Vibhanga Based on the ed. by C. A. F. Rhys Davids: The VibhaÇga : Being the Second Book of the Abhidhamma PiÂaka. London : Pali Text Society 1904. (Reprinted 1978) Input by the Dhammakaya Foundation, Thailand, 1989-1996 [GRETIL-Version vom 1.7.2015] NOTICE This file is (C) Copyright the Pali Text Society and the Dhammakaya Foundation, 2015. This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License. These files are provided by courtesy of the Pali Text Society for scholarly purposes only. In principle they represent a digital edition (without revision or correction) of the printed editions of the complete set of Pali canonical texts published by the PTS. While they have been subject to a process of checking, it should not be assumed that there is no divergence from the printed editions and it is strongly recommended that they are checked against the printed editions before quoting. ANNOTATED VERSION IN PTS LAYOUT #<...># = BOLD %<...>% = ITALICS *<...>* = SUPERSCRIPT \<...>\ = REDLINE ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf and http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf For further information see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm ___________________________________________________________________ VibhaÇga #<[page 001]># %< 1>% VIBHA§GA NAMO TASSA BHAGAVATO ARAHATO SAMMù SAMBUDDHASSA I [KHANDHA-VIBHA§GA] PA¥CAKKHANDHù: rÆpakkhandho vedanÃkkhandho sa¤¤Ãk- khandho saÇkhÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho. Tattha katamo rÆpakkhandho? Yaæ\<*<1>*>/ ki¤ci rÆpaæ atÅtÃnÃgatapaccuppannaæ ajjhattaæ và bahiddhà và oÊÃrikaæ và sukhumaæ và hÅnaæ và païÅ- taæ và yaæ dÆre\<*<2>*>/ santike vÃ, tad-ekajjhaæ abhisaæyÆhitvà abhisaÇkhipitvÃ:\<*<3>*>/ ayaæ vuccati rÆpakkhandho. Tattha katamaæ rÆpaæ atÅtaæ? Yaæ rÆpaæ atÅtaæ niruddhaæ vigataæ vipariïataæ {atthaÇgataæ} abbhatthaÇgataæ\<*<4>*>/ uppajjitvà vigataæ atÅtaæ atÅtaæsena saÇgahitaæ\<*<5>*>/ -- cattÃro ca mahÃbhÆtà catunna¤ ca mahÃbhÆtÃnaæ upÃdÃya {rÆpaæ} -- idaæ vuccati rÆpaæ atÅtaæ. Tattha katamaæ rÆpaæ anÃgataæ? Yaæ rÆpaæ ajÃtaæ abhÆtaæ asa¤jÃtaæ anibbattaæ anabhinibbattaæ apÃtubhÆtaæ anuppannaæ asamuppan- naæ anuÂÂhitaæ asamuÂÂhitaæ anÃgataæ anÃgataæsena saÇ- gahitaæ\<*<6>*>/ -- cattÃro ca mahÃbhÆtà catunna¤ ca mahÃ- bhÆtÃnaæ upÃdÃya {rÆpaæ} -- idaæ vuccati rÆpaæ anÃgataæ. Tattha katamaæ rÆpaæ paccuppannaæ? Yaæ rÆpaæ jÃtaæ bhÆtaæ sa¤jÃtaæ nibbattaæ abhinib- battaæ pÃtubhÆtaæ uppannaæ samuppannaæ uÂÂhitaæ sam- uÂÂhitaæ paccuppannaæ paccuppannaæsena saÇgahitaæ -- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cf. S. III, 47; II, 252; quoted K. V. 140, 150. 2 Sd adds và here only. 3 Cf. Mil. 46. 4 So B. and K. Sd: atthagataæ abbhatthagataæ always. 5 Sd: saægahÅtaæ here only. 6 So Sd. 1 >/ #<[page 002]># %<2 RÆpakkhandho>% cattÃro ca mahÃbhÆtà catunna¤ ca mahÃbhÆtÃnaæ upÃ- dÃya rÆpaæ-idaæ vuccati rÆpaæ paccuppannaæ. Tattha\<*<1>*>/ katamaæ rÆpaæ ajjhattaæ? Yaæ rÆpaæ tesaæ tesaæ sattÃnaæ ajjhattaæ paccattaæ niyakaæ\<*<2>*>/ pÃÂipuggalikaæ upÃdiïïaæ\<*<3>*>/ -- cattÃro ca mahÃ- bhÆtà catunna¤ ca mahÃbhÆtÃnaæ upÃdÃya rÆpaæ -- idaæ vuccati rÆpaæ ajjhattaæ. Tattha katamaæ rÆpaæ bahiddhÃ? Yaæ rÆpaæ tesaæ tesaæ parasattÃnaæ parapuggalÃnaæ ajjhattaæ paccattaæ niyakaæ pÃÂipuggalikaæ upÃdiïïaæ -- cattÃro ca mahÃbhÆtà catunna¤ ca mahÃbhÆtÃnaæ upÃ- dÃya rÆpaæ -- idaæ vuccati rÆpaæ bahiddhÃ. Tattha katamaæ rÆpaæ oÊÃrikaæ\<*<4>*>/? CakkhÃyatanaæ . . . pe . . . phoÂÂhabbÃyatanaæ: idaæ vuccati rÆpaæ oÊÃrikaæ. Tattha katamaæ rÆpaæ sukhumaæ? Itthindriyaæ\<*<5>*>/ . . . pe . . . kabaÊiÇkÃro ÃhÃro: idaæ vuccati rÆpaæ sukhumaæ. Tattha katamaæ rÆpaæ hÅnaæ? Yaæ rÆpaæ tesaæ tesaæ sattÃnaæ u¤¤Ãtaæ ava¤¤Ãtaæ hÅÊitaæ\<*<6>*>/ paribhÆtaæ acitÅkataæ,\<*<7>*>/ hÅnaæ hÅnamataæ\<*<8>*>/ hÅna- sammataæ, aniÂÂhaæ akantaæ amanÃpaæ -- rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbÃ: idaæ vuccati rÆpaæ hÅnaæ. Tattha katamaæ rÆpaæ {païÅtaæ}? Yaæ rÆpaæ tesaæ tesaæ sattÃnaæ anu¤¤Ãtaæ anava¤¤Ã- taæ, ahÅÊitaæ aparibhÆtaæ citÅkataæ païÅtaæ païÅtamatam\<*<9>*>/ païÅtasammataæ, iÂÂhaæ kantaæ manÃpaæ: rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbÃ: idaæ vuccati rÆpaæ païÅtaæ. Taæ taæ và pana rÆpaæ upÃdÃy' upÃdÃya\<*<10>*>/ rÆpaæ hÅnaæ païÅtaæ daÂÂhabbaæ. Tattha\<*<11>*>/ katamaæ rÆpaæ dÆre? Itthindriyaæ . . . pe . . . kabaÊiÇkÃro ÃhÃro, yaæ và pan' a¤¤aæ pi\<*<12>*>/ atthi rÆpaæ anÃsanne anupakkaÂÂhe\<*<13>*>/ dÆre asantike: idaæ vuccati rÆpaæ dÆre. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cf. Dh. S., 1044-45. 2 So B. and K. Sd: niyataæ. 3 So B. always. K. and Sd.: upÃdinnaæ. Cf. Dh. S., 1044-45; M. I, 188, 422. Franke, Vienna Journal, vol. vii., p. 355. 4 Cf. Dh. S., 675-76 and 596. 5 See Psychological Ethics (Dh. S. trans.), p. 208, n. 1. 6 Sd: uhÅlitaæ here only. B: hilitaæ. 7 B: acittÅkataæ. 8 Sd omits. 9 So Sd. 10 So B. and Sd. K: upÃdÃya upÃdÃya always. 11 Cf. Dh. S., 677, 678. 12 Sd: a¤¤am pi. So below. 13 Sd: na vupakkaÂÂhe. B: avupakaÂÂhe. >/ #<[page 003]># %< VedanÃkkhandho 3>% Tattha katamaæ rÆpaæ santike? CakkhÃyatanaæ . . . pe . . . phoÂÂhabbÃyatanaæ, yaæ và pan' a¤¤aæ pi atthi rÆpaæ Ãsanne upakkaÂÂhe\<*<1>*>/ avidÆre santike: idaæ vuccati rÆpaæ santike. Taæ taæ và pana rÆpaæ upÃdÃy' upÃdÃya rÆpaæ dÆre santike daÂÂhabbaæ. Tattha katamo vedanÃkkhandho? YÃ\<*<2>*>/ kÃci vedanà atÅtÃnÃgatapaccuppannà ajjhattà và bahiddhà và oÊÃrikà và sukhumà và hÅnà và païÅtà và yà dÆre santike vÃ, tad-ekajjhaæ abhisaæyÆhitvà abhisaÇ- khipitvÃ: ayaæ vuccati vedanÃkkhandho. Tattha katamà vedanà atÅtÃ? Yà vedanà atÅtà niruddhà vigatà vipariïatà atthaÇgatà {abbhatthaÇgatÃ} uppajjitvà vigatà atÅtà atÅtaæsena saÇga- hità -- sukhà vedanà dukkhà vedanà adukkhamasukhà vedanà -- ayaæ vuccati vedanà atÅtÃ. Tattha katamà vedanà anÃgatÃ? Yà vedanà ajÃtà abhÆtà asa¤jÃtà anibbattà anabhinib- battà apÃtubhÆtà anuppannà asamuppannà anuÂÂhità asamuÂÂhità anÃgatà anÃgataæsena saÇgahità -- sukhà vedanà dukkhà vedanà adukkhamasukhà vedanà -- ayaæ vuccati vedanà anÃgatÃ. Tattha katamà vedanà paccuppannÃ? Yà vedanà jÃtà bhÆtà sa¤jÃtÃ\<*<3>*>/ nibbattà abhinibbattà pÃtubhÆtà uppannà samuppannà uÂÂhità samuÂÂhità paccuppannà paccuppannaæsena saÇgahità -- sukhà vedanà dukkhà vedanà adukkhamasukhà vedanà -- ayaæ vuccati vedanà paccuppannÃ. Tattha katamà vedanà ajjhattÃ? Yà vedanà tesaæ tesaæ sattÃnaæ ajjhattaæ paccattaæ niyakÃ\<*<4>*>/ pÃÂipuggalikà upÃdiïïà -- sukhà vedanà dukkhà vedanà adukkhamasukhà vedanà -- ayaæ vuccati vedanà ajjhattÃ. Tattha katamà vedanà bahiddhÃ? Yà vedanà tesaæ tesaæ parasattÃnaæ parapuggalÃnaæ ajjhattaæ paccattaæ niyakÃ\<*<4>*>/ pÃÂipuggalikà upÃdiïïà -- sukhà vedanà dukkhà vedanà adukkhamasukhà vedanà -- ayaæ vuccati vedanà bahiddhÃ. Tattha katamà vedanà oÊÃrikÃ? Akusalà vedanà oÊÃrikÃ, kusalÃvyÃkatà vedanà sukhumÃ. KusalÃkusalà vedanà oÊÃrikÃ, avyÃkatà vedanà sukhumÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: vup-. 2 Cf. S. III, 47; II, 253. 3 Sd omits sa¤jÃtÃ. 4 So Sd. >/ #<[page 004]># %<4 VedanÃkkhandho>% Dukkhà vedanà oÊÃrikÃ, sukhà ca adukkhamasukhà ca\<*<1>*>/ vedanà sukhumÃ. Sukhadukkhà vedanà oÊÃrikÃ, aduk- khamasukhà vedanà sukhumÃ. AsamÃpannassa vedanà oÊÃrikÃ, samÃpannassa vedanà sukhumÃ. SÃsavà vedanà oÊÃrikÃ, anÃsavà vedanà sukhumÃ. Taæ taæ và pana vedanaæ upÃdÃy' upÃdÃya vedanà oÊÃrikà sukhumà daÂÂhabbÃ. Tattha katamà vedanà hÅnÃ?\<*<2>*>/ Akusalà vedanà hÅnÃ, kusalÃvyÃkatà vedanà païÅtÃ. KusalÃkusalà vedanà hÅnÃ, avyÃkatà vedanà païÅtÃ. Dukkhà vedanà hÅnÃ, sukhà ca adukkhamasukhà ca vedanà païÅtÃ. Sukhadukkhà vedanà hÅnÃ, adukkhama- sukhà vedanà païÅtÃ. AsamÃpannassa vedanà hÅnÃ, samÃpannassa vedanà païÅtÃ. SÃsavà vedanà hÅnÃ, anÃsavà {vedanÃ} païÅtÃ. Taæ taæ và pana vedanaæ upÃdÃy' upÃdÃya vedanà hÅnà païÅtà daÂÂhabbÃ. Tattha katamà vedanà dÆre? Akusalà vedanà kusalÃvyÃkatÃhi\<*<3>*>/ vedanÃhi dÆre, kusa- lÃvyÃkatà vedanà akusalÃya vedanÃya dÆre. Kusalà vedanà akusalÃvyÃkatÃhi vedanÃhi dÆre, akusalÃvyÃkatà vedanà kusalÃya vedanÃya dÆre. AvyÃkatà vedanÃ\<*<4>*>/ kusalÃkusalÃhi vedanÃhi dÆre, kusalÃkusalà vedanà avyÃkatÃya vedanÃya dÆre. Dukkhà vedanà sukhÃya ca adukkhamasukhÃya ca vedanÃhi dÆre, sukhà ca adukkhamasukhà ca vedanà dukkhÃya vedanÃya dÆre. Sukhà vedanà dukkhÃya ca adukkhamasukhÃya ca vedanÃhi dÆre, dukkhà ca aduk- khamasukhà ca vedanÃ\<*<5>*>/ sukhÃya vedanÃya dÆre. Aduk- khamasukhà vedanà sukhadukkhÃhi vedanÃhi dÆre, sukhadukkhà vedanà adukkhamasukhÃya vedanÃya dÆre. AsamÃpannassa vedanà samÃpannassa vedanÃya dÆre, samÃpannassa vedanà asamÃpannassa vedanÃya dÆre. SÃsavà vedanà anÃsavÃya vedanÃya dÆre, anÃsavà vedanà sÃsavÃya vedanÃya dÆre. Ayaæ vuccati vedanà dÆre. Tattha katamà vedanà santike? Akusalà vedanà akusalÃya vedanÃya santike, kusalÃ\<*<6>*>/ vedanà kusalÃya vedanÃya santike, avyÃkatà vedanà avyÃkatÃya vedanÃya santike. Dukkhà vedanà dukkhÃya vedanÃya santike, sukhà vedanà sukhÃya vedanÃya santike, adukkhamasukhà vedanà adukkhamasukhÃya vedanÃya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd omits. 2 B: hÅnà païÅtÃ? 3 Sd akusalavyÃkatÃhi. 4 Sd: avyÃkatÃya vedanÃya. 5 Sd dukkhÃya ca adukkhamasukhà ca vedanÃhi. 5 Sd: akusalÃ. >/ #<[page 005]># %< Sa¤¤Ãkkhandho 5>% santike. AsamÃpannassa vedanà asamÃpannassa vedanÃya santike, samÃpannassa vedanà samÃpannassa vedanÃya santike. SÃvavà vedanà sÃsavÃya vedanÃya santike, anÃ- savà vedanà anÃsavÃya vedanÃya santike. Ayaæ vuccati vedanà santike. Taæ taæ và pana vedanaæ upÃdÃy' upÃdÃya vedanà dÆre santike daÂÂhabbÃ. Tattha katamo sa¤¤Ãkkhandho? Yà kÃci sa¤¤Ã atÅtÃnÃgatapaccuppannà ajjhattà và bahiddhà và oÊÃrikà và sukhumà và hÅnà và païÅtà và yà dÆre santike vÃ, tad-ekajjhaæ abhisaæyÆhitvà ab- hisaÇkhipitvÃ: ayaæ vuccati sa¤¤Ãkkhandho. Tattha katamà sa¤¤Ã atÅtÃ? Yà sa¤¤Ã atÅtà niruddhà vigatà vipariïatà atthaÇgatà abbhatthaÇgatà uppajjitvà vigatà atÅtà atÅtaæsena saÇga- hità -- cakkhusamphassajà sa¤¤Ã {sotasamphassajÃ} sa¤¤Ã ghÃnasamphassajà sa¤¤Ã jivhÃsamphassajà sa¤¤Ã kÃya- samphassajà sa¤¤Ã manosamphassajà sa¤¤Ã -- ayaæ vuccati sa¤¤Ã atÅtÃ. Tattha katamà sa¤¤Ã anÃgatÃ? Yà sa¤¤Ã ajÃtà abhÆtà asa¤jÃtà anibbattà anabhinib- battà apÃtubhÆtà anuppannà asamuppannà anuÂÂhità asamuÂÂhità anÃgatà anÃgataæsena saÇgahità -- cakkhu- samphassajà sa¤¤Ã . . . pe\<*<1>*>/ . . . manosamphassajà sa¤¤Ã -- ayaæ vuccati sa¤¤Ã anÃgatÃ. Tattha katamà sa¤¤Ã paccuppannÃ? Yà sa¤¤Ã jÃtà bhÆtà sa¤jÃtà nibbattà abhinibbattà pÃtubhÆtà uppannà samuppannà uÂÂhità samuÂÂhità pac- cuppannà paccuppannaæsena saÇgahità -- cakkhusam- phassajà sa¤¤Ã . . . pe . . . manosamphassajà sa¤¤Ã -- ayaæ vuccati sa¤¤Ã paccuppannÃ. Tattha katamà sa¤¤Ã ajjhattÃ? Yà sa¤¤Ã tesaæ tesaæ sattÃnaæ ajjhattaæ paccattaæ niyakÃ\<*<2>*>/ pÃÂipuggalikà upÃdiïïà -- cakkhusamphassajà sa¤¤Ã . . . pe . . . manosamphassajà sa¤¤Ã -- ayaæ vuc- cati sa¤¤Ã ajjhattÃ. Tattha katamà sa¤¤Ã bahiddhÃ? Yà sa¤¤Ã tesaæ tesaæ parasattÃnaæ parapuggalÃnaæ ajjhattaæ paccattaæ niyakà pÃÂipuggalikà upÃdiïïà -- cak- khusamphassajà sa¤¤Ã . . . pe . . . manosamphassajà sa¤¤Ã -- ayaæ vuccati sa¤¤Ã bahiddhÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd and B. do not condese throughout these sections. 2 So Sd. >/ #<[page 006]># %<6 Sa¤¤Ãkkhandho>% Tattha katamà sa¤¤Ã oÊÃrikÃ? PaÂighasamphassajà sa¤¤Ã oÊÃrikÃ, adhivacanasamphas- sajà sa¤¤Ã sukhumÃ. Akusalà sa¤¤Ã oÊÃrikÃ, kusalÃvyÃkatà sa¤¤Ã sukhumÃ. KusalÃkusalà sa¤¤Ã oÊÃrikÃ, avyÃkatà sa¤¤Ã sukhumÃ. DukkhÃya vedanÃya sampayuttà sa¤¤Ã oÊÃrikÃ, sukhÃya ca adukkhamasukhÃya ca vedanÃhi sampa- yuttà sa¤¤Ã sukhumÃ. SukhadukkhÃhi vedanÃhi sampa- yuttà sa¤¤Ã oÊÃrikaæ, adukkhamasukhÃya vedanÃya sampa- yuttà sa¤¤Ã sukhumÃ. AsamÃpannassa sa¤¤Ã oÊÃrikÃ, samÃpannassa sa¤¤Ã sukhumÃ. SÃsavà sa¤¤Ã oÊÃrikÃ, anÃsavà sa¤¤Ã sukhumÃ. Taæ taæ và pana sa¤¤aæ upÃdÃy' upÃdÃya sa¤¤Ã oÊÃrikà sukhumà daÂÂhabbÃ. Tattha katamà sa¤¤Ã hÅnÃ?\<*<1>*>/ Akusalà sa¤¤Ã hÅnÃ, kusalÃvyÃkatà sa¤¤Ã païÅtÃ. KusalÃkusalà sa¤¤Ã hÅnÃ, avyÃkatà sa¤¤Ã païÅtÃ. Duk- khÃya vedanÃya sampayuttà sa¤¤Ã hÅnÃ, sukhÃya ca adukkhamasukhÃya ca vedanÃhi sampayuttà sa¤¤Ã païÅtÃ. SukhadukkhÃhi vedanÃhi sampayuttà sa¤¤Ã hÅnÃ, aduk- khamasukhÃya vedanÃya sampayuttà sa¤¤Ã païÅtÃ. AsamÃ- pannassa sa¤¤Ã hÅnÃ, samÃpanassa sa¤¤Ã païÅtÃ. SÃsavà sa¤¤Ã hÅnÃ, anÃsavà sa¤¤Ã païÅtÃ. Taæ taæ và pana sa¤¤aæ upÃdÃy' upÃdÃya sa¤¤Ã hÅnà païÅtà daÂÂhabbÃ. Tattha katamà sa¤¤Ã dÆre? Akusalà sa¤¤Ã kusalÃvyÃkatÃhi sa¤¤Ãhi dÆre, kusa- lavyÃkatà sa¤¤Ã akusalÃya sa¤¤Ãya dÆre; kusalà sa¤¤Ã akusalÃvyÃkatÃhi sa¤¤Ãhi dÆre, akusalÃvyÃkatà sa¤¤Ã kusalÃya sa¤¤Ãya dÆre; avyÃkatà sa¤¤Ã kusalÃkusalÃhi sa¤¤Ãhi dÆre, kusalÃkusalà sa¤¤Ã avyÃkatÃya sa¤¤Ãya dÆre. DukkhÃya vedanÃya sampayuttà sa¤¤Ã sukhÃya ca adukkhamasukhÃya ca vedanÃhi sampayuttÃhi sa¤¤Ãhi dÆre, sukhÃya ca adukkhamasukhÃya ca vedanÃhi sampa- yuttà sa¤¤Ã dukkhÃya vedanÃya sampayuttÃya sa¤¤Ãya dÆre; sukhÃya vedanÃya sampayuttà sa¤¤Ã dukkhÃya ca adukkhamasukhÃya ca vedanÃhi sampayuttÃhi sa¤¤Ãhi dÆre, dukkhÃya ca adukkhamasukhÃya ca vedanÃhi sampayuttà sa¤¤Ã sukhÃya vedanÃya sampayuttÃya sa¤- ¤Ãya dÆre; adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttà sa¤¤Ã sukhadukkhÃhi vedanÃhi sampayuttÃhi sa¤¤Ãhi dÆre, sukhadukkhÃhi vedanÃhi sampayuttà sa¤¤Ã aduk- khamasukhÃya vedanÃya sampayuttÃya sa¤¤Ãya dÆre. AsamÃpannassa sa¤¤Ã samÃpannassa sa¤¤Ãya dÆre, samÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B: hÅnà païitÃ? >/ #<[page 007]># %< SaÇkhÃrakkhandho 7>% pannassa sa¤¤Ã asamÃpannassa sa¤¤Ãya dÆre. SÃsavà sa¤¤Ã anÃsavÃya sa¤¤Ãya dÆre, anÃsavà sa¤¤Ã sÃsavÃya sa¤¤Ãya dÆre. Ayaæ vuccati sa¤¤Ã dÆre. Tattha katamà sa¤¤Ã santike? Akusalà sa¤¤Ã akusalÃya sa¤¤Ãya santike, kusalà sa¤¤Ã kusalÃya sa¤¤Ãya santike, avyÃkatà sa¤¤Ã avyÃkatÃya sa¤¤Ãya santike. DukkhÃya vedanÃya sampayuttà sa¤¤Ã dukkhÃya vedanÃya sampayuttÃya sa¤¤Ãya santike,\<*<1>*>/ suk- hÃya vedanÃya sampayuttà sa¤¤Ã sukhÃya vedanÃya sampa- yuttÃya sa¤¤Ãya santike, adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttà sa¤¤Ã adukkhamasukhÃya vedanÃya sampa- yuttÃya sa¤¤Ãya santike. AsamÃpannassa sa¤¤Ã asamÃ- pannassa sa¤¤Ãya santike, samÃpannassa sa¤¤Ã samÃpan- nassa sa¤¤Ãya santike. SÃsavà sa¤¤Ã sÃsavÃya sa¤¤Ãya santike, anÃsavà sa¤¤Ã anÃsavÃya sa¤¤Ãya santike. Ayaæ vuccati sa¤¤Ã santike. Taæ taæ va pana sa¤¤aæ upÃdÃy' upÃdÃya sa¤¤Ã dÆre santike daÂÂhabbÃ. Tattha katamo saÇkhÃrakkhandho? Ye\<*<2>*>/ keci saÇkhÃrà atÅtÃnÃgatapaccuppannà ajjhattà và bahiddhà và oÊÃrikà và sukhumà và hÅnà và païÅtà và ye dÆre santike vÃ, tad-ekajjhaæ abhisaæyÆhitvà {abhisaÇkhi- pitvÃ}: ayaæ vuccati saÇkhÃrakkhandho. Tattha katame saÇkhÃrà atÅtÃ? Ye saÇkhÃrà atÅtà niruddhà vigatà vipariïatà atthaÇgatà abbhatthaÇgatà uppajjitvà vigatà atÅtà atÅtaæsena saÇgahità -- cakkhusamphassajà cetanà sotasamphassajà cetanà ghÃnasamphassajà cetanà jivhÃsamphassajà cetanà kÃya- samphassajà cetanà manosamphassajà cetanà -- ime vuc- canti saÇkhÃrà atÅtÃ. Tattha katame saÇkhÃrà anÃgatÃ? Ye saÇkhÃrà ajÃtà abhÆtà asa¤jÃtà anibbattà anabhi- nibbattà apÃtubhÆtà anuppannà asamuppannà anuÂÂhità asamuÂÂhità anÃgatà anÃgataæsena saÇgahità -- cakkhu- samphassajà cetanà . . . pe . . . manosamphassajà cetanà -- ime vuccanti saÇkhÃrà anÃgatÃ. Tattha katame saÇkhÃrà paccuppannÃ? Ye saÇkhÃrà jÃtà bhÆtà sa¤jÃtà nibbattà abhinibbattà pÃtubhÆtà uppannà samuppannà uÂÂhità samuÂÂhità pac- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: dukkhÃya vedanÃya sampayuttà sa¤¤Ã dukkhÃya vedanÃya sampayuttà (sic) sukhÃya vedanÃya sampayuttÃya santike sa¤¤Ãya santike. 2 S. III, 47; II, 253. >/ #<[page 008]># %<8 SaÇkhÃrakkhandho>% cuppannà paccuppannaæsena saÇgahità -- cakkhusamphas- sajà cetanà . . . pe . . . manosamphassajà cetanà -- ime vuccanti saÇkhÃrà paccuppannÃ. Tattha katame saÇkhÃrà ajjhattÃ? Ye saÇkhÃrà tesaæ tesaæ sattÃnaæ ajjhattaæ paccattaæ niyakà pÃÂipuggalikà upÃdiïïÃ-cakkhusamphassajà cetanà . . . pe . . . manosamphassajà cetanà -- ime vuccanti saÇkhÃrà ajjhattÃ. Tattha katame saÇkhÃrà bahiddhÃ? Ye saÇkhÃrà tesaæ tesaæ parasattÃnaæ parapuggalÃnaæ ajjhattaæ paccattaæ niyakà pÃÂipuggalikà upÃdiïïÃ-cak- khusamphassajà cetanà . . . pe . . . manosamphassajà cetanà -- ime vuccanti saÇkhÃrà bahiddhÃ. Tattha katame saÇkhÃrà oÊÃrikÃ? Akusalà saÇkhÃrà oÊÃrikÃ, kusalÃvyÃkatà saÇkhÃrà sukhumÃ; kusalÃkusalà saÇkhÃrà oÊÃrikÃ, avyÃkatà saÇ- khÃrà sukhumÃ. DukkhÃya vedanÃya sampayuttà saÇ- khÃrà oÊÃrikÃ, sukhÃya ca adukkhamasukhÃya ca veda- nÃhi sampayuttà saÇkhÃrà sukhumÃ; sukhadukkhÃhi vedanÃhi sampayuttà saÇkhÃrà oÊÃrikÃ, adukkhamasuk- hÃya vedanÃya sampayuttà saÇkhÃrà sukhumÃ. AsamÃ- pannassa saÇkhÃrà oÊÃrikÃ, samÃpannassa saÇkhÃrà suk- humÃ. SÃsavà saÇkhÃrà oÊÃrikÃ, anÃsavà saÇkhÃrà sukhumÃ. Te te và pana saÇkhÃre upÃdÃy' upÃdÃya saÇkhÃrà oÊÃrikà sukhumà daÂÂhabbÃ. Tattha katame saÇkhÃrà hÅnÃ?\<*<1>*>/ Akusalà saÇkhÃrà hÅnÃ, kusalÃvyÃkatà saÇkhÃrà païÅtÃ; kusalÃkusalà saÇkhÃrà hÅnÃ, avyÃkatà saÇkhÃrà païÅtÃ. DukkhÃya vedanÃya sampayuttà saÇkhÃrà hÅnÃ, sukhÃya ca adukkhamasukhÃya ca vedanÃhi sampayuttà saÇkhÃrà païÅtÃ; sukhadukkhÃhi vedanÃhi sampayuttà saÇkhÃrà hÅnÃ, adukkhamasukhÃya vedanÃya samayuttà saÇkhÃrà païÅtÃ. AsamÃpannassa saÇkhÃrà hÅnÃ, samÃpannassa saÇkhÃrà païÅtÃ. SÃsavà saÇkhÃrà hÅnÃ, anÃsavà saÇ- khÃrà païÅtÃ. Te te và pana saÇkhÃre upÃdÃy' upÃdÃya saÇkhÃrà hÅnà païÅtà daÂÂhabbÃ. Tattha katame saÇkhÃrà dÆre? Akusalà saÇkhÃrà kusalÃvyÃkatehi saÇkhÃrehi dÆre, kusalÃvyÃkatà saÇkhÃrà akusalehi saÇkhÃrehi dÆre; kusalà saÇkhÃrà akusalÃvyÃkatehi saÇkhÃrehi dÆre; akusalÃvyÃkatà saÇkhÃrà kusalehi saÇkhÃrehi dÆre; \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B: hÅnà païÅtÃ? (See p. 10.) >/ #<[page 009]># %< Vi¤¤Ãïakkhandho 9>% avyÃkatà saÇkhÃrà kusalÃkusalehi saÇkhÃrehi dÆre; kusalÃkusalà saÇkhÃrà avyÃkatehi saÇkhÃrehi dÆre. DukkhÃya vedanÃya sampayuttà saÇkhÃrà sukhÃya ca adukkhamasukhÃya ca vedanÃhi sampayuttehi saÇ- khÃrehi dÆre, sukhÃya ca adukkhamasukhÃya ca veda- nÃhi sampayuttà saÇkhÃrà dukkhÃya vedanÃya sampa- yuttehi saÇkhÃrehi dÆre; sukhÃya vedanÃya sampayuttà saÇkhÃrà dukkhÃya ca adukkhamasukhÃya ca vedanÃhi sampayuttehi saÇkhÃrehi dÆre, dukkhÃya ca adukkha- masukhÃya ca vedanÃhi sampayuttà saÇkhÃrà sukhÃya vedanÃya sampayuttehi saÇkhÃrehi dÆre; adukkhamasu- khÃya vedanÃya sampayuttà saÇkhÃrà sukhadukkhÃhi vedanÃhi sampayuttehi saÇkhÃrehi dÆre, sukhadukkhÃhi vedanÃhi sampayuttà saÇkhÃrà adukkhamasukhÃya veda- nÃya sampayuttehi saÇkhÃrehi dÆre. AsamÃpannassa saÇkhÃrà samÃpannassa saÇkhÃrehi dÆre, samÃpannassa saÇkhÃrà asamÃpannassa saÇkhÃrehi dÆre. SÃsavà saÇ- khÃrà anÃsavehi saÇkhÃrehi dÆre; anÃsavà saÇkhÃrà sÃsavehi saÇkhÃrehi dÆre. Ime vuccanti saÇkhÃrà dÆre. Tattha katame saÇkhÃrà santike? Akusalà saÇkhÃrà akusalÃnaæ saÇkhÃrÃnaæ santike, kusalà saÇkhÃrà kusalÃnaæ saÇkhÃrÃnaæ santike, avyÃkatà saÇkhÃrà avyÃkatÃnaæ saÇkhÃrÃnaæ santike. DukkhÃya vedanÃya sampayuttà saÇkhÃrà dukkhÃya vedanÃya sampayuttÃnaæ saÇkhÃrÃnaæ santike; sukhÃya vedanÃya sampayuttà saÇkhÃrà sukhÃya vedanÃya sampayuttÃnaæ saÇkhÃrÃnaæ santike; adukkhamasukhÃya vedanÃya sam- payuttà saÇkhÃrà adukkhamasukhÃya vedanÃya sam- payuttÃnaæ saÇkhÃrÃnaæ santike. AsamÃpannassa saÇ- khÃrà asamÃpannassa saÇkhÃrÃnaæ santike; samÃpan- nassa saÇkhÃrà samÃpannassa saÇkhÃrÃnaæ santike. SÃvavà saÇkhÃrà sÃsavÃnaæ saÇkhÃrÃnaæ santike; anÃsavà saÇ- khÃrà anÃsavÃnaæ saÇkhÃrÃnaæ santike. Ime vuccanti saÇkhÃrà santike. Te te và pana saÇkhÃre upÃdÃy' upÃdÃya saÇkhÃra dÆre santike daÂÂhabbÃ. Tattha katamo vi¤¤Ãïakkhandho? Yaæ\<*<1>*>/ ki¤ci vi¤¤Ãïaæ atÅtÃnÃgatapaccuppannaæ ajjhattaæ và bahiddhà và oÊÃrikaæ và sukhumaæ và hÅnaæ và païÅtaæ và yaæ dÆre santike vÃ, tad-ekajjhaæ abhisaæyÆhitvà abhi- saÇkhipitvÃ: ayaæ vuccati vi¤¤Ãïakkhandho. Tattha katamaæ vi¤¤Ãïaæ atÅtaæ? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. III, 47; II, 253. >/ #<[page 010]># %<10 Vi¤¤Ãïakkhandho>% Yaæ vi¤¤Ãïaæ atÅtaæ niruddhaæ vigataæ vipariïataæ atthaÇgataæ abbhatthaÇgataæ uppajjitvà vigataæ atÅtaæ atÅtaæsena saÇgahitaæ -- cakkhuvi¤¤Ãïaæ sotavi¤¤Ãïaæ ghÃnavi¤¤Ãïaæ jivhÃvi¤¤Ãïaæ {kÃyavi¤¤Ãïaæ} manovi¤- ¤Ãïaæ -- idaæ vuccati vi¤¤Ãïaæ atÅtaæ. Tattha katamaæ vi¤¤Ãïaæ anÃgataæ? Yaæ vi¤¤Ãïaæ ajÃtaæ abhÆtaæ asa¤jÃtaæ anibbattaæ anabhinibbattaæ apÃtubhÆtaæ anuppannaæ asamuppannaæ anuÂÂhitaæ asamuÂÂhitaæ anÃgataæ anÃgataæsena saÇgahitaæ -- cakkhuvi¤¤Ãïaæ . . . pe . . . manovi¤¤Ãïaæ -- idaæ vuccati vi¤¤Ãïaæ anÃgataæ. Tattha katamaæ vi¤¤Ãïaæ paccuppannaæ? Yaæ vi¤¤Ãïaæ jÃtaæ bhÆtaæ sa¤jÃtaæ nibbattaæ abhinib- battaæ pÃtubhÆtaæ uppannaæ samuppannaæ uÂÂhitaæ samuÂÂhitaæ paccuppannaæ paccuppannaæsena saÇgahitaæ -- cakkhuvi¤¤Ãïaæ . . . pe . . . manovi¤¤Ãïaæ -- idaæ vuccati vi¤¤Ãïaæ paccuppannaæ. Tattha katamaæ vi¤¤Ãïaæ ajjhattaæ? Yaæ vi¤¤Ãïaæ tesaæ tesaæ sattÃnaæ ajjhattaæ paccattaæ niyakaæ pÃÂipuggalikaæ upÃdiïïaæ -- cakkhuvi¤¤Ãïaæ . . . pe . . . manovi¤¤Ãïaæ -- idaæ vuccati vi¤¤Ãïaæ ajjhattaæ. Tattha katamaæ vi¤¤Ãïaæ bahiddhÃ? Yaæ vi¤¤Ãïaæ tesaæ tesaæ parasattÃnaæ parapuggalÃnaæ ajjhattaæ paccattaæ niyakaæ pÃÂipuggalikaæ upÃdiïïaæ -- cakkhuvi¤¤Ãïaæ . . . pe . . . manovi¤¤Ãïaæ -- idaæ vuc- cati vi¤¤Ãïaæ bahiddhÃ. Tattha katamaæ vi¤¤Ãïaæ oÊÃrikaæ? Akusalaæ vi¤¤Ãnaæ oÊÃrikaæ; kusalÃvyÃkatà vi¤¤Ãïà sukhumÃ; kusalÃkusalà vi¤¤Ãïà oÊÃrikÃ; avyÃkataæ vi¤¤Ãïaæ sukhumaæ. DukkhÃya vedanÃya sampayuttaæ vi¤¤Ãïaæ oÊÃrikaæ; sukhÃya ca adukkhamasukhÃya ca vedanÃhi sampayuttà vi¤¤Ãïà sukhumÃ. SukhadukkhÃhi vedanÃhi sampayuttà vi¤¤Ãïà oÊÃrikÃ,\<*<1>*>/ adukkhamasu- khÃya vedanÃya sampayuttaæ vi¤¤Ãïaæ sukhumaæ. AsamÃpannassa vi¤¤Ãïaæ oÊÃrikaæ, samÃpannassa vi¤¤- Ãïaæ sukhumaæ. SÃsavaæ vi¤¤Ãïaæ oÊÃrikaæ, anÃsavaæ vi¤¤Ãïaæ sukhumaæ. Taæ taæ và pana vi¤¤Ãïaæ upÃdÃy' upÃdÃya vi¤¤Ãïaæ oÊÃrikaæ sukhumaæ daÂÂhabbaæ. Tattha katamaæ vi¤¤Ãïaæ hÅnaæ?\<*<2>*>/ Akusalaæ vi¤¤Ãïaæ hÅnaæ, kusalÃvyÃkatà vi¤¤Ãïà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So B. and K. Sd: sampayuttaæ vi¤¤Ãïaæ olÃrikaæ. 2 B: hÅnaæ païÅtaæ? (See p. 8.) >/ #<[page 011]># %< Vi¤¤Ãïakkhandho 11>% païÅtÃ; kusalÃkusalà vi¤¤Ãïà hÅnÃ; avyÃkataæ vi¤¤Ãïaæ païÅtaæ.\<*<1>*>/ DukkhÃya vedanÃya sampayuttaæ vi¤¤Ãïaæ hÅnaæ; sukhÃya ca adukkhamasukhÃya ca vedanÃhi sampayuttà vi¤¤Ãïà païÅtÃ;\<*<2>*>/ sukhadukkhÃhi vedanÃhi sampayuttà vi¤¤Ãïà hÅnÃ,\<*<3>*>/ adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttaæ vi¤¤Ãïaæ païÅtaæ. AsamÃpannassa {vi¤¤Ã- ïaæ} hÅnaæ; samÃpannassa vi¤¤Ãïaæ païÅtaæ. SÃsavaæ vi¤¤Ãïaæ hÅnaæ; anÃsavaæ vi¤¤Ãïaæ païÅtaæ. Taæ taæ và pana vi¤¤Ãïaæ upÃdÃy' upÃdÃya vi¤¤Ãïaæ hÅnaæ païÅtaæ daÂÂhabbaæ. Tattha katamaæ vi¤¤Ãïaæ dÆre? Akusalaæ vi¤¤Ãïaæ kusalÃvyÃkatehi vi¤¤Ãïehi dÆre, kusalÃvyÃkatà vi¤¤ÃïÃ\<*<4>*>/ akusalà vi¤¤Ãïà dÆre, kusalaæ vi¤¤Ãïaæ akusalÃvyÃkatehi vi¤¤Ãïehi dÆre; akusalÃvyÃ- katà vi¤¤Ãïà kusalà vi¤¤Ãïà dÆre, avyÃkataæ vi¤¤Ãïaæ kusalÃkusalehi vi¤¤Ãïehi dÆre, kusalÃkusalà vi¤¤ÃïÃ\<*<5>*>/ avyÃkatà vi¤¤Ãïà dÆre. DukkhÃya vedanÃya sampayut- taæ vi¤¤Ãïaæ sukhÃya ca adukkhamasukhÃya ca veda- nÃhi sampayuttehi vi¤¤Ãïehi dÆre, sukhÃya ca aduk- khamasukhÃya ca vedanÃhi sampayuttà vi¤¤ÃïÃ\<*<6>*>/ duk- khÃya vedanÃya sampayuttà vi¤¤Ãïà dÆre; sukhÃya vedanÃya sampayuttaæ vi¤¤Ãïaæ dukkhÃya ca aduk- khamasukhÃya ca vedanÃhi sampayuttehi vi¤¤Ãïehi dÆre; dukkhÃya ca adukkhamasukhÃya ca vedanÃhi sampayuttà vi¤¤Ãïà sukhÃya vedanÃya sampayuttà vi¤¤Ãïà dÆre; adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayut- taæ vi¤¤Ãïaæ sukhadukkhÃhi vedanÃhi sampayuttehi vi¤¤Ãïehi dÆre; sukhadukkhÃhi vedanÃhi sampayuttà vi¤¤Ãïà adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttà vi¤- ¤Ãïà dÆre. AsamÃpannassa vi¤¤Ãïaæ samÃpannassa vi¤¤ÃïÃ\<*<7>*>/ dÆre, samÃpannassa vi¤¤Ãïaæ asamÃpannassa vi¤¤Ãïà dÆre. SÃsavaæ vi¤¤Ãïaæ anÃsavà vi¤¤Ãïà dÆre; anÃsavaæ vi¤¤Ãïaæ sÃsavà vi¤¤Ãïà dÆre. Idaæ vuccati vi¤¤Ãïaæ dÆre. Tattha katamaæ vi¤¤Ãïaæ santike? Akusalaæ vi¤¤Ãïaæ akusalassa vi¤¤Ãïassa santike; \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: akusalÃvyÃkataæ vi¤¤Ãïaæ païÅtaæ. KusalÃkusalà vi¤¤Ãïaæ hÅnaæ. 2 Sd: sampayuttaæ vi¤¤Ãïaæ païÅtaæ. 3 Sd: sampayuttaæ vi¤¤Ãïaæ hÅnaæ. 4 Sd: kusalÃvyÃkataæ vi¤¤Ãïaæ. 5 Sd: kusalÃkusalaæ vi¤¤Ãïaæ. 6 Sd: sampayuttaæ vi¤¤Ãïaæ. 7 Sd has vi¤¤Ãïaæ altered to vi¤¤ÃïÃ. >/ #<[page 012]># %<12 Ekavidhena rÆpakkhandho>% kusalaæ vi¤¤Ãïaæ kusalassa vi¤¤Ãïassa santike; avyÃkataæ vi¤¤Ãïam avyÃkatassa vi¤¤Ãïassa santike. DukkhÃya vedanÃya sampayuttaæ vi¤¤Ãïaæ dukkhÃya vedanÃya sampayuttassa vi¤¤Ãïassa santike; sukhÃya vedanÃya sampayuttaæ vi¤¤Ãïaæ sukhÃya vedanÃya sampayuttassa vi¤¤Ãïassa santike; adukkhamasukhÃya vedanÃya sampay- uttaæ vi¤¤Ãïaæ adukkhamasukhÃya vedanÃya sampay- uttassa vi¤¤Ãïassa santike. AsamÃpannassa vi¤¤Ãïaæ asamÃpannassa vi¤¤Ãïassa santike; samÃpannassa vi¤- ¤Ãïaæ samÃpannassa vi¤¤Ãïassa santike. SÃsavaæ vi¤- ¤Ãïaæ sÃsavassa vi¤¤Ãïassa santike; anÃsavaæ vi¤¤Ãïaæ anÃsavassa vi¤¤Ãïassa santike. Idaæ vuccati vi¤¤Ãïaæ santike. Taæ taæ và pana vi¤¤Ãïaæ upÃdÃy' upÃdÃya vi¤¤Ãïaæ dÆre santike daÂÂhabbaæ. SUTTANTABHùJANIYAõ.\<*<1>*>/ Pa¤cakkhandhÃ: rÆpakkhandho vedanÃkkhandho sa¤- ¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho. Tattha katamo rÆpakkhandho? Ekavidhena\<*<2>*>/ rÆpakkhandho: sabbaæ rÆpaæ na hetu ahetukaæ hetuvippayuttaæ sappaccayaæ saÇkhataæ rÆpaæ\<*<3>*>/ lokiyaæ sÃsavaæ saæyojaniyaæ ganthaniyaæ oghaniyaæ yoganiyaæ nÅvaraïiyaæ\<*<4>*>/ parÃmaÂÂhaæ upÃdÃniyaæ\<*<5>*>/ saÇ- kilesikaæ avyÃkataæ anÃrammaïaæ acetasikaæ cittavip- payuttaæ neva-vipÃka-na-vipÃkadhammadhammaæ asaÇ- kiliÂÂhasaÇkilesikaæ na savitakka-savicÃraæ na avitakka- vicÃramattaæ avitakka-avicÃraæ na pÅtisahagataæ na suk- hasahagataæ na upekhÃsahagataæ neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbaæ neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbahetukaæ neva ÃcayagÃmi na apacayagÃmi\<*<6>*>/ neva sekhaæ nÃsekhaæ parittaæ kÃmÃvacaraæ na rÆpÃ- vacaraæ na arÆpÃvacaraæ pariyÃpannaæ no apariyÃpannaæ aniyataæ aniyyÃnikaæ uppannaæ chahi vi¤¤Ãïehi vi¤- ¤eyyaæ aniccaæ jarÃbhibhÆtaæ. Evaæ ekavidhena rÆpak- khandho. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So B. and Sd. K: -bhÃjanÅyaæ. Sd adds niÂÂhitaæ. 2 Cf. Dh. S. 584, 595. 3 So B. and K. Sd: --sappaccayaæ saækhÃtaæ rÆpiyaæ. On rÆpiyaæ cf. Psychological Ethics (Dh. S. trans.), p. 168, n. 4. 4 Sd: nÅvaraïÅyaæ. 5 Sd: upÃdÃnÅyaæ. 6 K: nevÃcayagÃminÃpacayagÃmiæ; so B. with -gÃmi. >/ #<[page 013]># %< Catubbidhena rÆpakkhandho 13>% Duvidhena\<*<1>*>/ rÆpakkhandho: atthi rÆpaæ upÃdÃ, atthi rÆpaæ no upÃdÃ.\<*<2>*>/ Atthi rÆpaæ upÃdiïïaæ, atthi rÆpaæ anupÃdiïïaæ. Atthi rÆpaæ upÃdiïïupÃdÃniyaæ, atthi rÆpaæ anupÃdiïïupÃdÃniyaæ.\<*<3>*>/ Atthi rÆpaæ sanidassanaæ, atthi rÆpaæ anidassanaæ. Atthi rÆpaæ sappaÂighaæ, atthi rÆpaæ appaÂighaæ. Atthi rÆpaæ indriyaæ, atthi rÆpaæ na indriyaæ. Atthi rÆpaæ mahÃbhÆtaæ, atthi rÆpaæ na mahÃ- bhÆtaæ. Atthi rÆpaæ vi¤¤atti, atthi rÆpaæ na vi¤¤atti. Atthi rÆpaæ cittasamuÂÂhÃnaæ, atthi rÆpaæ na cittasam- uÂÂhÃnaæ. Atthi rÆpaæ cittasahabhu, atthi rÆpaæ na cittasahabhu.\<*<4>*>/ Atthi rÆpaæ cittÃnuparivatti, atthi rÆpaæ na cittÃnuparivatti. Atthi rÆpaæ ajjhattikaæ, atthi rÆpaæ bÃhiraæ. Atthi rÆpaæ oÊÃrikaæ, atthi rÆpaæ sukhumaæ. Atthi rÆpaæ dÆre, atthi rÆpaæ santike . . . pe.\<*<5>*>/ . . . Atthi rÆpaæ kabaÊiÇkÃro ÃhÃro, atthi rÆpaæ na kaba- ÊiÇkÃro ÃhÃro. Evaæ duvidhena rÆpakkhandho\<*<6>*>/. Tividhena rÆpakkhandho: yan taæ rÆpaæ ajjhattikaæ, taæ upÃdÃ; yan taæ rÆpaæ bÃhiraæ, taæ atthi upÃdÃ, atthi no upÃdÃ.\<*<7>*>/ Yan taæ rÆpaæ ajjhattikaæ, taæ upÃdiïïaæ; yan taæ rÆpaæ bÃhiraæ, taæ atthi upÃdiïïaæ, atthi anupÃ- diïïaæ. Yan taæ rÆpaæ ajjhattikaæ, taæ upÃdiïïupÃdÃ- niyaæ; yan taæ rÆpaæ bÃhiraæ, taæ atthi upÃdiïïupÃdÃ- niyaæ, atthi anupÃdiïïupÃdÃniyaæ . . . pe\<*<8>*>/ . . . Yan taæ rÆpaæ ajjhattikaæ, taæ na kabaÊiÇkÃro ÃhÃro; yan taæ rÆpaæ bÃhiraæ, taæ atthi kabaÊiÇkÃro ÃhÃro, atthi na kabaÊiÇkÃro ÃhÃro. Evaæ tividhena rÆpakkhandho. Catubbidhena rÆpakkhandho: yan taæ rÆpaæ upÃdÃ, taæ atthi upÃdiïïaæ, atthi anupÃdiïïaæ; yan taæ rÆpaæ no upÃdÃ, taæ atthi upÃdiïïaæ, atthi anupÃdiïïaæ. Yan taæ rÆpaæ upÃdÃ, taæ atthi upÃdiïïupÃdÃniyaæ, atthi anupÃdiïïupÃdÃniyaæ; yan taæ rÆpaæ no upÃdÃ, taæ atthi upÃdiïïupÃdÃniyaæ, atthi anupÃdiïïupÃdÃniyaæ. Yan taæ rÆpaæ upÃdÃ, taæ atthi sappaÂighaæ, atthi appaÂighaæ; yan taæ rÆpaæ no upÃdÃ, taæ atthi sappaÂighaæ, atthi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cf. Dh. S. 585, 596 foll. 2 K: anupÃdà (no upÃdÃ?). B: nupÃdÃ. Sd has only no upÃdÃ. Cf. Dh. S. 585. 3 Sd begins its . . . pe . . . here, and includes the elision given in the text. Sd and K: upÃdinn-, as above. 4 K: -sahÃbhÆ. 5 For elided contents see Dh. S. 585. 6 Sd adds: --Yathà rÆpakkhandhe vibhattaæ tathà idha vibhajitabbaæ. 7 K: anupÃdÃ, and so below. B: nupÃdà . . . 8 For elided portion see Dh. S. 586. >/ #<[page 014]># %<14 Pa¤cavidhena rÆpakkhandho>% appaÂighaæ.\<*<1>*>/ Yan taæ rÆpaæ upÃdÃ, taæ atthi olÃrikaæ, atthi sukhumaæ; yan taæ rÆpaæ no upÃdÃ, taæ atthi oÊÃrikaæ, atthi sukhumaæ. Yan taæ rÆpaæ upÃdÃ, taæ atthi dÆre, atthi santike; yan taæ rÆpaæ no upÃdÃ, taæ atthi dÆre, atthi santike . . . pe . . . DiÂÂhaæ sutaæ mutaæ vi¤¤Ãtaæ rÆpaæ.\<*<2>*>/ Evaæ catubbidhena rÆpak- khandho. Pa¤cavidhena\<*<3>*>/ rÆpakkhandho: paÂhavÅdhÃtu ÃpodhÃtu tejodhÃtu vÃyodhÃtu ya¤ ca rÆpaæ upÃdÃ. Evaæ pa¤- cavidhena rÆpakkhandho. Chabbidhena rÆpakkhandho: cakkhuvi¤¤eyyaæ rÆpaæ sotavi¤¤eyyaæ rÆpaæ ghÃnavi¤¤eyyaæ rÆpaæ jivhÃvi¤- ¤eyyaæ rÆpaæ kÃyavi¤¤eyyaæ rÆpaæ manovi¤¤eyyaæ rÆpaæ. Evaæ chabbidhena rÆpakkhandho. Sattavidhena rÆpakkhandho: cakkhuvi¤¤eyyaæ rÆpaæ . . . pe . . . manodhÃtuvi¤¤eyyaæ rÆpaæ manovi¤¤Ã- ïadhÃtuvi¤¤eyyaæ\<*<4>*>/ rÆpaæ. Evaæ sattavidhena rÆpak- khandho. AÂÂhavidhena rÆpakkhandho: cakkhuvi¤¤eyyaæ rÆpaæ . . . pe . . . kÃyavi¤¤eyyaæ rÆpaæ atthi sukhasam- phassaæ, atthi dukkhasamphassaæ, manodhÃtuvi¤¤eyyaæ rÆpaæ manovi¤¤ÃïadhÃtuvi¤¤eyyaæ rÆpaæ. Evaæ aÂÂha- vidhena rÆpakkhandho. Navavidhena rÆpakkhandho: cakkhundriyaæ sotin- driyaæ ghÃnindriyaæ jivhindriyaæ kÃyindriyaæ itthin- driyaæ purisindriyaæ jÅvitindriyaæ ya¤ ca rÆpaæ na indriyaæ. Evaæ navavidhena rÆpakkhandho. Dasavidhena rupakkhandho: cakkhundriyaæ . . . pe . . . jÅvitindriyaæ na indriyaæ rÆpaæ atthi sappatighaæ, atthi appaÂighaæ. Evaæ dasavidhena rÆpakkhandho. EkÃdasavidhena rÆpakkhandho: cakkhÃyatanaæ sotÃ- yatanaæ ghÃnÃyatanaæ jivhÃyatanaæ kÃyÃyatanaæ rÆpÃ- yatanaæ saddÃyatanaæ gandhÃyatanaæ rasÃyatanaæ phoÂ- ÂhabbÃyatanaæ ya¤ ca rÆpaæ anidassanaæ appaÂighaæ dhammÃyatanapariyÃpannaæ. Evaæ ekÃdasavidhena rÆpakkhandho. Ayaæ vuccati rÆpakkhandho.\<*<5>*>/ RôPAKKHANDHO NIèèHITO. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd. begins its . . . pe . . . here. Dh. S. elides nothing ( 587). 2 K. put rÆpaæ in brackets with `?.' Cf. Dh. S. 587. 3 Cf. Dh. S. 588 foll. 4 This is doubtless the right reading in Dh. S. 590. 5 K. omits >/ #<[page 015]># %< Dasavidhena vedanÃkkhandho 15>% 1. Tattha katamo vedanÃkkhandho? Ekavidhena vedanÃkkhandho: phassasampayutto. Duvidhena vedanÃkkhandho: atthi sahetuko, atthi ahetuko. Tividhena vedanÃkkhandho: atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato. Catubbidhena vedanÃkkhandho: atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃvacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apariyÃpanno. Pa¤cavidhena vedanÃkkhandho: atthi sukhindriyaæ, atthi dukkhindriyaæ, atthi somanassindriyaæ, atthi do- manassindriyaæ, atthi upekhindriyaæ. Chabbidhena vedanÃkkhandho: cakkhusamphassajà vedanà sotasamphassajà vedanà ghÃnasamphassajà vedanà jivhÃsamphassajà vedanà kÃyasamphassajà vedanà manosamphassajà vedanÃ. Evaæ chabbidhena vedanÃk- khandho. Sattavidhena vedanÃkkhandho: cakkhusamphassajà vedanà . . . pe . . . kÃyasamphassajà vedanà manod- hÃtusamphassajà vedanà manovi¤¤ÃïadhÃtusamphassajà vedanÃ. Evaæ sattavidhena vedanÃkkhandho. AÂÂhavidhena vedanÃkkhandho: cakkhusamphassajà vedanà . . . pe . . . kÃyasamphassajà vedanà atthi sukhÃ, atthi dukkhÃ, manodhÃtusamphassajà vedanÃ, manovi¤¤ÃïadhÃtusamphassajà vedanÃ. Evaæ aÂÂhavid- hena vedanÃkkhandho. Navavidhena vedanÃkkhandho: cakkhusamphassajà vedanà . . . pe . . . kÃyasamphassajà vedanà manod- hÃtusamphassajà vedanÃ, manovi¤¤ÃïadhÃtusamphassajà vedanà atthi kusalÃ, atthi akusalÃ, atthi avyÃkatÃ. Evaæ navavidhena vedanÃkkhandho. Dasavidhena vedanÃkkhandho: cakkhusamphassajà vedanà . . . pe . . . kÃyasamphassajà vedanà atthi sukhà atthi dukkhÃ, manodhÃtusamphassajà vedanà manovi¤¤ÃïadhÃtusamphassajà vedanà atthi kusalÃ, atthi akusalÃ, atthi avyÃkatÃ. Evaæ dasavidhena vedanÃk- khandho. [The Ten Categories of the VedanÃkkhandha are now repeated 27 times with the object of presenting in varying form the Twofold (duvidhena) and Threefold (tividhena) Categories. The Single Category and seven \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 016]># %<16 DukamÆlakaæ>% last Categories (ekavidhena, catubbidhena, &c.) remain unchanged, the last seven being always elided under . . . pe . . . Only the varying Categories are given below.] 2. Duvidhena vedanÃkkhandho: atthi sahetuko, atthi ahetuko. Tividhena vedanÃkkhandho\<*<1>*>/: atthi vipÃko, atthi vipÃkadhammadhammo,\<*<2>*>/ atthi neva-vipÃka-na-vipÃkadhammadhammo;\<*<3>*>/ atthi upÃdiïïupÃdÃniyo, atthi anupÃdiïïupÃdÃniyo, atthi anupÃdiïï' anupÃdÃniyo; atthi saÇkiliÂÂha-saÇkilesiko, atthi asaÇkiliÂÂha-saÇkilesiko, atthi asaÇkiliÂÂha-asaÇkilesiko; atthi savitakka-savicÃro, atthi avitakka-vicÃramatto, atthi avitakka-avicÃro;\<*<4>*>/ atthi dassanena pahÃtabbo, atthi bhÃvanÃya pahÃtabbo, atthi neva dassanÃya na bhÃvanÃya pahÃtabbo; atthi dassanena pahÃtabbahetuko, atthi bhÃvanÃya pahÃtabbahetuko, atthi neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbahetuko; atthi ÃcayagÃmÅ, atthi apacayagÃmÅ, atthi neva ÃcayagÃmÅ na apacayagÃmÅ;\<*<5>*>/ atthi sekho, atthi asekho, atthi neva sekho nÃsekho; atthi paritto, atthi mahaggato, atthi appamÃïo; \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cf. Dh. S. 987-1049. 2 Sd has avipÃka- here only. 3 Sd has . . . pe . . . after this down to Evaæ, &c. 4 K: avitakkÃvicÃro. 5 B. and K: nevÃcayagamÅnÃpacayagÃmÅ. >/ #<[page 017]># %< DukamÆlakaæ 17>% atthi parittÃrammaïo, atthi mahaggatÃrammaïo, atthi appamÃïÃrammaïo; atthi hÅno, atthi majjhimo, atthi païÅto; atthi micchattaniyato, atthi sammattaniyato, atthi aniyato; atthi maggÃrammaïo, atthi maggahetuko, atthi maggÃdhipati; atthi uppanno, atthi anuppanno, atthi uppÃdÅ; atthi atÅto, atthi anÃgato, atthi paccuppanno; atthi atÅtÃrammaïo, atthi anÃgatÃrammaïo, atthi paccuppannÃrammaïo; atthi ajjhatto, atthi bahiddho, atthi ajjhattabahiddho;\<*<1>*>/ atthi ajjhattÃrammaïo, atthi bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃrammaïo; . . . pe . . . Evaæ dasavidhena vedanÃkkhandho. 3. Duvidhena vedanÃkkhandho:\<*<2>*>/ atthi hetusampayutto, atthi hetuvippayutto; atthi na hetu sahetuko, atthi na hetu ahetuko; atthi lokiyo, atthi lokuttaro; atthi kenaci vi¤¤eyyo, atthi kenaci na vi¤¤eyyo; \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sd and B. K: bahiddho (bahiddhÃ?), atthi ajjhattabahiddho. 2 Sd under Duvidhena vedanÃk- has only atthi sahetuko, atthi ahetuko. The taxt to p.21 follows. K. >/ #<[page 018]># %<18 DukamÆlakaæ>% atthi sÃsavo, atthi anÃsavo; atthi Ãsavasampayutto, atthi Ãsavavippayutto; atthi Ãsavavippayutta-sÃsavo,\<*<1>*>/ atthi Ãsavavippayutta-anÃsavo; atthi saæyojaniyo, atthi asaæyojaniyo; atthi saæyojanasampayutto, atthi saæyojanavippayutto; atthi saæyojanavippayutta-saæyojaniyo, atthi saæyojanavippayutta-asaæyojaniyo; So for oghaniyo, yoganiyo, nÅvaraïiyo. atthi parÃmaÂÂho, atthi aparÃmaÂÂho; atthi parÃmÃsasampayutto, atthi parÃmÃsavippayutto; atthi parÃmÃsavippayutta-parÃmaÂÂho, atthi parÃmÃsavippayutta-aparÃmaÂÂho; atthi upÃdiïïo, atthi anupÃdiïïo; atthi upÃdÃniyo, atthi anupÃdÃniyo; atthi upÃdÃnasampayutto, atthi upÃdÃnavippayutto; atthi upÃdÃnavippayutta-upÃdÃniyo, atthi upÃdÃnavippayutta-anupÃdÃniyo; atthi saÇkilesiko, atthi asaÇkilesiko; atthi saÇkiliÂÂho, atthi asaÇkiliÂÂho; atthi kilesasampayutto, atthi kilesavippayutto; atthi kilesavippayutta-saÇkilesiko, atthi kilesavippayutta-asaÇkilesiko; So for dassanena pahÃtabbo, bhÃvanÃya pahÃtabbo, dassanena and bhÃvanÃya pahÃtabbahetuko. atthi savitakko, atthi avitakko; atthi savicÃro, atthi avicÃro; \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: sÃsavavippayutta-sÃsavo. >/ #<[page 019]># %< DukamÆlakaæ 19>% atthi sappÅtiko, atthi appÅtiko; atthi pÅtisahagato, atthi na pÅtisahagato; atthi kÃmÃvacaro, atthi na kÃmÃvacaro; So for rÆpÃvacaro, and arÆpÃvacaro. atthi pariyÃpanno, atthi apariyÃpanno;\<*<1>*>/ atthi niyyÃniko,\<*<2>*>/ atthi aniyyÃniko; atthi niyato, atthi aniyato; atthi sa-uttaro, atthi anuttaro; atthi saraïo, atthi araïo.\<*<3>*>/ Tividhena vedanÃkkhandho: atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato; . . . pe . . . Evaæ dasavidhena vedanÃkkhandho. 4. Duvidhena vedanÃkkhandho: atthi saraïo, atthi araïo.\<*<4>*>/ Tividhena vedanÃkkhandho\<*<5>*>/: atthi ajjhattÃrammaïo, atthi bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃrammaïo; . . . pe . . . Evaæ, &c. DUKAMôLAKAõ.\<*<6>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: na pariyÃpanno here only. 2 Sd: nÅyÃniko. 3 Sd: asaraïo here only. 4 So Sd. 5 Sd and B: atthi vipÃko, atthi vipÃkadhammadhammo, atthi neva-vipÃka-na-vipÃkadhammadhammo . . . pe . . . atthi upÃdiïïupÃdÃniyo . . . pe . . . atthi ajjhattÃrammaïo &c. 6 Sd: DukamÆlako niÂÂhito. >/ #<[page 020]># %<20 TikamÆlakaæ>% 5. Duvidhena vedanÃkkhandho: atthi sahetuko, atthi ahetuko. Tividhena vedanÃkkhandho: atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato; . . . pe . . . Evaæ, &c. 6. Duvidhena vedanÃkkhandho\<*<1>*>/: atthi saraïo, atthi araïo. Tividhena vedanÃkkhandho: atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato; . . . pe . . . Evaæ, &c. 7. Duvidhena vedanÃkkhandho\<*<2>*>/: atthi sahetuko, atthi ahetuko. Tividhena vedanÃkkhandho\<*<3>*>/: atthi ajjhattÃrammaïo, atthi bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃrammaïo; . . . pe . . . Evaæ, &c. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B and Sd: . . . atthi hetusampayutto, atthi hetuvipppayutto. Sd only: Tividhena vedanÃkkhandho: atthi vipÃko, atthi vipÃkadhammadhammo, atthi neva-vipÃka-na-vipÃka-dhammadhammo [pe is omitted]. Evaæ, &c. 2 B has an extra section: atthi na hetu sahetuko &c., as in 3, much condensed. Tividhena, as in 6. 3 K has . . . pe . . . inserted here. B repeat Tividhena of 2 (p. 16). >/ #<[page 021]># %< Ubhato va¬¬hakaæ 21>% 8. Duvidhena vedanÃkkhandho\<*<1>*>/: atthi saraïo, atthi araïo. Tividhena vedanÃkkhandho: atthi ajjhattÃrammaïo, atthi bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃrammaïo; . . . pe . . . Evaæ dasavidhena vedanÃkkhandho\<*<2>*>/. TIKAMôLAKAõ.\<*<3>*>/ 9. Duvidhena vedanÃkkhandho: atthi sahetuko, atthi ahetuko. Tividhena vedanÃkkhandho: atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato; . . . pe . . . Evaæ, &c. 10. Duvidhena vedanÃkkhandho: atthi hetusampayutto, atthi hetuvippayutto. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. and S. under 8 read the full Duvidhena categories except the first pair, as given under3. For Tividhena Sa has only the first triplet, as given under 6, B. following K. 2 Sd here continues with two extra variants in Duvidhena and Tividhena: -- (8a) Duvidhena: -- sahetuko, ahetuko. Tividhena: --full list, much condensed, except first triplet (cf. 2), beginning at vipÃko. (8b) Duvidhena: -- full list, much condensed, except the first pari (cf. 3), beginning with hetusampayutto. Tividhena: -- last triplet only (cf. 8). There seemed insufficient justification for inserting these repetitions in the text. 3 Sd: TikamÆlakaæ niÂÂhitaæ. >/ #<[page 022]># %<22 Ubhato va¬¬hakaæ>% Tividhena vedanÃkkhandho: atthi vipÃko, atthi vipÃkadhammadhammo, atthi neva-vipÃka-na-vipÃkadhammadhammo; . . . pe . . . Evaæ, &c. 11. Duvidhena vedanÃkkhandho: atthi na hetu sahetuko, atthi na hetu ahetuko. Tividhena vedanÃkkhandho: atthi upÃdiïïupÃdÃniyo, atthi anupÃdiïïupÃdÃniyo, atthi anupÃdiïï' anupÃdÃniyo; . . . pe . . . Evaæ, &c. 12. Duvidhena vedanÃkkhandho: atthi lokiyo, atthi lokuttaro. Tividhena vedanÃkkhandho: atthi saÇkiliÂÂha-saÇkilesiko, atthi asaÇkiliÂÂha-saÇkilesiko, atthi asaÇkiliÂÂha-asaÇkilesiko; . . . pe . . . {Evaæ}, &c. 13. Duvidhena vedanÃkkhandho: atthi kenaci vi¤¤eyyo, atthi kenaci na vi¤¤eyyo. Tividhena vedanÃkkhandho: atthi savitakka-savicÃro, atthi avitakka-vicÃramatto, atthi avitakka-avicÃro; . . . . . Pe . . .. Evaæ, &c. 14. Duvidhena vedanÃkkhandho: atthi sÃsavo, atthi anÃsavo. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 023]># %< Ubhato va¬¬hakaæ 23>% Tividhena vedanÃkkhandho: atthi dassanena pahÃtabbo, atthi bhÃvanÃya pahÃtabbo, atthi neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbo; . . . pe . . . Evaæ, &c. 15. Duvidhena vedanÃkkhandho: atthi Ãsavasampayutto, atthi Ãsavavippayutto. Tividhena vedanÃkkhandho: atthi dassanena pahÃtabbahetuko, atthi bhÃvanÃya pahÃtabbahetuko, atthi neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbahetuko; . . . pe . . . {Evaæ}, &c. 16. Duvidhena vedanÃkkhandho: atthi Ãsavavippayutta-sÃsavo, atthi Ãsavavippayutta-anÃsavo, Tividhena vedanÃkkhandho: atthi ÃcayagÃmÅ, atthi apacayagÃmÅ, atthi nevÃcayagÃmÅ na apacayagÃmÅ; . . . pe . . . Evaæ, &c. 17. Duvidhena vedanÃkkhandho: atthi saæyojaniyo, atthi asaæyojaniyo. Tividhena vedanÃkkhandho: atthi sekho, atthi asekho, atthi neva sekho nÃsekho; . . . . . Pe . . .. Evaæ, &c. 18. Duvidhena vedanÃkkhandho: atthi saæyojanasampayutto, atthi saæyojanavippayutto. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 024]># %<24 Ubhato va¬¬hakaæ>% Tividhena vedanÃkkhandho: atthi paritto, atthi mahaggato, atthi appamÃïo; . . . pe . . . Evaæ, &c. 19. Duvidhena vedanÃkkhandho: atthi saæyojanavippayutta-saæyojaniyo, atthi saæyojanavippayutta-asaæyojaniyo. Tividhena vedanÃkkhandho: atthi parittÃrammaïo, atthi mahaggatÃrammaïo, atthi appamÃïÃrammaïo; . . . pe . . . Evaæ, &c. 20. Duvidhena vedanÃkkhandho: atthi ganthaniyo, atthi aganthaniyo. Tividhena vedanÃkkhandho: atthi hÅno, atthi majjhimo, atthi païÅto; . . . pe . . . Evaæ, &c. 21. Duvidhena vedanÃkkhandho: atthi ganthasampayutto, atthi ganthavippayutto. Tividhena vedanÃkkhandho: atthi micchattaniyato, atthi sammattaniyato, atthi aniyato; . . . pe . . . Evaæ, &c. 22. Duvidhena vedanÃkkhandho: atthi ganthavippayutta-ganthaniyo, atthi ganthavippayutta-aganthaniyo. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 025]># %< Ubhato va¬¬hakaæ 25>% Tividhena vedanÃkkhandho: atthi maggÃrammaïo, atthi maggahetuko, atthi maggÃdhipati; . . . pe . . . Evaæ, &c 23. Duvidhena vedanÃkkhandho: atthi oghaniyo, atthi anoghaniyo. Tividhena vedanÃkkhandho: atthi uppanno, atthi anuppanno, atthi uppÃdÅ; . . . pe . . . Evaæ, &c. 24. Duvidhena vedanÃkkhandho: atthi oghasampayutto, atthi oghavippayutto. Tividhena vedanÃkkhandho: atthi atÅto, atthi anÃgato, atthi paccuppanno; . . . pe . . . Evaæ, &c. 25. Duvidhena vedanÃkkhandho: atthi oghavippayutta-oghaniyo, atthi oghavippayutta-anoghaniyo. Tividhena vedanÃkkhandho: atthi atÅtÃrammaïo, atthi anÃgatÃrammaïo, atthi paccuppannÃrammaïo; . . . pe . . . Evaæ, &c. 26. Duvidhena vedanÃkkhandho: atthi yoganiyo, atthi ayoganiyo. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 026]># %<26 Ubhato va¬¬hakaæ>% Tividhena vedanÃkkhandho: atthi ajjhatto, atthi bahiddho, atthi ajjhattabahiddho; . . . pe . . . Evaæ, &c. 27. Duvidhena vedanÃkkhandho: atthi yogasampayutto, atthi yogavippayutto. Tividhena vedanÃkkhandho: atthi ajjhattÃrammaïo, atthi bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃrammaïo; . . . pe . . . Evaæ dasavidhena vedanÃkkhandho. UBHATO VAÖÖHAKAõ. 1. Sattavidhena vedanÃkkhandho: atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato, atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃvacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apariyÃpanno. Evaæ sattavidhena vedanÃkkhandho. Aparo pi sattavidhena vedanÃkkhandho:\<*<1>*>/ atthi ajjhattÃ- rammaïo, atthi bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃ- rammaïo, atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃvacaro, atthi arÆ- pÃvacaro, atthi apariyÃpanno. Evaæ sattavidhena vedanÃk- khandho. CatuvÅsatividhena vedanÃkkhandho: cakkhusamphassa- paccayà vedanÃkkhandho atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato; sotasamphassapaccayà vedanÃkkhandho . . . pe . . . ghÃnasamphassapaccayà vedanÃkkhandho . . . pe . . . jivhÃsamphassapaccayà vedanÃkkhandho . . . pe . . . kÃyasamphassapaccayà vedanÃkkhandho . . . pe . . . manosamphassapaccayà vedanÃkkhandho atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato; cakkhusam- phassajà vedanÃ, sotasamphassajà vedanÃ, ghÃnasam- phassajà vedanÃ, jivhÃsamphassajà vedanÃ, kÃyasam- phassajà vedanÃ, manosamphassajà vedanÃ. Evaæ catu- vÅsatividhena vedanÃkkhandho. Aparo pi catuvÅsatividhena vedanÃkkhandho: cakkhu- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B and Sd here insert atthi vipÃko . . . pe . . . >/ #<[page 027]># %< Bahuvidhena vedanÃkkhandho 27>% samphassapaccayà vedanÃkkhandho\<*<1>*>/ atthi ajjhattÃram- maïo, atthi bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahid- dhÃrammaïo; sotasamphassapaccayà vedanÃkkhandho . . . pe . . . ghÃnasamphassapaccayà vedanÃkkhandho . . . pe . . . jivhÃsamphassapaccayà vedanÃkkhandho . . . pe . . . kÃyasamphassapaccayà vedanÃkkhandho . . . pe . . . manosamphassapaccayà vedanÃkkhandho atthi ajjhattÃrammaïo, atthi bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃrammaïo; cakkhusamphassajà vedanà . . . pe . . . manosamphassajà vedanÃ. Evaæ catuvÅsa- tividhena vedanÃkkhandho. Tiæsavidhena vedanÃkkhandho: cakkhusamphassa- paccayà vedanÃkkhandho atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃ- vacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apariyÃpanno; sotasam- phassapaccayà . . . pe . . . ghÃnasamphassapaccayà . . . pe . . . jivhÃsamphassapaccayà . . . pe . . . kÃya- samphassapaccayà . . . pe . . . manosamphassapaccayà vedanÃkkhandho atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃvacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apariyÃpanno; cakkhusamphas- sajà vedanà . . . pe . . . manosamphassajà vedanÃ. Evaæ tiæsavidhena vedanÃkkhandho. Bahuvidhena vedanÃkkhandho: cakkhusamphassapac- cayà vedanÃkkhandho atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato, atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃvacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apariyÃpanno; sotasamphassapaccayà . . . pe . . . ghÃnasamphassapaccayà jivhÃsamphassa- paccayà . . . pe . . . kÃyasamphassapaccayà . . . pe . . . manosamphassapaccayà vedanÃkkhandho atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato, atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃvacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apariyÃpanno; cak- khusamphassajà vedanà . . . pe . . . manosamphassajà vedanÃ. Evaæ bahuvidhena vedanÃkkhandho. Aparo pi bahuvidhena vedanÃkkhandho: cakkhusam- phassapaccayà vedanÃkkhandho\<*<2>*>/ atthi ajjhattÃrammaïo, atthi bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃrammaïo, atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃvacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apariyÃpanno; sotasamphassapaccayà . . . pe . . . ghÃnasamphassapaccayà . . . pe . . . jivhÃsamphassapac- cayà . . . pe . . . kÃyasamphassapaccayà . . . pe . . . manosamphassapaccayà vedanÃkkhandho\<*<2>*>/ atthi ajjhat- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B and Sd here insert atthi vipÃko . . . pe . . . 2 B and Sd here insert atthi vipÃko . . . pe . . . >/ #<[page 028]># %<28 Sa¤¤Ãkkhandho>% tÃrammaïo, atthi bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattaba- hiddhÃrammaïo, atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃvacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apariyÃpanno; cakkhusamphassajà vedanà . . . pe . . . manosamphassajà vedanÃ. Evaæ bahuvidhena vedanÃkkhandho. Ayaæ vuccati vedanÃkkhandho\<*<1>*>/. Tattha katamo sa¤¤Ãkkhandho? Ekavidhena sa¤¤Ãk- khandho: phassasampayutto. Duvidhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi sahetuko, atthi ahetuko. Tividhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato. Catubbidhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃvacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apariyÃpanno. Pa¤cavidhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi sukhindriyasam- payutto, atthi dukkhindriyasampayutto, atthi somanass- indriyasampayutto, atthi domanassindriyasampayutto, atthi upekhindriyasampayutto. Chabbidhena sa¤¤Ãkkhandho: cakkhusamphassajà sa¤¤Ã, sotasamphassajà sa¤¤Ã, ghÃnasamphassajà sa¤¤Ã, jivhÃsamphassajà sa¤¤Ã, kÃyasamphassajà sa¤¤Ã, manos- amphassajà sa¤¤Ã. Evaæ chabbidhena sa¤¤Ãkkhandho. Sattavidhena sa¤¤Ãkkhandho: cakkhusamphassajà sa¤¤Ã . . . pe . . . kÃyasamphassajà sa¤¤Ã, manodhÃ- tusamphassajà sa¤¤Ã, manovi¤¤ÃïadhÃtusamphassajà sa¤¤Ã. Evaæ sattavidhena sa¤¤Ãkkhandho. AÂÂhavidhena sa¤¤Ãkkhandho; cakkhusamphassajà sa¤¤Ã . . . pe . . . kÃyasamphassajà sa¤¤Ã: atthi sukhasahagatÃ, atthi dukkhasahagatÃ, manodhÃtusam- phassajà sa¤¤Ã, manovi¤¤ÃïadhÃtusamphassajà sa¤¤Ã. Evaæ aÂÂhavidhena sa¤¤Ãkkhandho. Navavidhena sa¤¤Ãkkhandho: cakkhusamphassajà sa¤¤Ã . . . pe . . . kÃyasamphassajà sa¤¤Ã, manod- hÃtusamphassajà sa¤¤Ã manovi¤¤ÃïadhÃtusamphassajà sa¤¤Ã: atthi kusalÃ, atthi akusalÃ, atthi avyÃkatÃ. Evaæ navavidhena sa¤¤Ãkkhandho. Dasavidhena sa¤¤Ãkkhandho: cakkhusamphassajà sa¤¤Ã . . . pe . . . kÃyasamphassajà sa¤¤Ã: atthi sukhasahagatÃ, atthi dukkhasahagatÃ, manodhÃtusam- phassajà sa¤¤Ã, manovi¤¤ÃïadhÃtusamphassajà sa¤¤Ã: atthi kusalÃ, atthi akusalÃ, atthi avyÃkatÃ. Evaæ dasa- vidhena sa¤¤Ãkkhandho. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: VedanÃkkhandho niÂÂhito. >/ #<[page 029]># %< DukamÆlakaæ 29>% [These Ten catagories are repeated, as in the case of VedanÃkkhandho, with varying Duvidhena and Tividhena. The only additional variant is the first triplet given below. The Ekavidhena, being unvarying, is here again omitted. 2. Duvidhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi sahetuko, atthi ahetuko. Tividhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi sukhÃya vedanÃya sampayutto, atthi dukkhÃya vedanÃya sampayutto, atthi adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayutto; atthi vipÃko, atthi vipÃkadhammadhammo, atthi neva vipÃka-na-vipÃkadhammadhammo; . . . pe\<*<1>*>/ . . . atthi ajjhattÃrammaïo, atthi bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃrammaïo; . . . pe . . . Evaæ dasavidhena sa¤¤Ãkkhandho. 3.\<*<2>*>/ Duvidhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi hetusampayutto, atthi hetuvippayutto; atthi na hetu sahetuko, atthi na hetu ahetuko; atthi lokiyo, atthi lokuttaro; atthi kenaci vi¤¤eyyo, atthi kenaci na vi¤¤eyyo; atthi sÃsavo, atthi anÃsavo; atthi Ãsavasampayutto, atthi Ãsavavippayutto; \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sd down to Evaæ . . . K gives the text in full as for VedanÃkkhandho (2). B gives only first triplet. 2 Sd and B insert another another series (2a) before 3, giving under Duvidhena only the pair atthi sahetuko . . . ahetuko (as in 2), and under Tividhena the full Tikaæ, abbreviated, starting from atthi vipÃko . . . . >/ #<[page 030]># %<30 DukamÆlakaæ>% atthi Ãsavavippayutta-sÃsavo, atthi Ãsavavippayutta-anÃsavo; atthi saæyojaniyo . . . atthi ganthaniyo . . . atthi oghaniyo . . . atthi yoganiyo . . . atthi nÅvaraïiyo . . . atthi parÃmaÂÂho, atthi aparÃmaÂÂho; atthi upÃdiïïo, atthi anupÃdiïïo; atthi upÃdÃniyo, atthi anupÃdÃniyo; atthi upÃdÃnasampayutto, atthi upÃdÃnavippayutto; atthi upÃdÃnavippayutta-upÃdÃniyo, atthi upÃdÃnavippayutta-anupÃdÃniyo; atthi saÇkilesiko, atthi asaÇkilesiko; atthi saÇkiliÂÂho, atthi asaÇkiliÂÂho; atthi kilesasampayutto, atthi kilesavippayutto; atthi kilesavippayutta-saÇkilesiko, atthi kilesavippayutta-asaÇkilesiko; atthi dassanena pahÃtabbo, atthi na dassanena pahÃtabbo; atthi bhÃvanÃya pahÃtabbo . . . atthi dassanena pahÃtabbahetuko . . . atthi bhÃvanÃya pahÃtabbahetuko . . . atthi savitakko, atthi avitakko; atthi savicÃro, atthi avicÃro; atthi sappÅtiko, atthi appÅtiko; atthi pÅtisahagato, atthi na pÅtisahagato; atthi sukhasahagato . . . atthi upekhÃsahagato . . . atthi kÃmÃvacaro . . . atthi rÆpÃvacaro . . . atthi arÆpÃvacaro . . . atthi pariyÃpanno, atthi apariyÃpanno; \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 031]># %< TikamÆlakaæ 31>% atthi niyyÃniko . . . atthi niyato . . . atthi sa-uttaro, atthi anuttaro; atthi saraïo, atthi araïo. Tividhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi kusalo,\<*<1>*>/ atthi akusalo, atthi avyÃkato; . . . pe . . . Evaæ dasavidhena sa¤¤Ãkkhandho. 4. Duvidhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi saraïo, atthi araïo. Tividhena sa¤¤Ãkkhandho\<*<2>*>/: atthi ajjhattÃrammaïo, atthi bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃrammaïo; . . . pe . . . Evaæ dasavidhena sa¤¤Ãkkhandho. DUKAMôLAKAõ.\<*<3>*>/ 5. Duvidhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi sahetuko, atthi ahetuko. Tividhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato; . . . pe . . . Evaæ, &c. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd and B have here again atthi vipÃko, &c. and full Tikaæ somewhat abbreviated. See under vedanÃkkhandho (2, 3). 2 K insert . . . pe . . . here, though not in vedanÃkkhandho (4). Sd and B begin with atthi sukhÃya vedanÃya sampayutto, giving the full Tikaæ abbreviated. Sd adds: Yathà kusalattike vittÃro evaæ sabbe pi tikà vitthÃretabÃ. 3 Sd adds niÂÂhitaæ. >/ #<[page 032]># %<32 TikamÆlakaæ>% 6. Duvidhena\<*<1>*>/ sa¤¤Ãkkhandho: atthi saraïo, atthi araïo. Tividhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato; . . . pe . . . Evaæ, &c. 7.\<*<2>*>/ Duvidhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi sahetuko, atthi ahetuko. Tividhena sa¤¤Ãkkhandho\<*<3>*>/: atthi ajjhattÃrammaïo, atthi bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃrammaïo; . . . pe . . . Evaæ, &c. 8.\<*<4>*>/ Duvidhena sa¤¤Ãkkhandho\<*<5>*>/: atthi saraïo, atthi araïo. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B and Sd, for 6. read . . . duvidhena . . . athi hetusamapayutto . . . vippayutto. B adds . . . pe . . . atthi saraïo . . . araïo. Sd: Tividhena . . . atthi sukhÃya vedanÃya sampayutto . . . pe . . . . B: Tividhena as in text. 2 Sd has the full Dukaæ (from na hetu sahetuko), abbreviated, and, under Tividhena, atthi kusalo . . . with . . . pe . . . . Evaæ, &c 3 K here insert . . . pe . . . . B here follows 2 (p. 29). 4 Sd has here again an extra series (7a), giving under Duvidhena . . . atthi sahetuko . . . ahetuko only, and, under Tividhena, atthi sukhÃya vedanÃya sampayutto . . . with the remainder of Tikaæ, abbreviated. Under 8 Sd has: Duvidhena . . . atthi hetusaæpayutto . . . and full Dukaæ, abbreviated, and, under Tividhena, the same as in the text (8). 5 K inserts . . . pe . . . B: atthi hutusampayutto . . . vippayutto . . . pe . . . atthi saraïo . . . araïo. >/ #<[page 033]># %< Ubhato va¬¬hakaæ 33>% Tividhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi ajjhattÃrammaïo, atthi bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃrammaïo; . . . pe . . . Evaæ dasavidhena sa¤¤Ãkkhandho. TIKAMôLAKAõ.1 9. Duvidhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi sahetuko, atthi ahetuko. Tividhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato; . . . pe . . . Evaæ, &c. 10. Duvidhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi hetusampayutto, atthi hetuvippayutto. Tividhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi sukhÃya vedanÃya sampayutto, atthi dukkhÃya vedanÃya sampayutto, atthi adukkhamasukhÃya vedÃnaya sampayutto; . . . pe . . . Evaæ, &c. 11. Duvidhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi na hetu sahetuko, atthi na hetu ahetuko. Tividhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi vipÃko, atthi vipÃkadhammadhammo, atthi neva vipÃka-na-vipÃkadhammadhammo; . . . pe . . . Evaæ, &c. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd adds niÂÂhitaæ. >/ #<[page 034]># %<34 Ubhato va¬¬hakaæ>% 12. Duvidhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi lokiyo, a tthi lokuttaro. Tividhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi upÃdiïïupÃdÃniyo, atthi anupÃdiïïupÃdÃniyo, atthi anupÃdiïï' anupÃdÃniyo; . . . pe . . . Evaæ, &c. 13. Duvidhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi kenaci vi¤¤eyyo, atthi kenaci na vi¤¤eyyo. Tividhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi saÇkiliÂÂha-saÇkilesiko, atthi asaÇkiliÂÂha-saÇkilesiko, atthi asaÇkiliÂÂha-asaÇkilesiko; . . . pe . . . Evaæ, &c. 14. Duvidhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi sÃsavo, atthi anÃsavo. Tividhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi savitakka-savicÃro, atthi avitakka-vicÃramatto, atthi avitakka-avitakko; . . . pe . . . Evaæ, &c. 15. Duvidhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi Ãsavasampayutto, atthi Ãsavavippayutto. Tividhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi pÅtisahagato, atthi sukhasahagato, atthi upekhÃsahagato; . . . pe . . . Evaæ, &c. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 035]># %< Ubhato va¬¬hakaæ 35>% 16. Duvidhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi Ãsavavippayutta-sÃsavo, atthi Ãsavavippayutta-anÃsavo. Tividhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi dassanena pahÃtabbo, atthi bhÃvanÃya pahÃtabbo, atthi neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbo; . . . pe . . . Evaæ, &c. 17. Duvidhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi saæyojaniyo, atthi asaæyojaniyo. Tividhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi dassanena pahÃtabbahetuko, atthi bhÃvanÃya {pahÃtabbahetuko,} atthi neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbahetuko; . . . pe . . . Evaæ, &c. 18. Duvidhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi saæyojanasampayutto, atthi saæyojanavippayutto. Tividhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi ÃcayagÃmÅ, atthi apacayagÃmÅ, atthi nevÃcayagÃmÅ na apacayagÃmÅ;\<*<1>*>/ . . . pe . . . Evaæ, &c. 19. Duvidhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi saæyojanavippayutta-saæyojaniyo, atthi saæyojanavippayutta-asaæyojaniyo. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: neva ÃcayagÃmÅ nÃpacayagÃmÅ. B: neva ÃcayagÃminÃpacayagÃmÅ. >/ #<[page 036]># %<36 Ubhato va¬¬hakaæ>% Tividhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi sekho, atthi asekho, atthi neva sekho nÃsekho; . . . pe . . . Evaæ, &c. 20. Duvidhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi ganthaniyo, atthi aganthaniyo. Tividhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi paritto, atthi mahaggato, atthi appamÃïo; . . . pe . . . Evaæ, &c. 21. Duvidhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi ganthasampayutto, atthi ganthavippayutto. Tividhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi parittÃrammaïo, atthi mahaggatÃrammaïo, atthi appamÃïÃrammaïo; . . . pe . . . Evaæ, &c. 22. Duvidhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi ganthavippayutta-ganthaniyo, atthi ganthavippayutta-aganthaniyo. Tividhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi hÅno, atthi majjhimo, atthi païÅto; . . . pe . . . Evaæ, &c. 23. Duvidhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi oghaniyo, atthi anoghaniyo. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 037]># %< Ubhato va¬¬hakaæ 37>% Tividhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi micchattaniyato, atthi sammattaniyato, atthi aniyato; . . . pe . . . Evaæ, &c. 24. Duvidhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi oghasampayutto, atthi oghavippayutto. Tividhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi maggÃrammaïo, atthi maggahetuko, atthi maggÃdhipati; . . . pe . . . Evaæ, &c. 25. Duvidhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi oghavippayutta-oghaniyo, atthi oghavippayutta-anoghaniyo. Tividhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi uppanno, atthi anuppanno, atthi uppÃdÅ; . . . pe . . . Evaæ, &c. 26. Duvidhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi yoganiyo, atthi ayoganiyo. Tividhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi atÅto, atthi anÃgato, atthi paccuppanno; . . . pe . . . Evaæ, &c. 27. Duvidhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi yogasampayutto, atthi yogavippayutto. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 038]># %<38 Ubhato va¬¬hakaæ>% Tividhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi atÅtÃrammaïo, atthi anÃgatÃrammaïo, atthi paccuppannÃrammaïo; . . . pe . . . Evaæ, &c. 28. Duvidhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi yogavippayutta-yoganiyo, atthi yogavippayutta-ayoganiyo. Tividhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi ajjhatto, atthi bahiddho, atthi ajjhattabahiddho; . . . pe . . . Evaæ, &c. 29. Duvidhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi nÅvaraïiyo, atthi anÅvaraïiyo. Tividhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi ajjhattÃrammaïo, atthi bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃrammaïo; . . . pe . . . Evaæ dasavidhena sa¤¤Ãkkhandho. UBHATOVAÖÖHAKAõ.\<*<1>*>/ Sattavidhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato; atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃvacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apariyÃpanno. Evaæ sattavidhena sa¤¤Ãkkhandho. Aparo pi sattavidhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi ajjhattÃrammaïo, atthi bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃrammaïo; atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃvacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apariyÃpanno. Evaæ sattavidhena sa¤¤Ãkkhandho. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: ubhatova¬¬hikaæ niÂÂhitaæ. 2 Sd. gives in brief, the whole Tikaæ: atthi sukhÃya vedanÃya sampayutto . . . pe . . . atthi ajjhattÃrammaïo, &c. B gives first and last triplet only. >/ #<[page 039]># %< Bahuvidhena sa¤¤Ãkkhandho 39>% CatuvÅsatividhena sa¤¤Ãkkhandho: cakkhusamphassa- paccayà sa¤¤Ãkkhandho atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato; sotasamphassapaccayà . . . pe . . . ghÃnasam- phassapaccayà . . . pe . . . jivhÃsamphassapaccayà . . . pe . . . kÃyasamphassapaccayà . . . pe . . . mano- samphassapaccayà sa¤¤Ãkkhandho atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato; cakkhusamphassajà sa¤¤Ã, sota- samphassajà sa¤¤Ã, ghÃnasamphassajà sa¤¤Ã, jivhÃsam- phassajà sa¤¤Ã kÃyasamphassajà sa¤¤Ã, manosamphassajà sa¤¤Ã. Evaæ catuvÅsatividhena sa¤¤Ãkkhandho. Aparo pi catuvÅsatividhena sa¤¤Ãkkhandho: cakkhusam- phassapaccayà sa¤¤Ãkkhandho\<*<1>*>/ atthi ajjhattÃrammaïo, atthi bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃrammaïo; sotasamphassapaccayà . . . pe . . . ghÃnasamphassapac- cayà . . . pe . . . jivhÃsamphassapaccayà . . . pe . . . kÃyasamphassapaccayà . . . pe . . . manosamphassapac- cayà sa¤¤Ãkkhandho atthi ajjhattÃrammaïo, atthi bahid- dhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃrammaïo; cakkhu- samphassaja sa¤¤Ã . . . pe . . . manosamphassajà sa¤¤Ã. Evaæ catuvÅsatividhena sa¤¤Ãkkhandho. Tiæsavidhena sa¤¤Ãkkhandho: cakkhusamphassapaccayà sa¤¤Ãkkhandho atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃvacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apariyÃpanno; sotasamphassapaccayà . . . pe . . . ghÃnasamphassapaccayà . . . pe . . . jivhÃsamphassapaccayà . . . pe . . . kÃyasamphassa- paccayà . . . pe . . . manosamphassapaccayà sa¤¤Ãk- khandho atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃvacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apariyÃpanno; cakkhusamphassajà sa¤¤Ã . . . pe . . . manosamphassajà sa¤¤Ã. Evaæ tiæsavidhena sa¤¤Ãkkhandho. Bahuvidhena sa¤¤Ãkkhandho\<*<2>*>/: cakkhusamphassapaccayà sa¤¤Ãkkhandho atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃ- kato; atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃvacaro, atthi arÆpÃ- vacaro, atthi apariyÃpanno; sotasamphassapaccayà . . . pe . . . ghÃnasamphassapaccayà . . . pe . . . jivhÃsamphassapaccayà . . . pe . . . kÃyasamphassa- paccayà . . . pe . . . manosamphassapaccayà sa¤¤Ãk- khandho atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato, atthi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd inserts atthi sukhÃya vedanÃya sampayutto . . . pe . . . atthi vipÃko . . . pe . . . B inserts first of these triplets only. 2 Sd omits this paragraph. >/ #<[page 040]># %<40 SaÇkhÃrakkhandho>% kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃvacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apari- yÃpanno; cakkhusamphassajà sa¤¤Ã . . . pe . . . mano- samphassajà sa¤¤Ã. Evaæ bahuvidhena sa¤¤Ãkkhandho. Aparo pi bahuvidhena sa¤¤Ãkkhandho:\<*<1>*>/ cakkhusam- phassapaccayà sa¤¤Ãkkhandho\<*<2>*>/ atthi ajjhattÃrammaïo, atthi bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃrammaïo; atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃvacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apariyÃpanno; sotasamphassapaccayà . . . pe . . . ghÃnasamphassapaccayà . . . pe . . . jivhÃsamphassapac- cayà . . . pe . . . kÃyasamphassapaccayà . . . pe . . . manosamphassapaccayà sa¤¤Ãkkhandho atthi ajjhattÃ- rammaïo, atthi bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃ- rammaïo; atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃvacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apariyÃpanno; cakkhusamphassajà sa¤¤Ã . . . pe . . . manosamphassajà sa¤¤Ã. Evaæ bahuvidhena sa¤¤Ãkkhandho. Ayaæ vuccati sa¤¤Ãkkhandho. 1. Tattha katamo saÇkhÃrakkhandho? Ekavidhena saÇkhÃrakkhandho: cittasampayutto. Duvidhena saÇkhÃrakkhandho: atthi hetu, atthi na hetu. Tividhena saÇkhÃrakkhandho: atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato. Catuvidhena saÇkhÃrakkhandho: atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃvacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apariyÃpanno. Pa¤cavidhena saÇkhÃrakkhandho: atthi sukhindriya- sampayutto, atthi dukkhindriyasampayutto, atthi soman- assindriyasampayutto, atthi domanassindriyasampayutto, atthi upekhindriyasampayutto. Chabbidhena saÇkhÃrakkhandho: cakkhusamphassajà cetanÃ, sotasamphassajà cetanÃ, ghÃnasamphassajà cetanÃ, jivhÃsamphassajà cetanÃ, kÃyasamphassajà cetanÃ, mano- samphassajà cetanÃ. Evaæ chabbidhena saÇkhÃrakkhandho. Sattavidhena saÇkhÃrakkhandho: cakkhusamphassajà cetanà . . . pe . . . kÃyasamphassajà cetanÃ, manod- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd gives only this version of bahuvidhena sa¤¤Ãkkhandho. 2 Sd inserts atthi sukhÃya vedanÃya sampayutto . . . atthi vipÃko . . . pe . . . B. inserts only the first of these triplets. 3 Sd adds Sa¤¤Ãkkhandho niÂÂhito. >/ #<[page 041]># %< DukamÆlakan 41>% hÃtusamphassajà cetanÃ, manovi¤¤ÃïadhÃtusamphassajà cetanÃ. Evaæ sattavidhena saÇkhÃrakkhandho. AÂÂhavidhena saÇkhÃrakkhandho: cakkhusamphassajà cetanà . . . pe . . . kÃyasamphassajà cetanà atthi sukhasahagatÃ, atthi dukkhasahagatÃ, manodhÃtusam- phassajà cetanÃ, manovi¤¤ÃïadhÃtusamphassajà cetanÃ. Evaæ aÂÂhavidhena saÇkhÃrakkhandho. Navavidhena saÇkhÃrakkhandho: cakkhusamphassajà cetanà . . . pe . . . manodhÃtusamphassajà cetanÃ, manovi¤¤ÃïadhÃtusamphassajà cetanà atthi kusalÃ, atthi akusalÃ, atthi avyÃkatÃ. Evaæ navavidhena saÇkhÃrak- khandho. Dasavidhena saÇkhÃrakkhandho: cakkhusamphassajà cetanà . . . pe . . . kÃyasamphassajà cetanÃ, atthi sukhasahagatÃ, atthi dukkhasahagatÃ; manodhÃtusam- phassajà cetanÃ, manovi¤¤ÃïadhÃtusamphassajà cetanà atthi kusalÃ, atthi akusalÃ, atthi avyÃkatÃ. Evaæ dasavidhena saÇkhÃrakkhandho. [The Categories are now repeated as in the foregoing Khandhà with varying Duvidhena and Tividhena. The omitted Categories Ekavidhena, &c., are to be read as set forth under Section 1.] 2. Duvidhena saÇkhÃrakkhandho: atthi hetu, atthi na hetu. Tividhena saÇkhÃrakkhandho: atthi sukhÃya vedanÃya sampayutto, atthi dukkhÃya vedanÃya sampayutto, atthi adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayutto; . . . pe\<*<1>*>/ . . . Evaæ dasavidhena saÇkhÃrakkhandho. 3.\<*<2>*>/ Duvidhena saÇkhÃrakkhandho: atthi sahetuko, atthi ahetuko; \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sd. B. and K give the full Tikaæ. 2 Sd has another series inserted here; under Duvidhena: atthi hetu . . . na hetu; under Tividhena, full Tikaæ abbreviated, beginning atthi vipÃko . . . . >/ #<[page 042]># %<42 DukamÆlakaæ>% atthi hetusampayutto, atthi hetuvippayutto; atthi hetu ceva sahetuko ca, atthi sahetuko ceva na ca hetu; atthi hetu ceva hetusampayutto ca, atthi hetusampayutto ceva na ca hetu; atthi na hetu sahetuko, atthi na hetu ahetuko; atthi lokiyo, atthi lokuttaro; atthi kenaci vi¤¤eyyo, atthi kenaci na vi¤¤eyyo; atthi Ãsavo, atthi no Ãsavo; atthi sÃsavo, atthi anÃsavo; atthi Ãsavasampayutto, atthi Ãsavavippayutto; atthi Ãsavo ceva sÃsavo ca, atthi sÃsavo ceva no ca Ãsavo; atthi Ãsavo ceva Ãsavasampayutto ca, atthi Ãsavasampayutto ceva no ca Ãsavo; atthi Ãsavavippayutta-sÃsavo, atthi Ãsavavippayutta-anÃsavo; atthi saæyojanaæ, atthi no saæyojanaæ, atthi saæyojaniyo, atthi asaæyojaniyo; atthi saæyojanasampayutto, atthi saæyojanavippayutto; atthi saæyojana¤ ceva saæyojaniyo ca, atthi saæyojaniyo ceva no ca saæyojanaæ; atthi saæyojana¤ ceva saæyojanasampayutto ca, atthi saæyojanasampayutto ceva no ca saæyojanaæ; atthi saæyojanavippayutta-saæyojaniyo, atthi saæyojanavippayutta-asaæyojaniyo; atthi gantho, atthi no gantho; atthi ganthaniyo, atthi aganthaniyo; atthi ganthasampayutto, atthi ganthavippayutto; atthi gantho ceva ganthaniyo ca, atthi ganthaniyo ceva no ca gantho; atthi gantho ceva ganthasampayutto ca, atthi ganthasampayutto ceva no ca gantho; \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 043]># %< DukamÃlakaæ 43>% atthi ganthavippayutta-ganthaniyo, atthi ganthavippayutta-aganthaniyo; atthi ogho, atthi no ogho; atthi oghaniyo, atthi anoghaniyo; atthi oghasampayutto, atthi oghavippayutto; atthi ogho ceva oghaniyo ca, atthi oghaniyo ceva no ca ogho; atthi ogho ceva oghasampayutto ca, atthi oghasampayutto ceva no ca ogho; atthi oghavippayutta-oghaniyo, atthi oghavippayutta-anoghaniyo; atthi yogo, atthi no yogo; atthi yoganiyo, atthi ayoganiyo; atthi yogasampayutto, atthi yogavippayutto; atthi yogo ceva yoganiyo ca, atthi yoganiyo ceva no ca yogo; atthi yogo ceva yogasampayutto ca, atthi yogasampayutto ceva no ca yogo; atthi yogavippayutta-yoganiyo, atthi yogavippayutta-ayoganiyo; atthi nÅvaraïaæ, atthi no nÅvaraïaæ; atthi nÅvaraïiyo, atthi anÅvaraïiyo; atthi nÅvaraïasampayutto, atthi nÅvaraïavippayutto; atthi nÅvaraïa¤ ceva nÅvaraïiyo ca, atthi nÅvaraïiyo ceva no ca nÅvaraïaæ; atthi nÅvaraïa¤ ceva nÅvaraïasampayutto ca, atthi nÅvaraïasampayutto ceva no ca nÅvaraïaæ; atthi nÅvaraïavippayutta-nÅvaraïiyo, atthi nÅvaraïavippayutta-{anÅvaraïiyo}; atthi parÃmÃso, atthi no parÃmÃso; atthi parÃmaÂÂho, atthi aparÃmaÂÂho; atthi parÃmÃsasampayutto, atthi parÃmÃsavippayutto; atthi parÃmÃso ceva parÃmaÂÂho ca, atthi parÃmaÂÂho ceva no ca parÃmÃso; \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 044]># %<44 DukamÆlakaæ>% atthi parÃmÃsavippayutta-parÃmaÂÂho, atthi parÃmÃsavippayutta-aparÃmaÂÂho; atthi upÃdiïïo, atthi anupÃdiïïo; atthi upÃdÃnaæ, atthi no upÃdÃnaæ; atthi upÃdÃniyo, atthi anupÃdÃniyo; atthi upÃdÃnasampayutto, atthi upÃdÃnavippayutto; atthi upÃdÃna¤ ceva upÃdÃniyo ca, atthi upÃdÃniyo ceva no ca upÃdÃnaæ; atthi upÃdÃna¤ ceva upÃdÃnasampayutto ca, atthi upÃdÃnasampayutto ceva no ca upÃdÃnaæ; atthi upÃdÃnavippayutta-upÃdÃniyo, atthi upÃdÃnavippayutta-anupÃdÃniyo; atthi kileso, atthi no kileso; atthi saÇkilesiko, atthi asaÇkilesiko; atthi saÇkiliÂÂho, atthi asaÇkiliÂÂho; atthi kilesasampayutto, atthi kilesavippayutto; atthi kileso ceva saÇkilesiko ca, atthi saÇkilesiko ceva no ca kileso; atthi kileso ceva saÇkiliÂÂho ca, atthi saÇkiliÂÂho ceva no ca kileso; atthi kileso ceva kilesasampayutto ca, atthi kilesasampayutto ceva no ca kileso; atthi kilesavippayuttasaÇkilesiko, atthi kilesavippayutta-asaÇkilesiko; atthi dassanena pahÃtabbo, atthi na dassanena pahÃtabbo; atthi bhÃvanÃya pahÃtabbo, atthi na bhÃvanÃya pahÃtabbo; atthi dassanena pahÃtabbahetuko, atthi na dassanena pahÃtabbahetuko; atthi bhÃvanÃya pahÃtabbahetuko, atthi na bhÃvanÃya pahÃtabbahetuko; atthi savitakko, atthi avitakko; atthi savicÃro, atthi avicÃro; atthi sappÅtiko, atthi appÅtiko; \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 045]># %< DukamÆlakaæ 45>% atthi pÅtisahagato, atthi na pÅtisahagato; atthi sukhasahagato, atthi na sukhasahagato; atthi upekhÃsahagato, atthi na upekhÃsahagato; atthi kÃmÃvacaro, atthi na kÃmÃvacaro; atthi rÆpÃvacaro, atthi na rÆpÃvacaro; atthi arÆpÃvacaro, atthi na arÆpÃvacaro; atthi pariyÃpanno, atthi apariyÃpanno; atthi niyyÃniko, atthi aniyyÃniko; atthi niyato, atthi aniyato; atthi sa-uttaro,\<*<1>*>/ atthi anuttaro; atthi saraïo, atthi araïo.\<*<2>*>/ Tividhena saÇkhÃrakkhandho: atthi kusalo, atthi {akusalo}, atthi avyÃkato; . . . pe . . . Evaæ, &c. 4. Duvidhena saÇkhÃrakkhandho: atthi saraïo, atthi araïo. Tividhena saÇkhÃrakkhandho: atthi ajjhattÃrammaïo, atthi\<*<3>*>/ bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃrammaïo; . . . pe . . . Evaæ dasavidhena saÇkhÃrakkhandho. DUKAMôLAKAõ.\<*<4>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: uttaro. 2 K: asaraïo. 3 B. and Sd give the full Tikaæ, abbreviated, beginning atthi sukhÃya vedanÃya sampayutto . . . . 4 Sd adds niÂÂhitaæ, and always. >/ #<[page 046]># %<46 TikamÆlakaæ>% 5. Duvidhena saÇkhÃrakkhandho: atthi hetu, atthi na hetu. Tividhena saÇkhÃrakkhandho: atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato; . . . pe . . . Evaæ, &c. 6. Duvidhena saÇkhÃrakkhandho: atthi\<*<1>*>/ saraïo, atthi araïo. Tividhena saÇkhÃrakkhandho: atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato; . . . pe . . . Evaæ, &c. 7. Duvidhena saÇkhÃrakkhandho: atthi\<*<2>*>/ hetu, atthi na hetu. Tividhena saÇkhÃrakkhandho: atthi ajjhattÃrammaïo, atthi bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃrammaïo; . . . pe . . . Evaæ, &c. 8.\<*<3>*>/ Duvidhena saÇkhÃrakkhandho: atthi saraïo, atthi araïo. Tividhena saÇkhÃrakkhandho: atthi ajjhattÃrammaïo, atthi bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃrammaïo. . . . pe . . . Evaæ dasavidhena saÇkhÃrakkhandho. TIKAMôLAKAõ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: atthi sahetuko, atthi ahetuko. 2 Sd gives abbreviated form of full Tikaæ beginning atthi hetusampayutto . . . 3 Sd omits this section. >/ #<[page 047]># %< Ubhato va¬¬hakaæ 47>% 9. Duvidhena saÇkhÃrakkhandho: atthi hetu, atthi na hetu. Tividhena saÇkhÃrakkhandho: atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato; . . . pe . . . Evaæ, &c. 10. Duvidhena saÇkhÃrakkhandho: atthi sahetuko, atthi ahetuko. Tividhena saÇkhÃrakkhandho: atthi sukhÃya vedanÃya sampayutto, atthi dukkhÃya vedanÃya sampayutto, atthi adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayutto; . . . pe . . . Evaæ, &c. 11. Duvidhena saÇkhÃrakkhandho: atthi hetusampayutto, atthi hetuvippayutto. Tividhena saÇkhÃrakkhandho: atthi vipÃko, atthi vipÃkadhammadhammo, atthi neva-vipÃka-na-vipÃkadhammadhammo; . . . pe . . . Evaæ, &c. 12. Duvidhena saÇkhÃrakkhandho: atthi hetu ceva sahetuko ca, atthi sahetuko ceva na ca hetu. Tividhena saÇkhÃrakkhandho: atthi upÃdiïïupÃdÃniyo, atthi anupÃdiïïupÃdÃniyo, atthi anupadiïï' anupÃdÃniyo; . . . pe . . . Evaæ, &c. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 048]># %<48 Ubhato va¬¬hakaæ>% 13. Duvidhena saÇkhÃrakkhandho: atthi hetu ceva hetusampayutto ca, atthi hetusampayutto ceva na ca hetu. Tividhena saÇkhÃrakkhandho: atthi saÇkiliÂÂha-saÇkilesiko, atthi asaÇkiliÂÂha-saÇkilesiko, atthi asaÇkiliÂÂha-asaÇkilesiko; . . . pe . . . Evaæ, &c. 14. Duvidhena saÇkhÃrakkhandho: atthi na hetu sahetuko, atthi na hetu ahetuko. Tividhena saÇkhÃrakkhandho: atthi savitakka-savicÃro, atthi avitakka-vicÃramatto, atthi avitakka-avicÃro; . . . pe . . . Evaæ, &c. 15. Duvidhena saÇkhÃrakkhandho: atthi lokiyo, atthi lokuttaro. Tividhena saÇkhÃrakkhandho: atthi pÅtisahagato, atthi sukhasahagato, atthi upekhÃsahagato; . . . pe . . . Evaæ, &c. 16. Duvidhena saÇkhÃrakkhandho: atthi kenaci vi¤¤eyyo, atthi kenaci na vi¤¤eyyo. Tividhena saÇkhÃrakkhandho: atthi dassanena pahÃtabbo, atthi bhÃvanÃya pahÃtabbo, atthi neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbo; . . . pe . . . Evaæ, &c. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 049]># %< Ubhato va¬¬hakaæ 49>% 17. Duvidhena saÇkhÃrakkhandho: atthi sÃsavo, atthi anÃsavo. Tividhena saÇkhÃrakkhandho: atthi ÃcayagÃmÅ, atthi apacayagÃmÅ, atthi nevÃcayagÃmÅ na apacayagÃmÅ; . . . pe . . . Evaæ, &c. 18. Duvidhena saÇkhÃrakkhandho: atthi Ãsavasampayutto, atthi Ãsavavippayutto. Tividhena saÇkhÃrakkhandho: atthi sekho, atthi asekho, atthi neva sekho nÃsekho; . . . pe . . . Evaæ, &c. 19. Duvidhena saÇkhÃrakkhandho atthi Ãsavo ceva sÃsavo ca, atthi sÃsavo ceva no ca Ãsavo. Tividhena saÇkhÃrakkhandho: atthi paritto, atthi mahaggato, atthi appamÃïo; . . . pe . . . Evaæ, &c. 20. Duvidhena saÇkhÃrakkhandho: atthi Ãsavo ceva Ãsavasampayutto ca, atthi Ãsavo ceva no ca Ãsavo. Tividhena saÇkhÃrakkhandho: atthi parittÃrammaïo, atthi mahaggatÃrammaïo, atthi appamÃïÃrammaïo; . . . pe . . . Evaæ, &c. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 050]># %<50 Ubhato va¬¬hakaæ>% 21. Duvidhena saÇkhÃrakkhandho: atthi Ãsavavippayutta-sÃsavo, atthi Ãsavavippayutta-anÃsavo. Tividhena saÇkhÃrakkhandho atthi hÅno, atthi majjhimo, atthi païÅto; . . . pe . . . Evaæ, &c. 22. Duvidhena saÇkhÃrakkhandho atthi saæyojanaæ, atthi no saæyojanaæ. Tividhena saÇkhÃrakkhandho: atthi micchattaniyato, atthi sammattaniyato, atthi aniyato; . . . pe . . . Evaæ, &c. 23. Duvidhena saÇkhÃrakkhandho atthi saæyojaniyo, atthi asaæyojaniyo. Tividhena saÇkhÃrakkhandho: atthi maggÃrammaïo, atthi maggahetuko, atthi maggÃdhipati; . . . pe . . . Evaæ, &c. 24. Duvidhena saÇkhÃrakkhandho: atthi saæyojanasampayutto, atthi saæyojanavippayutto. Tividhena saÇkhÃrakkhandho: atthi uppanno, atthi anuppanno, atthi uppÃdÅ; . . . pe . . . Evaæ, &c. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 051]># %< Ubhato va¬¬hakaæ 51>% 25. Duvidhena saÇkhÃrakkhandho: atthi saæyojana¤ ceva saæyojaniyo ca, atthi saæyojaniyo ceva no ca saæyojanaæ. Tividhena saÇkhÃrakkhandho: atthi atÅto, atthi anÃgato, atthi paccuppanno; . . . pe . . . Evaæ, &c. 26. Duvidhena saÇkhÃrakkhandho: atthi saæyojana¤ ceva saæyojanasampayutto ca, atthi saæyojanasampayutto ceva no ca saæyojanaæ. Tividhena saÇkhÃrakkhandho: atthi atÅtÃrammaïo, atthi anÃgatÃrammaïo, atthi paccuppannÃrammaïo; . . . pe . . . Evaæ, &c. 27. Duvidhena saÇkhÃrakkhandho: atthi saæyojanavippayutta-saæyojaniyo, atthi saæyojanavippayutta-asaæyojaniyo. Tividhena saÇkhÃrakkhandho: atthi ajjhatto, atthi bahiddho, atthi ajjhattabahiddho; . . . pe . . . Evaæ, &c. 28. Duvidhena saÇkhÃrakkhandho: atthi gantho, atthi no gantho. Tividhena saÇkhÃrakkhandho: atthi ajjhattÃrammaïo, atthi bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃrammaïo; . . . pe . . . Evaæ dasavidhena saÇkhÃrakkhandho. UBHATO VAÖÖHAKAõ.\<*<1>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: ubhato-va¬¬hanakaæ niÂÂhitaæ. >/ #<[page 052]># %<52 Sattavidhena . . . pe . . . saÇkhÃrakkhandho>% Sattavidhena saÇkhÃrakkhandho: atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato, atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃvacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apariyÃpanno. Evaæ sattavidhena saÇkhÃrakkhandho. Aparo pi sattavidhena saÇkhÃrakkhandho: atthi ajjhattÃrammaïo, atthi\<*<1>*>/ bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃrammaïo, atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃvacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apariyÃpanno. Evaæ sattavidhena saÇkhÃrakkhandho. CatuvÅsatividhena saÇkhÃrakkhandho: cakkhusamphas- sapaccayà saÇkhÃrakkhandho atthi kusalo, atthi akusalo atthi avyÃkato; sotasamphassapaccayà . . . pe . . . ghÃnasamphassapaccayà . . . pe . . . jivhÃsamphassapac- cayà . . . pe . . . kÃyasamphassapaccayà . . . pe . . . manosamphassapaccayà saÇkhÃrakkhandho atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato; cakkhusamphassajà cetanà . . . pe . . . manosamphassajà cetanÃ. Evaæ catuvÅsa- tividhena saÇkhÃrakkhandho. Aparo pi catuvÅsatividhena saÇkhÃrakkhandho: cak- khusamphassapaccayà saÇkhÃrakkhandho\<*<2>*>/ atthi ajjhat- tÃrammaïo, atthi bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahid- dhÃrammaïo; sotasamphassapaccayà . . . pe . . . ghÃna- samphassapaccayà . . . pe . . . jivhÃsamphassapaccayà . . . pe . . . kÃyasamphassapaccayà . . . pe . . . mano- samphassapaccayà saÇkhÃrakkhandho atthi ajjhattÃram- maïo, atthi bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃ- rammaïo; cakkhusamphassajà cetanà . . . pe . . . mano- samphassajà cetanÃ. Evaæ catuvÅsatividhena saÇkhÃrak- khandho. Tiæsavidhena saÇkhÃrakkhandho: cakkhusamphassapac- cayà saÇkhÃrakkhandho atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃ- vacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apariyÃpanno; sotasam- phassapaccayà . . . pe . . . ghÃnasamphassapaccayà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd and B insert beginning of full Tikaæ: atthi sukhÃya vedanÃya sampayutto . . . . atthi vipÃko . . . pe . . . 2 Sd inserts atthi vipÃko . . . pe . . . B inserts only atthi sukhÃya vedanÃya sampayutto . . . pe . . . >/ #<[page 053]># %< Vi¤¤Ãïakkhandho 53>% . . . pe . . . jivhÃsamphassapaccayà . . . pe . . . kÃya- samphassapaccayà . . . pe . . . manosamphassapaccayà saÇkhÃrakkhandho atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃvacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apariyÃpanno; cakkhusamphas- sajà cetanà . . . pe . . . manosamphassajà cetanÃ. Evaæ tiæsavidhena saÇkhÃrakkhandho. Bahuvidhena saÇkhÃrakkhandho: cakkhusamphassapac- cayà saÇkhÃrakkhandho atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato, atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃvacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apariyÃpanno; sotasamphassapaccayà . . . pe . . . ghÃnasamphassapaccayà . . . pe . . . jivhÃ- samphassapaccayà . . . pe . . . kÃyasamphassapaccayà . . . pe . . . manosamphassapaccayà saÇkhÃrakkhandho: atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato, atthi kÃmÃ- vacaro, atthi rÆpÃvacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apariyÃ- panno; cakkhusamphassajà cetanà . . . pe . . . mano- samphassajà cetanÃ. Evaæ bahuvidhenasaÇkhÃrak- khandho. Aparo pi bahuvidhena saÇkhÃrakkhandho: cakkhusam- phassapaccayà saÇkhÃrakkhandho atthi sukhÃya vedanÃya sampayutto, atthi dukkhÃya vedanÃya sampayutto, atthi adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayutto . . . pe . . .,\<*<1>*>/ atthi ajjhattÃrammaïo, atthi bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃrammaïo, atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃ- vacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apariyÃpanno; sotasam- phassapaccayà . . . pe . . . ghÃnasamphassapaccayà . . . pe . . . jivhÃsamphassapaccayà . . . pe . . . kÃya- samphassapaccayà . . . pe . . . manosamphassapaccayà saÇkhÃrakkhandho atthi {ajjhattÃrammaïo}, atthi bahid- dhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃrammaïo, atthi kÃmÃ- vacaro, atthi rÆpÃvacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apariyÃ- panno; cakkhusamphassajà cetanÃ, . . . pe . . . mano- samphassajà cetanÃ. Evaæ bahuvidhena saÇkhÃrak- khandho. Ayaæ vuccati saÇkhÃrakkhandho\<*<2>*>/. 1. Tattha katamo vi¤¤Ãïakkhandho? Ekavidhena vi¤¤Ãïakkhandho: phassasampayutto. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd inserts atthi vipÃko. 2 Sd: . . . pe . . . saækhÃrakkhandho niÂÂhito. >/ #<[page 054]># %<54 Duvidhena . . . pe . . . vi¤¤Ãïakkhandho>% Duvidhena vi¤¤Ãïakkhandho: atthi sahetuko, atthi ahetuko. Tividhena vi¤¤Ãïakkhandho: atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato. Catubbidhena vi¤¤Ãïakkhandho: atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃvacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apariyÃpanno. Pa¤cavidhena vi¤¤Ãïakkhandho: atthi sukhindriya- sampayutto, atthi dukkhindriyasampayutto, atthi soma- nassindriyasampayutto, atthi domanassindriyasampayutto, atthi upekhindriyasampayutto. Chabbidhena vi¤¤Ãïakkhandho: cakkhuvi¤¤Ãïaæ sota- vi¤¤Ãïaæ ghÃnavi¤¤Ãïaæ jivhÃvi¤¤Ãïaæ kÃyavi¤¤Ãïaæ manovi¤¤Ãïaæ. Evaæ chabbidhena vi¤¤Ãïakkhandho. Sattavidhena vi¤¤Ãïakkhandho: cakkhuvi¤¤Ãïaæ . . . pe . . . kÃyavi¤¤Ãïaæ manodhÃtu manovi¤¤ÃïadhÃtu. Evaæ sattavidhena vi¤¤Ãïakkhandho. AÂÂhavidhena vi¤¤Ãïakkhandho: cakkhuvi¤¤Ãïaæ . . . pe . . . kÃyavi¤¤Ãïaæ: atthi sukhasahagataæ, atthi duk- khasahagataæ, manodhÃtu, manovi¤¤ÃïadhÃtu. Evaæ aÂÂhavidhena vi¤¤Ãïakkhandho. Navavidhena vi¤¤Ãïakkhandho: cakkhuvi¤¤Ãïaæ . . . pe . . . kÃyavi¤¤Ãïaæ, manodhÃtu, manovi¤¤ÃïadhÃtu atthi kusalÃ, atthi akusalÃ, atthi avyÃkatÃ. Evaæ nava- vidhena vi¤¤Ãïakkhandho. Dasavidhena vi¤¤Ãïakkhandho: cakkhuvi¤¤Ãïaæ . . . pe . . . kÃyavi¤¤Ãïaæ atthi sukhasahagataæ, atthi dukkhasahagataæ, manodhÃtu, manovi¤¤ÃïadhÃtu atthi kusalÃ, atthi akusalÃ, atthi avyÃkatÃ. Evaæ dasavidhena vi¤¤Ãïakkhandho. [These Ten Categories are now repeated, as in the case of foregoing KhandhÃ. Only the varying factors -- Duvidhena, Tividhena -- are given. The others are to be understood as set forth under Section 1.] 2. Duvidhena vi¤¤Ãïakkhandho: atthi sahetuko, atthi ahetuko. Tividhena vi¤¤Ãïakkhandho: atthi sukhÃya vedanÃya sampayutto, atthi dukkhÃya vedanÃya sampayutto, atthi adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayutto; \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 055]># %< DukamÆlakaæ 55>% atthi vipÃko, atthi vipÃkadhammadhammo, atthi neva-vipÃka-na-vipÃkadhammadhammo; . . . pe . . . atthi ajjhattÃrammaïo, atthi bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃrammaïo;\<*<1>*>/ . . . pe . . . Evaæ dasavidhena vi¤¤Ãïakkhandho. 3.\<*<2>*>/ Duvidhena vi¤¤Ãïakkhandho:\<*<3>*>/ atthi hetusampayutto, atthi hetuvippayutto; atthi na hetu sahetuko, atthi na hetu ahetuko; atthi lokiyo, atthi lokuttaro; atthi kenaci vi¤¤eyyo, atthi kenaci na vi¤¤eyyo; atthi sÃsavo, atthi anÃsavo; atthi Ãsavasampayutto, atthi Ãsavavippayutto; atthi Ãsavavippayutta-sÃsavo, atthi Ãsavavippayutta-anÃsavo; atthi saæyojaniyo, atthi asaæyojaniyo; atthi saæyojanasampayutto, atthi saæyojanavippayutto; atthi saæyojanavippayutta-saæyojaniyo, atthi saæyojanavippayutta-asaæyojaniyo; atthi ganthaniyo . . . atthi oghaniyo . . . atthi yoganiyo . . . atthi nÅvaraïiyo . . . \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sd, which, however, omits the first triplet. K. and B. give full Tikaæ. 2 Sd gives here an additional series; under Duvidhena only sahetuko, ahetuko; under Tividhena: . . . vipÃko . . . pe . . . ajjhattÃrammaïo . . . 3 Much abbreviated in Sd. >/ #<[page 056]># %<56 DukamÆlakaæ>% atthi parÃmaÂÂho, atthi aparÃmaÂÂho; atthi parÃmÃsasampayutto, atthi parÃmÃsavippayutto; atthi parÃmÃsavippayutta-parÃmaÂÂho, atthi parÃmÃsavippayutta-aparÃmaÂÂho; atthi upÃdiïïo, atthi anupÃdiïïo; atthi upÃdÃnasampayutto, atthi upÃdÃnavippayutto; atthi upÃdÃnavippayutta-upÃdÃniyo, atthi upÃdÃnavippayutta-anupÃdÃniyo; atthi saÇkilesiko, atthi asaÇkilesiko; atthi saÇkiliÂÂho, atthi asaÇkiliÂÂho; atthi kilesasampayutto, atthi kilesavippayutto; atthi kilesavippayutta-saÇkilesiko, atthi kilesavippayutta-asaÇkilesiko; atthi dassanena pahÃtabbo, atthi na dassanena pahÃtabbo; atthi bhÃvanÃya pahÃtabbo . . . atthi dassanena pahÃtabbahetuko . . . atthi bhÃvanÃya pahÃtabbahetuko . . . atthi savitakko, atthi avitakko; atthi savicÃro . . . atthi sappÅtiko . . . atthi pÅtisahagato, atthi na pÅtisahagato; atthi sukhasahagato . . . atthi upekhÃsahagato . . . atthi kÃmÃvacaro, atthi na kÃmÃvacaro; atthi rÆpÃvacaro . . . atthi arÆpÃvacaro . . . atthi pariyÃpanno, atthi apariyÃpanno; atthi niyyÃniko . . . atthi niyato . . . atthi sa-uttaro . . . atthi saraïo . . . \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 057]># %< TikamÆlakaæ 57>% Tividhena vi¤¤Ãïakkhandho: atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato; . . . pe . . . Evaæ, &c. 4. Duvidhena vi¤¤Ãïakkhandho: atthi saraïo, atthi araïo. Tividhena vi¤¤Ãïakkhandho:\<*<1>*>/ atthi ajjhattÃrammaïo, atthi bahiddhÃrammano, atthi ajjhattabahiddhÃrammaïo; . . . pe . . . Evaæ, &c. DUKAMôLAKAõ. 5. Duvidhena vi¤¤Ãïakkhandho: atthi sahetuko, atthi ahetuko. Tividhena vi¤¤Ãïakkhandho: atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato; . . . pe . . . Evaæ, &c. 6. Duvidhena vi¤¤Ãïakkhandho:\<*<2>*>/ atthi saraïo, atthi araïo. Tividhena vi¤¤Ãïakkhandho: atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato; . . . pe . . . Evaæ, &c. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd and B. give first and last triplets of full Tikaæ: sukhÃya vedanÃya sampayutto. . . . 2 Sd has instead hetusampayutto, hetuvippayutto. B. follows Sd, but adds . . . pe . . . atthi saraïo . . . >/ #<[page 058]># %<58 TikamÆlakaæ>% 7. Duvidhena vi¤¤Ãïakkhandho:\<*<1>*>/ atthi sahetuko, atthi ahetuko. Tividhena vi¤¤Ãïakkhandho:\<*<2>*>/ atthi {ajjhattÃrammaïo}, atthi bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃrammaïo; . . . pe . . . Evaæ, &c. 8.\<*<3>*>/ Duvidhena vi¤¤Ãïakkhandho:\<*<4>*>/ atthi saraïo, atthi araïo. Tividhena vi¤¤Ãïakkhandho: atthi ajjhattÃrammaïo, atthi bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃrammaïo. . . . pe . . . Evaæ, &c. TIKAMôLAKAõ. 9. Duvidhena vi¤¤Ãïakkhandho: atthi sahetuko, atthi ahetuko. Tividhena vi¤¤Ãïakkhandho: atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato; . . . pe . . . Evaæ, &c. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd has instead na hetu sahetuko, and full Dakaæ greatly abbreviated. 2 Sd as in Section 6. B. inserts: atthi sukhÃya vedanÃya sampayutto . . . atthi vipÃko . . . pe . . . 3 Sd gives an additional series; under Duvidhena: . . . sahetuko, ahetuko; under Tividhena, first and last terms (sukhÃya vedanÃya, &c.) of full Tikaæ. 4 Sd: na hetu sahetuko, and abbreviated Dukaæ. B. inserts: atthi hetusampayutto, atthi hetuvippayutto; . . . pe . . . >/ #<[page 059]># %< Ubhato va¬¬hakaæ 59>% 10. Duvidhena vi¤¤Ãïakkhandho: atthi hetusampayutto, atthi hetuvippayutto. Tividhena vi¤¤Ãïakkhandho: atthi sukhÃya vedanÃya sampayutto, atthi dukkhÃya vedanÃya sampayutto, atthi adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayutto; . . . pe . . . Evaæ, &c. 11. Duvidhena vi¤¤Ãïakkhandho: atthi na hetu sahetuko,\<*<1>*>/ atthi na hetu ahetuko. Tividhena vi¤¤Ãïakkhandho:\<*<2>*>/ atthi vipÃko, atthi vipÃkadhammadhammo, atthi neva-vipÃka-na-vipÃkadhammadhammo; . . . pe . . . Evaæ, &c. 12. Duvidhena vi¤¤Ãïakkhandho: atthi lokiyo, atthi lokuttaro. Tividhena vi¤¤Ãïakkhandho: atthi upÃdiïïupÃdÃniyo, atthi anupÃdiïïupÃdÃniyo, atthi anupÃdiïï' anupÃdÃniyo; . . . pe . . . Evaæ, &c. NOTE. -- Yathà sa¤¤Ãkkhandhassa Ubhatova¬¬hanakaæ evaæ vi¤¤Ãïakkhandhassa vitthÃretabbaæ\<*<3>*>/. UBHATO VAÖÖHAKAõ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd has instead atthi nÅvaraïiyo . . . . 2 Sd has instead atthi ajjhattÃrammaïo . . . . 3 So Sd. K. and B. give full text as for sa¤¤Ãkkhandho, pp. 34 foll. >/ #<[page 060]># %<60 Sattavidhena . . . pe . . . vi¤¤Ãïakkhandho>% Sattavidhena vi¤¤Ãïakkhandho: atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato, atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃvacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apariyÃpanno. Evaæ sattavidhena vi¤¤Ãïakkhandho. Aparo pi vi¤¤Ãïakkhandho: atthi ajjhattÃrammaïo, atthi\<*<1>*>/ bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃrammaïo, atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃvacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apariyÃpanno. Evaæ sattavidhena vi¤¤Ãïakkhandho. CatuvÅsatividhena vi¤¤Ãïakkhandho: cakkhusamphassa- paccayà vi¤¤Ãïakkhandho atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato; sotasamphassapaccayà . . . ghÃnasam- phassapaccayà . . . jivhÃsamphassapaccayà . . . kÃyasam- phassapaccayà . . . manosamphassapaccayà vi¤¤Ãïak- khandho atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato; cakkhuvi¤¤Ãïaæ . . . pe . . . manovi¤¤Ãïaæ. Evaæ catuvÅsatividhena vi¤¤Ãïakkhandho. Aparo pi catuvÅsatividhena vi¤¤Ãïakkhandho: cakkhu- samphassapaccayà vi¤¤Ãïakkhandho atthi\<*<2>*>/ ajjhattÃram- maïo, atthi bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhatta-bahiddhÃ- rammaïo: sotasamphassapaccayà . . . ghÃnasamphassa- paccayà . . . jivhÃsamphassapaccayà . . . kÃyasamphassa- paccayà . . . {manosamphassapaccayÃ} vi¤¤Ãïakkhandho atthi ajjhattÃrammaïo, atthi bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃrammaïo; cakkhuvi¤¤Ãïaæ . . . pe . . . manovi¤¤Ãïaæ. Evaæ catuvÅsatividhena vi¤¤Ãïakkhandho. Tiæsavidhena vi¤¤Ãïakkhandho: cakkhusamphassa- paccayà vi¤¤Ãïakkhandho atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃ- vacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apariyÃpanno; sotasam- phassapaccayà . . . ghÃnasamphassapaccayà . . . jivhÃsam- phassapaccayà . . . kÃyasamphassapaccayà . . . manosam- phassapaccayà vi¤¤Ãïakkhandho atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃvacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apariyapanno; cakkhu- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd and B: atthi sukhÃya vedanÃya sampayutto . . . atthi ajjhattÃrammaïo . . . 2 Sd and B. insert atthi vipÃko . . . pe . . . >/ #<[page 061]># %< Pa¤canna¤ khandhÃnaæ kati kusalà . . . pe . . . 61>% vi¤¤Ãïaæ . . . pe . . . manovi¤¤Ãïaæ. Evaæ tiæsavid- hena vi¤¤Ãïakkhandho. Bahuvidhena vi¤¤Ãïakkhandho: cakkhusamphassa- paccayà vi¤¤Ãïakkhandho atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato, atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃvacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apariyÃpanno; sotasamphassapaccayà . . . ghÃnasamphassapaccayà . . . jivhÃsamphassapaccayà . . . kÃyasamphassapaccayà . . . manosamphassapaccayà vi¤¤Ãïakkhandho atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyà kato, atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃvacaro, atthi arÆpÃva- caro, atthi apariyÃpanno; cakkhuvi¤¤Ãïaæ . . . pe . . . manovi¤¤Ãïaæ. Evaæ bahuvidhena vi¤¤Ãïakkhandho. Aparo pi bahuvidhena vi¤¤Ãïakkhandho: cakkhusam- phassapaccayà vi¤¤Ãïakkhandho\<*<1>*>/ atthi ajjhattÃrammaïo, atthi bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃrammaïo, atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃvacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apariyÃpanno; sotasamphassapaccayà . . . ghÃnasam- phassapaccayà . . . jivhÃsamphassapaccayà . . . kÃyasam- phassapaccayà . . . manosamphassapaccayà vi¤¤Ãïak- khandho atthi ajjhattÃrammaïo, atthi bahiddhÃrammaïo, atthi ajjhattabahiddhÃrammaïo, atthi kÃmÃvacaro, atthi rÆpÃvacaro, atthi arÆpÃvacaro, atthi apariyÃpanno; cakk- huvi¤¤Ãïaæ . . . pe . . . manovi¤¤Ãïaæ. Evaæ bahuvid- hena vi¤¤Ãïakkhandho. Ayaæ vuccati vi¤¤Ãïakkhandho. ABHIDHAMMABHùJANIYAõ.\<*<2>*>/ Pa¤cakkhandhÃ:-- rÆpakkhandho, vedanÃkkhandho, sa¤¤Ãkkhandho, saÇkhÃrakkhandho, vi¤¤Ãïakkhandho. Pa¤cannaæ khandhÃnaæ kati kusalÃ, kati akusalÃ, kati avyÃkatÃ,\<*<3>*>/ kati sukhÃya vedanÃya sampayuttà . . . pe . . . kati saraïÃ, kati araïÃ? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: atthi sukhÃya vedanÃya sampayutto . . . pe . . . atthi vipÃko . . . pe . . . , &c. B., as Sd, but omitting atthi vipÃko . . . 2 So K. and B. Sd: vi¤¤Ãïakkhandho niÂÂhito. AbhidhammabhÃjaniyaæ niÂÂhitaæ. 3 In K. and B. . . pe . . . begins here, the following question being omitted. >/ #<[page 062]># %<62 Pa¤cannaæ khandhÃnaæ kati avyÃkatÃ>% RÆpakkhandho avyÃkato; cattÃro khandhà siyà kusalà siyà akusalà siyà avyÃkatÃ. Dve khandhà na vattabbà sukhÃya vedanÃya sampayuttà ti pi, dukkhÃya vedanÃya sampayuttà ti pi, {adukkhamasukhÃya} vedanÃya sampayuttà ti pi; tayo khandhà siyà sukhÃya vedanÃya sampayuttà siyà dukkhÃya vedanÃya sampayuttà siyà adukkhamasuk- hÃya vedanÃya sampayuttÃ. RÆpakkhandho neva-vipÃka- na-vipÃkadhammadhammo; cattÃro khandhà siyà vipÃkà siyà vipÃkadhammadhammà siyà neva-vipÃka-na-vipÃka- dhammadhammÃ. RÆpakkhandho siyà upÃdiïïupÃdÃniyo siyà anupÃdiïïupÃdÃniyo; cattÃro khandhà siyà upÃdiï- ïupÃdÃniyà siyà anupÃdiïïupÃdÃniyà siyà anupÃdiïïa- anupÃdÃniyÃ.\<*<1>*>/ RÆpakkhandho asaÇkiliÂÂha-saÇkilesiko; cattÃro khandhà siyà saÇkiliÂÂha-saÇkilesikà siyà asaÇ- kiliÂÂha-saÇkilesikà siyà asaÇkiliÂÂha-asaÇkilesikÃ. RÆpak- khandho avitakka-avicÃro; tayo khandhà siya savitakka- savicÃrà siyà avitakka-vicÃramattà siyà avitakka-avicÃrÃ; saÇkhÃrakkhandho siyà savitakka-savicÃro siyà avitaka- vicÃramatto siya avitakka-avicÃro, siyà na vattabbo savi- takka-savicÃro\<*<2>*>/ ti pi avitakka-vicÃramatto ti pi avitakka- avicÃro ti pi. RÆpakkhandho na vattabbo pÅtisahagato ti pi sukhasahagato ti pi upekhÃsahagato ti pi; vedanÃkkhandho siyà pÅtisahagato na sukhasahagato na upekhÃsahagato siyà na vattabbo pÅtisahagato ti. Tayo khandhà siyà pÅtisahagatà siyà sukhasahagatà siyà upekhÃsahagatà siyà na vattabbà pÅtisahagatà ti pi sukhasahagatà ti pi upekhÃsahagatà ti pi. RÆpakkhandho neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbo; cattÃro khandhà siyà dassanena pabÃtabbà siyà bhÃvanÃya pahÃtabbà siyà neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbÃ. RÆpakkhandho neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabba- hetuko; cattÃro khandhà siyà dassanena pahÃtabbahetukà siyà bhÃvanÃya pahÃtabbahetukà siyà neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbahetukÃ. RÆpakkhandho neva Ãcaya- gÃmÅ na apacayagÃmÅ; cattÃro khandhà siyà ÃcayagÃmino siyà apacayagÃmino siyà neva ÃcayagÃmino na {apacayagÃmino}. RÆpakkhandho neva sekho nÃsekho; cattÃro khandhà siyà sekhà siyà asekhà siyà neva sekhà nÃsekhÃ. RÆpak- khandho paritto; cattÃro khandhà siyà parittà siyà mahag- gatà siyà appamÃïÃ. RÆpakkhandho anÃrammaïo; cattÃro khandhà siyà parittÃrammaïà siyà mahaggatÃrammaïà siyà appamÃïÃrammaïà siyà na vattabbà parittÃrammaïà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: anupÃdinnÃnupÃdÃniyÃ. 2 Sd has savicÃro only. >/ #<[page 063]># %< Pa¤cannaæ khandhÃnaæ kati hetÆ . . . pe . . . 63>% ti pi mahaggatÃrammaïà ti pi appamÃïÃrammaïà ti pi. RÆpakkhandho majjhimo; cattÃro khandhà siyà hÅnà siyà majjhimà siyà païÅtÃ. RÆpakkhandho aniyato; cattÃro khandhà siyà micchattaniyatà siyà sammattaniyatà siyà aniyatÃ. RÆpakkhandho anÃrammaïo; cattÃro khandhà siyà maggÃrammaïà siyà maggahetukà siyà mag- gÃdhipatino siyà na vattabbà maggÃrammaïà ti pi magga- hetukà ti pi maggÃdhipatino ti pi. Siyà uppannà siyà anuppannà siyà uppÃdino. Siyà atÅtà siyà anÃgatà siyà paccuppannÃ. RÆpakkhandho anÃrammaïo; cattÃro khandhà siyà atÅtÃrammaïà siyà anÃgatÃrammaïà siyà paccuppannÃrammaïà siyà na vattabbà atÅtÃrammaïà ti pi anÃgatÃrammaïà ti pi paccuppannÃrammaïà ti pi. Siyà ajjhattà siyà bahiddhà siyà ajjhatta-bahiddhÃ. RÆpakkhandho anÃrammaïo; cattÃro khandhà siyà ajjhattÃrammaïà siyà bahiddhÃrammaïà siyà ajjhatta- bahiddhÃrammaïà siyà na vattabbà ajjhattÃrammaïà ti pi bahiddhÃrammaïà ti pi ajjhatta-bahiddhÃrammaïà ti pi. CattÃro khandhà anidassana-appaÂighÃ; rÆpakkhandho siyà sanidassana-sappaÂigho siyà anidassana-sappaÂigho siyà anidassana-appaÂigho. CattÃro khandhà na hetÆ;\<*<1>*>/ saÇkhÃrakkhandho siyà hetu siyà na hetu. RÆpakkhandho ahetuko; cattÃro khandhà siyà sahetukà siyà ahetukÃ. RÆpakkhandho hetuvippa- yutto; cattÃro khandhà siyà hetusampayuttà siyà hetu- vippayuttÃ. RÆpakkhandho na vattabbo hetu ceva sahe- tuko cÃti\<*<2>*>/ pi, sahetuko ceva na ca hetÆti pi;\<*<3>*>/ tayo khandhà na vattabbà hetÆ ceva sahetukà cÃti pi, siyà sahetukà ceva na ca hetÆ, siyà na vattabbà sahetukà ceva na ca hetÆ ti pi;\<*<3>*>/ saÇkhÃrakkhandho siyà hetu ceva sahetuko ca, siyà sahetuko ceva na ca hetu, siyà na vattabbo hetu ceva sahetuko cÃti pi sahetuko ceva na ca hetÆti pi.\<*<3>*>/ RÆpak- khandho na vattabbo hetu ceva hetusampayutto cÃti pi, hetusampayutto ceva na ca hetÆti pi;\<*<3>*>/ tayo khandhà na vattabbà hetÆ ceva hetusampayuttà cÃti pi, siyà hetusam- payuttà ceva na ca hetÆ, siyà na vattabbà hetusampayuttà ceva na ca hetÆti pi; saÇkhÃrakkhandho siyà hetÆ ceva hetusampayutto ca, siyà hetusampayutto ceva na ca hetu, siyà na vattabbo hetu ceva hetusampayutto cÃti pi hetusam- payutto ceva na ca hetÆti pi. RÆpakkhandho na\<*<5>*>/ hetu \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd never has hetÆ. 2 Sd and B. omit ca before ti and ti pi always. 3 Sd: hetu ti pi. 4 Sd: hetu. 5 Sd has na ca. >/ #<[page 064]># %<64 Pa¤cakkhandhà sappaccayà . . . pe . . .>% ahetuko; tayo khandhà siyà na hetÆ sahetukà siyà na hetÆ ahetukÃ; saÇkhÃrakkhandho siyà na hetu sahetuko siyà na hetu ahetuko siyà na vattabbo na hetu sahetuko ti pi na hetu ahetuko ti pi. SappaccayÃ. SaÇkhatÃ. CattÃro khandhà anidassanÃ; rÆpakkhandho siyà sanidassano siyà anidassano. CattÃro khandhà appaÂighÃ; rÆpakkhandho siyà sappaÂigho siyà appaÂigho. RÆpakkhandho rÆpaæ; cattÃro khandhà arÆpÃ. RÆpakkhandho lokiyo; cattÃro khandhà siyà lokiyà siyà lokuttarÃ. Kenaci vi¤¤eyyÃ, kenaci na vi¤¤eyyÃ. CattÃro khandhà no ÃsavÃ; saÇkhÃrakkhandho siyà Ãsavo siyà no Ãsavo.\<*<1>*>/ RÆpakkhandho sÃsavo; cattÃro khandhà siyà sÃsavà siyà anÃsavÃ. RÆpakkhandho Ãsava- vippayutto; cattÃro khandhà siyà Ãsavasampayuttà siyà ÃsavavippayuttÃ. RÆpakkhandho na vattabbo Ãsavo ceva sÃsavo cÃti,\<*<2>*>/ sÃsavo ceva no ca Ãsavo; tayo khandhà na vattabbà Ãsavà ceva sÃsavà cÃti,\<*<2>*>/ siyà sÃsavà ceva no ca ÃsavÃ, siyà na vattabbà sÃsavà ceva no ca Ãsavà ti; saÇ- khÃrakkhandho siyà Ãsavo ceva sÃsavo ca, siyà sÃsavo ceva no ca Ãsavo, siyà na vattabbo Ãsavo ceva sÃsavo cÃti pi sÃsavo ceva no ca Ãsavo ti pi. RÆpakkhandho na vattabbo Ãsavo ceva Ãsavasampayutto cÃti pi Ãsavasam- payutto ceva no ca Ãsavo ti pi; tayo khandhà na vattabbà Ãsavà ceva Ãsavasampayuttà cÃti siyà Ãsavasampayuttà ceva no ca ÃsavÃ, siyà na vattabbà Ãsavasampayuttà ceva no ca Ãsavà ti; saÇkhÃrakkhandho siyà Ãsavo ceva Ãsavasampayutto ca, siyà Ãsavasampayutto ceva no ca Ãsavo, siyà na vattabbo Ãsavo ceva Ãsavasampayutto cÃti pi, Ãsavasampayutto ceva no ca Ãsavo ti pi. RÆpak- khandho Ãsavavippayutta-sÃsavo; cattÃro khandhà siyà Ãsavavippayutta-sÃsavà siyà Ãsavavippayutta-anÃsavà siyà na vattabbà Ãsavavippayutta-sÃsavà ti pi Ãsavavippayutta- anÃsavà ti pi. CattÃro khandhà no saæyojanÃ; saÇkhÃrakkhandho siyà saæyojanaæ siyà no saæyojanaæ. RÆpakkhandho saæyo- janiyo; cattÃro khandhà siyà saæyojaniyà siyà asaæyojaniyÃ. RÆpakkhandho saæyojanavippayutto; cattÃro khandhà siyà saæyojanasampayuttà siyà saæyojanavippayuttÃ. RÆpak- khandho na vattabbo saæyojana¤ ceva saæyojaniyo cÃti, saæyojaniyo ceva no ca saæyojanaæ; tayo khandhà na vattabbà saæyojanà ceva saæyojaniyà cÃti, siyà saæyojaniyà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: siyà no Ãsavo siyà no anÃsavo. 2 Sd and B.: ti only. >/ #<[page 065]># %< CattÃro khandhà no oghà . . . pe . . . 65>% ceva no ca saæyojanÃ, siyà na vattabbà saæyojaniyà ceva no ca saæyojanà ti; saÇkhÃrakkhandho siyà saæyojana¤ ceva saæyojaniyo ca, siyà saæyojaniyo ceva no ca saæyojanaæ, siyà na vattabbo saæyojana¤ ceva saæyojaniyo cÃti pi saæyo- janiyo ceva no ca saæyojanan ti pi. RÆpakkhandho na vattabbo saæyojana¤ ceva saæyojanasampayutto cÃti pi, saæyojanasampayutto ceva no ca saæyojanan ti pi; tayo khandhà na vattabbà saæyojanà ceva saæyojanasampayuttà cÃti, siyà saæyojanasampayuttà ceva no ca saæyojanÃ, siyà na vattabbà saæyojanasampayuttà ceva no ca saæyojanà ti; saÇkhÃrakkhandho siyà saæyojana¤ ceva saæyojanasam- payutto ca, siyà saæyojanasampayutto ceva no ca saæyo- janaæ, siyà na vattabbo saæyojana¤ ceva saæyojanasam- payutto cÃti pi, saæyojanasampayutto ceva no ca saæyo- janan ti pi. RÆpakkhandho saæyojanavippayutta-saæyo- janiyo; cattÃro khandhà siyà saæyojanavippayutta-saæyo- janiyà siyà saæyojanavippayutta-asaæyojaniyÃ, siyà na vattabbà saæyojanavippayutta-saæyojaniyà ti pi saæyojana- vippayutta-asaæyojaniyà ti pi. CattÃro khandhà no ganthÃ; saÇkhÃrakkhandho siyà gantho siyà no gantho. RÆpakkhandho ganthaniyo; cattÃro khandhà siyà ganthaniyà siyà aganthaniyÃ. RÆpakkhandho ganthavippayutto; cattÃro khandhà siyà ganthasampayuttà siyà ganthavippayuttÃ. RÆpakkhandho na vattabbo gantho ceva ganthaniyo cÃti, ganthaniyo ceva no ca gantho; tayo khandhà na vattabbà ganthà ceva ganthaniyà cÃti, siyà ganthaniyà ceva no ca ganthÃ, siyà na vattabbà ganthaniyà ceva no ca ganthà ti; saÇkhÃrak- khandho siyà gantho ceva ganthaniyo ca, siyà ganthaniyo ceva no ca gantho, siyà na vattabbo gantho ceva gantha- niyo cÃti pi, ganthaniyo ceva no ca gantho ti pi. RÆpak- khandho na vattabbo gantho ceva ganthasampayutto cÃti pi, ganthasampayutto ceva no ca gantho ti pi; tayo khandhà na vattabbà ganthà ceva ganthasampayuttà cÃti, siyà gan- thasampayuttà ceva no ca ganthÃ, siyà na vattabbà gantha- sampayuttà ceva no ca ganthà ti; saÇkhÃrakkhandho siyà gantho ceva ganthasampayutto ca, siyà ganthasam- payutto ceva no ca gantho, siyà na vattabbo gantho ceva ganthasampayutto cÃti pi, ganthasampayutto ceva no ca gantho ti pi. RÆpakkhandho ganthavippayutta-gan- thaniyo; cattÃro khandhà siyà ganthavippayutta-gan- thaniyà siyà ganthavippayutta-aganthaniyÃ, siyà na vattabbà ganthavippayutta-ganthaniyà ti pi ganthavippa- yatta-aganthaniyà ti pi. CattÃro khandhà no oghà . . . pe . . . yogà . . . pe . . . \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 066]># %<66 CattÃro khandhà no nÅvaraïà . . . pe . . .>% CattÃro khandhà no nÅvaraïÃ; \<*<1>*>/ saÇkhÃrakkhandho siyà nÅvaraïaæ siyà no nÅvaraïaæ. RÆpakkhandho nÅvaraïiyo, cattÃro khandhà siyà nÅvaraïiyà siyà anÅvaraïiyÃ; rÆpak- khandho nÅvaraïavippayutto, cattÃro khandhà siyà nÅvaraïa- sampayuttà siyà nÅvaraïavippayuttÃ. RÆpakkhandho na vattabbo nÅvaraïa¤ ceva nÅvaraïiyo cÃti, nÅvaraïiyo ceva no ca nÅvaraïaæ; tayo khandhà na vattabbà nÅvaraïa¤ ceva nÅvaraïiyà cÃti, siyà nÅvaraïiyà ceva no ca nÅvaraïÃ, siyà na vattabbà nÅvaraïiyà ceva no ca nÅvaraïà ti; saÇkhÃrak- khandho siyà nÅvaraïa¤ ceva nÅvaraïiyo ca, siyà nÅvaraïiyo ceva no ca nÅvaraïaæ, siyà na vattabbo nÅvaraïaæ ceva nÅvaraïiyo cÃti pi nÅvaraïiyo ceva no ca nÅvaraïan ti pi. RÆpakkhandho no vattabbo nÅvaraïa¤ ceva nÅvaraïasam- payutto cÃti pi nÅvaraïasampayutto ceva no ca nÅvaraïan ti pi; tayo khandhà no vattabbà nÅvaraïà ceva nÅvaraïa- sampayuttà cà ti, siyà nÅvaraïasampayuttà ceva no ca nÅvaraïà siyà na vattabbà nÅvaraïasampayuttà ceva no ca nÅvaraïà ti; saÇkhÃrakkhandho siyà nÅvaraïa¤ ceva nÅva- raïasampayutto ca, siyà nÅvaraïasampayutto ceva no ca nÅvaraïaæ, siyà na vattabbo nÅvaraïa¤ ceva nÅvaraïa- sampayutto cÃti pi nÅvaraïasampayutto ceva no ca nÅva- raïan ti pi. RÆpakkhandho nÅvaraïavippayutta-nÅvaraïiyo; cattÃro khandhà siyà nÅvaraïavippayutta-nÅvaraïiyÃ, siyà nÅvaraïavippayutta-anÅvaraïiyÃ, siyà na vattabbà nÅvaraïa- vippayutta-nÅvaraïiyà ti pi nÅvaraïavippayutta-anÅvaraïiyà ti pi. CattÃro khandhà no parÃmÃsÃ; saÇkhÃrakkhandho siyà parÃmÃso {siyÃ} no parÃmÃso. RÆpakkhandho parÃmaÂÂho; cattÃro khandhà siyà parÃmaÂÂhà siyà aparÃmaÂÂhÃ. RÆpakkhandho parÃmÃsavippayutto; tayo khandhà siyà parÃmÃsasampayuttà siyà parÃmÃsavippayuttÃ; saÇkhÃrak- khandho siyà parÃmÃsasampayutto siyà parÃmÃsavippa- yutto siyà na vattabbo parÃmÃsasampayutto ti pi parÃmÃ- savippayutto ti pi. RÆpakkhandho na vattabbo parÃmÃso ceva parÃmaÂÂho cÃti pi, parÃmaÂÂho ceva no ca parÃmÃso; tayo khandhà no vattabbà parÃmÃsà ceva parÃmÃÂÂhà cÃti, siyà parÃmaÂÂhà ceva no ca parÃmÃsÃ, siyà na vattabbà parÃmaÂÂhà ceva no ca parÃmÃsà ti; saÇkhÃrakkhandho siyà parÃmÃso ceva parÃmaÂÂho ca, siyà parÃmaÂÂho ceva no ca parÃmÃso, siyà na vattabbo parÃmÃso ceva parÃmaÂÂho cÃti pi, parÃmaÂÂho ceva no ca parÃmÃso ti pi. RÆpak- khandho parÃmÃsavippayutta-parÃmaÂÂho; cattÃro khandhà siyà parÃmÃsavippayutta-parÃmaÂÂhà siyà parÃmÃsavippa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd has . . . pe . . . down to the next paragraph. >/ #<[page 067]># %< SaÇkhÃrakkhandho siyà upÃdÃnaæ . . . pe . . . 67>% yutta-aparÃmaÂÂhà siyà na vattabbà parÃmÃsavippayutta- parÃmaÂÂhà ti pi parÃmÃsavippayutta-aparÃmaÂÂhà ti pi. RÆpakkhandho anÃrammaïo; cattÃro khandhà sÃram- maïÃ. CattÃro khandhà no cittÃ; vi¤¤Ãïakkhandho cittaæ.\<*<1>*>/ Tayo khandhà cetasikÃ; dve khandhà acetasikÃ. Tayo khandhà cittasampayuttÃ; rÆpakkhandho cittavip- payutto; vi¤¤Ãïakkhandho na vattabbo cittena sampa- yutto ti pi cittena vippayutto ti pi. Tayo khandhà citta- saæsaÂÂhÃ; rÆpakkhandho cittavisaæsaÂÂho; vi¤¤Ãïak- khandho na vattabbo cittena saæsaÂÂho ti pi cittena visaæsaÂÂho ti pi. Tayo khandhà cittasamuÂÂhÃnÃ; vi¤- ¤Ãïakkhandho no cittasamuÂÂhÃno; rÆpakkhandho siyà cittasamuÂÂhÃno siyà no cittasamuÂÂhÃno. Tayo khandhà cittasahabhuno; vi¤¤Ãïakkhandho no cittasahabhÆ; rÆpak- khandho cittasahabhÆ siyà no cittasahabhÆ. Tayo khandhà cittÃnuparivattino; vi¤¤Ãïakkhandho no cittÃnuparivatti; rÆpakkhandho siyà cittÃnuparivatti siyà no cittÃnupari- vatti. Tayo khandhà cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃnÃ; dve khandhà no cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃnÃ. Tayo khandhà cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃna-sahabhuno; dve khandhà no cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃna-sahabhuno. Tayo khandhà citta- saæsaÂÂha-samuÂÂhÃnÃnuparivattino; dve khandhà no citta- saæsaÂÂha-samuÂÂhÃnÃnuparivattino. Tayo khandhà bÃhirÃ; vi¤¤Ãïakkhandho ajjhattiko;\<*<2>*>/ rÆpakkhandho siyà ajjhattiko, siyà bÃhiro. CattÃro khandhà no upÃdÃ;\<*<3>*>/ rÆpakkhandho siyà upÃdà siyà no upÃdÃ, siyà upÃdiïïo siyà anupÃdiïïo. CattÃro khandhà no upÃdÃnÃ; saÇkhÃrakkhandho siyà upÃdÃnaæ siyà no upÃdÃnaæ. RÆpakkhandho upÃdÃniyo: cattÃro khandhà siyà upÃdÃniyà siyà anupÃdÃniyÃ. RÆpak- khandho upÃdÃnavippayutto; cattÃro khandhà siyà upÃ- dÃnasampayuttà siyà upÃdÃnavippayuttÃ. RÆpakkhandho na vattabbo upÃdÃna¤ ceva upÃdÃniyo cÃti, upÃdÃniyo ceva no ca upÃdÃnaæ; tayo khandhà na vattabbà upÃdÃnà ceva upÃdÃniyà cÃti, siyà upÃdÃniyà ceva no ca upÃdÃnÃ, siyà na vattabbà upÃdÃniyà ceva no ca upÃdÃnà ti; saÇkhÃrak- khandho siyà upÃdÃna¤ ceva upÃdÃniyo ca, siyà upÃdÃniyo ceva no ca upÃdÃnaæ, siyà na vattabbo upÃdÃna¤ ceva upÃdÃniyo cÃti pi, upÃdÃniyo ceva no ca upÃdÃnan ti pi. RÆpakkhandho na vattabbo upÃdÃna¤ ceva upÃdÃnasam- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd and B. invert the order of these two alternatives. 2 Sd and B. invert the order of these two alternatives. 3 K: nupÃdà and nupÃdÃnà always. >/ #<[page 068]># %<68 RÆpakkhandho na vattabbo upÃdÃnaæ . . . pe . . .>% payutto cÃti pi, upÃdÃnasampayutto ceva no ca upÃdÃnan ti pi; tayo khandhà na vattabbà upÃdÃnà ceva upÃdÃna- sampayuttà cÃti, siyà upadÃnasampayuttà ceva no ca upÃdÃnÃ, siyà na vattabbà upÃdÃnasampayuttà ceva no ca upÃdÃnà ti; saÇkhÃrakkhandho siyà upÃdÃnaæ ceva upÃdÃnasampayutto ca, siyà upÃdÃnasampayutto ceva no ca upÃdÃnaæ, siya na vattabbo upÃdÃna¤ ceva upÃdÃna- sampayutto ti pi, upÃdÃnasampayutto ceva no ca upÃdÃnan ti pi. RÆpakkhandho upÃdÃnavippayutta-upÃdÃniyo; cattÃro khandhà siyà upÃdÃnavippayutta-upÃdÃniyà siyà upÃdÃnavippayutta-anupÃdÃniyÃ, siyà na vattabbà upÃdÃna- vippayutta-upÃdÃniyà ti pi upÃdÃnavippayutta-anupÃdaniyà ti pi. CattÃro khandhà no kilesÃ; saÇkhÃrakkhandho siyà kileso siyà no kileso; rÆpakkhandho saÇkilesiko; cattÃro khandhà siyà saÇkilesikà siyà asaÇkilesikÃ; rÆpakkhandho asaÇkiliÂÂho; cattÃro khandhà siyà saÇkiliÂÂhà siyà asaÇ- kiliÂÂhÃ; rÆpakkhandho kilesavippayutto; cattÃro khandhà siyà kilesasampayuttà {siyÃ} kilesavippayuttÃ. RÆpak- khandho na vattabbo kileso ceva saÇkilesiko cÃti, saÇ- kilesiko ceva no ca kileso; tayo khandhà na vattabbà kilesà ceva saÇkilesikà cÃti, siyà saÇkilesikà ceva no ca kilesÃ, siyà na vattabbà saÇkilesikà ceva no ca kilesà ti; saÇkhÃrakkhandho siyà kileso ceva saÇkilesiko ca, siyà saÇkilesiko ceva no ca kileso, siyà na vattabbo kileso ceva saÇkilesiko cÃti pi, saÇkilesiko ceva no ca kileso ti pi. RÆpakkhandho na vattabbo kileso ceva saÇkiliÂÂho cÃti pi saÇkiliÂÂho ceva no ca kileso ti pi; tayo khandhà na vattabbà kilesà ceva saÇkiliÂÂhà cÃti, siyà saÇkiliÂÂhà ceva no ca kilesÃ, {siyÃ} na vattabbà saÇkiliÂÂhà ceva no ca kilesà ti; saÇkhÃrakkhandho siyà kileso ceva saÇki- liÂÂho ca, siyà saÇkiliÂÂho ceva no ca kileso, siyà na vattabbo kileso ceva saÇkiliÂÂho cÃti pi, saÇkiliÂÂho ceva no ca kileso ti pi. RÆpakkhandho na vattabbo kileso ceva kilesasampayutto cÃti pi, kilesasampayutto ceva no ca kileso ti pi; tayo khandhà na vattabbà kilesà ceva kilesasampayuttà cÃti, siyà kilesasampayuttà ceva no ca kilesà siyà na vattabbà kilesasampayuttà ceva no ca kilesà ti; saÇkhÃrakkhandho siyà kileso ceva kilesasampayutto ca, siyà kilesasampayutto ceva no ca kileso, siyà na vattabbo kileso ceva kilesasampayutto cÃti pi kilesa- sampayutto ceva no ca kileso ti pi. RÆpakkhandho kilesavippayutta-saÇkilesiko;\<*<1>*>/ cattÃro khandhà siyà kilesa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: kilesasampayutta-saækilesiko. >/ #<[page 069]># %< CattÃro khandhà siyà saraïà . . . pe . . . 69>% vippayutta-saÇkilesikà siyà kilesavippayutta-asaÇkilesikà siyà na vattabbà kilesavippayutta-saÇkilesikà ti pi kilesa- vippayutta-asaÇkilesikà ti pi. RÆpakkhandho na dassanena pahÃtabbo; cattÃro khandhà siyà dassanena pahÃtabbà siyà na dassanena pahÃtabbÃ. RÆpakkhandho na bhÃvanÃya pahÃtabbo; cattÃro khandhà siyà bhÃvanÃya pahÃtabbà siyà na bhÃ- vanÃya pahÃtabbÃ. RÆpakkhandho na dassanena pahÃ- tabbahetuko; cattÃro khandhà siyà dassanena pahÃtab- bahetukà siyà na dassanena pahÃtabbahetukÃ. RÆpak- khandho na bhÃvanÃya pahÃtabbahetuko; cattÃro {khandhÃ} siyà bhÃvanÃya pahÃtabbahetukà siyà na bhÃvanÃya pahÃ- tabbahetukÃ. RÆpakkhandho avitakko; cattÃro khandhà siyà savitakkà siyà avitakkÃ. RÆpakkhandho avicÃro; cattÃro khandhà siyà savicÃrà siyà avicÃrÃ. RÆpakkhandho appÅtiko; cattÃro khandha siyà sappÅtikà siyà appÅtikÃ. RÆpakkhandho na pÅtisahagato; cattÃro khandhà siyà pÅtisahagatà siyà na pÅtisahagatÃ. Dve khandhà na su- khasahagatÃ; tayo khandhà siyà sukhasahagatà siyà na sukhasahagatÃ. Dve khandhà na upekhÃsahagatÃ; tayo khandhà siyà upekhÃsahagatà siyà na upekhÃsahagatÃ. RÆpakkhandho kÃmÃvacaro; cattÃro khandhà siyà kÃmÃ- vacarà siyà na kÃmÃvacarÃ. RÆpakkhandho na rÆpÃ- vacaro; cattÃro khandhà siyà rÆpÃvacarà siyà na rÆpÃ- vacarÃ. RÆpakkhandho na arÆpÃvacaro; cattÃro khandhà siyà arÆpÃvacarà siyà na arÆpÃvacarÃ. RÆpakkhandho pariyÃpanno; cattÃro khandhà siyà pariyÃpannà siyà apa- riyÃpannÃ. RÆpakkhandho aniyyÃniko; cattÃro khandhà siyà niyyÃnikà siyà aniyyÃnikÃ. RÆpakkhandho aniyato; cattÃro khandhà siyà niyatà siyà aniyatÃ. RÆpakkhandho sa-uttaro; cattÃro khandhà siyà sa-uttarà siyà anuttarÃ. RÆpakkhandho araïo; cattÃro khandhà siyà saraïà siyà araïà ti. PA¥HùPUCCHAKAõ.\<*<1>*>/ KHANDHAVIBHA§GO PAèHAMO SAMATTO.\<*<2>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd adds niÂÂhitaæ. 2 K. and B. omit paÂhamo. B. and Sd omit samatto, B. Substituting niÂÂhito. >/ #<[page 070]># %<70 DvÃdasÃyatanÃni>% II ùYATANAVIBHA§GO DVùDASùYATANùNI: cakkhÃyatanaæ rÆpÃyatanaæ, sotÃya- tanaæ saddÃyatanaæ, ghÃnÃyatanaæ gandhÃyatanaæ, jivhÃ- yatanaæ rasÃyatanaæ, kÃyÃyatanaæ phoÂÂhabbÃyatanaæ, manÃyatanaæ dhammÃyatanaæ. Cakkhuæ aniccaæ dukkhaæ anattà vipariïÃmadhammaæ; rÆpà aniccà dukkhà anattà vipariïÃmadhammÃ; sotaæ aniccaæ dukkhaæ anattà vipariïÃmadhammaæ; saddà aniccà dukkhà anattà vipariïÃmadhammÃ; ghÃnaæ aniccaæ dukkhaæ anattà vipariïÃmadhammaæ; gandhà aniccà dukkhà anattà vipariïÃmadhammÃ; jivhà aniccà dukkhà anattà vipariïÃmadhammÃ; rasà aniccà dukkhà anattà vipariïÃmadhammÃ; kÃyo anicco dukkho anattà vipariïÃ- madhammo; phoÂÂhabbà aniccà dukkhà anattà vipariïÃ- madhammÃ; mano anicco dukkho anattà vipariïÃma- dhammo; dhammà aniccà dukkhà anattà vipariïÃma- dhammÃ. SUTTANTABHùJANIYAõ.\<*<1>*>/ DvÃdasÃyatanÃni: cakkhÃyatanaæ rÆpÃyatanaæ sotÃyatanaæ saddÃyatanaæ ghÃnÃyatanaæ gandhÃyatanaæ jivhÃyatanaæ rasÃyatanaæ kÃyÃyatanaæ phoÂÂhabbÃyatanaæ manÃyatanaæ dhammÃyatanaæ. Tattha katamaæ cakkhÃyatanaæ? Yaæ cakkhuæ catunnaæ mahÃbhÆtÃnaæ upÃdÃya pasÃdo\<*<2>*>/ attabhÃvo pariyÃpanno anidassano sappaÂigho:-- yena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So K. also. 2 K. elides the rest of this paragraph. See Dh. S. 597 >/ #<[page 071]># %< RÆpÃyatanaæ 71>% cakkhunà anidassanena sappaÂighena rÆpaæ sanidassanaæ sappaÂighaæ passi và passati và passissati và passe và -- cakkhuæ p' etaæ, cakkhÃyatanaæ p' etaæ, cakkhudhÃtu p' esÃ, cakkhundriyaæ p' etaæ, loko p' eso, dvÃrà p' esÃ, samuddo p' eso, paï¬araæ p' etaæ, khettaæ p' etaæ, vatthuæ p' etaæ, nettaæ p' etaæ, nayanaæ p' etaæ, orimaæ tÅraæ p' etaæ, su¤¤o gÃmo p' eso: idaæ vuccati cakkhÃyatanaæ. Tattha katamaæ sotÃyatanaæ\<*<1>*>/ . . . ghÃnÃyatanaæ . . . jivhÃyatanaæ . . . kÃyÃyatanaæ? Yo kÃyo catunnaæ mahÃbhÆtÃnaæ upÃdÃya pasÃdo . . . pe\<*<2>*>/ . . . su¤¤o gÃmo p' eso: idaæ vuccati kÃyÃyatanaæ. Tattha katamaæ manÃyatanaæ? Ekavidhena manÃyatanaæ: phassasampayutto. Duvi- dhena manÃyatanaæ: atthi sahetukaæ, atthi ahetukaæ. Tividhena manÃyatanaæ: atthi kusalaæ, atthi akusalaæ, atthi avyÃkataæ.\<*<3>*>/ Catubbidhena manÃyatanaæ: atthi kÃmÃvacaraæ, atthi rÆpÃvacaraæ, atthi arÆpÃvacaraæ, atthi apariyÃpannaæ, Pa¤cavidhena manÃyatanaæ: atthi sukh- indriyasampayuttaæ, atthi dukkhindriyasampayuttaæ, atthi somanassindriyasampayuttaæ, atthi domanassindriya- sampayuttaæ, atthi upekhindriyasampayuttaæ. Chabbi- dhena manÃyatanaæ: cakkhuvi¤¤Ãïaæ . . . pe . . . manovi¤¤Ãïaæ. Sattavidhena manÃyatanaæ: cakkhuvi¤- ¤Ãïaæ . . . pe . . . kÃyavi¤¤Ãïaæ manodhÃtu manovi¤¤Ã- ïadhÃtu. AÂÂhavidhena manÃyatanaæ: cakkhuvi¤¤Ãïaæ . . . pe . . . kÃyavi¤¤Ãïaæ atthi sukhasahagataæ, atthi dukkhasahagataæ, manodhÃtu, manovi¤¤ÃïadhÃtu. Nava- vidhena manÃyatanaæ: cakkhuvi¤¤Ãïaæ . . . pe . . . kÃyavi¤¤Ãïaæ, manodhÃtu, manovi¤¤ÃïadhÃtu atthi kusalÃ, atthi akusalÃ, atthi avyÃkatÃ. Evaæ, &c. Dasa- vidhena manÃyatanaæ: cakkhuvi¤¤Ãïaæ . . . pe . . . kÃyavi¤¤Ãïaæ atthi sukhasahagataæ, atthi dukkhasaha- gataæ, manodhÃtu, manovi¤¤ÃïadhÃtu atthi kusalÃ, atthi akusalÃ, atthi avyÃkatÃ. Evaæ dasavidhena manÃyatanaæ\<*<4>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 See Dh. S. 601, 605, 609 for full answers. Sd and B. give them in full. K. as above. 2 See Dh. S. 613. 3 K. has here . . . pe . . . Evaæ dasavidhena manÃyatanaæ. 4 B. continues: Ekavidhena manÃyatanaæ: phassasampayuttaæ. Duvidhena and Tividhena, as on p. 54 2 . . . pe . . . Evaæ bahuvidhena manÃyatanaæ. Idaæ vuccati manÃyatanaæ. >/ #<[page 072]># %<72 SaddÃyatanaæ . . . phoÂÂhabbÃyatanaæ>% Tattha katamaæ rÆpÃyatanaæ? Yaæ rÆpaæ catunnaæ mahÃbhÆtÃnaæ upÃdÃya vaïïa- nibhà . . . pe\<*<1>*>/ . . . rÆpadhÃtu p' esÃ: idaæ vuccati rÆpÃ- yatanaæ. Tattha katamaæ saddÃyatanaæ . . . gandhÃyatanaæ . . . rasÃyatanaæ . . . phoÂÂhabbÃyatanaæ?\<*<2>*>/ PaÂhavÅdhÃtu\<*<3>*>/ . . . pe . . . phoÂÂhabbadhÃtu p' esÃ: idaæ vuccati phoÂÂhabbÃyatanaæ. Tattha katamaæ dhammÃyatanaæ? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho, ya¤ ca rÆpaæ anidassanaæ appaÂighaæ dhammÃyatanaæ pariyÃpannaæ asaÇkhatà ca dhÃtu. Tattha katamo vedanÃkkhandho? Ekavidhena vedanÃkkhandho: phassasampayutto.\<*<4>*>/ Duvidhena vedanÃkkhandho: atthi sehetuko, atthi ahetuko, tividhena vedanÃkkhandho: atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato . . . pe . . . Evaæ dasavidhena vedanÃkkhandho . . . pe . . . Evaæ bahuvidhena vedanÃkkhandho. Ayaæ vuccati vedanÃkkhandho. Tattha katamo sa¤¤Ãkkhandho? Ekavidhena sa¤¤Ãk- khandho: phassasampayutto . . . pe\<*<5>*>/ . . . Evaæ bahu- vidhena sa¤¤Ãkkhandho. Ayaæ vuccati sa¤¤Ãkkhandho. Tattha katamo saÇkhÃrakkhandho? Ekavidhena saÇ- khÃrakkhandho: cittasampayutto . . . pe\<*<6>*>/ . . . Duvid- hena saÇkhÃrakkhandho: atthi sahetu, atthi na hetu. Tividhena saÇkhÃrakkhandho: atthi kusalo, atthi aku- salo, atthi avyÃkato . . . pe . . . Evaæ dasavidhena saÇkhÃrakkhandho . . . pe . . . Evaæ bahuvidhena saÇkhÃrakkhandho. Ayaæ vuccati saÇkhÃrakkhandho. Tattha katamaæ rÆpaæ anidassanaæ appaÂighaæ dhammÃ- yatanapariyÃpannaæ? Itthindriyaæ . . . pe . . . kabaliÇkÃro ÃhÃro:\<*<7>*>/ idaæ vuccati rÆpaæ anidassanaæ appaÂighaæ dhammÃyatana- pariyÃpannaæ. Tattha katamà asaÇkhatÃ\<*<8>*>/ dhÃtu? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So K. Sd and B. give each reply in full, as in Dh. S. 617, 621, 625, 629. 2 See Dh. S. 648. 3 B: pathavÅ-. 4 K. begins its pe here. 5 K. omits to Evaæ bahuvidhena . . . . 6 Sd elides as in the preceding reply. 7 Cf. Dh. S. 660 with 596. 8 B: asaækhatà ca dhÃtu. >/ #<[page 073]># %< Pa¤hÃpucchakaæ 73>% RÃgakkhayo dosakkhayo mohakkhayo: ayaæ vuccati asaÇkhatÃ\<*<1>*>/ dhÃtu. Idaæ vuccati dhammÃyatanaæ. ABHIDHAMMABHùJANIYAõ.\<*<2>*>/ DvÃdasÃyatanÃni; cakkhÃyatanaæ rÆpÃyatanaæ . . . pe . . . manÃyatanaæ dhammÃyatanaæ. DvÃdasannaæ Ãya- tanÃnaæ kati kusalà kati avyÃkatà . . . pe . . . kati saraïà kati araïÃ? DasÃyatanà avyÃkatÃ; dvÃyatanà siyà kusalà siyà akusalà siyà avyÃkatÃ. DasÃyatanà na vattabbà sukhÃya vedanÃya sampayuttà ti pi dukkhÃya vedanÃya sampayuttà ti pi adukkhama- sukhÃya vedanÃya sampayuttà ti pi; manÃyatanaæ siyà sukhÃya vedanÃya sampayuttaæ siyà dukkhÃya vedanÃya sampayuttaæ siyà adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayut- taæ; dhammÃyatanaæ siyà sukhÃya vedanÃya sampayuttaæ siya dukkhÃya vedanÃya sampayuttaæ siyà adukkhama- sukhÃya vedanÃya sampayuttaæ siyà na vattabbaæ sukhÃya vedanÃya sampayuttan ti pi dukkhÃya vedanÃya sam- payuttan ti pi adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttan ti pi. DasÃyatanà neva vipÃka-na-vipÃkadhammadhammÃ;\<*<1>*>/ dvÃyatanà siyà vipÃkà siyà vipÃkadhammadhammà siyà neva-vipÃka-na-vipÃkadhammadhammÃ. Pa¤cÃyatanà upÃdiïïupÃdÃniyÃ; saddÃyatanaæ anupÃ- diïïupÃdÃniyaæ;\<*<3>*>/ cattÃrÃyatanà siyà upÃdiïïupÃdÃniyà siyà anupÃdiïïupÃdÃniyà siyà anupÃdiïïÃ-anupÃdÃniyÃ;\<*<4>*>/ dvÃyatanà siyà upÃdiïïupÃdÃniyà siyà anupÃdiïïupÃdÃniyà siyà anupÃdiïïa-anupÃdÃniyÃ. DasÃyatanà asaÇkiliÂÂha-saÇkilesikÃ; dvÃyatanà siyà saÇkiliÂÂha-saÇkilesikà siyà asaÇkiliÂÂha-saÇkilesikà siyà asaÇkiliÂÂha-asaÇkilesikÃ. DasÃyatanà avitakka-avicÃrÃ; manÃyatanaæ siyà savi- takka-savicÃraæ siyà avitakka-vicÃramattaæ siyà avitakka- avicÃraæ; dhammÃyatanaæ siyà savitakka-savicÃraæ siyà avitakka-vicÃramattaæ siyà avitakka-avicÃraæ siyà na vattabbaæ savitakka-savicÃran ti pi avitakka-vicÃramattan ti pi avitakka-avicÃran ti pi. DasÃyatanà na vattabbà pÅtisahagatà ti pi sukhasahagatà ti pi upekhÃsahagatà ti pi; dvÃyatanà siyà pÅtisahagatà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B: asaækhatà ca dhÃtu. 2 So K. also. 3 See Dh. S. 654, 656. 4 K: anupÃdinnÃnupÃdÃniyÃ. >/ #<[page 074]># %<74 Pa¤hÃpucchakaæ>% siyà sukhasahagatà siyà upekhÃsahagatÃ, siyà na vattabbà pÅtisahagatà ti pi sukhasahagatà ti pi upekhÃsahagatà ti pi. DasÃyatanà neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbÃ; dvÃyatanà siyà dassanena pahÃtabbà siyà bhÃvanÃya pahÃtabbà siyà neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbÃ. DasÃyatanà neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabba- hetukÃ; dvÃyatanà siyà dassanena pahÃtabbahetukà siyà bhÃvanÃya pahÃtabbahetukà siyà neva dassanena na bhÃ- vanÃya pahÃtabbahetukÃ. DasÃyatanà neva ÃcayagÃmino\<*<1>*>/ na apacayagÃmino; dvÃyatanà siyà ÃcayagÃmino siyà apacayagÃmino\<*<2>*>/ siyà neva ÃcayagÃmino na apacayagÃmino. DasÃyatanà neva sekhà nÃsekhÃ; dvÃyatanà siyà sekhà siyà asekhà siyà neva sekhà nÃsekhÃ. DasÃyatanà parittÃ; dvÃyatanà siyà parittà siyà mahag- gatà siyà appamÃïÃ. DasÃyatanà anÃrammaïÃ; dvÃyatanà siyà parittÃram- maïà siyà mahaggatÃrammaïà siyà appamÃïÃrammaïà siyà na vattabbà parittÃrammaïà ti pi mahaggatÃrammaïà ti pi appamÃïÃrammaïà ti pi. DasÃyatanà majjhimÃ; dvÃyatanà siyà hÅnà siyà maj- jhimà siyà païÅtÃ. DasÃyatanà aniyatÃ; dvÃyatanà siyà micchattaniyatà siyà sammattaniyatà siyà aniyatÃ. DasÃyatanà anÃrammaïÃ; dvÃyatanà siyà maggÃram- maïà siyà maggahetukà siyà maggÃdhipatino siyà na vattabbà maggÃrammaïà ti pi maggahetukà ti pi maggÃ- dhipatino ti pi. Pa¤cÃyatanà siyà uppannà siyà uppÃdino, na vattabbà anuppannà ti; saddÃyatanaæ siyà uppannaæ siyà anup- pannaæ, na vattabbaæ uppÃdÅti; pa¤cÃyatanà siyà uppannà siyà anuppannà siyà uppÃdino; dhammÃyatanaæ siyà uppannaæ siyà anuppannaæ siyà uppÃdi siya na vattabbaæ uppannan ti pi anuppannan ti pi uppÃdÅti pi. EkÃdasÃyatanà siyà atÅtà siyà anÃgatà siyà paccup- pannÃ; dhammÃyatanaæ siyà atÅtaæ siyà anÃgataæ siyà paccuppannaæ siyà na vattabbaæ atÅtan ti pi anÃgatan ti pi paccuppannan ti pi. DasÃyatanà anÃrammaïÃ; dvÃyatanà siyà atÅtÃrammaïà siyà anÃgatÃrammaïà siyà paccuppannÃrammaïà siyà na \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd and B: nevÃcaya-. 2 Sd omits the second alternative. >/ #<[page 075]># %< Pa¤hÃpucchakaæ 75>% vattabbà atÅtÃrammaïà ti pi anÃgatÃrammaïà ti pi paccup- pannÃrammaïà ti pi. Siyà ajjhattà siyà bahiddhà siyà ajjhattabahiddhÃ. DasÃyatanà anÃrammaïÃ; dvÃyatanà siyà ajjhattÃram- maïà siyà bahiddhÃrammaïà siyà ajjhattabahiddhÃram- maïà siyà na vattabbà ajjhattÃrammaïà ti pi bahiddhÃ- rammanà ti pi ajjhattabahiddhÃrammaïà ti pi. RÆpÃyatanaæ sanidassana-sappaÂighaæ; navÃyatanà ani- dassana-sappaÂighÃ; dvÃyatanà anidassana-appaÂighÃ. EkÃdasÃyatanà na hetÆ; dhammÃyatanaæ siyà hetu siyà na hetu. DasÃyatanà ahetukÃ; dvÃyatanà siyà sahetukà siyà ahetukÃ. DasÃyatanà hetuvippayuttÃ; dvÃyatanà siyà hetusampayuttà siyà hetuvippayuttÃ. DasÃyatanà na vattabbà hetÆ ceva sahetukà cÃti pi\<*<1>*>/ sahetukà ceva na ca hetÆ ti pi;\<*<2>*>/ manÃyatanaæ na vattabbaæ hetÆ ceva sahetuka¤ cÃti, siyà sahetuka¤ ceva na ca hetu, siyà na vattabbaæ sahetuka¤ ceva na ca hetÆti;\<*<3>*>/ dhammÃyatanaæ siyà hetu ceva sahetuka¤ ca, siyà sahetuka¤ ceva na ca hetu, siyà na vattabbaæ hetu ceva sahetuka¤ cÃti pi sahetuka¤ ceva na ca hetÆti pi. DasÃyatanà na vattabbà hetÆ ceva hetusampayuttà cÃti pi hetusampayuttà ceva na ca hetÆti pi; manÃyatanaæ na vattabbaæ hetu ceva hetusampayutta¤ cÃti, siyà hetusampayutta¤ ceva na ca hetu, siyà na vattabbaæ hetusampayutta¤ ceva na ca hetÆti; dhammÃyatanaæ siyà hetu ceva hetusampayutta¤ ca siyà hetusampayutta¤ ceva na ca hetu siyà na vattabbaæ hetu ceva hetusampayutta¤ cÃti pi hetusampayutta¤ ceva na ca hetÆti pi. DasÃyatanà na hetÆ ahetukÃ; manÃ- yatanaæ siyà na hetu sahetukaæ siyà na hetu ahetukaæ; dhammÃyatanaæ siyà na hetu sahetukaæ siyà na hetu ahetukaæ siyà na vattabbaæ na hetu sahetukan ti pi na hetu ahetukan ti pi. EkÃdasÃyatanà sappaccayÃ: dhammÃyatanaæ siyà sap- paccayaæ siyà appaccayaæ. EkÃdasÃyatanà saÇkhatÃ; dhammÃyatanaæ siyà saÇ- khataæ siyà asaÇkhataæ. EkÃdasÃyatanà anidassanÃ: rÆpÃyatanaæ sanidassanaæ\<*<4>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd and B. always read ti pi without ca. 2 Sd omits ti pi. 3 Sd: ti pi. 4 Sd: RÆpÃyatanaæ anidassanaæ: ekÃdasa Ãyatana (sic) anidassanaæ (sic). B. inverts order of the sentences. >/ #<[page 076]># %<76 Pa¤hÃpucchakaæ>% DasÃyatanà sappaÂighÃ; dvÃyatanà appaÂighÃ. DasÃyatanà rÆpÃ; manÃyatanaæ arÆpaæ; dhammÃya- tanaæ siyà rÆpaæ siyà arÆpaæ. DasÃyatanà lokiyÃ; dvÃyatanà siyà lokiyà siyà lokuttarÃ. Kenaci vi¤¤eyyÃ, kenaci na vi¤¤eyyÃ. EkÃdasÃyatanà no ÃsavÃ; dhammÃyatanaæ siyà Ãsavo siyà no Ãsavo. DasÃyatanà sÃsavÃ; dvÃyatanà siyà sÃsavà siyà anÃsavÃ. DasÃyatanà ÃsavavippayuttÃ; dvÃyatanà siyà Ãsavasampayuttà siyà ÃsavavippayuttÃ. DasÃyatanà na vattabbà Ãsavà ceva sÃsavà cÃti,\<*<1>*>/ sÃsavà ceva no ca ÃsavÃ; manÃyatanaæ na vattabbaæ Ãsavo ceva sÃsava¤ cÃti, siyà sÃsava¤ ceva no ca Ãsavo, siya na vattabbaæ sÃsava¤ ceva no ca Ãsavo ti; dhammÃyatanaæ siyà Ãsavo ceva sÃsava¤ ca, siyà sÃsava¤ ceva no ca Ãsavo, siyà na vat- tabbaæ Ãsavo ceva sÃsava¤ cÃti pi sÃsava¤ ceva no ca Ãsavo ti pi. DasÃyatanà na vattabbà Ãsavà ceva Ãsava- sampayuttà cÃti pi, Ãsavasampayuttà ceva no ca Ãsavà ti pi; manÃyatanaæ na vattabbaæ Ãsavo ceva Ãsavasam- payutta¤ cÃti, siyà Ãsavasampayutta¤ ceva no ca Ãsavo, siyà na vattabbaæ Ãsavasampayutta¤ ceva no ca Ãsavo ti; dhammÃyatanaæ siyà Ãsavo ceva Ãsavasampayutta¤ ca, siyà Ãsavasampayutta¤ ceva no ca Ãsavo siyà na vat- tabbaæ Ãsavo ceva Ãsavasampayutta¤ cÃti pi, Ãsavasam- payutta¤ ceva no ca Ãsavo ti pi. DasÃyatanà Ãsavavip- payutta-sÃsavÃ; dvÃyatanà siyà Ãsavavippayutta-sÃsavà siyà Ãsavavippayutta-anÃsavà siyà na vattabbà Ãsavavippayutta- sÃsavà ti pi Ãsavavippayutta-anÃsavà ti pi. EkÃdasÃyatanà no saæyojanÃ; dhammÃyatanaæ siyà saæyojanaæ siyà no saæyojanaæ. DasÃyatanà saæyojaniyÃ; dvÃyatanà siyà saæyojaniyà siyà asaæyojaniyÃ. DasÃ- yatanà saæyojanavippayuttÃ; dvÃyatanà siyà saæyojana- sampayuttà siyà saæyojanavippayuttÃ. DasÃyatanà na vattabbà saæyojanà ceva saæyojaniyà cÃti, saæyojaniyà ceva no ca saæyojanÃ; manÃyatanaæ na vattabbaæ saæyo- jana¤ ceva saæyojaniyaæ cÃti, siyà saæyojaniya¤ ceva no ca saæyojanaæ, siyà na vattabbaæ saæyojaniya¤ ceva no ca saæyojanan ti; dhammÃyatanaæ siyà saæyojana¤ ceva saæyojaniya¤ ca, siyà saæyojaniya¤ ceva no ca saæyojanaæ, siyà na vattabbaæ saæyojana¤ ceva saæyojaniya¤ cÃti pi saæyojaniya¤ ceva no ca saæyojanan ti pi. DasÃyatanà na vattabbà saæyojanà ceva saæyojanasampayuttà cÃti pi saæyojanasampayuttà ceva no ca saæyojanà ti pi; manÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd and B. omit ca in such passages. >/ #<[page 077]># %< Pa¤hÃpucchakaæ 77>% yatanaæ na vattabbaæ saæyojana¤ ceva saæyojanasam- payutta¤ cÃti, siyà saæyojanasampayutta¤ ceva no ca saæyojanaæ, siyà na vattabbaæ saæyojanasampayuttaæ ceva no ca saæyojanan ti; dhammÃyatanaæ siyà saæyojana¤ ceva saæyojanasampayutta¤ ca, siyà saæyojanasampa- yutta¤ ceva no ca saæyojanaæ, siyà na vattabbaæ saæyo- jana¤ ceva saæyojanasampayutta¤ cÃti pi, saæyojanasam- payutta¤ ceva no ca saæyojanan ti pi. DasÃyatanà saæyo- janavippayutta-saæyojaniyÃ; dvÃyatanà siyà saæyojana- vippayutta-saæyojaniyà siyà saæyojanavippayutta-asaæyo- janiyà siyà na vattabbà saæyojanavippayutta-saæyojaniyà ti pi, saæyojanavippayutta-asaæyojaniyà ti pi. EkÃdasÃyatanà no ganthÃ; dhammÃyatanaæ siyà gantho siyà no gantho. DasÃyatanà ganthaniyÃ; dvÃyatanà siyà ganthaniyà siyà aganthaniyÃ. DasÃyatanà ganthavippa- yuttÃ; dvÃyatanà siyà ganthasampayuttà siyà gantha- vippayuttÃ. DasÃyatanà na vattabbà ganthà ceva gan- thaniyà cÃti, ganthaniyà ceva no ca ganthÃ; manÃyatanaæ na vattabbaæ gantho ceva ganthaniya¤ cÃti, siyà gantha- niya¤ ceva no ca gantho, siyà na vattabbaæ ganthaniya¤ ceva no ca gantho ti; dhammÃyatanaæ siyà gantho ceva ganthaniya¤ ca, siyà ganthaniya¤ ceva no ca gantho, siyà na vattabbaæ gantho ceva ganthaniya¤ cÃti pi, gan- thaniya¤ ceva no ca gantho ti pi. DasÃyatanà na vat- tabbà ganthà ceva ganthasampayuttà cÃti pi, ganthasam- payuttà ceva no ca ganthà ti pi, manÃyatanaæ na vat- tabbaæ gantho ceva ganthasampayutta¤ cÃti\<*<1>*>/ siyà gantha- sampayutta¤ ceva no ca gantho, siyà na vattabbaæ ganthasampayutta¤ ceva no ca gantho ti;\<*<2>*>/ dhammÃ- yatanaæ siyà gantho ceva ganthasampayutta¤ ca, siyà ganthasampayutta¤ ceva no ca gantho, siyà na vattabbaæ gantho ceva ganthasampayutta¤ cÃti pi, ganthasampa- yutta¤ ceva no ca gantho ti pi. DasÃyatanà ganthavip- payutta-ganthaniyÃ; dvÃyatanà siyà ganthavippayutta- ganthaniyà siyà ganthavippayutta-aganthaniyà siyà na vattabbà ganthavippayutta-ganthaniyà ti pi, ganthavip- payutta-aganthaniyà ti pi. EkÃdasÃyatanà no oghà . . . pe . . . no yogà . . . pe\<*<3>*>/ . . . no nÅvaraïÃ; dhammÃyatanaæ siyà nÅvaraïaæ siyà no nÅvaraïaæ\<*<4>*>/ DasÃyatanà nÅvaraïiyÃ; dvÃyatanà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: ti pi. 2 Sd: ti pi. 3 K. omits . . . pe . . . 4 Sd omits this final phrase. >/ #<[page 078]># %<78 Pa¤hÃpucchakaæ>% siyà nÅvaraïiyà siyà anÅvaraïiyÃ. DasÃyatanà nÅvaraïa- vippayuttÃ; dvÃyatanà siyà nÅvaraïasampayuttà siyà nÅvaraïavippayuttÃ. DasÃyatanà na vattabbà nÅvaraïà ceva nÅvaraïiyà cÃti, nÅvaraïiyà ceva no ca nÅvaraïÃ; manÃyatanaæ na vattabbaæ nÅvaraïa¤ ceva nÅvaraïiya¤ cÃti, siyà nÅvaraïiya¤ ceva no ca nÅvaraïaæ, siyà na vattabbaæ nÅvaraïiya¤ ceva no ca nÅvaraïan ti; dhammÃ- yatanaæ siyà nÅvaraïa¤ ceva nÅvaraïiya¤ ca siyà nÅva- raïiya¤ ceva no ca nÅvaraïaæ, siyà na vattabbaæ nÅvaraïa¤ ceva nÅvaraïiya¤ cÃti pi nÅvaraïiya¤ ceva no ca nÅvaraïan ti pi. DasÃyatanà na vattabbà nÅvaraïà ceva nÅvaraïa- sampayuttà cÃti pi, nÅvaraïasampayuttà ceva no ca nÅvaraïà ti pi; manÃyatanaæ na vattabbaæ nÅvaraïa¤ ceva nÅvaraïasampayutta¤ cÃti, siyà nÅvaraïasampayutta¤ ceva no ca nÅvaraïaæ, siyà na vattabbaæ nÅvaraïasam- payutta¤ ceva no ca nÅvaraïan ti; dhammÃyatanaæ siyà nÅvaraïa¤ ceva nÅvaraïasampayutta¤ ca, siyà nÅvaraïa- sampayutta¤ ceva no ca nÅvaraïaæ, siyà na vattabbaæ nÅvaraïa¤ ceva nÅvaraïasampayutta¤ cÃti pi nÅvaraïa- sampayutta¤ ceva no ca nÅvaraïan ti pi. DasÃyatanà nÅvaraïavippayutta-nÅvaraïiyÃ; dvÃyatanà siyà nÅvaraïa- vippayutta-nÅvaraïiyà siyà nÅvaraïavippayutta-anÅvaraïiyà siyà na vattabbà nÅvaraïavippayutta-nÅvaraïiyà ti pi nÅvaraïavippayutta-anÅvaraïiyà ti pi. EkÃdasÃyatanà no parÃmÃsÃ; dhammÃyatanaæ siyà parÃmÃso siyà no parÃmÃso. DasÃyatanà parÃmaÂÂhÃ; dvÃyatanà siyà parÃmaÂÂhà siyà aparÃmaÂÂhÃ. DasÃyatanà parÃmÃsavippayuttÃ; manÃyatanaæ siyà parÃmÃsasam- payuttaæ siyà parÃmÃsavippayuttaæ; dhammÃyatanaæ siyà parÃmÃsasampayuttaæ siyà parÃmÃsavippayuttaæ siyà na vattabbaæ parÃmÃsasampayuttan ti pi parÃmÃsavip- payuttan ti pi. DasÃyatanà na vattabbà parÃmÃsà ceva parÃmaÂÂhà cÃti, parÃmaÂÂhà ceva no ca parÃmÃsÃ; manÃyatanaæ na vattabbaæ parÃmÃso ceva parÃmaÂÂha¤ cÃti, siyà parÃmaÂÂha¤ ceva no ca parÃmÃso, siyà na vattabbaæ parÃmaÂÂha¤ ceva no ca parÃmÃso ti; dhammÃ- yatanaæ siyà parÃmÃso ceva parÃmaÂÂha¤ ca,\<*<1>*>/ siyà parÃ- maÂÂha¤ ceva no ca parÃmÃso, siyà na vattabbaæ parÃmÃso ceva {parÃmaÂÂha¤} cÃti pi, parÃmaÂÂha¤ ceva no ca parÃ- mÃso ti pi. DasÃyatanà parÃmÃsavippayutta-parÃmaÂÂhÃ; dvÃyatanà siyà parÃmÃsavippayutta-parÃmaÂÂhà siyà parÃ- mÃsavippayutta-aparÃmaÂÂhà siyà na vattabbà parÃmÃsa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: aparÃmaÂÂhaæ. >/ #<[page 079]># %< {Pa¤hÃpucchakaæ} 79>% vippayutta-parÃmaÂÂhà ti pi parÃmÃsavippayutta-aparÃ- maÂÂhà ti pi. DasÃyatanà anÃrammaïÃ; manÃyatanaæ sÃrammaïaæ; dhammÃyatanaæ siyà sÃrammaïaæ siyà anÃrammaïaæ. ManÃyatanaæ cittaæ; ekÃdasÃyatanà no cittÃ. EkÃdasÃ- yatanà acetasikÃ; dhammÃyatanaæ siyà cetasikaæ siyà acetasikaæ. DasÃyatanà cittavippayuttÃ; dhammÃyatanaæ siyà cittasampayuttaæ siyà cittavippayuttaæ; manÃyata- naæ na vattabbaæ cittena sampayuttan ti pi cittena vip- payuttan ti pi. DasÃyatanà cittavisaæsaÂÂhÃ; dhammÃ- yatanaæ siyà cittasaæsaÂÂhaæ siyà cittavisaæsaÂÂhaæ; manÃ- yatanaæ na vattabbaæ cittena saæsaÂÂhan ti pi cittena visaæsaÂÂhan ti pi. ChÃyatanà no cittasamuÂÂhÃnÃ; chÃ- yatanà siyà cittasamuÂÂhÃnà siyà no cittasamuÂÂhÃnÃ. EkÃdasÃyatanà no cittasahabhuno; dhammÃyatanaæ siyà {cittasahabhÆ} siyà no {cittasahabhÆ}. EkÃdasÃyatanà no cittÃnuparivattino; dhammÃyatanaæ siyà cittÃnuparivatti siyà no cittÃnuparivatti. EkÃdasÃyatanà no cittasaæ- saÂÂha-samuÂÂhÃnÃ; dhammÃyatanaæ siyà cittasaæsaÂÂha- samuÂÂhÃnaæ siyà no cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃnaæ. EkÃda- sÃyatanà no cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃna-sahabhuno; dham- mÃyatanaæ siyà {cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃna-sahabhÆ} siyà no {cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃna-sahabhÆ}. EkÃdasÃyatanà no cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃnÃnuparivattino; dhammÃya- tanaæ siyà cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃnÃnuparivatti siyà no cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃnÃnuparivatti. ChÃyatanà ajjhattikÃ; chÃyatanà bÃhirÃ. NavÃyatanà upÃdÃ; dvÃyatanà no upÃdÃ;\<*<1>*>/ dhammÃyatanaæ siyà upÃdà siyà no upÃdÃ. Pa¤cÃyatanà upÃdiïïÃ; saddÃyatanaæ anupÃdiïïaæ; chÃyatanà siyà upÃdiïïà siyà anupÃdiïïÃ. EkÃdasÃyatanà no upÃdÃnÃ;\<*<2>*>/ dhammÃyatanaæ siyà upÃdÃnaæ siyà no upÃdÃnaæ. DasÃyatanà upÃdÃniyÃ; dvÃyatanà siyà upÃdÃniyà siyà anupÃdÃniyÃ. DasÃyatanà upÃdÃnavippayuttÃ, dvÃyatanà siyà upÃdÃnasampayuttà siyà upÃdÃnavippayuttÃ. DasÃyatanà na vattabbà upÃdÃna ceva upÃdÃniyà cÃti, upÃdÃniyà ceva no ca upÃdÃnÃ; manÃyatanaæ na vattabbaæ upÃdÃna¤ ceva upÃdÃniya¤ cÃti, siyà upÃdÃniya¤ ceva no ca upÃdÃnaæ siyà na vat- tabbaæ upÃdÃniya¤ ceva no ca upÃdÃnan ti; dhammÃ- yatanaæ siyà upÃdÃna¤ ceva upÃdÃniya¤ ca, siyà upÃdÃ- niya¤ ceva no ca upÃdÃnaæ, siyà na vattabbaæ upÃdÃna¤ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: 'nupÃdÃ. 2 K: 'nupÃdÃnà always. >/ #<[page 080]># %<80 Pa¤hÃpucchakaæ>% ceva upÃdÃniya¤ cÃti pi upÃdÃniya¤ ceva no ca upÃdÃnan ti pi. DasÃyatanà na vattabbà upÃdÃnà ceva upÃdÃna- sampayuttà cÃti pi, upÃdÃnasampayuttà ceva no ca upÃdÃnà ti pi, manÃyatanaæ na vattabbaæ upÃdÃna¤ ceva upÃdÃnasampayutta¤ cÃti, siyà upÃdÃna-sampayutta¤ ceva no ca upÃdÃnaæ, siyà no vattabbaæ upÃdÃnasampayutta¤ ceva no ca upÃdÃnan ti; dhammÃyatanaæ siyà upÃdÃna¤ ceva upÃdÃnasampayutta¤ ca, siyà upÃdÃnasampayutta¤ ceva no ca upÃdÃnaæ, siyà na vattabbaæ upÃdana¤ ceva upÃdÃnasampayutta¤ cÃti pi upÃdÃnasampayutta¤ ceva no ca upÃdÃnan ti pi. DasÃyatanà upÃdÃnavippayutta-upÃ- dÃniyÃ; dvÃyatanà siyà upÃdÃnavippayutta-upÃdÃniyà siyà upÃdÃnavippayutta-anupÃdÃniyà siyà na vattabbà upÃdÃna- vippayutta-anupÃdÃniyà ti pi upÃdÃnavippayutta-anupÃdÃ- niyà ti pi. EkÃdasÃyatanà no kilesÃ; dhammÃyatanaæ siyà kileso siyà no kileso. DasÃyatanà saÇkilesikÃ; dvÃyatanà siyà saÇkilesikà siyà asaÇkilesikÃ. DasÃyatanà asaÇkiliÂÂhÃ; dvÃyatanà siyà saÇkiliÂÂhà siyà asaÇkiliÂÂhÃ. DasÃyatanà kilesavippayuttÃ; dvÃyatanà siyà kilesasampayuttà siyà kilesavippayuttÃ. DasÃyatanà na vattabbà kilesà ceva saÇkilesikà cÃti, saÇkilesikà ceva no ca kilesÃ; manÃ- yatanaæ na vattabbaæ kileso ceva saÇkilesika¤ cÃti, siyà saÇkilesika¤ ceva no ca kileso, siyà na vattabbaæ {saÇ- kilesika¤} ceva no ca kileso ti; dhammÃyatanaæ siyà kileso ceva saÇkilesika¤ ca, siyà saÇkilesikaæ ceva no ca kileso, siyà na vattabbaæ kileso ceva saÇkilesika¤ cÃti pi, saÇkilesikaæ ceva no ca kileso ti pi. DasÃyatanà na vattabbà kilesà ceva saÇkiliÂÂhà cÃti pi saÇkiliÂÂhà ceva no ca kilesà ti pi; manÃyatanaæ na vattabbaæ kileso ceva saÇkiliÂÂha¤ cÃti, siyà saÇkiliÂÂha¤ ceva no ca kileso, siyà na vattabbaæ saÇkiliÂÂha¤ ceva no ca kileso ti; dhammÃyatanaæ siyà kileso ceva saÇkiliÂÂha¤ ca, siyà saÇkiliÂÂha¤ ceva no ca kileso, siyà na vattabbaæ kileso ceva saÇkiliÂÂhaæ cÃti pi, saÇkiliÂÂha¤ ceva no ca kileso ti pi. DasÃyatanà na vattabbà kilesà ceva kilesasam- payuttà cÃti pi kilesasampayuttà ceva no ca kilesà ti pi; manÃyatanaæ na vattabbaæ kileso ceva kilesasampayutta¤ cÃti, siyà kilesasampayutta¤ ceva no ca kileso, siyà na vattabbaæ kilesasampayutta¤ ceva no ca kileso ti; dhammÃ- yatanaæ siyà kileso ceva kilesasampayutta¤ ca, siyà kilesa- sampayutta¤ ceva no ca kileso, siyà na vattabbaæ kileso ceva kilesasampayuttaæ cÃti pi kilesasampayutta¤ ceva no ca kileso ti pi. DasÃyatanà kilesavippayutta-saÇ- kilesikÃ; dvÃyatanà siyà kilesavippayutta-saÇkilesikà siyà \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 081]># %< Pa¤hÃpucchakaæ 81>% kilesavippayutta-asaÇkilesikà siyà na vattabbà kilesavip- payutta-saÇkilesikà ti pi kilesavippayutta-asaÇkilesikà ti pi. DasÃyatanà dassanena pahÃtabbÃ; dvÃyatanà siyà das- sanena pahÃtabbà siyà na dassanena pahÃtabbÃ. Da- sÃyatanà na bhÃvanÃya pahÃtabbÃ; dvÃyatanà siyà bhÃvanÃya pahÃtabbà siyà na bhÃvanÃya pahÃtabbÃ. DasÃyatanà na dassanena pahÃtabbahetukÃ; dvÃyatanà siyà dassanena pahÃtabbahetukà siyà na dassanena {pahÃtabbahetukÃ}. DasÃyatanà na bhÃvanÃya pahÃtabba- hetukÃ; dvÃyatanà siyà bhÃvanÃya pahÃtabbahetukà siyà na bhÃvanÃya pahÃtabbahetukÃ. DasÃyatanà avitakkÃ; dvÃyatanà siyà savitakkà siyà avitakkÃ. DasÃyatanà avicÃrÃ; dvÃyatanà siyà savicÃrà siyà avicÃrÃ. DasÃyatanà appÅtikÃ; dvÃyatanà siyà sappÅtikà siyà appÅtikÃ. DasÃyatanà na pÅtisahagatÃ; dvÃyatanà siyà pÅtisahagatà siyà na pÅtisahagatÃ. DasÃyatanà na sukhasa- hagatÃ; dvÃyatanà siyà sukhasahagatà siyà na sukhasa- hagatÃ. DasÃyatanà na upekhÃsahagatÃ; dvÃyatanà siyà upekhÃsahagatà siyà na upekhÃsahagatÃ. DasÃyatanà kÃmÃvacarÃ; dvÃyatanà siyà kÃmÃvacarà siyà na kÃmÃvacarÃ. DasÃyatanà na rÆpÃvacarÃ; dvÃya- tanà siyà rÆpÃvacarà siyà na rÆpÃvacarÃ. DasÃyatanà na arÆpÃvacarÃ; dvÃyatanà siyà arÆpÃvacarà siyà na arÆpÃ- vacarÃ. DasÃyatanà pariyÃpannÃ; dvÃyatanà siyà pariyÃ- pannà siyà apariyÃpannÃ. DasÃyatanà aniyyÃnikÃ; dvÃyatanà siyà niyyÃnikà siyà aniyyÃnikÃ. DasÃyatanà aniyatÃ; dvÃyatanà siyà niyatà siyà aniyatÃ. DasÃyatanà sa-uttarÃ; dvÃyatanà siyà sa-uttarà siyà anuttarÃ. DasÃyatanà araïÃ; dvÃyatanà siyà saraïà siyà araïà ti. PA¥HùPUCCHAKAõ. ùYATANAVIBHA§GO SAMATTO DUTIYO.\<*<1>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. and Sd substitute niÂÂhito for samatto. Only Sd adds dutiyo. >/ #<[page 082]># %<82 Cha dhÃtuyo>% III DHùTUVIBHA§GO CHA dhÃtuyo: paÂhavÅdhÃtu,\<*<1>*>/ ÃpodhÃtu, tejodhÃtu, vÃyod- hÃtu, ÃkÃsadhÃtu, vi¤¤ÃïadhÃtu. Tattha katamà paÂhavÅdhÃtu? PaÂhavÅdhÃtu dvayaæ: atthi ajjhattikÃ, atthi bÃhirÃ. Tattha katamà ajjhattikà paÂhavÅdhÃtu?\<*<1>*>/ Yaæ ajjhattaæ paccattaæ kakkhaÊaæ kharigataæ kakkha- Êattaæ kakkhaÊabhÃvo ajjhattaæ upÃdiïïaæ, seyyathÅdaæ:\<*<2>*>/ kesà lomà nakhà dantà taco maæsaæ nahÃru\<*<3>*>/ aÂÂhÅ aÂÂhi- {mi¤jÃ}\<*<4>*>/ vakkaæ hadayaæ yakanaæ kilomakaæ pihakaæ papphÃsaæ antaæ antaguïaæ udariyaæ karÅsaæ, yaæ và pan' a¤¤am pi atthi ajjhattaæ paccattaæ kakkhaÊaæ khari- gataæ kakkhaÊattaæ kakkhaÊabhÃvo ajjhattaæ upÃdiïïaæ: ayaæ vuccati ajjhattikà paÂhavÅdhÃtu. {Tattha} katamà bÃhirà paÂhavÅdhÃtu? Yaæ bÃhiraæ kakkhaÊaæ kharigataæ kakkhaÊattaæ kak- khaÊabhÃvo bahiddhà anupÃdiïïaæ, seyyathÅdaæ: ayo lohaæ tipu sÅsaæ sajjhu\<*<5>*>/ muttà maïi veÊuriyo saÇkho silà {pavÃÊaæ} rajataæ jÃtarÆpaæ lohitaÇko\<*<6>*>/ masÃragallaæ tiïaæ kaÂÂhaæ sakkharà kathalÃ\<*<6>*>/ bhÆmi pÃsÃïo\<*<7>*>/ pabbato; yaæ và pan' a¤¤am pi atthi bÃhiraæ kakkhaÊaæ kharigataæ kakkhaÊattaæ kakkhaÊabhÃvo bahiddhà anupÃdiïïaæ: ayaæ vuccati bÃhirà paÂhavÅdhÃtu. Yà ca ajjhattikà paÂhavÅdhÃtu yà ca bÃhirà paÂhavÅdhÃtu, tad-ekajjhaæ abhisaæyÆhitvà abhisaÇkhipitvÃ: ayaæ vuccati paÂhavÅdhÃtu. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B: pathavÅ- always. 2 K. punctuates thus: upÃdinnaæ: seyyathÅdaæ? So below. 3 K and B: nhÃru. 4 So Sd. K and B: aÂÂhimi¤jaæ. 5 B and Sd: sajjhaæ. 6 K and B: lohitaægo. 7 Sd and B: sakkharaæ, kathalaæ. 8 Sd: pÃsÃno. >/ #<[page 083]># %< Cha dhÃtuyo 83>% Tattha katamà ÃpodhÃtu? ùpodhÃtu dvayaæ: atthi ajjhattikÃ, atthi bÃhirÃ. Tattha katamà ajjhattikà ÃpodhÃtu? Yaæ ajjhattaæ paccattaæ Ãpo Ãpogataæ sneho snehagataæ\<*<1>*>/ bandhanattaæ rÆpassa ajjhattaæ upÃdiïïaæ, seyyathÅdaæ: pittaæ semhaæ pubbo lohitaæ sedo medo assu vasà {kheÊo} siÇghÃïikà lasikà muttaæ, yaæ và pan' a¤¤am pi atthi ajjhattaæ paccattaæ Ãpo Ãpogataæ sneho snehagataæ band- hanattaæ rÆpassa ajjhattaæ upÃdiïïaæ: ayaæ vuccati aj- jhattikà ÃpodhÃtu. Tattha katamà bÃhirà ÃpodhÃtu? Yaæ bÃhiraæ Ãpo Ãpogataæ sneho snehagataæ band- hanattaæ rÆpassa bahiddhà anupÃdiïïaæ, seyyathÅdaæ: mÆlaraso khandharaso tacaraso pattaraso puppharaso pha- laraso khÅraæ dadhi sappi navanÅtaæ telaæ madhu phÃïi- taæ bhummÃni và udakÃni antalikkhÃni vÃ, yaæ và pan' a¤¤am pi atthi bÃhiraæ Ãpo Ãpogataæ sneho sneha- gataæ bandhanattaæ rÆpassa bahiddhà anupÃdiïïaæ: ayaæ vuccati bÃhirà ÃpodhÃtu. Yà ca ajjhattikà ÃpodhÃtu yà ca bÃhirà ÃpodhÃtu, tad- ekajjhaæ abhisaæyÆhitvà abhisaÇkhipitvÃ: ayaæ vuccati ÃpodhÃtu. Tattha {katamÃ} tejodhÃtu? TejodhÃtu dvayaæ: atthi ajjhattikÃ, atthi bÃhirÃ. Tattha katamà ajjhattikà tejodhÃtu? Yaæ ajjhattaæ paccattaæ tejo tejogataæ usmà usmÃgataæ usumaæ usu- magataæ ajjhattaæ upÃdiïïaæ, seyyathÅdaæ: yena ca santappati yena ca jÅrate\<*<2>*>/ yena ca pari¬ayhati\<*<3>*>/ yena ca asitapÅtakhÃyitasÃyitaæ sammà pariïÃmaæ gacchati, yaæ và pan' a¤¤am pi atthi ajjhattaæ paccattaæ tejo tejogataæ usmà usmÃgataæ usumaæ usumagataæ ajjhattaæ upÃ- diïïaæ: ayaæ vuccati ajjhattikà tejodhÃtu. Tattha katamà bÃhirà tejodhÃtu? Yaæ bÃhiraæ tejo tejogataæ usmà usmÃgataæ usumaæ usumagataæ bahiddhà anupÃdiïïaæ, seyyathÅdaæ: kaÂ- Âhaggi sakalikaggi tiïaggi gomayaggi thusaggi saÇkÃraggi indaggi aggisantÃpo suriyasantÃpo kaÂÂhasannicayasantÃpo tiïasannicayasantÃpo\<*<4>*>/ dha¤¤asannicayasantÃpo bhasmÃ- sannicayasantÃpo, yaæ và pan' a¤¤am pi atthi bÃhiraæ tejo tejogataæ usmà usmÃgataæ usumaæ usumagataæ bahiddhà anupÃdiïïaæ: ayaæ vuccati bÃhirà tejodhÃtu. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: sineho sinehagataæ. 2 Sd: jiriyÃti. B: jirayati. 3 Sd: ¬ayhati. K: paridayhati. 4 Sd: tinÃ-. >/ #<[page 084]># %<84 Cha dhÃtuyo>% Yà ca ajjhattikà tejodhÃtu yà ca bÃhirà tejodhÃtu, tad- ekajjhaæ abhisaæyÆhitvà abhisaÇkhipitvÃ: ayaæ vuccati tejodhÃtu. Tattha katamà vÃyodhÃtu? VÃyodhÃtu dvayaæ: atthi ajjhattikÃ, atthi bÃhirÃ. Tattha katamà ajjhattikà vÃyodhÃtu? Yaæ ajjhattaæ paccattaæ vÃyo vÃyogataæ thambhitattaæ rÆpassa ajjhattaæ\<*<1>*>/ upÃdiïïaæ, seyyathÅdaæ: uddhaÇgamà vÃtà adhogamà vÃtà kucchisayà vÃtà koÂÂhasayà vÃtà aÇgamaÇgÃnusÃrino vÃtà satthakavÃtà khurakavÃtÃ\<*<2>*>/ uppa- lakavÃtà assÃso passÃso,\<*<3>*>/ yaæ và pan' a¤¤am pi atthi ajjhattaæ paccattaæ vÃyo vÃyogataæ thambhitattaæ rÆpassa ajjhattaæ upÃdiïïaæ: ayaæ vuccati ajjhattikà vÃyodhÃtu. Tattha katamà bÃhirà vÃyodhÃtu? Yaæ bÃhiraæ vÃyo vÃyogataæ thambhitattaæ rÆpassa bahiddhà anupÃdiïïaæ, seyyathÅdaæ: puratthimà vÃtà pac- chimà vÃtà uttarà vÃtà dakkhiïà vÃtà sarajà vÃtà arajà vÃtà sÅtà vÃtà uïhÃ\<*<4>*>/ vÃtà parittà vÃtà adhimattà vÃtà kÃÊà vÃtà verambhavÃtà pakkhavÃtà supaïïavÃtÃ\<*<5>*>/ tÃlavaïÂa- vÃtà vidhÆpanavÃtÃ; yaæ và pan' a¤¤am pi atthi bÃhiraæ vÃyo vÃyogataæ thambhitattaæ rÆpassa bahiddhà anupÃ- diïïaæ: ayaæ vuccati bÃhirà vÃyodhÃtu. Yà ca ajjhattikà vÃyodhÃtu yà ca bÃhirà vÃyodhÃtu, tad-ekajjhaæ abhisaæyÆhitvà abhisaÇkhipitvÃ: ayaæ vuc- cati vÃyodhÃtu. Tattha katamà {ÃkÃsadhÃtu}? ùkÃsadhÃtu dvayaæ: atthi ajjhattikÃ, atthi bÃhirÃ. Tattha katamà ajjhattikà ÃkÃsadhÃtu? Yaæ ajjhattaæ paccattaæ ÃkÃso ÃkÃsagataæ aghaæ agha- gataæ vivaro vivaragataæ asamphuÂÂhaæ maæsalohitehi ajjhattaæ upÃdiïïaæ, seyyathÅdaæ:-- Kaïïacchiddaæ nÃ- sacchiddaæ mukhadvÃraæ, yena ca asitapÅtakhÃyitasÃyitaæ ajjhoharati, yattha ca asitapÅtakhÃyitasÃyitaæ santiÂÂhati, yena ca asitapÅtakhÃyitasÃyitaæ adhobhÃgaæ nikkhamati, yaæ và pan' a¤¤am pi atthi ajjhattaæ paccattaæ ÃkÃso ÃkÃsagataæ aghaæ aghagataæ vivaro vivaragataæ asam- phuÂÂhaæ maæsalohitehi ajjhattaæ upÃdiïïaæ: ayaæ vuccati ajjhattikà ÃkÃsadhÃtu. Tattha katamà bÃhirà ÃkÃsadhÃtu? Yaæ bÃhiraæ ÃkÃso ÃkÃsagataæ aghaæ aghagataæ vivaro \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd add. paccattaæ. 2 Sd: satthakà vÃtà khurakà vÃtÃ. 3 Sd adds iti vÃ. 4 Sd: unhÃ. 5 Sd: supanna-. >/ #<[page 085]># %< Aparà cha dhÃtuyo 85>% vivaragataæ asamphuÂÂhaæ catÆhi mahÃbhÆtehi bahiddhà anupÃdiïïaæ: ayaæ vuccati bÃhirà ÃkÃsadhÃtu. Yà ca ajjhattikà ÃkÃsadhÃtu yà ca bÃhirà ÃkÃsadhÃtu, tad-ekajjhaæ abhisaæyÆhitvà abhisaÇkhipitvÃ: ayaæ vuc- cati {ÃkÃsadhÃtu}. Tattha katamà vi¤¤ÃïadhÃtu? Cakkhuvi¤¤ÃïadhÃtu sotavi¤¤ÃïadhÃtu ghÃnavi¤¤Ãïa- dhÃtu jivhÃvi¤¤ÃïadhÃtu kÃyavi¤¤ÃïadhÃtu manovi¤¤Ãïa- dhÃtu: ayaæ vuccati vi¤¤ÃïadhÃtu. Imà cha dhÃtuyo. Aparà pi cha dhÃtuyo: sukhadhÃtu, dukkhadhÃtu, somanassadhÃtu, domanassadhÃtu, upekhÃdhÃtu avijjÃ- dhÃtu. Tattha katamà sukhadhÃtu?\<*<1>*>/ Yaæ kÃyikaæ sÃtaæ kÃyikaæ sukhaæ kÃyasamphassajaæ sÃtaæ sukhaæ vedayitaæ kÃyasamphassajà sÃtà sukhà vedanÃ: ayaæ vuccati sukhadhÃtu. Tattha katamà dukkhadhÃtu? Yaæ kÃyikaæ asÃtaæ kÃyikaæ dukkhaæ kÃyasamphas- sajaæ asÃtaæ dukkhaæ vedayitaæ kÃyasamphassajà asÃtà dukkhà vedanÃ: ayaæ vuccati dukkhadhÃtu. Tattha katamà somanassadhÃtu? Yaæ cetasikaæ sÃtaæ cetasikaæ sukhaæ cetosam- phassajaæ sÃtaæ sukhaæ vedayitaæ cetosamphassajà sÃtà sukhà vedanÃ: ayaæ vuccati somanassadhÃtu. Tattha katamà domanassadhÃtu? Yaæ cetasikaæ asÃtaæ cetasikaæ dukkhaæ cetosam- phassajaæ asÃtaæ dukkhaæ vedayitaæ cetosamphassajà asÃtà dukkhà vedanÃ: ayaæ vuccati domanassadhÃtu. Tattha katamà upekhÃdhÃtu? Yaæ cetasikaæ neva sÃtaæ nÃsÃtaæ cetosamphassajaæ adukkhamasukhaæ vedayitaæ cetosamphassajà adukkham- asukhà vedanÃ: ayaæ vuccati upekhÃdhÃtu. Tattha katamà avijjÃdhÃtu? Yaæ a¤¤Ãïaæ adassanaæ\<*<2>*>/ anabhisamayo ananubodho asambodho appaÂivedho asaÇgÃhanà apariyogÃhanà asamapekkhanà apaccavekkhanà apaccakkhakammaæ dummejjhaæ balyaæ\<*<3>*>/ asampaja¤¤aæ moho pamoho sammoho avijjà avijjogho avijjÃyogo avijjÃnusayo avijjÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 See Dh. S., 10, 18, 416, 417, 153, 390; cf. 1162. 2 K. has . . . pe . . . here down to avijjÃlaægÅ. 3 B: bÃlyaæ. >/ #<[page 086]># %<86 Aparà cha dhÃtuyo>% pariyuÂÂhÃnaæ avijjÃlaÇgÅ, moho akusalamÆlaæ: ayaæ vuccati avijjÃdhÃtu. Imà cha dhÃtuyo. Aparà pi cha dhÃtuyo: kÃmadhÃtu, vyÃpÃdadhÃtu, vihiæsÃdhÃtu, nekkhammadhÃtu, avyÃpÃdadhÃtu, avihiæ- sÃdhÃtu. Tattha katamà kÃmadhÃtu? KÃmapaÂisaæyutto takko vitakko saÇkappo appanà vyappanà cetaso abhiniropanà micchÃsaÇkappo: ayaæ vuccati kÃmadhÃtu. HeÂÂhato avÅcinirayaæ pariyantaæ karitvà uparito {paranimmitavasavattideve} anto karitvà yaæ etasmiæ antare etth' Ãvacarà ettha pariyÃpannà khand- ha-dhÃtu-ÃyatanÃ, rÆpaæ vedanà sa¤¤Ã saÇkhÃrà vi¤¤Ãïaæ: ayaæ vuccati kÃmadhÃtu. Tattha katamà vyÃpÃdadhÃtu? VyÃpÃdapaÂisaæyutto takko vitakko . . . pe . . . micchÃsaÇkappo: ayaæ vuccati vyÃpÃdadhÃtu. Dasasu và {ÃghÃtavatthÆsu} cittassa ÃghÃto\<*<1>*>/ pÃÂighÃto paÂighaæ paÂivirodho kopo pakopo sampakopo doso padoso sam- padoso cittassa vyÃpatti manopadoso kodho kujjhanà kujjhitattaæ doso {dussanÃ} {dussitattaæ} vyÃpatti vyÃpajjanà vyÃpajjitattaæ\<*<2>*>/ virodho paÂivirodho caï¬ikkaæ asuropo anattamanatà cittassa: ayaæ vuccati vyÃpÃdadhÃtu. Tattha katamà vihiæsÃdhÃtu? VihiæsÃpaÂisaæyutto takko vitakko . . . pe . . . micchÃsaÇkappo: ayaæ vuccati vihiæsÃdhÃtu. Idh' ekacco pÃïinÃ\<*<3>*>/ và le¬¬unà và daï¬ena và satthena và rajjuyà và a¤¤atara¤¤atarena satte viheÂheti, yà evarÆpà heÂhanà viheÂhanà hiæsanà vihiæsanà rosanà virosanà parÆ- paghÃto: ayaæ vuccati vihiæsÃdhÃtu. Tattha katamà nekkhammadhÃtu? NekkhammapaÂisaæyutto takko vitakko . . . pe . . . sammÃsaÇkappo: ayaæ vuccati nekkhammadhÃtu. Sabbe pi kusalà dhammà nekkhammadhÃtu. Tattha katamà avyÃpÃdadhÃtu? AvyÃpÃdapaÂisaæyutto takko vitakko . . . pe . . . sammÃsaÇkappo: ayaæ vuccati avyÃpÃdadhÃtu. Yà sattesu metti mettÃyanà mettÃyitattaæ mettà cetovimutti: ayaæ vuccati avyÃpÃdadhÃtu. Tattha katamà avihiæsÃdhÃtu? AvihiæsÃpaÂisaæyutto takko vitakko saÇkappo appanà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 See Dh. S., 1137. 2 Sd and B. omit this word. 3 Sd: pÃninÃ. >/ #<[page 087]># %< AÂÂhÃrasa dhÃtuyo 87>% vyappanà cetaso abhiniropanà sammÃsaÇkappo: ayaæ vuccati avihiæsÃdhÃtu. Yà sattesu karuïà karuïÃyanà karuïÃyitattaæ karuïà cetovimutti: ayaæ vuccati avihiæsÃdhÃtu. Imà cha dhÃtuyo. Iti imÃni tÅïi chakkÃni tad-ekajjhaæ abhisaæyÆhitvà abhisaÇkhipitvà aÂÂhÃrasadhÃtuyo honti. SUTTANTABHùJANIYAõ.\<*<1>*>/ AÂÂhÃrasa dhÃtuyo: cakkhudhÃtu rÆpadhÃtu cakkhu- vi¤¤ÃïadhÃtu sotadhÃtu saddadhÃtu sotavi¤¤ÃïadhÃtu ghÃnadhÃtu gandhadhÃtu ghÃnavi¤¤ÃïadhÃtu jivhÃ- dhÃtu rasadhÃtu jivhÃvi¤¤ÃïadhÃtu kÃyadhÃtu phoÂÂhab- badhÃtu kÃyavi¤¤ÃïadhÃtu manodhÃtu dhammadhÃtu manovi¤¤ÃïadhÃtu. Tattha katamà cakkhudhÃtu? Yaæ cakkhuæ catunnaæ mahÃbhÆtÃnaæ upÃdÃya pasÃdo . . . pe\<*<2>*>/ . . . su¤¤o gÃmo p' eso: ayaæ vuccati cakkhundhÃtu. Tattha katamà rÆpadhÃtu? Yaæ rÆpaæ catunnaæ mahÃbhÆtÃnaæ upÃdÃya vaïïanibhà . . . pe . . . rÆpadhÃtu p' esÃ: ayaæ vuccati rÆpadhÃtu. Tattha katamà cakkhuvi¤¤ÃïadhÃtu? Cakkhu¤ ca paÂicca rÆpe ca uppajjati cittaæ mano mÃnasaæ hadayaæ paï¬araæ mano manÃyatanaæ manin- driyaæ {vi¤¤Ãïaæ} vi¤¤Ãïakkhandho tajjà cakkhuvi¤¤Ãï- adhÃtu: ayaæ vuccati cakkhuvi¤¤ÃïadhÃtu. Tattha katamà sotadhÃtu? Yaæ sotaæ catunnaæ {mahÃbhÆtÃnaæ} upÃdÃya pasÃdo . . . pe . . . su¤¤o gÃmo p' eso: ayaæ vuccati sota- dhÃtu. Tattha katamà saddadhÃtu? Yo saddo catunnaæ mahÃbhÆtanaæ upÃdÃya anidassano sappaÂigho . . . pe . . . saddadhÃtu p' esÃ: ayaæ vuccati saddadhÃtu. Tattha katamà sotavi¤¤ÃïadhÃtu? Sota¤ ca paÂicca sadde ca uppajjati cittaæ mano mÃnasaæ hadayaæ paï¬araæ mano manÃyatanaæ manin- driyaæ vi¤¤Ãïaæ vi¤¤Ãïakkhandho tajjà sotavi¤¤Ãïa- dhÃtu: ayaæ vuccati sotavi¤¤ÃïadhÃtu. Tattha katamà ghÃnadhÃtu? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K. adds niÂÂhitaæ. 2 See above pp. 70 foll. >/ #<[page 088]># %<88 AÂÂhÃrasa dhÃtuyo>% Yaæ ghÃnaæ catunnaæ mahÃbhÆtÃnaæ upÃdÃya pasÃdo . . . pe . . . su¤¤o gÃmo p' eso: ayaæ vuccati ghÃnadhÃtu. Tattha katamà gandhadhÃtu? Yo gandho catunnaæ mahÃbhÆtÃnaæ upÃdÃya anidassano sappaÂigho . . . pe . . . gandhadhÃtu p' esÃ: ayaæ vuccati gandhadhÃtu. Tattha katamà ghÃnavi¤¤ÃïadhÃtu? GhÃna¤ ca paÂicca gandhe ca uppajjati cittaæ mano mÃnasaæ hadayaæ paï¬araæ mano manÃyatanaæ manin- driyaæ vi¤¤Ãïaæ vi¤¤Ãïakkhandho tajjà ghÃnavi¤¤Ãïa- dhÃtu: ayaæ vuccati ghÃnavi¤¤ÃïadhÃtu. Tattha katamà jivhÃdhÃtu? Yà jivhà catunnaæ mahÃbhÆtÃmaæ upÃdÃya pasÃdo . . . pe . . . su¤¤o gÃmo p' eso: ayaæ vuccati jivhÃdhÃtu. Tattha katamà rasadhÃtu? Yo raso catunnaæ mahÃbhÆtÃnaæ upÃdÃya anidassano sappaÂigho . . . pe . . . rasadhÃtu p' esÃ: ayaæ vuccati rasadhÃtu. Tattha katamà jivhÃvi¤¤ÃïadhÃtu? Jivha¤ ca paÂicca rase ca uppajjati cittaæ mano mÃnasaæ hadayaæ paï¬araæ mano manÃyatanaæ manin- driyaæ vi¤¤Ãïaæ vi¤¤Ãïakkhandho tajjà {jivhÃvi¤¤Ãïa- dhÃtu}: ayaæ vuccati jivhÃvi¤¤ÃïadhÃtu. Tattha katamà kÃyadhÃtu? Yo kÃyo catunnaæ mahÃbhÆtÃnaæ upÃdÃya pasÃdo . . . pe . . . su¤¤o gÃmo p' eso: ayaæ vuccati kÃya- dhÃtu. Tattha katamà phoÂÂhabbadhÃtu? PaÂhavÅdhÃtu . . . pe . . . phoÂÂhabbadhÃtu p' esÃ: ayaæ vuccati phoÂÂhabbadhÃtu. Tattha katamà kÃyavi¤¤ÃïadhÃtu? KÃya¤ ca paÂicca phoÂÂhabbe ca uppajjati cittaæ mano mÃnasaæ hadayaæ paï¬araæ mano manÃyatanaæ manin- driyaæ vi¤¤Ãïaæ vi¤¤Ãïakkhandho tajjà kÃyavi¤¤Ãï- adhÃtu: ayaæ vuccati kayavi¤¤ÃïadhÃtu. Tattha katamà manodhÃtu? Cakkhuvi¤¤ÃïadhÃtuyà uppajjitvà niruddhasamanantarà uppajjati cittaæ mano mÃnasaæ hadayaæ paï¬araæ mano manÃyatanaæ manindriyaæ vi¤¤Ãïaæ vi¤¤Ãïakkhandho tajjà manodhÃtu; sotavi¤¤ÃïadhÃtuyà . . . pe . . . ghÃnavi¤¤ÃïadhÃtuyà jivhÃvi¤¤ÃïadhÃtuyà kÃyavi¤¤Ãïa- dhÃtuyà uppajjitvà niruddhasamanantarà uppajjati cittaæ mano mÃnasaæ hadayaæ paï¬araæ mano manÃyatanaæ manindriyaæ {vi¤¤Ãïaæ} vi¤¤Ãïakhandho tajjà mano- \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 089]># %< AÂÂhÃrasa dhÃtuyo 89>% dhÃtu; sabbadhammesu và pana paÂhamasamannÃhÃro: \<*<1>*>/ ayaæ vuccati manodhÃtu. Tattha katamà dhammadhÃtu? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho, ya¤ ca rÆpaæ anidassanaæ appaÂighaæ dhammÃyatana- pariyÃpannaæ asaÇkhatà ca dhÃtu. Tattha katamo vedanÃkkhandho? Ekavidhena vedanÃkkhandho: phassasampayutto. Du- vidhena vedanÃkkhandho: atthi sahetuko, atthi ahetuko. Tividhena vedanÃkkhandho: atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato . . . pe . . . evaæ bahuvidhena vedanÃk- khandho. Ayaæ vuccati {vedanÃkkhandho}. Tattha katamo sa¤¤Ãkkhandho? Ekavidhena sa¤¤Ãkkhandho: phassasampayutto. Du- vidhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi sahetuko, atthi ahetuko. Tividhena sa¤¤Ãkkhandho: atthi kusalo, atthi akusalo, atthi avyÃkato . . . pe . . . evaæ bahuvidhena sa¤¤Ãk- khandho. Ayaæ vuccati sa¤¤Ãkkhandho. Tattha katamo saÇkhÃrakkhandho? Ekavidhena saÇkhÃrakkhandho: cittasampayutto. Du- vidhena saÇkhÃrakkhandho: atthi hetu, atthi na hetu. Tividhena saÇkhÃrakkhandho: atthi kusalo, atthi aku- salo, atthi avyÃkato . . . pe . . . evaæ bahuvidhena saÇkhÃrakkhandho. Ayaæ vuccati saÇkhÃrakkhandho. Tattha katamaæ rÆpaæ anidassanaæ appaÂighaæ dham- mÃyatanapariyÃpannaæ? Itthindriyaæ . . . pe . . . kabaÊiÇkÃro ÃhÃro:\<*<2>*>/ idaæ vuccati rÆpaæ anidassanaæ appaÂighaæ dhammÃyatana- pariyÃpannaæ, Tattha katamà asaÇkhatà dhÃtu?\<*<3>*>/ RÃgakkhayo dosakkhayo mohakkhayo; ayaæ vuccati asaÇkhatà dhÃtu. Ayaæ vuccati {dhammadhÃtu}. Tattha katamà manovi¤¤ÃïadhÃtu? Cakkhuvi¤¤ÃïadhÃtuyà uppajjitvà niruddhasamanan- tarà uppajjati\<*<4>*>/ manodhÃtu, manodhÃtuyà pi uppajjitvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd and B add: uppajjitvà cittaæ mano mÃnasaæ hadayaæ paï¬araæ mano manÃyatanaæ manindriyaæ vi¤¤Ãïaæ vi¤¤Ãïakkhandho tajjà manodhÃtu: . . . 2 See above p. 72, n. 7. 3 Sd: asaækhatà ca dhÃtu. 4 Sd: uppajjati cittaæ mano mÃnasaæ tajjà manodhÃtuyà pi uppajjitvà . . >/ #<[page 090]># %<90 AÂÂhÃrasa dhÃtuyo>% niruddhasamanantarà uppajjati cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà manovi¤¤ÃïadhÃtu; sotavi¤¤ÃïadhÃ- tuyà . . . pe . . . ghÃnavi¤¤ÃïadhÃtuyÃ, jivhÃvi¤¤Ãïa- dhÃtuyÃ, kÃyavi¤¤ÃïadhÃtuyà uppajjitvà niruddhassama- nantarà uppajjati\<*<1>*>/ manodhÃtu, manodhÃtuyà pi uppajjitvà niruddhasamanantarà uppajjati cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà manovi¤¤ÃïadhÃtu; mana¤ ca pa- Âicca dhamme ca uppajjati cittaæ mano mÃnasaæ hada- yaæ paï¬araæ mano manÃyatanaæ manindriyaæ vi¤¤Ã- ïaæ vi¤¤Ãïakkhandho tajjà manovi¤¤ÃïadhÃtu. Ayaæ vuccati manovi¤¤ÃïadhÃtu. ABHIDHAMMABHùJANIYAõ.\<*<2>*>/ AÂÂhÃrasa dhÃtuyo:-- cakkhudhÃtu rÆpadhÃtu cak- khuvi¤¤Ãïa¬hÃtu sotadhÃtu saddadhÃtu sotavi¤¤Ãïa- dhÃtu ghÃnadhÃtu gandhadhÃtu ghÃnavi¤¤ÃïadhÃtu jivhÃdhÃtu rasadhÃtu jivhÃvi¤¤ÃïadhÃtu kÃyadhÃtu phoÂÂhabbadhÃtu kÃyavi¤¤ÃïadhÃtu manodhÃtu dham- madhÃtu manovi¤¤ÃïadhÃtu. AÂÂhÃrasannaæ dhÃtÆnaæ kati kusalÃ, kati akusalÃ, kati avyÃkatà . . . pe . . . kati saraïÃ, kati araïÃ? SoÊasa dhÃtuyo {avyÃkatÃ}. Dve dhÃtuyo siyà kusalà siyà akusalà siyà avyÃkatÃ. Dasà dhÃtuyo na vattabbà sukhÃya vedanÃya sampa- yuttà ti pi dukkhÃya vedanÃya sampayuttà ti pi aduk- khamasukhÃya vedanÃya sampayuttà ti pi. Pa¤ca dhÃtuyo adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttÃ. KÃ- yavi¤¤ÃïadhÃtu siyà sukhÃya vedanÃya sampayuttà siyà dukkhÃya vedanÃya sampayuttÃ. Manovi¤¤ÃïadhÃtu siyà sukhÃya vedanÃya sampayuttà siyà dukkhÃya veda- nÃya sampayuttà siyà adukkhamasukhÃya vedanÃya sam- payuttÃ. DhammadhÃtu siyà sukhÃya vedanÃya sampa- yuttà siyà dukkhÃya vedanÃya sampayuttà siyà adukkha- masukhÃya vedanÃya sampayuttà siyà na vattabbà su- khÃya vedanÃya sampayuttà ti pi dukkhÃya vedanÃya sampayuttà ti pi adukkhamasukhÃya vedanÃya sampa- yuttà ti pi. Dasa dhÃtuyo neva vipÃka-na-vipÃkadhammadhammÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: uppajjati cittaæ mano mÃnasaæ tajjà manodhÃtuyà pi . . . 2 K: -bhÃjanÅyaæ. >/ #<[page 091]># %< Pa¤hÃpucchakaæ 91>% Pa¤ca dhÃtuyo vipÃkÃ. ManodhÃtu siyà vipÃkà siyà neva vipÃka-na-vipÃkadhammadhammÃ. Dve dhÃtuyo siyà vipÃkà siyà vipÃkadhammadhammà siyà neva-vipÃka- na-{vipÃkadhammadhammÃ}. Dasa dhÃtuyo upÃdiïïupÃdÃniyÃ. SaddadhÃtu anupÃdiï- ïupÃdÃniyÃ. Pa¤ca dhÃtuyo siyà upÃdiïïupÃdÃniyà siyà anupÃdiïïupÃdÃniyÃ. Dve dhÃtuyo siyà upÃdiïïupÃdÃniyà siyà anupÃdiïïupÃdÃniyà siyà anupÃdiïïa-anupÃdÃniyÃ. SoÊasa dhÃtuyo asaÇkiliÂÂha-saÇkilesikÃ. Dve dhÃtuyo siyà saÇkiliÂÂhasaÇkilesikà siyà asaÇkiliÂÂhasaÇkilesikà siyà asaÇkiliÂÂha-asaÇkilesikÃ. Pannarasa dhÃtuyo avitakka-avicÃrÃ. ManodhÃtu savitakka-savicÃrÃ. Manovi¤¤ÃïadhÃtu siyà savitakka- savicÃrà siyà avitakka-vicÃramattà siyà avitakka-avicÃrÃ. DhammadhÃtu siyà savitakka-savicÃrà siyà avitakka- vicÃramattà siyà avitakka-avicÃrà siyà na vattabbà savi- takka-savicÃrà ti pi avitakka-vicÃramattà ti pi avitakka- avicÃrà ti pi. Dasa dhÃtuyo na vattabbà pÅtisahagatà ti pi sukhasa- hagatà ti pi upekhÃsahagatà ti pi. Pa¤ca dhÃtuyo upekhÃsahagatÃ. KÃyavi¤¤ÃïadhÃtu na pÅtisahagatÃ, siyà sukhasahagatà na upekhÃsahagatà siyà na vattabbà su- khasahagatà ti. Dve dhÃtuyo siyà pÅtisahagatà siyà sukhasahagatà siyà upekhÃsahagatà siyà na vattabbà pÅtisahagatà ti pi sukhasahagatà ti pi upekhÃsahagatà ti pi. SoÊasa dhÃtuyo neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃ- tabbÃ. Dve dhÃtuyo siya dassanena pahÃtabbà siyà bhÃvanÃya pahÃtabbà siyà neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbÃ. SoÊasa dhÃtuyo neva dassanena na bhÃvanÃyà pahÃ- tabbahetukÃ. Dve dhÃtuyo siyà dassanena pahÃtabba- hetukà siyà bhÃvanÃya pahÃtabbahetukà siyà neva das- sanena na bhÃvanÃya pahÃtabbahetukÃ. SoÊasa dhÃtuyo neva ÃcayagÃminiyo\<*<1>*>/ na apacayagÃ- miniyo. Dve dhÃtuyo siyà ÃcayagÃminiyo siyà apaca- yagÃminiyo siyà neva ÃcayagÃminiyo na apacayagÃmi- niyo. SoÊasa dhÃtuyo neva sekhà nÃsekhÃ. Dve dhÃtuyo siyà sekhà siyà asekhà siyà neva sekhà nÃsekhÃ. SoÊasa dhÃtuyo parittÃ. Dve dhÃtuyo siyà parittà siyà mahaggatà siyà appamÃïÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K. reads always -gÃmino. B. nevÃcayagÃminÃpacayagÃmino. >/ #<[page 092]># %<92 DhÃtuvibhaÇgo>% Dasa dhÃtuyo anÃrammaïÃ. Cha dhÃtuyo parittÃram- maïÃ. Dve dhÃtuyo siyà parittÃrammaïà siyà mahag- gatÃrammaïà siyà {appamÃïÃrammaïÃ} siyà na vattabbà parittÃrammaïà ti pi mahaggatÃrammaïà ti pi appa- mÃïÃrammaïà ti pi. SoÊasa dhÃtuyo majjhimÃ. Dve dhÃtuyo siyà hÅnà siyà majjhimà siyà païÅtÃ. SoÊasa dhÃtuyo aniyatÃ. Dve dhÃtuyo siyà micchat- taniyatà siyà sammattaniyatà siyà aniyatÃ. Dasa dhÃtuyo anÃrammaïÃ. Cha dhÃtuyo na vattabbà maggÃrammaïà ti pi maggahetukà ti pi maggÃdhipatino ti pi. Dve dhÃtuyo siyà maggÃrammaïà siyà maggahe- tukà siyà maggÃdhipatino siyà na vattabbà maggÃram- maïà ti pi maggahetukà ti pi maggÃdhipatino ti pi. Dasa dhÃtuyo siyà uppannà siyà uppÃdino na vattabbà anuppannà ti. SaddadhÃtu siyà uppannà siyà anup- pannà na vattabbà uppÃdinÅti. Cha dhÃtuyo siyà up- pannà siyà anuppannà siyà uppÃdiniyo.\<*<1>*>/ Dhamma- dhÃtu siyà uppannà siyà anuppannà siyà uppÃdinÅ siyà na vattabbà uppannà ti pi anuppannà ti pi uppÃdinÅ- ti pi. Sattarasa dhÃtuyo siyà atÅtà siyà anÃgatà {siyÃ} paccup- pannÃ. DhammadhÃtu siyà atÅtà siyà anÃgatà siyà pac- cuppannà siyà na vattabbà atÅtà ti pi anÃgatà ti pi pac- cuppannà ti pi. Dasa dhÃtuyo anÃrammaïÃ. Cha dhÃtuyo paccuppan- nÃrammaïÃ. Dve dhÃtuyo siyà atÅtÃrammaïà siyà anÃ- gatÃrammaïà siyà paccuppannÃrammaïà siyà na vattabbà atÅtÃrammaïà ti pi anÃgatÃrammaïà ti pi paccuppannÃ- rammaïà ti pi. Siyà ajjhattà siyà bahiddhà siyà ajjhattabahiddhÃ. Dasa dhÃtuyo anÃrammaïÃ. Cha dhÃtuyo siyà ajjhattÃ- rammaïà siyà bahiddhÃrammaïà siyà ajjhattabahiddhÃ- rammaïÃ. Dve dhÃtuyo siyà ajjhattÃrammaïà siyà bahiddhÃrammaïà siyà ajjhattabahiddhÃrammaïà siyà na vattabbà ajjhattÃrammaïà ti pi bahiddhÃrammaïà ti pi ajjhattabahiddhÃrammaïà ti pi. RÆpadhÃtu sanidassana-sappaÂighÃ. Nava dhÃtuyo anidassana-sappaÂighÃ. AÂÂha dhÃtuyo anidassana-appa- ÂighÃ. Sattarasa dhÃtuyo na hetÆ. DhammadhÃtu siyà hetu siyà na hetu. SoÊasa dhÃtuyo ahetukÃ; dve dhÃtuyo siyà sahetukà siyà {ahetukÃ}. SoÊasa dhÃtuyo hetuvip- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K and B: -pÃdino. >/ #<[page 093]># %< Pa¤hÃpucchakaæ 93>% payuttÃ; dve dhÃtuyo siyà hetusampayuttà siyà hetuvip- payuttÃ. SoÊasa dhÃtuyo na vattabbà hetÆ ceva sahetukà cÃti pi\<*<1>*>/ sahetukÃ\<*<2>*>/ ceva na ca hetÆ\<*<3>*>/ ti pi; manovi¤¤Ãïa- dhÃtu na vattabbà hetÆ ceva sahetukà {cÃti} pi,\<*<4>*>/ siyà sahetukà ceva na ca hetu siyà na vattabbà sahetukà ceva na ca ahetÆti; dhammadhÃtu siyà hetu ceva sahetukà ca, siyà sahetukà ceva na ca hetu, siyà na vattabbà hetu ceva sahetukà cÃti pi, sahetukà ceva na ca hetÆti pi. SoÊasa dhÃtuyo na vattabbà hetÆ ceva hetusampayuttà cÃti pi hetusampayuttà ceva na ca hetÆ ti pi. Manovi¤- ¤ÃïadhÃtu na vattabbà hetu ceva hetusampayuttà cÃti, siyà hetusampayuttà ceva na ca hetu, siyà na vattabbà hetusampayuttà ceva na ca hetÆti; dhammadhÃtu siyà hetu ceva hetusampayuttà ca, siyà hetusampayuttà ceva na ca hetu, siyà na vattabbà hetu ceva hetusam- payuttà cÃti pi hetusampayuttà ceva na ca hetÆti pi. SoÊasa dhÃtuyo na hetu ahetukÃ; manovi¤¤ÃïadhÃtu siyà na hetu sahetukà siyà na hetu ahetukÃ; dhamma- dhÃtu siyà na hetu sahetukà siyà na hetu ahetukà siyà na vattabbà na hetu sahetukà ti pi na hetu ahetukà ti pi. Sattarasa dhÃtuyo sappaccayÃ.\<*<5>*>/ DhammadhÃtu siyà sappaccayà siyà appaccayÃ. Sattarasa dhÃtuyo saÇkhatÃ; dhammadhÃtu siyà saÇ- khatà siya asaÇkhatÃ. Sattarasa dhÃtuyo anidassanÃ. RÆpadhÃtu sanidas- sanÃ.\<*<6>*>/ Dasa dhÃtuyo sappaÂighÃ. AÂÂha dhÃtuyo appaÂighÃ. Dasa dhÃtuyo rÆpÃ. Satta dhÃtuyo arÆpÃ. Dham- madhÃtu siyà rÆpaæ siyà arÆpaæ. SoÊasa dhÃtuyo lokiyÃ. Dve dhÃtuyo siyà lokiyà siyà lokuttarÃ. Kenaci vi¤¤eyyà kenaci na vi¤¤eyyÃ. Sattarasa dhÃtuyo no ÃsavÃ; dhammadhÃtu {siyÃ} Ãsavo siyà no Ãsavo. SoÊasa dhÃtuyo sÃsavÃ; dve dhÃtuyo siyà sÃsavà siyà anÃsavÃ. SoÊasa dhÃtuyo ÃsavavippayuttÃ; dve dhÃtuyo siyà ÃsavasampayuttÃ\<*<7>*>/ siyà ÃsavavippayuttÃ. SoÊasa dhÃtuyo na vattabbà Ãsavà ceva sÃsavà cÃti, sÃsavà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd omit ca throughout these alternatives. 2 Sd: hetukÃ. 3 Sd never has hetÆ. 4 Sd omits pi. 5 Sd: siyà sappaccayÃ. 6 Sd and B. invert the order of these two clauses. 7 Sd omits siyà ÃsavasampayuttÃ. >/ #<[page 094]># %<94 DhÃtuvibhaÇgo>% ceva no ca ÃsavÃ; \<*<1>*>/ manovi¤¤ÃïadhÃtu na vattabbà Ãsavo ceva sÃsavà cÃti, siyà sÃsavà ceva no ca Ãsavo, siyà na vattabbà sÃsavà ceva no ca Ãsavo ti; dhammadhÃtu siyà Ãsavo ceva sÃsavà ca, siyà sÃsavà ceva no ca Ãsavo, siyà na vattabbà Ãsavo ceva sÃsavà cÃti pi sÃsavà ceva no ca Ãsavo ti pi. SoÊasa dhÃtuyo na vattabbà Ãsavà ceva Ãsavasam- payuttà cÃti pi Ãsavasampayuttà ceva no ca Ãsavà ti pi; manovi¤¤ÃïadhÃtu na vattabbà Ãsavo ceva Ãsavasam- payuttà cÃti, siyà Ãsavasampayuttà ceva no ca Ãsavo siyà na vattabbà Ãsavasampayuttà ceva no ca Ãsavo ti. DhammadhÃtu siyà Ãsavo ceva Ãsavasampayuttà ca, siyà Ãsavasampayuttà ceva no ca Ãsavo, siyà na vattabbà Ãsavo ceva Ãsavasampayuttà cà ti pi ÃsavavippayuttÃ\<*<2>*>/ ceva no ca Ãsavo ti pi. SoÊasa dhÃtuyo Ãsavavippayutta-sÃsavÃ; dve dhÃtuyo siyà Ãsavavippayutta-sÃsavà siyà Ãsavavip- {payutta}-anÃsavà siyà na vattabbà Ãsavavippayutta-sÃsavà ti pi Ãsavavippayutta-anÃsavà ti pi. Sattarasa dhÃtuyo no saæyojanÃ; dhammadhÃtu siyà saæyojanaæ siyà no saæyojanaæ. SoÊasa dhÃtuyo saæyo- janiyÃ; dve dhÃtuyo {siyÃ} saæyojaniyà siyà asaæyojaniyÃ. SoÊasa dhÃtuyo saæyojanavippayuttÃ. Dve dhÃtuyo siyà saæyojanasampayuttà siyà saæyojanavippayuttÃ. SoÊasa dhÃtuyo na vattabbà saæyojanà ceva saæyojaniyà cÃti, saæyojaniyà ceva no ca saæyojanÃ.\<*<3>*>/ Manovi¤¤ÃïadhÃtu na vattabbà saæyojana¤ ceva {saæyojaniyÃ} cÃti, siyà saæyojaniyà ceva no ca saæyojanaæ, siyà na vattabbà saæyojaniyà ceva no ca saæyojanan ti; dhammadhÃtu siyà saæyojana¤ ceva saæyojaniyà ca, siyà saæyojaniyà ceva no ca saæyojanaæ, siyà na vattabbà saæyojana¤ ceva saæyo- janiyà cÃti pi saæyojaniyà ceva no ca saæyojanan ti pi. SoÊasa dhÃtuyo na vattabbà saæyojanà ceva saæyojana- sampayuttà cÃti pi saæyojanasampayuttà ceva no ca saæyojanà ti pi; manovi¤¤ÃïadhÃtu na vattabbà saæyo- jana¤ ceva saæyojanasampayuttà cÃti siyà saæyojana- sampayuttà ceva no ca saæyojanaæ, siyà na vattabbà saæyojanasampayuttà ceva no ca saæyojanan ti; dham- madhÃtu siyà saæyojana¤ ceva saæyojanasampayuttà ca, siyà saæyojanasampayuttà ceva no ca saæyojanaæ siyà na vattabbà saæyojana¤ ceva saæyojanasampayuttà cÃti pi saæyojanasampayuttà ceva no ca saæyojanan ti pi. SoÊasa dhÃtuyo saæyojanavippayutta-saæyojaniyÃ; \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd adds ti. 2 Sd: -sampayuttÃ. 3 Sd: saæyojanaæ. >/ #<[page 095]># %< Pa¤hÃpucchakaæ 95>% dve dhÃtuyo siyà saæyojanavippayutta-saæyojaniyà siyà saæyojanavippayutta-asaæyojaniyà siyà na vattabbà saæyo- janavippayutta-saæyojaniyà ti pi saæyojanavippayutta- asaæyojaniyà ti pi. Sattarasa dhÃtuyo no ganthà . . . pe . . .\<*<1>*>/ no oghà . . . no yogà . . . no nÅvaraïà . . . . . . Sattarasa dhÃtuyo no parÃmÃsÃ; dhammadhÃtu siyà parÃmÃso siyà no parÃmÃso. SoÊasa dhÃtuyo parÃ- maÂÂhÃ; dve dhÃtuyo siyà parÃmaÂÂhà siyà aparÃmaÂÂhÃ. SoÊasa dhÃtuyo parÃmÃsavippayuttÃ; manovi¤¤ÃïadhÃtu siyà parÃmÃsasampayuttà siyà parÃmÃsavippayuttÃ; dhammadhÃtu siyà parÃmÃsasampayuttà siyà parÃmÃsa- vippayuttà siyà no vattabbà parÃmÃsasampayuttà ti pi parÃmÃsavippayuttà ti pi. SoÊasa dhÃtuyo na vattabbà parÃmÃsà ceva parÃmaÂÂhà cÃti, parÃmaÂÂhà ceva no ca parÃmÃsÃ; manovi¤¤ÃïadhÃtu na vattabbà parÃmÃsà ceva parÃmaÂÂhà cÃti, siyà {parÃmaÂÂhÃ} ceva no ca parÃmÃso siyà na vattabbà parÃmaÂÂhà ceva no ca parÃmÃso ti; dhammadhÃtu siyà parÃmÃso ceva parÃmaÂÂhà ca siyà {parÃmaÂÂhÃ} ceva no ca parÃmÃso siyà na vattabbà parÃmÃso ceva parÃmaÂÂhà cÃti pi, {parÃmaÂÂhÃ} ceva no ca parÃmÃso ti pi. SoÊasa dhÃtuyo parÃmÃsavippayutta- parÃmaÂÂhÃ; dve dhÃtuyo siyà parÃmÃsavippayutta- {parÃmaÂÂhÃ} siyà parÃmÃsavippayutta-{aparÃmaÂÂhÃ} siyà na vattabbà parÃmÃsavippayutta-parÃmaÂÂhà ti pi parÃmÃ- savippayutta-aparÃmaÂÂhà ti pi. Dasa dhÃtuyo anÃrammaïÃ; satta dhÃtuyo sÃrammaïÃ; dhammadhÃtu siyà sÃrammaïà siyà anÃrammaïÃ. EkÃdasa dhÃtuyo no cittÃ; satta dhÃtuyo cittÃ.\<*<2>*>/ Sattarasa dhÃtuyo acetasikÃ; dhammadhÃtu siyà cetasikà siyà acetasikÃ. Dasa dhÃtuyo cittavippayuttÃ; dhamma- dhÃtu siyà cittasampayuttà siyà cittavippayuttÃ; satta dhÃtuyo na vattabbà cittena sampayuttà ti pi cittena vippayuttà ti pi. Dasa dhÃtuyo cittavisaæsaÂÂhÃ; dham- madhÃtu siyà cittasaæsaÂÂhà siyà cittavisaæsaÂÂhÃ; satta- dhÃtuyo na vattabbà cittena saæsatthà ti pi cittena visaæ- saÂÂhà ti pi. DvÃdasa dhÃtuyo no cittasamuÂÂhÃnÃ; cha dhÃtuyo siyà cittasamuÂÂhÃnà siyà no cittasamuÂÂhÃnÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K. repeat the foregoing distinctions in full for the Ganthas and the NÅvaraïas, but elides those on the Oghas and Yogas, which come between these two categories. 2 Sd and B: Satta dhÃtuyo siyà cittÃ; ekÃdasa dhÃtuyo no cittÃ. >/ #<[page 096]># %<96 DhÃtuvibhaÇgo>% Sattarasa dhÃtuyo no cittasahabhuno; dhammadhÃtu siyà cittasahabhÆ siyà no cittasahabhÆ. Sattarasa dhÃtuyo no cittÃnuparivattino; dhammadhÃtu siyà cittÃnuparivatti siyà no cittÃnuparivatti.\<*<1>*>/ Sattarasa dhÃtuyo no cittasaæ- saÂÂha-samuÂÂhÃnÃ; dhammadhÃtu siyà cittasaæsaÂÂha- samuÂÂhÃnà siyà no cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhanÃ. Sattarasa dhÃtuyo no cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃna-sahabhuno; dham- madhÃtu siyà {cittasaæsaÂÂha}-samuÂÂhÃnÃ-sahabhÆ siyà no cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃna-sahabhÆ. Sattaraso dhÃtuyo no cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃnÃnuparivattino; dhammadhÃtu siyà cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃnÃnuparivattinÅ\<*<2>*>/ siyà no citta- saæsaÂÂha-samuÂÂhÃnÃnuparivattinÅ\<*<2>*>/. DvÃdasa dhÃtuyo ajjhattikÃ. Cha dhÃtuyo bÃhirÃ. Nava dhÃtuyo upÃdÃ. AÂÂha dhÃtuyo no {upÃdÃ}. Dham- madhÃtu siyà upÃdà siyà no upÃdÃ. Dasa dhÃtuyo upÃdiïïÃ. SaddadhÃtu anupÃdiïïÃ. Satta dhÃtuyo siyà upÃdiïïà siyà anupÃdiïïÃ. Sattarasa dhÃtuyo no upÃdÃnà . . . pe . . .\<*<3>*>/ Sattarasa dhÃtuyo no kilesÃ; dhammadhÃtu siyà kileso siyà no kileso. SoÊasa dhÃtuyo saÇkilesikÃ; dve dhÃtuyo siyà saÇkilesikà siyà asaÇkilesikÃ. SoÊasa dhÃtuyo asaÇ- kiliÂÂhÃ; dve dhÃtuyo siyà saÇkiliÂÂhà siyà asaÇkiliÂÂhÃ. SoÊasa dhÃtuyo kilesavippayuttÃ; dve dhÃtuyo siyà kile- sasampayuttà siyà kilesavippayuttÃ. SoÊasa dhÃtuyo na vattabbà kilesà ceva saÇkilesikà cÃti, saÇkilesikà ceva no ca kilesÃ; manovi¤¤ÃïadhÃtu na vattabbà kilesà ceva saÇkilesikà cÃti, siyà saÇkilesikà ceva no ca kileso, siyà na vattabbà saÇkilesikà ceva no ca kileso ti; dhamma- dhÃtu siyà kileso ceva saÇkilesikà ca, siyà saÇkilesikà ceva no ca kileso siyà na vattabbà kileso ceva saÇkilesikà cÃti pi saÇkilesikà ceva no ca kileso ti pi. SoÊasa dhÃtuyo na vattabbà kilesà ceva saÇkiliÂÂhà cÃti pi saÇkiliÂÂhà ceva no ca {kilesÃ} ti pi; manovi¤¤ÃïadhÃtu na vattabbà kileso ceva saÇkiliÂÂhà cÃti, siyà saÇkiliÂÂhà ceva no ca kileso siyà na vattabbà saÇkiliÂÂhà ceva no ca kileso ti; dham- madhÃtu siyà kileso ceva saÇkiliÂÂhà ca {siyÃ} saÇkiliÂÂhà ceva no ca kileso siyà na vattabbà kileso ceva saÇkiliÂÂhà cÃti pi\<*<4>*>/ saÇkiliÂÂhà ceva no ca kileso ti pi. SoÊasa dhÃtuyo na vattabbà kilesÃ\<*<5>*>/ ceva kilesasampayuttà cÃti pi kilesasampayuttà ceva no ca kilesÃ\<*<6>*>/ ti pi; manovi¤- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: -vattÅ ti. 2 K. -parivatti. B. -parivatti. 3 So Sd. K. and B. give these relations in full. 4 Sd omits pi. 5 Sd kileso. 6 K: kileso. >/ #<[page 097]># %< Pa¤hÃpucchakaæ 97>% ¤ÃïadhÃtu na vattabbà kileso ceva kilesasampayuttà cÃti siyà kilesasampayuttà ceva no ca kileso siyà na vattabbà kilesasampayuttà ceva no ca kileso ti; dhammadhÃtu siyà kileso ceva {kilesasampayuttÃ} ca siyà kilesasam- payuttà ceva no ca kileso siyà na vattabbà kileso ceva kilesasampayuttà cÃti pi kilesasampayuttà ceva no ca kileso ti pi. SoÊasa dhÃtuyo kilesavippayuttasaÇ- kilesikÃ. Dve dhÃtuyo siyà kilesavippayutta-saÇkilesikà siyà kilesavippayutta-asaÇkilesikà siyà na vattabbà kile- savippayutta-saÇkilesikà ti pi kilesavippayutta-asaÇkile- sikà ti pi. SoÊasa dhÃtuyo na dassanena pahÃtabbÃ. Dve dhÃtuyo siyà dassanena pahÃtabbà siyà na dassanena pahÃtabbÃ. SoÊasa dhÃtuyo na bhÃvanÃya pahÃtabbÃ. Dve dhÃtuyo siyà bhÃvanÃya pahÃtabbà siyà na bhÃvanÃya pahÃtabbÃ. SoÊasa dhÃtuyo na dassanena pahÃtabbahetukÃ. Dve dhÃtuyo siyà dassanena pahÃtabbahetukà siyà na das- sanena pahÃtabbahetukÃ. SoÊasa dhÃtuyo na bhÃvanÃya pahÃtabbahetukÃ. Dve dhÃtuyo siyà bhÃvanÃya pahÃtab- bahetukà siyà na bhÃvanÃya pahÃtabbahetukÃ. Pannarasa dhÃtuyo avitakkÃ; manovi¤¤ÃïadhÃtu savi- takkÃ; dve dhÃtuyo siyà savitakkà siyà avitakkÃ. Pan- narasa dhÃtuyo avicÃrÃ; manodhÃtu savicÃrÃ; dve dhÃtuyo siyà savicÃrà siyà avicÃrÃ. SoÊasa dhÃtuyo appÅtikÃ; dve dhÃtuyo siyà sappÅtikà siyà appÅtikÃ. SoÊasa dhÃtuyo na pÅtisahagatÃ; dve dhÃtuyo siyà pÅtisahagatà siyà na pÅtisahagatÃ. Pan- narasa dhÃtuyo na sukhasahagatÃ; tisso dhÃtuyo siyà sukhasahagatà siyà na sukhasahagatÃ. EkÃdasa dhÃtuyo na upekhÃsahagatÃ; pa¤ca dhÃtuyo upekhÃsahagatÃ; dve dhÃtuyo siyà upekhÃsahagatà siyà na upekhÃsa- hagatÃ. SoÊasa dhÃtuyo kÃmÃvacarÃ; dve dhÃtuyo siyà kÃmÃva- carà siyà na kÃmÃvacarÃ. SoÊasa dhÃtuyo na rÆpÃva- carÃ; dve dhÃtuyo siyà rÆpÃvacarà siyà na rÆpÃvacarÃ. SoÊasa dhÃtuyo na arÆpÃvacarÃ; dve dhÃtuyo siyà arÆpÃvacarà siyà na arÆpÃvacarÃ. SoÊasa dhÃtuyo pari- yÃpannÃ; dve dhÃtuyo siyà pariyÃpannà {siyÃ} apariyÃ- pannÃ. SoÊasa dhÃtuyo aniyyÃnikÃ; dve dhÃtuyo siyà niyyÃ- nikà siyà aniyyÃnikÃ. SoÊasa dhÃtuyo aniyatÃ; dve dhÃtuyo siyà niyatà siyà aniyatÃ. SoÊasa dhÃtuyo sa-uttarÃ; dve dhÃtuyo siyà sa-uttarà siyà anuttarÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 098]># %<98 Pa¤hÃpucchakaæ>% SoÊasa dhÃtuyo araïÃ; dve dhÃtuyo siyà saraïà siyà araïà ti. PA¥HùPUCCHAKAõ.\<*<1>*>/ DHùTUVIBHA§GO SAMATTO TATIYO.\<*<2>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd adds niÂÂhitaæ. 2 Sd and B: niÂÂhito for samatto. Sd, here only, omits the number of the Vibhaæga. >/ #<[page 099]># %< CattÃri AriyasaccÃni 99>% IV SACCAVIBHA§GO CATTùRI ariyasaccÃni: dukkhaæ ariyasaccaæ dukkhasamu- dayo\<*<1>*>/ ariyasaccaæ dukkhanirodho\<*<2>*>/ ariyasaccaæ dukkhani- rodhagÃminÅ paÂipadà ariyasaccaæ. Tattha katamaæ dukkhaæ ariyasaccaæ? JÃti pi dukkhà jarà pi dukkhÃ\<*<3>*>/ maraïam pi dukkhaæ sokaparideyadukkhadomanassupÃyÃsà pi dukkhà appi- yehi sampayogo dukkho piyehi vippayogo dukkho yam\<*<4>*>/ p' icchaæ na labhati tam\<*<5>*>/ pi dukkhaæ; saÇkhittena pa¤- cupÃdÃnakkhandhà pi\<*<6>*>/ dukkhÃ. Tattha katamà jÃti? Yà tesaæ tesaæ sattÃnaæ tamhi tamhi sattanikÃye jÃti sa¤jÃti okkanti abhinibbatti khandhÃnaæ pÃtubhÃvo Ãya- tanÃnaæ paÂilÃbho: ayaæ vuccati jÃti. Tattha katamà jarÃ? Yà tesaæ tesaæ sattÃnaæ tamhi tamhi sattanikÃye jarà jÅraïatà khaï¬iccaæ pÃliccaæ valittacatÃ\<*<7>*>/ Ãyuno saæhÃni indriyÃnaæ paripÃko: ayaæ vuccati jarÃ. Tattha katamaæ maraïaæ? Yà tesaæ tesaæ sattÃnaæ tamhi tamhi sattanikÃye cuti cavanatà bhedo antaradhÃnaæ maccu maraïaæ kÃlakiriyà khandhÃnaæ bhedo kaÊevarassa nikkhepo jÅvitindriyassa upacchedo: idaæ vuccati maraïaæ. Tattha katamo soko? ¥ativyasanena\<*<8>*>/ và phuÂÂhassa bhogavyasanena và phuÂÂhassa rogavyasanena và phuÂÂhassa sÅlavyasanena và \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd and B: -samudayaæ. 2 Sd and B: -nirodhaæ. 3 So M. iii, 249; D. ii, 305. S. v, 421 adds vyÃdhi pi dukkhÃ. Cf. below. p. 101. 4 Sd and B. yaæ. 5 So Sd. B: taæ. 6 Sd and B, omit pi. 7 So Sd and B (as in D. ii, 305; Dh. S. 644). K: vallitacatÃ. 8 K and B.: -byasanena. >/ #<[page 100]># %<100 Dukkhaæ>% phuÂÂhassa diÂÂhivyasanena và phuÂÂhassa a¤¤atara¤¤a- tarena vyasanena samannÃgatassa a¤¤atara¤¤atarena duk- khadhammena phuÂÂhassa soko socanà socitattaæ anto- soko antoparisoko cetaso parijjhÃyanà domanassaæ soka- sallaæ: ayaæ vuccati soko. Tattha katamo paridevo? ¥Ãtivyasanena và phuÂÂhassa bhogavyasanena và phuÂ- Âhassa rogavyasanena và phuÂÂhassa sÅlavyasanena và phuÂÂhassa diÂÂhivyasanena và phuÂÂhassa a¤¤atara¤¤a- tarena vyasanena samannÃgatassa a¤¤atara¤¤atarena duk- khadhammena phuÂÂhassa Ãdevo paridevo Ãdevanà paridevanà Ãdevitattaæ paridevitattaæ vÃcà palÃpo vip- palÃpo lÃlapo lÃlapanà lÃlapitattaæ;\<*<1>*>/ ayaæ vuccati paridevo. Tattha katamaæ dukkhaæ? Yaæ kÃyikaæ asÃtaæ kÃyikaæ dukkhaæ kÃyasamphassajaæ asÃtaæ dukkhaæ vedayitaæ kÃyasamphassajà asÃtà dukkhà vedanÃ: idaæ vuccati dukkhaæ. Tattha katamaæ domanassaæ? Yaæ cetasikaæ asÃtaæ cetasikaæ dukkhaæ cetosamphas- sajaæ asÃtaæ dukkhaæ vedayitaæ cetosamphassajà asÃtà dukkhà vedanÃ: idaæ vuccati domanassaæ. Tattha katamo upÃyÃso? ¥Ãtivyasanena và phuÂÂhassa bhogavyasanena và phuÂ- Âhassa rogavyasanena và phuÂÂhassa sÅlavyasanena và phuÂÂhassa diÂÂhivyasanena và phuÂÂhassa a¤¤atara¤¤ata- rena vyasanena samannÃgatassa a¤¤atara¤¤atarena duk- khadhammena phuÂÂhassa ÃyÃso upÃyÃso ÃyÃsitattaæ upÃyÃsitattaæ: ayaæ vuccati upÃyÃso. Tattha katamo appiyehi sampayogo dukkho? Idha yassa te honti aniÂÂhà akantà amanÃpà rÆpÃ\<*<2>*>/ saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà ye và pan' assa te honti anatthakÃmà ahitakÃmà aphÃsukÃma ayogakkhema- kÃmÃ, yà tehi saÇgati samÃgamo samodhÃnaæ missÅ- bhÃvo: ayaæ vuccati appiyehi sampayogo dukkho. Tattha katamo piyehi vippayogo dukkho? Idha yassa te honti iÂÂhà kantà manÃpÃ\<*<3>*>/ rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbÃ, ye và pan' assa te honti attha- kÃmà hitakÃmà phÃsukÃmà yogakkhemakÃmÃ, mÃtà và pità và bhÃtà và bhaginÅ và mittà và amaccÃ\<*<4>*>/ và ¤ÃtisÃ- lohitÃ\<*<5>*>/ vÃ, yà tehi asaÇgati asamÃgamo asamodhÃnaæ amissÅbhÃvo; ayaæ vuccati piyehi vippayogo dukkho. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd and B.: lÃlappitattaæ always. 2 Sd: amanÃparÆpÃ. 3 So Sd. 4 Sd vÃmaccÃ. 5 So K. and B. Sd: ¤ÃtÅ và sÃlohità vÃ. >/ #<[page 101]># %< Dukkhasamudayo 101>% Tattha katamaæ yam\<*<1>*>/ p' icchaæ na labhati tam pi duk- khaæ? JÃtidhammÃnaæ sattÃnaæ evaæ icchà uppajjati: aho vata mayaæ na jÃtidhammà assÃma, na ca vata no jÃti Ãgac- cheyyÃti, na kho pan' etaæ icchÃya pattabbaæ: idam pi yam\<*<1>*>/ p' icchaæ na labhati tam pi dukkhaæ. JarÃdham- mÃnaæ sattÃnaæ . . . pe . . . vyÃdhidhammÃnaæ sat- tÃnaæ maraïadhammÃnaæ sattÃnaæ sokaparidevadukkha- domanassupÃyÃsadhammÃnaæ sattÃnaæ evaæ icchà uppaj- jati: aho vata mayaæ na sokaparidevadukkhadomanassu- pÃyÃsadhammà assÃma, na ca vata no {sokaparidevaduk- khadomanassupÃyÃsÃ} Ãgaccheyyun ti, na kho pan' etaæ icchÃya pattabbaæ: idam pi yam\<*<3>*>/ p' icchaæ na labhati tam pi dukkaæ. Tattha katame saÇkhittena pa¤cupÃdÃnakkhandhà pi\<*<4>*>/ dukkhÃ? SeyyathÅdaæ: rÆpÆpÃdÃnakkhandho vedanÆpÃdÃnak- khandho sa¤¤ÆpÃdÃnakkhandho saÇkhÃrÆpÃdÃnakkhandho vi¤¤ÃïÆpÃdÃnakkhandho: ime vuccanti saÇkhittena pa¤- cupÃdÃnakkhandhà pi dukkhÃ. Idaæ vuccati dukkhaæ ariyasaccaæ. Tattha katamaæ dukkhasamudayo\<*<5>*>/ ariyasaccaæ? YÃyaæ taïhÃ\<*<6>*>/ ponobbhavikà nandirÃgasahagatà tatra tatrÃbhinandinÅ, seyyathÅdaæ: kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhÃ. Sà kho pan' esà taïhà kattha uppajjamÃnà uppajjati, kattha nivisamÃnà nivisati? Yaæ loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà uppajja- mÃnà uppajjati, ettha nivisamÃnà nivisati. Ki¤ ca loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ? Cakkhuæ loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà up- pajjamÃnà uppajjati, ettha nivisamÃnà nivisati. Sotaæ . . . pe . . . ghÃnaæ . . . jivhà . . . kÃyo . . .\<*<7>*>/ mano loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà uppajjamÃnà uppajjati, ettha nivisamÃnà nivisati. RÆpÃ\<*<8>*>/ loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà uppaj- jamÃnà uppajjati, ettha nivisamÃnà nivisati. Saddà . . . pe . . . gandhà . . . rasà . . . phoÂÂhabbà . . . dhammà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K, B and Sd: yaæ. B has also taæ pi. 2 So K and Sd. 3 Sd: idaæ pi yaæ. 4 Sd omits. 5 Sd and B: samudayaæ. 6 Sd: tanhà always. 7 Sd does not condense. B. repeats only loke. 8 Sd: rÆpaæ. >/ #<[page 102]># %<102 Dukkhasamudayo>% loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà uppajjamÃnà uppajjati, ettha nivisamÃnà nivisati. Cakkhuvi¤¤Ãïaæ loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà uppajjamÃnà uppajjati, ettha nivisamÃnà nivisati. Sotavi¤¤Ãïaæ . . . pe . . . ghÃnavi¤¤Ãïaæ . . . jivhÃvi¤- ¤aïaæ . . . kÃyavi¤¤Ãïaæ . . . manovi¤¤Ãïaæ loke piya- rÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà uppajjamÃnà uppajjati, ettha nivisamÃnà nivisati. Cakkhusamphasso loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ, etth' esà taïhà uppajjamÃnà uppajjati, ettha nivisamÃnà nivisati. Sotasamphasso . . . pe . . . ghÃnasamphasso . . . jivhÃ- samphasso . . . kÃyasamphasso . . . manosamphasso loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà uppajjamÃnà uppajjati, ettha nivisamÃnà nivisati. Cakkhusamphassajà vedanà loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà uppajjamÃnà uppajjati, etth' esà nivisamÃnà nivisati. Sotasamphassajà vedanà . . . pe . . . ghÃna- samphassajà vedanà . . . jivhÃsamphassajà vedanà . . . kÃyasamphassajà vedanà . . . manosamphassajà vedanà loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà uppajjamÃnà uppajjati, ettha nivisamÃnà nivisati. RÆpasa¤¤Ã loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà uppajjamÃnà uppajjati, ettha nivisamÃnà nivisati. Sad- dasa¤¤Ã . . . pe . . . gandhasa¤¤Ã . . . rasasa¤¤Ã . . . phoÂÂhabbasa¤¤Ã . . . dhammasa¤¤Ã loke piyarÆpaæ etth' esà taïhà uppajjamÃnà uppajjati, ettha nivisamÃnà nivisati. RÆpasa¤cetanà loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà uppajjamÃnà uppajjati, ettha nivisamÃnà nivisati. Sad- dasa¤cetanà . . . pe . . . gandhasa¤cetanà . . . rasasa¤- cetanà . . . phoÂÂhabbasa¤cetanà . . . dhammasa¤cetanà loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà uppajjamÃnà uppajjati, ettha nivisamÃnà nivisati. RÆpataïhà loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà uppajjamÃnà uppajjati, ettha nivisamÃnà nivisati. Saddataïhà . . . pe . . . gandhataïhà . . . rasataïhà . . . phoÂÂhabbataïhà . . . dhammataïhà loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà uppajjamÃnà uppajjati, ettha {nivisamÃna} nivisati. RÆpavitakko loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà uppajjamÃnà uppajjati, ettha nivisamÃnà nivisati. Sadda- vitakko . . . pe . . . gandhavitakko . . . rasavitakko. . . . phoÂÂhabbavitakko . . . dhammavitakko loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà uppajjamÃnà uppajjati, ettha nivisamÃnà nivisati. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 103]># %< Dukkhanirodho 103>% RÆpavicÃro loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth'esà taïhà uppajjamÃnà uppajjati, ettha nivisamÃnà nivisati. Sadda- vicÃro . . . pe\<*<1>*>/ . . . gandhavicÃro . . . rasavicÃro . . . phoÂÂhabbavicÃro . . . dhammavicÃro loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà uppajjamÃnà uppajjati, ettha nivisamÃnà nivisati. Idaæ vuccati dukkhasamudayo ariyasaccaæ. Tattha katamaæ dukkhanirodho\<*<2>*>/ ariyasaccaæ? Yo tassà yeva taïhÃya asesavirÃganirodho cÃgo paÂinis- saggo mutti anÃlayo. Sà kho pan' esà taïhà kattha pahÅyamÃnà pahÅyati, kattha nirujjhamÃnà nirujjhati? Yaæ loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà pahÅ- yamÃnà pahÅyati, ettha nirujjhamÃnà nirujjhati. Ki¤ ca loke piyarÆpaæ? Cakkhuæ loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà pahÅyamÃnà pahÅyati, ettha nirujjhamÃnà nirujjhati. Sotaæ . . . pe . . . ghÃnaæ . . . jivhà . . . kÃyo . . . mano loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ, etth' esà taïhà pahÅyamÃnà pahÅyati, ettha nirujjhamÃnà nirujjhati. RÆpà loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth'esà taïhà pahÅ- yamÃnà pahÅyati, ettha nirujjhamÃnà nirujjhati. Saddà . . . pe . . . gandhà . . . rasà . . . phoÂÂhabbà . . . dhammà loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà pahÅ- yamÃnà pahÅyati, ettha nirujjhamÃnà nirujjhati. Cakkhuvi¤¤Ãïaæ loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà pahÅyamÃnà pahÅyati, ettha nirujjhamÃnà nirujjhati. Sotavi¤¤Ãïaæ . . . pe . . . ghÃnavi¤¤Ãïaæ . . . jivhÃ- vi¤¤Ãïaæ . . . kÃyavi¤¤Ãïaæ . . . manovi¤¤Ãïaæ loke piya- rÆpaæ etth' esà taïhà pahÅyamÃnà pahÅyati, ettha niruj- jhamÃnà nirujjhati. Cakkhusamphasso loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà pahÅyamÃnà pahÅyati, ettha nirujjhamÃnà nirujjhati. Sotasamphasso . . . pe . . . ghÃnasamphasso . . . jivhÃsamphasso . . . kÃyasamphasso . . . manosamphasso loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà pahÅyamÃnà pahÅyati, ettha nirujjhamÃnà nirujjhati. Cakkhusamphassajà vedanà loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà pahÅyamÃnà pahÅyÃti, ettha nirujjhamÃnà nirujjhati. Sotasamphassajà vedanà . . . pe . . . ghÃna- samphassajà vedanà . . . jivhÃsamphassajà vedanà . . . kÃyasamphassajà vedanà . . . manosamphassajà vedanà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd does not condense. 2 Sd and B: nirodhaæ. >/ #<[page 104]># %<104 Dukkhanirodho>% loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà pahÅyamÃnà pahÅyati, ettha nirujjhamÃnà nirujjhati. RÆpasa¤¤Ã loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà pahÅyamÃnà pahÅyati, ettha nirujjhamÃnà nirujjhati. Saddasa¤¤Ã . . . pe . . . gandhasa¤¤Ã . . . rasasa¤¤Ã . . . phoÂÂhabbasa¤¤Ã . . . dhammasa¤¤Ã loke piyarÆpaæ etth'esà taïhà pahÅyamÃnà pahÅyati, ettha nirujjhamÃnà nirujjhati. RÆpasa¤cetanà loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà pahÅyamÃnà pahÅyati, ettha nirujjhamÃnà nirujjhati. Saddasa¤cetanà . . . pe . . . gandhasa¤cetanà . . . rasa- sa¤cetanà . . . phoÂÂhabbasa¤cetanà . . . dhamma- sa¤cetanà loke piyarÆpaæ etth' esà taïhà pahÅyamÃnà pahÅyati, ettha nirujjhamÃnà nirujjhati. RÆpataïhà loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà pahÅyamÃnà pahÅyati, ettha nirujjhamÃnà nirujjhati. Saddataïhà . . . pe . . . gandhataïhà . . . rasataïhà . . . phoÂÂhabbataïhà . . . dhammataïhà loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà pahÅyamÃnà pahÅyati, ettha nirujjhamÃnà nirujjhati. RÆpavitakko loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà pahÅyamÃnà pahÅyati, ettha nirujjhamÃnà nirujjhati. Saddavitakko . . . pe . . . gandhavitakko . . . rasa- vitakko . . . phoÂÂhabbavitakko . . . dhammavitakko loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà pahÅyamÃnà pahÅyati, ettha nirujjhamÃnà nirujjhati. RÆpavicÃro loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà pahÅyamÃnà pahÅyati, ettha nirujjhamÃnà nirujjhati. SaddavicÃro . . . pe . . . gandhavicÃro . . . rasavicÃro . . . phoÂÂhabbavicÃro . . . dhammavicÃro loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ etth' esà taïhà pahÅyamÃnà pahÅyati, ettha nirujjhamÃnà nirujjhati. Idaæ vuccati dukkhanirodho ariyasaccaæ. Tattha katamaæ dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadà ariya- saccaæ? Ayam eva ariyo aÂÂhaÇgiko maggo, seyyathÅdaæ: sam- mÃdiÂÂhi sammÃsaÇkappo sammÃvÃcà sammÃkammanto sammÃ-ÃjÅvo sammÃvÃyÃmo sammÃsati sammÃsamÃdhi. Tattha katamà sammÃdiÂÂhi? Dukkhe ¤Ãïaæ dukkhasamudaye ¤Ãïaæ dukkhanirodhe ¤Ãïaæ dukkhanirodhagÃminiyà paÂipadÃya ¤Ãïaæ: ayaæ vuccati sammÃdiÂÂhi. Tattha katamo sammÃsaÇkappo? NekkhammasaÇkappo avyÃpÃdasaÇkappo avihiæsÃsaÇ- kappo: ayaæ vuccati sammÃsaÇkappo. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 105]># %< DukkhanirodhagÃminÅ paÂipadà 105>% Tattha katamà sammÃvÃcÃ? MusÃvÃdà veramaïÅ\<*<1>*>/ pisuïÃya\<*<2>*>/ vÃcÃya veramaïÅ pharusÃya vÃcÃya veramaïÅ samphappalÃpà veramaïÅ: ayaæ vuccati sammÃvÃcÃ. Tattha katamo sammÃkammanto? PÃïÃtipÃtà veramaïÅ adinnÃdÃnà veramaïÅ kÃmesu micchÃcÃrà veramaïÅ: ayaæ vuccati sammÃkammanto. Tattha katamo sammÃ-ÃjÅvo? Idha ariyasÃvako micchÃ-ÃjÅvaæ pahÃya sammÃ-ajÅvena jÅvitaæ kappeti: ayaæ vuccati sammÃ-ÃjÅvo. Tattha katamo sammÃvÃyÃmo? Idha bhikkhu anuppannÃnaæ pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ anuppÃdÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati, uppannÃnaæ pÃpa- kÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ pahÃnÃya . . . pe\<*<3>*>/ . . . anuppannÃnaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ uppÃdÃya . . . pe . . . uppannÃnaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ Âhitiyà asammosÃya bhiyyobhÃvÃya vepullÃya bhÃvanÃya pÃri- {pÆriyÃ} chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati: ayaæ vuccati sammÃvÃyÃmo. Tattha katamà sammÃsati? Idha bhikkhu kÃye kÃyÃnupassÅ viharati ÃtÃpÅ\<*<4>*>/ sam- pajÃno satimà vineyya loke abhijjhÃdomanassaæ vedanÃsu . . . pe . . . citte . . . pe . . . dhammesu dhammÃnu- passÅ viharati ÃtÃpÅ sampajÃno satimà vineyya loke abhijjhÃdomanassaæ: ayaæ vuccati sammÃsati. Tattha katamo sammÃsamÃdhi? Idha bhikkhu vivicc' eva kÃmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaæ savicÃraæ vivekajaæ pÅti-sukhaæ paÂhamaæ jhÃnaæ\<*<5>*>/ upasampajja viharati; {vitakkavicÃrÃnaæ} vÆpasamà ajjhattaæ sampasÃdanaæ cetaso ekodibhÃvaæ avitakkaæ avicÃraæ samÃdhijaæ pÅtisukhaæ dutiyaæ\<*<6>*>/ jhÃnaæ upasampajja viharati; pÅtiyà ca virÃgà upekhako ca viharati sato ca sampajÃno sukha¤ ca kÃyena paÂisaæ- vedenti yan taæ ariyà Ãcikkhanti: upekhako satimà sukhavihÃrÅ ti, tatiyaæ jhÃnaæ upasampajja viharati; sukhassa ca pahÃnà dukkhassa ca pahÃnà pubb' eva so- manassadomanassÃnaæ atthaÇgamÃ\<*<7>*>/ adukkhamasukhaæ upekhÃsatipÃrisuddhiæ catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati: ayaæ vuccati sammÃsamÃdhi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: veramanÅ; B: veramaïi. 2 Sd: pisunÃya; B: pisuïavÃcÃ, and pharusavÃcÃ. 3 Sd does not condense. 4 Sd: ÃtÃpi. 5 Sd: pathamajhÃnaæ. 6 So Sd. 7 Sd: atthagamÃ. >/ #<[page 106]># %<106 AbhidhammabhÃjaniyaæ>% Idaæ vuccati dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadà ariya- saccaæ. SUTTANTABHùJANIYAõ. CattÃri saccÃni dukkhaæ dukkhasamudayo dukkha- nirodho dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadÃ. i. Tattha katamo dukkhasamudayo? TaïhÃ: ayaæ vuccati dukkhasamudayo. Tattha katamaæ dukkhaæ? Avasesà ca kilesà avasesà ca akusalà dhammà tÅïi ca kusalamÆlÃni sÃsavÃni, avasesà ca sÃsavà kusalà dhammà sÃsavà kusalÃkusalÃnaæ dhammÃnaæ vipÃkà ye ca dhammà kiriyà neva kusalà nÃkusalà na ca kammavipÃkà sabba¤ ca rÆpaæ: idaæ vuccati dukkhaæ. Tattha katamo dukkhanirodho? TaïhÃya pahÃnaæ: ayaæ vuccati dukkhanirodho. Tattha katamà dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadÃ? Idha\<*<1>*>/ bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyà vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ; tasmiæ samaye atthaÇgiko maggo hoti; sammÃdiÂÂhi . . . pe . . . sammÃsamÃdhi. Tattha katamà sammÃdiÂÂhi? Yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe\<*<2>*>/ . . . amoho dhamma- vicayo sammÃdiÂÂhi dhammavicayasambojjhaÇgo mag- gaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati sammÃdiÂÂhi. Tattha katamo sammÃsaÇkappo? Yo takko vitakko . . . pe\<*<3>*>/ . . . {sammÃsaÇkappo} maggaæ- gaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati sammÃsaÇkappo. Tattha katamà sammÃvÃcÃ? Yà catÆhi vacÅduccaritehi Ãrati virati paÂivirati veramaïÅ akiriyà akaraïaæ anajjhÃpatti velÃ-anatikkamo setughÃto sammÃvÃcà maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati sammÃvÃcÃ. Tattha katamo sammÃkammanto? Yà tÅhi kÃyaduccaritehi Ãrati virati paÂivirati veramaïÅ akiriyà akaraïaæ anajjhÃpatti velÃ-anatikkamo setughÃto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Dh. S. 277. 2 Dh. S. 292; 297 foll. 3 Sd does not condense. >/ #<[page 107]># %< AbhidhammabhÃjaniyaæ 107>% sammÃkammanto maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati sammÃkammanto. Tattha katamo sammÃ-ÃjÅvo? Yà micchà {ÃjÅvÃ} Ãrati virati paÂivirati veramaïÅ aki- riyà akaraïaæ anajjhÃpatti velÃ-anatikkamo setughÃto sammÃ-ÃjÅvo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuc- cati sammÃ-ÃjÅvo. Tattha katamo {sammÃvÃyÃmo}? Yo cetasiko viriyÃrambho . . . pe . . . sammÃvÃyÃmo viriyasambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati sammÃvÃyÃmo. Tattha katamà sammÃsati? Yà sati anussati . . . pe . . . sammÃsati {satisam- bojjhaÇgo} maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati sammÃsati. Tattha katamo sammÃsamÃdhi? Yà cittassa Âhiti . . . pe . . . sammÃsamÃdhi samÃdhi- sambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuc- cati {sammÃsamÃdhi}. Ayaæ vuccati dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadÃ. Avasesà dhammà dukkhanirodhagÃminiyà paÂipadÃya sampayuttÃ. ii. Tattha katamo dukkhasamudayo? {TaïhÃ} ca avasesà ca kilesÃ: ayaæ vuccati dukkhasamu- dayo. Tattha katamaæ dukkhaæ? Avasesà ca akusalà dhammà tÅïi ca kusalamÆlÃni avasesà ca sÃsavà kusalà dhammà sÃsavà kusalÃkusalÃnaæ dhammÃnaæ vipÃkà ye ca dhammà kiriyà neva kusalà nÃkusalà na ca kammavipÃkà sabba¤ ca rÆpaæ: idaæ vuccati dukkhaæ. Tattha katamo dukkhanirodho? TaïhÃya ca avasesÃna¤ ca kilesÃnaæ pahÃnaæ: ayaæ vuccati dukkhanirodho. Tattha katamà dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadÃ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyà vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye aÂÂhaÇgiko maggo hoti: sammÃdiÂÂhi . . . pe . . . sammÃsamÃdhi. Ayaæ vuc- cati dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadÃ\<*<1>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B: -gÃminipaÂipadÃ. >/ #<[page 108]># %<108 SaccavibhaÇgo>% Avasesà dhammà dukkhanirodhagÃminiyà paÂipadÃya\<*<1>*>/ sampayuttÃ.\<*<2>*>/ iii. Tattha katamo dukkhasamudayo? Taïhà ca avasesà ca kilesà avasesà ca akusalà dhammÃ: ayaæ vuccati dukkhasamudayo. Tattha katamaæ dukkhaæ? TÅïi ca kusalamÆlÃni sÃsavÃni avasesà ca sÃsavà kusalà dhammà sÃsavà kusalÃkusalÃnaæ dhammÃnaæ vipÃkà ye ca dhammà kiriyà neva kusalà nÃkusalà na ca kamma- vipÃkà sabba¤ ca rÆpaæ: idaæ vuccati {dukkhaæ}. Tattha katamo dukkhanirodho? TaïhÃya ca avasesÃna¤ ca kilesÃnaæ avasesÃna¤ ca akusalÃnaæ dhammÃnaæ pahÃnaæ: ayaæ vuccati duk- khanirodho. Tattha katamà dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadÃ? {Idha} bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyà vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye aÂÂhaÇgiko maggo hoti: sammÃdiÂÂhi . . . pe . . . sammÃsamÃdhi.\<*<3>*>/ Ayaæ vuc- cati dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadÃ. Avasesà dhammà dukkhanirodhagÃminiyà {paÂipadÃya} sampayuttÃ.\<*<4>*>/ iv. Tattha katamo dukkhasamudayo? Taïhà ca avasesà ca kilesà avasesà ca akusalà dhammà tÅïi ca kusalamÆlÃni sÃsavÃni: ayaæ vuccati dukkhasa- mudayo. Tattha katamaæ dukkhaæ? Avasesà ca sÃsavà dhammà sÃsavà kusalÃkusalÃnaæ dhammÃnaæ vipÃkà ye ca dhammà kiriyà neva kusalà nÃkusalà na ca kammavipÃkà sabba¤ ca rÆpaæ: idaæ vuccati dukkhaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: -gÃminipaÂipadÃya. 2 Sd adds . . . pe . . . 3 Sd: . . . pe . . . 4 So Sd. 5 Sd adds . . . pe . . . >/ #<[page 109]># %< AbhidhammabhÃjaniyaæ 109>% Tattha katamo dukkhanirodho? TaïhÃya ca avasesÃna¤ ca {kilesÃnaæ} avasesÃna¤\<*<1>*>/ ca akusÃlÃnaæ dhammÃnaæ tiïïanna¤\<*<2>*>/ ca kusalamÆlÃnaæ sÃsavÃnaæ pahÃnaæ: ayaæ vuccati dukkhanirodho. Tattha katamo dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadÃ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya {paÂha- mÃya} bhÆmiyà pattiyà vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye aÂÂhaÇgiko maggo hoti: sammÃdiÂÂhi . . . pe . . . sammÃsamÃdhi.\<*<3>*>/ Ayaæ vuc- cati dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadÃ. Avasesà dhammà dukkhanirodhagÃminiyà paÂipadÃya\<*<4>*>/ sampayuttÃ.\<*<5>*>/ v. Tattha katamo dukkhasamudayo? Taïhà ca avasesà ca kilesà avasesà ca akusalà tÅïi ca kusalamÆlÃni sÃsavÃni avasesà ca sÃsavà kusalà dhammÃ: ayaæ vuccati dukkhasamudayo. Tattha katamaæ dukkhaæ? SÃsavà kusalÃkusalÃnaæ dhammÃnaæ vipÃkà ye ca dhammà kiriyà neva kusalà nÃkusalà na ca kammavipÃkà sabba¤ ca rÆpaæ: idaæ vuccati dukkhaæ. Tattha katamo dukkhanirodho? TaïhÃya ca avasesÃna¤ca kilesÃnaæ avasesÃna¤ ca aku- salÃnaæ dhammÃnaæ tiïïanna¤ ca\<*<6>*>/ kusalamÆlÃnaæ sÃsa- vÃnaæ avasesÃna¤ ca sÃsavÃnaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ pahÃnaæ: ayaæ vuccati dukkhanirodho. Tattha katamà dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadÃ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyà vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye aÂÂhaÇgiko maggo hoti: {sammÃdiÂÂhi} . . . pe . . . sammÃsamÃdhi. Ayaæ vuccati dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadÃ. Avasesà dhammà dukkhanirodhagÃminiyà {paÂipadÃya} sam- payuttÃ.\<*<7>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd omits avasesÃna¤. 2 Sd: tinnaæ. B. tiïïa¤. 3 Sd adds . . . pe . . . 4 Sd: -gÃminipaÂipadÃya. 5 Sd adds . . . pe . . . 6 Sd: tinnannaæ. B. tiïïa¤. 7 Sd adds . . . pe . . . >/ #<[page 110]># %<110 SaccavibhaÇgo>% vi. CattÃri saccÃni: dukkhaæ dukkhasamudayo dukkhani- rodho dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadÃ. Tattha katamo dukkhasamudayo? TaïhÃ: ayaæ vuccati dukkhasamudayo. Tattha katamaæ dukkhaæ? Avasesà ca kilesà avasesà ca akusalà dhammà tÅïi ca kusalamÆlÃni sÃsavÃni avasesà ca sÃsavà kusalà dhammà sÃsavà kusalÃkusalÃnaæ dhammÃnaæ vipÃkà ye ca dhammà kiriyà neva kusalà nÃkusalà na ca kammavipÃkà sabba¤ ca rÆpaæ: idaæ vuccati dukkhaæ. Tattha katamo dukkhanirodho? TaïhÃya pahÃnaæ: ayaæ vuccati dukkhanirodho. Tattha katamo dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadÃ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye pa¤caÇgiko maggo hoti: sammÃdiÂÂhi sammÃsaÇkappo sammÃvÃyÃmo sammÃsati {sammÃsamÃdhi}. Tattha katamà sammÃdiÂÂhi? Yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavi- cayo sammÃdiÂÂhi dhammavicayasambojjhaÇgo maggaæ- gaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati sammÃdiÂÂhi. Tattha katamo sammÃsaÇkappo? Yo takko vitakko saÇkappo . . . pe . . . maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati sammÃsaÇkappo. Tattha katamo sammÃvÃyÃmo? Yo cetasiko viriyÃrambho . . . pe . . . sammÃvÃyÃmo viriyasambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati sammÃvÃyÃmo. Tattha katamà sammÃsati? Yà sati anussati . . . pe . . . sammÃsati satisamboj- jhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati sammÃsati. Tattha katamo sammÃsamÃdhi? Yà cittassa Âhiti . . . pe . . . sammÃsamÃdhi samÃ- dhisambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati sammÃsamÃdhi. Ayaæ vuccati dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadÃ. Avasesà dhammà dukkhanirodhagÃminiyà paÂipadÃya sampayuttà . . . pe . . .\<*<1>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. omits . . . pe . . . >/ #<[page 111]># %< AbhidhammabhÃjaniyaæ 111>% vii. Tattha katamo dukkhasamudayo? Taïhà ca {avasesÃ} ca kilesà avasesà ca akusalà dhammà tÅïi ca kusalamÆlÃni sÃsavÃni avasesà ca sÃsavà kusalà dhammÃ: ayaæ vuccati dukkhasamudayo. Tattha katamaæ dukkhaæ? SÃsavà kusalÃkusalÃnaæ dhammÃnaæ vipÃkà ye ca dhammà kiriyà neva kusalà nÃkusalà na ca kammavipÃkà sabba¤ ca rÆpaæ: idaæ vuccati dukkhaæ. Tattha katamo dukkhanirodho? TaïhÃya ca avasesÃna¤ ca kilesÃnaæ avasesÃna¤ ca akusalÃnaæ dhammÃnaæ tiïïanna¤ ca\<*<1>*>/ kusalamÆlÃnaæ sÃsavÃnaæ avasesÃna¤ ca sÃsavÃnaæ kusalÃnaæ dham- mÃnaæ pahÃnaæ: ayaæ vuccati dukkhanirodho. Tattha katamà dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadÃ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhumiyà pattiyà vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ\<*<2>*>/ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye pa¤caÇgiko maggo hoti: sammÃdiÂÂhi sammÃsaÇkappo sammÃvÃyÃmo sammÃsati sammÃsamÃdhi. Ayaæ vuccati dukkhanirodhagÃminÅ pa- ÂipadÃ. Avasesà dhammà dukkhanirodhagÃminiyà paÂipadÃya sampayuttÃ. viii. CattÃri saccÃni; dukkhaæ dukkhasamudayo {dukkhani- rodho} dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadÃ. Tattha katamo dukkhasamudayo? TaïhÃ: ayaæ vuccati dukkhasamudayo. Tattha katamaæ dukkhaæ? Avasesà ca {kilesÃ} avasesà ca akusalà dhammà tÅïi ca kusalamÆlÃni {sÃsavÃni} avasesà ca sÃsavà kusalà dhammà sÃsavà kusalÃkusalÃnaæ dhammÃnaæ vipÃkà ye ca dham- mà kiriyà neva kusalà nÃkusalà na ca kammavipÃkà sabba¤ ca rÆpaæ: idaæ vuccati dukkhaæ. Tattha katamo dukkhanirodho? TaïhÃya pahÃnaæ: ayaæ vuccati dukkhanirodho. Tattha katamà dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadÃ? Idha {bhikkhu} yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. tiïïa¤ ca . . . Sd: tinnaænaæ ca. 2 Sd: pathamajhÃnaæ. >/ #<[page 112]># %<112 SaccavibhaÇgo>% niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃb- hi¤¤aæ, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avik- khepo hoti: ayaæ vuccati dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadà . . . pe . . .\<*<1>*>/ i. Tattha katamo dukkhasamudayo? Taïhà ca avasesà ca kilesà avasesà akusalà dhammà tÅïi ca kusalamÆlÃni sÃsavÃni avasesà ca sÃsavà kusalà dhammÃ: ayaæ vuccati dukkhasamudayo. Tattha katamaæ dukkhaæ? SÃsavà kusalÃkusalÃnaæ dhammÃnaæ vipÃkà ye ca dhammà kiriyà neva kusalà nÃkusalà na ca kammavipÃkà sabba¤ ca rÆpaæ: idaæ vuccati dukkhaæ. Tattha katamo dukkhanirodho? TaïhÃya ca avasesÃna¤ ca kilesÃnaæ avasesÃna¤ ca akusalÃnaæ dhammÃnaæ tiïïanna¤ ca\<*<2>*>/ kusalamÆlÃnaæ sÃsavÃnaæ avasesÃna¤ ca sÃsavÃnaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ pahÃnaæ: ayaæ vuccati dukkhanirodho. Tattha katamà dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadÃ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà {pattiyÃ} vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye phasso hoti, . . . pe . . . avikkhepo hoti . . . pe . . .: ayaæ vuccati dukkhaniro- dhagÃminÅ paÂipadÃ. ABHIDHAMMABHùJANIYAõ.\<*<3>*>/ CattÃri ariyasaccÃni: dukkhaæ ariyasaccaæ dukkhani- rodho ariyasaccaæ dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadà ariya- saccaæ. Catunnaæ {ariyasaccÃnaæ} kati kusalÃ, kati akusalÃ, kati avyÃkatà . . . pe . . . kati saraïÃ, kati araïÃ? Samudayasaccaæ akusalaæ; maggasaccaæ kusalaæ; niro- dhasaccaæ avyÃkataæ; dukkhasaccaæ siyà kusalaæ siyà akusalaæ siyà avyÃkataæ. Dve saccà siyà sukhÃya vedanÃya sampayuttà siyà aduk- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. omits . . . pe . . . 2 B. tiïïa¤ ca . . . Sd: tinnaænaæ ca. 3 So also K. >/ #<[page 113]># %< Pa¤hÃpucchakaæ 113>% khamasukhÃya vedanÃya sampayuttÃ; nirodhasaccaæ na vattabbaæ sukhÃya vedanÃya sampayuttan ti pi dukkhÃya vedanÃya sampayuttan ti pi adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttan ti pi; dukkhasaccaæ siyà sukhÃya vedanÃya sampayuttaæ siyà dukkhÃya vedanÃya sampayuttaæ siyà adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttaæ siyà na vat- tabbaæ sukhÃya vedanÃya sampayuttan ti pi dukkhÃya vedanÃya sampayuttan ti pi adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttan ti pi. Dve saccà vipÃkadhammadhammÃ; nirodhasaccaæ neva- vipÃka-na-vipÃkadhammadhammaæ; dukkhasaccaæ siyà vipÃkaæ siyà vipÃkadhammadhammaæ siyà neva-vipÃ- {ka-na}-vipÃkadhammadhammaæ. Samudayasaccaæ anupÃdiïïupÃdÃniyaæ: dve saccà anu- pÃdiïïa-anupÃdÃniyÃ; dukkhasaccaæ siyà upÃdiïïupÃdÃ- niyaæ siyà anupÃdiïïupÃdÃniyaæ. Samudayasaccaæ saÇkiliÂÂha-saÇkilesikaæ; dve saccà asaÇkiliÂÂha-asaÇkilesikÃ; dukkhasaccaæ siyà saÇkiliÂÂha- saÇkilesikaæ siyà asaÇkiliÂÂha-saÇkilesikaæ. Samudayasaccaæ savitakka-savicÃraæ; nirodhasaccaæ avitakka-avicÃraæ; maggasaccaæ siyà savitakka-savicÃraæ siyà avitakka-vicÃramattaæ siyà avitakka-avicÃraæ; dukkha- saccaæ siyà savitakka-savicÃraæ siyà avitakka-vicÃramattaæ siyà avitakka-avicÃraæ siyà na vattabbaæ savitakka- savicÃran ti pi avitakka-vicÃramattan ti pi avitakka- avicÃran ti pi. Dve saccà siyà pÅtisahagatà siyà sukhasahagatà siyà upekhÃsahagatÃ; nirodhasaccaæ na vattabbaæ pÅtisa- hagatan ti pi sukhasahagatan ti pi upekhÃsahagatan ti pi; dukkhasaccaæ siyà pÅtisahagataæ siyà sukhasa- hagataæ siyà upekhÃsahagataæ siyà na vattabbaæ pÅti- sahagatan ti pi sukhasahagatan ti pi upekhÃsahagatan ti pi. Dve saccà neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbÃ; samudayasaccaæ siyà dassanena pahÃtabbaæ siyà bhÃva- nÃya pahÃtabbaæ; dukkhasaccaæ siyà dassanena pa- hÃtabbaæ siyà bhÃvanÃya pahÃtabbaæ siyà neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbaæ. Dve {saccÃ} neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabba- hetukÃ; samudayasaccaæ siyà dassanena pahÃtabba- hetukaæ siyà bhÃvanÃya pahÃtabbahetukaæ; dukkhasaccaæ siyà dassanena pahÃtabbahetukaæ siyà bhÃvanÃya pahÃ- tabbahetukaæ siyà neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃ- tabbahetukaæ. Samudayasaccaæ ÃcayagÃmi; maggasaccaæ {apacayagÃmi}; \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 114]># %<114 SaccavibhaÇgo>% nirodhasaccaæ neva ÃcayagÃmi na apacayagÃmi;\<*<1>*>/ dukkha- saccaæ siyà ÃcayagÃmi siyà neva ÃcayagÃmi na apacaya- gÃmi. Maggasaccaæ sekhaæ; tÅïi saccà neva sekhà nÃsekhÃ. Samudayasaccaæ parittaæ; dve saccà appamÃïÃ; dukkhasaccaæ siyà parittaæ siyà mahaggataæ. Nirodhasaccaæ anÃrammaïaæ; maggasaccaæ appamÃïÃ- rammaïaæ; samudayasaccaæ siyà parittÃrammaïaæ siyà mahaggatÃrammaïaæ na appamÃïÃrammaïaæ siyà na vattabbaæ parittÃrammaïan ti pi mahaggatÃrammaïan ti pi; dukkhasaccaæ siyà parittÃrammaïaæ siyà mahaggatÃ- rammaïaæ siyà appamÃïÃrammaïaæ siyà na vattabbaæ parittÃrammaïan ti pi mahaggatÃrammaïan ti pi appa- mÃïÃrammaïan ti pi. Samudayasaccaæ hÅnaæ; dve saccà païÅtÃ; dukkhasaccaæ siyà hÅnaæ siyà majjhimaæ. Nirodhasaccaæ aniyataæ; maggasaccaæ sammattani- yataæ; dve saccà siyà micchattaniyatà siyà aniyatÃ. Nirodhasaccaæ anÃrammaïaæ; samudayasaccaæ na vattabbaæ maggÃrammaïan ti pi maggahetukan ti pi maggÃdhipatÅti pi;\<*<2>*>/ maggasaccaæ na maggÃrammaïaæ siyà maggahetukaæ siyà maggÃdhipati\<*<3>*>/ siyà na vattabbaæ maggahetukan ti pi\<*<4>*>/ maggÃdhipatÅti pi;\<*<2>*>/ dukkhasaccaæ siyÃ\<*<5>*>/ maggÃrammaïaæ na maggahetukaæ, siyà maggÃdhi- pati siyà na vattabbaæ maggÃrammaïan ti pi maggÃdhi- patÅti pi.\<*<2>*>/ Dve saccà siyà uppannà siyà anuppannà na vattabbà uppÃdino ti; nirodhasaccaæ na vattabbaæ uppannan ti pi anuppannan ti pi uppÃdÅti pi; dukkhasaccaæ siyà uppan- naæ siyà anuppannaæ siyà uppÃdi. TÅïi saccÃ\<*<6>*>/ siyà atÅtà siyà anÃgatà siyà paccuppannÃ; nirodhasaccaæ na vattabbaæ atÅtan ti pi anÃgatan ti pi paccuppannan ti pi. Nirodhasaccaæ {anÃrammaïaæ}; maggasaccaæ na vattab- baæ atÅtÃrammaïan ti pi anÃgatÃrammaïan ti pi paccupp- annÃrammaïan ti pi; dve saccÃ\<*<7>*>/ siyà atÅtÃrammaïà siyà anÃgatÃrammaïà siyà paccuppannÃrammaïà siyà na vattabbaæ atÅtÃrammaïà ti pi anÃgatÃrammaïà ti pi paccuppannÃrammaïà ti pi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So K, as well as Sd. B: nevÃcayagÃmi-nÃpacayagÃmi. 2 Sd: maggÃdhipatin ti pi. 3 Sd: -Ãdhipatin. 4 Sd omits maggahetukan ti pi. 5 B omits siyÃ. 6 Sd and B: saccÃni. 7 So Sd and B. >/ #<[page 115]># %< Pa¤hÃpucchakaæ 115>% Nirodhasaccaæ bahiddhÃ; tÅïi saccà siyà ajjhattà siyà bahiddhà siyà ajjhattabahiddhÃ. Nirodhasaccaæ anÃrammaïaæ; maggasaccaæ bahiddhÃ- rammaïaæ; samudayasaccaæ siyà ajjhattÃrammaïaæ siyà bahiddhÃrammaïaæ siyà ajjhattabahiddhÃrammaïaæ; dukkhasaccaæ siyà ajjhattÃrammaïaæ siyà bahiddhÃ- rammaïaæ siyà ajjhattabahiddhÃrammaïaæ siyà na vattabbaæ ajjhattÃrammaïan ti pi bahiddhÃrammaïan ti pi ajjhattabahiddhÃrammaïan ti pi. TÅïi saccÃ\<*<1>*>/ anidassana-appaÂighÃ; dukkhasaccaæ siyà sanidassana-sappaÂighaæ siyà anidassana-sappaÂighaæ siyà anidassana-appaÂighaæ. Samudayasaccaæ hetu; nirodhasaccaæ na hetu; dve saccÃ\<*<2>*>/ siyà hetÆ\<*<3>*>/ siyà na hetÆ.\<*<3>*>/ Dve saccà sahetukÃ; nirodhasaccaæ ahetukaæ; dukkhasaccaæ siyà sahetukaæ siyà ahetukaæ. Dve saccà hetusampayuttÃ; niro- dhasaccaæ hetuvippayuttaæ; dukkhasaccaæ siyà hetusam- payuttaæ siyà hetuvippayuttaæ. Samudayasaccaæ hetu ceva sahetuka¤ ca; nirodhasaccaæ na vattabbaæ hetu ceva sahetuka¤ cÃti pi sahetuka¤ ceva na ca hetÆti pi;\<*<4>*>/ magga- saccaæ siyà hetu ceva sahetuka¤ ca siyà sahetuka¤ ceva na ca hetu; dukkhasaccaæ siyà hetu ceva sahetuka¤ ca siyà sahetuka¤ ceva na ca hetu siyÃ\<*<5>*>/ na vattabbaæ hetu ceva sahetuka¤ cÃti pi sahetuka¤ ceva na ca hetÆti pi; samudayasaccaæ hetu ceva hetusampayutta¤ ca; nirodha- saccaæ na vattabbaæ hetu ceva hetusampayutta¤ cÃti pi hetusampayutta¤ ceva na ca hetÆti pi;\<*<4>*>/ maggasaccaæ siyà hetu ceva hetusampayutta¤ ca siyà hetusampayutta¤ ceva na ca hetu; dukkhasaccaæ siyà hetu ceva hetusampayutta¤ ca siyà hetusampayutta¤ ceva na ca hetu siyà na vattabbaæ hetu ceva hetusampayutta¤ cÃti pi hetusampayutta¤ ceva na ca hetÆti pi. Nirodhasaccaæ na hetu ahetukaæ; samu- dayasaccaæ na vattabbaæ na hetu sahetukan ti pi na hetu ahetukan ti pi; maggasaccaæ siyà na hetu sahetukaæ siyà na vattabbaæ na hetu sahetukan ti;\<*<6>*>/ dukkhasaccaæ siyà na hetu sahetukaæ siyà na hetu ahetukaæ siyà na vattabbaæ na hetu sahetukan ti pi na hetu ahetukan ti pi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd and B: saccÃni. 2 So Sd and B. 3 Sd: hetu. 4 Sd inverts the order of these two clauses on samudayasaccaæ and nirodhasaccaæ. 5 Sd omits the clause introduced by this siyÃ. 6 Sd and B: siyà na vattabbaæ na hetu sahetukan ti pi na hetu ahetukan ti pi. >/ #<[page 116]># %<116 SaccavibhaÇgo>% TÅïi saccÃ\<*<1>*>/ sappaccayÃ; nirodhasaccaæ appaccayaæ. TÅïi saccà saÇkhatÃ; nirodhasaccaæ asaÇkhataæ. TÅïi saccà anidassanÃ; dukkhasaccaæ siyà sanidassanaæ siyà anidassanaæ. TÅïi saccà appaÂighÃ; dukkhasaccaæ siyà sappaÂighaæ siyà appaÂighaæ. TÅïi saccà rÆpÃ; dukkhasaccaæ siyà rÆpaæ siyà arÆpaæ. Dve saccÃ\<*<2>*>/ lokiyÃ; dve saccà lokuttarÃ. Kenaci vi¤¤eyyÃ, kenaci na vi¤¤eyyÃ. Samudayasaccaæ Ãsavo; dve saccà no ÃsavÃ; dukkha- saccaæ siyà Ãsavo siyà no Ãsavo. Dve saccà sÃsavÃ; dve saccà anÃsavÃ. Samudayasaccaæ Ãsavasampayuttaæ; dve saccà ÃsavavippayuttÃ; dukkhasaccaæ siyà Ãsavasam- payuttaæ siyà Ãsavavippayuttaæ. Samudayasaccaæ Ãsavo ceva sÃsava¤ ca; dve saccà na vattabbà Ãsavà ceva sÃsavà cÃti pi sÃsavà ceva no ca Ãsavà ti pi;\<*<3>*>/ dukkhasaccaæ siyà Ãsavo ceva sÃsava¤ ca siyà sÃsava¤ ceva no ca Ãsavo. Samudayasaccaæ Ãsavo ceva Ãsavasampayutta¤ ca; dve saccà na vattabbà Ãsavà ceva Ãsavasampayuttà cÃti pi Ãsavasampayuttà ceva no ca Ãsavà ti pi;\<*<3>*>/ dukkhasaccaæ siyà Ãsavo ceva Ãsavasampayutta¤ ca siyà Ãsavasam- payutta¤ ceva no ca Ãsavo siyà na vattabbaæ Ãsavo ceva Ãsavasampayutta¤ cÃti pi Ãsavasampayutta¤ ceva no ca Ãsavo ti pi. Dve saccà Ãsavavippayutta-anÃsavÃ; samu- dayasaccaæ na vattabbaæ Ãsavavippayutta-sÃsavan ti pi Ãsavavippayutta-anÃsavan ti pi; dukkhasaccaæ siyà Ãsava- vippayutta-sÃsavaæ siyà na vattabbaæ Ãsavavippayutta- sÃsavan ti pi Ãsavavippayutta-anÃsavan ti pi\<*<4>*>/. Samudayasaccaæ saæyojanaæ; dve saccà no saæyojanÃ; dukkhasaccaæ siyà saæyojanaæ siyà no saæyojanaæ. Dve saccà saæyojaniyÃ; dve saccà asaæyojaniyÃ. Samudaya- saccaæ saæyojanasampayuttaæ; dve saccà saæyojanavip- payuttÃ; dukkhasaccaæ siyà saæyojanasampayuttaæ siyà saæyojanavippayuttaæ. Samudayasaccaæ saæyojana¤ ceva saæyojaniya¤ ca; dve saccà na vattabbà saæyojanà ceva saæyojaniyà cÃti pi saæyojaniyà ceva no ca saæyojanà ti pi; dukkhasaccaæ siyà saæyojana¤ ceva saæyojaniya¤ ca siyà saæyojaniya¤ ceva no ca saæyojanaæ. Samudaya- saccaæ saæyojana¤ ceva saæyojanasampayutta¤ ca; dve \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd and B: saccÃni always. 2 So Sd and B. 3 Sd inverts order of clauses: samudayasaccaæ . . . and dve saccà and in following sentences also. 4 K omits last clause. >/ #<[page 117]># %< Pa¤hÃpucchakaæ 117>% saccà na vattabbà saæyojanà ceva saæyojanasampayuttà cÃti pi saæyojanasampayuttà ceva no ca saæyojanà ti pi;\<*<1>*>/ dukkhasaccaæ siyà saæyojana¤ ceva saæyojanasampayutta¤ ca siyà saæyojanasampayutta¤ ceva no ca saæyojanaæ siyà na vattabbaæ saæyojana¤ ceva saæyojanasampayutta¤ cÃti pi saæyojanasampayutta¤ ceva no ca saæyojanan ti pi. Dve saccà saæyojanavippayutta-asaæyojaniyÃ; samu- dayasaccaæ na vattabbaæ saæyojanavippayutta-saæyoja- niyan ti pi. Saæyojanavippayutta-asaæyojaniyan ti pi; dukkhasaccaæ siyà saæyojanavippayutta-saæyojaniyaæ siyà na vattabbaæ saæyojanavippayutta-saæyojaniyan ti\<*<2>*>/ pi saæyojanavippayutta-asaæyojaniyan\<*<2>*>/ ti pi. Samudayasaccaæ gantho; dve saccà no ganthÃ; dukkha- saccaæ siyà gantho siyà no gantho. Dve saccà ganthaniyÃ; dve saccà aganthaniyÃ. Dve saccà ganthavippayuttÃ; dve saccà siyà ganthasampayuttà siyà ganthavippayuttÃ. Samudayasaccaæ gantho ceva ganthaniya¤ ca; dve saccà na vattabbà ganthà ceva ganthaniyà cÃti pi ganthaniyà ceva no ca ganthà ti pi; dukkhasaccaæ siyà gantho ceva gantha- niya¤ ca siyà ganthaniya¤ ceva no ca gantho. Samuda- yasaccaæ gantho ceva ganthasampayutta¤ ca siyà na vattabbaæ gantho ceva ganthasampayutta¤ cÃti; dve saccà na vattabbà gantho ceva ganthasampayuttà cÃti pi gantha- sampayuttà ceva no ca ganthà ti pi; dukkhasaccaæ siyà gantho ceva ganthasampayutta¤ ca siyà ganthasampayutta¤ ceva no ca gantho siyà na vattabbaæ gantho ceva gantha- sampayutta¤ cÃti pi ganthasampayutta¤ ceva no ca gantho ti pi. Dve saccà ganthavippayutta-aganthaniyÃ; dve saccà siyà ganthavippayutta-ganthaniyà siyà na vattabbà ganthavippayutta-ganthaniyà ti\<*<3>*>/ pi siyà gantha- vippayutta-aganthaniyà ti pi\<*<3>*>/. Samudayasaccaæ ogho . . . pe . . . yogo . . . pe . . .\<*<4>*>/ nÅvaraïaæ; dve saccà no nÅvaraïÃ;\<*<5>*>/ dukkhasaccaæ siyà nÅvaraïaæ\<*<6>*>/ siyà no nÅvaraïaæ. Dve saccà nÅvaraïiyÃ; dve saccà anÅvaraïiyÃ. Samudayasaccaæ nÅvaraïasampayut- taæ; dve saccà nÅvaraïavippayuttÃ; dukkhasaccaæ siyà {nÅvaraïasampayuttaæ} siyà nÅvaraïavippayuttaæ. Samuda- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd inverts order of clauses: samudayasaccaæ . . . and dve saccÃ. 2 K omits last clause. 3 K omits last clause. 4 Sd repeats samudayasaccaæ. 5 Sd: nÅvaraïaæ (sic). 6 So Sd. >/ #<[page 118]># %<118 SaccavibhaÇgo>% yasaccaæ nÅvaraïa¤ ceva {nÅvaraïiya¤} ca; dve saccà na vattabbà nÅvaraïà ceva nÅvaraïiyà cÃti pi nÅvaraïiyà ceva no ca nÅvaraïà ti pi; dukkhasaccaæ siyà nÅvaraïa¤ ceva nÅvaraïiya¤ ca siyà {nÅvaraïiya¤} ceva no ca nÅvaraïaæ. Samudayasaccaæ nÅvaraïa¤ ceva nÅvaraïasampayutta¤ ca; dve saccà na vattabbà nÅvaraïÃ\<*<1>*>/ ceva nÅvaraïasampayuttà cÃti pi nÅvaraïasampayuttà ceva no ca nÅvaraïÃ\<*<1>*>/ ti pi; dukkhasaccaæ siyà nÅvaraïa¤ ceva nÅvaraïasampayutta¤ ca siyà nÅvaraïasampayutta¤ ceva no ca nÅvaraïaæ siyà na vattabbaæ nÅvaraïa¤ ceva nÅvaraïasampayutta¤ cÃti pi nÅvaraïasampayutta¤ ceva no ca nÅvaraïan ti pi. Dve saccà nÅvaraïavippayutta-anÅvaraïiyÃ; samudayasaccaæ na vattabbaæ nÅvaraïavippayutta-nÅvaraïiyan ti pi nÅvaraïa- vippayutta-anÅvaraïiyan ti pi; dukkhasaccaæ siyà nÅvara- ïavippayutta-nÅvaraïiyaæ siyà na vattabbaæ nÅvaraïavippa- yutta-nÅvaraïiyan ti pi nÅvaraïavippayutta-anÅvaraïiyan ti pi\<*<2>*>/. TÅïi saccÃ\<*<3>*>/ no parÃmÃsÃ; dukkhasaccaæ siyà parÃmÃso siyà no parÃmÃso. Dve saccà parÃmaÂÂhÃ; dve saccà aparÃmaÂÂhÃ. Dve saccà parÃmÃsavippayuttÃ; samudaya- saccaæ siyà parÃmÃsasampayuttaæ siyà parÃmÃsavippa- yuttaæ; dukkhasaccaæ siyà parÃmÃsasampayuttaæ siyà parÃmÃsavippayuttaæ siyà na vattabbaæ {parÃmÃsasampayut- tan} ti pi parÃmÃsavippayuttan ti pi. Samudayasaccaæ na vattabbaæ parÃmÃso ceva parÃmaÂÂha¤ cÃti, parÃmaÂÂha¤ ceva no ca parÃmÃso; dve saccà na vattabbà parÃmÃsà ceva parÃmaÂÂhà cÃti pi parÃmaÂÂhà ceva no ca parÃmÃsà ti pi;\<*<4>*>/ dukkhasaccaæ siyà parÃmÃso ceva parÃmaÂÂha¤ ca siyà parÃmaÂÂha¤ ceva no ca parÃmÃso. Dve saccà parÃmÃ- savippayutta-aparÃmaÂÂhÃ; dve saccà siyà parÃmÃsavippa- yutta-parÃmaÂÂhà siyà na vattabbà parÃmÃsavippayutta- parÃmaÂÂhà ti pi parÃmÃsavippayutta-aparÃmaÂÂhà ti pi.\<*<5>*>/ Dve saccà sÃrammaïÃ; nirodhasaccaæ anÃrammaïaæ; dukkhasaccaæ siyà sÃrammaïaæ siyà anÃrammaïaæ. TÅïi saccÃ\<*<6>*>/ no cittÃ; dukkhasaccaæ siyà cittaæ siyà no cittaæ. Dve saccà cetasikÃ; nirodhasaccaæ acetasikaæ; dukkhasaccaæ siyà cetasikaæ siyà acetasikaæ. Dve saccà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: nÅvaraïaæ. 2 K omits last clause. 3 Sd and B: saccÃni. 4 Sd inverts order of these clauses as above. 5 K omits last clause. 6 So K and Sd. B: saccÃni. >/ #<[page 119]># %< Pa¤hÃpucchakaæ 119>% cittasampayuttÃ; nirodhasaccaæ cittavippayuttaæ; dukkha- saccaæ siyà cittasampayuttaæ siyà cittavippayuttaæ siyà na vattabbaæ cittena sampayuttan ti pi cittena vippayuttan ti pi. Dve saccà cittasaæsaÂÂhÃ; nirodhasaccaæ cittavisaæ- saÂÂhaæ; dukkhasaccaæ siyà cittasaæsaÂÂhaæ siyà cittavi- saæsaÂÂhaæ siyà na vattabbaæ cittena saæsaÂÂhan ti pi cittena visaæsaÂÂhan ti pi. Dve saccà cittasamuÂÂhÃnÃ; nirodha- saccaæ no cittasamuÂÂhÃnaæ; dukkhasaccaæ siyà cittasamuÂ- ÂhÃnaæ siyà no cittasamuÂÂhÃnaæ. Dve saccà cittasaha- bhuno; nirodhasaccaæ no {cittasahabhÆ}; dukkhasaccaæ siyà cittasahabhu siyà no {cittasahabhÆ}. Dve saccà cittÃnu- parivattino; nirodhasaccaæ no cittÃnuparivatti; dukkha- saccaæ siyà cittÃnuparivatti siyà no cittÃnuparivatti. Dve saccà cittasaæsaÂÂhasamuÂÂhÃnÃ; nirodhasaccaæ no citta- saæsaÂÂha-samuÂÂhÃnaæ; dukkhasaccaæ siyà cittasaæsaÂÂha- samuÂÂhÃnaæ siyà no cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃnaæ. Dve saccà cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃna-sahabhuno; nirodhasaccaæ no cittasaæsaÂÂha- samuÂÂhÃna-{sahabhÆ}; dukkhasaccaæ siyà cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃna-{sahabhÆ} siyà no cittasaæsaÂÂha- samuÂÂhÃna-{sahabhÆ}. Dve saccà cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃ- nÃnuparivattino, nirodhasaccaæ no cittasaæsaÂÂha-samuÂ- {ÂhÃnÃnuparivatti}; dukkhasaccaæ siyà cittasaæsaÂÂha-{samuÂ- ÂhÃnÃnuparivatti} siyà no cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃnÃnupari- vatti. TÅïi saccÃ\<*<1>*>/ bÃhirÃ; dukkhasaccaæ siyà ajjhattikaæ siyà bÃhiraæ. TÅïi saccÃ\<*<1>*>/ no upÃdÃ;\<*<2>*>/ dukkhasaccaæ siyà upÃdà siyà no upÃdÃ. TÅïi saccÃ\<*<1>*>/ anupÃdiïïÃ; dukkhasaccaæ siyà upÃdiïïaæ siyà anupÃdiïïaæ. Samudayasaccaæ upÃdÃnaæ; dve saccà no upÃdÃnÃ;\<*<3>*>/ dukkhasaccaæ siyà upÃdÃnaæ siyà no upÃdÃnaæ. Dve saccà upÃdÃniyÃ; dve saccà anupÃdÃniyÃ. Dve saccà upÃdÃnavippayuttÃ; dve saccà siyà upÃdÃnasampayuttà siyà upÃdÃnavippayuttÃ. Samudayasaccaæ upÃdÃna¤ ceva upÃdÃniya¤ ca; dve saccà na vattabbà upÃdÃnà ceva upÃdÃniyà cÃti pi upÃdÃniyà ceva no ca upÃdÃnà ti pi;\<*<4>*>/ dukkhasaccaæ siyà upÃdÃna¤ ceva upÃdÃniya¤ ca siyà upÃdÃniya¤ ceva no ca upÃdÃnaæ. Samudayasaccaæ siyà upÃdÃna¤ ceva upÃdÃnasampayutta¤ ca siyà na vattabbaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sd. B: saccÃni. 2 K: nupÃdÃ. 3 K: nupÃdÃnÃ. 4 Sd inverts order of clauses as above. >/ #<[page 120]># %<120 SaccavibhaÇgo>% upÃdÃna¤ ceva upÃdÃnasampayutta¤ cÃti; \<*<1>*>/ dve saccà na vattabbà upÃdÃnà ceva upÃdÃnasampayuttà cÃti pi {upÃdÃ- nasampayuttÃ} ceva no ca upÃdÃnà ti pi;\<*<2>*>/ dukkhasaccaæ siyà upÃdÃna¤ ceva upÃdÃnasampayutta¤ ca siyà upÃdÃna- sampayutta¤ ceva no ca upÃdÃnaæ siyà na vattabbaæ upÃdÃna¤ ceva upÃdÃnasampayutta¤ cÃti pi upÃdÃna- sampayutta¤ ceva no ca upÃdÃnan ti pi. Dve saccà upÃdÃnavippayutta-anupÃdÃniyÃ; dve saccà siyà upÃdÃna- vippayutta-upÃdÃniyà siyà na vattabbà upÃdÃnavippayutta- upÃdÃniyà ti pi upÃdÃnavippayutta-anupÃdÃniyà ti pi.\<*<3>*>/ Samudayasaccaæ kileso; dve saccà no kilesÃ; dukkha- saccaæ siyà kileso siyà no kileso. Dve saccà saÇkilesikÃ; dve saccà asaÇkilesikÃ. Samudayasaccaæ saÇkiliÂÂhaæ; dve saccà asaÇkiliÂÂhÃ; dukkhasaccaæ siyà saÇkiliÂÂhaæ siyà asaÇkiliÂÂhaæ. Samudayasaccaæ kilesasampayuttaæ; dve saccà kilesasampayuttÃ; dukkhasaccaæ siyà kilesasam- payuttaæ siyà kilesavippayuttaæ. Samudayasaccaæ kileso ceva saÇkilesika¤ ca; dve saccà na vattabbà kilesà ceva saÇkilesikà cÃti pi saÇkilesikà ceva no ca kilesà ti pi;\<*<4>*>/ dukkhasaccaæ siyà kileso ceva saÇkilesika¤ ca siyà saÇkilesika¤ ceva no ca kileso. Samudayasaccaæ kileso ceva saÇkiliÂÂha¤ ca; dve saccà na vattabbà kilesà ceva saÇkiliÂÂhà cÃti pi saÇkiliÂÂhà ceva no ca kilesà ti pi; dukkhasaccaæ siyà kileso ceva saÇkiliÂÂha¤ ca siyà saÇkiliÂ- Âha¤ ceva no ca kileso, siyà na vattabbaæ kileso ceva saÇkiliÂÂha¤ cÃti pi saÇkiliÂÂha¤ ceva no ca kileso ti pi. Samudayasaccaæ kileso ceva kilesasampayutta¤ ca; dve saccà na vattabbà kilesà ceva kilesasampayuttà cÃti pi kilesasampayuttà ceva no ca kilesà ti pi; dukkhasaccaæ siyà kileso ceva kilesasampayutta¤ ca siyà kilesasampa- yutta¤ ceva no ca kileso siyà na vattabaæ kileso ceva kilesasampayutta¤ cÃti pi kilesasampayutta¤ ceva no ca kileso ti pi. Dve saccà kilesavippayutta-asaÇkilesikÃ; samudayasaccaæ na vattabbaæ kilesavippayutta-saÇkilesikan ti pi kilesavippayutta-asaÇkilesikan ti pi; dukkhasaccaæ siyà kilesavippayutta-saÇkilesikaæ siyà na vattabbaæ kilesa- vippayutta-saÇkilesikan ti pi kilesavippayutta-asaÇkilesikan ti pi\<*<5>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd adds pi. 2 Sd inverts order of clauses as above. 3 K omits last clause. 4 Sd inverts order, as above, in this and the next sentence. 5 K omits last clause. >/ #<[page 121]># %< Pa¤hÃpucchakaæ 121>% Dve saccà na dassanena pahÃtabbÃ; dve saccà siyà dassanena pahÃtabbà siyà na dassanena pahÃtabbÃ. Dve saccà na bhÃvanÃya pahÃtabbÃ; dve saccà siyà bhÃvanÃya pahÃtabbà siyà na bhÃvanÃya pahÃtabbÃ. Dve saccà na dassanena pahÃtabbahetukÃ; dve saccà siyà dassanena pahÃtabbahetukà siyà na dassanena pahÃtabbahetukÃ. Dve saccà na bhÃvanÃya pahÃtabbahetukÃ; dve saccà siyà bhÃvanÃya pahÃtabbahetukà siyà na bhÃvanÃya pahÃtabba- hetukÃ. {Samudayasaccaæ} savitakkaæ; nirodhasaccaæ avitakkaæ; dve saccà siyà savitakkà siyà avitakkÃ. Samudayasaccaæ savicÃraæ; nirodhasaccaæ avicÃraæ; dve saccà siyà savicÃrà siyà avicÃrÃ. Nirodhasaccaæ appÅtikaæ: tÅïi saccÃ\<*<1>*>/ siyà sappÅtikà siyà appÅtikÃ. Nirodhasaccaæ na pÅtisahagataæ; tÅïi saccÃ\<*<1>*>/ siyà pÅtisahagatà siyà na pÅtisahagatÃ. Nirodhasaccaæ na sukhasahagataæ; tÅïi saccÃ\<*<1>*>/ siyà sukhasahagatà siyà na sukhasahagatÃ. Nirodhasaccaæ na upekhÃsahagataæ; tÅïi saccÃ\<*<1>*>/ siyà upekhÃsahagatà siyà na upekhÃsahagatÃ. Samudayasaccaæ kÃmÃvacaraæ; dve saccà na kÃmÃva- carÃ; dukkhasaccaæ siyà kÃmÃvacaraæ siyà na kÃmÃ- vacaraæ. TÅïi saccÃ\<*<2>*>/ rÆpÃvacarÃ; dukkhasaccaæ siyà rÆpÃvacaraæ siyà na rÆpÃvacaraæ. TÅïi saccÃ\<*<2>*>/ na arÆpÃ- vacarÃ; dukkhasaccaæ siyà arÆpÃvacaraæ siyà na arÆpÃva- caraæ. Dve saccà pariyÃpannÃ; dve saccà apariyÃpannÃ. Maggasaccaæ niyyÃnikaæ; tÅïi saccÃ\<*<2>*>/ aniyyÃnikÃ. Maggasaccaæ niyataæ; nirodhasaccaæ aniyataæ; dve saccà siyà niyatà siyà aniyatÃ. Dve saccà sa-uttarÃ; dve saccà anuttarÃ. Samudayasaccaæ saraïaæ; dve saccà araïÃ; dukkhasac- caæ siyà saraïaæ siyà araïan ti. PA¥HùPUCCHAKAõ. SACCAVIBHA§GO SAMATTO CATUTTHO.3 \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd and B: saccÃni. 2 So Sd. B: saccÃni. 3 Sd adds niÂÂhitaæ, niÂÂhito to the two titles respectively, and omits samatto. K. omits catuttho. B. has only niÂÂhito after saccavibhaægo. >/ #<[page 122]># %<122 BÃvÅsatindriyÃni>% V. INDRIYAVIBHA§GO. BùVýSATINDRIYùNI: cakkhundriyaæ sotindriyaæ ghÃnin- driyaæ jivhindriyaæ kÃyindriyaæ manindriyaæ itthindriyaæ purisindriyaæ jÅvitindriyaæ\<*<1>*>/ sukhindriyaæ dukkhindriyaæ somanassindriyaæ domanassindriyaæ upekhindriyaæ sad- dhindriyaæ viriyindriyaæ\<*<2>*>/ satindriyaæ samÃdhindriyaæ pa¤¤indriyaæ ana¤¤Ãta¤¤assÃmÅtindriyaæ\<*<3>*>/ a¤¤indriyaæ a¤¤ÃtÃvindriyaæ. Tattha katamaæ cakkhundriyaæ? Yaæ cakkhuæ catunnaæ mahÃbhÆtÃnaæ upÃdÃya pasÃdo . . . pe\<*<4>*>/ . . . su¤¤o gÃmo p' eso: idaæ vuccati cakkhun- driyaæ. Tattha katamaæ sotindriyaæ . . . ghÃnindriyaæ . . . jivhindriyaæ . . . kÃyindriyaæ? Yo kÃyo catunnaæ mahÃbhÆtÃnaæ upÃdÃya pasÃdo . . . pe . . . su¤¤o gÃmo p' eso: idaæ vuccati kÃyindriyaæ. Tattha katamaæ manindriyaæ? Ekavidhena manindriyaæ: phassasampayuttaæ . . . pe\<*<5>*>/ . . . evaæ bahuvidhena manindriyaæ. Idaæ vuccati manindriyaæ. Tattha katamaæ itthindriyaæ? ItthiyÃ\<*<6>*>/ itthiliÇgaæ itthinimittaæ itthikuttaæ itthÃkappo itthittaæ itthibhÃvo: idaæ vuccati itthindriyaæ. Tattha katamaæ purisindriyaæ? Purisassa purisaliÇgaæ purisanimittaæ purisakuttaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd places jÅvitindriyaæ before itthindriyaæ always. 2 B has vÅriy- always. 3 K. has always: ana¤¤ata¤¤assamÅt-. 4 See above, p. 70, 71. 5 Sd and B give the remaining vidhena's nearly in full. They are identical with those given on pp. 54, 54. 6 See Dh. S. 633-635. >/ #<[page 123]># %< BÃvÅsatindriyÃni 123>% purisÃkappo purisattaæ purisabhÃvo: idaæ vuccati purisin- driyaæ. Tattha katamaæ jÅvitindriyaæ? Duvidhena jÅvitindriyaæ:\<*<1>*>/ atthi rÆpaæ jÅvitindriyaæ, atthi arÆpaæ jÅvitindriyaæ.\<*<2>*>/ Tattha katamaæ rÆpaæ jÅvitindriyaæ? Yo\<*<3>*>/ tesaæ rÆpÅnaæ dhammÃnaæ Ãyu Âhiti yapanà yÃpanà iriyanà vattanà pÃlanà jÅvitaæ jÅvitindriyaæ: idaæ vuccati rÆpaæ jÅvitindriyaæ. Tattha katamaæ arÆpaæ jÅvitindriyaæ? Yo tesaæ arÆpÅnaæ dhammÃnaæ Ãyu Âhiti yapanà yÃpanà iriyanà vattanà pÃlanà jÅvitaæ jÅvitindriyaæ: idaæ vuccati arÆpaæ jÅvitindriyaæ. Tattha katamaæ sukhindriyaæ? Yaæ kÃyikaæ sÃtaæ kÃyikaæ sukhaæ kÃyasamphassajaæ sÃtaæ sukhaæ vedayitaæ kÃyasamphassajà sÃtà sukhà vedanÃ: idaæ vuccati sukhindriyaæ. Tattha katamaæ dukkhindriyaæ? Yaæ kÃyikaæ asÃtaæ kÃyikaæ dukkhaæ kÃyasamphassajaæ asÃtaæ dukkhaæ vedayitaæ kÃyasamphassajà asÃtà dukkhà vedanÃ: idaæ vuccati dukkhindriyaæ. Tattha katamaæ somanassindriyaæ? Yaæ cetasikaæ sÃtaæ cetasikaæ sukhaæ cetosamphassajaæ sÃtaæ sukhaæ vedayitaæ cetosamphassajà sÃtà sukhà vedanÃ: idaæ vuccati somanassindriyaæ. Tattha katamaæ domanassindriyaæ? Yo cetasikaæ asÃtaæ cetasikaæ dukkhaæ cetosamphassa- jaæ asÃtaæ dukkhaæ vedayitaæ cetosamphassajà asÃtà dukkhà vedanÃ: idaæ vuccati domanassindriyaæ. Tattha katamaæ upekhindriyaæ? Yaæ cetasikaæ neva-sÃtaæ-nÃsÃtaæ cetosamphassajaæ adukkhamasukhaæ vedayitaæ cetosamphassajà adukkham- asukhà vedanÃ: idaæ vuccati upekhindriyaæ. Tattha katamaæ {saddhindriyaæ}? YÃ\<*<4>*>/ saddhà saddahanà okappanà abhippasÃdo saddhà saddhindriyaæ saddhÃbalaæ: idaæ vuccati saddhindriyaæ. Tattha katamaæ viriyindriyaæ? Yo cetasiko viriyÃrambho nikkamo parakkamo uyyÃmo vÃyÃmo ussÃho ussoÊhi thÃmo dhiti asithilaparakkamatà anikkhittachandatà anikkhittadhuratà dhurasampaggÃho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd and B: JÅvitindriyaæ duvidhena. 2 B: atthi rÆpajÅvitindriyaæ, atthi arÆpajÅvitindriyaæ. 3 Dh. S. 19. 4 Dh. S. 12-16. >/ #<[page 124]># %<124 BÃvÅsatindriyÃni>% viriyaæ viriyindriyaæ viriyabalaæ sammÃvÃyÃmo: idaæ vuccati viriyindriyaæ. Tattha katamaæ satindriyaæ? Yà sati anussati paÂissati sati saraïatà dhÃraïatà apilÃpanatà asamussanatÃ\<*<1>*>/ sati satindriyaæ satibalaæ sammÃsati: idaæ vuccati satindriyaæ. Tattha katamaæ samÃdhindriyaæ? Yà cittassa Âhiti saïÂhiti aviÂÂhiti avisÃhÃro avikkhepo avisÃhaÂamÃnasatà samatho samÃdhindriyaæ samÃdhiba- laæ sammÃsamÃdhi: idaæ vuccati samÃdhindriyaæ. Tattha katamaæ pa¤¤indriyaæ? Yà pa¤¤Ã pajÃnanà vicayo pavicayo . . . pe\<*<2>*>/ . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: idaæ vuccati pa¤¤in- driyaæ. Tattha katamaæ ana¤¤Ãta¤¤assÃmÅtindriyaæ? Ya\<*<3>*>/ tesaæ dhammÃnaæ a¤¤ÃtÃnaæ adiÂÂhÃnaæ appattÃnaæ aviditÃnaæ asacchikatÃnaæ sacchikiriyÃya pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi dham- mavicayasambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: idaæ vuccati ana¤¤Ãta¤¤assÃmÅtindriyaæ. Tattha katamaæ a¤¤indriyaæ? YÃ\<*<4>*>/ tesaæ dhammÃnaæ ¤ÃtÃnaæ diÂÂhÃnaæ pattÃnaæ viditÃnaæ sacchikatÃnaæ sacchikiriyÃya pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi dham- mavicayasambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: idaæ vuccati a¤¤indriyaæ. Tattha katamaæ a¤¤ÃtÃvindriyaæ? YÃ\<*<5>*>/ tesaæ a¤¤ÃtÃvÅnaæ dhammÃnaæ a¤¤Ã pa¤¤Ã pajÃnana . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi dham- mavicayasambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: idaæ vuccati a¤¤ÃtÃvindriyaæ. ABHIDHAMMABHùJANIYAõ.6 BÃvÅsatindriyÃni: cakkhundriyaæ sotindriyaæ ghÃnin- driyaæ jivhindriyaæ kÃyindriyaæ manindriyaæ itthindriyaæ purisindriyaæ jÅvitindriyaæ\<*<7>*>/ sukhindriyaæ dukkhindriyaæ somanassindriyaæ domanassindriyaæ upekhindriyaæ sad- dhindriyaæ viriyindriyaæ satindriyaæ samÃdhindriyaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: apammussanatÃ. 2 Sd gives the full text. 3 Dh. S. 296. 4 Dh. S. 364. 5 Dh. S. 555. 6 K, here and after: AbhidhammabhÃjanÅyaæ. 7 Sd puts this before itthindriyaæ. >/ #<[page 125]># %< Pa¤hÃpucchakaæ 125>% pa¤¤indriyaæ ana¤¤Ãta¤¤assÃmÅtindriyaæ a¤¤indriyaæ a¤¤ÃtÃvindriyaæ. BÃvÅsatindriyÃnaæ\<*<1>*>/ kati kusalà kati akusalà kati avyÃkatà . . . pe . . . kati saraïà kati araïÃ? Dasindriyà avyÃkatÃ. Domanassindriyaæ akusalaæ. {Ana¤¤ÃtanassÃmÅtindriyaæ} kusalaæ. CattÃrindriyà siyà kusalà siyà avyÃkatÃ. Cha indriyà siyà kusalà siyà akusalà siyà avyÃkatÃ. DvÃdasindriyà na vattabbà sukhÃya vedanÃya sampayuttà ti pi dukkhÃya vedanÃya sampayuttà ti pi adukkhamasu- khÃya vedanÃya sampayuttà ti pi. Cha indriyà siyà sukhÃya vedanÃya sampayuttà siyà adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttÃ. TÅïindriyà siyà sukhÃya vedanÃya sampa- yuttà siyà dukkhÃya vedanÃya sampayuttà siyà adukkham- asukhÃya vedanÃya sampayuttÃ. JÅvitindriyaæ siyà sukhÃya vedanÃya sampayuttaæ siyà dukkhÃya vedanÃya sampayuttaæ siyà adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttaæ siyà na vattabbaæ sukhÃya vedanÃya sampayuttan ti pi dukkhÃya vedanÃya sampayuttan ti pi adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttan ti pi. Sattindriyà neva-vipÃka-na-vipÃkadhammadhammÃ. TÅïindriyà vipÃkÃ. Dvindriyà vipÃkadhammadhammÃ. A¤¤indriyaæ siyà vipÃkaæ siyà vipÃkadhammadhammaæ. Navindriyà siyà vipÃkà siyà vipÃkadhammadhammà siyà neva-vipÃka-na-vipÃkadhammadhammÃ. Navindriyà upÃdiïïupÃdÃniyÃ. Domanassindriyaæ anu- pÃdiïïupÃdÃniyaæ. TÅïindriyà anupÃdiïïa-anupÃdÃniyÃ. Navindriyà siyà upÃdiïïupÃdÃniyà siyà anupÃdiïïupÃdÃ- niyà siyà anupÃdiïïa-anupÃdÃniyÃ. Navindriyà asaÇkiliÂÂha-saÇkilesikÃ. Domanassindriyaæ saÇkiliÂÂha-saÇkilesikaæ. TÅïindriyà asaÇkiliÂÂha-asaÇ- kilesikÃ. TÅïindriyà siyà asaÇkiliÂÂha-saÇkilesikà siyà asaÇkiliÂÂha-asaÇkilesikÃ. Cha indriyà siyà saÇkiliÂÂha- saÇkilesikà siyà asaÇkiliÂÂha-saÇkilesikà siyà asaÇkiliÂÂha- asaÇkilesikÃ. Navindriyà avitakka-avicÃrÃ. Domanassindriyaæ savi- takka-savicÃraæ. Upekhindriyaæ siyà savitakka-savicÃraæ siyà avitakka-avicÃraæ. EkÃdasindriyà siyà savitakka- savicÃrà siyà avitakka-vicÃramattà siyà avitakka-avicÃrÃ. EkÃdasindriyà na vattabbà pÅtisahagatà ti pi sukhasaha- gatà ti pi upekhÃsahagatà ti pi. Somanassindriyaæ siyà pÅtisahagataæ, na sukhasahagataæ na upekhÃsahagataæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: bÃvisatÅnaæ indriyÃnaæ. >/ #<[page 126]># %<126 IndriyavibhaÇgo>% siyà na vattabbaæ pÅtisahagatan ti. Cha indriyà siyà pÅtisahagatà siyà sukhasahagatà siyà upekhÃsahagatÃ. CattÃrindriyà siyà pÅtisahagatà siyà sukhasahagatà siyà upekhÃsahagatà siyà na vattabbà pÅtisahagatà ti pi sukha- sahagatà ti pi upekhÃsahagatà ti pi. Païïarasindriyà neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃ- tabbÃ. Domanassindriyaæ siyà dassanena pahÃtabbaæ siyà bhÃvanÃya pahÃtabbaæ. Cha indriyà siyà dassanena pahÃtabbà siyà bhÃvanÃya pahÃtabbà siyà neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbÃ. Païïarasindriyà neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtab- bahetukÃ. Domanassindriyaæ siyà dassanena pahÃtabba- hetukaæ siyà bhÃvanÃya pahÃtabbahetukaæ. Cha indriyà siyà dassanena pahÃtabbahetukà siyà bhÃvanÃya pahÃtabba- hetukà siyà neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabba- hetukÃ. Dasindriyà neva ÃcayagÃmino\<*<1>*>/ na apacayagÃmino.\<*<1>*>/ Domanassindriyaæ ÃcayagÃmi.\<*<2>*>/ Ana¤¤Ãta¤¤assÃmÅtin- driyaæ apacayagÃmi.\<*<2>*>/ A¤¤indriyaæ siyà apacayagÃmi\<*<3>*>/ siyà neva ÃcayagÃmi na apacayagÃmi. Navindriyà siyà Ãcaya- gÃmino siyà apacayagÃmino siyà neva ÃcayagÃmino na apacayagÃmino. Dasindriyà neva sekhà nasekhÃ. Dvindriyà sekhÃ. A¤¤ÃtÃvindriyaæ asekhaæ. Navindriyà siyà sekhà siyà asekhà siyà neva sekhà nasekhÃ. Dasindriyà parittÃ. TÅïindriyà appamÃïÃ. Navindriyà siyà parittà siyà mahaggatà siyà appamÃïÃ. Sattindriyà anÃrammaïÃ. Dvindriyà parittÃrammaïÃ. TÅïindriyà appamÃïÃrammaïÃ. Domanassindriyaæ siyà parittÃrammaïaæ siyà mahaggatÃrammaïaæ na appamÃ- ïÃrammaïaæ siyà na vattabbaæ parittÃrammaïan ti pi mahaggatÃrammaïan ti pi. Navindriyà siyà parittÃram- maïà siyà mahaggatÃrammaïà siyà appamÃïÃrammaïà siyà na vattabbà parittÃrammaïà ti pi mahaggatÃrammaïà ti pi appamÃïÃrammaïà ti pi. Navindriyà majjhimÃ. Domanassindriyaæ hÅnaæ. TÅïindriyà païÅtÃ. TÅïindriyà siyà majjhimà siyà païÅtÃ. Cha indriyà siyà hÅnà siyà majjhimà siyà païÅtÃ. Dasindriyà aniyatÃ. Ana¤¤Ãta¤¤assÃmÅtindriyaæ sam- mattaniyataæ. CattÃrindriyà siyà sammattaniyatà siyà aniyatÃ. Domanassindriyaæ siyà micchattaniyataæ siyà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: -gÃmÅno. B: nevÃcayagÃminapaccayagÃmino. 2 Sd: -gÃmÅ. 3 So Sd. >/ #<[page 127]># %< Pa¤hÃpucchakaæ 127>% aniyataæ. Cha indriyà siyà micchattaniyatà siyà sammat- taniyatà siyà aniyatÃ. Sattindriyà anÃrammaïÃ. CattÃrindriyà na vattabbà maggÃrammaïà ti pi maggahetukà ti pi maggÃdhipatino ti pi. Ana¤¤Ãta¤¤assÃmÅtindriyaæ na maggÃrammaïaæ maggahetukaæ siyà maggÃdhipati siyà na vattabbaæ maggÃdhipatÅti. A¤¤indriyaæ na maggÃrammaïaæ siyà maggahetukaæ siyà maggÃdhipati siyà na vattabbaæ maggahetukan ti pi maggÃdhipatÅti\<*<1>*>/ pi. Navindriyà siyà maggÃrammaïà siyà maggahetukà siyà maggÃdhipatino siyà na vattabbà maggÃrammaïà ti pi maggahetukà ti pi maggÃdhipatino ti pi. Dasindriyà siyà uppannà siyà upÃdino na vattabbà anuppannà ti. Dvindriyà siyà uppannà siyà anuppannà na vattabbà uppÃdino ti. Dasindriyà siyà uppannà siyà anuppannà siyà uppÃdino. Siyà atÅtà siyà anÃgatà siyà paccuppannÃ. Sattindriyà anÃrammaïÃ. Dvindriyà paccuppannÃram- maïÃ. TÅïindriyà na vattabbà atÅtÃrammaïà ti pi anÃgatÃrammaïà ti pi paccuppannÃrammaïà ti pi. Dasindriyà siyà atÅtÃrammaïà siyà anÃgatÃrammaïà siyà paccuppannÃrammaïà siyà na vattabbà atÅtÃrammaïà ti pi anÃgatÃrammaïà ti pi paccuppannÃrammaïà ti pi. Siyà ajjhattà siyà bahiddhà siyà ajjhattabahiddhÃ. Sattindriyà anÃrammaïÃ. TÅïindriyà bahiddhÃrammaïÃ. CattÃrindriyà siyà ajjhattÃrammaïà siyà bahiddhÃram- maïà siyà ajjhattabahiddhÃrammaïÃ. AÂÂhindriyà siyà ajjhattÃrammaïà siyà bahiddhÃrammaïà siyà ajjhatta- bahiddhÃrammaïà siyà na vattabbà {ajjhattÃrammaïÃ} ti pi bahiddhÃrammaïà ti pi ajjhattabahiddhÃrammaïà ti pi. Pa¤cindriyà anidassana-sappaÂighÃ. Sattarasindriyà anidassana-appaÂighÃ. CattÃrindriyà hetu;\<*<2>*>/ aÂÂhÃrasindriyà na hetÆ. Sattin- driyà sahetukÃ; navindriyà ahetukÃ; cha indriyà siyà sahetukà siyà ahetukÃ. Sattindriyà hetusam- payuttÃ; navindriyà hetuvippayuttÃ; cha indriyà siyà hetusampayuttà siyà hetuvippayuttÃ. CattÃrindriyà hetÆ ceva sahetukà ca; navindriyà na vattabbà hetÆ ceva sahetukà cÃti pi sahetukà ceva na ca hetÆti pi; tÅïindriyà na vattabbà hetÆ ceva sahetukà cÃti sahetukà ceva na ca hetÆ. Cha indriyà na vattabbà hetÆ ceva sahetukà cÃti siyà sahetukà ceva na ca hetÆ siyà na vattabbà sahetukà ceva na ca hetÆti. CattÃrindriyà hetÆ ceva hetusampayuttà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd -patin ti pi. 2 Sd: hetu. >/ #<[page 128]># %<128 IndriyavibhaÇgo>% ca; navindriyà na vattabbà hetÆ ceva hetusampayuttà cÃti pi hetusampayuttà ceva na ca hetÆti pi;\<*<1>*>/ tÅïindriyà na vattabbà hetÆ ceva hetusampayuttà cÃti, hetusampa- yuttà ceva na ca hetÆ; cha indriyà na vattabbà hetÆ ceva hetusampayuttà cÃti siyà hetusampayuttà ceva na ca hetÆ siyà na vattabbà hetusampayuttà ceva na ca hetÆti. Navindriyà na hetÆ ahetukÃ; tÅïindriyà na hetÆ sahetukÃ; cattÃrindriyà na vattabbà na hetÆ sahetukà ti pi na hetÆ ahetukà ti pi; cha indriyà siyà na hetÆ sahetukà siyà na hetÆ ahetukÃ. SappaccayÃ. SaÇkhatÃ. AnidassanÃ. Pa¤cindriyà sappaÂighÃ. Sattarasindriyà appaÂighÃ. Sattindriyà rÆpÃ. Cuddasindriyà arÆpÃ. JÅvitindriyaæ siyà rÆpaæ siyà arÆpaæ. Dasindriyà lokiyÃ. TÅïindriyà lokuttarÃ. Navindriyà siyà lokiyà siyà lokuttarÃ. Kenaci vi¤¤eyyà kenaci na vi¤¤eyyÃ. No ÃsavÃ. Dasindriyà sÃsavÃ; tÅïindriyà anÃsavÃ; navindriyà siyà sÃsavà siyà anÃsavÃ. Païïarasindriyà ÃsavavippayuttÃ; domanassindriyaæ Ãsavasampayuttaæ; cha indriyà siyà Ãsavasampayuttà siyà ÃsavavippayuttÃ. Dasindriyà na vattabbà Ãsavà ceva sÃsavà cÃti sÃsavà ceva no ca ÃsavÃ; tÅïindriyà na vattabbà Ãsavà ceva sÃsavà cÃti pi sÃsavà ceva no ca Ãsavà ti pi; navindriyà na vattabbà Ãsavà ceva sÃsavà cÃti siyà sÃsavà ceva no ca Ãsavà siyà na vattabbà sÃsavà ceva no ca Ãsavà ti. Païïarasindriyà na vattabbà Ãsavà ceva Ãsavasampayuttà cÃti pi Ãsavasampa- yuttà ceva no ca Ãsavà ti pi; domanassindriyaæ na vattab- baæ Ãsavo ceva Ãsavasampayutta¤ cÃti Ãsavasampayutta¤ ceva no ca Ãsavo; cha indriyà na vattabbà Ãsavà ceva Ãsavasampayuttà cÃti siyà Ãsavasampayuttà ceva no ca Ãsavà siyà na vattabbà Ãsavasampayuttà ceva no ca Ãsavà ti. Navindriyà Ãsavavippayutta-sÃsavÃ; tÅïindriyà Ãsava- vippayutta-anÃsavÃ; domanassindriyaæ na vattabbaæ Ãsavavippayutta-sÃsavan ti pi Ãsavavippayutta-anÃsavan ti pi; tÅïindriyà siyà Ãsavavippayutta-sÃsavà siyà Ãsavavip- payutta-anÃsavÃ; cha indriyà siyà Ãsavavippayutta-sÃsavà siyà Ãsavavippayutta-anÃsavà siyà na vattabbà Ãsavavip- payutta-sÃsavà ti pi Ãsavavippayutta-anÃsavà ti pi. No saæyojanÃ. Dasindriyà saæyojaniyÃ; tÅïindriyà asaæyojaniyÃ; navindriyà siyà saæyojaniyà siyà asaæyo- janiyÃ. Païïarasindriyà saæyojanavippayuttÃ; doma- nassindriyaæ saæyojanasampayuttaæ; cha indriyà siyà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd puts the navindriyà clause first. >/ #<[page 129]># %< Pa¤hÃpucchakaæ 129>% saæyojanasampayuttà siyà saæyojanavippayuttÃ. Dasin- driyà na vattabbà saæyojanà ceva saæyojaniyà cÃti saæyo- janiyà ceva no ca saæyojanÃ; tÅïindriyà na vattabbà saæyojanà ceva saæyojaniyà cÃti pi saæyojaniyà ceva no ca saæyojanà ti pi; navindriyà na vattabbà saæyojanà ceva saæyojaniyà cÃti siyà saæyojaniyà ceva no ca saæyojanà siyà na vattabbà saæyojaniyà ceva no ca saæyojanà ti. PaïïarasindriyÃ\<*<1>*>/ na vattabbà saæyojanà ceva saæyojana- sampayuttà cÃti pi saæyojanasampayuttà ceva no ca saæyojanà ti pi; domanassindriyaæ na vattabbaæ saæyo- jana¤ ceva saæyojanasampayutta¤ cÃti saæyojanasampa- yutta¤ ceva no ca saæyojanaæ; cha indriyà na vattabbà saæyojanà ceva saæyojanasampayuttà cÃti siyà saæyo- janasampayuttà ceva no ca saæyojanà siyà na vattabbà saæyojanasampayuttà ceva no ca saæyojanà ti. Navin- driyà saæyojanavippayutta-saæyojaniyÃ; tÅïindriyà saæyo- janavippayutta-asaæyojaniyÃ; domanassindriyaæ na vattab- baæ saæyojanavippayutta-saæyojaniyan ti pi saæyojana- vippayutta-asaæyojaniyan ti pi; tÅïindriyà siyà saæyojana- vippayutta-saæyojaniyà siyà saæyojanavippayutta-asaæyo- janiyÃ; cha indriyà siyà saæyojanavippayutta-saæyojaniyà siyà saæyojanavippayutta-asaæyojaniyà siyà na vattabbà saæyojanavippayutta-saæyojaniyà ti pi saæyojanavippa- yutta-asaæyojaniyà ti pi. No ganthÃ. Dasindriyà ganthaniyÃ; tÅïindriyà agan- thaniyÃ; navindriyà siyà ganthaniyà siyà aganthaniyÃ. Païïarasindriyà ganthavippayuttÃ; domanassindriyaæ ganthasampayuttaæ; cha indriyà siyà ganthasampayuttà siyà ganthavippayuttÃ. Dasindriyà na vattabbà ganthà ceva ganthaniyà cÃti ganthaniyà ceva no ca ganthÃ; tÅïindriyà na vattabbà ganthà ceva ganthaniyà cÃti pi ganthaniyà ceva no ca ganthà ti pi; navindriyà na vattabbà ganthà ceva ganthaniyà cÃti siyà ganthaniyà ceva no ca ganthà siyà na vattabbà ganthaniyà ceva no ca ganthà ti. Païïarasindriyà na vattabbà ganthà ceva ganthasampayuttà cÃti pi ganthasampayuttà ceva no ca ganthà ti pi; domanassindriyaæ na vattabbaæ gantho ceva ganthasampayutta¤ cÃti ganthasampayutta¤ ceva no ca gantho; cha indriyà na vattabbà ganthà ceva gantha- sampayuttà cÃti siyà ganthasampayuttà ceva no ca ganthà siyà na vattabbà ganthasampayuttà ceva no ca ganthà ti. Navindriyà ganthavippayutta-ganthaniyÃ; tÅïindriyà gan- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B: Pannaras- always. >/ #<[page 130]># %<130 IndriyavibhaÇgo>% thavippayutta-aganthaniyÃ; domanassindriyaæ na vattabbaæ ganthavippayutta-ganthaniyan ti pi ganthavippayutta- aganthaniyan ti pi; tÅïindriyà siyà ganthavippayutta- ganthaniyà siyà ganthavippayutta-aganthaniyÃ; cha- indriyà siyà ganthavippayutta-ganthaniyà siyà gantha- vippayutta-aganthaniyà siyà na vattabbà ganthavippa- yutta-ganthaniyà ti pi ganthavippayutta-aganthaniyà ti pi. No oghà . . . pe . . . No yogà . . . pe . . . No nÅvaraïÃ. Dasindriyà nÅvaraïiyÃ; tÅïindriyà anÅva- raïiyÃ; navindriyà {siyÃ} nÅvaraïiyà siyà anÅvaraïiyÃ. Païïarasindriyà nÅvaraïavippayuttÃ; domanassindriyaæ nÅvaraïasampayuttaæ; cha indriyà siyà nÅvaraïasam- payuttà siyà nÅvaraïavippayuttÃ. Dasindriyà na vattabbà nÅvaraïà ceva nÅvaraïiyà cÃti nÅvaraïiyà ceva no ca nÅvaraïÃ; tÅïindriyà na vattabbà nÅvaraïà ceva nÅvara- ïiyà cÃti pi nÅvaraïiyà ceva no ca nÅvaraïà ti pi; navin- driyà na vattabbà nÅvaraïà ceva nÅvaraïiyà cÃti siyà nÅvaraïiyà ceva no ca nÅvaraïà siyà na vattabbà nÅvara- ïiyà ceva no ca nÅvaraïà ti. Païïarasindriyà na vattabbà nÅvaraïà ceva nÅvaraïasampayuttÃ\<*<1>*>/ cÃti pi nÅvaraïa- sampayuttà ceva no ca nÅvaraïà ti pi; domanassindriyaæ na vattabbaæ nÅvaraïa¤ ceva nÅvaraïasampayutta¤ cÃti pi ïÅvaraïasampayutta¤ ceva no ca nÅvaraïan ti pi; cha indriyà na vattabbà nÅvaraïà ceva nÅvaraïasampayuttà cÃti siyà nÅvaraïasampayuttà ceva no ca nÅvaraïà siyà na vattabbà nÅvaraïasampayuttà ceva no ca nÅvaraïà ti. Navindriyà nÅvaraïavippayutta-nÅvaraïiyÃ; tÅïindriyà nÅ- varaïavippayutta-anÅvaraïiyÃ; domanassindriyaæ na vat- tabbaæ nÅvaraïavippayutta-nÅvaraïiyan ti pi nÅvaraïavip- payutta-anÅvaraïiyan ti pi; tÅïindriyà siyà nÅvaraïavip- payutta-nÅvaraïiyà siyà nÅvaraïavippayutta-anÅvaraïiyÃ: cha indriyà siyà nÅvaraïavippayutta-nÅvaraïiyà siyà nÅvara- ïavippayutta-anÅvaraïiyà siyà na vattabbà nÅvaraïavip- payutta-nÅvaraïiyà ti pi nÅvaraïavippayutta-anÅvaraïiyà ti pi. No parÃmÃsÃ. Dasindriyà parÃmaÂÂhÃ; tÅïindriyà aparÃ- maÂÂhÃ; navindriyà siyà parÃmaÂÂhà siyà aparÃmaÂÂhÃ. SoÊasindriyà parÃmÃsavippayuttÃ; cha indriyà siyà parÃ- mÃsasampayuttà siyà parÃmÃsavippayuttÃ. Dasindriyà na vattabbà parÃmÃsà ceva parÃmaÂÂhà cÃti parÃmaÂÂhà ceva no ca parÃmÃsÃ; tÅïindriyà na vattabbà parÃmÃsà ceva \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd omits from nÅvaraïasampayuttà to siyà nÅvaraïasampayuttÃ, inclusive, . . . lines below. >/ #<[page 131]># %< Pa¤hÃpucchakaæ 131>% parÃmaÂÂhà cÃti pi parÃmaÂÂhà ceva no ca parÃmÃsà ti pi; navindriyà na vattabbà parÃmÃsà ceva parÃmaÂÂhà cÃti siyà parÃmaÂÂhà ceva no ca parÃmÃsà siyà na vat- tabbà parÃmaÂÂhà ceva no ca parÃmÃsà ti. Dasindriyà parÃmÃsavippayutta-parÃmaÂÂhÃ; tÅïindriyà parÃmÃsavip- payutta-aparÃmaÂÂhÃ; tÅïindriyà siyà parÃmÃsavippayutta- parÃmaÂÂhà siyà parÃmÃsavippayutta-aparÃmaÂÂhÃ; cha indriyà siyà parÃmÃsavippayutta-parÃmaÂÂhà siyà parÃmÃ- savippayutta-aparÃmaÂÂhà siyà na vattabbà parÃmÃsavip- payutta-parÃmaÂÂhà ti pi parÃmÃsavippayutta-aparÃmaÂÂhà ti pi. Sattindriyà anÃrammaïÃ; cuddasindriyà sÃrammaïÃ; jÅvitindriyaæ siyà sÃrammaïaæ siyà anÃrammaïaæ. EkavÅsatindriyaæ no cittÃ; manindriyaæ cittaæ.\<*<1>*>/ Teras- indriyà cetasikÃ; aÂÂhindriyà acetasikÃ; jÅvitindriyaæ siyà cetasikaæ siyà acetasikaæ. Terasindriyà cittasampayuttÃ; sattindriyà cittavippayuttÃ; jÅvitindriyaæ siyà cittasam- payuttaæ siyà cittavippayuttaæ; manindriyaæ na vattabbaæ cittena sampayuttan ti pi cittena vippayuttan ti pi. Teras- indriyà cittasaæsaÂÂhÃ; sattindriyà cittavisaæsaÂÂhÃ; jÅvit- indriyaæ siyà cittasaæsaÂÂhaæ siyà cittavisaæsaÂÂhaæ; manindriyaæ na vattabbaæ cittena saæsaÂÂhan ti pi cittena visaæsaÂÂhan ti pi. Terasindriyà cittasamuÂÂhÃnÃ; aÂÂhin- driyà no cittasamuÂÂhÃnÃ; jÅvitindriyaæ siyà cittasamuÂ- ÂhÃnaæ siyà no cittasamuÂÂhÃnaæ. Terasindriyà citta- sahabhuno; aÂÂhindriyà no cittasahabhuno; jÅvitindriyaæ siyà {cittasahabhÆ} siyà no {cittasahabhÆ}. Terasindriyà cittÃnuparivattino; aÂÂhindriyà no cittÃnuparivattino; jÅvitindriyaæ siyà cittÃnuparivatti siyà no cittÃnuparivatti. Terasindriyà cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃnÃ; aÂÂhindriyà no cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃnÃ; jÅvitindriyaæ siyà cittasaæsaÂ- Âha-samuÂÂhÃnaæ siyà no cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃnaæ. Terasindriyà cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃna-sahabhuno; aÂ- Âhindriyà no cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃna-sahabhuno; jÅvitin- driyaæ siyà cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃna-{sahabhÆ} siyà no cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃna-{sahabhÆ}. Terasindriyà cittasaæ- saÂÂha-samuÂÂhÃnÃnuparivattino; aÂÂhindriyà no cittasaæ- saÂÂha-samuÂÂhÃnÃnuparivattino; jÅvitindriyaæ siyà cittasaæ- saÂÂha-samuÂÂhÃnÃnuparivatti siyà no cittasaæsaÂÂha-samuÂ- ÂhÃnÃnuparivatti. Cha indriyà ajjhattikÃ; soÊasindriyà bÃhirÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd inverts order of these two clauses. >/ #<[page 132]># %<132 IndriyavibhaÇgo>% Sattindriyà upÃdÃ; cuddasindriyà no upÃdÃ; \<*<1>*>/ jÅvitin- driyaæ siyà upÃdà siyà no upÃdÃ.\<*<2>*>/ Navindriyà upÃdiïïÃ; cattÃrindriyà anupÃdiïïÃ; nav- indriyà siyà upÃdiïïà siyà anupÃdiïïÃ. No upÃdÃnÃ.\<*<3>*>/ Dasindriyà upÃdÃniyÃ; tÅïindriyà anupÃ- dÃniyÃ; navindriyà siyà upÃdÃniyà siyà anupÃdÃniyÃ. SoÊasindriyà upÃdÃnavippayuttÃ; cha indriyà siyà upÃdÃna- sampayuttà siyà upÃdÃnavippayuttÃ. Dasindriyà na vat- tabbà upÃdÃnà ceva upÃdÃniyà cÃti upÃdÃniyà ceva no ca upÃdÃnÃ; tÅïindriyà na vattabbà upÃdÃnà ceva upÃdÃniyà cÃti pi upÃdÃniyà ceva no ca upÃdÃnà ti pi; navindriyà na vattabbà upÃdÃnà ceva upÃdÃniyà cÃti siyà upÃdÃniyà ceva no ca upÃdÃnà siyà na vattabbà upÃdÃniyà ceva no ca upÃdÃnà ti. SoÊasindriyà na vattabbà upÃdÃnà ceva upÃdÃnasampayuttà cÃti pi upÃdÃnasampayuttà ceva no ca upÃdÃnà ti pi; cha indriyà na vattabbà upÃdÃnà ceva upÃdÃnasampayuttà cÃti siyà upÃdÃnasampayuttà ceva no ca upÃdÃnà siyà na vattabbà upÃdÃnasampayuttà ceva no ca upÃdÃnà ti. Dasindriyà upÃdÃnavippayutta-upÃdÃniyÃ; tÅïindriyà upÃdÃnavippayutta-anupÃdÃniyÃ; tÅïindriyà siyà upÃdÃnavippayutta-upÃdÃniyà siyà upÃdÃnavippayutta- anupÃdÃniyÃ;\<*<4>*>/ cha indriyà siyà upÃdÃnavippayutta-upÃ- dÃniyà siyà upÃdÃnavippayutta-anupÃdÃniyà siyà na vat- tabbà upÃdÃnavippayutta-upÃdÃniyà ti pi upÃdÃnavip- payutta-anupÃdÃniyà ti pi. No kilesÃ. Dasindriyà saÇkilesikÃ; tÅïindriyà asaÇ- kilesikÃ; navindriyà siyà saÇkilesikà siyà asaÇkilesikÃ. Païïarasindriyà asaÇkiliÂÂhÃ; domanassindriyaæ {saÇkiliÂ- Âhaæ}; cha indriyà siyà saÇkiliÂÂhà siyà asaÇkiliÂÂhÃ. Paï- ïarasindriyà kilesavippayuttÃ; domanassindriyaæ kilesa- sampayuttaæ; cha indriyà siyà kilesasampayuttà siyà kilesavippayuttÃ. Dasindriyà na vattabbà kilesà ceva saÇkilesikà cÃti saÇkilesikà ceva no ca kilesÃ; tÅïindriyà na vattabbà kilesà ceva saÇkilesikà cÃti pi saÇkilesikà ceva no ca kilesà ti pi; navindriyà na vattabbà kilesà ceva saÇ- kilesikà cÃti siyà saÇkilesikà ceva no ca kilesà siyà na vattabbà saÇkilesikà ceva no ca kilesikà ti. Païïarasin- driyà no vattabbà kilesà ceva saÇkiliÂÂhà cÃti pi saÇkiliÂÂhà ceva no ca kilesà ti pi; domanassindriyaæ na vattabbaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Both K. and Sd have nupÃdÃ; Sd here only. 2 Sd: no upÃdÃ. 3 K: NupÃdÃnÃ. 4 Sd here only: -vippayuttÃnupÃdÃniyÃ. >/ #<[page 133]># %< Pa¤hÃpucchakaæ 133>% kileso ceva saÇkiliÂÂha¤ cÃti saÇkiliÂÂha¤ ceva no ca kileso; cha indriyà na vattabbà kilesà ceva saÇkiliÂÂhà cÃti siyà saÇkiliÂÂhà ceva no ca kilesà siyà na vattabbà saÇkiliÂÂhà ceva no ca kilesà ti. Païïarasindriyà na vattabbà kilesà ceva kilesasampayuttà cÃti pi kilesasampayuttà ceva no ca kilesà ti pi; domanassindriyaæ na vattabbaæ kileso ceva kilesasampayutta¤ cÃti kilesasampayutta¤ ceva no ca kileso; cha indriyà na vattabbà kilesà ceva kilesasam- payuttà cÃti siyà kilesasampayuttà ceva no ca kilesà siyà na vattabbà kilesasampayuttà ceva no ca kilesà ti. Navin- driyà kilesavippayutta-saÇkilesikÃ; tÅïindriyà kilesavip- payutta-asaÇkilesikÃ; domanassindriyaæ na vattabbaæ ki- lesavippayutta-saÇkilesikan ti pi kilesavippayutta-asaÇ- kilesikan ti pi; tÅïindriyà siyà kilesavippayutta-saÇkilesikà siyà kilesavippayutta-asaÇkilesikÃ; cha indriyà siyà kilesa- vippayutta-saÇkilesikà siyà kilesa-vippayutta-asaÇkilesikà siyà na vattabbà kilesavippayutta-saÇkilesikà cÃti pi kilesavippayutta-asaÇkilesikà cÃti pi. Païïarasindriyà na dassanena pahÃtabbÃ; sattindriyà siyà dassanena pahÃtabbà siyà na dassanena pahÃtabbÃ. Païïarasindriyà na bhÃvanÃya pahÃtabbÃ; sattindriyà siyà bhÃvanÃya pahÃtabbà siyà na bhÃvanÃya pahÃtabbÃ. Païïarasindriyà na dassanena pahÃtabbahetukÃ; sattin- driyà siyà dassanena pahÃtabbahetukà siyà na dassanena pahÃtabbahetukÃ. Païïarasindriyà na bhÃvanÃya pahÃ- tabbahetukÃ; sattindriyà siyà bhÃvanÃya pahÃtabbahetukà siyà na bhÃvanÃya pahÃtabbahetukÃ. Navindriyà avitakkÃ; domanassindriyaæ savitakkaæ; dvÃdasindriyà siyà savitakkà siyà avitakkÃ. Navindriyà avicÃrÃ; domanassindriyaæ savicÃraæ; dvÃdasindriyà siyà savicÃrà siyà avicÃrÃ. EkÃdasindriyà appÅtikÃ; ekÃdasindriyà siyà sappÅtikà siyà appÅtikÃ. EkÃdasindriyà na pÅtisahagatÃ; ekÃdasin- driyà siyà pÅtisahagatà siyà na pÅtisahagatÃ. DvÃdasin- driyà na sukhasahagatÃ; dasindriyà siyà sukhasahagatà siyà na sukhasahagatÃ. DvÃdasindriyà na upekhÃsa- hagatÃ; dasindriyà siyà upekhÃsahagatà siyà na upe- khÃsahagatÃ. Dasindriyà kÃmÃvacarÃ; tÅïindriyà na kÃmÃvacarÃ; navindriyà siyà kÃmÃvacarà siyà na kÃmÃvacarÃ. Teras- indriyà rÆpÃvacarÃ; navindriyà siyà rÆpÃvacarà siyà na rÆpÃvacarÃ. Cuddasindriyà arÆpÃvacarÃ; aÂÂhindriyà siyà arÆpÃvacarà siyà na arÆpÃvacarÃ. Dasindriyà pariyÃ- pannÃ; tÅïindriyà apariyÃpannÃ; navindriyà siyà pariyÃ- pannà siyà apariyÃpannÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 134]># %<134 Pa¤hÃpucchakaæ>% EkÃdasindriyà aniyyÃnikÃ; ana¤¤Ãta¤¤assÃmÅtindriyaæ niyyÃnikaæ; dasindriyà siyà niyyÃnikà siyà aniyyÃnikÃ. Dasindriyà aniyatÃ; ana¤¤Ãta¤¤assÃmÅtindriyaæ niya- taæ; ekÃdasindriyà siyà niyatà siyà aniyatÃ. Dasindriyà sa-uttarÃ; tÅïindriyà anuttarÃ; navindriyà siyà sa-uttarà siyà anuttarÃ. Païïarasindriyà araïÃ; domanassindriyaæ saraïaæ; cha indriyà siyà saraïà siyà araïà ti. PA¥HùPUCCHAKAõ. INDRIYA-VIBHA§GO SAMATTO PA¥CAMO.\<*<1>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K. omits niÂÂhitaæ and pa¤camo. S omits samatto. B: niÂÂhito only. >/ #<[page 135]># %< PaccayÃkÃra-vibhaÇgo 135>% VI PACCAYùKùRA-VIBHA§GO AvijjÃpaccayà saÇkhÃrÃ, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤- ¤Ãïapaccayà nÃmarÆpaæ, nÃmarÆpapaccayà saÊÃyatanaæ, saÊÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃ- paccayà taïhÃ, taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ, upÃdÃnapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ so- kaparidevadukkhadomanassupÃyÃsà sambhavanti. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Tattha katamà avijjÃ? Dukkhe a¤¤Ãïaæ dukkhasamudaye a¤¤Ãïaæ dukkhani- rodhe a¤¤Ãïaæ dukkhanirodhagÃminiyà paÂipadÃya a¤¤Ã- ïaæ: ayaæ vuccati avijjÃ. Tattha katame avijjÃpaccayà saÇkhÃrÃ? Pu¤¤ÃbhisaÇkhÃro apu¤¤ÃbhisaÇkhÃro Ãne¤jÃbhisaÇ- khÃro\<*<1>*>/ kÃyasaÇkhÃro vacÅsaÇkhÃro cittasaÇkhÃro. Tattha katamo pu¤¤ÃbhisaÇkhÃro? Kusalà cetanà kÃmÃvacarà rÆpÃvacarà dÃnamayà sÅla- mayà bhÃvanÃmÃyÃ: ayaæ vuccati pu¤¤ÃbhisaÇkhÃro. Tattha katamo apu¤¤ÃbhisaÇkhÃro? Akusalà cetanà kÃmÃvacarÃ: ayaæ vuccati apu¤¤Ãb- hisaÇkhÃro. Tattha katamo Ãne¤jÃbhisaÇkhÃro?\<*<1>*>/ Kusalà {cetanÃ} arÆpÃvacarÃ: ayaæ vuccati Ãne¤jÃbhisaÇ- khÃro. Tattha katamo kÃyasaÇkhÃro? KÃyasa¤cetanà kÃya- saÇkhÃro . . . VacÅsa¤cetanà vacÅsaÇkhÃro . . . Mano- sa¤cetanà cittasaÇkhÃro. Ime vuccanti avijjÃpaccayà saÇkhÃrÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: Ãna¤jÃbhisaækhÃro. >/ #<[page 136]># %<136 PaccayÃkÃra-vibhaÇgo>% Tattha katamaæ saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ? Cakkhuvi¤¤Ãïaæ sotavi¤¤Ãïaæ ghÃnavi¤¤Ãïaæ jivhÃ- vi¤¤Ãïaæ kÃyavi¤¤Ãïaæ manovi¤¤Ãïaæ: idaæ vuccati saÇ- khÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ. Tattha katamaæ vi¤¤Ãïapaccayà nÃmarÆpaæ? Atthi nÃmaæ, atthi rÆpaæ. Tattha katamaæ nÃmaæ? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho:\<*<1>*>/ idaæ vuccati nÃmaæ. Tattha katamaæ rÆpaæ? CattÃro ca mahÃbhÆtà catunna¤ ca mahÃbhÆtÃnaæ upÃdÃya rÆpaæ; idaæ vuccati rÆpaæ. Iti ida¤ ca nÃmaæ ida¤ ca rÆpaæ, idaæ vuccati vi¤¤Ãïa- paccayà nÃmarÆpaæ. Tattha katamaæ nÃmarÆpapaccayà salÃyatanaæ? CakkhÃyatanaæ sotÃyatanaæ ghÃnÃyatanaæ jivhÃyatanaæ kÃyÃyatanaæ manÃyatanaæ: idaæ vuccati nÃmarÆpapaccayà salÃyatanaæ. Tattha katamo saÊÃyatanapaccayà phosso? Cakkhusamphasso sotasamphasso ghÃnasamphasso jivhÃ- samphasso kÃyasamphassa manosamphasso: ayaæ vuccati saÊÃyatanapaccayà phasso. Tattha katamà phassapaccayà vedanÃ? Cakkhusamphassajà vedanà sotasamphassajà vedanà ghÃnasamphassajà vedanà jivhÃsamphassajà vedanà kÃya- samphassajà vedanà manosamphassajà vedanÃ: ayaæ vuc- cati phassapaccayà vedanÃ. Tattha katamà vedanÃpaccayà taïhÃ? RÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhab- bataïhà dhammataïhÃ: ayaæ vuccati vedanÃpaccayà taïhÃ. Tattha katamaæ taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ? KÃmupÃdÃnaæ diÂÂhupÃdÃnaæ sÅlabbatupÃdÃnaæ attavÃ- dupÃdÃnaæ: idaæ vuccati tanhÃpaccayà upÃdÃnaæ. Tattha katamo upÃdÃnapaccayà bhavo? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: Vedanà sa¤¤Ã cetanà phasso manasikÃro: idaæ . . . Cf. Dh. S. 1309. >/ #<[page 137]># %< SuttantabhÃjaniyaæ 137>% Duvidhena bhavo:\<*<1>*>/ atthi kammabhavo, atthi uppatti- bhavo. Tattha katamo kammabhavo? Pu¤¤ÃbhisaÇkhÃro apu¤¤ÃbhisaÇkhÃro Ãne¤jÃbhisaÇ- khÃro: ayaæ vuccati kammabhavo. Sabbam pi bhava- gÃmikammaæ kammabhavo. Tattha katamo uppattibhavo? KÃmabhavo rÆpabhavo arÆpabhavo sa¤¤Ãbhavo asa¤- ¤Ãbhavo neva-sa¤¤Ã-nÃsa¤¤Ãbhavo, ekavokÃrabhavo catu- vokÃrabhavo pa¤cavokÃrabhavo: ayaæ vuccati uppatti- bhavo. Iti ayaæ ca kammabhavo aya¤ ca uppattibhavo,\<*<2>*>/ ayaæ vuccati upÃdÃnapaccayà bhavo. Tattha katamà bhavapaccayà jÃti? Yà tesaæ tesaæ sattÃnaæ tamhi tamhi sattanikÃye jÃti sa¤jÃti okkanti abhinibbatti khandhÃnaæ pÃtubhÃvo Ãyata- nÃnaæ paÂilÃbho: ayaæ vuccati bhavapaccayà jÃti. Tattha katamaæ jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ? Atthi jarÃ, atthi maraïaæ. Tattha katamà jÃrÃ? Yà tesaæ tesaæ sattÃnaæ tamhi tamhi sattanikÃye jarà jÅraïatÃ\<*<3>*>/ khaï¬iccaæ pÃliccaæ valittacatÃ\<*<4>*>/ Ãyuno saæhÃni indriyÃnaæ paripÃko: ayaæ vuccati jarÃ. Tattha katamaæ maraïaæ? Yà tesaæ tesaæ sattÃnaæ tamhà tamhà sattanikÃyà cuti cavanatà bhedo antaradhÃnaæ maccu maraïaæ kÃlakiriyà khandhÃnaæ bhedo kaÊevarassa nikkhepo jÅvitindriyassa upacchedo: idaæ vuccati maraïaæ. Iti aya¤ ca jarà ida¤ ca maraïa, idaæ vuccati jÃtipac- cayà jarÃmaraïaæ. Tattha katamo soko? ¥Ãtivyasanena và phuÂÂhassa bhogavyasanena và phuÂ- Âhassa rogavyasanena và phuÂÂhassa sÅlavyasanena và phuÂ- Âhassa diÂÂhivyasanena và phuÂÂhassa a¤¤atara¤¤atarena vyasanena samannÃgatassa a¤¤atara¤¤atarena dukkha- dhammena phuÂÂhassa soko socanà socittaæ anto soko anto parisoko cetaso parijjhÃyanà domanassaæ sokasallaæ: ayaæ vuccati soko. Tattha katamo paridevo? ¥Ãtivyasanena và phuÂÂhassa bhogavyasanena và phuÂ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B: Bhavo duvidhena. 2 Sd omit from Iti to this word. 3 B: jiraïatà always. 4 K: vallitacatà always. >/ #<[page 138]># %<138 PaccayÃkara-vibhaÇgo>% Âhassa rogavyasanena và phuÂÂhassa sÅlavyasanena và phuÂ- Âhassa diÂÂhivyasanena và phuÂÂhassa a¤¤atara¤¤atarena vyasanena samannÃgatassa a¤¤atara¤¤atarena phuÂÂhassa dukkhadhammena phuÂÂhassa Ãdevo paridevo Ãdevanà pari- devanà Ãdevitattaæ {paridevitattaæ} vÃcà palÃpo vippalÃpo lÃlapo lÃlappanÃ\<*<1>*>/ lÃlÃpitattaæ:\<*<2>*>/ ayaæ vuccati paridevo. Tattha katamaæ dukkhaæ? Yaæ kÃyikaæ asÃtaæ kÃyikaæ dukkhaæ kÃyasamphassajaæ asÃtaæ dukkhaæ vedayitaæ kÃyasamphassajà asÃtà dukkhà vedanÃ: idaæ vuccati dukkhaæ. Tattha katamaæ domanassaæ? Yaæ cetasikaæ asÃtaæ cetasikaæ dukkhaæ cetosamphassa- jaæ asÃtaæ dukkhaæ vedayitaæ cetosamphassajà asÃtà duk- khà vedanÃ: idaæ vuccati domanassaæ. Tattha katamo upÃyÃso? ¥Ãtivyasanena và phuÂÂhassa bhogavyasanena và phuÂ- Âhassa rogavyasanena và phuÂÂhassa sÅlavyasanena và phuÂ- Âhassa diÂÂhivyasanena và phuÂÂhassa a¤¤atara¤¤atarena vyasanena samannÃgatassa a¤¤atara¤¤atarena dukkha- dhammena phuÂÂhassa ÃyÃso upÃyÃso ÃyÃsitattaæ upÃyÃ- sitattaæ: ayaæ vuccati upÃyÃso. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotÅti: evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa saÇgati hoti, samÃgamo hoti, samodhÃnaæ hoti, pÃtubhÃvo hoti: tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotÅti. SUTTANTABHùJANIYAõ. MùTIKù. i. AvijjÃpaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤- ¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂ- ÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃ- paccayà taïhÃ, taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ, upÃdÃnapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. ii. AvijjÃpaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤- ¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà taïhÃ, taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: lÃlapÃnÃ. B: lÃlappo lÃlappanà lÃlappitattaæ. 2 Sd omits. >/ #<[page 139]># %< MÃtikà 139>% upÃdÃnapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evaæ etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. iii. AvijjÃpaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤- ¤Ãïapaccayà nÃmarÆpaæ, nÃmarÆpapaccayà chaÂÂhÃyata- naæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà taïhÃ, taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ, upÃdÃna- paccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. iv. AvijjÃpaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤- ¤Ãïapaccayà nÃmarÆpaæ, nÃmarÆpapaccayà saÊÃyatanaæ, saÊÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃ- paccayà taïhÃ, taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ, upÃdÃnapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Paccayacatukkaæ.\<*<1>*>/ v. AvijjÃpaccayà saÇkhÃro avijjÃhetuko, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃrahetukaæ, vi¤¤ÃïapÃccayà nÃmaæ vi¤- ¤Ãïahetukaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ nÃmahetukaæ; chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso chaÂÂhÃyatanahetuko, phassa- paccayà vedanà phassahetukÃ, vedanÃpaccayà taïhà vedanÃ- hetukÃ, taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ taïhÃhetukaæ, upÃdÃna- paccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. vi. AvijjÃpaccayà saÇkhÃro avijjÃhetuko, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃrahetukaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ vi¤- ¤Ãïahetukaæ, nÃmapaccayà phasso nÃmahetuko, phassa- paccayà vedanà phassahetukÃ, vedanÃpaccayà taïhà vedanÃ- hetukÃ, taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ taïhÃhetukaæ, upÃdÃna- paccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. vii. AvijjÃpaccayà saÇkhÃro avijjÃhetuko, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃrahetukaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmarÆpaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So B. only. Sd has Pathamacatukkaæ. >/ #<[page 140]># %<140 PaccayÃkÃra-vibhaÇgo>% vi¤¤Ãïahetukaæ, nÃmarÆpapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ nÃmarÆ- pahetukaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso chaÂÂhÃyatana- hetuko, phassapaccayà vedanà phassahetukÃ, vedanÃpaccayà taïhà vedanÃhetukÃ, taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ taïhÃhetukaæ upÃdÃnapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃ- maraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. viii. AvijjÃpaccayà saÇkhÃro avijjÃhetuko, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃrahetukaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmarÆpaæ vi¤¤Ãïahetukaæ, nÃmarÆpapaccayà saÊÃyatanaæ nÃmarÆpa- hetukaæ, saÊÃyatanapaccayà phasso saÊÃyatanahetuko, phas- sapaccayà vedanà phassahetukÃ, vedanÃpaccayà taïhà ve- danÃhetukÃ, taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ taïhÃhetukaæ, upÃ- dÃnapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jÃra- maraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Hetucatukkaæ dutiyaæ.\<*<1>*>/ i. AvijjÃpaccayà saÇkhÃro avijjÃsampayutto, saÇkhÃra- paccayà vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃrasampayuttaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ vi¤¤Ãïasampayuttaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ nÃmasampayuttaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso chaÂÂhÃ- yatanasampayutto, phassapaccayà vedanà phassasampa- yuttÃ, vedanÃpaccayà taïhà vedanÃsampayuttÃ, taïhÃpac- cayà upÃdÃnaæ taïhÃsampayuttaæ, upÃdÃnapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. . AvijjÃpaccayà saÇkhÃro avijjÃsampayutto, saÇkhÃrapac- cayà vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃrasampayuttaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃ- maæ vi¤¤Ãïasampayuttaæ, nÃmapaccayà phasso nÃmasam- payutto, phassapaccayà vedanà phassasampayuttÃ, vedanÃ- paccayà taïhà vedanÃsampayuttÃ, taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ taïhÃsampayuttaæ, upÃdÃnapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa duk- khakkhandhassa samudayo hoti. xi. AvijjÃpaccayà saÇkhÃro avijjÃsampayutto, saÇkhÃrapac- cayà vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃrasampayuttaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃma- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: Hetuka-. B omits dutiyaæ. >/ #<[page 141]># %< MÃtikà 141>% rÆpaæ vi¤¤Ãïasampayuttaæ nÃmaæ, nÃmarÆpapaccayà chaÂ- ÂhÃyatanaæ nÃmasampayuttaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phas- so chaÂÂhÃyatanasampayutto, phassapaccayà vedanà phassa- sampayuttÃ, vedanÃpaccayà taïhà vedanÃsampayuttÃ, taï- hÃpaccayà upÃdÃnaæ taïhÃsampayuttaæ, upÃdÃnapaccayà bhavo bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. xii. AvijjÃpaccayà saÇkhÃro avijjÃsampayutto, saÇkhÃrapac- cayà vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃrasampayuttaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmarÆpaæ vi¤¤Ãïasampayuttaæ nÃmaæ,\<*<1>*>/ nÃmarÆpapaccayà saÊÃyatanaæ\<*<2>*>/ nÃmasampayuttaæ, saÊÃyatanapaccayÃ\<*<3>*>/ phasso saÊÃyatanasampayutto, phassapaccayà vedanà phassasam- payuttÃ, vedanÃpaccayà taïhà vedanÃsampayuttÃ, taïhÃ- paccayà upÃdÃnaæ taïhÃsampayuttaæ, upÃdÃnapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Sampayuttacatukkaæ tatiyaæ.\<*<4>*>/ xiii. AvijjÃpaccayà saÇkhÃro saÇkhÃrapaccayà pi avijjÃ, saÇ- khÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ vi¤¤Ãïapaccayà pi saÇkhÃro, vi¤- ¤Ãïapaccayà nÃmaæ nÃmapaccayà pi vi¤¤Ãïaæ, nÃmapac- cayà chaÂÂhÃyatanaæ chaÂÂhÃyatanapaccayà pi nÃmaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso phassapaccayà pi chaÂÂhÃ- yatanaæ, phassapaccayà vedanà vedanÃpaccayà pi phasso, vedanÃpaccayà taïhà taïhÃpaccayà pi vedanÃ, taïhÃpac- cayà upÃdÃnaæ upÃdÃnapaccayà pi taïhÃ, upÃdÃnapaccayà bhavo bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. xiv. AvijjÃpaccayà saÇkhÃro saÇkhÃrapaccayà pi avijjÃ, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ vi¤¤Ãïapaccayà pi saÇkhÃro, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ nÃmapaccayà pi vi¤¤Ãïaæ, nÃma- paccayà phasso phassapaccayà pi nÃmaæ, phassapaccayà vedanà vedanÃpaccayà pi phasso, vedanÃpaccayà taïhà taïhÃpaccayà pi vedanÃ, taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ upÃdÃna- paccayà pi taïhÃ, upÃdÃnapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa duk- khakkhandhassa samudayo hoti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So K and B. Sd. omits nÃmaæ. 2 So Sd. 3 Sd chaÂÂhÃy-. 4 B omits tatiyaæ. >/ #<[page 142]># %<142 PaccayÃkÃra-vibhaÇgo>% xv. AvijjÃpaccayà saÇkhÃro saÇkhÃrapaccayà pi avijjÃ, saÇ- khÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ vi¤¤Ãïapaccayà pi saÇkhÃro, vi¤- ¤Ãïapaccayà nÃmarÆpaæ nÃmarÆpapaccayà pi vi¤¤Ãïaæ, nÃmarÆpapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ chaÂÂhÃyatanapaccayà pi nÃmarÆpaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso phassapac- cayà pi chaÂÂhÃyatanaæ, phassapaccayà vedanà vedanÃ- paccayà pi phasso, vedanÃpaccayà taïhà taïhÃpaccayà pi vedanÃ, taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ upÃdÃnapaccayà pi taïhÃ, upÃdÃnapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. xvi. AvijjÃpaccayà saÇkhÃro saÇkhÃrapaccayà pi avijjÃ, saÇ- khÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ vi¤¤Ãïapaccayà pi saÇkhÃro, vi¤- ¤Ãïapaccayà nÃmarÆpaæ nÃmarÆpapaccayà pi vi¤¤Ãïaæ, nÃmarÆpapaccayà saÊÃyatanaæ saÊÃyatanapaccayÃ\<*<1>*>/ pi nÃ- marÆpaæ, saÊÃyatanapaccayà phasso phassapaccayà pi saÊÃyatanaæ, phassapaccayà vedanà vedanÃpaccayà pi phasso, vedanÃpaccayà taïhà taïhÃpaccayà pi vedanÃ, taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ upÃdÃnapaccayà pi taïhÃ, upÃ- dÃnapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti jÃtipaccayà jarÃ- maraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. A¤¤ama¤¤acatukkhaæ.\<*<2>*>/ xvii. SaÇkhÃrapaccayà avijjÃ,\<*<3>*>/ avijjÃpaccayà saÇkhÃrÃ, saÇ- khÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃma- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd and B revert here nad in following lines to chaÂÂhÃyatanaæ. 2 So B only. 3 K and B have, after avijjÃ, as follows: . . . pe . . . Vi¤¤Ãïapaccayà avijjà NÃmapaccayà avijjÃ, . . . ChaÂÂhÃyatanapaccayà avijjà . . . . Phassapaccayà avijjà . . . . VedanÃpaccayà avijjà . . . . TaïhÃpaccayà avijjà . . . . UpÃdÃnapaccayà avijjà . . . pe . . . Avijjà paccayà saækhÃro, saækhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmarÆpaæ, nÃmarÆpapaccayà saÊÃyatanaæ, saÊÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà taïhÃ, taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ, upÃdÃnapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà maraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. MùTIKù. >/ #<[page 143]># %< MÃtikà 143>% paccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanà . . . pe . . . samudayo hoti. xviii. Vi¤¤Ãïapaccayà avijjÃ, avijjÃpaccayà saÇkhÃro,\<*<1>*>/ saÇ- khÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃma- paccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, . . . pe . . . samudayo hoti. xi. NÃmapaccayà avijjÃ, avijjÃpaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃra- paccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ . . . pe . . . Evam etassa kevalassa duk- khakkhandhassa samudayo hoti. x. ChaÂÂhÃyatanapaccayà avijjÃ, avijjÃpaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃma- paccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso . . . pe . . . Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa sa- mudayo hoti. xxi. Phassapaccayà avijjÃ, avijjÃpaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃra- paccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassa- paccayà vedanà . . . pe . . . samudayo hoti. xxii. VedanÃpaccayà avijjÃ, avijjÃpaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃra- paccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapac- cayà vedanà . . . pe . . . samudayo hoti. xxiii. TaïhÃpaccayà avijjÃ, avijjÃpaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃra- paccayà vi¤¤Ãïaæ . . . pe . . . samudayo hoti. xxiv. UpÃdÃnapaccayà avijjÃ, avijjÃpaccayà saÇkhÃro, saÇ- khÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ . . . pe . . . samudayo hoti. MùTIKù NIèèHITù.\<*<2>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So K. 2 K. and B. omit niÂÂhitÃ. >/ #<[page 144]># %<144 Paccayacatukkaæ>% i.\<*<1>*>/ Katame dhammà akusalÃ? Yasmiæ samaye akusalaæ cittaæ uppannaæ hoti somanas- sasahagataæ diÂÂhigatasampayuttaæ, rÆpÃrammaïaæ vÃ\<*<2>*>/ saddÃrammaïaæ và gandhÃrammaïaæ và rasÃrammaïaæ và phoÂÂhabbÃrammaïaæ và dhammÃrammaïaæ vÃ, yaæ yaæ và pan' Ãrabbha; tasmiæ samaye avijjÃpaccayà saÇ- khÃro, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà tÃïhÃ, taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ, upÃdÃnapaccayà bhavo, bhava- paccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa ke- valassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Tatthà katamà avijjÃ? Yaæ a¤¤Ãïaæ adassanaæ . . . pe\<*<3>*>/ . . . avijjÃlaÇgÅ moho akusalamÆlaæ: ayaæ vuccati avijjÃ. Tattha katamo avijjÃpaccayà saÇkhÃro? Yà cetanà sa¤cetanà {sa¤cetayitattaæ}:\<*<4>*>/ ayaæ vuccati avijjÃpaccayà saÇkhÃro. Tattha katamaæ saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ hadayaæ paï¬araæ mano manÃyatanaæ manindriyaæ vi¤¤Ãïaæ vi¤¤Ãïakkhandho tajjà manovi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ. Tattha katamaæ vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho: idaæ vuccati vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ. Tattha katamaæ nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ hadayaæ {paï¬araæ} mano manÃyatanaæ manindriyaæ vi¤¤Ãïaæ vi¤¤Ãïakkhandho tajjà manovi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati nÃmapaccayà chaÂ- ÂhÃyatanaæ. Tattha katamo chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso? Yo phasso phusanà samphusanà samphusitattaæ: ayaæ vuccati chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso. Tattha katamà phassapaccayà vedanÃ? Yaæ cetasikaæ sÃtaæ cetasikaæ sukhaæ cetosamphassa- jaæ sÃtaæ sukhaæ vedayitaæ cetosamphassajà sÃtà sukhà vedanÃ: ayaæ vuccati phassapaccayà vedanÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 First of the DvÃdasa AkusalacittÃni. Dh. S. 365-430. 2 Sd: . . . pe . . . down to dhammÃrammaïaæ vÃ. 3 See above p. 85. Sd gives text in full. 4 Sd and B: cetayitattaæ always. >/ #<[page 145]># %< Paccayacatukkaæ 145>% Tattha katamà vedanÃpaccayà taïhÃ? Yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandÅ nandirÃgo cittassa sÃrÃgo: ayaæ vuccati vedanÃpaccayà taïhÃ. Tattha katamaæ taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ? {YÃ} diÂÂhi diÂÂhigataæ\<*<1>*>/ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃro diÂ- ÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisaæyojanaæ gÃho {paÂiggÃho} abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho:\<*<2>*>/ idaæ vuccati taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ. Tattha katamo upÃdÃnapaccayà bhavo? èhapetvà upÃdÃnaæ vedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho: ayaæ vuccati upÃ- dÃnapaccayà bhavo. Tattha katamà bhavapaccayà jÃti? Yà tesaæ\<*<3>*>/ dhammÃnaæ jÃti sa¤jÃti nibbatti abhinibbatti pÃtubhÃvo: ayaæ vuccati bhavapaccayà jÃti. Tattha katamaæ jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ? Atthi jarÃ, atthi maraïaæ. Tattha katamà jarÃ? Yà tesaæ dhammÃnaæ jarà jÅraïatà Ãyuno saæhÃni: ayaæ vuccati jarÃ. Tattha katamaæ maraïaæ? Yo tesaæ dhammÃnaæ khayo vayo bhedo paribhedo aniccatà antaradhÃnaæ: idaæ vuccati maraïaæ. Iti aya¤ ca jarà ida¤ ca maraïaæ, idaæ vuccati jÃtipac- cayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotÅti: evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa saÇgati hoti, samÃgamo hoti, samodhÃnaæ hoti, pÃtubhÃvo hoti; tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotÅti\<*<4>*>/. ii. Tasmiæ samaye avijjÃpaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà taïhÃ, taïhÃpac- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Dh. S. 381. K. and B. have . . . pe . . . down to titthÃyatanaæ. 2 K: vipariyesaggÃho. 3 Only B has tesaæ tesaæ here and below. Cf. p. 136. 4 Sd omits iti. >/ #<[page 146]># %<146 PaccayÃkÃravibhaÇgo>% cayà upÃdÃnaæ, upÃdÃnapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa duk- khakkhandho samudayo hoti. Tattha katamà avijjÃ?\<*<1>*>/ Yaæ a¤¤Ãïaæ adassanaæ . . . pe . . . avijjÃlaÇgÅ moho akusalamÆlaæ: ayaæ vuccati avijjÃ. Tattha katamo avijjÃpaccayà saÇkhÃro? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ:\<*<2>*>/ ayaæ vuccati avijjÃpaccayà saÇkhÃro? Tattha katamaæ saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ. Tattha katamaæ vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho: idaæ vuccati vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ. NÃmapaccayà phasso ti: tattha katamaæ nÃmaæ? èhapetvà phassaæ vedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇ- khÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho: idaæ vuccati nÃmaæ. Tattha katamo nÃmapaccayà phasso? Yo phasso phusanà samphusanà samphusitattaæ: ayaæ vuccati nÃmapaccayà phasso . . . pe\<*<3>*>/ . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotÅti.\<*<4>*>/ iii. Tasmiæ samaye avijjÃpaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmarÆpaæ, nÃmarÆpapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapac- cayà vedanÃ, vedanÃpaccayà taïhÃ, taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ, upÃdÃnapaccayà bhovo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Tattha katamà avijjÃ? Yaæ a¤¤Ãïaæ adassanaæ . . . pe . . . avijjÃlaÇgÅ moho akusalamÆlaæ: ayaæ vuccati avijjÃ. Tattha katamo avijjÃpaccayà saÇkhÃro? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati avijjÃ- paccayà saÇkhÃro. Tattha katamaæ saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà manovi¤- ¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 See p. 85. 2 Sd and B: cetayitattaæ, and always. 3 Sd gives the text in full. 4 So Sd. >/ #<[page 147]># %< Paccayacatukkaæ 147>% Tattha katamaæ vi¤¤Ãïapaccayà nÃmarÆpaæ? Atthi nÃmaæ, atthi rÆpaæ. Tattha katamaæ nÃmaæ? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho: idaæ vuccati nÃmaæ. Tattha katamaæ rÆpaæ? CakkhÃyata- nassa upacayo sotÃyatanassa upacayo ghÃnÃyatanassa upa- cayo jivhÃyatanassa upacayo kÃyÃyatanassa upacayo, yaæ và pan' a¤¤am pi atthi rÆpaæ cittajaæ cittahetukaæ citta- samuÂÂhÃnaæ: idaæ vuccati rÆpaæ. Iti ida¤ ca nÃmaæ idaæ ca rÆpaæ, idaæ vuccati vi¤¤Ãïa- paccayà nÃmarÆpaæ. NÃmarÆpapaccayà chaÂÂhÃyatanan ti: atthi nÃmaæ, atthi rÆpaæ. Tattha katamaæ nÃmaæ? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãk- khandho saÇkhÃrakkhandho: idaæ vuccati nÃmaæ. Tattha katamaæ rÆpaæ? Yaæ rÆpaæ nissÃya manovi¤¤ÃïadhÃtu vattati: idaæ vuccati rÆpaæ. Iti ida¤ ca nÃmaæ ida¤ ca rÆpaæ, idaæ vuccati nÃma- rÆpaæ. Tattha katamaæ nÃmarÆpapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati nÃmarÆpapaccayà chaÂÂhÃya- tanaæ. Tattha katamo chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso? Yo phasso samphusanà samphusitattaæ: ayaæ vuccati chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso . . . pe . . . tena vuc- cati evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotÅti. iv. Tasmiæ samaye avijjÃpaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃrapac- cayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmarÆpaæ, nÃmarÆpa- paccayà saÊÃyatanaæ, salÃyatanapaccayà phasso, phassa- paccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà taïhÃ, taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ, upÃdÃnapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalasa duk- khakkhandhassa samudayo hoti. Tattha katamà avijjÃ? Yaæ a¤¤Ãïaæ adassanaæ . . . pe . . . avijjÃlaÇgÅ moho akusalamÆlaæ: ayaæ vuccati avijjÃ. Tattha katamo avijjÃpaccayà saÇkhÃro? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati avijjÃpaccayà saÇkhÃro. Tattha katamaæ saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ. 10-2 \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 148]># %<148 PaccayÃkÃravibhaÇgo>% Tattha katamaæ vi¤¤Ãïapaccayà nÃmarÆpaæ? Atthi nÃmaæ, atthi rÆpaæ. Tattha katamaæ nÃmaæ? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho: idaæ vuccati nÃmaæ. Tattha katamaæ rÆpaæ? CakkhÃ- yatanassa upacayo . . . pe . . . kÃyÃyatanassa upacayo yaæ và pan' a¤¤am pi atthi rÆpaæ cittajaæ cittahetukaæ cittasamuÂÂhÃnaæ: idaæ vuccati rÆpaæ. Iti ida¤ ca nÃmaæ ida¤ ca rÆpaæ, idaæ vuccati vi¤¤Ã- ïapaccayà nÃmarÆpaæ. NÃmarÆpapaccayà saÊÃyatanan ti: atthi nÃmaæ, atthi rÆpaæ. Tattha katamaæ nÃmaæ? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãk- khandho saÇkhÃrakkhandho: idaæ vuccati nÃmaæ. Tattha katamaæ rÆpaæ? CattÃro ca mahÃbhÆtà ya¤ ca rÆpaæ nissÃya manovi¤¤ÃïadhÃtu vattati: idaæ vuccati rÆpaæ. Iti ida¤ ca nÃmaæ ida¤ ca rÆpaæ: idaæ vuccati nÃmarÆpaæ. Tattha katamaæ nÃmarÆpapaccayà saÊÃyatanaæ? CakkhÃyatanaæ sotÃyatanaæ ghÃnÃyatanaæ jivhÃyatanaæ kÃyÃyatanaæ manÃyatanaæ: idaæ vuccati nÃmarÆpapaccayà saÊÃyatanaæ. Tattha katamaæ saÊÃyatanapaccayÃ\<*<1>*>/ phasso? Yo phasso phusanà samphusanà samphusitattaæ: ayaæ vuccati saÊÃyatanapaccayÃ\<*<1>*>/ phasso . . . pe\<*<2>*>/ . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samu- dayo hotÅti. Paccayacatukkaæ niÂÂhitaæ.\<*<3>*>/ v. Tasmiæ samaye avijjÃpaccayà saÇkhÃro avijjÃhetuko, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃrahetukaæ, vi¤¤Ãïa- paccayà nÃmaæ vi¤¤Ãïahetukaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃya- tanaæ nÃmahetukaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso chaÂÂh- Ãyatanahetuko, phassapaccayà vedanà phassahetukÃ, vedanÃpaccayà taïhà vedanÃhetukÃ, taïhÃpaccayà upÃ- dÃnaæ taïhÃhetukaæ, upÃdÃnapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd and B: chaÂÂhÃyatanapaccayÃ. 2 Sd gives text in full. 3 K. has no final title. B. omits niÂÂhitaæ. Sd reads Pathama- for Paccaya-. >/ #<[page 149]># %< Hetucatukkaæ 149>% Tattha katamà avijjÃ? Yaæ a¤¤Ãïaæ adassanaæ . . . pe . . . avijjÃlaÇgÅ moho akusalamÆlaæ: ayaæ vuccati avijjÃ. Tattha katamo avijjÃpaccayà saÇkhÃro avijjÃhetuko? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati avijjÃpaccayà saÇkhÃro avijjÃhetuko. Tattha katamaæ saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃra- hetukaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃrahetukaæ. Tattha katamaæ vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ vi¤¤Ãïa- hetukaæ? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho: idaæ vuccati vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ vi¤¤Ãïahetukaæ. Tattha katamaæ nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ nÃma- hetukaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ nÃmahetukaæ. Tattha katamo chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso chaÂÂhÃya- tanahetuko? Yo phasso phusanà samphusanà samphusitattaæ: ayaæ vuccati chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso chaÂÂhÃyatanahe- tuko. Tattha katamà phassapaccayà vedanà phassahetukÃ? Yaæ cetasikaæ sÃtaæ cetasikaæ sukhaæ cetosamphassajà sÃtaæ sukhaæ vedayitaæ cetosamphassajà sÃtà sukhà vedanÃ: ayaæ vuccati phassapaccayà vedanà phassahetukÃ. Tattha katamà vedanÃpaccayà taïhà vedanÃhetukÃ? Yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe\<*<1>*>/ . . . cittassa sÃrÃgo: ayaæ vuccati vedanÃpaccayà taïhà vedanÃhetukÃ. Tattha katamaæ taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ taïhÃhetukaæ? Yà diÂÂhi diÂÂhigataï\<*<2>*>/ diÂÂhigahaïaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisaæyojanaæ gÃho paÂiggÃho abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃ- patho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho: idaæ vuccati taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ taïhÃhetukaæ . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhakkhan- dhassa samudayo hotÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd gives text in full. 2 Sd cuts this answer short, but gives all the remaining questions and answers, condensing the latter. >/ #<[page 150]># %<150 PaccayÃkÃravibhaÇgo>% vi. Tasmiæ samaye avijjÃpaccayà saÇkhÃro avijjÃhetuko, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃrahetukaæ, vi¤¤Ãïa- paccayà nÃmaæ vi¤¤Ãïahetukaæ, nÃmapaccayà phasso nÃmahetuko, phassapaccayà vedanà phassahetukÃ, vedanÃ- paccayà taïhà vedanÃhetukÃ, taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ taïhÃhetukaæ, upÃdÃnapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa duk- khakkhandhassa samudayo hoti. Tattha katamà avijjÃ? Yaæ a¤¤aïaæ adassanaæ . . . pe . . . avijjÃlaÇgÅ moho akusalamÆlaæ: ayaæ vuccati avijjÃ. Tattha katamo avijjÃpaccayà saÇkhÃro avijjÃhetuko? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati avijjÃpaccayà saÇkhÃro avijjÃhetuko. Tattha katamaæ saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃra- hetukaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃrahetukaæ. Tattha katamaæ vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ vi¤¤Ãïahetu- kaæ? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho: idaæ vuccati vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ vi¤¤Ãïahetukaæ. NÃmapaccayà phasso nÃmahetuko ti: tattha katamaæ nÃmaæ? èhapetvà phassaæ vedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho: idaæ vuccati nÃ- maæ. Tattha katamo nÃmapaccayà phasso nÃmahetuko? Yo phasso phusanà samphusanà samphusitattaæ: ayaæ vuccati nÃmapaccayà phasso nÃmahetuko . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotÅti vii. Tasmiæ samaye avijjÃpaccayà saÇkhÃro avijjÃhetuko, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃrahetukaæ, vi¤¤Ãïa- paccayà nÃmarÆpaæ vi¤¤Ãïahetukaæ, nÃmarÆpapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ nÃmarÆpahetukaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso chaÂÂhÃyatanahetuko, phassapaccayà vedanà phas- sahetukÃ, vedanÃpaccayà taïhà vedanÃhetukÃ, taïhÃ- paccayà upÃdÃnaæ taïhÃhetukaæ, upÃdÃnapaccayà bhavo, \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 151]># %< Hetucatukkaæ 151>% bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti\<*<1>*>/. Tattha katamà avijjÃ? Yaæ a¤¤Ãïaæ adassanaæ . . . pe . . . avijjÃlaÇgÅ moho akusalamÆlaæ: ayaæ vuccati avijjÃ. Tattha katamo avijjÃpaccayà saÇkhÃro avijjÃhetuko? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati avijjÃpaccayà saÇkhÃro avijjÃhetuko. Tattha katamaæ saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃra- hetukaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ, . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃrahetukaæ. Tattha katamaæ vi¤¤Ãïapaccayà nÃmarÆpaæ vi¤¤Ãïa- hetukaæ? Attha nÃmaæ, atthi rÆpaæ. Tattha katamaæ nÃmaæ? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho: idaæ vuccati nÃmaæ. Tattha katamaæ rÆpaæ? CakkhÃ- yatanassa upacayo . . . pe . . . kÃyÃyatanassa upacayo, yaæ và pan' a¤¤am pi atthi rÆpaæ cittajaæ cittahetukaæ cittasamuÂÂhÃnaæ: idaæ vuccati rÆpaæ. Iti ida¤ ca namaæ ida¤ ca rÆpaæ, idaæ vuccati vi¤¤Ãïa- paccayà nÃmarÆpaæ vi¤¤Ãïahetukaæ. NÃmarÆpapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ nÃmarÆpahetukan ti: atthi nÃmaæ, atthi rÆpaæ. Tattha katamaæ nÃmaæ? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãk- khandho saÇkhÃrakkhandho: idaæ vuccati nÃmaæ. Tattha katamaæ rÆpaæ? Yaæ rÆpaæ nissÃya manovi¤¤ÃïadhÃtu vattati: idaæ vuccati rÆpaæ. Iti ida¤ ca nÃmaæ ida¤ ca rÆpaæ, idaæ vuccati nÃ- marÆpaæ. Tattha katamaæ nÃmarÆpapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ nÃmarÆpahetukaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati nÃmarÆpapaccayà chaÂÂhÃya- tanaæ nÃmarÆpahetukaæ. Tattha katamo chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso chaÂÂhÃya- tanahetuko? Yo phasso phusanà samphusanà samphusitattaæ: ayaæ vuccati chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso chaÂÂhÃyatanahetuko . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa duk- khakhandhassa samudayo hotÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: hotÅti. >/ #<[page 152]># %<152 PaccayÃkÃravibhaÇgo>% viii. Tasmiæ samaye avijjÃpaccayà saÇkhÃro avijjÃhetuko, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃrahetukaæ, vi¤¤Ãïa- paccayà nÃmarÆpaæ vi¤¤Ãïahetukaæ, nÃmarÆpapaccayà saÊÃyatanaæ nÃmarÆpahetukaæ, saÊÃyatanapaccayà phasso saÊÃyatanahetuko, phassapaccayà vedanà phassahetukÃ, vedanÃpaccayà taïhà vedanÃhetukÃ, taïhÃpaccayà upÃ- dÃnaæ taïhÃhetukaæ, upÃdÃnapaccayà bhavo, bhava- paccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.\<*<1>*>/ Tattha katamà avijjÃ? Yaæ a¤¤Ãïaæ adassanaæ . . . pe . . . avijjÃlaÇgÅ moho akusalamÆlaæ: ayaæ vuccati avijjÃ. Tattha katamo avijjÃpaccayà saÇkhÃro avijjÃhetuko? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati avijjÃpaccayà saÇkhÃro avijjÃhetuko. Tattha katamaæ saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃra- hetukaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃrahetukaæ. Tattha katamaæ vi¤¤Ãïapaccayà nÃmarÆpaæ vi¤¤Ãïa- hetukaæ? Atthi nÃmaæ, atthi rÆpaæ. Tattha katamaæ nÃmaæ? Vedanakkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho: idaæ vuccati nÃmaæ. Tattha katamaæ rÆpaæ? CakkhÃyata- nassa upacayo . . . pe . . . kÃyÃyatanassa upacayo yaæ và pan' a¤¤am pi atthi rÆpaæ cittajaæ cittahetukaæ cittasamuÂÂhÃnaæ: idaæ vuccati rÆpaæ. Iti ida¤ ca nÃmaæ ida¤ ca rÆpaæ, idaæ vuccati vi¤¤Ã- ïapaccayà nÃmarÆpaæ vi¤¤Ãïahetukaæ. NÃmarÆpapaccayà saÊÃyatanaæ nÃmarÆpahetukan ti: atthi nÃmaæ, atthi rÆpaæ. Tattha katamaæ nÃmaæ? VedanÃkkhandho sä¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho: idaæ vuccati nÃmaæ. Tattha katamaæ rÆpaæ? CattÃro ca mahÃbhÆtà ya¤ ca rÆpaæ nissÃya manovi¤¤ÃïadhÃtu vattati: idaæ vuccati rÆpaæ. Iti ida¤ ca nÃmaæ ida¤ ca rÆpaæ, idaæ vuccati nÃma- rÆpaæ. Tattha katamaæ nÃmarÆpapaccayà saÊÃyataïaæ\<*<2>*>/ nÃma- rÆpahetukaæ? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: hotÅti. 2 So Sd; see below. >/ #<[page 153]># %< Sampayuttacatukkaæ 153>% CakkhÃyatanaæ . . . pe . . . manÃyatanaæ: idaæ vuc- cati nÃmarÆpapaccayà saÊÃyatanaæ nÃmarÆpahetukaæ. Tattha katamo saÊÃyatanapaccayÃ\<*<1>*>/ phasso saÊÃyatana- hetuko? Yo phasso phusanà samphusanà samphusitattaæ: ayaæ vuccati saÊÃyatanapaccayà phasso saÊÃyatanahetuko . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhak- khandhassa samudayo hotÅti. Hetucatukkaæ niÂÂhitaæ dutiyaæ.\<*<2>*>/ i. Tasmiæ samaye avijjÃpaccayà saÇkhÃro avijjÃsam- payutto, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃrasampayuttaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ vi¤¤Ãïasampayuttaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ nÃmasampayuttaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso chaÂÂhÃyatanasampayutto, phassapaccayà vedanà phassasampayuttÃ, vedanÃpaccayà taïhà vedanÃsampa- yuttÃ, taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ taïhÃsampayuttaæ, upÃ- dÃnapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jÃrÃ- maraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.\<*<3>*>/ Tattha katamà avijjÃ? Yaæ a¤¤Ãïaæ adassanaæ . . . pe . . . avijjÃlaÇgÅ moho akusalamÆlaæ: ayaæ vuccati avijjÃ. Tattha katamo avijjÃpaccayà saÇkhÃro avijjÃsam- payutto? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati avijjÃpaccayà saÇkhÃro avijjÃsampayutto. Tattha katamaæ saÇkhÃrapaccayà {vi¤¤Ãïaæ} saÇkhÃra- sampayuttaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaï vuccati saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃrasampayuttaæ. Tattha katamaæ vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ vi¤¤Ãïasam- payuttaæ? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho: idaæ vuccati vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ vi¤¤Ãïasampayuttaæ? Tattha katamaæ nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ nÃma- sampayuttaæ? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd and B: chaÂÂhÃyatana- to end of section. 2 K. omits this line. B omits niÂÂhitaæ dutiyaæ. Sd: Hetukacatukkaæ. 3 Sd: hotÅti. >/ #<[page 154]># %<154 PaccayÃkÃravibhaÇgo>% Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ nÃmasampayuttaæ. Tattha katamo chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso chaÂÂhÃya- tanasampayutto? Yo phasso phusanà samphusanà samphusitattaæ: ayaæ vuccati chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso chaÂÂhÃyatana- sampayutto. Tattha katamà phassapaccayà vedanà phassasam- payuttÃ? Yaæ cetasikaæ sÃtaæ cetasikaæ sukhaæ cetosamphassa- jaæ sÃtaæ sukhaæ vedayitaæ cetosamphassajà sÃtà sukhà vedanÃ: ayaæ vuccati phassapaccayà vedanà phassasam- payuttÃ? Tattha katamà vedanÃpaccayà taïhà vedanÃsam- payuttÃ? Yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe\<*<1>*>/ . . . cittassa sÃrÃso: ayaæ vuccati vedanÃpaccayà taïhà vedanÃsampayuttÃ. Tattha katamaæ taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ taïhÃsam- payuttaæ? Yà diÂÂhi diÂÂhigataæ . . . pe . . . titthÃyatanaæ vi- pariyesagÃho\<*<2>*>/: idaæ vuccati taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ taï- hÃsampayuttaæ . . . pe\<*<3>*>/ . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotÅti. . Tasmiæ samaye avijjÃpaccayà saÇkhÃro avijjÃsam- payutto, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃrasampayuttaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ vi¤¤Ãïasampayuttaæ, nÃmapaccayà phasso nÃmasampayutto, phassapaccayà vedanà phassa- sampayuttÃ, vedanÃpaccayà taïhà vedanÃsampayuttÃ, taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ taïhÃsampayuttaæ, upÃdÃna- paccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃma- raïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samu- dayo hoti.\<*<4>*>/ Tattha katamà avijjÃ? Yaæ a¤¤Ãïaæ adassanaæ . . . pe . . . avijjÃlaÇgÅ moho akusalamÆlaæ: ayaæ vuccati avijjÃ. Tattha katamo avijjÃpaccayà saÇkhÃro avijjÃsampa- yutto? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd gives text in full. 2 K: vipariyesaggÃho. 3 Sd gives text in full. 4 K: hotÅti. >/ #<[page 155]># %< Sampayuttacatukkaæ 155>% Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati avijjÃpaccayà saÇkhÃro avijjÃsampayutto. Tattha katamaæ saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃra- sampayuttaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ, . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃrasampayuttaæ. Tattha katamaæ vi¤Ãïapaccayà nÃmaæ vi¤¤Ãïasam- payuttaæ? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho: idaæ vuccati vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ vi¤¤Ãïasampa- yuttaæ. NÃmapaccayà phasso nÃmasampayutto ti: tattha kata- maæ nÃman? èhapetvà phassaæ vedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇ- khÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho: idaæ vuccati nÃmaæ. Tattha katamo nÃmapaccayà phasso nÃmasampayutto? Yo phasso phusanà samphusanà samphusitattaæ: ayaæ vuccati nÃmapaccayà phasso nÃmasampayutto . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotÅti. xi. Tasmiæ samaye avijjÃpaccayà saÇkhÃro avijjÃsam- payutto, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃrasampayuttaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmarÆpaæ vi¤¤Ãïasampayuttaæ nÃmaæ,\<*<1>*>/ nÃmarÆpapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ nÃmasampayuttaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso chaÂÂhÃyatanasampayutto, phassapaccayà vedanà phassasampayuttÃ, vedanÃpaccayà taïhà vedanÃsampayuttÃ, taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ taïhÃ- sampayuttaæ, upÃdÃnapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa duk- khakkhandhassa samudayo hoti.\<*<2>*>/ Tattha katamà avijjÃ? Yaæ a¤¤Ãïaæ adassanaæ . . . pe . . . avijjÃlaÇgÅ moho akusalamÆlaæ: ayaæ vuccati avijjÃ. Tattha katamo avijjÃpaccayà saÇkhÃro avijjÃsam- payutto? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati avijjÃpaccayà saÇkhÃro avijjÃsampayutto. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sd, K and B. 2 K: hotÅti. >/ #<[page 156]># %<156 PaccayÃkÃravibhaÇgo>% Tattha katamaæ saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃra- sampayuttaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃrasampayuttaæ. Tattha katamaæ vi¤¤Ãïapaccayà nÃmarÆpaæ vi¤¤Ãïa- sampayuttaæ? Atthi nÃmaæ, atthi rÆpaæ. Tattha katamaæ nÃmaæ? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho: idaæ vuccati nÃmaæ. Tattha katamaæ rÆpaæ? CakkhÃ- yatanassa upacayo . . . pe . . . kÃyÃyatanassa upacayo, yaæ và pan' a¤¤am pi atthi rÆpaæ cittajaæ cittahetukaæ cittasamuÂÂhÃnaæ: idaæ vuccati rÆpaæ. Iti ida¤ ca nÃnaæ ida¤ ca rÆpaæ, idaæ vuccati vi¤- ¤Ãïapaccayà nÃmarÆpaæ vi¤¤Ãïasampayuttaæ. NÃmarÆpapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ nÃmasampayuttan ti: atthi nÃmaæ, atthi rÆpaæ. Tattha katamaæ nÃmaæ? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho: idaæ vuccati nÃmaæ. Tattha katamaæ rÆpaæ? Yaæ rÆpaæ nissÃya manovi¤¤ÃïadhÃtu vattati: idaæ vuccati rÆpaæ. Iti ida¤ ca nÃmaæ ida¤ ca rÆpaæ, idaæ vuccati nÃmarÆpaæ. Tattha katamaæ nÃmarÆpapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ nÃmasampayuttaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati nÃmarÆpapaccayà chaÂÂhÃya- tanaæ nÃmasampayuttaæ. Tattha katamo chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso chaÂÂhÃ- yatanasampayutto? Yo phasso phusanà samphusanà samphusitattaæ: ayaæ vuccati chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso chaÂÂhÃyatÃnasam- payutto . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotÅti. xii. Tasmiæ samaye avijjÃpaccayà saÇkhÃro avijjÃsam- payutto, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃrasampayut- taæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmarÆpaæ vi¤¤Ãïasampayuttaæ nÃmaæ, nÃmarÆpapaccayà saÊÃyatanaæ nÃmasampayuttaæ, saÊÃyatanapaccayÃ\<*<1>*>/ phasso saÊÃyatanasampayutto,\<*<1>*>/ phassa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd and B: chaÂÂÃyatana-. >/ #<[page 157]># %< Sampayuttacatukkaæ 157>% paccayà vedanà phassasampayuttÃ, vedanÃpaccayà taïhà vedanÃsampayuttÃ, taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ taïhÃsam- payuttaæ, upÃdÃnapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃti- paccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhak- khandhassa samudayo hoti\<*<1>*>/. Tattha katamà avijjÃ? Yaæ a¤¤Ãïaæ adassanaæ . . . pe . . . avijjÃlaÇgÅ moho akusalamÆlaæ: ayaæ vuccati avijjÃ. Tattha katamo avijjÃpaccayà saÇkhÃro avijjÃsam- payutto? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati avijjÃpaccayà saÇkhÃro avijjÃsampayutto. Tattha katamaæ saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃra- sampayuttaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ, . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃrasampayuttaæ. Tattha katamaæ vi¤¤Ãïapaccayà nÃmarÆpaæ vi¤¤Ãïa- sampayuttaæ? Atthi nÃmaæ, atthi rÆpaæ, Tattha katamaæ nÃmaæ? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho: idaæ vuccati nÃmaæ. Tattha katamaæ rÆpaæ? CakkhÃ- yatanassa upacayo . . . pe . . . kÃyÃyatanassa upacayo, yaæ và pan' a¤¤am pi atthi rÆpaæ cittajaæ cittahetukaæ cittasamuÂÂhÃnaæ: idaæ vuccati rÆpaæ. Iti ida¤ ca nÃmaæ ida¤ ca rÆpaæ, idaæ vuccati vi¤¤Ãïa- paccayà nÃmarÆpaæ vi¤¤Ãïasampayuttaæ nÃmaæ. NÃmarÆpapaccayà saÊÃyatanaæ nÃmasampayuttan ti: atthi nÃmaæ, atthi rÆpaæ. Tattha katamaæ nÃmaæ? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãk- khandho saÇkhÃrakkhandho: idaæ vuccati nÃmaæ. Tattha katamaæ rÆpaæ? {CattÃro} ca mahÃbhÆtà ya¤ ca rÆpaæ nissÃya manovi¤¤ÃïadhÃtu vattati: idaæ vuccati rÆpaæ. Iti ida¤ ca nÃmaæ ida¤ ca rÆpaæ, idaæ vuccati nÃmarÆpaæ. Tattha katamaæ nÃmarÆpapaccayà saÊÃyatanaæ\<*<2>*>/ nÃma- sampayuttaæ?\<*<3>*>/ CakkhÃyatanaæ . . . pe . . . manÃyatanaæ: idaæ vuc- cati nÃmarÆpapaccayà saÊÃyatanaæ nÃmasampayuttaæ.\<*<3>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: hotÅti. 2 So Sd. 3 Sd and B add chaÂÂhÃyatanaæ. >/ #<[page 158]># %<158 PaccayÃkÃravibhaÇgo>% Tattha katamo saÊÃyatanapaccayÃ\<*<1>*>/ phasso saÊÃyatana- sampayutto?\<*<1>*>/ Yo phasso phusanà samphusanà samphusitattaæ: ayaæ vuccati saÊÃyatanapaccayà phasso saÊÃyatanasampayutto . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkak- khandhassa samudayo hotÅti.\<*<2>*>/ Sampayuttacatukkaæ niÂÂhitaæ tatiyaæ.\<*<3>*>/ xiii. Tasmiæ samaye avijjÃpaccayà saÇkhÃro saÇkhÃra- paccayà pi avijjÃ; saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ vi¤Ãïa- paccayà pi saÇkhÃro; vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ nÃmapaccayà pi vi¤¤Ãïaæ; nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ chaÂÂhÃya- tanapaccayà pi nÃmaæ; chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso phassapaccayà pi chaÂÂhÃyatanaæ: phassapaccayà vedanà vedanÃpaccayà pi phasso; vedanÃpaccayà taïhà taïhÃ- paccayà pi vedanÃ; taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ upÃdÃna- paccayà pi taïhÃ; upÃdÃnapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.\<*<4>*>/ Tattha katamà avijjÃ? Yaæ a¤¤Ãïaæ adassaïaæ . . . pe . . . avijjÃlaÇgÅ moho akusalamÆlaæ: ayaæ vuccati avijjÃ. Tattha katamo avijjÃpaccayà saÇkhÃro? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati avijjÃpaccayà saÇkhÃro. Tattha katamà saÇkhÃrapaccayà pi avijjÃ? Yaæ a¤¤Ãïaæ adassanaæ . . . pe . . . avijÃlaÇgÅ moho akusalamÆlaæ: ayaæ vuccati saÇkhÃrapaccayà pi avijjÃ. Tattha katamaæ saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ. Tattha katamo vi¤¤Ãïapaccayà pi saÇkhÃro? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati vi¤¤Ãïapaccayà pi saÇkhÃro. Tattha katamaæ vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho: idaæ vuccati vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ. Tattha katamaæ nÃmapaccayà pi vi¤¤Ãïaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati nÃmapaccayà pi vi¤¤Ãïaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd and B: chaÂÂhÃyatana- 2 Sd adds . . . pe . . . 3 K. omits this line. B omits niÂÂhitaæ tatiyaæ. 4 So also K. >/ #<[page 159]># %< A¤¤ama¤¤acatukkaæ 159>% Tattha katamaæ nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ. Tattha katamaæ chaÂÂhÃyatanapaccayà pi nÃmaæ? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho: idaæ vuccati chaÂÂhÃyatanapaccayà pi nÃmaæ. Tattha katamo chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso? Yo phasso phussanà samphusanà samphusitattaæ: idaæ vuccati chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso. Tattha katamaæ phassapaccayà pi chaÂÂhÃyatanaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati phassapaccayà pi chaÂÂhÃya- tanaæ. Tattha katamà phassapaccayà vedanÃ? Yaæ cetasikaæ sÃtaæ cetasikaæ sukhaæ cetosamphassa- jaæ sÃtaæ sukhaæ vedayitaæ cetosamphassajà sÃtà sukhà vedanÃ: ayaæ vuccati phassapaccayà vedanÃ. Tattha katamo vedanÃpaccayà pi phasso? Yo phasso phusanà samphusanà samphusitattaæ: ayaæ vuccati vedanÃpaccayà pi phasso. Tattha katamà vedanÃpaccayà taïhÃ? Yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . cittassa sÃrÃgo: ayaæ vuccati vedanÃpaccayà taïhÃ. Tattha katamà taïhÃpaccayà pi vedanÃ? Yaæ cetasikaæ sÃtaæ cetasikaæ sukhaæ cetosamphas- sajaæ sÃtaæ sukhaæ vedayitaæ cetosamphassajà sÃtà sukhà vedanÃ: ayaæ vuccati taïhÃpaccayà pi vedanÃ. Tattha katamaæ taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ? Yà diÂÂhi diÂÂhigataæ . . . pe . . . titthÃyatanaæ vipari- yesagÃho:\<*<1>*>/ idaæ vuccati taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ. Tattha katamà upÃdÃnapaccayà pi taïhÃ? Yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . cittassa sÃrÃgo: ayaæ vuccati upÃdÃnapaccayà pi taïhÃ. Tattha katamo upÃdÃnapaccayà bhavo? èhapetvà upÃdÃnaæ vedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho: ayaæ vuccati upÃ- dÃnapaccayà bhavo. Tattha katamà bhavapaccayà jÃti? Yà tesaæ dhammÃnaæ jÃti sa¤jÃti nibbatti abhinibbatti pÃtubhÃvo: ayaæ vuccati bhavapaccayà jÃti. Tattha katamaæ jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ? Atthi jarÃ, atthi maraïaæ. Tattha katamà jarÃ? Yà tesaæ dhammÃnaæ jarà jÅraïatà Ãyuno saæhÃni: ayaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: vipariyesaggÃho. >/ #<[page 160]># %<160 PaccayÃkÃravibhaÇgo>% vuccati jarÃ. Tattha katamaæ maraïaæ? Yo tesaæ dhammÃnaæ khayo vayo bhedo paribhedo aniccatà an- taradhÃnaæ: idaæ vuccati maraïaæ. Iti aya¤ ca jarà ida¤ ca maraïaæ, idaæ vuccati jÃti- paccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotÅti: evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa saÇgati hoti, samÃgamo hoti, samodhÃnaæ hoti, pÃtubhÃvo hoti; tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotÅti. xiv. Tasmiæ samaye avijjÃpaccayà saÇkhÃro saÇkhÃra- paccayà pi avijjÃ; saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ vi¤¤Ãïa- paccayà pi saÇkhÃro; vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ nÃmapac- cayà pi vi¤¤Ãïaæ; nÃmapaccayà phasso phassapaccayà pi nÃmaæ; phassapaccayà vedanà vedanÃpaccayà pi phasso; vedanÃpaccayà taïhà taïhÃpaccayà pi vedanÃ; taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ, upÃdÃnapaccayà bhavo; bhava- paccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Tattha katamà avijjÃ? Yaæ a¤¤Ãïaæ adassanaæ . . . pe . . . avijjÃlaÇgÅ moho akusalamÆlaæ: ayaæ vuccati avijjÃ. Tattha katamo avijjÃpaccayà saÇkhÃro? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati avij- jÃpaccayà saÇkhÃro. Tattha katamà saÇkhÃrapaccayà pi avijjÃ? Yaæ a¤¤Ãïaæ adassanaæ . . . pe . . . avijjÃlaÇgÅ moho akusalamÆlaæ: ayaæ vuccati saÇkhÃrapaccayà pi avijjÃ. Tattha katamaæ saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ. Tattha katamo vi¤¤Ãïapaccayà pi saÇkhÃro? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati vi¤- ¤Ãïapaccayà pi saÇkhÃro. Tattha katamaæ vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho: idaæ vuccati vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ. Tattha katamaæ nÃmapaccayà pi vi¤¤Ãïaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati nÃmapaccayà pi vi¤¤Ãïaæ.\<*<1>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd omits the following question and reply. >/ #<[page 161]># %< A¤¤ama¤¤acatukkaæ 161>% NÃmapaccayà phasso ti: tattha katamaæ nÃmaæ? èhapetvà phassaæ vedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho: idaæ vuccati nÃmaæ. Tattha katamo nÃmapaccayà phasso? Yo phasso phusanà samphusanà samphusitattaæ: ayaæ vuccati nÃmapaccayà phasso. Tattha katamaæ phassapaccayà pi nÃmaæ? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho: idaæ vuccati phassapaccayà pi nÃmaæ . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhak- khandhassa samudayo hotÅti. xv. Tasmiæ samaye avijjÃpaccayà saÇkhÃro saÇkhÃrapaccayà pi avijjÃ, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ vi¤¤Ãïapaccayà pi saÇkhÃro, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmarÆpaæ nÃmarÆpapaccayà pi vi¤¤Ãïaæ, nÃmarÆpapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ chaÂÂh- Ãyatanapaccayà pi nÃmarÆpaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso phassapaccayà pi chaÂÂhÃyatanaæ, phassapaccayà vedanà vedanÃpaccayà pi phasso, vedanÃpaccayà taïhà taïhÃpaccayà pi vedanÃ, taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ upÃ- dÃnapaccayà pi taïhÃ, upÃdÃnapaccayà bhavo, bhavapac- cayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa keva- lassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Tattha katamà avijjÃ? Yaæ a¤¤Ãïaæ adassanaæ . . . pe . . . avijjÃlaÇgÅ moho akusalamÆlaæ: ayaæ vuccati avijjÃ. Tattha katamo avijjÃpaccayà saÇkhÃro? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati avijjÃpaccayà saÇkhÃro. Tattha katamà saÇkhÃrapaccayà pi avijjÃ? Yaæ a¤¤Ãïaæ adassanaæ . . . pe . . . avijjÃlaÇgÅ moho akusalamÆlaæ: ayaæ vuccati saÇkhÃrapaccayà pi avijjÃ. Tattha katamaæ saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ. Tattha katamo vi¤¤Ãïapaccayà pi saÇkhÃro? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati vi¤¤Ãïapaccayà pi saÇkhÃro. Tattha katamaæ vi¤¤Ãïapaccayà nÃmarÆpaæ? Atthi nÃmaæ atthi rÆpaæ. Tattha katamaæ nÃmaæ? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho: idaæ vuccati nÃmaæ. Tattha katamaæ rÆpaæ? CakkhÃyatanassa \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 162]># %<162 PaccayÃkÃravibhaÇgo>% upacayo . . . pe . . . kÃyÃyatanassa upacayo yaæ và pan' a¤¤am pi atthi rÆpaæ cittajaæ cittahetukaæ cittasam- uÂÂhÃnaæ: idaæ vuccati rÆpaæ. Iti ida¤ ca nÃmaæ ida¤ ca rÆpaæ, idaæ vuccati vi¤¤Ãïa- paccayà nÃmarÆpaæ. NÃmarÆpapaccayà pi vi¤¤Ãïan ti: atthi nÃmaæ, atthi rÆpaæ. Tattha katamaæ nÃmaæ? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãk- khandho saÇkhÃrakkhandho: idaæ vuccati nÃmaæ. Tattha katamaæ rÆpaæ? Yaæ rÆpaæ nissÃya manovi¤¤ÃïadhÃtu vattati: idaæ vuccati rÆpaæ. Iti ida¤ ca nÃmaæ ida¤ ca rÆpaæ, idaæ vuccati nÃma- rÆpaæ. Tattha katamaæ nÃmarÆpapaccayà pi vi¤¤Ãïaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati nÃmarÆpapaccayà pi vi¤¤Ãïaæ. {NÃmarÆpapaccayÃ} chaÂÂhÃyatanan ti: atthi nÃmaæ, atthi rÆpaæ. Tattha katamaæ nÃmaæ? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãk- khandho saÇkhÃrakkhandho: idaæ vuccati nÃmaæ. Tattha katamaæ rÆpaæ? Yaæ rÆpaæ nissÃya manovi¤ÃïadhÃtu vattati: idaæ vuccati rÆpaæ. Iti ida¤ ca nÃmaæ ida¤ ca rÆpaæ, idaæ vuccati nÃma- rÆpaæ. Tattha katamaæ nÃmarÆpapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati nÃmarÆpapaccayà chaÂÂhÃya- tanaæ. Tattha katamaæ chaÂÂhÃyatanapaccayà pi nÃmarÆpaæ? Atthi nÃmaæ, atthi rÆpaæ. Tattha katamaæ nÃmaæ? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho: idaæ vuccati nÃmaæ. Tattha katamaæ rÆpaæ? CakkhÃyata- nassa upacayo . . . pe . . . kÃyÃyatanassa upacayo yaæ và pan' a¤¤am pi atthi rÆpaæ cittajaæ cittahetukaæ citta- samuÂÂhÃnaæ: idaæ vuccati rÆpaæ. Iti ida¤ ca nÃmaæ ida¤ ca rÆpaæ, idaæ vuccati chaÂ- ÂhÃyatanapaccayà pi nÃmarÆpaæ. Tattha katamo chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso? Yo phasso phusanà samphusanà samphusitattaæ: ayaæ vuccati chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso. Tattha katamaæ phassapaccayà pi chaÂÂhÃyatanaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati phassapaccayà pi chaÂÂhÃya- tanaæ . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 163]># %< A¤¤ama¤¤acatukkaæ 163>% xvi. Tasmiæ samaye avijjÃpaccayà saÇkhÃro saÇkhÃrapac- cayà pi avijjÃ, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ vi¤¤Ãïapac- cayà pi saÇkhÃro, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmarÆpaæ {nÃma- rÆpapaccayÃ} pi vi¤¤Ãïaæ, nÃmarÆpapaccayà saÊÃyatanaæ saÊÃyatanapaccayà pi nÃmarÆpaæ, saÊÃyatanapaccayà phasso phassapaccayà pi saÊÃyatanaæ, phassapaccayà vedanà vedanÃpaccayà pi phasso, vedanÃpaccayà taïhà taïhÃpaccayà pi vedanÃ, taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ upÃdÃ- napaccayà pi taïhÃ, upÃdÃnapaccayà bhavo, bhavapac- cayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa keva- lassa dukkhakkhandho samudayo hoti. Tattha katamà avijjÃ? Yaæ a¤¤Ãïaæ adassanaæ . . . pe . . . avijjÃlaÇgÅ moho akusalamÆlaæ: ayaæ vuccati avijjÃ. Tattha katamo avijjÃpaccayà saÇkhÃro? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati avijjÃpaccayà saÇkhÃro. Tattha katamà saÇkhÃrapaccayà pi avijjÃ? Yaæ a¤¤Ãïaæ adassanaæ . . . pe . . . avijjÃlaÇgÅ moho akusalamÆÊaæ: ayaæ vuccati saÇkhÃrapaccayà pi avijjÃ. Tattha katamaæ saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ. Tattha katamo vi¤¤Ãïapaccayà pi saÇkhÃro? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati vi¤- ¤Ãïapaccayà pi saÇkhÃro. Tattha katamaæ vi¤¤Ãïapaccayà nÃmarÆpaæ? Atthi nÃmaæ, atthi rÆpaæ. Tattha katamaæ nÃmaæ? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho: idaæ vuccati nÃmaæ. Tattha katamaæ rÆpaæ? CakkhÃyata- nassa upacayo . . . pe . . . kÃyÃyatanassa upacayo yaæ và pan' a¤¤am pi atthi rÆpan cittajaæ cittahetukaæ citta- samuÂÂhÃnaæ: idaæ vuccati rÆpaæ. Iti ida¤ ca nÃmaæ ida¤ ca rÆpaæ, idaæ vuccati vi¤¤Ã- ïapaccayà nÃmarÆpaæ. NÃmarÆpapaccayà pi vi¤¤Ãïan ti: atthi nÃmaæ, atthi rÆpaæ. Tattha katamaæ nÃmaæ? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãk- khandho saÇkhÃrakkhandho: idaæ vuccati nÃmaæ. Tattha katamaæ rÆpaæ? Yaæ rÆpaæ nissÃya manovi¤¤ÃïadhÃtu vattati: idaæ vuccati rÆpaæ. Iti ida¤ ca nÃmaæ ida¤ ca rÆpaæ, idaæ vuccati nÃma- rÆpaæ. 11-2 \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 164]># %<164 PaccayÃkÃravibhaÇgo>% Tattha katamaæ nÃmarÆpapaccayà pi {vi¤¤Ãïaæ}? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati nÃmapaccÃyà pi vi¤¤Ãïaæ. NÃmarÆpapaccayà saÊÃyatanan ti: atthi nÃmaæ, atthi rÆpaæ. Tattha katamaæ nÃmaæ? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãk- khandho saÇkhÃrakkhandho: idaæ vuccati nÃmaæ. Tattha katamaæ rÆpaæ? CattÃro ca mahÃbhÆtà ya¤ ca rÆpaæ nissÃya manovi¤¤ÃïadhÃtu vattati: idaæ vuccati rÆpaæ. Iti ida¤ ca nÃmaæ ida¤ ca rÆpaæ, idaæ vuccati nÃma- rÆpaæ. Tattha katamaæ nÃmarÆpapaccayà saÊÃyatanaæ? CakkhÃyatanaæ . . . pe . . . manÃyatanaæ: idaæ vuc- cati nÃmarÆpapaccayà saÊÃyatanaæ. Tattha katamaæ saÊÃyatanapaccayÃ\<*<1>*>/ pi nÃmarÆpaæ? Atthi nÃmaæ, atthi rÆpaæ. Tattha katamaæ nÃmaæ? VedanÃkkhandho sa¤¤akkhandho saÇkhÃrakkhandho: idaæ vuccati nÃmaæ. Tattha katamaæ rÆpaæ? CakkhÃyata- nassa upacayo . . . pe . . . kÃyÃyatanassa upacayo yaæ và pan' a¤¤am pi atthi rÆpaæ {cittajaæ} cittahetukaæ citta- samuÂÂhÃnaæ: idaæ vuccati rÆpaæ. Iti ida¤ ca nÃmaæ ida¤ ca rÆpaæ, idaæ vuccati saÊÃya- tanapaccayà pi nÃmarÆpaæ, Tattha katamo saÊÃyatanapaccayà phasso? Yo phasso phusanà samphusanà {samphusitattaæ}: ayaæ vuccati saÊÃyatanapaccayà phasso? Tattha katamaæ phassapaccayà pi sa-Ãyatanaæ? CakkhÃyatanaæ . . . pe . . . manÃyatanaæ: idaæ vuc- cati phassapaccayà pi saÊÃyatanaæ . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samu- dayo hotÅti.\<*<2>*>/ A¤¤ama¤¤acatukkaæ niÂÂhitaæ.\<*<3>*>/ 2 -- 4. Katame dhammà akusalÃ? Yasmiæ samaye\<*<4>*>/ akusalaæ cittaæ uppannaæ hoti somanassasahagataæ diÂÂhigatasampayuttaæ sasaÇkhÃrena\<*<5>*>/ . . . pe . . . somanassasahagataæ diÂÂhigatavippayuttaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd and B: chaÂÂhÃyatana- henceforth. 2 Sd: hoti. 3 K omits this line. Sd: a¤¤ama¤¤apaccayacatukkaæ. B. omits niÂÂhitaæ. 4 Dh. S. 365 foll. 5 K. omits . . . pe . . . >/ #<[page 165]># %< Akusalacittaæ 165>% . . . somanassasahagataæ diÂÂhigatavippayuttaæ sasaÇ- khÃrena, rÆpÃrammaïaæ và . . . pe . . . dhammÃram- maïaæ và yaæ yaæ và pan' Ãrabbha, tasmiæ samaye avijjÃ- paccayà saÇkhÃro, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapac- cayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatana- paccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà taïhÃ, taïhÃpaccayà adhimokkho, adhimokkhapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Tattha katamaæ avijjÃ? Yaæ a¤¤Ãïaæ adassanaæ . . . pe . . . avijjÃlaÇgÅ moho akusalamÆlaæ: ayaæ vuccati avijjÃ.\<*<1>*>/ Tattha katamo avijjÃpaccayà saÇkhÃro? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati avijjÃpaccayà saÇkhÃro . . . pe . . . Tattha katamo taïhÃpaccayà adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanà tad-adhimuttatÃ: ayaæ vuccati taÇkhÃpaccayà adhimokkho. Tattha katamo adhimokkhapaccayà bhavo? èhapetvà adhimokkhaæ vedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho: ayaæ vuccati adhi- mokkhapaccayà bhavo . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotÅti . . . pe . . .\<*<2>*>/ 5. Katame dhammà akusalÃ? Yasmiæ samaye akusalaæ cittaæ uppannaæ hoti upekhÃ- sahagataæ diÂÂhigatasampayuttaæ rÆpÃrammaïaæ và . . . pe . . . dhammÃrammaïaæ và yaæ yaæ và pan' Ãrabbha, tasmiæ samaye avijjÃpaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃ- yatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà taïhÃ, taïhÃpaccayà upÃdÃnaæ, upÃdÃnapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.\<*<3>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd begins its . . . pe . . . here. 2 Sd and B. omit . . . pe . . . at end of every section. Presumably the contents of pp. 145-64 are to be applied to each akusalaæ cittaæ. 3 Sd omits the follwing questions, passing on to the next 2 `Katame dhammà akusalÃ.' >/ #<[page 166]># %<166 PaccayÃkÃravibhaÇgo>% Tattha katamà avijjÃ? Yaæ a¤¤Ãïaæ adasanaæ . . . pe . . . avijjÃlaÇgÅ moho akusalaæ: ayaæ vuccati avijjà . . . pe . . . Tattha katamà phassapaccayà vedanÃ? Yaæ cetasikaæ neva sÃtaæ nÃsÃtaæ cetosamphassajaæ adukkhamasukhaæ vedayitaæ cetosamphassajà adukkham- asukhà vedanÃ: ayaæ vuccati phassapaccayà vedanà . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhak- khandhassa samudayo hotÅti . . . pe . . . 6 -- 8. Katame dhammà akusalÃ? Yasmiæ samaye akusalaæ cittaæ uppannaæ hoti upekhÃ- sahagataæ diÂÂhigatasampayuttaæ sasaÇkhÃrena . . . upekhÃsahagataæ diÂÂhigatavippayuttaæ . . . upekhÃsa- hagatà diÂÂhigatavippayuttaæ sasaÇkhÃrena, rÆpÃrammaïaæ và . . . pe . . . dhammÃrammaïaæ và yaæ yaæ và pan Ãrabbha, tasmiæ samaye avijjÃpaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃ- rapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapac- cayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassa- paccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà taïhÃ, taïhÃpaccayà adhimokkho, adhimokkhapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti . . . pe . . . 9 -- 10. Katame dhammà akusalÃ? Yasmiæ samaye akusalaæ cittaæ uppannaæ hoti doma- nassasahagataæ paÂighasampayuttaæ . . . domanassasaha- gataæ paÂighasampayuttaæ sasaÇkhÃrena, rÆpÃrammaïaæ và . . . pe . . . dhammÃrammaïaæ va yaæ yaæ và pan' Ãrabbha, tasmiæ samaye avijjÃpaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃra- paccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapac- cayà vedanÃ, vedanÃpaccayà paÂighaæ, paÂighapaccayà adhimokkho, adhimokkhapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa duk- khakkhandhassa samudayo hoti. Tattha katamà avijjÃ? Yaæ a¤¤Ãïaæ adassanaæ . . . pe . . . avijjÃlaÇgÅ moho akusalamÆlaæ: ayaæ vuccati avijjà . . . pe . . . Tattha katamà phassapaccayà vedanÃ? \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 167]># %< Akusalacittaæ 167>% Yaæ cetasikaæ asÃtaæ cetasikaæ dukkhaæ cetosamphas- sajaæ asÃtaæ dukkhaæ vedayitaæ cetosamphassajaæ asÃtà dukkhà vedanÃ: ayaæ vuccati phassapaccÃyà vedanÃ. Tattha katamaæ vedanÃpaccayà paÂighaæ? Yo cittassa ÃghÃto\<*<1>*>/ paÂighÃto\<*<2>*>/ paÂivirodho kopo pakopo sampakopo doso padoso sampadoso cittassa vyÃpatti manopadoso kodho kujjanà kujjhitattaæ doso dussanà dussitattaæ vyÃpatti vyajjanà virodho paÂivirodho caï¬ik- kaæ asuropo anattamanatà cittassa: idaæ vuccati vedanÃ- paccayà paÂighaæ. Tattha katamo paÂighapaccayà adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanà tad-adhimuttatÃ: ayaæ vuccati paÂighapaccayà adhimokkho. Tattha katamo adhimokkhapaccayà bhavo? èhapetvà adhimokkhaæ vedanÃkkhandho sa¤¤Ãk- khandho saÇkhÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho: idaæ vuccati adhimokkhapaccayà bhavo . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samu- dayo hotÅti . . . pe . . . 11. Katame dhammà akusalÃ? Yasmiæ samaye akusalaæ cittaæ uppannaæ hoti upe- khÃsahagataæ vicikicchÃsampayuttaæ, rÆpÃrammaïaæ và . . . pe . . . dhammÃrammaïaæ và yaæ yaæ và pan' Ãrabbha, tasmiæ samaye avijjÃpaccayà saÇkhÃro, saÇ- khÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃma- paccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà vicikicchÃ, vici- kicchÃpaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃ- maraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Tattha katamà avijjÃ?\<*<3>*>/ Yaæ a¤¤Ãïaæ adassanaæ . . . pe . . . avijjÃlaÇgÅ moho akusalamÆlaæ: ayaæ vuccati avijjà . . . pe . . . Tattha katamà phassapaccayà vedanÃ? Yaæ cetasikaæ neva sÃtaæ nÃsÃtaæ cetosamphassajaæ adukkhamasukhaæ vedayitaæ cetosamphassajà aduk- khamasukhà vedanÃ: ayaæ vuccati phassapaccayà vedanÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cf. Dh. S. 1060. 2 K and B have . . . pe . . . to caï¬ikaæ. 3 Sd excises here, and under 12, to ayaæ vuccati avijjÃ. >/ #<[page 168]># %<168 PaccayÃkÃravibhaÇgo>% Tattha katamà vedanÃpaccayà vicikicchÃ? YÃ\<*<1>*>/ kaÇkhà kaÇkhÃyanà kaÇkhÃyitattaæ vimati vici- kicchà dveÊhakaæ dvedhÃpatho\<*<2>*>/ saæsayo anekaæsagÃho Ãsappanà parisappanà apariyogÃhanà thambhitattaæ\<*<3>*>/ cittassa manovilekho: ayaæ vuccati vedanÃpaccayà vici- kicchÃ. Tattha katamo vicikicchÃpaccayà bhavo? èhapetvà vicikicchà vedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho: ayaæ vuccati vici- kicchÃpaccayà bhavo . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotÅti . . . pe . . . 12. Katame dhammà akusalÃ? Yasmiæ samaye akusalaæ cittaæ uppannaæ hoti upe- khÃsahagataæ uddhaccasampayuttaæ, rÆpÃrammaïaæ và . . . pe . . . dhammÃrammaïaæ và yaæ yaæ và pan' Ãrabbha, tasmiæ samaye avijjÃpaccayà saÇkhÃro, saÇ- khÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃma- paccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà uddhaccaæ, ud- dhaccapaccayà adhimokkho, adhimokkhapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Tattha katamà avijjÃ? Yaæ a¤¤Ãïaæ adassanaæ . . . pe . . . avijjÃlaÇgÅ moho akusalamÆlaæ: ayaæ vuccati avijjà . . . pe\<*<4>*>/ . . . Tattha katamà phassapaccayà vedanÃ? Yaæ cetasikaæ neva sÃtaæ nÃsÃtaæ cetosamphassajaæ adukkhamasukhaæ vedayitaæ cetosamphassajà aduk- khamasukhà vedanÃ: ayaæ vuccati phassapaccayà vedanÃ. Tattha katamaæ vedanÃpaccayà uddhaccaæ? Yaæ\<*<5>*>/ cittassa uddhaccaæ avÆpasamo cetaso vikkhepo bhantattaæ cittassa: idaæ\<*<6>*>/ vuccati vedanÃpaccayà ud- dhaccaæ. Tattha katamo uddhaccapaccayà adhimokkho? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Dh. S. 425. 2 B: dvidhÃpatho. 3 B: chambhitattaæ. Cf. Psychological Ethics, p. 242, n. 3. 4 Sd omits down to next question. 5 Dh. S. 429. 6 K: ayaæ. >/ #<[page 169]># %< KusalamÆlaæ 169>% Yo cittassa adhimokkho adhimuccanà tad-adhimuttatÃ: ayaæ vuccati uddhaccapaccayà adhimokkho. Tattha katamo adhimokkhapaccayà bhavo? èhapetvà adhimokkhaæ vedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho: ayaæ vuccati adhi- mokkhapaccayà bhavo . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotÅti . . . pe . . . AKUSALACITTAõ NIèèHITAõ.\<*<1>*>/ 1.2 Katamà dhammà kusalÃ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacaraæ kusalaæ cittaæ uppannaæ hoti somanassasahagataæ ¤Ãïasampayuttaæ, rÆpÃram- maïaæ và . . . pe . . . dhammÃrammaïaæ và yaæ yaæ và pan' Ãrabbha, tasmiæ samaye kusalamÆlapaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapac- cayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà pasÃdo, pasÃdapaccayà adhimokkho, adhimokkhapaccayà bhavo, bhavapaccayà {jÃti}, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Tattha katame kusalamÆlÃ? Alobho\<*<3>*>/ adoso amoho. Tattha katamo alobho? Yo alobho alubbhanà alubbhitattaæ asÃrÃgo asÃrajjanà asÃrajjitattaæ anabhijjhà alobho kusalamÆlaæ: ayaæ vuc- cati alobho. Tattha katamo adoso? Yo adoso adussanÃ\<*<4>*>/ adussitattaæ avyÃpÃdo avyÃpaj- jhaæ\<*<5>*>/ adoso kusalamÆlaæ: ayaæ vuccati adoso. Tattha katamo amoho? Yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe\<*<6>*>/ . . . amoho dhammavi- cayo sammÃdiÂÂhi: ayaæ vuccati amoho. Ime vuccati kusalamÆlÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So K. as well as Sd. B: akusalaniddeso. 2 First of the KÃmÃvacara--aÂÂha--mahÃcittÃni. Dh. S. 1-159. 3 Cf. Dh. S. 32 foll. 4 K: adÆsanÃ, adÆsitattaæ. 5 Sd: avyÃpajjhÃ. B: abyÃpajjo. Cf. Dh. S. 33. 6 Dh. S. 34. >/ #<[page 170]># %<170 PaccayÃkÃravibhaÇgo>% Tattha katamo kusalamÆlapaccayà saÇkhÃro? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati kusalamÆlapaccayà saÇkhÃro . . . pe . . .\<*<1>*>/ Tattha katamà phassapaccayà vedanÃ? Yaæ cetasikaæ sÃtaæ cetasikaæ sukhaæ cetosamphassa- jaæ sÃtaæ sukhaæ vedayitaæ cetosamphassajà sÃtà sukhà vedanÃ: ayaæ vuccati phassapaccayà vedanÃ. Tattha katamo vedanÃpaccayà pasÃdo? Yà saddhà saddahanà okappanà abhippasÃdo: ayaæ vuccati vedanÃpaccayà pasÃdo. Tattha katamo pasÃdapaccayà adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanà tad-adhimuttatÃ: ayaæ vuccati pasÃdapaccayà adhimokkho. Tattha katamo adhimokkhapaccayà bhavo? èhapetvà adhimokkhaæ vedanÃkkhandho sa¤¤Ãk- khandho saÇkhÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho: ayaæ vuc- cati adhimokkhapaccayà bhavo . . . pe\<*<2>*>/ . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotÅti. 2 -- 8.\<*<3>*>/ Katame dhammà kusalÃ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacaraæ kusalaæ cittaæ uppannaæ hoti somanassasahagataæ ¤Ãïasampayuttaæ sasaÇkhÃrena, . . . somanassasahagataæ ¤Ãïavippayuttaæ . . . somanassa- sahagataæ ¤Ãïavippayuttaæ sasaÇkhÃrena . . . upekhÃsa- hagataæ ¤Ãïasampayuttaæ . . . upekhÃsahagataæ ¤Ãïa- sampayuttaæ sasaÇkhÃrena . . . upekhÃsahagataæ ¤Ãïa- vippayuttaæ . . . upekhÃsahagataæ ¤Ãïavippayuttaæ sasaÇkhÃrena, rÆpÃrammaïaæ và . . . pe . . . dhammÃ- rammaïaæ và yaæ yaæ và pan' Ãrabbha, tasmiæ samaye kusalamÆlapaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà pasÃdo, pasÃdapaccayà adhimokkho, adhi- mokkhapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhan- dhassa samudayo hoti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd gives full text. 2 Sd gives full text. 3 Sd abbreviates as in text. K. and B give detailed treatment of kusalacittÃni thus: 2-4, 5 and 6, 7 and 8. >/ #<[page 171]># %< KusalamÆlaæ 171>% Tattha katame kusalamÆlÃ? Alobho adoso . . . pe . . . Ime vuccanti kusalamÆlÃ. Tattha katamo kusalamÆlapaccayà saÇkhÃro? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati kusalamÆlapaccayà saÇkhÃro . . . pe\<*<1>*>/ . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotÅti.\<*<2>*>/ Katame dhammà kusalÃ? Yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati paÂhavÅkasiïaæ, tasmiæ samaye kusalamÆla- paccayà saÇkhÃro, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïa- paccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃya- tanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpac- cayà pasÃdo, pasÃdapaccayà adhimokkho, adhimokkha- paccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃma- raïaæ. Evam {etassa} kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Tattha\<*<3>*>/ katame kusalamÆlÃ? Alobho adoso . . . pe . . . Ime vuccanti kusalamÆlÃ. Tattha katamo kusalamÆlapaccayà saÇkhÃro? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati kusalamÆlapaccayà saÇkhÃro . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotÅti. Katame\<*<4>*>/ dhammà kusalÃ? Yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti vitak- {kavicÃrÃïaæ} vÆpasamà dutiyaæ jhÃnaæ . . . tatiyaæ {jhÃnaæ} . . . catutthaæ jhÃnaæ . . . paÂhamaæ jhÃnaæ . . . pa¤camaæ jhÃnaæ upasampajja viharati paÂhavÅkasiïaæ, tasmiæ samaye kusalamÆlapaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃrapac- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd gives after . . . pe . . . Tattha katamà vedanÃ, &c. 2 Sd omits iti. 3 RÆpÃvacarakusalaæ. Cf. Dh. S. 161-174. Sd omits. all questions and answers. 4 This section is omitted in K. and B. Sd gives it. >/ #<[page 172]># %<172 PaccayÃkÃravibhaÇgo>% cayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassa- paccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà pasÃdo, pasÃdapaccayà adhimokkho, adhimokkhapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotÅti . . .. Katame dhammà kusalÃ? Yasmiæ samaye\<*<1>*>/ arÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti\<*<2>*>/ . . . pe . . . sabbaso Ãki¤ca¤¤Ãyatanaæ samatikkamma neva- sa¤¤Ã-nÃsa¤¤Ãyatanasa¤¤Ãsahagataæ sukhassa ca pahÃnà . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati, tasmiæ samaye kusalamÆlapaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃra- paccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassa- paccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà pasÃdo, pasÃdapaccayà adhimokkho, adhimokkhapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Tattha katame kusalamÆlÃ? Alobho adoso amoho . . . pe . . . Ime vuccanti {kusalamÆlÃ}. Tattha katamo kusalamÆlapaccayà saÇkhÃro? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati kusalamÆlapaccayà saÇkhÃro . . . pe . . . Tattha katamà phassapaccayà vedanÃ? Yaæ cetasikaæ neva sÃtaæ nÃsÃtaæ cetosamphassajaæ adukkhamasukhaæ vedayitaæ cetosamphassajà vedanÃ: ayaæ vuccati phassapaccayà vedanà . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samu- dayo hotÅti. Katame dhammà kusalÃ?\<*<3>*>/ Yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂhamÃya bhÆ- miyà pattiyà vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 ArÆpÃvacarakusalaæ. Cf. Dh. S. 265-76. Sd inserts rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti . . . pe . . . 2 Sd has . . . pe . . . down to lokuttaraæ jhÃnaæ in next section. Dh. S. 265-8. 3 Lokuttaraæ cittaæ. Cf. Dh. S. 277 foll. >/ #<[page 173]># %< KusalavipÃkasaÇkhÃramÆlakaæ 173>% jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃ- bhi¤¤aæ, tasmiæ samaye kusalamÆlapaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃma- paccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà pasÃdo, pasÃda- paccayà adhimokkho, adhimokkhapaccayà bhavo, bhava- paccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etesaæ dhammÃnaæ samudayo hoti. Tattha katame kusalamÆlÃ? Alobho adoso amoho . . . pe . . . Tattha katamo amoho? Yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavi- cayo sammÃdiÂÂhi dhammavicayasambojjhaÇgo maggaæ- gaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati amoho. Ime vuccanti kusalamÆlÃ. Tattha katamo kusalamÆlapaccayà saÇkhÃro? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati kusalamÆlapaccayà saÇkhÃro . . . pe\<*<1>*>/ . . . evam etesaæ dhammÃnaæ samudayo hotÅti: evam etesan dhammÃnaæ saÇgati hoti, samÃgamo hoti, samodhÃnaæ hoti, pÃtu- bhÃvo hoti; tena vuccati evam etesaæ dhammÃnaæ samu- udayo hotÅti. KUSALAMôLAõ NIèèHITAõ.\<*<2>*>/ Katame dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ\<*<3>*>/ samaye kÃmÃvacarassa kusalassa kammassa katattà upacitattà vipÃkaæ cakkhuvi¤¤Ãïaæ uppannaæ hoti upekhÃsahagataæ rÆpÃrammaïaæ, tasmiæ samaye saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃma- paccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà bhavo, bhavapac- cayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa keva- lassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Tattha katamo saÇkhÃro? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati saÇkhÃro. Tattha katamaæ saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ? Yaæ cittaæ {mano} mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà cakkhu- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ. Tattha katamaæ vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sd. K and B abbreviate less. 2 B: kusalaniddeso. 3 KusalavipÃkÃni pa¤cavi¤¤ÃïÃni. Cf. Dh. S. 431. >/ #<[page 174]># %<174 PaccayÃkÃravibhaÇgo>% VedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho: idaæ vuccati vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ. Tattha katamaæ nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà cakkhu- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ. Tattha katamo chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso? Yo phasso phusanà samphusanà samphusitattaæ: ayaæ vuccati chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso. Tattha katamà phassapaccayà vedanÃ? Yaæ cetasikaæ neva sÃtaæ nÃsÃtaæ cetosamphassajaæ adukkhamasukhaæ vedayitaæ cetosamphassajà adukkham- asukhà vedanÃ: ayaæ vuccati phassapaccayà vedanÃ. Tattha katamo vedanÃpaccayà bhavo? èhapetvà vedanaæ sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho: ayaæ vuccati vedanÃpaccayà bhavo . . . pe\<*<1>*>/ . . . tena vuccati evam etassa kevalassa duk- khakkhandhassa samudayo hotÅti. . . . v.2 Tasmiæ samaye saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃrahe- tukaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ vi¤¤Ãïahetukaæ, nÃma- paccayà chaÂÂhÃyatanaæ nÃmahetukaæ, chaÂÂhÃyatanapac- cayà phasso {chaÂÂhÃyatanahetuko}, phassapaccayà vedanà phassahetukÃ, vedanÃpaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ.\<*<3>*>/ Evam etassa kevalassa duk- khakkhandhassa samudayo hoti. . . . i. Tasmiæ samaye saÇkhÃrakkhandho vi¤¤Ãïaæ saÇkhÃra- sampayuttaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ vi¤¤Ãïasampayut- taæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ nÃmasampayuttaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso chaÂÂhÃyatanasampayutto, phassapaccayà vedanà phassasampayuttÃ, vedanÃpaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïan.\<*<4>*>/ Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. xiii. Tasmiæ samaye saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ vi¤¤Ãïa- paccayà pi saÇkhÃro, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ nÃmapac- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd gives full text. 3 See above, MÃtikÃ, pp. 139. 140. 3 Sd: . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa, &c. 4 Sd: . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa, &c. >/ #<[page 175]># %< KusalavipÃkasaÇkhÃramÆlakaæ 175>% cayà pi vi¤¤Ãïaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, phassa- paccayà vedanà vedanÃpaccayà pi phasso, vedanÃpaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ.\<*<1>*>/ Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. . . . Katame dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacarassa kusalassa kammassa katattà upacitattà vipÃkaæ sotavi¤¤Ãïaæ\<*<2>*>/ uppannaæ hoti upekhÃsahagataæ saddÃrammaïaæ,\<*<3>*>/ ghÃnavi¤¤Ãïaæ uppan- naæ hoti upekhÃsahgataæ gandhÃrammaïaæ, jivhÃvi¤- ¤Ãïaæ uppannaæ hoti upekhÃsahagataæ rasÃrammaïaæ, kÃyavi¤¤Ãïaæ uppannaæ hoti sukhasahagataæ phoÂÂhab- bÃrammaïaæ; tasmiæ samaye saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhan- dhassa samudayo hoti.\<*<4>*>/ Tattha katamo saÇkhÃro? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati saÇkhÃro . . . pe . . .\<*<5>*>/ Tattha katamà phassapaccayà vedanÃ? Yaæ kÃyikaæ sÃtaæ kÃyikaæ sukhaæ kÃyasamphassajaæ sÃtaæ sukhaæ vedayitaæ kÃyasamphassajà sÃtà sukhà vedanÃ: ayaæ vuccati phassapaccayà vedanÃ. Tattha kattamo vedanÃpaccayà bhavo? èhapetvà vedanaæ sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho: ayaæ vuccati vedanÃpaccayà bhavo . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa duk- khakkhandhassa samudayo hotÅti. Katame dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ\<*<6>*>/ samaye kÃmÃvacarassa kusalassa kammassa katattà upacitattà vipÃkà manodhÃtu uppannà hoti upe- khÃsahagatà rÆpÃrammaïà và . . . pe . . . Ãrammaïaæ và yaæ yaæ và pan' Ãrabbha, tasmiæ samaye saÇkhÃra- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa, &c. 2 Dh. S. 443. 3 Sd inserts here . . . pe . . . 4 Sd: hotÅti. B excises to next section. 5 Sd gives full text. 6 KusalavipÃkà manodhÃtu. Cf. Dh. S. 455. >/ #<[page 176]># %<176 PaccayÃkÃravibhaÇgo>% paccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassa- paccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà adhimokkho, adhimokkha- paccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃma- raïaæ. Evaæ etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Tattha katamo saÇkhÃro? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati saÇkhÃro. Tattha katamaæ saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- dhÃtu: idaæ vuccati saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ . . . pe . . .\<*<1>*>/ Tattha katamà phassapaccayà vedanÃ? Yaæ ceta- sikaæ neva sÃtaæ nÃsÃtaæ cetosamphassajaæ adukkham- asukhaæ vedayitaæ cetosamphassajà sÃtà adukkhamasukhà vedanÃ: ayaæ vuccati phassapaccayà vedanÃ. Tattha katamo vedanÃpaccayà adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanà tad-adhimuttatÃ: ayaæ vuccati vedanÃpaccayà adhimokkho. Tattha katamo adhimokkhapaccayà bhavo? èhapetvà adhimokkhaæ vedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho: ayaæ vuccati adhi- mokkhapaccayà bhavo . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotÅti. Katame dhammà avyÃkatÃ? Tasmiæ\<*<2>*>/ samaye kÃmÃvacarassa kusalassa kammassa katattà upacitattà vipÃkà manovi¤¤ÃïadhÃtu uppannà hoti somanassasahagatà rÆpÃrammaïà và . . . pe . . . dhammÃrammaïà và yaæ yaæ và pan' Ãrabbha, tasmiæ samaye saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃ- maæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà adhimokkho, adhimokkhapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ\<*<3>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd gives full text. 2 KusalavipÃkà samanassasahagatà manovi¤¤ÃïadhÃtu. Cf. Dh. S. 469. 3 K: Evam etassa kevalassa, &c. Tattha katamo saækhÃro . . . adhimokkhapaccayà bhavo . . . pe . . . tena vuccati, &c. B. condenses also, but less. >/ #<[page 177]># %< KusalavipÃkasaÇkhÃramÆlaæ 177>% Katame dhammà avyÃkatÃ\<*<1>*>/? Yasmiæ samaye kÃmÃvacarassa kusalassa kammassa katattà upacitattà vipÃkà manovi¤¤ÃïadhÃtu uppannaæ hoti upekhÃsahagatà rÆpÃrammaïà và . . . dhammÃ- rammaïà và yaæ yaæ và pan' Ãrabbha, tasmiæ samaye saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃma- paccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà adhimokkho, adhi- mokkhapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotÅti. Katame dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ\<*<2>*>/ samaye kÃmÃvacarassa kusalassa kammassa upacitattà vipÃkà manovi¤¤ÃïadhÃtu uppannà hoti soma- nassasahagatà ¤Ãïasampayuttà . . . somanassasahagatà ¤Ãïasampayuttà sasaÇkhÃrena . . . somanassasahagatà ¤Ãïavippayuttà . . . somanassasahagatà ¤Ãïavippayuttà sasaÇkhÃrena . . . upekhÃsahagatà ¤Ãïasampayuttà . . . upekhÃsahagatà ¤Ãïasampayuttà sasaÇkhÃrena . . . upe- khÃsahagatà ¤Ãïavippayuttà . . . upekhÃsahagatà ¤Ãïa- vippayuttà sasaÇkhÃrena, rÆpÃrammaïaæ và . . . pe . . . dhammÃrammaïaæ và yaæ yaæ và pan' Ãrabbha, tasmiæ samaye saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapac- cayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃya- tanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpac- cayà pasÃdo, pasÃdapaccayà adhimokkho, adhimokkha- paccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmara- ïaæ. Evam\<*<3>*>/ etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samu- dayo hoti. Tattha katamo saÇkhÃro? Yà cetanà sa¤cetyanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati saÇkhÃro. Tattha katamaæ saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ . . . . . Pe . . .. Tattha katamo vedanÃpaccayà pasÃdo? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sd and B. K. omits this section. Cf. Dh. S. 484: KusalavipÃkà upekhÃsahagatà manovi¤¤ÃïadhÃtu. 2 AÂÂha mahÃvipÃkÃ. Dh. S. 498. 3 Sd omits the following down to tena vuccati evam etassa . . . hotÅti on the following page. >/ #<[page 178]># %<178 PaccayÃkÃravibhaÇgo>% Yà saddhà saddahanà okappanà abhippasÃdo: ayaæ vuccati vedanÃpaccayà pasÃdo. Tattha katamo pasÃdapaccayà adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanà tad-adhimuttatÃ: ayaæ vuccati pasÃdapaccayà adhimokkho. Tattha katamo adhimokkhapaccayà bhavo? èhapetvà adhimokkhaæ vedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho: ayaæ vuccati adhimokkhapaccayà bhavo . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotÅti. Katame dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ\<*<1>*>/ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti vivic- c' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati paÂhavÅkasiïaæ, tasmiæ, samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva rÆpÃvacarassa kusalassa kammassa katattà upa- citattà vipÃkaæ vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati paÂhavÅkasiïaæ; tasmiæ samaye saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà pasÃdo, pasÃdapaccayà adhimokkho, adhimokkhapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ.\<*<2>*>/ Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Katame\<*<3>*>/ dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti vitakka- vicÃrÃnaæ vÆpasamà dutiyaæ jhÃnaæ . . . tatiyan jhÃnaæ . . . catutthaæ jhÃnaæ . . . pathamaæ jhÃnaæ . . . pa¤- camaæ jhÃnaæ upasampajja viharati pathavÅkasiïaæ, tasmiæ samaye phasso hoti . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva rÆpÃvacarassa kusalassa kammassa katattà upacitattà vipÃkaæ sukhassa ca pahÃnà . . . pe . . . pa¤camaæ jhÃnaæ upasampajja viharati paÂhavÅkasiïaæ, tasmiæ samaye saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, {vi¤¤ÃïapaccayÃ} nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatana- paccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà pasÃdo, pasÃdapaccayà adhimokkho, adhimokkhapaccayà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 RÆpÃvacaravipÃkÃ. Dh. S. 499. 2 Sd: . . . pe . . . tena vuccati evam etassa, &c. 3 So Sd. K. and B. omit this section. Cf. Dh. S. 500. >/ #<[page 179]># %< KusalavipÃkasaÇkhÃramÃlakaæ 179>% bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhak- khandhassa samudayo hotÅti. Katame dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ\<*<1>*>/ samaye arÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti . . . pe . . . sabbaso Ãki¤ca¤¤Ãyatanaæ samatikkamma neva-sa¤¤Ã-nÃsa¤¤Ãyatana-sa¤¤Ãsahagataæ sukhassa ca pahÃnà . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva arÆpÃva- carassa\<*<2>*>/ kusalassa kammassa katattà upacitattà vipÃkaæ sabbaso Ãki¤ca¤¤Ãyatanaæ samatikkamma neva-sa¤¤Ã- nÃsa¤¤Ãyatana-sa¤¤Ãsahagataæ sukhassa ca pahÃnà . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati; tasmiæ samaye saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatana- paccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà pasÃdo, pasÃdapaccayà adhimokkho, adhimokkhapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam\<*<3>*>/ etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Katame dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ\<*<4>*>/ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂhamÃya bhÆmiyà pattiyà vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva lokuttarassa kusalassa jhÃnassa katattà bhÃvitattà vipÃkaæ vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ su¤¤ataæ; tasmiæ samaye saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà pasÃdo, pasÃdapaccayà adhimokkho, adhimokkhapaccayà bhavo, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 ArÆpÃvacaravipÃkÃ. Dh. S. 501-4. B. omits . . . pe . . . 2 Sd: rÆpÃvacarassa. 3 Sd: . . . pe . . . tena vuccati evam &c . . . . hotÅti. 4 SuddhikapaÂipadÃ. Cf. Dh. S. 505. >/ #<[page 180]># %<180 PaccayÃkÃravibhaÇgo>% bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etesaæ dhammÃnaæ samudayo hoti\<*<1>*>/ . . . pe . . .. KUSALAVIPùKA-SA§KHùRAMôLAKAõ NIèèHITAõ.\<*<2>*>/ Katame\<*<3>*>/ dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ samaye akusalassa kammassa katattà upacitattà {vipÃkaæ} cakkhuvi¤¤Ãïaæ uppannaæ hoti upekhÃsahagataæ rÆpÃrammaïaæ . . . pe\<*<4>*>/ . . . {sotavi¤¤Ãïaæ} uppannaæ hoti upekhÃsahagataæ saddÃrammaïaæ . . . pe . . . ghÃna- vi¤¤Ãïaæ uppannaæ hoti upekhÃsahagataæ gandhÃram- maïaæ . . . pe . . . jivhÃvi¤¤Ãïaæ uppannaæ hoti upe- khÃsahagataæ rasÃrammaïaæ . . . pe . . . kÃyavi¤¤Ãïaæ uppannaæ hoti dukkhasahagataæ phoÂÂhabbÃrammaïaæ, tasmiæ samaye saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatana- paccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Tattha katamo saÇkhÃro? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati saÇkhÃro. Tattha katamaæ saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà kÃya- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ . . . pe . . . Tattha katamà phassapaccayà vedanÃ? Yaæ kÃyikaæ asÃtaæ kÃyikaæ dukkhaæ kÃyasamphas- sajaæ asÃtaæ dukkhaæ vedayitaæ kÃyasamphassajà asÃtà dukkhà vedanÃ: ayaæ vuccati phassapaccayà vedanÃ. Tattha katamo vedanÃpaccayà bhavo? èhapetvà vedanaæ sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho: ayaæ vuccati vedanÃpaccayà bhavo . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhak- khandhassa samudayo hotÅti. Katame\<*<5>*>/ dhammà avyÃkatÃ? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: Tattha katamo saækhÃro . . . &c., giving full text to dukkhakkhandhassa samudayo hotÅti. 2 K and B. omit this title. 3 AkusalavipÃkà avykatÃ. Dh. S. 556. 4 Sd gives the next four vi¤¤ÃïÃni in a separate section. 5 Sd omits this section. Dh. S. 562. >/ #<[page 181]># %< AkusalavipÃkasaÇkhÃramÆlakaæ 181>% Yasmiæ samaye akusalassa kammassa katattà upacitattà vipÃkà manodhÃtu uppannà hoti upekhÃsahagatÃ, rÆpÃ- rammaïà và . . . pe . . . phoÂÂhabbÃrammaïà và yaæ yaæ và pan' Ãrabbha, tasmiæ samaye saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃya- tanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà adhimokkho, adhimokkhapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam\<*<1>*>/ etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Tattha katamo saÇkhÃro? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati saÇkhÃro. Tattha katamaæ saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhak- khandhassa samudayo hotÅti. Katame dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ\<*<2>*>/ samaye akusalassa kammassa katattà upacitattà vipÃkà manovi¤¤ÃïadhÃtu uppannà hoti upekhÃsahagatÃ, rÆpÃrammaïà và . . . pe . . . dhammÃrammaïà và yaæ yaæ {vÃ} pan' Ãrabbha, tasmiæ samaye saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃ- yatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà adhimokkho, adhimokkhapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam\<*<3>*>/ etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Tattha katamo saÇkhÃro? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati saÇkhÃro. Tattha katamaæ saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa duk- khakkhandhassa samudayo hotÅti. {AKUSALAVIPùKA-SA§KHùRAMôLAKAõ} NIèèHITAõ.\<*<4>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd omits the following sentences to tena vuccati evam etassa, &c. 2 Dh. S. 564. 3 Sd omits remainder of section (down to title). 4 K and B. omit this title. >/ #<[page 182]># %<182 PaccayÃkÃravibhaÇgo>% Katame\<*<1>*>/ dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ samaye manodhÃtu uppannà hoti kiriyÃ, neva kusalà nÃkusalà na ca kammavipÃkÃ, upekhÃsahagatÃ, rÆpÃrammaïà và . . . pe . . . phoÂÂhabbÃrammaïà và yaæ yaæ và pan' Ãrabbha\<*<2>*>/ . . . pe . . . manovi¤¤Ãïa- dhÃtu\<*<3>*>/ uppannà hoti kiriyÃ, neva kusalà nÃkusalà na ca kammavipÃkÃ, somanassasahagatÃ, rÆpÃrammaïà và . . . pe . . . dhammÃrammaïà và yaæ yaæ và pan' Ãrabbha . . . pe . . . manovi¤¤ÃïadhÃtu\<*<4>*>/ uppannà hoti kiriyÃ, neva kusalà nÃkusalà na ca kammavipÃkÃ, upe- khÃsahagatÃ, rÆpÃrammaïà và . . . pe . . . dhammÃ- rammaïà và yaæ yaæ và pan' Ãrabbha, tasmiæ samaye saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃma- paccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà adhimokkho, adhi- mokkhapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti . . . pe\<*<5>*>/ . . . Katame dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ\<*<6>*>/ samaye manovi¤¤ÃïadhÃtu uppannà hoti, kiriyÃ, neva kusalà nÃkusalà na ca kammavipÃkÃ, somanas- sasahagatà ¤Ãïasampayuttà . . .\<*<7>*>/ somanassasahagatà ¤Ãïa- sampayuttà sasaÇkhÃrena . . . somanassasahagatà ¤Ãïa- vippayuttà . . . somanassasahagatà ¤Ãïavippayuttà sasaÇ- khÃrena . . . upekhÃsahagatà ¤Ãïasampayuttà . . . upe- khÃsahagatà ¤Ãïasampayuttà sasaÇkhÃrena . . . upe- khÃsahagatà ¤Ãïavippayuttà . . . upekhÃsahagatà ¤Ãïa- vippayuttà sasaÇkhÃrena, rÆpÃrammaïà và . . . pe . . . dhammÃrammaïà và yaæ yaæ và pan' Ãrabbha, tasmiæ samaye saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà pasÃdo, pasÃdapaccayà adhimokkho, adhimokkhapaccayà bhavo, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 KamÃvacarakiriyÃ. Dh. S. 566. 2 Sd first completes this section in the usual way, but with more than usual condensation. 3 Dh. S. 568. 4 Dh. S. 574. 5 Sd adds the usual questions and answers highy condensed. 6 Dh. S. 576. 7 Neither K nor Sd insert . . . where it stands in the text. >/ #<[page 183]># %< KiriyÃsaÇkhÃramÆlakaæ 183>% bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam\<*<1>*>/ etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Katame dhammà avyÃkatÃ? {Yasmiæ}\<*<2>*>/ samaye rÆpÃvacaraæ jhÃnaæ bhÃveti kiriyaæ neva kusalaæ nÃkusalaæ na ca kammavipÃkaæ diÂÂha- dhammasukhavihÃraæ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati paÂhavÅkasiïaæ, tasmiæ samaye saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà mÃnaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatana- paccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà pasÃdo, pasÃdapaccayà adhimokkho, adhimokkhapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ\<*<3>*>/ Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Katame dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ\<*<4>*>/ samaye rÆpÃvacaraæ jhÃnaæ bhÃveti kiriyaæ neva kusalaæ nÃkusalaæ na ca kammavipÃkaæ diÂÂha- dhammasukhavihÃraæ, vitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà . . . dutiyaæ jhÃnaæ . . . tatiyaæ jhÃnaæ . . . catutthaæ jhÃnaæ . . . paÂhamaæ jhÃnaæ . . . pa¤camaæ jhÃnaæ upasampajja viharati paÂhavÅkasiïaæ, tasmiæ samaye saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃma- paccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà pasÃdo, pasÃda- paccayà adhimokkho, adhimokkhapaccayà bhavo, bhava- paccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samu- dayo hotÅti. Katame dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ\<*<5>*>/ samaye arÆpÃvacaraæ jhÃnaæ bhÃveti kiriyaæ neva kusalaæ nÃkusalaæ na ca kammavipÃkaæ diÂÂhadham- masukhavihÃraæ, sabbaso . . . pe\<*<6>*>/ . . . Ãki¤ca¤¤Ãyatanaæ samatikkamma neva-sa¤¤Ã-nÃsa¤¤Ãyatana-sa¤¤Ãsahagatà sukhassa ca pahÃnà . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ upa- sampajja viharati, tasmiæ samaye saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ã- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: tena vuccati evam etassa, &c. . . . hotÅti. 2 RÆpÃvacarakiriyÃ. Dh. S. 577. 3 Sd . . . pe . . . tena vuccati evam etassa . . . hotÅti. 4 K. and B. omit this section. Cf. Dh. S. 578. 5 ArÆpÃvacarakiriyÃ. Dh. S. 579-82. B omits . . . pe . . . 6 K. and B. omit . . . pe . . . >/ #<[page 184]># %<184 PaccayÃkÃravibhaÇgo>% ïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà pasÃdo, pasÃdapaccayà adhimokkho adhi- mokkhapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ.\<*<1>*>/ Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. KIRIYù-SA§KHùRAMôLAKAõ NIèèHITAõ.\<*<2>*>/ 1 (i)\<*<3>*>/ Katame dhammà kusalÃ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacaraæ kusalaæ cittaæ uppannaæ hoti somanassasahagataæ ¤Ãïasampayuttaæ rÆpÃrammaïaæ và . . . pe . . . dhammÃrammaïaæ và yaæ yaæ và pan' Ãrabbha, tasmiæ samaye avijjÃpaccayÃ\<*<4>*>/ saÇkhÃrÃ, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃma- paccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà pasÃdo, pasÃda- paccayà adhimokkho, adhimokkhapaccayà bhavo, bhava- paccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Tattha katamo avijjÃpaccayà saÇkhÃro? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati avijjÃpaccayà saÇkhÃro . . . pe\<*<5>*>/ . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotÅti. (ii) Tasmiæ samaye avijjÃpaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà pasÃdo, pasÃda- paccayà adhimokkho, adhimokkhapaccayà bhavo, bhava- paccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ.\<*<6>*>/ Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: tena vuccati evam etassa . . . hotÅti. Sd thereupon rehearses the varied formula: Tasmiæ samaye saækhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ saækhÃrahetukaæ . . . saækhÃrasampayuttaæ . . . vi¤¤Ãïapaccayà pi saækhÃro. 2 K. omits this line. B. has only {AvyÃkata}-niddeso. 3 KÃmÃvacara--aÂÂha--mahÃcittÃni. Cf. Dh. S. 1-159. 4 K and B have . . . pe . . . only to Tattha katamà . . . vedanÃ. 5 See above MÃtikà i, pp. 137. foll. 6 Sd: . . . pe . . . tena vuccati evam etassa . . . hotÅti. >/ #<[page 185]># %< KusalamÆla-vipÃkamÆlakaæ 185>% (iii) Tasmiæ samaye avijjÃpaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmarÆpaæ, nÃmarÆpapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassa- paccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà pasÃdo, pasÃdapaccayà adhimokkho, adhimokkhapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ.\<*<1>*>/ Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. (iv) Tasmiæ samaye avijjÃpaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmarÆpaæ, nÃmarÆpapaccayà salÃyatanaæ, saÊÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà pasÃdo, pasÃdapaccayà adhimokkho, adhimokkhapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ.\<*<2>*>/ Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. 2 -- 8. Katame dhammà kusalÃ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacaraæ kusalaæ cittaæ uppannaæ hoti somanassasahagataæ ¤Ãïasampayuttaæ sasaÇkhÃrena . . . somanassasahagataæ ¤Ãïavippayuttaæ . . . somanas- sasahagataæ ¤Ãïavippayuttaæ sasaÇkhÃrena . . . upe- khÃsahagataæ ¤Ãïasampayuttaæ . . . upekhÃsahagataæ ¤Ãïasampayuttan sasaÇkhÃrena . . . upekhÃsahagataæ ¤Ãïavippayuttaæ . . . upekhÃsahagataæ ¤Ãïavippayuttaæ sasaÇkhÃrena, rÆpÃrammaïaæ và . . . pe . . . dhammÃ- rammaïaæ và yaæ yaæ và pan' Ãrabbha, tasmiæ samaye avijjÃpaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃrapaccayà vi¤- ¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃ- yatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà pasÃdo, pasÃdapaccayà adhimokkho, adhimokkhapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ.\<*<3>*>/ Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Katame dhammà kusalÃ? Yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, vivicc' eva \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: . . . pe . . . tena vuccati evam etassa . . . hotÅti. 2 Sd: . . . pe . . . tena vuccati evam etassa . . . hotÅti. 3 Sd: . . . pe . . . tena vuccati evam etassa . . . hotÅti. >/ #<[page 186]># %<186 PaccayÃkÃravibhaÇgo>% kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati paÂhavÅkasiïaæ, tasmiæ samaye avijjÃpaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatana- paccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà pasÃdo, pasÃdapaccayà adhimokkho, adhimokkhapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ.\<*<1>*>/ Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Katame\<*<2>*>/ dhammà kusalÃ? Yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, vitakka- vicarÃnaæ vÆpasamà . . . pe . . . dutiyaæ jhÃnaæ . . . tatiyaæ jhÃnaæ . . . catutthaæ jhÃnaæ . . . paÂhamaæ jhÃnaæ . . . pa¤camaæ jhÃnaæ upasampajja viharati paÂhavÅkasiïaæ, tasmiæ samaye avijjÃpaccayà saÇkhÃro . . . pe\<*<3>*>/ . . . jarÃmaraïaæ . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotÅti. Katame\<*<4>*>/ dhammà kusalÃ? Yasmiæ samaye arÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, sabbaso . . . pe\<*<5>*>/ . . . Ãki¤ca¤¤Ãyatanaæ samatikkamma neva- sa¤¤Ã-nÃsa¤¤Ãyatana-sa¤¤Ãsahagataæ sukhassa ca pahÃnà . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati, tasmiæ samaye avijjÃpaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃ- yatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà pasÃdo, pasÃdapaccayà adhimokkho, adhimokkhapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Katame dhammà kusalÃ? Yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂhamÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye avijjÃpaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃ- yatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: . . . pe . . . tena vuccati evam etassa . . . hotÅti. 2 K. and B. omit this section. 3 Sd gives full text. 4 Sd omits this section. 5 K. and B. omit . . . pe . . . >/ #<[page 187]># %< KusalamÆla-vipÃkamÆlakaæ 187>% vedanÃ, vedanÃpaccayà pasÃdo, pasÃdapaccayà adhimokkho, adhimokkhapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etesaæ dhammÃnaæ samudayo hoti . . . pe . . .\<*<1>*>/ Katame dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacarassa kusalassa kammassa katattà upacitattà vipÃkaæ cakkhuvi¤¤Ãïaæ uppannaæ hoti, upekhÃsahagataæ rÆpÃrammaïaæ, tasmiæ samaye kusala- mÆlapaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Tattha katamo kusalamÆlapaccayà saÇkhÃro? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati kusalamÆlapaccayà saÇkhÃro . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotÅti.\<*<2>*>/ Katame dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacarassa kusalassa kammassa katattà upacitattà vipÃkaæ sotavi¤¤Ãïaæ uppannaæ hoti upekhÃsahagataæ saddÃrammaïaæ . . . ghÃnavi¤¤Ãïaæ uppannaæ hoti upekhÃsahagataæ gandhÃrammaïaæ . . . jivhÃvi¤¤Ãïaæ uppannaæ hoti upekhÃsahagataæ rasÃram- maïaæ . . . kÃyavi¤¤Ãïaæ uppannaæ hoti sukhasahagataæ phoÂÂhabbÃrammaïaæ,\<*<3>*>/ . . . manodhÃtu uppannà hoti upekhÃsahagatÃ, rÆpÃrammaïà và . . . pe . . . phoÂÂhab- bÃrammaïà và yaæ yaæ và pan' Ãrabbha\<*<3>*>/ . . . pe . . . manovi¤¤ÃïadhÃtu uppannà hoti somanassasahagatà rÆpÃ- rammaïà và . . . pe . . . dhammÃrammaïà và yaæ yaæ và pan' Ãrabbha\<*<3>*>/ . . . pe . . . manovi¤¤ÃïadhÃtu up- pannà hoti upekhÃsahagatà rÆpÃrammaïà và . . . pe . . . dhammÃrammaïà và yaæ yaæ và pan' Ãrabbha, tasmiæ samaye kusalamÆlapaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃ- yatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd adds, in condensed form, the usual catechism. 2 B appends here AvijjÃmÆlakakusala-niddeso, the more fitting place being end of preceding section. 3 Sd concludes this separately. >/ #<[page 188]># %<188 PaccayÃkÃravibhaÇgo>% vedanÃ, vedanÃpaccayà adhimokkho, adhimokkhapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.\<*<1>*>/ . . . Katame dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacarassa kusalassa kammassa katattà upacitattà vipÃkà manovi¤¤ÃïadhÃtu uppannà hoti somanassasahagatà ¤Ãïasampayuttà . . . somanassasaha- gatà ¤Ãïasampayuttà sasaÇkhÃrena . . . somanassasaha- gatà ¤Ãïavippayuttà . . . somanassasahagatà ¤Ãïavippa- yuttà sasaÇkhÃrena . . . upekhÃsahagatà ¤Ãïasampayuttà . . . upekhÃsahagatà ¤Ãïasampayuttà sasaÇkhÃrena . . . upekhÃsahagatà ¤Ãïavippayuttà . . . upekhÃsahagatà ¤Ãïavippayuttà sasaÇkhÃrena, rÆpÃrammaïà và . . . pe . . . dhammÃrammaïà và yaæ yaæ và pan' Ãrabbha' tasmiæ samaye kusalamÆlapaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃra- paccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassa- paccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà pasÃdo, pasÃdapaccayà adhimokkho, adhimokkhapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ.\<*<2>*>/ Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Katame dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti vivic- c' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati paÂhavÅkasiïaæ, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva rÆpÃvacarassa kusalassa kammassa katattà upa- citattà vipÃkaæ vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ\<*<3>*>/ . . . pe . . . vitakka-vicarÃnaæ vÆpasamà . . . pe . . . dutiyaæ jhÃnaæ . . . tatiyaæ jhÃnaæ . . . catut- thaæ jhÃnaæ . . . paÂhamaæ jhÃnaæ . . . pa¤camaæ jhÃnaæ upasampajja viharati paÂhavÅkasiïaæ, tasmiæ samaye kusalamÆlapaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃya- tanaæ. ChaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà pasÃdo, pasÃdapaccayà adhimokkho. adhimokkhapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd gives fraction of the usual catechism. 2 Sd: tena vuccati evam etassa . . . hotÅti. 3 K and B omit these section; Sd deals with them collectively in one separate section. >/ #<[page 189]># %< KusalamÆla-vipÃkamÆlakaæ 189>% jarÃmaraïaæ.\<*<1>*>/ Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Katame\<*<2>*>/ dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ samaye arÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti sabbaso . . . pe . . . Ãki¤ca¤¤Ãyatanaæ samatikkamma neva- sa¤¤Ã-nÃsa¤¤Ãyatana-sa¤¤Ãsahagataæ sukhassa ca pahÃnà . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva arÆpÃvacarassa kusalassa kammassa katattà upacitattà vipÃkaæ sabbaso Ãki¤ca¤¤Ã- yatanaæ samatikkamma neva-sa¤¤Ã-nÃsa¤¤Ãyatana-sa¤¤Ã- sahagataæ sukhassa ca pahÃnà . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati; tasmiæ samaye kusalamÆla- paccayà saÇkhÃro, saÇkhÃrapaccayà vi¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïa- paccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃ- yatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃ- paccayà pasÃdo, pasÃdapaccayà adhimokkho, adhimokkha- paccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Katame dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂhamÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva lokuttarassa kusalassa jhÃnassa katattà bhÃvitattà vipÃkaæ vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ su¤¤ataæ; tasmiæ samaye kusalamÆlapaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà pasÃdo, pasÃdapaccayà adhimokkho, adhi- mokkhapaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etesaæ dhammÃnaæ samudayo hoti\<*<3>*>/. KUSALAMôLA-VIPùKAMÆLAKAõ NIèèHITAõ.\<*<4>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: tena vuccati evam etassa, &c. 2 Sd omits this section. B. omit . . . pe . . . 3 Sd gives the catechism condensed. 4 K. omits this line. B has KusalamÆlakavipÃka-niddeso. >/ #<[page 190]># %<190 PaccayÃkÃravibhaÇgo>% Katame dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ samaye akusalassa kammassa katattà upacitattà vipÃkaæ cakkhuvi¤¤Ãïaæ uppannaæ hoti upekhÃsahagataæ rÆpÃrammaïaæ; tasmiæ samaye akusalamÆlapaccayà saÇ- khÃro, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà bhavo, bhavapaccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Tattha katamo akusalamÆlapaccayà saÇkhÃro? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati akusalamÆlapaccayà saÇkhÃro . . . pe . . . tena vuccati evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotÅti. Katame dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ samaye akusalassa kammassa katattà upacitattà vipÃkaæ sotavi¤¤Ãïaæ uppannaæ hoti upekhÃsahagataæ saddÃrammaïaæ . . . ghÃnavi¤¤Ãïaæ uppannaæ hoti upe- khÃsahagataæ gandhÃrammaïaæ . . . jivhÃvi¤¤Ãïaæ up- pannaæ hoti upekhÃsahagataæ rasÃrammaïaæ . . . kÃya- vi¤¤Ãïaæ uppannaæ hoti dukkhasahagataæ phoÂÂhabbÃram- maïaæ . . . manodhÃtu\<*<1>*>/ uppannà hoti upekhÃsahagatà rÆpÃrammaïà và . . . pe . . . phoÂÂhabbÃrammaïà và yaæ yaæ và pan' Ãrabbha, tasmiæ samaye akusalamÆla- paccayà saÇkhÃro, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïa- paccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃ- yatanapaccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃ- paccayà adhimokkho, adhimokkhapaccayà bhavo, bhava- paccayà jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam\<*<2>*>/ etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Katame dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ samaye akusalassa kammassa katattà upacitattà vipÃkà manovi¤¤ÃïadhÃtu uppannà hoti upekhÃsahagatà rÆpÃrammaïà và . . . pe . . . dhammÃrammaïà và yaæ yaæ và pan' Ãrabbha, tasmiæ samaye akusalamÆlapaccayà saÇkhÃro, saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ, nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ, chaÂÂhÃyatana- paccayà phasso, phassapaccayà vedanÃ, vedanÃpaccayà adhimokkho, adhimokkhapaccayà bhavo, bhavapaccayà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd takes this into a separate section. 2 Sd: tena vuccati evam etassa . . . hotÅti. >/ #<[page 191]># %< AkusalavipÃkamÆlakaæ 191>% jÃti, jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Tattha katamo akusalamÆlapaccayà saÇkhÃro? Yà cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: ayaæ vuccati akusalamÆlapaccayà saÇkhÃro. Tattha katamaæ saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ. Tattha katamaæ vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho: idaæ vuccati vi¤¤Ãïapaccayà nÃmaæ. Tattha katamaæ nÃmapaccayà chaÂÂhÃyatanaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati nÃmapaccayà chaÂÂhÃya- tanaæ. Tattha katamo chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso? Yo phasso phusanà samphusanà samphusitattaæ: ayaæ vuccati chaÂÂhÃyatanapaccayà phasso. Tattha katamà phassapaccayà vedanÃ? Yaæ cetasikaæ neva sÃtaæ nÃsÃtaæ cetosamphassajaæ adukkhamasukhaæ vedayitaæ cetosamphassajà aduk- khamasukhà vedanÃ: ayaæ vuccati phassapaccayà vedanÃ. Tattha katamo vedanÃpaccayà adhimokkho? Yo cittassa adhimokkho adhimuccanà tad-adhimuttatÃ: ayaæ vuccati vedanÃpaccayà adhimokkho. Tattha katamo adhimokkhapaccayà bhavo? èhapetvà adhimokkhaæ vedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho: ayaæ vuccati vedanÃpaccayà bhavo. Tattha katamà bhavapaccayà jÃti? Yà tesaæ dhammÃnaæ jÃti sa¤jÃti nibbati abhinibbatti pÃtubhÃvo: ayaæ vuccati bhavapaccayà jÃti. Tattha katamaæ jÃtipaccayà jarÃmaraïaæ? Atthi jarÃ, atthi maraïaæ. Tattha katamà jarÃ? Yà tesaæ dhammÃnaæ jarà jÅraïatà Ãyuno saæhÃni: ayaæ vuccati jarÃ. Tattha katamaæ maraïaæ? Yo tesaæ dhammÃnaæ khayo vayo bhedo paribhedo aniccatà antaradhÃnaæ: idaæ vuccati maraïaæ. Iti aya¤ ca jarà ida¤ ca maraïaæ: idaæ vuccati jÃti- paccayà jarÃmaraïaæ. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotÅti: evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa saÇgati hoti, samÃgamo hoti, samodhÃnaæ hoti, pÃtubhÃvo hoti; \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 192]># %<192 PaccayÃkÃravibhaÇgo>% tena vaccati evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotÅti. AkusalavipÃka-mÆlakaæ {niÂÂhitaæ}.\<*<1>*>/ ABHIBHAMMABHùJANIYAõ\<*<2>*>/ NIèèHITAõ.\<*<3>*>/ PACCAYùKùRAVIBHA§GO SAMATTO CHAèèHO.\<*<4>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K. omits this title. 2 K. -bhÃjanÅyaæ. 3 Sd adds this note: KusalÃkusala-soÊÃsikà samÆlà nesaæ paccayà nesaæ vipÃkà saæva¬¬hitÃ, tehi saækhÃrapaccayà paÂhama--catukka--kusala-- avijjà tassa paccayo ekanÃlo vipÃkasmiæ tehi kusalÃkusala-mÆlakÃ. Vicikicchà dasa vi¤¤Ãïe abhimokkho na labhati. Ahetuke và kusale pasÃdo nÆpalabbhati. 4 Sd: PaÂiccasamuppÃdavibhaægo niÂÂhito chaÂÂho. K. and B. omit chaÂÂho. B has niÂÂhito for samatto. >/ #<[page 193]># %< KÃyÃnupassanÃ-niddeso 193>% VII. SATIPAèèHùNAVIBHA§GO. CATTùRO satipaÂÂhÃnÃ: idha bhikkhu ajjhattaæ kÃye kÃyÃnupassÅ viharati, bahiddhà kÃye kÃyÃnupassÅ viharati, ajjhattabahiddhà kÃye kÃyÃnupassÅ viharati ÃtÃpÅ\<*<1>*>/ sampa- jÃno satimà vineyya loke abhijjhÃdomanassaæ; ajjhattaæ vedanÃsu vedanÃnupassÅ viharati, bahiddhà vedanÃsu vedanÃnupassÅ viharati, ajjhattabahiddhà vedanÃsu vedanÃ- nupassÅ viharati ÃtÃpÅ sampajÃno satimà vineyya loke abhijjhÃdomanassaæ; ajjhattaæ citte cittÃnupassÅ viharati, bahiddhà citte cittÃnupassÅ viharati, ajjhattabahiddhà citte cittÃnupassÅ viharati ÃtÃpÅ sampajÃno satimà vineyya loke abhijjhÃdomanassaæ; ajjhattaæ dhammesu dhammÃnupassÅ viharati, bahiddhà dhammesu dhammÃnupassÅ viharati, ajjhattabahiddhà dhammesu dhammÃnupassÅ viharati ÃtÃpÅ sampajÃno satimà vineyya loke abhijjhÃdomanassaæ. Katha¤ ca bhikkhu ajjhattaæ kÃye kÃyÃnupassÅ viharati? Idha bhikkhu ajjhattaæ kÃyaæ uddhaæ pÃdatalà adho kesamatthakÃ\<*<2>*>/ tacapariyÃntaæ pÆraæ nÃnappakÃrassa\<*<3>*>/ asucino paccavekkhati: atthi imasmiæ kÃye kesà lomà nakhà dantà taco maæsaæ nahÃrÆ\<*<4>*>/ aÂÂhÅ\<*<5>*>/ aÂÂhimi¤jÃ\<*<6>*>/ vakkaæ hadayaæ yakanaæ kilomakaæ pihakaæ papphÃsaæ antaæ antaguïaæ udariyaæ karÅsaæ pittaæ semhaæ pubbo lohitaæ sedo medo assu vasà kheÊo siÇghÃïikà lasikà muttan ti.\<*<7>*>/ So taæ nimittaæ Ãsevati bhÃveti bahulÅkaroti svÃvatthitaæ\<*<8>*>/ vavatthÃpeti.\<*<9>*>/ So taæ nimittaæ Ãsevitvà bhÃvetvà bahulÅkaritvà svÃvatthitaæ vavatthÃpetvà bahiddhà kÃye cittaæ upasaæharati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: ÃtÃpi always. 2 K: uddhampÃdatalà adhokesa- always. 3 Sd: pÆraïïÃna- always. K: pÆrannÃna- always. 4 Sd: nahÃru. B: nhÃru. 5 B: aÂÂhi. 6 K and B: -mi¤jaæ. 7 B. omits ti always. 8 K: svavatthitaæ always. 9 K: avatthap- always. B: vavattap- always. >/ #<[page 194]># %<194 CattÃro satipaÂÂhÃnÃ>% Katha¤ ca bhikkhu bahiddhà kÃye kÃyÃnupassÅ viharati? Idha bhikkhu bahiddhà kÃyaæ uddhaæ pÃdatÃlà adho kesamatthakà tacapariyantaæ pÆraæ nÃnappakÃrassa asucino paccavekkhati: atthi 'ssa kÃye\<*<1>*>/ kesà lomà nakhà dantà taco maæsaæ nahÃrÆ\<*<2>*>/ aÂÂhÅ\<*<2>*>/ aÂÂhimi¤jÃ\<*<2>*>/ vakkaæ hadayaæ yakanaæ kilomakaæ pihakaæ papphÃsaæ antaæ antaguïaæ udariyaæ karÅsaæ pittaæ semhaæ pubbo lohitaæ sedo medo assu vasà kheÊo siÇghÃïikà lasikà muttan ti. So taæ nimittaæ Ãsevati bhÃveti bahulÅkaroti svÃvatthitaæ\<*<2>*>/ vavat- thÃpeti.\<*<2>*>/ So taæ nimittaæ Ãsevitvà bhÃvetvà bahulÅkaritvà svÃvatthitaæ vavatthÃpetvà ajjhattabahiddhà kÃye cittaæ upasaæharati. Katha¤ ca bhikkhu ajjhattabahiddhà kÃye kÃyÃnupassÅ viharati? Idha bhikkhu ajjhattabahiddhà kÃyaæ uddhaæ pÃdatalà adho kesamatthakà tacapariyantaæ pÆraæ nÃnappakÃrassa asucino paccavekkhati: atthi kÃye\<*<3>*>/ kesà lomà nakhà dantà taco maæsaæ {nahÃrÆ} aÂÂhÅ aÂÂhimi¤jà vakkaæ hadayaæ yakanaæ kilomakaæ pihakaæ papphÃsaæ antaæ antaguïaæ udariyaæ karÅsaæ pittaæ semhaæ pubbo lohitaæ sedo medo assu vasà kheÊo siÇghÃïikà lasikà muttan ti. Evaæ bhikkhu ajjhattabahiddhà kÃye kÃyÃnupassÅ viharati ÃtÃpÅ sampajÃno satimà vineyya loke abhijjhÃdo- manassaæ. AnupassÅ ti: tattha katamà anupassanÃ? Yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe\<*<4>*>/ . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: ayaæ vuccati anupassanÃ. ImÃya anupas- sanÃya upeto hoti samupeto upÃgato samupÃgato\<*<5>*>/ uppanno samuppanno samannÃgato, tena vuccati anupassÅti. ViharatÅti: iriyati vattati pÃleti yapeti yÃpeti carati viharati: tena vuccati viharatÅti. ùtÃpÅ ti: tattha katamaæ {Ãtappaæ?} Yo cetasiko viriyÃrambho . . . pe . . . sammÃvÃyÃmo: idaæ vuccati Ãtappaæ. Iminà Ãtappena upeto hoti samupeto upÃgato samupÃgato uppanno samuppanno samannÃgato, tena vuccati ÃtÃpÅ ti. SampajÃno ti: tattha katamaæ sampaja¤¤aæ? Yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe\<*<4>*>/ . . . amoho dhamma- vicayo sammÃdiÂÂhi: idaæ vuccati sampaja¤¤aæ. Iminà sampaja¤¤ena upeto hoti samupeto upÃgato samupÃgato \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: atthi kÃye. 2 Cf. preceding page. 3 So K. B: imasmiæ kÃye. 4 Cf. below p. 250. 5 Sd: upagato samupagato always. >/ #<[page 195]># %< VedanÃpassanÃ-niddeso 195>% uppanno samuppanno samannÃgato, tena vuccati sam- pajÃno ti. Satimà ti: tattha katamà sati? Yà sati anussati . . . pe . . . sammÃsati: ayaæ vuccati sati. ImÃya satiyà upeto hoti samupeto upÃgato samup- Ãgato uppanno samuppanno samannÃgato, tena vuccati satimà ti. Vineyya loke abhijjhÃdomanassan ti: tattha katamo loko? Sveva kÃyo loko, pa¤ca pi upÃdÃnakkhandhà loko: ayaæ vuccati loko. Tattha katamà abhijjhÃ? Yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . cittassa sÃrÃgo: ayaæ vuccati abhijjhÃ. Tattha katamaæ domanassaæ? Yaæ cetasikaæ asÃtaæ cetasikaæ dukkhaæ cetosam- phassajaæ asÃtaæ dukkhaæ vedayitaæ cetosamphassajà asÃtà dukkhà vedanÃ: idaæ vuccati domanassaæ. Iti aya¤ ca abhijjhà ida¤ ca domanassaæ imamhà loke vinÅtà honti paÂivinÅtà santà samità vÆpasantà atthaÇgatà abbhatthaÇgatÃ\<*<1>*>/ appità vyÃppità sosità visosità vyantÅkatÃ, tena vuccati vineyya loke abhijjhÃ- domanassan ti.\<*<2>*>/ Katha¤ ca bhikkhu ajjhattaæ vedanÃsu vedanÃnuppasÅ viharati? Idha bhikkhu sukhaæ vedanaæ vediyamÃno:\<*<3>*>/ sukhaæ vedanaæ vediyÃmÅti\<*<3>*>/ pajÃnÃti, dukkhaæ vedanaæ vedi- yamÃno:\<*<3>*>/ dukkhaæ vedanaæ vediyÃmÅti pajÃnÃti, aduk- khamasukhaæ vedanaæ vediyamÃno: adukkhamasukhaæ vedanaæ vediyÃmÅti pajÃnÃti, sÃmisaæ và sukhaæ vedanaæ vediyamÃno: sÃmisaæ sukhaæ vedanaæ vediyÃmÅti pajÃnÃti, nirÃmisaæ và sukhaæ vedanaæ vediyamÃno: nirÃmisaæ sukhaæ vedanaæ vediyÃmÅti pajÃnÃti, sÃmisaæ và sukhaæ vedanaæ vediyamÃno: sÃmisaæ dukkhaæ vedanaæ vediyÃmÅti pajÃnÃti, nirÃmisaæ và dukkhaæ vedanaæ vediyamÃno: nirÃmisaæ sukhaæ vedanaæ vedi- yÃmÅti pajÃnÃti, sÃmisaæ và adukkhamasukhaæ vedanaæ vediyamÃno: sÃmisaæ adukkhamasukhaæ vedanaæ veda- yÃmÅti pajÃnÃti, nirÃmisaæ và adukkhamasukhaæ vedanaæ vediyamÃno: nirÃmisaæ adukkhamasukhaæ vedanaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So K., B. and Sd. 2 B. adds here KÃyÃnupassanÃ-niddeso. 3 K and B: vedaya- always. >/ #<[page 196]># %<196 CattÃro satipaÂÂhÃnÃ>% vediyÃmÅti pajÃnÃti. so taæ nimittaæ Ãsevati bhÃveti bahulÅkaroti svÃvatthitaæ vavatthÃpeti.\<*<1>*>/ So taæ nimittaæ Ãsevitvà bhÃvetvà bahulÅkaritvà svÃvatthitaæ vavatthÃpetvà ajjhattaæ vedanÃsu cittaæ upasaæhatati. Katha¤ ca bhikkhu bahiddhà vedanÃsu vedanÃnupassÅ viharati? Idha bhikkhu sukhaæ vedanaæ vediyamÃnaæ: sukhaæ vedanaæ vedayÃmÅti pajÃnÃti, dukkhaæ vedanaæ vedi- yamÃnaæ: dukkhaæ vedanaæ vediyÃmÅti pajÃnÃti, aduk- khamasukhaæ vedanaæ vediyamÃnaæ: adukkhamasukhaæ vedanaæ vediyÃmÅti pajÃnÃti, sÃmisaæ và sukhaæ vedanaæ vediyamÃnaæ: sÃmisaæ sukhaæ vedanaæ vediyÃmÅti pajÃnÃti, nirÃmisaæ và sukhaæ vedanaæ vediyamÃnaæ: nirÃmisaæ sukhaæ vedanaæ vediyÃmÅti pajÃnÃti, sÃmisaæ và dukkhaæ vedanaæ vediyamÃnaæ: sÃmisaæ dukkhaæ vedanaæ vediyÃmÅti pajÃnÃti, nirÃmisaæ và dukkhaæ vedanaæ vediyamÃnaæ: nirÃmisaæ dukkhaæ vedanaæ vedi- yÃmÅti pÃjÃnÃti, sÃmisaæ và adukkhamasukhaæ vedanaæ vediyamÃnaæ: sÃmisaæ adukkhamasukhaæ vedanaæ vedi- yÃmÅti pajÃnÃti, nirÃmisaæ và adukkhamasukhaæ vedanaæ vediyamÃnaæ: nirÃmisaæ adukkhamasukhaæ vedanaæ vedi- yÃmÅti pajÃnÃti. So taæ nimittaæ Ãsevati bhÃveti bahu- lÅkaroti svÃvatthitaæ vavatthÃpeti. So taæ nimittaæ Ãsevitvà bhÃvetvà bahulÅkaritvà svÃvatthitaæ vavatthÃpetvà ajjhattabahiddhà vedanÃsu cittaæ upasaæharati. Katha¤ ca bhikkhu ajjhattabahiddhà vedanÃsu vedanÃ- nupassÅ viharati? Idha bhikkhu sukhaæ vedanaæ: sukhà vedanà ti pajÃnÃti, dukkhaæ vedanaæ: dukkhà vedanà ti pajÃnÃti, adukkhamasukhaæ vedanaæ: adukkhamasukhà vedanà ti pajÃnÃti, sÃmisaæ sukhaæ vedanaæ: sÃmisà sukhà vedanà ti pajÃnÃti, nirÃmisaæ sukhaæ vedanaæ: nirÃmisà sukhà vedanà ti pajÃnÃti, sÃmisaæ dukkhaæ vedanaæ: sÃmisà dukkhà vedanà ti pajÃnÃti, nirÃmisaæ dukkhaæ vedanaæ: nirÃmisà dukkhà vedanà ti pajÃnÃti, sÃmisaæ adukkhamasukhaæ vedanaæ: sÃmisà adukkhamasukhà vedanà ti pajÃnÃti, nirÃmisaæ adukkhamasukhaæ vedanaæ: nirÃmisà adukkhamasukhà vedanà ti pajÃnÃti. Evaæ bhik- khu ajjhattabahiddhà vedanÃsu vedanÃnupassÅ viharati ÃtÃpÅ sampajÃno satimà vineyya loke abhijjhÃdomanassaæ. AnupassÅ ti . . . pe\<*<2>*>/ . . . viharatÅti . . . pe . . . ÃtÃpÅ ti . . . pe . . . sampajÃno ti . . . \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cf. p. 193. nn. 8, 9. 2 K. omits these . . . pe . . . s. >/ #<[page 197]># %< CittÃnupassanÃ-niddeso 197>% pe . . . satimà ti . . . pe . . . vineyya loke abhijjhÃdomanassan ti: tattha katamo loko? Sà yeva\<*<1>*>/ vedanà loko, pa¤ca pi upÃdÃnakkhandhà loko: ayaæ vuccati loko. Tattha katamà abhijjhÃ? Yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . cittassa sÃrÃgo: ayaæ vuccati abhijjhÃ. Tattha katamaæ domanassaæ? Yaæ cetasikaæ asÃtaæ cetasikaæ dukkhaæ cetosam- phassajaæ asÃtaæ dukkhaæ vedayitaæ cetosamphassajà asÃtà dukkhà vedanÃ: idaæ vuccati domanassaæ. Iti aya¤ ca abhijjhà ida¤ ca domanassaæ imamhi loke vinÅtà honti paÂivinÅtà santà samità vÆpasantà atthaÇgatà abbhatthaÇgatÃ\<*<2>*>/ appità vyappità sosità visosità vyantÅkatÃ, tena vuccati vineyya loke abhijjhÃdomanassan ti.\<*<3>*>/ Katha¤ ca bhikkhu ajjhattaæ citte cittÃnupassÅ viharati? Idha bhikkhu sarÃgaæ và cittaæ: sarÃgaæ me cittan ti pajÃnÃti, vÅtarÃgaæ và cittaæ: vÅtarÃgaæ me cittan ti pajÃnÃti, sadosaæ và cittaæ: sadosaæ me cittan ti pajÃnÃti, vÅtadosaæ và cittaæ: vÅtadosaæ me cittan ti pajÃnÃti, samohaæ và cittaæ: samohaæ me cittan ti pajÃnÃti, vÅtamohaæ và cittaæ: vÅtamohaæ me cittan ti pajÃnÃti, saÇkhittaæ và cittaæ: saÇkhittaæ me cittan ti pajÃnÃti, vikkhittaæ và cittaæ: vikkhittaæ me cittan ti pajÃnÃti, mahaggataæ và cittaæ: mahaggataæ me cittan ti pajÃnÃti, amahaggataæ và cittaæ: amahag- gataæ me cittan ti pajÃnÃti; sa-uttaraæ và cittaæ: sa-uttaraæ me cittan ti pajÃnÃti, anuttaraæ và cittaæ: anuttaraæ me cittan ti pajÃnÃti, samÃhitaæ và cittaæ: samÃhitaæ me cittan ti pajÃnÃti, asamÃhitaæ và cittaæ: asamÃhitaæ me cittan ti pajÃnÃti, vimuttaæ và cittaæ: vimuttaæ me cittan ti pajÃnÃti, avimuttaæ và cittaæ: avimuttaæ me cittan ti pajÃnÃti. So taæ nimittaæ Ãsevati bhÃveti bahulÅkaroti svÃvatthitaæ vavatthÃpeti. So taæ nimittaæ Ãsevitvà bhÃvetvà bahulÅkaritvà svÃvat- thitaæ vavatthÃpetvà bahiddhà citte cittaæ upasaæharati. Katha¤ ca bhikkhu bahiddhà citte cittÃnupassÅ viharati? Idha bhikkhu sarÃgaæ và 'ssa cittaæ: sarÃgassa cittan ti pajÃnÃti, vÅtarÃgaæ và 'ssa cittaæ: vÅtarÃgassa cittan ti pajÃnÃti, sadosaæ và 'ssa cittaæ: sadosassa cittan \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B: sà va. 2 Sd. atthagatà abbhatthagatÃ. 3 B. has here VedanÃnuppassanÃ-niddeso. >/ #<[page 198]># %<198 CattÃro satipaÂÂhÃnÃ>% ti pajÃnÃti, vÅtadosaæ và 'ssa cittaæ: vÅtadosassa cittan ti pajÃnÃti, samohaæ và 'ssa cittaæ: samohassa cittan ti pajÃnÃti, vÅtamohaæ và 'ssa cittaæ: vÅtamohassa cittan ti pajÃnÃti, saÇkhittaæ và 'ssa cittaæ: saÇkhit- tassa cittan ti pajÃnÃti, vikkhittaæ và 'ssa cittaæ: vik- khittassa cittan ti pajÃnÃti, mahaggataæ và 'ssa citaæ: mahaggatassa cittan ti pajÃnÃti, amahaggataæ và 'ssa cittaæ: amahaggatassa cittan ti pajÃnÃti, sa-uttaraæ và 'ssa cittaæ: sa-uttarassa cittan ti pajÃnÃti, anuttaraæ và 'ssa cittaæ: anuttarassa cittan ti pajÃnÃti, samÃhitaæ và 'ssa cittaæ: samÃhitassa cittan ti pajÃnÃti, asamÃ- hitaæ và 'ssa citaæ: asamÃhitassa cittan ti pajÃnÃti, vimuttaæ và 'ssa cittaæ: vimuttassa cittan ti pajÃnÃti, avimuttaæ và 'ssa cittaæ: avimuttassa cittan ti pajÃnÃti. So taæ nimittaæ Ãsevati bhÃveti bahulÅkaroti svÃvatthitaæ vavatthÃpeti. So taæ nimittaæ Ãsevitvà bhÃvetvà bahulÅka- ritvà svÃvatthitaæ vavatthÃpetvà ajjhattabahiddhà citte cittaæ upasaæharati. Katha¤ ca bhikkhu ajjhattabahiddhà citte cittÃnupassÅ viharati? Idha bhikkhu sarÃgaæ và cittaæ: sarÃgaæ cittan ti pajÃnÃti, vÅtarÃgaæ và cittaæ: vÅtarÃgaæ cittan ti pajÃnÃti, sadosaæ và cittaæ: sadosaæ cittan ti pajÃnÃti, vÅtadosaæ và cittaæ: vÅtadosaæ cittan ti pajÃnÃti, samohaæ và cittaæ: samohaæ cittan ti pajÃnÃti, vÅtamohaæ và cittaæ: vÅtamohaæ cittan ti pajÃnÃti, saÇkhittaæ và cittaæ: saÇ- khittaæ cittan ti pajÃnÃti, vikkhittaæ và cittaæ: vikkhittaæ cittan ti pajÃnÃti, mahaggataæ và cittaæ: mahaggataæ cittan ti pajÃnÃti, amahaggataæ và cittaæ: amahaggataæ cittan ti pajÃnÃti, sa-uttaraæ và cittaæ: sa-uttaraæ cittan ti pajÃnÃti, anuttaraæ và cittaæ: anuttaraæ cittan ti pajÃnÃti, samÃhitaæ và cittaæ: samÃhitaæ cittan ti pajÃnÃti, asamÃhitaæ và cittaæ: asamÃhitaæ cittan ti pajÃnÃti, vimuttaæ và cittaæ: vimuttaæ cittan ti pajÃnÃti, avimuttaæ và cittaæ: avimuttaæ cittan ti pajÃnÃti. Evaæ bhikkhu ajjhattabahiddhà citte cittÃnu- passÅ viharati ÃtÃpÅ sampajÃno satimà vineyya loke abhijjhÃdomanassaæ. AnupassÅ ti . . . pe . . . viharatÅti . . . pe . . . ÃtÃpÅ ti . . . pe . . . sampajÃno ti . . . pe . . . satimà ti . . . pe . . . vineyya loke abhijjhÃdomanassanti: tattha katamo loko? Taæ yeva cittaæ loko, pa¤ca pi upÃdÃnakkhandhà loko: ayaæ vuccati loko. Tattha katamà abhijjhÃ? \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 199]># %< DhammÃnupassanÃ-niddeso 199>% Yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . cittassa sÃrÃgo: ayaæ vuccati abhijjhÃ. Tattha katamaæ domanassaæ? Yaæ cetasikaæ asÃtaæ cetasikaæ dukkhaæ cetosam- phassajaæ asÃtaæ dukkhaæ vedayitaæ cetosamphassajà asÃtà dukkhà vedanÃ: idaæ vuccati domanassaæ. Iti aya¤ ca abhijjhà ida¤ ca domanassaæ imamhi loke vinÅtà honti paÂivinÅtà santà samità vÆpasantà atthaÇgatà abbhatthaÇgatÃ\<*<1>*>/ appità vyappità sosità visosità vyantÅkatÃ: tena vuccati vineyya loke abhijjhÃdoma- nassan ti.\<*<2>*>/ Katha¤ ca bhikkhu ajjhattaæ dhammesu dhammÃ- nupassÅ viharati? Idha bhikkhu santaæ và ajjhattaæ kÃmacchandaæ: atthi me ajjhattaæ kÃmacchando ti pajÃnÃti, asantaæ và ajjhattaæ kÃmacchandhaæ: natthi me ajjhattaæ kÃmac- chando ti pajÃnÃti, yathà ca anuppannassa kÃmac- chandassa uppÃdo hoti, ta¤ ca pajÃnÃti, yathà ca uppan- nassa kÃmacchandassa pahÃnaæ hoti, ta¤ ca pajÃnÃti, yathà ca pahÅnassa kÃmacchandassa Ãyatiæ anuppÃdo hoti, ta¤ ca pajÃnÃti, santaæ và ajjhattaæ vyÃpÃdaæ . . . pe . . .\<*<3>*>/ {santaæ} và ajjhattaæ thÅnamiddhaæ . . . pe . . . santaæ và ajjhattaæ uddhaccakukkuccaæ . . . pe . . . santaæ và ajjhattaæ vicikicchaæ: atthi me ajjhattaæ vicikicchà ti pajÃnÃti, asantaæ và ajjhattaæ vicikicchaæ: natthi me ajjhattaæ vicikicchà ti pajÃnÃti, yathà ca anuppannÃya vicikicchÃya uppÃdo hoti, ta¤ ca pajÃnÃti, yathà ca uppannà vicikicchÃya pahÃnaæ hoti, ta¤ ca pajÃnÃti, yathà ca pahÅnÃya vicikicchÃya Ãyatiæ anuppÃdo hoti, ta¤ ca pajÃnÃti. Santaæ và ajjhattaæ satisambojjhaÇgaæ: atthi me ajjhattaæ satisambojjhaÇgo ti pajÃnÃti, asantaæ và ajjhattaæ satisambojjhaÇgaæ: natthi me ajjhattaæ satisambojjhaÇgo ti pajÃnÃti, yathà ca anuppannassa satisambojjhaÇgassa uppÃdo hoti, ta¤ ca pajÃnÃti, yathà ca uppannassa satisambojjhaÇgassa bhÃvanÃpÃripÆrÅ\<*<4>*>/ hoti, ta¤ ca pajÃnÃti. Santaæ và ajjhattaæ dhammavicaya- sambojjhaÇgaæ\<*<5>*>/ . . . pe . . . sataæ và ajjhattaæ viriya- sambojjhaÇgaæ . . . pe . . . santaæ và ajjhattaæ pÅtisam- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sd. 2 B. has here CittÃnupassanÃ-niddeso. 3 Sd and B. give each case in full. K. omits . . . pe . . . 4 Sd and K: -{pÃripÆri} always. Cf. D. II., 303. 5 Sd has . . . pe . . . for this case only, then contracts without . . . pe . . . >/ #<[page 200]># %<200 CattÃro satipaÂÂhÃnÃ>% bojjhaÇgaæ . . . pe . . . santaæ và ajjhattaæ passaddhi- sambojjhaÇgaæ . . . pe . . . santaæ và ajjhattaæ samÃdhi- sambojjhaÇgaæ . . . pe . . . santaæ và ajjhattaæ upekhÃ- sambojjhaÇgaæ: atthi me ajjhattaæ upekhÃsambojjhaÇgo ti pajÃnÃti, asantaæ và ajjhattaæ upekhÃsambojjhaÇgaæ: natthi me ajjhattaæ upekhÃsambojjhaÇgo ti pajÃnÃti, yathà ca {anuppannassa} upekhÃsambojjhaÇgassa uppÃdo hoti, ta¤ ca pajÃnÃti, yathà ca uppannassa upekhÃsam- bojjhaÇgassa {bhÃvanÃpÃripÆrÅ} hoti, ta¤ ca pajÃnÃti. So taæ nimittaæ Ãsevati bhÃveti bahulÅkaroti svÃvatthitaæ vavatthÃpeti. So taæ nimittaæ Ãsevityà bhÃvetvà bahu- likaritvà svÃvatthitaæ vavatthÃpetvà bahiddhà dhammesu cittaæ upasaæharati. Katha¤ ca bhikkhu bahiddhà dhammesu dhammÃnu- passÅ viharati? Idha bhikkhu santaæ và 'ssa kÃmacchandaæ: atthi 'ssa kÃmacchando ti pajÃnÃti, asantaæ và 'ssa kÃmacchandaæ: natthi 'ssa kÃmacchando ti pajÃnÃti, yathà ca anuppan- nassa kÃmacchandassa uppÃdo hoti, ta¤ ca pajÃnÃti, yathà ca uppannassa kÃmacchandassa pahÃnaæ hoti, ta¤ ca pajÃnÃti, yathà {ca} pahÅnassa kÃmacchandassa Ãyatiæ anuppÃdo hoti, ta¤ {ca} pajÃnÃti. Santaæ và 'ssa vyÃpÃ- dan\<*<1>*>/ . . . pe . . . santan và 'ssa thÅnamiddhaæ . . . pe . . . santaæ và 'ssa uddhaccakukkuccaæ . . . pe . . . santaæ và 'ssa vicikicchaæ: atthi 'ssa vici- kicchà ti pajÃnÃti, asantaæ và 'ssa vicikicchaæ: natthi 'ssa vicikicchà ti pajÃnÃti, yathà ca anuppannÃya vicikic- chÃya uppÃdo hoti, ta¤ ca pajÃnÃti, yathà ca uppannÃya vicikicchÃya pahÃnaæ hoti, ta¤ ca pajÃnÃti, yathà ca pahÅnÃya vicikicchÃya Ãyatiæ anuppÃdo hoti, ta¤ ca pajÃnÃti. Santaæ và 'ssa satisambojjhaÇgaæ: atthi 'ssa satisambojjhaÇgo ti pajÃnÃti, asantaæ và 'ssa satisam- bojjhaÇgaæ: natthi 'ssa satisambojjhaÇgo ti pajÃnÃti, yathà ca anuppannassa satisambojjhaÇgassa uppÃdo hoti, ta¤ ca pajÃnÃti, yathà ca uppannassa satisambojjhaæ- gassa bhÃvanÃpÃripÆrÅ hoti, ta¤ ca pajÃnÃti, santaæ và 'ssa dhammavicaya-sambojjhaÇgaæ . . . pe . . . santaæ và 'ssa viriya-sambojjhaÇgaæ . . . pe . . . santaæ và 'ssa pÅtisambojjhaÇgaæ . . . pe . . .\<*<2>*>/ santaæ và 'ssa passad- dhisambojjhaÇgaæ, santaæ và 'ssa samÃdhisambojjhaÇgaæ, santaæ và 'ssa upekhÃsambojjhaÇgaæ: atthi 'ssa upekhÃ- sambojjhaÇgo ti pajÃnÃti, asantaæ và 'ssa upekhÃsamboj- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd gives each case in full. K. omits . . . pe . . . 2 Sd has . . . pe . . . down to santaæ vÃ'ssa upekhÃ-. >/ #<[page 201]># %< DhammÃnupassanÃ-niddeso 201>% jhaÇgaæ: natthi 'ssa upekhÃsambojjhaÇgo ti pajÃnÃti, yathà ca anuppannassa upekhÃsambojjhaÇgassa uppÃdo hoti, ta¤ ca pajÃnÃti, yathà ca uppannassa upekhÃsam- bojjhaÇgassa bhÃvanÃpÃripÆrÅ hoti, ta¤ ca pajÃnÃti. So taæ nimittaæ Ãsevati bhÃveti bahulÅkaroti svÃvatthitaæ vavatthÃpeti. So taæ nimittaæ Ãsevitvà bhÃvetvà bahu- lÅkaritvà svÃvatthitaæ vavatthÃpetvà ajjhattabahiddhà dhammesu cittaæ upasaæharati. Katha¤ ca bhikkhu ajjhattabahiddhà dhammesu dham- mÃnupassÅ viharati? Idha bhikkhu santaæ và kÃmacchandaæ: atthi kÃmac- chando ti pajÃnÃti, asantaæ và kÃmacchandaæ: natthi kÃmacchando ti pajÃnÃti, yathà ca anuppannassa kÃmac- chandassa uppÃdo hoti ta¤ ca pajÃnÃti, yathà ca anuppan- nassa kÃmacchandassa pahÃnaæ hoti, {ta¤} ca pajÃnÃti, yathà ca pahÅnassa kÃmacchandassa Ãyatiæ anuppÃdo hoti, ta¤ ca pajÃnÃti. Santaæ và vyÃpÃdaæ . . . pe . . .\<*<1>*>/ santaæ và thÅnamiddhaæ . . . pe . . . santaæ và uddhac- cakukkuccaæ . . . pe . . . santaæ và vicikicchaæ: atthi vicikicchà ti pajÃnÃti, asantaæ và vicikicchaæ: natthi vicikicchà ti pajÃnÃti, yathà ca anuppannÃya vicikicchÃya uppÃdo hoti, ta¤ ca pajÃnÃti, yathà ca uppannÃya vicikic- chÃya pahÃnaæ hoti, ta¤ ca pajÃnÃti, yathà ca pahÅnÃya vicikicchÃya Ãyatiæ anuppÃdo hoti ta¤ ca pajÃnÃti. Santaæ và satisambojjhaÇgaæ: atthi satisambojjhaÇgo ti pajÃnÃti, asantaæ và satisambojjhaÇgaæ: natthi satisambojjhaÇgo ti pajÃnÃti, yathà ca anuppannassa satisambojjhaÇgassa uppÃdo hoti, ta¤ ca pajÃnÃti, yathà ca uppannassa sati- sambojjhaÇgassa bhÃvanÃpÃripÆrÅ hoti, ta¤ ca pajÃnÃti, santaæ và dhammavicayasambojjhaÇgaæ,\<*<2>*>/ santaæ và viriya- sambojjhaÇgaæ, santaæ và pÅtisambojjhaÇgaæ, santaæ và passaddhisambojjhaÇgaæ, santaæ và samÃdhisamboj- jhaÇgaæ . . . pe . . .\<*<3>*>/ santaæ và upekhÃsambojjhaÇgaæ: atthi upekhÃsambojjhaÇgo ti pajÃnÃti, asantaæ và upekhÃ- sambojjhaÇgaæ: natthi upekhÃsambojjhaÇgo ti pajÃnÃti yathà ca anuppannassa {upekhÃsambojjhaÇgassa} uppÃdo hoti, ta¤ ca pajÃnÃti yathà ca uppannassa upekhÃsam- bojjhaÇgassa bhÃvanÃpÃripÆrÅ hoti, ta¤ ca pajÃnÃti. Evaæ bhikkhu ajjhattabahiddhà dhammesu dhammÃnupassÅ viharati ÃtÃpÅ sampajÃno satimà vineyya loke abhijjhÃ- domanassaæ. AnupassÅ ti: tattha katamà anupassanÃ? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd gives each folloOing case in condensed form. 2 B. gives . . . pe . . . at each excision. 3 So Sd. >/ #<[page 202]># %<202 CattÃro satipaÂÂhÃnÃ>% Yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhamma- vicayo sammÃdiÂÂhi: ayaæ vuccati anupassanÃ. ImÃya anupassanÃya upeto hoti samupeto upÃgato samupÃgato uppanno samuppanno sammannÃgato, tena vaccati anup- assÅ ti. ViharatÅti: iriyati vattati pÃleti yapeti yÃpeti carati viharati: tena vuccati viharatÅti. ùtÃpi ti: tattha katamaæ Ãtappaæ? Yo cetasiko viriyÃrambho . . . pe . . . sammÃvÃyÃmo: idaæ vuccati Ãtappaæ. Iminà Ãtappena upeto hoti . . . pe . . . samannÃgato, tena vuccati ÃtÃpÅ ti. SampajÃno ti; tattha katamaæ sampaja¤¤aæ? Yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: idaæ vuccati sampaja¤¤aæ. Iminà sampa- ja¤¤ena upeto hoti . . . pe . . . samannÃgato, tena vuccati sampajÃno ti. Satimà ti: tattha katamà sati? Yà sati anussati . . . pe . . . sammÃsati: ayaæ vuccati sati. ImÃya satiyà upeto hoti . . . pe . . . samannÃgato, tena vuccati satimà ti. Vineyya loke abhijjhÃdomanassan ti: tattha katamo loko? Te va dhammà loko, pa¤ca pi upÃdÃnakkhandhà loko: ayaæ vuccati loko. Tattha katamà abhijjhÃ? Yo rago sÃrÃgo . . . pe . . . cittassa sÃrÃgo: ayaæ vuccati abhijjhÃ. Tattha katamaæ domanassaæ? Yaæ cetasikaæ asÃtaæ cetasikaæ dukkhaæ cetosamphas- sajaæ asÃtaæ dukkhaæ vedayitaæ cetosamphassajà asÃtà dukkhà vedanÃ: idaæ vuccati domanassaæ. Iti aya¤ ca abhijjhà ida¤ ca domanassaæ imamhi loke vinÅtà honti pativinÅtà santà samità vÆpasantà atthaÇgatà abbhatthaÇgatÃ\<*<1>*>/ appità vyappità sosità visosità vyan- tÅkatÃ, tena vuccati vineyya loko abhijjhÃdomanassan ti. SUTTANTABHùJANIYAõ.\<*<2>*>/ CattÃro satipaÂÂhÃnÃ: idha bhikkhu kÃye kÃyÃnupassÅ viharati, vedanÃsu vedanÃnupassÅ viharati, citte cittÃnu- passÅ viharati, dhammesu dhammÃnupassÅ viharati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sd. 2 K: -bhÃjanÅyaæ. >/ #<[page 203]># %< CattÃro satipaÂÂhÃnà 203>% Katha¤ ca bhikkhu kÃye kÃyÃnupassÅ viharati? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayÃgÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ kÃye kÃyÃnupassÅ,\<*<1>*>/ yà tasmiæ samaye sati anussati . . . pe . . . sammÃsati satisambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: idaæ vuccati satipaÂ- ÂhÃnaæ. Avasesà dhammà satipaÂÂhÃnasampayuttÃ. Katha¤ ca bhikkhu vedanÃsu vedanÃnupassÅ viharati? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂhamÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃ- paÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ vedanÃsu vedanÃnupassÅ,\<*<1>*>/ yà tasmiæ samaye sati anussati . . . pe . . . sammÃsati satisambojjhaÇgo maggaÇgaæ magapariyÃpannaæ: idaæ vuccati satipaÂÂhÃnaæ. Avasesà dhammà satipaÂÂhÃna- sampayuttÃ. Katha¤ ca bhikkhu citte cittÃnupassÅ viharati? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ citte cittÃnupassÅ,\<*<1>*>/ yà tasmiæ samaye sati anussati . . . pe . . . sammÃsati satisambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: idaæ vuccati satipaÂ- ÂhÃnaæ. Avasesà dhammà satipaÂÂhÃnasampayuttÃ. Katha¤ ca bhikkhu dhammesu dhammÃnupassÅ viharati? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂhamÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc 'eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃ- paÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ dhamme dhammÃnupassÅ,\<*<1>*>/ yà tasmiæ samaye sati anussati . . . pe . . . sammÃsati satisambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: idaæ vuccati satipaÂÂhÃnaæ. Avasesà dhammà satipaÂÂhÃna- sampayuttÃ. CattÃro satipaÂÂhÃnÃ: idha bhikkhu kÃye kÃyÃnupassÅ viharati, vedanÃsu vedanÃnupassÅ viharati, citte cittÃnu- passÅ viharati, dhammesu dhammÃnupassÅ viharati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd has viharati. >/ #<[page 204]># %<204 CattÃro satipaÂÂhÃnÃ>% Katha¤ ca bhikkhu kÃye kÃyÃnupassÅ viharati? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva lokuttar- assa kusalassa jhÃnassa katattà bhÃvitattà vipÃkaæ vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ su¤¤ataæ kÃye kÃyÃnupassÅ,\<*<1>*>/ yà tasmiæ samaye sati anussati . . . pe . . . sammÃsati satisambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpan- naæ: idaæ vuccati satipaÂÂhÃnaæ. Avasesà dhammà satipaÂÂhÃnasampayuttÃ. Katha¤ ca bhikkhu vedanÃsu vedanÃnupassÅ viharati? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ {dandhÃbhi¤¤aæ}, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva lokut- tarassa kusalassa jhÃnassa katattà bhÃvitattà vipÃkaæ vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upa- sampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ su¤¤a- taæ vedanÃsu vedanÃnupassÅ, yà tasmiæ samaye sati anussati . . . pe . . . sammÃsati satisambojjhaÇgo mag- gaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: idaæ vuccati satipaÂÂhÃnaæ. Avasesà dhammà satipaÂÂhÃnasampayuttÃ. Katha¤ ca bhikkhu citte cittÃnupassÅ viharati? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva lokuttar- assa kusalassa jhÃnassa katattà bhÃvitattà vipÃkaæ vivicc' 'eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhinnaæ su¤¤ataæ citte cittÃnupassÅ, yà tasmiæ samaye sati anussati . . . pe . . . sammÃsati satisambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃ- pannaæ: idaæ vuccati satipaÂÂhÃnaæ. Avasesà dhammà satipaÂÂhÃnasampayuttÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd omits viharati here and below. >/ #<[page 205]># %< Pa¤hÃpucchakaæ 205>% Katha¤ ca bhikkhu dhammesu dhammÃnupassi viharati? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apaccayÃgÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ; tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva lokuttar- assa kusalassa jhÃnassa katattà bhÃvitattà vipÃkaæ vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ su¤¤ataæ dhammesu dhammÃnupassÅ, yà tasmiæ samaye sati anus- sati . . . pe . . . sammÃsati satisambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: idaæ vuccati satipaÂÂhÃnaæ. Avasesà dhammà satipaÂÂhÃnasampayuttÃ. Tattha katamaæ satipaÂÂhÃnaæ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂh- amÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva lokut- tarassa kusalassa jhÃnassa katattà bhÃvitattà vipÃkaæ vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upa- sampajja viharati dukkhÃpatipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ su¤- ¤ataæ dhammesu dhammÃnupassÅ; yà tasmiæ samaye sati anussati . . . pe . . . sammÃsati satisambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: idaæ vuccati satipaÂ- ÂhÃnaæ. Avasesà dhammà satipaÂÂhÃnasampayuttÃ. ABHIDHAMMABHùJANIYAõ.\<*<1>*>/ CattÃro satipaÂÂhÃnÃ: idaæ bhikkhu kÃye kÃyÃnupassÅ viharati ÃtÃpÅ sampajÃno satimà vineyya loke abhijjhÃ- domanassaæ, vedanÃsu\<*<2>*>/ vedanÃnupassÅ viharati ÃtÃpÅ sam- pajÃno satimà vineyya loke abhijjhÃdomanassaæ, citte cittÃnupassÅ viharati ÃtÃpÅ sampajÃno satimà vineyya loke abhijjhÃdomanassaæ, dhammesu dhammÃnupassÅ viharati ÃtÃpÅ sampajÃno satimà vineyya loke abhijjhÃdoma- nassaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: -bhÃjanÅyaæ. Sd adds niÂÂhitaæ. 2 Sd: vedanÃsu citte dhammesu dhammÃnupassÅ. >/ #<[page 206]># %<206 CattÃro satipaÂÂhÃnÃ>% Catunnaæ satipaÂÂhÃnà kati kusalà kati akusalà kati avyÃkatà . . . pe . . . kati saraïà kati araïÃ? Siyà kusalà siyà avyÃkatÃ. Siyà sukhÃya vedanÃya sampayuttà siyà adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttÃ. Siyà vipÃkà siyà vipÃkadhammadhammÃ; anupÃdiïïa- anupÃdÃniyÃ; asaÇkiliÂÂha-asaÇkilesikÃ. Siyà savitakka- savicÃrà siyà avitakka-vicÃramattà siyà avitakka avicÃrÃ. Siyà pÅtisahagatà siyà sukhasahagatà siyà upekhÃsahagatÃ. Neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbÃ, neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbahetukÃ. Siyà apacayagÃmino siyà neva ÃcayagÃmino na apacayagÃmino. Siyà sekhà siyà asekhÃ. AppamÃïÃ, appamÃïÃrammaïÃ, païÅtÃ. Siyà sammattaniyatà siyà aniyatÃ. MaggÃrammaïÃ, siyà maggahetukà siyà maggÃdhipatino siyà na vattabbà mag- gahetukà ti pi maggÃdhipatino ti pi. Siyà uppannà siyà anuppannà siyà uppÃdino: siyà atÅtà siyà anÃgatà siyà paccuppannÃ; na vattabbà atÅtÃrammaïà ti pi anÃgatÃ- rÃmmaïà ti pi paccuppannÃrammaïà ti pi. Siyà ajjhattà siyà bahiddhà siyà ajjhattabahiddhÃ; bahiddhÃrammaïÃ, anidassana-appaÂighÃ. Na hetÆ,\<*<1>*>/ sahetukÃ, hetusam- payuttÃ, na vattabbà hetÆ ceva sahetukà cÃti, sahetukà ceva na ca hetÆ, na vattabbà hetÆ ceva hetusampayuttà cÃti, hetusampayuttà ceva na ca hetÆ, na hetÆ-sahetukÃ. SappaccayÃ, saÇkhatÃ. AnidassanÃ; appaÂighÃ; arÆpÃ; lokuttarÃ; kenaci vi¤¤eyyÃ, kenaci na vi¤¤eyyÃ. No ÃsavÃ, anÃsavÃ, ÃsavavippayuttÃ, na vattabbà Ãsavà ceva sÃsavà cÃti pi sÃsavà ceva no ca Ãsavà ti pi, na vattabbà Ãsavà ceva Ãsvasampayuttà cÃti pi Ãsvasampayuttà ceva no ca Ãsavà ti pi, Ãsavavippayutta-anÃsavÃ. No saæyo- janà . . . pe . . . no ganthà . . . pe . . . no oghà . . . pe . . . no yogà . . . pe . . . no nÅvaraïà . . . pe . . . no parÃmÃsà . . . pe . . . SÃrammaïÃ, no cittÃ, cetasikÃ, cittasampayuttÃ, cittasaæsaÂÂhÃ, cittasamuÂÂhÃnÃ, cittasa- habhuno, cittÃnuparivattino, cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃnÃ, cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃnÃ-sahabhuno, cittasaæsaÂÂha-samuÂ- ÂhÃnÃnuparivattino. BÃhirÃ, no upÃdÃ, anupÃdiïïÃ.\<*<2>*>/ No upÃdÃnÃ\<*<3>*>/ . . . no kilesà . . .. Na dassanena pahÃtabbÃ, na bhÃvanÃya pahÃtabbÃ; na dassanena pahÃtabbahetukÃ, na bhÃvanÃya pahÃtabbahetukÃ. Siyà savitakkà siyà avi- takkÃ; siyà savicÃrà siyà avicÃrÃ. Siyà sappÅtikà siyà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: hetu always. 2 Sd: bÃhirÃïopÃdà anupÃdiïïÃ. 3 Sd: no'pÃdÃnÃ. K: nupÃdÃnÃ. >/ #<[page 207]># %< Pa¤hÃpucchakaæ 207>% appÅtikÃ; siyà pÅtisahagatà siyà na pÅtisahagatÃ, siyà su- khasahagatà siyà na sukhasahagatÃ, siyà upekhÃsahagatà siyà na upekhÃsahagatÃ. Na kÃmÃvacarÃ, na rÆpÃvacarÃ, nà arÆpÃvacarÃ,\<*<1>*>/ apariyÃpannÃ. Siyà niyyÃnikà siyà aniy- yÃnikÃ; siyà niyatà siyà aniyÃtÃ; anuttarÃ; araïà ti. PA¥HùPUCCHAKAõ\<*<2>*>/ SATIPAèèHùNAVIBHA§GO SAMATTO SATTAMO.\<*<3>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd omits na arÆpÃvacarÃ. 2 K and Sd omit. 3 Sd and B substitute niÂÂhito for samatto. K. and B. omit sattamo. >/ #<[page 208]># %<208 CattÃro sammappadhÃnÃ>% VIII. SAMMAPPADHùNAVIBHA§GO. CATTùRO sammappadhÃnÃ: idha bhikkhu anuppannÃnaæ pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ anuppÃdÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti pada- hati, uppannÃnaæ pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ pahÃnÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati, anuppannÃnaæ kusalÃnaæ dham- mÃnaæ uppÃdÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãra- bhati cittaæ paggaïhÃti padahati, uppannÃnaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ Âhitiyà asammosÃya bhiyyobhÃvÃya vepullÃya bhÃvanÃya pÃripÆriyà chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati. Katha¤ ca bhikkhu anuppannÃnaæ pÃpakÃnaæ akusa- lÃnaæ dhammÃnaæ anuppÃdÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati? Tattha katame anuppannà pÃpakà akusalà dhammÃ? TÅïi akusalamÆlÃni: lobho doso moho, tad-ekaÂÂhà ca kilesÃ, taæ-sampayutto vedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho, taæ-samuÂÂhÃnaæ kÃyakammaæ vacÅkammaæ manokammaæ: ime vuccanti anuppannà pÃpakà akusalà dhammÃ. Iti imesaæ anuppannÃnaæ pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dham- mÃnaæ anuppÃdÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati. Chandaæ janetÅti: tattha katamo chando? Yo chando chandÅkatà kattukamyatà kusalo {dhammac- chando}: ayaæ vuccati chando. Imaæ chandaæ janeti sa¤- janeti uÂÂhÃpeti samuÂÂhÃpeti nibbatteti abhinibbateti, tena vuccati chandaæ janetÅti. VÃyamatÅti: tattha katamo vÃyÃmo? Yo cetasiko viriyÃrambho . . . pe\<*<1>*>/ . . . sammÃvÃyÃmo, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Dh. S. 22. >/ #<[page 209]># %< KusalÃnaæ dhammÃnaæ uppÃdÃya 209>% ayaæ vuccati vÃyÃmo. Iminà vÃyÃmena upeto hoti samu- peto upÃgato samupÃgato,\<*<1>*>/ uppanno samuppanno saman- nÃgato, tena vuccati vÃyamatÅti. Viriyaæ ÃrabhatÅti: tattha katamaæ viriyaæ? Yo cetasiko viriyÃrambho . . . pe\<*<2>*>/ . . . sammÃvÃyÃmo: idaæ vuccati viriyaæ. Imaæ viriyaæ Ãrabhati samÃrabhati Ãsevati bhÃveti bahulÅkaroti, tena vuccati viriyaæ ÃrabhatÅti. Cittaæ paggaïhÃtÅti: tattha katamaæ cittaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà manovi¤- ¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati cittaæ. Imaæ cittaæ paggaïhÃti sampaggaïhÃti upatthambheti paccupatthambheti, tena vuccati cittaæ paggaïhÃtÅti. PadahatÅti: tattha katamaæ padhÃnaæ? Yo cetasiko viriyÃrambho . . . pe . . . sammÃvÃyÃmo: idaæ vuccati padhÃnaæ. Iminà padhÃnena upeto hoti . . . pe . . . samannÃgato, tena vuccati padahatÅti. Katha¤ ca bhikkhu uppannÃnaæ pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati? Tattha katame uppannà pÃpakà akusalà dhammÃ? TÅïi akusalamÆlÃni: lobho doso moho tad-ekaÂÂhà ca kilesÃ, taæ-sampayutto vedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho, taæ-samuÂÂhÃnaæ kÃyakammaæ vacÅkammaæ manokammaæ: ime vuccanti uppannà pÃpakà akusalà dhammÃ. Iti imesaæ uppannÃnaæ pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dham- mÃnaæ pahÃnÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãra- bhati cittaæ paggaïhÃti padahati. Chandaæ janetÅti\<*<3>*>/ . . . pe . . . vÃyamatÅti . . . pe . . . viriyaæ ÃrabhatÅti . . . pe . . . cittaæ paggaïhÃtÅti . . . pe . . . padahatÅti: tattha katamaæ padhÃnaæ? Yo cetasiko viriyÃrambho . . . pe . . . sammÃvÃyÃmo: idaæ vuccati padhÃnaæ. Iminà padhÃnena upeto hoti . . . pe . . . samannÃgato, tena vuccati padahatÅti. Katha¤ ca bhikkhu anuppannÃnaæ kusalÃnaæ dham- mÃnaæ uppÃdÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãra- bhati cittaæ paggaïhÃti padahati? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: upagato samupagato always. 2 Dh. S. 13. B: vÅriya- alwyas. 3 K. and B. repeat the commentary with excisions. >/ #<[page 210]># %<210 CattÃro sammappadhÃnÃ>% Tattha katame anuppannà kusalà dhammÃ? TÅïi kusalamÆlÃni: alobho adoso amoho, taæ-sampa- yutto vedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho, taæ-samuÂÂhÃnaæ kÃyakammaæ vacÅ- kammaæ manokammaæ: ime vuccanti anuppannà kusalà dhammÃ. Iti imesaæ anuppannÃnaæ kusalÃnaæ dham- mÃnaæ uppÃdÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabh- ati cittaæ paggaïhÃti padahati. Chandaæ janetÅti . . . vÃyamatÅti . . . viri- yaæ ÃrabhatÅti.. Cittaæ paggaïhÃtÅti . . . padahatÅti: tattha katamaæ padhÃnaæ? Yo cetasiko viriyÃrambho . . . pe . . . sammÃvÃyÃmo: idaæ vuccati padhÃnaæ. Iminà padhÃnena upeto hoti . . . . . . samannÃgato, tena vuccati padahatÅti. Katha¤ ca bhikkhu uppannÃnaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ Âhitiyà asammosÃya bhiyyobhÃvÃya vepullÃya bhÃvanÃya pÃripÆriyà chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati? Tattha katame uppannà kusalà dhammÃ? TÅïi kusalamÆlÃni; alobho adoso amoho, taæ-sam- payutto vedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrak- khandho vi¤¤Ãïakkhandho, taæ-samuÂÂhÃnaæ kÃyakam- maæ vacÅkammaæ manokammaæ: ime vuccanti uppannà kusalà dhammÃ. Iti imesaæ uppannÃnaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ Âhitiyà asammosÃya bhiyyo-bhÃvÃya vepul- lÃya bhÃvanÃya pÃripÆriyà chandaæ janeti vÃyamati viri- yaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati. èhitiyà ti: yà Âhiti so asammoso; yo asammoso so bhiyyobhÃvo; yo bhiyyobhÃvo taæ vepullaæ; yaæ vepullaæ sà bhÃvanÃ; yà bhÃvanà sà pÃripÆrÅ.\<*<1>*>/ Chandaæ . . . janetÅti . . . vÃyamatÅti . . . viriyaæ ÃrabhatÅti . . . cittaæ paggaïhÃtÅti . . . padahatÅti: tattha katamaæ padhÃnaæ? Yo cetasiko viriyÃrambho . . . pe . . . sammÃvÃyÃmo: idaæ vuccati padhÃnaæ. Iminà padhÃnena upeto hoti . . . pe . . . samannÃgato, tena vuccati padahatÅti. SUTTANTABHùJANIYAõ.\<*<2>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: Yà Âhiti so asammoso bhÅyyobhÃvo, taæ-vephullaæ, yaæ vephullaæ sà bhÃvanÃya pÃripÆri. Cf. p. 213. 2 K -bhÃjanÅyaæ. Sd adds niÂÂhitaæ. >/ #<[page 211]># %< AkusalÃnaæ dhammÃnaæ anuppÃdÃya 211>% CattÃro sammappadhÃnÃ: idha bhikkhu anuppannÃnaæ pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ anuppÃdÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti pada- hati,\<*<1>*>/ uppannÃnaæ pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ pahÃnÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati, anuppannÃnaæ kusalÃnaæ dham- mÃnaæ uppÃdÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabh- ati cittaæ paggaïhÃti padahati, uppannÃnaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ Âhitiyà asammosÃya bhiyyobhÃvÃya vepullÃya bhÃvanÃya pÃripÆriyà chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati. Katha¤ ca bhikkhu anuppannÃnaæ pÃpakÃnaæ akusa- lÃnaæ dhammÃnaæ anuppÃdÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃ- veti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂhamÃya bhÆmiyà pattiyà vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂi- padaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye anuppannÃnaæ pÃpa- kÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ anuppÃdÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaæhÃti padahati. Chandaæ janetÅti: tattha katamo chando? Yo chando chandÅkatà kattukamyatà kusalo dhammac- chando: ayaæ vuccati chando. Imaæ chandaæ janeti sa¤- janeti uÂÂhÃpeti samuÂÂhÃpeti nibbatteti abhinibbatteti,\<*<2>*>/ tena vuccati chandaæ janetÅti. VÃyamatÅti: tattha katamo vÃyÃmo? Yo cetasiko viriyÃrambho nikkamo parakkamo uy- yÃmo vÃyÃmo ussÃho ussoÊhi\<*<3>*>/ thÃmo dhiti\<*<4>*>/ asithilaparak- kamatà anikkhittachandatà anikkhittadhuratà dhurasam- paggÃho viriyaæ viriyindriyaæ viriyabalaæ {sammÃvÃyÃmo} viriyasambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati vÃyÃmo. Iminà vÃyÃmena upeto hoti samupeto upÃgato amupÃgato uppanno samuppanno samannÃgato, tena vuccati vÃyamatÅti. Viriyaæ ÃrabhatÅti: tattha katamaæ viriyaæ? Yo cetasiko viriyÃrambho . . . pe . . . sammÃvÃyÃmo viriyasambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd breaks off here to Katha¤ ca. 3 Sd omits 3 K and B: ussoÊhÅ. Cf. M. i., 103; Dh. S. 289. 4 B: Âhiti. >/ #<[page 212]># %<212 CattÃro sammappadhÃnÃ>% idaæ vuccati viriyaæ. Imaæ viriyaæ Ãrabhati samÃrabhati Ãsevati bhÃveti bahulÅkaroti, tena vuccati viriyaæ Ãrabh- atÅti. Cittaæ paggaïhÃtÅti: tattha katamaæ cittaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà manovi¤- ¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati cittaæ. Imaæ cittaæ paggaïhÃti sampaggaïhÃti upatthambheti paccupatthambheti, tena vuccati cittaæ paggaïhÃtÅti. PadahatÅti: tattha katamaæ sammappadhÃnaæ? Yo cetasiko viriyÃrambho . . . pe . . . sammÃvÃyÃmo viriyasambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: idaæ vuccati sammappadhÃnaæ. Avasesà dhammà sam- mappadhÃnasampayuttÃ. Katha¤ ca bhikkhu uppannÃnaæ pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ pahÃnÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha mÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye uppannÃnaæ pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ pahÃnÃya chandaæ janeti vÃya- mati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati. Chandaæ janetÅti . . . vÃyamatÅti . . . viri- yaæ ÃrabhatÅti . . . cittaæ paggaïhÃtÅti . . . padahatÅti: tattha katamaæ sammappadhÃnaæ? Yo cetasiko viriyÃrambho . . . pe . . . sammÃvÃyÃmo viriyasambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: idaæ vuccati sammappadhÃnaæ. Avasesà dhammà sammap- padhÃnasampayuttÃ. Katha¤ ca bhikkhu anuppannÃnaæ kusalÃnaæ dham- mÃnaæ uppÃdÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabh- ati cittaæ paggaïhÃti padahati? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂha- maæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dan- dhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye anuppannÃnaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ uppÃdÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 213]># %< KusalÃnaæ dhammÃnaæ Âhitiyà 213>% Chandaæ janetÅti . . . vÃyamatÅti . . . viri- yaæ ÃrabhatÅti . . . cittaæ paggaïhatÅti . . . padahatÅti; tattha katamaæ sammappadhÃnaæ? Yo cetasiko viriyÃrambho . . . pe . . . sammÃvÃyÃmo viriyasambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: idaæ vuccati sammappadhÃnaæ. Avasesà dhammà sam- mappadhÃnasampayuttÃ. Katha¤ ca bhikkhu uppannÃnaæ kusalÃnaæ dhammÃ- naæ Âhitiyà asammosÃya bhiyyobhÃvÃya vepullÃya bhÃva- nÃya pÃripÆriyà chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyà vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye uppannÃnaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ Âhitiyà asammosÃya bhiyyobhÃvÃya vepullÃya bhÃvanÃya pÃripÆriyà chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati. èhitiyà ti: yà Âhiti so\<*<1>*>/ asammoso; yo asammoso so bhiyyobhÃvo; yo bhiyyobhÃvo taæ vepullaæ; yaæ vepullaæ sà bhÃvanÃ; yà bhÃvanà sà pÃripÆrÅ. Chandaæ janetÅti: tattha katamo chando? Yo chando chandÅkatà kattukamyatà kusalo dhammac- chando: ayaæ vuccati chando. Imaæ chandaæ janeti sa¤- janeti uÂÂhÃpeti samuÂÂhÃpeti nibbatteti abhinibbatteti, tena vuccati chandaæ janetÅti. VÃyamatÅti: tattha katamo vÃyÃmo? Yo cetasiko viriyÃrambho . . . pe . . . sammÃvÃyÃmo viriyasambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ\<*<2>*>/ vuccati vÃyÃmo. Iminà vÃyÃmena upeto hoti . . . pe . . .\<*<3>*>/ samannÃgato, tena vuccati vÃyamatÅti. Viriyaæ ÃrabhatÅti: tattha katamaæ viriyaæ? Yo cetasiko viriyÃrambho . . . pe . . . sammÃvÃyÃmo viriyasambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: idaæ vuccati viriyaæ. Imaæ viriyaæ Ãrabhati samÃrabhati \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: yà asammosÃ; ya (sic) asammoso so bhÅyobhÃvo . . . yaæ vepullaæ sà bhÃvanà sà pÃripÆri. 2 K.: idaæ. 3 Sd gives full text. >/ #<[page 214]># %<214 CattÃro sammappadhÃnÃ>% Ãsevati bhÃveti bahulÅkaroti, tena vuccati viriyaæ Ãrabh- atÅti. Cittaæ paggaïhÃtÅti: tattha katamaæ cittaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: ayaæ vuccati cittaæ. Imaæ cittaæ paggaï- hÃti sampaggaïhÃti upatthambheti paccupatthambheti, tena vuccati cittaæ paggaïhÃtÅti. PadahatÅti; tattha katamaæ sammappadhÃnaæ? Yo cetasiko viriyÃrambho . . . pe . . . sammÃvÃyÃmo viriyasambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: idaæ vuccati sammappadhÃnaæ. Avasesà dhammà sammap- padhÃnasampayuttÃ. Tattha katamaæ sammappadhÃnaæ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ {jhÃnaæ} upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, yo tasmiæ samaye cetasiko viriyÃrambho . . . pe . . . sammÃvÃyÃmo viriyasambojjhaÇgo mag- gaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: idaæ vuccati sammappad- hÃnaæ. Avasesà dhammà sammappadhÃnasampayuttÃ.\<*<1>*>/ ABHIDHAMMABHùJANIYAõ.2 CattÃro sammappadhÃnÃ: idha bhikkhu anuppannÃnaæ pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ anuppÃdÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati, uppannÃnaæ pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ pahÃnÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati, anuppannÃnaæ kusalÃnaæ dham- mÃnaæ uppÃdÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati, uppannÃnaæ kusalÃnaæ dham- mÃnaæ Âhitiyà asammosÃya bhiyyobhÃvÃya vepullÃya bhÃvanÃya pÃripÆriyà chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati. Catunnaæ sammappadhÃnÃnaæ kati kusalà kati akusalà kati avyÃkatà . . . pe . . . kati saraïà kati araïÃ? Kusalà yeva. Siyà sukhÃya vedanÃya sampayuttà siyà adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttÃ. VipÃkadham- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: . . . pe . . . 2 K: -bhÃjanÅyaæ. Sd adds niÂÂhitaæ. >/ #<[page 215]># %< Pa¤hÃpucchakaæ 215>% madhammÃ; anupÃdiïïa -anupÃdÃniyÃ; asaÇkiliÂÂha- asaÇkilesikÃ. Siyà savitakka-savicÃrà siyà avitakka-vicÃra- mattà siyà avitakka-avicÃrÃ. Siyà pÅtisahagatà siyà sukha- sahagatà siyà upekhÃsahagatÃ. Neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbÃ, neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbahetukÃ. ApacayagÃmino; sekhà AppamÃïÃ; appamÃïÃrammaïÃ; païÅtÃ; sammattaniyatÃ. Na mag- gÃrammaïÃ; maggahetukÃ; siyà maggÃdhipatino siyà na vattabbà maggÃdhipatino. Siyà uppannà siyà anuppannÃ, na vattabbà uppÃdino ti. Siyà atÅtà siyà anÃgatà siyà paccuppannÃ; na vattabbà atÅtÃrammaïà ti pi anÃgatÃ- rammaïà ti pi paccuppannÃrammaïà ti pi. Siyà ajjhattà siyà bahiddhà siyà ajjhattÃbahiddhÃ; bahiddhÃrammaïÃ; anidassana-appaÂighÃ. Na hetÆ, sahetukÃ, hetusampa- yuttÃ; na vattabbà hetÆ ceva sahetukà cÃti, sahetukà ceva na ca hetÆ; na vattabbà hetÆ ceva hetusampayuttà cÃti, hetusampayuttà ceva na ca hetÆ; na hetÆ sahetukÃ. SappaccayÃ; saÇkhatÃ; anidassanÃ; appaÂighÃ; arÆpÃ; lokuttarÃ; kenaci vi¤¤eyyÃ, kenaci na vi¤¤eyyÃ. No ÃsavÃ, anÃsavÃ, ÃsavavippayuttÃ, na vattabbà Ãsavà ceva sÃsavà cÃti pi sÃsavà ceva no ca Ãsavà ti pi; na vattabbà Ãsavà ceva Ãsavasampayuttà cÃti pi Ãsavasampayuttà ceva no ca Ãsavà ti pi; Ãsavavippayutta-anÃsavÃ. No saæyojanà . . . pe . . . no ganthà . . . no oghà . . . no yogà . . . no nÅvaraïà . . . no parÃmÃsà . . . SÃrammaïÃ. No cittÃ; cetasikÃ; cittasampayuttÃ; cittasaæsaÂÂhÃ; cittasamuÂ- ÂhÃnÃ; cittasahabhuno; cittÃnuparivattino; cittasaæsaÂÂha- samuÂÂhÃnÃ; cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃna-sahabhuno; citta- saæsaÂÂha-samuÂÂhÃnÃnuparivattino. BÃhirÃ; no upÃdÃ; anupÃdiïïÃ. No upÃdÃnÃ;\<*<1>*>/ no kilesÃ. Na dassanena pahÃtabbÃ, na bhÃvanÃya pahÃtabbÃ; na dassanena pahÃ- tabbahetukÃ, na bhÃvanÃya pahÃtabbahetukÃ. Siyà savi- takkà siyà avitakkÃ; siyà savicÃrà siyà avicÃrÃ. Siyà sappÅtikÃ, siyà appÅtikÃ; siyà pÅtisahagatà siyà na pÅtisa- hagatÃ; siyà sukhasahagatÃ, siyà na sukhasahagatÃ; siyà upekhÃsahagatÃ, {siyÃ} na upekhÃsahagatÃ. Na kÃmÃvacarÃ. na rÆpÃvacarÃ, na arÆpÃvacarÃ; apariyÃpannÃ. {NiyyÃ- nikÃ}; niyatÃ; anuttarÃ; araïà ti. PA¥HùPUCCHAKAõ. SAMMAPPADHùNAVIBHA§GO SAMATTO AèèHAMO.\<*<2>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: nupÃdÃnÃ. 2 K. omits aÂÂhamo. Sd and B. have niÂÂhito for samatto. >/ #<[page 216]># %<216 CattÃro iddhipÃdÃ>% I. IDDHIPùDAVIBHA§GO. CATTùRO iddhipÃdÃ: idha bhikkhu chanda-samÃdhi- padhÃnasaÇkhÃrasamannÃgataæ iddhipÃdaæ bhÃveti, viriya-samÃdhi-padhÃnasaÇkhÃrasamannÃgataæ\<*<1>*>/ iddhipÃ- daæ bhÃveti, citta-samÃdhi-padhÃnasaÇkhÃrasamannÃgataæ iddhipÃdaæ bhÃveti, vÅmaæsÃ-samÃdhi-padhÃna-saÇkhÃra- samannÃgataæ\<*<2>*>/ iddhipÃdaæ bhÃveti. Katha¤ ca bhikkhu chanda-samÃdhi-padhÃna-saÇkhÃra- samannÃgataæ iddhipÃdaæ bhÃveti? Chanda¤ ce bhikkhu adhipatiæ karitvà labhati samÃdhiæ labhati cittassa ekaggataæ: ayaæ vuccati chandasamÃdhi. So anuppannÃnaæ\<*<3>*>/ pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ anuppÃdÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati, uppannÃnaæ pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ pahÃnÃya chandaæ janeti vÃya- mati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati, anup- pannÃnaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ uppÃdÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti pada- hati, uppannÃnaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ Âhitiyà asam- mosÃya bhiyyobhÃvÃya vepullÃya bhÃvanÃya pÃripÆriyà chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati: ime vuccanti padhÃnasaÇkhÃrÃ. Iti aya¤ ca chandasamÃdhi ime ca padhÃnasaÇkhÃrÃ, tad-ekajjhaæ abhisaæyÆhitvà abhisaÇkhipitvà chanda- samÃdhi-padhÃna-saÇkhÃro tveva\<*<4>*>/ saÇkhyaæ gacchati. Tattha katamo chando? Yo chando chandÅkatà kattukamyatà kusalo dhammac- chando: ayaæ vuccati chando. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. has vÅriya- always. 2 B. has vimaæsà always. 3 Sd has . . . pe . . ¬own to uppannÃnaæ kusalÃnaæ, &c. 4 Sd: te va. >/ #<[page 217]># %< Viriya-samÃdhi-padhÃnasaÇkhÃro 217>% Tattha katamo samÃdhi? Yà cittassa Âhiti saïÂhiti avaÂÂhiti avisÃhÃro avikkhepo avisÃhaÂamÃnasatà samatho samÃdhindriyaæ samÃdhibalaæ\<*<1>*>/ sammÃsamÃdhi: ayaæ vuccati samÃdhi. Tattha katamo padhÃnasaÇkhÃro? Yo cetasiko viriyÃrambho nikkamo parakkamo uyyÃmo vÃyÃmo ussÃho ussoÊhi\<*<2>*>/ thÃmo dhiti\<*<3>*>/ asithilaparakkamatà anikkhittachandatà anikkhittadhuratà dhurasampaggÃho viriyaæ viriyindriyaæ viriyabalaæ\<*<4>*>/ sammÃvÃyÃmo: ayaæ vuccati padhÃnasaÇkhÃro. Iti iminà ca chandena iminà ca samÃdhinà iminà ca padhÃnasaÇkhÃrena upeto hoti samupeto upÃgato samu- pÃgato uppanno samuppanno samannÃgato, tena vuccati chanda-samÃdhi-padhÃnasaÇkhÃrasamannÃgato ti. IddhÅti: yà tesaæ dhammÃnaæ iddhi samiddhi ijjhanà samijjhanà lÃbho paÂilÃbho patti sampatti phusanÃ\<*<5>*>/ sacchikiriyà upasampadÃ. IdhipÃdo ti: tathÃbhÆtassa vedanÃkkhandho sä- ¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho. IdhipÃdaæ bhÃvetÅti:\<*<6>*>/ te dhamme Ãsevati bhÃ- veti bahulÅkaroti, tena vuccati iddhipÃdaæ bhÃvetÅti. Katha¤ ca bhikkhu viriya-samÃdhi-padhÃnasaÇkhÃra- samannÃgataæ iddhipÃdaæ bhÃveti? Viriya¤ ce bhikkhu adhipatiæ karitvà labhati samÃdhiæ labhati citassa ekaggataæ: ayaæ vuccati viriya-samÃdhi. So anuppannÃnaæ . . . pe\<*<7>*>/ . . . uppannÃnaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ Âhitiyà asammosÃya bhiyyobhÃvÃya vepullÃya bhÃvanÃya pÃripÆriyà chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati: ime vuccanti pa- dhÃnasaÇkhÃrÃ. Iti aya¤ ca viriyasamÃdhi ime ca padhÃna-saÇkhÃrà tad-ekajjhaæ abhisaæyÆhitvà abhisaÇkhipitvà viriya-samÃ- dhipadhÃna-saÇkhÃro tveva saÇkhyaæ gacchati. Tattha katamaæ viriyaæ? Yo cetasiko viriyÃrambho . . . pe . . . sammÃvÃyÃmo: idaæ vuccati viriyaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd has . . . pe . . . from saïÂhiti inclusive. Dh. S. 11, 15, 24, 54, 57. 2 K and B: ussoÊhÅ. Cf. p. 211. 3 B: Âhiti. 4 Sd has . . . pe . . . from -Ãrambho. 5 Sd: phassanà always. Cf. p. 257. 6 Sd: -pÃdam bhÃvetÅti. 7 K. and B. give text in full. >/ #<[page 218]># %<218 CattÃro iddhipÃdÃ>% Tattha katamo samÃdhi? Yà cittassa Âhiti . . . pe\<*<1>*>/ . . . sammÃsamÃdhi: ayaæ vuccati samÃdhi. Tattha katamo padhÃnasaÇkhÃro? Yo cetasiko viriyÃrambho . . . pe . . . sammÃvÃyÃmo: ayaæ vuccati padhÃnasaÇkhÃro. Iti iminà ca viriyena iminà ca padhÃnasaÇkhÃrena upeto hoti . . . pe . . . samannÃgato, tena vuccati viriya-samÃ- dhi-padhÃnasaÇkhÃrasamannÃgato ti. IddhÅti: yà tesaæ dhammÃnaæ iddhi samiddhi ijjhanà samijjhanà lÃbho paÂilÃbho patti sampatti phu- sanà sacchikiriyà upasampadÃ. IddhipÃdo ti: tathÃbhÆtassa vedanÃkkhandho sa¤- ¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho. IddhipÃdaæ bhÃvetÅti: te dhamme Ãsevati bhÃveti bahulÅkaroti, tena vuccati iddhipÃdaæ bhÃvetÅti. Katha¤ ca bhikkhu citta-samÃdhi-padhÃnasaÇkhÃra- samannÃgataæ iddhipÃdaæ bhÃveti? Citta¤ ce bhikkhu adhipatiæ karitvà labhati samÃdhiæ labhati cittassa ekaggataæ: ayaæ vuccati cittasamÃdhi. So anuppannÃnaæ . . . pe\<*<1>*>/ . . . uppannÃnaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ Âhitiyà asammosÃya bhiyyobhÃvÃya vepullÃya bhÃvanÃya pÃripÆriyà chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati: ime vuccanti pa- dhÃnasaÇkhÃrÃ. Iti aya¤ ca cittasamÃdhi ime ca padhÃnasaÇkhÃrà tad- ekajjhaæ abhisaæyÆhitvà abhisaÇkhipitvà citta-samÃdhi- padhÃnasaÇkhÃro\<*<2>*>/ tveva\<*<3>*>/ saÇkhyaæ gacchati. Tattha katamaæ cittaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà manovi¤- ¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati cittaæ. Tattha katamo samÃdhi? Yà cittassa Âhiti . . . pe . . . sammÃsamÃdhi: ayaæ vuccati samÃdhi. Tattha katamo padhÃnasaÇkhÃro? Yo cetasiko viriyÃrambho . . . pe . . . sammÃvÃyÃmo: ayaæ vuccati padhÃnasaÇkhÃro. Iti iminà ca cittena iminà ca samÃdhinà iminà ca pa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K and B. give full text. See p. 217. 2 Sd: -khÃrÃ. 3 Sd tve only. >/ #<[page 219]># %< VÅmaæsÃ-samÃdhi-padhÃnasaÇkhÃro 219>% dhÃnasaÇkhÃrena upeto hoti . . . pe . . . samannÃgato, tena vuccati citta-samÃdhi-padhÃnasaÇkhÃrasamannÃ- gato ti. IddhÅti; yà tesaæ dhammÃnaæ iddhi samiddhi ji- jhanà samijjhanà lÃbho paÂilÃbho patti sampatti phu- sana sacchikiriyà upasampadÃ. IddhipÃdo ti: tathÃbhÆtassa vedanÃkkhandho sa¤- ¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho. IddhipÃdaæ bhÃvetÅti: te dhamme Ãsevati bhÃveti bahÆlÅkaroti, tena vuccati iddhipÃdaæ bhÃvetÅti. Katha¤ ca bhikkhu {vÅmaæsÃ}-samÃdhi-padhÃnasaÇkhÃra- samannÃgataæ iddhipÃdaæ bhÃveti? VÅmaæsa¤ ce bhikkhu adhipatiæ karitvà labhati samÃ- dhiæ labhati cittassa ekaggataæ: ayaæ vuccati vÅmaæsÃ- samÃdhi. So anuppannÃnaæ . . . pe\<*<1>*>/ . . . uppannÃnaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ Âhitiyà asammosÃya bhiyyobhÃ- vÃya vepullÃya bhÃvanÃya pÃripÆriyà chandaæ janeti vÃya- mati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati: ime vuccanti padhÃnasaÇkhÃrÃ. Iti aya¤ ca vÅmaæsÃ-samÃdhi ime ca padhÃnasaÇkhÃrÃ, tad-ekajjhaæ abhisaæyÆhitvà abhisaÇkhipitvà vÅmaæsÃ- samÃdhipadhÃnasaÇkhÃro tveva saÇkhyaæ gacchati. Tattha katamà vÅmaæsÃ? Yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: ayaæ vuccati {vÅmaæsÃ}. Tattha katamo samÃdhi? Yà cittassa Âhiti . . . pe . . . sammÃsamÃdhi: ayaæ vuccati samÃdhi. Tattha katamo padhÃnasaÇkhÃro? Yo cetasiko viriyÃrambho . . . pe . . . sammÃvÃyÃmo: ayaæ vuccati padhÃnasaÇkhÃro. Iti imÃya ca vÅmaæsÃya iminà ca samÃdhinà iminà ca padhÃnasaÇkhÃrena upeto hoti . . . pe . . . samannÃgato, tena vuccati vÅmaæsÃ-samÃdhi-padhÃnasaÇkhÃrasamannÃ- gato ti. IddhÅti: yà tesaæ dhammÃnaæ iddhi samiddhi ij- jhanà samijjhanà lÃbho paÂilÃbho patti sampatti phu- sanà sacchikiriyà upasampadÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K. and B. give full text. >/ #<[page 220]># %<220 CattÃro iddhipÃdÃ>% IddhipÃdo ti: tathÃbhÆtassa vedanÃkkhandho sa¤- ¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho. IddhipÃdaæ bhÃvetÅti: te dhamme Ãsevati bhÃveti bahulÅkaroti, tena vuccati iddhipÃdaæ bhÃvetÅti. SUTTANTABHùJANIYAõ.1 CattÃro iddhipÃdÃ: idha bhikkhu chanda-samÃdhi-pa- dhÃnasaÇkhÃrasamannÃgataæ iddhipÃdaæ bhÃveti, viriya- samÃdhi-padhÃnasaÇkhÃrasamannÃgataæ iddhipÃdaæ bhÃ- veti, citta-samÃdhi-padhÃnasaÇkhÃrasamannÃgataæ iddhi- pÃdaæ bhÃveti, vÅmaæsÃ-samÃdhi-padhÃnasaÇkhÃrasaman- nÃgataæ iddhipÃdaæ bhÃveti. Katha¤ ca bhikkhu chanda-samÃdhi-pÃdhÃnasaÇkhÃra- samannÃgataæ iddhipÃdaæ bhÃveti? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya pa- ÂhamÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye chanda-samÃdhi-padhÃna- saÇkhÃrasamannÃgataæ iddhipÃdan bhÃveti. Tattha katamo chando? Yo chando chandÅkatà kattukamyatà kusalà dhammac- chando: ayaæ vuccati chando. Tattha katamo samÃdhi? Yà cittassa Âhiti . . . pe . . . sammÃsamÃdhi samÃ- dhisambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati samÃdhi. Tattha katamo padhÃnasaÇkhÃro? Yo cetasiko viriyÃrambho . . . pe . . . sammÃvÃyÃmo viriyasambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati padhÃnasaÇkhÃro. Iti iminà ca chandena iminà ca samÃdhinà iminà ca padhÃnasaÇkhÃrena upeto hoti . . . pe . . . samannÃgato, tena vuccati samÃdhi-padhÃna-saÇkhÃrasamannÃgato ti. IddhÅti: yà tesaæ dhammÃnaæ iddhi samidhi ijjhanà samijjhanà lÃbho paÂilÃbho patti sampatti phusanà sacchikiriyà upasampadÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: -bhÃjanÅyaæ. Sd adds niÂÂhitaæ. >/ #<[page 221]># %< IddhipÃdabhÃvanà 221>% IdhipÃdo ti: tathÃbhÆtassa phasso vedanà . . . pe\<*<1>*>/ . . . paggÃho avikkhepo. IddhipÃdaæ bhÃvetÅti: te dhamme Ãsevati bhÃveti bahulÅkaroti, tena vuccati iddhipÃdaæ bhÃvetÅti. Katha¤ ca bhikkhu viriyasamÃdhi-padhÃnasaÇkhÃra- samannÃgataæ iddhipÃdaæ bhÃveti? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye viriya-samÃdhi-padhÃna- saÇkhÃrasamannÃgataæ iddhipÃdaæ bhÃveti. Tattha katamaæ viriyaæ? Yo cetasiko viriyÃrambho . . . pe . . . sammÃvÃyÃmo viriyasambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: idaæ vuccati viriyaæ. Tattha katamo samÃdhi? Yà cittassa Âhiti . . . pe . . . sammÃsamÃdhi samÃ- dhisambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati samÃdhi. Tattha katamo padhÃnasaÇkhÃro? Yo cetasiko viriyÃrambho . . . pe . . . sammÃvÃyÃmo viriyasambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati padhÃnasaÇkhÃro. Iti iminà ca viriyena iminà ca samÃdhinà iminà ca padhÃnasaÇkhÃrena upeto hoti . . . pe . . . samannÃgato, tena vuccati viriya-samÃdhi-padhÃnasaÇkhÃrasamannÃgato ti. IddhÅti: yà tesaæ dhammÃnaæ iddhi samiddhi ijjhanà samijjhanà lÃbho paÂilÃbho patti sampatti phusanà sacchikiriyà upasampadÃ. IddhipÃdo ti: tathÃbhÆtassa phassa vedanà . . . pe . . . paggÃho avikkhepo. IddhipÃdaæ bhÃvetÅti: te dhamme Ãsevati bhÃveti bahulÅkaroti, tena vuccati iddhipÃdaæ bhÃvetÅti. Katha¤ ca bhikkhu citta-samÃdhi-padhÃnasaÇkhÃra- samannÃgataæ iddhipÃdaæ bhÃveti? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sd, K. and B. Cf. Dh. S. >/ #<[page 222]># %<222 CattÃro iddhipÃdÃ>% niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye citta-samÃdhi-padhÃna- saÇkhÃrasamannÃgataæ iddhipÃdaæ bhÃveti. Tattha katamaæ cittaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati cittaæ. Tattha katamo samÃdhi? Yà cittassa Âhiti . . . pe . . . sammÃsamÃdhi samÃ- dhisambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati samÃdhi. Tattha katamo padhÃnasaÇkhÃro? Yo cetasiko viriyÃrambho . . . pe . . . sammÃvÃyamo viriyasambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati padhÃnasaÇkhÃro. Iti iminà ca cittena iminà ca samÃdhinà iminà ca padhÃ- nasaÇkhÃrena upeto hoti . . . pe . . . samannÃgato, tena vuccati citta-samÃdhi-padhÃnasaÇkhÃrasamannÃ- gato ti. IddhÅti: yà tesaæ dhammÃnaæ iddhi samiddhi ijjhanà samijjhanà lÃbho paÂilÃbho patti sampatti phu- sanà sacchikiriyà upasampadÃ. IddhipÃdo ti: tathÃbhÆtassa phasso vedanà . . . pe . . . paggÃho avikkhepo. IddhipÃdaæ {bhÃvetÅti}: te dhamme Ãsevati bhÃveti bahulÅkaroti, tena vuccati iddhipÃdaæ bhÃvetÅti. Katha¤ ca bhikkhu vÅmaæsÃ-samÃdhi-padhÃnasaÇkhÃra- samannÃgataæ iddhipÃdaæ bhÃveti? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye vÅmaæsÃ-samÃdhi-padhÃna- saÇkhÃrasamannÃgataæ iddhipÃdaæ bhÃveti. Tattha katamà vÅmaæsÃ? Yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi dhammavicayasambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati vÅmaæsÃ. Tattha katamo samÃdhi? Yà cittassa Âhiti . . . pe . . . sammÃsamÃdhi samÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 223]># %< IddhipÃdabhÃvanà 223>% dhisambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati samÃdhi. Tattha katamo padhÃnasaÇkhÃro? Yo cetasiko viriyÃrambho . . . pe . . . sammÃvÃyÃmo viriyasambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati padhÃnasaÇkhÃro. Iti iminà {ca} vÅmaæsÃya iminà ca samÃdhinà iminà ca padhÃnÃsaÇkhÃrena upeto hoti samupeto upÃgato samu- pÃgato uppanno samuppanno samannÃgato, tena vuccati vÅmaæsÃ-samÃdhi-padhÃnasaÇkhÃrasamannÃgato ti. IddhÅti; yà tesaæ dhammÃnaæ iddhi samiddhi ijjhanà samijjhanà lÃbho paÂilÃbho patti sampatti phusanà sacchikiriyà upasampadÃ. IddhipÃdo ti: tathÃbhÆtassa phasso vedanà . . . pe . . . paggÃho avikkhepo. IddhipÃdaæ bhÃvetÅti: te dhamme Ãsevati bhÃveti bahulÅkaroti, tena vuccati iddhipÃdaæ bhÃvetÅti.\<*<1>*>/ CattÃro iddhipÃdÃ: chandiddhipÃdo viriyiddhipÃdo cit- tiddhipÃdo vÅmaæsiddhipÃdo. Tattha katamo chandiddhipÃdo? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya pa- ÂhamÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, yo tasmiæ samaye chando chandÅkatà kattukamyatà kusalo dhammacchando: ayaæ vuccati chan- diddhipÃdo. Avasesà dhammà chandiddhipÃdasampayuttÃ. Tattha katamo viriyiddhipÃdo? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya pa- ÂhamÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, yo tasmiæ samaye cetasiko viriyÃrambho . . . pe . . . sammÃvÃyÃmo viriyasambojjhaÇgo mag- gaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati viriyiddhipÃdo. Avasesà dhammà viriyiddhipÃdasampayuttÃ. Tattha katamo cittiddhipÃdo? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd appends AbhidhammabhÃjaniyaæ here as well as below. >/ #<[page 224]># %<224 CattÃro iddhipÃdÃ>% niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, yaæ tasmiæ samaye cittaæ mano mÃna- saæ . . . pe . . . tajjà manovi¤¤ÃïadhÃtu: ayaæ vuccati cittidhipÃdo. Avasesà dhammà cittiddhipÃdasampayuttÃ. Tattha katamo vÅmaæsiddhipÃdo? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya pa- ÂhamÃya bhÆmiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . pa- Âhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, yà tasmiæ samaye pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdhiÂÂhi dhamma- vicayasambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati vÅmaæsiddhipÃdo. Avasesà dhammà vÅmaæs- iddhipÃdasampayuttÃ. ABHIDHAMMABHùJANIYAõ.\<*<1>*>/ CattÃro iddhipÃdÃ: idha bhikkhu chanda-samÃdhi- padhÃnasaÇkhÃrasamannÃgataæ iddhipÃdaæ bhÃveti, viri- ya-samÃdhi . . .\<*<2>*>/ citta-samÃdhi . . . vÅmaæsÃ-samÃdhi- padhÃnasaÇkhÃrasamannÃgataæ iddhipÃdaæ bhÃveti. Catunnaæ iddhipÃdÃnaæ kati kusalà kati akusalà kati avyÃkatà . . . pe . . . kati saraïà kati araïÃ? Kusalà yeva. Siyà sukhÃya vedanÃya sampayuttà siyà adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttÃ, VipÃkadham- madhammÃ; anupÃdiïïa-anupÃdÃniyÃ; asaÇkiliÂÂha-asaÇ- kilesikÃ. Siyà savitakka-savicÃrà siyà avitakka-vicÃra- mattà siyà avitakka-avicÃrÃ. Siyà pÅtisahagatà siyà su- khasahagatà siyà upekhÃsahagatÃ. Neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbÃ; neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbahetukÃ. ApacayagÃmino; sekhÃ. AppamÃïÃ; appamÃïÃrammaïÃ; païÅtÃ. SammattaniyatÃ. Na mag- gÃrammaïÃ, maggahetukÃ, na maggÃdhipatino. Siyà uppannà siyà anuppannÃ, na vattabbà uppÃdino ti. Siyà atÅtà siyà anÃgatà siyà paccuppannÃ; na vattabbà atÅtÃ- rammaïà ti pi anÃgatÃrammaïà ti pi paccuppannÃram- maïà ti pi. Siyà ajjhattà siyà bahiddhà siyà ajjhatta- bahiddhÃ; bahiddhÃrammaïÃ; anidassana-appaÂighÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: -bhÃjanÅyaæ. Sd adds niÂÂhitaæ. 2 Sd gives full text. >/ #<[page 225]># %< Pa¤hÃpucchakaæ 225>% VÅmaæsiddhipÃdo hetu; tayo iddhipÃdà na hetÆ.\<*<1>*>/ Sahe- tukÃ; hetusampayuttÃ. VÅmaæsiddhipÃdo hetu ceva sahe- tuko ca; tayo iddhipÃdà na vattabbà hetu ceva sahetukà cÃti, sahetukà ceva na ca hetÆ. VÅmaæsiddhipÃdo hetu ceva hetusampayutto ca; tayo iddhipÃdà na vattabbà hetÆ ceva hetusampayuttà cÃti, hetusampayuttà ceva na ca hetÆ; tayo iddhipÃdà na hetÆ sahetukÃ. VÅmaæsiddhipÃdo na vattabbo na hetu sahetuko ti pi na hetu ahetuko ti pi. SappaccayÃ; saÇkhatÃ; anidassanÃ; appaÂighÃ; arÆpÃ; lokuttarÃ; kenaci vi¤¤eyyÃ, kenaci na vi¤¤eyyÃ\<*<2>*>/. No ÃsavÃ; anÃsavÃ; ÃsavavippayuttÃ; na vattabbà Ãsavà ceva sÃsavà cÃti pi sÃsavà ceva no ca Ãsavà ti pi; na vattabbà Ãsavà ceva Ãsavasampayuttà cÃti pi Ãsavasam- payuttà ceva no ca Ãsavà ti pi; Ãsavavippayutta-anÃsavÃ. No saæyojanà . . . pe\<*<3>*>/ . . . no ganthà . . . pe . . . no oghà . . . pe . . . no yogà . . . pe . . . no nÅvaraïà . . . pe . . . no parÃmÃsà . . . pe . . . sÃrammaïÃ. Tayo iddhipÃdà no cittÃ; cittiddhipÃdo cittaæ;\<*<4>*>/ tayo iddhipÃdà cetasikÃ; cittiddhipÃdo acetasiko; tayo iddhi- pÃdà cittasampayuttÃ; cittiddhipÃdo na vattabbo cittena sampayutto ti pi cittena vippayutto ti pi; tayo iddhipÃdà cittasaæsaÂÂhÃ; cittiddhipÃdo na vattabbo cittena saæ- saÂÂho ti pi cittena visaæsaÂÂho ti pi; tayo iddhipÃdà cittasamuÂÂhÃnÃ, cittiddhipÃdo no cittasamuÂÂhÃno; tayo iddhipÃdà cittasahabhuno,\<*<5>*>/ cittiddhipÃdo no cittasahabhÆ;\<*<5>*>/ tayo iddhipÃdà cittÃnuparivattino; cittiddhipÃdo no cittÃ- nuparivatti; tayo iddhipÃdà cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃnÃ, cittiddhipÃdo no cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃno; tayo iddhi- pÃdà cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃna-sahabhuno, cittiddhipÃdo no cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃna-sahabhÆ; tayo iddhipÃdà cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃnÃnuparivattino; cittiddhipÃdo no cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃnÃnuparivatti. Tayo iddhipÃdà bÃhirÃ; cittiddhipÃdo ajjhattiko;\<*<4>*>/ no upÃdÃ;\<*<6>*>/ anupÃdiïïÃ. No upÃdÃnà . . . pe . . .\<*<7>*>/ No kilesà . . . pe . . . Na dassanena pahÃtabbÃ, na bhÃvanÃya pahÃtabbÃ. Na dassanena pahÃtabbahetukÃ, na bhÃvanÃya pahÃtabba- hetukÃ. Siyà savitakkà siyà avitakkÃ, siyà savicÃrà siyà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd hetu always. 2 Sd omits these three words. 3 K. omits these . . . pe . . . 4 Sd inverts the order of these two clauses. 5 Sd: -sahabhu. 6 K: nupÃdÃ. Sd: nopÃdÃ. 7 Sd: no'pÃdÃnÃ. K: nupÃdÃnÃ. Only B. has . . . pe . . . >/ #<[page 226]># %<226 CattÃro iddhipÃdÃ>% avicÃrÃ. Siyà sappÅtikà siyà appÅtikÃ. siyà pÅtisahagatà siyà na pÅtisahagatÃ, siyà sukhasahagatà siyà na sukhasa- hagatÃ, siyà upekhÃsahagatà siyà na upekhÃsahagatÃ. Na kÃmÃvacarÃ, na rÆpÃvacarÃ, na arÆpÃvacarÃ; apariyÃ- pannÃ. NiyyÃnikÃ; niyatÃ; anuttarÃ; araïà ti. PA¥HùPUCCHAKAõ.\<*<1>*>/ {IDDHIPùDAVIBHA§GO} SAMATTO NAVAMO.\<*<2>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd omits 2 K. omits navamo. Sd omits samatto. Sd and B. have3 niÂÂhito for samatto. >/ #<[page 227]># %< Satta bojjhaÇgà 227>% . BOJJHA§GAVIBHA§GO. SATTA bojjhaÇgÃ: satisambojjhaÇgo dhammavicayasam- bojjhaÇgo viriyasambojjhaÇgo pÅtisambojjhaÇgo passad- dhisambojjhaÇgo samÃdhisambojjhaÇgo upekhÃsamboj- jhaÇgo. Tattha katamo satisambojjhaÇgo? Idha bhikkhu satimà hoti paramena satinepakkena samannÃgato cirakatam pi cirabhÃsitam pi sarità anus- saritÃ. Ayaæ vuccati satisambojjhaÇgo. So tathÃ-sato viharanto taæ dhammaæ pa¤¤Ãya vicinati pavicinati\<*<1>*>/ parivÅmaæsaæ Ãpajjati. Ayaæ vuccati dhamma- vicayasambojjhaÇgo. Tassa taæ dhammaæ pa¤¤Ãya vicinato pavicinato\<*<2>*>/ pari- vÅmaæsaæ Ãpajjato Ãraddhaæ hoti viriyaæ asallÅnaæ. ùyaæ vuccati viriyasambojjhaÇgo.\<*<3>*>/ ùraddhaviriyassa uppajjati pÅti nirÃmisÃ. Ayaæ vuccati pÅtisambojjhaÇgo. PÅtimanassa kÃyo pi passambhati\<*<4>*>/ cittaæ pi passam- bhati. Ayaæ vuccati passaddhisambojjhaÇgo. PassaddhakÃyassa sukhino cittaæ samÃdhiyati. Ayaæ vuccati samÃdhisambojjhaÇgo. So tathÃsamÃhitaæ cittaæ sÃdhukaæ ajjhupekkhità hoti. Ayaæ vuccati upekhÃsambojjhaÇgo. Satta bojjhaÇgÃ: satisambojjhaÇgo dhammavicayasam- bojjhaÇgo viriyasambojjhaÇgo pÅtisambojjhaÇgo passaddhi- sambojjhaÇgo samÃdhisambojjhaÇgo upekhÃsambojjhaÇgo. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: pavicarati. B: pavicinati pavicarati. 2 Sd: pavicarato. B: pavicinato pavicarato. 3 B: vÅriya- always. 4 Sd: kÃyo ti upassambhati. >/ #<[page 228]># %<228 Satta bojjhaÇgÃ>% Tattha katamo satisambojjhaÇgo? Atthi ajjhattaæ dhammesu sati, atthi bahiddhà dham- mesu sati. Yadà pi ajjhattaæ dhammesu sati, tadà pi sati- sambojjhaÇgo abhi¤¤Ãya sambodhÃya nibbÃnÃya saævattati. Yadà pi bahiddhà dhammesu sati, tadà pi satisamoboj- jhaÇgaæ abhi¤¤Ãya sambodhÃya nibbÃnÃya saævattati. Tattha katamo dhammavicayasambojjhaÇgo? Atthi ajjhattaæ dhammesu pavicayo, atthi bahiddhà dhammesu pavicayo. Yadà pi ajjhattaæ dhammesu pavi- cayo, tadà pi dhammavicayasambojjhaÇgo abhi¤¤Ãya sam- bodhÃya nibbÃnÃya saævattati. Yadà pi bahiddhà dham- mesu pavicayo, tadà pi dhammavicayasambojjhaÇgo a- bhi¤¤Ãya sambodhÃya nibbÃnÃya saævattati. Tattha katamo viriyasambojjhaÇgo? Atthi kÃyikaæ viriyaæ, atthi cetasikaæ viriyaæ. Yadà pi kÃyikaæ viriyaæ, tadà pi viriyasambojjhaÇgo abhi¤¤Ãya sambodhÃya nibbÃnÃya saævattati. Yadà pi cetasikaæ viriyaæ, tadà pi viriyasambojjhaÇgo abhi¤¤Ãya sambo- dhÃya nibbÃnÃya saævattati. Tattha katamo pÅtisambojjhaÇgo? Atthi savitakka-savicÃrà pÅti, atthi avitakka-avicÃrà pÅti. Yadà pi savitakka-savicÃrÃ-pÅti, tadà pi pÅtisambojjhaÇgo abhi¤¤Ãya sambodhÃya nibbÃnÃya saævattati. Yadà pi avitakka-avicÃrà pÅti, tadà pi pÅtisambojjhaÇgo abhi¤¤Ãya sambodhÃya nibbÃnÃya saævattati. Tattha katamo passaddhisambojjhaÇgo? Atthi kÃyappassaddhi, atthi cittappassaddhi. Yadà pi kÃyappassaddhi, tadà pi passaddhisambojjhaÇgo abhi¤¤Ãya sambodhÃya nibbÃnÃya saævattati. YÃdà pi cittappas- saddhi, tadà pi passaddhisambojjhaÇgo abhi¤¤Ãya sam- bodhÃya nibbÃnÃya saævattati. Tattha katamo samÃdhisambojjhaÇgo? Atthi savitakka-savicÃro samÃdhi, atthi avitakka-avicÃro samÃdhi. Yadà pi savitakka-savicÃro samÃdhi, tadà pi samÃdhisambojjhaÇgo abhi¤¤Ãya sambodhÃya nibbÃnÃya saævattati. Yadà pi avitakka-avicÃro samÃdhi, tadà pi samÃdhisambojjhaÇgo abhi¤¤Ãya sambodhÃya nibbÃnÃya saævattati. Tattha katamo upekhÃsambojjhaÇgo? Atthi ajjhattaæ dhammesu upekhÃ, atthi bahiddhà dhammesu upekhÃ. Yadà pi ajjhattaæ dhammesu upekhÃ, tadà pi upekhÃsambojjhaÇgo abhi¤¤Ãya sambodhÃya nib- bÃnÃya saævattati. Yadà pi bahiddhà dhammesu upekhÃ, tadà pi upekhÃsambojjhaÇgo abhi¤¤Ãya sambodhÃya nib- bÃnÃya saævattati. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 229]># %< BojjhaÇgabhÃvanà 229>% Satta bojjhaÇgÃ: satisambojjhaÇgo . . . pe.\<*<1>*>/ . . upe- khÃsambojjhaÇgo. Tattha katamo satisambojjhaÇgo? Idha bhikkhu satisambojjhaÇgaæ bhÃveti vivekanis- sitaæ virÃganissitaæ nirodhanissitaæ vossaggapariïÃmiæ, dhammavicayasambojjhaÇgaæ bhÃveti . . . viriyasamboj- jhaÇgaæ bhÃveti . . . pÅtisambojjhaÇgaæ bhÃveti . . . passaddhisambojjhaÇgaæ bhÃveti . . . samÃdhisambojjhaæ- gaæ bhÃveti . . . upekhÃsambojjhaÇgaæ bhÃveti vivekanis- sitaæ virÃganissitaæ nirodhanissitaæ vossaggapariïÃmiæ. SUTTANTABHùJANIYAõ.2 Satta bojjhaÇgÃ: satisambojjhaÇgo . . . pe\<*<1>*>/ . . . upekhÃsambojjhaÇgo. Tattha katame satta bojjhaÇgÃ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya pa- ÂhamÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva {kÃmehi} . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye satta bojjhaÇgà honti: satisambojjhaÇgo . . . pe . . . upekhÃsambojjhaÇgo. Tattha katamo satisambojjhaÇgo? Yà sati anussati . . . pe . . . sammÃsati satisamboj- jhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati satisambojjhaÇgo. Tattha katamo dhammavicayasambojjhaÇgo? Yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe\<*<4>*>/ . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi dhammavicayasambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati dhammavicayasamboj- jhaÇgo. Tattha katamo viriyasambojjhaÇgo? Yo cetasiko viriyÃrambho . . . pe . . . sammÃvÃyÃmo viriyasambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati viriyasambojjhaÇgo. Tattha katamo pÅtisambojjhaÇgo? Yà pÅti pÃmojjaæ Ãmodanà pamodanà hÃso pahÃso vitti odagyaæ attamanatà cittassa pÅtisambojjhaÇgo: ayaæ vuccati pÅtisambojjhaÇgo. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd and B give full text. 2 K: -bhÃjanÅyaæ. Sd adds niÂÂhitaæ. 3 Cf. below p. 250, and Dh. S. 292. >/ #<[page 230]># %<230 Satta bojjhaÇgÃ>% Tattha katamo passaddhisambojjhaÇgo? Yà vedanÃkkhandhassa sa¤¤Ãkkhandhassa saÇkhÃrak- khandhassa vi¤¤Ãïakkhandhassa passaddhi paÂippassaddhi passambhanà paÂippassambhanà paÂippassambhitattaæ\<*<1>*>/ passaddhisambojjhaÇgo: ayaæ vuccati passaddhisamboj- jhaÇgo. Tattha katamo samÃdhisambojjhaÇgo? Yà cittassa Âhiti . . . pe . . . sammÃsamÃdhi sa- mÃdhisambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati samÃdhisambojjhaÇgo. Tattha katamo upekhÃsambojjhaÇgo? Yà upekhà upekhanÃ\<*<2>*>/ ajjhupekkhanà majjhattatà cit- tassa upekhÃsambojjhaÇgo: ayaæ vuccati upekhÃsamboj- jhaÇgo. Ime vuccanti satta bojjhaÇgÃ. Avasesà dhammà sattahi bojjhaÇgehi sampayuttÃ. Satta bojjhaÇgÃ: satisambojjhaÇgo . . . pe . . . upe- khÃsambojjhaÇgo. Tattha katamo satisambojjhaÇgo? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, yà tasmiæ samaye sati anussati . . . pe . . . sammÃsati satisambojjhaÇgo maggaÇgaæ magga- pariyÃpannaæ: ayaæ vuccati satisambojjhaÇgo. Avasesà dhammà satisambojjhaÇgasampayuttà . . . pe . . . ava- sesà dhammà dhammavicayasambojjhaÇgasampayuttà . . . Avasesà dhammà viriyasambojjhaÇgasampayuttà . . . Avasesà dhammà pÅtisambojjhaÇgasampayuttà . . . Ava- sesà dhammà passaddhisambojjhaÇgasampayuttà . . . Avasesà dhammà samÃdhisambojjhaÇgasampayuttÃ. Tattha katamo upekhÃsambojjhaÇgo? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, yà tasmiæ samaye upekhà upekhanà ajjhupekkhanà majjhattatà cittassa upekhÃsambojjhaÇgo: ayaæ vuccati upekhÃsambojjhaÇgo. Avasesà dhammà upekhÃsambojjhaÇgasampayuttÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: paÂipassambhitatthaæ. 2 Sd omits. >/ #<[page 231]># %< BojjhaÇgabhÃvanà 231>% Satta bojjhaÇgÃ: satisambojjhaÇgo . . . pe . . . upe- khÃsambojjhaÇgo. Tattha katame satta bojjhaÇgÃ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye phasso hoti, . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva lokut- tarassa kusalassa jhÃnassa katattà bhÃvitattà vipÃkaæ vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasam- pajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ su¤¤ataæ; tasmiæ samaye satta bojjhaÇgà honti: satisambojjhaÇgo . . . pe . . . upekhÃsambojjhaÇgo. Tattha katamo satisambojjhaÇgo? Yà sati anussati . . . pe . . . sammÃsati: satisamboj- jhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ ayaæ vuccati sati- sambojjhaÇgo . . . pe . . .\<*<1>*>/ Tattha katamo upekhÃsambojjhaÇgo? Yà upekhà upekhanÃ\<*<2>*>/ ajjhupekkhanà majjhattatà cittassa upekhÃsambojjhaÇgo: ayaæ vuccati upekhÃsamboj- jhaÇgo. Ime vuccanti satta bojjhaÇgÃ. Avasesà dhammà sattahi bojjhaÇgehi sampayuttÃ. Satta bojjhaÇgÃ: satisambojjhaÇgo . . . pe . . . upe- khÃsambojjhaÇgo. Tattha katamo satisambojjhaÇgo? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye phasso hoti, . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva lokut- tarassa kusalassa jhÃnassa katattà bhÃvitattà vipÃkaæ vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upa- sampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ su¤- ¤ataæ\<*<3>*>/; yà tasmiæ samaye sati anussati . . . pe . . . sammÃsati satisambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃ- pannaæ: ayaæ vuccati satisambojjhaÇgo. Avasesà dhammà satisambojjhaÇgasampayuttà . . . pe . . . avasesà dhammà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd rehearses the names of the intermediate Bojjhaægas. 2 So Sd. 3 Sd omits. >/ #<[page 232]># %<232 Satta bojjhaÇgÃ>% dhammavicayasambojjhaÇgasampayuttÃ. . . . Avasesà dhammà viriyasambojjhaÇgasampayuttÃ. . . . Avasesà dhammà pÅtisambojjhaÇgasampayuttÃ. . . . Avasesà dhammà passaddhisambojjhaÇgasampayuttà . . . Avasesà dhammà samÃdhisambojjhaÇgasampayuttÃ. Tattha katamo upekhÃsambojjhaÇgo? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva lokut- tarassa kusalassa jhÃnassa katattà bhÃvitattà vipÃkaæ vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasam- pajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ su¤¤ataæ\<*<1>*>/; yà tasmiæ samaye upekhà upekhanà ajjhupekkhanà maj- jhattatà cittassa upekhÃsambojjhaÇgo: ayaæ vuccati upe- khÃsambojjhaÇgo. Avasesà dhammà upekhà sambojjhaÇga- sampayuttÃ. ABHIDHAMMABHùJANIYAõ.2 Satta bojjhaÇgÃ: satisambojjhaÇgo dhammavicaya- sambojjhaÇgo viriyasambojjhaÇgà pÅtisambojjhaÇgo pas- saddhisambojjhaÇgo samÃdhisambojjhaÇgo upekhÃsamboj- jhaÇgo. Sattannaæ bojjhaÇgÃnaæ kati kusalà kati akusalà kati avyÃkatà . . . pe . . . kati saraïà kati araïÃ? Siyà kusalà siyà avyÃkatÃ. PÅtisambojjhaÇgo sukhÃya vedanÃya sampayutto; cha bojjhaÇgà siyà sukhÃya vedan- Ãya sampayuttà siyà adukkhamasukhÃya vedanÃya sam- payuttÃ. Siyà vipÃkà siyà vipÃkadhammadhammÃ; anupÃdiïïa-anupÃdÃniyÃ. AsaÇkiliÂÂha-asaÇkilesikÃ. Siyà savitakka-savicÃrà siyà avitakka-vicÃramattà siyà avitakka- avicÃrÃ. PÅtisambojjhaÇgo pÅtisahagato, sukhasahagato, na upekhà sahagatÃ; cha bojjhaÇgà siyà pÅtisahagatà siyà sukhasahagatà siyà upekhÃsahagatÃ. Neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbÃ. Neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbahetukÃ. Siyà apacayagÃmino siyà neva Ãcaya- gÃmino na apacayagÃmino. Siyà sekhà siyà asekhÃ. AppamÃïÃ; appamÃïÃrammaïÃ; païÅtÃ. Siyà sammat- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd omits. 2 K: -bhÃjanÅyaæ. Sd adds niÂÂhitaæ. >/ #<[page 233]># %< Pa¤hÃpacchakaæ 233>% taniyatÃ, siyà aniyatÃ. na maggÃrammaïÃ; siyà magga- hetukà siyà maggÃdhipatino siyà na vattabbà magga- hetukà ti pi maggÃdhipatino ti pi. Siyà uppannà siyà anuppannà siyà uppÃdino. Siyà atÅtà siyà anÃgatà siyà paccuppannÃ; na vattabbà atÅtÃrammaïà ti pi anÃgatÃram- maïà ti pi paccuppannÃrammaïà ti pi. Siyà ajjhattà siyà bahiddhà siyà ajjhattabahiddhÃ; bahiddhÃrammaïÃ; anidassana-appaÂighÃ. DhammavicayasambojjhaÇgo hetu; cha bojjhaÇgà na hetÆ.\<*<1>*>/ SahetukÃ; hetusampayuttÃ. Dhammavicaya- sambojjhaÇgo hetu ceva sahetuko ca; cha bojjhaÇgà na vattabbà hetÆ ceva sahetukà cÃti, sahetukà ceva na ca hetÆ. DhammavicayasambojjhaÇgo hetu ceva hetusam- payutto ca; cha bojjhaÇgà na vattabbà hetÆ ceva hetu- sampayuttà cÃti, hetusampayuttà ceva na ca hetÆ. Cha bojjhaÇgà na hetÆ sahetukÃ; dhammavicayabojjhaÇgo na vattabbo na hetu sahetuko ti pi na hetu ahetuko ti pi. {SappaccayÃ}; saÇkhatÃ; anidassanÃ; appaÂighÃ; arÆpÃ; lokuttarÃ; kenaci vi¤¤eyyÃ, kenaci na vi¤¤eyyÃ. No asÃvÃ; anÃsavÃ; ÃsavavippayuttÃ; na vattabbà Ãsavà ceva sÃsavà cÃti pi, sÃsavà ceva no ca Ãsavà ti pi; na vattabbà Ãsavà ceva Ãsavasampayuttà cÃti pi Ãsavasampayuttà ceva no ca Ãsavà ti pi; Ãsavavippayutta-anÃsavÃ. No saæyojanà . . . pe\<*<2>*>/ . . . no ganthà . . . no oghà . . . no yogà . . . no nÅvaraïà . . . no parÃmÃsà . . . sÃram- maïÃ. No cittÃ; cetasikÃ; cittasampayuttÃ; {cittasaæsaÂÂhÃ}; cittasamuÂÂhÃnÃ; cittasahabhuno; cittÃnuparivattino; cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃnÃ; cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃna- sahabhuno; cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃnÃnuparivattino. BhahirÃ. No upÃdÃ;\<*<3>*>/ anupÃdiïïÃ. No upÃdÃna . . ..\<*<4>*>/ No kilesà . . ..\<*<5>*>/ Na dassanena pahÃtabbÃ; na bhÃvanÃya pahÃtabbÃ. Na dassanena pahÃtabbahetukÃ; na bhÃvanÃya pahÃtab- bahetukÃ. Siyà savitakkà siyà avitakkÃ, siyà savicarà siyà avicÃrÃ. PÅtisambojjhaÇgo appÅtiko; cha bojjhaÇgà siyà sappÅtikà siyà appÅtikÃ. PÅtisambojjhaÇgo na pÅti- sahagato; cha bojjhaÇgà siyà pÅtisahagatà siyà na pÅtisa- hagatÃ. PÅtisambojjhaÇgo sukhasahagato; cha bojjhaÇgà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: hetu always. 2 B. has . . . pe . . . throughout. K and Sd have no breaks. 3 K and Sd: nupÃdÃ. 4 K omits No. 5 Sd: kilesikÃ. >/ #<[page 234]># %<234 Satta bojjhaÇga>% siyà sukhasahagatà siyà na sukhasahagatÃ. pÅtisamboj- jhaÇgo na upekhÃsahagato; cha bojjhaÇgà siyà upekhÃsa- hagatà siyà na upekhÃsahagatÃ. Na kÃmÃvacarÃ, na rÆpÃvacarÃ, na arÆpÃvacarÃ; apariyÃpannÃ. Siyà niyyÃnikÃ\<*<1>*>/ siyà aniyyÃnikÃ; siyà niyatà siyà aniyatÃ; anuttarÃ; araïà ti. PA¥HùPUCCHAKAõ NIèèHITAõ.\<*<2>*>/ BOJJHA§GAVIBHA§GO SAMATTO DASAMO.\<*<3>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: niyÃnikÃ. 2 K. omits niÂÂhitaæ. 3 Sd and B. omits samatto. K. and B omit dasamo. >/ #<[page 235]># %< AÂÂhaÇgiko maggo. 235>% XI. MAGGAVIBHA§GO. ARIYO aÂÂhaÇgiko maggo, seyyathÅdaæ: sammÃdiÂÂhi sammÃsaÇkappo sammÃvÃcà sammÃkammanto sammÃ- ÃjÅvo sammÃvÃyÃmo sammÃsati sammÃsamÃdhi. Tattha katamà sammÃdiÂÂhi? Dukkhe ¤Ãïaæ dukkhasamudaye ¤Ãïaæ dukkhanirodhe ¤Ãïaæ dukkhanirodhagÃminiyà paÂipadÃya ¤Ãïaæ: ayaæ vuccati sammÃdiÂÂhi. Tattha katamo sammÃsaÇkappo? NekkhammasaÇkappo, avyÃpÃdasaÇkappo, avihiæsÃ- saÇkappo: ayaæ vuccati sammÃsaÇkappo. Tattha katamà sammÃvÃcÃ? MusÃvÃdà veramaïÅ, pisuïÃya vÃcÃya veramaïÅ, pharusÃya vÃcÃya veramaïÅ, samphappalÃpà veramaïÃ: ayaæ vuccati sammÃvÃcÃ. Tattha katamo sammÃkammanto? PÃïÃtipÃtÃ\<*<1>*>/ veramaïÅ, adinnÃdÃnà veramaïÅ, kÃmesu micchÃcÃrà veramaïÅ: ayaæ vuccati sammÃkammanto. Tattha katamo sammÃ-ÃjÅvo? Idha ariyasÃvako micchÃ-ÃjÅvaæ pahÃya sammÃ-ÃjÅvena jÅvitaæ kappeti: ayaæ vuccati sammÃ-ÃjÅvo. Tattha katamo sammÃvÃyÃmo? Idha bhikkhu anuppannÃnaæ pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ anupÃdÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ\<*<2>*>/ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati, uppannÃnaæ pÃpa- kÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ pahÃnÃya\<*<3>*>/ . . . pe . . . anuppannÃnaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ uppÃdÃya . . . uppannÃnaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ Âhitiyà asammosÃya bhiyyobhÃvÃya vepullÃya bhÃvanÃya pÃripÆriyà chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padhati: ayaæ vuccati sammÃvÃyÃmo. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: pÃnÃtipÃtÃ. 2 B: vÅriyaæ always. 3 K. and B. do not condense. >/ #<[page 236]># %<236 AÂÂhaÇgiko maggo>% Tattha katamà sammÃsati? Idha bhikkhu kÃye kÃyÃnupassÅ viharati ÃtÃpÅ sampa- jÃno satimà vineyya loke abhijjhÃdomanassaæ, vedanÃsu . . . citte . . . dhammesu dhammÃnupassÅ viharati ÃtÃpÅ sampajÃno satimà vineyya loke abhijjhÃdomanassaæ: ayaæ vuccati sammÃsati. Tattha katamo sammÃsamÃdhi? Idha bhikkhu vivicc' eva kÃmehi vivicca\<*<1>*>/ akusalehi dhammehi savitakkaæ savicÃraæ vivekajaæ pÅtisukhaæ paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati; vitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà ajjhattaæ sampasÃdanaæ cetaso ekodibhÃvaæ avitakkaæ avicÃraæ samÃdhijaæ pÅtisukhaæ dutiyaæ jhÃnaæ upasampajja viharati; pÅtiyà ca virÃgà upekhako ca viharati sato ca sampajÃno sukha¤ ca kÃyena paÂisaæ- vedeti, yan taæ ariyà Ãcikkhanti: upekhako satimà sukhavihÃrÅ ti tatiyaæ jhÃnaæ upasampajja viharati; sukhassa ca pahÃnà dukkhassa ca pahÃnà pubbe va somanassadomanassÃnaæ atthaÇgamà adukkhamasukhaæ upekhÃ-sati-pÃrisukkhiæ catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati: ayaæ vuccati sammÃsamÃdhi. Ariyo atthaÇgiko maggo, seyyathÅdaæ: sammÃdiÂÂhi sammÃsaÇkappo sammÃvÃcà sammÃkammanto sammÃ- {ÃjÅvo} sammÃvÃyÃmo sammÃsati sammÃsamÃdhi. Tattha katamà sammÃdiÂÂhi? Idha bhikhu sammÃdiÂÂhiæ bhÃveti vivekanissitaæ nirodhanissitaæ vossaggapariïÃmiæ . . . pe . . . sammÃ- saÇkappaæ bhÃveti, sammÃvÃcaæ bhÃveti, sammÃkam- mantaæ bhÃveti, sammÃ-ÃjÅvaæ bhÃveti, sammÃvÃyÃmaæ bhÃveti, sammÃsatiæ bhÃveti, sammÃsamÃdhiæ bhÃveti vivekanissitaæ virÃganissitaæ nirodhanissitaæ vossagga- pariïÃmiæ. SUTTANTABHùJANIYAõ.2 AÂÂhaÇgiko maggo: sammÃdiÂÂhi . . . pe . . . sammÃ- samÃdhi. Tattha katamo aÂÂhaÇgiko maggo? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ\<*<3>*>/ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd condenses each of the JhÃna formula. 2 K: -bhÃjanÅyaæ. Sd adds niÂÂhitaæ. 3 Sd has . . . pe . . . down to sammÃ-ajÅvo. >/ #<[page 237]># %< Pa¤caÇgiko maggo. 237>% paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye aÂÂhaÇgiko maggo hoti: sammÃdiÂÂhi . . . pe . . . sammÃsamÃdhi. Tattha katamà sammÃdiÂÂhi? Yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe\<*<1>*>/ . . . amoho dhamma- vicayo sammÃdiÂÂhi dhammavicayasambojjhaÇgo mag- gaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati sammÃdiÂÂhi. Tattha katamo sammÃsaÇkappo? Yo takko vitakko saÇkappo appanà vyappanà cetaso abhiniropanà sammÃsaÇkappo maggaÇgaæ maggapariyÃ- pannaæ: ayaæ vuccati sammÃsaÇkappo. Tattha katamà sammÃvÃcÃ? Yà catÆhi vacÅduccaritehi Ãrati virati paÂivirati vera- maïÅ akiriyà akaraïaæ anajjhÃpatti velÃ-anatikkamo setughÃto sammÃvÃcà maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati sammÃvÃcÃ. Tattha katamo sammÃkammanto? Yà tÅhi kÃyaduccaritehi Ãrati virati paÂivirati veramaïÅ akiriyà akaraïaæ anajjhÃpatti velÃ-anatikkamo setughÃto sammÃkammanto maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati sammÃkammanto. Tattha katamo sammÃ-ÃjÅvo? Yà micchÃ-ÃjÅvà Ãrati virati paÂivirati veramanÅ akiriyà akaraïaæ anajjhÃpatti velÃ-anatikkamo setughÃto sammÃ-ÃjÅvo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati sammÃ-ÃjÅvo. Tattha katamo sammÃvÃyÃmo? Yo cetasiko viriyÃrambho . . . pe . . . sammÃvÃyÃmo viriyasambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati sammÃvÃyÃmo. Tattha katamà sammÃsati? Yà sati anussati . . . pe . . . sammÃsati satisam- bojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati sammÃsati. Tattha katamo sammÃsamÃdhi? Yà cittassa Âhiti . . . pe . . . sammÃsamÃdhi samÃdhi- sambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati sammÃsamÃdhi. Ayaæ vuccati aÂÂhaÇgiko maggo. Avasesà dhammà aÂÂhaÇgikena maggena sampayuttÃ. Ayaæ vuccati aÂÂhaÇgiko maggo. Avasesà dhammà aÂÂhaÇgikena maggena sampayuttÃ. Pa¤caÇgiko maggo: sammÃdiÂÂhi sammÃsaÇkappo sammÃvÃyÃmo sammÃsati sammÃsamÃdhi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Dh. S. 229 foll. >/ #<[page 238]># %<238 Pa¤caÇgiko maggo>% Tattha katamo pa¤caÇgiko maggo? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacagayÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂhamÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃ- paÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye pa¤caÇgiko maggo hoti: sammÃdiÂÂhi sammÃsaÇkappo {sammÃvÃyÃmo} sammÃsati sammÃsamÃdhi. Tattha katamà sammÃdiÂÂhi? Yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi dhammavicayasambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati sammÃdiÂÂhi. Tattha katamo sammÃsaÇkappo? Yo takko vitakko saÇkappo . . . pe . . . maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati sammÃsaÇkappo. Tattha katamo sammÃvÃyÃmo? Yo cetasiko viriyÃrambho . . . pe . . . sammavÃyÃmo viriyasambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati sammÃvÃyÃmo. Tattha katamà sammÃsati? Yà sati anussati . . . pe . . . sammÃsati satisam- bojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati sammÃsati. Tattha katamo sammÃsamÃdhi? Yà cittassa Âhiti . . . pe . . . sammÃsamÃdhi samÃdhi- sambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati sammÃsamÃdhi. Ayaæ vuccati pa¤caÇgiko maggo. Avasesà dhammà pa¤caÇgikena maggena sampayuttÃ. Pa¤caÇgiko maggo: sammÃdiÂÂhi sammÃsaÇkappo sammÃvÃyÃmo sammÃsati sammÃsamÃdhi. Tattha katamà sammÃdiÂÂhi? Idhi bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, yà tasmiæ samaye pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi dhammavicayasambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃ- pannaæ: ayaæ vuccati sammÃdiÂÂhi. Avasesà dhammà sammÃdiÂÂhiyà sampayuttà . . . pe . . . Avasesà dhammà sammÃsaÇkappena sampayuttà . . . Avasesà dhammà sammÃvÃyÃmena sampayuttà . . . Avasesà dhammà sammÃsatiyà sampayuttÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 239]># %< Pa¤caÇgiko maggo 239>% Tattha katamo sammÃsamÃdhi? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂhamÃya bhÆmiyà pattiyà vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, yà tasmiæ samaye cittassa Âhiti . . . pe . . . sammÃsamÃdhi, samÃdhisam- bojjhaÇgo, maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati sammÃsamÃdhi. Avasesà dhammà sammÃsamÃdhinà sampayuttÃ. AÂÂhaÇgiko maggo: sammÃdiÂÂhi . . . pe . . . sammÃ- samÃdhi. Tattha katamo aÂÂhaÇgiko maggo? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂhamÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva lokuttarassa kusalassa jhÃnassa katattà bhÃvitattà vipÃkaæ vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ su¤¤ataæ; tasmiæ samaye aÂÂhaÇgiko maggo hoti: sammÃdiÂÂhi . . . pe . . . sammÃsamÃdhi. Tattha\<*<1>*>/ katamà sammÃdiÂÂhi? Yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . amoho dhammavicayo sammÃ- diÂÂhi dhammavicayasambojjhaÇgo maggaÇgaæ magga- pariyÃpannaæ: ayaæ vuccati sammÃdiÂÂhi. Tattha katamo sammÃsaÇkappo . . . sammÃvÃcà . . . sammÃkammanto . . . sammÃ-ÃjÅvo . . . sammÃvÃyÃmo . . . sammÃsati . . . Tattha katamo sammÃsamÃdhi? Yà cittassa Âhiti . . . sammÃsamÃdhi samÃdhisam- bojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati sammÃsamÃdhi. Ayaæ vuccati aÂÂhaÇgiko maggo. Avasesà dhammà aÂÂhaÇgikena maggena sampayuttÃ. Pa¤caÇgiko maggo: sammÃdiÂÂhi sammÃsaÇkappo sammÃvayÃmo sammÃsati sammÃsamÃdhi. Tattha katamo pa¤caÇgiko maggo? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K. and B. omit the following analysis, going on to Ayaæ vuccati aÂÂhaægiko maggo . . . >/ #<[page 240]># %<240 Pa¤caÇgiko maggo>% Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ paÂhamÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂha- maæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva lokut- tarassa kusalassa jhÃnassa katattà bhÃvitattà vipÃkaæ vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati {dukkhÃpaÂipadaæ} dandhÃbhi¤¤aæ su¤¤ataæ; tasmiæ samaye pa¤caÇgiko maggo hoti: sammÃdiÂÂhi sammÃsaÇkappo sammÃvÃyÃmo sammÃsati sammÃsamÃdhi\<*<1>*>/. Ayaæ vuccati pa¤caÇgiko maggo. Avasesà dhammà pa¤caÇgikena maggena sampayuttÃ. Pa¤caÇgiko maggo: sammÃdiÂÂhi sammÃsaÇkappo sammÃvÃyÃmo sammÃsati sammÃsamÃdhi. Tattha katamà sammÃdiÂÂhi? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva lokut- tarassa kusalassa jhÃnassa katattà bhÃvitattà vipÃkaæ vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upa- sampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ su¤¤ataæ; yà tasmiæ samaye pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi dhammavicayasam- bojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati sammÃdiÂÂhi. Avasesà dhammà sammÃdiÂÂhiyà sampa- yuttà . . . pe . . . Avasesà dhammà sammÃsaÇkappena sampayuttà . . .. Avasesà dhammà sammÃvÃyÃmena sampayuttà . . .. Avasesà dhammà sammÃsatiyà sam- payuttÃ. Tattha katamo sammÃsamÃdhi? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd here repeats the analysis above, p. 238. K. and B. again omit it. >/ #<[page 241]># %< Pa¤hÃpucchakaæ 241>% avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva lokut- tarassa kusalassa jhÃnassa katattà bhÃvitattà vipÃkaæ vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upa- sampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ su¤¤ataæ; yà tasmiæ samaye cittassa Âhiti\<*<1>*>/ saïÂhiti avaÂÂhiti avisÃhÃro avikkhepo avisÃhaÂamÃnasatà samatho samÃdhindriyaæ samÃdhibalaæ sammÃsamÃdhi samÃdhi- sambojjhaÇgo maggaÇgaæ maggapariyÃpannaæ: ayaæ vuccati sammÃsamÃdhi. Avasesà dhammà sammÃsamÃ- dhinà sampayuttÃ. ABHIDHAMMABHùJANIYAõ.\<*<2>*>/ Ariyo aÂÂhaÇgiko maggo, seyyathÅdaæ: sammÃdiÂÂhi sammÃsaÇkappo sammÃvÃcà sammÃkammanto sammÃ- ÃjÅvo sammÃvÃyÃmo sammÃsati sammÃsamÃdhi. AÂÂhannaæ maggaÇgÃnaæ kati kusalà kati akusalà kati avyÃkatà . . . pe . . . kati saranà kati araïÃ? Siyà kusalà siyà avyÃkatÃ. SammÃsaÇkappo sukhÃya vedanÃya sampayutto; satta maggaÇgà siyà sukhÃya vedanÃya sampayuttà siyà adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttÃ. Siyà vipÃkà siyà vipÃkadhammadhammÃ. AnupÃdiïïÃ; anupÃdÃniyÃ; asaÇkiliÂÂha-asaÇkilesikÃ. SammÃsaÇkappo avitakka-vicÃramatto; satta maggaÇgà siyà savitakka-savicÃrà siyà avitakka-vicÃramattà siyà avitakka-avicÃrÃ. SammÃsaÇkappo pÅtisahagato, sukha- sahagato, na upekhÃsahagato; satta maggaÇgà siyà pÅtisahagatà siyà sukhasahagatà siyà upekhÃsahagatÃ. Neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbÃ. Neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbahetukÃ. Siyà apacayagÃmino siyà neva ÃcayagÃmino na apacaya- gÃmino. Siyà sekhà siyà asekhÃ. AppamÃïÃ; appa- mÃïÃrammaïÃ. PaïÅtÃ. Siyà sammattaniyatà siyà aniyatÃ. Na maggÃrammaïÃ; siyà maggahetukà siyà maggÃdhipatino siyà na vattabbà maggahetukà ti pi maggÃdhipatino ti pi. Siyà uppannà siyà anuppannà siyà uppÃdino. Siyà atÅtà siyà anÃgatà siyà paccuppannÃ. Na vattabbà atÅtÃ- rammaïà ti pi anÃgatÃrammaïà ti pi paccuppannÃ- rammaïà ti pi. Siyà ajjhattà siyà bahiddhà siyà ajjhattabahiddhÃ. BahiddhÃrammaïÃ; anidassana-appa- ÂighÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd constracts formula. 2 K: -bhÃjanÅyaæ. Sd adds niÂÂhitaæ. >/ #<[page 242]># %<242 AÂÂhaÇgiko maggo>% SammÃdiÂÂhi hetu; satta maggaÇgà na hetÆ\<*<1>*>/; sahetukÃ; hetusampayuttÃ. SammÃdiÂÂhi hetu ceva sahetukà ca; satta maggaÇgà na vattabbà hetÆ\<*<1>*>/ ceva sahetukà cÃti, sahetukà ceva na ca hetÆ. SammÃdiÂÂhi hetu ceva hetusampayuttà ca; satta maggaÇgà na vattabbà hetÆ ceva hetusampayuttà cÃti, hetusampayuttà ceva na ca hetÆ. Satta maggaÇgà na hetÆ sahetukÃ; sammÃdiÂÂhi na vattabbà na hetu sahetukà ti pi, na hetu ahetukà ti pi. SappaccayÃ; saÇkhatÃ; anidassanÃ; appaÂighÃ; arÆpÃ; lokuttarÃ; kenaci vi¤¤eyyà kenaci na vi¤¤eyyÃ. No ÃsavÃ; anÃsavÃ; ÃsavavippayuttÃ; na vattabbà Ãsavà ceva sÃsavà cÃti pi, sÃsavà ceva no ca Ãsavà ti pi; na vattabbà Ãsavà ceva Ãsavasampayuttà cÃti pi, Ãsava- sampayuttà ceva no ca Ãsavà ti pi; Ãsavavippayutta- anÃsavÃ. No saæyojanà . . . pe . . . no ganthà . . . no oghà . . . no yogà . . . no nÅvaraïà . . . no parÃmÃsà . . . sÃrammaïÃ. No cittÃ; cetasikÃ; cittasampayuttÃ; cittasaæsaÂÂhÃ; citthasamuÂÂhÃnÃ; cittasahabhuno; cittÃnuparivattino; cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃnÃ; cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃna- sahabhuno; cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃnÃnuparivattino. BÃhirÃ; no upÃdÃ;\<*<2>*>/ anupÃdiïïÃ. No upÃdÃnà . . . pe . . .\<*<3>*>/ No kilesà . . . pe . . . Na dassanena pahÃtabbÃ, na bhÃvanÃya pahÃtabbÃ. Na dassanena pahÃtabbahetukÃ, na bhÃvanÃya pahÃtabba- hetukÃ. SammÃsaÇkappo avitakko; satta maggaÇgà siyà savitakkà siyà avitakkÃ. SammÃsaÇkappo savicÃro; satta maggaÇgà siyà savicÃrà siyà avicÃrÃ. SammÃsaÇkappo sappÅtiko; satta maggaÇgà siyà sappÅtikà siyà appÅtikÃ. SammÃsaÇkappo pÅtisahagato; satta maggaÇgà siyà pÅtisahagatà siyà na pÅtisahagatÃ. SammÃsaÇkappo sukhasahagato; satta maggaÇgà siyà sukhasahagatà siyà na sukhasahagatÃ.\<*<4>*>/ SammÃsaÇkappo na upekhÃsahagato; satta maggaÇgà siyà upekhÃsahagatà siyà na upekhÃ- sahagatÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: hetu always. 2 K: nupÃdÃ. Sd: nopÃdÃ. 3 K and Sd: nupÃdÃnÃ. Both omit both pe's. 4 Sd omits this sentence. >/ #<[page 243]># %< Pa¤hÃpucchakaæ 243>% Na kÃmÃvacarÃ; na rÆpÃvacarÃ; na arÆpÃvacarÃ; apariyÃpannÃ. Siyà niyyÃnikà siyà aniyyÃnikÃ; siyà niyatà siyà aniyatÃ; anuttarÃ; araïà ti. PA¥HùPUCCHAKAõ.\<*<1>*>/ MAGGAVIBHA§GO SAMATTO EKùDASAKO.\<*<2>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd omits. 2 Sd omits samatto. K. and B. omit ekÃdasako. B. has niÂÂhito. >/ #<[page 244]># %<244 MÃtikÃ>% XII. JHùNAVIBHA§GO. (MÃtikÃ.) IDHA bhikkhu pÃtimokkhasaævarasaævuto viharati ÃcÃragocarasampanno aïumattesu vajjesu bhayadassÃvÅ samÃdÃya sikkhati sikkhÃpadesu, indriyesu guttadvÃro bhojane matta¤¤Æ, pubbarattÃpararattaæ jÃgariyÃnuyo- gam anuyutto,\<*<1>*>/ sÃtaccaæ nepakkaæ bodhipakkhikÃnaæ dhammÃnaæ bhÃvanÃnuyogamanuyutto. So abhikkante paÂikkante sampajÃnakÃrÅ\<*<2>*>/ hoti, Ãlokite vilokite sam- pajÃnakÃrÅ\<*<2>*>/ hoti, sammi¤jite pasÃrite sampajÃnakÃrÅ\<*<2>*>/ hoti, saÇghÃÂipattacÅvaradhÃraïe sampajÃnakÃrÅ\<*<3>*>/ hoti, asite\<*<4>*>/ pÅte khÃyite sÃyite sampajÃnakÃrÅ\<*<3>*>/ hoti, uccÃrapassÃva- kamme sampajÃnakÃrÅ\<*<3>*>/ hoti, gate Âhite nisinne sutte jÃgarite bhÃsite tuïhÅbhÃve sampajÃnakÃrÅ\<*<2>*>/ hoti. So vivittaæ senÃsanaæ bhajati ara¤¤aæ rukkhamÆlaæ pabbataæ kandaraæ\<*<5>*>/ giriguhaæ susÃnaæ vanapatthaæ\<*<6>*>/ abbhokÃsaæ palÃlapu¤jaæ appasaddaæ appanigghosaæ vijanavÃtaæ manussarÃhaseyyakaæ paÂisallÃnasÃrÆpaæ.\<*<7>*>/ So ara¤¤agato và rukkhamÆlagato và su¤¤ÃgÃragato và nisÅdati pallaÇkaæ Ãbhujitvà ujuæ kÃyaæ païidhÃya\<*<8>*>/ parimukhaæ satiæ upaÂÂhapetvÃ. So abhijjhaæ loke pahÃya vigatÃbhijjhena cetasà viharati, abhijjhÃya cittaæ parisodheti; vyÃpÃda- padosaæ pahÃya avyÃpannacitto viharati, sabbapÃïa- bhÆtahitÃnukampÅ\<*<9>*>/ vyÃpÃdapadosà cittaæ parisodheti; thÅnamiddhaæ\<*<10>*>/ pahÃya vigatathÅnamiddho viharati, Ãloka- sa¤¤Å sato sampajÃno thÅnamiddhà cittaæ parisodheti; uddhaccakukkuccaæ pahÃya anuddhato viharati, ajjhattaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K and Sd insert a second yutto. 2 Sd: -kÃri. 3 So too Sd. 4 Sd: asÅte. 5 Sd: pabbatadandaraæ. 6 B: vanapattaæ. 7 Sd and B: -sÃruppaæ. 8 Sd: panidhÃya. 9 K. omits. 10 B: thinamiddhaæ always. >/ #<[page 245]># %< BhikkhÆti 245>% vÆpasantacitto uddhaccakukkuccà cittaæ parisodheti; vicikicchaæ pahÃya tiïïavicikiccho viharati, akathaÇkathÅ kusalesu dhammesu vicikicchÃya cittaæ\<*<1>*>/ parisodheti. So ime pa¤ca nÅvaraïe pahÃya cetaso upakkilese pa¤¤Ãya dubbalÅkaraïe,\<*<2>*>/ vivicc' eva kÃmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaæ savicÃraæ vivekajaæ pÅtisukhaæ paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati; vitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà ajjhattaæ sampasÃdanaæ cetaso ekodibhÃvaæ avitakkaæ avicÃraæ samÃdhijaæ pÅtisukhaæ dutiyaæ jhÃnaæ upasampajja viharati; pÅtiyà ca virÃgà upekhako ca viharati sato ca sampajÃno sukha¤ ca kÃyena paÂisaæ- vedeti, yan taæ ariyà Ãcikkhanti: upekhako satimà sukhavihÃrÅ ti\<*<3>*>/ tatiyaæ jhÃnaæ upasampajja viharati; sukhassa ca pahÃnà dukkhassa ca pahÃnà pubbe va somanassadomanassÃnaæ atthaÇgamÃ\<*<4>*>/ adukkhamasukhaæ\<*<5>*>/ upekhÃsatipÃrisuddhiæ\<*<6>*>/ catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati; sabbaso rÆpasa¤¤Ãnaæ samatikkamà patigha- sa¤¤Ãnaæ atthaÇgamÃ\<*<4>*>/ nÃnattasa¤¤Ãnaæ amanasikÃrÃ: ananto ÃkÃso ti ÃkÃsÃna¤cÃyatana¤ upasampajja viharati; sabbaso ÃkÃsÃna¤cÃyatanaæ samatikkamma: anantaæ vi¤¤Ãïan ti vi¤¤Ãïa¤cÃyatanaæ upasampajja viharati; sabbaso vi¤¤Ãïa¤cÃyatanaæ samatikkamma: natthi ki¤cÅti Ãki¤ca¤¤Ãyatanaæ upasampajja viharati; sabbaso Ãki¤ca¤¤Ãyatanaæ samatikkamma neva-sa¤¤Ã-nÃsa¤¤Ã- yatanaæ upasampajja viharati. MùTIKù NIèèHITù.7 IdhÃti: imissà diÂÂhiyà imissà khantiyà imissà ruciyà imasmiæ ÃdÃye imasmiæ dhamme imasmiæ vinaye imasmiæ dhammavinaye imasmiæ pÃvacane imasmiæ brahmacariye imasmiæ satthu sÃsane, tena vuccati idhÃti. BhikkhÆti: sama¤¤Ãya bhikkhu, pati¤¤Ãya bhikkhu, bhikkhatÅti bhikkhu, bhikkhako ti bhikkhu, bhikkhÃcariyaæ ajjhupagato ti bhikkhu, bhinnapatadharoti bhikkhu, bhindati pÃpake akusale dhamme ti bhikkhu, bhinnattà pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ bhikkhu, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: cittam. In the three preceding instances, Sd: cittaparisodheti. 2 Sd: dubbali-. 3 Sd: sukhaæ vihÃrÅ ti. 4 Sd: atthagamÃ. 5 Sd: adukkhaæ asukhaæ. 6 Sd: parisuddhiæ. 7 K. and B omit niÂÂhitÃ. >/ #<[page 246]># %<246 PÃtimokkhaæ>% odhiso kilesÃnaæ pahÃnà bhikkhu, anodhiso kilesÃnaæ pahÃnà bhikkhu, sekho bhikkhu, asekho bhikkhu, neva sekho nÃsekho bhikkhu, aggo bhikkhu, bhadro bhikkhu, maï¬o bhikkhu, sÃro bhikkhu, samaggena saÇghena ¤atticatutthena kammena akuppena ÂhÃnÃrahena upa- sampanno ti bhikkhu. PÃtimokkhan ti: sÅlaæ patiÂÂhà Ãdi caraïaæ saæyamo saævaro mukhaæ pamukhaæ\<*<1>*>/ kusalÃnaæ dham- mÃnaæ samÃpattiyÃ. Saævaro ti: kÃyiko avÅtikkamo\<*<2>*>/ vÃcasiko avÅtikkamo kÃyikavÃcasiko avÅtikkamo. Saævuto ti: iminà pÃtimokkhasaævarena upeto hoti samupeto upÃgato samupÃgato upapanno samupapanno samannÃgato, tena vuccati pÃtimokkhasaævarasaævuto ti. ViharatÅti: iriyati vattati pÃleti yapeti yÃpeti carati viharati, tena vuccati viharatÅti. ùcÃragocarasampanno ti: atthi ÃcÃro, atthi anÃcÃro. Tattha katamo anÃcÃro? KÃyiko vÅtikkamo vÃcasiko vÅtikkamo kÃyikavÃcasiko vÅtikkamo: ayaæ vuccati anÃcÃro. Sabbam pi dussÅlyaæ anÃcÃro. Idh' ekacco veÊudÃnena\<*<3>*>/ và pattadÃnena và pupphadÃnena và phaladÃnena và sinÃnadÃnena và danta- kaÂÂhadÃnena và pÃÂukamyatÃya\<*<4>*>/ và muggasÆpatÃya\<*<5>*>/ và pÃribhaÂyatÃya\<*<6>*>/ và jaÇghapesanikena\<*<7>*>/ và a¤¤atara¤¤a- tarena buddhapaÂikuÂÂhena micchÃ-ÃjÅvena jÅvitaæ kappeti: ayaæ vuccati anÃcÃro. Tattha katamo ÃcÃro? KÃyiko avÅtikkamo, vÃcasiko avÅtikkamo kÃyikavÃcasiko avÅtikkamo:\<*<8>*>/ ayaæ vuccati ÃcÃro. Sabbo pi sÅlasaævaro ÃcÃro. Idh' ekacco na veÊudÃnena\<*<3>*>/ na pattadÃnena na pupphadÃnena na phaladÃnena na sinÃnadÃnena na dantakaÂÂhadÃnena na pÃtukamyatÃya\<*<4>*>/ na muggasÆpatÃya\<*<5>*>/ na pÃribhaÂyatÃya\<*<6>*>/ na jaÇghapesanikena\<*<7>*>/ na a¤¤ata- ra¤¤atarena buddhapaÂikuÂÂhena {micchÃ}-ÃjÅvena jÅvitaæ kappeti: ayaæ vuccati ÃcÃro. Gocaro ti: atthi gocaro, atthi agocaro. Tattha katamo agocaro? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B: mokhaæ pamokhaæ 2 B: avitikkamo always 3 Sd: veÂÂhudÃnena. 4 Sd and B: cÃtukamyatÃya. 5 Sd: muggasuppatÃya; B: muggauspyatÃya. 6 Sd: pÃribhaÂÂatÃya. 7 Sd: jaæghapesaniyena. 8 Sd omits these two words. >/ #<[page 247]># %< Sikkhà 247>% Idh' ekacco vesiyÃgocaro và hoti, vidhavÃgocaro\<*<1>*>/ vÃ\<*<2>*>/ thullakumÃrÅgocaro\<*<3>*>/ và paï¬akagocaro và bhikkhunÅgocaro\<*<4>*>/ và pÃnÃgÃragocaro vÃ, saæsaÂÂho viharati rÃjÆhi rÃja- mahÃmattehi titthiyehi titthiyasÃvakehi ananulomikena gihisaæsaggena,\<*<5>*>/ yÃni và pana tÃni kulÃni assaddhÃni appasannÃni anopÃnabhÆtÃni\<*<6>*>/ akkosakaparibhÃsakÃni anatthakÃmani ahitakÃmÃni aphÃsukÃmÃni ayogakkhe- makÃmÃni bhikkhÆnaæ bhikkhunÅnaæ upÃsakÃnaæ upÃ- sikÃnaæ, tathÃrÆpÃni kulÃni sevati bhajati payirÆpÃsati: ayaæ vuccati agocaro. Tattha katamo gocaro? Idh' ekacco na vesiyÃgocaro hoti na vidhavÃgocaro\<*<7>*>/ na thullakumÃrÅgocaro\<*<8>*>/ na paï¬akagocaro na bhikkhunÅ- gocaro na pÃnÃgÃragocaro asaæsaÂÂho\<*<9>*>/ viharati rÃjÆhi rÃjamahÃmattehi titthiyehi titthiyasÃvakehi ananulomi- kena gihisaæsaggena\<*<5>*>/ yÃni và pana tÃni kulÃni saddhÃni pasannÃni opÃnabhÆtÃni kÃsÃvapajjotÃni isivÃtapari- vÃtÃni\<*<12>*>/ atthakÃmÃni hitakÃmÃni phÃsukÃmÃni yogak- khemakÃmÃni bhikkhÆnaæ bhikkhunÅnaæ upÃsakÃnaæ upÃsikÃnaæ tatthÃrÆpÃni kulÃni sevati bhajati payirÆpÃsati: ayaæ vuccati gocaro. Iti iminà ca ÃcÃrena iminà ca gocarena upeto hoti . . . pe . . . samannÃgato, tena vuccati ÃcÃragocara- sampanno ti. Aïumattesu\<*<13>*>/ vajjesu bhayadassÃvÅ ti: tattha katame aïumattà vajjÃ? YÃni tÃni vajjÃni appamattakÃni oramattakÃni lahusÃni lahusammatÃni saæyamakaraïÅyÃni saævarakaraïÅyÃni cittuppÃdakaraïÅyÃni manasikÃrapaÂibaddhÃni: ime vuc- canti aïumattà vajjÃ. Iti imesu aïumattesu vajjesu vajjadassÃvÅ ca hoti bhayadassÃvÅ ca ÃdÅnavadassÃvÅ\<*<14>*>/ ca nissaraïadassÃvÅ ca, tena vuccati aïumattesu vajjesu bhayadassÃvÅ ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K. and Sd: vesiyÃ- and vidhava-. 2 Sd has hoti after each vÃ. 3 B: thullakumÃri-. 4 B: bhikkhuni-. 5 Sd and B. omit gihi. 6 K. omits. Sd: anopÃnÃ-. 7 Sd: vidhavÃ- here only. 8 Sd: thullakumÃriya- here only. 9 K: na saæsaÂÂho. 10 So K. also. 11 K: kÃsÃvappaj-. 12 Sd: isivÃtapaÂi-. B: isivÃtapati-. Cf. J. iii. 142; Sad. S. 41; Smp. 316; MBV. 114; Mil. 19; Mil. transl. I, 30, n. 1. 13 Sd: Anu- always. 14 B: Ãdinava-. >/ #<[page 248]># %<248 Indriyesu guttadvÃratÃ>% SamÃdÃya sikkhati sikkhÃpadesÆti: tattha katamà sikkhÃ? Catasso sikkhÃ: bhikkhÆnaæ bhikkhusikkhà bhikkhu- nÅnaæ bhikkhunÅsikkhà upÃsakÃnaæ upÃsakasikkhà upÃ- sikÃnaæ upÃsikÃsikkhÃ. Ima vuccanti sikkhÃyo. Iti imÃsu sikkhÃsu sabbena sabbaæ sabbathà sabbaæ asesaæ nissesaæ samÃdÃya vattati, tena vuccati samÃdÃya sikkhati sikkhÃpadesÆti. Indriyesu guttadvÃro ti: atthi indriyesu guttadvÃratÃ, atthi indriyesu\<*<1>*>/ aguttadvÃratÃ. Tattha katamà indriyesu\<*<2>*>/ aguttadvÃratÃ? Idh' ekacco cakkhunà rÆpaæ\<*<3>*>/ disvà nimittaggÃhÅ hoti anuvya¤janaggÃhÅ, yatvÃdhikaraïaæ enam cakkhundriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhÃdomanassà pÃpakà akusalà dhammà anvÃssaveyyuæ, tassa saævarÃya na paÂipajjati, na rakkhati cakkhundriyaæ, cakkhundriye na saævaraæ Ãpajjati; sotena saddaæ sutvà . . . pe . . . ghÃnena gandhaæ ghÃyitvà . . . jivhÃya rasaæ sÃyitvà . . . kÃyena phoÂÂhabbaæ phusitvà . . . manasà dhammaæ vi¤¤Ãya nimittaggÃhÅ hoti anuvya¤janaggÃhÅ, yatvÃdhikaraïam enaæ manindriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhÃdo- manassà pÃpakà akusalà dhammà anvÃssaveyyuæ, tassa saævarÃya na paÂipajjati, na rakkhati manindriyaæ, manin- driye na saævaraæ Ãpajjati: yà imesaæ channaæ indri- yÃnaæ agutti agopanà anÃrakkho asaævaro: ayaæ vuccati indriyesu aguttadvÃratÃ. Tattha katamà indriyesu guttadvÃratÃ? Idh' ekacco cakkhunà rÆpaæ\<*<4>*>/ disvà na nimittaggÃhÅ hoti nÃnuvya¤janaggÃhÅ, yatvÃdhikaraïam enaæ cakkhun- driyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhÃdomanassa pÃpakà akusalà dhammà anvÃssaveyyuæ, tassa saævarÃya pati- pajjati rakkhati cakkhundriyaæ, cakkhundriye saævaraæ Ãpajjati; sotena saddaæ sutvà . . . pe . . . ghÃnena gandhaæ ghÃyitvà . . . jivhÃya rasaæ sÃyitvà . . . kÃyena phoÂÂhabbaæ phusitvà . . . manasà dhammaæ vi¤¤Ãya na nimittaggÃhÅ hoti nÃnuvya¤janaggÃhÅ, yatvÃ- dhikaraïam enaæ manindriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhÃdomanassà pÃpakà akusalà dhammà anvÃssa- veyyuæ, tassa saævarÃya paÂipajjati, rakkhati manindriyaæ, manindriye saævaraæ Ãpajjati: yà imesaæ channaæ in- driyÃnaæ gutti gopanà Ãrakkho saævaro: ayaæ vuccati \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. omits this indriyesu. 2 Sd omits. 3 Sd: rÆpÃ. Cf. S. 1345, 1347. 4 So Sd. >/ #<[page 249]># %< Bodhipakkhikà dhammà 249>% indriyesu duttadvÃratÃ. ImÃya indriyesu guttadvÃratÃya upeto hoti . . . pe . . . samannÃgato, tena vuccati in- driyesu guttadvÃro ti. Bhojane matta¤¤Æ ti: atthi bhojane mat- ta¤¤utÃ, atthi bhojane\<*<1>*>/ amatta¤¤utÃ. Tattha katamà bhojane amatta¤¤utÃ? Idh' ekacco appaÂisaÇkhà ayoniso ÃhÃraæ ÃhÃreti davÃya manÃya maï¬anÃya vibhÆsanÃya: yà tattha asantuÂÂhità amatta¤¤utà appaÂisaÇkhà bhojane: ayaæ vuccati bhojane amatta¤¤utÃ. Tattha katamà bhojane matta¤¤utÃ? Idh' ekacco paÂisaÇkhà yoniso ÃhÃraæ ÃhÃreti neva davÃya na madÃya na maï¬anÃya na vibhÆsanÃya, yÃvad eva imassa kÃyassa Âhitiyà yÃpanÃya vihiæsÆparatiyà brahmacariyÃnuggahÃya: iti purÃïa¤ ca vedanaæ paÂihaÇkhÃmi nava¤ ca vedanaæ na uppÃdessÃmi, yatrà ca me bhavissati anavajjatà ca phÃsuvihÃro cÃti: yà tattha santuÂÂhità matta¤¤utà paÂisaÇkhà bhojane: ayaæ vuccati bhojane matta¤¤utÃ. ImÃya bhojane matta¤¤utÃya upeto hoti . . . pe . . . samannÃgato, tena vuccati bhojane matta¤¤Æ ti. Katha¤ ca bhikkhu pubbarattÃpararattaæ jÃgariyÃnuyo- gamanuyutto hoti? Idha bhikkhu divasaæ caÇkamena nisajjÃya Ãvaraïiyehi dhammehi cittaæ parisodheti, rattiyà paÂhamaæ yÃmaæ caÇkamena nisajjÃya Ãvaraïiyehi dhammehi cittaæ pari- sodheti, rattiyà majjhimaæ yÃmaæ dakkhiïena passena sÅhaseyyaæ kappeti pÃdena pÃdaæ accÃdhÃya sato sam- pajÃno uÂÂhÃnasa¤¤aæ manasikaritvÃ, rattiyà pacchimaæ yÃmaæ paccuÂÂhÃya caÇkamena nisajjÃya Ãvaraïiyehi dhammehi cittaæ parisodheti. Evaæ bhikkhu pubbarat- tÃpararattaæ jÃgariyÃnuyogamanuyutto hoti.\<*<3>*>/ SÃtaccan ti: yo cetasiko viriyÃrambho. . . pe\<*<4>*>/ . . . sammÃvÃyÃmo. Nepakkan ti: yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe\<*<5>*>/ . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi. BodhipakkhikÃnaæ dhammÃnaæ bhÃva- nÃnuyogamanuyutto ti: tattha katame bodhi- pakkhikà dhammÃ? Satta bojjhaÇgÃ: satisambojjhaÇgo dhammavicaya- sambojjhaÇgo viriyasambojjhaÇgo pÅtisambojjhaÇgo pas- saddhisambojjhaÇgo samÃdhisambojjhaÇgo upekhÃsam- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd and B omit. 2 K. and Sd: vihiæsup-. 3 B. omits hoti. 4 See page 217 5 See next page. >/ #<[page 250]># %<250 SampajÃnakÃrÅ>% bojjhaÇgo: ime vuccanti bodhipakkhikà dhammÃ. Iti ime\<*<1>*>/ bodhipakkhike dhamme Ãsevati bhÃveti bahu- lÅkaroti, tena vuccati bodhipakkhikÃnaæ dhammÃnaæ\<*<2>*>/ bhÃvanÃnuyogamanuyutto ti. Katha¤ ca bhikkhu abhikkante paÂikkante sam- pajÃnakÃrÅ\<*<3>*>/ hoti, Ãlokite vilokite sampajÃnakÃrÅ hoti, sammi¤jite pasÃrite sampajÃnakÃrÅ hoti, saÇghÃÂipattacÅ- varadhÃreïa sampajÃnakÃrÅ hoti, asite pÅte\<*<4>*>/ khÃyite sÃyite sampajÃnakÃrÅ hoti, uccÃrapassÃvakamme sampa- jÃnakÃrÅ hoti, gate Âhite nisinne sutte jÃgarite bhÃsite tuïhÅbhÃve sampajÃnakÃrÅ hoti? Idha bhikkhu sato sampajÃno abhikkamati,\<*<5>*>/ sato sampajÃno paÂikkamati, sato sampajÃno Ãloketi, sato sam- pajÃno viloketi, sato sampajÃno sammi¤jeti, sato sam- pajÃno pasÃreti, sato sampajÃnakÃrÅ hoti saÇghÃtipatta- cÅvaradhÃreïa, sato sampajÃnakÃrÅ hoti asite pÅte\<*<4>*>/ khÃyite sÃyite, sÃto sampajÃnakÃrÅ hoti {uccÃrapassÃvakamme}, sato sampajÃnakÃrÅ hoti gate Âhite nisinne sutte jÃgarite bhÃsite tunhÅbhÃve. Sato ti: tattha katamà sati? Yà sati anussati\<*<6>*>/ paÂissati sati saraïatà dhÃraïatà apilÃpanatà asammusanatÃ\<*<7>*>/ sati satindriyaæ satibalaæ sammÃsati: ayaæ vuccati sati. SampajÃno ti: tattha katamaæ sampaja¤¤aæ? Yà pa¤¤Ã pajÃnanà vicayo pavicayo dhammavicayo sallakkhaïà upalakkhaïà paccupalakkhaïà paï¬iccaæ kosallaæ nepu¤¤aæ vebhavyà cintà upaparikkhà bhÆrÅ medhà pariïÃyikà vipassanà sampaja¤¤aæ patodo pa¤¤Ã pa¤¤indriyaæ pa¤¤Ãbalaæ pa¤¤Ãsatthaæ pa¤¤ÃpÃsÃdo pa¤¤Ã-Ãloko pa¤¤Ã-obhÃso pa¤¤Ã-pajjoto pa¤¤Ã-ratanaæ amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: idaæ vuccati sam- paja¤¤aæ. Iti imÃya ca satiyà iminà ca sampaja¤¤ena upeto hoti . . . pe . . . samannÃgato. Evaæ bhikkhu sato sampajÃno abhikkamati,\<*<8>*>/ sato sampajÃno patikkamati, sato sampajÃno Ãloketi, sato sampajÃno viloketi, sato sampajÃno sammi¤jeti, sato sampajÃno pasÃreti, sato sampajÃnakÃrÅ hoti saÇghÃÂipattacÅvaradhÃrena, sato \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B: Iti te. K. omits iti ime. 2 Sd has bodhipakkhiyÃnaæ dhammÃnaæ. 3 So Sd also, but thrice -kÃri. Cf. above, p. 244. 4 Sd: asÅte always. B: pite. 5 K: caækamati. 6 Sd contracts this and next answer as usual. 7 B: asaæmussanatÃ. 8 So also K. >/ #<[page 251]># %< SenÃsanabhajanà 251>% sampajÃnakÃrÅ hoti asite pÅte khÃyite sÃyite, sato sampajÃ- nakÃrÅ hoti uccÃrapassÃvakamme, sato sampajÃnakÃrÅ hoti gate Âhite nisinne sutte jÃgarite bhÃsite tuïhÅbhÃve ti.\<*<1>*>/ Vivittan ti: santike ce pi senÃsanaæ hoti ta¤ ca anÃkiïïaæ\<*<2>*>/ gahaÂÂhehi pabbajitehi, tena taæ vivittaæ. DÆre ce pi senÃsanaæ hoti ta¤ ca anÃkiïïaæ gahaÂÂhehi pabbajitehi, tena taæ vivittaæ. SenÃsanan ti: ma¤co pi senÃsanaæ, piÂham\<*<3>*>/ pi senÃsanaæ, bhisi pi senÃsanaæ, bimbohanam\<*<4>*>/ pi senÃsanaæ, vihÃro pi senÃsanaæ, a¬¬hayogo pi senÃsanaæ, pÃsÃdo pi senÃsanaæ, aÂÂo pi senÃsanaæ, mÃlo\<*<5>*>/ pi senÃsanaæ, lenam\<*<6>*>/ pi senÃsanaæ, guhà pi senÃsanaæ, rukkhamÆlam pi\<*<7>*>/ senÃ- sanaæ, veÊugumbo pi senÃsanaæ, yattha và pana bhikkhÆ paÂikkamanti sabbam etaæ senÃsanaæ. BhajatÅti: imaæ vivittaæ senÃsanaæ bhajati sam- bhajati sevati nisevati saæsevati, tena vuccati bhajatÅti.\<*<8>*>/ Ara¤¤an ti: nikkhamitvà bahi-indakhÅlÃ\<*<9>*>/ sabbam etaæ ara¤¤aæ. RukkhamÆlan ti: rukkhamÆlaæ yeva rukkhamÆ- laæ. Pabbato yeva pabbato. Kandarà yeva kandarÃ. Giriguhà yeva giriguhÃ. SusÃnaæ yeva susÃnaæ. Abbho- kÃso yeva abbhokÃso. PalÃlapu¤jo\<*<10>*>/ yeva palÃlapu¤jo. Vanapatthan\<*<11>*>/ ti: durÃnam\<*<12>*>/ etaæ senÃsanÃnaæ adhivacanaæ. Vanapatthan ti vanasaï¬Ãnam etaæ senÃsanÃnaæ adhivacanaæ. Vanapatthan ti bhiæsana- kÃnam\<*<13>*>/ etaæ senÃsanÃnaæ adhivacanaæ. Vanapatthan ti salomahaæsÃnam etaæ senÃsanÃnaæ adhivacanaæ. Vana- patthan ti pariyantÃnam etaæ senÃsanÃnaæ adhivacanaæ. Vanapatthan ti na manussupacÃrÃnam etaæ senÃsanÃnaæ adhivacanaæ. Vanapatthan ti durabhisambhavÃnam etaæ senÃsanÃnaæ adhivacanaæ. Appasaddan ti: santike ce pi senÃsanaæ hoti ta¤ ca anÃkiïïaæ gahaÂÂhehi pabbajitehi, tena taæ appa- saddaæ. Dure ce pi senÃsanaæ hoti ta¤ ca anÃkiïïaæ gahiÂÂhehi pabbajitehi, tena taæ appasaddaæ. Appanigghosan ti: yad eva taæ appasaddaæ tad eva taæ appanigghosaæ, yad eva taæ appanigghosaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K. and B. omit ti. B. adds sampajÃnakÃrÅ hoti. 2 K: anÃki¤¤aæ. 3 K and B: pithaæ. 4 K: bimbohanaæ. B: bibbohanaæ. 5 B: mÃÊo. 6 K: lenaæ. B: leïaæ. 7 K and B: -mÆlaæ. 8 Sd and B: vuccati vivittaæ senÃsanaæ bhajatÅti. 9 B: indakhilÃ. 10 Sd: -pu¤jaæ. 11 B: vanapattan always. 12 Sd: durÃnaæ. 13 B: bhisana-. >/ #<[page 252]># %<252 NÅvaraïappahÃnaæ>% tad eva taæ vijanavÃtaæ, yad eva taæ vijanavÃtaæ tad eva taæ manussarÃhaseyyakaæ, yad eva taæ manussarÃ- haseyyakaæ tad eva taæ paÂisallÃnasÃrÆpaæ.\<*<1>*>/ Ara¤¤agato và rukkhamÆlagato và su¤¤Ã- gÃragato và ti: ara¤¤agato và hoti rukkhamÆlagato và su¤¤ÃgÃragato vÃ. NisÅdati pallaÇkaæ Ãbhujitvà ti: nisinno hoti pallaÇkaæ ÃbhujitvÃ. Ujuæ kÃyaæ païidhÃyÃti: ujuko hoti kÃyo Âhito païihito. Parimukhaæ satiæ upaÂÂhapetvà ti: tattha katamà sati? Yà sati anussati . . . pe . . . sammÃsati: ayaæ vuccati sati. Ayaæ sati upaÂÂhità hoti supaÂÂhità nÃsi- kagge và mukhanimitte vÃ, tena vuccati parimukhaæ satiæ upaÂÂhapetvà ti. Abhijjhaæ loke pahÃyÃti: tattha katamà abhijjhÃ? Yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . cittassa sÃrÃgo: ayaæ vuccati abhijjhÃ. Tattha katamo loko? Pa¤cupÃdÃnakkhandhà loko: ayaæ vuccati loko. Ayaæ abhijjhà imamhi loke santà hoti samità vÆpa- santà atthaÇgatà abbhaÂÂhaÇgatà appità vyappità sosità visosità vyantÅkatÃ,\<*<2>*>/ tena vuccati abhijjhaæ loke pahÃyÃti. VigatÃbhijjhena cetasà ti: tattha katamà cittaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe\<*<3>*>/ . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati cittaæ. Idaæ cittaæ vigatÃ- bhijjhaæ hoti, tena vuccati vigatÃbhijjhena cetasà ti. ViharatÅti: iriyati vattati pÃleti yapeti yÃpeti carati viharati, tena vuccati viharatÅti. AbhijjhÃya cittaæ parisodhetÅti: tattha katamà abhijjhÃ? Yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . cittassa sÃrÃgo: ayaæ vuccati abhijjhÃ. Tattha katamaæ cittaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe\<*<3>*>/ . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati cittaæ. Idaæ cittaæ imÃya abhijjhÃya sodheti visodheti pari- sodheti moceti vimoceti parimoceti, tena vuccati abhij- jhÃya cittaæ parisodhetÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd and B: -sÃruppaæ. 2 Sd: vyantikatà always. 3 See above, p. 144. >/ #<[page 253]># %< NÅvaraïappahÃnaæ 253>% VyÃpÃdapadosaæ pahÃyÃti: atthi vyÃpÃdo, atthi padoso. Tattha katamo vyÃpÃdo? Yo cittassa ÃghÃto paÂighÃto paÂighaæ paÂivirodho kopo pakopo sampakopo doso padoso sampadoso cittassa vyÃpatti manopadoso kodho kujjhanà kujjhitattaæ doso dussanà dussitattaæ\<*<1>*>/ vyÃpatti vyÃpajjanà vyÃpajjitattaæ\<*<2>*>/ virodho paÂivirodho caï¬ikkaæ asuropo anattamanatà cittassa: ayaæ vuccati vyÃpÃdo. Tattha katamo padoso? Yo vyÃpÃdo so {padoso}. Yo padoso so vyÃpÃdo. Iti aya¤ ca vyÃpÃdo aya¤ ca padoso santà honti\<*<3>*>/ samità vÆpasantà atthaÇgatà abbhatthaÇgatà appità vyappità sosità visosità vyantÅkatÃ, tena vuccati vyÃpÃ- dapadosaæ pahÃyÃti. AvyÃpannacitto ti: tattha katamaæ cittaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . {tajjÃ} mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati cittaæ. Idaæ cittaæ avyÃ- pannaæ hoti: tena vuccati avyÃpannacitto ti. ViharatÅti: iriyati . . . pe . . . viharati: tena vuccati viharatÅti. VyÃpÃdapadosà cittaæ parisodhetÅti: atthi vyÃpÃdo, atthi padoso. Tattha katamo vyÃpÃdo? Yo cittassa ÃghÃto paÂighÃto . . . pe . . . caï¬ikkaæ asuropo anattamanatà cittassa: ayaæ vuccati vyÃpÃdo. Tattha katamo padoso? Yo vyÃpÃdo, so padoso. Yo padoso, so vyÃpÃdo. Tattha katamaæ cittaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . {tajjÃ} mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati cittaæ. Idaæ cittaæ imamhà vyÃpÃdapadosà sodheti visodheti parisodheti moceti vimoceti parimoceti, tena vuccati vyÃpÃdapadosà cittaæ parisodhetÅti. ThÅnamiddhaæ\<*<4>*>/ pahÃyÃti: atthi thÅnaæ, atthi middhaæ. Tattha katamaæ thÅnaæ? Yà cittassa akalyatà akamma¤¤atà olÅyanà sallÅyanà lÅnaæ lÅyanà {lÅyitattaæ} thÅnaæ thÅyanà thÅyitattaæ cittassa: idaæ vuccati thÅnaæ. Tattha katamaæ middhaæ? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: dÆsanà dÆsitattaæ. 2 Sd and B omit. 3 Sd: hoti. 4 B: thina- always. >/ #<[page 254]># %<254 NÅvaraïappahÃnaæ>% Yà kÃyassa akalyatà akamma¤¤atà onÃho pariyonÃho antosamorodho middhaæ soppaæ pacalÃyikÃ\<*<1>*>/ soppaæ\<*<2>*>/ supanà supitattaæ: idaæ vuccati middhaæ. Iti ida¤ ca thÅnaæ ida¤ ca middhaæ santà honti samità vÆpasantà atthaÇgatà abbhatthaÇgatà appità vyappità sosità visosità vyantÅkatÃ, tena vuccati thÅnamiddhaæ pahÃyÃti. VigatathÅnamiddho ti: tassa thÅnamiddhassa cattattà vantattà muttattà pahÅnattà paÂinissaÂÂhattà pahÅnapaÂinissaÂÂhattÃ, tena vuccati vigatathÅnamid- dho ti. ViharatÅti . . . pe . . . tena vuccati viharatÅti. ùlokasa¤¤Å ti: tattha katamà sa¤¤Ã? Yà sa¤¤Ã sa¤jÃnanà sa¤jÃnitattaæ: ayaæ vuccati sa¤¤Ã. Ayaæ sa¤¤Ã Ãlokà hoti vivaÂà parisuddhà pariyodÃtÃ, tena vuccati Ãlokasa¤¤Å ti. Sato sampajÃno ti: tattha katamà sati? Yà sati anussati . . . pe . . . sammÃsati: ayaæ vuc- cati sati. Tattha katamaæ sampaja¤¤aæ? Yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhamma- vicayo sammÃdiÂÂhi: idaæ vuccati sampaja¤¤aæ. Iti imÃya ca satiyà iminà ca sampaja¤¤ena upeto hoti . . . pe . . . samannÃgato, tena vuccati sato sam- pajÃno ti. ThÅnamiddhà parisodhetÅti: atthi thÅnaæ, atthi middhaæ. Tattha katamaæ thÅnaæ? Yà cittassa akalyatà . . . pe . . . thÅyitattaæ cittassa: idaæ vuccati thÅnaæ. Tattha katamaæ middhaæ? Yà kÃyassa akalyatà . . . pe . . . supitattaæ: idaæ vuccati middhaæ. Tattha katamaæ cittaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati cittaæ. Idaæ cittaæ imamhà thÅnamiddhà sodheti visodheti parisodheti moceti vimoceti parimoceti, tena vuccati thÅnamiddhà cittaæ parisodhetÅti. Uddhaccakukkuccaæ pahÃyÃti: atthi ud- dhaccaæ, atthi kukkuccaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: pacalÃyikaæ. 2 Sd: suppaæ. B: suppaæ both times; suppanà suppitattaæ. >/ #<[page 255]># %< NÅvaraïappahÃnaæ 255>% Tattha katamaæ uddhaccaæ? Yaæ cittassa uddhaccaæ avÆpasamo cetaso vikkhepo bhantattaæ cittassa: idaæ vuccati uddhaccaæ. Tattha katamaæ kukkuccaæ? Akappiye kappiyasa¤¤ità kappiye akappiyasa¤¤itÃ, avajje vajjasa¤¤ità vajje avajjasa¤¤itÃ: yaæ evarÆpaæ kukkuccaæ kukkuccÃyanà kukkuccÃyitattaæ cetaso vippa- ÂisÃro manovilekho: idaæ vuccati kukkuccaæ. Iti ida¤ ca uddhaccaæ ida¤ ca kukkuccaæ santà honti samità vÆpasantà atthaÇgatà abbhatthaÇgatà appità vyappità sosità visosità vyantÅkatÃ, tena vuccati uddhac- cakukkuccaæ\<*<1>*>/ pahÃyÃti. Anuddhato ti: tassa uddhaccakukkuccassa cattattà vantattà muttattà pahÅnattà paÂinissaÂÂhattà pahÅna- paÂinissaÂÂhattÃ, tena vuccati anuddhato ti. ViharatÅti: iriyati . . . pe . . . viharati, tena vuccati viharatÅti. Ajjhattan ti: yaæ ajjhattaæ paccattaæ. VÆpasantacitto ti: tattha katamaæ cittaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati cittaæ. Idaæ cittaæ ajjhattaæ santaæ hoti samitaæ vÆpasantaæ, tena vuccati ajjhattaæ vÆpasantacitto ti. Uddhaccakukkuccà cittaæ parisodhetÅ- ti: atthi uddhaccaæ. Tattha katamaæ uddhaccaæ? Yaæ cittassa uddhaccaæ avÆpasamo cetaso vikkhepo bhantattaæ cittassa: idaæ vuccati uddhaccaæ. Tattha katamaæ kukkuccaæ? Akappiye kappiyasa¤¤ità . . . pe\<*<2>*>/ . . . manovilekho: idaæ vuccati kukkuccaæ. Tattha katamaæ cittaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati cittaæ. Idaæ cittaæ imamhà uddhaccakukkuccà sodheti visodheti parisodheti moceti vimoceti parimoceti, tena vuccati uddhaccakukkuccà cittaæ parisodhetÅti. Vicikicchaæ pahÃyÃti: tattha katamà vici- kicchÃ? Yà kaÇkhà kaÇkhÃyanà kaÇkhÃyitattaæ vimati vici- kicchà dveÊhakaæ dvedhÃpatho saæsayo anekaæsagÃho Ãsappanà parisappanà apariyogÃhanà thambhitattaæ cittassa manovilekho: ayaæ vuccati vivikicchÃ. Ayaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: kukkuccam. 2 Sd gives full text. >/ #<[page 256]># %<256 NÅvaraïappahÃnaæ>% vicikicchà santà hoti samità vÆpasantà atthaÇgatà abbhatthaÇgatà appità vyappità sosità visosità vyantÅ- katÃ, tena vuccati vicikicchaæ pahÃyÃti. Tiïïavicikiccho ti: imaæ vicikicchaæ tiïïo hoti uttiïïo nittiïïo\<*<1>*>/ pÃragato pÃramanuppatto, tena vuccati tiïïavicikiccho ti. ViharatÅti: iriyati . . . pe . . . viharati, tena vuccati viharatÅti. AkathaÇkathÅ kusalesu dhammesÆti: vicikicchÃya kusalesu dhammesu na kaÇkhati na vicikic- chati akathaÇkathÅ hoti nikkathaÇkatho vigatakathaæ- katho,\<*<2>*>/ tena vuccati akathaÇkathÅ kusalesu dhammesÆti. VicikicchÃya cittaæ parisodhetÅti: tattha katamà vicikicchÃ? Yà kaÇkhà kaÇkhÃyanà kaÇkhÃyitattaæ . . . pe . . . thambhitattaæ cittassa manovilekho: ayaæ vuccati vici- kicchÃ. Tattha katamaæ cittaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- {vi¤¤ÃïadhÃtu}: idaæ vuccati cittaæ. Idaæ cittaæ imÃya vicikicchÃya sodheti visodheti pari- sodheti moceti vimoceti parimoceti, tena vuccati vicikic- chÃya cittaæ parisodhetÅti. Ime pa¤ca nÅvaraïe pahÃyÃti: ime pa¤ca nÅvaraïà santà honti samità vÆpasantà atthaÇgatà abbhatthaÇgatà appità vyappità sosità visosità vyan- tÅkatÃ, tena vuccati ime pa¤ca nÅvaraïe pahÃyÃti. Cetaso upakkilese ti: ime pa¤ca nÅvaraïà cittassa upakkilesÃ. Pa¤¤Ãya dubbalÅkaraïe ti: imehi pa¤cehi nÅvaraïehi anuppannà ceva pa¤¤Ã na uppajjati uppannà ca pa¤¤Ã nirujjhati, tena vuccati pa¤¤Ãya dubbalÅ- karaïe ti. Vivicc' eva kÃmehi vivicca akusalehi dhammehÅti: tattha katame kÃmÃ? Chando kÃmo, rÃgo kÃmo, chandarago kÃmo; saÇkappo kÃmo, rÃgo kÃmo, saÇkapparÃgo kÃmo: ime vuccanti kÃmÃ. Tattha katame akusalà dhammÃ? KÃmacchando vyÃpÃdo thÅnamiddhaæ uddhaccakuk- kuccaæ vicikicchÃ: ime vuccanti akusalà dhammÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B: utiïïo nitiïïo. 2 B: nikkathaækathÅ vikathaækatho. >/ #<[page 257]># %< PaÂhamaæ jhÃnaæ 257>% Iti imehi ca kÃmehi imehi ca akusalehi dhammehi vivitto hoti, tena vuccati vivicc' eva kÃmehi vivicca aku- salehi dhammehÅti. Savitakkaæ savicÃran ti: atthi vitakko, atthi vicÃro. Tattha katamo vitakko? Yo takko vitakko saÇkappo appanà vyappanà cetaso abhiniropanà sammÃsaÇkappo: ayaæ vuccati vitakko. Tattha katamo vicÃro? Yo cÃro vicÃro anuvicÃro upavicÃro cittassa anusan- dhanatà anupekkhanatÃ: ayaæ vuccati vicÃro. Iti iminà ca vitakkena iminà ca vicÃrena upeto hoti . . . pe . . . samannÃgato, tena vuccati savitakkaæ savi- cÃran ti. Vivekajan ti: vitakko vicÃro pÅtisukhaæ cittassa ekaggatÃ: te imamhi viveke jÃtà honti sa¤jÃtà nibbattà abhinibbattà pÃtubhÆtÃ, tena vuccati vivekajan ti. PÅtisukhan ti: atthi pÅti, atthi sukhaæ. Tattha katamà pÅti? Yà pÅti pÃmojjaæ Ãmodanà pamodanà hÃso pahÃso vitti odagyaæ attamanatà cittassa: ayaæ vuccati pÅti. Tattha katamaæ sukhaæ? Yaæ cetasikaæ sÃtaæ cetasikaæ sukhaæ cetosam- phassajaæ sÃtaæ sukhaæ vedayitaæ cetosamphassajà sÃtà sukhà vedanÃ: idaæ vuccati sukhaæ. Idaæ sukhaæ imÃya pÅtiyà sahagataæ hoti sahajÃtaæ saæsaÂÂhaæ sampayuttaæ, tena vuccati pÅtisukhan ti. PaÂhaman ti: gaïanÃnupubbatÃ\<*<1>*>/ paÂhamaæ. Idaæ {paÂhamaæ} samÃpajjatÅti paÂhamaæ. JhÃnan ti: vitakko vicÃro pÅtisukhaæ cittassa ekaggatÃ. UpasampajjÃti: yo paÂhamassa jhÃnassa lÃbho paÂilÃbho patti sampatti phusanÃ\<*<2>*>/ sacchikiriyà upa- sampadÃ. ViharatÅti: iriyati . . . pe . . . viharati, tena vuccati viharatÅti. Vitakka-vicÃrÃnaæ vÆpasamà ti: atthi vitak- ko, atthi vicÃro. Tattha katamo vitakko? Yo takko vitakko . . . pe . . . sammÃsaÇkappo: ayaæ vuccati vitakko. Tattha katamo vicÃro? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: -pubbato. 2 Sd: phassanà always. >/ #<[page 258]># %<258 Dutiyaæ jhÃnaæ>% Yo cÃro vicÃro anuvicÃro upavicÃro cittassa anusandha- natà anupekkhanatÃ: ayaæ vuccati vicÃro. Iti aya¤ ca vitakko aya¤ ca vicÃro santà honti samità vÆpasantà atthaÇgatà abbhatthaÇgatà appità vyappità sosità visosità vyantÅkatÃ, tena vuccati vitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà ti. Ajjhattan ti: yaæ ajjhattaæ paccattaæ. SampasÃdanan ti: yà saddhà saddahanà okap- panà abhippasÃdo. Cetaso ekodibhÃvan ti: yà cittassa Âhiti . . . pe . . . sammÃsamÃdhi. Avitakkaæ avicÃran ti: atthi vitakko, atthi vicÃro. Tattha katamo vitakko? Yo takko . . . pe . . . sammÃsaÇkappo: ayaæ vuccati vitakko. Tattha katamo vicÃro? Yo cÃro vicÃro anuvicÃro upavicÃro cittassa anusan- dhanatà anupekkhanatÃ: ayaæ vuccati vicÃro. Iti aya¤ ca vitakko aya¤ ca vicÃro santà honti samità vÆpasantà atthaÇgatà abbhatthaÇgatà appità vyappità sosità visosità vyantÅkatÃ, tena vuccati avitakkaæ avi- cÃran ti. SamÃdhijan ti: sampasÃdo pÅtisukhaæ cittassa ekaggatÃ:\<*<1>*>/ te imamhi samÃdhimhi jÃtà honti sa¤jÃtà nibbattà abhinibbattà pÃtubhÆtÃ, tena vuccati samÃ- dhijan ti. PÅtisukhan ti: atthi pÅti, atthi sukhaæ. Tattha katamà pÅti? Yà pÅti pÃmojjaæ . . . pe . . . attamanatà cittassa: ayaæ vuccati pÅti. Tattha katamaæ sukhaæ? Yaæ cetasikaæ sÃtaæ . . . pe . . . sukhà vedanÃ: idaæ vuccati sukhaæ. Iti sukhaæ imaya pÅtiyà sahagataæ hoti sahajÃtaæ saæsaÂÂhaæ sampayuttaæ, tena vuccati pÅtisukhan ti. Dutiyan ti: gaïanÃnupubbatÃ\<*<2>*>/ dutiyaæ. Idaæ dutiyaæ samÃpajjatÅti dutiyaæ. JhÃnan ti sampasÃdo pÅti sukhaæ cittassa ekaggatÃ. UpasampajjÃti: yo dutiyassa jhÃnassa lÃbho paÂilÃbho patti sampatti phusanà sacchikiriyà upa- sampadÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd omits cittassa ekaggatÃ. 2 K: -pubbato. >/ #<[page 259]># %< Tatiyaæ jhÃnaæ 259>% ViharatÅti: iriyati . . . pe . . . viharati, tena vuccati viharatÅti. PÅtiyà cavirÃgà ti: tattha katamà pÅti? Yà pÅti pÃmojjaæ Ãmodanà pamodanà hÃso pahÃso vitti odagyaæ attamanatà cittassa: ayaæ vuccati pÅti. Ayaæ pÅti santà hoti samità vÆpasantà atthaÇgatà abbhatthaæ- gatà appità vyappità sosità visosità vyantÅkatÃ, tena vuccati pÅtiyà ca virÃgà ti. Upekhako ti: tattha katamà upekhÃ? Yà upekhà upekhanà ajjhupekkhanà majjhattatà cittassa: ayaæ vuccati upekhÃ. ImÃya upekhÃya upeto hoti . . . pe . . . samannÃgato, tena vuccati upekhako ti. ViharatÅti: iriyati . . . pe . . . viharati, tena vuccati viharatÅti. Sato sampajÃno ti: tattha katamà sati? Yà sati anussati . . . pe . . . sammÃsati: ayaæ vuccati sati. Tattha katamaæ sampaja¤¤aæ? Yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: idaæ vuccati sampaja¤¤aæ. Iti imÃya ca satiyà iminà ca sampaja¤¤ena upeto hoti . . . pe . . . samannÃgato, tena vuccati sato sampa- jÃno ti. Sukha¤ ca kÃyena paÂisaævedetÅti: tattha katamaæ sukhaæ? Yaæ cetasikaæ sÃtaæ cetasikaæ sukhaæ cetosamphas- sajaæ sÃtaæ sukhaæ vedayitaæ cetosamphassajà sÃtà sukhà vedanÃ: idaæ vuccati sukhaæ. Tattha katamo kÃyo? Sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho: ayaæ vuccati kÃyo. Idaæ sukhaæ iminà kÃyena paÂisaævedeti, tena vuccati sukha¤ ca kÃyena paÂisaævedetÅti. Yan taæ ariyà ÃcikkhantÅti: tattha katame ariyÃ? Ariyà vuccanti buddhà ca buddhasÃvakà ca. Te imaæ Ãcikkhanti desenti pa¤¤Ãpenti paÂÂhapenti vivaranti vi- bhajjanti uttÃnÅkaronti\<*<1>*>/ pakÃsenti, tena vuccati yan taæ ariyà ÃcikkhantÅti. Upekhako satimà sukhavihÃrÅ ti. Tattha katama upekhÃ? Yà upekhà upekhanà ajjhupekkhanà majjhattatà cittassa: ayaæ vuccati upekhÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd and B.: uttÃnikaronti. >/ #<[page 260]># %<260 Tatiyaæ . . . catutthaæ jhÃnaæ>% Tattha katamà sati? Yà sati anussati . . . pe . . . sammÃsati: ayaæ vuccati sati. Tattha katamaæ sukhaæ? Yaæ cetasikaæ sÃtaæ . . . pe\<*<1>*>/ . . . sukhà vedanÃ: idaæ vuccati sukhaæ. Iti imÃya ca upekhÃya imÃya ca satiyà iminà ca sukhena samannÃgato iriyati vattati pÃleti yapeti yÃpeti carati viharati, tena vuccati upekhako satimà sukhavihÃrÅ ti. Tatiyan ti: gaïanÃnupubbatÃ\<*<2>*>/ tatiyaæ. Idaæ tatiyaæ samÃpajjatÅti tatiyaæ. JhÃnan ti: upekhà sati sampaja¤¤aæ sukhaæ cittassa ekaggatÃ. UpasampajjÃti: yo tatiyassa jhÃnassa lÃbho paÂilÃbho patti sampatti phusanà sacchikiriyà upasam- padÃ. ViharatÅti: iriyati . . . pe . . . viharati, tena vuccati viharatÅti. Sukhassa ca pahÃnà dukkhassa ca pa- hÃnà ti: atthi sukhaæ, atthi dukkhaæ. Tattha katamaæ sukhaæ? Yaæ kÃyikaæ sÃtaæ kÃyikaæ sukhaæ kÃyasamphassajaæ sÃtaæ sukhaæ vedayitaæ kÃya- samphassajà sÃtà sukhà vedanÃ: idaæ vuccati sukhaæ. Tattha katamaæ dukkhaæ? Yaæ kÃyikaæ asÃtaæ kÃyikaæ dukkhaæ kÃyasamphassajaæ asÃtaæ dukkhaæ vedayitaæ kÃyasamphassajà asÃtà dukkhà vedanÃ: idaæ vuccati dukkhaæ. Iti ida¤ ca sukhaæ ida¤ ca dukkhaæ santà honti samità vÆpasantà atthaÇgatà abbhatthaÇgatà appità vyappità sosità visosità vyantÅkatÃ, tena vuccati sukhassa ca pahÃnà dukkhassa ca pahÃnà ti. Pubbe va somanassadomanassÃnaæ atthaÇgamà ti: atthi somanassaæ, atthi doman- assaæ. Tattha katamaæ somanassaæ? Yaæ cetasikaæ sÃtaæ cetasikaæ sukhaæ cetosamphassajaæ sÃtaæ sukhaæ vedayitaæ cetosamphassajà sÃtà sukhà vedanÃ: idaæ vuccati soma- nassaæ. Tattha katamaæ domanassaæ? Yaæ cetasikaæ asÃtaæ cetasikaæ dukkhaæ cetosamphassajaæ asÃtaæ dukkhaæ vedayitaæ cetosamphassajà asÃtà dukkhà vedanÃ: idaæ vuccati domanassaæ. Iti ida¤ ca somanassaæ ida¤ ca domanassaæ pubbe va \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K. gives full text. Cf. above, p. 257. 2 K: -pubbato. >/ #<[page 261]># %< CattÃri arÆpajjhÃnÃni 261>% santà honti samità vÆpasantà atthaÇgatà abbhatthaÇgatà appità vyappità sosità visosità vyantÅkatÃ; tena vuccati pubbe 'va somanassadomanassÃnaæ atthaÇgamà ti. Adukkhamasukhan ti: yaæ cetasikaæ neva sÃtaæ nÃsÃtaæ cetosamphassajaæ adukkhamasukhaæ ve- dayitaæ cetosamphassajà adukkhamasukhà vedanÃ, tena vuccati adukkhamasukhan ti. UpekhÃsatipÃrisuddhin ti: tattha katamà upekhÃ? Yà upekhà upekhanà ajjhupekkhanà majjhattatà {cittassa}: ayaæ vuccati upekhÃ. Tattha katamà sati? Yà sati anussati . . . pe . . . sammÃsati: ayaæ vuccati sati. Ayaæ sati imÃya upekhÃya vivaÂà hoti parisuddhà pariyodÃtÃ, tena vuccati upekhÃsatipÃrisuddhin ti. Catutthan ti: gaïanÃnupubbatÃ\<*<1>*>/ catutthaæ. Idaæ catutthaæ samÃpajjatÅti catutthaæ. JhÃnan ti: upekhà sati cittassa ekaggatÃ. UpasampajjÃti: yo catutthassa jhÃnassa lÃbho paÂilabho patti sampatti phusanà sacchikiriyà upasampadÃ. ViharatÅti: iriyati . . . pe . . . viharatÅti, tena vuccati viharatÅti. Sabbaso rÆpasa¤¤Ãnaæ samatikkamà ti: tattha katamà rÆpasa¤¤Ãyo? YÃ\<*<2>*>/ rÆpÃvacarasamÃpatti samÃpannassa và uppannassa và diÂÂhadhammasukhavihÃrissa\<*<3>*>/ và sa¤¤Ã sa¤jÃnanà sa¤jÃnitattam: imà vuccanti rÆpasa¤¤Ãyo. Imà rÆpasa¤- ¤Ãyo atikkanto hoti vÅtikkanto\<*<4>*>/ samatikkanto, tena vuccati sabbaso rÆpasa¤¤Ãnaæ samatikkamà ti. PaÂighasa¤¤Ãnaæ atthaÇgamà ti: tattha katamà paÂighasa¤¤Ãyo?\<*<5>*>/ RÆpasa¤¤Ã saddasa¤¤Ã gandhasa¤¤Ã rasasa¤¤Ã phoÂÂhab- basa¤¤Ã: imà vuccanti paÂighasa¤¤Ãyo. Imà paÂigha- sa¤¤Ãyo santà honti samità vÆpasantà atthaÇgatà abbhatthaÇgatà appità vyappità sosità visosità vyantÅkatÃ, tena vuccati paÂighasa¤¤Ãnaæ atthaÇgamà ti. NÃnattasa¤¤Ãnaæ amanasikÃrà ti: tattha katamà nÃnattasa¤¤Ãyo?\<*<6>*>/ YÃ\<*<2>*>/ asamÃpannassa manodhÃtu samaÇgissa và mano- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: -pubbato. 2 Sd and B. omit yÃ. 3 Sd: diÂÂhadhamme, &c. 4 B.: vitikkanto always. 5 Sd and B.: -sa¤¤Ã. 6 Sd and B.: -sa¤¤Ã. >/ #<[page 262]># %<262 CattÃri arÆpajjhÃnÃni>% vi¤¤ÃïadhÃtu samaÇgissa và sa¤¤Ã sa¤jÃnanà sa¤jÃnitat- taæ: ima vuccanti nÃnattasa¤¤Ãyo. Imà nÃnattasa¤¤Ãyo na manasikaroti, tena vuccati nÃnattasa¤¤Ãnaæ amana- sikÃrà ti. Ananto ÃkÃso ti: tattha katamo ÃkÃso? {Yo} ÃkÃso ÃkÃsagataæ aghaæ aghagataæ vivaro vivara- gataæ asamphuÂÂhaæ catÆhi mahÃbhÆtehi: ayaæ vuccati ÃkÃso. Tasmiæ ÃkÃse cittaæ Âhapeti saïÂhapeti anantaæ pharati, tena vuccati ananto ÃkÃso ti. ùkÃsÃna¤cÃyatanan ti: ÃkÃsÃna¤cÃyatanaæ samÃpannassa và uppannassa và diÂÂhadhammasukhavi- hÃrissa\<*<1>*>/ và cittacetasikà dhammÃ. UpasampajjÃti: yo ÃkÃsÃna¤cÃyatanassa lÃbho paÂilÃbho patti sampatti phusanà sacchikiriyà upa- sampadÃ. ViharatÅti: iriyati . . . pe . . . viharati, tena vuccati viharatÅti. Sabbaso ÃkÃsÃna¤cÃyatanaæ samatik- kammà ti: imaæ\<*<2>*>/ ÃkÃsÃna¤cÃyatanaæ atikkanto hoti vÅtikkanto samatikkanto, tena vuccati sabbaso ÃkÃsÃna¤- cÃyatanaæ samatikkammà ti. Anantaæ vi¤¤Ãïan ti: taæ yeva ÃkÃsaæ vi¤- ¤Ãïena phuÂÂhaæ manasikaroti anantaæ pharati, tena vuccati anantaæ vi¤¤Ãïan ti. Vi¤¤Ãïa¤cÃyatanan ti: vi¤¤Ãïa¤cÃyatanaæ samÃpannassa và uppannassa và diÂÂhadhammasukhavi- hÃrissa và cittacetasikà dhammÃ. UpasampajjÃti: yo vi¤¤Ãïa¤cÃyatanassa lÃbho paÂilÃbho patti sampatti phusanà sacchikiriyà upa- sampadÃ. ViharatÅti: iriyati . . . pe . . . viharati, tena vuccati viharatÅti. Sabbaso vi¤¤Ãïa¤cÃyatanaæ samatik- kammÃti: imaæ vi¤¤Ãïa¤cÃyatanaæ atikkanto hoti vÅtikkanto samatikkanto, tena vuccati sabbaso vi¤¤Ãïa¤- cÃyatanaæ samatikkammà ti. Natthi ki¤cÅti: taæ yeva vi¤¤Ãïaæ abhÃveti vibhÃveti antaradhÃpeti natthi ki¤cÅti passati, tena vuccati natthi ki¤cÅti. ùki¤ca¤¤Ãyatanan ti: Ãki¤ca¤¤Ãyatanaæ samÃ- pannassa và uppannassa và diÂÂhadhammasukhavihÃrissa và cittacetasikà dhammÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sd. 2 Sd omits. >/ #<[page 263]># %< TivaÇgikaæ jhÃnaæ 263>% UpasampajjÃti: yo Ãki¤ca¤¤Ãyatanassa lÃbho paÂilÃbho patti sampatti phusanà sacchikiriyà upasam- padÃ. ViharatÅti: iriyati . . . pe . . . viharati, tena vuccati viharatÅti. Sabbaso Ãki¤ca¤¤Ãyatanaæ samatik- kammà ti; imaæ Ãki¤ca¤¤Ãyatanaæ atikkanto hoti vÅtikkanto samatikkanto, tena vuccati sabbaso Ãki¤ca¤- ¤Ãyatanaæ samatikkammà ti. Neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å ti: taæ yeva Ãki¤ca¤¤Ã- yatanaæ santato manasikaroti saÇkhÃrÃvasesasamÃpattiæ bhÃveti, tena vuccati neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å ti. Neva-sa¤¤Ã-nÃsa¤¤Ãyatanan ti: neva- sa¤¤Ã-nÃsa¤¤Ãyatanaæ samÃpannassa và uppannassa và diÂÂhadhammasukhavihÃrissa và cittacetasikà dhammÃ. UpasampajjÃti: yo neva-sa¤¤Ã-nÃsa¤¤Ãyatanassa lÃbho paÂilÃbho patti sampatti phusanà sacchikiriyà upa- sampadÃ. ViharatÅti: iriyati vattati pÃleti yapeti yÃpeti carati viharati, tena vuccati viharatÅti. SUTTANTABHùJANIYAõ.1 CattÃri jhÃnÃni: paÂhamaæ jhÃnaæ, dutiyaæ jhÃnaæ, tatiyaæ jhÃnaæ, catutthaæ jhÃnaæ. Tattha katamaæ paÂhamaæ jhÃnaæ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati paÂhavÅkasiïaæ, tasmiæ samaye pa¤caÇgikaæ jhÃnaæ hoti: vitakko vicÃro pÅti sukhaæ cittassa ekaggatÃ. Idaæ vuccati paÂhamaæ jhÃnaæ. Avasesà dhammà jhÃnasampayuttÃ\<*<2>*>/. Tattha katamaæ dutiyaæ jhÃnaæ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, vitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà . . . pe . . . dutiyaæ jhÃnaæ upasampajja viharati paÂhavÅkasiïaæ, tasmiæ samaye tivaÇgikaæ jhÃnaæ hoti: pÅti sukhaæ cittassa ekaggatÃ. Idaæ vuccati dutiyaæ jhÃnaæ. Avasesà dhammà jhÃnasampayuttÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: -bhÃjanÅyaæ. 2 K: Note. Imassa niddesassa uddeso mÃtikÃyaæ na nissati, tasmà ayaæ và niddeso {atireko} siyÃ, so và uddeso Æno. >/ #<[page 264]># %<264 DuvaÇgikaæ jhÃnaæ>% Tattha katamaæ tatiyaæ jhÃnaæ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti pÅtiyà ca virÃgà . . . pe . . . tatiyaæ jhÃnaæ upa- sampajja viharati paÂhavÅkasiïaæ, tasmiæ samaye duvaæ- gikaæ jhÃnaæ hoti: sukhaæ cittassa ekaggatÃ. Idaæ vuccati tatiyaæ jhÃnaæ. Avasesà dhammà jhÃnasampayuttÃ. Tattha katamaæ catutthaæ jhÃnaæ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, sukhassa ca pahÃnà . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati paÂhavÅkasiïaæ; tasmiæ samaye duvaÇgikaæ jhÃnaæ hoti: upekhà cittassa ekaggatÃ. Idaæ vuccati catutthaæ jhÃnaæ. Avasesà dhammà jhÃna- sampayuttÃ. Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, vivicc' eva kÃmehi.. Pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati paÂhavÅkasiïaæ; tasmiæ samaye pa¤- caÇgikaæ jhÃnaæ hoti: vitakko vicÃro pÅti sukhaæ cittassa ekaggatÃ. Idaæ vuccati paÂhamaæ jhÃjaæ. Avasesà dhammà jhÃnasampayuttÃ. Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, avitakkaæ vicÃramattaæ vivekajaæ pÅtisukhaæ dutiyaæ jhÃnaæ upasampajja viharati paÂhavÅkasiïaæ, tasmiæ samaye caturaÇgikaæ jhÃnaæ hoti: vicÃro piti sukhaæ cittassa ekaggatÃ. Idaæ vuccati dutiyaæ jhÃnaæ Avasesà dhammà jhÃnasampayuttÃ. Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, vitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà . . . pe . . . tatiyaæ jhÃnaæ hoti upasampajja viharati paÂhavÅkasiïaæ, tasmiæ samaye tivaÇgikaæ jhÃnaæ hoti: pÅti sukhaæ cittassa ekag- gatÃ. Idaæ vuccati tatiyaæ jhÃnaæ. Avasesà dhammà jhÃnasampayuttÃ. Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, pÅtiyà ca virÃgà . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati paÂhavÅkasiïaæ, tasmiæ samaye duvaÇgikaæ jhÃnaæ hoti: sukhaæ cittassa ekaggatÃ. Idaæ vuccati catutthaæ jhÃnaæ. Avasesà dhammà jhÃna- sampayuttÃ. Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, sukhassa ca pahÃnà . . . pe . . . pa¤camaæ jhÃnaæ upasampajja viharati paÂhavÅkasiïaæ, tasmiæ samaye duvaÇgikaæ jhÃnaæ hoti: upekhà cittassa ekaggatÃ. Idaæ vuccati pa¤camaæ jhÃnaæ. Avasesà dhammà jhÃna- sampayuttà . . . pe . . . Idha bhikkhu yasmiæ samaye arÆpÆpapattiyà maggaæ \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 265]># %< Lokuttaraæ jhÃnaæ 265>% bhÃveti, sabbaso Ãki¤ca¤¤Ãyatanaæ samatikkamma neva- sa¤¤Ã-nÃsa¤¤Ãyatanasa¤¤Ãsahagataæ, sukhassa ca pahÃnà . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati, tasmiæ samaye duvaÇgikaæ jhÃnaæ hoti: upekhà cittassa ekaggatÃ. Idaæ vuccati catutthaæ jhÃnaæ. CattÃri jhÃnÃni: paÂhamaæ jhÃnaæ, dutiyaæ jhÃnaæ, tatiyaæ jhÃnaæ, catutthaæ jhÃnaæ. Tattha katamaæ paÂhamaæ jhÃnaæ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye pa¤caÇgikaæ jhÃnaæ hoti: vitakko vicÃro pÅti sukhaæ cittassa ekaggatÃ. Idaæ vuccati paÂhamaæ jhÃnaæ. Avasesà dhammà jhÃnasampayuttÃ\<*<1>*>/. Tattha katamaæ dutiyaæ jhÃnaæ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà . . . pe . . . dutiyaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃ- paÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye tivaÇgikaæ jhÃnaæ hoti: pÅti sukhaæ cittassa ekaggatÃ. Idaæ vuccati dutiyaæ jhÃnaæ. Avasesà dhammà jhÃnasampayuttÃ. Tattha katamaæ tatiyaæ jhÃnaæ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyÃ, pÅtiyà ca virÃgà . . . pe . . . tatiyaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye duvaÇgikaæ jhÃnaæ hoti: sukhaæ cittassa ekaggatÃ. Idaæ vuccati tatiyaæ jhÃnaæ. Avasesà dhammà jhÃnasampayuttÃ. Tattha katamaæ catutthaæ jhÃnaæ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyà sukhassa ca pahÃnà . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye duvaÇgikaæ jhÃnaæ hoti: upekhà cittassa ekaggatÃ. Idaæ vuccati catutthaæ jhÃnaæ. Avasesà dhammà jhÃnasampayuttÃ. Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikam apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂh- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd has . . . pe . . . down to CattÃri jhÃnÃni, p. 266 >/ #<[page 266]># %<266 Lokuttaraæ jhÃnaæ>% amÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye pa¤caÇgikaæ jhÃnaæ hoti: vitakko vicÃro pÅti sukhaæ cittassa ekaggatÃ. Idaæ vuccati paÂhamaæ jhÃnaæ. Avasesà dhammà jhÃnasampayuttÃ. Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyÃ, avitakkaæ vicÃramattaæ vivekajaæ pÅtisukhaæ dutiyaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃ- patipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye caturaÇgikaæ jhÃnaæ hoti: vicÃro pÅti sukhaæ cittassa ekaggatÃ. Idaæ vuccati dutiyaæ jhÃnaæ. Avasesà dhammà jhÃnasam- payuttÃ. Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyà vitakka-vicÃrÃnaæ vÆpasamà . . . pe . . . tatiyaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃ- paÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye tivaÇgikaæ jhÃnaæ hoti: pÅti sukhaæ cittassa ekaggatÃ. Idaæ vuccati tatiyaæ jhÃnaæ. Avasesà dhammà jhÃnasampayuttÃ. Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyÃ, {pÅtiyÃ} virÃgà . . . pe . . . catut- thaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye duvaÇgikaæ jhÃnaæ hoti: sukhaæ cittassa ekaggatÃ. Idaæ vuccati catutthaæ jhÃnaæ. Avasesà dhammà jhÃnasampayuttÃ. Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyanikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyÃ, sukhassa ca pahÃnà . . . pe . . . pa¤camaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye duvÃÇgikaæ jhÃnaæ hoti: upekhà cittassa ekaggatÃ. Idaæ vuccati pa¤camaæ jhÃnaæ. Avasesà dhammà jhÃnasampayuttÃ. CattÃri jhÃnÃni: paÂhamaæ jhÃnaæ, dutiyaæ jhÃnaæ, tatiyaæ jhÃnaæ, catutthaæ jhÃnaæ. Tattha katamaæ pathamaæ jhÃnaæ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . pathamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati paÂhavÅkasiïaæ, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva rÆpÃvacarassa kusalassa kammassa katattà upa- citattà vipÃkaæ vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati paÂhavÅkasiïaæ; tasmiæ \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 267]># %< ArÆpÃvacarakusalaæ 267>% samaye pa¤caÇgikaæ jhÃnaæ hoti: vitakko vicÃro pÅti sukhaæ cittassa ekaggatÃ. Idaæ vuccati paÂhamaæ jhÃnaæ. Avasesà dhammà jhÃnasampayuttÃ. Tattha katamaæ dutiyaæ jhÃnaæ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti vitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà . . . pe . . . dutiyaæ\<*<1>*>/ jhÃnaæ upasampajja viharati paÂhavÅkasiïaæ, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva rÆpÃvacarassa kusalassa kam- massa katattà upacitattà vipÃkaæ vitakkavicÃrÃnaæ vÆpa- samà . . . pe . . . dutiyaæ jhÃnaæ . . . pe . . . tatiyaæ jhÃnaæ . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ . . . pe . . . pa¤camaæ jhÃnaæ upa- sampajja viharati paÂhavÅkasiïaæ; tasmiæ samaye duvaæ- gikaæ jhÃnaæ hoti: upekhà cittassa ekaggatÃ. Idaæ vuccati pa¤camaæ jhÃnaæ. Avasesà dhammà jhÃnasampayuttà . . . pe . . . Idha bhikkhu yasmiæ samaye arÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃ- veti . . .\<*<2>*>/ sabbaso Ãki¤ca¤¤Ãyatanaæ samatikkamma neva- sa¤¤Ã-nÃsa¤¤Ãyatanasa¤¤Ãsahagataæ sukhassa ca pahÃnà . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati, tasmiæ samaye phasso hoti, . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva arÆpÃvacarassa kusalassa kammassa katattà upacitattà vipÃkaæ sabbaso Ãki¤ca¤¤Ã- yatanaæ samatikkamma neva-sa¤¤Ã-nÃsa¤¤Ãyatanasa¤¤Ã- sahagataæ sukhassa ca pahÃnà . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati; tasmiæ samaye duvaÇgikaæ jhÃnaæ hoti: upekhà cittassa ekaggatÃ. Idaæ vuccati catutthaæ jhÃnaæ. Avasesà dhammà jhÃnasampayuttÃ. CattÃri\<*<3>*>/ jhÃnÃni: paÂhamaæ jhÃnaæ, dutiyaæ jhÃnaæ, tatiyaæ jhÃnaæ, catutthaæ jhÃnaæ. Tattha katamaæ paÂhamaæ jhÃnaæ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyà vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd enumerates the other JhÃnas here, not in the next sentence, substituting, after vipÃikaæ, sukhassa ca pahÃnà pa¤camaæ jhÃnaæ, &c. 2 Sd has here . . . pe . . . repeating arÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti. 3 Sd commences this section at Idha . . . >/ #<[page 268]># %<268 Su¤¤ataæ>% avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' {eva} lokut- tarassa kusalassa jhÃnassa katattà bhÃvitattà vipÃkaæ vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upa- sampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ su¤- ¤ataæ; tasmiæ samaye pa¤caÇgikaæ jhÃnaæ hoti: vitakko vicÃro pÅti sukhaæ cittassa ekaggatÃ. Idaæ vuccati paÂha- maæ jhÃnaæ. Avasesà dhammà jhÃnasampayuttÃ.\<*<1>*>/ Tattha katamaæ dutiyaæ jhÃnaæ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂha- mÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vitakka-vicÃrÃnaæ vÆpasamà . . . pe . . . dutiyaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃ- paÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva lokuttarassa kusalassa jhÃnassa katattà bhÃvitattà vipÃkaæ vitakka-vicÃrÃnaæ vÆpasamà . . . pe . . . dutiyaæ jhÃnaæ . . . pe . . . tatiyaæ jhÃnaæ . . . pe . . .catut- thaæ jhÃnaæ . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ . . . pe . . . pa¤camaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ su¤¤ataæ; tasmiæ samaye duvaÇgikaæ jhÃnaæ hoti: upekhà cittassa ekaggatÃ. Idha vuccati pa¤camaæ jhÃnaæ. Avasesà dhammà jhÃnasampayuttÃ. CattÃri jhÃnÃni: paÂhamaæ jhÃnaæ, dutiyaæ jhÃnaæ, tatiyaæ jhÃnaæ, catutthaæ jhÃnaæ. Tattha katamaæ paÂhamaæ jhÃnaæ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÃvacaraæ jhÃnaæ bhÃveti\<*<2>*>/ kiriyaæ neva kusalaæ nÃkusalaæ na ca kamma- vipÃkaæ diÂÂhadhammasukhavihÃraæ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati paÂhavÅkasiïaæ, tasmiæ samaye {pa¤caÇgikaæ} jhÃnaæ hoti: vitakko vicÃro pÅti sukhaæ cittassa ekaggatÃ. Idaæ vuccati paÂhamaæ jhÃnaæ. Avasesà dhammà jhÃnasampayuttÃ. Tattha katamaæ dutiyaæ jhÃnaæ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÃvacaraæ jhÃnaæ bhÃveti kiriyaæ neva kusalaæ nÃkusalaæ na ca kammavipÃkaæ diÂÂhadhammasukhavihÃraæ, vitakka-vicÃrÃnaæ vÆpasamà . . . pe . . . dutiyaæ jhÃnaæ . . . pe . . . tatiyaæ jhÃnaæ . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ . . . pe . . . pa¤camaæ jhÃnaæ upasampajja viharati paÂhavÅkasiïaæ, tasmiæ samaye duvaÇgikaæ jhÃnaæ hoti: upekhà cittassa ekaggatÃ. Idaæ vuccati \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd has . . . pe . . . down to CattÃri jhÃnÃni. 2 Sd has . . . pe . . . down to arÆpÃvacaraæ jhÃnaæ (on next page). >/ #<[page 269]># %< Pa¤hÃpucchakaæ 269>% pa¤camaæ jhÃnaæ. Avasesà dhammà jhÃnasampayuttà . . . pe . . . Idha bhikkhu yasmiæ samaye arÆpÃvacaraæ jhÃnaæ bhÃveti kiriyaæ neva kusalaæ nÃkusalaæ na ca kamma- vipÃkaæ diÂÂhadhammasukhavihÃraæ, sabbaso Ãki¤ca¤¤Ãya- tanaæ samatikkamma neva-sa¤¤Ã-nÃsa¤¤Ãyatanasa¤¤Ãsa- hagataæ, sukhassa ca pahÃnà . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati, tasmiæ samaye duvaÇgikaæ jhÃnaæ hoti: upekhà cittassa ekaggatÃ. Idaæ vuccati catutthaæ jhÃnaæ. Avasesà dhammà jhÃnasampayuttÃ. ABHIDHAMMABHùJANIYAõ.1 CattÃri jhÃnÃni:\<*<2>*>/ idha bhikkhu vivicc' eva kÃmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakko savicÃraæ vivekajaæ pÅtisukhaæ paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati; vitakka-vicÃrÃnaæ vÆpasamà ajjhattaæ sampasÃdanaæ cetaso ekodibhÃvaæ avitakkaæ avicÃraæ samÃdhijaæ pÅti sukhaæ dutiyaæ jhÃnaæ upasampajja viharati; pÅtiyà ca virÃgà upekhako ca viharati sato ca sampajÃno sukha¤ ca kÃyena paÂisaævedeti, yan taæ ariyà Ãcikkhanti: upekhako satimà sukhavihÃrÅ ti tatiyaæ jhÃnaæ upasampajja viharati; suk- hassa ca pahÃnà dukkhassa ca pahÃnà pubbe va soman- assadomanassÃnaæ atthaÇgamà adukkhamasukhaæ upekhÃ- satipÃrisuddhiæ catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati. Catunnaæ jhÃnÃnaæ kati kusalà kati akusalà kati avyÃ- katà . . . pe . . . kati saraïà kati araïÃ? Siyà kusalà siyà avyÃkatÃ. TÅïi\<*<3>*>/ jhÃnÃ\<*<4>*>/ etth' uppannaæ, sukhaæ vedanaæ {ÂhapetvÃ}, sukhÃya vedanÃya sampayuttÃ; catutthaæ jhÃnaæ etth' uppannaæ adukkhamasukhaæ vedanaæ {ÂhapetvÃ}, adukkha- masukhÃya vedanÃya sampayuttÃ. Siyà vipÃkà siyà vipÃkadhammadhammà siyà neva- vipÃka-na-vipÃkadhammadhammÃ. Siyà upÃdiïïupÃdÃ- niyà siyà anupÃdiïïupÃdÃniyà siyà anupÃdiïïa-anupÃdÃ- niyÃ. Siyà asaÇkiliÂÂha-saÇkilesikà siyà asaÇkiliÂÂha-asaÇ- kilesikÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: -bhÃjanÅyaæ. 2 Sd has instead: paÂhamaæ jhÃnaæ, &c . . . catutthaæ jhÃnaæ. Then: Catunnaæ jhÃnÃnaæ kati kusalÃ, &c 3 Sd: tÅni always. 4 B.: JhÃnÃni always after tÅïi; Sd sometimes only. K.: jhÃnà always, except after cattÃri. >/ #<[page 270]># %<270 CattÃri jhÃnÃni>% PaÂhamaæ jhÃnaæ, etth' uppanne vitakka-vicÃre {ÂhapetvÃ}, savitakka-savicÃraæ; tÅïi jhÃnà avitakka-avicÃrÃ. Dve jhÃnÃ,\<*<1>*>/ etth' uppannaæ pÅtiæ {ÂhapetvÃ}, pÅtisahagatÃ; tÅïi jhÃnÃ, etth' uppannaæ sukhaæ {ÂhapetvÃ}, sukhasa- hagatÃ; catutthaæ jhÃnaæ, etth' uppannaæ upekhaæ {ÂhapetvÃ}, upekhÃsahagataæ. Neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbÃ; neva dassa- nena na bhÃvanÃya pahÃtabbahetukÃ. Siyà ÃcayagÃmino siyà apacayagÃmino siyà neva Ãcaya- gÃmino na apacayagÃmino. Siyà sekhà siyà asekhà siyà neva sekhà nÃsekhÃ. Siyà mahaggatà siyà appamÃïÃ. TÅïi jhÃnà na vattabbà parittÃrammaïà ti pi mahaggatÃrammaïà ti pi, siyà appa- mÃïÃrammaïà siyà na vattabbà appamÃïÃrammaïà ti;\<*<2>*>/ catutthaæ jhÃnaæ siyà parittÃrammaïaæ siyà mahaggatÃ- rammaïà siyà appamÃïÃrammaïaæ siyà na vattabbaæ parittÃrammaïan ti pi mahaggatÃrammaïan ti pi appa- mÃïÃrammaïan ti pi. Siyà majjhimà siyà païÅtÃ. Siyà sammattaniyatà siyà aniyatÃ. TÅïi jhÃnà na maggÃrammaïà siyà maggahetukà siyà maggÃdhipatino siyà na vattabbà maggahetukà ti pi maggÃ- dhipatino ti pi; catutthaæ jhÃnaæ siyà maggÃrammaïaæ siyà maggahetukaæ siyà maggÃdhipati siyà na vattabbaæ maggÃrammaïan ti pi maggahetukan ti pi maggÃdhipatÅ- ti pi. Siyà uppannà siyà anuppannà siyà uppÃdino. Siyà atÅtà siyà anÃgatà siyà paccuppannÃ. TÅïi jhÃnà na vattabbà atÅtÃrammaïà ti pi anÃgatÃrammaïà ti pi paccup- pannÃrammaïÃti pi; catutthaæ jhÃnaæ siyà atÅtÃrammaïaæ siyà anÃgatÃrammaïaæ siyà paccuppannÃrammaïaæ siyà na vattabbaæ atÅtÃrammaïan ti pi anÃgatÃrammaïan ti pi paccuppannÃrammaïan ti pi. Siyà ajjhattà siyà bahiddhà siyà ajjhattabahiddhÃ. TÅïi jhÃnà bahiddhÃrammaïÃ: catutthaæ jhÃnaæ siyà ajjhattÃ- rammaïaæ siyà bahiddhÃrammaïaæ siyà ajjhattabahiddhÃ- rammaïaæ siyà na vattabbaæ ajjhattÃrammaïan ti pi bahiddhÃrammaïan ti pi ajjhattabahiddhÃrammaïan ti pi. Anidassana-appaÂighÃ. Na hetÆ. SahetukÃ. HetusampayuttÃ. Na vattabbà hetÆ ceva sahetukà cÃti, sahetukà ceva na ca hetÆ, na vattabbà hetÆ ceva hetusampayuttà cÃti, hetusampayuttà ceva na ca hetÆ, na hetÆ sahetukÃ. SappaccayÃ; saÇkhatÃ. AnidassanÃ; appaÂighÃ; arÆpÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sd, K. and B. 2 K. adds pi. >/ #<[page 271]># %< Pa¤hÃpucchakaæ 271>% Siyà lokiyà siyà lokuttarÃ. Kenaci vi¤¤eyyà kenaci na vi¤¤eyyÃ. No ÃsavÃ. Siyà sÃsavà siyà anÃsavÃ. ùsavavippayuttÃ. Na vattabbà Ãsavà ceva sÃsavà cÃti, siyà sÃsavà ceva no ca Ãsavà siyà na vattabbà sÃsavà ceva no ca Ãsavà ti. Na vattabbà Ãsavà ceva Ãsavasampayuttà cÃti pi Ãsavasam- payuttà ceva no ca Ãsavà ti pi. Siyà Ãsavavippayutta- sÃsavà siyà {Ãsavavippayutta}-anÃsavÃ. No saæyojanà . . . pe . . . No ganthà . . . No oghà . . . No yogà . . . No nÅvaraïà . . . No parÃmÃsà . . . SÃrammaïÃ. No cittÃ. CetasikÃ. CittasampayuttÃ; . . . cittasaæ- saÂÂhÃ; cittasamuÂÂhÃnÃ; cittasahabhuno; cittÃnupari- vattino; cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃnÃ; cittasaæsaÂÂha-samuÂ- ÂhÃnasahabhuno; cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃnÃnuparivattino. BÃhirÃ; no upÃdÃ;\<*<1>*>/ siyà upÃdiïïà siyà anupÃdiïïÃ. No upÃdÃnÃ.\<*<2>*>/ No kilesÃ. Na dassanena pahÃtabbÃ, na bhÃvanÃya pahÃtabbÃ. Na dassanena pahÃtabbahetukÃ, na bhÃvanÃya pahÃtabba- hetukÃ. PaÂhamaæ jhÃnaæ, etth' uppannaæ vitakkaæ ÂhapetvÃ, savitakkaæ; tÅïi jhÃnà avitakkÃ. PaÂhamaæ jhÃnaæ, etth' uppannaæ vicÃraæ {ÂhapetvÃ}, savicÃraæ; tÅïi jhÃnà avicÃrÃ. Dve jhÃnÃ, etth' uppannaæ pÅti ÂhapetvÃ, sappÅtikÃ. Dve jhÃnà appÅtikÃ. Dve jhÃnÃ, etth' uppannaæ pÅtiæ ÂhapetvÃ, pÅtisahagatÃ; dve jhÃnà na pÅtisahagatÃ. TÅïi jhÃnÃ, etth' uppannaæ sukhaæ ÂhapetvÃ, sukha- sahagatÃ; catutthaæ jhÃnaæ na sukhasahagataæ. Catut- thaæ jhÃnaæ, etth' uppannaæ upekhaæ ÂhapetvÃ, upekhÃsa- hagataæ; tÅïi jhÃnà na upekhÃsahagatÃ. Na kÃmÃvacarÃ; siyà rÆpÃvacarÃ; siyà na rÆpÃvacarÃ; tÅïi jhÃnà na arÆpÃvacarÃ;\<*<3>*>/ catutthaæ jhÃnaæ siyà arÆpÃ- vacaraæ siyà na arÆpÃvacaraæ. Siyà pariyÃpannà siyà apariyÃpannÃ. Siyà niyyÃnikà siyà aniyyÃnikÃ. Siyà niyatà siyà aniyÃtÃ. Siyà sa-uttarà siyà anuttarÃ. Araïa ti. PA¥HùPUCCHAKAõ. JHùNAVIBHA§GO SAMATTO DVùDASAKO.4 \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: nupÃdÃ. Sd: nopÃdÃ. 2 K; nupÃdÃnÃ. 3 Sd omits this phrase. 4 K. and B. omit dvÃdasako. Sd omits samatto. B. substitutes niÂÂhito. >/ #<[page 272]># %<272 Catasso appama¤¤Ãyo>% XIII. APPAMA¥¥AVIBHA§GO. {CATASSO} appama¤¤Ãyo: idha bhikkhu mettÃsahagatena cetasà ekaæ disaæ pharitvà viharati, tathà dutiyaæ tathà tatiyaæ tathà catutthaæ, iti uddham adho tiriyaæ sabbadhi sabbattatÃya sabbÃvantaæ lokaæ mettÃsahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamÃïena averena avyÃpajjhena pharitvà viharati; karuïÃsahagatena cetasà ekaæ disaæ pharitvà viharati, {tathÃ} dutiyaæ tathà tatiyaæ tathà catut- thaæ, iti uddham adho tiriyaæ sabbadhi sabbattatÃya sabbÃvantaæ lokaæ karuïÃsahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamÃïena averena avyÃpajjhena pharitvà viharati; muditÃsahagatena cetasà ekaæ disaæ pharitvà viharati tathà dutiyaæ tathà tatiyaæ tathà catutthaæ, iti uddham adho tiriyaæ sabbadhi sabbattatÃya sabbÃvantaæ lokaæ muditÃsahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamÃïena averena avyÃpajjhena pharitvà viharati; upekhÃsahagatena cetasà ekaæ disaæ pharitvà viharati, tathà dutiyaæ tathà tatiyaæ tathà catutthaæ, iti uddham adho tiriyaæ sabbadhi sabbattatÃya sabbÃvantaæ lokaæ upekhÃsahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamÃ- ïena averena avyÃpajjhena pharitvà viharati. Katha¤ ca bhikkhu mettÃsahagatena cetasà ekaæ disaæ pharitvà viharati? Seyyathà pi nÃma ekaæ puggalaæ piyaæ manÃpaæ disvà mettÃyeyya, evam eva sabbe satte mettÃya pharati. Tattha katamà mettÃ? Yà sattesu metti mettÃyanà mettÃyitattaæ mettà ceto- vimutti: ayaæ vuccati mettÃ. Tattha katamaæ cittaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ hadayaæ\<*<1>*>/ paï¬araæ mano manÃyatanaæ manindriyaæ vi¤¤Ãïaæ vi¤¤Ãïakkhandho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd condenses as before, c. p. 144 passim. >/ #<[page 273]># %< KaruïÃ. 273>% tajjà manovi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati cittaæ. Idaæ cittaæ imÃya mettÃya sahagataæ hoti sahajÃtaæ saæsaÂÂhaæ sam- payuttaæ, tena vuccati mettÃsahagatena cetasà ti. Ekaæ disan ti: puratthimaæ và disaæ pacchimaæ và disaæ uttaraæ và disaæ dakkhiïaæ và disaæ uddhaæ và adho và tiriyaæ và vidisaæ vÃ. Pharitvà ti: pharitvà adhimuccitvÃ. ViharatÅti: iriyati vattati pÃleti yapeti yÃpeti carati viharati, tena vuccati viharatÅti. Tathà dutiyan ti: yath' eva ekaæ disaæ tathà dutiyaæ disaæ tathà tatiyaæ disaæ tathà catutthaæ disaæ tathà uddhaæ tathà adho tathà tiriyaæ tathà vidisaæ. Sabbadhi sabbattatÃya sabbÃvantaæ lokan ti; sabbena sabbaæ sabbathÃ\<*<1>*>/ sabbaæ asesaæ nis- sesaæ pariyÃdÃya vacanam etaæ sabbadhi sabbattatÃya sabbÃvantaæ lokan ti. MettÃsahagatena cetasà ti: tattha katamà mettÃ? Yà sattesu metti mettÃyanà mettÃyitattaæ mettÃ-ceto- vimutti: ayaæ vuccati metta. Tattha katamaæ cittaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati cittaæ. Idaæ cittaæ imÃya mettÃya sahagataæ hoti sahajÃtaæ saæsaÂÂhaæ sampayuttaæ, tena vuccati mettÃsahagatena cetasà ti. VipulenÃti: yaæ vipulaæ taæ mahaggataæ. Yaæ mahaggataæ taæ appamÃïaæ. Yaæ appamÃïaæ so avero. Yo avero so avÃpajjho\<*<1>*>/. PharitvÃti: pharitvÃ\<*<2>*>/ adhimuccitvÃ. ViharatÅti: iriyati . . . pe . . . viharati, tena vuccati viharatÅti. Katha¤ ca bhikkhu karuïÃsahagatena cetasà ekaæ disaæ pharitvà viharati? Seyyathà pi nÃma ekaæ puggalaæ duggataæ durupetaæ disvà karuïÃyeyya, evam eva sabbe satte karuïÃya pharati. Tattha katamà karuïÃ? Yà sattesu karuïà karuïÃyanà karuïÃyitattaæ karuïÃ- cetovimutti: ayaæ vuccati karuïÃ. Tattha katamaæ cittaæ? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: sabbatthÃ. 2 B: abyÃpajjo always. >/ #<[page 274]># %<274 MuditÃ.>% Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati cittaæ. Idaæ cittaæ imÃya karuïÃya sahagataæ hoti sahajÃtaæ saæsaÂÂhaæ sampayuttaæ, tena vuccati karuïÃsahagatena cetasà ti. Ekaæ disan ti: puratthimaæ và disaæ pacchimaæ và disaæ uttaraæ và disaæ dakkhiïaæ và disaæ uddhaæ và adho và tiriyaæ và vidisaæ vÃ. Pharitvà ti: pharitvà adhimuccitvÃ. ViharatÅti: iriyati . . . pe . . . tena vuccati viharatÅti. Tathà dutiyan ti: yath' eva ekaæ disaæ tathà dutiyaæ disaæ tathà tatiyaæ disaæ tathà catutthaæ disaæ tathà uddhaæ tathà adho tathà tiriyaæ tathà vidisaæ. Sabbadhi sabbattatÃya sabbÃvantaæ lokan ti: sabbena sabbaæ sabbathÃ\<*<1>*>/ sabbaæ asesaæ nissesaæ pariyÃdÃya\<*<2>*>/ vacanam etaæ sabbadhi sabbatta- tÃya sabbÃvantaæ lokan ti. KaruïÃsahagatena cetasà ti: tattha katamà karuïÃ? Yà sattesu karuïà karuïÃyanà karuïÃyitattaæ karuïÃ- cetovimutti: ayaæ vuccati karuïÃ. {Tattha} katamaæ cittaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati cittaæ. Idaæ cittaæ imÃya karuïÃya sahagataæ hoti sahajÃtaæ saæsaÂÂhaæ sampayuttaæ, tena vuccati karuïÃsahagatena cetasà ti. VipulenÃti: yaæ vipulaæ taæ mahaggataæ. Yaæ mahaggataæ taæ appamÃïaæ. Yaæ appamÃïaæ so avero. Yo avero so avyÃpajjho. Pharitvà ti: pharitvà adhimuccitvÃ. ViharatÅti: iriyati . . . pe . . . viharati: tena vuccati viharatÅti. Katha¤ ca bhikkhu muditÃsahagatena cetasà ekaæ disaæ pharitvà viharati? Seyyathà pi nÃma ekaæ puggalaæ piyaæ manÃpaæ disvà mudito assa, evam eva\<*<3>*>/ sabbe satte muditÃya pharati. Tattha katamà muditÃ? Yà sattesu mudità muditÃyanà muditÃyitattaæ muditÃ- cetovimutti: ayaæ vuccati muditÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sd. 2 Sd: nissesapariyÃdÃya. 3 Sd: evam evaæ. >/ #<[page 275]># %< UpekhÃ. 275>% Tattha katamaæ cittaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà {mano- vi¤¤ÃïadhÃtu}: idaæ vuccati cittaæ. Idaæ cittaæ imÃya muditÃya sahagataæ hoti sahajÃtaæ saæsaÂÂhaæ sampayuttaæ, tena vuccati muditÃsahagatena cetasà ti. Ekaæ disan ti: puratthimaæ và disaæ pacchimaæ và disaæ uttaraæ và disaæ dakkhiïaæ và disaæ uddhaæ và adho và tiriyaæ và vidisaæ vÃ. Pharitvà ti: pharitvà adhimuccitvÃ. ViharatÅti: iriyati . . . pe . . . viharati, tena vuccati viharatÅti. Tathà dutiyan ti: yath' eva ekaæ disaæ tathà dutiyaæ disaæ tathà tatiyaæ disaæ tathà catutthaæ disaæ tathà uddhaæ tathà adho tathà tiriyaæ tathà vidisaæ. Sabbadhi sabbattatÃya sabbÃvantaæ lokan ti: sabbena sabbaæ sabbathà sabbaæ asesaæ nissesaæ pariyÃdÃya\<*<1>*>/ vacanam etaæ sabbadhi sabbattatÃya sabbÃvantaæ lokan ti. MuditÃsahagatena cetasà ti: tattha katamà muditÃ? Yà sattesu mudità muditÃyanà muditÃyitattaæ muditÃ- cetovimutti: ayaæ vuccati muditÃ. Tattha katamaæ cittaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati cittaæ. Idaæ cittaæ imÃya muditÃya sahagataæ hoti sahajÃtaæ saæsaÂÂhaæ sampayuttaæ, tena vuccati muditÃsahagatena cetasà ti. VipulenÃti: yaæ vipulaæ taæ mahaggataæ. Yaæ mahaggataæ taæ appamÃïaæ. Yaæ appamÃïaæ so avero. Yo avero so avyÃpajjho. Pharitvà ti: pharitvà adhimuccitvÃ. ViharatÅti: iriyati . . . pe . . . viharati, tena vuccati viharatÅti. Katha¤ ca bhikkhu upekhÃsahagatena cetasà ekaæ disaæ pharitvà viharati? Seyyathà pi nÃma ekaæ puggalaæ neva manÃpaæ na amanÃpaæ disvà upekhako assa, evam eva\<*<2>*>/ sabbe satte upekhÃya pharati. Tattha katamà upekhÃ? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: asesà nissesapariyÃdÃna vacanam. 2 Sd: evam evaæ. >/ #<[page 276]># %<276 UpekhÃ.>% Yà sattesu upekhà upekhÃyanà upekhÃyitattaæ upekhÃ- cetovimutti: ayaæ vuccati upekhÃ. Tattha katamaæ cittaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- {vi¤¤ÃïadhÃtu}: idaæ vuccati cittaæ. Idaæ cittaæ imÃya upekhÃya sahagataæ hoti sahajÃtaæ saæsaÂÂhaæ sampayuttaæ, tena vuccati upekhÃsahagatena cetÃsà ti. Ekaæ disan ti: puratthimaæ và disaæ pacchimaæ và disaæ uttaraæ và disaæ daddhiïaæ và disaæ uddhaæ và adho và tiriyaæ và vidisaæ vÃ. Pharitvà ti: pharitvà adhimuccitvÃ. ViharatÅti: iriyati . . . pe . . . viharati, tena vuccati viharatÅti. Tathà dutiyan ti: yath' eva ekaæ disaæ tathà dutiyaæ disaæ tathà tatiyaæ disaæ tathà catutthaæ disaæ tathà uddhaæ tathà adho tathà tiriyaæ tathà vidisaæ. Sabbadhi sabbattatÃya sabbÃvantaæ lokan ti: sabbena sabbaæ sabbathà sabbaæ asesaæ nis- sesaæ pariyÃdÃya\<*<1>*>/ vacanam etaæ sabbadhi sabbattatÃya sabbÃvantaæ lokan ti. UpekhÃsahagatena cetasà ti: tattha katamà upekhÃ? Yà sattesu upekhà upekhÃyanà upekhÃyitattaæ upekhÃ- cetovimutti: ayaæ vuccati upekhà Tattha katamaæ cittaæ? Yaæ cittaæ mano mÃnasaæ . . . pe . . . tajjà mano- vi¤¤ÃïadhÃtu: idaæ vuccati cittaæ. Idaæ cittaæ imÃya upekhÃya sahagataæ hoti sahajÃtaæ saæsaÂÂhaæ {sampayuttaæ}, tena vuccati upekhÃsahagatena cetasà ti. VipulenÃti: yaæ vipulaæ taæ mahaggataæ. Yaæ mahaggataæ taæ appamÃïaæ. Yaæ appamÃïaæ so avero. Yo avero so avyÃpajjho. Pharitvà ti: pharitvà adhimuccitvÃ. ViharatÅti: iriyati . . . pe . . . viharati, tena vuccati viharatÅti. SUTTANTABHùJANIYAõ.\<*<2>*>/ Catasso appama¤¤Ãyo: mettà karuïà mudità upekhÃ. Tattha katamà mettÃ? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 See p. 275, n. 1. 2 K: -bhÃjanÅyaæ. >/ #<[page 277]># %< Appama¤¤ajhÃnÃni. 277>% Idha\<*<1>*>/ bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati mettÃsahagataæ, yà tasmiæ samaye metti mettÃyanà mettÃyitattaæ mettÃ-cetovimutti: ayaæ vuccati mettÃ. Avasesà dhammà mettÃya sam- payuttÃ. Tattha katamà mettÃ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, vitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà . . . pe . . . dutiyaæ jhÃnaæ upasampajja viharati mettÃsahagataæ, yà tasmiæ samaye metti mettÃyanà {mettÃyitattaæ} mettÃ-cetovimutti: ayaæ vuccati mettÃ. Avasesà dhammà mettÃya sam- payuttÃ. Tatthà katamà mettÃ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, pÅtiyà ca virÃgà . . . pe . . . tatiyaæ jhÃnaæ upasampajja viharati mettÃsahagataæ, yà tasmiæ samaye metti mettÃyanà mettÃyitattaæ mettÃ-cetovimutti: ayaæ vuccati mettÃ, Avasesà dhammà mettÃya sampayuttÃ. Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati mettÃsahagataæ, yà tasmiæ samaye metti mettÃyanà mettÃyitattaæ mettÃ-cetovimutti: ayaæ vuccati mettÃ. Avasesà dhammà mettÃya sampayuttÃ. Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, avitakkaæ vicÃramattaæ vivekajaæ pÅtisukhaæ dutiyaæ jhÃnaæ upasampajja viharati mettÃsahagataæ, yà tasmiæ samaye metti mettÃyanà mettÃyitattaæ mettÃ- cetovimutti: ayaæ vuccati mettÃ. Avasesà dhammà mettÃya sampayuttÃ. Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, vitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà . . . pe . . . tatiyaæ jhÃnaæ upasampajja viharati mettÃsahagataæ, yà tasmiæ samaye metti mettÃyanà mettÃyitattaæ mettÃ-cetovimutti: ayaæ vuccati mettÃ. Avasesà dhammà mettÃya sam- payuttÃ. Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, pÅtiyà ca virÃgà . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati mettÃsahagataæ, yà tasmiæ samaye metti mettÃyanà mettÃyitattaæ mettÃ-cetovimutti: ayaæ vuccati mettÃ. Avasesà dhammà mettÃya sampayuttÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 C . Dh. S. 251-62. >/ #<[page 278]># %<278 Appama¤¤ajhÃnÃni.>% Tattha katamà karuïÃ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati karuïÃsahagataæ, yà tasmiæ samaye karuïà karuïÃyanà {karuïÃyitattaæ} karuïÃ-cetovimutti: ayaæ vuccati karuïÃ. Avasesà dhammà karunÃya sampayuttÃ. Tattha katamà karuïÃ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, vitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà . . . pe . . . dutiyaæ\<*<1>*>/ jhÃnaæ upasampajja viharati karuïÃsahagataæ, yà tasmiæ samaye karuïà karuïÃyanà karuïÃyitattaæ karuïÃ-ceto- vimutti: ayaæ vuccati karuïÃ. Avasesà dhammà karuïÃya sampayuttÃ. Tattha katamà karuïÃ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, pÅtiyà ca virÃgà . . . pe . . . tatiyaæ jhÃnaæ upasampajja viharati karuïÃsahagataæ, yà tasmiæ samaye karuïà karuïÃyanà karuïÃyitattaæ karuïÃ-cetovimutti: ayaæ vuccati karuïÃ. Avasesà dhammà karuïÃya sam- payuttÃ. Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati karuïÃsahagataæ, yà tasmiæ samaye karuïà karuïÃyanà karuïÃyitattaæ karuïÃ-cetovimutti: ayaæ vuccati karuïÃ. Avasesà dhammà karuïà sampayuttÃ. Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, avitakkaæ vicÃramattaæ vivekajaæ pÅtisukhaæ dutiyaæ jhÃnaæ upasampajja viharati karuïÃsahagataæ, yà tasmiæ samaye karuïà karuïÃyanà karunÃyitattaæ karuïÃ-cetovimutti: ayaæ vuccati karuïÃ. Avasesà dhammà karuïÃya sampayuttÃ. Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, vitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà . . . pe . . . tatiyaæ jhÃnaæ upasampajja viharati karuïÃsahagataæ, yà tasmiæ samaye karuïà karuïÃyanà karuïÃyitattaæ karuïÃ-ceto- vimutti: ayaæ vuccati karuïÃ. Avasesà dhammà karuïÃya sampayuttÃ. Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, pÅtiyà ca virÃgà . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati karuïÃsahagataæ, yà tasmiæ samaye \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd. here includes the following paragraphs by adding: . . . tatiyaæ jhÃnaæ . . . paÂhamaæ jhÃnaæ . . . catutthaæ jhÃnaæ upasampajja, &c. >/ #<[page 279]># %< Appama¤¤ajhÃnÃni. 279>% karuïà karuïÃyanà karuïÃyitattaæ karuïÃ-cetovimutti: ayaæ vuccati karuïÃ. Avasesà dhammà karuïÃya sam- payuttÃ. Tattha katamà muditÃ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati muditÃsahagataæ, yà tasmiæ samaye mudità muditÃyanà muditÃyitattaæ muditÃ-cetovimutti: ayaæ vuccati muditÃ. Avasesà dhammà muditÃya sam- payuttÃ. Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, {vitakkavicÃrÃnaæ} vÆpasamà . . . pe . . . dutiyaæ\<*<1>*>/ jhÃnaæ . . . tatiyaæ jhÃnaæ . . . paÂhamaæ jhanaæ . . . catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati muditÃsahagataæ, yà tasmiæ samaye mudità muditÃyanà muditÃyitattaæ muditÃ-cetovimutti: ayaæ vuccati muditÃ. Avasesà dhammà muditÃya sampayuttÃ. Tattha katamà upekhÃ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, sukhassa ca pahÃnà . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati upekhÃsahagataæ, yà tasmiæ samaye upekhà upekhÃyanà upekhÃyitattaæ upekhÃ-ceto- vimutti: ayaæ vuccati upekhÃ. Avasesà dhammà upekhÃya sampayuttÃ. Catasso appama¤¤Ãyo: mettÃ, karuïÃ, muditÃ, upekhÃ. Tattha katamà mettÃ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati mettÃsahagataæ, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva rÆpavacarassa kusalassa kammassa katattà upacitattà vipÃkaæ vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati mettÃsahagataæ, yà tasmiæ samaye metti mettÃyanà mettÃyitattaæ mettÃ-ceto- vimutti: ayaæ vuccati mettÃ. Avasesà dhammà mettÃya sampayuttÃ. Tattha katamà mettÃ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, vitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà . . . pe . . . dutiyaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: tatiyaæ jhÃnaæ upasampajja viharati, &c. Then another paragraph for Fourth jhÃna. >/ #<[page 280]># %<280 Appama¤¤ajhÃnÃni.>% jhÃnaæ . . . pe . . . tatiyaæ jhÃnaæ . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati mettÃsahagataæ, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva rÆpÃ- vacarassa kusalassa kammassa katattà upacitattà vipÃkaæ pÅtiyà ca virÃgà . . . pe . . . catutthaæ\<*<1>*>/ jhÃnaæ upa- sampajja viharati {mettÃsahagataæ}, yà tasmiæ samaye metti mettÃyanà mettÃyitattaæ mettÃ-cetovimutti: ayaæ vuccati mettÃ. Avasesà dhammà mettÃya sampayuttÃ. Tattha katamà karuïÃ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati karuïÃsahagataæ, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva rÆpÃvacarassa kusalassa kammassa katattà upacitattà vipÃkaæ vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampÃjja viharati karuïÃsahagataæ, yà tasmiæ samaye karuïà karuïÃyanà karuïÃyitattaæ karuïÃ-cetovimutti: ayaæ vuccati karuïÃ. Avasesà dhammà karuïÃya sampayuttÃ. Tattha katamà karuïÃ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, vitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà . . . pe . . . dutiyaæ jhÃnaæ . . . pe . . . tatiyaæ jhÃnaæ . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ . . . pe . . . catutthaæ\<*<2>*>/ jhÃnaæ upasampajja viharati karuïÃsahagataæ, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusala. Tass' eva rÆpÃ- vacarassa kusalassa kammassa katattà upacitattà vipÃkaæ pÅtiyà ca virÃgà . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ upasam- pajja viharati karuïÃsahagataæ, yà tasmiæ samaye karuïà karuïÃyanà karuïÃyitattaæ karuïÃ-cetovimutti: ayaæ vuccati karuïÃ. Avasesà dhammà karuïÃya sampÃyuttÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sd. K. and B. arrange the condensation thus: Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti vitakkavicarÃnaæ vÆpasamà . . . pe . . . dutiyaæ jhÃnaæ upasampajja viharati mettÃsahagataæ, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva rupÃvacarassa kusalassa kammassa katattà upacitattà vipÃkaæ vitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà . . . pe . . . dutiyaæ jhÃnaæ . . . pe . . . tatiyaæ jhÃnaæ . . . pe . . . pacÇÂhamaæ jhÃnaæ . . . pe . . . catutthaæ, &c. 2 So Sd. K. and B. condense as in the former paragraph. >/ #<[page 281]># %< Appama¤¤ajhÃnÃni. 281>% Tattha katamà muditÃ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati muditÃsahagataæ, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva rÆpÃvacarassa kusalassa kammassa katattà upacitattà vipÃkaæ vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati muditÃsahagataæ, yà tasmiæ samaye mudita muditÃyanà muditÃyitattaæ muditÃ-cetovimutti: ayaæ vuccati muditÃ. Avasesà dhammà muditÃya sampayuttÃ. Tattha katamà muditÃ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, vitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà . . . pe . . . dutiyaæ jhÃnaæ . . . pe . . . tatiyaæ jhÃnaæ . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ . . . pe . . . catutthaæ\<*<1>*>/ jhÃnaæ upasampajja viharati muditÃsahagataæ, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva rÆpÃvacarassa kusalassa kammassa katattà upacitattà vipÃkaæ pÅtiyà ca virÃgà . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati muditÃsahagataæ, yà tasmiæ samaye mudità muditÃyanà muditÃyitattaæ muditÃ-cetovimutti: ayaæ vuccati muditÃ. Avasesà dhammà muditÃya sam- payuttÃ. Tattha katamà upekhÃ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, sukhassa ca pahÃnà . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati upekhÃsahagataæ, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva rÆpÃvacarassa kusalassa kammassa katattà upacitattà vipÃkaæ sukhassa ca pahÃnà . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati upekhÃsahagataæ, yà tasmiæ samaye upekhà upekhÃyanà upekhÃyitattaæ upekhÃ-cetovimutti: ayaæ vuccati upekhÃ. Avasesà dhammà upekhÃya sampayuttÃ. Catasso appama¤¤Ãyo: mettà karuïà mudità upekhÃ. Tattha katamà mettÃ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÃvacaraæ jhÃnaæ bhÃveti kiriyaæ neva kusalaæ nÃkusalaæ na ca kammavipÃkaæ diÂÂhadhammasukhavihÃraæ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati mettÃsahagataæ: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K. and B. condense as in foregoing paragraphs. >/ #<[page 282]># %<282 Appama¤¤ÃjhÃnÃni.>% yà tasmiæ samaye metti mettÃyanà mettÃyitattaæ mettÃ- cetovimutti: ayaæ vuccati mettÃ. Avasesà dhammà mettÃya sampayuttÃ. Tattha katamà mettÃ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÃvacaraæ jhÃnaæ bhÃveti kiriyaæ neva kusalaæ nÃkusalaæ na ca kammavi- pÃkaæ diÂÂhadhammasukhavihÃraæ, vitakkavicÃrÃnaæ vÆ- pasamà . . . pe . . . dutiyaæ jhÃnaæ . . . pe . . . tatiyaæ jhÃnaæ . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ upasampajja vihatati mettÃsahagataæ, yà tasmiæ samaye metti mettÃyanà mettÃyitattaæ mettÃ- cetovimutti: ayaæ vuccati mettÃ. Avasesà dhammà mettÃya sampayuttÃ. Tattha katamà karuïà . . . pe . . . Tattha katamà mudità . . . pe . . .\<*<1>*>/ Tattha katamà upekhÃ? Idha bhikkhu yasmiæ samaye rÆpÃvacaraæ jhÃnaæ bhÃveti kiriyaæ neva kusalaæ nÃkusalaæ na ca kamma- vipÃkaæ diÂÂhadhammasukhavihÃraæ, sukhassa ca pahÃnà . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati upekhÃsahagataæ, yà tasmiæ samaye upekhà upekhÃyanà upekhÃyitattaæ upekhÃ-cetovimutti: ayaæ vuccati upekhÃ. Avasesà dhammà upekkhÃya sampayuttÃ. ABHIDHAMMABHùJANIYAõ.2 Catasso appama¤¤Ãyo: idha bhikkhu mettÃsahagatena cetasà ekaæ disaæ pharitvà viharati tathà dutiyaæ tathà tatiyaæ tathà catutthaæ: iti uddham adho tiriyaæ sabbadhi sabbattatÃya sabbÃvantaæ lokaæ mettÃsahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamÃïena averena ayÃpajjhena pharitvà viharati; karuïÃsahagatena cetasà . . . pe . . .\<*<3>*>/ muditÃsahagatena cetasà . . . pe . . . upekhÃsahagatena cetasà ekaæ disaæ pharitvà viharati tathà dutiyaæ tathà tatiyaæ tathà catutthaæ iti uddham adho tiriyaæ sabbadhi sabbattatÃya sabbÃvantaæ lokaæ upekhÃsahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamÃïena averena ayÃpajjhena pharitvà viharati. Catunnaæ appama¤¤Ãnaæ kati kusalà kati akusalà kati avyÃkatà . . . pe . . . kati saraïà kati araïÃ? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd gives full text. K. omits all . . . pe . . . 2 K: -bhÃjanÅyaæ. 3 So Sd. B. and K. give full text. >/ #<[page 283]># %< Pa¤hÃpucchakaæ. 283>% Siyà kusalà siyà avyÃkatÃ. Tisso appama¤¤Ãyo\<*<1>*>/ sukhÃya vedanÃya sampayuttÃ; upekhà adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttÃ. Siyà vipÃkà siyà vipÃkadhammadhammà siyà neva- vipÃka-na-vipÃkadhammadhammÃ. Siyà {upÃdiïïupÃ- dÃniyÃ} siyà anupÃdiïïupÃdÃniyÃ. AsaÇkiliÂÂha-saÇkilesikÃ. Tisso appama¤Ãyo siyà savitakka-savicÃrà siyà avi- takka-vicÃramattà siyà avitakkÃ-avicÃrÃ; upekhà avitakka avicÃrÃ. Tisso appama¤¤Ãyo siyà pÅtisahagatÃ\<*<2>*>/ siyà sukha- sahagatà na upekhÃsahagatà siyà na vattabbà pÅtisahagatà ti; upekhà upekhÃsahagatÃ. Neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbÃ. Neva das- sanena na bhÃvanÃya pahÃtabbahetukÃ. Siyà ÃcayagÃ- miniyo\<*<3>*>/ siyà neva ÃcayagÃminiyo na apacayagÃminiyo\<*<3>*>/ Neva sekhà nÃsekhÃ. MahaggatÃ; na vattabbà parittÃrammaïà ti pi mahag- gatÃrammaïà ti pi appamÃïÃrammaïà ti pi. MajjhimÃ. AniyatÃ. Na vattabbà maggÃrammÃïà ti pi maggahetukà ti pi maggÃdhipatino ti pi. Siyà uppannà siyà anuppannà siyà uppÃdiniyo.\<*<4>*>/ Siyà atÅtà siyà anÃgatà siyà paccuppannÃ. Na vattabbà atÅtÃ- rammaïà ti pi anÃgatÃrammaïà ti pi\<*<5>*>/ paccuppannÃram- maïà ti pi. Siyà ajjhattà siyà bahiddhà siyà ajjhattabahiddhÃ; bahiddhÃrammaïÃ; anidassana-appaÂighÃ. Mettà hetu; tisso appama¤¤Ãyo na hetÆ. SahetukÃ; hetusampayuttÃ. Mettà hetu ceva sahetukà ca; tisso appama¤¤ayo na vattabbà hetÆ ceva sahetukà cÃti, sahe- tukà ceva na ca hetÆ. Mettà hetu ceva hetusampayuttà ca; tisso appama¤¤Ãyo na vattabbà hetÆ ceva hetusam- payuttà cÃti, hetusampayuttà ceva na ca hetÆ. Tisso appama¤¤Ãyo na hetÆ sahetukÃ; mettà na vattabbà na hetu sahetukà ti pi na hetu ahetukà ti pi. SappaccayÃ, saÇkhatÃ. AnidassanÃ; appaÂighÃ; arÆpÃ; lokiyÃ; kenaci vi¤¤eyyà kenaci na vi¤¤eyyÃ. No ÃsavÃ. SÃsavÃ; ÃsavavippayuttÃ; na vattabbà Ãsavà ceva sÃsavà cÃti, sÃsavà ceva no ca ÃsavÃ, na vattabbà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K. has here, and once below, appama¤¤Ã¤o. 2 Sd: siyà pÅtisahagatà sukhassa ca sahagatÃ, na upekhÃsahagatÃ, siyà na vattabbà pÅtisahagatà ti upekhÃsahagatÃ. 3 B. and K. -gÃmino. 4 B. and K: uppÃdino. 5 Sd omits. >/ #<[page 284]># %<284 Catasso appama¤¤Ãyo.>% Ãsavà ceva Ãsavasampayuttà cÃti pi Ãsavasampayuttà ceva no ca Ãsavà ti pi; ÃsavavippayuttasÃsavÃ. No saæyojanà . . . pe . . . No ganthà . . . No oghà . . . No yogà . . . No nÅvaraïà . . . No parÃmÃsà . . . SÃrammaïÃ. No cittÃ. CetasikÃ; cittasampayuttÃ; cittasaæsaÂÂhÃ; cittasamuÂÂhÃnÃ; cittasahabhuno; cittÃnuparivattiniyo; cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃnÃ; cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃna- sahabhuno; cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃnÃnuparivattiniyo BÃhirÃ. No upÃdÃ\<*<2>*>/ Siyà upÃdiïïà siyà anupÃdiïïÃ. No upÃdÃnà . . . pe . . .\<*<3>*>/ No kilesà . . . pe . . . Na dassanena pahÃtabbÃ, na bhÃvanÃya pahÃtabbÃ; na dassanena pahÃtabbahetukÃ, na bhÃvanÃya pahÃtabba- hetukÃ. Tisso appama¤¤Ãyo siyà savitakkà siyà avitakkÃ; upekhà avitakkÃ. Tisso appama¤¤Ãyo siyà savicÃrà siyà avicÃrÃ; upekhà avicÃrÃ. Tisso appama¤¤Ãyo siyà sappÅtikà siyà appÅtikÃ; upekhà appÅtikÃ. Tisso appama¤¤Ãyo siyà pÅti- sahagatà siyà na na pÅtisahagatÃ; upekhà na pÅtisahagatÃ. Tisso appama¤¤Ãyo sukhasahagatÃ; upekhà na sukhÃ- sahagatÃ. Upekhà upekhÃsahagatÃ; tisso appama¤¤Ãyo na upekhÃsahagatÃ. Na kÃmÃvacarÃ;\<*<4>*>/ rÆpÃvacarÃ; na arÆpÃvacarÃ; pariyÃ- pannÃ. AniyyÃnikÃ; aniyatÃ. Sa-uttarÃ; araïà ti. PA¥HùPUCCHAKAõ. APPAMA¤¤ùVIBHA§GO SAMATTO TERASAMO.\<*<5>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K and B: -parivattino. 2 K: nupÃdÃ. 3 K: nupÃdÃnÃ. B. alone gives . . . pe . . . 4 Sd inserts na. 5 K. omits terasamo; Sd omits samatto. Neither has niÂÂhito. >/ #<[page 285]># %< Pa¤ca sÅkkhÃpadÃni 285>% XIV. SIKKHùPADAVIBHA§GO. PA¥CA sikkhÃpadÃni: pÃïÃtipÃtà veramaïÅ sikkhÃpadaæ, adinnÃdÃnà veramaïÅ sikkhÃpadaæ, kÃmesu micchÃcÃrà veramaïÅ sikkhÃpadaæ, musÃvÃdà veramaïÅ sikkhÃpadaæ, surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnà veramaïÅ sikkhÃpadaæ. (a) Tattha katamaæ pÃïÃtipÃtà veramaïÅ sikkhÃpadaæ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacaraæ kusalaæ cittaæ uppannaæ hoti somanassasahagataæ ¤Ãïasampayuttaæ, pÃïÃtipÃtà viramantassa yà tasmiæ samaye pÃïÃtipÃtà Ãrati virati paÂivirati veramaïÅ akiriyà adaraïaæ anajjhÃpatti velÃ- anatikkamo setughÃto: idaæ vuccati pÃïÃtipÃtà veramaïÅ sikkhÃpadaæ. Avasesà dhammà veramaïiyà sampayuttÃ. (b) Tattha katamaæ {pÃïÃtipÃtÃ} veramaïÅ sikkhÃpadaæ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacaraæ kusalaæ cittaæ uppannaæ hoti somanassasahagataæ ¤Ãïasampayuttaæ, pÃïÃtipÃtà viramantassa yà tasmiæ samaye cetanà sa¤cetanà sa¤ceta- yitattaæ: idaæ vuccati pÃïÃtipÃtà veramÃïÅ sikkhÃpadaæ. Avasesà dhammà cetanÃya sampayuttÃ. (c) Tattha katamaæ pÃïÃtipatà veramaïÅ sikkhÃpadaæ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacaraæ kusalaæ cittaæ uppannaæ hoti somanassasahagataæ ¤Ãïasampayuttaæ, pÃïÃtipÃtà viramantassa phasso vedanà . . .\<*<1>*>/ paggÃho avikkhepo: idaæ vuccati pÃnÃtipÃtà veramaïÅ sikkhÃpadaæ. (a*) Tattha\<*<2>*>/ katamaæ pÃïÃtipÃtà veramaïÅ sikkhÃpadaæ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacaraæ kusalaæ cittaæ uppannaæ hoti somanassasahagataæ ¤Ãïasampayuttaæ sasaÇkhÃrena . . . pe\<*<3>*>/ . . . somanassasahagataæ ¤Ãïavippayuttaæ . . . \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Only B. indicates any hiatus here. C . above passim and Dh. S. 1, passim. K. and B. omit vedanà throughout. 2 Sd gives this paragraph on p. 287, and omits (b*) and (c*). 3 K. omits . . . pe . . . >/ #<[page 286]># %<286 Pa¤ca sikkhÃpadÃni.>% pe.\<*<1>*>/ . . somanassasahagataæ ¤Ãïavippayuttaæ sasaÇ- khÃrena . . . pe . . . upekhÃsahagataæ ¤Ãïasampayuttaæ . . . pe . . . upekhÃsahagataæ ¤Ãïasampayuttaæ sasaÇ- khÃrena . . . pe . . . upekhÃsahagataæ ¤Ãïavippayuttaæ . . . pe . . . upekhÃsahagataæ ¤Ãïavippayuttaæ sasaÇ- khÃrena, pÃïÃtipÃtà viramantassa yà tasmiæ samaye pÃïÃ- tipÃtà Ãrati virati paÂivirati veramaïÅ akiriyà akaraïaæ anajjhÃpatti velÃ-anatikkamo setughÃto: idaæ vuccati pÃïÃ- tipÃtà veramaïÅ sikkhÃpadaæ. Avasesà dhammà vera- maïiyà sampayuttÃ. (b*) Tattha katamaæ pÃïÃtipÃtà veramaïÅ sikkhÃpadaæ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacaraæ kusalaæ cittaæ uppannaæ hoti upekhÃsahagataæ ¤Ãïavippayuttaæ sasaÇkharena, pÃïÃtipÃtà viramantassa yà tasmiæ samaye cetanà sa¤- cetanà sa¤cetayitattaæ: idaæ vuccati pÃïÃtipÃtà veramaïÅ sikkhÃpadaæ. Avasesà dhammà cetanÃya sampayuttÃ. (c*) Tattha katamaæ pÃïÃtipÃtà veramaïÅ sikkhÃpadaæ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacaraæ kusalaæ cittaæ uppannaæ hoti upekhÃsahagataæ ¤Ãïasampayuttaæ sasaÇkhÃrena, pÃnÃtipÃtà viramantassa phasso vedanà . . . paggÃho avikkhepo: idaæ vuccati pÃïÃtipÃtà veramaïÅ sikkhÃ- padaæ. Tattha katamaæ adinnÃdÃnà veramaïÅ sikkhÃpadaæ? . . . pe\<*<2>*>/ . . . kÃmesu micchÃcÃrà {veramaïÅ} sikkhÃpadaæ? . . . pe . . . musÃvÃdà veramaïÅ sikkhÃpadaæ? . . . pe . . . (a) surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnà veramaïÅ sikkhÃ- padaæ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacaraæ kusalaæ cittaæ uppannaæ hoti somanassasahagataæ ¤Ãïasampayuttaæ, surÃmeraya- majjapamÃdaÂÂhÃnà viramantassa yà tasmiæ samaye surÃ- merayamajjapamÃdaÂÂhÃnà Ãrati virati pativirati veramaïÅ akiriyà akaraïaæ anajjhÃpatti velÃ-anatikkamo setughÃto: idaæ vuccati surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnà veramaïÅ sikkhÃpadaæ. Avasesà dhammà veramaïiyà sampayuttÃ. (b) Tattha katamaæ {surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnÃ} {veramaïÅ} sikkhÃpadaæ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacaraæ kusalaæ cittaæ uppannaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K. omits remaining . . . pe' . . . s. 2 Sd gives in full the three paragraphs corresponding to (a), (b) and (c) only, the case of this and the next two sikkhÃpadÃni. >/ #<[page 287]># %< Kusalacittaæ. 287>% hoti somanassasahagataæ {¤Ãïasampayuttaæ}, surÃmeraya- majjapamÃdaÂÂhÃnà viramantassa yà tasmiæ samaye cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: idaæ vuccati surÃmerayamajja- pamÃdaÂÂhÃnà veramÃïÅ sikkhÃpadaæ. Avasesà dhammà cetanÃya sampayuttÃ. (c) Tattha katamaæ surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnà veramaïÅ sikkhÃpadaæ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacaraæ kusalaæ cittaæ uppannaæ hoti somanassasahagataæ ¤Ãïasampayuttaæ, surÃmeraya- majjapamÃdaÂÂhÃnà viramantassa phasso vedanà . . . paggÃho avikkhepo: idaæ vuccati surÃmerayamajjapamÃ- daÂÂhÃnà veramaïÅ sikkhÃpadaæ. (a*) Tattha\<*<1>*>/ katamaæ surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnà veramaïÅ sikkhÃpadaæ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacaraæ kusalaæ cittaæ uppannaæ hoti somanassasahagataæ ¤Ãïasampayuttaæ sasaÇkhÃrena . . . somanassasahagataæ ¤Ãïavippayuttaæ . . . somanas- sasahagataæ ¤Ãïavippayuttaæ sasaÇkhÃrena . . . upekhÃ- sahagataæ ¤Ãïasampayuttaæ, . . . upekhÃsahagataæ ¤Ãïa- sampayuttaæ sasaÇkhÃrena . . . upekhÃsahagataæ ¤Ãïa- vippayuttaæ . . . upekhÃsahagataæ ¤Ãïavippayuttaæ sasaÇ- khÃrena, surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnà viramantassa yà tasmiæ samaye surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnà Ãrati virati paÂivirati veramaïÅ akiriyà akaraïaæ anajjhÃpatti velÃ- anatikkamo setughÃto: idaæ vuccati surÃmerayamajja- pamÃdaÂÂhÃnà veramaïÅ sikkhÃpadaæ. Avasesà dhammà veramaïiyà sampayuttÃ. (b*) Tattha katamaæ surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnà veramaïÅ sikkhÃpadaæ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacaraæ kusalaæ cittaæ uppannaæ hoti upekhÃsahagataæ ¤Ãïavippayuttaæ sasaÇkhÃrena, surÃ- merayamajjapamÃdaÂÂhÃnà viramantassa yà tasmiæ samaye cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: idaæ vuccati surÃme- rayamajjapamÃdaÂÂhÃnà veramaïÅ sikkhÃpadaæ. Avasesà dhammà cetanÃya sampayuttÃ. (c*) Tattha katamaæ surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnà veramaïÅ sikkhÃpadaæ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacaraæ kusalaæ cittaæ uppannaæ hoti upekhÃsahagataæ ¤Ãïavippayuttaæ sasaÇkhÃrena, {surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnÃ} viramantassa phasso ve- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd inserts here the paragraph (a*), p. 285, down to upekhÃsahagataæ ¤Ãïavippayuttaæ sasaækhÃrena, and then continues surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnà as above. >/ #<[page 288]># %<288 Pa¤ca sikkhÃpadÃni.>% danà . . . paggÃho avikkhepo: idaæ vuccati surÃmeraya- majjapamÃdaÂÂhÃnà veramaïÅ sikkhÃpadaæ. Pa¤ca sikkhÃpadÃni: pÃïÃtipÃtà veramaïÅ sikkhÃpadaæ, adinnÃdÃnà veramaïÅ sikkhÃpadaæ, kÃmesu micchÃcÃrà veramaïÅ sikkhÃpadaæ, musÃvÃdà veramaïi sikkhÃpadaæ, surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnà veramaïÅ sikkhÃpadaæ. (a) Tattha katamaæ pÃïÃtipÃtà veramaïÅ sikkhÃpadaæ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacaraæ kusalaæ cittaæ uppannaæ hoti somanassasahagataæ ¤Ãïasampayuttaæ hÅnaæ . . . pe\<*<1>*>/ . . . majjhimaæ . . . pe . . . païÅtaæ . . . pe . . . chandÃdhipateyyaæ . . . pe . . . viriyÃdhipateyyaæ . . . pe . . . cittÃdhipateyyaæ . . . pe . . . vÅmaæsÃdhipateyyaæ . . . chandÃdhipateyyaæ hÅnaæ . . . majjhimaæ . . . païÅtaæ . . . viriyÃdhipateyyaæ hÅnaæ . . . majjhimaæ . . . païÅ- taæ . . . cittÃdhipateyyaæ hÅnaæ . . . majjhimaæ . . . païÅtaæ . . . vÅmaæsÃdhipateyyaæ hÅnaæ . . . majjhimaæ . . . païÅtaæ,\<*<2>*>/ pÃïÃtipÃtà viramantassa yà tasmiæ samaye pÃïÃtipÃtà Ãrati virati paÂivirati veramaïÅ akiriyà aka- raïaæ anajjhÃpatti velÃ-anatikkamo setughÃto: idaæ vuc- cati pÃïÃtipÃtà veramaïÅ sikkhÃpadaæ. Avasesà dhamma veramaïÅyà sampayuttÃ. (b) Tattha katamaæ pÃïÃtipÃtà veramaïi sikkhÃpadaæ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacaraæ kusalaæ cittaæ uppannaæ hoti somanassasahagataæ ¤Ãïasampayuttaæ hÅnaæ . . . majjhimaæ . . . païÅtaæ, chandÃdhipateyyaæ . . . viriyÃ- dhipateyyaæ . . . cittÃdhipateyyaæ . . . vÅmaæsÃdhipÃ- teyyaæ . . . chandÃdhipateyyaæ hÅnaæ . . . majjhimaæ . . . païÅtaæ . . . viriyÃdhipateyyaæ hÅnaæ . . . majjhi- maæ . . . païÅtaæ . . . cittÃdhipateyyaæ hÅnaæ . . . maj- jhimaæ . . . païÅtaæ . . . vÅmaæsÃdhipateyyaæ hÅnaæ . . . majjhimaæ . . . païÅtaæ, pÃïÃtipÃtà viramantassa yà tasmiæ samaye cetanà sa¤cetanà sa¤cetayitattaæ: idaæ vuccati pÃïÃtipÃtà veramaïÅ sikkhÃpadaæ. Avasesà dhammà cetanÃya sampayuttÃ. (c) Tattha katamaæ pÃïÃtipÃtà veramaïÅ sikkhÃpadaæ? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K. omits all . . . pe . . . See Dh. S. 269. 2 Sd here omits the following, ending as under paragraph (c), p. 287, then reverting to (b) above, contracts the next 5 replies into one paragraph. >/ #<[page 289]># %< Kusalacittaæ 289>% Yasmiæ samaye kÃmÃvacaraæ kusalaæ cittaæ uppannaæ hoti somanassasahagataæ ¤Ãïasampayuttaæ hÅnaæ . . . majjhimaæ . . . païÅtaæ . . . chandÃdhipateyyaæ . . . viriyÃ- dhipateyyaæ . . . cittÃdhipateyyaæ . . . vÅmaæsÃdhipa- teyyaæ . . . chandÃdhipateyyaæ hÅnaæ . . . majjhimaæ . . . païÅtaæ . . . viriyÃdhipateyyaæ hÅnaæ . . . majjhimaæ . . . païÅtaæ . . . cittÃdhipateyyaæ hÅnaæ . . . majjhimaæ . . . païÅtaæ . . . {vÅmaæsÃdhipateyyaæ} hÅnaæ . . . maj- jhimaæ . . . païÅtaæ, pÃïÃtipÃtà viramantassa phasso vedanà . . . paggÃho avikkhepo: idaæ vuccati pÃïÃtipÃtà veramaïÅ sikkhÃpadaæ. (a*-c*) Tattha katamaæ pÃïÃtipÃtà veramaïÅ sikkhÃ- padaæ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacaraæ kusalaæ cittaæ uppannaæ hoti somanassasahagataæ ¤Ãïasampayuttaæ sasaÇkhÃrena . . . somanassasahagataæ ¤Ãïavippayuttaæ . . . somanas- sasahagataæ ¤Ãïavipayuttaæ sasaÇkhÃrena . . . upekhÃ- sahagataæ ¤Ãïasampayuttaæ . . . upekhÃsahagataæ ¤Ãïasam- payuttaæ sasaÇkhÃrena . . . upekhÃsahagataæ ¤Ãïavip- payuttaæ . . . upekhÃsahagataæ ¤Ãïavippayuttaæ sasaÇ- khÃrena hÅnaæ . . . majjhimaæ . . . païÅtaæ . . . chan- dÃdhipateyyaæ . . . viriyÃdhipateyyaæ . . . cittÃdhipa- teyyaæ . . .\<*<1>*>/ chandÃdhipateyyaæ hÅnaæ . . . majjhimaæ . . . païÅtaæ . . . viriyÃdhipateyyaæ hÅnaæ . . . majjhimaæ . . . païÅtaæ, cittÃdhipateyyaæ hÅnaæ . . . majjhimaæ . . . païÅtaæ, pÃïÃtipÃtà viramantassa yà tasmiæ samaye pÃïÃ- tipÃtà Ãrati virati paÂivirati veramaïÅ akiriyà akaraïaæ anajjhÃpatti velÃ-anatikkamo setughÃto: idaæ vuccati pÃïÃ- tipÃtà veramaïÅ sikkhÃpadaæ. Avasesà dhammà vera- maïiyà sampayuttà . . . pe . . . Avasesà dhammà cetanÃya sampayuttà . . . pe . . . phasso vedanà . . . paggÃho avik- khepo: idaæ vuccati pÃïÃtipÃtà veramaïÅ sikkhÃpadaæ. (a) Tattha katamaæ adinnÃdÃnà veramaïÅ sikkhÃpadaæ . . . kÃmesu micchÃcÃrà veramaïÅ sikkhÃpadaæ . . . musÃ- vÃdà veramaïÅ sikkhÃpadaæ . . . surÃmerayamajjapamÃ- daÂÂhÃnà veramaïÅ sikkhÃpadaæ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacaraæ kusalaæ cittaæ uppannaæ hoti somanassasahagataæ ¤Ãïasampayuttaæ hÅnaæ . . . maj- jhimaæ . . . païÅtaæ . . . chandÃdhipateyyaæ . . . viriyÃdhi- pateyyaæ . . . cittÃdhipateyyaæ . . . vÅmaæsÃdhipateyyaæ . . . chandÃdhipateyyaæ hÅnaæ . . . majjhimaæ . . . païÅtaæ . . . \<-------------------------------------------------------------------------- 1 All texts omit vÅmaæsÃdhipateyyaæ (in conjunction with consciousness which is ¤Ãïavippayuttaæ). >/ #<[page 290]># %<290 Dhammà sikkhÃ>% viriyÃdhipateyyaæ hÅnaæ . . . majjhimaæ . . . païÅtaæ . . . cittÃdhipateyyaæ hÅnaæ . . . majjhimaæ . . . païÅtaæ . . . vÅmaæsÃdhipateyyaæ hÅnaæ . . . majjhimaæ . . . païÅtaæ, surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnà viramantassa yà tasmiæ samaye surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnà Ãrati virati paÂi- virati veramaïÅ akiriyà akaraïaæ anajjhÃpatti velÃ-ana- tikkamo setughÃto: idaæ vuccati surÃmerayamajjapamÃ- daÂÂhÃnà {veramaïÅ} sikkhÃpadaæ. Avasesà dhammà vera- maïiyà sampayuttà . . . pe . . . (b) avasesà dhammà cetanÃya sampayuttà . . . pe . . . (c) phasso vedanà . . . paggÃho avikkhepo: idaæ vuccati surÃmerayamajjapamÃ- daÂÂhÃnà veramÃïÅ sikkhÃpadaæ. (a*) Tattha katamaæ surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnà veramaïÅ sikkhÃpadaæ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacaraæ kusalaæ cittaæ uppannaæ hoti somanassasahagataæ ¤Ãïasampayuttaæ sasaÇkhÃrena . . . somanassasahagataæ {¤Ãïavippayuttaæ} . . . somanassa- sahagataæ ¤Ãïavippayuttaæ sasaÇkhÃrena . . . upekhÃ- sahagataæ ¤Ãïasampayuttaæ . . . upekhÃsahagataæ ¤Ãïa- sampayuttaæ sasaÇkhÃrena . . . upekhÃsahagataæ ¤Ãïa- vippayuttaæ . . . upekhÃsahagataæ ¤Ãïavippayuttaæ sasaÇ- khÃrena hÅnaæ . . . majjhimaæ . . . païÅtaæ . . . chandh- Ãdhipateyyaæ . . . viriyÃdhipateyyaæ . . . cittÃdhipÃ- teyyaæ . . . chandhÃdhipateyyaæ hÅnaæ . . . majjhimaæ . . . païÅtaæ . . . viriyÃdhipateyyaæ hÅnaæ . . . majjhi- maæ . . . païÅtaæ . . . cittÃdhipateyyaæ hÅnaæ . . . maj- jhimaæ . . . païÅtaæ, surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnà vira- mantassa yà tasmiæ samaye surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnà Ãrati virati paÂivirati veranaïÆ akiriyà akaraïaæ anaj- jhÃpaÂÂi velÃ-anatikkamo setughÃto: idaæ vuccati surÃme- rayamajjapamÃdaÂÂhÃnà veramaïi sikkhÃpadaæ. Avasesà dhammà veramaïiyà sampayuttà . . . pe (b*) . . . Avasesà dhammà cetanÃya sampayuttà . . . pe (c*) . . . phasso vedanà . . . paggÃho avikkhepo: idaæ vuccati surÃmeraya- majjapamÃdaÂÂhÃnà veramaïÅ sikkhÃpadaæ. Katame dhammà sikkhÃ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacaraæ kusalaæ cittaæ uppannaæ hoti somanassasahagataæ ¤Ãïasampayuttaæ, rÆpÃrammaïaæ và . . . pe . . . dhammÃrammaïaæ và yaæ yaæ và pan' Ãrabbha, tasmiæ samaye phasso\<*<1>*>/ hoti . . . pe . . . avik- khepo hoti: ime dhammà sikkhÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd adds vedanà and omits pe. >/ #<[page 291]># %< Pa¤hÃpucchakaæ 291>% Katame dhammà sikkhÃ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacaraæ kusalaæ cittaæ uppannaæ hoti somanassasahagataæ ¤Ãïasampayuttaæ sasaÇkhÃrena . . . somanassasahagataæ ¤Ãïavippayuttaæ . . . somanas- sasahagataæ ¤Ãïavippayuttaæ sasaÇkhÃrena . . . upekhÃ- sahagataæ ¤Ãïasampayuttaæ . . . upekhÃsahagataæ ¤Ãïa- sampayuttaæ sasaÇkhÃrena . . . upekhÃsahagataæ ¤Ãïa- vippayuttaæ . . . upekhÃsahagataæ ¤Ãïavippayuttaæ sasaÇ- khÃrena, rÆpÃrammaïaæ và . . . pe . . . dhammÃram- manaæ vÃ, yaæ yaæ và pan' Ãrabbha; tasmiæ samaye phasso hoti\<*<1>*>/ . . . pe . . . avikkhepo hoti; ime dhammà sikkhÃ. Katame dhammà sikkhÃ? Yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti\<*<2>*>/ . . . pe . . . arÆpÆpapattiyà maggaæ bhaveti . . . pe . . .\<*<3>*>/ lokut- taraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhiga- tÃnaæ pahÃnÃya paÂhamÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà sikkhÃ. ABHIDHAMMABHùJANIYAõ.4 Pa¤ca sikkhÃpadÃni: pÃïÃtipÃtà veramaïÅ sikkhÃpadaæ, adinnÃdÃnà veramaïÅ sikkhÃpadaæ, kÃmesu micchÃcÃrà veramaïÅ sikkhÃpadaæ, musÃvÃdà veramaïÅ sikkhÃpadaæ, surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnà veramaïÅ sikkhÃpadaæ. Pa¤cannaæ sikkhÃpadÃnaæ\<*<5>*>/ kati kusalà kati akusalà kati avyÃkatà . . . pe . . . kati saraïà kati araïÃ? Kusalà yeva. Siyà sukhÃya vedanÃya sampayuttà siyà adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttÃ. VipÃkadham- madhammÃ. AnupÃdiïïupÃdÃniyÃ. AsaÇkiliÂÂha-saÇki- lesikÃ. Savitakka-savicÃrÃ. Siyà pÅtisahagatà siyà sukhasahagatà siyà upekhÃsahagatÃ. Neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbÃ, neva dassanena bhÃvanÃya pahÃtabbahetukÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sd. 2 Sd gives nearly full text: the jhÃnas, and the arÆpajhÃnaæ: sabbaso Ãki¤ca¤¤Ãyatanaæ samatikkamma, &c., both ending as in preceding paragraph. 3 K. omits pe. 4 K. -bhÃjanÅyaæ. 5 Sd: pa¤casikkhÃpadÃnaæ. >/ #<[page 292]># %<292 Pa¤ca sikkhÃpadÃni>% ùcayagÃmino. Neva sekhà nÃsekhÃ. ParittÃ; parittÃ- rammaïÃ; majjhimÃ. AniyatÃ. Na vattabbà maggÃram- maïà ti pi maggahetukà ti pi maggÃdhipatino ti pi. Siyà uppannà siyà anippannÃ, na vattabbà uppÃdino ti. Siyà atÅtà siyà anÃgatà siyà paccuppannÃ. PaccuppannÃ- rammaïÃ. Siyà ajjhattà siyà bahiddhà siyà ajjhattabahiddha. BahiddharammaïÃ; anidassana-appaÂighà Na hetÆ; sahetukÃ; hetusampayuttÃ; na vattabbà hetÆ ceva sahetukà cÃti, sahetukà ceva na ca hetu, na vattabbà hetÆ ceva hetusampayuttà cÃti, hetusampayuttà ceva na ca hetÆ; na hetÆ sahetukÃ. SappaccayÃ; saÇ- khatÃ; anidassanÃ; appaÂighÃ; arÆpÃ; lokiyÃ; kenaci vi¤¤eyyÃ, kenaci na vi¤¤eyyÃ. No ÃsavÃ; sÃsavÃ; ÃsavavippayuttÃ, na vattabbà Ãsavà ceva sÃsavà cÃti, sÃsavà ceva no ca ÃsavÃ; na vattabbà Ãsavà ceva Ãsavasampayuttà cÃti pi, Ãsavasampayuttà ceva no ca Ãsavà ti pi; Ãsavavippayutta-sÃsavÃ. No saæyojanà . . . No ganthà . . . No oghà . . . No yogà . . . No nÅvaraïà . . . No parÃmÃsà . . . SÃrammaïÃ. No cittÃ; cetasikÃ; cittasampayuttÃ; cittasaæsaÂÂhÃ; cittasamuÂÂhÃnÃ; cittasahabhuno; cittÃnuparivattino; cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃnÃ; cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃna- sahabhuno; cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃnÃnuparivattino. {BÃhirÃ}; no upÃdÃ;\<*<1>*>/ anupÃdiïïÃ. No upÃdÃnÃ.\<*<2>*>/ . . . No kilesà . . . Na dassanena pahÃtabbÃ, na bhÃvanÃya pahÃtabbÃ. Na dassanena pahÃtabbahetukÃ, na bhÃvanÃya pahÃtabbahe- tukÃ. Savitakka-savicÃrÃ. Siyà sappÅtikà siyà appÅtikÃ. Siyà pÅtisahagatà siyà na pÅtisahagatÃ. Siyà sukhasahagatà siyà na sukhasahagatÃ. Siyà upekhÃsahagatà siyà na upekhÃsahagatÃ. KÃmÃvacara; na rÆpÃvacarÃ; na\<*<3>*>/ arÆpÃvacarÃ; pariyÃ- pannÃ. AniyyÃnikÃ; aniyatÃ. Sa-uttarÃ. Araïà ti. PA¥HùPUCCHAKAõ. SIKKHùPADAVIBHA§GO SAMATTO CUDDASAMO.4 \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: nupÃdÃ. Sd: no' pÃdÃ. 2 K: nupÃdÃnÃ. Sd: no' pÃdÃnÃ. 3 Sd omits na. 4 Sd omits Pa¤hÃpucchakaæ and samatto. K. omits cuddasamo. B. has niÂÂhito. >/ #<[page 293]># %< Catasso paÂisambhidà 293>% XV. PAèISAMBHIDùVIBHA§GO. CATASSO paÂisambhidÃ: atthapaÂisambhidà dhammapaÂi- sambhidà niruttipaÂisambhidà paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. Atthe ¤Ãïaæ atthapatisambhidÃ. Dhamme ¤Ãïaæ dham- mapaÂisambhidÃ. Tatra\<*<1>*>/ dhammaniruttÃbhilÃpe ¤Ãïaæ niruttipaÂisambhidÃ. ¥Ãïesu ¤Ãïaæ paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. Catasso paÂisambhidÃ: atthapaÂisambhidà dhammapaÂi- sambhidà niruttipaÂisambhidà patibhÃïapaÂisambhidÃ. Dukkhe ¤Ãïaæ atthapaÂisambhidÃ. Dukkhasamudaye ¤Ãïaæ dhammapaÂisambhidÃ. Dukkhanirodhe ¤Ãïaæ atthapaÂisambhidÃ. DukkhanirodhagÃminiyà paÂipadÃya ¤Ãïaæ dhammapaÂisambhidÃ. Tatra\<*<1>*>/ dhammaniruttÃ- bhilÃpe ¤Ãïaæ niruttipaÂisambhidÃ. ¥Ãïesu ¤Ãïaæ paÂi- bhÃïapaÂisambhidÃ. Catasso paÂisambhidÃ. AtthapaÂisambhidà dhamma- paÂisambhidà niruttipaÂisambhidà paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. Hetumhi ¤Ãïaæ dhammapaÂisambhidÃ. Hetuphale ¤Ãïaæ atthapaÂisambhidÃ. Tatra\<*<2>*>/ dhammaniruttÃbhilÃpe ¤Ãïaæ niruttipaÂisambhidÃ. ¥Ãïesu ¤Ãïaæ paÂibhÃïa- paÂisambhidÃ. Catasso paÂisambhidÃ: atthapatisambhidà dhammapaÂi- sambhidà niruttipaÂisambhidà paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. Ye dhammà jÃtà bhÆtà sa¤jÃtà nibbattà abhinibbattà pÃtubhÆtÃ, imesu dhammesu ¤Ãïaæ atthapaÂisambhidÃ. Yehi dhammehi te dhammà jÃtà bhÆtà sa¤jÃtà nibbattà abhinibbattà pÃtubhÆtÃ, tesu dhammesu ¤Ãïaæ dhamma- paÂisambhidÃ. Tatra dhammaniruttÃbhilÃpe ¤Ãïaæ nirut- tipaÂisambhidÃ. ¥Ãïesu ¤Ãïaæ paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: tattha, and always. 2 Sd: yamhà dhammÃ. >/ #<[page 294]># %<294 Catasso paÂisambhidÃ>% Catasso paÂisambhidÃ: atthapaÂisambhidà dhammapaÂi- sambhidà niruttipaÂisambhidà paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. JarÃmaraïe ¤Ãïaæ atthapatisambhidÃ. JarÃmaraïa- samudaye ¤Ãïaæ dhammapaÂisambhidÃ. JarÃmaraïani- rodhe ¤Ãïaæ atthapaÂisambhidÃ. JarÃmaraïanirodhagÃ- miniyà paÂipadÃya ¤Ãïaæ dhammapaÂisambhidÃ. Tatra dhammaniruttÃbhilÃpe ¤Ãïaæ niruttipaÂisambhidÃ. ¥Ãïesu ¤Ãïaæ {paÂibhÃïapaÂisambhidÃ}. Catasso paÂisambhidÃ: atthapaÂisambhidà dhamma- patisambhidà niruttipaÂisambhidà paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. JÃtiyà ¤Ãïaæ,\<*<1>*>/ bhave ¤Ãïaæ, upÃdÃne ¤Ãïaæ, taïhÃya ¤Ãïaæ, vedanÃya ¤Ãïaæ, phasse ¤Ãïaæ, saÊÃyatane ¤Ãïaæ, nÃmarÆpe ¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïe ¤Ãïaæ,\<*<1>*>/ saÇkhÃresu ¤Ãïaæ attha- paÂisambhidÃ. SaÇkhÃrasamudaye ¤Ãïaæ dhammapaÂi- sambhidÃ. SaÇkhÃranirodhe ¤Ãïaæ atthapaÂisambhidÃ. SaÇkhÃranirodhagÃminiyà paÂipadÃya ¤Ãïaæ dhammapaÂi- sambhidÃ. Tatra dhammaniruttÃbhilÃpe ¤Ãïaæ nirutti- paÂisambhidÃ. ¥Ãïesu ¤Ãïaæ paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. Catasso paÂisambhidÃ: atthapaÂisambhidà dhammapaÂi- sambhidà niruttipaÂisambhidà paÂibhÃnapaÂisamphidÃ. Tattha katamà dhammapaÂisambhidÃ? Idha bhikkhu dhammaæ jÃnÃti suttaæ geyyaæ veyyÃ- karaïaæ gÃthaæ\<*<2>*>/ udÃnaæ itivuttakaæ jÃtakaæ abbhutadham- maæ vedallaæ:\<*<3>*>/ ayaæ vuccati dhammapaÂisambhidÃ. So tassa tass' eva bhÃsitassa atthaæ jÃnÃti: ayaæ imassa bhÃsitassa attho, ayaæ imassa bhÃsitassa attho ti: ayaæ vuccati atthapaÂisambhidÃ. Tatra dhammaniruttÃbhilÃpe ¤Ãïaæ niruttipaÂisambhidÃ. ¥Ãïesu ¤Ãïaæ paÂibhÃïapaÂi- sambhidÃ. SUTTANTABHùJANIYAõ.4 Catasso paÂisambhidÃ: atthapaÂisambhidà dhammapaÂi- sambhidà niruttipaÂisambhidà paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. Katame dhammà kusalÃ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacaraæ kusalaæ cittaæ uppannaæ hoti somanassasahagataæ ¤Ãïasampayuttaæ, rÆpÃramma- ïaæ và . . . pe . . . dhammÃrammaïaæ và yaæ yaæ và \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd inserts . . . pe . . . 2 Sd: gÃthÃ. 3 The `Navaægaæ Buddhavacanaæ.' See Vin. III., 8; M., I., 133; A. II., 7, 103, 108; P. P., 43, 62. 4 Both K. and Sd: -bhÃjanÅyaæ. >/ #<[page 295]># %< Kusalacittaæ 295>% pan' Ãrabbha, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti; ime dhammà kusalÃ. Imesu dhammesu ¤Ãïaæ dhammapaÂisambhidÃ. Tesaæ vipÃke ¤Ãïaæ attha- paÂisambhidÃ. YÃya niruttiyà tesaæ dhammÃnaæ pa¤¤atti hoti, tatra dhammaniruttÃbhilÃpe ¤Ãïaæ niruttipaÂisam- bhidÃ. Yena ¤Ãïena tÃni ¤ÃïÃni jÃnÃti: imÃni ¤ÃïÃni idam atthajotakÃnÅti, ¤Ãïesu ¤Ãïaæ paÂibhÃïapaÂisam- bhidÃ. Catasso paÂisambhidÃ: atthapaÂisambhidà dhammapaÂi- sambhidà niruttipaÂisambhidà paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. Katame dhammà kusalÃ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacaraæ kusalaæ cittaæ uppannaæ hoti somanassasahagataæ ¤Ãïasampayuttaæ sasaÇkhÃrena . . . somanassasahagataæ ¤Ãïavippayuttaæ . . . somanas- sasahagataæ ¤Ãïavippayuttaæ sasaÇkhÃrena . . . upekhÃ- sahagataæ ¤Ãïasampayuttaæ . . . upekhÃsahagataæ ¤Ãïa- sampayuttaæ sasaÇkhÃrena . . . upekhÃsahagataæ ¤Ãïa- vippayuttaæ . . . upekhÃsahagataæ ¤Ãïavippayuttaæ sasaÇ- khÃrena, rÆpÃrammaïaæ và . . . pe . . . dhammÃ- rammaïaæ và yaæ yaæ và pan' Ãrabbha, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Imesu dhammesu ¤Ãïaæ dhammapaÂisambhidÃ. Tesaæ vipÃke ¤Ãïaæ atthapaÂisambhidÃ. YÃya niruttiyà tesaæ dhammÃnaæ pa¤¤atti hoti, tatra dhammaniruttÃ- bhilÃpe ¤Ãïaæ niruttipaÂisambhidÃ. Yena ¤Ãïena tÃni ¤ÃïÃni jÃnÃti: imÃni ¤ÃïÃni idam atthajotakÃnÅti, ¤Ãïesu ¤Ãïaæ paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. Catasso paÂisambhidÃ: atthapaÂisambhidà dhammapaÂi- sambhidà {niruttipaÂisambhidÃ} paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. Katame dhammà kusalÃ? Yasmiæ samaye {rÆpÆpapattiyÃ} maggaæ bhÃveti, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati paÂhavÅkasiïaæ, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Imesu dhammesu ¤Ãïaæ dhammapaÂisambhidÃ. Tesaæ vipÃke ¤Ãïaæ atthapaÂisambhidÃ. YÃya niruttiyà tesaæ dhammÃ- naæ pa¤¤atti hoti, tatra dhammaniruttÃvibhilÃpe ¤Ãïaæ niruttipaÂisambhidÃ. Yena ¤Ãïena tÃni ¤ÃïÃni jÃnÃti: imÃni ¤ÃïÃni idam atthajotakÃnÅti, ¤Ãïesu ¤Ãïaæ paÂi- bhÃïapaÂisambhidà . . . pe\<*<1>*>/ . . . \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. and K. omit . . . pe . . . Sd here repeats the formula giving the second-foufth, with first-fifth JhÃnas in one and the same reply. >/ #<[page 296]># %<296 Catasso paÂisambhidÃ>% Catasso paÂisambhidÃ: atthapaÂisambhidà dhammapaÂi- sambhidà niruttipaÂisambhidà paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. Katame dhammà kusalÃ? Yasmiæ samaye arÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti sabbaso Ãki¤ca¤¤Ãyatanaæ samatikkamma neva-sa¤¤Ã-nÃsa¤¤Ãya- tanasa¤¤Ãsahagataæ sukhassa ca pahÃnà . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Imesu dhammesu ¤Ãïaæ dhammapaÂisambhidÃ. Tesaæ vipÃke ¤Ãïaæ atthapaÂisambhidÃ. YÃya niruttiyà tesaæ dhammÃnaæ pa¤¤atti hoti, tatra dhammaniruttÃ- bhilÃpe ¤Ãïaæ niruttipaÂisambhidÃ. Yena bhÃïena tÃni ¤ÃïÃni jÃnÃti: imÃni ¤ÃïÃni idam atthajotakÃnÅti, ¤Ãïesu ¤Ãïaæ paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. Catasso paÂisambhidÃ: atthapaÂisambhidà dhammapaÂi- sambhidà niruttipaÂisambhidà paÂibhÃïapatisambhidÃ. Katame dhammà kusalÃ? Yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂhamÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Imesu dhammesu ¤Ãïaæ dhamma- paÂisambhidÃ. Tesaæ vipÃke ¤Ãïaæ atthapaÂisambhidÃ. YÃya niruttiyà tesaæ dhammÃnaæ pa¤¤atti hoti, tatra dhammaniruttÃbhilÃpe ¤Ãnaæ niruttipaÂisambhidÃ. Yena ¤Ãïena tÃni ¤ÃïÃni jÃnÃti: imÃni ¤ÃïÃni idam atthajota- kÃnÅti, ¤Ãïesu ¤Ãïaæ paÂibhÃïapaÂisambhidà . . . pe . . .\<*<1>*>/ Catasso paÂisambhidÃ: atthapaÂisambhidà dhammapaÂi- sambhidà niruttipaÂisambhidà paÂibhÃnapaÂisambhidÃ. Katame dhammà akusalÃ? Yasmiæ samaye akusalaæ cittaæ uppannaæ hoti somanas- sasahagataæ diÂÂhigatasampayuttaæ, rÆpÃrammaïaæ và . . . pe . . . dhammÃrammaïaæ và yaæ yaæ và pan' Ãrabbha, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avik- khepo hoti: ime dhammà akusalÃ. Imesu dhammesu ¤Ãïaæ dhammapaÂisambhidÃ. Tesaæ vipÃke ¤Ãïaæ attha- paÂisambhidÃ. YÃya niruttiyà tesaæ dhammÃnaæ pa¤¤atti hoti, tatra dhammaniruttÃbhilÃpe ¤Ãïaæ niruttipaÂisam- bhidÃ. Yena ¤Ãïena tÃni ¤ÃïÃni jÃnÃti: imÃni ¤ÃïÃni idam atthajotakÃnÅti, nÃïesu ¤Ãïaæ paÂibhÃïapaÂisam- bhidÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. and K. omit . . . pe . . . >/ #<[page 297]># %< KusalavipÃkÃni pa¤cavi¤¤ÃïÃni 297>% Catasso paÂisambhidÃ: atthapaÂisambhidà dhammapaÂi- sambhidà niruttipaÂisambhidà paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. Katame dhammà akusalÃ? Yasmiæ samaye akusalaæ cittaæ uppannaæ hoti somanas- sasahagataæ diÂÂhigatasampayuttaæ sasaÇkhÃrena . . . somanassasahagataæ diÂÂhigatavippayuttaæ . . . somanas- sasahagataæ diÂÂhigatavippayuttaæ sasaÇkhÃrena . . . upekhÃsahagataæ diÂÂhigatasampayuttaæ . . . upekhÃ- sahagataæ diÂÂhigatavippayuttaæ sasaÇkhÃrena . . . upe- khÃsahagataæ diÂÂhigatavippayuttaæ . . . upekhÃsahagataæ diÂÂhigatavippayuttaæ sasaÇkhÃrena . . . domanassasaha- gataæ paÂighasampayuttaæ . . . domanassasahagataæ paÂi- ghasampayuttaæ sasaÇkhÃrena . . . upekhÃsahagataæ vicikicchÃsampayuttaæ . . . upekhÃsahagataæ uddhacca- sampayuttaæ, rÆpÃrammaïaæ và . . . pe . . . dhammÃ- rammaïaæ và yaæ yaæ và pan' Ãrabbha, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà akusalÃ. Imesu dhammesu ¤Ãïaæ dhammapaÂisambhidÃ. Tesaæ vipÃke ¤Ãïaæ atthapaÂisambhidÃ. YÃya niruttiyà tesaæ dhammÃnaæ pa¤¤atti hoti, tatra dhammaniruttÃ- bhilÃpe ¤Ãïaæ niruttipaÂisambhidÃ. Yena ¤Ãïena tÃni ¤ÃïÃni jÃnÃti: imÃni ¤ÃïÃni idam atthajotakÃnÅti, ¤Ãïesu ¤Ãïaæ paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. Tisso paÂisambhidÃ: atthapaÂisambhidà niruttipaÂisam- bhidà paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. Katame dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacarassa kusalassa kammassa katattà upacitattà vipÃkaæ cakkhuvi¤¤Ãïaæ uppannaæ hoti upekhÃsahagataæ rÆpÃrammaïaæ, tasmiæ samaye phasso hoti, vedanà hoti, sa¤¤Ã hoti, cetanà hoti, cittaæ hoti upekhà hoti, cittassa ekaggatà hoti, manindriyaæ hoti, upekhindriyaæ hoti, jÅvitindriyaæ hoti ye và pana tasmiæ samaye a¤¤e pi atthe paÂiccasamuppannà arÆpino dhammÃ: ime dhammà avyÃkatÃ. Imesu dhammesu ¤Ãïaæ attha- paÂisambhidÃ. YÃya niruttiyà tesaæ dhammÃnaæ pa¤¤atti hoti, tatra dhammaniruttÃbhilÃpe ¤Ãïaæ niruttipaÂisam- bhidÃ. Yena ¤Ãïena tÃni ¤ÃïÃni jÃnÃti: imÃni ¤ÃïÃni idam atthajotakÃnÅti, ¤Ãïesu ¤Ãïaæ paÂibhÃïapaÂisam- bhidÃ. Tisso paÂisambhidÃ: atthapaÂisambhidà niruttipaÂisam- bhidà paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. Katame dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacarassa kusalassa kammassa katattà upacitattà vipÃkaæ sotavi¤¤Ãïaæ uppannaæ hoti \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 298]># %<298 Tisso paÂisambhidÃ>% upekhÃsahagataæ saddÃramaïaæ . . . {ghÃnavi¤¤Ãïaæ} uppannaæ hoti upekhÃsahagataæ gandhÃrammaïaæ . . . jivhÃvi¤¤Ãïaæ uppa¤¤aæ hoti upekhÃsahagataæ rasÃram- maïaæ . . . kÃyavi¤¤Ãïaæ uppannaæ hoti sukhasahagataæ phoÂÂhabbÃrammaïaæ, tasmiæ samaye phasso hoti, vedanà hoti, sa¤¤Ã hoti, cetanà hoti, cittaæ hoti, sukhaæ hoti, cittassa ekaggatà hoti, manindriyaæ hoti, sukhindriyaæ hoti, jÅvitindriyaæ hoti ye và pana tasmiæ samaye a¤¤e pi atthi paÂiccasamuppannà arÆpino dhammÃ: ime dhammà avyÃkatÃ. Imesu dhammesu ¤Ãïaæ atthapaÂi- sambhidÃ. YÃya niruttiyà tesaæ dhammÃnaæ pa¤¤atti hoti, tatra dhammaniruttÃbhilÃpe ¤Ãïaæ niruttipaÂisam- bhidÃ. Yena ¤Ãïena tÃni ¤ÃïÃni jÃnÃti: imÃni ¤ÃïÃni idam atthajotakÃnÅti, ¤Ãïesu ¤Ãïaæ paÂibhÃïapaÂisam- bhidÃ. Tisso paÂisambhidÃ: atthapaÂisambhidà niruttipaÂi- sambhidà paÂibhÃnapaÂisambhidÃ. Katame dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacarassa kusalassa kammassa katattà upacitattÃ\<*<1>*>/ vipÃkà manodhÃtu\<*<2>*>/ uppannà hoti upe- khÃsahagatÃ, rÆpÃrammaïà và . . . pe . . . phoÂÂhabbÃ- rammaïà và yaæ yaæ và pan' Ãrabbha, tasmiæ samaye phasso hoti, vedanà hoti, sa¤¤Ã hoti, cetanà hoti, cittaæ hoti, vitakko hoti, vicÃro hoti, upekhà hoti, cittassa ekag- gatà hoti, manindriyaæ hoti, upekhindriyaæ hoti, jÅvitin- driyaæ hoti ye và pana tasmiæ samaye a¤¤e pi atthi paÂiccasamuppannà arÆpino dhammÃ: ime dhammà avyÃ- katÃ. Imesu dhammesu ¤Ãïaæ atthapaÂisambhidÃ. YÃya niruttiyà tesaæ dhammÃnaæ pa¤¤atti hoti, tatra dhamma- niruttÃbhilÃpe ¤Ãïaæ niruttipaÂisambhidÃ. Yena ¤Ãïena tÃni ¤ÃïÃni jÃnÃti: imÃni ¤ÃïÃni idam atthajotakÃnÅti, ¤Ãnesu ¤Ãïaæ paÂibhÃnapaÂisambhidÃ. Tisso paÂisambhidÃ: atthapaÂisambhidà niruttipaÂisam- bhidà paÂibhÃnapaÂisambhidÃ. Katame dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacarassa kusalassa . . . vipÃkà manovi¤¤ÃïadhÃtu uppannà hoti somanassasahagatà rÆpÃ- rammaïà và . . . dhammÃrammaïà và yaæ yaæ và pan' Ãrabbha, tasmiæ samaye phasso hoti, vedanà hoti, sa¤¤Ã hoti, cetanà hoti, cittaæ hoti, vitakko hoti, vicÃro hoti, pÅti hoti, sukhaæ hoti, cittassa ekaggatà hoti, manindriyaæ hoti, somanassindriyaæ hoti, jÅvitindriyaæ hoti ye và pana tasmiæ samaye a¤¤e pi atthi paÂiccasamuppannà arÆpino \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd omits this word here only. 2 C. Dh. S. 445 foll. >/ #<[page 299]># %< RÆpÃvacaravipÃkà 299>% dhammÃ: ime dhammà avyÃkatÃ. Imesu dhammesu . . . pe . . . ¤Ãïesu ¤Ãïaæ paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. Tisso paÂisambhidÃ: atthapaÂisambhidà niruttipaÂisam- bhidà {paÂibhÃïapaÂisambhidÃ}. Katame dhammà avyakatÃ? Yasmiæ samaye dÃmÃvacarassa kusalassa . . . vipÃkà manovi¤¤ÃïadhÃtu uppannà hoti upekhÃsahagatà rÆpÃ- rammaïà và . . . tasmiæ samaye phasso hoti . . . upe- khindriyaæ hoti ye và . . . arÆpino dhammÃ: ime dhammà avyÃkatÃ. Imesu dhammesu . . . pe . . . ¤Ãïesu ¤Ãïaæ paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. Tisso paÂisambhidÃ: atthapaÂisambhidà niruttipaÂi- sambhidà paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. Katame dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ samaye kÃmÃvacarassa kusalassa kammassa katattà upacitattà vipÃkà manovi¤¤ÃïadhÃtu uppannà hoti somanassasahagatà ¤Ãïasampayuttà . . . somanassasahagatà ¤Ãïasampayuttà sasaÇkhÃrena . . . somanassasahagatà ¤Ãïavippayuttà . . . somanassasahagatà ¤Ãïavippayuttà sasaÇkhÃrena . . . upekhÃsahagatà ¤Ãïasampayuttà . . . upekhÃsahagatà ¤Ãïasampayuttà sasaÇkhÃrena . . . upe- khÃsahagatà ¤Ãïavippayuttà . . . upekhÃsahagatà ¤Ãïa- vippayuttà sasaÇkhÃrena, rÆpÃrammaïà và . . . pe . . . dhammÃrammaïà và yaæ yaæ và pan' Ãrabbha, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà avyÃkatÃ. Imesu dhammesu ¤Ãïaæ atthapaÂi- sambhidÃ. YÃya niruttiyà tesaæ dhammÃnaæ pa¤¤atti hoti, tatra dhammaniruttÃbhilÃpe ¤Ãïaæ niruttipaÂisam- bhidÃ. Yena ¤Ãïena tÃni ¤ÃïÃni jÃnÃti: imÃni ¤ÃïÃni idam atthajotakÃnÅti, ¤Ãïesu ¤Ãïaæ paÂibhÃïapaÂisam- bhidÃ. Tisso paÂisambhidÃ: atthapaÂisambhidà niruttipaÂisam- bhidà paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. Katame dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ samaye rÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasam- pajja viharati paÂhavÅkasiïaæ, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva rÆpÃvacarassa kusalassa kammassa katattà upacitattà vipÃkaæ vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati paÂhavÅkasiïaæ; tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà avyÃkatÃ. Imesu dhammesu ¤Ãïaæ atthapaÂisambhidÃ. YÃya niruttiyà tesaæ dhammÃnaæ pa¤¤atti hoti, tatra dhammaniruttÃbhilÃpe ¤Ãïaæ niruttipaÂisambhidÃ. Yena \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 300]># %<300 Tisso paÂisambhidÃ>% ¤Ãïena tÃni ¤ÃïÃni jÃnÃti: imÃni ¤ÃïÃni idam atthajo- takÃnÅti ¤Ãïesu ¤Ãïaæ paÂibhÃïapaÂisambhidÃ.\<*<1>*>/ Tisso patisambhidÃ; atthapaÂisambhidà niruttipaÂisam- bhidà paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. Katame dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ samaye arÆpÆpapattiyà maggaæ bhÃveti sabbaso Ãki¤ca¤¤Ãyatanaæ samatikkamma neva-sa¤¤Ã-nÃsa¤¤Ã- yatanasa¤¤Ãsahagataæ, sukhassa ca pahÃnà . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati, tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva arÆpÃvacarassa kusalassa kammassa katattà upacitattà vipÃkaæ sabbaso Ãki¤ca¤¤Ãyatanaæ samatikkamma neva-sa¤¤Ã-nÃsa¤¤Ãyatanasa¤¤Ãsahagataæ sukhassa ca pahÃnà . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ upa- sampajja viharati; tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà avyÃkatÃ. Imesu dhammesu ¤Ãïaæ atthapaÂisambhidÃ. YÃya niruttiyà tesaæ dhammÃnaæ pa¤¤atti hoti, tatra dhammaniruttÃ- bhilÃpe ¤Ãïaæ niruttipaÂisambhidÃ. Yena ¤Ãïena tÃni ¤ÃïÃni jÃnÃti: imÃni ¤ÃïÃni idam atthajotakÃnÅti, ¤Ãïesu ¤Ãïaæ paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. Tisso paÂisambhidÃ: atthapaÂisambhidà niruttipaÂisam- bhidà paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. Katame dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ samaye lokuttaraæ jhÃnaæ bhÃveti niyyÃnikaæ apacayagÃmiæ diÂÂhigatÃnaæ pahÃnÃya paÂhamÃya bhÆmiyà pattiyÃ, vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃ- bhi¤¤aæ, tasmiæ samaye phasso hoti, . . . pe . . . avik- khepo hoti: ime dhammà kusalÃ. Tass' eva lokuttarassa kusalassa jhÃnassa katattà bhÃvitattà vipÃkaæ vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati dukkhÃpaÂipadaæ dandhÃbhi¤¤aæ su¤¤ataæ; tas- miæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà avyÃkatÃ. Imesu dhammesu ¤Ãïaæ attha- paÂisambhidÃ. YÃya niruttiyà tesaæ dhammÃnaæ pa¤¤atti hoti, tatra dhammaniruttÃbhilÃpe ¤Ãïaæ niruttipaÂisam- bhidÃ. Yena ¤Ãïena tÃni ¤ÃïÃni jÃnÃti: imÃni ¤ÃnÃni idaæ atthajotakÃnÅti, ¤Ãïesu ¤Ãïaæ paÂibhÃïapaÂisambhidÃ.\<*<2>*>/ Tisso patisambhidÃ: atthapaÂisambhidà niruttipaÂisam- bhidà paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 There is no sign in any of the texts that the remaining JhÃnas are here to be taken as read. 2 Sd adds . . . pe . . . >/ #<[page 301]># %< KÃmÃvacarakiriyà 301>% Katame dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ samaye akusalassa kammassa katattà upacitattà vipÃkaæ cakhuvi¤¤Ãïaæ uppannaæ hoti upekhÃsahagataæ rÆpÃrammaïaæ . . . pe\<*<1>*>/ . . . sotavi¤¤Ãïaæ uppannaæ hoti upekhÃsahagataæ saddÃrammaïaæ . . . pe . . . ghÃ- navi¤¤Ãïaæ uppannaæ hoti upekhÃsahagataæ gandhÃram- maïaæ; . . . pe . . . jivhÃvi¤¤Ãïaæ uppannaæ hoti upe- khÃsahagataæ rasÃrammaïaæ . . . pe . . . kÃyavi¤¤Ã- ïaæ uppannaæ hoti dukkhasahagataæ phoÂÂhabbÃram- maïaæ, tasmiæ samaye phasso hoti, vedanà hoti, sa¤¤Ã- hoti, cetanà hoti, cittaæ hoti, dukkhaæ hoti, cittassa ekaggatà hoti, manindriyaæ hoti, dukkhindriyaæ hoti, jÅvitindriyaæ hoti, ye và pana tasmiæ samaye a¤¤e pi atthi paÂiccasamuppannà arÆpino dhammÃ: ime dhammà avyÃkatÃ. Imesu dhammesu ¤Ãïaæ atthapaÂisambhidÃ. YÃya niruttiyà tesaæ dhammÃnaæ pa¤¤ati hoti, tatra dhammaniruttÃbhilÃpe ¤Ãïaæ niruttipaÂisambhidÃ. Yena ¤Ãïena tÃni ¤ÃïÃni jÃnÃti: imÃni ¤ÃïÃni idam atthajota- kÃnÅti, ¤Ãïesu ¤Ãïaæ paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. Tisso paÂisambhidÃ: atthapaÂisambhidà niruttipaÂisam- bhidà paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. Katame dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ samaye akusalassa kammassa katattà upacitattà vipÃkà manodhÃtu uppannà hoti upekhÃsahagatà rÆpÃram- maïà và . . . pe . . . phoÂÂhabbÃrammaïà và . . . pe . . . manovi¤¤ÃïadhÃtu uppannà hoti upekhÃsahagatà rÆpÃrammaïà và . . . pe . . . dhammÃrammaïà và yaæ yaæ và pan' Ãrabbha, tasmiæ samaye phasso hoti, vedanà hoti, sa¤¤Ã hoti, cetanà hoti, cittaæ hoti, vitakko hoti, vicÃro hoti, upekhà hoti, cittassa ekaggatà hoti, manin- driyaæ hoti, upekhindriyaæ hoti, jÅvitindriyaæ hoti ye và pana tasmiæ samaye a¤¤e pi atthi paÂiccasamuppannà arÆpino dhammÃ: ime dhammà avyÃkatÃ. Imesu dham- mesu ¤Ãïaæ atthapaÂisambhidÃ. YÃya niruttiyà tesaæ dhammÃnaæ pa¤¤atti hoti, tatra dhammaniruttÃbhilÃpe ¤Ãïaæ niruttipaÂisambhidÃ. Yena ¤Ãïena tÃni ¤ÃïÃni jÃnÃti: imÃni ¤ÃïÃni idam atthajotakÃnÅti, ¤Ãïesu ¤Ãïaæ paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. Tisso paÂisambhidÃ: atthapaÂisambhidà niruttipaÂisam- bhidà paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. Katame dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ samaye manodhÃtu uppannà hoti kiriyà neva kusalà nÃkusalà na ca kammavipÃkà upekhÃsahagatà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K. omits pe. Sd has it here only. >/ #<[page 302]># %<302 Tisso paÂisÃmbhidÃ>% rÆpÃrammaïà và . . . pe . . . phoÂÂhabbÃrammaïà và . . . pe\<*<1>*>/ . . . manovi¤¤ÃïadhÃtu uppannà hoti kiriyà neva kusalà nÃkusalà na ca kammavipÃkà somanassa- sahagatà rÆpÃrammaïà và . . . pe . . . dhammÃrammaïà và . . . pe . . . manovi¤¤ÃïadhÃtu uppannà hoti kiriyà neva kusalà nÃkusalà na ca kammavipÃkà upekhÃsahagatà rÆpÃrammaïà và . . . pe . . . dhammÃrammaïà và yaæ yaæ và pan' Ãrabbha, tasmiæ samaye phasso hoti, vedanà hoti, sa¤¤Ã hoti, cetanà hoti, cittaæ hoti, vitakko hoti, vicÃro hoti, upekhà hoti, cittassa ekaggatà hoti, viriyindriyaæ hoti, samÃdhindriyaæ hoti, manindriyaæ hoti, upekhindriyaæ hoti, jÅvitindriyaæ hoti ye va pana tasmiæ samaye a¤¤e pi atthi paÂiccasamuppannà arÆpino dhammÃ: ime dhammà avyÃkatÃ. Imesu dhammesu ¤Ãïaæ atthapaÂisambhidÃ. YÃya niruttiyà tesaæ dhammÃnaæ pa¤¤atti hoti; tatra dhammaniruttÃbhilÃpe ¤Ãïaæ niruttipaÂisambhidÃ. Yena ¤Ãïena tÃni ¤ÃïÃni jÃnÃti: imÃni ¤ÃïÃni idam atthajo- takÃnÅti, ¤Ãïesu ¤Ãïaæ paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. Tisso paÂisambhidÃ: atthapaÂisambhidà niruttipaÂisam- bhidà paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. Katame dhammà avyÃkatÃ? Yasmiæ samaye manovi¤¤ÃïadhÃtu uppannà hoti kiriyà neva kusalà nÃkusalà na ca kammavipÃkà somanassa- sahagatà ¤Ãïasampayuttà . . . pe . . . somanassasaha- gatà ¤Ãïasampayuttà sasaÇkhÃrena . . . somanassa- sahagatà ¤Ãïavippayuttà . . . somanassasahagatà ¤Ãïa- vippayuttà sasaÇkhÃrena . . . upekhÃsahagatà ¤Ãïasam- payuttà . . . upekhÃsahagatà ¤Ãïasampayuttà sasaÇ- khÃrena . . . upekhÃsahagatà ¤Ãïavippayuttà . . . upe- khÃsahagatà ¤Ãïavippayuttà sasaÇkhÃrena . . . rÆpÃva- caraæ jhÃnaæ bhÃveti\<*<3>*>/ kiriyaæ neva kusalaæ nÃkusalaæ na ca kammavipÃkaæ diÂÂhadhammasukhavihÃraæ, vivicc' eva kÃmehi . . . paÂhamaæ . . . dutiyaæ . . . tatiyaæ . . . catutthaæ . . . paÂhamaæ . . . pa¤camaæ jhÃnaæ upa- sampajja viharati paÂhavÅkasiïaæ . . . arÆpÃvacaraæ jhÃnaæ bhÃveti kiriyaæ neva kusalaæ nÃkusalaæ na ca kammavipÃkaæ diÂÂhadhammasukhavihÃraæ, sabbaso Ãki¤- ca¤¤Ãyatanaæ samatikkamma neva-sa¤¤Ã-nÃsa¤¤Ãyatana- sa¤¤Ãsahagataæ, sukhassa ca pahÃnà . . . pe . . . catut- thaæ jhÃnaæ upasampajja viharati; tasmiæ samaye phasso hoti . . . pe . . . avikkhepo hoti: ime dhammà avyÃkatÃ. Imesu dhammesu ¤Ãïaæ atthapaÂisambhidÃ. YÃya nirut- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K and B. give this answer in full. 2 Sd omits the next six lines, continuing at sabbaso, &c. >/ #<[page 303]># %< Pa¤hÃpucchakaæ 303>% tiyà tesaæ dhammÃnaæ pa¤¤ati hoti, tatra dhammanirut- tÃbhilÃpe ¤Ãïaæ niruttipaÂisambhidÃ. Yena ¤Ãïena tÃni ¤ÃïÃni jÃnÃti: imÃni ¤ÃïÃni idam athajotakÃnÅti, ¤Ãïesu ¤Ãïaæ paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. Catasso paÂisambhidÃ: atthapaÂisambhidà dhammapaÂi- sambhidà niruttipaÂisambhidà paÂibhÃïasambhidÃ. Tisso paÂisambhidà kÃmÃvacarakusalato\<*<1>*>/ catÆsu ¤Ãïa- sampayuttesu cittuppÃdesu, kiriyato catÆsu ¤Ãïasampayut- tesu cittuppÃdesu uppajjanti. AtthapaÂisambhidà etesu ceva uppajjati catÆsu ca maggesu catÆsu ca phalesu uppajjati. ABHIDHAMMABHùJANIYAõ.2 Catasso paÂisambhidÃ: atthapaÂisambhidà dhammapaÂi- sambhidà niruttipaÂisambhidà paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. Catunnaæ paÂisambhidÃnaæ kati kusalà kati akusalà kati avyÃkatà . . . pe . . . kati saraïà kati araïÃ? Siyà kusalà siyà avyÃkatÃ. Siyà sukhÃya vedanÃya sampayuttà siyà adukkhama- sukhÃya vedanÃya sampayuttÃ. Tisso paÂisambhidà siyà vipÃkadhammadhammà siyà nevavipÃka-na-vipÃkadhammadhammÃ; atthapaÂisambhidà siyà vipÃkà siyà vipÃkadhammadhammà siyà neva-vipÃka- na-vipÃkadhammadhammÃ. Tisso paÂisambhidà anupÃdiï- ïupÃdÃniyÃ; atthapaÂisambhidà siyà anupÃdiïïupÃdÃniyà siyà anupÃdiïïa-anupÃdÃniyÃ. Tisso paÂisambhidà asaÇkiliÂÂha-saÇkilesikÃ;\<*<3>*>/ atthapaÂi- sambhidà siyà asaÇkiliÂÂha-saÇkilesikà siyà asaÇkiliÂÂha- asaÇkilesikÃ. Tisso paÂisambhidà savitakka-savicÃrÃ, atthapaÂisam- bhidà siyà savitakka-savicÃrà siyà avitakka-vicÃramattà siyà avitakka-avicÃrÃ. Siyà pÅtisahagatà siyà sukhasaha- gatà siyà upekhÃsahagatÃ. Neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbÃ, neva das- sanena na bhÃvanÃya pahÃtabbahetukÃ. Tisso paÂisambhidà siyà ÃcayagÃminiyo\<*<4>*>/ siyà neva ÃcayagÃminiyo na apacayagÃminiyo; atthapaÂisambhidà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: kÃmÃvacaraæ kusalato. 2 K: -bhÃjanÅyaæ. 3 Sd adds asaækiliÂÂha-asaækilesikÃ, omitting the rest of the sentence. 4 B. and K. have the masculine plural throughout: -gÃmino. >/ #<[page 304]># %<304 Tisso paÂisambhidÃ>% siyà ÃcayagÃminÅ siyà apacayagÃminÅ siyà neva Ãcaya- gÃminÅ na apacayagÃminÅ. Tisso paÂisambhidà neva sekhÃ\<*<1>*>/ nÃsekhÃ, atthapaÂisambhidà siyà sekhà siyà asekhà siyà neva sekhà nÃsekhÃ. Tisso paÂisambhidà parittÃ; atthapaÂisambhidà siyà parittà siyà appamÃïÃ. NiruttipaÂisambhidà parittÃram- maïÃ; tisso paÂisambhidà siyà parittÃrammaïà siyà mahaggatÃrammaïà siyà appamÃïÃrammaïÃ. Tisso paÂi- sambhidà majjhimÃ, atthapaÂisambhidà siyà majjhimÃ, siyà païÅtÃ. Tisso paÂisambhidà aniyatÃ; atthapaÂisam- bhidà siyà sammattaniyatà siyà aniyatÃ. NiruttipaÂisambhidà na vattabbà maggÃrammaïà ti pi maggahetukà ti pi maggÃdhipatinÅ\<*<2>*>/ ti pi; atthapaÂisam- bhidà na maggÃrammaïÃ, siyà maggahetukà siyà maggÃ- dhipatiïÅ\<*<3>*>/ siyà na vattabbà maggahetukà ti pi maggÃ- dhipatinÅ ti pi; dve paÂisambhidà siyà maggÃrammaïÃ, na maggahetukà siyà maggÃdhipatiniyo\<*<4>*>/ siyà na vattabbà maggÃrammaïà ti pi maggÃdhipatiniyo\<*<4>*>/ ti pi. Tisso paÂisambhidà siyà uppannà siyà anuppannà na vattabbà uppÃdiniyo\<*<5>*>/ ti; atthapaÂisambhidà siyà uppannà siyà anuppannà siyà uppÃdinÅ. Siyà atÅtà siyà anÃgatà siyà paccuppannÃ. NiruttipaÂi- sambhidà paccuppannÃrammaïÃ; dve paÂisambhidà siyà atÅtÃramaïà siyà anÃgatÃrammaïà siyà paccuppannÃ- rammaïÃ; atthapaÂisambhidà siyà atÅtÃrammaïà siyà anÃgatÃrammaïà siyà paccuppannÃrammaïà siyà na vat- tabbà atÅtÃrammaïà ti pi anÃgatÃrammaïà ti pi paccup- pannÃrammaïà ti pi. Siyà ajjhattà siyà bahiddhà siyà ajjhattabahiddhÃ. NiruttipaÂisambhidà bahiddhÃrammaïÃ; tisso paÂisam- bhidà siyà ajjhattÃrammaïà siyà bahiddhÃrammaïà siyà ajjhattabahiddhÃrammaïÃ. Anidassana-appaÂighÃ. HetÆ, sahetukÃ, hetusampayuttÃ, hetÆ ceva sahetukà ca, hetÆ ceva hetusampayuttà ca, na vattabbà na hetÆ sahe- tukà ti pi na hetÆ ahetukà ti pi. SappaccayÃ; saÇkhatÃ; anidassanÃ; appaÂighÃ; arÆpÃ. Tisso paÂisambhidà lokiyÃ; atthapaÂisambhidà siyà lokiyà siyà lokuttarÃ. Kenaci vi¤¤eyyà kenaci na vi¤¤eyyÃ. No ÃsavÃ. Tisso paÂisambhidà sÃsavÃ; atthapaÂisam- bhidà siyà sÃsavà siyà anÃsavÃ. ùsavavippayuttÃ. Tisso \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B., K. and Sd have this plural. 2 K: -patino. 3 So Sd and K. 4 K. and K.: -patino. 5 B. and K.: uppÃdino. >/ #<[page 305]># %< Pa¤hÃpucchakaæ 305>% paÂisambhidà na vattabbà Ãsavà ceva sÃsavà cÃti, sÃsavà ceva no ca ÃsavÃ; atthapaÂisambhidà na vattabbà Ãsavà ceva sÃsavà cÃti, siyà sÃsavà ceva no ca ÃsavÃ, siyà na vattabbà sÃsavà ceva no ca Ãsavà ti. Na vattabbà Ãsavà ceva Ãsavasampayuttà cÃti pi Ãsavasampayuttà ceva no ca Ãsavà ti pi. Tisso paÂisambhidà Ãsavavippayutta-sÃsavÃ; atthapaÂisambhidà siyà Ãsavavippayuttà sÃsavà siyà Ãsava- vippayutta-anÃsavÃ\<*<1>*>/. No saæyojanà . . . No ganthà . . . No oghà . . . No yogà . . . No nÅvaraïà . . . No parÃmÃsà . . . SÃrammaïÃ. No cittÃ; cetasikÃ; cittasampayuttÃ; cittasaæsaÂÂhÃ; cittasamuÂÂhÃnÃ; cittasahabhuno; cittÃnuparivattino; cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃnÃ; citasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃna- sahabhuno, cittasaæsaÂÂha-samuÂÂhÃnÃnuparivattino. BÃ- hirÃ; no upÃdÃ\<*<2>*>/; anupÃdiïïÃ. No upÃdÃnÃ.\<*<3>*>/ . . . No kilesà . . . Na dassanena pahÃtabbÃ, na bhÃvanÃya pahÃtabbÃ; na dassanena pahÃtabbahetukÃ, na bhÃvanÃya pahÃtabba- hetukÃ. Tisso paÂisambhidà savitakkÃ; atthapaÂisambhidà siyà savitakkà siyà avitakkÃ. Tisso paÂisambhidà savicÃrÃ; atthapaÂisambhidà siyà savicÃrà siyà avicÃrÃ. Siyà sap- pÅtikà siyà appÅtikÃ. Siyà pÅtisahagatà siyà na pÅtisaha- gatÃ. Siyà sukhasahagatà siyà na sukhasahagatÃ. Siyà upekhÃsahagatÃ,\<*<4>*>/ siyà na upekhÃsahagatÃ. Tisso paÂisambhidà kÃmÃvacarÃ; atthapaÂisambhidà siyà kÃmÃvacarà siyà na kÃmÃvacarÃ. Na rÆpÃvacarÃ. Na arÆpÃvacarÃ. Tisso paÂisambhidà pariyÃpannÃ; attha- paÂisambhidà siyà pariyÃpannà siyà apariyÃpannÃ. Tisso paÂisambhidà aniyyÃnikÃ: atthapaÂisambhidà siyà niyyÃ- nikà siyà aniyyÃnikÃ. Tisso paÂisambhidà aniyatÃ; attha- paÂisambhidà siyà niyatà siyà aniyatÃ. Tisso paÂisambhidà sa-uttarÃ; atthapaÂisambhidà siyà sa-uttarà siyà anutarÃ. Araïà ti. PA¥HùPUCCHAKAõ.5 PAèISAMBHIDùVIBHA§GO SAMMATTO PANNARASAMO.\<*<6>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd has . . . pe . . . here. 2 K. and Sp: nupÃdÃ. 3 K. and Sd: nupÃdÃnÃ. 4 Sd omits these two words. 5 Sd omits. 6 K. omits pannarasamo. Sd omits samatto. B. substitutes niÂÂhito. >/ #<[page 306]># %<306 MÃtikÃ>% XVI. ¥A×AVIBHA§GO. (MÃtikÃ.) Ekavidhena ¤Ãïavatthu: Pa¤cavi¤¤Ãïà na hetu ahetukà hetuvippayuttà sappaccayà saÇkhatà arÆpà lokiyà sÃsavà saæyojaniyà ganthaniyà oghaniyà yoganiyà nÅvaraïiyà parÃmaÂÂhà upÃdÃniyà saÇkilesikà avyÃkatà sÃrammaïà acetasikà vipÃkà upÃdiïï' upÃdÃniyà {asaÇkiliÂÂha}-saÇkilesikà na savitakka-savicÃrà na avitakka-vicÃramattà avitakka-avicÃrà na pÅtisahagatà neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbà neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbahetukà neva ÃcayagÃmino na apacayagÃmino \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 307]># %< Ekavidhena ¤Ãïavatthu 307>% neva sekhà nÃsekhà parittà kÃmÃvacarà na rÆpÃvacarà na arÆpÃvacarà pariyÃpannà no apariyÃpannà aniyatÃ\<*<1>*>/ aniyyÃnikà uppannamanovi¤¤Ãïa-vi¤¤eyyÃ\<*<2>*>/ aniccà jarÃbhibhÆtÃ. Pa¤ca vi¤¤Ãïà uppannavatthukà uppannÃrammaïà pure-jÃtavatthukà pure-jÃtÃrammaïà ajjhattikavatthukà bÃhirÃrammaïà asambhinnavatthukà asambhinnÃrammaïà nÃnÃvatthukà nÃnÃrammaïà na\<*<3>*>/ a¤¤ama¤¤assa gocaravisayaæ paccanubhonti na asamannÃhÃrà uppajjanti na amanasikÃrà uppajjanti na abbokiïïà uppajjanti na apubbaæ acarimaæ uppajjanti na a¤¤ama¤¤assa samanantarà uppajanti. Pa¤ca vi¤¤Ãïà anÃbhogÃ. Pa¤cahi vi¤¤Ãïehi na ka¤ci\<*<4>*>/ dhammaæ paÂivijÃnÃti a¤¤atra abhinipÃtamattÃ. Pa¤cannaæ vi¤¤ÃïÃnaæ samanantarà pi na ka¤ci dhammaæ paÂivijÃnÃti. Pa¤cahi vi¤¤Ãïehi na ka¤ci\<*<5>*>/ iriyÃpathaæ kappeti. Pa¤cannaæ vi¤¤ÃïÃnaæ samanantarà pi na ka¤ci\<*<5>*>/ iriyÃ- pathaæ kappeti. Pa¤cahi vi¤¤Ãïehi na kÃyakammaæ na vacÅkammaæ paÂÂhapeti. Pa¤cannaæ vi¤¤ÃïÃnaæ samanantarà pi na kÃyakam- maæ na vacÅkammaæ paÂÂhapeti. Pa¤cahi vi¤¤Ãïehi na kusalÃkusalaæ dhammaæ samÃ- diyati. Pa¤cannaæ vi¤¤ÃïÃnaæ samanantarà pi na kusalÃ- kusalaæ dhammaæ samÃdiyati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd omits. 2 B. uppannÃmanovi¤¤Ãïa-. 3 Sd omits na. 4 So Sd, but ki¤ci in next sentence. B: ki¤ci. 5 Sd and B: ki¤ci. >/ #<[page 308]># %<308 MÃtikÃ>% Pa¤cahi vi¤¤Ãïehi na samÃpajjati na vaÂÂhÃti. Pa¤cannaæ vi¤¤ÃïÃnaæ samanantarà pi na samÃpajjati na vuÂÂhÃti. Pa¤cahi vi¤¤Ãïehi na cavati na upapajjati. Pa¤cannaæ vi¤¤ÃïÃnaæ samanantarà pi na cavati na upapajjati. Pa¤cahi vi¤¤Ãïehi na supati na paÂibujjhati na supinaæ passati. Pa¤cannaæ vi¤¤ÃïÃnaæ samanantarà pi na supati na paÂibujjhati na supinaæ passati. YÃthÃvakavatthuvibhÃvanÃ\<*<1>*>/ pa¤¤Ã. Evaæ ekavidhena ¤Ãïavatthu. Duvidhena ¤Ãïavatthu: lokiyà pa¤¤Ã, lokuttarà pa¤¤Ã, kenaci vi¤¤eyyà pa¤¤Ã, kenaci na vi¤¤eyyà pa¤¤Ã, {sÃsavÃ} pa¤¤Ã, {anÃsavÃ} pa¤¤Ã, Ãsavavippayutta-sÃsavà pa¤¤Ã, Ãsavavippayutta-anÃsavà pa¤¤Ã, saæyojaniyà pa¤¤Ã,\<*<2>*>/ asaæyojaniyà pa¤¤Ã, saæyojanavippayutta-saæyojaniyà pa¤¤Ã, saæyojanavippayutta-asaæyojaniyà pa¤¤Ã, ganthaniyà pa¤¤Ã,\<*<2>*>/ aganthaniyà pa¤¤Ã, ganthavippayutta-ganthaniyà pa¤¤Ã, ganthavippayutta-aganthaniyà pa¤¤Ã, oghaniyà pa¤¤Ã, anoghaniyà pa¤¤Ã, oghavippayutta-oghaniyà pa¤¤Ã, oghavippayutta-anoghaniyà pa¤¤Ã, yoganiyà pa¤¤Ã,\<*<3>*>/ ayoganiyà pa¤¤Ã, yogavippayutta-yoganiyà pa¤¤Ã, yogavippayutta-ayoganiyà pa¤¤Ã, nÅvaraïiyà pa¤¤Ã,\<*<3>*>/ anÅvaraïiyà pa¤¤Ã, nÅvaraïavippayutta-nÅvaraïiyà pa¤¤Ã, nÅvaraïavippayutta-anÅvaraïiyà pa¤¤Ã, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: yÃvÃthÃkavatthu-, but cf. p. 322. K: yÃthÃvatthavibhÃvanÃ. 2 Sd omits alternative. 3 So also Sd. >/ #<[page 309]># %< Duvidhena ¤Ãïavatthu 309>% parÃmaÂÂhà pa¤¤Ã,\<*<1>*>/ aparÃmaÂÂhà pa¤¤Ã, parÃmÃsavippayutta-parÃmaÂÂhà pa¤¤Ã, parÃmÃsavippayutta-aparÃmaÂÂhà pa¤¤Ã, upÃdiïïà pa¤¤Ã, anupÃdiïïà pa¤¤Ã, upÃdÃniyà pa¤¤Ã, anupÃdÃniyà pa¤¤Ã, upÃdÃnavippayutta-upÃdÃniyà pa¤¤Ã, upÃdÃnavippayutta-anupÃdÃniyà pa¤¤Ã, saÇkilesikà pa¤¤Ã, asaÇkilesikà pa¤¤Ã, kilesavippayutta-saÇkilesikà pa¤¤Ã, kilesavippayutta-asaÇkilesikà pa¤¤Ã, savitakkà pa¤¤Ã, avitakkà pa¤¤Ã, savicÃrà pa¤¤Ã, avicÃrà pa¤¤Ã, sappÅtikà pa¤¤Ã, appÅtikà pa¤¤Ã, pÅtisahagatà pa¤¤Ã,\<*<1>*>/ na pÅtisahagatà pa¤¤Ã, sukhasahagatà pa¤¤Ã, na sukhasahagatà pa¤¤Ã, upekhÃsahagatà pa¤¤Ã, na upekhÃsahagatà pa¤¤Ã, kÃmÃvacarà pa¤¤Ã, na kÃmÃvacarà pa¤¤Ã, rÆpÃvacarà pa¤¤Ã, na rÆpÃvacarà pa¤¤Ã, arÆpÃvacarà pa¤¤Ã, na arÆpÃvacarà pa¤¤Ã, pariyÃpannà pa¤¤Ã, apariyÃpannà pa¤¤Ã, niyyÃnikà pa¤¤Ã, aniyyÃnikà pa¤¤Ã, niyatà pa¤¤Ã, aniyatà pa¤¤Ã, sa-uttarà pa¤¤Ã, anuttarà pa¤¤Ã, atthajÃpikà pa¤¤Ã, jÃpitatthà pa¤¤Ã, Evaæ duvidhena ¤Ãïavatthu. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd omits this alternative. >/ #<[page 310]># %<310 MÃtikÃ>% Tividhena ¤Ãïavatthu: cintÃmayÃ\<*<1>*>/ pa¤¤Ã, sutamayà pa¤¤Ã, bhÃvanÃmayà pa¤¤Ã, dÃnamayà pa¤¤Ã, sÅlamayà pa¤¤Ã, bhÃvanÃmayà pa¤¤Ã, adhisÅle pa¤¤Ã, adhicitte\<*<2>*>/ pa¤¤Ã, adhipa¤¤Ãya pa¤¤Ã, Ãyakosallaæ pa¤¤Ã, apÃyakosallaæ pa¤¤Ã, upÃyakosallaæ, pa¤¤Ã, vipÃkà pa¤¤Ã, vipÃkadhammadhammà pa¤¤Ã, neva-vipÃka-na-vipÃkadhammadhammà pa¤¤Ã, upÃdiïïupÃdÃniyà pa¤¤Ã, anupÃdiïïupÃdÃniyà pa¤¤Ã, anupÃdiïïÃ-anupÃdÃniyà pa¤¤Ã, savitakka-{savicÃrÃ} pa¤¤Ã, avitakka-{vicÃramatÃ} pa¤¤Ã, avitakka-avicÃrà pa¤¤Ã, pÅtisahagatà pa¤¤Ã, sukhasahagatà pa¤¤Ã, upekhÃsahagatà pa¤¤Ã, ÃcayagÃminÅ pa¤¤Ã, apacayagÃminÅ pa¤¤Ã, neva ÃcayagÃminÅ na apacayagÃminÅ pa¤¤Ã, sekhà pa¤¤Ã, asekhà pa¤¤Ã, neva sekhà nÃsekhà pa¤¤Ã, parittà pa¤¤Ã, mahaggatà pa¤¤Ã, appamÃïà pa¤¤Ã, parittÃrammaïà pa¤¤Ã, mahaggatÃrammaïà pa¤¤Ã, appamÃïÃrammaïà pa¤¤Ã, maggÃrammaïà pa¤¤Ã, maggahetukà pa¤¤Ã, maggÃdhipatinÅ pa¤¤Ã, {uppannÃ} pa¤¤Ã, anuppannà pa¤¤Ã, uppÃdinÅ pa¤¤Ã, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: cittÃmayÃ. 2 S-: adhicittena. >/ #<[page 311]># %< Tividhena ¤Ãïavatthu 311>% atÅtà pa¤¤Ã, anÃgatà pa¤¤Ã, {paccuppannÃ} pa¤¤Ã, atÅtÃrammaïa pa¤¤Ã, anÃgatÃrammaïà pa¤¤Ã, paccuppannÃrammaïà pa¤¤Ã, ajjhattà pa¤¤Ã, bahiddhà pa¤¤Ã, ajjhatabahiddhà pa¤¤Ã, ajjhattÃrammaïà pa¤¤Ã, bahiddhÃrammaïà pa¤¤Ã. ajjhattabahiddhÃrammaïà pa¤¤Ã, Savitakka-savicÃrà pa¤¤Ã: atthi vipÃkà atthi vipÃkadhammadhammà atthi neva-vipÃka-na-vipÃkadhammadhammà atthi upÃdiïïupÃdÃniyà atthi anupÃdiïïupÃdÃniyà atthi anupÃdiïïa-anupÃdÃniyÃ, atthi pÅtisahagatà atthi sukhasahagatà atthi upekhÃsahagatÃ, atthi ÃcayagÃminÅ atthi apacayagÃminÅ atthi neva ÃcayagÃminÅ na apacayagÃminÅ, atthi sekhà atthi asekhà atthi neva sekhà nÃsekhÃ, atthi parittà atthi mahaggatà atthi appamÃïÃ, atthi parittÃrammaïà atthi mahaggatÃrammaïà atthi appamÃïÃrammaïÃ, atthi maggÃrammaïà atthi maggahetukà atthi maggÃdhipatinÅ, atthi uppannà atthi anuppanà atthi uppÃdinÅ, atthi atÅtà atthi anÃgatà atthi paccuppannÃ, \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 312]># %<312 MÃtikÃ>% atthi atÅtÃrammaïà atthi anÃgatÃrammaïà atthi paccuppannÃrammaïÃ, atthi ajjhattà atthi bahiddhà atthi ajjhattabahiddhÃ, atthi ajjhattÃrammaïà atthi bahiddhÃrammaïà atthi ajjhattabahiddhÃrammaïÃ. Avitakka-vicÃramattà pa¤¤Ã: atthi vipÃkà atthi vipÃkadhammadhammà atthi neva-vipÃka-na-vipÃkadhammadhammÃ, atthi upÃdiïïupÃdÃniyà atthi anupÃdiïïupÃdÃniyà atthi anupÃdiïïa-anupÃdÃniyÃ, atthi ÃcayagÃminÅ atthi apacayagÃminÅ atthi neva ÃcayagÃminÅ na apacayagÃminÅ, atthi sekhà atthi asekhà atthi neva sekhà nÃsekhÃ, atthi uppannà atthi anuppannà atthi uppÃdinÅ, atthi atÅtà atthi anÃgatà atthi paccuppannÃ, atthi ajjhattà atthi bahiddhà atthi ajjhattabahiddhÃ. Avitakka-avicÃrà pa¤¤Ã: atthi vipÃkà atthi vipÃkadhammadhammà atthi neva-vipÃka-na-vipÃkadhammadhammÃ, atthi upÃdiïïupÃdÃniyà atthi anupÃdiïïupÃdÃniyà atthi anupÃdiïïa-anupÃdÃniyÃ, atthi pÅtisahagatà atthi sukhasahagatà atthi upekhÃsahagatÃ, atthi ÃcayagÃminÅ atthi apacayagÃminÅ atthi neva ÃcayagÃminÅ na apacayagÃminÅ, \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 313]># %< Tividhena ¤Ãïavatthu 313>% atthi sekhà atthi asekhà atthi neva sekhà nÃsekhÃ, atthi parittÃrammaïà atthi mahaggatÃrammaïà atthi appamÃnÃrammaïÃ, atthi maggÃrammaïà atthi maggahetukà atthi maggÃdhipatinÅ, atthi uppannà atthi anuppannà atthi uppÃdinÅ, atthi atÅtà atthi anÃgatà atthi paccuppannÃ, atthi atÅtÃrammaïà atthi anÃgatÃrammaïà atthi paccuppannÃrammaïÃ, atthi ajjhattà atthi bahiddhà atthi ajjhattabahiddhÃ, atthi ajjhattÃrammaïà atthi bahiddhÃrammaïà atthi ajjhattabahiddhÃrammaïÃ. PÅtisahagatà pa¤¤Ã . . . pe\<*<1>*>/ . . . sukhasahagatà pa¤¤Ã: atthi vipÃkà atthi vipÃkadhammadhammà atthi neva vipÃka-na-vipÃkadhammadhammÃ, atthi upÃdiïïupÃdÃniyà atthi anupÃdiïïupÃdÃniyà atthi anupÃdiïïa-anupÃdÃniyÃ, atthi savitakka-savicÃrà atthi avitakka-vicÃramattà atthi avitakka-avicÃrÃ, atthi ÃcayagÃminÅ atthi apacayagaminÅ atthi neva ÃcayagÃminÅ na apacayagÃminÅ, atthi sekhà atthi asekhà atthi neva sekhà nÃsekhÃ, atthi parittà atthi mahaggatà atthi appamÃïÃ, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. and K. omit . . . pe . . . >/ #<[page 314]># %<314 MÃtikÃ>% atthi parittÃrammaïà atthi mahaggatÃrammaïà atthi appamÃïÃrammaïÃ, atthi maggÃrammaïà atthi maggahetukà atthi maggÃdhipatinÅ, atthi uppannà atthi anuppannà atthi uppÃdinÅ, atthi atÅtà atthi anÃgatà atthi paccuppannÃ, atthi atÅtÃrammaïà atthi anÃgatÃrammaïà atthi paccuppannÃ, atthi ajjhattà atthi bahiddhà atthi ajjhattabahiddhÃ, atthi ajjhatÃrammaïà atthi bahiddhÃrammaïà atthi ajjhattabahiddhÃrammaïÃ. UpekhÃsahagatà pa¤¤Ã: atthi vipÃkà atthi vipÃkadhammadhammà atthi neva-vipÃka-na-vipÃkadhammadhammÃ, atthi upÃdiïïupÃdÃniyà atthi anupÃdiïïupÃdÃniyà atthi anupÃdiïïa-anupÃdÃniyÃ, atthi ÃcayagÃminÅ atthi apacayagÃminÅ atthi neva ÃcayagÃminÅ na apacayagÃminÅ, atthi sekhà atthi asekhà atthi neva sekhà nÃsekhÃ, atthi parittà atthi mahaggatà atthi appamÃïÃ, atthi parittÃrammaïà atthi mahaggatÃrammaïà atthi appamÃnÃrammaïÃ, atthi maggÃrammaïà atthi maggahetukà atthi maggÃdhipatinÅ, \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 315]># %< Catubbidhena ¤Ãïavatthu 315>% atthi uppannà atthi anuppannà atthi uppÃdinÅ, atthi atÅtà atthi anÃgatà atthi paccuppannÃ, atthi atÅtÃrammaïà atthi anÃgatÃrammaïà atthi paccuppannÃrammaïÃ, atthi ajjhattà atthi bahiddhà atthi ajjhattabahiddhÃ, atthi ajjhattÃrammaïà atthi bahiddhÃrammaïà atthi ajjhattabahiddhÃrammaïÃ. Evaæ tividhena ¤Ãïavatthu. Catubbidhena ¤Ãïavatthu: kammassakataæ ¤Ãïaæ, saccÃnulomikaæ ¤Ãïaæ, maggasamaÇgissa ¤Ãïaæ, phalasamaÇgissa ¤Ãïaæ, dukkhe ¤Ãïaæ, dukkhasamudaye ¤Ãïaæ, dukkhanirodhe ¤Ãïaæ, dukkhanirodhagÃminiyà paÂipadÃya ¤Ãïaæ, kÃmÃvacarà pa¤¤Ã, rÆpÃvacarà pa¤¤Ã, arÆpÃvacarà pa¤¤Ã, apariyÃpannà pa¤¤Ã, dhamme ¤Ãïaæ anvaye ¤Ãïaæ paricce ¤Ãïaæ sammati ¤Ãïaæ Atthi pa¤¤Ã ÃcayÃya no apacayÃya atthi pa¤¤Ã apacayÃya no ÃcayÃya atthi pa¤¤Ã ÃcayÃya ceva apacayÃya ca atthi pa¤¤Ã neva ÃcayÃya no apacayÃya; atthi pa¤¤Ã nibbidÃya no paÂivedhÃya atthi pa¤¤Ã paÂivedhÃya no nibbidÃya atthi pa¤¤Ã nibbidÃya ceva paÂivedhÃya ca atthi pa¤¤Ã neva nibbidÃya no paÂivedhÃya; \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 316]># %<316 MÃtikÃ>% hÃnabhÃginÅ pa¤¤Ã, ÂhitibhÃginÅ pa¤¤Ã. visesabhÃginÅ pa¤¤Ã. nibbedhabhÃginÅ pa¤¤Ã, catasso paÂisambhidÃ, catasso paÂipadÃ,\<*<1>*>/ cattÃri ÃrammaïÃni, jarÃmaraïe ¤Ãïaæ,\<*<2>*>/ jarÃmaraïasamudaye ¤Ãïaæ, jarÃmaraïanirodhe ¤Ãïaæ, jarÃmaraïanirodhagÃminiyà paÂipadÃya ¤Ãïaæ, jÃtiyà ¤Ãïaæ . . . pe\<*<3>*>/ . . . bhave ¤Ãïaæ . . . pe . . . upÃdÃne ¤Ãïaæ . . . pe . . . taïhÃya ¤Ãïaæ . . . pe . . . vedanÃya ¤Ãïaæ . . . pe . . . phasse ¤Ãïaæ . . . pe . . . saÊÃyatane ¤Ãïaæ . . . pe . . . nÃmarÆpe nÃïaæ . . . pe . . . vi¤¤Ãïe ¤Ãïaæ . . . pe . . . saÇkhÃresu ¤Ãïaæ, saÇkhÃrasamudaye ¤Ãïaæ, saÇkhÃranirodhe ¤Ãïaæ, saÇkhÃranirodhagÃminiyà paÂipadÃya ¤Ãïaæ, Evaæ catubbidhena ¤Ãïavatthu. Pa¤cavidhena ¤Ãïavatthu: pa¤caÇgiko sammÃsamÃdhi pa¤ca¤Ãïiko sammÃsamÃdhi.\<*<4>*>/ Evaæ pa¤cavidhena ¤Ãïavatthu. Chabbidhena ¤Ãïavatthu: chasu abhi¤¤Ãsu pa¤¤Ã.\<*<5>*>/ Evaæ chabbidhena ¤Ãïavatthu. Sattavidhena ¤Ãïavatthu: satta sattari\<*<6>*>/ ¤ÃïavatthÆni. Evaæ sattavidhena ¤Ãïavatthu. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd omits these. 2 Cf. S. II, 56-59. 3 K. omits pe throughout. 4 Sd inverts the order of these two groups, but not below (p. 334). 5 K. omits pa¤¤Ã. 6 B: sattati. Cf. S. II, 59, 60. >/ #<[page 317]># %< Dasavidhena ¤Ãïavatthu 317>% AÂÂhavidhena ¤Ãïavatthu: catÆsu\<*<1>*>/ maggesu, catÆsu\<*<1>*>/ phalesu pa¤¤Ã. Evaæ aÂÂhavidhena ¤Ãïavatthu. Navavidhena ¤Ãïavatthu: navasu anupubbavihÃrasamÃpattÅsu pa¤¤Ã. Evaæ navidhena ¤Ãïavatthu. Dasavidhena ¤Ãïavatthu: dasa tathÃgatassa tathÃgatabalÃni, yehi balehi samannÃgato tathÃgato ÃsabhaÂÂhÃnaæ paÂi- jÃnÃti parisÃsu sÅhanÃdaæ nadati brahmacakkaæ pavatteti. KatamÃni dasa? Idha tathÃgato ÂhÃna¤ ca ÂhÃnato {aÂÂhÃna¤} ca aÂ- ÂhÃnato yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, yam pi tathÃgato ÂhÃna¤ ca ÂhÃnato aÂÂhÃna¤ ca aÂÂhÃnato yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, idam pi tathÃgatassa tathÃgatabalaæ hoti, yaæ balaæ Ãgamma tathÃgato ÃsabhaÂÂhÃnaæ paÂijÃnÃti parisÃsu sÅhanÃdaæ nadati brahmacakkaæ pavatteti. Puna ca paraæ tathÃgato atÅtÃnÃgatapaccuppan- nÃnaæ kammasamÃdÃnÃnaæ ÂhÃnaso hetuso vipÃkaæ yath- ÃbhÆtaæ pajÃnÃti, yam pi tathÃgato atÅtÃnÃgatapaccup- pannÃnaæ kammasamÃdÃnÃnaæ ÂhÃnaso hetuso vipÃkaæ yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, idam pi tathÃgatassa tathÃgata- balaæ hoti, yaæ balaæ Ãgamma tathÃgato ÃsabhaÂhÃnaæ paÂijÃnÃti parisÃsu sÅhanÃdaæ nadati brahmacakkaæ pavatteti. Puna ca paraæ tathÃgato sabbatthagÃminiæ paÂi- padaæ yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, yam pi tathÃgato sabbat- thagÃminiæ paÂipadaæ yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, idam pi tathÃgatassa tathÃgatabalaæ hoti, yaæ balaæ Ãgamma tathÃgato ÃsabhaÂÂhÃnaæ patijÃnÃti parisÃsu sÅhanÃdaæ nadati brahmacakkaæ pavatteti. Puna ca paraæ tathÃgato anekadhÃtuæ nÃnadhÃtuæ lokaæ yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, yam pi tathÃgato aneka- dhÃtuæ nÃnÃdhÃtuæ lokaæ yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, idam pi tathÃgatassa tathÃgatabalaæ hoti, yaæ balaæ Ãgamma tathÃgato ÃsabhaÂÂhÃnaæ paÂijÃnÃti parisÃsu sÅhanÃdaæ nadati brahmacakkaæ pavatteti. Puna ca paraæ tathÃgato sattÃnaæ nÃnÃdhimuttikataæ yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, yam pi tathÃgato sattÃnaæ {nÃnÃ}- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: catusu. >/ #<[page 318]># %<318 ¥ÃïavatthÆni>% dhimuttikataæ yathÃbhÆtaæ pajÃnati, idam pi tathÃgatassa tathÃgatabalaæ hoti, yaæ balaæ Ãgamma tathÃgato ÃsabhaÂÂhÃnaæ paÂijÃnÃti parisÃsu sÅhanÃdaæ nadati brah- macakkaæ pavatteti. Puna ca paraæ tathÃgato parasattÃnaæ parapuggal- lÃnaæ indriyaparopariyattaæ yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, yam pi tathÃgato parasattÃnaæ parapuggalÃnaæ indriyaparopari- yattaæ yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti: idam pi tathÃgatassa tathÃgatabalaæ hoti, yaæ balaæ Ãgamma tathÃgato ÃsabhaÂÂhÃnaæ paÂijÃnÃti parisÃsu sÅhanÃdaæ nadati brah- macakkaæ pavatteti. Puna ca paraæ tathÃgato jhÃnavimokhasamÃdhisamÃ- pattÅnaæ\<*<1>*>/ saÇkilesaæ vodÃnaæ vuÂÂhÃnaæ yathÃbhÆtaæ pajÃ- nÃti, yam pi tathÃgato jhÃnavimokhasamÃdhisamÃpat- tÅnaæ saÇkilesaæ\<*<2>*>/ vodÃnaæ vuÂÂhÃnaæ\<*<3>*>/ yathÃbhÆtaæ pajÃ- nÃti; idam pi tathÃgatassa tathÃgatabalaæ hoti, yaæ balaæ Ãgamma tathÃgato ÃsabhaÂÂhÃnaæ paÂijÃnÃti pari- sÃsu {sÅhanÃdaæ} nadati brahmacakkaæ pavatteti. Puna ca paraæ tathÃgato pubbenivÃsÃnussatiæ yathÃ- bhÆtaæ pajÃnÃti, yam pi tathÃgato pubbenivÃsÃnussatiæ yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, idam pi tathÃgatassa tathÃgata- balaæ hoti, yaæ balaæ Ãgamma tathÃgato ÃsabbhaÂÂhÃnaæ paÂijÃnÃti parisÃsu sÅhanÃdaæ nadati brahmacakkaæ pavatteti. Puna ca paraæ tathÃgato sattÃnaæ cutÆpapÃtaæ yathÃ- bhÆtaæ pajÃnÃti, yam pi tathÃgato sattÃnaæ cutÆpapÃtaæ yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, idam pi tathÃgatassa tathÃgata- balaæ hoti, yaæ balaæ Ãgamma tathÃgato ÃsabhaÂÂhÃnaæ paÂijÃnÃti parisÃsu sÅhanÃdaæ nadati brahmacakkaæ pavatteti. Puna ca paraæ tathÃgato ÃsavÃnaæ khayaæ yathÃ- bhÆtaæ pajÃnÃti, yam pi tathÃgato ÃsavÃnaæ khayaæ ya- thÃbhÆtaæ pajÃnÃti, idam pi tathÃgatassa tathÃgatabalaæ hoti, yaæ balaæ Ãgamma tathÃgato ÃsabhaÂÂhÃnaæ paÂi- jÃnÃti parisÃsu sÅhanÃdaæ nadati brahmacakkaæ pavitteti. ImÃni dasa tathÃgatassa tathagatabalÃni, yehi balehi samannÃgato tathÃgato ÃsabhaÂÂhÃnaæ paÂijanÃti parisÃsu sÅhanÃdaæ nadati brahmacakkaæ pavatteti. Evaæ dasavidhena ¤Ãïavatthu. MùTIKù.4 \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. and K: -vimokkha-. 2 Sd: -pattinasaækilesaæ. 3 Sd: uÂÂhÃnaæ. 4 Sd: mÃtikaæ. >/ #<[page 319]># %< Ekakaæ 319>% Pa¤cavi¤¤Ãïaæ na hetum eva, ahetukam eva, hetuvip- payuttam eva, sappaccayam eva, saÇkhataæ eva, arÆpam eva, lokiyam eva, sÃsavam eva, saæyojaniyam eva, ganthaniyam eva, oghaniyam eva, yoganiyam eva, nÅvaraïiyam eva, parÃmaÂÂham eva, upÃdÃniyam eva, saÇkilesikam eva, avyÃkatam eva, sÃrammaïam eva, acetasikam eva, vipÃkam eva, upÃdiïï' upÃdÃniyam eva, asaÇkiliÂÂha-saÇkilesikam eva, na savitakka-savicÃram eva, na avitakkavicÃramattam eva, avitakka-avicÃram eva, na pÅtisahagatam eva, neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabbam eva, neva dassanena na bhÃvanÃya pahÃtabba- hetukam eva, neva ÃcayagÃmiæ na {apacayagÃmim} eva, neva sekhaæ nÃsekham eva; parittam eva, kÃmÃvacaram eva, na rÆpÃvacaram eva, na arÆpÃvacaram eva, pariyÃ- pannam eva, no apariyÃpannam, eva aniyatam eva, aniyyÃnikam eva, uppannamanovi¤¤Ãïavi¤¤eyam eva, aniccam eva, jarÃbhibhÆtam eva. Pa¤ca vi¤¤Ãïà uppannavatthukà uppan- nÃrammaïà ti: uppannasmiæ vatthusmiæ uppanne Ãrammaïe uppajjanti. PurejÃtavatthukà purejÃtÃrammaïà ti: pure jÃtasmiæ vatthusmiæ pure jÃte {Ãrammaïe} uppaj- janti. Ajjhattikavatthukà bÃhirÃrammaïà ti: pa¤cannaæ vi¤¤ÃïÃnaæ vatthÆ ajjhattikÃ, {ÃrammaïÃ} bÃhirÃ. Asambhinnavatthukà asambhinnÃram- maïà ti: asambhinnasmiæ vatthusmiæ asambhinne Ãrammaïe uppajjanti. NÃnÃvatthukà nÃnÃrammaïà ti: a¤¤aæ cak- khuvi¤¤Ãïassa vatthu ca Ãrammaïa¤ ca, a¤¤aæ sotavi¤- ¤Ãïassa vatthu ca Ãrammaïa¤ ca, a¤¤aæ ghÃnavi¤¤Ãïassa vatthu ca Ãrammaïa¤ ca, a¤¤aæ jivhÃvi¤¤Ãïassa vatthu ca Ãrammaïa¤ ca, a¤¤aæ kÃyavi¤¤Ãïassa vatthu ca Ãram- maïa¤ ca. Na a¤¤ama¤¤assa gocaravisayaæ pacca- nubhontÅti: cakkhuvi¤¤Ãïassa gocaravisayaæ sota- vi¤¤Ãïaæ na paccanubhoti, sotavi¤¤Ãïassa gocaravisayaæ pi\<*<1>*>/ cakkhuvi¤¤Ãïaæ na paccanubhoti; cakkhuvi¤¤Ãïassa gocaravisayaæ ghÃnavi¤¤Ãïaæ na paccanubhoti, ghÃna- vi¤¤Ãïassa gocaravisayam pi cakkhuvi¤¤Ãïaæ na pac- canubhoti; cakkhuvi¤¤Ãïassa gocaravisayaæ jivhÃvi¤¤Ãïaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. and K: -visayaæ pi throughout. >/ #<[page 320]># %<320 ¥ÃïavatthÆni>% na paccanubhoti, jivhÃvi¤¤Ãïassa gocaravisayam pi cak- khuvi¤¤Ãïaæ na paccanubhoti; cakkhuvi¤¤Ãïassa gocara- visayaæ kÃyavi¤¤Ãïaæ na paccanubhoti, kÃyavi¤¤Ãïassa gocaravisayam pi cakkhuvi¤¤Ãïaæ na paccanubhoti; sota- vi¤¤Ãïassa . . . pe\<*<1>*>/ . . . ghÃnavi¤¤Ãïassa . . . pe . . . jivhÃvi¤¤Ãïassa . . . pe . . . kÃyavi¤¤Ãïassa gocaravisayaæ cakkhuvi¤¤Ãïaæ na paccanubhoti, cakkhuvi¤¤Ãïassa go- caravisayam pi kÃyavi¤¤Ãïaæ na paccanubhoti. KÃya- vi¤¤Ãïassa gocaravisayaæ sotavi¤¤Ãïaæ na paccanubhoti, sotavi¤¤Ãïasa gocaravisayam pi kÃyavi¤¤Ãïaæ na pac- canubhoti; kÃyavi¤¤Ãïassa gocaravisayaæ ghÃnavi¤¤Ãïaæ na paccanubhoti, ghÃnavi¤¤Ãïassa gocaravisayam pi kÃyavi¤¤Ãïaæ na paccanubhoti; kÃyavi¤¤Ãïassa gocara- visayaæ jivhÃvi¤¤Ãïaæ na paccanubhoti, jivhÃvi¤¤Ãïassa gocaravisayam pi kÃyavi¤¤Ãïaæ na paccanubhoti. Na asamannÃhÃrÃ\<*<2>*>/ uppajjantÅti: samannÃ- harantassa uppajjanti. Na amanasikÃrà uppajjantÅti: manasika- rontassa uppajanti. Na abbokiïïà uppajjantÅti: na paÂipÃÂiyà uppajjanti. Na apubbaæ acarimaæ uppajjantÅti: na ekakkhaïe uppajjanti. Na a¤¤ama¤¤assa samanantarà uppaj- jantÅti: cakkhuvi¤¤Ãïassa uppannasamanantarà sota- vi¤¤Ãïaæ na upajjati, sotavi¤¤Ãïassa uppannasamanan- tarà pi cakkhuvi¤¤Ãïaæ na uppajjati; cakkhuvi¤¤Ãïassa uppannasamanantarà ghÃnavi¤¤Ãïaæ na uppajjati, ghÃna- vi¤¤Ãïassa uppannasamanantarà pi cakkhuvi¤¤Ãïaæ na uppajjati; cakkhuvi¤¤Ãïassa uppannasamanantarà jivhÃ- vi¤¤Ãïaæ na uppajjati, jivhÃvi¤¤Ãïassa uppannasamanan- tarà pi cakkhuvi¤¤Ãïaæ na uppajati; cakkhuvi¤¤Ãïassa uppannasamanantarà kÃyavi¤¤Ãïaæ na uppajjati, kÃya- vi¤¤Ãïassa uppannasamanantarà pi cakhuvi¤¤Ãïaæ na uppajjati. Sotavi¤¤Ãïassa . . . pe\<*<3>*>/ . . . ghÃnavi¤- ¤Ãïassa . . . jivhÃvi¤¤Ãïassa . . . kÃyavi¤¤Ãïassa uppannasamanantarà cakkhuvi¤¤Ãïaæ na uppajjati, cak- khuvi¤¤Ãïassa uppannasamanantarà pi kÃyavi¤¤Ãïaæ na uppajjati; kÃyavi¤¤Ãïassa uppannasamanantarà sotavi¤- ¤Ãïaæ na uppajjati, sotavi¤¤Ãïassa uppannasamanantarà pi kÃyavi¤¤Ãïaæ na uppajjati; kÃyavi¤¤Ãïassa uppanna- samanantarà ghÃnavi¤¤Ãïaæ na uppajjati, ghÃnavi¤- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K. omits. 2 Sd: samannÃ-. 3 K. and Sd omit. >/ #<[page 321]># %< Ekakaæ 321>% ¤Ãïassa uppannasamanantarà pi kÃyavi¤¤Ãïaæ na uppaj- jati; kÃyavi¤¤Ãïassa uppannasamanantarà jivhÃvi¤¤Ãïaæ na uppajjati, jivhÃvi¤¤Ãïassa uppannasamanantarà pi kÃyavi¤¤Ãïaæ na uppajjati. Pa¤ca vi¤¤Ãïà anÃbhogÃ\<*<1>*>/ ti: pa¤cannaæ vi¤- ¤ÃïÃnaæ natthi Ãvajjanà và Ãbhogo và samannÃhÃro và manasikÃro vÃ. Pa¤cahi vi¤¤Ãïehi na ka¤ci\<*<2>*>/ dhammaæ paÂivijÃnÃtÅti: pa¤cahi vi¤¤Ãïehi na ka¤ci\<*<2>*>/ dham- maæ paÂivijÃnÃti. A¤¤atra abhinipÃtamattà ti: a¤¤atra ÃpÃthamattÃ. {Pa¤cannaæ} vi¤¤ÃïÃnaæ samanantarà pi na ka¤ci\<*<2>*>/ {dhammaæ} paÂivijÃnÃtÅti: pa¤- cannaæ vi¤¤ÃïÃnaæ samanantarà manodhÃtuyà pi na ka¤ci\<*<2>*>/ dhammaæ paÂivijÃnÃti. Pa¤cahi vi¤¤Ãïehi na ka¤ci\<*<2>*>/ iriyÃpathaæ kappetÅti: pa¤cahi vi¤¤Ãïehi na ka¤ci\<*<2>*>/ iriyÃpathaæ kappeti gamaïaæ và ÂhÃnaæ và nisajjaæ và seyyaæ vÃ. Pa¤cannaæ vi¤¤ÃïÃnaæ samanantarà pi na ka¤ci\<*<2>*>/ iriyÃpathaæ kappetÅti: pa¤cannaæ vi¤¤ÃïÃnaæ samanantarà manodhÃtuyà pi na ka¤ci\<*<2>*>/ iriyÃpathaæ kappeti gamanaæ và ÂhÃnaæ và nisajjaæ và seyyaæ vÃ. Pa¤cahi vi¤¤Ãïehi ne kÃyakammaæ na vacÅkammaæ paÂÂhapetÅti: pa¤cahi vi¤¤Ãïehi na kÃyakamaæ na vacÅkammaæ paÂÂhapeti. Pa¤cannaæ vi¤¤ÃïÃnaæ samanantarà pi na kÃyakammaæ na vacÅkammaæ paÂÂha- petÅti: pa¤cannaæ vi¤¤ÃïÃnaæ samanantarà mano- dhÃtuyà pi na kÃyakammaæ na vacÅkammaæ paÂÂhapeti. Pa¤cahi vi¤¤Ãïehi na kusalÃkusalaæ dhammaæ samÃdiyatÅti: pa¤cÃhi vi¤¤Ãïehi na kusalÃkusalaæ dhammaæ samÃdiyati. Pa¤cannaæ vi¤¤ÃïÃnaæ samanantarà pi na kusalÃkusalaæ dhammaæ samÃdiyatÅti: pa¤cannaæ vi¤¤ÃïÃnaæ samanantarà manodhÃtuyà pi na kusalÃkusalaæ dhammaæ samÃdiyÃti. Pa¤cahi vi¤¤Ãïehi na samÃpajjati na vuÂÂhÃtÅti: pa¤cahi vi¤¤Ãïehi na samÃpajjati na vuÂÂhÃti. Pa¤cannaæ vi¤¤ÃïÃnaæ samanantarà pi na samÃpajjati na vuÂÂhÃtÅti: pa¤cannaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: abhogo. 2 Sd and B: ki¤ci. >/ #<[page 322]># %<322 ¥ÃïavatthÆni>% vi¤¤Ã¤Ãïaæ samanantarà manodhÃtuyà pi na samÃpajjati na vuÂÂhÃti. Pa¤cahi vi¤¤Ãïehi na cavati na upaj- jatÅti: pa¤cahi vi¤¤Ãïehi na cavati na uppajjati. Pa¤cannaæ vi¤¤ÃïÃnaæ samanantarà pi na cavati na uppajjatÅti: pa¤cannaæ vi¤¤ÃïÃ- naæ samanantarà manodhÃtuyà pi na cavati na uppajati. Pa¤cahi vi¤¤Ãïehi na supati na paÂi- bujjhati na supinaæ passatÅti: pa¤cahi vi¤¤Ãïehi na supati na paÂibujjhati na supinaæ passati. Pa¤cannaæ vi¤¤ÃïÃnaæ samanantarà pi na supati na paÂibujjhati na supinaæ passatÅti: pa¤cannaæ vi¤¤ÃïÃnaæ samantarà mano- dhÃtuyà pi na supati na paÂibujjhati na supinaæ passati. Evaæ yÃthÃvatthavibhÃvanÃ\<*<1>*>/ pa¤¤Ã. Evaæ ekavidhena ¤Ãïavatthu. EKAKAõ.2 TÅsu bhÆmÅsu kusalÃvyÃkate pa¤¤Ã lokiyà pa¤¤Ã; catÆsu maggesu catÆsu phalesu pa¤¤Ã lokuttarà pa¤¤Ã. Sabbà 'va pa¤¤Ã kenaci vi¤¤eyyÃ, kenaci na vi¤¤eyyÃ. TÅsu bhÆmÅsu kusalÃvyÃkate pa¤¤Ã sÃsavà pa¤¤Ã; catÆsu maggesu catÆsu phalesu pa¤¤Ã anÃsavà pa¤¤Ã\<*<3>*>/. TÅsu bhÆmÅsu kusalÃvyÃkate pa¤¤Ã Ãsavavippayutta- sÃsavà pa¤¤Ã; catÆsu maggesu catÆsu phalesu pa¤¤Ã Ãsavavippayutta-anÃsavà pa¤¤Ã. TÅsu bhÆmÅsu kusalÃvyÃkate pa¤¤Ã saæyojaniyà pa¤¤Ã; catÆsu maggesu catÆsu phalesu pa¤¤Ã asaæyojaniyà pa¤¤Ã. TÅsu bhÆmÅsu kusalÃvyÃkate\<*<4>*>/ pa¤¤Ã saæyojanavippa- yutta-saæyojaniyà pa¤¤Ã; catÆsu maggesu catÆsu phalesu pa¤¤Ã saæyojanavippayutta-asaæyojaniyà pa¤¤Ã. TÅsu bhÆmÅsu kusalÃvyÃkate pa¤¤Ã ganthaniyà pa¤¤Ã; catÆsu maggesu catÆsu phalesu pa¤¤Ã aganthaniyà pa¤¤Ã. TÅsu bhÆmÅsu kusalÃvyÃkate pa¤¤Ã ganthavippayutta- ganthaniyà pa¤¤Ã; catÆsu maggesu catÆsu phalesu pa¤¤Ã ganthavippayutta-aganthaniyà pa¤¤Ã. TÅsu bhÆmÅsu kusalÃvyÃkate pa¤¤Ã oghaniyà pa¤¤Ã; catÆsu maggesu catÆsu phalesu pa¤¤Ã anoghaniyà pa¤¤Ã. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: yathÃvakÃvatthuvibhÃvanÃ. B: yÃthÃvakÃ-. 2 K. omits 3 Sd omits pa¤¤Ã. 4 Sd kusalÃvyÃkatesu. >/ #<[page 323]># %< Dukaæ 323>% TÅsu bhÆmÅsu kusalÃvyÃkate pa¤¤Ã oghavippayutta- oghaniyà pa¤¤Ã; catÆsu maggesu catÆsu phalesu pa¤¤Ã oghavippayutta-anoghaniyà pa¤¤Ã. TÅsu bhÆmÅsu kusalÃvyÃkate pa¤¤Ã yoganiyà pa¤¤Ã; catÆsu maggesu catÆsu phalesu pa¤¤Ã ayoganiyà pa¤¤Ã. TÅsu bhÆmÅsu kusalÃvyÃkate pa¤¤Ã yogavippayutta- yoganiyà pa¤¤Ã; catÆsu maggesu catÆsu phalesu pa¤¤Ã yogavippayutta-ayoganiyà pa¤¤Ã. TÅsu bhÆmÅsu kusalÃvyÃkate pa¤¤Ã nÅvaraïiyà pa¤¤Ã; catÆsu maggesu catÆsu maggesu pa¤¤Ã anÅvaraïiyà pa¤¤Ã. TÅsu bhÆmÅsu kusalÃvyÃkate pa¤¤Ã nÅvaraïavippayuttÃ- nÅvaraïiyà pa¤¤Ã; catÆsu maggesu catÆsu phalesu pa¤¤Ã nÅvaraïavippayutta-anÅvaraïiyà pa¤¤Ã. TÅsu bhÆmÅsu kusalÃvyÃkate pa¤¤Ã parÃmaÂÂhà pa¤¤Ã; catÆsu maggesu catÆsu phalesu pa¤¤Ã aparÃmaÂÂhà pa¤¤Ã. TÅsu bhÆmÅsu kusalÃvyÃkate pa¤¤Ã parÃmÃsavippayutta- parÃmaÂÂhà pa¤¤Ã; catÆsu maggesu catÆsu phalesu pa¤¤Ã parÃmÃsavippayutta-aparÃmaÂÂhà pa¤¤Ã. TÅsu bhÆmÅsu vipÃke pa¤¤Ã upÃdiïïà pa¤¤Ã; tÅsu bhÆmÅsu kusale\<*<1>*>/ tÅsu bhÆmÅsu kiriyÃvyÃkate catÆsu mag- gesu catÆsu phalesu pa¤¤Ã anupÃdiïïà pa¤¤Ã. TÅsu bhÆmÅsu kusalÃvyÃkate pa¤¤Ã upÃdÃniyà pa¤¤Ã; catusu maggesu catÆsu phalesu pa¤¤Ã anupÃdÃniyà pa¤¤Ã. TÅsu bhÆmÅsu kusalÃvyÃkate pa¤¤Ã upÃdÃnavippayutta- upÃdÃniyà pa¤¤Ã; catÆsu maggesu catÆsu phalesu pa¤¤Ã upÃdÃnavippayutta-anupÃdÃniyà pa¤¤Ã. TÅsu bhÆmÅsu kusalÃvyÃkate pa¤¤Ã saÇkilesikà pa¤¤Ã; catÆsu maggesu catÆsu phalesu pa¤¤Ã asaÇkilesikà pa¤¤Ã. TÅsu bhÆmÅsu kusalÃvyÃkate pa¤¤Ã kilesavippayutta- saÇkilesikà pa¤¤Ã; catÆsu maggesu catÆsu phalesu pa¤¤Ã kilesavippayutta-asaÇkilesikà pa¤¤Ã. Vitakkasampayuttà pa¤¤Ã savitakkà pa¤¤Ã; vitakkavip- payuttà pa¤¤Ã avitakkà pa¤¤Ã. VicÃrasampayuttà pa¤¤Ã savicÃrà pa¤¤Ã; vicÃravip- payuttà pa¤¤Ã avicÃrà pa¤¤Ã. PÅtisampayuttà pa¤¤Ã sappÅtikà pa¤¤Ã; pÅtivippayuttà pa¤¤Ã appÅtikà pa¤¤Ã. PÅtisampayuttà pa¤¤Ã pÅtisahagatà pa¤¤Ã; pÅtivip- payuttà pa¤¤Ã na pÅtisahagatà pa¤¤Ã. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: kusalesu. >/ #<[page 324]># %<324 ¥ÃïavatthÆni>% Sukhasampayuttà pa¤¤Ã sukhasahagatà pa¤¤Ã; sukha- vippayuttà pa¤¤Ã na sukhasahagatà pa¤¤Ã. UpekhÃsampayuttà pa¤¤Ã upekhÃsahagatà pa¤¤Ã; upe- khÃvippayuttà pa¤¤Ã na upekhÃsahagatà pa¤¤Ã. KÃmÃvacarakusalÃvyÃkate pa¤¤Ã kÃmÃvacarà pa¤¤Ã; rÆpÃvacarÃ\<*<1>*>/ arÆpÃvacarÃ\<*<1>*>/ apariyÃpannà pa¤¤Ã na kÃmÃ- vacarà pa¤¤Ã. RÆpÃvacarakusalÃvyÃkate pa¤¤Ã rÆpÃvacarà pa¤¤Ã; kÃmÃvacarÃ,\<*<2>*>/ arÆpÃvacarÃ,\<*<2>*>/ apariyÃpannà pa¤¤Ã na rÆpÃ- vacarà pa¤¤Ã. ArÆpÃvacarakusalÃvyÃkate pa¤¤Ã arÆpÃvacarà pa¤¤Ã; kÃmÃvacarà rÆpÃvacarà apariyÃpannà pa¤¤Ã na arÆpÃva- carà pa¤¤Ã. TÅsu bhÆmÅsu kusalÃvyÃkate pa¤¤Ã pariyÃpannà pa¤¤Ã; catÆsu maggesu catÆsu phalesu pa¤¤Ã apariyÃpannà pa¤¤Ã. CatÆsu maggesu catÆsu phalesu\<*<3>*>/ pa¤¤Ã niyyÃnikà pa¤¤Ã; tÅsu bhÆmÅsu kusale\<*<4>*>/ catÆsu bhÆmÅsu vipÃke tÅsu bhÆmÅsu kiriyÃvyÃkate pa¤¤Ã aniyyÃnikà pa¤¤Ã. CatÆsu maggesu pa¤¤Ã niyatà pa¤¤Ã, tÅsu bhÆmÅsu kusale\<*<4>*>/ catÆsu bhÆmÅsu vipÃke tÅsu bhÆmÅsu kiriyÃvyÃkate pa¤¤Ã aniyatà pa¤¤Ã. TÅsu bhÆmÅsu kusalÃvyÃkate pa¤¤Ã sa-uttarà pa¤¤Ã; catusu maggesu catÆsu phalesu pa¤¤Ã anuttarà pa¤¤Ã. Tattha katamà atthajÃpikà pa¤¤Ã? CatÆsu bhÆmÅsu kusale arahato abhi¤¤aæ uppÃdentassa samÃpattiæ uppÃdentassa kiriyÃvyÃkate pa¤¤Ã atthajÃpikà pa¤¤Ã; catÆsu bhÆmÅsu vipÃke arahato uppannÃya abhi¤- ¤Ãya uppannÃya samÃpattiyà kiriyÃvyÃkate pa¤¤Ã jÃpi- tatthà pa¤¤Ã. Evaæ duvidhena ¤Ãïavatthu. DUKAõ.6 Tattha katamà cintÃmayÃ\<*<7>*>/ pa¤¤Ã? Yogavihitesu và kammÃyatanesu yogavihitesu và sip- pÃyatanesu yogavihitesu và vijjaÂÂhÃnesu kammassakataæ và saccÃnulomikaæ và rÆpaæ aniccan ti và vedanà aniccan ti và sa¤¤Ã aniccà ti và saÇkhÃrà aniccà ti và \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd repeat pa¤¤Ã. 2 So Sd. 3 Sd omits catÆsu phalesu. 4 Sd: kusalesu. 5 Sd: kusalesu. 7 So Sd. Cf. p. 310. >/ #<[page 325]># %< Tikaæ 325>% vi¤¤Ãïaæ aniccan ti vÃ, yaæ evarÆpin anulomikaæ khantiæ diÂÂhiæ ruciæ mutiæ pekkhaæ dhammanijjhÃnakhantiæ parato assutvà paÂilabhati: ayaæ vuccati cintÃmayà pa¤¤Ã. Tattha katamà sutamayà pa¤¤Ã? Yogavihitesu và kammÃyatanesu yogavihitesu và sippÃ- yatanesu yogavihitesu và vijjaÂÂhÃnesu kammassakataæ và saccÃnulomikaæ vÃ: rÆpaæ aniccan ti vÃ: vedanà aniccà ti vÃ: sa¤¤Ã aniccà ti vÃ: saÇkhÃrà aniccà ti vÃ: vi¤¤Ãïaæ aniccan ti vÃ, yaæ evarÆpiæ anulomikaæ khantiæ diÂÂhiæ ruciæ mutiæ pekkhaæ dhammanijjhÃnakhantiæ parato sutvà paÂilabhati: ayaæ vuccati sutamayà pa¤¤Ã. Sabbà pi samÃpannassa pa¤¤Ã bhÃvanÃmayà pa¤¤Ã. Tattha katamà dÃnamavà pa¤¤Ã? DÃnaæ Ãrabbha dÃnÃdhigaccha yà uppajjati pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃ- diÂÂhi: ayaæ vuccati dÃnamayà pa¤¤Ã. Tattha katamà sÅlamayà pa¤¤Ã? SÅlaæ Ãrabbha sÅlÃdhigaccha yà uppajjati pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: ayaæ vuccati sÅlamayà pa¤¤Ã. Sabbà pi samÃpannassa pa¤¤Ã bhÃvanÃmayà pa¤¤Ã. Tattha katamà adhisÅle pa¤¤Ã? PÃÂimokkhasaævarasaævutassa yà uppajjati pa¤¤Ã pajÃ- nanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: ayaæ vuccati adhisÅle pa¤¤Ã. Tattha katamà adhicitte pa¤¤Ã? RÆpÃvacara-arÆpÃvacarasamÃpattiæ samÃpajjantassa yà uppajjati pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhamma- vicayo sammÃdiÂÂhi: ayaæ vuccati adhicitte pa¤¤Ã. Tattha katamà adhipa¤¤Ãya pa¤¤Ã? CatÆsu maggesu catÆsu phalesu pa¤¤Ã: ayaæ vuccati adhipa¤¤Ãya pa¤¤Ã. Tattha katamaæ Ãyakosallaæ? Ime dhamme manasikaroto anuppannà ceva akusalà dhammà na uppajjanti, uppannà ca akusalà dhammà pahÅyanti; ime và pana ime\<*<1>*>/ dhamme manasikaroto anuppannà ceva kusalà dhammà uppajjanti, uppannà ca kusalà dhammà bhiyyobhÃvÃya vepullÃya bhÃvanÃya pÃri- pÆriyà saævattantÅti: yà tattha pa¤¤ÃpajÃnanà . . . pe . . . \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sd., B. and K. have: ime và pana me dhamme, but in the Corrigenda K. has me (ime). >/ #<[page 326]># %<326 ¥ÃïavatthÆni>% amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: idaæ\<*<1>*>/ vuccati Ãyako- sallaæ. Tattha katamaæ apÃyakosallaæ? Ime dhamme manasikaroto anuppannà ceva kusalà dhammà na uppajjanti, uppannà ca kusalà dhammà nirujjhanti; ime và pana dhamme manasikaroto anup- pannà ceva akusalà dhammà uppajjanti, uppannà ca akusalà dhammà bhiyyobhÃvÃya vepullÃya saævattantÅti: yà tattha pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhamma- vicayo sammÃdiÂÂhi: idaæ vuccati apÃyakosallaæ. Sabbà pi tatr' upÃyà pa¤¤Ã upÃyakosallaæ. CatÆsu bhÆmÅsu vipÃke pa¤¤Ã vipÃkà pa¤¤Ã. CatÆsu bhÆmÅsu kusale pa¤¤Ã vipÃkadhammadhammà pa¤¤Ã. TÅsu bhÆmÅsu kiriyÃvyÃkate pa¤¤Ã neva-vipÃka-na-vipÃ- kadhammadhammà pa¤¤Ã. TÅsu bhÆmÅsu vipÃke pa¤¤Ã upÃdiïïupÃdÃniyà pa¤¤Ã. TÅsu bhÆmÅsu kusale,\<*<2>*>/ tÅsu bhÆmÅsu kiriyÃvyÃkate pa¤¤Ã anupÃdiïï' upÃdÃniyà pa¤¤Ã. CatÆsu maggesu catÆsu phalesu pa¤¤Ã anupÃdiïïa-anupÃdÃniyà pa¤¤Ã. VitakkavicÃrasampayuttà pa¤¤Ã savitakka-savicÃrà pa¤¤Ã. Vitakkavippayuttà vicÃrasampayuttà pa¤¤Ã avi- takka-vicÃramattà pa¤¤Ã. VitakkavicÃravippayuttà pa¤¤Ã avitakka-avicÃrà pa¤¤Ã. PÅtisampayuttà pa¤¤Ã pÅtisahagatà pa¤¤Ã. Sukhasam- payuttà pa¤¤Ã sukhasahagatà pa¤¤Ã. UpekhÃsampayuttà pa¤¤Ã upekhÃsahagatà pa¤¤Ã. TÅsu bhÆmÅsu kusale pa¤¤Ã ÃcayagÃminÅ pa¤¤Ã. CatÆsu bhÆmÅsu pa¤¤Ã apacayagÃminÅ pa¤¤Ã. TÅsu bhÆmÅsu kiriyÃvyÃkate pa¤¤Ã neva ÃcayagÃminÅ na apacayagÃminÅ pa¤¤Ã. CatÆsu maggesu tÅsu phalesu pa¤¤Ã sekhà pa¤¤Ã. UpariÂÂhime arahattaphale pa¤¤Ã asekhà pa¤¤Ã. TÅsu bhÆmÅsu kusale, tÅsu bhÆmÅsu vipÃke,\<*<3>*>/ tÅsu bhÆmÅsu kiriyÃvyÃkate pa¤¤Ã neva sekhà nÃsekhà pa¤¤Ã. KÃmÃvacarakusalÃvyÃkate pa¤¤Ã parittà pa¤¤Ã. RÆpÃ- vacara-arÆpÃvacarakusalÃvyÃkate\<*<4>*>/ pa¤¤Ã mahaggatà pa¤¤Ã. CatÆsu maggesu catÆsu phalesu pa¤¤Ã appamÃïÃ- pa¤¤Ã. Tattha katamà parittÃrammaïà pa¤¤Ã? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: ayaæ. 2 Sd: kusalesu. 3 So Sd. and B. K. omits these last three words. 4 K and B: rÆpÃvacarÃrÆpÃvacara-. >/ #<[page 327]># %< Tikaæ 327>% Paritte dhamme Ãrabbha yà uppajjati pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: ayaæ vuccati parittÃrammaïà pa¤¤Ã. Tattha katamà mahaggatÃrammaïà pa¤¤Ã? Mahaggate dhamme Ãrabbha yà uppajjati pa¤¤Ã pajÃ- nanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: ayaæ vuccati mahaggatÃrammaïà pa¤¤Ã. Tattha katamà appamÃïÃrammaïà pa¤¤Ã? AppamÃïe dhamme Ãrabbha yà uppajjati pa¤¤Ã pajÃ- nanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: ayaæ vuccati appamÃïÃrammaïà pa¤¤Ã. Tattha katamà maggÃrammaïà pa¤¤Ã? Ariyamaggaæ Ãrabbha yà uppajjati pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: ayaæ vuccati maggÃrammaïà pa¤¤Ã. CatÆsu maggesu pa¤¤Ã maggahetukà pa¤¤Ã. Tattha katamà maggÃdhipatinÅ pa¤¤Ã? Ariyamaggaæ adhipatiæ karitvà ya uppajjati pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃ- diÂÂhi: ayaæ vuccati maggÃdhipatinÅ pa¤¤Ã. CatÆsu bhÆmÅsu vipÃke pa¤¤Ã siyà uppannà siyà uppÃ- dinÅ, na vattabbà anuppannà ti. CatÆsu bhÆmÅsu kusale, tÅsu bhÆmÅsu kiriyÃvyÃkate pa¤¤Ã siyà uppannà siyà anuppannÃ, na vattabbà uppÃdÅïÅ ti. Sabbà va pa¤¤Ã siyà atÅtà siyà anÃgatà siyà paccup- pannÃ. Tattha katamà atÅtÃrammaïà pa¤¤Ã? AtÅte dhamme Ãrabbha yà uppajjati pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: ayaæ vuccati atÅtÃrammaïà pa¤¤Ã. Tattha katamà anÃgatÃrammaïà pa¤¤Ã? AnÃgate dhamme arabbha yà uppajjati pa¤¤Ã pajÃ- nanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: ayaæ vuccati anÃgatÃrammaïà pa¤¤Ã. Tattha katamà paccuppannÃrammaïà pa¤¤Ã? Paccuppanne dhamme Ãrabbha yà uppajjati pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃ- diÂÂhi: ayaæ vuccati paccappannÃrammaïà pa¤¤Ã. Sabbà va pa¤¤Ã siyà ajjhattà siyà bahiddhà siyà ajjhattabahiddhÃ. Tattha katamà ajjhattÃrammaïà pa¤¤Ã? Ajjhatte dhamme Ãrabbha yà uppajjati pa¤¤Ã pajÃnanà \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 328]># %<328 ¥ÃïavatthÆni>% . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: ayaæ vuccati ajjhattÃramaïà pa¤¤Ã. TÃttha katamà bahiddhÃrammaïà pa¤¤Ã? Bahiddhà dhamme Ãrabha yà uppajjati pa¤¤Ã pajÃ- nanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃditthi: ayaæ vuccati bahiddhÃrammaïà pa¤¤Ã. Tattha katamà ajjhattabahiddhÃrammaïà pa¤¤Ã? Ajjhattabahiddhà dhamme Ãrabbha yà uppajjati pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃ- diÂÂhi: ayaæ vuccati ajjhattabahiddhÃrammaïà pa¤¤Ã. Evaæ tividhena ¤Ãïavatthu. TIKAõ.1 Tattha katamaæ kammassakataæ ¤Ãïaæ? Atthi dinnaæ, atthi yiÂÂhaæ, atthi hutaæ, atthi sukaÂa- dukkaÂÃnaæ kammÃnaæ phalavipÃko, atthi ayaæ loko, atthi paro loko,\<*<2>*>/ atthi mÃtÃ, atthi pità atthi sattà opapÃtikÃ, atthi loke samaïabrÃhmaïà sammaggatà sammÃpaÂipannà ye imaæ ca lokaæ para¤ ca lokaæ sayaæ abhi¤¤Ã sacchi- katvà pavedentÅti: yà evarÆpà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: idaæ\<*<3>*>/ vuccati kam- massakataæ ¤Ãïaæ. èhapetvà saccÃnulomikaæ ¤Ãïaæ sabbà pi sÃsavà kusalà pa¤¤Ã kammassakataæ ¤Ãïaæ. Tattha katamaæ saccÃnulomikaæ ¤Ãïaæ? RÆpaæ aniccan ti và vedanà aniccà ti và sa¤¤Ã aniccà ti và saÇkhÃrà aniccà ti và {vi¤¤Ãïaæ} aniccan ti và yà evarÆpà anulomikà khanti\<*<4>*>/ diÂÂhi ruci muti pekkhà dhammanijjhÃnakhanti: idaæ vuccati saccÃnulomikaæ ¤Ãïaæ. CatÆsu maggesu pa¤¤Ã maggasamaÇgissa ¤Ãïaæ. CatÆsu phalesu pa¤¤Ã phalasamaÇgissa ¤Ãïaæ. MaggasamaÇgissa ¤Ãïaæ dukkhe p' etaæ ¤Ãïaæ duk- khasamudaye p' etaæ ¤Ãïaæ dukkhanirodhe p' etaæ ¤Ãïaæ dukkhanirodhagÃminiyà paÂipadÃya p' etaæ ¤Ãïaæ. Tattha katamaæ dukhe ¤Ãïaæ? Dukkhaæ Ãrabbha yà uppajjati pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: idaæ vuccati dukkhe ¤Ãïaæ. Dukkhasamudayaæ Ãrabbha . . . pe . . . dukkhanirodhaæ Ãrabbha . . . pe . . . dukkhanirodhagÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K. omits. 2 Sd and B: paraloko. 3 Sd: ayaæ. 4 B: evarÆpÅ. Sd: anulomikaæ khantiæ diÂÂhiæ, &c. >/ #<[page 329]># %< Catukkaæ 329>% miniæ paÂipadaæ\<*<1>*>/ arabbha yà uppajjati pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: idaæ vuccati dukkhanirodhagÃminiyà paÂipadÃya ¤Ãïaæ. KÃmÃvacarakusalÃvyÃkate pa¤¤Ã kÃmÃvacarà pa¤¤Ã. RÆpÃvacarakusalÃvyÃkate pa¤¤Ã rÆpÃvacarà pa¤¤Ã. ArÆ- pÃvacarakusalÃvyÃkate pa¤¤Ã arÆpÃvacarà pa¤¤Ã. CatÆsu maggesu catÆsu phalesu pa¤¤Ã apariyÃpannà pa¤¤Ã. Tattha katamaæ dhamme ¤Ãïaæ? CatÆsu maggesu catÆsu phalesu pa¤¤Ã dhamme ¤Ãïaæ. So iminà dhammena ¤Ãtena diÂÂhena pattena viditena pariyogÃÊhena atÅtÃnÃgate nayaæ neti\<*<2>*>/. Ye hi keci atÅtam addhÃnaæ samaïà và brÃhmaïà và dukkhaæ abbha¤¤iæsu dukkhasamudayaæ abbha¤¤iæsu dukkhanirodhaæ abbha¤ ¤iæsu dukkhanirodhagÃminiæ paÂipadaæ abbha¤¤iæsu, imaæ yeva te dukkhaæ abbha¤¤iæsu, imaæ yeva te duk- khasamudayaæ abbha¤¤iæsu, imaæ yeva te dukkhaniro- dhaæ abbha¤¤iæsu, imaæ yeva te dukkhanirodhagÃminiæ paÂipadaæ abbha¤¤iæsu. Ye hi pi keci anÃgatam addhÃnaæ samaïà và brÃhmaïà và dukkhaæ abhijÃnissanti dukkha- samudayaæ abhijÃnissanti dukkhanirodhaæ abhijÃnissanti dukkhanirodhagÃminiæ paÂipadaæ abhijÃnissanti, imaæ yeva te dukkhaæ abhijÃnissanti, imaæ yeva te dukkha- samudayaæ abhijÃnissanti, imaæ yeva te dukkhanirodhaæ abhijÃnissanti, imaæ yeva te dukkhanirodhagÃminiæ paÂi- padaæ abhijÃnissantÅti: yà tattha pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: idaæ vuccati anvaye ¤Ãïaæ. Tattha katamaæ paricce ¤Ãïaæ? Idha bhikkhu parasattÃnaæ parapuggalÃnaæ cetasà ceto paricca pajÃnÃti: sarÃgaæ và cittaæ: sarÃgaæ cittan ti pajÃnÃti, vÅtarÃgaæ và cittaæ: vÅtarÃgaæ cittan ti pajÃnÃti: sadosaæ và cittaæ: sadosaæ cittan ti pajÃnÃti, vÅtadosaæ và cittaæ . . . pe . . . samohaæ và cittaæ . . . vÅtamohaæ và cittaæ . . . saÇkhittaæ và cittaæ . . . vikkhittaæ và cittaæ . . . mahaggataæ và cittaæ . . . amahaggataæ và cittaæ . . . {sa-uttaraæ} và cittaæ . . . anuttaraæ và cittaæ . . . samÃhitaæ và cittaæ . . . asamÃhitaæ và cittaæ . . . vimuttaæ và cittaæ: vimuttaæ cittan ti pajÃnÃti, avimut- taæ và cittaæ: avimuttaæ cittan ti pajÃnÃtÅti: yà tattha \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S-: -gÃminipaÂipadaæ. 2 Sd: atÅtÃnagate naye iti: ye hi, &c. 3 K. and B. omit pi. >/ #<[page 330]># %<330 ¥ÃïavatthÆni>% pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sam- mÃdiÂÂhi: idaæ vuccati paricce ¤Ãïaæ. èhapetvà dhamme ¤Ãïaæ,\<*<1>*>/ anvaye ¤Ãïaæ, paricce ¤Ãïaæ, avasesà pa¤¤Ã sammati¤Ãïaæ. Tattha katamà pa¤¤Ã ÃcayÃya no apacayÃya? KÃmÃvacarakusale pa¤¤Ã ÃcayÃya no apacayÃya. CatÆsu maggesu pa¤¤Ã apacayÃya no ÃcayÃya. RÆpÃ- vacara-arÆpÃvacarakusale\<*<2>*>/ pa¤¤Ã ÃcayÃya ceva apacayÃya ca. Avasesà pa¤¤Ã neva ÃcayÃya no apacayÃya. Tattha katamà pa¤¤Ã nibbidÃya no paÂivedhÃya? YÃya pa¤¤Ãya kÃmesu vÅtarÃgo hoti, na ca abhi¤¤Ãyo paÂivijjhati na ca saccÃni: ayaæ vuccati pa¤¤Ã nibbidÃya no paÂivedhÃya. Sveva pa¤¤Ãya kÃmesu vÅtarÃgo samÃno abhi¤¤Ãyo paÂivijjhati, na ca saccÃni: ayaæ vuccati pa¤¤Ã paÂived- hÃya no nibbidÃya. CatÆsu maggesu pa¤¤Ã nibbidÃya ceva paÂivedhÃya ca. Avasesà pa¤¤Ã neva nibbidÃya no paÂivedhÃya. Tattha katamà hÃnabhÃginÅ pa¤¤Ã? PaÂhamassa jhÃnassa lÃbhiæ\<*<3>*>/ kÃmasahagatà sa¤¤Ãmana- sikÃrà samudÃcaranti hÃnabhÃginÅ pa¤¤Ã. Tad-anudham- matà sati santiÂÂhati ÂhitibhÃginÅ pa¤¤Ã. Avitakkasaha- gatà sa¤¤ÃmanasikÃrà samudÃcaranti visesabhÃginÅ pa¤¤Ã. NibbidÃsahagatÃ\<*<4>*>/ sa¤¤ÃmanasikÃrà samudÃcaranti virÃgÆ- pasaæhitÃ\<*<5>*>/ nibbedhabhÃginÅ pa¤¤Ã. Dutiyassa jhÃnassa lÃbhiæ vitakkasahagatà sa¤¤Ãmana- sikÃrà samudÃcaranti hÃnabhÃginÅ pa¤¤Ã. Tad-anu- dhammatà sati santiÂÂhati ÂhitibhÃginÅ pa¤¤Ã. UpekhÃsa- hagatà sa¤¤ÃmanasikÃrà samudÃcaranti visesabhÃginÅ pa¤¤Ã. NibbidÃsahagatà sa¤¤ÃmanasikÃrà samudÃcaranti virÃgÆpasaæhitÃ\<*<4>*>/ pa¤¤Ã. Tatiyassa jhÃnassa lÃbhiæ pÅtisahagatà sa¤¤Ãmanasi- kÃrà samudÃcaranti hÃnabhÃginÅ pa¤¤Ã. Tad-anudham- matà sati santiÂÂhati ÂhitibhÃginÅ pa¤¤Ã. Adukkhama- sukhasahagatà sa¤¤ÃmanasikÃrà samudÃcaranti visesa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd repeat thapetvà in all three clauses. 2 K: rÆpÃvacarÃrÆpÃvacara-. 3 B: lÃbhÅ throughout. Sd: lÃbhi throughout. 4 Sd: nibbidÃya sahagatà throughout. 5 K: -sa¤hitÃ, and B: -sa¤¤itÃ, throughout. >/ #<[page 331]># %< Catukkaæ 331>% bhÃginÅ pa¤¤Ã. NibbidÃsahagatà sa¤¤ÃmanasikÃrà samudÃ- caranti virÃgÆpasaæhità nibbedhabhÃginÅ pa¤¤Ã. Catutthasa jhÃnassa lÃbhiæ sukhasahagatÃ\<*<1>*>/ sa¤¤Ã- manasikÃrà samudÃcaranti hÃnabhÃginÅ pa¤¤Ã. Tad- anudhammatà sati santiÂÂhati ÂhitibhÃginÅ pa¤¤Ã. ùkÃsÃna¤cÃyatanasahagatà sa¤¤ÃmanasikÃrà samudÃ- caranti visesabhÃginÅ pa¤¤Ã. NibbidÃsahagatà sa¤¤Ã- manasikÃrà samudÃcaranti virÃgÆpasaæhità nibbedha- bhÃginÅ pa¤¤Ã. AkÃsÃna¤cÃyatanassa lÃbhiæ rÆpasahagatà sa¤¤Ãmana- sikÃrà samudÃcaranti hÃnabhÃginÅ pa¤¤Ã. Tad-anu- dhammatà sati santiÂÂhati ÂhitibhÃginÅ pa¤¤Ã. Vi¤¤Ãïa¤- cÃyatanasahagatà sa¤¤ÃmanasikÃrà samudÃcaranti vise- sabhÃginÅ pa¤¤Ã. NibbidÃsahagatà sa¤¤ÃmanasikÃrà samudÃcaranti viragÆpasaæhità nibbedhabhÃginÅ pa¤¤Ã. Vi¤¤Ãïa¤cÃyatanassa lÃbhiæ ÃkÃsÃna¤cÃyatanasahagatà sa¤¤ÃmanasikÃrà samudÃcaranti hÃnabhÃginÅ pa¤¤Ã. Tad-anudhammatà sati santiÂÂhati ÂhitibhÃginÅ pa¤¤Ã. ùki¤ca¤¤Ãyatanasahagatà sa¤¤ÃmanasikÃrà samudÃcaranti visesabhÃginÅ pa¤¤Ã. NibbidÃsahagatà sa¤¤ÃmanasikÃrà samudÃcaranti virÃgÆpasaæhità nibedhabhÃginÅ pa¤¤Ã. ùki¤ca¤¤Ãyatanassa lÃbhiæ {vi¤¤Ãïa¤cÃyatanasahagatÃ} sa¤¤ÃmanasikÃrà samudÃcaranti hÃnabhÃginÅ pa¤¤Ã. Tad-anudhammatà sati santiÂÂhati ÂhitibhÃginÅ pa¤¤Ã. Neva-sa¤¤Ã-nÃsa¤¤Ãyatanasahagatà sa¤¤ÃmanasikÃrà sam- udÃcaranti visesÃbhÃginÅ pa¤¤Ã. NibbidÃsahagatà sa¤- ¤ÃmanasikÃrà samudÃcaranti virÃgÆpasaæhità nibbedha- bhÃginÅ pa¤¤Ã. Tattha katamà catasso paÂisambhidÃ? AtthapaÂisambhidà dhammapaÂisambhidà niruttipaÂi- sambhidà paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. Atthe ¤Ãïaæ attha- paÂisambhidÃ. Dhamme ¤Ãïaæ dhammapaÂisambhidÃ. Tatra\<*<2>*>/ dhammaniruttÃbhilÃpe ¤Ãïaæ niruttipaÂisambhidÃ. ¥Ãïesu ¤Ãïaæ paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. Imà catasso paÂi- sambhidÃ. Tattha katamà catasso paÂipadÃ? Dukhà paÂipadà dandhÃbhi¤¤Ã pa¤¤Ã, dukkhà paÂipadà khippÃbhi¤¤Ã pa¤¤Ã, sukhà paÂipadà dandhÃbhi¤¤Ã pa¤¤Ã, sukhà paÂipadà khippÃbhi¤¤Ã pa¤¤Ã. Tattha katamà dukkhà paÂipadà dandhÃbhi¤¤Ã pa¤¤Ã? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: upekhà sukhasahagatÃ. B: upekkhÃsahagatÃ. 2 Sd: tattha. >/ #<[page 332]># %<332 ¥ÃïavatthÆni>% Kicchena kasirena samÃdhiæ uppÃdentassa dandhaæ taïÂhÃnaæ\<*<1>*>/ abhijÃnantassa yà uppajjati pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: ayaæ vuccati dukkhà paÂipadà dandhÃbhi¤¤Ã pa¤¤Ã. Tattha katamà dukkhà paÂipadà khippÃbhi¤¤Ã pä¤Ã? Kicchena kasirena samÃdhiæ uppÃdentassa khippaæ taïÂhÃnaæ\<*<2>*>/ abhijÃnantassa yà uppajjati pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: ayaæ vuccati dukkhà paÂipadà khippÃbhi¤¤Ã pa¤¤Ã. Tattha katamà sukhà paÂipadà dandhÃbhi¤¤Ã pa¤¤Ã? Akicchena akasirena samÃdhiæ uppÃdentassa dandhaæ taïÂhÃnaæ\<*<1>*>/ abhijÃnantassa yà uppajjati pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: ayaæ vuccati sukhà paÂipadà dandhÃbhi¤¤Ã pa¤¤Ã. Tattha katamà sukhà paÂipadà khippÃbhi¤¤Ã pa¤¤Ã? Akicchena akasirena samÃdhiæ uppÃdentassa khippaæ taïÂhÃnaæ\<*<1>*>/ abhijÃnantassa yà uppajjati pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: ayaæ vuccati sukhà paÂipadà dandhÃbhi¤¤Ã pa¤¤Ã. Tattha katamÃni cattÃri ÃrammaïÃni? Parittà parittÃrammaïà pa¤¤Ã, parittà appamÃïÃram- maïà pa¤¤Ã, appamÃïà parittÃrammaïà pa¤¤Ã, appamÃïà appamÃïÃrammaïà pa¤¤Ã. Tattha katamà parittà parittÃrammaïà pa¤¤Ã? SamÃdhissa na\<*<3>*>/ nikÃmalÃbhissa Ãrammaïaæ thokaæ pharantassa\<*<4>*>/ yà uppajjati pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: ayaæ vuccati parittà parittÃrammaïà pa¤¤Ã. Tattha katamà parittà appamÃïÃrammaïà pa¤¤Ã? SamÃdhissa na nikÃmalÃbhissa Ãrammaïaæ vipulaæ pharantassa yà uppajjati pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: ayaæ vuccati parittà appamÃïÃrammaïà pa¤¤Ã. Tattha katamà appammÃïà parittÃrammaïà pa¤¤Ã? SamÃdhissa nikÃmalÃbhissa Ãrammaïaæ thokaæ pharan- tassa yà uppajjati pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: ayaæ vuccati appamÃïà parittÃrammaïà pa¤¤Ã. Tattha katamà appamÃïà appamÃïÃrammaïà pa¤¤Ã? SamÃdhissa nikÃmalÃbhissa Ãrammaïaæ vipulaæ pharan- tassa yà uppajjati pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: taæÂhÃnaæ. 2 So Sd. 3 Sd omits na here only. 4 Sd has parantassa always. >/ #<[page 333]># %< Catukkaæ 333>% dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: ayaæ vuccati appamÃïà appa- mÃïÃrammaïà pa¤¤Ã. ImÃni cattÃri ÃrammaïÃni. MaggasamaÇgissa ¤Ãïaæ jarÃmaraïe p' etaæ ¤Ãïaæ jarÃmaraïasamudaye p' etaæ ¤Ãïaæ jarÃmaraïanirodhe p' etaæ ¤Ãïaæ jarÃmaraïanirodhagÃminiyà paÂipadÃya p' etaæ ¤Ãïaæ. Tattha katamaæ jarÃmaraïe ¤Ãïaæ? JarÃmaraïaæ Ãrabbha yà uppajjati pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: idaæ vuccati jarÃmaraïe ¤Ãïaæ. JarÃmaraïasamudayaæ Ãrab- bha . . . pe\<*<1>*>/ . . . jarÃmaraïanirodhaæ Ãrabbha . . . pe . . . jarÃmaraïanirodhagÃminiæ paÂipadaæ Ãrabbha yà uppajjati pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhamma- vicayo sammÃdiÂÂhi: idaæ vuccati jarÃmaraïanirodhagÃmi- niyà paÂipadÃya ¤Ãïaæ. MaggasamaÇgissa ¤Ãïaæ jÃtiyà p' etaæ ¤Ãïaæ . . . pe\<*<1>*>/ . . . bhave p' etaæ ¤Ãïaæ . . . pe . . . upÃdÃne p' etaæ ¤Ãïaæ . . . pe . . . taïhÃya p' etaæ ¤Ãïaæ . . . pe . . . vedanÃya p' etaæ ¤Ãïaæ . . . pe . . . phasse p' etaæ ¤Ãïaæ . . . pe . . . saÊÃyatane p' etaæ ¤Ãïaæ . . . pe . . . nÃmarÆpe p' etaæ ¤Ãïaæ . . . pe . . . vi¤¤Ãïe p' etaæ ¤Ãïaæ . . . pe . . . SaÇkhÃre p' etaæ ¤Ãïaæ, saÇkhÃrasamudaye p' etaæ ¤Ãïaæ, saÇkhÃranirodhe p' etaæ ¤Ãïaæ, saÇkhÃranirodha- gÃminiyà paÂipadÃya p' etaæ ¤Ãïaæ. Tattha katamaæ saÇkhÃresu ¤Ãïaæ? SaÇkhÃre Ãrabbha yà uppajjati pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: idaæ vuccati saÇkhÃresu ¤Ãïaæ. SaÇkhÃrasamudayaæ Ãrabbha . . . pe . . . saÇkhÃranirodhaæ Ãrabbha . . . pe . . . saÇkhÃrani- rodhagÃminiæ paÂipadaæ Ãrabbha yà uppajjati pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: idaæ vuccati saÇkhÃranirodhagÃminiyà paÂipadÃya ¤Ãïaæ. Evaæ catubbidhena ¤Ãïavatthu. CATUKKAõ.2 \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K. omits all `pe's.' 2 K. and B. omit. >/ #<[page 334]># %<334 ¥ÃïavatthÆni>% Tattha katamo pa¤caÇgiko sammÃsamÃdhi? PÅtipharaïatà sukhapharaïatà cetopharaïatà Ãlokaphar- aïatà paccavekkhaïÃnimittaæ. DvÅsu jhÃnesu pa¤¤Ã pÅtipharaïatÃ. TÅsu jhÃnesu pa¤¤Ã sukhapharaïatÃ. Paracitte ¤Ãïaæ cetopharaïatÃ. Dibbacakkhu ÃlokapharaïatÃ. Tamhà tamhà samÃdhimhà vuÂÂhitassa paccavekkhaïäÃïaæ paccavekkhaïÃnimittaæ. Ayaæ vuccati pa¤caÇgiko sammÃsamÃdhi. Tattha katamo pa¤ca¤Ãïiko sammÃsamÃdhi? Ayaæ samÃdhi paccuppannasukho ceva Ãyati¤ ca sukha- vipÃko ti: paccattaæ yeva ¤Ãïaæ uppajjati. Ayaæ samÃdhi ariyo\<*<1>*>/ nirÃmiso ti: paccattaæ yeva ¤Ãïaæ uppajjati. Ayaæ samÃdhi akÃpurisasevito\<*<2>*>/ ti: paccattaæ yeva ¤Ãïaæ uppaj- jati. Ayaæ samÃdhi santo païÅto paÂippassaddhiladdho ekodibhÃvÃdhigato na ca sasaÇkhÃraniggayhavÃritavato\<*<3>*>/ ti: paccattaæ yeva ¤Ãïaæ uppajjati. So kho panÃhaæ imaæ samÃdhiæ sato 'va samÃpajjÃmi sato 'va vuÂÂhahÃmÅti:\<*<4>*>/ paccattaæ yeva ¤Ãïaæ uppajjat. Ayaæ pa¤ca¤Ãïiko sam- mÃsamÃdhi. Evaæ pa¤cavidhena ¤Ãïavatthu. Tattha katamà chasu abhi¤¤Ãsu pa¤¤Ã? Iddhividhe ¤Ãïaæ, sotadhÃtuvisuddhiyà ¤Ãïaæ, paracitte ¤Ãïaæ, pubbenivÃsÃnussati¤Ãïaæ, sattÃnaæ cutÆpapÃte ¤Ãïaæ, ÃsavÃnaæ khaye ¤Ãïaæ. Ime\<*<5>*>/ chasu abhi¤¤Ãsu pa¤¤Ã. Evaæ chabbiddhena ¤Ãïavathu. Tattha katamÃni sattasattari\<*<6>*>/ ¤Ãïa vatthÆni? JÃtipaccayà jarÃmaraïan ti ¤Ãïaæ, asati jÃtiyà natthi jarÃmaraïan ti ¤Ãïaæ, atÅtam\<*<7>*>/ pi addhÃnaæ jÃtipaccayà jarÃmaraïan ti ¤Ãïaæ, asati jÃtiyà natthi jarÃmaraïan ti ¤Ãïaæ, anÃgatam\<*<7>*>/ pi addhÃnaæ jÃtipaccayà jarÃmaraïan ti ¤Ãïaæ, asati jÃtiyà natthi jarÃmaraïan ti ¤Ãïaæ, yam\<*<8>*>/ p' issa taæ dhammaÂÂhiti¤Ãïaæ tam\<*<8>*>/ pi khayadhammaæ vayadhammaæ virÃgadhammaæ nirodhadhamman ti ¤Ãïaæ. Bhavapaccayà jÃtÅti ¤Ãïaæ . . . pe\<*<9>*>/ . . . \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: aparÃpariyo. 2 B: mahÃpurisa-. 3 B: na sasaækhÃraniggayhavaritagato. K: -nigayha-. Sd: sasaækhaniggayha-. 4 Sd: uÂÂhahÃmÅti. 5 Sd: imÃsu. 6 Sd and B: sattasattati. 7 K. and B: atÅtaæ. 8 So K. B: yaæ. 9 Sd: . . . pe . . . here only; B., throughout. K. does not indicate hiatus at all. >/ #<[page 335]># %< Dasa tathÃgatabalÃni 335>% UpÃdÃnapaccayà bhavo ti ¤Ãïaæ . . . pe . . . TaïhÃpaccayÃ\<*<1>*>/ upÃdÃnan ti ¤Ãïaæ . . . pe . . . VedanÃpaccayÃ\<*<2>*>/ taïhà ti ¤Ãïaæ . . . pe . . . Phassapaccayà vedanà ti ¤Ãïaæ . . . pe . . . SaÊÃyatanapaccayà phasso ti ¤Ãïaæ . . . pe . . . NÃmarÆpapaccayà saÊÃyatanan ti ¤Ãïaæ . . . pe . . . Vi¤¤Ãïapaccayà nÃmarÆpan ti ¤Ãïaæ . . . pe . . . SaÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ ti ¤Ãïaæ . . . pe . . . AvijjÃpaccayà saÇkhÃrà ti ¤Ãïaæ, asati avijjÃya natthi saÇkhÃrà ti ¤Ãïaæ, atÅtam\<*<3>*>/ pi addhÃnaæ avijjÃpaccayà saÇkhÃrà ti ¤Ãïaæ, asati avijjÃya natthi saÇkhÃrà ti ¤Ãïaæ, anÃgatam\<*<3>*>/ pi addhÃnaæ avijjÃpaccayà saÇkhÃrà ti ¤Ãïaæ, asati avijjÃya natthi saÇkhÃrà ti ¤Ãïaæ, yam\<*<3>*>/ p' issa taæ dhammaÂÂhiti¤Ãïaæ tam\<*<3>*>/ pi khayadhammaæ vaya- dhammaæ virÃgadhammaæ nirodhadhamman ti ¤Ãïaæ. ImÃni sattasattari\<*<4>*>/ ¤Ãïavatthuni. Evaæ sattavidhena ¤Ãïavatthu. Tattha katamà catÆsu maggesu catÆsu phalesu pa¤¤Ã? SotÃpattimagge pa¤¤Ã sotÃpattiphale pa¤¤Ã; sakadÃgÃ- mimagge pa¤¤Ã, sakadÃgÃmiphale pa¤¤Ã; anÃgÃmimagge pa¤¤Ã, anÃgÃmiphale pa¤¤Ã; arahattamage pa¤¤Ã, arahat- taphale pa¤¤Ã; imà catÆsu maggesu catÆsu phalesu pa¤¤Ã. Evaæ aÂÂhavidhena ¤Ãïavatthu. Tattha katamà navasu anupubbavihÃrasamÃpattÅsu pa¤¤Ã? {PaÂhamajjhÃnasamÃpattiyÃ} pa¤¤Ã, dutiyajjhÃnasamÃ- pattiyà pa¤¤Ã, tatiyajjhÃnasamÃpattiyà pa¤¤Ã, catutthaj- jhÃnasamÃpattiyà pa¤¤Ã; ÃkÃsÃna¤cÃyatanasamÃpattiyà pa¤¤Ã, vi¤¤Ãïa¤cÃyatanasamÃpattiyà pa¤¤Ã, Ãki¤ca¤¤Ã- yatana-samÃpattiyà pa¤¤Ã, neva-sa¤¤Ã-nÃsa¤¤Ãyatana- samÃpattiyà pa¤¤Ã; sa¤¤ÃvedayitanirodhasamÃpattiyà vuÂÂhitassa paccavekkhaïäÃïaæ. ImÃ\<*<5>*>/ navasu anupub- bavihÃrasamÃpattÅsu pa¤¤Ã. Evaæ navavidhena ¤Ãïavatthu. Tattha katamaæ tathÃgatassa ÂhÃna¤ ca {ÂhÃnato} aÂÂhÃ- na¤ ca aÂÂhÃnato yathÃbhÆtaæ ¤Ãïaæ? Idha tathÃgato: aÂÂhÃnam etaæ anavakÃso yaæ diÂÂhi- sampanno puggalo\<*<6>*>/ ka¤ci\<*<7>*>/ saÇkhÃraæ niccato upagaccheyya, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: taæhÃya paccayÃ. 2 So also Sd. 3 So too K. B. as above. 4 Sd and B: -sattati. 5 So also Sd. 6 Sd: sampannapuggalo. 7 B: ki¤ci throughout. >/ #<[page 336]># %<336 ¥ÃïavatthÆni>% n' etaæ ÂhÃnaæ vijjatÅti pajÃnÃti; ÂhÃna¤ ca kho etaæ vijjati yaæ puthujjano ka¤ci saÇkhÃraæ niccato upagaccheyya, ÂhÃnam etaæ vijjatÅti pajÃnÃti; aÂÂhÃnam etaæ anavakÃso yaæ diÂÂhisampanno puggalo ka¤ci saÇkhÃraæ sukhato\<*<1>*>/ upagaccheyya, n' etaæ ÂhÃnaæ vijjatÅti pajÃnati; ÂhÃna¤ ca kho etaæ vijjati yaæ puthujjano ka¤ci saÇkhÃraæ sukhato upagaccheyya, ÂhÃnam etaæ vijjatÅti pajÃnÃti; aÂÂhÃnam etaæ anavakÃso yaæ diÂÂhisampanno puggalo ka¤ci dhammaæ attato upagaccheyya, n' etaæ ÂhÃnaæ vijjatÅti pajÃnÃti; ÂhÃna¤ ca kho etaæ vijjati yaæ puthuj- jano ka¤ci dhammaæ attato upagaccheyya, ÂhÃnam etaæ vijjatÅti pajÃnÃti; aÂÂhÃnam etaæ anavakÃso yaæ diÂÂhi- sampanno puggalo mÃtaraæ jÅvità voropeyya,\<*<2>*>/ n' etaæ ÂhÃnaæ vijjatÅti pajÃnÃti; ÂhÃna¤ ca kho etaæ vijjati yaæ puthujjano mÃtaraæ jÅvità voropeyya, ÂhÃnam etaæ vijjatÅti pajÃnÃti; aÂÂhÃnam etaæ anavakÃso yaæ diÂÂhisampanno puggalo pitaraæ jÅvità voropeyya . . . pe\<*<3>*>/ . . . arahantaæ jÅvità voropeyya . . . duÂÂhena cittena tathÃgatassa lohitaæ uppÃdeyya . . . saÇghaæ bhindeyya . . . a¤¤aæ satthÃraæ uddiseyya . . . aÂÂhamaæ bhavaæ nibbatteyya, n' etaæ ÂhÃnaæ vijjatÅti pajÃnÃti; Âhana¤ kho etaæ vijjati yaæ puthujjano aÂÂhamaæ bhavaæ nibbatteyya, ÂhÃnam etaæ vijjatÅti pajÃnÃti; aÂÂhÃnam etaæ anavakÃso yaæ ekissà lokadhÃtuyà dve arahanto sammÃsambuddhà apubbaæ acarimaæ uppajjeyyuæ, n' etaæ ÂhÃnaæ vijjatÅti pajÃnÃti; ÂhÃna¤ ca kho etaæ vijjati yaæ ekissà lokadhÃtuyà eko arahaæ sammÃsambuddho uppajjeyya, ÂhÃnam etaæ vijjatÅti pajÃnÃti; aÂÂhÃnam etaæ anavakÃso yaæ ekissà lokadhÃtuyà dve rÃjÃno cakkavattino apubbaæ acarimaæ uppajjeyyuæ, n' etaæ ÂhÃnaæ vijjatÅti pajÃnÃti; ÂhÃna¤ ca kho etaæ vijjati yaæ ekissà lokadhÃtuyà eko rÃjà cakkavatti uppajjeyya, ÂhÃnam etaæ vijjatÅti pajÃnÃti; aÂÂhÃnam etaæ anavakÃso yaæ itthi\<*<4>*>/ arahaæ assa sammÃsambuddho, n' etaæ {ÂhÃnaæ} vijjatÅti pajÃnÃti; ÂhÃna¤ ca kho etaæ vijjati yaæ puriso arahaæ assa sam- mÃsambuddho, ÂhÃnam etaæ vijjatÅti pajÃnÃti; aÂÂhÃnam etaæ anavakÃso yaæ itthi rÃjà assa cakkavatti, n' etaæ ÂhÃnaæ vijjatÅti pajÃnÃti; ÂhÃna¤ ca kho etaæ vijjati yaæ puriso rÃjà assa cakkavatti, ÂhÃnam etaæ vijjatÅti pajÃnÃti; aÂÂhÃnam etaæ anavakÃso yaæ itthi\<*<4>*>/ Sakkattaæ kÃreyya,\<*<5>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: saækhÃrasukhato. 2 Sd has . . . pe . . . down to pitaraæ. 3 K. omits pe. 4 K. and B: itthÅ. 5 Sd: Sakatatkareyya, then Marattaæ kÃreyya, &c. B. and K: kareyya always. >/ #<[page 337]># %< Dasa tathÃgatabalÃni 337>% MÃrattaæ kÃreyya, Brahmattaæ kÃreyya, n' etaæ ÂhÃnaæ vijjatÅti pajÃnÃti; ÂhÃna¤ ca kho etaæ vijjati yaæ puriso Brahmattaæ kÃreyya,\<*<1>*>/ ÂhÃnam etaæ vijjatÅti pajÃnÃti; aÂÂhÃnam etaæ anavakÃso yaæ kÃyaduccaritassa iÂÂho kanto manÃpo vipÃko nibbatteyya, n' etaæ ÂhÃnaæ vijjatÅti pajÃnÃti; ÂhÃna¤ ca kho etaæ vijjati yaæ kÃyaduccaritassa aniÂÂho akanto amanÃpo vipÃko nibbatteyya, ÂhÃnam etaæ vijjatÅti pajÃnÃti; aÂÂhÃnam etaæ anavakÃso yaæ vacÅduc- caritassa . . . yaæ manoduccaritassa iÂÂho kanto manÃpo vipÃko nibbatteyya, n' etaæ ÂhÃnaæ vijjatÅti pajÃnÃti; ÂhÃna¤ ca kho etaæ vijjati yaæ manoduccaritassa aniÂÂho akanto amanÃpo vipÃko nibbatteyya, ÂhÃnam etaæ vijjatÅti pajÃnÃti; aÂÂhÃnam etaæ anavakÃso yaæ kÃyasucaritassa aniÂÂho akanto amanÃpo vipÃko nibbatteyya, n' etaæ ÂhÃnaæ vijjatÅti pajÃnÃti; ÂhÃna¤ ca kho etaæ vijjati yaæ kÃya- sucaritassa iÂÂho kanto manÃpo vipÃko nibbatteyya, ÂhÃnam etaæ vijjatÅti pajÃnÃti; aÂÂhÃnam etaæ anavakÃso yaæ vacÅsucaritassa . . . yaæ mano-sucaritassa aniÂÂho akanto amanÃpo vipÃko nibbatteyya, n' etaæ ÂhÃnaæ vijjatÅti pajÃnÃti; {ÂhÃna¤} ca kho etaæ vijjati yaæ manosucaritassa iÂÂho kanto manÃpo vipÃko nibbatteyya, ÂhÃnam etaæ vijjatÅti pajÃnÃti; aÂÂhÃnam etaæ anavakÃso yaæ kÃya- duccaritasamaÇgÅ\<*<2>*>/ taæ-nidÃnÃ\<*<3>*>/ tappaccayà kÃyassa bhedà param\<*<4>*>/ maraïà sugatiæ saggaæ lokaæ uppajjeyya, n' etaæ ÂhÃnaæ vijjatÅti pajÃnÃti; ÂhÃna¤ ca kho etaæ vijjati yaæ kÃyaduccaritasamaÇgÅ taæ-nidÃnÃ\<*<5>*>/ tappaccayà kÃyassa bhedà param maraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ nirayaæ uppajjeyya, ÂhÃnam etaæ vijjatÅti pajÃnÃti; aÂÂhÃnam etaæ anavakÃso yaæ vacÅduccaritasamaÇgÅ . . . yaæ manoduccari- tasamaÇgÅ taæ-nidÃnà tappaccayà kÃyassa bhedà param maraïà sugatiæ saggaæ lokaæ uppajjeyya, n' etaæ ÂhÃnaæ vijjatÅti pajÃnÃti; ÂhÃna¤ ca kho etaæ vijjati yaæ mano- duccaritasamaÇgÅ taæ-nidÃnÃ\<*<6>*>/ tappaccayà kÃyassa bhedà param maraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ nirayaæ uppaj- jeyya, ÂhÃnam etaæ vijjatÅti pajÃnÃti; aÂÂhÃnam etaæ anavakÃso yaæ kÃyasucaritasamaÇgÅ taæ-nidÃnà tappaccayà kÃyassa bhedà param maraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ nirayaæ uppajjeyya, n' etaæ ÂhÃnaæ vijjatÅti pajÃnÃti; ÂhÃna¤ ca kho etaæ vijjati yaæ kÃyasucaritasamaÇgÅ taæ- nidÃnÃ\<*<6>*>/ tappaccayà kÃyassa bhedà param maraïà sugatiæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: brahmattakÃreyya. 2 Sd: samaægi always. 3 B. and K: taæ-nidÃnaæ always. 4 K: paraæ always. 5 Sd: taæ-nidÃnatappaccayÃ. 6 Sd: tannidÃnÃ. >/ #<[page 338]># %<338 ¥ÃïavatthÆni>% saggaæ lokaæ uppajjeyya, ÂhÃnam etaæ vijjatÅti pajÃnÃti; aÂÂhÃnam etaæ anavakÃso yaæ vacÅsucaritasamaÇgÅ taæ- nidÃnà tappaccayà kÃyassa bhedà param maraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ {nirayaæ} uppajjeyya, n' etaæ ÂhÃnaæ vijjatÅti pajÃnÃti; ÂhÃna¤ ca kho etaæ vijjati yaæ vacÅsu- caritasamaÇgÅ . . .\<*<1>*>/ yaæ\<*<2>*>/ manosucaritasamaÇgÅ taæ-nidÃnÃ\<*<3>*>/ tappaccayà kÃyassa bhedà param maraïà sugatiæ saggaæ lokaæ uppajjeyya,\<*<4>*>/ ÂhÃnam etaæ vijjatÅti\<*<5>*>/ pajÃnÃti. Ye ye dhammà yesaæ yesaæ dhammÃnaæ hetÆ paccayà uppÃdÃya,\<*<6>*>/ taæ taæ ÂhÃnaæ; ye ye dhammà yesaæ yesaæ dhammÃnaæ na hetÆ na paccayÃ\<*<7>*>/ uppÃdÃya,\<*<6>*>/ taæ taæ aÂÂhÃnan ti: yà tattha pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: idaæ tathÃgatassa ÂhÃna¤ ca ÂhÃnato aÂÂhÃna¤ ca aÂÂhÃnato yathÃbhÆtaæ ¤Ãïaæ. Tattha katamà tathÃgatassa atÅtÃnÃgatapaccuppannÃnaæ kammasamÃdÃnÃnaæ ÂhÃnaso hetuso vipÃkaæ yathÃbhÆtaæ ¤Ãïaæ? Idha tathÃgato pajÃnÃti: atth' ekaccÃni pÃpakÃni kam- masamÃdÃnÃni gatisampattipaÂibÃÊhÃni na vipacanti, atth' ekaccÃni pÃpakÃni kammasamÃdÃnÃni upadhisampatti- paÂibÃÊhÃni na vipacanti, atth' ekaccÃni pÃpakÃni kam- masamÃdÃnÃni kÃlasampattipaÂibÃÊhÃni na vipacanti, atth' ekaccÃni pÃpakÃni kammasamÃdÃnÃni\<*<8>*>/ payogasampatti- paÂibÃÊhÃni na vipacanti, atth' ekaccÃni papakÃni kam- masamÃdÃnÃni gativipattiæ Ãgamma vipacanti, atth' ekaccÃni pÃpakÃni kammasamÃdÃnÃni upadhivipattiæ Ãgamma vipacanti, atth' ekaccÃni pÃpakÃni kammasamÃ- dÃnÃni kÃlavipattiæ Ãgamma vipacanti, atth' ekaccÃni pÃpakÃni kammasamÃdÃnÃni payogavipattiæ Ãgamma vipacanti; atth' ekaccÃni kalyÃïÃni kammasamÃdÃnÃni gativipattipaÂibÃÊhÃni na vipacanti, atth' ekaccÃni kalyÃ- ïÃni kammasamÃdÃnÃni upadhivipattipaÂibÃÊhÃni na vipacanti, atth' ekaccÃni kalyÃïÃni kammasamÃdÃnÃni kÃlavipattipaÂibÃÊhÃni na vipacanti, atth' ekaccÃni kalyÃ- ïÃni kammasamÃdÃnÃni payogavipattipaÂibÃÊhÃni na vipacanti, atth' ekaccÃni kalyÃïÃni kammasamÃdÃnÃni gatisampattiæ Ãgamma vipacanti, atth' ekaccÃni kalyÃïÃni kammasamÃdÃnÃni upadhisampattiæ Ãgamma vipacanti, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd omits yaæ vacÅsucaritasaægÅ. K. and B. have no hiatus. 2 Sd: yam. 3 Sd: tannidÃnÃ. 4 Sd: uppajjati. 5 Sd: uppajjatÅti. 6 B: upÃdÃya. 7 B: apaccayÃ. Sd: nappaccayÃ. 8 Sd leaps from here to kÃlavipattiæ without pe. >/ #<[page 339]># %< Dasa tathÃgatabalÃni 339>% atth' ekaccÃni kalyÃïÃni kammasamÃdÃnÃni kÃlasampattiæ Ãgamma vipacanti, atth' ekaccÃni kalyÃïÃni kammasamÃ- dÃnÃni payogasampattiæ Ãgamma vipacantÅti: yà tattha pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sam- mÃdiÂÂhi: idaæ tathÃgatassa atÅtÃnÃgatapaccuppannÃnaæ kammasamÃdÃnÃnaæ ÂhÃnaso hetuso vipÃkaæ yathÃbhÆtaæ ¤Ãïaæ. Tattha katamaæ tathÃgatassa sabbatthagÃminiæ paÂi- padaæ yathÃbhÆtaæ ¤Ãïaæ? Idha tathÃgato: ayaæ maggo ayaæ paÂipadà nirayagÃ- minÅ\<*<1>*>/ ti pajÃnÃti, ayaæ maggo ayaæ paÂipadà tiracchÃnagÃ- minÅ\<*<2>*>/ ti pajÃnÃti, ayaæ maggo ayaæ paÂipadà pittivisaya- gÃminÅ\<*<3>*>/ ti pajÃnÃti, ayaæ maggo ayaæ paÂipadà manus- salokagÃminÅ ti pajÃnÃti, ayaæ maggo ayaæ paÂipadà devalokagÃminÅ ti pajÃnÃti, ayaæ maggo ayaæ paÂipadà nibbÃnagÃminÅ ti pajÃnÃti . . . yà tattha pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: idaæ tathÃgatassa sabbatthagÃminiæ paÂipadaæ yathÃbhÆtaæ ¤Ãïaæ. Tattha katamaæ tathÃgatassa anekadhÃtuæ {nÃnÃdhÃtuæ}\<*<4>*>/ lokaæ yathÃbhÆtaæ ¤Ãïaæ? Idha tathÃgatho khandhanÃnattaæ pajÃnÃti, dhÃtunÃ- nattaæ pajÃnÃti, ÃyatananÃnattaæ pajÃnÃti, anekadhÃtuæ nÃnÃdhÃtuæ\<*<4>*>/ lokanÃnattaæ\<*<5>*>/ pajÃnÃti: yà tattha pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃ- diÂÂhi: idaæ tathÃgatassa anekadhÃtuæ nÃnÃdhÃtuæ\<*<4>*>/ lokaæ yathÃbhÆtaæ ¤Ãïaæ. Tattha katamaæ tathÃgatassa sattÃnaæ nÃnÃdhimutti- kataæ yathÃbhÆtaæ ¤Ãïaæ? Idha tathÃgato pajÃnÃti:\<*<6>*>/ santi sattà hÅnÃdhimuttikÃ, santi sattà païÅtÃdhimuttikÃ; hÅnÃdhimuttikà sattà hÅnÃ- dhimuttike satte sevanti bhajanti payirupÃsanti,\<*<7>*>/ païÅtÃ- dhimuttikà sattà païÅtÃdhimuttike satte sevanti bhajanti payirupÃsanti;\<*<8>*>/ atÅtam pi addhÃnaæ hÅnÃdhimuttikà sattà hÅnÃdhimuttike satte seviæsu bhajiæsu payirupÃsiæsu, païÅtÃdhimuttikà sattà païitÃdhimuttike satte seviæsu bhajiæsu payirupÃsiæsu; anÃgatam pi addhÃnaæ hÅnÃdhi- muttikà sattà hÅnÃdhimuttike satte sevissanti bhajissanti payirupÃsissanti, païÅtÃdhimuttikà sattà panÅtÃdhimuttike \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B: -gÃmÅ throughout. 2 Sd: tiracchÃnayonigÃminÅ. So B. with -gÃmÅ. 3 Sd: petti-. 4 Sd and B: anekadhÃtunÃnÃdhÃtulokaæ. 5 K: lokaæ. 6 Cf. S. II. 154. 7 B: payirÆpÃsanti always. 8 Sd: payirupasenti. >/ #<[page 340]># %<340 NÃïavatthÆni>% satte sevissanti bhajissanti payirupÃsissantÅti: yà tattha pa¤¤Ã pajÃnÃnà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: idaæ tathÃgatassa sattÃnaæ nÃnÃdhimutti- kataæ yathÃbhÆtaæ ¤Ãïaæ. Tattha katamaæ tathÃgatassa parasattÃnaæ parapugga- lÃnaæ indriyaparopariyattaæ yathÃbhÆtaæ ¤Ãïaæ? Idha tathÃgato sattÃnaæ Ãsayaæ pajÃnÃti, anusayaæ pajÃnÃti, caritaæ pajÃnÃti, adhimuttiæ pajÃnÃti, appara- jakkhe mahÃrajakkhe\<*<1>*>/ tikkhindriye mudindriye svÃkÃre dvÃkÃre suvi¤¤Ãpaye duvi¤¤Ãpaye\<*<2>*>/ bhabbÃbhabbe\<*<3>*>/ satte pajÃnÃti\<*<4>*>/. Katamo ca\<*<5>*>/ sattÃnaæ Ãsayo? Sassato loko ti và asassato loko ti và antavà loko ti và anantavà loko ti và taæ jÅvaæ taæ sarÅran ti và a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran ti và hoti tathÃgato param\<*<6>*>/ maraïà ti và na hoti tathÃgato param maraïà ti và hoti ca na ca hoti tathÃgato param maraïà ti và neva hoti na na hoti tathÃgato param maraïà ti vÃ: iti bhavadiÂÂhisannissità và sattà honti vibhavadiÂÂhisannissità vÃ, ete và pana ubho anto anupagamma idappaccayatÃ-paÂiccasamuppan- nesu dhammesu anulomikà khanti\<*<7>*>/ paÂiladdhà hoti, yathÃbhÆtaæ và ¤Ãïaæ: ayaæ sattÃnaæ Ãsayo. Katamo ca\<*<8>*>/ sattÃnaæ anusayo? SattÃnusayÃ: kÃmarÃgÃnusayo patighÃnusayo mÃnÃnu- sayo diÂÂhÃnusayo vicikicchÃnusayo bhavarÃgÃnusayo avijjÃnusayo. Yaæ loke piyarÆpaæ sÃtarÆpaæ ettha sattÃnaæ rÃgÃnusayo anuseti; yaæ loke appiyarÆpaæ asÃtarÆpaæ ettha sattÃnaæ paÂighÃnusayo anuseti: iti imesu dvÅsu dhammesu avijjà anupatitÃ, tadekaÂÂho mÃno ca diÂÂhi ca vicikicchà ca daÂÂhabbÃ: ayaæ sattÃnaæ anusayo. Katama¤ ca\<*<8>*>/ sattÃnaæ caritaæ? Pu¤¤ÃbhisaÇkhÃro apu¤¤ÃbhisaÇkhÃro Ãne¤jÃbhisaÇ- khÃro\<*<9>*>/ parittabhÆmako và mahÃbhÆmako vÃ: idaæ sattÃnaæ caritaæ. Katamaæ ca sattÃnaæ adhimutti? Santi sattà hÅnÃdhimuttikÃ, santi sattà païÅtÃdhimuttikÃ; hÅnÃdhimuttikà sattÃ\<*<10>*>/ hÅnÃdhimuttike satte sevanti bha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: maha-. 2 K.: dÆvi¤-. 3 B., K. and S. invert order of these five pairs in the analysis following. 4 Except this last instance Sd has jÃnÃti throughout this sentence. 5 Sd omits. 6 So K. throughout. 7 Sd: anulomiyà khantiyÃ. 8 So Sd. 9 Sd Ãïaæ¤abhisaækhÃro. 10 Sd omits. >/ #<[page 341]># %< Dasa tathÃgatabalÃni 341>% janti payirupà santi, païÅtÃdhimuttikatà sattÃ\<*<1>*>/ païÅtÃ- dhimuttike satte sevanti bhajanti payirupÃsanti; atÅtam pi addhÃnaæ hÅnÃdhimuttikÃ\<*<2>*>/ sattà hÅnÃdhimuttike satte seviæsu bhajiæsu payirupÃsiæsu, païÅtÃdhimuttikà sattà païÅtÃdhimuttike satte seviæsu bhajiæsu payirupÃsiæsu; anÃgatam pi addhÃnaæ hÅnÃdhimuttikà sattà hÅnÃdhimut- tike satte sevissanti bhajissanti payiru pÃsissanti, païÅtÃ- dhimuttikà sattà panÅtÃdhimuttike satte sevissanti bhajis- santi payirupÃsissanti: ayaæ sattÃnaæ adhimutti. Katame te sattà mahÃrajakkhÃ? Dasa\<*<3>*>/ kilesavatthÆni: lobho doso moho mÃno diÂÂhi vici- kicchà thÅnaæ uddhaccaæ ahirikaæ anottappaæ. Yesaæ sattÃnaæ imÃni dasa kilesavatthÆni ÃsevitÃni bhÃvitÃni bahulÅkatÃni ussadagatÃni: ime te sattà mahÃrajakkhÃ. Katame te sattà apparajakkhÃ? Yesaæ sattÃnaæ imÃni dasa kilesavatthÆni anÃsevitÃni abhÃvitÃni abahulÅkatÃni anussadagatÃni: ime te sattà apparajakkhÃ. Katame te sattà mudindriyÃ? Pa¤cindriyÃni: saddhindriyaæ viriyindriyaæ satindriyaæ samÃdhindriyaæ pa¤¤indriyaæ. Yesaæ sattÃnaæ imÃni pa¤cindriyÃni anÃsevitÃni abhÃvitÃni abahulÅkatÃni anus- sadagatÃni: ime te sattà mudindriyÃ. Katame te sattà tikkhindriyÃ? Yesaæ sattÃnaæ imÃni pa¤cindriyÃni ÃsevitÃni bhÃvitÃni bahulÅkatÃni ussadagatÃni: ime te sattà tikkhindriyÃ. Katame te sattà dvÃkÃrÃ? Ye te sattà pÃpÃsayà pÃpÃnusayà pÃpacarità pÃpÃdhi- muttikà mahÃrajakkhà mudindriyÃ: ime te sattà dvÃ- kÃrÃ. Katame te sattà svÃkÃrÃ? Ye te sattà kalyÃïÃsayà kalyÃïacarità kalyÃïÃdhimut- tikà apparajakkhà tikkhindriyÃ: ime te sattà svÃkÃrÃ. Katame te sattà duvi¤¤ÃpayÃ?\<*<4>*>/ Ye va te sattà dvÃkÃrà te va te sattà duvi¤¤ÃpayÃ. Yeva te sattà svÃkÃrà te va te sattà suvi¤¤ÃpayÃ. Katame te sattà abhabbÃ? Ye te sattà kammÃvaraïena samannÃgatà kilesÃvaraïena samannÃgatà vipÃkÃvaraïena samannÃgatà assaddhà ac- chandikà duppa¤¤Ã abhabbà niyÃmaæ okkamituæ kusalesu dhammesu sammattaæ: ime te sattà abhabbÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd omits 2 Sd omits down to anÃgatam pi. 3 Sd: Yesaæ sattÃnaæ imÃni dasa, &c., repeating on next line. 4 K: dÆvi¤¤ÃpayÃ. >/ #<[page 342]># %<342 ¥ÃïavatthÆni>% Katame te sattà bhabbÃ? Ye te sattà na kammÃvaraïena samannÃgatà na kilesÃ- varaïena samannÃgatà na vipÃkÃvaraïena samannÃgatà saddhà chandikà pa¤¤avanto bhabbà niyÃmaæ okkamituæ kusalesu dhammesu sammattaæ: ime te sattà bhabbà ti: yà tattha pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhamma- vicayo sammÃdiÂÂhi: idaæ tathÃgatassa parasattÃnaæ para- puggalÃnaæ indriyaparopariyattaæ yathÃbhÆtaæ ¤Ãïaæ. Tattha katamaæ tathÃgatassa jhÃnavimokhasamÃdhi- samÃpattÅnaæ\<*<1>*>/ saÇkilesaæ vodÃnaæ vuÂÂhÃnaæ yathÃbhÆtaæ ¤Ãïaæ? JhÃyÅti: cattÃro jhÃyÅ: atth' ekacco jhÃyÅ sampattiæ yeva samÃnaæ vipattÅti {paccati}, atth' ekacco jhÃyÅ vipat- tiæ yeva samÃnaæ sampattÅti pacceti, atth' ekacco jhÃyÅ sampattiæ yeva samÃnaæ sampattÅti pacceti, atth' ekacco {jhÃyÅ} vipattiæ yeva samÃnaæ vipattÅti pacceti. Ime cattÃro jhÃyÅ. Apare pi cattÃro jhÃyÅ: atth' ekacco jhÃyÅ dandhaæ samÃpajjati khippaæ vuÂÂhÃti, atth' ekacco jhÃyÅ khippaæ samÃpajjati dandhaæ vuÂÂhÃti, atth' ekacco jhÃyÅ dandhaæ samÃpajjati dandhaæ vutthÃti, atth' ekacco jhÃyÅ khippaæ samÃpajjati khippaæ vuÂÂhÃti. Ime cattÃro jhÃyÅ. Apare pi cattÃro jhÃyÅ: atth' ekacco jhÃyÅ samÃdhismiæ samÃdhikusalo hoti na samÃdhismiæ samÃpattikusalo; atth' ekacco jhÃyÅ samÃdhismiæ samÃpattikusalo hoti na samÃdhismiæ samÃdhikusalo; atth' ekacco jhÃyÅ samÃdhis- miæ samÃdhikusalo ca hoti samÃdhismiæ samÃpattikusalo ca; atth' ekacco jhÃyÅ neva samÃdhismiæ samÃdhikusalo hoti na samÃdhismiæ samÃpattikusalo. Ime cattÃro jhÃyÅ. JhÃnan ti: cattÃri jhÃnÃni: paÂhamaæ jhÃnaæ duti- yaæ jhÃnaæ tatiyaæ jhÃnaæ catutthaæ jhÃnaæ. Vimokho ti: aÂÂha vimokhÃ: {rÆpÅ} rÆpÃni passati: ayaæ paÂhamo vimokho. Ajjhattaæ arÆpasa¤¤Å bahid- dhà rÆpÃni passati: ayaæ dutiyo vimokho. Subhan tveva\<*<2>*>/ adhimutto hoti: ayaæ tatiyo vimokho. Sabbaso rÆpa- sa¤¤Ãnaæ samatikkamà paÂighasa¤¤Ãnaæ atthaÇgamÃ\<*<3>*>/ nÃnattasa¤¤Ãnaæ amanasikÃrÃ: ananto ÃkÃso ti ÃkÃsÃna¤- cÃyatanaæ upasampajja viharati: ayaæ catuttho vimokho. Sabbaso ÃkÃsÃna¤cÃyatanaæ samatikkamma: anantaæ vi¤¤Ãïan ti vi¤¤Ãïa¤cÃyatanaæ upasampajja viharati: ayaæ pa¤camo vimokho. Sabbaso vi¤¤Ãïa¤cÃyatanaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. and K: -vimokkha- throughout. 2 Sd: subhan ti. B: sabhan teva. 3 Sd: atthagamÃ. >/ #<[page 343]># %< Dasa tathÃgatabalÃni 343>% samatikkamma: natthi ki¤cÅti Ãki¤ca¤¤Ãyatanaæ upasam- pajja viharati: ayaæ chaÂÂho vimokho. Sabbaso Ãki¤ca¤- ¤Ãyatanaæ samatikkamma neva-sa¤¤Ã-nÃsa¤¤Ãyatanaæ upa- samapajja viharati: ayaæ sattamo vimokho. Sabbaso neva-sa¤¤Ã-nÃsa¤¤Ãyatanaæ samatikkamma sa¤¤Ãvedayi- tanirodhaæ upasampajja viharati: ayaæ aÂÂhamo vimokho. SamÃdhÅti: tayo samÃdhÅ: savitakka-savicÃro samÃdhi, avitakka-vicÃramatto samÃdhi, avitakka-avicÃro samÃdhi. SamÃpattÅti: nava anupubbavihÃrasamÃpattiyo: paÂhamajjhÃnasamÃpatti dutiyajjhÃnasamÃpatti tatiyajjhÃ- nasamÃpatti catutthajjhÃnasamÃpatti ÃkÃsÃna¤cÃyatana- samÃpatti vi¤¤Ãïa¤cÃyatanasamÃpatti Ãki¤ca¤¤Ãyatana- samÃpatti neva-sa¤¤Ã-nÃsa¤¤ÃyatanasamÃpatti sa¤¤Ãveda- yitanirodhasamÃpatti. SaÇkilesan ti: hÃnabhÃgiyo dhammo. VodÃnan ti: visesabhÃgiyo dhammo. VuÂÂhÃnan ti: vodÃnam pi vuÂÂhÃnaæ. Tamhà tamhà samÃdhimhà vuÂÂhÃnam pi vuÂÂhÃnan ti yà tattha pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dham- mavicayo sammÃdiÂÂhi: idaæ tathÃgatassa jhÃnavimo- khasamÃdhisamÃpattÅnaæ saÇkilesaæ vodÃnaæ vuÂÂhÃnaæ yathÃbhÆtaæ ¤Ãïaæ. Tattha katamaæ tathÃgatassa pubbe nivÃsÃnussatiæ yathÃbhÆtaæ ¤Ãïaæ? Idha tathÃgato anekavihitaæ pubbe nivÃsaæ anussarati, seyyathÅdaæ: Ekam pi jÃtiæ dve pi jÃtiyo tisso pi jÃtiyo\<*<1>*>/ catasso pi jÃtiyo pa¤ca pi jÃtiyo, dasam pi jÃtiyo, vÅsam pi\<*<2>*>/ jÃtiyo tiæsam pi\<*<3>*>/ jÃtiyo cattÃÊÅsam pi jÃtiyo pa¤¤Ãsam pi jÃtiyo, jÃtisatam pi jÃtisahassam pi jÃtisatasahassam pi, aneke pi saævaÂÂakappe aneke pi vivaÂÂakappe aneke pi saævaÂÂavivaÂÂakappe: Amutr' Ãsiæ evaæ nÃmo evaæ gotto evaæ vaïïo evam ÃhÃro evaæ sukhadukkhapaÂisaævedÅ evam Ãyupariyanto, so tayo cuto amutra udapÃdiæ, tatrapÃsiæ\<*<4>*>/ evaæ nÃmo evaæ gotto evaæ vaïïo evam ÃhÃro evaæ sukha- dukkhapaÂisaævedÅ evam Ãyupariyanto, so tato cuto idhÆpapanno\<*<5>*>/ ti: iti sÃkÃraæ sa-uddesaæ {anekavihitaæ} pubbenivÃsaæ anussarati:\<*<6>*>/ yà tattha pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: idaæ tathÃgatassa pubbenivÃsÃnussatiæ yathÃbhÆtaæ ¤Ãïaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd cuts the formula short, down to iti. 2 B and K: vÅsaæpi. 3 K: tiæsaæpi, and so on. 4 K: tatrÃpÃsiæ. 5 K: idhupa-. 6 B: anussaratÅti. >/ #<[page 344]># %<344 ¥ÃïavatthÆni>% Tattha katamaæ tathÃgatassa sattÃnaæ cutÆpapÃtaæ yathÃbhÆtaæ ¤Ãïaæ? Idha tathÃgato dibbena cakkhunà visuddhena atikkan- tamÃnusakena satte passati cavamÃne uppajjamÃne hÅne païÅte suvaïïe dubbaïïe sugate duggate\<*<1>*>/ yathÃkammupage satte pajÃnÃti: ime vata bhonto sattà bhÃyaduccaritena samannÃgatà vacÅduccaritena samannÃgatà manoduccari- tena samannÃgatà ariyÃnaæ upavÃdakà micchÃdiÂÂhikà micchÃdiÂÂhikammasamÃdÃnÃ, te kÃyassa bhedà param maraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ nirayaæ uppannÃ. Ime và pana bhonto sattà kÃyasucaritena samannÃgatà vacÅsucaritena samannÃgatà manosucaritena samannÃgatà ariyÃnaæ anupavÃdakà sammÃdiÂÂhikà sammÃdiÂÂhikamma- samÃdÃnÃ, te kÃyassa bhedà param maraïà sugatiæ saggaæ lokaæ uppannà ti; iti dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamÃnusakena satte passati cavamÃne uppajjamÃne hÅne païÅte suvaïïe dubbaïïe sugate duggate yathÃkam- mupage satte pajÃnÃti:\<*<2>*>/ yà tattha pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: idaæ tathÃ- gatassa sattÃnaæ cutÆpapÃtaæ\<*<3>*>/ yathÃbhÆtaæ ¤Ãïaæ. Tattha katamaæ tathÃgatassa ÃsavÃnaæ khaye yathÃ- bhÆtaæ ¤Ãïaæ? Idha tathÃgato ÃsavÃnaæ khayà anÃsavaæ cetovimuttiæ\<*<4>*>/ pa¤¤Ãvimuttiæ diÂÂh' eva dhamme sayaæ abhi¤Ã sac- chikatvà upasampajja viharati:\<*<5>*>/ yà tattha pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi: idaæ tathÃgatassa ÃsavÃnaæ khaye\<*<6>*>/ yathÃbhÆtaæ ¤Ãïan ti.\<*<7>*>/ ImÃni dasa tathÃgatassa tathÃgatabalÃni, yehi balehi samannÃgato tathÃgato ÃsabhaÂÂhÃnaæ paÂijÃnÃti parisÃsu {sÅhanÃdaæ} nadati brahmacakkaæ pavatteti. Evaæ dasavidhena ¤Ãïavatthu. ¥ù×AVIBHA§GO SAMATTO SOLASAMO.8 \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd has here . . . pe . . . down to yathÃkammupage below. 2 B. and Sd pajÃnÃtÅti. 3 Sd: cutupapÃtaæ. 4 K: cetovimuttaæ. 5 B. and Sd: viharatÅti. 6 K: khayaæ. 7 Sd omits ti. K. and B. end this Vibhaæga here. Sd gives the concluding appanÃ. 8 K. omits solasamo. Sd omits samatto. B. substitutes niÂÂhito. >/ #<[page 345]># %< Ekakaæ 345>% XVII. KHUDDAKAVATTHUVIBHA§GO. (MÃtikÃ.) JÃtimado ratta¤¤umado gottamado piï¬apÃtikamado Ãrogyamado anava¤¤attimado\<*<1>*>/ yobbanamado iriyÃpathamado jÅvitamado iddhimado lÃbhamado yasamado\<*<2>*>/ sakkÃramado sÅlamado garukÃramado jhÃnamado purekkhÃramado sippamado parivÃramado Ãrohamado bhogamado pariïÃhamado vaïïamado saïÂhÃnamado sutamado pÃripÆrimado paÂibhÃïamado mado\<*<3>*>/ pamÃdo; thambho arati sÃrambho tandÅ\<*<5>*>/ atÅcchatà vijambhikÃ\<*<6>*>/ mahicchatà bhattasammado pÃpicchatà cetaso lÅnattaæ\<*<7>*>/ siÇgaæ kuhanà tintiïaæ lapanà cÃpalyaæ\<*<4>*>/ nemittikatÃ\<*<8>*>/ asabhÃgavutti nippesikatà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: anavatta¤¤imado. B: anavasa¤¤Ãtamado (Cf. It., p. 72). 2 Sd omits. 3 Sd omits. 4 Sd: cÃpallaæ. 5 K. and Sd: tandi. 6 B: -bhitÃ. 7 Sd: olÅnattaæ. B: cetaso calinattaæ. 8 Sd: nemittikÃ. >/ #<[page 346]># %<346 MÃtikÃ>% lÃbhena lÃbhaæ jigiæsanatÃ\<*<1>*>/ seyyo' ham asmÅti mÃno, sadiso 'ham asmÅti mano, hÅno 'ham asmÅti mÃno; seyyassa seyyo 'ham asmÅti mÃno, seyyassa sadiso 'ham asmÅti mÃno, seyyassa hÅno 'ham asmÅti mÃno; sadisassa seyyo 'ham asmÅti mÃno, sadisassa sadiso 'ham asmÅti mÃno, sadisassa hÅno 'ham asmÅti mÃno; hÅnassa seyyo 'ham asmÅti mÃno, hÅnassa sadiso 'ham asmÅti mÃno, hÅnassa hÅno 'ham asmÅti mÃno, mÃno\<*<2>*>/ omÃno atÅmÃno adhimÃno mÃnÃtimÃno asmimÃno micchÃmÃno; ¤Ãtivitakko janapadavitakko amaravitakko\<*<3>*>/ parÃnuddayatÃpaÂisaæyutto\<*<4>*>/ vitakko lÃbhasakkÃrasilokapaÂisaæyutto vitakko anava¤¤attipaÂisaæyutto vitakko. EKAKAõ.\<*<5>*>/ Kodho ca upanÃho ca, makkho\<*<6>*>/ ca palÃso ca,\<*<7>*>/ issà ca macchariya¤ ca, mÃyà ca sÃÂheyya¤ ca, avijjà ca bhavataïhà ca bhavadiÂÂhi ca vibhavadiÂÂhi ca, sassatadiÂÂhi ca ucchedadiÂÂhi ca, antavÃdiÂÂhi ca anantavÃdiÂÂhi ca, pubbantÃnudiÂÂhi ca aparantÃnudiÂÂhi ca, ahirika¤ ca anottappa¤ ca, dovacassatà ca pÃpamittatà ca, anajjavo\<*<8>*>/ ca amaddavo ca, akkhanti ca asoracca¤ ca, asÃkhalya¤ ca appaÂisanthÃro ca, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: nijjgiæsanatÃ. B: nijigÅsanatÃ. 2 Sd omits. 3 Sd: amarÃ. 4 K: -udayatÃ-. 5 K. and Sd omit. 6 Sd: makko. 7 B: paÊÃso. 8 K: anÃjjavo. >/ #<[page 347]># %< Tikaæ 347>% indriyesu aguttadvÃratà ca bhojane amatta¤¤utà ca, muÂÂhasacca¤ ca asampaja¤¤a¤ ca, sÅlavipatti ca diÂÂhivipatti ca, ajjhattaæ saæyojana¤ ca bahiddhà saæyojana¤ ca. DUKAõ. TÅïi akusalamÆlÃni tayo akusalavitakkà tisso akusalasa¤¤Ã tisso akusaladhÃtuyo tÅïi duccaritÃni tayo Ãsavà tÅïi saæyojanÃni tisso taïhà aparà pi tisso taïhà aparà pi tisso taïhà aparà pi tisso taïhà tisso esanà tisso vidhà tÅïi tamÃni\<*<1>*>/ tÅïi bhayÃni tÅïi titthÃyatanÃni tayo ki¤canà tÅïi aÇgaïÃni tÅïi malÃni tÅïi visamÃni aparÃni pi tÅïi visamÃni tayo aggÅ tayo kasÃvà apare pi tayo kasÃvà assÃdadiÂÂhi attÃnudiÂÂhi micchÃdiÂÂhi arati vihesà adhammacariyà dovacassatà pÃpamittatà nÃnattasa¤¤Ã uddhaccaæ kosajjaæ pamÃdo asantuÂÂhitÃ\<*<2>*>/ asampaja¤¤atà mahicchatà ahirikaæ anottappaæ pamÃdo anÃdariyaæ dovacassatà pÃpamittatà assaddhiyaæ avada¤¤utà kosajjaæ uddhaccaæ asaævaro dussÅlyaæ ariyÃnaæ adassanakamyatÃ\<*<3>*>/ saddhammaæ asotu- kamyatÃ\<*<3>*>/ upÃrambhacittatà muÂÂhasaccaæ asampaja¤¤aæ cetaso vikkhepo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd inverts order of this and next term. 2 K: asantuÂÂhatÃ. 3 Sd: -kammatÃ. >/ #<[page 348]># %<348 MÃtikÃ>% ayoniso manasikÃro kummaggasevanà cetaso lÅnattaæ\<*<1>*>/. TIKAõ. CattÃro Ãsavà cattÃro khandhà cattÃro oghà cattÃro yogà cattÃri upÃdÃnÃni cattÃro taïhuppÃdà cattÃri agatigamanÃni cattÃro vipariyesà cattÃro anariyavohÃrà apare pi cattÃro anariyavohÃrÃ\<*<2>*>/ cattÃri duccaritÃni aparÃni pi cattÃri duccaritÃni cattÃri bhayÃni aparÃni pi cattÃri bhayÃni aparÃni pi cattÃri bhayÃni aparÃni pi cattÃri bhayÃni\<*<3>*>/ catasso diÂÂhiyo CATUKKAõ. Pa¤corambhÃgiyÃni saæyojanÃni pa¤cuddhambhÃgiyÃni saæyojanÃni pa¤ca macchariyÃni pa¤ca saÇgà pa¤ca sallà pa¤ca cetokhilà pa¤ca cetaso vinibandhà pa¤ca nÅvaraïÃni pa¤ca kammÃni anantarakÃni\<*<4>*>/ pa¤ca diÂÂhiyo pa¤ca verà pa¤ca vyasanà pa¤ca akkhantiyà ÃdÅnavà pa¤ca bhayÃni pa¤ca diÂÂhadhammanibbÃnavÃdÃ. PA¥CAKAõ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: olÅnattaæ. 2 Sd omits this clause. 3 Sd omits these three clauses. 4 Sd: anantariyÃni. B. and K: ÃnantarikÃni. (See Dh. S., 1028; Asl., p. 358. >/ #<[page 349]># %< MÃtikà 349>% Cha vivÃdamÆlÃni cha chandarÃgagehasitÃ\<*<1>*>/ dhammà cha virodhavatthÆni cha taïhÃkÃyà cha agÃravà cha parihÃniyà dhammà apare pi cha parihÃniyà dhammà cha somanassupavicÃrà cha domanassupavicÃrÃ\<*<2>*>/ cha upekhupavicÃrà cha gehasitÃni somanassÃni cha gehasitÃni domanassÃni cha gehasità upekhà cha diÂÂhiyo.\<*<3>*>/ CHAKKAõ. Satta anusayÃ\<*<4>*>/ satta pariyuÂÂhÃnÃni\<*<5>*>/ satta saæyojanÃni\<*<6>*>/ satta asaddhammà satta duccaritÃni satta mÃnà satta diÂÂhiyo. SATTAKAõ. AÂÂha kilesavatthÆni aÂÂha kusÅtavatthÆni aÂÂhasu lokadhammesu cittassa paÂighÃto aÂÂha anariyavohÃrà aÂÂha micchattà aÂÂha purisadosà aÂÂha asa¤¤ivÃdà aÂÂha neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤ÅvÃdÃ.\<*<7>*>/ {AèèHAKAõ}. Nava ÃghÃtavatthÆni\<*<8>*>/ nava purisamalÃni navavidhà mÃnà nava taïhÃmÆlakà dhammà nava i¤jitÃni nava ma¤¤itÃni nava phanditÃni nava pana¤citÃni nava saÇ- khatÃni. NAVAKAõ. Dasa kilesavatthÆni dasa ÃghÃtavatthÆni\<*<8>*>/ dasa akusa- lakammapathà dasa {saæyojanÃni} dasa micchattà dasa- vatthukà micchÃdiÂÂhi dasavatthukà {antaggÃhikÃ}\<*<9>*>/ diÂÂhi. DASAKAõ. AÂÂhÃrasa taïhÃvicaritÃni ajjhattikassa upÃdÃya, aÂ- ÂhÃrÃsa taïhÃvicaritÃni bÃhirassa upÃdÃya, tad-ekajjhaæ abhisaæyÆhitvà abhisaÇkhipitvà chattiæsa taïhÃvicaritÃni honti. Iti atÅtÃni chattiæsa taïhÃvicaritÃni, anÃgatÃni chattiæsa taïhÃvicaritÃni, paccuppannÃni chattiæsa taï- hÃvicaritÃni,\<*<10>*>/ tad-ekajjhaæ abhisaæyÆhitvà abhisaÇkhi- pitvà aÂÂhasataæ taïhÃvicaritaæ hoti; yÃni ca dvÃsaÂÂhi- diÂÂhigatÃni BrahmajÃle veyyÃkaraïe vuttÃni BhagavÃtÃ. MùTIKù.11 \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: -rÃgà gehasitÃ. B. omits gehasità dhammÃ. 2 Sd: somanassa vicÃrÃ, cha upekhupavicÃrÃ. 3 Sd: cha gehasitÃni somanassÃni cha gehasitÃni upekkhà (sic) ca diÂÂhiyo. 4 Sd: sattÃnusayÃ. 5 K: pariyutthÃnÃ. 6 Sd omits. 7 K. and Sd: sa¤¤i-. 8 Sd; aghÃtÃ-. 9 Sd: anatagÃhikÃ. B: antaggÃh-. 10 Sd omits this clause. 11 K. omits. >/ #<[page 350]># %<350 KhuddakavatthÆni>% Tattha katamo jÃtimado? JÃtiæ paÂicca mado majjanà majjitattaæ mÃno ma¤- ¤anÃ\<*<1>*>/ ma¤¤itattaæ uïïati {uïïÃmo}\<*<2>*>/ dhajo sampaggÃho ketukamyatà cittassa: ayaæ vuccati jÃtimado. Tattha katamo gottamado? Gottaæ paÂicca Ãrogyaæ\<*<3>*>/ paÂicca yobbanaæ paÂicca jÅvitaæ paÂicca lÃbhaæ paÂicca sakkÃraæ paÂicca garu- kÃraæ paÂicca purekkhÃraæ paÂicca parivÃraæ paÂicca bhogaæ paÂicca vaïïaæ paÂicca sutaæ paÂicca paÂibhÃïaæ paÂicca ratta¤¤utaæ paÂicca piï¬apÃtikattaæ paÂicca anava¤¤attiæ\<*<4>*>/ paÂicca iriyÃpathaæ paÂicca iddhiæ paÂicca yasaæ paÂicca sÅlaæ paÂicca jhÃnaæ paÂicca sippaæ paÂicca Ãrohaæ paÂicca pariïÃhaæ paÂicca saïÂhÃnaæ paÂicca pÃripÆriæ paticca mado majjanà majjitattaæ mÃno ma¤¤anà ma¤¤itattaæ uïïati uïïamo dhajo sam- paggÃho ketukamyatÃ\<*<5>*>/ cittassa: ayaæ vuccati pÃripÆrimado. Tattha katamo mado? Yo mado majjanà majjitattaæ mÃno ma¤¤anÃ\<*<6>*>/ ma¤¤i- tattaæ uïïati uïïamo dhajo sampaggÃho ketukamyatà cittassa: ayaæ vuccati mado. Tattha katamo pamÃdo? KÃyaduccarite và vacÅduccarite và manoduccarite và pa¤casu và kÃmaguïesu cittassa vossaggo vossaggÃnup- padÃnaæ kusalÃnaæ và dhammÃnaæ bhÃvanÃya asakkacca- kiriyatà asÃtaccakiriyatà aniÂÂhitakiriyatÃ\<*<7>*>/ olÅnavuttitÃ\<*<8>*>/ nikkhittachandatà nikkhittadhuratÃ\<*<9>*>/ anÃsevanà abhÃvanà abahulÅkammaæ anadhiÂÂhÃnaæ ananuyogo pamÃdo: yo evarÆpo pamÃdo pamajjanà pamajjitattaæ; ayaæ vuccati pamÃdo. Tattha katamo thambho? Yo thambho thambhanà thambhitattaæ kakkhaliyaæ phÃruliyaæ ujucittatà amudutÃ: ayaæ vuccati thambho. Tattha katamo sÃrambho? Yo sÃrambho paÂisÃrambho sÃrambhanà paÂisÃram- bhanà paÂisÃrambhitattaæ: ayaæ vuccati sÃrambho. Tattha katamà aticchatÃ? ItarÅtaracÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajja- parikkhÃrehi pa¤cahi và kÃmaguïehi asantuÂÂhassa bhiy- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cf. Dh. S., 1116. Sd: ma¤¤ità nearly always. 2 K. and B. have uïïÃmo throughout. 3 K. has . . . pe . . . inserted here. So B, and repeated at each phrase. 4 B: anava¤¤Ãtaæ. 5 Sd: -kammatÃ. 6 So Sd. 7 K and B: anaÂÂhita-. 8 B: olina-. 9 B: -dhÆratÃ. >/ #<[page 351]># %< Ekakaæ 351>% yokamyatÃ: yà evarÆpà icchà icchÃgataæ aticchatà rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . cittassa sÃrÃgo: ayaæ vuccati aticchatÃ. Tattha katamà mahicchatÃ? ItarÅtaracÅvarapiï¬apÃtagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃre- hi pa¤cahi và kÃmaguïehi asantuÂÂhassa bhiyyokamyatÃ: yà evarÆpà icchà icchÃgataæ mahicchatà rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . cittassa sÃrÃgo: ayaæ vuccati mahicchatÃ. Tattha katamà pÃpicchatÃ? Idh' ekacco assaddho samÃno: saddho ti maæ jano jÃnÃtÆti icchati, dussÅlyo samÃno: sÅlavà ti maæ jano jÃnÃtÆti icchati, appassuto samÃno: bahussuto ti maæ jano jÃnÃtÆti, saÇgaïikÃrÃmo samÃno: pavivitto ti maæ jano jÃnÃtÆti icchati, kusÅto samÃno: Ãraddhaviriyo ti maæ jano jÃnÃtÆti icchati, muÂÂhassati samÃno: upaÂ- ÂhitassatÅti maæ jano jÃnÃtÆti icchati, asamÃhito samÃno: samÃhito ti maæ jano jÃnÃtÆti icchati, duppa¤¤o samÃno: pa¤¤avÃ\<*<1>*>/ ti maæ jano jÃnÃtÆti icchati, akhÅïÃsavo samÃno: khÅïÃsavo ti maæ jano jÃnÃtÆti icchati: yà evarÆpà icchà icchÃgataæ pÃpicchatà rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . cittassa sÃrÃgo: ayaæ vuccati pÃpicchatÃ. Tattha katamaæ siÇgaæ? Yaæ siÇgaæ siÇgÃratà caturatÃ\<*<2>*>/ cÃturiyaæ parikkhattatà parikkhattiyaæ:\<*<3>*>/ idaæ vuccati siÇgaæ. Tattha katamaæ tintiïaæ? Yaæ tintiïaæ tintiïÃyanÃ\<*<4>*>/ tintiïÃyitattaæ loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ pu¤cikatà sÃdukamyatÃ:\<*<5>*>/ idaæ vuccati tintiïaæ. Tattha katamaæ cÃpalyaæ?\<*<6>*>/ CÅvaramaï¬anà pattamaï¬anà senÃsanamaï¬anÃ, imassa và pÆtikÃyassa\<*<7>*>/ bÃhirÃnaæ và parikkhÃrÃnaæ\<*<8>*>/ maï¬anà vibhÆsanà keÊanÃ\<*<9>*>/ parikeÊanÃ\<*<10>*>/ giddhikatà giddhikattaæ,\<*<11>*>/ capalatà cÃpalyaæ: idaæ vuccati cÃpalyaæ. Tattha katamà asabhÃgavutti?\<*<12>*>/ MÃtari và pitari và jeÂÂhe và bhÃtari Ãcariyesu\<*<13>*>/ và uppajjhÃye\<*<14>*>/ và Buddhe và sÃvakesu và a¤¤atara¤¤ataresu va\<*<15>*>/ garuÂÂhÃniyesu vippaÂikulagÃhitÃ\<*<16>*>/ vipaccanÅkasÃtatÃ,\<*<17>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: pa¤¤ÃvÃ. 2 B: cÃturatÃ. 3 K: pÃrikkhatiyaæ. B: pÃrikkhattiyaæ. 4 Sd: tiïÃsanÃ. 5 B and K: sÃdhu-. 6 Sd: cÃpallaæ. 7 B: pÆti-. 8 Sd: -khÃraæ. 9 Sd: kelasanÃ. B: kelanÃ. 10 Sd: parikelÃsanÃ. 11 Sd: gedhikatà gedhikattaæ. 12 Sd: -vuttitÃ. 13 Sd: Ãcariye. 14 K: upajjhÃyesu. 15 K. omits. 16 K: vippaÂikÆla-. 17 Sd: kÃsÃtatÃ. B: -nika-. >/ #<[page 352]># %<352 KhuddakavatthÆni>% anÃdariyaæ anÃdaratÃ\<*<1>*>/ agÃravatà appaÂissavatÃ: \<*<2>*>/ ayaæ vuccati asabhÃgavutti.\<*<3>*>/ Tattha katamà arati? Pantesu và senÃsanesu a¤¤atara¤¤ataresu và adhikusa- lesu dhammesu vÃ\<*<4>*>/ arati aratikà anabhirati anabhiramaïà ukkaïÂhità paritassitÃ:\<*<5>*>/ ayaæ vuccati arati. Tattha katamà tandÅ?\<*<6>*>/ Yà tandÅ tandiyanà tandimanakatÃ, Ãlasyaæ\<*<7>*>/ ÃlasÃyanÃ\<*<8>*>/ ÃlasÃyitattaæ: ayaæ vuccati tandÅ. Tattha katamà vijambhikÃ?\<*<9>*>/ Yà kÃyassa jambhanà vijambhanà ÃnamanÃ\<*<10>*>/ vinamanà sannamanà païamanÃ\<*<11>*>/ vyÃdhiyakaæ: ayaæ vuccati vijam- bhikÃ. Tattha katamo bhattasammado? Yà bhuttÃvissa bhattamucchà bhattakilamatho bhatta- pariÊÃho\<*<12>*>/ kÃyaduÂÂhullaæ: ayaæ vuccati bhattasammado. Tattha katamaæ cetaso lÃnattaæ?\<*<13>*>/ Yà cittassa akalyatÃ\<*<14>*>/ akamma¤¤atà olÅyanà sallÅyanà lÅnaæ lÅyanà lÅyitattaæ thÅnaæ thÅyanà thÅyitattaæ\<*<15>*>/ cittassa: idaæ vuccati cetaso lÅnattaæ. Tattha katamà kuhanÃ? LÃbhasakkÃrasilokasannissitassa pÃpicchassa icchÃpaka- tassa paccayapaÂisevanasaÇkhÃtena và sÃmantajappitena và iriyÃpathassa và aÂÂhapanÃ\<*<16>*>/ Âhapanà saïÂhapanà bhÃkuÂikÃ\<*<17>*>/ bhÃkuÂiyaæ kuhanà kuhÃyanà kuhitattaæ: ayaæ vuccati kuhanÃ. Tattha katamà lapanÃ? LÃbhasakkÃrasilokasannissitassa pÃpicchassa icchÃpa- katassa yà paresaæ Ãlapanà lapanÃ\<*<18>*>/ sallapanà ullapanà samullapanà unnahanÃ\<*<19>*>/ samunnahanà ukkÃcanÃ\<*<20>*>/ samuk- kÃcanà anuppiyabhÃïitÃ\<*<21>*>/ pÃÂukamyatÃ\<*<22>*>/ muggasuppatà pÃribbhaÂÂatÃ:\<*<23>*>/ ayaæ vuccati lapanÃ. Tattha katamà nemittikatÃ? LÃbhasakkÃrasilokasannissitassa pÃpicchassa icchÃpa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B: anÃdariyatÃ. 2 B: appati-. 3 So Sd. 4 K. and B. omit vÃ. 5 Sd: pÃritassitÃ. 6 K and Sd: tandi. 7 Sd: Ãlass-. 8 B: ÃlasyÃyanÃ. 9 B: vijambhitÃ. 10 Sd: anÃmanÃ. 11 Sd: panÃmanÃ. 12 Sd: -lÃho. 13 Sd: olÅnattaæ. B: calinattaæ. 14 Sd: akallatÃ. 15 B: li-, and thi-. 16 B: ÃÂhapanÃ. 17 B: bhÃkuÂitÃ. 18 Sd: omits. 19 Sd: ullahanà samullahanÃ. 20 K: -kÃpanÃ. 21 Sd: -bhÃsitÃ. 22 Sd: cÃÂu-. B: cÃtu-. 23 K. and B: muggasÆpatà pÃribhaÂyatÃ. Cf. Mil. 370. >/ #<[page 353]># %< Ekakaæ 353>% katassa yaæ paresaæ nimittaæ nimittakammaæ obhÃso obhÃsakammaæ sÃmantajappà parikathÃ: ayaæ vuccati nemittikatÃ. Tattha katamà nippesikatÃ? LÃbhasakkÃrasilokasannissitassa pÃpicchassa icchÃpaka- tassa yà paresaæ akkosanà vambhanà garahanà ukkhe- panà samukkhepanà khipanà saÇkhipanà pÃpanà sampÃ- panÃ: avaïïahÃriyà parapiÂÂhimaæsikatÃ:\<*<1>*>/ ayaæ vuccati nippesikatÃ. Tattha katamà lÃbhena lÃbhaæ jigiæsanatÃ?\<*<2>*>/ LÃbhasakkÃrasilokasannissito pÃpiccho icchÃpakato ito laddhaæ Ãmisaæ amutra harati amutra và laddhaæ Ãmisaæ idha Ãharati: yà evarÆpà Ãmisena Ãmisassa eÂÂhi gaveÂÂhi pariyeÂÂhi esanà gavesanà pariyesanÃ: ayaæ vuc- cati lÃbhena lÃbhaæ jigiæsanatÃ.\<*<2>*>/ Tattha katamo seyyo 'ham asmÅti mÃno? Idh' ekacco\<*<3>*>/ jÃtiyà và gottena và kolaputtiyena và vaïïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena và kammÃ- yatanena và sippÃyatanena và vijjaÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃïena và a¤¤atara¤¤atarena vatthunà mÃnaæ jap- peti: yo evarÆpo mÃno ma¤¤anà ma¤¤itattaæ uïïati uïïÃmo\<*<4>*>/ dhajo sampaggÃho ketukamyatà cittassa: ayaæ vuccati seyyo 'ham asmÅti mÃno. Tattha katamo sadiso 'ham asmÅti mÃno? Idh' ekacco jÃtiyà và gottena và kolaputtiyena và vaïïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena và kammÃ- yatanena và sippÃyatanena và vijjaÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃïena và a¤¤atara¤¤atarena vatthunà mÃnaæ jappeti: yo evarÆpo mÃno ma¤¤anà ma¤¤itattaæ uïïati uïïÃmo dhajo sampaggÃho ketukamyatà cittassa: ayaæ vuccati sadiso 'ham asmÅti mÃno. Tattha katamo hÅno 'ham asmÅti mÃno? Idh' ekacco jÃtiyà và gottena và kolaputtiyena và vaï- ïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena và kammÃyata- tanena và sippÃyatanena và vijjaÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃïena và a¤¤atara¤¤atarena vatthunà omÃnaæ jappeti: yo evarÆpo omÃno oma¤¤anà oma¤¤itattaæ hÅÊanà {ohÅÊanÃ} ohÅÊitattaæ attu¤¤Ã\<*<5>*>/ attava¤¤Ã attapari- bhavo: ayaæ vuccati hÅno 'ham asmÅti mÃno. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B: and K: avaïïahÃrikÃ. 2 B: nijjgÅsanatÃ. 3 Sd: ekacco ti vÃ. 4 So Sd, K., B. Cf. Dh. S., 1116. 5 Sd: yo evarÆpo omÃno maæ¤anà ma¤¤itataæ gilanà gilÅtattaæ attaæ¤utÃ. B: hil-. >/ #<[page 354]># %<354 KhuddakavatthÆni>% Tattha katamo seyyassa seyyo 'ham asmÅti mÃno? Idh' ekacco seyyo hoti jÃtiyà và gottena và kolaputti- yena và vaïïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjaÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃïena và a¤¤atara¤¤atarena vatthunà parehi seyyaæ attÃnaæ dahati, so taæ nissÃya mÃnaæ jappeti: yo evarÆpo mÃno ma¤¤anà ma¤¤itattaæ uïïati uïïÃmo dhajo sampaggÃho ketukamyatà cittassa: ayaæ vuccati seyyassa seyyo 'ham asmÅti mÃno. Tattha katamo seyyassa sadiso 'ham asmÅti mÃno? Idh' ekacco seyyo hoti jÃtiyà và gottena và kolaputti- yena và vaïïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjaÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃïena và a¤¤atara¤¤atarena vatthunà parehi sadisaæ attÃnaæ dahati, so taæ nissÃya mÃnaæ jap- peti: yo evarÆpo mÃno ma¤¤anà ma¤¤itattaæ uïïati {uïïÃmo} dhajo sampaggÃho ketukamyatà cittassa: ayaæ vuccati seyyassa sadiso 'ham asmÅti mÃno. Tattha katamo seyyassa hÅno 'ham asmÅti mÃno? Idh' ekacco seyyo hoti jÃtiyà và gottena và kolaputti- yena và vaïïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjaÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃïena và a¤¤atara¤¤atarena vatthunà parehi hÅnaæ attÃnaæ dahati, so taæ nissÃya omÃnaæ jappeti: yo evarÆpo omÃno oma¤¤anà oma¤¤itattaæ hÅÊanà ohÅÊanà ohÅÊitattaæ attu¤¤Ã\<*<1>*>/ attava¤¤Ã\<*<2>*>/ attapari- bhavo:\<*<3>*>/ ayaæ vuccati seyyassa hÅno 'ham asmÅti mÃno. Tattha katamo sadisassa seyyo 'ham asmÅti mÃno? Idh' ekacco sadiso hoti jÃtiyà và gottena và kolaputti- yena và . . . pe\<*<4>*>/ . . . a¤¤atara¤¤atarena vatthunà parehi seyyaæ attÃnaæ dahati, so taæ nissÃya mÃnaæ jappeti: yo evarÆpo mÃno ma¤¤anà ma¤¤itattaæ uïïati uïïÃmo dhajo sampaggÃho ketukamyatà cittassa: ayaæ vuccati sadisassa seyyo 'ham asmÅti mÃno . . . pe\<*<5>*>/ . . . Tattha katamo hÅnassa sadiso 'ham asmÅti mÃno? Idh' ekacco hÅno hoti jÃtiyà và gottena và kolaputti- yena và . . . pe . . . a¤¤atara¤¤atarena vatthunà parehi sadisaæ attÃnaæ dahati, so taæ nissÃya mÃnaæ jappeti: yo evarÆpo mÃno ma¤¤anà ma¤¤itattaæ uïïati uïïÃmo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: attaæ¤aæ. 2 K: attÃ-. 3 Sd: attuparibhavo. 4 Sd gives full text. 5 K. proceeds without . . . pe . . . to the next question. Sd and B. give the full alternation of Tattha katamo sadisassa sadiso . . . sadisassa hÅno . . . hÅnassa seyyo, &c. >/ #<[page 355]># %< Ekakaæ 355>% dhajo sampaggÃho ketukamyatà cittassa: ayaæ vuccati hÅnassa sadiso 'ham asmÅti mÃno. Tattha katamo hÅnassa hÅno 'ham asmÅti mÃno? Idh' ekacco hÅno hoti jÃtiyà và gottena va kolaputti- yena và . . . pe . . . a¤¤atara¤¤atarena vatthunà parehi hÅnaæ attÃnaæ dahati, so taæ nissÃya mÃnaæ jappeti: yo evarÆpo mÃno ma¤¤anà ma¤¤itattaæ omÃno oma¤¤anà oma¤¤itattaæ hÅÊanà ohÅÊanà ohÅÊitattaæ attu¤¤Ã atta- vaïïÃ\<*<1>*>/ attaparibhavo: ayaæ vuccati hÅnassa hÅno 'ham asmÅti mÃno. Tattha katamo mÃno? Yo mÃno ma¤¤anà ma¤¤itattaæ uïïati uïïÃmo dhajo sampaggÃho ketukamyatà cittassa: ayaæ vuccati mÃno. Tattha katamo atimÃno? Idh' ekacco jÃtiyà và gottena và kolaputtiyena và . . . pe . . . a¤¤atara¤¤atarena vatthunà parehi\<*<2>*>/ attÃnaæ atima¤¤ati: yo evarÆpo mÃno ma¤¤anà ma¤¤itattaæ uïïati uïïÃmo dhajo sampaggÃho ketukamyatà cittassa: ayaæ vuccati atimÃno. Tattha katamo mÃnÃtimÃno? Idh' ekacco jÃtiyà và gottena và kolaputtiyena và . . . pe . . . a¤¤atara¤¤atarena vatthunà pubbakÃle\<*<3>*>/ parehi sadisaæ attÃnaæ dahati aparakÃle\<*<4>*>/ attÃnaæ seyyaæ dahati parehi hÅnaæ na dahati: yo evarÆpo mÃno ma¤¤anà ma¤- ¤itattaæ uïïati uïïÃmo dhajo sampaggÃho ketukamyatà cittassa: ayaæ vuccati mÃnÃtimÃno. Tattha katamo omÃno? Idh' ekacco jÃtiyà va gottena và kolaputtiyena và vaï- ïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena và kammÃya- tanena và sippÃyatanena và vijjaÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃïena và a¤¤atara¤¤atarena vatthunà omÃnaæ jap- peti: yo evarÆpo omÃno oma¤¤anà oma¤¤itattaæ hÅÊanà ohÅÊanà ohÅÊitattaæ attu¤¤Ã\<*<5>*>/ attava¤¤Ã\<*<6>*>/ attaparibhavo, ayaæ vuccati omÃno. Tattha katamo adhimÃno? Appatte pattasa¤¤itÃ,\<*<7>*>/ akate katasa¤¤itÃ,\<*<8>*>/ anadhigate adhigatasa¤¤itÃ, asacchikate sacchikatasa¤¤itÃ: yo evarÆpo mÃno ma¤¤anà ma¤¤itattaæ uïïati uïïÃmo dhajo sam- paggÃho ketukamyatà cittassa: ayaæ vuccati adhimÃno \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: attaæ¤Ã attavaæ¤Ã. K: attÃ-. 2 K: pare. K. and Sd omit attÃnaæ. 3 K and B: pubbakÃlaæ. 4 K and B: aparakÃlaæ. 5 So Sd. 6 K: attÃ-. 7 Sd: patti-. 8 Sd omits these two words. >/ #<[page 356]># %<356 KhuddakavatthÆni>% Tattha katamo asmimÃno? Rupe asmÅti mÃno,\<*<1>*>/ asmÅti chando, asmÅti anusayo; vedanÃya sa¤¤Ãya saÇkhÃresu vi¤¤Ãïe asmÅti mÃno, asmÅti chando, asmÅti anusayo: yo evarÆpo mÃno ma¤¤anà ma¤¤itattaæ uïïati uïïÃmo dhajo sampaggÃho ketukam- yatà cittassa: ayaæ vuccati asmimÃno. Tattha katamo micchÃmÃno? Idh' ekacco pÃpakena và kammÃyatanena pÃpakena và sippÃyatanena pÃpakena và vijjaÂÂhÃnena pÃpakena và sutena pÃpakena và paÂibhÃïena pÃpakena và sÅlena pÃpa- kena và vatena pÃpakena và sÅlabbatena pÃpikÃya và diÂÂhiyà a¤¤atara¤¤atarena vatthunà mÃnaæ jappeti: yo evarÆpo mÃno ma¤¤anà ma¤¤itattaæ uïïati uïïÃmo dhajo sampaggÃho ketukamyatà cittassa: ayaæ vuccati micchÃmÃno. Tattha katamo ¤Ãtivitakko? ¥Ãtake Ãrabbha gehasito takko vitakko saÇkappo ap- panà vyappanà cetaso abhiniropanà micchÃsaÇkappo: ayaæ vuccati ¤Ãtivitakko. Tattha katamo janapadavitakko? Janapadaæ Ãrabbha gehasito takko vitakko . . . pe . . . micchÃsaÇkappo: ayaæ vuccati janapadavitakko. Tattha katamo amaravitakko?\<*<2>*>/ DukkarakÃrikÃpaÂisaæyutto\<*<3>*>/ và diÂÂhigatapaÂisaæyutto vÃ\<*<4>*>/ gehasito takko vitakko . . . pe . . . micchÃsaÇkappo: ayaæ vuccati amaravitakko. Tattha katamo parÃnuddayatÃpaÂisaæyutto\<*<5>*>/ vitakko? Idh' ekacco\<*<6>*>/ gihisaæsaÂÂho viharati hasanandÅ sahasokÅ sukhitesu sukhito dukkhitesu dukkhito uppannesu kicca- karaïÅyesu attanà va\<*<7>*>/ yogaæ Ãpajjati: yo tattha gehasito takko vitakko . . . pe . . . micchÃsaÇkappo: ayaæ vuccati parÃnuddayatÃpaÂisaæyutto vitakko. Tattha katamo lÃbhasakkhÃrasilokapaÂisaæyutto vitakko? LÃbhasakkÃrasilokaæ Ãrabbha gehasito takko vitakko . . . pe . . . micchÃsaÇkappo: ayaæ vuccati lÃbhasakkÃ- rasilokapaÂisaæyutto vitakko. Tattha katamo anava¤¤attipaÂisaæyutto vitakko? Idh' ekacco jÃtiyà và gottena và kolaputtiyena và vaïïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena và kammÃ- yatanena và sippÃyatanena và vijjaÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃïena và a¤¤atara¤¤atarena vatthunÃ: mà maæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd omits these three words. B: rÆpaæ . . . vedanÃ, &c 2 Sd: amarÃ-. 3 B: dukkarakaritÃ-. 4 Sd: diÂÂhi và paÂisaæyutto vÃ. 5 K: parÃnudayatÃ-. 6 Sd omits the entire answer. 7 B: vÃ. >/ #<[page 357]># %< Dukaæ 357>% pare avajÃniæsÆti: yo tattha gehasito takko vitakko . . . pe . . . micchÃsaÇkappo: ayaæ vuccati anava¤¤attipaÂisaæ- yutto vitakko. EKAKAõ. Tattha katamo kodho? Yo kodho kujjhanà kujjhitattaæ doso dussanà dussi- tattaæ\<*<1>*>/ vyÃpatti vyÃpajjanà vyÃpajjitattaæ\<*<2>*>/ virodho paÂivirodho caï¬ikkaæ asuropo anattamanatà cittassa: ayaæ vuccati kodho. Tattha katamo upanÃho? PubbakÃle kodho, aparakÃle\<*<3>*>/ upanÃho: yo evarÆpo upanÃho upanahanà upanahitattaæ\<*<4>*>/ aÂÂhapanÃ\<*<5>*>/ Âhapanà saïÂhapanà anusaæsandanà anuppabandhanÃ\<*<6>*>/ daÊhÅ- kammaæ kodhassa: ayaæ vuccati upanÃho. Tattha katamo makkho? Yo makkho makkhiyanÃ\<*<7>*>/ makkhiyitattaæ niÂÂhuriyaæ niÂÂhuriyakammaæ: ayaæ vuccati makkho. Tattha katamo palÃso? Yo palÃso palÃsÃyanà palÃsÃyitattaæ,\<*<8>*>/ palÃsÃhÃro vivÃ- daÂÂhÃnaæ yugaggÃho appaÂinissaggo: ayaæ vuccati palÃso. Tattha katamà issÃ? Yà paralÃbhasakkÃragarukÃramÃnanavandanapÆjanÃsu issà issÃyanà issÃyitattaæ, usÆyà usÆyanà usÆyitattaæ,\<*<9>*>/ ayaæ vuccati issÃ. Tattha katamaæ macchariyaæ? Pa¤ca macchariyÃni: ÃvÃsamacchariyaæ kulamacchari- yaæ lÃbhamacchariyaæ vaïïamacchariyaæ dhammamac- chariyaæ: yaæ evarÆpaæ maccheraæ maccharÃyanà mac- charÃyitattaæ vevicchaæ kadariyaæ kaÂuka¤cukatÃ\<*<10>*>/ agga- hitattaæ cittassa: idaæ vuccati macchariyaæ. Tattha katamà mÃyÃ? Idh' ekacco kÃyena duccaritaæ caritvà vÃcÃya duccaritaæ caritvà manasà duccaritaæ caritvà tassa paÂicchÃdanahetu pÃpikaæ icchaæ païidahati: mà maæ ja¤¤Ã ti icchati, -- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: dus-. 2 B. and Sd of these three give only vyÃpajjanÃ. 3 K: pubbakÃlaæ . . . aparakÃlaæ. 4 Sd: upanayihanà upanayihitattaæ. B: upanayhanÃ. K. drops the y in the Corrigenda. 5 B: ÃÂhapanÃ. 6 Sd: anubandhanÃ. 7 B: makkhayanÃ. 8 Sd omits B. has paÊ-. 9 B: ussÆ-. 10 K: kaÂa-. Cf. Dh. S., transl., p. 300, n. 2. >/ #<[page 358]># %<358 KhuddakavatthÆni>% ma maæ ja¤¤Ã ti saÇkappeti,\<*<1>*>/ -- mà maæ ja¤¤Ã ti vÃcaæ\<*<2>*>/ bhÃsati,-mà maæ ja¤¤Ã ti kÃyena parakkamati: yà evarÆpà mayà mÃyÃvità accasarÃ\<*<3>*>/ {va¤canÃ} nikati vikÅ- raïÃ\<*<4>*>/ pariharaïÃ\<*<5>*>/ guhanà pariguhanà chÃdanà paricchÃ- danà anuttÃnÅkammaæ anÃvikammaæ vocchÃdanà pÃpa- kiriyÃ: ayaæ vuccati mÃyÃ. Tattha katamaæ sÃÂheyyaæ?\<*<6>*>/ Idh' ekacco saÂho\<*<7>*>/ hoti parisaÂho: yaæ tattha saÂhaæ saÂhatà sÃtheyyaæ kakkaratà kakkariyaæ\<*<8>*>/ parikkhattatÃ\<*<9>*>/ pÃrikkhattiyaæ:\<*<10>*>/ idaæ vuccati sÃÂheyyaæ. Tattha katamà avijjÃ?\<*<11>*>/ Yaæ a¤¤Ãïaæ adassanaæ . . . pe . . . avijjÃlaÇgÅ moho akusalamÆlaæ: ayaæ vuccati avijjÃ. Tattha katamà bhavataïhÃ? Yo bhavesu bhavacchando bhavarÃgo bhavanandÅ bhavataïhà bhavasineho\<*<12>*>/ bhavapariÊÃho bhavamucchà bhavajjhosÃnaæ: ayaæ vuccati bhavataïhÃ. Tattha katamà bhavadiÂÂhi? Bhavissati attà ca loko cÃti: yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhi- gataæ . . . pe . . . vipariyesagÃho: ayaæ vuccati bhava- diÂÂhi. Tattha katamà vibhavadiÂÂhi? Na bhavissati attà ca loko cÃti: yà evarÆpà diÂÂhi diÂ- Âhigataæ . . . pe . . . vipariyesagÃho:\<*<13>*>/ ayaæ vuccati vib- havadiÂÂhi. Tattha katamà sassatadiÂÂhi? Sassato attà ca loko cÃti: yà evarÆpà diÂÂhi {diÂÂhiga- taæ} . . . pe . . . vipariyesagÃho: ayaæ vuccati sassata- diÂÂhi. Tattha katamà ucchedadiÂÂhi? Ucchijjissati attà ca loko cÃti: yà evarÆpà diÂÂhi diÂ- Âhigataæ . . . pe . . . vipariyesagÃho: ayaæ vuccati uc- chedadiÂÂhi. Tattha katamà antavà diÂÂhi? Antavà attà ca loko cÃti: yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ . . . pe . . . vipariyesagÃho: ayaæ vuccati antavà diÂÂhi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: saækappati. 2 Sd: vÃcaæ. 3 B. and K: accÃsarÃ. Cf. M. I., 304; i., 239: v, 218, n. 8. 4 Sd: vikaraïÃ. B: vikkiranÃ. 5 Sd: pariharinÃ. 6 K: sÃth-; below, satho. Cf. M. I., 529. 7 B: saÂÂho. 8 K: kakkhaÊatà kakkhaÊiyaæ. 9 Sd: parikkhattÃ. K: parikkhatatÃ. 10 Sd: parikkhattiyaæ. K: pÃrikkhatiyaæ. 11 Cf. above p. 85, and Dh. S., 1311 foll. 12 So both K. and Sd. B: -sneho. 13 K: -yesaggÃho. >/ #<[page 359]># %< Dukaæ 359>% Tattha katamà anantavà diÂÂhi? Anantavà attà ca loko cÃti: yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhiga- taæ . . . pe . . . vipariyesagÃho: ayaæ vuccati anantavà diÂÂhi. Tattha katamà pubbantÃnudiÂÂhi? Pubbantaæ Ãrabbha yà uppajjati diÂÂhi {diÂÂhigataæ} . . . pe . . . vipariyesagÃho: ayaæ vuccati pubbantÃnudiÂÂhi. Tattha katamà aparantÃnudiÂÂhi? Aparantaæ Ãrabbha yà uppajjati diÂÂhi diÂÂhigataæ . . . pe . . . vipariyesagÃho: ayaæ vuccati aparantÃnudiÂÂhi. Tattha katamaæ ahirikaæ? Yaæ na hiriyati hiriyitabbena,\<*<1>*>/ na hiriyati pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ samÃpattiyÃ: idaæ vuccati ahiri- kaæ. Tattha katamaæ anottappaæ? Yaæ na ottappati ottappitabbena,\<*<2>*>/ na ottappati pÃpa- kÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ samÃpattiyÃ: idaæ vuccati anottappaæ. Tattha katamà dovacassatÃ? Sahadhammike\<*<3>*>/ vuccamÃne dovacassÃyaæ\<*<4>*>/ dovacassiyaæ dovacassatà vippaÂikÆlagÃhità vipaccanÅkasÃtatÃ,\<*<5>*>/ anÃdari- yaæ anÃdaratà agÃravatà appaÂissavatÃ\<*<6>*>/: ayaæ vuccati dovacassata. Tattha katamà pÃpamittatÃ? Ye te puggalà assaddhà dussÅlà appassutà maccharino duppa¤¤Ã yà tesaæ sevanà nisevanà saæsevanà bhajanà sambhajanà bhatti sambhatti sampavaÇkatÃ:\<*<7>*>/ ayaæ vuc- cati pÃpamittatÃ. Tattha katamo anajjavo?\<*<8>*>/ Yo anajjavo anajjavatà jimhatÃ\<*<9>*>/ vaÇkatà kuÂilatÃ: ayaæ vuccati anajjavo. Tattha katamo amaddavo? Yà amudutà amaddavatà kakkhaÊatÃ\<*<10>*>/ kathinatÃ,\<*<11>*>/ phÃ- rusiyaæ ujucittatà amuducittatÃ:\<*<12>*>/ ayaæ vuccati amaddavo. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: hiriyatabbe, or, the following negative particle has been omitted. Cf. p. 370. B: hirayitabbena. 2 Sd: ottappitabbe, or, as in preceding note. 3 B: -dhammikena. 4 Sd omits. B. puts dovacassatà first, and adds a fourth: dovacassitÃ, but not on p. 371. 5 Sd: vipaÂikula- vipaccanikasattÃ. B: vippaÂikula- vippaccanika-. 6 B. and Sd: appati- 7 Sd: -kataæ. 8 K: anÃjj-. 9 K: jimhitÃ. 10 Sd: kakkhaliyaæ. B: kakkhaliyaæ phÃrusiyaæ kakkhaÊatà katinatÃ. 11 Sd omits. 12 Sd and B: amudutÃ. >/ #<[page 360]># %<360 KhuddakavatthÆni>% Tattha katamà akkhanti? Yà akkhanti akkhamanatà anadhivÃsanatà caï¬ikkaæ asuropo anattamanatà cittassa: ayaæ vuccati akkhanti. Tattha katamaæ asoraccaæ? KÃyiko vÅtikkamo\<*<1>*>/ vÃcasiko vÅtikkamo kÃyikavÃcasiko vÅtikkamo: idaæ vuccati asoraccaæ. Sabbam\<*<2>*>/ pi dussÅlyaæ asoraccaæ. Tattha katamaæ asÃkhalyaæ? Yà sà vÃcà aï¬akà kakkasÃ\<*<3>*>/ parakaÂukà parÃbhisajjanÅ kodhasÃmantà asamÃdhisaævattanikà tathÃrÆpiæ vÃcaæ bhÃsità hoti: yà tattha {asaæhavÃcatÃ} asakhilavÃcatà pharusavÃcatÃ: idaæ vuccati asÃkhalyaæ. Tattha katamo appaÂisanthÃro? Dve paÂisanthÃrÃ: ÃmisapaÂisanthÃro ca dhammapaÂi- santhÃro ca. Idh' ekacco appaÂisanthÃrako hoti Ãmisa- paÂisanthÃrena và dhammapaÂisanthÃrena vÃ: ayaæ vuc- cati appaÂisanthÃro. Tattha katamà indriyesu aguttadvÃratÃ? Idh' ekacco cakkhunà rÆpaæ disvà nimittaggÃhÅ hoti anuvya¤janaggÃhÅ, yatvÃdhikaraïam enaæ cakkhundriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhÃdomanassà pÃpakà akusalà dhammà anvÃssaveyyuæ, tassa saævarÃya na paÂipajjati na rakkhati cakkhundriyaæ cakkhundriye na saævaraæ Ãpajjati, sotena saddaæ sutvÃ,\<*<4>*>/ ghÃnena gandhaæ ghÃyitvÃ, jivhÃya rasaæ sÃyitvÃ, kÃyena phoÂÂhabbaæ phusitvÃ, man- asà dhammaæ vi¤¤Ãya nimittaggÃhÅ hoti anuvya¤janag- gÃhÅ, yatvÃdhikaraïam enaæ manindriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhÃdomanassa pÃpakà akusalà dhammà anvÃssaveyyuæ, tassa saævarÃya na paÂipajjati na rak- khati manindriyaæ manindriye na saævaraæ Ãpajjati: yà imesaæ channaæ indriyÃnaæ agutti agopanà anÃrakkho asaævaro: ayaæ vuccati indriyesu aguttadvÃratÃ. Tattha katamà bhojane amatta¤¤utÃ? Idh' ekacco appaÂisaÇkhà ayoniso ÃhÃraæ ÃhÃreti davÃya madÃya maï¬anÃya vibhÆsanÃya: yà tattha asantuÂÂhitÃ\<*<5>*>/ amatta¤¤utà appaÂisaÇkhà bhojane: ayaæ vuccati bhojane amatta¤¤utÃ. Tattha katamaæ muÂÂhasaccaæ? Yà asati\<*<6>*>/ ananussati appaÂissati asati\<*<7>*>/ asaraïatà adhÃ- raïatà pilÃpanatà sammussanatÃ:\<*<8>*>/ idaæ vuccati muÂ- Âhasaccaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B: vitik-. 2 B: sabbaæ. 3 Sd: kakkhasÃ. 4 Only B. inserts `pe's.' 5 K: asantuÂÂhatÃ. 6 K: assati. 7 Sd and B. omit. 8 Sd: apilÃpanatà pammosanatÃ. K: samusanatÃ. >/ #<[page 361]># %< Tikaæ 361>% Tattha katamaæ asampaja¤¤aæ? Yaæ a¤¤Ãïaæ adassanaæ . . . pe . . . {avijjÃlaÇgÅ} moho akusalamÆlaæ: idaæ vuccati asampaja¤¤aæ. Tattha katamà sÅlavipatti? KÃyiko vÅtikkamo vÃcasiko vÅtikkamo kÃyikavÃcasiko vÅtikkamo: ayaæ vuccati sÅlavipatti. Sabbam pi dussÅlyaæ sÅlavipatti. Tattha katamà diÂÂhivipatti? Natthi dinnaæ, natthi yiÂÂhaæ . . . pe\<*<1>*>/ . . . ye ima¤ ca lokaæ para¤ ca lokaæ sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà pavedentÅti: yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ . . . pe . . . vipariyesagÃho: ayaæ vuccati diÂÂhivipatti. Sabbà pi micchÃdiÂÂhi diÂÂhivipatti. Tattha katamaæ ajjhattaæ saæyojanaæ? Pa¤corambhÃgiyÃni saæyojanÃni ajjhattaæ saæyojanaæ. Pa¤cuddhambhÃgiyÃni saæyojanÃni bahiddhà saæyojanaæ. DUKAõ. Tattha katamÃni tÅïi akusalamÆlÃni? Lobho doso moho. Tattha katamo lobho?\<*<2>*>/ Yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandÅ nandÅrÃgo\<*<3>*>/ cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ gedho pali- gedho\<*<4>*>/ saÇgo paÇko ejà mÃyà janikà sa¤jananÅ\<*<5>*>/ sibbinÅ\<*<6>*>/ jÃlinÅ saritÃ\<*<7>*>/ visattikà suttaæ visaÂà ÃyÆhanÅ\<*<8>*>/ dutiyà païidhi bhavanettÅ vanaæ vanatho\<*<9>*>/ santhavo sineho\<*<10>*>/ apekhà paÂibandhu Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ rÆpÃsà saddÃsÃ\<*<11>*>/ gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsà jappà pajappà abhijappà jappÃ\<*<12>*>/ jappanà jappitattaæ loluppaæ\<*<13>*>/ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ pu¤- cikatÃ\<*<14>*>/ sÃdukamyatÃ\<*<15>*>/ adhammarÃgo visamalobho nikanti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd gives full text. Cf. Dh. S., 1362, and above, p. 328. 2 Dh. S., 1059. 3 Sd: nandi nandirÃgo. 4 Sd: paÂigedho. B: pari-. 5 Sd: sa¤jani. 6 Sd: sibbini. 7 Sd: sariïÃ. 8 Sd: Ãyuhhani. B: visadà ÃyuhanÅ. 9 Sd: vanato. 10 So K. and Sd. B: sneho. 11 Sd: saddÃhasÃ. 12 Sd and B. omit. 13 Sd inserts; loluppanÃ. 14 B: puccha¤jikatÃ. 15 B, K. and Asl., p. 365, sÃdhukamyatÃ. Sd reads sÃdu-. Possibly one should read sÃdu- in the AtthasÃlinÅ, as more congruous with the context: manÃpe visaye kÃmetÅti. >/ #<[page 362]># %<362 KhuddakavatthÆni>% nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanà kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhà rÆpataïhà arÆpataïhà nirodha- taïhà rÆpataïhÃ\<*<2>*>/ saddataïhÃ\<*<3>*>/ gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhà ogho yogo gantho upÃ- dÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chÃdanaæ\<*<4>*>/ bandhanaæ upak- kileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo\<*<5>*>/ MÃrapÃso MÃrabalisaæ MÃravisayo taïhÃnadÅ taïhÃjÃtaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃ- samuddo abhijjhà lobho akusalamÆlaæ: ayaæ vuccati lobho. Tattha katamo doso? Anatthaæ\<*<6>*>/ me acarÅti ÃghÃto jÃyati; anatthaæ me caratÅti ÃghÃto jÃyati; anatthaæ me carissatÅti ÃghÃto jÃyati; piyassa me manÃpassa anatthaæ acari, anatthaæ carati, anatthaæ carissatÅti ÃghÃto jÃyati; appiyassa me amanÃpassa atthaæ acari, atthaæ carati, atthaæ carissatÅti ÃghÃto jÃyati; aÂÂhÃne và pana ÃghÃto jÃyati: yo evarÆpo cittassa ÃghÃto paÂighÃto paÂighaæ paÂivirodho kopo pakopo sampakopo doso padoso sampadoso cittassa vyÃpatti manopadoso kodho kujjhanà kujjhitattaæ doso dussanà dussitattaæ\<*<7>*>/ vyÃpatti vyÃpajjanà vyÃpajjitattaæ\<*<8>*>/ virodho paÂivirodho caï¬ikkaæ asuropo anattamanatà cittassa: ayaæ vuccati doso. Tattha katamo moho? Dukkhe a¤¤Ãïaæ dukkhasamudaye a¤¤Ãïaæ dukkha- nirodhe a¤¤Ãïaæ dukkhanirodhagÃminiyà paÂipadÃya annÃïaæ; pubbante a¤¤Ãïaæ aparante a¤¤Ãïaæ pubban- tÃparante a¤¤Ãïaæ idappaccayatÃpaÂiccasamuppannesu dhammesu a¤¤Ãïaæ, yaæ evarÆpaæ a¤¤Ãïaæ adassanaæ . . . pe\<*<9>*>/ . . . avijjÃlaÇgÅ moho akusalamÆlaæ: ayaæ vuccati moho. ImÃni tÅïi akusalamÆlÃni. Tattha katame tayo akusalavitakkÃ? KÃmavitakko vyÃpÃdavitakko vihiæsÃvitakko. Tattha katamo kÃmavitakko? KÃmapaÂisaæyutto takko vitakko . . . pe\<*<10>*>/ . . . micchÃsaÇkappo: ayaæ vuccati kÃmavitakko. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd has tatthanÃ, and omits next two terms. 2 Sd and Dh. S. omit. But the second rÆpa is not synonymous with the first. 3 Sd: saddahatanhÃ. 4 B: chadanaæ. 5 Sd -pabhÃvo. 6 Sd: anattham. 7 K: dÆsanà dÆsit-. 8 Sd and B. omit. 9 Sd gives full text.. See above p. 85. 10 Sd gives full text. See above p. 86. >/ #<[page 363]># %< Tikaæ 363>% Tattha katamo vyÃpÃdavitakko? VyÃpÃdapaÂisaæyutto takko vitakko . . . pe . . . mic- chÃsaÇkappo: ayaæ vuccati vyÃpÃdavitakko. Tattha katamo vihiæsÃvitakko? VihiæsÃpaÂisaæyutto takko vitakko . . . pe . . . mic- chÃsaÇkappo: ayaæ vuccati vihiæsÃvitakko. Ime tayo akusalavitakkÃ. Tattha katamà tisso akusalasa¤¤Ã? KÃmasa¤¤Ã vyÃpÃdasa¤¤Ã vihiæsÃsa¤¤Ã. Tattha katamà kÃmasa¤¤Ã? KÃmapaÂisaæyutto sa¤¤Ã sa¤jÃnanà sa¤jÃnitattaæ: ayaæ vuccati kÃmasa¤¤Ã. Tattha katamà vyÃpÃdasa¤¤Ã? VyÃpÃdapaÂisaæyuttà sa¤¤Ã {sa¤jÃnanÃ} sa¤jÃnitattaæ: ayaæ vuccati vyÃpÃdasa¤¤Ã. Tattha katamà vihiæsÃsa¤¤Ã? VihiæsÃpaÂisaæyuttà sa¤¤Ã sa¤jÃnanà sa¤jÃnitattaæ: ayaæ vuccati vihiæsÃsa¤¤Ã. Imà tisso akusalasa¤¤Ã. Tattha katamà tisso akusaladhÃtuyo? KÃmadhÃtu vyÃpÃdadhÃtu vihiæsÃdhÃtu. Tattha katamà kÃmadhÃtu? KÃmavitakko kÃmadhÃtu . . . VyÃpÃdavitakko vyÃpÃ- dadhÃtu . . . VihiæsÃvitakko vihiæsÃdhÃtu. Tattha katamo kÃmavitakko? KÃmapaÂisaæyutto takko . . . pe . . . micchÃsaÇ- kappo: ayaæ vuccati kÃmavitakko. Tattha katamo vyÃpÃdavitakko? VyÃpÃdapaÂisaæyutto takko vitakko . . . pe . . . micchÃsaÇkappo: ayaæ vuccati vyÃpÃdavitakko. Tattha katamo vihiæsÃvitakko? VihiæsÃpaÂisaæyutto takko vitakko . . . pe . . . mic- chÃsaÇkappo: ayaæ vuccati vihiæsÃvitakko. Imà tisso akusaladhÃtuyo. Tattha katamÃni tÅïi duccaritÃni? KÃyaduccaritaæ vacÅduccaritaæ manoduccaritaæ. Tattha katamaæ kÃyaduccaritaæ? PÃïÃtipÃto adinnÃdÃnaæ kÃmesu micchÃcÃro: idaæ vuccati kÃyaduccaritaæ. Tattha katamaæ vacÅduccaritaæ? MusÃvÃdo pisuïà vÃcà pharusà vÃcà samphappalÃpo: idaæ vuccati vacÅduccaritaæ. Tattha katamaæ manoduccaritaæ? \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 364]># %<364 KhuddakavatthÆni>% Abhijjhà vyÃpÃdo micchÃdiÂÂhi: idaæ vuccati manoduc- caritaæ. Tattha katamaæ kÃyaduccaritaæ? Akusalaæ kÃyakammaæ kÃyaduccaritaæ. Akusalaæ vacÅ- kammaæ vacÅduccaritaæ . . . Akusalaæ manokammaæ manoduccaritaæ. Tattha katamaæ akusalaæ kÃyakammaæ? Akusalà kÃyasa¤cetanà akusalaæ kÃyakammaæ . . . Akusalà vacÅsa¤cetanà akusalaæ vacÅkammaæ . . . Aku- salà manosa¤cetanà akusalaæ manokammaæ. ImÃni tÅïi duccaritÃni. Tattha katame tayo ÃsavÃ? KÃmÃsavo bhavÃsavo avijjÃsavo. Tattha katamo kÃmÃsavo? Yo kÃmesu kÃmacchando\<*<1>*>/ kÃmarÃgo kÃmanandÅ kÃma- taïhà kÃmasiïeho kÃmapariÊÃho kÃmamucchà kÃmajjho- sÃnaæ: ayaæ vuccati kÃmÃsavo. Tattha katamo bhavÃsavo? Yo bhavesu bhavacchando . . . pe\<*<2>*>/ . . . bhavajjhosÃnaæ: ayaæ vuccati bhavÃsavo. Tattha katamo avijjÃsavo? Dukkhe a¤¤Ãïaæ . . . pe . . . avijjÃlaÇgÅ moho aku- salamÆlaæ: ayaæ vuccati avijjÃsavo. Ime tayo ÃsavÃ. Tattha katamÃni tÅïi saæyojanÃni? SakkÃyadiÂÂhi vicikicchà sÅlabbataparÃmÃso. Tattha katamà sakkÃyadiÂÂhi? Idha assutavà puthujjano ariyÃnaæ adassÃvÅ ariyadham- massa akovido ariyadhamme avinÅto, sappurisÃnaæ adas- sÃvÅ sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinÅto, rÆpaæ attato samanupassati, rÆpavantaæ và attÃnaæ, attani và rÆpaæ, rÆpasmiæ và attÃnaæ; vedanaæ . . . sa¤¤aæ . . . saÇkhÃre . . . vi¤¤Ãïaæ attato samanu- passati, vi¤¤Ãïavantaæ và attÃnaæ, attani và vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïasmiæ và attÃnaæ: yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ . . . pe . . . vipariyesagÃho: ayaæ vuccati sakkÃyadiÂÂhi. Tattha katamà vicikicchÃ? Sattari kaÇkhati vicikicchati, dhamme kaÇkhati vici- kicchati, saÇghe kaÇkhati vicikicchati, sikkhÃya kaÇkhati vicikicchati; pubbante kaÇkhati vicikicchati, aparante kaÇkhati vicikicchati, pubbantÃparante kaÇkhati vicikic- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K. and B. have pe to kÃmajjhosÃnaæ. 2 Dh. S., 1120. >/ #<[page 365]># %< Tikaæ 365>% chati, idappaccayatÃ-paÂiccasamuppannesu dhammesu kaÇkhati vicikicchati: yà evarÆpà kaÇkhà kaÇkhÃyanà kaÇkhÃyitattaæ\<*<1>*>/ vimati vicikicchà dveÊhakaæ dvedhÃpatho saæsayo anekaæsagÃho Ãsappanà parisappanà apariyogÃha- nÃ\<*<2>*>/ thambhitattaæ cittasa manovilekho: ayaæ vuccati vici- kicchÃ. {Tattha} katamo sÅlabbataparÃmÃso? Ito bahiddhà samaïabrÃhmaïÃnaæ sÅlena suddhi vatena suddhi sÅlabbatena suddhÅti: yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ . . . pe\<*<3>*>/ . . . vipariyesagÃho: ayaæ vuccati sÅlabbataparÃ- mÃso. ImÃni tÅïi saæyojanÃni. Tattha katamà tisso taïhÃ? KÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhÃ? Tattha katamà bhavataïhÃ?\<*<4>*>/ BhavadiÂÂhisahagato rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandÅ nandÅrÃgo\<*<5>*>/ cittassa sÃrÃgo: ayaæ vuccati bhava- taïhÃ. Tattha katamà vibhavataïhÃ? UcchedadiÂÂhisahagato rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . cittassa sÃrÃgo: ayaæ vuccati vibhavataïhÃ. Avasesà taïhà kÃmataïhÃ. Tattha katamà kÃmataïhÃ? KÃmadhÃtupaÂisaæyutto rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . cittassa sÃrÃgo: ayaæ vuccati kÃmataïhÃ. RÆpadhÃtu\<*<6>*>/ . . . arÆpadhÃtupaÂisaæyutto rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . cittassa sÃrÃgo: ayaæ vuccati bhavataïhÃ. UcchedadiÂÂhisahagato rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . cittassa sÃrÃgo: ayaæ vuccati vibhavataïhÃ. Imà tisso taïhÃ. Tattha katamà aparà pi tisso taïhÃ? KÃmataïhà rÆpataïhÃ\<*<7>*>/ arÆpataïhÃ. Tattha katamà kÃmataïhÃ? KÃmadhÃtupaÂisaæyutto rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . cittassa sÃrÃgo: ayaæ vuccati kÃmataïhÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K. and B. have pe to thambhitattaæ. 2 Sd: pariyo-. 3 Dh. S., 1119. B: vipariyesagÃho. 4 K., B. and Sd take the analysis in this order. 5 K., B. and Sd have pe for these four terms. 6 Sd gives the question to this and next answer. K. and B. omit question. 7 Sd reads rÆpataïhà first here, but not in the analysis. >/ #<[page 366]># %<366 KhuddakavÃtthÆni>% Tattha katamà rÆpataïhÃ? RÆpadhÃtupaÂisaæyutto rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . cittassa sÃrÃgo: ayaæ vuccati rÆpataïhÃ. Tattha katamà arÆpataïhÃ? ArÆpadhÃtupaÂisaæyutto rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . cittassa sÃrÃgo: ayaæ vuccati arÆpataïhÃ. Imà tisso taïhÃ. Tatthà katamà aparà pi tisso taïhÃ? RÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ. Tattha katamà rÆpataïhÃ? RÆpadhÃtupaÂisaæyutto rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . cittassa sarÃgo: ayaæ vuccati rÆpataïhÃ. Tattha katamà arÆpataïhÃ? ArÆpadhÃtupaÂisaæyutto rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . cittassa sÃrÃgo: ayaæ vuccati arÆpataïhÃ. Tattha katamà nirodhataïhÃ? UcchedadiÂÂhisahagato rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . cittassa sÃrÃgo: ayaæ vuccati nirodhataïhÃ. Imà tisso taïhÃ. Tattha katamà tisso esanÃ? KÃmesanà bhavesanà brahmacariyesanÃ. Tattha katamà kÃmesanÃ? Yo kÃmesu kÃmacchando . . . pe\<*<1>*>/ . . . kÃmajjhosÃnaæ: ayaæ vuccati kamesanÃ. Tattha katamà bhavesanÃ? Yo bhavesu bhavacchando . . . pe . . . bhavajjhosÃnaæ: ayaæ vuccati bhavesanÃ. Tattha katamà brahmacariyesanÃ? Sassato loko ti và asassato loko ti và . . . pe\<*<2>*>/ . . . neva hoti na na hoti tathÃgato param maraïà ti và yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ . . . pe . . . vipariyesagÃho: ayaæ vuccati brahmacariyesanÃ. Tattha katamà kÃmesanÃ? KÃmarÃgo tad-ekaÂÂhaæ akusalaæ kÃyakammaæ vacÅkam- maæ manokammaæ: ayaæ vuccati kÃmesanÃ. BhavarÃgo\<*<3>*>/ tad-ekaÂÂhaæ akusalaæ kÃyakammaæ vacÅ- kammaæ manokammaæ: ayaæ vuccati bhavesanÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd gives full text. See under tayo ÃsavÃ. p. 364. 2 S- K., B. and Sd. See Dh. S., 1099. 3 Sd does not suppress the question to this and following ststement. B. suppresses next question only. >/ #<[page 367]># %< Tikaæ 367>% AntaggÃhikà diÂÂhi tad-ekaÂÂhaæ akusalaæ kÃyakammaæ vacÅkammaæ manokammaæ: ayaæ vuccati brahmacariye- sanÃ. Imà tisso esanÃ. Tattha katamà tisso vidhÃ? Seyyo 'ham asmÅti vidhÃ. Sadiso 'ham asmÅti vidhÃ. HÅno 'ham asmÅti vidhÃ. Imà tisso vidhÃ. Tattha katamÃni tÅïi bhayÃni? JÃtibhayaæ jarÃbhayaæ maraïabhayaæ. Tattha katamaæ jÃtibhayaæ? JÃtiæ paÂicca bhayaæ bhayÃnakaæ chambhitattaæ loma- haæso cetaso utrÃso: idaæ vuccati jÃtibhayaæ. Tattha katamaæ jarÃbhayaæ? Jaraæ paÂicca bhayaæ bhayÃnakaæ chambhitattaæ loma- haæso cetaso utrÃso: idaæ vuccati jarÃbhayaæ. Tattha katamaæ maraïabhayaæ? Maraïaæ paÂicca bhayaæ bhayÃnakaæ chambhitattaæ lomahaæso cetaso utrÃso: idaæ vuccati maraïabhayaæ. ImÃni tÅïi bhayÃni. Tattha katamÃni tÅïi tamÃni? AtÅtaæ vÃ\<*<1>*>/ addhÃnaæ Ãrabbha kaÇkhati vicikicchati nÃdhimuccati na sampasÅdati, anÃgataæ và addhÃnaæ Ãrabbha kaÇkhati vicikicchati nÃdhimuccati na sampasÅ- dati, etarahi vÃ\<*<2>*>/ paccuppannaæ addhÃnaæ Ãrabbha kaÇkhati vicikicchati nÃdhimuccati na sampasÅdati. ImÃni tÅïi tamÃni. Tattha katamÃni tÅïi titthÃyatanÃni? Idh' ekacco samaïo và brÃhmaïo và evaævÃdÅ hoti evaædiÂÂhÅ:\<*<3>*>/ yaæ ki¤cÃyaæ purisapuggalo paÂisaævedeti sukhaæ và dukkhaæ và adukkhamasukhaæ và sabban taæ pubbe katahetÆti. Idha pan'\<*<4>*>/ ekacco samaïo và brÃhmaïo và evaævÃdÅ hoti evaædiÂÂhÅ: yaæ ki¤cÃyaæ purisapuggalo paÂisaævedeti sukhaæ và dukkhaæ và adukkhamasukhaæ và sabban taæ issaranimmÃnahetÆti. Idha pan' ekacco samaïo và brÃhmaïo và evaævÃdÅ hoti evaædiÂÂhÅ: yaæ ki¤cÃyaæ purisapuggalo paÂisaævedeti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K. omits vÃ. 2 K. omits etarahi vÃ. 3 K. and B: evaæditthi always. 4 Sd: pana ekacco. >/ #<[page 368]># %<368 KhuddakavathÆni>% sukhaæ và dukkhaæ và {adukkhamasukhaæ} và sabban taæ ahetu appaccayÃti. ImÃni tÅïi titthÃyatanÃni. Tattha katame tayo ki¤canÃ?. RÃgo ki¤canaæ doso ki¤canaæ moho ki¤canaæ. Ime tayo ki¤canÃ. Tattha katamÃni tÅïi aÇgaïÃni? RÃgo aÇgaïaæ doso aÇgaïaæ moho aÇgaïaæ. ImÃni tÅïi aÇganÃïi. Tattha katamÃni tÅïi malÃni? RÃgo malaæ doso malaæ moho malaæ. ImÃni tÅïi malÃni. Tattha katamÃni tÅïi visamÃni? RÃgo visamaæ doso visamaæ moho visamaæ. ImÃni tÅïi visamÃni. Tattha katamÃni aparÃni pi tÅïi visamÃni? KÃyavisamaæ vacÅvisamaæ manovisamaæ. ImÃni tÅïi visamÃni. Tattha katame tayo aggÅ? RÃgaggi dosaggi mohaggi. Ime tayo aggÅ. Tattha katame tayo kasÃvÃ? RÃgakasÃvo dosakasÃvo {mohakasÃvo}. Ime tayo kasÃvÃ. Tattha katame apare pi tayo kasÃvÃ? KÃyakasÃvo vacÅkasÃvo manokasÃvo. Ime tayo kasÃvÃ. Tattha katamà assÃdadiÂÂhi? Idh' ekacco samaïo và brÃhmaïo và evaævÃdÅ hoti evaædiÂÂhÅ: natthi kÃmesu doso ti, so kÃmesu pÃtavyataæ Ãpajjati. Ayaæ vuccati assÃdadiÂÂhi. Tattha katamà attÃnudiÂÂhi?\<*<1>*>/ Idha assutavà puthujjano ariyÃnaæ adassÃvÅ ariyadham- massa akovido ariyadhamme avinÅto sappurisÃnaæ adassÃvÅ sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinÅto, rÆpaæ attato samanupassati, rÆpavantaæ và attÃnaæ, attani và rÆpaæ, rÆpasmiæ và attÃnaæ; vedanaæ . . . sa¤¤aæ . . . saÇkhÃre . . . vi¤¤Ãïaæ attato samanupassati, vi¤¤Ãïa- vantaæ và attÃnaæ, attani và vi¤¤Ãïaæ, vi¤¤Ãïasmiæ và attÃnaæ: yà evarÆpÃdiÂÂhi diÂÂhigataæ . . . pe . . . vipari- yessagÃho: ayaæ vuccati attÃnudiÂÂhi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cf. S., iii., 185; iv., 148. >/ #<[page 369]># %< Tikaæ 369>% Tattha katamà micchÃdiÂÂhi? Natthi dinnaæ, natthi yiÂÂhaæ . . . pe\<*<1>*>/ . . . ye ima¤ ca lokaæ para¤ ca lokaæ sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà pave- dentÅti: yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ . . . pe . . . vi- pariyesagÃho: ayaæ vuccati micchÃdiÂÂhi.\<*<2>*>/ SassatadiÂÂhi assÃdadiÂÂhi sakkÃyadiÂÂhi attÃnudiÂÂhi ucchedadiÂÂhi micchÃdiÂÂhi. Tattha katamà arati? Pantesu và senÃsanesu a¤¤atara¤¤ataresu vÃ\<*<3>*>/ adhiku- salesu dhammesu arati\<*<3>*>/ aratikà anabhirati anabhiramanà ukkaïÂhità paritassitÃ\<*<4>*>/: ayaæ vuccati arati. Tattha katamà vihesÃ? Idh' ekacco pÃïinà và le¬¬unà và daï¬ena và satthena và rajjuyà và a¤¤atara¤¤atarena satte viheÂheti: yà eva- rÆpà heÂhanà viheÂhanà hiæsanà vihiæsanà rosanà viro- sanà parÆpaghÃto: ayaæ vuccati vihesÃ. Tattha katamà adhammacariyÃ? KÃyena adhammacariyà visamacariyÃ, vÃcÃya adham- macariyà visamacariyÃ, manasà adhammacariyà visama- cariyÃ: ayaæ vuccati adhammacariyÃ. Tattha katamà dovacassatÃ? Sahadhammike vuccamÃne dovacassÃyaæ dovacassiyaæ dovacassatÃ\<*<5>*>/ vippaÂikÆlagÃhità vipaccanÅkasÃtatà anÃdariyaæ anÃdaratà agÃravatà appaÂissavatÃ: ayaæ vuccati dova- cassatÃ. Tattha katamà pÃpamittatÃ? Ye te puggalà assaddhà dussÅlà appassutà maccharino duppa¤¤Ã, yà tesaæ sevanà nisevanà saæsevanà bhajanà sambhajanà bhatti sambhatti taæ-sampavaÇkatÃ: ayaæ vuccati pÃpamittatÃ. Tattha katamà nÃnattasa¤¤Ã? KÃmassa¤¤Ã vyÃpÃdasa¤¤Ã vihiæsÃsa¤¤Ã: ayaæ vuccati nÃnattasa¤¤Ã. Sabbà pi akusalasa¤¤Ã nÃnattasa¤¤Ã. Tattha katamaæ uddhaccaæ? Yaæ cittassa uddhaccaæ avÆpasamo cetaso vikkhepo bhantattaæ cittassa: idaæ vuccati uddhaccaæ. Tattha katamaæ kosajjaæ? KÃyaduccarite và vacÅduccarite và manoduccarite và \<-------------------------------------------------------------------------- 1 See below, p. 392. 2 Sd continues diÂÂhigatamasassatadiÂÂhi, &c. 3 Sd omits. 4 So Sd. See p. 352, n. 5. 5 So also B. Cf. p. 359 for variants in B. >/ #<[page 370]># %<370 KhuddakavatthÆni>% pa¤casu và kÃmaguïesu cittassa vossaggo vossaggÃnuppa- dÃnaæ kusalÃnaæ và dhammÃnaæ bhÃvanÃya asakkacca- kiriyatà asÃtaccakiriyatà aniÂÂhitakiriyatÃ\<*<1>*>/ olÅnavattitÃ\<*<2>*>/ nikkhittachandatà nikkhittadhuratÃ\<*<3>*>/ anÃsevanà abhÃvanà abahulÅkammaæ anadiÂÂhÃnaæ ananuyogo pamÃdo: idaæ vuccati kosajjaæ. Tattha katamo pamÃdo? KÃyaduccarite và vacÅduccarite và manoduccarite và pa¤casu và kÃmaguïesu cittassa vossaggo vosaggÃnuppa- dÃnaæ kusalÃnaæ vÃ\<*<4>*>/ dhammÃnaæ bhÃvanÃya asakkacca- kiriyatà asÃtaccakiriyatà aniÂÂhitakiriyatÃ\<*<1>*>/ olÅnavuttitÃ\<*<2>*>/ nikkhittachandatà nikkhittadhuratÃ\<*<3>*>/ anÃsevanà abhÃvanà abahulÅkammaæ anadhiÂÂhÃnaæ ananuyogo pamÃdo: yo evarÆpo pamÃdo pamajjanà pamajjitattaæ: ayaæ vuccati pamÃdo. Tattha katamà asantuÂÂhitÃ?\<*<5>*>/ ItarÅtaracÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajja- parikkhÃrehi pa¤cahi và kÃmaguïehi asantuÂÂhassa\<*<6>*>/ bhiyyokamyatÃ: yà evarÆpà icchà icchÃgataæ asantuÂ- Âhità rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . cittassa sÃrÃgo: ayaæ vuccati asantuÂÂhitÃ. Tattha katamà asampaja¤¤atÃ? Yaæ a¤¤Ãïaæ adassanaæ . . . pe . . . avijjÃlaÇgÅ moho akusalamÆlaæ: ayaæ vuccati asampaja¤¤atÃ. Tattha katamà mahicchatÃ? ItarÅtaracÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajja- parikkhÃrehi pa¤cahi và kÃmaguïehi asantuÂÂhassa\<*<7>*>/ bhiyyokamyatÃ: yà evarÆpà icchà icchÃgataæ mahicchatà rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . cittassa sÃrÃgo: ayaæ vuccati mahicchatÃ. Tattha katamaæ ahirikaæ? Yaæ na hiriyati hiriyitabbena,\<*<8>*>/ na hiriyati pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ samÃpattiyÃ: idaæ vuccati ahirikaæ. Tattha katamaæ anottappaæ? Yaæ na ottappitabbena,\<*<8>*>/ na ottappati pÃpakÃnaæ akusa- lÃnaæ dhammÃnaæ samÃpattiyÃ: idaæ vuccati anottappaæ. Tattha katamo pamÃdo? KÃyaduccarite và vacÅduccarite và manoduccarite và pa¤casu và kÃmaguïesu cittassa vossaggo vossaggÃnuppa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K and B: anaÂÂhitakir-. 2 B: olina-. 3 B: -dhÆratÃ. 4 Sd omits. 5 K: asantuÂÂhatÃ. 6 Sd: asantutthissa. 7 So also Sd. 8 So also Sd. See above, p. 359. >/ #<[page 371]># %< Tikaæ 371>% dÃnaæ kusalÃnaæ và dhammÃnaæ bhÃvanÃya asakkacca- kiriyatà asÃtaccakiriyatà aniÂÂhitakiriyatÃ\<*<1>*>/ olÅnavuttità nikkhittachandatà nikkhittadhuratà anÃsevanà abhÃvanà abahulÅkammaæ anadhiÂÂhÃnaæ ananuyogo pamÃdo: yo evarÆpo pamÃdo pamajjanà pamajjitattaæ: ayaæ vuccati pamÃdo. Tattha katamaæ anÃdariyaæ? Yaæ anÃdariyaæ anÃdaratà agÃravatà appaÂissavatÃ\<*<2>*>/ anaddà anaddÃyanà anaddÃyitattaæ\<*<3>*>/ asÅlyaæ\<*<4>*>/ acittikÃro\<*<5>*>/ idaæ vuccati anÃdariyaæ. Tattha katamà dovacassatÃ?\<*<6>*>/ Sahadhammike vuccamÃne dovacassÃyaæ dovacassiyaæ dovacassatà vippaÂikÆlagÃhità vipaccanÅkasÃtatà anÃ- dariyaæ anÃdaratà agÃravatà appaÂissavatÃ: ayaæ vuccati dovacassatÃ. Tattha katamà pÃpamittatÃ? Ye te puggalà assaddhà dussÅlà appassutà maccharino duppa¤¤Ã: yà tesaæ sevanà nisevanà saæsevanà bhajanà sambhajanà bhatti sambhatti taæ-sampavaÇkatÃ: ayaæ vuccati pÃpamittatÃ. Tattha katamaæ assaddhiyaæ? Idh' ekacco assaddho hoti, na saddahati Buddhaæ và dhammaæ và saÇghaæ vÃ: yaæ evarÆpaæ assaddhiyaæ assaddahanà anokappanà anabhippasÃdo: idaæ vuccati assaddhiyaæ. Tattha katamà avada¤¤utÃ? Pa¤ca macchariyÃni: ÃvÃsamacchariyaæ kulamacchari- yaæ lÃbhamacchariyaæ vaïïamacchariyaæ dhammamac- chariyaæ: yaæ evarÆpaæ maccharaæ maccharÃyanÃ\<*<7>*>/ mac- charÃyitattaæ vevicchaæ kadariyaæ katuka¤cukatÃ\<*<8>*>/ agga- hitattaæ cittassa: ayaæ vuccati avada¤¤utÃ. Tattha katamaæ kosajjaæ? KÃyaduccarite và vacÅduccarite và manoduccarite và pa¤casu và kÃmaguïesu cittassa vossaggo vossaggÃnuppa- dÃnaæ kusalÃnaæ và dhammÃnaæ bhÃvanÃya asakkacca- kiriyatÃ\<*<9>*>/ asÃtaccakiriyatà aniÂÂhitakiriyatÃ\<*<10>*>/ olÅnavuttità \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K and B: anaÂÂhitÃ-. 2 B: appati-. 3 K: anÃdà anÃdÃyanà anÃdÃyitattaæ. 4 Sd and B: asilyaæ. 5 So Sd. K: acitikÃro. B: aicittÅkÃro. Read acitti- on p. 2. Cf. Mil. 229, 230. 6 See p. 359. 7 Sd: maccherayanÃ, but maccharayitattaæ. 8 See p. 357. 9 Sd: -kiriyÃ. 10 See p. 370, nn. 1-3. >/ #<[page 372]># %<372 KhuddakavatthÆni>% nikkhittachandatà nikkhittadhuratà anÃsevanà abhÃvanà abahulÅkammaæ anadhiÂÂhÃnaæ ananuyogo pamÃdo: idaæ vuccati kosajjaæ. Tattha katamaæ uddhaccaæ? Yaæ cittasa uddhaccaæ avÆpasamo cetaso vikkhepo bhantattaæ cittassa: idaæ vuccati uddhaccaæ. Tattha katamo asaævaro? Idh' ekacco cakkhunà rÆpaæ disvà nimittaggÃhÅ\<*<1>*>/ hoti anuvya¤janaggÃhÅ\<*<1>*>/ yatvÃdhikaraïam enaæ cakkhun- driyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhÃdomanassà pÃpakà akusalà dhammà anvÃssaveyyuæ,\<*<2>*>/ tassa saævarÃya na paÂipajjati, na rakkhati cakkhundriyaæ, cakkhundriye na saævaraæ Ãpajjati, sotena saddaæ sutvà . . . ghÃnena gandhaæ ghÃyitvà . . . jivhÃya rasaæ sÃyitvà . . . kÃyena phoÂÂhabbaæ phusitvà . . . manasà dhammaæ vi¤¤Ãya nimittaggÃhÅ hoti anuvya¤janaggÃhÅ yatvÃdhikaraïam enaæ manindriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhÃdoman- assà pÃpakà akusalà dhammà anvÃssaveyyuæ, tassa saæ- varÃya na paÂipajjati, na rakkhati manindriyaæ, manin- driye na saævaraæ Ãpajjati\<*<3>*>/: ayaæ vuccati asaævaro. Tattha katamaæ dussÅlyaæ?\<*<4>*>/ KÃyiko vÅtikkamo\<*<5>*>/ vÃcasiko vÅtikkamo kÃyikavÃcasiko vÅtikkamo: idaæ vuccati dussÅlyaæ. Tattha katamà ariyÃnaæ adassanakamyatÃ? Tattha katame ariyÃ? Ariyà vuccanti Buddhà ca BuddhasÃvakà ca. Yà imesaæ ariyÃnaæ adassanakamyatà adaÂÂhukamyatà asametukam- yatà asamÃgantukamyatÃ: ayaæ vuccati ariyÃnaæ adas- sanakamyatÃ. Tattha katamà saddhammaæ asotukamyatÃ? Tattha katamo saddhammo? CattÃro satipaÂÂhÃnà cattÃro sammappadhÃnà cattÃro iddhipÃdà pa¤cindriyÃni pa¤ca balÃni satta boj- jhaÇgà ariyo aÂÂhaÇgiko maggo: ayaæ vuccati sad- dhammo. Yà imassa saddhammassa asotukamyatà assa- vanakamyatÃ\<*<6>*>/ anuggahetukamyatà adhÃretukamyatÃ: ayaæ vuccati saddhammaæ asotukamyatÃ. Tattha katamà upÃrambhacittatÃ? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B: one g only. 2 B: anvÃsa-. 3 Sd adds (Cf. above, p. 360): yà imesaæ channaæ indriyÃnaæ agutti agopanà anÃrakkho asaævaro: ayaæ, &c. 4 B: dussilyaæ. 5 B: vitikk-. 6 B: asav-. >/ #<[page 373]># %< Catukkaæ 373>% Tattha katamo upÃrambho? Yo upÃrambho anÆpÃrambho upÃrambhanà anÆpÃram- bhanà anÆpÃrambhitattaæ u¤¤Ã ava¤¤Ã paribhavo ran- dhagavesitÃ:\<*<1>*>/ ayaæ vuccati upÃrambhacittatÃ. Tattha katamaæ muÂÂhasaccaæ? YÃ\<*<2>*>/ asati ananussati appaÂissati asati\<*<3>*>/ asaraïatà adhÃ- ranatà pilÃpanatÃ\<*<4>*>/ sammussanatÃ\<*<5>*>/: idaæ vuccati muÂ- Âhasaccaæ. Tattha katamaæ asampaja¤¤aæ? Yaæ a¤¤Ãnaæ adassanaæ . . . pe . . . avijjÃlaÇgÅ moho akusalamÆlaæ: idaæ vuccati asampaja¤¤aæ. Tattha katamo cetaso vikkhepo? Yaæ cittassa uddhaccaæ avÆpasamo cetaso vikkhepo bhantattaæ cittassa: ayaæ vuccati cetaso vikkhepo. Tattha katamo ayoniso manasikÃro? Anicce niccan ti ayoniso manasikÃro, dukkhe sukhan ti ayoniso manasikÃro, anattani attà ti ayoniso manasi- kÃro, asubhe subhan ti ayoniso manasikÃro, saccavippaÂi- {kulena}\<*<6>*>/ và cittassa ÃvaÂÂanà anvaÂÂanÃ\<*<7>*>/ Ãbhogo samannÃ- hÃro manasikÃro: ayaæ vuccati ayoniso manasikÃro. Tattha katamà kummaggasevanÃ? Tattha katamo kummaggo? MicchÃdiÂÂhi micchÃsaÇkappo micchÃvÃcà micchÃkam- manto micchÃ-ÃjÅvo micchÃvÃyÃmo micchÃsati micchÃsam- Ãdhi: ayaæ vuccati kummaggo. Yà imassa kummaggassa sevanà nisevanà saæsevanà bhajanà sambhajanà bhatti sambhatti taæ-sampavaÇkatÃ: ayaæ vuccati kummag- gasevanÃ. Tattha katamaæ cetaso lÅnattaæ?\<*<8>*>/ Yà cittassa akalyatà akamma¤¤atà olÅyanÃ\<*<9>*>/ sallÅyanà lÅnaæ lÅyanà lÅyitattaæ thÅnaæ\<*<9>*>/ thÅyanà thÅyitattaæ cittassa: ayaæ vuccati cetaso lÅnattaæ. TIKAõ. Tattha katame cattÃro ÃsavÃ? KÃmÃsavo bhavÃsavo diÂÂhÃsavo avijjÃsavo. Tattha katamo kÃmÃsavo? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cf. A. IV. 25. 2 Sd omits yÃ. 3 Sd and B. omit. 4 So also Sd. See above, p. 360. 5 Sd: pammossanatÃ. 6 B: -kulena. 7 K: Ãvajjanà anÃvajjanÃ. B: ÃvaÂÂanà anÃvaÂÂanÃ. 8 B: calinattaæ. 9 B: li- and thi-. >/ #<[page 374]># %<374 KhuddakavatthÆni>% Yo kÃmesu kÃmacchando kÃmarÃgo kÃmanandÅ kÃma- taïhà kÃmasineho\<*<1>*>/ kÃmapipÃso kÃmaparilÃho kÃmamucchà kÃmajjhosÃnaæ: ayaæ vuccati kÃmÃsavo. Tattha katamo bhavÃsavo? Yo bhavesu bhavacchando . . . pe . . . bhavajjho- sÃnaæ: ayaæ vuccati bhavÃsavo. Tattha katamo diÂÂhÃsavo? Sassato loko ti và assassato loko ti và antavà loko ti và anantavà loko ti và taæ jÅvaæ taæ sarÅran ti và a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran ti và hoti tathÃgato param maraïà ti và na hoti tathÃgato param maraïà ti và hoti ca na ca hoti tathÃgato param maraïà ti và neva hoti na na hoti tathÃgato param maraïà ti vÃ: yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ . . . pe . . . vipariyesagÃho:\<*<2>*>/ ayaæ vuccati diÂÂhÃsavo. Sabbà pi micchÃdiÂÂhi diÂÂhÃsavo. Tattha katamo avijjÃsavo? Dukkhe a¤¤Ãïaæ . . . pe . . . avijjÃlaÇgÅ moho akusalamÆlaæ: ayaæ vuccati avijjÃsavo. Ime cattÃro ÃsavÃ. Tattha katame cattÃro ganthÃ?\<*<3>*>/ Abhijjhà kÃyagantho vyÃpÃdo kÃyagantho sÅlabbata- parÃmÃso kÃyagantho idaæ-saccÃbhiniveso kÃyagantho. Tattha katamo abhijjhà kÃyagantho? Yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe\<*<4>*>/ . . . abhijjhà lobho akusala- mÆlaæ: ayaæ vuccati abhijjhà kÃyagantho. Tattha katamo vyÃpÃdo kÃyagantho? Anatthaæ me acarÅti . . . pe\<*<5>*>/ . . . caï¬ikkaæ asuropo anattamanatà cittassa: ayaæ vuccati vyÃpÃdo kÃyagantho. Tattha katamo sÅlabbataparÃmÃso kÃyagantho? Ito bahiddhà samaïabrÃhmaïÃnaæ sÅlena suddhi vatena suddhi sÅlabbatena suddhÅti: yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhi- gataæ . . . pe . . . vipariyesaggÃho: ayaæ vuccati sÅlab- bataparÃmÃso kÃyagantho. Tattha katamo idaæ-saccÃbhiniveso kÃyagantho? Sassato loko: idam eva saccaæ mogham a¤¤an ti vÃ, asassato loko: idam evà saccaæ mogham a¤¤an ti và . . . pe . . . neva hoti na na hoti tathÃgato param maraïÃ: idam eva saccaæ mogham a¤¤an ti vÃ: yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ . . . pe . . . vipariyesagÃho: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B: -sneho. 2 K: -yesaggÃho. 3 Sd excises down to cattÃro oghà (next page). 4 See above, p. 361, under lobho. Cf. Dh. S., 1135 foll. 5 See above, p. 362, under doso. >/ #<[page 375]># %< Catukkaæ 375>% ayaæ vuccati idaæ-saccÃbhiniveso kÃyagantho. {èhapetvÃ} sÅlabbataparÃmÃsaæ kÃyaganthaæ sabbà pi micchÃdhiÂÂhi idaæ-saccÃbhiniveso kÃyagantho. Ime cattÃro ganthÃ. Tattha katame cattÃro oghÃ? . . . cattÃro yogÃ? . . . cattÃri upÃdÃnÃni? KÃmupÃdÃnaæ diÂÂhupÃdÃnaæ sÅlabbatupÃdÃnaæ attavÃ- dupÃdÃnaæ. Tattha katamaæ kÃmupÃdÃnaæ? Yo kÃmesu kÃmacchando . . . pe . . . kÃmajjhosÃnaæ: idaæ vuccati kÃmupÃdÃnaæ. Tattha katamaæ {diÂÂhupÃdÃnaæ}? Natthi dinnaæ natthi yiÂÂhaæ . . . pe\<*<1>*>/ . . . ye ima¤ ca lokaæ para¤ ca lokaæ sayaæ abhi¤¤Ã {sacchikatvÃ} pavedentÅti: yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ . . . pe . . . vipariyesagÃho:\<*<2>*>/ idaæ vuccati ¬iÂÂhupÃdÃnaæ. {èhapetvÃ} sÅlabbatupÃdÃna¤ ca attavÃdupÃdÃna¤ ca sabbà pi mic- chÃdiÂÂhi diÂÂhupÃdÃnaæ. Tattha katamaæ sÅlabbatupÃdÃnaæ? Ito bahiddhà samaïabrÃhmaïÃnaæ sÅlena suddhi vatena suddhi sÅlabbatena suddhÅti: yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhiga- taæ . . . pe . . . vipariyesagÃho: idaæ vuccati {sÅlabbatu- padÃnaæ}. Tattha katamaæ attavÃdupÃdÃnaæ? Idha assutavà puthujjano ariyÃnaæ adassÃvÅ ariya- dhammassa akovido ariyadhamme avinÅto sappurisÃnaæ adassÃvÅ sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinÅto, rÆpaæ attato samanupassati rÆpavantaæ và attÃnaæ attani và rÆpaæ rÆpasmiæ và attÃnaæ; vedanaæ . . . sa¤¤aæ . . . saÇkhÃre . . . vi¤¤Ãïaæ attato sama- nupassati vi¤¤Ãïavantaæ và attÃnaæ attani và vi¤¤Ãïaæ vi¤¤Ãïasmiæ và attÃnaæ: yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ . . . pe . . . vipariyesagÃho: idaæ vuccati attavÃdupÃ- dÃnaæ. ImÃni cattÃri upÃdÃnÃni. Tattha katame cattÃro taïhuppÃdÃ? CÅvarahetu và bhikkhuno taïhà uppajjamÃnà uppajjati, piï¬apÃtahetu và bhikkhuno taïhà uppajjamÃnà uppajjati, senÃsanahetu và bhikkhuno taïhà uppajjamÃnà uppajjati, itibhavÃbhavahetu và bhikkhuno taïhà uppajjamÃnà up- pajjati: ime cattÃro taïhuppÃdÃ. Tattha katamÃni cattÃri agatigamanÃni? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 See below, p. 392. 2 K: -yesaggÃho always. >/ #<[page 376]># %<376 KhuddakavatthÆni>% ChandÃgatiæ gacchati dosÃgatiæ gacchati mohÃgatiæ gacchati bhayÃgatiæ gacchati: yà evarÆpà agati\<*<1>*>/ agati- gamanaæ\<*<2>*>/ chandagamanaæ vaggagamanaæ vÃrigamanaæ: imÃni cattÃri agatigamanÃni. Tattha katame cattÃro vipariyesÃ? Anicce niccan ti sa¤¤Ãvipariyesu cittavipariyeso diÂÂhi- vipariyeso, dukkhe sukhan ti sa¤¤Ãvipariyeso cittavi- pariyeso diÂÂhivipariyeso, anattani attà ti sa¤¤Ãvipari- yeso cittavipariyeso diÂÂhivipariyeso, asubhe subhan ti sa¤¤Ãvipariyeso cittavipariyeso diÂÂhivipariyeso: ime cat- tÃro vipariyesÃ. Tattha katame cattÃro anariyavohÃrÃ? AdiÂÂhe diÂÂhavÃditÃ, asute\<*<3>*>/ sutavÃditÃ, amute mutavÃ- ditÃ, avi¤¤Ãte vi¤¤ÃtavÃditÃ: ime cattÃro anariyavohÃrÃ. Tattha katame apare pi cattÃro anariyavohÃrÃ? DiÂÂhe adiÂÂhavÃditÃ, sute asutavÃditÃ, mute amutavÃ- ditÃ, vi¤¤Ãte avi¤¤ÃtavÃditÃ: ime cattÃro anariyavohÃrÃ. Tattha katamÃni cattÃri duccaritÃni? PÃïÃtipÃto adinnÃdÃnaæ kÃmesu micchÃcÃro musÃvÃdo: imÃni cattÃri duccaritÃni. Tattha katamÃni aparÃni pi cattÃri duccaritÃni? MusÃvÃdo pisuïà vÃcà pharusà vÃcà samphappalÃpo: imÃni cattÃri duccaritÃni. Tattha katamÃni cattÃri bhayÃni? JÃtibhayaæ jarÃbhayaæ vyÃdhibhayaæ maraïabhayaæ: imÃni cattÃri bhayÃni. Tattha katamÃni aparÃni pi cattÃri bhayÃni? RÃjabhayaæ corabhayaæ aggibhayaæ udakabhayaæ: imÃni cattÃri bhayÃni. Tattha\<*<4>*>/ katamÃni aparÃni pi cattÃri bhayÃni? ômibhayaæ kumbhilabhayaæ ÃvaÂÂabhayaæ susukÃ- bhayaæ: imÃni cattÃri bhayÃni. Tattha katamÃni aparÃni pi cattÃri bhayÃni? AttÃnuvÃdabhayaæ parÃnuvÃdabhayaæ daï¬abhayaæ duggatibhayaæ: imÃni cattÃri bhayÃni. Tattha katamà catasso diÂÂhiyo? SayaÇkataæ sukhadukkhan ti saccato thetato diÂÂhi uppajjati; parakataæ sukhadukkhan ti saccato thetato \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. omits. 2 B: -gamanà throughout. 3 B: assute. 4 In K this section follows next section. >/ #<[page 377]># %< Pa¤cakaæ 377>% diÂÂhi uppajjati; sayaÇkata¤ ca parakata¤ ca sukhaduk- khan ti saccato thetato diÂÂhi uppajjati; asayaÇkÃraæ aparaÇkÃran\<*<1>*>/ adhiccasamuppannaæ sukhadukkhan ti sac- cato thetato diÂÂhi uppajjati: imà catasso diÂÂhiyo. CATUKKAõ. Tattha katamÃni pa¤corambhÃgiyÃni saæyojanÃni? SakkÃyadiÂÂhi vicikicchà sÅlabbataparÃmÃso kÃmac- chando vyÃpÃdo: imÃni pa¤corambhÃgiyÃni saæyojanÃni. Tattha katamÃni pa¤cuddhambhÃgiyÃni saæyojanÃni? RÆparÃgo arÆparÃgo mÃno uddhaccaæ avijjÃ: imÃni pa¤cuddhambhÃgiyÃni saæyojanÃni. Tattha katamÃni pa¤ca macchariyÃni? ùvÃsamacchariyaæ kulamacchariyaæ lÃbhamacchariyaæ vaïïamacchariyaæ dhammamacchariyaæ: imÃni pa¤ca macchariyÃni. Tattha katame pa¤ca saÇgÃ? RÃgasaÇgo dosasaÇgo mohasaÇgo mÃnasaÇgo diÂÂhi- saÇgo: ime pa¤ca saÇgÃ. Tattha katame pa¤ca sallÃ? RÃgasallaæ dosasallaæ mohasallaæ mÃnasallaæ diÂÂhi- sallaæ: ime pa¤ca sallÃ. Tattha katame pa¤ca cetokhilÃ? Satthari kaÇkhati vicikicchati nÃdhimuccati na sampa- sÅdati, dhamme kaÇkhati vicikicchati nÃdhimuccati na sampasÅdati, saÇghe kaÇkhati vicikicchati nÃdhimuccati na sampa- sÅdati, sikkhÃya kaÇkhati vicikicchati nÃdhimuccati na sampasÃdati, sabrahmacÃrÅsu\<*<2>*>/ kupito hoti anattamano Ãhatacitto\<*<3>*>/ khilajÃto: ime pa¤ca cetokhilÃ. Tattha katame pa¤ca cetaso vinibandhÃ? KÃme avÅtarÃgo hoti avigatachando avigatapemo avi- gatapipÃso avigatapariÊÃho avigatataïho, kÃye avÅtarÃgo hoti . . . pe\<*<4>*>/ . . . rÆpe avÅtarÃgo hoti avigatachando avigatapemo avigatapipÃso avigatapariÊÃho avigatataïho, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: asayaækataæ aparaækataæ. 2 Sd: -cÃrisu. 3 Sd: Ãhatanacitto. B: ÃhaÂa-. 4 So Sd and B, without . . . pe . . . K. gives repetition. >/ #<[page 378]># %<378 KhuddakavatthÆni>% yÃvadatthaæ udarÃvadehakaæ bhu¤jitvà seyyasukhaæ phas- sasukhaæ\<*<1>*>/ middhasukhaæ anuyutto viharati, a¤¤ataraæ devanikÃyaæ\<*<2>*>/ païidhÃya brahmacariyaæ carati: iminà 'haæ sÅlena và vatena và tapena vÃ\<*<3>*>/ brahmacariyena và devo và bhavissÃmi deva¤¤ataro và ti: ime pa¤ca cetaso vini- bandhÃ. Tattha katamÃni pa¤ca nÅvaraïÃni? KÃmacchandanÅvaraïaæ vyÃpÃdanÅvaraïaæ thÅnamiddha- nÅvaraïaæ\<*<4>*>/ uddhaccakukkuccanÅvaraïaæ vicikicchÃnÅvara- ïaæ: imÃni pa¤ca nÅvaraïÃni. Tattha katamÃni pa¤ca kammÃni ÃnantarikÃni?\<*<5>*>/ MÃtà jÅvità voropetÃ\<*<6>*>/ hoti, pità jÅvità voropetà hoti, arahÃ\<*<7>*>/ jÅvità voropetà hoti, duÂÂhena cittena tathÃgatassa lohitaæ uppÃditaæ hoti, saÇgho bhinno hoti: imÃni pa¤ca kammÃni ÃnantarikÃni.\<*<5>*>/ Tattha katamà pa¤ca diÂÂhiyo? Sa¤¤Å attà hoti arogo\<*<8>*>/ param maraïà ti: itth' eke abhivadanti, asa¤¤Å attà hoti arogo param maraïà ti: itth' eke abhivadanti, neva-sa¤¤Å nÃsa¤¤Å attà hoti arogo param maraïà ti: itth' eke abhivadanti, sato và pana sattassa ucchedaæ vinÃsaæ vibhavaæ pa¤¤Ãpenti diÂÂha- dhammanibbÃnaæ và pan' eke\<*<9>*>/ abhivadanti: imà pa¤ca diÂÂhiyo. Tattha katame pa¤ca verÃ? PÃïÃtipÃto adinnÃdÃnaæ kÃmesu micchÃcÃro musÃvÃdo surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnÃ\<*<10>*>/: ime pa¤ca verÃ. Tattha katame pa¤ca vyasanÃ? ¥Ãtivyasanaæ bhogavyasanaæ rogavyasanaæ sÅlavyasanaæ diÂÂhivyasanaæ: ime pa¤ca vyasanÃ. Tattha katame pa¤ca akkhantiyà ÃdÅnavÃ? Bahuno janassa appiyo hoti amanÃpo, verabahulo ca\<*<11>*>/ hoti, vajjabahulo ca,\<*<11>*>/ sammÆÊho kÃlaæ karoti, kÃyassa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K. and B: passasukhaæ. 2 K: devakÃyaæ. 3 Sd omits this alternative. 4 B: thina-. 5 Sd: ÃnantariyÃni. 6 K: voropità once, and voropito twice. B: thrice. 7 B: arahanto. 8 K: ÃrÃgo thrice. 9 Sd: và aneke. 10 K: -ÂÂhÃnaæ. 11 K. omits ca. >/ #<[page 379]># %< Pa¤cakaæ 379>% bhedà param maraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ nirayaæ uppajjati: ime pa¤ca akkhantiyà ÃdÅnavÃ. Tattha katamÃni pa¤ca bhayÃni? ùjÅvikabhayaæ\<*<1>*>/ asilokabhayaæ parisasÃrajjabhayaæ maraïabhayaæ duggatibhayaæ: imÃni pa¤ca bhayÃni. Tattha katame pa¤ca diÂÂhadhammanibbÃnavÃdÃ? Idh' ekacco samaïo và brÃhmaïo và evaævÃdÅ hoti evaæ- diÂÂhÅ:\<*<2>*>/ yato kho bho ayaæ attà pa¤cahi kÃmaguïehi sam- appito samaÇgibhÆto\<*<3>*>/ paricÃreti, ettÃvatà kho bho ayaæ attà paramadiÂÂhadhammanibbÃnappatto\<*<4>*>/ hotÅti, itth' eke sato sattassa paramadiÂÂhadhammanibbÃnaæ pa¤¤Ãpenti. Tam a¤¤o evam Ãha: atthi kho bho eso attà yaæ\<*<5>*>/ tvaæ vadesi, n' eso natthÅti vadÃmi, no ca kho bho ayaæ\<*<6>*>/ attà ettÃvatà paramadiÂÂhadhammanibbÃnappatto\<*<4>*>/ hoti. Taæ kissa hetu? KÃmà hi bho aniccà dukkhà vipariïÃmadhammÃ, tesaæ vipariïÃma¤¤athÃbhÃvà uppaj- janti sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsÃ. Yato kho bho ayaæ attà vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati, ettÃvatà kho bho\<*<7>*>/ ayaæ attà paramadiÂÂhadhammanibbÃnappatto hotÅti, itth' eke sato sattassa paramadiÂÂhadhammanibbÃnaæ pa¤¤Ãpenti. Tam a¤¤o evam Ãha: atthi kho bho eso attà yaæ\<*<5>*>/ tvaæ vadesi, n' eso natthÅti vadÃmi, no ca kho bho ayaæ attà ettÃvatà paramadiÂÂhadhammanibbÃnappatto hoti. Taæ kissa hetu? Yad eva tattha vitakkitaæ vicÃritaæ, etena etaæ oÊÃrikaæ akkhÃyati. Yato kho bho yaæ attà vitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà . . . pe . . . dutiyaæ jhÃnaæ upasampajja viharati, ettÃvatà kho bho ayaæ attà para- madiÂÂhadhammanibbÃnappatto hotÅti, itth' eke sato sat- tassa paramadiÂÂhadhammanibbÃnaæ pa¤¤Ãpenti. Tam a¤¤o evam Ãha: atthi kho bho eso attà yaæ\<*<5>*>/ tvaæ vadesi n' eso natthÅti vadÃmi, no ca kho bho ayaæ attà ettavatà paramadiÂÂhadhammanibbÃnappatto hoti. Taæ kissa hetu? Yad eva tattha pÅtigataæ cetaso ubbillÃvitaæ,\<*<8>*>/ etena etaæ oÊÃrikaæ akkhÃyati. Yato kho bho ayaæ attà pÅtiyà ca virÃgà . . . pe . . . tatiyaæ jhÃnaæ upasampajja viharati, ettÃvatà kho bho ayaæ attà paramadiÂÂhadhamma- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: ÃjÅvaka-. 2 K., B., and Sd: -diÂÂhi. 3 B: samaægÅ-. 4 Sd: -nibbÃnaæ patto throughout. 5 Sd: yan. 6 Sd: nevakkho ayaæ. 7 Sd omits. 8 Sd: ubillÃvitattaæ. K: ubbilÃvitaæ. B: uppillÃvitaæ. Cf. D. I. 3, 37. >/ #<[page 380]># %<380 KhuddakavatthÆni>% nibbÃnappatto hotÅti: itth' eke sato sattassa parama- diÂÂhadhammanibbÃnaæ pa¤¤Ãpenti. Tam a¤¤o evam Ãha: atthi kho bho eso attà yaæ\<*<1>*>/ tvaæ vadesi, n' eso natthÅti vadÃmi, no ca kho bho\<*<2>*>/ ayaæ attà ettÃvatà paramadiÂÂhadhammanibbÃnappatto hoti. Taæ kissa hetu? Yad eva tattha sukhaæ\<*<3>*>/ cetaso Ãbhogo etena etaæ oÊÃrikaæ akkhÃyati. Yato kho bho ayaæ attà su- khassa ca pahÃnà . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ upasam- pajja viharati, ettÃvatà kho bho ayaæ attà paramadiÂÂha- dhammanibbÃnappatto hotÅti: itth' eke sato sattassa paramadiÂÂhadhammanibbÃnaæ pa¤¤Ãpenti. Ime pa¤ca diÂÂhadhammanibbÃnavÃdÃ. PA¥CAKAõ. Tattha katamÃni cha vivÃdamÆlÃni?\<*<4>*>/ Kodho makkho issà sÃÂheyyaæ\<*<5>*>/ pÃpicchatà sandiÂÂhi- parÃmÃsitÃ:\<*<6>*>/ imÃni cha {vivÃdamÆlÃni}. Tattha katame cha chandarÃgagehasitÃ\<*<7>*>/ dhammÃ? ManÃpikesu\<*<8>*>/ rÆpesu gehasito rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . cittassa sÃrÃgo, manÃpikesu saddesu . . . manÃpikesu gandhesu . . . manÃpikesu rasesu . . . manÃpikesu phoÂÂhabbesu . . . manÃpikesu dhammesu gehasito rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . cittassa sÃrÃgo: ime cha chandarÃgà gehasità dhammÃ. Tattha katamÃni cha virodhavatthÆni? AmanÃpikesu rÆpesu cittassa ÃghÃto paÂighÃto\<*<9>*>/ . . . pe . . . caï¬ikkaæ asuropo anattamanatà cittassa, amanÃ- pikesu saddesu . . . amanÃpikesu gandhesu . . . amanÃ- pikesu rasesu . . . amanÃpikesu phoÂÂhabbesu . . . amanÃpikesu dhammesu cittassa ÃghÃto paÂighÃto\<*<9>*>/ paÂi- ghaæ paÂivirodho . . . pe . . . caï¬ikkaæ asuropo anatta- manatà cittassa: imÃni cha virodhavatthÆni. Tattha katame cha taïhÃkÃyÃ? RÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂ- Âhabbataïhà dhammataïhÃ: ime cha taïhÃkÃya. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: yan. 2 Sd omits 3 Sd: sukham iti. B: sukhapÅti. 4 Cf. A. III. 334, 335. 5 K: sÃtheyyaæ. 6 Sd: -parÃmasitÃ. 7 K. and B: -rÃgà gehasitÃ. 8 B: manÃpiyesu throughout. 9 Sd: ÃghÃtà paÂighÃtÃ. >/ #<[page 381]># %< Chakkaæ 381>% Tattha katame cha agÃravÃ? Satthari agÃravo viharati appaÂisso\<*<1>*>/ dhamme . . . saÇghe . . . sikkhÃya . . . appamÃde . . . paÂisan- thÃre\<*<2>*>/ agÃravo viharati appaÂisso: ime cha agÃravÃ. Tattha katame cha parihÃniyà dhammÃ? KammÃrÃmatà bhassÃrÃmatà niddÃrÃmatà saÇgaïikÃrÃ- matà {saæsaggÃrÃmatÃ} papa¤cÃrÃmatÃ: ime cha parihÃ- niyà dhammÃ. Tattha katame apare pi cha parihÃniyà dhammÃ? KammÃrÃmatà bhassÃrÃmatà niddÃrÃmatà saÇgaïikÃrÃ- matà dovacassatà pÃpamittatÃ: ime cha parihÃniyà dhammÃ. Tattha katame cha somanassupavicÃrÃ? Cakkhunà rÆpaæ disvà somanassaÂÂhÃniyaæ rÆpaæ upa- vicarati, sotena saddaæ sutvà . . . ghÃnena gandhaæ ghÃyitvà . . . jivhÃya rasaæ sÃyitvà . . . kÃyena phoÂ- Âhabbaæ phusitvà . . . manasà dhammaæ vi¤¤Ãya soman- assaÂÂhÃniyaæ dhammaæ upavicarati: ime cha somanas- supavicÃrÃ. Tattha katame cha domanassupavicÃrÃ? Cakkhunà rÆpaæ disvà domanassaÂÂhÃniyaæ rÆpaæ upavicarati, sotena saddaæ sutvà . . . ghÃnena gandhaæ ghÃyitvà . . . jivhÃya rasaæ sÃyitvà . . . kÃyena phoÂ- Âhabbaæ phusitvà . . . manasà dhammaæ vi¤¤Ãya doma- nassaÂÂhÃniyaæ dhammaæ upavicarati: ime cha domanas- supavicÃrÃ. Tattha katame cha upekhÆpavicÃrÃ? Cakkhunà rÆpaæ disvà upekhaÂÂhÃniyaæ rÆpaæ upavica- rati, sotena saddaæ sutvà . . . ghÃnena gandhaæ ghÃyitvà . . . jivhÃya rasaæ sÃyitvà . . . kÃyena phoÂÂhabbaæ phusitvà . . . manasà dhammaæ vi¤¤Ãya upekhaÂÂhÃni- yaæ dhammaæ upavicarati: ime cha upekhÆpavicÃrÃ. Tattha katamÃni cha gehasitÃni somanassÃni? ManÃpikesu rÆpesu gehasitaæ cetasikaæ sÃtaæ cetasikaæ sukhaæ cetosamphassajaæ sÃtaæ sukhaæ vedayitaæ, ceto- samphassajà sÃtà sukhà vedanÃ, mÃnÃpikesu saddesu . . . manÃpikesu gandhesu . . . manÃpikesu rasesu . . . manÃ- pikesu phoÂÂhabbesu . . . manÃpikesu dhammesu gehasitaæ cetasikaæ sÃtaæ cetasikaæ sukhaæ cetosamphasajaæ sÃtaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd and B: appatisso. 2 B: paÂisandhÃre. >/ #<[page 382]># %<382 KhuddakavatthÆni>% sukhaæ vedayitaæ, cetosamphassajà sÃtà sukhà vedanÃ: imÃni cha gehasitÃni somanassÃni. Tattha katamÃïi cha gehasitÃni domanassÃni? AmanÃpikesu rÆpesu . . .\<*<1>*>/ amanÃpikesu saddesu . . . amanÃpikesu gandhesu . . . amanÃpikesu rasesu . . . amanÃpikesu phoÂÂhabbesu . . . amanÃpikesu dhammesu gehasitaæ cetasikaæ asÃtaæ cetasikaæ dukkhaæ cetosam- phassajaæ asÃtaæ dukkhaæ vedayitaæ, cetosamphassajà asÃtà dukkhà vedanÃ: imÃni cha gehasitÃni domanassÃni. Tattha katame cha gehasità upekhÃ? UpekhaÂÂhÃniyesu\<*<2>*>/ rÆpesu . . . upekhaÂÂhÃniyesu saddesu . . . upekhaÂÂhÃniyesu . . . gandhesu upekhaÂhÃniyesu rasesu . . . upekhaÂÂhÃniyesu phoÂÂhabbesu . . . upekhaÂ- ÂhÃniyesu dhammesu gehasitaæ cetasikaæ neva sÃtaæ nÃsÃtaæ cetosamphassajaæ adukkhamasukhaæ vedayitaæ, cetosamphassajà adukkhamasukhà vedanÃ: imà cha gehasità upekhÃ. Tattha katamà cha diÂÂhiyo? Atthi me attà ti và assa saccato thetato diÂÂhi uppajjati. Natthi me attà ti và assa saccato thetato diÂÂhi uppajjati. Attanà va\<*<3>*>/ attÃnaæ sa¤jÃnÃmÅti và assa saccato thetato diÂÂhi uppajjati. Attanà va\<*<3>*>/ anattÃnaæ sa¤jÃnÃmÅti và assa saccato thetato diÂÂhi uppajjati. Anattanà va\<*<3>*>/ attÃnaæ sa¤jÃnÃmÅti và assa saccato thetato diÂÂhi uppajjati. Atha và pan' assa evaæ diÂÂhi hoti:\<*<4>*>/ so me ayaæ attà vado vedeyyo tatra dÅgharattaæ kalyÃïapÃpakÃnaæ dhammÃnaæ vipÃkaæ paccanubhoti: na so jÃto nÃhosi,\<*<5>*>/ na so jÃto na bhavissati, nicca dhuvo sassato avipariïÃmadhammo ti và pan' assa\<*<6>*>/ saccato thetato diÂÂhi uppajjati. Imà cha diÂÂhiyo. CHAKKAõ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K. gives here, as well as after dhammesu, the description of dukkhaæ, which in Sd only follows dhammesu. 2 K: upekkhaÂÂhÃnikesu always. 3 K. omits va. B: vÃ. See M. I., 8. 4 K. omits this introductory clause. Sd omits diÂÂhi. 5 Sd: na ahosi. 6 K. omits pan'. >/ #<[page 383]># %< Sattakaæ 383>% Tattha katame satta anusayÃ? KÃmarÃgÃnusayo paÂighÃnusayo mÃnÃnusayo diÂÂhÃnu- sayo vicikicchÃnusayo bhavarÃgÃnusayo avijjÃnusayo: ime satta anusayÃ. Tattha katame satta pariyuÂÂhÃnÃ?\<*<1>*>/ KÃmarÃgapariyuÂÂhÃnaæ paÂighapariyuÂÂhÃnaæ mÃna- pariyuÂÂhÃnaæ diÂÂhipariyuÂÂhÃnaæ vicikicchÃpariyuÂÂhÃnaæ bhavarÃgapariyuÂÂhÃnaæ avijjÃpariyuÂÂhÃnaæ: ime satta pariyuÂÂhÃnÃ. Tattha katamÃni satta saæyojanÃni? KÃmarÃgasaæyojanaæ paÂighasaæyojanaæ mÃnasaæyo- janaæ diÂÂhisaæyojanaæ vicikicchÃsaæyojanaæ bhavarÃga- saæyojanaæ avijjÃsaæyojanaæ: imÃni satta saæyojanÃni. Tattha katame satta asaddhammÃ? Assaddho hoti, ahiriko hoti, anottÃpÅ\<*<2>*>/ hoti, appassuto hoti, kusÅto hoti, muÂÂhassati hoti, duppa¤¤o hoti: ime satta asaddhammÃ. Tattha katamÃni satta duccaritÃni? PÃïÃtipÃto adinnÃdÃnaæ kÃmesu micchÃcÃro musÃvÃdo pisuïà vÃcà pharusà vÃcà samphappalÃpo: imÃni satta duccaritÃni. Tattha katame satta mÃnÃ? MÃno atimÃno mÃnÃtimÃno omÃno adhimÃno asmimÃno micchÃmÃno. Imà satta mÃnÃ. Tattha katamà sata diÂÂhiyo? Idh' ekacco\<*<3>*>/ samaïo và brÃhmaïo và evaævÃdÅ hoti evaæ- diÂÂhÅ:\<*<4>*>/ yato kho bho ayaæ attà rÆpÅ cÃtummahÃbhÆtiko mÃtÃpettikasambhavo kÃyassa bhedà ucchijjati vinassati na hoti param maraïÃ, ettÃvatà kho bho\<*<5>*>/ ayaæ attà sammà samucchinno hotÅti, itth' eke sato sattassa ucchedaæ vinÃsaæ vibhavaæ pa¤¤Ãpenti. Tam a¤¤o evam Ãha: atthi kho bho eso attà yaæ\<*<6>*>/ tvaæ vadesi, n' eso natthÅti vadÃmi, no ca kho bho ayaæ attà ettÃvatà sammà samucchinno hoti. Atthi kho bho a¤¤o attà dibbo rÆpÅ kÃmÃvacaro kabaliÇkÃrÃhÃrabhakkho, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 In Sd these follow the saæyojanÃni. 2 K and B: anottappÅ. Sd: anottÃpi. 3 D. i. 34, 35. 4 K., B., and Sd:: -diÂÂhi. 5 Sd omits. 6 So K., B., and Sd. >/ #<[page 384]># %<384 KhuddakavatthÆni>% taæ tvaæ na jÃnÃsi na passasi, tam ahaæ jÃnÃmi passÃmi; so kho bho attà yato kÃyassa bhedà ucchijjati vinassati na hoti param maraïÃ, ettÃvatà kho bho\<*<1>*>/ ayaæ attà sammà samucchinno hotÅti, itth' eke sato sattassa ucchedaæ vinÃsaæ vibhavaæ pa¤¤Ãpenti. Tam a¤¤o evam Ãha: atthi kho bho\<*<1>*>/ eso attà yaæ tvaæ vadesi, n' eso natthÅti vadÃmi, no ca kho bho ayaæ attà ettÃvatà sammà samucchinno hoti. Atthi kho bho a¤¤o attà dibbo rÆpimayo\<*<2>*>/ sabbaÇgapaccaÇgÅ ahÅnindriyo, taæ tvaæ na jÃnÃsi na passasi, tam ahaæ jÃnÃmi passÃmi; so kho bho attà yato kÃyassa bhedà ucchijjati vinassati na hoti param maraïÃ, ettÃvatà kho bho ayaæ attà sammà samucchinno hotÅti itth' eke sato sattasa ucchedaæ vinÃsaæ vibhavaæ pa¤¤Ãpenti. Tam a¤¤o evam Ãha: atthi kho bho eso attà yaæ tvaæ vadesi, neso natthÅti vadÃmi; no ca kho bho ayaæ attà ettÃvatà sammà samucchinno hoti. Atthi kho bho a¤¤o attà sabbaso rÆpasa¤¤Ãnaæ samatikkamÃ\<*<3>*>/ paÂigha- sa¤¤Ãnaæ atthaÇgamÃ\<*<4>*>/ nÃnattasa¤¤Ãnaæ amanasikÃrÃ: ananto ÃkÃso ti ÃkÃsÃna¤cÃyatanÆpago, taæ tvaæ na jÃnÃsi na\<*<5>*>/ passasi, tam ahaæ jÃnÃmi passÃmi; so kho bho attà yato kÃyassa bhedà ucchijati vinassati na hoti param maraïÃ, ettÃvatà kho bho ayaæ attà sammà samucchinno hotÅti, itth' eke sato sattassa ucchedaæ vinÃsaæ vibhavaæ pa¤¤Ãpenti. Tam a¤¤o evam Ãha: atthi kho bho eso attà yaæ tvaæ vedesi, n' eso natthÅti vadÃmi: no ca kho bho ayaæ attà ettÃvatà sammà samucchinno hoti. Atthi kho bho a¤¤o attà sabbaso ÃkÃsÃna¤cÃyatanaæ samatikkamma:\<*<6>*>/ Anantaæ vi¤¤Ãïan ti vi¤¤Ãïa¤cÃyatanÆpago, taæ tvaæ na jÃnÃsi na passasi, tam ahaæ jÃnÃmi passÃmi; so kho bho\<*<7>*>/ attà yato kÃyassa bhedà ucchijjati vinassati na hoti param maraïÃ, ettÃvatà kho bho ayaæ attà sammà samucchinno hotÅti, ith' eke sato sattassa ucchedaæ vinÃsaæ vibhavaæ pa¤¤Ãpenti. Tam a¤¤o evam Ãha: atthi kho bho eso attà yaæ tvaæ vedesi n' eso natthÅti vadÃmi, no ca kho bho ayaæ attà ettÃvatà sammà samucchinno hoti. Atthi kho bho a¤¤o attà sabbaso vi¤¤Ãïa¤cÃyatanaæ samatikkamma: natthi ki¤cÅti Ãki¤ca¤¤ÃyatanÆpago, taæ tvaæ na jÃnÃsi na passasi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd omits. 2 K: rÆpamayo. B: rÆpÅmayo. Cf. D. I. 34: rÆpÅ manomayo. 3 Sd: samatikkamma. 4 Sd: atthagamÃ. 5 Sd omits. 6 Sd omits. 7 Sd: na passsÅti. >/ #<[page 385]># %< AÂÂhakaæ 385>% tam ahaæ jÃnÃmi passÃmi: so\<*<1>*>/ kho bho attà yato kÃyassa bhedà ucchijjati vinassati na hoti param maraïÃ, ettÃvatà kho bho ayaæ attà sammà samucchinno hotÅti, itth' eke sato sattassa ucchedaæ vinÃsaæ vibhavaæ pa¤¤Ãpenti. Tam a¤¤o evam Ãha: atthi kho bho eso attà yaæ tvaæ vadesi, n' eso natthÅti vadÃmi, no ca kho bho ayaæ attà ettÃvatà sammà samucchinno hoti. Atthi kho bho a¤¤o attà sabbaso Ãki¤ca¤¤Ãyatanaæ samatikkamma neva-sa¤- ¤Ã-nÃsa¤¤ÃyatanÆpago, taæ tvaæ na jÃnÃsi na passasi, tam ahaæ jÃnÃmi passÃmi; so\<*<2>*>/ kho bho attà yato kÃyassa bhedà ucchijjati vinassati na hoti param maraïÃ, ettÃvatà kho bho ayaæ attà sammà samucchinno hotÅti, itth' eke sato sattassa ucchedaæ vinÃsaæ vibhavaæ pa¤¤Ãpenti. ImÃni satta diÂÂhiyo. SATTAKAõ. Tattha katamÃni aÂÂha kilesavatthÆni? Lobho doso moho mÃno diÂÂhi vicikicchà thÅnaæ uddhaccaæ: imÃni aÂÂha kilesavatthÆni. Tattha katamÃni aÂÂha kusÅtavatthÆni? Idha bhikkhunà kammaæ kattabbaæ hoti. Tassa evaæ hoti: kammaæ\<*<3>*>/ kho me kattabbaæ bhavissati, kammaæ kho pana me karontassa kÃyo kilamissati, handÃhaæ nipajjÃmÅti. So nipajjati na viriyaæ Ãrabhati appattassa pattiyà anadhigatassa dhigamÃya asacchikatassa sacchi- kiriyÃya. Idaæ paÂhamaæ kusÅtavatthu.\<*<4>*>/ Puna ca paraæ bhikkhunà kammaæ kataæ hoti. Tassa evaæ hoti: ahaæ kho kammaæ akÃsiæ, kammaæ kho pana me karontassa kÃyo kilanto, handÃhaæ nipajjÃmÅti. So nipajjati na viriyaæ Ãrabhati appattassa pattiyà anadhiga- tassa adhigamÃya asacchikatassa sacchikiriyÃya. Idaæ dutiyaæ kusÅtavatthu.\<*<5>*>/ Puna ca paraæ bhikkhunà maggo gantabbo hoti. Tassa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd inserts ca. 2 Sd inserts ca. 3 Sd: Ahaæ kho kammaæ akÃsiæ; kammaæ kho bho kattabbaæ, &c. 4 K. has -vatthuæ throughout. 5 Sd calls this section also paÂhamaæ kusÅtavatthu, then repeats the section verbatim for dutiyaæ kusÅtavatthu, only writing kilamanto for kilanto. >/ #<[page 386]># %<386 Khuddakavatthuni>% evaæ hoti: Maggo kho bho\<*<1>*>/ me gantabbo bhavissati, maggaæ kho bho me gacchantassa kÃyo kilamissati; handÃhaæ nipajjÃmÅti. So nipajjati na viriyaæ Ãrabhati appattassa pattiyà anadhigatassa adhigamÃya asacchika- tassa sacchikiriyÃya. Idaæ tatiyaæ kusÅtavatthu. Puna ca paraæ bhikkhunà maggo gato hoti. Tassa evaæ hoti: ahaæ kho maggaæ agamÃsiæ, maggaæ kho pana me gacchantassa kÃyo kilanto. HandÃhaæ nipajjÃmÅti. So nipajjati na viriyaæ Ãrabhati appattassa pattiyà ana- dhigatassa adhigamÃya asacchikatassa sacchikiriyÃya. Idaæ catutthaæ kusÅtavatthu. Puna ca paraæ bhikkhu gÃmaæ và nigamaæ và piï¬Ãya caranto na labhati lÆkhassa và païÅtassa và bhojanassa yÃvadatthaæ pÃripÆriæ. Tassa evaæ hoti: ahaæ kho gÃmaæ và nigamaæ và piï¬Ãya caranto nÃlatthaæ lÆkhassa và païÅtassa và bhojanassa yÃvadatthaæ pÃripÆriæ, tassa me kÃyo kilanto akamma¤¤o. HandÃhaæ nipajjÃmÅti. So nipajjati na viriyaæ Ãrabhati appattassa pattiyà anadhiga- tassa adhigamÃya asacchikatassa sacchikiriyÃya. Idaæ pa¤camaæ kusÅtavatthu. Puna ca paraæ bhikkhu gÃmaæ và nigamaæ và piï¬Ãya caranto labhati lÆkhassa và païÅtassa và bhojanassa yÃvad- atthaæ pÃripÆriæ. Tassa evaæ hoti: ahaæ kho gÃmaæ và nigamaæ và piï¬Ãya caranto alatthaæ lÆkhassa và païÅtassa và bhojanassa yÃvadatthaæ pÃripÆriæ, tassa me kÃyo garuko\<*<2>*>/ akamma¤¤o mÃsÃcitaæ ma¤¤e. HandÃhaæ nipaj- jÃmÅti. So nipajjati na viriyaæ Ãrabhati appattassa pattiyà anadhigatassa adhigamÃya asacchikatassa sacchikiriyÃya. Idaæ chaÂÂhaæ kusÅtavatthu. Puna ca paraæ bhikkhuno uppanno hoti appamattako ÃbÃdho. Tass evaæ hoti: uppanno kho me ayaæ appam- mattako ÃbÃdho, atthi kappo nipajjituæ, HandÃhaæ nipaj- jÃmÅti. So nipajjati na viriyaæ Ãrabhati appattassa pattiyà anadhigatassa adhigamÃya asacchikatassa sacchikiriyÃya. Idaæ sattamaæ kusÅtavatthu. Puna ca paraæ bhikkhu gilÃnà vuÂÂhito hoti aciravaÂÂhito gela¤¤Ã. Tassa evaæ hoti: ahaæ kho gilÃnà vuÂÂhito aciravuÂÂhito gela¤¤Ã, tassa me kÃyo dubbalo akamma¤¤o. HandÃhaæ nipajjÃmÅti. So nipajjati na viriyaæ Ãrabhati appattassa {pattiyÃ} anadhigatassa adhigamÃya asacchika- tassa sacchikiriyÃya. Idaæ aÂÂhamaæ kusÅtavatthu. ImÃni aÂÂha kusÅtavatthÆni. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd omits. 2 B. for garuko reads kilanto. >/ #<[page 387]># %< AÂÂhakaæ 387>% Tattha katamesu aÂÂhasu lokadhammesu cittassa paÂighÃto? LÃbhe sÃrÃgo alÃbhe paÂivirodho yase sÃrÃgo ayase paÂivirodho pasaæsÃya sÃrÃgo nindÃya paÂivirodho sukhe sÃrÃgo dukkhe paÂivirodho. Imesu aÂÂhasu lokadhammesu cittassa paÂighÃto. {Tattha} katame aÂÂha anariyavohÃrÃ? AdiÂÂhe diÂÂhavÃditÃ, asute sutavÃditÃ, amute mutavÃditÃ, avi¤¤Ãte vi¤¤ÃtavÃditÃ; diÂÂhe adiÂÂhavÃditÃ, sute asuta- vÃditÃ, mute amutavaditÃ, vi¤¤Ãte avi¤¤ÃtavÃditÃ. Ime aÂÂha anariyavohÃrÃ. Tattha katame aÂÂha micchattÃ? MicchÃdiÂÂhi micchÃsaÇkappo micchÃvÃcà micchÃkam- manto micchÃ-ÃjÅvo micchÃvÃyÃmo micchÃsati micchÃ- samÃdhi. Ime aÂÂha micchattÃ. Tattha katame aÂÂha purisadosÃ? Idha bhikkhÆ bhikkhuæ Ãpattiyà codenti. So bhikkhu bhikkhÆhi Ãpattiyà codiyamÃno: na sarÃmi\<*<1>*>/ na sarÃmÅti asatiyÃ\<*<2>*>/ nibbeÂheti.\<*<3>*>/ Ayaæ paÂhamo purisadoso. Puna ca paraæ bhikkhÆ bhikkhuæ Ãpattiyà codenti. So bhikkhu bhikkhÆhi Ãpattiyà codiyamÃno codakaæ yeva paÂippharati: Kin nu\<*<4>*>/ kho tuyhaæ bÃlassa avyattassa bhaïitena? Tuvam\<*<5>*>/ pi nÃma maæ\<*<6>*>/ bhaïitabbaæ ma¤¤a- {sÅti?} Ayaæ dutiyo purisadoso. Puna ca paraæ bhikkhÆ bhikkhuæ Ãpattiyà codenti. So bhikkhu bhikkhÆhi Ãpattiyà codiyamÃno codakass' eva\<*<7>*>/ paccÃropeti;\<*<8>*>/ tuvam\<*<5>*>/ pi kho 'si itthannÃmaæ Ãpattiæ Ãpanno, tuvaæ\<*<9>*>/ tÃva paÂhamaæ paÂikarohÅti. Ayaæ tatiyo purisadoso. Puna ca paraæ bhikkhÆ bhikkhuæ Ãpattiyà codenti. So bhikkhu bhikkhÆhi Ãpattiyà codiyamÃno a¤¤ena¤¤aæ paÂi- carati bahiddhà kathaæ apanÃmeti kopa¤ ca dosa¤ ca appaccaya¤ ca pÃtukaroti. Ayaæ catuttho purisadoso. Puna ca paraæ bhikkhÆ bhikkhuæ apattiyà codenti. So \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: nassarÃmi. 2 Sd: assatibhÃvà nibbeÂheÂi. 3 B: nibbedheti. K. corrects dh to Âh. 4 Sd omits. 5 K: tvaæ pi. B: tuvaæ. 6 Sd: nÃmaæ omitting maæ. 7 Sd: codakassa ceva. B: codakaæ yeva. 8 Sd: -ropÅti. 9 K: tvaæ. >/ #<[page 388]># %<388 KhuddakavatthÆni>% bhikkhu bhikkhÆhi Ãpattiyà codiyamÃno saÇghamajjhe bÃhà vikkhepakaæ bhanti. Ayaæ pa¤camo purisadoso. Puna ca paraæ bhikkhÆ bhikkhuæ Ãpattiyà codenti. So bhikkhu bhikkhÆhi Ãpattiyà codiyamÃno anÃdiyitvÃ\<*<1>*>/ saÇghaæ anÃdiyitvÃ\<*<1>*>/ codakaæ sÃpattiko va yena\<*<2>*>/ kÃmaæ pakkamati. Ayaæ chaÂÂho purisadoso. Puna\<*<3>*>/ ca paraæ bhikkhÆ bhikkhuæ Ãpattiyà codenti. So bhikkhu bhikkhÆhi Ãpattiyà codiyamÃno: nevÃhaæ\<*<4>*>/ Ãpanno 'mhi na\<*<5>*>/ panÃhaæ anÃpanno 'mhÅti tuïhÅbhÆto\<*<6>*>/ saÇghaæ viheseti. Ayaæ sattamo purisadoso. Puna ca paraæ bhikkhÆhi bhikkhuæ Ãpattiyà codenti. So bhikkhu bhikkhÆhi Ãpattiyà codiyamÃno evam Ãha: kin nu kho\<*<7>*>/ tumhe Ãyasmanto atibÃÊhaæ mayi vyÃvaÂÃ?\<*<8>*>/ IdÃn' Ãhaæ sikkhaæ paccakkhÃya hÅnÃyÃvattissÃmÅti,\<*<9>*>/ so sikkhaæ paccakkhÃya hÅnÃyÃvattitvà evam Ãha: idÃni kho tumhe Ãyasmanto attamanà hothÃti. Ayaæ aÂÂhamo purisadoso. Ime aÂÂha purisadosÃ. Tattha katame aÂÂha asa¤¤ÅvÃdÃ? RÆpÅ attà hoti arogo\<*<10>*>/ param maraïà asa¤¤Åti naæ pa¤¤Ãpenti. ArÆpÅ attà hoti arogo param maraïà asa¤¤Åti naæ pa¤¤Ãpenti. RÆpÅ ca arÆpÅ ca attà hoti arogo param maraïà asa¤¤Åti naæ pa¤¤Ãpenti. Neva rÆpÅ nÃrÆpÅ attà hoti arogo param maraïà asa¤¤Åti\<*<11>*>/ naæ pa¤¤Ãpenti. Antavà attà hoti arogo param maraïà asa¤¤Åti naæ pa¤¤Ãpenti. Anantavà attà hoti arogo param maraïà sa¤¤Åti naæ pa¤¤Ãpenti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: anÃdayitvÃ. 2 Sd: sÃpattiko kodhavasena pakkamati. B: Ãpattiko va yena . . . 3 B. puts this paragraph before preceding one. 4 K. omits from n'evÃhaæ to 'mhÅti inclusive. 5 Sd: omits na. 6 Sd and B.: tuïhi-. 7 Sd: kiæ kho. 8 K: vyÃvaÂhÃ. 9 B: -vattiyÃmÅti. 10 K: ÃrÃgo throughout. 11 Sd: neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å. Sd then inserts the following: ArÆpÅ attà hoti arogo param maraïà neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å. Antavà attà hoti, &c. >/ #<[page 389]># %< Navakaæ 389>% Antavà ca anantavà ca attà hoti arogo param maraïà asa¤¤Åti naæ pa¤¤Ãpenti. Neva antavà nÃnantÃvà attà hoti arogo param maraïà asa¤¤Åti naæ pa¤¤Ãpenti. Ime aÂÂha asa¤¤ÅvÃdÃ. Tattha katame aÂÂha neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤ÅvÃdÃ? RÆpÅ attà hoti arogo param maraïà nevasa¤¤ÅnÃsa¤¤Åti naæ pa¤¤Ãpenti. ArÆpÅ attà hoti arogo param maraïà neva-sa¤¤Å-nÃ- sa¤¤Åti naæ pa¤¤Ãpenti. RÆpÅ ca arÆpÅ ca attà hoti arogo param maraïà neva- sa¤¤Å-nÃsa¤¤Åti naæ pa¤¤Ãpenti. Neva rÆpÅ nÃrÆpÅ attà hoti arogo param maraïà neva- sa¤¤Å-nÃsa¤¤Åti naæ pa¤¤Ãpenti. Antavà attà hoti arogo param maraïà neva-sa¤¤Å- nÃsa¤¤Åti naæ pa¤¤Ãpenti. Anantavà attà hoti arogo param maraïà neva-sa¤¤Å- nÃsa¤¤Åti naæ pa¤¤Ãpenti. Antavà ca anantavà ca attà hoti arogo param maraïà neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Åti naæ pa¤¤Ãpenti. Neva antavà nÃnantavà attà hoti arogo param maraïà neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Åti naæ pa¤¤Ãpenti. Ime aÂÂha nevasa¤¤Å-nÃsa¤¤ÅvÃdÃ. AèèHAKAõ. Tattha katamÃni nava ÃghÃtavatthÆni? Anatthaæ\<*<1>*>/ me acarÅti ÃghÃto jÃyati. Anatthaæ me caratÅti ÃghÃto jÃyati. Anatthaæ me carissatÅti ÃghÃto jÃyati. Piyassa me manÃpassa anatthaæ acari . . . anatthaæ carati . . . anatthaæ carissatÅti ÃghÃto jÃyati. Appiyassa me amanÃpassa atthaæ acari . . . atthaæ carati . . . atthaæ carissatÅti ÃghÃto jÃyati. ImÃni nava ÃghÃtavatthÆni. Tattha katamÃni nava purisamalÃni? Kodho makkho issà macchariyaæ mÃyà sÃÂheyyaæ\<*<2>*>/ musÃ- vÃdo pÃpicchà micchÃdiÂÂhi: imÃni nava purisamalÃni. Tattha katame navavidhà mÃnÃ?\<*<3>*>/ Seyyassa seyyo 'ham asmÅti mÃno. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: anattham throughout. 2 K: sath-. 3 Sd: nava vidhamÃnÃ. >/ #<[page 390]># %<390 KhuddakavathÆni>% Seyyassa sadiso 'ham asmÅti mÃno. Seyyassa hÅno 'ham asmÅti mÃno. Sadisassa seyyo 'ham asmÅti mÃno. Sadisassa sadiso 'ham asmÅti mÃno. Sadisassa hÅno 'ham asmÅti mÃno. HÅnassa seyyo 'ham asmÅti mÃno. HÅnassa sadiso 'ham asmÅti mÃno. HÅnassa hÅno 'ham asmÅti mÃno. Ime navavidhà mÃnÃ. Tattha katame nava taïhÃmÆlakà dhammÃ? Taïhaæ paÂicca pariyesanÃ, pariyesanaæ paÂicca lÃbho, lÃbhaæ paÂicca vinicchayo, vinicchayaæ paÂicca chandarÃgo, chandarÃgaæ paÂicca ajjhosÃnaæ, ajjhosÃnaæ paÂicca parig- gaho, pariggahaæ paÂicca macchariyaæ, macchariyaæ paÂicca Ãrakkho, ÃrakkhÃdhikaraïaæ {daï¬ÃdÃna}\<*<1>*>/-satthÃ- dÃna-kalaha\<*<2>*>/-viggaha-vivÃda-tuvaætuvaæ pesu¤¤a-musÃ- vÃdo aneke pÃpakà akusalà dhammà sambhavanti. Ime nava taïhÃmÆlakà dhammÃ. Tattha katamÃni nava i¤jitÃni? AsmÅti: i¤jitam etaæ. Ayam\<*<3>*>/ aham asmÅti: i¤jitam etaæ. Bhavissan ti: i¤jitam etaæ. Na bhavissan ti: i¤jitam etaæ. RÆpÅ bhavissan ti: i¤jitam etaæ. ArÆpÅ bhavissan ti: i¤jitam etaæ. Sa¤¤Å bhavissan ti: i¤jitam etaæ. Asa¤¤Å bhavissan ti: i¤jitam etaæ. Neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å bhavissan ti: i¤jitam etaæ. ImÃni nava i¤jitÃni. Tattha katamÃni nava ma¤¤itÃni . . . nava phandi. tÃni . . . nava papa¤citÃni . . . nava saÇkhatÃni?\<*<4>*>/ AsmÅti:\<*<5>*>/ saÇkhatam etaæ. Ayam aham asmÅti: saÇkhatam etaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd omits. 2 Sd: kalahaæ viggaha-vivÃda-tuvaætuvaæ. K. separates the whole compound. Cf. M. i., 110, 410. 3 Sd has here AmahamasmÅti, repeats it for 3, and omits eighth i¤jitaæ. B. has Ahaæ asmÅti twice, and omits fourth i¤jitaæ. 4 Sd: sasaækhatÃni. 5 Sd: Asmin ti . . . ahasmin ti . . . amahasmin ti . . . bhavissan ti . . . rÆpÅ, &c. B: asmÅti . . . aham asmÅti . . . ayam aham asmÅti, &c., also omitting na bhavissan ti . . . >/ #<[page 391]># %< Dasakaæ 391>% Bhavissan ti: saÇkhatam etaæ. Na bhavissan ti: saÇkhatam etaæ. RÆpÅ bhavissan ti: saÇkhatam etaæ. ArÆpÆ bhavissan ti: saÇkhatam etaæ. Sa¤¤Å bhavissan ti: saÇkhatam etaæ. Asa¤¤Å bhavissan ti: saÇkhatam etaæ. Neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å bhavissan ti: saÇkhatam etaæ. ImÃni nava saÇkhatÃni. NAVAKAõ. Tattha katamÃni dasa kilesavatthÆni?\<*<1>*>/ Lobho doso moho mÃno diÂÂhi vicikicchà thÅnaæ\<*<2>*>/ uddhac- caæ ahirikaæ anottappaæ. ImÃni dasa kilesavatthÆni. Tattha katamÃni dasa ÃghÃtavatthÆni? Anatthaæ\<*<3>*>/ me acarÅti ÃghÃto jÃyati. Anatthaæ me caratÅti ÃghÃto jÃyati. Anatthaæ me carissatÅti ÃghÃto jÃyati. Piyassa me manÃpassa anatthaæ acari . . . anatthaæ carati . . . anatthaæ carissatÅti ÃghÃto jÃyati. Appiyassa me amanÃpassa atthaæ acari . . . atthaæ carati . . . atthaæ carissatÅti ÃghÃto jÃyati; aÂÂhÃne và pana ÃghÃto jÃyati. ImÃni dasa ÃghÃtavatthÆni. Tattha katame dasa akusalakammapathÃ? PÃïÃtipÃto adinnÃdÃnaæ kÃmesu micchÃcÃro musÃvÃdo pisuïà vÃcà pharusà vÃcà samphappalÃpo abhijjhà vyÃpÃdo micchÃdiÂÂhi. Ime dasa akusalakammapathÃ. Tattha katamÃni dasa saæyojanÃni? KÃmarÃgasaæyojanaæ paÂighasaæyojanaæ mÃnasaæyo- janaæ diÂÂhisaæyojanaæ vicikicchÃsaæyojanaæ sÅlabbataparÃ- mÃsasaæyojanaæ bhavarÃgasaæyojanaæ issÃsaæyojanan mac- chariyasaæyojanaæ avijjÃsaæyojanaæ: imÃni dasa saæyo- janÃni. Tattha katamà dasa micchattÃ? MicchÃdiÂÂhi micchÃsaÇkappo micchÃvÃcà micchÃkam- manto micchÃ-ÃjÅvo micchÃvÃyÃmo micchÃsati micchÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Dh. S. 1229. 2 B: thi-. 3 Sd: anattham throughout. >/ #<[page 392]># %<392 KhuddakavatthÆni>% samÃdhi micchäÃïaæ micchÃvimutti: ime dasa mic- chattÃ. Tattha katamà dasavatthukà micchÃdiÂÂhi? Natthi dinnaæ, natthi yiÂÂhaæ, natthi hutaæ, natthi sukaÂadukkaÂÃnaæ kammÃnaæ phalaæ vipÃko,\<*<1>*>/ natthi ayaæ loko, natthi paro loko, natthi mÃtÃ, natthi pitÃ, natthi sattà opapÃtikÃ, natthi loke samaïabrÃhmaïà sammaggatà sammÃpaÂipannà ye ima¤ ca lokaæ para¤ ca lokaæ sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà pavedentÅti:\<*<2>*>/ ayaæ dasavatthÆkà micchÃdiÂÂhi. Tattha katamà dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi? Sassato loko ti và asassato loko ti và antavà loko ti và anantavà loko ti và taæ jÅvaæ\<*<3>*>/ taæ sarÅran ti và a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran ti và hoti tathÃgato param maraïÃti và na hoti tathÃgato param maraïà ti và hoti ca na ca hoti tathÃgato param maraïà ti và neva hoti na na hoti tathÃgato param maraïà ti vÃ: ayaæ dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi. DASAKAõ. Tattha katamÃni aÂÂhÃrasa taïhÃvicaritÃni ajjhattikassa upÃdÃya? AsmÅti hoti Itth' asmÅti hoti Ev' asmÅti hoti A¤¤ath' asmÅti hoti\<*<4>*>/ Bhavissan ti hoti Itthaæ bhavissan ti hoti Evaæ bhavissan ti hoti A¤¤athà bhavissan ti hoti As' asmÅti\<*<5>*>/ hoti SÃt' asmÅti\<*<6>*>/ hoti Siyan ti hoti itthaæ siyan ti hoti Evaæ siyan ti hoti A¤¤athà siyan ti hoti\<*<7>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: phalavipÃko. 2 K. omits iti. 3 Sd: jÅvan. 4 B: a¤¤athÃsmÅti . . . 5 Sd: BhavissÃmÅti. 6 Sd: sat'asmÅti. 7 Sd adds: A¤¤athà pi siyan ti honti hoti, making vicaritÃni. >/ #<[page 393]># %< AÂÂhÃrasa taïhÃvicaritÃni 393>% ApÃhaæ siyan ti hoti ApÃhaæ itthaæ siyan ti hoti\<*<1>*>/ ApÃhaæ evaæ siyan ti hoti ApÃhaæ a¤¤athà siyan Âi hoti. Katha¤ ca asmÅti hoti? Ka¤ci dhammaæ anavakÃriæ\<*<2>*>/ karitvà rÆpaæ\<*<3>*>/ vedanaæ sa¤¤aæ saÇkhÃre vi¤¤Ãïaæ: asmÅti chandaæ paÂilabhati, asmÅti mÃnaæ paÂilabhati, asmÅti diÂÂhiæ paÂilabhati. Tasmiæ sati imÃni papa¤citÃni honti: itth' asmÅti và ev' asmÅti và a¤¤ath' asmÅti vÃ\<*<4>*>/. Katha¤ ca itth' asmÅti\<*<5>*>/ hoti? Khattiyo 'smÅti và brÃhmaïo 'smÅti và vesso 'smÅti và suddo 'smÅti và gahaÂÂho 'smÅti và pabbajito 'smÅti và devo 'smÅti và manusso 'smÅti và rÆpÅ 'smÅti và arÆpÅ 'smÅti và sa¤¤Å 'smÅti và asa¤¤Å 'smÅti và neva- sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å 'smÅti vÃ. Evaæ itth' asmÅti\<*<5>*>/ hoti. Katha¤ ca ev' asmÅti hoti? Parapuggalaæ upanidhÃya\<*<6>*>/: yathà so khattiyo tathà 'haæ khattiyo 'smÅti vÃ, yathà so brÃhmaïo tathà 'haæ brÃhmaïo 'smÅti vÃ, yathà so vesso tathà 'haæ vesso 'smÅti vÃ, yathà so suddo tathà 'haæ suddo 'smÅti vÃ, yathà so gahaÂÂho tathà 'haæ gahaÂÂho 'smÅti vÃ, yathà so pabba- jito tathà 'haæ pabbajito 'smÅti và yathà so devo tathà 'haæ devo 'smÅti vÃ, yathà so manusso tathà 'haæ manusso 'smÅti vÃ, yathà so rÆpÅ tathà 'haæ rÆpÅ 'smÅti vÃ, yathà so arÆpÆ tathà 'haæ arÆpÅ 'smÅti vÃ, yathà so sa¤¤i tathà 'haæ sa¤¤Å 'smÅti vÃ, yathà so asä¤Å tathà 'haæ asa¤¤Å 'smÅti vÃ, yathà so neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å tathà 'haæ neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å 'smÅti vÃ. Evaæ ev' asmÅti\<*<7>*>/ hoti. Katha¤ ca a¤¤ath' asmÅti\<*<8>*>/ hoti? Parapuggalaæ upanidhÃya: yathà so khattiyo nÃhaæ tathà khattiyo 'smÅti vÃ, yathà so brÃhmaïo nÃhaæ tathà brÃhmaïo 'smÅti vÃ, yathà so vesso nÃhaæ tathà vesso 'smÅti vÃ, yathà so suddo nÃhaæ tathà suddo 'smÅti vÃ, yathà so gahaÂÂho nÃhaæ tathà gahaÂÂho 'smÅti vÃ, yathà so pabbajito nÃhaæ tathà pabbajito 'smÅti vÃ, yathà so devo nÃhaæ devo 'smÅti vÃ, yathà so manusso nÃhaæ tathà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd omits hoti. 2 B: ki¤ci dhammaæ anavakÃrÅ. 3 Sd: rÆpà vedanà sa¤¤Ã, &c. 4 B: a¤¤athÃsmÅti . . . 5 Sd: asmin ti, but not in the answer. 6 K: paraæ puggalaæ throughout. 7 Sd: asmin ti. 8 K., here and next page only, has a¤¤athà 'smÅti. >/ #<[page 394]># %<394 KhuddakavatthÆni>% manusso 'smÅti vÃ, yathà so rÆpÅ\<*<1>*>/ nÃhaæ tathà rÆpÅ 'smÅti vÃ, yathà so arÆpÅ nÃhaæ tathà arÆpÅ 'smÅti và yathà so sa¤¤Å nÃhaæ tathà sa¤¤Å 'smÅti vÃ, yathà so asa¤¤Å nÃhaæ tathà asa¤¤Å 'smÅti vÃ, yathà so neva- sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å nÃhaæ tathà neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å 'smÅti vÃ. Evaæ a¤¤athasmÅti\<*<2>*>/ hoti. Katha¤ ca bhavissan ti hoti? Ka¤ci dhammaæ anavakÃriæ\<*<3>*>/ karitvà rÆpaæ vedanaæ sa¤¤aæ saÇkhÃre vi¤¤Ãïaæ: bhavissan ti chandaæ paÂi- labhati,\<*<4>*>/ bhavissan ti mÃnaæ paÂilabhati, bhavissan ti diÂÂhiæ paÂilabhati. Tasmiæ sati imÃni papa¤citÃni honti: itthaæ bhavissan ti và evaæ bhavissan ti và a¤¤athà bhavissan ti vÃ. Katha¤ ca itthaæ bhavissan ti hoti? Khattiyo bhavissan ti và brÃhmaïo bhavissan ti và vesso bhavissan ti và suddo bhavissan ti và gahaÂÂho bhavissan ti và pabbajito bhavissan ti và devo bhavissan ti và manusso bhavissan ti và rÆpÅ bhavissan ti và arÆpÅ bhavissan ti và sa¤¤Å bhavissan ti và asa¤¤Å bhavissan ti và neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å bhavissan ti vÃ. Evaæ itthaï bhavissan ti hoti. Katha¤ ca evaæ bhavissan ti hoti? Parapuggalaæ upanidhÃya: yathà so khattiyo tathà 'haæ khattiyo bhavissan ti vÃ, yathà so brÃhmaïo tathà 'haæ brÃhmaïo bhavissan ti và . . . pe\<*<5>*>/ . . . yathà so neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å tathà 'haæ neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å bhavis- san ti vÃ. Evaæ evaæ bhavissan ti hoti. Katha¤ ca a¤¤athà bhavissan ti hoti? Parapuggalaæ upanidhÃya: yathà so khattiyo nÃhaæ tathà khattiyo bhavissan ti vÃ, yathà so brÃhmaïo nÃhaæ tathà brÃhmaïo bhavissan ti và . . . pe\<*<5>*>/ . . . yathà so neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å nÃhaæ tathà neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å bha- vissan ti vÃ. Evaæ a¤¤athà bhavissan ti hoti. Katha¤ ca as' asmÅti\<*<6>*>/ hoti? Ka¤ci dhammaæ anavakÃriæ karitvà rÆpaæ\<*<3>*>/ vedanaæ sa¤¤aæ saÇkhÃre vi¤¤Ãïaæ: nicco 'smi, dhuvo 'smi, sassato 'smi, avipariïÃmadhammo 'smÅti: evaæ as 'asmÅti hoti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: rÆpi. 2 Sd has -smin ti and 'smÅti about equally often through the foregoing paragraph. 3 See prev. page. nn. 2 and 3. 4 Sd omits next clause. 5 Sd and B. give full text. 6 So Sd. >/ #<[page 395]># %< AÂÂhÃrasa taïhÃvicaritÃni 395>% Katha¤ ca sÃtasmÅti\<*<1>*>/ hoti? Ka¤ci dhammaæ anavakÃriæ karitvà rÆpaæ\<*<2>*>/ vedanaæ sa¤¤aæ saÇkhÃre vi¤¤Ãïaæ: ucchijissÃmi vinassissÃmi na bhavissÃmÅti: evaæ sÃtasmÅti\<*<1>*>/ hoti. Katha¤ ca siyan ti hoti? Ka¤ci dhammaæ anavakÃriæ karitvà rÆpaæ\<*<2>*>/ vedanaæ sa¤¤aæ saÇkhÃre vi¤¤Ãïaæ: siyan ti chandaæ paÂilabhati, siyan ti mÃnaæ paÂilabhati,\<*<3>*>/ siyan ti diÂÂhiæ paÂilabhati. Tasmiæ sati imÃni papa¤citÃni honti: itthaæ siyan ti và evaæ siyan ti và a¤¤athà siyan ti vÃ. Katha¤ ca itthaæ siyan ti hoti? Khattiyo siyan ti và brÃhmaïo siyan ti và vesso siyan ti và suddo siyan ti và gahaÂÂho siyan ti và pabbajito siyan ti và devo siyan ti và manusso siyan ti và rÆpÅ\<*<4>*>/ siyan ti và arÆpÅ\<*<4>*>/ siyan ti và sa¤¤Å siyan ti và asa¤¤Å siyan ti và neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å siyan ti vÃ. Evaæ itthaæ siyan ti hoti. Katha¤ ca evaæ siyan ti hoti? Parapuggalaæ upanidhÃya: yathà so khattiyo tathà 'haæ khattiyo siyan ti vÃ, yathà so brÃhmaïo tathà 'haæ brÃhmaïo siyan ti và . . . pe\<*<5>*>/ . . . yathà so neva- sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å tathà 'haæ neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å siyan ti vÃ. Evaæ evaæ siyan ti hoti. Katha¤ ca a¤¤athà siyan ti hoti? Parapuggalaæ upanidhÃya: yathà so khattiyo nÃhaæ tathà khattiyo siyan ti vÃ, yathà so brÃhmaïo nÃhaæ tathà brÃhmaïo siyan ti và . . . pe\<*<5>*>/ . . . yathà so neva- sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å, nÃhaæ tathà neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å siyan ti vÃ. Evaæ a¤¤athà siyan ti hoti. Katha¤ ca apÃhaæ siyanti hoti.? Ka¤ci dhammaæ anavakÃriæ karitvà rÆpaæ\<*<2>*>/ vedanaæ sa¤¤aæ saÇkhÃre vi¤¤Ãïaæ: apÃhaæ siyan ti mÃnaæ paÂilabhati, apÃhaæ siyan ti chandaæ paÂilabhati, apÃhaæ siyan ti diÂÂhiæ paÂilabhati. Tasmiæ sati imÃni papa¤- citÃni honti: apÃhaæ itthaæ siyan ti và apÃhaæ evaæ siyan ti và apÃhaæ a¤¤athà siyan ti vÃ. Katha¤ ca apÃhaæ itthaæ siyan ti hoti? ApÃhaæ khattiyo siyan ti và apÃhaæ brÃhmaïo siyan ti và apÃhaæ vesso siyan ti và apÃhaæ suddo siyan ti và apÃhaæ gahaÂÂho siyan ti và apÃhaæ pabbajito \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: sat' asmÅti. 2 See p. 393, nn. 2 and 3. 3 So Sd. (Cf. prev. page, n. 4.) 4 So Sd. (Cf. prev. page, n. 1.) 5 Sd gives full text. >/ #<[page 396]># %<396 KhuddakavatthÆni>% siyan ti và apÃhaæ devo siyan ti va apÃhaæ manusso siyan ti và apÃhaæ rÆpÅ\<*<1>*>/ siyan ti và apÃhaæ arÆpÅ siyan ti và apÃhaæ sa¤¤Å siyan ti và apÃhaæ asa¤¤Å siyan ti và apÃhaæ neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å siyan ti vÃ. Evaæ apÃhaæ itthaæ siyan ti hoti. Katha¤ ca apÃhaæ evaæ siyan ti hoti? Parapuggalaæ upanidhÃya: yathà so khattiyo apÃhaæ tathà khattiyo siyan ti vÃ, yathà so brÃhmaïo apÃhaæ tathà brÃhmaïo siyan ti và . . . pe\<*<2>*>/ . . . yathà so neva- sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å apÃhaæ tathà nevÃ-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å siyan ti vÃ. Evaæ apÃhaæ evaæ siyan ti hoti. Katha¤ ca apÃhaæ a¤¤athà siyan ti hoti? Parapuggalaæ upanidhÃya: yathà so khattiyo apÃhaæ na tathà khattiyo siyan ti vÃ, yathà so brÃhmaïo apÃhaæ na tathà brÃhmaïo siyan ti và . . . pe\<*<2>*>/ . . . yathà so nevÃ-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å apÃhaæ na tathà neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤i siyan ti vÃ. Evaæ apÃhaæ a¤¤athà siyan ti hoti. ImÃni aÂÂhÃrasa taïhÃvicaritÃni ajjhattikassa upÃdÃya. Tattha katamÃni aÂÂhÃrasa taïhÃvicaritÃni bÃhirassa upÃdÃya? Iminà asmÅti hoti. Iminà itth' asmÅti\<*<3>*>/ hoti Iminà ev' asmÅti\<*<3>*>/ hoti Iminà a¤¤ath' asmÅti\<*<4>*>/ hoti Iminà bhavissan ti hoti. Iminà itthaæ bhavissan ti hoti Iminà evaæ bhavissan ti hoti. Iminà a¤¤athà bhavissan ti hoti Iminà as' asmÅti\<*<5>*>/ hoti Iminà sÃt' asmÅti\<*<6>*>/ hoti Iminà siyan ti hoti Iminà itthaæ siyan ti hoti Iminà evaæ\<*<7>*>/ siyan ti hoti Iminà a¤¤athà siyan ti hoti Iminà apÃhaæ siyan ti hoti Iminà apÃhaæ itthaæ siyan ti hoti. Iminà apÃhaæ evaæ siyan ti hoti Iminà apÃhaæ a¤¤athà siyan ti hoti. Katha¤ ca iminà asmÅti hoti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sd. 2 Sd gives full text. 3 Sd: asmin ti. 4 Sd has a¤¤ÃthÃsmÅti here only. 5 Sd: iminà asmÅti. 6 Sd: sat 'asmÅti. 7 Sd omits evaæ. >/ #<[page 397]># %< AÂÂhÃrasa taïhÃvicaritÃni 397>% Ka¤ci dhammaæ anavakÃriæ\<*<1>*>/ karitvà rÆpaæ\<*<2>*>/ vedanaæ sa¤¤aæ saÇkhÃre vi¤¤Ãïaæ: iminà asmÅti chandaæ paÂi- labhati, iminà asmÅti mÃnaæ paÂilabhati, iminà asmÅti diÂÂhiæ paÂilabhati. Tasmiæ sati imÃni papa¤citÃni honti: iminà itth' asmÅti và iminà ev' asmÅti và iminà a¤¤a- th' asmÅti\<*<3>*>/ vÃ. Katha¤ ca iminà itth' asmÅti hoti? Iminà khattiyo 'smÅti và iminà brÃhmaïo 'smÅti và iminà vesso 'smÅti và iminà suddo 'smÅti và iminà gahaÂÂho 'smÅti và iminà pabbajito 'smÅti và iminà devo 'smÅti và iminà manusso 'smÅti và iminà rÆpÅ 'smÅti và iminà arÆpÅ 'smÅti và iminà sa¤¤Å 'smÅti và iminà asa¤¤Å 'smÅti và iminà neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å 'smÅti vÃ. Evaæ iminà ith' 'asmÅti hoti. Katha¤ ca iminà ev' asmÅti hoti? Parapuggalaæ upanidhÃya: yathà so khattiyo iminà tathà 'haæ khattiyo 'smÅti vÃ, yathà so brÃhmaïo iminà tathà 'haæ brÃhmaïo 'smÅti và . . . pe\<*<4>*>/ . . . yathà so neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å iminà tathà 'haæ neva- sa¤¤Å-nÃsa¤¤ÅsmÅti vÃ. Evaæ iminà ev' asmÅti hoti. Katha¤ ca iminà a¤¤ath' asmÅti\<*<5>*>/ hoti? Parapuggalaæ upanidhÃya: yathà so khattiyo iminà ïÃhaæ tathà khattiyo 'smÅti vÃ, yathà so brÃhmaïo iminà nÃhan tathà brÃhmaïo 'smÅti và . . . pe\<*<4>*>/ . . . yathà so neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å iminà nÃhaæ tathà neva- sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å 'smÅti va. Evaæ iminà a¤¤ath' asmÅti hoti. Katha¤ ca iminà bhavissan ti hoti? Ka¤ci dhammaæ anavakÃriæ\<*<6>*>/ karitvà rÆpaæ vedanaæ sa¤¤aæ saÇkhÃre vi¤¤Ãïaæ: iminà bhavissan ti chandaæ paÂilabhati, iminà bhavissan ti mÃnaæ paÂilabhati, iminà bhavissan ti diÂÂhiæ paÂilabhati. Tasmiæ sati imÃni papa¤citÃni honti: iminà itthaæ bhavissan ti và iminà evaæ bhavissan ti và iminà a¤¤athà bhavissan ti vÃ. Katha¤ ca iminà itthaæ bhavissan ti hoti? IminÃ\<*<7>*>/ khattiyo bhavissan ti và iminà brÃhmaïo bhavissan ti và iminà vesso bhavissan ti và iminà suddo bhavissan ti và iminà gahaÂÂho bhavissan ti và iminà pabbajito bhavissan ti và iminà devo bhavissan \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B: Ki¤ci dhammaæ avakÃrÅ. K: avakÃriæ. 2 Sd: rÆpà vedanÃ, &c. 3 Sd: asmin ti. 4 Sd gives full text. 5 K. and B: a¤¤athÃsmÅti. 6 Sd inserts iminÃ. See n. 1. 7 Sd inserts: Ka¤ci dhammaæ before iminà khattiyo, &c. >/ #<[page 398]># %<398 KhuddakavatthÆni>% ti và iminà manusso bhavissan ti và iminà rÆpÅ bhavissan ti và iminà arÆpÅ bhavissan ti và iminà sa¤¤Å bhavissan ti và iminà asa¤¤Å bhavissan ti và iminà neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å bhavissan ti vÃ. Evaæ iminà itthaæ bhavissan ti hoti. Katha¤ ca iminà evaæ bhavissan ti hoti? Parapuggalaæ upanidhÃya: yathà so khattiyo iminà tathà 'haæ khattiyo bhavissan ti vÃ, yathà so brÃhmaïo iminà tathà 'haæ brÃhmaïo bhavissan ti và . . . pe\<*<1>*>/ . . . yathà so neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å iminà tathà 'haæ neva- sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å bhavissan ti vÃ. Evaæ iminà evaæ bhavissan ti hoti. Katha¤ ca iminà a¤¤athà bhavissan ti hoti? Parapuggalaæ upanidhÃya: yathà so khattiyo iminà nÃhaæ tathà khattiyo bhavissan ti vÃ, yathà so brÃh- maïo iminà nÃhaæ tathà brÃhmaïo bhavissan ti vÃ, . . . pe . . . yathà so neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å iminà nÃhaæ tathà neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å bhavissan ti vÃ. Evaæ iminà a¤¤athà bhavissan ti hoti. Katha¤ ca iminà as' asmÅti hoti? Ka¤ci dhammaæ anavakÃriæ\<*<2>*>/ karitvà rÆpaæ vedanaæ\<*<3>*>/ sa¤¤aæ saÇkhÃre vi¤¤Ãïaæ: iminà nicco 'smi dhuvo 'smi sassato 'smi avipariïÃmadhammo 'smÅti. Evaæ iminà as' asmÅti hoti. Katha¤ ca iminà sÃt' asmÅti\<*<4>*>/ hoti? Ka¤ci dhammaæ anavakÃriæ\<*<2>*>/ karitvà rÆpaæ vedanaæ\<*<3>*>/ sa¤¤aæ saÇkhÃre vi¤¤Ãïaæ: iminà ucchijjissÃmi vinassis- sÃmi na bhavissÃmÅti. Evaæ iminà sÃt' asmÅti\<*<4>*>/ hoti. Katha¤ ca iminà siyan ti hoti? Ka¤ci dhammaæ anavakÃriæ\<*<2>*>/ karitvà rÆpaæ vedanaæ\<*<3>*>/ sa¤¤aæ saÇkhÃre vi¤¤Ãïaæ: iminà siyan ti chandaæ paÂilabhati iminà siyan ti mÃnaæ paÂilabhati iminà siyan ti diÂÂhiæ paÂilabhati. Tasmiæ sati imÃni papa¤citÃni honti: iminà itthaæ siyan ti vÃ. Iminà evaæ siyan ti và iminà a¤¤athà siyan ti vÃ. Katha¤ ca iminà itthaæ siyan ti hoti? Iminà khattiyo siyan ti và iminà brÃhmaïo siyan ti và iminà vesso siyan ti và iminà suddo siyan ti và iminà gahaÂÂho siyan ti và iminà pabbajito siyan ti và iminà devo siyan ti và iminà manusso siyan ti và iminà rÆpÅ siyan ti và iminà arÆpÅ siyan ti và iminà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd gives the text condensed. 2 K. and B: ava-. 3 Sd: rÆpà vedanÃ, &c. 4 Sd: sat'asmÅti. >/ #<[page 399]># %< AÂÂhÃrasa taïhÃvicaritÃni 399>% sa¤¤Å siyan ti và iminà asa¤¤Å siyan ti và iminà neva- sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å siyan ti vÃ. Evaæ iminà itthaæ siyan ti hoti. Katha¤ ca iminà evaæ siyan ti hoti? Parapuggalaæ upanidhÃya: yathà so khattiyo iminà tathà 'haæ khattiyo siyan ti vÃ, yathà so brÃhmaïo iminà tathà 'haæ brÃhmaïo siyan ti và . . . pe . . . yathà so neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å iminà tathÃhaæ neva-sa¤¤Å- nÃsa¤¤Å siyan ti vÃ. Evaæ iminà evaæ siyan ti hoti. Katha¤ ca iminà a¤¤athà siyan ti hoti? Parapuggalaæ upanidhÃya: yathà so khattiyo iminà nÃhaæ tathà khattiyo siyan ti vÃ, yathà so brÃhmaïo iminà nÃhaæ tathà brÃhmaïo siyan ti và . . . pe . . . {yathÃ} so neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å iminà nÃhaæ tathà neva- sa¤¤Å-nÃsä¤Å siyan ti vÃ. Evaæ iminà a¤¤athà siyan ti hoti. Katha¤ ca iminà apÃhaæ siyan ti hoti? Ka¤ci dhammaæ anavakÃriæ\<*<1>*>/ karitvà rÆpaæ vedanaæ\<*<2>*>/ sa¤¤aæ saÇkhÃre vi¤¤Ãïaæ: iminà apÃhaæ siyan ti chandaæ paÂilabhati, iminà apÃhaæ siyan ti mÃnaæ paÂi- labhati, iminà apÃhaæ siyan ti {diÂÂhiæ} paÂilabhati. Tasmiæ sati imÃni papa¤citÃni honti: iminà apÃhaæ itthaæ siyan ti và iminà apÃhaæ evaæ siyan ti và iminà apÃhaæ a¤¤athà siyan ti vÃ. Katha¤ ca iminà apÃhaæ itthaæ siyan ti hoti? Iminà apÃhaæ khattiyo siyan ti và iminà apÃhaæ brÃhmaïo siyan ti và iminà apÃhaæ vesso siyan ti và iminà apÃhaæ suddo siyan ti và iminà apÃhaæ gahaÂÂho siyan ti và iminà apÃhaæ pabbajito siyan ti và iminà apÃhaæ devo siyan ti và iminà apÃhaæ manusso siyan ti và iminà apÃhaæ rÆpÅ siyan ti và iminà {apÃhaæ} arÆpÅ siyan ti và iminà apÃhaæ sa¤¤Å siyan ti và iminà apÃhaæ asa¤¤Å siyan ti và iminà apÃhaæ neva-sa¤¤Å- nÃsa¤¤Å siyan ti vÃ. Evaæ iminà apÃhaæ itthaæ siyan ti hoti. Katha¤ ca iminà apÃhaæ evaæ siyan ti hoti? Parapuggalaæ upanidhÃya: yathà so khattiyo iminà apÃhaæ tathà khattiyo siyan ti vÃ, yathà so brÃhmaïo iminà apÃhaæ tathà brÃhmaïo siyan ti và . . . pe . . . yathà so neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å iminà apÃhaæ tathà neva- sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å siyan ti vÃ. Evaæ iminà apÃhaæ evaæ siyan ti hoti. Katha¤ ca iminà apÃhaæ a¤¤athà siyan ti hoti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K. and B: ava-. 2 Sd: rÆpà vedanÃ, &c. >/ #<[page 400]># %<400 KhuddakavatthÆni>% Parapuggalaæ upanidhÃya: yathà so khattiyo iminà apÃhaæ na tathà khattiyo siyan ti vÃ, yathà so brÃhmaïo iminà apÃhaæ na tathà brÃhmaïo siyan ti và . . . pe . . . yathà so neva-sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å iminà apÃhaæ na tathà neva sa¤¤Å-nÃsa¤¤Å siyan ti vÃ. Evaæ iminà apÃhaæ a¤¤athà siyan ti hoti. ImÃni aÂÂhÃrasa ÂaïhÃvicaritÃni bÃhirassa upÃdÃyÃ. Iti\<*<1>*>/ imÃni aÂÂhÃrasa taïhÃvicaritÃni ajjhattikassa upÃ- dÃya, imÃni aÂÂhÃrasa taïhÃvicaritÃni bÃhirassa upÃdÃya, tad-ekajjhaæ abhisaæyÆhitvà abhisaÇkhipitvà chattiæsa taïhÃvicaritÃni honti. Iti evarÆpÃni\<*<2>*>/ atÅtÃni chattiæsa taïhÃvicaritÃni anÃgatÃni chattiæsa taïhÃvicaritÃni paccuppannÃni chattiæsa taïhÃ- vicaritÃni, tad-ekajjhaæ abhisaæyÆhitvà abhisaÇkhipitvà aÂÂhasataæ taïhÃvicaritaæ\<*<3>*>/ hoti. Tattha katamÃni dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni BrahmajÃle\<*<4>*>/ veyyÃkaraïe vuttÃni BhagavatÃ? CattÃro sassatavÃdÃ, cattÃro ekaccasassatikÃ, cattÃro antÃnantikÃ, cattÃro amarÃvikkhepikÃ, dve adhiccasamup- pannikÃ, soÊasa sa¤¤ÅvÃdÃ,\<*<5>*>/ aÂÂha asa¤¤ÅvÃdÃ, aÂÂha neva- sa¤¤Å-nÃsa¤¤ÅvÃdÃ,\<*<6>*>/ satta ucchedavÃdÃ, pa¤ca diÂÂha- dhammanibbÃnavÃdÃ. ImÃni dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni Brah- majÃle veyyÃkaraïe vuttÃni BhagavatÃ. KHUDDAKAVATTHUVIBHA§GO SAMATTO SATTARASAMO.\<*<7>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K. omits. 2 Sd: ImÃni evarÆpÃni, &c. 3 B: aÂÂha taïhÃvicaritasataæ. 4 D. I, 44-5. 5 K: sa¤¤ivÃdà . . . asanni-. 6 So also K. 7 Sd: cuddavatthukaæ sattarasamaæ. K. and B. omit sattarasamo. B. has niÂÂhito for samatto. >/ #<[page 401]># %< Kati 401>% DHAMMAHADAYAVIBHA§GO. Kati khandhÃ, kati ÃyatanÃni, kati dhÃtuyo, kati saccÃni, kati indriyÃni, kati hetÆ, kati ÃhÃrÃ, kati phassÃ, kati vedanÃ, kati sa¤¤Ã, kati cetanÃ, kati cittÃni? Pa¤cakkhandhà dvÃdasÃyatanÃni aÂÂhÃrasa dhÃtuyo cattÃri saccÃni bÃvÅsatindriyÃni nava hetÆ cattÃro ÃhÃrà satta phassà satta vedanà satta sa¤¤Ã satta cetanà satta cittÃni. Tattha katame pa¤cakkhandhÃ? RÆpakkhandho vedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho: ime vuccanti pa¤cakkhandhÃ. Tattha katamÃni dvÃdasÃyatanÃni? CakkhÃyatanaæ rÆpÃyatanaæ sotÃyatanaæ saddÃyatanaæ ghÃnÃyatanaæ gandhÃyatanaæ jivhÃyatanaæ rasÃyatanaæ kÃyÃyatanaæ phoÂÂhabbÃyatanaæ manÃyatanaæ dhammÃyatanaæ: imÃni vuccanti dvÃdasÃyatanÃni. Tattha katamà aÂÂhÃrasa dhÃtuyo? CakkhudhÃtu rÆpadhÃtu cakkhuvi¤¤ÃïadhÃtu sotadhÃtu saddadhÃtu sotavi¤¤ÃïadhÃtu 26 \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 402]># %<402 Dhammahadayaæ>% ghÃnadhÃtu gandhadhÃtu ghÃnavi¤¤ÃïadhÃtu jivhÃdhÃtu rasadhÃtu jivhÃvi¤¤ÃïadhÃtu kÃyadhÃtu phoÂÂhabbadhÃtu kÃyavi¤¤ÃïadhÃtu manodhÃtu dhammadhÃtu manovi¤¤ÃïadhÃtu: imÃni vuccanti aÂÂhÃrasa dhÃtuyo. Tattha katamÃni cattÃri saccÃni? Dukkhasaccaæ samudayasaccaæ maggasaccaæ nirodhasaccaæ: imÃni vuccanti cattÃri saccÃni. Tattha katamÃni {bÃvÅsatindriyÃni}? Cakkhundriyaæ somanassindriyaæ sotindriyaæ domanassindriyaæ ghÃnindriyaæ upekhindriyaæ jivhindriyaæ saddhindriyaæ kÃyindriyaæ viriyindriyaæ manindriyaæ satindriyaæ itthindriyaæ samÃdhindriyaæ purisindriyaæ pa¤¤indriyaæ jÅvitindriyaæ\<*<1>*>/ ana¤¤Ãta¤¤assÃmÅtindriyaæ sukhindriyaæ a¤¤indriyaæ dukkhindriyaæ a¤¤ÃtÃvindriyaæ: imÃni vuccanti bÃvÅsatindriyÃni. Tattha katame nava hetÆ? Tayo kusalahetÆ tayo akusalahetÆ tayo avyÃkatahetÆ. Tattha katame tayo kusalahetÆ? Alobho kusalahetu adoso kusalahetu amoho kusala- hetu: ime tayo kusalahetÆ. Tattha katame tayo akusalahetÆ? Lobho akusalahetu doso akusalahetu moho akusala- hetu: ime tayo akusalahetÆ. Tattha katame tayo avyÃkatahetÆ? KusalÃnaæ dhammÃnaæ vipÃkato kiriyÃvyÃkatesu và dhammesu alobho adoso amoho: ime tayo avyÃkatahetÆ. Ime vuccanti nava hetÆ. Tattha katame cattÃro ÃhÃrÃ? KabaÊiÇkÃro ÃhÃro phassÃhÃro \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd puts this before purisindriyaæ. >/ #<[page 403]># %< Katame 403>% manosa¤cetanÃhÃro vi¤¤ÃïÃhÃro: ime vuccanti cattÃro ÃhÃrÃ. Tattha katame satta phassÃ? Cakkhusamphasso sotasamphasso ghÃnasamphasso jivhÃsamphasso kÃyasamphasso manodhÃtusamphasso manovi¤¤ÃïadhÃtusamphasso: ime vuccanti satta phassÃ. Tattha katamà satta vedanÃ? Cakkhusamphassajà vedanà sotasamphassajà vedanà ghÃnasamphassajà vedanà jivhÃsamphassajà vedanà kÃyasamphassajà vedanà manodhÃtusamphassajà vedanà manovi¤¤ÃïadhÃtusamphassajà vedanÃ: imà vuccanti satta vedanÃ. Tattha katamà satta sa¤¤Ã? Cakkhusamphassajà sa¤¤Ã sotasamphassajà sa¤¤Ã ghÃnasamphassajà sa¤¤Ã jivhÃsamphassajà sa¤¤Ã kÃyasamphasajà sa¤¤Ã manodhÃtusamphassajà sa¤¤Ã manovi¤¤ÃïadhÃtusamphassajà sa¤¤Ã: imà vuccanti satta sa¤¤Ã. Tattha katamà satta cetanÃ? Cakkhusamphassajà cetanà sotasamphassajà cetanà ghÃnasamphassajà cetanà jivhÃsamphassajà cetanà kÃyasamphasajà cetanà manodhÃtusamphassajà cetanà manovi¤¤ÃïadhÃtusamphassajà cetanÃ: imà vuccanti satta cetanÃ. Tattha katamÃni satta cittÃni? Cakkhuvi¤¤Ãïaæ sotavi¤¤Ãïaæ ghÃnavi¤¤Ãïaæ \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 404]># %<404 Dhammahadayaæ>% jivhÃvi¤¤Ãïaæ kÃyavi¤¤Ãïaæ manodhÃtu manovi¤¤ÃïadhÃtu: imÃni vuccanti satta cittÃni. KÃmadhÃtuyà kati khandhà . . . pe . . . kati cittÃni? KÃmadhÃtuyà pa¤cakkhandhà dvÃdasÃyatanÃni aÂÂhÃrasa dhÃtuyo tÅïi saccÃni\<*<1>*>/ bÃvÅsatindriyÃni nava hetÆ cattÃro ÃhÃrà satta phassà satta vedanà satta sa¤¤Ã satta cetanà satta cittÃni. Tattha katame kÃmadhÃtuyà pa¤cakkhandhÃ? RÆpakkhandho . . . pe . . . vi¤¤Ãïakkhandho: ime vuccanti kÃmadhÃtuyà pa¤cakkhandhÃ. Tattha katamÃni kÃmadhÃtuyà dvÃdasÃyatanÃni? CakkhÃyatanaæ rÆpÃyatanaæ . . . pe . . . manÃyatanaæ dhammÃyatanaæ: imÃni vuccanti kÃmadhÃtuyà dvÃdasÃ- yatanÃni. Tattha katamà kÃmadhÃtuyà aÂÂhÃrasa dhÃtuyo? CakkhudhÃtu rÆpÃdhÃtu cakkhuvi¤¤ÃïadhÃtu . . . pe . . . manodhÃtu dhammadhÃtu manovi¤¤ÃïadhÃtu: imà vuccanti kÃmadhÃtuyà aÂÂhÃrasa dhÃtuyo. Tattha katamÃni kÃmadhÃtuyà tÅïi saccÃni?\<*<1>*>/ Dukkhasaccaæ samudayasaccaæ maggasaccaæ: imÃni vuccanti kÃmadhÃtuyà tÅïi saccÃni. Tattha katamÃni kÃmadhÃtuyà bÃvÅsatindriyÃni? Cakkhundriyaæ . . . pe . . . a¤¤indriyaæ a¤¤ÃtÃvin- driyaæ: imÃni vuccanti kÃmadhÃtuyà bÃvÅsatindriyÃni. Tattha katame kÃmadhÃtuyà nava hetÆ? Tayo kusalahetÆ tayo akusalahetÆ tayo avyÃkatahetÆ: ime vuccanti kÃmadhÃtuyà nava hetÆ.\<*<2>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So K. also. Cf. above, pp. 114 following. 2 Sd: Tattha katame tayo kusalà hetÆ, &c., as above, p. 402. >/ #<[page 405]># %< RÆpadhÃtu 405>% Tattha katame kÃmadhÃtuyà cattÃro ÃhÃrÃ? KabaÊiæ- kÃro ÃhÃro phassÃhÃro manosa¤cetanÃhÃro vi¤¤ÃïÃhÃro: ime vuccanti {kÃmadhÃtuyÃ} cattÃro ÃhÃrÃ. Tattha katame kÃmadhÃtuyà satta phassÃ? Cakkhusamphasso . . . pe . . . manovi¤¤ÃïadhÃtu- samphasso: ime vuccanti kÃmadhÃtuyà satta phassÃ. Tattha katamà kÃmadhÃtuyà satta vedanà . . . satta sa¤¤Ã . . . satta cetanà . . . satta cittÃni? Cakkhu- vi¤¤Ãïaæ . . . pe . . . manodhÃtu manovi¤¤ÃïadhÃtu: imÃni vuccanti kÃmadhÃtuyà satta cittÃni. RÆpadhÃtuyà kati khandhà . . . pe . . . kati cittÃni? RÆpadhÃtuyà pa¤cakkhandhà cha ÃyatanÃni nava dhÃtuyo tÅïi saccÃni cuddasindriyÃni aÂÂha hetÆ tayo ÃhÃrà cattÃro phassà catasso vedanà catasso sa¤¤Ã catasso cetanà cattÃri cittÃni. Tattha katame rÆpadhÃtuyà pa¤cakkhandhÃ? RÆpakkhandho . . . pe . . . vi¤¤Ãïakkhandho: ime vuccanti rÆpadhÃtuyà pa¤cakkhandhÃ. Tattha katamÃni rÆpadhÃtuyà cha ÃyatanÃni? CakkhÃyatanaæ rÆpÃyatanaæ sotÃyatanaæ soddÃyatanaæ manÃyatanaæ dhammÃyatanaæ: imÃni vuccanti rÆpa- dhÃtuyà cha ÃyatanÃni. Tattha katamà rÆpadhÃtuyà nava dhÃtuyo? CakkhudhÃtu rÆpadhÃtu cakkhuvi¤¤ÃïadhÃtu sota- dhÃtu saddadhÃtu sotavi¤¤ÃïadhÃtu manodhÃtu dhamma- dhÃtu manovi¤¤ÃïadhÃtu: imÃni vuccanti rÆpadhÃtuyà nava dhÃtuyo. Tattha katamÃni rÆpadhÃtuyà tÅïi saccÃni? Dukkhasaccaæ samudayasaccaæ maggasaccaæ: imÃni vuccanti rÆpadhÃtuyà tÅïi saccÃni. Tattha katamÃni rÆpadhÃtuyà cuddasindriyÃni? Cakkhundriyaæ sotindriyaæ manindriyaæ jÅvitindriyaæ\<*<1>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sd and B. K omits, giving thirteen only. >/ #<[page 406]># %<406 Dhammahadayaæ>% somanassindriyaæ upekhindriyaæ saddhindriyaæ viriyin- driyaæ satindriyaæ samÃdhindriyaæ pa¤¤indriyaæ ana¤¤Ã- ta¤¤assÃmÅtindriyaæ\<*<1>*>/ a¤¤indriyaæ a¤¤ÃtÃvindriyaæ: imÃni vuccanti rÆpadhÃtuyà cuddasindriyÃni. Tattha katame rÆpadhÃtuyà aÂÂha hetÆ? Tayo kusalahetÆ dve akusalahetÆ tayo avyÃkatahetÆ. Tattha katame tayo kusalahetÆ? Alobho kusalahetu adoso kusalahetu amoho kusala- hetu: ime tayo kusalahetÆ. Tattha katame dve akusalahetÆ? Lobho akusalahetu moho akusalahetu: ime dve akusalahetÆ. Tattha katame tayo avyÃkatahetÆ? KusalÃnaæ dhammÃnaæ vipÃkato kiriyÃvyÃkatesu và dhammesu alobho adoso amoho: ime tayo avyÃkatahetÆ: ime vuccanti rÆpadhÃtuyà aÂÂha hetÆ. Tattha katame rÆpadhÃtuyà tayo ÃhÃrÃ? PhassÃhÃro manosa¤cetanÃhÃro vi¤¤ÃïÃhÃro: ime vuccanti rÆpadhÃtuyà tayo ÃhÃrÃ. Tattha katame rÆpadhÃtuyà cattÃro phassÃ? Cakkhusamphasso sotasamphasso manodhÃtusamphasso manovi¤¤ÃïadhÃtusamphasso: ime vuccanti rÆpadhÃtuyà cattÃro phassÃ. Tattha katamà rÆpadhÃtuyà catasso vedanÃ\<*<2>*>/ . . . catasso sa¤¤Ã . . . catasso cetanà . . . cattÃrÅ cittÃni? Cakkhuvi¤¤Ãïaæ sotavi¤¤Ãïaæ manodhÃtu manovi¤¤Ã- ïadhÃtu: imÃni vuccanti rÆpadhÃtuyà cattÃri cittÃni. ArÆpadhÃtuyà kati khandhà . . . pe\<*<2>*>/ . . . kati cittÃni? ArÆpadhÃtuyà cattÃro khandhà dve ÃyatanÃni\<*<3>*>/ dve dhÃtuyo tÅïi saccÃni ekÃdasindriyÃni aÂÂha hetÆ tayo ÃhÃrà eko phasso ekà vedanà ekà sa¤¤Ã ekà cetanà ekaæ cittaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: ana¤¤at-. 2 Sd condenses nothing. 3 Sd: dvÃyat-. >/ #<[page 407]># %< ApariyÃpannaæ 407>% Tattha katame arÆpadhÃtuyà cattÃro khandhÃ? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho: ime vuccanti arÆpadhÃtuyà cattÃro khandhÃ. Tattha katamÃni arÆpadhÃtuyà dve ÃyatanÃni?\<*<1>*>/ ManÃyatanaæ dhammÃyatanaæ: imÃni vuccanti arÆpa- dhÃtuyà dve ÃyatanÃni. Tattha katamà arÆpadhÃtuyà dve dhÃtuyo? Manovi¤¤ÃïadhÃtu dhammadhÃtu: imà vuccanti arÆpa- dhÃtuyà dve dhÃtuyo. Tattha katamÃni arÆpadhÃtuyà tÅïi saccÃni? Dukkhasaccaæ samudayasaccaæ maggasaccaæ: imÃni vuccanti arÆpadhÃtuyà {tÅïi} saccÃni. Tattha katamÃni arÆpadhÃtuyà ekÃdasindriyÃni? Manindriyaæ jÅvitindriyaæ somanassindriyaæ upekhin- driyaæ saddhindriyaæ viriyindriyaæ satindriyaæ samÃdh- indriyaæ pa¤¤indriyaæ a¤¤indriyaæ a¤¤ÃtÃvindriyaæ: imÃni vuccanti arÆpadhÃtuyà ekÃdasindriyÃni. Tattha katame arÆpadhÃtuyà aÂÂh hetÆ? Tayo kusalahetÆ dve akusalahetÆ tayo avyÃkatahetÆ: ime vuccanti arÆpadhÃtuyà aÂÂha hetÆ.\<*<2>*>/ Tattha katame arÆpadhÃtuyà tayo ÃhÃrÃ? PhassÃhÃro manosa¤cetanÃhÃro vi¤¤ÃïÃhÃro: ime vuccanti arÆpadhÃtuyà tayo ÃhÃrÃ. Tattha katame arÆpadhÃtuyà eko phasso? Manovi¤¤ÃïadhÃtusamphasso: ayaæ vuccati arÆpadhÃ- tuyà eko phasso. Tattha katamà arÆpadhÃtuyà ekà vedanà . . . ekà sa¤¤Ã . . . ekà cetanà . . . ekaæ cittaæ? Manovi¤¤ÃïadhÃtu: idan vuccati arÆpadhÃtuyà ekaæ cittaæ. ApariyÃpanne kati khandhà . . . pe . . . kati {cittÃni}? ApariyÃpanne cattÃro khandhà dve ÃyatanÃni dve dhÃtuyo dve saccÃni dvÃdasindriyÃni cha hetÆ tayo ÃhÃrà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: dvÃyat-. 2 Sd gives the analysis, the eight causes being those given for rÆpadhÃtu above. >/ #<[page 408]># %<408 Dhammahadayaæ>% eko phasso ekà vedanà ekà sa¤¤Ã ekà cetanà ekaæ cittaæ. Tattha katame apariyÃpanne cattÃro khandhÃ? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho: ime vuccanti apariyÃpanne cattÃro khandhÃ. Tattha katamÃni apariyÃpanne dve ÃyatanÃni? ManÃyatanaæ dhammÃyatanaæ: imÃni vuccanti apariyÃ- panne dve ÃyatanÃni. Tattha katamÃni apariyÃpanne dve dhÃtuyo? Manovi¤¤ÃïadhÃtu dhammadhÃtu: imà vuccanti apari- yÃpanne dve dhÃtuyo. Tattha katamÃni apariyÃpanne dve saccÃni? Maggasaccaæ nirodhasaccaæ: imÃni vuccanti apariyÃ- panne dve saccÃni. Tattha katamÃni apariyÃpanne dvÃdasindriyÃni? Manindriyaæ jÅvitindriyaæ somanassindriyaæ upekhin- driyaæ saddhindriyaæ viriyindriyaæ satindriyaæ samÃdhin- driyaæ pa¤¤indriyaæ ana¤¤Ãta¤¤assÃmÅtindriyaæ\<*<1>*>/ a¤¤in- driyaæ a¤¤ÃtÃvindriyaæ: imÃni vuccanti apariyÃpanne dvÃdasindriyÃni. Tattha katame apariyÃpanne cha hetÆ? Tayo kusalahetÆ tayo avyÃkatahetÆ. Tattha katame tayo kusalahetÆ? Alobho kusalahetu adoso kusalahetu amoho kusalahetu: ime tayo kusalahetÆ. Tattha katame tayo avyÃkatahetÆ? KusalÃnaæ dhammÃnaæ vipÃkato alobho adoso amoho: ime tayo avyÃkatahetÆ: ime vuccanti apariyÃpanne cha hetÆ. Tattha katame apariyÃpanne tayo ÃhÃrÃ? PhassÃhÃro manosa¤cetanÃhÃro vi¤¤ÃïÃhÃro: ime vuccanti apariyÃpanne tayo ÃhÃrÃ. Tattha katamo apariyÃpanne eko phasso? Manovi¤¤ÃïadhÃtusamphasso: ayaæ vuccati apariyÃ- panne eko phasso. Tattha katamà apariyÃpanne ekà vedanà . . . ekà sa¤¤Ã . . . ekà cetanà . . . ekaæ cittaæ? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: ana¤¤a-. >/ #<[page 409]># %< RÆpadhÃtupariyÃpannaæ 409>% Manovi¤¤ÃïadhÃtu:\<*<1>*>/ idaæ vuccati apariyÃpanne ekaæ cittaæ. Pa¤cannaæ khandhÃnaæ kati kÃmadhÃtupariyÃpannÃ, kati na kÃmadhÃtupariyÃpannà . . . pe . . . sattanaæ cittÃ- naæ kati kÃmadhÃtupariyÃpannÃ, kati na kÃmadhÃtu- pariyÃpannÃ? RÆpakkhandho kÃmadhÃtupariyÃpanno. CattÃro khan- dhà siyà kÃmadhÃtupariyÃpannà siyà no kÃmadhÃtupariyÃ- pannÃ. DasÃyatanà kÃmadhÃtupariyÃpannÃ. Dve Ãyatanà siyà kÃmadhÃtupariyÃpannà siyà na kÃmadhÃtupariyÃpannÃ. SoÊasa dhÃtuyo kÃmadhÃtupariyÃpannÃ. Dve dhÃtuyo siyà kÃmadhÃtupariyÃpannà siyà na kÃmadhÃtupariyÃ- pannÃ. Samudayasaccaæ kÃmadhÃtupariyÃpannaæ. Dve saccà na kÃmadhÃtupariyÃpannÃ. Dukkhasaccaæ siyà kÃmadhÃ- tupariyÃpannaæ siyà na kÃmadhÃtupariyÃpannaæ. Dasindriyà kÃmadhÃtupariyÃpannÃ. TÅïindriyà na kÃmadhÃtupariyÃpannÃ. Navindriyà siyà kÃmadhÃtu- pariyÃpannà siyà na kÃmadhÃtupariyÃpannÃ. Tayo akusalÃhetÆ kÃmadhÃtupariyÃpannÃ. Cha hetÆ siyà kÃmadhÃtupariyÃpannà siyà na kÃmadhÃtupariyÃ- pannÃ. KabaliÇkÃro ÃhÃro kÃmadhÃtupariyÃpanno. Tayo ÃhÃrà siyà kÃmadhÃtupariyÃpannà siyà na kÃmadhÃtupariyÃ- pannÃ. Cha phassà kÃmadhÃtupariyÃpannÃ. Manovi¤¤Ãïa- dhÃtu-samphasso siyà kÃmadhÃtupariyÃpanno siyà na kÃmadhÃtupariyÃpanno. Cha vedanÃ, cha sa¤¤Ã, chà cetanÃ, cha città kÃma- dhÃtupariyÃpannÃ. Manovi¤¤ÃïadhÃtu siyà kÃmadhÃtu- pariyapannà siyà na kÃmadhÃtupariyÃpannÃ. Pa¤cannaæ khandhÃnaæ kati rÆpadhÃtupariyÃpannÃ, kati na rÆpadhÃtupariyÃpannà . . . pe . . . sattÃnaæ cittÃnaæ kati rÆpadhÃtupariyÃpannÃ, kati na rÆpadhÃtu- pariyÃpannÃ? RÆpakkhandho na rÆpadhÃtupariyÃpanno. CattÃro \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: Tattha katamà apariyÃpanne ekà vedanà . . . ekà sa¤¤Ã . . . ekà cetanÃ? Manovi¤¤ÃïadhÃtusamphassajà cetanÃ: ayaæ vuccanti apariyÃpanne ekà cetanÃ. Tattha katamaæ . . . ekaæ cittaæ? &c. >/ #<[page 410]># %<410 Dhammahadayaæ>% khandhà siyà rÆpadhÃtupariyÃpannà siyà na rÆpadhÃtu- pariyÃpannÃ. DasÃyatanà na rÆpadhÃtupariyÃpannÃ. Dve ÃyatanÃ\<*<1>*>/ siyà rÆpadhÃtupariyÃpannà siyà na rÆpadhÃtupariyÃpannÃ. SoÊasa dhÃtuyo na rÆpadhÃtupariyÃpannÃ. Dve dhÃtuyo siyà rÆpadhÃtupariyÃpannà siyà na rÆpadhÃtupariyÃpannÃ. TÅïi saccÃni\<*<2>*>/ na rÆpadhÃtupariyÃpannÃ. Dukkhasaccaæ siyà rÆpadhÃtupariyÃpannaæ siyà na rÆpadhÃtupariyÃ- pannaæ. Terasindriyà na rÆpadhÃtupariyÃpannÃ. Navindriyà siyà rÆpadhÃtupariyÃpannà siyà na rÆpadhÃtupariyÃpannÃ. Tayo akusalahetÆ na rÆpadhÃtupariyÃpannÃ. Cha hetÆ siyà rÆpadhÃtupariyÃpannà siyà na rÆpadhÃtupariyÃpannÃ. KabaÊiÇkÃro ÃhÃro na rÆpadhÃtupariyÃpanno. Tayo ÃhÃrà siyà rÆpadhÃtupariyÃpannà siyà na rÆpadhÃtupariyÃ- pannÃ. Cha phassà na rÆpadhÃtupariyÃpannÃ. Manovi¤¤Ãïa- dhÃtusamphasso siyà rÆpadhÃtupariyÃpanno siyà na rÆpa- dhÃtupariyÃpanno. Cha vedanà . . . cha sa¤¤Ã . . . cha cetanà . . . cha città na\<*<3>*>/ rÆpadhÃtupariyÃpannÃ. Manovi¤¤ÃïadhÃtu siyà rÆpadhÃtupariyÃpannà siyà na rÆpadhÃtupariyÃpannÃ. Pa¤cannaæ khandhÃnaæ kati arÆpadhÃtupariyÃpannÃ, kati na arÆpadhÃtupariyÃpannà . . . pe . . . satannaæ cittÃnaæ kati arÆpadhÃtupariyÃpannÃ, kati na arÆpadhÃtu- pariyÃpannÃ. RÆpakkhandho na arÆpadhÃtupariyÃpanno. CattÃro khandhà siyà arÆpadhÃtupariyÃpannà siyà na arÆpadhÃtu- pariyÃpannÃ. DasÃyatanà na arÆpadhÃtupariyÃpannÃ. Dve ÃyatanÃ\<*<1>*>/ siyà arÆpadhÃtupariyÃpannà siyà na arÆpadhÃtupariyÃ- pannÃ. Solasa dhÃtuyo na arÆpadhÃtupariyÃpannÃ. Dve dhÃtuyo siyà arÆpadhÃtupariyÃpannà siyà na arÆpadhÃtupariyÃ- pannÃ. TÅïi saccà na\<*<4>*>/ arÆpadhÃtupariyÃpannÃ. Dukkhasaccaæ siyà arÆpadhÃtupariyÃpannaæ siyà na arÆpadhÃtupariyÃ- pannaæ. Cuddasindriyà na arÆpadhÃtupariyÃpannÃ. AÂÂhindriyà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: dvÃyat-. 2 K: saccÃ. 3 Sd: cha cittÃni rÆpadhÃtu-, &c. 4 Sd: tÅïi saccÃni arÆpadhÃtu-. >/ #<[page 411]># %< KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe pÃtubhÃvo 411>% siyà arÆpadhÃtupariyÃpannà siyà na arÆpadhÃtupariyÃ- pannÃ. Tayo akusalahetÆ na arÆpadhÃtupariyÃpannÃ. Cha hetÆ siyà arÆpadhÃtupariyÃpannà siyà na arÆpadhÃtupariyÃ- pannÃ. KabaÊiÇkÃro ÃhÃro na arÆpadhÃtupariyÃpanno. Tayo ÃhÃrà siyà arÆpadhÃtupariyÃpannà siyà na arÆpadhÃtu- pariyÃpannÃ. Cha phassà na arÆpadhÃtupariyÃpannÃ. Manovi¤¤Ãïa- dhÃtusamphasso siyà arÆpadhÃtupariyÃpanno siyà na arÆpadhÃtupariyÃpanno. Cha vedanà . . . cha sa¤¤Ã . . . cha cetanà . . . cha città na arÆpadhÃtupariyÃpannÃ. Manovi¤¤ÃïadhÃtu siyà arÆpadhÃtupariyÃpannà siyà na arÆpadhÃtupariyÃ- pannÃ. {Pa¤cannaæ} khandhÃnaæ kati pariyÃpannÃ, kati apariyÃ- pannÃ; . . . pe . . . sattannaæ cittÃnaæ kati pariyÃpannÃ, kati apariyÃpannÃ? RÆpakkhandho pariyÃpanno. CattÃro khandhà siyà pariyÃpannà siyà apariyÃpannÃ. DasÃyatanà pariyÃpannÃ. Dve ÃyatanÃ\<*<1>*>/ siyà pariyÃ- pannà siyà apariyÃpannÃ. Solasa dhÃtuyo pariyÃpannÃ. Dve dhÃtuyo siyà pariyÃ- pannà siyà apariyÃpannÃ. Dve saccà pariyÃpannÃ. Dve saccà apariyÃpannÃ. Dasindriyà pariyÃpannÃ. TÅïindriyà apariyÃpannÃ. Navindriyà siyà pariyÃpannà siyà apariyÃpannÃ. Tayo akusalahetÆ pariyÃpannÃ. Cha hetÆ siyà pariyÃ- pannà siyà apariyÃpannÃ. KabaliÇkÃro ÃhÃro pariyÃpanno. Tayo ÃhÃrà siyà pariyÃpannà siyà apariyÃpannÃ. Cha phassà pariyÃpannÃ. Manovi¤¤ÃïadhÃtusamphasso siyà pariyÃpanno siyà apariyÃpanno. Cha vedanà . . . cha sa¤¤Ã . . . cha cetanà . . . cha città pariyÃpannÃ. Manovi¤¤ÃïadhÃtu siyà pariyÃpannà siyà apariyÃpannÃ. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe\<*<2>*>/ kati khandhà pÃtubha- vanti . . . pe . . . kati cittÃni pÃtubhavanti? KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe sabbesaæ pa¤cakkhandhà pÃtubhavanti, kassaci ekÃdasÃyatanÃni pÃtubhavanti, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: dvÃyat-. 2 B. and K: upapatti- throughout. >/ #<[page 412]># %<412 Dhammahadayaæ>% kassaci dasÃyatanÃni pÃtubhavanti, kassaci aparÃni dasÃya- tanÃni pÃtubhavanti, kassaci navÃyatanÃni pÃtubhavanti, kassaci sattÃyatanÃni pÃtubhavanti; kassaci ekÃdasa dhÃtuyo pÃtubhavanti, kassaci dasa dhÃtuyo pÃtubhav- anti, kassaci aparà dasa dhÃtuyo pÃtubhavanti, kassaci nava dhÃtuyo pÃtubhavanti, kassaci satta dhÃtuyo pÃtu- bhavanti, sabbesaæ ekaæ saccaæ pÃtubhavati, kassaci cuddasindriyÃni pÃtubhavanti, kassaci terasindriyÃni pÃtu- bhavanti, kassaci aparÃni terasindriyÃni pÃtubhavanti, kassaci dvÃdasindriyÃni pÃtubhavanti, kassaci dasindriyÃni pÃtubhavanti, kassaci navindriyÃni pÃtubhavanti, kassaci aparÃni navindriyÃni pÃtubhavanti, kassaci aÂÂhindriyÃni pÃtubhavanti, kassaci aparÃni aÂÂhindriyÃni pÃtu- bhavanti, kassaci satindriyÃni pÃtubhavanti, kassaci pa¤cindriyÃni pÃtubhavanti, kassaci cattÃrindriyÃni pÃtu- bhavanti; kassaci tayo hetÆ pÃtubhavanti, kassaci dve hetÆ pÃtubhavanti, keci ahetukà pÃtubhavanti; sabbesaæ cattÃro ÃhÃrà pÃtubhavanti; sabbesaæ eko phasso pÃtu- bhavati; sabbesaæ ekà vedanà . . . ekà sa¤¤Ã . . . ekà cetanà . . . ekaæ cittaæ pÃtubhavati. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe sabbesaæ katame pa¤cak- khandhà pÃtubhavanti? RÆpakkhandho . . . pe . . . vi¤¤Ãïakkhandho. KÃma- dhÃtuyà uppattikkhaïe sabbesaæ ime pa¤cakkhandhà pÃtu- bhavanti. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe kassa ekÃdasÃyatanÃni pÃtubhavanti? KÃmÃvacarÃnaæ devÃnaæ paÂhamakappikÃnaæ manus- sÃnaæ opapÃtikÃnaæ petÃnaæ opapÃtikÃnaæ asurÃnaæ opapÃ- tikÃnaæ tiracchÃnagatÃnaæ nerayikÃnaæ paripuïïÃya- tanÃnaæ uppattikkhaïe ekÃdasÃyatanÃni pÃtubhavanti: cakkhÃyatanaæ rÆpÃyatanaæ sotÃyatanaæ\<*<1>*>/ ghÃnÃyatanaæ gandhÃyatanaæ jivhÃyatanaæ rasÃyatanaæ kÃyÃyatanaæ phoÂÂhabbÃyatanaæ manÃyatanaæ dhammÃyatanaæ. KÃma- dhÃtuyà uppattikkhaïe etesaæ imÃni ekÃdasÃyatanÃni pÃtu- bhavanti. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe kassa dasÃyatanÃni pÃtu- bhavanti? OpapÃtikÃnaæ petÃnaæ opapÃtikÃnaæ asÆrÃnaæ opapÃti- kÃnaæ tiracchÃnagatÃnaæ nerayikÃnaæ jaccandhÃnaæ\<*<2>*>/ uppattikkhaïe dasÃyatanÃni pÃtubhavanti: rupÃyatanaæ sotÃyatanaæ ghÃnÃyatanaæ gandhÃyatanaæ jivhÃyatanaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 ALL texts omit saddÃyatanaæ. 2 Sd: jaccakkhandhÃnaæ. >/ #<[page 413]># %< KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe pÃtubhÃvo 413>% rasÃyatanaæ kÃyÃyatanaæ phoÂÂhabbÃyatanaæ manÃya- tanaæ dhammÃyatanaæ. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe etesaæ imÃni dasÃyatanÃni pÃtubhavanti. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe kassa aparÃni dasÃya- tanÃni pÃtubhavanti? OpapÃtikÃnaæ petÃnaæ opapÃtikÃnaæ asurÃnaæ opapÃti- kÃnaæ tiracchÃnagatÃnaæ nerayikÃnaæ jaccabadhirÃnaæ\<*<1>*>/ uppattikkhaïe dasÃyatanÃni pÃtubhavanti: cakkhÃya- tanaæ rÆpÃyatanaæ ghÃnÃyatanaæ gandhÃyatanaæ jivhÃ- yatanaæ rasÃyatanaæ kÃyÃyatanaæ phoÂÂhabbÃyatanaæ manÃyatanaæ dhammÃyatanaæ. KÃmadhÃtuyà uppattik- khaïe etesaæ imÃni dasÃyatanÃni pÃtubhavanti. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe kassa navÃyatanÃni pÃtu- bhavanti? OpapÃtikÃnaæ petÃnaæ opapÃtikÃnaæ asurÃnaæ opapÃti- kÃnaæ tiracchÃnagatÃnaæ nerayikÃnaæ jaccandhabadhi- rÃnaæ uppattikkhaïe navÃyatanÃni\<*<2>*>/ pÃtubhavanti: rÆpÃ- yatanaæ ghÃnÃyatanaæ gandhÃyatanaæ jivhÃyatanaæ rasÃ- yatanaæ kÃyÃyatanaæ phoÂÂhabbÃyatanaæ manÃyatanaæ dhammÃyatanaæ. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe etesaæ imÃni navÃyatanÃni pÃtubhavanti. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe kassa sattÃyatanÃni pÃtu- bhavanti? GabbhaseyyakÃnaæ sattÃnaæ uppattikkhaïe sattÃya- tanÃni pÃtubhavanti: rÆpÃyatanaæ gandhÃyatanaæ rasÃya- tanaæ kÃyÃyatanaæ phoÂÂhabbÃyatanaæ manÃyatanaæ dhammÃyatanaæ. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe etesaæ imÃni sattÃyatanÃni pÃtubhavanti. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe kassa ekÃdasa dhÃtuyo pÃtubhavanti? KÃmÃvacarÃnaæ devÃnaæ paÂhamakappikÃnaæ manus- sÃnaæ opapÃtikÃnaæ petÃnaæ opapÃtikÃnaæ asurÃnaæ opapÃti- kÃnaæ tiracchÃnagatÃnaæ nerayikÃnaæ paripuïïÃyatanÃnaæ uppattikkhaïe ekÃdasa dhÃtuyo pÃtubhavanti: cakkhudhÃtu rÆpadhÃtu sotadhÃtu ghÃnadhÃtu gandhadhÃtu jivhÃ- dhÃtu rasadhÃtu kÃyadhÃtu phoÂÂhabbadhÃtu manovi¤¤Ã- ïadhÃtu dhammadhÃtu. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe etesaæ imÃni ekÃdasa dhÃtuyo pÃtubhavanti. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe kassa dasa dhÃtuyo pÃtu- bhavanti? OpapÃtikÃnaæ petÃnaæ opapÃtikÃnaæ asurÃnaæ opapÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: jaccandhabadhirÃnaæ, which is inconsistent with context. 2 Sd: nava Ãyat-. >/ #<[page 414]># %<414 Dhammahadayaæ>% tikÃnaæ tiracchÃnagatÃnaæ nerayikÃnaæ jaccandhÃnaæ uppattikkhaïe dasa dhÃtuyo pÃtubhavanti: rÆpadhÃtu sotadhÃtu ghÃnadhÃtu gandhadhÃtu jivhÃdhÃtu rasadhÃtu kÃyadhÃtu phoÂÂhabbadhÃtu manovi¤¤ÃïadhÃtu dhamma- dhÃtu.\<*<1>*>/ KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe etesaæ imÃni dasa dhÃtuyo pÃtubhavanti. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe kassa aparà dasa dhÃtuyo pÃtubhavanti? OpapÃtikÃnaæ petÃnam opapÃtikÃnaæ asurÃnaæ opapÃ- tikÃnaæ tiracchÃnagatÃnaæ nerayikÃnaæ jaccabadhirÃ- naæ\<*<2>*>/ uppattikkhaïe dasa dhÃtuyo pÃtubhavanti: cakkhu- dhÃtu rÆpadhÃtu ghÃnadhÃtu gandhadhÃtu jivhÃdhÃtu rasadhÃtu kÃyadhÃtu phoÂÂhabbadhÃtu manovi¤¤Ã- ïadhÃtu dhammadhÃtu. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe etesaæ imà dasa dhÃtuyo pÃtubhavanti. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe kassa nava dhÃtuyo pÃtu- bhavanti? OpapÃtikÃnaæ petÃnaæ opapÃtikÃnaæ asurÃnaæ opapÃti- kÃnaæ tiracchÃnagatÃnaæ nerayikÃnaæ jaccandhabadhirÃ- naæ uppattikkhaïe nava dhÃtuyo pÃtubhavanti: rÆpadhÃtu ghÃnadhÃtu gandhadhÃtu jivhÃdhÃtu rasadhÃtu kÃya- dhÃtu phoÂÂhabbadhÃtu manovi¤¤ÃïadhÃtu dhammadhÃtu. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe etesaæ imà nava dhÃtuyo pÃtubhavanti. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe kassa satta dhÃtuyo pÃtu- bhavanti? GabbhaseyyakÃnaæ sattÃnaæ uppattikhaïe satta dhÃtuyo pÃtubhavanti: rÆpadhÃtu gandhadhÃtu rasadhÃtu kÃya- dhÃtu phoÂÂhabbadhÃtu manovi¤¤ÃïadhÃtu dhamma- dhÃtu. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe etesaæ imà satta dhÃtuyo pÃtubhavanti. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe sabbesaæ katamaæ ekaæ saccaæ pÃtubhavati? Dukkhasaccaæ. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe sabbesaæ idaæ ekaæ saccaæ pÃtubhavati. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe kassa cuddasindriyÃni pÃtubhavanti? KÃmÃvacarÃnaæ devÃnaæ sahetukÃnaæ ¤ÃïasampayuttÃ- naæ uppattikkhaïe cuddasindriyÃni pÃtubhavanti: cak- khundriyaæ sotindriyaæ ghÃnindriyaæ jivhindriyaæ kÃyin- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd adds manodhÃtu, making eleven. 2 Sd: jaccandhabadhirÃnaæ, which is inconsistent with context. >/ #<[page 415]># %< KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe pÃtubhÃvo 415>% driyaæ manindriyaæ\<*<1>*>/ itthindriyaæ và purisindriyaæ và jÅvitindriyaæ\<*<2>*>/ somanassindriyaæ và upekhindriyaæ vÃ, saddhindriyaæ viriyindriyaæ satindriyaæ samÃdhindriyaæ pa¤¤indriyaæ. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe etesaæ imÃni cuddasindriyÃni pÃtubhavanti. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe kassa terasindriyÃni pÃtu- bhavanti? KÃmÃvacarÃnaæ devÃnaæ sahetukÃnaæ ¤Ãïavippayut- tÃnaæ uppattikkhaïe terasindriyÃni pÃtubhavanti: cak- khundriyaæ sotindriyaæ ghÃnindriyaæ jivhindriyaæ kÃyin- driyaæ manindriyaæ itthindriyaæ và purisindriyaæ và jÅvitindriyaæ\<*<2>*>/ somanassindriyaæ và upekhindriyaæ và saddhindriyaæ viriyindriyaæ satindriyaæ samÃdhindriyaæ. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe etesaæ imÃni terasindriyÃni pÃtubhavanti. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe kassa aparÃni terasin driyÃni pÃtubhavanti? PaÂhamakappikÃnaæ manussÃnaæ sahetukÃnaæ ¤Ãïasam- payuttÃnaæ uppattikkhaïe terasindriyÃni pÃtubhavanti: cakkhundriyaæ sotindriyaæ ghÃnindriyaæ jivhindriyaæ kÃyindriyaæ manindriyaæ jÅvitindriyaæ somanassindriyaæ và upekhindriyaæ vÃ\<*<3>*>/ saddhindriyaæ viriyindriyaæ satin- driyaæ samÃdhindriyaæ pa¤¤indriyaæ. KÃmadhÃtuyà uppatikkhaïe etesaæ imÃni terasindriyÃni pÃtubhavanti. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe kassa dvÃdasindriyÃni pÃtubhavanti? PaÂhamakappikÃnaæ manussÃnaæ sahetukÃnaæ ¤Ãïavip- payuttÃnaæ uppattikkhaïe dvÃdasindriyÃni pÃtubhavanti: cakkhundriyaæ sotindriyaæ ghÃnindriyaæ jivhindriyaæ kÃyindriyaæ manindriyaæ jÅvitindriyaæ somanassindriyaæ và upekhindriyaæ và saddhindriyaæ viriyindriyaæ satin- driyaæ samÃdhindriyaæ. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe etesaæ imÃni dvÃdasindriyÃni pÃtubhavanti. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe kassa dasindriyÃni pÃtu- bhavanti? GabbhaseyyakÃnaæ sattÃnaæ sahetukÃnaæ ¤Ãïasampa- yuttÃnaæ uppattikkhaïe dasindriyÃni pÃtubhavanti: kayin- driyaæ manindriyaæ itthindriyaæ và purisindriyaæ và jÅvitindriyaæ somanassindriyaæ và upekhindriyaæ và sad- dhindriyaæ viriyindriyaæ satindriyaæ samÃdhindriyaæ pa¤¤indriyaæ. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe etesaæ imÃni dasindriyÃni pÃtubhavanti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd inserts manindriyaæ after satindriyaæ. 2 Sd places this throughout before itthindriyaæ vÃ. 3 Sd here omits vÃ. >/ #<[page 416]># %<416 Dhammahadayaæ>% KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe kassa navindriyÃni pÃtu- bhavanti? GabbhaseyyakÃnaæ sattÃnaæ sahetukÃnaæ ¤Ãïavippa- yuttÃnaæ uppattikkhaïe navindriyÃni pÃtubhavanti: kÃyin- driyaæ manindriyaæ itthindriyaæ và purisindriyaæ và jÅvitindriyaæ somanassindriyaæ và upekhindriyaæ vÃ, saddhindriyaæ viriyindriyaæ satindriyaæ samÃdhindriyaæ. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe etesaæ imÃni navindriyÃni pÃtubhavanti. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe kassa aparÃni navindriyÃni pÃtubhavanti? OpapÃtikÃnaæ petÃnaæ opapÃtikÃïaæ asurÃnaæ opapÃti- kÃnaæ tiracchÃnagatÃnaæ nerayikÃnaæ paripuïïÃyatanÃnaæ uppattikkhaïe navindriyÃni pÃtubhavanti: cakkhundriyaæ sotindriyaæ ghÃnindriyaæ jivhindriyaæ kÃyindriyaæ manin- driyaæ itthindriyaæ và purisindriyaæ và jÅvitindriyaæ upekhindriyaæ. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe etesaæ imÃni navindriyÃni pÃtubhavanti. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe kassa aÂÂhindriyÃni pÃtu- bhavanti? OpapÃtikÃnaæ petÃnaæ opapÃtikÃnaæ asurÃnaæ opapÃti- kÃnaæ tiracchÃnagatÃnaæ nerayikÃnaæ jaccandhÃnaæ uppat- tikkhaïe aÂÂhindriyÃni pÃtubhavanti: sotindriyaæ ghÃnin- driyaæ jivhindriyaæ kÃyindriyaæ manindriyaæ itthin- driyaæ và purisindriyaæ và jÅvitindriyaæ upekhindriyaæ. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe etesaæ imÃni aÂÂhindriyÃni pÃtubhavanti. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe kassa aparÃni aÂÂhindri- yÃni pÃtubhavanti? OpapÃtikÃnaæ petÃnaæ opapÃtikÃnaæ asurÃnaæ opapÃti- kÃnaæ tiracchÃnagatÃnaæ nerayikÃnaæ jaccabadhirÃnaæ\<*<1>*>/ uppattikkhaïe aÂÂhindriyÃnaæ pÃtubhavanti: cakkhun- driyaæ ghÃnindriyaæ\<*<2>*>/ jivhindriyaæ kÃyindriyaæ manin- driyaæ itthindriyaæ và purisindriyaæ và jÅvitindriyaæ upekhindriyaæ. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe etesaæ imÃni aÂÂhindriyÃni pÃtubhavanti. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe kassa sattindriyÃni pÃtu- bhavanti? OpapÃtikÃnaæ petÃnaæ opapÃtikÃnaæ asurÃnaæ opapÃti- kÃnaæ tiracchÃnagatÃnaæ nerayikÃnaæ jaccandhabadhirÃ- naæ uppattikkhaïe sattindriyÃni pÃtubhavanti: ghÃnin- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: jaccandhabadhirÃnaæ, which is inconsistent with context. 2 Sd omits. >/ #<[page 417]># %< KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe pÃtubhÃvo 417>% driyaæ jivhindriyaæ kÃyindriyaæ manindriyaæ itthindriyaæ và purisindriyaæ và jÅvitindriyaæ upekhindriyaæ. KÃma- dhÃtuyà uppattikkhaïe etesaæ imÃni sattindriyÃni pÃtu- bhavanti. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe kassa pa¤cindriyÃni pÃtu- bhavanti? GabbhaseyyakÃnaæ sattÃnaæ ahetukÃnaæ Âhapetvà napuæ- sakÃnaæ uppattikkhaïe pa¤cindriyÃni pÃtubhavanti: kÃy- indriyaæ manindriyaæ itthindriyaæ và purisindriyaæ và jÅvitindriyaæ upekhindriyaæ. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe etesaæ imÃni pa¤cindriyÃni pÃtubhavanti. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe kassa cattÃrindriyÃni pÃtubhavanti? GabbhaseyyakÃnaæ sattÃnaæ ahetukÃnaæ napuæsakÃ- naæ uppattikkhaïe cattÃrindriyÃni pÃtubhavanti. KÃyin- driyaæ manindriyaæ jÅvitindriyaæ upekhindriyaæ. KÃma- dhÃtuyà uppattikkhaïe etesaæ imÃni cattÃrindriyÃni pÃtubhavanti. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe kassa tayo hetÆ pÃtu- bhavanti? KÃmÃvacarÃnaæ devÃnaæ paÂhamakappikÃnaæ manus- sÃnaæ gabbhaseyyakÃnaæ sattÃnaæ sahetukÃnaæ ¤Ãïa- sampayuttÃnaæ uppattikkhaïe tayo hetÆ pÃtubhavanti: alobho vipÃkahetu adoso vipÃkahetu amoho vipÃkahetu. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe etesaæ ime tayo hetÆ pÃtubhavanti. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe kassa dve hetÆ pÃtu- bhavanti? KÃmÃvacarÃnaæ devÃnaæ paÂhamakappikÃnaæ manus- sÃnaæ gabbhaseyyakÃnaæ sattÃnaæ sahetukÃnaæ ¤Ãïa- vippayuttÃnaæ uppattikkhaïe dve hetÆ pÃtubhavanti: alobho vipÃkahetu adoso vipÃkahetu. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe etesaæ ime dve hetÆ pÃtubhavanti. Avasesà sattà ahetukà pÃtubhavanti. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe sabbesaæ katame cattÃro ÃhÃrà pÃtubhavanti? KabaliÇkÃro ÃhÃro phassÃhÃro manosa¤cetanÃhÃro vi¤¤Ã- ïÃhÃro. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe sabbesaæ ime cattÃro ÃhÃrà pÃtubhavanti. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe sabbesaæ katamo eko phasso pÃtubhavati? Manovi¤¤ÃïadhÃtusamphasso. KÃmadhÃtuyà uppattik- khaïe sabbesaæ ayaæ eko phasso pÃtubhavati. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe sabbesaæ katamà ekà \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 418]># %<418 Dhammahadayaæ>% vedanà . . . ekà sa¤¤Ã . . . ekà cetanà . . . ekaæ cittaæ pÃtubhavati? Manovi¤¤ÃïadhÃtu. KÃmadhÃtuyà uppattikkhaïe sab- besaæ idaæ ekaæ cittaæ pÃtubhavati. RÆpadhÃtuyà uppattikkhaïe kati khandhà pÃtubhavanti . . . pe . . . kati cittÃni pÃtubhavanti? RÆpadhÃtuyà uppattikkhaïe Âhapetvà asa¤¤asattÃnaæ devÃnaæ pa¤cakkhandhà pÃtubhavanti pa¤cÃyatanÃni pÃtubhavanti pa¤ca dhÃtuyo pÃtubhavanti ekaæ saccaæ pÃtubhavati dasindriyÃni pÃtubhavanti tayo hetÆ pÃtubhavanti tayo ÃhÃrà pÃtubhavanti eko phasso pÃtubhavati ekà vedanà . . . ekà sa¤¤Ã . . . ekà cetanà . . . ekaæ cittaæ pÃtubhavati. RÆpadhÃtuyà uppattikkhaïe katame pa¤cakkhandhà pÃtubhavanti? RÆpakkhandho vedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇ- khÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho. RÆpadhÃtuyà uppat- tikkhaïe ime pa¤cakkhandhà pÃtubhavanti. RÆpadhÃtuyà uppattikkhaïe katamÃni pa¤cÃyatanÃni pÃtubhavanti? CakkhÃyatanaæ rÆpÃyatanaæ sotÃyatanaæ manÃyatanaæ dhammÃyatanaæ. RÆpadhÃtuyà uppattikkhaïe imÃni pa¤cÃyatanÃni pÃtubhavanti. RÆpadhÃtuyà uppattikkhaïe katamà pa¤ca dhÃtuyo pÃtubhavanti? CakkhudhÃtu rÆpadhÃtu sotadhÃtu manovi¤¤ÃïadhÃtu dhammadhÃtu. RÆpadhÃtuyà uppat- tikkhaïe imà pa¤ca dhÃtuyo pÃtubhavanti. RÆpadhÃtuyà uppattikkhaïe katamaæ ekaæ saccaæ pÃtubhavati? Dukkhasaccaæ. RÆpadhÃtuyà uppattikkhaïe idaæ ekaæ saccaæ pÃtubhavati? RÆpadhÃtuyà uppattikkhaïe katamÃni dasindriyÃni pÃtubhavanti? Cakkhundriyaæ sotindriyaæ manindriyaæ jÅvitindriyaæ somanassindriyaæ vÃ\<*<1>*>/ upekhindriyaæ và saddhindriyaæ\<*<2>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd omits vÃ. 2 Sd has vÃ. >/ #<[page 419]># %< ArÆpadhÃtuyà uppattikkhaïe pÃtubhÃvo 419>% viriyindriyaæ satindriyaæ samÃdhindriyaæ pa¤¤indriyaæ. RÆpadhÃtuyà uppattikkhaïe imÃni dasindriyÃni pÃtubhav- anti. RÆpadhÃtuyà uppattikkhaïe katame tayo hetÆ pÃtu- bhavanti? Alobho vipÃkahetu adoso vipÃkahetu amoho vipÃka- hetu. RÆpadhÃtuyà uppattikkhaïe ime tayo hetÆ pÃtubhavanti. RÆpadhÃtuyà uppattikkhaïe katame tayo ÃhÃrà pÃtubhavanti? PhassÃhÃrà manosa¤cetanÃhÃro vi¤¤ÃïÃhÃro. RÆpa- dhÃtuyà uppattikkhaïe ime tayo ÃhÃrà pÃtubhavanti. RÆpadhÃtuyà uppattikkhaïe katamo eko phasso pÃtubhavati? Manovi¤¤ÃïadhÃtusamphasso pÃtubhavati. RÆpadhÃ- tuyà uppattikkhaïe ayaæ eko phasso pÃtubhavati. RÆpadhÃtuyà uppattikkhaïe katamà ekà vedanà . . . ekà sa¤¤Ã . . . ekà cetanà . . . ekaæ cittaæ pÃtubhavati? Manovi¤¤ÃïadhÃtu. RÆpadhÃtuyà uppattikkhaïe idaæ ekaæ cittaæ pÃtubhavati. Asa¤¤asattÃnaæ devÃnaæ uppattikkhaïe kati khandhà pÃtubhavanti . . . pe . . . kati cittÃni pÃtubhavanti? Asa¤¤asattÃnaæ devÃnaæ uppattikkhaïe eko khandho pÃtubhavati: rÆpakkhandho. Dve ÃyatanÃni pÃtubhav- anti: rÆpÃyatanaæ dhammÃyatanaæ. Dve dhÃtuyo pÃtubhavanti: rÆpadhÃtu dhammadhÃtu. Ekaæ saccaæ pÃtubhavati: dukkhasaccaæ. Ekindriyaæ pÃtubhavati: rÆpajÅvitindriyaæ. Asa¤¤asattà devà ahetukà anÃhÃrà aphassakà avedanakà asa¤¤akà acetanakà acittakà pÃtu- bhavanti. ArÆpadhÃtuyà uppattikkhaïe kati khandhà pÃtubhavanti . . . pe . . . kati cittÃni pÃtubhavanti? ArÆpadhÃtuyà uppattikkhaïe cattÃro khandhà pÃtubhavanti dve ÃyatanÃni pÃtubhavanti dve dhÃtuyo pÃtubhavanti ekaæ saccaæ pÃtubhavati aÂÂhindriyÃni pÃtubhavanti tayo hetÆ pÃtubhavanti tayo ÃhÃrà pÃtubhavanti eko phasso pÃtubhavati ekà vedanà . . . ekà sa¤¤Ã . . . \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 420]># %<420 Dhammahadayaæ>% ekà cetanà . . . ekaæ cittaæ pÃtubhavati. ArÆpadhÃtuyà uppattikkhaïe katame cattÃro khandhà pÃtubhavanti? VedanÃkkhandho sa¤¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho. ArÆpadhÃtuyà uppattikkhaïe ime cattÃro khandhà pÃtubhavanti. ArÆpadhÃtuyà uppattikkhaïe katamÃni dve ÃyatanÃni pÃtubhavanti? ManÃyatanaæ dhammÃyatanaæ. ArÆpadhÃtuyà uppat- tikkhaïe imÃni dve ÃyatanÃni pÃtubhavanti. ArÆpadhÃtuyà uppattikkhaïe katamà dve dhÃtuyo pÃtubhavanti? Manovi¤¤ÃïadhÃtu dhammadhÃtu. ArÆpadhÃtuyà up- pattikkhaïe imà dve dhÃtuyo pÃtubhavanti. ArÆpadhÃtuyà uppattikkhaïe katamaæ ekaæ saccaæ pÃtubhavati? Dukkhasaccaæ. ArÆpadhÃtuyà uppattikkhaïe idaæ ekaæ saccaæ pÃtubhavati. ArÆpadhÃtuyà uppattikkhaïe katamÃni aÂÂhindriyÃni pÃtubhavanti? Manindriyaæ jÅvitindriyaæ upekhindriyaæ saddhindriyaæ viriyindriyaæ satindriyaæ samÃdhindriyaæ pa¤¤indriyaæ. ArÆpadhÃtuyà uppattikkhaïe imÃni aÂÂhindriyÃni pÃtu- bhavanti. ArÆpadhÃtuyà uppattikkhaïe katame tayo hetÆ pÃtu- bhavanti? Alobho vipÃkahetu adoso vipÃkahetu amoho vipÃka- hetu. ArÆpadhÃtuyà uppattikkhaïe ime tayo hetÆ pÃtubhavanti. ArÆpadhÃtuyà uppattikkhaïe katame tayo ÃhÃrà pÃtu- bhavanti? PhassÃhÃro manosa¤cetanÃhÃro vi¤¤ÃïÃhÃro. ArÆ- padhÃtuyà uppattikkhaïe ime tayo ÃhÃrà pÃtubhavanti. ArÆpadhÃtuyà uppattikkhaïe katamo eko phasso pÃtu- bhavati? Manovi¤¤ÃïadhÃtusamphasso. ArÆpadhÃtuyà uppattik- khaïe ayaæ eko phasso pÃtubhavati. ArÆpadhÃtuyà uppatikkhaïe katamà ekà vedanà . . . ekà sa¤¤Ã . . . ekà cetanà . . . ekaæ cittaæ pÃtubhavati? Manovi¤¤ÃïadhÃtu. ArÆpadhÃtuyà uppattikkhaïe idaæ ekaæ cittaæ pÃtubhavati. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 421]># %< Katame 421>% KÃmÃvacarà dhammÃ, na kÃmÃvacarà dhammÃ; rÆpÃ- vacarà dhammÃ, na rÆpÃvacarà dhammÃ; arÆpÃvacarà dhammÃ, na arÆpÃvacarà dhammÃ; pariyÃpannà dhammÃ, apariyÃpannà dhammÃ. Katame dhammà kÃmÃvacarÃ? HeÂÂhato\<*<1>*>/ avÅcinirayaæ pariyantaæ karitvà uparito paranimmitavasavattideve\<*<2>*>/ anto karitvà yaæ etasmiæ antare etthÃvacarà ettha pariyÃpannà khandhadhÃtu- ÃyatanÃ\<*<3>*>/ rÆpaæ\<*<4>*>/ vedanà sa¤¤Ã saÇkhÃrà vi¤¤Ãïaæ: ime dhammà kÃmÃvacarÃ. Katame dhammà na kÃmÃvacarÃ? RÆpÃvacarà arÆpÃvacarà apariyÃpannÃ: ime dhammà na kÃmÃvacarÃ. Katame dhammà rÆpÃvacarÃ? HeÂÂhato brahmalokaæ pariyantaæ karitvà uparito akaniÂÂhe deve anto karitvà yaæ etasmiæ antare etthÃ- vacarà ettha pariyÃpannà samÃpannassa vÃ\<*<5>*>/ uppannassa và diÂÂhadhammasukhavihÃrissa\<*<6>*>/ và cittacetasikà dhammÃ: ime dhammà rÆpÃvacarÃ. Katame dhammà na rÆpÃvacarÃ? KÃmÃvacarà arÆpÃvacarà apariyÃpannÃ: ime dhammà na rÆpÃvacarÃ. Katame dhammà arÆpÃvacarÃ? HeÂÂhato ÃkÃsÃna¤cÃyatanÆpage \<*<7>*>/ deve pariyantaæ karitvà uparito neva-sa¤¤Ã-nÃsa¤¤ÃyatanÆpage deve anto karitvà yaæ etasmiæ antare etth' Ãvacarà ettha pariyÃpannà samÃ- pannassa và uppannassa và diÂÂhadhammasukhavihÃrissa\<*<8>*>/ và cittacetasikà dhammÃ: ime dhammà arÆpÃvacarÃ. Katame dhammà na arÆpÃvacarÃ? KÃmÃvacarà rÆpÃvacarà apariyÃpannÃ: ime dhammà na arÆpÃvacarÃ. Katame dhammà pariyÃpannÃ? SÃsavà kusalÃkusalÃvyÃkatà dhammà kÃmÃvacarà rÆpÃ- vacarà arÆpÃvacarÃ: rÆpakkhandho vedanÃkkhandho sa¤- ¤Ãkkhandho saÇkhÃrakkhandho vi¤¤Ãïakkhandho: ime dhammà pariyÃpannÃ. Katame dhammà apariyÃpannÃ? Maggà ca maggaphalÃni ca asaÇkhatà ca\<*<9>*>/ dhÃtu: ime dhamma apariyÃpannÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Dh. S. 1280 foll. 2 K: parinimmitavattÅ. 3 B: khandhÃ. 4 Sd and B: rÆpÃ. 5 Sd omits. 6 Sd: diÂÂhadhamme sukha-. 7 B: -upage. 8 So Sd. 9 Sd omits ca. >/ #<[page 422]># %<422 Dhammahadayaæ>% Devà ti: tayo devÃ: sammatidevÃ, uppattidevÃ, visuddhidevÃ. Sammatidevà nÃma rÃjÃno deviyo kumÃrÃ. Uppattidevà nÃma cÃtummahÃrÃjike deve upÃdÃya tad- upari devÃ. Visuddhidevà nÃma arahanto vuccanti. DÃnaæ datvà sÅlaæ samÃdiyitvÃ\<*<1>*>/ uposathakammaæ katvà kattha uppajjanti? DÃnaæ datvà sÅlaæ samÃdiyitvÃ\<*<1>*>/ uposathakammaæ katvÃ, appekacce gahapatimahÃsÃlÃnaæ sahavyataæ uppajjanti,\<*<2>*>/ appekacce brÃhmaïamahÃsÃlÃnaæ sahavyataæ uppajjanti, appekacce khattiyamahÃsÃlÃnaæ sahavyataæ uppajjanti, appekacce cÃtummahÃrÃjikÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjanti, appekacce tÃvatiæsÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ upajjanti, appekacce yÃmÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjanti, appekacce tusitÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjanti, appekacce nimmÃnaratÅnaæ devÃnaæ saha- vyataæ uppajjanti, appekacce parinammitavasavattÅnaæ devÃnaæ\<*<3>*>/ sahavyataæ uppajjanti. ManussÃnaæ kittakaæ ÃyuppamÃïaæ? Vassasataæ appaæ và bhiyyo vÃ. CÃtummahÃrÃjikÃnaæ devÃnaæ kittakaæ ÃyuppamÃïaæ? YÃni mÃnussakÃni\<*<4>*>/ pa¤¤Ãsa vassÃni cÃtummahÃrÃjikÃ- naæ devÃnaæ eso eko rattindivo, tÃya rattiyà tiæsarattiyo mÃso, tena mÃsena dvÃdasamÃsiyo\<*<5>*>/ saævaccharo, tena saævaccharena dibbÃni pa¤ca vassasatÃni cÃtummahÃrÃji- kÃnaæ devÃnaæ ÃyuppamÃïaæ. ManussagaïanÃya\<*<6>*>/ kittakaæ hoti? NavutivassasatasahassÃni. TÃvatiæsÃnaæ devÃnaæ kittakaæ ÃyuppamÃïaæ? Yaæ mÃnussakaæ\<*<7>*>/ vassasataæ tÃvatiæsÃnaæ devÃnaæ eso eko rattindivo, tÃya rattiyà tiæsarattiyo mÃso, tena mÃsena dvÃdasamÃsiyo saævaccharo, tena saævaccharena dibbaæ vassasahassaæ tÃvatiæsÃnaæ devÃnaæ ÃyuppamÃïaæ. ManussÃnaæ\<*<8>*>/ gaïanÃya kittakaæ hoti? Tisso ca vassakoÂiyo saÂÂhi¤ ca\<*<9>*>/ vassasatasahassÃni. YÃmÃnaæ devÃnaæ kittakaæ ÃyuppamÃïaæ? YÃni mÃnussakÃni\<*<10>*>/ dve vassasatÃni yÃmÃnaæ devÃnaæ eso \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: samÃdayitvÃ. 2 In B. and K. the order is (1) khattiyà . . . (2) brÃhmaïa . . . (3) gahapati . . . 3 Sd omits pÃranimmita from the compound. K: pari-. 4 Sd: manussÃnaæ. K: mÃnusa-. 5 Sd: dvÃdasi-. 6 B. and K: manussÃnaæ. 7 Sd: one S. 8 So Sd. 9 B: saÂÂhi ca. 10 So Sd. >/ #<[page 423]># %< DevÃnaæ ÃyuppamÃïaæ 423>% eko rattindivo, tÃya rattiyà tiæsarattiyo mÃso, tena mÃsena dvÃdasamÃsiyo saævaccharo, tena saævaccharena dibbÃni dve vassasahassÃni yÃmÃnaæ devÃnaæ ÃyuppamÃïaæ. ManussÃnaæ gaïanÃya kittakaæ hoti? Cuddasa ca vassakoÂiyo cattÃrÅsa¤ ca vassasatasa- hassÃni. TusitÃnaæ\<*<1>*>/ devÃnaæ kittakaæ ÃyuppamÃïaæ? YÃni mÃnussakÃni\<*<2>*>/ cattÃri vassasatÃni, tusitÃnaæ devÃnaæ eso eko rattindivo, tÃya rattiyà tiæsarattiyo mÃso, tena mÃsena dvÃdasasamÃsiyo saævaccharo, tena saævaccharena dibbÃni cattÃri vassasahassÃni tusitÃnaæ devÃnaæ ayup- pamÃïaæ. ManussÃnaæ gaïanÃya kittakaæ hoti? Sattapa¤¤Ãsa vassakoÂiyo saÂÂhi¤ ca vassasatasahassÃni. NimmÃnaratÅnaæ devÃnaæ kittakaæ ÃyuppamÃïaæ? YÃni mÃnussakÃni\<*<2>*>/ aÂÂha vassasatÃni nimmÃnaratÅnaæ devÃnaæ eso eko rattindivo tÃya rattiyà tiæsarattiyo mÃso, tena mÃsena dvÃdasasamÃsiyo saævaccharo, tena saæ- vaccharena dibbÃni aÂÂha vassasahassÃni nimmÃnaratÅnaæ devÃnaæ ÃyuppamÃïaæ. ManussÃnaæ gaïanÃya kittakaæ hoti? Dve vassakoÂisatÃni tisso ca\<*<3>*>/ vassakoÂiyo cattÃrÅsa¤ ca\<*<4>*>/ vassasatasahassÃni. ParanimmitavasavattÅnaæ devÃnaæ kittakaæ Ãyuppa- mÃïaæ? YÃni mÃnussakÃni soÊasa vassasatÃni paranimmitavasa- vattÅïaæ devÃnaæ eso eko rattindivo, tÃya rattiyà tiæ- sarattiyo mÃso, tena mÃsena dvÃdasamÃsiyo saævaccharo, tena saævaccharena dibbÃni soÊasa vassasahassÃni para- nimmitavasavattÅnaæ devÃnaæ ÃyuppamÃïaæ. ManussÃnaæ gaïanÃya kittakaæ hoti? Nava ca vassakoÂisatÃni ekavÅsa¤ ca vassakoÂiyo saÂÂhi¤ ca vassasatasahassÃni.\<*<5>*>/ Cha ete\<*<6>*>/ kÃmÃvacarà sabbakÃmasamiddhino, Sabbesaæ ekasaÇkhÃto Ãyu bhavati kittako? DvÃdasakoÂisataæ tesaæ aÂÂhavÅsa¤ ca\<*<7>*>/ koÂiyo Pa¤¤ÃsasatasahassÃni\<*<8>*>/ vassaggena pakÃsità ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B: tusÅtÃnaæ. 2 Sd and K. have one s. 3 Sd: tissa ca. K: tinsaæ ca. 4 Sd: cattÃrÅsà vassa-. K: cattaÊÅsa¤, and so above. 5 K. and B. add iti. 6 K: chappi: cha ete. 7 Sd: aÂÂhavisà ca. 8 Sd omits -sata-. >/ #<[page 424]># %<424 Dhammahadayaæ>% PaÂhamaæ jhÃnaæ\<*<1>*>/ parittaæ bhÃvetvà kattha uppaj- janti? PaÂhamaæ jhÃnaæ parittaæ bhÃvetvà brahmapÃrisaj- jÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjanti. Tesaæ kittakaæ ÃyuppamÃïaæ? Kappassa tatiyo bhÃgo.\<*<2>*>/ PaÂhamaæ jhÃnaæ majjhimaæ bhÃvetvà kattha uppaj- janti? PaÂhamaæ jhÃnaæ\<*<3>*>/ majjhimaæ bhÃvetvà brahmapurohitÃ- naæ\<*<4>*>/ devÃnaæ sahavyataæ uppajjanti. Tesaæ kittakaæ ÃyuppamÃïaæ? Upa¬¬hakappo. PaÂhamaæ jhÃnaæ païÅtaæ bhÃvetvà kattha uppaj- janti? PaÂhamaæ jhÃnaæ païÅtaæ bhÃvetvà mahÃbrahmÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjanti. Tesaæ kittakaæ ÃyuppamÃnaæ? Kappo.\<*<5>*>/ Dutiyaæ jhÃnaæ parittaæ bhÃvetvà kattha uppajjanti? Dutiyaæ jhÃnaæ parittaæ bhÃvetvà parittÃbhÃnaæ devÃ- naæ sahavyataæ uppajjanti. Tesaæ kittakaæ ÃyuppamÃïaæ? Dve kappÃ. Dutiyaæ jhÃnaæ majjhimaæ bhÃvetvà kattha uppaj- janti? Dutiyaæ jhÃnaæ majjhimaæ bhÃvetvà appamÃïÃbhÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjanti. Tesaæ kittakaæ ÃyuppamÃïaæ? CattÃro kappÃ. Dutiyaæ jhÃnaæ païÅtaæ bhÃvetvà kattha uppajjanti? Dutiyaæ jhÃnaæ païÅtaæ bhÃvetvà abhassarÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjanti. Tesaæ kittakaæ ÃyuppamÃïaæ? AÂÂha kappÃ. Tatiyaæ jhÃnaæ parittaæ bhÃvetvà kattha uppajjanti? Tatiyaæ jhÃnaæ parittaæ bhÃvetvà parittasubhÃnaæ devÃ- naæ sahavyataæ uppajjanti. Tesaæ kittakaæ ayuppamÃïaæ? SoÊasa kappÃ. Tatiyaæ jhÃnaæ majjhimaæ bhÃvetvà kattha uppajjanti? Tatiyaæ jhÃnaæ majjhimaæ bhÃvetvà appamÃïasubhÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjanti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: paÂhamajjhÃnaæ. 2 K: tatiyo (catuttho?). 3 So Sd. 4 Sd: -porohitÃnaæ. 5 K: eko kappo. >/ #<[page 425]># %< DevÃnaæ ÃyuppamÃïaæ 425>% Tesaæ kittakaæ ÃyuppamÃïaæ? Dvattiæsa\<*<1>*>/ kappÃ. Tatiyaæ jhÃnaæ païÅtaæ bhÃvetvà kattha uppajjanti? Tatiyaæ jhÃnaæ païÅtaæ bhÃvetvà subhakiïhÃnaæ\<*<2>*>/ devÃ- naæ sahavyataæ uppajjanti. Tesaæ kittakaæ ÃyuppamÃïaæ? CatusaÂÂhi kappÃ. Catutthaæ jhÃnaæ bhÃvetvÃ, ÃrammaïanÃnattatà mana- sikÃranÃnattatà chandanÃnattatà païidhinÃnattatà adhi- mokkhanÃnattatà abhinihÃranÃnattatÃ\<*<3>*>/ pa¤¤ÃnÃnattatà appekacce asa¤¤asattÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjanti, appekacce vehapphalÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjanti, appekacce avihÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjanti, appekacce atappÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjanti, appekacce sudassÃnaæ devÃnaæ sahavyatan uppajjanti, appekacce sudassÅnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjanti, appekacce akaniÂÂhÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjanti, appekacce ÃkÃsÃna¤cÃyatanÆpagÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjanti, appekacce vi¤¤Ãïa¤cÃyatanÆpagÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjanti, appekacce Ãki¤ca¤¤ÃyatanÆpagÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjanti, appekacce neva-sa¤¤Ã- nÃsa¤¤ÃyatanÆpagÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjanti. Asa¤¤asattÃna¤ ca vehapphalÃna¤ cà devÃnaæ kittakaæ ÃyuppamÃïaæ? Pa¤ca kappasatÃni. AvihÃnaæ devÃnaæ kittakaæ ÃyuppamÃïaæ? Kappasahassaæ. AtappÃnaæ devÃnaæ kittakaæ ÃyuppamÃïaæ? Dve kappasahassÃni. SudassÃnaæ devÃnaæ kittakaæ ÃyuppamÃïaæ? CattÃri kappasahassÃni. SudassÅnaæ devÃnaæ kittakaæ ÃyuppamÃïaæ? AÂÂha kappasahassÃni. AkaniÂÂhÃnaæ devÃnaæ kittakaæ ÃyuppamÃïaæ? SoÊasa kappasahassÃni. ùkÃsÃna¤cÃyatanÆpagÃnaæ devÃnaæ kittakaæ Ãyuppa- mÃïaæ? VÅsati kappasahassÃni. Vi¤¤Ãïa¤cÃyatanÆpagÃnaæ devÃnaæ kittakaæ Ãyuppa- mÃïaæ? CattÃrÅsa\<*<4>*>/ kappasahassÃni. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B: bÃtiæsa. 2 Sd: subhakinnÃnaæ. 3 Sd omits. 4 K: cattÃÊÅsa. >/ #<[page 426]># %<426 Dhammahadayaæ>% ùki¤ci¤¤ÃyatanÆpagÃnaæ devÃnaæ kittakaæ Ãyuppa- mÃïaæ? SaÂÂhi kappasahassÃni. Neva-sa¤¤Ã-nÃsa¤¤ÃyatanÆpagÃnaæ devÃnaæ kittakaæ ÃyuppamÃïaæ? CaturÃsÅti kappasahassÃni. Ukkhittà pu¤¤atejena kÃmarÆpagÃtÅ\<*<1>*>/ gatà Bhavaggatam pi\<*<2>*>/ sampattà puna gacchanti duggatiæ TÃva-dÅghÃyukà sattà cavanti ÃyusaÇkhayÃ. Natthi koci bhavo nicco: iti vuttaæ MahesinÃ. Tasmà hi dhÅrà nipakà nipuïà atthacintakÃ. JarÃmaraïamokkhÃya {bhÃventi} maggam uttamaæ, BhÃvayitvà sucimaggaæ nibbÃnogadhagÃminaæ, SabbÃsave pari¤¤Ãya parinibbanti anÃsavà ti. Pa¤cannaæ khandhÃnaæ\<*<3>*>/ kati abhi¤¤eyyÃ, kati pari¤- ¤eyyÃ, kati pahÃtabbÃ, kati bhÃvetabbÃ, kati sacchikÃ- tabbÃ, kati na pahÃtabbÃ, na bhÃvetabbÃ, na sacchikÃ- tabbà . . . pe . . . sattannaæ cittÃnaæ kati abhi¤- ¤eyyÃ, kati pari¤¤eyyÃ, kati pahÃtabbÃ, kati bhÃvetabbÃ, kati sacchikÃtabbÃ, kati na pahÃtabbà na bhÃvetabbà na sacchikÃtabbÃ? RÆpakkhandho abhi¤¤eyyo pari¤¤eyyo na pahÃtabbo na bhÃvetabbo na sacchikÃtabbo. CattÃro khandhà abhi¤¤eyyà pari¤¤eyyà siyà pahÃtabbà siyà bhÃvetabbà siyà sacchikÃtabbà siyà na pahÃtabbà na bhÃvetabbà siyà na sacchikÃtabbÃ. DasÃyatanà abhi¤¤eyyà pari¤¤eyyà na pahÃtabbà na bhÃvetabbà na sacchikÃtabbÃ. Dve Ãyatanà abhi¤¤eyyà pari¤¤eyyà siyà pahÃtabbà siyà bhÃvetabbà siyà sacchi- kÃtabbà siyà na pahÃtabbà na bhÃvetabbà na sacchi- kÃtabbÃ. SoÊasa dhÃtuyo abhi¤¤eyyà pari¤¤eyyà na pahÃtabbà na bhÃvetabbà na sacchikÃtabbÃ. Dve dhÃtuyo abhi¤- ¤eyyà pari¤¤eyyà siyà pahÃtabbà siyà bhÃvetabbà siyà sacchikÃtabbà siyà na pahÃtabbà na bhÃvetabbà na sacchikÃtabbÃ. Samudayasaccaæ abhi¤¤eyyaæ pari¤¤eyyaæ pahÃtabbaæ na bhÃvetabbaæ na sacchikÃtabbaæ. Maggasaccaæ abhi¤- ¤eyyaæ pari¤¤eyyaæ na pahÃtabbaæ\<*<4>*>/ bhÃvetabbaæ na \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. and K: kÃmarÆpagatiæ. 2 K: và pi. B: -gataæ. 3 Sd: pa¤cakhandhÃnaæ. 4 Sd inserts na. >/ #<[page 427]># %< Abhi¤¤eyyaæ . . . sacchikÃtabbaæ 427>% sacchikÃtabbaæ. Nirodhasaccaæ abhi¤¤eyyaæ pari¤¤eyyaæ na pahÃtabbaæ na bhÃvetabbaæ sacchikÃtabbaæ. Duk- khasaccaæ abhi¤¤eyyaæ pari¤¤eyyaæ siyà pahÃtabbaæ na bhÃvetabbaæ na sacchikÃtabbaæ siyà na pahÃtabbaæ. Navindriyà abhi¤¤eyyà pari¤¤eyyà na pahÃtabbà na bhÃvetabbà na sacchikÃtabbÃ. Domanassindriyaæ abhi¤- ¤eyyaæ pari¤¤eyyaæ pahÃtabbaæ na bhÃvetabbaæ na sacchikÃtabbaæ. Ana¤¤Ãta¤¤assÃmÅtindriyaæ\<*<1>*>/ abhi¤¤ey- yaæ pari¤¤eyyaæ na pahÃtabbaæ na bhÃvetabbaæ na sacchikÃtabbaæ. A¤¤indriyaæ abhi¤¤eyyaæ pari¤¤eyyaæ na pahÃtabbaæ siyà bhÃvetabbaæ siyÃ\<*<2>*>/ sacchikÃtabbaæ. A¤¤ÃtÃvindriyaæ abhi¤¤eyyaæ pari¤¤eyyaæ na pahÃtabbaæ na bhÃvetabbaæ sacchikÃtabbaæ. TÅïindriyÃ\<*<3>*>/ abhi¤¤eyyà pari¤¤eyyà na pahÃtabbà siyà bhÃvetabbà siyà sacchi- kÃtabbà siyà na bhÃvetabbÃ\<*<4>*>/ na sacchikÃtabbÃ. Cha indriyÃ\<*<5>*>/ abhi¤¤eyyà pari¤¤eyyà siyà pahÃtabbà siyà bhÃvetabbà siyà sacchikÃtabbà siyà na pahÃtabbà na bhÃvetabbà na sacchikÃtabbÃ. Tayo akusalahetÆ abhi¤¤eyyà pari¤¤eyyà pahÃtabbà na bhÃvetabbà na sacchikÃtabbÃ. Tayo kusalahetÆ abhi¤- ¤eyyà pari¤¤eyyà na pahÃtabbà siyà bhÃvetabbÃ\<*<6>*>/ na sacchikÃtabbà siyà na bhÃvetabbÃ. Tayo avyÃkatahetÆ abhi¤¤eyyà pari¤¤eyyà na pahÃtabbà na bhavetabbà siyà sacchikÃtabbà siyà na sacchikÃtabba. KabaliÇkÃro ÃhÃro abhi¤¤eyyo pari¤¤eyyo na pahÃ- tabbo na\<*<7>*>/ bhÃvetabbo na sacchikÃtabbo. Tayo ÃhÃrà abhi¤¤eyyà pari¤¤eyyà siyà pahÃtabbà siyà bhÃvetabbà siyà sacchikÃtabbà siyà na pahÃtabbà na bhÃvetabbà na sacchikÃtabbÃ. Cha phassà abhi¤¤eyyà pari¤¤eyyà na pahÃtabbà na bhÃvetabbà na sacchikÃtabbÃ. Manovi¤¤ÃïadhÃtusam- phasso abhi¤¤eyyo pari¤¤eyyo siyà pahÃtabbo siyà bhÃve- tabbà siyà sacchikÃtabbo siyà na pahÃtabbo na bhÃvetabbo na sacchikÃtabbo. Cha vedanà . . . cha sa¤¤Ã . . . cha cetanà . . . cha città abhi¤¤eyyà pari¤¤eyyà na pahÃtabbà na bhÃve- tabbà na sacchikÃtabbÃ. Manovi¤¤ÃïadhÃtu abhi¤¤eyyà pari¤¤eyyà siyà pahÃtabbà siyà bhÃvetabbà siyà sacchi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: ana¤¤at-. 2 Sd inserts na. 3 Sd: -indriyÃni. 4 Sd inserts siyÃ. 5 So Sd. 6 Sd inserts siyÃ. 7 Sd omits na. >/ #<[page 428]># %<428 Dhammahadayaæ>% kÃtabbà siyà nà pahÃtabbà na bhÃvetabbà na sacchi- kÃtabbÃ. Pa¤cannaæ khandhÃnaæ kati sÃrammaïÃ, kati anÃ- rammaïà . . . pe . . . sattannaæ cittÃnaæ kati sÃram- maïÃ, kati anÃrammaïÃ? RÆpakkhandho anÃrammaïo. CattÃro khandhà sÃram- maïÃ. DasÃyatanà anÃrammaïÃ. ManÃyatanaæ sÃrammaïaæ. DhammÃyatanaæ siyà sÃrammaïaæ siyà anÃrammaïaæ. Dasa dhÃtuyo anÃrammaïÃ. Satta dhÃtuyo sÃram- maïÃ. DhammadhÃtu siyà sÃrammaïà siyà anÃram- maïÃ. Dve saccÃ\<*<1>*>/ sÃrammaïÃ. Nirodhasaccaæ anÃrammaïaæ. Dukkhasaccaæ siyà sÃrammaïaæ siyà anÃrammaïaæ. Satindriyà anÃrammaïÃ. Cuddasindriyà sarammaïÃ. JÅvitindriyaæ siyà sÃrammaïaæ siyà anÃrammaïaæ. Nava hetÆ sÃrammaïÃ. KabaliÇkÃro ÃhÃro anÃrammaïo. Tayo ÃhÃrà sÃram- maïÃ. Satta phassÃ\<*<2>*>/ . . . satta vedanà . . . satta sa¤¤Ã . . . satta cetanà . . . satta città sÃrammaïÃ. Pa¤cannaæ khandhÃnaæ kati sÃrammaïÃrammaïÃ, kati anÃrammaïÃrammaïÃ, kati anÃrammaïà . . . pe . . . sattannaæ cittÃnaæ kati sÃrammaïÃrammaïÃ, kati anÃrammaïÃrammaïÃ, kati anÃrammaïÃ? RÆpakkhandho\<*<3>*>/ anÃrammaïo. CattÃro khandhà siyà sÃrammaïÃrammaïà siyà anÃrammaïÃrammaïÃ. DasÃyatanà anÃrammaïÃ. ManÃyatanaæ siyà sÃram- maïarammaïaæ siyà anÃrammaïÃrammaïaæ siyà anÃ- rammaïaæ. DhammÃyatanaæ siyà sÃrammaïÃrammaïaæ siyà anÃrammaïÃrammaïaæ siyà anÃrammaïaæ. Dasa dhÃtuyo anÃrammaïÃ. Cha dhÃtuyo anÃram- maïÃrammaïÃ. Manovi¤¤ÃïadhÃtu siyà sÃrammaïÃ- rammaïà siyà anÃrammaïÃrammaïÃ. DhammadhÃtu siyà sÃrammaïÃrammaïà siyà anÃrammaïÃrammaïà siyà anÃrammaïÃ. Nirodhasaccaæ anÃrammaïaæ. Maggasaccaæ anÃram- maïÃrammaïaæ. Samudayasaccaæ siyà sÃrammaïÃ- rammaïaæ siyà anÃrammaïÃrammaïà siyà anÃrammaïÃ.\<*<4>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So also Sd. 2 Sd adds sÃrammaïÃ. 3 Sd omits down to cha dhÃtuyo exclusive. 4 Sd omits these two words. >/ #<[page 429]># %< DiÂÂhaæ sutaæ mutaæ vi¤¤Ãtaæ 429>% Dukkhasaccaæ siyà sÃrammaïÃrammaïaæ siyà anÃram- maïÃrammaïaæ siyà anÃrammaïaæ. Sattindriyà anÃrammaïÃ. Pa¤cindriyà anÃrammaïÃ- rammaïÃ. Navindriyà siyà sÃrammaïÃrammaïà siyà anÃrammaïÃrammaïÃ. JÅvitindriyaæ siyà sÃrammaïÃ- rammaïaæ siyà anÃrammaïÃrammaïaæ siyà anÃram- maïaæ. Nava hetÆ siyà sÃrammaïÃrammaïà siyà anÃrammaïÃ- rammaïÃ. KabaliÇkÃro ÃhÃro anÃrammaïo. Tayo ÃhÃrà siyà sÃrammaïÃrammaïà siyà anÃrammaïÃrammaïÃ. Cha phassà anÃrammaïÃrammaïÃ. Manovi¤¤ÃïadhÃ- tusamphasso siyà sÃrammaïÃrammaïo siyà anÃrammaïÃ- rammaïo. Cha vedanà . . . cha sa¤¤Ã . . . cha cetanà . . . cha città anÃrammaïÃrammaïÃ. Manovi¤¤ÃïadhÃtu siyà sÃrammaïÃrammaïà siyà anÃrammaïÃrammaïÃ. Pa¤cannaæ khandhÃnaæ kati diÂÂhÃ, kati sutÃ, kÃti mutÃ, kati vi¤¤ÃtÃ; kati na diÂÂhà na sutà na mutà na vi¤¤Ãtà . . . pe . . . sattannaæ cittÃnaæ kati diÂÂhÃ, kati sutÃ, kati mutÃ, kati vi¤¤ÃtÃ; kati na diÂÂhà na sutà na mutà na vi¤¤ÃtÃ? RÆpakkhandho siyà diÂÂho siyà suto siyà muto siyà vi¤¤Ãto\<*<1>*>/ siyà na diÂÂho na suto na muto na vi¤¤Ãto. CattÃro khandhà na diÂÂhà na sutà na mutà vi¤¤ÃtÃ. RÆpÃyatanaæ diÂÂhaæ na sutaæ na mutaæ na vi¤¤Ãtaæ. SaddÃyatanaæ na diÂÂhaæ sutaæ na mutaæ vi¤¤Ãtaæ. GandhÃyatanaæ . . . rasÃyatanaæ . . . phoÂÂhabbÃyata- naæ na diÂÂhaæ na sutaæ mutaæ vi¤¤Ãtaæ. SattÃyatanà na diÂÂhà na sutà na mutà vi¤¤ÃtÃ. RÆpadhÃtu diÂÂhà na sutà na mutà vi¤¤ÃtÃ. Sadda- dhÃtu na diÂÂhà sutà na mutà vi¤¤ÃtÃ. GandhadhÃtu . . . rasadhÃtu . . . phoÂÂhabbadhÃtu na diÂÂhà na sutà mutà vi¤¤ÃtÃ. Terasa dhÃtuyo na diÂÂhà na sutà na mutà vi¤¤ÃtÃ. TÅïi saccÃni\<*<2>*>/ na diÂÂhà na sutà na mutà vi¤¤ÃtÃ. Dukkhasaccaæ siyà diÂÂhaæ siyà sutaæ siyà mutaæ siyà na diÂÂhaæ na sutaæ na mutaæ vi¤¤Ãtaæ. BÃvÅsatindriyà na diÂÂhà na sutà na mutà vi¤¤ÃtÃ. Nava hetÆ na diÂÂhà na sutà na mutà vi¤¤ÃtÃ. CattÃro ÃhÃrà na diÂÂhà na sutà na mutà vi¤¤ÃtÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K. omits siyà vi¤¤Ãto. 2 K. corrects its text saccÃ. >/ #<[page 430]># %<430 Dhammahadayaæ>% Satta phassà na diÂÂhà na sutà na mutà vi¤¤ÃtÃ. Satta vedanà . . . satta sa¤¤Ã . . . satta cetanà . . . satta città na diÂÂhà na sutà na mutà vi¤¤ÃtÃ. Pa¤cannaæ khandhÃnaæ kati kusalÃ, kati akusalÃ, kati avyÃkatÃ; . . . pe . . . sattannaæ cittÃnaæ kati kusalÃ, kati akusalÃ, kati avyÃkatÃ? RÆpakkhandho avyÃkato. CattÃro khandhà siyà kusalà siyà akusalà siyà avyÃkatÃ. DasÃyatanà avyÃkatÃ. Dve Ãyatanà siyà kusalà siyà akusalà siyà avyÃkatÃ. SoÊasa dhÃtuyo avyÃkatÃ. Dve dhÃtuyo siyà kusalà siyà akusalà siyà avyÃkatÃ. Samudayasaccaæ akusalaæ. Maggasaccaæ kusalaæ. Nirodhasaccaæ avyÃkataæ. Dukkhasaccaæ siyà kusalaæ siyà akusalaæ siyà avyÃkataæ. Dasindriyà avyÃkatÃ. Domanassindriyaæ akusalaæ. Ana¤¤Ãta¤¤assÃmÅtindriyaæ\<*<1>*>/ kusalaæ. CattÃrindriyÃ\<*<2>*>/ siyà kusalà siyà avyÃkatÃ. Cha indriyà siyà kusalà siyà akusalà siyà avyÃkatÃ. Tayo akusalahetÆ akusalÃ. Tayo kusalahetÆ kusalÃ. Tayo avyÃkatahetÆ avyÃkatÃ. KabaliÇkÃro ÃhÃro avyÃkato. Tayo ÃhÃrà siyà kusalà siyà akusalà siyà avyÃkatÃ. Cha phassà avyÃkatÃ. Manovi¤¤ÃïadhÃtusamphasso siyà kusalo siyà akusalo siyà avyÃkato. Cha vedanà . . . cha sa¤¤Ã . . . cha cetanà . . . cha citta avyÃkatÃ. Manovi¤¤ÃïadhÃtu siyà kusalà siyà akusalà siyà avyÃkatÃ. Pa¤cannaæ khandhÃnaæ kati sukhÃya vedanÃya sam- payuttÃ, kati dukkhÃya vedanÃya sampayuttÃ, kati aduk- khamasukhÃya vedanÃya sampayuttà . . . pe . . . sattan- naæ cittÃnaæ kati sukhÃya vedanÃya sampayuttÃ, kati dukkhÃya vedanÃya sampayuttÃ, kati adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttÃ? Dve khandhà na vattabbà sukhÃya vedanÃya sampayuttà ti pi dukkhÃya vedanÃya sampayuttà ti pi adukkhama- sukhÃya vedanÃya sampayuttà ti pi. Tayo khandhà siyà sukhÃya vedanÃya sampayuttà siyà dukkhÃya vedanÃya sampayuttÃ\<*<3>*>/ siyà adukkhamasukhÃya vedanÃya sam- payuttÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K: ana¤¤at-. 2 Sd: -indriyÃni. 3 Sd omits this second alternative. >/ #<[page 431]># %< VedanÃya sampayuttaæ 431>% DasÃyatanà na vattabbà sukhÃya vedanÃya sampayuttà ti pi dukkhÃya vedanÃya sampayuttà ti pi adukkham- asukhÃya vedanÃya sampayuttà ti pi. ManÃyatanaæ siyà sukhÃya vedanÃya sampayuttaæ siyà dukkhÃya vedanÃya sampayuttaæ siyà adukkhamasukhÃya vedanÃya sampa- yuttaæ. DhammÃyatanaæ siyà sukhÃya vedanÃya sampa- yuttaæ siyà dukkhÃya vedanÃya sampayuttaæ siyà aduk- khamasukhÃya vedanÃya sampayuttan siyà na vattabbaæ sukhÃya vedanÃya sampayuttaæ ti pi dukkhÃya vedanÃya sampayuttan ti pi adukkhamasukhÃya vedanÃya sampa- yuttan ti pi. Dasa dhÃtuyo na vattabbà sukhÃya vedanÃya sam- payuttà ti pi dukkhÃya vedanÃya sampayuttà ti pi aduk- khamasukhÃya vedanÃya sampayuttà ti pi. Pa¤ca dhÃtuyo adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttÃ. KÃyavi¤¤ÃïadhÃtu siyà sukhÃya vedanÃya sampayuttà siyà dukkhÃya vedanÃya sampayuttÃ. Manovi¤¤ÃïadhÃtu siyà sukhÃya vedanÃya sampayuttà siyà dukkhà vedanÃya sampayuttà siyà adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttÃ. DhammadhÃtu\<*<1>*>/ siyà sukhÃya vedanÃya sampayuttà siyà dukkhÃya vedanÃya sampayuttà siyà adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttà siyà na vattabbà sukhÃya vedanÃya sampayuttà ti pi dukkhÃya vedanÃya sampayuttà ti pi adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttà ti pi. Dve saccÃ\<*<2>*>/ siyà sukhÃya vedanÃya sampayuttà siyà adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttÃ. Nirodhasaccaæ na vattabbaæ sukhÃya vedanÃya sampayuttan ti pi duk- khÃya vedanÃya sampayuttan ti pi adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttan ti pi. Dukkhasaccaæ siyà duk- khaya vedanÃya sampayuttaæ siyà sukhÃya vedanÃya sampayuttaæ siyà adukkhamasukhÃya vedanÃya sam- payuttaæ siyà na vattabbà sukhÃya vedanÃya sampayuttan ti pi dukkhÃya vedanÃya sampayuttan ti pi adukkham asukhÃya vedanÃya sampayuttan ti pi. DvÃdasindriyà na vattabbà sukhÃya vedanÃya sam- payuttan ti pi dukkhÃya vedanÃya sampayuttan ti pi adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttan ti pi. Cha indriyà siyà sukhÃya vedanÃya sampayuttà siyà aduk- khamasukhÃya vedanÃya sampayuttÃ. TÅïindriyà siyà sukhÃya vedanÃya sampayuttà siyà dukkhÃya vedanÃya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd omits from dhammadhÃtu to siyà na vattabbà exclusive. 2 Sd: saccÃni. >/ #<[page 432]># %<432 Dhammahadayaæ>% sampayuttà siyà adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttÃ. JÅvitindriyaæ siyà sukhÃya vedanÃya sampayuttaæ siyà dukkhÃya vedanÃya sampayuttaæ siyà adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttaæ siyà na vattabbaæ sukhÃya vedanÃya sampayuttan ti pi dukkhÃya vedanÃya sam- payuttan ti pi adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttan ti pi. Doso akusalahetu dukkhÃya vedanÃya sampayutto. Satta hetÆ siyà sukhÃya vedanÃya sampayuttà siyà aduk- khamasukhÃya vedanÃya sampayuttÃ. Moho akusalahetu siyà sukhÃya vedanÃya sampayutto siyà dukkhÃya vedanÃya sampayutto siyà adukkhamasukhÃya vedanÃyà sampayutto. KabaÊiÇkÃro ÃhÃro na vattabbo sukhÃya vedanÃya sampayutto ti pi dukkhÃya vedanÃya sampayutto ti pi adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayutto ti pi. Tayo ÃhÃrà siyà sukhÃya vedanÃya sampayuttà siyà dukkhÃya vedanÃya sampayuttà siyà adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttÃ. Pa¤ca phassà adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttÃ. KÃyasamphasso\<*<1>*>/ siyà sukhÃya vedanÃya sampayutto siyà dukkhÃya vedanÃya sampayutto. Manovi¤¤ÃïadhÃtu- samphasso siyà sukhÃya vedanÃya sampayutto siyà duk- khÃya vedanÃya sampayutto siyà adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayutto. Satta vedanà na vattabbà sukhÃya vedanÃya sampayuttà ti pi dukkhÃya vedanÃya sampayuttà ti pi adukkham- asukhÃya vedanÃya sampayuttà ti pi. Pa¤ca sa¤¤Ã . . . pa¤ca cetanà . . . pa¤ca città adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttÃ. KÃyavi¤¤Ã- naæ\<*<2>*>/ siyà sukhÃya vedanÃya sampayuttà siyà dukkhÃya vedanÃya sampayuttÃ. Manovi¤¤ÃïadhÃtu siyà sukhÃya vedanÃya sampayuttà siyà dukkhÃya vedanÃya sampayuttà siyà adukkhamasukhÃya vedanÃya sampayuttÃ. Pa¤cannaæ khandhÃnaæ kati vipÃkÃ, kati vipÃka- dhammadhammÃ, kati neva-vipÃka-na-vipÃkadhamma- dhammà . . . pe . . . sattannaæ cittÃnaæ kati vipÃkÃ, kati vipÃkadhammadhammÃ, kati neva-vipÃka-na-vipÃ- kadhammadhammÃ? {RÆpakkhandho} neva-vipÃka-na-vipÃkadhammadhammo. CattÃro khandhà siyà vipÃkà siyà vipÃkadhammadhammà siyà neva-vipÃka-na-vipÃkadhammadhammÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: kÃyavi¤¤ÃïadhÃtusamphasso. 2 Sd: -vi¤¤ÃïadhÃtu. >/ #<[page 433]># %< UpÃdiïïupÃdÃniyaæ 433>% DasÃyatanà neva-vipÃka-na-vipÃkadhammadhammÃ. Dve ÃyatanÃ\<*<1>*>/ siyà vipÃkà siyà vipÃkadhammadhammà siyà neva-vipÃka-na-vipÃkadhammadhammÃ. Dasa dhÃtuyo neva-vipÃka-na-vipÃkadhammadhammÃ. Pa¤ca dhÃtuyo vipÃkÃ. ManodhÃtu siyà vipÃkà siyà neva-vipÃka-na-vipÃkadhammadhammÃ. Dve dhÃtuyo siyà vipÃkà siyà vipÃkadhammadhammà siyà neva-vipÃka- na-vipÃkadhammadhammÃ. Dve saccÃni vipÃkadhammadhammÃ. Nirodhasaccaæ neva-vipÃka-na-vipÃkadhammadhammaæ. Dukkhasaccaæ siyà vipÃkaæ siyà vipÃkadhammadhammaæ siyà neva- vipÃka-na-vipÃkadhammadhammaæ. Sattindriyà neva-vipÃka-na-vipÃkadhammadhammÃ. TÅïindriyÃ\<*<2>*>/ vipÃkÃ. Dve indriyÃ\<*<3>*>/ vipÃkadhammadhammÃ. A¤¤indriyaæ siyà vipÃkaæ siyà vipÃkadhammadhammaæ. Navindriyà siyà vipÃkà siyà vipÃkadhammadhammà siyà neva-vipÃka-na-vipÃkadhammadhammÃ. Cha hetÆ vipÃkadhammadhammÃ. Tayo avyÃkatahetÆ siyà vipÃkà siyà neva-vipÃka-na-vipÃkadhammadhammÃ. KabaÊiÇkÃro ÃhÃro neva-vipÃka-na-vipÃkadhamma- dhammo. Tayo ÃhÃrà siyà vipÃkà siyà vipÃkadhamma- dhammà siyà neva-vipÃka-na-vipÃkadhammadhammÃ. Pa¤ca phassà vipÃkÃ. ManodhÃtusamphasso siyà vipÃko siyà neva-vipÃka-na-vipÃkadhammadhammo. Manovi¤¤ÃïadhÃtusamphasso siyà vipÃko siyà vipÃka- dhammadhammo siyà neva-vipÃka-na-vipÃkadhamma- dhammo. Pa¤ca vedanà . . . pa¤ca sa¤¤Ã . . . pa¤ca cetanà . . . pa¤ca città vipÃkÃ. ManodhÃtu siyà vipÃkà siyà neva-vipÃka-na-vipÃkadhammadhammÃ. Manovi¤¤Ã- ïadhÃtu siyà vipÃkà siyà vipÃkadhammadhammà siyà neva-vipÃka-na-vipÃkadhammadhammÃ.\<*<4>*>/ Pa¤cannaæ khandhÃnaæ kati upÃdiïïupÃdÃniyÃ, kati anupÃdiïïupÃdÃniyÃ,\<*<5>*>/ kati anupÃdiïïa-anupÃdÃniyà . . . pe . . . sattannaæ cittÃnaæ kati upÃdiïïupÃdÃniyÃ, kati anupÃdiïïupÃdÃniyÃ, kati anupÃdiïïa-anupÃdÃniyÃ. RÆpakkhandho siyà upadiïïupÃdÃniyo siyà anupÃdiïï- upÃdÃniyo. CattÃro khandhà siyà upÃdiïïupÃdÃniyà siyà anupÃdiïïupÃdÃniyà siyà anupÃdiïïa-anupÃdÃniyÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: dvÃyat-. 2 So both K. and Sd. 3 B. and K: dvindriyÃ. 4 Dh. S. 990-2; cf. 653-6. 5 Sd places it . . . pe . . . here. >/ #<[page 434]># %<434 Dhammahadayaæ>% Pa¤cÃyatanà upÃdiïïupÃdÃniyÃ. SaddÃyatanaæ anupÃ- diïïupÃdÃniyaæ. CattÃrÃyatanà siyà upÃdiïïupÃdÃniyà siyà anupÃdiïïupÃdÃniyÃ. Dve ÃyatanÃ\<*<1>*>/ siyà upÃdiïïu- pÃdÃniyà siyà anupÃdiïïupÃdÃniyà siyà anupÃdiïïa- anupÃdÃniyÃ. Dasa dhÃtuyo upÃdiïïupÃdÃniyÃ. SaddadhÃtu anupÃ- diïïupÃdÃniyÃ. Pa¤ca dhÃtuyo upÃdiïïupÃdÃniyà siyà anupÃdiïïupÃdÃniyÃ. Dve dhÃtuyo siyà upÃdiïïupÃ- dÃniyà siyà anupÃdiïïupÃdÃniyà siyà anupÃdiïïa-anupÃ- dÃniyÃ. Samudayasaccaæ anupÃdiïïupÃdÃniyaæ. Dve saccà anupÃdiïïa-anupÃdÃniyÃ. Dukkhasaccaæ siyà upÃdiïïu- pÃdÃniyaæ siyà anupÃdiïïupÃdÃniyaæ. Navindriyà upÃdiïïupÃdÃniyÃ. Domanassindriyaæ anu- pÃdiïïupÃdÃniyaæ. TÅïindriyà anupÃdiïïa-anupÃdÃniyÃ. Navindriyà siyà upÃdiïïupÃdÃniyà siyà anupÃdiïïupÃ- dÃniyà siyà anupÃdiïïa-anupÃdÃniyÃ. Tayo akusalahetÆ anupÃdiïïupÃdÃniyÃ. Tayo kusala- hetÆ siyà anupÃdiïïupÃdÃniyà siyà anupÃdiïïa-anupÃ- dÃniyÃ. Tayo avyÃkatahetÆ siyà upÃdiïïupÃdÃniyà siyà anupÃdiïïupÃdÃniyà siyà anupÃdiïïa-anupÃdÃniyÃ. KabaÊiÇkÃro ÃhÃro siyà upÃdiïïupÃdÃniyo siyà anupÃ- diïïupÃdÃniyo. Tayo ÃhÃrà siyà upÃdiïïupÃdÃniyà siyà anupÃdiïïupÃdÃniyà siyà anupÃdiïïa-anupÃdÃniyÃ. Pa¤ca phassà upÃdiïïupÃdÃniyÃ. ManodhÃtusamphas- so siyà upÃdiïïupÃdÃniyo siyà anupÃdiïïupÃdÃniyo. Manovi¤¤ÃïadhÃtusamphasso siyà upÃdiïïupÃdÃniyo siyà anupÃdiïïupÃdÃniyo siyà anupÃdiïïa-anupÃdÃniyo. Pa¤ca vedanà . . . pa¤ca sa¤¤Ã . . . pa¤ca cetanà . . . pa¤ca città upÃdiïïupÃdÃniyÃ. ManodhÃtu siyà upÃdiïïupÃdÃniyà siyà anupÃdiïïupÃdÃniyÃ. Manovi¤¤Ã- ïadhÃtu siyà upÃdiïïupÃdÃniyà siyà anupÃdiïïupÃdÃniyà siyà anupÃdiïïa-anupÃdÃniyÃ. Pa¤cannaæ khandhÃnaæ kati savitakka-savicÃrÃ, kati avitakkavicÃramattÃ, kati avitakka-avicÃrà . . . pe . . . sattannaæ cittÃnaæ kati savitakka-savicÃrÃ, kati avitakka- vicÃramattÃ, kati avitakka-avicÃrÃ? RÆpakkhandho avitakka-avicÃro. Tayo khandhà siyà savitakka-savicÃrà siyà avitakkavicÃramattà siyà avitakka- avicÃrÃ. SaÇkhÃrakkhandho siyà savitakka-savicÃro siyà avitakkavicÃramatto siyà avitakka-avicÃro siyà na vattabbo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd: dvÃyataïÃni.>/ #<[page 435]># %< Kati rÆpÃ, kati arÆpÃ? 435>% savitakkÃ-savicÃro ti pi avitakkavicÃramatto ti pi avitakka- avicÃro ti pi. DasÃyatanà avitakka-avicÃrÃ. ManÃyatanaæ siyà savi- takka-savicÃraæ siyà avitakkavicÃrammattaæ siyà avitakka- avicÃraæ. DhammÃyatanaæ siyà savitakka-savicÃraæ siyà avitakkavicÃramattaæ siyà avitakka-avicÃraæ siyà na vattabbaæ savitakka-savicÃran ti pi avitakkavicÃramattan ti pi avitakka-avicÃran ti pi. Païïarasa dhÃtuyo avitakka-avicÃrÃ. ManodhÃtu savi- takka-savicÃrÃ. Manovi¤¤ÃïadhÃtu siyà savitakka-savi- cÃrà siyà avitakkavicÃramattà siyà avitakka-avicÃrÃ. DhammadhÃtu siyà savitakka-savicÃrà siyà avitakka- vicÃramattà siyà avitakka-avicÃrà siyà na vattabbà savitakka-savicÃrà ti pi avitakkavicÃramattà ti pi\<*<1>*>/ avitakka- avicÃrà ti pi. Samudayasaccaæ savitakka-savicÃraæ. Nirodhasaccaæ avitakka-avicÃraæ. Maggasaccaæ siyà savitakka-savicÃraæ siyà avitakkavicÃramattaæ siyà avitakka-avicÃraæ. Duk- khasaccaæ siyà na vattabbaæ savitakka-savicÃran ti pi avitakkavicÃramattan ti pi avitakka-avicÃran ti pi. Navindriyà avitakka-avicÃrÃ. Domanassindriyaæ savi- takka-savicÃraæ. Upekhindriyaæ siyà savitakka-savicÃraæ siyà avitakka-avicÃraæ. EkÃdasindriyà siyà savitakka- savicÃrà siyà avitakkavicÃramattà siyà avitakka-avicÃrÃ. Tayo akusalahetÆ savitakka-savicÃrÃ. Cha hetÆ siyà savitakka-savicÃrà siyà avitakkavicÃramattà siyà avitakka- avicÃrÃ. KabaÊiÇkÃro ÃhÃro avitakka-avicÃro. Tayo ÃhÃrà siyà savitakka-savicÃrà siyà avitakkavicÃramattà siyà avitakka- avicÃrÃ. Pa¤ca phassà avitakka-avicÃrÃ. ManodhÃtusamphasso savitakka-savicÃro. Manovi¤¤ÃïadhÃtusamphasso siyà savitakka-savicÃro siyà avitakkavicÃramatto siyà avitakka- avicÃro. Pa¤ca vedanà . . . pa¤ca sa¤¤Ã . . . pa¤ca cetanà . . . pa¤ca città avitakka-avicÃrÃ. ManodhÃtu savitakka- savicÃrÃ. Manovi¤¤ÃïadhÃtu siyà savitakka-savicÃrà siyà avitakkavicÃramattà siyà avitakka-avicÃrÃ. Pa¤cannaæ khandhÃnaæ kati rÆpÃ, kati arÆpà . . . pe . . . sattannaæ cittÃnaæ kati rÆpÃ, kati arÆpÃ? RÆpakkhandho rÆpaæ. CattÃro khandhà arÆpÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd omits this second alternative. >/ #<[page 436]># %<436 Dhammahadayaæ>% DasÃyatanà rÆpÃ. ManÃyatanaæ arÆpaæ. DhammÃ- yatanaæ siyà rÆpaæ siyà arÆpaæ. Dasa dhÃtuyo rÆpÃ. Satta dhÃtuyo arÆpÃ. Dhamma- dhÃtu siyà rÆpà siyà arÆpÃ.\<*<1>*>/ TÅïi saccà arÆpÃ. Dukkhasaccaæ siyà rÆpaæ siyà arÆpaæ. Sattindriyà rÆpÃ. Cuddasindriyà arÆpÃ. JÅvitindriyaæ siyà rÆpaæ siyà arÆpaæ. Nava hetÆ arÆpÃ. KabaÊiÇkÃro ÃhÃro rÆpaæ. Tayo ÃhÃrà arÆpÃ. Satta phassà arÆpÃ. Satta vedanà . . . satta sa¤¤Ã . . . satta cetanà . . . sattà città arÆpÃ. Pa¤cannaæ khandhÃnaæ kati lokiyÃ, kati lokuttarà . . . pe . . . sattannaæ cittÃnaæ kati lokiyÃ, kati lokuttarÃ? RÆpakkhandho lokiyo. CattÃro khandhà siyà lokiyà siyà lokuttarÃ. DasÃyatanà lokiyÃ. Dve ÃyatanÃ\<*<2>*>/ siyà lokiyà siyà lokuttarÃ. SoÊasa dhÃtuyo lokiyÃ. Dve dhÃtuyo siyà lokiyà siyà lokuttarÃ. Dve saccà lokiyÃ. Dve saccà lokuttarÃ. Dasindriyà lokiyÃ. TÅïindriyà lokuttarÃ. Navindriyà siyà lokiyà siyà lokuttarÃ. Tayo akusalahetÆ lokiyÃ. Cha hetÆ siyà lokiyà siyà lokuttarÃ. KabaliÇkÃro ÃhÃro lokiyo. Tayo ÃhÃrà siyà lokiyà siyà lokuttarÃ. Cha phassà lokiyÃ. Manovi¤¤ÃïadhÃtusamphasso siyà lokiyo siyà lokuttaro. Cha vedanà . . . cha sa¤¤Ã . . . cha cetanà . . . cha città lokiyÃ. Manovi¤¤ÃïadhÃtu siyà lokiyà siyà lokuttarÃ.\<*<3>*>/ Abhi¤¤Ã dve\<*<4>*>/ Ãrammaïà diÂÂhà kusalavedanà VipÃkà ca upÃdiïïà vitakkarÆpena\<*<5>*>/ lokiyà Âi. DHAMMAHADAYAVIBHA§GO SAMATTO.\<*<6>*>/ VIBHA§GAPPAKARA×Aõ NIèèHITAõ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K. has rÆpaæ, arÆpaæ. 2 Sd: dvÃyat-. 3 K. adds ti. 4 Sd omits dve. 5 K: takka-. 6 Sd omits samatto, but adds a brief metrical summary.>/