no sacetanenÃti. - AÂÂh' ime bhante NÃgasena puggalà pÃïaæ hananti, katame aÂÂha: ratto rÃgavasena pÃïaæ hanati, duÂÂho dosavasena pÃïaæ hanati, mÆÊho mohavasena pÃïaæ hanati, mÃnÅ mÃnavasena pÃïaæ hanati, luddho lobhavasena pÃïaæ hanati, aki¤cano jÅvikatthÃya pÃïaæ hanati, bÃlo hassavasena pÃïaæ hanati, rÃjà vinayanavasena pÃïaæ hanati. Ime kho bhante NÃgasena aÂÂha puggalà pÃïaæ hananti. Pakatikaæ yeva bhante NÃgasena Bodhisattena katan-ti. - Na mahÃrÃja pakatikaæ Bodhisattena kataæ. Yadi mahÃrÃja Bodhisatto pakatibhÃvena oïameyya mahÃya¤¤aæ yajituæ, na-y-imaæ gÃthaæ bhaïeyya: SasamuddapariyÃyaæ mahiæ sÃgarakuï¬alaæ na icche saha nindÃya, evaæ Sayha vijÃnahÅti. EvaævÃdÅ mahÃrÃja Bodhisatto saha dassanena Candavatiyà rÃjaka¤¤Ãya visa¤¤Å ahosi khittacitto ratto, visa¤¤ÅbhÆto ÃkulÃkulo turitaturito tena vikkhitta-bhantaluÊita-cittena mahatimahÃ-pasughÃta-galaruhira-sa¤cayaæ vÃjapeyyaæ mahÃya¤¤aæ yaji. Yathà mahÃrÃja ummattako khittacitto jalitam-pi jÃtavedaæ akkamati, kupitam-pi ÃsÅvisaæ gaïhÃti, mattam-pi hatthiæ upeti, samuddam-pi atÅradassÅ pakkhandati, candanikam-pi oÊigallam-pi omaddati, kaïÂakÃdhÃnam-pi abhirÆhati, papÃte pi patati, asucim-pi bhakkheti, naggo pi ratiyà carati, a¤¤am-pi bahuvidhaæ akiriyaæ karoti; evameva kho mahÃrÃja Bodhisatto saha dassanena Candavatiyà rÃjaka¤¤Ãya visa¤¤Å ahosi khittacitto, visa¤¤ÅbhÆto ÃkulÃkulo turitaturito tena vikkhitta-bhanta-luÊita-cittena mahatimahÃ-pasughÃta-galaruhira-sa¤cayaæ vÃjapeyyaæ mahÃya¤¤aæ yaji. #<[page 221]># %< 221>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Khittacittena mahÃrÃja kataæ pÃpaæ diÂÂhadhamme pi na mahÃsÃvajjaæ hoti, samparÃye vipÃkena pi no tathÃ. Idha mahÃrÃja koci ummattako vajjham-Ãpajjeyya, tassa tumhe kiæ daï¬aæ dhÃrethÃti.Ko bhante ummattakassa daï¬o bhavissati, taæ mayaæ pothÃpetvà nÅharÃpema, eso va tassa daï¬o ti. - Iti kho mahÃrÃja ummattakassa aparÃdhe daï¬o pi na bhavati, tasmà ummattakassa kate pi na doso bhavati, satekiccho. Evam-eva kho mahÃrÃja Lomasakassapo isi saha dassanena Candavatiyà rÃjaka¤¤Ãya visa¤¤Å ahosi khittacitto ratto, visa¤¤ÅbhÆto visaÂapayÃto ÃkulÃkulo turitaturito tena vikkhitta-bhanta-luÊita-cittena mahatimahÃ-pasughÃta-galaruhira-sa¤cayaæ vÃjapeyyaæ mahÃya¤¤aæ yaji. Yadà ca pana pakaticitto ahosi paÂiladdhasati, tadà puna-d-eva pabbajitvà pa¤cÃbhi¤¤Ãyo nibbattetvà brahmalokÆpago ahosÅti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evametaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ BhagavatÃ: Chaddanto nÃgarÃjÃ: Vadhissam-etan-ti parÃmasanto kÃsÃvam-addakkhi dhajaæ isÅnaæ; dukkhena phuÂÂhass' udapÃdi sa¤¤Ã: arahaddhajo sabbhi avajjharÆpo ti. Puna ca bhaïitaæ: JotipÃlamÃïavo samÃno Kassapaæ bhagavantaæ arahantaæ sammÃsambuddhaæ muï¬akavÃdena samaïakavÃdena asabbhÃhi pharusÃhi vÃcÃhi akkosi paribhÃsÅti. Yadi bhante NÃgasena Bodhisatto tiracchÃnagato samÃno kÃsÃvaæ abhipÆjayi, tena hi: JotipÃlena mÃïavena Kassapo bhagavà arahaæ sammÃsambuddho muï¬akavÃdena samaïakavÃdena asabbhÃhi pharusÃhi vÃcÃhi akkuÂÂho paribhÃsito ti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. #<[page 222]># %< 222>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Yadi JotipÃlena mÃïavena Kassapo bhagavà arahaæ sammÃsambuddho muï¬akavÃdena samaïakavÃdena asabbhÃhi pharusÃhi vÃcÃhi akkuÂÂho paribhÃsito, tena hi: Chaddantena nÃgarÃjena kÃsÃvaæ pÆjitan-ti tam-pi vacanaæ micchÃ. Yadi tiracchÃnagatena Bodhisattena kakkhala-khara-kaÂuka-vedanaæ vediyamÃnena luddakena nivatthaæ kÃsÃvaæ pÆjitaæ, kiæ manussabhÆto samÃno paripakka¤Ãïo paripakkÃya bodhiyà Kassapaæ bhagavantaæ arahantaæ sammÃsambuddhaæ dasabalaæ lokanÃyakaæ uditoditaæ jalitabyÃmobhÃsaæ pavaruttamaæ pavara-rucira-KÃsikakÃsÃvam-abhipÃrutaæ disvà na pÆjayi. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: Chaddanto nÃgarÃjÃ: Vadhissam-etan-ti parÃmasanto kÃsÃvam-addakkhi dhajaæ isÅnaæ; dukkhena phuÂÂhass' udapÃdi sa¤¤Ã: arahaddhajo sabbhi avajjharÆpo ti. JotipÃlena ca mÃïavena Kassapo bhagavà arahaæ sammÃsambuddho muï¬akavÃdena samaïakavÃdena asabbhÃhi pharusÃhi vÃcÃhi akkuÂÂho paribhÃsito. Ta¤-ca pana jÃtivasena kulavasena. JotipÃlo mahÃrÃja mÃïavo assaddhe appasanne kule paccÃjÃto, tassa mÃtÃpitaro bhagini-bhÃtaro dÃsi-dÃsa-ceÂaka-parivÃraka-manussà Brahmadevatà BrahmagarukÃ, te: brÃhmaïà eva uttamà pavarà ti avasese pabbajite garahanti jigucchanti, tesaæ taæ vacanaæ sutvà JotipÃlo mÃïavo GhaÂÅkÃrena kumbhakÃrena satthÃraæ dassanÃya pakkosito evam-Ãha: Kiæ pana te muï¬akena samaïakena diÂÂhenÃti. Yathà mahÃrÃja amataæ visam-Ãsajja tittakaæ hoti, #<[page 223]># %< 223>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ yathà ca sÅtÆdakaæ aggim-Ãsajja uïhaæ hoti, evam-eva kho mahÃrÃja JotipÃlo mÃïavo assaddhe appasanne kule paccÃjÃto, so kulavasena tathÃgataæ akkosi paribhÃsi. Yathà mahÃrÃja jalita-pajjalito mahà aggikkhandho sappabhÃso udakam-Ãsajja upahata-ppabhÃ-tejo sÅtalo kÃÊako bhavati paripakka-nigguï¬iphala-sadiso, evam-eva kho mahÃrÃja JotipÃlo mÃïavo pu¤¤avà saddho ¤Ãïa-vipulasappabhÃso assaddhe appasanne kule paccÃjÃto, so kulavasena andho hutvà tathÃgataæ akkosi paribhÃsi, upagantvà ca buddhaguïam-a¤¤Ãya ceÂakabhÆto viya ahosi, jinasÃsane pabbajitvà abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca nibbattetvà brahmalokÆpago ahosÅti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ BhagavatÃ: GhaÂÅkÃrassa kumbhakÃrassa Ãvesanaæ sabbaæ temÃsaæ ÃkÃsacchadanaæ aÂÂhÃsi na cÃbhivassÅti. Puna ca bhaïitaæ: Kassapassa tathÃgatassa kuÂi ovassatÅti. Kissa pana bhante NÃgasena tathÃgatassa evam-ussannakusalamÆlassa kuÂi ovassati; tathÃgatassa nÃma so ÃnubhÃvo icchitabbo. Yadi bhante NÃgasena GhaÂÅkÃrassa kumbhakÃrassa Ãvesanaæ anovassaæ ÃkÃsacchadanaæ ahosi, tena hi: TathÃgatassa kuÂi ovassatÅti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi TathÃgatassa kuÂi ovassati, tena hi: GhaÂÅkÃrassa kumbhakÃrassa Ãvesanaæ anovassakaæ ahosi ÃkÃsacchadanan-ti tam-pi vacanaæ micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: GhaÂÅkÃrassa kumbhakÃrassa Ãvesanaæ sabbaæ temÃsaæ ÃkÃsacchadanaæ aÂÂhÃsi na cÃbhivassÅti. #<[page 224]># %< 224>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Bhaïita¤-ca: Kassapassa tathÃgatassa kuÂi ovassatÅti. GhaÂÅkÃro mahÃrÃja kumbhakÃro sÅlavà kalyÃïadhammo ussannakusalaæÆlo andhe jiïïe mÃtÃpitaro poseti, tassa asammukhà anÃpucchà yev' assa ghare tiïaæ haritvà bhagavato kuÂiæ chÃdesuæ, so tena tiïaharaïena akampitaæ asa¤calitaæ susaïÂhitaæ vipulam-asamaæ pÅtiæ paÂilabhi, bhiyyo somanassa¤-ca atulaæ uppÃdesi: aho vata me bhagavà lokuttamo suvissattho ti, tena tassa diÂÂhadhammiko vipÃko nibbatto. Na hi mahÃrÃja tathÃgato tÃvatakena vikÃrena calati. Yathà mahÃrÃja Sineru girirÃjà anekasatasahassavÃtasampahÃrena pi na kampati na calati, mahodadhi varapavarasÃgaro anekasatanahuta-mahÃgangÃ-satasahassehi pi na pÆrati na vikÃram-Ãpajjati; evam-eva kho mahÃrÃja tathÃgato na tÃvatakena vikÃrena calati. Yaæ pana mahÃrÃja tathÃgatassa kuÂi ovassati, taæ mahato janakÃyassa anukampÃya. Dve 'me mahÃrÃja atthavase sampassamÃnà tathÃgatà sayaænimmitaæ paccayaæ na paÂisevanti: ayaæ aggadakkhiïeyyo satthà ti bhagavato paccayaæ datvà devamanussà sabbaduggatito parimuccissantÅti; pÃÂihÅraæ dassetvà vuttiæ pariyesantÅti mà a¤¤e upavadeyyun-ti. Ime dve atthavase sampassamÃnà tathÃgatà sayaænimmitaæ paccayaæ na paÂisevanti. Yadi mahÃrÃja Sakko và taæ kuÂiæ anovassaæ kareyya Brahmà và sayaæ vÃ, sÃvajjaæ bhaveyya taæ yeva kÃraïaæ sadosaæ saniggahaæ: ime vibhÆsaæ katvà lokaæ sammohenti adhikataæ karontÅti, tasmà taæ kÃraïaæ vajjanÅyaæ. Na mahÃrÃja tathÃgatà vatthuæ yÃcanti, tÃya avatthuyÃcanÃya aparibhÃsiyà bhavantÅti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. #<[page 225]># %< 225>% Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ TathÃgatena: Aham-asmi bhikkhave brÃhmaïo yÃcayogo ti. Puna ca bhaïitaæ: RÃjà 'ham-asmi SelÃti. Yadi bhante NÃgasena Bhagavatà bhaïitaæ: Aham-asmi bhikkhave brÃhmaïo yÃcayogo ti, tena hi: RÃjà 'ham-asmi SelÃti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi TathÃgatena bhaïitaæ: RÃjà 'ham-asmi SelÃti, tena hi: Aham-asmi bhikkhave brÃhmaïo yÃcayogo ti tam-pi vacanaæ micch Khattiyo và hi bhaveyya brÃhmaïo vÃ, na-tthi ekaya jÃtiyà dve vaïïà nÃma. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: Aham-asmi bhikkhave brÃhmaïo yÃcayogo ti. Puna ca bhaïitaæ: RÃjà 'ham-asmi SelÃti. Tattha kÃraïaæ atthi yena kÃraïena TathÃgato brÃhmaïo ca rÃjà ca hotÅti. - Kiæ pana taæ bhante NÃgasena kÃraïaæ yena kÃraïena TathÃgato brÃhmaïo ca rÃjà ca hotÅti. - Sabbe mahÃrÃja pÃpakà akusalà dhammà TathÃgatassa bÃhità pahÅnà apagatà byapagatà ucchinnà khÅïà khayaæ pattà nibbutà upasantÃ, tasmà TathÃgato brÃhmaïo ti vuccati. BrÃhmaïo nÃma saæsayam-anekaæsaæ vimatipathaæ vÅtivatto, Bhagavà pi mahÃrÃja saæsayam-anekaæsaæ vimatipathaæ vÅtivatto, tena kÃraïena èathÃgato brÃhmaïo ti vuccati. BrÃhmaïo nÃma sabbabhavagatiyoninissaÂo malarajagatavippamutto asahÃyo, Bhagavà pi mahÃrÃja sabbabhavagatiyoninissaÂo malarajagatavippamutto asahÃyo, tena kÃraïena TathÃgato brÃhmaïo ti vuccati. BrÃhmaïo nÃma agga-seÂÂha-vara-pavara-dibbavihÃrabahulo, Bhagavà pi mahÃrÃja agga-seÂÂha-vara-pavaradibbavihÃrabahulo, tenÃpi kÃraïena TathÃgato brÃhmaïo ti vuccati. BrÃhmaïo nÃma ajjhayana-ajjhÃpana-dÃnapaÂiggahaïa-dama-saæyama-niyama-pubbamÃnusatthi-paveïi-vaæsa-dharaïo, Bhagavà pi mahÃrÃja ajjhayanaajjhÃpana-dÃnapaÂiggahaïa-dama-saæyama-niyama-pubbajinÃciïïamÃnusatthi-paveïi-vaæsa-dharaïo, #<[page 226]># %< 226 >% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ tenÃpi kÃraïena TathÃgato brÃhmaïo ti vuccati. BrÃhmaïo nÃma brahÃsukhavihÃra-jjhÃnajhÃyÅ, Bhagavà pi mahÃrÃja brahÃsukhavihÃra-jjhÃnajhÃyÅ, tenÃpi kÃraïena TathÃgato brÃhmaïo ti vuccati. BrÃhmaïo nÃma sabbabhavÃbhavagatisu abhijÃtivattitam-anucaritaæ jÃnÃti, Bhagavà pi mahÃrÃja sabbabhavÃbhavagatisu abhijÃtivattitam-anucaritaæ jÃnÃti, tenÃpi kÃraïena TathÃgato brÃhmaïo ti vuccati. BrÃhmaïo ti mahÃrÃja Bhagavato n' etaæ nÃmaæ mÃtarà kataæ, na pitarà kataæ, na bhÃtarà kataæ, na bhaginiyà kataæ, na mittÃmaccehi kataæ, na ¤ÃtisÃlohitehi kataæ, na samaïabrÃhmaïehi kataæ, na devatÃhi kataæ. Vimokkhantikam-etaæ buddhÃnaæ bhagavantÃnaæ nÃmaæ, bodhiyà yeva mÆle MÃrasenaæ vidhamitvà atÅtÃnÃgatapaccuppanne pÃpake akusale dhamme bÃhetvà saha sabba¤¤uta¤Ãïassa paÂilÃbhà paÂiladdha-pÃtubhÆta-samuppannamatte saccikà pa¤¤atti, yad-idaæ brÃhmaïo ti. Tena kÃraïena TathÃgato vuccati brÃhmaïo ti. Kena pana bhante NÃgasena kÃraïena TathÃgato vuccati rÃjà ti. - RÃjà nÃma mahÃrÃja yo koci rajjaæ kÃreti lokam-anusÃsati, Bhagavà pi mahÃrÃja dasasahassimhi lokadhÃtuyà dhammena rajjaæ kÃreti, sadevakaæ lokaæ samÃrakaæ sabrahmakaæ sassamaïabrÃhmaïiæ pajaæ anusÃsati, tenÃpi kÃraïena TathÃgato vuccati rÃjà ti. RÃjà nÃma mahÃrÃja sabbajanamanusse abhibhavitvà nandayanto ¤Ãtisanghaæ socayanto amittasanghaæ mahatimahÃyasasiriharaæ thirasÃradaï¬aæ anÆnasatasalÃkÃlankataæ ussÃpeti paï¬ara-vimala-setacchattaæ, Bhagavà pi mahÃrÃja socayanto MÃrasenaæ micchà paÂipannaæ nandayanto devamanusse sammà paÂipanne dasasahassimhi lokadhÃtuyà mahatimahÃyasasiriharaæ khanti-thirasÃradaï¬aæ ¤Ãïavara-satasalÃkÃlankataæ ussÃpeti aggavaravimutti-paï¬aravimalasetacchattaæ, #<[page 227]># %< 227>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ tenÃpi kÃraïena TathÃgato vuccati rÃjà ti. RÃjà nÃma upagata-sampattajanÃnaæ bahunnam-abhivandanÅyo bhavati, Bhagavà pi mahÃrÃja upagata-sampatta-devamanussÃnaæ bahunnamabhivandanÅyo, tenÃpi kÃraïena TathÃgato vuccati rÃjà ti. RÃjà nÃma yassa kassaci ÃrÃdhakassa pasÅditvà varitaæ varaæ datvà kÃmena tappayati, Bhagavà pi mahÃrÃja yassa kassaci kÃyena vÃcÃya manasà ÃrÃdhakassa pasÅditvà varitaæ varam-anuttaraæ sabbadukkhaparimuttiæ datvà asesakÃmavarena [ca] tappayati, tenÃpi kÃraïena TathÃgato vuccati rÃjà ti. RÃjà nÃma Ãïaæ vÅtikkamantaæ vigarahati jÃpeti dhaæseti, Bhagavato pi mahÃrÃja sÃsanavare Ãïaæ atikkamanto alajjÅ mankubhÃvena o¤Ãto hÅÊito garahito bhavitvà vajjati JinasÃsanavaramhÃ, tenÃpi kÃraïena TathÃgato vuccati rÃjà ti. RÃjà nÃma pubbakÃnaæ dhammikÃnaæ rÃjÆnaæ paveïimanusatthiyà dhammÃdhammam-anudÅpayitvà dhammena rajjaæ kÃrayamÃno pihayito piyo patthito bhavati janamanussÃnaæ, ciraæ rÃjakulavaæsaæ Âhapayati dhammaguïabalena, Bhagavà pi mahÃrÃja pubbakÃnaæ sayambhÆnaæ paveïimanusatthiyà dhammÃdhammam-anudÅpayitvà dhammena lokamanusÃsamÃno pihayito piyo patthito devamanussÃnaæ ciraæ sÃsanaæ pavatteti dhammaguïabalena; tenÃpi kÃraïena TathÃgato vuccati rÃjà ti. Evam-anekavidhaæ mahÃrÃja kÃraïaæ yena kÃraïena TathÃgato brÃhmaïo pi bhaveyya rÃjà pi bhaveyya, sunipuïo bhikkhu kappam-pi no naæ sampÃdeyya, kiæ atibahuæ bhaïitena, sankhittaæ sampaÂicchitabban-ti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. #<[page 228]># %< 228>% Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ BhagavatÃ: GÃthÃbhigÅtam-me abhojanÅyaæ, sampassataæ brÃhmaïa n' esa dhammo, gÃthÃbhigÅtam-panudanti buddhÃ, dhamme sati brÃhmaïa vuttir-esÃti. Puna ca Bhagavà parisÃya dhammaæ desento kathento Ãnupubbikathaæ paÂhamaæ tÃva dÃnakathaæ katheti, pacchà sÅlakathaæ, tassa Bhagavato sabbalokissarassa bhÃsitaæ sutvà devamanussà abhisankharitvà dÃnaæ denti, tassa taæ uyyojitaæ dÃnaæ sÃvakà paribhu¤janti. Yadi bhante NÃgasena Bhagavatà bhaïitaæ : GÃthÃbhigÅtam-me abhojanÅyan-ti, tena hi: Bhagavà dÃnakathaæ paÂhamaæ kathetÅti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi dÃnakathaæ paÂhamaæ katheti, tena hi: GÃthÃbhigÅtamme abhojanÅyan-ti tam-pi vacanaæ micchÃ. KinkÃraïaæ: yo so bhante dakkhiïeyyo gihÅnaæ piï¬apÃtadÃnassa vipÃkaæ katheti tassa te dhammakathaæ sutvà pasannacittà aparÃparaæ dÃnam denti,ye taæ dÃnaæ paribhu¤janti sabbe te gÃthÃbhigÅtaæ paribhu¤janti. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho nipuïo gambhÅro tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: GÃthÃbhigÅtam-me abhojanÅyaæ, sampassataæ brÃhmaïa n' esa dhammo, gÃthÃbhigÅtam-panudanti buddhÃ, dhamme sati brÃhmaïa vuttir-esÃti. Katheti ca Bhagavà paÂhamaæ dÃnakathaæ. Ta¤-ca pana kiriyaæ sabbesaæ tathÃgatÃnaæ: paÂhamaæ dÃnakathÃya tattha cittaæ abhiramÃpetvà pacchà sÅle niyojenti. Yathà mahÃrÃja manussà taruïadÃrakÃnaæ paÂhamaæ tÃva kÅÊÃbhaï¬akÃni denti, #<[page 229]># %< 229>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ seyyathÅdaæ: vaækakaæ ghaÂikaæ cingulakaæ pattÃÊhakaæ rathakaæ dhanukaæ, pacchà te sake sake kamme niyojenti; evam-eva kho mahÃrÃja TathÃgato paÂhamaæ tÃva dÃnakathÃya cittaæ abhiramÃpetvà pacchà sÅle niyojeti. Yathà và pana mahÃrÃja bhisakko nÃma ÃturÃnaæ paÂhamaæ tÃva catuhapa¤cÃhaæ telaæ pÃyeti balakaraïÃya sinehanÃya, pacchà vireceti, evam-eva kho mahÃrÃja TathÃgato paÂhamaæ dÃnakathÃya cittaæ abhiramÃpetvà pacchà sÅle niyojeti. DÃyakÃnaæ mahÃrÃja dÃnapatÅnaæ cittaæ mudukaæ hoti maddavaæ siniddhaæ, tena te dÃnasetusankamena dÃnanÃvÃya saæsÃrasÃgarapÃram-anugacchanti, tasmà tesaæ paÂhamaæ kammabhÆmim-anusÃsati, na ca tena vi¤¤attiæ ÃpajjatÅti. Bhante NÃgasena, vi¤¤attin-ti yaæ vadesi, kati pana tà vi¤¤attiyo ti. - Dve 'mà mahÃrÃja vi¤¤attiyo: kÃyavi¤¤atti vacÅvi¤¤atti cÃti. Tattha atthi kÃyavi¤¤atti sÃvajjÃ, atthi anavajjÃ; atthi vacÅvi¤¤atti sÃvajjÃ, atthi anavajjÃ. Katamà kÃyavi¤¤atti sÃvajjÃ: idh' ekacco bhikkhu kulÃni upagantvà anokÃse Âhito ÂhÃnaæ bhajati, ayaæ kÃyavi¤¤atti sÃvajjÃ, tÃya ca vi¤¤Ãpitaæ ariyà na paribhu¤janti, so ca puggalo ariyÃnaæ samaye o¤Ãto hoti hÅÊito khÅÊito garahito paribhÆto acittikato, bhinnÃjÅvo t' eva sankhaæ gacchati. Puna ca paraæ mahÃrÃja: idh' ekacco bhikkhu kulÃni upagantvà anokÃse Âhito galaæ païÃmetvà morapekkhitaæ pekkhati: evaæ ime passantÅti, tena ca te passanti, ayam-pi kÃyavi¤¤atti sÃvajjÃ, tÃya ca vi¤¤Ãpitaæ ariyà na paribhu¤janti, so ca puggalo ariyÃnaæ samaye o¤Ãto hoti hÅÊito khÅÊito garahito paribhÆto acittikato, bhinnÃjÅvo t' eva sankhaæ gacchati. Puna ca paraæ mahÃrÃja: idh' ekacco bhikkhu hanukÃya và bhamukÃya và anguÂÂhena và vi¤¤Ãpeti, #<[page 230]># %< 230>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ ayam-pi kÃyavi¤¤atti sÃvajjÃ, tÃya ca vi¤¤Ãpitaæ ariyà na paribhu¤janti, so ca puggalo ariyÃnaæ samaye o¤Ãto hoti hÅÊito khÅÊito garahito paribhÆto acittikato, bhinnÃjÅvo t' eva sankhaæ gacchati. Katamà kÃyavi¤¤atti anavajjÃ: idha bhikkhu kulÃni upagantvà sato samÃhito sampajÃno ÂhÃne pi aÂÂhÃne pi yathÃnusatthiæ gantvà ÂhÃne tiÂÂhati, dÃtukÃmesu tiÂÂhati, adÃtukÃmesu pakkamati; ayaæ kÃyavi¤¤atti anavajjÃ, tÃya ca vi¤¤Ãpitaæ ariyà paribhu¤janti, so ca puggalo ariyÃnaæ samaye vaïïito hoti thuto pasattho, sallekhitÃcÃro parisuddhÃjÅvo t' eva sankhaæ gacchati. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena: Na ve yÃcanti sappa¤¤Ã, ariyà garahanti yÃcanaæ, uddissa ariyà tiÂÂhanti, esà ariyÃna' yÃcanà ti. Katamà vacÅvi¤¤atti sÃvajjÃ: idha mahÃrÃja bhikkhu vÃcÃya bahuvidhaæ vi¤¤Ãpeti cÅvara-piï¬apÃta-senÃsanagilÃnapaccayabhesajja-parikkhÃraæ, ayaæ vacÅvi¤¤atti sÃvajjÃ, tÃya ca vi¤¤Ãpitaæ ariyà na paribhu¤janti, so ca puggalo ariyÃnaæ samaye o¤Ãto hoti hÅÊito khÅÊito garahito paribhÆto acittikato, bhinnÃjÅvo t' eva sankhaæ gacchati. Puna ca paraæ mahÃrÃja: idh' ekacco bhikkhu paresaæ sÃvento evaæ bhaïati: iminà me attho ti, tÃya ca vÃcÃya paresaæ sÃvitÃya tassa lÃbho uppajjati; ayam-pi vacÅvi¤¤atti sÃvajjÃ, tÃya ca vi¤¤Ãpitaæ ariya na paribhu¤janti, so ca puggalo ariyÃnaæ samaye o¤Ãto hoti hÅÊito khÅÊito garahito paribhÆto acittikato, bhinnÃjÅvo t'eva sankhaæ gacchati. Puna ca paraæ mahÃrÃja: idh' ekacco bhikkhu vacÅvipphÃrena parisÃya sÃveti: eva¤-ca eva¤-ca bhikkhÆnaæ dÃtabban-ti, ta¤-ca te vacanaæ sutvà parikittitaæ abhiharanti; ayam-pi vacÅvi¤¤atti sÃvajjÃ, tÃya ca vi¤¤Ãpitaæ ariyà na paribhu¤janti, so ca puggalo ariyÃnaæ samaye o¤Ãto hoti hÅÊito khÅÊito garahito paribhÆto acittikato, #<[page 231]># %< 231>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ bhinnÃjÅvo t' eva sankhaæ gacchati. Nanu mahÃrÃja thero pi SÃriputto atthaæ gate suriye rattibhÃge gilÃno samÃno therena MahÃmoggallÃnena bhesajjaæ pucchiyamÃno vÃcaæ bhindi, tassa tena vacÅbhedena bhesajjaæ uppajji; atha thero SÃriputto: vacÅbhedena me imaæ bhesajjaæ uppannaæ, mà me ÃjÅvo bhijjÅti ÃjÅvabhedabhayà taæ bhesajjaæ pajahi, na upajÅvi. Evam-pi vacÅvi¤¤atti sÃvajjÃ, tÃya ca vi¤¤Ãpitaæ ariyà na paribhu¤janti, so ca puggalo ariyÃnaæ samaye o¤Ãto hoti hÅÊito khÅÊito garahito paribhÆto acittikato, bhinnÃjÅvo t' eva sankhaæ gacchati. Katamà vacÅvi¤¤atti anavajjÃ: idha mahÃrÃja bhikkhu sati paccaye bhesajjaæ vi¤¤Ãpeti ¤ÃtipavÃritesu kulesu, ayaæ vacÅvi¤¤atti anavajjÃ, tÃya ca vi¤¤Ãpitaæ ariyà paribhu¤janti, so ca puggalo ariyÃnaæ samaye vaïïito hoti thomito pasattho, parisuddhÃjÅvo t' eva sankhaæ gacchati, anumato tathÃgatehi arahantehi sammÃsambuddhehi. Yaæ pana mahÃrÃja TathÃgato KasibhÃradvÃjassa brÃhmaïassa bhojanaæ pajahi, taæ ÃveÂhana-viniveÂhanaka¬¬hana-niggaha-paÂikammena nibbattaæ, tasmà TathÃgato taæ piï¬apÃtaæ paÂikkhipi, na upajÅvÅti. - SabbakÃlaæ bhante NÃgasena TathÃgate bhu¤jamÃne devatà dibbaæ ojaæ patte Ãkiranti, udÃhu sÆkaramaddave ca madhupÃyÃse cÃti dvÅsu yeva piï¬apÃtesu ÃkiriæsÆti. SabbakÃlaæ mahÃrÃja TathÃgate bhu¤jamÃne devatà dibbaæ ojaæ gahetvà upatiÂÂhitvà uddhaÂuddhaÂe Ãlope Ãkiranti. Yathà mahÃrÃja ra¤¤o sÆdo ra¤¤o bhu¤jantassa sÆpaæ gahetvà upatiÂÂhitvà kabaÊe kabaÊe sÆpaæ Ãkirati, evam-eva kho mahÃrÃja sabbakÃlaæ TathÃgate bhu¤jamÃne devatà dibbaæ ojaæ gahetvà upatiÂÂhitvà uddhaÂuddhaÂe Ãlope dibbaæ ojaæ Ãkiranti. Vera¤jÃyam-pi mahÃrÃja TathÃgatassa sukkhayavapulake bhu¤jamÃnassa devatà dibbena ojena temayitvà temayitvà upasaæhariæsu, #<[page 232]># %< 232>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ tena TathÃgatassa kÃyo upacito ahosÅti. - LÃbhà vata bhante NÃgasena tÃsaæ devatÃnaæ yà TathÃgatassa sarÅrapaÂijaggane satataæ samitaæ ussukkam-ÃpannÃ. SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, tumhe bhaïatha: TathÃgatena catuhi ca asankheyyehi kappÃnaæ kappasatasahassena ca etth' antare sabba¤¤uta¤Ãïaæ paripÃcitaæ mahato janakÃyassa samuddharaïÃyÃti. Puna ca:Sabba¤¤utaæ pat- tassa appossukkatÃya cittaæ nami, no dhammadesanÃyÃti. Yathà nÃma bhante NÃgasena issÃso và issÃsantevÃsÅ và bahuke divase sangÃmatthÃya upÃsanaæ sikkhitvà sampatte mahÃyuddhe osakkeyya, evam-eva kho bhante NÃgasena TathÃgatena catuhi ca asankheyyehi kappÃnaæ kappasatasahassena ca etth' antare sabba¤¤uta¤Ãïaæ paripÃcetvà mahato janakÃyassa samuddharaïÃya sabba¤¤utaæ pattena dhammadesanÃya osakkitaæ. Yathà và pana bhante NÃgasena mallo và mallantevÃsÅ và bahuke divase nibbuddhaæ sikkhitvà sampatte mallayuddhe osakkeyya, evam-eva kho bhante NÃgasena TathÃgatena catuhi ca asankheyyehi kappÃnaæ kappasatasahassena ca etth' antare sabba¤¤uta¤Ãïaæ paripÃcetvà mahato janakÃyassa samuddharaïÃya sabba¤¤utaæ pattena dhammadesanÃya osakkitaæ. Kin-nu kho bhante NÃgasena TathÃgatena bhayà osakkitaæ, udÃhu apÃkaÂatÃya osakkitaæ, udÃhu dubbalatÃya osakkitaæ, udÃhu asabba¤¤utÃya osakkitaæ. #<[page 233]># %< 233>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Kiæ tattha kÃraïaæ, ingha me tvaæ kÃraïaæ brÆhi kankhÃvitaraïÃya. Yadi bhante NÃgasena TathÃgatena catuhi ca asankheyyehi kappÃnaæ kappasatasahassena ca etth' antare sabba¤¤uta¤Ãïaæ paripÃcitaæ mahato janakÃyassa samuddharaïÃya, tena hi: sabba¤¤utaæ pattassa appossukkatÃya cittaæ nami, no dhammadesanÃyÃti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi sabba¤¤utaæ pattassa appossukkatÃya cittaæ nami, no dhammadesanÃya, tena hi: TathÃgatena catuhi ca asankheyyehi kappÃnaæ kappasatasahassena ca etth' antare sabba¤¤uta¤Ãïaæ paripÃcitaæ mahato janakÃyassa samuddharaïÃyÃti tam-pi vacanaæ micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho gambhÅro dunnibbedho tavÃnuppatto, so tayà nibbÃhitabbo ti. ParipÃcita¤-ca mahÃrÃja TathÃgatena catuhi ca asankheyyehi kappÃnaæ kappasatasahassena ca etth' antare sabba¤¤uta¤Ãïaæ [paripÃcitaæ] mahato janakÃyassa samuddharaïÃya; pattasabba¤¤utassa ca appossukkatÃya cittaæ nami, no dhammadesanÃya. Ta¤-ca pana dhammassa gambhÅra-nipuïa-duddasa-duranubodhasukhuma-duppaÂivedhataæ sattÃna¤-ca ÃlayÃrÃmataæ sakkÃyadiÂÂhiyà daÊhasuggahitata¤-ca disvÃ: kin-nu kho kathan-nu kho ti appossukkatÃya cittaæ nami, no dhammadesanÃya; sattÃnaæ paÂivedhacintanamÃnasaæ yev' etaæ. Yathà mahÃrÃja bhisakko sallakatto anekabyÃdhiparipÅÊitaæ naraæ upasankamitvà evaæ cintayati: kena nu kho upakkamena katamena và bhesajjena imassa byÃdhi vÆpasameyyÃti; evam-eva kho mahÃrÃja TathÃgatassa sabbakilesabyÃdhiparipÅÊitaæ janaæ dhammassa ca gambhÅra-nipuïa-duddasa-duranubodha-sukhuma-duppaÂivedhataæ disvÃ: kin-nu kho kathan-nu kho ti appossukkatÃya cittaæ nami, no dhammadesanÃya; sattÃnaæ paÂivedhacintanamÃnasaæ yev' etaæ. #<[page 234]># %< 234>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Yathà mahÃrÃja ra¤¤o khattiyassa muddhÃvasittassa dovÃrika-anÅkaÂÂha-pÃrisajja-negama-bhaÂa-balattha-amacca-rÃja¤¤arÃjÆpajÅvine jane disvà evaæ cittam-uppajjeyya: kin-nu kho kathan-nu kho ime sangaïhissÃmÅti; evam-eva kho mahÃrÃja TathÃgatassa dhammassa gambhÅra-nipuïaduddasa-duranubodha-sukhuma-duppaÂivedhataæ sattÃna¤-ca ÃlayÃrÃmataæ sakkÃyadiÂÂhiyà daÊhasuggahitata¤-ca disvÃ: kin-nu kho kathan-nu kho ti appossukkatÃya cittaæ nami, no dhammadesanÃya; sattÃnaæ paÂivedhacintanamÃnasaæ yev' etaæ. Api ca mahÃrÃja sabbesaæ tathÃgatÃnaæ dhammatà esà yaæ Brahmunà ÃyÃcità dhammaæ desenti. Tattha pana kiæ kÃraïaæ. Ye tena samayena manussà tÃpasaparibbÃjakà samaïabrÃhmanà sabbe te Brahmadevatà honti Brahmagarukà BrahmaparÃyanÃ; tasmà tassa balavato yasavato ¤Ãtassa pa¤¤Ãtassa uttarassa accuggatassa oïamanena sadevako loko oïamissati okappessati adhimuccissatÅti iminà va mahÃrÃja kÃraïena tathÃgatà Brahmunà ÃyÃcità dhammaæ desenti. Yathà mahÃrÃja koci rÃjà và rÃjamahÃmatto và yassa oïamati apacitiæ karoti, balavatarassa tassa oïamanena avasesà janatà oïamati apacitiæ karoti; evam-eva kho mahÃrÃja Brahme onamite tathÃgatÃnaæ sadevako loko oïamissati. PÆjitapÆjako mahÃrÃja loko, tasmà so Brahmà sabbesaæ tathÃgatÃnaæ ÃyÃcati dhammadesanÃya, tena ca kÃraïena tathÃgatà Brahmunà ÃyÃcità dhammaæ desentÅti. - SÃdhu bhante NÃgasena, sunibbeÂhito pa¤ho, atibhadrakaæ veyyÃkaraïam, evametaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Pa¤camo vaggo. #<[page 235]># %< 235>% Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ BhagavatÃ: Na me Ãcariyo atthi, sadiso me na vijjati, sadevakasmiæ lokasmiæ na-tthi me paÂipuggalo ti. Puna ca bhaïitaæ: Iti kho bhikkhave ùÊÃro KÃlÃmo Ãcariyo me samÃno antevÃsiæ maæ samÃnaæ attanà samasamaæ Âhapesi uÊÃrÃya ca maæ pÆjÃya pÆjesÅti. Yadi bhante NÃgasena TathÃgatena bhaïitaæ: Na me Ãcariyo atthi, sadiso me na vijjatÅti tena hi: Iti kho bhikkhave ùÊÃro KÃlÃmo Ãcariyo me samÃno antevÃsiæ maæ samÃnaæ attanà samasamaæ ÂhapesÅti yaæ vacanaæ taæ micchÃ. Yadi TathÃgatena bhaïitaæ: Iti kho bhikkhave ùÊÃro KÃlÃmo Ãcariyo me samÃno antevÃsiæ maæ samÃnaæ attanà samasamaæ ÂhapesÅti, tena hi: Na me Ãcariyo atthi, sadiso me na vijjatÅti tam-pi vacanaæ micchÃ. Ayam-pi ubhatokoÂiko pa¤ho tavÃnuppatto, sa tayà nibbÃhitabbo ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: Na me Ãcariyo atthi, sadiso me na vijjati, sadevakasmiæ lokasmiæ na-tthi me paÂipuggalo ti. Bhaïita¤-ca: Iti kho bhikkhave ùÊÃro KÃlÃmo Ãcariyo me samÃno antevÃsiæ maæ samÃnaæ attanà samasamaæ Âhapesi uÊÃrÃya ca maæ pÆjÃya pÆjesÅti. Ta¤-ca pana vacanaæ pubbe va sambodhà anabhisambuddhassa bodhisattass' eva sato ÃcariyabhÃvaæ sandhÃya bhÃsitaæ. Pa¤c' ime mahÃrÃja pubbe va sambodhà anabhisambuddhassa bodhisattassa sato ÃcariyÃ, yehi anusiÂÂho Bodhisatto tattha tattha divasaæ vÅtinÃmesi, katame pa¤ca: Ye te mahÃrÃja aÂÂha brÃhmaïà jÃtamatte Bodhisatte lakkhaïÃni parigaïhiæsu, #<[page 236]># %< 236>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ seyyathÅdaæ: RÃmo, Dhajo, Lakkhaïo, MantÅ, Ya¤¤o, SuyÃmo, Subhojo, Sudatto, te tassa sotthiæ pavedayitvà rakkhÃkammaæ akaæsu, te ca paÂhamaæ ÃcariyÃ. Puna ca paraæ mahÃrÃja: Bodhisattassa pità Suddhodano rÃjà yaæ tena samayena abhijÃtaæ udiccaæ jÃtivantaæ padakaæ veyyÃkaraïaæ chaÊangavantaæ Sabbamittaæ nÃma brÃhmaïaæ upanetvà sovaïïena bhinkÃrena udakaæ oïojetvÃ: imaæ kumÃraæ sikkhÃpehÅti adÃsi, ayaæ dutiyo Ãcariyo. Puna ca paraæ mahÃrÃja: Yà sà devatà Bodhisattaæ saævejesi, yassà vacanaæ sutvà Bodhisatto saæviggo ubbiggo tasmiæ yeva khaïe nekkhamnikkhamitvà pabbaji, ayaæatiyo Ãcariyo. Puna ca paraæ mahÃrÃja: ùÊÃro KÃlÃm ayaæ catuttho Ãcariyo. Puna ca paraæ mahÃrÃja: Uddako RÃmaputto, ayaæ pÃmo Ãcariyo. Ime kho mahÃrÃja pubbe va sambodhà anabhisambuddhassa bodhisattassasato pa¤ca ÃcariyÃ. Te ca pana Ãcariyà lokiye dhamme. Imasmi¤-ca pana mahÃrÃja lokuttare dhamme sabba¤¤uta¤ÃïapaÂivedhÃya na-tthi TathÃgatassa anuttaro anusÃsako. SayambhÆ mahÃrÃja TathÃgato anÃcariyako, tasmà kÃraïà TathÃgatena bhaïitaæ: Na me Ãcariyo atthi, sadiso me na vijjati, sadevakasmiæ lokasmiæ na-tthi me paÂipuggalo ti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ BhagavatÃ: AÂÂhÃnam-etaæ bhikkhave anavakÃso yaæ ekissà lokadhÃtuyà dve arahanto sammÃsambuddhà apubbaæ acarimaæ uppajjeyyuæ, #<[page 237]># %< 237>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ n' etaæ ÂhÃnaæ vijjatÅti. Desentà pi bhante NÃgasena sabbe pi tathÃgatà sattatiæsa bodhapakkhiye dhamme desenti, kathayamÃnà ca cattÃri ariyasaccÃni kathenti, sikkhÃpentà ca tisu sikkhÃsu sikkhÃpenti, anusÃsamÃnà ca appamÃdapaÂipattiyà anusÃsanti. Yadi bhante NÃgasena sabbesam-pi tathÃgatÃnaæ ekà desanà ekà kathà ekà sikkhà ekà 'nusatthi, kena kÃraïena dvetathÃgatà ekakkhaïe na uppajjanti. Ekena pi tÃva buddhuppÃdena ayaæ loko obhÃsajÃto, yadi dutiyo buddho bhaveyya dvinnaæ pabhÃya ayaæ loko bhiyyosomattÃya obhÃsajÃto bhaveyya, ovadamÃnà ca dve tathÃgatà sukhaæ ovadeyyuæ, anusÃsamÃnà ca sukhaæ anusÃseyyuæ. Tattha me kÃraïaæ brÆhi, yathà 'haæ nissaæsayo bhaveyyan-ti. Ayaæ mahÃrÃja dasasahassÅ lokadhÃtu ekabuddhadhÃraïÅ, ekass' eva tathÃgatassa guïaæ dhÃreti; yadi dutiyo buddho uppajjeyya nÃyaæ dasasahassÅ lokadhÃtu dhÃreyya, caleyya kampeyya nameyya oïameyya vinameyya vikireyya vidhameyya viddhaæseyya, naÂÂhÃnamupagaccheyya. Yathà mahÃrÃja nÃvà ekapurisasantÃraïÅ bhaveyya, ekasmiæ purise abhirÆÊhe samupÃdikà bhaveyya, atha dutiyo puriso Ãgaccheyya tÃdiso Ãyunà vaïïena vayena pamÃïena kisa-thÆlena sabbangapaccangena, so taæ nÃvaæ abhirÆheyya, api nu sà mahÃrÃja nÃvà dvinnam-pi dhÃreyyÃti. - Na hi bhante, caleyya kampeyya nameyya oïameyya vinameyya vikireyya vidhameyya viddhaæseyya, naÂÂhÃnam-upagaccheyya, osÅdeyya udake ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja ayaæ dasasahassÅ lokadhÃtu ekabuddhadhÃraïÅ, ekass' eva tathÃgatassa guïaæ dhÃreti; yadi dutiyo buddho uppajjeyya, nÃyaæ dasasahassÅ lokadhÃtu dhÃreyya, caleyya kampeyya nameyya oïameyya vinameyya vikireyya vidhameyya viddhaæseyya, naÂÂhÃnam-upagaccheyya. Yathà và pana mahÃrÃja puriso yÃvadatthaæ bhojanaæ bhu¤jeyya chÃdentaæ yÃva kaïÂham-abhipÆrayitvÃ, #<[page 238]># %< 238>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ so dhÃto pÅïito paripuïïo nirantaro tandikato anoïamidaï¬ajÃto puna-d-eva tattakaæ bhojanaæ bhu¤jeyya; api nu kho so mahÃrÃja puriso sukhito bhaveyyÃti. - Na hi bhante, sakiæ bhutto va mareyyÃti. - Evam-eva kho mahÃrÃja ayaæ dasasahassÅ lokadhÃtu ekabuddhadhÃraïÅ, ekass' eva tathÃgatassa guïaæ dhÃreti; yadi dutiyo buddho uppajjeyya, nÃyaæ dasasahassÅ lokadhÃtu dhÃreyya, caleyya kampeyya nameyya oïameyya vinameyya vikireyya vidhameyya viddhaæseyya, naÂÂhÃnam-upagaccheyyÃti. - Kin-nu kho bhante NÃgasena atidhammabhÃrena paÂhavÅ calatÅti. - Idha mahÃrÃja dve sakaÂà ratanaparipÆrità bhaveyyuæ yÃva mukhasmÃ, ekasmà sakaÂato ratanaæ gahetvà ekasmiæ sakaÂe Ãkireyyuæ, api nu taæ mahÃrÃja sakataæ dvinnam-pi sakaÂÃnaæ ratanaæ dhÃreyyÃti. - Na hi bhante, nÃbhi pi tassa phaleyya, arà pi tassa bhijjeyyuæ, nemÅ pi tassa opateyya, akkho pi tassa bhijjeyyÃti.-Kin-nu kho mahÃrÃja atiratanabhÃrena sakaÂaæ bhijjatÅti. ùma bhante ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja atidhammabhÃrena paÂhavÅ calati. Api ca mahÃrÃja imaæ kÃraïaæ buddhabalaparidÅpanÃya osÃritaæ. A¤¤am-pi tattha abhirÆpaæ kÃraïaæ suïohi yena kÃraïena dve sammÃsambuddhà ekakkhaïe n' uppajjanti. Yadi mahÃrÃja dve sammÃsambuddhà ekakkhaïe uppajjeyyuæ, tesaæ parisÃya vivÃdo uppajjeyya: tumhÃkaæ buddho, amhÃkaæ buddho ti ubhatopakkhajÃtà bhaveyyuæ. Yathà mahÃrÃja dvinnaæ balavÃmaccÃnaæ parisÃya vivÃdo uppajjeyya: tumhÃkaæ amacco, amhÃkaæ amacco ti ubhatopakkhajÃtà honti; evam-eva kho mahÃrÃja yadi dve sammÃsambuddhà ekakkhaïe uppajjeyyuæ, tesaæ parisÃya vivÃdo uppajjeyya: tumhÃkaæ buddho, amhÃkaæ buddho ti ubhatopakkhajÃtà bhaveyyuæ. #<[page 239]># %< 239>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Idaæ tÃva mahÃrÃja ekaæ kÃraïaæ yena kÃraïena dve sammÃsambuddhà ekakkhaïe na uppajjanti. Aparam-pi mahÃrÃja uttariæ kÃraïaæ suïohi yena kÃraïena dve sammÃsambuddhà ekakkhaïe na uppajjanti. Yadi mahÃrÃja dve sammÃsambuddhà ekakkhaïe uppajjeyyuæ, aggo Buddho ti yaæ vacanaæ taæ micchà bhaveyya, jeÂÂho Buddho ti yaæ vacanaæ taæ micchà bhaveyya, seÂÂho Buddho ti yaæ vacanaæ taæ micchà bhaveyya, visiÂÂho Buddho ti - uttamo Buddho ti - pavaro Buddho ti -asamo Buddho ti-asamasamo Buddho ti - appaÂimo Buddho ti - appaÂibhÃgo Buddho ti -appaÂipuggalo Buddho ti yaæ vacanaæ taæ micchà bhaveyya. Idam-pi kho tvaæ mahÃrÃja kÃraïaæ atthato sampaÂiccha yena kÃraïena dve sammÃsambuddhà ekakkhaïe na uppajjanti. Api ca kho mahÃrÃja buddhÃnaæ bhagavantÃnaæ sabhÃvapakati esà yaæ eko yeva buddho loke uppajjati, kasmà kÃraïÃ: mahtatÃya sabba¤¤ÆbuddhaguïÃnaæ. A¤¤am-pi mahÃrÃja yaæ loke mahantaæ taæ ekaæ yeva hoti: paÂhavÅ mahÃrÃja mahantÃ, sà ekà yeva; sÃgaro mahanto, so eko yeva; Sineru girirÃjà mahanto, so eko yeva; ÃkÃso mahanto, so eko yeva; Sakko mahanto, so eko yeva; MÃro mahanto, so eko yeva; MahÃbrahmà mahanto, so eko yeva; TathÃgato arahaæ sammÃsambuddho mahanto, so eko yeva lokasmiæ. Yatth' ete uppajjanti tattha a¤¤assa okÃso na hoti. Tasmà mahÃrÃja TathÃgato arahaæ sammÃsambuddho eko yeva lokasmiæ uppajjatÅti.-Sukathito bhante NÃgasena pa¤ho opammehi kÃraïehi, anipuïo p' etaæ sutvà attamano bhaveyya, kim-pana mÃdiso mahÃpa¤¤o; sÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. #<[page 240]># %< 240>% Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ Bhagavatà mÃtucchÃya MahÃpajÃpatiyà Gotamiyà vassikasÃÂikÃya dÅyamÃnÃya: Sanghe Gotami dehi, sanghe te dinne aha¤-c' eva pÆjito bhavissÃmi sangho cÃti. Kin-nu kho bhante NÃgasena TathÃgato sangharatanato na bhÃriko na garuko na dakkhiïeyyo, yaæ TathÃgato sakÃya mÃtucchÃya sayampi¤jitaæ sayaælu¤citaæ sayaæpoÂhitaæ sayaækantitaæ sayaævÃyitaæ vassikasÃÂikaæ attano dÅyamÃnaæ sanghassa dÃpesi. Yadi bhante NÃgasena TathÃgato sangharatanato uttaro bhaveyya adhiko và visiÂÂho vÃ: mayi dinne mahapphalaæ bhavissatÅti na TathÃgato mÃtucchÃya sayampi¤jitaæ sayaælu¤citaæ sayaæpoÂhitaæ taæ vassikasÃÂikaæ sanghe dÃpeyya. Yasmà ca kho bhante NÃgasena TathÃgato attÃnaæ na pattÅyati na upanissayati, tasmà TathÃgato mÃtucchÃya taæ vassikasÃÂikaæ sanghassa dÃpesÅti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà mÃtucchÃya MahÃpajÃpatiyà Gotamiyà vassikasÃÂikÃya dÅyamÃnÃya: Sanghe Gotami dehi, sanghe dinne aha¤-c' eva pÆjito bhavissÃmi sangho cÃti. Taæ pana na attano patimÃnanassa avipÃkatÃya na adakkhiïeyyatÃya, api ca kho hitatthÃya anukampÃya: anÃgatam-addhÃnaæ sangho mam' accayena cittikato bhavissatÅti vijjamÃne yeva guïe parikittayanto evam-Ãha: Sanghe Gotami dehi, sanghe dinne aha¤-c' eva pÆjito bhavissÃmi sangho cÃti. Yathà mahÃrÃja pità dharamÃno yeva amacca-bhaÂa-balattha-dovÃrika-anÅkaÂÂha-pÃrisajja-janamajjhe ra¤¤o santike puttassa vijjamÃnaæ yeva guïaæ pakitteti: idha Âhapito anÃgatam-addhÃnaæ janamajjhe pÆjito bhavissatÅti; evameva kho mahÃrÃja TathÃgato hitatthÃya anukampÃya: anÃgatam-addhÃnaæ sangho mam' accayena cittikato bhavissatÅti vijjamÃne yeva guïe pakittayanto evam-Ãha: #<[page 241]># %< 241>% Sanghe Gotami dehi, sanghe dinne aha¤-c' eva pÆjito bhavissÃmi sangho cÃti. Na kho mahÃrÃja tÃvatakena vassikasÃÂikÃnuppadÃnamattakena sangho TathÃgatato adhiko nÃma hoti visiÂÂho vÃ. Yathà mahÃrÃja mÃtÃpitaro puttÃnaæ ucchÃdenti parimaddanti nahÃpenti sambÃhenti, api nu kho mahÃrÃja tÃvatakena ucchÃdanaparimaddana-nahÃpana-sambÃhanamattakena putto mÃtÃpitÆhi adhiko nÃma hoti visiÂÂho và ti. - Na hi bhante, akÃmakaraïÅyà bhante puttà mÃtÃpitunnaæ, tasmà mÃtÃpitaro puttÃnaæ ucchÃdana-parimaddana-nahÃpanasambÃhanaæ karontÅti. - Evam-eva kho mahÃrÃja na tÃvatakena vassikasÃÂikÃnuppadÃnamattakena sangho TathÃgatato adhiko nÃma hoti visiÂÂho vÃ. Api ca TathÃgato akÃmakaraïÅyaæ karonto mÃtucchÃya taæ vassikasÃÂikaæ sanghassa dÃpesi. Yathà và pana mahÃrÃja kocid-eva puriso ra¤¤o upÃyanaæ Ãhareyya, taæ rÃjà upÃyanaæ a¤¤atarassa bhaÂassa và balatthassa và senÃpatissa và purohitassa và dadeyya, api nu kho so mahÃrÃja puriso tÃvatakena upÃyanapaÂilÃbhamattakena ra¤¤Ã adhiko nÃma hoti visiÂÂho và ti. - Na hi bhante, rÃjabhattiko bhante so puriso rÃjÆpajÅvÅ, taæÂhÃne Âhapento rÃjà upÃyanaæ detÅti. - Evam-eva kho mahÃrÃja na tÃvatakena vassikasÃÂikÃnuppadÃnamattakena sangho TathÃgatato adhiko nÃma hoti visiÂÂho vÃ, atha kho TathÃga tabhattiko TathÃgatopajÅvÅ, taæÂhÃne Âhapento TathÃgato sanghassa vassikasÃÂikaæ dÃpesi. Api ca mahÃrÃja TathÃgatassa evaæ ahosi: sabhÃvapatipÆjanÅyo sangho, mama santakena sanghaæ patipÆjessÃmÅti sanghassa vassikasÃÂikaæ dÃpesi. Na mahÃrÃja TathÃgato attano yeva patipÆjanaæ vaïïeti, atha kho ye loke patipÆjanÃrahà tesam-pi TathÃgato patipÆjanaæ vaïïeti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena MajjhimanikÃyavarala¤cake DhammadÃyÃdadhammapariyÃye appicchapaÂipattiæ pakittayamÃnena: #<[page 242]># %< 242>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Asu yeva me purimo bhikkhu pujjataro ca pÃsaæsataro cÃti. Na-tthi mahÃrÃja bhavesu koci satto TathÃgatato dakkhiïeyyo và uttaro và adhiko và visiÂÂho vÃ, TathÃgato va uttaro adhiko visiÂÂho. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja SaæyuttanikÃyavare MÃïavagÃmikena devaputtena Bhagavato purato Âhatvà devamanussamajjhe: Vipulo RÃjagahikÃnaæ giri seÂÂho pavuccati, Seto Himavataæ seÂÂho, Ãdicco aghagÃminaæ, Samuddo udadhÅnaæ seÂÂho, nakkhattÃna¤-ca candimÃ; sadevakassa lokassa Buddho aggaæ pavuccatÅti. Tà kho pan' età mahÃrÃja MÃïavagÃmikena devaputtena gÃthà sugÅtà na duggÅtÃ, subhÃsità na dubbhÃsitÃ, anumatà ca BhagavatÃ. Nanu mahÃrÃja therena pi SÃriputtena dhammasenÃpatinà bhaïitaæ: Eko manopasÃdo saraïÃgamanaæ a¤jalippaïÃmo và ussahate tÃrayituæ MÃrabalanisÆdane Buddhe ti. Bhagavatà ca bhaïitaæ devÃtidevena: Ekapuggalo bhikkhave loke uppajjamÃno uppajjati bahujanahitÃya bahujanasukhÃya lokÃnukampÃya atthÃya hitÃya sukhÃya devamanussÃnaæ; katamo ekapuggalo: TathÃgato arahaæ sammÃsambuddho-pe-devamanussÃnan-ti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ BhagavatÃ: Gihino và 'haæ bhikkhave pabbajitassa và sammÃpaÂipattiæ vaïïemi, #<[page 243]># %< 243>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ gihÅ và bhikkhave pabbajito và sammà paÂipanno sammÃpaÂipattÃdhikaraïaæ ÃrÃdhako hoti ¤Ãyaæ dhammaæ kusalan-ti. Yadi bhante NÃgasena gihÅ odÃtavasano kÃmabhogÅ puttadÃrasambÃdhasayanaæ ajjhÃvasanto KÃsikacandanaæ paccanubhonto mÃlÃ-gandhavilepanaæ dhÃrento jÃtarÆpa-rajataæ sÃdiyanto maïikanaka-vicitta-molibaddho sammà paÂipanno ÃrÃdhako hoti ¤Ãyaæ dhammaæ kusalaæ, pabbajito pi bhaï¬u kÃsÃvavatthavasano parapiï¬am-ajjhupagato catusu sÅlakkhandhesu sammà paripÆrakÃrÅ diya¬¬hesu sikkhÃpadasatesu samÃdÃya vattanto terasasu dhutaguïesu anavasesaæ vattanto sammà paÂipanno ÃrÃdhako hoti ¤Ãyaæ dhammaæ kusalaæ; tattha bhante ko viseso gihino và pabbajitassa vÃ, aphalaæ hoti tapokammaæ, niratthikà pabbajjÃ, va¤jhà sikkhÃpadagopanÃ, moghaæ dhutaguïasamÃdÃnaæ, kiæ tattha dukkham-anuciïïena, nanu nÃma sukhen' eva sukhaæ adhigantabban-ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhagavatÃ: Gihino và 'haæ bhikkhave pabbajitassa và sammÃpaÂipattiæ vaïïemi, gihÅ và bhikkhave pabbajito và sammà paÂipanno sammÃpaÂipattÃdhikaraïaæ ÃrÃdhako hoti ¤Ãyaæ dhammaæ kusalan-ti. Evam-etaæ mahÃrÃja, sammà paÂipanno va seÂÂho. Pabbajito pi mahÃrÃja: pabbajito 'mhÅti na sammà paÂipajjeyya, atha kho so Ãrakà va sÃma¤¤Ã, Ãrakà va brahma¤¤Ã; pag-eva gihÅ odÃtavasano. GihÅ pi mahÃrÃja sammà paÂipanno ÃrÃdhako hoti ¤Ãyaæ dhammaæ kusalaæ, pabbajito pi mahÃrÃja sammà paÂipanno ÃrÃdhako hoti ¤Ãyaæ dhammaæ kusalaæ. Api ca mahÃrÃja pabbajito va sÃma¤¤assa issaro adhipati, pabbajjà mahÃrÃja bahuguïà anekaguïà appamÃïaguïÃ, na sakkà pabbajjÃya guïà parimÃïaæ kÃtuæ. Yathà mahÃrÃja kÃmadadassa maïiratanassa na sakkà dhanena aggho parimÃïaæ kÃtuæ: #<[page 244]># %< 244>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ ettakaæ maïiratanassa mÆlanti; evam-eva kho mahÃrÃja pabbajjà bahuguïà anekaguïà appamÃïaguïÃ, na sakkà pabbajjÃya guïà parimÃïaæ kÃtuæ. Yathà và pana mahÃrÃja mahÃsamudde Æmiyo na sakkà parimÃïaæ kÃtuæ: ettakà mahÃsamudde Æmiyo ti; evam-eva kho mahÃrÃja pabbajjà bahuguïà anekaguïà appamÃïaguïÃ, na sakkà pabbajjÃya guïà parimÃïaæ kÃtuæ. Pabbajitassa mahÃrÃja yaæ ki¤ci karaïÅyaæ sabban-taæ khippam-eva samijjhati no cira rattÃya; kinkÃraïaæ: pabbajito mahÃrÃja appiccho hoti santuÂÂho pavivitto asaæsaÂÂho Ãraddhaviriyo nirÃlayo aniketo paripuïïasÅlo sallekhitÃcÃro dhutapaÂipattikusalo hoti; tankÃraïà pabbajitassa yaæ ki¤ci karaïÅyaæ sabban-taæ khippam-eva samijjhati no cirarattÃya. Yathà mahÃrÃja niggaïÂhi-sama-sudhota-uju-vimala-nÃrÃco susajjito sammà vahati, evam-eva kho mahÃrÃja pabbajitassa yaæ ki¤ci karaïÅyaæ sabban-taæ khippam-eva samijjhati no cirarattÃyÃti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, yadà Bodhisatto dukkarakÃrikaæ akÃsi, n' etÃdiso a¤¤atra Ãrambho ahosi nikkamo kilesayuddhaæ Maccusenavidhamanaæ ÃhÃrapariggaho dukkarakÃrikÃ, evarÆpe parakkame ka¤ci assÃdaæ alabhitvà tam-eva cittaæ parihÃpetvà evam-avoca: Na kho panÃhaæ imÃya kaÂukÃya dukkarakÃrikÃya adhigacchÃmi uttariæ manussadhammà alamariya¤Ãïadassanavisesaæ, siyà nu kho a¤¤o maggo bodhÃyÃti. Tato nibbinditvà a¤¤ena maggena sabba¤¤utaæ patto puna tÃya paÂipadÃya sÃvake anusÃsati samÃdapeti: #<[page 245]># %< 245>% ùrabhatha, nikkamatha, yu¤jatha BuddhasÃsane, dhunÃtha Maccuno senaæ, naÊÃgÃraæ va ku¤jaro ti. Kena nu kho bhante NÃgasena kÃraïena TathÃgato yÃya paÂipadÃya attanà nibbiïïo virattarÆpo tattha sÃvake anusÃsati samÃdapetÅti. Tadà pi mahÃrÃja etarahi pi sà yeva paÂipadÃ, taæ yeva paÂipadaæ paÂipajjitvà Bodhisatto sabba¤¤utaæ patto. Api ca mahÃrÃja Bodhisatto ativiriyaæ karonto niravasesato ÃhÃraæ uparundhi, tassa ÃhÃrÆparodhena cittadubbalyaæ uppajji, so tena dubbalyena nÃsakkhi sabba¤¤utaæ pÃpuïituæ, so mattamattaæ kabaÊinkÃrÃhÃraæ sevanto tÃy' eva paÂipadÃya nacirass' eva sabba¤¤utaæ pÃpuïi. Sà yeva mahÃrÃja paÂipadà sabbesaæ tathÃgatÃnaæ sabba¤¤uta¤ÃïapaÂilÃbhÃya. Yathà mahÃrÃja sabbasattÃnaæ ÃhÃro upatthambho, ÃhÃrÆpanissità sabbe sattà sukhaæ anubhavanti; evam-eva kho mahÃrÃja sà yeva paÂipadà sabbesaæ tathÃgatÃnaæ sabba¤¤uta¤ÃïapaÂilÃbhÃya. N' eso mahÃrÃja doso Ãrambhassa, na nikkamassa, na kilesayuddhassa, yena TathÃgato tasmiæ samaye na pÃpuïi sabba¤¤uta¤Ãïaæ, atha kho ÃhÃrÆparodhass' ev' eso doso, sadà paÂiyattà yeva sà paÂipadÃ. Yathà mahÃrÃja puriso addhÃnaæ ativegena gaccheyya, tena so pakkhahato và bhaveyya pÅÂhasappÅ và asa¤caro paÂhavitale, api nu kho mahÃrÃja mahÃpaÂhaviyà doso atthi yena so puriso pakkhahato ahosÅti. - Na hi bhante, sadà paÂiyattà bhante mahÃpaÂhavÅ, kuto tassà doso, vÃyÃmass' ev' eso doso yena so puriso pakkhahato ahosÅti.-Evam-eva kho mahÃrÃja n' eso doso Ãrambhassa, na nikkamassa, na kilesayuddhassa yena TathÃgato tasmiæ samaye na pÃpuïi sabba¤¤uta¤Ãïaæ, atha kho ÃhÃrÆparodhass' ev' eso doso, sadà paÂiyattà yeva sà paÂipadÃ. #<[page 246]># %< 246>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Yathà và pana mahÃrÃja puriso kiliÂÂhaæ sÃÂakaæ nivÃseyya, na so taæ dhovÃpeyya, n' eso doso udakassa, sadà paÂiyattaæ udakaæ, purisass' ev' eso doso; evam-eva kho mahÃrÃja n'eso doso Ãrambhassa, na nikkamassa, na kilesayuddhassa, yena TathÃgato tasmiæ samaye na pÃpuïi sabba¤¤uta¤Ãïaæ, atha kho ÃhÃrÆparodhass' ev' eso doso, sadà paÂiyattà yeva sà paÂipadÃ. Tasmà TathÃgato tÃy' eva paÂipadÃya sÃvake anusÃsati samÃdapeti. Evaæ kho mahÃrÃja sadà paÂiyattà anavajjà sà paÂipadà ti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, mahantaæ idaæ TathÃgatasÃsanaæ sÃraæ varaæ seÂÂhaæ pavaraæ anupamaæ parisuddhaæ vimalaæ paï¬araæ anavajjaæ, na yuttaæ gihiæ tÃvatakaæ pabbÃjetuæ, gihiæ yeva ekasmiæ phale vinetvà yadà apunarÃvattÅ hoti tadà so pabbÃjetabbo; kinkÃraïaæ: ime dujjanà tÃva tattha sÃsane visuddhe pabbajitvà paÂinivattitvà hÅnÃy' Ãvattanti, tesaæ paccÃgamanena ayaæ mahÃjano evaæ vicinteti: tucchakaæ vata bho etaæ samaïassa Gotamassa sÃsanaæ bhavissati, yaæ ime paÂinivattantÅti. Idam-ettha kÃraïan-ti. Yathà mahÃrÃja taÊÃkaæ bhaveyya sampuïïa-sucivimala-sÅtala-salilaæ, atha yo koci kiliÂÂho mala-kaddama-gato taæ taÊÃkaæ gantvà anahÃyitvà kiliÂÂho va paÂinivatteyya, tattha mahÃrÃja katamaæ jano garaheyya, kiliÂÂhaæ và taÊÃkaæ và ti. - KiliÂÂhaæ bhante jano garaheyya: ayaæ taÊÃkaæ gantvà anahÃyitvà kiliÂÂho va paÂinivatto, kiæ imaæ anahÃyitukÃmaæ taÊÃko sayaæ nahÃpessati, ko doso taÊÃkassÃti.-Evam-eva kho mahÃrÃja TathÃgato vimuttivara-salilasampuïïaæ saddhammavara-taÊÃkaæ mÃpesi: #<[page 247]># %< 247>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ ye keci kilesamalakiliÂÂhà sacetanà budhà te idha nahÃyitvà sabbakilese pavÃhayissantÅti; yadi koci taæ saddhammavara-taÊÃkaæ gantvà anahÃyitvà sakileso va paÂinivattitvà hÅnÃy' Ãvattati, taæ yeva jano garahissati: ayaæ JinasÃsane pabbajitvà tattha patiÂÂhaæ alabhitvà hÅnÃy' Ãvatto, kiæ imaæ appaÂipajjantaæ JinasÃsanaæ sayaæ sodhessati, ko doso JinasÃsanassÃti. Yathà và pana mahÃrÃja puriso paramabyÃdhito roguppattikusalaæ amoghadhuvasiddhakammaæ bhisakkaæ sallakattaæ disvà na tikicchÃpetvà sabyÃdhiko va paÂinivatteyya, tattha katamaæ jano garaheyya, Ãturaæ và bhisakkaæ và ti. - ùturaæ bhante jano garaheyya: ayaæ roguppattikusalaæ amoghadhuvasiddhakammaæ bhisakkaæ sallakattaæ disvà na tikicchÃpetvà sabyÃdhiko va paÂinivatto, kiæ imaæ atikicchÃpentaæ bhisakko sayaæ tikicchissati, ko doso bhisakkassÃti.-Evam-eva kho mahÃrÃja TathÃgato antosÃsanasamugge kevalaæ sakalakilesabyÃdhi-vÆpasamanasamatthaæ amatosadhaæ pakkhipi: ye keci kilesabyÃdhipÅÊità sacetanà budhà te imaæ amatosadhaæ pivitvà sabbakilesabyÃdhiæ vÆpasamessantÅti; yadi koci taæ amatosadhaæ apivitvà sakileso va paÂinivattitvà hÅnÃy' Ãvattati, taæ yeva jano garahissati: ayaæ JinasÃsane pabbajitvà tattha patiÂÂhaæ alabhitvà hÅnÃy' Ãvatto, kiæ imaæ appaÂipajjantaæ JinasÃsanaæ sayaæ sodhessati, ko doso JinasÃsanassÃti. Yathà và pana mahÃrÃja chÃto puriso mahatimahÃpu¤¤abhattaparivesanaæ gantvà taæ bhattaæ abhu¤jitvà chÃto va paÂinivatteyya, tattha katamaæ jano garaheyya, chÃtaæ và pu¤¤abhattaæ và ti. - ChÃtaæ bhante jano garaheyya: #<[page 248]># %< 248>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ ayaæ khudÃpÅÊito pu¤¤abhattaæ paÂilabhitvà abhu¤jitvà chÃto va paÂinivatto, kiæ imassa abhu¤jantassa bhojanaæ sayaæ mukhaæ pavisissati, ko doso bhojanassÃti. - Evam-eva kho mahÃrÃja TathÃgato antosÃsanasamugge paramapavaraæ santaæ sivaæ païÅtaæ amataæ paramamadhuraæ kÃyagatÃsatibhojanaæ Âhapesi: ye keci kilesakilantajjhattà taïhÃparetamÃnasà sacetanà budhà te imaæ bhojanaæ bhu¤jitvà kÃma-rÆpÃrÆpabhavesu sabbaæ taïham-apanessantÅti; yadi koci taæ bhojanaæ abhu¤jitvà taïhÃsito va paÂinivattitvà hÅnÃy' Ãvattati, taæ yeva jano garahissati: ayaæ JinasÃsane pabbajitvà tattha patiÂÂhaæ alabhitvà hÅnÃy' Ãvatto, kiæ imaæ appaÂipajjantaæ JinasÃsanaæ sayaæ sodhessati, ko doso JinasÃsanassÃti. Yadi mahÃrÃja TathÃgato gihiæ yeva ekasmiæ phale vinÅtaæ pabbÃjeyya, na nÃmÃyaæ pabbajjà kilesappahÃnÃya visuddhiyà vÃ, na-tthi pabbajjÃya karaïÅyaæ. Yathà mahÃrÃja puriso anekasatena kammena taÊÃkaæ khaïÃpetvà parisÃya evam-anusÃveyya: mà me bhonto keci sankiliÂÂhà imaæ taÊÃkaæ otaratha, pavÃhitarajojallà parisuddhà vimalamaÂÂà imaæ taÊÃkaæ otarathÃti; api nu kho mahÃrÃja tesam pavÃhitarajojallÃnaæ parisuddhÃnaæ vimalamaÂÂÃnaæ tena tÃÊÃkena karaïÅyaæ bhaveyyÃti. Na hi bhante, yass' atthÃya te taæ taÊÃkaæ upagaccheyyuæ taæ a¤¤atr' eva tesaæ kataæ karaïÅyaæ, kiæ tesaæ tena taÊÃkenÃti. - Evam-eva kho mahÃrÃja yadi TathÃgato gihiæ yeva ekasmiæ phale vinÅtaæ pabbÃjeyya, tatth' eva tesaæ kataæ karaïÅyaæ, kiæ tesaæ pabbajjÃya. Yathà và pana mahÃrÃja sabhÃva-isibhattiko sutamantapadadharo atakkiko roguppattikusalo amoghadhuvasiddhakammo bhisakko sallakatto sabbarogÆpasamabhesajjaæ sannipÃtetvà parisÃya evam-anusÃveyya: mà kho bhonto keci sabyÃdhikà mama santike upagacchatha, #<[page 249]># %< 249>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ abyÃdhikà arogà mama santike upagacchathÃti, api nu kho mahÃrÃja tesaæ abyÃdhikÃnaæ arogÃnaæ paripuïïÃnaæ udaggÃnaæ tena bhisakkena karaïÅyaæ bhaveyyÃti. - Na hi bhante, yass' atthÃya te taæ bhisakkaæ sallakattaæ upagaccheyyuæ taæ a¤¤atr' eva tesaæ kataæ karaïÅyaæ, kiæ tesaæ tena bhisakkenÃti. - Evam-eva kho mahÃrÃja yadi TathÃgato gihiæ yeva ekasmiæ phale vinÅtaæ pabbÃjeyya, tatth' eva tesaæ kataæ karaïÅyaæ, kiæ tesaæ pabbajjÃya. Yathà và pana mahÃrÃja koci puriso anekathÃlipÃkasataæ bhojanaæ paÂiyÃdÃpetvà parisÃya evam-anusÃveyya: mà me bhonto keci chÃtà imaæ parivesanaæ upagacchatha, subhuttà tittà suhità dhÃtà pÅïità paripuïïà imaæ parivesanaæ upagacchathÃti, api nu kho mahÃrÃja tesaæ bhuttÃvÅnaæ tittÃnaæ suhitÃnaæ dhÃtÃnaæ pÅïitÃnaæ paripuïïÃnaæ tena bhojanena karaïÅyaæ bhaveyyÃti. - Na hi bhante, yass' atthÃya te taæ parivesanaæ upagaccheyyuæ taæ a¤¤atr' eva tesaæ kataæ karaïÅyaæ, kiæ tesaæ tÃya parivesanÃyÃti. - Evam-eva kho mahÃrÃja yadi TathÃgato gihiæ yeva ekasmiæ phale vinÅtaæ pabbÃjeyya, tatth' eva tesaæ kataæ karaïÅyaæ, kiæ tesaæ pabbajjÃya. Api ca mahÃrÃja ye hÅnÃy' Ãvattanti te JinasÃsanassa pa¤ca atuliye guïe dassenti; katame pa¤ca: bhÆmimahantabhÃvaæ dassenti, parisuddhavimalabhÃvaæ dassenti, pÃpehi asaævÃsiyabhÃvaæ dassenti, duppaÂivedhabhÃvaæ dassenti, bahusaævararakkhiyabhÃvaæ dassenti. Kathaæ bhÆmimahantabhÃvaæ dassenti: yathà mahÃrÃja puriso adhano hÅnajacco nibbiseso buddhiparihÅno mahatimahÃrajjaæ paÂilabhitvà nacilass' eva paripaÂati paridhaæsati parihÃyati yasato, na sakkoti issariyaæ sandhÃretuæ, kinkÃraïaæ: #<[page 250]># %< 250>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ mahantattà issariyassa; evam-eva kho mahÃrÃja ye keci nibbisesà akatapu¤¤Ã buddhiparihÅnà JinasÃsane pabbajanti te taæ pabbajjaæ pavaruttamaæ sandhÃretuæ na visahantà nacirass' eva JinasÃsanà paripaÂitvà paridhaæsitvà parihÃyitvà hÅnÃy' Ãvattanti, na sakkonti JinasÃsanaæ sandhÃretuæ, kinkÃraïaæ: mahantattà JinasÃsanabhÆmiyÃ. Evaæ bhÆmimahantabhÃvaæ dassenti. Kathaæ parisuddhavimalabhÃvaæ dassenti: yathà mahÃrÃja vÃri pokkharapatte vikirati vidhamati viddhaæsati, naÂÂhÃnam-upagacchati, nÆpalippati, kinkÃraïaæ: parisuddhavimalattà padumassa; evam-eva kho mahÃrÃja ye keci saÂhà kÆÂà vankà kuÂilà visamadiÂÂhino JinasÃsane pabbajanti te parisuddha-vimala-nikkaïÂaka-paï¬ara-varapavara-sÃsanato nacirass' eva vikiritvà vidhamitvà viddhaæsitvà na saïÂhahitvà nÆpalippitvà hÅnÃy' Ãvattanti, kinkÃraïaæ: parisuddhavimalattà JinasÃsanassa. Evaæ parisuddhavimalabhÃvaæ dassenti. Kathaæ pÃpehi asaævÃsiyabhÃvaæ dassenti: yathà mahÃrÃja mahÃsamuddo na matena kuïapena saævasati, yaæ hoti mahÃsamudde mataæ kuïapaæ taæ khippameva tÅraæ upaneti thalaæ và ussÃdeti, kinkÃraïaæ: mahÃbhÆtÃnaæ bhavanattà mahÃsamuddassa; evam-eva kho mahÃrÃja ye keci pÃpà akiriyà osannaviriyà kuthità kiliÂÂhà dujjanà manussà JinasÃsane pabbajanti te nacirass' eva JinasÃsanato arahantavimala-khÅïÃsavamahÃbhÆta-bhavanato nikkhamitvà na saævasitvà hÅnÃy' Ãvattanti, kinkÃraïaæ: pÃpehi asaævÃsiyattà JinasÃsanassa Evaæ pÃpehi asaævÃsiyabhÃvaæ dassenti. Kathaæ duppaÂivedhabhÃvaæ dassenti: yathà mahÃrÃja ye keci acchekà asikkhità asippino mativippahÅnà issatthà vÃlaggavedhaæ na visahantà vigaÊanti pakkamanti, kinkÃranaæ: saïha-sukhuma-duppaÂivedhattà vÃlaggassa; #<[page 251]># %< 251>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ evam-eva kho mahÃrÃja ye keci duppa¤¤Ã jaÊà eÊamÆgà mÆÊhà dandhagatikà janà JinasÃsane pabbajanti te taæ parama-saïha-sukhuma-catusacca-paÂivedhaæ paÂivijjhituæ na visahantà JinasÃsanà vigaÊitvà pakkamitvà nacirass' eva hÅnÃy' Ãvattanti, kinkÃraïaæ: parama-saïha-sukhuma-duppaÂivedhatÃya saccÃnaæ. Evaæ duppaÂivedhabhÃvaæ dassenti. Kathaæ bahusaævararakkhiyabhÃvaæ dassenti: yathà mahÃrÃja kocid-eva puriso mahatimahÃyuddhabhÆmimupagato parasenÃya disÃvidisÃhi samantà parivÃrito sattihatthaæ janam-upentaæ disvà bhÅto osakkati paÂinivattati palÃyati, kinkÃraïÃæ: bahuvidhayuddhamukharakkhanabhayÃ; evam-eva kho mahÃrÃja ye keci pÃkatà asaævutà ahirikà akiriyà akkhantÅ capalà calità ittarà bÃlajanà JinasÃsane pabbajanti te bahuvidhaæ sikkhÃpadaæ parirakkhituæ na visahantà okkamitvà paÂinivattitvà palÃyitvà nacirass' eva hÅnÃy' Ãvattanti, kinkÃraïaæ: bahuvidhasaævararakkhiyabhÃvattà JinasÃsanassa. Evaæ bahuvidhasaævararakkhiyabhÃvaæ dassenti. Thalajuttame pi mahÃrÃja vassikÃgumbe kimividdhÃni pupphÃni honti, tÃni ankurÃni sankuÂitÃni antarà yeva paripaÂanti, na ca tesu paripaÂitesu vassikÃgumbo hÅÊito nÃma hoti, yÃni tattha ÂhitÃni pupphÃni tÃni sammà gandhena disÃvidisaæ abhibyÃpenti, evam-eva kho mahÃrÃja ye te JinasÃsane pabbajitvà hÅnÃy' Ãvattanti te JinasÃsane kimividdhÃni vassikÃpupphÃni viya vaïïagandharahitÃni nibbaïïÃkÃrasÅlà abhabbà vepullÃya, na ca tesaæ hÅnÃy' Ãvattanena JinasÃsanaæ hÅÊitaæ nÃma hoti, ye tattha Âhità bhikkhÆ te sadevakaæ lokaæ sÅlavaragandhena abhibyÃpenti. SÃlÅnam-pi mahÃrÃja nirÃtankÃnaæ lohitakÃnaæ antare karumbhakaæ nÃma sÃlijÃti uppajjitvà antarà yeva vinassati, #<[page 252]># %< 252>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ na ca tassà vinaÂÂhattà lohitakasÃlÅ hiÊità nÃma honti, ye tattha Âhità sÃlÅ te rÃjÆpabhogà honti; evam-eva kho mahÃrÃja ye te JinasÃsane pabbajitvà hÅnÃy' Ãvattanti te lohitakasÃlÅnam-antare karumbhakà viya JinasÃsane na va¬¬hitvà vepullataæ pÃpuïitvà antarà yeva hÅnÃy' Ãvattanti, na ca tesaæ hÅnÃy' Ãvattanena JinasÃsanaæ hÅÊitaæ nÃma hoti, ye tattha Âhità bhikkhÆ te arahattassa anucchavikà honti. KÃmadadassÃpi mahÃrÃja maïiratanassa ekadesaæ kakkasaæ uppajjati, na ca tattha kakkasuppannattà maïiratanaæ hÅÊitaæ nÃma hoti, yaæ tattha parisuddhaæ maïiratanassa taæ janassa hÃsakaraæ hoti; evam-eva kho mahÃrÃja ye te JinasÃsane pabbajitvà hÅnÃy' Ãvattanti kakkasà te JinasÃsane papaÂikÃ, na ca tesaæ hÅnÃy' Ãvattanena JinasÃsanaæ hÅÊitaæ nÃma hoti, ye tattha Âhità bhikkhÆ te devamanussÃnaæ hÃsajanakà honti. JÃtisampannassa pi mahÃrÃja lohitacandanassa ekadesaæ pÆtikaæ hoti appagandhaæ, na tena lohitacandanaæ hÅÊitaæ nÃma hoti, yaæ tattha apÆtikaæ sugandhaæ taæ samantà vidhÆpeti abhibyÃpeti; evam-eva kho mahÃrÃja ye te JinasÃsane pabbajitvà hÅnÃy' Ãvattanti te lohitacandanasÃrantare pÆtikadesam-iva cha¬¬anÅyà JinasÃsane, na ca tesaæ hÅnÃy' Ãvattanena JinasÃsanaæ hÅÊitaæ nÃma hoti, ye tattha Âhità bhikkhÆ te sadevakaæ lokaæ sÅlavaracandanagandhena anulimpayantÅti. - SÃdhu bhante NÃgasena, tena tena anucchavikena tena tena sadisena kÃraïena niravajjam-anupÃpitaæ JinasÃsanaæ seÂÂhabhÃvena paridÅpitaæ, hÅnÃy' ÃvattamÃnà pi te JinasÃsanassa seÂÂhabhÃvaæ yeva paridÅpentÅti. #<[page 253]># %< 253>% Bhante NÃgasena, tumhe bhaïatha: arahà ekaæ vedanaæ vediyati kÃyikaæ na cetasikan-ti. Kin-nu kho bhante NÃgasena arahato cittaæ yaæ kÃyaæ nissÃya pavattati tattha arahà anissaro assÃmÅ avasavattÅ ti. ùma mahÃrÃjÃti. - Na kho bhante NÃgasena yuttametaæ yaæ so sakacittassa pavattamÃne kÃye anissaro hoti assÃmÅ avasavattÅ, sakuïo pi tÃva bhante yasmiæ kulÃvake paÂivasati tattha so issaro hoti sÃmÅ vasavattÅ ti. Das' ime mahÃrÃja kÃyÃnugatà dhammà bhave bhave kÃyaæ anudhÃvanti anuparivattanti, katame dasa: sÅtaæ uïhaæ jighacchà pipÃsà uccÃro passÃvo thÅnamiddhaæ jarà byÃdhi maraïaæ. Ime kho mahÃrÃja dasa kÃyÃnugatà dhammà bhave bhave kÃyaæ anudhÃvanti anuparivattanti; tattha arahà anissaro assÃmÅ avasavattÅ ti. - Bhante NÃgasena, kena kÃraïena arahato kÃye Ãïà na-ppavattati issariyaæ vÃ, tattha me kÃraïaæ brÆhÅti. - Yathà mahÃrÃja ye keci paÂhavinissità sattà sabbe te paÂhaviæ nissÃya caranti viharanti vuttiæ kappenti, api nu mahÃrÃja tesaæ paÂhaviyà Ãïà pavattati issariyaæ và ti. - Na hi bhante ti. - Evam - eva kho mahÃrÃja ara- hato cittaæ kÃyaæ nissÃya pavattati, na ca pana arahato kÃye Ãïà pavattati issariyaæ và ti. Bhante NÃgasena, kena kÃraïena puthujjano kÃyikam-pi cetasikam-pi vedanaæ vediyatÅti. - AbhÃvitattà mahÃrÃja cittassa puthujjano kÃyikaæ-pi cetasikam-pi vedanaæ vediyati. Yathà mahÃrÃja goïo chÃto paritasito abala-dubbala-parittaka-tiïesu và latÃya và upanibaddho assa, yadà so goïo parikupito hoti tadà saha upanibandhanena pakkamati; evam-eva kho mahÃrÃja abhÃvitacittassa vedanà uppajjitvà cittaæ parikopeti, cittaæ parikupitaæ kÃyaæ Ãbhujati nibbhujati, samparivattakaæ karoti, #<[page 254]># %< 254>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ atha so abhÃvitacitto tasati ravati, bheravarÃvam-abhiravati. Idam-ettha mahÃrÃja kÃraïaæ yena kÃraïena puthujjano kÃyikam-pi cetasikam-pi vedanaæ vediyatÅti. - Kiæ pana taæ kÃraïaæ yena kÃraïena arahà ekaæ vedanaæ vediyati, kÃyikaæ na cetasikan-ti. - Arahato mahÃrÃja cittaæ bhÃvitaæ hoti subhÃvitaæ dantaæ sudantaæ assavaæ vacanakaraæ, so dukkhÃya vedanÃya phuÂÂho samÃno aniccan-ti daÊhaæ gaïhÃti, samÃdhitthambhe cittaæ upanibandhati, tassa taæ cittaæ samÃdhitthambhe upanibaddhaæ na vedhati na calati, Âhitaæ hoti avikkhittaæ, tassa vedanÃvikÃravip phÃrena kÃyo pana Ãbhujati nibbhujati samparivattati. Idam-ettha mahÃrÃja kÃraïaæ yena kÃraïena arahà ekaæ vedanaæ vediyati, kÃyikaæ na cetasikan-ti. Bhante NÃgasena, taæ nÃma loke acchariyaæ yaæ kÃye calamÃne cittaæ na calati, tattha me kÃranaæ brÆhÅti. - Yathà mahÃrÃja mahatimahÃrukkhe khandhasÃkhÃ-palÃsasampanne anilabalasamÃhate sÃkhà calati, api nu tassa khandho pi calatÅti. - Na hi bhante ti. -Evam-eva kho mahÃrÃja arahà dukkhÃya vedanÃya phuÂÂho samÃno aniccan-ti daÊhaæ gaïhÃti, samÃdhitthambhe cittaæ upanibandhati, tassa taæ cittaæ samÃdhitthambhe upanibaddhaæ na vedhati na calati, Âhitaæ hoti avikkhittaæ, tassa vedanÃvikÃravipphÃrena kÃyo Ãbhujati nibbhujati samparivattati, cittaæ pana tassa na vedhati na calati, khandho viya mahÃrukkhassÃti. Acchariyaæ bhante NÃgasena, abbhutaæ bhante NÃgasena, na me evarÆpo sabbakÃliko dhammappadÅpo diÂÂhapubbo ti. #<[page 255]># %< 255>% Bhante NÃgasena, idha yo koci gihÅ pÃrÃjikaæ ajjhÃ- panno bhaveyya, so aparena samayena pabbajeyya, attanà pi so na jÃneyya: gihÅ pÃrÃjikaæ ajjhÃpanno 'smÅti, na pi tassa a¤¤o koci Ãcikkheyya: gihÅ pÃrÃjikaæ ajjhÃpanno sÅti, so ca tathattÃya patipajjeyya, api nu tassa dhammÃbhisamayo bhaveyyÃti. - Na hi mahÃrÃjÃti. - Kena bhante kÃraïenÃti. - Yo tassa hetu dhammÃbhisamayÃya so tassa samucchinno, tasmà dhammÃbhisamayo na bhavatÅti. - Bhante NÃgasena, tumhe bhaïatha: jÃnantassa kukkuccaæ hoti, kukkucce sati Ãvaraïaæ hoti, ÃvaÂe citte dhammÃbhisamayo na hotÅti. Imassa pana ajÃnantassa akukkuccajÃtassa santacittassa viharato kena kÃraïena dhammÃbhisamayo na hoti; visamena visamen' eso pa¤ho gacchati, cintetvà vissajjethÃti. - RÆhati mahÃrÃja sukaÂÂhe sukalale maï¬akhette sÃradaæ sukhasayitaæ bÅjan-ti. - ùma bhante ti. - Api nu mahÃrÃja taæ yeva bÅjaæ ghanaselasilÃtale rÆheyyÃti. Na hi bhante ti. - Kissa pana mahÃrÃja taæ yeva bÅjaæ kalale rÆhati, kissa ghanasele na rÆhatÅti. - Natthi bhante tassa bÅjassa rÆhanÃya ghanasele hetu, ahetunà bÅjaæ na rÆhatÅti. - Evam-eva kho mahÃrÃja yena hetunà tassa dhammÃbhisamayo bhaveyya so tassa hetu samucchinno, ahetunà dhammÃbhisamayo na hoti. Yatthà và pana mahÃrÃja daï¬a-le¬¬u-lakuÂa-muggarà paÂhaviyà ÂhÃnam-upagacchanti, api nu mahÃrÃja te yeva ¬aï¬ale¬¬u-lakuÂa-muggarà gagane ÂhÃnam-upagacchantÅti. Na hi bhante ti. - Kiæ pan' ettha mahÃrÃja kÃraïaæ yena kÃraïena te yeva daï¬a-le¬¬u-lakuÂa-muggarà paÂhaviyà ÂhÃnam-upagacchanti, kena kÃraïena gagane na tiÂÂhantÅti. - Na-tthi bhante tesaæ daï¬a-le¬¬ulakuÂa-muggarÃnaæ patiÂÂhÃnÃya ÃkÃse hetu, ahetunà na tiÂÂhantÅti. #<[page 256]># %< 256>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Evam-eva kho mahÃrÃja tassa tena dosena abhisamayahetu samucchinno, hetusamugghÃte ahetunà abhisamayo na hoti. Yathà và pana mahÃrÃja thale aggi jalati, api nu kho mahÃrÃja so yeva aggi udake jalatÅti. - Na hi bhante ti. - Kiæ pan' ettha mahÃrÃja kÃraïaæ yena kÃraïena so yeva aggi thale jalati, kena kÃraïena udake na jalatÅti. - Na-tthi bhante aggissa jalanÃya udake hetu, ahetunà na jalatÅti. - Evam-eva kho mahÃrÃja tassa tena dosena abhisamayahetu samucchinno, hetusamugghÃte ahetunà dhammÃbhisamayo na hotÅti. Bhante NÃgasena, puna p' etaæ atthaæ cintehi, na me tattha cittasa¤¤atti bhavati: ajÃnantassa asati kukkucce Ãvaraïaæ hotÅti; kÃraïena maæ sa¤¤ÃpehÅti. Api nu mahÃrÃja visaæ halÃhalaæ ajÃnantena pi khÃyitaæ jÅvitaæ haratÅti. - ùma bhante ti.-Evam-eva kho mahÃrÃja ajÃnantena pi kataæ pÃpaæ abhisamayantarÃyakaraæ hoti. Api nu mahÃrÃja aggi ajÃnitvà akkamantaæ ¬ahatÅti. - ùma bhante ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja ajÃnantena pi kataæ pÃpaæ abhisamayantarÃyakaraæ hoti. Api nu mahÃrÃja ajÃnantaæ ÃsÅviso ¬asitvà jÅvitaæ haratÅti. - ùma bhante ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja ajÃnantena pi kataæ pÃpaæ abhisamayantarÃyakaraæ hoti. Nanu mahÃrÃja KÃlingarÃjà Samaïakola¤¤o sattaratanaparikiïïo hatthiratanam-abhiruyha kuladassanÃya gacchanto ajÃnanto pi nÃsakkhi bodhimaï¬assa uparito gantuæ. Idam-ettha mahÃrÃja kÃraïaæ yena kÃraïena ajÃnantena pi kataæ pÃpaæ abhisamayantarÃyakaraæ hotÅti. - JinabhÃsitaæ bhante NÃgasena kÃraïaæ na sakkà paÂikkosituæ, eso v' etassa attho, tathà sampaÂicchÃmÅti. #<[page 257]># %< 257>% Bhante NÃgasena, gihidussÅlassa ca samaïadussÅlassa ca ko viseso kiæ nÃnÃkaraïaæ; ubho p' ete samasamagatikÃ, ubhinnam-pi samasamo vipÃko hoti, udÃhu ki¤ci nÃnÃkaraïaæ atthÅti. - Dasa ime mahÃrÃja guïà samaïadussÅlassa gihidussÅlato visesena atirekÃ, dasahi ca kÃraïehi uttariæ dakkhiïaæ visodheti. Katame dasa guïà samaïadussÅlassa gihidussÅlato visesena atirekÃ: idha mahÃrÃja samaïadussÅlo Buddhe sagÃravo hoti, dhamme sagÃravo hoti, sanghe sagÃravo hoti, sabrahmacÃrisu sagÃravo hoti, uddesa-paripucchÃya vÃyamati, savanabahulo hoti, bhinnasÅlo pi mahÃrÃja dussÅlo parisagato Ãkappaæ upaÂÂhapeti, garahabhayà kÃyikaæ vÃcasikaæ rakkhati, padhÃnÃbhimukham-assa hoti cittaæ, bhikkhusÃma¤¤aæ upagato hoti. Karonto pi mahÃrÃja samaïadussÅlo pÃpaæ paÂicchannaæ Ãcarati. Yathà mahÃrÃja itthÅ sapatikà nilÅyitvà rahassen' eva pÃpam-Ãcarati, evam-eva kho mahÃrÃja karonto pi samaïadussÅlo pÃpaæ paÂicchannaæ Ãcarati. Ime kho mahÃrÃja dasa guïà samaïadussÅlassa gihidussÅlato visesena atirekÃ. Katamehi dasahi kÃraïehi uttariæ dakkhiïaæ visodheti: avajjha-kavaca-dhÃraïatÃya pi dakkhiïaæ visodheti, isisÃma¤¤a-bhaï¬ulinga-dhÃraïato pi dakkhiïaæ visodheti, sanghasamayam-anupaviÂÂhatÃya pi dakkhiïaæ visodheti, Buddha-dhamma-sangha-saraïagatatÃya pi dakkhiïaæ visodheti, padhÃnÃsayaniketavÃsitÃya pi dakkhiïaæ visodheti, JinasÃsanadhanapariyesanato pi dakkhiïaæ visodheti, pavaradhammadesanato pi dakkhiïaæ visodheti, dhammadipagatiparÃyanatÃya pi dakkhinaæ visodheti, aggo Buddho ti ekantaujudiÂÂhitÃya pi dakkhiïaæ visodheti, uposathasamÃdÃnato pi dakkhiïaæ visodheti. Imehi kho mahÃrÃja dasahi kÃraïehi uttariæ dakkhiïaæ visodheti. #<[page 258]># %< 258>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Suvipanno pi hi mahÃrÃja samaïa¬ussÅlo dÃyakÃnaæ dakkhiïaæ visodheti. Yathà mahÃrÃja udakaæ subahalam-pi kalala-kaddama-rajojallaæ apaneti, evameva kho mahÃrÃja suvipanno pi samaïadussÅlo dÃyakÃnaæ dakkhiïaæ visodheti. Yathà và pana mahÃrÃja uïhodakam sukaÂhitam-pi pajjalantaæ mahantaæ aggikkhandhaæ nibbÃpeti, evam-eva kho mahÃrÃja suvipanno pi samaïadussÅlo dÃyakÃnaæ dakkhiïaæ visodheti. Yathà và pana mahÃrÃja bhojanaæ virasam-pi khudÃdubbalyaæ apaneti, evam-eva kho mahÃrÃja suvipanno pi samaïadussÅlo dÃyakÃnaæ dakkhiïaæ visodheti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja devÃtidevena MajjhimanikÃyavarala¤cake DakkhiïÃvibhange veyyÃkaraïe: Yo sÅlavà dussÅlesu dadÃti dÃnaæ dhammena laddhà supasannacitto, abhisaddahaæ kammaphalaæ uÊÃraæ, sà dakkhiïà dÃyakato visujjhatÅti. - Acchariyaæ bhante NÃgasena, abbhutaæ bhante NÃgasena, tÃvatakaæ mayaæ pa¤haæ apucchimha, taæ tvaæ opammehi kÃraïehi vibhÃvento amatamadhuraæ savanÆpagaæ akÃsi. Yathà nÃma bhante sÆdo và sÆdantevÃsÅ và tÃvatakaæ maæsaæ labhitvà nÃnÃvidhehi sambhÃrehi sampÃdetvà rÃjÆpabhogaæ karoti, evam-eva kho bhante NÃgasena tÃvatakaæ mayaæ pa¤haæ apucchimha, taæ tvaæ opammehi kÃraïehi vibhÃvetvà amatamadhuraæ savanÆpagaæ akÃsÅti. Bhante NÃgasena, imaæ udakaæ aggimhi tappamÃnaæ cicciÂÃyati ciÂiciÂÃyati saddÃyati bahuvidhaæ; kin-nu kho bhante NÃgasena udakaæ jÅvati, kiæ kÅlamÃnaæ saddÃyati, udÃhu a¤¤ena paÂipÅÊitaæ saddÃyatÅti. #<[page 259]># %< 259>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Na hi mahÃrÃja udakaæ jÅvati, na-tthi udake jÅvo và satto vÃ; api ca mahÃrÃja aggisantÃpavegassa mahantatÃya udakaæ cicciÂÃyati ciÂiciÂÃyati saddÃyati bahuvidhan-ti. - Bhante NÃgasena, idh' ekacce titthiyÃ: udakaæ jÅvatÅti sÅtÆdakaæ paÂikkhipitvà udakaæ tÃpetvà vekaÂikavekaÂikaæ paribhu¤janti, te tumhe garahanti paribhavanti: ekindriyaæ samaïà Sakyaputtiyà jÅvaæ viheÂhentÅti; taæ tesaæ garahaæ paribhavaæ vinodehi apanehi nicchÃrehÅti. - Na hi mahÃrÃja udakaæ jÅvati, na-tthi mahÃrÃja udake jÅvo và satto vÃ; api ca mahÃrÃja aggisantÃpavegassa mahantatÃya udakaæ cicciÂÃyatÅ ciÂiciÂÃyati saddÃyati bahuvidhaæ. Yathà mahÃrÃja udakaæ sobbha-sara-sarita-daha-taÊÃkakandara-padara-udapÃna-ninna-pokkharaïigataæ vÃtÃtapavegassa mahantatÃya pariyÃdiyati parikkhayaæ gaccnati, api nu tattha udakaæ cicciÂÃyati ciÂiciÂÃyati saddÃyati bahuvidhan-ti. - Na hi bhante ti. - Yadi mahÃrÃja udakaæ jÅveyya, tatthÃpi udakaæ saddÃyeyya. Iminà pi mahÃrÃja kÃraïena jÃnÃhi: na-tthi udake jÅvo và satto vÃ, aggisantÃpavegassa mahantatÃya udakaæ cicciÂÃyati ciÂiciÂÃyati saddÃyati bahuvidhan-ti. Aparam-pi mahÃrÃja uttariæ kÃraïaæ suïohi: natthi udake jÅvo và satto vÃ, aggisantÃpavegassa mahantatÃya udakaæ saddÃyatÅti. Yadà pana mahÃrÃja udakaæ taï¬ulehi sammissitaæ bhÃjanagataæ hoti pihitaæ uddhane aÂÂhapit, api nu tattha udakaæ saddÃyatÅti. - Na hi bhante, acalaæ hoti santasantan-ti. - Taæ yeva pana mahÃrÃja udakaæ bhÃjanagataæ aggiæ ujjÃletvà uddhane Âhapitaæ hoti, api nu tattha udakaæ acalaæ hoti santasantan-ti. - Na hi bhante, calati khubbhati luÊati Ãvilati, ÆmijÃtaæ hoti, uddham-adho disÃvidisaæ gacchati, uttarati patarati, #<[page 260]># %< 260>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ pheïamÃli hotÅti. - Kissa pana taæ mahÃrÃja pÃkatikaæ udakaæ na calati, santasantaæ hoti, kissa pana aggigataæ calati khubbhati luÊati Ãvilati, ÆmijÃtaæ hoti, uddham-adho disÃvidisaæ gacchati, pheïamÃli hotÅti. - PÃkatikaæ bhante udakaæ na calati, aggigataæ pana udakaæ aggisantÃpavegassa mahantatÃya cicciÂÃyati ciÂiciÂÃyati saddÃyati bahuvidhan-ti. - Iminà pi mahÃrÃja kÃraïena jÃnÃhi: na-tthi udake jÅvo và satto vÃ, aggisantÃpavegassa mahantatÃya udakaæ saddÃyatÅti. Aparam-pi mahÃrÃja uttariæ kÃraïaæ suïohi: natthi udake jÅvo và satto vÃ, aggisantÃpavegassa mahantatÃya udakaæ saddÃyatÅti. Hoti taæ mahÃrÃja udakaæ ghare ghare udakavÃrakagataæ pihitan-ti. - ùma bhante ti. - Api nu taæ mahÃrÃja udakaæ calati khubbhati luÊati Ãvilati, ÆmijÃtaæ hoti, uddham-adho disÃvidisaæ gacchati, uttarati patarati, pheïamÃli hotÅti. - Na hi bhante, acalaæ taæ hoti pÃkatikaæ udakavÃragataæ udakan-ti. - Sutapubbaæ pana tayà mahÃrÃja: mahÃsamudde udakaæ calati khubbhati luÊati Ãvilati, ÆmijÃtaæ hoti, uddham-adho disÃvidisaæ gacchati, uttarati patarati, pheïamÃli hoti, ussakkitvà velÃya paharati, saddÃyati bahuvidhan-ti. - ùma bhante, sutapubbaæ etaæ mayà diÂÂhapubba¤-ca, mahÃsamudde udakam hatthasatam-pi dve pi hatthasatÃni gagane ussakkatÅti. - Kissa mahÃrÃja udakavÃragataæ udakaæ na calati na saddÃyati, kissa pana mahÃsamudde udakaæ calati saddÃyatÅti. - VÃtavegassa mahantatÃya bhante mahÃsamudde udakaæ calati saddÃyati, udakavÃragataæ udakaæ aghaÂÂitaæ kehici na calati na saddÃyatÅti. - Yathà mahÃrÃja vÃtavegassa mahantatÃya mahÃsamudde udakaæ calati saddÃyati, #<[page 261]># %< 261>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ evam-evaæ aggisantÃpavegassa mahantatÃya udakaæ saddÃyati. Nanu mahÃrÃja bheripokkharaæ sukkhaæ sukkhena gocammena onandhantÅti. - ùma bhante ti. Api nu mahÃrÃja bheriyà jÅvo và satto và atthÅti. Na hi bhante ti. - Kissa pana mahÃrÃja bheri saddÃyatÅti. - Itthiyà và bhante purisassa và tajjena vÃyÃmenÃti. - Yathà mahÃrÃja itthiyà và purisassa và tajjena vÃyÃmena bheri saddÃyati, evam-evaæ aggisantÃpavegassa mahantatÃya udakaæ saddÃyati. Iminà pi mahÃrÃja kÃraïena jÃnÃhi: na-tthi udake jÅvo và satto vÃ, aggisantÃpavegassa mahantatÃya udakaæ saddÃyatÅti. Mayham-pi tÃva mahÃrÃja tava pucchitabbaæ atthi, evam-eso pa¤ho suvinicchito hoti. Kin-nu kho mahÃrÃja sabbehi pi bhÃjanehi udakaæ tappamÃnaæ saddÃyati, udÃhu ekaccehi yeva bhÃjanehi tappamÃnaæ saddÃyatÅti. - Na hi bhante sabbehi pi bhÃjanehi udakaæ tappamÃnaæ saddÃyati, ekaccehi yeva bhÃjanehi udakaæ tappamÃnaæ saddÃyatÅti. - Tena hi mahÃrÃja jahito si sakasamayaæ, paccÃgato si mama visayaæ, na-tthi udake jÅvo và satto vÃ; yadi mahÃrÃja sabbehi pi bhÃjanehi udakaæ tappamÃnaæ saddÃyeyya, yuttam-idaæ: udakaæ jÅvatÅti vattuæ. Na hi mahÃrÃja udakaæ dvayaæ hoti: yaæ saddÃyati taæ jÅvati, yaæ na saddÃyati taæ na jÅvatÅti. Yadi mahÃrÃja udakaæ jÅveyya, mahantÃnaæ hatthinÃgÃnaæ ussannakÃyÃnaæ pabhinnÃnaæ soï¬Ãya ussi¤citvà mukhe pakkhipitvà kucchiæ pavesayantÃnaæ tampi udakaæ tesaæ dantantare cippiyamÃnaæ saddÃyeyya. Hatthasatikà pi mahÃnÃvà garukà bhÃrikà anekasatasahassabhÃraparipÆrà mahÃsamudde vicaranti, tÃhi pi cippiyamÃnaæ udakaæ saddÃyeyya. Mahatimahantà pi macchà anekasatayojanikakÃyÃ, #<[page 262]># %< 262>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ timÅ timingalà timirapingalÃ, abbhantare nimuggà mahÃsamudde nivÃsaÂÂhÃnatÃya paÂivasantà mahÃ-udakadhÃrà Ãcamanti dhamanti ca, tesam-pi taæ dantantare pi udarantare pi cippiyamÃnaæ udakaæ saddÃyeyya. Yasmà ca kho mahÃrÃja evarÆpehi evarÆpehi mahantehi patipÅÊanehi patipÅÊitaæ udakaæ na saddÃyati, tasmà pi na-tthi udake jÅvo và satto và ti evam-etaæ mahÃrÃja dhÃrehÅti. - SÃdhu bhante NÃgasena, desÃgato pa¤ho anucchavikÃya vibhattiyà vibhatto. Yathà nÃma bhante NÃgasena mahatimahagghaæ maïiratanaæ chekaæ Ãcariyaæ kusalaæ sikkhitaæ maïikÃraæ pÃpuïitvà kittiæ labheyya thomanaæ pasaæsaæ, muttÃratanaæ và muttikaæ, dussaratanaæ và dussikaæ, lohitacandanaæ và gandhikaæ pÃpuïitvà kittiæ labheyya thomanaæ pasaæsaæ, evam-eva kho bhante NÃgasena desÃgato pa¤ho anucchavikÃya vibhattiyà vibhatto, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. ChaÂÂho vaggo. Bhante NÃgasena, bhÃsitam-p' etaæ BhagavatÃ: Nippapa¤cÃrÃmà bhikkhave viharatha nippapa¤caratino ti. Kataman-taæ nippapa¤can-ti. - SotÃpattiphalaæ mahÃrÃja nippapa¤caæ, sakadÃgÃmiphalaæ nippapa¤caæ, anÃgÃmiphalaæ nippapa¤caæ, arahattaphalaæ nippapa¤can-ti. - Yadi bhante NÃgasena sotÃpattiphalaæ nippapa¤caæ, sakadÃgÃmi-anÃgÃmi-arahattaphalaæ nippapa¤caæ, #<[page 263]># %< 263>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ kissa pana ime bhikkhÆ uddisanti paripucchanti suttaæ geyyaæ veyyÃkaraïaæ gÃthaæ udÃnaæ itivuttakaæ jÃtakaæ abbhutadhammaæ vedallaæ, navakammena palibujjhanti dÃnena ca pÆjÃya ca; nanu te JinapaÂikkhittaæ kammaæ karontÅti. Ye te mahÃrÃja bhikkhÆ uddisanti paripucchanti suttaæ geyyam veyyÃkaraïaæ gÃthaæ udÃnaæ itivuttakaæ jÃtakaæ abbhutadhammaæ vedallaæ, navakammena palibujjhanti dÃnena ca pÆjÃya ca, sabbe te nippapa¤cassa pattiyà karonti. Ye te mahÃrÃja sabhÃvaparisuddhà pubbe vÃsitavÃsanà te ekacittakkhaïena nippapa¤cà honti; ye pana te bhikkhÆ mahÃrÃjakkhà te imehi payogehi nippapa¤cà honti. Yathà mahÃrÃja eko puriso khette bÅjaæ ropetvà attano yathÃbalaviriyena vinà pÃkÃravatiyà dha¤¤aæ uddhareyya, eko puriso khette bÅjaæ ropetvà vanaæ pavisitvà kaÂÂha¤-ca sÃkha¤-ca chinditvà vatipÃkÃraæ katvà dha¤¤aæ uddhareyya, yà tattha tassa vatipÃkÃrapariyesanà sà dha¤¤atthÃya; evam-eva kho mahÃrÃja ye te sabhÃvaparisuddhà pubbe vÃsitavÃsanà te ekacittakkhaïena nippapa¤cà honti, vinà vatipÃkÃraæ puriso viya dha¤¤uddhÃro; ye pana te bhikkhÆ mahÃrajakkhà te imehi payogehi nippapa¤cà honti, vatipÃkÃraæ katvà puriso viya dha¤¤uddhÃro. Yathà và pana mahÃrÃja mahatimahante ambarukkhamatthake phalapiï¬i bhaveyya, atha tattha yo koci iddhimà Ãgantvà tassa phalaæ hareyya, yo pana tattha aniddhimà so kaÂÂha¤-ca valli¤ca chinditvà nisseïiæ bandhitvà tÃya taæ rukkhaæ abhirÆhitvà phalaæ hareyya, yà tattha tassa nisseïipariyesanà sà phalatthÃya; evam-eva kho mahÃrÃja ye te sabhÃvaparisuddhà pubbe vÃsitavÃsanà te ekacittakkhaïena nippapa¤cà honti, iddhimà viya rukkhaphalaæ haranto; ye pana te bhikkhÆ maharÃjakkhà te iminà payogena saccÃni abhisamenti, nisseïiyà viya puriso rukkhaphalaæ haranto. #<[page 264]># %< 264>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Yathà và pana mahÃrÃja eko puriso atthakaraïiko ekako yeva sÃmikaæ upagantvà atthaæ sÃdheti, eko dhanavà dhanavasena parisaæ va¬¬hetvà parisÃya atthaæ sÃdheti, yà tattha tassa parisapariyesanà sà atthatthÃya; evam-eva kho mahÃrÃja ye te sabhÃvaparisuddhà pubbe vÃsitavÃsanà te ekacittakkhaïena chasu abhi¤¤Ãsu vasÅbhÃvaæ pÃpuïanti, puriso viya ekako atthasiddhiæ karonto; ye pana te bhikkhÆ mahÃrajakkhà te imehi payogehi sÃma¤¤attham-abhisÃdhenti, parisÃya viya puriso atthasiddhiæ karonto. Uddeso pi mahÃrÃja bahukÃro, paripucchà pi bahukÃrÃ, navakammam-pi bahukÃraæ, dÃnam-pi bahukÃraæ, pÆjà pi bahukÃrà tesu tesu karaïÅyesu. Yathà mahÃrÃja puriso rÃjÆpasevÅ katÃvÅ amacca-bhaÂa-balattha-dovÃrikaanÅkaÂÂha-pÃrisajjajanehi, te tassa karaïÅye anuppatte sabbe pi upakÃrà honti; evam-eva kho mahÃrÃja uddeso pi bahukÃro, paripucchà pi bahukÃrÃ, navakammam-pi bahukÃraæ, dÃnam-pi bahukÃraæ, pÆjà pi bahukÃrà tesu tesu karaïÅyesu. Yadi mahÃrÃja sabbe pi abhijÃtiparisuddhà bhaveyyuæ, anusÃsakena karaïÅyaæ na bhaveyya; yasmà ca kho mahÃrÃja savanena karaïÅyaæ hoti. Thero mahÃrÃja SÃriputto aparimitamasankheyyakappaæ upÃdÃya upacitakusalamÆlo pa¤¤Ãya koÂiæ gato, so pi vinà savanena nÃsakkhi Ãsavakkhayam pÃpuïituæ. Tasmà mahÃrÃja bahukÃraæ savanaæ, tathà uddeso pi paripucchà pi, tasmà uddesa-paripucchà pi nippapa¤cà asankhatà ti. - SunijjhÃpito bhante NÃgasena pa¤ho, evametaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, tumhe bhaïathÃ: yo gihÅ arahattaæ patto dve v' assa gatiyo bhavanti, ana¤¤Ã: tasmiæ yeva divase pabbajati và parinibbÃyati vÃ, na so divaso sakkà atikkametun-ti. #<[page 265]># %< 265>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Sace so bhante NÃgasena tasmiæ divase Ãcariyaæ và upajjhÃyaæ và pattacÅvaraæ và na labhetha, api nu so arahà sayaæ và pabbajeyya, divasaæ và atikkameyya, a¤¤o và koci arahà iddhimà Ãgantvà taæ pabbÃjeyya, parinibbÃyeyya và ti. Na so mahÃrÃja arahà sayaæ pabbajeyya, sayaæ pabbajanto theyyaæ Ãpajjati; na ca divasaæ atikkameyya; a¤¤assa arahantassa Ãgamanaæ bhaveyya và na và bhaveyya, tasmiæ yeva divase parinibbÃyeyyÃti. - Tena hi bhante NÃgasena arahattassa santabhÃvo vijahito hoti, yena adhigatassa jÅvitahÃro bhavatÅti. - Visamaæ mahÃrÃja gihilingaæ, visame linge lingadubbalatÃya arahattaæ patto gihÅ tasmiæ yeva divase pabbajati và parinibbÃyati vÃ; n' eso mahÃrÃja doso arahattassa, gihilingass' eso doso, yad-idaæ lingadubbalatÃ. Yathà mahÃrÃja bhojanaæ sabbasattÃnaæ ÃyupÃlakaæ jÅvitarakkhakaæ visamakoÂÂhassa mandadubbalagahaïikassa avipÃkena jÅvitaæ harati, n' eso mahÃrÃja doso bhojanassa, koÂÂhass' eso doso, yad-idaæ aggidubbalatÃ; evam-eva kho mahÃrÃja visame linge lingadubbalatÃya arahattaæ patto gihÅ tasmiæ yeva divase pabbajati và parinibbÃyati vÃ; n' eso mahÃrÃja doso arahattassa, gihilingass' eso doso, yad-idaæ lingadubbalatÃ. Yathà và pana mahÃrÃja parittaæ tiïasalÃkaæ upari garuke pÃsÃïe Âhapite dubbalatÃya bhijjitvà patati, evam-eva kho mahÃrÃja arahattaæ patto gihÅ tena lingena arahattaæ dhÃretuæ asakkonto tasmiæ yeva divase pabbajati và parinibbÃyati vÃ. Yathà và pana mahÃrÃja puriso abalo dubbalo nihÅnajacco parittapu¤¤o mahatimahÃrajjaæ labhitvà khaïena paripaÂati paridhaæsati osakkati, na sakkoti issariyaæ dhÃretuæ; evam-eva kho mahÃrÃja arahattaæ patto gihÅ tena lingena arahattaæ dhÃretuæ na sakkoti, #<[page 266]># %< 266>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ tena kÃraïena tasmiæ yeva divase pabbajati và parinibbÃyati và ti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, atthi arahato satisammoso ti. Vigata-satisammosà kho mahÃrÃja arahanto, na-tthi arahantÃnaæ satisammoso ti. - ùpajjeyya pana bhante arahà Ãpattin-ti. - ùma mahÃrÃjÃti. - Kismiæ vatthusmin-ti. - KuÂikÃre mahÃrÃja, sa¤caritte, vikÃle kÃlasa¤¤Ãya, pavÃrite appavÃritasa¤¤Ãya, anatiritte atirittasa¤¤ÃyÃti. - Bhante NÃgasena, tumhe bhaïatha: ye Ãpattiæ Ãpajjanti te dvÅhi kÃraïehi Ãpajjanti, anÃdariyena và ajÃnanena và ti. Api nu kho bhante arahato anÃdariyaæ hoti, yaæ arahà Ãpattiæ ÃpajjatÅti. - Na hi mahÃrÃjÃti. - Yadi bhante NÃgasena arahà Ãpattiæ Ãpajjati na-tthi ca arahato anÃdariyaæ, tena hi atthi arahato satisammoso ti. - Na-tthi mahÃrÃja arahato satisammoso, Ãpatti¤-ca arahà ÃpajjatÅti. - Tena hi bhante kÃrÃïena maæ sa¤¤Ãpehi, kiæ tattha kÃraïan-ti. Dve 'me mahÃrÃja kilesÃ: lokavajjaæ païïattivajja¤-cÃti. Katamaæ mahÃrÃja lokavajjaæ: dasa akusalakammapathÃ, idaæ vuccati lokavajjaæ. Katamaæ païïattivajjaæ: yaæ loke atthi samaïÃnaæ ananucchavikaæ ananulomikaæ, gihÅnaæ anavajjaæ, tattha Bhagavà sÃvakÃnaæ sikkhÃpadaæ pa¤¤Ãpeti yÃvajÅvaæ anatikkamanÅyaæ: vikÃlabhojanaæ mahÃrÃja lokassa anavajjaæ, taæ JinasÃsane vajjaæ; bhÆtagÃmavikopanaæ mahÃrÃja lokassa anavajjaæ, taæ JinasÃsane vajjaæ; udake hassadhammaæ mahÃrÃja lokassa anavajjaæ, taæ JinasÃsane vajjaæ; iti evarÆpÃni evarÆpÃni mahÃrÃja JinasÃsane vajjÃni; idaæ vuccati païïattivajjaæ. Yaæ kilesaæ lokavajjaæ abhabbo khÅïÃsavo taæ ajjhÃcarituæ, yaæ kilesaæ païïattivajjaæ taæ ajÃnanto Ãpajjeyya. #<[page 267]># %< 267>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Avisayo mahÃrÃja ekaccassa arahato sabbaæ jÃnituæ, na hi tassa balaæ atthi sabbaæ jÃnituæ. Ana¤¤Ãtaæ mahÃrÃja arahato itthipurisÃnaæ nÃmam-pi gottam-pi, maggo pi tassa mahiyà ana¤¤Ãto; vimuttiæ yeva mahÃrÃja ekacco arahà jÃneyya, chaÊabhi¤¤o arahà sakavisayaæ jÃneyya. Sabba¤¤Æ mahÃrÃja TathÃgato va sabbaæ jÃnÃtÅti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, dissanti loke buddhÃ, dissanti paccekabuddhÃ, dissanti tathÃgatasÃvakÃ, dissanti cakkavattirÃjÃno, dissanti padesarÃjÃno, dissanti devamanussÃ, dissanti sadhanÃ, dissanti adhanÃ, dissanti sugatÃ, dissanti duggatÃ, dissati purisassa itthilingaæ pÃtubhÆtaæ, dissati itthiyà purisalingaæ pÃtubhÆtaæ, dissati sukataæ dukkataæ kammaæ, dissanti kalyÃïapÃpakÃnaæ kammÃnaæ vipÃkÆpabhogino sattÃ, atthi loke sattà aï¬ajà jalÃbujà saæsedajà opapÃtikÃ, atthi sattà apadà dipadà catuppadà bahuppadÃ, atthi loke yakkhà rakkhasà kumbhaï¬Ã asurà dÃnavà gandhabbà petà pisÃcÃ, atthi kinnarà mahoragà nÃgà supaïïà siddhà vijjÃdharÃ, atthi hatthÅ assà gÃvo mahisà oÂÂhà gadrabhà ajà eÊÃkà migà sÆkarà sÅhà byagghà dÅpÅ acchà kokà taracchà soïà sigÃlà atthi bahuvidhà sakuïÃ, atthi suvaïïaæ rajataæ muttà maïi sankho silà pavÃÊaæ lohitanko masÃragallaæ vi0luriyo vajiraæ phaÊikaæ kÃÊalohaæ tambalohaæ vaÂÂalohaæ kaæsalohaæ, atthi khomaæ koseyyaæ kappÃsikaæ sÃïaæ bhangaæ kambalaæ, atthi sÃli vÅhi yavo kangu kudrÆso varako godhÆmo muggo mÃso tilaæ kulatthaæ, atthi mÆlagandho sÃragandho pheggugandho tacagandho pattagandho pupphagandho phalagandho sabbagandho, #<[page 268]># %< 268>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ atthi tiïa-latÃ-gaccha-rukkha-osadhi-vanaspati-nadÅ-pabbata-samudda-maccha-kacchapÃ, sabbaæ loke atthi. Yaæ bhante loke na-tthi taæ me kathehÅti. - TÅï' imÃni mahÃrÃja loke na-tthi, katamÃni tÅïi: sacetanà và acetanà và ajarÃmarà loke na-tthi, sankhÃrÃnaæ niccatà na-tthi, paramatthena sattÆpaladdhi na-tthi. ImÃni kho mahÃrÃja tÅïi loke na-tthÅti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, dissanti loke kammanibbattÃ, dissanti hetunibbattÃ, dissanti utunibbattÃ; yaæ loke akammajaæ ahetujaæ anutujaæ taæ me kathehÅti. - Dve 'me mahÃrÃja lokasmiæ akammajà ahetujà anutujÃ, katame dve: ÃkÃso mahÃrÃja akammajo ahetujo anutujo, nibbÃnaæ mahÃrÃja akammajaæ ahetujaæ anutujaæ. Ime kho mahÃrÃja dve akammajà ahetujà anutujà ti. - Mà bhante NÃgasena Jinavacanaæ makkhehi, mà ajÃnitvà pa¤haæ byÃkarohÅti. - Kiæ kho mahÃrÃja ahaæ vadÃmi, yaæ maæ tvaæ evaæ vadesi: mà bhante NÃgasena Jinavacanaæ makkhehi, mà ajÃnitvà pa¤haæ byÃkarohÅti. Bhante NÃgasena, yuttam-idaæ tÃva vattuæ: ÃkÃso akammajo ahetujo anutujo ti. Anekasatehi pana bhante NÃgasena kÃraïehi Bhagavatà sÃvakÃnaæ nibbÃnassa sacchikiriyÃya maggo akkhÃto, atha ca pana tvaæ evaæ vadesi: ahetujaæ nibbÃnan-ti. - Saccaæ mahÃrÃja Bhagavatà anekasatehi kÃraïehi sÃvakÃnaæ nibbÃnassa sacchikiriyÃya maggo akkhÃto, na ca pana nibbÃnassa uppÃdÃya hetu akkhÃto ti. Ettha mayaæ bhante NÃgasena andhakÃrato andhakÃrataraæ pavisÃma, #<[page 269]># %< 269>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ vanato vanataraæ pavisÃma, gahanato gahanataraæ pavisÃma, yatra hi nÃma nibbÃnassa sacchikiriyÃya hetu atthi, tassa pana dhammassa uppÃdÃya hetu na-tthi. Yadi bhante NÃgasena nibbÃnassa sacchikiriyÃya hetu atthi, tena hi nibbÃnassa uppÃdÃya pi hetu icchitabbo. Yathà [pana] bhante NÃgasena puttassa pità atthi, tena kÃraïena pituno pi pità icchitabbo; yathà antevÃsikassa Ãcariyo atthi, tena kÃraïena Ãcariyassa pi Ãcariyo icchitabbo; yathà ankurassa bÅjaæ atthi, tena kÃraïena bÅjassa pi bÅjaæ icchitabbaæ; evam-eva kho bhante NÃgasena yadi nibbÃnassa sacchikiriyÃya hetu atthi, tena kÃraïena nibbÃnassa uppÃdÃya pi hetu icchitabbo. Yathà rukkhassa và latÃya và agge sati tena kÃraïena majjham-pi atthi mÆlam-pi atthi, evam-eva kho bhante NÃgasena yadi nibbÃnassa sacchikiriyÃya hetu atthi, tena kÃraïena nibbÃnassa uppÃdÃya pi hetu icchitabbo ti. - AnuppÃdaniyaæ mahÃrÃja nibbÃnaæ, tasmà na nibbÃnassa uppÃdÃya hetu akkhÃto ti. - Ingha bhante NÃgasena kÃraïaæ dassetvà kÃraïena maæ sa¤¤Ãpehi, yathà 'haæ jÃneyyaæ: nibbÃnassa sacchikiriyÃya hetu atthi, nibbÃnassa uppÃdÃya hetu na-tthÅti. Tena hi mahÃrÃja sakkaccaæ sotaæ odaha, sÃdhukaæ suïohi, vakkhÃmi tattha kÃraïaæ. Sakkuïeyya mahÃrÃja puriso pÃkatikena balena ito Himavantaæ pabbatarÃjaæ upagantun-ti. - ùma bhante ti. - Sakkuïeyya pana so mahÃrÃja puriso pÃkatikena balena Himavantaæ pabbatarÃjaæ idha-m-Ãharitun-ti. - Na hi bhante ti. -Evam-eva kho mahÃrÃja sakkà nibbÃnassa sacchikiriyÃya maggo akkhÃtuæ, na sakkà nibbÃnassa uppÃdÃya hetu dassetuæ. Sakkuïeyya mahÃrÃja puriso pÃkatikena balena mahÃsamuddaæ nÃvÃya uttaritvà pÃrimatÅraæ gantun-ti.- ùma bhante ti.- Sakkuïeyya pana so mahÃrÃja puriso pÃkatikena balena mahÃsamuddassa pÃrimatÅraæ idha-m-Ãharitun-ti. #<[page 270]># %< 270>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Na hi bhante ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja sakkà nibbÃnassa sacchikiriyÃya maggo akkhÃtuæ, na sakkà nibbÃnassa uppÃdÃya hetu dassetuæ; kinkÃraïaæ: asankhatattà dhammassÃti. Asankhataæ bhante NÃgasena nibbÃnan-ti. - ùma mahÃrÃja, asankhataæ nibbÃnaæ, na kehici kataæ; nibbÃnaæ mahÃrÃja na vattabbaæ: uppannan-ti và anuppannan-ti và uppÃdaniyan-ti và atÅtan-ti và anÃgatan-ti và paccuppannan-ti và cakkhuvi¤¤eyyan-ti và sotavi¤¤eyyan-ti và ghÃnavi¤¤eyyan-ti và jivhÃvi¤¤eyyan-ti và kÃyavi¤¤eyyan-ti và ti. - Yadi bhante NÃgasena nibbÃnaæ na uppannaæ na anuppannaæ na uppÃdaniyaæ na atÅtaæ na anÃgataæ na paccuppannaæ na cakkhuvi¤¤eyyaæ na sotavi¤¤eyyaæ na ghÃnavi¤¤eyyaæ na jivhÃvi¤¤eyyaæ na kÃyavi¤¤eyyaæ, tena hi bhante NÃgasena tumhe natthidhammaæ nibbÃnaæ apadisatha, natthi nibbÃnan-ti. - Atthi mahÃrÃja nibbÃnaæ, manovi¤¤eyyaæ nibbÃnaæ, visuddhena mÃnasena païÅtena ujukena anÃvaraïena nirÃmisena sammà paÂipanno ariyasÃvako nibbÃnaæ passatÅti. - KÅdisaæ pana taæ bhante nibbÃnaæ, yan-taæ opammehi ÃdÅpanÅyaæ kÃraïehi maæ sa¤¤Ãpehi yathà yathà atthidhammaæ opammehi ÃdÅpanÅyan-ti. - Atthi mahÃrÃja vÃto nÃmÃti. - ùma bhante ti. - Ingha mahÃrÃja vÃtaæ dassehi vaïïato và saïÂhÃnato và aïuæ và thÆlaæ và dÅghaæ và rassaæ và ti. - Na sakkà bhante NÃgasena vÃto upadassayituæ, na so vÃto hatthagahaïaæ và nimmaddanaæ và upeti, api ca atthi so vÃto ti. - Yadi mahÃrÃja na sakkà vÃto upadassayituæ, tena hi na-tthi vÃto ti. - JÃnÃm' ahaæ bhante NÃgasena, vÃto atthÅti me hadaye anupaviÂÂhaæ, na cÃhaæ sakkomi vÃtaæ upadassayitun-ti. #<[page 271]># %< 271>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ -Evam-eva kho mahÃrÃja atthi nibbÃnaæ, na ca sakkà nibbÃnaæ upadassayituæ vaïïena và saïÂhÃnena và ti. - SÃdhu bhante NÃgasena, sÆpadassitaæ opammaæ, suniddiÂÂhaæ kÃraïaæ, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmi: atthi nibbÃnan-ti. Bhante NÃgasena, katame ettha kammajÃ, katame hetujÃ, katame utujÃ, katame na kammajà na hetujà na utujà ti. - Ye keci mahÃrÃja sattà sacetanà sabbe te kammajÃ, aggi ca sabbÃni ca bÅjajÃtÃni hetujÃni, paÂhavÅ ca pabbatà ca udaka¤-ca vÃto ca sabbe te utujÃ, ÃkÃso ca nibbÃna¤-ca ime dve akammajà ahetujà anutujÃ. NibbÃnaæ pana mahÃrÃja na vattabbaæ: kammajan-ti và hetujan-ti và utujan-ti và uppannan-ti và anuppannan-ti và uppÃdaniyan-ti và atÅtan-ti và anÃgatan-ti và paccuppannan-ti và cakkhuvi¤¤eyyan-ti và sotavi¤¤eyyan-ti và ghÃnavi¤¤eyyan-ti và jivhÃvi¤¤eyyan-ti va kÃyavi¤¤eyyan-ti vÃ. Api ca mahÃrÃja manovi¤¤eyyaæ nibbÃnaæ yaæ so sammà paÂipanno ariyasÃvako visuddhena ¤Ãïena passatÅti. - RamaïÅyo bhante NÃgasena pa¤ho suvinicchito nissaæsayo ekantagato, vimati upacchinnÃ, tvaæ gaïivarapavaram-ÃsajjÃti. Bhante NÃgasena, atthi loke yakkhà nÃmÃti. - ùma mahÃrÃja, atthi loke yakkhà nÃmÃti.- Cavanti pana te bhante yakkhà tamhà yoniyà ti. - ùma mahÃrÃja, cavanti te yakkhà tamhà yoniyà ti. - Kissa pana bhante NÃgasena tesaæ matÃnaæ yakkhÃnaæ sarÅraæ na dissati, kuïapagandho pi na vÃyatÅti. #<[page 272]># %< 272>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Dissati mahÃrÃja matÃnaæ yakkhÃnaæ sarÅraæ, kuïapagandho pi tesaæ vÃyati. MatÃnaæ mahÃrÃja yakkhÃnaæ sarÅraæ kÅÂavaïïena và dissati, kimivaïïena và dissati, kipillikavaïïena và dissati, paÂangavaïïena và dissati, ahivaïïena và dissati, vicchikavaïnena và dissati, satapadivaïïena và dissati, dijavaïïena và dissati, migavaïïena và dissatÅti. - Ko hi bhante NÃgasena a¤¤o imaæ pa¤haæ puÂÂho vissajjeyya a¤¤atra tavÃdisena buddhimatà ti. Bhante NÃgasena, ye te ahesuæ tikicchakÃnaæ pubbakà ÃcariyÃ, seyyathÅdaæ: NÃrado DhammantarÅ AngÅraso Kapilo Kaï¬araggisÃmo Atulo PubbakaccÃyano, sabbe p' ete Ãcariyà sakiæ yeva roguppatti¤-ca nidÃna¤-ca sabhÃva¤-ca samuÂÂhÃna¤-ca tikiccha¤-ca kiriya¤-ca siddhÃsiddha¤-ca sabban-taæ niravasesaæ jÃnitvÃ: imasmiæ kÃye ettakà rogà uppajjissantÅti ekappahÃrena kalÃpaggÃhaæ karitvà suttaæ bandhiæsu. Asabba¤¤uno ete sabbe. Kissa pana TathÃgato sabba¤¤Æ samÃno anÃgataæ kiriyaæ buddha¤Ãïena jÃnitvÃ: ettake nÃma vatthusmiæ ettakaæ nÃma sikkhÃpadaæ pa¤¤Ãpetabbaæ bhavissatÅti paricchinditvà anavasesato sikkhÃpadaæ na pa¤¤Ãpesi; uppannuppanne vatthusmiæ, ayase pÃkaÂe, dose vitthÃrike puthugate, ujjhÃyantesu manussesu, tasmiæ tasmiæ kÃle sÃvakÃnaæ sikkhÃpadaæ pa¤¤ÃpesÅti. ¥Ãtam-etaæ mahÃrÃja TathÃgatassa: imasmiæ samaye imesu manussesu sÃdhikaæ diya¬¬haæ sikkhÃpadasataæ pa¤¤Ãpetabbaæ bhavissatÅti. Api ca TathÃgatassa evaæ ahosi: Sace kho ahaæ sÃdhikaæ diya¬¬haæ sikkhÃpadasataæ ekappahÃraæ pa¤¤ÃpessÃmi, mahÃjano santÃsam-Ãpajjissati: #<[page 273]># %< 273>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ bahukaæ idha rakkhitabbaæ, dukkaraæ vata bho samaïassa Gotamassa sÃsane pabbajitun-ti pabbajitukÃmà pi na pabbajissanti, vacana¤-ca me na saddahissanti, asaddahantà te manussà apÃyagÃmino bhavissanti; uppannuppanne vatthusmiæ dhammadesanÃya vi¤¤Ãpetvà pÃkaÂe dose sikkhÃpadaæ pa¤¤ÃpessÃmÅti.Acchariyaæ bhante NÃgasena buddhÃnaæ, abbhutaæ bhante NÃgasena buddhÃnaæ, yÃva mahantaæ TathÃgatassa sabba¤¤uta¤Ãïaæ; evam-etaæ bhante NÃgasena, suniddiÂÂho eso attho TathÃgatena, bahukaæ idha rakkhitabban-ti sutvà sattÃnaæ santÃso uppajjeyya, eko pi JinasÃsane na pabbajeyya, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, ayaæ suriyo sabbakÃlaæ kaÂhinaæ tapati, udÃhu ka¤ci kÃlaæ mandaæ tapatÅti. SabbakÃlaæ mahÃrÃja suriyo kaÂhinaæ tapati, na ka¤ci kÃlaæ mandaæ tapatÅti. - Yadi bhante NÃgasena suriyo sabbakÃlaæ kaÂhinaæ tapati, kissa pana app-ekadà suriyo kaÂhinaæ tapati app-ekadà mandaæ tapatÅti. - CattÃro 'me mahÃrÃja suriyassa rogà yesaæ a¤¤atarena rogena patÅpÅÊito suriyo mandaæ tapati, katame cattÃro: abbhaæ mahÃrÃja suriyassa rogo, tena rogena patipÅÊito suriyo mandaæ tapati; mahikà mahÃrÃja suriyassa rogo, tena rogena patipÅÊito suriyo mandaæ tapati; megho mahÃrÃja suriyassa rogo, tena rogena patipÅÊito suriyo mandaæ tapati; RÃhu mahÃrÃja suriyassa rogo, tena rogena patipÅÊito suriyo mandaæ tapati. Ime kho mahÃrÃja cattÃro suriyassa-rogÃ, tesaæ a¤¤atarena patipÅÊito suriyo mandaæ tapatÅti. - Acchariyaæ bhante NÃgasena, abbhutaæ bhante NÃgasena, #<[page 274]># %< 274>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ suriyassa pi tÃva tejosampannassa rogo uppajjissati, kimanga pana a¤¤esaæ sattÃnaæ; na-tthi bhante esà vibhatti a¤¤assa a¤¤atra tavÃdisena buddhimatà ti. Bhante NÃgasena, kissa hemante suriyo kaÂhinaæ tapati, no tathà gimhe ti. - Gimhe mahÃrÃja anupahataæ hoti rajojallaæ, vÃtakkhubhità reïÆ gaganÃnugatà honti, ÃkÃse pi abbhà subahalà honti, mahÃvÃto ca adhimattaæ vÃyati; te sabbe nÃnÃkulà samÃyutà suriyaraæsiyo pidahanti; tena gimhe suriyo mandaæ tapati. Hemante pana mahÃrÃja heÂÂhà paÂhavÅ nibbutà hoti, upari mahÃmegho upaÂÂhito hoti, upasantaæ hoti rajojallaæ, reïu ca santasantaæ gagane carati, vigatavalÃhako ca hoti ÃkÃso, vÃto ca mandamandaæ vÃyati; etesaæ uparatiyà visadà honti suriyaraæsiyo, upaghÃtavimuttassa suriyassa tÃpo ativiya tapati. Idam-ettha mahÃrÃja kÃraïaæ yena kÃraïena suriyo hemante kaÂhinaæ tapati, no tathà gimhe ti. - SabbÅtimutto bhante suriyo kaÂhinaæ tapati, meghÃdisahagato kaÂhinaæ na tapatÅti. Sattamo vaggo. Bhante NÃgasena, sabbe va bodhisattà puttadÃraæ denti, udÃhu Vessantaren' eva ra¤¤Ã puttadÃraæ dinnan-ti. - Sabbe pi mahÃrÃja bodhisattà puttadÃraæ denti, na Vessantaren' eva ra¤¤Ã puttadÃraæ dinnan-ti. #<[page 275]># %< 275>% - Api nu kho bhante te tesaæ anumatena dentÅti. Bhariyà mahÃrÃja anumatÃ, dÃrakà pana bÃlatÃya lÃlappiæsu; yadi te atthato jÃneyyuæ, te pi anumodeyyuæ, na te vilapeyyun-ti. - Dukkaraæ bhante NÃgasena Bodhisattena kataæ, yaæ so attano orase piye putte brÃhmaïassa dÃsatthÃya adÃsi. Idam-pi dutiyaæ dukkarato dukkarataraæ, yaæ so attano orase piye putte bÃlake taruïake latÃya bandhitvà tena brÃhmaïena latÃya anumajjiyante disvà ajjhupekkhi. Idam-pi tatiyaæ dukkarato dukkarataraæ, yaæ so sakena balena bandhanà muccitvà Ãgate dÃrake sÃrajjam-upagate puna-d-eva latÃya bandhitvà adÃsi. Idam-pi catutthaæ dukkarato dukkarataraæ, yaæ so dÃrake: ayaæ kho tÃta yakkho khÃdituæ neti amhe ti vilapante: mà bhÃyitthÃti na assÃsesi. Idam-pi pa¤camaæ dukkarato dukkarataraæ, yaæ so JÃlissa kumÃrassa rudamÃnassa pÃdesu nipatitvÃ: alaæ tÃta, KaïhÃjinaæ nivattehi, aham-eva gacchÃmi yakkhena saha, khÃdatu maæ yakkho ti yÃcamÃnassa eva na sampaÂicchi. Idam-pi chaÂÂhaæ dukkarato dukkarataraæ, yaæ so JÃlikumÃrassa: pÃsÃïasamaæ nÆna te tÃta hadayaæ, yaæ tvaæ amhÃkaæ dukkhitÃnaæ pekkhamÃno nimmanussake brahÃra¤¤e yakkhena nÅyamÃne na nivÃresÅti vilapamÃnassa kÃru¤¤aæ nÃkÃsi. Idam-pana sattamaæ dukkarato dukkarataraæ, yaæ tassa rÆÊarÆÊassa bhÅmabhÅmassa nÅte dÃrake adassanaæ gamite na phali hadayaæ satadhà và sahassadhà vÃ; pu¤¤akÃmena manujena kiæ paradukkhÃpanena, nanu nÃma sakadÃnaæ dÃtabbaæ hotÅti. - Dukkarassa mahÃrÃja katattà Bodhisattassa kittisaddo dasasahassimhi lokadhÃtuyà sadevamanussesu abbhuggato, devà devabhavane pakittenti, #<[page 276]># %< 276>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ asurà asurabhavane pakittenti, garuÊà garuÊabhavane pakittenti, nÃgà nÃgabhavane pakittenti, yakkhà yakkhabhavane pakittenti; anupubbena tassa kittisaddo paramparÃya ajj' etarahi idha amhÃkaæ samayaæ anuppatto, taæ mayaæ dÃnaæ vikittentà vikopentà nisinnÃ: sudinnaæ udÃhu duddinnan-ti. So kho panÃyaæ mahÃrÃja kittisaddo nipuïÃnaæ vi¤¤Ænaæ vidÆnaæ vibhÃvÅnaæ bodhisattÃnaæ dasa guïe anudassati, katame dasa: agedhatà nirÃlayatà cÃgo pahÃnaæ apunarÃvattità sukhumatà mahantatà duranubodhatà dullabhatà asadisatà buddhadhammassa; so kho panÃyaæ mahÃrÃja kittisaddo nipuïÃnaæ vi¤¤Ænaæ vidÆnaæ vibhÃvÅnaæ bodhisattÃnaæ ime dasa guïe anudassatÅti. Bhante NÃgasena, yo paraæ dukkhÃpetvà dÃnaæ deti, api nu taæ dÃnaæ sukhavipÃkaæ hoti saggasaævattanikan-ti. - ùma mahÃrÃja, kiæ vattabban-ti. Ingha bhante NÃgasena kÃraïaæ upadassehÅti. - Idha mahÃrÃja koci samaïo và brÃhmaïo và sÅlavà hoti kalyÃïadhammo, so bhaveyya pakkhahato và pÅÂhasappÅ và a¤¤ataraæ và byÃdhiæ Ãpanno; tam-enaæ yo koci pu¤¤akÃmo yÃnaæ Ãropetvà patthitaæ desam-anupÃpeyya; api nu kho mahÃrÃja tassa purisassa tatonidÃnaæ ki¤ci sukhaæ nibbatteyya, saggasaævattanikaæ taæ kamman-ti. - ùma bhante, kiæ vattabbaæ, hatthiyÃnaæ và so bhante puriso labheyya, assayÃnaæ vÃ, rathayÃnaæ vÃ, thale thalayÃnaæ jale jalayÃnaæ, devesu devayÃnaæ manussesu manussayÃnaæ, tadanucchavikaæ tadanulomikaæ bhave bhave nibbatteyya, tadanucchavikÃni c' assa sukhÃni nibbatteyyuæ, sugatito sugatiæ gaccheyya, ten' eva kammÃbhisandena iddhiyÃnam-abhiruyha patthitaæ nibbÃnanagaraæ pÃpuïeyyÃti. - Tena hi mahÃrÃja paradukkhÃpanena dinnadÃnaæ sukhavipÃkaæ hoti saggasaævattanikaæ, #<[page 277]># %< 277>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ yaæ so puriso balivadde dukkhÃpetvà evarÆpaæ sukhaæ anubhavati. Aparam-pi mahÃrÃja uttariæ kÃraïaæ suïohi, yathà paradukkhÃpanena dinnadÃnaæ sukhavipÃkaæ hoti saggasaævattanikaæ. Idha mahÃrÃja yo koci rÃjà janapadato dhammikaæ baliæ uddharÃpetvà ÃïÃpavattanena dÃnaæ dadeyya, api nu kho so mahÃrÃja rÃjà tatonidÃnaæ ki¤ci sukhaæ anubhaveyya, saggasaævattanikaæ taæ dÃnan-ti. - ùma bhante, kiæ vattabbaæ, tatonidÃnaæ so bhante rÃjà uttariæ anekasatasahassaæ guïaæ labheyya, rÃjÆnaæ atirÃjà bhaveyya, devÃnaæ atidevo bhaveyya, brahmÃnaæ atibrahmà bhaveyya, samaïÃnaæ atisamaïo bhaveyya, brÃhmaïÃnaæ atibrÃhmaïo bhaveyya, arahantÃnaæ atiarahà bhaveyyÃti. - Tena hi mahÃrÃja paradukkhÃpanena dinnadÃnaæ sukhavipÃkaæ hoti saggasaævattanikaæ, yaæ so rÃjà balinà janaæ pÅÊetvà dinnadÃnena evarÆpaæ uttariæ yasasukhaæ anubhavatÅti. AtidÃnaæ bhante NÃgasena Vessantarena ra¤¤Ã dinnaæ, yaæ so sakaæ bhariyaæ parassa bhariyatthÃya adÃsi, sake orase putte brÃhmaïassa dÃsatthÃya adÃsi. AtidÃnaæ nÃma bhante NÃgasena loke vidÆhi ninditaæ garahitaæ. Yathà nÃma bhante NÃgasena atibhÃrena sakaÂassa akkho bhijjati, atibhÃrena nÃvà osÅdati, atibhuttena bhojanaæ visamaæ pariïamati, ativassena dha¤¤aæ vinassati, atidÃnena bhogakkhayaæ upeti, atitÃpena upa¬ayhati, atirÃgena ummattako hoti, atidosena vajjho hoti, atimohena anayaæ Ãpajjati, atilobhena coragahaïam-upagacchati, atibhayena nirujjhati, atipÆrena nadÅ uttarati, ativÃtena asani patati, atiagginà odanaæ uttarati, atisa¤carena na ciraæ jÅvati; evam-eva kho bhante NÃgasena atidÃnaæ nÃma loke vidÆhi ninditaæ garahitaæ. AtidÃnaæ bhante NÃgasena Vessantarena ra¤¤Ã dinnaæ, #<[page 278]># %< 278>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ na tattha ki¤ci phalaæ icchitabban-ti.AtidÃnaæ mahÃrÃja loke vidÆhi vaïïitaæ thutaæ pasatthaæ, ye keci yÃdisaæ kÅdisaæ dÃnaæ denti, atidÃnadÃyÅ loke kittiæ pÃpuïÃti. Yathà mahÃrÃja atipavaratÃya dibbaæ vanamÆlaæ gahitaæ api hatthapÃse ÂhitÃnaæ parajanÃnaæ na dassayati, agado atijaccatÃya pÅÊÃya samugghÃtako rogÃnaæ antakaro, aggi atijotitÃya ¬ahati, udakaæ atisÅtatÃya nibbÃpeti, padumaæ atiparisuddhatÃya na upalippati vÃrikaddamena, maïi atiguïatÃya kÃmadado, vajiraæ atitikhiïatÃya vijjhati maïi-muttÃ-phaÊikaæ, paÂhavÅ atimahantatÃya naroraga-miga-pakkhÅ jalasela-pabbata-dume dhÃreti, samuddo atimahantatÃya aparipÆraïo, Sineru atibhÃrikatÃya acalo, ÃkÃso ativitthÃratÃya ananto, suriyo atippabhatÃya timiraæ ghÃteti, sÅho atijÃtitÃya vigatabhayo, mallo atibalavatÃya paÂimallaæ khippaæ ukkhipati, rÃjà atipu¤¤atÃya adhipati, bhikkhu atisÅlavantatÃya nÃga-yakkha-nara-marÆhi namassaniyo, Buddho atiaggatÃya anupamo; -evam-eva kho mahÃrÃja atidÃnaæ nÃma loke vidÆhi vaïïitaæ thutaæ pasatthaæ, ye keci yÃdisaæ kÅdisaæ dÃnaæ denti, atidÃnadÃyÅ loke kittiæ pÃpuïÃti. AtidÃnena Vessantaro rÃjà dasasahassimhi lokadhÃtuyà vaïïito thuto pasattho mahito kittito, ten' eva atidÃnena Vessantaro rÃjà ajj' etarahi Buddho jÃto aggo sadevake loke. Atthi pana mahÃrÃja loke ÂhapanÅyaæ dÃnaæ yaæ dakkhiïeyye anuppatte na dÃtabban-ti. - Dasa kho pan' imÃni bhante NÃgasena dÃnÃni loke adÃnasammatÃni, yo tÃni dÃnÃni deti so apÃyagÃmÅ hoti; katamÃni dasa: majjadÃnaæ bhante NÃgasena loke adÃnasammataæ, yo taæ dÃnaæ deti so apÃyagÃmÅ hoti; samajjadÃnaæ - pe - itthidÃnaæ - usabhadÃnaæ - cittakammadÃnaæ - #<[page 279]># %< 279>% satthadÃnaæ-visadÃnaæ-sankhalikadÃnam-kukkuÂa-sÆkaradÃnaæ-tulÃkÆÂa-mÃnakÆÂadÃnaæ bhante NÃgasena loke adÃnasammataæ, yo taæ dÃnaæ deti so apÃyagÃmÅ hoti. ImÃni kho bhante NÃgasena dasa dÃnÃni loke adÃnasammatÃni, yo tÃni dÃnÃni deti so apÃyagÃmÅ hotÅti. - NÃhaæ taæ mahÃrÃja adÃnasammataæ pucchÃmi. Imaæ kho 'haæ mahÃrÃja taæ pucchÃmi: atthi pana mahÃrÃja loke ÂhapanÅyaæ dÃnaæ yaæ dakkhiïeyye anuppatte na dÃtabban-ti. - Na-tthi bhante NÃgasena loke ÂhapanÅyaæ dÃnaæ yaæ dakkhiïeyye anuppatte na dÃtabbaæ; cittappasÃde uppanne keci dakkhiïeyyÃnaæ bhojanaæ denti, keci acchÃdanaæ, keci sayanaæ, keci Ãvasathaæ, keci attharaïapÃpuraïaæ, keci dÃsidÃsaæ, keci khettavatthuæ, keci dipadacatuppadaæ, keci satam sahassaæ satasahassaæ, keci mahÃrÃjjaæ, keci jÅvitam-pi dentÅti. - Yadi pana mahÃrÃja keci jÅvitampi denti, kinkÃraïà Vessantaraæ dÃnapatiæ atibÃÊhaæ paripÃtesi sudinne putte ca dÃre ca. Api nu kho mahÃrÃja atthi lokapakati lokÃciïïaæ: labhati pità puttaæ iïaÂÂo và ÃjÅvikapakato và Ãvapituæ và vikkiïituæ và ti. - ùma bhante, labhati pità puttaæ iïaÂÂo và ÃjÅvikapakato và Ãvapituæ và vikkiïituæ và ti. - Yadi mahÃrÃja labhati pità puttaæ iïaÂÂo và ÃjÅvikapakato và Ãvapituæ và vikkiïituæ vÃ, Vessantaro pi mahÃrÃja rÃjà alabhamÃno sabba¤¤uta¤Ãïaæ upadduto dukkhito tassa dhammadhanassa paÂilÃbhÃya puttadÃraæ Ãvapesi ca vikkiïi ca. Iti mahÃrÃja Vessantarena ra¤¤Ã a¤¤esaæ dinnaæ yeva dinnaæ, katam yeva kataæ. Kissa pana tvaæ mahÃrÃja tena dÃnena Vessantaraæ dÃnapatiæ atibÃÊhaæ apasÃdesÅti. NÃhaæ bhante NÃgasena Vessantarassa dÃnapatino dÃnaæ garahÃmi, api ca puttadÃraæ yÃcanena niminitvà attÃnaæ dÃtabban-ti. #<[page 280]># %< 280>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Etaæ kho mahÃrÃja asabbhikÃraïaæ, yaæ puttadÃraæ yÃcante attÃnaæ dadeyya; yaæ yaæ hi yÃcante taæ tad-eva dÃtabbaæ, etaæ sappurisÃnaæ kammaæ. Yathà mahÃrÃja koci puriso pÃnÅyaæ ÃharÃpeyya, tassa yo bhojanaæ dadeyya api nu so mahÃrÃja puriso tassa kiccakÃrÅ assÃti. - Na hi bhante, yaæ so ÃharÃpeti tam-eva tassa dento kiccakÃrÅ assÃti. -Evam-eva kho mahÃrÃja Vessantaro rÃjà brÃhmaïe puttadÃraæ yÃcante puttadÃraæ yeva adÃsi. Sace mahÃrÃja brÃhmaïo Vessantarassa sarÅraæ yÃceyya, na so mahÃrÃja attÃnaæ rakkheyya, na kampeyya, na rajjeyya, tassa dinnaæ pariccattaæ yeva sarÅraæ bhaveyya. Sace mahÃrÃja koci Vessantaraæ dÃnapatiæ upagantvà yÃceyya: dÃsattaæ me upehÅti, dinnaæ pariccattaæ yev' assa sarÅraæ bhaveyya, na so datvà tapeyya. Ra¤¤o mahÃrÃja Vessantarassa kÃyo bahusÃdhÃraïo. Yathà mahÃrÃja pakkà maæsapesi bahusÃdhÃraïÃ, evam-eva kho mahÃrÃja ra¤¤o Vessantarassa kÃyo bahusÃdhÃraïo. Yathà và pana mahÃrÃja phalito rukkho nÃnÃdijagaïasÃdhÃraïo, evam-eva kho mahÃrÃja ra¤¤o Vessantarassa kÃyo bahusÃdhÃraïo. KinkÃraïÃ: evÃhaæ patipajjanto sammÃsambodhiæ pÃpuïissÃmÅti. Yathà mahÃrÃja puriso adhano dhanatthiko dhanapariyesanaæ caramÃno ajapathaæ sankupathaæ vettapathaæ gacchati, jalathalavaïijjaæ karoti, kÃyena vÃcÃya manasà dhanaæ ÃrÃdheti, dhanapaÂilÃbhÃya vÃyamati; evam-eva kho mahÃrÃja Vessantaro dÃnapati adhano buddhadhanena sabba¤¤utaratanapaÂilÃbhÃya yÃcakÃnaæ dhanadha¤¤aæ dÃsidÃsaæ yÃnavÃhanaæ sakalaæ sÃpateyyaæ sakaæ puttadÃraæ attÃna¤-ca cajitvà sammÃsambodhiæ yeva pariyesati. Yathà và pana mahÃrÃja amacco muddakÃmo muddÃdhikaraïaæ yaæ ki¤ci gehe dhanadha¤¤aæ hira¤¤asuvaïïaæ taæ sabbaæ datvà pi muddapaÂilÃbhÃya vÃyamati; #<[page 281]># %< 281>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ evam-eva kho mahÃrÃja Vessantaro dÃnapati sabban-taæ bÃhirabbhantaraæ dhanaæ datvà jÅvitam-pi paresaæ datvà sammÃsambodhiæ yeva pariyesati. Api ca mahÃrÃja Vessantarassa dÃnapatino evaæ ahosi: yaæ so brÃhmaïo yÃcati tam-evÃhaæ tassa dento kiccakÃrÅ nÃma homÅti, evaæ so tassa puttadÃram-adÃsi. Na kho mahÃrÃja Vessantaro dÃnapati dessatÃya brÃhmaïassa puttadÃram-adÃsi, na adassanakÃmatÃya puttadÃram-adÃsi, na: atibahukà me puttadÃrÃ, na sakkomi te posetun-ti puttadÃram-adÃsi, na ukkaïÂhito: appiyà me ti nÅharitukÃmatÃya puttadÃram-adÃsi; atha kho sabba¤¤utaratanass eva piyattà sabba¤¤uta¤Ãïassa kÃraïà Vessantaro rÃjà evarÆpaæ atulaæ vipulam-anuttaraæ piyaæ manÃpaæ dayitaæ pÃïasamaæ puttadÃradÃnavaraæ brÃhmaïassa adÃsi. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena CariyÃpiÂake: Na me dessà ubho puttÃ, MaddÅ devÅ na dessiyÃ; sabba¤¤utaæ piyaæ mayhaæ, tasmà piye adÃs' ahan-ti. Tatra mahÃrÃja Vessantaro rÃjà puttadÃnaæ datvà païïasÃlaæ pavisitvà nipajji, tassa atipemena dukkhitassa balavasoko uppajji, hadayavatthuæ uïham-ahosi, nÃsikÃya appahontiyà mukhena uïhe assÃsa-passÃse vissajjesi, assÆni parivattitvà lohitabindÆni hutvà nettehi nikkhamiæsu. Evaæ kho mahÃrÃja dukkhena Vessantaro rÃjà brÃhmaïassa puttadÃnam-adÃsi: mà me dÃnapatho parihÃyÅti. Api ca mahÃrÃja Vessantaro rÃjà dve atthavase paÂicca brÃhmaïassa dve dÃrake adÃsi, katame dve: dÃnapatho ca me aparihÅno bhavissati, dukkhite ca me puttake vanamÆlaphalehi itonidÃnaæ ayyako mocessatÅti. #<[page 282]># %< 282>% JÃnÃti hi mahÃrÃja Vessantaro rÃjÃ: na me dÃrakà sakkà kenaci dÃsabhogena bhu¤jituæ, ime ca dÃrake ayyako nikkhiïissati, evaæ amhÃkam-pi gamanaæ bhavissatÅti. Ime kho mahÃrÃja dve atthavase paÂicca brÃhmaïassa dve dÃrake adÃsi. Api ca mahÃrÃja Vessantaro rÃjà jÃnÃti: ayaæ kho brÃhmaïo jiïïo vuddho mahallako dubbalo bhaggo daïdaparÃyano khÅïÃyuko parittapu¤¤o, n' eso samattho ime dÃrake dÃsabhogena bhu¤jitun-ti. Sakkuïeyya pana mahÃrÃja puriso pÃkatikena balena ime candimasuriye evaæ mahiddhike evaæ mahÃnubhÃve gahetvà peÊÃya và samugge và pakkhipitvà nippabhe katvà thÃlakaparibhogena paribhu¤jitun-ti. - Na hi bhante ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja imasmiæ loke candimasuriyapaÂibhÃgassa Vessantarassa dÃrakà na sakkà kenaci dÃsabhogena bhu¤jituæ. Aparam-pi mahÃrÃja uttariæ kÃraïaæ suïohi yena kÃraïena Vessantarassa dÃrakà na sakkà kenaci dÃsabhogena bhu¤jituæ. Yathà mahÃrÃja ra¤¤o cakkavattissa maïiratanaæ subhaæ jÃtimantaæ aÂÂhaæsaæ suparikammakataæ catuhatthÃyÃmaæ sakaÂanÃbhipariïÃhaæ na sakkà kenaci pilotikÃya veÂhetvà peÊÃya pakkhipitvà satthakanisÃnaparibhogena paribhu¤jituæ; evam-eva kho mahÃrÃja loke cakkavattira¤¤o maïiratanapaÂibhÃgassa Vessantarassa dÃrakà na sakkà kenaci dÃsabhogena bhu¤jituæ. Aparam-pi mahÃrÃja uttariæ kÃraïaæ suïohi yena kÃraïena Vessantarassa dÃrakà na sakkà kenaci dÃsabhogena bhu¤jituæ. Yathà mahÃrÃja tidhÃppabhinno sabbaseto sattappatiÂÂhito aÂÂharatanubbedho navaratanÃyÃmapariïÃho pÃsÃdiko dassanÅyo Uposatho nÃgarÃjà na sakkà kenaci suppena và sarÃvena và pidahituæ, govacchako viya vacchakasÃlÃya pakkhipitvà pariharituæ vÃ, #<[page 283]># %< 283>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ evam-eva kho mahÃrÃja loke UposathanÃgarÃjapaÂibhÃgassa Vessantarassa dÃrakà na sakkà kenaci dÃsabhogena bhu¤jituæ. Aparam-pi mahÃrÃja uttariæ kÃraïaæ suïohi yena kÃraïena Vessantarassa dÃrakà na sakkà kenaci dÃsabhogena bhu¤jituæ. Yathà mahÃrÃja mahÃsamuddo dÅgha-puthula-vitthiïïo gambhÅro appameyyo duruttaro apariyogÃÊho anÃvaÂo na sakkà kenaci sabbattha pidahitvà ekatitthena paribhogaæ kÃtuæ, evam-eva kho mahÃrÃja loke mahÃsamuddapaÂibhÃgassa Vessantarassa dÃrakà na sakkà kenaci dÃsabhogena bhu¤jituæ. Aparam-pi mahÃrÃja uttariæ kÃraïaæ suïohi yena kÃraïena Vessantarassa dÃrakà na sakkà kenaci dÃsabhogena bhu¤jituæ. Yathà mahÃrÃja Himavanto pabbatarÃjà pa¤cayojanasataæ accuggato nabhe tisahassayojanÃyÃmavitthÃro caturÃsÅtikÆÂasahassapatimaï¬ito pa¤cannaæ mahÃnadÅsatÃnaæ pabhavo mahÃbhÆtagaïÃlayo nÃnÃvidhagandhadharo dibbosadhasatasamalankato nabhe valÃhako viya accuggato dissati; evam-eva kho mahÃrÃja loke HimavantapabbatarÃjapaÂibhÃgassa Vessantarassa dÃrakà na sakkà kenaci dÃsabhogena bhu¤jituæ. Aparam-pi mahÃrÃja uttariæ kÃraïaæ suïohi yena kÃraïena Vessantarassa dÃrakà na sakkà kenaci dÃsabhogena bhu¤jituæ. Yathà mahÃja rattandhakÃratimisÃyaæ uparipabbatagge jalamÃno mahà aggikkhandho suvidÆre pi pa¤¤Ãyati, evam-eva kho mahÃrÃja Vessantaro rÃjà pabbatagge jalamÃno mahà aggikkandho viya suvidÆre pi pÃkaÂo pa¤¤Ãyati, tassa dÃrakà na sakkà kenaci dÃsabhogena bhu¤jituæ. Aparam-pi mahÃrÃja uttariæ kÃraïaæ suïohi yena kÃraïena Vessantarassa dÃrakà na sakkà kenaci dÃsabhogena bhu¤jituæ. Yathà mahÃrÃja Himavante pabbate nÃgapupphasamaye ujuvÃte vÃyante dasa dvÃdasa yojanÃni pupphagandho vÃyati, evam-eva kho mahÃrÃja Vessantarassa ra¤¤o api yojanasahassehi pi yÃva AkaniÂÂhabhavanaæ etth' antare surÃsura-garuÊagandhabba-yakkha-rakkhasa-mahoraga-kinnara-Indabhavanesu kittisaddo abbhuggato sÅlavaragandho c' assa sampavÃyati, #<[page 284]># %< 284>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ tena tassa dÃrakà na sakkà kenaci dÃsabhogena bhu¤jituæ. AnusiÂÂho mahÃrÃja JÃlikumÃro pitarà Vessantarena ra¤¤Ã: ayyako te tÃta tumhe brÃhmaïassa dhanaæ datvà nikkiïanto taæ nikkhasahassaæ datvà nikkiïÃtu, KaïhÃjinaæ nikkiïanto dÃsasataæ dÃsisataæ hatthisataæ assasataæ dhenusataæ usabhasataæ nikkhasatan-ti sabbasataæ datvà nikkiïÃtu; yadi te tÃta ayyako tumhe brÃhmaïassa hatthato ÃïÃya balasà mudhà gaïhÃti, mà tumhe ayyakassa vacanaæ karittha, brÃhmaïass' eva anuyÃyino hothÃti, evam-anusÃsitvà pesesi. Tato JÃlikumÃro gantvà ayyakena puÂÂho kathesi: Sahassagghaæ hi maæ tÃta brÃhmaïassa pità adÃ, atho KaïhÃjinaæ ka¤¤aæ hatthina¤-ca satena cÃti. - SunibbeÂhito bhante NÃgasena pa¤ho, subhinnaæ diÂÂhijÃlaæ, sumaddità parappavÃdÃ, sakasamayo sudÅpito, bya¤janaæ suparisodhitaæ, suvibhatto attho, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, sabbe va bodhisattà dukkarakÃrikaæ karonti, udÃhu Gotamen' eva bodhisattena dukkarakÃrikà katà ti. - Na-tthi mahÃrÃja sabbesaæ bodhisattÃnaæ dukkarakÃrikÃ, Gotamen' eva bodhisattena dukkarakÃrikà katà ti. - Bhante NÃgasena, yadi evaæ ayuttaæ yaæ bodhisattÃnaæ bodhisattehi vemattatà hotÅti. #<[page 285]># %< 285>% - Catuhi mahÃrÃja ÂhÃnehi bodhisattÃnaæ bodhisattehi vemattatà hoti, katamehi catuhi: kulavemattatà addhÃnavemattatà Ãyuvemattatà pamÃïavemattatÃ. Imehi kho mahÃrÃja catuhi ÂhÃnehi bodhisattÃnaæ bodhisattehi vemattatà hoti. Sabbesam-pi mahÃrÃja buddhÃnaæ rÆpe sÅle samÃdhimhi pa¤¤Ãya vimuttiyà vimutti¤Ãïadassane catuvesÃrajje dasatathÃgatabale chÃsÃdhÃraïa¤Ãïe cuddasabuddha¤Ãïe aÂÂhÃrasabuddhadhamme kevale ca buddhadhamme na-tthi vemattatÃ, sabbe pi buddhà buddhadhammehi samasamà ti. - Yadi bhante NÃgasena sabbe pi buddhà buddhadhammehi samasamÃ, kena kÃraïena Gotamen' eva bodhisattena dukkarakÃrikà katà ti. Aparipakke mahÃrÃja ¤Ãïe aparipakkÃya bodhiyà Gotamo bodhisatto nekkhammam-abhinikkhanto, aparipakkaæ ¤Ãïaæ paripÃcayamÃnena dukkarakÃrikà katà ti. - Bhante NÃgasena, kena kÃraïena Bodhisatto aparipakke ¤Ãïe aparipakkÃya bodhiyà mahÃbhinikkhamanaæ nikkhanto, nanu nÃma ¤Ãïaæ paripÃcetvà paripakke ¤Ãïe nikkhamitabban-ti. - Bodhisatto mahÃrÃja viparÅtaæ itthÃgÃraæ disvà vippaÂisÃrÅ ahosi, tassa vippaÂisÃrissa arati uppajji, araticittaæ uppannaæ disvà a¤¤ataro MÃrakÃyiko devaputto: ayaæ kho kÃlo araticittassa vinodanÃyÃti vehÃsaæ Âhatvà idaæ vacanam-abravi: mÃrisa mÃrisa, mà kho tvaæ ukkanÂhito ahosi, ito te sattame divase dibbaæ cakkaratanaæ pÃtubhavissati sahassÃraæ sanemikaæ sanÃbhikaæ sabbÃkÃraparipÆraæ, paÂhavigatÃni ca te ratanÃni ÃkÃsaÂÂhÃni ca sayam-eva upagacchissanti, dvisahassa-parittadÅpa-parivÃresu catusu mahÃdÅpesu ekamukhena ÃïÃpanaæ vattissati, parosahassa¤-ca te puttà bhavissanti sÆrà vÅrangarÆpà parasenappamaddanÃ, tehi puttehi parikiïïo sattaratanasamannÃgato catudÅpamanusÃsissasÅti. Yathà nÃma divasasantattaæ ayosÆlaæ sabbattha ¬ahantaæ kaïïasotaæ paviseyya, #<[page 286]># %< 286>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ evam-eva kho mahÃrÃja Bodhisattassa taæ vacanaæ kaïïasotaæ pavisittha, iti so pakatiyà va ukkaïÂhito tassà devatÃya vacanena bhiyyosomattÃya ubbiji saæviji saævegamÃpajji. Yathà và pana mahÃrÃja mahatimahà aggikkhandho jalamÃno a¤¤ena kaÂÂhena upadahito bhiyyosomattÃya jaleyya, evam-eva kho mahÃrÃja Bodhisatto pakatiyà va ukkaïÂhito tassà devatÃya vacanena bhiyyosomattÃya ubbiji saæviji saævegam-Ãpajji. Yathà và pana mahÃrÃja mahÃpaÂhavÅ pakatitintà nibbattaharitasaddalà Ãsittodakà cikkhallajÃtà puna-d-eva mahÃmeghe abhivaÂÂe bhiyyosomattÃya cikkhallatarà assa, evam-eva kho mahÃrÃja Bodhisatto pakatiyà va ukkaïÂhito tassà devatÃya vacanena bhiyyosomattÃya ubbiji saæviji saævegamÃpajjÅti. Api nu kho bhante NÃgasena Bodhisattassa yadi sattame divase dibbaæ cakkaratanaæ nibbatteyya, patinivatteyya Bodhisatto dibbe cakkaratane nibbatte ti. Na hi mahÃrÃja sattame divase Bodhisattassa dibbaæ cakkaratanaæ nibbatteyya, api ca palobhanatthÃya tÃya devatÃya musà bhaïitaæ. Yadi pi mahÃrÃja sattame divase dibbaæ cakkaratanaæ nibbatteyya, Bodhisatto na nivatteyya. KinkÃraïaæ: aniccan-ti mahÃrÃja Bodhisatto daÊhaæ aggahesi, dukkhaæ, anattà ti daÊhaæ aggahesi upÃdÃnakkhayaæ patto. Yathà mahÃrÃja Anotattadahato udakaæ Gangaæ nadiæ pavisati, GangÃya nadiyà mahÃsamuddaæ pavisati, mahÃsamuddato PÃtÃlamukhaæ pavisati, api nu taæ udakaæ PÃtÃlamukhagataæ paÂinivattitvà mahÃsamuddaæ paviseyya, mahÃsamuddato Gangaæ nadiæ paviseyya, GangÃya nadiyà puna Anotattaæ paviseyyÃti. #<[page 287]># %< 287>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Na hi bhante ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja Bodhisattena kappÃnaæ satasahassaæ caturo ca asankheyye kusalaæ paripÃcitaæ imassa bhavassa kÃraïÃ, so 'yaæ antimabhavo anuppatto, paripakkaæ bodhi¤Ãïaæ, chahi vassehi Buddho bhavissati sabba¤¤Æ loke aggapuggalo, api nu kho mahÃrÃja Bodhisatto cakkaratanassa kÃraïà paÂinivatteyyÃti. - Na hi bhante ti. - Api ca mahÃrÃja mahÃpaÂhavÅ parivatteyya sakÃnanasapabbatÃ, na tv-eva Bodhisatto paÂinivatteyya apatvà sammÃsambodhiæ. ùroheyya pi ce mahÃrÃja GangÃya udakaæ paÂisotaæ, na tv-eva Bodhisatto paÂinivatteyya apatvà sammÃsambodhiæ. Visusseyya pi ce mahÃrÃja mahÃsamuddo aparimitajaladharo gopade udakaæ viya, na tv-eva Bodhisatto paÂinivatteyya apatvà sammÃsambodhiæ. Phaleyya pi ce mahÃrÃja Sineru pabbatarÃjà satadhà và sahassadhà vÃ, na tv-eva Bodhisatto paÂinivatteyya apatvà sammÃsambodhiæ. Pateyyum-pi ce mahÃrÃja candimasuriyà satÃrakà le¬¬u viya chamÃyaæ, na tv-eva Bodhisatto paÂinivatteyya apatvà sammÃsambodhiæ. SaævaÂÂeyya pi ce mahÃrÃja ÃkÃso kila¤jamiva, na tv-eva Bodhisatto paÂinivatteyya apatvà sammÃsambodhiæ. KinkÃraïÃ: padÃlitattà sabbabandhanÃnan-ti. Bhante NÃgasena, kati loke bandhanÃnÅti. - Dasa kho pan' imÃni mahÃrÃja loke bandhanÃni, yehi bandhanehi baddhà sattà na nikkhamanti, nikkhamitvà pi paÂinivattanti. KatamÃni dasa: mÃtà mahÃrÃja loke bandhanaæ, pità mahÃrÃja loke bandhanaæ, bhariyà mahÃrÃja loke bandhanaæ, puttà mahÃrÃja loke bandhanaæ, ¤ÃtÅ mahÃrÃja loke bandhanaæ, mittà mahÃrÃja loke bandhanaæ, dhanaæ mahÃrÃja loke bandhanaæ, lÃbhasakkÃro mahÃrÃja loke bandhanaæ, #<[page 288]># %< 288>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ issariyaæ mahÃrÃja loke bandhanaæ, pa¤ca kÃmaguïà mahÃrÃja loke bandhanaæ. ImÃni kho mahÃrÃja dasa loke bandhanÃni, yehi bandhanehi baddhà sattà na nikkhamanti, nikkhamitvà pi paÂinivattanti. TÃni dasa pi bandhanÃni Bodhisattassa chinnÃni dÃlitÃni padÃlitÃni. Tasmà mahÃrÃja Bodhisatto na paÂinivattÅti. Bhante NÃgasena, yadi Bodhisatto uppanne araticitte devatÃya vacanena aparipakke ¤Ãïe aparipakkÃya bodhiyà nekkhammam-abhinikkhanto, kiæ tassa dukkarakÃrikÃya katÃya, nanu nÃma sabbabhakkhena bhavitabbaæ ¤ÃïaparipÃkaæ ÃgamayamÃnenÃti. - Dasa kho pan' ime mahÃrÃja puggalà lokasmiæ o¤Ãtà ava¤Ãtà hÅÊità khÅÊità garahità paribhÆtà acittikatÃ, katame dasa: itthÅ mahÃrÃja vidhavà lokasmiæ o¤Ãtà ava¤Ãtà hÅÊità khÅÊità garahità paribhÆtà acittikatÃ, dubbalo mahÃrÃja puggalo, amitta¤Ãti mahÃrÃja puggalo, mahagghaso mahÃrÃja puggalo, agarukulavÃsiko mahÃrÃja puggalo, pÃpamitto mahÃrÃja puggalo, dhanahÅno mahÃrÃja puggalo, ÃcÃrahÅno mahÃrÃja puggalo, kammahino mahÃrÃja puggalo, payo- gahÅno mahÃrÃja puggalo lokasmiæ o¤Ãto ava¤Ãto hÅÊito khÅÊito garahito paribhÆto acittikato. Ime kho mahÃrÃja dasa puggalà lokasmiæ o¤Ãtà ava¤Ãtà hÅÊità khÅÊità garahità paribhÆtà acittikatÃ. ImÃni kho mahÃrÃja dasa ÂhÃnÃni anussaramÃnassa Bodhisattassa evaæ sa¤¤Ã uppajji: mà 'haæ kammahÅno assaæ payogahÅno garahito devamanussÃnaæ, yan-nÆnÃhaæ kammasÃmÅ assaæ kammagaru kammÃdhipateyyo kammasÅlo kammadhoreyyo kammaniketavà appamatto vihareyyan-ti. Evaæ kho mahÃrÃja Bodhisatto ¤Ãïaæ paripÃcento dukkarakÃrikaæ akÃsÅti. Bhante NÃgasena, Bodhisatto dukkarakÃrikaæ karonto evam-Ãha: #<[page 289]># %< 289>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Na kho panÃhaæ imÃya kaÂukÃya dukkarakÃrikÃya adhigacchÃmi uttariæ manussadhammà alamariya¤Ãïadassanavisesaæ, siyà nu kho a¤¤o maggo bodhÃyÃti. Api nu tasmiæ samaye Bodhisattassa maggaæ Ãrabbha satisammoso ahosÅti. - Pa¤cavÅsati kho pan' ime mahÃrÃja cittadubbalÅkaraïà dhammà yehi dubbalÅkataæ cittaæ na sammà samÃdhiyati ÃsavÃnaæ khayÃya, katame pa¤cavÅsati: kodho mahÃrÃja citassa dubbalÅkaraïo dhammo yena dubbalÅkataæ cittaæ na sammà samÃdhiyati ÃsavÃnaæ khayÃya; upanÃho makkho paÊÃso issà macchariyaæ mÃyà sÃÂheyyaæ thambho sÃrambho mÃno atimÃno mado pamÃdo thÅnamiddhaæ tandÅ Ãlasyaæ pÃpamittatà rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà khudÃpipÃsà arati mahÃrÃja cittadubbalikaraïo dhammo yena dubbalÅkataæ cittaæ na sammà samÃdhiyati ÃsavÃnaæ khayÃya. Ime kho mahÃrÃja pa¤cavÅsati cittadubbalÅkaraïà dhammà yehi dubbalÅkataæ cittaæ na sammà samÃdhiyati ÃsavÃnaæ khayÃya. Bodhisattassa kho mahÃrÃja khudÃpipÃsà kÃyaæ pariyÃdiyiæsu, kÃye pariyÃdiïïe cittaæ na sammà samÃdhiyati ÃsavÃnaæ khayÃya. Satasahassaæ mahÃrÃja kappÃnaæ caturo ca asankheyye kappe Bodhisatto catunnaæ yeva ariyasaccÃnaæ abhisamayaæ anvesi tÃsu tÃsu jÃtisu, kiæ pan' assa pacchime bhave abhisamayajÃtiyaæ maggaæ Ãrabbha satisammoso hessati. Api ca mahÃrÃja Bodhisattassa sa¤¤Ãmattaæ uppajji: siyà nu kho a¤¤o maggo bodhÃyÃti. Pubbe kho mahÃrÃja Bodhisatto ekamÃsiko samÃno pitu Sakkassa kammante sÅtÃya jambucchÃyÃya sirisayane pallankaæ Ãbhujitvà nisinno vivicc' eva kÃmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaæ savicÃraæ vivekajaæ pÅtisukhaæ paÂhamajjhÃnaæ upasampajja vihÃsi-pe-catutthajjhÃnaæ upasampajja vihÃsÅti. #<[page 290]># %< 290>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmi: ¤Ãïaæ paripÃcento Bodhisatto dukkarakÃrikaæ akÃsÅti. Bhante NÃgasena, katamaæ adhimattaæ balavataraæ, kusalaæ và akusalaæ và ti. - Kusalaæ mahÃrÃja adhimattaæ balavataraæ, no tathà akusalan-ti. - NÃhaæ bhante NÃgasena taæ vacanaæ sampaÂicchÃmi: kusalaæ adhimattaæ balavataraæ, no tathà akusalan-ti. Dissanti bhante NÃgasena idha pÃïÃtipÃtino adinnÃdÃyino kÃmesu micchÃcÃrino musÃvÃdino gÃmaghÃtakà panthadÆsakà nekatikà va¤canikÃ, sabbe te tÃvatakena pÃpena labhanti hatthacchedaæ pÃdacchedaæ hatthapÃdacchedaæ kaïïacchedaæ nÃsacchedaæ kaïïanÃsacchedaæ bilangathÃlikaæ sankhamuï¬ikaæ RÃhumukhaæ jotimÃlikaæ hatthapajjotikaæ erakavattikaæ cÅrakavÃsikaæ eïeyyakaæ baÊisamaæsikaæ kahÃpaïakaæ khÃrÃpatacchikam palighaparivattikaæ palÃlapÅÂhakaæ, tattena pi telena osi¤canaæ, sunakhehi pi khÃdÃpanaæ, sÆlÃropanaæ, asinà pi sÅsacchedaæ; keci rattiæ pÃpaæ katvà rattiæ yeva vipÃkaæ anubhavanti, keci rattiæ katvà divà yeva anubhavanti, keci divà katvà divà yeva anubhavanti, keci divà katvà rattiæ yeva anubhavan, keci dve tayo divase vÅtivatte anubhavanti; sabbe pi te diÂÂhe va dhamme vipÃkaæ anubhavanti. Atthi pana bhante NÃgasena koci ekassa và dvinnaæ và tiïïaæ và catunnaæ và pa¤cannaæ và dasannaæ và satassa và sahassassa và satasahassassa và saparivÃraæ dÃnaæ datvà diÂÂhadhammikaæ bhogaæ và yasaæ và sukhaæ và anubhavitÃ, sÅlena và uposathakammena và ti.- Atthi mahÃrÃja cattÃro purisà dÃnaæ datvà sÅlaæ samÃdiyitvà uposathakammaæ katvà diÂÂhe va dhamme ten' eva sarÅradehena Tidasapure yasam-anuppattà ti. #<[page 291]># %< 291>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Ko ca ko ca bhante ti. - MandhÃtà mahÃrÃja rÃjÃ, Nimi rÃjÃ, SÃdhÅno rÃjÃ, Guttilo ca gandhabbo ti. - Bhante NÃgasena, anekehi taæ bhavasahassehi antaritaæ, dvinnam-p' etaæ amhÃkaæ parokkhaæ; yadi samattho si, vattamÃnake bhave Bhagavato dharamÃnakÃle kathehÅti. - VattamÃnake pi mahÃrÃja bhave Puïïako dÃso therassa SÃriputtassa bhojanaæ datvà tadah' eva seÂÂhiÂÂhÃnaæ ajjhupagato, so etarahi Puïïako seÂÂhÅti pa¤¤Ãyi. GopÃlamÃtà devÅ attano kese vikkiïitvà laddhehi aÂÂhahi kahÃpaïehi therassa MahÃkaccÃyanassa attaÂÂhamakassa piï¬apÃtaæ datvà tadah' eva ra¤¤o Udenassa aggamahesittaæ pattÃ. Suppiyà upÃsikà a¤¤atarassa gilÃnabhikkhuno attano Ærumaæsena paÂicchÃdaniyaæ datvà dutiyadivase ye rÆÊhavaïà sacchavi arogà jÃtÃ. Mallikà devÅ Bhagavato Ãbhidosikaæ kummÃsapiï¬aæ datvà tadah' eva ra¤¤o Kosalassa aggamahesÅ jÃtÃ. Sumano mÃlÃkÃro aÂÂhahi sumanapupphamuÂÂhÅhi Bhagavantaæ pÆjetvà taæ divasaæ yeva mahÃsampattiæ patto. EkasÃÂako brÃhmaïo uttarasÃÂakena Bhagavantaæ pÆjetvà taæ divasam yeva sabbaÂÂhakaæ labhi. Sabbe p' ete mahÃrÃja diÂÂhadhammikaæ bhoga¤-ca yasa¤-ca anubhaviæsÆti. - Bhante NÃgasena, vicinitvà pariyesitvà cha jane yeva addasÃsÅti. - ùma mahÃrÃjÃti. - Tena hi bhante NÃgasena akusalaæ yeva adhimattaæ balavataraæ, no tathà kusalaæ. Ahaæ hi bhante NÃgasena ekadivasaæ yeva dasa pi purise passÃmi pÃpassa kammassa vipÃkena sÆlesu Ãropente, vÅsatim-pi tiæsam-pi cattÃlÅsam-pi pa¤¤Ãsam-pi purise purisasatam-pi purisasahassam-pi passÃmi pÃpassa kammassa vipÃkena sÆlesu Ãropente. #<[page 292]># %< 292>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Nandakulassa bhante NÃgasena BhaddasÃlo nÃma senÃpatiputto ahosi, tena ca ra¤¤Ã Candaguttena sangÃmo samupabbÆÊho ahosi. Tasmiæ kho pana bhante NÃgasena sangÃme ubhatobalakÃye asÅti kavandharÆpÃni ahesuæ, ekasmiæ kira sÅsakalande paripuïïe ekaæ kavandharÆpaæ uÂÂhahati, sabbe p' ete pÃpass' eva kammassa vipÃkena anayabyasanaæ ÃpannÃ. Iminà pi bhante NÃgasena kÃraïena bhaïÃmi: akusalaæ yeva adhimattaæ balavataraæ, no tathà kusalan-ti. SÆyati bhante NÃgasena imasmiæ BuddhasÃsane Kosalena ra¤¤Ã asadisadÃnaæ dinnan-ti.ùma mahÃrÃja, sÆyatÅti.- Api nu kho bhante NÃgasena KosalarÃjà taæ asadisadÃnaæ datvà tatonidÃnaæ ka¤ci diÂÂhadhammikaæ bhogaæ và yasaæ và sukhaæ và paÂilabhÅti.- Na hi mahÃrÃjÃti.- Yadi bhante NÃgasena KosalarÃjà evarÆpaæ anuttaraæ dÃnaæ datvà pi na labhi tatonidÃnaæ diÂÂhadhammikaæ bhogaæ và yasaæ và sukhaæ vÃ, tena hi bhante NÃgasena akusalaæ yeva adhimattaæ balavataraæ, no tathà kusalan-ti. Parittattà mahÃrÃja akusalaæ khippaæ pariïamati, vipulattà kusalaæ dÅghena kÃlena pariïamati. UpamÃya pi mahÃrÃja etaæ upaparikkhitabbaæ. Yathà mahÃrÃja aparante janapade kumudabhaï¬ikà nÃma dha¤¤ajÃti mÃsalunà antogehagatà hoti, sÃliyo chappa¤camÃsehi pariïamanti; kiæ pan' ettha mahÃrÃja antaraæ ko viseso kumudabhaï¬ikÃya ca sÃlÅna¤-cÃti.Parittatà bhante kumudabhaï¬ikÃya, vipulatà ca sÃlÅnaæ. SÃliyo bhante NÃgasena rÃjÃrahà rÃjabhojanaæ, kumudabhaï¬ikà dÃsakammakarÃnaæ bhojanan-ti. #<[page 293]># %< 293>% -Evam-eva kho mahÃrÃja parittattà akusalaæ khippaæ pariïamati, vipulattà kusalaæ dÅghena kÃlena pariïamatÅti. - Yaæ tattha bhante NÃgasena khippaæ pariïamati taæ nÃma loke adhimattaæ balavataraæ, tasmà akusalaæ adhimattaæ balavataraæ, no tathà kusalaæ. Yathà nÃma bhante NÃgasena yo koci yodho mahatimahÃyuddhaæ pavisitvà paÂisattuæ upakacchake gahetvà Ãka¬¬hitvà khippataraæ sÃmino upaneyya so yodho loke samattho sÆro nÃma, yo ca bhisakko khippaæ sallaæ uddharati rogam-apaneti so bhisakko cheko nÃma, yo gaïako sÅghasÅghaæ gaïetvà khippaæ dassayati so gaïako cheko nÃma, yo mallo khippaæ paÂimallaæ ukkhipitvà uttÃnakaæ pÃteti so mallo samattho sÆro nÃma; evam-eva kho bhante NÃgasena yaæ khippaæ pariïamati kusalaæ và akusalaæ và taæ loke adhimattaæ balavataran-ti. Ubhayam-pi taæ mahÃrÃja kammaæ samparÃyavedaniyaæ yeva, api ca akusalaæ sÃvajjatÃya khaïena diÂÂhadhammavedaniyaæ hoti. Pubbakehi mahÃrÃja khattiyehi Âhapito eso niyamo: yo pÃïaæ hanati so daï¬Ãraho, yo adinnaæ Ãdiyati, yo paradÃraæ gacchati, yo musà bhaïati, yo gÃmaæ ghÃteti, yo panthaæ dÆseti, yo nikativa¤canaæ karoti so daï¬Ãraho vadhitabbo chettabbo bhettabbo hantabbo ti. Taæ te upÃdÃya vicinitvà vicinitvà daï¬enti vadhenti chindanti bhindanti hananti ca. Api nu mahÃrÃja atthi kehici Âhapito niyamo: yo dÃnaæ và deti sÅlaæ và rakkhati uposathakammaæ và karoti tassa dhanaæ và yasaæ và dÃtabban-ti. Api nu taæ vicinitvà vicinitvà dhanaæ và yasaæ và denti, corassa katakammassa vadhabandhanaæ viyÃti. - Na hi bhante ti. - Yadi mahÃrÃja dÃyakÃnaæ vicinitvà vicinitvà dhanaæ và yasaæ và dadeyyuæ, kusalam-pi diÂÂhadhammavedaniyaæ bhaveyya. #<[page 294]># %< 294>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Yasmà ca kho mahÃrÃja dÃyake na vicinanti: dhanaæ và yasaæ và dassÃmÃti, tasmà kusalaæ na diÂÂhadhammavedaniyaæ. Iminà mahÃrÃja kÃraïena akusalaæ diÂÂhadhammavedaniyaæ, samparÃye va so adhimattaæ balavataraæ vedanaæ vediyatÅti. SÃdhu bhante NÃgasena, tavÃdisena buddhimantena vinà n' eso pa¤ho sunibbedhiyo; lokikam-bhante NÃgasena lokuttarena vi¤¤Ãpitan-ti. Bhante NÃgasena, ime dÃyakà dÃnaæ datvà pubbapetÃnaæ Ãdisanti: imaæ tesaæ pÃpuïÃtÆti. Api nu te ka¤ci tatonidÃnaæ vipÃkaæ paÂilabhantÅti. - Keci mahÃrÃja paÂilabhanti, keci na paÂilabhantÅti. - Ke bhante paÂilabhanti, ke na paÂilabhantÅti. - NirayÆpapannà mahÃrÃja na paÂilabhanti, saggagatà na paÂilabhanti, tiracchÃnayonigatà na paÂilabhanti; catunnaæ petÃnaæ tayo petà na paÂilabhanti: vantÃsikà khuppipÃsino nijjhÃmataïhikÃ; labhanti petà paradattÆpajÅvino, te pi saramÃnà yeva labhantÅti. - Tena hi bhante NÃgasena dÃyakÃnaæ dÃnaæ vissotaæ hoti aphalaæ, yesaæ uddissa kataæ yadi te na paÂilabhantÅti. - Na hi taæ mahÃrÃja dÃnaæ aphalaæ hoti avipÃkaæ, dÃyakà yeva tassa phalaæ anubhavantÅti. - Tena hi bhante kÃraïena maæ sa¤¤ÃpehÅti. - Idha mahÃrÃja keci manussà maccha-maæsasurÃ-bhatta-khajjakÃni paÂiyÃdetvà ¤Ãtikuæ gacchanti; yadi te ¤Ãtakà taæ upÃyanaæ na sampaÂiccheyyuæ, api nu taæ upÃyanaæ vissotaæ gaccheyya vinasseyya và ti. - Na hi bhante, sÃmikÃnaæ yeva taæ hotÅti. - Evam-eva kho mahÃrÃja dÃyakà yeva tassa phalaæ anubhavanti. Yathà và pana mahÃrÃja puriso gabbhaæ paviÂÂho asati purato nikkhamanamukhe kena nikkhameyyÃti. #<[page 295]># %< 295>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - PaviÂÂhen' eva bhante ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja dÃyakà yeva tassa phalaæ anubhavantÅti. - Hotu bhante NÃgasena, evametaæ, tathà sampaÂicchÃma: dÃyakà yeva tassa phalaæ anubhavanti, na mayaæ taæ kÃraïaæ vilomemÃti. Bhante NÃgasena, yadi imesaæ dÃyakÃnaæ dinnaæ dÃnaæ pubbapetÃnaæ pÃpuïÃti te ca tassa vipÃkaæ anubhavanti, tena hi yo pÃïÃtipÃtÅ luddo lohitapÃïi paduÂÂhamanasankappo manusse ghÃtetvà dÃruïaæ kammaæ katvà pubbapetÃnaæ Ãdiseyya: imassa me kammassa vipÃko pubbapetÃnaæ pÃpuïÃtÆti, api nu tassa vipÃko pubbapetÃnaæ pÃpuïÃtÅti. - Na hi mahÃrÃjÃti. - Bhante NÃgasena, ko tattha hetu kiæ kÃraïaæ yena kusalaæ pÃpuïÃti akusalaæ na pÃpuïÃtÅti. - N' eso mahÃrÃja pa¤ho pucchitabbo, mà ca tvaæ mahÃrÃja: vissajjako atthÅti apucchitabbaæ pucchi; kissa ÃkÃso nirÃlambo, kissa Gangà uddhamukhà na sandati, kissa ime manussà ca dijà ca dipadÃ, migà catuppadà ti tam-pi maæ tvaæ pucchissasÅti.-NÃhan-taæ bhante NÃgasena vihesÃpekkho pucchÃmi, api ca nibbÃhanatthÃya sandehassa pucchÃmi. Bahumanussà loke vÃmagÃhino vicakkhukÃ; kin-ti te otÃraæ na labheyyun-ti evÃhan-taæ pucchÃmÅti. - Na sakkà mahÃrÃja saha akatena ananumatena saha pÃpaæ kammaæ saævibhajituæ. Yathà mahÃrÃja manussà udakanibbÃhanena udakaæ suvidÆram-pi haranti, api nu mahÃrÃja sakkà ghanamahÃselapabbato nibbÃhanena yathicchitaæ haritun-ti. - Na hi bhante ti. - Evameva kho mahÃrÃja sakkà kusalaæ saævibhajituæ, na sakkà akusalaæ saævibhajituæ. Yathà và pana mahÃrÃja sakkà telena padÅpo jaletuæ, api nu mahÃrÃja sakkà udakena padÅpo jaletun-ti. #<[page 296]># %< 296>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Na hi bhante ti.-Evam-eva kho mahÃrÃja sakkà kusalaæ saævibhajituæ, na sakkà akusalaæ saævibhajituæ. Yathà và pana mahÃrÃja kassakà taÊÃkato udakaæ nÅharitvà dha¤¤aæ paripÃcenti, api nu kho mahÃrÃja sakkà mahÃsamuddato udakaæ nÅharitvà dha¤¤aæ paripÃcetun-ti. - Na hi bhante ti. - Evameva kho mahÃrÃja sakkà kusalaæ saævibhajituæ, na sakkà akusalaæ saævibhajitun-ti. Bhante NÃgasena, kena kÃraïena sakkà kusalaæ saævibhajituæ, na sakkà akusalaæ saævibhajituæ; kÃraïena maæ sa¤¤Ãpehi, nÃhaæ andho anÃloko, sutvà vedissÃmÅti. - Akusalaæ mahÃrÃja thokaæ, kusalaæ bahukaæ, thokattà akusalaæ kattÃraæ yeva pariyÃdiyati, bahukattà kusalaæ sadevakaæ lokaæ ajjhottharatÅti. Opammaæ karohÅti. - Yathà mahÃrÃja parittaæ ekaæ udabindu paÂhaviyaæ nipateyya, api nu kho taæ mahÃrÃja udabindu dasa pi dvÃdasa pi yojanÃni ajjhotthareyyÃti. - Na hi bhante, yattha taæ udabindu nipatitaæ tatth' eva pariyÃdiyatÅti. - Kena kÃraïena mahÃrÃjÃti. Parittattà bhante udabindussÃti. - Evam-eva kho mahÃrÃja parittaæ akusalaæ, parittattà kattÃraæ yeva pariyÃdiyati, na sakkà saævibhajituæ. Yathà và pana mahÃrÃja mahatimahÃmegho abhivasseyya tappayanto dharaïitalaæ, api nu kho so mahÃrÃja mahÃmegho samantato otthareyyÃti. - ùma bhante, pÆrayitvà so mahÃmegho sobbha-sara-sarita-sÃkhÃ-kandara-padara-daha-taÊÃkaudapÃna-pokkharaïiyo dasa pi dvÃdasa pi yojanÃni ajjhotthareyyÃti. - Kena kÃraïena mahÃrÃjÃti. - Mahantattà bhante meghassÃti. - Evam-eva kho mahÃrÃja kusalaæ bahukaæ, bahukattà sakkà devamanussehi pi saævibhajitun-ti. Bhante NÃgasena, kena kÃraïena akusalaæ thokaæ, kusalaæ bahutaran-ti. #<[page 297]># %< 297>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Idha mahÃrÃja yo koci dÃnaæ deti sÅlaæ samÃdiyati uposathakammaæ karoti, so haÂÂho pahaÂÂho hasito pahasito pamudito pasannamÃnaso vedajÃto hoti; tassa aparÃparaæ pÅti uppajjati, pÅtimanassa bhiyyo bhiyyo kusalaæ pava¬¬hati. Yathà mahÃrÃja udapÃne bahusalilasampuïïe ekena desena udakaæ paviseyya ekena nikkhameyya, nikkhamante pi aparÃparaæ uppajjati, na sakkà hoti khayaæ pÃpetuæ; evam-eva kho mahÃrÃja kusalaæ bhiyyo bhiyyo pava¬¬hati. Vassasate pi ce mahÃrÃja puriso kataæ kusalaæ Ãvajjeyya, Ãvajjite Ãvajjite bhiyyo bhiyyo kusalaæ pava¬¬hati, tassa taæ kusalaæ sakkà hoti yathicchakehi saddhiæ saævibhajituæ. Idamettha mahÃrÃja kÃraïaæ yena kÃraïena kusalaæ bahutaraæ. Akusalaæ pana mahÃrÃja karonto pacchà vippaÂisÃrÅ hoti, vippaÂisÃrino cittaæ patilÅyati patikuÂati pativaÂÂati, na sampasÃrÅyati, socati tappati hÃyati khÅyati, na pariva¬¬hati, tatth' eva pariyÃdiyati. Yathà mahÃrÃja sukkhÃya nadiyà mahÃpuÊinÃya unnatÃvanatÃya kuÂila-sankuÂilÃya uparito parittaæ udakaæ Ãgacchantaæ hÃyati khÅyati, na pariva¬¬hati, tatth' eva pariyÃdiyati; evam-eva kho mahÃrÃja akusalaæ karontassa cittaæ patÅlÅyati patikuÂati pativaÂÂati, na sampasÃrÅyati, socati tappati hÃyati khÅyati, na pariva¬¬hati, tatth' eva pariyÃdiyati. Idam-ettha mahÃrÃja kÃraïaæ yena kÃraïena akusalaæ thokan-ti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evametaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, imasmiæ loke naranÃriyo supinaæ passanti kalyÃïam-pi pÃpakam-pi, diÂÂhapubbam-pi adiÂÂhapubbam-pi, katapubbam-pi akatapubbam-pi, khemam-pi sabhayam-pi, #<[page 298]># %< 298>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ dÆre pi santike pi, bahuvidhÃni pi anekavaïïasahassÃni dissanti. Ki¤-c' etaæ supinaæ nÃma, ko c' etaæ passatÅti. - Nimittam-etaæ mahÃrÃja supinaæ nÃma yaæ cittassa ÃpÃtham-upagacchati. Cha-y-ime mahÃrÃja supinaæ passanti: vÃtiko supinaæ passati, pittiko supinaæ passati, semhiko supinaæ passati, devatÆpasaæhÃrato supinaæ passati, samudÃciïïato supinaæ passati, pubbanimittato supinaæ passati. Tatra mahÃrÃja yaæ pubbanimittato supinaæ passati taæ yeva saccaæ, avasesaæ micchà ti. - Bhante NÃgasena, yo pubbanimittato supinaæ passati, kiæ tassa cittaæ sayaæ gantvà taæ nimittaæ vicinÃti, taæ và nimittaæ cittassa ÃpÃtham-upagacchati, a¤¤o và Ãgantvà tassa ÃrocetÅti. - Na mahÃrÃja tassa cittaæ sayaæ gantvà taæ nimittaæ vicinÃti, nÃpi a¤¤o koci Ãgantvà tassa Ãroceti, atha kho taæ yeva nimittaæ cittassa ÃpÃtham-upagacchati. Yathà mahÃrÃja ÃdÃso na sayaæ kuhi¤ci gantvà chÃyaæ vicinÃti, nÃpi a¤¤o koci chÃyaæ Ãnetvà ÃdÃsaæ Ãropeti, atha kho yato kutoci chÃyà Ãgantvà ÃdÃsassa ÃpÃtham-upagacchati; evam-eva kho mahÃrÃja na tassa cittaæ sayaæ gantvà taæ nimittaæ vicinÃti, nÃpi a¤¤o koci Ãgantvà Ãroceti, atha kho yato kutoci nimittaæ Ãgantvà cittassa ÃpÃtham-upagacchatÅti. Bhante NÃgasena, yan-taæ cittaæ supinaæ passati, api nu taæ cittaæ jÃnÃti: evaæ nÃma vipÃko bhavissati khemaæ và bhayaæ và ti. - Na hi mahÃrÃja taæ cittaæ jÃnÃti: evaæ vipÃko bhavissati khemaæ và bhayaæ và ti; nimitte pana uppanne a¤¤esaæ katheti, tato te atthaæ kathentÅti. - Ingha bhante NÃgasena kÃraïaæ dassehÅti. - Yathà mahÃrÃja sarÅre tilakà piÊakà daddÆni uÂÂhahanti lÃbhÃya và alÃbhÃya và yasÃya và ayasÃya và nindÃya và pasaæsÃya và sukhÃya và dukkhÃya vÃ, #<[page 299]># %< 299>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ api nu tà mahÃrÃja [tilakÃ] piÊakà jÃnitvà uppajjanti: imaæ nÃma mayaæ atthaæ nipphÃdessÃmÃti. - Na hi bhante, yÃdise tà okÃse piÊakà sambhavanti, tattha tà piÊakà disvà nemittakà byÃkaronti: evaæ nÃma vipÃko bhavissatÅti. - Evam-eva kho mahÃrÃja yan-taæ cittaæ supinaæ passati na taæ cittaæ jÃnÃti: evaæ nÃma vipÃko bhavissati khemaæ và bhayaæ và ti; nimitte pana uppanne a¤¤esaæ katheti, tato te atthaæ kathentÅti. Bhante NÃgasena, yo supinaæ passati so niddÃyanto passati udÃhu jagganto passatÅti. - Yo so mahÃrÃja supinaæ passati na so niddÃyanto passati nÃpi jagganto passati, api ca okkante middhe asampatte bhavange etth' antare supinaæ passati. MiddhasamÃrÆÊhassa mahÃrÃja cittaæ bhavangagataæ hoti, bhavangagataæ cittaæ nappavattati, appavattaæ cittaæ sukhadukkhaæ na-ppajÃnÃti, appaÂivijÃnantassa supino na hoti, pavattamÃne citte supinaæ passati. Yathà mahÃrÃja timire andhakÃre appabhÃse suparisuddhe pi ÃdÃse chÃyà na dissati, evameva kho mahÃrÃja middhasamÃrÆÊhe citte bhavangagate tiÂÂhamÃne pi sarÅre cittaæ appavattaæ hoti, appavatte citte supinaæ na passati. Yathà mahÃrÃja ÃdÃso evaæ sarÅraæ daÂÂhabbaæ, yathà andhakÃro evaæ middhaæ daÂÂhabbaæ, yathà Ãloko evaæ cittaæ daÂÂhabbaæ. Yathà và pana mahÃrÃja mahikotthaÂassa suriyassa pabhà na dissati, santà yeva suriyarasmi appavattà hoti, appavattÃya suriyarasmiyà Ãloko na hoti; evam-eva kho mahÃrÃja middhasamÃrÆÊhassa cittaæ bhavangagataæ hoti, bhavangagataæ cittaæ na-ppavattati, appavatte citte supinaæ na passati. Yathà mahÃrÃja suriyo evaæ sarÅraæ daÂÂhabbaæ, yathà mahikottharaïaæ evaæ middhaæ daÂÂhabbaæ, #<[page 300]># %< 300>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ yathà suriyarasmi evaæ cittaæ daÂÂhabbaæ. Dvinnaæ mahÃrÃja sante pi sarÅre cittaæ appavattaæ hoti: middhasamÃrÆÊhassa bhavangagatassa sante pi sarÅre cittaæ appavattaæ hoti, nirodhasamÃpannassa sante pi sarÅre cittaæ appavattaæ hoti. JÃgarantassa mahÃrÃja cittaæ lolaæ hoti vivaÂaæ pÃkaÂaæ anibaddhaæ, evarÆpassa citte nimittaæ ÃpÃthaæ na upeti. Yathà mahÃrÃja purisaæ vivaÂaæ pÃkaÂaæ akiriyaæ arahassaæ rahassakÃmà parivajjenti, evam-eva kho mahÃrÃja jÃgarantassa dibbo attho ÃpÃthaæ na upeti, tasmà jÃgaranto supinaæ na passati. Yathà và pana mahÃrÃja bhikkhuæ bhinnÃjÅvaæ anÃcÃraæ pÃpamittaæ dussÅlaæ kusÅtaæ hÅnaviriyaæ kusalà bodhapakkhiyà dhammà ÃpÃthaæ na upenti, evam-eva kho mahÃrÃja jÃgarantassa dibbo attho ÃpÃthaæ na upeti, tasmà jÃgaranto supinaæ na passatÅti. Bhante NÃgasena, atthi middhassa Ãdi-majjha-pariyosÃnan-ti. - ùma mahÃrÃja, atthi middhassa Ãdi, atthi majjhaæ, atthi pariyosÃnan-ti. - Katamaæ Ãdi, katamaæ majjhaæ, katamaæ pariyosÃnan-ti. - Yo mahÃrÃja kÃyassa onÃho pariyonÃho dubbalyaæ mandatà akamma¤¤atà kÃyassa, ayaæ middhassa Ãdi; yo mahÃrÃja kapiniddÃpareto vokiïïakaæ jaggati, idaæ middhassa majjhaæ; bhavangagati pariyosÃnaæ. MajjhÆpagato mahÃrÃja kapiniddÃpareto supinam passati. Yathà mahÃrÃja koci yatacÃrÅ samÃhitacitto Âhitadhammo acalabuddhi pahÅnakotÆhalasaddaæ vanam-ajjhogÃhitvà sukhumaæ atthaæ cintayati, na ca so tattha middhaæ okkamati, so tattha samÃhito ekaggacitto sukhumaæ atthaæ paÂivijjhati; evam-eva kho mahÃrÃja jÃgaro na middhasamÃpanno ajjhupagato kapiniddaæ kapiniddÃpareto supinaæ passati. #<[page 301]># %< 301>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Yathà mahÃrÃja kotÆhalasaddo evaæ jÃgaraïaæ daÂÂhabbaæ, yathà vivittaæ vanaæ evaæ kapiniddÃpareto daÂÂhabbo, yathà so kotÆhalasaddaæ ohÃya middhaæ vivajjetvà majjhattabhÆto sukhumaæ atthaæ paÂivijjhati, evaæ jÃgaro na middhasamÃpanno kapiniddÃpareto supinaæ passatÅti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, ye te sattà maranti, sabbe te kÃle yeva maranti, udÃhu akÃle pi marantÅti. - Atthi mahÃrÃja kÃle pi maraïaæ, atthi akÃle pi maraïan-ti. - Ke te bhante NÃgasena kÃle maranti, ke akÃle marantÅti. - DiÂÂhapubbà pana mahÃrÃja tayà ambarukkhà và jamburukkhà và a¤¤asmà và pana phalarukkhà phalÃni patantÃni ÃmÃni ca pakkÃni cÃti. - ùma bhante ti. YÃni tÃni mahÃrÃja phalÃni rukkhato patanti sabbÃni tÃni kÃle yeva patanti udÃhu akÃle pÅti. - YÃni tÃni bhante NÃgasena phalÃni paripakkÃni vilÅnÃni patanti sabbÃni tÃni kÃle patanti; yÃni pana tÃni avasesÃni phalÃni tesu kÃnici kimividdhÃni patanti, kanici lakuÂahatÃni patanti, kÃnici vÃtapahaÂÃni patanti, kÃnici antopÆtikÃni hutvà patanti, sabbÃni tÃni akÃle patantÅti. - Evam- eva kho mahÃrÃja ye te jarÃvegahatà maranti te yeva kÃle maranti; avasesà keci kammapatibÃÊhà maranti, keci gatipatibÃÊhÃ, keci kiriyapatibÃÊhà marantÅti. Bhante NÃgasena, ye te kammapatibÃÊhà maranti, ye pi te gatipatibÃÊhà maranti, ye pi te kiriyapatibÃÊhà maranti, ye pi te jarÃvegapatibÃÊhà maranti, sabbe te kÃle yeva maranti; yo pi mÃtukucchigato marati, so tassa kÃlo, kÃle yeva so marati; yo pi vijÃtaghare marati, so tassa kÃlo, #<[page 302]># %< 302>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ so pi kÃle yeva marati; yo pi æÃsiko marati pe- yo pi vassasatike marati, so tassa kÃlo, kÃle yeva so marati. Tena hi bhante NÃgasena akÃle maraïaæ nÃma na hoti; ye keci maranti sabbe te kÃle yeva marantÅti. Satt' ime mahÃrÃja vijjamÃne pi uttariæ Ãyusmiæ akÃle maranti, katame satta: jighacchito mahÃrÃja bhojanaæ alabhamÃno upahatabbhantaro vijjamÃne pi uttariæ Ãyusmiæ akÃle marati; pipÃsito mahÃrÃja pÃnÅyaæ alabhamÃno parisukkhahadayo vijjamÃne pi uttariæ Ãyusmiæ akÃle marati; ahinà daÂÂho mahÃrÃja visavegÃbhihato tikicchakaæ alabhamÃno vijjamÃne pi uttariæ Ãyusmiæ akÃle marati; visam-Ãsito mahÃrÃja ¬ayhantesu angapaccangesu agadaæ alabhamÃno vijjamÃne pi uttariæ Ãyusmiæ akÃle marati; aggigato mahÃrÃja jhÃyamÃno nibbÃpanaæ alabhamÃno vijjamÃne pi uttariæ Ãyusmiæ akÃle marati; udakagato mahÃrÃja patiÂÂhaæ alabhamÃno vijjamÃne pi uttariæ Ãyusmiæ akÃle marati; sattihato mahÃrÃja ÃbÃdhiko bhisakkaæ alabhamÃno vijjamÃne pi uttariæ Ãyusmiæ akÃle marati. Ime kho mahÃrÃja satta vijjamÃne pi uttariæ Ãyusmiæ akÃle maranti. Tatra pÃhaæ mahÃrÃja ekaæsena vadÃmi. AÂÂhavidhena mahÃrÃja sattÃnaæ kÃlakiriyà hoti: vÃtasamuÂÂhÃnena pittasamuÂÂhÃnena semhasamuÂÂhÃnena sannipÃtikena utupariïÃmena visamaparihÃrena opakkamikena kammavipÃkena mahÃrÃja sattÃnaæ kÃlakiriyà hoti. Tatra mahÃrÃja yad-idaæ kammavipÃkena kÃlakiriyà sà yeva tattha sÃmÃyikà kÃlakiriyÃ, avasesà asÃmÃyikà kÃlakiriyÃ. Bhavati ca: JighacchÃya pipÃsÃya ahinà daÂÂho visena ca aggi-udaka-sattÅhi akÃle tattha mÅyati. #<[page 303]># %< 303>% VÃta-pittena semhena sannipÃten' utÆhi ca visamopakkamakammehi akÃle tattha mÅyatÅti. Keci mahÃrÃja sattà pubbe katena tena tena akusalakammavipÃkena maranti. Idha mahÃrÃja yo pubbe pare jighacchÃya mÃreti so bahÆni vassasatasahassÃni jighacchÃya paripÅÊito chÃto parikilanto sukkha-pamilÃtahadayo sukkhito visukkhito jhÃyanto abbhantaraæ paridayhanto jighacchÃya yeva marati daharo pi majjhimo pi mahallako pi; idam-pi tassa sÃmÃyikaæ maraïaæ. Yo pubbe pare pipÃsÃya mÃreti so bahÆni vassasatasahassÃni peto hutvà nijjhÃmataïhiko samÃno lÆkho kiso parisukkhitahadayo pipÃsÃya yeva marati daharo pi majjhimo pi mahallako pi; idam-pi tassa sÃmÃyikaæ maraïaæ. Yo pubbe pare ahinà dasÃpetvà mÃreti so bahÆni vassasatasahassÃni ajagaramukhen' eva ajagaramukhaæ kaïhasappamukhen' eva kaïhasappamukhaæ parivattitvà tehi khÃyitakhÃyito ahÅhi daÂÂho yeva marati daharo pi majjhimo pi mahallako pi; idam-pi tassa sÃmÃyikaæ maraïaæ. Yo pubbe pare visaæ datvà mÃreti so bahÆni vassasatasahassÃni ¬ayhantehi angapaccangehi bhijjamÃnena sarÅrena kuïapagandhaæ vÃyanto visen' eva marati daharo pi majjhimo pi mahallako pi; idam-pi tassa sÃmÃyikaæ maraïaæ. Yo pubbe pare agginà mÃreti so bahÆni vassasatasahassÃni angÃrapabbaten' eva angÃrapabbataæ Yamavisayen' eva Yamavisayaæ parivattitvà da¬¬havida¬¬hagatto agginà yeva marati daharo pi majjhimo pi mahallako pi; idam-pi tassa sÃmÃyikaæ maraïaæ. Yo pubbe pare udakena mÃreti so bahÆni vassasatasahassÃni hata-vilutta-bhagga-dubbalagatto khubhitacitto udake yeva marati daharo pi majjhimo pi mahallako pi; idam-pi tassa sÃmÃyikaæ maraïaæ. Yo pubbe pare sattiyà mÃreti so bahÆni vassasatasahassÃni chinna-bhinna-koÂÂita-vikoÂÂito sattimukhasamÃhato sattiyà yeva marati daharo pi majjhimo pi mahallako pi; #<[page 304]># %< 304>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ idam-pi tassa sÃmÃyikaæ maraïan-ti. Bhante NÃgasena, akÃle maraïaæ atthÅti yaæ vadesi, ingha me tvaæ tattha kÃraïaæ atidisÃti. - Yathà mahÃrÃja mahatimahÃaggikkhandho Ãdiïïa-tiïa-kaÂÂha-sÃkhÃ-palÃso pariyÃdiïïabhakkho upÃdÃnasankhayà nibbÃyati, so aggi vuccati anÅtiko anupaddavo samaye nibbuto nÃmÃti, evam-eva kho mahÃrÃja yo koci bahÆni divasasahassÃni jÅvitvà jarÃjiïïo Ãyukkhayà anÅtiko anupaddavo marati so vuccati samaye maraïam-upagato ti. Yathà và pana mahÃrÃja mahatimahÃaggikkhandho Ãdiïïa-tiïakaÂÂha-sÃkhÃ-palÃso assa, taæ apariyÃdiïïe yeva tiïakaÂÂha-sÃkhÃ-palÃse mahatimahÃmegho abhippavassitvà nibbÃpeyya, api nu kho so mahÃrÃja mahÃaggikkhandho samaye nibbuto nÃma hotÅti. - Na hi bhante ti. Kissa pana so mahÃrÃja pacchimo aggikkhandho purimakena aggikkhandhena samasamagatiko nÃhosÅti. ùgantukena bhante meghena patipÅÊito so aggikkhandho asamayanibbuto ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja yo koci akÃle marati so Ãgantukena rogena patipÅÊito vÃtasamuÂÂhÃnena và pittasamuÂÂhÃnena và semhasamuÂÂhÃnena và sannipÃtikena và utupariïÃmajena và visamaparihÃrajena và opakkamikena và jighacchÃya và pipÃsÃya và sappadaÂÂhena và visam-Ãsitena và agginà và udakena và sattiyà và patipÅÊito akÃle marati. Idam-ettha mahÃrÃja kÃraïaæ yena kÃraïena akÃle maraïaæ atthi. Yathà và pana mahÃrÃja gagane mahatimahÃvalÃhako uÂÂhahitvà ninna¤-ca thala¤-ca paripÆrayanto abhivassati, so vuccati megho anÅtiko anupaddavo vassatÅti, evam-eva kho mahÃrÃja yo koci ciraæ jÅvitvà jarÃjiïïo Ãyukkhayà anÅtiko anupaddavo marati so vuccati samaye maraïam-upagato ti. #<[page 305]># %< 305>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Yathà và pana mahÃrÃja gagane mahatimahÃvalÃhako uÂÂhahitvà antarà yeva mahatà vÃtena abbhatthaæ gaccheyya, api nu kho so mahÃrÃja valÃhako samaye vigato nÃma hotÅti. - Na hi bhante ti. - Kissa pana so mahÃrÃja pacchimo valÃhako purimakena valÃhakena samasamagatiko nÃhosÅti. - ùgantukena bhante vÃtena patipÅÊito so valÃhako asamayappatto yeva vigato ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja yo koci akÃle marati so Ãgantukena rogena patipÅÊito vÃtasamuÂÂhÃnena vÃ-pe-sattivegapatipÅÊito và akÃle marati. Idam-ettha mahÃrÃja kÃraïaæ yena kÃraïena akÃle maraïaæ atthi. Yathà và pana mahÃrÃja balavà ÃsÅviso kupito ka¤cid-eva purisaæ ¬aseyya, tassa taæ visaæ anÅtikamanupaddavaæ maraïaæ pÃpeyya, taæ visaæ vuccati anÅtikam-anupaddavaæ koÂigatan-ti; evam-eva kho mahÃrÃja yo koci ciraæ jÅvitvà jarÃjiïïo Ãyukkhayà anÅtiko anupaddavo marati so vuccati anÅtiko anupaddavo jÅvitakoÂigato sÃmÃyikaæ maraïam-upagato ti. Yathà và pana mahÃrÃja balavatà ÃsÅvisena daÂÂhassa antarà yeva ahiguïÂhiko agadaæ datvà avisaæ kareyya, api nu kho taæ mahÃrÃja visaæ samaye vigataæ nÃma hotÅti. - Na hi bhante ti. - Kissa pana taæ mahÃrÃja pacchimaæ visaæ purimakena visena samasamagatikaæ nÃhosÅti. ùgantukena bhante agadena patipÅÊitaæ visaæ akoÂigataæ yeva vigatan-ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja yo koci akÃle marati so Ãgantukena rogena patipÅÊito vÃtasamuÂÂhÃnena vÃ-pe-sattivegapatipÅÊito và akÃle marati. Idam-ettha mahÃrÃja kÃraïaæ yena kÃraïena akÃle maraïaæ atthi. Yathà và pana mahÃrÃja issattho saraæ pÃteyya, sace so saro yathÃgati-gamanapatha-matthakaæ gacchati, #<[page 306]># %< 306 >% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ so saro vuccati anÅtiko anupaddavo yathÃgati-gamanapatha-matthakaæ gato nÃmÃti; evam-eva kho mahÃrÃja yo koci ciraæ jÅvitvà jarÃjiïïo Ãyukkhayà anÅtiko anupaddavo marati so vuccati anÅtiko anupaddavo samaye maraïam-upagato ti. Yathà và pana mahÃrÃja issattho saraæ pÃteyya, tassa taæ saraæ tasmiæ yeva khaïe koci gaïheyya, api nu kho so mahÃrÃja saro yathÃgatigamanapatha-matthakaæ gato nÃma hotÅti. - Na hi bhante ti. - Kissa pana so mahÃrÃja pacchimo saro purimakena sarena samasamagatiko nÃhosÅti. - ùgantukena bhante gahaïena tassa sarassa gamanaæ upacchinnan-ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja yo koci akÃle marati so Ãgantukena rogena patipÅÊito vÃtasamuÂÂhÃnena vÃ-pe-sattivegapatipÅÊito và akÃle marati. Idamettha mahÃrÃja kÃraïaæ yena kÃraïena akÃle maraïaæ atthi. Yathà và pana mahÃrÃja yo koci lohamayaæ bhÃjanaæ ÃkoÂeyya, tassa ÃkoÂanena saddo nibbattitvà yathÃgati-gamanapatha-matthakaæ gacchati, so saddo vuccati anÅtiko anupaddavo yathÃgati-gamanapatha-matthakaæ gato nÃmÃti; evam-eva kho mahÃrÃja yo koci bahÆni divasasahassÃni jÅvitvà jarÃjiïïo Ãyukkhayà anÅtiko anupaddavo marati so vuccati anÅtiko anupaddavo samaye maraïam-upagato ti. Yathà và pana mahÃrÃja yo koci lohamayaæ bhÃjanaæ ÃkoÂeyya, tassa ÃkoÂanena saddo nibbatteyya, nibbatte sadde adÆragate koci Ãmaseyya, sah' Ãmasanena saddo nirujjheyya, api nu kho so mahÃrÃja saddo yathÃgati-gamanapatha-matthakaæ gato nÃma hotÅti. - Na hi bhante ti. - Kissa pana mahÃrÃja pacchimo saddo purimakena saddena samasamagatiko nÃhosÅti. - ùgantukena bhante Ãmasanena so saddo uparato ti. #<[page 307]># %< 307>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Evam-eva o mahÃrÃja yo koci akÃle marati so Ãgantukena rogena patipÅÊito vÃtasamuÂÂhÃnena vÃ-pe-sattivegapatipÅÊito và akÃle marati. Idamettha mahÃrÃja kÃraïaæ yena kÃraïena akÃle maraïaæ atthi. Yathà và pana mahÃrÃja khette suvirÆÊhaæ dha¤¤abÅjaæ sammà pavattamÃnena vassena otata-vitata-Ãkiïïabahu-phalaæ hutvà sassuÂÂhÃnasamayaæ pÃpuïÃti, taæ dha¤¤aæ vuccati anÅtikam-anupaddavaæ samayasampattaæ nÃma hotÅti; evam-eva kho mahÃrÃja yo koci bahÆni divasasahassÃni jÅvitvà jarÃjiïïo Ãyukkhayà anÅtiko anupaddavo marati so vuccati anÅtiko anupaddavo samaye maraïam-upagato ti. Yathà và pana mahÃrÃja khette suvirÆÊhaæ dha¤¤abÅjaæ udakena vikalaæ mareyya, api nu kho taæ mahÃrÃja dha¤¤aæ samayasampattaæ nÃma hotÅti. - Na hi bhante ti. - Kissa pana taæ mahÃrÃja pacchimaæ dha¤¤aæ purimakena dha¤¤ena samasamagatikaæ nÃhosÅti. - ùgantukena bhante uïhena patipÅÊitaæ taæ dha¤¤aæ matan-ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja yo koci akÃle marati so Ãgantukena rogena patipÅÊito vÃtasamuÂÂhÃnena vÃ-pe-sattivegapatipÅÊito và akÃle marati. Idam-ettha mahÃrÃja kÃraïaæ yena kÃraïena akÃle maraïaæ atthi. Sutapubbaæ pana tayà mahÃrÃja sampannaæ taruïasassaæ kimayo uÂÂhahitvà samÆlaæ nÃsentÅti. - Sutapubba¤-c' eva taæ bhante amhehi diÂÂhapubba¤-cÃti.Kin-nu kho taæ mahÃrÃja sassaæ kÃle naÂÂhaæ, udÃhu akÃle naÂÂhan-ti. - AkÃle bhante; yadi kho taæ bhante sassaæ kimayo na khÃdeyyuæ, sassuddharaïasamayaæ pÃpuïeyyÃti. - Kim-pana mahÃrÃja Ãgantukena upaghÃtena sassaæ vinassati, nirupaghÃtaæ sassaæ sassuddharaïasamayaæ pÃpuïÃtÅti. - ùma bhante ti. - #<[page 308]># %< 308>% Evam-eva kho mahÃrÃja yo koci akÃle marati so Ãgantukena rogena patipÅÊito vÃtasamuÂÂhÃnena vÃ-pesattivegapatipÅÊito và akÃle marati. Idam-ettha mahÃrÃja kÃraïaæ yena kÃraïena akÃle maraïaæ atthi. Sutapubbaæ pana tayà mahÃrÃja sampanne sasse phalabhÃranamite ma¤jaritapatte karakavassaæ nÃma vassajÃti nipatitvà vinÃseti aphalaæ karotÅti. - Suttapubba¤-c' eva taæ bhante amhehi diÂÂhapubba¤-cÃti. Api nu kho taæ mahÃrÃja sassaæ kÃle naÂÂhaæ udÃhu akÃle naÂÂhan-ti. - AkÃle bhante; yadi kho taæ bhante [sassaæ] karakavassaæ na vasseyya, sassuddharaïasamayaæ pÃpuïeyyÃti. - Kim-pana mahÃrÃja Ãgantukena upaghÃtena sassaæ vinassati, nirupaghÃtaæ sassaæ sassuddharaïasamayaæ pÃpuïÃtÅti. - ùma bhante ti. Evam-eva kho mahÃrÃja yo koci akÃle marati so Ãgantukena rogena patipÅÊito vÃtasamuÂÂhÃnena và pittasamuÂÂhÃnena và semhasamuÂÂhÃnena và sannipÃtikena và utupariïÃmajena và visamaparihÃrajena và opakkamikena và jighacchÃya và pipÃsÃya và sappadaÂÂhena và visamÃsitena và agginà và udakena và sattivegapatipÅÊito và akÃle marati; yadi pana Ãgantukena rogena patipÅÊito na bhaveyya, samaye va maraïaæ pÃpuïeyya. Idamettha mahÃrÃja kÃraïaæ yena kÃraïena akÃle maraïaæ atthÅti. Acchariyaæ bhante NÃgasena, abbhutaæ bhante NÃgasena, sudassitaæ kÃraïaæ, suddassitaæ opammaæ akÃle maraïassa paridÅpanÃya; atthi akÃle maraïan-ti uttÃnÅkataæ pÃkaÂaæ kataæ vibhÆtaæ kataæ. Acittavikkhittako pi bhante NÃgasena manujo ekamekena pi tÃva opammena niÂÂhaæ gaccheyya: atthi akÃle maraïan-ti; #<[page 309]># %< 309>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ kim-pana manujo sacetano. PaÂhamopammen' evÃhaæ bhante sa¤¤atto: atthi akÃle maraïan-ti, api ca aparÃparaæ nibbÃhanaæ sotukÃmo na sampaÂicchin-ti. Bhante NÃgasena, sabbesaæ parinibbutÃnaæ cetiye pÃÂihÅraæ hoti, udÃhu ekaccÃnaæ yeva hotÅti. - EkaccÃnaæ mahÃrÃja hoti, ekaccÃnaæ na hotÅti. - Katamesaæ bhante hoti, katamesaæ na hotÅti. Tiïïannaæ mahÃrÃja a¤¤atarassa adhiÂÂhÃnà parinibbutassa cetiye pÃÂihÅraæ hoti, katamesaæ tiïïannaæ: Idha mahÃrÃja arahà devamanussÃnaæ anukampÃya tiÂÂhanto va adhiÂÂhÃti: evaænÃmacetiye pÃÂihÅraæ hotÆti, tassa adhiÂÂhÃnavasena cetiye pÃÂihÅraæ hoti; evaæ arahato adhiÂÂhÃnavasena parinibbutassa cetiye pÃÂihÅraæ hoti. Puna ca paraæ mahÃraja devatà manussÃnaæ anukampÃya parinibbutassa cetiye pÃÂihÅraæ dassenti: iminà pÃÂihÅrena saddhammo niccasampaggahÅto bhavissati, manussà ca pasannà kusalena abhiva¬¬hissantÅti; evaæ devatÃnaæ adhiÂÂhÃnena parinibbutassa cetiye pÃÂihÅraæ hoti. Puna ca paraæ mahÃrÃja itthÅ và puriso và saddho pasanno paï¬ito byatto medhÃvÅ buddhisampanno yoniso cintayitvà gandhaæ và mÃlaæ và dussaæ và a¤¤ataraæ và ki¤ci adhiÂÂhahitvà cetiye ukkhipati: evaæ nÃma hotÆti, tassa pi adhiÂÂhÃnavasena parinibbutassa cetiye pÃÂihÅraæ hoti; evaæ manussÃnaæ adhiÂÂhÃnavasena parinibbutassa cetiye pÃÂihÅraæ hoti. Imesaæ kho mahÃrÃja tiïïannaæ a¤¤atarassa adhiÂÂhÃnavasena parinibbutassa cetiye pÃÂihÅraæ hoti. Yadi mahÃraja tesaæ adhiÂÂhÃnaæ na hoti, khÅïÃsavassa pi chaÊabhi¤¤assa cetovasippattassa cetiye pÃÂihÅraæ na hoti. Asati pi mahÃrÃja pÃÂihÅre caritaæ disvà suparisuddhaæ okappetabbaæ niÂÂhaæ gantabbaæ saddahitabbaæ: #<[page 310]># %< 310>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ suparinibbuto ayaæ Buddhaputto ti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, ye te sammà paÂipajjanti tesaæ sabbesaæ yeva dhammÃbhisamayo hoti, udÃhu kassaci na hotÅti. - Kassaci mahÃrÃja hoti, kassaci na hotÅti. - Kassa bhante hoti, kassa na hotÅti. - TiracchÃnagatassa mahÃrÃja supaÂipannassÃpi dhammÃbhisamayo na hoti, pettivisayÆpapannassa micchÃdiÂÂhikassa kuhakassa mÃtughÃtakassa pitughÃtakassa arahantaghÃtakassa sanghabhedakassa lohituppÃdakassa theyyasaævÃsakassa titthiyapakkantakassa bhikkhunidÆsakassa terasannaæ garukÃpattÅnaæ a¤¤ataraæ Ãpajjitvà avuÂÂhitassa paï¬akassa ubhatobya¤janakassa supaÂipannassÃpi dhammÃbhisamayo na hoti, yo pi manussadaharako Ænakasattavassiko tassa supatipannassÃpi dhammÃbhisamayo na hoti. Imesaæ kho mahÃrÃja soÊasannaæ puggalÃnaæ supaÂipannÃnam-pi dhammÃbhisamayo na hotÅti. Bhante NÃgasena, ye te pannarasa puggalà viruddhà yeva tesaæ dhammÃbhisamayo hotu và mà và hotu, atha kena kÃraïena manussadaharakassa Ænakasattavassikassa supaÂipannassÃpi dhammÃbhisamayo na hoti, ettha tÃva pa¤ho bhavati. Nanu nÃma daharakassa na rÃgo hoti, na doso hoti, na moho hoti, na mÃno hoti, na micchÃdiÂÂhi hoti, na arati hoti, na kÃmavitakko hoti. Amissito kilesehi so nÃma daharako yutto ca patto ca arahati ca cattÃri saccÃni ekapaÂivedhena paÂivijjhitun-ti. -Ta¤-¤ev' ettha mahÃrÃja kÃraïaæ yenÃhaæ kÃraïena bhaïÃmi: #<[page 311]># %< 311>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Ænakasattavassikassa supaÂipannassÃpi dhammÃbhisamayo na hotÅti. Yadi mahÃrÃja Ænakasattavassiko rajanÅye rajjeyya, dussanÅye dusseyya, mohanÅye muyheyya, madanÅye majjeyya, diÂÂhiæ vijÃneyya, rati¤ca arati¤-ca vijÃneyya, kusalÃkusalaæ vitakkeyya, bhaveyya tassa dhammÃbhisamayo. Api ca mahÃrÃja Ænakasattavassikassa cittaæ abalaæ dubbalaæ parittaæ appaæ thokaæ mandaæ avibhÆtaæ, asankhatà nibbÃnadhÃtu garukà bhÃrikà vipulà mahatÅ; Ænakasattavassiko mahÃrÃja tena dubbalena cittena parittakena mandena avibhÆtena na sakkoti garukaæ bhÃrikaæ vipulaæ mahatiæ asankhataæ nibbÃnadhÃtuæ paÂivijjhituæ. Yathà mahÃrÃja SinerupabbatarÃjà garuko bhÃriko vipulo mahanto, api nu kho taæ mahÃrÃja puriso attano pÃkatikena thÃma-bala-viriyena sakkuïeyya SinerupabbatarÃjÃnaæ uddharitun-ti. - Na hi bhante ti. - Kena kÃraïena mahÃrÃjÃti. - Dubbalattà bhante purisassa, mahantattà SinerupabbatarÃjassÃti. - Evam-eva kho mahÃrÃja Ænakasattavassikassa cittaæ abalaæ dubbalaæ parittaæ appaæ thokaæ mandaæ avibhÆtaæ, asankhatà nibbÃnadhÃtu garukà bhÃrikà vipulà mahatÅ, Ænakasattavassiko tena dubbalena cittena parittakena mandena avibhÆtena na sakkoti garukaæ bhÃrikaæ vipulaæ mahatiæ asankhataæ nibbÃnadhÃtuæ paÂivijjhituæ, tena kÃraïena Ænakasattavassikassa supaÂipannassÃpi dhammÃbhisamayo na hoti. Yathà và pana mahÃrÃja ayaæ mahÃpaÂhavÅ dÅghà Ãyatà puthulà vitthatà visÃlà vitthiïïà vipulà mahantÃ, api nu kho taæ mahÃrÃja mahÃpaÂhaviæ sakkà parittakena udakabindukena temetvà udakacikkhallaæ kÃtun-ti.- Na hi bhante ti. - Kena kÃraïena mahÃrÃjÃti. - Parittattà bhante udakabindussa, mahantattà mahÃpaÂhaviyà ti. Evam-eva kho mahÃrÃja Ænakasattavassikassa cittaæ abalaæ dubbalaæ parittaæ appaæ thokaæ mandaæ avibhÆtaæ, #<[page 312]># %< 312>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ asankhatà nibbÃnadhÃtu dÅghà Ãyatà puthulà vitthatà visÃlà vitthiïïà vipulà mahantÃ, Ænakasattavassiko tena dubbalena cittena parittakena mandena avibhÆtena na sakkoti mahatiæ asankhataæ nibbÃnadhÃtuæ pativijjhituæ, tena kÃraïena Ænakasattavassikassa supaÂipannassÃpi dhammÃbhisamayo na hoti. Yathà và pana mahÃrÃja abala-dubbala-paritta-appa-thoka-mandaggi bhaveyya, api nu kho mahÃrÃja tÃvatakena mandena agginà sakkà sadevake loke andhakÃraæ vidhametvà Ãlokaæ dassetun-ti. - Na hi bhante ti. - Kena kÃraïena mahÃrÃjÃti. - Mandattà bhante aggissa, lokassa mahantattà ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja Ænakasattavassikassa cittaæ abalaæ dubbalaæ parittaæ appaæ thokaæ mandaæ avibhÆtaæ, mahatà ca avijjandhakÃrena pihitaæ, tasmà dukkaraæ ¤ÃïÃlokaæ dassayituæ, tena kÃraïena Ænakasattavassikassa supaÂipannassÃpi dhammÃbhisamayo na hoti. Yathà và pana mahÃrÃja Ãturo kiso aïu-parimita-kÃyo sÃlakakimi hatthinÃgaæ tidhÃppabhinnaæ navÃyataæ tivitthataæ dasapariïÃhaæ aÂÂharatanikaæ ÂhÃnamupagataæ disvà gilituæ parika¬¬heyya, api nu kho so mahÃrÃja sÃlakakimi sakkuïeyya taæ hatthinÃgaæ gilitun-ti. - Na hi bhante ti. - Kena kÃraïena mahÃrà jÃti. - Parittattà bhante sÃlakasarÅrassa, mahantattà hatthinÃgassÃti. - Evam-eva kho mahÃrÃja Ænakasattavassikassa cittaæ abalaæ dubbalaæ parittaæ appaæ thokaæ mandaæ avibhÆtaæ, mahatÅ asankhatà nibbÃnadhÃtu, so tena dubbalena cittena parittakena mandena avibhÆtena na sakkoti mahatiæ asankhataæ nibbÃnadhÃtuæ paÂivijjhituæ, tena kÃraïena Ænakasattavassikassa supaÂipannassÃpi dhammÃbhisamayo na hotÅti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. #<[page 313]># %< 313>% Bhante NÃgasena, kiæ ekantasukhaæ nibbÃnaæ, udÃhu dukkhena missan-ti. - Ekantasukhaæ mahÃrÃja nibbÃnaæ dukkhena amissan ti. - Na mayan-taæ bhante NÃgasena vacanaæ saddahÃma: ekantasukhaæ nibbÃnan-ti. Evam-ettha mayaæ bhante NÃgasena paccema: nibbÃnaæ dukkhena missan-ti; kÃraïa¤-c' ettha upalabhÃma: nibbÃnaæ dukkhena missan-ti, katamaæ ettha kÃraïaæ: Ye te bhante NÃgasena nibbÃnaæ pariyesanti tesaæ dissati kÃyassa ca cittassa ca ÃtÃpo paritÃpo, ÂhÃna-cankama-nisajjÃ-sayana-ÃhÃra-pariggaho, middhassa ca uparodho, ÃyatanÃna¤-ca patipÅÊanaæ, dhanadha¤¤a-piya¤Ãtimitta-pajahanaæ; ye keci loke sukhità sukhasamappità te sabbe pi pa¤cahi kÃmaguïehi Ãyatane ramenti brÆhenti, manÃpika-manÃpika-bahuvidhasubhanimittena rÆpena cakkhuæ ramenti brÆhenti, manÃpika-manÃpika-gÅtavÃdita-bahuvidha-subhanimittena saddena sotaæ ramenti brÆhenti, manÃpika-manÃpika-puppha-phala-patta-taca-mÆla-sÃra-bahuvidha-subhanimittena gandhena ghÃnaæ ramenti brÆhenti, manÃpika-manÃpika-khajja-bhojja-leyya-peyya-sÃyaniya-bahuvidha-subhanimittena rasena jivhaæ ramenti brÆhenti, manÃpikamanÃpika-saïhasukhuma-mudumaddava-bahuvidha-subhanimittena phassena kÃyaæ ramenti brÆhenti, manÃpikÃmanÃpika-kalyÃïapÃpaka-subhÃsubha-bahuvidha-vitakka-manasikÃrena manaæ ramenti brÆhenti. Tumhe taæ cakkhu-sota-ghÃna-jivhÃ-kÃya-mano-brÆhanaæ hanatha upahanatha chindatha upacchindatha rundhatha uparundhatha, tena kÃyo pi paritappati cittam-pi paritappati, kÃye paritatte kÃyikaæ dukkhaæ vedanaæ vediyati, citte paritatte cetasikaæ dukkhaæ vedanaæ vediyati. Nanu MÃgandiyo pi paribbÃjako Bhagavantaæ garahamÃno evam-Ãha: #<[page 314]># %< 314>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ BhÆtahacco samaïo Gotamo ti. Idam-ettha kÃraïaæ yenÃhaæ kÃraïena brÆmi: nibbÃnaæ dukkhena missan-ti. Na hi mahÃrÃja nibbÃnaæ dukkhena missaæ, ekantasukhaæ nibbÃnaæ. Yaæ pana tvaæ mahÃrÃja brÆsi: nibbÃnaæ dukkhan-ti, n' etaæ dukkhaæ nibbÃnaæ nÃma, nibbÃnassa pana sacchikiriyÃya pubbabhÃgo eso, nibbÃnapariyesanaæ etaæ. Ekantasukhaæ yeva mahÃrÃja nibbÃnaæ, na dukkhena missaæ. Tattha kÃraïaæ vadÃmi. Atthi mahÃrÃja rÃjÆnaæ rajjasukhaæ nÃmÃti. ùma bhante, atthi rÃjÆnaæ rajjasukhan-ti. - Api nu kho taæ mahÃrÃja rajjasukhaæ dukkhena missan-ti. Na hi bhante ti. - Kissa pana te mahÃrÃja rÃjÃno paccante kupite tesaæ paccantanissitÃnaæ paÂisedhÃya amaccehi pariïÃyakehi bhaÂehi balatthehi parivutà pavÃsaæ gantvà ¬aæsamakasa-vÃtÃtapa-patipÅÊità samavisame paridhÃvanti mahÃyuddha¤-ca karonti jÅvitasaæsaya¤-ca pÃpuïantÅti. - N' etaæ bhante NÃgasena rajjasukhaæ nÃma, rajjasukhassa pariyesanÃya pubbabhÃgo eso. Dukkhena bhante NÃgasena rÃjÃno rajjaæ pariyesitvà rajjasukhaæ anubhavanti. Evaæ bhante NÃgasena rajjasukhaæ dukkhena amissaæ, a¤¤aæ taæ rajjasukhaæ, a¤¤aæ dukkhan-ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja ekantasukhaæ nibbÃnaæ na dukkhena missaæ, ye pana taæ nibbÃnaæ pariyesanti te kÃya¤-ca citta¤-ca ÃtÃpetvà ÂhÃna-cankama-nisajjÃ-sayanÃhÃraæ pariggahetvà middhaæ uparundhitvà ÃyatanÃni patipÅÊetvà kÃya¤-ca jÅvita¤-ca pariccajitvà dukkhena nibbÃnaæ pariyesitvà ekantasukhaæ nibbÃnaæ anubhavanti, nihatapaccÃmittà va rÃjÃno rajjasukhaæ. Evaæ mahÃrÃja ekantasukhaæ nibbÃnaæ na dukkhena missaæ, a¤¤aæ nibbÃnaæ, a¤¤aæ dukkhaæ. #<[page 315]># %< 315>% Aparam-pi mahÃrÃja uttariæ kÃraïaæ suïohi: ekantasukhaæ nibbÃnaæ na dukkhena missaæ, a¤¤aæ dukkhaæ, a¤¤aæ nibbÃnan-ti. Atthi mahÃrÃjà ÃcariyÃnaæ sippavantÃnaæ sippasukhaæ nÃmÃti. - ùma bhante, atthi ÃcariyÃnaæ sippavantÃnaæ sippasukhan-ti. - Api nu kho taæ mahÃrÃja sippasukhaæ dukkhena missan-ti. - Na hi bhante ti. - Kissa pana te mahÃrÃja ÃcariyÃnaæ abhivÃdana-paccupaÂÂhÃnena udakÃharaïa-gharasammajjana-dantakaÂÂhamukhodakÃnuppadÃnena ucchiÂÂhapaÂiggahaïa-ucchÃdana-nahÃpana-pÃdaparikammena sakacittaæ nikkhipitvà paracittÃnuvattanena dukkhaseyyÃya visamabhojanena kÃyaæ ÃtÃpentÅti. - N' etaæ bhante NÃgasena sippasukhaæ nÃma, sippapariyesanÃya pubbabhÃgo eso. Dukkhena bhante NÃgasena Ãcariyà sippaæ pariyesitvà sippasukhaæ anubhavanti. Evaæ bhante NÃgasena sippasukhaæ dukkhena amissaæ, a¤¤aæ taæ sippasukhaæ, a¤¤aæ dukkhan-ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja ekantasukhaæ nibbÃnaæ na dukkhena missaæ, ye pana taæ nibbÃnaæ pariyesanti te kÃya¤-ca citta¤-ca ÃtÃpetvà ÂhÃna-cankama-nisajjÃ-sayanÃhÃraæ pariggahetvà middhaæ uparundhitvà ÃyatanÃni patipÅÊetvà kÃya¤-ca jÅvita¤-ca pariccajitvà dukkhena nibbÃnaæ pariyesitvà ekantasukhaæ nibbÃnaæ anubhavanti, Ãcariyà viya sippasukhaæ. Evaæ mahÃrÃja ekantasukhaæ nibbÃnaæ na dukkhena missaæ, a¤¤aæ dukkhaæ, a¤¤aæ nibbÃnan-ti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, nibbÃnaæ nibbÃnan-ti yaæ vadesi, sakkà pana tassa nibbÃnassa rÆpaæ và saïÂhÃnaæ và vayaæ và pamÃïaæ và opammena và kÃraïena và hetunà và nayena và upadassayitun-ti. #<[page 316]># %< 316>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - AppaÂibhÃgaæ mahÃrÃja nibbÃnaæ, na sakkà nibbÃnassa rÆpaæ và saïÂhÃnaæ và vayaæ và pamÃïaæ và opammena và kÃraïena và hetunà và nayena và upadassayitun-ti. Etam-p' ahaæ bhante NÃgasena na sampaÂicchÃmi yaæ atthidhammassa nibbÃnassa rÆpaæ và saïÂhÃnaæ và vayaæ và pamÃïaæ và opammena và kÃraïena và hetunà và nayena và apa¤¤Ãpanaæ, kÃraïena maæ sa¤¤ÃpehÅti. - Hotu mahÃrÃja, kÃraïena taæ sa¤¤ÃpessÃmi. Atthi mahÃrÃja mahÃsamuddo nÃmÃti. - ùma bhante, atth' eso mahÃsamuddo ti. - Sace taæ mahÃrÃja koci evaæ puccheyya: kittakaæ mahÃrÃja mahÃsamudde udakaæ, kati pana te sattà ye mahÃsamudde paÂivasantÅti; evaæ puÂÂho tvaæ mahÃrÃja kin-ti tassa byÃkareyyÃsÅti. - Sace maæ bhante koci evaæ puccheyya: kittakaæ mahÃrÃja mahÃsamudde udakaæ, kati pana te sattà ye mahÃsamudde paÂivasantÅti, tam-ahaæ bhante evaæ vadeyyaæ: apucchaæ maæ tvaæ ambho purisa pucchasi, n' esà pucchà kenaci pucchitabbÃ, ÂhapanÅyo eso pa¤ho, avibhatto lokakkhÃyikehi mahÃsamuddo, na sakkà mahÃsamudde udakaæ pariminituæ sattà và ye tattha vÃsamupagatà ti. EvÃhaæ bhante tassa paÂivacanaæ dadeyyan-ti. - Kissa pana tvaæ mahÃrÃja atthidhamme mahÃsamudde evaæ paÂivacanaæ dadeyyÃsi, nanu vigaïetvà tassa Ãcikkhitabbaæ: ettakaæ mahÃsamudde udakaæ ettakà ca sattà mahÃsamudde paÂivasantÅti. - Na sakkà bhante, avisayo eso pa¤ho ti. - Yathà mahÃrÃja atthidhamme yeva mahÃsamudde na sakkà udakaæ parigaïetuæ sattà và ye tattha vÃsam-upagatÃ, evam-eva kho mahÃrÃja atthidhammass' eva nibbÃnassa na sakkà rÆpaæ và saïÂhÃnaæ và vayaæ và pamÃïaæ và opammena và kÃraïena và hetunà và nayena và upadassayituæ. #<[page 317]># %< 317>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Vigaïeyya mahÃrÃja iddhimà cetovasippatto mahÃsamudde udakaæ tatrÃsaye ca satte, na tv eva so iddhimà cetovasippatto sakkuïeyya nibbÃnassa rÆpaæ và saïÂhÃnaæ và vayaæ và pamÃïaæ và opammena và kÃraïena và hetunà và nayena và upadassayituæ. Aparam-pi mahÃrÃja uttariæ kÃraïaæ sunohi: atthidhammass' eva nibbÃnassa na sakkà rÆpaæ và saïÂhÃnaæ và vayaæ và pamÃïaæ và opammena và kÃraïena và hetunà và nayena và upadassayitun-ti. Atthi mahÃrÃja devesu arÆpakÃyikà nÃma devà ti. - ùma bhante, sÆyati: atthi devesu arÆpakÃyikà nÃma devà ti. - Sakkà pana mahÃrÃja tesaæ arÆpakÃyikÃnaæ devÃnaæ rÆpaæ và saïÂhÃnaæ và vayaæ và pamÃïaæ và opammena và kÃraïena và hetunà và nayena và upadassayitun-ti. Na hi bhante ti. - Tena hi mahÃrÃja na-tthi arÆpakÃyikà devà ti. - Atthi bhante arÆpakÃyikà devÃ, na ca sakkà tesaæ rÆpaæ và saïÂhÃnaæ và vayaæ và pamÃïaæ và opammena và kÃraïena và hetunà và nayena và upadassayitun-ti. - Yathà mahÃrÃja atthisattÃnaæ yeva arÆpakÃyikÃnaæ devÃnaæ na sakkà rÆpaæ và saïÂhÃnaæ và vayaæ và pamÃïaæ và opammena và kÃraïena và hetunà và nayena và upadassayituæ, evam-eva kho mahÃrÃja atthidhammass' eva nibbÃnassa na sakkà rÆpaæ và saïÂhÃnaæ và vayaæ và pamÃïaæ và opammena và kÃraïena và hetunà và nayena và upadassayitun-ti. Bhante NÃgasena, hotu ekantasukhaæ nibbÃnaæ na ca sakkà tassa rÆpaæ và saïÂhÃnaæ và vayaæ và pamÃïaæ và opammena và kÃraïena và hetunà và nayena và upadassayituæ. Atthi pana bhante nibbÃnassa guïaæ a¤¤ehi anupaviÂÂhaæ, ki¤ci opammanidassanamattan ti. - SarÆpato mahÃrÃja na-tthi, guïato pana sakkà ki¤ci opammanidassanamattaæ upadassayitun-ti. #<[page 318]># %< 318>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - SÃdhu bhante NÃgasena, yathà 'haæ labhÃmi nibbÃnassa guïato pi ekadesaparidÅpanamattaæ tathà sÅghaæ brÆhi, nibbÃpehi me hadayapariÊÃhaæ, vinaya sÅtala-madhura-vacanamÃlutenÃti. Padumassa mahÃrÃja eko guïo nibbÃnaæ anupaviÂÂho, udakassa dve guïÃ, agadassa tayo guïÃ, mahÃsamuddassa cattÃro guïÃ, bhojanassa pa¤ca guïÃ, ÃkÃsassa dasa guïÃ, maïiratanassa tayo guïÃ, lohitacandanassa tayo guïÃ, sappimaï¬assa tayo guïÃ, girisikharassa pa¤ca guïà nibbÃnaæ anupaviÂÂhà ti. Bhante NÃgasena, padumassa eko guïo nibbÃnaæ anupaviÂÂho ti yaæ vadesi, katamo padumassa eko guïo nibbÃnaæ anupaviÂÂho ti. - Yathà mahÃrÃja padumaæ anupalittaæ udakena, evam-eva kho mahÃrÃja nibbÃnaæ sabbakilesehi anupalittaæ. Ayaæ mahÃrÃja padumassa eko guïo nibbÃnaæ anupaviÂÂho ti. Bhante NÃgasena, udakassa dve guïà nibbÃnaæ anupaviÂÂhà ti yaæ vadesi, katame udakassa dve guïà nibbÃnaæ anupaviÂÂhà ti. - Yathà mahÃrÃja udakaæ sÅtalaæ pariÊÃhanibbÃpanaæ, evam-eva kho mahÃrÃja nibbÃnaæ sÅtÃlam sabbakilesa-pariÊÃha-nibbÃpanaæ. Ayaæ ma- hÃrÃja udakassa paÂhamo guïo nibbÃnaæ anupaviÂÂho. Puna ca paraæ mahÃrÃja udakaæ kilanta-tasita-pipÃsita-ghammÃbhitattÃnaæ jana-pasu-pajÃnaæ pipÃsÃvinayanaæ, evam-eva kho mahÃrÃja nibbÃnaæ kÃmataïhÃ-bhavataïhÃ-vibhavataïhÃ-pipÃsÃ-vinayanaæ. Ayaæ mahÃrÃja udakassa dutiyo guïo nibbÃnaæ anupaviÂÂho. Ime kho mahÃrÃja udakassa dve guïà nibbÃnaæ anupaviÂÂhà ti. Bhante NÃgasena, agadassa tayo guïà nibbÃnaæ anupaviÂÂhà ti yaæ vadesi, katame agadassa tayo guïà nibbÃnaæ anupaviÂÂhà ti. #<[page 319]># %< 319>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Yathà mahÃrÃja agado visapÅÊitÃnaæ sattÃnaæ paÂisaraïaæ, evam-eva kho mahÃrÃja nibbÃnaæ kilesavisa-pÅÊitÃnaæ sattÃnaæ paÂisaraïaæ. Ayaæ mahÃrÃja agadassa paÂhamo guïo nibbÃnaæ anupaviÂÂho. Puna ca paraæ mahÃrÃja agado rogÃnaæ antakaro, evam-eva kho mahÃrÃja nibbÃnaæ sabbadukkhÃnaæ antakaraæ. Ayaæ mahÃrÃja agadassa dutiyo guïo nibbÃnaæ anupaviÂÂho. Puna ca paraæ mahÃrÃja agado amataæ, evam-eva kho mahÃrÃja nibbÃnaæ amataæ. Ayaæ mahÃrÃja agadassa tatiyo guïo nibbÃnaæ anupaviÂÂho. Ime kho mahÃrÃja agadassa tayo guïà nibbÃnaæ anupaviÂÂhà ti. Bhante NÃgasena, mahÃsamuddassa cattÃro guïà nibbÃnaæ anupaviÂÂhà ti yaæ vadesi, katame mahÃsamuddassa cattÃro guïà nibbÃnaæ anupaviÂÂhà ti. Yathà mahÃrÃja mahÃsamuddo su¤¤o sabbakuïapehi, evam-eva kho mahÃrÃja nibbÃnaæ su¤¤aæ sabbakilesakuïapehi. Ayaæ mahÃrÃja mahÃsamuddassa paÂhamo guïo nibbÃnaæ anupaviÂÂho. Puna ca paraæ mahÃrÃja mahÃsamuddo mahanto anorapÃro, na pÆrati sabbasavantÅhi, evam-eva kho mahÃrÃja nibbÃnaæ mahantaæ anorapÃraæ, na pÆrati sabbasattehi. Ayaæ mahÃrÃja mahÃsamuddassa dutiyo guïo nibbÃnaæ anupaviÂÂho. Puna ca paraæ mahÃrÃja mahÃsamuddo mahantÃnaæ bhÆtÃnaæ ÃvÃso, evam-eva kho mahÃrÃja nibbÃnaæ mahantÃnaæ arahantÃnaæ vimalakhÅïÃsava-balappatta-vasÅbhÆta-mahÃbhÆtÃnaæ ÃvÃso. Ayaæ mahÃrÃja mahÃsamuddassa tatiyo guïo nibbÃnaæ anupaviÂÂho. Puna ca paraæ mahÃrÃja mahÃsamuddo aparimita-vividha-vipula-vÅcipuppha-sankusumito, evam-eva kho mahÃrÃja nibbÃnaæ aparimitavividha-vipula-parisuddha-vijjÃvimuttipuppha-sankusumitaæ. Ayaæ mahÃrÃja mahÃsamuddassa catuttho guïo nibbÃnaæ anupaviÂÂho. Ime kho mahÃrÃja mahÃsamuddassa cattÃro guïà nibbÃnaæ anupaviÂÂhà ti. #<[page 320]># %< 320>% Bhante NÃgasena, bhojanassa pa¤ca guïà nibbÃnaæ anupaviÂÂhà ti yaæ vadesi, katame bhojanassa pa¤ca guïà nibbÃnaæ anupaviÂÂhà ti. - Yathà mahÃrÃja bhojanaæ sabbasattÃnaæ ÃyudhÃraïaæ, evam-eva kho mahÃrÃja nibbÃnaæ sacchikataæ jarÃ-maraïa-nÃsanato ÃyudhÃraïaæ. Ayaæ mahÃrÃja bhojanassa paÂhamo guïo nibbÃnaæ anupaviÂÂho. Puna ca paraæ mahÃrÃja bhojanaæ sabbasattÃnaæ balava¬¬hanaæ, evam-eva kho mahÃrÃja nibbÃnaæ sacchikataæ sabbasattÃnaæ iddhibalava¬¬hanaæ. Ayaæ mahÃrÃja bhojanassa dutiyo guïo nibbÃnaæ anupaviÂÂho. Puna ca paraæ mahÃrÃja bhojanaæ sabbasattÃnaæ vaïïajananaæ, evam-eva kho mahÃrÃja nibbÃnaæ sacchikataæ sabbasattÃnaæ guïavaïïajananaæ. Ayaæ mahÃrÃja bhojanassa tatiyo guïo nibbÃnaæ anupaviÂÂho. Puna ca paraæ mahÃrÃja bhojanaæ sabbasattÃnaæ darathavÆpasamanaæ, evam-eva kho mahÃrÃjanibbÃnaæ sacchikataæ sabbasattÃnaæ sabbakilesadarathavÆpasamanaæ. Ayaæ mahÃrÃja bhojanassa catuttho guïo nibbÃnaæ anupaviÂÂho. Puna ca paraæ mahÃrÃja bhojanaæ sabbasattÃnaæ jighacchÃdubbalya-paÂivinodanaæ, evam-eva kho mahÃrÃja nibbÃnaæ sacchikataæ sabbasattÃnaæ sabbadukkha-jighacchÃdubbalya-paÂivinodanaæ. Ayaæ mahÃrÃja bhojanassa pa¤camo guïo nibbÃnaæ anupaviÂÂho. Ime kho mahÃrÃja bhojanassa pa¤ca guïà nibbÃnaæ anupaviÂÂhà ti. Bhante NÃgasena, ÃkÃsassa dasa guïà nibbÃnaæ anupaviÂÂhà ti yaæ vadesi, katame ÃkÃsassa dasa guïà nibbÃnaæ anupaviÂÂhà ti. - Yathà mahÃrÃja ÃkÃso na jÃyati na jÅyati na mÅyati na cavati na uppajjati, duppasaho acorÃharaïo anissito vihagagamano nirÃvaraïo ananto, evam-eva kho mahÃrÃja nibbÃnaæ na jÃyati na jÅyati na mÅyati na cavati na uppajjati, #<[page 321]># %< 321>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ duppasahaæ acorÃharaïaæ anissitaæ ariyagamanaæ nirÃvaraïaæ anantaæ. Ime kho mahÃrÃja ÃkÃsassa dasa guïà nibbÃnaæ anupaviÂÂhà ti. Bhante NÃgasena, maïiratanassa tayo guïà nibbÃnaæ anupaviÂÂhà ti yaæ vadesi, katame maïiratanassa tayo guïà nibbÃnaæ anupaviÂÂhà ti. - Yathà mahÃrÃja maïiratanaæ kÃmadadaæ, evam-eva kho mahÃrÃja nibbÃnaæ kÃmadadaæ. Ayaæ mahÃrÃja maïiratanassa paÂhamo guïo nibbÃnaæ anupaviÂÂho. Puna ca paraæ mahÃrÃja maïiratanaæ hÃsakaraæ, evam-eva kho mahÃrÃja nibbÃnaæ hÃsakaraæ. Ayaæ mahÃrÃja maïiratanassa dutiyo guïo nibbÃnaæ anupaviÂÂho. Puna ca paraæ mahÃrÃja maïiratanaæ ujjotatthakaraæ, evam-eva kho mahÃrÃja nibbÃnaæ ujjotatthakaraæ. Ayaæ mahÃrÃja maïiratanassa tatiyo guïo nibbÃnaæ anupaviÂÂho. Ime kho mahÃrÃja maïiratanassa tayo guïà nibbÃnaæ anupaviÂÂhà ti. Bhante NÃgasena, lohitacandanassa tayo guïà nibbÃnaæ anupaviÂÂhà ti yaæ vadesi, katame lohitacandanassa tayo guïà nibbÃnaæ anupaviÂÂhà ti. - Yathà mahÃrÃja lohitacandanaæ dullabhaæ, evam-eva kho mahÃrÃja nibbÃnaæ dullabhaæ. Ayaæ mahÃrÃja lohitacandanassa paÂhamo guïo nibbÃnaæ anupaviÂÂho. Puna ca paraæ mahÃrÃja lohitacandanaæ asamasugandhaæ, evameva kho mahÃrÃja nibbÃnaæ asamasugandhaæ. Ayaæ mahÃrÃja lohitacandanassa dutiyo guïo nibbÃnaæ anupaviÂÂho. Puna ca paraæ mahÃrÃja lohitacandanaæ sajjanapassatthaæ, evam-eva kho mahÃrÃja nibbÃnaæ ariyajanapasatthaæ. Ayaæ mahÃrÃja lohitacandanassa tatiyo guïo nibbÃnaæ anupaviÂÂho. Ime kho mahÃrÃja lohitacandanassa tayo guïà nibbÃnaæ anupaviÂÂhà ti. #<[page 322]># %< 322>% Bhante NÃgasena, sappimaï¬assa tayo guïà nibbÃnaæ anupaviÂÂhà ti yaæ vadesi, katame sappimaï¬assa tayo guïà nibbÃnaæ anupaviÂÂhà ti. - Yathà mahÃrÃja sappimaï¬o vaïïasampanno, evam-eva kho mahÃrÃja nibbÃnaæ guïavaïïasampannaæ. Ayaæ mahÃrÃja sappimaï¬assa paÂhamo guïo nibbÃnaæ anupaviÂÂho. Puna ca paraæ mahÃrÃja sappimaï¬o gandhasampanno, evameva kho mahÃrÃja nibbÃnaæ sÅlagandhasampannaæ. Ayaæ mahÃrÃja sappimaï¬assa dutiyo guïo nibbÃnaæ anupaviÂÂho. Puna ca paraæ mahÃrÃja sappimaï¬o rasasampanno, evam-eva kho mahÃrÃja nibbÃnaæ rasasampannaæ. Ayaæ mahÃrÃja sappimaï¬assa tatiyo guïo nibbÃnaæ anupaviÂÂho. Ime kho mahÃrÃja sappimaï¬assa tayo guïà nibbÃnaæ anupaviÂÂhà ti. Bhante NÃgasena, girisikharassa pa¤ca guïà nibbÃnaæ anupaviÂÂhà ti yaæ vadesi, katame girisikharassa pa¤ca guïà nibbÃnaæ anupaviÂÂhà ti. - Yathà mahÃrÃja girisikharaæ accuggataæ, evam-eva kho mahÃrÃja nibbÃnaæ accuggataæ. Ayaæ mahÃrÃja girisikharassa paÂhamo guïo nibbÃnaæ anupaviÂÂho. Puna ca paraæ mahÃrÃja girisikharaæ acalaæ, evam-eva kho mahÃrÃja nibbÃnaæ acalaæ. Ayaæ mahÃrÃja girisikharassa dutiyo guïo nibbÃnaæ anupaviÂÂho. Puna ca paraæ mahÃrÃja girisikharaæ duradhirohoæ, evam-eva kho mahÃrÃja nibbÃnaæ duradhirohaæ sabbakilesÃnaæ. Ayaæ mahÃrÃja girisikharassa tatiyo guïo nibbÃnaæ anupaviÂÂho. Puna ca paraæ mahÃrÃja girisikharaæ sabbabÅjÃnaæ avirÆhanaæ, evam-eva kho mahÃrÃja nibbÃnaæ sabbakilesÃnaæ avirÆhanaæ. Ayaæ mahÃrÃja girisikharassa catuttho guïo nibbÃnaæ anupaviÂÂho. Puna ca paraæ mahÃrÃja girisikharaæ anunayapaÂighavippamuttaæ, evam-eva kho mahÃrÃja nibbÃnaæ anunayapaÂighavippamuttaæ. Ayaæ mahÃrÃja girisikharassa pa¤camo guïo nibbÃnaæ anupaviÂÂho. #<[page 323]># %< 323>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Ime kho mahÃrÃja girisikharassa pa¤ca guïà nibbÃnaæ anupaviÂÂhà ti. SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, tumhe bhaïatha: nibbÃnaæ na atÅtaæ na anÃgataæ na paccuppannaæ, na uppannaæ na anuppannaæ na uppÃdaniyan-ti. Idha bhante NÃgasena yo koci sammà paÂipanno nibbÃnaæ sacchikaroti so uppannaæ sacchikaroti udÃhu uppÃdetvà sacchikarotÅti. Yo koci mahÃrÃja sammà paÂipanno nibbÃnaæ sacchikaroti so na uppannaæ sacchikaroti na uppÃdetvà sacchikaroti. Api ca mahÃrÃja atth' esà nibbÃnadhÃtu yaæ so sammà paÂipanno sacchikarotÅti. - Mà bhante NÃgasena imaæ pa¤haæ paÂicchannaæ katvà dÅpehi, vivataæ pÃkaÂaæ katvà dÅpehi, chandajÃto ussÃhajÃto yaæ te sikkhitaæ taæ sabbaæ etth' ev' ÃkirÃhi, etthÃyaæ jano sammÆÊho vimatijÃto saæsayapakkhanno, bhind' etaæ antodosasallan-ti. Atth' esà mahÃrÃja nibbÃnadhÃtu santà sukhà païÅtÃ, taæ sammà paÂipanno JinÃnusatthiyà sankhÃre sammasanto pa¤¤Ãya sacchikaroti. Yathà mahÃrÃja antevÃsiko ÃcariyÃnusatthiyà vijjaæ pa¤¤Ãya sacchikaroti, evam-eva kho mahÃrÃja sammà paÂipanno JinÃnusatthiyà pa¤¤Ãya nibbÃnaæ sacchikaroti. Katham-pana nibbÃnaæ daÂÂhabban-ti: anÅtito nirupaddavato abhayato khemato santato sukhato sÃtato païÅtato sucito sÅtalato daÂÂhabbaæ. Yathà mahÃrÃja puriso bahukaÂÂhapu¤jena jalita-kaÂhitena agginà ¬ayhamÃno vÃyÃmena tato mu¤citvà niraggikokÃsaæ pavisitvà tattha paramasukhaæ labheyya, #<[page 324]># %< 324>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ evam-eva kho mahÃrÃja yo sammà paÂipanno so yoniso manasikÃrena byapagata-tividhaggisantÃpaæ paramasukhaæ nibbÃnaæ sacchikaroti. Yathà mahÃrÃja aggi evaæ tividhaggi daÂÂhabbo, yathà aggigato puriso evaæ sammà paÂipanno daÂÂhabbo, yathà niraggikokÃso evaæ nibbÃnaæ daÂÂhabbaæ. Yathà và pana mahÃrÃja puriso ahi-kukkura-manussa kuïapa-sarÅravaÊa¤ja-koÂÂhÃsarÃsigato kuïapa-jaÂÃjaÂitantaram-anupaviÂÂho vÃyÃmena tato mu¤citvà nikkuïapokÃsaæ pavisitvà tattha paramasukhaæ labheyya, evam-eva kho mahÃrÃja yo sammà paÂipanno so yoniso manasikÃrena byapagata-kilesakuïapaæ paramasukhaæ nibbÃnaæ sacchikaroti. Yathà mahÃrÃja kuïapaæ evaæ pa¤ca kÃmaguïà daÂÂhabbÃ, yathà kuïapagato puriso evaæ sammà paÂipanno daÂÂhabbo, yathà nikkuïapokÃso evaæ nibbÃnaæ daÂÂhabbaæ. Yathà và pana mahÃrÃja puriso bhÅto tasito kampito viparÅta-vibbhantacitto vÃyÃmena tato mu¤citvà daÊhaæ thiram acalamabhayaÂÂhÃnaæ pavisitvà tattha paramasukhaæ labheyya, evam-eva kho mahÃrÃja yo sammà paÂipanno so yoniso manasikÃrena byapagata-bhayasantÃsaæ paramasukhaæ nibbÃnaæ sacchikaroti. Yathà mahÃrÃja bhayaæ evaæ jÃti-jarÃ-byÃdhi-maraïaæ paÂicca aparÃparaæ pavattabhayaæ daÂÂhabbaæ, yathà bhÅto puriso evaæ sammà paÂipanno daÂÂhabbo, yathà abhayaÂÂhÃnaæ evaæ nibbÃnaæ daÂÂhabbaæ. Yathà và pana mahÃrÃja puriso kiliÂÂha-malina-kalala-kaddamadese patito vÃyÃmena taæ kalala-kaddamaæ apavÃhetvà parisuddhavimaladesamupagantvà tattha paramasukhaæ labheyya, evam-eva kho mahÃrÃja yo sammà paÂipanno so yoniso manasikÃrena byapagata-kilesa-malakaddamaæ paramasukhaæ nibbÃnaæ sacchikaroti. Yathà mahÃrÃja kalalaæ evaæ lÃbha-sakkÃra-siloko daÂÂhabbo, #<[page 325]># %< 325>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ yathà kalalagato puriso evaæ sammà paÂipanno daÂÂhabbo, yathà parisuddhavimaladeso evaæ nibbÃnaæ daÂÂhabbaæ. Ta¤-ca pana nibbÃnaæ sammà paÂipanno kin-ti sacchikaroti: Yo so mahÃrÃja sammà paÂipanno so sankhÃrÃnaæ pavattaæ sammasati, pavattaæ sammasamÃno tattha jÃtiæ passati jaraæ passati byÃdhiæ passati maraïaæ passati, na tattha ki¤ci sukhaæ sÃtaæ passati, Ãdito pi majjhato pi pariyosÃnato pi so tattha na ki¤ci gayhÆpagaæ passati. Yathà mahÃrÃja puriso divasasantatte ayoguÊe jalite tatte kaÂhite Ãdito pi majjhato pi pariyosÃnato pi na ka¤ci gayhÆpagaæ padesaæ passati, evam-eva kho mahÃrÃja yo sankhÃrÃnaæ pavattaæ sammasati so pavattaæ sammasamÃno tattha jÃtiæ passati jaraæ passati byÃdhiæ passati maraïaæ passati, na tattha ki¤ci sukhaæ sÃtaæ passati, Ãdito pi majjhato pi pariyosÃnato pi na ki¤ci gayhÆpagaæ passati. Tassa gayhÆpagaæ apassantassa citte arati saïÂhÃti, kÃyasmiæ ¬Ãho okkamati, so attÃïo asaraïo asaraïÅbhÆto bhavesu nibbindati. Yathà mahÃrÃja puriso jalitajÃlaæ mahantaæ aggikkhandhaæ paviseyya, so tattha attÃïo asaraïo asaraïÅbhÆto aggimhi nibbindeyya, evameva kho mahÃrÃja tassa gayhÆpagaæ apassantassa citte arati saïÂhÃti, kÃyasmiæ ¬Ãho okkamati, so attÃïo asaraïo asaraïÅbhÆto bhavesu nibbindati. Tassa pavatte bhayadassÃvissa evaæ cittaæ uppajjati: santattaæ kho pan' etaæ pavattaæ Ãdittaæ sampajjalitaæ bahudukkhaæ bahupÃyÃsaæ; yadi koci labhetha appavattaæ, etaæ santaæ etaæ païÅtaæ, yad-idaæ sabbasankhÃrasamatho sabbÆpadhipaÂinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃnan-ti. Iti h' idaæ tassa appavatte cittaæ pakkhandati pasÅdati pahaæsÅyati kuhÅyati: #<[page 326]># %< 326 >% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ paÂiladdhaæ kho me nissaraïan-ti. Yathà mahÃrÃja puriso vippanaÂÂho videsapakkhanno nibbÃhanamaggaæ disvà tattha pakkhandati pasÅdati pahaæsÅyati kuhÅyati: paÂiladdho me nibbÃhanamaggo ti, evam-eva kho mahÃrÃja pavatte bhayadassÃvissa appavatte cittaæ pakkhandati pasÅdati pahaæsÅyati kuhÅyati: paÂiladdhaæ kho me nissaraïan-ti. So appavattÃya maggaæ ÃyÆhati gavesati bhÃveti bahulÅkaroti, tassa tadatthaæ sati santiÂÂhati, tadatthaæ viriyaæ santiÂÂhati, tadatthaæ pÅti santiÂÂhati, tassa taæ cittaæ aparÃparaæ manasikaroto pavattaæ samatikkamitvà appavattaæ okkamati; appavattam-anuppatto mahÃrÃja sammà paÂipanno nibbÃnaæ sacchikarotÅti vuccatÅti. - SÃdhu bhante NÃgasena, evam-etaæ, tathà sampaÂicchÃmÅti. Bhante NÃgasena, atthi so padeso puratthimÃya và disÃya dakkhiïÃya và disÃya pacchimÃya và disÃya uttarÃya và disÃya, uddhaæ và adho và tiriyaæ vÃ, yattha nibbÃnaæ sannihitan-ti. - Na-tthi mahÃrÃja so padeso puratthimÃya và disÃya dakkhiïÃya và disÃya pacchimÃya và disÃya uttarÃya và disÃya, uddhaæ và adho và tiriyaæ vÃ, yattha nibbÃnaæ sannihitan-ti. - Yadi bhante NÃgasena na-tthi nibbÃnassa sannihitokÃso, tena hi na-tthi nibbÃnaæ, yesa¤-ca taæ nibbÃnaæ sacchikataæ tesampi sacchikiriyà micchÃ. KÃraïaæ tattha vakkhÃmi: Yathà bhante NÃgasena mahiyà dha¤¤uÂÂhÃnaæ khettaæ atthi, gandhuÂÂhÃnaæ pupphaæ atthi, pupphuÂÂhÃnaæ gumbo atthi, phaluÂÂhÃnaæ rukkho atthi, ratanuÂÂhÃnaæ Ãkaro atthi, tattha yo koci yaæ yaæ icchati so tattha gantvà taæ taæ harati; evam-eva kho bhante NÃgasena yadi nibbÃnaæ atthi, #<[page 327]># %< 327>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ tassa nibbÃnassa uÂÂhÃnokÃso pi icchitabbo. Yasmà ca kho bhante NÃgasena nibbÃnassa uÂÂhÃnokÃso na-tthi, tasmà na-tthi nibbÃnan-ti brÆmi, yesa¤-ca nibbÃnaæ sacchikataæ tesam-pi sacchikiriyà micchà ti. - Na-tthi mahÃrÃja nibbÃnassa sannihitokÃso, atthi c' etaæ nibbÃnam, sammà paÂipanno yoniso manasikÃrena nibbÃnaæ sacchikaroti. Yathà [pana] mahÃrÃja atthi aggi nÃma, na-tthi tassa sannihitokÃso, dve kaÂÂhÃni sanghaÂÂento aggiæ adhigacchati, evam-eva kho mahÃrÃja atthi nibbÃnaæ, na-tthi tassa sannihitokÃso, sammà paÂipanno yoniso manasikÃrena nibbÃnaæ sacchikaroti. Yathà và pana mahÃrÃja atthi satta ratanÃni nÃma, seyyathidaæ: cakkaratanaæ hatthiratanaæ assaratanaæ maïiratanaæ itthiratanaæ gahapatiratanaæ pariïÃyakaratanaæ, na ca tesaæ ratanÃnaæ sannihitokÃso atthi, khattiyassa pana sammà paÂipannassa paÂipattibalena tÃni ratanÃni upagacchanti; evam-eva kho mahÃrÃja atthi nibbÃnaæ, na-tthi tassa sannihitokÃso, sammà paÂipanno yoniso manasikÃrena nibbÃnaæ sacchikarotÅti. Bhante NÃgasena, nibbÃnassa sannihitokÃso mà hotu, atthi pana taæ ÂhÃnaæ yattha Âhito sammà paÂipanno nibbÃnaæ sacchikarotÅti. - ùma mahÃrÃja, atthi taæ ÂhÃnaæ yattha Âhito sammà paÂipanno nibbÃnaæ sacchikarotÅti. - Katamaæ pana bhante taæ ÂhÃnaæ yattha Âhito sammà paÂipanno nibbÃnaæ sacchikarotÅti. - SÅlaæ mahÃrÃja ÂhÃnaæ, sÅle patiÂÂhito yoniso manasikaronto Saka-Yavane pi CÅna-VilÃte pi Alasande pi Nikumbe pi KÃsi-Kosale pi KasmÅre pi GandhÃre pi nagamuddhani pi brahmaloke pi yattha katthaci pi Âhito sammà paÂipanno nibbÃnaæ sacchikaroti. Yathà mahÃrÃja yo koci cakkhumà puriso Saka-Yavane pi CÅna-VilÃte pi Alasande pi Nikumbe pi KÃsi-Kosale pi KasmÅre pi GandhÃre pi nagamuddhani pi brahmaloke pi yattha katthaci pi Âhito ÃkÃsaæ passati, #<[page 328]># %< 328>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ evam-eva kho mahÃrÃja sÅle patiÂÂhito yoniso manasikaronto Saka-Yavane pi - pe - yattha katthaci pi Âhito sammà paÂipanno nibbÃnaæ sacchikaroti. Yathà và pana mahÃrÃja Saka-Yavane pi - pe - yattha katthaci pi Âhitassa pubbadisà atthi,evam-eva kho mahÃrÃja sÅle patiÂÂhitassa yoniso manasikarontassa SakaYavane pi - pe - yattha katthaci pi Âhitassa sammà paÂipannassa atthi nibbÃnasacchikiriyà ti. - SÃdhu bhante NÃgasena, desitaæ tayà nibbÃnaæ, desità nibbÃnasacchikiriyÃ, parikkhatà sÅlaguïÃ, dassità sammÃpaÂipatti, ussÃpito dhammaddhajo, saïÂhÃpità dhammanetti, ava¤jho suppayuttÃnaæ sammÃpayogo, evam-etaæ gaïivarapavara, tathà saæpaÂicchÃmÅti. AÂÂhamo vaggo #<[page 329]># %< 329>% Atha kho Milindo rÃjà yen' Ãyasmà NÃgaseno ten' upasankami, upasankamitvà Ãyasmantaæ NÃgasenaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho Milindo rÃjà ¤ÃtukÃmo sotukÃmo dhÃretukÃmo, ¤ÃïÃlokaæ daÂÂhukÃmo a¤¤Ãïaæ bhinditukÃmo, ¤ÃïÃlokaæ uppÃdetukÃmo avijjandhakÃraæ nÃsetukÃmo, adhimattaæ dhiti¤ca ussÃha¤-ca sati¤-ca sampaja¤¤a¤-ca upaÂÂhapetvà Ãyasmantaæ NÃgasenaæ etad-avoca: Bhante NÃgasena, kim-pana Buddho tayà diÂÂho ti. - Na hi mahÃrÃjÃti. - Kim-pana te Ãcariyehi Buddho diÂÂho ti. - Na hi mahÃrÃjÃti. - Bhante NÃgasena, na kira tayà Buddho diÂÂho, nÃpi kira te Ãcariyehi Buddho diÂÂho. Tena hi bhante NÃgasena na-tthi Buddho, na h' ettha Buddho pa¤¤ÃyatÅti. - Atthi pana te mahÃrÃja pubbakà khattiyà ye te tava khattiyavaæsassa pubbangamà ti. - ùma bhante, ko saæsayo, atthi pubbakà khattiyà ye mama khattiyavaæsassa pubbangamà ti. - DiÂÂhapubbà tayà mahÃrÃja pubbakà khattiyà ti. - Na hi bhante ti. - Ye pana taæ mahÃrÃja anusÃsanti, purohità senÃpatino akkhadassà mahÃmattÃ, tehi pubbakà khattiyà diÂÂhapubbà ti. - Na hi bhante ti. Yadi pana te mahÃrÃja pubbakà khattiyà na diÂÂhÃ, nÃpi kira te anusÃsakehi pubbakà khattiyà diÂÂhÃ, kattha pubbakà khattiyÃ, na h' ettha pubbakà khattiyà pa¤¤ÃyantÅti. - Dissanti bhante NÃgasena pubbakÃnaæ khattiyÃnaæ anubhÆtÃni paribhogabhaï¬Ãni, seyyathÅdaæ: #<[page 330]># %< 330>% setacchattaæ uïhÅsaæ pÃdukà vÃlavÅjani khaggaratanaæ mahÃrahÃni ca sayanÃni, yehi mayaæ jÃneyyÃma saddaheyyÃma: atthi pubbakà khattiyà ti. - Evam-eva kho mahÃrÃja mayam-p' etaæ Bhagavantaæ jÃneyyÃma saddaheyyÃma atthi taæ kÃraïaæ yena mayaæ kÃraïena jÃneyyÃma saddaheyyÃma: atthi so Bhagavà ti. Katamaæ taæ kÃraïaæ: Atthi kho mahÃrÃja tena Bhagavatà jÃnatà passatà arahatà sammÃsambuddhena anubhÆtÃni paribhogabhaï¬Ãni, seyyathÅdaæ: cattÃro satipaÂÂhÃnà cattÃro sammappadhÃnÃ, cattÃro iddhipÃdÃ, pa¤c' indriyÃni pa¤ca balÃni ,sattà bojjhangà ,ariyo aÂÂhangiko maggo, yehi sadevako loko jÃnÃti saddahati: atthi so Bhagavà ti. Iminà mahÃrÃja kÃraïena, iminà hetunÃ, iminà nayena, iminà anumÃnena ¤Ãtabbaæ: atthi so Bhagavà ti. BahÆ jane tÃrayitvà nibbuto upadhikkhaye, anumÃnena ¤Ãtabbaæ: atthi so dipaduttamo ti. Bhante NÃgasena, opammaæ karohÅti.- Yathà mahÃrÃja nagarava¬¬hakÅ nagaraæ mÃpetukÃmo paÂhamaæ tÃva samaæ anunnatam-anoïataæ asakkharapÃsÃïaæ nirupaddavam-anavajjaæ ramaïÅyaæ bhÆmibhÃgaæ anuviloketvà yaæ tattha visamaæ taæ samaæ kÃrÃpetvà khÃïukaïÂakaæ visodhÃpetvà tattha nagaraæ mÃpeyya sobhanaæ vibhattaæ bhÃgaso mitaæ ukkiïïa-parikha-pÃkÃraæ daÊha-gopur-aÂÂÃla-koÂÂakaæ puthu-caccara-catukka-sandhi-singhÃÂakaæ suci-samatala-rÃjamaggaæ suvibhatta-antarÃpaïaæ ÃrÃm-uyyÃna-taÊÃka-pokkharaïÅudapÃna-sampannaæ bahuvidha-devaÂÂhÃna-patimaï¬itaæ sabbadosavirahitaæ, so tasmiæ nagare sabbathà vepullataæ patte a¤¤aæ desaæ upagaccheyya, atha taæ nagaraæ aparena samayena iddhaæ bhaveyya phÅtaæ subhikkhaæ khemaæ samiddhaæ sivaæ anÅtikaæ nirupaddavaæ nÃnÃjanasamÃkulaæ, #<[page 331]># %< 331>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ puthÆ khattiyà brÃhmaïà vessà suddà hatthÃrohà assÃrohà rathikà pattikà dhanuggahà tharuggahà celakà calakà piï¬adÃvikà uggà rÃjaputtà pakkhandino mahÃnÃgà sÆrà vammino yodhino dÃsaputtà bhaÂÂiputtà mallagaïà ÃÊÃrikà sÆdà kappakà nahÃpakà cundà mÃlÃkÃrà suvaïïakÃrà sajjhakÃrà sÅsakÃrà tipukÃrà lohakÃrà vaÂÂakÃrà ayakÃrà maïikÃrà pesakÃrà kumbhakÃrà loïakÃrà cammakÃrà rathakÃrà dantakÃrà rajjukÃrà kocchakÃrà suttakÃrà vilivakÃrà dhanukÃrà jiyakÃrà usukÃrà cittakÃrà rangakÃrà rajakà tantavÃyà tunnavÃyà hera¤¤ikà dussikà gandhikà tiïahÃrakà kaÂÂhahÃrakà bhatakà païïikà phalikà mÆlikà odanikà pÆvikà macchikà maæsikà majjikà naÂakà naccakà langhakà indajÃlikà vetÃlikà mallà chava¬Ãhakà pupphacha¬¬akà venà nesÃdà gaïikà lÃsikà kumbhadÃsiyo Saka-Yavana-CÅna-VilÃtà Ujjenakà BhÃrukacchakà KÃsi-KosalÃparantakà MÃgadhakà SÃketakà SoraÂÂhakà PÃÂheyyakà KoÂumbara-MÃdhurakà AlasandaKasmÅra-GandhÃrà taæ nagaraæ vÃsÃya upagatà nÃnÃvisayino janà navaæ suvibhattaæ adosam-anavajjaæ ramaïÅyaæ taæ nagaraæ passitvà anumÃnena jÃnanti: cheko vata bho so nagarava¬¬hakÅ yo imassa nagarassa mÃpetà ti; - evam-eva kho mahÃrÃja so Bhagavà asamo asamasamo appaÂisamo asadiso atulo asankheyyo appameyyo aparimeyyo amitaguïo guïapÃramippatto anantadhiti anantatejo anantaviriyo anantabalo buddhabalapÃramiæ gato sasenaæ MÃraæ parÃjetvà diÂÂhijÃlaæ padÃletvà avijjaæ khepetvà vijjaæ uppÃdetvà dhammukkaæ dhÃrayitvà sabba¤¤utaæ pÃpuïitvà nijjita-vijita-sangÃmo dhammanagaraæ mÃpesi. #<[page 332]># %< 332>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Bhagavato kho mahÃrÃja dhammanagaraæ sÅla-pÃkÃraæ hiri-parikhaæ ¤Ãïa-dvÃrakoÂÂhakaæ viriya-aÂÂÃlakaæ saddhÃ-esikaæ sati-dovÃrikaæ pa¤¤Ã-pÃsÃdaæ Suttantacaccaraæ Abhidhamma-singhÃÂakaæ Vinaya-vinicchayaæ satipaÂÂhÃna-vÅthikaæ. Tassa kho pana mahÃrÃja satipaÂÂhÃnavÅthiyaæ evarÆpà Ãpaïà pasÃrità honti, seyyathÅdaæ: pupphÃpaïaæ gandhÃpaïaæ phalÃpaïaæ agadÃpaïaæ osadhÃpaïaæ amatÃpaïaæ ratanÃpaïaæ sabbÃpaïan-ti. Bhante NÃgasena, katamaæ Buddhassa Bhagavato pupphÃpaïan-ti. - Atthi kho pana mahÃrÃja tena Bhagavatà jÃnatà passatà arahatà sammÃsambuddhena Ãrammaïavibhattiyo akkhÃtÃ, seyyathÅdaæ: aniccasa¤¤Ã anattasa¤¤Ã asubhasa¤¤Ã ÃdÅnavasa¤¤Ã pahÃnasa¤¤Ã virÃgasa¤¤Ã nirodhasa¤¤Ã sabbaloke anabhiratasa¤¤Ã sabbasankhÃresu aniccasa¤¤Ã ÃnÃpÃnasati uddhumÃtakasa¤¤Ã vinÅlakasa¤¤Ã vipubbakasa¤¤Ã vicchiddakasa¤¤Ã vikkhÃyitakasa¤¤Ã vikkhittakasa¤¤Ã hatavikkhittakasa¤¤Ã lohitakasa¤¤Ã puÊavakasa¤¤Ã aÂÂhikasa¤¤Ã mettÃsa¤¤Ã karuïÃsa¤¤Ã muditÃsa¤¤Ã upekkhÃsa¤¤Ã maraïÃnussati kÃyagatÃsati. Imà kho mahÃrÃja Buddhena Bhagavatà Ãrammaïavibhattiyo akkhÃtÃ. Tattha yo koci jarÃmaraïà muccitukÃmo so tesu a¤¤ataraæ Ãrammaïaæ gaïhÃti, tena Ãrammaïena rÃgà vimuccati, dosà vimuccati, mohà vimuccati, mÃnato vimuccati, diÂÂhito vimuccati, saæsÃraæ tarati, taïhÃsotaæ nivÃreti, tividhaæ malaæ visodheti, sabbakilese upahantvà amalaæ virajaæ suddhaæ paï¬araæ ajÃtiæ ajaraæ amaraæ sukhaæ sÅtibhÆtaæ abhayaæ nagaruttamaæ nibbÃnanagaraæ pavisitvà arahatte cittaæ vimoceti. #<[page 333]># %< 333>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Idaæ vuccati mahÃrÃja Bhagavato pupphÃpaïan-ti. KammamÆlaæ gahetvÃna Ãpaïaæ upagacchatha, Ãrammaïaæ kiïitvÃna tato muccatha muttiyà ti. Bhante NÃgasena, katamaæ Buddhassa Bhagavato gandhÃpaïan-ti. - Atthi kho mahÃrÃja tena Bhagavatà sÅlavibhattiyo akkhÃtÃ, yena sÅlagandhena anulittà Bhagavato puttà sadevakaæ lokaæ sÅlagandhena dhÆpenti sampadhÆpenti, disam-pi anudisam-pi anuvÃtam-pi paÂivÃtam-pi vÃyanti ativÃyanti, pharitvà tiÂÂhanti. Katamà tà sÅlavibhattiyo: saraïasÅlaæ pa¤casÅlaæ aÂÂhangasÅlaæ dasangasÅlaæ pa¤cuddesapariyÃpannaæ pÃtimokkhasaævarasÅlaæ. Idaæ vuccati mahÃrÃja Bhagavato gandhÃpaïan-ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena: Na pupphagandho paÂivÃtam-eti, na candanaæ, tagara-mallikà vÃ; sata¤-ca gandho paÂivÃtam-eti, sabbà disà sappuriso pavÃti. Candanaæ, tagaraæ và pi, uppalaæ, atha vassikÅ, etesaæ gandhajÃtÃnaæ sÅlagandho anuttaro. Appamatto ayaæ gandho yÃyaæ tagara-candanÅ; yo ca sÅlavataæ gandho vÃti devesu uttamo ti. Bhante NÃgasena, katamaæ Buddhassa Bhagavato phalÃpaïan-ti. - PhalÃni kho mahÃrÃja Bhagavatà akkhÃtÃni, seyyathÅdaæ: sotÃpattiphalaæ sakadÃgÃmiphalaæ anÃgÃmiphalaæ arahattaphalaæ su¤¤ataphalasamÃpatti animittaphalasamÃpatti appaïihitaphalasamÃpatti. #<[page 334]># %< 334>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Tattha yo koci yaæ phalaæ icchati so kammamÆlaæ datvà patthitaæ phalaæ kiïÃti, yadi sotÃpattiphalaæ, yadi sakadÃgÃmiphalaæ, yadi anÃgÃmiphalaæ, yadi arahattaphalaæ, yadi su¤¤ataphalasamÃpattiæ, yadi animittaphalasamÃpattiæ, yadi appaïihitaphalasamÃpattiæ. Yathà mahÃrÃja kassaci purisassa dhuvaphalo ambo bhaveyya, so na tÃva tato phalÃni pÃteti yÃva kayikà na Ãgacchanti, anuppatte pana kayike mÆlaæ gahetvà evaæ Ãcikkhati: ambho purisa, eso kho dhuvaphalo ambo, tato yaæ icchasi ettakaæ phalaæ gaïhÃhi, salÃÂukaæ và dovilaæ và kesikaæ và Ãmaæ và pakkaæ và ti, so tena attanà dinnamÆlena yadi salÃÂukaæ icchati salÃÂukaæ gaïhÃti, yadi dovilaæ icchati dovilaæ gaïhÃti, yadi kesikaæ icchati kesikaæ gaïhÃti, yadi Ãmakaæ icchati Ãmakaæ gaïhÃti, yadi pakkaæ icchati pakkaæ gaïhÃti; evam-eva kho mahÃrÃja yo yaæ phalaæ icchati so kammamÆlaæ datvà patthitaæ phalaæ gaïhÃti, yadi sotÃpattiphalaæ - pe - yadi appaïihitaphalasamÃpattiæ. Idaæ vuccati mahÃrÃja Bhagavato phalÃpaïan-ti. KammamÆlaæ janà datvà gaïhanti amatapphalaæ, tena te sukhità honti ye kÅtà amatapphalan-ti. Bhante NÃgasena, katamaæ Buddhassa Bhagavato agadÃpaïan-ti.- AgadÃni kho mahÃrÃja Bhagavatà akkhÃtÃni, yehi agadehi so Bhagavà sadevakaæ lokaæ kilesavisato parimoceti. KatamÃni pana tÃni agadÃni: YÃn' imÃni mahÃrÃja Bhagavatà cattÃri ariyasaccÃni akkhÃtÃni, seyyathÅdaæ: dukkhaæ ariyasaccaæ, dukkhasamudayaæ ariyasaccaæ, dukkhanirodhaæ ariyasaccaæ, dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadà ariyasaccaæ. Tattha ye keci a¤¤Ãpekkhà catusaccaæ dhammaæ suïanti, te jÃtiyà parimuccanti, #<[page 335]># %< 335>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ jarÃya parimuccanti, maraïà parimuccanti, soka-parideva-dukkha-domanass-upÃyÃsehi parimuccanti. Idaæ vuccati mahÃrÃja Bhagavato agadÃpaïan-ti. Ye keci loke agadà visÃnaæ paÂibÃhakÃ, dhammÃgadasamaæ na-tthi; etaæ pivatha bhikkhavo ti. Bhante NÃgasena, katamaæ Buddhassa Bhagavato osadhÃpaïan-ti. - OsadhÃni kho mahÃrÃja Bhagavatà akkhÃtÃni, yehi osadhehi so Bhagavà devamanusse tikicchati, seyyathÅdaæ: cattÃro satipaÂÂhÃnÃ, cattÃro sammappadhÃnÃ, cattÃro iddhipÃdÃ, pa¤c' indriyÃni, pa¤ca balÃni, satta bojjhangÃ, ariyo aÂÂhangiko maggo. Etehi osadhehi Bhagavà micchÃdiÂÂhiæ vireceti, micchÃsankappaæ vireceti, micchÃvÃcaæ vireceti, micchÃkammantaæ vireceti, micchÃÃjÅvaæ vireceti, micchÃvÃyÃmaæ vireceti, micchÃsatiæ vireceti, micchÃsamÃdhiæ vireceti, lobhavamanaæ kÃreti, dosavamanaæ kÃreti, mohavamanaæ kÃreti, mÃnavamanaæ kÃreti, diÂÂhivamanaæ kÃreti, vicikicchÃvamanaæ kÃreti, uddhaccavamanaæ kÃreti, thÅnamiddhavamanaæ kÃreti, ahirikÃnottappavamanaæ kÃreti, sabbakilesavamanaæ kÃreti. Idaæ vuccati mahÃrÃja Bhagavato osadhÃpaïan-ti. Ye keci osadhà loke vijjanti vividhà bahÆ, dhammosadhasamaæ na-tthi; etaæ pivatha bhikkhavo. Dhammosadhaæ pivitvÃna ajarÃmaraïà siyuæ, bhÃvayitvà ca passitvà nibbutà upadhikkhaye ti. Bhante NÃgasena, katamaæ Buddhassa Bhagavato amatÃpaïan-ti. - Amataæ kho mahÃrÃja Bhagavatà akkhÃtaæ, yena amatena so Bhagavà sadevakaæ lokaæ abhisi¤ci, #<[page 336]># %< 336 >% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ yena amatena abhisittà devamanussà jÃti-jarÃbyÃdhi-maraïa-soka-parideva-dukkha-domanass-upÃyÃsehi parimucciæsu: Katamaæ taæ amataæ: yad-idaæ kÃyagatÃsati. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena: Amatan-te bhikkhave paribhu¤janti ye kÃyagatÃsatiæ paribhu¤jantÅti. Idaæ vuccati mahÃrÃja Bhagavato amatÃpaïan-ti. ByÃdhitaæ janataæ disvà amatÃpaïaæ pasÃrayi; kammena taæ kiïitvÃna amataæ Ãdetha bhikkhavo ti. Bhante NÃgasena, katamaæ Buddhassa Bhagavato ratanÃpaïan-ti. - RatanÃni kho mahÃrÃja Bhagavatà akkhÃtÃni, yehi ratanehi bhÆsità Bhagavato puttà sadevakaæ lokaæ virocenti obhÃsenti pabhÃsenti, jalanti pajjalanti, uddhaæ adho tiriyaæ Ãlokaæ dassenti. KatamÃni tÃni ratanÃni: sÅlaratanaæ samÃdhiratanaæ pa¤¤Ãratanaæ vimuttiratanaæ vimutti¤Ãïadassanaratanaæ paÂisambhidÃratanaæ bojjhangaratanaæ. Katamaæ mahÃrÃja Bhagavato sÅlaratanaæ: pÃtimokkhasaævarasÅlaæ indriyasaævarasÅlaæ ÃjÅvapÃrisuddhisÅlaæ paccayasannissitasÅlaæ cullasÅlaæ majjhimasÅlaæ mahÃsÅlaæ maggasÅlaæ phalasÅlaæ. SÅlaratanena kho mahÃrÃja vibhÆsitassa puggalassa sadevako loko samÃrako sabrahmako sassamaïabrÃhmaïÅ pajà pihayati pattheti. SÅlaratanapilandho kho mahÃrÃja bhikkhu disam-pi anudisam-pi uddhampi adho pi tiriyam-pi virocati atirocati; heÂÂhato AvÅciæ, uparito bhavaggaæ upÃdÃya etth' antare sabbaratanÃni atikkamitvà atisayitvà ajjhottharitvà tiÂÂhati. EvarÆpÃni kho mahÃrÃja sÅlaratanÃni Bhagavato ratanÃpaïe pasÃritÃni. Idaæ vuccati mahÃrÃja Bhagavato sÅlaratanan-ti. #<[page 337]># %< 337>% EvarÆpÃni sÅlÃni santi Buddhassa Ãpaïe; kammena taæ kiïitvÃna ratanaæ vo pilandhathÃti. Katamaæ mahÃrÃja Bhagavato samÃdhiraÂanaæ: savitakka-savicÃro samÃdhi, avitakka-vicÃramatto samÃdhi, avitakka- avicÃro samÃdhi, su¤¤ato samÃdhi, animitto samÃdhi, appaïihito samÃdhi. SamÃdhiratanaæ kho mahÃrÃja pilandhassa bhikkhuno ye te kÃmavitakkà byÃpÃdavitakkà vihiæsÃvitakkà mÃn-uddhacca-diÂÂhi-vicikicchÃkilesavatthÆni vividhÃni ca kuvitakkÃni te sabbe samÃdhiæ Ãsajja vikiranti vidhamanti viddhaæsanti na saï thanti na upalippanti. Yathà mahÃrÃja vÃri pokkharapatte vikirati vidhamati viddhaæsati na saïÂhÃti na upalippati, taæ kissa hetu: parisuddhattà padumassa; evam-eva kho mahÃrÃja samÃdhiratanaæ pilandhassa bhikkhuno ye te kÃmavitakka-byÃpÃdavitakka-vihiæsÃvitakka-mÃn-uddhacca-diÂÂhi-vicikicchÃ-kilesavatthÆni vividhÃni ca kuvitakkÃni te sabbe samÃdhiæ Ãsajja vikiranti vidhamanti viddhaæsanti na saïÂhanti na upalippanti, taæ kissa hetu: parisuddhattà samÃdhissa. Idaæ vuccati mahÃrÃja Bhagavato samÃdhiratanan-ti. EvarÆpÃni kho mahÃrÃja samÃdhiratanÃni Bhagavato ratanÃpaïe pasÃritÃni. SamÃdhiratanamÃlassa kuvitakkà na jÃyare, na ca vikkhippate cittaæ; etaæ tumhe pilandhathÃti. Katamaæ mahÃrÃja Bhagavato pa¤¤Ãratanaæ: YÃya mahÃrÃja pa¤¤Ãya ariyasÃvako idaæ kusalan-ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, idaæ akusalan-ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, idaæ sÃvajjaæ idaæ anavajjaæ, idaæ sevitabbaæ idaæ na sevitabbaæ, idaæ hÅnaæ idaæ païÅtaæ, idaæ kaïhaæ idaæ sukkaæ idaæ kaïha-sukka-sappaÂibhÃgan-ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, #<[page 338]># %< 338>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ idaæ dukkhan-ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ dukkhasamudayo ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ dukkhanirodho ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadà ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, idaæ vuccati mahÃrÃja Bhagavato pa¤¤Ãratanan-ti. Pa¤¤ÃratanamÃlassa na ciraæ vattate bhavo, khippaæ phasseti amataæ, na ca so rocate bhave ti. Katamaæ mahÃrÃja Bhagavato vimuttiratanaæ: Vimuttiratanan-ti kho mahÃrÃja arahattaæ vuccati, arahattaæ patto kho mahÃrÃja bhikkhu vimuttiratanaæ pilandho ti vuccati. Yathà mahÃrÃja puriso muttÃkalÃpamaïi-kanaka-pavÃÊÃbharaïa-patimaï¬ito akalu-tagaratÃlÅsaka-lohitacandanÃnulitta-gatto nÃga-punnÃga-sÃlasalaÊa-campaka-yÆthikÃtimuttaka-pÃÂal-uppala-vassikamallikÃ-vicitto sesajane atikkamitvà virocati atirocati obhÃsati pabhÃsati sampabhÃsati jalati pajjalati abhibhavati ajjhottharati mÃlÃ-gandha-ratanÃbharaïehi, evameva kho mahÃrÃja arahattaæ patto khÅïÃsavo vimuttiratanapilandho upÃdÃy' upÃdÃya vimuttÃnaæ bhikkhÆnaæ atikkamitvà samatikkamitvà virocati atirocati obhÃsati pabhÃsati sampabhÃsati jalati pajjalati abhibhavati ajjhottharati vimuttiyÃ; taæ kissa hetu: aggaæ mahÃrÃja etaæ pilandhanaæ sabbapilandhanÃnaæ, yad-idaæ vimuttipilandhanaæ. Idaæ vuccati mahÃrÃja Bhagavato vimuttiratanan-ti. MaïimÃlÃdharaæ gehajano sÃmiæ udikkhati, vimuttiratanamÃlan-tu udikkhanti sadevakà ti. Katamaæ mahÃrÃja Bhagavato vimutti¤Ãïadassanaratanaæ: Paccavekkhana¤Ãïaæ mahÃrÃja Bhavato vimutti¤Ãïadassanaratanan-ti vuccati, #<[page 339]># %< 339>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ yena ¤Ãïena ariyasÃvako magga-phala-nibbÃnÃni pahÅnakilesÃvasiÂÂhakilese ca paccavekkhati. Yena ¤Ãïena bujjhanti ariyà katakiccataæ, taæ ¤Ãïaratanaæ laddhuæ vÃyametha Jinorasà ti. Katamaæ mahÃrÃja Bhagavato paÂisambhidÃratanaæ: Catasso kho mahÃrÃja paÂisambhidÃyo: atthapaÂisambhidà dhammapaÂisambhidà niruttipaÂisambhidà paÂibhÃnapaÂisambhidà ti. Imehi kho mahÃrÃja catuhi paÂisambhidÃratanehi samalankato bhikkhu yaæ yaæ parisaæ upasankamati, yadi khattiyaparisaæ yadi brÃhmaïaparisaæ yadi gahapatiparisaæ yadi samaïaparisaæ, visÃrado upasankamati, amankubhÆto abhÅru acchambhÅ anutrÃsÅ vigatalomahaæso parisaæ upasankamati. Yathà mahÃrÃja yodho sangÃmasÆro sannaddhapa¤cÃvudho asambhÅto sangÃmaæ otarati: sace amittà dÆre bhavissanti usunà pÃtayissÃmi, tato orato bhavissanti sattiya paharissÃmi, tato orato bhavissanti kaïayena paharissÃmi, upagataæ santaæ maï¬alaggena dvidhà chindissÃmi, kÃyÆpagataæ churikÃya vinivijjhissÃmÅti; evam-eva kho mahÃrÃja catupaÂisambhidÃratanamaï¬ito bhikkhu asambhÅto parisaæ upasankamati: yo koci maæ atthapaÂisambhide pa¤haæ pucchissati, tassa atthena atthaæ kathayissÃmi, kÃraïena kÃraïaæ kathayissÃmi, hetunà hetuæ kathayissÃmi, nayena nayaæ kathayissÃmi, nissaæsayaæ karissÃmi, vimatiæ vivecessÃmi, tosayissÃmi pa¤haveyyÃkaraïena; yo koci maæ dhammapaÂisambhide pa¤haæ pucchissati, tassa dhammena dhammaæ kathayissÃmi, amatena amataæ kathayissÃmi, asankhatena asankhataæ kathayissÃmi, nibbÃnena nibbÃnaæ kathayissÃmi, su¤¤atÃya su¤¤ataæ kathayissÃmi, #<[page 340]># %< 340>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ animittena animittaæ kathayissÃmi, appaïihitena appaïihitaæ kathayissÃmi, anejena anejaæ kathayissÃmi, nissaæsayaæ karissÃmi, vimatiæ vivecessÃmi, tosayissÃmi pa¤haveyyÃkaraïena; yo koci maæ niruttipaÂisambhide pa¤haæ pucchissati, tassa niruttiyà niruttiæ kathayissÃmi, padena padaæ kathayissÃmi, anupadena anupadaæ kathayissÃmi, akkharena akkharaæ kathayissÃmi, sandhiyà sandhiæ kathayissÃmi, bya¤janena bya¤janaæ kathayissÃmi, anubya¤janena anubya¤janaæ kathayissÃmi, vaïïena vaïïaæ kathayissÃmi, sarena saraæ kathayissÃmi, pa¤¤attiyà pa¤¤attiæ kathayissÃmi, vohÃrena vohÃraæ kathayissÃmi, nissaæsayaæ karissÃmi, vimatiæ vivecessÃmi, tosayissÃmi pa¤haveyyÃkaraïena; yo koci maæ paÂibhÃnapaÂisambhide pa¤haæ pucchissati, tassa paÂibhÃnena paÂibhÃnaæ kathayissÃmi, opammena opammaæ kathayissÃmi, lakkhaïena lakkhaïaæ kathayissÃmi, rasena rasaæ kathayissÃmi, nissaæsayaæ karissÃmi, vimatiæ vivecessÃmi, tosayissÃmi pa¤haveyyÃkaraïenÃti. Idaæ vuccati mahÃrÃja Bhagavato paÂisambhidÃratanan-ti. PaÂisambhidà kiïitvÃna ¤Ãïena phassayeyya yo, asambhÅto anubbiggo atirocati sadevake ti. Katamaæ mahÃrÃja Bhagavato bojjhangaratanaæ: Satt' ime mahÃrÃja bojjhangÃ: satisambojjhango dhammavicayasambojjhango viriyasambojjhango pÅtisambojjhango passaddhisambojjhango samÃdhisambojjhango upekhÃsambojjhango. Imehi kho mahÃrÃja sattahi bojjhangaratanehi patimaï¬ito bhikkhu sabbaæ tamaæ abhibhuyya sadevakaæ lokaæ obhÃseti pabhÃseti Ãlokaæ janeti. Idaæ vuccati mahÃrÃja Bhagavato bojjhangaratanan-ti. #<[page 341]># %< 341>% BojjhangaratanamÃlassa uÂÂhahanti sadevakÃ; kammena taæ kiïitvÃna ratanaæ vo pilandhathÃti. Bhante NÃgasena, katamaæ Buddhassa Bhagavato sabbÃpaïan-ti.- SabbÃpaïaæ kho mahÃrÃja Bhagavato navangaæ Buddhavacanaæ, sÃrÅrikÃni pÃribhogikÃni cetiyÃni, sangharatana¤-ca. SabbÃpaïe mahÃrÃja Bhagavatà jÃtisampatti pasÃritÃ, bhogasampatti pasÃritÃ, Ãyusampatti pasÃritÃ, Ãrogyasampatti pasÃritÃ, vaïïasampatti pasÃritÃ, pa¤¤Ãsampatti pasÃritÃ, mÃnusikasampatti pasÃritÃ, dibbasampatti pasÃritÃ, nibbÃnasampatti pasÃritÃ. Tattha ye taæ taæ sampattiæ icchanti te kammamÆlaæ datvà patthitapatthitaæ sampattiæ kiïanti, keci sÅlasamÃdÃnena kinanti, keci uposathakammena kiïanti; appamattakena pi kammamÆlena upÃdÃy' upÃdÃya sampattiyo paÂilabhanti. Yathà mahÃrÃja Ãpaïikassa Ãpaïe tila-mugga-mÃse parittakena pi taï¬ula-muggamÃsena appakena pi mÆlena upÃdÃy' upÃdÃya gaïhanti; evam-eva kho mahÃrÃja Bhagavato sabbÃpaïe appamattakena pi kammamÆlena upÃdÃy' upÃdÃya sampattiyo paÂilabhanti. Idaæ vuccati mahÃrÃja Bhagavato sabbÃpaïan-ti. ùyu Ãrogatà vaïïaæ saggaæ uccÃkulÅnatà asankhata¤-ca amataæ atthi sabbÃpaïe Jine. Appena bahukenÃpi kammamÆlena gayhati; kiïitvà saddhÃmÆlena samiddhà hotha bhikkhavo ti. Bhagavato kho mahÃrÃja dhammanagare evarÆpà janà paÂivasanti: suttantikà venayikà Ãbhidhammikà dhammakathikà JÃtakabhÃïakà DÅghabhÃïakà MajjhimabhÃïakà SaæyuttabhÃïakà AnguttarabhÃïakà KhuddakabhÃïakà sÅlasampannà samÃdhisampannà pa¤¤Ãsampannà bojjhangabhÃvanÃratà vipassakà sadattham-anuyuttà Ãra¤¤ikà rukkhamÆlikà abbhokÃsikà palÃlapu¤jakà sosÃnikà nesajjikà paÂipannakà phalaÂÂhà sekhà phalasamangino sotÃpannà sakadÃgÃmino anÃgÃmino arahanto tevijjà chaÊabhi¤¤Ã iddhimanto pa¤¤Ãya pÃramiæ gatà satipaÂÂhÃnasammappadhÃna-iddhipÃda-indriyabala-bojjhanga-maggavara-jhÃna-vimokkha-rÆpÃrÆpa-santasukhasamÃtti-kusalÃ, #<[page 342]># %< 342>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ tehi arahantehi Ãkulaæ samÃkulaæ Ãkiïïaæ samÃkiïïaæ naÊavana-saravanam-iva dhammanagaraæ ahosi. BhavatÅha: VÅtarÃgà vÅtadosà vÅtamohà anÃsavà vÅtataïhà anÃdÃnà dhammanagare vasanti te. ùra¤¤akà dhutadharà jhÃyino lÆkhacÅvarà vivekÃbhiratà dhÅrà dhammanagare vasanti te. Nesajjikà santhatikà atho pi ÂhÃnacankamà paæsukÆladharà sabbe dhammanagare vasanti te. TicÅvaradharà santà cammakhaï¬acatutthakà ratà ekÃsane vi¤¤Æ dhammanagare vasanti te. Appicchà nipakà dhÅrà appÃhÃrà alolupà lÃbhÃlÃbhena santuÂÂhà dhammanagare vasanti te. JhÃyÅ jhÃnaratà dhÅrà santacittà samÃhità Ãki¤ca¤¤aæ patthayÃnà dhammanagare vasanti te. PaÂipannà phalaÂÂhà ca sekhà phalasamangino Ãsiæsakà uttamatthaæ dhammanagare vasanti te. SotÃpannà ca vimalà sakadÃgÃmino ca ye anÃgÃmÅ ca arahanto dhammanagare vasanti te. SatipaÂÂhÃnakusalà bojjhangabhÃvanÃratà vipassakà dhammadharà dhammanagare vasanti te. #<[page 343]># %< 343>% IddhipÃdesu kusalà samÃdhibhÃvanÃratà sammappadhÃnam-anuyuttà dhammanagare vasanti te. Abhi¤¤ÃpÃramippattà pettike gocare ratà antalikkhamhi caraïà dhammanagare vasanti te. OkkhittacakkhÆ mitabhÃïÅ guttadvÃrà susaævutà sudantà uttame dhamme dhammanagare vasanti te. Tevijjà chaÊabhi¤¤Ã ca iddhiyà pÃramÅgatà pa¤¤Ãya pÃramippattà dhammanagare vasanti te ti. Ye kho te mahÃrÃja bhikkhÆ aparimita-¤Ãïavaradharà asangà atuliyaguïà atulayasà atulabalà atulatejà dhammacakkÃnuppavattakà pa¤¤ÃpÃramiæ gatÃ, evarÆpà kho mahÃrÃja bhikkhÆ Bhagavato dhammanagare dhammasenÃpatino ti vuccanti. Ye pana te mahÃrÃja bhikkhÆ iddhimanto adhigatapaÂisambhidà pattavesÃrajjà gaganacarà durÃsadà duppasahà anÃlambacarà sasÃgara-mahÅdhara-paÂhavikampakà canda-suriya-parimajjakà vikubbana-m-adhiÂÂhÃnÃbhinÅhÃra-kusalà iddhiyà pÃramiæ gatÃ, evarÆpà kho mahÃrÃja bhikkhÆ Bhagavato dhammanagare purohità ti vuccanti. Ye pana te mahÃrÃja bhikkhÆ dhutangam-anugatà appicchà santuÂÂhà vi¤¤atti-m-anesana-jigucchakà piï¬Ãya sapadÃnacÃrino bhamarà va gandham-anughÃyitvà pavisanti vivittakÃnanaæ kÃye ca jÅvite ca nirapekkhà arahattam-anuppattà dhutangaguïe agganikkhittÃ, evarÆpà kho mahÃrÃja bhikkhÆ Bhagavato dhammanagare akkhadassà ti vuccanti. Ye pana te mahÃrÃja bhikkhÆ parisuddhà vimalà nikkilesà cutÆpapÃtakusalà dibbacakkhumhi pÃramiæ gatÃ, evarÆpà kho mahÃrÃja bhikkhÆ Bhagavato dhammanagare nagarajotakà ti vuccanti. Ye pana te mahÃrÃja bhikkhÆ bahussutà ÃgatÃgamà Dhammadharà Vinayadharà MÃtikÃdharà sithila-dhanita-dÅgha-rassa-garuka-lahukakkharaparicchedakusalà navangasÃsanadharÃ, #<[page 344]># %< 344>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ evarÆpà kho mahÃrÃja bhikkhÆ Bhagavato dhammanagare dhammarakkhà ti vuccanti. Ye pana te mahÃrÃja bhikkhÆ vinaya¤¤Æ vinayakovidà nidÃna-paÂhana-kusalà Ãpatti-anÃpatti-garuka-lahuka-satekiccha-atekiccha-vuÂÂhÃna-desanÃ-niggaha-paÂikamma-osÃraïa-nissÃraïa-paÂisÃraïa-kusalà vinaye pÃramiæ gatÃ, evarÆpà kho mahÃrÃja bhikkhÆ Bhagavato dhammanagare rÆpadakkhà ti vuccanti. Ye pana te mahÃrÃja bhikkhÆ vimuttivara-kusumamÃla-baddhà varapavara-mahaggha-seÂÂha-bhÃvam-anuppattà bahujanakantamabhipatthitÃ, evarÆpà kho mahÃrÃja bhikkhÆ Bhagavato dhammanagare pupphÃpaïikà ti vuccanti. Ye pana te mahÃrÃja bhikkhÆ catusaccÃbhisamaya-paÂividdhà diÂÂhasaccà vi¤¤ÃtasÃsanà catusu sÃma¤¤aphalesu tiïïavicikicchà paÂiladdhaphalasukhà a¤¤esam-pi paÂipannÃnaæ te phale saævibhajanti, evarÆpà kho mahÃrÃja bhikkhÆ Bhagavato dhammanagare phalÃpanikà ti vuccanti. Ye pana te mahÃrÃja bhikkhÆ sÅlavarasugandham anulittà anekavidhabahuguïadharà kilesamaladuggandha-vidhamakÃ, evarÆpà kho mahÃrÃja bhikkhÆ Bhagavato dhammanagare gandhÃpaïikà ti vuccanti. Ye pana te mahÃrÃja bhikkhÆ dhammakÃmà piyasamudÃhÃrà abhidhamme abhivinaye uÊÃrapÃmojjà ara¤¤agatà pi rukkhamÆlagatà pi su¤¤ÃgÃragatà pi dhammavararasaæ pivanti, kÃyena vÃcÃya manasà dhammavararasam-ogÃÊhà adhimattapaÂibhÃnà dhammesu dhammesanapaÂipannà ito và tato và yattha yattha appicchakathà santuÂÂhikathà pavivekakathà asaæsaggakathà viriyÃrambhakathà sÅlakathà samÃdhikathà pa¤¤Ãkathà vimuttikathà vimutti¤Ãïadassanakathà tattha tattha gantvà taæ taæ kathÃrasaæ pivanti, #<[page 345]># %< 345>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ evarÆpà kho mahÃrÃja bhikkhÆ Bhagavato dhammanagare soï¬Ã pipÃsà ti vuccanti. Ye pana te mahÃrÃja bhikkhÆ pubbarattÃpararattaæ jÃgariyÃnuyogam-anuyuttà nisajja-ÂÂhÃna-cankamehi rattindivaæ atinÃmenti, bhÃvanÃnuyogam-anuyuttà kilesapaÂibÃhanÃya sadatthapasutÃ, evarÆpà kho mahÃrÃja bhikkhÆ Bhagavato dhammanagare nagaraguttikà ti vuccanti. Ye pana te mahÃrÃja bhikkhÆ navangaæ Buddhavacanaæ atthato ca bya¤janato ca nayato ca kÃraïato ca hetuto ca udÃharaïato ca vÃcenti anuvÃcenti bhÃsanti anubhÃsanti, evarÆpà kho mahÃrÃja bhikkhÆ Bhagavato dhammanagare dhammÃpaïikà ti vuccanti. Ye pana te mahÃrÃja bhikkhÆ dhammaratanabhogena Ãgama-pariyatti-sutabhogena bhogino dhanino niddiÂÂha-sara-bya¤jana-lakkhaïa-paÂivedhà vi¤¤Æ pharaïÃ, evarÆpà kho mahÃrÃja bhikkhÆ Bhagavato dhammanagare dhammaseÂÂhino ti vuccanti. Ye pana te mahÃrÃja bhikkhÆ uÊÃradesanÃpaÂivedhà pariciïïÃrammaïavibhatti-niddesà sikkhÃguïapÃramippattÃ, evarÆpà kho mahÃrÃja bhikkhÆ Bhagavato dhammanagare vissutadhammikà ti vuccanti. Evaæ suvibhattaæ kho mahÃrÃja Bhagavato dhammanagaraæ, evaæ sumÃpitaæ, evaæ suvihitaæ, evaæ suparipÆritaæ, evaæ suvavatthÃpitaæ, evaæ surakkhitaæ, evaæ sugopitaæ, evaæ duppasayhaæ paccatthikehi paccÃmittehi. Iminà mahÃrÃja kÃraïena iminà hetunà iminà nayena iminà anumÃnena ¤Ãtabbaæ: atthi so Bhagavà ti. Yathà pi nagaraæ disvà suvibattaæ manoramaæ anumÃnena jÃnanti va¬¬hakissa mahattanaæ, Tath' eva lokanÃthassa disvà dhammapuraæ varaæ anumÃnena jÃnanti: atthi so Bhagavà iti. #<[page 346]># %< 346>% Anumanena jÃnanti ummÅ disvÃna sÃgare: yathà 'yaæ dissate ummÅ mahanto so bhavissati; Tathà Buddhaæ sokanudaæ sabbattha-m-aparÃ- jitaæ taïhakkhayam anuppattaæ bhavasaæsÃramocanaæ AnumÃnena ¤Ãtabbaæ ummÅ disvà sadevake: yathà dhammummivipphÃro aggo Buddho bhavissati. AnumÃnena jÃnanti disvà accuggataæ giriæ: yathà accuggato eso Himavà so bhavissati; Tathà disvà dhammagiriæ sÅtibhÆtaæ nirÆpadhiæ accuggataæ Bhagavato acalaæ suppatiÂÂhitaæ AnumÃnena ¤Ãtabbaæ disvÃna dhammapabbataæ: tathà hi so mahÃvÅro aggo Buddho bhavissati. Yathà pi gajarÃjassa padaæ disvÃna mÃnusà anumÃnena jÃnanti: mahà eso gajo iti, Tath' eva BuddhanÃgassa padaæ disvà vibhÃvino anumÃnena jÃnanti: uÊÃro so bhavissati. AnumÃnena jÃnanti bhÅte disvÃna kummige: migarÃjassa saddena bhÅtà 'me kummigà iti; Tath' eva titthiye disvà vitthate bhÅtamÃnase anumÃnena ¤Ãtabbaæ: dhammarÃjena gajjitaæ. Nibbutaæ paÂhaviæ disvà haritapattaæ mahodikaæ anumÃnena jÃnanti: mahÃmeghena nibbutaæ; Tath' ev' imaæ janaæ disvà Ãmoditapamoditaæ anumÃnena ¤Ãtabbaæ: dhammameghena tappitaæ. Laggaæ disvà bhusaæpankaæ kalaladdagataæ mahiæ anumÃnena jÃnanti: vÃrikkhandho mahÃgato; Tath' ev' imaæ janaæ disvà rajapankasamohitaæ vahitaæ dhammanadiyà vissaÂÂhaæ dhammasÃgare, DhammÃmatagataæ disvà sadevakam-imaæ mahiæ, anumÃnena ¤Ãtabbaæ: dhammakkhandho mahÃgato. #<[page 347]># %< 347 >% AnumÃnena jÃnanti ghÃyitvà gandham-uttamaæ: yathà 'yaæ vÃyatÅ gandho hessanti pupphità dumÃ; Tath' evÃyaæ sÅlagandho pavÃyati sadevake, anumÃnena ¤Ãtabbaæ: atthi Buddho anuttaro ti. EvarÆpena kho mahÃrÃja kÃraïasatena kÃraïasahassena hetusatena hetusahassena nayasatena nayasahassena opammasatena opammasahassena sakkà Buddhabalaæ upadassayituæ. Yathà mahÃrÃja dakkho mÃlÃkÃro nÃnÃpuppharÃsimhà ÃcariyÃnusatthiyà paccattapurisakÃrena vicittaæ mÃlÃguïarÃsiæ kareyya, evam-eva kho mahÃrÃja so Bhagavà vicittapuppharÃsi viya anantaguïo appameyyaguïo, aham-etarahi JinasÃsane mÃlÃkÃro viya pupphaganthako pubbakÃnaæ ÃcariyÃnaæ maggena pi mayhaæ buddhibalena pi asankheyyena pi kÃraïena anumÃnena Buddhabalaæ dÅpayissÃmi, tvaæ pan' ettha chandaæ janehi savanÃyÃti. Dukkaraæ bhante NÃgasena a¤¤esaæ evarÆpena kÃraïena anumÃnena Buddhabalaæ upadassayituæ, nibbuto 'smi bhante NÃgasena tumhÃkaæ paramavicittena pa¤haveyyÃkaraïenÃti. AnumÃnapa¤haæ. #<[page 348]># %< 348>% Passat' Ãra¤¤ake bhikkhÆ ajjhogÃÊhe dhute guïe, puna passati gihÅ rÃjà anÃgÃmiphale Âhite. Ubho pi te viloketvà uppajji saæsayo mahÃ: bujjheyya ce gihÅ dhamme dhutangaæ nipphalaæ siyÃ; ParavÃdivÃdamathanaæ nipuïaæ PiÂakattaye handa pucche kathiseÂÂhaæ, so me kankhaæ vinessatÅti. Atha kho Milindo rÃjà yen' Ãyasmà NÃgaseno ten' upasankami, upasankamitvà Ãyasmantaæ NÃgasenaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho Milindo rÃjà Ãyasmantaæ NÃgasenaæ etad-avoca: Bhante NÃgasena, atthi koci gihÅ agÃriko kÃmabhogÅ puttadÃrasambÃdhasayanaæ ajjhÃvasanto KÃsikacandanaæ paccanubhonto mÃlÃ-gandha-vilepanaæ dhÃrayanto jÃtarÆparajataæ sÃdiyanto mani-muttÃ-ka¤cana-vicittamolibaddho, yena santaæ paramatthaæ nibbÃnaæ sacchikatan-ti. - Na mahÃrÃja eka¤-¤eva sataæ na dve satÃni na tÅïi catupa¤ca satÃni na sahassaæ na satasahassaæ na koÂisataæ na koÂisahassaæ na koÂisatasahassaæ; tiÂÂhatu mahÃrÃja dasannaæ vÅsatiyà satassa sahassassa abhisamayo, katamena te pariyÃyena anuyogaæ dammÅti. Tvam-ev' etaæ brÆhÅti. - Tena hi te mahÃrÃja kathayissÃmi, satena và sahassena và satasahassena và koÂiyà và koÂisatena và koÂisahassena và koÂisatasahassena vÃ. Yà kÃci navange Buddhavacane sallekhitÃcÃrapaÂipattidhutaguïavaranga-nissità kathÃ, #<[page 349]># %< 349>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ tà sabbà idha samosarissanti. Yathà mahÃrÃja ninnunnata-samavisama-athalathala-desabhÃge abhivaÂÂaæ udakaæ sabban-taæ tato vinigaÊitvà mahodadhiæ sÃgaraæ samosarati; evam-eva kho mahÃrÃja sampÃdake sati yà kÃci navange Buddhavacaïe sallekhitÃcÃrapaÂipatti-dhutaguïavaranga-nissità kathà tà sabbà idha samosarissanti. Mayham-p' ettha mahÃrÃja paribyattatÃya buddhiyà kÃraïaparidÅpanaæ samosarissati, ten' eso attho suvibhatto vicitto paripuïïo samÃnÅto bhavissati. Yathà mahÃrÃja kusalo lekhÃcariyo anusiÂÂho lekhaæ osÃrento attano byattatÃya buddhiyà kÃraïaparidÅpanena lekhaæ paripÆreti, evaæ sà lekhà samattà paripuïïà anÆnikà bhavissati; evam-eva mayham-p' ettha paribyattatÃya buddhiyà kÃraïaparidÅpanaæ samosarissati, ten' eso attho suvibhatto vicitto paripuïïo parisuddho samÃnÅto bhavissati. Nagare mahÃrÃja SÃvatthiyà pa¤cakoÂimattà ariyasÃvakà Bhagavato upÃsaka-upÃsikÃyo sattapaïïÃsa sahassÃni tÅïi satasahassÃni anÃgÃmiphale patiÂÂhitÃ, te sabbe pi gihÅ yeva na pabbajitÃ. Puna tatth' eva Gaï¬ambamÆle yamakapÃÂihÃriye vÅsati pÃïakoÂiyo abhisamiæsu. Puna MahÃrÃhulovÃde MahÃmangalasuttante SamacittapariyÃye ParÃbhavasuttante PurÃbhedasuttante KalahavivÃdasuttante CÆÊabyÆhasuttante MahÃbyÆhasuttante TuvaÂakasuttante SÃriputtasuttante gaïanapathamatÅtÃnaæ devatÃnaæ dhammÃbhisamayo ahosi. Nagare RÃjagahe pa¤¤Ãsa sahassÃni tÅïi satasahassÃni ariyasÃvakà Bhagavato upÃsika-upÃsikayo, puna tatth' eva DhanapÃlahatthinÃgadamane navuti pÃïakoÂiyo, PÃrÃyanasamÃgame PÃsÃïake cetiye cuddasa pÃïakoÂiyo, puna IndasÃlaguhÃyaæ asÅti devatÃkoÂiyo, puna BÃrÃïasiyaæ Isipatane migadÃye paÂhame dhammadesane aÂÂhÃrasa brahmakoÂiyo aparimÃïà ca devatÃyo, #<[page 350]># %< 350>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ puna TÃvatiæsabhavane Paï¬ukambalasilÃyaæ AbhidhammadesanÃya asÅti devatÃkoÂiyo, devorohaïe SankassanagaradvÃre lokavivaraïapÃÂihÃriye pasannÃnaæ nara-marÆnaæ tiæsa koÂiyo abhisamiæsu. Puna Sakkesu Kapilavatthusmiæ NigrodhÃrÃme BuddhavaæsadesanÃya MahÃsamayasuttantadesanÃya ca gaïanapatham-atÅtÃnaæ devatÃnaæ dhammÃbhisamayo ahosi. Puna SumanamÃlÃkÃrasamÃgame GarahadinnasamÃgame ùnandaseÂÂhisamÃgame JambukÃjÅvakasamÃgame Maï¬ÆkadevaputtasamÃgame MaÂÂakuï¬alidevaputtasamÃgame SulasÃnagarasobhanisamÃgame SirimÃnagarasobhanisamÃgame pesakÃradhÅtusamÃgame CÆÊasubhaddÃsamÃgame SÃketabrÃhmaïassa ÃÊÃhanadassanasamÃgame SÆnÃparantakasamÃgame Sakkapa¤hasamÃgame Tiroku¬¬asamÃgame RatanasuttasamÃgame paccekaæ caturÃsÅtiyà pÃïasahassÃnaæ dhammÃbhisamayo ahosi. YÃvatà mahÃrÃja Bhagavà loke aÂÂhÃsi tÃva tÅsu maï¬alesu soÊasasu mahÃjanapadesu yattha yattha Bhagavà vihÃsi tattha tattha yebhuyyena dve tayo catupa¤ca sataæ sahassaæ satasahassaæ devà ca manussà ca santaæ paramatthaæ nibbÃnaæ sacchikariæsu. Ye te mahÃrÃja devà gihÅ yeva te, na te pabbajitÃ. EtÃni c' eva mahÃrÃja a¤¤Ãni ca anekÃni devatÃkoÂisatasahassÃni gihÅ agÃrikà kÃmabhogino santaæ paramatthaæ nibbÃnaæ sacchikariæsÆti. Yadi bhante NÃgasena gihÅ agÃrikà kÃmabhogino santaæ paramatthaæ nibbÃnaæ sacchikaronti, atha imÃni dhutangÃni kam-atthaæ sÃdhenti; tena kÃraïena dhutangÃni akiccakarÃni honti. #<[page 351]># %< 351>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Yadi bhante NÃgasena vinà mantosadhehi byÃdhayo vÆpasamanti, kiæ vamanavirecanÃdinà sarÅradubbalakaraïena; yadi muÂÂhÅhi paÂisattuniggaho bhavati, kiæ asi-satti-sara-dhanu-kodaï¬a-laguÊa-muggarehi; yadi gaïÂhi-kuÂila-susira-kaïÂa-latÃsÃkhà Ãlambitvà rukkhamabhirÆhanaæ bhavati, kiæ dÅgha-daÊha-nisseïi-pariyesanena; yadi thaï¬ilaseyyÃya dhÃtusamatà bhavati, kiæ sukhasamphassa mahatimahÃsirisayana-pariyesanena; yadi ekako sÃsanka-sabhayavisama-kantÃra-taraïasamattho bhavati, kiæ sannaddhasajja-mahatimahÃ-sattha-pariyesanena; yadi nadÅ-saraæ bÃhunà tarituæ samattho bhavati, kiæ dhuvasetu-nÃvÃpariyesanena; yadi sakasantakena ghÃsacchÃdanaæ kÃtuæ pahoti, kiæ parÆpasevanÃ-piyasamullÃpa-pacchÃpuredhÃvanena; yadi akhÃtataÊÃke udakaæ labhati, kiæ udapÃnatÃÊÃka-pokkharaïi-khaïanena. Evam-eva kho bhante NÃgasena yadi gihÅ agÃrikà kÃmabhogino santaæ paramatthaæ nibbÃnaæ sacchikaronti, kiæ dhutaguïavarasamÃdiyanenÃti. AÂÂhavÅsati kho pan' ime mahÃrÃja dhutangaguïà yathÃbhuccaguïà yehi guïehi dhutangÃni sabbabuddhÃnaæ pihayitÃni patthitÃni; katame aÂÂhavÅsati: idha mahÃrÃja dhutangaæ suddhÃjÅvaæ sukhaphalaæ anavajjaæ na paradukkhÃpanaæ abhayaæ asampÅÊaæ ekantava¬¬hikaæ aparihÃniyaæ amÃyaæ Ãrakkhà patthitadadaæ sabbasattadamanaæ saævarahitaæ patirÆpaæ anissitaæ vippamuttaæ rÃgakkhayaæ dosakkhayaæ mohakkhayaæ mÃnappahÃnaæ kuvitakkacchedanaæ kankhÃvitaraïaæ kosajjaviddhaæsanaæ aratippahÃnaæ khamanaæ atulaæ appamÃïaæ sabbadukkhakkhayagamanaæ. Ime kho mahÃrÃja aÂÂhavÅsati dhutangaguïà yathÃbhuccaguïà yehi guïehi dhutangÃni sabbabuddhÃnaæ pihayitÃni patthitÃni. #<[page 352]># %< 352>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Ye kho te mahÃrÃja dhutaguïe sammà upasevanti te aÂÂhÃrasahi guïehi samupetà bhavanti; katamehi aÂÂhÃrasahi: cÃro tesaæ suvisuddho hoti, paÂipadà supÆrità hoti, kÃyikaæ vÃcasikaæ surakkhitaæ hoti, manosamÃcÃro suvisuddho hoti, viriyaæ supaggahitaæ hoti, bhayaæ vÆpasammati, attÃnudiÂÂhi byapagatà hoti, ÃghÃto uparato hoti, mettà upaÂÂhità hoti, ÃhÃro pari¤¤Ãto hoti, sabbasattÃnaæ garukato hoti, bhojane matta¤¤Æ hoti, jÃgariyaæ anuyutto hoti, aniketo hoti, yattha phÃsu tatthavihÃrÅ hoti, pÃpajegucchÅ hoti, vivekÃrÃmo hoti, satataæ appamatto hoti. Ye te mahÃrÃja dhutaguïe sammà upasevanti te imehi aÂÂhÃrasahi guïehi samupetà bhavanti. Dasa ime mahÃrÃja puggalà dhutaguïÃrahÃ; katame dasa: saddho hoti hirimà dhitimà akuho atthavasÅ alolo sikkhÃkÃmo daÊhasamÃdÃno anujjhÃnabahulo mettÃvihÃrÅ. Ime kho mahÃrÃja dasa puggalà dhutaguïÃrahÃ. Ye te mahÃrÃja gihÅ agÃrikà kÃmabhogino santaæ paramatthaæ nibbÃnaæ sacchikaronti sabbe te purimÃsu jÃtisu terasasu dhutaguïesu katupÃsanà katabhÆmikammÃ; te tattha cÃra¤-ca paÂipatti¤-ca sodhayitvà ajj' etarahi gihÅ va santà santaæ paramatthaæ nibbÃnaæ sacchikaronti. Yathà mahÃrÃja kusalo issattho antevÃsike paÂhamaæ tÃva upÃsanasÃlÃyaæ cÃpabheda-cÃpÃropanagahaïa-muÂÂhipatipÅÊana-angulivinÃmana-pÃdaÂhapana-saragahaïa-sandahana-Ãka¬¬hana-sandhÃraïa-lakkhaniyamana-khipane tiïapurisaka-chaïaka-tiïa-palÃla-mattikÃpu¤ja-phalaka-lakkha-vedhe anusikkhÃpetvà ra¤¤o santike upÃsanaæ ÃrÃdhayitvà Ãja¤¤aratha-gaja-turangadhanadha¤¤a-hira¤¤asuvaïïa-dÃsidÃsa-bhariya-gÃmavaraæ labhati; #<[page 353]># %< 353>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ evam-eva kho mahÃrÃja ye te gihÅ agÃrikà kÃmabhogino santaæ paramatthaæ nibbÃnaæ sacchikaronti, te sabbe purimÃsu jÃtisu terasasu dhutaguïesu katupÃsanà katabhÆmikammÃ; te tatth' eva cÃra¤-ca paÂipatti¤-ca sodhayitvà ajj' etarahi gihÅ yeva santà santaæ paramatthaæ nibbÃnaæ sacchikaronti. Na mahÃrÃja dhutaguïesu pubbÃsevanaæ vinà ekissà yeva jÃtiyà arahattaæ sacchikiriyà hoti, uttamena pana viriyena uttamÃya paÂipattiyà tathÃrÆpena Ãcariyena kalyÃïamittena arahattaæ sacchikiriyà hoti. Yathà và pana mahÃrÃja bhisakko sallakatto Ãcariyaæ dhanena và vattapaÂipattiyà và ÃrÃdhetvà satthagahaïa-chedana-lekhana-vedhana-salluddharaïa-vaïadhovana-sosana-bhesajjÃnulimpana-vamana-virecanÃnuvÃsanakiriyam-anusikkhitvà vijjÃsu katasikkho katupÃsano katahattho Ãture upasankamati tikicchÃya; evam-eva kho mahÃrÃja ye te gihÅ agÃrikà kÃmabhogino santaæ paramatthaæ nibbÃnaæ sacchikaronti, te sabbe purimÃsu jÃtisu terasasu dhutaguïesu katupÃsanà katabhÆmikammÃ; te tatth' eva cÃra¤-ca paÂipatti¤-ca sodhayitvà ajj' etarahi gihÅ yeva santà santaæ paramatthaæ nibbÃnaæ sacchikaronti. Na mahÃrÃja dhutaguïehi avisuddhÃnaæ dhammÃbhisamayo hoti. Yathà mahÃrÃja udakassa asecanena bÅjÃnaæ avirÆhanaæ hoti, evam-eva kho mahÃrÃja dhutaguïehi avisuddhÃnaæ dhammÃbhisamayo na hoti. Yathà và pana mahÃrÃja akatakusalÃnaæ akatakalyÃïÃnaæ sugatigamanaæ na hoti, evam-eva kho mahÃrÃja dhutaguïehi avisuddhÃnaæ dhammÃbhisamayo na hoti. PaÂhavisamaæ mahÃrÃja dhutaguïaæ, visuddhikÃmÃnaæ patiÂÂhaÂÂhena. ùposamaæ mahÃrÃja dhutaguïaæ, visuddhikÃmÃnaæ sabbakilesamala-dhovanaÂÂhena. Tejosamaæ mahÃrÃja dhutaguïaæ, visuddhikÃmÃnaæ sabbakilesavana-jjhÃpanaÂÂhena. #<[page 354]># %< 354>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ VÃyosamaæ mahÃra dhutaguïaæ, visuddhikÃmÃnaæ sabbakilesamalarajo-pavÃhanaÂÂhena. Agadasamaæ mahÃrÃja dhutaguïaæ visuddhikÃmÃnaæ sabbakilesabyÃdhi-vÆpasamanaÂÂhena. Amatasamaæ mahÃrÃja dhutaguïaæ, visuddhikÃmÃnaæ sabbakilesavisa-nÃsanaÂÂhena. Khettasamaæ mahÃrÃja dhutaguïaæ, visuddhikÃmÃnaæ sabbasÃma¤¤aguïasassa-virÆhanaÂÂhena. Manoharasamaæ mahÃrÃja dhutaguïaæ, visuddhikÃmÃnaæ patthiticchita-sabbasampattivara-dadaÂÂhena. NÃvÃsamaæ mahÃrÃja dhutaguïaæ, visuddhikÃmÃnaæ saæsÃramahaïïava-pÃragamanaÂÂhena. BhÅruttÃïasamaæ mahÃrÃja dhutaguïaæ, visuddhikÃmÃnaæ jarÃmaraïabhÅtÃnaæ assÃsakaraïaÂÂhena. MÃtusamaæ mahÃrÃja dhutaguïaæ, visuddhikÃmÃnaæ kilesadukkha-patipÅÊitÃnaæ anuggÃhakaÂÂhena. Pitusamaæ mahÃrÃja dhutaguïaæ, visuddhikÃmÃnaæ kusalava¬¬hikÃmÃnaæ sabbasÃma¤¤aguïa-janakaÂÂhena. Mittasamaæ mahÃrÃja dhutaguïaæ, visuddhikÃmÃnaæ sabbasÃma¤¤aguïapariyesana-avisaævÃdakaÂÂhena. Padumasamaæ mahÃrÃja dhutaguïaæ, visuddhikÃmÃnaæ sabbakilesamalehi anupalittaÂÂhena. CatujÃtiyavaragandhasamaæ mahÃrÃja dhutaguïaæ, visuddhikÃmÃnaæ kilesaduggandha-paÂivinodanaÂÂhena. GirirÃjavarasamaæ mahÃrÃja dhutaguïaæ, visuddhikÃmÃnaæ aÂÂhalokadhamma-vÃtehi akampiyaÂÂhena. ùkÃsasamaæ mahÃrÃja dhutaguïaæ, visuddhikÃmÃnaæ sabbattha-gahaïÃpagata-uru-visaÂa-vitthata-mahantaÂÂhena. NadÅsamaæ mahÃrÃja dhutaguïaæ, visuddhikÃmÃnaæ kilesamalapavÃhanaÂÂhena. Sudesikasamaæ mahÃrÃja dhuguïaæ, visuddhikÃmÃnaæ jÃtikantÃra-kilesavanagahana-nittharaïaÂÂhena. MahÃsatthavÃhasamaæ mahÃrÃja dhutaguïaæ, visuddhikÃmÃnaæ sabbabhayasu¤¤a-khema-abhaya-varapavara-nibbÃnanagara-sampÃpanaÂÂhena. #<[page 355]># %< 355>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ SumajjitavimalÃdÃsasamaæ mahÃrÃja dhutaguïaæ, visuddhikÃmÃnaæ sankhÃrÃnaæ sabhÃvadassanaÂÂhena. Phalakasamaæ mahÃrÃja dhutaguïaæ, visuddhikÃmÃnaæ kilesa-laguÊasarasatti-paÂibÃhanaÂÂhena. Chattasamaæ mahÃrÃja dhutaguïaæ, visuddhikÃmÃnaæ kilesavassa-tividhaggisantÃpÃtapa-paÂibÃhanaÂÂhena. Candasamaæ mahÃrÃja dhutaguïaæ, visuddhikÃmÃnaæ pihayita-patthitaÂÂhena. Suriyasamaæ mahÃrÃja dhutaguïaæ, visuddhikÃmÃnaæ moha-tamatimira-nÃsanaÂÂhena. SÃgarasamaæ mahÃrÃja dhutaguïaæ, visuddhikÃmÃnaæ anekavidha-sÃma¤¤aguïa-vararatanuÂÂhÃnaÂÂhena aparimita-m-asankhya-m-appameyyaÂÂhena ca. Evaæ kho mahÃrÃja dhutaguïaæ visuddhikÃmÃnaæ bahÆpakÃraæ sabbadarathapariÊÃhanudaæ aratinudaæ bhayanudaæ bhavanudaæ khilanudaæ malanudaæ sokanudaæ dukkhanudaæ rÃganudaæ dosanudaæ mohanudaæ mÃnanudaæ diÂÂhinudaæ sabbÃkusaladhammanudaæ, yasÃvahaæ hitÃvahaæ sukhÃvahaæ, phÃsukaraæ pÅtikaraæ yogakkhemakaraæ, anavajjaæ, iÂÂhasukhavipÃkaæ, guïarÃsi guïapu¤jaæ aparimita-m-appameyya-guïaæ, varaæ pavaraæ aggaæ. Yathà mahÃrÃja manussà upatthambhavasena bhojanaæ upasevanti, hitavasena bhesajjaæ upasevanti, upakÃravasena mittaæ upasevanti, tÃraïavasena nÃvaæ upasevanti, sugandhavasena mÃlÃgandhaæ upasevanti, abhayavasena bhÅruttÃïaæ upasevanti, patiÂÂhÃvasena paÂhaviæ upasevanti, sippavasena Ãcariyaæ upasevanti, yasavasena rÃjÃnaæ upasevanti, kÃmadadavasena maïiratanaæ upasevanti; evam-eva kho mahÃrÃja sabbasÃma¤¤aguïadadavasena ariyà dhutaguïaæ upasevanti. Yathà và pana mahÃrÃja udakaæ bÅjavirÆhanÃya, aggi jhÃpanÃya, #<[page 356]># %< 356>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ ÃhÃro balÃharaïÃya, latà bandhanÃya, satthaæ chedanÃya, pÃnÅyaæ pipÃsÃvinayanÃya, nidhi assÃsakaraïÃya, nÃvà tÅrasampÃpanÃya, bhesajjaæ byÃdhivÆpasamanÃya, yÃnaæ sukhagamanÃya, bhÅruttÃïaæ bhayavinodanÃya, rÃjà ÃrakkhatthÃya, phalakaæ daï¬a-le¬¬ulaguÊa-sara-sattipaÂibÃhanÃya, Ãcariyo anusÃsanÃya, mÃtà posanÃya, ÃdÃso olokanÃya, alankÃro sobhanÃya, vatthaæ paÂicchÃdanÃya, nisseïi ÃrohaïÃya, tulà nikkhepanÃya, mantaæ parijapanÃya, Ãvudhaæ tajjaniyapaÂibÃhanÃya, padÅpo andhakÃravidhamanÃya, vÃto pariÊÃhanibbÃpanÃya, sippaæ vuttinipphÃdanÃya, agadaæ jÅvitarakkhanÃya, Ãkaro ratanuppÃdÃya, ratanaæ alankÃrÃya, Ãïà anatikkamanÃya, issariyaæ vasavattanÃya; evam-eva kho mahÃrÃja dhutaguïaæ sÃma¤¤abÅja-virÆhanÃya kilesamalajhÃpanÃya iddhibalÃharaïÃya satisaævara-nibandhanÃya vimativicikicchÃ-samucchedanÃya taïhÃpipÃsÃ-vinayanÃya abhisamay-assÃsakaraïÃya caturogha-nittharaïÃya kilesabyÃdhi-vÆpasamÃya nibbÃnasukha-paÂilÃbhÃya jÃti-jarÃbyÃdhi-maraïa-soka-parideva-dukkha-domanass-upÃyÃsa bhayavinodanÃya sÃma¤¤aguïa-parirakkhanÃya aratikuvitakka-paÂibÃhanÃya sakalasÃma¤¤atthÃnusÃsanÃya sabbasÃma¤¤aguïa-posanÃya samatha-vipassanÃ-magga-phalanibbÃna-dassanÃya sakalalokathutathomita-mahatimahÃsobhÃkaraïÃya sabbÃpÃya-pidahanÃya sÃma¤¤attha-selasikharamuddhani abhirÆhanÃya vanka-kuÂila-visama-cittanikkhepanÃya sevitabbÃsevitabbadhamme sÃdhu sajjhÃyakaraïÃya sabbakilesapaÂisattu-tajjanÃya avijjandhakÃra-vidhamanÃya tividhaggi-santÃpa-pariÊÃha-nibbÃpanÃya saïha-sukhuma-santa-samÃpatti-nipphÃdanÃya sakalasÃma¤¤aguïa-parirakkhanÃya bojjhanga-vararatanuppÃdÃya yogijanÃlankaraïÃya anavajja-nipuïa-sukhuma-santisukha-m-anatikkamanÃya sakala-sÃma¤¤a-ariyadhamma-vasavattanÃya. #<[page 357]># %< 357>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Iti mahÃrÃja imesaæ guïÃnaæ adhigamÃya yad-idaæ ekamekaæ dhutaguïaæ. Evaæ mahÃrÃja atuliyaæ dhutaguïaæ appameyyaæ asamaæ appaÂibhÃgaæ appaÂiseÂÂhaæ uttaraæ seÂÂhaæ visiÂÂhaæ adhikaæ Ãyataæ puthulaæ visaÂaæ vitthataæ garukaæ bhÃriyaæ mahantaæ. Yo kho mahÃrÃja puggalo pÃpiccho icchÃpakato kuhako luddho odariko lÃbhakÃmo yasakÃmo kittikÃmo ayutto appatto ananucchaviko anaraho appatirÆpo dhutangaæ samÃdiyati, so diguïaæ daï¬am-Ãpajjati, sabbaguïaghÃtam-Ãpajjati: diÂÂhadhammikaæ hÅÊanaæ khÅÊanaæ garahanaæ uppaï¬anaæ khipanaæ asambhogaæ nissÃraïaæ nicchubhanaæ pavÃhanaæ pabbÃjanaæ paÂilabhati, samparÃye pi satayojanike AvÅcimahÃniraye uïha-kaÂhita-tatta-santatta-accijÃlÃmÃlake anekavassakoÂisatasahassÃni uddham-adho tiriyaæ pheïuddehakaæ samparivattakaæ paccati, tato muccitvà kisa-pharusa-kÃÊangapaccango sÆn-uddhumÃta-susir uttamango chÃto pipÃsito visama-bhÅma-rÆpavaïïo bhagga-kaïïasoto ummÅlita-nimÅlita-nettanayano arugatta-pakkagatto puÊavÃkiïïasabbakÃyo, vÃtamukhe jalamÃno viya aggikkhandho anto jalamÃno pajjalamÃno, attÃïo asaraïo Ãruïïaruïïa-kÃru¤¤a-ravaæ paridevamÃno nijjhÃmataïhiko samaïamahÃpeto hutvà Ãhiï¬amÃno mahiyà aÂÂassaraæ karoti. Yathà mahÃrÃja koci ayutto appatto ananucchaviko anaraho appatirÆpo hÅno kujÃtiko khattiyÃbhisekena abhisi¤cati, so labhati hatthacchedaæ pÃdacchedaæ hatthapÃdacchedaæ kaïïacchedaæ nÃsacchedaæ kaïïanÃsacchedaæ bilangathÃlikaæ sankhamuï¬ikaæ RÃhumukhaæ jotimÃlikaæ hatthapajjotikaæ erakavattikaæ cÅrakavÃsikaæ eïeyyakaæ baÊisamaæsikaæ kahÃpaïakaæ khÃrÃpatacchikaæ palighaparivattikaæ palÃlapÅÂhakaæ, #<[page 358]># %< 358>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ tattena telena osi¤canaæ, sunakhehi khÃdÃpanaæ, jÅvasÆlÃropanaæ, asinà sÅsacchedaæ, anekavihitam-pi kammakaraïaæ anubhavati, kinkÃraïaæ: ayutto appatto ananucchaviko anaraho appatirÆpo hÅno kujÃtiko mahante issariye ÂhÃne attÃnaæ Âhapesi, velaæ ghÃtesi; evam-eva kho mahÃrÃja yo koci puggalo pÃpiccho-pe-mahiyà aÂÂassaraæ karoti. Yo pana mahÃrÃja puggalo yutto patto anucchaviko araho patirÆpo appiccho santuÂÂho pavivitto asaæsaÂÂho Ãraddhaviriyo pahitatto asaÂho amÃyo na odariko na lÃbhakÃmo na yasakÃmo na kittikÃmo saddho saddhÃ' pabbajito jarÃmaraïà muccitukÃmo sÃsanaæ paggaïhissÃmÅti dhutaguïaæ samÃdiyati, so diguïaæ pÆjaæ arahati: devÃna¤-ca manussÃna¤-ca piyo hoti manÃpo pihayito patthito, jÃtisumana-mallikÃdÅnaæ viya pupphaæ nahÃtÃnulittassa, jighacchitassa viya païÅtabhojanaæ, pipÃsitassa viya sÅtala-vimala-surabhi-pÃnÅyaæ, visagatassa viya osadhavaraæ, sÅghagamanakÃmassa viya Ãja¤¤arathavaruttamaæ, atthakÃmassa viya manoharamaïiratanaæ, abhisi¤citukÃmassa viya paï¬ara-vimala-setacchattaæ, dhammakÃmassa viya arahattaphalÃdhigamam-anuttaraæ. Tassa cattÃro satipaÂÂhÃnà bhÃvanÃpÃripÆriæ gacchanti, cattÃro sammappadhÃnà cattÃro iddhipÃdà panc' indriyÃni pa¤ca balÃni satta bojjhangà ariyo aÂÂhangiko maggo bhÃvanÃpÃripÆriæ gacchati, samatha-vipassanà adhigacchati, adhigamapaÂipatti pariïamati, cattÃri sÃma¤¤aphalÃni catasso paÂisambhidà tisso vijjà chaÊ-abhi¤¤Ã kevalo ca samaïadhammo sabbe tass' Ãdheyyà honti, #<[page 359]># %< 359>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ vimuttipaï¬aravimala-setacchattena abhisi¤cati. Yathà mahÃrÃja ra¤¤o khattiyassa abhijÃtakulakulÅnassa khattiyÃbhisekena abhisittassa paricaranti saraÂÂha-negama-jÃnapada-bhaÂabalatthÃ, aÂÂhatiæsà ca rÃjaparisà naÂa-naccakà mukhamangalikà sotthivÃcakà samaïa-brÃhmaïa sabbapÃsaï¬agaïà abhigacchanti, yaæ ki¤ci paÂhaviyà paÂÂana-ratanÃkara-nagara-sunkaÂÂhÃna-verajjaka-chejjabhejjajana-manusÃsanaæ sabbattha sÃmiko bhavati; evam-eva kho mahÃrÃja yo koci puggalo yutto patto-pe-vimuttipaï¬aravimala-setacchattena abhisi¤cati. Teras' ime mahÃrÃja dhutangÃni yehi suddhikato nibbÃnamahÃsamuddaæ pavisitvà bahuvidhadhammakÅÊaæabhikÅÊati, rÆpÃrÆpa-aÂÂhasamÃpattiyo vaÊa¤jeti, iddhividhaæ dibbasotadhÃtuæ paracittavijÃnanaæ pubbenivÃsÃnussatiæ dibbacakkhuæ sabbÃsavakkhaya¤-ca pÃpuïÃti; katame terasa: paæsukÆlikangaæ tecÅvarikangaæ piï¬apÃtikangaæ sapadÃnacÃrikangaæ ekÃsanikangaæ pattapiï¬ikangaæ khalupacchÃbhattikangaæ Ãra¤¤akangaæ rukkhamÆlikangaæ abbhokÃsikangaæ sosÃnikangaæ yathasanthatikangaæ nesajjikangaæ. Imehi kho mahÃrÃja terasahi dhutaguïehi pubbe Ãsevitehi nisevitehi ciïïehi pariciïïehi caritehi upacaritehi paripÆritehi kevalaæ sÃma¤¤aæ paÂilabhati, tass' Ãdheyyà honti kevalà santà sukhà samÃpattiyo: Yathà mahÃrÃja sadhano nÃviko paÂÂane suÂÂhu katasunko mahÃsamuddaæ pavisitvà Vangaæ Takkolaæ CÅnaæ SovÅraæ SuraÂÂhaæ Alasandaæ KolapaÂÂanaæ SuvaïïabhÆmiæ gacchati a¤¤am-pi yaæ ki¤ci nÃvÃsa¤caraïaæ, evam-eva kho mahÃrÃja imehi terasahi dhutaguïehi pubbe Ãsevitehi nisevitehi ciïïehi pariciïïehi caritehi upacaritehi paripÆritehi kevalaæ sÃma¤¤aæ paÂilabhati, #<[page 360]># %< 360>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ tass' Ãdheyyà honti kevalà santà sukhà samÃpattiyo. Yathà mahÃrÃja kassako paÂhamaæ khettadosaæ tiïa-kaÂÂha-pÃsÃïaæ apanetvà kasitvà vapitvà sammà udakaæ pavesetvà rakkhitvà gopetvà lavana-maddanena bahudha¤¤ako hoti, tass' Ãdheyyà bhavanti ye keci adhanà kapaïà daÊiddà duggatajanÃ; evam-eva kho mahÃrÃja imehi terasahi dhutaguïehi pubbe Ãsevitehi nisevitehipe-kevalà santà sukhà samÃpattiyo. Yathà và pana mahÃrÃja khattiyo muddhÃvasitto abhijÃtakulakulÅno chejja-bhejja-janam-anusÃsane issaro hoti vasavattÅ sÃmiko icchÃkaraïo, kevalà ca mahÃpaÂhavÅ tass' Ãdheyyà hoti; evam-eva kho mahÃrÃja imehi terasahi dhutaguïehi pubbe Ãsevitehi nisevitehi ciïïehi pariciïïehi caritehi upacaritehi paripÆritehi JinasÃsanavare issaro hoti vasavattÅ sÃmiko icchÃkaraïo, kevalà ca samaïaguïà tass' Ãdheyyà honti. Nanu mahÃrÃja thero Upaseno Vangantaputto sallekhadhutaguïe paripÆrakÃritÃya anÃdiyitvà SÃvatthiyà sanghassa katikaæ sapariso naradammasÃrathiæ paÂisallÃïagataæ upasankamitvà Bhagavato pÃde sirasà vanditvà ekamantaæ nisÅdi. Bhagavà ca taæ suvinÅtaæ parisaæ oloketvà haÂÂhatuÂÂho pamudito udaggo parisÃya saddhiæ sallÃpaæ sallapitvà asambhinnena brahmassarena etadavoca: PÃsÃdikà kho pana tyÃyaæ Upasena parisÃ, kathaæ tvaæ Upasena parisaæ vinesÅti. So pi sabba¤¤unà dasabalena devÃtidevena puÂÂho yathÃbhÆta-sabhÃvaguïavasena Bhagavantaæ etad-avoca: Yo koci maæ bhante upasankamitvà pabbajjaæ và nissayaæ và yÃcati tamahaæ evaæ vadÃmi: #<[page 361]># %< 361>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ ahaæ kho Ãvuso Ãra¤¤ako piï¬apÃtiko paæsukÆliko tecÅvariko; sace tvam-pi Ãra¤¤ako bhavissasi piï¬apÃtiko paæsukÆliko tecÅvariko evÃhantaæ pabbÃjessÃmi nissayaæ dassÃmÅti; sace so me bhante paÂisuïitvà nandati oramati, evÃhan-taæ pabbÃjemi nissayaæ demi; sace na nandati na oramati, na taæ pabbÃjemi na nissayaæ demi; evÃhaæ bhante parisaæ vinemÅti. Evam-pi mahÃrÃja dhutaguïavara-samÃdiïïo JinasÃsanavare issaro hoti vasavattÅ sÃmiko icchÃkaraïo, tass' Ãdheyyà honti kevalà santà sukhà samÃpattiyo. Yathà mahÃrÃja padumaæ abhivuddha-parisuddhaudiccajÃtippabhavaæ siniddhaæ muduæ lobhaniyaæ sugandhaæ piyaæ patthitaæ pasatthaæ jalakaddama-m-anupalittaæ aïu-patta-kesara-kaïïikÃbhimaï¬itaæ bhamaragaïasevitaæ sÅtalasalilasaævaddhaæ, evam-eva kho mahÃrÃja imehi terasahi dhutaguïehi pubbe Ãsevitehi nisevitehi ciïïehi pariciïïehi caritehi upacaritehi paripÆritehi ariyasÃvako tiæsa-guïavarehi samupeto hoti. Katamehi tiæsa-guïavarehi: siniddha-mudu-maddava-mettacitto hoti, ghÃtita-hata-vihata-kileso hoti, hata-nihata-mÃnadappo hoti, acala-daÊha-niviÂÂha-nibbematika-saddho hoti, paripuïïa-pÅïita-pahaÂÂha-lobhaniya-santa-sukhasamÃpatti-lÃbhÅ hoti, sÅla-varapavara-asama-sucigandhaparibhÃvito hoti, devamanussÃnaæ piyo hoti manÃpo, khÅïÃsava-ariyavarapuggala-patthito, devamanussÃnaæ vandita-pÆjito, budha-vibudha-paï¬ita-janÃnaæ thutathavita-thomita-pasattho, idha và huraæ và lokena anupalitto, appathokavajje pi bhayadassÃvÅ, vipula-varasampattikÃmÃnaæ maggaphalavaratthasÃdhano, ÃyÃcitavipula-païÅta-paccaya-bhÃgÅ, aniketasayano, jhÃnajjhÃsitatapavara-vihÃrÅ, #<[page 362]># %< 362>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ vijaÂita-kilesa-jÃlavatthu, bhinna-bhaggasankuÂita-sa¤chinna-gatinÅvaraïo, akuppadhammo, abhinÅtavÃso, anavajjhogÅ, gativimutto, uttiïïa-sabbavicikiccho, vimuttijjhÃsitatto, diÂÂhadhammo, acala-daÊhabhÅruttÃïam-upagato, samucchinnÃnusayo, sabbÃsavakkhayaæ patto, santa-sukha-samÃpatti-vihÃra-bahulo, sabbasamaïaguïa-samupeto. Imehi tiæsa-guïavarehi samupeto hoti. Nanu mahÃrÃja thero SÃriputto dasasahassimhi lokadhÃtuyà aggapuriso, Âhapetvà dasabalaæ lokÃcariyaæ. So pi aparimita-m-asankheyya-kappe samÃcitakusalamÆlo brÃhmaïakulakÆlÅno manÃpikaæ kÃmaratiæ anekasankha-dhanavara¤-ca ohÃya JinasÃsane pabbajitvà imehi terasahi dhutaguïehi kÃya-vacÅ-cittaæ damayitvà ajj' etarahi anantaguïasamannÃgato Gotamassa bhagavato sÃsanavare dhammacakkam-anupavattako jÃto. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena EkuttaranikÃyavarala¤cake: NÃham-bhikkhave a¤¤aæ ekapuggalam-pi samanupassÃmi yo TathÃgatena anuttaraæ dhammacakkaæ pavattitaæ samma-d-eva anupavatteti yathay idaæ SÃriputto; SÃriputto bhikkhave TathÃgatena anuttaraæ dhammacakkaæ pavattitaæ samma-d-eva anupavattetÅti. SÃdhu bhante NÃgasena, yaæ ki¤ci navangaæ Buddhavacanaæ, yà ca lokuttarà kiriyÃ, yà ca loke adhigamavipulavarasampattiyo, sabban-taæ terasasu dhutaguïesu samodhÃnopagatan-ti. Navamo vaggo. [Meï¬akapa¤ho samatto.] #<[page 363]># %< 363>% Bhante NÃgasena, katihi angehi samannÃgato bhikkhu arahattaæ sacchikarotÅti. - Idha mahÃrÃja arahattaæ sacchikÃtukÃmena bhikkhunà ghorassarassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. KukkuÂassa pa¤ca angÃni gahetabbÃni. Kalandakassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. DÅpiniyà ekaæ angaæ gahetabbaæ. DÅpikassa dve angÃni gahetabbÃni. Kummassa pa¤ca angÃni gahetabbÃni. Vaæsassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. CÃpassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. VÃyasassa dve angÃni gahetabbÃni. MakkaÂassa dve angÃni gahetabbÃni. LÃpulatÃya ekaæ angaæ gahetabbaæ. Padumassa tÅïi angÃni gahetabbÃni. BÅjassa dve angÃni. gahetabbÃni. SÃlakalyÃïikÃya ekaæ angaæ gahetabbaæ. NÃvÃya tÅïi angÃni gahetabbÃni. NÃvÃlakanakassa dve angÃni gahetabbÃni. KÆpassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. NiyyÃmakassa tÅïi angÃni gahetabbÃni. Kammakarassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. Samuddassa pa¤ca angÃni gahetabbÃni. PaÂhaviyà pa¤ca angÃni gahetabbÃni. ùpassa pa¤ca angÃni gahetabbÃni. Tejassa pa¤ca angÃni gahetabbÃni. VÃyussa pa¤ca angÃni gahetabbÃni. Pabbatassa pa¤ca angÃni gahetabbÃni. ùkÃsassa pa¤ca angÃni gahetabbÃni. Candassa pa¤ca angÃni gahetabbÃni. Suriyassa satta angÃni gahetabbÃni. Sakkassa tÅïi angÃni gahetabbÃni. Cakkavattissa cattÃri angÃni gahetabbÃni. UpacikÃya ekaæ angaæ gahetabbaæ. BiÊÃrassa dve angÃni gahetabbÃni. Undurassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. Vicchikassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. Nakulassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. #<[page 364]># %< 364>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ JarasigÃlassa dve angÃni gahetabbÃni. Migassa tÅïi angÃni gahetabbÃni. GorÆpassa cattÃri angÃni gahetabbÃni. VarÃhassa dve angÃni gahetabbÃni. Hatthissa pa¤ca angÃni gahetabbÃni. SÅhassa satta angÃni gahetabbÃni. CakkavÃkassa tÅïi angÃni gahetabbÃni. PeïÃhikÃya dve angÃni gahetabbÃni. GharakapoÂassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. UlÆkassa dve angÃni gahetabbÃni. Satapattassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. Vaggulissa dve angÃni gahetabbÃni. JalÆkÃya ekaæ angaæ gahetabbaæ. Sappassa tÅïi angÃni gahetabbÃni. Ajagarassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. PanthamakkaÂakassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. ThanasitadÃrakassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. Cittakadharakummassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. Pavanassa pa¤ca angÃni gahetabbÃni. Rukkhassa tÅïi angÃni gahetabbÃni. Meghassa pa¤ca angÃni gahetabbÃni. Maïiratanassa tÅïi angÃni gahetabbÃni. MÃgavikassa cattÃri angÃni gahetabbÃni. BÃÊisikassa dve angÃni gahetabbÃni. Tacchakassa dve angÃni gahetabbÃni. Kumbhassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. KÃÊÃyasassa dve angÃni gahetabbÃni. Chattassa tÅïi angÃni gahetabbÃni. Khettassa tÅïi angÃni gahetabbÃni. Agadassa dve angÃni gahetabbÃni. Bhojanassa tÅïi angÃni gahetabbÃni. Issatthassa cattÃri angÃni gahetabbÃni. Ra¤¤o cattÃri angÃni gahetabbÃni. DovÃrikassa dve angÃni gahetabbÃni. NisadÃya ekaæ angaæ gahetabbaæ. PadÅpassa dve angÃni gahetabbÃni. MayÆrassa dve angÃni gahetabbÃni. Turangassa dve angÃni gahetabbÃni. Soï¬ikassa dve angÃni gahetabbÃni. IndakhÅlassa dve angÃni gahetabbÃni. TulÃya ekaæ angaæ gahetabbaæ. Khaggassa dve angÃni gahetabbÃni. Macchassa dve angÃni gahetabbÃni. IïagÃhakassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. #<[page 365]># %< 365>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ ByÃdhitassa dve angÃni gahetabbÃni. Matassa dve angÃni gahetabbÃni. Nadiyà dve angÃni gahetabbÃni. Usabhassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. Maggassa dve angÃni gahetabbÃni. SunkasÃyikassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. Corassa tÅïi angÃni gahetabbÃni. Sakuïagghiyà ekaæ angaæ gahetabbaæ. Sunakhassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. Tikicchakassa tÅïi angÃni gahetabbÃni. Gabbhiniyà dve angÃni gahetabbÃni. Camariyà ekaæ angaæ gahetabbaæ. Kikiyà dve angÃni gahetabbÃni. KapotikÃya tÅïi angÃni gahetabbÃni. Ekanayanassa dve angÃni gahetabbÃni. Kassakassa tÅïi angÃni gahetabbÃni. JambukasigÃliyà ekaæ angaæ gahetabbaæ. CangavÃrakassa dve angÃni gahetabbÃni. Dabbiyà ekaæ angaæ gahetabbaæ. IïasÃdhakassa tÅïi angÃni gahetabbÃni. Anuvicinakassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. SÃrathissa dve angÃni gahetabbÃni. Bhojakassa dve angÃni gahetabbÃni. TunnavÃyassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. NÃvÃyikassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. Bhamarassa dve angÃni gahetabbÃnÅti. MÃtikà samattÃ. Bhante NÃgasena, ghorassarassa ekaæ angaæ gahetabban-ti yaæ vadesi, kataman-taæ ekaæ angaæ gahetabban-ti. - Yathà mahÃrÃja gadrabho nÃma sankÃrakÆÂe pi catukke pi singhÃÂake pi gÃmadvÃre pi thusarÃsimhi pi yattha katthaci sayati, na sayanabahulo hoti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena tiïasanthÃre pi païïasanthÃre pi kaÂÂhama¤cake pi chamÃya pi yattha katthaci cammakhaï¬aæ pattharitvà yattha katthaci sayitabbaæ, #<[page 366]># %< 366>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ na sayanabahulena bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja ghorassarassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena: KaÊingarÆpadhÃnà bhikkhave etarahi mama sÃvakà viharanti appamattà ÃtÃpino padhÃnasmin-ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena SÃriputtena dhammasenÃpatinà pi: Pallankena nisinnassa jaïïukenÃbhivassati; alam-phÃsuvihÃrÃya pahitattassa bhikkhuno ti. Bhante NÃgasena, kukkuÂassa pa¤ca angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni pa¤ca angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja kukkuÂo kÃlena samayena patisallÅyati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena kÃlena samayen' eva cetiyangaïaæ sammajjitvà pÃnÅyaæ paribhojanÅyaæ upaÂÂhapetvà sarÅraæ paÂijaggitvà nahÃyitvà cetiyaæ vanditvà bu¬¬hÃnaæ bhikkhÆnaæ dassanÃya gantvà kÃlena samayena su¤¤ÃgÃraæ pavisitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja kukkuÂassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja kukkuÂo kÃlena samayen' eva vuÂÂhÃti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena kÃlena samayen' eva vuÂÂhahitvà cetiyangaïaæ sammajjitvà pÃnÅyaæ paribhojanÅyaæ upaÂÂhapetvà sarÅraæ paÂijaggitvà cetiyaæ vanditvà puna-d-eva su¤¤ÃgÃraæ pavisitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja kukkuÂassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja kukkuÂo paÂhaviæ khaïitvà khaïitvà ajjhohÃraæ ajjhoharati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena paccavekkhitvà paccavekkhitvà ajjhohÃraæ ajjhoharitabbaæ: n' eva davÃya na madÃya na maï¬anÃya na vibhÆsanÃya, #<[page 367]># %< 367>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ yÃvad-eva imassa kÃyassa Âhitiyà yÃpanÃya vihiæsÆparatiyà brahmacariyÃnuggahÃya; iti purÃïa¤-ca vedanaæ paÂihankhÃmi nava¤-ca vedanaæ na uppÃdessÃmi, yÃtrà ca me bhavissati anavajjatà ca phÃsuvihÃro cÃti. Idaæ mahÃrÃja kukkuÂassa tatiyaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena: KantÃre puttamaæsaæ va, akkhass' abbha¤janaæ yathÃ, evaæ Ãhari ÃhÃraæ, yÃpanatthÃy' amucchito ti. Puna ca paraæ mahÃrÃja kukkuÂo sacakkhuko pi rattiæ andho hoti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena anandhen' eva andhena viya bhavitabbaæ, ara¤¤e pi gocaragÃme piï¬Ãya carantena pi rajanÅyesu rÆpa-sadda-gandha-rasa-phoÂÂhabba-dhammesu andhena badhirena mÆgena viya bhavitabbaæ, na nimittaæ gahetabbaæ, nÃnubya¤janaæ gahetabbaæ. Idaæ mahÃrÃja kukkuÂassa catutthaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena MahÃkaccÃyanena: Cakkhum' assa yathà andho, sotavà badhiro yathÃ, jivhÃv' assa yathà mÆgo, balavà dubbalo-r-iva, atha atthe samuppanne sayetha matasÃyikan-ti. Puna ca paraæ mahÃrÃja kukkuÂo le¬¬u-daï¬a-lakuÂamuggarehi paripÃtiyanto pi sakaæ gehaæ na vijahati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena cÅvarakammaæ karontena pi navakammaæ karontena pi vattapaÂivattaæ karontena pi uddisantena pi uddisÃpentena pi yoniso manasikÃro na vijahitabbo; sakaæ kho pan' etaæ mahÃrÃja yogino gehaæ yad-idaæ yoniso manasikÃro. Idaæ mahÃrÃja kukkuÂassa pa¤camaæ angaæ gahetabbaæ. #<[page 368]># %< 368>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena: Ko ca bhikkhave bhikkhuno gocaro sako pettiko visayo: yad-idaæ cattÃro satipaÂÂhÃnà ti. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena SÃriputtena dhammasenÃpatinà pi: Yathà sumanto mÃtango sakaæ soï¬aæ na maddati, bhakkhÃbhakkhaæ vijÃnÃti, attano vuttikappanaæ; Tath' eva Buddhaputtena appamattena và pana Jinavacanaæ na madditabbaæ, manasikÃravarutta- man-ti. Bhante NÃgasena, kalandakassa ekaæ angaæ gahetabban-ti yaæ vadesi, kataman-taæ ekaæ angaæ gahetban ti. - Yathà mahÃrÃja kalandako paÂisattumhi opatante nanguÂÂhaæ papphoÂetvà mahantaæ katvà ten' eva nanguÂÂhalakuÂena paÂisattuæ paÂibÃhati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena kilesasattumhi opatante satipaÂÂhÃnalakuÂaæ papphoÂetvà mahantaæ katvà ten' eva satipaÂÂhÃnalakuÂena sabbe kilesà paÂibÃhitabbÃ. Idaæ mahÃrÃja kalandakassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena Cullapanthakena: Yadà kilesà opatanti sÃma¤¤aguïadhaæsanÃ, satipaÂÂhÃnalakuÂena hantabbà te punappunan-ti. Bhante NÃgasena, dÅpiniyà ekaæ angaæ gahetabban-ti yaæ vadesi, kataman-taæ ekaæ angaæ gahetabban-ti. - Yathà mahÃrÃja dÅpinÅ sakiæ yeva gabbhaæ gaïhÃti, na punappunaæ purisaæ upeti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena Ãyati paÂisandhiæ uppattiæ gabbhaseyyaæ cutiæ bhedaæ khayaæ vinÃsaæ saæsÃrabhayaæ duggatiæ visamaæ sampÅÊitaæ disvÃ: #<[page 369]># %< 369>% punabbhave na paÂisandahissÃmÅti yoniso manasikÃro karaïÅyo. Idaæ mahÃrÃja dÅpiniyà ekaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena SuttanipÃte DhaniyagopÃlakasutte: Usabho-r-iva chetvà bandhanÃni, nÃgo pÆtilataæ va dÃlayitvÃ, nÃhaæ puna upessaæ gabbhaseyyaæ; atha ce patthayasi pavassa devÃti. Bhante NÃgasena, dÅpikassa dve angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni dve angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja dÅpiko ara¤¤e tiïagahanaæ và vanagahanaæ và pabbatagahanaæ và nissÃya nilÅyitvà mige gaïhÃti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena vivekaæ sevitabbaæ, ara¤¤aæ rukkhamÆlaæ pabbataæ kandaraæ giriguhaæ susÃnaæ vanapatthaæ abbhokÃsaæ palÃlapu¤jaæ appasaddaæ appanigghosaæ vijanavÃtaæ manussarÃhaseyyakaæ paÂisallÃïasÃruppaæ; vivekaæ sevamÃno hi mahÃrÃja yogÅ yogÃvacaro nacirass' eva chaÊabhi¤¤Ãsu vasÅbhÃvaæ pÃpuïÃti. Idaæ mahÃrÃja dÅpikassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therehi dhammasangÃhakehi: Yathà pi dÅpiko nÃma nilÅyitvà gaïhatÅ mige, tath' evÃyaæ Buddhaputto yuttayogo vipassako ara¤¤aæ pavisitvÃna gaïhÃti phalam-uttaman-ti. Puna ca paraæ mahÃrÃja dÅpiko yaæ ka¤ci pasuæ vadhitvà vÃmena passena patitaæ na bhakkheti, evameva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena veÊudÃnena và pattadÃnena và pupphadÃnena và phaladÃnena và sinÃnadÃnena và mattikadÃnena và cuïïadÃnena và dantakaÂÂhadÃnena và mukhodakadÃnena và cÃÂukammatÃya và muggasuppatÃya và pÃribhaÂÂakatÃya và janghapesaniyena và vejjakammena và dÆtakammena và pahiïagamanena và piï¬apatipiï¬ena và dÃnÃnuppadÃnena và vatthuvijjÃya và nakkhattavijjÃya và angavijjÃya và a¤¤atara¤¤atarena và BuddhapatikuÂÂhena micchÃjÅvena nipphÃditaæ bhojanaæ na paribhu¤jitabbaæ, #<[page 370]># %< 370>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ vÃmena passena patitaæ pasuæ viya dÅpiko. Idaæ mahÃrÃja dÅpikassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena SÃriputtena dhammasenÃpatinÃ: VacÅvi¤¤attivipphÃrà uppannaæ madhupÃyasaæ sace bhutto bhaveyyÃhaæ, s' ÃjÅvo garahito mama. Yadi pi me antaguïaæ nikkhamitvà bahÅ care, n' eva bhindeyya' ÃjÅvaæ, cajamÃno pi jÅvitan-ti. Bhante NÃgasena, kummassa pa¤ca angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni pa¤ca angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja kummo udakacaro udake yeva vÃsaæ kappeti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena sabbapÃïabhÆtapuggalÃnaæ hitÃnukampinà mettÃsahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamÃïena averena abyÃpajjhena sabbÃvantaæ lokaæ pharitvà viharitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja kummassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ hà kummo udake uppilavanto sÅsaæ ukkhipitvà yadi keci passati, tatth' eva nimujjati gÃÊham-ogÃhati: mà maæ te puna passeyyunti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena kilesesu opatantesu Ãrammaïasare nimujjitabbaæ gÃÊham-ogÃhitabbaæ: mà maæ kilesà puna passeyyun-ti. Idaæ mahÃrÃja kummassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja kummo udakato nikkhamitvà kÃyaæ otÃpeti, #<[page 371]># %< 371>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena nisajja-ÂÂhÃna-sayana-cankamato mÃnasaæ nÅharitvà sammappadhÃne mÃnasaæ otÃpetabbaæ. Idaæ mahÃrÃja kummassa tatiyaæ angaæ gahetbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja kummo paÂhaviæ khaïitvà vivitte vÃsaæ kappeti, em-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena lÃbha-sakkÃra-silokaæ pajahitvà su¤¤aæ vivittaæ kÃnanaæ vanapatthaæ pabbataæ kandaraæ giriguhaæ appasaddaæ appanigghosaæ pavivittam-ogÃhitvà vivitte yeva vÃsam-upagantabbaæ. Idaæ mahÃrÃja kummassa catutthaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena Upasenena Vangantaputtena: Vivittaæ appanigghosaæ vÃÊamiganisevitaæ seve senÃsanaæ bhikkhu paÂisallÃïakÃraïà ti. Puna ca paraæ mahÃrÃja kummo cÃrikaæ caramÃno yadi ka¤ci passati và saddaæ suïÃti vÃ, soï¬ipa¤camÃni angÃni sake kapÃle nidahitvà appossukko tuïhÅbhÆto tiÂÂhati kÃyam-anurakkhanto, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena sabbattha rÆpa-sadda-gandha-rasa-phoÂÂhabba-dhammesu Ãpatantesu chasu dvÃresu saævarakavÃÂaæ anugghÃÂetvà mÃnasaæ samodahitvà saævaraæ katvà satena sampajÃnena vihÃtabbaæ samanadhammaæ anurakkhamÃnena. Idaæ mahÃrÃja kummassa pa¤camaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena SaæyuttanikÃyavare KummÆpamasuttante: Kummo va angÃni sake kapÃle samodahaæ bhikkhu manovitakke #<[page 372]># %< 372>% anissito a¤¤am-aheÂhayÃno parinibbuto na upavadeyya ka¤cÅti. Bhante NÃgasena, vaæsassa ekaæ angaæ gahetabban-ti yaæ vadesi, kataman-taæ ekaæ angaæ gahetabban-ti. - Yathà mahÃrÃja vaæso yattha vÃto tattha anulometi nä¤attha-m-anudhÃvati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena yaæ Buddhena bhagavatà bhÃsitaæ navangaæ SatthusÃsanaæ taæ anulomayitvà kappiye anavajje Âhatvà samaïadhammaæ yeva pariyesitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja vaæsassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena RÃhulena: Navangaæ Buddhavacanaæ anulometvÃna sabbadà kappiye anavajjasmiæ Âhatvà 'pÃyaæ samuttaran-ti. Bhante NÃgasena, cÃpassa ekaæ angaæ gahetabban ti yaæ vedesi, kataman-taæ ekaæ angaæ gahetabban-ti. - Yathà mahÃrÃja cÃpo sutacchito mito yÃv' aggamÆlaæ samakam-eva anunamati na paÂitthambhati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena thera-nava-majjhimasamakesu anunamitabbaæ na paÂippharitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja cÃpassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena Vidhura-PuïïakajÃtake: CÃpo vÃnuname dhÅro, vaæso va anulomayaæ paÂilomaæ na vatteyya, sa rÃjavasatiæ vase ti. Bhante NÃgasena, vÃyasassa dve angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni dve angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja vÃyaso Ãsankitaparisankito yattapayatto carati, #<[page 373]># %< 373>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena Ãsankitaparisankitena yattapayattena upaÂÂhitÃya satiyà saævutehi indriyehi caritabbaæ. Idaæ mahÃrÃja vÃyasassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja vÃyaso yaæ ki¤ci bhojanaæ disvà ¤ÃtÅhi saævibhajitvà bhu¤jati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena ye te lÃbhà dhammikà dhammaladdhà antamaso pattapariyÃpannamattam-pi tathÃrÆpehi lÃbhehi appaÂivibhattabhoginà bhavitabbaæ sÅlavantehi sabrahmacÃrÅhi. Idaæ mahÃrÃja vÃyasassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena SÃriputtena dhammasenÃpatinÃ: Sace me upanÃmenti yathÃladdhaæ tapassino, sabbesaæ vibhajitvÃna tato bhu¤jÃmi bhojanan-ti. Bhante NÃgasena, makaÂassa dve angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni dve angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja makkaÂo vÃsam-upagacchanto tathÃrÆpe okÃse mahatimahÃrukkhe pavivitte sabbaÂÂhakasÃkhe bhÅruttÃïe vÃsam-upagacchati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena lajjiæ pesalaæ sÅlavantaæ kalyÃïadhammaæ bahussutaæ dhammadharaæ piyaæ garuæ bhÃvaniyaæ vattÃraæ vacanakkhamaæ ovÃdakaæ vi¤¤Ãpakaæ sandassakaæ samÃdapakaæ samuttejakaæ sampahaæsakaæ, evarÆpaæ kalyÃïamittaæ Ãcariyaæ upanissÃya viharitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja makkaÂassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja makkaÂo rukkhe yeva carati tiÂÂhati nisÅdati, yadi middhaæ okkamati tatth' eva rattiæ vÃsam-anubhavati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena pavanÃbhimukhena bhavitabbaæ, pavane yeva ÂhÃnacankama-nisajja-sayanaæ niddaæ okkamitabbaæ, #<[page 374]># %< 374>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ tatth' eva satipaÂÂhÃnam-anubhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja makkaÂassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena SÃriputtena dhammasenÃpatinÃ: Cankamanto pi tiÂÂhanto, nisajjasayanena vÃ, pavane sobhate bhikkhu, pavanantaæ va vaïïitan-ti. UddÃnaæ: Ghorassaro ca kukkuÂo kalando dÅpini-dÅpiko kummo vaæso ca cÃpo ca vÃyaso atha makkaÂo ti. PaÂhamo vaggo. Bhante NÃgasena, lÃpulatÃya ekaæ angaæ gahetabban-ti yaæ vadesi, kataman-taæ ekaæ angaæ gahetabban-ti. - Yathà mahÃrÃja lÃpulatà tiïe và kaÂÂhe và latÃya và soï¬ikÃhi Ãlambitvà tassÆpari va¬¬hati, evameva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena arahatte abhiva¬¬hitukÃmena manasà Ãrammaïaæ Ãlambitvà arahatte abhiva¬¬hitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja lÃpulatÃya ekaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena SÃriputtena dhammasenÃpatinÃ: Yathà lÃpulatà nÃma tiïe kaÂÂhe latÃya và Ãlambitvà soï¬ikÃhi tato va¬¬hati uppari, Tath' eva Buddhaputtena arahattaphalakÃminà Ãrammaïaæ Ãlambitvà va¬¬hitabbaæ asekhaphale ti. Bhante NÃgasena, padumassa tÅïi angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni tÅïi angÃni gahetabbÃnÅti. #<[page 375]># %< 375>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Yathà mahÃrÃja padumaæ udake jÃtaæ udake saævaddhaæ anupalittaæ udakena, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena kule gaïe lÃbhe yase sakkÃre sammÃnanÃya paribhogapaccayesu ca sabbattha anupalittena bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja padumassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja padumaæ udakà accuggamma ÂhÃti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena sabbalokaæ abhibhavitvà accuggamma lokuttaradhamme ÂhÃtabbaæ. Idaæ mahÃrÃja padumassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja padumaæ appamattakena pi anilena eritaæ calati, evameva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena appamattakesu pi kilesesu sa¤¤amo karaïÅyo, bhayadassÃvinà viharitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja padumassa tatiyaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena: Aïumattesu vajjesu bhayadassÃvÅ samÃdÃya sikkhati sikkhÃpadesÆti. Bhante NÃgasena, bÅjassa dve angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni dve angÃni gahetabbÃnÅti. Yathà mahÃrÃja bÅjaæ appakam-pi samÃnaæ bhaddake khette vuttaæ deve sammà dhÃraæ pavecchante subahÆni phalÃni anudassati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena yathà paÂipÃditaæ sÅlaæ kevalaæ sÃma¤¤aphalam-anudassati evaæ sammà paÂipajjitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja bÅjassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja bÅjaæ suparisodhite khette ropitaæ khippam-eva saævirÆhati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena mÃnasaæ supariggahÅtaæ su¤¤ÃgÃre parisodhitaæ satipaÂÂhÃna-khettavare khittaæ khippameva virÆhati. Idaæ mahÃrÃja bÅjassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. #<[page 376]># %< 376>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena Anuruddhena: Yathà pi khette parisuddhe bÅjaæ c' assa patiÂÂhitaæ, vipulaæ tassa phalaæ hoti, api toseti kassakaæ; Tath' eva yogino cittaæ su¤¤ÃgÃre visodhitaæ satipaÂÂhÃnakhettamhi khippam-eva virÆhatÅti. Bhante NÃgasena, sÃlakalyÃïikÃya ekaæ angaæ ga- hetabban-ti yaæ vadesi, kataman-taæ ekaæ angaæ gahetabban-ti. - Yathà mahÃrÃja sÃlakalyÃïikà antopaÂhaviyaæ yeva abhiva¬¬hati hatthasatam-pi bhiyyo pi, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena cattÃri sÃma¤¤aphalÃni catasso paÂisambhidà chaÊ-abhi¤¤Ãyo kevala¤-ca samaïadhammaæ su¤¤ÃgÃre yeva paripÆrayitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja sÃlakalyÃïikÃya ekaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena RÃhulena: SÃlakalyÃïikà nÃma pÃdapo dharaïÅruho antopaÂhaviyaæ yeva satahattho pi va¬¬hati. Yathà kÃlamhi sampatte paripÃkena so dumo ugga¤chitvÃna ekÃhaæ satahattho pi va¬¬hati, Evam evÃhaæ mahÃvÅra, sÃlakalyÃïikà viya, abbhantare su¤¤ÃgÃre dhammato abhiva¬¬hayin-ti. Bhante NÃgasena, nÃvÃya tÅïi angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni tÅïi angÃni gahetabbÃnÅti. Yathà mahÃrÃja nÃvà bahuvidha-dÃru-sanghÃÂa-samavÃyena bahum-pi janaæ tÃrayati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena ÃcÃra-sÅla-guïa-vattapaÂivatta-bahuvidhadhamma-sanghÃÂa-samavÃyena sadevako loko tÃrayitabbo. Idaæ mahÃrÃja nÃvÃya paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja nÃvà bahuvidha-Æmi-tthanita-vega-visaÂa-m-ÃvaÂÂavegaæ sahati, #<[page 377]># %< 377>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena bahuvidha-kiles-Æmi-vegaæ lÃbhasakkÃra-yasasiloka-pÆjanavandanà parakulesu nindÃpasaæsà sukhadukkha-sammÃnanavimÃnana-bahuvidhadosa-Æmivega¤-ca sahitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja nÃvÃya dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja nÃvà aparimita-m-ananta-m-apÃram-akkhobhita-gambhÅre mahatimahÃghose timi-timingalamakara-maccha-gaïÃkule mahatimahÃsamudde carati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena tiparivaÂÂadvÃdasÃkÃra-catusaccÃbhisamaya-paÂivedhe mÃnasaæ sa¤cÃrayitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja nÃvÃya tatiyaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena SaæyuttanikÃyavare Saccasaæyutte: Vitakkentà ca kho tumhe bhikkhave: idaæ dukkhan-ti vitakkeyyÃtha, ayaæ dukkhasamudayo ti vitakkeyyÃtha, ayaæ dukkhanirodho ti vitakkeyyÃtha, ayaæ dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadà ti vitakkeyyÃthÃti. Bhante NÃgasena, nÃvÃlakanakassa dve angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni dve angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja nÃvÃlakanakaæ bahu-ÆmijÃlÃkulavikkhobhita-salilatale mahatimahÃsamudde nÃvaæ laketi Âhapeti, na deti disÃvidisaæ harituæ, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena rÃga-dosa-moh-ummijÃle mahatimahÃ-vitakka-sampahÃre cittaæ laketabbaæ, na dÃtabbaæ disÃvidisaæ harituæ. Idaæ mahÃrÃja nÃvÃlakanakassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja nÃvÃlakanakaæ na pilavati, visÅdati, hatthasate pi udake nÃvaæ laketi ÂhÃnaæ-upaneti, evam- eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena lÃbha-yasa-sakkÃra-mÃnana-vandana-pÆjana-apacitisu lÃbhagga-yasagge pi na pilavitabbaæ, #<[page 378]># %< 378>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ sarÅrayÃpanamattake yeva cittaæ Âhapetabbaæ. Idaæ mahÃrÃja nÃvÃlakanakassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena SÃriputtena dhammasenÃpatinÃ: Yathà samudde lakanaæ na plavati, visÅdati, tath' eva lÃbhasakkÃre mà plavatha, visÅdathÃti. Bhante NÃgasena, kÆpassa ekaæ angaæ gahetabban-ti yaæ vadesi, kataman-taæ ekaæ angaæ gahetabban-ti. Yathà mahÃrÃja kÆpo rajju¤-ca varatta¤-ca lakÃra¤-ca dhÃreti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena satisampaja¤¤asamannÃgatena bhavitabbaæ, abhikkante paÂikkante Ãlokite vilokite sammi¤jite pasÃrite sanghÃÂipatta-cÅvara-dhÃraïe asite pÅte khÃyite sÃyite uccÃrapassÃvakamme gate Âhite nisinne sutte jÃgarite bhÃsite tuïhÅbhÃve sampajÃnakÃrinà bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja kÆpassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena: Sato bhikkhave bhikkhu vihareyya sampajÃno, ayaæ vo amhÃkaæ anusÃsanÅ ti. Bhante NÃgasena, niyyÃmakassa tÅïi angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni tÅïi angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja niyyÃmako rattindivaæ satataæ samitaæ appamatto yattapayatto nÃvaæ sÃreti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena cittaæ niyÃmayamÃnena rattindivaæ satataæ samitaæ appamattena yoniso manasikÃrena cittaæ niyÃmetabbaæ. Idaæ mahÃrÃja niyyÃmakassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena Dhammapade: #<[page 379]># %< 379>% AppamÃdaratà hotha, sacittam-anurakkhatha, duggà uddharath' attÃnaæ, panke sanno va ku¤jaro ti. Puna ca paraæ mahÃrÃja niyyÃmakassa yaæ ki¤ci mahÃsamudde kalyÃïaæ và pÃpakaæ và sabban-taæ viditaæ hoti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena kusalÃkusalaæ sÃvajjÃnavajjaæ hÅna-ppaïÅtaæ kaïha-sukkasappaÂibhÃgaæ vijÃnitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja niyyÃmakassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja niyyÃmako yante muddikaæ deti: mà koci yantaæ ÃmasitthÃti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena citte saævara-muddikà dÃtabbÃ: mà ka¤ci pÃpakaæ akusalavitakkaæ vitakkesÅti. Idaæ mahÃrÃja niyyÃmakassa tatiyaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena SaæyuttanikÃyavare: Mà bhikkhave pÃpake akusale vitakke vitakkayitth seyyathÅdaæ: kÃmavitakkaæ byÃpÃdavitakkaæ vihiæsÃvitakkan-ti. Bhan NÃgasena, kammakarassa ekaæ angaæ gahetabban-ti yaæ vadesi, kataman-taæ ekaæ angaæ gahetabban-ti. - Yathà mahÃrÃja kammakaro evaæ cintayati: bhatako ahaæ, imÃya nÃvÃya kammaæ karomi, imÃyÃhaæ nÃvÃya vÃhasà bhattavetanaæ labhÃmi, na me pamÃdo karaïÅyo, appamÃdena me ayaæ nÃvà vÃhetabbà ti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena evaæ cintayitabbaæ: imaæ kho ahaæ cÃtummahÃbhÆtikaæ kÃyaæ sammasanto satataæ samitaæ appamatto upaÂÂhitasati sato sampajÃno samÃhito ekaggacitto jÃti-jarÃbyÃdhi-maraïa-soka-parideva-dukkha-domanass-upÃyÃsehi parimuccissÃmÅti appamÃdo me karaïÅyo ti. Idaæ mahÃrÃja kammakarassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena SÃriputtena dhammasenÃpatinÃ: #<[page 380]># %< 380>% KÃyaæ imaæ sammasatha, parijÃnÃtha punappunaæ; kÃye sabhÃvaæ disvÃna dukkhass' antaæ karissathÃti. Bhante NÃgasena, samuddassa pa¤ca angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni pa¤ca angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja mahÃsamuddo matena kunapena saddhiæ na saævasati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena rÃga-dosa-moha-mÃna-diÂÂhi-makkha-paÊÃsa-issÃ-macchariya-mÃyÃ-saÂha-kuÂila-visamaduccarita-kilesa malehi saddhiæ na saævasitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja samuddassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja samuddo muttÃ-maïi-veÊuriya-sankhasilÃ-pavÃÊa-phaÊikamaïi-vivharatana-nicayaæ dhÃrento pidahati, na bahi vikirati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena magga-phala-jhÃna-vimokhasamÃdhi-samÃpatti-vipassanÃ-'bhi¤¤Ã-vividhaguïaratanÃn; adhigantvà pidahitabbÃni, na bahi nÅharitabbÃni. Idaæ mahÃrÃja samuddassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja samuddo mahatimahÃbhÆtehi saddhiæ saævasati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarenà appicchaæ santuÂÂhaæ dhutavÃdaæ sallekhavuttiæ ÃcÃrasampannaæ lajjiæ pesalaæ garuæ bhÃvaniyaæ vattÃraæ vacanakkhamaæ codakaæ pÃpagarahiæ ovÃdakaæ anusÃsakaæ vi¤¤Ãpakaæ sandassakaæ samÃdapakaæ samuttejakaæ sampahaæsakaæ kalyÃïamittaæ sabrahmacÃriæ upanissÃya vasitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja samuddassa tatiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja samuddo navasalila-sampuïïa-GangÃ-YamunÃ-AciravatÅSarabhÆ-MahÅ-ÃdÅhi nadÅsatasahassehi antalikkhe saliladhÃrÃhi ca pÆrito pi sakaæ velaæ nÃtivattati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena lÃbha-sakkÃra-silokavandana-mÃnana-pÆjanakÃraïà jÅvitahetu pi sa¤cicca sikkhÃpadavÅtikkamo na karaïÅyo. Idaæ mahÃrÃja samuddassa catutthaæ angaæ gahetabbaæ. #<[page 381]># %< 381>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena: Seyyathà pi mahÃrÃja mahÃsamuddo Âhitadhammo velaæ nÃtikkamati, evam-eva kho mahÃrÃja yaæ mayà sÃvakÃnaæ sikkhÃpadaæ pa¤¤attaæ taæ mama sÃvakà jÅvitahetu pi nÃtikkamantÅti. Puna ca paraæ mahÃrÃja samuddo sabbasavantÅhi GangÃYamunÃ-AciravatÅ-SarabhÆ-MahÅhi antalikkhe udakadhÃrÃhi pi na paripÆrati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena uddesa-paripucchÃ-savana-dhÃraïa-vinicchaya-abhidhamma-vinaya-gÃÊha-suttanta-viggaha-padanikkhepa-padasandhi-padavibhatti-navanga-jinasÃsanavaraæ suïantenÃpi na tappitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja samuddassa pa¤camaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena SutasomajÃtake: Aggi yathà tiïakaÂÂhaæ ¬ahanto na tappati, sÃgaro và nadÅhi, evaæ h' ime paï¬itÃ, rÃjaseÂÂha, sutvà na tappanti subhÃsitenÃti. UddÃnaæ: LÃpÆlatà ca padumaæ bÅjaæ sÃlakalyÃïikà nÃvà ca nÃvÃlakanaæ kÆpo niyyÃmako tathà kammakaro samuddo ca vaggo tena pavuccatÅti. Dutiyo vaggo. #<[page 382]># %< 382>% Bhante NÃgasena, paÂhaviyà pa¤ca angÃni gahetabbÃnÅti yam vadesi, katamÃni tÃni pa¤ca angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja paÂhavÅ iÂÂhÃniÂÂhÃni kappÆrÃgaru-tagara-candana-kunkumÃdÅni Ãkirante pi pittasemha-pubba-ruhira-seda-meda-kheÊa-singhÃïika-lasikamutta-karÅsÃdÅni Ãkirante pi tÃdisà yeva, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena iÂÂhÃniÂÂhe lÃbhÃlÃbhe yasÃyase nindÃpasaæsÃya sukhe dukkhe sabbattha tÃdinà yeva bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja paÂhaviyà paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja paÂhavÅ man¬aïa-vibhÆsanÃpagatà sakagandha-paribhÃvitÃ, evameva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena vibhÆsanÃpagatena sakasÅlagandha-paribhÃvitena bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja paÂhaviyà dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja paÂhavÅ nirantarà acchiddà asusirà bahalà ghanà vitthiïïÃ, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena nirantara-m-akhaï¬Ãcchidda-m-asusira-bahala-ghana-vitthiïïa-sÅlena bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja paÂhaviyà tatiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja paÂhavÅ gÃma-nigama-nagara-janapadarukkha-pabbata-nadÅ-taÊÃka-pokkharaïi-miga-pakkhi-manuja-nara-nÃrÅ-gaïaæ dhÃrentÅ pi akilÃsu hoti, evameva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena ovadantena pi anusÃsantena pi vi¤¤Ãpentena pi sandassentena pi samÃdapentena pi samuttejentena pi sampahaæsentena pi dhammadesanÃsu akilÃsunà bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja paÂhaviyà catutthaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja paÂhavÅ anunayapaÂighavippamuttÃ, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena anunayapaÂighavippamuttena paÂhavÅsamena cetasà viharitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja paÂhaviyà pa¤camaæ angaæ gahetabbaæ. #<[page 383]># %< 383>% BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja upÃsikÃya CullasubhaddÃya sakasamaïe parikittayamÃnÃya: Eka¤-c' evÃhaæ vÃsiyà taccheyya' kupitamÃnasÃ, eka¤-c' evÃhaæ gandhena Ãlimpeyya' pamoditÃ, Amusmiæ paÂigho na-tthi, rÃgo asmiæ na vijjati. paÂhavÅsamacittà te, tÃdisà samaïà mamÃti. Bhante NÃgasena, Ãpassa pa¤ca angÃni gahetabbÃniti yaæ vadesi, katamÃni tÃni pa¤ca angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja Ãpo susaïÂhita-m-akampita-m-aluÊitasabhÃvaparisuddho, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena kuhana-lapana-nemittaka-nippesikataæ apanetvà susaïÂhita-m-akampita-m aluÊita-sabhÃvaparisuddhÃcÃrena bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja Ãpassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja Ãpo sÅtalasabhÃvasaïÂhito, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena sabbasattesu khanti-mettÃ- 'nuddaya-sampannena hitesinà anukampakena bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja Ãpassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja Ãpo asuciæ suciæ karoti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena gÃme và ara¤¤e và upajjhÃye Ãcariye Ãcariyamattesu sabbattha anadhikaraïena bhavitabbaæ anavakÃsakÃrinÃ. Idaæ mahÃrÃja Ãpassa tatiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja Ãpo bahujanapatthito, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena appiccha-santuÂÂha-pavivitta-paÂisallÃïena satataæ sabbalokamabhipatthitena bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja Ãpassa catutthaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja Ãpo na kassaci ahitam-upadahati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena parabhaï¬ana-kalaha-viggaha-vivÃda-rittajjhÃna-arati-jananaæ kÃya-vacÅ-cittehi pÃpakaæ na karaïÅyaæ. #<[page 384]># %< 384>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Idaæ mahÃrÃja Ãpassa pa¤camaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena KaïhajÃtake: Vara¤ ce me ado Sakka, sabbabhÆtÃnam-issara, na mano và sarÅraæ và mankato Sakka kassaci kudÃci upaha¤¤etha, etaæ Sakka varaæ vare ti. Bhante NÃgasena, tejassa pa¤ca angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni pa¤ca angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja tejo tiïa-kaÂÂha-sÃkhÃ-palÃsaæ ¬ahati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena ye te abbhantarà và bÃhirà và kilesà iÂÂhÃniÂÂhÃrammaïÃnubhavanà sabbe te ¤Ãïagginà ¬ahitabbÃ. Idaæ mahÃrÃja tejassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja tejo niddayo akÃruïiko, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena sabbakilesesu kÃru¤¤a m-anuddayà na kÃtabbà Idaæ mahÃrÃja tejassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja tejo sÅtaæ paÂihanti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena viriya-santÃpa-tejaæ abhijanetvà kilesà paÂihantabbÃ. Idaæ mahÃrÃja tejassa tatiyaæ angaæ gahetabbaæ Puna ca paraæ mahÃrÃja tejo anunayapaÂighavippamutto uïham-abhijaneti, evam eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena anunayapaÂighavippamuttena tejosamena cetasà viharitabbaæ Idaæ mahÃrÃja tejassa catutthaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja tejo andhakÃraæ vidhamati Ãlokaæ dassayati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena avijjandhakÃraæ vidhamitvà ¤ÃïÃlokaæ dassayitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja tejassa pa¤camaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena sakaputtaæ RÃhulaæ ovadantena: #<[page 385]># %< 385>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Tejosamaæ RÃhula bhÃvanaæ bhÃvehi, tejosamaæ hi te RÃhula bhÃvanaæ bhÃvayato anuppannà c' eva akusalà dhammà na uppajjanti uppannà ca akusalà dhammà cittaæ na pariyÃdÃya ÂhassantÅti. Bhante NÃgasena, vÃyussa pa¤ca angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni pa¤ca angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja vÃyu supupphitavanasaï¬antaramabhivÃyati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena vimutti-varakusuma-pupphitÃrammaïa-vanantare ramitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja vÃyussa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja vÃyu dharaïÅruha-pÃdapa-gaïe mathayati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena vanantaragatena sankhÃre vicinantena kilesà mathayitabbÃ. Idaæ mahÃrÃja vÃyussa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja vÃyu ÃkÃse carati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena lokuttaradhammesu mÃnasaæ sa¤cÃrayitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja vÃyussa tatiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja vÃyu gandham-anubhavati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena attano sÅla-surabhigandho anubhavitabbo. Idaæ mahÃrÃja vÃyussa catutthaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja vÃyu nirÃlayo aniketavÃsÅ, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena nirÃlaya-m-aniketa-m-asanthavena sabbattha vimuttena bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja vÃyussa pa¤camaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena SuttanipÃte: SanthavÃto bhayaæ jÃtaæ, niketà jÃyatÅ rajo, aniketam-asanthavaæ, etaæ ve munidassanan-ti. Bhante NÃgasena, pabbatassa pa¤ca angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni pa¤ca angÃni gahetabbÃnÅti. #<[page 386]># %< 386>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Yathà mahÃrÃja pabbato acalo akampiyo asampavedhÅ, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena sammÃnane vimÃnane sakkÃre asakkÃre garukÃre agarukÃre yase ayase nindÃya pasaæsÃya sukhe dukkhe iÂÂhÃniÂÂhesu sabbattha rÆpa-sadda-gandha-rasa-phoÂÂhabba-dhammesu rajanÅyesu na rajjitabbaæ, dussanÅyesu na dussitabbaæ, muyhanÅyesu na muyhitabbaæ, na kampitabbaæ na calitabbaæ, pabbatena viya acalena bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja pabbatassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena: Selo yathà ekaghano vÃtena na samÅrati, evaæ nindÃpasaæsÃsu na sami¤janti paï¬ità ti. Puna ca paraæ mahÃrÃja pabbato thaddho na kenaci saæsaÂÂho, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena thaddhena asaæsaÂÂhena bhavitabbaæ, na kenaci saæsaggo karaïÅyo. Idaæ mahÃrÃja pabbatassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena AsaæsaÂÂhaæ gahaÂÂhehi anÃgÃrehi cÆbhayaæ, anokasÃriæ appicchaæ, tam-ahaæ brÆmi brÃhmaïan-ti. Puna ca paraæ mahÃrÃja pabbate bÅjaæ na virÆhati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena sakamÃnase kilesà na virÆhÃpetabbÃ. Idaæ mahÃrÃja pabbatassa tatiyaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena SubhÆtinÃ: RÃgÆpasaæhitaæ cittaæ yadà uppajjate mama, sayam-eva paccavekkhitvà ekako taæ damem' ahaæ: Rajjasi rajanÅyesu, dussanÅyesu dussasi, muyhase mohanÅyesu; nikkhamassu vanà tuvaæ. #<[page 387]># %< 387>% VisuddhÃnaæ ayaæ vÃso, nimmalÃnaæ tapassinaæ; mà kho visuddhaæ dÆsesi, nikkhamassu vanà tuvan-ti. Puna ca paraæ mahÃrÃja pabbato accuggato, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena ¤Ãïaccuggatena bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja pabbatassa catutthaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena: PamÃdaæ appamÃdena yadà nudati paï¬ito, pa¤¤ÃpÃsÃdam-Ãruyha asoko sokinim-pajaæ, pabbataÂÂho va bhummaÂÂhe, dhÅro bÃle avekkhatÅti. Puna ca paraæ mahÃrÃja pabbato anunnato anoïato, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena unnatÃvanati na karaïÅyÃ. Idaæ mahÃrÃja pabbatassa pa¤camaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja upÃsikÃya CullasubhaddÃya sakasamaïe parikittayamÃnÃya: LÃbhena unnato loko, alÃbhena ca oïato; lÃbhÃlÃbhena ekaÂÂhÃ, tÃdisà samaïà mamÃti. Bhante NÃgasena, ÃkÃsassa pa¤ca angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni pa¤ca angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja ÃkÃso sabbaso agayho, evameva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena sabbaso kilesehi agayhena bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja ÃkÃsassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja ÃkÃso isi-tÃpasa-bhÆta-dijagaïÃnusa¤carito, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena: aniccaæ dukkhamanattà ti sankhÃresu mÃnasaæ sa¤cÃrayitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja ÃkÃsassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrajà ÃkÃso santÃsaniyo, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena sabbabhavapaÂisandhisu mÃnasaæ ubbejayitabbaæ, #<[page 388]># %< 388>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]\ assÃdo na kÃtabbo. Idaæ mahÃrÃja ÃkÃsassa tatiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja ÃkÃso ananto appamÃïo aparimeyyo, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena anantasÅlena aparimita¤Ãïena bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja ÃkÃsassa catutthaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja ÃkÃso alaggo asatto appatiÂÂhito apalibuddho, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena kule gaïe lÃbhe ÃvÃse palibodhe paccaye sabbakilesesu ca sabbattha alaggena bhavitabbaæ, anÃsattena appatiÂÂhitena apalibuddhena bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja ÃkÃsassa pa¤camaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena sakaputtaæ RÃhulaæ ovadantena: Seyyathà pi RÃhula ÃkÃso na katthaci patiÂÂhito, evam-eva kho tvaæ RÃhula ÃkÃsasamaæ bhÃvanaæ bhÃvehi; ÃkÃsasamaæ hi te RÃhula bhÃvanaæ bhÃvayato uppannuppannà manÃpÃmanÃpà phassà cittaæ na pariyÃdÃya ÂhassantÅti. Bhante NÃgasena, candassa pa¤ca angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni pa¤ca angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja cando sukkapakkhe udayanto uttaruttariæ va¬¬hati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena ÃcÃra-sÅla-guïa-vattapaÂipattiyà ÃgamÃdhigame paÂisallÃïe satipaÂÂhÃne indriyesu guttadvÃratÃya bhojane matta¤¤utÃya jÃgariyÃnuyoge uttaruttariæ va¬¬hitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja candassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja cando uÊÃrÃdhipati, evameva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena uÊÃracchandÃdhipatinà bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja candassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja cando nisÃya carati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena pavivittena bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja candassa tatiyaæ angaæ gahetabbaæ. #<[page 389]># %< 389>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Puna ca paraæ mahÃrÃja cando vimÃnaketu, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena sÅlaketunà bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja candassa catutthaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja cando ÃyÃcita-patthito udeti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena ÃyÃcita-patthitena kulÃni upasankamitabbÃni. Idaæ mahÃrÃja candassa pa¤camaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena SaæyuttanikÃyavare: CandÆpamà bhikkhave kulÃni upasankamatha, apakass' eva kÃyaæ apakassa cittaæ, niccaæ naviyà kulesu appagabbhà ti. Bhante NÃgasena, suriyassa satta angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni satta angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja suriyo sabbaæ udakaæ parisoseti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena sabbe kilesà anavasesaæ parisosetabbÃ. Idaæ mahÃrÃja suriyassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja suriyo tamandhakÃraæ vidhamati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena sabbaæ rÃgatamaæ dosatamaæ mohatamaæ mÃnatamaæ diÂÂhitamaæ kilesatamaæ sabbaæ duccaritatamaæ vidhamayitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja suriyassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja suriyo abhikkhaïaæ carati, evameva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena abhikkhaïaæ yoniso manasikÃro kÃtabbo. Idaæ mahÃrÃja suriyassa tatiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja suriyo raæsimÃlÅ, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena ÃrammaïamÃlinà bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja suriyassa catutthaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja suriyo mahÃjanakÃyaæ santÃpento carati, evameva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena ÃcÃra-sÅla-guïavattapaÂipattiyà jhÃna-vimokha-samÃdhi-samÃpatti-indriyabala-bojjhanga-satipaÂÂhÃna-sammappadhÃna-iddhipÃdehi sadevako loko santÃpayitabbo. #<[page 390]># %< 390>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Idaæ mahÃrÃja suriyassa pa¤camaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja suriyo RÃhubhayà bhÅto carati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena duccarita-duggati-visamakantÃravipÃka-vinipÃta-kilesajÃlajaÂite diÂÂhisanghÃÂapaÂimukke kupathapakkhanne kummaggapaÂipanne satte disvà mahatà saævegabhayena mÃnasaæ saævejetabbaæ. Idaæ mahÃrÃja suriyassa chaÂÂhaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja suriyo kalyÃïapÃpake dasseti, evameva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena indriyabala-bojjhanga-satipaÂÂhÃna-sammappadhÃna-iddhipÃda-lokiyalokuttaradhammà dassetabbÃ. Idaæ mahÃrÃja suriyassa sattamaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena VangÅsena: Yathà pi suriyo udayanto rÆpaæ dasseti pÃïinaæ, suci¤-ca asuci¤-cÃpi, kalyÃïa¤-cÃpi pÃpakaæ, Tathà bhikkhu dhammadharo avijjÃpihitaæ janaæ pathaæ dasseti vividhaæ, Ãdicco v' udayaæ yathà ti. Bhante NÃgasena, Sakkassa tÅïi angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni tÅïi angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja Sakko ekantasukhasamappito, evameva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena ekantapavivekasukhÃbhiratena bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja Sakkassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja Sakko deve disvà paggaïhÃti hÃsam-abhijaneti, evameva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena kusalesu dhammesu alÅnam-atanditaæ santaæ mÃnasaæ paggahetabbaæ, hÃsam-abhijanetabbaæ, uÂÂhahitabbaæ ghaÂitabbaæ vÃyamitabbam. #<[page 391]># %< 391>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Idaæ mahÃrÃja Sakkassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja Sakkassa anabhirati na uppajjati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena su¤¤ÃgÃre anabhirati na uppÃdetabbÃ. Idaæ mahÃrÃja Sakkassa tatiyaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena SubhÆtinÃ: SÃsane te mahÃvÅra yato pabbajito ahaæ, nÃbhijÃnÃmi uppannaæ mÃnasaæ kÃmasaæhitan-ti. Bhante NÃgasena, cakkavattissa cattÃri angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni cattÃri angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja cakkavattÅ catuhi sangahavatthÆhi janaæ sangaïhÃti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena catassannaæ parisÃnaæ mÃnasaæ sangahetabbaæ anuggahetabbaæ sampahaæsetabbaæ. Idaæ mahÃrÃja cakkavattissa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja cakkavattissa vijite corà na uÂÂhahanti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena kÃmarÃga-byÃpÃda-vihiæsÃvitakkà na uppÃdetabbÃ. Idaæ mahÃrÃja cakkavattissa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena: VitakkÆpasame ca yo rato asubhaæ bhÃvayatÅ sadà sato, esa kho byantikÃhiti, esa-cchecchati MÃrabandhanan-ti. Puna ca paraæ mahÃrÃja cakkavattÅ divase divase samuddapariyantaæ mahÃpaÂhaviæ anuyÃyati kalyÃïapÃpakÃni vicinamÃno, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena kÃyakammaæ vacÅkammaæ manokammaæ divase divase paccavekkhitabbaæ: kin-nu kho me imehi tÅhi ÂhÃnehi anupavajjassa divaso vÅtivattatÅti. Idaæ mahÃrÃja cakkavattissa tatiyaæ angaæ gahetabbaæ. #<[page 392]># %< 392>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena EkuttarikanikÃyavare: KathambhÆtassa me rattindivà vÅtipatantÅti pabbajitena abhiïhaæ paccavekkhitabban-ti. Puna ca paraæ mahÃrÃja cakkavattissa abbhantarabÃhirÃrakkhà susaævihità hoti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena abbhantarÃnaæ bÃhirÃnaæ kilesÃnaæ ÃrakkhÃya satidovÃriko Âhapetabbo. Idaæ mahÃrÃja cakkavattissa catutthaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena: SatidovÃriko bhikkhave ariyasÃvako akusalaæ pajahati kusalaæ bhÃveti, sÃvajjaæ pajahati anavajjaæ bhÃveti, suddham-attÃnaæ pariharatÅti. UddÃnaæ: PaÂhavÅ Ãpo ca tejo ca vÃyo ca pabbatena ca ÃkÃso canda-suriyo ca Sakko ca cakkavattinà ti. Tatiyo vaggo. Bhante NÃgasena, upacikÃya ekaæ angaæ gahetabban-ti yaæ vadesi, kataman-taæ ekaæ angaæ gahetabban-ti.- Yathà mahÃrÃja upacikà uparicchadanaæ katvà attÃnaæ pidahitvà gocarÃya carati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena sÅlasaævarachadanaæ katvà mÃnasaæ pidahitvà piï¬Ãya caritabbaæ. SÅlasaævarachadanena kho mahÃrÃja yogÅ yogÃvacaro sabbabhayasamatikkanto hoti. Idaæ mahÃrÃja upacikÃya ekaæ angaæ gahetabbaæ. #<[page 393]># %< 393>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena Upasenena Vangantaputtena: SÅlasaævarachadanaæ yogÅ katvÃna mÃnasaæ anupalitto lokena bhayà ca parimuccatÅti. Bhante NÃgasena, biÊÃrassa dve angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni dve angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja biÊÃro guhÃgato pi susiragato pi hammiyantaragato pi unduraæ yeva pariyesati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena gÃmagatenÃpi ara¤¤agatenÃpi rukkhamÆlagatenÃpi su¤¤ÃgÃragatenÃpi satataæ samitaæ appamattena kÃyagatÃsatibhojanaæ yeva pariyesitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja biÊÃrassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja biÊÃro Ãsanne yeva gocaraæ pariyesati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena imesu yeva pa¤cas' upÃdÃnakkhandhesu udayabbayÃnupassinà viharitabbaæ: iti rÆpaæ, iti rÆpassa samudayo, iti rÆpassa atthagamo; iti vedanÃ, iti vedanÃya samudayo, iti vedanÃya atthagamo; iti sa¤¤Ã, iti sa¤¤Ãya samudayo, iti sa¤¤Ãya atthagamo; iti sankhÃrÃ, iti sankhÃrÃnaæ samudayo, iti sankhÃrÃnaæ atthagamo; iti vi¤¤Ãïaæ, iti vi¤¤Ãïassa samudayo, iti vi¤¤Ãïassa atthagamo ti. Idaæ mahÃrÃja biÊÃrassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena: Na ito dÆre bhavitabbaæ, bhavaggaæ kiæ karissati, paccuppannamhi vohÃre sake kÃyamhi vindathÃti. Bhante NÃgasena, undurassa ekaæ angaæ gahetabban-ti yaæ vadesi, kataman-taæ ekaæ angaæ gahetabban-ti. - Yathà mahÃrÃja unduro ito c' ito ca vicaranto ÃhÃrÆpasiæsako yeva carati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena ito c' ito ca vicarantena yoniso manasikÃrÆpasiæsaken' eva bhavitabbaæ. #<[page 394]># %< 394>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Idaæ mahÃrÃja undurassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena Upasenena Vangantaputtena: DhammasÅsaæ karitvÃna viharanto vipassako anolÅno viharati upasanto sadà sato ti. Bhante NÃgasena, vicchikassa ekaæ angaæ gahetabban-ti yaæ vadesi, kataman-taæ ekaæ angaæ gahetabban-ti. - Yathà mahÃrÃja vicchiko nangulÃvudho, nangulaæ ussÃpetvà carati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena ¤ÃïÃvudhena bhavitabbaæ, ¤Ãïaæ ussÃpetvà viharitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja vicchikassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena Upasenena Vangantaputtena: ¥Ãïakhaggaæ gahetvÃna viharanto vipassako parimuccati sabbhayÃ, duppasaho ca so bhave ti. Bhante NÃgasena, nakulassa ekaæ angaæ gahetabban-ti yaæ vadesi, kataman-taæ ekaæ angaæ gahetabban-ti. - Yathà mahÃrÃja nakulo uragam-upagacchanto bhesajjena kÃyaæ paribhÃvetvà uragam-upagacchati gahetuæ, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena kodhÃghÃtabahulaæ kalaha-viggaha-vivÃda-virodhÃbhi- bhÆtaæ lokam-upagacchantena mettÃbhesajjena mÃnasaæ anulimpitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja nakulassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena SÃriputtena dhammasenÃpatinÃ: Tasmà sakaæ paresam-pi, kÃtabbà mettabhÃvanÃ, mettacittena pharitabbaæ, etaæ buddhÃna' sÃsanan-ti. #<[page 395]># %< 395>% Bhante NÃgasena, jarasigÃlassa dve angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni dve angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja jarasigÃlo bhojanaæ paÂilabhitvà ajigucchamÃno yÃvadatthaæ Ãharayati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena bhojanaæ paÂilabhitvà ajigucchamÃnena sarÅrayÃpanamattam-eva paribhu¤jitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja jarasigÃlassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena MahÃkassapena: SenÃsanamhà oruyha gÃmaæ piï¬Ãya pÃvisiæ; bhu¤jantaæ purisaæ kuÂÂhiæ sakkacca naæ upaÂÂhahiæ. So me pakkena hatthena Ãlopaæ upanÃmayi, Ãlopaæ pakkhipantassa angulim-p' ettha chijjatha. Ku¬¬amÆla¤-ca niÃya Ãlopaæ paribhu¤jisaæ; bhu¤jamÃne va bhutte và jeguccham-me na vijjatÅti. Puna ca paraæ mahÃrÃja jarasigÃlo bhojanaæ paÂilabhitvà na vicinÃti: lÆkhaæ và païÅtaæ và ti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena bhojanaæ paÂilabhitvà na vicinitabbaæ: lÆkhaæ và païÅtaæ và sampannaæ và asampannaæ và ti, yathÃladdhena santussitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja jarasigÃlassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena Upasenena Vangantaputtena: LÆkhena pi ca santusse, nä¤aæ patthe rasaæ bahuæ, rasesu anugiddhassa jhÃne na ramatÅ mano, itarÅtarena santuÂÂhe sÃma¤¤aæ paripÆratÅti. Bhante NÃgasena, migassa tÅïi angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni tÅïi angÃni gahetabbÃnÅti.Yathà mahÃrÃja migo divà ara¤¤e carati, rattiæ abbhokÃse, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena divà ara¤¤e viharitabbaæ, rattiæ abbhokÃse. Idaæ mahÃrÃja migassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. #<[page 396]># %< 396>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena LomahaæsanapariyÃye: So kho ahaæ SÃriputta yà tà rattiyo sÅtà hemantikà antaraÂÂhake himapÃtasamaye tathÃrÆpÃsu rattisu rattiæ abbhokÃse viharÃmi, divà vanasaï¬e; gimhÃnaæ pacchime mÃse divà abbhokÃse viharÃmi, rattiæ vanasaï¬e ti. Puna ca paraæ mahÃrÃja migo sattimhi và sare và opatante va¤ceti palÃyati, na kÃyam-upaneti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena kilesesu opatantesu va¤cayitabbaæ palÃyitabbaæ, na cittam-upanetabbaæ. Idaæ mahÃrÃja migassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja migo manusse disvà yena và tena và palÃyati: mà maæ te addasaæsÆti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena bhaï¬anakalaha-viggaha-vivÃdasÅle dussÅle kusÅte sangaïikÃrÃme disvà yena và tena và palÃyitabbaæ: mà maæ te addasaæsu aha¤-ca te mà addasan-ti. Idaæ mahÃrÃja migassa tatiyaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena SÃriputtena dhammasenÃpatinÃ: Mà me kadÃci pÃpiccho kusÅto hÅnavÅriyo appassuto anÃcÃro sameto katthacÅ ahÆ ti. Bhante NÃgasena, gorÆpassa cattÃri angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni cattÃri angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja gorÆpo sakaæ gehaæ na vijahati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena sako kÃyo na vijahitabbo: anicc-ucchÃdana-parimaddana-bhedana-vikiraïa-viddhaæsanadhammo ayaæ kÃyo ti. Idaæ mahÃrÃja gorÆpassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja gorÆpo Ãdiïïadhuro sukhadukkhena dhuraæ vahati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena Ãdiïïabrahmacariyena sukhadukkhena yÃva jÅvitapariyÃdÃnà ÃpÃïakoÂikaæ brahmacariyaæ caritabbaæ. #<[page 397]># %< 397>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Idaæ mahÃrÃja gorÆpassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja gorÆpo chandena ghÃyamÃno pÃnÅyaæ pivati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena ÃcariyupajjhÃyÃnaæ anusatthi chandena pemena pasÃdena ghÃyamÃnena paÂiggahetabbÃ. Idaæ mahÃrÃja gorÆpassa tatiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja gorÆpo yena kenaci vÃhiyamÃno vahati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena thera-nava-majjhimabhikkhÆnam-pi gihiupÃsakassÃpi ovÃdÃnusÃsanÅ sirasà sampaÂicchitabbÃ. Idaæ mahÃrÃja gorÆpassa catutthaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena SÃriputtena dhammasenÃpatinÃ: Tadahu pabbajito santo, jÃtiyà sattavassiko, so pi maæ anusÃseyya, sampaÂicchÃmi matthake. Tibbaæ chanda¤-ca pama¤-ca tasmiæ disvà upaÂÂhape, Âhapeyy' Ãcariye ÂhÃne, sakkacca naæ punappunan-ti. Bhante NÃgasena, varÃhassa dve angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni dve angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja varÃho santatta-kaÂhite gimhasamaye sampatte udakaæ upagacchati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena dosena citte ÃluÊita-khalita-vibbhanta-santatte sÅtalÃmatapaïÅta-mettÃbhÃvanaæ upagantabbaæ. Idaæ mahÃrÃja varÃhassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja varÃho cikkhallamudakam-upagantvà nÃsikÃya paÂhaviæ khaïitvà doïiæ katvà doïikÃya sayati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena mÃnase kÃyaæ nikkhipitvà Ãrammaïantaragatena sayitabbaæ. #<[page 398]># %< 398>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Idaæ mahÃrÃja varÃhassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. bhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena Piï¬olabhÃradvÃjena: KÃye sabhÃvaæ disvÃna vicinitvà vipassako ekÃkiyo adutiyo seti Ãrammaïantare ti. Bhante NÃgasena, hatthissa pa¤ca angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni pa¤ca angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja hatthÅ nÃma caranto yeva paÂhaviæ dÃleti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena kÃyaæ sammasamÃnen' eva sabbe kilesà dÃletabbÃ. Idaæ mahÃrÃja hatthissa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja hatthÅ sabbakÃyen' eva apaloketi, ujukaæ yeva pekkhati, na disÃvidisà viloketi, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena sabbakÃyena apalokinà bhavitabbaæ, na disÃvidisà viloketabbÃ, na uddhaæ ulloketabbaæ, na adho oloketabbaæ, yugamattaæ pekkhinà bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja hatthissa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja hatthÅ anibaddhasayano gocarÃya-m-anugantvà na tam-eva desaæ vÃsattham-upagacchati, na dhuvapatiÂÂhÃlayo, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena anibaddhasayanena bhavitabbaæ, nirÃlayena piï¬Ãya gantabbaæ; yadi passati vipassako manu¤¤aæ patirÆpaæ ruciradese bhavaæ maï¬apaæ và rukkhamÆlaæ và guhaæ và pabbhÃraæ vÃ, tatth' eva vÃsam-upagantabbaæ, dhuvapatiÂÂhÃlayo na kÃtabbo. Idaæ mahÃrÃja hatthissa tatiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja hatthÅ udakaæ ogÃhitvà suci-vimala-sÅtala-salilaparipuïïaæ kumud-uppala-paduma-puï¬arÅkasa¤channaæ mahatimahantaæ padumasaraæ ogÃhitvà kÅÊati gajavarakÅÊaæ, #<[page 399]># %< 399>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena suci-vimalavippasanna-m-anÃvila-dhammavaravÃri-puïïaæ vimuttikusumasa¤channaæ mahÃsatipaÂÂhÃnapokkharaïiæ ogÃhitvà ¤Ãïena sankhÃrà odhunitabbà vidhunitabbÃ, yogÃvacarakÅÊà kÅÊitabbÃ. Idaæ mahÃrÃja hatthissa catutthaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja hatthÅ sato pÃdaæ uddharati sato pÃdaæ nikkhipati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena satena sampajÃnena pÃdaæ uddharitabbaæ, satena sampajÃnena pÃdaæ nikkhipitabbaæ, abhikkama-paÂikkame sammi¤jana-pasÃraïe sabbattha satena sampajÃnena bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja hatthissa pa¤camaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena SaæyuttanikÃyavare: KÃyena saævaro sÃdhu, sÃdhu vÃcÃya saævaro, manasà saævaro sÃdhu, sÃdhu sabbattha saævaro; sabbattha saævuto lajjÅ rakkhito ti pavuccatÅti. UddÃnaæ: Upacikà biÊÃro ca unduro vicchikena ca nakulo sigÃlo migo gorÆpo varÃho hatthinà dasÃti. Catuttho vaggo. #<[page 400]># %< 400>% Bhante NÃgasena, sÅhassa satta angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni satta angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja sÅho nÃma seta-vimala-parisuddha-paï¬aro, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena seta-vimala-parisuddha-paï¬aracittena byapagatakukkuccena bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja sÅhassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja sÅho catucaraïo vikkantacÃrÅ, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena caturiddhipÃdacaraïena bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja sÅhassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja sÅho abhirÆpa-rucira-kesarÅ, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena abhirÆparucira-sÅla-kesarinà bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja sÅhassa tatiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja sÅho jÅvitapariyÃdÃne pi na kassaci oïamati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena cÅvara-piï¬apÃtasenÃsana-gilÃnapaccayabhesajja-parikkhÃra-pariyÃdÃne pi na kassaci oïamitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja sÅhassa catutthaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja sÅho sapadÃnabhakkho, yasmiæ okÃse nipatati tatth' eva yÃvadatthaæ bhakkhayati, na varamaæsaæ vicinÃti; evameva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena sapadÃnabhakkhena bhavitabbaæ, na kulÃni vicinitabbÃni, na pubbagehaæ hitvà kulÃni upasankamitabbÃni, na bhojanaæ vicinitabbaæ, yasmiæ okÃse kabaÊaæ Ãdiyati tasmiæ yeva okÃse bhu¤jitabbaæ sarÅrayÃpanamattaæ, na varabhojanaæ vicinitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja sÅhassa pa¤camaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja sÅho asannidhibhakkho, sakiæ gocaraæ bhakkhayitvà na puna taæ upagacchati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena asannidhikÃraparibhoginà bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja sÅhassa chaÂÂhaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja sÅho bhojanaæ aladdhà na paritassati, #<[page 401]># %< 401>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ laddhà pi bhojanaæ agadhito amucchito anajjhÃpanno paribhu¤jati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena bhojanaæ aladdhà na paritassitabbaæ, laddhà pi bhojanaæ agadhitena amucchitena anajjhÃpannena ÃdÅnavadassÃvinà nissaraïapa¤¤ena paribhu¤jitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja sÅhassa sattamaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena SaæyuttanikÃyavare theraæ MahÃkassapaæ parikittayamÃnena: SantuÂÂho 'yaæ bhikkhave Kassapo itarÅtarena piï¬apÃtena, itarÅtarapiï¬apÃtasantuÂÂhiyà ca vaïïavÃdÅ, na ca piï¬apÃtahetu anesanaæ appatirÆpaæ Ãpajjati, aladdhà ca piï¬apÃtaæ na paritassati, laddhà ca piï¬apÃtaæ agadhito amucchito anajjhÃpanno ÃdÅnavadassÃvÅ nissaraïapa¤¤o paribhu¤jatÅti. Bhante NÃgasena, cakkavÃkassa tÅïi angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni tÅïi angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja cakkavÃko yÃva jÅvitapariyÃdÃnà dutiyikaæ na vijahati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena yÃva jÅvitapariyÃdÃnà yoniso manasikÃro na vijahitabbo. Idaæ mahÃrÃja cakkavÃkassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja cakkavÃko sevÃla-païaka-bhakkho, tena ca santuÂÂhiæ Ãpajjati, tÃya ca santuÂÂhiyà balena ca vaïïena ca na parihÃyati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena yathÃlÃbhasantoso karaïÅyo. YathÃlÃbhasantuÂÂho kho pana mahÃrÃja yogÅ yogÃvacaro na parihÃyati sÅlena, na parihÃyati samÃdhinÃ, na parihÃyati pa¤¤Ãya, na parihÃyati vimuttiyÃ, na parihÃyati vimutti¤Ãïadassanena, na parihÃyati sabbehi kusalehi dhammehi. Idaæ mahÃrÃja cakkavÃkassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. #<[page 402]># %< 402>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Puna ca paraæ mahÃrÃja cakkavÃko pÃïe na viheÂhayati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena nihitadaï¬ena nihitasatthena lajjinà dayÃpannena sabbapÃïabhÆta-hitÃnukampinà bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja cakkavÃkassa tatiyaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena CakkavÃkajÃtake: Yo na hanti, na ghÃteti, na jinÃti, na jÃpaye, ahiæsÃ' sabbabhÆtesu veraæ tassa na kenacÅti. Bhante NÃgasena, peïÃhikÃya dve angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni dve angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja peïÃhikà sakapatimhi usÆyÃya chÃpake na posayati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena sakamane kilese uppanne usÆyÃyitabbaæ, satipaÂÂhÃnena sammÃsaævarasusire pakkhipitvà manodvÃre kÃyagatà sati bhÃvetabbÃ. Idaæ mahÃrÃja peïÃhikÃya paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja peïÃhikà pavane divasaæ gocaraæ caritvà sÃyaæ pakkhigaïaæ upeti attano guttiyÃ, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena ekÃnikena pavivekaæ sevitabbaæ saæyojanaparimuttiyÃ, tatra ratiæ alabhamÃnena upavÃdabhayaparirakkhanÃya sanghaæ osaritvà sangharakkhitena vasitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja peïÃhikÃya dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Brahmunà Sahampatinà Bhagavato santike: Sevetha pantÃni senÃsanÃni, careyya saæyojanavippamokkhÃ'; sace ratiæ nÃdhigaccheyya tattha, sanghe vase rakkhitatto satÅmà ti. #<[page 403]># %< 403>% Bhante NÃgasena, gharakapoÂassa ekaæ angaæ gahetabban-ti yaæ vadesi, kataman-taæ ekaæ angaæ gahetabban-ti. - Yathà mahÃrÃja gharakapoÂo paragehe vasamÃno na tesaæ ki¤ci bhaï¬assa nimittaæ gaïhÃti, majjhatto vasati sa¤¤Ãbahulo, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena parakulaæ upagatena tasmiæ kule itthÅnaæ và purisÃnaæ và ma¤ce và pÅÂhe và vatthe và alankÃre và upabhoge và paribhoge và bhojanavikatisu và na nimittaæ gahetabbaæ, majjhattena bhavitabbaæ, samaïasa¤¤Ã paccupaÂÂhapetabbÃ. Idaæ mahÃrÃja gharakapoÂassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena CullanÃradajÃtake: Pavisitvà parakulaæ pÃnesu bhojanesu và mitaæ khÃde, mitaæ bhu¤je, na ca rÆpe manaæ kare ti. Bhante NÃgasena, ulÆkassa dve angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni dve angÃni gahetabbÃnÅti. Yathà mahÃrÃja ulÆko kÃkehi paÂiviruddho rattiæ kÃkasanghaæ gantvà bahÆ pi kÃke hanati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena a¤¤Ãïena paÂivirodho kÃtabbo, ekena raho nisÅditvà a¤¤Ãïaæ sampamadditabbaæ, mÆlato chinditabbaæ. Idaæ mahÃrÃja ulÆkassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja ulÆko supaÂisallÅno hoti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena paÂisallÃïÃrÃmena bhavitabbaæ paÂisallÃïaratena. Idaæ mahÃrÃja ulÆkassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsit-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena SaæyuttanikÃyavare: Idha bhikkhave bhikkhu paÂisallÃïÃrÃmo paÂisallÃïarato: idaæ dukkhan-ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ dukkhasamudayo ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, #<[page 404]># %< 404 >% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ ayaæ dukkhanirodho ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadà ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃtÅti. Bhante NÃgasena, satapattassa ekaæ angaæ gahetabban-ti yaæ vadesi, kataman-taæ ekaæ angaæ gahe tabban-ti.- Yathà mahÃrÃja satapatto ravitvà paresaæ khemaæ và bhayaæ và Ãcikkhati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena paresaæ dhammaæ desayamÃnena vinipÃtaæ bhayato dassayitabbaæ, nibbÃnaæ khemato dassayitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja satapattassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena Piï¬olabhÃradvÃjena: Niraye bhayasantÃsaæ, nibbÃne vipulaæ sukhaæ, ubhayÃn' etÃni atthÃni dassetabbÃni yoginà ti. Bhante NÃgasena, vaggulissa dve angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni dve angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja vagguli gehaæ pavisitvà vicaritvà nikkhamati, na tattha palibuddhati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena gÃmaæ piï¬Ãya pavisitvà sapadÃnaæ vicaritvà paÂiladdhalÃbhena khippam-eva nikkhamitabbaæ, na tattha palibuddhena bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja vaggulissa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja vagguli paragehe vasamÃno na tesaæ parihÃniæ karoti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena kulÃni upasankamitvà atiyÃcanÃya và vi¤¤attibahulatÃya và kÃyadosabahulatÃya và atibhÃïitÃya và samÃnasukhadukkhatÃya và na tesaæ koci vippaÂisÃro karaïÅyo, na pi tesaæ mÆlakammaæ parihÃpetabbaæ, sabbathà va¬¬hi yeva icchitabbÃ. Idaæ mahÃrÃja vaggulissa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena DÅghanikÃyavare Lakkhaïasuttante: #<[page 405]># %< 405>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ SaddhÃya sÅlena sutena buddhiyà cÃgena dhammena bahÆhi sÃdhuhi dhanena dha¤¤ena ca khettavatthunà puttehi dÃrehi catuppadehi ca NÃtÅhi mittehi ca bandhavehi balena vaïïena sukhena cÆbhayaæ kathaæ na hÃyeyyuæ pare ti icchati, atthassa-m-iddhi¤-ca panÃbhikankhatÅti. Bhante NÃgasena, jalÆkÃya ekaæ angaæ gahetabban-ti yaæ vadesi, kataman-taæ ekaæ angaæ gahetabban-ti. - Yathà mahÃrÃja jalÆkà yattha allÅyati tatth' eva daÊhaæ allÅyitvà ruhiraæ pivati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena yasmiæ Ãrammaïe cittaæ allÅyati taæ Ãrammaïaæ vaïïato ca saïÂhÃnato ca disato ca okÃsato ca paricchedato ca lingato ca nimittato ca daÊhaæ patiÂÂhÃpetvà ten' ev' Ãrammaïena vimuttirasam-asecanakaæ pÃtabbaæ. Idaæ mahÃrÃja jalÆkÃya ekaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena Anuruddhena: Parisuddhena cittena Ãrammaïe patiÂÂhÃya tena cittena pÃtabbaæ vimuttirasam-asecanan-ti. Bhante NÃgasena, sappassa tÅïi angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni tÅïi angÃni gahetabbÃnÅti. Yathà mahÃrÃja sappo urena gacchati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena pa¤¤Ãya caritabbaæ; pa¤¤Ãya caramÃnassa kho mahÃrÃja yogino cittaæ ¤Ãye carati, vilakkhaïaæ vivajjeti salakkhaïaæ bhÃveti. Idaæ mahÃrÃja sappassa pathamaæ angaæ gahetabbaæ. #<[page 406]># %< 406>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Puna ca paraæ mahÃrÃja sappo caramÃno osadhaæ parivajjento carati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena duccaritaæ parivajjentena caritabbaæ. Idaæ mahÃrÃja sappassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja sappo manusse disvà tappati socati cintayati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena kuvitakke vitakketvà aratiæ uppÃdayitvà tappitabbaæ socitabbaæ cintayitabbaæ: pamÃdena me divaso vÅtinÃmito, na so puna sakkà laddhun-ti. Idaæ mahÃrÃja sappassa tatiyaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja BhallÃÂiyajÃtake dvinnaæ kinnarÃnaæ: Yam-ekarattiæ vippavasimha ludda, akÃmakÃ, a¤¤ama¤¤aæ sarantÃ, tam-ekarattiæ anutappamÃnà socÃma, sà ratti punan-na hessatÅti. Bhante NÃgasena, ajagarassa ekaæ angaæ gahetabban-ti yaæ vadesi, kataman-taæ ekaæ angaæ gahetabban-ti. - Yathà mahÃrÃja ajagaro mahatimahÃkÃyo bahÆ pi divase ÆnÆdaro dÅnataro kucchipÆraæ ÃhÃraæ na labhati, aparipuïïo yeva yÃvad-eva sarÅrayÃpanamattakena yÃpeti, evam-eva kho mahÃrÃja yogino yogÃvacarassa bhikkhÃcariyapasutassa parapiï¬am-upagatassa paradinnapÃÂikankhissa sayaægÃhapaÂiviratassa dullabhaæ udaraparipÆraæ ÃhÃraæ, api ca atthavasikena kulaputtena cattÃro pa¤ca Ãlope abhu¤jitvà avasesaæ udakena paripÆretabbaæ. Idaæ mahÃrÃja ajagarassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena SÃriputtena dhammasenÃpatinÃ: #<[page 407]># %< 407>% Allaæ sukkha¤-ca bhu¤janto na bÃÊhaæ suhito siyÃ, ÆnÆdaro mitÃhÃro sato bhikkhu paribbaje. CattÃro pa¤ca Ãlope abhutvà udakaæ pive, alam-phÃsuvihÃrÃya pahitattassa bhikkhuno ti. UddÃnaæ: KesarÅ cakkavÃko ca peïÃhi gharakapoÂako ulÆko satapatto ca vaggulÅ ca jalÆpikà sappo ajagaro c' eva, vaggo tena pavuccatÅti. Pa¤camo vaggo. Bhante NÃgasena, panthamakkaÂakassa ekaæ angaæ gahetabban-ti yaæ vadesi, kataman-taæ ekaæ angaæ gahetabban-ti. - Yathà mahÃrÃja panthamakkaÂako panthe makkaÂajÃlavitÃnaæ katvà yadi tattha jÃlake laggati kimi và makkhikà và paÂango vÃ, taæ gahetvà bhakkhayati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena chasu dvÃresu satipaÂÂhÃnajÃlavitÃnaæ katvà yadi tattha kilesamakkhikà bajjhanti, tatth' eva ghÃtetabbÃ. Idaæ mahÃrÃja panthamakkaÂakassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena Anuruddhena: Cittaæ niyame chasu dvÃresu satipaÂÂhÃnavaruttame, kilesà tattha laggà ce hantabbà te vipassinà ti. Bhante NÃgasena, thanasitadÃrakassa ekaæ angaæ gahetabban-ti yaæ vadesi, kataman-taæ ekaæ angaæ gahetabban-ti. #<[page 408]># %< 408>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Yathà mahÃrÃja thanasitadÃrako sakatthe laggati, khÅratthiko rodati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena sadatthe laggitabbaæ, sabbattha dhamma¤Ãïena bhavitabbaæ, uddese paripucchÃya sammappayoge paviveke garusaævÃse kalyÃïamittasevane. Idaæ mahÃrÃja thanasitadÃrakassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena DÅghanikÃyavare ParinibbÃnasuttante: Ingha tumhe ùnanda sadatthe ghaÂatha, sadatthe anuyu¤jatha, sadatthe appamattà ÃtÃpino pahitattà viharathÃti. bhante NÃgasena, cittakadharakummassa ekaæ angaæ gahetabban-ti yaæ vadesi, kataman-taæ ekaæ nagaæ gahetabban-ti. - Yathà mahÃrÃja cittakadharakummo udakabhayà udakaæ pariyajjetvà vicarati, tÃya ca pana udakaæ parivajjanÃya Ãyunà na parihÃyati, evameva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena pamÃde bhayadassÃvinà bhavitabbaæ, appamÃde guïavisesadassÃvinÃ, tÃya ca pana bhayadassÃvitÃya na parihÃyati sÃma¤¤Ã, nibbÃnassa santike upeti. Idaæ mahÃrÃja cittakadharakummassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena Dhammapade: AppamÃdarato bhikkhu, pamÃde bhayadassivÃ, abhabbo parihÃnÃya nibbÃnass' eva santike ti. Bhante NÃgasena, pavanassa pa¤ca angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni pa¤ca angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja pavanaæ nÃma asucijanaæ paÂicchÃdeti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena paresaæ aparaddhaæ khalitaæ paÂicchÃdetabbaæ, na vivaritabbaæ. Idaæ mahÃrÃja pavanassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja pavanaæ su¤¤aæ pacurajanehi, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena rÃga-dosa-moha-mÃna-diÂÂhijÃlehi sabbehi ca kilesehi su¤¤ena bhavitabbaæ. #<[page 409]># %< 409>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Idaæ mahÃrÃja pavanassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja pavanaæ vivittaæ janasambÃdharahitaæ, evameva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena pÃpakehi akusalehi dhammehi anariyehi pavivittena bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja pavanassa tatiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ maharÃja pavanaæ santaæ parisuddhaæ, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena santena parisuddhena bhavitabbaæ, nibbutena pahÅnamÃnena pahÅnamakkhena bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja pavanassa catutthaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja pavanaæ ariyajanasaæsevitaæ, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena ariyajanasaæsevitena bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja pavanassa pa¤camaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena SaæyuttanikÃyavare: Pavivittehi ariyehi pahitattehi jhÃyihi niccaæ Ãraddhaviriyehi paï¬itehi sahà vase ti. Bhante NÃgasena, rukkhassa tÅïi angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni tÅïi angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja rukkho nÃma pupphaphaladharo, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena vimuttipuppha-sÃma¤¤aphala-dhÃrinà bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja rukkhassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja rukkho upagatÃnam-anuppaviÂÂhÃnaæ janÃnaæ chÃyaæ deti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena upagatÃnam-anuppaviÂÂhÃnaæ puggalÃnaæ ÃmisapaÂisanthÃrena và dhammapaÂisanthÃrena và paÂisantharitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja rukkhassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja rukkho chÃyÃvemattaæ na karoti, #<[page 410]># %< 410>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena sabbasattesu vemattatà na kÃtabbÃ, cora-vadhaka-paccatthikesu pi attani pi samasamà mettÃbhÃvanà kÃtabbÃ: kin-ti ime sattà averà abyÃpajjhà anÅghà sukhÅ attÃnaæ parihareyyun-ti. Idaæ mahÃrÃja rukkhassa tatiyaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena SÃriputtena dhammasenÃpatinÃ: Vadhake Devadattamhi, core AngulimÃlake, DhanapÃle, RÃhule c' eva, sabbattha samako MunÅti. Bhante NÃgasena, meghassa pa¤ca angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni pa¤ca angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja megho uppannaæ rajojallaæ vÆpasameti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena uppannaæ kilesarajojallaæ vÆpasametabbaæ. Idaæ mahÃrÃja meghassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja megho paÂhaviyà uïhaæ nibbÃpeti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena mettÃbhÃvanÃya sadevako loko nibbÃpetabbo. Idaæ mahÃrÃja meghassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja megho sabbabÅjÃni virÆhÃpeti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena sabbasattÃnaæ saddhaæ uppÃdetvà taæ saddhÃbÅjaæ tÅsu sampattisu ropetabbaæ, dibbamÃnusikÃsu sampattisu yÃva paramatthanibbÃnasukhasampatti. Idaæ mahÃrÃja meghassa tatiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja megho ututo samuÂÂhahitvà dharaïitalaruhe tiïa-rukkha-latÃ-gumbaosadhi-vanaspatayo parirakkhati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena yoniso manasikÃraæ nibbattetvà tena yoniso manasikÃrena samaïadhammo parirakkhitabbo, yoniso manasikÃramÆlakà sabbe kusalà dhammÃ. Idaæ mahÃrÃja meghassa catutthaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja megho vassamÃno nadÅ-taÊÃka-pokkharaïiyo kandara-padara-sara-sobbha-udapÃnÃni ca paripÆreti udakadhÃrÃhi, #<[page 411]># %< 411>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena Ãgamapariyattiyà dhammamegham-abhivassayitvà adhigamakÃmÃnaæ mÃnasaæ paripÆrayitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja meghassa pa¤camaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena SÃriputtena dhammasenÃpatinÃ: Bodhaneyyaæ janaæ disvà satasahasse pi yojane khaïena upagantvÃna bodheti taæ MahÃmunÅti. Bhante NÃgasena, maïiratanassa tÅïi angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni tÅïi angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja maïiratanaæ ekantaparisuddhaæ, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena ekantaparisuddhÃjÅvena bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja maïiratanassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja maïiratanaæ na kenaci saddhiæ missÅyati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena pÃpehi pÃpasahÃyehi saddhiæ na missitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja maïiratanassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja maïiratanaæ jÃtiratanehi yojÅyati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena uttamavarajÃtimantehi saddhiæ saævasitabbaæ, paÂipannakaphalaÂÂha-sekhaphalasamangÅhi sotÃpanna-sakadÃgÃmianÃgÃmi-arahanta-tevijja-chaÊabhi¤¤a-samaïa-maïiratanehi saddhiæ saævasitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja maïiratanassa tatiyaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena SuttanipÃte: Suddhà suddhehi saævÃsaæ kappayavho patissatÃ, tato samaggà nipakà dukkhass' antaæ karissathÃti. #<[page 412]># %< 412>% Bhante NÃgasena, mÃgavikassa cattÃri angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni cattÃri angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja mÃgaviko appamiddho hoti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena appamiddhena bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja mÃgavikassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja mÃgaviko migesu yeva cittaæ upanibandhati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena Ãrammaïesu yeva cittaæ upanibandhitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja mÃgavikassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja mÃgaviko kÃlaæ kammassa jÃnÃti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena paÂisallÃïassa kÃlo jÃnitabbo: ayaæ kÃlo paÂisallÃïassa, ayaæ kÃlo nikkhamanÃyÃti. Idaæ mahÃrÃja mÃgavikassa tatiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja mÃgaviko migaæ disvà hÃsamabhijaneti: imaæ lacchÃmÅti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena Ãrammaïe abhiramitabbaæ, hÃsamabhijanetabbaæ: uttariæ visesam-adhigacchissÃmÅti. Idaæ mahÃrÃja mÃgavikassa catutthaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena MogharÃjena: ùrammaïe labhitvÃna pahitattena bhikkhunà bhiyyo hÃso janetabbo: adhigacchissÃmi uttarin-ti. Bhante NÃgasena, bÃÊisikassa dve angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni dve angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja bÃÊisiko baÊisena macche uddharati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena ¤Ãïena uttariæ sÃma¤¤aphalÃni uddharitabbÃni. Idaæ mahÃrÃja bÃÊisikassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja bÃÊisiko parittakaæ vadhitvà vipulaæ lÃbham-adhigacchati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena parittalokÃmisamattaæ pariccajitabbaæ; #<[page 413]># %< 413>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ lokÃmisamattaæ mahÃrÃja pariccajitvà yogÅ yogÃvacaro vipulaæ sÃma¤¤aphalam-adhigacchati. Idaæ mahÃrÃja bÃÊisikassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena RÃhulena: Su¤¤ata¤-cÃnimitta¤-ca vimokkha¤-cÃppaïihitaæ caturo phale chaÊ-abhi¤¤Ã, cajitvà lokÃmisaæ, labhe ti. Bhante NÃgasena, tacchakassa dve angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni dve angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja tacchako kÃÊasuttaæ anulometvà rukkhaæ tacchati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena JinasÃsanam-anulomayitvà sÅlapaÂhaviyaæ patiÂÂhahitvà saddhÃhatthena pa¤¤ÃvÃsiæ gahetvà kilesà tacchetabbÃ. Idaæ mahÃrÃja tacchakassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja tacchako phegguæ apaharitvà sÃram-Ãdiyati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena sassataæ, ucchedaæ, taæ jÅvaæ taæ sarÅraæ, a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅraæ, taduttamaæ a¤¤ad-uttamaæ, akaÂam-abhabbaæ, apurisakÃraæ, abrahmacariyavÃsaæ, sattavinÃsaæ navasattapÃtubhÃvaæ, sankhÃrasassatabhÃvaæ, yo karoti so paÂisamvedeti, a¤¤o karoti a¤¤o paÂisaævedeti, kammaphaladassanà ca kiriyaphaladiÂÂhi ca, iti evarÆpÃni c' eva a¤¤Ãni ca vivÃdapathÃni apanetvà sankhÃrÃnaæ sabhÃvaæ paramasu¤¤ataæ nirÅha-nijjÅvataæ accantaæ su¤¤ataæ Ãdiyitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja tacchakassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena SuttanipÃte: #<[page 414]># %< 414>% KÃraï¬avaæ niddhamatha, kasambu¤-cÃpakassatha, tato palÃpe vÃhetha, assamaïe samaïamÃnine. NiddhamitvÃna pÃpicche pÃpÃacÃragocare suddhà suddhehi saævÃsaæ kappayavho patissatà ti. UddÃnaæ: MakkaÂo dÃrako kummo vanaæ rukkho ca pa¤camo, megho maïi mÃgaviko bÃÊisÅ tacchakena cÃti. ChaÂÂho vaggo. Bhante NÃgasena, kumbhassa ekaæ angaæ gahetabban-ti yaæ vadesi, kataman-taæ ekaæ angaæ gahetabban-ti. - Yathà mahÃrÃja kumbho sampuïïo na saïati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena Ãgame adhigame pariyattiyaæ sÃma¤¤e pÃramiæ patvà na saïitabbaæ, na tena mÃno karaïÅyo, na dappo dassetabbo, nihatamÃnena nihatadappena bhavitabbaæ ujukena amukharena avikatthinÃ. Idaæ mahÃrÃja kumbhassa ekaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena SuttanipÃte: Yad-Ænakaæ taæ saïati, yaæ pÆraæ santam- eva taæ; rittakumbhÆpamo bÃlo, rahado pÆro va paï¬ito ti. Bhante NÃgasena, kÃlÃyasassa dve angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni dve angÃni gahetabbÃnÅti. #<[page 415]># %< 415>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ - Yathà mahÃrÃja kÃÊÃyaso suthito va vahati, evam-eva kho mahÃrÃja yogino yogÃvacarassa mÃnasaæ yoniso manasikÃre appitaæ vahati. Idaæ mahÃrÃja kÃÊÃyasassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja kÃÊÃyaso sakiæ pÅtaæ udakaæ na vamati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena yo sakiæ upanno pasÃdo na puna so vamitabbo: uÊÃro so Bhagavà sammÃsambuddho, svÃkkhÃto dhammo, supaÂipanno sangho ti; rÆpaæ aniccaæ, vedanà aniccÃ, sa¤¤Ã aniccÃ, sankhÃrà aniccÃ, vi¤¤Ãïaæ aniccan-ti yaæ sakiæ uppannaæ ¤Ãïaæ na puna taæ vamitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja kÃÊÃyasassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena: Dassanamhi parisodhito naro ariyadhamme niyato visesagÆ na pavedhati anekabhÃgaso, sabbato ca mukhabhÃvÃnam-eva so ti. Bhante NÃgasena, chattassa tÅïi angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni tÅïi angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja chattaæ uparimuddhani carati, evameva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena kilesÃnaæ uparimuddhani-carena bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja chattassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja chattaæ muddhanupatthambhaæ hoti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena yoniso manasikÃrupatthambhena bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja chattassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja chattaæ vÃtÃtapameghavuÂÂhiyo paÂihanti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena nÃnÃvidhadiÂÂhi-puthusamaïabrÃhmaïÃnaæ matavÃta-tividhaggisantÃpa-kilesavuÂÂhiyo paÂihantabbÃ. #<[page 416]># %< 416>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Idaæ mahÃrÃja chattassa tatiyaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena SÃriputtena dhammasenÃpatinÃ: Yathà pi chattaæ vipulaæ acchiddaæ thirasaæhataæ vÃtÃtapaæ nivÃreti, mahatÅ devavuÂÂhiyo, Tath' eva Buddhaputto pi sÅlacchattadharo suci kilesavuÂÂhiæ vÃreti santÃpatividhaggayo ti. Bhante NÃgasena, khettassa tÅïi angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni tÅïi angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja khettaæ mÃtikÃsampannaæ hoti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena sucaritavattapaÂivatta-mÃtikÃsampannena bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja khettassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja khettaæ mariyÃdÃsampannaæ hoti, tÃya ca mariyÃdÃya udakaæ rakkhitvà dha¤¤aæ paripÃcenti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena sÅla-hiri-mariyÃdÃsampannena bhavitabbaæ, tÃya ca sÅla-hiri-mariyÃdÃya sÃma¤¤aæ rakkhitvà cattÃri sÃma¤¤aphalÃni gahetabbÃni. Idaæ mahÃrÃja khettassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja khettaæ uÂÂhÃnasampannaæ hoti kassakassa hÃsajanakaæ, appam-pi bÅjaæ vuttaæ bahu hoti, bahu vuttaæ bahutaraæ hoti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena uÂÂhÃnasampannena vipulaphaladÃyinà bhavitabbaæ, dÃyakÃnaæ hÃsajanakena bhavitabbaæ, yathà appaæ dinnaæ bahu hoti, bahu dinnaæ bahutaraæ hoti. Idaæ mahÃrÃja khettassa tatiyaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena UpÃlinà Vinayadharena: KhettÆpamena bhavitabbaæ uÂÂhÃnavipuladÃyinÃ; esa khettavaro nÃma yo dadÃti vipulaæ phalan-ti. #<[page 417]># %< 417>% Bhante NÃgasena, agadassa dve angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni dve angÃni gahetabbÃnÅti. Yathà mahÃrÃja agade kimÅ na saïÂhahanti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena mÃnase kilesà na saïÂhapetabbÃ. Idaæ mahÃrÃja agadassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja agado daÂÂhaphuÂÂha-diÂÂha-asita-pÅta-khÃyita-sÃyitaæ sabbaæ visaæ paÂihanti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena rÃga-dosa-moha-mÃna-diÂÂhi-visaæ sabbaæ paÂihanitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja agadassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja Bhagavatà devÃtidevena: SankhÃrÃnaæ sabhÃvatthaæ daÂÂhukÃmena yoginà agadeneva hotabbaæ kilesavisanÃsane ti. Bhante NÃgasena, bhojanassa tÅïi angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni tÅïi angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja bhojanaæ sabbasattÃnaæ upatthambho, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena sabbasattÃnaæ maggupatthambhena bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja bhojanassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja bhojanaæ sattÃnaæ balaæ va¬¬heti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena pu¤¤ava¬¬hiyà va¬¬hitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja bhojanassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja bhojanaæ sabbasattÃnaæ abhipatthitaæ, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena sabbalokÃbhipatthitena bhavitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja bhojanassa tatiyaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena MahÃmoggallÃnena: #<[page 418]># %< 418>% Saæyamena niyamena sÅlena paÂipattiyà patthitena bhavitabbaæ sabbalokassa yoginà ti. Bhante NÃgasena, issatthassa cattÃri angÃni gahetabbÃnÅti yaæ vadesi, katamÃni tÃni cattÃri angÃni gahetabbÃnÅti. - Yathà mahÃrÃja issattho sare pÃtayanto ubho pÃde paÂhaviyaæ daÊhaæ patiÂÂhÃpeti, jaïïÆ avekallaæ karoti, sarakalÃpaæ kaÂisandhimhi Âhapeti, kÃyaæ upatthaddhaæ karoti, dve hatthe sandhiÂÂhÃnaæ Ãropeti, muÂÂhiæ pÅÊayati, anguliyo nirantaraæ karoti, gÅvaæ paggaïhÃti, cakkhÆni mukha¤-ca pidahati, nimittaæ ujuæ karoti, hÃsam uppÃdeti: vijjhissÃmÅti; evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena sÅlapaÂhaviyaæ viriyapÃde patiÂÂhÃpetabbaæ, khantisoraccaæ avekallaæ kÃtabbaæ, saævare cittaæ Âhapetabbaæ, saæyamaniyame attà upanetabbo, icchÃmucchà pÅÊayitabbÃ, yoniso manasikÃre cittaæ nirantaraæ kÃtabbaæ, viriyaæ paggahetabbaæ, cha dvÃrà pidahitabbÃ, sati upaÂÂhÃpetabbÃ, hÃsam-uppÃdetabbaæ: sabbakilese ¤ÃïanÃrÃcena vijjhissÃmÅti. Idaæ mahÃrÃja issatthassa paÂhamaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja issattho ÃÊakaæ pariharati vanka-jimha[kuÂila-nÃrÃcassa ujukaraïÃya, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena imasmiæ kÃye satipaÂÂhÃna-ÃÊakaæ pariharitabbaæ vanka-jimha-kuÂila-cittassa ujukaraïÃya. Idaæ mahÃrÃja issatthassa dutiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja issattho lakkhe upÃseti, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena imasmiæ kÃye upÃsitabbaæ; kathaæ mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena imasmiæ kÃye upÃsitabbaæ; aniccato upÃsitabbaæ, dukkhato upÃsitabbaæ, anattato upÃsitabbaæ, rogato-pegaï¬ato sallato aghato ÃbÃdhato parato palokato Åtito upaddavato bhayato upasaggato calato pabhanguto addhuvato attÃïato aleïato asaraïato asaraïÅbhÆtato rittato su¤¤ato ÃdÅnavato asÃrato aghamÆlato vadhakato sÃsavato sankhatato jÃtidhammato jarÃdhammato byÃdhidhammato maraïadhammato sokadhammato paridevadhammato upÃyÃsadhammato sankilesadhammato, #<[page 419]># %< 419>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ evaæ kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena imasmiæ kÃye upÃsitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja issatthassa tatiyaæ angaæ gahetabbaæ. Puna ca paraæ mahÃrÃja issattho sÃyapÃtaæ upÃsati, evam-eva kho mahÃrÃja yoginà yogÃvacarena sÃyapÃtaæ Ãrammaïe upÃsitabbaæ. Idaæ mahÃrÃja issatthassa catutthaæ angaæ gahetabbaæ. BhÃsitam-p' etaæ mahÃrÃja therena SÃriputtena dhammasenÃpatinÃ: Yathà issatthako nÃma sÃyapÃtaæ upÃsati. upÃsanaæ na ri¤canto labhate bhattavetanaæ: Tath' eva Buddhaputto pi karoti kÃyupÃsanaæ, kÃyupÃsanaæ na ri¤canto arahattam-adhigacchatÅti. Issatthassa pa¤haæ pa¤camaæ. Iti chasu kaï¬esu bÃvÅsativaggapatimaï¬itesu dvÃsaÂÂhiadhikà dvesatà imasmiæ potthake Ãgatà Milindapa¤hà samattÃ. AnÃgatà ca pana dvÃcattÃlÅsà honti. Agatà ca anÃgatà ca sabbà samodhÃnetvà catuhi adhikà tisatapa¤hà honti. Sabbà va Milindapa¤hà ti sankhaæ gacchanti.] [Ra¤¤o ca therassa ca pucchÃvissajjanÃvasÃne caturÃsÅtisatasahassa-yojana-bahalà udakapariyantaæ katvà ayaæ mahÃpaÂhavÅ chadhà pakampittha, vijjullatà nicchariæsu, devatà dibbapupphavassaæ pavassiæsu, MahÃbrahmà sÃdhukÃram-adÃsi, mahÃsamuddakucchiyaæ meghatthanitanigghoso viya mahÃghoso ahosi. Iti so Milindo rÃjà ca orodhagaïà ca sirasà a¤jalimpaïÃmetvà vandiæsu. #<[page 420]># %< 420>% Milindo rÃjà ativiya pamuditahadayo sumathitamÃnahadayo BuddhasÃsane sÃramatino ratanattaye sunikkankho niggumbo nitthaddho hutvà therassa guïesu pabbajjÃ-supaÂipadÃ-iriyÃpa- thesu ca ativiya pasanno vissattho nirÃlayo nihatamÃnadappo uddhaÂadÃÂho viya bhujagindo evam-Ãha: SÃdhu sÃdhu bhante NÃgasena, Buddhavisayo pa¤ho tayà vissajjito; imasmiæ BuddhasÃsane Âhapetvà dhammasenÃpati-SÃriputtattheraæ a¤¤o tayà sadiso pa¤havissajjane na-tthi. Khamatha me bhante NÃgasena mama accayaæ. UpÃsakaæ maæ bhante NÃgasena dhÃretha, ajjatagge pÃïupetaæ saraïaæ gatan-ti. Tadà rÃjà balakÃyehi NÃgasenatheraæ payirupÃsitvà Milindaæ nÃma vihÃraæ kÃretvà therassa niyyÃdetvà catuhi paccayehi koÂisatehi khÅïÃsavehi bhikkhÆhi NÃgasenatheraæ paricari. Puna pi therassa pa¤¤Ãya pasÅditvà puttassa rajjaæ niyyÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajitvà vipassanaæ va¬¬hetvà arahattaæ pÃpuïÅti. Tena vuttaæ: Pa¤¤Ã pasatthà lokasmiæ, kathà saddhammaÂÂhitiyÃ, pa¤¤Ãya vimatiæ hantvà santiæ papponti paï¬itÃ. Yasmiæ khandhe Âhità pa¤¤Ã, sati yattha anÆnakÃ, pÆjÃvisesassa dharo aggo so va anuttaro. Tasmà hi paï¬ito poso sampassaæ attham-attano pa¤¤ÃvantÃbhipÆjeyya, cetiyaæ viya pÆjiyan-ti. Milindassa c' eva NÃgasenatherassa ca pa¤hÃ-veyyÃkaraïa-pakaraïaæ samattaæ.|