Niddesa I: Mahaniddesa
Based on the ed. by L. de la Vall‚e Poussin and E.J. Thomas: MahÃniddesa, Parts I and II.
London : Pali Text Society 1916/1917.
(Combined reprint 1978)



Input by the Dhammakaya Foundation, Thailand, 1989-1996
[GRETIL-Version vom 10.4.2015]


NOTICE
This file is (C) Copyright the Pali Text Society and the Dhammakaya Foundation, 2015.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.

These files are provided by courtesy of the Pali Text Society for
scholarly purposes only.
In principle they represent a digital edition (without revision or
correction) of the printed editions of the complete set of Pali
canonical texts published by the PTS. While they have been subject to a
process of checking, it should not be assumed that there is no
divergence from the printed editions and it is strongly recommended that
they are checked against the printed editions before quoting.




PLAIN TEXT VERSION
(In order to fascilitate word search, all annotations have been removed,
and the line breaks of the printed edition have been converted into floating text.)




STRUCTURE OF REFERENCES (added):
Sn_n,nn.nn(=nnn) = Suttanipata_Vagga[IV only],Suttanta.Verse(=cumulative verse numbering[766-975])
Nidd_I.nn:nn = Niddesa I[=MahÃniddesa].Niddesa[section].Verse

NOTE:
The verse numbering jumps from "Nidd I.6:9" to "Nidd I.6:11".



#<...># = BOLD
%<...>% = ITALICS
$<...>$ = UNDERLINE/LARGE
\<...>\ = REDLINE



___________________________________________________________________

THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY!
COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE.
            
Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS 
and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions):
            
description             character  =ASCII
            
long a                  Ã             195
long A                  ù             249
long i                  Å             197
long I                  ý             253
long u                  Æ             198
long U                  ô             244
vocalic r               ­             173
vocalic R               ã             227
long vocalic r          Ì             204
vocalic l               Ê             202
long vocalic l          Ë             203
velar n                 Ç             199
velar N                 §             167
palatal n               ¤             164
palatal N               ¥             165
retroflex t             Â             194
retroflex T             è             232
retroflex d             ¬             172
retroflex D             Ö             214
retroflex n             ï             239
retroflex N             ×             215
palatal s               Ó             211
palatal S               Á             193
retroflex s             «             171
retroflex S             å             229
anusvara                æ             230
capital anusvara        õ             245
visarga                 ÷             247
capital visarga         ê             234

Other characters of the REE encoding table are not included.
Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order 
to facilitate word search.             

For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings 
and formats see:
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf
and
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf

For further information see:
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm

___________________________________________________________________







Niddesa, Mahà Vol. I & II

#<[page 001]>#
%<                                 1>%
            NAMO TASSA BHAGAVATO ARAHATO SAMMùSAMBUDDHASSA.
                           MahÃniddeso.
                               Part I
                          AèèHAKAVAGGIKO.
                     PaÂhamo KÃmasuttaniddeso.

  $<Sn_IV,1.1(=766): KÃmaæ kÃmayamÃnassa tassa ce taæ samijjhati,
               addhà pÅtimano hoti laddhà macco yad icchati.  || Nidd_I.1:1 ||>$

     KÃmaæ kÃmayamÃnassà ti. KÃmà ti uddÃnato dve kÃmÃ, vatthukÃmà ca kilesakÃmà ca.
     Katame vatthukÃmÃ? ManÃpikà rÆpÃ, manÃpikà saddÃ, manÃpikà gandhÃ, manÃpikà rasÃ, manÃpikà phoÂÂhabbÃ; attharaïà pÃpuraïÃ; dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthu hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃra¤ ca, yaæ ki¤ci rajanÅyaæ vatthu, vatthukÃmÃ.
Api ca atÅtà kÃmÃ, anÃgatà kÃmÃ, paccuppannà kÃmÃ; ajjhattà kÃmÃ, bahiddhà kÃmÃ, ajjhattabahiddhà kÃmÃ; hÅnà kÃmÃ, majjhimà kÃmÃ, païÅtà kÃmÃ; ÃpÃyikà kÃmÃ, mÃnusikà kÃmÃ, dibbà kÃmÃ; paccupaÂÂhità kÃmÃ, nimmità kÃmÃ, paranimmità kÃmÃ; pariggahità kÃmÃ, apariggahità kÃmÃ;


#<[page 002]>#
%<2                              AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 766>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  mamÃyità kÃmÃ, amamÃyità kÃmÃ; sabbe pi kÃmÃvacarà dhammÃ, sabbe pi rÆpÃvacarà dhammÃ, sabbe pi arÆpÃvacarà dhammÃ; taïhÃvatthukà taïhÃrammaïà kÃmanÅyatthena rajanÅyatthena madanÅyatthena kÃmÃ; ime vuccanti vatthukÃmÃ.
     Katame kilesakÃmÃ? Chando kÃmo, rÃgo kÃmo, chandarÃgo kÃmo, saækappo kÃmo, rÃgo kÃmo, saækapparÃgo kÃmo; yo kÃmesu kÃmachando kÃmarÃgo kÃmanandi kÃmataïhà kÃmasneho kÃmapariÊÃho kÃmamucchà kÃmajjhosÃnaæ kÃmogho kÃmayogo kÃmupÃdÃnam kÃmachandanÅvaraïaæ --
     *Addasam kÃma te mÆlaæ, saækappà kÃma jÃyasi;
     na taæ saækappayissÃmi, evaæ kÃma na hohisÅ ti; ime vuccanti kilesakÃmÃ.
     KÃmaæ kÃmayamÃnassà ti kÃmaæ kÃmayamÃnassa icchamÃnassa sÃdiyamÃnassa patthayamÃnassa pihayamÃnassa abhijappamÃnassà ti, kÃmaæ kÃmayamÃnassa.
     Tassa ce taæ samijjhatÅ ti. Tassa ce ti tassa khattiyassa và brÃhmaïassa và vessassa và suddassa và gahaÂÂhassa và pabbajitassa và devassa và manussassa vÃ. Tan ti vatthukÃmà vuccanti manÃpikà rÆpÃ, manÃpikà saddÃ, manÃpikà gandhÃ, manÃpikà rasÃ, manÃpikà phoÂÂhabbÃ. SamijjhatÅ ti ijjhati samijjhati labhati paÂilabhati adhigacchati vindatÅ ti, tassa ce taæ samijjhati.
     Addhà pÅtimano hotÅ ti. Addhà ti ekaæsavacanaæ nissaæsayavacanaæ nikkaækhavacanaæ advejjhavacanaæ adveÊhakavacanaæ niyogavacanaæ apaïïakavacanaæ avatthÃpanavacanam etaæ,


#<[page 003]>#
%<S.N. 767]                    KÃmasuttaniddeso.               3>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  addhà ti. PÅtÅ ti yà pa¤cakÃmaguïapaÂisaæyuttà pÅti, pÃmujjaæ, ÃmodanÃ, pamodanÃ, hÃso, pahÃso, vitti, tuÂÂhi, odagyaæ, attamanatà cittassa, abhipÆraïatà cittassa. Mano ti yaæ cittaæ mano mÃnasaæ hadayaæ paï¬araæ mano manÃyatanaæ manindriyaæ vi¤¤Ãïaæ vi¤¤Ãïakkhandho, tajjà manovi¤¤ÃïadhÃtu; ayaæ vuccati mano. Ayaæ mano imÃya pÅtiyà sahagato hoti, sahajÃto saæsaÂÂho sampayutto ekuppÃdo ekanirodho ekavatthuko ekÃrammaïo. PÅtimano hotÅ ti pÅtimano hotÅ tuÂÂhamano haÂÂhamano pahaÂÂhamano attamano udaggamano muditamano pamoditamano hotÅ ti, addhà pÅtimano hoti.
     Laddhà macco yad icchatÅ ti. Laddhà ti laddhà labhitvà paÂilabhitvà adhigantvà vinditvÃ. Macco ti satto naro mÃïavo poso puggalo jÅvo jagÆ jantu indagÆ manujo.
Yad icchatÅ ti yaæ icchati yaæ sÃdiyati yaæ pattheti yaæ piheti yaæ abhijappati rÆpaæ và saddaæ và gandhaæ và rasaæ và phoÂÂhabbaæ và ti, laddhà macco yad icchati.
Ten' Ãha BhagavÃ:

          KÃmaæ kÃmayamÃnassa tassa ce taæ samijjhati,
          addhà pÅtimano hoti laddhà macco yad icchatÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,1.2(=767): Tassa ce kÃmayÃnassa chandajÃtassa jantuno
               te kÃmà parihÃyanti, sallaviddho va ruppati.  || Nidd_I.1:2 ||>$

#<[page 004]>#
%<4                              AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 767>%
     Tassa ce kÃmayÃnassà ti. Tassa ce ti tassa khattiyassa và brÃhmaïassa và vessassa và suddassa và gahaÂÂhassa và pabbajitassa và devassa và manussassa vÃ. KÃmayÃnassà ti kÃmayamÃnassa icchamÃnassa sÃdiyamÃnassa patthayamÃnassa pihayamÃnassa abhijappamÃnassa.
Athavà kÃmataïhÃya yÃyati niyyati vuyhati saæhariyati. Yathà hatthiyÃnena và assayÃnena và goyÃnena và ajayÃnena và meï¬akayÃnena và oÂÂhayÃnena và kharayÃnena và yÃyati niyyati vuyhati saæhariyati, evam eva kÃmataïhÃya yÃyati niyyati vuyhati saæhariyatÅ ti, tassa ce kÃmayÃnassa.
     ChandajÃtassa jantuno ti. Chando ti yo kÃmesu kÃmachando kÃmarÃgo kÃmanandi kÃmataïhà kÃmasneho kÃmapariÊÃho kÃmamucchà kÃmajjhosÃnaæ kÃmogho kÃmayogo kÃmupÃdÃnaæ kÃmachandanÅvaraïaæ. Tassa so kÃmachando jÃto hoti, sa¤jÃto nibbatto abhinibbatto pÃtubhÆto. Jantuno ti sattassa narassa mÃïavassa posassa puggalassa jÅvassa jagussa jantussa indagussa manujassà ti, chandajÃtassa jantuno.
     Te kÃmà parihÃyantÅ ti te và kÃmà parihÃyanti, so và kÃmehi parihÃyati.
     Kathaæ te kÃmà parihÃyanti? Tassa tiÂÂhantass' eva, te bhoge rÃjÃno và haranti, corà và haranti, aggi và ¬ahati, udakaæ và vahati, *appiyà và dÃyÃdà haranti, nihitaÂÂhÃnà và vigacchati, duppayuttà và kammantà bha¤janti, kule và kulajjhÃpako uppajjati yo te bhoge vikirati vidhameti vidhaæseti,


#<[page 005]>#
%<S.N. 767]                    KÃmasuttaniddeso.               5>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  aniccatà yeva aÂÂhamÅ; evaæ te kÃmà hÃyanti parihÃyanti paridhaæsenti paripatanti antaradhÃyanti vippalujjanti.
     Kathaæ so kÃmehi parihÃyati? TiÂÂhant' eva te bhogÃ, so cavati marati antaradhÃyati vippalujjati; evaæ so kÃmehi hÃyati parihÃyati paridhaæseti paripatati antaradhÃyati vippalujjati.
     *Corà haranti rÃjÃno, aggi ¬ahati, nassati,
     atho antena jahati sarÅraæ sapariggahaæ.
     Etad a¤¤Ãya medhÃvÅ bhu¤jetha ca dadetha ca,
          datvà ca bhutvà ca yathÃnubhÃvaæ
          anindito saggam upeti ÂhÃnan ti,
te kÃmà parihÃyanti.
     Sallaviddho va ruppatÅ ti yathà ayomayena và sallena viddho, aÂÂhimayena và sallena, dantamayena và sallena, visÃïamayena và sallena, kaÂÂhamayena và sallena viddho, ruppati kuppati ghaÂÂiyati pÅÊiyati, byÃdhito domanassito hoti; evam eva vatthukÃmÃnaæ vipariïÃma¤¤athÃbhÃvà uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsÃ, so kÃmasallena ca sokasallena ca viddho ruppati kuppati ghaÂÂiyati pÅÊiyati, byÃdhito domanassito hotÅ ti, sallaviddho va ruppati. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Tassa ce kamÃyÃnassa chandajÃtassa jantuno
          te kÃmà parihÃyanti, sallaviddho va ruppatÅ ti.

_________________________________


#<[page 006]>#
%<6                              AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 768>%

  $<Sn_IV,1.3(=768): Yo kÃme parivajjeti sappass' eva padà siro,
               so 'maæ visattikaæ loke sato samativattati.  || Nidd_I.1:3 ||>$

     Yo kÃme parivajjetÅ ti. Yo ti yo yÃdiso yathÃyutto yathÃvihito yathÃpakÃro yanthÃnapatto yaædhammasamannÃgato khattiyo và brÃhmaïo và vesso và suddo và gahaÂÂho và pabbajito và devo và manusso vÃ. KÃme parivajjetÅ ti kÃmà ti uddÃnato dve kÃmÃ, vatthukÃmà ca kilesakÃmà cà . . . pe . . . ime vuccanti vatthukÃmà . . . pe . . . ime vuccanti kilesakÃmÃ. KÃme parivajjetÅ ti dvÅhi kÃraïehi kÃme parivajjeti, vikkhambhanato và samucchedato vÃ.
     Kathaæ vikkhambhanato kÃme parivajjeti? AÂÂhikaækalÆpamà kÃmà appassÃdatthenà ti passanto vikkhambhanato kÃme parivajjeti. MaæsapesÆpamà kÃmà bahusÃdhÃraïatthenà ti passanto vikkhambhanato kÃme parivajjeti. TiïukkÆpamà kÃmà anudahanatthenà ti passanto vikkhambhanato kÃme parivajjeti. AÇgÃrakÃsÆpamà kÃmà mahÃpariÊÃhatthenà ti passanto vikkhambhanato kÃme parivajjeti. SupinakÆpamà kÃmà ittarapaccupaÂÂhÃnatthenà ti passanto vikkhambhanato kÃme parivajjeti. YÃcitakÆpamà kÃmà tÃvakÃlikatthenà ti passanto vikkhambhanato kÃme parivajjeti. RukkhaphalÆpamà kÃmà sambha¤janaparibha¤janatthenà ti passanto, vikkhambhanato kÃme parivajjeti. AsisÆnÆpamà kÃmà adhikuÂÂanatthenà ti passanto vikkhambhanato kÃme parivajjeti. SattisÆlÆpamà kÃmà vinivijjanatthenà ti passanto vikkhambhanato kÃme parivajjeti. SappasirÆpamà kÃmà sappaÂibhayatthenà ti passanto vikkhambhanato kÃme parivajjeti.


#<[page 007]>#
%<S.N. 768]                    KÃmasuttaniddeso.               7>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  AggikhandhÆpamà kÃmà mahÃbhitÃpanatthenà ti passanto vikkhambhanato kÃme parivajjeti.
     BuddhÃnussatiæ bhÃvento pi vikkhambhanato kÃme parivajjeti, dhammÃnussatiæ bhÃvento pi . . . pe . . . saÇghÃnussatiæ bhÃvento pi, sÅlÃnussatiæ bhÃvento pi, cÃgÃnussatiæ bhÃvento pi, devatÃnussatiæ bhÃvento pi, ÃnÃpÃïassatiæ bhÃvento pi, maraïassatiæ bhÃvento pi, kÃyagatÃsatiæ bhÃvento pi vikkhambhanato kÃme parivajjeti, upasamÃnussatiæ bhÃvento pi vikkhambhanato kÃme parivajjeti, paÂhamaæ jhÃnaæ bhÃvento pi vikkhambhanato kÃme parivajjeti, dutiyaæ jhÃnaæ bhÃvento pi, tatiyaæ jhÃnaæ bhÃvento pi, catutthaæ jhÃnaæ bhÃvento pi, ÃkÃsÃna¤cÃyatanasamÃpattiæ bhÃvento pi, vi¤¤Ãna¤cÃyatanasamÃpattiæ bhÃvento pi, Ãki¤ca¤¤ÃyatanasamÃpattiæ bhÃvento pi, nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiæ bhÃvento pi vikkhambhanato kÃme parivajjeti. Evaæ vikkhambhanato kÃme parivajjeti.
     Kathaæ samucchedato kÃme parivajjeti? SotÃpattimaggaæ bhÃvento pi apÃyagamanÅve kÃme samucchedato parivajjeti, sakadÃgÃmimaggaæ bhÃvento pi oÊÃrike kÃme samucchedato parivajjeti, anÃgÃmimaggaæ bhÃvento pi aïusahagate kÃme samucchedato parivajjeti, arahattamaggaæ bhÃvento pi sabbena sabbaæ sabbathà sabbaæ asesaæ nissesaæ samucchedato kÃme parivajjeti. Evaæ samucchedato kÃme parivajjetÅ ti, yo kÃme parivajjeti.
     Sappass' eva padà siro ti. Sappo vuccati ahi. Ken' atthena sappo? Saæsappanto gacchatÅ ti sappo. Bhujanto gacchatÅ ti bhujago;


#<[page 008]>#
%<8                              AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 768>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ureïa gacchatÅ ti urago; pannasiro gacchatÅ ti pannago; sireïa supatÅ ti siriæsapo; vile sayatÅ ti vilÃsayo; guhÃyaæ setÅ ti guhÃsayo; dÃÂhà tassa Ãvudho ti dÃÂhÃvudho; visaæ tassa ghoran ti ghoraviso; jivhà tassa duvidhà ti dujivho; dvÅhi jivhÃhi rasaæ sÃyatÅ ti dvirasa¤¤Æ. Yathà puriso jÅvitukÃmo amaritukÃmo sukhakÃmo dukkhapaÂikkÆlo pÃdena sappasiraæ vajjeyya vivajjeyya parivajjeyya abhinivajjeyya, evam eva sukhakÃmo dukkhapaÂikkÆlo kÃme vajjeyya vivajjeyya parivajjeyya abhinivajjeyyà ti, sappass' eva padà siro.
     So 'maæ visattikaæ loke sato samatirattatÅ ti. So ti yo kÃme parivajjeti. Visattikà vuccati taïhÃ, yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo, cittassa sÃrÃgo, icchà mucchà ajjhosÃnaæ gedho paligedho saÇgo paÇko ejà mÃyà janikà sa¤jananÅ sibbinÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visaÂà ÃyÆhanÅ dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhà Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà pajappanà jappitattaæ, loluppà loluppÃyanà loluppÃyitattaæ, muccha¤cikatÃ, sÃdhukamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho, nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavatanhà rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhà rÆpataïhÃ,


#<[page 009]>#
%<S.N. 768]               KÃmasuttaniddeso.                       9>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ; ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaranaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latÃ, vevicchaæ dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo, mÃrapÃso mÃrabaÊisaæ mÃravisayo, taïhÃnadi tanhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhÃ, lobho akusalamÆlaæ.
     Visattikà ti. Ken' atthena visattikÃ? VisaÂà ti visattikÃ, visÃlà ti visattikÃ, visaÂà ti visattikÃ, visakkatÅ ti visattikÃ, visaæharatÅ ti visattikÃ, visaævÃdikà ti visattikÃ, visamÆlà ti visattikÃ, visaphalà ti visattikÃ, visaparibhogà ti visattikÃ; visÃlà và pana sà rÆpe taïhÃ, sadde gandhe rase phoÂÂhabbe kule gaïe ÃvÃse lÃbhe yase pasaæsÃya sukhe cÅvare piï¬apÃte senÃsane gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃre kÃmadhÃtuyà rÆpadhÃtuyà arÆpadhÃtuyà kÃmabhave rÆpabhave arÆpabhave sa¤¤Ãbhave asa¤¤Ãbhave nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãbhave ekavokÃrabhave catuvokÃrabhave pa¤cavokÃrabhave atÅte anÃgate paccuppanne diÂÂhasutamutavi¤¤Ãtabbesu dhammesu visaÂà vitthatà ti, visattikÃ.
     Loke ti apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhÃtuloke Ãyatanaloke.
     Sato ti catÆhi kÃraïehi sato, kÃye kÃyÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato, vedanÃsu citte dhammesu dhammÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato. Aparehi pi catÆhi kÃraïehi sato, asatiparivajjanÃya sato, satikaraïÅyÃna¤ ca dhammÃnaæ katattà sato, satipaÂipakkhÃnaæ dhammÃnaæ hatattà sato, satinimittÃnaæ dhammÃnaæ appamuÂÂhattà sato.


#<[page 010]>#
%<10                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 768>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Aparehi pi catÆhi kÃraïehi sato, satiyà samannÃgatattà sato, satiyà vasitattà sato, satiyà pÃgu¤¤atÃya sato, satiyà apaccorohaïatÃya sato. Aparehi pi catÆhi kÃraïehi sato, satattà sato, santattà sato, samitattà sato, santadhammasamannÃgatattà sato. BÆddhÃnussatiyà sato, dhammÃnussatiyà sato, saæghÃnussatiyà sato, sÅlÃnussatiyà sato, cÃgÃnussatiyà sato, devatÃnussatiyà sato, ÃnÃpÃïasatiyà sato, maraïasatiyà sato, kÃyagatÃsatiyà sato, upasamÃnussatiyà sato. Yà sati anussati patissati sati saraïatà dhÃraïatà apilÃpanatà asammussanatà sati satindriyaæ satibalaæ sammÃsati satisambojjhaÇgo ekÃyanamaggo, ayaæ vuccati sati. ImÃya satiyà upeto hoti, samupeto upÃgato samupÃgato upapanno samupapanno samannÃgato, so vuccati sato.
     So 'maæ visattikaæ loke sato samativattatÅ ti yà loke visattikÃ, imaæ loke visattikaæ sato tarati uttarati patarati samatikkamati vÅtivattatÅ ti, so 'maæ visattikaæ loke sato samativattatÅ ti. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Yo kÃme parivajjeti sappass' eva padà siro,
          So 'maæ visattikaæ loke sato samativattatÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,1.4(=769): Khettaæ vatthuæ hira¤¤aæ và gavÃssaæ dÃsaporisaæ
               thiyo bandhÆ puthÆ kÃme yo naro anugijjhati.  || Nidd_I.1:4 ||>$


#<[page 011]>#
%<S.N. 769]                    KÃmasuttaniddeso.               11>%
     Khettaæ vatthuæ hira¤¤aæ và ti. Khettan ti sÃlikhettaæ vÅhikhettaæ muggakhettaæ mÃsakhettaæ yavakhettaæ godhÆmakhettaæ tilakhettaæ. Vatthun ti gharavatthu koÂÂhavatthu purevatthu pacchÃvatthu ÃrÃmavatthu vihÃravatthu. Hira¤¤an ti hira¤¤aæ vuccati kahÃpaïo ti, khettaæ vatthuæ hira¤¤aæ vÃ.
     GavÃssaæ dÃsaporisan ti. Gavan ti gÃvo vuccanti.
Assà ti pasukÃdayo vuccanti. DÃsà ti cattÃro dÃsÃ, antojÃtako dÃso, dhanakkitako dÃso, sÃmaæ và dÃsavisayaæ upeti, akÃmako và dÃsavisayaæ upeti.
          *ùmÃya dÃsà pi bhavanti h' eke,
          dhanena kÅtà pi bhavanti dÃsÃ,
          sÃma¤ ca eke upayanti dÃsaæ,
          bhayà panuïïà pi bhavanti dÃsÃ.
Porisan ti tayo purisÃ, bhaÂakà kammakarà upajÅvino ti, gavÃssaæ dÃsaporisaæ.
     Thiyo bandhÆ puthÆ kÃme ti. Thiyo ti itthipariggaho vuccati. BandhÆ ti cattÃro bandhÆ, ¤Ãtibandhavà pi bandhu, gottabandhavà pi bandhu. mantabandhavà pi bandhu, sippabandhavà pi banhdu, PuthÆ kÃme ti bahÆ kÃme, ete puthÆ kÃmà manÃpikà rÆpà . . . pe . . . manÃpikà phoÂÂhabbà ti, thiyo bandhÆ puthÆ kÃme.
     Yo naro anugijjhatÅ ti. Yo ti yo yÃdiso yathÃyutto yathÃvihito yathÃpakÃro yanthÃnapatto yaædhammasamannÃgato khattiyo và brÃhmaïo và vesso và suddo và gahaÂÂho và pabbajito và devo và manusso vÃ.


#<[page 012]>#
%<12                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 770>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Naro ti satto naro mÃïavo poso puggalo jÅvo jagÆ jantu indagÆ manujo. AnugijjhatÅ ti kilesakÃmena vatthukÃmesu gijjhati anugijjhati paligijjhati palibajjhatÅ ti, yo naro anugijjhati. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Khettaæ vatthuæ hira¤¤aæ và gavÃssaæ dÃsaporisaæ
          thiyo bandhÆ puthÆ kÃme yo naro anugijjhati.

_________________________________


  $<Sn_IV,1.5(=770): Abalà naæ balÅyanti, maddante naæ parissayÃ,
               tato naæ dukkham anveti, nÃvaæ bhinnam ivodakaæ.  || Nidd_I.1:5 ||>$

     Abalà naæ balÅyantÅ ti. Abalà ti abalà kilesà dubbalà appabalà appathÃmakà hÅnà nihÅnà parihÅnà omakà lÃmakà jatukkà parittÃ. Te kilesà taæ puggalaæ sahanti parisahanti abhibhavanti ajjhottharanti pariyÃdiyanti maddantÅ ti, evam pi abalà naæ balÅyanti.
     Athavà abalaæ puggalaæ dubbalaæ appabalaæ appathÃmakaæ hÅnaæ nihÅnaæ parihÅnaæ omakaæ lÃmakaæ jatukkaæ parittaæ, yassa n' atthi saddhÃbalaæ viriyabalaæ satibalaæ samÃdhibalaæ pa¤¤Ãbalaæ hiribalaæ ottappabalaæ, te kilesà taæ puggalaæ sahanti parisahanti abhibhavanti ajjhottharanti pariyÃdiyanti maddantÅ ti, evam pi abalà naæ balÅyanti.
     Maddante naæ parissayà ti. Parissayà ti dve parissayÃ, pÃkaÂaparissayà ca paÂicchannaparissayà ca.
     Katame pÃkaÂaparissayÃ? SÅhà byagghà dÅpi-acchataracchà kokà gomahisà hatthÅ ahi-vicchikà satapadÅ corà và assu,


#<[page 013]>#
%<S.N. 770]                    KÃmasuttaniddeso.               13>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  mÃïavà và katakammà và akatakammà vÃ, cakkhurogo sotarogo ghÃnarogo jivhÃrogo kÃyarogo sÅsarogo kaïïarogo mukharogo dantarogo kÃso sÃso pinÃso ¬Ãho jaro kucchirogo mucchà pakkhandikà sÆlà visÆcikà kuÂÂhaæ gaï¬o kilÃso soso apamÃro daddu kaï¬u kacchu rakhasà vitacchikà lohitapittaæ madhumeho aæsà piÊakà bhagandalÃ, pittasamuÂÂhÃnà ÃbÃdhÃ, semhasamuÂÂhÃnà ÃbÃdhÃ, vÃtasamuÂÂhÃnà ÃbÃdhÃ, sannipÃtikà ÃbÃdhÃ, utupariïÃmajà ÃbÃdhÃ, visamaparihÃrajà ÃbÃdhÃ, opakkamikà ÃbÃdhÃ, kammavipÃkajà ÃbÃdhÃ, sÅtaæ uïhaæ jighacchà pipÃsà uccÃro passÃvo ¬aæsamakasavÃtÃtapasiriæsapasamphassà iti vÃ, ime vuccanti pÃkaÂaparissayÃ.
     Katame paÂicchannaparissayÃ? KÃyaduccaritaæ vacÅduccaritaæ manoduccaritaæ, kÃmachandanÅvaraïaæ byÃpÃdanÅvaraïaæ thÅnamiddhanÅvaraïaæ uddhaccakukkuccanÅvaraïaæ vicikicchÃnÅvaraïaæ, rÃgo doso moho kodho upanÃho makkho paÊÃso issà macchariyaæ mÃyà sÃÂheyyaæ thambho sÃrambho mÃno atimÃno mado pamÃdo, sabbe kilesÃ, sabbe duccaritÃ, sabbe darathÃ, sabbe pariÊÃhÃ, sabbe santÃpÃ, sabbÃkusalÃbhisaækhÃrÃ; ime vuccanti paÂicchannaparissayÃ.
     Parissayà ti ken' atthena parissayÃ? ParisahantÅ ti parissayÃ, parihÃnÃya saævattantÅ ti parissayÃ, tatr' Ãsayà ti, parissayÃ.
     Kathaæ parisahantÅ ti parissayÃ? Te parissayà taæ puggaÊaæ sahanti parisahanti abhibhavanti ajjhottharanti pariyÃdiyanti maddanti; evaæ parisahantÅ ti, parissayÃ.
     Kathaæ parihÃnÃya saævattantÅ ti parissayÃ? Te parissayà kusalÃnaæ dhammÃnaæ parihÃnÃya antarÃyÃya saævattanti. Katamesaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ?
SammÃpaÂipadÃya anulomapaÂipadÃya apaccanÅkapaÂipadÃya anvatthapaÂipadÃya dhammÃnudhammapaÂipadÃya,


#<[page 014]>#
%<14                             AÂÂhakavaggo.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sÅlesu paripÆrikÃritÃya, indriyesu guttadvÃratÃya, bhojane matta¤¤utÃya, jÃgariyÃnuyogassa, satisampaja¤¤assa, catunnaæ satipaÂÂhÃnÃnaæ bhÃvanÃnuyogassa, catunnaæ sammappadhÃnÃnaæ bhÃvanÃnuyogassa, catunnaæ iddhippÃdÃnaæ bhÃvanÃnuyogassa, pa¤cannaæ indriyÃnaæ bhÃvanÃnuyogassa, pa¤cannaæ balÃnaæ bhÃvanÃnuyogassa, sattannaæ bojjhaÇgÃnaæ bhÃvanÃnuyogassa, ariyassa aÂÂhaÇgikassa maggassa bhÃvanÃnuyogassa. Imesaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ parihÃnÃya antarÃyÃya saævattanti; evaæ parihÃnÃya samvattantÅ ti, parissayÃ.
     Kathaæ tatr' Ãsayà ti parissayÃ? Tatth' ete pÃpakà akusalà dhammà uppajjanti attabhÃvasannissayÃ; yathà bile bilÃsayà pÃïà sayanti, dake dakÃsayà pÃïà sayanti, vane vanÃsayà pÃïà sayanti, rukkhe rukkhÃsayà pÃïà sayanti, evam eva tatth' ete pÃpakà akusalà dhammà uppajjanti attabhÃvasannissayÃ, evam pi tatr' Ãsayà ti, parissayÃ.
     Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ: *SÃntevÃsiko bhikkhave bhikkhu sÃcariyako dukkhaæ na phÃsu viharati. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu sÃntevÃsiko sÃcariyako dukkhaæ na phÃsu viharati? Idha bhikkhave bhikkhuno cakkhunà rÆpaæ disvà uppajjanti pÃpakà akusalà dhammà sarasaækappà saæyojanÅyÃ, ty assa anto vasanti anvÃvasanti pÃpakà akusalà dhammà ti, tasmà sÃntevasiko ti vuccati; te naæ samudÃcaranti samudÃcaranti naæ pÃpakà akusalà dhammà ti, tasmà sÃcariyako ti vuccati. Puna c' aparaæ bhikkhave bhikkhuno sotena saddaæ sutvÃ,


#<[page 015]>#
%<S.N. 770]                    KÃmasuttaniddeso.               15>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ghÃnena gandhaæ ghÃyitvÃ, jivhÃya rasaæ sÃyitvÃ, kÃyena phoÂÂhabbaæ phusitvÃ, manasà dhammaæ vi¤¤Ãya uppajjanti pÃpakà akusalà dhammà sarasaækappà saæyojanÅyÃ, ty assa anto vasanti anvÃvasanti pÃpakà akusalà dhammà ti, tasmà sÃntevÃsiko ti vuccati; te naæ samudÃcaranti samudÃcaranti naæ pÃpakà akusalà dhammà ti, tasmà sÃcariyako ti vuccati. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu sÃntevÃsiko sÃcariyako dukkhaæ na phÃsu viharatÅ ti, evam pi tatr' Ãsayà ti, parissayÃ.
     Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ: *Tayo me bhikkhave antarÃmalà antarÃ-amittà antarÃsapattà antarÃvadhakà antarÃpaccatthikÃ. Katame tayo? Lobho bhikkhave antarÃmalaæ antarÃ-amitto antarÃsapatto antarÃvadhako antarÃpaccatthiko. Doso bhikkhave antarÃmalaæ antarÃ-amitto antarÃsapatto antarÃvadhako antarÃpaccatthiko. Moho bhikkhave antarÃmalaæ antarÃ-amitto antarÃsapatto antarÃvadhako antarÃpaccatthiko. Ime kho bhikkhave tayo antarÃmalà antarÃ-amittà antarÃsapattà antarÃvadhakà antarÃpaccatthikà ti.
          Anatthajanano lobho, lobho cittappakopano,
          bhayaæ antarato jÃtaæ taæ jano nÃvabujjhati.
          Luddho atthaæ na jÃnÃti, luddho dhammaæ na passati;
          andhaæ tamaæ tadà hoti, yaæ lobho sahate naraæ.
          Anatthajanano doso, doso cittappakopano,
          bhayaæ antarato jÃtaæ taæ jano nÃvabujjhati.
          Kuddho atthaæ na jÃnÃti, kuddho dhammaæ na passati;
          andhaæ tamaæ tadà hoti, yaæ kodho sahate naraæ.


#<[page 016]>#
%<16                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 770>%
          Anatthajanano moho, moho cittappakopano,
          bhayaæ antarato jÃtaæ taæ jano nÃvabujjhati.
          MÆÊho atthaæ na jÃnÃti, mÆÊho dhammaæ na passati;
          andhaæ tamaæ tadà hoti, yam moho sahate naraæ,
evam pi tatr' Ãsayà ti parissayà ti.
     Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ: *Tayo kho mahÃrÃja purisassa dhammà ajjhattam uppajjamÃnà uppajjanti ahitÃya dukkhÃya aphÃsuvihÃrÃya. Katame tayo? Lobho kho mahÃrÃja purisassa dhammo ajjhattaæ uppajjamÃno uppajjati ahitÃya dukkhÃya aphÃsuvihÃrÃya. Doso kho mahÃrÃja purisassa dhammo ajjhattaæ uppajjamÃno uppajjati ahitÃya dukkhÃya aphÃsuvihÃrÃya. Moho kho mahÃrÃja purisassa dhammo ajjhattaæ uppajjamÃno uppajjati ahitÃya dukkhÃya aphÃsuvihÃrÃya. Ime kho mahÃrÃja tayo purisassa dhammà ajjhattaæ uppajjamÃnà uppajjanti ahitÃya dukkhÃya aphÃsuvihÃrÃyà ti.
     Lobho doso ca moho ca purisaæ pÃpacetasaæ
     hiæsanti attasambhÆtà tacasÃraæ va samphalan ti, evam pi tatr' Ãsayà ti parissayÃ.
     Vuttaæ pi c' etaæ BhagavatÃ:
          *RÃgo ca doso ca itonidÃnÃ
          arati rati lomahaæso ito jÃto
          ito samuÂÂhÃya manovitakkÃ
          kumÃrakà dhaækam iv' ossajjantÅ ti,
evam pi tatr' Ãsayà ti, parissayÃ.
     Maddante naæ parissayà ti te parissayà taæ puggalaæ sahanti parisahanti abhibhavanti ajjhottharanti pariyÃdiyanti maddantÅ ti, maddante naæ parissayÃ.


#<[page 017]>#
%<S.N. 770]                    KÃmasuttaniddeso.               17>%
     Tato naæ dukkham anvetÅ ti. Tato ti tato tato parissayato taæ puggalaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti; jÃtidukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti, jarÃdukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti, byÃdhidukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti, maraïadukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti, sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsadukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti, nerayikaæ dukkhaæ, tiracchÃnayonikaæ dukkhaæ, petavisayikaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikam hoti, mÃnusakaæ dukkhaæ, gabbhe okkantimÆlakaæ dukkhaæ, gabbhe ÂhitimÆlakaæ dukkhaæ, gabbhà vuÂÂhÃnamÆlakaæ dukkhaæ, jÃtass' upanibandhikaæ dukkhaæ, jÃtassa parÃdheyyakaæ dukkhaæ, attupakkamadukkhaæ, parupakkamadukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti; dukkhadukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti, saækhÃradukkham vipariïÃmadukkhaæ, cakkhurogo sotarogo ghÃnarogo jivhÃrogo kÃyarogo sÅsarogo kaïïarogo mukharogo dantarogo kÃso sÃso pinÃso ¬Ãho jaro kucchirogo mucchà pakkhandikà sÆlà visÆcikà kuÂÂhaæ gaï¬o kilÃso soso apamÃro daddu kaï¬u kacchu rakhasà vitacchikà lohitapittaæ madhumeho aæsà piÊakà bhagandalÃ, pittasamuÂÂhÃnà ÃbÃdhÃ, semhasamuÂÂhÃnà ÃbÃdhÃ, vÃtasamuÂÂhÃnà ÃbÃdhÃ, sannipÃtikà ÃbÃdhÃ, utupariïÃmajà ÃbÃdhÃ, visamaparihÃrajà ÃbÃdhÃ, opakkamikà ÃbÃdhÃ, kammavipÃkajà ÃbÃdhÃ, sitaæ uïhaæ jighacchà pipÃsà uccÃro passÃvo ¬aæsamakasavÃtÃtapasiriæsapasamphassadukkhaæ, mÃtumaraïadukkhaæ pitumaraïadukkhaæ bhÃtumaraïadukkhaæ bhaginÅmaraïadukkhaæ puttamaraïadukkhaæ dhÅtumaraïadukkhaæ ¤Ãtibyasanadukkhaæ bhogabyasanadukkhaæ rogabyasanadukkhaæ sÅlabyasanadukkhaæ diÂÂhibyasanadukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hotÅ ti,


#<[page 018]>#
%<18                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 770>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  tato naæ dukkhaæ anveti.
     NÃvaæ bhinnaæ ivodakan ti yathà bhinnaæ nÃvaæ tato tato udakaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti, purato pi udakaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti, pacchato pi, heÂÂhato pi, passato pi udakaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti; evam eva tato tato parissayato taæ puggalaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti, jÃtidukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti . . . pe . . . diÂÂhibyasanadukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hotÅ ti, nÃvaæ bhinnam ivodakaæ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Abalà naæ balÅyanti, maddante naæ parissayÃ,
          tato naæ dukkham anveti, nÃvaæ bhinnam ivodakan ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,1.6(=771): Tasmà jantu sadà sato kÃmÃni parivajjaye,
               te pahÃya tare oghaæ, nÃvaæ sitvà va pÃragÆ.  || Nidd_I.1:6 ||>$

     Tasmà jantu sadà sato ti. Tasmà ti tasmà taækÃraïà taæhetu tappaccayà taænidÃnà etaæ ÃdÅnavaæ sampassamÃno kÃmesÆ ti, tasmÃ. JantÆ ti satto naro mÃïavo poso puggalo jÅvo jagÆ jantu indagÆ manujo. Sadà ti sadà sabbadà sabbakÃlaæ niccakÃlaæ dhuvakÃlaæ satataæ samitaæ abbocchiïïaæ poÇkhÃnupoÇkhaæ, udakummikÃjÃtaæ avÅci-santatisahitaæ phusitaæ purebhattaæ pacchÃbhattaæ purimayÃmaæ majjhimayÃmaæ pacchimayÃmaæ kÃÊe juïhe vasse hemante gimhe,


#<[page 019]>#
%<S.N. 771]                    KÃmasuttaniddeso.               19>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  purime vayokhandhe, majjhime vayokhandhe, pacchime vayokhandhe.
Sato ti catÆhi kÃraïehi sato, kÃye kÃyÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato, vedanÃsu citte dhammesu dhammÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato; aparehi pi catÆhi kÃraïehi sato . . . pe . . . so vuccati sato ti, tasmà jantu sadà sato.
     KÃmÃni parivajjaye ti. KÃmÃnÅ ti uddÃnato dve kÃmÃ, vÃtthukÃmà ca kilesakÃmà ca . . . pe . . . ime vuccanti vatthukÃmà . . . pe . . . ime vuccanti kilesakÃmÃ.
     KÃmÃni parivajjaye ti dvÅhi kÃraïehi kÃme parivajjeyya, vikkhambhanato và samucchedato vÃ.
     Kathaæ vikkhambhanato kÃme parivajjeyya? AÂÂhikaækalÆpamà kÃmà appassÃdatthenà ti passanto vikkhambhanato kÃme parivajjeyya; maæsapesÆpamà kÃmà bahusÃdhÃraïatthenà ti passanto vikkhambhanato kÃme parivajjeyya; tiïukkÆpamà kÃmà anudahanatthenà ti passanto vikkhambhanato kÃme parivajjeyya . . . pe . . . nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiæ bhÃvento pi vikkhambhanato kÃme parivajjeyya. Evaæ vikkhambhanato kÃme parivajjeyya . . . pe . . . evaæ samucchedato kÃme parivajjeyyà ti, kÃmÃni parivajjaye.
     Te pahÃya tare oghan ti. Te ti vatthukÃme parijÃnitvÃ, kilesakÃme pahÃya pajahitvà vinoditvà byantikaritvà anabhÃvaæ gamitvÃ, kÃmachandanÅvaraïaæ pahÃya pajahitvà vinoditvà byantikaritvà anabhÃvaæ gamitvÃ, byÃpÃdanÅvaraïaæ thÅnamiddhanÅvaraïaæ uddhaccakukkuccanÅvaraïaæ vicikicchÃnÅvaranaæ pahÃya pajahitvà vinoditvà byantikaritvà anabhÃvaæ gamitvÃ, kÃmoghaæ bhavoghaæ diÂÂhoghaæ avijjoghaæ tareyya uttareyya patareyya samatikkameyya vÅtivatteyyà ti, te pahÃya tare oghaæ.


#<[page 020]>#
%<20                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 771>%
     NÃvaæ sitvà va pÃragÆ ti yathà garukaæ nÃvaæ bhÃrikaæ udakaæ sitvà osi¤citvà cha¬¬etvà lahukÃya nÃvÃya khippaæ lahuæ appakasiren' eva pÃraæ gaccheyya; evam eva vatthukÃme parijÃnitvÃ, kilesakÃme pahÃya pajahitvà vinoditvà byantikaritvà anabhÃvaæ gamitvÃ, kÃmachandanÅvaraïaæ byÃpÃdanÅvaraïaæ thÅnamiddhanÅvaraïaæ uddhaccakukkuccanÅvaraïaæ vicikicchÃnÅvaraïaæ pahÃya pajahitvà vinoditvà byantikaritvà anabhÃvaæ gamitvÃ, khippaæ lahuæ appakasiren' eva pÃraæ gaccheyya. PÃraæ vuccati amataæ nibbÃnaæ; yo so sabbasaækhÃrasamatho sabbÆpadhipaÂinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃnaæ; pÃraæ gaccheyya, pÃraæ adhigaccheyya, pÃraæ phuseyya, pÃraæ sacchikareyya pÃragÆ ti; yo pi pÃraæ gantukÃmo so pi pÃragÆ, yo pi pÃraæ gacchati so pi pÃragÆ, yo pi pÃraæ gato so pi pÃragÆ.
     Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ: *Tiïïo pÃragato thale tiÂÂhati brÃhmaïo ti. BrÃhmaïo ti kho bhikkhave arahato etaæ adhivacanaæ; so abhi¤¤ÃpÃragÆ pari¤¤ÃpÃragÆ pahÃnapÃragÆ bhÃvanÃpÃragÆ sacchikiriyÃpÃragÆ samÃpattipÃragÆ; abhi¤¤ÃpÃragÆ sabbadhammÃnaæ, pari¤¤ÃpÃragÆ sabbadukkhÃnaæ, pahÃnapÃragÆ sabbakilesÃnaæ, bhÃvanÃpÃragÆ catunnaæ ariyamaggÃnaæ, sacchikiriyÃpÃragÆ nirodhassa, samÃpattipÃragÆ sabbasamÃpattÅnaæ; so vasippatto pÃramippatto ariyasmiæ sÅlasmiæ, vasippatto pÃramippatto ariyasmiæ samÃdhismiæ, vasippatto pÃramippatto ariyÃya pa¤¤Ãya, vasippatto pÃramippatto ariyÃya vimuttiyÃ; so pÃragato pÃrappatto, antagato antappatto, koÂigato koÂippatto, pariyantagato pariyantappatto, vosÃnagato vosÃnappatto, tÃïagato tÃïappatto, leïagato leïappatto, saraïagato saraïappatto, abhayagato abhayappatto, accutagato accutappatto, amatagato amatappatto, nibbÃnagato nibbÃnappatto; so vuÂÂhavÃso ciïïacaraïo gataddho gatadiso gatakoÂiko pÃlitabrahmacariyo uttamadiÂÂhippatto bhÃvitamaggo pahÅnakileso paÂividdhÃkuppo sacchikatanirodhi;


#<[page 021]>#
%<S.N. 771]                    KÃmasuttaniddeso.               21>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  dukkhaæ tassa pari¤¤Ãtaæ, samudayo pahÅno, maggo bhÃvito, nirodho sacchikato, abhi¤¤eyyam abhi¤¤Ãtam, pari¤¤eyyaæ pari¤¤Ãtaæ, pahÃtabbaæ pahÅnaæ, bhÃvetabbaæ bhÃvitaæ, sacchikÃtabbaæ sacchikataæ; so ukkhittapaligho saækiïïaparikho abbÆÊhesiko niraggaÊo ariyo pannaddhajo pannabhÃro visaæyutto pa¤caÇgavippahÅno chalaÇgasamannÃgato ekÃrakkho caturÃpasseno panuïïapaccekasacco samavayasaÂÂhesano anÃvilasaækappo passaddhakÃyasaækhÃro suvimuttacitto suvimuttapa¤¤o kevalÅ vusitavà uttamapuriso paramapuriso paramapattippatto. So n' eva ÃcinÃti, na apacinÃti, apacinitvà Âhito; n' eva pajahati, na upÃdiyati, pajahitvà Âhito; n' eva visineti, na ussineti, visinetvà Âhito; n' eva vidhupeti, na sandhupeti, vidhupetvà Âhito; asekkhena sÅlakkhandhena samannÃgatattà Âhito, asekkhena samÃdhikkhandhena, asekkhena pa¤¤akkhandhena, asekkhena vimuttikkhandhena, asekkhena vimutti¤Ãïadassanakkhandhena samannÃgatattà Âhito; saccaæ paÂipÃdayitvà Âhito, ejaæ samatikkamitvà Âhito, kilesaggiæ pariyÃdayitvà Âhito, aparigamanatÃya Âhito, kataæ samÃdÃya Âhito, muttipaÂisevanatÃya Âhito, mettÃya pÃrisuddhiyà Âhito, karuïÃya muditÃya upekkhÃya pÃrisuddhiyà Âhito, accantapÃrisuddhiyà Âhito, akamma¤¤atÃya pÃrisuddhiyà Âhito, vimuttattà Âhito, santussitattà Âhito, khandhapariyante Âhito, dhÃtupariyante Âhito, Ãyatanapariyante Âhito, gatipariyante Âhito, upapattipariyante Âhito, paÂisandhipariyante Âhito, bhavapariyante Âhito, saæsÃrapariyante Âhito,


#<[page 022]>#
%<22                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 771>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  vaÂÂapariyante Âhito, antimabhave Âhito, antimasamussaye Âhito, antimadehadharo arahÃ.
          *TassÃyaæ pacchimako bhavo, carimo 'yaæ samussayo,
          jÃtimaraïasaæsÃro n' atthi tassa punabbhavo ti,
nÃvaæ sitvà va pÃragÆ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Tasmà jantu sadà sato kÃmÃni parivajjaye,
          te pahÃya tare oghaæ, nÃvaæ sitvà va pÃragÆ ti.


                      PAèHAMO KùMASUTTANIDDESO NIèèHITO.


#<[page 023]>#
%<                                     23>%
                                     II.
                DUTIYO GUHAèèHAKASUTTANIDDESO.

  $<Sn_IV,2.1(=772): Satto guhÃyaæ bahunÃbhichanno
               tiÂÂham naro mohanasmiæ pagÃlho,
               dÆre vivekà hi tathÃvidho so,
               kÃmà hi loke na hi suppahÃyÃ.  || Nidd_I.2:1 ||>$

     Satto guhÃyaæ bahunÃbhichanno ti. Satto ti hi kho vuttaæ. Api ca guhà tÃva vattabbÃ. Guhà vuccati kÃyo:
kÃyo ti và guhà ti và deho ti và sandeho ti và nÃvà ti và ratho ti và dhajo ti và vammiko ti và niddan ti và nagaran ti và kuÂÅ ti và gaï¬o ti và kummo ti và nÃgo ti và kÃyass' etaæ adhivacanaæ. Satto guhÃyan ti guhÃyaæ satto visatto Ãsatto laggo laggito palibuddho:
yathà bhittikhÅle và nÃgadante và bhaï¬aæ sattaæ visattaæ Ãsattaæ laggaæ laggitaæ palibuddhaæ; evaæ eva guhÃyaæ satto visatto Ãsatto laggo laggito palibuddho.
     Vuttaæ h' etaæ BhavagatÃ: *RÆpe kho RÃdha yo chando, yo rÃgo, yà nandi, yà taïhÃ, ye upÃyupÃdÃnà cetaso adhiÂÂhÃnÃbhinivesÃnusayÃ,


#<[page 024]>#
%<24                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 772>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  tatra satto, tatra visatto, tasmà satto ti vuccati.
     Satto ti lagganÃdhivacanan ti, satto guhÃyaæ.
     BahunÃbhichanno ti bahukehi kilesehi channo, rÃgena channo, dosena channo, mohena channo, kodhena channo, upanÃhena channo, makkhena channo, paÊÃsena channo, issÃya channo, macchariyena channo, mÃyÃya channo, sÃÂheyyena channo, thambhena channo, sÃrambhena channo, mÃnena channo, atimÃnena channo, madena channo, pamÃdena channo, sabbakilesehi sabbaduccaritehi sabbadarathehi sabbapariÊÃhehi sabbasantÃpehi sabbÃkusalÃbhisaækhÃrehi channo ucchanno ÃvuÂo nivuÂo ovuÂo pihito paÂicchanno paÂikujjito ti, satto guhÃyaæ bahunÃbhichanno.
     TiÂÂhaæ naro mohanasmiæ pagÃÊho ti. TiÂÂhaæ naro ti tiÂÂhanto naro ratto rÃgavaseïa tiÂÂhati, duÂÂho dosavasena tiÂÂhati, mÆÊho mohavasena tiÂÂhati, vinibandho mÃnavasena tiÂÂhati, parÃmaÂÂho diÂÂhivasena tiÂÂhati, vikkhepagato uddhaccavasena tiÂÂhati, aniÂÂhaÇgato vicikicchÃvasena tiÂÂhati, thÃmagato anusayavasena tiÂÂhatÅ ti, evam pi tiÂÂhaæ naro.
     Vuttaæ h' etaæ BhavagatÃ: *Santi bhikkhave cakkhuvi¤¤eyyà rÆpà iÂÂhà kantà manÃpà piyarÆpà kÃmÆpasamhità rajanÅyÃ; ta¤ ce bhikkhu abhinandati abhivadati ajjhosÃya tiÂÂhati. Santi bhikkhave sotavi¤¤eyyà saddÃ, ghÃnavi¤¤eyyà gandhÃ,


#<[page 025]>#
%<S.N. 772]              GuhaÂÂhakasuttaniddeso.               25>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  jivhÃvi¤¤eyyà rasÃ, kÃyavi¤¤eyyà phoÂÂhabbÃ, manovi¤¤eyyà dhammà iÂÂhà kantà manÃpà piyarÆpà kÃmÆpasaæhità rajanÅyÃ; ta¤ ce bhikkhu abhinandati abhivadati ajjhosÃya tiÂÂhatÅ ti, evam pi tiÂÂhaæ naro.
     Vuttaæ h' etaæ BhavagatÃ: *RÆpupayaæ và bhikkhave vi¤¤Ãïaæ tiÂÂhamÃnaæ tiÂÂhati rÆpÃrammaïaæ rÆpappatiÂÂhaæ nandÆpasevanaæ vuddhiæ virÆÊhiæ vepullaæ Ãpajjati. Vedanupayaæ và bhikkhave, sa¤¤upayaæ và bhikkhave, saækhÃrupayaæ và bhikkhave vi¤¤Ãïaæ tiÂÂhamÃnaæ tiÂÂhati, saækhÃrÃrammaïaæ saækhÃrappatiÂÂhaæ nandÆpasevanaæ vuddhiæ virÆhiæ vepullaæ ÃpajjatÅ ti, evam pi tiÂÂhaæ naro.
     Vuttaæ pi h' etaæ BhagavatÃ:** KavaÊiÇkÃre ce bhikkhave ÃhÃre atthi rÃgo, atthi nandi, atthi taïhÃ, patiÂÂhitaæ tattha vi¤¤Ãïaæ virÆÊhaæ; yattha patiÂÂhitaæ vi¤¤Ãïaæ virÆÊhaæ, atthi tattha nÃmarÆpassÃvakkanti; yattha atthi nÃmarÆpassÃvakkanti, atthi tattha saækhÃrÃnaæ vuddhi; yattha atthi saækhÃrÃnaæ vuddhi atthi tattha Ãyatiæ punabbhavÃbhinibbatti; yattha atthi Ãyatiæ punabbhavÃbhinibbatti, atthi tattha Ãyatiæ jÃtijarÃmaraïaæ; yattha atthi Ãyatiæ jÃtijarÃmaraïaæ, sasokan taæ bhikkhave sarajaæ sa-upÃyÃsan ti vadÃmi. Phasse ce bhikkhave ÃhÃre, manosa¤cetanÃya ce bhikkhave ÃhÃre, vi¤¤Ãïe ce bhikkhave ÃhÃre atthi rÃgo, atthi nandi, atthi taïhÃ,


#<[page 026]>#
%<26                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 772>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  patiÂÂhitaæ tattha vi¤¤Ãïaæ virÆÊhaæ; yattha patiÂÂhitaæ vi¤¤Ãïaæ virÆÊhaæ, atthi tattha nÃmarÆpassÃvakkanti; yattha atthi nÃmarÆpassÃvakkanti, atthi tattha saækhÃrÃnaæ vuddhi; yattha atthi saækhÃrÃnaæ vuddhi, atthi tattha Ãyatiæ punabbhavÃbhinibbatti; yattha atthi Ãyatiæ punabbhavÃbhinibbatti, atthi tattha Ãyatiæ jÃtijarÃmaraïaæ; yattha atthi Ãyatiæ jÃtijarÃmaraïaæ, sasokan taæ bhikkhave sarajaæ sa-upÃyÃsan ti vadÃmÅ ti, evam pi tiÂÂhaæ naro.
     Mohanasmiæ pagÃÊho ti. Mohanà vuccanti pa¤ca kÃmaguïÃ, cakkhuvi¤¤eyyà rÆpà iÂÂhà kantà manÃpà piyarÆpà kÃmÆpasaæhità rajanÅyÃ, sotavi¤¤eyyà saddÃ, ghÃnavi¤¤eyyà gandhÃ, jivhÃvi¤¤eyyà rasÃ, kÃyavi¤¤eyyà phoÂÂhabbà iÂÂhà kantà manÃpà piyarÆpà kÃmÆpasaæhità rajanÅyÃ. KiækÃraïà mohanà vuccanti pa¤ca kÃmaguïÃ?
Yebhuyyena devamanussà pa¤casu kÃmaguïesu muyhanti sammuyhanti sampamuyhanti, mÆÊhà sammÆÊhà sampamÆÊhÃ, avijjÃya andhikatà ÃvuÂà nivuÂà ovuÂà pihità paÂicchannà paÂikujjitÃ; taækÃraïà mohanà vuccanti pa¤ca kÃmaguïÃ. Mohanasmiæ pagÃÊho ti mohanasmiæ pagÃÊho ogÃÊho ajjhogÃÊho nimuggo ti, tiÂÂhaæ naro mohanasmiæ pagÃÊho.
     DÆre vivekà hi tathÃvidho so ti. Vivekà ti tayo vivekÃ, kÃyaviveko cittaviveko upadhiviveko.
     Katamo kÃyaviveko? Idha bhikkhu vivittaæ senÃsanaæ bhajati ara¤¤aæ rukkhamÆlaæ pabbataæ kandaraæ giriguhaæ susÃnaæ vanapatthaæ abbhokÃsaæ palÃlapu¤jaæ, kÃyena ca vivitto viharati; so eko gacchati, eko tiÂÂhati, eko nisÅdati, eko seyyaæ kappeti, eko gÃmaæ piï¬Ãya pavisati, eko paÂikkamati, eko raho nisÅdati, eko caÇkamaæ adhiÂÂhÃti, eko carati viharati iriyati vattati pÃleti yapeti yÃpeti. Ayaæ kÃyaviveko.


#<[page 027]>#
%<S.N. 772]              GuhaÂÂhakasuttaniddeso.               27>%
     Katamo cittaviveko? PaÂhamaæ jhÃnaæ samÃpannassa nÅvaraïehi cittaæ vivittaæ hoti; dutiyaæ jhÃnaæ samÃpannassa vitakkavicÃrehi cittaæ vivittaæ hoti; tatiyaæ jhÃnaæ samÃpannassa pÅtiyà cittaæ vivittaæ hoti, catutthaæ jhÃnaæ samÃpannassa sukhadukkhehi cittaæ vivittaæ hoti; ÃkÃsÃna¤cÃyatanaæ samÃpannassa rÆpasa¤¤Ãya paÂighasa¤¤Ãya nÃnattasa¤¤Ãya cittaæ vivittaæ hoti; vi¤¤Ãïa¤cÃyatanaæ samÃpannassa ÃkÃsÃna¤cÃyatanasa¤¤Ãya cittaæ vivittaæ hoti; Ãki¤ca¤¤Ãyatanaæ samÃpannassa vi¤¤Ãïa¤cÃyatanasa¤¤Ãya cittaæ vivittaæ hoti; nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãyatanaæ samÃpannassa Ãki¤ca¤¤Ãyatanasa¤¤Ãya cittaæ vivittaæ hoti; sotÃpannassa sakkÃyadiÂÂhiyà vicikicchÃya sÅlabbataparÃmÃsà diÂÂhÃnusayà vicikicchÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi cittaæ vivittaæ hoti; sakadÃgÃmissa oÊÃrikà kÃmarÃgasaæyojanà paÂighasaæyojanà oÊÃrikà kÃmarÃgÃnusayà paÂighÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi cittaæ vivittaæ hoti; anÃgÃmissa aïusahagatà kÃmarÃgasaæyojanà paÂighasaæyojanÃ, aïusahagatà kÃmarÃgÃnusayà paÂighÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi cittaæ vivittaæ hoti; arahato rÆparÃgà arÆparÃgà mÃnà uddhaccà avijjÃya mÃnÃnusayà bhavarÃgÃnusayà avijjÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi bahiddhà ca sabbanimittehi cittaæ vivittaæ hoti.
Ayaæ cittaviveko.
     Katamo upadhiviveko? Upadhi vuccanti kilesà ca khandhà ca abhisaækhÃrà ca. Upadhiviveko vuccati amataæ nibbÃnaæ; yo so sabbasaækhÃrasamatho sabbÆpadhipaÂinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃnaæ. Ayaæ upadhiviveko.
     KÃyaviveko ca vÆpakaÂÂhakÃyÃnaæ nekkhammÃbhiratÃnaæ; cittaviveko ca parisuddhacittÃnaæ paramavodÃnappattÃnaæ; upadhiviveko ca nirupadhÅnaæ puggalÃnaæ visaækhÃragatÃnaæ.


#<[page 028]>#
%<28                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 772>%
     DÆre vivekà hÅ ti yo so evaæ guhÃyaæ satto evaæ bahukehi kilesehi channo, evaæ mohanasmiæ pagÃÊho, so kÃyavivekà pi dÆre, cittavivekà pi dÆre, upadhivivekà pi dÆre vidÆre suvidÆre na santike na sÃmantà anÃsanne vÆpakaÂÂhe. TathÃvidho ti tathÃvidho tÃdiso tassaïÂhito tappakÃro tappaÂibhÃgo yo so mohanasmiæ pagÃÊho ti, dÆre vivekà hi tathÃvidho so.
     KÃmà hi loke na hi suppahÃyà ti. KÃmà ti uddÃnato dve kÃmÃ, vatthukÃmà ca kilesakÃmà ca.
     Katame vatthukÃmÃ? ManÃpikà rÆpÃ, manÃpÅkà saddÃ, manÃpikà gandhÃ, manÃpikà rasÃ, manÃpikà phoÂÂhabbÃ; attharaïà pÃpuraïà dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthu hira¤¤aæ suvaïïam gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂha¤ ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃra¤ ca, yaæ ki¤ci rajanÅyavatthu vatthukÃmÃ.
Api ca atÅtà kÃmÃ, anÃgatà kÃmà paccupapannà kÃmÃ, ajjhattà kÃmÃ, bahiddhà kÃmÃ, ajjhattabahiddhà kÃmÃ, hÅnà kÃmÃ, majjhimà kÃmÃ, païÅtà kÃmÃ, ÃpÃyikà kÃmÃ, mÃnusikà kÃmÃ, dibbà kÃmÃ, paccuppaÂÂhità kÃmÃ, nimmità kÃmÃ, paranimmità kÃmÃ, pariggahità kÃmÃ, apariggahità kÃmÃ, mamÃyità kÃmÃ, amamÃyità kÃmÃ, sabbe pi kÃmÃvacarà dhammÃ, sabbe pi rÆpÃvacarà dhammÃ, sabbe pi arÆpÃvacarà dhammÃ, taïhÃvatthukà taïhÃrammaïà kÃmanÅyatthena rajanÅyatthena madanÅyatthena kÃmÃ; ime vuccanti vatthukÃmÃ.
     Katame kilesakÃmÃ? Chando kÃmo, rÃgo kÃmo, chandarÃgo kÃmo, saækappo kÃmo, rÃgo kÃmo, saækapparÃgo kÃmo; yo kÃmesu kÃmachando kÃmarÃgo kÃmanandi kÃmataïhà kÃmasneho kÃmapariÊÃho kÃmamucchà kÃmajjhosÃnaæ kÃmogho kÃmayogo kÃmupÃdÃnaæ kÃmachandanÅvaraïaæ.
     *Addasaæ kÃma te mÆlaæ, saækappà kÃma jÃyasi;
     na taæ saækappayissÃmi. evaæ kÃma na hohisi; ime vuccanti kilesakÃmÃ.


#<[page 029]>#
%<S.N. 773]              GuhaÂÂhakasuttaniddeso.               29>%
     Loke ti apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhÃtuloke Ãyatanaloke. KÃmà hi loke na hi suppahÃyà ti kÃmà hi loke duppahÃyà duccajjà duppariccajjà dunnimmadayà dunnivedhayà dubbinivedhayà duttarà duppatarà dussamatikkamà dubbÅtivattà ti, kÃmà hi loke na hi suppÃhÃyÃ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Satto guhÃyaæ bahunÃbhichanno
          tiÂÂhaæ naro mohanasmiæ pagÃÊho,
          dÆre vivekà hi tathÃvidho so,
          kÃmà hi loke na hi suppahÃya ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,2.2(=773): IcchÃnidÃnà bhavasÃtabaddhÃ
               te duppamu¤cÃ, na hi a¤¤amokkhÃ,
               pacchà pure và pi apekkhamÃnÃ
               ime va kÃme purime va jappaæ.  || Nidd_I.2:2 ||>$

     IcchÃnidÃnà bhavasÃtabaddhà ti. Icchà ti vuccati taïhÃ, yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ gedho paligedho saÇgo paÇko ejà mÃyà janikà sa¤janikà sa¤jananÅ sibbinÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visaÂà ÃyÆhanÅ dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandho, Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappà jappanà jappitattaæ, loluppà loluppÃyanà loluppÃyitattaæ, muccha¤cikatÃ, sÃdhukamma¤¤atÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ,


#<[page 030]>#
%<30                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 773>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhÃ, rÆpataïhà arÆpataïhÃ, nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho, upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabaÊisaæ mÃravisayo taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo abhijjhÃ, lobho akusalamÆlaæ.
     IcchÃnidÃnà ti icchÃnidÃnà icchÃhetukà icchÃpaccayà icchÃkÃraïà icchÃpabhavà ti, icchÃnidÃnÃ.
     BhavasÃtabaddhà ti. Ekaæ bhavasÃtaæ, sukhà vedanÃ.
Dve bhavasÃtÃni, sukhà ca vedanà iÂÂha¤ ca vatthu.
TÅïi bhavasÃtÃni, yobba¤¤aæ Ãrogyaæ jÅvitaæ. CattÃri bhavasÃtÃni, lÃbho yaso pasaæsà sukhaæ. Pa¤ca bhavasÃtÃni, manÃpikà rÆpÃ, manÃpikà saddÃ, manÃpikà gandhÃ, manÃpikà rasÃ, manÃpikà phoÂÂhabbÃ. Cha bhavasÃtÃni, cakkhusampadà sotasampadà ghÃnasampadà jivhÃsampadà kÃyasampadà manosampadÃ.
     BhavasÃtabaddhà ti sukhÃya vedanÃya baddhÃ, iÂÂhasmiæ vatthusmiæ baddhÃ, yobba¤¤e baddhÃ, Ãrogye baddhÃ, jÅvite baddhÃ, lÃbhe baddhÃ, yase baddhÃ, pasaæsÃya baddhÃ, sukhe baddhÃ, manÃpikesu rÆpesu baddhÃ, saddesu gandhesu rasesu manÃpikesu phoÂÂhabbesu baddhÃ, cakkhusampadÃya baddhÃ, sotasampadÃya ghÃnasampadÃya jivhÃsampadÃya kÃyasampadÃya, manosampadÃya, baddhà vinibaddhà Ãbaddhà laggà laggità palibuddhà ti, icchÃnidÃnà bhavasÃtabaddhÃ.


#<[page 031]>#
%<S.N. 773]                   GuhaÂÂhakasuttaniddeso.          31>%
     Te duppamu¤cà na hi a¤¤amokkhà ti te và bhavasÃtavatthÆ duppamu¤cÃ, sattà và etto dummocayÃ.
     Kathan te bhavasÃtavatthÆ duppamu¤cÃ? Sukhà vedanà dummu¤cÃ, iÂÂhaæ vatthu dummu¤caæ, yobba¤¤aæ dummu¤caæ, Ãrogyaæ dummu¤caæ, jÅvitaæ dummu¤caæ, lÃbho dummu¤co, yaso dummu¤co, pasaæsà dummu¤cÃ, sukhaæ dummu¤caæ, manÃpikà rÆpà dummu¤cÃ, manÃpikà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà dummu¤cÃ, cakkhusampadà dummu¤cÃ, sotasampadà ghÃnasampadà jivhÃsampadà kÃyasampadà manosampadÃ, dummu¤cà duppamu¤cà dummocayà duppamocayà dunnimmadayà dubbinivedhayà duttarà duppatarà dussamatikkamà dubbÅtivattÃ; evan te bhavasÃtavatthÆ duppamu¤cÃ.
     Kathaæ sattà etto dummocayÃ? SukhÃya vedanÃya sattà dummocayÃ, iÂÂhasmà vatthusmà dummocayÃ, yobba¤¤Ã dummocayÃ, Ãrogyà dummocayÃ, jÅvità dummocayÃ, lÃbhà dummocayÃ, yasà dummocayÃ, pasaæsÃya dummocayÃ, sukhà dummocayÃ, manÃpikehi rÆpehi dummocayÃ, manÃpikehi saddehi gandhehi rasehi phoÂÂhabbehi dummocayÃ, cakkhusampadÃya dummocayÃ, sotasampadÃya ghÃnasampadÃya jivhÃsampadÃya kÃyasampadÃya manosampadÃya dummocayà duppamocayà duddharà dussamuddharà dubbuÂÂhÃpanà dussamuÂÂhÃpanÃ; evaæ sattà etto dummocayà ti, te duppamu¤cÃ.


#<[page 032]>#
%<32                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 773>%
     Na hi a¤¤amokkhà ti te attanà palipapalipannà na sakkonti paraæ palipapalipannaæ uddharituæ.
     Vuttaæ h' etaæ BhavagatÃ: *So vata Cunda attanà palipapalipanno paraæ palipapalipannaæ uddharissatÅ ti n' etaæ ÂhÃnaæ vijjati. So vata Cunda attanà adanto avinÅto aparinibbuto paraæ damessati vinessati parinibbÃpessatÅ ti n' etaæ ÂhÃnaæ vijjatÅ ti evaæ, na hi a¤¤amokkhÃ.
     Athavà n' atth' a¤¤o koci mocetÃ; te yadi mucceyyuæ, sakena thÃmena, sakena balena, sakena viriyena, sakena parakkamena sakena purisathÃmena, sakena purisabalena, sakena purisaviriyena, sakena purisaparakkamena attanà sammÃpaÂipadaæ anulomapaÂipadam apaccanÅkapaÂipadaæ anvatthapaÂipadaæ dhammÃnudhammapaÂipadaæ paÂipajjamÃnà mucceyyun ti, evam pi na hi a¤¤amokkhÃ. Vuttaæ pi h' etaæ BhagavatÃ:
            *NÃhaæ gamissÃmi pamocanÃya
            kathaækathiæ Dhotaka ka¤ci loke,
            dhamma¤ ca seÂÂhaæ abhijÃnamÃno
            evaæ tuvaæ ogham imaæ taresÅ ti,
evam pi na hi a¤¤amokkhÃ. Vuttaæ pi h' etaæ BhagavatÃ:
          Attanà pakataæ pÃpaæ, attanà saækilissati,
          attanà akataæ pÃpaæ, attanà 'va visujjhati,
     suddhi asuddhi paccattaæ, nä¤o a¤¤aæ visodhaye ti, evam pi na hi a¤¤amokkhÃ.


#<[page 033]>#
%<S.N. 773]                 GuhaÂÂhakasuttaniddeso.            33>%
     Vuttaæ pi h' etaæ BhagavatÃ: *Evam eva kho brÃhmaïa tiÂÂhat' eva nibbÃnaæ, tiÂÂhati nibbÃnagÃmimaggo, tiÂÂhÃm' ahaæ samÃdapetÃ; atha ca pana mama sÃvakà mayà evaæ ovadiyamÃnà evaæ anusÃsiyamÃnà app' ekacce accantaniÂÂhaæ nibbÃnaæ ÃrÃdhenti, ekacce n' ÃrÃdhenti.
Ettha kyÃhaæ brÃhmaïa karomi? maggakkhÃyÅ brÃhmaïa tathÃgato, maggaæ buddho Ãcikkhati, attanà paÂipajjamÃnà mucceyyun ti. Evam pi na hi a¤¤amokkhà ti, te duppamu¤cà na hi a¤¤amokkhÃ.
     Pacchà pure và pi apekkhamÃnà ti. Pacchà vuccati anÃgataæ, pure vuccati atÅtaæ; api ca atÅtaæ upÃdÃya anÃgata¤ ca paccuppanna¤ ca pacchÃ, anÃgataæ upÃdÃya atÅta¤ ca paccuppanna¤ ca pure.
     Kathaæ pure apekkhaæ karoti? EvaærÆpo ahosiæ atÅtaæ addhÃnan ti tattha nandiæ samanvÃgameti; evaævedano ahosiæ, evaæsa¤¤o ahosiæ, evaæsaækhÃro ahosiæ, evaævi¤¤Ãïo ahosiæ atÅtam addhÃnan ti tattha nandiæ samanvÃgameti; evam pi pure apekkhaæ karoti.
     AthavÃ, iti me cakkhu ahosi atÅtam addhÃnaæ, iti rÆpà ti tattha chandarÃgapaÂibaddhaæ hoti vi¤¤Ãïaæ, chandarÃgapaÂibaddhattà vi¤¤Ãïassa, tad abhinandati, tad abhinandanto evam pi pure apekkhaæ karoti; iti me sotaæ ahosi atÅtam addhÃnaæ, iti saddà ti; iti me ghÃnam ahosi atÅtam addhÃnaæ, iti gandhà ti; iti me jivhà ahosi atÅtam addhÃnaæ, iti rasà ti; iti me kÃyo ahosi atÅtam addhÃnaæ, iti phoÂÂhabbà ti; iti me mano ahosi atÅtam addhÃnaæ, iti dhammà ti tattha chandarÃgapaÂibaddhaæ hoti vi¤¤Ãïaæ; chandarÃgapaÂibaddhattà vi¤¤Ãïassa, tad abhinandati; tad abhinandanto evam pi pure apekkhaæ karoti.


#<[page 034]>#
%<34                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 773>%
     AthavÃ, yÃn' assu tÃni pubbe mÃtugÃmena saddhiæ hasitalapitakÅÊitÃni, tad assÃdeti, taæ nikÃmeti, tena ca vittiæ Ãpajjati; evam pi pure apekkhaæ karoti.
     Kathaæ pacchà apekkhaæ karoti? EvaærÆpo siyaæ anÃgatam addhÃnan ti tattha nandiæ samanvÃgameti; evaævedano siyaæ, evaæsa¤¤o siyaæ, evaæsaækhÃro siyaæ, evaævi¤¤Ãïo siyaæ anÃgatam addhÃnan ti tattha nandiæ samanvÃgameti; evam pi pacchà apekkhaæ karoti.
     AthavÃ, iti me cakkhu siyà anÃgatam addhÃnaæ, iti rÆpà ti appaÂiladdhassa paÂilÃbhÃya cittaæ païidahati, cetaso païidhÃnapaccayÃ, tad abhinandati, tad abhinandanto evam pi pacchà apekkhaæ karoti; iti me sotaæ siyà anÃgatam addhÃnaæ, iti saddà ti; iti me ghÃnaæ siyà anÃgatam addhÃnaæ, iti gandhà ti; iti me jivhà siyà anÃgatam addhÃnaæ, iti rasà ti; iti me kÃyo siyà anÃgatam addhÃnaæ, iti phoÂÂhabbà ti; iti me mano siyà anÃgatam addhÃnaæ, iti dhammà ti appaÂiladdhassa paÂilÃbhÃya cittaæ païidahati; cetaso païidhÃnapaccayÃ, tad abhinandati, tad abhinandanto evam pi pacchà apekkhaæ karoti.
     AthavÃ, iminÃhaæ sÅlena và vattena và tapena và brahmacariyena và devo và bhavissÃmi deva¤¤ataro và ti appaÂiladdhassa paÂilÃbhÃya cittaæ païidahati; cetaso païidhÃnapaccayÃ, tad abhinandati, tad abhinandanto evam pi pacchà apekkhaæ karotÅ ti, pacchà pure và pi apekkhamÃnÃ.
     Ime va kÃme purime va jappan ti. Ime va kÃme ti paccuppanne pa¤ca kÃmaguïe icchantà sÃdiyantà patthayantà pihayantà abhijappantÃ.


#<[page 035]>#
%<S.N. 774]                 GuhaÂÂhakasuttaniddeso.            35>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Purime va jappan ti atÅte pa¤ca kÃmaguïe jappantà pajappantà abhijappantà ti, ime va kÃme purime va jappaæ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          IcchÃnidÃnà bhavasÃtabaddhÃ
          te duppamu¤cÃ, na hi a¤¤amokkhÃ,
          pacchà pure và pi apekkhamÃnÃ
          ime va kÃme purime va jappan ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,2.3(=774): KÃmesu giddhà pasutà pamÆÊhÃ
               avadÃniyà te visame niviÂÂhÃ
               dukkhÆpanÅtà paridevayanti:
               kiæ su bhavissÃma ito cutÃse?  || Nidd_I.2:3 ||>$

     KÃmesu giddhà pasutà pamÆÊhà ti. KÃmà ti uddÃnato dve kÃmÃ, vatthukÃmà ca kilesakÃmà ca . . . pe . . . ime vuccanti vatthukÃmà . . . pe . . . ime vuccanti kilesakÃmÃ; gedho vuccati taïhÃ; yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . abhijjhà lobho akusalamÆlaæ. KilesakÃmena vatthukÃmesu rattà giddhà gadhità mucchità ajjhopannà laggà laggità palibuddhà ti, kÃmesu giddhÃ.
     Pasutà ti ye pi kÃme esanti gavesanti pariyesanti, taccarità tabbahulà taggarukà tanninnà tappoïà tappabbhÃrà tadadhimuttà tadÃdhipateyyÃ, te pi kÃmapasutÃ.
 Ye pi taïhÃvasena rÆpe esanti gavesanti pariyesanti, sadde, gandhe, rase, phoÂÂhabbe esanti gavesanti pariyesanti, taccarità tabbahulà taggarukà tanninnà tappoïà tappabbhÃrà tadadhimuttà tadÃdhipateyyÃ, te pi kÃmapasutÃ. Ye pi taïhÃvasena rÆpe paÂilabhanti, sadde gandhe rase phoÂÂhabbe paÂilabhanti,


#<[page 036]>#
%<36                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 774>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  taccarità tabbahulà taggarukà tanninnà tappoïà tappabbhÃrà tadadhimuttà tadÃdhipateyyÃ, te pi kÃmappasutÃ. Ye pi taïhÃvasena rÆpe paribhu¤janti, sadde gandhe rase phoÂÂhabbe paribhu¤janti, taccarità tabbahulà taggarukà tanninnà tappoïà tappabbhÃra tadadhimuttà tadÃdhipateyyÃ, te pi kÃmappasutÃ. Yathà kalahakÃrako kalahappasuto, kammakÃrako kammappasuto, gocare caranto gocarappasuto, jhÃyÅ jhÃnappasuto; evaæ eva ye pi kÃme esanti gavesanti pariyesanti, taccarità tabbahulà taggarukà tanninnà tappoïà tappabbhÃrà tadadhimuttà tadÃdhipateyyÃ, te pi kÃmappasutÃ. Ye pi taïhÃvasena rÆpe esanti gavesanti pariyesanti, sadde gandhe rase phoÂÂhabbe esanti gavesanti pariyesanti, taccarità tabbahulà taggarukà tanninnà tappoïà tappabbhÃrà tadadhimuttà tadÃdhipateyya, te pi kÃmappasutÃ. Ye pi taïhÃvasena rÆpe paÂilabhanti, sadde gandhe rase phoÂÂhabbe paÂilabhanti, taccarità tabbahulà taggarukà tanninnà tappoïà tappabbhÃrà tadadhimuttà tadÃdhipateyyÃ, te pi kÃmappasutÃ. Ye pi taïhÃvasena rÆpe paribhu¤janti, sadde gandhe rase phoÂÂhabbe paribhu¤janti, taccarità tabbahulà taggarukà tanninnà tappoïà tappabbhÃrà tadadhimuttà tadÃdhipateyyÃ, te pi kÃmappasutÃ.
     PamÆÊhà ti yebhuyyena devamanussà pa¤casu kÃmaguïesu muyhanti saæmuyhanti sampamuyhanti, mÆÊhà sammÆÊhà sampamÆÊhÃ, avijjÃya andhikatà ÃvuÂà nivuÂà ovuÂà pihità paÂicchannà paÂikujjità ti, kÃmesu giddhà pasutà pamÆÊhÃ.
     AvadÃniyà te visame niviÂÂhà ti. AvadÃniyà ti avaæ gacchantÅ ti pi avadÃniyÃ. Maccharino pi vuccanti avadÃniyÃ. BuddhÃnaæ buddhasÃvakÃnaæ vacanaæ byappathaæ desanaæ anusiÂÂhiæ n' ÃdiyantÅ ti,


#<[page 037]>#
%<S.N. 774]                 GuhaÂÂhakasuttaniddeso.            37>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  avadÃniyÃ.
     Kathaæ avaæ gacchantÅ ti avadÃniyÃ? Avaæ gacchantÅ ti nirayaæ gacchanti, tiracchÃnayoniæ gacchanti, pittivisayaæ gacchantÅ ti evaæ avaæ gacchantÅ ti, avadÃniyÃ.
     Kathaæ maccharino vuccanti avadÃniyÃ? Pa¤ca macchariyÃni, ÃvÃsamacchariyaæ kulamacchariyaæ lÃbhamacchariyaæ vaïïamacchariyaæ dhammamacchariyaæ; yaæ evarÆpaæ macchariyaæ maccharÃyanà maccharÃyitattaæ vevicchaæ kadariyaæ kaÂuka¤cakatà aggahitattaæ cittassa, idaæ vuccati macchariyaæ. Api ca khandhamacchariyaæ pi macchariyaæ, dhÃtumacchariyam pi macchariyaæ, Ãyatanamacchariyam pi macchariyaæ gÃho, idaæ vuccati macchariyaæ. Iminà macchariyena avada¤¤utÃya samannÃgatà janà pamattÃ; evaæ maccharino vuccanti avadÃniyÃ.
     Kathaæ buddhÃnaæ buddhasÃvakÃnaæ vacanaæ byappathaæ desanaæ anusiÂÂhim n' ÃdiyantÅ ti avadÃniyÃ?
BuddhÃnaæ buddhasÃvakÃnaæ vacanaæ byappathaæ desanaæ anusiÂÂhiæ n' Ãdiyanti, na sussusanti, na sotaæ odahanti, na a¤¤Ãcittaæ upaÂÂhapenti, anassavà avacanakarà paÂilomavuttino a¤¤en' eva mukhaæ karonti, evaæ buddhÃnaæ buddhasÃvakÃnaæ vacanaæ byappathaæ desanaæ anusiÂÂhiæ n' ÃdiyantÅ ti, avadÃniyÃ.
     AvadÃniyà te visame niviÂÂhà ti. Visame ti visame kÃyakamme niviÂÂhÃ, visame vacÅkamme niviÂÂhÃ, visame manokamme niviÂÂhÃ, visame pÃïÃtipÃte niviÂÂhÃ, visame adinnÃdÃne niviÂÂhÃ, visame kÃmesu micchÃcÃre niviÂÂhÃ, visame musÃvÃde niviÂÂhÃ, visamÃya pisuïÃya vÃcÃya niviÂÂhÃ,


#<[page 038]>#
%<38                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 774>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  visamÃya pharusÃya vÃcÃya niviÂÂhÃ, visame samphappalÃpe niviÂÂhÃ, visamÃya abhijjhÃya niviÂÂhÃ, visame byÃpÃde niviÂÂhÃ, visamÃya micchÃdiÂÂhiyà niviÂÂhÃ, visamesu saækhÃresu niviÂÂhÃ, visamesu pa¤casu kÃmaguïesu niviÂÂhÃ, visamesu pa¤casu nÅvaraïesu niviÂÂhÃ, visamÃya cetanÃya, visamÃya patthanÃya, visamÃya païidhiyà niviÂÂhà patiÂÂhità allÅnà upagatà ajjhosità adhimuttà laggà laggità palibuddhà ti, avadÃniyà te visame niviÂÂhÃ.
     DukkhÆpanÅtà paridevayantÅ ti. DukkhÆpanÅtà ti dukkhÆpanÅtà dukkhappattà dukkhasampattà dukkhupagatà mÃrappattà mÃrasampattà mÃrupagatà maraïappattà maraïasampattà maraïupagatà ti, dukkhÆpanÅtÃ.
ParidevayantÅ ti lapanti lÃlapanti socanti kilamanti paridevanti, urattÃÊiæ kandanti, sammohaæ ÃpajjantÅ ti, dukkhÆpanÅtà paridevayanti.
     Kiæ su bhavissÃma ito cutÃse? ti ito cutà kiæ su bhavissÃma? nerayikà bhavissÃma, tiracchÃnayonikà bhavissÃma, pittivisayikà bhavissÃma, manussà bhavissÃma, devà kiæ bhavissÃma? rÆpÅ bhavissÃma, arÆpÅ bhavissÃma, sa¤¤Å bhavissÃma, asa¤¤Å bhavissÃma, nevasa¤¤ÅnÃsa¤¤Å bhavissÃma? bhavissÃma nu kho mayaæ anÃgatam addhÃnaæ? nanu kho bhavissÃma anÃgatam addhÃnaæ? kiæ nu kho bhavissÃma anÃgatam addhÃnam? kathaæ nu kho bhavissÃma anagÃtam addhÃnaæ? kiæ hutvà bhavissÃma nu kho mayaæ anÃgatam addhÃnan? ti saæsayapakkhannà vimatipakkhannà dveÊhakajÃtà lapanti lÃlapanti socanti kilamanti paridevanti, urattÃÊiæ kandanti, sammohaæ ÃpajjantÅ ti, kiæ su bhavissÃma ito cutÃse? Ten' Ãha BhagavÃ:


#<[page 039]>#
%<S.N. 775]                 GuhaÂÂhakasuttaniddeso.            39>%
          KÃmesu giddhà pasutà pamÆÊhÃ
          avadÃniyà te visame niviÂÂhÃ
          dukkhÆpanÅtà paridevayanti:
          kiæ su bhavissÃma ito cutÃse? ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,2.4(=775): Tasmà hi sikkhetha idh' eva jantu;
               yaæ ki¤ci ja¤¤Ã visaman ti loke,
               na tassa hetu visamaæ careyya,
               appaæ h' idaæ jÅvitam Ãhu dhÅrÃ.  || Nidd_I.2:4 ||>$

     Tasmà hi sikkhetha idh' eva jantÆ ti. Tasmà ti tasmà taækÃraïà taæhetu tappaccayà tannidÃnà etaæ ÃdÅnavaæ sampassamÃno kÃmesÆ ti, tasmÃ. Sikkhethà ti. Tisso sikkhÃ, adhisÅlasikkhà adhicittasikkhà adhipa¤¤ÃsikkhÃ.
     Katamà adhisÅlasikkhÃ? Idha bhikkhu sÅlavà hoti, pÃtimokkhasaævarasaævuto viharati ÃcÃragocarasampanno; aïumattesu vajjesu bhayadassÃvÅ, samÃdÃya sikkhati sikkhÃpadesu. Khuddako sÅlakkhandho, mahanto sÅlakkhandho, sÅlaæ patiÂÂhà Ãdicaraïaæ saæyamo saævaro, mukhaæ pamukham kusalÃnaæ dhammÃnaæ samÃpattiyÃ. Ayaæ adhisÅlasikkhÃ.
     Katamà adhicittasikkhÃ? Idha bhikkhu vivicc' eva kÃmehi, vivicca akusalehi dhammehi, savitakkaæ savicÃraæ vivekajaæ pÅtisukhaæ paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati. VitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà ajjhattaæ saæpasÃdanaæ, cetaso ekodibhÃvaæ, avitakkaæ avicÃraæ samÃdhijaæ pÅtisukhaæ dutiyaæ jhÃnaæ upasampajja viharati.
PÅtiyà ca virÃgà upekkhako ca viharati sato sampajÃno, sukha¤ ca k
ntÆ ti satto naro . . . pe . . . manujo ti, tasmà hi sikkhetha idh' eva jantu.
     Yaæ ki¤ci ja¤¤Ã visaman ti loke ti. Yaæ ki¤cÅ ti sabbena sabbaæ sabbathà sabbaæ asesaæ nissesaæ pariyÃdÃyavacanaæ etaæ yaæ ki¤cÅ ti.


#<[page 041]>#
%<S.N. 775]                 GuhaÂÂhakasuttaniddeso.            41>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Ja¤¤Ã visaman tÅ ti, visamaæ kÃyakammaæ visaman ti jÃneyya, visamaæ vacÅkammaæ visaman ti jÃneyya, visamaæ manokammaæ visaman ti jÃneyya, visamaæ pÃïÃtipÃtaæ visamo ti jÃneyya, visamaæ adinnÃdÃnaæ visaman ti jÃneyya, visamaæ kÃmesu micchÃcÃraæ visamo ti jÃneyya, visamaæ musÃvÃdaæ visamo ti jÃneyya, visamaæ pisuïaæ vÃcaæ visamà ti jÃneyya, visamaæ pharusaæ vÃcaæ visamà ti jÃneyya, visamaæ samphappalÃpaæ visamo ti jÃneyya, visamaæ abhijjhaæ visamà ti jÃneyya, visamaæ byÃpÃdaæ visamo ti jÃneyya, visamaæ micchÃdiÂÂhiæ visamà ti jÃneyya, visame saækhÃre visamà ti jÃneyya, visame pa¤ca kÃmaguïe visamà ti jÃneyya, visame pa¤ca nÅvaraïe visamà ti jÃneyya, visamaæ cetanaæ visamà ti jÃneyya, visamaæ paÂÂhanam visamà ti jÃneyya, visamaæ païidhiæ visamà ti jÃneyya ÃjÃneyya vijÃneyya paÂijÃneyya paÂivijjheyya. Loke ti apÃyaloke . . . pe . . . Ãyatanaloke ti, yaæ ki¤ci ja¤¤Ã visaman ti loke.
     Na tassa hetu visamaæ careyyà ti visamassa kÃyakammassa hetu visamaæ na careyya, visamassa vacÅkammassa hetu visamaæ na careyya, visamassa manokammassa hetu visamaæ na careyya, visamassa pÃïÃtipÃtassa hetu visamaæ na careyya, visamassa adinnÃdÃnassa hetu visamaæ na careyya, visamassa kÃmesu micchÃcÃrassa hetu visamaæ na careyya, visamassa musÃvÃdassa hetu visamaæ na careyya, visamÃya pisuïÃya vÃcÃya hetu visamaæ na careyya, visamÃya pharusÃya vÃcÃya hetu visamaæ na careyya, visamassa samphappalÃpassa hetu visamaæ na careyya, visamÃya abhijjhÃya hetu visamaæ na careyya, visamassa byÃpÃdassa hetu visamaæ na careyya, visamÃya micchÃdiÂÂhiyà hetu visamaæ na careyya, visamÃnaæ saækhÃrÃnaæ hetu visame na careyya,


#<[page 042]>#
%<42                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 775>%
visamÃnaæ pa¤cannaæ kÃmaguïÃnaæ hetu visame na careyya, visamÃnaæ pa¤cannaæ nÅvaraïÃnaæ hetu visame na careyya, visamÃya cetanÃya hetu, visamÃya patthanÃya hetu, visamÃya païidhiyà hetu visamaæ na careyya, na Ãcareyya, na samÃcareyya, na samÃdÃya vatteyyà ti, na tassa hetu visamaæ careyya.
     Appaæ h' idaæ jÅvitam Ãhu dhÅrà ti. JÅvitan ti Ãyu Âhiti yapanà yÃpanà iriyanà vattanà pÃlanà jÅvitaæ jÅvitindriyaæ.
     Api ca dvÅhi kÃraïehi appakaæ jÅvitaæ: ÂhitiparittatÃya và appakaæ jÅvitaæ, sarasaparittatÃya và appakaæ jÅvitaæ.
     Kathaæ ÂhitiparittatÃya appakaæ jÅvitaæ? AtÅte cittakkhaïe jÅvittha, na jÅvati, na jÅvissati. AnÃgate cittakkhaïe jÅvissati, na jÅvati, na jÅvittha. Paccuppanne cittakkhaïe jÅvati, na jÅvittha, na jÅvissati.
          *JÅvitaæ attabhÃvo ca sukhadukkhà ca kevalÃ
          ekacittasamÃyuttÃ, lahuso vattati kkhaïo.
          CullÃsÅti sahassÃni kappà tiÂÂhanti ye marÆ,
          na tv eva te pi jÅvanti dvÅhi cittehi samÃhitÃ.
          Ye niruddhà marantassa tiÂÂhamÃnassa và idha,
          sabb' eva sadisà khandhÃ, gatà appaÂisandhikÃ.
          Anantarà ca ye bhaÇgà ye ca bhaÇgà anÃgatÃ,
          tadantare niruddhÃnaæ vesammaæ n' atthi lakkhaïe.
          Anibbattena na jÃto, paccuppannena jÅvati,
          cittabbhaÇgamato loko, pa¤¤atti paramatthiyÃ.
          Yathà ninnà pavattanti, chandena pariïÃmitÃ
          acchinnavÃrà vattanti saÊÃyatanapaccayÃ.


#<[page 043]>#
%<S.N. 775]                 GuhaÂÂhakasuttaniddeso.            43>%
          AnidhÃnagatà bhaÇgÃ, pu¤jo n' atthi anÃgate,
          nibbattà yeva tiÂÂhanti Ãragge sÃsapÆpamÃ.
          NibbattÃna¤ ca dhammÃnaæ bhaÇgo nesaæ purekkhato,
          palokadhammà tiÂÂhanti purÃïehi amissitÃ.
          Adassanato Ãyanti bhaÇgÃ, gacchanti dassanaæ,
          vijjuppÃdo va ÃkÃse uppajjanti vayanti cà ti.
Evaæ ÂhitiparittatÃya appakaæ jÅvitaæ.
     Kathaæ sarasaparittatÃyà appakaæ jÅvitam? AssÃsupanibaddhaæ jÅvitaæ, passÃsupanibaddhaæ jÅvitaæ assÃsappassÃsupanibaddhaæ jÅvitaæ, mahÃbhÆtupanibaddhaæ jÅvitaæ, usmÆpanibaddhaæ jÅvitam, kavaÊiÇkÃrÃhÃrupanibaddhaæ jÅvitaæ, vi¤¤Ãïupanibaddhaæ jÅvitaæ.
MÆlam pi imesaæ dubbalaæ; pubbahetÆ pi imesaæ dubbalÃ; ye pi paccayà te pi dubbalÃ; ye pi pabhavikà te pi dubbalÃ; sahabhÆ pi imesaæ dubbalÃ; sampayogà pi imesaæ dubbalÃ; sahajà pi imesaæ dubbalÃ; yà pi payojikà sà pi dubbalÃ. A¤¤ama¤¤aæ niccadubbalà ime. A¤¤ama¤¤aæ anavaÂÂhità ime. A¤¤ama¤¤aæ paripÃÂayanti ime. A¤¤ama¤¤assa hi n' atthi tÃyitÃ. Na cà pi Âhapenti a¤¤ama¤¤' ime. Yo pi nibbattako so na vijjati. Na ca kena ci koci hÃyati.
BhaÇgabyà ca imehi sabbaso. Purimehi pabhÃvità ime, ye pi pabhÃvità te pure matÃ. Purimà pi ca pacchimà pi ca a¤¤ama¤¤aæ na kadÃci addasaæsÆ ti.


#<[page 044]>#
%<44                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 775>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Evaæ sarasaparittatÃya appakaæ jÅvitaæ.
     Api ca cÃtummahÃrÃjikÃnaæ devÃnaæ jÅvitaæ upÃdÃya manussÃnaæ appakaæ jÅvitaæ, parittakaæ jÅvitaæ, thokaæ jÅvitaæ, khaïikaæ jÅvitaæ, lahukaæ jÅvitaæ, ittaraæ jÅvitaæ, anaddhanÅyaæ jÅvitaæ, na ciraÂÂhitikaæ jÅvitaæ; tÃvatiæsÃnaæ devÃnaæ, yÃmÃnaæ devÃnaæ, tusitÃnaæ devÃnaæ, nimmÃnaratÅnaæ devÃnaæ, parinimmitavasavattÅnaæ devÃnaæ, brahmakÃyikÃnaæ devÃnaæ jÅvitaæ upÃdÃya manussÃnaæ appakaæ jÅvitaæ, parittakaæ jÅvitaæ, thokaæ jÅvitaæ, khaïikaæ jÅvitaæ, lahukaæ jÅvitaæ, ittaraæ jÅvitaæ, anaddhanÅyaæ jÅvitaæ, na ciraÂÂhitikaæ jÅvitaæ.
     Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ: *Appam idaæ bhikkhave manussÃnaæ Ãyu, gamanÅyo samparÃyo, mantÃya phoÂÂhabbaæ, kattabbaæ kusalaæ, caritabbaæ brahmacariyaæ.
N' atthi jÃtassa amaraïaæ. Yo hi bhikkhave ciraæ jÅvati so vassasataæ appaæ và bhiyyo.
          Appam Ãyu manussÃnaæ, hÅÊeyya naæ suporiso;
          careyy' ÃdittasÅso va, n' atthi maccussa n' Ãgamo.
          Accayanti ahorattÃ, jÅvitaæ uparujjhati,
          Ãyu jÅyati maccÃnaæ kunnadÅnaæ va Ædakan ti.
     Appaæ h' idaæ jÅvitam Ãhu dhÅrà ti. DhÅrà ti dhitimà ti dhÅrÃ; dhitisampannà ti dhÅrÃ; dhikkatapÃpà ti dhÅrÃ.
Dhi vuccati pa¤¤Ã; yà pa¤¤Ã pajÃnanà vicayo pavicayo dhammavicayo sallakkhaïà upalakkhaïà paccuppalakkhaïà paï¬iccaæ kosallaæ nepu¤¤aæ vebhabyà cintà upaparikkhà bhÆrÅ medhà pariïÃyikà vipassantà sampaja¤¤aæ patodo pa¤¤Ã pa¤¤indriyaæ pa¤¤Ãbalaæ pa¤¤Ãsatthaæ pa¤¤ÃpÃsÃdo pa¤¤Ã-Ãloko pa¤¤a-obhÃso pa¤¤Ãpajjoto pa¤¤Ãratanaæ amoho dhammavicayo,


#<[page 045]>#
%<S.N. 776]                 GuhaÂÂhakasuttaniddeso.            45>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sammÃdiÂÂhi; tÃya pa¤¤Ãya samannÃgatattà dhÅrÃ. Api ca khandhadhÅrà dhÃtudhÅrà ÃyatanadhÅrà paÂiccasamuppÃdadhÅrà satipaÂÂhÃnadhÅrà sammappadhÃnadhÅrà iddhipÃdadhÅrà indriyadhÅrà baladhÅrà bojjhaÇgadhÅrà maggadhÅrà phaladhÅrà nibbÃnadhÅrÃ. Te dhÅrà evaæ Ãhaæsu manussÃnaæ appakaæ jÅvitaæ, parittakaæ jÅvitaæ, thokaæ jÅvitaæ, khaïikaæ jÅvitaæ, lahukaæ jÅvitaæ, ittaraæ jÅvitaæ, anaddhanÅyaæ jÅvitaæ, na ciraÂÂhitikaæ jÅvitan ti, evaæ Ãhaæsu, evaæ kathenti, evaæ bhaïanti, evaæ dÅpayanti, evaæ voharantÅ ti, appaæ h' idaæ jÅvitam Ãhu dhÅrÃ. Ten Ãha BhagavÃ:

          Tasmà hi sikkhetha idh' eva jantu;
          yaæ ki¤ci ja¤¤Ã visaman ti loke,
          na tassa hetÆ visamaæ careyya,
          appaæ h' idaæ jÅvitaæ Ãhu dhÅrà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,2.5(=776): PassÃmi loke pariphandamÃnaæ
               pajaæ imaæ taïhagataæ bhavesu,
               hÅnà narà maccumukhe lapanti
               avÅtataïhÃse bhavÃbhavesu.  || Nidd_I.2:5 ||>$

     PassÃmi loke pariphandamÃnan ti. PassÃmÅ ti maæsacakkhunà pi passÃmi, dibbacakkhunà pi passÃmi, pa¤¤Ãcakkhunà pi passÃmi, buddhacakkhunà pi passÃmi, samantacakkhunà pi passÃmi, dakkhÃmi olokemi nijjhÃyÃmi upaparikkhÃmi. Loke ti apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhÃtuloke Ãyatanaloke.


#<[page 046]>#
%<46                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 776>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  PariphandamÃnan ti taïhÃphandanÃya phandamÃnaæ, diÂÂhiphandanÃya phandamÃnaæ, kilesaphandanÃya phandamÃnaæ, payogaphandanÃya phandamÃnaæ, vipÃkaphandanÃya phandamÃnaæ, duccaritaphandanÃya phandamÃnaæ, rattaæ rÃgena phandamÃnaæ, duÂÂhaæ dosena phandamÃnaæ, mÆÊhaæ mohena phandamÃnaæ, vinibandhaæ mÃnena phandamÃnaæ, parÃmaÂÂhaæ diÂÂhiyà phandamÃnaæ, vikkhepagataæ uddhaccena phandamÃnaæ, aniÂÂhaÇgataæ vicikicchÃya phandamÃnaæ, thÃmagataæ anusayehi phandamÃnaæ, lÃbhena phandamÃnaæ, alÃbhena phandamÃnaæ, yasena phandamÃnaæ, ayasena phandamÃnaæ, pasaæsÃya phandamÃnaæ, nindÃya phandamÃnaæ, sukhena phandamÃnaæ, dukkhena phandamÃnaæ, jÃtiyà phandamÃnaæ, jarÃya phandamÃnaæ, byÃdhinà phandamÃnaæ, maraïena phandamÃnaæ, sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsehi phandamÃnaæ, nerayikena dukkhena phandamÃnaæ, tiracchÃnayonikena dukkhena phandamÃnaæ, pittivisayikena dukkhena phandamÃnaæ, mÃnusikena dukkhena phandamÃnam, gabbhokkantimÆlakena dukkhena phandamÃnaæ, gabbhe ÂhitimÆlakena dukkhena phandamÃnaæ, gabbhavuÂÂhÃnamÆlakena dukkhena phandamÃnaæ, jÃtass' upanibandhikena dukkhena phandamÃnaæ, jÃtassa parÃdheyyakena dukkhena phandamÃnaæ, attupakkamena dukkhena phandamÃnaæ, parupakkamena dukkhena phandamÃnaæ, dukkhadukkhena phandamÃnaæ, saækhÃradukkhena phandamanaæ, vipariïÃmadukkhena phandamÃnaæ, cakkhurogena dukkhena phadamÃnaæ, sotarogena dukkhena phandamÃnaæ,


#<[page 047]>#
%<S.N. 776]                 GuhaÂÂhakasuttaniddeso.            47>%
ghÃnarogena dukkhena, jivhÃrogena dukkhena, kÃyarogena dukkhena, sÅsarogena dukkhena, kaïïarogena, mukharogena, dantarogena, kÃsena, sÃsena, pinÃsena, ¬ahena, jareïa, kucchirogena, mucchÃya, pakkhandikÃya, sulÃya, visÆcikÃya, kuÂÂhena, gaï¬ena, kilÃsena, sosena, apamÃreïa, dadduyÃ, kaï¬uyÃ, kacchuyÃ, rakhasÃya, vitacchikÃya, lohitena, pittena, madhumehena, aæsÃya piÊakÃya, bhagaï¬alena, pittasamuÂÂhÃnena ÃbÃdhena, semhasamuÂÂhÃnena ÃbÃdhena, vÃtasamuÂÂhÃnena ÃbÃdhena, sannipÃtikena ÃbÃdhena, utupariïÃmajena Ãbìhena, visamaparihÃrajena ÃbÃdhena, opakkamikena ÃbÃdhena, kammavipÃkajena ÃbÃdhena, sÅtena, uïhena, jighacchÃya, pipÃsÃya, uccÃrena, passÃvena, ¬aæsamakasavÃtÃtapasiriæsapasamphassena dukkhena, mÃtumaraïena dukkhena, pitumaraïena dukkhena, bhÃtumaraïena dukkhena, bhaginimaraïena dukkhena, puttamaraïena dukkhena, dhÅtumaraïena dukkhena, ¤Ãtibyasanena, bhogabyasanena, rogabyasanena, sÅlabyasanena, diÂÂhibyasanena, dukkhena phandamÃnaæ samphandamÃnam vipphandamÃnam vedhamÃnam pavedhamÃnam sampavedhamÃnam passÃmi dakkhÃmi olokemi nijjhÃyÃmi upaparikkhÃmÅ ti, passÃmi loke pariphandamÃnaæ.
     Pajaæ imaæ taïhagataæ bhavesÆ ti. Pajà ti sattÃdhivacanaæ. Taïhà ti rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ. Taïhagatan ti taïhÃgataæ taïhÃnugataæ taïhÃnusaÂaæ taïhÃya pannaæ taïhÃya pÃtitaæ abhibhÆtaæ pariyÃdiïïacittaæ.÷


#<[page 048]>#
%<48                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 776>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  BhavesÆ ti kÃmabhave rÆpabhave arÆpabhave ti, pajaæ imaæ taïhagataæ bhavesu.
     HÅnà narà maccumukhe lapantÅ ti. HÅnà narà ti hÅnena kÃyakammena samannÃgatà ti hÅnÃ; hÅnena vacÅkammena samannÃgatà ti hÅnÃ; hÅnena manokammena samannÃgatà ti hÅnÃ; hÅnena pÃïÃtipÃtena samannÃgatà ti hÅnÃ; hÅnena adinnÃdÃnena, hÅnena kÃmesu micchÃcÃrena, hÅnena musÃvÃdena, hÅnÃya pisuïÃya vÃcÃya, hÅnÃya pharusÃya vÃcÃya, hÅnena samphappalÃpena, hÅnÃya abhijjhÃya, hÅnena byÃpÃdena, hÅnÃya micchÃdiÂÂhiyÃ, hÅnehi saækhÃrehi, hÅnehi pa¤cahi kÃmaguïehi, hÅnehi pa¤cahi nÅvaraïehi, hÅnÃya cetanÃya, hÅnÃya patthanÃya, hÅnÃya païidhiyà samannÃgatà ti hÅnà nihÅnà omakà lÃmakà jatukkà parittà ti, hÅnà narÃ.
Maccumukhe lapantÅ ti maccumukhe mÃramukhe maraïamukhe maccuppattà maccusampattà maccupÃgatà mÃrappattà mÃrasampattà mÃrupÃgatà maraïappattà maraïasampattà maraïupÃgatà lapanti lÃlapanti socanti kilamanti paridevanti urattÃÊiæ kandanti sammohaæ ÃpajjantÅ ti, hÅnà narà maccumukhe lapanti.
     AvÅtataïhÃse bhavÃbhavesÆ ti taïhà ti rÆpataïhà . . . pe . . . dhammataïhÃ. BhavÃbhavesÆ ti bhavÃbhave kammabhave, punabbhave, kÃmabhave kammabhave, kÃmabhave punabbhave, rÆpabhave kammabhave, rÆpabhave punabbhave, arÆpabhave kammabhave, arÆpabhave punabbhave, punappunaæ bhave, punappunaæ gatiyÃ, punappunaæ upapattiyÃ,


#<[page 049]>#
%<S.N. 777]                 GuhaÂÂhakasuttaniddeso.            49>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  punappunaæ paÂisandhiyÃ, punappunaæ attabhÃvÃbhinibbattiyÃ.
     AvÅtataïhà ti avigatataïhà acattataïhà avantataïhà amuttataïhà appahÅnataïhà appaÂinissaÂÂhataïhà ti, avÅtataïhÃse bhavÃbhavesu. Ten' Ãha BhagavÃ:

          PassÃmi loke pariphandamÃnaæ
          pajaæ imaæ taïhagataæ bhavesu,
          hÅnà narà maccumukhe lapanti
          avÅtataïhÃse bhavÃbhavesÆ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,2.6(=777): MamÃyite passatha phandamÃne
               macche va appodake khÅïasote,
               etam pi disvà amamo careyya
               bhavesu Ãsattim akubbamÃno.  || Nidd_I.2:6 ||>$

     MamÃyite passatha phandamÃne ti. Mamattà ti dve mamattÃ: taïhÃmamatta¤ ca diÂÂhimamatta¤ ca.
     Katamaæ taïhÃmamattaæ? YÃvatà taïhÃsaækhÃtena sÅmakataæ mariyÃdikataæ odhikataæ pariyantikataæ pariggahitaæ mamÃyitaæ: idaæ mamaæ, etaæ mamaæ, ettakaæ mamaæ, ettÃvatà mamaæ, mama rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbÃ, attharaïÃ, pÃpuraïÃ, dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettam vatthu hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂha¤ ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃra¤ ca; kevalam pi mahÃpaÂhaviæ taïhÃvasena mamÃyati, yÃvatà aÂÂhasatataïhÃvicaritaæ; idaæ taïhÃmamattaæ.
     Katamam diÂÂhimamattaæ? VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi, dasavatthukà micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi; yà evarÆpà diÂÂhi, diÂÂhigataæ diÂÂhigahaïaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisaæyojanaæ gÃho paÂiggÃho abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ,


#<[page 050]>#
%<50                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 777>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  vipariyesagÃho, viparittagÃho, vippallÃsagÃho, micchÃgÃho, ayÃthÃvakasmiæ yÃthÃvakan ti gÃho, yÃvatà dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni; idaæ diÂÂhimamattaæ.
     MamÃyite passatha phandamÃne ti mamÃyitavatthuacchedasaækino pi phandanti, acchijjante pi phandanti, acchinne pi phandanti, {mamÃyitavatthuvipariïÃmasampino} pi phandanti, vipariïÃmante pi phandanti, vipariïate pi phandanti paphandanti samphandanti vipphandanti vedhanti pavedhanti sampavedhanti: evaæ phandamÃne paphandamÃne samphandamÃne vipphandamÃne vedhamÃne pavedhamÃne sampavedhamÃne passatha dakkhatha oloketha nijjhÃyatha upaparikkhathà ti, mamÃyite passatha phandamÃne.
     Macche va appodake khÅïasote ti: yathà macchà appodake parittodake udakapariyÃdÃne kÃkehi và kulalehi và balÃkehi và paripÃtiyamÃnà ukkhipiyamÃnà khajjamÃnà phandanti paphandanti samphandanti vipphandanti vedhanti pavedhanti sampavedhanti; evaæ eva pajà mamÃyitavatthuacchedasaækino pi phandanti, acchijjante pi phandanti, acchinne pi phandanti, mamÃyitavatthuvipariïÃmasaækino pi phandanti, vipariïÃmante pi phandanti, vipariïate pi phandanti paphandanti samphandanti vipphandanti vedhanti pavedhanti sampavedhantÅ ti, macche va appodake khÅïasote.
     Etam pi disvà amamo careyyà ti etaæ ÃdÅnavaæ disvà passitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà mamattesÆ ti,


#<[page 051]>#
%<S.N. 778]                 GuhaÂÂhakasuttaniddeso.            51>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  etam pi disvà amamo careyya. Mamattà ti dve mamattÃ: taïhÃmamatta¤ ca diÂÂhimamatta¤ ca . . . pe . . . idaæ taïhÃmamattaæ . . . pe . . . idaæ diÂÂhimamattaæ. TaïhÃmamattam pahÃya, diÂÂhimamattaæ paÂinissajjitvÃ, cakkhuæ amamÃyanto, sotaæ amamÃyanto, ghÃnaæ amamÃyanto, jivhaæ amamÃyanto, kÃyaæ amamÃyanto, manaæ amamÃyanto, rÆpe sadde gandhe rase phoÂÂhabbe kulaæ gaïaæ ÃvÃsaæ lÃbhaæ yasaæ pasaæsaæ sukhaæ cÅvaraæ piï¬apÃtaæ senÃsanaæ gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ kÃmadhÃtuæ rÆpadhÃtuæ arÆpadhÃtuæ kÃmabhavaæ rÆpabhavaæ arÆpabhavaæ sa¤¤Ãbhavaæ asa¤¤Ãbhavaæ nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãbhavaæ ekavokÃrabhavaæ catuvokÃrabhavaæ pa¤cavokÃrabhavaæ atÅtaæ anÃgataæ paccuppannaæ diÂÂhasutamutavi¤¤Ãtabbe dhamme amamÃyanto aggaïhanto aparÃmasanto anabhinivisanto, careyya vihareyya iriyeyya vatteyya pÃleyya yapeyya yÃpeyyà ti, etam pi disvà amamo careyya.
     Bhavesu Ãsattim akubbamÃno ti. BhavesÆ ti kÃmabhave rÆpabhave arÆpabhave. ùsatti vuccati taïhÃ; yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . abhijjhà lobho akusalamÆlaæ.
Bhavesu Ãsattim akubbamÃno ti bhavesu Ãsattiæ akubbamÃno, chandaæ pemaæ rÃgaæ khantiæ akubbamÃno ajanayamÃno asa¤janayamÃno anibbattayamÃno anabhinibbattayamÃno ti, bhavesu Ãsattim akubbamÃno. Ten' Ãha BhagavÃ:

          MamÃyite passatha phandamÃne
          macche va appodake khÅïasote,
          etam pi disvà amamo careyya
          bhavesu Ãsattim akubbamÃno ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,2.7(=778): ubhosu antesu vineyya chandaæ
               phassaæ pari¤¤Ãya anÃnugiddho,
               yad attagarahÅ, tad akubbamÃno
               na limpatÅ diÂÂhasutesu dhÅro.  || Nidd_I.2:7 ||>$


#<[page 052]>#
%<52                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 778>%
     Ubhosu antesu vineyya chandan ti. Antà ti phasso eko anto, phassasamudayo dutiyo anto. AtÅto eko anto, anÃgato dutiyo anto. Sukhà vedanà eko anto, dukkhà vedanà dutiyo anto. NÃmaæ eko anto, rÆpaæ dutiyo anto. Cha ajjhattikÃni ÃyatanÃni eko anto, cha bÃhirÃni ÃyatanÃni dutiyo anto. SakkÃyo eko anto, sakkÃyasamudayo dutiyo anto ti. Chando ti yo kÃmesu kÃmacchando, kÃmarÃgo kÃmanandi kÃmataïhà kÃmasneho kÃmapariÊÃho kÃmamucchà kÃmajjhosÃnaæ kÃmogho kÃmayogo kÃmupÃdÃnaæ kÃmacchandanÅvaraïaæ. Ubhosu antesu vineyya chandan ti ubhosu antesu chandaæ vineyya paÂivineyya pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyyà ti, ubhosu antesu vineyya chandaæ.
     Phassaæ pari¤¤Ãya anÃnugiddho ti. Phasso ti cakkhusamphasso, sotasamphasso, ghÃnasamphasso jivhÃsamphasso, kÃyasamphasso, manosamphasso, adhivacanasamphasso, paÂighasamphasso, sukhavedanÅyo samphasso, dukkhavedanÅyo samphasso, adukkha-m-asukhavedanÅyo samphasso, kusalo phasso, akusalo phasso, abyÃkato phasso, kÃmÃvacaro phasso, rÆpÃvacaro phasso, arÆpÃvacaro phasso, su¤¤ato phasso, animitto phasso, appaïihito phasso, lokiyo phasso, lokuttaro phasso, atÅto phasso, anÃgato phasso, paccuppanno phasso; yo evarÆpo phasso phusanà samphusanà samphusitattaæ; ayaæ vuccati phasso.
     Phassaæ pari¤¤Ãyà ti phassaæ tÅhi pari¤¤Ãhi parijÃnitvà ¤Ãtapari¤¤Ãya tÅraïapari¤¤Ãya pahÃnapari¤¤Ãya.
     Katamà ¤Ãtapari¤¤Ã? Phassaæ jÃnÃti: ayaæ cakkhusamphasso, ayaæ sotasamphasso, ayaæ ghÃnasamphasso, ayaæ jivhÃsamphasso, ayaæ kÃyasamphasso, ayaæ manosamphasso, ayaæ adhivacanasamphasso, ayaæ paÂighasamphasso, ayaæ sukhavedanÅyo phasso, ayaæ dukkhavedanÅyo phasso, ayaæ adukkha-m-asukhavedanÅyo phasso, ayaæ kusalo phasso, ayaæ akusalo phasso, ayaæ abyÃkato phasso, ayaæ kÃmÃvacaro phasso, ayaæ rÆpÃvacaro phasso,


#<[page 053]>#
%<S.N. 778]                 GuhaÂÂhakasuttaniddeso.            53>%
ayaæ arÆpÃvacaro phasso, ayaæ su¤¤ato phasso, ayaæ animitto phasso, ayaæ appaïihito phasso, ayaæ lokiyo phasso, ayaæ lokuttaro phasso, ayaæ atÅto phasso, ayaæ anÃgato phasso, ayaæ paccuppanno phasso ti jÃnÃti passati; ayaæ ¤Ãtapari¤¤Ã.
     Katamà tÅraïapari¤¤Ã? Evaæ ¤Ãtaæ katvà phassaæ tÅreti, aniccato dukkhato rogato gaï¬ato sallato aghato ÃbÃdhato parato palokato Åtito upaddavato bhayato upasaggato calato pabhaÇguto addhuvato atÃïato aleïato asaraïato rittato tucchato su¤¤ato anattato ÃdÅnavato vipariïÃmadhammato asÃrakato aghamÆlato vadhakato vibhavato sÃsavato saækhatato mÃrÃmisato jÃtidhammato jarÃdhammato byÃdhidhammato maraïadhammato sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsadhammato saækilesikadhammato samudayato atthaÇgamato assÃdato ÃdÅnavato nissaraïato tÅreti; ayaæ tÅraïapari¤¤Ã.
     Katamà pahÃnapari¤¤Ã? Evaæ tÅrayitvà phasse chandarÃgaæ pajahati vinodeti byantÅkaroti anabhÃvaæ gameti.
     Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ: *Yo bhikkhave phassesu chandarÃgo, taæ pajahatha; evaæ so phasso pahÅno bhavissati ucchinnamÆlo tÃlÃvatthukato anabhÃvaÇgato Ãyatiæ anuppÃdadhammo ti; ayaæ pahÃnapari¤¤Ã.
     Phassaæ pari¤¤Ãyà ti phassaæ imÃhi tÅhi pari¤¤Ãhi parijÃnitvÃ.
     AnÃnugiddho ti. Gedho vuccati taïhÃ. Yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . abhijjhà lobho akusalamÆlaæ; yass' eso gedho pahÅno samucchinno vÆpasanto paÂipassaddho abhabbuppattiko ¤Ãïagginà da¬¬ho, so vuccati agiddho.
So rÆpe agiddho, sadde agiddho, gandhe agiddho, rase agiddho, phoÂÂhabbe agiddho, kule gaïe ÃvÃse lÃbhe yase pasaæsÃya sukhe cÅvare piï¬apÃte senÃsane gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃre,


#<[page 054]>#
%<54                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 778>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  kÃmadhÃtuyà rÆpadhÃtuyà arÆpadhÃtuyÃ, kÃmabhave rÆpabhave arÆpabhave sa¤¤Ãbhave asa¤¤Ãbhave nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãbhave ekavokÃrabhave catuvokÃrabhave pa¤cavokÃrabhave, atÅte anÃgate paccuppanne, diÂÂhasutamutavi¤¤Ãtabbesu dhammesu agiddho agadhito amucchito anajjhopanno vÅtagedho vigatagedho cattagedho vantagedho muttagedho pahÅnagedho paÂinissaÂÂhagedho vÅtarÃgo vigatarÃgo cattarÃgo vantarÃgo muttarÃgo pahÅnarÃgo paÂinissaÂÂharÃgo nicchÃto nibbuto sÅtibhÆto {sukhapaÂisaævedÅ} brahmabhÆtena attanà viharatÅ ti, phassaæ pari¤¤Ãya anÃnugiddho.
     Yad attagarahÅ tad akubbamÃno ti. Yadan ti yaæ. AttagarahÅ ti dvÅhi kÃraïehi attÃnaæ garahati, katattà ca akatattà ca.
     Kathaæ katattà ca akatattà ca attÃnaæ garahati?
Kataæ me kÃyaduccaritaæ, akataæ me kÃyasucaritan ti attÃnaæ garahati; kataæ me vacÅduccaritaæ, akataæ me vacÅsucaritan ti attÃnaæ garahati; kataæ me manoduccaritaæ, akataæ me manosucaritan ti attÃnaæ garahati; kato me pÃïÃtipÃto, akatà me pÃïÃtipÃtà veramaïÅ ti attÃnaæ garahati; kataæ me adinnÃdÃnaæ, akatà me adinnÃdÃnà veramaïÅ ti attÃnaæ garahati; kato me kÃmesu micchÃcÃro, akatà me kÃmesu micchÃcÃrà veramaïÅ ti attÃnaæ garahati; kato me musÃvÃdo, akatà me musÃvÃdà veramaïÅ ti attÃnaæ garahati; katà me pisuïà vÃcÃ, akatà me pisuïÃya vÃcÃya veramaïÅ ti attÃnaæ garahati; katà me pharusà vÃcÃ, akatà me pharusÃya vÃcÃya veramaïÅ ti attÃnaæ garahati; kato me samphappalÃpo, akatà me samphappalÃpà veramaïÅ ti attÃnaæ garahati; katà me abhijjhÃ, akatà me anabhijjhà ti attÃnaæ garahati; kato me byÃpÃdo, akato me abyÃbhijjhà ti attÃnaæ garahati; katà me micchÃdiÂÂhi, akatà me sammÃdiÂÂhÅ ti attÃnaæ garahati; evaæ katattà ca akatattà ca attÃnaæ garahati.
     AthavÃ, sÅlesu 'mhi na paripÆrakÃrÅ ti attÃnaæ garahati;


#<[page 055]>#
%<S.N. 778]                  GuhaÂÂhakasuttaniddeso.           55>%
indriyesu 'mhi aguttadvÃro ti attÃnaæ garahati; bhojane amatta¤¤u 'mhÅ ti attÃnaæ garahati; jÃgariyaæ ananuyutto 'mhÅ ti attÃnaæ garahati; na satisampaja¤¤ena samannÃgato 'mhÅ ti attÃnaæ garahati; abhÃvità me cattÃro satipaÂÂhÃnà ti attÃnaæ garahati; abhÃvità me cattÃro sammappadhÃnà ti attÃnaæ garahati; abhÃvità me cattÃro iddhipÃdà ti attÃnaæ garahati; abhÃvitÃni me pa¤c' indriyÃnÅ ti attÃnaæ garahati; abhÃvitÃni me pa¤ca balÃnÅ ti attÃnaæ garahati; abhÃvità me satta bojjhaÇgà ti attÃnaæ garahati; abhÃvito me ariyo aÂÂhaÇgiko maggo ti attÃnaæ garahati; dukkhaæ me apari¤¤Ãtan ti attÃnaæ garahati; samudayo me appahÅno ti attÃnaæ garahati; maggo me abhÃvito ti attÃnaæ garahati; nirodho me asacchikato ti attÃnaæ garahati; evaæ katattà ca akatattà ca attÃnaæ garahati. Evaæ attagarahitaæ kammaæ akubbamÃno ajanayamÃno asa¤janayamÃno anibbattayamÃno anabhinibbattayamÃno ti, yad attagarahÅ tad akubbamÃno.
     Na limpatÅ diÂÂhasutesu dhÅro ti. Lepà ti dve lepÃ:
taïhÃlepo ca diÂÂhilepo ca . . . pe . . . ayaæ taïhÃlepo . . . pe . . . ayaæ diÂÂhilepo. DhÅro ti dhÅro paï¬ito pa¤¤avà buddhimà ¤ÃïÅ vibhÃvÅ medhÃvÅ. DhÅro taïhÃlepaæ pahÃya, diÂÂhilepaæ paÂinissajjitvÃ, diÂÂhe na limpati, sute na limpati, mute na limpati, vi¤¤Ãte na limpati na saælimpati na upalimpati, alitto asaælitto anupalitto nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà viharatÅ ti, na limpati diÂÂhasutesu dhÅro.
Ten' Ãha BhagavÃ:

          Ubhosu antesu vineyya chandaæ
          phassaæ pari¤¤Ãya anÃnugiddho,
          yad attagarahÅ, tad akubbamÃno
          na limpatÅ diÂÂhasutesu dhÅro ti.

_________________________________


#<[page 056]>#
%<56                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 779>%

  $<Sn_IV,2.8(=779): Sa¤¤aæ pari¤¤Ã vitareyya oghaæ
               pariggahesu muni nopalitto
               abbÆÊha-sallo caram appamatto
               nÃsiæsatÅ lokam imaæ para¤ ca.  || Nidd_I.2:8 ||>$

     Sa¤¤aæ pari¤¤Ã vitareyya oghan ti. Sa¤¤Ã ti kÃmasa¤¤Ã byÃpÃdasa¤¤Ã vihiæsÃsa¤¤Ã, nekkhammasa¤¤Ã abyÃpÃdasa¤¤Ã avihiæsÃsa¤¤Ã, rÆpasa¤¤Ã saddasa¤¤Ã gandhasa¤¤Ã rasasa¤¤Ã phoÂÂhabbasa¤¤Ã dhammasa¤¤Ã; yà evarÆpà sa¤¤Ã sa¤jÃnanà sa¤jÃnitattaæ ayaæ vuccati sa¤¤Ã. Sa¤¤aæ pari¤¤Ã ti sa¤¤aæ tÅhi pari¤¤Ãhi parijÃnitvà ¤Ãtapari¤¤Ãya tÅraïapari¤¤Ãya pahÃnapari¤¤Ãya.
     Katamà ¤Ãtapari¤¤Ã? Sa¤¤aæ jÃnÃti: ayaæ kÃmasa¤¤Ã, ayaæ byÃpÃdasa¤¤Ã, ayaæ vihiæsÃsa¤¤Ã, ayaæ nekkhammasa¤¤Ã, ayaæ abyÃpÃdasa¤¤Ã, ayaæ avihiæsÃsa¤¤Ã, ayaæ rÆpasa¤¤Ã, ayaæ saddasa¤¤Ã, ayaæ gandhasa¤¤Ã, ayaæ rasasa¤¤Ã, ayaæ phoÂÂhabbasa¤¤Ã, ayaæ dhammasa¤¤Ã ti jÃnÃti passati; ayaæ ¤Ãtapari¤¤Ã.
     Katamà tÅraïapari¤¤Ã? Evaæ ¤Ãtaæ katvà sa¤¤aæ tÅreti, aniccato dukkhato rogato gaï¬ato sallato aghato ÃbÃdhato parato palokato Åtito upaddavato bhayato upasaggato calato pabhaÇguto . . . pe . . . samudayato aÂÂhaÇgamato assÃdato ÃdÅnavato nissaraïato tÅreti; ayaæ tÅraïapari¤¤Ã.
     Katamà pahÃnapari¤¤Ã?  Evaæ tÅretvà sa¤¤Ãya chandarÃgaæ pajahati vinodeti byantÅkaroti anabhÃvaæ gameti.
     Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ: *Yo bhikkhave sa¤¤Ãya chandarÃgo, taæ pajahatha; evaæ sà sa¤¤Ã pahÅnà bhavissati ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatà anabhÃvaÇgatà Ãyatiæ anuppÃdadhammà ti; ayaæ pahÃnapari¤¤Ã.
     Sa¤¤aæ pari¤¤Ã ti sa¤¤aæ imÃhi tÅhi pari¤¤Ãhi parijÃnitvÃ.


#<[page 057]>#
%<S.N. 779]                 GuhaÂÂhakasuttaniddeso.            57>%
     Vitareyya oghan ti kÃmoghaæ bhavoghaæ diÂÂhoghaæ avijjoghaæ vitareyya uttareyya patareyya samatikkameyya vÅtivatteyyà ti, sa¤¤aæ pari¤¤Ã vitareyya oghaæ.
     Pariggahesu muni nopalitto ti. Pariggahà ti dve pariggahÃ, taïhÃpariggaho ca diÂÂhipariggaho ca . . . pe . . . ayaæ taïhÃpariggaho . . . pe . . . ayaæ diÂÂhipariggaho.
     MunÅ ti. Monaæ vuccati ¤Ãïaæ, yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi; tena ¤Ãïena samannÃgato muni monappatto ti.
     TÅïi moneyyÃni, kÃyamoneyyaæ vacÅmoneyyaæ manomoneyyaæ.
     Katamaæ kÃyamoneyyaæ? TividhÃnaæ kÃyaduccaritÃnaæ pahÃnaæ, kÃyamoneyyaæ. Tividhaæ kÃyasucaritaæ, kÃyamoneyyaæ. KÃyÃrammaïaæ ¤Ãïaæ, kÃyamoneyyaæ. KÃyapari¤¤Ã, kÃyamoneyyaæ. Pari¤¤Ãsahagato maggo, kÃyamoneyyaæ. KÃye chandarÃgassa pahÃnaæ, kÃyamoneyyaæ. KÃyasaækhÃranirodho catutthajjhÃnasamÃpatti, kÃyamoneyyaæ; idaæ kÃyamoneyyaæ.
     Katamaæ vacÅmoneyyaæ? CatubbidhÃnaæ vacÅduccaritÃnaæ pahÃnaæ, vacÅmoneyyaæ. Catubbidhaæ vacÅsucaritaæ, vacÅmoneyyaæ. VÃcÃrammaïaæ ¤Ãïaæ, vacÅmoneyyaæ. VÃcÃpari¤¤Ã, vacÅmoneyyaæ. Pari¤¤Ãsahagato maggo, vacÅmoneyyaæ. VÃcÃya chandarÃgassa pahÃnaæ, vacÅmoneyyaæ. VacÅsaækhÃranirodho dutiyajjhÃnasamÃpatti, vacÅmoneyyaæ; idaæ vacÅmoneyyaæ.
     Katamaæ manomoneyyaæ? TividhÃnaæ manoduccaritÃnaæ pahÃnaæ, manomoneyyaæ. Tividhaæ manosucaritaæ, manomoneyyaæ. CittÃrammaïaæ ¤Ãïaæ, manomoneyyaæ. Cittapari¤¤Ã, manomoneyyaæ. Pari¤¤Ãsahagato maggo, manomoneyyam. CittacchandarÃgassa pahÃnaæ, manomoneyyaæ. CittasaækhÃranirodho sa¤¤ÃvedayitanirodhasamÃpatti,


#<[page 058]>#
%<58                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 779>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  manomoneyyaæ; idaæ manomoneyyaæ.
          *KÃyamuniæ vÃcÃmuniæ manomunim anÃsavaæ
          muniæ moneyyasampannaæ Ãhu sabbapahÃyinaæ.
          KÃyamuniæ vÃcÃmuniæ manomunim anÃsavaæ
          muniæ moneyyasampannaæ Ãhu ninhÃtapÃpakan ti.
     Imehi tÅhi moneyyehi dhammehi samannÃgatà cha munayo, ÃgÃramunayo anÃgÃramunayo sekhamunayo asekhamunayo paccekamunayo munimunayo.
     Katame ÃgÃramunayo? Ye te ÃgÃrikà diÂÂhapadà vi¤¤ÃtasÃsanà ime ÃgÃramunayo.
     Katame anÃgÃramunayo? Ye te pabbajità diÂÂhapadà vi¤¤ÃtasÃsanÃ, ime anÃgÃramunayo.
     Satta sekhà sekhamunayo.
     Arahanto asekhamunayo.
     Paccekabuddhà paccekamunayo.
     Munimunayo vuccanti tathÃgatà arahanto sammÃsambuddhÃ.
          Na monena muni hoti mÆÊharÆpo aviddasu,
          yo ca tulaæ va paggayha varam ÃdÃya paï¬ito.
          PÃpÃni parivajjeti, sa muni, tena so muni;
          yo munÃti ubho loke, muni tena pavuccati.
          Asata¤ ca sata¤ ca ¤atvà dhammaæ
          ajjhattaæ bahiddhà ca sabbaloke
          devamanussehi pÆjito,
          yo so saÇgajÃlam aticca so muni.
     Lepà ti dve lepÃ, taïhÃlepo ca diÂÂhilepo ca . . . pe . . . ayaæ tanhÃlepo . . . pe . . . ayaæ diÂÂhilepo.
Muni taïhÃlepaæ pahÃya diÂÂhilepaæ paÂinissajjitvà pariggahesu na limpati na saælimpati na upalimpati,


#<[page 059]>#
%<S.N. 779]               GuhaÂÂhakasuttaniddeso.             59>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  alitto asaælitto anupalitto nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà viharatÅ ti, pariggahesu muni nopalitto.
     AbbÆÊhasallo caraæ appamatto ti. Sallan ti satta sallÃni, rÃgasallaæ dosasallaæ mohasallaæ mÃnasallaæ diÂÂhisallaæ sokasallaæ kathaækathÃsallaæ. Yass' etÃni sallÃni pahÅnÃni samucchinnÃni vÆpasantÃni paÂipassaddhÃni abhabbuppattikÃni ¤Ãïagginà da¬¬hÃni, so vuccati abbÆÊhasallo abbÆÊhitasallo pahatasallo uddhaÂasallo samuddhaÂasallo uppÃÂitasallo samuppÃÂitasallo cattasallo vantasallo muttasallo pahÅnasallo paÂinissaÂÂhasallo, nicchÃto nibbuto sÅtibhÆto {sukhapaÂisaævedÅ} brahmabhÆtena attanà viharatÅ ti abbÆÊhasallo.
     Caran ti caranto viharanto iriyanto vattento pÃlento yapento yÃpento.
     Appamatto ti sakkaccakÃrÅ sÃtaccakÃrÅ aÂÂhitakÃrÅ anolÅnavuttiko anikkhittacchando anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. KathÃhaæ aparipÆraæ và sÅlakkhandhaæ paripÆreyyaæ, paripÆraæ và sÅlakkhandhaæ tattha tattha pa¤¤Ãya anuggaïheyyan? ti, yo tattha chando ca vÃyÃmo ca ussÃho ca ussoÊhÅ ca appaÂivÃïÅ ca satisampaja¤¤a¤ ca Ãtappaæ padhÃnaæ adhiÂÂhÃnaæ anuyogo appamÃdo kusalesu dhammesu. KathÃhaæ aparipÆraæ và samÃdhikkhandhaæ paripÆreyyaæ paripÆraæ và samÃdhikkhandhaæ tattha tattha pa¤¤Ãya anuggaïheyyan? ti . . . pe . . . kusalesu dhammesu. KathÃhaæ aparipÆraæ và pa¤¤Ãkkhandhaæ vimuttikkhandhaæ vimutti¤Ãïadassanakkhandhaæ paripÆreyyaæ paripÆraæ và vimutti¤Ãïadassanakkhandhaæ tattha tattha pa¤¤Ãya anuggaïheyyan?


#<[page 060]>#
%<60                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 779>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ti, yo tattha chando ca vÃyÃmo ca ussÃho ca ussoÊhÅ ca appaÂivÃnÅ ca satisampaja¤¤a¤ ca Ãtappaæ padhÃnaæ adhiÂÂhÃnaæ anuyogo appamÃdo kusalesu dhammesu.
KathÃhaæ apari¤¤Ãtaæ và dukkhaæ parijÃneyyaæ, appahÅne và kilese pajaheyyaæ, abhÃvitaæ và maggaæ bhÃveyyaæ, asacchikataæ và nirodhaæ sacchikareyyan? ti, yo tattha chando ca vÃyÃmo ca ussÃho ca ussoÊhÅ ca appaÂivÃïÅ ca satisampaja¤¤a¤ ca Ãtappaæ padhÃnaæ adhiÂÂhÃnaæ anuyogo appamÃdo kusalesu dhammesÆ ti, abbÆÊhasallo caraæ appamatto.
     NÃsiæsati lokam imaæ para¤ cà ti imaæ lokaæ nÃsiæsati sakattabhÃvaæ, paraæ lokaæ nÃsiæsati parattabhÃvaæ. Imaæ lokaæ nÃsiæsati sakarÆpavedanÃsa¤¤ÃsaækhÃravi¤¤Ãïaæ, paraæ lokaæ nÃsiæsati pararÆpavedanÃsa¤¤ÃsaækhÃravi¤¤Ãïaæ. Imaæ lokaæ nÃsiæsati cha ajjhattikÃni ÃyatanÃni, paraæ lokaæ nÃsiæsati cha bÃhirÃni ÃyatÃnani. Imaæ lokaæ nÃsiæsati manussalokaæ, paraæ lokaæ nÃsiæsati devalokaæ. Imaæ lokaæ nÃsiæsati kÃmadhÃtum, paraæ lokaæ nÃsiæsati rÆpadhÃtuæ arÆpadhÃtuæ. Imaæ lokaæ nÃsiæsati kÃmadhÃtuæ rÆpadhÃtuæ, paraæ lokaæ nÃsiæsati arÆpadhÃtuæ. PunÃgatiæ và upapattiæ và paÂisandhiæ và bhavaæ và saæsÃraæ và vaÂÂaæ và nÃsiæsati na icchati na sÃdiyati na pattheti na piheti nÃbhijappatÅ ti, nÃsiæsati lokaæ imaæ para¤ ca. Ten' Ãha BhagavÃ:


#<[page 061]>#
%<S.N. 779]                 GuhaÂÂhakasuttaniddeso.            61>%

          Sa¤¤aæ pari¤¤Ã vitareyya oghaæ
          pariggahesu muni nopalitto
          abbÆÊhasallo caraæ appamatto
          nÃsiæsati lokaæ imaæ para¤ cà ti.


     DUTIYO GUHAèèHAKASUTTANIDDESO NIèèHITO.


#<[page 062]>#
%<                                    62>%
                                    III.
                     TATIYO DUèèHAèèHAKASUTTANIDDESO.

  $<Sn_IV,3.1(=780): Vadanti ve duÂÂhamanà pi eke,
               a¤¤e pi ve saccamanà vadanti,
               vÃda¤ ca jÃtaæ muni no upeti,
               tasmà munÅ n' atthi khilo kuhi¤ci.  || Nidd_I.3:1 ||>$

     Vadanti ve duÂÂhamanà pi eke ti. Te titthiyà duÂÂhamanà paduÂÂhamanà viruddhamanà paÂiviruddhamanà Ãhatamanà paccÃhatamanà ÃghÃÂitamanà paccÃghÃÂitamanà vadanti upavadanti Bhagavanta¤ ca bhikkhusaægha¤ ca abhÆtenà ti, vadanti ve duÂÂhamanà pi eke.
     A¤¤e pi ve saccamanà vadantÅ ti. Ye tesaæ titthiyÃnaæ saddahantà okappentà adhimuccantà saccamanà saccasa¤¤ino bhÆtamanà bhÆtasa¤¤ino tathamanà tathasa¤¤ino yÃthÃvamanà yÃthÃvasa¤¤ino aviparittamanà aviparittasa¤¤ino vadanti upavadanti Bhagavanta¤ ca bhikkhusaægha¤ ca abhÆtenà ti, a¤¤e pi ve saccamanà vadanti.
     VÃda¤ ca jÃtaæ muni no upetÅ ti. So vÃdo jÃto hoti sa¤jÃto nibbatto abhinibbatto pÃtubhÆto, parato ghoso akkoso upavÃdo Bhagavato ca bhikkhusaæghassa ca abhÆtenà ti, vÃda¤ ca jÃtaæ muni no upetÅ ti.
     MunÅ* ti. Monaæ vuccati ¤Ãïaæ, yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi; tena ¤Ãïena samannÃgato muni monappatto


#<[page 063]>#
%<S.N. 781]                DuÂÂhaÂÂhakasuttaniddeso.           63>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  . . . pe . . . saÇgajÃlam aticca so munÅ ti.
     Yo vÃdaæ upeti so dvÅhi kÃraïehi vÃdaæ upeti. KÃrako kÃrakatÃya vÃdaæ upeti; atha và vuccamÃno upavadiyamÃno kuppati byÃpajjati patiÂÂhiyati, kopa¤ ca dosa¤ ca appaccaya¤ ca pÃtukaroti akÃrako 'mhÅ ti yo vÃdaæ upeti so imehi dvÅhi kÃraïehi vÃdaæ upeti. Muni dvÅhi kÃraïehi vÃdaæ na upeti. AkÃrako akÃrakatÃya vÃdaæ na upeti; athavà vuccamÃno upavadiyamÃno na kuppati na byÃpajjati na patiÂÂhiyati na kopa¤ ca dosa¤ ca appaccaya¤ ca pÃtukaroti akÃrako 'mhÅ ti muni imehi dvÅhi kÃraïehi vÃdaæ na upeti na upagacchati na gaïhÃti na parÃmasati na abhinivisatÅ ti, vÃda¤ ca jÃtaæ muni no upeti.
     Tasmà munÅ n' atthi khilo kuhi¤cÅ ti. Tasmà ti tasmà taækÃraïà taæhetu tappaccayà taænidÃnà munino ahatacittatà khilajÃtatà pi n' atthi; pa¤ca pi cetokhilà n' atthi; tayo pi khilà n' atthi; rÃgakhilo dosakhilo mohakhilo n' atthi na santi na saævijjati n' upalabbhati, pahÅno samucchinno vÆpasanto paÂipassaddho abhabbuppattiko ¤Ãïagginà da¬¬ho. Kuhi¤cÅ ti kuhi¤ci kimhici katthaci ajjhattaæ và bahiddhà và ajjhattabahiddhà và ti, tasmà munÅ n' atthi khilo kuhi¤ci. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Vadanti ve duÂÂhamanà pi eke,
          a¤¤e pi ve saccamanà vadanti,
          vÃda¤ ca jÃtaæ muni no upeti,
          tasma munÅ n' atthi khilo kuhi¤cÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,3.2(=781): Sakaæ hi diÂÂhiæ katham accayeyya
               chandÃnunÅto ruciyà niviÂÂho?
               sayaæ samattÃni pakubbamÃno,
               yathà hi jÃneyya, tathà vadeyya.  || Nidd_I.3:2 ||>$


#<[page 064]>#
%<64                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 781>%
     Sakaæ hi diÂÂhiæ katham accayeyyÃ? ti. Ye te titthiyà Sundariæ* paribbÃjikaæ hantvÃ, samaïÃnaæ sakyaputtiyÃnaæ avaïïaæ pakÃsayitvÃ, evaæ etaæ lÃbhaæ yasaæ sakkÃrasammÃnaæ paccÃharissÃmà ti evaædiÂÂhikà evaækhantikà evaærucikà evaæladdhikà evamajjhasayà evamadhippÃyÃ, te nÃsakkhiæsu sakaæ diÂÂhiæ sakaæ khantiæ sakaæ ruciæ sakaæ laddhiæ sakaæ ajjhÃsayaæ sakaæ adhippÃyaæ atikkamituæ. Atha kho sv eva ayaso te paccÃgato ti, evam pi sakaæ hi diÂÂhiæ katham accayeyya?
     Athavà sassato loko, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti yo so evaævÃdo, so sakaæ diÂÂhiæ sakaæ khantiæ sakaæ ruciæ sakaæ laddhiæ sakaæ ajjhÃsayaæ sakaæ adhippÃyaæ kathaæ accayeyya atikkameyya samatikkameyya vÅtivatteyya? Taæ kissa hetu? Tassa sà diÂÂhi tathà samattà samÃdiïïà gahità parÃmaÂÂhà abhiniviÂÂhà ajjhosità adhimuttà ti, evam pi sakam hi diÂÂhiæ katham accayeyya? Asassato loko, antavà loko, anantavà loko, taæ jÅvaæ taæ sarÅraæ, a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅraæ, hoti tathÃgato param maraïÃ, na hoti tathÃgato param maraïÃ, hoti ca na ca hoti tathÃgato param maraïÃ, n' eva hoti na na hoti tathÃgato param maraïÃ, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti yo so evaævÃdo, so sakaæ diÂÂhiæ sakaæ khantiæ sakaæ ruciæ sakaæ laddhiæ sakaæ ajjhÃsayaæ sakaæ adhippÃyaæ kathaæ accayeyya atikkameyya samatikkameyya vÅtivatteyya? Taæ kissa hetu? Tassa sà diÂÂhi tathà samattà samÃdiïïà gahità parÃmaÂÂhà abhiniviÂÂhà ajjhosità adhimuttà ti, evam pi sakaæ hi diÂÂhiæ katham accayeyya?
     ChandÃnunÅto ruciyà niviÂÂho ti. ChandÃnunÅto ti sakÃya diÂÂhiyà sakÃya khantiyà sakÃya ruciyà sakÃya laddhiyà yÃyati niyyati vuyhati saæhariyati. Yathà hatthiyÃnena và rathayÃnena và assayÃnena và goyÃnena và ajayÃnena và meï¬akayÃnena và oÂÂhayÃnena và kharayÃnena và yÃyati niyyati vuyhati saæhariyati;


#<[page 065]>#
%<S.N. 781]                DuÂÂhaÂÂhakasuttaniddesu.           65>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evam eva sakÃya diÂÂhiyà sakÃya khantiyà sakÃya ruciyà sakÃya laddhiyà yÃyati niyyati vuyhati saæhariyatÅ ti, chandÃnunÅto.
Ruciyà niviÂÂho ti sakÃya diÂÂhiyà sakÃya khantiyà sakÃya ruciyà sakÃya laddhiyà niviÂÂho patiÂÂhito allÅno upÃgato ajjhosito adhimutto ti, chandÃnunÅto ruciyà niviÂÂho.
     Sayaæ samattÃni pakubbamÃno ti sayaæ samattaæ karoti, paripuïïaæ karoti, anomaæ karoti, aggaæ seÂÂhaæ viseÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaraæ karoti; ayaæ satthà sabba¤¤Æ ti sayaæ samattaæ karoti, paripuïïaæ karoti, anomaæ karoti, aggaæ seÂÂhaæ viseÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaraæ karoti; ayaæ dhammo svÃkkhÃto, ayaæ gaïo supaÂipanno, ayaæ diÂÂhi bhaddikÃ, ayaæ paÂipadà supa¤¤attÃ, ayaæ maggo niyyÃniko ti sayaæ samattaæ karoti, paripuïïaæ karoti, anomaæ karoti, aggaæ seÂÂhaæ viseÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaraæ karoti janeti sa¤janeti nibbatteti abhinibbattetÅ ti, sayaæ samattÃni pakubbamÃno.
     Yathà hi jÃneyya tathà vadeyyà ti yathà jÃneyya tathà vadeyya katheyya bhaïeyya dÅpeyya vohareyya. Sassato loko, idaæ eva saccaæ, moghaæ a¤¤an ti yathà jÃneyya tathà vadeyya katheyya bhaneyya dÅpeyya vohareyya.
Asassato loko . . . pe . . . n' eva hoti na na hoti tathÃgato paraæ maraïÃ, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti yathà jÃneyya tathà vadeyya katheyya bhaïeyya dÅpeyya vohareyyà ti, yathà hi jÃneyya tathà vadeyya. Ten' Ãha BhagavÃ:


#<[page 066]>#
%<66                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 782>%

          Sakaæ hi ditthiæ kathaæ accayeyya
          chandÃnunÅto ruciyà niviÂÂho?
          sayaæ samattÃni pakubbamÃno,
          yathà hi jÃneyya tathà vadeyyà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,3.3(=782): Yo attano sÅlavatÃni jantu
               anÃnupuÂÂho ca paresa pÃvÃ,
               anariyadhammaæ kusalà tam Ãhu,
               yo ÃtumÃnaæ sayam eva pÃvÃ.  || Nidd_I.3:3 ||>$

     Yo attano sÅlavatÃni jantÆ ti. Yo ti yo yÃdiso yathÃyutto yathÃvihito yathÃpakÃro yanthÃnappatto yaædhammasamannÃgato khattiyo và brÃhmaïo và vesso và suddo và gahaÂÂho và pabbajito và devo và manusso vÃ. SÅlavatÃnÅ ti. Atthi sÅla¤ c' eva vatta¤ ca, atthi vattaæ na sÅlaæ.
     Katamaæ sÅla¤ c' eva vatta¤ ca? Idha bhikkhu sÅlavà hoti, pÃtimokkhasaævarasaævuto viharati ÃcÃragocarasampanno, aïumattesu vajjesu bhayadassÃvÅ samÃdÃya sikkhati sikkhÃpadesu; yo tattha saæyamo saævaro avÅtikkamo, idaæ sÅlaæ; yaæ samÃdÃnaæ, taæ vattaæ; saævaratthena sÅlaæ, samÃdÃnatthena vattaæ; idaæ vuccati sÅla¤ c' eva vatta¤ ca.
     Katamaæ vattaæ na sÅlaæ? AÂÂha dhÆtaÇgÃni, Ãra¤¤ikaÇgaæ piï¬apÃtikaÇgaæ paæsukÆlikaÇgaæ tecÅvarikaÇgaæ sapadÃnacÃrikaÇgaæ khalupacchÃbhattikaÇgaæ nesajjikaÇgaæ yathÃsanthatikaÇgaæ; idaæ vuccati vattaæ na sÅlaæ. ViriyasamÃdÃnam pi vuccati vattaæ na sÅlaæ: KÃmaæ taco ca nhÃrÆ ca aÂÂhi ca avasussatu, sarÅre upasussatu maæsalohitaæ, yan taæ purisathÃmena purisabalena purisaviriyena purisaparakkamena pattabbaæ,


#<[page 067]>#
%<S.N. 782]                DuÂÂhaÂÂhakasuttaniddeso.           67>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  na taæ apÃpuïitvà viriyassa saïÂhÃnaæ bhavissatÅ ti cittaæ paggaïhÃti padahati; evarÆpaæ viriyasamÃdÃnaæ vuccati vattaæ na sÅlaæ. Na tÃvÃhaæ imaæ pallaÇkaæ bhindissÃmi yÃva me anupÃdÃya Ãsavehi cittaæ vimuccissatÅ ti cittaæ paggaïhÃti padahati; evarÆpam pi viriyasamÃdÃnaæ vuccati vattaæ na sÅlaæ.
         *NÃssissaæ, na pivissÃmi, vihÃrato na nikkhamiæ,
          na pi passaæ nipÃtessaæ taïhÃsalle anÆhate ti
cittaæ paggaïhÃti padahati; evarÆpam pi viriyasamÃdÃnaæ vuccati vattaæ na sÅlaæ. Na tÃvÃhaæ imamhà Ãsanà vuÂÂhahissÃmi, caÇkamà orohissÃmi, vihÃrà nikkhamissÃmi, a¬¬hayogà nikkhamissÃmi, pÃsÃdà nikkhamissÃmi, hammiyà nikkhamissÃmi, guhÃya nikkhamissÃmi leïà nikkhamissÃmi, kuÂiyà nikkhamissÃmi, kÆÂÃgÃrà nikkhamissÃmi, aÂÂà nikkhamissÃmi, mÃÊà nikkhamissÃmi, uddhaïhà nikkhamissÃmi, upaÂÂhÃnasÃlÃya nikkhamissÃmi, maï¬apà nikkhamissÃmi, rukkhamÆlà nikkhamissÃmi yÃva me anupÃdÃya Ãsavehi cittaæ vimuccissatÅ ti cittaæ paggaïhÃti padahati; evarÆpam pi viriyasamÃdÃnaæ vuccati vattaæ na sÅlaæ. Imasmi¤ ¤eva pubbaïhasamayaæ ariyadhammaæ ÃharissÃmi samÃharissÃmi adhigacchissÃmi phusayissÃmi sacchikarissÃmi ti cittaæ paggaïhÃti padahati; evarÆpam pi viriyasamÃdÃnaæ vuccati vattaæ na sÅlaæ. Imasmi¤ ¤eva majjhantikasamayaæ sÃyaïhasamayam purebhattaæ pacchÃbhattaæ purimayÃmaæ majjhimayÃmaæ pacchimayÃmaæ kÃÊe juïhe vasse hemante gimhe, purime vayokhandhe, majjhime vayokhandhe, pacchime vayokhandhe ariyadhammaæ ÃharissÃmi samÃharissÃmi adhigacchissÃmi phusayissÃmi sacchikarissÃmÅ ti cittaæ paggaïhÃti padahati;


#<[page 068]>#
%<68                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 782>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evarÆpam pi viriyasamÃdÃnaæ vuccati vattaæ na sÅlaæ.
     JantÆ ti satto naro mÃïavo poso puggalo jÅvo jagÆ jantu indagÆ manujo ti, yo attano sÅlavatÃni jantu.
     AnÃnupuÂÂho ca paresa pÃvà ti. Paresan ti paresaæ khattiyÃnaæ brÃhmaïÃnaæ vessÃnaæ suddÃnaæ gahaÂÂhÃnaæ pabbajitÃnaæ devÃnaæ manussÃnaæ. AnÃnupuÂÂho ti apuÂÂho apucchito anÃyÃcito anajjhesito appasadito.
PÃvà ti attano sÅlaæ và vattaæ và sÅlavattaæ và pÃvadati.
Aham asmi sÅlasampanno ti vÃ, vattasampanno ti vÃ, sÅlavattasampanno ti vÃ, jÃtiyà và gottena và kolaputtikena và vaïïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjaÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃïena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ, uccÃkulà pabbajito ti vÃ, mahÃkulà pabbajito ti vÃ, mahÃbhogakulà pabbajito ti vÃ, uÊÃrabhogakulà pabbajito ti vÃ, ¤Ãto yasassÅ sagahaÂÂhapabbajitÃnan ti vÃ, lÃbhi 'mhi cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnan ti vÃ, suttantiko ti vÃ, vinayadharo ti vÃ, dhammakathiko ti va, Ãra¤¤iko ti vÃ, piï¬apÃtiko ti vÃ, paæsukÆliko ti vÃ, tecÅvariko ti vÃ, sapadÃnacÃriko ti vÃ, khalupacchÃbhattiko ti vÃ, nesajjiko ti va, yathÃsanthatiko ti vÃ, paÂhamassa jhÃnassa lÃbhÅ ti vÃ, dutiyassa jhÃnassa lÃbhÅ ti vÃ, tatiyassa jhÃnassa lÃbhÅ ti vÃ, catutthassa jhÃnassa lÃbhÅ ti vÃ, ÃkÃsÃna¤cÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅ ti vÃ, vi¤¤Ãïa¤cÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅ ti vÃ, Ãki¤ca¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅ ti vÃ, nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅ ti và pÃvadati katheti bhaïati dÅpayati voharatÅ, ti anÃnupuÂÂho ca paresa pÃvÃ.


#<[page 069]>#
%<S.N. 782]                 DuÂÂhaÂÂhakasuttaniddeso.          69>%
     Anariyadhammaæ kusalà tam ÃhÆ ti. Kusalà ti ye te khandhakusalà dhÃtukusalà Ãyatanakusalà paÂiccasamuppÃdakusalà satipaÂÂhÃnakusalà sammappadhÃnakusalà iddhippÃdakusalà indriyakusalà balakusalà bojjhaÇgakusalà maggakusalà phalakusalà nibbÃnakusalÃ, te kusalà evam Ãhaæsu: AnariyÃnaæ eso dhammo, n' eso dhammo ariyÃnaæ; bÃlÃnaæ eso dhammo, n' eso dhammo paï¬itÃnaæ; asappurisÃnaæ eso dhammo, n' eso dhammo sappurisÃnan ti evam Ãhaæsu evaæ kathenti evaæ bhaïanti evaæ dÅpayanti evaæ voharantÅ ti, anariyadhammaæ kusalà tam Ãhu.
     Yo ÃtumÃnaæ sayam eva pÃvà ti. ùtumà vuccati attÃ.
Sayam eva pÃvà ti sayam eva attÃnaæ {pÃvadati}: aham asmi sÅlasampanno ti vÃ, vattasampanno ti vÃ, sÅlavattasampanno ti vÃ, jÃtiyà và gottena và kolaputtikena và vaïïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjaÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃïena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ, uccÃkulà pabbajito ti vÃ, mahÃkulà pabbajito ti vÃ, mahÃbhogakulà pabbajito ti vÃ, uÊÃrabhogakulà pabbajito ti vÃ, ¤Ãto yasassÅ sagahaÂÂhapabbajitÃnan ti vÃ, lÃbhi 'mhi cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnan ti vÃ, suttantiko ti vÃ, vinayadharo ti vÃ, dhammakathiko ti vÃ, Ãra¤¤iko ti vÃ, piï¬apÃtiko ti vÃ, paæsukÆliko ti vÃ, tecÅvariko ti vÃ, sapadÃnacÃriko ti vÃ, khalupacchÃbhattiko ti vÃ, nesajjiko ti vÃ, yathÃsanthatiko ti vÃ, paÂhamassa jhÃnassa lÃbhÅ ti vÃ, dutiyassa jhÃnassa lÃbhÅ ti vÃ, tatiyassa jhÃnassa lÃbhÅ ti vÃ, catutthassa jhÃnassa lÃbhÅ ti vÃ, ÃkÃsÃna¤cÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅ ti vÃ, vi¤¤Ãïa¤cÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅ ti vÃ, Ãki¤ca¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅ ti vÃ,


#<[page 070]>#
%<70                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 782>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅ ti và pÃvadati katheti bhaïati dÅpayati voharatÅ ti, yo ÃtumÃnaæ sayam eva pÃvÃ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Yo attano sÅlavatÃni jantu
          anÃnupuÂÂho ca paresa pÃvÃ,
          anariyadhammaæ kusalà tam Ãhu,
          yo ÃtumÃnaæ sayam eva pÃvà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,3.4(=783): Santo ca bhikkhu abhinibbutatto
               iti 'han ti sÅlesu akatthamÃno
               tam ariyadhammaæ kusalà vadanti,
               yass' ussadà n' atthi kuhi¤ci loke.  || Nidd_I.3:4 ||>$

     Santo ca bhikkhu abhinibbutatto ti. Santo ti rÃgassa santattà santo, dosassa santattà santo, mohassa santattà santo, kodhassa upanÃhassa makkhassa paÊÃsassa issÃya macchariyassa mÃyÃya sÃÂheyyassa thambhassa sÃrambhassa mÃnassa atimÃnassa madassa pamÃdassa sabbakilesÃnaæ sabbaduccaritÃnam sabbadarathÃnaæ sabbapariÊÃhÃnaæ sabbasantÃpÃnaæ sabbÃkusalÃbhisaækhÃrÃnaæ santattà samitattà vÆpasamitattà vijjhÃtattà nibbutattà vigatattà paÂipassaddhattà santo vÆpasanto nibbuto paÂipassaddho ti, santo.
     BhikkhÆ ti sattannaæ dhammÃnaæ bhinnattà bhikkhu; sakkÃyadiÂÂhi bhinnà hoti, vicikicchà bhinnà hoti, sÅlabbataparÃmÃso bhinno hoti, rÃgo bhinno hoti, doso bhinno hoti, moho bhinno hoti, mÃno bhinno hoti; bhinn' assa honti pÃpakà akusalà dhammà saækilesikà ponobbhavikà sadarà dukkhavipÃkà Ãyatiæ jÃtijarÃmaraïÅyÃ.


#<[page 071]>#
%<S.N. 783]                DuÂÂhaÂÂhakasuttaniddeso.           71>%
          *Pajjena katena attanÃ,
          Sabhiyà ti BhagavÃ,
          parinibbÃnagato vitiïïakaækho
          vibhava¤ ca bhava¤ ca vippahÃya
          vusitavà khÅïapunabbhavo ti.
     Santo ca bhikkhu abhinibbutatto ti. RÃgassa nibbÃpitattà dosassa nibbÃpitattà mohassa nibbÃpitattà abhinibbutatto, kodhassa upanÃhassa makkhassa paÊÃsassa issÃya macchariyassa mÃyÃya sÃÂheyyassa thambhassa sÃrambhassa mÃnassa atimÃnassa madassa pamÃdassa sabbakilesÃnaæ sabbaduccaritÃnaæ sabbadarathÃnaæ sabbapariÊÃhÃnaæ sabbasantÃpÃnaæ sabbÃkusalÃbhisaækhÃrÃnaæ nibbÃpitattà abhinibbutatto ti, santo ca bhikkhu abhinibbutatto.
     Iti 'han ti sÅlesu akatthamÃno ti. Iti 'han ti padasandhi padasaæsaggo padapÃripÆri akkharasamavÃyo bya¤janasiliÂÂhatà padÃnupubbatÃ-m-etaæ, iti 'han ti.
SÅlesu akatthamÃno ti. idh' ekacco katthÅ hoti vikatthÅ; so katthati vikatthati aham asmi sÅlasampanno ti và vattasampanno ti và sÅlavattasampanno ti vÃ, jÃtiyà và gottena và kolaputtikena và vaïïapokkharatÃya và . . . pe . . . n' evasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅ ti và katthati vikatthati. Evaæ na katthati na vikatthati, katthanà Ãrato virato paÂivirato nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà viharati ti, iti 'han ti sÅlesu akatthamÃno.
     Tam ariyadhammaæ kusalà vadantÅ ti. Kusalà ti ye te khandhakusalà dhÃtukusalà Ãyatanakusalà paÂiccasamuppÃdakusalà satipaÂÂhÃnakusalà sammappadhÃnakusalà iddhippÃdakusalà indriyakusalà balakusalà bojjhaÇgakusalà maggakusalà phalakusalà nibbÃnakusalÃ,


#<[page 072]>#
%<72                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 783>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  te kusalà evaæ vadanti. AriyÃnaæ eso dhammo, n' eso dhammo anariyÃnaæ; paï¬itÃnaæ eso dhammo, n' eso dhammo bÃlÃnaæ; sappurisÃnaæ eso dhammo, n' eso dhammo asappurisÃnan ti, evaæ vadanti evaæ kathenti evaæ bhaïanti evaæ dÅpayanti evaæ voharantÅ ti, tam ariyadhammaæ kusalà vadanti.
     Yass' ussadà n' atthi kuhi¤ci loke ti. Yassà ti arahato khÅïÃsavassa. Ussadà ti satt' ussadÃ, rÃgussado dosussado mohussado mÃnussado diÂÂhussado kilesussado kammussado. Yass' ime ussadà n' atthi na santi na saævijjanti n' upalabbhanti, pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂipassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃ.
Kuhi¤cÅ ti kuhi¤ci kimhici katthaci ajjhattaæ và bahiddhà và ajjhattabahiddhà vÃ. Loke ti apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhÃtuloke Ãyatanaloke ti, yass' ussadà n' atthi kuhi¤ci loke. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Santo ca bhikkhu abhinibbutatto
          iti 'han ti sÅlesu akatthamÃno
          tam ariyadhammaæ kusalà vadanti,
          yass' ussadà n' atthi kuhi¤ci loke ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,3.5(=784): Pakappità saækhatà yassa dhammÃ
               purakkhatà santi avÅvadÃtÃ,
               yad attani passati Ãnisaæsaæ,
               tan nissito kuppa-paÂicca-santiæ.  || Nidd_I.3:5 ||>$

     Pakappità saækhatà yassa dhammà ti. Pakappanà ti dve pakappanÃ, taïhÃpakappanà ca diÂÂhipakappanà ca . . . pe . . . ayaæ taïhÃpakappanà . . . pe . . . ayaæ diÂÂhipakappanÃ. Saækhatà ti saækhatà visaækhatà abhisaækhatà saïÂhapità ti pi saækhatÃ;


#<[page 073]>#
%<S.N. 784]            DuÂÂhaÂÂhakasuttaniddesu.           73>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  athavà aniccà saækhatà paÂiccasamuppannà khayadhammà vayadhammà virÃgadhammà nirodhadhammà ti pi saækhatÃ. Yassà ti diÂÂhigatikassa. Dhammà vuccanti dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃnÅ ti, pakappità saækhatà yassa dhammÃ.
     Purakkhatà santi avÅvadÃtà ti. PurekkhÃrà ti dve purekkhÃrÃ, taïhÃpurekkhÃro ca diÂÂhipurekkhÃro ca . . . . . . pe . . . ayaæ taïhÃpurekkhÃro . . . pe . . . ayaæ diÂÂhipurekkhÃro. Tassa taïhÃpurekkhÃro appahÅno, diÂÂhipurekkhÃro appaÂinissaÂÂho, tassa taïhÃpurekkhÃrassa appahÅnattÃ, tassa diÂÂhipurekkhÃrassa appaÂinissaÂÂhattÃ, so taïhaæ và diÂÂhiæ và purato katvà carati, taïhÃdhajo taïhÃketu taïhÃdhipateyyo diÂÂhidhajo diÂÂhiketu diÂÂhÃdhipateyyo taïhÃya và diÂÂhiyà và parivÃrito caratÅ ti, purakkhatÃ. SantÅ ti santi saævijjanti upalabbhanti. AvÅvadÃtà ti avÅvadÃtà avodÃtà aparisuddhà saækiliÂÂhà saækilesikà ti, purekkhatà santi avÅvadÃtà Yad attani passati Ãnisaæsan ti. Yad attanÅ ti yaæ attani. Attà vuccati diÂÂhigataæ; attano diÂÂhiyà dve Ãnisaæse passati, {diÂÂhadhammika¤} ca Ãnisaæsaæ samparÃyika¤ ca Ãnisaæsaæ.
     Katamo diÂÂhiyà {diÂÂhadhammiko} Ãnisaæso? YaædiÂÂhiko satthà hoti, taædiÂÂhikà sÃvakà honti; taædiÂÂhikaæ satthÃraæ sÃvakà sakkaronti garukaronti mÃnenti pÆjenti apacitiæ karonti; labhanti ca tatonidÃnaæ cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ. Ayaæ diÂÂhiyà diÂÂhadhammiko Ãnisaæso.
     Katamo diÂÂhiyà samparÃyiko Ãnisaæso? Ayaæ diÂÂhi alaæ nÃgattÃya và supaïïattÃya và yakkhattÃya và asurattÃya và gandhabbattÃya và mahÃrÃjattÃya và indattÃya và brahmattÃya và devattÃya vÃ. Ayaæ diÂÂhi alaæ suddhiyà visuddhiyà parisuddhiyà muttiyà vimuttiyà parimuttiyÃ;


#<[page 074]>#
%<74                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 784>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  imÃya diÂÂhiyà sujjhanti visujjhanti parisujjhanti muccanti vimuccanti parimuccanti, imÃya diÂÂhiyà sujjhissÃmi visujjhissÃmi parisujjhissÃmi muccissÃmi vimuccissÃmi parimuccissÃmÅ ti Ãyatiæ phalapÃÂikaækhÅ hoti. Ayaæ diÂÂhiyà samparÃyiko Ãnisaæso.
     Attano diÂÂhiyà ime dve Ãnisaæse passati dakkhati oloketi nijjhÃyati upaparikkhatÅ ti, yad attani passati Ãnisaæsaæ.
     Tan nissito kuppa-paticca-santin ti. Tisso santiyo, accantasanti tadaÇgasanti sammatisanti.
     Katamà accantasanti? Accantasanti vuccati amataæ nibbÃnaæ; yo so sabbasaækhÃrasamatho sabbÆpadhipaÂinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃnaæ; ayaæ accantasanti.
     Katamà tadaÇgasanti? PaÂhamaæ jhÃnaæ samÃpannassa nÅvaraïà santà honti, dutiyaæ jhÃnaæ samÃpannassa vitakkavicÃrà santà honti, tatiyaæ jhÃnaæ samÃpannassa pÅti santà hoti, catutthaæ jhÃnaæ samÃpannassa sukhadukkhà santà honti, ÃkÃsÃna¤cÃyatanaæ samÃpannassa rÆpasa¤¤Ã paÂighasa¤¤Ã nÃnattasa¤¤Ã santà honti, vi¤¤Ãïa¤cÃyatanaæ samÃpannassa ÃkÃsÃna¤cÃyatanasa¤¤Ã santà hoti, Ãki¤ca¤¤Ãyatanaæ samÃpannassa vi¤¤Ãïa¤cÃyatanasa¤¤Ã santà hoti, n' evasa¤¤Ã-nÃsa¤¤Ãyatanaæ samÃpannassa Ãki¤cä¤Ãyatanasa¤¤Ã santà hoti; ayaæ tadaÇgasanti.
     Katamà sammatisanti? Sammatisanti vuccanti dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatà diÂÂhisantiyo; api ca sammatisanti imasmiæ atthe adhippetà santatÅ ti.


#<[page 075]>#
%<S.N. 785]                DuÂÂhaÂÂhakasuttaniddeso.           75>%
     Tan nissito kuppa-paÂicca-santin ti kuppasantiæ pakuppasantim eritasantiæ sameritasantiæ calitasantiæ ghaÂitasantiæ kappitasantiæ pakappitasantiæ aniccaæ saækhataæ paÂiccasamuppannaæ khayadhammaæ vayadhammaæ virÃgadhammaæ nirodhadhammaæ santiæ nissito Ãsito allÅno upÃgato ajjhosito adhimutto ti, tan nissito kuppa-paÂicca-santiæ.
Ten' Ãha BhagavÃ:

          Pakappità saækhatà yassa dhammÃ
          purakkhatà santi avÅvadÃtÃ,
          yad attani passati Ãnisaæsaæ,
          tan nissito kuppa-paÂicca-santin ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,3.6(=785): DiÂÂhÅnivesà na hi svÃtivattÃ
               dhammesu niccheyya samuggahÅtaæ,
               tasmà naro tesu nivesanesu
               nidassatÅ Ãdiyati-cca dhammaæ.  || Nidd_I.3:6 ||>$

     DiÂÂhÅnivesà na hi svÃtivattà ti. DiÂÂhÅnivesà ti sassato loko, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti abhinivesapparÃmÃso diÂÂhinivesanaæ; asassato loko, antavà loko, anantavà loko, taæ jÅvaæ taæ sarÅraæ, a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅraæ, hoti tathÃgato parammaraïÃ, na hoti tathÃgato parammaraïÃ, hoti ca na ca hoti tathÃgato parammaraïÃ, n' eva hoti na na hoti tathÃgato parammaraïÃ, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti abhinivesapparÃmÃso diÂÂhinivesanan ti, diÂÂhinivesÃ. Na hi svÃtivatà ti durativattà duttarà duppatarà dussamatikkamà dubbÅtivattà ti,


#<[page 076]>#
%<76                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 785>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  diÂÂhÅnivesà na hi svÃtivattÃ.
     Dhammesu niccheyya samuggahÅtan ti. DhammesÆ ti dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatesu. Niccheyyà ti nicchinitvà vinicchinitvà vicinitvà pavicinitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ. SamuggahÅtan ti nivesanesu odhisaggÃho vilaggÃho varaggÃho koÂÂhÃsaggÃho uccayaggÃho samuccayaggÃho: idaæ saccaæ tacchaæ tathaæ bhÆtaæ yÃthÃvaæ aviparittan ti gahitaæ parÃmaÂÂhaæ abhiniviÂÂhaæ ajjhositaæ adhimuttan ti, dhammesu niccheyya samuggahÅtaæ.
     Tasmà naro tesu nivesanesÆ ti. Tasmà ti tasmà taækÃraïà taæhetu taæpaccayà taænidÃnÃ. Naro ti satto naro mÃïavo poso puggalo jÅvo jagÆ jantu indagÆ manujo. Tesu nivesanesÆ ti tesu diÂÂhinivesanesÆ ti, tasmà naro tesu nivesanesu.
     NidassatÅ Ãdiyati-cca dhamman ti. NidassatÅ ti dvÅhi kÃraïehi nidassati, paravicchindanÃya và nidassati, anabhisambhuïanto và nidassati.
     Kathaæ paravicchindanÃya nidassati? Paro vicchindati: So satthà na sabba¤¤Æ, dhammo na svÃkkhÃto, gaïo na suppaÂipanno, diÂÂhi na bhaddikÃ, paÂipadà na suppa¤¤attÃ, maggo na niyyÃniko; n' atth' ettha suddhi và visuddhi và parisuddhi và mutti và vimutti và parimutti vÃ; na tattha sujjhanti và visujjhanti và parisujjhanti và muccanti và vimuccanti và parimuccanti vÃ; hÅnà nihÅnà omakà lÃmakà jatukkà parittà ti. Evaæ paro vicchindati; evaæ vicchindiyamÃno satthÃraæ nidassati,


#<[page 077]>#
%<S.N. 786]                DuÂÂhaÂÂhakasuttaniddeso.           77>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  dhammakkhÃnaæ nidassati, gaïaæ nidassati, diÂÂhiæ nidassati, paÂipadaæ nidassati, maggaæ nidassati. Evaæ paravicchindanÃya nidassati.
     Kathaæ anabhisambhuïanto nidassati? SÅlaæ anabhisambhuïanto sÅlaæ nidassati, vattaæ anabhisambhuïanto vattaæ nidassati, sÅlavattaæ anabhisambhuïanto sÅlavattaæ nidassati. Evaæ anabhisambhuïanto nidassati.
     ùdiyati-cca dhamman ti. SatthÃraæ gaïhÃti, dhammakkhÃnaæ gaïhÃti, gaïaæ gaïhÃti, diÂÂhiæ gaïhÃti, paÂipadaæ gaïhÃti, maggaæ gaïhÃti, phalaæ gaïhÃti parÃmasati abhinivisatÅ ti, nidassatÅ Ãdiyati-cca dhammaæ.
Ten' Ãha BhagavÃ:

          DiÂÂhÅnivesà na hi svÃtivattÃ
          dhammesu niccheyya samuggahÅtaæ,
          tasmà naro tesu nivesanesu
          nidassatÅ Ãdiyati-cca dhamman ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,3.7(=786): Dhonassa hi n' atthi kuhi¤ci loke
               pakappità diÂÂhi bhavÃbhavesu,
               mÃya¤ ca mÃna¤ ca pahÃya dhono
               sa kena gaccheyya? AnÆpayo so.  || Nidd_I.3:7 ||>$

     Dhonassa hi n' atthi kuhi¤ci loke pakappità diÂÂhi bhavÃbhavesÆ ti. Dhono ti. Dhonà vuccati pa¤¤Ã, yà pa¤¤Ã pajÃnanà vicayo pavicayo dhammavicayo sallakhaïà upalakkhaïà paccupalakkhaïà paï¬iccaæ kosallaæ nepu¤¤aæ vebhavyà cintà upaparikkhà bhÆri medhà pariïÃyikà vipassanà sampajja¤¤aæ patodo pa¤¤Ã {pa¤¤indri-} yam pa¤¤Ãbalaæ pa¤¤ÃsaÂÂhaæ pa¤¤ÃpÃsÃdo pa¤¤ÃÃloko pa¤¤Ã-obhÃso pa¤¤Ãpajjoto pa¤¤Ãratanaæ amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi.
     KiækÃraïà dhonà vuccati pa¤¤Ã? TÃya pa¤¤Ãya kÃyaduccaritaæ dhuta¤ ca dhota¤ ca sandhota¤ ca niddhota¤ ca,


#<[page 078]>#
%<78                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 786>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  vacÅduccaritaæ dhuta¤ ca dhota¤ ca sandhota¤ ca niddhota¤ ca, manoduccaritaæ dhuta¤ ca dhota¤ ca sandhota¤ ca niddhota¤ ca, rÃgo dhuto ca dhoto ca sandhoto ca niddhoto ca, doso moho kodho upanÃho makkho paÊÃso issà macchariyaæ mÃyà sÃÂheyyaæ thambho sÃrambho mÃno atimÃno mado pamÃdo, sabbe kilesÃ, sabbe duccaritÃ, sabbe darathÃ, sabbe pariÊÃhÃ, sabbe santÃpÃ, sabbÃkusalÃbhisaækhÃrà dhutà ca dhotà ca sandhotà ca niddhotà ca; taæ-kÃraïà dhonà vuccati pa¤¤Ã. Athavà sammÃdiÂÂhiyà micchÃdiÂÂhi dhutà ca dhotà ca sandhotà ca niddhotà ca, sammÃsaækappena micchÃsaækappo dhuto ca dhoto ca sandhoto ca niddhoto ca, sammÃvÃcÃya micchÃvÃcà dhutà ca, sammÃkammantena micchÃkammanto dhuto ca, sammÃ-ÃjÅvena micchÃÃjÅvo dhuto ca, sammÃvÃyÃmena micchÃvÃyÃmo dhuto ca, sammÃsatiyà micchÃsati dhutà ca, sammÃsamÃdhinà micchÃsamÃdhi dhuto ca, sammäÃïena micchäÃïaæ dhuta¤ ca, sammÃvimuttiyà micchÃvimutti dhutà ca dhotà cà sandhotà ca niddhotà ca. Athavà ariyena aÂÂhaÇgikena maggena sabbe kilesÃ, sabbe duccaritÃ, sabbe darathÃ, sabbe pariÊÃhÃ, sabbe santÃpÃ, sabbÃkusalÃbhisaækhÃrà dhutà ca dhotà ca sandhotà ca niddhotà ca.
     Arahà imehi dhoneyyehi dhammehi upeto samupeto upagato samupagato upapanno samupapanno samannÃgato; tasmà arahà dhono. So dhutarÃgo dhutapÃpo dhutakileso dhutapariÊÃho ti dhono.
     Kuhi¤cÅ ti kuhi¤ci kimhici katthaci ajjhattaæ và bahiddhà và ajjhattabahiddhà vÃ. Loke ti apÃyaloke . . . pe . . . Ãyatanaloke. Pakappanà ti dve pakappanÃ,


#<[page 079]>#
%<S.N. 786]                DuÂÂhaÂÂhakasuttaniddeso.           79>%
taïhÃpakappanà ca diÂÂhipakappanà ca . . . pe . . . ayaæ taïhÃpakappanà . . . pe . . . ayaæ diÂÂhipakappanÃ.
BhavÃbhavesu ti bhavÃbhave, kammabhave, punabbhave, kÃmabhave kammabhave, kÃmabhave punabbhave, rÆpabhave kammabhave, rÆpabhave punabbhave, arÆpabhave kammabhave, arÆpabhave punabbhave, punappunaæ bhave punappunaæ gatiyà punappunaæ upapattiyà punappunaæ paÂisandhiyà punappunaæ attabhÃvÃbhinibbattiyÃ.
     Dhonassa hi n' atthi kuhi¤ci loke pakappità diÂÂhi bhavÃbhavesÆ ti; dhonassa kuhi¤ci loke bhavÃbhavesu ca kappità pakappità abhisaækhatà saïÂhapità diÂÂhi n' atthi na santi na saævijjanti n' upalabbhanti, pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂipassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hà ti, dhonassa hi n' atthi kuhi¤ci loke pakappità diÂÂhi bhavÃbhavesu.
     MÃya¤ ca mÃna¤ ca pahÃya dhono ti. MÃyà vuccati va¤canikà cariyÃ. Idh' ekacco kÃyena duccaritaæ caritvÃ, vacasà duccaritaæ caritvÃ, manasà duccaritaæ caritvÃ, tassa paÂicchÃdanahetu pÃpikaæ icchaæ païidahati: Mà maæ ja¤¤Ã ti icchati, mà maæ ja¤¤Ã ti saækappeti, mà maæ ja¤¤Ã ti vÃcaæ bhÃsati, mà maæ ja¤¤Ã ti kÃyena parakkamati. Yà evarÆpà mÃyà mÃyÃvità accasarà va¤ca¤Ã nikati nikiraïà pariharaïà kuhanà parikuhaïà chÃdanà paricchÃdanà anuttÃnikammaæ anÃvikammaæ vocchÃdanà pÃpakiriyÃ; ayaæ vuccati mÃyÃ.
     MÃno ti. Ekavidhena mÃno, yà cittassa uïïati. Duvidhena mÃno: attukkaæsanamÃno paravambhanamÃno.
Tividhena mÃno: seyyo 'ham asmÅ ti mÃno, sadiso 'ham asmÅ ti mÃno,


#<[page 080]>#
%<80                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 786>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  hÅno 'ham asmÅ ti mÃno. Catubbidhena mÃno: lÃbhena mÃnaæ janeti, yasena mÃnaæ janeti, pasaæsÃya mÃnaæ janeti, sukhena mÃnaæ janeti. Pa¤cavidhena mÃno: lÃbhi 'mhi manÃpikÃnaæ rÆpÃnan ti mÃnaæ janeti, lÃbhi 'mhi manÃpikÃnaæ saddÃnaæ gandhÃnaæ rasÃnaæ phoÂÂhabbÃnan ti mÃnaæ janeti. Chabbidhena mÃno: cakkhusampadÃya mÃnaæ janeti, sotasampadayà ghÃnasampadÃya jivhÃsampadÃya kÃyasampadÃya manosampadÃya mÃnaæ janeti. Sattavidhena mÃno: mÃno atimÃno mÃnÃtimÃno omÃno adhimÃno asmimÃno micchÃmÃno. AÂÂhavidhena mÃno: lÃbhena mÃnaæ janeti, alÃbhena omÃnaæ janeti, yasena mÃnaæ janeti, ayasena omÃnaæ janeti, pasaæsÃya mÃnaæ janeti, nindÃya omÃnaæ janeti, sukhena mÃnaæ janeti, dukkhena omÃnaæ janeti.
Navavidhena mÃno: seyyassa seyyo 'ham asmÅ ti mÃno, seyyassa sadiso 'ham asmÅ ti mÃno, seyyassa hÅno 'ham asmÅ ti mÃno, sadisassa seyyo 'ham asmÅ ti mÃno, sadisassa sadiso 'ham asmÅ ti mÃno, sadisassa hÅno 'ham asmÅ ti mÃno, hÅnassa seyyo 'ham asmÅ ti mÃno, hÅnassa sadiso 'ham asmÅ ti mÃno, hÅnassa hÅno 'ham asmÅ ti mÃno. Dasavidhena mÃno: idh' ekacco mÃnaæ janeti jÃtiyà và gottena và kolaputtikena và vaïïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjaÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃïena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ. Yo evarÆpo mÃno ma¤¤anà ma¤¤itattaæ uïïati uïïamo dhajo saæpaggÃho ketukamyatà cittassa, ayaæ vuccati mÃno.
     MÃya¤ ca mÃna¤ ca pahÃya dhono ti mÃya¤ ca mÃna¤ ca pahÃya pajahitvà vinoditvà byantÅkaritvà anabhÃvaægametvà ti, mÃya¤ ca mÃna¤ ca pahÃya dhono.
     Sa kena gaccheyya anÆpayo so ti. Upayo ti dve upayÃ, taïhÆpayo ca diÂÂhÆpayo ca . . . pe . . . ayaæ taïhÆpayo . . . pe . . . ayaæ diÂÂhÆpayo. Tassa taïhÆpayo pahÅno,


#<[page 081]>#
%<S.N. 787]                 DuÂÂhaÂÂhakasuttaniddeso.          81>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  diÂÂhÆpayo paÂinissaÂÂho; taïhÆpayassa pahÅnattÃ, diÂÂhÆpayassa paÂinissaÂÂhattà anÆpayo so kena rÃgena gaccheyya, kena dosena gaccheyya, kena mohena gaccheyya, kena mÃnena gaccheyya, kÃya diÂÂhiyà gaccheyya, kena uddhaccena gaccheyya kÃya vicikicchÃya gaccheyya, kehi anusayehi gaccheyya ratto ti và duÂÂho ti và mÆÊho ti và vinibandho ti và parÃmaÂÂho ti và vikkhepagato ti và aniÂÂhaÇgato ti và thÃmagato ti vÃ?
Te abhisaækhÃrà pahÅnÃ, abhisaækhÃrÃnaæ pahÅnattà gatiyà kena gaccheyya nerayiko ti và tiracchÃnayoniko ti và pittivisayiko ti và manusso ti và devo ti và rÆpÅ ti và arÆpÅ ti và sa¤¤Å ti và asa¤¤Å ti và nevasa¤¤Å-nÃsa¤¤Å ti vÃ? So hetu n' atthi paccayo n' atthi kÃraïaæ n' atthi yena gaccheyyà ti, sa kena gaccheyya? AnÆpayo so.
Ten' Ãha BhagavÃ:

          Dhonassa hi n' atthi kuhi¤ci loke
          pakappità diÂÂhi bhavÃbhavesu;
          mÃya¤ ca mÃna¤ ca pahÃya dhono,
          sa kena gaccheyya? AnÆpayo so ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,3.8(=787): Upayo hi dhammesu upeti vÃdaæ,
               anÆpayaæ kena kathaæ vadeyya?
               attaæ nirattaæ na hi tassa atthi,
               adhosi so diÂÂhim idh' eva sabbaæ.  || Nidd_I.3:8 ||>$
     Upayo hi dhammesu upeti vÃdan ti. Upayo ti dve upayÃ, taïhÆpayo ca diÂÂhÆpayo ca . . . pe . . . ayaæ taïhÆpayo . . . pe . . . ayaæ diÂÂhÆpayo. Tassa taïhÆpayo appahÅno, diÂÂhÆpayo appaÂinissaÂÂho, taïhÆpayassa appahÅnattÃ, diÂÂhÆpayassa appaÂinissaÂÂhattà dhammesu vÃdaæ upeti, ratto ti và duÂÂho ti và mÆÊho ti và vinibandho ti và parÃmaÂÂho ti và vikkhepagato ti và aniÂÂhaÇgato ti và thÃmagato ti vÃ;


#<[page 082]>#
%<82                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 787>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  te abhisaækhÃrà appahÅnÃ, abhisaækhÃrÃnaæ appahÅnattà gatiyà vÃdaæ upeti, nerayiko ti và tiracchÃnayoniko ti và pittivisayiko ti và manusso ti và devo ti và rÆpÅ ti và arÆpÅ ti và sa¤¤Å ti và asa¤¤Å ti và nevasa¤¤Å-nÃsa¤¤Å ti và vÃdaæ upeti upagacchati gaïhÃti parÃmasati abhinivisatÅ ti, upayo hi dhammesu upeti vÃdaæ.
     AnÆpayaæ kena kathaæ vadeyyÃ? ti. Upayo ti dve upayÃ, taïhÆpayo ca diÂÂhÆpayo ca . . . pe . . . ayaæ taïhÆpayo . . . pe . . . ayaæ diÂÂhÆpayo. Tassa taïhÆpayo pahÅno, diÂÂhÆpayo paÂinissaÂÂho, taïhÆpayassa pahÅnattÃ, diÂÂhÆpayassa paÂinissaÂÂhattà anÆpayaæ kena rÃgena vadeyya, kena dosena vadeyya, kena mohena vadeyya, kena mÃnena vadeyya, kÃya diÂÂhiyà vadeyya, kena uddhaccena vadeyya, kÃya vicikicchÃya vadeyya, kehi anusayehi vadeyya ratto ti và duÂÂho ti và mÆÊho ti và vinibandho ti và parÃmaÂÂho ti và vikkhepagato ti và aniÂÂhaÇgato ti và thÃmagato ti vÃ? Te abhisaækhÃrà pahÅnÃ, abhisaækhÃrÃnaæ pahÅnattà gatiyà kena vadeyya nerayiko ti và . . . pe . . . nevasa¤¤Å nÃsa¤¤Å ti vÃ? So hetu n' atthi, paccayo n' atthi, kÃraïaæ n' atthi yena vadeyya katheyya bhaïeyya dÅpayeyya vohareyyà ti, anÆpayaæ kena kathaæ vadeyya?
     Attaæ nirattaæ na hi tassa atthÅ ti. Attà ti sassatadiÂÂhi n' atthi, nirattà ti ucchedadiÂÂhi n' atthi, attà ti gahitaæ n' atthi, nirattà ti mu¤citabbaæ n' atthi; yass' atthi gahitaæ tass' atthi mu¤citabbaæ, yass' atthi mu¤citabbaæ tass' atthi gahitaæ; gahaïamu¤canaæ samatikkanto arahà vuddhiparihÃniæ vÅtivatto. So vuÂÂhavÃso ciïïacaraïo . . . pe . . . n' atthÅ tassa punabbhavo ti, attaæ nirattaæ na hi tassa atthi.


#<[page 083]>#
%<S.N. 787]                DuÂÂhaÂÂhakasuttaniddeso.           83>%
     Adhosi so diÂÂhim idh' eva sabban ti. Tassa dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni pahÅnÃni samucchinnÃni vÆpasantÃni paÂipassaddhÃni abhabbuppattikÃni ¤Ãïagginà da¬¬hÃni. So sabbaæ diÂÂhigataæ idh' eva adhosi dhuni niddhuni pajahi vinodesi byanti-akÃsi anabhÃvaæ gamesÅ ti, adhosi so diÂÂhim idh' eva sabbaæ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Upayo hi dhammesu upeti vÃdaæ,
          anupayaæ kena kathaæ vadeyya?
          attaæ nirattaæ na hi tassa atthi,
          adhosi so diÂÂhim idh' eva sabban ti.


     TATIYO DUèèHAèèHAKASUTTANIDDESO NIèèHITO.


#<[page 084]>#
%<                               84>%
                    CATUTTHO SUDDHAèèHAKASUTTANIDDESO.

  $<Sn_IV,4.1(=788): PassÃmi suddhaæ paramaæ arogaæ,
               diÂÂhena saæsuddhi narassa hoti,
               evÃbhijÃnaæ paraman ti ¤atvÃ
               suddhÃnupassÅ ti pacceti ¤Ãïaæ.  || Nidd_I.4:1 ||>$

     PassÃmi suddhaæ paramaæ arogan ti. PassÃmi suddhan ti passÃmi suddhaæ, dakkhÃmi suddhaæ, olokemi suddhaæ, nijjhÃyÃmi suddhaæ, upaparikkhÃmi suddhaæ.
Paramaæ arogan ti paramaæ Ãrogyappattaæ khemappattaæ tÃïappattaæ leïappattaæ saraïappattaæ parÃyanappattaæ abhayappattaæ accutappattaæ amatappattaæ nibbÃnappattan ti, passÃmi suddhaæ paramaæ arogaæ.
     DiÂÂhena saæsuddhi narassa hotÅ ti cakkhuvi¤¤Ãïena rÆpadassanena narassa suddhi visuddhi parisuddhi mutti vimutti parimutti hoti, naro sujjhati visujjhati parisujjhati muccati vimuccati parimuccatÅ ti, diÂÂhena saæsuddhi narassa hoti.
     EvÃbhijÃnaæ paraman ti ¤atvà ti evaæ abhijÃnanto ÃjÃnanto vijÃnanto paÂivijÃnanto pativijjhanto, idaæ paramaæ aggaæ seÂÂhaæ viseÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaran ti ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà ti, evÃbhijÃnaæ paraman ti ¤atvÃ.


#<[page 085]>#
%<S.N. 789]                SuddhaÂÂhakasuttaniddeso.           85>%
     SuddhÃnupassÅ ti pacceti ¤Ãïan ti. Yo suddhaæ passati so suddhÃnupassÅ. Pacceti ¤Ãïan ti cakkhuvi¤¤Ãïena rÆpadassanaæ ¤Ãïan ti pacceti, maggo ti pacceti, patho ti pacceti, niyyÃnan ti paccetÅ ti, suddhÃnupassÅ ti pacceti ¤Ãïaæ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          PassÃmi suddhaæ paramaæ arogaæ,
          diÂÂhena saæsuddhi narassa hoti,
          evÃbhijÃnaæ paraman ti ¤ÃtvÃ,
          suddhÃnupassÅ ti pacceti ¤Ãïan ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,4.2(=789): DiÂÂhena ce suddhi narassa hoti,
               ¤Ãïena và so pajahÃti dukkhaæ,
               a¤¤ena so sujjhati sopadhÅko,
               diÂÂhÅ hi naæ pÃva tathà vadÃnaæ.  || Nidd_I.4:2 ||>$

     DiÂÂhena ce suddhi narassa hotÅ ti cakkhuvi¤¤Ãïena* rÆpadassanena ce narassa suddhi visuddhi parisuddhi mutti vimutti parimutti hoti, naro sujjhati visujjhati parisujjhati muccati vimuccati parimuccatÅ ti, diÂÂhena ce suddhi narassa hoti.
     ¥Ãïena và so pajahÃti dukkhan ti cakkhuvi¤¤Ãïena rÆpadassanena ce naro jÃtidukkhaæ pajahati, jarÃdukkhaæ pajahati, byÃdhidukkhaæ pajahati, maraïadukkhaæ pajahati, sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsadukkhaæ pajahatÅ ti, ¤Ãïena và so pajahÃti dukkhaæ.
     A¤¤ena so sujjhati sopadhÅko ti a¤¤ena asuddhimaggena micchÃpaÂipadÃya aniyyÃnapathena a¤¤atra satipaÂÂhÃnehi a¤¤atra sammappadhÃnehi a¤¤atra iddhippÃdehi a¤¤atra indriyehi a¤¤atra balehi a¤¤atra bojjhaÇgehi a¤¤atra ariyaÂÂhaÇgikamaggena naro sujjhati visujjhati parisujjhati muccati vimuccati parimuccati.


#<[page 086]>#
%<86                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 789>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  SopadhÅko ti sarÃgo sadoso samiho samÃno sataïho sadiÂÂhi sakileso sa-upÃdÃno ti, a¤¤ena so sujjhati sopadhÅko.
     DiÂÂhÅ hi naæ pÃva tathà vadÃnan ti sà va diÂÂhi taæ puggalaæ {pÃvadati}; iti và yaæ puggalo micchÃdiÂÂhiko viparÅtadassano ti. Tathà vadÃnan ti tathà vadantaæ kathentaæ bhaïantaæ dÅpayantaæ voharantaæ: sassato loko, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti tathà vadantaæ kathentaæ bhaïantaæ dÅpayantaæ voharantaæ asassato loko, antavà loko, anantavà loko, taæ jÅvaæ taæ sarÅraæ, a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅraæ, hoti tathÃgato paraæmaraïÃ, na hoti tathÃgato paraæmaraïÃ, hoti ca na ca hoti tathÃgato paraæmaraïÃ, n' eva hoti na na hoti tathÃgato paraæmaraïÃ, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti tathà vadantaæ kathentaæ bhaïantaæ dÅpayantaæ voharantan ti, diÂÂhÅ hi naæ pÃva tathà vadÃnaæ. Ten' Ãha BhagavÃ:


          DiÂÂhena ce suddhi narassa hoti,
          ¤Ãïena và so pajahÃti dukkhaæ,
          a¤¤ena so sujjhati sopadhÅko,
          diÂÂhÅ hi naæ pÃva tathà vadÃnan ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,4.3(=790): Na brÃhmaïo a¤¤ato suddhim Ãha
               diÂÂhe sute sÅlavate mute vÃ,
               pu¤¤e ca pÃpe ca anÆpalitto,
               atta¤jaho na-y-idha pakubbamÃno.  || Nidd_I.4:3 ||>$

     Na brÃhmaïo a¤¤ato suddhim Ãha diÂÂhe sute sÅlavate mute và ti. Nà ti paÂikkhepo. BrÃhmaïo ti sattannaæ dhammÃnaæ bÃhitattà brÃhmaïo; sakkÃyadiÂÂhi bÃhità hoti, vicikicchà bÃhità hoti, sÅlabbataparÃmÃso bÃhito hoti,


#<[page 087]>#
%<S.N.790]                SuddhaÂÂhakasuttaniddeso.           87>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  rÃgo bÃhito hoti, doso bÃhito hoti, moho bÃhito hoti, mÃno bÃhito hoti, bÃhit' assa honti pÃpakà akusalà dhammà saÇkilesikà ponobbhavikà sadarà dukkhavipÃkà Ãyatiæ jÃtijarÃmaraïÅyÃ:
          *BÃhetvà sabbapÃpakÃni Sabhiyà ti BhagavÃ
          vimalo sÃdhusamÃhito Âhitatto
          saæsÃram aticca kevalÅ so,
          anissito tÃdi pavuccate sa brahmÃ.
     Na brÃhmaïo a¤¤ato suddhim Ãhà ti brÃhmaïo a¤¤ena asuddhimaggena micchÃpaÂipadÃya aniyyÃnapathena a¤¤atra satipaÂÂhÃnehi a¤¤atra sammappadhÃnehi a¤¤atra iddhippÃdehi a¤¤atra indriyehi a¤¤atra balehi a¤¤atra bojjhaÇgehi a¤¤atra ariyaÂÂhaÇgikamaggena, suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ n' Ãha na katheti na bhaïati na dÅpayati na voharatÅ ti, na brÃhmaïo a¤¤ato suddhim Ãha.
     DiÂÂhe sute sÅlavate mute và ti. Sant' eke samaïabrÃhmaïà diÂÂhasuddhikÃ; te ekaccÃnaæ rÆpÃnaæ dassanaæ maÇgalaæ paccenti; ekaccÃnaæ rÆpÃnaæ dassanaæ amaÇgalaæ paccenti.
     Katamesaæ rÆpÃnaæ dassanaæ maÇgalaæ paccenti?
Te kÃlato vuÂÂhahitvà abhimaÇgalagatÃni rÆpÃïi passanti:
vÃtasakuïaæ passanti, pussaveÊuvalaÂÂhiæ passanti, gabbhinitthiæ passanti, kumÃrikaæ khandhe Ãropetvà gacchantaæ passanti, puïïaghaÂaæ passanti, rohitamacchaæ passanti, Ãja¤¤aæ passanti, Ãja¤¤arathaæ passanti,


#<[page 088]>#
%<88                        AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 790>%
usabhaæ passanti, gokapilaæ passanti; evarÆpÃnaæ rÆpÃnaæ dassanaæ maÇgalaæ paccenti.
     Katamesaæ rÆpÃnaæ dassanaæ amaÇgalaæ paccenti?
PalÃlapu¤jaæ passanti, takkaghaÂaæ passanti, rittaghaÂaæ passanti, naÂaæ passanti, naggasamaïaæ passanti, kharaæ passanti, kharayÃnaæ passanti, ekayuttayÃnaæ passanti, kÃïaæ passanti, kuïiæ passanti, kha¤jaæ passanti, pakkhahataæ passanti, jiïïakaæ passanti, byÃdhikaæ passanti, mataæ passanti; evarÆpÃnaæ rÆpÃnaæ dassanaæ amaÇgalaæ paccenti. Ime te samaïabrÃhmaïà diÂÂhasuddhikÃ, te diÂÂhena suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ paccenti.
     Sant' eke samaïabrÃhmaïà sutasuddhikÃ; te ekaccÃnaæ saddÃnaæ savanaæ maÇgalaæ paccenti; ekaccÃnaæ saddÃnaæ savanaæ amaÇgalaæ paccenti.
     Katamesaæ saddÃnaæ savanaæ maÇgalaæ paccenti?
Te kÃlato vuÂÂhahitvà abhimaÇgalagatÃni saddÃni suïanti:
va¬¬hà ti và va¬¬hamÃnà ti và puïïà ti và pussà ti và assokà ti và sumanà ti và sunakkhattà ti và sumaÇgalà ti và sirÅ ti và siriva¬¬hà ti vÃ; evarÆpÃnaæ saddÃnaæ savanaæ maÇgalaæ paccenti.
     Katamesaæ saddÃnaæ savanaæ amaÇgalaæ paccenti?
KÃïo ti và kuïÅ ti và kha¤jo ti và pakkhahato ti và jiïïako ti và byÃdhiko ti và mato ti và chinnan ti và bhinnan ti và da¬¬han ti và naÂÂhan ti và n' atthÅ ti vÃ; evarÆpÃnaæ saddÃnaæ savanaæ amaÇgalaæ paccenti.
Ime te samaïabrÃhmaïà sutasuddhikà te sutena suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ paccenti.
     Sant' eke samaïabrÃhmaïà sÅlasuddhikÃ; te sÅlamattena saæyamamattena saævaramattena avÅtikkamamattena suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ paccenti.


#<[page 089]>#
%<S.N. 790]                SuddhaÂÂhakasuttaniddeso.           89>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ 
     Samaïo Muï¬ikÃputto evam Ãha: CatÆhi kho ahaæ thapati dhammehi samannÃgataæ purisapuggalaæ pa¤¤Ãpemi sampannakusalaæ paramakusalaæ uttamapattippattaæ samaïaæ ayojjhaæ. Katamehi catÆhi? Idha thapati na kÃyena pÃpakammaæ karoti, na pÃpikaæ vÃcaæ bhÃsati, na pÃpakaæ saækappaæ saækappeti, na pÃpakaæ ÃjÅvaæ ÃjÅvati. Imehi kho ahaæ thapati catÆhi dhammehi samannÃgataæ purisapuggalaæ pa¤¤Ãpemi sampannakusalaæ paramakusalaæ uttamapattippattaæ samaïaæ ayojjhaæ.
     Evaæ eva sant' eke samaïabrÃhmaïà sÅlasuddhikÃ; te sÅlamattena saæyamamattena saævaramattena avÅtikkamamattena suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ paccenti.
     Sant' eke samaïabrÃhmaïà vattasuddhikÃ. Te hatthivattikà và honti, assavattikà và honti, govattikà và honti, kukkuravattikà và honti, kÃkavattikà và honti, VÃsudevavattikà và honti, Baladevavattikà và honti, Puïïabhaddavattikà và honti, Maïibhaddavattikà và honti, aggivattikà và honti, nÃgavattikà và honti, supaïïavattikà và honti, yakkhavattikà và honti, asuravattikà và honti, gandhabbavattikà và honti, mahÃrÃjavattikà và honti, candavattikà và honti, suriyavattikà và honti, Indavattikà và honti, Brahmavattikà và honti, devavattikà và honti, disavattikà và honti. Ime te samaïabrÃhmaïà vattasuddhikÃ; tena vattena suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ paccenti.
     Sant' eke samaïabrÃhmaïà mutavisuddhikÃ. Te kÃlato vuÂÂhahitvà paÂhaviæ Ãmasanti, haritaæ Ãmasanti, gomayaæ Ãmasanti,


#<[page 090]>#
%<90                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 790>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  kacchapaæ Ãmasanti, jÃlaæ akkamanti, tilavÃhaæ Ãmasanti, pussatilaæ khÃdanti, pussatelaæ makkhenti, pussadantakaÂÂhaæ khÃdanti, pussamattikÃya nhÃyanti, pussasÃÂakaæ nivÃsenti, pussaveÂÂhanaæ veÂÂhanti. Ime te samaïabrÃhmaïà mutasuddhikÃ; tena mutena suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ paccenti.
     Na brÃhmaïo a¤¤ato suddhim Ãha diÂÂhe sute sÅlavate mute và ti brÃhmaïo diÂÂhasuddhiyà pi suddhiæ n' Ãha, sutasuddhiyà pi suddhiæ n' Ãha, sÅlasuddhiyà pi suddhiæ n' Ãha, vattasuddhiyà pi suddhiæ n' Ãha, mutasuddhiyà pi suddhiæ n' Ãha na katheti na bhaïati na dÅpayati na voharatÅ ti, na brÃhmaïo a¤¤ato suddhim Ãha diÂÂhe sute sÅlavatre mute vÃ.
     Pu¤¤e ca pÃpe ca anÆpalitto ti. Pu¤¤aæ vuccati yaæ ki¤ci tedhÃtukaæ kusalÃbhisaækhÃraæ; apu¤¤aæ vuccati sabbaæ akusalaæ. Yato pu¤¤ÃbhisaækhÃro ca apu¤¤ÃbhisaækhÃro ca Ãne¤jÃbhisaækhÃro ca pahÅnà honti ucchinnamÆlà tÃlavatthukatà anabhÃvaÇgatà Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ, ettÃvatà pu¤¤e ca pÃpe ca na limpati na saælimpati na upalimpati, alitto asaælitto anÆpalitto nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà viharatÅ ti, pu¤¤e ca pÃpe ca anÆpalitto.
     Atta¤jaho na-y-idha pakubbamÃno ti. Atta¤jaho ti attadiÂÂhijaho; atta¤jaho ti gÃhajaho; atta¤jaho ti taïhÃvasena diÂÂhivasena gahitaæ parÃmaÂÂhaæ abhiniviÂÂhaæ ajjhositaæ adhimuttaæ,


#<[page 091]>#
%<S.N. 791]                SuddhaÂÂhakasuttaniddeso.           91>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sabbaæ taæ cattaæ hoti vantaæ muttaæ pahÅnaæ paÂinissaÂÂhaæ. Na-y-idha pakubbamÃno ti pu¤¤ÃbhisaækhÃraæ và apu¤¤ÃbhisaækhÃraæ và Ãne¤jÃbhisaækhÃraæ và akubbamÃno ajanayamÃno asa¤janayamÃno anibbattayamÃno anabhinibbattayamÃno ti, atta¤jaho na-y-idha pakubbamÃno. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Na brÃhmaïo a¤¤ato suddhim Ãha
          diÂÂhe sute sÅlavate mute vÃ,
          pu¤¤e ca pÃpe ca anÆpalitto,
          atta¤jaho na-y-idha pakubbamÃno ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,4.4(=791): Purimaæ pahÃya aparaæ sitÃse
               ejÃnugà te na taranti saÇgaæ,
               te uggahÃyanti nirassajanti,
               kapÅ va sÃkhaæ pamukhaæ gahÃya.  || Nidd_I.4:4 ||>$

     Purimaæ pahÃya aparaæ sitÃse ti purimaæ satthÃraæ pahÃya aparaæ satthÃraæ nissitÃ, purimaæ dhammakkhÃnaæ pahÃya aparaæ dhammakkhÃnaæ nissitÃ, purimaæ gaïaæ pahÃya aparaæ gaïaæ nissitÃ, purimaæ diÂÂhiæ pahÃya aparaæ diÂÂhiæ nissitÃ, purimaæ paÂipadaæ pahÃya aparaæ paÂipadaæ nissitÃ, purimaæ maggaæ pahÃya aparaæ maggaæ nissità sannissità allÅnà upagatà ajjhosità adhimuttà ti, purimaæ pahÃya aparaæ sitÃse.
     EjÃnugà te na taranti saÇgan ti. Ejà vuccati taïhÃ, yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . abhijjhà lobho akusalamÆlaæ.
EjÃnugà ti ejÃnugà ejÃnugatà ejÃnusaÂÃ, ejÃya pannà patità abhibhÆtà pariyÃdiïïacittÃ. Na taranti saÇgan ti rÃgasaÇgaæ dosasaÇgaæ mohasaÇgaæ mÃnasaÇgaæ diÂÂhisaÇgaæ kilesasaÇgaæ duccaritasaÇgaæ na taranti, na uttaranti na pataranti na samatikkamanti na vÅtivattantÅ ti, ejÃnugà te na taranti saÇgaæ.
     Te uggahÃyanti nirassajantÅ ti satthÃram gaïhanti, taæ mu¤citvà a¤¤aæ satthÃraæ gaïhanti; dhammakkhÃnaæ gaïhanti,


#<[page 092]>#
%<92                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 791>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  taæ mu¤citvà a¤¤aæ dhammakkhÃnaæ gaïhanti; gaïaæ gaïhanti, taæ mu¤citvà a¤¤aæ gaïaæ gaïhanti; diÂÂhiæ gaïhanti, taæ mu¤citvà a¤¤aæ diÂÂhiæ gaïhanti; paÂipadaæ gaïhanti, taæ mu¤citvà a¤¤aæ paÂipadaæ gaïhanti; maggaæ gaïhanti, taæ mu¤citvà a¤¤aæ maggaæ gaïhanti, gaïhanti ca mu¤canti ca, Ãdiyanti ca nirassajanti cà ti, te uggahÃyanti nirassajanti.
     KapÅ va sÃkhaæ pamukhaæ gahÃyà ti yathà makkaÂo ara¤¤e pavane caramÃno sÃkhaæ gaïhÃti, taæ mu¤citvà a¤¤aæ sÃkhaæ gaïhÃti, taæ mu¤citvà a¤¤aæ sÃkhaæ gaïhÃti; evam eva puthÆ samaïabrÃhmaïà puthÆ diÂÂhigatÃni gaïhanti ca mu¤canti ca, Ãdiyanti ca nirassajanti cà ti, kapÅ va sÃkhaæ pamukhaæ gahÃya. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Purimaæ pahÃya aparaæ sitÃse
          ejÃnugà te na taranti saÇgaæ,
          te uggahÃyanti nirassajanti,
          kapÅ va sÃkhaæ pamukhaæ gahÃyà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,4.5(=792): Sayaæ samÃdÃya vatÃni jantu
               uccÃvacaæ gacchati sa¤¤asatto,
               vidvà ca vedehi samecca dhammaæ
               na uccÃvacaæ gacchati bhÆripa¤¤o.  || Nidd_I.4:5 ||>$

     Sayaæ samÃdÃya vatÃni jantu ti. Sayaæ samÃdÃyà ti sÃmaæ samÃdÃya. VatÃni ti hatthivattaæ và assavattaæ và govattaæ và kukkuravattaæ và kÃkavattaæ và VÃsudevavattaæ và Baladevavattaæ và Puïïabhaddavattaæ và Maïibhaddavattaæ và aggivattaæ và nÃgavattaæ và supaïïavattaæ và yakkhavattaæ và asuravattaæ và . . . pe . . . disavattaæ và ÃdÃya samÃdÃya Ãdiyitvà samÃdiyitvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvÃ. JantÆ ti satto naro


#<[page 093]>#
%<S.N. 792]                SuddhaÂÂhakasuttaniddeso.            93>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  . . . pe . . . manujo ti, sayaæ samÃdÃya vatÃni jantu.
     UccÃvacam gacchati sa¤¤asatto ti satthÃrato satthÃraæ gacchati, dhammakkhÃnato dhammakkhÃnaæ gacchati, gaïato gaïaæ gacchati, diÂÂhiyà diÂÂhiæ gacchati, paÂipadÃto paÂipadaæ gacchati, maggato maggaæ gacchati.
Sa¤¤asatto ti kÃmasa¤¤Ãya byÃpÃdasa¤¤Ãya vihiæsÃsa¤¤Ãya diÂÂhisa¤¤Ãya satto visatto Ãsatto laggo laggito palibuddho. Yathà bhittikhÅle và nÃgadante và bhaï¬aæ sattaæ visattaæ Ãsattaæ laggaæ laggitaæ palibuddhaæ, evam eva kÃmasa¤¤Ãya byÃpÃdasa¤¤Ãya vihiæsÃsa¤¤Ãya diÂÂhisa¤¤Ãya satto visatto Ãsatto laggo laggito palibuddho ti, uccÃvacaæ gacchati sa¤¤asatto.
     Vidvà ca vedehi samecca dhamman ti. Vidvà ti vidvà vijjÃgato ¤ÃïÅ buddhimà vibhÃvÅ medhÃvÅ. VedehÅ ti vedà vuccanti catÆsu maggesu ¤Ãïaæ pa¤¤Ã pa¤¤indriyaæ pa¤¤Ãbalaæ dhammavicayasambojjhaÇgo, vÅmaæsà vipassanà sammÃdiÂÂhi; tehi vedehi jÃtijarÃmaraïassa antagato antappatto koÂigato koÂippatto pariyantagato pariyantappatto vosÃnagato vosÃnappatto tÃïagato tÃïappatto leïagato leïappatto saraïagato saraïappatto abhayagato abhayappatto accutagato accutappatto amatagato amatappatto nibbÃnagato nibbÃnappatto, vedÃnaæ và antagato ti vedagÆ, vedehi và antagato ti vedagÆ, sattannaæ dhammÃnaæ viditattà vedagÆ; sakkÃyadiÂÂhi vidità hoti, vicikicchà vidità hoti, sÅlabbataparÃmaso vidito hoti, rÃgo vidito hoti, doso vidito hoti, moho vidito hoti, mÃno vidito hoti, vidit' assa honti pÃpakà akusalà dhammà saækilesikà ponobbhavikà sadarà dukkhavipÃkà Ãyatiæ jarÃmaraïÅyÃ.
          *VedÃni viceyya kevalÃni Sabhiyà ti BhagavÃ
          samaïÃnaæ yÃni p' atthi brÃhmaïÃnaæ
          sabbavedanÃsu vÅtarÃgo
          sabbaæ vedam aticca vedagÆ so ti.


#<[page 094]>#
%<94                    AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 792>%
     Vidvà ca vedehi samecca dhamman ti. Samecca abhisamecca dhammaæ: sabbe saækhÃrà aniccà ti samecca abhisamecca dhammaæ; sabbe saækhÃrà dukkhà ti samecca abhisamecca dhammaæ; sabbe dhammà anattà ti samecca abhisamecca dhammaæ; avijjÃpaccayà saækhÃrà ti samecca abhisamecca dhammaæ; saækhÃrapaccayà vi¤¤Ãïan ti samecca abhisamecca dhammaæ; vi¤¤Ãïapaccayà nÃmarÆpan ti, nÃmarÆpapaccayà saÊÃyatanan ti, saÊÃyatanapaccayà phasso ti, phassapaccayà vedanà ti, vedanÃpaccayà taïhà ti, taïhÃpaccayà upÃdÃnan ti, upÃdÃnapaccayà bhavo ti, bhavapaccayà jÃtÅ ti, jÃtipaccayà jarÃmaraïan ti samecca abhisamecca dhammaæ; avijjÃnirodhà saækhÃranirodho ti samecca abhisamecca dhammaæ, saækhÃranirodhà vi¤¤Ãïanirodho ti samecca abhisamecca dhammaæ, vi¤¤Ãïanirodhà nÃmarÆpanirodho ti, nÃmarÆpanirodhà saÊÃyatananirodho ti, saÊÃyatananirodhà phassanirodho ti, phassanirodhà vedanÃnirodho ti, vedanÃnirodhà taïhÃnirodho ti, taïhÃnirodhà upÃdÃnanirodho ti, upÃdÃnanirodhà bhavanirodho ti, bhavanirodhà jÃtinirodho ti, jÃtinirodhà jarÃmaraïanirodho ti samecca abhisamecca dhammaæ; idaæ dukkhan ti samecca abhisamecca dhammaæ; ayaæ dukkhasamudayo ti, ayaæ dukkhanirodho ti, ayaæ dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadà ti samecca abhisamecca dhammaæ; ime Ãsavà ti samecca abhisamecca dhammaæ; ayam Ãsavasamudayo ti, ayaæ Ãsavanirodho ti, ayaæ ÃsavanirodhagÃminÅ paÂipadà ti samecca abhisamecca dhammaæ; ime dhammà abhi¤¤eyyà ti samecca abhisamecca dhammaæ; ime dhammà pari¤¤eyyà ti, ime dhammà pahÃtabbà ti, ime dhammà bhÃvetabbà ti, ime dhammà sacchikÃtabbà ti samecca abhisamecca dhammaæ; channaæ phassÃyatanÃnaæ samudaya¤ ca atthaÇgama¤ ca assÃda¤ ca ÃdÅnava¤ ca nissaraïa¤ ca samecca abhisamecca dhammaæ; pa¤cannaæ upÃdÃnakkhandhÃnaæ samudaya¤ ca atthaÇgama¤ ca assÃda¤ ca ÃdÅnava¤ ca nissaraïa¤ ca samecca abhisamecca dhammaæ;


#<[page 095]>#
%<S.N. 793]                SuddhaÂÂhakasuttaniddeso.           95>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  catunnaæ mahÃbhÆtÃnaæ samudaya¤ ca atthaÇgama¤ ca assÃda¤ ca ÃdÅnava¤ ca nissaraïa¤ ca samecca abhisamecca dhammaæ; yaæ ki¤ci samudayadhammaæ sabban taæ nirodhadhamman ti samecca abhisamecca dhamman ti, vidvà ca vedehi samecca dhammaæ.
     Na uccÃvacaæ gacchati bhÆripa¤¤o ti na satthÃrato satthÃraæ gacchati, na dhammakkhÃnato dhammakkhÃnaæ gacchati, na gaïato gaïaæ gacchati, na diÂÂhiyà diÂÂhiæ gacchati, na paÂipadÃya paÂipadaæ gacchati, na maggato maggaæ gacchati. BhÆripa¤¤o ti mahÃpa¤¤o puthupa¤¤o hÃsapa¤¤o javanapa¤¤o tikkhapa¤¤o nibbedhikapa¤¤o.
BhÆri vuccati pathavÅ; tÃya paÂhavÅsamÃya pa¤¤Ãya vipulÃya vitthatÃya samannÃgato ti, na uccÃvacaæ gacchati bhÆripa¤¤o. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Sayaæ samÃdÃya vatÃni jantu
          uccÃvacaæ gacchati sa¤¤asatto,
          vidvà ca vedehi samecca dhammaæ
          na uccÃvacaæ gacchati bhÆripa¤¤o ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,4.6(=793): Sa sabbadhammesu visenibhÆto
               yaæ ki¤ci diÂÂhaæ va sutaæ mutaæ vÃ
               tam evadassiæ vivaÂaæ carantaæ
               kenÅdha lokasmiæ vikappayeyya?  || Nidd_I.4:6 ||>$

     Sa sabbadhammesu visenibhuto yaæ ki¤ci diÂÂhaæ va sutaæ mutaæ và ti. Senà vuccati mÃrasenÃ; kÃyaduccaritam mÃrasenÃ, vacÅduccaritaæ mÃrasenÃ, manoduccaritaæ mÃrasenÃ, rÃgo mÃrasenÃ, doso mÃrasenÃ, moho mÃrasenÃ, kodho upanÃho . . . pe . . . sabbÃkusalÃbhisaækhÃrà mÃrasenÃ. Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ:


#<[page 096]>#
%<96                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 793>%
          *KÃmà te paÂhamà senÃ, dutiyÃrati vuccati,
          tatiyà khuppipÃsà te, catutthÅ taïhà pavuccati.
          Pa¤camaæ thÅnamiddhan te, chaÂÂhà bhÅrÆ pavuccati,
          sattamaæ vicikicchà te, makkho thambho te aÂÂhamo.
          LÃbho siloko sakkÃro micchÃladdho ca yo yaso
          yo c' attÃnaæ samukkaæse pare ca avajÃnati.
          Esà Namuci te senà KaïhassÃbhippahÃriïÅ,
          na naæ asÆro jinÃti, jetvà ca labhate sukhan ti.
     Yato catÆhi maggehi sabbà ca mÃrasenÃ, sabbe ca paÂisenikarà kilesÃ, jità ca parÃjità ca bhaggà vippaluggà paraæmukhÃ, so vuccati visenibhÆto. So diÂÂhe visenibhÆto, sute visenibhÆto, mute visenibhÆto, vi¤¤Ãte visenibhÆto ti, sa sabbadhammesu visenibhÆto yaæ ki¤ci diÂÂhaæ va sutaæ mutaæ vÃ.
     Tam evadassiæ vivaÂaæ carantan ti tam eva suddhadassiæ visuddhadassiæ parisuddhadassiæ vodÃnadassiæ pariyodÃnadassiæ; athavà suddhadassanaæ visuddhadassanaæ parisuddhadassanaæ vodÃnadassanaæ pariyodÃnadassanaæ. VivaÂan ti. TaïhÃchadanaæ kilesachadanaæ avijjÃchadanaæ; tÃni chadanÃni vivaÂÃni honti viddhaæsitÃni upaghÃtitÃni samugghÃtitÃni pahÅnÃni samucchinnÃni vÆpasantÃni paÂipassaddhÃni abhabbuppattikÃni ¤Ãïagginà da¬¬hÃni. Carantan ti carantaæ vicarantaæ iriyantaæ vattantaæ pÃlentaæ yapentaæ yÃpentan ti, tam evadassiæ vivaÂaæ carantaæ.


#<[page 097]>#
%<S.N. 794]                SuddhaÂÂhakasuÂÂaniddeso.           97>%
     KenÅdha lokasmiæ vikappayeyyà ti. Kappà ti dve kappÃ, taïhÃkappo ca diÂÂhikappo ca . . . pe . . . ayaæ taïhÃkappo . . . pe . . . ayaæ diÂÂhikappo. Tassa taïhÃkappo pahÅno, diÂÂhikappo paÂinissaÂÂho; taïhÃkappassa pahÅnattà diÂÂhikappassa paÂinissaÂÂhattà kena rÃgena kappeyya, kena dosena kappeyya, kena mohena kappeyya, kena mÃnena kappeyya, kÃya diÂÂhiyà kappeyya, kena uddhaccena kappeyya, kÃya vicikicchÃya kappeyya, kehi anusayehi kappeyya ratto ti và duÂÂho ti và mÆÊho ti và vinibandho ti và parÃmaÂÂho ti và vikkhepagato ti và aniÂÂhaÇgato ti và thÃmagato ti vÃ? Te abhisaækhÃrà pahÅnÃ, abhisaækhÃrÃnaæ pahÅnattà gatiyà kena kappeyya nerayiko ti vÃ, tiracchÃnayoniko ti và pittivisayiko ti và manusso ti và devo ti và rÆpÅ ti và arÆpÅ ti và sa¤¤Å ti và asa¤¤Å ti và nevasa¤¤i-nÃsa¤¤Å ti vÃ? So hetu n' atthi, paccayo n' atthi, kÃraïaæ n' atthi yena kappeyya vikappeyya vikappam Ãpajjeyya. Lokasmin ti apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhÃtuloke Ãyatanaloke ti, kenÅdha lokasmiæ vikappayeyya. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Sa sabbadhammesu visenibhÆto
          yaæ ki¤ci diÂÂhaæ va sutaæ mutaæ vÃ
          tam evadassiæ vivaÂaæ carantaæ
          kenÅdha lokasmiæ vikappayeyyÃ? ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,4.7(=794): Na kappayanti, na purekkharonti,
               accantasuddhÅ ti na te vadanti;
               ÃdÃnaganthaæ gathitaæ visajja
               Ãsaæ na kubbanti kuhi¤ci loke.  || Nidd_I.4:7 ||>$

     Na kappayanti na purekkharontÅ ti. Kappà ti dve kappÃ, taïhÃkappo ca diÂÂhikappo ca . . . pe . . . ayaæ taïhÃkappo . . . pe . . . ayaæ diÂÂhikappo. Tesaæ taïhÃkappo pahÅno, diÂÂhikappo paÂinissaÂÂho; taïhÃkappassa pahÅnattà diÂÂhikappassa paÂinissaÂÂhattà taïhÃkappaæ và diÂÂhikappaæ và na kappenti na janenti na sa¤janenti na nibbattenti nÃbhinibbattentÅ ti,


#<[page 098]>#
%<98                             AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 794>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  na kappayanti. Na purekkharontÅ ti. Dve purekkhÃrÃ, taïhÃpurekkhÃro ca diÂÂhipurekkhÃro ca . . . pe . . . Ayaæ taïhÃpurekkhÃro . . . pe . . . ayaæ diÂÂhipurekkhÃro. Tesaæ taïhÃpurekkÃro pahÅno, diÂÂhipurekkhÃro paÂinissaÂÂho; taïhÃpurekkhÃrassa pahÅnattà diÂÂhipurekkhÃrassa paÂinissaÂÂhattà na taïhaæ và na diÂÂhiæ và purato katvà caranti; na taïhÃdhajÃ, na taïhÃketÆ, na taïhÃdhipateyyÃ; na diÂÂhidhajÃ, na diÂÂhiketÆ, na diÂÂhÃdhipateyyÃ; na taïhÃya và na diÂÂhiyà và parivÃrità carantÅ ti, na kappayanti na purekkharonti.
     AccantasuddhÅ ti na te vadantÅ ti. AccantasuddhÅ ti anaccantasuddhiæ saæsÃrasuddhiæ akiriyasuddhiæ sassatavÃdaæ na vadanti na kathenti na bhaïanti na dÅpayanti na voharantÅ ti, accantasuddhÅ ti na te vadanti.
     ùdÃnaganthaæ gathitaæ visajjà ti. Ganthà ti cattÃro ganthÃ, abhijjhà kÃyagantho, byÃpÃdo kÃyagantho, sÅlabbataparÃmÃso kÃyagantho, idaæsaccÃbhiniveso kÃyagantho.
     Attano diÂÂhiyà rÃgo abhijjhà kÃyagantho. ParavÃdesu ÃghÃto appaccayo byÃpÃdo kÃyagantho. Attano sÅlaæ và vattaæ và sÅlabbataæ và parÃmasan ti sÅlabbataparÃmÃso kÃyagantho. Attano diÂÂhe idaæsaccÃbhiniveso kÃyagantho.
     KiækÃraïà vuccanti ÃdÃnagantho? Tehi ganthehi rÆpaæ Ãdiyanti upÃdiyanti gaïhanti parÃmasanti abhinivisanti, vedanaæ sa¤¤aæ saækhÃre vi¤¤Ãnaæ gatiæ upapattiæ paÂisandhiæ bhavaæ saæsÃravaÂÂaæ Ãdiyanti upÃdiyanti gaïhanti parÃmasanti abhinivisanti; taækÃranà vuccanti ÃdÃnagantho.
     Visajjà ti ganthe vossajjitvà và visajja; athavà ganthe gathite ganthite bandhe vibandhe Ãbandhe lagge laggite palibuddhe photayitvà và visajja;


#<[page 099]>#
%<S.N. 795]                SuddhaÂÂhakasuÂÂaniddeso.           99>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  yathà vayhaæ và rathaæ và sakaÂaæ và sandamÃnikaæ và sajjaæ visajjaæ karonti vikopenti, evam eva ganthe vossajjitvà và visajja; athavà ganthe gathite ganthite bandhe vibandhe Ãbandhe lagge laggite palibuddhe phoÂayitvà và visajjà ti, ÃdÃnaganthaæ gathitaæ visajja.
     ùsaæ na kubbanti kuhi¤ci loke ti. ùsà vuccati taïhÃ, yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . abhijjhà lobho akusalamÆlaæ.
ùsaæ na kubbantÅ ti Ãsaæ na kubbanti na janenti na sa¤janenti na nibbattenti nÃbhinibbattenti. Kuhi¤cÅ ti kuhi¤ci kimhici katthaci ajjhattaæ và bahiddhà và ajjhattabahiddhà vÃ. Loke ti apÃyaloke . . . pe . . . Ãyatanaloke ti, Ãsaæ na kubbanti kuhi¤ci loke. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Na kappayanti, na purekkharonti
          accantasuddhÅ ti na te vadanti,
          ÃdÃnaganthaæ gathitaæ visajja
          Ãsaæ na kubbanti kuhi¤ci loke ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,4.8(=795): SÅmÃtigo brÃhmaïo, tassa n' atthi
               ¤atvà ca disvà ca samuggahÅtaæ;
               na rÃgarÃgÅ na virÃgaratto,
               tassÅdaæ n' atthi param uggahÅtaæ.  || Nidd_I.4:8 ||>$

     SÅmÃtigo brÃhmaïo, tassa n' atthi ¤atvà ca disvà ca samuggahÅtan ti. SÅmà ti catasso sÅmÃyo; sakkÃyadiÂÂhi vicikicchà sÅlabbataparÃmÃso diÂÂhÃnusayo vicikicchÃnusayo tadekaÂÂhà ca kilesÃ, ayaæ paÂhamà sÅmÃ; oÊÃrikaæ kÃmarÃgasaæyojanaæ, paÂighasaæyojanaæ, oÊÃriko kÃmarÃgÃnusayo, paÂighÃnusayo, tadekaÂÂhà ca kilesÃ, ayaæ dutiyà sÅmÃ; aïusahagataæ kÃmarÃgasaæyojanaæ, paÂighasaæyojanaæ, aïusahagato kÃmarÃgÃnusayo, paÂighÃnusayo, tadekaÂÂhà ca kilesÃ; ayaæ tatiyà sÅmÃ; rÆparÃgo arÆparÃgo mÃno uddhaccaæ avijjÃ,


#<[page 100]>#
%<100                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 795>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  mÃnÃnusayo bhavarÃgÃnusayo avijjÃnusayo tadekaÂÂhà ca kilesÃ, ayaæ catutthà sÅmÃ. Yato catÆhi ariyamaggehi imà catasso sÅmÃyo atikkanto hoti samatikkanto vÅtivatto, so vuccati sÅmÃtigo. BrÃhmaïo ti sattannaæ dhammÃnaæ bÃhitattà brÃhmaïo . . . pe . . . anissito tÃdi pavuccate brahmÃ.
Tassà ti arahato khÅïÃsavassa. ¥atvà ti paracitta¤Ãïena và ¤atvÃ, pubbenivÃsÃnussati¤Ãïena và ¤atvÃ. Disvà ti maæsacakkhunà và dibbacakkhunà và disvà ti, sÅmÃtigo brÃhmaïo tassa n' atthi ¤atvà ca disvà ca. SamuggahÅtan ti tassa idaæ paramaæ aggaæ seÂÂhaæ viseÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaran ti gahitaæ parÃmaÂÂhaæ abhiniviÂÂhaæ ajjhositaæ adhimuttaæ n' atthÅ ti n' atthi na santi na saævijjati n' upalabbhati, pahÅnaæ samucchinnaæ vÆpasantaæ paÂipassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬han ti, sÅmÃtigo brÃhmaïo tassa n' atthi ¤atvà ca disvà ca samuggahÅtaæ.
     Na rÃgarÃgÅ na virÃgaratto ti. RÃgarattà vuccanti ye pa¤casu kÃmaguïesu rattà giddhà gadhità mucchità ajjhopannà laggà laggità palibuddhÃ. VirÃgarattà vuccanti ye rÆpÃvacarÃrÆpÃvacarasamÃpattÅsu rattà giddhà gadhità mucchità ajjhopannà laggà laggità palibuddhÃ.
Na rÃgarÃgÅ na virÃgaratto ti yato kÃmarÃgo ca rÆparÃgo ca arÆparÃgo ca pahÅnà honti ucchinnamÆlà tÃlavatthukatà anabhÃvaÇgatà Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ, ettÃvatà na rÃgarÃgÅ na virÃgaratto.
     TassÅdaæ n' atthi param uggahÅtan ti. Tassà ti arahato khÅïÃsavassa. Tassa idaæ paramaæ aggaæ seÂÂham viseÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaran ti gahitaæ parÃmaÂÂhaæ abhiniviÂÂhaæ ajjhositaæ adhimuttaæ n' atthÅ ti n' atthi na santi na saævijjati n' upalabbhati,


#<[page 101]>#
%<S.N. 795]                SuddhaÂÂhakasuÂÂaniddeso.           101>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  pahÅnaæ samucchinnaæ vÆpasantaæ paÂipassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬han ti, tassÅdaæ n' atthi param uggahÅtaæ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          SÅmÃtigo brÃhmaïo, tassa n' atthi
          ¤atvà ca disvà ca samuggahÅtaæ;
          na rÃgarÃgÅ, na virÃgaratto,
          tassÅdaæ n' atthi param uggahÅtan ti.


     CATUTTHO SUDDHAèèHAKASUTTANIDDESO NIèèHITO.


#<[page 102]>#
%<                                102>%
              PA¥CAMO PARAMAèHAKASUTTANIDDESO.

  $<Sn_IV,5.1(=796): Paraman ti diÂÂhÅsu paribbasÃno,
               yad utariækurute jantu loke
               hÅnà ti a¤¤e tato sabba-m-Ãha,
               tasmà vivÃdÃni avÅtivatto.  || Nidd_I.5:1 ||>$

     Paraman ti diÂÂhÅsu paribbasÃno ti. Sant' eke samaïabrÃhmaïà diÂÂhigatikÃ. Te dvÃsaÂÂhiyà diÂÂhigatÃnaæ a¤¤atara¤¤ataradiÂÂhigataæ, idaæ paramaæ aggaæ seÂÂhaæ viseÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaran ti gahetvà uggahetvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvÃ, sakÃya sakÃya diÂhiyà vasanti saævasanti Ãvasanti parivasanti. Yathà ÃgÃrikà và gharesu vasanti, sÃpattikà và ÃpattÅsu vasanti, sakilesà và kilesesu vasanti; evam eva sant' eke samaïabrÃhmaïà diÂÂhigatikÃ; te dvÃsaÂÂhiyà diÂÂhigatÃnaæ a¤¤atara¤¤ataraæ diÂÂhigataæ, idaæ paramaæ aggaæ seÂÂhaæ viseÂÂhaæ pÃmokhaæ uttamaæ pararan ti gahetvà uggahetvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvÃ, sakÃya sakÃya diÂÂhiyà vasanti saævasanti Ãvasanti parivasantÅ ti, paraman ti diÂÂhÅsu paribbasÃno.
     Yad uttariækurute jantu loke ti. Yadan ti yaæ. Uttariækurute ti uttariækaroti, aggaæ seÂÂhaæ viseÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaraæ karoti:


#<[page 103]>#
%<S.N. 796]                ParamaÂÂhakasuttaniddeso.           103>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ayaæ satthà sabba¤¤Æ ti uttariæ karoti, aggaæ seÂÂhaæ viseÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaraæ karoti; ayaæ dhammo svakkhÃto, ayaæ gaïo supaÂipanno, ayaæ diÂÂhi bhaddikÃ, ayaæ paÂipadà supa¤¤attÃ, ayaæ maggo niyyÃniko ti uttariæ karoti, aggaæ seÂÂhaæ viseÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaraæ karoti nibbatteti abhinibbatteti. JantÆ ti satto naro . . . pe . . . manujo. Loke ti apÃyaloke . . . pe . . . Ãyatanaloke ti, yad uttariækurute jantu loke.
     HÅnà ti a¤¤e tato sabba-m-Ãhà ti. Attano satthÃraæ dhammakkhÃnaæ gaïaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ ÂhapetvÃ, sabbe parappavÃde khipati ukkhipati parikkhipati: so satthà na sabba¤¤Æ, dhammo na svÃkkhÃto, gaïo na supaÂipanno, diÂÂhi na bhaddikÃ, paÂipadà na supa¤¤attÃ, maggo na niyyÃniko; n' atth' ettha suddhi và visuddhi và parisuddhi và mutti và vimutti và parimutti vÃ; na tattha sujjhanti và visujjhanti và parisujjhanti và muccanti và vimuccanti và parimuccanti vÃ; hÅnà nihÅnà omakà lÃmakà jatukkà parittà ti evam Ãha evaæ katheti evaæ bhaïati evaæ dÅpayati evaæ voharatÅ ti, hÅnà ti a¤¤e tato sabba-m-Ãha.
     Tasmà vivÃdÃni avÅtivatto ti tasmà taækÃraïà taæhetu tappaccayà taænidÃnà diÂÂhikalahÃni diÂÂhibhaï¬aïÃni diÂÂhiviggahÃni diÂÂhivivÃdÃni diÂÂhimedhagÃni avÅtivatto anatikkanto asamatikkanto ti, tasmà vivÃdÃni avÅtivatto. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Paraman ti diÂÂhÅsu paribbasÃno,
          yad uttariækurute jantu loke
          hÅnà ti a¤¤e tato sabba-m-Ãha,
          tasmà vivÃdÃni avÅtivatto ti.

_________________________________


#<[page 104]>#
%<104                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 797>%

  $<Sn_IV,5.2(=797): Yad attanÅ passati Ãnisaæsaæ
               diÂÂhe sute sÅlavate mute vÃ,
               tad eva so tattha samuggahÃya
               nihÅnato passati sabbam a¤¤aæ.  || Nidd_I.5:2 ||>$

     Yad attanÅ passati Ãnisaæsaæ diÂÂhe sute sÅlavate mute và ti. Yad attanÅ ti yaæ attani. Attà vuccati diÂÂhigataæ.
Attano diÂÂhiyà dve Ãnisaæse passati; diÂÂhadhammika¤ ca Ãnisaæsaæ, samparÃyika¤ ca Ãnisaæsaæ.
     Katamo diÂÂhiyà diÂÂhadhammiko Ãnisaæso? YaædiÂÂhiko satthà hoti, taædiÂÂhikà sÃvakà honti, taæditthikaæ satthÃraæ sÃvakà sakkaronti garukaronti mÃnenti pÆjenti apacitiæ karonti; labhanti ca tatonidÃnaæ cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ.
Ayaæ diÂÂhiyà diÂÂhadhammiko Ãnisaæso.
     Katamo diÂÂhiyà samparÃyiko Ãnisaæso? Ayaæ diÂÂhi alaæ nÃgattÃya và supaïïattÃya và yakkhattÃya và asurattÃya và gandhabbattÃya và mahÃrÃjattÃya và indattÃya và brahmattÃya và devattÃya vÃ. Ayaæ diÂÂhi alaæ suddhiyà visuddhiyà parisuddhiyà muttiyà vimuttiyà parimuttiyÃ; imÃya diÂÂhiyà sujjhanti visujjhanti parisujjhanti muccanti vimuccanti parimuccanti; imÃya diÂÂhiyà sujjhissÃmi visujjhissÃmi parisujjhissÃmi muccissÃmi vimuccissÃmi parimuccissÃmÅ ti Ãyatiæ phalapÃÂikaækhÅ hoti. Ayaæ diÂÂhiyà samparÃyiko Ãnisaæso.
Attano diÂÂhiyà ime dve Ãnisaæse passati.
     DiÂÂhasuddhiyà pi dve Ãnisaæse passati; sutasuddhiyà pi dve Ãnisaæse passati; sÅlasuddhiyà pi dve Ãnisaæse passati; vattasuddhiyà pi dve Ãnisaæse passati; mutasuddhiyà pi dve Ãnisaæse passati: diÂÂhadhammika¤ ca Ãnisaæsaæ, sÃmparÃyika¤ ca Ãnisaæsaæ.
     Katamo mutasuddhiyà diÂÂhadhammiko Ãnisaæso?
YaædiÂÂhiko satthà hoti, taædiÂÂhikà sÃvakà honti . . . pe . . . ayaæ mutasuddhiyà diÂÂhadhammiko Ãnisaæso.


#<[page 105]>#
%<S.N. 798]                ParamaÂÂhakasuttaniddeso.           105>%
     Katamo mutasuddhiyà samparÃyiko Ãnisaæso? Ayaæ diÂÂhi alaæ nÃgattÃya và . . . pe . . . ayaæ mutasuddhiyà saæparÃyiko Ãnisaæso. Mutasuddhiyà pi ime dve Ãnisaæse passati dakkhati oloketi nijjhÃyati upaparikkhatÅ ti, yad attanÅ passati Ãnisaæsaæ diÂÂhe sute sÅlavate mute vÃ.
     Tad eva so tattha samuggahÃyà ti. Tad evà ti taæ diÂÂhigataæ. Tatthà ti sakÃya diÂÂhiyà sakÃya khantiyà sakÃya ruciyà sakÃya laddhiyÃ. SamuggahÃyà ti idaæ paramaæ aggaæ seÂÂhaæ viseÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaran ti gahetvà uggahetvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvà ti, tad eva so tattha samuggahÃya.
     NihÅnato passati sabbam a¤¤an ti. A¤¤aæ satthÃraæ dhammakkhÃnaæ gaïaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ hÅnato nihÅnato omakato lÃmakato jatukkato parittato passati dakkhati oloketi nijjhÃyati upaparikkhatÅ ti, nihÅnato passati sabbam a¤¤aæ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Yad attanÅ passati Ãnisaæsaæ
          diÂÂhe sute sÅlavate mute vÃ,
          tad eva so tattha samuggahÃya
          nihÅnato passati sabbam a¤¤an ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,5.3(=798): Taæ và pi ganthaæ kusalà vadanti
               yaæ nissito passati hÅnam a¤¤aæ,
               tasmà hi diÂÂhaæ va sutaæ mutaæ vÃ
               sÅlabbataæ bhikkhu na nissayeyya.  || Nidd_I.5:3 ||>$

     Taæ và pi ganthaæ kusalà vadantÅ ti. Kusalà ti ye te khandhakusalà dhÃtukusalà Ãyatanakusalà paÂiccasamuppÃdakusalà satipaÂÂhÃnakusalà sammappadhÃnakusalà iddhippÃdakusalà indriyakusalà balakusalà bojjhaÇgakusalà maggakusalà phalakusalà nibbÃnakusalÃ, te kusalà evaæ vadanti: gantho eso, lambanaæ etaæ, bandhanaæ etaæ,


#<[page 106]>#
%<106                           AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 798>%
palibodho eso ti evaæ vadanti evaæ kathenti evaæ bhaïanti evaæ dÅpayanti evaæ voharantÅ ti, taæ và pi ganthaæ kusalà vadanti.
     Yaæ nissito passati hÅnam a¤¤an ti. Yaæ nissito ti yam satthÃraæ dhammakkhÃnaæ gaïaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ nissito sannissito allÅno upagato ajjhosito adhimutto. Passati hÅnam a¤¤an ti a¤¤aæ satthÃraæ dhammakkhÃnaæ gaïaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ hÅnato nihÅnato omakato lÃmakato jatukkato parittato passati dakkhati oloketi nijjhÃyati upaparikkhatÅ ti, yaæ nissito passati hÅnam a¤¤aæ.
     Tasmà hi diÂÂhaæ va sutaæ mutaæ và sÅlabbataæ bhikkhu na nissayeyyà ti. Tasmà ti tasmà taækÃraïà taæhetu tappaccayà taænidÃnÃ. DiÂÂhaæ và diÂÂhasuddhiæ và sutaæ và sutasuddhiæ và mutaæ và mutasuddhiæ và sÅlaæ và sÅlasuddhiæ và vattaæ và vattasuddhiæ và na nissayeyya na gaïheyya na parÃmaseyya nÃbhiniviseyyà ti, tasmà hi diÂÂhaæ va sutaæ mutaæ và sÅlabbataæ bhikkhu na nissayeyya. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Taæ và pi ganthaæ kusalà vadanti
          yam nissito passati hÅnam a¤¤aæ,
          tasmà hi diÂÂhaæ va sutaæ mutaæ vÃ
          sÅlabbataæ bhikkhu na nissayeyyà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,5.4(=799): DiÂÂhiæ pi lokasmiæ na kappayeyya
               ¤Ãïena và sÅlavatena và pi,
               samo ti attÃnam anÆpaneyya,
               hÅno na ma¤¤etha, visesi và pi.  || Nidd_I.5:4 ||>$

     DiÂÂhiæ pi lokasmiæ na kappayeyya ¤Ãïena và sÅlavatena và pÅ ti. AÂÂhasamÃpatti¤Ãïena và pa¤cÃbhi¤¤Ã¤Ãïena và micchäÃïena và sÅlena và vattena và sÅlavattena và diÂÂhiæ na kappayeyya na janeyya na sa¤janeyya na nibbatteyya nÃbhinibbatteyya.


#<[page 107]>#
%<S.N. 800]                ParamaÂÂhakasuttaniddeso.           107>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Lokasmin ti apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhÃtuloke Ãyatanaloke ti, diÂÂhiæ pi lokasmiæ na kappayeyya ¤Ãïena và sÅlavatena và pi.
     Samo ti attÃnam anÆpaneyyà ti. Sadiso 'ham asmÅ ti attÃnaæ na upaneyya, jÃtiyà và gottena và kolaputtikena và vaïïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena và kammÃyatanena và sippÃyatanena và sutena và paÂibhÃïena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunà ti, samo ti attÃnam anÆpaneyya.
     HÅno na ma¤¤etha visesi và pÅ ti. HÅno 'ham asmÅ ti attÃnam na upaneyya, jÃtiyà và gottena và . . . pe . . . a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ. Seyyo 'ham asmÅ ti attÃnaæ na upaneyya, jÃtiyà và gottena và . . . pe . . . a¤¤atara¤¤atarena và vatthunà ti, hÅno na ma¤¤etha visesi và pi. Ten' Ãha BhagavÃ:

          DiÂÂhiæ pi lokasmiæ na kappayeyya
          ¤Ãïena và sÅlavatena và pi,
          samo ti attÃnam anÆpaneyya,
          hÅno na ma¤¤etha, visesi và pÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,5.5(=800): Attaæ pahÃya anupÃdiyÃno
               ¤Ãïe pi so nissayaæ no karoti,
               sa ve viyattesu na vaggasÃrÅ,
               diÂÂhiæ pi so na pacceti ki¤ci.  || Nidd_I.5:5 ||>$

     Attaæ pahÃya anupÃdiyÃno ti. Attaæ pahÃyà ti attaditthiæ pahÃya; attaæ pahÃyà ti attagahaæ pahÃya; attaæ pahÃyà ti taïhÃvasena diÂÂhivasena gahitaæ parÃmaÂÂhaæ abhiniviÂÂhaæ ajjhositaæ adhimuttaæ pahÃya pajahitvà vinodetvà byantÅkatvà anabhÃvaæ gamitvÃ.


#<[page 108]>#
%<108                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 800>%
Attaæ pahÃya anupÃdiyÃno ti catÆhi upÃdÃnehi anupÃdiyamÃno agaïhamÃno aparÃmasamÃno anabhinivisamÃno ti, attaæ pahÃya anupÃdiyÃno.
     ¥Ãïe pi so nissayaæ no karotÅ ti. AÂÂhasamÃpatti¤Ãïe và pa¤cÃbhi¤¤Ã¤Ãïe và micchäÃïe và taïhÃnissayaæ và diÂÂhinissayaæ và na karoti na janeti na sa¤janeti na nibbatteti nÃbhinibbattetÅ ti, ¤Ãïe pi so nissayaæ no karoti.
     Sa ve viyattesu na vaggasÃrÅ ti. Sa ve vavatthitesu bhinnesu dvejjhÃpannesu dveÊhakajÃtesu nÃnÃdiÂÂhikesu nÃnÃkhantikesu nÃnÃrucikesu nÃnÃladdhikesu nÃnÃdiÂÂhinissayanissitesu chandÃgatiæ gacchantesu, dosÃgatiæ gacchantesu, mohÃgatiæ gacchantesu, bhayÃgatiæ gacchantesu, na chandÃgatiæ gacchati, na dosÃgatim gacchati, na mohÃgatiæ gacchati, na bhayÃgatiæ gacchati, na rÃgavasena gacchati, na dosavasena gacchati, na mohavasena gacchati, na mÃnavasena gacchati, na diÂÂhivasena gacchati, na uddhaccavasena gacchati, na vicikicchÃvasena gacchati, na anusayavasena gacchati, na vaggehi dhammehi yÃyati niyyÃyati vuyhati saæhariyatÅ ti, sa ve viyattesu na vaggasÃrÅ.
     DiÂÂhiæ pi so na pacceti ki¤cÅ ti. Tassa dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni pahÅnÃni samucchinnÃni vÆpasantÃni paÂipassaddhÃni abhabbuppattikÃni ¤Ãïagginà da¬¬hÃni. So ki¤ci diÂÂhigataæ na pacceti na paccÃgacchatÅ ti, diÂÂhiæ pi so na pacceti ki¤ci. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Attaæ pahÃya anupÃdiyÃno
          ¤Ãïe pi so nissayaæ no karoti,
          sa ve viyattesu na vaggasÃrÅ,
          diÂÂhiæ pi so na pacceti ki¤cÅ ti.

_________________________________



#<[page 109]>#
%<S.N. 801]                ParamaÂÂhakasuttaniddeso.           109>%

  $<Sn_IV,5.6(=801): YassÆbhayante païidhÅdha n' atthi
               bhavÃbhavÃya idha và huraæ vÃ,
               nivesanà tassa na santi keci
               dhammesu niccheyya samuggahÅtam.  || Nidd_I.5:6 ||>$

     YassÆbhayante païidhÅdha n' atthi bhavÃbhavÃya idha và huraæ và ti. Yassà ti arahato khÅïÃsavassa. Antà ti phasso eko anto, phassasamudayo dutiyo anto; atÅtaæ eko anto, anÃgataæ dutiyo anto; sukhà vedanà eko anto, dukkhà vedanà dutiyo anto; nÃmaæ eko anto, rÆpaæ dutiyo anto; cha ajjhattikÃni ÃyatanÃni eko anto, cha bÃhirÃni ÃyatanÃni dutiyo anto; sakkÃyo eko anto, sakkÃyasamudayo dutiyo anto. Païidhi vuccati taïhÃ; yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . abhijjhà lobho akusalamÆlaæ.
BhavÃbhavÃyà ti bhavÃbhavÃya, kammabhavÃya, punabbhavÃya, kÃmabhavÃya kammabhavÃya, kÃmabhavÃya punabbhavÃya, rÆpabhavÃya kammabhavÃya, rÆpabhavÃya punabbhavÃya, arÆpabhavÃya kammabhavÃya, arÆpabhavÃya punabbhavÃya, punappunaæ bhavÃya, punappunaæ gatiyà punappunaæ upapattiyÃ, punappunaæ paÂisandhiyÃ, punappunaæ attabhÃvÃbhinibbattiyÃ. Idhà ti sakattabhÃvo, hurà ti parattabhÃvo; idhà ti sakarÆpavedanÃsa¤¤ÃsaækhÃravi¤¤Ãïaæ, hurà ti pararÆpavedanÃsa¤¤ÃsaækhÃravi¤¤Ãïaæ; idhà ti cha ajjhattikÃni ÃyatanÃni, hurà ti cha bÃhirÃni ÃyatanÃni; idhà ti manussaloko, hurà ti devaloke; idhà ti kÃmadhÃtu, hurà ti rÆpadhÃtu arÆpadhÃtu; idhà ti kÃmadhÃtu rÆpadhÃtu, hurà ti arÆpadhÃtu.
     YassÆbhayante païidhÅdha n' atthi bhavÃbhavÃya idha và huraæ và ti yassa ubho ante, bhavÃbhavÃya, idha và huraæ và païidhi n' atthi na saævijjati, n' upalabbhati, pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂipassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hà ti,


#<[page 110]>#
%<110                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 801>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  yassÆbhayante païidhÅdha n' atthi bhavÃbhavÃya idha và huraæ vÃ.
     Nivesanà tassa na santi kecÅ ti. Nivesanà ti dve nivesanÃ, taïhÃnivesanà ca diÂÂhinivesanà ca . . . pe . . . ayaæ taïhÃnivesanà . . . pe . . . ayaæ diÂÂhinivesanÃ. Tassà ti: arahato khÅïÃsavassa. Nivesanà tassa na santÅ ti na santi na saævijjanti n' upalabbhanti, pahÅnà samucchinnà vÆpasantà patipassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hà ti, nivesanà tassa na santi keci.
     Dhammesu niccheyya samuggahÅtan ti. DhammesÆ ti dvÃsaÂÂhiyà diÂÂhigatesu. Niccheyyà ti nicchinitvà vinicchinitvà vicinitvà pavicinitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ. OdhiggÃho vilaggÃho varaggÃho koÂÂhÃsaggÃho uccayaggÃho samuccayaggÃho: idaæ saccaæ tacchaæ tathaæ bhÆtaæ yÃthÃvaæ aviparÅtan ti gahitaæ parÃmaÂÂhaæ abhiniviÂÂhaæ ajjhositaæ adhimuttaæ n' atthi na saævijjati n' upalabbhati, pahÅnaæ samucchinnaæ vÆpasantaæ paÂipassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬han ti, dhammesu niccheyya samuggahÅtaæ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          YassÆbhayante païidhÅdha n' atthi
          bhavÃbhavÃya idha và huraæ vÃ,
          nivesanà tassa na santi keci
          dhammesu niccheyya samuggahÅtan ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,5.7(=802): TassÅdha diÂÂhe va sute mute vÃ
               pakappità n' atthi aïÆ pi sa¤¤Ã;
               taæ brÃhmaïaæ diÂÂhim anÃdiyÃnaæ
               kenÅdha lokasmiæ vikappayeyya?  || Nidd_I.5:7 ||>$

     TassÅdha diÂÂhe va sute mute và pakappità n' atthi aïÆ pi sa¤¤Ã ti. Tassà ti arahato khÅïÃsavassa tassa. DiÂÂhe và diÂÂhavisuddhiyà và sute và sutavisuddhiyà và mute và mutavisuddhiyà và sa¤¤ÃpubbaÇgamatà sa¤¤ÃdhipateyyatÃ;


#<[page 111]>#
%<S.N. 802]                ParamaÂÂhakasuttaniddeso.           111>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sa¤¤Ãviggahena sa¤¤Ãya uÂÂhapità kappità abhisaækhatà saïÂhapità diÂÂhi n' atthi na saævijjati n' upalabbhati, pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂipassaddhà abhabbuppattikà nÃïagginà da¬¬hà ti, tassÅdha diÂÂhe va sute mute và pakappità n' atthi aïÆ pi sa¤¤Ã.
     Taæ brÃhmaïaæ diÂÂhim anÃdiyÃnan ti. BrÃhmaïo ti sattannaæ dhammÃnaæ bÃhitattà brÃhmaïo . . . pe . . . anissito tÃdi pavuccate brahmÃ. Taæ brÃhmaïaæ diÂÂhim anÃdiyÃnan ti taæ brÃhmaïam diÂÂhiæ anÃdiyantaæ agaïhantaæ aparÃmasantaæ abhinivisantan ti, taæ brÃhmaïaæ diÂÂhim anÃdiyÃnaæ.
     KenÅdha lokasmiæ vikappayeyyà ti. Kappà ti dve kappÃ, taïhÃkappo ca diÂÂhikappo ca . . . pe . . . ayaæ taïhÃkappo . . . pe . . . ayaæ diÂÂhikappo. Tassa taïhÃkappo pahÅno, diÂÂhikappo paÂinissaÂÂho; taïhÃkappassa pahÅnattÃ, diÂÂhikappassa paÂinissaÂÂhattÃ, kena rÃgena kappeyya? kena dosena kappeyya? kena mohena kappeyya?   kena mÃnena kappeyya? kÃya diÂÂhiyà kappeyya?
kena uddhaccena kappeyya? kÃya vicikicchÃya kappeyya?
kehi anusayehi kappeyya ratto ti và duÂÂho ti và mÆÊho ti vÃ, vinibandho ti và parÃmaÂÂho ti vÃ, vikkhepagato ti vÃ, aniÂÂhaÇgato ti và thÃmagato ti vÃ? Te abhisaækhÃrà pahÅnÃ, abhisaækhÃrÃnaæ pahÅnattÃ, gatiyà kena kappeyya nerayiko ti và tiracchÃnayoniko ti và pittivisayiko ti vÃ,


#<[page 112]>#
%<112                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 802>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  manusso ti và devo ti vÃ, rÆpÅ ti và arÆpÅ ti vÃ, sa¤¤Å ti vÃ, asa¤¤Å ti vÃ, nevasa¤¤ÅnÃsa¤¤Å ti vÃ?
So hetu n' atthi, paccayo n' atthi, kÃranaæ n' atthi; yena kappeyya vikappeyya vikappaæ Ãpajjeyya. Lokasmin ti apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhÃtuloke Ãyatanaloke ti, kenÅdha lokasmiæ vikappayeyya? Ten' Ãha BhagavÃ:

          TassÅdha diÂÂhe va sute mute vÃ
          pakappità n' atthi aïÆ pi sa¤¤Ã;
          taæ brÃhmaïaæ diÂÂhim anÃdiyÃnaæ
          kenÅdha lokasmiæ vikappayeyyÃ? ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,5.8(=803): Na kappayanti, na purekkharonti,
               dhammà pi tesaæ na paÂicchitÃse;
               na brÃhmaïo sÅlavatena neyyo,
               pÃraÇgato na pacceti tÃdi.  || Nidd_I.5:8 ||>$

     Na kappayanti na purekkharontÅ ti. Kappà ti dve kappÃ, taïhÃkappo ca diÂÂhikappo ca . . . pe . . . ayaæ taïhÃkappo . . . pe . . . ayaæ diÂÂhikappo.
     Katamo taïhÃkappo? YÃvatà taïhÃsaækhÃtena sÅmakataæ mariyÃdikataæ odhikataæ pariyantikataæ pariggahitaæ mamÃyitaæ: idaæ mamaæ, etaæ mamaæ, ettakaæ mamaæ, ettÃvatà mamaæ, mama rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabÃ; attharaïà pÃpuraïÃ; dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavalavà khettaæ vatthu hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂha¤ ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃra¤ ca; kevalam pi mahÃpaÂhaviæ taïhÃvasena mamÃyati, yÃvatà aÂÂhasatataïhÃvicaritaæ. Ayaæ taïhÃkappo.
     Katamo diÂÂhikappo? VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi,


#<[page 113]>#
%<S.N. 803]                ParamaÂÂhakasuttaniddeso.           113>%
dasavatthukà micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi; yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahaïaæ diÂÂhikantÃraæ diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisaæyojanaæ gÃho paÂiggÃho abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparittagÃho vippallÃsagÃho micchÃgÃho ayÃthÃvakasmiæ yÃthÃvakan ti gÃho, yÃvatà dvÃsaÂÂhÅ diÂÂhigatÃni. Ayaæ diÂÂhikappo.
     Tesaæ taïhÃkappo pahÅno, diÂÂhikappo paÂinissaÂÂho; taïhÃkappassa pahÅnattÃ, diÂÂhikappassa paÂinissaÂÂhattÃ, taïhÃkappaæ và diÂÂhikappaæ và na kappenti na janenti na sa¤janenti na nibbattenti nÃbhinibbattentÅ ti, na kappayanti.
     Na purekkharontÅ ti. PurekkhÃrà ti dve purekkharÃ, taïhÃpurekkhÃro ca diÂÂhipurekkhÃro ca . . . pe . . . ayaæ taïhÃpurekkhÃro . . . pe . . . ayaæ diÂÂhipurekkhÃro. Tesaæ taïhÃpurekkhÃro pahÅno, diÂÂhipurekkhÃro paÂinissaÂÂho; taïhÃpurekkhÃrassa pahÅnattÃ, diÂÂhipurekkhÃrassa paÂinissaÂÂhattÃ, na taïhaæ vÃ, na diÂÂhiæ và purato katvà caranti; na taïhÃdhajÃ, na taïhÃketÆ, na taïhÃdhipateyyÃ, na diÂÂhidhajÃ, na diÂÂhiketÆ, na diÂÂhÃdhipateyyÃ, na taïhÃya vÃ, na diÂÂhiyà và parivÃrità carantÅ ti, na kappayanti na purekkharonti.
     Dhammà pi tesaæ na paÂicchitÃse ti. Dhammà vuccanti dvÃsatthÅ diÂÂhigatÃni. Tesan ti tesaæ arahantÃnaæ khÅïÃsavÃnaæ. PaÂicchitÃse ti sassato loko, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti na paÂicchitÃse; asassato loko . . . pe . . . n' eva hoti na na hoti tathÃgato parammaraïÃ, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti na paÂicchitÃse ti, dhammà pi tesaæ na paÂicchitÃse.
     Na brÃhmaïo sÅlavatena neyyo ti. NÃ ti paÂikkhepo.
BrÃhmaïo ti sattannaæ dhammÃnaæ bÃhitattà brÃhmÃïo


#<[page 114]>#
%<114                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 803>%
. . . pe . . . anissito tÃdi pavuccate brahmÃ. Na brÃhmaïo sÅlavatena neyyo ti brÃhmaïo sÅlena và vattena và sÅlavattena và na yÃyati na niyyÃti na vuyhati na saæhariyatÅ ti, na brÃhmaïo sÅlavatena neyyo.
     PÃraÇgato na pacceti tÃdÅ ti. PÃraæ vuccati amataæ nibbÃnaæ; yo so sabbasaækhÃrasamatho sabbÆpadhipaÂinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃnaæ. Yo pÃragato pÃrappatto antagato antappatto koÂigato koÂippatto. . . pe . . . n' atthi tassa punabbhavo ti, pÃraÇgato. Na paccetÅ ti sotÃpattimaggena ye kilesà pahÅnÃ, te kilese na puna pacceti na paccÃgacchati; sakadÃgÃmimaggena ye kilesà pahÅnÃ, te kilese na puna pacceti na paccÃgacchati; anÃgÃmimaggena ye kilesà pahÅnÃ, te kilese na puna pacceti na paccÃgacchati; arahattamaggena ye kilesà pahÅnÃ, te kilese na puna pacceti na paccÃgacchatÅ ti, pÃraÇgato na pacceti.
     TÃdÅ ti. Arahà pa¤cah' ÃkÃrehi tÃdi, iÂÂhÃniÂÂhe tÃdi, cattÃvÅ ti tÃdi, tiïïÃvÅ ti tÃdi, muttÃvÅ ti tÃdi, taæniddesà tÃdi.
     Kathaæ arahà iÂÂhÃniÂÂhe tÃdi? Arahà lÃbhe pi tÃdi, alÃbhe pi tÃdi, yase pi tÃdi, ayase pi tÃdi, pasaæsÃya pi tÃdi, nindÃya pi tÃdi, sukhe pi tÃdi, dukkhe pi tÃdi; eka¤ ce bÃhaæ gandhena limpeyyum, eka¤ ce bÃhaæ vÃsiyà taccheyyuæ, amusmiæ n' atthi rÃgo, amusmiæ n' atthi paÂighaæ; anunayapaÂighavippahÅno ugghÃtinigghÃtiæ vÅtivatto anurodhavirodhasamatikkanto.
Evaæ arahà iÂÂhÃniÂÂhe tÃdi.
     Kathaæ arahà cattÃvÅ ti tÃdi? Arahato rÃgo catto vanto mutto pahÅno paÂinissaÂÂho;


#<[page 115]>#
%<S.N. 803]                ParamaÂÂhakasuttaniddeso.            115>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  doso moho kodho upanÃho makkho palÃso issà macchariyaæ mÃyà sÃÂheyyaæ thambho sÃrambho mÃno atimÃno mado pamÃdo, sabbe kilesÃ, sabbe duccaritÃ, sabbe darathÃ, sabbe pariÊÃhÃ, sabbe santÃpÃ, sabbÃkusalÃbhisaækhÃrà cattà vantà muttà pahÅnà paÂinissaÂÂhÃ. Evaæ arahà cattÃvÅ ti tÃdi.
     Kathaæ arahà tiïïÃvÅ ti tÃdÅ? Arahà kÃmoghaæ tiïïo, bhavoghaæ tiïïo, diÂÂhoghaæ tiïïo, avijjoghaæ tiïïo, sabbasaækhÃrapaÂipathaæ tiïïo uttiïïo nittiïïo atikkanto samatikkanto vÅtivatto; so vuÂÂhavÃso ciïïacaraïo . . . pe . . . n' atthi tassa punabbhavo ti. Evaæ arahà tiïïÃvÅ ti tÃdi.
     Kathaæ arahà muttÃvÅ ti tÃdi? Arahato rÃgà cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ, dosà cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ, mohà cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ, kodhà upanÃhà makkhà paÊÃsà issà macchariyà mÃyà sÃÂheyyà thambhà sÃrambhà mÃnà atimÃnà madà pamÃdà sabbakilesehi sabbaduccaritehi sabbadarathehi sabbapariÊÃhehi sabbasantÃpehi sabbÃkusalÃbhisaækhÃrehi cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ. Evaæ arahà muttÃvÅ ti tÃdi.
     Kathaæ arahà taæniddesà tÃdi? ArahÃ, sÅle sati, sÅlavà ti taæniddesà tÃdi; saddhÃya sati, saddho ti taæniddesà tÃdi; viriye sati, viriyavà ti taæniddesà tÃdi; satiyà sati, satimà ti taæniddesà tÃdi; samÃdhismiæ sati, samÃhito ti taæniddesà tÃdi; pa¤¤Ãya sati, pa¤¤avà ti taæniddesà tÃdi; vijjÃya sati, tevijjo ti taæniddesà tÃdi; abhi¤¤Ãya sati, chaÊabhi¤¤o ti taæniddesà tÃdi. Evaæ arahà taæniddesà tÃdÅ ti,


#<[page 116]>#
%<116                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 803>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  pÃraÇgato na pacceti tÃdi. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Na kappayanti na purekkharonti,
          dhammà pi tesaæ na paticchitÃse;
          na brÃhmaïo sÅlavatena neyyo,
          pÃraÇgato na pacceti tÃdÅ ti.


     PA¥CAMO PARAMAèèHAKASUTTANIDDESO NIèèHITO.


#<[page 117]>#
%<                                   117>%

                         CHAèèHO JARùSUTTANIDDESO.

  $<Sn_IV,6.1(=804): Appaæ vata jÅvitaæ idaæ,
               oraæ vassasatà pi miyyati,
               yo ce pi aticca jÅvati
               atha kho so jarasà pi miyyati.  || Nidd_I.6:1 ||>$

     Appaæ vata jÅvitaæ idan ti. JÅvitan ti Ãyu Âhiti yapanà yÃpanà iriyanà vattanà pÃlanà jÅvitaæ jÅvitindriyaæ. Api ca dvÅhi kÃraïehi appakaæ jÅvitaæ, thokaæ jÅvitaæ, ÂhitiparittatÃya và appakaæ jÅvitaæ, sarasaparittatÃya và appakaæ jÅvitaæ.
     Kathaæ ÂhitiparittatÃya và appakaæ jÅvitaæ? AtÅte cittakkhaïe jÅvittha, na jÅvati, na jÅvissati; anÃgate cittakkhaïe jÅvissati, na jÅvati, na jÅvittha; paccuppanne cittakkhaïe jÅvati, na jÅvittha, na jÅvissati.
          *JÅvitaæ attabhÃvo ca sukhadukkhà ca kevalÃ
          ekacittasamÃyuttÃ, lahuso vattati-kkhaïo.
          CullÃsÅtisahassÃni kappà tiÂÂhanti ye marÆ,
          na tv eva te pi jÅvanti dvÅhi cittehi samÃhitÃ.


#<[page 118]>#
%<118                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 804>%
          Ye niruddhà marantassa tiÂÂhamÃnassa và idha,
          sabb' eva sadisà khandhà gatà appaÂisandhikÃ.
          Anantarà ca ye bhaÇgÃ, ye ca bhaÇgà anÃgatÃ,
          tadantare niruddhÃnaæ vesammaæ n' atthi lakkhaïe.
          Anibbattena na jÃto, paccuppannena jÅvati,
          cittabhaÇgamato loko, pa¤¤atti paramatthiyÃ.
          Yathà ninnà pavattanti chandena pariïÃmitÃ
          acchinnavÃrà vattanti saÊÃyatanapaccayÃ.
          AnidhÃnagatà bhaÇgÃ, pu¤jo n' atthi anÃgate,
          nibbattà yeva tiÂÂhanti Ãragge sÃsapÆpamÃ.
          NibbattÃna¤ ca dhammÃnaæ bhaÇgo nesaæ purekkhato,
          palokadhammà tiÂÂhanti porÃïehi amissitÃ.
          Adassanato Ãyanti bhaÇgà gacchanti dassanaæ,
          vijjuppÃdo va ÃkÃse uppajjanti vayanti cà ti.
Evaæ ÂhitiparittatÃya appakaæ jÅvitaæ.
     Kathaæ sarasaparittatÃya appakaæ jÅvitaæ? AssÃsupanibaddhaæ jÅvitaæ, passÃsupanibaddhaæ jÅvitaæ, assÃsappassÃsupanibaddhaæ jÅvitaæ, mahÃbhÆtupanibaddhaæ jÅvitaæ, usmÆpanibaddhaæ jÅvitaæ, kavaÊiækÃrÃhÃrupanibaddhaæ jÅvitaæ, vi¤¤Ãïupanibaddhaæ jÅvitaæ mÆlam pi imesaæ dubbalaæ, pubbahetÆ pi imesaæ dubbalÃ, ye pi paccayà te pi dubbalÃ, ye pi pabhavikà te pi dubbalÃ, sahabhÆ pi imesaæ dubbalÃ, sampayogà pi imesaæ dubbalÃ, sahajà pi imesaæ dubbalÃ, yà pi payojikà sà pi dubbalÃ. A¤¤ama¤¤aæ niccadubbalà ime, a¤¤ama¤¤aæ anvatthità ime,


#<[page 119]>#
%<S.N. 804]                    JarÃsuttaniddeso.               119>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  a¤¤ama¤¤aæ paripÃtayanti ime, a¤¤ama¤¤assa hi n' atthi tÃyitÃ, na cà pi Âhapenti a¤¤ama¤¤' ime, yo pi nibbattako so na vijjati, na ca kenaci koci hÃyati, bhaÇgabyà ca ime hi sabbaso, purimehi pabhÃvità ime, ye pi pabhÃvità te pure matÃ, purimà pi ca pacchimà pi ca a¤¤ama¤¤aæ na kadÃci addasun ti.
Evaæ sarasaparittatÃya appakaæ jÅvitaæ.
     Api ca cÃtummahÃrÃjikÃnaæ devÃnaæ jÅvitaæ upÃdÃya manussÃnaæ appakaæ jÅvitaæ, parittakaæ jÅvitaæ, thokaæ jÅvitaæ, khaïikaæ jÅvitaæ, lahukaæ jÅvitaæ, ittaraæ jÅvitaæ, anaddhanÅyaæ jÅvitam, na ciraÂÂhitikaæ jÅvitaæ tÃvatiæsÃnaæ devÃnaæ, yÃmÃnaæ devÃnaæ, tusitÃnaæ devÃnaæ, nimmÃnaratÅnaæ devÃnaæ, paranimmitavasavattÅnaæ devÃnaæ, brahmakÃyikÃnaæ devÃnaæ jÅvitaæ upÃdÃya manussÃnaæ appakaæ jÅvitaæ, parittakaæ jÅvitaæ, thokaæ jÅvitam, khaïikaæ jÅvitaæ, lahukaæ jÅvitaæ, ittaraæ jÅvitaæ, anaddhanÅyaæ jÅvitaæ, na ciraÂÂhitikaæ jÅvitaæ.
     Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ: *appam idaæ bhikkhave manussÃnaæ Ãyu, gamanÅyo samparÃyo, mantÃya phoÂÂhabbaæ, kattabbaæ kusalaæ, caritabbaæ brahmacariyaæ, n' atthi jÃtassa amaraïaæ. Yo bhikkhave ciraæ jÅvati, so vassasataæ appaæ và bhiyyo.

          Appam Ãyu manussÃnaæ, hÅÊeyya naæ suporiso,
          careyy' ÃdittasÅso va, n' atthi maccussa n' Ãgamo.
          Accayanti ahorattÃ, jÅvitaæ uparujjhati,
          Ãyuæ khÅyati maccÃnaæ, kunnadÅnaæ va Ædakan
            ti.


#<[page 120]>#
%<120                          AÂÂhakavaggo.               [S.N. 804>%
     Appaæ vata jÅvitaæ idaæ oraæ vassasatà pi miyyatÅ ti.
KalalakÃle pi cavati marati antaradhÃyati vippalujjati.
AbbudakÃle pi cavati marati antaradhÃyati vippalujjati.
PesikÃle pi cavati marati antaradhÃyati vippalujjati.
GhaïakÃle pi cavati marati antaradhÃyati vippalujjati.
 PasÃkhakÃle pi cavati marati antaradhÃyati vippalujjati. JÃtimatto pi cavati marati antaradhÃyati vippalujjati. PasÆtighare pi cavati marati antaradhÃyati vippalujjati. A¬¬hamÃsiko pi cavati marati antaradhÃyati vippalujjati. MÃsiko pi cavati marati antaradhÃyati vippalujjati. DvimÃsiko pi timÃsiko pi catumÃsiko pi pa¤camÃsiko pi cavati marati antaradhÃyati vippalujjati.
ChamÃsiko pi sattamÃsiko pi aÂÂhamÃsiko pi navamÃsiko pi dasamÃsiko pi saævacchariko pi cavati marati antaradhÃyati vippalujjati. Dvivassiko pi tivassiko pi catuvassiko pi pa¤cavassiko pi chavassiko pi sattavassiko pi aÂÂhavassiko pi navavassiko pi dasavassiko pi vÅsativassiko pi tiæsavassiko pi cattÃÊÅsavassiko pi pa¤¤Ãsavassiko pi saÂÂhivassiko pi sattativassiko pi asÅtivassiko pi navutivassiko pi cavati marati antaradhÃyati vippalujjatÅ ti, oraæ vassasatà pi miyyati.
     Yo ce pi aticca jÅvatÅ ti. Yo vassasataæ atikkamitvà jÅvati, so ekaæ và vassaæ jÅvati, dve và vassÃni jÅvati, tÅïi và vassÃni jÅvati, cattÃri và vassÃni jÅvati, pa¤ca và vassÃni jÅvati, dasa và vassÃni jÅvati, vÅsati và vassÃni jÅvati, tiæsaæ và vassÃni jÅvati, cattÃÊÅsaæ và vassÃni jÅvatÅ ti, yo ce pi aticca jÅvati.
     Atha kho so jarasà pi miyyatÅ ti. Yadà jiïïo hoti vu¬¬ho mahallako addhagato vayo anuppatto khaï¬adanto palitakeso vilÆnaæ khÃlitasiro vallÅnaæ tilakÃhatagatto vaÇko bhaggo daï¬aparÃyano,


#<[page 121]>#
%<S.N. 805]                    JarÃsuttaniddeso.               121>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  so jarÃya pi cavati marati antaradhÃyati vippalujjati.
          *N' atthi maraïamhà mokkho.
          PhalÃnam iva pakkÃnaæ pÃto patanato bhayam,
          evaæ jÃtÃnaæ maccÃnaæ niccaæ maraïato bhayaæ.
          Yathà pi kumbhakÃrassa katà mattikabhÃjanÃ
          sabbe bhedanapariyantÃ, evaæ maccÃna jÅvitaæ.
          Daharà ca mahantà ca ye bÃlà ye ca paï¬itÃ,
          sabbe maccuvasaæ yanti, sabbe maccuparÃyanÃ.
          Tesaæ maccuparetÃnaæ gacchataæ paralokato
          na pità tÃyate puttaæ ¤ÃtÅ và pana ¤Ãtake.
          Pekkhata¤ ¤eva ¤ÃtÅnaæ passa lÃlappataæ puthÆ;
          ekameko 'va maccÃnaæ go vajjho viya niyyati.
          Evaæ abbhÃhato loko maccunà ca jarÃya cà ti;
atha kho so jarasà pi miyyati. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Appaæ vata jÅvitaæ idaæ,
          oraæ vassasatà pi miyyati,
          yo ce pi aticca jÅvati
          atha kho so jarasà pi miyyatŠti.

_________________________________


  $<Sn_IV,6.2(=805): Socanti janà mamÃyite,
               na hi santi niccà pariggahÃ;
               vinÃbhÃvasantam ev' idaæ
               iti disvà nÃgÃram Ãvase.  || Nidd_I.6:2 ||>$

     Socanti janà mamÃyite ti. Janà ti khattiyà ca brÃhmaïà ca vessà ca suddà ca gahaÂÂhà ca pabbajità ca devà ca manussà ca.


#<[page 122]>#
%<122                           AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 805>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Mamattà ti dve mamattÃ, taïhÃmamatta¤ ca diÂÂhimamatta¤ ca . . . pe . . . idaæ taïhÃmamattaæ . . . pe . . . idaæ diÂÂhimamattaæ. MamÃyitavatthuacchedasaækino pi socanti, acchijjante pi socanti, acchinne pi socanti; mamÃyitavatthuvipariïÃmasaækino pi socanti, vipariïÃmante pi socanti, vipariïate pi socanti kilamanti paridevanti, urattÃÊiæ kandanti, sammohaæ ÃpajjantÅ ti, socanti janà mamÃyite.
     Na hi santi niccà pariggahà ti. Pariggahà ti dve pariggahÃ, taïhÃpariggaho ca diÂÂhipariggaho ca . . . pe . . . ayaæ taïhÃpariggaho . . . pe . . . ayaæ diÂÂhipariggaho.
TaïhÃpariggaho anicco saækhato paÂiccasamuppanno khayadhammo vayadhammo virÃgadhammo nirodhadhammo vipariïÃmadhammo. DiÂÂhipariggaho anicco saækhato paÂiccasamuppanno khayadhammo vayadhammo virÃgadhammo nirodhadhammo vipariïÃmadhammo.
     Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ: *Passatha no tumhe bhikkhave taæ pariggahaæ yvÃyaæ pariggaho nicco dhuvo sassato avipariïÃmadhammo sassatisamaæ tath' eva ÂhassatÅ ti? -- No h' etaæ bhante. -- SÃdhu bhikkhave, aham pi kho etaæ bhikkhave pariggahaæ na samanupassÃmi yvÃyaæ pariggaho nicco dhuvo sassato avipariïÃmadhammo sassatisamaæ tath' eva ÂhassatÅ ti pariggahà niccà dhuvà sassatà avipariïÃmadhammà n' atthi na santi na saævijjanti n' upalabbhantÅ ti, na hi santi niccà pariggahÃ.
     VinÃbhÃvasantam ev' idan ti. NÃnÃbhÃve vinÃbhÃve a¤¤athÃbhÃve sante samvijjamÃne upalabhiyamÃne.
     Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ: **Alaæ ùnanda mà soci, mà paridevi. Nanu etaæ ùnanda mayà paÂikacc' eva akkhÃtaæ:


#<[page 123]>#
%<S.N. 806]                    JarÃsuttaniddeso.               123>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sabbeh' eva piyehi manÃpehi nÃnÃbhÃvo vinÃbhÃvo a¤¤athÃbhÃvo? Taæ kut' ettha ùnanda labbhà yan taæ jÃtaæ bhÆtaæ saækhataæ palokadhammaæ, taæ vata mà palujjÅ ti? N' etaæ ÂhÃnaæ vijjati. *PurimÃnaæ purimÃnaæ khandhÃnaæ dhÃtÆnaæ ÃyatanÃnaæ vipariïÃma¤¤athÃbhÃvà pacchimà pacchimà khandhà ca dhÃtuyo ca ÃyatanÃni ca pavattantÅ ti, vinÃbhÃvasantam ev' idaæ.
     Iti disvà nÃgÃram Ãvase ti. ItÅ ti padasandhi padasaæsaggo padapÃripÆri akkharasamavÃyo bya¤janasiliÂÂhatà padÃnupubbatÃ-m-etam itÅ ti. Iti disvà passitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà mamattesÆ ti, iti disvÃ. NÃgÃram Ãvase ti sabbaæ gharÃvÃsapalibodhaæ chinditvÃ, puttadÃrapalibodhaæ chinditvÃ, ¤Ãtipalibodhaæ chinditvÃ, mittÃmaccapalibodhaæ chinditvÃ, sannidhipalibodhaæ chinditvÃ, kesamassuæ ohÃretvÃ, kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvÃ, agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajitvÃ, Ãki¤canabhÃvaæ upagantvÃ, eko careyya vihareyya iriyeyya vatteyya pÃleyya yapeyya yÃpeyyà ti, iti disvà nÃgÃram Ãvase. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Socanti janà mamÃyite,
          na hi santi niccà pariggahÃ;
          vinÃbhÃvasantam ev' idaæ
          iti disvà nÃgÃram Ãvase ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,6.3(=806): Maraïena pi taæ pahÅyati,
               yaæ puriso mama-y-idan ti ma¤¤ati,
               etam pi viditvà paï¬ito
               na mamattÃya nametha mÃmako.  || Nidd_I.6:3 ||>$

     Maraïena pi taæ pahÅyatÅ ti. Maraïan ti yà tesaæ tesaæ sattÃnaæ tamhà tamhà sattanikÃyà cuti cavanatà bhedo antaradhÃnaæ maccu maraïaæ kÃlakiriyÃ,


#<[page 124]>#
%<124                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 806>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  khandhÃnaæ bhedo, kaÊevarassa nikkhepo, jÅvitindriyass' upacchedo. Tan ti rÆpagataæ vedanÃgataæ sa¤¤Ãgataæ saækhÃragataæ vi¤¤Ãïagataæ. PahÅyatÅ ti pahÅyati jahÅyati vijahÅyati antaradhÃyati vippalujjati. BhÃsitam pi h' etaæ:
          *Pubb' eva maccaæ vijahanti bhogÃ,
          macco va ne pubbataraæ jahÃti,
          asassatà bhogino kÃmakÃmÅ,
          tasmà na socÃm' ahaæ sokakÃle.
          Udeti ÃpÆrati veti cando,
          atthaæ gametvÃna paleti suriyo,
          vidità mayà sattakalokadhammÃ,
          tasmà na socÃm' ahaæ sokakÃle ti,
maraïena pi taæ pahÅyati.
     Yaæ puriso mama-y-idan ti ma¤¤atÅ ti. Yan ti rÆpagataæ vedanÃgataæ sa¤¤Ãgataæ saækhÃragataæ vi¤¤Ãïagataæ. Puriso ti saækhà sama¤¤Ã pa¤¤atti lokavohÃro nÃmaæ nÃmakammaæ nÃmadheyyaæ nirutti bya¤janaæ abhilÃpo. Mama-y-idan ti ma¤¤atÅ ti taïhÃma¤¤anÃya ma¤¤ati, diÂÂhima¤¤anÃya ma¤¤ati, mÃnama¤¤anÃya ma¤¤ati, kilesama¤¤anÃya ma¤¤ati, duccaritama¤¤anÃya ma¤¤ati, payogama¤¤anÃya ma¤¤ati, vipÃkama¤¤anÃya ma¤¤atÅ ti, yaæ puriso mama-y-idan ti ma¤¤ati.
     Etam pi viditvà paï¬ito ti. Etaæ ÃdÅnavaæ ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà mamattesÆ ti, etam pi viditvÃ. Paï¬ito ti buddhimà ¤ÃïÅ vibhÃvÅ medhÃvÅ ti, etam pi viditvà paï¬ito.
     Na mamattÃya nametha mÃmako ti. Mamattà ti dve mamattÃ,


#<[page 125]>#
%<S.N. 806]                    JarÃsuttaniddeso.               125>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  taïhÃmamatta¤ ca diÂÂhimamatta¤ ca . . . pe . . . idaæ taïhÃmamattaæ . . . pe . . . idaæ diÂÂhimamattaæ. MÃmako ti buddhamÃmako dhammamÃmako saÇghamÃmako; so Bhagavantaæ mamÃyati, Bhagavà taæ puggalaæ pariggaïhÃti.
     Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ: *Ye te bhikkhave bhikkhÆ kuhà thaddhà lapà saÇgÅ unnaÊà asamÃhitÃ, na me te bhikkhave bhikkhÆ mÃmakÃ, apagatà ca te bhikkhÆ imasmà dhammavinayÃ, na ca te imasmiæ dhammavinaye vuddhiæ virÆÊhiæ vepullaæ Ãpajjanti. Ye ca kho te bhikkhave bhikkhÆ nikkuhà nillapà dhÅrà athaddhà susamÃhitÃ, te kho me {bhikkhave} bhikkhÆ mÃmakÃ, anapagatà ca te bhikkhÆ imasmà dhammavinayÃ, te ca imasmiæ dhammavinaye vuddhiæ virÆÊhiæ vepullaæ Ãpajjanti.
          Kuhà thaddhà lapà saÇgÅ unnaÊà asamÃhitÃ,
          na te dhamme virÆhanti sammÃsambuddhadesite.
          Nikkuhà nillapà dhÅrà athaddhà susamÃhitÃ,
          te ve dhamme virÆhanti sammÃsambuddhadesite.
     Na mamattÃya nametha mÃmako ti mÃmako taïhÃmamattaæ pahÃya, diÂÂhimamattaæ paÂinissajjitva, mamattÃya na nameyya, na onameyya, na taæninno assa, na tappoïo, na tappabbhÃro, na tadadhimutto, na tadÃdhipateyyo ti, na mamattÃya nametha mÃmako. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Maraïena pi taæ pahÅyati,
          yaæ puriso mama-y-idan ti ma¤¤ati,
          etam pi viditvà paï¬ito
          na mamattÃya nametha mÃmako ti.

_________________________________


#<[page 126]>#
%<126                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 807>%


  $<Sn_IV,6.4(=807): Supinena yathà pi saÇgataæ
               paÂibuddho puriso na passati,
               evam pi piyÃyitaæ janaæ
               petaæ kÃlakataæ na passati.  || Nidd_I.6:4 ||>$

     Supinena yathà saÇgatan ti saÇgataæ samÃgataæ samÃhitaæ sannipatitan ti, supinena yathà pi saÇgataæ.
     PaÂibuddho puriso na passatÅ ti. Yathà puriso supinagato candaæ passati, suriyaæ passati, mahÃsamuddhaæ passati, sinerupabbatarÃjaæ passati, hatthiæ passati, assaæ passati, rathaæ passati, pattiæ passati, senÃbyÆhaæ passati, ÃrÃmarÃmaïeyyakaæ passati, vanarÃmaïeyyakaæ passati, bhÆmirÃmaïeyyakaæ passati, pokkharaïirÃmaïeyyakaæ passati, paÂibuddho na ki¤ci passatÅ ti, paÂibuddho puriso na passati.
     Evam pi piyÃyitaæ janan ti. Evan ti opammapaÂisampÃdanÃ. PiyÃyitaæ janan ti piyÃyitaæ mamÃyitaæ janaæ mÃtaraæ và pitaraæ và bhÃtaraæ và bhaginiæ và puttaæ và dhÅtaraæ và mittaæ và amaccaæ và ¤ÃtisÃlohitaæ và ti, evam pi piyÃyitaæ janaæ.
     Petaæ kÃlakataæ na passatÅ ti. Petà vuccanti matà kÃlakatÃ. Na passati na dakkhati nÃdhigacchati na vindati na paÂilabhatÅ ti, petaæ kÃlakataæ na passati. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Supinena yathà pi saÇgataæ
          paÂibuddho puriso na passati,
          evam pi piyÃyitaæ janaæ
          petaæ kÃlakataæ na passatÅ ti.

_________________________________



#<[page 127]>#
%<S.N. 808]                 JarÃsuttaniddeso.                  127>%

  $<Sn_IV,6.5(=808): DiÂÂhà pi sutà pi te janÃ
               yesaæ nÃmam idaæ pavuccati,
               nÃmam evÃvasissati
               akkheyyaæ petassa jantuno.  || Nidd_I.6:5 ||>$

     DiÂÂhà pi sutà pi te janà ti. DiÂÂhà ti ye cakkhuvi¤¤ÃïÃbhisambhÆtÃ. Sutà ti ye sotavi¤¤ÃïÃbhisambhÆtÃ. Te janà ti khattiyà ca brÃhmaïà ca vessà ca suddà ca gahaÂÂhà ca pabbajità ca devà ca manussà cà ti, diÂÂhà pi sutà pi te janÃ.
     Yesaæ nÃmam idaæ pavuccatÅ ti. Yesan ti khattiyÃnaæ brÃhmaïÃnaæ vessÃnaæ suddÃnaæ gahaÂÂhÃnaæ pabbajitÃnaæ devÃnaæ manussÃnaæ. NÃman ti saækhà sama¤¤Ã pa¤¤atti lokavohÃro nÃmaæ nÃmakammaæ nÃmadheyyaæ nirutti bya¤janaæ abhilÃpo. PavuccatÅ ti kathiyati bhaïiyati dÅpayati vohariyatÅ ti, yesaæ nÃmam idaæ pavuccati.
     NÃmaæ evÃvasissati akkheyyan ti. RÆpagataæ vedanÃgataæ sa¤¤Ãgataæ saækhÃragataæ vi¤¤Ãïagataæ pahÅyati jahÅyati vijahÅyati antarÃdhayati vippalujjati, nÃmam evÃvasissati. Akkheyyan ti akkhÃtuæ kathetuæ bhaïituæ dÅpayituæ voharitun ti, nÃmam evÃvasissati akkheyyaæ.
     Petassa jantuno ti. Petassà ti matassa kÃlakatassa.
Jantuno ti sattassa narassa mÃïavassa posassa puggalassa jÅvassa jagussa jantussa indagussa manujassà ti, akkheyyaæ petassa jantuno. Ten' Ãha BhagavÃ:

          DiÂÂhà pi sutà pi te janÃ
          yesaæ nÃmam idaæ pavuccati,
          nÃmaæ evÃvasissati
          akkheyyaæ petassa jantuno ti.

_________________________________


#<[page 128]>#
%<128                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 809>%

  $<Sn_IV,6.6(=809): Sokaparidevamaccharaæ
               na jahanti giddhà mamÃyite,
               tasmà munayo pariggahaæ
               hitvà acariæsu khemadassino.  || Nidd_I.6:6 ||>$

          Sokaparidevamaccharaæ na jahanti giddhà mamÃyite ti.
Soko ti ¤Ãtibyasanena và phuÂÂhassa, bhogabyasanena và phuÂÂhassa, rogabyasanena và phuÂÂhassa, sÅlabyasanena và phuÂÂhassa, diÂÂhibyasanena và phuÂÂhassa, a¤¤atara¤¤atarena và byasanena samannÃgatassa, a¤¤atara¤¤atarena và dukkhadhammena phuÂÂhassa soko socanà socitattaæ antosoko antoparisoko anto¬Ãho antopari¬Ãho cetaso parijjhÃyanà domanassaæ sokasallaæ.
     *Paridevo ti ¤Ãtibyasanena và phuÂÂhassa . . . pe . . . diÂÂhibyasanena và phuÂÂhassa, a¤¤atara¤¤atarena và byasanena samannÃgatassa, a¤¤atara¤¤atarena và dukkhadhammena phuÂÂhassa Ãdevo paridevo Ãdevanà paridevanà Ãdevitattaæ paridevitattaæ vÃcà palÃpo vippalÃpo lÃlappo lÃlappÃyanà {lÃlappÃyitattaæ}.
     **Macchariyan ti pa¤ca macchariyÃni, ÃvÃsamacchariyaæ kulamacchariyaæ lÃbhamacchariyaæ vaïïamacchariyaæ dhammamacchariyaæ; yaæ evarÆpaæ macchariyaæ maccharÃyanà maccharÃyitattaæ vevicchaæ kadariyaæ kaÂuka¤cakatà aggahitattaæ cittassa; idaæ vuccati macchariyaæ. Api ca khandhamacchariyam pi macchariyaæ, dhÃtumacchariyam pi macchariyaæ, Ãyatanamacchariyaæ pi macchariyaæ. GÃho vuccati macchariyaæ; gedho vuccati taïhÃ; yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . abhijjhà lobho akusalamÆlaæ.
     Mamattà ti dve mamattÃ, taïhÃmamatta¤ ca diÂÂhimamatta¤ ca


#<[page 129]>#
%<S.N. 809]                    JarÃsuttaniddeso.               129>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  . . . pe . . . idaæ taïhÃmamattaæ . . . pe . . . idaæ diÂÂhimamattaæ.
     MamÃyitavatthu-acchedasaækino pi socanti, acchijjante pi socanti, acchinne pi socanti; mamÃyitavatthuvipariïÃmasaækino pi socanti, vipariïÃmante pi socanti, vipariïate pi socanti. MamÃyitavatthu-acchedasaækino pi paridevanti, acchijjante pi paridevanti, acchinne pi paridevanti; mamÃyitavatthuvipariïÃmasaækino pi paridevanti, vipariïÃmante pi paridevanti, vipariïate pi paridevanti. MamÃyitavatthu rakkhanti gopenti pariggaïhanti, mamÃyitan ti maccharÃyanti. MamÃyitasmiæ vatthusmiæ socanti, sokaæ na jahanti, paridevaæ na jahanti, macchariyaæ na jahanti, gedhaæ na jahanti, na-ppajahanti, na vinodenti, na byantÅkaronti, na anabhÃvaæ gamentÅ ti, sokaparidevamaccharaæ na jahanti giddhà mamÃyite.
     Tasmà munayo pariggahaæ hitvà acariæsu khemadassino ti. Tasmà ti tasmà taækÃraïà taæhetu tappaccayà taænidÃnà etaæ ÃdÅnavaæ sampassamÃno mamattesÆ ti, tasmÃ. Munayo ti. Monaæ vuccati ¤Ãïaæ, yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi; tena ¤Ãïena samannÃgatà munayo monapattÃ. TÅïi moneyyÃni, kÃyamoneyyaæ vacÅmoneyyaæ manomoneyyaæ . . . pe . . . saÇgajÃlam aticca so muni.
Pariggahà ti dve pariggahÃ, taïhÃpariggaho ca diÂÂhipariggaho ca . . . pe . . . ayaæ taïhÃpariggaho . . . pe . . . ayaæ diÂÂhipariggaho. Munayo taïhÃpariggahaæ pahÃya diÂÂhipariggahaæ paÂinissajjitvà acariæsu vicariæsu iriyiæsu vattiæsu pÃliæsu yapiæsu yÃpiæsu.


#<[page 130]>#
%<130                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 809>%
Khemadassino ti. Khemaæ vuccati amataæ nibbÃnaæ, yo so sabbasaækhÃrasamatho sabbÆpadhipaÂinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃnaæ. Khemadassino ti khemadassino tÃïadassino leïadassino saraïadassino abhayadassino accutadassino amatadassino nibbÃnadassino ti, tasmà munayo pariggahaæ hitvà acariæsu khemadassino.
Ten' Ãha BhagavÃ:

          Sokaparidevamaccharaæ
          na jahanti giddhà mamÃyite
          tasmà munayo pariggahaæ hitvÃ
          acariæsu khemadassino ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,6.7(=810): PatilÅnacarassa bhikkhuno
               bhajamÃnassa vivittam Ãsanaæ
               sÃmaggiyam Ãhu tassa taæ,
               yo attÃnaæ bhavane na dassaye.  || Nidd_I.6:7 ||>$

     PatilÅnacarassa bhikkhuno ti. PatilÅnacarà vuccanti satta sekhÃ; arahà patilÅno.
     KiækÃraïà patilÅnacarà vuccanti satta sekhÃ? Te tato tato cittaæ patilÅnentà paÂikujjentà paÂivaÂÂentà sanniruddhantà sanniggaïhantà sannivÃrentà rakkhantà gopentà caranti viharanti iriyanti vattenti pÃlenti yapenti yÃpenti. CakkhudvÃre cittaæ patilÅnentà paÂikujjentà paÂivaÂÂentà sanniruddhantà sanniggaïhantà sannivÃrentà rakkhantà gopentà caranti viharanti iriyanti vattenti pÃlenti yapenti yÃpenti. SotadvÃre cittaæ, ghÃnadvÃre cittaæ, jivhÃdvÃre cittaæ, kÃyadvÃre cittaæ, manodvÃre cittaæ patilÅnentà paÂikujjentà pativaÂÂentà sanniruddhantà sanniggaïhantà sannivÃrentà rakkhantà gopentà caranti viharanti iriyanti vattenti pÃlenti yapenti yÃpenti.


#<[page 131]>#
%<S.N. 810]                    JarÃsuttaniddeso.               131>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Yathà kukkuÂapattaæ và nahÃrugaddulaæ và aggimhi pakkhittaæ hoti patilÅyati paÂikujjati paÂivattati na sampasÃriyati; evam eva te tato tato cittaæ patilÅnentà paÂikujjentà paÂivaÂÂentà sanniruddhantà sanniggaïhantà sannivÃrentà rakkhantà gopentà caranti viharanti iriyanti vattenti pÃlenti yapenti yÃpenti. CakkhudvÃre cittaæ, sotadvÃre cittaæ, ghÃnadvÃre cittaæ, jivhÃdvÃre cittaæ, kÃyadvÃre cittaæ, manodvÃre cittaæ patilÅnentà paÂikujjentà pativaÂÂentà sanniruddhantà sanniggaïhantà sannivÃrentà rakkhantà gopentà caranti viharanti iriyanti vattenti pÃlenti yapenti yÃpenti; taækÃraïà patilÅnacarà vuccanti satta sekhÃ.
     Bhikkhuno ti kalyÃïaputhujjanassa và bhikkhuno sekhassa và bhikkhuno ti, patilÅnacarassa bhikkhuno.
     BhajamÃnassa vivittam Ãsanan ti. ùsanaæ vuccati yattha nisÅdanti, ma¤co pÅÂhaæ bhisÅ taÂÂikà cammakhando tiïasanthÃro païïasanthÃro palÃlasanthÃro; taæ Ãsanaæ asappÃyarÆpadassanena vittaæ vivittaæ pavivittaæ, asappÃyasaddasavanena vittaæ vivittaæ pavivittaæ, asappÃyagandhaghÃyanena asappÃyarasasÃyanena asappÃyaphoÂÂhabbaphusanena, asappÃyehi pa¤cahi kÃmaguïehi vittaæ vivittaæ pavivittaæ; taæ Ãsanaæ bhajato sambhajato sevato nisevato saæsevato paÂisevato ti, bhajamÃnassa vivittam Ãsanaæ.
     SÃmaggiyam Ãhu tassa taæ yo attÃnaæ bhavane na dassaye ti. SÃmaggiyà ti tisso sÃmaggiyo, gaïasÃmaggÅ dhammasÃmaggÅ anabhinibbattisÃmaggÅ.
     Katamà gaïasÃmaggÅ? BahÆ ce pi bhikkhÆ samaggà sammodamÃnà avivadamÃnà khÅrodakÅbhÆtà a¤¤ama¤¤aæ piyacakkhÆhi sampassantà viharanti,


#<[page 132]>#
%<132                           AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 810>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ayaæ gaïasÃmaggÅ.
     Katamà dhammasÃmaggÅ? CattÃro satipaÂÂhÃnÃ, cattÃro sammappadhÃnÃ, cattÃro iddhippÃdÃ, pa¤c' indriyÃni, pa¤ca balÃni, satta bojjhaÇgÃ, ariyo aÂÂhaÇgiko maggo.
Te ekato pakkhandanti pasÅdanti sampatiÂÂhanti vimuccanti, na tesaæ dhammÃnaæ vivÃdo vippavÃdo atthi.
Ayaæ dhammasÃmaggÅ.
     Katamà anabhinibbattisÃmaggÅ? BahÆ ce pi bhikkhÆ anupÃdisesÃya nibbÃnadhÃtuyà parinibbÃyanti, na tena nibbÃnadhÃtuyà Ænattaæ và puïïattaæ và pa¤¤Ãyati.
Ayaæ anabhinibbattisÃmaggÅ.
     Bhavane ti. NerayikÃnaæ nirayo bhavanaæ, tiracchÃnayonikÃnaæ tiracchÃnayoni bhavanaæ, pittivisayikÃnaæ pittivisayo bhavanaæ, manussÃnaæ manussaloko bhavanaæ, devÃnaæ devaloko bhavanaæ.
     SÃmaggiyam Ãhu tassa taæ yo attÃnaæ bhavane na dassaye ti. Tass' esà sÃmaggÅ, etaæ channaæ, etaæ paÂirÆpaæ, etaæ anucchavikaæ, etaæ anulomaæ, yo evaæ paÂipanno niraye attÃnaæ na dasseyya, tiracchÃnayoniyà attÃnaæ na dasseyya, pittivisaye attÃnaæ na dasseyya, manussaloke attÃnaæ na dasseyya, devaloke attÃnaæ na dasseyyà ti evam Ãhu, evam Ãhaæsu, evaæ kathenti, evaæ bhaïanti, evaæ dÅpayanti, evaæ voharantÅ ti, sÃmaggiyam Ãhu tassa taæ yo attÃnaæ bhavane na dassaye. Ten' Ãha BhagavÃ:

          PatilÅnacarassa bhikkhuno
          bhajamÃnassa vivittam Ãsanaæ
          sÃmaggiyam Ãhu tassa taæ,
          yo attÃnaæ bhavane na dassaye ti.

_________________________________


#<[page 133]>#
%<S.N. 811]                      JarÃsuttaniddeso.              133>%

  $<Sn_IV,6.8(=811): Sabbattha muni anissito
               na piyaæ kubbati no pi appiyaæ,
               tasmiæ paridevamaccharaæ
               païïe vÃri yathà na limpati.  || Nidd_I.6:8 ||>$

     Sabbattha muni anissito ti. Sabbaæ vuccati dvÃdasÃyatanÃni, cakkhu c' eva rÆpà ca sota¤ ca saddà ca ghÃna¤ ca gandhà ca jivhà ca rasà ca kÃyo ca phoÂÂhabbà ca mano ca dhammà ca. MunÅ ti monaæ vuccati ¤Ãïaæ, yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . saÇgajÃlam aticca so muni. Anissito ti dve nissayÃ, taïhÃnissayo ca diÂÂhinissayo ca . . . pe . . . ayaæ taïhÃnissayo . . . pe . . . ayaæ diÂÂhinissayo. Muni taïhÃnissayaæ pahÃya, diÂÂhinissayaæ paÂinissajjitvÃ, cakkhuæ anissito, sotaæ anissito, ghÃnaæ anissito, jivhaæ anissito, kÃyaæ anissito, manaæ anissito, rÆpe sadde gandhe rase phoÂÂhabbe dhamme kulaæ gaïaæ ÃvÃsaæ lÃbham yasaæ pasaæsaæ sukhaæ cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ kÃmadhÃtuæ rÆpadhÃtuæ arÆpadhÃtuæ kÃmabhavaæ rÆpabhavaæ arÆpabhavaæ sa¤¤Ãbhavaæ asa¤¤Ãbhavaæ nevasa¤¤Ã-nÃsa¤¤Ãbhavaæ ekavokÃrabhavaæ catuvokÃrabhavaæ pa¤cavokÃrabhavaæ atÅtaæ anÃgataæ paccuppannaæ diÂÂhasutamutÃvi¤¤Ãtabbe dhamme anissito asannissito anallÅno anupagato anajjhosito anadhimutto nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà viharatÅ ti, sabbattha muni anissito.
     Na piyaæ kubbati no pi appiyan ti. Piyà ti dve piyÃ, sattà và saækhÃrà vÃ.
     Katame sattà piyÃ? Idha yassa te honti atthakÃmà hitakÃmà phÃsukÃmà yogakkhemakÃmÃ, mÃtà và pità và bhÃtà và bhaginÅ và putto và dhÅtà và mittà và amaccà và ¤ÃtÅ và sÃlohità vÃ,


#<[page 134]>#
%<134                         AÂÂhakavaggo.                    [S.N. 811>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ime sattà piyÃ.
     Katame saækhÃrà piyÃ? ManÃpikà rÆpÃ, manÃpikà saddÃ, manÃpikà gandhÃ, manÃpikà rasÃ, manÃpikà phoÂÂhabbÃ; ime saækhÃrà piyÃ.
     Appiyà ti dve appiyÃ, sattà và saækhÃrà vÃ.
     Katame sattà appiyÃ? Idha yassa te honti anatthakÃmà ahitakÃmà aphÃsukÃmà ayogakkhemakÃmà jÅvità voropetukÃmÃ, ime sattà appiyÃ.
     Katame saækhÃrà appiyÃ? AmanÃpikà rÆpÃ, amanÃpikà saddÃ, amanÃpikà gandhÃ, amanÃpikà rasÃ, amanÃpikà phoÂÂhabbÃ; ime saækhÃrà appiyÃ.
     Na piyaæ kubbati no pi appiyan ti. Ayaæ me satto piyo, ime ca me saækhÃrà manÃpà ti bhaÇgavasena piyaæ na karoti. Ayaæ me satto appiyo, ime ca me saækhÃrà amanÃpà ti paÂighavasena appiyaæ na karoti na janeti na sa¤janeti na nibbatteti nÃbhinibbattetÅ ti, na piyaæ kubbati no pi appiyaæ.
     Tasmiæ paridevamaccharaæ païïe vÃri yathà na limpatÅ ti. Tasmin ti tasmiæ puggale arahante khÅïÃsave.
Paridevo ti ¤Ãtibyasanena và phuÂÂhassa, bhogabyasanena và phuÂÂhassa, rogabyasanena và phuÂÂhassa, sÅlabyasanena và phuÂÂhassa, diÂÂhibyasanenà và phuÂÂhassa, a¤¤atara¤¤atarena và byasanena samannÃgatassa, a¤¤atara¤¤atarena và dukkhadhammena phuÂÂhassa Ãdevo paridevo Ãdevanà paridevanà Ãdevitattaæ paridevitattaæ vÃcÃpalÃpo vippalÃpo lÃlappo lÃlappÃyanà lÃlappÃyitattaæ.
Macchariyan ti pa¤ca macchariyÃni, ÃvÃsamacchariyaæ kulamacchariyaæ lÃbhamacchariyaæ vaïïamacchariyaæ dhammamacchariyaæ; yaæ evarÆpaæ macchariyaæ maccharÃyanà maccharÃyitattaæ vevicchaæ kadariyaæ kaÂuka¤cakatà aggahitattaæ cittassa; idam vuccati macchariyaæ. Api ca khandhamacchariyam pi macchariyaæ,


#<[page 135]>#
%<S.N. 812]                   JarÃsuttaniddeso.                135>%
dhÃtumacchariyaæ pi macchariyaæ, Ãyatanamacchariyaæ pi macchariyaæ. GÃho vuccati macchariyaæ.
     Païïe vÃri yathà na limpatÅ ti. Païïaæ vuccati padumapattaæ. VÃri vuccati udakaæ. Yathà vÃri padumapatte na limpati na saælimpati n' upalimpati, alittaæ asaælittaæ anupalittaæ; evaæ eva tasmiæ puggale arahante khÅïÃsave paridevo ca macchariya¤ ca na limpati na saælimpati n' upalimpati, alittà asaælittà anupalittÃ; so ca puggalo tehi kilesehi na limpati na saælimpati n' upalimpati, alitto asaælitto anupalitto nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà viharatÅ ti, tasmiæ paridevamaccharaæ païïe vÃri yathà na limpati. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Sabbattha muni anissito
          na piyaæ kubbati no pi appiyaæ,
          tasmiæ paridevamaccharaæ,
          païïe vÃri yathà na limpatÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,6.9(=812): Udabindu yathà pi pokkhare,
               padume vÃri yathà na limpati,
               evaæ muni nopalimpati
               yadidaæ diÂÂhasutaæmutesu vÃ.  || Nidd_I.6:9 ||>$

     Udabindu yathà pi pokkhare ti. UdabindÆ ti vuccati udakathevo. Pokkharaæ vuccati padumapattaæ. Yathà udakabindu padumapatte na limpati, na saælimpati, n' upalimpati, alittaæ asaælittaæ anupalittan ti, udabindu yathà pi pokkhare.
     Padume vÃri yathà na limpatÅ ti. Padumaæ vuccati padumapupphaæ. VÃri vuccati udakaæ. Yathà vÃri padumapupphe na limpati, na saælimpati, n' upalimpati, alittaæ asaælittaæ anupalittan ti, padume vÃri yathà na limpati.


#<[page 136]>#
%<136                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 812>%
     Evaæ muni nopalimpati yadidaæ diÂÂhasutaæmutesu và ti. Evan ti opammasampaÂipÃdanÃ. MunÅ ti monaæ vuccati ¤Ãïaæ, yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . saÇgajÃlam aticca so muni. Lepà ti dve lepÃ, taïhÃlepo ca diÂÂhilepo ca . . . pe . . . ayaæ taïhÃlepo . . . pe . . . ayaæ diÂÂhilepo. Muni taïhÃlepaæ pahÃya, diÂÂhilepaæ paÂinissajjitvÃ, diÂÂhe na limpati, sute na limpati, mute na limpati, vi¤¤Ãte na limpati, na saælimpati, n' upalimpati, alitto asaælitto anupalitto nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà viharatÅ ti, evaæ muni nopalimpati yadidaæ diÂÂhasutaæmutesu vÃ.
Ten' Ãha BhagavÃ:

          Udabindu yathà pi pokkhare,
          padume vÃri yathà na limpati,
          evaæ muni nopalimpati
          yadidaæ diÂÂhasutaæmutesu và ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,6.10(=813): Dhono na hi tena ma¤¤ati
               yadidaæ diÂÂhasutaæmutesu vÃ,
               nä¤ena visuddhim icchati,
               na hi so rajjati no virajjati.  || Nidd_I.6:11 ||>$

     Dhono na hi tena ma¤¤ati yadidaæ diÂÂhasutaæmutesu và ti. Dhono ti. Dhonà vuccati pa¤¤Ã, yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi.
     KiækÃraïà dhonà vuccati pa¤¤Ã? TÃya pa¤¤Ãya kÃyaduccaritaæ dhuta¤ ca dhota¤ ca sandhota¤ ca niddhota¤ ca, vacÅduccaritaæ dhuta¤ ca dhota¤ ca sandhota¤ ca niddhota¤ ca, manoduccaritaæ dhuta¤ ca dhota¤ ca sandhota¤ ca niddhota¤ ca, rÃgo dhuto ca dhoto ca sandhoto ca niddhoto ca, doso moho kodho upanÃho makkho paÊÃso issà macchariyaæ mÃyà sÃÂheyyaæ thambho sÃrambho mÃno atimÃno mado pamÃdo, sabbe kilesÃ, sabbe duccaritÃ, sabbe darathÃ, sabbe pariÊÃhà sabbe santÃpÃ,


#<[page 137]>#
%<S.N. 813]                    JarÃsuttaniddeso.               137>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sabbÃkusalÃbhisaækhÃrà dhutà ca dhotà ca sandhotà ca niddhotà ca. TaækÃraïà dhonà vuccati pa¤¤Ã.
     Athavà sammÃdiÂÂhiyà micchÃdiÂÂhi dhutà ca dhotà ca sandhotà ca niddhotà ca; sammÃsaækappena micchÃsaækappo dhuto ca dhoto ca sandhoto ca niddhoto ca, sammÃvÃcÃya micchÃvÃcà dhutà ca, sammÃkammantena micchÃkammanto dhuto ca, sammÃ-ÃjÅvena micchÃ-ÃjÅvo dhuto ca, sammÃvÃyÃmena micchÃvÃyÃmo dhuto ca, sammÃsatiyà micchÃsati dhutà ca, sammÃsamÃdhinà micchÃsamÃdhi dhuto ca, sammäÃïena micchäÃïaæ dhuta¤ ca, sammÃvimuttiyà micchÃvimutti dhutà ca dhotà ca sandhotà ca niddhotà ca. Athavà ariyena aÂÂhaÇgikena maggena sabbe kilesÃ, sabbe duccaritÃ, sabbe darathÃ, sabbe pariÊÃhÃ, sabbe santÃpÃ, sabbÃkusalÃbhisaækhÃrà dhutà ca dhotà ca sandhotà ca niddhotà ca.
     Arahà imehi dhoneyyehi dhammehi upeto samupeto upagato samupagato upapanno samupapanno samannÃgato; tasmà arahà dhono. So dhutarÃgo dhutapÃpo dhutakileso dhutapariÊÃho ti, dhono.
     Dhono na hi tena ma¤¤ati yadidaæ diÂÂhasutaæmutesu và ti dhono diÂÂhaæ na ma¤¤ati, diÂÂhasmiæ na ma¤¤ati, diÂÂhato na ma¤¤ati, diÂÂhaæ me ti na ma¤¤ati; sutaæ na ma¤¤ati, sutasmiæ na ma¤¤ati, sutato na ma¤¤ati, sutaæ me ti na ma¤¤ati; mutaæ na ma¤¤ati, mutasmiæ na ma¤¤ati, mutato na ma¤¤ati, mutaæ me ti na ma¤¤ati; vi¤¤Ãtaæ na ma¤¤ati, vi¤¤Ãtasmiæ na ma¤¤ati, vi¤¤Ãtato na ma¤¤ati, vi¤¤Ãtaæ me ti na ma¤¤ati.
     Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ: *AsmÅ ti bhikkhave ma¤¤itam etaæ, ayam aham asmÅ ti ma¤¤itam etaæ, bhavissan ti ma¤¤itam etaæ, na bhavissan ti ma¤¤itam etaæ, rÆpÅ bhavissan ti ma¤¤itam etaæ, arÆpÅ bhavissan ti ma¤¤itam etaæ,


#<[page 138]>#
%<138                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 813>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sa¤¤Å bhavissan ti ma¤¤itam etaæ, asa¤¤Å bhavissan ti ma¤¤itam etaæ, nevasa¤¤i-nÃsa¤¤Å bhavissan ti ma¤¤itam etaæ; ma¤¤itaæ bhikkhave rogo, ma¤¤itaæ gaï¬o, ma¤¤itaæ sallaæ, ma¤¤itaæ upaddavo; tasmà ti ha bhikkhave ama¤¤amÃnena cetasà viharissÃmà ti evaæ hi vo bhikkhave sikkhitabban ti, dhono na hi tena ma¤¤ati yadidaæ diÂÂhasutaæmutesu vÃ.
     Nä¤ena visuddhim icchatÅ ti. Dhono a¤¤ena asuddhimaggena micchÃpaÂipadÃya aniyyÃnikapathena, a¤¤atra satipaÂÂhÃnehi, a¤¤atra sammappadhÃnehi, a¤¤atra iddhippÃdehi, a¤¤atra indriyehi, a¤¤atra balehi, a¤¤atra bojjhaÇgehi, a¤¤atra ariyà aÂÂhaÇgikà maggÃ, suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ na icchati, na assÃdiyati, na pattheti, na piheti, na samijjhati, nÃbhijappatÅ ti, nä¤ena visuddhim icchati.
     Na hi so rajjati no virajjatÅ ti. Sabbe bÃlaputhujjanà rajjanti; kalyÃïaputhujjanam upÃdÃya satta sekhà virajjanti; arahà n' eva rajjati, no virajjati, virato so, khayà rÃgassa vÅtarÃgattÃ, khayà dosassa vÅtadosattÃ, khayà mohassa vÅtamohattÃ. So vuÂÂhavÃso ciïïacaraïo . . . pe . . . n' atthi tassa punabbhavo ti, na hi so rajjati no virajjati. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Dhono na hi tena ma¤¤ati
          yadidam diÂÂhasutaæmutesu vÃ,
          nä¤ena visuddhim icchati,
          na hi so rajjati no virajjatÅ ti.


             7CHAèèHO JARùSUTTANIDDESO NIèèHITO.


#<[page 139]>#
%<                             139>%
     SATTAMO TISSAMETTEYYASUTTANIDDESO.

  $<Sn_IV,7.1(=814): Methunam anuyuttassa icc-Ãyasmà Tisso Metteyyo
               vighÃtaæ brÆhi mÃrisa,
               sutvÃna tava sÃsanaæ viveke sikkhisÃmase.  || Nidd_I.7:1 ||>$

     Methunam anuyuttassà ti. Methunadhammo nÃma yo so asaddhammo gÃmadhammo vasaladhammo duÂÂhullo odakantiko rahasso dvayadvayasamÃpatti. KiækÃraïà vuccati methunadhammo? Ubhinnaæ rattÃnaæ sÃrattÃnam avassutÃnaæ pariyuÂÂhitÃnaæ pariyÃdiïïacittÃnaæ ubhinnaæ sadisÃnaæ dhammo ti; taækÃraïà vuccati methunadhammo. Yathà ubho kalahakÃrakà methunakà ti vuccanti, ubho bhaï¬anakÃrakà methunakà ti vuccanti, ubho bhassakÃrakà methunakà ti vuccanti, ubho vivÃdakÃrakà methunakà ti vuccanti, ubho adhikaraïakÃrakà methunakà ti vuccanti, ubho vÃdino methunakà ti vuccanti, ubho sallÃpakà methunakà ti vuccanti, evam eva ubhinnaæ rattÃnaæ sÃrattÃnam avassutÃnaæ pariyuÂÂhitÃnam pariyÃdiïïacittÃnaæ ubhinnaæ sadisÃnaæ dhammo ti taækÃraïà vuccati methunadhammo. Methunam anuyuttassà ti methunadhamme yuttassa payuttassa Ãyuttassa samÃyuttassa taccaritassa tabbahulassa taggarukassa tanninnassa tappoïassa tappabbhÃrassa tadadhimuttassa tadÃdhipateyyassà ti, methunam anuyuttassa.
     Icc-Ãyasmà Tisso Metteyyo ti. Iccà ti padasandhi padasaæsaggo padapÃripÆri akkharasamavÃyo bya¤janasiliÂÂhatà padÃnupubbatÃ-m-etaæ iccà ti.


#<[page 140]>#
%<140                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 814>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ùyasmà ti piyavacanaæ garuvacaïaæ sagÃravavacanaæ sappatissavacanam etaæ, Ãyasmà ti. Tisso ti tassa therassa nÃmaæ saækhà sama¤¤Ã pa¤¤atti vohÃro nÃmaæ nÃmakammaæ nÃmadheyyaæ nirutti bya¤janam abhilÃpo. Metteyyo ti tassa therassa gottaæ saækhà sama¤¤Ã pa¤¤atti vohÃro ti, icc-Ãyasmà Tisso Metteyyo.
     VighÃtaæ brÆhi mÃrisà ti vighÃtaæ upaghÃtaæ pÅÊanaæ ghaÂÂanaæ upaddavaæ upasaggaæ brÆhi Ãcikkha desehi pa¤¤Ãpehi paÂÂhapehi vivara vibhaja uttÃnÅkarohi pakÃsehi. MÃrisà ti piyavacanaæ garuvacanaæ sagÃravavacanaæ sappatissavacanam etaæ mÃrisà ti, vighÃtaæ brÆhi mÃrisÃ.
     SutvÃna tava sÃsanan ti tuyhaæ vacanaæ byappathaæ desanaæ anusÃsanaæ anusiÂÂhiæ sutvà suïitvà uggahitvà upadhÃrayitvà upalakkhayitvà ti, sutvÃna tava sÃsanaæ.
     Viveke sikkhisÃmase ti. Viveko ti tayo vivekÃ, kÃyaviveko cittaviveko upadhiviveko.
     Katamo kÃyaviveko? Idha bhikkhu vivittaæ senÃsanaæ bhajati ara¤¤aæ rukkhamÆlaæ pabbataæ kandaraæ giriguhaæ susÃnaæ vanapatthaæ abbhokÃsaæ palÃlapu¤jaæ.
KÃyena ca vivitto viharati: so eko gacchati, eko tiÂÂhati, eko nisÅdati, eko seyyaæ kappeti, eko gÃmaæ piï¬Ãya pavisati, eko paÂikkamati, eko raho nisÅdati, eko caÇkamaæ adhiÂÂhÃti, eko carati, eko viharati iriyati vattati pÃleti yapeti yÃpeti. Ayaæ kÃyaviveko.
     Katamo cittaviveko? PaÂhamaæ jhÃnaæ samÃpannassa nÅvaraïehi cittaæ vivittaæ hoti, dutiyaæ jhÃnaæ samÃpannassa vitakkavicÃrehi cittaæ vivittaæ hoti, tatiyaæ jhÃnaæ samÃpannassa pÅtiyà cittaæ vivittam hoti, catutthaæ jhÃnaæ samÃpannassa sukhadukkhehi cittaæ vivittaæ hoti, ÃkÃsÃna¤cÃyatanaæ samÃpannassa rÆpasa¤¤Ãya paÂighasa¤¤Ãya nÃnattasa¤¤Ãya cittaæ vivittaæ hoti, vi¤¤Ãïa¤cÃyatanaæ samÃpannassa ÃkÃsÃna¤cÃyatanasa¤¤Ãya cittaæ vivittaæ hoti,


#<[page 141]>#
%<S.N. 814]              Tissametteyyasuttaniddeso.            141>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Ãki¤ca¤¤Ãyatanaæ samÃpannassa vi¤¤Ãïa¤cÃyatanasa¤¤Ãya cittaæ vivittaæ hoti, nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãyatanaæ samÃpannassa Ãki¤ca¤¤Ãyatanasa¤¤Ãya cittaæ vivittaæ hoti, sotÃpannassa sakkÃyadiÂÂhiyà vicikicchÃya sÅlabbataparÃmÃsà diÂÂhÃnusayà vicikicchÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi cittaæ vivittaæ hoti, sakadÃgÃmissa oÊÃrikà kÃmarÃgasaæyojanà paÂighasaæyojanà oÊÃrikà kÃmarÃgÃnusayà patighÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi cittaæ vivittaæ hoti, anÃgÃmissa aïusahagatà kÃmarÃgasaæyojanà paÂighasaæyojanà aïusahagatà kÃmarÃgÃnusayà paÂighÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi cittaæ vivittaæ hoti, arahato rÆparÃgà arÆparÃgà mÃnà uddhaccà avijjÃya mÃnÃnusayà bhavarÃgÃnusayà avijjÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi bahiddhà ca sabbanimittehi cittaæ vivittaæ hoti. Ayaæ cittaviveko.
     Katamo upadhiviveko? Upadhi vuccanti kilesà ca khandhà ca abhisaækhÃrà ca. Upadhiviveko vuccati amataæ nibbÃnaæ, yo so sabbasaækhÃrasamatho sabbÆpadhipaÂinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃnam.
Ayaæ upadhiviveko.
     KÃyaviveko ca vÆpakaÂÂhakÃyÃnaæ nekkhammÃbhiratÃnaæ, cittaviveko ca parisuddhacittÃnaæ paramavodÃnapattÃnaæ, upadhiviveko ca nirÆpadhÅnaæ puggalÃnaæ visaækhÃragatÃnaæ.
     Viveke sikkhisÃmase ti. So thero pakatiyà sikkhitasikkho; api ca dhammadesanaæ yÃcanto evam Ãha viveke sikkhisÃmase ti. Ten' Ãha thero Tisso Metteyyo:

          Methunam anuyuttassa icc-Ãyasmà Tisso Metteyyo
          vighÃtaæ brÆhi mÃrisa,
          sutvÃna tava sÃsanaæ viveke sikkhisÃmase.

_________________________________



#<[page 142]>#
%<142                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 815>%

  $<Sn_IV,7.2(=815): Methunam anuyuttassa Metteyyà ti Bhagavà mussat' evÃpi sÃsanaæ,
               micchà ca paÂipajjati, etaæ tasmim anÃriyaæ.  || Nidd_I.7:2 ||>$

     Methunam anuyuttassà ti. Methunadhammo nÃma yo so asaddhammo gÃmadhammo vasaladhammo duÂÂhullo odakantiko rahasso dvayadvayasamÃpatti. KiækÃraïà vuccati methunadhammo? Ubhinnaæ rattÃnaæ sÃrattÃnaæ avassutÃnaæ pariyuÂÂhitÃnaæ pariyÃdiïïacittÃnaæ ubhinnaæ sadisÃnaæ dhammo ti taækÃraïà vuccati methunadhammo. Yathà ubho kalahakÃrakà methunakà ti vuccanti, ubho bhaï¬anakÃrakà methunakà ti vuccanti, ubho bhassakÃrakà methunakà ti vuccanti, ubho vivÃdakÃrakà methunakà ti vuccanti, ubho adhikaraïakÃrakà methunakà ti vuccanti, ubho vÃdino methunakà ti vuccanti, ubho sallÃpakà methunakà ti vuccanti; evam eva ubhinnaæ rattÃnaæ sÃrattÃnam avassutÃnam pariyuÂÂhitÃnam pariyÃdiïïacittÃnam ubhinnaæ sadisÃnaæ dhammo ti taækÃraïà vuccati methunadhammo. Methunam anuyuttassà ti methunadhamme yuttassa payuttassa Ãyuttassa samÃyuttassa taccaritassa tabbahulassa taggarukassa tanninnassa tapponassa tappabbhÃrassa tadadhimuttassa tadÃdhipateyyassà ti, methunam anuyuttassa.
     Metteyyà ti Bhagavà taæ theraæ gottena Ãlapati. Bhagavà ti gÃravÃdhivacanaæ; api ca bhaggarÃgo ti BhagavÃ, bhaggadoso ti BhagavÃ, bhaggamoho ti BhagavÃ, bhaggadiÂÂhÅ ti BhagavÃ, bhaggakaïÂako ti BhagavÃ, bhaggakileso ti BhagavÃ; bhajÅ vibhajÅ paÂibhajÅ dhammaratanan ti BhagavÃ; bhavÃnaæ antakaro ti BhagavÃ; bhÃvitakÃyo ti bhÃvitasÅlo bhÃvitacitto bhÃvitapa¤¤o ti BhagavÃ; bhajÅ và Bhagavà ara¤¤avanapatthÃni pantÃni senÃsanÃni appasaddÃni appanigghosÃni vijanavÃtÃni manussarÃhaseyyakÃni paÂisallÃnasÃrÆpÃnÅ ti BhagavÃ; bhÃgÅ và Bhagavà cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnan ti BhagavÃ;


#<[page 143]>#
%<S.N. 815]               Tissametteyyasuttaniddeso.           143>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  bhÃgÅ và Bhagavà attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa adhisÅlassa adhicittassa adhipa¤¤Ãyà ti BhagavÃ; bhÃgÅ và Bhagavà catunnaæ jhÃnÃnaæ catunnaæ appama¤¤Ãnaæ catunnaæ arÆpasamÃpattÅnan ti BhagavÃ; bhÃgÅ và Bhagavà aÂÂhannaæ vimokkhÃnam aÂÂhannaæ abhibhÃyatanÃnaæ navannaæ anupubbavihÃrasamÃpattÅnan ti BhagavÃ; bhÃgÅ và Bhagavà dasannaæ sa¤¤ÃbhÃvanÃnaæ dasannaæ kasiïasamÃpattÅnam ÃnÃpÃnasatisamÃpattiyà asubhasamÃpattiyà ti BhagavÃ; bhÃgÅ và Bhagavà catunnaæ satipaÂÂhÃnÃnaæ catunnaæ sammappadhÃnÃnaæ catunnam iddhippÃdÃnaæ pa¤cannaæ indriyÃnaæ pa¤cannaæ balÃnaæ sattannaæ bojjhaÇgÃnam ariyassa aÂÂhaÇgikassa maggassà ti BhagavÃ; bhÃgÅ và Bhagavà dasannaæ tathÃgatabalÃnaæ catunnaæ vesÃrajjÃnaæ catunnaæ paÂisambhidÃnaæ channaæ abhi¤¤Ãnaæ channaæ buddhadhammÃnan ti BhagavÃ; Bhagavà ti n' etaæ nÃmaæ mÃtarà kataæ, na pitarà kataæ, na bhÃtarà kataæ, na bhaginiyà kataæ, na mittÃmaccehi kataæ, na ¤ÃtisÃlohitehi kataæ, na samaïabrÃhmaïehi kataæ, na devatÃhi kataæ; vimokkhantikam etaæ BuddhÃnaæ BhagavantÃnaæ bodhityà mÆle saha sabba¤¤uta¤¤Ãïassa paÂilÃbhà sacchikà pa¤¤atti yadidaæ Bhagavà ti, Metteyyà ti BhagavÃ.
     Mussat' evÃpi sÃsanan ti. DvÅhi kÃraïehi sÃsanaæ mussati: pariyattisÃsanam pi mussati, paÂipattisÃsanam pi mussati.
     Katamaæ pariyattisÃsanaæ? Yaæ tassa pariyÃpuÂaæ suttaæ geyyaæ veyyÃkaraïaæ gÃthà udÃnaæ itivuttakaæ jÃtakaæ abbhutadhammaæ vedallaæ, idaæ pariyattisÃsanaæ; taæ pi mussati parimussati paribÃhiro hotÅ ti, evam pi mussat' evÃpi sÃsanaæ.
     Katamaæ paÂipattisÃsanaæ? SammÃpaÂipadÃ, anulomapaÂipadÃ,


#<[page 144]>#
%<144                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 815>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  apaccanÅkapaÂipadÃ, anvatthapaÂipadÃ, dhammÃnudhammapaÂipadÃ, kusalesu paripÆrikÃritÃ, indriyesu guttadvÃratÃ, bhojane matta¤¤utÃ, jÃgariyÃnuyogo, satisampaja¤¤aæ, cattÃro satipaÂÂhÃnÃ, cattÃro sammappadhÃnÃ, cattÃro iddhippÃdÃ, pa¤c' indriyÃni, pa¤ca balÃni, satta bojjhaÇgÃ, ariyo aÂÂhaÇgiko maggo; idaæ paÂipattisÃsanaæ; taæ pi mussati parimussati, paribÃhiro hotÅ ti, evam pi mussat' evÃpi sÃsanaæ.
     Micchà ca paÂipajjatÅ ti. PÃïam pi hanati, adinnam pi Ãdiyati, sandhim pi chindati, nillopam pi harati, ekÃgÃrikam pi karoti, paripanthe pi tiÂÂhati, paradÃram pi gacchati, musà pi bhaïatÅ ti, micchà ca paÂipajjati.
     Etaæ tasmiæ anÃriyan ti etaæ tasmiæ puggale anariyadhammo bÃladhammo mÆÊhadhammo a¤¤Ãïadhammo amarÃvikkhepadhammo yadidaæ micchà paÂipadà ti, etaæ tasmiæ anÃriyaæ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Methunam anuyuttassa Metteyyà ti BhagavÃ
          mussat' evÃpi sÃsanaæ,
          micchà ca paÂipajjati, etaæ tasmiæ anÃriyan ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,7.3(=816): Eko pubbe caritvÃna methunaæ yo nisevati,
               yÃnaæ bhantaæ va taæ loke hÅnam Ãhu puthujjanaæ.  || Nidd_I.7:3 ||>$

     Eko pubbe caritvÃnà ti. DvÅhi kÃraïehi eko pubbe caritvÃna, pabbajjÃsaækhÃtena và gaïÃvavassaggatthena vÃ.
     Kathaæ pabbajjÃsaækhÃtena eko pubbe caritvÃna?
Sabbaæ gharÃvÃsapalibodhaæ chinditvÃ, puttadÃrapalibodhaæ chinditvÃ, ¤Ãtipalibodhaæ chinditvÃ, mittÃmaccapalibodhaæ chinditvÃ, sannidhipalibodhaæ chinditvÃ, kesamassuæ ohÃretvÃ, kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvÃ, agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajitvÃ, Ãki¤canabhÃvaæ upagantvÃ,


#<[page 145]>#
%<S.N. 816]               Tissametteyyasuttaniddeso.           145>%
eko carati viharati iriyati vattati pÃleti yapeti yÃpeti; evaæ pabbajjÃsaækhÃtena, eko pubbe caritvÃna.
     Kathaæ gaïÃvavassaggatthena eko pubbe caritvÃna?
So evaæ pabbajito samÃno eko ara¤¤avanapatthÃni pantÃni senÃsanÃni paÂisevati appasaddÃni appanigghosÃni vijanavÃtÃni manussarÃhaseyyakÃni paÂisallÃnasÃruppÃni.
So eko gacchati, eko tiÂÂhati, eko nisÅdati; eko seyyaæ kappeti, eko gÃmaæ piï¬Ãya pavisati, eko paÂikkamati, eko raho nisÅdati, eko caÇkamaæ adhiÂÂhÃti, eko carati, eko viharati iriyati vattati pÃleti yapeti yÃpeti; evaæ gaïÃvavassaggatthena, eko pubbe caritvÃna.
     Methunaæ yo nisevatÅ ti. Methunadhammo nÃma yo so asaddhammo . . . pe . . . taækÃraïà vuccati methunadhammo. Methunaæ yo nisevatÅ ti so aparena samayena Buddhaæ dhammaæ saæghaæ sikkhaæ paccakkhÃya hÅnÃyÃvattitvà methunadhammaæ sevati nisevati saæsevati paÂisevatÅ ti, methunaæ yo nisevati.
     YÃnaæ bhantaæ va taæ loke ti. YÃnan ti hatthiyÃnaæ assayÃnaæ goyÃnaæ ajayÃnaæ meï¬akayÃnaæ oÂÂhayÃnaæ kharayÃnaæ bhantaæ adantaæ akÃritam avinÅtam uppathaæ gaïhÃti, visamaæ khÃïum pi pÃsÃïam pi abhiruhati, yÃnam pi Ãrohakam pi bha¤jati, papÃte pi papatati. Yathà taæ bhantaæ yÃnaæ adantaæ akÃritaæ avinÅtaæ uppathaæ gaïhÃti, evam eva so vibbhantako bhantayÃnapaÂibhÃgo uppathaæ gaïhÃti: micchÃdiÂÂhiæ gaïhÃti . . . pe . . . micchÃsamÃdhiæ gaïhÃti. Yathà taæ bhantaæ yÃnaæ adantaæ akÃritaæ avinÅtaæ visamaæ khÃïum pi pÃsÃïam pi abhiruhati, evam eva so vibbhantako bhantayÃnapaÂibhÃgo visamaæ kÃyakammaæ abhiruhati, visamaæ vacÅkammaæ abhiruhati, visamaæ manokammaæ abhiruhati, visamaæ pÃïÃtipÃtaæ abhiruhati, visamaæ adinnÃdÃnaæ abhiruhati, visamaæ kÃmesu micchÃcÃraæ abhiruhati, visamaæ musÃvÃdaæ abhiruhati, visamaæ pisuïaæ vÃcaæ abhiruhati, visamaæ pharusaæ vÃcaæ abhiruhati, visamaæ samphappalÃpaæ abhiruhati,


#<[page 146]>#
%<146                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 816>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  visamaæ abhijjhaæ abhiruhati, visamaæ byÃpÃdaæ abhiruhati, visamaæ micchÃdiÂÂhiæ abhiruhati, visame saækhÃre abhiruhati, visame pa¤ca kÃmaguïe abhiruhati, visame nÅvaraïe abhiruhati. Yathà taæ bhantaæ yÃnaæ adantaæ akÃritaæ avinÅtaæ yÃnaæ pi Ãrohakam pi bha¤jati, evam eva so vibbhantako bhantayÃnapaÂibhÃgo niraye attÃnaæ bha¤jati, tiracchÃnayoniyà attÃnaæ bha¤jati, pittivisaye attÃnaæ bha¤jati, manussaloke attÃnaæ bha¤jati, devaloke attÃnaæ bha¤jati. Yathà taæ bhantaæ yÃnam adantaæ akÃritaæ avinÅtaæ papÃte pi papatati, evam eva so vibbhantako bhantayÃnapaÂibhÃgo jÃtipapÃtamhi pi papatati, jarÃpapÃtamhi pi papatati, byÃdhipapÃtamhi pi papatati, maraïapapÃtamhi pi papatati, sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsapapÃtamhi pi papatati. Loke ti apÃyaloke . . . pe . . . manussaloke ti, yÃnaæ bhantaæ va taæ loke.
     HÅnam Ãhu puthujjanan ti. Puthujjanà ti ken' atthena puthujjanÃ? Puthu kilese janentÅ ti puthujjanÃ, puthu avihatasakkÃyadiÂÂhikà ti puthujjanÃ, puthu satthÃrÃnaæ mukhullokikà ti puthujjanÃ, puthu sabbagatÅhi ÃvuÂà ti puthujjanÃ, puthu nÃnÃbhisaækhÃrehi abhisaækharontÅ ti puthujjanÃ, puthu nÃnÃ-oghehi vuyhantÅ ti puthujjanÃ, puthu nÃnÃsantÃpehi santappantÅ ti puthujjanÃ, puthu nÃnÃpariÊÃhehi paridayhantÅ ti puthujjanÃ, puthu pa¤casu kÃmaguïesu rattà giddhà gadhità mucchità ajjhosÃnà laggà laggità palibuddhà ti puthujjanÃ, puthu pa¤cahi nÅvaraïehi ÃvuÂà nivuÂà ophuÂà pihità paÂicchannà paÂikujjità ti puthujjanÃ. HÅnam Ãhu puthujjanan ti puthujjanaæ hÅnaæ nihÅnaæ omakaæ lÃmakaæ jatukkaæ parittan ti evam Ãhu evam Ãhaæsu evaæ kathenti evaæ bhaïanti evaæ dÅpayanti evaæ voharantÅ ti,


#<[page 147]>#
%<S.N. 817]               Tissametteyyasuttaniddeso.           147>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  hÅnam Ãhu puthujjanaæ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Eko pubbe caritvÃna methunaæ yo nisevati,
          yÃnaæ bhantaæ va taæ loke hÅnam Ãhu puthujjanan ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,7.4(=817): Yaso kittÅ ca yà pubbe hÃyat' evÃpi tassa sÃ,
               etam pi disvà sikkhetha methunaæ vippahÃtave.  || Nidd_I.7:4 ||>$

     Yaso kittÅ ca yà pubbe hÃyat' evÃpi tassa sà ti. Katamo yaso? Katamà kitti? Idh' ekacco pubbe samaïabhÃve sakkato hoti garukato mÃnito pÆjito apacito lÃbhÅ cÅvara{piï¬apÃta}senÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnaæ; ayaæ yaso.
     Katamà kitti? Idh' ekacco pubbe samaïabhÃve kittivaïïabhato hoti paï¬ito viyatto medhÃvÅ bahussuto cittakathÅ kalyÃïapaÂibhÃïo suttantiko ti và vinayadharo ti và dhammakathiko ti và Ãra¤¤iko ti và piï¬apÃtiko ti và paæsukÆliko ti vÃ, tecÅvariko ti và sapadÃnacÃriko ti và khalupacchÃbhattiko ti và nesajjiko ti và yathÃsanthatiko ti và paÂhamassa jhÃnassa lÃbhÅ ti và dutiyassa jhÃnassa lÃbhÅ ti và tatiyassa jhÃnassa lÃbhÅ ti và catutthassa jhÃnassa lÃbhÅ ti và ÃkÃsÃna¤cÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅ ti và vi¤¤Ãïa¤cÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅ ti và Ãki¤ca¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅ ti và nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅ ti vÃ; ayaæ kitti.
     Yaso kittÅ ca yà pubbe hÃyat' evÃpi tassa sà ti. Tassa aparena samayena Buddhaæ dhammaæ saæghaæ sikkhaæ paccakkhÃya hÅnÃyÃvattassa so ca yaso sà ca kitti hÃyati parihÃyati paridhaæsati paripatati antaradhÃyati vippalujjatÅ ti,


#<[page 148]>#
%<148                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 817>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  yaso kittÅ ca yà pubbe hÃyat' evÃpi tassa sÃ.
     Etam pi disvà sikkhetha methunaæ vippahÃtave ti.
Etan ti pubbe samaïabhÃve yaso kitti ca, aparabhÃge Buddhaæ dhammaæ saæghaæ sikkhaæ paccakkhÃya hÅnÃyÃvattassa ayaso ca akitti ca; etaæ sampattivipattiæ disvà passitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà ti, etam pi disvÃ. Sikkhethà ti tisso sikkhÃ, adhisÅlasikkhà adhicittasikkhà adhipa¤¤ÃsikkhÃ.
     Katamà adhisÅlasikkhÃ? Idha bhikkhu sÅlavà hoti, pÃtimokkhasaævarasaævuto viharati ÃcÃragocarasampanno, aïumattesu vajjesu bhayadassÃvÅ samÃdÃya sikkhati sikkhÃpadesu; khuddako sÅlakkhandho, mahanto sÅlakkhandho, sÅlaæ patiÂÂhà Ãdicaraïaæ saæyamo saævaro mukhaæ pamukhaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ samÃpattiyÃ. Ayaæ adhisÅlasikkhÃ.
     Katamà adhicittasikkÃ? Idha bhikkhu vivicc' eva kÃmehi, vivicca akusalehi dhammehi, savitakkaæ savicÃraæ vivekajaæ pÅtisukhaæ paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati, vitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà ajjhattaæ sampasÃdanaæ cetaso ekodibhÃvaæ avitakkaæ avicÃraæ samÃdhijaæ dutiyaæ jhÃnaæ, tatiyaæ jhÃnaæ, catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati. Ayaæ adhicittasikkhÃ.
     Katamà adhipa¤¤ÃsikkhÃ? Idha bhikkhu pa¤¤avà hoti, udayatthagÃminiyà pa¤¤Ãya samannÃgato ariyÃya nibbedhikÃya sammÃdukkhakkhayagÃminiyÃ; so idaæ dukkhan ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ dukkhasamudayo ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ dukkhanirodho ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadà ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ime Ãsavà ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ Ãsavasamudayo ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ Ãsavanirodho ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ ÃsavanirodhagÃminÅ paÂipadà ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti. Ayaæ adhipa¤¤ÃsikkhÃ.


#<[page 149]>#
%<S.N. 818]               Tissametteyyasuttaniddeso.           149>%
     Methunadhammo nÃma yo so asaddhammo . . . pe . . . taækÃraïà vuccati methunadhammo.
     Etam pi disvà sikkhetha methunaæ vippahÃtave ti methunadhammassa pahÃnÃya vÆpasamÃya paÂinissaggÃya paÂipassaddhiyà adhisÅlam pi sikkheyya, adhicittam pi sikkheyya, adhipa¤¤am pi sikkheyya. Imà tisso sikkhà Ãvajjento sikkheyya, jÃnanto sikkheyya, passanto sikkheyya, paccavekkhanto sikkheyya, cittaæ adhiÂÂhahanto sikkheyya, saddhÃya adhimuccanto sikkheyya, viriyaæ paggaïhanto sikkheyya, satiæ upaÂÂhapento sikkheyya, cittaæ samÃdahanto sikkheyya, pa¤¤Ãya pajÃnanto sikkheyya abhi¤¤eyyaæ abhijÃnanto sikkheyya, pari¤¤eyyaæ parijÃnanto sikkheyya, pahÃtabbaæ pajahanto sikkheyya, bhÃvetabbaæ bhÃvento sikkheyya, sacchikÃtabbaæ sacchikaronto sikkheyya Ãcareyya samÃcareyya samÃdÃya vatteyyà ti, etam pi disvà sikkhetha methunaæ vippahÃtave. Ten 'Ãha BhagavÃ.


          Yaso kittÅ ca yà pubbe hÃyat' evÃpi tassa sÃ,
          etam pi disvà sikkhetha methunaæ vippahÃtave ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,7.5(=818): Saækappehi pareto so kapano viya jhÃyati,
               sutvà paresaæ nigghosaæ maÇku hoti tathÃvidho.  || Nidd_I.7:5 ||>$

     Saækappehi pareto so kapaïo viya jhÃyatÅ ti. KÃmasaækappena byÃpÃdasaækappena vihiæsÃsaækappena diÂÂhisaækappena phuÂÂho pareto samohito samannÃgato pihito kapaïo viya mando viya momÆho viya jhÃyati pajjhÃyati nijjhÃyati avajjhÃyati. Yathà ulÆko rukkhasÃkhÃyaæ mÆsikaæ magayamÃno jhÃyati pajjhÃyati nijjhÃyati avajjhÃyati; yathà koÂÂhu nadÅtÅre macche magayamÃno jhÃyati pajjhÃyati nijjhayÃti avajjhÃyati;


#<[page 150]>#
%<150                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 818>%
yathà vilÃro sandhisamalasapaÇkatÅre mÆsikaæ magayamÃno jhÃyati pajjhÃyati nijjhÃyati avajjhÃyati; yathà gadrabho vahacchinno sandhisamalasapaÇkatÅre jhÃyati pajjhÃyati nijjhÃyati avajjhÃyati; evam eva so vibbhantako kÃmasaækappena byÃpÃdasaækappena vihiæsÃsaækappena diÂÂhisaækappena phuÂÂho pareto samohito samannÃgato pihito kapaïo viya mando viya momÆho viya jhÃyati pajjhÃyati nijjhÃyati avajjhÃyÃtÅ ti, saækappehi pareto so kapaïo viya jhÃyati.
     Sutvà paresaæ nigghosaæ maÇku hoti tathÃvidho ti.
Paresan ti upajjhÃyakà và Ãcariyakà và samÃnupajjhÃyakà và samÃnÃcariyakà và mittà và sandiÂÂhà và sambhattà và sahÃyà và codenti: Tassa te kho Ãvuso alÃbhÃ, tassa te dulladdhaæ; yaæ tvaæ evarÆpaæ uÊÃraæ satthÃraæ labhitvÃ, evaæ svÃkkhÃte dhammavinaye pabbajitvÃ, evarÆpaæ ariyagaïaæ labhitvÃ, hÅnassa methunadhammassa kÃraïà Buddhaæ dhammaæ saæghaæ sikkhaæ paccakkhÃya hÅnÃyÃvatto 'si; saddhà pi nÃma te nÃhosi kusalesu dhammesu, hiri pi nÃma te nÃhosi kusalesu dhammesu, ottappam pi nÃma te nÃhosi kusalesu dhammesu, viriyam pi nÃma te nÃhosi kusalesu dhammesu, sati pi nÃma te nÃhosi kusalesu dhammesu, pa¤¤Ã pi nÃma te nÃhosi kusalesu dhammesÆ ti tesaæ vacanaæ byappathaæ desanaæ anusÃsanaæ anusiÂÂhiæ sutvà suïitvà uggahetvà upadhÃrayitvà upalakkhayitvà maÇku hoti, pÅÊito ghaÂÂito byatthito domanassito hoti. TathÃvidho ti tathÃvidho tÃdiso tassaïÂhito tappakÃro tappaÂibhÃgo,


#<[page 151]>#
%<S.N. 819]               Tissametteyyasuttaniddeso.           151>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  yo so vibbhantako ti, sutvà paresaæ nigghosaæ maÇku hoti tathÃvidho. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Saækappehi pareto so kapaïo viya jhÃyati,
          sutvà paresaæ nigghosaæ maÇku hoti tathÃvidho ti.
_________________________________


  $<Sn_IV,7.6(=819): Atha satthÃni kurute paravÃdehi codito,
               esa khv-assa mahÃgedho, mosavajjaæ pagÃhati.  || Nidd_I.7:6 ||>$

     Atha satthÃni kurute paravÃdehi codito ti. Athà ti padasandhi padasaæsaggo padapÃripÆri akkharasamavÃyo bya¤janasiliÂÂhatà padÃnupubbatÃ-m-etaæ athà ti. SatthÃnÅ ti tÅïi satthÃni, kÃyasatthaæ vacÅsatthaæ manosatthaæ; tividhaæ kÃyaduccaritaæ kÃyasatthaæ, catubbidhaæ vacÅduccaritaæ vacÅsatthaæ, tividhaæ manoduccaritaæ manosatthaæ. ParavÃdehi codito ti upajjhÃyakehi và Ãcariyakehi và samÃnupajjhÃyakehi và samÃnÃcariyakehi và mittehi và sandiÂÂhehi và sambhatte i và sahÃyehi và codito, sampajÃnamusà bhÃsati:
Abhirato ahaæ bhante ahosiæ pabbajjÃya, mÃtà me posetabbÃ, tena 'mhi vibbhanto ti bhaïati; pità me posetabbo tena 'mhi vibbhanto ti bhaïati; bhÃtà me posetabbo, bhaginÅ me posetabbÃ, putto me posetabbo, dhÅtà me posetabbÃ, mittà me posetabbÃ, amaccà me posetabbÃ, ¤Ãtakà me posetabbÃ, ¤ÃtisÃlohità me posetabbÃ, tena 'mhi vibbhanto ti bhaïati vacÅsatthaæ karoti saækaroti janeti sa¤janeti nibbatteti abhinibbattetÅ ti, atha satthÃni kurute paravÃdehi codito.
     Esa khv -assa mahÃgedho ti. Eso kho assa mahÃgedho mahÃvanaæ mahÃgahaïaæ mahÃkantÃro mahÃvisamo mahÃkuÂilo mahÃpaÇko mahÃpalipo mahÃpalibodho mahÃbandhanaæ yadidaæ sampajÃnamusÃvÃdo ti,


#<[page 152]>#
%<152                           AÂÂhakavaggo.                  [S.N. 819>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  esa khv-assa mahÃgedho.
     Mosavajjaæ pagÃhatÅ ti. Mosavajjaæ vuccati musÃvÃdo.
Idh' ekacco sabhaggato và parisaggato và ¤Ãtimajjhagato và pÆgamajjhagato và rÃjakulamajjhagato và abhinÅto sakkhipuÂÂho: ehi bho purisa yaæ jÃnÃsi taæ vadehÅ ti. So ajÃnaæ và Ãha jÃnÃmÅ ti, jÃnaæ và Ãha na jÃnÃmÅ ti, apassaæ và Ãha passÃmÅ ti, passaæ và Ãha na passÃmÅ ti, iti attahetu và parahetu và Ãmisaki¤cikkhahetu và sampajÃnamusà bhÃsati; idaæ vuccati mosavajjam.
     Api ca tÅh' ÃkÃrehi musÃvÃdo hoti; pubb' ev' assa hoti musà bhaïissan ti, bhaïantassa hoti musà bhaïÃmÅ ti, bhaïitassa hoti musà mayà bhaïitan ti; imehi tÅh' ÃkÃrehi musÃvÃdo hoti. Api ca catÆh' ÃkÃrehi pa¤cah' ÃkÃrehi chah' ÃkÃrehi sattah' Ãkarehi aÂÂhah' ÃkÃrehi musÃvÃdo hoti: pubb' ev' assa hoti musà bhaïissan ti, bhaïantassa hoti musà bhaïÃmÅ ti, bhaïitassa hoti musà mayà bhaïitan ti, vinidhÃya diÂÂhiæ, vinidhÃya khantim, vinidhÃya ruciæ, vinidhÃya sa¤¤aæ, vinidhÃya bhÃvaæ, imehi aÂÂhah' ÃkÃrehi musÃvÃdo hoti. Mosavajjaæ pagÃhatÅ ti mosavajjaæ pagÃhati ogÃhati ajjhogÃhati pavisatÅ ti, mosavajjaæ pagÃhati. Ten' Ãha BhagavÃ:


#<[page 153]>#
%<S.N. 820]               Tissametteyyasuttaniddeso.           153>%

          Atha satthÃni kurute paravÃdehi codito,
          esa khv-assa mahÃgedho, mosavajjaæ pagÃhatÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,7.7(=820): Paï¬ito ti sama¤¤Ãto ekacariyaæ adhiÂÂhito,
               athÃpi methune yutto mando va parikissati.  || Nidd_I.7:7 ||>$

     Paï¬ito ti sama¤¤Ãto ti idh' ekacco pubbe samaïabhÃve kittivaïïabhato hoti paï¬ito viyatto medhÃvÅ bahussuto cittakathÅ kalyÃïapatibhÃïo suttantiko ti và vinayadharo ti và dhammakathiko ti và . . . pe . . . nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅ ti và evaæ ¤Ãto hoti sa¤¤Ãto sama¤¤Ãto ti, paï¬ito ti sama¤¤Ãto.
     Ekacariyaæ adhiÂÂhito ti dvÅhi kÃraïehi ekacariyaæ adhiÂÂhito pabbajjÃsaækhÃtena và gaïÃvavassaggatthena vÃ.
     Kathaæ pabbajjÃsaækhÃtena ekacariyaæ adhiÂÂhito?
Sabbaæ gharÃvÃsapalibodhaæ chinditvà . . . pe . . . evaæ pabbajjÃsaækhÃtena ekacariyaæ adhiÂÂhito.
     Kathaæ gaïÃvavassaggatthena ekacariyaæ adhiÂÂhito?
So evaæ pabbajito samÃno eko ara¤¤avanapatthÃni pantÃni . . . pe . . . evaæ gaïÃvavassaggatthena ekacariyaæ adhiÂÂhito ti, ekacariyaæ adhiÂÂhito.
     AthÃpi methune yutto ti. Methunadhammo nÃma yo so asaddhammo . . . pe . . . taækÃraïà vuccati methunadhammo. AthÃpi methune yutto ti so aparena samayena Buddhaæ dhammaæ saæghaæ sikkhaæ paccakkhÃya hÅnÃyÃvattitvà methunadhamme yutto payutto ayutto samÃyutto ti, athÃpi methune yutto.
     Mando va parikissatÅ ti kapaïo viya momÆho viya kissati parikissati parikilissati,


#<[page 154]>#
%<154                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 820>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  pÃïam pi hanati, adinnam pi Ãdiyati, sandhim pi chindati, nillopam pi harati, ekÃgÃrikam pi karoti, paripanthe pi tiÂÂhati, paradÃram pi gacchati, musà pi bhaïati, evam pi kissati parikissati parikilissati. Tam enaæ rÃjÃno gahetvà vividhà kammakÃraïà kÃrenti: kasÃhi pi tÃÊenti, vettehi pi tÃÊenti, a¬¬hadaï¬akehi pi tÃÊenti, hattham pi chindanti, pÃdam pi chindanti, hatthapÃdam pi chindanti, kaïïam pi chindanti, nÃsam pi chindanti, kaïïanÃsam pi chindanti, vilaÇgathÃlikam pi karonti, saækhamuï¬ikam pi karonti, rÃhumukham pi karonti, jotimÃlikam pi karonti, hatthapajjotikam pi karonti, erakavattikam pi karonti, cÅrakavÃsikam pi karonti, eïeyyakam pi karonti, baÊisamaæsikam pi karonti, kahÃpaïakam pi karonti, khÃrÃpatacchikam pi karonti, palighaparivattikam pi karonti, palÃlapÅÂhakam pi karonti, tattena pi telena osi¤canti, sunakhehi pi khÃdÃpenti, jÅvantam pi sÆle uttÃsenti, asinà pi sÅsaæ chindanti; evam pi kissati parikissati parikilissati. Athavà kÃmataïhÃya abhibhÆto pariyÃdiïïacitto bhoge pariyesanto nÃvÃya mahÃsamuddaæ pakkhandati, sÅtassa purakkhato, uïhassa purakkhato, ¬aæsamakasavÃtÃtapasiriæsapasamphassehi rissamÃno khuppipÃsÃya pÅÊiyamÃno Gumbaæ gacchati, Takkolaæ gacchati, Takkasilaæ gacchati, KÃlamukhaæ gacchati, MaraïapÃraæ gacchati, VesuÇgaæ gacchati, VerÃpathaæ gacchati, Javaæ gacchati, Tamaliæ gacchati, VaÇgam gacchati, EÊavaddanaæ gacchati,


#<[page 155]>#
%<S.N. 820]               Tissametteyyasuttaniddeso.           155>%
SuvaïïakÆÂaæ gacchati, SuvaïïabhÆmiæ gacchati, Tambapaïïiæ gacchati, SuppÃraæ gacchati, Bharukacchaæ gacchati, SuraÂÂhaæ gacchati, AÇgaïekaæ gacchati, GaÇgaïaæ gacchati, ParamagaÇgaïaæ gacchati, Yonaæ gacchati, Paramayonaæ gacchati, Allasandaæ gacchati, MarukantÃraæ gacchati, Jaïïupathaæ gacchati, Ajapathaæ gacchati, Meï¬apathaæ gacchati, SaÇkupathaæ gacchati, Chattapathaæ gacchati, Vaæsapathaæ gacchati, Sakuïapathaæ gacchati, MÆsikapathaæ gacchati, Daripathaæ gacchati, VettÃdhÃraæ gacchati; evam pi kissati parikissati parikilissati. Pariyesanto na labhati, alÃbhamÆlakam pi dukkhadomanassaæ {paÂisaævedeti}; evam pi kissati parikissati parikilissati. Pariyesanto labhati, laddhà ca ÃrakkhamÆlakam pi dukkhadomanassaæ {paÂisaævedeti}: Kin ti me bhoge n' eva rÃjÃno hareyyuæ, na corà hareyyuæ, na aggi ¬aheyya, na udakaæ vaheyya, na appiyà dÃyÃdà hareyyun ti; tassa evaæ rakkhato gopayato te bhogà vippalujjanti, so vippayogamÆlakam pi dukkhadomanassaæ {paÂisaævedeti}; evam pi kissati parikissati parikilissatÅ ti,


#<[page 156]>#
%<156                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 820>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  athÃpi methune yutto mando va parikissati. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Paï¬ito ti sama¤¤Ãto ekacariyaæ adhiÂÂhito,
          athÃpi methune yutto mando va parikissatÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,7.8(=821): Etam ÃdÅnavaæ ¤atvà muni pubbÃpare idha,
               ekacariyaæ daÊhaæ kayirÃ, na nisevetha methunaæ.  || Nidd_I.7:8 ||>$

     Etam ÃdÅnavaæ ¤atvà muni pubbÃpare idhà ti. Etan ti pubbe samaïabhÃve yaso ca kitti ca, aparabhÃge Buddhaæ dhammaæ saæghaæ sikkhaæ paccakkhÃya hÅnÃyÃvattassa ayaso ca akitti ca, etaæ sampattivipattiæ ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ.
MunÅ ti. Monaæ vuccati ¤Ãïaæ, yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . saÇgajÃlam aticca so muni. Idhà ti imissà diÂÂhiyÃ, imissà khantiyÃ, imissà ruciyÃ, imasmiæ ÃdÃye, imasmiæ dhamme, imasmiæ vinaye, imasmiæ dhammavinaye, imasmiæ pÃvacane, imasmiæ brahmacariye, imasmiæ satthusÃsane, imasmiæ attabhÃve, imasmiæ manussaloke ti, etam ÃdÅnavaæ ¤atvà muni pubbÃpare idha.
     Ekacariyaæ daÊhaæ kayirà ti dvÅhi kÃraïehi ekacariyaæ daÊhaæ kareyya, pabbajjÃsaækhÃtena và gaïÃvavassaggatthena vÃ.
     Kathaæ pabbajjÃsaækhÃtena ekacariyaæ daÊhaæ kareyya? Sabbaæ gharÃvÃsapalibodhaæ chinditvÃ, puttadÃrapalibodhaæ chinditvÃ, ¤Ãtipalibodhaæ chinditvÃ, mittÃmaccapalibodhaæ chinditvÃ, sannidhipalibodhaæ chinditvÃ, kesamassuæ ohÃretvÃ, kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvÃ, agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajitvÃ, aki¤canabhÃvaæ upagantvÃ, eko careyya vihareyya iriyeyya vatteyya pÃleyya yapeyya yÃpeyya;


#<[page 157]>#
%<S.N. 822]               Tissametteyyasuttaniddeso.           157>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evaæ pabbajjÃsaækhÃtena ekacariyaæ daÊhaæ kareyya.
     Kathaæ gaïÃvavassaggatthena ekacariyaæ daÊhaæ kareyya? So evaæ pabbajito samÃno eko ara¤¤avanapatthÃni pantÃni senÃsanÃni patiseveyya appasaddÃni appanigghosÃni vijanavÃtÃni manussarÃhaseyyakÃni paÂisallÃnasÃruppÃni; so eko gaccheyya, eko tiÂÂheyya, eko nisÅdeyya, eko seyyaæ kappeyya, eko gÃmaæ piï¬Ãya paviseyya, eko paÂikkameyya, eko raho nisÅdeyya, eko caÇkamaæ adhiÂÂheyya, eko careyya vihareyya iriyeyya vatteyya pÃleyya yapeyya yÃpeyya; evaæ gaïÃvavassaggatthena ekacariyaæ daÊhaæ kareyyà ti.
     Ekacariyaæ daÊhaæ kareyya, thiraæ kareyya, daÊhasamÃdÃno assa avaÂÂhitasamÃdÃno kusalesu dhammesÆ ti, ekacariyaæ daÊhaæ kayirÃ.
     Na nisevetha methunan ti. Methunadhammo nÃma yo so asaddhammo gÃmadhammo . . . pe . . . taækÃraïà vuccati methunadhammo. Methunadhammaæ na seveyya, na niseveyya, na saæseveyya, na paÂiseveyya, na careyya, na samÃcareyya, na samÃdÃya vatteyà ti, na nisevetha methunam. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Etam ÃdÅnavaæ ¤atvà muni pubbÃpare idha,
          ekacariyaæ daÊhaæ kayirÃ, na nisevetha methunan ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,7.9(=822): Viveka¤ ¤eva sikkhetha, etad ariyÃnam uttamaæ;
               tena settho na ma¤¤etha, sa ve nibbÃnasantike.  || Nidd_I.7:9 ||>$

     Viveka¤ ¤eva sikkhethà ti. Viveko ti tayo vivekÃ, kÃyaviveko cittaviveko upadhiviveko.


#<[page 158]>#
%<158                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 822>%
     Katamo kÃyaviveko? . . . pe . . . ayaæ upadhiviveko.
KÃyaviveko ca vÆpakaÂÂhakÃyÃnaæ nekkhammÃbhiratÃnaæ; cittaviveko ca parisuddhacittÃnaæ paramavodÃnapattÃnaæ; upadhiviveko ca nirupadhÅnaæ puggalÃnaæ visaækhÃragatÃnaæ.
     Sikkhà ti tisso sikkhÃ, adhisÅlasikkhà adhicittasikkhà adhipa¤¤Ãsikkhà . . . pe . . . ayaæ adhipa¤¤ÃsikkhÃ.
     Viveka¤ ¤eva sikkhethà ti viveka¤ ¤eva sikkheyya Ãcareyya samÃcareyya samÃdÃya vatteyyà ti, viveka¤ ¤eva sikkhetha.
     Etad ariyÃnam uttaman ti. Ariyà vuccanti Buddhà ca buddhasÃvakà ca paccekabuddhà ca. AriyÃnaæ etaæ aggaæ seÂÂhaæ viseÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaraæ, yadidaæ vivekacariyà ti, etad ariyÃnam uttamaæ.
     Tena seÂÂho na ma¤¤ethà ti tÃya vivekacariyÃya uïïatiæ na kareyya, uïïamaæ na kareyya, mÃnaæ na kareyya, thambhaæ na kareyya, na tena mÃnaæ janeyya, bandhaæ na kareyya, na tena thaddho assa patthaddho paggahitasiro ti, tena seÂÂho na ma¤¤etha.
     Sa ve nibbÃnasantike ti so nibbÃnassa santike sÃmantà Ãsanne avidÆre upakaÂÂhe ti, sa ve nibbÃnasantike.
Ten' Ãha BhagavÃ:

          Viveka¤ ¤eva sikkhetha, etad ariyÃnam uttamaæ;
          tena seÂÂho na ma¤¤etha, sa ve nibbÃnasantike ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,7.10(=823): Rittassa munino carato kÃmesu anapekkhino
               oghatiïïassa pihayanti kÃmesu gadhità pajÃ.  || Nidd_I.7:10 ||>$

     Rittassa munino carato ti. Rittassà ti rittassa vivittassa pavivittassa,


#<[page 159]>#
%<S.N. 823]               Tissametteyyasuttaniddeso.           159>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  kÃyaduccaritena rittassa vivittassa pavivittassa, vacÅduccaritena manoduccaritena rÃgena dosena mohena kodhena upanÃhena makkhena paÊÃsena issÃya macchariyena mÃyÃya sÃÂheyyena thambhena sÃrambhena mÃnena atimÃnena madena pamÃdena sabbakilesehi sabbaduccaritehi sabbadarathehi sabbapariÊÃhehi sabbasantÃpehi sabbÃkusalÃbhisaækhÃrehi rittassa vivittassa pavivittassa.
Munino ti monaæ vuccati ¤Ãïaæ,yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . saÇgajÃlam aticca so muni. Carato ti carato viharato iriyato vattato pÃlayato yapayato yÃpayato ti, rittassa munino carato.
     KÃmesu anapekkhino ti. KÃmà ti uddÃnato dve kÃmÃ, vatthukÃmà ca kilesakÃmà ca . . . pe . . . ime vuccanti vatthukÃmà . . . pe . . . ime vuccanti kilesakÃmÃ.
VatthukÃme parijÃnitvÃ, kilesakÃme pahÃya pajahitvà vinoditvà byantÅkaritvà anabhÃvaæ gamitvÃ, kÃmesu anapekkhavÃ, cattakÃmo vantakÃmo muttakÃmo pahÅnakÃmo paÂinissaÂÂhakÃmo vÅtarÃgo vantarÃgo muttarÃgo pahÅnarÃgo patinissaÂÂharÃgo nicchÃto nibbuto sÅtibhÆto {sukhapaÂisaævedÅ} brahmabhÆtena attanà viharatÅ ti, kÃmesu anapekkhino.
     Oghatiïïassa pihayanti kÃmesu gadhità pajà ti. Pajà ti sattÃdhivacanaæ. Pajà kÃmesu rattà giddhà gadhità mucchità ajjhopannà laggà laggità palibuddhÃ, tà kÃmoghaæ tiïïassa, bhavoghaæ tiïïassa, diÂÂhoghaæ tiïïassa, avijjoghaæ tiïïassa, sabbasaækhÃrapathaæ tiïïassa uttiïïassa nitiïïassa atikkantassa samatikkantassa vÅtivattassa pÃragatassa pÃrappattassa antagatassa antappattassa koÂigatassa koÂippattassa pariyantagatassa pariyantappattassa vosÃnagatassa vosÃnappattassa tÃïagatassa tÃïappattassa leïagatassa leïappattassa saraïagatassa saraïappattassa abhayagatassa abhayappattassa accutagatassa accutappattassa amatagatassa amatappattassa nibbÃnagatassa nibbÃnappattassa icchanti sÃdiyanti patthayanti pihayanti abhijappanti.


#<[page 160]>#
%<160                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 823>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Yathà iïÃyikà Ãnaïyaæ patthenti pihayanti, yathà ÃbÃdhikà Ãrogyam patthenti pihayanti, yathà bandhanabandhà bandhanamokkhaæ patthenti pihayanti, yathà dÃsà bhujissaæ patthenti pihayanti, yathà kantÃraddhÃnaæ pakkhannà khemantabhÆmiæ patthenti pihayanti; evam eva pajà kÃmesu rattà giddhà gadhità mucchità ajjhopannà laggà laggità palibuddhÃ, tà kÃmoghatiïïassa bhavoghatiïïassa . . . pe . . . nibbÃnagatassa nibbÃnappattassa icchanti sÃdiyanti patthayanti pihayanti abhijappantÅ ti, oghatiïïassa pihayanti kÃmesu gadhità pajÃ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Rittassa munino carato kÃmesu anapekkhino
          oghatiïïassa pihayanti kÃmesu gadhità pajà ti.


             SATTAMO TISSAMETTEYYASUTTANIDDESO NITTHITO.


#<[page 161]>#
%<                                   161>%
                         AèèHAMO PASôRASUTTANIDDESO

  $<Sn_IV,.(=824): Idh' eva suddhiæ iti vÃdiyanti,
               nä¤esu dhammesu visuddhim Ãhu,
               yaæ nissitÃ, tattha subhà vadÃnÃ
               paccekasaccesu puthÆ niviÂÂhÃ.  || Nidd_I.8:1 ||>$

     Idh' eva suddhiæ iti vÃdiyantÅ ti. Idh' eva suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharanti: sassato loko, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharanti, asassato loko, antavà loko, anantavà loko, taæ jÅvaæ taæ sarÅraæ, a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅraæ, hoti tathÃgato paraæmaraïÃ, na hoti tathÃgato paraæmaraïÃ, hoti ca na ca hoti tathÃgato {paraæmaraïÃ}, n' eva hoti na na hoti tathÃgato {paraæmaraïÃ}, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharantÅ ti, idh' eva suddhiæ iti vÃdiyanti.
     Nä¤esu dhammesu visuddhim ÃhÆ ti. Attano satthÃraæ dhammakkhÃnaæ gaïaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ Âhapetvà sabbe paravÃde khipanti ukkhipanti parikkhipanti: so satthà na sabba¤¤Æ, dhammo na svÃkkhÃto, gaïo na supaÂipanno, diÂÂhi na bhaddikÃ, paÂipadà na supa¤¤attÃ,


#<[page 162]>#
%<162                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 824>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  maggo na niyyÃniko; n' atth' ettha suddhi và visuddhi và parisuddhi và mutti và vimutti và parimutti vÃ; n' atth' ettha sujjhanti và visujjhanti và parisujjhanti và muccanti và vimuccanti và parimuccanti và hÅnà nihÅnà omakà lÃmakà jatukkà parittà ti evam Ãhaæsu evaæ kathenti evaæ bhaïanti evaæ dÅpayanti evaæ voharantÅ ti, nä¤esu dhammesu visuddhim Ãhu.
     Yaæ nissità tattha subhà vadÃnà ti. Yaæ nissità ti.
Yaæ satthÃraæ dhammakkhÃnaæ gaïaæ diÂÂhim paÂipadaæ maggaæ nissità sannissità allÅnà upagatà ajjhosità adhimuttÃ. Tatthà ti sakÃya diÂÂhiyà sakÃya khantiyà sakÃya ruciyà sakÃya laddhiyÃ. Subhà vadÃnà ti subhavÃdà sobhaïavÃdà paï¬itavÃdà dhÅravÃdà ¤ÃïavÃdà hetuvÃdà lakkhaïavÃdà kÃraïavÃdà ÂhÃnavÃdà sakÃya laddhiyà ti, yaæ nissità tattha subhà vadÃnÃ.
     Paccekasaccesu puthÆ niviÂÂhà ti. PuthÆ samaïabrÃhmaïà puthupaccekasaccesu niviÂÂhà patiÂÂhità allÅnà upagatà ajjhosità adhimuttÃ: sassato loko, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti niviÂÂhà patiÂÂhità allÅnà upagatà ajjhosità adhimuttÃ, assassato loko . . . pe . . . n' eva hoti na na hoti tathÃgato {paraæmaraïÃ}, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti niviÂÂhà patiÂÂhità allÅnà upagatà ajjhosità adhimuttà ti, paccekasaccesu puthÆ niviÂÂhÃ.
Ten' Ãha BhagavÃ:

Idh' eva suddhiæ iti vÃdiyanti,
               nä¤esu dhammesu visuddhim Ãhu,
               yaæ nissitÃ, tattha subhà vadÃnÃ
               paccekasaccesu puthÆ niviÂÂhà ti.


#<[page 163]>#
%<S.N. 825]                   PasÆrasuttaniddeso.              163>%

  $<Sn_IV,8.2(=825): Te vÃdakÃmà parisaæ vigayha
               bÃlaæ dahanti mithu a¤¤ama¤¤aæ,
               vadanti te a¤¤asità kathojjaæ
               pasaæsakÃmà kusalà vadÃnÃ.  || Nidd_I.8:2 ||>$

     Te vÃdakÃmà parisaæ vigayhà ti. Te vÃdakÃmà ti te vÃdakÃmà vÃdatthikà vÃdÃdhippÃyà vÃdapurekkhÃrà vÃdapariyesanaæ carantÃ. Parisaæ vigayhà ti khattiyaparisaæ brÃhmaïaparisaæ gahapatiparisaæ samaïaparisaæ vigayha ogayha ajjhogahetvà pavisitvà ti, te vÃdakÃmà parisaæ vigayha.
     BÃlaæ dahanti mithu a¤¤ama¤¤an ti. MithÆ ti dve janà dve kalahakÃrakà dve bhaï¬anakÃrakà dve bhassakÃrakà dve vivÃdakÃrakà dve adhikaraïakÃrakà dve vÃdino dve sallÃpakÃ, te a¤¤ama¤¤aæ bÃlato hÅnato nihÅnato omakato lÃmakato jatukkato parittato dahanti passanti dakkhanti olokenti nigghÃyanti upaparikkhantÅ ti, bÃlaæ dahanti mithu a¤¤ama¤¤aæ.
     Vadanti te a¤¤asità kathojjan ti. A¤¤aæ satthÃraæ dhammakkhÃnaæ gaïaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ nissità sannissità allÅnà upagatà ajjhosità adhimuttÃ.
Kathojjaæ vuccati kalaho bhaï¬anaæ viggaho vivÃdo medhagaæ; athavà kathojjan ti anojavantÅ sà kathÃ.
Kathojjaæ vadanti, kalahaæ vadanti, bhaï¬anaæ vadanti, viggahaæ vadanti, vivÃdaæ vadanti, medhagaæ vadanti bhaïanti dÅpayanti voharantÅ ti, vadanti te a¤¤asità kathojjaæ.
     PasaæsakÃmà kusalà vadÃnà ti. PasaæsakÃmà ti pasaæsakÃmà pasaæsatthikà pasaæsÃdhippÃyà pasaæsapurekkhÃrà pasaæsapariyesanaæ carantÃ. Kusalà vadÃnà ti kusalavÃdà paï¬itavÃdà dhÅravÃdà ¤ÃïavÃdà hetuvÃdà lakkhaïavÃdà kÃraïavÃdà ÂhÃnavÃdà sakÃya laddhiyà ti,


#<[page 164]>#
%<164                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 825>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  pasaæsakÃmà kusalà vadÃnÃ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Te vÃdakÃmà parisaæ vigayha
          bÃlaæ dahanti mithu a¤¤ama¤¤aæ,
          vadanti te a¤¤asità kathojjaæ
          pasaæsakÃmà kusalà vadÃnà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,8.3(=826): Yutto kathÃyaæ parisÃya majjhe
               pasaæsam icchaæ vinighÃti hoti,
               apÃhatasmiæ pana maÇku hoti,
               nindÃya so kuppati randhamesÅ.  || Nidd_I.8:3 ||>$

     Yutto kathÃyaæ parisÃya majjhe ti. KhattiyaparisÃya và brÃhmaïaparisÃya và gahapatiparisÃya và samaïaparisÃya và majjhe attano kathÃyaæ yutto payutto Ãyutto samÃyutto sampayutto kathetun ti, yutto kathÃyaæ parisÃya majjhe.
     Pasaæsam icchaæ vinighÃti hotÅ ti. Pasaæsam icchan ti pasaæsaæ thomanaæ kittiæ vaïïahÃriyaæ icchanto sÃdiyanto patthayanto pihayanto abhijappanto. VinighÃti hotÅ ti pubb' eva sallÃpà kathaækathÅ vinighÃti hoti: Jayo nu kho me bhavissati, parÃjayo nu kho me bhavissati?
kathaæ niggahaæ karissÃmi? kathaæ patikammaæ karissÃmi? kathaæ visesaæ karissÃmi? kathaæ paÂivisesaæ karissÃmi? kathaæ Ãvedhiyaæ karissÃmi?
kathaæ nibbedhiyaæ karissÃmi? kathaæ chedaæ karissÃmi? kathaæ maï¬alaæ karissÃmÅ? ti. Evaæ pubb' eva sallÃpà kathaækathÅ vinighÃti hotÅ ti, pasaæsam icchaæ vinighÃti hoti.
     ApÃhatasmiæ pana maÇku hotÅ ti. Ye te pa¤havÅmaæsakà pÃrisajjà pÃsanikà te apaharanti,


#<[page 165]>#
%<S.N. 826]                  PasÆrasuttaniddeso.               165>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  atthÃpagataæ bhaïitan ti atthato apaharanti, bya¤janÃpagataæ bhaïitan ti bya¤janato apaharanti, atthabya¤janÃpagataæ bhaïitan ti atthabya¤janato apaharanti; attho te dunnÅto, bya¤janan te duropitaæ, atthabya¤janan te dunnÅtaæ duropitaæ, niggaho te akato, patikamman te dukkaÂaæ, viseso te akato, paÂiviseso te dukkaÂo, Ãvedhiyà te akatÃ, nibbedhiyà te dukkaÂÃ, chedo te akato, maï¬alan te dukkaÂaæ dukkathitaæ dubbhaïitaæ dullapitaæ duruttaæ dubbhÃsitan ti apaharanti. ApÃhatasmiæ pana maÇku hotÅ ti apÃhatasmiæ maÇku hoti, pÅlito ghaÂÂito byatthito domanassito hotÅ ti, apÃhatasmiæ pana maÇku hoti.
     NindÃya so kuppati randhamesÅ ti. NindÃyà ti nindÃya garahÃya akittiyà avaïïahÃrikÃya. KuppatÅ ti kuppati byÃpajjati patitthÅyati kopa¤ ca dosa¤ ca apaccaya¤ ca pÃtukarotÅ ti nindÃya so kuppati. RandhamesÅ ti randhamesÅ virandhamesÅ aparandhamesÅ khalitamesÅ gaÊitamesÅ vivaramesÅ ti, nindÃya so kuppati randhamesÅ ti. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Yutto kathÃyaæ parisÃya majjhe
          pasaæsam icchaæ vinighÃti hoti,
          apÃhatasmiæ pana maÇku hoti,
          nindÃya so kuppati randhamesÅ ti.

_________________________________


#<[page 166]>#
%<166                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 827>%

  $<Sn_IV,8.4(=827): Yam assa vÃdaæ parihÅnam Ãhu
               apÃhataæ pa¤havimaæsakà ye,
               paridevatÅ socati hÅnavÃdo,
               upaccagà man ti anutthunÃti.  || Nidd_I.8:4 ||>$

     Yam assa vÃdaæ parihÅnam ÃhÆ ti. Yaæ tassa vÃdaæ hÅnaæ nihÅnam parihÅnaæ parihÃpitaæ na paripÆritaæ evam Ãhaæsu evaæ kathenti evaæ bhaïanti evaæ dÅpayanti evaæ voharantÅ ti, yam assa vÃdaæ parihÅnam Ãhu.
     ApÃhataæ pa¤havimaæsakà ye ti. Ye te pa¤havÅmaæsakà pÃrisajjà pÃsanikà te apaharanti, atthÃpagataæ bhaïitan ti atthato apaharanti, bya¤janÃpagataæ bhaïitan ti bya¤janato apaharanti, atthabya¤janÃpagataæ bhaïitan ti atthabya¤janato apaharanti, attho te dunnÅto, bya¤janaæ te duropitaæ, atthabya¤janaæ te dunnÅtaæ duropitaæ, niggaho te akato, patikamman te dukkaÂaæ, viseso te akato, paÂiviseso te dukkaÂo, Ãvedhiyà te akatÃ, nibbedhiyà te dukkaÂÃ, chedo te akato, maï¬alaæ te dukkaÂaæ dukkathitaæ dubbhaïitaæ dullapitaæ duruttaæ dubbhÃsitan ti apaharantÅ ti, apÃhataæ pa¤havimaæsakà ye.
     Paridevati socati hÅnavÃdo ti. ParidevatÅ ti a¤¤aæ mayà Ãvajjitaæ, a¤¤aæ cintitaæ, a¤¤aæ upadhÃritaæ, a¤¤aæ upalakkhitaæ; so mahÃpakkho mahÃpariso mahÃparivÃro parisà cÃyaæ vaggà na samaggÃ, samaggÃya hotu kathÃsallÃpo, puna bha¤jissÃmÅ ti yo evarÆpo vÃcÃpalÃpo vippalÃpo lÃlappo lÃlappÃyanà lÃlappÃyitattan ti, paridevati.
SocatÅ ti tassa jayo ti socati, mayhaæ parÃjayo ti socati, tassa lÃbho ti socati, mayhaæ alÃbho ti socati, tassa yaso ti socati, mayhaæ ayaso ti socati, tassa pasaæsà ti socati, mayhaæ nindà ti socati, tassa sukhan ti socati, mayhaæ dukkhan ti socati; so sakkato garukato mÃnito pÆjito apacito lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnaæ, aham asmi asakkato agarukato amÃnito apÆjito anapacito na lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnan ti socati kilamati paridevati urattÃÊiæ kandati sammohaæ ÃpajjatÅ ti paridevati socati.


#<[page 167]>#
%<S.N. 828]                   PasÆrasuttaniddeso.              167>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  HÅnavÃdo ti hÅnavÃdo nihÅnavÃdo parihÅnavÃdo parihÃpitavÃdo na paripÆrivÃdo ti, paridevati socati hÅnavÃdo.
     Upaccagà man ti anutthunÃtÅ ti. So maæ vÃdena vÃdaæ accagà upaccagà atikkanto samatikkanto vÅtivatto ti evam pi upaccagà man ti; athavà vÃdena vÃdaæ abhibhavitvà ajjhottharitvà pariyÃditvà madditvà carati viharati iriyati vattati pÃleti yapeti yÃpetÅ ti, evam pi upaccagà man ti.
Anutthunà vuccati vÃcÃpalÃpo vippalÃpo lÃlappo lÃlappÃyanà lÃlappÃyitattan ti, upaccagà man ti anutthunÃti.
Ten Ãha BhagavÃ:

          Yam assa vÃdaæ parihÅnam Ãhu
          apÃhataæ pa¤havimaæsakà ye,
          paridevati socati hÅnavÃdo,
          upaccagà man ti anutthunÃtÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,8.5(=828): Ete vivÃdà samaïesu jÃtÃ,
               etesu ugghÃtinighÃti hoti,
               etam pi disvà virame kathojjaæ,
               na h' a¤¤ad-atth' atthi pasaæsalÃbhÃ.  || Nidd_I.8:5 ||>$

     Ete vivÃdà samaïesu jÃtà ti. Samaïà ti ye keci ito bahiddhà paribbÃjupagatà paribbÃjakasamÃpannÃ. Ete diÂÂhikalahà diÂÂhibhaï¬anà diÂÂhiviggahà diÂÂhivivÃdà diÂÂhimedhagà samaïesu jÃtà sa¤jÃtà nibbattà abhinibbattà pÃtubhÆtà ti, ete vivÃdà samaïesu jÃtÃ.
     Etesu ugghÃtinighÃti hotÅ ti. JayaparÃjayo hoti, lÃbhÃlÃbho hoti, yasÃyaso hoti, nindÃpasaæsà hoti, sukhadukkhaæ hoti,


#<[page 168]>#
%<168                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 828>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  somanassadomanassaæ hoti, iÂÂhÃniÂÂhaæ hoti, anunayapatighaæ hoti, ugghÃtinighÃti hoti, anurodhavirodho hoti; jayena cittam ugghÃtitaæ hoti, parÃjayena cittaæ nighÃtitaæ hoti, lÃbhena cittaæ ugghÃtitaæ hoti, alÃbhena cittaæ nighÃtitaæ hoti, yasena cittaæ ugghÃtitaæ hoti, ayasena cittaæ nighÃtitaæ hoti, pasaæsÃya cittaæ ugghÃtitaæ hoti, nindÃya cittaæ nighÃtitaæ hoti, sukhena cittaæ ugghÃtitaæ hoti, dukkhena cittaæ nighÃtitaæ hoti, somanassena cittaæ ugghÃtitaæ hoti, domanassena cittaæ nighÃtitaæ hoti, uïïatiyà cittaæ ugghÃtitaæ hoti, oïatiyà cittaæ nighÃtitaæ hotÅ ti, etesu ugghÃtinighÃti hoti.
     Etam pi disvà virame kathojjan ti. Etaæ pi disvà ti etam ÃdÅnavaæ disvà passitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà diÂÂhikalahesu diÂÂhibhaï¬anesu diÂÂhiviggahesu diÂÂhivivÃdesu diÂÂhimedhagesÆ ti. Etam pi disvà virame kathojjan ti. Kathojjaæ vuccati kalaho bhaï¬anaæ viggaho vivÃdo medhagaæ; athavà kathojjan ti anojavantÅ sà kathÃ. Kathojjaæ na kareyya, kalahaæ na kareyya, bhaï¬anaæ na kareyya, viggahaæ na kareyya, vivÃdaæ na kareyya, medhagaæ na kareyya, kalahabhaï¬anaviggahavivÃdamedhagaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya, kalahabhaï¬anaviggahavivÃdamedhagà Ãrato assa, virato paÂivirato nikkhanto nissaÂÂho vippayutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà vihareyyà ti, etam pi disvà virame kathojjam.
     Na h' a¤¤ad-atth' atthi pasaæsalÃbhà ti. PasaæsalÃbhà a¤¤o attho n' atthi attattho và parattho và ubhayattho vÃ, diÂÂhadhammiko và attho samparÃyiko và attho, uttÃno và attho gambhÅro và attho,


#<[page 169]>#
%<S.N. 829]                  PasÆrasuttaniddeso.               169>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  gÆÊho va attho paÂicchanno và attho, neyyo và attho nÅto và attho, anavajjo và attho, nikkileso và attho, vodÃno va attho, paramattho và attho n' atthi na saævijjati n' upalabbhatÅ ti, na h' a¤¤ad-atth' atthi pasaæsalÃbhÃ. Ten' aha BhagavÃ:

          Ete vivÃdà samaïesu jÃtÃ,
          etesu ugghÃtinighÃti hoti,
          etam pi disvà virame kathojjaæ,
          na h' a¤¤ad-atth' atthi pasaæsalÃbhà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,8.6(=829): Pasaæsito và pana tattha hoti
               akkhÃya vÃdaæ parisÃya majjhe,
               so hassati uïïamati-cca tena
               pappuyya tam atthaæ yathà mano ahu.  || Nidd_I.8:6 ||>$

     Pasaæsito và pana tattha hotÅ ti. Tatthà ti sakÃya diÂÂhiyà sakÃya khantiyà sakÃya ruciyà sakÃya laddhiyÃ.
Pasaæsito thomito kittito vaïïito hotÅ ti, pasaæsito và pana tattha hoti.
     AkkhÃya vÃdaæ parisÃya majjhe ti. KhattiyaparisÃya và brÃhmaïaparisÃya và gahapatiparisÃya và samaïaparisÃya và majjhe attano vÃdaæ akkhÃya Ãcikkhitvà anuvÃdaæ akkhÃya Ãcikkhitvà thambhayitvà brÆhayitvà dÅpayitvà jotayitvà voharitvà pariggaïhitvà ti, akkhÃya vÃdaæ parisÃya majjhe.
     So hassati uïïamati-cca tenà ti. So tena jayatthena tuÂÂho hoti haÂÂho pahaÂÂho attamano paripuïïasaækappo; athavà dantavidaæsakaæ hasamÃno ti, so hassati.
Uïïamati-cca tenà ti so tena jayatthena uïïato hoti uïïamo dhajo sampaggÃho ketukamyatà cittassà ti,


#<[page 170]>#
%<170                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 829>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  so hassati uïïamati-cca tena.
     Pappuyya tam atthaæ yathÃmano ahÆ ti. Taæ jayattham pappuyya pÃpuïitvà adhigantvà vinditvà paÂilabhitvà yathÃmano ahÆ ti yathÃmano ahu, yathÃcitto ahu, yathÃsaækappo ahu, yathÃvi¤¤Ãïo ahÆ ti, pappuyya tam atthaæ yathÃmano ahu. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Pasaæsito và pana tattha hoti
          akkhÃya vÃdaæ parisÃya majjhe,
          so hassati uïïamati-cca tena
          pappuyya tam atthaæ yathÃmano ahÆ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,8.7(=830): Yà unnatÅ, sà 'ssa vighÃtabhÆmi,
               mÃnÃtimÃnaæ vadate pan' eso,
               etam pi disvà na vivÃdayetha,
               na hi tena suddhiæ kusalà vadanti.  || Nidd_I.8:7 ||>$

     Yà uïïatÅ sà 'ssa vighÃtabhÆmÅ ti. Yà uïïatÅ uïïamo dhajo sampaggÃho ketukamyatà cittassa sà tassa vighÃtabhÆmi ugghÃtabhÆmi pÅlanabhÆmi ghaÂÂanabhÆmi upaddavabhÆmi upasaggabhÆmÅ ti, yà uïïatÅ sà 'ssa vighÃtabhÆmi.
     MÃnÃtimÃnaæ vadate pan' eso ti. So puggalo mÃna¤ ca vadati atimÃna¤ ca vadatÅ ti, mÃnÃtimÃnaæ vadate pan' eso.
     Etam pi disvà na vivÃdayethà ti. Etaæ ÃdÅnavaæ disvà passitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ, diÂÂhikalahesu diÂÂhibhaï¬anesu diÂÂhiviggahesu diÂÂhivivÃdesu diÂÂhimedhagesÆ ti, etam pi disvÃ. Na vivÃdayethà ti na kalahaæ kareyya,


#<[page 171]>#
%<S.N. 831]                  PasÆrasuttaniddeso.               171>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  na bhaï¬anaæ kareyya, na viggahaæ kareyya, na vivÃdaæ kareyya, na medhagaæ kareyya, kalahabhaï¬anaviggahavivÃdamedhagaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya, kalahabhaï¬anaviggahavivÃdamedhagà Ãrato assa, virato paÂivirato nikkhanto patinissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà vihareyyà ti, etam pi disvà na vivÃdayetha.
     Na hi tena suddhiæ kusalà vadantÅ ti. Kusalà ti ye te khandhakusalà dhÃtukusalà Ãyatanakusalà paticcasamuppÃdakusalà satipaÂÂhÃnakusalà sammappadhÃnakusalà iddhippÃdakusalà indriyakusalà balakusalà bojjhaÇgakusalà maggakusalà phalakusalà nibbÃnakusalÃ. Te kusalà diÂÂhikalahena diÂÂhibhaï¬anena diÂÂhiviggahena diÂÂhivivÃdena diÂÂhimedhagena suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ na vadanti na kathenti na bhaïanti na dÅpayanti na voharantÅ ti, na hi tena suddhiæ kusalà vadanti. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Yà uïïatÅ, sà 'ssa vighÃtabhÆmi,
          mÃnÃtimÃnaæ vadate pan' eso,
          etam pi disvà na vivÃdayetha,
          na hi tena suddhiæ kusalà vadantÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,8.8(=831): SÆro yathà rÃjakhadÃya puÂÂho
               abhigajjam eti paÂisÆram icchaæ,
               yen' eva so tena palehi sÆra,
               pubb' eva n' atthÅ yadidaæ yudhÃya.  || Nidd_I.8:8 ||>$

     SÆro yathà rÃjakhadÃya puÂÂho ti. SÆro ti sÆro vÅro vikkanto abhÅrÆ achambhÅ anutrÃsÅ apalÃyÅ. RÃjakhadÃya puÂÂho ti rÃjakhÃdanÅyena rÃjabhojanÅyena puÂÂho posito ÃpÃdito paÂipÃdito va¬¬hito ti,


#<[page 172]>#
%<172                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 831>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sÆro yathà rÃjakhadÃya puÂÂho.
     Abhigajjam eti paÂisÆram icchan ti, So gajjanto uggajjanto abhigajjanto eti upeti upagacchati paÂisÆraæ paÂipÆrisaæ paÂisattuæ paÂimallaæ icchanto sÃdiyanto patthayanto pihayanto abhijappanto ti, abhigajjam eti paÂisÆram icchaæ.
     Yen' eva so tena palehi sÆrà ti. Yen' eva so diÂÂhigatiko tena palehi: ten' eva vaja, tena gaccha, tena abhikkama; so tuyhaæ paÂisÆro paÂipÆriso paÂisattu paÂimallo ti, yen' eva so tena palehi sÆra.
     Pubb' eva n' atthÅ yadidaæ yudhÃyà ti. Pubb' eva bodhiyà mÆle ye paÂisenikarà kilesà paÂilomakarà paÂikaïÂakakarà paÂipakkhakarÃ, te n' atthi na santi na saævijjanti n' upalabbhanti, pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂipassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃ.
Yadidaæ yudhÃyà ti yadidaæ yuddhatthÃya kalahatthÃya bhaï¬anatthÃya viggahatthÃya vivÃdatthÃya medhagatthÃyà ti' pubb' eva n' atthÅ yadidaæ yudhÃya. Ten' Ãha BhagavÃ:

          SÆro yathà rÃjakhadÃya puÂÂho
          abhigajjam eti paÂisÆram icchaæ,
          yen' eva so tena palehi sÆra,
          pubb' eva n' atthÅ yadidaæ yudhÃyà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,8.9(=832): Ye diÂÂhim uggayha vivÃdiyanti,
               idam eva saccan ti ca vÃdiyanti,
               te tvaæ vadassÆ na hi te 'dha atthi
               vÃdamhi jÃte paÂisenikattÃ.  || Nidd_I.8:9 ||>$


#<[page 173]>#
%<S.N. 832]                   PasÆrasuttaniddeso.              173>%
     Ye diÂÂhim uggayha vivÃdiyantÅ ti. Ye dvÃsaÂÂhiyà diÂÂhigatÃnaæ a¤¤atara¤¤ataraæ diÂÂhigataæ gahetvà uggahitvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvà vivÃdiyanti, kalahaæ karonti, bhaï¬anaæ karonti, viggahaæ karonti, vivÃdaæ karonti, medhagaæ karonti: na tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃsi, ahaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃmi; kiæ tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnissasi? micchÃpaÂipanno tvam asi, aham asmi sammÃpaÂipanno; sahitam me, asahitan te; pure vacanÅyaæ, pacchà avaca; pacchà vacanÅyaæ, pure avaca; adhiciïïan te viparÃvattaæ, Ãropito te vÃdo, niggahito si, cara, vÃdappamokkhÃya nibbedhehi và sace pahosÅ ti, ye diÂÂhim uggayha vivÃdiyanti.
     Idam eva saccan ti ca vÃdiyantÅ ti. Sassato loko, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti vÃdiyanti kathenti bhananti dÅpayanti voharanti. Asassato loko . . . pe . . . n' eva hoti na na hoti tathÃgato paraæmaraïÃ, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti vÃdiyanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharantÅ ti, idam eva saccan ti ca vÃdiyanti.
     Te tvaæ vadassÆ, na hi te 'dha atthi vÃdamhi jÃte paÂisenikattà ti. Te tvaæ diÂÂhigatike vadassÆ vÃdena vÃdaæ niggahena niggahaæ, paÂikkammena paÂikkammaæ, visesena visesam, paÂivisesena paÂivisesaæ, ÃvedhiyÃya Ãvedhiyaæ, nibbedhiyÃya nibbedhiyaæ, chedena chedaæ, maï¬alena maï¬alaæ; te tuyhaæ paÂisÆrà paÂipurisà paÂisattÆ paÂimallà ti te tvaæ vadassu. Na hi te 'dha atthi vÃdamhi jÃte paÂisenikattà ti: vÃde jÃte sa¤jÃte nibbatte abhinibbatte pÃtubhÆte ye paÂisenikattà paÂilomakattà paÂikaïÂakakattà paÂipakkhakattà kalahaæ kareyyuæ,


#<[page 174]>#
%<174                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 832>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  bhaï¬anaæ kareyyuæ, viggahaæ kareyyuæ, vivÃdaæ kareyyuæ, medhagaæ kareyyuæ, te n' atthi na santi na saævijjanti n' upalabbhanti, pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂipassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hà ti, te tvaæ vadassÆ na hi te 'dha atthi vÃdamhi jÃte paÂisenikattÃ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Ye diÂÂhim uggayha vivÃdiyanti,
          idam eva saccan ti ca vÃdiyanti,
          te tvaæ vadassu na hi te 'dha atthi
          vÃdamhi jÃte paÂisenikattà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,8.10(=833): Visenikatvà pana ye caranti
               diÂÂhÅhi diÂÂhiæ avirujjhamÃnÃ,
               tesu tvaæ kiæ labhetho PasÆra,
               yesÅdha n' atthÅ param uggahÅtaæ.  || Nidd_I.8:10 ||>$

     Visenikatvà pana ye carantÅ ti. Senà vuccati mÃrasenÃ; kÃyaduccaritaæ mÃrasenÃ, vacÅduccaritaæ mÃrasenÃ, manoduccaritaæ mÃrasenÃ, rÃgo mÃrasenÃ, doso mÃrasenÃ, moho mÃrasenÃ, kodho upanÃho makkho paÊÃso issà macchariyaæ mÃyà sÃÂheyyaæ thambho sÃrambho mÃno atimÃno mado pamÃdo sabbe kilesà sabbe duccarità sabbe darathà sabbe pariÊÃhà sabbe santÃpà sabbÃkusalabhisaækhÃrà mÃrasenÃ.
     Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ:
          *KÃmà te pathamà senÃ, dutiyÃrati vuccati
          . . . pe . . . jetvà ca labhate sukhan ti.
     Yato catÆhi ariyamaggehi sabbà ca mÃrasenà sabbe ca paÂisenikarà kilesà jità ca parÃjità ca bhaggà vippaluggà parammukhÃ;


#<[page 175]>#
%<S.N. 834]                   PasÆrasuttaniddeso.              175>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  tena vuccanti visenikatvà ye ti arahanto khÅïÃsavÃ. CarantÅ ti caranti viharanti iriyanti vattenti pÃlenti yapenti yÃpentÅ ti, visenikatvà pana ye caranti.
     DiÂÂhÅhi diÂÂhiæ avirujjhamÃnà ti. Yesaæ dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni pahÅnÃni samucchinnÃni vÆpasantÃni paÂipassaddhÃni abhabbuppattikÃni ¤Ãïagginà da¬¬hÃni; te diÂÂhÅhi diÂÂhiæ avirujjhamÃnà aghaÂÂiyamÃnà appaÂiha¤¤amÃnà appaÂihatamÃnà ti, diÂÂhÅhi diÂÂhiæ avirujjhamÃnÃ.
     Tesu tvaæ kiæ labhetho PasÆrà ti; tesu arahantesu khÅïÃsavesu kiæ labhetho paÂisÆra paÂipurisa paÂisattu paÂimallà ti, tesu tvaæ kiæ labhetho PasÆra.
     YesÅdha n' atthÅ param uggahÅtan ti yesaæ arahantÃnaæ khÅïÃsavÃnaæ idaæ paramaæ aggaæ seÂÂhaæ viseÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaran ti gahitaæ parÃmaÂÂhaæ ajjhositaæ adhimuttaæ n' atthi na saævijjati n' upalambhati; pahÅnaæ samucchinnaæ vÆpasantaæ paÂipassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬han ti, yesÅdha n' atthÅ param uggahÅtaæ. Ten' aha BhagavÃ:

          Visenikatvà pana ye caranti
          diÂÂhÅhi diÂÂhiæ avirujjhamÃnÃ,
          tesu tvaæ kiæ labhetho PasÆra,
          yesÅdha n' atthÅ param uggahÅtan ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,8.11(=834): Atha tvaæ pavitakkam ÃgamÃ
               manasà diÂÂhigatÃni cintayanto,
               dhonena yugaæ samÃgamÃ,
               na hi tvaæ sakkhasi sampayÃtave.  || Nidd_I.8:11 ||>$


#<[page 176]>#
%<176                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 834>%
     Atha tvaæ pavitakkam Ãgamà ti. Athà ti padasandhi padasaæsaggo padapÃripÆri akkharasamavÃyo bya¤janasiliÂÂhatà padÃnupubbatÃ-m-etaæ, athà ti. Pavitakkam Ãgamà ti takkento vitakkento saækappento: Jayo nu kho me bhavissati, parÃjayo nu kho me bhavissati? kathaæ niggahaæ karissÃmi? kathaæ paÂikammaæ karissÃmi? kathaæ visesaæ karissÃmi kathaæ paÂivisesaæ karissÃmi? kathaæ Ãvedhiyaæ karissÃmi? kathaæ nibbedhiyaæ karissÃmi? kathaæ chedaæ karissÃmi? kathaæ maï¬alaæ karissÃmÅ? ti evaæ takkento vitakkento saækappento Ãgato 'si upÃgato 'si sampatto 'si mayà saddhiæ samÃgato 'sÅ ti, atha tvaæ pavitakkam ÃgamÃ.
     Manasà diÂÂhigatÃni cintayanto ti. Mano ti yaæ cittaæ mano mÃnasaæ hadayaæ paï¬araæ mano manÃyatanaæ manindriyaæ vi¤¤Ãïaæ vi¤¤Ãïakkhandho, tajjà manovi¤¤ÃïadhÃtu. Cittena diÂÂhigatÃni cintento vicintento; sassato loko ti vÃ, asassato loko ti và . . . pe . . . n' eva hoti na na hoti tathÃgato paraæmaraïà ti và ti, manasà diÂÂhigatÃni cintayanto.
     Dhonena yugaæ samÃgamÃ, na hi tvaæ sakkhasi sampayÃtave ti. Dhonà vuccati pa¤¤Ã; yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi. KiækÃraïà dhonà vuccati pa¤¤Ã? TÃya pa¤¤Ãya kayaduccaritaæ dhuta¤ ca dhota¤ ca sandhota¤ ca niddhota¤ ca . . . pe . . . sabbÃkusalÃbhisaækhÃrà dhutà ca dhotà ca sandhotà ca niddhotà ca. Athavà sammÃdiÂÂhiyà micchadiÂÂhi dhutà ca dhotà ca sandhotà ca niddhotà ca . . . pe . . . sammÃvimuttiyà micchÃvimutti dhutà ca dhotà ca sandhotà ca niddhotà ca; athavà ariyena aÂÂhaÇgikena maggena sabbe akusalÃ, sabbe duccaritÃ, sabbe darathÃ, sabbe pariÊÃhÃ, sabbe santÃpÃ, sabbÃkusalÃbhisaækhÃrà dhutà ca dhotà ca sandhotà ca niddhotà ca. Bhagavà imehi dhoneyyehi dhammehi upeto samupeto upagato samupagato upapanno samupapanno samannÃgato;


#<[page 177]>#
%<S.N. 834]                   PasÆrasuttaniddeso.              177>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  tasmà Bhagavà dhono. So dhutarÃgo dhutapÃpo dhutakileso dhutapariÊÃho ti dhoïo ti. Dhonena yugaæ samÃgamà na hi tvaæ sakkhasi sampayÃtave ti. PasÆro paribbÃjako na-ppaÂibalo dhonena Buddhena Bhagavatà saddhiæ yugaæ samÃgamà samÃgantvà yugaggÃhaæ gaïhituæ sÃkacchetuæ sallapituæ sÃkacchaæ samÃpajjituæ. Taæ kissa hetu? PasÆro paribbÃjako hÅno nihÅno omako lÃmako jatukko paritto. So hi Bhagavà aggo ca seÂÂho ca viseÂÂho ca pÃmokkho ca pavaro ca. Yathà saso na-ppaÂibalo mattena mÃtaÇgena saddhiæ yugaæ samÃgamà samÃgantvà yugaggÃhaæ gaïhituæ; yathà koÂÂhako na-ppaÂibalo sÅhena migara¤¤Ã saddhiæ yugaæ samÃgamà samÃgantvà yugaggÃhaæ gaïhituæ; yathà vacchako taruïako dhenupako na-ppaÂibalo usabhena balakkakunà saddhiæ yugaæ samÃgamà samÃgantvà yugaggÃhaæ gaïhituæ; yathà dhaæko na-ppaÂibalo garuÊena venateyyena saddhiæ yugaæ samÃgamà samÃgantvà yugaggÃhaæ gaïhituæ; yathà caï¬Ãlo na-ppaÂibalo ra¤¤Ã cakkavattinà saddhiæ yugaæ samÃgamà samÃgantvà yugaggÃhaæ gaïhituæ; yathà paæsupisÃcako na-ppaÂibalo Indena devara¤¤Ã saddhiæ yugaæ samÃgamà samÃgantvà yugaggÃhaæ gaïhituæ; evam eva PasÆro paribbÃjako na-ppaÂibalo dhonena Buddhena Bhagavatà saddhiæ yugaæ samÃgamà samÃgantvà yugaggÃhaæ gaïhituæ sÃkacchetuæ sallapituæ sÃkacchaæ samÃpajjituæ. Taæ kissa hetu? PasÆro paribbÃjako hÅnapa¤¤o nihÅnapa¤¤o omakapa¤¤o lÃmakapa¤¤o jatukkapa¤¤o parittapa¤¤o.
So hi Bhagavà mahÃpa¤¤o puthupa¤¤o hÃsapa¤¤o javanapa¤¤o tikkhapa¤¤o nibbedhikapa¤¤o pa¤¤Ãppabhedakusalo pabhinna¤Ãïo adhigatapaÂisambhido catuvesÃrajjappatto dasabaladhÃrÅ purisÃsabho purisasÅho purisanÃgo purisÃja¤¤o purisadhorayho ananta¤Ãïo anantatejo anantayaso a¬¬ho mahaddhano dhanavà netà vinetà anunetà sa¤¤Ãpetà nijjhÃpetà pekkhatà pasÃretÃ.


#<[page 178]>#
%<178                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 834>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  So hi Bhagavà anuppannassa maggassa uppÃdetÃ, asa¤jÃtassa maggassa sa¤jÃnetÃ, anakkhÃtassa maggassa akkhÃtÃ, magga¤¤Æ maggavidÆ maggakovido; maggÃnugà ca pan' assa etarahi sÃvakà viharanti pacchà samannÃgatÃ. So hi Bhagavà jÃnaæ jÃnÃti, passaæ passati, cakkhubhÆto ¤ÃïabhÆto dhammabhÆto brahmabhÆto vattà pavattÃ, atthassa ninnetÃ, amatassa dÃtÃ, dhammasÃmi tathÃgato.
N' atthi tassa Bhagavato a¤¤Ãtaæ adiÂÂhaæ aviditaæ asacchikataæ aphusitaæ pa¤¤Ãya; atÅtaæ anÃgataæ paccuppannaæ upÃdÃya sabbe dhammà sabbÃkÃrena Buddhassa Bhagavato ¤Ãïamukhe ÃpÃthaæ Ãgacchanti; yaæ ki¤ci neyyaæ nÃma atthi jÃnitabbaæ, attattho và parattho và ubhayattho vÃ, diÂÂhadhammiko và attho samparÃyiko và attho, uttÃno và attho gambhÅro và attho, gÆÊho và attho paÂicchanno và attho, neyyo và attho nÅto và attho, anavajjo và attho, nikkileso và attho, vodÃno và attho, paramattho và attho, sabban taæ anto buddha¤Ãïe parivattati. Sabbaæ kÃyakammaæ Buddhassa Bhagavato ¤ÃïÃnuparivattati, sabbaæ vacÅkammaæ ¤ÃïÃnuparivattati, sabbaæ manokammaæ ¤ÃïÃnuparivattati. AtÅte Buddhassa Bhagavato appaÂihataæ ¤Ãïaæ, anÃgate Buddhassa Bhagavato appaÂihataæ ¤Ãïaæ, paccuppanne Buddhassa Bhagavato appaÂihataæ ¤Ãïaæ.
     YÃvatakaæ neyyaæ tÃvatakaæ ¤Ãïaæ, yÃvatakaæ ¤Ãïaæ tÃvatakaæ neyyaæ; neyyapariyantikaæ ¤Ãïaæ, ¤Ãïapariyantikaæ neyyaæ. Neyyaæ atikkamitvà ¤Ãïaæ na-pparivattati,


#<[page 179]>#
%<S.N. 834]                   PasÆrasuttaniddeso.              179>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ¤Ãïaæ atikkamitvà neyyapatho n' atthi, a¤¤ama¤¤apariyantaÂÂhÃyino te dhammÃ. Yathà dvinnaæ samuggapaÂalÃnaæ sammÃphusitÃnaæ heÂÂhimaæ samuggapaÂalaæ uparimaæ nÃtivattati, uparimaæ samuggapaÂalaæ heÂÂhimaæ nÃtivattati, a¤¤ama¤¤apariyantaÂÂhÃyino; evam eva Buddhassa Bhagavato neyya¤ ca ¤Ãïa¤ ca a¤¤ama¤¤apariyantaÂÂhÃyino: yÃvatakaæ neyyaæ tÃvatakaæ ¤Ãïaæ, yÃvatakaæ ¤Ãnaæ tÃvatakaæ neyyaæ; neyyapariyantikaæ ¤Ãnaæ, ¤Ãnapariyantikaæ neyyaæ, neyyaæ atikkamitvà ¤Ãïaæ na-pparivattati, ¤Ãïaæ atikkamitvà neyyapatho n' atthi; a¤¤ama¤¤apariyantaÂÂhÃyino te dhammÃ.
     Sabbadhammesu Buddhassa Bhagavato ¤Ãïaæ pavattati, sabbe dhammà Buddhassa Bhagavato ÃvajjanapaÂibaddhà ÃkaækhapaÂibaddhà manasikÃrapaÂibaddhà cittuppÃdapaÂibaddhÃ, sabbasattesu Buddhassa Bhagavato ¤Ãïaæ pavattati; sabbesaæ sattÃnaæ Bhagavà Ãsayaæ jÃnÃti anusayaæ jÃnÃti caritaæ jÃnÃti adhimuttiæ jÃnÃti, apparajakkhe mahÃrajakkhe tikkhindriye mudindriye svÃkÃre dvÃkÃre suvi¤¤Ãpaye duvi¤¤Ãpaye bhabbÃbhabbe satte pajÃnÃti. Sadevako loko samÃrako sabrahmako sassamaïabrÃhmaïÅ pajà sadevamanussà anto buddha¤Ãïe parivattati. Yathà ye keci macchakacchapà antamaso timitimiÇgalaæ upÃdÃya anto mahÃsamudde parivattanti; evam eva sadevako loko samÃrako sabrahmako sassamaïabrÃhmaïÅ pajà sadevamanussà anto buddha¤Ãïe parivattati. Yathà ye keci pakkhÅ antamaso garuÊaæ venateyyaæ upÃdÃya ÃkÃsassa padese parivattanti, evam eva ye pi te SÃriputtasamÃpa¤¤Ãya te pi Buddha¤Ãïassa padese parivattanti.


#<[page 180]>#
%<180                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 834>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Buddha¤Ãïaæ devamanussÃnaæ pa¤¤aæ pharitvà abhibhavitvà tiÂÂhati.
Ye pi te khattiyapaï¬ità brÃhmaïapaï¬ità gahapatipaï¬ità samaïapaï¬ità nipuïà kataparappavÃdà vÃlavedhirÆpà vobhindantà ma¤¤e caranti pa¤¤Ãgatena diÂÂhigatÃni, te pa¤he abhisaækharitvà abhisaækharitvà tathÃgataæ upasaækamitvà pucchanti gÆÊhÃni ca paÂicchannÃni ca, kathità ca visajjità ca te pa¤hà Bhagavatà honti niddiÂÂhakÃraïà upakkhittakà ca. Te Bhagavato sampajjanti. Atha kho Bhagavà tattha atirocati yadidam pa¤¤Ãyà ti, dhonena yugaæ samÃgamà na hi tvaæ sakkhasi sampayÃtave. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Atha tvaæ pavitakkam ÃgamÃ
          manasà diÂÂhigatÃni cintayanto,
          dhonena yugaæ samÃgamÃ,
          na hi tvaæ sakkhasi sampayÃtave ti.


     AèèHAMO PASôRASUTTANIDDESO NIèèHITO.


#<[page 181]>#
%<                      NAVAMO1 MùGANDIYASUTTANIDDESO2.      181>%

  $<Sn_IV,9.1(=835): DisvÃna Taïhaæ Arati¤ ca RÃgaæ
               nÃhosi chando api methunasmiæ;
               kim' ev' idaæ muttakarÅsapuïïaæ,
               pÃdà pi naæ samphusituæ na icche.  || Nidd_I.9:1 ||>$

     DisvÃna Taïhaæ Arati¤ ca RÃgaæ nÃhosi chando api methunasmin ti Taïha¤ ca Arati¤ ca RÃga¤ ca mÃradhÅtaro disvà passitvÃ, methunadhamme chando và rÃgo và pemaæ và nÃhosÅ ti, disvÃna Taïhaæ Arati¤ ca RÃgaæ nÃhosi chando api methunasmiæ.
     Kim' ev' idaæ muttakarÅsapuïïaæ pÃdà pi naæ samphusituæ na icche ti kim' ev' idaæ sarÅram muttapuïïaæ karÅsapuïïam semhapuïïaæ rudhirapuïïaæ aÂÂhisaæghÃÂaæ nhÃrusambandhaæ rudhiramaæsÃvalepanaæ cammÃvanaddhaæ chaviyà paÂicchannaæ chiddÃvachiddaæ ugghariæ magghariæ kimisaæghanisevitaæ nÃnÃkalimalaparipÆraæ pÃdena akkamituæ na iccheyyaæ. Kuto pana saævÃso và samÃgamo và ti, kim ev' idaæ muttakarÅsapuïïaæ pÃdà pi naæ samphusituæ na icche.


#<[page 182]>#
%<182                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 835>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ 
     Anacchariya¤ c' etaæ manusso yaæ dibbe kÃme patthayanto mÃnussake kÃme na iccheyya, mÃnussake và kÃme patthayanto dibbe kÃme na iccheyya; yaæ tvaæ ubho pi na icchasi, na sÃdiyasi na patthesi na pihesi nÃbhijappasi, kin te dassanaæ, katamÃya tvaæ diÂÂhiyà samannÃgato? ti pucchatÅ ti.
          Ten' Ãha BhagavÃ:

          DisvÃna Taïhaæ Arati¤ ca RÃgaæ
          nÃhosi chando api methunasmiæ;
          kim' ev' idaæ muttakarÅsapuïïaæ,
          pÃdà pi naæ samphusituæ na icche ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,9.2(=836): EtÃdisa¤ ce ratanaæ na icchasi
               nÃriæ narindehi bahÆhi patthitaæ,
               diÂÂhigataæ sÅlavatÃnujÅvitaæ
               bhavÆpapatti¤ ca vadesi kÅdisaæ.  || Nidd_I.9:2 ||>$

$<Idaæ vadÃmÅ ti na tassa hoti MÃgandiyà ti BhagavÃ
               dhammesu niccheyya samuggahÅtaæ,
               passa¤ ca diÂÂhÅsu anuggahÃya
               ajjhattasantiæ pacinaæ adassaæ.  || Nidd_I.9:3 ||>$

     Idaæ vadÃmÅ ti na tassa hotÅ ti. Idaæ vadÃmÅ ti idaæ vadÃmi, etaæ vadÃmi, ettakaæ vadÃmi, ettÃvatà vadÃmi, idam diÂÂhigataæ vadÃmi, sassato loko ti và . . . pe . . . n' eva hoti na na hoti tathÃgato paraæmaraïà ti và ti. Na tassa hotÅ ti na mayhaæ hoti ettÃvatà vadÃmÅ ti na tassa hotÅ ti, idaæ vadÃmÅ ti na tassa hoti.


#<[page 183]>#
%<S.N. 837]                 MÃgandiyasuttaniddeso.             183>%
     MÃgandiyà ti Bhagavà taæ brÃhmaïaæ nÃmena Ãlapati.
Bhagavà ti gÃravÃdhivacanaæ . . . pe . . . sacchikà pa¤¤atti; yadidaæ Bhagavà ti, MÃgandiyà ti BhagavÃ.
     Dhammesu niccheyya samuggahÅtan ti. Dhammesu dvÃsaÂÂhiyà diÂÂhigatesu. Niccheyyà ti nicchinitvà vinicchinitvà vicinitvà pavicinitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ, odhiggÃho vilaggÃho varaggÃho koÂÂhÃsaggÃho uccayaggÃho samuccayaggÃho: idaæ saccaæ tacchaæ tathaæ bhÆtaæ yÃthÃvaæ aviparittan ti gahitaæ parÃmaÂÂhaæ abhiniviÂÂhaæ ajjhositaæ adhimuttaæ n' atthi na saævijjati n' upalabbhati; pahÅnaæ samucchinnaæ vÆpasantaæ paÂipassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬han ti, dhammesu niccheyya samuggahÅtaæ.
     Passa¤ ca diÂÂhÅsu anuggahÃyà ti diÂÂhÅsu ÃdÅnavaæ passanto diÂÂhiyo na gaïhÃmi na parÃmasÃmi na abhinivisÃmi. Athavà na gaïhitabbà na parÃmasitabbà na abhinivisitabbà ti, evam pi passa¤ ca diÂÂhÅsu anuggahÃya. Athavà sassato loko, idam eva saccaæ mogham a¤¤an ti diÂÂhigatam etaæ, diÂÂhigahaïaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisaæyojanaæ sadukkhaæ savighÃtaæ sa-upÃyÃsaæ sapariÊÃhaæ, na nibbidhÃya, na virÃgÃya, na nirodhÃya, na upasamÃya, na abhi¤¤Ãya, na sambodhÃya, na nibbÃnÃya saævattatÅ ti diÂÂhÅsu ÃdÅnavaæ passanto, diÂÂhiyo na gaïhÃmi, na parÃmasÃmi, na abhinivisÃmi. Athavà na gaïhitabbà na parÃmasitabbÃ, na abhinivisitabbà ti, evam pi passa¤ ca diÂÂhÅsu anuggahÃya.


#<[page 184]>#
%<184                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 837>%
     Asassato loko, antavà loko, anantavà loko, taæ jÅvaæ taæ sarÅraæ, a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅraæ, hoti tathÃgato paraæmaraïÃ, na hoti tathÃgato paraæmaraïÃ, hoti ca na ca hoti tathÃgato paraæmaraïÃ, n' eva hoti na na hoti tathÃgato paraæmaraïÃ, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti diÂÂhigatam etaæ diÂÂhigahaïaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisaæyojanaæ sadukkhaæ savighÃtaæ sa-upÃyÃsaæ sapariÊÃhaæ, na nibbidhÃya, na virÃgÃya, na nirodhÃya, na upasamÃya, na abhi¤¤Ãya, na sambodhÃya, na nibbÃnÃya saævattatÅ ti diÂÂhÅsu ÃdÅnavaæ passanto, diÂÂhiyo na gaïhÃmi, na parÃmasÃmi, na abhinivisÃmi. Athavà na gaïhitabbÃ, na parÃmasitabbÃ, na abhinivisitabbà ti, evam pi passa¤ ca diÂÂhÅsu anuggahÃya. Athavà imà diÂÂhiyo evaægahità evaæ-parÃmaÂÂhà evaæ-gatikà bhavissanti evaæabhisamparÃyà ti diÂÂhÅsu ÃdÅnavaæ passanto, diÂÂhiyo na gaïhÃmi, na parÃmasÃmi, na abhinivisÃmi. Athavà na gaïhitabbÃ, na parÃmasitabbÃ, na abhinivisitabbà ti, evam pi passa¤ ca diÂÂhÅsu anuggahÃya. Athavà imà diÂÂhiyo nirayasaævattanikà tiracchÃnayonisaævattanikà pittivisayasaævattanikà ti diÂÂhisu ÃdÅnavaæ passanto diÂÂhiyo na gaïhÃmi, na parÃmasÃmi, nÃbhinivisÃmi.
Athavà na gaïhitabbÃ, na parÃmasitabbÃ, nÃbhinivisitabbà ti, evam pi passa¤ ca diÂÂhÅsu anuggahÃya.
     Athavà imà diÂÂhiyo aniccà saækhatà paÂiccasamuppannà khayadhammà vayadhammà virÃgadhammà nirodhadhammà ti diÂÂhÅsu ÃdÅnavaæ passanto diÂÂhiyo na gaïhÃmi, na parÃmasÃmi, nÃbhinivisÃmi. Athavà na gaïhitabbÃ, na parÃmasitabbÃ, nÃbhinivisitabbà ti, evam pi passa¤ ca diÂÂhÅsu anuggahÃya.


#<[page 185]>#
%<S.N. 838]                 MÃgandiyasuttaniddeso.             185>%
     Ajjhattasantiæ pacinaæ adassan ti ajjhattaæ santiæ, ajjhattaæ rÃgassa santiæ, dosassa santiæ, mohassa santiæ, kodhassa upanÃhassa makkhassa paÊÃsassa issÃya macchariyassa mÃyÃya sÃÂheyyassa thambhassa sÃrambhassa mÃnassa atimÃnassa madassa pamÃdassa sabbakilesÃnaæ sabbaduccaritÃnaæ sabbadarathÃnaæ sabbapariÊÃhÃnaæ sabbasantÃpÃnaæ sabbÃkusalÃbhisaækhÃrÃnaæ santiæ vÆpasantiæ nibbutiæ paÂipassaddhiæ.
     Pacinan ti pacinanto vicinanto pavicinanto tulayanto tÅrayanto vibhÃvayanto vibhÆtaæ karonto. Sabbe saækhÃrà aniccà ti pacinanto vicinanto pavicinanto tulayanto tÅrayanto vibhÃvayanto vibhÆtaæ karonto.
Sabbe saækhÃrà dukkhà ti, sabbe dhammà anattà ti . . . pe . . . yaæ ki¤ci samudayadhammaæ sabban taæ nirodhadhamman ti pacinanto vicinanto pavicinanto tulayanto tÅrayanto vibhÃvayanto vibhÆtaæ karonto.
     Adassan ti adassaæ adakkhiæ passiæ paÂivijjhin ti, ajjhattasantiæ pacinaæ adassaæ. Ten Ãha BhagavÃ:

          Idaæ vadÃmÅ ti na tassa hoti MÃgandiyà ti BhagavÃ
          dhammesu niccheyya samuggahÅtaæ,
          passa¤ ca diÂÂhÅsu anuggahÃya
          ajjhattasantiæ pacinaæ adassan ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,9.4(=838): Vinicchayà yÃni pakappitÃni,
                 iti MÃgandiyo
               te ve munÅ brÆsi anuggahÃya,
               ajjhattasantÅ ti yam etam atthaæ
               kathaæ nu dhÅrehi paveditan taæ.  || Nidd_I.9:4 ||>$


#<[page 186]>#
%<186                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 838>%
     Vinicchayà yÃni pakappitÃnÅ ti. Vinicchayà vuccanti dvÃsaÂÂhÅ diÂÂhigatÃni diÂÂhivinicchayÃ. PakappitÃnÅ ti kappità abhisaækhatà saïÂhapità ti pi pakappitÃ.
Athavà aniccà saækhatà paticcasamuppannà khayadhammà vayadhammà virÃgadhammà nirodhadhammà vipariïÃmadhammà ti pi pakappità ti, vinicchayà yÃni pakappitÃni.
     Iti MÃgandiyo ti. ItÅ ti padasandhi . . . pe . . . padÃnupubbatÃ-m-etam, itÅ ti.
     Te ve munÅ brÆsi anuggahÃya ajjhattasantÅ ti yam etam atthan ti. Te ve ti dvÃsaÂÂhÅ diÂÂhigatÃni. MunÅ ti monaæ vuccati ¤Ãïaæ . . . pe . . . saÇgajÃlam aticca so munÅ ti. AnuggahÃyà ti. DiÂÂhÅsu ÃdÅnavaæ passanto diÂÂhiyo na gaïhÃmi, na parÃmasÃmi, nÃbhinivisÃmÅ ti paggaïhÃsi. AjjhattasantÅ ti ca bhaïasi. Yam etam atthan ti yaæ paramatthan ti, te ve munÅ brÆsi anuggahÃya, ajjhattasantÅ ti yam etam atthaæ.
     Kathaæ nu dhÅrehi paveditan tan ti. Kathan nÆ ti saæsayapucchà vimatipucchà dveÊhakapucchà anekaæsapucchÃ. Evaæ nu kho,na nu kho, kin nu kho, kathaæ nu kho ti, kathaæ nu.
     DhÅrehÅ ti paï¬itehi pa¤¤avantehi buddhimantehi ¤ÃïÅhi vibhÃvÅhi medhÃvÅhi. Paveditan ti veditaæ paveditaæ Ãcikkhitaæ desitaæ pa¤¤apitaæ paÂÂhapitaæ vivaritaæ vibhajitaæ uttÃnÅkataæ pakÃsitan ti,


#<[page 187]>#
%<S.N. 839]                 MÃgandiyasuttaniddeso.             187>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  kathaæ nu dhÅrehi paveditan taæ. Ten Ãha BhagavÃ:

          Vinicchayà yÃni pakappitÃni,
                      iti MÃgandiyo
          te ve munÅ brÆsi anuggahÃya,
          ajjhattasantÅ ti yam etam atthaæ
          kathaæ nu dhÅrehi paveditan taæ?

_________________________________


  $<Sn_IV,9.5(=839): Na diÂÂhiyà na sutiyà na ¤Ãnena,
                       MÃgandiyà ti BhagavÃ
               sÅlabbatenà pi na suddhim Ãha
               adiÂÂhiyà assutiyà a¤ÃïÃ
               asÅlatà abbatà no pi tena,
               ete ca nissajja anuggahÃya
               santo anissÃya bhavaæ na jappe.  || Nidd_I.9:5 ||>$

     Na diÂÂhiyà na sutiyà na ¤Ãïenà ti. DiÂÂhena pi suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ n' Ãha, na kathesi, na bhaïasi, na dÅpayasi, na voharasi. Sutena pi suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ n' Ãha, na kathesi, na bhaïasi, na dÅpayasi, na voharasi. DiÂÂhasutena pi suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ n' Ãha, na kathesi, na bhaïasi, na dÅpayasi, na voharasi. ¥Ãïena pi suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ n' Ãha, na kathesi, na bhaïasi, na dÅpayasi, na voharasÅ ti, na diÂÂhiyà na sutiyà na ¤Ãïena.
     MÃgandiyà ti Bhagavà taæ brÃhmaïaæ nÃmena Ãlapati.
Bhagavà ti gÃravÃdhivacanaæ . . . pe . . . sacchikà pa¤¤atti, yadidaæ Bhagavà ti, MÃgandiyà ti BhagavÃ.


#<[page 188]>#
%<188                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 839>%
     SÅlabbatenà pi na suddhim Ãhà ti sÅlena pi suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ n' Ãha, na kathesi, na bhaïasi, na dÅpayasi na voharasi.
Vattena pi suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ n' Ãha, na kathesi, na bhaïasi, na dÅpayasi, na voharasi. SÅlabbatenà pi suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ n' Ãha, na kathesi, na bhaïasi, na dÅpayasi, na voharasÅ ti, sÅlabbatenà pi na suddhiæ Ãha.
     AdiÂÂhiyà assutiyà a¤Ãïà asÅlatà abbatà no pi tenà ti.
DiÂÂhi pi icchitabbÃ, dasavatthukà sammÃdiÂÂhi: atthi dinnaæ, atthi yiÂÂhaæ, atthi hutaæ, atthi sukaÂadukkaÂÃnaæ kammÃnaæ phalaæ vipÃko, atthi ayaæ loko, atthi paro loko, atthi mÃtÃ, atthi pitÃ, atthi sattà opapÃtikÃ, atthi loke samaïabrÃhmaïà sammaggatà sammÃpaÂipannÃ, ye ima¤ ca lokaæ para¤ ca lokaæ sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà pavedentÅ ti.
     Savanam pi icchitabbaæ: parato ghoso, suttaæ geyyaæ veyyÃkaraïaæ gÃthà udÃnaæ itivuttakaæ jÃtakaæ abbhutadhammaæ vedallaæ.
     ¥Ãïam pi icchitabbaæ: kammassakataæ ¤Ãïaæ saccÃnulomikaæ ¤Ãïaæ abhi¤¤Ã ¤Ãïaæ samÃpatti¤Ãïaæ.
     SÅlam pi icchitabbaæ: pÃtimokkhasaævaro.
     Vattam pi icchitabbaæ: aÂÂha dhutaÇgÃni, Ãra¤¤ikaÇgaæ {piï¬apÃtikaÇgaæ} paæsukÆlikaÇgaæ tecÅvarikaÇgaæ sapadÃnacÃrikaÇgaæ khalupacchÃbhattikaÇgaæ nesajjikaÇgaæ yathÃsanthatikaÇgaæ.
     AdiÂÂhiyà assutiyà a¤Ãïà asÅlatà abbatà no pi tenà ti na pi sammÃdiÂÂhimattena,


#<[page 189]>#
%<S.N. 839]                 MÃgandiyasuttaniddeso.             189>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  na pi savanamattena, na pi ¤Ãïamattena, na pi sÅlamattena, na pi vattamattena ajjhattasantipatto hoti, na pi vinà etehi dhammehi ajjhattasantiæ pÃpuïÃti; api ca sambhÃrà ime dhammà honti ajjhattasantiæ pÃpuïituæ adhigantuæ phusituæ sacchikÃtun ti, adiÂÂhiyà assutiyà a¤Ãïà asÅlatà abbatà no pi tena.
     Ete ca nissajja anuggahÃyà ti ete kaïhapakkhikÃnaæ dhammÃnaæ samugghÃtato pahÃnaæ icchitabbaæ. TedhÃtukesu kusalesu dhammesu atammayatà icchitabbÃ.
Yato kaïhapakkhikà dhammà samugghÃtapahÃnena pahÅnà honti ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatà anabhÃvaægatà Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ, tedhÃtukesu ca kusalesu dhammesu atammayatà hoti. EttÃvatà pi na gaïhÃti, na parÃmasati, nÃbhinivisati. Athavà na gaïhitabbÃ, na parÃmasitabbÃ, nÃbhinivisitabbà ti, evam pi ete ca nissajja anuggahÃya. Yato taïhà ca diÂÂhi ca mÃno ca pahÅnà honti, ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatà anabhÃvaægatà Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ, ettÃvatà pi na gaïhÃti, na parÃmasati, nÃbhinivisatÅ ti, evam pi ete ca nissajja anuggahÃya. Yato pu¤¤ÃbhisaækhÃro ca apu¤¤ÃbhisaækhÃro ca Ãïe¤jÃbhisaækhÃro ca pahÅnà honti, ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatà anabhÃvaÇgatà Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ, ettÃvatà pi na gaïhÃti, na parÃmasati, nÃbhinivisatÅ ti, evam pi ete ca nissajja anuggahÃya.
     Santo anissÃya bhavaæ na jappe ti. Santo ti rÃgassa santattà santo, dosassa santattà santo, mohassa santattà santo,


#<[page 190]>#
%<190                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 839>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  kodhassa upanÃhassa makkhassa paÊÃsassa issÃya macchariyassa mÃyÃya sÃÂheyyassa thambhassa sÃrambhassa mÃnassa atimÃnassa madassa pamÃdassa sabbakilesÃnaæ sabbaduccaritÃnaæ sabbadarathÃnaæ sabbapariÊÃhÃnaæ sabbasantÃpÃnaæ sabbÃkusalÃbhisaækhÃrÃnaæ santattà samitattà vÆpasamitattà vijjhÃtattà nibbutattà vigatattà paÂipassaddhattà santo vÆpasanto nibbuto paÂipassaddho ti, santo.
     AnissÃyà ti dve nissayÃ, taïhÃnissayo ca diÂÂhinissayo ca . . . pe . . . ayaæ taïhÃnissayo . . . pe . . . ayaæ diÂÂhinissayo. TaïhÃnissayaæ pahÃya, diÂÂhinissayaæ paÂinissajjitvÃ, cakkhuæ anissÃya, sotaæ anissÃya, ghÃnaæ anissÃya, jivhaæ anissÃya, kÃyaæ anissÃya, manaæ anissÃya, rÆpe sadde gandhe rase phoÂÂhabbe kulaæ gaïam ÃvÃsaæ lÃbhaæ yasaæ pasaæsaæ sukhaæ cÅvaraæ piï¬apÃtaæ senÃsanaæ gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ kÃmadhÃtuæ rÆpadhÃtuæ arÆpadhÃtuæ kÃmabhavaæ rÆpabhavaæ arÆpabhavaæ sa¤¤Ãbhavaæ asa¤¤Ãbhavaæ nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãbhavaæ ekavokÃrabhavaæ catuvokÃrabhavaæ pa¤cavokÃrabhavaæ atÅtaæ anÃgataæ paccuppannaæ diÂÂhasutamutavi¤¤Ãtabbe dhamme anissÃya agaïhitvà aparÃmasitvà abhinivisitvà ti, santo anissÃya.
     Bhavaæ na jappe ti kÃmabhavaæ na jappeyya, rÆpabhavaæ na jappeyya, arÆpabhavaæ na jappeyya, na pajappeyya, na abhijappeyyà ti, santo anissÃya bhavaæ na jappe. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Na diÂÂhiyà na sutiyà na ¤Ãïena,
                 MÃgandiyà ti BhagavÃ
          sÅlabbatenà pi na suddhim Ãha
          adiÂÂhiyà assutiyà a¤ÃïÃ
          asÅlatà abbatà no pi tena,
          ete ca nissajja anuggahÃya
          santo anissÃya bhavaæ na jappe ti.

_________________________________



#<[page 191]>#
%<S.N. 840]                 MÃgandiyasuttaniddeso.             191>%

  $<Sn_IV,9.6(=840): No ce kira diÂÂhiyà na sutiyà na ¤Ãïena iti MÃgandiyo
               sÅlabbatenà pi na suddhim Ãha
               adiÂÂhiyà assutiyà a¤ÃïÃ
               asÅlatà abbatà no pi tena,
               ma¤¤Ãm' ahaæ momuham eva dhammam,
               diÂÂhiyà eke paccenti suddhiæ.  || Nidd_I.9:6 ||>$

     No ce kira diÂÂhiyà na sutiyà na ¤Ãïenà ti diÂÂhiyà pi suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttim n' Ãha, na kathesi, na bhaïasi, na dÅpayasi, na voharasi. Sutena pi suddhiæ visuddhiæ parisuddhim muttiæ vimuttiæ parimuttiæ n' Ãha, na kathesi, na bhaïasi, na dÅpayasi, na voharasi. DiÂÂhasutena pi suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ n' Ãha, na kathesi, na bhaïasi, na dÅpayasi, na voharasi. ¥Ãïena pi suddhiæ visuddhiæ parisuddhim muttiæ vimuttim parimuttiæ n' Ãha, na kathesi, na bhaïasi, na dÅpayasi, na voharasÅ ti, no ce kira diÂÂhiyà na sutiyà na ¤Ãïena.
     Iti MÃgandiyo ti. ItÅ ti padasandhi . . . pe . . . anupubbatÃ-m-etaæ, itÅ ti. MÃgandiyo ti tassa brÃhmaïassa nÃman ti, iti MÃgandiyo.
     SÅlabbatenà pi na suddhim Ãhà ti sÅlena pi suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ; vattena pi suddhiæ visuddhiæ parissuddhiæ sÅlabbatenà pi suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ n' Ãha, na kathesi, na bhaïasi, na dÅpayasi, na voharasÅ ti, sÅlabbatenà pi na suddhim Ãha.


#<[page 192]>#
%<192                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 840>%
     AdiÂÂhiyà assutiyà a¤Ãïà asÅlatà abbatà no pi tenà ti diÂÂhi pi icchitabbà ti evaæ bhaïasi, savanam pi icchitabban ti evaæ bhaïasi, ¤Ãïam pi icchitabban ti evaæ bhaïasi, sÅlam pi icchitabban ti evaæ bhaïasi, vattam pi icchitabban ti evaæ bhaïasi. Na sakkosi ekaæsena anujÃnituæ, na sakkosi ekaæsena paÂikkhipitun ti, adiÂÂhiyà assutiyà a¤Ãïà asÅlatà abbatà no pi tena.
    Ma¤¤Ãm' ahaæ momuham eva dhamman ti momÆhadhammo ayaæ tuyhaæ bÃladhammo a¤Ãïadhammo amarÃvikkhepadhammo ti evaæ ma¤¤Ãmi, evaæ jÃnÃmi, evaæ ÃjÃnÃmi, evaæ paÂivijjhÃmÅ ti, ma¤¤Ãm' ahaæ momuham eva dhammaæ.
     DiÂÂhiyà eke paccenti suddhin ti diÂÂhiyà eke samaïabrÃhmaïà suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ paccenti: sassato loko, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti, diÂÂhiyà eke samaïabrÃhmaïà suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ paccenti; asassato loko . . . pe . . . n' eva hoti na na hoti tathÃgato paraæmaraïÃ, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti diÂÂhiyà eke samaïabrÃhmaïà suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ paccentÅ ti, diÂÂhiyà eke paccenti suddhiæ. Ten' Ãha so brÃhmaïo:

          No ce kira diÂÂhiyà na sutiyà na ¤Ãïena iti MÃgandiyo
          sÅlabbatenà pi na suddhim Ãha
          diÂÂhiyà assutiyà a¤ÃïÃ
          asÅlatà abbatà no pi tena,
          ma¤¤Ãm' ahaæ momuham eva dhammaæ,
          diÂÂhiyà eke paccenti suddhin ti.

_________________________________



#<[page 193]>#
%<S.N. 841]                 MÃgandiyasuttaniddeso.             193>%

  $<Sn_IV,9.7(=841): DiÂÂhÅsu nissÃya anupucchamÃno MÃgandiyà ti BhagavÃ
               samuggahÅtesu pamoham ÃgÃ
               ito ca nÃddakkhi aïum pi sa¤¤aæ,
               tasmà tuvaæ momuhato dahÃsi.  || Nidd_I.9:7 ||>$

     DiÂÂhÅsu nissÃya anupucchamÃno ti. MÃgandiyo brÃhmaïo diÂÂhiæ nissÃya diÂÂhiæ pucchati, lagganaæ nissÃya laggaïaæ pucchati, bandhanaæ nissÃya bandhanaæ pucchati, palibodhaæ nissÃya palibodhaæ pucchati. AnupucchamÃno ti punappunaæ pucchatÅ ti, diÂÂhÅsu nissÃya anupucchamÃno.
     MÃgandiyà ti Bhagavà taæ brÃhmaïaæ nÃmena Ãlapati Bhagavà ti gÃravÃdhivacanaæ . . . pe . . . sacchikà pa¤¤atti yadidaæ Bhagavà ti, MÃgandiyà ti BhagavÃ.
     SamuggahÅtesu pamoham Ãgà ti yà diÂÂhi tayà gahiÂà parÃmaÂÂhà abhiniviÂÂhà ajjhosità adhimuttÃ; tay' eva tvaæ diÂÂhiyà mÆlho 'si, pamÆÊho sammÆÊho, mohaæ Ãgato 'si, pamohaæ Ãgato 'si, sammohaæ Ãgato 'si, andhakÃraæ pakkhanto 'sÅ ti, samuggahÅtesu pamoham ÃgÃ.
     Ito ca nÃddakkhi aïum pi sa¤¤an ti. Ito ajjhattasantito và paÂipattito và dhammadesanato vÃ, yuttasa¤¤aæ và pattasa¤¤aæ và lakkhaïasa¤¤aæ và kÃraïasa¤¤aæ và ÂhÃnasa¤¤aæ và na paÂilabhasi; kuto ¤Ãïan? ti, evam pi ito ca nÃddakkhi aïum pi sa¤¤aæ.
Athavà aniccaæ và aniccasa¤¤Ãnulomaæ vÃ, dukkhaæ và dukkhasa¤¤Ãnulomaæ vÃ, anattaæ và anattasa¤¤Ãnulomaæ vÃ, sa¤¤uppÃdamattaæ và sa¤¤Ãnimittaæ và na paÂilabhasi,


#<[page 194]>#
%<194                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 841>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  kuto ¤Ãïan? ti, evam pi ito ca nÃddakkhi aïum pi sa¤¤aæ.
     Tasmà tuvaæ momuhato dahÃsÅ ti. Tasmà ti tasmà taækÃraïà taæhetu taæpaccayà taænidÃnÃ. MomÆhadhammato bÃladhammato mÆlhadhammato a¤Ãïadhammato amarÃvikkhepadhammato dahÃsi passasi dakkhasi olokesi nijjhÃyasi upaparikkhasÅ ti, tasmà tuvaæ momuhato dahÃsi. Ten' Ãha BhagavÃ:

          DiÂÂhÅsu nissÃya anupucchamÃno MÃgandiyà ti BhagavÃ
          samuggahÅtesu pamoham ÃgÃ
          ito ca nÃddakkhi aïum pi sa¤¤aæ,
          tasmà tuvaæ momuhato dahÃsÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,9.8(=842): Samo visesÅ uda và nihÅno
               yo ma¤¤atÅ, so vivadetha tena,
               tÅsu vidhÃsu avikampamÃno
               samo visesÅ ti na tassa hoti.  || Nidd_I.9:8 ||>$

     Samo visesÅ uda và nihÅno yo ma¤¤atÅ so vivadetha tenà ti. Sadiso 'ham asmÅ ti vÃ, seyyo 'ham asmÅ ti vÃ, nihÅno 'ham asmÅ ti và yo ma¤¤ati, so tena mÃnena, tÃya diÂÂhiyÃ, tena và puggalena, kalahaæ kareyya, bhaï¬anaæ kareyya, viggahaæ kareyya, vivÃdaæ kareyya, medhagaæ kareyya: Na tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃsi, ahaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃmi; kiæ tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnissasi? micchÃpaÂipanno tvam asi, aham asmi sammÃpaÂipanno, sahitam me, asahitan te, pure vacanÅyaæ pacchà avaca, pacchà vacanÅyaæ pure avaca, adhiciïïan te viparÃvattaæ, Ãropito te vÃdo, niggahito tvam asi; cara vÃdappamokkhÃya, nibbedhehi và sace pahosÅ ti, samo visesÅ uda và nihÅno yo ma¤¤atÅ, so vivadetha tena.


#<[page 195]>#
%<S.N. 843]                 MÃgandiyasuttaniddeso.             195>%
     TÅsu vidhÃsu avikampamÃno samo visesÅ ti na tassa hotÅ ti. Yass' età tisso vidhà pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂipassaddhà abhabbuppattikÃ, ¤Ãïagginà da¬¬hÃ, so tÅsu vidhÃsu na kampati, na vikampati; avikampamÃnassa puggalassa sadiso 'ham asmÅ ti vÃ, seyyo 'ham asmÅ ti vÃ, nihÅno 'ham asmÅ ti vÃ, na tassa hotÅ ti, na mayhaæ hotÅ ti, tÅsu vidhÃsu avikampamÃno samo visesÅ ti na tassa hoti. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Samo visesÅ uda và nihÅno
          yo ma¤¤atÅ, so vivadetha tena,
          tÅsu vidhÃsu avikampamÃno
          samo visesÅ ti na tassa hotÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,9.9(=843): Saccan ti so brÃhmaïo kiæ vadeyya?
               musà ti và so vivadetha kena?
               yasmiæ samaæ visamaæ và pi n' atthi,
               sa kena vÃdaæ paÂisaæyujeyya?  || Nidd_I.9:9 ||>$

     Saccan ti so brÃhmaïo kiæ vadeyyÃ? ti. BrÃhmaïo ti sattannaæ dhammÃnaæ bÃhitattà brÃhmaïo . . . pe . . . anissito tÃdi pavuccati sa brahmà ti. Saccan ti so brÃhmaïo kiæ vadeyyÃ? ti. Sassato loko, idam eva saccaæ, moghama¤¤an ti brÃhmaïo kiæ vadeyya, kiæ katheyya, kiæ bhaïeyya, kiæ dÅpayeyya, kiæ vohareyya, asassato loko . . . pe . . . n' eva hoti na na hoti tathÃgato paraæmaraïÃ, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti brÃhmaïo kiæ vadeyya, kiæ katheyya, kiæ bhaïeyya, kiæ dÅpayeyya, kiæ vohareyyÃ? ti, saccan ti so brÃhmaïo kiæ vadeyya?
     Musà ti và so vivadetha kenÃ? ti. BrÃhmaïo mayhaæ va saccaæ, tuyhaæ musà ti kena mÃnena, kÃya diÂÂhiyÃ, kena và puggalena kalahaæ kareyya, bhaï¬anaæ kareyya,


#<[page 196]>#
%<196                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 843>%
viggahaæ kareyya, vivÃdaæ kareyya, medhagaæ kareyya:
na tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃsi . . . pe . . . nibbedhehi và sace pahosÅ? ti, musà ti và so vivadetha kena?
     Yasmiæ samaæ visamaæ và pi n' atthÅ ti. Yasmin ti yasmiæ puggale arahante khÅïÃsave. Sadiso 'ham asmÅ ti mÃno n' atthi, seyyo 'ham asmÅ ti atimÃno n' atthi, hÅno 'ham asmÅ ti omÃno n' atthi, na saævijjati, n' upalabbhati, pahÅnaæ samucchinnaæ vÆpasantaæ paÂipassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬han ti, yasmiæ samaæ visamaæ và pi n' atthi.
     Sa kena vÃdaæ paÂisaæyujeyyÃ? ti so kena mÃnena kÃya diÂÂhiyÃ, kena và puggalena vÃdaæ paÂisaæyujjeyya paÂiphareyya, kalahaæ kareyya, bhaï¬anaæ kareyya, viggahaæ kareyya, vivÃdaæ kareyya, medhagaæ kareyya:
na tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃsi . . . pe . . . nibbedhehi và sace pahosÅ? ti, sa kena vÃdaæ paÂisaæyujeyya? Ten' Ãha BhagavÃ:

          Saccan ti so brÃhmaïo kiæ vadeyya?
          musà ti và so vivadetha kena?
          yasmiæ samaæ visamaæ và pi n' atthi,
          sa kena vÃdaæ paÂisaæyujeyyÃ? ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,9.10(=844): Okam pahÃya aniketasÃrÅ
               gÃme akubbaæ muni santhavÃnÅ
               kÃmehi ritto apurekkharÃno
               kathaæ na viggayha janena kayirÃ?  || Nidd_I.9:10 ||>$


#<[page 197]>#
%<S.N. 844]                 MÃgandiyasuttaniddeso.             197>%
     *Atha kho HÃlindakÃni gahapati yen' Ãyasmà MahÃkaccÃno ten' upasaækami; upasaækamitvà Ãyasmantaæ MahÃkaccÃnaæ abhivÃdetvà ekam antaæ nisÅdi; ekam antaæ nisinno kho HÃlindakÃni gahapati Ãyasmantaæ MahÃkaccÃnaæ etad avoca: Vuttam idaæ bhante KaccÃna Bhagavatà AÂÂhakavaggike MÃgandiyapa¤he:
            Okaæ pahÃya aniketasÃrÅ
            gÃme akubbaæ muni santhavÃnÅ
            kÃmehi ritto, apurekkharÃno
            kathaæ na viggayha janena kayirà ti.
     Imassa nu kho bhante KaccÃna Bhagavatà saækhittena bhÃsitassa kathaæ attho vitthÃrena daÂÂhabbo? ti. -RÆpadhÃtu kho gahapati vi¤¤Ãïassa oko, rÆpadhÃturÃgavinibandha¤ ca pana vi¤¤Ãïaæ okasÃrÅ ti vuccati.
VedanÃdhÃtu kho gahapati, sa¤¤ÃdhÃtu kho gahapati, saækhÃradhÃtu kho gahapati vi¤¤Ãïassa oko, saækhÃradhÃturÃgavinibandha¤ ca pana vi¤¤Ãïaæ okasarÅ ti vuccati; evaæ kho gahapati okasÃrÅ hoti.
     Katha¤ ca gahapati anokasÃrÅ hoti? RÆpadhÃtuyà kho gahapati yo chando, yo rÃgo, yà nandi, yà taïhÃ, ye upÃyupÃdÃnà cetaso adhiÂÂhÃnÃbhinivesÃnusayÃ, te tathÃgatassa pahÅnà ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatà anabhÃvaæ gatà Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ;


#<[page 198]>#
%<198                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 844>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  tasmà tathÃgato anokasÃrÅ ti vuccati. VedanÃdhÃtuyà kho gahapati, sa¤¤ÃdhÃtuyà kho gahapati, saækhÃradhÃtuyà kho gahapati, vi¤¤ÃïadhÃtuyà kho gahapati yo chando, yo rÃgo, yà nandi, yà taïhÃ, ye upÃyupÃdÃnà cetaso adhiÂÂhÃnÃbhinivesÃnusayÃ, te tathÃgatassa pahÅnà ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatà anabhÃvaæ gatà Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ; tasmà tathÃgato anokasÃrÅ ti vuccati; evaæ kho gahapati anokasÃrÅ hoti.
     Katha¤ ca gahapati niketasÃrÅ hoti? RÆpanimittaniketasÃravinibandhaæ kho gahapati niketasÃrÅ ti vuccati. SaddanimittagandhanimittarasanimittaphoÂÂhabbanimittadhammanimittaniketasÃravinibandhaæ kho gahapati niketasÃrÅ ti vuccati; evaæ kho gahapati niketasÃrÅ hoti.
     Katha¤ ca gahapati aniketasÃrÅ hoti? RÆpanimittaniketasÃravinibandhà kho gahapati tathÃgatassa pahÅnà ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatà anabhÃvaæ gatà Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ; tasmà tathÃgato aniketasÃrÅ ti vuccati.
SaddanimittagandhanimittarasanimittaphoÂÂhabbanimittadhammanimittaniketasÃravinibandhà kho gahapati tathÃgatassa pahÅnà ucchinnamÆlà tÃlÃvatthugatà anabhÃvaæ gatà Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ; tasmà tathÃgato aniketasÃrÅ ti vuccati; evaæ kho gahapati aniketasÃrÅ hoti.
     Katha¤ ca gahapati gÃme santhavajÃto hoti?


#<[page 199]>#
%<S.N. 844]                 MÃgandiyasuttaniddeso.             199>%
Idha gahapati ekacco gihÅhi saæsaÂÂho viharati, sahanandÅ sahasokÅ, sukhitesu sukhito, dukkhitesu dukkhito, uppannesu kiccakaraïÅyesu attanà voyogaæ Ãpajjati.
Evaæ kho gahapati gÃme santhavajÃto hoti.
     Katha¤ ca gahapati gÃme na santhavajÃto hoti? Idha gahapati bhikkhu gihÅhi asaæsaÂÂho viharati, na sahanandÅ, na sahasokÅ, na sukhitesu sukkhito, na dukkhitesu dukkhito, uppannesu kiccakaraïÅyesu na attanà voyogaæ Ãpajjati. Evaæ kho gahapati gÃme na santhavajÃto hoti.
     Katha¤ ca gahapati kÃmehi aritto hoti? Idha gahapati ekacco kÃmesu avÅtarÃgo hoti avÅtachando avÅtapemo avÅtapipÃso avÅtapariÊÃho avÅtataïho, evaæ kho gahapati kÃmehi aritto hoti.
     Katha¤ ca gahapati kÃmehi ritto hoti? Idha gahapati bhikkhu kÃmesu vÅtarÃgo hoti vÅtachando  vÅtapemo vÅtapipÃso vÅtapariÊÃho vÅtataïho; evaæ kho gahapati kÃmehi ritto hoti.
     Katha¤ ca gahapati purekkharÃno hoti? Idha gahapati ekaccassa evaæ hoti: evaærÆpo siyaæ anÃgatam addhÃnan ti, tattha nandiæ samanvÃgameti; evaævedano siyaæ, evaæsa¤¤o siyaæ, evaæsaækhÃro siyaæ, evaævi¤¤Ãïo siyaæ anÃgatam addhÃnan ti, tattha nandiæ samanvÃgameti; evaæ kho gahapati purekkharÃno hoti.


#<[page 200]>#
%<200                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 844>%
     Katha¤ ca gahapati apurekkharÃno hoti? Idha gahapati ekaccassa evaæ hoti: evaærÆpo siyaæ anÃgatam addhÃnan ti, tattha nandiæ na samanvÃgameti, evaævedano siyaæ, evaæsa¤¤o siyaæ, evaæsaækhÃro siyaæ, evaævi¤¤Ãïo siyaæ anÃgatam addhÃnan ti, tattha nandiæ na samanvÃgameti; evaæ kho gahapati apurekkharÃno hoti.
     Katha¤ ca gahapati kathaæ viggayha janena kattà hoti?
Idha gahapati ekacco evarÆpiæ kathaæ kattà hoti: na tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃsi . . . pe . . . nibbedhehi và sace pahosÅ ti; evaæ kho gahapati kathaæ viggayha janena kattà hoti.
     Katha¤ ca gahapati kathaæ na viggayha janena kattà hoti? Idha gahapati ekacco na evarÆpiæ kathaæ kattà hotÅ: na tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃsi . . . pe . . . nibbedhehi và sace pahosÅ ti; evaæ kho gahapati kathaæ na viggayha janena kattà hoti. Iti kho gahapati yan taæ vuttaæ Bhagavatà AÂÂhakavaggike MÃgaï¬ikapa¤he:
            Okam pahÃya aniketasÃrÅ
            gÃme akubbaæ muni santhavÃnÅ
            kÃmehi ritto apurekkharÃno
            kathaæ na viggayha janena kayirà ti.


#<[page 201]>#
%<S.N. 845]                 MÃgandiyasuttaniddeso.             201>%
     Imassa kho gahapati Bhagavatà saækhittena bhÃsitassa evaæ vitthÃrena attho daÂÂhabbo. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Okam pahÃya aniketasÃrÅ
          gÃme akubbaæ muni santhavÃnÅ
          kÃmehi ritto apurekkharÃno
          kathaæ na viggayha janena kayirà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,9.11(=845): Yehi vivitto vicareyya loke,
               na tÃni uggayha vadeyya nÃgo:
               elambujaæ kaïÂakavÃrijaæ yathÃ
               jalena paÇkena c' anÆpalittaæ,
               evaæ munÅ santivado agiddho
               kÃme ca loke ca anÆpalitto.  || Nidd_I.9:11 ||>$

     Yehi vivitto vicareyya loke ti. YehÅ ti yehi diÂÂhigatehi. Vivitto ti kÃyaduccaritena vitto vivitto pavivitto, vacÅduccaritena manoduccaritena rÃgena . . . pe . . . sabbÃkusalÃbhisaækhÃrehi vitto vivitto pavivitto. Vicareyyà ti careyya vihareyya iriyeyya vatteyya pÃleyya yapeyya yÃpeyya. Loke ti manussaloke ti, yehi vivitto vicareyya loke.
     Na tÃni uggayha vadeyya nÃgo ti. NÃgo ti Ãguæ na karotÅ ti nÃgo; na gacchatÅ ti nÃgo, nÃgacchatÅ ti nÃgo.
     Kathaæ Ãguæ na karotÅ ti nÃgo? ùgu vuccanti pÃpakà akusalà dhammà saækilesikà ponobbhavikà sadarà dukkhavipÃkà Ãyatiæ jÃtijarÃmaraïÅyÃ.


#<[page 202]>#
%<202                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 845>%
            *ùguæ na karotÅ ti ki¤ci loke,
                  Sabhiyà ti BhagavÃ,
            sabbasaæyoge visajja bandhanÃni
            sabbattha na sajjati vimutto,
            nÃgo tÃdi vuccate tathattà ti;
evaæ Ãguæ na karotÅ ti, nÃgo.
     Kathaæ na gacchatÅ ti nÃgo? Na chandÃgatiæ gacchati, na dosÃgatiæ gacchati, na mohÃgatiæ gacchati, na bhayÃgatiæ gacchati; na rÃgavasena gacchati, na dosavasena gacchati, na mohavasena gacchati, na mÃnavasena gacchati, na diÂÂhivasena gacchati, na uddhaccavasena gacchati, na vicikicchÃvasena gacchati, na anusayavasena gacchati, na vaggehi dhammehi yÃyati niyyati vuyhati saæhariyati; evaæ na gacchatÅ ti nÃgo.
     Kathaæ nÃgacchatÅ ti nÃgo? SotÃpattimaggena ye kilesà pahÅnÃ, te kilese na puneti, na pacceti, na paccÃgacchati; sakadÃgÃmimaggena anÃgÃmimaggena arahattamaggena ye kilesà pahÅnÃ, te kilese na puneti, na pacceti, na paccÃgacchati; evaæ nÃgacchatÅ ti nÃgo.
     Na tÃni uggayha vadeyya nÃgo ti. NÃgo na tÃni diÂÂhigatÃni gahetvà uggahetvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvà vadeyya katheyya bhaïeyya dÅpayeyya vohareyya:
sassato loko asassato loko . . . pe . . . n' eva hoti na na hoti tathÃgato paraæmaraïÃ, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti vadeyya katheyya bhaïeyya dÅpayeyya vohareyyà ti, na tÃni uggayha vadeyya nÃgo.
     Elambujaæ kaïÂakavÃrijaæ yathà jalena paÇkena c' anÆpalittan ti. Elaæ vuccati udakaæ. Ambu vuccati udakaæ. Ambujaæ vuccati padumaæ. KaïÂako vuccati kharadaï¬o.


#<[page 203]>#
%<S.N. 845]                 MÃgandiyasuttaniddeso.             203>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  VÃri vuccati udakaæ. VÃrijaæ vuccati padumaæ vÃrijaæ vÃrisambhavaæ. Jalaæ vuccati udakaæ. PaÇko vuccati kaddamo. Yathà padumaæ vÃrijaæ vÃrisambhavaæ jalena ca paÇkena ca na limpati, na saælimpati, n' upalimpati, alittaæ asaælittaæ anupalittan ti, elambujaæ kaïÂakavÃrijaæ yathà jalena paÇkena c' anÆpalittaæ.
     Evaæ munÅ santivado agiddho kÃme ca loke ca anÆpalitto ti. Evan ti opammasampaÂipÃdanÃ. MunÅ ti monaæ vuccati ¤Ãïaæ . . . pe . . . saÇgajÃlam aticca so muni.
Santivado ti santivÃdo muni tÃïavÃdo leïavÃdo saraïavÃdo accutavÃdo amatavÃdo nibbÃnavÃdo ti, evaæ muni santivado.
     Agiddho ti. Gedho vuccati taïhÃ; yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . abhijjhà lobho akusalamÆlaæ. Yassa so gedho pahÅno samucchinno vÆpasanto paÂipassaddho abhabbuppattiko ¤Ãïagginà da¬¬ho, so vuccati agiddho.
So rÆpe agiddho, sadde gandhe rase phoÂÂhabbe kule gaïe ÃvÃse lÃbhe yase pasaæsÃya sukhe cÅvare piï¬apÃte senÃsane gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃre kÃmadhÃtuyà rÆpadhÃtuyà arÆpadhÃtuyà kÃmabhave rÆpabhave arÆpabhave sa¤¤Ãbhave asa¤¤Ãbhave nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãbhave ekavokÃrabhave catuvokÃrabhave pa¤cavokÃrabhave atÅte anÃgate paccuppanne diÂÂhasutamutavi¤¤Ãtabbesu dhammesu agiddho agadhito amucchito anajjhopanno vÅtagedho cattagedho vantagedho muttagedho pahÅnagedho paÂinissaÂÂhagedho vÅtarÃgo cattarÃgo vantarÃgo muttarÃgo pahÅnarÃgo paÂinissaÂÂharÃgo nicchÃto nibbuto sÅtibhÆto sukhapaÂisaævedÅ brahmabhÆtena attanà viharatÅ ti,


#<[page 204]>#
%<204                        AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 845>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evaæ munÅ santivado agiddho.
     KÃme ca loke ca anÆpalitto ti. KÃmà ti udÃnato dve kÃmÃ, vatthukÃmà ca kilesa kÃmà ca . . . pe . . . ime vuccanti vatthukÃmà . . . pe . . . ime vuccanti kilesakÃmÃ. Loke ti apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhÃtuloke Ãyatanaloke. Lepo ti dve lepÃ, taïhÃlepo ca diÂÂhilepo ca . . . pe . . . ayaæ taïhÃlepo . . . pe . . . ayaæ diÂÂhilepo. Muni taïhÃlepaæ pahÃya, diÂÂhilepam paÂinissajjitvÃ, kÃme ca loke ca na limpati, na saælimpati, n' upalimpati, alitto asaælitto anupalitto nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà viharatÅ ti, evaæ munÅ santivado agiddho kÃme ca loke ca anÆpalitto.
     Ten' Ãha BhagavÃ:

          Yehi vivitto careyya loke,
          na tÃni uggayha vadeyya nÃgo:
          elambujaæ kaïÂakavÃrijam yathÃ
          jalena paÇkena c' anÆpalittaæ,
          evaæ munÅ santivado agiddho
          kÃme ca loke ca anÆpalitto ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,9.12(=846): Na vedagÆ diÂÂhiyà na mutiya
               sa mÃnam eti, na hi tammayo so,
               na kammunà no pi sutena neyyo
               anÆpanÅto sa nivesanesu.  || Nidd_I.9:12 ||>$

     Na vedayÆ diÂÂhiyà na mutiyà sa mÃnam etÅ ti. Nà ti paÂikkhepo. VedagÆ ti. Vedo vuccati catÆsu maggesu ¤Ãïaæ,


#<[page 205]>#
%<S.N. 846]                 MÃgandiyasuttaniddeso.             205>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  pa¤¤Ã pa¤¤indriyaæ pa¤¤Ãbalaæ dhammavicayasambojjhaÇgo vÅmaæsà vipassanà sammÃdiÂÂhi. Tehi vedehi jÃtijarÃmaraïassa antagato antappatto koÂigato koÂippatto pariyantagato pariyantappatto vosÃnagato vosÃnappatto tÃïagato tÃïappatto leïagato leïappatto saraïagato saraïappatto abhayagato abhayappatto accutagato accutappatto amatagato amatappatto nibbÃnagato nibbÃnappatto. VedÃnaæ và antaæ gato ti vedagÆ, vedehi và antagato ti vedagÆ, sattannaæ và dhammÃnaæ viditattà vedagÆ, sakkÃyadiÂÂhi vidità hoti, vicikicchà vidità hoti, sÅlabbataparÃmÃso vidito hoti,rÃgo vidito hoti, doso vidito hoti, moho vidito hoti, mÃno vidito hoti, vidit' assa honti pÃpakà akusalà dhammà saækilesikà ponobbhavikà sadarà dukkhavipÃkà Ãyatiæ jÃtijarÃmaraïÅyÃ.
            *VedÃni viceyya kevalÃni Sabhiyà ti BhagavÃ
            samaïÃnaæ yÃni p' atthi brÃhmaïÃnaæ
            sabbavedanÃsu vÅtarÃgo
            sabbaæ vedam aticca vedagÆ so ti.
     Na diÂÂhiyà ti. Tassa dvÃsaÂÂhÅ diÂÂhigatÃni pahÅnÃni samucchinnÃni vÆpasantÃni paÂipassaddhÃni abhabbuppattikÃni ¤Ãïagginà da¬¬hÃni; so diÂÂhiyà na yÃyati, na niyyati, na vuyhati, na saæhariyati; na pi taæ diÂÂhigataæ sÃrato pacceti, na paccÃgacchatÅ ti, na vedagÆ diÂÂhiyÃ.
     Na mutiyà sa mÃnam etÅ ti. MutarÆpena và paraghosena và mahÃjanasammutiyà và na mÃnaæ eti,


#<[page 206]>#
%<206                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 846>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  na upeti, na upagacchati, na gaïhÃti, na parÃmasati, nÃbhinivisatÅ ti, na vedagÆ diÂÂhiyà na mutiyà sa mÃnam eti.
     Na hi tammayo so ti na taïhÃvasena diÂÂhivasena tammayo hoti tapparamo tapparÃyano. Yato taïhà ca diÂÂhi ca mÃno ca pahÅnà honti ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatà anabhÃvaæ gatà Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ, ettÃvatà na tammayo hoti, na tapparamo, na tapparÃyano ti, na hi tammayo so.
     Na kammunà no pi sutena neyyo ti. Na kammunà ti pu¤¤ÃbhisaækhÃrena và apu¤¤ÃbhisaækhÃrena và Ãïe¤jÃbhisaækhÃrena và na yÃyati, na niyyati, na vuyhati, na saæhariyatÅ ti, na kammunÃ. No pi sutena neyyo ti sutasuddhiyà và paraghosena và mahÃjanasammutiyà và na yÃyati, na niyyati, na vuyhati, na saæhariyatÅ ti, na kammunà no pi sutena neyyo.
     AnÆpanÅto sa nivesanesÆ ti. Upayo ti dve upayÃ, taïhupayo ca diÂÂhupayo ca . . . pe . . . ayaæ taïhupayo . . . pe . . . ayaæ diÂÂhupayo. Tassa taïhupayo pahÅno, diÂÂhupayo paÂinissaÂÂho, taïhupayassa pahÅnattÃ, diÂÂhupayassa paÂinissaÂÂhattÃ, so nivesanesu anupanÅto anupalitto anupagato anajjhosito anadhimutto nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà viharatÅ ti, anÆpanÅto sa nivesanesu.


#<[page 207]>#
%<S.N. 847]                 MÃgandiyasuttaniddeso.             207>%
     Ten' Ãha BhagavÃ:

          Na vedagÆ diÂÂhiyà na mutiyÃ
          sa mÃnam eti, na hi tammayo so,
          na kammunà no pi sutena neyyo
          anÆpanÅto sa nivesanesÆ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,9.13(=847): Sa¤¤Ãvirattassa na santi ganthÃ,
               pa¤¤Ãvimuttassa na santi mohÃ:
               sa¤¤a¤ ca diÂÂhi¤ ca ye aggahesuæ,
               te ghaÂÂayantà vicaranti loke.  || Nidd_I.9:13 ||>$

     Sa¤¤Ãvirattassa na santi ganthà ti yo samathapubbaÇgamaæ ariyamaggaæ bhÃveti, tassa Ãdito upÃdÃya ganthà vikkhambhità honti; arahattappatte, arahato ganthà ca mohà ca nÅvaraïà ca kÃmasa¤¤Ã byÃpÃdasa¤¤Ã vihiæsÃsa¤¤Ã diÂÂhisa¤¤Ã ca pahÅnà honti, ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatà anabhÃvaæ gatà Ãyatiæ anuppÃdadhammà ti, sa¤¤Ãvirattassa na santi ganthÃ.
     Pa¤¤Ãvimuttassa na santi mohà ti yo vipassanÃpubbaÇgamaæ ariyamaggaæ bhÃveti, tassa Ãdito upÃdÃya mohà vikkhambhità honti; arahattappatte, arahato mohà ca ganthà ca nÅvaraïà ca kÃmasa¤¤Ã byÃpÃdasa¤¤Ã vihiæsÃsa¤¤Ã diÂÂhisa¤¤Ã ca pahÅnà honti, ucchinnamÆlÃtÃlÃvatthukatà anabhÃvaæ gatà Ãyatiæ anuppÃdadhammà ti, pa¤¤Ãvimuttassa na santi mohÃ.
     Sa¤¤a¤ ca diÂÂhi¤ ca ye aggahesuæ te ghaÂÂayantà vicaranti loke ti ye sa¤¤aæ gaïhanti, kÃmasa¤¤aæ byÃpÃdasa¤¤aæ vihiæsÃsa¤¤aæ, te sa¤¤Ãvasena ghaÂÂenti saæghaÂÂenti. RÃjÃno pi rÃjÆhi vivadanti, khattiyà pi khattiyehi vivadanti;


#<[page 208]>#
%<208                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 847>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  brÃhmaïà pi brÃhmaïehi vivadanti; gahapatÅ pi gahapatÅhi vivadanti; mÃtà pi puttena vivadati; putto pi mÃtarà vivadati; pità pi puttena vivadati; putto pi pitarà vivadati; bhÃtà pi bhÃtarà vivadati; bhaginÅ pi bhaginiyà vivadati; bhÃtà pi bhaginiyà vivadati; bhaginÅ pi bhÃtarà vivadati; sahÃyo pi sahÃyena vivadati. Te tattha kalahaviggahavivÃdÃpannà a¤¤ama¤¤aæ pÃïÅhi pi upakkamanti, le¬¬Æhi pi upakkamanti, satthehi pi upakkamanti. Te tattha maraïam pi nigacchanti, maraïamattam pi dukkhaæ. Ye diÂÂhiæ gaïhanti: sassato loko ti và . . . pe . . . n' eva hoti na na hoti tathÃgato paraæmaraïà ti vÃ, te diÂÂhivasena ghaÂÂenti saæghaÂÂenti. SatthÃrato satthÃraæ ghaÂÂenti; dhammakkhÃnato dhammakkhÃnaæ ghaÂÂenti; gaïato gaïaæ ghaÂÂenti, diÂÂhiyà diÂÂhiæ ghaÂÂenti, paÂipadÃya paÂipadaæ ghaÂÂenti, maggato maggaæ ghaÂÂenti. Athavà te vivadanti, kalahaæ karonti, bhaï¬anaæ karonti, viggahaæ karonti, vivÃdaæ karonti, medhagaæ karonti: na tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃsi . . . pe . . . nibbedhehi và sace pahosÅ ti.
Tesaæ abhisaækhÃrà appahÅnÃ; abhisaækhÃrÃnaæ appahÅnatta, gatiyà ghaÂÂenti, niraye ghaÂÂenti, tiracchÃnayoniyà ghaÂÂenti, pittivisaye ghaÂÂenti, manussaloke ghaÂÂenti, devaloke ghaÂÂenti, gatiyà gatiæ upapattiyà upapattiæ paÂisandhiyà paÂisandhiæ bhavena bhavaæ, saæsÃrena saæsÃraæ vaÂÂena vaÂÂaæ ghaÂÂenti, ghaÂÂentà caranti viharanti iriyanti vattenti pÃlenti yapenti yÃpenti. Loke ti apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhÃtuloke Ãyatanaloke ti, sa¤¤a¤ ca diÂÂhi¤ ca ye aggahesuæ te ghaÂÂayantà vicaranti loke.


#<[page 209]>#
%<S.N. 847]                 MÃgandiyasuttaniddeso.             209>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Ten' Ãha BhagavÃ:

          Sa¤¤Ãvirattassa na santi ganthÃ,
          pa¤¤Ãvimuttassa na santi mohÃ:
          sa¤¤a¤ ca diÂÂhi¤ ca ye aggahesuæ,
          te ghaÂÂayantà vicaranti loke ti.

     NAVAMO MùGANDIYASUTTANIDDESO NIèèHITO.


#<[page 210]>#
%<                                  210>%

                       DASAMO PURùBHEDASUTTANIDDESO.

  $<Sn_IV,10.1(=848): KathaædassÅ kathaæsÅlo upasanto ti vuccati,
               tam me Gotama pabrÆhi pucchito uttamaæ naraæ.  || Nidd_I.10:1 ||>$

     KathaædassÅ kathaæsÅlo upasanto ti vuccatÅ ti. KathaædassÅ ti kÅdisena dassanena samannÃgato, kiæsaïÂhitena kiæpakÃrena kiæpaÂibhÃgenà ti, kathaædassÅ. KathaæsÅlo ti kÅdisena sÅlena samannÃgato, kiæsaïÂhitena kiæpakÃrena kiæpaÂibhÃgenà ti, kathaædassÅ kathaæsÅlo.
Upasanto ti vuccatÅ ti santo vÆpasanto nibbuto paÂipassaddho ti vuccati pavuccati kathiyati bhaïiyati dÅpayati vohariyati. KathaædassÅ ti adhipa¤¤aæ pucchati. KathaæsÅlo ti adhisÅlaæ pucchati. Upasanto ti adhicittaæ pucchatÅ ti, kathaædassÅ kathaæsÅlo upasanto ti vuccati.
     Tam me Gotama pabruhÅ ti. Tan ti yaæ pucchÃmi, yaæ yÃcÃmi, yaæ ajjhesÃmi, yaæ pasÃdemi. Gotamà ti so nimmito Buddhaæ Bhagavantaæ gottena Ãlapati.


#<[page 211]>#
%<S.N. 849]                 PurÃbhedasuttaniddeso.             211>%
PabrÆhÅ ti brÆhi Ãcikkha desehi pa¤¤Ãpehi paÂÂhapehi vivara vibhaja uttÃnÅkarohi pakÃsehÅ ti, taæ me Gotama pabrÆhi.
     Pucchito uttamaæ naran ti. Pucchito ti puÂÂho pucchito yÃcito ajjhesito pasÃdito. Uttamaæ naran ti aggaæ seÂÂhaæ viseÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaraæ naran ti, pucchito uttamaæ naraæ. Ten' Ãha so nimmito:

                    KathaædassÅ kathaæsÅlo upasanto ti vuccati,
          tam me Gotama pabrÆhi pucchito uttamaæ naran ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,10.2(=849): VÅtataïho purà bhedà ti Bhagavà pubbam antam anissito
               vemajjhe n' upasaækheyyo, tassa n' atthi purekkhataæ.  || Nidd_I.10:2 ||>$

     VÅtataïho purà bhedà ti Bhagavà ti purà kÃyassa bhedÃ, purà attabhÃvassa bhedÃ, purà kaÊevarassa nikkhepÃ, purà jÅvitindriyassa upacchedÃ, vÅtataïho vigatataïho cattataïho vantataïho muttataïho pahÅnataïho paÂinissaÂÂhataïho vÅtarÃgo vigatarÃgo cattarÃgo vantarÃgo pahÅnarÃgo paÂinissaÂÂharÃgo nicchÃto nibbuto sÅtibhÆto sukhapaÂisaævedÅ brahmabhÆtena attanà viharatÅ ti. Bhagavà ti gÃravÃdhivacanaæ. Api ca bhaggarÃgo ti BhagavÃ, bhaggadoso ti BhagavÃ, bhaggamoho ti BhagavÃ, bhaggadiÂÂhÅ ti BhagavÃ, bhaggakaïÂako ti BhagavÃ, bhaggakileso ti BhagavÃ, bhaji vibhaji paÂivibhaji dhammaratanan ti BhagavÃ, bhavÃnaæ antakaro ti BhagavÃ, bhÃvitakÃyo ti BhagavÃ, bhÃvitasÅlo bhÃvitacitto bhÃvitapa¤¤o ti BhagavÃ. Bhaji và Bhagavà ara¤¤avanapatthÃni pantÃni senÃsanÃni appasaddÃni appanigghosÃni vijanavÃtÃni manussarÃhaseyyakÃni paÂisallÃnasÃrÆpÃnÅ ti BhagavÃ.


#<[page 212]>#
%<212                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 849>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  BhÃgÅ và Bhagavà cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnan ti BhagavÃ. BhÃgÅ và Bhagavà attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa adhisÅlassa adhicittassa adhipa¤¤Ãyà ti BhagavÃ. BhÃgÅ và Bhagavà catunnaæ jhÃnÃnaæ catunnaæ appama¤¤Ãnaæ catunnaæ arÆpasamÃpattÅnan ti BhagavÃ. BhÃgÅ và Bhagavà aÂÂhannaæ vimokkhÃnaæ aÂÂhannaæ abhibhÃyatanÃnaæ navannaæ anupubbavihÃrasamÃpattÅnan ti BhagavÃ. BhÃgÅ và Bhagavà dasannaæ sa¤¤ÃbhÃvanÃnaæ dasannaæ kasiïasamÃpattÅnaæ ÃnÃpÃnasatisamÃdhissa asubhasamÃpattiyà ti BhagavÃ.
BhÃgÅ và Bhagavà catunnaæ satipaÂÂhÃnÃnaæ catunnaæ sammappadhÃnÃnaæ catunnaæ iddhippÃdÃnaæ pa¤cannaæ indriyÃnaæ pa¤cannaæ balÃnaæ sattannaæ bojjhaÇgÃnaæ ariyassa aÂÂhaÇgikassa maggassà ti BhagavÃ. BhÃgÅ và Bhagavà dasannaæ tathÃgatabalÃnaæ catunnaæ vesÃrajjÃnaæ catunnaæ paÂisambhidÃnaæ channaæ abhi¤¤Ãnaæ channaæ buddhadhammÃnan ti BhagavÃ. Bhagavà ti n' etaæ nÃmaæ mÃtarà kataæ, na pitarà katam, na bhÃtarà kataæ, na bhaginiyà kataæ, na mittÃmaccehi kataæ, na ¤ÃtisÃlohitehi kataæ, na samaïabrÃhmaïehi kataæ, na devatÃhi kataæ, vimokkhantikam etaæ BuddhÃnaæ BhagavantÃnaæ bodhiyà mÆle saha sabba¤¤uta¤Ãïassa paÂilÃbhà sacchikà pa¤¤atti, yadidaæ Bhagavà ti, vÅtataïho purà bhedà ti BhagavÃ.
     Pubbam antam anissito ti pubbanto vuccati atÅto addhÃ; atÅtaæ addhÃnaæ Ãrabbha taïhà pahÅnà hoti, diÂÂhi paÂinissaÂÂhÃ, taïhÃya pahÅnattà diÂÂhiyà paÂinissaÂÂhattÃ, evam pi pubbaæ antam anissito. Athavà evaærÆpo ahosiæ atÅtam addhÃnan ti, tattha nandiæ na samanvÃgameti. Evaævedano ahosiæ, evaæsa¤¤o ahosiæ,


#<[page 213]>#
%<S.N. 849]                 PurÃbhedasuttaniddeso.             213>%
evaæsaækhÃro ahosiæ, evaævi¤¤Ãno ahosiæ atÅtam addhÃnan ti, tattha nandiæ na samanvÃgameti, evam pi pubbaæ antam anissito. Athavà iti me cakkhu ahosi atÅtam addhÃnaæ, iti rÆpà ti, tattha na chandarÃgapaÂibaddhaæ hoti vi¤¤Ãïaæ; na chandarÃgapaÂibaddhattà vi¤¤Ãïassa na tad abhinandati, na tad abhinandanto, evam pi pubbaæ antam anissito. Iti me sotaæ ahosi atÅtam addhÃïaæ, iti saddà ti, iti me ghÃnaæ ahosi atÅtam addhÃnaæ, iti gandhà ti, iti me jivhà ahosi atÅtam addhÃnaæ, iti rasà ti, iti me kÃyo ahosi atÅtam addhÃnaæ, iti phoÂÂhabbà ti, iti me mano ahosi atÅtam addhÃnaæ, iti dhammà ti, tattha na chandarÃgapaÂibaddhaæ hoti vi¤¤Ãïaæ, na chandarÃgapaÂibaddhattà vi¤¤Ãïassa, na tad abhinandati, na tadabhinandanto, evam pi pubbaæ antam anissito. Athavà yÃn' assu tÃni pubbe mÃtugÃmena saddhiæ hasitalapitakathitakÅÊitÃni na tad assÃdeti, na taæ nikÃmeti, na ca tena pavittiæ Ãpajjati, evam pi pubbam antam anissito.
     Vemajjhe n' upasaækheyyo ti vemajjhe vuccati paccuppanno addhÃ; paccuppannaæ addhÃnaæ Ãrabbha taïhà pahÅnà hoti, diÂÂhi paÂinissaÂÂhÃ, taïhÃya pahÅnattà diÂÂhiyà paÂinissaÂÂhattà ratto ti n' upasaækheyyo, duÂÂho ti n' upasaækheyyo, mÆÊho ti n' upasaækheyyo, vinibandho ti n' upasaækheyyo, parÃmaÂÂho ti n' upasaækheyyo, vikkhepagato ti n' upasaækheyyo, aniÂÂhaÇgato ti n' upasaækheyyo, thÃmagato ti n' upasaækheyyo; te abhisaækhÃrà pahÅnÃ, abhisaækhÃrÃnaæ pahÅnattà gatiyà n' upasaækheyyo, nerayiko ti vÃ, tiracchÃnayoniko ti vÃ, pittivisayiko ti vÃ, manusso ti vÃ, devo ti vÃ,


#<[page 214]>#
%<214                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 849>%
rÆpÅ ti vÃ, arÆpÅ ti vÃ, sa¤¤Å ti vÃ, asa¤¤Å ti vÃ, nevasa¤¤Å nÃsa¤¤Å ti vÃ. So hetu n' atthi, paccayo n' atthi, kÃraïaæ n' atthi, yena saækhaæ gaccheyyà ti, vemajjhe n' upasaækheyyo.
     Tassa n' atthi purekkhatan ti. Tassà ti arahato khÅïÃsavassa. PurekkhÃro ti dve purekkhÃrÃ, taïhÃpurekkhÃro ca diÂÂhipurekkhÃro ca . . . pe . . . ayaæ taïhÃpurekkhÃro . . . pe . . . ayaæ diÂÂhipurekkhÃro. Tassa taïhÃpurekkhÃro pahÅno, diÂÂhipurekkhÃro paÂinissaÂÂho, taïhÃpurekkhÃrassa pahÅnattà diÂÂhipurekkhÃrassa paÂinissaÂÂhattÃ, na taïhaæ và diÂÂhiæ và purato katvà carati, na taïhÃdhajo, na taïhÃketu, na taïhÃdhipateyyo, na diÂÂhidhajo, na diÂÂhiketu, na diÂÂhÃdhipateyyo, na taïhÃya và diÂÂhiyà và parivÃrito caratÅ ti, evam pi tassa n' atthi purekkhataæ. Athavà evaærÆpo siyaæ anÃgatam addhÃnan ti, tattha nandiæ na samanvÃgameti, evaævedano siyaæ, evaæsa¤¤o siyaæ, evaæsaækhÃro siyaæ, evaævi¤¤Ãïo siyaæ anÃgatam addhÃnan ti, tattha nandiæ na samanvÃgameti, evam pi tassa n' atthi purekkhataæ.
Athavà iti me cakkhu siyà anÃgatam addhÃnaæ, iti rÆpà ti appaÂiladdhassa paÂilÃbhÃya cittaæ na païidahati, cetaso appaïidhÃnapaccayà na tad abhinandati, na tad abhinandanto, evam pi tassa n' atthi purekkhataæ. Iti me sotaæ siyà anÃgatam addhÃnaæ, iti saddà ti; iti me ghÃnaæ siyà anÃgatam addhÃnaæ, iti gandhà ti; iti me jivhà siyà anÃgatam addhÃnaæ, iti rasà ti; iti me kÃyo siyà anÃgatam addhÃnaæ, iti phoÂÂhabbà ti; iti me mano siyà anÃgatam addhÃnaæ, iti dhammà ti appaÂiladdhassa paÂilÃbhÃya cittaæ na païidahati, cetaso appaïidhÃnapaccayà na tad abhinandati, na tad abhinandanto, evam pi tassa n' atthi purekkhataæ. Athavà iminÃhaæ sÅlena và vattena và tapena và brahmacariyena và devo và bhavissÃmi deva¤¤ataro và ti appaÂiladdhassa paÂilÃbhÃya cittaæ na païidahati,


#<[page 215]>#
%<S.N. 850]                 PurÃbhedasuttaniddeso.             215>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  cetaso appaïidhÃnapaccayà na tad abhinandati, na tadabhinandanto, evam pi tassa n' atthi purekkhataæ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          VÅtataïho purà bhedà ti Bhagavà pubbam antaæ anissito
          vemajjhe n' upasaækheyyo, tassa n' atthi purekkhatan ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,10.3(=850): Akkodhano asantÃsÅ, avikatthÅ akukkuco,
               mantÃbhÃïÅ anuddhato, sa ve vÃcÃyato munÅ.  || Nidd_I.10:3 ||>$

     Akkodhano asantÃsÅ ti. Akkodhano ti hi kho vuttaæ, api ca kodho tÃva vattabbo. Dasah' ÃkÃrehi kodho jÃyati: anattham me carÅ ti kodho jÃyati, anattham me caratÅ ti kodho jÃyati, anattham me carissatÅ ti kodho jÃyati, piyassa me manÃpassa anatthaæ acarÅ ti, anatthaæ caratÅ ti, anatthaæ carissatÅ ti kodho jÃyati, appiyassa me amanÃpassa atthaæ acarÅ ti, atthaæ caratÅ ti, appiyassa me amanÃpassa atthaæ carissatÅ ti kodho jÃyati, aÂÂhÃne và pana kodho jÃyati. Yo evarÆpo cittassa ÃghÃto, paÂighÃto paÂighaæ paÂinirodho  kopo pakopo sampakopo doso padoso sampadoso cittassa, byÃpatti manopadoso kodho kujjhanà kujjhitattaæ doso dussanà dussitattaæ byÃpatti byÃpajjanà byÃpajjitattaæ virodho paÂivirodho caï¬ikkaæ assuropo, anattamanatà cittassa; ayaæ vuccati kodho.


#<[page 216]>#
%<216                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 850>%
     Api ca kodhassa adhimattaparittatà veditabbÃ. Atthi ka¤ci kÃlaæ kodho cittÃvilakaraïamatto hoti, na ca tÃva mukhakulÃnavikulÃno hoti. Atthi ka¤ci kÃlaæ kodho mukhakulÃnavikulÃnamatto hoti, na ca tÃva hanusa¤copano hoti. Atthi ka¤ci kÃlaæ kodho hanusa¤copanamatto hoti, na ca tÃva pharusavÃcaniccharÃïo hoti.
Atthi ka¤ci kÃlaæ kodho pharusavÃcanicchÃraïamatto hoti, na ca tÃva disÃvidisaæ anuvilokano hoti. Atthi ka¤ci kÃlaæ kodho disÃvidisaæ anuvilokanamatto hoti, na ca tÃva daï¬asatthaparÃmasano hoti. Atthi ka¤ci kÃlaæ kodho daï¬asatthaparÃmasanamatto hoti, na ca tÃva daï¬asattha-abbhukkiraïo hoti. Atthi ka¤ci kÃlaæ kodho daï¬asattha-abbhukkiraïamatto hoti, na ca tÃva daï¬asattha-abhinipÃtano hoti. Atthi ka¤ci kÃlaæ kodho daï¬asattha-abhinipÃtanamatto hoti, na ca tÃva chindavicchindakaraïo hoti. Atthi ka¤ci kÃlaæ kodho chindavichindakaraïamatto hoti, na ca tÃva sambha¤janaparibha¤jano hoti. Atthi ka¤ci kÃlaæ kodho sambha¤janaparibha¤janamatto hoti, na ca tÃva aÇgamaÇgÃpaka¬¬hano hoti. Atthi ka¤ci kÃlaæ kodho {aÇgamaÇgÃpaka¬¬hanamatto} hoti, na ca tÃva jÅvitapanÃsano hoti. Atthi ka¤ci kÃlaæ kodho jÅvitapanÃsanamatto hoti, na ca tÃva sabbacÃgaparicÃgasaïÂhito hoti. Yato kodho parapuggalaæ ghÃtetvà attÃnaæ ghÃteti; ettÃvatà kodho paramussadagato paramavepullapatto hoti.
Yass' eso kodho pahÅno samucchinno vÆpasanto paÂipassaddho abhabbuppattiko ¤Ãïagginà da¬¬ho,


#<[page 217]>#
%<S.N. 850]                 PurÃbhedasuttaniddeso.             217>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  so vuccati akkodhano. Kodhassa pahÅnattà akkodhano, kodhavatthussa pari¤¤Ãtattà akkodhano, kodhahetussa ucchinnattà akkodhano ti, akkodhano.
     AsantÃsÅ ti. Idh' ekacco tÃsÅ hoti uttÃsÅ parittÃsÅ. So tasati uttasati paritasati bhÃyati santÃsaæ Ãpajjati:
kulaæ và na labhÃmi, gaïaæ và na labhÃmi, ÃvÃsaæ và na labhÃmi, lÃbhaæ và na labhÃmi, yasaæ và na labhÃmi, pasaæsaæ và na labhÃmi, sukhaæ và na labhÃmi, cÅvaraæ và na labhÃmi, piï¬apÃtaæ và na labhÃmi, senÃsanaæ và na labhÃmi, gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ và na labhÃmi, gilÃnupaÂÂhÃkaæ và na labhÃmi, appa¤¤Ãto 'mhÅ ti.
     Idha bhikkhu asantÃsÅ hoti anuttÃsÅ aparittÃsÅ. So na tasati, na uttasati, na paritasati, na bhÃyati, na santÃsaæ Ãpajjati: kulaæ và na labhÃmi, gaïaæ và na labhÃmi, ÃvÃsaæ và na labhÃmi, lÃbhaæ và na labhÃmi, yasaæ và na labhÃmi, pasaæsaæ và na labhÃmi, sukhaæ và na labhÃmi, cÅvaraæ và na labhÃmi, piï¬apÃtaæ và na labhÃmi, senÃsanaæ và na labhÃmi, gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ và na labhÃmi, gilÃnupaÂÂhÃkaæ và na labhÃmi, appa¤¤Ãto 'mhÅ ti, na tasati, na uttasati, na parittasati, na bhÃyati, na santÃsaæ ÃpajjatÅ ti, akkodhano asantÃsÅ.
     AvikatthÅ akukkuco ti. Idh' ekacco katthÅ hoti vikatthÅ.
So katthati vikatthati: aham asmi sÅlasampanno ti vÃ, sÅlabbatasampanno ti vÃ, jÃtiyà và gottena và kolaputtikena và vaïïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjaÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃïena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ,


#<[page 218]>#
%<218                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 850>%
uccÃkulà pabbajito ti vÃ, mahÃkulà pabbajito ti vÃ, mahÃbhogakulà pabbajito ti vÃ, uÊÃrabhogakulà pabbajito ti vÃ, ¤Ãto yasassÅ gahaÂÂhapabbajitÃnan ti vÃ, lÃbhi 'mhi cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnan ti vÃ, suttantiko ti vÃ, vinayadharo ti vÃ, dhammakathiko ti vÃ, Ãra¤¤iko ti vÃ, piï¬apÃtiko ti vÃ, paæsukÆliko ti vÃ, tecÅvariko ti vÃ, sapadÃnacÃriko ti vÃ, khalupacchÃbhattiko ti vÃ, nesajjiko ti vÃ, yathÃsanthatiko ti vÃ, paÂhamassa jhÃnassa lÃbhÅ ti vÃ, dutiyassa jhÃnassa lÃbhÅ ti vÃ, tatiyassa jhÃnassa lÃbhÅ ti vÃ, catutthassa jhÃnassa lÃbhÅ ti vÃ, ÃkÃsÃna¤cÃyatanasamÃpattiyà vi¤¤Ãïa¤cÃyatanasamÃpattiyà Ãki¤ca¤¤ÃyatanasamÃpattiyà nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅ ti và katthati vikatthati; evaæ na katthati na vikatthati, katthanà Ãrato virato paÂivirato nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà viharatÅ ti, avikatthÅ.
     Akukkuco ti. Kukkuccan ti hatthakukkuccam pi kukkuccaæ, pÃdakukkuccam pi kukkuccaæ, hatthapÃdakukkuccam pi kukkuccaæ, akappiye kappiyasa¤¤itÃ, kappiye akappiyasa¤¤itÃ, vikÃle kÃlasa¤¤ità avajje vajjasa¤¤itÃ, vajje avajjasa¤¤itÃ; yaæ evarÆpaæ kukkuccaæ, kukkuccÃyanÃ, kukkuccÃyitattaæ, cetaso vippaÂisÃro, manovilekho; idaæ vuccati kukkuccaæ.
     Api ca dvÅhi kÃraïehi uppajjati kukkuccaæ, cetaso vippaÂisÃro manovilekho, katattà ca akatattà ca.
     Kathaæ katattà ca akatattà ca uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho? Kataæ me kÃyaduccaritaæ, akataæ me kÃyasucaritan ti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. Kataæ me vacÅduccaritaæ, akataæ me vacÅsucaritan ti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. Kataæ me manoduccaritaæ, akataæ me manosucaritan ti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. Kato me pÃïÃtipÃto, akatà me pÃïÃtipÃtà veramaïÅ ti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. Kataæ me adinnÃdÃnaæ,


#<[page 219]>#
%<S.N. 850]                 PurÃbhedasuttaniddeso.             219>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  akatà me adinnÃdÃnà veramaïÅ ti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. Kato me kÃmesu micchÃcÃro, akatà me kÃmesu micchÃcÃrà veramanÅ ti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. Kato me musÃvÃdo, akatà me musÃvÃdà veramaïÅ ti. Katà me pisuïà vÃcÃ, akatà me pisuïÃya vÃcÃya veramaïÅ ti. Katà me pharusà vÃcÃ, akatà me pharusÃya vÃcÃya veramaïÅ ti. Kato me samphappalÃpo, akatà me samphappalÃpà veramaïÅ ti. Katà me abhijjhÃ, akatà me anabhijjhà ti. Kato me byÃpÃdo, akato me abyÃpÃdo ti.
Katà me micchÃdiÂÂhi, akatà me sammÃdiÂÂhÅ ti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho; evaæ katattà ca akatattà ca uppajjati kukkuccaæ cetaso vippatisÃro manovilekho. Athavà sÅlesu 'mhi na paripÆrakÃrÅ ti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho.
Indriyesu 'mhi aguttadvÃro ti. Bhojane amatta¤¤Æ 'mhÅ ti. JÃgariyaæ ananuyutto 'mhÅ ti. Na satisampaja¤¤ena samannÃgato 'mhÅ ti. AbhÃvità me cattÃro satipaÂÂhÃnà ti. AbhÃvità me cattÃro sammappadhÃnà ti. AbhÃvità me cattÃro iddhippÃdà ti. AbhÃvitÃni me pa¤c' indriyÃnÅ ti. AbhÃvitÃni me pa¤ca balÃnÅ ti. AbhÃvità me satta bojjhaÇgà ti. AbhÃvito me ariyo aÂÂhaÇgiko maggo ti.
Dukkhaæ me apari¤¤Ãtan ti. Samudayo me appahÅno ti. Maggo me abhÃvito ti. Nirodho me asacchikato ti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippatisÃro manovilekho.
Yass' etaæ kukkuccaæ pahÅnaæ samucchinnaæ vÆpasantaæ paÂipassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬haæ, so vuccati akukkucco ti, avikatthÅ akukkuco.
     MantÃbhÃïÅ anuddhato ti mantà vuccati pa¤¤Ã; yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi. MantÃya pariggahetvà vÃcaæ bhÃsati, bahum pi kathento, bahum pi bhaïanto, bahum pi dÅpayanto, bahum pi voharanto, dukkaÂaæ dukkathitaæ dubbhÃsitaæ dubbhaïitaæ dullapitaæ duruttaæ vÃcaæ na bhÃsatÅ ti,


#<[page 220]>#
%<220                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 850>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  mantÃbhÃïÅ. Anuddhato ti. Tattha katamaæ uddhaccaæ? Yaæ cittassa uddhaccaæ avÆpasamo, cetaso vikkhepo, bhantattaæ cittassa, idaæ vuccati uddhaccaæ. Yass' etaæ uddhaccaæ pahÅnaæ samucchinnaæ vÆpasantaæ paÂipassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬haæ, so vuccati anuddhato ti, mantÃbhÃïÅ anuddhato.
     Sa ve vÃcÃyato munÅ ti. Idha bhikkhu musÃvÃdaæ pahÃya musÃvÃdà paÂivirato hoti saccavÃdÅ saccasandho theto paccayiko avisaævÃdako lokassa. Pisuïaæ vÃcaæ pahÃya pisuïÃya vÃcÃya paÂivirato hoti; ito sutvà na amutra akkhÃtà imesaæ bhedÃya, amutra và sutvà na imesaæ akkhÃtà amÆsaæ bhedÃya; iti bhinnÃnaæ và sandhÃtÃ, sahitÃnaæ và anuppadÃtÃ, samaggÃrÃmo samaggarato samagganandÅ samaggakaraïiæ vÃcaæ bhÃsità hoti.
Pharusaæ vÃcaæ pahÃya pharusÃya vÃcÃya paÂivirato hoti; yà sà vÃcà nelà kaïïasukhà pemanÅyà hadayaÇgamà porÅ bahujanakantà bahujanamanÃpÃ, tathÃrÆpiæ vÃcaæ bhÃsità hoti. SamphappalÃpaæ pahÃya samphappalÃpà paÂivirato hoti, kÃlavÃdÅ bhÆtavÃdÅ atthavÃdÅ dhammavÃdÅ vinayavÃdÅ nidÃnavatiæ vÃcaæ bhÃsità hoti, kÃlena sÃpadesaæ pariyantavatiæ atthasaæhitaæ. CatÆhi vacÅsucaritehi samannÃgato catudosÃgataæ vÃcaæ bhÃsati, dvattiæsÃya tiracchÃnakathÃya Ãrato virato paÂivirato nikkhanto paÂinissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà viharati. DasavatthÆni katheti, seyyathÅdaæ appicchakathaæ katheti, santuÂÂhikathaæ pavivekakatham asaæsaggakathaæ viriyÃrambhakathaæ sÅlakathaæ samÃdhikathaæ pa¤¤Ãkathaæ vimuttikathaæ vimutti¤Ãïadassanakathaæ satipaÂÂhÃnakathaæ sammappadhÃnakathaæ iddhippÃdakathaæ indriyakathaæ balakathaæ bojjhaÇgakathaæ maggakathaæ phalakatham nibbÃnakathaæ katheti.


#<[page 221]>#
%<S.N. 851]                 PurÃbhedasuttaniddeso.             221>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ 
     VÃcÃyato ti yatto paÂiyatto gutto gopito rakkhito saævuto vÆpasanto.
     MunÅ ti monaæ vuccati ¤Ãïaæ . . . pe . . . saÇgajÃlam aticca so munÅ* ti, sa ve vÃcÃyato muni. Ten Ãha BhagavÃ:

          Akkodhano asantÃsÅ, avikatthÅ akukkuco,
          mantÃbhÃïÅ anuddhato, sa ve vÃcÃyato munÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,10.4(=851): NirÃsattÅ anÃgate atÅtaæ nÃnusocati,
               vivekadassÅ phassesu diÂÂhÅsu ca na niyyati.  || Nidd_I.10:4 ||>$

     NirÃsattÅ anÃgate ti Ãsatti vuccati taïhÃ; yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . abhijjhà lobho akusalamÆlaæ. Yass' esà Ãsatti taïhà pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂipassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hà ti, evam pi nirÃsattÅ anÃgate. Athavà evaærÆpo siyaæ anÃgatam addhÃnan ti, tattha nandiæ na samanvÃgameti. Evaævedano siyaæ, evaæsa¤¤o siyaæ, evaæsaækhÃro siyaæ, evaævi¤¤Ãïo siyaæ anÃgatam addhÃnan ti, tattha nandiæ na samanvÃgameti, evam pi nirÃsattÅ anÃgate. Athavà iti me cakkhu siyà anÃgatam addhÃnaæ, iti rÆpà ti, appaÂiladdhassa paÂilÃbhÃya cittaæ na païidahati, cetaso appaïidhÃnapaccayà na tad abhinandati, na tad abhinandanto, evam pi nirÃsattÅ anÃgate. Iti me sotaæ siyà anÃgatam addhÃnaæ, iti saddà ti . . . pe . . . iti me mano siyà anÃgatam addhÃnaæ, iti dhammà ti, appaÂiladdhassa paÂilÃbhÃya cittaæ na païidahati, cetaso appaïidhÃnapaccayà na tad abhinandati,


#<[page 222]>#
%<222                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 851>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  na tad abhinandanto, evam pi nirÃsattÅ anÃgate. Athavà iminÃhaæ sÅlena và vattena và tapena và brahmacariyena và devo và bhavissÃmi deva¤¤ataro và ti, appaÂiladdhassa paÂilÃbhÃya cittaæ na païidahati, cetaso appaïidhÃnapaccayà na tad abhinandati, na tad abhinandanto, evam pi nirÃsattÅ anÃgate.
     AtÅtaæ nÃnusocatÅ ti vipariïataæ và vatthu na socati.
Vipariïatamhi và vatthusmiæ na socati: cakkhuæ me vipariïatan ti na socati, sotaæ me, ghÃnaæ me, jivhà me, kÃyo me, rÆpà me, saddà me, gandhà me, rasà me, phoÂÂhabbà me, kulaæ me, gaïaæ me, ÃvÃso me, lÃbho me, yaso me, pasaæsà me, sukhaæ me, cÅvaraæ me, piï¬apÃto me, senÃsanaæ me, gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃro me, mÃtà me, pità me, bhÃtà me, bhaginÅ me, putto me, dhÅtà me, mittÃmaccà me, ¤Ãtakà me, sÃlohità me vipariïatà ti na socati, na kilamati, na paridevati, na urattÃÊiæ kandati, na sammohaæ ÃpajjatÅ ti, atÅtaæ nÃnusocati.
     VivekadassÅ phassesÆ ti. Phasso ti cakkhusamphasso sotasamphasso ghÃnasamphasso jivhÃsamphasso kÃyasamphasso manosamphasso adhivacanasamphasso paÂighasamphasso sukhavedanÅyo samphasso dukkhavedanÅyo samphasso adukkha-m-asukhavedanÅyo samphasso kusalo phasso akusalo phasso abyÃkato phasso kÃmÃvacaro phasso rÆpÃvacaro phasso arÆpÃvacaro phasso su¤¤ato phasso animitto phasso appaïihito phasso lokiyo phasso lokuttaro phasso atÅto phasso anÃgato phasso paccuppanno phasso; yo evarÆpo phasso phusanà samphusanà samphusitattaæ; ayaæ vuccati phasso.
     VivekadassÅ phassesÆ ti cakkhusamphassaæ vivittaæ passati attena và attaniyena và niccena và dhuvena và sassatena và avipariïÃmadhammena vÃ. Sotasamphassaæ vivittaæ passati,


#<[page 223]>#
%<S.N. 851]                 PurÃbhedasuttaniddeso.             223>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ghÃnasamphassaæ vivittaæ pÃssati, jivhÃsamphassaæ vivittaæ passati, kÃyasamphassaæ vivittaæ passati, manosamphassaæ vivittaæ passati, adhivacanasamphassaæ vivittaæ passati, paÂighasamphassaæ vivittaæ passati, sukhavedanÅyaæ samphassaæ, dukkhavedanÅyaæ samphassaæ, adukkha-m-asukhavedanÅyam samphassaæ, kusalaæ phassaæ vivittaæ passati, akusalaæ phassaæ vivittaæ passati, abyÃkataæ phassaæ vivittaæ passati, kÃmÃvacaraæ phassaæ, rÆpÃvacaraæ phassaæ, arÆpÃvacaraæ phassaæ, lokiyaæ phassaæ, lokuttaraæ phassaæ vivittaæ passati attena và attaniyena và niccena và dhuvena và sassatena và avipariïÃmadhammena vÃ.
     Athavà atÅtaæ phassaæ anÃgatehi ca phassehi paccuppannehi ca phassehi vivittaæ passati; anÃgataæ phassaæ atÅtehi ca phassehi paccuppannehi ca phassehi vivittaæ passati; paccuppannaæ phassaæ atÅtehi ca phassehi anÃgatehi ca phassehi vivittaæ passati.
     Athavà ye te phassà ariyà anÃsavà lokuttarà su¤¤atapaÂisaæyuttÃ, te phasse vivitte passati rÃgena dosena mohena kodhena upanÃhena makkhena paÊÃsena issÃya macchariyena mÃyÃya sÃÂheyyena thambhena sÃrambhena mÃnena atimÃnena madena pamÃdena sabbakilesehi sabbaduccaritehi sabbadarathehi sabbapariÊÃhehi sabbasantÃpehi sabbÃkusalÃbhisaækhÃrehi vivitte passatÅ ti, vivekadassÅ phassesu.
     DiÂÂhÅsu ca na niyyatÅ ti tassa dvÃsaÂÂhÅ diÂÂhigatÃni pahÅnÃni samucchinnÃni vÆpasantÃni paÂipassaddhÃni abhabbuppattikÃni ¤Ãïagginà da¬¬hÃni, so diÂÂhiyà na yÃyati, na niyyati, na vuyhati, na saæhariyati, na pi taæ diÂÂhigataæ sÃrato pacceti paccÃgacchatÅ ti, diÂÂhÅsu ca na niyyati. Ten' Ãha BhagavÃ:


#<[page 224]>#
%<224                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 852>%

          NirÃsattÅ anÃgate atÅtaæ nÃnusocatÅ,
          vivekadassÅ phassesu diÂÂhÅsu ca na niyyatÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,10.5(=852): PatilÅno akuhako, apihÃlu amaccharÅ,
               appagabbho ajeguccho, pesuïeyye ca no yuto.  || Nidd_I.10:5 ||>$

     PatilÅno akuhako ti. PatilÅno ti rÃgassa pahÅnattà patilÅno, dosassa pahÅnattà patilÅno, mohassa pahÅnattà patilÅno, kodhassa upanÃhassa makkhassa paÊÃsassa issÃya macchariyassa . . . pe . . . sabbÃkusalÃbhisaækhÃrÃnaæ pahÅnattÃ, patilÅno.
     Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ: *Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu patilÅno hoti? Idha bhikkhave bhikkhuno asmimÃno pahÅno hoti ucchinnamÆlo tÃlÃvatthukato anabhÃvaæ gato Ãyatiæ anuppÃdadhammo; evaæ kho bhikkhave bhikkhu patilÅno hotÅ ti, patilÅno.
     Akuhako ti. TÅïi kuhanavatthÆni, paccayapaÂisevanasaækhÃtaæ kuhanavatthu, iriyÃpathasaækhÃtaæ kuhanavatthu, sÃmantajappanasaækhÃtaæ kuhanavatthu.
     Katamaæ paccayapaÂisevanasaækhÃtaæ kuhanavatthu?
Idha gahapatikà bhikkhuæ nimantenti cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrehi. So pÃpiccho icchÃpakato atthiko cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnaæ, bhiyyo kamyataæ upÃdÃya cÅvaraæ paccakkhÃti, piï¬apÃtaæ paccakkhÃti, senÃsanaæ paccakkhÃti, gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ paccakkhÃti. So evam Ãha: kiæ samaïassa mahagghena cÅvarena? Etaæ sÃruppaæ yaæ samaïo susÃnà và saÇkÃrakÆÂà và pÃpaïikà và nantakÃni uccinitvà saæghÃÂiæ katvà dhÃreyya. Kiæ samaïassa mahagghena piï¬apÃtena?


#<[page 225]>#
%<S.N. 852]                 PurÃbhedasuttaniddeso.             225>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Etaæ sÃruppaæ yaæ samaïo u¤chÃcariyÃya piï¬iyÃlopena jÅvikaæ kappeyya. Kiæ samaïassa mahagghena senÃsanena? Etaæ sÃrÆppaæ yaæ samaïo rukkhamÆliko và assa, sosÃniko và abbhokÃsiko vÃ. Kiæ samaïassa mahagghena gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrena? Etaæ sÃrÆppaæ yaæ samaïo pÆtimuttena và hariÂakÅkhaï¬ena và osadhaæ kareyyà ti, tadupÃdÃya lÆkhaæ cÅvaraæ dhÃreti, lÆkhaæ piï¬apÃtaæ bhu¤jati, lÆkhaæ senÃsanaæ paÂisevati, lÆkhaæ gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ paÂisevati. Tam enaæ gahapatikà evaæ jÃnanti: ayaæ samaïo appiccho santuÂÂho pavivitto asaæsaÂÂho Ãraddhaviriyo dhutavÃdo ti; bhiyyo bhiyyo nimantenti cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrehi. So evam Ãha: tiïïaæ sammukhÅbhÃvà saddho kulaputto bahuæ pu¤¤aæ pasavati. SaddhÃya sammukhÅbhÃvà saddho kulaputto bahuæ pu¤¤aæ pasavati; deyyadhammassa sammukhÅbhÃvà saddho kulaputto bahuæ pu¤¤aæ pasavati; dakkhiïeyyÃnaæ sammukhÅbhÃvà saddho kulaputto bahuæ pu¤¤aæ pasavati. TumhÃka¤ c' evÃyaæ saddhà atthi. Deyyadhammo cÃyaæ saævijjati. Aha¤ ca paÂiggÃhako. Sac' Ãhaæ na paÂiggahessÃmi, evaæ tumhe pu¤¤ena parihÅnà bhavissatha.
Na mayhaæ iminà attho, api ca tumhÃka¤ ¤eva anukampÃya patiggaïhÃmÅ ti, tad upÃdÃya bahum pi cÅvaraæ paÂiggaïhÃti, bahum pi piï¬apÃtaæ paÂiggaïhÃti, bahum pi senÃsanaæ paÂiggaïhÃti, bahum pi gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ paÂiggaïhÃti; yà evarÆpà bhÃkuÂikà bhÃkuÂiyaæ kuhanà kuhÃyanà kuhitattaæ; idaæ vuccati paÂisevanasaækhÃtaæ kuhanavatthu.
     Katamaæ iriyÃpathasaækhÃtaæ kuhanavatthu? Idh' ekacco pÃpiccho icchÃpakato sambhÃvanÃdhippÃyo: evaæ maæ jano sambhÃvissatÅ ti gamanaæ saïÂhapeti, ÂhÃnaæ saïÂhapeti,


#<[page 226]>#
%<226                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 852>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  nisajjaæ saïÂhapeti, sayanaæ saïÂhapeti; païidhÃya gacchati, païidhÃya tiÂÂhati, païidhÃya nisÅdati, païidhÃya seyyaæ kappeti, samÃhito viya gacchati, samÃhito viya tiÂÂhati, samÃhito viya nisÅdati, samÃhito viya seyyaæ kappeti, ÃpÃdakajjhÃyÅ ca hoti; yà evarÆpà iriyÃpathassa ÃÂhapanà saïÂhapanà bhÃkuÂikà bhÃkuÂiyaæ kuhanà kuhÃyanà kuhitattaæ; idaæ iriyÃpathasaækhÃtaæ kuhanavatthuæ.
     Katamaæ sÃmantajappanasaækhÃtaæ kuhanavatthuæ?
Idh' ekacco pÃpiccho icchÃpakato sambhÃvanÃdhippÃyo:
evaæ maæ jano sambhÃvissatÅ ti ariyadhammasannissitaæ vÃcaæ bhÃsati. Yo evarÆpaæ cÅvaraæ dhÃreti, so samaïo mahesakkho ti bhaïati, yo evarÆpaæ pattaæ dhÃreti, lohathÃlakaæ dhÃreti, dhammakarakaæ dhÃreti, parisÃvanaæ dhÃreti, ku¤cikaæ dhÃreti, upÃhanaæ dhÃreti, kÃyabandhanaæ dhÃreti, Ãyogaæ dhÃreti, so samaïo mahesakkho ti bhaïati. Yassa evarÆpo upajjhÃyo, so samaïo mahesakkho ti bhaïati; yassa evarÆpo Ãcariyo, evarÆpà samÃnupajjhÃyakà samÃnÃcariyakà mittà sandiÂÂhà sambhattà sahÃyÃ, so samaïo mahesakkho ti bhaïati. Yo evarÆpe vihÃre vasati, so samaïo mahesakkho ti bhaïati. Yo evarÆpe a¬¬hayoge vasati, pÃsÃde vasati, hammiye vasati, guhÃyaæ vasati, leïe vasati, kuÂiyà vasati, kÆÂÃgÃre vasati, aÂÂe vasati, mÃÊe vasati, uddaï¬e vasati, upaÂÂhÃnasÃlÃyam vasati, maï¬ape vasati, rukkhamÆle vasati, so samaïo mahesakkho ti bhaïati.
     Athavà korajikakorajiko bhÃkuÂikabhÃkuÂiko kuhakakuhako lapakalapako mukhasambhÃvito ayaæ samaïo imÃsaæ evarÆpÃnaæ santÃïaæ vihÃrasamÃpattÅnaæ lÃbhÅ tÃdisaæ gambhÅraæ guyhaæ nipuïïaæ paÂicchannaæ lokuttarasu¤¤atapaÂisaæyuttaæ kathaæ katheti;


#<[page 227]>#
%<S.N. 852]                 PurÃbhedasuttaniddeso.             227>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  yà evarÆpà bhÃkuÂikà bhÃkuÂiyaæ kuhanà kuhÃyanà kuhÃyitattaæ, idaæ sÃmantajappanasaækhÃtaæ kuhanavatthuæ.
     Yass' imÃni tÅïi kuhanavatthÆni pahÅnÃni samucchinnÃni vÆpasantÃni paÂipassaddhÃni abhabbuppattikÃni nÃïagginà da¬¬hÃni, so vuccati akuhako ti, patilÅno akuhako.
     ùpihÃlu amaccharÅ ti. Pihà vuccati taïhÃ; yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . abhijjhà lobho akusalamÆlaæ. Yass' esà pihà pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂippassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃ, so vuccati apihÃlu.
So rÆpe na piheti, sadde gandhe rase phoÂÂhabbe kulaæ gaïaæ ÃvÃsaæ lÃbhaæ yasaæ pasaæsaæ sukhaæ cÅvaraæ piï¬apÃtaæ senÃsanaæ gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ kÃmadhÃtuæ rÆpadhÃtuæ arÆpadhÃtum kÃmabhavaæ rÆpabhavaæ arÆpabhavaæ sa¤¤Ãbhavaæ asa¤¤Ãbhavaæ nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãbhavaæ ekavokÃrabhavaæ catuvokÃrabhavaæ pa¤cavokÃrabhavaæ atÅtaæ anÃgataæ paccuppannaæ diÂÂhasutamutavi¤¤Ãtabbe dhamme na piheti, na icchati, na sÃdiyati, na pattheti, nÃbhijappatÅ ti, apihÃlu.
     AmaccharÅ ti pa¤ca macchariyÃni, ÃvÃsamacchariyaæ kulamacchariyaæ lÃbhamacchariyaæ vaïïamacchariyaæ dhammamacchariyaæ; yaæ evarÆpaæ macchariyaæ maccharÃyanà maccharÃyitattaæ vevicchaæ kadariyaæ kaÂuka¤cakatà aggahitattaæ cittassa, idaæ vuccati macchariyaæ. Api ca khandhamacchariyam pi macchariyaæ, dhÃtumacchariyam pi macchariyaæ, Ãyatanamacchariyam pi macchariyaæ, gÃho vuccati macchariyaæ. Yass' etaæ pahÅnaæ vÆpasantaæ paÂippassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬haæ, so vuccati amaccharÅ ti, apihÃlu amaccharÅ.


#<[page 228]>#
%<228                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 852>%
     Appagabbho ajeguccho ti. PÃgabbhiyan ti tÅïi pÃgabbhiyÃni, kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ, vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ, cetasikaæ pÃgabbhiyaæ.
     Katamaæ kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ? Idh' ekacco saÇghagato pi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti, gaïagato pi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti, bhojanasÃlÃyaæ pi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti, jantÃghare pi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti, udakatitthe pi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti, antaragharaæ pavisanto pi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti, antaragharaæ paviÂÂho pi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti.
     Kathaæ saÇghagato kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti?
Idh' ekacco saÇghagato acittikÃrakato there bhikkhÆ ghaÂÂayanto pi tiÂÂhati, ghaÂÂayanto pi nisÅdati, purato pi tiÂÂhati, purato pi nisÅdati, ucce pi Ãsane nisÅdati, sasÅsaæ pÃrupitvà pi nisÅdati, Âhitako pi bhaïati, bÃhÃvikkhepako pi bhaïati; evaæ saÇghagato kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti.
     Kathaæ gaïagato kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idh' ekacco gaïagato acittikÃrakato therÃnaæ bhikkhÆnaæ anupÃhanÃnaæ caÇkamantÃnaæ sa-upÃhano caÇkamati, nÅce caÇkame caÇkamantÃnaæ ucce caÇkame caÇkamati, chamÃyaæ caÇkamantÃnaæ caÇkame caÇkamati, ghaÂÂayanto pi tiÂÂhati, ghaÂÂayanto pi nisÅdati; purato pi tiÂÂhati, purato pi nisÅdati, ucce pi Ãsane nisÅdati, sasÅsaæ pÃrupitvà pi nisÅdati, Âhitako pi bhaïati, bÃhÃvikkhepako pi bhaïati; evaæ gaïagato kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti.
     Kathaæ bhojanasÃlÃya kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti?
Idh' ekacco bhojanasÃlÃya acittikÃrakato there bhikkhÆ anupakhajja nisÅdati, nave pi bhikkhÆ Ãsanena patibÃhati, ghaÂÂayanto pi tiÂÂhati, ghaÂÂayanto pi nisÅdati, purato pi tiÂÂhati, purato pi nisÅdati, ucce pi Ãsane nisÅdati, sasÅsaæ pÃrupitvà pi nisÅdati, Âhitako pi bhaïati, bÃhÃvikkhepako pi bhaïati; evaæ bhojanasÃlÃya kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti.


#<[page 229]>#
%<S.N. 852]                 PurÃbhedasuttaniddeso.             229>%
     Kathaæ jantÃghare kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti?
Idh' ekacco jantÃghare acittikÃrakato there bhikkhÆ ghaÂÂayanto pi tiÂÂhati, ghaÂÂayanto pi nisÅdati, purato pi tiÂÂhati, purato pi nisÅdati, ucce pi Ãsane nisÅdati, anÃpucchaæ pi anajjhiÂÂho pi kaÂÂhaæ pakkhipati, dvÃraæ pidahati, bÃhÃvikkhepako pi bhaïati; evaæ jantÃghare kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti.
     Kathaæ udakatitthe kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti?
Idh' ekacco udakatitthe acittikÃrakato there bhikkhÆ ghaÂÂayanto pi otarati, purato pi otarati, ghaÂÂayanto pi nhÃyati, purato pi nhÃyati, uparito pi nhÃyati, ghaÂÂayanto pi uttarati, purato pi uttarati, uparito pi uttarati; evaæ udakatitthe kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti.
     Kathaæ antaragharaæ pavisanto kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idh' ekacco antaragharaæ pavisanto acittikÃrakato there bhikkhÆ ghaÂÂayanto pi gacchati, purato pi gacchati, vokkamma pi therÃnaæ bhikkhÆnaæ purato gacchati; evaæ antaragharaæ pavisanto kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti.
     Kathaæ antaragharaæ paviÂÂho kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idh' ekacco antaragharaæ paviÂÂho na pavisa bhante ti vuccamÃno pavisati, na tiÂÂha bhante ti vuccamÃno tiÂÂhati, na nisÅda bhante ti vuccamÃno nisÅdati, anokÃsaæ pi pavisati, anokÃse pi tiÂÂhati, anokÃse pi nisÅdati; yÃni tÃni honti kulÃnaæ ovarakÃni guÊhÃni ca paticchannÃni ca, yattha kulitthiyo kuladhÅtaro kulasuïhÃyo kulakumÃriyo nisÅdanti, tattha pi sahasà pavisati, kumÃrakassa pi sÅsaæ parÃmasati; evaæ antaragharaæ paviÂÂho kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti; idaæ kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ.


#<[page 230]>#
%<230                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 852>%
     Katamaæ vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ? Idh' ekacco saÇghagato pi vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti, gaïagato pi vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti, antaragharaæ paviÂÂho pi vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti.
     Kathaæ saÇghagato vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti?
Idh' ekacco saÇghagato acittikÃrakato there bhikkhÆ anÃpucchaæ và anajjhiÂÂho và dhammaæ bhaïati, pa¤haæ visajjeti, pÃtimokkhaæ uddisati, Âhitako pi bhaïati, bÃhÃvikkhepako pi bhaïati; evaæ saÇghagato vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti.
     Kathaæ gaïagato vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti?
Idh' ekacco gaïagato acittikÃrakato there bhikkhÆ anÃpucchaæ và anajjhiÂÂho và ÃrÃmagatÃnaæ bhikkhÆnaæ dhammaæ bhaïati, pa¤haæ visajjeti, Âhitako pi bhaïati, bÃhÃvikkhepako pi bhaïati, ÃrÃmagatÃnaæ bhikkhunÅnaæ upÃsakÃnaæ upÃsikÃnaæ dhammaæ bhaïati, pa¤haæ visajjeti, Âhitako pi bhaïati, bÃhÃvikkhepako pi bhaïati; evaæ ganagato vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti.
     Kathaæ antaragharaæ paviÂÂho vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idh' ekacco antaragharaæ paviÂÂho itthiæ và kumÃriæ và Ãha: itthannÃme itthaægotte kiæ atthi?
YÃgÆ atthi, bhattaæ atthi, khÃdanÅyaæ atthi? Kiæ pivissÃma, kiæ bhu¤jissÃma, kiæ khÃdissÃma, kiæ và atthi, kiæ và me dassathÃ? ti vippalapati. Yo evarÆpo vÃcÃpalÃpo vippalÃpo lÃlappo lÃlappÃyanà lÃlappÃyitattaæ; evaæ antaragharaæ paviÂÂho vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti; idaæ vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ.
     Katamaæ cetasikaæ pÃgabbhiyaæ? Idh' ekacco na uccÃkulà pabbajito samÃno uccÃkulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena; na mahÃkulà pabbajito samÃno mahÃkulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena; na mahÃbhogakulà pabbajito samÃno mahÃbhogakulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena;


#<[page 231]>#
%<S.N. 852]                 PurÃbhedasuttaniddeso.             231>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  na uÊÃrabhogakulà pabbajito samÃno, na suttantiko samÃno suttantikena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena, na vinayadharo samÃno, na dhammakathiko samÃno, Ãra¤¤iko samÃno, na piï¬apÃtiko samÃno, na paæsukÆliko samÃno, na tecÅvariko samÃno, na sapadÃnacÃriko samÃno, na khalupacchÃbhattiko samÃno, na nesajjiko samÃno, na yathÃsanthatiko samÃno, na paÂhamassa jhÃnassa lÃbhÅ samÃno paÂhamassa jhÃnassa lÃbhinà saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena . . . pe . . . na nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅ samÃno nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhinà saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena; idaæ cetasikaæ pÃgabbhiyaæ.
Yass' imÃni tÅïi pÃgabbhiyÃni pahÅnÃni samucchinnÃni vÆpasantÃni paÂipassaddhÃni abhabbuppattikÃni ¤Ãïagginà da¬¬hÃni, so vuccati appagabbho ti, appagabbho.
     Ajeguccho ti. Atthi puggalo jeguccho, atthi ajeguccho.
     Katamo ca puggalo jeguccho? Idh' ekacco puggalo dussÅlo hoti pÃpadhammo asucisaÇkassarasamÃcÃro paÂicchannakammanto assamaïo samaïapaÂi¤¤o abrahmacÃrÅ brahmacÃripaÂi¤¤o antoputi avassuto kasambujÃto; ayaæ vuccati puggalo jeguccho.
     Athavà kodhano hoti upÃyÃsabahulo, appam pi vutto samÃno abhisajjati kuppati byÃpajjati patiÂÂhiyati kopa¤ ca dosa¤ ca appaccaya¤ ca pÃtukaroti; ayaæ vuccati puggalo jeguccho. Athavà kodhano hoti, upanÃhÅ hoti, makkhÅ hoti, paÊÃsÅ hoti, issukÅ hoti, maccharÅ hoti, saÂho hoti, mÃyÃvÅ hoti, thaddho hoti, atimÃnÅ hoti, pÃpiccho hoti, micchÃdiÂÂhi hoti, sandiÂÂhiparÃmÃsÅ hoti, ÃdhÃnagÃhÅ duppaÂinissaggÅ hoti; ayaæ vuccati puggalo jeguccho.
     Katamo ca puggalo ajeguccho? Idha bhikkhu sÅlavà hoti, pÃtimokkhasaævarasaævuto viharati ÃcÃragocarasampanno,


#<[page 232]>#
%<232                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 852>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  aïumattesu vajjesu bhayadassÃvÅ samÃdÃya sikkhati sikkhÃpadesu; ayaæ vuccati puggalo ajeguccho.
     Athavà akkodhano hoti anupÃyÃsabahulo, bahum pi vutto samÃno na abhisajjati, na kuppati na byÃpajjati na patiÂÂhiyati na kopa¤ ca dosa¤ ca appaccaya¤ ca pÃtukaroti. Ayaæ vuccati puggalo ajeguccho.
     Athavà akkodhano hoti, anupanÃhÅ hoti, amakkhÅ hoti, apaÊÃsÅ hoti, anissukÅ hoti, amaccharÅ hoti, asaÂho hoti, amÃyÃvÅ hoti, athaddho hoti, anatimÃnÅ hoti, na pÃpiccho hoti, na micchÃdiÂÂhi hoti, asandiÂÂhiparÃmÃsÅ hoti, anÃdhÃnagÃhÅ hoti, suppaÂinissaggÅ hoti; ayaæ vuccati puggalo ajeguccho. Sabbo kalyÃïaputhujjanaæ upÃdÃya ariyapuggalo ajeguccho ti, appagabbho ajeguccho.
     Pesuïeyye ca no yuto ti pesu¤¤an ti idh' ekacco pisuïavÃco hoti, ito sutvà amutra akkhÃtà imesaæ bhedÃya, amutra và sutvà imesaæ akkhÃtà amÆsaæ bhedÃya; iti samaggÃnaæ và bhettÃ, bhinnÃnaæ và anuppadÃtÃ, vaggÃrÃmo vaggarato vagganandÅ vaggakaraïiæ vÃcaæ bhÃsità hoti; idaæ vuccati pesu¤¤aæ.
     Api ca dvÅhi kÃraïehi pesu¤¤aæ upasaæharati, piyakamyatÃya và bhedÃdhippÃyo vÃ.
     Kathaæ piyakamyatÃya pesu¤¤aæ upasaæharati?
Imassa piyo bhavissÃmi, manÃpo bhavissÃmi, vissÃsiko bhavissÃmi, abbhantariko bhavissÃmi, suhadayo bhavissÃmÅ ti; evaæ piyakamyatÃya pesu¤¤aæ upasaæharati.
     Kathaæ bhedÃdhippÃyo pesu¤¤aæ upasaæharati?
Kathaæ ime nÃnà assu, vinà assu, vaggà assu, dvedhà assu, dvejjhà assu, dvepakkhà assu, bhijjeyyuæ na samÃgaccheyyuæ, dukkhaæ na phÃsu vihareyyun ti;


#<[page 233]>#
%<S.N. 853]                 PurÃbhedasuttaniddeso.             233>%
evaæ bhedÃdhippÃyo pesu¤¤aæ upasaæharati. Yass' etaæ pesu¤¤aæ pahÅnaæ samucchinnaæ vÆpasantaæ paÂipassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬haæ, so pesu¤¤e na yutto na-ppayutto nÃyutto na samÃyutto ti, pesuïeyye ca no yuto. Ten' Ãha BhagavÃ:

          PaÂilÅno akuhako, apihÃlu amaccharÅ,
          appagabbho ajeguccho, pesuïeyye ca no yuto ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,10.6(=853): SÃtiyesu anassÃvÅ atimÃne ca no yuto,
               saïho ca paÂibhÃïavÃ, na saddho na virajjati.  || Nidd_I.10:6 ||>$

     SÃtiyesu anassÃvÅ ti sÃtiyà vuccanti pa¤ca kÃmaguïÃ.
KiækÃraïà sÃtiyà vuccanti pa¤ca kÃmaguïÃ? Yebhuyyena devamanussà pa¤ca kÃmaguïe icchanti sÃdiyanti patthayanti pihayanti abhijappanti, taækÃraïà sÃtiyà vuccanti pa¤ca kÃmaguïÃ. Yesaæ esà sÃtiyà taïhà appahÅnÃ, tesaæ cakkhuto rÆpataïhà savati pasavati sandati pavattati, sotato saddataïhÃ, ghÃnato gandhataïhÃ, jivhÃto rasataïhÃ, kÃyato phoÂÂhabbataïhÃ, manato dhammataïhà savati pasavati sandati pavattati. Yesaæ esà sÃtiyà taïhà pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂipassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃ, tesaæ cakkhuto rÆpataïhà na savati, na pasavati, na sandati, na pavattati, sotato saddataïhà . . . pe . . . manato dhammataïhà na savati, na pasavati, na sandati, na pavattatÅ ti, sÃtiyesu anassÃvÅ.
     AtimÃne ca no yuto ti. Katamo atimÃno? Idh' ekacco paraæ atima¤¤ati jÃtiyà và gottena và . . . pe . . . a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ; yo evarÆpo mÃno, ma¤¤anà ma¤¤itattaæ uïïati uïïamo dhajo sampaggÃho ketukamyatà cittassa,


#<[page 234]>#
%<234                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 853>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ayaæ vuccati atimÃno. Yass' eso atimÃno pahÅno samucchinno vÆpasanto paÂipassaddho abhabbuppattiko ¤Ãïagginà da¬¬ho, so atimÃne no yutto, na-ppayutto, nÃyutto, na samÃyutto ti, atimÃne ca no yuto.
     Saïho ca paÂibhÃïavà ti. Saïho ti saïhena kÃyakammena samannÃgato ti saïho, saïhena vacÅkammena, saïhena manokammena samannÃgato ti saïho, saïhehi satipaÂÂhÃnehi samannÃgato ti saïho, saïhehi sammappadhÃnehi, saïhehi iddhippÃdehi, saïhehi indriyehi, saïhehi balehi, saïhehi bojjhaÇgehi samannÃgato ti saïho, saïhena ariyena aÂÂhaÇgikena maggena samannÃgato ti saïho.
     PaÂibhÃïavà ti. Tayo paÂibhÃïavanto, pariyattipaÂibhÃïavà paripucchÃpaÂibhÃïavà adhigamapaÂibhÃïavÃ.
     Katamo pariyattipaÂibhÃïavÃ? Idh' ekaccassa pariyÃpuÂaæ hoti suttaæ geyyaæ veyyÃkaraïaæ gÃthà udÃnaæ itivuttakaæ jÃÂakaæ abbhutadhammaæ vedallaæ.
Tassa pariyattiæ nissÃya paÂibhÃyati; ayaæ pariyattipaÂibhÃïavÃ.
     Katamo paripucchÃpaÂibhÃïavÃ? Idh' ekacco paripucchako hoti attatthe ca ¤Ãyatthe ca lakkhaïe ca kÃraïe ca ÂhÃnÃÂhÃne ca. Tassa taæ paripucchaæ nissÃya paÂibhÃyati; ayaæ paripucchÃpaÂibhÃïavÃ.
     Katamo adhigamapaÂibhÃïavÃ? Idh' ekaccassa adhigatà honti cattÃro satipaÂÂhÃnÃ, cattÃro sammappadhÃnÃ, cattÃro iddhippÃdÃ, pa¤c' indriyÃni, pa¤ca balÃni, satta bojjhaÇgÃ, ariyo aÂÂhaÇgiko maggo, cattÃri sÃma¤¤aphalÃni, catasso paÂisambhidÃ, cha abhi¤¤Ã; tassa attho ¤Ãto, dhammo ¤Ãto, nirutti ¤ÃtÃ, atthe ¤Ãte attho paÂibhÃyati,


#<[page 235]>#
%<S.N. 853]                 PurÃbhedasuttaniddeso.             235>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  dhamme ¤Ãte dhammo paÂibhÃyati, niruttiyà ¤ÃtÃya nirutti paÂibhÃyati; imesu tÅsu ¤Ãïaæ paÂibhÃïapaÂisambhidÃ. ImÃya paÂibhÃïapaÂisambhidÃya upeto samupeto upagato samupagato upapanno samupapanno samannÃgato hoti; so vuccati paÂibhÃïavÃ.
     Yassa pariyatti n' atthi, paripucchà n' atthi, adhigamo n' atthi, kiæ tassa paÂibhÃyissatÅ ti, saïho ca paÂibhÃïavÃ.
     Na saddho na virajjatÅ ti. Na saddho ti sÃmaæ sayam abhi¤¤Ãtaæ attapacchakkhaæ dhammaæ na kassaci saddhahati a¤¤assa samaïassa và brÃhmaïassa và devassa và mÃrassa và narassa và brahmuno vÃ. Sabbe saækhÃrà aniccà ti sÃmaæ sayam abhi¤¤Ãtaæ attapacchakkhaæ dhammaæ na kassaci saddahati a¤¤assa samaïassa và brÃhmaïassa và devassa và mÃrassa và narassa và brahmuno vÃ. Sabbe saækhÃrà dukkhà ti, sabbe dhammà anattà ti, avijjÃpaccayà saækhÃrà ti . . . pe . . . jÃtipaccayà jarÃmaraïan ti avijjÃnirodhà saækhÃraïirodho ti . . . pe . . . jÃtinirodhà jarÃmaraïanirodho ti. Idaæ dukkhan ti . . . pe . . . ayaæ dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadà ti. Ime Ãsavà ti . . . pe . . . ayaæ ÃsavanirodhagÃminÅ paÂipadà ti. Ime dhammà abhi¤¤eyyà ti . . . pe . . . ime dhammà sacchikÃtabbà ti. Channaæ phassÃyatanÃnaæ samudaya¤ ca aÂÂhaÇgama¤ ca assÃda¤ ca ÃdÅnava¤ ca nissaraïa¤ ca, pa¤cannaæ upÃdÃnakkhandhÃnaæ samudaya¤ ca aÂÂhaÇgama¤ ca assÃda¤ ca ÃdÅnava¤ ca nissaraïa¤ ca, catunnaæ mahÃbhÆtÃnaæ samudaya¤ ca aÂÂhaÇgama¤ ca assÃda¤ ca ÃdÅnava¤ ca nissaraïa¤ cà ti. Yaæ ki¤ci samudayadhammaæ, sabbantaæ nirodhadhamman ti sÃmaæ sayam abhi¤¤Ãtaæ attapaccakkhaæ dhammaæ na kassaci saddahati a¤¤assa samaïassa và brÃhmaïassa và devassa và mÃrassa và narassa và brahmuno vÃ.


#<[page 236]>#
%<236                           AÂÂhakavaggo.                  [S.N. 853>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ 
     Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ: *Saddahasi tvaæ SÃriputta saddhindriyaæ bhÃvitaæ bahulÅkataæ amatogadhaæ hoti amataparÃyanaæ amatapariyosÃnaæ, viriyindriyaæ satindriyaæ samÃdhindriyaæ pa¤¤indriyaæ bhÃvitaæ bahulÅkatam amatogadhaæ hoti amataparÃyanaæ amatapariyosÃnan? ti. Na khvÃhaæ ettha bhante Bhagavato saddhÃya gacchÃmi, saddhindriyaæ viriyindriyaæ satindriyaæ samÃdhindriyaæ pa¤¤indriyaæ bhÃvitaæ bahulÅkataæ amatogadhaæ hoti amataparÃyanaæ amatapariyosÃnaæ. Yesam nÆn' etaæ bhante a¤Ãtaæ assa adiÂÂhaæ aviditaæ asacchikataæ aphusitaæ pa¤¤Ãya, te tattha paresaæ saddhÃya gaccheyyuæ, saddhindriyam . . . pe . . . pa¤¤indriyaæ bhÃvitaæ bahulÅkataæ amatogadhaæ hoti amataparÃyanaæ amatapariyosÃnan ti. Yesa¤ ca kho etaæ bhante ¤Ãtaæ diÂÂhaæ viditaæ sacchikataæ phusitaæ pa¤¤Ãya, nikkaækhà te tattha nibbicikicchÃ, saddhindriyaæ viriyindriyaæ satindriyaæ samÃdhindriyaæ pa¤¤indriyaæ bhÃvitaæ bahulÅkataæ amatogadhaæ hoti amataparÃyanaæ amatapariyosÃnan ti; mayha¤ ca kho etaæ bhante ¤Ãtam diÂÂhaæ viditaæ sacchikataæ phusitaæ pa¤¤Ãya, nikkaækho 'haæ tattha nibbicikiccho, saddhindriyaæ viriyindriyaæ satindriyaæ samÃdhindriyaæ pa¤¤indriyaæ bhÃvitaæ bahulÅkataæ amatogadhaæ hoti amataparÃyanaæ amatapariyosÃnan ti. SÃdhu sÃdhu SÃriputta. Yesaæ h' etaæ SÃriputta a¤Ãtaæ assa adiÂÂhaæ aviditaæ asacchikataæ aphusitaæ pa¤¤Ãya, te tattha paresaæ saddhÃya gaccheyyuæ, saddhindriyaæ . . . pe . . .


#<[page 237]>#
%<S.N. 854]                 PurÃbhedasuttaniddeso.             237>%
pa¤¤indriyaæ bhÃvitaæ bahulÅkataæ amatogadhaæ hoti amataparÃyanaæ amatapariyosÃnan ti.
     *Assaddho akata¤¤Æ ca sandhicchedo ca yo naro,
     hatÃvakÃso vantÃso, sa ve uttamaporiso ti.
     Na virajjatÅ ti sabbe bÃlaputhujjanà rajjanti. KalyÃïaputhujjanaæ upÃdÃya satta sekhà virajjanti. Arahà n' eva rajjati, no virajjati; virato so khayà rÃgassa vÅtarÃgattÃ, khayà dosassa vÅtadosattÃ, khayà mohassa vÅtamohattÃ; so vuÂÂhavÃso ciïïacaraïo . . . pe . . . n' atthi tassa punabbhavo ti, na saddho na virajjati. Ten' Ãha BhagavÃ:

          SÃtiyesu anassÃvÅ atimÃne ca no yuto,
          saïho ca paÂibhÃïavÃ, na saddho na virajjatÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,10.7(=854): LÃbhakamyà na sikkhati, alÃbhe ca na kuppati,
               aviruddho ca taïhÃya rase ca nÃnugijjhati.  || Nidd_I.10:7 ||>$

     LÃbhakamyà na sikkhati, alÃbhe ca na kuppatÅ ti.
Kathaæ lÃbhakamyà na sikkhati? Idha bhikkhave bhikkhu bhikkhuæ passati lÃbhiæ cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnaæ. Tassa evaæ hoti: kena nu kho ayam Ãyasmà lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnan ti? Tassa evaæ hoti: ayaæ kho Ãyasmà suttantiko, tena ayam Ãyasmà lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnan ti. So lÃbhahetu lÃbhapaccayà lÃbhakÃraïà lÃbhÃbhinibbattiyà lÃbhaæ paripÃcento suttantaæ pariyÃpuïÃti; evam pi lÃbhakamyà sikkhati.


#<[page 238]>#
%<238                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 854>%
     Athavà bhikkhu bhikkhuæ passati lÃbhiæ cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnaæ. Tassa evaæ hoti: kena nu kho ayam Ãyasmà lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnan ti?
Tassa evaæ hoti: ayaæ kho Ãyasmà vinayadharo . . . pe . . . Ãbhidhammiko, tena ayam Ãyasmà lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnan ti, so lÃbhahetu lÃbhapaccayà lÃbhakÃraïà labhÃbhinibbattiyà lÃbhaæ paripÃcento abhidhammaæ pariyÃpuïÃti; evam pi lÃbhakamyà sikkhati.
     Athavà bhikkhu bhikkhuæ passati lÃbhiæ cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnaæ. Tassa evaæ hoti: kena nu kho ayam Ãyasmà lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnan ti?
Tassa evaæ hoti: ayaæ kho Ãyasmà Ãra¤¤iko piï¬apÃtiko paæsukÆliko tecÅvariko sapadÃnacÃriko khalupacchÃbhattiko nesajjiko yathÃsanthatiko, tena ayam Ãyasmà lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnan ti. So lÃbhahetu lÃbhapaccayà lÃbhakÃraïà lÃbhÃbhinibbattiyà lÃbhaæ paripÃcento Ãra¤¤iko hoti . . . pe . . . yathÃsanthatiko hoti; evam pi lÃbhakamyà sikkhati.
     Kathaæ na lÃbhakamyà sikkhati? Idha bhikkhu na lÃbhahetu, na lÃbhapaccayÃ, na lÃbhakÃraïÃ, na lÃbhÃbhinibbattiyÃ, na lÃbhaæ paripÃcento yÃvad eva attadamathÃya attasamathÃya attaparinibbÃpanatthÃya suttantaæ pariyÃpuïÃti, vinayaæ pariyÃpuïÃti, abhidhammaæ pariyÃpuïÃti; evam pi na lÃbhakamyà sikkhati. Athavà bhikkhu na lÃbhahetu, na lÃbhapaccayÃ, na lÃbhakÃraïÃ, na lÃbhÃbhinibbattiyÃ, na lÃbhaæ paripÃcento yÃvad eva appiccha¤ ¤eva nissÃya, santuÂÂhi¤ ¤eva nissÃya, sallekha¤ ¤eva nissÃya, paviveka¤ ¤eva nissÃya, idamatthita¤ ¤eva nissÃya Ãra¤¤iko hoti, piï¬apÃtiko hoti, paæsukÆliko hoti, tecÅvariko hoti, sapadÃnacÃriko hoti, khalupacchÃbhattiko hoti, nesajjiko hoti, yathÃsanthatiko hoti; evam pi na lÃbhakamyà sikkhatÅ ti, lÃbhakamyà na sikkhati.


#<[page 239]>#
%<S.N. 854]                 PurÃbhedasuttaniddeso.             239>%
     AlÃbhe ca na kuppatÅ ti. Kathaæ alÃbhe kuppati?
Idh' ekacco kulaæ và na labhÃmi, gaïaæ và na labhÃmi, ÃvÃsaæ và na labhÃmi, lÃbhaæ và na labhÃmi, yasaæ và na labhÃmi, pasaæsaæ và na labhÃmi, sukhaæ và na labhÃmi, cÅvaraæ và na labhÃmi, piï¬apÃtaæ và na labhÃmi, senÃsanaæ và na labhÃmi, gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ và na labhÃmi, gilÃnupaÂÂhÃkaæ và na labhÃmi, appa¤Ãto 'mhÅ ti kuppati byÃpajjati patiÂÂhiyati, kopa¤ ca dosa¤ ca appaccaya¤ ca pÃtukaroti; evaæ alÃbhe kuppati.
     Kathaæ alÃbhe na kuppati? Idha bhikkhu kulaæ và na labhÃmi, gaïaæ và na labhÃmi, ÃvÃsaæ và na labhÃmi, lÃbhaæ và na labhÃmi, yasaæ và na labhÃmi, pasaæsaæ và na labhÃmi, sukhaæ và na labhÃmi, cÅvaraæ và na labhÃmi, piï¬apÃtaæ và na labhÃmi, senÃsanaæ và na labhÃmi, gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ và na labhÃmi, gilÃnupaÂÂhÃkaæ và na labhÃmi, appa¤Ãto 'mhÅ ti na kuppati, na byÃpajjati na patiÂÂhiyati, na kopa¤ ca na dosa¤ ca appaccaya¤ ca pÃtukaroti; evaæ alÃbhe na kuppatÅ ti, lÃbhakamyà na sikkhati, alÃbhe ca na kuppati.
     Aviruddho ca taïhÃya rase ca nÃnugijjhatÅ ti. Viruddho ti yo cittassa ÃghÃto paÂighÃto anuvirodho kopo pakopo sampakopo doso padoso sampadoso cittassa byÃpatti manopadoso cittassa kodho kujjhanà kujjhitattaæ doso dussanà dussitattaæ byÃpatti byÃpajjanà byÃpajjitattaæ virodho paÂivirodho caï¬ikkaæ assuropo anattamanatà cittassa; ayaæ vuccati virodho. Yass' eso virodho pahÅno samucchinno vÆpasanto paÂipassaddho abhabbuppattiko ¤Ãïagginà da¬¬ho, so vuccati aviruddho.


#<[page 240]>#
%<240                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 854>%
     Taïhà ti rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ.
     Raso ti mÆlaraso khandharaso tacaraso pattaraso puppharaso phalaraso ambilaæ madhuraæ tittikaæ kaÂukaæ loïikaæ khÃrikaæ lambilaæ kasÃvo sÃduæ asÃduæ sÅtaæ uïhaæ. Sant' eke samaïabrÃhmaïà rasagiddhÃ, te jivhaggena rasaggÃni pariyesantà Ãhiï¬anti. Te ambilaæ labhitvà anambilaæ pariyesanti, anambilaæ labhitvà ambilaæ pariyesanti. Madhuraæ labhitvà amadhuraæ pariyesanti, amadhuraæ labhitvà madhuraæ pariyesanti.
Tittikaæ labhitvà atittikaæ pariyesanti, atittakaæ labhitvà tittakaæ pariyesanti. KaÂukaæ labhitvà akaÂukaæ pariyesanti. AkaÂukaæ labhitvà kaÂukaæ pariyesanti. Loïikaæ labhitvà aloïikaæ pariyesanti. Aloïikaæ labhitvà loïikaæ pariyesanti. KhÃrikaæ labhitvà akhÃrikaæ pariyesanti. AkhÃrikaæ labhitvà khÃrikaæ pariyesanti. Lambilaæ labhitvà kasÃvaæ pariyesanti.
KasÃvaæ labhitvà lambilaæ pariyesanti. SÃduæ labhitvà asÃduæ pariyesanti. AsÃduæ labhitvà sÃduæ pariyesanti.
SÅtaæ labhitvà uïhaæ pariyesanti. Uïhaæ labhitvà sÅtaæ pariyesanti. Te yaæ yaæ labhitvà tena na santussanti, aparÃparaæ pariyesanti, manÃpikesu rasesu rattà giddhà gadhità mucchità ajjhopannà laggà laggità palibuddhÃ. Yassa rasataïhà pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂipassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃ, so paÂisaækhà yoniso ÃhÃraæ ÃhÃreti n' eva davÃya, na madÃya, na maï¬anÃya, na vibhÆsanÃya; yÃvad eva imassa kÃyassa Âhitiyà yÃpanÃya vihiæsuparatiyà brahmacariyÃnuggahÃya iti purÃïa¤ ca vedanaæ paÂikaækhÃmi, nava¤ ca vedanaæ na uppÃdessÃmi; yÃtrà ca me bhavissati anavajjatà ca phÃsuvihÃro cà ti.


#<[page 241]>#
%<S.N. 855]                 PurÃbhedasuttaniddeso.             241>%
Yathà vaïaæ Ãlimpeyya yÃvad eva ropanatthÃya, yathà và pana akkhaæ abba¤jeyya yÃvad eva bhÃrassa nittharaïatthÃya, yathà và pana puttamaæsa-ÃhÃraæ ÃhÃreyya yÃvad eva kantÃrassa nittharaïatthÃya; evam eva bhikkhu patisaækhà yoniso ÃhÃraæ ÃhÃreti n' eva davÃya, na madÃya, na maï¬anÃya, na vibhÆsanÃya; yÃvad eva imassa kÃyassa Âhitiyà yÃpanÃya, vihiæsuparatiyà brahmacariyÃnuggahÃya, iti purÃïa¤ ca vedanaæ paÂikaækhÃmi, nava¤ ca vedanaæ na uppÃdessÃmi; yÃtrà ca me bhavissati anavajjatà ca phÃsuvihÃro cà ti, rasataïhaæ pajahati vinodeti byantÅkaroti anabhÃvaæ gameti; rasataïhÃya Ãrato virato paÂivirato nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdikatena cetasà viharatÅ ti, aviruddho ca taïhÃya rase ca nÃnugijjhati. Ten' Ãha BhagavÃ:

          LÃbhakamyà na sikkhati, alÃbhe ca na kuppati,
          aviruddho ca taïhÃya rase ca nÃnugijjhatÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,10.8(=855): Upekkhako sadà sato na loke ma¤¤ati samaæ
               na visesÅ na nÅceyyo, tassa no santi ussadÃ.  || Nidd_I.10:8 ||>$

     Upekkhako sadà sato ti. Upekkhako ti chaÊaÇgupekkhÃya samannÃgato cakkhunà rÆpaæ disvà n' eva sumano hoti, na dummano upekkhako viharati sato sampajÃno. Sotena saddaæ sutvÃ, ghÃnena gandhaæ ghÃyitvÃ, jivhÃya rasaæ sÃyitvÃ, kÃyena phoÂÂhabbaæ phusitvÃ, manasà dhammaæ vi¤¤Ãya n' eva sumano hoti, na dummano upekkhako viharati sato sampajÃno.
Cakkhunà rÆpaæ disvà manÃpaæ nÃbhigijjhati nÃbhihasati na rÃgaæ janeti. Tassa Âhito va kÃyo hoti, Âhitaæ cittaæ ajjhattaæ susaïÂhitaæ suvimuttam.


#<[page 242]>#
%<242                           AÂÂhakavaggo.                  [S.N. 855>%
Cakkhunà kho pan' eva rÆpaæ disvà amanÃpaæ na maÇku hoti appatitthÅnacitto ÃdÅnamanaso abyÃpannacetaso. Tassa Âhito va kÃyo hoti, Âhitaæ cittaæ ajjhattaæ susaïÂhitaæ suvimuttaæ. Sotena saddaæ sutvÃ, ghÃnena gandhaæ ghÃyitvÃ, jivhÃya rasaæ sÃyitvÃ, kÃyena phoÂÂabbaæ phusitvÃ, manasà dhammaæ vi¤¤Ãya manÃpaæ nÃbhigijjhati nÃbhihasati na rÃgaæ janeti. Tassa Âhito va kÃyo hoti, Âhitaæ cittaæ ajjhattaæ susaïÂhitaæ suvimuttaæ. Manasà kho pan' eva dhammaæ vi¤¤Ãya amanÃpaæ na maÇku hoti appatitthÅnacitto Ãdinamanaso abyÃpannacetaso. Tassa Âhito va kÃyo hoti, Âhitaæ cittaæ ajjhattaæ susaïÂhitaæ suvimuttaæ. Cakkhunà rÆpaæ disvà manÃpÃmanÃpesu rÆpesu. Tassa Âhito va kÃyo hoti, Âhitaæ cittaæ ajjhattaæ susaïÂhitaæ suvimuttaæ. Sotena saddaæ sutvÃ, ghÃnena gandhaæ ghÃyitvÃ, jivhÃya rasaæ sÃyitvÃ, kÃyena phoÂÂhabbaæ phusitvÃ, manasà dhammaæ vi¤¤Ãya manÃpÃmanÃpesu dhammesu tassa Âhito va kÃyo hoti, Âhitaæ cittaæ ajjhattaæ susaïÂhitaæ suvimuttaæ. Cakkhunà rÆpaæ disvà rajanÅye na rajjati, dosanÅye na dussati, mohanÅye na muyhati, kopanÅye na kuppati, kilesanÅye na kilissati, madanÅye na majjati; sotena saddaæ sutvÃ, ghÃnena gandhaæ ghÃyitvÃ, jivhÃya rasaæ sÃyitvÃ, kÃyena phoÂÂhabbaæ phusitvà manasà dhammaæ vi¤¤Ãya rajanÅye na rajjati, dosanÅye na dussati, mohanÅye na muyhati, kopanÅye na kuppati, kilesanÅye na kilissati, madanÅye na majjati. DiÂÂhe diÂÂhamatto, sute sutamatto, mute mutamatto, vi¤¤Ãte vi¤¤Ãtamatto, diÂÂhe na limpati, sute na limpati, mute na limpati, vi¤¤Ãte na limpati. DiÂÂhe anÆpayo anissito appaÂibaddho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà viharati. Sute mute vi¤¤Ãte anÆpayo anissito appaÂibaddho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà viharati. Saævijjati arahato cakkhu, passati arahà cakkhunà rÆpaæ, chandarÃgo arahato n' atthi;


#<[page 243]>#
%<S.N. 855]                PurÃbhedasuttaniddeso.              243>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  suvimuttacitto arahÃ. Saævijjati arahato sotaæ, suïÃti arahà sotena saddaæ, chandarÃgo arahato n' atthi; suvimuttacitto arahÃ. Saævijjati arahato ghÃnaæ, ghÃyati arahà ghÃnena gandhaæ, chandarÃgo arahato n' atthi; suvimuttacitto arahÃ. Saævijjati arahato jivhÃ, sÃyati arahà jivhÃya rasaæ, chandarÃgo arahato n' atthi; suvimuttacitto arahÃ. Saævijjati arahato kÃyo, phussati arahà kÃyena phoÂÂhabbaæ, chandarÃgo arahato n' atthi; suvimuttacitto arahÃ.
Saævijjati arahato mano, vijÃnÃti arahà manasà dhammaæ, chandarÃgo arahato n' atthi; suvimuttacitto arahÃ.
Cakkhu rÆpÃrÃmaæ rÆparataæ rÆpasammuditaæ, taæ arahato dantaæ guttaæ rakkhitaæ saævutaæ, tassa ca saævarÃya dhammaæ deseti. Sotaæ saddÃrÃmaæ, ghÃnaæ gandhÃrÃmaæ, jivhà rasÃrÃmà rasaratà rasasammuditÃ, sà arahato dantà guttà rakkhità saævutÃ, tassà ca saævarÃya dhammaæ deseti. KÃyo phoÂÂhabbÃrÃmo, mano dhammÃrÃmo dhammarato dhammasammudito, so arahato danto gutto rakkhito saævuto, tassa ca saævarÃya dhammaæ deseti.
     *Dantaæ nayanti samitiæ, dantaæ rÃjÃbhirÆhati,
     danto seÂÂho manussesu, yo 'tivÃkyaæ titikkhati.
     Varam assatarà dantÃ, ÃjÃniyà va sindhavÃ,
     ku¤jarà va mahÃnÃgÃ, attadanto tato varaæ.
     Na hi etehi yÃnehi gaccheyya amataæ disaæ,
     yathà 'ttanà sudantena danto dantena gacchati.
     **VidhÃsu na vikappanti vippamuttà punabbhavÃ,
     dantabhÆmiæ anuppattà te loke vijitÃvino.


#<[page 244]>#
%<244                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 855>%
            *Yass' indriyÃni bhÃvitÃni
            ajjhattaæ ca bahiddhà ca sabbaloke,
            nibbijjh' imaæ para¤ ca lokaæ
            kÃlaæ kaækhati bhÃvito sudanto ti.
     Upekkhako sadà ti. Sadà sabbadà sabbakÃlaæ niccakÃlaæ dhuvakÃlaæ . . . pe . . . pacchimavayo khandhe.
Sato ti catÆhi kÃraïehi sato, kÃye kÃyÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato, vedanÃsu, citte, dhammesu dhammÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato . . . pe . . . so vuccati sato ti, upekkhako sadà sato.
     Na loke ma¤¤ati saman ti sadiso 'ham asmÅ ti mÃnaæ na janeti jÃtiyà và gottena và . . . pe . . . a¤¤atara¤¤atarena và vatthunà ti, na loke ma¤¤ati samaæ.
     Na visesÅ na nÅceyyo ti seyyo 'ham asmÅ ti atimÃnaæ na janeti jÃtiyà và gottena và . . . pe . . . a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ. HÅno 'ham asmÅ ti mÃnaæ na janeti jÃtiyà và gottena và . . . pe . . . a¤¤atara¤¤atarena và vatthunà ti, na visesÅ na nÅceyyo.
     Tassa no santi ussadà ti. Tassà ti arahato khÅïÃsavassa.
Ussadà ti sattussadÃ, rÃgussado dosussado mohussado mÃnussado diÂÂhussado kilesussado kammussado. Tass' ime ussadà n' atthi, na santi, na saævijjanti, n' upalabbhanti, pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂipassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hà ti, tassa no santi ussadÃ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Upekkhako sadà sato na loke ma¤¤atÅ samaæ
          na visesÅ na nÅceyyo, tassa no santi ussadà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,10.9(=856): Yassa nissayatà n' atthi, ¤atvà dhammaæ anissito
               bhavÃya vibhavÃya ca taïhà yassa na vijjati.  || Nidd_I.10:9 ||>$


#<[page 245]>#
%<S.N. 856]                 PurÃbhedasuttaniddeso.             245>%
     Yassa nissayatà n' atthÅ ti. Yassà ti arahato khÅïÃsavassa. Nissayà ti dve nissayÃ, taïhÃnissayo ca diÂÂhinissayo ca . . . pe . . . ayaæ taïhÃnissayo . . . pe . . . ayaæ diÂÂhinissayo. Tassa taïhÃnissayo pahÅno, diÂÂhinissayo paÂinissaÂÂho; taïhÃnissayassa pahÅnattÃ, diÂÂhinissayassa paÂinissaÂÂhattÃ, nissayatà yassa n' atthi, na saævijjati, n' upalabbhati; pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂipassaddhà abhabhuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hà ti, yassa nissayatà n' atthi.
     ¥atvà dhammaæ anissito ti. ¥atvà ti ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ. Sabbe saækhÃrà aniccà ti ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ. Sabbe saækhÃrà dukkhà ti, sabbe dhammà anattà ti . . . pe . . . yaæ ki¤ci samudayadhammaæ sabban taæ nirodhadhamman ti ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ. Anissito ti dve nissayÃ, taïhÃnissayo ca diÂÂhinissayo ca . . . pe . . . ayaæ taïhÃnissayo . . . pe . . . ayaæ diÂÂhinissayo.
TanhÃnissayaæ pahÃya, diÂÂhinissayaæ paÂinissajjitvÃ, cakkhuæ anissito, sotaæ anissito, ghÃnaæ anissito, jivhaæ anissito, kÃyaæ anissito, manaæ anissito, rÆpe sadde gandhe rase phoÂÂhabbe kulaæ gaïaæ ÃvÃsaæ . . . pe . . . diÂÂhasutamutavi¤¤Ãtabbe dhamme anissito anallÅno anupagato anajjhosito anadhimutto nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà viharatÅ ti, ¤atvà dhammaæ anissito.
     BhavÃya vibhavÃya ca taïhà yassa na vijjatÅ ti. Taïhà ti rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ. Yassà ti arahato khÅïÃsavassa. BhavÃyà ti bhavadiÂÂhiyÃ; vibhavÃyà ti vibhavadiÂÂhiyÃ; bhavÃyà ti sassatadiÂÂhiyÃ; vibhavÃyà ti ucchedadiÂÂhiyÃ; bhavÃyà ti punappunaæ bhavÃya, punappunaæ gatiyÃ, punappunaæ uppattiyÃ, punappunaæ paÂisandhiyÃ,


#<[page 246]>#
%<246                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 856>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  punappunaæ attabhÃvÃbhinibbattiyÃ. Taïhà yassa n' atthi, na saævijjati, n' upalabbhati, pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂipassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hà ti, bhavÃya vibhavÃya ca taïhà yassa na vijjati. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Yassa nissayatà n' atthi, ¤atvà dhammaæ anissito
          bhavÃya vibhavÃya ca taïhà yassa na vijjatÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,10.10(=857): Taæ brÆmi upasanto ti kÃmesu anapekkhinaæ,
               ganthà tassa na vijjanti, atÃri so visattikaæ.  || Nidd_I.10:10 ||>$

     Taæ brÆmi upasanto ti santo upasanto vÆpasanto nibbuto paÂipassaddho ti. Taæ brÆmÅ ti taæ kathemi, taæ bhaïÃmi, taæ dÅpayÃmi, taæ voharÃmÅ ti, taæ brÆmi upasanto.
     KÃmesu anapekkhinan ti. KÃmà ti uddÃnato dve kÃmÃ, vatthukÃmà ca kilesakÃmà ca . . . pe . . . ime vuccanti vatthukÃmà . . . pe . . . ime vuccanti kilesakÃmÃ.
VatthukÃme parijÃnitvÃ, kilesakÃme pahÃya pajahitvà vinoditvà byantÅkaritvà anabhÃvaæ gamitvÃ, kÃmesu anapekkhÅ vÅtakÃmo cattakÃmo vantakÃmo muttakÃmo pahÅnakÃmo paÂinissaÂÂhakÃmo vÅtarÃgo cattarÃgo vantarÃgo muttarÃgo pahÅnarÃgo paÂinissaÂÂharÃgo nicchÃto nibbuto sÅtibhÆto sukhapaÂisaævedÅ brahmabhÆtena attanà viharatÅ ti, kÃmesu anapekkhinaæ.
     Ganthà tassa na vijjantÅ ti. Ganthà ti cattÃro ganthÃ, abhijjhà kÃyagantho, byÃpÃdo kÃyagantho, sÅlabbataparÃmÃso kÃyagantho; idaæsaccÃbhiniveso kÃyagantho.


#<[page 247]>#
%<S.N. 858]                 PurÃbhedasuttaniddeso.             247>%
Attano diÂÂhiyà rÃgo, abhijjhà kÃyagantho. ParavÃdesu ÃghÃto appaccayo, byÃpÃdo kÃyagantho. Attano sÅlaæ và vattaæ và sÅlabbattaæ và parÃmasati, sÅlabbataparÃmÃso kÃyagantho. Attano diÂÂhi, idaæsaccÃbhiniveso kÃyagantho. Tassà ti arahato khÅïÃsavassa. Ganthà tassa na vijjantÅ ti ganthà tassa n' atthi, na santi, na saævijjanti, n' upalabbhanti, pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂipassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hà ti, ganthà tassa na vijjanti.
     AtÃri so visattikan ti. Visattikà vuccati taïhÃ; yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . abhijjhà lobho akusalamÆlaæ.
Visattikà ti. Ken' atthena visattikÃ? Visatà ti visattikÃ, visÃlà ti visattikÃ, visaÂÂhà ti visattikÃ, visamà ti visattikÃ, visakkatÅ ti visattikÃ, visaæharatÅ ti visattikÃ, visaævÃdikà ti visattikÃ, visamÆlà ti visattikÃ, visaphalà ti visattikÃ, visaparibhogà ti visattikÃ, visÃlà và pana sà taïhà rÆpe sadde gandhe rase phoÂÂhabbe kule gaïe ÃvÃse . . . pe . . . diÂÂhasutamutavi¤¤Ãtabbesu dhammesu visaÂà vitthatà ti, visattikÃ. AtÃri so visattikan ti so imaæ visattikaæ taïhaæ atÃri uttari pattari samatikkami vÅtivattatÅ ti, atÃri so visattikaæ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Taæ brÆmi upasanto ti kÃmesu anapekkhinaæ,
          ganthà tassa na vijjanti, atÃri so visattikan ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,10.11(=858): Na tassa puttà pasavo khettaæ vatthu¤ ca vijjati,
               attaæ và pi nirattaæ và na tasmiæ upalabbhati.  || Nidd_I.10:11 ||>$

     Na tassa puttà pasavo khettaæ vatthu¤ ca vijjatÅ ti.
Nà ti paÂikkhepo. Tassà ti arahato khÅïÃsavassa. Puttà ti cattÃro puttÃ, attajo putto, khettajo putto, dinnako putto,


#<[page 248]>#
%<248                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 858>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  antevÃsiko putto. Pasavo ti ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavÃ. Khettan ti sÃlikhettaæ vÅhikhettaæ muggakhettaæ mÃsakhettaæ yavakhettaæ godhÆmakhettaæ tilakhettaæ. Vatthun ti gharavatthu koÂÂhakavatthu purevatthu pacchÃvatthu ÃrÃmavatthu vihÃravatthu. Na tassa puttà pasavo khettaæ vatthu¤ ca vijjatÅ ti tassa puttapariggaho và pasupariggaho và khettapariggaho và vatthupariggaho và n' atthi, na santi, na saævijjanti, n' upalabbhanti, pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂipassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hà ti, na tassa puttà pasavo khettaæ vatthu¤ ca vijjati.
     Attaæ và pi nirattaæ và na tasmiæ upalabbhatÅ ti.
Attà ti sassatadiÂÂhi n' atthi, nirattà ti ucchedadiÂÂhi n' atthi, attà ti gahitaæ n' atthi, nirattà ti mu¤citabbaæ n' atthi. Yassa n' atthi gahitaæ, tassa n' atthi mu¤citabbaæ; yassa n' atthi mu¤citabbaæ, tassa n' atthi gahitaæ; gahaïamu¤canaæ samatikkanto arahà vuddhiæ parihÃniæ vÅtivatto. So vuÂÂhavÃso ciïïacaraïo . . . pe . . . n' atthi tassa punabbhavo ti, attaæ và pi nirattaæ và na tasmiæ upalabbhati. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Na tassa puttà pasavo khettaæ vatthu¤ ca vijjati,
          attaæ và pi nirattaæ và na tasmiæ upalabbhatÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,10.12(=859): Yena vajjuæ puthujjanà atho samaïabrÃhmaïÃ,
               taæ tassa apurekkhataæ, tasmà vÃdesu n' ejati.  || Nidd_I.10:12 ||>$

     Yena naæ vajjuæ puthujjanà atho samaïabrÃhmaïà ti.
Puthujjanà ti. Ken' atthena puthujjanÃ? Puthukilese janentÅ ti puthujjanÃ;

#<[page 249]>#
%<S.N. 859]                 PurÃbhedasuttaniddeso.             249>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  puthu avihatasakkÃyadiÂÂhikà ti puthujjanÃ; puthu satthÃrÃnaæ mukhullokikà ti puthujjanÃ; puthu sabbagatÅhi Ãvunità ti puthujjanÃ; puthu nÃnÃbhisaækhÃrehi abhisaækharontÅ ti puthujjanÃ; puthu nÃnÃ-oghehi vuyhantÅ ti puthujjanÃ; puthu nÃnÃsantÃpehi santappentÅ ti puthujjanÃ; puthu nÃnÃpariÊÃhehi pari¬ayhantÅ ti puthujjanà puthu pa¤casu kÃmaguïesu rattà giddhà gadhità ajjhopannà laggà laggità palibuddhà ti puthujjanà puthu pa¤cahi nÅvaraïehi ÃvuÂà nivutà ophutà pihità paÂicchannà paÂikujjità ti puthujjanÃ.
Samaïà ti ye keci ito bahiddhà paribbÃjupagatà paribbÃjasamÃpannÃ. BrÃhmaïà ti ye keci bhovÃdikÃ. Yena vajjuæ putthujjanà atho samaïabrÃhmaïà ti puthujjanà yena rÃgena vadeyyuæ, yena dosena vadeyyuæ, yena mohena vadeyyuæ, yena mÃnena vÃdeyyuæ, yÃya diÂÂhiyà vadeyyuæ, yena uddhaccena vadeyyuæ, yÃya vicikicchÃya vadeyyuæ, yehi anusayehi vadeyyuæ ratto ti vÃ, duÂÂho ti vÃ, mÆÊho ti vÃ, vinibandho ti vÃ, parÃmaÂÂho ti vÃ, vikkhepagato ti vÃ, aniÂÂhaÇgato ti vÃ, thÃmagato ti vÃ; te abhisaækhÃrà pahÅnÃ, abhisaækhÃrÃnaæ pahÅnattÃ, gatiyà yena vadeyyuæ nerayiko ti vÃ, tiracchÃnayoniko ti vÃ, pittivisayiko ti vÃ, manusso ti vÃ, devo ti vÃ, rÆpÅ ti vÃ, arÆpÅ ti vÃ, sa¤¤Å ti vÃ, asa¤¤Å ti vÃ, nevasa¤¤ÅnÃsa¤¤Å ti vÃ, so hetu n' atthi, paccayo n' atthi, kÃraïaæ n' atthi, yena vadeyyuæ katheyyuæ bhaïeyyuæ dÅpayeyyuæ vohareyyun ti, yena vajjuæ puthujjanà atho samaïabrÃhmaïÃ.
     Taæ tassa apurekkhatan ti. Tassà ti arahato khÅïÃsavassa. PurekkhÃro ti dve purekkhÃrÃ, taïhÃpurekkhÃro ca diÂÂhipurekkhÃro ca


#<[page 250]>#
%<250                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 859>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  . . . pe . . . ayaæ taïhÃpurekkhÃro . . . pe . . . ayaæ diÂÂhipurekkhÃro. Tassa taïhÃpurekkhÃro pahÅno, diÂÂhipurekkhÃro paÂinissaÂÂho, taïhÃpurekkhÃrassa pahÅnattÃ, diÂÂhipurekkhÃrassa paÂinissaÂÂhattÃ, na taïhaæ và diÂÂhiæ và purato katvà carati; na taïhÃdhajo, na taïhÃketu, na taïhÃdhipateyyo, na diÂÂhidhajo, na diÂÂhiketu, na diÂÂhÃdhipateyyo, na taïhÃya và diÂÂhiyà và parivÃrito caratÅ ti, taæ tassa apurekkhataæ.
     Tasmà vÃdesu n' ejatÅ ti. Tasmà ti tasmà taækÃraïà taæhetu tappaccayà taænidÃnà vÃdesu upavÃdesu nindÃya garahÃya akittiyà avaïïahÃrikÃya n' ejati, na ejati, na calati, na vedhati, na-ppavedhati na sampavedhatÅ ti, tasmà vÃdesu n' ejati. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Yena vajjuæ puthujjanà atho samaïabrÃhmaïÃ,
          taæ tassa apurekkhataæ, tasmà vÃdesu n' ejatÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,10.13(=860): VÅtagedho amaccharÅ na ossesu vadate muni
               na samesu na omesu, kappaæ n' eti akappiyo.  || Nidd_I.10:13 ||>$

     VÅtagedho amaccharÅ ti. Gedho vuccati {taïhÃ}, yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . abhijjhà lobho akusalamÆlaæ. Yass' eso gedho pahÅno samucchinno vÆpasanto paÂipassaddho abhabbuppattiko ¤Ãïagginà da¬¬ho, so vuccati vÅtagedho.
So rÆpe agiddho . . . pe . . . diÂÂhasutamutavi¤¤Ãtabbesu dhammesu agiddho agadhito amucchito anajjhopanno vÅtagedho cattagedho vantagedho muttagedho paÂinissaÂÂhagedho nicchÃto nibbuto sÅtibhÆto sukhapaÂisaævedÅ brahmabhÆtena attanà viharatÅ ti, vÅtagedho.


#<[page 251]>#
%<S.N. 861]                 PurÃbhedasuttaniddeso.             251>%
AmaccharÅ ti. Macchariyan ti pa¤ca macchariyÃni, ÃvÃsamacchariyaæ kulamacchariyaæ lÃbhamacchariyaæ vaïïamacchariyaæ dhammamacchariyaæ; yaæ evarÆpaæ macchariyaæ . . . pe . . . gÃho vuccati macchariyaæ.
Yass' etaæ macchariyaæ pahÅnaæ samucchinnaæ vÆpasantaæ paÂipassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬haæ, so vuccati amaccharÅ ti, vÅtagedho amaccharÅ.
     Na ossesu vadate muni, na samesu na omesÆ ti. MunÅ ti monaæ vuccati ¤Ãïaæ . . . pe . . . saÇgajÃlam aticca so muni. Muni seyyo 'ham asmÅ ti vÃ, sadiso 'ham asmÅ ti vÃ, hÅno 'ham asmÅ ti vÃ, na vadati, na katheti, na bhaïati, na dÅpayati, na voharatÅ ti, na ossesu vadate muni, na samesu na omesu.
     Kappaæ n' eti akappiyo ti. Kappo ti dve kappÃ, taïhÃkappo ca diÂÂhikappo ca . . . pe . . . ayaæ taïhÃkappo . . . pe . . . ayaæ diÂÂhikappo. Tassa taïhÃkappo pahÅno, diÂÂhikappo paÂinissaÂÂho, taïhÃkappassa pahÅnattÃ, diÂÂhikappassa paÂinissaÂÂhattÃ, taïhÃkappaæ và diÂÂhikappaæ và n' eti, na upeti, na upagacchati, na gaïhÃti, na parÃmasati, n' ÃbhinivisatÅ ti. Kappaæ n' eti akappiyo ti. Kappo ti dve kappÃ, taïhÃkappo ca diÂÂhikappo ca . . . pe . . . ayaæ taïhÃkappo . . . pe . . . ayaæ diÂÂhikappo. Tassa taïhÃkappo pahÅno, diÂÂhikappo paÂinissaÂÂho, tassa taïhÃkappassa pahÅnattà diÂÂhikappassa paÂinissaÂÂhattà taïhÃkappaæ và diÂÂhikappaæ và na kappeti na janeti na sa¤janeti na nibbatteti n' ÃbhinibbattetÅ ti, kappaæ n' eti akappiyo. Ten' Ãha BhagavÃ:

          VÅtagedho amaccharÅ na ossesu vadate muni
          na samesu na omesu, kappaæ n' eti akappiyo ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,10.14(=861): Yassa loke sakaæ n' atthi, asatà ca na socati,
               dhammesu ca na gacchati, sa ve santo ti vuccati.  || Nidd_I.10:14 ||>$


#<[page 252]>#
%<252                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 861>%
     Yassa loke sakaæ n' atthÅ ti. Yassà ti arahato khÅïÃsavassa. Sakaæ n' atthÅ ti yassa mayhaæ và idaæ paresam và idan ti ki¤ci rÆpagataæ vedanÃgataæ sa¤¤Ãgataæ saækhÃragataæ vi¤¤Ãïagataæ gahitaæ parÃmaÂÂhaæ abhiniviÂÂhaæ ajjhositaæ adhimuttaæ n' atthi . . . pe . . . ¤Ãïagginà da¬¬han ti, yassa loke sakaæ n' atthi.
     Asatà ca na socatÅ ti vipariïataæ và vatthuæ na socati, vipariïatasmiæ và vatthusmiæ na socati, cakkhu me vipariïatan ti na socati, sotaæ me, ghÃnaæ me, jivhà me, kÃyo me, mano me, rÆpà me, saddà me, gandhà me, rasà me, phoÂÂhabbà me, kulaæ me, gaïo me, ÃvÃso me, lÃbho me, yaso me, pasaæsà me, sukhaæ me, cÅvaraæ me, piï¬apÃto me, senÃsanaæ me, gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃro me, mÃtà me, pità me, bhÃtà me, bhaginÅ me, putto me, dhÅtà me, mittà me, amaccà me, ¤Ãtakà me, sÃlohità me vipariïatà ti na socati, na kilamati, na paridevati, na urattÃÊiæ kandati, na sammohaæ ÃpajjatÅ ti, evam pi asatà ca na socati.
     Athavà asÃtÃya dukkhÃya vedanÃya phuÂÂho pareto samohito samannÃgato na socati, na kilamati, na paridevati, na urattÃÊiæ kandati, na sammohaæ Ãpajjati; cakkhurogena phuÂÂho pareto samohito samannÃgato na socati, na kilamati, na paridevati, na urattÃÊiæ kandati na sammohaæ Ãpajjati; sotarogena ghÃnarogena jivhÃrogena kÃyarogena sÅsarogena kaïïarogena mukharogena dantarogena kÃsena sÃsena pinÃsena ¬Ãhena jarena kucchirogena mucchÃya pakkhandikÃya sulÃya visÆcikÃya kuÂÂhena gaï¬ena kilÃsena sosena apamÃrena danduyà kaï¬uyà kacchuyà rakhasÃya vitacchikÃya lohitena pittena madhumehena aæsÃya pÅÊakÃya bhagandalÃya pittasamuÂÂhÃnehi ÃbÃdhehi semhasamuÂÂhÃnehi ÃbÃdhehi vÃtasamuÂÂhÃnehi ÃbÃdhehi sannipÃtikehi ÃbÃdhehi utupariïÃmajehi ÃbÃdhehi opakkamikehi ÃbÃdhehi kammavipÃkajehi ÃbÃdhehi sÅtena uïhena jighacchÃya pipÃsÃya uccÃrena passÃvena ¬aæsamakasavÃtÃtapasÅriæsapasamphassehi phuÂÂho pareto samohito samannÃgato na socati,


#<[page 253]>#
%<S.N. 861]                 PurÃbhedasuttaniddeso.             253>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  na kilamati, na paridevati, na urattÃÊiæ kandati, na sammohaæ ÃpajjatÅ ti, evam pi asatà ca na socati.
Athavà asante asaævijjamÃne anupalabbhiyamÃne: aho vata me taæ, taæ vata me n' atthi; siyà vata me taæ, taæ vatÃhaæ na labhÃmÅ ti na socati, na kilamati, na paridevati, na urattÃÊiæ kandati, na sammohaæ ÃpajjatÅ ti, evam pi asatà ca na socati.
     Dhammesu ca na gacchatÅ ti na chandÃgatiæ gacchati, na dosÃgatiæ gacchati, na mohÃgatiæ gacchati, na bhayÃgatiæ gacchati, na rÃgavasena gacchati, na dosavasena gacchati, na mohavasena gacchati, na mÃnavasena gacchati, na diÂÂhivasena gacchati, na uddhaccavasena gacchati, na vicikicchÃvasena gacchati, na anusayavasena gacchati, na vaggehi dhammehi yÃyati niyyati vuyhati saæhariyatÅ ti, dhammesu ca na gacchati.
     Sa ve santo ti vuccatÅ ti so santo upasanto vÆpasanto nibbuto paÂipassaddho vuccati kathiyati bhaïiyati dÅpayati vohariyatÅ ti,


#<[page 254]>#
%<254                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 861>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sa ve santo ti vuccati. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Yassa loke sakaæ n' atthi, asatà ca na socati,
          dhammesu ca na gacchati, sa ve santo ti vuccatÅ ti.

               DASAMO PURùBHEDASUTTANIDDESO NIèèHITO.


#<[page 255]>#
%<                                255>%
                            MahÃniddeso.
                               Part 
                EKùDASAMO KALAHAVIVùDASUTTANIDDESO.

  $<Sn_IV,11.1(=862): Kuto pahÆtà kalahà vivÃdÃ
               paridevasokà sahamaccharà ca
               mÃnÃtimÃnà sahapesuïà ca,
               kuto pahÆtà te, tad iægha brÆhi.  || Nidd_I.11:1 ||>$

     Kuto pahÆtà kalahà vivÃdà ti. Kalaho ti ekena ÃkÃrena kalaho pi vivÃdo pi ta¤ ¤eva; yo kalaho so vivÃdo, yo vivÃdo so kalaho. Athavà aparena ÃkÃrena vivÃdo vuccati kalahassa pubbabhÃgo vivÃdo. RÃjÃno pi rÃjÆhi vivadanti, khattiyà pi khattiyehi vivadanti, brÃhmaïà pi brÃhmaïehi vivadanti, gahapatikà pi gahapatÅhi vivadanti, mÃtà pi puttena vivadati, putto pi mÃtarà vivadati, pità pi puttena vivadati, putto pi pitarà vivadati, bhÃtà pi bhÃtarà vivadati, bhÃtà pi bhaginiyà vivadati, bhaginÅ pi bhÃtarà vivadati, sahÃyo pi sahÃyena vivadati; ayaæ vivÃdo.
     Katamo kalaho? ùgÃrikà randhapasutà kÃyena vÃcÃya kalahaæ karonti; pabbajità Ãpattiæ Ãpajjantà kÃyena vÃcÃya kalahaæ karonti; ayaæ kalaho.


#<[page 256]>#
%<256                    AÂÂhakavaggo.              [S.N. 862>%
Kuto pahÆtà kalahà vivÃdà ti. Kalahà ca vivÃdà ca kuto pahÆtÃ, kuto jÃtÃ, kuto sa¤jÃtÃ, kuto nibbattÃ, kuto abhinibbattÃ, kuto pÃtubhÆtÃ, kiænidÃnà kiæsamudayà kiæjÃtikà kiæpabhavà ti kalahassa ca vivÃdassa ca mÆlaæ pucchati, hetuæ pucchati, nidÃnaæ pucchati, sambhavaæ pucchati, pabhavaæ pucchati, samuÂÂhÃnaæ pucchati, ÃhÃraæ pucchati, Ãrammaïaæ pucchati, paccayaæ pucchati, samudayaæ pucchati papucchati yÃcati ajjhesati pasÃdetÅ ti, kuto pahÆtà kalahà vivÃdÃ.
     Paridevasokà sahamaccharà cà ti. Paridevo ti ¤Ãtibyasanena và phuÂÂhassa, bhogabyasanena và phuÂÂhassa, rogabyasanena và phuÂÂhassa, sÅlabyasanena và phuÂÂhassa, diÂÂhibyasanena và phuÂÂhassa, a¤¤atara¤¤atarena và byasanena samannÃgatassa, a¤¤atara¤¤atarena và dukkhadhammena phuÂÂhassa Ãdevo paridevo Ãdevanà paridevanà Ãdevitattaæ paridevitattaæ vÃcÃpalÃpo vippalÃpo lÃlappo lÃlappÃyanà lÃlappÃyitattaæ.
     Soko ti ¤Ãtibyasanena và phuÂÂhassa, bhogabyasanena và phuÂÂhassa, rogabyasanena và phuÂÂhassa, sÅlabyÃsanena và phuÂÂhassa, diÂÂhibyasanena và phuÂÂhassa, a¤¤atara¤¤atarena và byasanena samannÃgatassa a¤¤atara¤¤atarena và dukkhadhammena phuÂÂhassa soko socanà socitattaæ antosoko antoparisoko anto¬Ãho antopari¬Ãho cetaso parijjhÃyanà domanassaæ sokasallaæ.
     Macchariyan ti pa¤ca macchariyÃni, ÃvÃsamacchariyaæ kulamacchariyaæ lÃbhamacchariyaæ vaïïamacchariyaæ dhammamacchariyaæ; evarÆpaæ macchariyaæ maccharÃyanà maccharÃyitattaæ vevicchaæ kadariyaæ kaÂuka¤cakatà aggahitattaæ cittassa; idaæ vuccati macchariyaæ. Api ca khandhamacchariyam pi macchariyaæ, dhÃtumacchariyam pi macchariyaæ, Ãyatanamacchariyam pi macchariyaæ,


#<[page 257]>#
%<S.N. 862]                KalahavivÃdasuttaniddeso.           257>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  gÃho vuccati macchariyan ti, paridevasokà sahamaccharà ca.
     MÃnÃtimÃnà sahapesuïà cà ti. MÃno ti idh' ekacco mÃnaæ janeti, jÃtiyà và gottena và kolaputtikena và vaïïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjaÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃïena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ.
     AtimÃno ti idh' ekacco a¤¤aæ atima¤¤ati jÃtiyà và gottena và . . . pe . . . a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ.
     Pesu¤¤an ti idh' ekacco pisuïavÃco hoti, ito sutvà amutra akkhÃtà imesaæ bhedÃya, amutra và sutvà imesaæ akkhÃtà amÆsaæ bhedÃya; iti samaggÃnaæ và bhettÃ, bhinnÃnaæ và anuppadÃtÃ, vaggÃrÃmo vaggarato vagganandÅ, vaggakaraïiæ vÃcaæ bhÃsità hoti; idaæ vuccati pesu¤¤aæ.
     Api ca dvÅhi kÃraïehi pesu¤¤aæ upasaæharati, piyakamyatÃya và bhedÃdhippÃyo vÃ. Kathaæ piyakamyatÃya pesu¤¤aæ upasaæharati? Imassa piyo bhavissÃmi, manÃpo bhavissÃmi, vissÃsiko bhavissÃmi, abbhantariko bhavissÃmi, suhadayo bhavissÃmÅ ti evaæ piyakamyatÃya pesu¤¤aæ upasaæharati. Kathaæ bhedÃdhippÃyo pesu¤¤aæ upasaæharati? Kathaæ ime nÃnà assu, vinà assu, vaggà assu, dvedhà assu, dvejjhà assu, dvepakkhà assu, bhijjeyyuæ, na samÃgaccheyyuæ, dukkhaæ na phÃsu vihareyyun ti, evaæ bhedÃdhippÃyo pesu¤¤aæ upasaæharatÅ ti, mÃnÃtimÃnà sahapesuïà ca.
     Kuto pahÆtà te, tad iægha brÆhÅ ti. Kalaho ca vivÃdo ca paridevo ca soko ca macchariya¤ ca mÃno ca atimÃno ca pesu¤¤a¤ ca ime aÂÂha kilesà kuto pahÆtÃ,


#<[page 258]>#
%<258                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 862>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  kuto jÃtÃ, kuto sa¤jÃtÃ, kuto nibbattÃ, kuto abhinibbattÃ, kuto pÃtubhÆtÃ, kiænidÃnà kiæsamudayà kiæjÃtikà kiæpabhavà ti imesaæ aÂÂhannaæ kilesÃnaæ mÆlaæ pucchati, hetuæ pucchati, nidÃnaæ pucchati, sambhavaæ pucchati, pabhavaæ pucchati, samuÂÂhÃnaæ pucchati, ÃhÃraæ pucchati, Ãrammaïaæ pucchati, paccayaæ pucchati, samudayaæ pucchati papucchati yÃcati ajjhesati pasÃdetÅ ti, kuto pahÆtà te, tad iægha brÆhÅ ti.
     IÇgha brÆhi ÃcikkhÃhi desehi pa¤¤Ãpehi paÂÂhapehi vivara vibhaja uttÃnÅkarohi pakÃsehÅ ti, kuto pahÆtà te, tad iægha brÆhi. Ten' Ãha so nimmito:

          Kuto pahÆtà kalahà vivÃdÃ
          paridevasokà sahamaccharà ca
          mÃnÃtimÃnà sahapesuïà ca,
          kuto pahÆtà te, tad iægha brÆhÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,11.2(=863): PiyappahÆtà kalahà vivÃdÃ
               paridevasokà sahamaccharà ca
               mÃnÃtimÃnà sahapesuïà ca,
               maccherayuttà kalahà vivÃdÃ
               vivÃdajÃtesu ca pesuïÃni.  || Nidd_I.11:2 ||>$

     PiyappahÆtà kalahà vivÃdà paridevasokà sahamaccharà cà ti. Piyà ti dve piyÃ, sattà và saækhÃrà vÃ.
     Katame sattà piyÃ? Idha yassa te honti atthakÃmà hitakÃmà phÃsukÃmà yogakkhemakÃmÃ, mÃtà và pità và bhÃtà và bhaginÅ và putto và dhÅtà và mittà và amaccà và ¤ÃtÅ và sÃlohità vÃ; ime sattà piyÃ. Katame saækhÃrà piyÃ? ManÃpikà rÆpÃ, manÃpikà saddÃ, manÃpikà gandhÃ, manÃpikà rasÃ, manÃpikà phoÂÂhabhÃ; ime saækhÃrà piyÃ.


#<[page 259]>#
%<S.N. 863]                KalahavivÃdasuttaniddeso.           259>%
     Piyavatthu-acchedasaækino pi kalahaæ karonti, acchijjante pi kalahaæ karonti, acchinne pi kalahaæ karonti, piyavatthuvipariïÃmasaækino pi kalahaæ karonti, vipariïÃmante pi kalahaæ karonti, vipariïate pi kalahaæ karonti. Piyavatthu-acchedasaækino pi vivadanti, acchijjante pi vivadanti, acchinne pi vivadanti, piyavatthuvipariïÃmasaækino pi vivadanti, vipariïÃmante pi vivadanti, vipariïate pi vivadanti. Piyavatthu-acchedasaækino pi paridevanti, acchijjante pi paridevanti acchinne pi paridevanti, piyavatthuvipariïÃmasaækino pi paridevanti, vipariïÃmante pi paridevanti, vipariïate pi paridevanti. Piyavatthu-acchedasaækino pi socanti, acchijjante pi socanti, acchinne pi socanti; piyavatthuvipariïÃmasaækino pi socanti, vipariïÃmante pi socanti, vipariïate pi socanti. Piyavatthuæ rakkhanti gopenti pariggaïhanti mamÃyanti maccharÃyanti.
     MÃnÃtimÃnà sahapesuïà cà ti. Piyavatthuæ nissÃya mÃnaæ janenti, piyavatthuæ nissÃya atimÃnaæ janenti.
     Kathaæ piyavatthuæ nissÃya mÃnaæ janenti? Mayaæ lÃbhino manÃpikÃnaæ rÆpÃnaæ saddÃnaæ gandhÃnaæ rasÃnaæ phoÂÂhabbÃnan ti; evaæ piyavatthuæ nissÃya mÃnaæ janenti.
     Kathaæ piyavatthuæ nissÃya atimÃnaæ janenti? Mayaæ lÃbhino manÃpikÃnaæ rÆpÃnaæ saddÃnaæ gandhÃnaæ rasÃnaæ phoÂÂhabbÃnaæ; ime pana na lÃbhino manÃpikÃnaæ rÆpÃnaæ saddÃnaæ gandhÃnaæ rasÃnaæ phoÂÂhabbÃnan ti; evaæ piyavatthuæ nissÃya atimÃnaæ janenti.
     Pesu¤¤an ti. Idh' ekacco pisuïavÃco hoti, ito sutvà amutra akkhÃtà imesaæ bhedÃya . . . pe . . . evaæ bhedÃdhippÃyo pesu¤¤aæ upasaæharatÅ ti . . . pe . . . mÃnÃtimÃnà sahapesuïà ca.


#<[page 260]>#
%<260                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 863>%
     Maccherayuttà kalahà vivÃdà ti kalaho ca vivÃdo ca paridevo ca soko ca mÃno ca atimÃno ca pesu¤¤aæ ca ime satta kilesà macchariye yuttà payuttà Ãyuttà samÃyuttà ti, maccherayuttà kalahà vivÃdÃ.
     VivÃdajÃtesu ca pesuïÃnÅ ti vivÃde jÃte sa¤jÃte nibbatte abhinibbatte pÃtubhÆte pesu¤¤aæ upasaæharanti; ito sutvà amutra akkhÃyanti imesaæ bhedÃya, amutra và sutvà imesaæ akkhÃyanti amÆsaæ bhedÃya; iti samaggÃnaæ và bhettà bhinnÃnaæ và anuppadÃtÃ, vaggÃrÃmà vaggaratà vagganandÅ vaggakaraïiæ vÃcaæ bhÃsità honti; idaæ vuccati pesu¤¤aæ.
     Api ca dvÅhi kÃraïehi pesu¤¤aæ upasaæharanti, piyakamyatÃya và bhedÃdhippÃyà vÃ. Kathaæ piyakamyatÃya pesu¤¤aæ upasaæharanti? Imassa piyà bhavissÃma, manÃpà bhavissÃma, vissÃsikà bhavissÃma, abbhantarikà bhavissÃma, suhadayà bhavissÃmà ti; evaæ piyakamyatÃya pesu¤¤aæ upasaæharanti. Kathaæ bhedÃdhippÃyà pesu¤¤aæ upasaæharanti? Kathaæ ime nÃnà assu, vinà assu, vaggà assu, dvedhà assu, dvejjhà assu, dvepakkhà assu, bhijjeyyuæ, na samÃgaccheyyuæ, dukkhaæ na phÃsu vihareyyun ti; evaæ bhedÃdhippÃyà pesu¤¤aæ upasaæharantÅ ti, vivÃdajÃtesu ca pesuïÃni.
Ten' Ãha BhagavÃ:

          PiyappahÆtà kalahà vivÃdÃ
          paridevasokà sahamaccharà ca
          mÃnÃtimÃnà sahapesuïà ca,
          maccherayuttà kalahà vivÃdÃ
          vivÃdajÃtesu ca pesuïÃnÅ ti.

_________________________________


#<[page 261]>#
%<S.N. 864]                KalahavivÃdasuttaniddeso.           261>%

  $<Sn_IV,11.3(=864): Piyà su lokasmiæ kutonidÃnÃ
               ye và pi lobhà vicaranti loke?
               Ãsà ca niÂÂhà ca kutonidÃnÃ,
               ye samparÃyÃya narassa honti?  || Nidd_I.11:3 ||>$

     Piyà su lokasmiæ kutonidÃnà ti. Piyà kutonidÃnÃ, kuto jÃtÃ, kuto sa¤jÃtÃ, kuto nibbattÃ, kuto abhinibbattÃ, kuto pÃtubhÆtÃ, kiænidÃnà kiæsamudayà kiæjÃtikÃ, kiæpabhavÃ? ti piyÃnaæ mÆlaæ pucchati . . . pe . . . samudayaæ pucchati papucchati yÃcati ajjhesati pasÃdeti ti, piyà su lokasmiæ kutonidÃnÃ?
     Ye và pi lobhà vicaranti loke ti. Ye và pÅ ti khattiyà ca brÃhmaïà ca vessà ca suddà ca gahaÂÂhà ca pabbajità ca devà ca manussà ca. Lobhà ti yo lobho lubbhanà lubbhitattaæ sÃrÃgo sÃrajjanà sÃrajjitattaæ abhijjhà lobho akusalamÆlaæ. VicarantÅ ti vicaranti viharanti iriyanti vattanti pÃlenti yapenti yÃpenti. Loke ti apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhÃtuloke Ãyatanaloke ti, ye và pi lobhà vicaranti loke.
     ùsà ca niÂÂhà ca kutonidÃnà ti. ùsà ca niÂÂhà ca kutonidÃnÃ, kuto jÃtÃ, kuto sa¤jÃtÃ, kuto nibbattÃ, kuto abhinibbattÃ, kuto pÃtubhÆtÃ, kiænidÃnà kiæsamudayà kiæjÃtikà kiæpabhavÃ? ti ÃsÃya ca niÂÂhÃya ca mÆlaæ pucchati . . . pe . . . samudayaæ pucchati papucchati yÃcati ajjhesati pasÃdetÅ ti, Ãsà ca niÂÂhà ca kutonidÃnÃ?
     Ye samparÃyÃya narassa hontÅ ti ye narassa parÃyanà honti, dÅpà honti, tÃïà honti, leïà honti, saraïà honti; naro niÂÂhÃparÃyano hotÅ ti, ye samparÃyÃya narassa honti. Ten' Ãha so nimmito:


#<[page 262]>#
%<262                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 864>%

          Piyà su lokasmiæ kutonidÃnÃ
          ye và pi lobhà vicaranti loke?
          Ãsà ca niÂÂhà ca kutonidÃnÃ,
          ye samparÃyÃya narassa hontÅ? ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,11.4(=865): ChandÃnidÃnÃni piyÃni loke
               ye và pi lobhà vicaranti loke;
               Ãsà ca niÂÂhà ca itonidÃnÃ,
               ye samparÃyÃya narassa honti.  || Nidd_I.11:4 ||>$

     ChandÃnidÃnÃni piyÃni loke ti. Chando ti yo kÃmesu kÃmachando kÃmarÃgo kÃmanandi kÃmataïhà kÃmasineho kÃmapariÊÃho kÃmamucchà kÃma-m-ajjhosÃnaæ kÃmogho kÃmayogo kÃmupÃdÃnaæ kÃmachandanÅvaraïaæ.
Api ca pa¤ca chandÃ, pariyesanachando paÂilÃbhachando paribhogachando sannidhichando visajjanachando.
     Katamo pariyesanachando? Idh' ekacco ajjhosito yeva atthiko chandajÃto rÆpe pariyesati, saddhe gandhe rase phoÂÂhabbe pariyesati; ayaæ pariyesanachando.
     Katamo paÂilÃbhachando? Idh' ekacco ajjhosito yeva atthiko chandajÃto rÆpe paÂilabhati, sadde gandhe rase phoÂÂhabbe paÂilabhati; ayaæ paÂilÃbhachando.
     Katamo paribhogachando? Idh' ekacco ajjhosito yeva atthiko chandajÃto rÆpe paribhu¤jati, sadde gandhe rase phoÂÂhabbe paribhu¤jati; ayaæ paribhogachando.
     Katamo sannidhichando? Idh' ekacco ajjhosito yeva atthiko chandajÃto dhanasannicayaæ karoti, ÃpadÃsu bhavissatÅ ti; ayaæ sannidhichando.
     Katamo visajjanachando? Idh' ekacco ajjhosito yeva atthiko chandajÃto dhanaæ visajjeti hatthÃrohÃnaæ assÃrohÃnaæ rathikÃnaæ dhanuggahÃnaæ pattikÃnaæ:
ime maæ rakkhissanti gopissanti saæparivÃrissantÅ ti; ayaæ visajjanachando.


#<[page 263]>#
%<S.N. 865]                KalahavivÃdasuttaniddeso.           263>%
     PiyÃnÅ ti dve piyÃ, sattà và saækhÃrà và . . . pe . . . ime sattà piyà . . . pe . . . ime saækhÃrà piyÃ.
     ChandÃnidÃnÃni piyÃnÅ loke ti piyà chandanidÃnÃ, piyà chandasamudayà chandajÃtikà chandappabhavà ti, chandÃnidÃnÃni piyÃni loke.
     Ye và pi lobhà vicaranti loke ti. Ye và pÅ ti khattiyà ca brÃhmaïà ca vessà ca suddà ca gahaÂÂhà ca pabbajità ca devà ca manussà ca. Lobhà ti yo lobho lubbhanà lubbhitattaæ sÃrÃgo sÃrajjanà sÃrajjitattaæ, abhijjhà lobho akusalamÆlaæ. VicarantÅ ti vicaranti viharanti iriyanti vattanti pÃlenti yapenti yÃpenti. Loke ti apÃyaloke . . . pe . . . Ãyatanaloke ti, ye và pi lobhà vicaranti loke.
     ùsà cà niÂÂhà ca itonidÃnà ti. ùsà vuccati taïhÃ; yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . abhijjhà lobho akusalamÆlaæ.
NiÂÂhà ti idh' ekacco rÆpe pariyesanto rÆpaæ paÂilabhati, rÆpaniÂÂho hoti; sadde gandhe rase phoÂÂhabbe kulaæ gaïaæ ÃvÃsaæ lÃbhaæ yasaæ pasaæsaæ sukhaæ cÅvaraæ piï¬apÃtaæ senÃsanaæ gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ suttantaæ vinayaæ abhidhammaæ Ãra¤¤ikaÇgaæ piï¬apÃtikaÇgaæ paæsukÆlikaÇgaæ tecÅvarikaÇgaæ sapadÃnacÃrikaÇgaæ khalÆpacchÃbhattikaÇgaæ nesajjikaÇgaæ yathÃsanthatikaÇgaæ, paÂhamaæ jhÃnaæ, dutiyaæ jhÃnaæ, tatiyaæ jhÃnaæ, catutthaæ jhÃnaæ, ÃkÃsäcÃyatanasamÃpattiæ vi¤¤Ãïa¤cÃyatanasamÃpattiæ Ãki¤ca¤¤ÃyatanasamÃpattiæ nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiæ pariyesanto nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyÃtanasamÃpattiæ paÂilabhati, nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiniÂÂho hoti.
     *ùsÃya kasate khettaæ, vÅjaæ ÃsÃya vappati,
     ÃsÃya vÃïijà yanti samuddaæ dhanahÃrakÃ.
     YÃya ÃsÃya tiÂÂhÃmi sà me Ãsà samijjhatÅ ti.
     NiÂÂhà vuccate ÃsÃya samiddhi.


#<[page 264]>#
%<264                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 865>%
     ùsà ca niÂÂhà ca itonidÃnà ti Ãsà ca niÂÂhà ca ito chandanidÃnà chandasamudayà chandajÃtikà chandappabhavà ti, Ãsà ca niÂÂhà ca itonidÃnÃ.
     Ye samparÃyÃya narassa hontÅ ti ye narassa parÃyanà honti, dÅpà honti, tÃïà honti, leïà honti, saraïà honti; naro niÂÂhÃparÃyano hotÅ ti, ye samparÃyÃya narassa honti. Ten' Ãha BhagavÃ:

          ChandÃnidÃnÃni piyÃni loke
          ye và pi lobhà vicaranti loke;
          Ãsà ca niÂÂhà ca itonidÃnÃ,
          ye samparÃyÃya narassa hontÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,11.5(=866): Chando nu lokasmiæ kutonidÃno?
               vinicchayà và pi kuto pahÆtÃ
               kodho mosavajja¤ ca kathaækathà ca,
               ye và pi dhammà samaïena vuttÃ?  || Nidd_I.11:5 ||>$

     Chando nu lokasmiæ kuto nidÃno? ti. Chando kutonidÃno, kuto jÃto, kuto sa¤jÃto, kuto nibbatto, kuto abhinibbatto, kuto pÃtubhÆto, kiænidÃno kiæsamudayo kiæjÃtiko kimpabhavo? ti chandassa mÆlaæ pucchati . . . pe . . . samudayaæ pucchati papucchati yÃcati ajjhesati pasÃdetÅ ti, chando nu lokasmiæ kuto nidÃno?
     Vinicchayà và pi kuto pahÆtà ti. Vinicchayà kuto pahutÃ, kuto jÃtÃ, kuto sa¤jÃtÃ, kuto nibbattÃ, kuto abhinibbattÃ, kuto pÃtubhÆtÃ, kiænidÃnà kiæsamudayà kiæjÃtikà kiæpabhavÃ? ti vinicchayÃnaæ mÆlaæ pucchati . . . pe . . . samudayaæ pucchati papucchati yÃcati ajjhesati pasÃdetÅ ti, vinicchayà và pi kuto pahÆtÃ?
     Kodho mosavajja¤ ca kathaækathà cà ti. Kodho ti yo cittassa ÃghÃto paÂighÃto paÂighaæ virodho paÂivirodho kopo pakopo sampakopo doso padoso sampadoso, cittassa byÃpatti,


#<[page 265]>#
%<S.N. 867]               KalahavivÃdasuttaniddeso.            265>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  manopadoso, kodho kujjhanà kujjhitattaæ doso dussanà dussitattaæ byÃpatti byÃpajjanà byÃpajjitattaæ virodho paÂivirodho caï¬ikkaæ assuropo, anattamanatà cittassa. Mosavajjaæ vuccati musÃvÃdo. Kathaækathà vuccati vicikicchà ti, kodho mosavajja¤ ca kathaækathà ca.
     Ye và pi dhammà samaïena vuttà ti. Ye và pÅ ti ye kodhena ca mosavajjena ca kathaækathÃya ca sahagatà sahajÃtà saæsaÂÂhà sampayuttà ekuppÃdà ekanirodhà ekavatthukà ekÃrammaïÃ; ime vuccanti ye và pi dhammÃ. Athavà ye và pÅ ti kilesà a¤¤ajÃtikà a¤¤avihitÃ; ime vuccanti ye và pi dhammÃ. Samaïena vuttà ti samaïena samitapÃpena brÃhmaïena bÃhitapÃpena, bhikkhunà bhinnakilesamÆlena, sabbÃkusalamÆlabandhanà pamuttena vuttà pavuttà Ãcikkhità desità pa¤¤Ãpità paÂÂhapità vivaÂà vibhattà uttÃnÅkatà pakÃsità ti, ye và pi dhammà samaïena vuttÃ. Ten' Ãha so nimmito:

          Chando nu lokasmiæ kutonidÃno?
          vinicchayà và pi kuto pahutÃ
          kodho mosavajja¤ ca kathaækathà ca,
          ye và pi dhammà samaïena vuttÃ? ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,11.6(=867): SÃtaæ asÃtan ti yam Ãhu loke,
               tam ÆpanissÃya pahoti chando,
               rÆpesu disvà vibhavaæ bhava¤ ca
               vinicchayaæ kÆrute jantu loke.  || Nidd_I.11:6 ||>$

     SÃtaæ asÃtan ti yam Ãhu loke ti. SÃtan ti sukhà ca vedanÃ, iÂÂha¤ ca vatthu. AsÃtan ti dukkhà ca vedanÃ, aniÂÂha¤ ca vatthuæ. Yam Ãhu loke ti yaæ Ãhaæsu, yaæ kathenti, yaæ bhaïanti,yaæ dÅpayanti, yaæ voharantÅ ti, sÃtaæ asÃtan ti yaæ Ãhu loke.


#<[page 266]>#
%<266                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 867>%
     Tam ÆpanissÃya pahoti chando ti. SÃtÃsÃtaæ nissÃya, sukhadukkhaæ nissÃya, somanassadomanassaæ nissÃya, iÂÂhÃniÂÂhaæ nissÃya, anunayapaÂighaæ nissÃya, chando hoti pahoti jÃyati sa¤jÃyati nibbattati abhinibbattatÅ ti, tam ÆpanissÃya pahoti chando.
     RÆpesu disvà vibhavaæ bhava¤ cà ti. RÆpesÆ ti cattÃro ca mahÃbhÆtÃ, catunna¤ ca mahÃbhÆtÃnaæ upÃdÃyarÆpaæ.
     Katamo rÆpÃnaæ bhavo? yo rÆpÃnaæ bhavo jÃti sa¤jÃti nibbatti abhinibbatti pÃtubhÃvo; ayaæ rÆpÃnaæ bhavo.
     Katamo rÆpÃnaæ vibhavo? Yo rÆpÃnaæ khayo vayo bhedo paribhedo aniccatà antaradhÃnaæ; ayaæ rÆpÃnaæ vibhavo.
     RÆpesu disvà vibhavaæ bhava¤ cà ti rÆpesu bhava¤ ca vibhava¤ ca disvà passitvà tulayitvà tÅrayayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà ti, rÆpesu disvà vibhavaæ bhava¤ ca.
     Vinicchayaæ kÆrute jantu loke ti. Vinicchayà ti dve vinicchayÃ, taïhÃvinicchayo ca diÂÂhivinicchayo ca.
     Kathaæ taïhÃvinicchayaæ karoti? Idh' ekaccassa anuppannà c' eva bhogà na uppajjanti, uppannà ca bhogà parikhayaæ gacchanti; tassa evaæ hoti: kena nu kho me upÃyena anuppannà c' eva bhogà na uppajjanti, uppannà ca bhogà parikkhayaæ gacchanti?
Tassa pana evaæ hoti: surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnÃnuyogaæ anuyuttassa me anuppannà c' eva bhogà na uppajjanti, uppannà ca bhogà parikkhayaæ gacchanti.
VikÃlavisikkhÃcariyÃnuyogaæ anuyuttassa me anuppannà c' eva bhogà na uppajjanti, uppannà ca bhogà parikkhayaæ gacchanti. SamajjÃbhicaraïaæ anuyuttassa me, jutappamÃdaÂÂhÃnÃnuyogaæ anuyuttassa me, pÃpamittÃnuyogaæ anuyuttassa me anuppannà c' eva bhogà na uppajjanti, uppannà ca bhogà parikkhayaæ gacchanti.


#<[page 267]>#
%<S.N. 868]                KalahavivÃdasuttaniddeso.           267>%
ùlassÃnuyogaæ anuyuttassa me anuppannà c' eva bhogà na uppajjanti, uppannà ca bhogà parikkhayaæ gacchantÅ ti evaæ ¤Ãïaæ katvà chabhogÃnaæ apÃyamukhÃni na sevati; cha bhogÃnaæ ÃyamukhÃni sevati. Evam pi taïhÃvinicchayaæ karoti.
     Athavà kasiyà và vÃïijjÃya và gorakkhena và issatthena và rÃjaporisena và sippa¤¤atarena và paÂipajjati; evam pi taïhÃvinicchayaæ karoti.
     Kathaæ diÂÂhivinicchayaæ karoti? Cakkhusmiæ uppanne jÃnÃti: attà me uppanno ti; cakkhusmiæ antarahite jÃnÃti: attà me antarahito, vigato me attà ti, evam pi diÂÂhivinicchayaæ karoti. Sotasmiæ ghÃnasmiæ jivhÃya kÃyasmiæ rÆpasmiæ saddasmiæ gandhasmiæ rasasmiæ phoÂÂhabbasmiæ uppanne jÃnÃti: attà me uppanno ti, phoÂÂhabbasmiæ antarahite jÃnÃti: attà me antarahito, vigato me attà ti, evam pi diÂÂhivinicchayaæ karoti janeti sa¤janeti nibbatteti abhinibbatteti.
     JantÆ ti satto naro mÃnavo . . . pe . . . manujo ti.
Loke ti apÃyaloke . . . pe . . . Ãyatanaloke ti, vinicchayaæ kÆrute jantu loke. Ten' Ãha BhagavÃ:

          SÃtaæ asÃtan ti yam Ãhu loke,
          tam ÆpanissÃya pahoti chando,
          rÆpesu disvà vibhavaæ bhava¤ ca
          vinicchayaæ kÆrute jantu loke ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,11.7(=868): Kodho mosavajja¤ ca kathaækathà ca
               ete pi dhammà dvaya-m-eva sante:
               kathaækathÅ ¤ÃïapathÃya sikkhe,
               ¤atvà pavuttà samaïena dhammÃ.  || Nidd_I.11:7 ||>$

     Kodho mosavajja¤ ca kathaækaÂhà cà ti. Kodho ti yo cittassa ÃghÃto paÂighÃto . . . pe . . . Mosavajjaæ vuccati musÃvÃdo.


#<[page 268]>#
%<268                           AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 868>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Kathaækathà vuccati vicikicchÃ.
IÂÂhaæ vatthuæ nissÃya pi kodho jÃyati. AniÂÂhaæ vatthuæ nissÃya pi kodho jÃyati. IÂÂhaæ vatthuæ nissÃya pi musÃvÃdo uppajjati. AniÂÂhaæ vatthuæ nissÃya pi musÃvÃdo uppajjati. IÂÂhaæ vatthuæ nissÃya pi kathaækathà uppajjati. AniÂÂhaæ vatthuæ nissÃya pi kathaækathà uppajjati.
     Kathaæ aniÂÂhaæ vatthuæ nissÃya kodho jÃyati?
Anatthaæ me acarÅ ti kodho jÃyati; anatthaæ me caratÅ ti kodho jÃyati; anatthaæ me carissatÅ ti kodho jÃyati; piyassa me manÃpassa anatthaæ acari, anatthaæ carati, anatthaæ carissatÅ ti kodho jÃyati; appiyassa me amanÃpassa atthaæ acari, atthaæ carati, atthaæ carissatÅ ti kodho jÃyati; evaæ aniÂÂhaæ vatthuæ nissÃya kodho jÃyati.
     Kathaæ iÂÂhaæ vatthuæ nissÃya kodho jÃyati? IÂÂhavatthu-acchedasaækino pi kodho jÃyati; acchijjante pi kodho jÃyati; acchinne pi kodho jÃyati; iÂÂhavatthuvipariïÃmasaækino pi kodho jÃyati; vipariïÃmante pi kodho jÃyati; vipariïate pi kodho jÃyati; evaæ iÂÂhaæ vatthuæ nissÃya kodho jÃyati.
     Kathaæ aniÂÂhaæ vatthuæ nissÃya musÃvÃdo uppajjati?
Idh' ekacco addubandhanena và bandho, tassa bhandhanassa mokkhatthÃya sampajÃnamusà bhÃsati. Rajjubandhanena và bandho, saækhalikabandhanena và bandho, vettabandhanena và bandho, latÃbandhanena và bandho, parikkhepabandhanena và bandho, gÃmanigamanagararaÂÂhabandhanena và bandho, janapadabandhanena và bandho, tassa bandhanassa mokkhatthÃya sampajÃnamusà bhÃsati;


#<[page 269]>#
%<S.N. 868]                KalahavivÃdasuttaniddeso.           269>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evaæ aniÂÂhaæ vatthuæ nissÃya musÃvÃdo uppajjati.
     Kathaæ iÂÂhaæ vatthum nissÃya musÃvÃdo uppajjati?
Idh' ekacco manÃpikÃnaæ rÆpÃnaæ hetu sampajÃnamusà bhÃsati, manÃpikÃnaæ saddÃnaæ gandhÃnaæ rasÃnaæ phoÂÂhabbÃnaæ hetu, cÅvarahetu piï¬apÃtahetu senÃsanahetu gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrahetu sampajÃnamusà bhÃsati; evaæ iÂÂhaæ vatthuæ nissÃya musÃvÃdo uppajjati.
     Kathaæ aniÂÂhaæ vatthuæ nissÃya kathaækathà uppajjati? MuccissÃmi nu kho cakkhurogato, nanu kho muccissami cakkhurogato? MuccissÃmi nu kho sotarogato ghÃnarogato jivhÃrogato kÃyarogato sÅsarogato kaïïarogato mukharogato? MuccissÃmi nu kho dantarogato, nanu kho muccissÃmi dantarogato? ti; evaæ aniÂÂhaæ vatthuæ nissÃya kathaækathà uppajjati.
     Kathaæ iÂÂhaæ vatthuæ nissÃya kathaækathà uppajjati? LabhissÃmi nu kho manÃpike rÆpe, nanu kho labhissÃmi manÃpike rÆpe? LabhissÃmi nu kho manÃpike sadde gandhe rase phoÂÂhabbe kulaæ gaïaæ ÃvÃsaæ lÃbhaæ yasaæ pasaæsam sukhaæ cÅvaraæ piï¬apÃtaæ senÃsanaæ gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃran? ti; evaæ iÂÂhaæ vatthuæ nissÃya kathaækathà uppajjatÅ ti, kodho mosavajja¤ ca kathaækathà ca.
     Ete pi dhammà dvaya-m-eva sante ti sÃtÃsÃte sante, sukhÃsukhe sante, somanassadomanasse sante, iÂÂhÃniÂÂhe sante, anunayapaÂighe sante saævijjamÃne upalabbhiyamÃne ti, ete pi dhammà dvaya-m-eva sante.
     KathaækathÅ ¤ÃïapathÃya sikkhe ti ¤Ãïam pi ¤Ãïapatho; ¤Ãïassa Ãrammaïam pi ¤Ãïapatho; ¤Ãïasahabhuno pi dhammà ¤Ãïapatho; yathà ariyamaggo ariyapatho devamaggo devapatho brahmamaggo brahmapatho; evam eva ¤Ãïam pi ¤Ãïapatho. ¥Ãïassa Ãrammaïam pi ¤Ãïapatho; ¤Ãïasahabhuno pi dhammà ¤Ãïapatho.


#<[page 270]>#
%<270                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 868>%
     Sikkhe ti tisso sikkhÃ, adhisÅlasikkhà adhicittasikkhà adhipa¤¤ÃsikkhÃ. Katamà adhisÅlasikkhÃ? Idha bhikkhu sÅlavà hoti, pÃtimokkhasaævarasaævuto viharati ÃcÃragocarasampanno, aïumattesu vajjesu bhayadassÃvÅ, samÃdÃya sikkhati sikkhÃpadesu. Khuddako sÅlakkhandho, mahanto sÅlakkhandho, sÅlaæ, patiÂÂhÃ, Ãdicaraïaæ, samyamo, saævaro, mukhaæ pamukhaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ samÃpattiyÃ; ayaæ adhisÅlasikkhÃ.
     Katamà adhicittasikkhÃ? Idha bhikkhu vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati; ayaæ adhicittasikkhÃ.
     Katamà adhipa¤¤ÃsikkhÃ? Idha bhikkhu pa¤¤avà hoti, udayatthagÃminiyà pa¤¤Ãya samannÃgato, ariyÃya nibbedhikÃya sammÃdukkhakkhayagÃminiyÃ. So idaæ dukkhan ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti . . . pe . . . ayaæ dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadà ti yathÃbhÆtaæ pajÃnati, ime Ãsavà ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti . . . pe . . . ayaæ ÃsavanirodhagÃminÅ paÂipadà ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti; ayaæ adhipa¤¤ÃsikkhÃ.
     KathaækathÅ ¤ÃïapathÃya sikkhe ti: kathaækathÅ puggalo sakaækho savilekho sadveÊhako savicikiccho ¤ÃïÃdhigamÃya ¤ÃïaphusanÃya ¤ÃïasacchikiriyÃya adhisÅlam pi sikkheyya, adhicittam pi sikkheyya, adhipa¤¤am pi sikkheyya. Imà tisso sikkhà Ãvajjento sikkheyya, jÃnanto sikkheyya, passanto sikkheyya,paccavekkhanto sikkheyya, cittaæ adhiÂÂhahanto sikkheyya, saddhÃya adhimuccanto sikkheyya, viriyaæ paggaïhanto sikkheyya, satiæ upaÂÂhahanto sikkheyya, cittaæ samÃdahanto sikkheyya, pa¤¤Ãya pajÃnanto sikkheyya, abhi¤¤eyyaæ abhijÃnanto sikkheyya, pari¤¤eyyaæ parijÃnanto sikkheyya, pahÃtabbaæ pajahanto sikkheyya, bhÃvetabbaæ bhÃvento sikkheyya, sacchikÃtabbaæ sacchikaronto sikkheyya Ãcareyya samÃcareyya samÃdÃya vatteyyà ti,


#<[page 271]>#
%<S.N. 868]                KalahavivÃdasuttaniddeso.           271>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  kathaækathÅ ¤ÃïapathÃya sikkhe.
     ¥atvà pavuttà samaïena dhammà ti ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrÃyitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà vuttà pavuttà Ãcikkhità desità pa¤¤Ãpità paÂÂhapità vivaÂà vibhattà uttÃnÅkatà pakÃsitÃ; sabbe saækhÃrà aniccà ti ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà vuttà pavuttà Ãcikkhità desità pa¤¤Ãpità paÂÂhapità vivaÂà vibhattà uttÃnÅkatà pakÃsitÃ; sabbe saækhÃrà dukkhà ti; sabbe dhammà anattà ti, avijjÃpaccayà saækhÃrà . . . pe . . . jÃtipaccayà jarÃmaraïan ti, avijjÃnirodhà saækhÃranirodho . . . pe . . . jÃtinirodhà jarÃmaraïanirodho ti, idaæ dukkhan ti . . . pe . . . ayaæ dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadà ti, ime Ãsavà ti . . . pe . . . ayaæ ÃsavanirodhagÃminÅ paÂipadà ti, ime dhammà abhi¤¤eyyà ti, ime dhammà pari¤¤eyyà ti, ime dhammà pahÃtabbà ti, ime dhammà bhÃvetabbà ti, ime dhammà sacchikÃtabbà ti, channaæ phassÃyatanÃnaæ samudaya¤ ca aÂÂhaÇgama¤ ca assÃda¤ ca ÃdÅnava¤ ca nissaraïa¤ ca, pa¤cannaæ upÃdÃnakkhandhÃnaæ, catunnaæ mahÃbhÆtÃnaæ yam ki¤ci samudayadhammaæ sabban taæ nirodhadhamman ti ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà vuttà pavuttà Ãcikkhità desità pa¤¤Ãpità paÂÂhapità vivaÂà vibhattà uttÃnÅkatà pakÃsitÃ. Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ:
*Abhi¤¤Ãyà 'haæ bhikkhave dhammaæ desemi, no anabhi¤¤Ãya; sanidÃnà 'haæ bhikkhave dhammaæ desemi, no anidÃnaæ; sappÃÂihÃriyà 'haæ bhikkhave dhammaæ desemi, no appÃÂihÃriyaæ. Tassa mayhaæ bhikkhave abhi¤¤Ãya dhammaæ desayato, no anabhi¤¤Ãya, sanidÃnaæ dhammaæ desayato, no anidÃnaæ, sappÃÂihÃriyaæ dhammaæ desayato,


#<[page 272]>#
%<272                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 868>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  no appÃÂihÃriyaæ, karaïÅyo ovÃdo, karaïÅyà anusÃsanÅ; ala¤ ca pana vo bhikkhave tuÂÂhiyÃ, alaæ pÃmojjÃya, alaæ somanassÃya: sammÃsambuddho BhagavÃ, svÃkkhÃto dhammo, supaÂipanno saægho ti. Imasmiæ ca pana veyyÃkaraïasmiæ bha¤¤amÃne dasasahassÅ lokadhÃtu akampitthà ti, ¤atvà pavuttà samaïena dhammÃ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Kodho mosavajja¤ ca kathaækathà ca
          ete pi dhammà dvaya-m-eva sante:
          kathaækathÅ ¤aïapathÃya sikkhe,
          ¤atvà pavuttà samaïena dhammà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,11.8(=869): SÃtaæ asÃta¤ ca kutonidÃnÃ?
               kismiæ asante na bhavanti h' ete?
               vibhavaæ bhava¤ cà pi yam etam atthaæ,
               etam me pabrÆhi yatonidÃnaæ.  || Nidd_I.11:8 ||>$

     SÃtaæ asÃta¤ ca kutonidÃnÃ? ti sÃtÃsÃtà kutonidÃnÃ, kuto jÃtÃ, kuto sa¤jÃtÃ, kuto nibbattÃ, kuto abhinibbattÃ, kuto pÃtubhÆtÃ, kiænidÃnà kiæsamudayà kiæjÃtikà kiæpabhavÃ? ti sÃtÃsÃtÃnaæ mÆlaæ pucchati . . . pe . . . samudayaæ pucchati papucchati yÃcati ajjhesati pasÃdetÅ ti, sÃtaæ asÃta¤ ca kutonidÃnÃ?
     Kismiæ asante na bhavanti h' ete? ti. Kismiæ asante asaævijjamÃne anupalabbhiyamÃne, sÃtÃsÃtà na bhavanti, na-ppabhavanti, na jÃyanti, na sa¤jÃyanti, na nibbattanti, nÃbhinibbattantÅ? ti, kismiæ asante na bhavanti h' ete.
     Vibhavaæ bhava¤ cà pi yam etam atthan ti. Katamo sÃtÃsÃtÃnaæ bhavo? Yo sÃtÃsÃtÃnaæ bhavo sambhavo jÃti sa¤jÃti nibbatti abhinibbatti pÃtubhÃvo; ayaæ sÃtÃsÃtÃnaæ bhavo.


#<[page 273]>#
%<S.N. 870]                KalahavivÃdasuttaniddeso.           273>%
     Katamo sÃtÃsÃtÃnaæ vibhavo? Yo sÃtÃsÃtÃnaæ khayo vayo bhedo pabhedo aniccatà antaradhÃnaæ, ayaæ sÃtÃsÃtÃnaæ vibhavo.
     Yam etam atthan ti yaæ paramatthan ti, vibhavaæ bhava¤ cà pi, yam etam atthaæ.
     Etam me pabrÆhi yatonidÃnan ti. Etam atthan ti yaæ pucchÃmi yaæ yÃcÃmi yaæ ajjhesÃmi yaæ pasÃdemi.
PabrÆhÅ ti brÆhi vadehi Ãcikkha desehi pa¤¤Ãpehi paÂÂhapehi vivara vibhaja uttÃnÅkarohi pakÃsehi. Etam me pabrÆhi yatonidÃnan ti yaænidÃnaæ yaæsamudayaæ yaæjÃtikaæ yaæpabhavan ti, etam me pabrÆhi yatonidÃnaæ.
Ten' Ãha so nimmito:

          SÃtaæ asÃta¤ ca kutonidÃnÃ?
          kismiæ asante na bhavanti h' ete?
          vibhavaæ bhava¤ cà pi yam etam atthaæ,
          etam me pabrÆhi yatonidÃnan ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,11.9(=870): PhassanidÃnaæ sÃtaæ asÃtaæ,
               phasse asante na bhavanti h' ete,
               vibhavaæ bhava¤ cà pi yam etam atthaæ,
               etaæ te pabrÆmi itonidÃnaæ.  || Nidd_I.11:9 ||>$

     PhassanidÃnaæ sÃtaæ asÃtan ti. SukhavedanÅyaæ phassaæ paÂicca uppajjati sukhà vedanÃ; sà tass' eva sukhavedanÅyassa phassassa nirodhà tajjaæ vedayitaæ sukhavedanÅyaæ phassaæ paÂicca uppannà sukhà vedanÃ; sà nirujjhati, sà vÆpasammati. DukkhavedanÅyaæ phassaæ paÂicca uppajjati dukkhà vedanÃ; sà tass' eva dukkhavedanÅyassa phassassa nirodhà tajjaæ vedayitaæ dukkhavedanÅyaæ phassaæ paÂicca uppannà dukkhà vedanÃ;


#<[page 274]>#
%<274                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 870>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sà nirujjhati, sà vÆpasammati. Adukkha-masukhavedanÅyaæ phassaæ paÂicca uppajjati adukkha-masukhà vedanÃ; sà tass' eva adukkha-m-asukhavedanÅyassa phassassa nirodhà tajjaæ vedayitaæ adukkha-m-asukhavedanÅyaæ phassaæ paÂicca uppannà adukkha-m-asukhà vedanÃ, sà nirujjhati, sà vÆpasammati.
     PhassanidÃnaæ sÃtaæ asÃtan ti sÃtÃsÃtà phassanidÃnà phassasamudayà phassajÃtikà phassappabhavà ti, phassanidÃnaæ sÃtaæ asÃtaæ.
     Phasse asante na bhavanti h' ete ti phassa asante asaævijjamÃne anupalabbhiyamÃne, sÃtÃsÃtà na bhavanti, na-ppabhavanti, na jÃyanti, na sa¤jÃyanti, na nibbattanti, nÃbhinibbattanti, na pÃtubhavantÅ ti, phasse asnate na bhavanti h' ete.
     Vibhavaæ bhava¤ cà pi yam etam atthan ti. BhavadiÂÂhi pi phassanidÃnaæ, vibhavadiÂÂhi pi phassanidÃnaæ. Yam etam atthan ti yaæ paramatthan ti, vibhavaæ bhava¤ cà pi yam etam atthaæ.
     Etaæ te pabrÆmi itonidÃnan ti. Etan ti yam pucchasi yaæ yÃcasi yaæ ajjhesasi yaæ pasÃdesi. PabrÆmÅ ti brÆmi ÃcikkhÃmi desemi pa¤¤Ãpemi paÂÂhapemi vivarÃmi vibhajÃmi uttÃnÅkaromi pakÃsemÅ ti, etan te pabrÆmi.
ItonidÃnan ti ito phassanidÃnaæ phassasamudayaæ phassajÃtikaæ phassappabhavan ti, etan te pabrÆmi itonidÃnaæ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          PhassanidÃnaæ sÃtaæ asÃtaæ,
          phasse asante na bhavanti h' ete,
          vibhavaæ bhava¤ cà pi yam etam atthaæ,
          etaæ te pabrÆmi itonidÃnan ti.

_________________________________


#<[page 275]>#
%<S.N. 872]                KalahavivÃdasuttaniddeso.           275>%

  $<Sn_IV,11.10(=871): Phasso nu lokasmiæ kutonidÃno?
               pariggahà và pi kuto pahÆtÃ?
               kismiæ asante na mamattam atthi?
               kismiæ vibhÆte na phusanti phassÃ?  || Nidd_I.11:10 ||>$

     Phasso nu lokasmiæ kutonidÃno? ti phasso kutonidÃno, kuto jÃto, kuto sa¤jÃto, kuto nibbatto, kuto abhinibbatto, kuto pÃtubhÆto, kiænidÃno kiæsamudayo kiæjÃtiko kiæpabhavo? ti phassassa mÆlaæ pucchati . . . pe . . . samudayaæ pucchati papucchati yÃcati ajjhesati pasÃdetÅ ti, phasso nu lokasmiæ kuto nidÃno?
     Pariggahà và pi kuto pahÆtÃ? ti pariggahà kuto pahutÃ, kuto jÃtÃ, kuto sa¤jÃtÃ, kuto nibbattÃ, kuto abhinibbattÃ, kuto pÃtubhÆtÃ, kiænidÃnà kiæsamudayà kiæjÃtikà kiæpabhavÃ? ti pariggahÃnaæ mÆlaæ pucchati . . . pe . . . samudayaæ pucchati papucchati yÃcati ajjhesati pasÃdeti ti, pariggahà và pi kuto pahÆtÃ?
     Kismiæ asante na mamattam atthÅ? ti kismiæ asante asaævijjamÃne anupalabbhiyamÃne mamattà n' atthi, na santi, na saævijjanti, n' upalabbhanti, pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂipassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃ? ti, kismiæ asante na mamattam atthi?
     Kismiæ vibhÆte na phusanti phassÃ? ti kismiæ vibhÆte vibhÃvite atikkante samatikkante vÅtivatte na phassà phusantÅ? ti, kismiæ vibhÆte na phusanti phassÃ? Ten' Ãha so nimmito:

          Phasso nu lokasmiæ kutonidÃno?
          pariggahà và pi kuto pahÆtÃ?
          kismiæ asante na mamattam atthi?
          kismiæ vibhÆte na phusanti phassÃ? ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,11.11(=872): NÃma¤ ca rÆpa¤ ca paÂicca phasso,
               icchÃnidÃnÃni pariggahÃni,
               icchÃy' asantyà na mamattam atthi,
               rÆpe vibhÆte na phusanti phassÃ.  || Nidd_I.11:11 ||>$


#<[page 276]>#
%<276                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 872>%
     NÃma¤ ca rÆpa¤ ca paÂicca phasso ti cakkhu¤ ca paÂicca rÆpe ca uppajjati cakkhuvi¤¤Ãïaæ, tiïïaæ saÇgati phasso; cakkhu¤ ca rÆpà ca rÆpasmiæ, cakkhusamphassaæ Âhapetvà sampayuttakà dhammà nÃmasmiæ; evam pi nÃma¤ ca rÆpa¤ ca paÂicca phasso. Sota¤ ca paÂicca sadde ca uppajjati sotavi¤¤Ãïaæ, tiïïaæ saÇgati phasso; sota¤ saddà ca rÆpasmiæ, sotasamphassaæ Âhapetvà sampayuttakà dhammà nÃmasmiæ; evam pi nÃma¤ ca rÆpa¤ ca paÂicca phasso. GhÃna¤ ca paÂicca gandhe ca uppajjati ghÃnavi¤¤Ãïaæ, tiïïaæ saÇgati phasso; ghÃna¤ ca gandhà ca rÆpasmiæ, ghÃnasamphassaæ Âhapetvà sampayuttakà dhammà nÃmasmiæ; evam pi nÃma¤ ca rÆpa¤ ca paÂicca phasso. Jivha¤ ca paÂicca rase ca uppajjati jivhÃvi¤¤Ãïaæ, tiïïaæ saÇgati phasso; jivhà ca rasà ca rÆpasmiæ, jivhÃsamphassaæ Âhapetvà sampayuttakà dhammà nÃmasmiæ; evam pi nÃma¤ ca rÆpa¤ ca paÂicca phasso. KÃya¤ ca paÂicca phoÂÂhabbe ca uppajjati kÃyavi¤¤Ãïaæ, tiïïaæ saÇgati phasso; kÃyo ca phoÂÂhabbo ca rÆpasmiæ, kÃyasamphassaæ Âhapetvà sampayuttakà dhammà nÃmasmiæ; evam pi nÃma¤ ca rÆpa¤ca paÂicca phasso. Mana¤ ca paÂicca dhamme ca uppajjati manovi¤¤Ãïaæ, tiïïaæ saÇgati phasso; vatthurÆpaæ rÆpasmiæ, dhammà rÆpino rÆpasmiæ, manosamphassaæ Âhapetvà sampayuttakà dhammà nÃmasmiæ; evam pi nÃma¤ ca rÆpa¤ ca paÂicca phasso.
     IcchÃnidÃnÃni pariggahÃnÅ ti. Icchà vuccati taïhÃ, yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . abhijjhà lobho akusalamÆlaæ.
Pariggahà ti dve pariggahÃ, taïhÃpariggaho ca diÂÂhipariggaho ca . . . pe . . . ayaæ taïhÃpariggaho . . . pe . . . ayaæ diÂÂhipariggaho.
     IcchÃnidÃnÃni pariggahÃnÅ ti pariggahà icchÃnidÃnà icchÃhetukà icchÃpaccayà icchÃkÃraïà icchÃpabhavà ti, icchÃnidÃnÃni pariggahÃni.
     IcchÃy' asantyà na mamattam atthÅ ti. Icchà vuccati taïhÃ, yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . abhijjhà lobho akusalamÆlaæ. Mamattà ti dve mamattÃ, taïhÃmamatta¤ ca,


#<[page 277]>#
%<S.N. 872]                KalahavivÃdasuttaniddeso.           277>%
diÂÂhimamatta¤ ca . . . pe . . . idaæ taïhÃmamattaæ . . . pe . . . idaæ diÂÂhimamattaæ.
     IcchÃy' asantyà na mamattam atthÅ ti icchÃya asantyà asaævijjamÃnÃya 'nupalabbhiyamÃnÃya mamattà n' atthi, na santi, na saævijjanti, n' upalabbhanti, pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂipassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hà ti, icchÃy' asantyà na mamattam atthi.
     RÆpe vibhÆte na phusanti phassà ti. RÆpe ti cattÃro ca mahÃbhÆtÃ, catunna¤ ca mahÃbhÆtÃnaæ upÃdÃyarÆpaæ.
     RÆpe vibhÆte ti catÆhi kÃraïehi rÆpaæ vibhÆtaæ hoti, ¤ÃtavibhÆtena tÅraïavibhÆtena pahÃnavibhÆtena samatikkamavibhÆtena.
     Kathaæ ¤ÃtavibhÆtena rÆpaæ vibhÆtaæ hoti? RÆpaæ jÃnÃti: yaæ ki¤ci rÆpaæ, sabbaæ rÆpaæ, cattÃro ca mahÃbhÆtÃ, catunna¤ ca mahÃbhÆtÃnaæ upÃdÃyarÆpaæ ti jÃnÃti passati; evaæ ¤ÃtavibhÆtena rÆpaæ vibhÆtaæ hoti.
     Kathaæ tÅraïavibhÆtena rÆpaæ vibhÆtaæ hoti? Evaæ ¤Ãtaæ katvà rÆpaæ tÅreti aniccato dukkhato rogato gaï¬ato sallato aghato ÃbÃdhato parato palokato Åtito upaddavato bhayato upasaggato calato pabhaÇgato addhuvato atÃïato aleïato asaraïato rittato tucchato su¤¤ato anattato ÃdÅnavato vipariïÃmadhammato asÃrakato aghamÆlato vadhakato vibhavato sÃsavato saækhatato mÃrÃmisato jÃtidhammato jarÃdhammato byÃdhidhammato maraïadhammato sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsadhammato saækilesikadhammato samudayato atthaÇgamato assÃdato ÃdÅnavato nissaraïato tÅreti; evaæ tÅraïavibhÆtena rÆpaæ vibhÆtaæ hoti.


#<[page 278]>#
%<278                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 872>%
     Kathaæ pahÃnabhÆtena rÆpaæ vibhÆtaæ hoti? Evaæ tÅretvà rÆpe chandarÃgaæ pajahati vinodeti byantÅkaroti anabhÃvaæ gameti.
     Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ: *Yo rÆpe bhikkhave chandarÃgo taæ pajahatha; evan taæ pahÅnaæ bhavissati ucchinnamÆlaæ tÃlÃvatthukataæ anabhÃvaæ gataæ Ãyatiæ anuppÃdadhammaæ; evaæ pahÃnavibhÆtena rÆpaæ vibhÆtaæ hoti.
     Kathaæ samatikkamavibhÆtena rÆpaæ vibhÆtaæ hoti?
Catasso arÆpasamÃpattiyo paÂiladdhassa rÆpà vibhÆtà honti vibhÃvità atikkantà samatikkantà vÅtavattÃ; evaæ samatikkamavibhÆtena rÆpaæ vibhÆtaæ hoti. Imehi catÆhi kÃraïehi rÆpaæ vibhÆtaæ hoti.
     RÆpe vibhÆte na phusanti phassà ti rÆpe vibhÆte vibhÃvite atikkante samatikkante vÅtivatte, pa¤ca phassà na phusanti, cakkhusamphasso sotasamphasso ghÃnasamphasso jivhÃsamphasso kÃyasamphasso ti, rÆpe vibhÆte na phusanti phassÃ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          NÃma¤ ca rÆpa¤ ca paÂicca phasso,
          icchÃnidÃnÃni pariggahÃni,
          icchÃy' asantyà na mamattam atthi,
          rÆpe vibhÆte na phusanti phassà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,11.12(=873): Kathaæsametassa vibhoti rÆpaæ?
               sukhaæ dukkhaæ và pi kathaæ vibhoti?
               etam me pabrÆhi yathà vibhoti,
               taæ jÃniyÃma iti me mano ahu.  || Nidd_I.11:12 ||>$

     Kathaæsametassa vibhoti rÆpan? ti kathaæsametassà ti kathaæsametassa kathaæpaÂipannassa kathamiriyantassa kathaæpavattentassa kathaæpÃlentassa kathaæyapentassa kathaæyÃpentassa rÆpaæ vibhoti vibhÃviyyati atikkamiyyati samatikkamiyyati vÅtivattiyyatÅ?


#<[page 279]>#
%<S.N. 874]                KalahavivÃdasuttaniddeso.           279>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ti, kathaæsametassa vibhoti rÆpaæ?
     Sukhaæ dukkhaæ và pi kathaæ vibhotÅ? ti sukha¤ ca dukkha¤ ca kathaæ vibhoti vibhÃviyyati atikkamiyyati samatikkamiyyati vÅtivattiyyatÅ? ti, sukhaæ dukkhaæ và pi kathaæ vibhoti?
     Etam me pabrÆhi yathà vibhotÅ ti. Etan ti yaæ pucchÃmi, yaæ yÃcÃmi, yaæ ajjhesÃmi, yaæ pasÃdemÅ ti etam me pabrÆhÅ ti brÆhi Ãcikkha desehi pa¤¤Ãpehi paÂÂhapehi vivara vibhaja uttÃnÅkarohi pakÃsehÅ ti, etam me pabrÆhi.
     Yathà vibhotÅ ti yathà vibhoti vibhÃviyyati atikkamiyyati samatikkamiyyati vÅtivattiyyatÅ ti, etam me pabrÆhi yathà vibhoti.
     Taæ jÃniyÃma iti me mano ahÆ ti. Taæ jÃneyyÃma ÃjÃneyyÃma vijÃneyyÃma paÂivijÃneyyÃma paÂivijjheyyÃmà ti taæ jÃniyÃma. Iti me mano ahÆ ti: iti me cittaæ ahu, iti me saækappo ahu, iti me vi¤¤Ãïaæ ahÆ ti, tam jÃniyÃma iti me mano ahu. Ten' Ãha so nimmito:

          Kathaæsametassa vibhoti rÆpaæ?
          sukhaæ dukkhaæ và pi kathaæ vibhoti?
          etaæ me pabrÆhi yathà vibhoti,
          taæ jÃniyÃma iti me mano ahÆ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,11.13(=874): Na sa¤¤asa¤¤Å na visa¤¤asa¤¤Å
               no pi asa¤¤Å na vibhÆtasa¤¤Å,
               evaæsametassa vibhoti rÆpaæ,
               sa¤¤ÃnidÃnà hi papa¤casaækhÃ.  || Nidd_I.11:13 ||>$

     Na sa¤¤asä¤Å na visa¤¤asa¤¤Å ti. Sa¤¤asa¤¤ino vuccanti ye pakatisa¤¤Ãya ÂhitÃ; na pi so pakatisa¤¤Ãya Âhito. Visa¤¤asa¤¤ino vuccanti ummattakÃ, ye ca ukkhittacittÃ;


#<[page 280]>#
%<280                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 874>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  na pi so ummattako, no pi khittacitto ti, na sa¤¤asa¤¤Å na visa¤¤asa¤¤Å.
     No pi asa¤¤Å na vibhÆtasannÅ ti. Asa¤¤ino vuccanti nirodhasamÃpannÃ, ye ca asa¤¤asattÃ; na pi so nirodhasamÃpanno, no pi asa¤¤asatto. VibhÆtasa¤¤ino vuccanti ye catunnaæ arÆpasamÃpattÅnaæ lÃbhino; na pi so catunnaæ arÆpasamÃpattÅnaæ lÃbhÅ ti, no pi asa¤¤Å na vibhÆtasa¤¤Å.
     Evaæsametassa vibhoti rÆpan ti. Idha bhikkhu sukhassa ca pahÃnà . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati. So evaæsamÃhite citte parisuddhe pariyodÃte anaÇgaïe vigatÆpakkilese mudubhÆte kammanÅye Âhite Ãne¤jappatte, ÃkÃsÃna¤cÃyatanasamÃpattipaÂilÃbhatthÃya cittaæ abhinÅharati abhininnÃmeti arÆpamaggasamaÇgÅ ti. Evaæsametassà ti evaæsametassa evaæpaÂipannassa evaæiriyantassa evaævattentassa evaæpÃlentassa evaæyapentassa evaæyÃpentassa rÆpaæ vibhoti vibhÃviyyati atikkamiyyati samatikkamiyyati vÅtivattiyyatÅ ti, evaæsametassa vibhoti rÆpaæ.
     Sa¤¤ÃnidÃnà hi papa¤casaækhà ti. Papa¤cà yeva papa¤casaækhà taïhÃpapa¤casaækhà diÂÂhipapa¤casaækhà mÃnapapa¤casaækhà sa¤¤ÃnidÃnà sa¤¤Ãsamudayà sa¤¤ÃjÃtiyà sa¤¤Ãpabhavà ti, sa¤¤ÃnidÃnà hi papa¤casaækhÃ.
Ten' Ãha BhagavÃ:

          Na sa¤¤asa¤¤Å na visa¤¤asa¤¤Å
          no pi asa¤¤Å na vibhÆtasa¤¤Å,
          evaæsametassa vibhoti rÆpaæ,
          sa¤¤ÃnidÃnà hi papa¤casaækhà ti.

_________________________________


#<[page 281]>#
%<S.N. 875]                KalahavivÃdasuttaniddeso.           281>%

  $<Sn_IV,11.14(=875): Yan taæ apucchimha akittayÅ no,
               a¤¤an taæ pucchÃma, tad iægha brÆhi,
               ettÃvat' aggaæ no vadanti h' eke
               yakkhassa suddhiæ idha paï¬itÃse,
               udÃhu a¤¤aæ pi vadanti etto?  || Nidd_I.11:14 ||>$

     Yan taæ apucchimha akittayÅ no ti. Yan taæ apucchimha ayÃcimha ajjhesimha pasÃdayimha. AkittayÅ no ti kittitaæ pakittitaæ Ãcikkhitaæ desitaæ pa¤¤Ãpitaæ paÂÂhapitaæ vivaÂaæ vibhattaæ uttÃnÅkataæ pakÃsitan ti, yan taæ apucchimha akittayÅ no.
     A¤¤an taæ pucchÃma, tad iægha brÆhÅ ti. A¤¤an taæ pucchÃma, a¤¤an taæ yÃcÃma, a¤¤an taæ ajjhesÃma, a¤¤an taæ pasÃdema, uttariæ taæ pucchÃma. Tad iægha brÆhÅ ti iægha brÆhi Ãcikkha desehi pa¤¤Ãpehi paÂÂhapehi vivara vibhaja uttÃnÅkarohi pakÃsehÅ ti, a¤¤an taæ pucchÃma, tad iægha brÆhi.
     EttÃvat' aggaæ no vadanti h' eke yakkhassa suddhiæ idha paï¬itÃse ti. Eke samaïabrÃhmaïà ettÃvatà arÆpasamÃpattiyà aggaæ seÂÂhaæ viseÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaraæ vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharanti. Yakkhassà ti sattassa narassa mÃnavassa posassa puggalassa jÅvassa jagussa jantussa indagussa manujassa. Suddhin ti suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ. Idha paï¬itÃse ti idha paï¬itavÃdà dhÅravÃdà ¤ÃïavÃdà hetuvÃdà lakkhaïavÃdà kÃraïavÃdà ÂhÃnavÃdà sakÃya laddhiyà ti, ettÃvat' aggaæ no vadanti h' eke yakkhassa suddhiæ idha paï¬itÃse.
     UdÃhu a¤¤aæ pi vadanti etto ti. UdÃhu eke samaïabrÃhmaïà età arÆpasamÃpattiyo atikkamitvà samatikkamitvà vÅtivattitvà etto arÆpato a¤¤aæ uttariæ yakkhassa suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharantÅ ti,


#<[page 282]>#
%<282                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 875>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  udÃhu a¤¤aæ pi vadanti etto. Ten' Ãha so nimmito:

          Yan taæ apucchimha akittayÅ no,
          a¤¤an taæ pucchÃma, tad iægha brÆhi,
          ettÃvat' aggaæ no vadanti h' eke
          yakkhassa suddhiæ idha panditÃse,
          udÃhu a¤¤aæ pi vadanti etto ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,11.15(=876): EttÃvat' aggaæ pi vadanti h' eke
               yakkhassa suddhiæ idha paï¬itÃse,
               tesaæ pun' eke samayaæ vadanti
               anupÃdisese kusalà vadÃnÃ.  || Nidd_I.11:15 ||>$


     EttÃvat' aggaæ pi vadanti h' eke yakkhassa suddhiæ idha paï¬itÃse ti. Sant' eke samaïabrÃhmaïà sassatavÃdà ettÃvatà arÆpasamÃpattiyà aggaæ seÂÂhaæ viseÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaraæ vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharanti. Yakkhassà ti sattassa narassa mÃïavassa posassa puggalassa jÅvassa jagussa jantussa indagussa manujassa. Suddhin ti suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ. Idha paï¬itÃse ti idha paï¬itavÃdà dhÅravÃdà ¤ÃïavÃdà hetuvÃdà lakkhaïavÃdà kÃraïavÃdà ÂhÃnavÃdà sakÃya laddhiyà ti, ettÃvat' aggaæ pi vadanti h' eke yakkhassa suddhiæ idha paï¬itÃse.
     Tesaæ pun' eke samayaæ vadanti anupÃdisese kusalà vadÃnà ti tesaæ yeva samaïabrÃhmaïÃnaæ eke samaïabrÃhmaïà ucchedavÃdà bhavatajjità vibhavaæ abhinandanti. Te sattassa samaæ upasamaæ vÆpasamaæ nirodhaæ paÂipassaddhaæ vadanti: yato kira bho ayaæ attà kÃyassa bhedà ucchijjati vinassati na hoti param maraïà ettÃvatà anupÃdiseso ti. Kusalà vadÃnà ti kusalavÃdà paï¬itavÃdà dhÅravÃdà ¤ÃïavÃdà hetuvÃdà lakkhaïavÃdà kÃraïavÃdà ÂhÃnavÃdà sakÃya laddhiyà ti,


#<[page 283]>#
%<S.N. 877]                KalahavivÃdasuttaniddeso.           283>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  tesaæ pun' eke samayaæ vadanti anupÃdisese kusalà vadÃnÃ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          EttÃvat' aggaæ pi vadanti h' eke
          yakkhassa suddhiæ idha paï¬itÃse,
          tesaæ pun' eke samayaæ vadanti
          anupÃdisese kusalà vadÃnà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,11.16(=877): Ete ca ¤atvà upanissità ti
               ¤atvà munÅ nissaye so vimaæsÅ,
               ¤atvà vimutto na vivÃdam eti,
               bhavÃbhavÃya na sameti dhÅro ti.  || Nidd_I.11:16 ||>$

     Ete ca ¤atvà upanissità ti. Ete ti diÂÂhigatike. Upanissità ti sassatadiÂÂhinissità ti ¤atvÃ, ucchedadiÂÂhinissità ti ¤atvÃ, sassatucchedadiÂÂhinissità ti ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà ti, ete ca ¤atvà upanissità ti.
     ¥atvà munÅ nissaye so vimaæsÅ ti. MunÅ ti monaæ vuccati ¤Ãïaæ . . . pe . . . saÇgajÃlam aticca so muni.
Muni sassatadiÂÂhinissità ti ¤atvÃ, ucchedadiÂÂhinissità ti ¤atvÃ, sassatucchedadiÂÂhinissità ti ¤atvà ti ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ.
So vimaæsÅ ti paï¬ito pa¤¤avà buddhimà ¤ÃïÅ vibhÃvÅ medhÃvÅ ti, ¤atvà munÅ nissaye so vimaæsÅ.
     ¥atvà vimutto na vivÃdam etÅ ti. ¥atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ, mutto vimutto parimutto suvimutto accanta-anupÃdÃvimokkhena, sabbe saækhÃrà aniccà ti ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ, mutto vimutto parimutto suvimutto accanta-anupÃdÃvimokkhena, sabbe saækhÃrà dukkhà ti, sabbe dhammà anattà ti . . . pe . . . yaæ ki¤ci samudayadhammaæ sabban taæ nirodhadhamman ti ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ,


#<[page 284]>#
%<284                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 877>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  mutto vimutto parimutto suvimutto accanta-anupÃdÃvimokkhenà ti ¤atvà vimutto.
     Na vivÃdam etÅ ti na kalahaæ karoti, na bhaï¬anaæ karoti, na viggahaæ karoti, na vivÃdaæ karoti, na medhagaæ karoti.
     Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ: *Evaæ vimuttacitto kho Aggivessana bhikkhu na kenaci saævadati, na kenaci vivadati, ya¤ ca loke vuttaæ tena ca voharati aparÃmasan ti, ¤atvà vimutto na vivÃdam eti.
     BhavÃbhavÃya na sameti dhiro ti. BhavÃbhavÃyà ti bhavÃbhavÃya kammabhavÃya punabbhavÃya, kÃmabhavÃya kammabhavÃya; kÃmabhavÃya punabbhavÃya, rÆpabhavÃya kammabhavÃya, rÆpabhavÃya punabbhavÃya, arÆpabhavÃya kammabhavÃya, arÆpabhavÃya punabbhavÃya; punappunaæ bhavÃya, punappunaæ gatiyÃ, punappunaæ upapattiyà punappunaæ paÂisandhiyà punappunaæ attabhÃvÃbhinibbattiyà na sameti, na samÃgacchati, na gaïhÃti, na parÃmasati, nÃbhinivisatÅ ti. DhÅro ti dhÅro paï¬ito pa¤¤avà buddhimà ¤ÃïÅ vibhÃvÅ medhÃvÅ ti, bhavÃbhavÃya na sameti dhÅro ti. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Ete ca ¤atvà upanissità ti
          ¤atvà munÅ nissaye so vimaæsÅ,
          ¤atvà vimutto na vivÃdam eti,
          bhavÃbhavÃya na sameti dhÅro ti.

     EKùDASAMO KALAHAVIVùDASUTTANIDDESO NIèèHITO.


#<[page 285]>#
%<                                       285>%
                          CôÊAVIYôHASUTTANIDDESO.

  $<Sn_IV,12.1(=878): Sakaæ sakaæ diÂÂhi paribbasÃnÃ
               viggayha nÃnà kusalà vadanti:
               yo evaæ jÃnÃti, sa vedi dhammaæ,
               idaæ paÂikkosam akevalÅ so.  || Nidd_I.12:1 ||>$

     Sakaæ sakaæ diÂÂhi paribbasÃnà ti. Sant' eke samaïabrÃhmaïà diÂÂhigatikÃ. Te dvÃsaÂÂhiyà diÂÂhigatÃnaæ a¤¤atara¤¤ataraæ diÂÂhigataæ gahetvà uggahetvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvÃ, sakÃya sakÃya diÂÂhiyà vasanti saævasanti Ãvasanti parivasanti. Yathà ÃgÃrikà và gharesu vasanti, sÃpattikà và ÃpattÅsu vasanti, sakilesà và kilesesu vasanti; evam eva sant' eke samaïabrÃhmaïà diÂÂhigatikÃ, te dvÃsaÂÂhiyà diÂÂhigatÃnaæ a¤¤atara¤¤ataraæ diÂÂhigataæ gahetvà uggahetvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvà sakÃya sakÃya diÂÂhiyà vasanti saævasanti Ãvasanti parivasantÅ ti, sakaæ sakaæ diÂÂhi paribbasÃnÃ.
     Vigayha nÃnà kusalà vadantÅ ti. Viggayhà ti gahetvà uggahetvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvÃ. NÃnà vadantÅ ti nÃnà vadanti, vividhaæ vadanti, a¤¤o¤¤aæ vadanti, puthu vadanti, na ekaæ vadanti. Vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharanti. Kusalà ti kusalavÃdà paï¬itavÃdà dhÅravÃdà ¤ÃïavÃdà hetuvÃdà lakkhaïavÃdà kÃraïavÃdà ÂhÃnavÃdà sakÃya laddhiyà ti,


#<[page 286]>#
%<286                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 878>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  viggayha nÃnà kusalà vadanti.
     Yo evaæ jÃnÃti sa vedi dhamman ti yo imaæ dhammaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ jÃnÃti, so dhammaæ vedi a¤¤Ãsi apassi paÂivijjhÅ ti, yo evaæ jÃnÃti sa vedi dhammaæ.
     Idaæ patikkosam akevalÅ so ti yo imaæ dhammaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ paÂikkosati, akevalÅ so, asamatto so, aparipuïïo so, hÅno nihÅno omako lÃmako jatukko paritto ti, idaæ paÂikkosam akevalÅ so. Ten' Ãha so nimmito:

          Sakaæ sakaæ diÂÂhi paribbasÃnÃ
          viggayha nÃnà kusalà vadanti:
          yo evaæ jÃnÃti, sa vedi dhammaæ,
          idaæ paÂikkosam akevalÅ so ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,12.2(=879): Evam pi viggayha vivÃdiyanti,
               bÃlo paro akusalo ti cÃhu,
               sacco nu vÃdo katamo imesaæ?
               sabb' eva hÅme kusalà vadÃnÃ.  || Nidd_I.12:2 ||>$

     Evam pi viggayha vivÃdiyantÅ ti evaæ gahetvà uggahetvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvà vivÃdiyanti, kalahaæ karonti, bhaï¬anaæ karonti, viggahaæ karonti, vivÃdaæ karonti, medhagaæ karonti: na tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃsi . . . pe . . . nibbedhehi và sace pahosÅ ti, evam pi viggayha vivÃdiyanti.
     BÃlo paro akusalo ti cÃhÆ ti paro bÃlo hÅno nihÅno omako lÃmako jatukko paritto akusalo avidvà avijjÃgato a¤ÃïÅ avibhÃvÅ duppa¤¤o ti evam Ãhaæsu, evaæ kathenti,


#<[page 287]>#
%<S.N. 880]                 CÆÊaviyÆhasuttaniddeso.            287>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evaæ bhaïanti, evaæ dÅpayanti, evaæ voharantÅ ti, bÃlo paro akusalo ti cÃhu.
     Sacco nu vÃdo katamo imesan? ti imesaæ samaïabrÃhmaïÃnaæ vÃdo katamo sacco taccho tatho bhÆto yÃthÃvo aviparitto ti, sacco nu vÃdo katamo imesaæ?
     Sabb' eva hÅme kusalà vadÃnà ti sabb' ev' ime samaïabrÃhmaïà kusalavÃdà paï¬itavÃdà dhÅravÃdà ¤ÃïavÃdà hetuvÃdà lakkhaïavÃdà kÃraïavÃdà ÂhÃnavÃdà sakÃya laddhiyà ti, sabb' eva hÅme kusalà vadÃnÃ. Ten' Ãhu so nimmito:

          Evam pi viggayha vivÃdiyanti,
          bÃlo paro akusalo ti cÃhu,
          sacco nu vÃdo katamo imesaæ?
          sabb' eva hÅme kusalà vadÃnà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,12.3(=880): Parassa ve dhammam anÃnujÃnaæ
               bÃlo mako hoti nihÅnapa¤¤o,
               sabb' eva bÃlà sunihÅnapa¤¤Ã,
               sabb' ev' ime diÂÂhiparibbasÃnÃ.  || Nidd_I.12:3 ||>$

     Parassa ve dhammam anÃnujÃnan ti parassa dhammaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ anÃnujÃnanto anÃnupassanto anÃnuma¤¤anto anÃnumodanto ti, parassa ve dhammam anÃnujÃnaæ.
     BÃlo mako hoti nihÅnapa¤¤o ti paro bÃlo hoti hÅno nihÅno omako lÃmako jatukko paritto hÅnapa¤¤o nihÅnapa¤¤o omakapa¤¤o lÃmakapa¤¤o jatukkapa¤¤o parittapa¤¤o ti, bÃlo mako hoti nihÅnapa¤¤o.
     Sabb' eva bÃlà sunihÅnapa¤¤Ã ti sabb' ev' ime samaïabrÃhmaïà bÃlà hÅnà nihÅnà omakà lÃmakà jatukkà parittÃ. Sabb' eva hÅnapa¤¤Ã nihÅnapa¤¤Ã omakapa¤¤Ã lÃmakapa¤¤Ã jatukkapa¤¤Ã parittapa¤¤Ã ti,


#<[page 288]>#
%<288                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 880>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sabb' eva bÃlà sunihÅnapa¤¤Ã.
     Sabb' ev' ime diÂÂhiparibbasÃnà ti sabb' ev' ime samaïabrÃhmaïà diÂÂhigatikÃ. Te dvÃsaÂÂhiyà diÂÂhigatÃnaæ a¤¤atara¤¤ataraæ diÂÂhigataæ gahetvà uggahetvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvà sakÃya sakÃya diÂÂhiyà vasanti saævasanti Ãvasanti parivasanti. Yathà ÃgÃrikà và gharesu vasanti, sÃpattikà và ÃpattÅsu vasanti, sakilesà và kilesesu vasanti, evam eva sabb' ev' ime samaïabrÃhmaïà diÂÂhigatikÃ, te dvÃsaÂÂhiyà diÂÂhigatÃnaæ a¤¤atara¤¤ataraæ diÂÂhigataæ gahetvà uggahetvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvà sakÃya sakÃya diÂÂhiyà vasanti saævasanti Ãvasanti parivasantÅ ti, sabb' ev' ime diÂÂhiparibbasÃnÃ.
Ten' Ãha BhÃgava:

          Parassa ve dhammam anÃnujÃnaæ
          bÃlo mako hoti nihÅnapa¤¤o,
          sabb' eva bÃlà sunihÅnapa¤¤Ã,
          sabb' ev' ime diÂÂhiparibbasÃnà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,12.4(=881): SandiÂÂhiyà ce pana vÅvadÃtÃ
               saæsuddhapa¤¤Ã kusalà matÅmÃ,
               na tesaæ koci parihÅnapa¤¤o,
               diÂÂhÅ hi tesaæ pi tathà samattÃ.  || Nidd_I.12:4 ||>$

     SandiÂÂhiyà ce pana vÅvadÃtà ti sakÃya diÂÂhiyÃ, sakÃya khantiyÃ, sakÃya ruciyÃ, sakÃya laddhiyà vÅvadÃtà pariyodÃtà asaÇkiliÂÂhà ti, sandiÂÂhiyà ce pana vÅvadÃtÃ.


#<[page 289]>#
%<S.N. 882]                 CÆÊaviyÆhasuttaniddeso.            289>%
     Saæsuddhapa¤¤Ã kusalà matÅmà ti. Suddhapa¤¤Ã visuddhapa¤¤Ã parisuddhapa¤¤Ã vodÃtapa¤¤Ã pariyodÃtapa¤¤Ã. Athavà suddhadassanà visuddhadassanà parisuddhadassanà vodÃtadassanà pariyodÃtadassanà ti, saæsuddhapa¤¤Ã. Kusalà ti. Kusalà paï¬ità pa¤¤avanto buddhimanto ¤Ãïino vibhÃvino medhÃvino ti, saæsuddhapa¤¤Ã kusalÃ. MatÅmà ti matimà paï¬ità pa¤¤avanto buddhimanto ¤Ãïino vibhÃvino medhÃvino ti, saæsuddhapa¤¤Ã kusalà matÅmÃ.
     Na tesaæ koci parihÅnapa¤¤o ti tesaæ samaïabrÃhmaïÃnaæ na koci hÅnapa¤¤o nihÅnapa¤¤o omakapa¤¤o lÃmakapa¤¤o jatukkapa¤¤o parittapa¤¤o. Athavà sabb' eva aggapa¤¤Ã seÂÂhapa¤¤Ã viseÂÂhapa¤¤Ã pÃmokkhapa¤¤Ã uttamapa¤¤Ã pavarapa¤¤Ã ti,na tesaæ koci parihÅnapa¤¤o.
     DiÂÂhÅ hi tesaæ pi tathà samattà ti tesaæ samaïabrÃhmaïÃnaæ diÂÂhi tathà samattà samÃdinnà gahità parÃmaÂÂhà abhiniviÂÂhà ajjhosità adhimuttà ti, diÂÂhÅ hi tesaæ pi tathà samattÃ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          SandiÂÂhiyà ce pana vÅvadÃtÃ
          saæsuddhapa¤¤Ã kusalà matÅmÃ,
          na tesaæ koci parihÅnapa¤¤o,
          diÂÂhÅ hi tesaæ pi tathà samattà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,12.5(=882): Na vÃham etam tathivan ti brÆmi,
               yam Ãhu bÃlà mithu a¤¤ama¤¤aæ:
               sakaæ sakaæ diÂÂhim akaæsu saccaæ,
               tasmà hi bÃlo ti paraæ dahanti.  || Nidd_I.12:5 ||>$


#<[page 290]>#
%<290                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 882>%
     Na vÃham etaæ tathivan ti brÆmÅ ti. Nà ti paÂikkhepo. Etan ti dvÃsaÂÂhidiÂÂhigatan ti nÃhaæ etaæ tathaæ tacchaæ bhÆtaæ yÃthÃvaæ aviparittan ti brÆmi ÃcikkhÃmi desemi pa¤¤Ãpemi paÂÂhapemi vivarÃmi vibhajÃmi uttÃnÅkaromi pakÃsemÅ ti, na vÃham etaæ tathivan ti brÆmi.
     Yam Ãhu bÃlà mithu a¤¤ama¤¤an ti. MithÆ ti dve janÃ, dve kalahakÃrakÃ, dve bhaï¬anakÃrakÃ, dve bhassakÃrakÃ, dve vivÃdakÃrakÃ, dve adhikaraïakÃrakÃ, dve vÃdino, dve sallÃpakÃ. Te a¤¤ama¤¤aæ bÃlo hÅno nihÅno omako lÃmako jatukko paritto ti evam Ãhaæsu, evaæ kathenti, evaæ bhaïanti, evaæ dÅpayanti, evaæ voharantÅ ti, yam Ãhu bÃlà mithu a¤¤ama¤¤aæ.
     Sakaæ sakaæ diÂÂhiæ akaæsu saccan ti sassato loko, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti sakaæ sakaæ diÂÂhim akaæsu saccaæ. Asassato loko, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti . . . pe . . . n' eva hoti na na hoti tathÃgato param maraïÃ, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti, sakaæ sakaæ diÂÂhim akaæsu saccaæ.
     Tasmà hi bÃlo ti paraæ dahantÅ ti. Tasmà ti tasmà taækÃraïà taæhetu taæpaccayà taænidÃnà paraæ bÃlo hÅno nihÅno omako lÃmako jatukko paritto ti dahanti passanti dakkhanti olokenti nijjhÃyanti upaparikkhantÅ ti, tasmà hi bÃlo ti paraæ dahanti. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Na vÃham etaæ tathivan ti brÆmi,
          yam Ãhu bÃlà mithu a¤¤ama¤¤aæ:
          sakaæ sakaæ diÂÂhim akaæsu saccaæ,
          tasmà hi bÃlo ti paraæ dahantÅ ti.

_________________________________


#<[page 291]>#
%<S.N. 883]                 CÆÊaviyÆhasuttaniddeso.            291>%

  $<Sn_IV,12.6(=883): Yam Ãhu saccaæ tathivan ti eke,
               tam Ãhu a¤¤e pi tucchaæ musà ti,
               evam pi viggayha vivÃdiyanti,
               kasmà na ekaæ samaïà vadanti?  || Nidd_I.12:6 ||>$

     Yam Ãhu saccaæ tathivan ti eke ti yaæ dhamman diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ eke samaïabrÃhmaïÃ: idaæ saccaæ tacchaæ bhÆtaæ yÃthÃvaæ aviparittan ti evaæ Ãhaæsu, evaæ kathenti, evaæ bhaïanti, evaæ dÅpayanti, evaæ voharantÅ ti, yam Ãhu saccaæ tathivan ti eke.
     Tam Ãhu a¤¤e pi tucchaæ musà tÅ ti tam eva dhammaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ eke samaïabrÃhmaïÃ: etaæ tucchaæ, etaæ musÃ, etaæ abhÆtaæ, etaæ alikaæ, etaæ ayÃthÃvan ti evam Ãhaæsu evaæ kathenti, evaæ bhaïanti, evaæ dÅpayanti, evaæ voharantÅ ti, tam Ãhu a¤¤e pi tucchaæ musà ti.
     Evam pi viggayha vivÃdiyantÅ ti evaæ gahetvà uggahetvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvà vivÃdiyanti, kalahaæ karonti, bhaï¬anaæ karonti, viggahaæ karonti, vivÃdaæ karonti, medhagaæ karonti: na tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃsi . . . pe . . . nibbedhehi và sace pahosÅ ti, evam pi viggayha vivÃdiyanti.
     Kasmà na ekaæ samaïà vadantÅ? ti. Kasmà ti kasmà kiækÃraïà kiæhetu kiæpaccayà kiænidÃnà kiæsamudayà kiæjÃtikà kiæpabhavà na ekaæ vadanti, nÃnà vadanti, vividhaæ vadanti, a¤¤o¤¤aæ vadanti, puthu vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharantÅ ti, kasmà na ekaæ samaïà vadanti. Ten' Ãha so nimmito:


#<[page 292]>#
%<292                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 883>%

          Yam Ãhu saccaæ tathivan ti eke,
          tam Ãhu a¤¤e pi tucchaæ musà ti,
          evam pi viggayha vivÃdiyanti,
          kasmà na ekaæ samaïà vadantÅ? ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,12.7(=884): Ekaæ hi saccaæ na dutÅyam atthi,
               yasmiæ pajà no vivade pajÃnaæ,
               nÃnà te saccÃni sayaæ thunanti,
               tasmà na ekaæ samaïà vadanti.  || Nidd_I.12:7 ||>$

     Ekaæ hi saccaæ na dutÅyam atthÅ ti. Ekaæ saccaæ vuccati dukkhanirodho nibbÃnaæ, yo so sabbasaækhÃrasamatho sabbÆpadhipaÂinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃnaæ. Athavà ekaæ saccaæ vuccati maggasaccaæ niyyÃnasaccaæ dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadà ariyo aÂÂhaÇgiko maggo, seyyathÅdaæ sammÃdiÂÂhi sammÃsaækappo sammÃvÃcà sammÃkammanto sammÃ-ÃjÅvo sammÃvÃyÃmo sammÃsati sammÃsamÃdhÅ ti, ekaæ hi saccaæ na dutÅyam atthi.
     Yasmiæ pajà no vivade pajÃnan ti. Yasmin ti yamhi sacce. Pajà ti sattÃdhivacanaæ. Pajà yaæ saccaæ pajÃnantà ÃjÃnantà vijÃnantà paÂivijÃnantà pativijjhantà na kalahaæ kareyya na bhaï¬anaæ kareyya, na viggahaæ kareyya, na vivÃdaæ kareyya, na medhagaæ kareyya, kalahaæ bhaï¬anaæ viggahaæ vivÃdaæ medhagaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyyà ti, yasmiæ pajà no vivade pajÃnaæ.
     NÃnà te saccÃni sayaæ thunantÅ ti nÃnà te saccÃni sayaæ thunanti vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharanti: sassato loko, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti sayaæ thunanti vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharanti;


#<[page 293]>#
%<S.N. 885]                 CÆÊaviyÆhasuttaniddeso.            293>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  asassato loko . . . pe . . . n' eva hoti na na hoti tathÃgato param maraïÃ, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti sayaæ thunanti vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharantÅ ti, nÃnà te saccÃni sayaæ thuïanti.
     Tasmà na ekaæ samaïà vadantÅ ti. Tasmà ti tasmà taækÃraïà taæhetu taæpaccayà taænidÃnà na ekaæ vadanti, nÃnà vadanti, vividhaæ vadanti, a¤¤o¤¤aæ vadanti, puthu vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharantÅ ti, tasmà na ekaæ samaïà vadanti. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Ekaæ hi saccaæ na dutÅyam atthi,
          yasmiæ pajà no vivade pajÃnaæ,
          nÃnà te saccÃni sayaæ thunanti,
          tasmà na ekaæ samaïà vadantÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,12.8(=885): Kasmà nu saccÃni vadanti nÃnÃ
               pavÃdiyÃse kusalà vadÃnÃ?
               saccÃni suttÃni bahÆni nÃnÃ,
               udÃhu te takkam anussaranti?  || Nidd_I.12:8 ||>$

     Kasmà nu saccÃni vadanti nÃnà ti. Kasmà ti kasmà kiækÃraïà kiæhetu kiæpaccayà kiænidÃnà saccÃni nÃnà vadanti, vividhÃni vadanti, a¤¤o¤¤Ãni vadanti, puthÆni vadanti, kathenti bhaïanti dÅpayanti voharantÅ ti, kasmà nu saccÃni vadanti nÃnÃ.
     PavÃdiyÃse kusalà vadÃnà ti. PavÃdiyÃse ti vippavadantÅ ti pi pavÃdiyÃse. Athavà sakaæ sakaæ diÂÂhigataæ pavadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharanti: sassato loko, idam eva saccaæ mogham a¤¤an ti pavadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharanti: asassato loko . . . pe . . . n' eva hoti na na hoti tathÃgato param maraïÃ, idam eva saccaæ mogham a¤¤an ti pavadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharanti.


#<[page 294]>#
%<294                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 885>%
     Kusalà vadÃnà ti kusalavÃdà paï¬itavÃdà dhÅravÃdà ¤ÃïavÃdà hetuvÃdà lakkhaïavÃdà kÃraïavÃdà ÂhÃnavÃdà sakÃya laddhiyà ti, pavÃdiyÃse kusalÃvadÃnÃ.
     SaccÃni suttÃni bahÆni nÃnà ti saccÃni sutÃni bahÆni nÃnÃni vividhÃni a¤¤o¤¤Ãni puthÆnÅ ti, saccÃni suttÃni bahÆni nÃnÃ.
     UdÃhu te takkam anussarantÅ? ti udÃhu takkena vitakkena saækappena yÃyanti niyyanti vuyhanti saæhariyantÅ ti, evam pi udÃhu te takkam anussaranti? Athavà takkapariyÃhataæ vÅmaæsÃnucaritaæ sayaæ pÃÂibhÃnaæ vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharantÅ ti, evam pi udÃhu te takkam anussaranti. Ten' Ãha so nimmito:

          Kasmà nu saccÃni vadanti nÃnÃ
          pavÃdiyÃse kusalà vadÃnÃ?
          saccÃni suttÃni bahÆni nÃnÃ,
          udÃhu te takkam anussarantÅ? ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,12.9(=886): Na h' eva saccÃni bahÆni nÃnÃ,
               a¤¤atra sa¤¤Ãya niccÃni loke,
               takka¤ ca diÂÂhÅsu pakappayitvÃ
               saccaæ musà ti dvayadhammam Ãhu.  || Nidd_I.12:9 ||>$


     Na h' eva saccÃni bahÆni nÃnà ti na h' eva saccÃni bahukÃni nÃnÃni vividhÃni a¤¤o¤¤Ãni puthÆnÅ ti, na h' eva saccÃni bahÆni nÃnÃ.
     A¤¤atra sa¤¤Ãya niccÃni loke ti. A¤¤atra sa¤¤Ãya niccagÃhà eka¤ ¤eva saccaæ loke kathiyati bhaïiyati dÅpayati vohariyati: dukkhanirodho nibbÃnaæ, yo so sabbasaækhÃrasamatho sabbÆpadhipaÂinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃnaæ. Athavà ekaæ saccaæ vuccati maggasaccaæ niyyÃnasaccaæ dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadÃ, ariyo aÂÂhaÇgiko maggo, seyyathÅdaæ sammÃdiÂÂhi


#<[page 295]>#
%<S.N. 887]                 CÆÊaviyÆhasuttaniddeso.            295>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  . . . pe  . . . sammÃsamÃdhÅ ti, a¤¤atra sa¤¤Ãya niccÃni loke.
     Takka¤ ca diÂÂhÅsu pakappayitvà saccaæ musà ti dvayadhammam ÃhÆ ti takkaæ vitakkaæ saækappaæ takkayitvà vitakkayitvà saækappayitvà diÂÂhigatÃni janenti sa¤janenti nibbattenti abhinibbattenti; diÂÂhigatÃni janetvà sa¤janetvà nibbattetvà abhinibbattetvÃ: mayhaæ saccaæ, tuyhaæ musà ti evam Ãhaæsu, evaæ kathenti, evaæ bhaïanti, evaæ dÅpayanti, evaæ voharantÅ ti, takka¤ ca diÂÂhÅsu pakappÃyitvà saccaæ musà ti dvayadhammam Ãhu. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Na h' eva saccÃni bahÆni nÃnÃ,
          a¤¤atra sa¤¤Ãya niccÃni loke,
          takka¤ ca diÂÂhÅsu pakappayitvÃ
          saccaæ musà ti dvayadhammam ÃhÆ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,12.10(=887): DiÂÂhe sute sÅlavate mute vÃ
               ete ca nissÃya vimÃnadassÅ
               vinicchaye Âhatvà pahassamÃno
               bÃlo paro akusalo ti c' Ãha.  || Nidd_I.12:10 ||>$

     DiÂÂhe sute sÅlavate mute và ete ca nissÃya vimÃnadassÅ ti diÂÂhaæ và diÂÂhisuddhiæ và sutaæ và sutasuddhiæ và sÅlaæ và sÅlasuddhiæ và vattaæ và vattasuddhiæ và mutaæ và mutasuddhiæ và nissÃya upanissÃya gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvà ti, diÂÂhe sute sÅlavate mute vÃ.
Ete ca nissÃya vimÃnadassÅ ti na sammÃnetÅ ti pi vimÃnadassÅ, athavà domanassaæ janetÅ ti pi vimÃnadassÅ ti, diÂÂhe sute sÅlavate mute và ete ca nissÃya vimÃnadassÅ.
     Vinicchaye Âhatvà pahassamÃno ti. Vinicchayà vuccanti dvÃsaÂÂhÅ diÂÂhigatÃni.


#<[page 296]>#
%<296                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 887>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  DiÂÂhivinicchaye vinicchitadiÂÂhiyà Âhatvà patiÂÂhahitvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvà ti, vinicchaye ÂhatvÃ. PahassamÃno ti tuÂÂho hoti, haÂÂho pahaÂÂho attamano paripuïïasaækappo. Athavà dantavidaæsakaæ hassamÃno ti, vinicchaye Âhatvà pahassamÃno.
     BÃlo paro akusalo ti c' Ãhà ti paro bÃlo hÅno nihÅno omako lÃmako jatukko paritto akusalo avidvà avijjÃgato a¤ÃïÅ avibhÃvÅ amedhÃvÅ duppa¤¤o ti evam Ãha, evaæ katheti, evaæ bhaïati, evaæ dÅpayati, evaæ voharatÅ ti, bÃlo paro akusalo ti c' Ãha. Ten' Ãha BhagavÃ:

          DiÂÂhe sute sÅlavate mute vÃ
          ete ca nissÃya vimÃnadassÅ
          vinicchaye Âhatvà pahassamÃno
          bÃlo paro akusalo ti c' Ãha ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,12.11(=888): Yen' eva bÃlo ti paraæ dahÃti,
               ten' ÃtumÃnaæ kusalo ti c' Ãha;
               sayam attanà so kusalo vadÃno
               a¤¤aæ vimÃneti, tath' eva pÃvÃ.  || Nidd_I.12:11 ||>$

     Yen' eva bÃlo ti paraæ dahÃtÅ ti yena hetunÃ, yena paccayena, yena kÃraïena, yena pabhavena paraæ bÃlato hÅnato nihÅnato omakato lÃmakato jatukkato parittato dahati passati dakkhati oloketi nijjhÃyati upaparikkhatÅ ti, yen' eva bÃlo ti paraæ dahÃti.
     Ten' ÃtumÃnaæ kusalo ti c' Ãhà ti. ùtumà vuccati attÃ. So pi ten' eva hetunÃ, tena paccayena, tena kÃraïena, tena pabhavena attÃnaæ Ãha: aham asmi kusalo paï¬ito pa¤¤avà buddhimà ¤ÃïÅ vibhÃvÅ medhÃvÅ ti,


#<[page 297]>#
%<S.N. 889]                 CÆÊaviyÆhasuttaniddeso.            297>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ten' ÃtumÃnaæ kusalo ti c' Ãha.
     Sayam attanà so kusalo vadÃno ti sayaæ attÃnaæ kusalavÃdo paï¬itavÃdo dhÅravÃdo ¤ÃïavÃdo hetuvÃdo lakkhaïavÃdo kÃraïavÃdo ÂhÃnavÃdo sakÃya laddhiyà ti, sayam attanà so kusalo vadÃno.
     A¤¤aæ vimÃneti, tath' eva pÃvà ti. Na sammÃnetÅ ti pi a¤¤aæ vimÃneti; athavà domanassaæ janetÅ ti pi, a¤¤aæ vimÃneti. Tath' eva pÃvà ti. Tath' eva taæ diÂÂhigataæ pÃvadati: iti p' ayaæ puggalo micchÃdiÂÂhiko viparittadassano ti, a¤¤aæ vimÃneti tath' eva pÃvÃ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Yen' eva bÃlo ti paraæ dahÃti,
          ten' ÃtumÃnaæ kusalo ti c' Ãha;
          sayam attanà so kusalo vadÃno
          a¤¤aæ vimÃneti, tath' eva pÃvà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,12.12(=889): AtÅsaraædiÂÂhiyà so samatto
               mÃnena matto paripuïïamÃnÅ
               sayam eva sÃmaæ manasÃbhisitto,
               diÂÂhÅ hi sà tassa tathà samattÃ.  || Nidd_I.12:12 ||>$

     AtÅsaraædiÂÂhiyà so samatto ti. AtisÃradiÂÂhiyo vuccanti dvÃsaÂÂhÅ diÂÂhigatÃni. KiækÃraïà atisÃradiÂÂhiyo vuccanti dvÃsaÂÂhÅ diÂÂhigatÃni? Sabbà tà diÂÂhiyo kÃraïÃtikkantà lakkhaïÃtikkantà hÅnÃtikkantà taækÃraïà atisÃradiÂÂhiyo vuccanti dvÃsaÂÂhÅ diÂÂhigatÃni.


#<[page 298]>#
%<298                           AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 889>%
Sabbe pi titthiyà atisÃradiÂÂhiyÃ. KiækÃraïà sabbe pi titthiyà atisÃradiÂÂhiyÃ? Te a¤¤ama¤¤aæ atikkamitvà samatikkamitvà vÅtivattetvà diÂÂhigatÃni janenti sa¤janenti nibbattenti abhinibbattenti; taækÃraïà sabbe pi titthiyà atisÃradiÂÂhiyÃ. So samatto ti atisÃradiÂÂhiyà samatto paripuïïo anomo ti, atÅsaraædiÂÂhiyà so samatto.
     MÃnena matto paripuïïamÃnÅ ti sakÃya diÂÂhiyà mÃnena matto pamatto ummatto adhimatto ti, mÃnena matto.
ParipuïïamÃnÅ ti paripuïïamÃnÅ samattamÃnÅ anomamÃnÅ ti, mÃnena matto paripuïïamÃnÅ.
     Sayam eva sÃmaæ manasÃbhisitto ti. Sayam eva attÃnaæ cittena abhisi¤cati: aham asmi kusalo paï¬ito pa¤¤avà buddhimà ¤ÃïÅ vibhÃvÅ medhÃvÅ ti, sayam eva sÃmaæ manasÃbhisitto.
     DiÂÂhÅ hi sà tassa tathà samattà ti tassa sà diÂÂhi tathà samattà samÃdiïïà gahità parÃmaÂÂhà abhiniviÂÂhà ajjhosità adhimuttà ti, diÂÂhÅ hi sà tassa tathà samattÃ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          AtÅsaraædiÂÂhiyà so samatto
          mÃnena matto paripuïïamÃnÅ
          sayam eva sÃmaæ manasÃbhisitto,
          diÂÂhÅ hi sà tassa tathà samattà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,12.13(=890): Parassa ce hi vacasà nihÅno,
               tumo sahà hoti nihÅnapa¤¤o;
               athavà sayaæ vedagÆ hoti dhÅro,
               na koci bÃlo samaïesu atthi.  || Nidd_I.12:13 ||>$


#<[page 299]>#
%<S.N. 891]                 CÆÊaviyÆhasuttaniddeso.           299>%
     Parassa ce hi vacasà nihÅno ti. Parassa ce vÃcÃya vacanena ninditakÃraïà garahitakÃraïà upavaditakÃraïà paro bÃlo hoti hÅno nihÅno omako lÃmako jatukko paritto ti, parassa ce hi vacasà nihÅno.
     Tumo sahà hoti nihÅnapa¤¤o ti so pi ten' eva saha hoti hÅnapa¤¤o nihÅnapa¤¤o omakapa¤¤o lÃmakapa¤¤o jatukkapa¤¤o parittapa¤¤o ti, tumo sahà hoti nihÅnapa¤¤o.
     Athavà sayaæ vedagÆ hoti dhÅro ti. Athavà sayam vedagÆ hoti dhÅro paï¬ito pa¤¤avà buddhimà ïÃïÅ vibhÃvÅ medhÃvÅ ti, athavà sayaæ vedagÆ hoti dhÅro.
     Na koci bÃlo samaïesu atthÅ ti samaïesu na koci bÃlo hÅno nihÅno omako lÃmako jatukko paritto atthi; sabb' eva aggapa¤¤Ã seÂÂhapa¤¤Ã viseÂÂhapa¤¤Ã pÃmokkhapa¤¤Ã uttamapa¤¤Ã pavarapa¤¤Ã ti, na koci bÃlo samaïesu atthi. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Parassa ce hi vacasà nihÅno,
          tumo sahà hoti nihÅnapa¤¤o;
          athavà sayaæ vedagÆ hoti dhÅro,
          na koci bÃlo samaïesu atthÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,12.14(=891): A¤¤aæ ito yÃbhivadanti dhammaæ,
               aparaddhà suddhim akevalŠte,
               evam pi titthyà puthuso vadanti
               sandiÂÂhirÃgena hi tyÃbhirattÃ.  || Nidd_I.12:14 ||>$

     A¤¤aæ ito yÃbhivadanti dhammaæ aparaddhà suddhim akevalÅ te ti ito a¤¤aæ dhammaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ ye abhivadanti,


#<[page 300]>#
%<300                            AÂÂhakavaggo.                [S.N. 891>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  te suddhimaggaæ visuddhimaggaæ parisuddhimaggaæ vodÃtamaggaæ pariyodÃtamaggaæ viraddhà aparaddhà khalità gaÊità a¤¤Ãya aparaddhà akevalÅ te, asamattà te, aparipuïïà te, hÅnà nihÅnà omakà lÃmakà jatukkà parittà ti, a¤¤aæ ito yÃbhivadanti dhammaæ aparaddhà suddhim akevalÅ te.
     Evam pi titthyà puthuso vadantÅ ti. Titthaæ vuccati diÂÂhigataæ; titthyà vuccanti diÂÂhigatikÃ; puthudiÂÂhiyà puthudiÂÂhigatÃni vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharantÅ ti, evam pi titthyà puthuso vadanti.
     SandiÂÂhirÃgena hi tyÃbhirattà ti sakÃya diÂÂhiyà diÂÂhirÃgena rattà abhirattà ti, sandiÂÂhirÃgena hi tyÃbhirattÃ.
Ten' Ãha BhagavÃ:

          A¤¤aæ ito yÃbhivadanti dhammaæ,
          aparaddhà suddhim akevalŠte,
          evaæ pi titthyà puthuso vadanti
          sandiÂÂhirÃgena hi tyÃbhirattà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,12.15(=892): Idh' eva suddhiæ iti vÃdiyanti,
               nä¤esu dhammesu visuddhim Ãhu,
               evam pi titthyà puthuso niviÂÂhÃ
               sakÃyane tattha daÊhaæ vadÃnÃ.  || Nidd_I.12:15 ||>$

     Idh' evà suddhiæ iti vÃdiyantÅ ti idha suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharanti: sassato loko, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti idha suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharanti: asassato loko . . . pe . . . n' eva hoti na na hoti tathÃgato param maraïÃ, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti idha suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharantÅ ti,


#<[page 301]>#
%<S.N. 893]                 CÆÊaviyÆhasuttaniddeso.           301>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  idh' eva suddhiæ iti vÃdiyanti.
     Nä¤esu dhammesu visuddhim ÃhÆ ti attano satthÃraæ dhammakkhÃnaæ gaïaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ Âhapetvà sabbe paravÃde khipanti ukkhipanti parikkhipanti: so satthà na sabba¤¤Æ, dhammo na svÃkkhÃto, gaïo na supaÂipanno, diÂÂhi na bhaddikÃ, paÂipadà na supa¤¤attÃ, maggo na niyyÃniko; n' atth' ettha suddhi và visuddhi và parisuddhi và mutti và vimutti và parimutti vÃ, n' atth' ettha sujjhanti và visujjhanti và parisujjhanti và muccanti và vimuccanti và parimuccanti vÃ, hÅnà nihÅnà omakà lÃmakà jatukkà parittà ti, evam Ãhaæsu, evaæ kathenti, evaæ bhaïanti, evaæ dÅpayanti, evaæ voharantÅ ti, nä¤esu dhammesu visuddhim Ãhu.
     Evam pi titthyà puthuso niviÂÂhà ti. Titthaæ vuccati diÂÂhigataæ; titthyà vuccanti diÂÂhigatikÃ; puthudiÂÂhiyà puthudiÂÂhigatesu niviÂÂhà patiÂÂhità allÅnà upagatà ajjhosità adhimuttà ti, evam pi titthyà puthuso niviÂÂhÃ.
     SakÃyane tattha daÊhaæ vadÃnà ti. Dhammo sakÃyanaæ, diÂÂhi sakÃyanaæ, paÂipadà sakÃyanaæ, maggo sakÃyanaæ; sakÃyane daÊhavÃdà thiravÃdà balikavÃdà avatthitavÃdà ti, sakÃyane tattha daÊhaæ vadÃnÃ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Idh' eva suddhiæ iti vÃdiyanti,
          nä¤esu dhammesu visuddhim Ãhu,
          evam pi titthyà puthuso niviÂÂhÃ
          sakÃyane tattha daÊhaæ vadÃnà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,12.16(=893): SakÃyane và pi daÊhaæ vadÃno
               kam ettha bÃlo ti paraæ daheyya?
               sayam eva so medhagaæ Ãvaheyya
               paraæ vadaæ bÃlam asuddhidhammaæ.  || Nidd_I.12:16 ||>$


#<[page 302]>#
%<302                           AÂÂhakavaggo.                [S.N. 893>%
     SakÃyane và pi daÊhaæ vadÃno ti. Dhammo sakÃyanaæ, diÂÂhi sakÃyanaæ, paÂipadà sakÃyanaæ, maggo sakÃyanaæ; sakÃyane daÊhavÃdo thiravÃdo balikavÃdo avatthitavÃdo ti, sakÃyane và pi daÊhaæ vadÃno.
     Kam ettha bÃlo ti paraæ daheyyÃ? ti. Etthà ti sakÃya diÂÂhiyÃ, sakÃya khantiyÃ, sakÃya ruciyÃ, sakÃya laddhiyÃ, paraæ bÃlato hÅnato nihÅnato omakato lÃmakato jatukkato parittato kaæ daheyya, kaæ passeyya, kaæ dakkheyya, kam olokeyya, kaæ nijjhayeyya, kaæ upaparikkheyyà ti, kam ettha bÃlo ti paraæ daheyya?
     Sayam eva so medhagaæ Ãvaheyya paraæ vadaæ bÃlam asuddhidhamman ti paro bÃlo hÅno nihÅno omako lÃmako jatukko paritto asuddhidhammo avisuddhidhammo aparisuddhidhammo avodÃtadhammo ti evaæ vadanto, evaæ kathento, evaæ bhaïanto, evaæ dÅpayanto, evaæ voharanto, sayam eva kalahaæ bhaï¬anaæ viggahaæ vivÃdaæ medhagaæ Ãvaheyya samÃvaheyya Ãhareyya samÃhareyya Ãka¬¬heyya samÃka¬¬heyya gaïheyya parÃmaseyya abhiniviseyyà ti, sayam eva so medhagaæ Ãvaheyya paraæ vadaæ bÃlaæ asuddhidhammaæ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          SakÃyane và pi daÊhaæ vadÃno
          kam ettha bÃlo ti paraæ daheyya?
          sayam eva so medhagaæ Ãvaheyya
          paraæ vadaæ bÃlam asuddhidhamman ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,12.17(=894): Vinicchaye Âhatvà sayaæ pamÃya
               uddhaæ so lokasmiæ vivÃdam eti,
               hitvÃna sabbÃni vinicchayÃni
               na medhagaæ kurute jantu loke ti.  || Nidd_I.12:17 ||>$


#<[page 303]>#
%<S.N. 894]                 CÆÊaviyÆhasuttaniddeso.           303>%
     Vinicchaye Âhatvà sayaæ pamÃyà ti. Vinicchayà vuccanti dvÃsaÂÂhÅ diÂÂhigatÃni. Vinicchaye vinicchitadiÂÂhiyà Âhatvà patiÂÂhahitvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvà ti, vinicchaye ÂhatvÃ. Sayaæ pamÃyà ti sayaæ pamÃya paminitvÃ, ayaæ satthà sabba¤¤Æ ti sayaæ pamÃya paminitvÃ; ayaæ dhammo svÃkkhÃto, ayaæ gaïo supaÂipanno, ayaæ diÂÂhi bhaddikÃ, ayaæ paÂipadà supa¤¤attÃ, ayaæ maggo niyyÃniko ti sayaæ pamÃya paminitvà ti, vinicchaye Âhatvà sayaæ pamÃya.
     Uddhaæ so lokasmiæ vivÃdam etÅ ti. Uddhaæ vuccati anÃgataæ; attano vÃdaæ uddhaæ Âhapetvà sayam eva kalahaæ bhaï¬anaæ viggahaæ vivÃdaæ medhagaæ eti upeti upagacchati gaïhÃti parÃmasati abhinivisatÅ ti, evam pi uddhaæ so lokasmiæ vivÃdam eti. Athavà a¤¤ena uddhaæ vÃdena saddhiæ kalahaæ karoti, bhaï¬anaæ karoti, viggahaæ karoti, vivÃdaæ karoti, medhagaæ karoti: na tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃsi . . . pe . . . nibbedhehi và sace pahosÅ ti, evam pi uddhaæ so lokasmiæ vivÃdam eti.
     HitvÃna sabbÃni vinicchayÃnÅ ti Vinicchayà vuccanti dvÃsaÂÂhÅ diÂÂhigatÃni; sabbà vinicchitadiÂÂhiyo hitvà cajjitvà pariccajitvà jahitvà pajahitvà vinoditvà byantÅkaritvà anabhÃvaæ gametvà ti, hitvÃna sabbÃni vinicchayÃni.
     Na medhagaæ kurute jantu loke ti na kalahaæ karoti, na bhaï¬anaæ karoti, na viggahaæ karoti, na vivÃdaæ karoti, na medhagaæ karoti. Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ:
*Evaæ vimuttacitto kho Aggivessana bhikkhu na kenaci saævadati, na kenaci vivadati. Ya¤ ca loke vuttaæ tena ca voharati aparÃmasan ti. JantÆ ti satto naro mÃnavo poso puggalo jÅvo jagÆ jantu indagÆ manujo.


#<[page 304]>#
%<304                            AÂÂhakavaggo.                [S.N. 894>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Loke ti apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhÃtuloke Ãyatanaloke ti, na medhagaæ kurute jantu loke ti. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Vinicchaye Âhatvà sayaæ pamÃya
          uddhaæ so lokasmiæ vivÃdam eti
          hitvÃna sabbÃni vinicchayÃni
          na medhagaæ kurute jantu loke ti.


     DVùDASAMO CôÊAVIYôHASUTTANIDDESO NIèèHITO.


#<[page 305]>#
%<                                    305>%
                     TERASAMO MAHùVIYôHASUTTANIDDESO.

  $<Sn_IV,13.1(=895): Ye kec' ime diÂÂhiparibbasÃnÃ
               idam eva saccan ti pavÃdiyanti,
               sabb' eva te nindam anvÃnayanti
               atho pasaæsam pi labhanti tattha.  || Nidd_I.13:1 ||>$

     Ye kec' ime diÂÂhiparibbasÃnà ti. Ye kecÅ ti sabbena sabbaæ sabbathà sabbaæ asesaæ nissesaæ pariyÃdÃyavacanam etaæ, ye kecÅ ti. DiÂÂhiparibbasÃnà ti. Sant' eke samaïabrÃhmaïà diÂÂhigatikÃ. Te dvÃsaÂÂhiyà diÂÂhigatÃnaæ a¤¤atara¤¤ataraæ diÂÂhigataæ gahetvà uggahetvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvà sakÃya sakÃya diÂÂhiyà vasanti saævasanti Ãvasanti parivasanti; yathà ÃgÃrikà và gharesu vasanti, sÃpattikà và ÃpattÅsu vasanti, sakilesà và kilesesu vasanti, evam eva sant' eke samaïabrÃhmaïà diÂÂhigatikÃ. Te dvÃsaÂÂhiyà diÂÂhigatÃnaæ a¤¤atara¤¤ataraæ diÂÂhigataæ gahetvà uggahetvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvà sakÃya sakÃya diÂÂhiyà vasanti saævasanti Ãvasanti parivasantÅ ti, ye kec' ime diÂÂhiparibbasÃnÃ.
     Idam eva saccan ti pavÃdiyantÅ ti. Sassato loko, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharanti. Asassato loko . . . pe . . . n' eva hoti, na na hoti tathÃgato paraæ maraïÃ, idam eva saccaæ,


#<[page 306]>#
%<306                            AÂÂhakavaggo.                [S.N. 895>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  mogham a¤¤an ti vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharantÅ ti, idam eva saccan ti pavÃdiyanti.
     Sabb' eva te nindam anvÃnayantÅ ti sabb' eva te samaïabrÃhmaïà nindam eva anventi, garaham eva anventi, akittim eva anventi, sabbe nindità yeva honti, garahità yeva honti, akittità yeva hontÅ ti, sabb' eva te nindam anvÃnayanti.
     Atho pasaæsam pi labhanti tatthà ti. Tattha sakÃya diÂÂhiyÃ, sakÃya khantiyÃ, sakÃya ruciyÃ, sakÃya laddhiyÃ, pasaæsaæ thomanaæ kittiæ vaïïahÃrikaæ labhanti paÂilabhanti adhigacchanti vindantÅ ti, atho pasaæsam pi labhanti tattha. Ten' Ãha so nimmito:

          Ye kec' ime diÂÂhiparibbasÃnÃ
          idam eva saccan ti pavÃdiyanti,
          sabb' eva te nindam anvÃnayanti
          atho pasaæsam pi labhanti tatthà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,13.2(=896): Appaæ hi etaæ na alaæ samÃya,
               duve vivÃdassa phalÃni brÆmi,
               evam pi disvà na vivÃdiyetha
               khemÃbhipassaæ avivÃdabhummaæ.  || Nidd_I.13:2 ||>$

     Appaæ hi etaæ na alaæ samÃyà ti. Appaæ hi etaæ ti appakaæ etaæ, omakaæ etaæ, thokaæ etaæ, lÃmakaæ etaæ, jatukkaæ etaæ, parittakaæ etan ti, appaæ hi etaæ. Na alaæ samÃyà ti nÃlaæ rÃgassa samÃya, dosassa samÃya, mohassa samÃya, kodhassa upanÃhassa makkhassa paÊÃsassa issÃya macchariyassa mÃyÃya sÃÂheyyassa, thambhassa sÃrambhassa mÃnassa atimÃnassa madassa pamÃdassa sabbakilesÃnaæ sabbaduccaritÃnaæ sabbadarathÃnaæ sabbapariÊÃhÃnaæ sabbasantÃpÃnaæ sabbÃkusalÃbhisaækhÃrÃnaæ samÃya upasamÃya vÆpasamÃya nibbÃnÃya paÂinissaggÃya paÂipassaddhiyà ti,


#<[page 307]>#
%<S.N.] 896]                 MahÃviyÆhasuttaniddeso.           307>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  appaæ hi etaæ na alaæ samÃya.
     Duve vivÃdassa phalÃni brÆmÅ ti diÂÂhikalahassa diÂÂhibhaï¬anassa diÂÂhiviggahassa diÂÂhivivÃdassa diÂÂhimedhagassa dve phalÃni honti. JayaparÃjayo hoti, lÃbhÃlÃbho hoti, yasÃyaso hoti, nindÃpasaæso hoti, sukhadukkhaæ hoti, somanassadomanassaæ hoti, iÂÂhÃniÂÂhaæ hoti, anunayapaÂighaæ hoti, ugghÃtinigghÃti hoti, anurodhavirodho hoti. Athavà taæ kammaæ nirayasaævattanikaæ tiracchÃnayonikasaævattanikaæ pittivisayikasaævattanikan ti brÆmi ÃcikkhÃmi desemi pa¤¤Ãpemi paÂÂhapemi vivarÃmi vibhajÃmi uttÃnÅkaromi pakÃsemÅ ti, duve vivÃdassa phalÃni brÆmi.
     Etam pi disvà na vivÃdiyethà ti. Etam pi disvà ti etaæ ÃdÅnavaæ disvà passitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà diÂÂhikalahesu diÂÂhibhaï¬anesu diÂÂhiviggahesu diÂÂhivivÃdesu diÂÂhimedhagesÆ ti, etam pi disvÃ. Na vivÃdiyethà ti na kalahaæ kareyya, na bhaï¬anaæ kareyya, na viggahaæ kareyya, na vivÃdaæ kareyya, na medhagaæ kareyya, kalahabhaï¬anaviggahavivÃdamedhagaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya, kalahabhaï¬anaviggahavivÃdamedhagà Ãrato assa, virato paÂivirato nikkhanto paÂinissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà vihareyyà ti, etam pi disvà na vivÃdiyetha.


#<[page 308]>#
%<308                            AÂÂhakavaggo.                [S.N. 896>%
     KhemÃbhipassaæ avivÃdabhumman ti. AvivÃdabhummaæ vuccati amatanibbÃnaæ, yo so sabbasaækhÃrasamatho sabbÆpadhipaÂinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃnaæ. Etaæ avivÃdabhummaæ khemato tÃïato leïato saraïato abhayato accutato amatato nibbÃnato passanto dakkhanto olokento nijjhÃyanto upaparikkhanto ti, khemÃbhipassaæ avivÃdabhÆmmaæ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Appaæ hi etaæ na alaæ samÃya,
          duve vivÃdassa phalÃni brÆmi,
          etam pi disvà na vivÃdiyetha
          khemÃbhipassaæ avivÃdabhumman ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,13.3(=897): Yà kÃc' imà sammutiyo puthujjÃ,
               sabbà va età na upeti vidvÃ,
               anÆpayo so upayaæ kim eyya
               diÂÂhe sute khantim akubbamÃno?  || Nidd_I.13:3 ||>$

     Yà kÃc' imà sammutiyo puthujjà ti. Yà kÃcÅ ti sabbena sabbaæ sabbatthà sabbaæ asesaæ nissesaæ pariyÃdÃyavacanam etaæ, yà kÃcÅ ti. Sammutiyo ti sammutiyo vuccanti dvÃsaÂÂhÅ diÂÂhigatÃni, diÂÂhisammutiyo. Puthujjà ti puthujjanehi janità và tà sammutiyo ti puthujjÃ, puthunÃnÃjanehi janità và tà sammutiyo ti puthujjà ti, yà kÃc' imà sammutiyo puthujjÃ.
     Sabbà va età na upeti vidvà ti vidvà vijjÃgato ¤ÃïÅ vibhÃvÅ medhÃvÅ sabbà va età diÂÂhisammutiyo n' eti, na upeti, na upagacchati, na gaïhÃtÅ, na parÃmasati, nÃbhinivisatÅ ti, sabbà va età na upeti vidvÃ.
     AnÆpayo so upayaæ kim eyyÃ? ti. Upayo ti dve upayÃ, taïhÆpayo ca diÂÂhÆpayo ca . . . pe . . . ayaæ taïhÆpayo . . . pe . . . ayaæ diÂÂhÆpayo. Tassa taïhÆpayo pahÅno, diÂÂhupayo paÂinissaÂÂho, taïhÆpayassa pahÅnattÃ, diÂÂhupayassa paÂinissaÂÂhattÃ, anupayo puggalo kiæ rÆpaæ upeyya upagaccheyya gaïheyya parÃmaseyya abhiniviseyya:


#<[page 309]>#
%<S.N. 898]                 MahÃviyÆhasuttaniddeso.           309>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  attà me ti? Kiæ vedanaæ, kiæ sa¤¤aæ, kiæ saækhÃre, kiæ vi¤¤Ãïaæ, kiæ gatiæ, kiæ uppattiæ, kiæ paÂisandhiæ, kiæ bhavaæ, kiæ saæsÃraæ, kiæ vaÂÂaæ upeyya upagaccheyya gaïheyya parÃmaseyya abhiniviseyyÃ? ti, anÆpayo so upayaæ kim eyya?
     DiÂÂhe sute khantim akubbamÃno ti diÂÂhe và diÂÂhasuddhiyà vÃ, sute và sutasuddhiyà vÃ, mute và mutasuddhiyà vÃ, khantiæ akubbamÃno, chandaæ akubbamÃno, pemaæ akubbamÃno, rÃgaæ akubbamÃno ajanayamÃno asa¤janayamÃno anibbattayamÃno nÃbhinibbattayamÃno ti, diÂÂhe sute khantim akubbamÃno. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Yà kÃc' imà sammutiyo puthujjÃ,
          sabbà va età na upeti vidvÃ,
          anÆpayo so upayaæ kim eyya
          diÂÂhe sute khantim akubbamÃno? ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,13.4(=898): SÅluttamà saæyamen' Ãhu suddhiæ
               vattaæ samÃdÃya upaÂÂhitÃse
               idh' eva sikkhema, ath' assa suddhiæ
               bhavÆpanÅtà kusalà vadÃnÃ.  || Nidd_I.13:4 ||>$

     SÅluttamà saæyamen' Ãhu suddhin ti. Sant' eke samaïabrÃhmaïà sÅluttamavÃdÃ. Te sÅlamattena saæyamamattena saævaramattena avÅtikkamamattena suddhiæ visuddhim parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ Ãhu vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharanti.
     *Samaïamuï¬ikÃputto evam Ãha: CatÆhi kho ahaæ thapati dhammehi samannÃgataæ purisapuggalaæ pa¤¤Ãpemi sampannakusalaæ paramakusalaæ uttamapattipattaæ samaïaæ ayojjhaæ.


#<[page 310]>#
%<310                              AÂÂhakavaggo.              [S.N. 898>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Katamehi catÆhi? Idha thapati na kÃyena pÃpakammaæ karoti, na pÃpikaæ vÃcaæ bhÃsati, na pÃpakaæ saækappaæ saækappati, na pÃpakaæ ÃjÅvaæ ÃjÅvati. Imehi kho ahaæ thapati catÆhi dhammehi samannÃgataæ purisapuggalaæ pa¤¤Ãpemi sampannakusalaæ paramakusalaæ uttamapattipattaæ samaïaæ ayojjhaæ.
     Evam eva sant' eke {samaïabrÃhmaïÃ} sÅluttamavÃdÃ; te sÅlamattena saæyamamattena saævaramattena avitikkamamattena suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ Ãhu vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharantÅ ti, sÅluttamà saæyamen' Ãhu suddhiæ.
     Vattaæ samÃdÃya upaÂÂhitÃse ti. Vattan ti hatthivattaæ và assavattaæ và govattaæ và ajavattaæ và kukkuravattaæ và kÃkavattaæ và vÃsudevavattaæ và puïïabhaddavattaæ và maïibhaddavattaæ và aggivattaæ và nÃgavattaæ và supaïïavattaæ và yakkhavattaæ và asuravattaæ và gandhabbavattaæ và mahÃrÃjavattaæ và candavattaæ và suriyavattaæ và indavattaæ và brahmavattaæ và devavattaæ và disÃvattaæ và ÃdÃya samÃdÃya Ãdayitvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvà upaÂÂhità paccupaÂÂhità allÅnà upagatà ajjhosità adhimuttà ti, vattaæ samÃdÃya upaÂÂhitÃse.
     Idh' eva sikkhema ath' assa suddhin ti. Idhà ti sakÃya diÂÂiyÃ, sakÃya khantiyÃ, sakÃya ruciyÃ, sakÃya laddhiyà sikkhema Ãcarema samÃcarema samÃdÃya vattemà ti, idh' eva sikkhema. Ath' assa suddhin ti; athavà 'ssa suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttin ti, idh' eva sikkhema ath' assa suddhiæ.
     BhavÆpanÅtà kusalà vadÃnà ti. BhavÆpanÅtà ti bhavÆpanÅtà bhavÆpagatà bhava-ajjhosità bhavÃdhimuttà ti,


#<[page 311]>#
%<S.N. 899]                 MahÃviyÆhasuttaniddeso.           311>%
bhavÆpanÅtÃ. Kusalà vadÃnà ti kusalavÃdà paï¬itavÃdà dhÅravÃdà ¤ÃnavÃdà hetuvÃdà lakkhaïavÃdà kÃraïavÃdà ÂhÃnavÃdà sakÃya laddhiyà ti, bhavÆpanÅtà kusalà vadÃnÃ.
Ten' Ãha BhagavÃ:
          SÅluttamà saæyamen' Ãhu suddhiæ
          vattaæ samÃdÃya upaÂÂhitÃse
          idh' eva sikkhema, ath' assa suddhiæ
          bhavÆpanÅtà kusalà vadÃnà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,13.5(=899): Sace cuto sÅlavatÃto hoti,
               sa vedhatÅ kamma virÃdhayitvÃ,
               sa jappatÅ patthayatÅ ca suddhiæ
               satthà va hÅno pavasaæ gharamhÃ.  || Nidd_I.13:5 ||>$

     Sace cuto sÅlavatÃto hotÅ ti. DvÅhi kÃraïehi sÅlabbatato cavati: paravicchindanÃya và cavati, anabhisambhuïanto và cavati.
     Kathaæ paravicchindanÃya cavati? Paro vicchindati:
so satthà na sabba¤¤Æ, dhammo na svÃkkhÃto, gaïo na supaÂipanno, diÂÂhi na bhaddikÃ, paÂipadà na supa¤¤attÃ, maggo na niyyÃniko, n' atth' ettha suddhi và visuddhi và parisuddhi và mutti và vimutti và parimutti vÃ, n' atth' ettha sujjhanti và visujjhanti và parisujjhanti và muccanti và vimuccanti và parimuccanti vÃ, hÅnà nihÅnà omakà lÃmakà jatukkà parittà ti, evaæ paro vicchindati; evaæ vicchindayamÃno satthÃrà cavati, dhammakkhÃnà cavati, gaïà cavati, diÂÂhiyà cavati, paÂipadÃya cavati, maggato cavati, evaæ paravicchindanÃya cavati.


#<[page 312]>#
%<312                            AÂÂhakavaggo.                [S.N. 899>%
     Kathaæ anabhisambhuïanto cavati? SÅlaæ anabhisambhuïanto sÅlato cavati, vattaæ anabhisambhuïanto vattato cavati, sÅlabbataæ anabhisambhuïanto sÅlabbatato cavati, evaæ anabhisambhuïanto cavatÅ ti, sace cuto sÅlavatÃto hoti.
     Sa vedhatÅ kamma virÃdhayitvà ti. Sa vedhatÅ ti:
sÅlaæ và vattaæ và sÅlabbataæ và viraddhaæ mayÃ, aparaddhaæ mayÃ, khalitaæ mayÃ, gaÊitaæ mayÃ, a¤¤Ãya aparaddho ahan ti vedhati pavedhati saæpavedhatÅ ti, sa vedhatÅ kamma virÃdhayitvà ti. Pu¤¤ÃbhisaækhÃraæ và apu¤¤ÃbhisaækhÃraæ và Ãne¤jÃbhisaækhÃraæ và viraddhaæ mayÃ, aparaddhaæ mayÃ, khalitaæ mayÃ, gaÊitaæ mayÃ, a¤¤Ãya aparaddho ahan ti vedhati pavedhati sampavedhatÅ ti, sa vedhatÅ kamma virÃdhayitvÃ.
     Sa jappatÅ patthayatÅ ca suddhin ti. JappatÅ ti sÅlaæ và jappati, vattaæ và jappati, sÅlabbataæ và jappati pajappati abhijappatÅ ti, sa jappati. PatthayatÅ ca suddhin ti sÅlasuddhiæ và pattheti, vattasuddhiæ và pattheti, sÅlabbatasuddhiæ và pattheti piheti abhijappatÅ ti, sa jappatÅ patthayatÅ ca suddhiæ.
     Satthà va hÅno pavasaæ gharamhà ti yathà puriso gharato nikkhanto, satthena saha vasanto, satthà ohÅno, taæ và satthaæ anubandhati sakaæ và gharaæ paccÃgacchati; evam eva so diÂÂhigatiko taæ và satthÃraæ gaïhÃti, a¤¤aæ và satthÃraæ gaïhÃti; taæ và dhammakkhÃnaæ gaïhÃti, a¤¤aæ và dhammakkhÃnaæ gaïhÃti; taæ và gaïaæ gaïhÃti,a¤¤aæ và gaïaæ gaïhÃti; taæ và diÂÂhiæ gaïhÃti, a¤¤aæ và diÂÂhiæ gaïhÃti; taæ và paÂipadaæ gaïhÃti, a¤¤aæ và paÂipadaæ gaïhÃti; taæ và maggaæ gaïhÃti, a¤¤aæ và maggaæ gaïhÃti parÃmasati abhinivisatÅ ti,


#<[page 313]>#
%<S.N. 900]                 MahÃviyÆhasuttaniddeso.           313>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  satthà va hÅno pavasaæ gharamhÃ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Sace cuto sÅlavatÃto hoti,
          sa vedhatÅ kamma virÃdhayitvÃ,
          sa jappatÅ patthayatÅ ca suddhiæ
          satthà va hÅno pavasaæ gharamhà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,13.6(=900): SÅlabbataæ và pi pahÃya sabbaæ
               kamma¤ ca sÃvajjanavajjam etaæ
               suddhiæ asuddhin ti apatthayÃno
               virato care santim anuggahÃya.  || Nidd_I.13:6 ||>$

     SÅlabbataæ và pi pahÃya sabban ti sabbà sÅlasuddhiyo pahÃya pajahitvà vinoditvà byantÅkaritvà anabhÃvaæ gamitvÃ, sabbà vattasuddhiyo pahÃya pajahitvà vinoditvà byantÅkaritvà anabhÃvaæ gamitvÃ, sabbà sÅlabbatasuddhiyo pahÃya pajahitvà vinoditvà byantÅkaritvà anabhÃvaæ gamitvà ti, sÅlabbataæ và pi pahÃya sabbaæ.
     Kamma¤ ca sÃvajjanavajjam etan ti. SÃvajjakammaæ vuccati kaïhaæ kaïhavipÃkaæ, anavajjakammaæ vuccati sukkaæ sukkavipÃkaæ. SÃvajja¤ ca kammaæ anavajja¤ ca kammaæ pahÃya pajahitvà vinoditvà byantÅkaritvà anabhÃvaæ gamitvà ti, kamma¤ ca sÃvajjanavajjam etaæ.
     Suddhiæ asuddhin ti apatthayÃno ti. Asuddhin ti asuddhiæ patthenti, akusale dhamme patthenti, suddhiæ patthenti, pa¤ca kÃmaguïe patthenti, asuddhiæ patthenti, akusale dhamme patthenti, pa¤ca kÃmaguïe patthenti, suddhiæ patthenti; dvÃsaÂÂhÅ diÂÂhigatÃni patthenti, asuddhiæ patthenti, akusale dhamme patthenti, pa¤ca kÃmaguïe patthenti, dvÃsaÂÂhÅ diÂÂhigatÃni patthenti, suddhiæ patthenti, tedhÃtuke kusale dhamme patthenti, asuddhiæ patthenti, akusale dhamme patthenti, pa¤ca kÃmaguïe patthenti, dvÃsaÂÂhÅ diÂÂhigatÃni patthenti, tedhÃtuke kusale dhamme patthenti, suddhiæ patthenti, kalyÃïaputhujjanà niyÃmÃvakkantiæ patthenti, sekkhà aggadhammaæ arahattaæ patthenti,


#<[page 314]>#
%<314                            AÂÂhakavaggo.                [S.N. 900>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  arahattappatte arahà n' eva akusale dhamme pattheti, na pi pa¤ca kÃmaguïe pattheti, na pi dvÃsaÂÂhÅ diÂÂhigatÃni pattheti, na pi tedhÃtuke kusale dhamme pattheti, na pi niyÃmÃvakkantiæ pattheti, na pi aggadhammaæ arahattaæ pattheti, patthanaæ samatikkanto arahà vuddhiparihÃniæ vÅtivatto, so vuÂÂhavÃso ciïïacaraïo . . . pe . . . n' atthi tassa punabbhavo ti, suddhiæ asuddhin ti apatthayÃno.
     Virato care santim anuggahÃyà ti. Virato ti suddhiasuddhiyà Ãrato virato paÂivirato nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà viharatÅ ti, virato. Care ti careyya vicareyya iriyeyya vatteyya pÃleyya yapeyya yÃpeyyà ti, virato care. Santim anuggahÃyà ti. Santiyo vuccanti dvÃsaÂÂhÅ diÂÂhigatÃni, diÂÂhisantiyo agaïhanto aparÃmasanto anabhinivisanto ti, virato care santim anuggahÃya. Ten' Ãha BhagavÃ:

          SÅlabbataæ và pi pahÃya sabbaæ
          kamma¤ ca sÃvajjanavajjam etaæ
          suddhiæ asuddhin ti apatthayÃno
          virato care santim anuggahÃyà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,13.7(=901): TamÆpanissÃya jigucchitaæ vÃ
               athavà pi diÂÂhaæ va sutaæ mutaæ vÃ
               uddhaæsarà suddhim anutthunanti
               avÅtatanhÃse bhavÃbhavesu.  || Nidd_I.13:7 ||>$


#<[page 315]>#
%<S.N. 901]                 MahÃviyÆhasuttaniddeso.           315>%
     TamÆpanissÃya jigucchitaæ và ti. Sant' eke samaïabrÃhmaïà tapojigucchavÃdà tapojigucchasÃrà tapojigucchaæ nissità sannissità allÅnà upagatà ajjhosità adhimuttà ti, tamÆpanissÃya jigucchitaæ vÃ.
     Athavà pi diÂÂhaæ va sutaæ mutaæ va ti diÂÂhaæ và diÂÂhasuddhiæ và sutaæ và sutasuddhiæ và mutaæ và mutasuddhiæ và nissÃya upanissÃya gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvà ti, athavà pi diÂÂhaæ va sutaæ mutaæ vÃ.
     Uddhaæsarà suddhim anutthunantÅ ti. Sant' eke samaïabrÃhmaïà uddhaæsarÃvÃdÃ. Katame te samaïabrÃhmaïà uddhaæsarÃvÃdÃ? Ye te samaïabrÃhmaïà accantasuddhikà saæsÃrasuddhikà akiriyadiÂÂhikà sassatavÃdÃ, ime te samaïabrÃhmaïà uddhaæsarÃvÃdÃ, te saæsÃrena suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ anutthunanti vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharantÅ ti, uddhaæsarà suddhim anutthunanti.
     AvÅtataïhÃse bhavÃbhavesÆ ti. Taïhà ti rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ. BhavÃbhavesÆ ti bhavÃbhave kammabhave punabbhave, kÃmabhave kammabhave, kÃmabhave punabbhave, rÆpabhave kammabhave, rÆpabhave punabbhave, arÆpabhave kammabhave, arÆpabhave punabbhave punappunaæ bhave punappunaæ gatiyà punappunaæ upapattiyà punappunaæ paÂisandhiyà punappunaæ attathÃvÃbhinibbattiyÃ. AvÅtataïhÃse ti avÅtataïhà avigatataïhà acattataïhà avantataïhà amuttataïhà appahÅnataïhà appaÂinissaÂÂhataïhà ti, avÅtataïhÃse bhavÃbhavesu. Ten' Ãha BhagavÃ:


#<[page 316]>#
%<316                            AÂÂhakavaggo.                [S.N. 901>%

          TamÆpanissÃya jigucchitaæ vÃ
          athavà pi diÂÂhaæ va sutaæ mutaæ vÃ
          uddhaæsarà suddhim anutthunanti
          avÅtataïhÃse bhavÃbhavesÆ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,13.8(=902): PatthayamÃnassa hi jappitÃni
               saævedhitaæ và pi pakappitesu:
               cutÆpapÃto idha yassa n' atthi,
               sa kena vedheyya kuhiæ pajappe?  || Nidd_I.13:8 ||>$

     PatthayamÃnassa hi jappitÃnÅ ti. Patthanà vuccati taïhÃ, yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . abhijjhà lobho akusalamÆlaæ. PatthayamÃnassà ti patthayamÃnassa icchamÃnassa sÃdiyamÃnassa pihayamÃnassa abhijappayamÃnassà ti, patthayamÃnassa hi. JappitÃnÅ ti jappanà vuccati taïhÃ, yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe abhijjhà lobho akusalamÆlan ti, patthayamÃnassa hi jappitÃni.
     Saævedhitaæ và pi pakappitesÆ ti. Pakappanà ti dve pakappanÃ, taïhÃpakappanà ca, diÂÂhipakappanà ca . . . pe . . . ayaæ taïhÃpakappanà . . . pe . . . ayaæ diÂÂhipakappanÃ. Vatthu-acchedasaækino pi vedhenti, acchijjante pi vedhenti, acchinne pi vedhenti; vatthuvipariïÃmasaækino pi vedhenti, vipariïÃmante pi vedhenti, vipariïate pi vedhenti pavedhenti sampavedhentÅ ti, saævedhitaæ và pi pakappitesu.
     CutÆpapÃto idha yassa n' atthÅ ti. Yassà ti arahato khÅïÃsavassa Ãgamanaæ gamanaæ gamanÃgamanaæ kÃlaæ gati bhavÃbhavo cuti ca upapatti ca nibbatti ca bhedo ca jÃtijarÃmaraïaæ n' atthi, na santi, na saævijjanti, n' upalabbhanti, pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂipassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hà ti,


#<[page 317]>#
%<S.N. 903]                 MahÃviyÆhasuttaniddeso.           317>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  cutÆpapÃto idha yassa n' atthi.
     Sa kena vedheyya kuhiæ pajappe? ti, so kena rÃgena vedheyya, kena dosena vedheyya, kena mohena vedheyya, kena mÃnena vedheyya, kÃya diÂÂhiyà vedheyya, kena uddhaccena vedheyya, kÃya vicikicchÃya vedheyya, kehi anusayehi vedheyya ratto ti và duÂÂho ti và mÆÊho ti và vinibandho ti và parÃmaÂÂho ti và vikkhepagato ti và aniÂÂhaÇgato ti và thÃmagato ti vÃ? Te abhisaækhÃrà pahÅnÃ; abhisaækhÃrÃnaæ pahÅnattÃ, gatiyà kena vedheyya pavedheyya nerayiko ti và tiracchÃnayoniko ti và pittivisayiko ti và manusso ti và devo ti và rÆpÅ ti và arÆpÅ ti và sa¤¤Å ti và asa¤¤Å ti và nevasa¤¤ÅnÃsa¤¤Å ti vÃ? So hetu n' atthi, paccayo n' atthi, kÃraïam n' atthi, yena vedheyya pavedheyya sampavedheyyà ti, sa kena vedheyya?
Kuhiæ pajappe ti kimhi jappeyya, kattha jappeyya pajappeyya abhijappeyyà ti, sa kena vedheyya kuhiæ pajappe?
     Ten' Ãha BhagavÃ:

          PatthayamÃnassa hi jappitÃni
          saævedhitaæ và pi pakappitesu:
          cutÆpapÃto idha yassa n' atthi,
          sa kena vedheyya kuhiæ pajappe? ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,13.9(=903): Yam Ãhu dhammaæ paraman ti eke,
               tam eva hÅnan ti pan' Ãhu a¤¤e:
               sacco nu vÃdo katamo imesaæ?
               sabb' eva hÅme kusalà vadÃnÃ.  || Nidd_I.13:9 ||>$

     Yam Ãhu dhammaæ paraman ti eke ti yaæ dhammaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ eke samaïabrÃhmaïÃ: idaæ paramaæ aggaæ seÂÂhaæ visetthaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaran ti evam Ãhaæsu,


#<[page 318]>#
%<318                           AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 902>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evaæ kathenti, evaæ bhaïanti, evaæ dÅpayanti, evaæ voharantÅ ti, yam Ãhu dhammaæ paraman ti eke.
     Tam eva hÅnan ti pan' Ãhu a¤¤e ti tam eva dhammaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ eke samaïabrÃhmaïÃ: hÅnaæ etaæ, nihÅnaæ etaæ, omakaæ etaæ, lÃmakaæ etaæ, jatukkaæ etaæ, parittakaæ etan ti evam Ãhaæsu, evaæ kathenti, evaæ bhaïanti, evaæ dÅpayanti, evaæ voharantÅ ti, tam eva hÅnan ti pan' Ãhu a¤¤e.
     Sacco nu vÃdo katamo imesan? ti imesaæ samaïabrÃhmaïÃnaæ vÃdo katamo sacco taccho tatho bhÆto yÃthÃvo aviparitto ti, sacco nu vÃdo katamo imesaæ?
     Sabb' eva hÅme kusalà vadÃnà ti sabb' eva hÅme samaïabrÃhmaïà kusalavÃdà paï¬itavÃdà dhÅravÃdà ¤ÃïavÃdà hetuvÃdà lakkhaïavÃdà kÃraïavÃdà ÂhÃnavÃdà sakÃya laddhiyà ti, sabb' eva hÅme kusalà vadÃnÃ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Yam Ãhu dhammaæ paraman ti eke,
          tam eva hÅnan ti pan' Ãhu a¤¤e:
          sacco nu vÃdo katamo imesaæ?
          Sabb' eva hÅme kusalà vadÃnà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,13.10(=904): Sakaæ hi dhammaæ paripuïïam Ãhu
               a¤¤assa dhammaæ pana hÅnam Ãhu,
               evam pi viggayha vivÃdiyanti
               sakaæ sakaæ sammutim Ãhu saccaæ.  || Nidd_I.13:10 ||>$

     Sakaæ hi dhammaæ paripuïïam ÃhÆ ti sakaæ hi dhammaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ eke samaïabrÃhmaïÃ:
idaæ samattaæ paripuïïaæ anoman ti evam Ãhaæsu evaæ kathenti, evaæ bhaïanti, evaæ dÅpayanti, evaæ voharantÅ ti, sakaæ hi dhammaæ paripuïïam Ãhu.


#<[page 319]>#
%<S.N. 905]                 MahÃviyÆhasuttaniddeso.           319>%
     A¤¤assa dhammaæ pana hÅnam ÃhÆ ti a¤¤assa dhammaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ eke samaïabrÃhmaïÃ: hÅnaæ etaæ, nihÅnaæ etaæ, omakaæ etaæ, lÃmakaæ etaæ, jatukkaæ etaæ, parittakaæ etan ti evam Ãhaæsu, evaæ kathenti evaæ bhaïanti, evaæ dÅpayanti, evaæ voharantÅ ti, a¤¤assa dhammaæ pana hÅnam Ãhu.
     Evam pi viggayha vivÃdiyantÅ ti evaæ gahetvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvà vivÃdiyanti, kalahaæ karonti, bhaï¬anaæ karonti, viggahaæ karonti, vivÃdaæ karonti, medhagaæ karonti: na tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃsi . . . pe . . . nibbedhehi và sace pahosÅ ti, evam pi viggayha vivÃdiyanti.
     Sakaæ sakaæ sammutim Ãhu saccan ti sassato loko . . . pe . . . n' eva hoti, na na hoti tathÃgato paraæ maraïÃ, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti, sakaæ sakaæ sammutim Ãhu saccaæ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Sakaæ hi dhammaæ paripuïïam Ãhu
          a¤¤assa dhammaæ pana hÅnam Ãhu,
          evam pi viggayha vivÃdiyanti
          sakaæ sakaæ sammutim Ãhu saccan ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,13.11(=905): Parassa ce vambhayitena hÅno,
               na koci dhammesu visesi assa,
               puthÆ hi a¤¤assa vadanti dhammaæ
               nihÅnato, samhi dalhaæ vadÃnÃ.  || Nidd_I.13:11 ||>$

     Parassa ce vambhayitena hÅno ti parassa ce vambhayitakÃraïà ninditakÃraïà garahitakÃraïà upavaditakÃraïà paro bÃlo hoti hÅno nihÅno omako lÃmako jatukko paritto ti, parassa ce vambhayitena hÅno.
     Na koci dhammesu visesi assà ti dhammesu na koci aggo seÂÂho viseÂÂho pÃmokkho uttamo pavaro assà ti, na koci dhammesu visesi assa.


#<[page 320]>#
%<320                            AÂÂhakavaggo.                [S.N. 905>%
     PuthÆ hi a¤¤assa vadanti dhammaæ nihÅnato ti bahukà pi bahunnaæ dhammaæ vadanti upavadanti nindanti garahanti hÅnato nihÅnato omakato lÃmakato jatukkato parittato; bahukà pi ekassa dhammaæ vadanti upavadanti nindanti garahanti hÅnato nihÅnato omakato lÃmakato jatukkato parittato; eko pi bahunnaæ dhammaæ vadati upavadati nindati garahati hÅnato nihÅnato omakato lÃmakato jatukkato parittato; eko pi ekassa dhammaæ vadati upavadati nindati garahati hÅnato nihÅnato omakato lÃmakato jatukkato parittato ti, puthÆ hi a¤¤assa vadanti dhammaæ nihÅnato.
     Samhi daÊhaæ vadÃnà ti. Dhammo sakÃyanaæ, diÂÂhi sakÃyanaæ, paÂipadà sakÃyanaæ, maggo sakÃyanaæ; sakÃyane daÊhavÃdà thiravÃdà balikavÃdà avatthitavÃdà ti, samhi daÊhaæ vadÃnÃ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Parassa ce vambhayitena hÅno,
          na koci dhammesu visesi assa,
          puthÆ hi a¤¤assa vadanti dhammaæ
          nihÅnato, samhi daÊhaæ vadÃnà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,13.12(=906): SadhammapÆjà ca panà tath' eva:
               yathà pasaæsanti sakÃyanÃni,
               sabbe pavÃdà tathivà bhaveyyuæ,
               suddhÅ hi nesaæ paccattam eva.  || Nidd_I.13:12 ||>$

     SadhammapÆjà ca panà tath' evà ti. Katamà sadhammapÆjÃ? Sakaæ satthÃraæ sakkaroti garukaroti mÃneti pÆjeti: ayaæ satthà sabba¤¤Æ ti; ayaæ sadhammapÆjÃ. Sakaæ dhammakkhÃnaæ, sakaæ gaïaæ, sakaæ diÂÂhiæ, sakaæ paÂipadaæ, sakaæ maggaæ sakkaroti garukaroti mÃneti pÆjeti: ayaæ maggo niyyÃniko ti; ayaæ sadhammapÆjÃ.


#<[page 321]>#
%<S.N. 907]                 MahÃviyÆhasuttaniddeso.           321>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  SadhammapÆjà ca panà tath' evà ti sadhammapÆjà tathà tacchà bhÆtà yÃthÃvà aviparittà ti, sadhammapÆjà ca panà tath' eva.
     Yathà pasaæsanti sakÃyanÃnÅ ti. Dhammo sakÃyanaæ, diÂÂhi sakÃyanaæ, paÂipadà sakÃyanaæ, maggo sakÃyanaæ; sakÃyanÃni pasaæsanti thomenti kittenti vaïïentÅ ti, yathà pasaæsanti sakÃyanÃni.
     Sabbe pavÃdà tathivà bhaveyyun ti sabbe pavÃdà tathà tacchà bhÆtà yÃthÃvà aviparittà bhaveyyun ti, sabbe pavÃdà tathivà bhaveyyuï.
     SuddhÅ hi nesaæ paccattam evà ti paccattam eva tesaæ samaïabrÃhmaïÃnaæ suddhi visuddhi parisuddhi mutti vimutti parimuttÅ ti, suddhÅ hi nesaæ paccattam eva. Ten' Ãha BhagavÃ:

          SadhammapÆjà ca panà tath' eva:
          yathà pasaæsanti sakÃyanÃni,
          sabbe pavÃdà tathivà bhaveyyuæ,
          suddhÅ hi nesaæ paccattam evà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,13.13(=907): Na brÃhmaïassa paraneyyam atthi
               dhammesu niccheyya samuggahÅtaæ,
               tasmà vivÃdÃni upÃtivatto,
               na hi seÂÂhato passati dhammam a¤¤aæ.  || Nidd_I.13:13 ||>$

     Na brÃhmaïassa paraneyyam atthÅ ti. NÃ ti paÂikkhepo.
BrÃhmaïo ti sattannaæ dhammÃnaæ bÃhitattà brÃhmaïo . . . pe . . . anissito tÃdi pavuccati brahmÃ. Na brÃhmaïassa paraneyyam atthÅ ti brÃhmaïassa paraneyyatà n' atthi; brÃhmaïo na paraneyyo, na parapattiyo, na parapaccayo, na parapaÂibaddhagu jÃnÃti passati, asammÆÊho sampajÃno patissato: sabbe saækhÃrà aniccà ti brÃhmaïassa paraneyyatà n' atthi; brÃhmaïo na paraneyyo, na parapattiyo, na parapaccayo, na parapaÂibaddhagu jÃnÃti passati,


#<[page 322]>#
%<322                            AÂÂhakavaggo.                  [S.N. 907>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  asammÆÊho sampajÃno patissato: sabbe saækhÃrà dukkhà ti . . . pe . . . yaæ ki¤ci samudayadhammaæ sabban taæ nirodhadhamman ti brÃhmaïassa paraneyyatà n' atthi; brÃhmaïo na paraneyyo, na parapattiyo, na parapaccayo, na parapaÂibaddhagu jÃnÃti passati, asammÆÊho sampajÃno patissato ti, na brÃhmaïassa paraneyyam atthi.
     Dhammesu niccheyya samuggahÅtan ti. DhammesÆ ti dvÃsaÂÂhidiÂÂhigatesu. Niccheyyà ti nicchinitvà vinicchinitvà vicinitvà pavicinitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ, odhiggÃho vilaggÃho varaggÃho koÂÂhÃsaggÃho uccayaggÃho samuccayaggÃho: idaæ saccaæ tathaæ tacchaæ bhÆtaæ yÃthÃvaæ aviparittan ti gahitaæ parÃmaÂÂhaæ abhiniviÂÂhaæ ajjhositaæ adhimuttaæ n' atthi, na saævijjati, n' upalabbhati; pahÅnaæ samucchinnaæ vÆpasantaæ paÂipassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬han ti, dhammesu niccheyya samuggahÅtaæ.
     Tasmà vivÃdÃni upÃtivatto ti. Tasmà ti tasmà taækÃraïà taæhetu tappaccayà taænidÃnÃ, diÂÂhikalahÃni diÂÂhibhaï¬anÃni diÂÂhiviggahÃni diÂÂhivivÃdÃni diÂÂhimedhagÃni upÃtivatto atikkanto samatikkanto vÅtivatto ti, tasmà vivÃdÃni upÃtivatto.
     Na hi seÂÂhato passati dhammam a¤¤an ti: a¤¤aæ satthÃraæ dhammakkhÃnaæ gaïaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ, a¤¤atra satipaÂÂhÃnehi, a¤¤atra sammappadhÃnehi, a¤¤atra iddhippÃdehi, a¤¤atra indriyehi, a¤¤atra balehi, a¤¤atra bojjhaÇgehi, a¤¤atra ariyà {aÂÂhaÇgikÃ} maggÃ, aggaæ seÂÂhaæ viseÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaraæ dhammaæ na passati, na dakkhati, na oloketi, na nijjhÃyati,


#<[page 323]>#
%<S.N. 908]                 MahÃviyÆhasuttaniddeso.           323>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  na upaparikkhatÅ ti, na hi seÂÂhato passati dhammam a¤¤aæ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Na brÃhmaïassa paraneyyam atthi
          dhammesu niccheyya samuggahÅtaæ,
          tasmà vivÃdÃni upÃtivatto,
          na hi seÂÂhato passati dhammam a¤¤an ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,13.14(=908): JÃnÃmi passÃmi, tath' eva etaæ:
               diÂÂhiyà eke paccenti suddhiæ,
               addakkhi ce, kiæ hi tumassa tena?
               atisitvà a¤¤ena vadanti suddhiæ.  || Nidd_I.13:14 ||>$

     JÃnÃmi passÃmi tath' eva etan ti. JÃnÃmÅ ti paracitta¤Ãïena và jÃnÃmi pubbenivÃsÃnussati¤Ãïena và jÃnÃmi. PassÃmÅ ti maæsacakkhunà và passÃmi, dibbena và cakkhunà passÃmi. Tath' eva etan ti etaæ tathaæ tacchaæ bhÆtaæ yÃthÃvaæ aviparittan ti, jÃnÃmi passÃmi tath' eva etaæ.
     DiÂÂhiyà eke paccenti suddhin ti diÂÂhiyà eke samaïabrÃhmaïà suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ paccenti: sassato loko, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti diÂÂhiyà eke samaïabrÃhmaïà suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ paccenti; asassato loko . . . pe . . . n' eva hoti na na hoti tathÃgato paraæ {maraïÃ}, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti diÂÂhiyà eke samaïabrÃhmaïà suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ paccentÅ ti, diÂÂhiyà eke paccenti suddhiæ.
     Addakkhi ce, kiæ hi tumassa tenÃ? ti. AddakkhÅ ti paracitta¤Ãïena và addakkhi, pubbenivÃsÃnussati¤Ãïena và addakkhi; maæsacakkhunà và addakkhi, dibbena và cakkhunà addakkhÅ ti, addakkhi ce. Kiæ hi tumassa tenà ti tassa tena dassanena kiæ kathaæ dukkhapari¤¤Ã atthi?
Na samudayassa pahÃnaæ atthi, na maggabhÃvanà atthi,


#<[page 324]>#
%<324                           AÂÂhakavaggo.                  [S.N. 908>%
na phalasacchikiriyà atthi, na rÃgassa samucchedapahÃnaæ atthi, na dosassa samucchedapahÃnaæ atthi, na mohassa samucchedapahÃnaæ atthi, na kilesÃnaæ samucchedapahÃnaæ atthi, na saæsÃravaÂÂassa ucchedo atthÅ ti, addakkhi ce, kiæ hi tumassa tena?
     Atisitvà a¤¤ena vadanti suddhin ti te titthiyà suddhimaggaæ visuddhimaggaæ parisuddhimaggaæ vodÃtamaggaæ parivodÃtamaggaæ atikkamitvà samatikkamitvà vÅtivattitvÃ, a¤¤atra satipaÂÂhÃnehi, a¤¤atra sammappadhÃnehi, a¤¤atra iddhippÃdehi, a¤¤atra indriyehi, a¤¤atra balehi, a¤¤atra bojjhaÇgehi, a¤¤atra ariyà aÂÂhaÇgikà maggÃ, suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharantÅ ti, evam pi atisitvà a¤¤ena vadanti suddhiæ.
Athavà Buddhà ca buddhasÃvakà ca paccekabuddhà ca tesaæ titthiyÃnaæ asuddhimaggaæ avisuddhimaggaæ aparisuddhimaggaæ avodÃtamaggaæ aparivodÃtamaggaæ atikkamitvà samatikkamitvà vÅtivattitvÃ, catÆhi satipaÂÂhÃnehi, catÆhi sammappadhÃnehi, catÆhi iddhippÃdehi, pa¤cahi indriyehi, pa¤cahi balehi, sattahi bojjhaÇgehi, ariyena aÂÂhaÇgikena maggena, suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharantÅ ti, evam pi atisitvà a¤¤ena vadanti suddhiæ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          JÃnÃmi passÃmi, tath' eva etaæ:
          diÂÂhiyà eke paccenti suddhiæ,
          addakkhi ce, kiæ hi tumassa tena?
          atisitvà a¤¤ena vadanti suddhin ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,13.15(=909): Passaæ naro dakkhati nÃmarÆpaæ,
               disvÃna vä¤assati tÃni-m-eva:
               kÃmaæ bahuæ passatu appakaæ vÃ,
               na hi tena suddhiæ kusalà vadanti.  || Nidd_I.13:15 ||>$


#<[page 325]>#
%<S.N. 909]                 MahÃviyÆhasuttaniddeso.            325>%
     Passaæ naro dakkhati nÃmarÆpan ti. Passaæ naro ti paracitta¤Ãïena và passanto, pubbenivÃsÃnussati¤Ãïena và passanto, maæsacakkhunà và passanto, dibbene và cakkhunà passanto, nÃmarÆpa¤ ¤eva dakkhati niccato sukhato attato; na tesaæ dhammÃnaæ samudayaæ và atthaÇgamaæ và assÃdaæ và ÃdÅnavaæ và nissaraïaæ và dakkhatÅ ti, passaæ naro dakkhati nÃmarÆpaæ.
     DisvÃna vä¤assati tÃni-m-evà ti. Disvà ti paracitta¤Ãïena và disvÃ, pubbenivÃsÃnussati¤Ãïena và disvÃ, maæsacakkhunà và disvÃ, dibbena và cakkhunà disvÃ, nÃmarÆpa¤ ¤eva disvÃ, ¤assati niccato sukhato attato; na tesaæ dhammÃnaæ samudayaæ và atthaÇgamaæ và assÃdaæ và ÃdÅnavaæ và nissaraïaæ và ¤assatÅ ti, disvÃna vä¤assati tÃni-m-eva.
     KÃmaæ bahuæ passatu appakaæ và ti kÃmaæ bahukaæ và passanto nÃmarÆpaæ appakaæ và niccato sukhato attato ti, kÃmaæ bahuæ passatu appakaæ vÃ.
     Na hi tena suddhiæ kusalà vadantÅ ti. Kusalà ti ye te khandhakusalà dhÃtukusalà Ãyatanakusalà paÂiccasamuppÃdakusalà satipaÂÂhÃnakusalà sammappadhÃnakusalà iddhippÃdakusalà indriyakusalà balakusalà bojjhaÇgakusalà maggakusalà phalakusalà nibbÃnakusalÃ, te kusalà paracitta¤Ãïena và pubbenivÃsÃnussati¤Ãïena và maæsacakkhunà và dibbena và cakkhunà nÃmarÆpadassanena suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ na vadanti, na kathenti, na bhaïanti, na dÅpayanti, na voharantÅ ti, na hi tena suddhiæ kusalà vadanti. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Passaæ naro dakkhati nÃmarÆpaæ,
          disvÃna vä¤assati tÃni-m-eva:
          kÃmaæ bahuæ passatu appakaæ vÃ,
          na hi tena suddhiæ kusalà vadantÅ ti.

_________________________________


#<[page 326]>#
%<326                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 910>%

  $<Sn_IV,13.16(=910): NivissavÃdÅ na hi subbinÃyo
               pakappitaæ diÂÂhi purekkharÃno,
               yaæ nissito, tattha subhaæ vadÃno
               suddhiævado tattha tath' addasà so.  || Nidd_I.13:16 ||>$

     NivissavÃdÅ na hi subbinÃyo ti. Sassato loko, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti nivissavÃdÅ; assassato loko . . . pe . . . n' eva hoti na na hoti tathÃgato paraæ maraïà idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti nivissavÃdÅ. Na hi subbinÃyo ti nivissavÃdÅ dubbinayo du¤¤Ãpayo dunnijjhÃpayo duppekkhapayo duppasÃdayo ti, nivissavÃdÅ na hi subbinÃyo.
     Pakappitaæ diÂÂhi purekkharÃno ti pakappitaæ abhisaækhataæ saïÂhapitaæ diÂÂhiæ purakkhato purato katvà carati; diÂÂhidhajo diÂÂhiketu diÂÂhÃdhipateyyo diÂÂhiyà parivÃrito caratÅ ti, pakappitaæ diÂÂhi purekkharÃno.
     Yaæ nissito, tattha subhaæ vadÃno ti. Yaæ nissito ti yaæ satthÃraæ dhammakkhÃnaæ gaïaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ nissito sannissito allÅno upagato ajjhosito adhimutto ti, yaæ nissito. Tatthà ti sakÃya diÂÂhiyÃ, sakÃya khantiyÃ, sakÃya ruciyÃ, sakÃya laddhiyÃ. Subhaæ vadÃno ti subhavÃdo sobhaïavÃdo paï¬itavÃdo dhÅravÃdo ¤ÃïavÃdo hetuvÃdo lakkhaïavÃdo kÃraïavÃdo ÂhÃnavÃdo sakÃya laddhiyà ti, yaæ nissito tattha subhaæ vadÃno.
     Suddhiævado tattha tath' addasà so ti. Suddhiævado ti suddhivÃdo visuddhivÃdo parisuddhivÃdo vodÃtavÃdo pariyodÃtavÃdo;


#<[page 327]>#
%<S.N. 911]                 MahÃviyÆhasuttaniddeso.            327>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  athavà suddhidassano visuddhidassano parisuddhidassano vodÃtadassano pariyodÃtadassano ti, suddhiæ-vado. Tatthà ti sakÃya diÂÂhiyÃ, sakÃya khantiyÃ, sakÃya ruciyÃ, sakÃya laddhiyÃ. Tath' addasà so ti tathaæ tacchaæ bhÆtaæ yÃthÃvaæ aviparittan ti addassa addakkhi apassi paÂivijjhÅ ti, suddhiævado tattha tath' addasà so. Ten' Ãha BhagavÃ:

          NivissavÃdÅ na hi subbinÃyo
          pakappitaæ diÂÂhi purekkharÃno,
          yaæ nissito, tattha subhaæ vadÃno
          suddhiævado tattha tath' addasà so ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,13.17(=911): Na brÃhmaïo kappam upeti saækhaæ
               na diÂÂhisÃrÅ, na pi ¤Ãïabandhu,
               ¤atvà ca so sammutiyo puthujjÃ
               upekkhatÅ, uggahaïanti-m-a¤¤e.  || Nidd_I.13:17 ||>$

     Na brÃhmaïo kappam upeti saækhan ti. Nà ti paÂikkhepo. BrÃhmaïo ti sattannaæ dhammÃnaæ bÃhitattà brÃhmaïo . . . pe . . . anissito tÃdi pavuccate brahmÃ.
kappà ti dve kappÃ, taïhÃkappo ca diÂÂhikappo ca . . . pe . . . ayaæ taïhÃkappo . . . pe . . . ayaæ diÂÂhikappo. Saækhà vuccati ¤Ãïaæ, yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi. Na brÃhmaïo kappam upeti saækhan ti brÃhmaïo saækhÃya jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ:
 sabbe saækhÃrà aniccà ti, sabbe saækhÃrà dukkhà ti . . . pe . . . yaæ ki¤ci samudayadhammaæ sabban taæ nirodhadhamman ti saækhÃya jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà taïhÃkappaæ và diÂÂhikappaæ và na upeti,


#<[page 328]>#
%<328                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 911>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  na upagacchati, na gaïhÃti, na parÃmasati, nÃbhinivisatÅ ti, na brÃhmaïo kappam upeti saækhaæ.
     Na diÂÂhisÃrÅ na pi ¤ÃïabandhÆ ti tassa dvÃsaÂÂhÅ diÂÂhigatÃni pahÅnÃni samucchinnÃni vÆpasantÃni paÂipassaddhÃni abhabbuppattikÃni ¤Ãïagginà da¬¬hÃni; so diÂÂhiyà na yÃyati, na niyyati, na vuyhati, na saæhariyati, na pi taæ diÂÂhigataæ sÃrato pacceti paccÃgacchatÅ ti, na diÂÂhisÃrÅ. Na pi ¤ÃïabandhÆ ti aÂÂhasamÃpatti¤Ãïena và pa¤cÃbhi¤¤Ã¤Ãïena và micchäÃïena và taïhÃbandhaæ và diÂÂhibandhaæ và na karoti, na janeti, na sa¤janeti, na nibbatteti, nÃbhinibbattetÅ ti, na diÂÂhisÃrÅ na pi ¤Ãïabandhu.
     ¥atvà ca so sammutiyo puthujjà ti. ¥atvà ti ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ:
sabbe saækhÃrà aniccà ti, sabbe saækhÃrà dukkhà ti . . . pe . . . yaæ ki¤ci samudayadhammaæ sabban taæ nirodhadhamman ti ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà ti, ¤atvà ca so. Sammutiyo ti vuccanti dvÃsaÂÂhÅ diÂÂhigatÃni. Puthujjà ti puthujjanehi janità và tà sammutiyo ti puthujjÃ, puthunÃnÃjanehi janità và tà sammutiyo ti puthujjà ti, ¤atvà ca so sammutiyo puthujjÃ.
     UpekkhatÅ uggahaïanti-m-a¤¤e ti a¤¤e taïhÃvasena diÂÂhivasena gaïhanti parÃmasanti abhinivisanti, arahà upekkhati, na gaïhÃti, na parÃmasati, nÃbhinivisatÅ ti, upekkhatÅ uggahaïanti-m-a¤¤e. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Na brÃhmaïo kappam upeti saækhaæ
          na diÂÂhisÃrÅ, na pi ¤Ãïabandhu,
          ¤atvà ca so sammutiyo puthujjÃ
          upekkhatÅ, uggahaïanti-m-a¤¤e ti.

_________________________________


#<[page 329]>#
%<S.N. 912]                 MahÃviyÆhasuttaniddeso.            329>%

  $<Sn_IV,13.18(=912): Visajja ganthÃni munÅdha loke
               vivÃdajÃtesu na vaggasÃrÅ
               santo asantesu upekkhako so
               anuggaho, uggahaïanti-m-a¤¤e.  || Nidd_I.13:18 ||>$

     Visajja ganthÃni munÅdha loke ti. Ganthà ti cattÃro ganthÃ: abhijjhà kÃyagantho, byÃpÃdo kÃyagantho, sÅlabbataparÃmÃso kÃyagantho; idaæsaccÃbhiniveso kÃyagantho. Attano diÂÂhiyà rÃgo, abhijjhà kÃyagantho; paravÃdesu ÃghÃto appaccayo, byÃpÃdo kÃyagantho; attano sÅlaæ và vattaæ và sÅlabbataæ và parÃmasati, sÅlabbataparÃmÃso kÃyagantho; attano diÂÂhi, idaæsaccÃbhiniveso kÃyagantho.
     Visajjà ti ganthe vossajjitvà và visajja; athavà ganthe gathite bandhe vibandhe Ãbandhe lagge laggite palibuddhe bandhane phoÂayitvà và visajja. Yathà vayham và rathaæ và sakaÂaæ và sandamÃnikaæ và sajjaæ visajjaæ karonti vikopenti, evam eva ganthe vossajjitvà và visajja; athavà ganthe gathite  bandhe vibandhe Ãbandhe lagge laggite palibuddhe bandhane phoÂayitvà và visajja. MunÅ ti monaæ vuccati ¤Ãïaæ, yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . saÇgajÃlam aticca so muni. Idhà ti imissà diÂÂhiyà . . . pe . . . imasmiæ manussaloke ti, visajja ganthÃni munÅdha loke.
     VivÃdajÃtesu na vaggasÃrÅ ti vivÃdajÃtesu sa¤jÃtesu nibbattesu abhinibbattesu pÃtubhÆtesu, chandÃgatiæ gacchantesu dosÃgatiæ gacchantesu mohÃgatim gacchantesu bhayÃgatiæ gacchantesu na chandÃgatiæ gacchati,


#<[page 330]>#
%<330                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 912>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  na dosÃgatiæ gacchati, na mohÃgatiæ gacchati, na bhayÃgatiæ gacchati, na rÃgavasena gacchati, na dosavasena gacchati, na mohavasena gacchati, na mÃnavasena gacchati, na diÂÂhivasena gacchati, na uddhaccavasena gacchati, na vicikicchÃvasena gacchati, na anusayavasena gacchati, na vaggehi dhammehi yÃyati niyyati vuyhati saæhariyatÅ ti, vivÃdajÃtesu na vaggasÃrÅ.
     Santo asantesu upekkhako so ti. Santo ti rÃgassa santattà santo, dosassa santattà santo, mohassa santattà santo . . . pe . . . sabbÃkusalÃbhisaækhÃrÃnaæ santattà samitattà vÆpasamitattà vijjhÃtattà nibbutattà vigatattà paÂipassaddhattà santo upasanto vÆpasanto nibbuto paÂipassaddho ti, santo. Asantesu ti asantesu anupasantesu avÆpasantesu anibbutesu apaÂipassaddhesÆ ti, santo asantesu.
Upekkhako so ti arahà chaÊaÇgupekkhÃya samannÃgato:
cakkhunà rÆpaæ disvà n' eva sumano hoti, na dummano, upekkhako viharati sato sampajÃno; sotena saddaæ sutvà . . . pe . . .kÃlaæ kaækhati bhÃvito sudanto ti, santo asantesu upekkhako so.
     Anuggaho uggahaïanti-m-a¤¤e ti a¤¤e taïhÃvasena diÂÂhivasena gaïhanti parÃmasanti abhinivisanti; arahà upekkhati, na gaïhÃti, na parÃmasati, nÃbhinivisatÅ ti, anuggaho uggahaïanti-m-a¤¤e. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Visajja ganthÃni munÅdha loke
          vivÃdajÃtesu na vaggasÃrÅ
          santo asantesu upekkhako so
          anuggaho, uggahaïanti-m-a¤¤e ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,13.19(=913): PubbÃsave hitvà nave akubbaæ
               na chandagÆ no pi nivissavÃdÅ,
               sa vippamutto diÂÂhigatehi dhÅro
               na limpatÅ loke anattagarahÅ.  || Nidd_I.13:19 ||>$


#<[page 331]>#
%<S.N. 913]                 MahÃviyÆhasuttaniddeso.            331>%
     PubbÃsave hitvà nave akubban ti. PubbÃsavà vuccanti atÅtà rÆpaæ vedanà sa¤¤Ã saækhÃrà vi¤¤Ãïaæ. AtÅte saækhÃre Ãrabbha ye kilesà uppajjeyyuæ, te kilese hitvà cajjitvà paricajjitvà pajahitvà vinoditvà byantÅkaritvà anabhÃvaæ gamitvà ti, pubbÃsave hitvÃ. Nave akubban ti. Navà vuccanti paccuppannà rÆpaæ vedanà sa¤¤Ã saækhÃrà vi¤¤Ãïaæ; paccuppanne saækhÃre Ãrabbha chandaæ akubbamÃno, pemaæ akubbamÃno, rÃgaæ akubbamÃno ajanayamÃno asa¤janayamÃno anibbattayamÃno nÃbhinibbattayamÃno ti pubbÃsÃve hitvà nave akubbaæ.
     Na chandayÆ no pi nivissavÃdÅ ti. Na chandayà ti na chandÃgatiæ gacchati, na dosÃgatiæ gacchati, na mohÃgatiæ gacchati, na bhayÃgatiæ gacchati, na rÃgavasena gacchati, na dosavasena gacchati, na mohavasena gacchati, na mÃnavasena gacchati, na diÂÂhivasena gacchati, na uddhaccavasena gacchati, na vicikicchÃvasena gacchati, na anusayavasena gacchati, na vaggehi dhammehi yÃyati niyyati vuyhati saæhariyatÅ ti, na chandagÆ. No pi nivissavÃdÅ ti sassato loko, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti nivissavÃdÅ; asassato loko, idaæ eva saccaæ, mogham a¤¤an ti . . . pe . . . n' eva hoti na na hoti tathÃgato paraæ maraïÃ, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti nivissavÃdÅ ti, na chandagÆ no pi nivissavÃdÅ.
     Sa vippamutto diÂÂhigatehi dhÅro ti tassa dvÃsaÂÂhÅ diÂÂhigatÃni pahÅnÃni samucchinnÃni vÆpasantÃni paÂipassaddhÃni abhabbuppattikÃni ¤Ãïagginà da¬¬hÃni; so diÂÂhigatehi vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà viharatÅ ti. DhÅro ti dhÅro paï¬ito pa¤¤avà buddhimà ¤ÃïÅ vibhÃvÅ medhÃvÅ ti, sa vippamutto diÂÂhigatehi dhÅro.
     Na limpatÅ loke anattagarahÅ ti. Lepo ti dve lepÃ, taïhÃlepo ca diÂÂhilepo ca . . . pe . . . ayaæ taïhÃlepo


#<[page 332]>#
%<332                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 913>%
. . . pe . . . ayaæ diÂÂhilepo. Tassa taïhÃlepo pahÅno, diÂÂhilepo paÂinissaÂÂho; taïhÃlepassa pahÅnattÃ, diÂÂhilepassa paÂinissaÂÂhattÃ, anupalitto; apÃyaloke na limpati, manussaloke na limpati, devaloke na limpati, khandhaloke na limpati, dhÃtuloke na limpati, Ãyatanaloke na limpati, na saælimpati, n' upalimpati, alitto asaælitto anupalitto nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà viharatÅ ti, na limpatÅ loke.
     AnattagarahÅ ti dvÅhi kÃraïehi attÃnaæ garahati; katattà ca akatattà ca.
     Kathaæ kattatà ca akatattà ca attÃnaæ garahati? Kataæ me kÃyaduccaritaæ, akataæ me kÃyasucaritan ti attÃnaæ garahati; kataæ me vacÅduccaritaæ, kataæ me manoduccaritaæ, kato me pÃïÃtipÃto . . . pe . . . katà me micchÃdiÂÂhi, akatà me sammÃdiÂÂhÅ ti attÃnaæ garahati; evaæ katattà ca akatattà ca attÃnaæ garahati. Athavà sÅlesu 'mhi na paripÆrakÃrÅ ti attÃnaæ garahati; indriyesu 'mhi aguttadvÃro ti; bhojane amatta¤¤Æ 'mhÅ ti; jÃgariyam ananuyutto ti; na satisampaja¤¤ena samannÃgato ti; abhÃvità me cattÃro satipaÂÂhÃnà ti; abhÃvità me cattaro sammappadhÃnà ti, abhÃvità me cattÃro iddhippÃdà ti; abhÃvitÃni me pa¤c' indriyÃnÅ ti; abhÃvitÃni me pa¤ca balÃnÅ ti; abhÃvità me satta bojjhaÇgà ti; abhÃvito me ariyo aÂÂhaÇgiko maggo ti; dukkhaæ me apari¤¤Ãtan ti; dukkhasamudayo me appahÅno ti; maggo me abhÃvito ti; nirodho me asacchikato ti attÃnaæ garahati; evaæ katattà ca akatattà ca attÃnaæ garahati. Evam attagarahiyaæ kammaæ akubbamÃno ajanayamÃno asa¤janayamÃno anibbattayamÃno nÃbhinibbattayamÃno anattagarahÅ ti,


#<[page 333]>#
%<S.N. 914]                 MahÃviyÆhasuttaniddeso.            333>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  na limpatÅ loke anattagarahÅ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          PubbÃsave hitvà nave akubbaæ
          na chandagÆ no pi nivissavÃdÅ,
          sa vippamutto diÂÂhigatehi dhÅro
          na limpatÅ loke anattagarahÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,13.20(=914): Sa sabbadhammesu visenibhÆto,
               yaæ ki¤ci diÂÂhaæ va sutaæ mutaæ vÃ,
               sa pannabhÃro muni vippamutto
               na kappiyo nÆparato na patthiyo ti Bhagavà ti.  || Nidd_I.13:20 ||>$

     Sa sabbadhammesu visenibhÆto yaæ ki¤ci diÂÂhaæ va sutaæ mutaæ và ti. Senà vuccati mÃrasenÃ, kÃyaduccaritaæ mÃrasenÃ, vacÅduccaritaæ mÃrasenÃ, manoduccaritaæ mÃrasenÃ, rÃgo doso moho kodho upanÃho makkho paÊÃso issà macchariyaæ mÃyà sÃÂheyyaæ thambho sÃrambho mÃno atimÃno mado pamÃdo, sabbe kilesÃ, sabbe duccaritÃ, sabbe darathÃ, sabbe pariÊÃhÃ, sabbe santÃpÃ, sabbÃkusalÃbhisaækhÃrà mÃrasenÃ. Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ:
     *KÃmà te paÂhamà senÃ, dutiyÃrati vuccati,
     tatiyà khuppipÃsà te, catutthÅ taïhà pavuccati.
     Pa¤camaæ thÅnamiddhan te, chaÂÂhà bhÅrÆ pavuccati,
     sattamÅ vicikicchà te, makkho thambho te aÂÂhamo.


#<[page 334]>#
%<334                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 914.>%
     LÃbho siloko sakkÃro micchÃladdho ca yo yaso,
     yo c' attÃnaæ samukkaæse pare ca avajÃnati.
     Esà Namuci te senà KaïhassÃbhippahÃraïÅ,
     na naæ asÆro jinÃti, chetvà ca labhate sukhan ti.
     Yato catÆhi ariyamaggehi sabbà ca mÃrasenÃ, sabbe ca paÂisenikarà kilesà jità ca parÃjità ca bhaggà vippaluttà parammukhÃ, so vuccati visenibhÆto.
     So diÂÂhe visenibhÆto, sute mute vi¤¤Ãte visenibhÆto ti, sa sabbadhammesu visenibhÆto yaæ ki¤ci diÂÂhaæ va sutaæ mutaæ vÃ.
     Sa pannabhÃro muni vippamutto ti. BhÃro ti tayo bhÃrÃ, khandhabhÃro kilesabhÃro abhisaækhÃrabhÃro.
     Katamo khandhabhÃro? PaÂisandhiyà rÆpaæ vedanà sa¤¤Ã saækhÃrà vi¤¤Ãïaæ, ayaæ khandhabhÃro.
     Katamo kilesabhÃro? RÃgo doso moho . . . pe . . . sabbÃkusalÃbhisaækhÃrÃ, ayaæ kilesabhÃro.
     Katamo abhisaækhÃrabhÃro? Pu¤¤ÃbhisaækhÃro apu¤¤ÃbhisaækhÃro aïe¤jÃbhisaækhÃro; ayaæ abhisaækhÃrabhÃro.
     Yato khandhabhÃro ca kilesabhÃro ca abhisaækhÃrabhÃro ca pahÅnà honti, ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatà anabhÃvaæ gatà Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ, so vuccati pannabhÃro patitabhÃro oropitabhÃro samoropitabhÃro nikkhittabhÃro paÂipassaddhabhÃro. MunÅ ti monaæ vuccati ¤Ãïaæ, yà pa¤¤Ã pajÃnanà vicayo pavicayo dhammavicayo sallakkhaïà upalakkhaïà paccupalakkhaïà paï¬iccaæ kosallaæ nepu¤¤aæ vebhabyà cintà upaparikkhà bhÆri medhà pariïÃyikà vipassanà sampaja¤¤aæ patodo pa¤¤Ã pa¤¤indriyaæ pa¤¤Ãbalaæ pa¤¤Ãsatthaæ pa¤¤ÃpÃsÃdo pa¤¤Ã-Ãloko, pa¤¤Ã-obhÃso pa¤¤Ãpajjoto pa¤¤Ãratanaæ amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi;


#<[page 335]>#
%<S.N. 914]                 MahÃviyÆhasuttaniddeso.            335>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  tena ¤Ãïena samannÃgato muni monapatto ti.
     TÅïi moneyyÃni, kÃyamoneyyaæ vacÅmoneyyam manomoneyyaæ.
     Katamaæ kÃyamoneyyaæ? TividhÃnaæ kÃyaduccaritÃnaæ pahÃnaæ kÃyamoneyyaæ, tividhaæ kÃyasucaritaæ kÃyamoneyyaæ, kÃyÃrammaïaæ ¤Ãïaæ kÃyamoneyyaæ, kÃyapari¤¤Ã kÃyamoneyyaæ, pari¤¤Ãsahagato maggo kÃyamoneyyaæ, kÃye chandarÃgassa pahÃnaæ kÃyamoneyyaæ, kÃyasaækhÃranirodho catutthajjhÃnasamÃpatti kÃyamoneyyaæ. Idaæ kÃyamoneyyaæ.
     Katamaæ vacÅmoneyyaæ? CatubbidhÃnaæ vacÅduccaritÃnaæ pahÃnaæ vacÅmoneyyaæ, catubbidhaæ vacÅsucaritaæ vacÅmoneyyaæ, vÃcÃrammaïaæ ¤Ãïaæ vacÅmoneyyaæ, vÃcÃpari¤¤Ã vacÅmoneyyaæ, pari¤¤Ãsahagato maggo vacÅmoneyyaæ, vÃcÃya chandarÃgassa pahÃnaæ vacÅmoneyyaæ, vacÅsaækhÃranirodho dutiyajjhÃnasamÃpatti vacÅmoneyyaæ. Idaæ vacÅmoneyyaæ.
     Katamaæ manomoneyyaæ? TividhÃnaæ manoduccaritÃnaæ pahÃnaæ manomoneyyaæ; tividhaæ manosucaritaæ manomoneyyaæ; cittÃrammaïaæ ¤Ãïaæ manomoneyyaæ; cittapari¤¤Ã manomoneyyaæ; pari¤¤Ãsahagato maggo manomoneyyaæ; citte chandarÃgassa pahÃnaæ manomoneyyaæ; cittasaækhÃranirodho sa¤¤ÃvedayitanirodhasamÃpatti manomoneyyaæ. Idaæ manomoneyyaæ.
     *KÃyamuniæ vÃcÃmuniæ manomunim anÃsavaæ,
     muniæ moneyyasampannaæ Ãhu sabbapahÃyinaæ.
     KÃyamuniæ vÃcÃmuniæ manomunim anÃsavaæ,
     muniæ moneyyasampannaæ Ãhu ninhÃtapÃpakan ti.


#<[page 336]>#
%<336                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 914>%
     Imehi moneyyehi dhammehi samannÃgatà cha munayo:
ÃgÃramunayo anÃgÃramunayo sekkhamunayo asekkhamunayo paccekamunayo munimunino.
     Katame ÃgÃramunayo? Ye te ÃgÃrikà diÂÂhapadà vi¤¤ÃtasÃsanÃ, ime ÃgÃramunayo.
     Katame anÃgÃramunayo? Ye te pabbajità diÂÂhapadà vi¤¤ÃtasÃsanÃ, ime anÃgÃramunayo.
     Satta sekkhà sekkhamunayo, arahanto asekkhamunayo, paccekabuddhà paccekamunino, munimunino tathÃgatà arahanto sammÃsambuddhÃ.
     * Na monena munÅ hoti mÆÊharÆpo aviddasu,
     yo ca tulaæ va paggayha varam ÃdÃya paï¬ito.
     PÃpÃni parivajjeti, sa muni, tena so muni;
     yo munÃti ubho loke, muni tena pavuccati.
     ** Asata¤ ca sata¤ ca ¤atvà dhammaæ
     ajjhattaæ bahiddhà ca sabbaloke devamanussehi pÆjito,
     yo so saÇgajÃlam aticca so muni.
     Vippamutto ti munino rÃgà cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ; dosà cittaæ, mohà cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ . . . pe . . . sabbÃkusalÃbhisaækhÃrehi cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttan ti, sa pannabhÃro muni vippamutto.
     Na kappiyo nÆparato, na patthiyo ti Bhagavà ti. Kappo ti dve kappÃ, taïhÃkappo ca diÂÂhikappo ca . . . pe . . . ayaæ taïhÃkappo . . . pe . . . ayaæ diÂÂhikappo. Tassa taïhÃkappo pahÅno, diÂÂhikappo paÂinissaÂÂho; taïhÃkappassa pahÅnattÃ, diÂÂhikappassa paÂinissaÂÂhattÃ, taïhÃkappaæ và diÂÂhikappaæ và na kappeti,


#<[page 337]>#
%<S.N. 914]                 MahÃviyÆhasuttaniddeso.            337>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  na janeti, na sa¤janeti, na nibbatteti, nÃbhinibbattetÅ ti, na kappiyo. NÆparato ti sabbe bÃlaputhujjanà rajjanti; kalyÃïaputhujjanaæ upÃdÃya satta sekkhÃ, appattassa pattiyÃ, anadhigatassa adhigamÃya, asacchikatassa sacchikiriyÃya, Ãramanti viramanti paÂiviramanti; arahà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà vihareyyà ti, na kappiyo nÆparato. Na patthiyo ti. Patthanà vuccati taïhÃ, yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . abhijjhà lobho akusalamÆlaæ. Yass' esà patthanà pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂipassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃ, so vuccati na patthiyo. Bhagavà ti gÃravÃdhivacanaæ. Api ca bhaggarÃgo ti BhagavÃ, bhaggadoso ti BhagavÃ, bhaggamoho ti BhagavÃ, bhaggamÃno ti BhagavÃ, bhaggadiÂÂhÅ ti BhagavÃ, bhaggakaïÂako ti BhagavÃ, bhaggakileso ti BhagavÃ; bhaji vibhaji paÂivibhaji dhammaratanan ti BhagavÃ; bhavÃnaæ antakaro ti BhagavÃ; bhÃvitakÃyo ti BhagavÃ; bhÃvitasÅlo ti, bhÃvitacitto ti, bhÃvitapa¤¤o ti BhagavÃ; bhÃgÅ và Bhagavà ara¤¤avanapatthÃni pantÃni senÃsanÃni appasaddÃni appanigghosÃni vijanavÃtÃni manussarÃhaseyyakÃni paÂisallÃnasÃrÆpÃnÅ ti BhagavÃ; bhÃgÅ và Bhagavà cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnan ti BhagavÃ; bhÃgÅ và Bhagavà attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa adhisÅlassa adhicittassa adhipa¤¤Ãyà ti BhagavÃ; bhÃgÅ và Bhagavà catunnaæ jhÃnÃnaæ, catunnaæ appama¤¤Ãnaæ, catunnaæ arÆpasamÃpattÅnan ti BhagavÃ; bhÃgÅ và Bhagavà aÂÂhannaæ vimokkhÃnaæ, aÂÂhannaæ abhibhÃyatanÃnaæ, navannaæ anupubbavihÃrasamÃpattÅnan ti BhagavÃ; bhÃgÅ và Bhagavà dasannaæ sa¤¤ÃbhÃvanÃnaæ,


#<[page 338]>#
%<338                          AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 914>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  dasannaæ kasiïasamÃpattÅnaæ, ÃnÃpÃnasatisamÃdhissa asubhasamÃpattiyà ti BhagavÃ; bhÃgÅ và Bhagavà catunnaæ satipaÂÂhÃnÃnaæ, catunnaæ sammappadhÃnÃnaæ, catunnaæ iddhippÃdÃnaæ, pa¤cannaæ indriyÃnaæ, pa¤cannaæ balÃnaæ, sattannaæ bojjhaÇgÃnaæ, ariyassa aÂÂhaÇgikassa maggassà ti BhagavÃ; bhÃgÅ và Bhagavà dasannaæ tathÃgatabalÃnaæ, catunnaæ vesÃrajjÃnaæ, catunnaæ paÂisambhidÃnaæ, channaæ abhi¤¤Ãnaæ, channaæ buddhadhammÃnan ti BhagavÃ. Bhagavà ti n' etaæ nÃmaæ mÃtarà kataæ, na pitarà kataæ, na bhatÃrà kataæ, na bhaginiyà kataæ, na mittÃmaccehi kataæ, na ¤ÃtisÃlohitehi kataæ, na samaïabrÃhmaïehi kataæ, na devatÃhi kataæ; vimokkhantikam etaæ buddhÃnaæ bhagavantÃnaæ bodhiyà mÆle saha sabba¤¤uta¤Ãïassa paÂilÃbhÃ, sacchikà pa¤¤atti yadidaæ Bhagavà ti, na kappiyo nÆparato na patthiyo ti Bhagavà ti. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Sa sabbadhammesu visenibhÆto,
          yaæ ki¤ci diÂÂhaæ va sutaæ mutaæ vÃ,
          sa pannabhÃro muni vippamutto
          na kappiyo nÆparato na patthiyo ti Bhagavà ti.


     TERASAMO MAHùVIYôHASUTTANIDDESO NIèèHITO.


#<[page 339]>#
%<                                  339>%
                      CUDDASAMO TUVAèAKASUTTANIDDESO.

  $<Sn_IV,14.1(=915): PucchÃmi taæ ùdiccabandhuæ
               vivekaæ santipada¤ ca mahesiæ:
               kathaæ disvà nibbÃti bhikkhu
               anupÃdiyÃno lokasmiæ ki¤ci.  || Nidd_I.14:1 ||>$

     PucchÃmi taæ ùdiccabandhun ti. Pucchà ti tisso pucchÃ. adiÂÂhajotanà pucchÃ, diÂÂhasaæsandanà pucchÃ, vimaticchedanà pucchÃ.
     Katamà adiÂÂhajotanà pucchÃ? Pakatiyà lakkhaïaæ a¤Ãtaæ hoti adiÂÂhaæ atulitaæ atÅritaæ avibhÆtaæ avibhÃritaæ, tassa ¤ÃïÃya dassanÃya tulanÃya tÅraïÃya vibhÃvanÃya pa¤haæ pucchati; ayaæ adiÂÂhajotanà pucchÃ.
     Katamà diÂÂhasaæsandanà pucchÃ? Pakatiyà lakkhaïaæ ¤Ãtaæ hoti diÂÂhaæ tulitaæ tÅritaæ vibhÆtaæ vibhÃvitaæ, a¤¤ehi paï¬itehi saddhiæ saæsandanatthÃya pa¤haæ pucchati; ayaæ diÂÂhasaæsandanà pucchÃ.
     Katamà vimaticchedanà pucchÃ? Pakatiyà saæsayapakkhanto hoti vimatipakkhanto dveÊhakajÃto: evaæ nu kho, na nu kho, kin nu kho, kathaæ nu kho ti; so vimaticchedanatthÃya pa¤haæ pucchati; ayaæ vimaticchedanà pucchÃ. Imà tisso pucchÃ.
     Aparà pi tisso pucchÃ, manussapucchà amanussapucchà nimmitapucchÃ.


#<[page 340]>#
%<340                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 915>%
     Katamà manussapucchÃ? Manussà Buddhaæ bhagavantaæ upasaÇkamitvà pa¤haæ pucchanti, bhikkhÆ pucchanti, bhikkhuniyo pucchanti, upÃsakà pucchanti, upÃsikÃyo pucchanti, rÃjÃno pucchanti, khattiyà pucchanti, brÃhmaïà pucchanti, vessà pucchanti, suddà pucchanti, gahaÂÂhà pucchanti, pabbajità pucchanti; ayaæ manussapucchÃ.
     Katamà amanussapucchÃ? Amanussà Buddhaæ bhagavantaæ upasaÇkamitvà pa¤haæ pucchanti, nÃgà pucchanti, supaïïà pucchanti, yakkhà pucchanti, asurà pucchanti, gandhabbà pucchanti, mahÃrÃjÃno pucchanti, indà pucchanti, brÃhmÃïo pucchanti, devatÃyo pucchanti, ayaæ amanussapucchÃ.
     Katamà nimmitapucchÃ? Yaæ bhagavà rÆpaæ abhinimminÃti manomayaæ sabbaÇgapaccaÇgaæ ahÅnindriyaæ, so nimmito Buddhaæ bhagavantaæ upasaÇkamitvà pa¤haæ pucchati, bhagavà tassa visajjeti; ayaæ nimmitapucchÃ. Imà tisso pucchÃ.
     Aparà pi tisso pucchÃ, atÅtapucchà anÃgatapucchà ubhayatthapucchÃ.
     Aparà pi tisso pucchÃ, diÂÂhadhammikatthapucchà samparÃyikatthapucchà ubhayatthapucchÃ.
     Aparà pi tisso pucchÃ, anavajjatthapucchà nikkilesatthapucchà vodÃnatthapucchÃ.
     Aparà pi tisso pucchÃ, atÅtapucchà anÃgatapucchà paccuppannapucchÃ.
     Aparà pi tisso pucchÃ, ajjhattapucchà bahiddhÃpucchà ajjhattabahiddhÃpucchÃ.
     Aparà pi tisso pucchÃ, kusalapucchà akusalapucchà abyÃkatapucchÃ.
     Aparà pi tisso pucchÃ, khandhapucchà dhÃtupucchà ÃyatanapucchÃ.
     Aparà pi tisso pucchÃ, satipaÂÂhÃnapucchà sammappadhÃnapucchà iddhippÃdapucchÃ.


#<[page 341]>#
%<S.N. 915]                  TuvaÂakasuttaniddeso.             341>%
     Aparà pi tisso pucchÃ, indriyapucchà balapucchà bojjhaÇgapucchÃ.
     Aparà pi tisso pucchÃ, maggapucchà phalapucchà nibbÃnapucchÃ.
     PucchÃmi tan ti taæ pucchÃmi, taæ yÃcÃmi, taæ ajjhesÃmi, taæ pasÃdemi, taæ kathayassu me ti, pucchÃmi taæ.
     ùdiccabandhun ti Ãdicco vuccati suriyo. Suriyo Gotamo gottena, bhagavà pi Gotamo gottena. Bhagavà suriyassa gotta¤Ãtako gottabandhu, tasmà Buddho ÃdiccabandhÆ ti, pucchÃmi taæ ùdiccabandhuæ.
     Vivekaæ santipada¤ ca mahesin ti. Viveko ti tayo vivekÃ, kÃyaviveko cittaviveko upadhiviveko.
     Katamo kÃyaviveko? Idha bhikkhu vivittaæ senÃsanaæ bhajati ara¤¤aæ rukkhamÆlaæ pabbataæ kandaraæ giriguhaæ susÃnaæ vanapatthaæ abbhokÃsaæ palÃlapu¤jaæ. KÃyena ca vivitto viharati. So eko gacchati, eko tiÂÂhati, eko nisÅdati, eko seyyaæ kappeti, eko gÃmaæ piï¬Ãya pavisati, eko paÂikkamati, eko raho nisÅdati, eko caÇkamaæ adhiÂÂhÃti, eko carati viharati iriyati vattati pÃleti yapeti yÃpeti; ayaæ kÃyaviveko.
     Katamo cittaviveko? PaÂhamaæ jhÃnaæ samÃpannassa nÅvaraïehi cittaæ vivittaæ hoti. Dutiyaæ jhÃnaæ samÃpannassa vitakkavicÃrehi cittaæ vivittaæ hoti. Tatiyaæ jhÃnaæ samÃpannassa pÅtiyà cittaæ vivittaæ hoti.
Catutthaæ jhÃnaæ samÃpannassa sukhadukkhehi cittaæ vivittaæ hoti. ùkÃsÃna¤cÃyatanaæ samÃpannassa rÆpasa¤¤Ãya paÂighasa¤¤Ãya nÃnattasa¤¤Ãya cittaæ vivittaæ hoti. Vi¤¤Ãïa¤cÃyatanaæ samÃpannassa ÃkÃsÃna¤cÃyatanasa¤¤Ãya cittaæ vivittaæ hoti. ùki¤ca¤¤Ãyatanaæ samÃpannassa vi¤¤Ãïa¤cÃyatanasa¤¤Ãya cittaæ vivittaæ hoti.


#<[page 342]>#
%<342                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 915>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãyatanaæ samÃpannassa Ãki¤ca¤¤Ãyatanasa¤¤Ãya cittaæ vivittaæ hoti. SotÃpannassa sakkÃyadiÂÂhiyà vicikicchÃya sÅlabbataparÃmÃsà diÂÂhÃnusayà vicikicchÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi cittaæ vivittaæ hoti. SakadÃgÃmissa oÊÃrikakÃmarÃgasaæyojanà paÂighasaæyojanà oÊÃrikakÃmarÃgÃnusayà paÂighÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi cittaæ vivittaæ hoti. AnÃgÃmissa aïusahagatakÃmarÃgasaæyojanà paÂighasaæyojanà aïusahagatakÃmarÃgÃnusayà paÂighÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi cittaæ vivittaæ hoti. Arahato rÆparÃgà arÆparÃgà mÃnà uddhaccà avijjÃya mÃnÃnusayà bhavarÃgÃnusayà avijjÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi bahiddhà ca sabbanimittehi cittaæ vivittaæ hoti; ayaæ cittaviveko.
     Katamo upadhiviveko? Upadhi vuccanti kilesà ca khandhà ca abhisaækhÃrà ca. Upadhiviveko vuccati amataæ nibbÃnaæ; yo so sabbasaækhÃrasamatho sabbÆpadhipaÂinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃnaæ.
Ayaæ upadhiviveko.
     KÃyaviveko ca vÆpakaÂÂhakÃyÃnaæ nekkhammÃbhiratÃnaæ; cittaviveko ca parisuddhacittÃnaæ paramavodÃnapattÃnaæ; upadhiviveko ca nirÆpadhÅnaæ visaækhÃragatÃnaæ.
     SantÅ ti ekena ÃkÃrena santi pi, santipadaæ pi ta¤ ¤eva amataæ, nibbÃnaæ yo so sabbasaækhÃrasamatho sabbÆpadhipaÂinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃnaæ.
     Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ: *Santaæ etaæ padaæ païÅtam etaæ padaæ, yadidaæ sabbasaækhÃrasamatho sabbÆpadhipatinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃnaæ ti. Athavà aparena ÃkÃrena ye dhammà santÃdhigamÃya santiphusanÃya santisacchikiriyÃya saævattanti,


#<[page 343]>#
%<S.N. 915]                  TuvaÂakasuttaniddeso.             343>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  seyyathÅdaæ cattÃro satipaÂÂhÃnÃ, cattÃro sammappadhÃnÃ, cattÃro iddhippÃdÃ, pa¤c' indriyÃni, pa¤ca balÃni, satta bojjhaÇgÃ, ariyo aÂÂhaÇgiko maggo. Ime vuccanti santipadaæ tÃïapadaæ leïapadaæ saraïapadaæ abhayapadaæ accutapadaæ amatapadaæ nibbÃnapadaæ.
     Mahesi ti. Mahesi BhagavÃ; mahantaæ sÅlakkhandhaæ esi gavesi pariyesÅ ti, mahesÅ. Mahantaæ samÃdhikkhandhaæ, mahantaæ pa¤¤Ãkkhandhaæ, mahantaæ vimuttikkhandhaæ, mahantaæ vimutti¤Ãïadassanakkhandhaæ esi gavesi pariyesÅ ti, mahesÅ. Mahato tamokÃyassa padÃlanaæ, mahato vipallÃsassa pabhedanaæ, mahato taïhÃsallassa abbÆhanaæ, mahato diÂÂhisaæghÃtassa vinivedhanaæ, mahato mÃnadhajassa pavÃhanaæ, mahato abhisaækhÃrassa vÆpasamanaæ, mahato oghassa nitthÃraïaæ, mahato bhÃrassa nikkhepanaæ, mahato saæsÃravaÂÂassa upacchedaæ, mahato santÃpassa nibbÃpanaæ, mahato pariÊÃhassa paÂippassaddhiæ, mahato dhammadhajassa ussÃpanaæ esi gavesi pariyesÅ ti, mahesÅ.
Mahante satipaÂÂhÃne, mahante sammappadhÃne, mahante iddhippÃde, mahantÃni indriyÃni, mahantÃni balÃni, mahante bojjhaÇge, mahantaæ ariyaæ aÂÂhaÇgikaæ maggaæ, mahantaæ paramatthaæ, amattaæ nibbÃnaæ esi gavesi pariyesÅ ti, mahesÅ. Mahesakkhehi và sattehi esito gavesito pariyesito kahaæ Buddho, kahaæ bhagavÃ, kahaæ devadevo, kahaæ narÃsabho ti mahesÅ ti, vivekaæ santipada¤ ca mahesiæ.
     Kathaæ disvà nibbÃti bhikkhÆ ti. Kathaæ disvà passitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà attano rÃgaæ nibbÃpeti,


#<[page 344]>#
%<344                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 915>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  dosaæ nibbÃpeti, mohaæ nibbÃpeti, kodhaæ upanÃhaæ makkhaæ paÊÃsaæ issaæ macchariyaæ mÃyaæ sÃÂheyyaæ thambhaæ sÃrambhaæ mÃnaæ atimÃnaæ madaæ pamÃdaæ,sabbe kilese, sabbe duccarite, sabbe darathe, sabbe pariÊÃhe, sabbe santÃpe, sabbÃkusalÃbhisaækhÃre sameti upasameti vÆpasameti nibbÃpeti paÂipassambheti. BhikkhÆ ti kalyÃïaputhujjano và bhikkhu sekho và bhikkhÆ ti, kathaæ disvà nibbÃti bhikkhu.
     AnupÃdiyÃno lokasmiæ ki¤cÅ ti catÆhi upÃdÃnehi anupÃdiyamÃno agaïhayamÃno aparÃmasayamÃno. Lokasmin ti apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhÃtuloke Ãyatanaloke. Ki¤cÅ ti ki¤ci rÆpagataæ vedanÃgataæ sa¤¤Ãgataæ saækhÃragataæ vi¤¤Ãïagatan ti, anupÃdiyÃno lokasmiæ ki¤ci. Ten' Ãha so nimmitto:

          PucchÃmi taæ ùdiccabandhuæ
          vivekaæ santipada¤ ca mahesiæ:
          kathaæ disvà nibbÃti bhikkhu
          anupÃdiyÃno lokasmiæ ki¤cÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,14.2(=916): MÆlaæ papa¤casaækhÃyà ti BhagavÃ
               mantà asmŠti sabbam uparuddhe,
               yà kÃci taïhà ajjhattaæ,
               tÃsaæ vinayà sadà sato sikkhe.  || Nidd_I.14:2 ||>$

     MÆlaæ papa¤casaækhÃyà ti Bhagavà mantà asmÅ ti sabbam uparuddhe ti. Papa¤cà yeva papa¤casaækhà taïhÃpapa¤casaækhà diÂÂhipapa¤casaækhÃ.
     Katamaæ taïhÃpapa¤cassa mÆlaæ? Avijjà mÆlaæ, ayoniso manasikÃro mÆlaæ, asmimÃno mÆlaæ, ahirikaæ mÆlaæ,


#<[page 345]>#
%<S.N. 916]                  TuvaÂakasuttaniddeso.             345>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  anottappaæ mÆlaæ, uddhaccaæ mÆlaæ; idaæ taïhÃpapa¤cassa mÆlaæ.
     Katamaæ diÂÂhipapa¤cassa mÆlaæ? Avijjà mÆlaæ, ayoniso manasikÃro mÆlaæ, asmimÃno mÆlaæ, ahirikaæ mÆlaæ, anottappaæ mÆlaæ, uddhaccaæ mÆlaæ; idaæ diÂÂhipapa¤cassa mÆlaæ.
     Bhagavà ti gÃravÃdhivacanaæ. Api ca bhaggarÃgo ti BhagavÃ, bhaggadoso ti BhagavÃ, bhaggamoho ti BhagavÃ, bhaggamÃno ti BhagavÃ, bhaggadiÂÂhÅ ti BhagavÃ, bhaggakaïÂako ti BhagavÃ, bhaggakileso ti BhagavÃ, bhaji vibhaji paÂivibhaji dhammaratanan ti BhagavÃ. BhavÃnaæ antakaro ti BhagavÃ; bhÃvitakÃyo ti BhagavÃ, bhÃvitasÅlo ti bhÃvitacitto ti bhÃvitapa¤¤o ti BhagavÃ; bhÃgÅ và Bhagavà ara¤¤avanapatthÃni pantÃni senÃsanÃni appasaddÃni appanigghosÃni vijanavÃtÃni manussarÃhaseyyakÃni paÂisallÃnasÃrÆpÃnÅ ti BhagavÃ; bhÃgÅ và Bhagavà cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnan ti BhagavÃ; bhÃgÅ và Bhagavà attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa adhisÅlassa adhicittassa adhipa¤¤Ãyà ti BhagavÃ; bhÃgÅ và Bhagavà catunnaæ jhÃnÃnaæ, catunnaæ appama¤¤Ãnaæ, catunnaæ arÆpasamÃpattÅnan ti BhagavÃ; bhÃgÅ và Bhagavà aÂÂhannaæ vimokkhÃnaæ, aÂÂhannaæ abhibhÃyatanÃnaæ, navannaæ {anupubbavihÃrasamÃpattÅnan} ti BhagavÃ; bhÃgÅ và Bhagavà dasannaæ sa¤¤ÃbhÃvanÃnaæ, dasannaæ kasiïasamÃpattÅnaæ, ÃnÃpÃnasatisamÃdhissa asubhasamÃpattiyà ti BhagavÃ; bhÃgÅ và Bhagavà catunnaæ satipaÂÂhÃnÃnaæ, catunnaæ sammappadhÃnÃnaæ, catunnaæ iddhippÃdÃnaæ, pa¤cannaæ indriyÃnaæ, pa¤cannaæ balÃnaæ, sattannaæ bojjhaÇgÃnaæ, ariyassa aÂÂhaÇgikassa maggassà ti BhagavÃ; bhÃgÅ và Bhagavà dasannaæ tathÃgatabalÃnaæ, catunnaæ vesÃrajjÃnaæ, catunnaæ paÂisambhidÃnaæ, channaæ abhi¤¤Ãnaæ, channaæ buddhadhammÃnan ti BhagavÃ.


#<[page 346]>#
%<346                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 916>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Bhagavà ti n' etaæ nÃmaæ mÃtarà kataæ, na pitarà kataæ, na bhÃtarà kataæ, na bhaginiyà kataæ, na mittÃmacchehi kataæ, na ¤ÃtisÃlokitehi kataæ, na samaïabrÃhmaïehi kataæ, na devatÃhi kataæ; vimokkhantikam etaæ buddhÃnaæ bhagavantÃnaæ bodhiyà mÆle saha sabba¤¤uta¤Ãïassa paÂilÃbhà sacchikà pa¤¤atti yadidaæ Bhagavà ti, mÆlaæ papa¤casaækhÃyà ti BhagavÃ.
     Mantà asmÅ ti sabbam uparuddhe ti. Mantà vuccati pa¤¤Ã; yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi. AsmÅ ti rÆpe asmÅ ti mÃno, asmÅ ti chando, asmÅ ti anusayo, vedanÃya, sa¤¤Ãya, saækhÃresu, vi¤¤Ãïe asmÅ ti mÃno, asmÅ ti chando, asmÅ ti anusayo mÆlaæ papa¤casaækhÃyà ti BhagavÃ. Mantà asmÅ ti sabbam uparuddhe ti papa¤casaækhÃya mÆla¤ ca asmimÃna¤ ca mantÃya sabbam uparuddheyya uparuddheyya nirodheyya vÆpasameyya atthaÇgameyya paÂipassambheyyà ti, mÆlaæ papa¤casaækhÃyà ti BhagavÃ, mantà asmÅ ti sabbam uparuddhe.
     Yà kÃci taïhà ajjhattan ti. Yà kÃcÅ ti sabbena sabbaæ sabbathà sabbaæ asesaæ nissesaæ pariyÃdÃyavacanaæ etaæ, yà kÃcÅ ti. Taïhà ti, rÆpataïhà ti . . . pe . . . dhammataïhÃ. Ajjhattan ti ajjhattaæ samuÂÂhÃti sà taïhà ti, ajjhattaæ. Athavà ajjhattikaæ vuccati cittaæ; yaæ cittaæ mano mÃnasaæ hadayaæ paï¬araæ mano manÃyatanaæ manindriyaæ vi¤¤Ãïaæ vi¤¤Ãïakkhandho tajjà manovi¤¤ÃïadhÃtu. Cittena manasà taïhà sahagatà sahajÃtà saæsaÂÂhà sampayuttà ekuppÃdà ekanirodhà ekavatthukà ekÃrammaïà ti pi ajjhattan ti, yà kÃci taïhà ajjhattaæ
     TÃsaæ vinayà sadà sato sikkhe ti. Sadà ti sadà sabbadà sabbakÃlaæ niccakÃlaæ dhuvakÃlaæ satataæ samitaæ abbhokiïïaæ pokhÃnupokhaæ udakummikajÃtaæ avÅcisantatisahitaæ phusitaæ purebhattaæ pacchÃbhattaæ purimayÃmaæ pacchimayÃmaæ kÃÊe juïhe vasse hemante gimhe purime vayokhandhe majjhime vayokhandhe pacchime vayokhandhe.


#<[page 347]>#
%<S.N. 916]                  TuvaÂakasuttaniddeso.             347>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Sato ti catÆhi kÃraïehi sato, kÃye kÃyÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato, vedanÃsu citte dhammesu dhammÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato; aparehi catÆhi kÃraïehi sato, asatiparivajjanÃya sato, satikaraïÅyÃnaæ dhammÃnaæ katattà sato, satipaÂipakkhÃnaæ dhammÃnaæ katattà sato, satinimittÃnaæ dhammÃnaæ asammuÂÂhattà sato; aparehi pi catÆhi kÃraïehi sato, satiyà samannÃgatattà sato, satiyà vasitattà sato, satiyà pÃgu¤¤atÃya sato, satiyà apaccorohaïatÃya sato; aparehi pi catÆhi kÃraïehi sato, satattà sato, santattà sato, samitattà sato, santadhammasamannÃgatattà sato; buddhÃnussatiyà sato, dhammÃnussatiyà sato, saæghÃnussatiyà sato, sÅlÃnussatiyà sato, cÃgÃnussatiyà sato, devatÃnussatiyà sato, ÃnÃpÃnasatiyà sato, maraïasatiyà sato, kÃyagatÃsatiyà sato, upasamÃnussatiyà sato; yà sati anussati patissati sati, saraïatà dhÃraïatà apilÃpanatà assammussanatà sati, satindriyaæ satibalaæ sammÃsati satisambojjhaÇgo ekÃyanamaggo; ayaæ vuccati sati. ImÃya satiyà upeto samupeto upagato samupagato upapanno samupapanno samannÃgato so vuccati sato.
     Sikkhe ti tisso sikkhÃ, adhisÅlasikkhà adhicittasikkhà adhipa¤¤ÃsikkhÃ. Katamà adhisÅlasikkhÃ? Idha bhikkhu sÅlavà hoti, pÃtimokkhasaævarasaævuto viharati, ÃcÃragocarasampanno aïumattesu vajjesu bhayadassÃvÅ samÃdÃya sikkhati sikkhÃpadesu, khuddako sÅlakkhandho,


#<[page 348]>#
%<348                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 916>%
mahanto sÅlakkhandho, sÅlaæ patiÂÂhà Ãdicaraïaæ saæyamo saævaro mukhaæ pamukhaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ samÃpattiyÃ; ayaæ adhisÅlasikkhÃ.
     Katamà adhicittasikkhÃ? Idha bhikkhu vivicc' eva kÃmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaæ savicÃraæ vivekajaæ pÅtisukhaæ paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati. VitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamÃya ajjhattaæ sampasÃdanaæ cetaso ekodibhÃvaæ avitakkaæ avicÃraæ samÃdhijaæ pÅtisukhaæ dutiyaæ jhÃnaæ upasampajja viharati. PÅtiyà ca virÃgà upekkhako ca viharati, sato ca sampajÃno sukha¤ ca kÃyena {paÂisaævedeti}, yan taæ ariyà Ãcikkhanti upekkhako satimà sukhavihÃrÅ ti, tatiyaæ jhÃnaæ upasampajja viharati.
Sukhassa ca pahÃnà dukkhassa ca pahÃnà pubb' eva somanassadomanassÃnaæ atthaÇgamà adukkha-m-asukhaæ upekkhÃsatipÃrisuddhiæ catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati; ayaæ adhicittasikkhÃ.
     Katamà adhipa¤¤ÃsikkhÃ? Idha bhikkhu pa¤¤avà hoti udayatthagÃminiyà pa¤¤Ãyà samannÃgato ariyÃya nibbedhikÃya sammÃdukkhakkhayagÃminiyÃ. So idaæ dukkhan ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ dukkhasamudayo ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ dukkhanirodho ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadà ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti; ime Ãsavà ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ Ãsavasamudayo ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃtÅ, ayaæ Ãsavanirodho ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ ÃsavanirodhagÃminÅ paÂipadà ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti; ayaæ adhipa¤¤ÃsikkhÃ.
     TÃsaæ vinayà sadà sato sikkhe ti tÃsaæ taïhÃnaæ vinayÃya paÂivinayÃya pahÃnÃya vÆpasamÃya paÂinissaggÃya paÂipassaddhiyà adhisÅlam pi sikkheyya, adhicittam pi sikkheyya, adhipa¤¤am pi sikkheyya; imà tisso sikkhà Ãvajjanto sikkheyya, jÃnanto sikkheyya,


#<[page 349]>#
%<S.N. 917]                  TuvaÂakasuttaniddeso.             349>%
passanto sikkheyya, paccavekkhanto sikkheyya, cittaæ adhiÂÂhahanto sikkheyya, saddhÃta adhimuccanto sikkheyya, viriyaæ paggaïhanto sikkheyya, satiæ upaÂÂhapento sikkheyya, cittaæ samÃdahanto sikkheyya, pa¤¤Ãya pajÃnanto sikkheyya, abhi¤¤eyyaæ abhijÃnanto sikkheyya, pari¤¤eyyaæ parijÃnanto sikkheyya, pahÃtabbaæ pajahanto sikkheyya, bhÃvetabbaæ bhÃvento sikkheyya, sacchikÃtabbaæ sacchikaronto sikkheyya Ãcareyya samÃcareyya samÃdÃya vatteyyà ti, tÃsaæ vinayà sadà sato sikkhe. Ten' Ãha BhagavÃ:

          MÆlaæ papa¤casaækhÃyà ti BhagavÃ
          mantà asmŠti sabbam uparuddhe,
          yà kÃci taïhà ajjhattaæ,
          tÃsaæ vinayà sadà sato sikkhe ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,14.3(=917): Yaæ ki¤ci dhammam abhija¤¤Ã
               ajjhattaæ athavà pi bahiddhÃ,
               na tena thÃmaæ kubbetha,
               na hi sà nibbuti sataæ vuttÃ.  || Nidd_I.14:3 ||>$

     Yaæ ki¤ci dhammam abhija¤¤Ã ajjhattan ti yaæ ki¤ci attano guïaæ jÃneyya, kusale và dhamme, abyÃkate và dhamme.
     Katame attano guïÃ? UccÃkulà pabbajito và assa, mahÃkulà pabbajito và assa, mahÃbhogakulà và uÊÃrabhogakulà và pabbajito và assa, ¤Ãto yasassÅ gahaÂÂhapabbajitÃnan ti và assa, lÃbhÅ 'mhi cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnan ti và assa, suttantiko và assa, vinayadharo và assa, dhammakathiko và assa, Ãra¤¤iko và assa, piï¬apÃtiko và assa, paæsukÆliko và assa, tecÅvariko và assa, sapadÃnacÃriko và assa, khalupacchÃbhattiko và assa, nesajjiko và assa, yathÃsanthatiko và assa, paÂhamassa jhÃnassa lÃbhÅ ti và assa, dutiyassa jhÃnassa lÃbhÅ ti và assa, tatiyassa jhÃnassa lÃbhÅ ti và assa,


#<[page 350]>#
%<350                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 917>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  catutthassa jhÃnassa lÃbhÅ ti và assa, ÃkÃsÃna¤cÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅ ti và assa, vi¤¤Ãïa¤cÃyatanasamÃpattiyà Ãki¤ca¤¤ÃyatanasamÃpattiyà nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅ ti và assa; ime vuccanti attano guïÃ. Yaæ ki¤ci attano guïaæ jÃneyya ÃjÃneyya vijÃneyya paÂivijÃneyya paÂivijjheyyà ti, yaæ ki¤ci dhammam abhija¤¤Ã.
     Ajjhattaæ athavà pi bahiddhà ti upajjhÃyassa và Ãcariyassa và te guïà assÆ ti, ajjhattaæ athavà pi bahiddhÃ.
     Na tena thÃmaæ kubbethà ti attano và guïena paresaæ và guïena thÃmaæ na kareyya, thambhaæ na kareyya, mÃnaæ na kareyya, uïïatiæ na kareyya, uïïamaæ na kareyya, na tena mÃnaæ janeyya, na tena thaddho assa patthaddho paggahitasiro ti, na tena thÃmaæ kubbetha.
     Na hi sà nibbuti sataæ vuttà ti satÃnaæ santÃnaæ sappurisÃnaæ buddhÃnaæ buddhasÃvakÃnaæ paccekabuddhÃnaæ sà nibbuti na vuttà na-ppavuttà na Ãcikkhità na desità na pa¤¤Ãpità na paÂÂhapità na vivaÂà na vibhattà na uttÃnÅkatà na-ppakÃsità ti, na hi sà nibbuti sataæ vuttÃ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Yaæ ki¤ci dhammam abhija¤¤Ã
          ajjhattaæ athavà pi bahiddhÃ,
          na tena thÃmaæ kubbetha,
          na hi sà nibbuti sataæ vuttà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,14.4(=918): Seyyo na tena ma¤¤eyya
               nÅceyyo athavà pi sarikkho,
               phuÂÂho anekarÆpehi
               nÃtumÃnaæ vikappayaæ {tiÂÂhe}.  || Nidd_I.14:4 ||>$

     Seyyo na tena ma¤¤eyyà ti seyyo 'ham asmÅ ti mÃnaæ na janeyya jÃtiyà và gottena và kolaputtikena và vaïïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjaÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃïena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunà ti,


#<[page 351]>#
%<S.N. 919]                  Tuvatakasuttaniddeso.             351>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  seyyo na tena ma¤¤eyya.
     NÅceyyo athavà pi sarikkho ti hÅno 'ham asmÅ ti omÃnaæ na janeyya jÃtiyà và gottena và . . . pe . . . a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ. Sadiso 'ham asmÅ ti mÃnaæ na janeyya jÃtiyà và gottena và kolaputtikena và vaïïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjaÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃïena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunà ti, nÅceyyo athavà pi sarikkho.
     PhuÂÂho anekarÆpehÅ ti anekavidhehi ÃkÃrehi phuÂÂho pareto samohito samannÃgato ti, phuÂÂho anekarÆpehi.
     NÃtumÃnaæ vikappayaæ tiÂÂhe ti ÃtumÃno vuccati attÃ; attÃnaæ kappento vikappento vikappaæ Ãpajjanto na tiÂÂheyyà ti, nÃtumÃnaæ vikappayaæ tiÂÂhe. Ten' Ãha BhagavÃ:


          Seyyo na tena ma¤¤eyya
          nÅceyyo athavà pi sarikkho,
          phuÂÂho anekarÆpehi
          nÃtumÃnaæ vikappayaæ tiÂÂhe ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,14.5(=919): Ajjhattam eva upasame,
               nä¤ato bhikkhu santim eseyya:
               ajjhattaæ upasantassa
               n' atthi attaæ, kuto nirattaæ vÃ.  || Nidd_I.14:5 ||>$

     Ajjhattam eva upasame ti. Ajjhattaæ rÃgaæ sameyya upasameyya, dosaæ sameyya upasameyya, mohaæ sameyya, kodhaæ upanÃhaæ makkhaæ paÊÃsaæ issaæ macchariyaæ mÃyaæ sÃÂheyyaæ thambhaæ sÃrambhaæ mÃnaæ atimÃnaæ madaæ pamÃdaæ sabbe kilese sabbe duccarite sabbe darathe sabbe pariÊÃhe sabbe santÃpe sabbÃkusalÃbhisaækhÃre sameyya upasameyya vÆpasameyya nibbÃpeyya paÂipassambheyyà ti,


#<[page 352]>#
%<352                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 919>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ajjhattam eva upasame.
     Nä¤ato bhikkhu santim eseyyà ti a¤¤ato asuddhimaggena micchÃpaÂipadÃya aniyyÃnapathena, a¤¤atra satipaÂÂhÃnehi a¤¤atra sammappadhÃnehi a¤¤atra iddhippÃdehi a¤¤atra indriyehi a¤¤atra balehi a¤¤atra bojjhaÇgehi a¤¤atra ariyà aÂÂhaÇgikà maggà santiæ upasantiæ vÆpasantiæ nibbutiæ paÂipassaddhiæ na eseyya na gaveseyya na pariyeseyyà ti, nä¤ato bhikkhu santim eseyya.
     Ajjhattaæ upasantassà ti. Ajjhattaæ rÃgaæ upasantassa, dosaæ upasantassa . . . pe . . . sabbÃkusalÃbhisaækhÃre santassa upasantassa vÆpasantassa nibbutassa paÂipassaddhassà ti, ajjhattaæ upasantassa.
     N' atthi attaæ, kuto nirattaæ và ti. N' atthÅ ti paÂikkhepo.
Attan ti sassatadiÂÂhi n' atthi, nirattan ti ucchedadiÂÂhi n' atthi, attà ti gahitaæ n' atthi, nirattà ti mu¤citabbaæ n' atthi, yassa n' atthi gahitaæ, tassa n' atthi mu¤citabbaæ, yass' atthi mu¤citabbaæ, tass' atthi gahitaæ. GÃhamu¤canaæ samatikkanto arahà vuddhiparihÃniæ vÅtivatto. So vuÂÂhavÃso ciïïacaraïo . . . pe . . . n' atthi tassa punabbhavo ti, n' atthi attaæ, kuto nirattaæ vÃ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Ajjhattam eva upasame,
          nä¤ato bhikkhu santim eseyya:
          ajjhattaæ upasantassa
          n' atthi attaæ, kuto nirattaæ và ti.

_________________________________


#<[page 353]>#
%<S.N. 920]                  TuvaÂakasuttaniddeso.             353>%

  $<Sn_IV,14.6(=920): Majjhe yathà samuddassa
               Æmi no jÃyati, Âhito hoti,
               evaæ Âhito anej' assa:
               ussadaæ bhikkhu na kareyya kuhi¤ci.  || Nidd_I.14:6 ||>$

     Majjhe yathà samuddassa Æmi no jÃyati, Âhito hotÅ ti.
Samuddo caturÃsÅtiyojanasahassÃni ubbedhena gambhÅro; heÂÂhà cattÃÊÅsayojanasahassÃni udakaæ macchakacchapehi kampati, upari cattÃÊÅsayojanasahassÃni udakaæ vÃtehi kampati, majjhe cattÃri yojanasahassÃni udakaæ na kampati na vikampati na calati na vedhati na pavedhati na sampavedhati anerito aghaÂÂhito acalito aluÊito abhanto vÆpasanto, tatra Æmi no jÃyati, Âhito hoti samuddo ti, evam pi majjhe yathà samuddassa Æmi no jÃyati, Âhito hoti. Athavà sattannaæ pabbatÃnaæ antarikÃsu sÅdantarasamuddo, tatra udakaæ na kampati na vikampati na calati na vedhati na pavedhati na sampavedhati, anerito aghaÂÂito acalito aluÊito abhanto vÆpasanto, tatra Æmi no jÃyati, Âhito hoti samuddo ti, evam pi majjhe yathà samuddassa Æmi no jÃyati, Âhito hoti.
     Evaæ Âhito anej' assà ti. Evan ti opammasampaÂipÃdanÃ. èhito ti lÃbhe pi na kampati, alÃbhe pi na kampati, yase pi na kampati, ayase pi na kampati, pasaæsÃya pi na kampati, nindÃya pi na kampati, sukhe pi na kampati, dukkhe pi na kampati na vikampati na calati na vedhati na pavedhati na sampavedhatÅ ti, evaæ Âhito. Anej' assà ti. Ejà vuccati taïhÃ; yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . abhijjhà lobho akusalamÆlaæ. Yass' esà ejà taïhà pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂipassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃ, so vuccati anejo, ejÃya pahÅnattà anejo, so lÃbhe pi na i¤jati, alÃbhe pi na i¤jati, yase pi na i¤jati, ayase pi na i¤jati,


#<[page 354]>#
%<354                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 920>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  pasaæsÃya pi na i¤jati, nindÃya pi na i¤jati, sukhe pi na i¤jati, dukkhe pi na i¤jati na calati na vedhati na pavedhati na sampavedhatÅ ti, evaæ Âhito anej' assa.
     Ussadaæ bhikkhu na kareyya kuhi¤cÅ ti. Ussadà ti satt' ussadÃ, rÃgussado dosussado mohussado mÃnussado diÂÂhussado kilesussado kammussado, taæ na kareyya na janeyya na sa¤janeyya na nibbatteyya nÃbhinibbatteyya. Kuhi¤cÅ ti kuhi¤ci kimhici katthaci ajjhattaæ và bahiddhà và ajjhattabahiddhà và ti, ussadaæ bhikkhu na kareyya kuhi¤ci. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Majjhe yathà samuddassa
          Æmi no jÃyati, Âhito hoti,
          evaæ Âhito anej' assa:
          ussadaæ bhikkhu na kareyya kuhi¤cÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,14.7(=921): Akittayi vivaÂacakkhu
               sakkhidhammaæ parissayavinayaæ,
               paÂipadaæ vadehi, bhaddan te,
               pÃtimokkhaæ athavà pi samÃdhiæ.  || Nidd_I.14:7 ||>$

     Akittayi vivaÂacakkhÆ ti. AkittayÅ ti akittayi parikittayi Ãcikkhi desesi pa¤¤Ãpesi paÂÂhapesi vivari vibhaji uttÃnim akÃsi pakÃsesi ti, akittayi. VivaÂacakkhÆ ti Bhagavà pa¤cahi cakkhÆhi vivaÂacakkhu, maæsacakkhunà pi vivaÂacakkhu, dibbacakkhunà pi vivaÂacakkhu, pa¤¤Ãcakkhunà pi vivaÂacakkhu, buddhacakkhunà pi vivaÂacakkhu, samantacakkhunà pi vivaÂacakkhu.
     Kathaæ Bhagavà maæsacakkhunà pi vivaÂacakkhu? Maæsacakkhumhi Bhagavato pa¤ca vaïïà saævijjanti: nÅlo ca vaïïo, pÅtako ca vaïïo, lohitako ca vaïïo, kaïho ca vaïïo,


#<[page 355]>#
%<S.N. 921]                  TuvaÂakasuttaniddeso.             355>%
odÃto ca vaïïo; yattha ca akkhilomÃni patiÂÂhitÃni, taæ nÅlaæ hoti sunÅlaæ pÃsÃdikaæ dassaneyyaæ ummÃrapupphasamÃnaæ. Tassa parato pÅtakaæ hoti, supÅtakaæ suvaïïavaïïaæ pÃsÃdikaæ dassaneyyaæ kaïïikÃrapupphasamÃnaæ; ubhayato ca akkhikÆÂÃni Bhagavato lohitakÃni honti sulohitakÃni pÃsÃdikÃni dassaneyyÃni indagopakasamÃnÃni. Majjhe kaïhaæ hoti sukaïhaæ alÆkhaæ siniddhaæ pÃsÃdikaæ dassaneyyaæ aÊÃriÂÂhakasamÃnaæ; tassa parato odÃtaæ hoti suvodÃtaæ setaæ paï¬araæ pÃsÃdikaæ dassaneyyaæ osadhitÃrakasamÃnaæ.
Tena Bhagavà pÃkatikena maæsacakkhunà attabhÃvapariyÃpannena purimasucaritakammÃbhinibbattena samantà yojanaæ passati divà c' eva ratti¤ ca. Yadà pi caturaÇgasamannÃgato andhakÃro hoti, suriyo ca atthaÇgamito hoti, kÃÊapakkho ca uposatho hoti, tibbo ca vanasaï¬o hoti, mahà ca akÃlamegho abbhuÂÂhito hoti, evarÆpe pi caturaÇgasamannÃgate andhakÃre samantà yojanaæ passati, n' atthi so kÆÂo và kavÃÂaæ và pÃkÃro và pabbato và gacchaæ và latà và Ãvaraïaæ rÆpÃnaæ dassanÃya. Eka¤ ce tilaphalaæ nimittaæ katvà tilavÃhe pakkhipeyya, ta¤ ¤eva tilaphalaæ uddhareyya, evaæ parisuddhaæ Bhagavato pÃkatikamaæsacakkhu; evaæ Bhagavà maæsacakkhunà vivaÂacakkhu.
     Kathaæ Bhagavà dibbena cakkhunà pi vivaÂacakkhu?
*Bhagavà dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamÃnusakena satte passati cavamÃne upapajjamÃne hÅne païÅte suvaïïe dubbaïïe sugate duggate yathÃkammÆpage satte pajÃnÃti: ime te bhonto sattà kÃyaduccaritena samannÃgatà vacÅduccaritena samannÃgatà manoduccaritena samannÃgatà ariyÃnaæ upavÃdakà micchÃdiÂÂhikà micchÃdiÂÂhikammasamÃdÃnÃ,


#<[page 356]>#
%<356                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 921>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  te kÃyassa bhedà param maraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ nirayaæ upapannÃ; ime và pana bhonto sattà kÃyasucaritena samannÃgatà vacÅsucaritena samannÃgatà manosucaritena samannÃgatà ariyÃnaæ anupavÃdakà sammÃdiÂÂhikà sammÃdiÂÂhikammasamÃdÃnÃ, te kÃyassa bhedà {paraæ maraïÃ} sugatiæ saggaæ lokaæ upapannà ti, iti dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamÃnusakena satte passati cavamÃne upapajjamÃne hÅne païÅte suvaïïe dubbaïïe sugate duggate yathÃkammÆpage satte pajÃnÃti. ùkaækhamÃno ca Bhagavà ekam pi lokadhÃtuæ passeyya, dve pi lokadhÃtuyo passeyya, tisso pi lokadhÃtuyo passeyya, catasso pi lokadhÃtuyo passeyya, pa¤ca pi lokadhÃtuyo passeyya, dasa pi lokadhÃtuyo passeyya, visam pi lokadhÃtuyo passeyya, tiæsam pi lokadhÃtuyo passeyya, cattÃÊÅsam pi lokadhÃtuyo passeyya, pa¤¤Ãsam pi lokadhÃtuyo passeyya, sahassim pi cÆÊanikaæ lokadhÃtuæ passeyya, dvisahassim pi majjhimikaæ lokadhÃtuæ passeyya tÅsahassim pi lokadhÃtuæ passeyya, mahÃsahassiæ pi lokadhÃtuæ passeyya. YÃvatà và pana Ãkaækheyya, tÃvatakaæ passeyya; evaæ parisuddhaæ Bhagavato dibbacakkhu; evaæ Bhagavà dibbena cakkhunà vivaÂacakkhu.
     Kathaæ Bhagavà pa¤¤Ãcakkhunà pi vivaÂacakkhu?
Bhagavà mahÃpa¤¤o puthupa¤¤o hÃsapa¤¤o javanapa¤¤o tikkhapa¤¤o nibbedhikapa¤¤o pa¤¤appabhedakusalo pabhinna¤Ãïo adhigatapaÂisambhido catuvesÃrajjappatto dasabaladhÃrÅ purisÃsabho purisasÅho purisanÃgo purisÃja¤¤o purisadhoreyho ananta¤Ãïo anantatejo anantayaso a¬¬ho mahaddhano dhanavà netà vinetà anunetà sa¤¤Ãpetà nijjhÃpetà pekkhetà pasÃdetÃ. So hi Bhagavà anuppannassa maggassa uppÃdetÃ, asa¤jÃtassa maggassa sa¤jÃnetÃ, anakkhÃtassa maggassa akkhÃtÃ, magga¤¤Æ maggavidÆ maggakovido. MaggÃnugà ca pana etarahi sÃvakà viharanti pacchà samannÃgatÃ. So hi Bhagavà jÃnaæ jÃnÃti,


#<[page 357]>#
%<S.N. 921]                  TuvaÂakasuttaniddeso.             357>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  passaæ passati, cakkhubhÆto dhammabhÆto ¤ÃïabhÆto brahmabhÆto vattà pavattÃ, atthassa ninnetÃ, amatassa dÃtÃ, dhammasÃmÅ tathÃgato. N' atthi tassa Bhagavato a¤Ãtaæ adiÂÂhaæ aviditaæ asacchikataæ aphusitaæ pa¤¤Ãya. AtÅtÃnÃgatapaccuppannaæ upÃdÃya sabbe dhammà sabbÃkÃreïa Buddhassa Bhagavato ¤Ãïamukhe ÃpÃthaæ Ãgacchanti. Yaæ ki¤ci neyyaæ nÃma atthi dhammaæ jÃnitabbaæ, attattho vÃ, parattho vÃ, ubhayattho vÃ, diÂÂhadhammiko và attho, samparÃyiko và attho, uttÃno và attho, gambhÅro và attho, guyho và attho, paÂicchanno và attho, neyyo và attho, nÅto và attho, anavajjo và attho, nikkileso và attho, vodÃno và attho, paramattho vÃ, sabban taæ anto buddha¤Ãïe parivattati. AtÅte Buddhassa Bhagavato appaÂihataæ ¤Ãïaæ, anÃgate paccuppanne appaÂihataæ ¤Ãïaæ, sabbaæ kÃyakammaæ Buddhassa Bhagavato ¤ÃïÃnuparivatti.
Sabbaæ vacÅkammaæ, sabbaæ manokammaæ Buddhassa Bhagavato ¤ÃïÃnuparivatti. YÃvatakaæ neyyaæ tÃvatakaæ ¤Ãïaæ, yÃvatakaæ ¤Ãïaæ tÃvatakaæ neyyaæ; neyyapariyantikaæ ¤Ãïaæ, ¤Ãïapariyantikaæ neyyaæ; neyyaæ atikkamitvà ¤Ãïaæ na-ppavattati, ¤Ãïaæ atikkamitvà neyyapatho n' atthi; a¤¤ama¤¤aæ pariyantaÂÂhÃyino te dhammÃ. Yathà dvinnaæ samuggapaÂalÃnaæ sammÃphusitÃnaæ heÂÂhimaæ samuggapaÂalaæ uparimaæ va nÃtivattati, uparimaæ samuggapaÂalaæ heÂÂhimaæ va nÃtivattati a¤¤ama¤¤apariyantaÂÂhÃyino evam eva Buddhassa Bhagavato neyya¤ ca ¤Ãïa¤ ca a¤¤a ma¤¤aæ pariyantaÂÂhÃyino; yÃvatakaæ neyyaæ tÃvatakaæ ¤Ãïaæ,


#<[page 358]>#
%<358                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 921>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  yÃvatakaæ ¤Ãïaæ tÃvatakaæ neyyaæ; neyyapariyantikaæ ¤Ãïaæ, ¤Ãïapariyantikaæ neyyaæ; neyyaæ atikkamitvà ¤Ãïaæ na-ppavattati, ¤Ãïaæ atikkamitvà neyyapatho n' atthi; a¤¤ama¤¤aæ pariyantaÂÂhÃyino te dhammÃ. Sabbadhammesu Buddhassa Bhagavato ¤Ãïaæ parivattati, sabbe dhammà Buddhassa Bhagavato ÃvajjanapaÂibaddhà ÃkaækhapaÂibaddhà manasikÃrapaÂibaddhà cittuppÃdapaÂibaddhÃ. Sabbasattesu Buddhassa Bhagavato ¤Ãïaæ parivattati, sabbesaæ sattÃnaæ Bhagavà Ãsayaæ jÃnÃti, anusayaæ jÃnÃti, caritaæ jÃnÃti, adhimuttiæ jÃnÃti. Apparajakkhe mahÃrajakkhe tikkhindriye mudindriye svÃkÃre dvÃkÃre suvi¤¤Ãpaye duvi¤¤Ãpaye bhabbÃbhabbe satte jÃnÃti. Sadevako loko samÃrako sabrahmako sassamaïabrÃhmaïÅ pajà sadevamanussà anto buddha¤Ãïe parivattati. Yathà ye keci macchakacchapà antamaso timitimiÇgalaæ upÃdÃya anto mahÃsamudde parivattanti, evam eva sadevako loko samÃrako sabrahmako sassamaïabrÃhmaïÅ pajà sadevamanussà anto buddha¤Ãïe parivattati. Yathà ye keci pakkhÅ antamaso garuÊaæ venateyyaæ upÃdÃya ÃkÃsassa padese parivattanti, evam eva ye pi te SÃriputtasamà pa¤¤Ãya te pi buddha¤Ãïassa padese parivattanti. Buddha¤Ãïaæ devamanussÃnaæ pa¤haæ pharitvà abhibhavitvà tiÂÂhati; ye pi te khattiyapaï¬ità brÃhmaïapaï¬ità gahapatipaï¬ità samaïapaï¬ità nipuïà parappavÃdà bÃlavedhirÆpà vobhindantà ma¤¤e caranti pa¤¤Ãgatena diÂÂhigatÃni. Te pa¤haæ abhisaækharitvà abhisaækharitvà tathÃgataæ upasaÇkamitvà pucchanti, kathità visajjità ca te pa¤hà Bhagavatà honti, niddiÂÂhakÃraïà upakkitakà ca.


#<[page 359]>#
%<S.N. 921]                  TuvaÂakasuttaniddeso.             359>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Te Bhagavato sampajjante. Atha kho Bhagavà tattha atirocati yadidaæ pa¤¤Ãyà ti; evaæ Bhagavà pa¤¤Ãcakkhunà pi vivaÂacakkhu.
     Kathaæ Bhagavà buddhacakkhunà pi vivaÂacakkhu?
Bhagavà buddhacakkhunà lokaæ volokento addasa satte apparajakkhe mahÃrajakkhe tikkhindriye mudindriye svÃkÃre dvÃkÃre suvi¤¤Ãpaye duvi¤¤Ãpaye app-ekacce paralokavajjabhayadassÃvino viharante. Seyyathà pi nÃma uppaliniyaæ và paduminiyaæ và puï¬arÅkiniyaæ và appekaccÃni uppalÃni và padumÃni và puï¬arÅkÃni và udake jÃtÃni udake saæva¬¬hÃni udakÃnuggatÃni antonimuggapositÃni, app-ekaccÃni uppalÃni và padumÃni và puï¬arÅkÃni và udake jÃtÃni udake saævaddhÃni samodakaïÂhitÃni. app-ekaccÃni uppalÃni và padumÃni và puï¬arÅkÃni và udake jÃtÃni udake saæva¬¬hÃni udakà accuggamma tiÂÂhanti anupalittÃni udakena; evam eva Bhagavà buddhacakkhunà lokaæ volokento addasa satte apparajakkhe mahÃrajakkhe tikkhindriye mudindriye svÃkÃre dvÃkÃre suvi¤¤Ãpaye duvi¤¤Ãpaye app-ekacce paralokavajjabhayadassÃvino viharante. JÃnÃti BhagavÃ, ayaæ puggalo rÃgacarito, ayaæ dosacarito, ayaæ mohacarito, ayaæ vitakkacarito, ayaæ saddhÃcarito, ayaæ ¤Ãïacarito ti.
RÃgacaritassa Bhagavà puggalassa asubhakathaæ katheti.
Dosacaritassa Bhagavà puggalassa mettÃbhÃvanaæ Ãcikkhati. Mohacaritaæ Bhagavà puggalaæ uddese paripucchÃya kÃlena dhammassavane kÃlena dhammasÃkacchÃya garusaævÃse niveseti. Vitakkacaritassa Bhagavà puggalassa ÃnÃpÃnasatiæ Ãcikkhati. SaddhÃcaritassa Bhagavà puggalassa pÃsÃdanÅyaæ nimittaæ Ãcikkhati buddhasubodhiæ dhammasudhammataæ saæghasupaÂipattiæ sÅlÃni ca attano.


#<[page 360]>#
%<360                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 921>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ¥Ãïacaritassa Bhagavà puggalassa vipassanÃnimittaæ Ãcikkhati aniccÃkÃraæ dukkhÃkÃraæ anattÃkÃraæ.
     *Sele yathà pabbatamuddhaniÂÂhito.
     yathà pi passe janataæ samantato,
     tathÆpamaæ dhammam ayaæ Sumedha
     pÃsÃdam Ãruyha samantacakkhu,
     sokÃvakiïïaæ janatam apetasoko
     avekkhasu jÃtijarÃbhibhÆtan ti; evaæ Bhagavà buddhacakkhunà pi vivaÂacakkhu.
     Kathaæ Bhagavà samantacakkhunà pi vivaÂacakkhu?
Samantacakkhu vuccati sabba¤¤uta¤Ãïaæ. Bhagavà sabba¤¤uta¤Ãïena upeto samupeto upagato samupagato upapanno samupapanno samannÃgato, na tassa adiÂÂham idh' atthi ki¤ci; atho avi¤¤Ãtaæ ajÃnitabbaæ; sabbaæ abhi¤¤Ãsi, yad atthi neyyaæ. TathÃgato tena samantacakkhÆ ti, evaæ Bhagavà samantacakkhunà pi vivaÂacakkhÆ ti, akittayi vivaÂacakkhu.
     Sakkhidhammaæ parissayavinayan ti. Sakkhidhamman ti na itihitihaæ, na itikirÃya na paramparÃya, na piÂakasampadÃya, na takkahetu, na nayahetu, na ÃkÃraparivitakkena, na diÂÂhinijjhÃnakkhantiyÃ, sÃmaæ sayam abhi¤¤Ãtaæ attapaccakkhadhamman ti, sakkhidhammaæ. Parissayavinayan ti parissayà ti dve parissayÃ, pÃkaÂaparissayà ca paÂicchannaparissayà ca.
     Katame pÃkaÂaparissayÃ? SÅhà byagghà dÅpi-acchataracchà kokà gomahisà hatthÅ ahi-vicchikà satapadÅ corà và assu,


#<[page 361]>#
%<S.N. 921]                  Tuvatakasuttaniddeso.             361>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  mÃïavà katakammà và akatakammà vÃ, cakkhurogo sotarogo ghÃnarogo jivhÃrogo kÃyarogo sÅsarogo kaïïarogo mukharogo dantarogo kÃso sÃso pinÃso ¬Ãho jaro kucchirogo mucchà pakkhandikà sÆlà visÆcikà kuÂÂhaæ gaï¬o kilÃso soso apamÃro daddu kaï¬u kacchu rakhasà vitacchikà lohitapittaæ madhumeho aæsà piÊakà bhagandalÃ, pittasamuÂÂhÃnà ÃbÃdhÃ, semhasamuÂÂhÃnà ÃbÃdhÃ, vÃtasamuÂÂhÃnà ÃbÃdhÃ, sannipÃtikà ÃbÃdhÃ, utupariïÃmajà ÃbÃdhÃ, visamaparihÃrajà ÃbÃdhÃ, opakkamikà ÃbÃdhÃ, kammavipÃkajà ÃbÃdhÃ, sÅtaæ uïhaæ jighacchà pipÃsà uccÃro passÃvo ¬aæsamakasavÃtÃtapasiriæsapasamphassà iti vÃ; ime vuccanti pÃkaÂaparissayÃ.
     Katame paÂicchannaparissayÃ? KÃyaduccaritaæ vacÅduccaritaæ manoduccaritaæ kÃmachandanÅvaraïaæ byÃpÃdanÅvaraïaæ ÂhÅnamiddhanÅvaraïaæ uddhaccakukkuccanÅvaraïaæ vicikicchÃnÅvaraïaæ rÃgo doso moho kodho upanÃho makkho paÊÃso issà macchariyaæ mÃyà sÃÂheyyaæ thambho sÃrambho mÃno atimÃno mado pamÃdo, sabbe kilesÃ, sabbÃni duccaritÃni, sabbe darathÃ, sabbe pariÊÃhÃ, sabbe santÃpÃ, sabbÃkusalÃbhisaækhÃrÃ; ime vuccanti paÂicchannaparissayÃ. Parissayà ti ken' atthena parissayÃ? ParisahantÅ ti parissayÃ, parihÃnÃya saævattantÅ ti parissayÃ, tatr' Ãsayà ti, parissayÃ.
     Kathaæ parisahantÅ ti parissayÃ? Te parissayà taæ puggalaæ sahanti parisahanti abhibhavanti ajjhottharanti pariyÃdiyanti maddanti, evaæ parisahantÅ ti, parissayÃ.
     Kathaæ parihÃnÃya saævattantÅ ti parissayÃ? Te parissayà kusalÃnaæ dhammÃnaæ parihÃnÃya antarÃyÃya saævattanti. Katamesaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ? SammÃpaÂipadÃya anulomapaÂipadÃya apaccanÅkapaÂipadÃya anvatthapaÂipadÃya dhammÃnudhammapaÂipadÃya,


#<[page 362]>#
%<362                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 921>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sÅlesu paripÆrakÃritÃya, indriyesu guttadvÃratÃya, bhojane matta¤¤utÃya, jÃgariyÃnuyogassa, satisampaja¤¤assa, catunnaæ satipaÂÂhÃnÃnaæ bhÃvanÃnuyogassa, catunnaæ sammappadhÃnÃnaæ, catunnaæ iddhippÃdÃnaæ, pa¤cannaæ indriyÃnaæ, pa¤cannaæ balÃnaæ, sattannaæ bojjhaÇgÃnaæ, ariyassa aÂÂhaÇgikassa maggassa bhÃvanÃnuyogassa, imesaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ parihÃnÃya antarÃyÃya saævattanti; evaæ parihÃnÃya saævattantÅ ti, parissayÃ.
     Kathaæ tatr' Ãsayà ti parissayÃ? Tatth' ete pÃpakà akusalà dhammà uppajjanti attabhÃvasannissayÃ; yathà bile bilÃsayà pÃïà sayanti, dake dakÃsayà pÃïà sayanti, vane vanÃsayà pÃïà sayanti, rukkhe rukkhÃsayà pÃïà sayanti; evam eva tatth' ete pÃpakà akusalà dhammà upajjanti attabhÃvasannissayà ti; evam pi tatr' Ãsayà ti, parissayÃ.
     Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ: *SÃntevÃsiko bhikkhave bhikkhu sÃcariyako dukkhaæ na phÃsu viharati.
Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu sÃntevÃsiko sÃcariyako dukkhaæ na phÃsu viharati? Idha bhikkhave bhikkhuno cakkhunà rÆpaæ disvà uppajjanti pÃpakà akusalà dhammà sarasaækappà saæyojanÅyÃ, ty assa anto vasanti anvÃvasanti pÃpakà akusalà dhammà ti, tasmà sÃntevÃsiko ti vuccati; te naæ samudÃcaranti samudÃcaranti naæ pÃpakà akusalà dhammà ti, tasmà sÃcariyako ti vuccati. Puna c' aparaæ bhikkhave bhikkhuno sotena saddaæ sutvÃ, ghÃnena gandhaæ ghÃyitvÃ, jivhÃya rasaæ sÃyitvÃ, kÃyena phoÂÂhabbaæ phusitvÃ,


#<[page 363]>#
%<S.N. 921]                  TuvaÂakasuttaniddeso.             363>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  manasà dhammaæ vi¤¤Ãya uppajjanti pÃpakà akusalà dhammà sarasaækappà saæyojanÅyÃ, ty assa anto vasanti anvÃvasanti pÃpakà akusalà dhammà ti, tasmà sÃntevÃsiko ti vuccati; te naæ {samudÃcaranti} samudacaranti naæ pÃpakà akusalà dhammà ti, tasmà sÃcariyako ti vuccati. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu sÃntevÃsiko sÃcariyako dukkhaæ na phÃsu viharatÅ ti, evam pi tatr' Ãsayà ti, parissayÃ.
     Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ: *Tayo me bhikkhave antarÃmalà antarÃ-amittà antarÃsapattà antarÃvadhakà antarÃpaccatthikÃ. Katame tayo? Lobho bhikkhave antarÃmalaæ antarÃ-amitto antarÃsapatto antarÃvadhako antarÃpaccatthiko. Doso bhikkhave antarÃmalaæ antarÃamitto antarÃsapatto antarÃvadhako antarÃpaccatthiko.
Moho bhikkhave antarÃmalaæ antarÃ-amitto antarÃsapatto antarÃvadhako antarÃpaccatthiko. Ime kho bhikkhave tayo antarÃmalà antarÃ-amittà antarÃsapattà antarÃvadhakà antarÃpaccatthikà ti.
     Anatthajanano lobho, lobho cittappakopano,
     bhayaæ antarato jÃtaæ taæ jano nÃvabujjhati.
     Luddho atthaæ na jÃnÃti, luddho dhammaæ na passati;
     andhaæ tamaæ tadà hoti, yaæ lobho sahate naraæ.
     Anatthajanano doso, doso cittappakopano,
     bhayaæ antarato jÃtaæ taæ jano nÃvabujjhati.
     Kuddho atthaæ na jÃnÃti, kuddho dhammaæ na passati;
     andhaæ tamaæ tadà hoti, yaæ kodho sahate naraæ.


#<[page 364]>#
%<364                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 921>%
     Anatthajanano moho, moho cittappakopano,
     bhayaæ antarato jÃtaæ taæ jano nÃvabujjhati.
     MÆÊho atthaæ na jÃnÃti, mÆÊho dhammaæ na passati;
     andhaæ tamaæ tadà hoti, yaæ moho sahate naran ti; evam pi tatr' Ãsayà ti, parissayÃ.
     Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ: *Tayo kho mahÃrÃja purisassa dhammà ajjhattaæ uppajjamÃnà uppajjanti ahitÃya dukkhÃya aphÃsuvihÃrÃya.
     Katame tayo? Lobho kho mahÃrÃja purisassa dhammo ajjhattaæ uppajjamÃno uppajjati ahitÃya dukkhÃya aphÃsuvihÃrÃya. Doso kho mahÃrÃja purisassa dhammo ajjhattaæ uppajjamÃno uppajjati ahitÃya dukkhÃya aphÃsuvihÃrÃya. Moho kho mahÃrÃja purisassa dhammo ajjhattaæ uppajjamÃno uppajjati ahitÃya dukkhÃya aphÃsuvihÃrÃya. Ime kho mahÃrÃja purisassa dhammà ajjhattaæ uppajjamÃnà uppajjanti ahitÃya dukkhÃya aphÃsuvihÃrÃya.
     Lobho doso ca moho ca purisaæ pÃpacetasaæ
     hiæsanti attasambhÆtà tacasÃraæ va samphalan ti;
     evam pi tatr' Ãsayà ti, parissayÃ.
     ** Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ:
     RÃgo ca doso ca itonidÃnÃ
     aratÅ rati lomahaæso ito jÃto
     ito samuÂÂhÃya manovitakkÃ
     kumÃrakà dhaækam iv' ossajjantÅ ti; evam pi tatr' Ãsayà ti, parissayÃ.

#<[page 365]>#
%<S.N. 922]                  TuvaÂakasuttaniddeso.             365>%
     Parissayavinayan ti parissayavinayaæ parissayapahÃnaæ parissayavÆpasamaæ parissayapaÂinissaggaæ parissayapaÂipassaddhaæ amataæ nibbÃnan ti, sakkhidhammaæ parissayavinayaæ.
     PaÂipadaæ vadehi, bhaddan te ti. PaÂipadaæ vadehi sammÃpaÂipadaæ anulomapaÂipadaæ apaccanÅkapaÂipadaæ anvatthapaÂipadaæ dhammÃnudhammapaÂipadaæ, sÅlesu pari pÆrakÃritaæ, indriyesu guttadvÃrataæ, bhojane matta¤¤utaæ, jÃgariyÃnuyogaæ satisampaja¤¤aæ, cattÃro satipaÂÂhÃne, cattÃro sammappadhÃne, cattÃro iddhippÃde, pa¤cindriyÃni pa¤cabalÃni sattabojjhaÇge ariyaæ aÂÂhaÇgikaæ maggaæ nibbÃna¤ ca nibbÃnagÃmini¤ ca paÂipadaæ vadehi Ãcikkha desehi pa¤¤apehi paÂÂhapehi vivara vibhaja uttÃnÅkarohi pakÃsehÅ ti, paÂipadaæ vadehi. Bhaddan te ti so nimmito Buddhaæ Bhagavantaæ Ãlapati. Athavà yaæ tvaæ dhammaæ Ãcikkhi desesi pa¤¤apesi paÂÂhapesi vivari vibhaji uttÃnÅ-akÃsi pakÃsesi, sabbantaæ sundaraæ bhaddakaæ kalyÃïaæ anavajjaæ sevitabban ti, paÂipadaæ vadehi bhaddan te.
     PÃtimokkhaæ athavà pi samÃdhin ti. PÃtimokkhan ti sÅlaæ patiÂÂhà Ãdicaraïaæ saæyamo saævaro mukhaæ pamukhaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ samÃpattiyÃ. Athavà pi samÃdhin ti yà cittassa Âhiti saïÂhiti avaÂÂhiti avisÃhÃro avikkhepo avisÃhatamÃnasatà samatho samÃdhindriyaæ samÃdhibalaæ sammÃsamÃdhÅ ti, pÃtimokkhaæ athavà pi samÃdhiæ.
Ten' Ãha so nimmito:

          Akittayi vivaÂacakkhu
          sakkhidhammaæ parissayavinayaæ,
          paÂipadaæ vadehi, bhaddan te,
          pÃtimokkhaæ athavà pi samÃdhin ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,14.8(=922): CakkhÆhi n' eva lol' assa,
               gÃmakathÃya Ãvaraye sotaæ,
               rase ca nÃnugijjheyya,
               na ca mamÃyetha ki¤ci lokasmiæ.  || Nidd_I.14:8 ||>$



#<[page 366]>#
%<366                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 922>%
     CakkhÆhi n' eva lol' assà ti kathaæ cakkhulolo hoti?
Idh' ekacco cakkhulolo cakkhuloliyena samannÃgato hoti, adiÂÂhaæ dakkhitabbaæ, diÂÂhaæ samatikkamitabban ti ÃrÃmena ÃrÃmaæ uyyÃnena uyyÃnaæ gÃmena gÃmaæ nigamena nigamaæ nagarena nagaraæ raÂÂhena raÂÂhaæ janapadena janapadaæ dÅghacÃrikaæ anavatthitacÃrikaæ anuyutto viharati rÆpadassanÃya; evam pi cakkhulolo hoti. Athavà antaragharaæ paviÂÂho vÅthiæ paÂipanno asaævuto gacchati, hatthiæ olokento assaæ olokento rathaæ olokento pattiæ olokento itthiyo olokento purise olokento kumÃrake olokento kumÃrikÃyo olokento antarÃpaïaæ olokento gharamukhÃni olokento uddhaæ olokento adho olokento disÃvidisaæ pekkhamÃno gacchati; evam pi cakkhulolo hoti. Athavà cakkhunà rÆpaæ disvà nimittaggÃhÅ hoti anubya¤janaggÃhÅ; yatvÃdhikaraïam enaæ cakkhundriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhÃdomanassà pÃpakà akusalà dhammà anvÃssaveyyuæ; tassa saævarÃya na paÂipajjati; na rakkhati cakkhundriyaæ, cakkhundriye na saævaraæ Ãpajjati; evam pi cakkhulolo hoti.
*Yathà và pan' eke bhonto samaïabrÃhmaïà saddhÃdeyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpaæ visÆkadassanaæ anuyuttà viharanti, seyyathÅdaæ naccaæ gÅtaæ vÃditaæ pekkhaæ akkhÃnaæ pÃïissaraæ vetÃÊaæ kumbhathÆnaæ sobhanagarakaæ caï¬Ãlaæ vaæsaæ dhovanaæ hatthiyuddham assayuddhaæ mahisayuddhaæ usabhayuddhaæ goyuddhaæ meï¬ayuddhaæ kukkuÂayuddhaæ vaÂÂakayuddhaæ daï¬ayuddhaæ muÂÂhiyuddhaæ nibbuddhaæ uyyodhikaæ balaggaæ senÃbyÆhaæ aïÅkadassanaæ iti vÃ,


#<[page 367]>#
%<S.N. 922]                  TuvaÂakasuttaniddeso.             367>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evam pi cakkhulolo hoti.
     Kathaæ na cakkhulolo hoti? Idha bhikkhu antaragharaæ paviÂÂho vÅthiæ paÂipanno saævuto gacchati, na hatthiæ olokento na assaæ olokento na rathaæ olokento na pattiæ olokento na itthiyo olokento na purise olokento na kumÃrake olokento na kumÃrikÃyo olokento na antarÃpaïaæ olokento na gharamukhÃni olokento na uddhaæ olokento na adho olokento na disÃvidisaæ pekkhamÃno gacchatÅ; evam pi na cakkhulolo hoti. Athavà bhikkhu cakkhunà rÆpaæ disvà na nimittaggÃhÅ hoti nÃnubya¤janaggÃhÅ; yatvÃdhikaraïam enaæ cakkhundriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhÃdomanassà pÃpakà akusalà dhammà anvÃssaveyyuæ, tassa saævarÃya paÂipajjati, rakkhati cakkhundriyaæ, cakkhundriye saævaraæ Ãpajjati; evam pi na cakkhulolo hoti. *Yathà và pan' eke bhonto samaïabrÃhmaïà saddhÃdeyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvÃ, te evarÆpaæ visÆkadassanaæ anuyuttà viharanti, seyyathÅdaæ naccaæ gÅtaæ vÃditaæ pekkhaæ akkhÃnaæ . . . pe . . . aïÅkadassanaæ iti vÃ, evarÆpà visÆkadassanÃnuyogà paÂivirato hoti; evam pi na cakkhulolo hoti. CakkhÆhi n' eva lol' assà ti cakkhuloliyaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya; cakkhuloliyà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà vihareyyà ti, cakkhÆhi n' eva lol' assa.
     GÃmakathÃya Ãvaraye sotan ti. GÃmakathà vuccanti battiæsa tiracchÃnakathÃ, seyyathÅdaæ **rÃjakathà corakathà mahÃmattakathà senÃkathà bhayakathà yuddhakathà annakathà pÃnakathà vatthakathà yÃnakathà sayanakathà mÃlÃkathà gandhakathà ¤Ãtikathà gÃmakathà nigamakathà nagarakathà janapadakathà itthÅkathà purisakathà sÆrakathà visikkhÃkathà kumbhaÂÂhÃnakathà pubbapetakathà nÃnattakathà lokakkhÃyikà samuddakkhÃyikà itibhavÃbhavakathà iti và ti,


#<[page 368]>#
%<368                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 922>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  gÃmakathÃya. ùvaraye sotan ti gÃmakathÃya sotaæ Ãvareyya nivÃreyya sannivÃreyya rakkheyya gopeyya pidaheyya pacchindeyyà ti, gÃmakathÃya Ãvaraye sotaæ.
     Rase ca nÃnugijjheyyà ti. Raso ti mÆlaraso khandharaso tacaraso pattaraso puppharaso phalaraso ambilaæ madhuraæ tittikaæ kaÂukaæ loïikaæ khÃrikaæ ambilaæ kasÃvo sÃduæ asÃduæ sÅtaæ uïhaæ. Sant' eke samaïabrÃhmaïà rasagiddhÃ. Te jivhaggena rasaggÃni pariyesantà Ãhiï¬anti. Teambilaæ labhitvà anambilaæ pariyesanti, anambilaæ labhitvà ambilaæ pariyesanti . . . pe . . . sÅtaæ labhitvà uïhaæ pariyesanti, uïhaæ labhitvà sÅtaæ pariyesanti; te yaæ yaæ labhitvà tena tena na tussanti aparÃparaæ pariyesanti; manÃpikesu rasesu rattà giddhà gadhità mucchità ajjhopannà laggà laggità palibuddhÃ. Yass' esà rasataïhà pahÅnà samucchinnà . . . pe . . . ¤Ãïagginà da¬¬hÃ; so paÂisaækhà yoniso ÃhÃraæ ÃhÃreti, n' eva davÃya na madÃya na maï¬anÃya na vibhÆsanÃya yÃvad eva imassa kÃyassa Âhitiyà yÃpanÃya vihiæsuparatiyà brahmacariyÃnuggahÃya . . . pe . . . phÃsuvihÃro cà ti; yathà vaïaæ Ãlimpeyya yÃvad eva ÃruhaïatthÃya, yathà và pana akkhaæ abbha¤jeyya yÃvad eva bhÃrassa nittharaïatthÃya, yathà và pana puttamaæsaæ ÃhÃreyya yÃvad eva kantÃrassa nittharaïatthÃya; evam eva bhikkhu paÂisaækhà yoniso ÃhÃraæ ÃhÃreti n' eva davÃya


#<[page 369]>#
%<S.N. 923]                  TuvaÂakasuttaniddeso.             369>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  . . . pe . . . anavajjatà ca phÃsuvihÃro cà ti rasataïhaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya; rasataïhÃya Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà vihareyyà ti, rase ca nÃnugijjheyya.
     Na ca mamÃyetha ki¤ci lokasmin ti. Mamattà ti dve mamattÃ, taïhamamatta¤ ca diÂÂhimamatta¤ ca . . . pe . . . idaæ taïhÃmamattaæ . . . pe . . . idaæ diÂÂhimamattaæ. TaïhÃmamattaæ pahÃya diÂÂhimamattaæ paÂinissajjitvà cakkhuæ na mamÃyeyya na gaïheyya na parÃmaseyya nÃbhiniviseyya, sotaæ ghÃnaæ jivhaæ kÃyaæ rÆpe sadde gandhe rase phoÂÂhabbe kulaæ gaïaæ ÃvÃsaæ lÃbhaæ yasaæ pasaæsaæ sukhaæ cÅvaraæ piï¬apÃtaæ senÃsanaæ gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ kÃmadhÃtuæ rÆpadhÃtuæ arÆpadhÃtuæ kÃmabhavaæ rÆpabhavaæ arÆpabhavaæ sa¤¤Ãbhavaæ asa¤¤Ãbhavaæ nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãbhavaæ ekavokÃrabhavaæ catuvokÃrabhavaæ pa¤cavokÃrabhavaæ atÅtaæ anÃgataæ paccuppannaæ diÂÂhasutamutavi¤¤Ãtabbe dhamme na mamÃyeyya na gaïheyya na parÃmaseyya nÃbhiniviseyya. Ki¤cÅ ti ki¤ci rÆpagataæ vedanÃgataæ sa¤¤Ãgataæ saækhÃragataæ vi¤¤Ãïagataæ. Lokasmin ti ÃpÃyaloke . . . pe . . . Ãyatanaloke ti, na ca mamÃyetha ki¤ci lokasmiæ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          CakkhÆhi n' eva lol assa,
          gÃmakathÃya Ãvaraye sotaæ,
          rase ca nÃnugijjheyya,
          na ca mamÃyetha ki¤ci lokasmin ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,14.9(=923): Phassena yadà phuÂÂh' assa,
               paridevaæ bhikkhu na kareyya kuhi¤ci,
               bhava¤ ca nÃbhijappeyya
               bheravesu ca na sampavedheyya.  || Nidd_I.14:9 ||>$


#<[page 370]>#
%<370                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 923>%
     Phassena yadà {phuÂÂh' assÃ} ti. Phasso ti rogaphassena phuÂÂho pareto samohito samannÃgato assa, cakkhurogena phuÂÂho pareto samohito samannÃgato assa, sotarogena, ghÃnarogena, jivhÃrogena, kÃyarogena, sÅsarogena, kaïïarogena, sallarogena, mukharogena, dantarogena, kÃsena, sÃsena, pinÃsena, ¬Ãhena, jareïa, kucchirogena, mucchÃya, pakkhandikÃya, sÆlÃya, visÆcikÃya, kuÂÂhena, gaï¬ena, kilÃsena sosena, apamÃrena, dadduyÃ, kaï¬uyÃ, kacchuyÃ, rakhasÃya, vitacchikÃya, lohitena, pittena, madhumehena, aæsÃya, piÊakÃya, bhagandalÃya, pittasamuÂÂhÃnehi ÃbÃdhehi, semhasamuÂÂhÃnehi ÃbÃdhehi, vÃtasamuÂÂhÃnehi ÃbÃdhehi, sannipÃtikehi ÃbÃdhehi, utupariïÃmajehi ÃbÃdhehi, visamaparihÃrajehi ÃbÃdhehi, opakkamikehi ÃbÃdhehi, kammavipÃkajehi ÃbÃdhehi, sÅtena, uïhena, jighacchÃya, pipÃsÃya, uccÃrena, passÃvena, ¬aæsamakasavÃtÃtapasiriæsapasamphassehi phuÂÂho pareto samohito samannÃgato assà ti, phassena yadà phuÂÂh' assa.
     Paridevaæ bhikkhu na kareyya kuhi¤cÅ ti Ãdevaæ paridevaæ Ãdevanaæ paridevanaæ Ãdevitattaæ paridevitattaæ vÃcÃpalÃpaæ vippalÃpaæ lÃlappaæ lÃlappÃyanaæ lÃlappÃyitattaæ na kareyya na janeyya na sa¤janeyya na nibbatteyya nÃbhinibbatteyya kuhi¤cÅ ti. Kuhi¤ci kimhici katthaci ajjhattaæ và bahiddhà và ajjhattabahiddhà và ti, paridevaæ bhikkhu na kareyya kuhi¤ci.
     Bhava¤ ca nÃbhijappeyyà ti kÃmabhavaæ na jappeyya, rÆpabhavaæ na jappeyya, arÆpabhavaæ na jappeyya na pajappeyya nÃbhijappeyyà ti, bhava¤ ca nÃbhijappeyya.
     Bheravesu ca na sampavedheyyà ti. Bheravà ti ekena ÃkÃrena bhayam pi bheravam pi ta¤ ¤eva. Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ:


#<[page 371]>#
%<S.N. 924]                  TuvaÂakasuttaniddeso.             371>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  *Etaæ nÆna taæ bhayaæ bheravaæ ÃgacchatÅ ti. BahiddhÃrammaïaæ vuttaæ sÅhà byagghà dÅpi acchà taracchà kokà gomahisà hatthÅ ahi vicchikà satapadÅ corà và assu, mÃïavà và katakammà và akatakammà vÃ. AthÃparena ÃkÃrena bhayaæ vuccati ajjhattikaæ cittasamuÂÂhÃnaæ bhayaæ bhayÃnakaæ chambhitattaæ lomahaæso cetaso ubbego utrÃso jÃtibhayaæ jarÃbhayaæ byÃdhibhayaæ maraïabhayaæ rÃjabhayaæ corabhayaæ aggibhayaæ udakabhayaæ attÃnuvÃdabhayaæ parÃnuvÃdabhayaæ daï¬abhayaæ duggatibhayaæ Æmibhayaæ kumbhilabhayaæ ÃvaÂÂabhayaæ suæsukÃrabhayaæ ÃjÅvakabhayaæ asilokabhayaæ parisÃya sÃrajjabhayaæ bhayÃnakaæ chambhitattaæ lomahaæso cetaso ubbego utrÃso.
     Bheravesu ca na sampavedheyyà ti bherave passitvà và suïitvà và na vedheyya na pavedheyya na sampavedheyya na taseyya na uttaseyya na parittaseyya na bhÃyeyya na santÃsaæ Ãpajjeyya; abhÅru assa achambhÅ anutrÃsÅ apalÃyÅ; pahÅnabhayabheravo vigatalomahaæso vihareyyà ti, bheravesu ca na sampavedheyya. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Phassena yadà phuÂÂh' assa,
          paridevaæ bhikkhu na kareyya kuhi¤ci,
          bhava¤ ca nÃbhijappeyya,
          bheravesu ca na sampavedheyyà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,14.10(=924): AnnÃnam atho pÃnÃnaæ
               khÃdanÅyÃnaæ atho pi vatthÃnaæ
               laddhà na sannidhiæ kayirÃ,
               na ca parittase tÃni alabbhamÃno.  || Nidd_I.14:10 ||>$


#<[page 372]>#
%<372                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 924>%
     AnnÃnam atho pÃnÃnaæ, khÃdanÅyÃnaæ atho pi vatthÃnan ti. AnnÃnan ti odano kummÃso sattu maccho maæsaæ.
PÃnÃnan ti aÂÂha pÃnÃni, ambapÃnaæ jambÆpÃnaæ pocapÃnaæ mocapÃnaæ madhupÃnaæ muddhikapÃnaæ sÃlÆkapÃnaæ pharusakapÃnaæ. AparÃni pi aÂÂha pÃnÃni, kosambapÃnaæ kolapÃnaæ badarapÃnaæ ghaÂapÃnaæ telapÃnaæ yÃgupÃnaæ payopÃnaæ rasapÃnaæ. KhÃdanÅyÃnan ti piÂÂhakhajjakaæ, pÆvakhajjakaæ mÆlakhajjakaæ tacakhajjakaæ pattakhajjakaæ pupphakhajjakaæ phalakhajjakaæ. VatthÃnan ti cha cÅvarÃni, khomaæ kappÃsikaæ koseyyaæ kambalaæ sÃïaæ bhaÇgan ti, annÃnam atho pÃnÃnaæ, khÃdanÅyÃnaæ atho pi vatthÃnaæ.
     Laddhà na sannidhiæ kayirà ti. Laddhà ti laddhà labhitvà adhigantvà paÂilabhitvà na kuhanÃya na lapanÃya na nemittakatÃya na nippesikatÃya na lÃbhena lÃbhaæ nijigiæsanatÃya na dÃrudÃnena na veÊudÃnena na pattadÃnena na pupphadÃnena na phaladÃnena na sinÃnadÃnena na cuïïadÃnena na mattikadÃnena na dantakaÂÂhadÃnena na mukhodakadÃnena na pÃtukamyatÃya na muggasÆpatÃya na pÃribhaÂyatÃya na pÅÂhamaddikatÃya na vatthuvijjÃya na tiracchÃnavijjÃya na aÇgavijjÃya na nakkhattavijjÃya na dÆtagamanena na pahÅnagamanena na {jaæghapesanikena} na vejjakammena na navakammena na piï¬apaÂipiï¬akena na dÃnÃnuppadÃnena dhammena samena laddhà labhitvà adhigantvà vinditvà paÂilabhitvà ti, laddhÃ. Na sannidhiæ kayirà ti annasannidhiæ pÃnasannidhiæ vatthasannidhiæ yÃnasannidhiæ sayanasannidhiæ gandhasannidhiæ Ãmisasannidhiæ na kareyya na janeyya na sa¤janeyya na nibbatteyya nÃbhinibbatteyyà ti, laddhà na sannidhiæ kayirÃ.
     Na ca parittase tÃni alabbhamÃno ti annaæ và na labhÃmi,


#<[page 373]>#
%<S.N. 925]                  TuvaÂakasuttaniddeso.             373>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  pÃnaæ và na labhÃmi, vatthaæ và na labhÃmi, kulaæ và na labhÃmi, gaïaæ và na labhÃmi, ÃvÃsaæ và na labhÃmi, lÃbhaæ và na labhÃmi, yasaæ và na labhÃmi, pasaæsaæ và na labhÃmi, sukhaæ và na labhÃmi, cÅvaraæ và na labhÃmi, piï¬apÃtaæ và na labhÃmi, senÃsanaæ và na labhÃmi, gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ và na labhÃmi, gilÃnupaÂÂhÃkaæ và na labhÃmi, appa¤Ãto 'mhÅ ti na taseyya na uttaseyya na parittaseyya na bhÃyeyya na santÃsaæ Ãpajjeyya; abhÅru assa achambhÅ anutrÃsÅ apalÃyÅ; pahÅnabhayabheravo vigatalomahaæso vihareyyà ti, na ca parittase tÃni alabbhamÃno.
          Ten' Ãha BhagavÃ:

          AnnÃnam atho pÃnÃnaæ
          khÃdanÅyÃnaæ atho pi vatthÃnaæ
          laddhà na sannidhiæ kayirÃ,
          na ca parittase tÃni alabbhamÃno.

_________________________________


  $<Sn_IV,14.11(=925): JhÃyÅ na pÃdalol' assa,
               virame kukkuccÃ, na-ppamajjeyya,
               ath' Ãsanesu sayanesu
               appasaddesu bhikkhu vihareyya.  || Nidd_I.14:11 ||>$

     JhÃyÅ na pÃdalol' assà ti. JhÃyÅ ti paÂhamena pi jhÃnena jhÃyÅ, dutiyena pi jhÃnena jhÃyÅ, tatiyena pi jhÃnena jhÃyÅ, catutthena pi jhÃnena jhÃyÅ, savitakkasavicÃrena pi jhÃnena jhÃyÅ, avitakkavicÃramattena pi jhÃnena jhÃyÅ, avitakkaavicÃrena pi jhÃnena jhÃyi, sappÅtikena pi jhÃnena jhÃyÅ, nippÅtikena pi jhÃnena jhÃyÅ, pÅtisahagatena pi jhÃnena jhÃyÅ, sÃtasahagatena pi jhÃnena jhÃyÅ, sukhasahagatena pi jhÃnena jhÃyÅ, upekkhÃsahagatena pi jhÃnena jhÃyÅ, animittena pi jhÃnena jhÃyÅ, appaïihitena pi jhÃnena jhÃyÅ, lokiyena pi jhÃnena jhÃyÅ, lokuttarena pi jhÃnena jhÃyÅ, jhÃnarato ekaggam anuyutto sadatthagaruko ti, jhÃyÅ.


#<[page 374]>#
%<374                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 925>%
Na pÃdalol' assà ti kathaæ pÃdalolo hoti? Idh' ekacco pÃdalolo pÃdaloliyena samannÃgato hoti, ÃrÃmena ÃrÃmaæ uyyÃnena uyyÃnaæ gÃmena gÃmaæ nigamena nigamaæ nagarena nagaraæ raÂÂhena raÂÂhaæ janapadena janapadaæ dÅghacÃrikaæ anavatthitacÃrikaæ anuyutto viharati; evam pi pÃdalolo hoti. Athavà bhikkhu anto saæghÃrÃme pÃdaloliyena samannÃgato hoti. Na atthahetu na karaïahetu uddhato avÆpasantacitto pariveïato pariveïaæ gacchati, vihÃrato vihÃraæ gacchati, a¬¬hayogato a¬¬hayogaæ gacchati, pÃsÃdato pÃsÃdaæ gacchati, hammiyato hammiyaæ gacchati, guhato guhaæ gacchati, leïato leïaæ gacchati, kuÂito kuÂiæ gacchati, kÆÂÃgÃrato kÆÂÃgÃraæ gacchati, aÂÂato aÂÂaæ gacchati, mÃÊato mÃÊaæ gacchati, uÂaï¬ato uÂaï¬aæ gacchati uddhositato uddhositaæ gacchati, upaÂÂhÃnasÃlato upaÂÂhÃnasÃlaæ gacchati, maï¬alamÃÊato maï¬alamÃÊaæ gacchati, rukkhamÆlato rukkhamÆlaæ gacchati, yattha và pana bhikkhÆ nisÅdanti tahiæ gacchatÅ, tattha ekassa và dutiyo hoti, dvinnaæ và tatiyo hoti, tiïïaæ và catuttho hoti, tattha bahuæ sapphappalÃpaæ lapati, seyyathÅdaæ* rÃjakathaæ corakathaæ mahÃmattakathaæ senÃkathaæ bhayakathaæ yuddhakathaæ annakathaæ pÃnakathaæ vatthakathaæ yÃnakathaæ sayanakathaæ mÃlÃkathaæ gandhakathaæ ¤Ãtikathaæ gÃmakathaæ nigamakathaæ nagarakathaæ janapadakathaæ itthÅkathaæ purisakathaæ sÆrakathaæ visikkhÃkathaæ kumbhaÂÂhÃnakathaæ pubbapetakathaæ nÃnattakathaæ lokakkhÃyikaæ samuddakkhÃyikaæ iti-bhavÃbhavakathaæ iti vÃ; evaæ pi pÃdalolo hoti. Na pÃdalol' assà ti pÃdaloliyaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaÇgameyya; pÃdaloliyà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà vihareyya careyya samÃcareyya iriyeyya vatteyya pÃleyya yapeyya yÃpeyya;


#<[page 375]>#
%<S.N. 925]                  TuvaÂakasuttaniddeso.             375>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  paÂisallÃnÃrÃmo assa paÂisallÃnarato so ajjhattaæ cetosamatham anuyutto anirÃkatajjhÃno vipassanÃya samannÃgato brÆhetà su¤¤ÃgÃrÃnaæ jhÃyÅ jhÃnarato ekaggam anuyutto sadatthagaruko ti, jhÃyÅ na pÃdalol' assa. Virame kukkuccà na-ppamajjeyyà ti. Kukkuccan ti hatthakukkuccam pi kukkuccaæ, pÃdakukkuccam pi kukkuccaæ, hatthapÃdakukkuccam pi kukkuccaæ kappiye akappiyasa¤¤itÃ, akappiye kappiyasa¤¤itÃ, avajje vajjasa¤¤itÃ, vajje avajjasa¤¤itÃ, evarÆpaæ kukkuccaæ kukkuccÃyanÃ, kukkuccÃyitattaæ, cetaso vippaÂisÃro, manovilekho; idaæ vuccati kukkuccaæ. Api ca dvÅhi kÃraïehi uppajjati kukkuccaæ, cetaso vippaÂisÃro manovilekho katattà ca akatattà ca.
Kathaæ katattà ca akatattà ca uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho? Kataæ me kÃyaduccaritaæ, akataæ me kÃyasucaritan ti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. Kataæ me vacÅduccaritaæ, kataæ me manoduccaritaæ, kato me pÃïÃtipÃto, akatà me pÃïÃtipÃtà veramaïÅ ti uppajjati kukkuccaæ . . . pe . . . manovilekho. Kataæ me adinnÃdÃnaæ, kato me kÃmesu micchÃcÃro, kato me musÃvÃdo, katà me pisuïà vÃcÃ, katà me pharusà vÃcÃ, kato me samphappalÃpo, katà me abhijjhÃ, kato me byÃpÃdo, katà me micchÃdiÂÂhi, akatà me sammÃdiÂÂhÅ ti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho; evaæ katattà ca akatattà ca uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. Athavà sÅlesu 'mhi aparipÆrakÃrÅ ti,


#<[page 376]>#
%<376                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 925>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  indriyesu 'mhi aguttadvÃro ti, bhojane amatta¤¤u 'mhÅ ti, jÃgariyaæ ananuyutto 'mhÅ ti, na satisampaja¤¤ena samannÃgato 'mhÅ ti, abhÃvità me cattÃro satipaÂÂhÃnà ti, abhÃvità me cattÃro sammappadhÃnà ti, abhÃvità me cattÃro iddhippÃdà ti, abhÃvitÃni me pa¤c' indriyÃnÅ ti, abhÃvitÃni me pa¤ca balÃnÅ ti, abhÃvità me satta bojjhaÇgà ti, abhÃvito me ariyo aÂÂhaÇgiko maggo ti, dukkhaæ me apari¤¤Ãtan ti, samudayo me appahÅno ti, maggo me abhÃvito ti, nirodho me asacchikato ti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho.
Virame kukkuccà ti kukkuccà Ãrameyya virameyya paÂivirameyya, kukkuccaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaÇgameyya; kukkuccà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà vihareyyà ti, virame kukkuccÃ. Na-ppamajjeyyà ti sakkaccakÃrÅ assa sÃtaccakÃrÅ aÂÂhitakÃrÅ anolÅnavuttiko anikkhittachando anikkhittadhuro appamÃdo kusalesu dhammesu. KadÃhaæ aparipÆraæ và sÅlakkhandhaæ paripÆreyyaæ, paripÆraæ và sÅlakkhandhaæ tattha pa¤¤Ãya anugaïheyyan? ti yo tattha chando ca vÃyÃmo ca ussÃho ca ussoÊhÅ ca thÃmo ca appaÂivÃnÅ ca satisampaja¤¤a¤ ca Ãtappaæ padhÃnaæ adhiÂÂhÃnaæ anuyogo appamÃdo kusalesu dhammesu. KadÃhaæ aparipÆraæ và samÃdhikhandhaæ pa¤¤Ãkhandhaæ vimutti¤Ãïadassanakhandhaæ, kadÃhaæ appari¤¤Ãtaæ và dukkhaæ parijÃneyyaæ, appahÅne và kilese pajaheyyaæ, abhÃvitaæ và maggaæ bhÃveyyaæ, asacchikataæ và nirodhaæ sacchikareyyan? ti yo tattha chando ca vÃyÃmo ca ussÃho ca ussoÊhÅ ca thÃmo ca appaÂivÃnÅ ca satisampaja¤¤a¤ ca Ãtappaæ padhÃnaæ adhiÂÂhÃnaæ anuyogo appamÃdo kusalesu dhammesÆ ti,


#<[page 377]>#
%<S.N. 926]                   TuvaÂakasuttaniddeso.            377>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  virame kukkuccà na-ppamajjeyya.
     Ath' Ãsanesu sayanesu appasaddesu bhikkhu vihareyyà ti.
Athà ti padasandhi . . . pe . . . ùsanaæ vuccati yatthà nisÅdati, ma¤co pÅÂhaæ bhisi taÂÂikà cammakhandho tiïasaïÂhÃro palÃsasaïÂhÃro. Sayanaæ vuccati senÃsanaæ, vihÃro a¬¬hayogo pÃsÃdo hammiyaæ guhà ti, ath' Ãsanesu sayanesu. Appasaddesu bhikkhu vihareyyà ti appasaddesu appanigghosesu vijanavÃtesu manussarÃhaseyyakesu paÂisallÃnasÃrÆpesu senÃsanesu careyya vihareyya iriyeyya vatteyya pÃleyya yapeyya yÃpeyyà ti, ath' Ãsanesu sayanesu appasaddesu bhikkhu vihareyya. Ten' Ãha BhagavÃ:

          JhÃyÅ na pÃdalol' assa,
          virame kukkuccÃ, na-ppamajjeyya,
          ath' Ãsanesu sayanesu
          appasaddesu bhikkhu vihareyyà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,14.12(=926): Niddaæ na bahulÅkareyya,
               jÃgariyaæ bhajeyya ÃtÃpÅ,
               tandiæ mÃyaæ hasaæ khi¬¬aæ
               methunaæ vippajahe savibhÆsaæ.  || Nidd_I.14:12 ||>$

     Niddaæ na bahulÅkareyyà ti rattindivaæ chakoÂÂhÃsaæ karitvà pa¤cakoÂÂhÃsaæ jÃgareyya ekaækoÂÂhÃsaæ nippajjeyyà ti, niddaæ na bahulÅkareyya.
     JÃgariyaæ bhajeyya ÃtÃpÅ ti Idha bhikkhu divasaæ caÇkamena nisajjÃya ÃvaraïÅyehi dhammehi cittaæ parisodheyya. Rattiyà paÂhamaæ yÃmaæ caÇkamena nisajjÃya ÃvaraïÅyehi dhammehi cittaæ parisodheyya. Rattiyà majjhimaæ yÃmaæ dakkhiïena passena sÅhaseyyaæ kappeyya pÃde pÃdaæ accÃdhÃya sato sampajÃno uÂÂhÃnasa¤¤aæ manasikaritvÃ.


#<[page 378]>#
%<378                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 926>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Rattiyà pacchimaæ yÃmaæ paccuÂÂhÃya caÇkamena nisajjÃya ÃvaraïÅyehi dhammehi cittaæ parisodheyya.
     JÃgariyaæ bhajeyyà ti jÃgariyaæ bhajeyya sambhajeyya paÂiseveyyà ti, jÃgariyaæ bhajeyya. ùtÃpÅ ti Ãtappaæ vuccati viriyaæ; yo cetasiko viriyÃrambho nikkamo parakkamo uyyÃmo vÃyÃmo ussÃho ussoÊhÅ thÃmo dhiti asithilaparakkamatà anikkhittachandatà anikkhittadhuratà dhurasampaggÃho viriyaæ viriyindriyaæ viriyabalaæ sammÃvÃyÃmo, iminà ÃtÃpena upeto samupeto upagato samupagato upapanno samupapanno samannÃgato, so vuccati ÃtÃpÅ ti, jÃgariyaæ bhajeyya ÃtÃpÅ.
     Tandiæ mÃyaæ hasaæ khi¬¬aæ methunaæ vippajahe savibhÆsan ti. TandÅ ti yà tandi tandiyanà tandiyitattaæ tandimanattaæ Ãlasiyaæ ÃlasÃyanà ÃlasÃyitattaæ, ayaæ vuccati tandi. MÃyà ti mÃyà vuccati va¤canikà cariyÃ.
Idh' ekacco kÃyena duccaritaæ caritvÃ, vÃcÃya duccaritam caritvÃ, manasà duccaritaæ caritvà tassa paÂicchÃdanahetu pÃpikaæ icchaæ panidahati, mà maæ ja¤¤Ã ti icchati, mà maæ ja¤¤Ã ti saækappeti, mà maæ ja¤¤Ã ti vÃcaæ bhÃsati, mà maæ ja¤¤Ã ti kÃyena parakkamati; yà evarÆpà mÃyà mÃyÃvità accasarà va¤canà nikati nikiraïà pariharaïà gÆhanà parigÆhanà chÃdanà paÂicchÃdanà anuttÃnÅkammaæ anÃvikammaæ vocchÃdanà pÃpakiriyÃ, ayaæ vuccati mÃyÃ.
Hasan ti idh' ekacco ativelaæ dantavidaæsakaæ hasati.
Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ: *KumÃrakam idaæ bhikkhave ariyassa vinaye;


#<[page 379]>#
%<S.N. 926]                  TuvaÂakasuttaniddeso.             379>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  yadidaæ ativelaæ dantavidaæsakaæ hasitan ti.
     Khi¬¬Ã ti dve khi¬¬Ã, kÃyikà ca khi¬¬Ã vÃcasikà ca khi¬¬Ã.
     Katamà kÃyikà khi¬¬Ã? *HatthÅhi pi kilanti, assehi pi kilanti, rathehi pi kilanti, dhanuhi pi kilanti, aÂÂhapadehi pi kilanti, dasapadehi pi kilanti, ÃkÃsehi pi kilanti, parihÃrapathehi pi kilanti, santikÃya pi kilanti, khalikÃya pi kilanti, ghaÂikÃya pi kilanti, salÃkahatthena pi kilanti, akkhena pi kilanti, paÇkacirena pi kilanti, vaÇkakena pi kilanti, mokkhacikÃya pi kilanti, ciÇgulakena pi kilanti, pattÃÊhakena pi kilanti, rathakena pi kilanti, dhanukena pi kilanti, akkharikÃya pi kilanti, manesikÃya pi kilanti, yathÃvajjena pi kilanti; ayaæ kÃyikà khi¬¬Ã.
     Katamà vÃcasikà khi¬¬Ã? Mukhabheriyaæ mukhÃÊambadaæ mukhadeï¬imakaæ mukhavalimakaæ mukhabheruÊakaæ mukhadaddarikaæ nÃÂikaæ lÃsaæ gÅtaæ davakammaæ, ayaæ vÃcasikà khi¬¬Ã. Methunadhammo nÃma, yo so asaddhammo vasaladhammo duÂÂhullo odakantiko rahasso dvayadvayasamÃpatti. KiækÃraïà vuccati methunadhammo? Ubhinnaæ rattÃnaæ sÃrattÃnaæ avassutÃnaæ pariyuÂÂhitÃnaæ pariyÃdiïïacittÃnaæ ubhinnaæ sadisÃnaæ dhammo ti, taækÃraïà vuccati methunadhammo. Yathà ubho kalahakÃrakà ubho bhaï¬anakÃrakà ubho bhassakÃrakà ubho vivÃdakÃrakà ubho adhikaraïakÃrakà ubho vÃdino ubho sallÃpakà methunakà ti vuccanti.


#<[page 380]>#
%<380                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 926>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Evam eva ubhinnaæ rattÃnaæ sÃrattÃnaæ avassutÃnaæ pariyuÂÂhitÃnaæ pariyÃdiïïacittÃnaæ ubhinnaæ sadisÃnaæ dhammo ti, taækÃraïà vuccati methunadhammo.
     VibhÆsà ti dve vibhÆsÃ, atthi ÃgÃriyassa vibhÆsÃ, atthi pabbajitassa vibhÆsÃ.
     Katamà ÃgÃriyassa vibhÆsÃ? Kesà ca massu ca mÃlà ca gandhà ca vilepanà ca Ãbharaïà ca pilandhanà ca vattha¤ ca pasÃdana¤ ca veÂÂhana¤ ca ucchÃdanaæ parimaddanaæ nhÃpanaæ sambÃhanaæ ÃdÃsaæ a¤janaæ mÃlÃvilepanaæ mukhacuïïakaæ mukhalepaæ hatthabandhaæ visikkhÃbandhaæ daï¬aæ nÃlikaæ khaggaæ chattaæ citrà upÃhanà uïhÅsaæ maïi vÃlavijjanÅ odÃtÃni vatthÃni dÅgharassÃni iti vÃ; ayaæ ÃgÃriyassa vibhÆsÃ.
     Katamà pabbajitassa vibhÆsÃ? CÅvaramaï¬anÃ, pattamaï¬anÃ, imassa và pÆtikÃyassa bÃhirÃnaæ parikkhÃrÃnaæ maï¬anà vibhÆsanà keÊanà parikeÊanà gedhikatà gedhitattaæ capalanà cÃpalyaæ; ayaæ pabbajitassa vibhÆsÃ.
     Tandiæ mÃyaæ hasaæ khi¬¬aæ methunaæ vippajahe savibhÆsan ti tandi¤ ca mÃya¤ ca hasa¤ ca khi¬¬a¤ ca methunadhamma¤ ca savibhÆsaæ saparivÃraæ saparibhaï¬aæ saparikkhÃraæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyyà ti, tandiæ mÃyaæ hasaæ khi¬¬aæ methunaæ vippajahe savibhÆsaæ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Niddaæ na bahulÅkareyya,
          jÃgariyaæ bhajeyya ÃtÃpÅ,
          tandiæ mÃyaæ hasaæ khi¬¬aæ
          methunaæ vippajahe savibhÆsan ti.

_________________________________


#<[page 381]>#
%<S.N. 927]                  TuvaÂakasuttaniddeso.            381>%

  $<Sn_IV,14.13(=927): ùthabbaïaæ supinaæ lakkhaïaæ
               no vidahe atho pi nakkhattaæ,
               viruda¤ ca gabbhakaraïaæ
               tikicchaæ mÃmako na seveyya.  || Nidd_I.14:13 ||>$

     ùthabbaïaæ supinaæ lakkhaïaæ no vidahe atho pi nakkhattan ti. ùthabbaïikà Ãthabbaïaæ payojenti; nagare và ruddhe saÇgÃme và paccupaÂÂhite, paccatthikesu paccÃmittesu Åtiæ uppÃdenti, upaddavaæ uppÃdenti, rogaæ uppÃdenti sÆlaæ karonti, visÆcikaæ karonti, pajjarakaæ karonti, pakkhandikaæ karonti; evaæ Ãthabbaïikà Ãthabbaïaæ payojenti. SupinapÃÂhakà supinaæ Ãdisanti, yo pubbaïhasamayaæ supinaæ passati evaævipÃko hoti, yo majjhantikasamayaæ supinaæ passati evaævipÃko hoti, yo sÃyaïhasamayaæ supinaæ passati evaævipÃko hoti, yo purime yÃme, yo majjhime yÃme, yo pacchime yÃme, yo dakkhiïena passena nipanno, yo vÃmena passena nipanno, yo uttÃnanipanno, yo avakujjanipanno, yo candaæ passati, yo suriyaæ passati, yo mahÃsamuddaæ passati, yo sinerupabbatarÃjaæ passati, yo hatthiæ passati, yo assaæ passati, yo rathaæ passati, yo pattiæ passati, yo senÃbyÆhaæ passati, yo ÃrÃmarÃmaïeyyakaæ passati, yo vanarÃmaïeyyakaæ passati, yo bhÆmirÃmaïeyyakaæ passati, yo pokkharaïirÃmaïeyyakaæ passati, evaævipÃko hoti; evaæ supinapÃÂhakà supinaæ Ãdisanti. LakkhaïapÃÂhakà lakkhaïaæ Ãdisanti, manilakkhaïaæ daï¬alakkhaïam vatthalakkhaïaæ asilakkhaïaæ usulakkhaïaæ dhanulakkhaïaæ Ãvudhalakkhaïaæ itthÅlakkhaïaæ purisalakkhaïaæ kumÃrilakkhaïaæ kumÃralakkhaïaæ dÃsilakkhaïaæ dÃsalakkhaïaæ hatthilakkhaïaæ assalakkhaïaæ mahisalakkhaïaæ usabhalakkhaïaæ golakkhaïaæ ajalakkhaïaæ meï¬alakkhaïaæ kukkuÂalakkhaïaæ vaÂÂakalakkhaïaæ godhÃlakkhaïaæ kaïïikÃlakkhaïaæ kacchapalakkhaïaæ migalakkhanaæ iti vÃ;


#<[page 382]>#
%<382                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 927>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evaæ lakkhaïapÃÂhakà lakkhaïaæ Ãdisanti. NakkhattapÃÂhakà nakkhattaæ Ãdisanti, aÂÂhavÅsati nakkhattÃni iminà nakkhattena gharapaveso kattabbo, iminà nakkhattena makuÂaæ bandhitabbaæ, iminà nakkhattena vÃreyyaæ kÃretabbaæ, iminà nakkhattena vÅjanihÃro kattabbo, iminà nakkhattena gharavÃso kattabbo ti, evaæ nakkhattapÃÂhakà nakkhattaæ Ãdisanti.
     ùthabbaïaæ supinaæ lakkhaïaæ no vidahe atho pi nakkhattan ti Ãthabbaïa¤ ca supina¤ ca lakkhaïa¤ ca nakkhatta¤ ca no vidaheyya na careyya na samÃcareyya na samÃdÃya vatteyya. Athavà na gaïheyya na uggaïheyya na dhÃreyya na upadhÃreyya na upalakkheyya na yojeyyà ti, Ãthabbaïaæ supinaæ lakkhaïaæ no vidahe atho pi nakkhattaæ.
     Viruda¤ ca gabbhakaraïaæ tikicchaæ mÃmako na seveyyà ti. Virudaæ vuccati migacakkaæ. MigacakkapÃÂhakà migacakkaæ Ãdisanti sakuïÃnaæ và catuppadÃnaæ và rudaæ vassitaæ jÃnanti; evaæ migacakkapÃÂhakà migacakkaæ Ãdisanti. GabbhakaraïÅyà gabbhaæ saïÂhapenti. DvÅhi kÃraïehi gabbho na saïÂhÃti, pÃnakehi và vÃtakuppehi vÃ. PÃnakÃnaæ và vÃtakuppÃnaæ và paÂighÃtÃya osadhaæ denti; evaæ gabbhakaraïÅyà gabbhaæ saïÂhapenti.
     Tikicchà ti pa¤ca tikicchà sÃlÃkiyaæ sallakattiyaæ kÃyatikicchiyaæ bhÆtiyaæ komÃrakavejjaæ. MÃmako ti buddhamÃmako dhammamÃmako saæghamÃmako. So và Bhagavantaæ mamÃyati, Bhagavà và taæ puggalaæ pariggaïhÃti.


#<[page 383]>#
%<[S.N. 927]      TuvaÂakasuttaniddeso.                      383>%
     Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ: *Ye te bhikkhave bhikkhÆ kuhà thaddhà lapà siÇgÅ unnaÊà asamÃhitÃ, na me te bhikkhave bhikkhÆ mÃmakÃ, apagatà ca te bhikkhave bhikkhÆ imasmà dhammavinayÃ, na ca te bhikkhave bhikkhÆ imasmiæ dhammavinaye vuddhiæ virÆÊhiæ vepullaæ Ãpajjanti. Ye ca kho te bhikkhave bhikkhÆ nikkuhà nillapà dhÅrà athaddhà susamÃhitÃ, te ca kho me bhikkhÆ mÃmakÃ, anapagatà ca te bhikkhave bhikkhÆ imasmà dhammavinayÃ, te ca bhikkhÆ imasmiæ dhammavinaye vuddhiæ virÆÊhiæ vepullaæ Ãpajjanti.
     Kuhà thaddhà lapà siÇgÅ unnaÊà asamÃhitÃ,
     na te dhamme virÆhanti sammÃsambuddhadesite.
     Nikkuhà nillapà dhÅrà athaddhà susamÃhitÃ,
     te ve dhamme virÆhanti, sammÃsambuddhadesite ti.
     Viruda¤ ca gabbhakaraïaæ tikicchaæ mÃmako na seveyyà ti viruda¤ ca gabbhakaraïa¤ ca tikiccha¤ ca mÃmako na seveyya na niseveyya na paÂiseveyya na careyya na samÃcareyya na samÃdÃya vatteyya, atha và na gaïheyya na uggaïheyya na dhÃreyya na upadhÃreyya na upalakkheyya na-ppayujjeyyà ti, viruda¤ ca gabbhakaraïa¤ ca tikiccha¤ ca mÃmako na seveyya. Ten' Ãha BhagavÃ:

          ùthabbaïaæ supinaæ lakkhaïaæ
          no vidahe atho pi nakkhattaæ,
          viruda¤ ca gabbhakaranaæ
          tikicchaæ mÃmako na seveyyà ti.

_________________________________


#<[page 384]>#
%<384                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 928>%

  $<Sn_IV,14.14(=928): NindÃya na-ppavedheyya,
               na uïïameyya pasaæsito bhikkhu,
               lobhaæ saha macchariyena
               kodhaæ pesuïiya¤ ca panÆdeyya.  || Nidd_I.14:14 ||>$

     NindÃya na-ppavedheyyà ti idh' ekacce bhikkhuæ nindanti jÃtiyà và gottena và kolaputtikena và vaïïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjaÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃïena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunà nindanti garahanti upavadanti: nindito garahito upavadito nindÃya garahÃya upavÃdena akittiyà avaïïahÃrikÃya na vedheyya na-ppavedheyya na sampavedheyya na taseyya na uttaseyya na parittaseyya na bhÃyeyya na santÃsaæ Ãpajjeyya; abhÅru assa achambhÅ anutrÃsÅ apalÃyÅ; pahÅnabhayabheravo vigatalomahaæso vihareyyà ti, nindÃya na-ppavedheyya.
     Na uïïameyya pasaæsito bhikkhÆ ti idh' ekacce bhikkhuæ pasaæsanti jÃtiyà và . . . pe . . . a¤¤atara¤¤atarena và vatthunà pasaæsanti thomenti kittenti vaïïenti:
pasaæsito thomito kittito vaïïito pasaæsÃya thomanena kittiyà vaïïahÃrikÃya uïïattiæ na kareyya, uïïamaæ na kareyya, mÃnaæ na kareyya, thambhaæ na kareyya; na tena thaddho assa patthaddho paggahitasiro ti, na uïïameyya pasaæsito bhikkhu.
     Lobhaæ saha macchariyena kodhaæ pesuniya¤ ca panÆdeyyà ti. Lobho ti yo lobho lubbhanà lubbhitattaæ, sÃrÃgo sÃrajjanà sÃrajjaætattaæ abhijjhà lobho akusalamÆlaæ. Macchariyan ti pa¤ca macchariyÃni: ÃvÃsamacchariyaæ . . . pe . . . gÃho vuccati macchariyaæ. Kodho ti yo cittassa ÃghÃto paÂighÃto paÂighaæ paÂivirodho kopo pakopo sampakopo doso padoso sampadoso citassa byÃpatti manopadoso kodho kujjhanà kujjhitattaæ doso dussanà dussitattaæ byÃpatti byÃpajjanà byÃpajjitattaæ virodho paÂivirodho caï¬ikkaæ assuropo anattamanatà cittassa.


#<[page 385]>#
%<S.N. 929]                  TuvaÂakasuttaniddeso.             385>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Pesuïiyan ti idh' ekacco pisuïavÃco hoti; ito sutvà amutra akkhÃtà imesaæ bhedÃya amutra và sutvà imesaæ akkhÃtà amÆsaæ bhedÃya; iti samaggÃnam và bhettà bhinnÃnaæ và anuppadÃtà vaggÃrÃmo vaggarato vagganandÅ vaggakaraïiæ vÃcaæ bhÃsità hoti; idaæ vuccati pesu¤¤aæ. Api ca dvÅhi kÃranehi pesu¤¤aæ upasaæharati, piyakamyatÃya và bhedÃdhippÃyena vÃ.
     Kathaæ piyakamyatÃya pesu¤¤aæ upasaæharati?
Imassa piyo bhavissÃmi, manÃpo bhavissÃmi, vissÃsiko bhavissÃmi, abbhantariko bhavissÃmi, suhadayo bhavissÃmÅ ti; evaæ piyakamyatÃya pesu¤¤aæ upasaæharati.
     Kathaæ bhedÃdhippÃyena pesu¤¤aæ upasaæharati?
Kathaæ ime nÃnà assu, vinà assu, vaggà assu, dvidhà assu, dvejjhà assu, dvepakkhà assu, bhijjeyyuæ na samÃgaccheyyuæ, dukkhaæ na phÃsu vihareyyun? ti; evaæ bhedÃdhippÃyena pesu¤¤aæ upasaæharati.
     Lobhaæ saha macchariyena kodham pesuïiya¤ ca panÆdeyyà ti lobha¤ ca macchariya¤ ca kodha¤ ca pesu¤¤a¤ ca panÆdeyya pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyyà ti, lobhaæ saha macchariyena kodhaæ pesuïiya¤ ca panÆdeyya. Ten' ahà BhagavÃ:

          NindÃya na-ppavedheyya,
          na uïïameyya pasaæsito bhikkhu,
          lobhaæ saha macchariyena
          kodhaæ pesuïiya¤ ca panÆdeyyà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,14.15(=929): Kayavikkaye na tiÂÂheyya,
               upavÃdaæ bhikkhu na kareyya kuhi¤ci,
               gÃme ca nÃbhisajjeyya,
               lÃbhakamyà janaæ na lÃpayeyya.  || Nidd_I.14:15 ||>$


#<[page 386]>#
%<386                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 929>%
     Kayavikkaye na tiÂÂheyyà ti ye kayavikkayà vinaye paÂikkhittÃ, na te imasmiæ atthe adhippetÃ.
     Kathaæ kayavikkaye tiÂÂhati? Pa¤cannaæ saddhiæ pattaæ và cÅvaraæ và a¤¤aæ và ki¤ci parikkhÃraæ va¤caniyaæ và karonto udayaæ và patthayanto parivatteti; evaæ kayavikkaye tiÂÂhati. Kathaæ kayavikkaye na tiÂÂhati? Pa¤cannaæ saddhiæ pattaæ và cÅvaraæ và a¤¤aæ và ki¤ci parikkhÃraæ na va¤caniyaæ và karonto na udayaæ và patthayanto parivatteti; evaæ kayavikkaye na tiÂÂhati. Kayavikkaye na tiÂÂheyyà ti kayavikkaye na tiÂÂheyya na santiÂÂheyya kayavikkayaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya; kayavikkayà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà vihareyyà ti, kayavikkaye na tiÂÂheyya.
     UpavÃdaæ bhikkhu na kareyya kuhi¤cÅ ti. Katame upavÃdakarà kilesÃ? Sant' eke samaïabrÃhmaïà iddhimanto dibbacakkhukà paracittaviduno. Te dÆrato pi passanti, Ãsannà pi na dissanti, cetasà pi cittaæ pajÃnanti. Devatà pi kho santi iddhimantiniyo dibbacakkhukà paracittaviduniyo. Tà dÆrato pi passanti, Ãsannà pi na dissanti, cetasà pi cittaæ pajÃnanti. Te oÊÃrikehi và kilesehi majjhimehi và kilesehi sukhumehi và kilesehi upavadeyyuæ.
     Katame oÊÃrikà kilesÃ? KÃyaduccaritaæ vacÅduccaritaæ manoduccaritaæ; ime vuccanti oÊÃrikà kilesÃ.
     Katame majjhimà kilesÃ? KÃmavitakko byÃpÃdavitakko vihiæsÃvitakko; ime vuccanti majjhimà kilesÃ.
     Katame sukhumà kilesÃ? ¥Ãtivitakko, janapadavitakko, amaravitakko, parÃnuddayatÃ-paÂisaæyutto vitakko, lÃbhasakkÃrasilokapaÂisaæyutto vitakko, anava¤¤attipaÂisaæyutto vitakko; ime vuccanti sukhumà kilesÃ. Te oÊÃrikehi và kilesehi majjhimehi và kilesehi sukhumehi và kilesehi upavadeyyuæ. UpavÃdaæ na kareyya upavÃdakare kilese na kareyya na janeyya na sa¤janeyya na nibbatteyya nÃbhinibbatteyya, upavÃdakare kilese pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya,


#<[page 387]>#
%<S.N. 929]                  TuvaÂakasuttaniddeso.             387>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  upavÃdakarehi kilesehi Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà vihareyya. Kuhi¤cÅ ti kuhi¤ci kimhici katthaci ajjhattaæ và bahiddhà và ajjhattabahiddhà và ti, upavÃdaæ bhikkhu na kareyya kuhi¤ci.
     GÃme ca nÃbhisajjeyyà ti. Kathaæ gÃme sajjati? Idha bhikkhu gÃme gihÅhi saæsaÂÂho viharati sahanandÅ sahasokÅ sukhitesu sukhito, dukkhitesu dukkhito, uppannesu kiccakaraïÅyesu attanà và yogaæ Ãpajjati, evam pi gÃme sajjati.
     Athavà bhikkhu pubbaïhasamayaæ nivÃsetvà pattacÅvaram ÃdÃya gÃmaæ và nigamaæ và piï¬Ãya pÃvisati arakkhiten' eva kÃyena arakkhitÃya vÃcÃya anupaÂÂhitÃya satiyà arakkhitena cittena asaævutehi indriyehi. So tatra tatra sajjati, tatra tatra gaïhÃti, tatra tatra bajjhati, tatra tatra anayabyasanaæ Ãpajjati, evam pi gÃme sajjati.
     Kathaæ gÃme na sajjati? Idha bhikkhu gÃme gihÅhi asaæsaÂÂho viharati na sahanandÅ na sahasokÅ na sukhitesu sukhito, na dukkhitesu dukkhito, uppannesu kiccakaraïÅyesu na attanà vÃyogaæ Ãpajjati; evam pi gÃme na sajjati. Athavà bhikkhu pubbaïhasamayaæ nivÃsetvà pattacÅvaram ÃdÃya gÃmaæ và nigamaæ và piï¬Ãya pÃvisati rakkhiten' eva kÃyena rakkhitÃya vÃcÃya rakkhitena cittena upaÂÂhitÃya satiyà saævutehi indriyehi. So tatra tatra na sajjati, tatra tatra na gaïhÃti, tatra tatra na bajjhati, tatra tatra na anayabyasanaæ Ãpajjati; evam pi gÃme na sajjati. GÃme ca nÃbhisajjeyyà ti. GÃme na sajjeyya na gaïheyya na bajjheyya na palibajjheyya agiddho assa agadhito amucchito anajjhopanno vÅtagedho . . . pe . . . brahmabhÆtena attanà vihareyyà ti, gÃme ca nÃbhisajjeyya.
     LÃbhakamyà janaæ na lÃpayeyyà ti. Katamà lapanÃ?
LÃbhasakkÃrasilokasannissitassa pÃpicchassa icchÃpakatassa Ãmisacakkhukassa lokadhammagarukassa yà paresaæ Ãlapanà lapanà sallapanà ullapanà samullapanà unnahanà samunnahanà ukkÃpanà samukkÃpanà anuppiyabhÃïità pÃtukamyatà muggasÆpatà pÃribhaÂyatà parapiÂÂhimaæsikatÃ;


#<[page 388]>#
%<388                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 929>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  yà tattha saïhavÃcakatà sakhilavÃcakatà mettavÃcakatà apharusavÃcakatÃ; ayaæ vuccati lapanÃ. Api ca dvÅhi kÃraïehi janaæ lapati, attÃnaæ và nÅcaæ Âhapento paraæ uccaæ Âhapento janaæ lapati, attÃnaæ và uccaæ Âhapento paraæ nÅcaæ Âhapento janaæ lapati.
     Kathaæ attÃnaæ nÅcaæ Âhapento paraæ uccaæ Âhapento janaæ lapati?
     Tumhe me bahÆpakÃrÃ, ahaæ tumhe nissÃya labhÃmi cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ, ye pi me a¤¤e dÃtuæ và kÃtuæ và ma¤¤anti tumhe nissÃya tumhe sampassantÃ; yam pi purÃïaæ mÃtÃpitikaæ nÃmadheyyaæ, tam pi me antarahitaæ; tumhehi aha¤ ¤ÃyÃmi asukassa kulupako, asukÃya kulupako ti; evaæ attÃnaæ nÅcaæ Âhapento paraæ uccaæ Âhapento janaæ lapati.
     Kathaæ attÃnaæ uccaæ Âhapento paraæ nÅcaæ Âhapento janaæ lapati? Ahaæ tumhÃkaæ bahÆpakÃro, tumhe maæ Ãgamma Buddhaæ saraïaæ gatÃ, dhammaæ saraïaæ gatà saæghaæ saraïaæ gatÃ, pÃïÃtipÃtà paÂiviratÃ, adinnÃdÃnÃpaÂiviratÃ, kÃmesu micchÃcÃrà paÂiviratÃ, musÃvÃdà paÂiviratÃ, surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnà paÂiviratÃ; ahaæ tumhÃkaæ uddesaæ demi, paripucchaæ demi, uposathaæ ÃcikkhÃmi, navakammaæ adhiÂÂhÃmi; atha ca pana tumhe maæ ussajjitvà a¤¤e sakkarotha garukarotha mÃnetha pÆjethà ti, evam pi attÃnaæ uccaæ Âhapento paraæ nÅcaæ Âhapento janaæ lapati.


#<[page 389]>#
%<S.N. 930]                  TuvaÂakasuttaniddeso.             389>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  LÃbhakamyà janaæ na lÃpayeyyà ti lÃbhahetu lÃbhakÃraïà lÃbhÃbhinibbattiyà lÃbhaæ paripÃcento janaæ na lapayeyya lapanaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya; Ãlapanà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà vihareyyà ti, lÃbhakamyà janaæ na lÃpayeyya. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Kayavikkaye na tiÂÂheyya,
          upavÃdaæ bhikkhu na kareyya kuhi¤ci,
          gÃme ca nÃbhisajjeyya,
          lÃbhakamyà janaæ na lÃpayeyyà ti,

_________________________________


  $<Sn_IV,14.16(=930): Na ca katthità siyà bhikkhu,
               na ca vÃcaæ payuttaæ bhÃseyya,
               pÃgabbhiyaæ na sikkheyya,
               kathaæ viggÃhikaæ na katheyya.  || Nidd_I.14:16 ||>$

     Na ca katthità siyà bhikkhÆ ti. Idh' ekacco katthÅ hoti vikatthÅ. So katthati, aham asmi sÅlasampanno ti vÃ, vatasampanno ti vÃ, sÅlabbatasampanno ti vÃ, jÃtiyà và gottena và kolaputtikena và vaïïapokkharatÃya và dhanena và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjaÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃïena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunà uccÃkulà pabbajito ti và mahÃbhogakulà pabbajito ti và uÊÃrabhogakulà pabbajito ti và suttantiko ti và vinayadharo ti và dhammakathiko ti và Ãra¤¤iko ti và . . . pe . . . nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅ ti và katthati vikatthati; evaæ na vikattheyya vikatthaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya, katthanà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà vihareyyà ti, na ca katthità siyà bhikkhu.
     Na ca vÃcaæ payuttaæ bhÃseyyà ti. Katamà payuttavÃcÃ?


#<[page 390]>#
%<390                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 930>%
Idh' ekacco cÅvarapayuttaæ vÃcaæ bhÃsati, piï¬apÃtapayuttaæ vÃcaæ bhÃsati, senÃsanapayuttaæ vÃcaæ bhÃsati, gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrapayuttaæ vÃcaæ bhÃsati; ayaæ vuccati payuttavÃcÃ. Athavà cÅvarahetu piï¬apÃtahetu senÃsanahetu gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrahetu saccam pi bhaïati, musà pi bhaïati, pisuïam pi bhaïati, apisuïam pi bhaïati, pharusam pi bhaïati, apharusam pi bhaïati, samphappalÃpam pi bhanati, asamphappalÃpam pi bhaïati, mantà pi vÃcaæ bhÃsati; ayam pi vuccati payuttavÃcÃ. Athavà pasannacitto paresaæ dhammaæ deseti:
aho vata me dhammaæ suïeyyuæ, sutvà ca dhammaæ pasÅdeyyuæ, pasannà ca me pasannÃkÃraæ kareyyun ti; ayaæ vuccati payuttavÃcÃ.
     Na ca vÃcaæ payuttaæ bhÃseyyà ti antamaso dhammadesanÃvÃcaæ upÃdÃya payuttavÃcaæ na bhÃseyya na katheyya na bhaïeyya na dÅpayeyya na vohareyya payuttavÃcaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya; payuttavÃcÃya Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà vihareyyà ti, na ca vÃcaæ payuttaæ bhÃseyya.
     PÃgabbhiyaæ na sikkheyyà ti. PÃgabbhiyan ti tÅïi pÃgabbhiyÃni, kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ, vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ, cetasikaæ pÃgabbhiyaæ. Katamaæ kÃyikaæ pÃgabhiyaæ? Idh' ekacco saæghagato pi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti, gaïagato pi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti, bhojanasÃlÃya pi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti, jantÃghare pi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti, udakatitthe pi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti, antaragharaæ pavisanto pi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti, antaragharaæ paviÂÂho pi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti.
     Kathaæ saæghagato kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idh' ekacco saæghagato acittikÃrakato there bhikkhÆ ghaÂÂayanto pi tiÂÂhati, ghaÂÂayanto pi nisÅdati, purato pi tiÂÂhati, purato pi nisÅdati, ucce pi Ãsane nisÅdati, sasÅsaæ pÃrupitvà pi nisÅdati,


#<[page 391]>#
%<S.N. 930]                  TuvaÂakasuttaniddeso.             391>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Âhitako pi bhaïati, bÃhÃvikkhepako pi bhaïati; evaæ saæghagato kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti.
     Kathaæ gaïagato kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idh' ekacco gaïagato acittikÃrakato therÃnaæ bhikkhÆnaæ anupÃhanÃnaæ caÇkamantÃnaæ, sa-upÃhano caÇkamati, nÅce caÇkamantÃnaæ ucce caÇkame caÇkamati, chamÃyaæ caÇkamantÃnaæ caÇkame caÇkamati, ghaÂÂayanto pi tiÂÂhati, ghaÂÂayanto pi nisÅdati, purato pi tiÂÂhati, purato pi nisÅdati, ucce pi Ãsane nisÅdati, sasÅsaæ pÃrupitvà pi nisÅdati, Âhitako pi bhaïati, bÃhÃvikkhepako pi bhaïati; evaæ gaÇgato kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti.
     Kathaæ bhojanasÃlÃya kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti?
Idh' ekacco bhojanasÃlÃya acittikÃrakato there bhikkhÆ anupakhajja nisÅdati, nave pi bhikkhÆ Ãsanena paÂibÃhati, ghaÂÂayanto pi tiÂÂhati, ghaÂÂayanto pi nisÅdati, purato pi tiÂÂhati, purato pi nisÅdati, ucce pi Ãsane nisÅdati, sasÅsaæ pÃrupitvà pi nisÅdati, Âhitako pi bhaïati, bÃhÃvikkhepako pi bhaïati; evaæ bhojanasÃlÃya kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti.
     Kathaæ jantÃghare kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idh' ekacco jantÃghare acittikÃrakato there bhikkhÆ ghaÂÂayanto pi tiÂÂhati, ghaÂÂayanto pi nisÅdati, purato pi tiÂÂhati, purato pi nisÅdati, ucce pi Ãsane nisÅdati, anÃpucchà pi kaÂÂhaæ pakkhipati, anÃpucchà pi dvÃraæ pidahati; evaæ jantÃghare kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti.
     Kathaæ udakatitthe kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti?
Idh' ekacco udakatitthe acittikÃrakato there bhikkhÆ ghaÂÂayanto pi otarati, purato pi otarati, ghaÂÂayanto pi nhÃyati, purato pi nhÃyati, upari pi nhÃyati, ghaÂÂayanto pi uttarati, purato pi uttarati; evaæ udakatitthe kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dassati.
     Kathaæ antaragharaæ pavisanto kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idh' ekacco antaragharaæ pavisanto acittikÃrakato there bhikkhÆ ghaÂÂayanto pi gacchati, purato pi gacchati, vokkamma pi therÃnaæ bhikkhÆnaæ purato gacchati,


#<[page 392]>#
%<392                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 930>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evaæ antaragharaæ pavisanto kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti.
     Kathaæ antaragharaæ paviÂÂho kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idh' ekacco antaragharaæ paviÂÂho na pavisa bhante ti vuccamÃno pavisati, na tiÂÂha bhante ti vuccamÃno tiÂÂhati, na nisÅda bhante ti vuccamÃno nisÅdati, anokÃsam pi pavisati, anokÃse pi tiÂÂhati, anokÃse pi nisÅdati; yÃni tÃni honti kulÃnaæ ovarakÃni gÆÊhÃni ca paÂicchannÃni ca, yattha kulitthiyo kuladhÅtÃyo kulasuïhÃyo kulakumÃriyo nisÅdanti, tattha pi sahasà pavisati, kumÃrakassa pi sÅsaæ parÃmasati; evaæ antaragharaæ paviÂÂho kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti; idaæ kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ.
     Katamaæ vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ? Idh' ekacco saæghagato pi vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti, gaïagato pi vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti, antaragharaæ paviÂÂho pi vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti.
     Kathaæ saæghagato vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti?
Idh' ekacco saæghagato acittikÃrakato there bhikkhÆ anÃpucchà và anajjhiÂÂho và ÃrÃmagatÃnaæ bhikkhÆnaæ dhammaæ bhaïati, pa¤haæ visajjeti, pÃtimokkhaæ uddisati, Âhitako pi bhaïati, bÃhÃvikkhepako pi bhaïati; evaæ saæghagato vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti.
     Kathaæ gaïagato vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idh' ekacco gaïagato acittikÃrakato there bhikkhÆ anÃpucchà và anajjhiÂÂho và ÃrÃmagatÃnaæ bhikkhÆnaæ dhammaæ bhaïati, pa¤haæ visajjeti Âhitako pi bhaïati; bÃhÃvikkhepako pi bhaïati; ÃrÃmagatÃnaæ bhikkhunÅnaæ upÃsakÃnaæ upÃsikÃnaæ dhammaæ bhaïati, pa¤haæ visajjeti, Âhitako pi bhaïati, bahÃvikkhepako pi bhaïati; evaæ gaïagato vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti.
     Kathaæ antaragharaæ paviÂÂho vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idh' ekacco antaragharaæ paviÂÂho itthiæ và kumÃriæ và Ãha: itthannÃme itthaægotte kiæ atthi?
YÃgÆ atthi, bhattaæ atthi, khÃdanÅyaæ atthi? Kiæ pivissÃma,


#<[page 393]>#
%<S.N. 930]                  TuvaÂakasuttaniddeso.             393>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  kiæ bhu¤jissÃma, kiæ khÃdissÃma, kiæ và atthi, kiæ và me dassathÃ? ti vilappati; evaæ antaragharaæ paviÂÂho vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti; idaæ vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ.
     Katamaæ cetasikaæ pÃgabbhiyaæ? Idh' ekacco na uccÃkulà pabbajito samÃno uccÃkulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ karoti cittena, na mahÃkulà pabbajito samÃno, na mahÃbhogakulà pabbajito samÃno, na uÊÃrabhogakulà pabbajito samÃno uÊÃrabhogakulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ karoti cittena; na suttantiko samÃno suttantikena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ karoti cittena; na vinayadharo samÃno, na dhammakathiko samÃno, na Ãra¤¤iko samÃno, na paæsukÆliko samÃno, na tecÅvariko samÃno, na sapadÃnacÃriko samÃno, na khalupacchÃbhattiko samÃno, na nesajjiko samÃno, na yathÃsanthatiko samÃno yathÃsanthatikena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ karoti cittena; na paÂhamassa jhÃnassa lÃbhÅ samÃno paÂhamassa jhÃnassa lÃbhinà saddhiæ sadisaæ attÃnaæ karoti cittena; na dutiyassa jhÃnassa lÃbhÅ samÃno, na tatiyassa jhÃnassa lÃbhÅ samÃno, na catutthassa jhÃnassa lÃbhÅ samÃno, na ÃkÃsÃna¤cÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅ samÃno, na vi¤¤Ãïa¤cÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅ samÃno, na Ãki¤ca¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅ samÃno, na nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅ samÃno nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhinà saddhiæ sadisaæ attÃnaæ karoti cittena; idaæ cetasikaæ pÃgabbhiyaæ. PÃgabbhiyaæ na sikkheyyà ti; pÃgabbhiyaæ na sikkheyya na Ãcareyya na samÃcareyya na samÃdÃya vatteyya, pÃgabbhiyaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya; pÃgabbhiyà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà vihareyyà ti, pÃgabbhiyaæ na sikkheyya.


#<[page 394]>#
%<394                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 930>%
     Kathaæ viggÃhikaæ na kathayeyyà ti. Katamà viggÃhikakathÃ? Idh' ekacco evarÆpiæ kathaæ kattà hoti, na tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃsi . . . pe . . . nibbedhehi và sace pahosÅ ti. Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ: *ViggÃhikÃya kho MoggallÃna kathÃya sati kathÃbÃhullaæ pÃÂikaækhaæ, kathÃbÃhulle sati uddhaccaæ, uddhatassa asaævaro, asaævutassa Ãrà cittaæ samÃdhimhà ti.
     Kathaæ viggÃhikaæ na kathayeyyà ti viggÃhikakathaæ na katheyya na bhaïeyya na dÅpayeyya na vohareyya, viggÃhikakathaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya; viggÃhikakathÃya Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà vihareyyà ti, kathaæ viggÃhikam na kathayeyya. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Na ca katthità siyà bhikkhu,
          na ca vÃcaæ payuttaæ bhÃseyya,
          pÃgabbhiyaæ na sikkheyya,
          kathaæ viggÃhikaæ na kathayeyyà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,14.17(=931): Mosavajje na niyyetha,
               sampajÃno saÂhÃni na kayirÃ,
               atha jÅvitena pa¤¤Ãya
               sÅlabbatena nä¤am atima¤¤e.  || Nidd_I.14:17 ||>$


     Mosavajje na niyyethà ti mosavajjaæ vuccati musÃvÃdo.
Idh' ekacco sabhaggato và parisaggato và . . . pe . . . Ãmisaki¤cikkhahetu và sampajÃnamusà bhÃsità hoti; idaæ vuccati mosavajjaæ. Api ca tÅh' ÃkÃrehi musÃvÃdo hoti, pubb'eva tassa hoti musà bhaïissan ti, bhaïantassa hoti musà bhaïÃmÅ ti, bhaïitassa hoti musà mayà bhaïitan ti; imehi tÅh' ÃkÃrehi musÃvÃdo hoti. Api ca catÆh' ÃkÃrehi pa¤cah' ÃkÃrehi chah' ÃkÃrehi sattah' ÃkÃrehi aÂÂhah' ÃkÃrehi musÃvÃdo hoti, pubb'eva tassa hoti musà bhaïissan ti, bhaïantassa hoti musà bhaïamÅ ti, bhaïitassa hoti musà mayà bhaïitan ti,


#<[page 395]>#
%<S.N. 931]                  TuvaÂakasuttaniddeso.             395>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  vinidhÃya diÂÂhiæ vinidhÃya khantiæ vinidhÃya ruciæ vinidhÃya sa¤¤aæ vinidhÃya bhÃvaæ; imehi aÂÂhah' ÃkÃrehi musÃvÃdo hoti. Mosavajje na niyyethà ti mosavajje na niyyeyya, mosavajjaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya; mosavajjà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà vihareyyà ti, mosavajje na niyyetha.
     SampajÃno saÂhÃni na kayirà ti. Katamaæ sÃÂheyyaæ?
Idh' ekacco saÂho hoti parisaÂho. Yaæ tattha saÂhaæ saÂhatà sÃÂheyyaæ, kakkarità kakkariyaæ parikkhattatà parikattiyaæ; idaæ vuccati sÃÂheyyaæ. SampajÃno saÂhÃni na kayirà ti sampajÃno hutvà sÃÂheyyaæ na kareyya na janeyya na sa¤janeyya na nibbatteyya nÃbhinibbatteyya; sÃÂheyyaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya sÃÂheyyà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà vihareyyà ti, sampajÃno saÂhÃni na kayirÃ.
     Atha jÅvitena pa¤¤Ãya sÅlabbatena nä¤aæ atima¤¤e ti.
Athà ti padasandhi . . . pe . . . padÃnupubbatÃ-m-etaæ, athà ti. Idh' ekacco lÆkhajÅvikaæ jÅvanto paraæ païÅtajÅvikaæ jÅvantaæ atima¤¤ati: kiæ panÃyaæ bahullÃjÅvo sabbaæ saæbhakkhati, seyyathÅdaæ mÆlabÅjaæ khandhabÅjaæ phalubÅjaæ aggabÅjaæ bÅjabÅjam eva pa¤camaæ asavicakkadantakuÂasamÃïappadhanÃtiïïo? ti.
So tÃya lÆkhajÅvikÃya paraæ païÅtajÅvikaæ jÅvantaæ atima¤¤ati. Idh' ekacco païÅtajÅvikaæ jÅvanto paraæ lÆkhajÅvikaæ jÅvantaæ atima¤¤ati: kiæ panÃyaæ appapu¤¤o appesakkho na lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnan? ti. So tÃya païÅtajÅvikÃya paraæ lÆkhajÅvikaæ jÅvantaæ atima¤¤ati.


#<[page 396]>#
%<396                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 931>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Idh' ekacco pa¤¤Ãsampanno hoti. So puÂÂho pa¤haæ visajjeti; tassa evaæ hoti: aham asmi pa¤¤Ãsampanno, ime pan' a¤¤e na pa¤¤Ãsampannà ti. So tÃya pa¤¤ÃsampadÃya paraæ atima¤¤ati. Idh' ekacco sÅlasampanno hoti, pÃtimokkhasaævarasaævuto viharati, ÃcÃragocarasampanno aïumattesu vajjesu bhayadassÃvÅ samÃdÃya sikkhati sikkhÃpadesu.
Tassa evaæ hoti: aham asmi sÅlasampanno, ime pan' a¤¤e bhikkhÆ dussÅlà pÃpadhammà ti. So tÃya sÅlasampadÃya paraæ atima¤¤ati. Idh' ekacco vattasampanno Ãra¤¤iko và piï¬apÃtiko và paæsukÆliko và tecÅvariko và khalupacchÃbhattiko và nesajjiko và yathÃsanthatiko vÃ. Tassa evaæ hoti: aham asmi vattasampanno, ime pan' a¤¤e na vattasampannà ti. So tÃya vattasampadÃya paraæ  atima¤¤atÅ ti, atha jÅvitena pa¤¤Ãya sÅlabbattena.
     Nä¤am atima¤¤e ti lÆkhajÅvikÃya và païÅtajÅvikÃya và pa¤¤ÃsampadÃya và sÅlasampadÃya và vattasampadÃya và paraæ nÃtima¤¤eyya nÃvajÃneyya na tena mÃnaæ janeyya, na tena thaddho assa patthaddho paggahitasiro ti, atha jÅvitena pa¤¤Ãya sÅlabbatena nä¤am atima¤¤e.
     Ten' Ãha BhagavÃ:

          Mosavajje na niyyetha,
          sampajÃno saÂhÃni na kayirÃ,
          atha jÅvitena pa¤¤Ãya
          sÅlabbatena nä¤am atima¤¤e ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,14.18(=932): Sutvà dÆsito bahuæ vÃcaæ
               samaïÃnaæ và puthuvacanÃnaæ
               pharusena ne na pativajjÃ,
               na hi santo paÂisenikaronti.  || Nidd_I.14:18 ||>$


#<[page 397]>#
%<S.N. 932]                  TuvaÂakasuttaniddeso.             397>%
     Sutvà dÆsito bahuæ vÃcaæ samaïÃnaæ và puthuvacanÃnan ti. DÆsito ti dÆsito khuæsito ghaÂÂito vambhito garahito upavadito. SamaïÃnan ti ye keci ito bahiddhà paribbÃjupagatà paribbÃjasamÃpannÃ. PuthuvacanÃnan ti khattiyà ca brÃhmaïà ca vessà ca suddà ca gahaÂÂhà ca pabbajità ca devà ca manussà ca. Te bahukÃhi vÃcÃhi aniÂÂhÃhi akantÃhi amanÃpÃhi akkoseyyuæ paribhÃseyyuæ roseyyuæ viroseyyuæ heÂheyyuæ viheÂheyyuæ ghÃteyyuæ upaghÃteyyuæ upaghÃtaæ kareyyuæ. Tesaæ bahuæ vÃcaæ aniÂÂhaæ akantaæ amanÃpaæ sutvà suïitvà uggahitvà upadhÃrayitvà upalakkhitvà ti, sutvà dÆsito bahuæ vÃcaæ samaïÃnaæ và puthuvacanÃnaæ.
     Pharusena ne na pativajjà ti. Pharusenà ti pharusena kakkhaÊena. Na pativajjà ti na patibhaïeyya akkosantaæ na paccakkoseyya, rosantaæ na patiroseyya, bhaï¬anaæ na patibhaï¬eyya, na kalahaæ kareyya, na bhaï¬anaæ kareyya, na viggahaæ kareyya, na vivÃdaæ kareyya, na medhagaæ kareyya, kalahabhaï¬anaviggahavivÃdamedhagaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya {anabhÃvaægameyya}, kalahabhaï¬anaviggahavivÃdamedhagà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà vihareyyà ti, pharusena ne na pativajjÃ.
     Na hi santo paÂisenikarontÅ ti. Santo ti rÃgassa santattà santo, dosassa mohassa kodhassa upanÃhassa . . . pe . . . sabbÃkusalÃbhisaækhÃrÃnaæ santattà samitattà vÆpasamitattà vijjhÃtattà nibbutattà vigatattà paÂipassaddhattà santo upasanto vÆpasanto nibbuto paÂipassaddho ti, santo.
Na hi santo paÂisenikarontÅ ti santo paÂiseniæ paÂimallaæ paÂikaïÂaæ na karonti paÂipakkhaæ na karonti na janenti na sa¤janenti na nibbattenti nÃbhinibbattentÅ ti,


#<[page 398]>#
%<398                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 932>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  na hi santo paÂisenikaronti. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Sutvà dÆsito bahuæ vÃcaæ
          samaïÃnaæ và puthuvacanÃnaæ
          pharusena ne na pativajjÃ,
          na hi santo paÂisenikarontÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,14.19(=933): Eta¤ ca dhammam a¤¤Ãya
               vicinaæ bhikkhu sadà sato sikkhe,
               santÅ ti nibbutiæ ¤atvÃ
               sÃsane Gotamassa na-ppamajjeyya.  || Nidd_I.14:19 ||>$

     Eta¤ ca dhammam a¤¤Ãyà ti. Etan ti Ãcikkhitaæ desitaæ pa¤¤Ãpitaæ paÂÂhapitaæ vivaÂaæ vibhattaæ uttÃnÅkataæ pakÃsitaæ. Dhammam a¤¤Ãyà ti jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà ti, evam pi eta¤ ca dhammam a¤¤Ãya. Athavà sama¤ ca visama¤ ca patha¤ ca vipatha¤ ca sÃvajja¤ ca anavajja¤ ca hÅna¤ ca païÅta¤ ca kaïha¤ ca sukka¤ ca vi¤¤Ægarahita¤ ca vi¤¤ÆpasaÂÂha¤ ca dhammaæ a¤¤Ãya jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà ti, evam pi eta¤ ca dhammam a¤¤Ãya. Athavà sammÃpaÂipadaæ anulomapaÂipadaæ apaccanÅkapaÂipadaæ dhammÃnudhammapaÂipadaæ sÅlesu paripÆrikÃritaæ indriyesu guttadvÃrataæ bhojane matta¤¤utaæ jÃgariyÃnuyogaæ satisampaja¤¤aæ cattÃro satipaÂÂhÃne cattÃro sammappadhÃne cattÃro iddhippÃde pa¤c' indriyÃni pa¤ca balÃni satta bojjhaÇge ariyaæ aÂÂhaÇgikaæ maggaæ nibbÃna¤ ca nibbÃnagÃmini¤ ca paÂipadaæ dhammaæ a¤¤Ãya jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà ti, evam pi eta¤ ca dhammam a¤¤Ãya.
     Vicinaæ bhikkhu sadà sato sikkhe ti. Vicinan ti vicinanto pavicinanto tulayanto tÅrayanto vibhÃvayanto vibhÆtaæ karonto. Sabbe saækhÃrà aniccà ti . . . pe . . . yaæki¤ci samudayadhammaæ sabban taæ nirodhadhamman ti vicinanto pavicinanto tulayanto tÅrayanto vibhÃvayanto vibhÆtaæ karonto ti,


#<[page 399]>#
%<S.N. 933]                  TuvaÂakasuttaniddeso.             399>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  vicinaæ bhikkhu. Sadà ti sadà sabbadà sabbakÃlaæ . . . pe . . . pacchime vayokhandhe.
Sato ti catÆhi kÃraïehi sato kÃye kÃyÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento . . . pe . . . so vuccati sato. Sikkhe ti tisso sikkhÃ, adhisÅlasikkhà adhicittasikkhà adhipa¤¤Ãsikkhà . . . pe . . . ayaæ adhipa¤¤ÃsikkhÃ. Imà tisso sikkhà Ãvajjanto sikkheyya . . . pe . . . sikkheyya Ãcareyya samÃcareyya samÃdÃya vatteyyà ti, vicinaæ bhikkhu sadà sato sikkhe.
     SantÅ ti nibbutiæ ¤atvà ti rÃgassa nibbutiæ santÅ ti ¤atvÃ, dosassa mohassa . . . pe . . . sabbÃkusalÃbhisaækhÃrÃnaæ nibbutiæ santÅ ti ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà ti, santÅ ti nibbutiæ ¤atvÃ
     SÃsane Gotamassa na-ppamajjeyyà ti GotamasÃsane buddhasÃsane jinasÃsane tathÃgatasÃsane devasÃsane arahantasÃsane na-ppamajjeyyà ti sakkaccakÃrÅ assa sÃtaccakÃrÅ aÂÂhitakÃrÅ anolÅnavuttiko anikkhittachando anikkhittadhuro appamatto kusalesu dhammesu. KadÃhaæ aparipÆraæ và sÅlakkhandhaæ paripureyyaæ . . . pe . . . aparipÆraæ và samÃdhikkhandhaæ pa¤¤Ãkkhandhaæ vimuttikkhandhaæ vimutti¤Ãïadassanakkhandaæ? KadÃhaæ apari¤¤Ãtaæ và dukkhaæ parijÃneyyaæ, appahÅne và kilese pajaheyyaæ, abhÃvitaæ và maggaæ bhÃveyyaæ, asacchikataæ và nirodhaæ sacchikareyyan? ti. Yo tattha chando ca vÃyÃmo ca ussÃho ca ussoÊhi ca thÃmo ca appaÂivÃnÅ ca satisampaja¤¤a¤ ca Ãtappaæ padhÃnaæ adhiÂÂhÃnaæ anuyogo appamÃdo kusalesu dhammesu ti, sÃsane Gotamassa na-ppamajjeyya.
     Ten' Ãha BhagavÃ:

          Eta¤ ca dhammam a¤¤Ãya
          vicinaæ bhikkhu sadà sato sikkhe,
          santÅ ti nibbutiæ ¤atvÃ
          sÃsane Gotamassa na-ppamajjeyyà ti.

_________________________________


#<[page 400]>#
%<400                              AÂÂhakavaggo.               [S.N. 934>%

  $<Sn_IV,14.20(=934): AbhibhÆ hi so anabhibhÆto
               sakkhidhammaæ anÅtiham adassÅ
               tasmà hi tassa Bhagavato
               sÃsane appamatto sadà namassam anusikkhe ti Bhagavà ti.  || Nidd_I.14:20 ||>$

     AbhibhÆ hi so anabhibhÆto ti. AbhibhÆ ti rÆpÃbhibhÆ saddÃbhibhÆ gandhÃbhibhÆ rasÃbhibhÆ phoÂÂhabbÃbhibhÆ dhammÃbhibhÆ, anabhibhÆto kehici kilesehi; abhibhÆ hi pÃpake akusale dhamme saækilesike ponobbhavike sadare dukkhavipÃke Ãyatiæ jÃtijarÃmaraïiye ti, abhibhÆ hi so anabhibhÆto. Sakkhidhammaæ anÅtiham adassÅ ti. Sakkhi dhamman ti na itihitihaæ na itikiriyÃya na paramparÃya na piÂakasampadÃya na takkahetu na nayahetu na ÃkÃraparivitakkena na diÂÂhinijjhÃnakhantiyà sÃmaæ sayam abhi¤¤Ãtaæ attapaccakkhaæ dhammaæ addasi addakkhi apassi paÂivijjhÅ ti, sakkhidhammaæ anÅtiham adassÅ.
     Tasmà hi tassa Bhagavato sÃsane ti. Tasmà ti tasmà taækÃraïà taæhetu taæpaccayà taænidÃnÃ. Tassa Bhagavato sÃsane ti tassa Bhagavato sÃsane gotamasÃsane buddhasÃsane jinasÃsane tathÃgatasÃsane devasÃsane arahantasÃsane ti, tasmà hi tassa Bhagavato sÃsane. Appamatto sadà namassam anusikkhe ti Bhagavà ti appamatto ti sakkaccakÃrÅ assa sÃtaccakÃrÅ aÂÂhitakÃrÅ appamatto kusalesu dhammesu. Sadà ti sadà sabbadà . . . pe . . . pacchime vayokhandhe. Namassan ti kÃyena và namassamÃno vÃcÃya và namassamÃno cittena và namassamÃno anvatthapaÂipattiyà namassamÃno dhammÃnudhammapaÂipattiyà namassamÃno sakkÃramÃno garukÃrayamÃno mÃnayamÃno pÆjayamÃno apacÃyamÃno.


#<[page 401]>#
%<S.N. 934]                  TuvaÂakasuttaniddeso.             401>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Anusikkhe ti ti tisso sikkhÃ, adhisÅlasikkhà adhicittasikkhà adhipa¤¤Ãsikkhà . . . pe . . . ayaæ adhipa¤¤ÃsikkhÃ. Imà tisso sikkhà Ãvajjanto sikkheyya . . . pe . . . sacchikÃtabbaæ sacchikaronto sikkheyya Ãcareyya samÃcareyya samÃdÃya vatteyya. Bhagavà ti gÃravÃdhivacanaæ . . . pe . . . sacchikà pa¤¤atti yadidaæ Bhagavà ti, appamatto sadà namassam anusikkhe ti Bhagavà ti. Ten' Ãha BhagavÃ:

          AbhibhÆ hi so anabhibhÆto
          sakkhidhammaæ anÅtiham adassÅ
          tasmà hi tassa Bhagavato
          sÃsane appamatto sadà namassam anusikkhe ti Bhagavà ti.


              CUDDASAMO TUVAèAKASUTTANIDDESO NIèèHITO.


#<[page 402]>#
%<                                   402>%
                    PA××ARASAMO ATTADA×ÖASUTTANIDDESO.

  $<Sn_IV,15.1(=935): Attadaï¬Ã bhayaæ jÃtaæ janaæ passatha medhagaæ,
               saævegaæ kittayissÃmi yathà saævijitaæ mayÃ.  || Nidd_I.15:1 ||>$

     Attadaï¬Ã bhayaæ jÃtan ti. Daï¬Ã ti tayo daï¬Ã, kÃyadaï¬o vacÅdaï¬o manodaï¬o. Tividhaæ kÃyaduccaritaæ kÃyadaï¬o. Catuvidhaæ vacÅduccaritaæ vacÅdaï¬o. Tividhaæ manoduccaritaæ manodaï¬o. Bhayan ti dve bhayÃni, diÂÂhadhammika¤ ca bhayaæ samparÃyika¤ ca bhayaæ.
     Katamaæ diÂÂhadhammikaæ bhayaæ? Idh' ekacco kÃyena duccaritaæ carati, vÃcÃya duccaritaæ carati, manasà duccaritaæ carati, pÃïam pi hanati, adinnam pi Ãdiyati, sandhim pi chindati, nillopam pi harati, ekÃgÃrikam pi karoti, paripanthe pi tiÂÂhati paradÃram pi gacchati, musà pi bhaïati. Tam enaæ gahetvà ra¤¤o dassenti, ayaæ deva coro ÃgucÃrÅ, imassa yaæ icchasi taæ daï¬aæ païehÅ ti. Tam enaæ rÃjà paribhÃsati; so paribhÃsapaccayà pi dukkhadomanassaæ paÂisaævedeti. Etaæ bhayaæ dukkhadomanassaæ kuto tassa? Attadaï¬ato jÃtaæ sa¤jÃtaæ nibbattaæ abhinibbattaæ pÃtubhÆtaæ. Ettakena pi rÃjà na tussati. Tam enaæ rÃjà bandhÃpeti andubandhanena và rajjubandhanena và saækhalikabandhanena vettabandhena và latÃbandhanena và pekkhabandhanena và parikkhepabandhanena và gÃmabandhanena và nagarabandhanena và raÂÂhabandhanena và janapadabandhanena và antamaso savacanÅyam pi karoti,


#<[page 403]>#
%<S.N. 935]                 Attadaï¬asuttaniddeso.             403>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  na te labbhà ito pakkamitun ti. So bandhanapaccayà pi dukkhadomanassaæ {paÂisaævedeti}. Etaæ bhayaæ dukkhadomanassaæ kuto tassa? Attadaï¬ato jÃtaæ sa¤jÃtaæ nibbattaæ abhinibbattaæ pÃtubhÆtaæ. Ettakena pi rÃjà na tussati. Tam enaæ rÃjà tassa dhanaæ ÃharÃpeti sataæ và sahassaæ vÃ. So dhanajÃnipaccayà pi dukkhadomanassaæ paÂisaævedeti.
Etaæ bhayaæ dukkhadomanassaæ kuto tassa? Attadaï¬ato jÃtaæ sa¤jÃtaæ nibbattaæ abhinibbattaæ pÃtubhÆtaæ.
Ettakena pi rÃjà na tussati. Tam enaæ rÃjà vividhà kammakÃraïà kÃrÃpeti, kasÃhi pi tÃÊeti, vettehi pi tÃÊeti, a¬¬hadaï¬akehi pi tÃÊeti, hattham pi chindati, pÃdam pi chindati, hatthapÃdam pi chindati, kaïïam pi chindati, nÃsam pi chindati, kaïïanÃsam pi chindati, vilaÇgathÃlakam pi karoti, saækhamuï¬akam pi karoti, rÃhumukham pi karoti jotimÃlakam pi karoti, hatthapajjotikam pi karoti, erakavattikam pi karoti, cirakavÃsikam pi karoti, eïeyyakam pi karoti, baÊisamaæsikam pi karoti, kahÃpaïikam pi karoti, khÃrÃpatacchikam pi karoti, palighaparivattikam pi karoti, palÃlapÅÂhakam pi karoti, tattena pi telena osi¤cati, sunakhehi pi khÃdÃpeti, jÅvantam pi sÆle uttÃseti, asinà pi sÅsaæ chindati. So kammakÃraïapaccayà pi dukkhadomanassaæ paÂisaævedeti. Etaæ bhayaæ dukkhadomanassaæ kuto tassa? Attadaï¬ato jÃtaæ sa¤jÃtaæ nibbattaæ abhinibbattaæ pÃtubhÆtaæ. RÃjà imesaæ catunnaæ daï¬Ãnaæ issaro. So sakena kammena kÃyassa bhedà paraæ maraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ nirayaæ upapajjati.


#<[page 404]>#
%<404                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 935>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Tam enaæ nirayapÃlà pa¤cavidhabandhanaæ nÃma kammakÃraïaæ kÃrenti, tattaæ ayokhilaæ hatthe gamenti, tattaæ ayokhilaæ dutiye hatthe gamenti, tattaæ ayokhilaæ pÃde gamenti, tattaæ ayokhilaæ dutiye pÃde gamenti, tattaæ ayokhilaæ majjhe urasmiæ gamenti. So tattha dukkhà tippà kaÂukà vedanà vedeti; na ca tÃva kÃlaæ karoti, yÃva na taæ pÃpakammaæ byantÅhoti. Etaæ bhayaæ dukkhadomanassaæ kuto tassa? Attadaï¬ato jÃtaæ sa¤jÃtaæ nibbattaæ abhinibbattaæ pÃtubhÆtaæ.
Tam enaæ nirayapÃlà saævesitvà kudhÃrÅhi tacchenti.
So tattha dukkhà tippà kaÂukà vedanà vedeti; na ca tÃva kÃlaæ karoti, yÃva na taæ pÃpakammaæ byantÅhoti. Tam enaæ nirayapÃlà uddhaæ pÃdaæ adhosiraæ gahetvà vÃsÅhi tacchenti. Tam enaæ nirayapÃlà rathe yojetvà ÃdittÃya paÂhaviyà sampajjalitÃya sa¤jotibhÆtÃya sÃrenti pi paccÃsÃrenti pi . . . pe . . . tam enaæ nirayapÃlà mahantaæ aÇgÃrapabbataæ Ãdittaæ sampajjalitaæ sa¤jotibhÆtaæ Ãropenti pi oropenti pi . . . pe . . . tam enaæ nirayapÃlà uddhaæ pÃdaæ adhosiraæ gahetvà tattÃya lohakumbhiyà pakkhipanti ÃdittÃya sampajjalitÃya sa¤jotibhÆtÃya. So tattha phenuddehakaæ paccati. So tattha phenuddehakaæ paccamÃno sakim pi uddhaæ gacchati, sakim pi adho gacchati, sakim pi tiriyaæ gacchati. So tattha dukkhà tippà kaÂukà vedanà vedeti; na ca tÃva kÃlaæ karoti, yÃva na taæ pÃpakammaæ byantÅhoti. Etaæ bhayaæ dukkhadomanassaæ kuto tassa? Attadaï¬ato jÃtaæ sa¤jÃtaæ nibbattaæ abhinibbattaæ pÃtubhÆtaæ.
     *Tam enaæ nirayapÃlà mahÃniraye pakkhipanti. So kho pana mahÃnirayo


#<[page 405]>#
%<S.N. 935]                 Attadaï¬asuttaniddeso.             405>%
     Catukkaïïo catudvÃro vibhatto bhÃgaso mito
     ayopÃkÃrapariyatto ayasà paÂikujjito.
     Tassa ayomayà bhÆmi jalità tejasà yutÃ
     samantà yojanasataæ pharitvà tiÂÂhati sabbadÃ.
     Kadariyà tapanà ghorà accimanto durÃsadÃ,
     lomahaæsanarÆpà ca bhismà paÂibhayà dukkhÃ.
     PuratthimÃya ca bhittiyà accikhandho samuÂÂhito,
     ¬ahanto pÃpakammante pacchimÃya paÂiha¤¤ati.
     PacchimÃya ca bhittiyà accikhandho samuÂÂhito,
     ¬ahanto pÃpakammante puritthimÃya patiha¤¤ati.
     UttarÃya ca bhittiyà accikhandho samuÂÂhito,
     ¬ahanto pÃpakammante dakkhiïÃya paÂiha¤¤ati.
     DakkhiïÃya ca bhittiyà accikhandho samuÂÂhito,
     ¬ahanto pÃpakammante uttarÃya paÂiha¤¤ati.
     HeÂÂhito ca samuÂÂhÃya, accikhando bhayÃnako
     ¬ahanto pÃpakammante chadanasmiæ paÂiha¤¤ati.
     Chadanamhà samuÂÂhÃya accikhando bhayÃnako
     ¬ahanto pÃpakammante bhÆmiyaæ paÂiha¤¤ati.
     AyokapÃlaæ Ãdittaæ santattaæ jalitaæ yathÃ,
     evaæ AvÅcinirayo, heÂÂhà upari passato.
     Tattha sattà mahÃluddÃ, mahÃkibbisakÃrino,
     accantapÃpakammantà paccanti na ca miyyare.
     JÃtaævedasamo kÃyo tesaæ nirayavÃsinaæ
     passa kammÃnaæ daÊhattaæ, na bhasmà honti na pi masi.
     Puratthimena pi dhÃvanti tato dhÃvanti pacchato
     uttarena pi dhÃvanti tato dhÃvanti dakkhiïaæ.
     Yaæ yaæ disam pi dhÃvanti taæ taæ dvÃraæ pithÅyati,
     abhinikkhamitÃsà te sattà pÃmokkhaæ gavesino.
     Na te tato nikkhamituæ labhanti kammapaccayÃ,
     tesa¤ ce pÃpakammantaæ avipakkaæ kataæ bahun ti.
Etaæ bhayaæ dukkhadomanassaæ kuto tassa? Attadaï¬ato jÃtaæ sa¤jÃtaæ nibbattaæ abhinibbattaæ pÃtubhÆtaæ.


#<[page 406]>#
%<406                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 935>%
YÃni ca nerayikÃni dukkhÃni, yÃni ca tiracchÃnayonikÃni dukkhÃni, yÃni ca pittivisayikÃni dukkhÃni, yÃni ca mÃnusakÃni dukkhÃni, tÃni kuto jÃtÃni kuto sa¤jÃtÃni kuto nibbattÃni kuto abhinibbattÃni kuto pÃtubhÆtÃni? Attadaï¬ato jÃtÃni sa¤jÃtÃni nibbattÃni abhinibbattÃni pÃtubhÆtÃnÅ ti, attadaï¬Ã bhayaæ jÃtaæ.
     Janaæ passatha medhagan ti. Janan ti khattiyà ca brÃhmaïà ca vessà ca suddà ca gahaÂÂhà ca pabbajità ca devà ca manussà ca. Medhagan ti medhagaæ janaæ kalahaæ janaæ viruddhaæ janaæ paÂiviruddhaæ janaæ Ãhatajanaæ paccÃhatajanaæ ÃghÃtitajanaæ paccÃghÃtitajanaæ passatha dakkhatha oloketha nijjhÃyetha upaparikkhathà ti, janaæ passatha medhagaæ.
     Saævegaæ kittayissÃmÅ ti saævegaæ ubbegaæ utrÃsaæ bhayaæ pÅÊanaæ ghaÂanaæ upaddavaæ upasaggaæ kittayissÃmi pakittayissÃmi ÃcikkhissÃmi desissÃmi pa¤¤ÃpissÃmi paÂÂhapissÃmi vivarissÃmi vibhajissÃmi uttÃnÅkarissÃmi pakÃsissÃmÅ ti, saævegaæ kittayissÃmi.
     Yathà saævijitaæ mayà ti yathà mayà attÃyeva saævejito ubbejito saævegam ÃpÃdito ti, yathà saævijitaæ mayÃ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Attadaï¬Ã bhayaæ jÃtaæ, janaæ passatha me¬hagaæ,
          saævegaæ kittayissÃmi yathà saævijitaæ mayà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,15.2(=936): PhandamÃnaæ pajaæ disvà macche appodake yathÃ
               a¤¤ama¤¤ehi byÃruddhe disvà maæ bhayam Ãvisi.  || Nidd_I.15:2 ||>$

     PhandamÃnaæ pajaæ disvà ti. Pajà ti sattÃdhivacanaæ.
Pajaæ tanhÃphandanÃya phandamÃnaæ diÂÂhiphandanÃya


#<[page 407]>#
%<S.N. 936]                 Attadaï¬asuttaniddeso.             407>%
phandamÃnaæ kilesaphandanÃya phandamÃnaæ duccaritaphandanÃya phandamÃnaæ payogaphandanÃya phandamÃnaæ vipÃkaphandanÃya phandamÃnaæ rattarÃgena phandamÃnaæ duÂÂhadosena phandamÃnaæ mÆÊhamohena phandamÃnaæ vinibandhamÃnena phandamÃnaæ parÃmaÂÂhadiÂÂhiyà phandamÃnaæ vikkhepagata-uddhaccena phandamÃnaæ aniÂÂhaÇgatavicikicchÃya phandamÃnaæ thÃmagatÃnusayehi phandamÃnaæ lÃbhena phandamÃnaæ alÃbhena phandamÃnaæ yasena phandamÃnaæ ayasena phandamÃnaæ pasaæsÃya phandamÃnaæ nindÃya phandamÃnaæ sukhena phandamÃnaæ dukkhena phandamÃnaæ jÃtiyà phandamÃnaæ jarÃya phandamÃnaæ byÃdhinà phandamÃnaæ maraïena phandamÃnaæ sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsehi phandamÃnaæ nerayikena dukkhena phandamÃnaæ tiracchÃnayonikena dukkhena phandamÃnaæ pittivisayikena dukkhena phandamÃnaæ mÃnusakena dukkhena phandamÃnaæ gabbhokkantimÆlakena dukkhena gabbhaÂÂhitimÆlakena dukkhena gabbhavuÂÂhÃnamÆlakena dukkhena jÃtass' upanibandhikena dukkhena jÃtassa parÃdheyyakena dukkhena attÆpakkamena dukkhena parÆpakkamena dukkhena dukkhadukkhena saækhÃradukkhena vipariïÃmadukkhena cakkhurogena dukkhena sotarogena ghÃnarogena jivhÃrogena kÃyarogena sÅsarogena kaïïarogena mukharogena dantarogena kÃsena sÃsena pinÃsena ¬Ãhena jarena kucchirogena mucchÃya pakkhandikÃya sÆlÃya visÆcikÃya kuÂÂhena gaï¬ena kilÃsena sosena apamÃrena danduyà kaï¬uyà kacchuyà rakhasÃya vitacchikÃya lohitena pittena madhumehena aæsÃya piÊakÃya bhagandalÃya pittasamuÂÂhÃnehi ÃbÃdhehi semhasamuÂÂhÃnehi ÃbÃdhehi vÃtasamuÂÂhÃnehi ÃbÃdhehi sannipÃtikehi ÃbÃdhehi utupariïÃmajehi ÃbÃdhehi visamaparihÃrajehi ÃbÃdhehi opakkamikehi ÃbÃdhehi kammavipÃkajehi ÃbÃdhehi sÅtena uïhena jighacchÃya pipÃsÃya uccÃrena passÃvena ¬aæsamakasavÃtÃtapasiriæsapasamphassena mÃtumaraïena dukkhena pitumaraïena dukkhena bhÃtumaraïena dukkhena bhaginimaraïena dukkhena dhÅtumaraïena dukkhena ¤Ãtimaraïena dukkhena bhogabyasanena dukkhena rogabyasanena dukkhena sÅlabyasanena dukkhena diÂÂhibyasanena dukkhena phandamÃnaæ samphandamÃnaæ vipphandamÃnaæ vedhamÃnaæ pavedhamÃnaæ sampavedhamÃnaæ disvà ti passitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà ti,


#<[page 408]>#
%<408                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 936>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  phandamÃnaæ pajaæ disvÃ.
     Macche appodake yathà ti yathà macchà appodake parittodake udakapariyÃdÃne kÃkehi và kulalehi và balÃkÃya và paripÃtiyÃmÃnà ukkhipiyamÃnà khajjamÃnà phandanti samphandanti vipphandanti vedhenti pavedhenti sampavedhenti; evam eva pajà taïhÃphandanÃya phandanti . . . pe . . . diÂÂhibyasanena dukkhena phandanti samphandanti vipphandanti vedhenti pavedhenti sampavedhentÅ ti, macche appodake yathÃ.
     A¤¤ama¤¤ehi byÃruddhe ti a¤¤ama¤¤aæ sattà viruddhà paÂiviruddhà Ãhatà paccÃhatà ÃghÃtità paccÃghÃtitÃ; rÃjÃno pi rÃjÆhi vivadanti, khattiyà pi khattiyehi vivadanti, brÃhmaïà pi brÃhmaïehi vivadanti, gahapatÅ pi gahapatÅhi vivadanti, mÃtà pi puttena vivadati, putto pi mÃtarà vivadati, pità pi puttena vivadati, putto pi pitarà vivadati, bhÃtà pi bhÃtarà vivadanti, bhÃtà pi bhaginiyà vivadati, bhaginÅ pi bhÃtarà vivadati, sahÃyo pi sahÃyena vivadati. Te tattha kalahaviggahavivÃdÃpannà a¤¤ama¤¤aæ pÃïÅhi pi upakkamanti, le¬¬uhi pi upakkamanti, daï¬ehi pi upakkamanti, satthehi pi upakkamanti. Te tattha maraïam pi gacchanti maraïamattam pi dukkhan ti, a¤¤ama¤¤ehi byÃruddhe.


#<[page 409]>#
%<S.N. 937]                 Attadaï¬asuttaniddeso.             409>%
     Disvà maæ bhayam ÃvisÅ ti. Disvà ti disvà passitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ, bhayaæ pÅÊanaæ ghaÂanaæ upaddavo upasaggo ÃvisatÅ ti, disvà maæ bhayam Ãvisi. Ten' Ãha BhagavÃ:

          PhandamÃnaæ pajaæ disvà macche appodake yathÃ
          a¤¤ama¤¤ehi byÃruddhe disvà maæ bhayam ÃvisÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,15.3(=937): Samantam asÃro loko, disà sabbà sameritÃ,
               icchaæ bhavanam attano nÃddasÃsiæ anositaæ.  || Nidd_I.15:3 ||>$

     Samantam asÃro loko ti. Loko ti nirayaloko tiracchÃnayoniloko pittivisayaloko manussaloko devaloko khandhaloko dhÃtuloko Ãyatanaloko ayaæ loko paro loko sabrahmaloko sadevaloko; ayaæ vuccati loko. Nirayaloko asÃro nissÃro sÃrÃpagato niccasÃrasÃrena và sukhasÃrasÃrena và attasÃrasÃrena và niccena và dhuvena và sassatena và avipariïÃmadhammena vÃ. TiracchÃnayoniloko pittivisayaloko manussaloko devaloko khandhaloko dhÃtuloko Ãyatanaloko ayaæ loko paro loko sabrahmaloko sadevaloko asÃro nissÃro sÃrÃpagato niccasÃrasÃrena và sukhasÃrasÃrena và attasÃrasÃrena va niccena và dhuvena và sassatena và avipariïÃmadhammena vÃ. Yathà naÊo asÃro nissÃro sÃrÃpagato, yathà eraï¬o asÃro nissÃro sÃrÃpagato, yathà udumbaro asÃro nissÃro sÃrÃpagato, yathà setagaccho asÃro nissÃro sÃrÃpagato,


#<[page 410]>#
%<410                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 937>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  yathà pÃlibhaddako asÃro nissÃro sÃrÃpagato, yathà pheïupiï¬o asÃro nissÃro sÃrÃpagato, yathà udakapubbuÊaæ asÃraæ nissÃraæ sÃrÃpagataæ, yathà marÅci asÃrà nissÃrà sÃrÃpagatÃ, yathà kaddalikhandho asÃro nissÃro sÃrÃpagato, yathà mÃyà asÃrà nissÃrà sÃrÃpagatÃ; evam eva nirayaloko asÃro nissÃro sÃrÃpagato niccasÃrasÃrena và sukhasÃrasÃrena và attasÃrasÃrena và niccena và dhuvena và sassatena và avipariïÃmadhammena vÃ; tiracchÃnayoniloko pittivisayaloko manussaloko . . . pe . . . sadevaloko asÃro nissÃro sÃrÃpagato niccasÃrasÃrena và sukhasÃrasÃrena và attasÃrasÃrena và niccena và dhuvena và sassatena và avipariïÃmadhammena vÃ; khandhaloko dhÃtuloko Ãyatanaloko ayaæ loko paraloko brahmaloko devaloko asÃro nissÃro sÃrÃpagato niccasÃrasÃrena và sukhasÃrasÃreïa và attasÃrasÃreïa và niccena và dhuvena và sassatena và avipariïÃmadhammena và ti, samantam asÃro loko. Disà sabbà samerità ti.
Ye puratthimÃya disÃya saækhÃrÃ, te pi erità samerità calità ghaÂÂità aniccatÃya jÃtiyà anugatà jarÃya anusaÂà byÃdhinà abhibhÆtà maraïena abbhÃhatà dukkhe patiÂÂhità atÃïà aleïà asaraïà asaraïÅbhÆtÃ. Ye pacchimÃya disÃya saækhÃrÃ, ye uttarÃya disÃya saækhÃrÃ, ye dakkhiïÃya disÃya saækhÃrÃ, ye puratthimÃya anudisÃya saækhÃrÃ, ye pacchimÃya anudisÃya saækhÃrÃ, ye uttarÃya anudisÃya saækhÃrÃ, ye dakkhiïÃya anudisÃya saækhÃrÃ, ye heÂÂhimÃya disÃya saækhÃrÃ, ye uparimÃya disÃya saækhÃrÃ, ye dasadisÃsu saækhÃrÃ, te pi erità samerità calità ghaÂÂità aniccatÃya jÃtiyà anugatà jarÃya anusaÂà byÃdhinà abhibhÆtà maraïena abbhÃhatà dukkhe patiÂÂhità atÃïà aleïà asaraïà asaraïÅbhÆtÃ. BhÃsitam pi c' etaæ:


#<[page 411]>#
%<S.N. 937]                 Attadaï¬asuttaniddeso.             411>%
     *Ki¤cà pi cetaæ jalatÅ vimÃnaæ
     obhÃsayaæ uttariyaæ disÃya
     rÆpe raïaæ disvà sadà pavedhitaæ,
     tasmà rÆpe na ramati sumedho.
     *Maccun' abbhÃhato loko jarÃya parivÃrito
     taïhÃsallena otiïïo icchÃdhumÃyiko sadÃ.
     *Sabbo ÃdÅpito loko, sabbo loko pajopito
     sabbo pajjalito loko sabbo loko pakampito ti; disà sabbà sameritÃ.
     Icchaæ bhavanam attano ti attano bhavaæ tÃïaæ leïaæ saraïaæ gatiæ parÃyanaæ icchanto sÃdiyanto patthayanto pihayanto abhijappanto ti, icchaæ bhavanam attano.
     NÃddasÃsiæ anositan ti anajjhositaæ na addasaæ, ajjhosita¤ ¤eva addasaæ; sabbaæ yobba¤¤aæ jarÃya ositam, sabbaæ Ãrogyaæ byÃdhinà ositaæ, sabbaæ jÅvitaæ maraïena ositaæ, sabbaæ lÃbhaæ alÃbhena ositaæ, sabbaæ yasaæ ayasena ositaæ, sabbaæ pasaæsam nindÃya ositaæ, sabbaæ sukhaæ dukkhena ositaæ.
     *LÃbho alÃbho yaso ayaso ca
     nindà ca pasaæsà ca sukhadukkha¤ ca
     ete aniccà manujesu dhammÃ
     asassatà vipariïÃmadhammà ti, nÃddasÃsiæ anositaæ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Samantam asÃro loko, disà sabbà sameritÃ,
          icchaæ bhavanam attano nÃddasÃsiæ anositan ti.

_________________________________


#<[page 412]>#
%<412                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 938>%

  $<Sn_IV,15.4(=938): OsÃne tveva byÃruddhe disvà me aratÅ ahu,
               ath' ettha sallaæ addakkhiæ duddasaæ hadayassitaæ.  || Nidd_I.15:4 ||>$

     OsÃne tveva byÃruddhe ti. OsÃne tvevà ti sabbaæ yobba¤¤aæ jarà osÃpeti, sabbaæ Ãrogyaæ byÃdhi osÃpeti, sabbaæ jÅvitaæ maraïaæ osÃpeti, sabbaæ lÃbhaæ alÃbho osÃpeti, sabbaæ yasaæ ayaso osÃpeti, sabbaæ pasaæsaæ nindà osÃpeti, sabbaæ sukhaæ dukkhaæ osÃpetÅ ti, osÃne tveva.
ByÃruddhe ti yobba¤¤akÃmà sattà jarÃya paÂiviruddhÃ, ÃrogyakÃmà sattà byÃdhinà paÂiviruddhÃ, jÅvitukÃmà sattà maraïena pativiruddhÃ, lÃbhakÃmà sattà alÃbhena paÂiviruddhÃ, yasakÃmà sattà ayasena paÂiviruddhÃ, pasaæsakÃmà sattà nindÃya paÂiviruddhÃ, sukhakÃmà sattà dukkhena viruddhà paÂiviruddhà Ãhatà paccÃhatà ÃghÃÂità paccaghÃÂità ti, osÃne tveva byÃruddhe.
     Disvà me aratÅ ahÆ ti. Disvà ti disvà passitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà ti, disvÃ. Me aratÅ ti yà arati, yà anabhirati, yà anabhiramanÃ, yà ukkaïÂhiyÃ, yà paritasità ahÆ ti, disvà me aratÅ ahu.
     Ath' ettha sallaæ addakkhin ti. Athà ti padasandhi . . . pe . . . padÃnupubbatÃ-m-etaæ, athà ti. Etthà ti sattesu.
Sallan ti satta sallÃni, rÃgasallaæ dosasallaæ mohasallaæ mÃnasallaæ diÂÂhisallaæ sokasallaæ kathaækathÃsallaæ.
     Addakkhin ti addasaæ addakkhiæ apassiæ paÂivijjhin ti, ath' ettha sallaæ addakkhiæ.
     Duddasaæ hadayassitan ti. Duddasan ti duddasaæ duddakkhaæ duppassaæ dubbujjhaæ duranubujjhaæ duppaÂivijjhaæ. Hadayassitan ti hadayaæ vuccati cittaæ; yaæ cittaæ mano mÃnasaæ hadayaæ paï¬araæ mano manÃyatanaæ manindriyaæ vi¤¤Ãïaæ vi¤¤Ãïakkhandho tajjà manovi¤¤ÃïadhÃtu. Hadayassitan ti hadayanissitaæ cittanissitaæ cittasannissitaæ cittena sahagataæ sahajÃtaæ saæsaÂÂhaæ sampayuttaæ ekuppÃdaæ ekanirodhaæ ekavatthukaæ ekÃrammaïan ti,


#<[page 413]>#
%<S.N. 939]                  Attadaï¬asuttaniddeso.            413>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  duddasaæ hadayassitaæ. Ten' ahà BhagavÃ:

          OsÃne tveva byÃruddhe disvà me aratÅ ahu,
          ath' ettha sallaæ addakkhiæ duddasaæ hadayassitan ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,15.5(=939): Yena sallena otiïïo disà sabbà vidhÃvati,
               tam eva sallaæ abbÆyha na dhÃvati,
               na sÅdati.  || Nidd_I.15:5 ||>$

     Yena sallena otiïïo disà sabbà vidhÃvatÅ ti. Sallan ti satta sallÃni, rÃgasallaæ dosasallaæ mohasallaæ mÃnasallaæ diÂÂhisallaæ sokasallaæ kathaækathÃsallaæ.
     Katamaæ rÃgasallaæ? Yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo cittassa sÃrÃgo . . . pe . . . abhijjhà lobho akusalamÆlaæ; idaæ rÃgasallaæ.
     Katamaæ dosasallaæ? Anatthaæ me acarÅ ti ÃghÃto jÃyati, anatthaæ me caratÅ ti ÃghÃto jÃyati, anatthaæ me carissatÅ ti ÃghÃto jÃyati . . . pe . . . caï¬ikkaæ assuropo anattamanatà cittassa; idaæ dosasallaæ.
     Katamaæ mohasallaæ? Dukkhe a¤Ãïaæ . . . pe . . . dukkhanirodhagÃminiyà paÂipadÃya a¤Ãïaæ, pubbante a¤Ãïaæ, aparante a¤Ãïaæ, pubbantÃparante a¤Ãïaæ, idappaccayatÃpaÂiccasamuppannesu dhammesu a¤Ãïaæ; yaæ evarÆpaæ adassanaæ anabhisamayo ananubodho asambodho appaÂivedho asaægÃhatà apariyogÃhatà asamapekkhatà apaccavekkhatà apaccakkhakammaæ dummejjhaæ bÃlyaæ moho pamoho sammoho avijjà avijjogho avijjÃyogo avijjÃnusayo avijjÃpariyuÂÂhÃnaæ avijjÃsaÇgÅ moho akusalamÆlaæ; idaæ mohasallaæ.
     Katamaæ mÃnasallaæ? Seyyo 'ham asmÅ ti mÃno, sadiso 'ham asmÅ ti mÃno, hÅno 'ham asmÅ ti mÃno; yo evarÆpo mÃno ma¤¤anà ma¤¤itattaæ uïïati uïïamo dhajo sampaggÃho ketukamyatà cittassa; idaæ mÃnasallaæ.
     Katamaæ diÂÂhisallaæ? VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi,


#<[page 414]>#
%<414                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 939>%
dasavatthukà micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antagÃhikà diÂÂhi; yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahaïaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisaæyojanaæ gÃho paÂiggÃho abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparittagÃho vipallÃsagÃho micchÃgÃho ayÃthÃvakasmiæ yÃthÃvakan ti gÃho, yÃvatà dvÃsaÂÂhÅ diÂÂhigatÃni; idaæ diÂÂhisallaæ.
     Katamaæ sokasallaæ? ¥Ãtibyasanena và phuÂÂhassa bhogabyasanena và phuÂÂhassa rogabyasanena và phuÂÂhassa sÅlabyasanena và phuÂÂhassa diÂÂhibyasanena vÃphuÂÂhassa a¤¤atara¤¤atarena và byasanena samannÃga tassa a¤¤atara¤¤atarena và dukkhadhammena phuÂÂhassa soko socanà socitattaæ antosoko antoparisoko anto¬Ãho antopari¬Ãho cetaso parijjhÃyanà domanassaæ sokasallaæ; idaæ sokasallaæ.
     Katamaæ kathaækathÃsallaæ? Dukkhe kaækhà dukkhasamudaye kaækhà dukkhanirodhe kaækhà dukkhanirodhagÃminiyà paÂipadÃya kaækhà pubbante kaækhà aparante kaækhà pubbantÃparante kaækhà idappaccayatÃpaÂiccasamuppannesu dhammesu kaækhÃ; yà evarÆpà kaækhà kaækhÃyanà kaækhÃyitattaæ vimati vicikicchà dveÊhakaæ dvedhÃpatho saæsayo anekaæsagÃho Ãsappanà parisappanà apariyogÃhanà chambhitattaæ cittassa manovilekho; idaæ kathaækathÃsallaæ.
     Yena sallena otiïïo disà sabbà vidhÃvatÅ ti rÃgasallena otiïïo viddho phuÂÂho pareto samohito samannÃgato kÃyena duccaritaæ carati, vÃcÃya duccaritaæ carati, manasà duccaritaæ carati, pÃïam pi hanati, adinnam pi Ãdiyati, sandhim pi chindati, nillopam pi harati, ekÃgÃrikam pi karoti, paripanthe pi tiÂÂhati, paradÃram pi gacchati, musà pi bhaïati; evam pi rÃgasallena otiïïo viddho phuÂÂho pareto samohito samannÃgato dhÃvati vidhÃvati sandhÃvati saæsarati. Athavà rÃgasallena otiïïo viddho phuÂÂho pareto samohito samannÃgato bhoge pariyesanto nÃvÃya mahÃsamuddaæ gacchati,


#<[page 415]>#
%<S.N. 939]                 Attadaï¬asuttaniddeso.             415>%
sÅtassa purakkhato uïhassa purakkhato ¬aæsamakasavÃtÃtapasiriæsapasamphassehi rissamÃno, khuppipÃsÃya miyyamÃno Gumbhaæ gacchati, Takkolaæ gacchati, Takkasilaæ gacchati, KÃlamukhaæ gacchati, MaraïapÃraæ gacchati, VesuÇgaæ gacchati, VerÃpathaæ gacchati, Javaæ gacchati, Tamaliæ gacchati, VaÇgaæ gacchati, EÊavaddhanaæ gacchati, SuvaïïakÆÂaæ gacchati, SuvaïïabhÆmiæ gacchati, Tambapaïïiæ gacchati, SuppÃraæ gacchati, Bharukacchaæ gacchati, SuraÂÂhaæ gacchati, AÇgaïekaæ gacchati, GaÇgaïaæ gacchati, ParamagaÇgaïaæ gacchati, Yonaæ gacchati, Paramayonaæ gacchati, Allasaï¬aæ gacchati, MarukantÃraæ gacchati, Jaïïupathaæ gacchati, Ajapathaæ gacchati, Meï¬apathaæ gacchati, SaÇkupathaæ gacchati, Chattapathaæ gacchati, Vaæsapathaæ gacchati, Sakuïapathaæ gacchati, MÆsikÃpathaæ gacchati, Daripathaæ gacchati, VettÃdhÃraæ gacchati. Pariyesanto na labhati, alÃbhamÆlakam pi dukkhadomanassaæ paÂisaævedeti. Pariyesanto labhati, laddhà ÃrakkhamÆlakam pi dukkhadomanassaæ {paÂisaævedeti}: kin ti me bhoge n' eva rÃjÃno hareyyuæ, na corà hareyyuæ, na aggi ¬aheyya, na udakaæ vaheyya, na appiyà dÃyÃdà hareyyun ti. Tassa evaæ Ãrakkhato gopayato te bhogà vippalujjanti,


#<[page 416]>#
%<416                           AÂÂhakavaggo.                  [S.N. 939>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  so vippayogamÆlakam pi dukkhadomanassaæ paÂisaævedeti; evam pi rÃgasallena otiïïo viddho phuÂÂho pareto samohito samannÃgato dhÃvati vidhÃvati sandhÃvati saæsarati, dosasallena mohasallena mÃnasallena otiïïo viddho phuÂÂho pareto samohito samannÃgato kÃyena duccaritaæ carati, vÃcÃya duccaritaæ carati, manasà duccaritaæ carati, pÃïam pi hanati, adinnam pi Ãdiyati, sandhim pi chindati, nillopam pi harati, ekÃgÃrikam pi karoti, paripanthe pi tiÂÂhati, paradÃram pi gacchati, musà pi bhaïati; evaæ mÃnasallena otiïïo viddho phuÂÂho pareto samohito samannÃgato dhÃvati vidhÃvati sandhÃvati saæsarati. DiÂÂhisallena otiïïo viddho phuÂÂho pareto samohito samannÃgato acelako hoti muttÃcÃro hatthÃvalekhano, na ehibhadantiko na tiÂÂhabhadantiko nÃbhihaÂaæ n' uddissakataæ na nimantanaæ sÃdiyati; so na kumbhimukhà paÂiggaïhÃti, na kaÊopimukhà paÂiggaïhÃti, na eÊakamantaraæ na daï¬amantaraæ na musalamantaraæ na dvinnaæ bhu¤jamÃnÃnaæ na gabbhiniyà na pÃyamÃnÃya na purisantaragatÃya na saÇkittÅsu na yattha sà upaÂÂhito hoti, na yattha makkhikà saï¬asaï¬acÃrinÅ, na macchaæ na maæsaæ na merayaæ na thusodakaæ pivati. So ekÃgÃriko và hoti ekÃlopiko, dvÃgÃriko và hoti dvÃlopiko . . . pe . . . sattÃgÃriko và hoti sattÃlopiko. Ekissà pi dattiyà yÃpeti, dvÅhi pi dattÅhi yÃpeti . . . pe . . . sattahi pi dattÅhi yÃpeti. EkÃhikam pi ÃhÃraæ ÃhÃreti, dvÅhikam pi ÃhÃraæ ÃhÃreti . . . pe . . . sattÃhikam pi ÃhÃraæ ÃhÃreti; iti evarÆpaæ a¬¬hamÃsikam pi pariyÃyabhattabhojanÃnuyogam anuyutto viharati; evam pi diÂÂhisallena otiïïo viddho phuÂÂho pareto samohito samannÃgato dhÃvati vidhÃvati sandhÃvati saæsarati. Athavà diÂÂhisallena otiïïo viddho phuÂÂho pareto samohito samannÃgato, so sÃkabhakkho và hoti, sÃmÃkabhakkho và hoti, nÅvÃrabhakkho và hoti, daddulabhakkho và hoti, hatabhakkho và hoti, ÃcÃmabhakkho và hoti,


#<[page 417]>#
%<S.N. 939]                 Attadaï¬asuttaniddeso.             417>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  pi¤¤Ãkabhakkho và hoti, tiïabhakkho và hoti, gomayabhakkho và hoti, vanamÆlaphalÃhÃro yÃpeti pavattaphalabhojÅ; so sÃïÃni pi dhÃreti, masÃïÃni pi dhÃreti, chavadussÃni pi dhÃreti, tirÅÂÃni pi dhÃreti, ajinÃni pi dhÃreti, paæsukÆlÃni pi dhÃreti, ajinakkhipam pi dhÃreti, kusacÅram pi dhÃreti, vÃkacÅram pi dhÃreti, phalakacÅram pi dhÃreti, kesakambalam pi dhÃreti, ulÆkapakkham pi dhÃreti, kesamassulocako hoti, kesamassulocanÃnuyogam anuyutto viharati, ubbhaÂÂhako pi hoti, ÃsanapaÂikkhitto ukkuÂiko pi hoti, ukkuÂikappadhÃnam anuyutto kaïÂakÃpassayiko pi hoti, kaïÂakÃpassaye seyyaæ kappeti, phalakaseyyam pi kappeti, thaï¬ilaseyyaæ pi kappeti, ekapassayiko pi hoti, rajojalladharo, abbhokÃsiko pi hoti, yathÃsanthatiko pi hoti, vikaÂiko pi hoti, vikaÂabhojanÃnuyogam anuyutto apÃnako pi hoti, apÃnabhattam anuyutto, sÃyatatiyakam pi udakorohanÃnuyogam anuyutto viharati; iti evarÆpaæ anekavihitaæ kÃyassa ÃtÃpanaparitÃpanÃnuyogam anuyutto viharati; evaæ pi diÂÂhisallena otiïïo viddho phuÂÂho pareto samohito samannÃgato dhÃvati vidhÃvati sandhÃvati saæsarati. Sokasallena otiïïo viddho phuÂÂho pareto samohito samannÃgato socati kilamati paridevati urattÃÊiæ kandati sammohaæ Ãpajjati.
     Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ: *BhÆtapubbaæ brÃhmaïa imissÃy' eva SÃvatthiyà a¤¤atarissà itthiyà mÃtà kÃlam akÃsi.
Sà tassà kÃlakiriyÃya ummattikà khittacittà rathiyà rathiyaæ siæghÃÂakena siæghÃÂakaæ upasaÇkamitvà evam Ãha: api me mÃtaraæ addasatha, api me mÃtaraæ addasathÃ? ti. BhÆtapubbaæ brÃhmaïa imissÃy' eva SÃvatthiyà a¤¤atarissà itthiyà pità kÃlam akÃsi,


#<[page 418]>#
%<418                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 939>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  bhÃtà kÃlam akÃsi, bhaginÅ kÃlam akÃsi, putto kÃlam akÃsi, dhÅtà kÃlam akÃsi, sÃmiko kÃlaæ akÃsi. Sà tassa kÃlakiriyÃya ummattikà khittacittà rathiyà rathiyaæ siæghÃÂakena siæghÃÂakaæ upasaÇkamitvà evam Ãha: api me sÃmikaæ addasatha, api me sÃmikaæ addasathÃ? ti.
     BhÆtapubbaæ brÃhmaïa imissÃy' eva SÃvatthiyà a¤¤atarassa purisassa mÃtà kÃlam akÃsi. So tassà kÃlakiriyÃya ummattako khittacitto rathiyà rathiyaæ siæghÃÂakena siæghÃÂakaæ upasaÇkamitvà evam Ãha: api me mÃtaraæ addasatha, api me mÃtaraæ addasathÃ? ti.
     BhÆtapubbaæ brÃhmaïa imissÃy' eva SÃvatthiyà a¤¤atarassa purisassa pità kÃlam akÃsi, bhÃtà kÃlam akÃsi, bhaginÅ kÃlam akÃsi, putto kÃlam akÃsi, dhÅtà kÃlam akÃsi, pajÃpatÅ kÃlam akÃsi. So tassà kÃlakiriyÃya ummattako khittacitto rathiyà rathiyaæ siæghÃÂakena siæghÃÂakaæ upasaÇkamitvà evam Ãha: api me pajÃpatiæ addasatha, api me pajÃpatiæ addasathÃ? ti.
     BhÆtapubbaæ brÃhmaïa imissÃy' eva SÃvatthiyà a¤¤atarà itthÅ ¤Ãtikulaæ aggamÃsi. Tassà te ¤Ãtakà sÃmikaæ acchinditvà a¤¤assa dÃtukÃmÃ. Sà ca naæ na icchati.
Atha kho sà itthÅ sÃmikaæ etad avoca: ime maæ ayyaputta ¤Ãtakà taæ acchinditvà a¤¤assa dÃtukÃmÃ, ubho mayaæ marissÃmà ti. Atha kho so puriso taæ itthiæ dvidhà chetvà attÃnaæ opÃtesi, ubho pecca bhavissÃmà ti, evaæ sokasallena otiïïo viddho phuÂÂho pareto samohito samannÃgato dhÃvati vidhÃvati sandhÃvati saæsarati.
     KathaækathÃsallena otiïïo viddho phuÂÂho pareto samohito samannÃgato saæsayapakkhanno hoti vimatipakkhanno dveÊhakajÃto: ahosiæ nu kho ahaæ atÅtam addhÃnaæ, na nu kho ahosiæ atÅtam addhÃnaæ, kiæ nu kho ahosiæ atÅtam addhÃnaæ, kathaæ nu kho ahosiæ atÅtam addhÃnaæ, kiæ hutvà kiæ ahosiæ nu kho ahaæ atÅtam addhÃnaæ, bhavissÃmi nu kho ahaæ anÃgatam addhÃnaæ, na nu kho bhavissÃmi anÃgatam addhÃnaæ,


#<[page 419]>#
%<S.N. 939]                 Attadaï¬asuttaniddeso.             419>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  kiæ nu kho bhavissÃmi anÃgatam addhÃnaæ, kathaæ nu kho bhavissÃmi anÃgatam addhÃnaæ, kiæ hutvà kiæ bhavissÃmi nu kho ahaæ anÃgatam addhÃnan? ti; etarahi paccuppannam addhÃnaæ ajjhattaæ kathaækathÅ hoti: ahaæ nu kho 'smi no nu kho 'smi kiæ nu kho 'smi, kathaæ nu kho 'smi; satto kuto Ãgato, so kuhiæ gÃmÅ bhavissatÅ? ti, evaæ kathaækathÃsallena otiïïo viddho phuÂÂho pareto samohito samannÃgato dhÃvati vidhÃvati sandhÃvati saæsarati. Te ca salle abhisaækharoti, te salle abhisaækharonto sallÃbhisaækhÃravasena puratthimadisaæ dhÃvati, pacchimadisaæ dhÃvati, uttaradisaæ dhÃvati, dakkhiïadisaæ dhÃvati; te sallÃbhisaækhÃrà appahÅnÃ, sallÃbhisaækhÃrÃnaæ appahÅnattà gatiyà dhÃvati, niraye dhÃvati, tiracchÃnayoniyà dhÃvati, pittivisaye dhÃvati, manussaloke dhÃvati, devaloke dhÃvati, gatiyà gatiæ upapattiyà upapattim paÂisandhiyà paÂisandhiæ bhavena bhavaæ saæsÃrena saæsÃraæ vaÂÂena vaÂÂaæ dhÃvati vidhÃvati sandhÃvati saæsaratÅ ti, yena sallena otiïïo disà sabbà vidhÃvati.
     Tam eva sallaæ abbuyha na dhÃvati na sÅdatÅ ti tam eva rÃgasallaæ dosasallaæ mohasallaæ diÂÂhisallaæ sokasallaæ kathaækathÃsallaæ abbuyha abbuhitvà uddharitvà samuddharitvà uppÃdayitvà samuppÃdayitvà pajahitvà vinoditvà byantÅkaritvà anabhÃvaæ gamitvà n' eva puratthimadisaæ dhÃvati, na pacchimadisaæ dhÃvati, na uttaradisaæ dhÃvati, na dakkhiïadisaæ dhÃvati; te sallÃbhisaækhÃrà pahÅnà sallÃbhisaækhÃrÃnaæ pahÅnattà gatiyà na dhÃvati, niraye na dhÃvati, tiracchÃnayoniyà na dhÃvati, pittivisaye na dhÃvati, manussaloke na dhÃvati, devaloke na dhÃvati, na gatiyà gatiæ na upapattiyà upapattiæ na paÂisandhiyà paÂisandhiæ na bhavena bhavaæ na saæsÃrena saæsÃraæ na vaÂÂena vaÂÂaæ dhÃvati vidhÃvati sandhÃvati saæsaratÅ ti, tam eva sallaæ abbuyha na dhÃvati na sÅdatÅ ti kÃmoghe na sÅdati,


#<[page 420]>#
%<420                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 939>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  bhavoghe na sÅdati, diÂÂhoghe na sÅdati, avijjoghe na sÅdati na saæsÅdati na osÅdati na avasÅdati na gacchati na avagacchatÅ ti, tam eva sallaæ abbuyha na dhÃvati na sÅdati. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Yena sallena otiïïo disà sabbà vidhÃvati,
          tam eva sallaæ abbuyha na dhÃvati, na sÅdati.

_________________________________


  $<Sn_IV,15.6(=940): Tattha sikkhÃnugÅyanti:
               yÃni loke gadhitÃni, na tesu pasuto siyÃ,
               nibbijjha sabbaso kÃme sikkhe nibbÃnam attano.  || Nidd_I.15:6 ||>$

     Tattha sikkhÃnugÅyanti: yÃni loke gadhitÃnÅ ti. Sikkhà ti hatthisikkhà assasikkhà rathasikkhà dhanusikkhà sÃlÃkiyaæ sallakattiyaæ kÃyatikicchaæ bhÆtiyaæ komÃratikicchaæ. GÅyantÅ ti gÅyanti kathiyanti bhaïiyanti dÅpayanti vohariyanti. Athavà gÅyanti gaïhiyanti uggaïhiyanti dhÃriyanti upadhÃriyanti upalakkhiyanti gadhitapaÂilÃbhÃya. Gadhità vuccanti pa¤cakÃmaguïà cakkhuvi¤¤eyyà rÆpà iÂÂhà kantà manÃpà piyarÆpà kÃmÆpasaæhità rajanÅyÃ. KiækÃraïà gadhità vuccanti pa¤cakÃmagunÃ?
Yebhuyyena devamanussà pa¤cakÃmaguïe icchanti sÃdiyanti pihayanti abhijappanti; taækÃraïà gadhità vuccanti pa¤cakÃmaguïÃ. Loke ti manussaloke ti, tattha sikkhÃnugÅyanti yÃni: loke gadhitÃni.
     Na tesu pasuto siyà ti. TÃsu và sikkhÃsu tesu và pa¤cakÃmaguïesu na pasuto siyÃ, na tanninno assa, na tappono na tappabbhÃro na tadadhimutto na tadÃdhipateyyo ti, na tesu pasuto siyÃ.
     Nibbijjha sabbaso kÃme ti. Nibbijjhà ti paÂivijjhitvÃ, sabbe saækhÃrà aniccà ti paÂivijjhitvÃ, sabbe saækhÃrà dukkhà ti . . . pe . . . yaæ ki¤ci samudayadhammaæ sabban taæ nirodhadhamman ti paÂivijjhitvÃ.


#<[page 421]>#
%<S.N. 941]                 Attadaï¬asuttaniddeso.             421>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Sabbaso ti sabbena sabbaæ sabbathà sabbaæ asesaæ nissesaæ pariyÃdÃyavacanam etaæ sabbaso ti. KÃmà ti uddÃnato dve kÃmÃ, vatthukÃmà ca kilesakÃmà ca . . . pe . . . ime vuccanti vatthukÃmà . . . pe . . . ime vuccanti kilesakÃmà ti, nibbijjha sabbaso kÃme.
     Sikkhe nibbÃnam attano ti. Sikkhà ti tisso sikkhÃ, adhisÅlasikkhà adhicittasikkhà adhipa¤¤Ãsikkhà . . . pe . . . ayaæ adhipa¤¤ÃsikkhÃ. NibbÃnam attano ti attano rÃgassa nibbÃnÃya dosassa nibbÃnÃya mohassa nibbÃnÃya . . . pe . . . sabbÃkusalÃbhisaækhÃrÃnaæ samÃya upasamÃya vÆpasamÃya nibbÃnÃya paÂinissaggÃya paÂipassaddhiyà adhisÅlam pi sikkheyya adhicittam pi sikkheyya adhipa¤¤aæ pi sikkheyya. Imà tisso sikkhà Ãvajjento sikkheyya, jÃnanto sikkheyya . . . pe . . . sacchikÃtabbaæ sacchikaronto sikkheyya Ãcareyya samÃcareyya samÃdÃya vatteyyà ti, sikkhe nibbÃnam attano. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Tattha sikkhÃnugÅyanti:
          yÃni loke gadhitÃni na tesu pasuto siyÃ,
          nibbijjha sabbaso kÃme sikkhe nibbÃnam attano ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,15.7(=941): Sacco siyà appagabbho amÃyo rittapesuïo
               akkodhano, lobhapÃpakaæ vevicchaæ vitare muni.  || Nidd_I.15:7 ||>$

     Sacco siyà appagabbho ti. Sacco siyà ti saccavÃcÃya samannÃgato siyÃ, sammÃdiÂÂhiyà samannÃgato siyÃ, ariyena aÂÂhaÇgikena maggena samannÃgato siyà ti, sacco siyÃ.
Appagabbho ti tÅïi pÃgabbhiyÃni, kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ, vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ, cetasikaæ pÃgabbhiyaæ . . . pe . . . idaæ cetasikaæ pÃgabbhiyaæ. Yass' imÃni tÅïi pÃgabbhiyÃni pahÅnÃni samucchinnÃni vÆpasantÃni paÂipassaddhÃni abhabbuppattikÃni ¤Ãïagginà da¬¬hÃni,


#<[page 422]>#
%<422                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 941>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  so vuccati appagabbho ti, sacco siyà appagabbho.
     AmÃyo rittapesuïo ti. MÃyà vuccati va¤canikà cariyÃ.
Idh' ekacco kÃyena duccaritaæ caritvÃ, vÃcÃya duccaritaæ caritvÃ, manasà duccaritaæ caritvÃ, tassa paÂicchÃdanahetu pÃpikaæ icchaæ païidahati, mà maæ ja¤¤Ã ti icchati, mà maæ ja¤¤Ã ti saækappeti, mà maæ ja¤¤Ã ti vÃcaæ bhÃsati, mà maæ ja¤¤Ã ti kÃyena parakkamati; yà evarÆpà mÃyà mÃyÃvità accasarà va¤canà nikati nikiraïà niharaïà pariharaïà guhanà pariguhanà chÃdanà paricchÃdanà anuttÃnÅkammaæ anÃvikammaæ vocchÃdanà pÃpakiriyÃ; ayaæ vuccati mÃyÃ. Yass' esà mÃyà pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂipassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃ; so vuccati amÃyo. Rittapesuïo ti. Pesu¤¤an ti idh' ekacco pisuïavÃco hoti . . . pe . . . evaæ bhedÃdhippÃyo pesu¤¤aæ upasaæharati. Yass' etaæ pesu¤¤aæ pahÅnaæ samucchinnaæ vÆpasantaæ paÂipassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬haæ, so vuccati rittapesuïo vigatapesuïo ti, amÃyo rittapesuïo.
     Akkodhano lobhapÃpakaæ vevicchaæ vitare munÅ ti.
Akkodhano ti hi kho vuttaæ. Api ca kodho tÃva vattabbo, dasah' ÃkÃrehi kodho jÃyati . . . pe . . . yass' eso kodho pahÅno samucchinno vÆpasanto paÂipassaddho abhabbuppattiko ¤Ãïagginà da¬¬ho; so vuccati akkodhano. Kodhassa pahÅnattà akkodhano, kodhavatthussa pari¤¤Ãtattà akkodhano, kodhahetussa ucchinnattà akkodhano. Lobho ti yo lobho lubbhanà lubbhitattaæ . . . pe . . . abhijjhà lobho akusalamÆlaæ. Vevicchaæ vuccati pa¤ca macchariyÃni, ÃvÃsamacchariyaæ . . . pe . . . gÃho vuccati macchariyaæ.
MunÅ ti monaæ vuccati ¤Ãïaæ; yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . saÇgajÃlam aticca so munÅ ti. Akkodhano lobhapÃpakaæ vevicchaæ vitare munÅ ti muni lobhapÃpaka¤ ca veviccha¤ ca atari uttari pattari samatikkami vitikkami vÅtivattayÅ ti,


#<[page 423]>#
%<S.N. 942]                 Attadaï¬asuttaniddeso.             423>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  akkodhano lobhapÃpakaæ vevicchaæ vitare munÅ ti. Ten' Ãha BhagavÃ:


          Sacco siyà appagabbho amÃyo rittapesuïo
          akkodhano, lobhapÃpakaæ vevicchaæ vitare munÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,15.8(=942): Niddaæ tandiæ sahe thÅnaæ, pamÃdena na saævase,
               atimÃne na tiÂÂheyya nibbÃnamanaso naro.  || Nidd_I.15:8 ||>$

     Niddaæ tandiæ sahe thÅnan ti. Niddà ti yà kÃyassa akalyatà akamma¤¤atà onÃho pariyonÃho anto samorodho middhaæ soppaæ capalÃyikà supinà supitattaæ. TandÅ ti yà tandi tandiyanà tandimanakatà Ãlasiyaæ ÃlasÃyanà Ãlasayitattaæ. ThÅnan ti yà cittassa akalyatà akamma¤¤atà olÅyanà sallÅyanà lÅnaæ lÅyanà lÅyitattaæ thÅnaæ thÅyanà thÅyitattaæ cittassa. Niddaæ tandiæ sahe thÅnan ti nidda¤ ca tandi¤ ca saheyya parisaheyya abhibhaveyya ajjhotthareyya pariyÃdiyeyya maddeyyà ti, niddaæ tandiæ sahe thÅnaæ.
     PamÃdena na saævase ti. PamÃdo vattabbo kÃyaduccaritena và vacÅduccaritena và manoduccaritena và pa¤cakÃmaguïesu cittassa vossaggo vossaggÃnuppadÃnaæ và kusalÃnaæ và dhammÃnaæ bhÃvanÃya asakkaccakiriyatà asÃtaccakiriyatà anaÂÂhitakiriyatà olÅnavuttità nikkhittachandatà nikkhittadhuratà anÃsevanà abahulÅkammaæ anadhiÂÂhÃnaæ ananuyogo pamÃdo; yo evarÆpo pamÃdo pamajjanà pamajjitattaæ; ayaæ vuccati pamÃdo. PamÃdena na saævase ti pamÃdena na saævaseyya na Ãvaseyya na parivaseyya pamÃdaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya; pamÃdà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà vihareyyà ti, pamÃdena na saævase.


#<[page 424]>#
%<424                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 942>%
     AtimÃne na tiÂÂheyyà ti. AtimÃno ti idh' ekacco paraæ atima¤¤ati jÃtiyà và gottena và . . . pe . . . a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ; yo evarupo mÃno ma¤¤anà ma¤¤itattaæ uïïati uïïamo dhajo sampaggÃho ketukamyatà cittassa; ayaæ vuccati atimÃno. AtimÃne na tiÂÂheyyà ti atimÃne na tiÂÂheyya na santiÂÂheyya, atimÃnaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya, atimÃnà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà vihareyyà ti, atimÃne na tiÂÂheyya.
     NibbÃnamanaso naro ti idh' ekacco dÃnaæ dento sÅlaæ samÃdiyanto uposathakammaæ karonto pÃnÅyaæ paribhojanÅyaæ upaÂÂhapento pariveïaæ sammajjanto cetiyaæ vandanto cetiye gandhamÃlaæ Ãropento cetiyaæ padakkhiïaæ karonto yaæki¤ci tedhÃtukaæ kusalÃbhisaækhÃraæ abhisaækharonto na gatihetu na upapattihetu na paÂisandhihetu na bhavahetu na saæsÃrahetu na vaÂÂahetu sabban taæ visaæyogÃdhippÃyo nibbÃnaninno nibbÃnapoïo nibbÃnapabbhÃro abhisaækharotÅ ti, evam pi nibbÃnamanaso naro. Athavà sabbasaækhÃradhÃtuyà cittaæ paÂivÃpetvà amatÃya dhÃtuyà cittaæ upasaæharati, etaæ santaæ, etaæ païÅtaæ yadidaæ sabbasaækhÃrasamatho sabbÆpadhipaÂinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃnan ti, evam pi nibbÃnamanaso naro.
            *Na paï¬ità upadhisukhassa hetu
            dÃnÃni dadanti punabbhavÃya,
            kÃma¤ ca te upadhiparikkhayÃya
            dadanti dÃnaæ apunabbhavÃya.
            Na paï¬ità upadhisukhassa hetu
            bhÃventi jhÃnÃni punabbhavÃya,
            kÃma¤ ca te upadhiparikkhayÃya
            bhÃventi jhÃnÃni apunabbhavÃya.


#<[page 425]>#
%<S.N. 943]                 Attadaï¬asuttaniddeso.             425>%
            Te nibbutiæ abhimanà dadanti
            taæninnacittà tadÃdhimuttatÃ,
            najjo yathà sÃgaramajjhagatÃ
            bhavanti nibbÃnaparÃyanà te ti,
nibbÃnamanaso naro. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Niddaæ tandiæ sahe thÅnaæ, pamÃdena na saævase,
          atimÃne na tiÂÂheyya nibbÃnamanaso naro ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,15.9(=943): Mosavajje na niyyetha, rÆpe snehaæ na kubbaye,
               mÃna¤ ca parijÃneyya, sÃhasà virato care.  || Nidd_I.15:9 ||>$

     Mosavajje na niyyethà ti mosavajjaæ vuccati musÃvÃdo; idh' ekacco sabhaggato và parisaggato và ¤Ãtimajjhaggato và pÆgamajjhaggato và rÃjakulamajjhaggato và abhinÅto sakkhipuÂÂho: ehi bho purisa, yaæ jÃnÃsi, taæ vadehÅ ti; so ajÃnaæ và Ãha jÃnÃmÅ ti, jÃnaæ và Ãha na jÃnÃmÅ ti; apassaæ và Ãha passÃmÅ ti, passaæ và Ãha na passamÅ ti; iti attahetu và parahetu và Ãmisaki¤cikkhahetu và sampajÃnamusà bhÃsità ti, iti vuccati mosavajjaæ. Api ca tÅh' ÃkÃrehi catupa¤cachasatta-aÂÂhah' ÃkÃrehi . . . pe . . . imehi aÂÂhah' ÃkÃrehi musÃvÃdo hoti. Mosavajje na niyyethà ti mosavajjena na yÃyeyya na vuyheyya na saæhareyya, mosavajjaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya; mosavajjà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà vihareyyà ti, mosavajje na niyyetha.
     RÆpe snehaæ na kubbaye ti. RÆpan ti cattÃro ca mahÃbhÆtà catunna¤ ca mahÃbhÆtÃnaæ upÃdÃyarÆpaæ.


#<[page 426]>#
%<426                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 943>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  RÆpe snehaæ na kubbaye ti rÆpe snehaæ na kareyya, chandaæ na kareyya, pemaæ na kareyya, rÃgaæ na kareyya na janeyya na sa¤janeyya na nibbatteyya nÃbhinibbatteyyà ti, rÆpe snehaæ na kubbaye.
     MÃna¤ ca parijÃneyyà ti. MÃno ti ekavidhena mÃno cittassa uïïati. Duvidhena mÃno, attukkaæsanamÃno, paravambhanamÃno. Tividhena mÃno, seyyo 'ham asmÅ ti mÃno, sadiso 'ham asmÅ ti mÃno, hÅno 'ham asmÅ ti mÃno.
Catubbidhena mÃno, lÃbhena mÃnaæ janeti, yasena mÃnaæ janeti, pasaæsÃya mÃnaæ janeti, sukhena mÃnaæ janeti.
Pa¤cavidhena mÃno, lÃbhi 'mhi manÃpikÃnaæ rÆpÃnan ti mÃnaæ janeti, manÃpikÃnaæ saddÃnam gandhÃnaæ rasÃnaæ phoÂÂhabbÃnan ti mÃnaæ janeti. Chabbidhena mÃno, cakkhusampadÃya mÃnaæ janeti, sotasampa¬Ãya ghÃnasampadÃya jivhÃsampadÃya kÃyasampadÃya manosampadÃya mÃnaæ janeti. Sattavidhena mÃno, mÃno atimÃno mÃnÃtimÃno omÃno adhimÃno asmimÃno micchÃmÃno.
AÂÂhavidhena mÃno, lÃbhena mÃnaæ janeti, alÃbhena omÃnaæ janeti, yasena mÃnaæ janeti, ayasena omÃnaæ janeti, pasaæsÃya mÃnaæ janeti, nindÃya omÃnaæ janeti, sukhena mÃnaæ janeti, dukkhena omÃnaæ janeti. Navavidhena mÃno, seyyassa seyyo 'ham asmÅ ti mÃno, seyyassa sadiso 'ham asmÅ ti mÃno, seyyassa hÅno 'ham asmÅ ti mÃno, sadisassa seyyo 'ham asmÅ ti mÃno, sadisassa sadiso 'ham asmÅ ti mÃno, sadisassa hÅno 'ham asmÅ ti mÃno, hÅnassa seyyo 'ham asmÅ ti mÃno, hÅnassa sadiso 'ham asmÅ ti mÃno, hÅnassa hÅno 'ham asmÅ ti mÃno. Dasavidhena mÃno, idh' ekacco mÃnaæ janeti jÃtiyà và gottena và . . . pe . . . a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ; yo evarÆpo mÃno ma¤¤anà ma¤¤itattaæ uïïati uïïamo dhajo sampaggÃho ketukamyatà cittassa; ayaæ vuccati mÃno. MÃna¤ ca parijÃneyyà ti mÃnaæ tÅhi pari¤¤Ãhi parijÃneyya, ¤Ãtapari¤¤Ãya tÅraïapari¤¤Ãya pahÃnapari¤¤Ãya.


#<[page 427]>#
%<S.N. 944]                 Attadaï¬asuttaniddeso.             427>%
     Katamà ¤Ãtapari¤¤Ã? MÃnaæ jÃnÃti, ayaæ ekavidhena mÃno, cittassa uïïati; ayaæ duvidhena mÃno, attukkaæsanamÃno paravambhanamÃno . . . pe . . . ayaæ dasavidhena mÃno, idh' ekacco mÃnaæ janeti jÃtiyà và gottena và . . . pe . . . a¤¤atara¤¤atarena và vatthunà ti jÃnÃti passati; ayaæ ¤Ãtapari¤¤Ã.
     Katamà tÅranapari¤¤Ã? Evaæ ¤atvà mÃnaæ tÅreti aniccato dukkhato . . . pe . . . nissaraïato tÅreti; ayaæ tÅraïapari¤¤Ã.
     Katamà pahÃnapari¤¤Ã? Evaæ tÅretvà mÃnaæ pajahati vinodeti byantÅkaroti anabhÃvaæ gameti; ayaæ pahÃnapari¤¤Ã.
     MÃna¤ ca parijÃneyyà ti, mÃnaæ imÃhi tÅhi pari¤¤Ãhi parijÃneyyà ti, mÃna¤ ca parijÃneyya.
     SÃhasà virato care ti. Katamà sÃhasÃcariyÃ? Rattassa rÃgacariyà sÃhasÃcariyÃ, duÂÂhassa dosacariyà sÃhasÃcariyÃ, mÆÊhassa mohacariyà sÃhasÃcariyÃ, vinibandhassa mÃnacariyà sÃhasÃcariyÃ, parÃmaÂÂhassa diÂÂhicariyà sÃhasÃcariyÃ, vikkhepagatassa uddhaccacariyà sÃhasÃcariyÃ, aniÂÂhaÇgatassa vicikicchÃcariyà sÃhasÃcariyÃ, thÃmagattassa anusayacariyà sÃhasÃcariyÃ; ayaæ sÃhasÃcariyÃ. SÃhasà virato care ti sÃhasÃcariyÃya Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà vihareyyà ti. Care ti careyya vicareyya iriyeyya vatteyya pÃleyya yapeyya yÃpeyyà ti, sÃhasà virato care. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Mosavajje na niyyetha, rÆpe snehaæ na kubbaye,
          mÃna¤ ca parijÃneyya, sÃhasà virato care ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,15.10(=944): PurÃïaæ nÃbhinandeyya, nave khantim akubbaye,
               hÅyamÃne na soceyya, ÃkÃsaæ na sito siyÃ.  || Nidd_I.15:10 ||>$


#<[page 428]>#
%<428                  AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 944>%
     PurÃïaæ nÃbhinandeyyà ti. PurÃïà vuccanti atÅtà rÆpà vedanà sa¤¤Ã saækhÃrà vi¤¤Ãïaæ. AtÅte saækhÃre taïhÃvasena diÂÂhivasena nÃbhinandeyya nÃbhivadeyya na ajjhoseyya abhinandanaæ abhivadanaæ ajjhosÃnaæ gÃhaæ parÃmÃsaæ abhinivesaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyyà ti, purÃïaæ nÃbhinandeyya.
     Nave khantim akubbaye ti. Navà vuccanti paccuppannà rÆpà vedanà sa¤¤Ã saækhÃrà vi¤¤Ãïaæ. Puccuppanne saækhÃre taïhÃvasena khantiæ na kareyya chandaæ na kareyya pemaæ na kareyya rÃgaæ na kareyya na janeyya na sa¤janeyya na nibbatteyya nÃbhinibbatteyyà ti, nave khantim akubbaye.
     HÅyamÃne na soceyyà ti hÅyamÃne hÃyamÃne parihÃyamÃne vemÃne vigacchamÃne antaradhÃyamÃne na soceyya na kilameyya na parÃmaseyya na parideveyya na urattÃÊiæ kandeyya na sammohaæ Ãpajjeyya. Cakkhusmiæ hÅyamÃne hÃyamÃne parihÃyamÃne vemÃne vigacchamÃne antaradhÃyamÃne, sotasmiæ ghÃnasmiæ jivhÃya kÃyasmiæ rÆpasmiæ saddasmiæ gandhasmiæ rasasmiæ phoÂÂhabbasmiæ kulasmiæ gaïasmiæ ÃvÃsasmiæ yasasmiæ pasaæsÃya sukhasmiæ cÅvarasmiæ piï¬apÃtasmiæ senÃsanasmiæ gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrasmiæ hÅyamÃne hÃyamÃne parihÃyamÃne vemÃne vigacchamÃne antaradhÃyamÃne na soceyya na kilameyya na parÃmaseyya na parideveyya na urattÃÊiæ kandeyya na sammohaæ Ãpajjeyyà ti, hÅyamÃne na soceyya.
     ùkÃsaæ na sito siyà ti. ùkÃsaæ vuccati taïhÃ; yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . abhijjhà lobho akusalamÆlaæ. KiækÃraïà ÃkÃsaæ vuccati taïhÃ? YÃya taïhÃya rÆpaæ Ãkassati samÃkassati gaïhÃti parÃmasati abhinivisati vedanaæ sa¤¤aæ saækhÃre vi¤¤Ãïaæ gatiæ upapattiæ paÂisandhiæ bhavaæ saæsÃraæ vaÂÂaæ Ãkassati samÃkassati gaïhÃti parÃmasati abhinivisati, taækÃraïà ÃkÃsaæ vuccati taïhÃ. ùkÃsaæ na sito siyà ti taïhaæ na sito siyÃ, taïhaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya;


#<[page 429]>#
%<S.N. 945]                 Attadaï¬asuttaniddeso.             429>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  taïhÃya Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà vihareyyà ti, ÃkÃsaæ na sito siyÃ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          PurÃïaæ nÃbhinandeyya, nave khantim akubbaye,
          hÅyamÃne na soceyya, ÃkÃsaæ na sito siyà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,15.11(=945): Gedhaæ brÆmi mahogho ti, Ãcamaæ brÆmi jappanaæ,
               Ãrammaïaæ pakappanaæ, kÃmapaÇko duraccayo.  || Nidd_I.15:11 ||>$

     Gedhaæ brÆmi mahogho tÅ ti. Gedho vuccati taïhÃ; yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . abhijjhà lobho akusalamÆlaæ.
Mahogho vuccati taïhÃ; yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . abhijjhà lobho akusalamÆlaæ. Gedhaæ brÆmi mahogho ti gedhaæ mahogho ti brÆmi ÃcikkhÃmi desemi pa¤¤Ãpemi paÂÂhapemi vivarÃmi vibhajÃmi uttÃnÅkaromi pakÃsemÅ ti, gedhaæ brÆmi mahogho ti.
     ùcamaæ brÆmi jappanan ti. ùcamà vuccati tanhÃ; yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . abhijjhà lobho akusalamÆlaæ.
Jappanà pi vuccati taïhÃ, yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . abhijjhà lobho akusalamÆlaæ. ùcamaæ brÆmi jappanan ti Ãcamaæ jappanà ti brÆmi ÃcikkhÃmi desemi pa¤¤Ãpemi paÂÂhapemi vivarÃmi vibhajÃmi uttÃnÅkaromi pakÃsemÅ ti, Ãcamaæ brÆmi jappanaæ.
     ùrammaïaæ pakappanan ti. ùrammaïà vuccati taïhÃ; yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . abhijjhà lobho akusalamÆlaæ.
Pakappanà pi vuccati taïhÃ; yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . abhijjhà lobho akusalamÆlan ti. ùrammaïaæ pakappanaæ kÃmapaÇko duraccayo ti. KÃmapaÇko kÃmakaddamo kÃmakileso kÃmapalipo kÃmapalibodho duraccayo durativatto duttaro duppataro dussamatikkamo dubbÅtivatto ti, kÃmapaÇko duraccayo. Ten' Ãha BhagavÃ:


#<[page 430]>#
%<430                      AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 945>%

          Gedhaæ brÆmi mahogho ti, Ãcamaæ brÆmi jappanaæ,
          Ãrammaïaæ pakappanaæ, kÃmapaÇko duraccayo ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,15.12(=946): Saccà avokkamma muni thale tiÂÂhati brÃhmaïo,
               sabbaæ so paÂinissajja sa ve santo ti vuccati.  || Nidd_I.15:12 ||>$

     Saccà avokkamma munÅ ti saccavÃcÃya avokkamanto, sammÃdiÂÂhiyà avokkamanto, ariyà aÂÂhaÇgikà maggà avokkamanto. MunÅ ti monaæ vuccati ¤Ãïaæ; yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . saÇgajÃlam aticca so munÅ ti, saccà avokkamma muni.
     Thale tiÂÂhati brÃhmaïo ti. Thalaæ vuccati amataæ nibbÃnaæ; yo so sabbasaækhÃrasamatho sabbÆpadhipaÂinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃnaæ. BrÃhmaïo ti sattannaæ dhammÃnaæ vÃhitattà brÃhmaïo . . . pe . . . anissito tÃdi pavuccate brahmÃ. Thale tiÂÂhati brÃhmaïo ti brÃhmaïo thale tiÂÂhati, dÅpe tiÂÂhati, tÃïe tiÂÂhati, leïe tiÂÂhati, saraïe tiÂÂhati, abhaye tiÂÂhati, accute tiÂÂhati, amate tiÂÂhati, nibbÃne tiÂÂhatÅ ti, thale tiÂÂhati brÃhmaïo.
     Sabbaæ so patinissajjà ti. Sabbaæ vuccati dvÃdasÃyatanÃni: cakkhu¤ c' eva rÆpà ca . . . pe . . . mano c' eva dhammà ca. Yato ajjhattikabÃhiresu Ãyatanesu chandarÃgo pahÅno hoti ucchinnamÆlo tÃlÃvatthukato anabhÃvaæ gato Ãyatiæ anuppÃdadhammo; ettÃvatà pi sabbaæ cattaæ hoti vantaæ muttaæ pahÅnaæ paÂinissaÂÂhaæ. Yato taïhà ca diÂÂhi ca mÃno ca pahÅnà honti ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatà abhÃvaægatà Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ, ettÃvatà pi sabbaæ cattaæ hoti vantaæ muttaæ pahÅnaæ paÂinissaÂÂhaæ. Yato pu¤¤ÃbhisaækhÃro ca apu¤¤ÃbhisaækhÃro ca Ãne¤jÃbhisaækhÃro ca pahÅnà honti ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatà {anabhÃvaÇgatÃ} Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ;


#<[page 431]>#
%<S.N. 947]                 Attadaï¬asuttaniddeso.             431>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ettÃvatà pi sabbaæ cattaæ hoti vantaæ pahÅnaæ patinissaÂÂhan ti, sabbaæ so paÂinissajja.
     Sa ve santo ti vuccatÅ ti so santo upasanto vÆpasanto nibbuto paÂipassaddho ti vuccati kathiyati bhaïiyati dÅpiyati vohariyatÅ ti, sa ve santo ti vuccati. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Saccà avokkamma muni thale tiÂÂhati brÃhmaïo,
          sabbaæ so paÂinissajja sa ve santo ti vuccatÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,15.13(=947): Sa ve vidvÃ, sa vedagÆ, ¤atvà dhammaæ anissito
               sammà so loke iriyÃno na-ppihetÅdha kassaci.  || Nidd_I.15:13 ||>$

     Sa ve vidvà sa vedagÆ ti. Vidvà ti vidvà vijjÃgato ¤ÃïÅ buddhimà vibhÃvÅ medhÃvÅ; vedagÆ ti vedà vuccati catÆsu maggesu ¤Ãïaæ . . . pe . . . sabbavedanÃsu vÅtarÃgo sabbavedam aticca vedagÆ so ti, sa ve vidvà sa vedagÆ.
     ¥atvà dhammaæ anissito ti ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ. Sabba saækhÃrà aniccà ti ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ. Sabbe saækhÃrà dukkhà ti . . . pe . . . yaæ ki¤ci samudayadhammaæ sabban taæ nirodhadhamman ti ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ. Anissito ti dve nissayÃ, taïhÃnissayo ca diÂÂhinissayo ca . . . pe . . . ayaæ taïhÃnissayo . . . pe . . . ayaæ diÂÂhinissayo. TanhÃnissayaæ pahÃya diÂÂhinissayaæ paÂinissajjitvà cakkhuæ anissito, sotaæ anissito, ghÃnaæ anissito . . . pe . . . diÂÂhasutamutavi¤¤Ãtabbe dhamme anissito anallÅno anupagato anajjhosito anadhimutto nikkhanto nissaÂÂho vippamutto vimariyÃdikatena cetasà viharatÅ ti, ¤atvà dhammaæ anissito.
     Sammà so loke iriyÃno ti yato ajjhattikabÃhiresu Ãyatanesu chandarÃgo pahÅno hoti ucchinnamÆlo tÃlÃvatthukato anabhÃvaæ gato Ãyatiæ anuppÃdadhammo; ettÃvatà pi sammà so loke carati viharati iriyati vattati pÃleti yapeti yÃpeti.


#<[page 432]>#
%<432                         AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 947>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Yato pu¤¤ÃbhisaækhÃro ca apu¤¤ÃbhisaækhÃro ca Ãne¤jÃbhisaækhÃro ca pahÅnà honti ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatà anabhÃvaæ gatà Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ; ettÃvatà pi sammà so loke carati viharati iriyati vattati pÃleti yapeti yÃpetÅ ti, sammà so loke iriyÃno.
     Na-ppihetÅdha kassacÅ ti pihà vuccati taïhÃ; yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . abhijjhà lobho akusalamÆlaæ. Yass' esà pihà taïhà pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂipassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃ; so kassaci na-ppiheti khattiyassa và brÃhmaïassa và vessassa và suddassa và gahaÂÂhassa và pabbajitassa và devassa và manussassa và ti, na-ppihetÅdha kassaci. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Sa ve vidvÃ, sa vedagÆ, ¤atvà dhammaæ anissito
          sammà so loke iriyÃno na-ppihetÅdha kassacÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,15.14(=948): Yo ca kÃme accatari saÇgaæ loke duraccayaæ,
               na so socati nÃjjheti chinnasoto abandhano.  || Nidd_I.15:14 ||>$

     Yo ca kÃme accatari saÇgaæ loke duraccayan ti. Yo ti yo yÃdiso yathÃyutto yathÃvihito yathÃpakÃro yaæÂhÃnappatto yaædhammasamannÃgato khattiyo và brÃhmaïo và vesso và suddo và gahaÂÂho và pabbajito và devo và manusso vÃ. KÃmà ti uddÃnato dve kÃmÃ, vatthukÃmà ca kilesakÃmà ca . . . pe . . . ime vuccanti vatthukÃmà . . . pe . . . ime vuccanti kilesakÃmÃ. SaÇgà ti sattà saÇgÃ, rÃgasaÇgo dosasaÇgo mohasaÇgo mÃnasaÇgo diÂÂhisaÇgo kilesasaÇgo duccaritasaÇgo. Loke ti apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhÃtuloke Ãyatanaloke.
Duraccayan ti yo kÃme ca saÇge ca loke duraccaye durativatte duttare duppatare dussamatikkame dubbÅtivatte attari uttari pattari samatikkami vÅtivattayÅ ti, yo ca kÃme accatari saÇgaæ loke duraccayaæ.


#<[page 433]>#
%<S.N. 949]                 Attadaï¬asuttaniddeso.             433>%
     Na so socati nÃjjhetÅ ti vipariïataæ và vatthuæ na socati, pariïatasmiæ và vatthusmiæ na socati, cakkhu me vipariïatan ti na socati, sotaæ me, ghÃnaæ me, jivhà me, kÃyo me, rÆpà me, saddà me, gandhà me, rasà me, phoÂÂhabbà me, kulaæ me, gaïo me, ÃvÃso me, lÃbho me, yaso me, pasaæsà me, sukhaæ me, cÅvaraæ me, piï¬apÃto me, senÃsanaæ me, gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrà me, mÃtà me, pità me, bhÃtà me, bhaginÅ me, putto me, dhÅtà me, mittà me, amaccà me, ¤ÃtisÃlohità me vipariïatà ti na socati na kilamati na paridevati na urattÃÊiæ kandati na sammohaæ ÃpajjatÅ ti, na socati. NÃjjhetÅ ti nÃjjheti na ajjheti na upanijjhÃyati na nijjhÃyÃti na pajjhÃyati; athavà na jÃyati na jÅyati na mÅyati na cavati na upapajjatÅ ti, na so socati nÃjjheti.
     Chinnasoto abandhano ti. Sotà vuccati taïhÃ, yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . abhijjhà lobho akusalamÆlaæ. Yass' esà sotà taïhà pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂipassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃ, so vuccati chinnasoto. Abandhano ti satta bandhanà ti, rÃgabandhanaæ dosabandhanaæ mohabandhanaæ mÃnabandhanaæ diÂÂhibandhanaæ kilesabandhanaæ duccaritabandhanaæ. Yass' etÃni bandhanÃni pahÅnÃni samucchinnÃni vÆpasantÃni paÂipassaddhÃni abhabbuppattikÃni ¤Ãïagginà da¬¬hÃni, so vuccati abandhano ti, chinnasoto abandhano. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Yo ca kÃme accatari saÇgaæ loke duraccayaæ,
          na so socati nÃjjheti chinnasoto abandhano ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,15.15(=949): Yaæ pubbe, taæ visosehi, pacchà te mÃhu ki¤canaæ,
               majjhe ce no gahessasi, upasanto carissasi.  || Nidd_I.15:15 ||>$


#<[page 434]>#
%<434                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 949>%
     Yaæ pubbe taæ visosehÅ ti. AtÅte saækhÃre Ãrabbha ye kilesà uppajjeyyuæ, te kilese sosehi visosehi sukkhÃpehi pajahehi vinodehi byantÅkarohi anabhÃvaæ gamehÅ ti, evam pi yaæ pubbe taæ visosehi. Athavà ye atÅtà kammÃbhisaækhÃrà avipakkavipÃkÃ, te kammÃbhisaækhÃre sosehi visosehi sukkhÃpehi abÅjaæ karohi pajahi vinodehi byantÅkarohi anabhÃvaæ gamehÅ ti, evam pi yaæ pubbe taæ visosehi.
     Pacchà te mÃhu ki¤canan ti pacchà vuccati anÃgataæ.
AnÃgate saækhÃre Ãrabbha yÃni uppajjeyyuæ rÃgaki¤canaæ dosaki¤canaæ mohaki¤canaæ mÃnaki¤canaæ diÂÂhiki¤canaæ kilesaki¤canaæ duccaritaki¤canaæ, imÃni ki¤canÃni tuyhaæ mà ahu mà pÃtum akÃsi mà janesi mà sa¤janesi mà nibbattesi mà abhinibbattesi pajahi vinodehi byantÅkarohi anabhÃvaæ gamehÅ ti, pacchà te mÃhu ki¤canaæ.
     Majjhe ce no gahessasÅ ti majjhaæ vuccanti paccuppannà rÆpà vedanà sa¤¤Ã saækhÃrà vi¤¤Ãïaæ, paccuppanne saækhÃre taïhÃvasena diÂÂhivasena na gahessasi na uggahessasi na gaïhissasi na parÃmasissasi nÃbhinandissasi nÃbhivadissasi na ajjhosissasi; abhinandanaæ abhivadanaæ ajjhosÃnaæ gÃhaæ parÃmÃsaæ abhinivesaæ pajahissasi vinodissasi byantÅkarissasi anabhÃvaæ gamissasÅ ti, majjhe ce no gahessasi.
     Upasanto carissasÅ ti rÃgassa santattà santo, dosassa santattà santo . . . pe . . . sabbÃkusalÃbhisaækhÃrÃnaæ santattà samitattà vÆpasamitattà vijjhÃtattà nibbutattà vigatattà patipassaddhattà santo upasanto vÆpasanto nibbuto paÂipassaddho carissasi viharissasi iriyissasi vattissasi pÃlissasi yapissasi yÃpissasÅ ti,


#<[page 435]>#
%<S.N. 950]                 Attadaï¬asuttaniddeso.             435>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  upasanto carissasi. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Yaæ pubbe, taæ visosehi, pacchà te mÃhu ki¤canaæ,
          majjhe ce no gahessasi, upasanto carissasÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,15.16(=950): Sabbaso nÃmarÆpasmiæ yassa n' atthi mamÃyitaæ,
               asatà ca na socati, sa ve loke na jiyyati.  || Nidd_I.15:16 ||>$

     Sabbaso nÃmarÆpasmiæ yassa n' atthi mamÃyitan ti. Sabbaso ti sabbena sabbaæ sabbathà sabbaæ asesaæ nissesaæ pariyÃdÃyavacanam etaæ sabbaso ti. NÃman ti cattÃro arÆpino khandhÃ. RÆpan ti cattÃro ca mahÃbhÆtà catunna¤ ca mahÃbhÆtÃnaæ upÃdÃyarÆpaæ. Yassà ti arahato khÅïÃsavassa. Mamattan ti dve mamattÃ, taïhÃmamatta¤ ca diÂÂhimamatta¤ ca . . . pe . . . idaæ taïhÃmamattaæ . . . pe . . . idaæ diÂÂhimamattaæ. Sabbaso nÃmarÆpasmiæ yassa n' atthi mamÃyitan ti sabbaso nÃmarÆpasmiæ mamattà yassa n' atthi na saævijjanti n' upalabbhanti pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂipassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hà ti, sabbaso nÃmarÆpasmiæ yassa n' atthi mamÃyitaæ.
     Asatà ca na socatÅ ti vipariïataæ và vatthuæ na socati, vipariïatasmiæ và vatthusmiæ na socati: cakkhu me vipariïatan ti na socati, sotaæ me, ghÃnaæ me, jivhà me, kÃyo me, rÆpà me, saddà me, gandhà me, rasà me, phoÂÂhabbà me, kulaæ me, gaïo me, ÃvÃso me, lÃbho me . . . pe . . . ¤ÃtisÃlohità me vipariïatà ti na socati na kilamati na paridevati na urattÃÊiæ kandati na sammohaæ ÃpajjatÅ ti, evam pi asatà ca na socati. Athavà asÃtÃya dukkhÃya vedanÃya phuÂÂho pareto samohito samannÃgato na socati na kilamati na paridevati na urattÃÊiæ kandati na sammohaæ ÃpajjatÅ ti, evam pi asatà ca na socati. Athavà cakkhurogena phuÂÂho pareto . . . pe . . . ¬aæsamakasavÃtÃtapasiriæsappasamphassena phuÂÂho pareto samohito samannÃgato na socati na kilamati na paridevati na urattÃÊiæ kandati na sammohaæ ÃpajjatÅ ti,


#<[page 436]>#
%<436                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 950>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evam pi asatà ca na socati. Athavà asante asaævijjamÃne anupalabbhiyamÃne ahu vata me, taæ vata me n' atthi, siyà vata me, taæ vatÃhaæ na labhÃmÅ ti na socati na kilamati na paridevati na urattÃÊiæ kandati na sammohaæ ÃpajjatÅ ti, evam pi asatà ca na socati.
     Sa ve loke na jiyyatÅ ti yassa mayhaæ và idaæ, paresaæ và idan ti ki¤ci rÆpagataæ vedanÃgataæ sa¤¤Ãgataæ saækhÃragataæ vi¤¤Ãïagataæ gahitaæ parÃmaÂÂhaæ abhiniviÂÂhaæ ajjhositaæ adhimuttaæ atthi, tassa jÃni atthi.
BhÃsitam pi h' etaæ:
            *Jinno rathassamaïikuï¬ale ca
            putte ca dÃre ca tath' eva jinno
            sabbesu bhogesu asevitesu
            kasmà na santappasi sokakÃle?
            Pubb' eva maccaæ vijahanti bhogÃ,
            macco va ne pubbataraæ jahÃti,
            asassatà bhogino kÃmakÃmÅ,
            tasmà na socÃm' ahaæ sokakÃle.
            Udeti ÃpÆrati veti cando,
            atthaæ gametvÃna paleti suriyo,
            vidità mayà sattuka lokadhammÃ,
            tasmà na socÃm' ahaæ sokakÃle ti.
     Yassa mayhaæ và idaæ, paresaæ và idan ti ki¤ci rÆpagataæ vedanÃgataæ sa¤¤Ãgataæ saækhÃragataæ vi¤¤Ãïagataæ gahitaæ parÃmaÂÂhaæ abhiniviÂÂhaæ ajjhositaæ adhimuttaæ n' atthi, tassa jÃni n' atthi. BhÃsitam pi h' etaæ: ** Nandasi samaïà ti, kiæ laddhà Ãvuso ti? Tena hi samaïa socasÅ ti, kiæ jiyittha Ãvuso ti? Tena hi samaïa n' eva nandasi na socasÅ ti, evam Ãvuso ti.


#<[page 437]>#
%<S.N. 951]                 Attadaï¬asuttaniddeso.             437>%
     *Cirassaæ vata passÃma brÃhmaïaæ parinibbutaæ
     anandiæ anighaæ {bhikkhuæ} tiïïaæ loke visattikan ti; sa ve loke na jiyyati. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Sabbaso nÃmarÆpasmiæ yassa n' atthi mamÃyitaæ,
          asatà ca na socati, sa ve loke na jiyyatŠti.

_________________________________


  $<Sn_IV,15.17(=951): Yassa n' atthi idaæ me ti paresaæ và pi ki¤canaæ,
               mamattaæ so asaævindaæ n' atthi me ti na socati.  || Nidd_I.15:17 ||>$

     Yassa n' atthi idaæ me ti paresaæ và pi ki¤canan ti.
Yassà ti arahato khÅïÃsavassa. Yassa mayhaæ và idaæ paresaæ và idan ti ki¤ci rÆpagataæ vedanÃgataæ sa¤¤Ãgataæ saækhÃragataæ vi¤¤Ãïagataæ gahitaæ parÃmaÂÂhaæ abhiniviÂÂhaæ ajjhositaæ adhimuttaæ n' atthi na saævijjati n' upalabbhati, pahÅnaæ samucchinnaæ vÆpasantaæ paÂipassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬han ti, evam pi yassa n' atthi idaæ me ti paresaæ và pi ki¤canaæ.
     Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ: ** NÃyaæ bhikkhave kÃyo tumhÃkaæ, na pi a¤¤esaæ. PurÃïam idaæ bhikkhave kammaæ abhisaækhataæ abhisa¤cetayitaæ vedaniyaæ daÂÂhabbaæ. Tatra bhikkhave sutavà ariyasÃvako paÂiccasamuppÃdaæ yeva sÃdhukaæ yoniso manasikaroti. Iti imasmiæ sati idaæ hoti, imass' uppÃdà idaæ uppajjati, imasmiæ asati idaæ na hoti, imassa nirodhà idaæ nirujjhati; yadidaæ avijjÃpaccayà saækhÃrà saækhÃrapaccayà vi¤¤Ãnaæ . . . pe . . . evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. AvijjÃya tv eva asesavirÃganirodhà saækhÃranirodho . . . pe . . . evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti, evam pi yassa n' atthi idaæ me ti paresaæ và pi ki¤canaæ. Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ:


#<[page 438]>#
%<438                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 951>%
     *Su¤¤ato lokaæ avekkhassu MogharÃja sadà sato,
     attÃnudiÂÂhiæ Æhacca evaæ maccutaro siyÃ:
     evaæ lokaæ avekkhantaæ maccurÃjà na passatÅ ti, evam pi yassa n' atthi idaæ me ti paresaæ và pi ki¤canaæ.
     Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ: ** Yaæ bhikkhave na tumhÃkaæ, taæ pajahatha; taæ vo pahÅnaæ dÅgharattaæ hitÃya sukhÃya bhavissatÅ ti. Ki¤ ca bhikkhave na tumhÃkaæ?
 RÆpaæ bhikkhave na tumhÃkaæ, taæ pajahatha; taæ vo pahÅnaæ dÅgharattaæ hitÃya sukhÃya bhavissati. Vedanà sa¤¤Ã saækhÃrà vi¤¤Ãïaæ na tumhÃkaæ, taæ pajahatha; taæ pahÅnaæ dÅgharattaæ hitÃya sukhÃya bhavissati.
Taæ kiæ ma¤¤atha bhikkhave yaæ imasmiæ Jetavane tiïakaÂÂhasÃkhÃpalÃsaæ, taæ jano hareyya và ¬aheyya và yathÃpaccayaæ và kareyya, api nu tumhÃkaæ evam assa:
amhe jano harati và ¬ahati và yathÃpaccayaæ và karotÅ ti?
No h' etaæ bhante. Taæ kissa hetu? Na hi no etaæ bhante attà và attaniyaæ và ti. Evaæ eva kho bhikkhave yaæ na tumhÃkaæ, taæ pajahatha; taæ vo pahÅnaæ dÅgharattaæ hitÃya sukhÃya bhavissatÅ ti. Ki¤ ca bhikkhave na tumhÃkaæ? RÆpaæ bhikkhave na tumhÃkaæ, taæ pajahatha; taæ vo pahÅnaæ dÅgharattaæ hitÃya sukhÃya bhavissati. Vedanà sa¤¤Ã saækhÃrà vi¤¤Ãïaæ na tumhÃkaæ, taæ pajahatha; taæ vo pahÅnaæ dÅgharattaæ hitÃya sukhÃya bhavissatÅ ti, evam pi yassa n' atthi idaæ me ti paresaæ và pi ki¤canaæ. BhÃsitam pi h' etaæ:
     {dblcross} SuddhagamasamuppÃdaæ suddhasaækhÃrasantatiæ
     passantassa yathÃbhÆtaæ na bhayaæ hoti, GÃmaïi.
     TiïakaÂÂhasamaæ lokaæ, yadà pa¤¤Ãya passati,
     nä¤aæ patthayate ki¤ci a¤¤atra appaÂisandhiyÃ.


#<[page 439]>#
%<S.N. 951]                 Attadaï¬asuttaniddeso.             439>%
     Vajirà bhikkhunÅ MÃraæ pÃpimantaæ etad avoca:
     *Kan nu satto ti paccesi mÃra diÂÂhigataæ nu te,
     suddhasaækhÃrapu¤jo 'yaæ na-y-idha sattÆpalabbhati.
     Yathà pi aÇgasambhÃrà hoti sabbo ratho iti;
     evaæ khandhesu santesu hoti satto ti sammuti.
     Dukkham eva hi sambhoti, dukkhaæ tiÂÂhati veti ca,
     nä¤atra dukkhà sambhoti, nä¤aæ dukkhà nirujjhatÅ ti, evam pi yassa n' atthi idaæ me ti paresaæ và pi ki¤canaæ.
** Evaæ eva kho bhikkhave bhikkhu rÆpaæ sammannesati, yÃvatà rÆpassa gati. Vedanaæ sa¤¤aæ saækhÃre vi¤¤Ãïaæ sammannesati, yÃvatà vi¤¤Ãïassa gati. Tassa rÆpaæ sammannesato yÃvatà rÆpasa gati, vedanaæ sa¤¤aæ saækhÃre vi¤¤Ãïaæ sammannesato yÃvatà vi¤¤Ãïassa gati, yam pi yassa hoti, ahan ti và maman ti và asmÅ ti vÃ; tam pi tassa na hotÅ ti, evam pi yassa n' atthi idaæ me ti paresaæ và pi ki¤canaæ.
     {dblcross} ùyasmà ùnando Bhagavantam etad avoca: Su¤¤o loko su¤¤o loko ti bhante vuccati. KittÃvatà nu kho bhante su¤¤o loko ti vuccatÅ ti? Yasmà kho ùnanda su¤¤aæ attena và attaniyena vÃ, tasmà su¤¤o loko ti vuccatÅ ti. Ki¤ c' ùnanda su¤¤aæ attena và attaniyena vÃ? Cakkhu kho ùnanda su¤¤aæ attena và attaniyena vÃ, rÆpà su¤¤Ã, cakkhuvi¤¤Ãïaæ su¤¤aæ, cakkhusamphasso su¤¤o, yadidaæ cakkhusamphassapaccayà uppajjati vedayitaæ sukhaæ và dukkhaæ và adukkha-m-asukhaæ vÃ, tam pi su¤¤aæ. Sotaæ su¤¤aæ, saddaæ su¤¤aæ, ghÃnaæ su¤¤aæ, gandhaæ su¤¤aæ, jivhà su¤¤Ã, rasà su¤¤Ã, kÃyo su¤¤o, phoÂÂhabbà su¤¤Ã, mano su¤¤o, dhammo su¤¤o, manovi¤¤Ãïaæ su¤¤aæ, manosamphasso su¤¤o, yadidaæ manosamphassapaccayà uppajjati vedayitaæ sukhaæ và dukkhaæ và adukkha-m-asukhaæ vÃ,


#<[page 440]>#
%<440                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 951>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  tam pi su¤¤aæ attena và attaniyena vÃ; yasmà kho ùnanda su¤¤aæ attena và attaniyena vÃ, tasmà su¤¤o loko ti vuccatÅ ti, evam pi yassa n' atthi idaæ me ti paresaæ và pi ki¤canaæ.
     Mamattaæ so asaævindan ti. Mamattà ti dve mamattÃ, taïhÃmamatta¤ ca diÂÂhimamatta¤ ca . . . pe . . . idaæ taïhÃmamattaæ . . . pe . . . idaæ diÂÂhimamattaæ. TaïhÃmamattaæ pahÃya diÂÂhimamattaæ patiïissajjitvà mamattaæ avindanto asaævindanto anadhigacchanto appaÂilabhanto ti, mamattaæ so asaævindaæ.
     N' atthi me ti na socatÅ ti vipariïataæ và vatthuæ na socati, vipariïatasmiæ và vatthusmiæ na socati, cakkhu me vipariïatan ti na socati. Sotaæ me . . . pe . . . sÃlohità me vipariïatà ti, na socati na kilamati na paridevati na urattÃÊiæ kandati na sammohaæ ÃpajjatÅ ti, n' atthi me ti na socati. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Yassa n' atthi idaæ me ti paresaæ và pi ki¤canaæ,
          mamattaæ so asaævindaæ n' atthi me ti na socatÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,15.18(=952): AniÂÂhurÅ anÃnugiddho anejo sabbadhÅ samo,
               tam Ãnisaæsaæ pabrÆmi pucchito avikampinaæ.  || Nidd_I.15:18 ||>$

     AniÂÂhurÅ anÃnugiddho anejo sabbadhÅ samo ti. Katamaæ niÂÂhuriyaæ? Idh' ekacco niÂÂhurÅ hoti paralÃbhasakkÃragarukÃramÃnanavandanapÆjanÃsu issati upasuyyati issaæ bandhati; yaæ evarÆpaæ niÂÂhuriyaæ, niÂÂhuriyakammaæ issà issÃyanà issayitattaæ ussuyà ussuyanà ussuyitattaæ; idaæ vuccati niÂÂhuriyaæ. Yass' etaæ niÂÂhuriyaæ pahÅnaæ samucchinnaæ vÆpasantaæ paÂipassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬haæ; so vuccati aniÂÂhurÅ ti, aniÂÂhurÅ. AnÃnugiddho ti gedho vuccati taïhÃ; yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . abhijjhà lobho akusalamÆlaæ.


#<[page 441]>#
%<S.N. 952]                 Attadaï¬asuttaniddeso.             441>%
Yass' eso gedho pahÅno samucchinno vÆpasanto paÂipassaddho abhabbuppattiko ¤Ãïagginà da¬¬ho; so vuccati anÃnugiddho. So rÆpe agiddho . . . pe . . . diÂÂhasutamutavi¤¤Ãtabbesu dhammesu agiddho agadhito amucchito anajjhopanno vÅtagedho vigatagedho cattagedho vantagedho muttagedho pahÅnagedho paÂinissaÂÂhagedho vÅtarÃgo vigatarÃgo cattarago vantarÃgo muttarÃgo pahÅnarÃgo paÂinissaÂÂharÃgo nicchÃto nibbuto sÅtibhÆto sukhappaÂisaævedÅ brahmabhÆtena attanà viharatÅ ti, aniÂÂhurÅ anÃnugiddho.
     Anejo sabbadhÅ samo ti. Ejà vuccati tanhÃ, yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . abhijjhà lobho akusalamÆlaæ. Yass' esà ejà taïhà pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂipassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃ, so vuccati anejo.
EjÃya pahÅnattà anejo so lÃbhe pi na i¤jati, alÃbhe pi na i¤jati, yase pi na i¤jati, ayase pi na i¤jati, pasaæsÃya pi na i¤jati, nindÃya pi na i¤jati, sukhe pi na i¤jati, dukkhe pi na i¤jati na calati na vedhati na-ppavedhati na sampavedhatÅ ti, anejo. SabbadhÅ samo ti. Sabbaæ vuccati dvÃdasÃyatanÃni; cakkhu c' eva rÆpà ca . . . pe . . . mano c' eva dhammà ca. Yato ajjhattikabÃhiresu Ãyatanesu chandarÃgo pahÅno hoti ucchinnamÆlo tÃlÃvatthukato anabhÃvaÇgato Ãyatiæ anuppÃdadhammo, so vuccati sabbattha samo sabbattha tÃdi sabbattha majjhatto sabbattha upekkhako ti, anejo sabbadhÅ samo.
     Tam Ãnisaæsaæ pabrÆmi pucchito avikampinan ti avikampinaæ puggalÃnaæ phuÂÂho pucchito yÃcito ajjhesito pasÃdito ime cattÃro Ãnisaæse pabrÆmi. Yo so aniÂÂhurÅ anÃnugiddho anejo sabbadhÅ samo ti brÆmi ÃcikkhÃmi pakÃsemÅ ti, tam Ãnisaæsaæ pabrÆmi pucchito avikampinaæ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          AniÂÂhurÅ anÃnugiddho anejo sabbadhÅ samo,
          tam Ãnisaæsaæ pabrÆmi pucchito avikampinan ti.

_________________________________


#<[page 442]>#
%<442                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 953>%

  $<Sn_IV,15.19(=953): Anejassa vijÃnato n' atthi kÃci nisaækhiti,
               virato so viyÃrambhà khemaæ passati sabbadhi.  || Nidd_I.15:19 ||>$

     Anejassa vijÃnato ti. Ejà vuccati taïhÃ, yo rÃgo sÃrÃgo . . . pe . . . abhijjhà lobho akusalamÆlaæ. Yass' esà ejà taïhà pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂipassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃ, so vuccati anejo. EjÃya pahÅnattà anejo, so lÃbhe pi na i¤jati, alÃbhe pi na i¤jati, yase pi na i¤jati, ayase pi na i¤jati, nindÃya pi na i¤jati, pasaæsÃya pi na i¤jati, sukhe pi na i¤jati, dukkhe pi na i¤jati na calati na vedhati na-ppavedhati na sampavedhati, anejassa. VijÃnato ti jÃnato ÃjÃnato vijÃnato paÂivijÃnato paÂivijjhato sabbe saækhÃrà aniccà ti jÃnato ÃjÃnato vijÃnato paÂivijÃnato paÂivijjhato, sabbe saækhÃrà dukkhà ti . . . pe . . . yaæki¤ci samudayadhammaæ sabban taæ nirodhadhamman ti jÃnato ÃjÃnato vijÃnato paÂivijÃnato paÂivijjhato ti, anejassa vijÃnato.
     N' atthi kÃci nisaækhitÅ ti nisaækhitiyo vuccanti pu¤¤ÃbhisaækhÃro, apu¤¤ÃbhisaækhÃro, Ãne¤jÃbhisaækhÃro. Yato pu¤¤ÃbhisaækhÃro ca apu¤¤ÃbhisaækhÃro ca Ãne¤jÃbhisaækhÃro ca pahÅnà honti ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatà anabhÃvaÇgatà Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ; ettÃvatà nisaækhitiyo n' atthi na saævijjanti n' upalabbhanti, pahÅnà samucchinnà vÆpasantà patipassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hà ti, n' atthi kÃci nisaækhiti.
     Virato so viyÃrambhà ti viyÃrambhà vuccati pu¤¤ÃbhisaækhÃro apu¤¤ÃbhisaækhÃro Ãne¤jÃbhisaækhÃro. Yato pu¤¤ÃbhisaækhÃro ca apu¤¤ÃbhisaækhÃro ca Ãne¤jÃbhisaækhÃro ca pahÅnà honti ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatà {anabhÃvaægatÃ} Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ;


#<[page 443]>#
%<S.N. 954]                 Attadaï¬asuttaniddeso.             443>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ettÃvatà viyÃrambhà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhito nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà vihareyyà ti, virato so viyÃrambhÃ.
     Khemaæ passati sabbadhÅ ti bhayakaro rÃgo, bhayakaro doso, bhayakaro moho . . . pe . . . bhayakarà kilesÃ. Bhayakarassa rÃgassa pahÅnattà . . . pe . . .bhayakarÃnaæ kilesÃnaæ pahÅnattà sabbattha khemaæ passati, sabbattha abhayaæ passati, sabbattha anÅtikaæ passati, sabbattha anupaddavaæ passati, sabbattha anupasaggaæ passati, sabbattha passaddhaæ passatÅ ti, khemaæ passati sabbadhi. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Anejassa vijÃnato n' atthi kÃci nisaækhiti,
          virato so viyÃrambhà khemaæ passati sabbadhÅ ti.

_________________________________

  $<Sn_IV,15.20(=954): Na samesu na omesu na ussesu vadate muni,
               santo so vÅtamaccharo nÃdeti na nirassatÅ ti BhagavÃ.  || Nidd_I.15:20 ||>$

     Na samesu na omesu na ussesu vadate munÅ ti. Monaæ vuccati ¤Ãïaæ; yà pa¤¤Ã pajÃnanà . . . pe . . . saÇgajÃlam aticca so munÅ ti, muni. Seyyo 'ham asmÅ ti và sadiso 'ham asmÅ ti và hÅno 'ham asmÅ ti và na vadati na katheti na bhaïati na dÅpayati na voharatÅ ti, na samesu na omesu na ussesu vadate muni.
     Santo so vÅtamaccharo ti. Santo ti rÃgassa santattà santo, dosassa mohassa . . . pe . . . sabbÃkusalÃbhisaækhÃrÃnaæ santattà samitattà vÆpasamitattà vijjhÃtattà nibbutattà vigatattà paÂipassaddhattà santo upasanto vÆpasanto nibbuto paÂipassaddho ti,


#<[page 444]>#
%<444                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 954>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  santo so. VÅtamaccharo ti pa¤ca macchariyÃni, ÃvÃsamacchariyaæ . . . pe . . . gÃho vuccati macchariyaæ. Yass' etaæ macchariyaæ pahÅnaæ samucchinnaæ vÆpasantaæ paÂipassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬haæ, so vuccati vÅtamaccharo vigatamaccharo cattamaccharo vantamaccharo muttamaccharo pahÅnamaccharo paÂinissaÂÂhamaccharo ti, santo so vÅtamaccharo.
     NÃdeti na nirassatÅ ti, Bhagavà ti. NÃdetÅ ti rÆpaæ nÃdeti nÃdiyati na upÃdiyati na gaïhÃti na parÃmasati nÃbhinivisati, vedanaæ sa¤¤aæ saækhÃre vi¤¤Ãïaæ gatiæ upapattiæ paÂisandhiæ bhavaæ saæsÃraæ vaÂÂaæ nÃdeti nÃdiyati na upÃdiyati na gaïhÃti na parÃmasati nÃbhinivisatÅ ti, nÃdeti. Na nirassatÅ ti rÆpaæ na pajahati na vinodeti na byantÅkaroti na anabhÃvaæ gameti; vedanaæ sa¤¤aæ saækhÃre vi¤¤Ãïaæ gatiæ upapattiæ paÂisandhiæ bhavaæ saæsÃraæ vaÂÂaæ na pajahati na vinodeti na byantÅkaroti na anabhÃvaæ gameti, na nirassati. Bhagavà ti gÃravÃdhivacanaæ . . . pe . . . sacchikà pa¤¤atti yadidaæ Bhagavà ti. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Na samesu na omesu na ussesu vadate muni,
          santo so vÅtamaccharo nÃdeti na nirassatÅ ti BhagavÃ.


     PA××ARASAMO ATTADA×ÖASUTTANIDDESO NIèèHITO.


#<[page 445]>#
%<                                    445>%
                      SOÊASAMO SùRIPUTTASUTTANIDDESO.

  $<Sn_IV,16.1(=955): Na me diÂÂho ito pubbe
               icc-Ãyasmà SÃriputto na suto uda kassaci
               evaæ vagguvado satthà tusità gaïim-Ãgato.  || Nidd_I.16:1 ||>$

     Na me diÂÂho ito pubbe ti ito pubbe na mayà diÂÂhapubbo so Bhagavà iminà cakkhunà iminà attabhÃvena. Yadà Bhagavà tÃvatiæsabhavane pÃricchattakamÆle paï¬ukambalasilÃyaæ vassaæ vuÂÂho devagaïaparivuto majjhe maïimayena sopÃïena SaÇkassanagaraæ otiïïo imaæ dassanaæ pubbe na diÂÂho ti, na me diÂÂho ito pubbe.
     Icc-Ãyasmà SÃriputto ti. Iccà ti padasandhi padasaæsaggo padapÃripÆri akkharasamavÃyo bya¤janasiliÂÂhatà padÃnupubbatÃ-m-etaæ, iccà ti. ùyasmà ti piyavacanaæ guruvacanaæ sagÃravasappaÂissavacanam etaæ, Ãyasmà ti. SÃriputto ti tassa therassa nÃmaæ saækhà sama¤¤Ãpa¤¤atti vohÃro nÃmaæ nÃmakammaæ nÃmadheyyaæ nirutti bya¤janaæ abhilÃpo ti, icc-Ãyasmà SÃriputto.
     Na suto uda kassacÅ ti. Nà ti paÂikkhepo. Udà ti padasandhi padasaæsaggo padapÃripÆri akkharasamavÃyo bya¤janasiliÂÂhatà padÃnupubbatÃ-m-etaæ, udà ti. KassacÅ ti kassaci khattiyassa và brÃhmaïassa và vessassa và suddassa và gahaÂÂhassa và pabbajitassa và devassa và manussassa và ti, na suto uda kassaci.


#<[page 446]>#
%<446                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 955>%
     Evaæ vagguvado satthà ti evaæ vagguvado madhuravado pemaniyavado hadayaÇgamavado karavikarudama¤jussaro. AÂÂhaÇgasamannÃgato kho pana tassa Bhagavato mukhato ghoso niccharati, visaÂÂho ca suvi¤¤eyyo ca ma¤ju ca savanÅyo ca bindhu ca avisÃrÅ ca gambhÅro ca ninnÃdÅ ca. Yadà parisaæ kho pana so Bhagavà sarena vi¤¤Ãpeti; na tassa bahiddhà parisÃya ghoso niccharati.
Brahmassaro kho pana so Bhagavà karavikabhÃïÅ ti, evaæ vagguvado. Satthà ti satthà Bhagavà satthavÃho. Yathà satthavÃho satthe kantÃraæ tÃreti, corakantÃraæ tÃreti, vÃÊakantÃraæ tÃreti, dubbhikkhakantÃraæ tÃreti, nirudakantÃraæ tÃreti uttÃreti nitthÃreti patÃreti khemantabhÆmiæ sampÃpeti; evam eva Bhagavà satthavÃho satte kantÃraæ tÃreti; jÃtikantÃraæ tÃreti, jarÃkantÃraæ tÃreti, byÃdhikantÃraæ tÃreti . . . pe . . . maraïasokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsakantÃraæ tÃreti, rÃgakantÃraæ tÃreti, dosamohamÃnadiÂÂhikilesaduccaritakantÃraæ tÃreti, rÃgagahaïaæ tÃreti, dosamohamÃnadiÂÂhigahaïaæ tÃreti, kilesagahaïaæ tÃreti uttÃreti nitthÃreti patÃreti khemantaæ amataæ nibbÃnaæ sampÃpetÅ ti, evam pi Bhagavà satthavÃho. Athavà Bhagavà netà vinetà anunetà sa¤¤Ãpetà nijjhÃpetà pekkhatà pasÃdetà ti, evam pi Bhagavà satthavÃho.
Athavà Bhagavà anuppannassa maggassa uppÃdetÃ, asa¤jÃtassa maggassa sa¤jÃnetÃ, anakkhÃtassa maggassa akkhÃtÃ, magga¤¤Æ maggavidÆ maggakovido. MaggÃnugà ca pana etarahi sÃvakà viharanti pacchÃsamannÃgatà ti, evam pi Bhagavà satthavÃho ti, evaæ vagguvado satthÃ.
     Tusità gaïi-m-Ãgato ti Bhagavà tusità kÃyà cavitvà sato sampajÃno mÃtukucchiæ okkanto ti, evam pi tusità gaïim-Ãgato.


#<[page 447]>#
%<S.N. 956]                 SÃriputtasuttaniddeso.             447>%
     Athavà tusità vuccanti devÃ. Te tuÂÂhà santuÂÂhà attamanà pamudità pÅtisomanassajÃtÃ, tusitadevalokato gaïi-m-Ãgato ti, evam pi tusità gaïi-m-Ãgato.
     Athavà tusità vuccanti arahanto. Te tuÂÂhà santuÂÂhà attamanà paripuïïasaækappà arahantÃnaæ gaïi-m-Ãgato ti, evam pi tusità gaïi-m-Ãgato.
     GaïÅ ti gaïÅ, Bhagavà gaïÃcariyo ti gaïÅ, gaïassa satthà ti gaïÅ, gaïaæ pariharatÅ ti gaïÅ, gaïaæ ovadatÅ ti gaïÅ, gaïam anusÃsatÅ ti gaïÅ, visÃrado gaïaæ upasaÇkamatÅ ti gaïÅ, gaïassa sussati, sotaæ odahati, a¤¤Ãcittaæ upaÂÂhapetÅ ti gaïi, gaïaæ akusalà vuÂÂhÃpetvà kusale patiÂÂhÃpetÅ ti gaïÅ, bhikkhugaïassa gaïÅ, bhikkhunÅgaïassa gaïÅ, upÃsakagaïassa gaïÅ, upÃsikÃgaïassa ganÅ, rÃjagaïassa gaïÅ, khattiyagaïassa brÃhmaïagaïassa vessagaïassa suddagaïassa devagaïassa gaïÅ, brahmagaïassa gaïÅ saÇghÅ gaïÅ gaïÃcariyo. ùgato upagato samupagato sampatto SaÇkassanagaran ti, tusità gaïi-m-Ãgato. Ten' Ãha SÃriputtatthero:

          Na me diÂÂho ito pubbe icc-Ãyasmà SÃriputto na suto uda kassaci
          evaæ vagguvado satthà tusità gaïi-m-Ãgato ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,16.2(=956): Sadevakassa lokassa, yathà dissati cakkhumÃ:
               sabbaæ tamaæ vinodetvà eko ca ratim ajjhagÃ.  || Nidd_I.16:2 ||>$

     Sadevakassa lokassà ti sadevakassa lokassa samÃrakassa sabrahmakassa sassamaïabrÃhmaïiyà pajÃya sadevamanussÃyà ti, sadevakassa lokassa.
     Yathà dissati cakkhumà ti yathà Bhagavantaæ tÃvatiæsabhavane pÃricchattakamÆle paï¬ukambalasilÃyaæ nisinnaæ dhammaæ desentaæ devatà passanti, tathà manussà passanti.


#<[page 448]>#
%<448                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 956>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Yathà manussà passanti, tathà devatà passanti.
Yathà devÃnaæ dissati, tathà manussÃnaæ dissati. Yathà manussÃnaæ dissati, tathà devÃnaæ dissatÅ ti, evam pi yathà dissati cakkhumÃ. Yathà và pan' ete bhonto samaïabrÃhmaïà adantà dantavaïïena dissanti, asantà santavaïïena dissanti, anupasantà upasantavaïïena dissanti, anibbutà nibbutavaïïena dissanti; patirÆpako mattikÃkuï¬alo va lohamÃso va suvaïïacchanno caranti loke parivÃracchannà anto asuddhà bahi sobhamÃnà ti, na Bhagavà evam pi dissati. Bhagavà bhÆtena tacchena tathena yÃthÃvena aviparittena sabhÃvena danto dantavaïïena dissati, santo santavaïïena dissati, upasanto upasantavaïïena dissati, nibbuto nibbutavaïïena dissati, akampita-iriyÃpathà ca buddhà bhagavanto païidhisampannà ti, evam pi yathà dissati cakkhumÃ. Athavà Bhagavà visuddhasaddo bhaÂakittisaddasiloko nÃgabhavane ca supaïïabhavane ca yakkhabhavane ca asurabhavane ca gandhabbabhavane ca mahÃrÃjabhavane ca indabhavane ca brahmabhavane ca etÃdiso ca tÃdiso ca tato ca bhiyyo ti, evam pi yathà dissati cakkhumÃ. Athavà Bhagavà dasabalehi samannÃgato catÆhi vesÃrajjehi catÆhi paÂisambhidÃhi chahi abhi¤¤Ãhi chahi buddhadhammehi tejena ca balena ca guïena ca viriyena ca pa¤¤Ãya ca dissati ¤Ãyati pa¤¤Ãyati.
     *DÆre santo pakÃsenti himavanto va pabbato
     asant' ettha na dissanti rattiæ khittà yathà sarà ti; evam pi yathà dissati cakkhumÃ.
     Cakkhumà ti. Bhagavà pa¤cahi cakkhÆhi cakkhumÃ; maæsacakkhunà pi cakkhumÃ, dibbena cakkhunà pi cakkhumÃ, pa¤¤Ãcakkhunà pi cakkhumÃ, buddhacakkhunà pi cakkhumÃ, samantacakkhunà pi cakkhumÃ.


#<[page 449]>#
%<S.N. 956]                 SÃriputtasuttaniddeso.             449>%
     Kathaæ Bhagavà maæsacakkhunà pi cakkhumÃ? Maæsacakkhumhi Bhagavato pa¤ca vaïïà saævijjanti: nÅlo ca vaïïo, pÅtako ca vaïïo, lohitako ca vaïïo, kaïho ca vaïïo, odÃto ca vaïïo; yattha ca Bhagavato akkhilomÃni patiÂÂhitÃni, taæ nÅlaæ hoti sunÅlaæ pÃsÃdikaæ dassaneyyaæ ummÃrapupphasamÃnaæ. Tassa parato pÅtakaæ hoti supÅtakaæ suvaïïavaïïaæ pÃsÃdikaæ dassaneyyaæ kaïïikÃrapupphasamÃnaæ. Ubhato ca akkhikuÂÃni Bhagavato lohitakÃni honti sulohitakÃni pÃsÃdikÃni dassaneyyÃni indagopakasamÃni. Majjhe kaïhaæ hoti sukaïhaæ alÆkhaæ siniddhaæ pÃsÃdikaæ dassaneyyaæ aÊÃrikaÂÂhakasamÃnaæ. Tassa parato odÃtaæ hoti su-odÃtaæ setaæ paï¬araæ pÃsÃdikaæ dassaneyyaæ osadhitÃrakasamÃnaæ.
Tena Bhagavà pÃkatikena maæsacakkhunà attabhÃvapariyÃpannena purimasucaritakammÃbhinibbattena samantà yojanaæ passati divà c' eva ratti¤ ca. Yadà pi caturaÇgasamannÃgato andhakÃro hoti, suriyo ca atthaÇgamito hoti, kÃlapakkho ca uposatho hoti, tibbo ca vanasaï¬o hoti, mahà ca akÃlamegho abbhuÂÂhito hoti; evarÆpe pi caturaÇgasamannÃgate andhakÃre samantà yojanaæ passati. N' atthi so kÆÂo và kavÃÂaæ và pÃkÃro và pabbato và gaccho và latà và Ãvaraïaæ rÆpÃnaæ dassanÃya. Eka¤ ce tilaphalaæ nimittaæ katvà tilavÃhe pakkhipeyya, ta¤ ¤eva tilaphalaæ uddhareyya, evaæ parisuddhaæ Bhagavato pÃkatikaæ maæsacakkhu; evaæ Bhagavà maæsacakkhunà pi cakkhumÃ.
     Kathaæ Bhagavà dibbena cakkhunà pi cakkhumÃ?
Bhagavà dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamÃnusakena satte passati cavamÃne upapajjamÃne, hÅne païÅte suvaïïe dubbaïïe sugate duggate yathÃkammÆpage satte pajÃnÃti:


#<[page 450]>#
%<450                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 956>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ime vata bhonto sattà kÃyaduccaritena samannÃgatà vacÅduccaritena samannÃgatà manoduccaritena samannÃgatà ariyÃnaæ upavÃdakà micchÃdiÂÂhikà micchÃdiÂÂhikammasamÃdÃnÃ, te kÃyassa bhedà paraæ maraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ nirayaæ upapannÃ; ime và pana bhonto sattà kÃyasucaritena samannÃgatà vacÅsucaritena samannÃgatà manosucaritena samannÃgatà ariyÃnaæ anupavÃdakà sammÃdiÂÂhikà sammÃdiÂÂhikammasamÃdÃnÃ, te kÃyassa bhedà paraæ maraïà sugatiæ saggaæ lokaæ upapannà ti; iti dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamÃnusakena satte passati cavamÃne upapajjamÃne, hÅne païÅte suvaïïe dubbaïïe sugate duggate yathÃkammÆpage satte pajÃnÃti. ùkaækhamÃno ca Bhagavà ekam pi lokadhÃtuæ passeyya, dve pi lokadhÃtuyo passeyya, tisso pi lokadhÃtuyo passeyya, catusso pi lokadhÃtuyo passeyya, pa¤ca pi lokadhÃtuyo passeyyo, dasa pi lokadhÃtuyo passeyya, vÅsam pi lokadhÃtuyo passeyya, tiæsam pi lokadhÃtuyo passeyya, cattÃÊÅsam pi lokadhÃtuyo passeyya, pa¤¤Ãsaæ pi lokadhÃtuyo passeyya, sahassim pi cÆÊanikaæ lokadhÃtuæ passeyya, dvisahassim pi majjhimikaæ lokadhÃtuæ passeyya, tisahassim pi mahÃsahassim pi lokadhÃtuæ passeyya. So yÃvatakaæ ÃkaÇkheyya, tÃvatakaæ passeyya; evaæ parisuddhaæ Bhagavato dibbacakkhu; evaæ Bhagavà dibbena cakkhunà pi cakkhumÃ.
     Kathaæ Bhagavà pa¤¤Ãcakkhunà pi cakkhumÃ? Bhagavà mahÃpa¤¤o puthupa¤¤o hÃsapa¤¤o javanapa¤¤o tikkhapa¤¤o nibbedhikapa¤¤o pa¤¤appabhedakusalo pabhinna¤Ãïo adhigatapaÂisambhido catuvesÃrajjappatto dasabaladhÃrÅ purisÃsabho purisasÅho purisanÃgo purisÃja¤¤o purisadhoreyho ananta¤Ãïo anantatejo anantayaso a¬¬ho mahaddhano dhanavà netà vinetà anunetà sa¤¤Ãpetà nijjhÃpetà pekkhatà pasÃdetÃ.


#<[page 451]>#
%<S.N. 956]                 SÃriputtasuttaniddeso.             451>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  So hi Bhagavà anuppannassa maggassa uppÃdetÃ, asa¤jÃtassa maggassa sa¤jÃnetÃ, anakkhÃtassa maggassa akkhÃtÃ, magga¤¤Æ maggavidÆ maggakovido. MaggÃnugà ca pana etarahi sÃvakà viharanti pacchà samannÃgatÃ. So hi Bhagavà jÃnaæ jÃnÃti passaæ passati, cakkhubhÆto ¤ÃïabhÆto dhammabhÆto brahmabhÆto vattà pavattà atthassa ninnetà amatassa dÃtà dhammasÃmi tathÃgato. N' atthi tassa Bhagavato a¤Ãtaæ adiÂÂhaæ aviditaæ asacchikataæ aphusitaæ pa¤¤Ãya. AtÅtÃnÃgatapaccuppannaæ upÃdÃya sabbe dhammà sabbÃkÃrena Buddhassa Bhagavato ¤Ãïamukhe ÃpÃthaæ Ãgacchanti. Yan ki¤ci neyyaæ nÃma atthi jÃnitabbaæ attattho vÃ, parattho vÃ, ubhayattho vÃ, diÂÂhidhammiko và attho, samparÃyiko và attho, uttÃno và attho, gambhÅro và attho, gÆÊho và attho, paÂicchanno và attho, neyyo và attho, nÅto và attho, anavajjo và attho, nikkileso và attho, vodÃno và attho, paramattho vÃ, sabban taæ antobuddha¤Ãïe parivattati. AtÅte Buddhassa Bhagavato appaÂihataæ ¤Ãïaæ, anÃgate appaÂihataæ ¤Ãïaæ, paccuppanne appaÂihaÂaæ ¤Ãïaæ. Sabbaæ kÃyakammaæ Buddhassa Bhagavato ¤ÃïÃnuparivatti. Sabbaæ vacÅkammaæ sabbaæ manokammaæ Buddhassa Bhagavato ¤ÃïÃnuparivatti.
YÃvatakaæ neyyaæ, tÃvatakaæ ¤Ãnaæ; yÃvatakaæ ¤Ãïaæ, tÃvatakaæ neyyaæ; neyyapariyantikaæ ¤Ãïaæ, ¤Ãïapariyantikaæ neyyaæ; neyyaæ atikkamitvà ¤Ãïaæ na-ppavattati, ¤Ãïaæ atikkamitvà neyyapatho n' atthi; a¤¤ama¤¤apariyantaÂÂhÃyino te dhammÃ. Yathà dvinnaæ samuggapaÂalÃnaæ sammÃphusitÃnaæ heÂÂhimaæ samuggapaÂalaæ uparimaæ nÃtivattati, uparimaæ samuggapaÂalaæ heÂÂhimaæ nÃtivattati; a¤¤ama¤¤apariyantaÂÂhÃyino honti; evam eva Buddhassa Bhagavato neyya¤ ca ¤Ãïa¤ ca a¤¤ama¤¤apariyantaÂÂhÃyino.


#<[page 452]>#
%<452                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 956>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  YÃvatakaæ neyyaæ, tÃvatakaæ ¤Ãïaæ; yÃvatakaæ ¤Ãïaæ, tÃvatakaæ neyyaæ; neyyapariyantikaæ ¤Ãïaæ, ¤Ãnapariyantikaæ neyyaæ, neyyaæ atikkamitvà ¤Ãïaæ na-ppavattati. ¥Ãïaæ atikkamitvà neyyapatho n' atthi; a¤¤ama¤¤apariyantaÂÂhÃyino te dhammÃ.
     Sabbadhammesu Buddhassa Bhagavato ¤Ãïaæ parivattati. Sabbe dhammà Buddhassa Bhagavato ÃvajjanapaÂibaddhà ÃkaÇkhapaÂibaddhà manasikÃrapaÂibaddhà cittuppÃdapaÂibaddhÃ. Sabbasattesu Buddhassa Bhagavato ¤Ãïaæ parivattati. Sabbesaæ sattÃnaæ Bhagavà Ãsayaæ jÃnÃti, anusayaæ jÃnÃti, caritaæ jÃnÃti, adhimuttiæ jÃnÃti, apparajakkhe mahÃrajakkhe tikkhindriye mudindriye svÃkÃre dvÃkÃre suvi¤¤Ãpaye duvi¤¤Ãpaye bhabbÃbhabbe satte pajÃnÃti. Sadevako loko samÃrako sabrahmako sassamaïabrÃhmaïÅ pajà sadevamanussà antobuddha¤Ãïe parivattati. Yathà ye keci macchakacchapà antamaso timitimiÇgalaæ upÃdÃya antomahÃsamudde parivattanti, evam eva sadevako loko samÃrako sabrahmako sassamaïabrÃhmaïÅ pajà sadevamanussà antobuddha¤Ãïe parivattati. Yathà ye keci pakkhÅ antamaso garuÊaæ venateyyaæ upÃdÃya ÃkÃsassa padese parivattanti, evam eva ye pi te SÃriputtasamà pa¤¤Ãya, te pi buddha¤Ãïassa padese parivattanti. Buddha¤Ãïaæ devamanussÃnaæ pa¤¤aæ pharitvà abhibhavitvà tiÂÂhati. Ye pi te khattiyapaï¬ità brÃhmaïapaï¬ità gahapatipaï¬ità samaïapaï¬ità nipuïà kataparappavÃdà vÃlavedhirÆpà vobhinantà ma¤¤e caranti pa¤¤Ãgatena diÂÂhigatÃni, te pa¤haæ abhisaÇkharitvà abhisaÇkharitvà tathÃgataæ upasaÇkamitvà pucchanti. Kathità ca visajjità ca te pa¤hà Bhagavatà honti niddiÂÂhakÃraïà upakkhittakà ca. Te Bhagavato sampajjanti. Atha kho Bhagavà tattha atirocati,


#<[page 453]>#
%<S.N. 956]                 SÃriputtasuttaniddeso.             453>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  yadidaæ pa¤¤Ãyà ti; evaæ Bhagavà pa¤¤Ãcakkhunà pi cakkhumÃ.
     Kathaæ Bhagavà buddhacakkhunà pi cakkhumÃ? Bhagavà buddhacakkhunà lokaæ volokento addasa satte apparajakkhe mahÃrajakkhe tikkhindriye mudindriye svÃkÃre dvÃkÃre suvi¤¤Ãpaye duvi¤¤Ãpaye app' ekacce paralokavajjabhayadassÃvino viharante. Seyyathà pi nÃma uppaliniyaæ và paduminiyaæ và puï¬arÅkiniyaæ và app' ekaccÃni uppalÃni và padumÃni và puï¬arÅkÃni và udake jÃtÃni udake saævaddhÃni udakÃnuggatÃni antonimuggapositÃni. App' ekaccÃni uppalÃni và padumÃni và puï¬arÅkÃni và udake jÃtÃni udake saævaddhÃni samodakaÂÂhitÃni. App' ekaccÃni uppalÃni và padumÃni và puï¬arÅkÃni và udake jÃtÃni udake saævaddhÃni udakà accuggamma tiÂÂhanti anupalittÃni udakena; evam eva Bhagavà buddhacakkhunà lokaæ volokento addasa satte apparajakkhe mahÃrajakkhe tikkhindriye mudindriye svÃkÃre dvÃkÃre suvi¤¤Ãpaye duvi¤¤Ãpaye app' ekacce paralokavajjabhayadassÃvino viharante.
JÃnÃti BhagavÃ: ayaæ puggalo rÃgacarito, ayaæ dosacarito, ayaæ mohacarito, ayaæ vitakkacarito, ayaæ saddhÃcarito, ayaæ ¤Ãïacarito ti. RÃgacaritassa Bhagavà puggalassa asubhakathaæ katheti. Dosacaritassa Bhagavà puggalassa mettÃbhÃvanaæ Ãcikkhati. Mohacaritaæ Bhagavà puggalaæ uddesaparipucchÃya kÃlena dhammasavane kÃlena dhammasÃkacchÃya garusaævÃse niveseti. Vitakkacaritassa Bhagavà puggalassa ÃnÃpÃnasatiæ Ãcikkhati. SaddhÃcaritassa Bhagavà puggalassa pÃsÃdanÅyaæ nimittaæ Ãcikkhati buddhasubodhiæ dhammasudhammataæ saÇghasupaÂipattiæ sÅlÃni ca attano. ¥Ãïacaritassa Bhagavà puggalassa vipassanÃnimittaæ Ãcikkhati aniccÃkÃraæ dukkhÃkÃraæ anattÃkÃraæ.
     *Sele yathà pabbatamuddhaniÂÂhito
     yathà pi passe janataæ samantato,
     tathÆpamaæ dhammamayaæ Sumedha


#<[page 454]>#
%<454                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 956>%
     pÃsÃdam Ãruyha samantacakkhu,
     sokÃvatiïïaæ janatam-m-apetasoko
     avekkhassu jÃtijarÃbhibhÆtan ti; evaæ Bhagavà buddhacakkhunà pi cakkhumÃ.
     Kathaæ Bhagavà samantacakkhunà pi cakkhumÃ? Samantacakkhu vuccati sabba¤¤uta¤Ãïaæ. Bhagavà sabba¤¤uta¤Ãïena upeto samupeto upagato samupagato upapanno samupapanno samannÃgato. Na tassa adiÂÂham idh' atthi ki¤ci atho avi¤¤Ãtaæ ajÃnitabbaæ, sabbaæ abhi¤¤Ãsi, yad atthi neyyaæ; tathÃgato tena samantacakkhÆ ti; evaæ Bhagavà samantacakkhunà pi cakkhumà ti, yathà dissati cakkhumÃ.
     Sabbaæ tamaæ vinodetvà ti sabbaæ rÃgatamaæ dosatamaæ mohatamaæ mÃnatamaæ diÂÂhitamaæ kilesatamaæ duccaritatamaæ andhakaraïaæ acakkhukaraïaæ a¤¤Ãïakaraïaæ pa¤¤Ãnirodhikaæ vighÃtapakkhikaæ anibbÃnasaævattanikaæ nuditvà panuditvà pajahitvà vinoditvà byantÅkaritvà anabhÃvaæ gametvà ti, sabbaæ tamaæ vinodetvÃ.
     Eko ca ratim ajjhagà ti. Eko Bhagavà pabbajjÃsaÇkhÃtena eko, adutiyatthena eko, taïhÃya pahÃnaÂÂhena eko, ekantavÅtarÃgo ti eko, ekantavÅtadoso ti eko, ekantavÅtamoho ti eko, ekantanikkileso ti eko, ekÃyanamaggaæ gato ti eko, anuttaraæ sammÃsambodhiæ abhisambuddho ti eko.
     Kathaæ Bhagavà pabbajjÃsaÇkhÃtena eko? Bhagavà daharo va samÃno susu kÃÊakeso bhaddena yobba¤¤ena samannÃgato paÂhamena vayasà akÃmakÃnaæ mÃtÃpitÆnaæ assumukhÃnaæ rudantÃnaæ vilapantÃnaæ, ¤ÃtisaÇghaæ pahÃya, sabbaæ yasapalibodhaæ chinditvÃ, puttadÃrapalibodhaæ chinditvÃ, ¤Ãtipalibodhaæ chinditvÃ, mittÃmaccapalibodhaæ chinditvÃ, sannidhipalibodhaæ chinditvÃ, kesamassuæ ohÃretvÃ, kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvÃ, agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajitvÃ, Ãki¤canabhÃvaæ upagantvà eko carati viharati iriyati vattati pÃleti yapeti yÃpeti;


#<[page 455]>#
%<S.N. 956]                 SÃriputtasuttaniddeso.             455>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evaæ Bhagavà pabbajjÃsaÇkhÃtena eko.
     Kathaæ Bhagavà adutiyatthena eko? So evaæ pabbajito samÃno eko ara¤¤avanapatthÃni pantÃni senÃsanÃni paÂisevati appasaddÃni appanigghosÃni vijanavÃtÃni manussarÃhasseyyakÃni paÂisallÃnasÃrÆpÃni. So eko carati eko gacchati, eko tiÂÂhati, eko nisÅdati, eko seyyaæ kappeti, eko gÃmaæ piï¬Ãya pavisati, eko paÂikkamati, eko raho nisÅdati, eko caÇkamaæ adhiÂÂhÃti, eko carati, eko viharati iriyati vattati pÃleti yapeti yÃpeti; evaæ Bhagavà adutiyatthena eko.
     Kathaæ Bhagavà taïhÃya pahÃnatthena eko? So evaæ eko adutiyo appamatto ÃtÃpÅ pahitatto viharanto najjà Nera¤jarÃya tÅre bodhirukkhamÆle mahÃpadhÃnaæ padahanto MÃraæ sasenaæ Namuciæ pamattabandhuæ vidhamitvà taïhaæ jÃliniæ saritaæ visattikaæ pajahati vinodeti byantÅkaroti, anabhÃvaæ gameti.
     *TaïhÃdutiyo puriso dÅgham addhÃna saæsaraæ
     itthabhÃva¤¤athÃbhÃvaæ saæsÃraæ nÃtivattati.
     Etam ÃdÅnavaæ ¤atvà taïhaæ dukkhassa sambhavaæ
     vÅtataïho anÃdÃno sato bhikkhu paribbaje ti.
Evaæ Bhagavà taïhÃya pahÃnatthena eko.
     Kathaæ Bhagavà ekantavÅtarÃgo ti eko? RÃgassa pahÅnattà ekantavÅtarago ti eko, dosassa pahÅnattà ekantavÅtadoso ti eko, mohassa pahÅnattà ekantavÅtamoho ti eko, kilesÃnaæ pahÅnattà ekantanikkileso ti eko.
     Kathaæ Bhagavà ekÃyanamaggaæ gato ti eko? EkÃyanamaggo vuccati cattÃro satipaÂÂhÃnà cattÃro sammappadhÃnà cattÃro iddhippÃdà pa¤c' indriyÃni pa¤ca balÃni satta bojjhaÇgà ariyo {aÂÂhaÇgiko} maggo.


#<[page 456]>#
%<456                        AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 956>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ 
            *EkÃyanaæ jÃtikhayantadassÅ
            maggaæ pajÃnÃti hitÃnukampÅ;
            etena maggena atariæsu pubbe
            tarissanti yeva taranti oghan ti.
Evaæ Bhagavà ekÃyanamaggaæ gato ti eko.
     Kathaæ Bhagavà eko anuttaraæ sammÃsambodhiæ abhisambuddho ti eko? Bodhi vuccati catÆsu maggesu ¤Ãïaæ pa¤¤Ã pa¤¤indriyaæ pa¤¤Ãbalaæ dhammavicayasambojjhaÇgo vÅmaæsà vipassanà sammÃdiÂÂhi. Bhagavà tena bodhi¤Ãïena sabbe saækhÃrà aniccà ti bujjhi, sabbe saækhÃrà dukkhà ti bujjhi, sabbe dhammà anattà ti bujjhi, avijjÃpaccayà saækhÃrà ti bujjhi . . . pe . . . jÃtipaccayà jarÃmaraïan ti bujjhi, avijjÃnirodhà saækhÃranirodho ti bujjhi . . . pe . . . jÃtinirodhà jarÃmaraïanirodho ti bujjhi, idaæ dukkhan ti bujjhi, ayaæ dukkhasamudayo ti bujjhi, ayaæ dukkhanirodho ti bujjhi, ayaæ dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadà ti bujjhi, ime Ãsavà ti bujjhi, ayaæ Ãsavasamudayo ti bujjhi, ayaæ Ãsavanirodho ti bujjhi, ayaæ ÃsavanirodhagÃminÅ paÂipadà ti bujjhi, ime dhammà abhi¤¤eyyà ti bujjhi, ime dhammà pari¤¤eyyà ti bujjhi, ime dhammà pahÃtabbà ti bujjhi, ime dhammà bhÃvetabbà ti bujjhi, ime dhammà sacchikÃtabbà ti bujjhi, channaæ phassÃyatanÃnaæ samudaya¤ ca atthaÇgama¤ ca assÃda¤ ca ÃdÅnava¤ ca nissaraïa¤ ca bujjhi, pa¤cannaæ upÃdÃnakkhandhÃnaæ samudaya¤ ca atthaÇgama¤ ca assÃda¤ ca ÃdÅnava¤ ca nissaraïa¤ ca bujjhi, catunnaæ mahÃbhÆtÃna¤ ca samudaya¤ ca atthaÇgama¤ ca assÃda¤ ca ÃdÅnava¤ ca nissaraïa¤ ca bujjhi, yaæ ki¤ci samudayadhammaæ sabban taæ nirodhadhamman ti bujjhi. Athavà yaæ ki¤ci bujjhitabbaæ paÂibujjhitabbaæ sambujjhitabbaæ adhigantabbaæ phusitabbaæ sacchikÃtabbaæ,


#<[page 457]>#
%<S.N. 957]                 SÃriputtasuttaniddeso.             457>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sabban taæ tena bodhi¤Ãïena bujjhi anubujjhi paÂibujjhi saæbujjhi sammÃbujjhi adhigacchi paÂilabhi phusesi sacchikÃsi; evaæ Bhagavà eko anuttaraæ sammÃsambodhiæ abhisambuddho ti eko.
     Ratim ajjhagà ti. Ratin ti nekkhammaratiæ pavivekaratiæ upasamaratiæ sambodhiratiæ ajjhagà samajjhagà adhigacchi phusesi sacchikÃsÅ ti, eko ca ratim ajjhagÃ.
Ten' Ãha SÃriputtatthero:

          Sadevakassa lokassa, yathà dissati cakkhumÃ:
          sabbaæ tamaæ vinodetvà eko ca ratim ajjhagà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,16.3(=957): Taæ Buddhaæ asitaæ tÃdiæ akuhaæ gaïim Ãgataæ
               bahunnam idha baddhÃnaæ atthi pa¤hena Ãgamaæ.  || Nidd_I.16:3 ||>$

     Taæ Buddhaæ asitaæ tÃdin ti. Buddho ti yo so Bhagavà sayambhÆ anÃcariyako pubbe ananussutesu dhammesu sÃmaæ saccÃni abhisambujjhi, tattha ca sabba¤¤utaæ patto, balesu ca vasÅbhÃvaæ patto. Buddho ti ken' atthena Buddho? Bujjhità saccÃnÅ ti Buddho. Bodhetà pajÃyà ti Buddho. Sabba¤¤utÃya Buddho. SabbadassÃvitÃya Buddho. Ana¤¤eyyatÃya Buddho. VikasitÃya Buddho. KhÅïÃsavasaÇkhÃtena Buddho. NirupakkilesasaÇkhÃtena Buddho. EkantavÅtarÃgo ti Buddho. EkantavÅtadoso ti Buddho. EkantavÅtamoho ti Buddho. Ekantanikkileso ti Buddho. EkÃyanamaggam gato ti Buddho. Eko anuttaraæ sammÃsambodhiæ abhisambuddho ti Buddho ti;


#<[page 458]>#
%<458                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 957>%
abuddhivihatattà buddhipaÂilÃbhattà Buddho. Buddho ti n' etaæ nÃmaæ mÃtarà kataæ, na pitarà kataæ, na bhÃtarà kataæ, na bhaginiyà kataæ, na mittÃmaccehi kataæ, na ¤ÃtisÃlohitehi kataæ, na samaïabrÃhmaïehi kataæ, na devatÃhi kataæ; vimokkhantikam etaæ BuddhÃnaæ BhagavantÃnaæ bodhiyà mÆle saha sabba¤¤uta¤Ãïassa paÂilÃbhà sacchikà pa¤¤atti yadidaæ Buddho ti, taæ Buddhaæ.
     Asitan ti dve nissayÃ, taïhÃnissayo ca diÂÂhinissayo ca.
     Katamo taïhÃnissayo? YÃvatà taïhÃsaækhÃtena sÅmakataæ odhikataæ pariyantÅkataæ pariggahitaæ mamÃyitaæ idaæ mamaæ, etaæ mamaæ, ettakaæ mamaæ, ettÃvatà mama rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà attharaïà pÃpuraïà dÃsÅdÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthu hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂha¤ ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃra¤ ca kevalam pi mahÃpaÂhaviæ taïhÃvasena mamÃyati, yÃvatà aÂÂhasatataïhÃviparittaæ; ayaæ taïhÃnissayo.
     Katamo diÂÂhinissayo? VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi, dasavatthukà micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi; yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahaïaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisaæyojanaæ gÃho paÂigÃho abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparittagÃho vippallÃsagÃho micchÃgÃho ayÃthÃvakasmiæ yÃthÃvakan ti gÃho, yÃvatà dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni; ayaæ diÂÂhinissayo. Buddhassa Bhagavato taïhÃnissayo pahÅno, diÂÂhinissayo paÂinissaÂÂho; taïhÃnissayassa pahÅnattà diÂÂhinissayassa paÂinissaÂÂhattà Bhagavà cakkhuæ anissito, sotaæ ghÃnaæ jivhaæ kÃyaæ manaæ anissito, rÆpe sadde gandhe rase phoÂÂhabbe kulaæ gaïaæ ÃvÃsaæ lÃbhaæ yasaæ pasaæsaæ sukhaæ cÅvaraæ piï¬apÃtaæ senÃsanaæ gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ kÃmadhÃtuæ rÆpadhÃtuæ arÆpadhÃtuæ kÃmabhavaæ rÆpabhavaæ arÆpabhavaæ sa¤¤Ãbhavaæ asa¤¤Ãbhavaæ nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãbhavaæ ekavokÃrabhavaæ catuvokÃrabhavaæ pa¤cavokÃrabhavaæ atÅtaæ anÃgataæ paccuppannaæ diÂÂhasutamutavi¤¤Ãtabbe dhamme asito anissito anallÅno anupagato anajjhosito anadhimutto nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà viharatÅ ti,


#<[page 459]>#
%<S.N. 957]                 SÃriputtasuttaniddeso.             459>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  taæ Buddhaæ asitaæ.
     TÃdin ti Bhagavà pa¤cah' ÃkÃrehi tÃdi: iÂÂhÃniÂÂhe tÃdi, cattÃvÅ ti tÃdi, tiïïÃvÅ ti tÃdi, muttÃvÅ ti tÃdi, taæniddesà tÃdi.
     Kathaæ Bhagavà iÂÂhÃniÂÂhe tÃdi? Bhagavà lÃbhe pi tÃdi, alÃbhe pi tÃdi, yase pi tÃdi, ayase pi tÃdi, pasaæsÃya pi tÃdi, nindÃya pi tÃdi, sukhe pi tÃdi, dukkhe pi tÃdi, eka¤ ce bÃhaæ gandhena limpeyyuæ, eka¤ ce bÃhaæ vÃsiyà taccheyyuæ, amukasmiæ n' atthi rÃgo, amukasmiæ n' atthi paÂighaæ, anunayapaÂighavippahÅno ugghÃtinigghÃtivÅtivatto anurodhavirodhasamatikkanto; evaæ Bhagavà iÂÂhÃniÂÂhe tÃdi.
     Kathaæ Bhagavà cattÃvÅ ti tÃdi? Bhagavà cattÃvÅ ti tÃdi Bhagavato rÃgo catto vanto mutto pahÅno paÂinissaÂÂho, doso moho kodho upanÃho makkho paÊÃso issà macchariyaæ mÃyà sÃÂheyyaæ thambho sÃrambho mÃno atimÃno mado pamÃdo sabbe kilesà sabbe duccarità sabbe darathà sabbe pariÊÃhà sabbe santÃpà sabbÃkusalÃbhisaækhÃrà cattà vantà muttà pahÅnà paÂinissaÂÂhÃ; evaæ Bhagavà cattÃvÅ ti tÃdi.
     Kathaæ Bhagavà tiïïÃvÅ ti tÃdi? Bhagavà kÃmoghaæ tiïïo, bhavoghaæ tiïïo, diÂÂhoghaæ tiïïo, avijjoghaæ tiïïo, sabbasaæsÃrapathaæ tiïïo nitiïïo atikkanto samatikkanto vÅtivatto; so vuÂÂhavÃso ciïïacaraïo gataddho gatadiso gatakoÂiko pÃlitabrahmacariyo uttamadiÂÂhippatto bhÃvitamaggo pahÅnakileso paÂividdhÃkuppo sacchikatanirodho. Dukkhaæ tassa pari¤¤Ãtaæ, samudayo pahÅno, maggo bhÃvito, nirodho sacchikato, abhi¤¤eyyaæ abhi¤¤Ãtaæ,


#<[page 460]>#
%<460                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 957>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  pari¤¤eyyaæ pari¤¤Ãtaæ, pahÃtabbaæ pahÅnaæ, bhÃvetabbaæ bhÃvitaæ, sacchikÃtabbaæ sacchikataæ; so ukkhittapaligho saÇkiïïaparikkho abbÆÊhesiko niraggaÊo ariyo pannaddhajo pannabhÃro visaæyutto pa¤caÇgavippahÅno chaÊaÇgasamannÃgato ekÃrakkho caturÃpasseno panuïïapaccekasacco samavayasaÂÂhesano anÃvilasaÇkappo passaddhakÃyasaækhÃro suvimuttacitto suvimuttapa¤¤o kevalÅ vusitavà uttamapuriso paramapuriso paramapattipatto. So n' eva ÃcinÃti, na apacinÃti, apacinitvà Âhito; n' eva pajahati, na upÃdiyati, pajahitvà Âhito; n' eva visineti, na ussineti, visinetvà Âhito; n' eva vidhupeti, na sandhupeti, vidhupetvà Âhito; asekkhena sÅlakkhandhena samannÃgatattà thito, asekkhena samÃdhikkhandhena samannÃgatattà Âhito, asekkhena pa¤¤Ãkhandhena {samannÃgatattÃ} Âhito, asekkhena vimuttikkhandhena samannÃgatattà Âhito, asekkhena vimutti¤Ãïadassanakkhandhena samannÃgatattà Âhito, saccaæ paÂipÃdayitvà Âhito; evaæ samatikkamitvà Âhito, kilesaggiæ pariyÃdayitvà Âhito, aparigamanatÃya Âhito, kaÂaæ samÃdÃya Âhito, muttipaÂisevanatÃya Âhito, mettÃya pÃrisuddhiyà Âhito, karuïÃya pÃrisuddhiyà Âhito, muditÃya pÃrisuddhiyà Âhito, upekkhÃya pÃrisuddhiyà Âhito, accantapÃrisuddhiyà Âhito, akamma¤¤atÃya pÃrisuddhiyà Âhito, vimuttattà Âhito, santusitattà Âhito, khandhapariyante Âhito, dhÃtupariyante Âhito, Ãyatanapariyante Âhito, gatipariyante Âhito, upapattipariyante Âhito, paÂisandhipariyante Âhito, bhavapariyante Âhito, saæsÃrapariyante Âhito, vaÂÂapariyante Âhito, antimabhave Âhito, antimasamussaye Âhito, antimadehadharo BhagavÃ.
     *TassÃyaæ pacchimako bhavo carimo 'yaæ samussayo
     jÃtimaraïasaæsÃro n' atthi tassa punabbhavo ti; evaæ Bhagavà tiïïÃvÅ ti tÃdi.


#<[page 461]>#
%<S.N. 957]                 SÃriputtasuttaniddeso.             461>%
     Kathaæ Bhagavà muttÃvÅ ti tÃdi? Bhagavato rÃgà cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ, dosà cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ, mohà cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ, kodhà upanÃhà makkhà paÊÃsà issà macchariyà mÃyÃya sÃÂheyyà thambhà sÃrambhà mÃnà atimÃnà madà pamÃdà sabbakilesehi sabbaduccaritehi sabbadarathehi sabbapariÊÃhehi sabbasantÃpehi sabbÃkusalÃbhisaÇkhÃrehi cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttam; evaæ Bhagavà muttÃvÅ ti tÃdi.
     Kathaæ Bhagavà taæniddesà tÃdi? Bhagavà sÅle sati, sÅlavà ti taæniddesà tÃdi. SaddhÃya sati, saddho ti taæniddesà tÃdi. Viriye sati, viriyavà ti taæniddesà tÃdi. Satiyà sati, satimà ti taæniddesà tÃdi. SamÃdhismiæ sati, samÃhito ti taæ niddesà tÃdi. Pa¤¤Ãya sati, pa¤¤avà ti taæniddesà tÃdi. VijjÃya sati, tevijjo ti taæniddesà tÃdi. Abhi¤¤Ãya sati, chaÊabhi¤¤o ti taæniddesà tÃdi. Bale sati, dasabalo ti taæniddesà tÃdi; evaæ Bhagavà taæniddesà tÃdÅ ti, taæ Buddhaæ asitaæ tÃdiæ.
     Akuhaæ gaïim Ãgatan ti. Akuho ti tÅïi kuhanavatthÆni:
paccayapaÂisevanasaækhÃtaæ kuhanavatthu, iriyÃpathasaÇkhÃtaæ kuhanavatthu, sÃmantajappanasaækhÃtaæ kuhanavatthu.
     Katamaæ paccayapaÂisevanasaækhÃtaæ kuhanavatthu?
Idha gahapatikà bhikkhuæ nimantenti cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrehi pÃpiccho icchÃpakato atthiko cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnaæ bhiyyo kamyataæ upÃdÃya cÅvaraæ paccakkhÃti, piï¬apÃtaæ paccakkhÃti, senÃsanaæ paccakkhÃti, gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ paccakkhÃti. So evam Ãha: kiæ samaïassa mahagghena cÅvarena? Etaæ sÃruppaæ yaæ samaïo susÃnà và saÇkÃrakÆÂà và pÃpaïikà và nantakÃni uccinitvà saÇghÃÂiæ karitvà dhÃreyya. Kiæ samaïassa mahagghena piï¬apÃtena? Etaæ sÃruppaæ, yaæ samaïo u¤chÃcariyÃya piï¬iyÃlopena jÅvitaæ kappeyya.


#<[page 462]>#
%<462                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 957>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Kiæ samaïassa mahagghena senÃsanena? Etaæ sÃruppaæ yaæ samaïo rukkhamÆliko và abbhokÃsiko vÃ.
Kiæ samaïassa mahagghena gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrena? Etaæ sÃruppaæ, yaæ samaïo pÆtimuttena hariÂakÅkhaï¬ena osadhaæ kareyyà ti tadupÃdÃya lÆkhaæ cÅvaraæ dhÃreti, lÆkhaæ piï¬apÃtaæ bhu¤jati, lÆkhaæ senÃsanaæ paÂisevati, lÆkhaæ gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ paÂisevati. Tam enaæ gahapatikà evaæ jÃnanti:
ayaæ samaïo appiccho santuÂÂho pavivitto asaæsaÂÂho Ãraddhaviriyo dhÆtavÃdo ti, bhiyyo nimantenti cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrehi. So evam Ãha: tiïïaæ sammukhÅbhÃvà saddho kulaputto bahuæ pu¤¤aæ pasavati; saddhÃya sammukhÅbhÃvà saddho kulaputto bahuæ pu¤¤aæ pasavati; deyyadhammassa sammukhÅbhÃvà saddho kulaputto bahuæ pu¤¤aæ pasavati, dakkhiïeyyÃnaæ sammukhÅbhÃvà saddho kulaputto bahuæ pu¤¤aæ pasavati. TumhÃka¤ c' evÃyaæ saddhà atthi, deyyadhammo ca saævijjati, aha¤ ca paÂiggÃhako.
SacÃhaæ na paÂiggahessÃmi, evaæ tumhe pu¤¤ena paribÃhirà bhavissatha. Na mayhaæ iminà attho, api ca tumhÃkaæ yeva anukampÃya paÂiggaïhÃmÅ ti, tadupÃdÃya bahum pi cÅvaraæ paÂigaïhÃti, bahum pi piï¬apÃtaæ paÂigaïhÃti, bahum pi senÃsanaæ paÂigaïhÃti, bahum pi gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ paÂigaïhÃti; yà evarÆpà bhÃkuÂikà bhÃkuÂiyaæ kuhanà kuhÃyanà kuhitattaæ; idaæ vuccati paccayapaÂisevanasaækhÃtaæ kuhanavatthun ti.
     Katamaæ iriyÃpathasaækhÃtaæ kuhanavatthu? Idh' ekacco pÃpiccho icchÃpakato sambhÃvanÃdhippÃyo: evaæ maæ jano sambhÃvessatÅ ti gamanaæ saïÂhapeti, ÂhÃnaæ saïÂhapeti, nisajjaæ saïÂhapeti, seyyaæ saïÂhapeti, païidhÃya gacchati, païidhÃya tiÂÂhati, païidhÃya nisÅdati, païidhÃya seyyaæ kappeti, samÃhito viya gacchati, samÃhito viya tiÂÂhati,


#<[page 463]>#
%<S.N. 957]                 SÃriputtasuttaniddeso.             463>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  samÃhito viya nisÅdati, samÃhito viya seyyaæ kappeti, ÃpÃthakajjhÃyÅ va hoti. EvarÆpà iriyÃpathassa ÃÂhapanà Âhapanà saïÂhapanà bhÃkuÂikà bhÃkuÂiyaæ kuhana kuhÃyanà kuhitattaæ; idaæ vuccati iriyÃpathasaækhÃtaæ kuhanavatthu.
     Katamaæ sÃmantajappanasaækhÃtaæ kuhanavatthu?
Idh' ekacco pÃpiccho icchÃpakato sambhÃvanÃdhippÃyo:
evaæ maæ jano sambhÃvessatÅ ti; ariyadhammasannissitaæ vÃcaæ bhÃsati: yo evarÆpaæ cÅvaraæ dhÃreti, so samaïo mahesakkho ti bhaïati. Yo evarÆpaæ pattaæ dhÃreti, lohathÃlakaæ dhÃreti, dhammakarakaæ dhÃreti, parisÃvanaæ dhÃreti, ku¤cikaæ dhÃreti, upÃhanaæ dhÃreti, kÃyabandhanaæ dhÃreti, Ãyogaæ dhÃreti, so samaïo mahesakkho ti bhaïati. Yassa evarÆpo upajjhÃyo, so samaïo mahesakkho ti bhaïati. Yassa evarÆpo Ãcariyo samÃnupajjhÃyakà samÃnÃcariyakà mittà sandiÂÂhà sambhattà sahÃyÃ, so samaïo mahesakkho ti bhaïati. Yo evarÆpe vihÃre vasati, so samaïo mahesakkho ti bhaïati. Yo evarÆpe a¬¬hayoge vasati, pÃsÃde vasati, hammiye vasati, guhÃyaæ vasati, leïe vasati, kuÂiyà vasati, kuÂÃgÃre vasati, aÂÂe vasati, mÃÊe vasati, uÂÂaï¬e vasati, upaÂÂhÃnasÃlÃyaæ vasati, maï¬ape vasati, rukkhamÆle vasati, so samaïo mahesakkho ti bhaïati. Athavà korajikakorajiko bhÃkuÂikabhÃkuÂiko kuhakuho lapalapo mukhasambhÃvito, ayaæ samaïo imÃsaæ evarÆpÃnaæ santÃnaæ vihÃrasamÃpattÅnaæ lÃbhÅ ti, tÃdisaæ gambhÅraæ gÆÊhaæ nipuïïaæ paÂicchannaæ lokuttarasu¤¤atÃpaÂisaæyuttaæ kathaæ kathesi; yà evarupà bhÃkuÂikà bhÃkuÂiyaæ kuhanà kuhÃyanà kuhitattaæ; idaæ vuccati sÃmantajappanasaækhÃtaæ kuhanavatthu.
     Buddhassa Bhagavato imÃni tÅïi kuhanavatthÆni pahÅnÃni samucchinnÃni vÆpasantÃni paÂipassaddhÃni abhabbuppattikÃni ¤Ãïagginà da¬¬hÃni;


#<[page 464]>#
%<464                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 957>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  tasmà Buddho akuho ti, akuhaæ.
     Gaïim Ãgatan ti. GaïÅ ti gaïÅ, Bhagavà gaïÃcariyo ti gaïÅ, gaïassa satthà ti gaïÅ, gaïaæ pariharatÅ ti gaïÅ, gaïaæ ovadatÅ ti gaïÅ, gaïaæ anusÃsatÅ ti gaïÅ, visÃrado gaïaæ upasaÇkamatÅ ti gaïÅ, gaïassa sussusati sotaæ odahati a¤¤Ãcittaæ upaÂÂhapetÅ ti gaïÅ, gaïaæ akusalà vuÂÂhÃpetvà kusale patiÂÂhapetÅ ti gaïÅ, bhikkhugaïassa gaïÅ, bhikkhunÅgaïassa gaïÅ, upÃsakagaïassa gaïÅ, upÃsikÃgaïassa gaïÅ, rÃjagaïassa gaïÅ, khattiyagaïassa gaïÅ, brÃhmaïagaïassa gaïÅ, vessagaïassa gaïÅ, suddagaïassa gaïÅ, brahmagaïassa gaïÅ, devagaïassa gaïÅ, saÇghÅ gaïÅ, gaïÃcariyo agato upÃgato samupÃgato sampatto SaÇkassanagaran ti, akuhaæ gaïim Ãgataæ.
     Bahunnam idha baddhÃnan ti. Bahunnan ti bahunnaæ khattiyÃnaæ brÃhmaïÃnaæ vessÃnaæ suddÃnaæ gahaÂÂhÃnaæ deyÃnaæ manussÃnaæ. BaddhÃnan ti baddhÃnaæ baddhacarÃnaæ paricÃrikÃnaæ sissÃnan ti, bahunnam idha baddhÃnaæ.
     Atthi pa¤hena Ãgaman ti pa¤hena atthiko Ãgato 'mhi, pa¤haæ pucchitukÃmo Ãgato 'mhi, pa¤haæ sotukÃmo ÃgÃto 'mhÅ ti, evam pi atthi pa¤hena ÃgÃmaæ. Athavà pa¤hatthikÃnaæ pa¤hapucchikÃnaæ pa¤haæ sotukÃmÃnaæ Ãgamanaæ abhikkamanaæ upasaÇkamanaæ payirupÃsanà siyà ti evam pi atthi pa¤hena Ãgamaæ. Athavà pa¤hÃgamo tuyhaæ atthi, tvaæ asi alamatto mayà pucchitaæ kathetuæ vissajjetuæ vattuss' etaæ bhÃran ti, evam pi atthi pa¤hena Ãgamaæ. Ten' Ãha SÃriputtatthero:


#<[page 465]>#
%<S.N. 958]                 SÃriputtasuttaniddeso.             465>%

          Taæ Buddhaæ asitaæ tÃdiæ akuhaæ gaïim Ãgataæ
          bahunnam idha baddhÃnaæ atthi pa¤hena Ãgaman ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,16.4(=958): Bhikkhuno vijigucchato bhajato rittam Ãsanaæ
               rukkhamÆlaæ susÃnaæ vÃ, pabbatÃnaæ guhÃsu vÃ.  || Nidd_I.16:4 ||>$

     Bhikkhuno vijigucchato ti. Bhikkhuno ti kalyÃïaputhujanassa và bhikkhuno sekkhassa và ti, bhikkhuno. Vijigucchato ti jÃtiyà vijigucchato jarÃya byÃdhinà maraïena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upÃyÃsehi vijigucchato, nerayikena dukkhena tiracchÃnayonikena dukkhena pittivisayikena dukkhena mÃnusakena dukkhena gabbhokkantimÆlakena dukkhena gabbhe ÂhitimÆlakena dukkhena jÃtass' upanibandhakena dukkhena jÃtassa parÃdheyyakena dukkhena attÆpakkamena dukkhena parÆpakkamena dukkhena dukkhadukkhena saÇkhÃradukkhena vipariïÃmadukkhena cakkhurogena dukkhena sotarogena dukkhena ghÃnarogena dukkhena jivhÃrogena dukkhena kÃyarogena dukkhena sÅsarogena dukkhena kaïïarogena dukkhena mukharogena dukkhena dantarogena dukkhena kÃsena sÃsena pinÃsena ¬Ãhena jarena kucchirogena mucchÃya pakkhandikÃya sÆlÃya visÆcikÃya kuÂÂhena gaï¬ena kilÃsena sosena apamÃrena dadduyà kaï¬uyà kacchuyà rakhasÃya vitacchikÃya lohitena pittena madhumehena aæsÃya piÊakÃya bhagandalÃya pittasamuÂÂhÃnehi ÃbÃdhehi semhasamuÂÂhÃnehi ÃbÃdhehi vÃtasamuÂÂhÃnehi ÃbÃdhehi sannipÃtikehi ÃbÃdhehi utupariïÃmajehi ÃbÃdhehi visamaparihÃrajehi ÃbÃdhehi opakkamikehi ÃbÃdhehi kammavipÃkajehi ÃbÃdhehi sÅtena uïhena jighacchÃya pipÃsÃya uccÃrena passÃvena ¬aæsamakasavÃtÃpasiriæsapasamphassehi dukkhehi mÃtumaraïena dukkhena pitumaraïena dukkhena bhÃtumaraïena dukkhena bhaginÅmaraïena dukkhena puttamaraïena dukkhena dhÅtumaraïena dukkhena ¤Ãtibyasanena bhogabyasanena rogabyasanena sÅlabyasanena diÂÂhibyasanena dukkhena vijigucchato aÂÂiyato harÃyato jigucchato ti,


#<[page 466]>#
%<466                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 958>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  bhikkhuno vijigucchato.
     Bhajato rittam Ãsanan ti Ãsanaæ vuccati yattha nisÅdati, ma¤co pÅÂhaæ bhisi bibbohanaæ taÂÂikà cammakhandho tiïasantharo païïasantharo palÃlasantharo. Taæ Ãsanaæ asappÃyarÆpadassanena rittaæ vivittaæ pavivittaæ, asappÃyasaddasavanena rittaæ vivittaæ pavivittaæ, asappÃyehi pa¤cahi kÃmaguïehi rittaæ vivittaæ pavivittaæ.
ùsanaæ bhajato sambhajato sevato nisevato saæsevato paÂisevato ti, bhajato rittam Ãsanaæ.
     RukkhamÆlaæ susÃnaæ và ti rukkhamÆlaæ yeva rukkhamÆlaæ, susÃnaæ yeva susÃnan ti, rukkhamÆlaæ susÃnaæ vÃ.
     PabbatÃnaæ guhÃsu và ti pabbatà yeva pabbatà kandarà yeva kandarà giriguhà yeva giriguhà pabbatantarikÃyo vuccanti pabbatagabbharà pabbatÃnan ti, pabbatÃnaæ guhÃsu vÃ. Ten' Ãha SÃriputtatthero:

          Bhikkhuno vijigucchato bhajato rittam Ãsanaæ
          rukkhamÆlaæ susÃnaæ vÃ, pabbatÃnaæ guhÃsu và ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,16.5(=959): UccÃvacesu sayanesu, gÅvanto tattha bheravÃ,
               yehi bhikkhu na vedheyya nigghose sayanÃsane.  || Nidd_I.16:5 ||>$


#<[page 467]>#
%<S.N. 960]                  SÃriputtasuttaniddeso.            467>%
     UccÃvacesu sayanesÆ ti. UccÃvacesu ti uccÃvacesu hÅnapaïÅtesu chekapÃpakesu. SayanesÆ ti. Sayanaæ vuccati senÃsanaæ vihÃro a¬¬hayogo pÃsÃdo hammiyaæ guhà ti, uccÃvacesu sayanesu.
     GÅvanto tattha bheravà ti. GÅvanto ti gÅvanto kujjanto nadanto saddaæ karonto. Athavà kÅvanto katÅ kittakà kivatakà kivabahukÃ. Te bheravà ti sÅhà byagghà dÅpi acchataracchà kokà gomahisà hatthÅ ahi vicchikà satapadÅ corà và assu mÃïavà katakammà và akatakammà và ti, gÅvanto tattha bheravÃ.
     Yehi bhikkhu na vedheyyà ti. YehÅ ti yehi bheravehi bherave passitvà và {suïitvÃ} và na vedheyya na-ppavedheyya na sampavedheyya na taseyya na uttaseyya na parittaseyya na bhÃyeyya na santÃsaæ Ãpajjeyya; abhÅrÆ assa achambhÅ anutrÃsÅ apalÃyÅ, pahÅnabhayabheravo vigatalomahaæso vihareyyà ti, yehi bhikkhu na vedheyya.
     Nigghose sayanÃsane ti appasadde appanigghose vijanavÃte manussarÃhaseyyake paÂisallÃnasÃrÆppe senÃsane ti, nigghose sayanÃsane. Ten' Ãha SÃriputtatthero:

          UccÃvacesu sayanesu, gÅvanto tattha bheravÃ,
          yehi bhikkhu na vedheyya nigghose sayanÃsane ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,16.6(=960): KatÅ parissayà loke gacchato agataæ disaæ,
               ye bhikkhu abhisambhave pantamhi sayanÃsane.  || Nidd_I.16:6 ||>$

     KatÅ parissayà loke ti. KatÅ ti katÅ kittakà kivattakà kivabahukÃ. Parissayà ti dve parissayÃ, pÃkaÂaparissayà ca paÂicchannaparissayà ca. Katame pÃkaÂaparissayÃ?
SÅhà byagghà dÅpi acchataracchà kokà gomahisà hatthÅ ahi vicchikà satapadÅ corà và assu mÃïavà katakammà và akatakammà và cakkhurogo sotarogo ghÃnarogo jivhÃrogo kÃyarogo sÅsarogo kaïïarogo mukharogo dantarogo kÃso sÃso pinÃso ¬Ãho jaro kucchirogo mucchà pakkhandikà sÆlà visÆcikà kuÂÂhaæ gaï¬o kilÃso soso apamÃro daddu kaï¬u kacchu rakhasà vitacchikà lohitapittaæ madhumeho aæsà piÊakà bhagaï¬alà pittasamuÂÂhÃnà ÃbÃdhà semhasamuÂÂhÃnà ÃbÃdhà vÃtasamuÂÂhÃnà ÃbÃdhà sannipÃtikà ÃbÃdhà utupariïÃmajà ÃbÃdhà visamaparihÃrajà ÃbÃdhÃ,


#<[page 468]>#
%<468                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 960>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  opakkamikà ÃbÃdhà kammavipÃkajà ÃbÃdhà sÅtaæ uïhaæ jighacchà pipÃsà uccÃro passÃvo ¬aæsamakasavÃtÃtapasiriæsapasamphasso iti vÃ; ime vuccanti pÃkaÂaparissayÃ.
     Katame paÂicchannaparissayÃ? KÃyaduccaritaæ vacÅduccaritaæ manoduccaritaæ kÃmachandanÅvaraïaæ byÃpÃdanÅvaraïaæ thÅnamiddhanÅvaraïaæ uddhaccakukkuccanÅvaraïaæ vicikicchÃnÅvaraïaæ rÃgo doso moho kodho upanÃho makkho paÊÃso issà macchariyaæ mÃyà sÃÂheyyaæ thambho sÃrambho mÃno atimÃno mado pamÃdo sabbe kilesà sabbe duccarità sabbe darathà sabbe pariÊÃhà sabbe santÃpà sabbÃkusalÃbhisaækhÃrÃ; ime vuccanti paÂicchannaparissayÃ.
     Parissayà ti. Kenatthena parissayÃ? ParisahantÅ ti parissayÃ, parihÃnÃya saævattantÅ ti parissayÃ, tatr' Ãsayà ti, parissayÃ.
     {Kathaæ} parisahantÅ ti parissayÃ? Te parissayà taæ puggalaæ sahanti parisahanti abhibhavanti ajjhottharanti pariyÃdiyanti maddanti; evaæ parisahantÅ ti parissayÃ.
     Kathaæ parihÃnÃya saævattantÅ ti parissayÃ? Te parissayà kusalÃnaæ dhammÃnaæ antarÃyÃya parihÃnÃya saævattanti. Katamesaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ? SammÃpaÂipadÃya anulomapaÂipadÃya apaccanÅkapaÂipadÃya anvatthapaÂipadÃya dhammÃnudhammapaÂipa¬Ãya sÅlesu paripÆrakÃritÃya indriyesu guttadvÃratÃya bhojane matta¤¤utÃya jÃgariyÃnuyogassa satisampaja¤¤assa catunnaæ satipaÂÂhÃnÃnaæ bhÃvanÃnuyogassa catunnaæ sammappadhÃnÃnaæ catunnaæ iddhippÃdÃnaæ pa¤cannaæ indriyÃnaæ pa¤cannaæ balÃnaæ sattannaæ bojjhaÇgÃnaæ ariyassa aÂÂhaÇgikassa maggassa bhÃvanÃnuyogassa imesaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ antarÃyÃya parihÃnÃya saævattanti;


#<[page 469]>#
%<S.N. 960]                 SÃriputtasuttaniddeso.             469>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evaæ parihÃnÃya saævattantÅ ti parissayÃ.
     Kathaæ tatr' Ãsayà ti parissayÃ? Tatth' ete pÃpakà akusalà dhammà uppajjanti attabhÃvasannissayÃ. Yathà bile bilÃsayà pÃïà sayanti, dake dakÃsayà pÃïà sayanti, vane vanÃsayà pÃïà sayanti, rukkhe rukkhÃsayà pÃïà sayanti, evam eva tatth' ete pÃpakà akusalà dhammà uppajjanti attabhÃvasannissayà ti, evam pi tatr' Ãsayà ti parissayÃ.
     Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ: *SÃntevÃsiko bhikkhave bhikkhu sÃcariyako dukkhaæ na phÃsu viharati. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu sÃntevÃsiko sÃcariyako dukkhaæ na phÃsu viharati? Idha bhikkhave bhikkhuno cakkhunà rÆpaæ disvà uppajjanti pÃpakà akusalà dhammà sarasaækappà saæyojanÅyÃ, ty assa anto vasanti anvÃvasanti pÃpakà akusalà dhammà ti, tasmà sÃntevÃsiko ti vuccati; te naæ samudÃcaranti samudÃcaranti naæ pÃpakà akusalà dhammà ti, tasmà sÃcariyako ti vuccati.
     Puna c' aparaæ bhikkhave bhikkhuno sotena saddaæ sutvÃ, ghÃnena gandhaæ ghÃyitvÃ, jivhÃya rasaæ sÃyitvÃ, kÃyena phoÂÂhabbaæ phusitvÃ, manasà dhammaæ vi¤¤Ãya uppajjanti pÃpakà akusalà dhammà sarasaækappà saæyojanÅyÃ, ty assa anto vasanti anvÃvasanti pÃpakà akusalà dhammà ti; tasmà sÃntevÃsiko ti vuccati; te naæ samudÃcaranti samudÃcaranti naæ pÃpakà akusalà dhammà ti, tasmà sÃcariyako ti vuccati; evaæ kho bhikkhave bhikkhu sÃntevÃsiko sÃcariyako dukkhaæ na phÃsu viharatÅ ti, evam pi tatr' Ãsayà ti parissayÃ.
     Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ: ** Tayo me bhikkhave antarÃmalà antarÃ-amittà antarÃsapattà antarÃvadhakà antarÃpaccatthikÃ.


#<[page 470]>#
%<470                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 960>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Katame tayo? Lobho bhikkhave antarÃmalaæ antarÃ-amitto antarÃsapatto antarÃvadhako antarÃpaccatthiko. Doso bhikkhave antarÃmalaæ antarÃ-amitto antarÃsapatto antarÃvadhako antarÃpaccatthiko. Moho bhikkhave antarÃmalaæ antarÃ-amitto antarÃsapatto antarÃvadhako antarÃpaccatthiko. Ime kho bhikkhave tayo antarÃmalà antarÃ-amittà antarÃsapattà antarÃvadhakà antarÃpaccatthikÃ.
     Anatthajanano lobho, lobho cittappakopano,
     bhayam antarato jÃtaæ taæ jano nÃvabujjhati.
     Luddho atthaæ na jÃnÃti, luddho dhammaæ na passati;
     andhaæ tamaæ tadà hoti, yaæ lobho sahate naraæ.
     Anatthajanano doso, doso cittappakopano,
     bhayam antarato jÃtaæ taæ jano nÃvabujjhati.
     Kuddho atthaæ na jÃnÃti, kuddho dhammaæ na passati;
     andhaæ tamaæ tadà hoti, yaæ kodho sahate naraæ.
     Anatthajanano moho, moho cittappakopano,
     bhayam antarato jÃtaæ taæ jano nÃvabujjhati.
     MÆÊho atthaæ na jÃnÃti, mÆÊho dhammaæ na passati;
     Andhaæ tamaæ tadà hoti, yaæ moho sahate naran ti; evam pi tatr' Ãsayà ti parissayÃ.
     Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ: *Tayo kho mahÃrÃja purisassa dhammà ajjhattaæ uppajjamÃnà uppajjanti ahitÃya dukkhÃya aphÃsuvihÃrÃya. Katame tayo? Lobho kho mahÃrÃja purisassa dhammo ajjhattaæ uppajjamÃno uppajjati ahitÃya dukkhÃya aphÃsuvihÃrÃya. Doso kho mahÃrÃja purisassa dhammo ajjhattaæ uppajjamÃno uppajjati ahitÃya dukkhÃya aphÃsuvihÃrÃya. Moho kho mahÃrÃja purisassa dhammo ajjhattaæ uppajjamÃno uppajjati ahitÃya dukkhÃya aphÃsuvihÃrÃya.


#<[page 471]>#
%<S.N. 960]                 SÃriputtasuttaniddeso.             471>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Ime kho mahÃrÃja tayo purisassa dhammà ajjhattaæ uppajjamÃnà uppajjanti ahitÃya dukkhÃya aphÃsuvihÃrÃyà ti.
     Lobho doso ca moho ca purisaæ pÃpacetasaæ
     hiæsanti attasambhÆtà tacasÃraæ va samphalan ti; evam pi tatr' Ãsayà ti parissayÃ.
     Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ:
            *RÃgo ca doso ca itonidÃnÃ
            aratÅ ratÅ lomahaæso ito jÃto
            ito samuÂÂhÃya manovitakkÃ
            kumÃrakà dhaækam iv' ossajjantÅ ti;
evam pi tatr' Ãsayà ti parissayÃ.
     Loke ti manussaloke ti, katŠparissayà loke.
     Gacchato agataæ disan ti agatadisà vuccati amatanibbÃnaæ; yo so sabbasaækhÃrasamatho sabbÆpadhipaÂinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃnaæ. Agatapubbà na disà gatapubbà iminà dÅghena addhunÃ. Samatittikaæ anavasesaæ telapattaæ yathà parihareyya; evaæ sacittam anurakkheyya patthayamÃno disaæ agatapubbaæ.
Agatapubbaæ disaæ vajato gacchato abhikkamato ti, gacchato agataæ disaæ.
     Ye bhikkhu abhisambhave ti. Ye ti ye parissaye abhisambhaveyya abhibhaveyya ajjhotthareyya pariyÃdiyeyya maddeyyà ti, ye bhikkhu abhisambhave.
     Pantamhi sayanÃsane ti ante pante pariyante selante và vanante và udakante và nadante vÃ, yattha na kasiyati, na vapiyati janantaæ atikkamitvà manussÃnaæ anupacÃre senÃsane ti, pantamhi sayanÃsane. Ten' Ãha SÃriputtatthero:


#<[page 472]>#
%<472                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 960>%

          KatÅ parissayà loke gacchato agataæ disaæ,
          ye bhikkhu abhisambhave pantamhi sayanÃsane ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,16.7(=961): KyÃssa byappathayo assu, kyÃss' assu idha gocarÃ,
               kÃni sÅlabbatÃn' assu pahitattassa bhikkhuno.  || Nidd_I.16:7 ||>$

     KyÃssa byappathayo assÆ ti kÅdisena byappathena samannÃgato assa kiæsaïÂhitena kiæpakÃrena kiæpaÂibhÃgenà ti vacÅpÃrisuddhiæ pucchati.
     Katamà vacÅpÃrisuddhi? Idha bhikkhu musÃvÃdaæ pahÃya musÃvÃdà paÂivirato hoti saccavÃdÅ saccasandho theto paccayiko avisaævÃdako lokassa; pisuïaæ vÃcaæ pahÃya pisuïÃya vÃcÃya paÂivirato hoti; ito sutvà na amutra akkhÃtà imesaæ bhedÃya, amutra và sutvà na imesaæ akkhÃtà amusaæ bhedÃya; iti bhinnÃnaæ và sandhÃtà sahitÃnaæ và anuppadÃtà samaggÃrÃmo samaggarato samagganandÅ samaggakaraïiæ vÃcaæ bhÃsità hoti; pharusaæ vÃcaæ pahÃya pharusÃya vÃcÃya paÂivirato hoti; yà sà vÃcà nelà kaïïasukhà pemanÅyà hadayaÇgamà porÅ bahujanakantà bahujanamanÃpÃ, tathÃrÆpiæ vÃcaæ bhÃsità hoti; samphappalÃpaæ pahÃya samphappalÃpà paÂivirato hoti, kÃlavÃdÅ bhÆtavÃdÅ atthavÃdÅ dhammavÃdÅ vinayavÃdÅ, nidhÃnavatiæ vÃcaæ bhÃsità hoti kÃlena sÃpadesaæ pariyantavatiæ atthasaæhitaæ, catÆhi vacÅsucaritehi samannÃgato catudosÃpagataæ vÃcaæ bhÃsati. BattiæsÃya tiracchÃnakathÃya Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà vihareyya.
Dasa kathÃvatthÆni katheti, seyyathÅdaæ appicchakathaæ santuÂÂhikathaæ pavivekakathaæ asaæsaggakathaæ viriyÃrambhakathaæ sÅlakathaæ samÃdhikathaæ pa¤¤Ãkathaæ vimuttikathaæ vimutti¤Ãïadassanakathaæ satipaÂÂhÃnakathaæ sammappadhÃnakathaæ iddhippÃdakathaæ indriyakathaæ balakathaæ bojjhaÇgakathaæ maggakathaæ phalakathaæ nibbÃnakathaæ katheti.


#<[page 473]>#
%<S.N. 961]                 SÃriputtasuttaniddeso.             473>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  VÃcÃya yato yatto paÂiyatto gutto gopito rakkhito saævuto; ayaæ vacÅpÃrisuddhi.
EdisÃya vacÅpÃrisuddhiyà samannÃgato assà ti, kyÃssa byappathayo assu.
     KyÃss' assu idha gocarà ti kÅdisena gocarena samannÃgato assa kiæsaïÂhitena kiæpakÃrena kiæpaÂibhÃgenà ti. Gocarà ti gocaraæ vuccati; atthi agocaro, atthi gocaro.
     Katamo agocaro? Idh' ekacco vesiyagocaro và hoti, vidhavagocaro và hoti, thÆlakumÃrigocaro và hoti, paï¬akagocaro và hoti, bhikkhunigocaro và hoti, pÃnÃgÃragocaro và hoti, saæsaÂÂho viharati rÃjÆhi rÃjamahÃmattehi titthiyehi titthiyasÃvakehi ananulomikena gihisaæsaggena; yÃni và pana tÃni kulÃni asaddhÃni appasannÃni anopÃnabhÆtÃni akkosakaparibhÃsakÃni anatthakÃmÃni ahitakÃmÃni aphÃsukÃmÃni ayogakkhemakÃmÃni bhikkhÆnaæ bhikkhunÅnaæ upÃsakÃnaæ upÃsikÃnaæ, tathÃrÆpÃni kulÃni sevati bhajati payirupÃsati; ayaæ vuccati agocaro. Athavà antaragharaæ paviÂÂho vÅthiæ paÂipanno asaævuto gacchati, hatthiæ olokento assaæ olokento rathaæ olokento pattiæ olokento itthiyo olokento purise olokento kumÃrake olokento kumÃrikÃyo olokento antarÃpaïaæ olokento gharamukhÃni olokento uddhaæ olokento adho olokento disÃvidisaæ pekkhamÃno gacchati; ayam pi vuccati agocaro.
Athavà cakkhunà rÆpaæ disvà nimittaggÃhÅ hoti anubya¤janaggÃhÅ; yatvÃdhikaraïam evaæ . . . pe . . . manindriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhÃdomanassà pÃpakà akusalà dhammà anvÃssaveyyuæ; tassa na saævarÃya paÂipajjati, na rakkhati manindriyaæ, manindriye na saævaraæ Ãpajjati; ayam pi vuccati agocaro. Yathà và pan' eke bhonto samaïabrÃhmaïà saddhÃdeyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvÃ, te evarÆpaæ visÆkadassanaæ anuyuttà viharanti seyyathÅdaæ naccaæ gÅtaæ vÃditaæ pekkhaæ akkhÃnaæ pÃïissaraæ vetÃÊaæ kumbhathÆnaæ sobhanagarakaæ caï¬Ãlaæ vaæsaæ dhovanaæ hatthiyuddhaæ assayuddhaæ mahisayuddaæ saæyuddhaæ usabhayuddhaæ ajayuddhaæ meï¬ayuddhaæ kukkuÂayuddhaæ vaÂÂakayuddhaæ daï¬ayuddhaæ muÂÂhiyuddhaæ nibbuddhaæ uyyodhikaæ balaggaæ senÃbyÆhaæ anÅkadassanaæ iti vÃ;


#<[page 474]>#
%<474                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 961>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  iti evarÆpaæ visÆkadassanaæ, anuyuttà honti; ayam pi vuccati agocaro. Pa¤ca pi kÃmaguïà agocaro.
     Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ: *Mà bhikkhave agocare caratha paravisaye. Agocare bhikkhave carataæ paravisaye, lacchati MÃro otÃraæ, lacchati MÃro Ãrammaïaæ. Ko ca bhikkhave bhikkhuno agocaro paravisayo? Yadidaæ pa¤ca kÃmaguïÃ. Katame pa¤ca? Cakkhuvi¤¤eyyà rÆpà iÂÂhà kantà manÃpà piyarÆpà kÃmupasaæhità rajanÅyÃ, sotavi¤¤eyyà saddÃ, ghÃnavi¤¤eyyà gandhÃ, jivhÃvi¤¤eyyà rasÃ, kÃyavi¤¤eyyà phoÂÂhabbà iÂÂhà kantà manÃpà piyarÆpà kÃmupasaæhità rajanÅyÃ; ayaæ vuccati bhikkhave bhikkhuno agocaro paravisayo; ayam pi vuccati agocaro.
     Katamo gocaro? Idha bhikkhu na vesiyagocaro hoti, na vidhavagocaro hoti, na thÆlakumÃrigocaro hoti, na paï¬akagocaro hoti, na bhikkhunigocaro hoti, na pÃnÃgÃragocaro hoti, asaæsaÂÂho viharati rÃjÆhi rÃjamahÃmattehi titthiyehi titthiyasÃvakehi ananulomikena gihisaæsaggena; yÃni và pana tÃni kulÃni saddhÃni pasannÃni opÃnabhÆtÃni kÃsÃvapajjotÃni isivÃtapaÂivÃtÃni atthakÃmÃni hitakÃmÃni phÃsukÃmÃni yogakkhemakÃmÃni bhikkhÆnaæ bhikkhunÅnaæ upÃsakÃnaæ upÃsikÃnaæ, tathÃrÆpÃni kulÃni sevati bhajati payirupÃsati; ayaæ vuccati gocaro. Athavà bhikkhu antaragharaæ paviÂÂho vÅthiæ paÂipanno saævuto gacchati, na hatthiæ olokento na assaæ olokento na rathaæ olokento na pattiæ olokento . . . pe . . . na disÃvidisaæ pekkhamÃno gacchati; ayam pi vuccati gocaro. Athavà cakkhunà rÆpaæ disvà na nimittaggÃhÅ hoti


#<[page 475]>#
%<S.N. 961]                 SÃriputtasuttaniddeso.             475>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  . . . pe . . . manindriye saævaraæ Ãpajjati; ayam pi vuccati gocaro. Yathà và pan' eke bhonto samaïabrÃhmaïà saddhÃdeyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvÃ, te evarÆpaæ visÆkadassanaæ anuyuttà viharanti, seyyathÅdaæ naccaæ gÅtaæ vÃditaæ . . . pe . . . anÅkadassanaæ iti vÃ; iti evarÆpÃya visÆkadassanÃnuyogà paÂivirato hoti; ayam pi vuccati gocaro. CattÃro pi satipaÂÂhÃnà gocaro. Vuttaæ h' etaæ BhagavatÃ: *Gocare bhikkhave caratha sake pittike visaye. Gocare bhikkhave carataæ sake pittike visaye, na lacchati MÃro otÃraæ, na lacchati MÃro Ãrammaïaæ. Ko ca bhikkhave bhikkhuno gocaro sako pittiko visayo? Yad idaæ cattÃro satipaÂÂhÃnÃ. Katame cattÃro? Idha bhikkhave bhikkhu kÃye kÃyÃnupassÅ viharati ÃtÃpÅ sampajÃno satimà vineyya loke abhijjhÃdomanassaæ, vedanÃsu citte dhammesu dhammÃnupassÅ viharati ÃtÃpi sampajÃno satimà vineyya loke abhijjhÃdomanassaæ; ayaæ vuccati bhikkhave bhikkhuno gocaro sako pittiko visayo: ayaæ pi vuccati gocaro, edisena gocarena samannÃgato assà ti, kyÃss' assu idha gocarÃ.
     KÃni sÅlabbatÃn' assÆ ti kÅdisena sÅlabbatena samannÃgato assa kiæsaïÂhitena kiæpakÃrena kiæpaÂibhÃgenÃ? ti sÅlabbatapÃrisuddhiæ pucchati.
     Katamà pÃrisuddhi? Atthi sÅla¤ c' eva vatta¤ ca, atthi vattaæ na sÅlaæ. Katamaæ sÅla¤ c' eva vatta¤ ca?
Idha bhikkhu sÅlavà hoti, pÃtimokkhasaævarasaævuto viharati ÃcÃragocarasampanno. Aïumattesu vajjesu bhayadassÃvÅ samÃdÃya sikkhati sikkhÃpadesu; yo tattha saæyamo saævaro avitikkamo, idaæ sÅlaæ; yaæ samÃdÃnaæ, taæ vattaæ;


#<[page 476]>#
%<476                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 961>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  saævaratthena sÅlaæ, samÃdÃnatthena vattaæ; idaæ vuccati sÅla¤ c' eva vatta¤ ca.
     Katamaæ vattaæ na sÅlaæ? AÂÂha dhutaÇgÃni; Ãra¤¤ikaÇgaæ piï¬apÃtikaÇgaæ, paæsukÆlikaÇgaæ, tecÅvarikaÇgaæ sapadÃnacÃrikaÇgaæ, khalupacchÃbhattikaÇgaæ, nesajjikaÇgaæ, yathÃsanthatikaÇgaæ, idaæ vuccati vattaæ na sÅlaæ. ViriyasamÃdÃnam pi vuccati vattaæ na sÅlaæ.
KÃmaæ taco ca nhÃrÆ ca aÂÂhÅ ca avassussatu, sarÅre upasussatu maæsalohitaæ yan taæ purisathÃmena purisabalena purisaviriyena purisaparakkamena pattabbaæ, na taæ apÃpuïitvà viriyassa saïÂhÃnaæ bhavissatÅ ti cittaæ paggaïhÃti padahati; evarÆpam pi viriyasamÃdÃnaæ vuccati vattaæ na sÅlaæ.
     *NÃsissaæ na pivissÃmi vihÃrato na nikkhamiæ,
     na pi passaæ nipÃtessaæ taïhÃsalle anÆhate ti.
     Cittaæ paggaïhÃti padahati; evarÆpam pi viriyasamÃdÃnaæ vuccati vattaæ na sÅlaæ. Na tÃvÃhaæ imaæ pallaÇkaæ bhindissÃmi; yÃva me na anupÃdÃya Ãsavehi cittaæ vimuccissatÅ ti cittaæ paggaïhÃti padahati; evarÆpam pi viriyasamÃdÃnaæ vuccati vattaæ na sÅlaæ. Na tÃvÃhaæ imamhà Ãsanà vuÂÂhahissÃmi, caÇkamà orohissÃmi, vihÃrà nikkhamissÃmi, a¬¬hayogà nikkhamissÃmi, pÃsÃdà nikkhamissÃmi, hammiyà nikkhamissÃmi, guhÃya nikkhamissÃmi, leïà nikkhamissÃmi, kuÂiyà nikkhamissÃmi, kÆÂÃgÃrà nikkhamissÃmi, aÂÂà nikkhamissÃmi, mÃÊà nikkhamissÃmi, uÂÂaï¬Ã nikkhamissÃmi, upaÂÂhÃnasÃlÃya nikkhamissÃmi, maï¬apà nikkhamissÃmi, rukkhamÆlà nikkhamissÃmi, yÃva me na anupÃdÃya Ãsavehi cittaæ vimuccissatÅ ti cittaæ paggaïhÃti padahati; evarÆpam pi viriyasamÃdÃnaæ vuccati vattaæ na sÅlaæ. Imasmi¤ ¤eva pubbaïhasamayaæ ariyadhammaæ ÃharissÃmi samÃharissÃmi adhigacchissÃmi phusayissÃmi sacchikarissÃmÅ ti cittaæ paggaïhÃti padahati;


#<[page 477]>#
%<S.N. 961]                 SÃriputtasuttaniddeso.             477>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evarÆpam pi viriyasamÃdÃnaæ vuccati vattaæ na sÅlaæ. Imasmi¤ ¤eva majjhantikasamayaæ sÃyaïhasamayaæ purebhattaæ pacchÃbhattaæ purimayÃmaæ majjhimayÃmaæ pacchimayÃmaæ kÃle juïhe vasse hemante gimhe purime vayokhandhe majjhime vayokhandhe pacchime vayokhandhe ariyadhammaæ ÃharissÃmi samÃharissÃmi adhigacchissÃmi phusayissÃmi sacchikarissÃmÅ ti cittaæ paggaïhÃti padahatÅ ti; evarÆpam pi viriyasamÃdÃnaæ vuccati vattaæ na sÅlaæ; ayaæ sÅlabbatapÃrisuddhi; ÅdisÃya sÅlabbattapÃrisuddhiyà samannÃgato assà ti, kÃni sÅlabbatÃn' assu.
     Pahitattassa bhikkhuno ti. Pahitattassà ti Ãraddhaviriyassa thÃmavato daÊhaparakkamassa anikkhittachandassa anikkhittadhurassa kusalesu dhammesu. Athavà pesitattassa yass' attà pesito attatthe ca ¤Ãye ca lakkhaïe ca kÃraïe ca ÂhÃnÃÂhÃne ca: sabbe saækhÃrà aniccà ti pesitattassa; sabbe saækhÃrà dukkhà ti pesitattassa; sabbe dhammà anattà ti pesitattassa; avijjÃpaccayà saækhÃrà ti pesitattassa . . . pe . . . jÃtipaccayà jarÃmaraïan ti, pesitattassa; avijjÃnirodhà saækhÃranirodho ti, pesitattassa . . . pe . . . jÃtinirodhà jarÃmaraïanirodho ti pesitattassa; idaæ dukkhan ti pesitattassa . . . pe . . . ayaæ dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadà ti pesitattassa; ime Ãsavà ti pesitattassa . . . pe . . . ayaæ ÃsavanirodhagÃminÅ paÂipadà ti pesitattassa; ime dhammà abhi¤¤eyyà ti pesitattassa; ime dhammà sacchikÃtabbà ti pesitattassa; channaæ phassÃyatanÃnaæ samudaya¤ ca atthaÇgama¤ ca assÃda¤ ca ÃdÅnava¤ ca nissaraïa¤ ca pesitattassa; pa¤cannaæ upÃdÃnakkhandhÃnaæ catunnaæ mahÃbhÆtÃnaæ samudaya¤ ca atthaÇgama¤ ca assÃda¤ ca ÃdÅnÃva¤ ca nissaraïa¤ ca pesitattassa; yaæ ki¤ci samudayadhammaæ, sabban taæ nirodhadhamman ti pesitattassa.


#<[page 478]>#
%<478                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 961>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Bhikkhuno ti kalyÃïaputhujjanassa và bhikkhuno sekkhassa và bhikkhuno ti, pahitattassa bhikkhuno. Ten' Ãha Sariputtatthero:

          KyÃssa byappathayo assu, kyÃss' assu idha gocarÃ,
          kÃni sÅlabbatÃn' assu pahitattassa bhikkhuno ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,16.8(=962): Kaæ so sikkhaæ samÃdÃya ekodi nipako sato
               kammÃro rajatasseva niddhame malam attano.  || Nidd_I.16:8 ||>$

     Kaæ so sikkhaæ samÃdÃyà ti: kaæ so sikkhaæ ÃdÃya samÃdÃya Ãdiyitvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvà ti, kaæ so sikkhaæ samÃdÃya.
     Ekodi nipako sato ti. EkodÅ ti ekaggacitto avikkhittacitto avisÃhaÂamÃnaso ti, ekodi. Nipako ti nipako paï¬ito pa¤¤avà buddhimà ¤ÃïÅ vibhÃvÅ medhÃvÅ. Sato ti catÆhi kÃraïehi sato, kÃye kÃyÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato, vedanÃsu citte dhammesu dhammÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento, sato; so vuccati sato ti, sato. Kaæ so sikkhaæ samÃdÃyà ti adhisÅlasikkhaæ pucchati. EkodÅ ti adhicittasikkhaæ pucchati. Nipako ti adhipa¤¤aæ pucchati. Sato ti satipÃrisuddhiæ pucchatÅ ti, kaæ so sikkhaæ samÃdÃya ekodi nipako sato.
     KammÃro rajatasseva niddhame malam attano ti kammÃro vuccati suvaïïakÃro; rajataæ vuccati jÃtarÆpaæ. Yathà suvaïïakÃro jÃtarÆpassa oÊarikam pi malaæ dhamati sandhamati niddhamati, majjhimakam pi malaæ dhamati sandhamati niddhamati, sukhumakam pi malaæ dhamati sandhamati niddhamati, evam eva bhikkhu attano oÊÃrike pi kilese dhamati sandhamati niddhamati pajahati vinodeti byantÅkaroti anabhÃvaÇgameti, majjhimake pi kilese dhamati sandhamati niddhamati pajahati vinodeti byantÅkaroti anabhÃvaÇgameti,


#<[page 479]>#
%<S.N. 963]                 SÃriputtasuttaniddeso.             479>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sukhumake pi kilese dhamati sandhamati niddhamati pajahati vinodeti byantÅkaroti anabhÃvaÇgameti. Athavà bhikkhu attano rÃgamalaæ dosamalaæ mohamalaæ mÃnamalaæ diÂÂhimalaæ kilesamalaæ duccaritamalaæ andhakaraïaæ acakkhukaraïaæ a¤¤Ãïakaraïaæ pa¤¤Ãnirodhikaæ vighÃtapakkhikaæ anibbÃnasaævattanikaæ dhamati sandhamati niddhamati pajahati vinodeti byantÅkaroti anabhÃvaÇgameti. Athavà sammÃdiÂÂhiyà micchÃdiÂÂhiæ dhamati sandhamati niddhamati pajahati vinodeti byantÅkaroti anabhÃvaÇgameti, sammÃsaÇkappena micchÃsaÇkappaæ, sammÃvÃcÃya micchÃvÃcaæ, sammÃkammantena micchÃkammantaæ, sammÃ-ÃjÅvena micchÃ-ÃjÅvaæ sammÃvÃyÃmena micchÃvÃyÃmaæ, sammÃsatiyà micchÃsatiæ, sammÃsamÃdhinà micchÃsamÃdhiæ, sammäÃïena micchäÃïaæ, sammÃvimuttiyà micchÃvimuttiæ dhamati sandhamati niddhamati pajahati vinodeti byantÅkaroti anabhÃvaÇgameti. Athavà ariyena aÂÂhaÇgikena maggena sabbe kilese sabbe duccarite sabbe darathe sabbe pariÊÃhe sabbe santÃpe sabbÃkusalÃbhisaÇkhÃre dhamati sandhamati niddhamati pajahati vinodeti byantÅkaroti, anabhÃvaÇgametÅ ti, kammÃro rajatasseva niddhame malam attano. Ten' Ãha SÃriputtatthero:

          Kaæ so sikkhaæ samÃdÃya ekodi nipako sato
          kammÃro rajatasseva niddhame malam attano ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,16.9(=963): VijigucchamÃnassa yad idaæ phÃsu,
                 SÃriputtà ti BhagavÃ
               rittÃsanaæ sayanaæ sevato ce
               sambodhikÃmassa, yathÃnudhammaæ
               tan te pavakkhÃmi yathà pajÃnaæ.  || Nidd_I.16:9 ||>$

     VijigucchamÃnassa yad idaæ phÃsÆ ti. VijigucchamÃnassà ti jÃtiyà vijigucchamÃnassa jarÃya byÃdhinà maraïena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upÃyÃsehi


#<[page 480]>#
%<480                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 963>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  . . . pe . . . diÂÂhibyasanena dukkhena vijigucchamÃnassa aÂÂiyamÃnassa harÃyamÃnassà ti, vijigucchamÃnassa. Yadidaæ phÃsÆ ti yaæ phÃsu phÃsuvihÃraæ taæ kathessÃmi.
     Katamo phÃsuvihÃro? SammÃpaÂipadà anulomapaÂipadà apaccanÅkapaÂipadà anvatthapaÂipadà dhammÃnudhammapaÂipadà sÅlesu paripÆrakÃrità indriyesu guttadvÃratà bhojanesu matta¤¤utà jÃgariyÃnuyogo satisampaja¤¤aæ cattÃro satipaÂÂhÃnà cÃttaro sammappadhÃnà cattÃro iddhippÃdà pa¤c' indriyÃni pa¤ca balÃni satta bojjhaÇgà ariyo aÂÂhaÇgiko maggo nibbÃna¤ ca nibbÃnagÃminÅ ca paÂipadÃ; ayaæ phÃsuvihÃro ti, vijigucchamÃnassa yadidaæ phÃsu.
     SÃriputtà ti Bhagavà ti taæ theraæ nÃmen' Ãlapati. Bhagavà ti gÃravÃdhivacanaæ. Api ca bhaggarÃgo ti BhagavÃ, bhaggadoso ti BhagavÃ, bhaggamoho ti BhagavÃ, bhaggamÃno ti BhagavÃ, bhaggadiÂÂhÅ ti BhagavÃ, bhaggakaïÂako ti BhagavÃ, bhaggakileso ti BhagavÃ; bhaji vibhaji paÂivibhaji dhammaratanan ti BhagavÃ, bhavÃnaæ antakaro ti BhagavÃ, bhÃvitakÃyo ti BhagavÃ, bhÃvitasÅlo ti, bhÃvitacitto ti, bhÃvitapa¤¤o ti BhagavÃ. Bhaji và Bhagavà ara¤¤avanapatthÃni pantÃni senÃsanÃni appasaddÃni appanigghosÃni vijanavÃtÃni manussarÃhaseyyakÃni paÂisallÃnasÃruppÃnÅ ti BhagavÃ. BhÃgÅ và Bhagavà cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnan ti BhagavÃ. BhÃgÅ và Bhagavà attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa adhisÅlassa adhicittassa adhipa¤¤Ãyà ti BhagavÃ.
BhÃgÅ và Bhagavà catunnaæ jhÃnÃnaæ catunnaæ appama¤¤Ãnaæ catunnaæ arÆpasamÃpattÅnan ti BhagavÃ. BhÃgÅ và Bhagavà aÂÂhannaæ vimokkhÃnaæ aÂÂhannaæ abhibhÃyatanÃnaæ navannaæ anupubbavihÃrasamÃpattÅnan ti BhagavÃ. BhÃgÅ và Bhagavà dasannaæ sa¤¤ÃbhÃvanÃnaæ dasannaæ kasiïasamÃpattÅnaæ ÃnÃpÃnasatisamÃdhissa asubhasamÃpattiyà ti BhagavÃ.


#<[page 481]>#
%<S.N. 963]                 SÃriputtasuttaniddeso.             481>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  BhÃgÅ và Bhagavà catunnaæ satipaÂÂhÃnÃnaæ catunnaæ sammappadhÃnÃnaæ catunnaæ iddhippÃdÃnaæ pa¤cannaæ indriyÃnaæ pa¤cannaæ balÃnaæ sattannaæ bojjhaÇgÃnaæ ariyassa atthaÇgikassa maggassà ti BhagavÃ. BhÃgÅ và Bhagavà dasannaæ tathÃgatabalÃnaæ catunnaæ vesÃrajjÃnaæ catunnaæ paÂisambhidÃnaæ channaæ abhi¤¤Ãnaæ channaæ buddhadhammÃnan ti BhagavÃ. Bhagavà ti n' etaæ nÃmaæ mÃtarà kataæ, na pitarà kataæ, na bhÃtarà kataæ, na bhaginiyà kataæ, na mittÃmaccehi kataæ, na ¤ÃtisÃlohitehi kataæ, na samaïabrÃhmaïehi kataæ, na devatÃhi kataæ, vimokkhantikam etaæ buddhÃnaæ bhagavantÃnaæ bodhiyà mÆle saha sabba¤¤uta¤Ãïassa paÂilÃbhà sacchikà pa¤¤atti yadidaæ Bhagavà ti, SÃriputtà ti BhagavÃ.
     RittÃsanaæ sayanaæ sevato ce ti Ãsanaæ vuccati yattha nisÅdati, ma¤co pÅÂhaæ bhisi taÂÂikà cammakhandho tiïasantharo païïasantharo palÃlasantharo. Sayanaæ vuccati senÃsanaæ vihÃro a¬¬hayogo pÃsÃdo hammiyaæ guhÃ.
SayanÃsanaæ asappÃyarÆpadassanena rittaæ vivittaæ pavivittaæ asappÃyasaddasavanena . . . pe . . . asappÃyehi pa¤cahi kÃmaguïehi rittaæ vivittaæ pavivittaæ. Rittaæ sayanÃsanaæ sevato nisevato saæsevato paÂisevato ti, rittÃsanaæ sayanaæ sevato ce.
     SambodhikÃmassa yathÃnudhamman ti sambodhi vuccati catÆsu maggesu ¤Ãïaæ pa¤¤Ã pa¤¤indriyaæ pa¤¤Ãbalaæ . . . pe . . . dhammavicayasambojjhaÇgo vÅmaæsà vipassanà sammÃdiÂÂhi. Taæ bodhiæ bujjhitukÃmassa anubujjhitukÃmassa paÂibujjhitukÃmassa sambujjhitukÃmassa adhigantukÃmassa phassetukÃmassa sacchikÃtukÃmassà ti, sambodhikÃmassa.
     YathÃnudhamman ti katame bodhiyà anudhammÃ? SammÃpaÂipadà anulomapaÂipadà apaccanÅkapaÂipadà anvatthapaÂipadà dhammÃnudhammapaÂipadà sÅlesu paripÆrakÃrità indriyesu guttadvÃratà bhojanesu matta¤¤utà jÃgariyÃnuyogo satisampaja¤¤aæ;


#<[page 482]>#
%<482                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 963>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ime vuccanti bodhiyà anudhammÃ. Athavà catunnaæ maggÃnaæ pubbabhÃge vipassanÃ; ime vuccanti bodhiyà anudhammà ti, sambodhikÃmassa yathÃnudhammaæ.
     Tan te pavakkhÃmi yathà pajÃnan ti. Tan ti bodhiyà anudhammaæ. PavakkhÃmÅ ti vakkhÃmi pavakkhÃmi ÃcikkhissÃmi desissÃmi pa¤¤ÃpessÃmi paÂÂhapessÃmi vivarissÃmi vibhajissÃmi uttÃnÅkarissÃmi pakÃsissÃmi. Yathà pajÃnan ti yathà pajÃnaæ yathà pajÃnanto ÃjÃnanto vijÃnanto paÂivijÃnanto paÂivijjhanto na itihitihaæ na itikirÃya na paramparÃya na piÂakasampadÃya na takkahetu na nayahetu na ÃkÃraparivitakkena na diÂÂhinijjhÃnakhantiyà sÃmaæ sayam abhi¤¤Ã attapaccakkhaæ dhammaæ taæ kathayissÃmÅ ti, tan te pavakkhÃmi yathà pajÃnaæ.
Ten' Ãha BhagavÃ:

          VijigucchamÃnassa yad idaæ phÃsu, SÃriputtà ti BhagavÃ
          rittÃsanaæ sayanaæ sevato ce
          sambodhikÃmassa, yathÃnudhammaæ
          tan te pavakkhÃmi yathà pajÃnan ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,16.10(=964): Pa¤canna dhÅro bhayÃnaæ na bhÃye
               bhikkhu sato sa pariyantacÃrÅ:
               ¬aæsÃdhipÃtÃnaæ siriæsapÃnaæ
               manussaphassÃnaæ catuppadÃnaæ.  || Nidd_I.16:10 ||>$

     Pa¤canna dhÅro bhayÃnaæ na bhÃye ti. DhÅro ti dhÅro paï¬ito pa¤¤avà buddhimà ¤ÃïÅ vibhÃvÅ medhÃvÅ, dhÅro.
Pa¤cannaæ bhayÃnaæ na bhÃyeyya na taseyya na uttaseyya na parittaseyya na bhÃyeyya na santÃsaæ Ãpajjeyya;


#<[page 483]>#
%<S.N. 964]                 SÃriputtasuttaniddeso.             483>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  abhÅrÆ achambhÅ anutrÃsÅ apalÃyÅ pahÅnabhayabheravo vigatalomahaæso vihareyyà ti, pa¤canna dhÅro bhayÃnaæ na bhÃye.
     Bhikkhu sato sa pariyantacÃrÅ ti. BhikkhÆ ti kalyÃïaputhujjano và bhikkhu sekkho và bhikkhu. Sato ti catÆhi kÃraïehi sato: kÃye kÃyÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato, vedanÃsu citte dhammesu dhammÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato, so vuccati sato. Sa pariyantacÃrÅ ti cattÃro pariyantÃ: sÅlasaævarapariyanto, indriyasaævarapariyanto, bhojane matta¤¤utÃpariyanto, jÃgariyÃnuyogapariyanto.
     Katamo sÅlasaævarapariyanto? Idha bhikkhu sÅlavà hoti, pÃtimokkhasaævarasaævuto viharati, ÃcÃragocarasampanno, aïumattesu vajjesu bhayadassÃvÅ, samÃdÃya sikkhati sikkhÃpadesu; anto pÆtibhÃvaæ paccavekkhamÃno anto sÅlasaævarapariyante carati, mariyÃdaæ na bhindati; ayaæ sÅlasaævarapariyanto.
     Katamo indriyasaævarapariyanto? Idha bhikkhu cakkhunà rÆpaæ disvà na nimittaggÃhÅ hoti nÃnubya¤janaggÃhÅ; yatvÃdhikaraïam enaæ cakkhundriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhÃdomanassà pÃpakà akusalà dhammà anvÃssaveyyuæ, tassa saævarÃya paÂipajjati, rakkhati cakkhundriyaæ, cakkhundriye saævaraæ Ãpajjati. Sotena saddaæ sutvÃ, ghÃnena gandhaæ ghÃyitvÃ, jivhÃya rasaæ sÃyitvÃ, kÃyena phoÂÂhabbaæ phusitvÃ, manasà dhammaæ vi¤¤Ãya, na nimittaggÃhÅ hoti nÃnubya¤janaggÃhÅ; yatvÃdhikaraïam enaæ manindriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhÃdomanassà pÃpakà akusalà dhammà anvÃssaveyyuæ, tassa saævarÃya paÂipajjati, rakkhati manindriyaæ, manindriye saævaraæ Ãpajjati; ùdittapariyÃyaæ paccavekkhamÃno anto-indriyasaævarapariyante carati, mariyÃdaæ na bhindati; ayaæ indriyasaævarapariyanto.
     Katamo bhojane matta¤¤utÃpariyanto? Idha bhikkhu paÂisaækhà yoniso ÃhÃraæ ÃhÃreti n' eva davÃya na madÃya na maï¬anÃya na vibhÆsanÃya;


#<[page 484]>#
%<484                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 964>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  yÃvad eva imassa kÃyassa Âhitiyà yÃpanÃya vihiæsuparatiyà brahmacariyÃnuggahÃya, iti purÃïa¤ ca vedanaæ paÂihaækhÃmi, nava¤ ca vedanaæ na uppÃdessÃmi, yÃtrà ca me bhavissati anavajjatà ca phÃsuvihÃro cà ti; akkhabbha¤janavaïapaÂicchÃdanaputtamaæsÆpamaæ paccavekkhamÃno anto bhojane matta¤¤utÃpariyante carati, mariyÃdaæ na bhindati; ayaæ bhojane matta¤¤utÃpariyanto.
     Katamo jÃgariyÃnuyogapariyanto? Idha bhikkhu divà caÇkamena nisajjÃya ÃvaraïÅyehi dhammehi cittaæ parisodheti; rattiyà paÂhamaæ yÃmaæ caÇkamena nisajjÃya ÃvaraïÅyehi dhammehi cittaæ parisodheti; rattiyà majjhimaæ yÃmaæ dakkhiïena passena sÅhaseyyaæ kappeti pÃde pÃdaæ accÃdhÃya sato sampajÃno uÂÂhÃnasa¤¤aæ manasikaritvÃ; rattiyà pacchimaæ yÃmaæ paccuÂÂhÃya caÇkamena nisajjÃya ÃvaraïÅyehi dhammehi cittaæ parisodheti; bhaddekarattavihÃraæ paccavekkhamÃno anto jÃgariyÃnuyogapariyante carati, mariyÃdaæ na bhindati; ayaæ jÃgariyÃnuyogapariyanto ti, bhikkhu sato sa pariyantacÃrÅ.
     ÖaæsÃdhipÃtÃnaæ siriæsapÃnan ti ¬aæsà vuccanti piÇgalamakkhikÃ; adhipÃtikà vuccanti sabbà pi makkhikÃyo.
Kiæ kÃraïà adhipÃtikà vuccanti sabbà pi makkhikÃyo?
Tà uppaÂitvà uppatitvà khÃdanti, taækÃraïà adhipÃtikà vuccanti sabbà pi makkhikÃyo. Siriæsapà vuccanti ahÅ ti, ¬aæsÃdhipÃtÃnaæ siriæsapÃnaæ.
     ManussaphassÃnaæ catuppadÃnan ti manussaphassà vuccati corà và assu mÃïavà và katakammà và akatakammà vÃ. Te bhikkhÆ pa¤haæ và puccheyyuæ, vÃdaæ và Ãropeyyuæ akkoseyyuæ paribhÃseyyuæ roseyyuæ viroseyyuæ hiæseyyuæ vihiæseyyuæ hetheyyuæ viheÂheyyuæ ghÃteyyuæ upaghÃteyyuæ upaghÃtaæ và kareyyuæ, yo koci manussato upaghÃto manussaphasso. CatuppadÃnan ti sÅhà byagghà dÅpi acchataracchà kokà gomahisà hatthÅ.


#<[page 485]>#
%<S.N. 965]                 SÃriputtasuttaniddeso.             485>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Te bhikkhuæ maddeyyuæ khÃdeyyuæ hiæseyyuæ vihiæseyyuæ heÂheyyuæ viheÂheyyuæ ghÃteyyuæ upaghÃteyyuæ upaghÃtaæ và kareyyuæ, catuppadato upaghÃto, yaæ ki¤ci catuppadabhayan ti, manussaphassÃnaæ catuppadÃnaæ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Pa¤canna dhÅro bhayÃnaæ na bhÃye
          bhikkhu sato sa pariyantacÃrÅ:
          ¬aæsÃdhipÃtÃnaæ siriæsapÃnaæ
          manussaphassÃnaæ catuppadÃnan ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,16.11(=965): ParadhammikÃnaæ pi na santaseyya
               disvà pi tesaæ bahubheravÃni,
               athÃparÃni abhisambhaveyyuæ
               parissayÃni kusalÃnu-esÅ.  || Nidd_I.16:11 ||>$

     ParadhammikÃnaæ pi na santaseyya disvà pi tesaæ bahubheravÃnÅ ti paradhammikà vuccanti satta sahadhammike Âhapetvà ye keci Buddhe appasannÃ, dhamme appasannÃ, saÇghe appasannÃ. Te bhikkhÆ pa¤haæ và puccheyyuæ vÃdaæ và Ãropeyyuæ taæ akkoseyyuæ paribhÃseyyuæ roseyyuæ viroseyyuæ hiæseyyuæ vihiæseyyuæ heÂheyyuæ viheÂheyyuæ ghÃteyyuæ upaghÃteyyuæ upaghÃtaæ và kareyyuæ, tesaæ bahÆ bherave passitvà và {suïitvÃ} và na vedheyya na-ppavedheyya na sampavedheyya na taseyya na santaseyya na uttaseyya na parittaseyya na bhÃyeyya na santÃsaæ Ãpajjeyya; abhÅrÆ achambhÅ anutrÃsÅ apalÃyÅ, pahÅnabhayabheravo vigatalomahaæso vihareyyà ti, paradhammikÃnaæ pi na santaseyya disvà pi tesaæ bahu bheravÃni.
     AthÃparÃni abhisambhaveyyuæ parissayÃni kusalÃnu-esÅ ti athÃparÃni pi atthi abhisambhotabbÃni adhibhavitabbÃni ajjhottharitabbÃni pariyÃdiyitabbÃni madditabbÃni. Parissayà ti dve parissayÃ,


#<[page 486]>#
%<486                      AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 965>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  pÃkaÂaparissayà ca paÂicchannaparissayà ca . . . pe . . . evam pi tatr' Ãsayà ti, parissayÃ. KusalÃnu-esÅ ti sammÃpaÂipadaæ anulomapaÂipadaæ apaccanÅkapaÂipadaæ anvatthapaÂipadaæ . . . pe . . . ariyaæ aÂÂhaÇgikaæ maggaæ nibbÃna¤ ca nibbÃnagÃmini¤ ca paÂipadaæ esantena gavesantena pariyesantena parissayà abhisambhotabbà abhibhavitabbà ajjhottharitabbà pariyÃdiyitabbà madditabbà ti, athÃparÃni abhisambhaveyyuæ parissayÃni kusalÃnu-esÅ. Ten' Ãhà BhagavÃ:

          ParadhammikÃnaæ pi na santaseyya
          disvà pi tesaæ bahubheravÃni,
          athÃparÃni abhisambhaveyyuæ
          parissayÃni kusalÃnu-esÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,16.12(=966): ùtaÇkaphassena khudÃya phuÂÂho
               sÅtaæ accuïhaæ adhivÃsayeyya,
               so tehi phuÂÂho bahudhà anoko
               viriyaæ parakkamaæ dalhaæ kareyya.  || Nidd_I.16:12 ||>$

     AtaÇkaphassena khudÃya phuÂÂho ti ÃtaÇkaphasso vuccati rogaphasso; rogaphassena phuÂÂho pareto samohito samannÃgato assa; cakkhurogena phuÂÂho pareto samohito samannÃgato assa; sotarogena ghÃnarogena jivhÃrogena kÃyarogena . . . pe . . . ¬aæsamakasavÃtÃpasiriæsapasamphassena phuÂÂho pareto samohito samannÃgato assa. Khudà vuccati chÃtako; chÃtakena phuÂÂho pareto samohito samannÃgato assà ti, ÃtaÇkaphassena khudÃya phuÂÂho.
     SÅtaæ accuïhaæ adhivÃsayeyyà ti. SÅtan ti dvÅhi kÃraïehi sÅtaæ hoti: abbhantaradhÃtusaÇkopavasena và sÅtaæ hoti, bahiddhà utuvasena và sÅtaæ hoti. Uïhan ti dvÅhi kÃraïehi uïhaæ hoti: abbhantaradhÃtusaÇkopavasena và uïhaæ hoti, bahiddhà utuvasena và uïhaæ hoti. SÅtaæ accuïhaæ adhivÃsayeyyà ti khamo assa sÅtassa uïhassa jighacchÃya pipÃsÃya ¬aæsamakasavÃtÃtapasiriæsapasamphassÃnaæ duruttÃnaæ durÃgatÃnaæ vacanapathÃnaæ uppannÃnaæ sÃrÅrikÃnaæ vedanÃnaæ dukkhÃnaæ tippÃnaæ kharÃnaæ kaÂukÃnaæ asÃtÃnaæ amanÃpÃnaæ pÃïaharÃnaæ adhivÃsikajÃtiko assà ti,


#<[page 487]>#
%<S.N. 967]                 SÃriputtasuttaniddeso.             487>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sÅtaæ accuïhaæ adhivÃsayeyya.
     So tehi phuÂÂho bahudhà anoko ti. So tehÅ ti ÃtaÇkaphassena ca khudÃya ca sÅtena ca uïhena ca phuÂÂho pareto samohito samannÃgato assà ti, so tehi phuÂÂho. Bahudhà ti anekavidhehi ÃkÃrehi phuÂÂho pareto samohito samannÃgato assà ti, so tehi phuÂÂho bahudhÃ. Anoko ti abhisaÇkhÃrasahagatavi¤¤Ãïassa okÃsaæ na karotÅ ti pi anoko.
Athavà kÃyaduccaritassa vacÅduccaritassa manoduccaritassa okÃsaæ na karotÅ ti pi anoko ti, so tehi phuÂÂho bahudhà anoko.
     Viriyaæ parakkamaæ daÊhaæ kareyyà ti viriyaparakkamo vuccati yo cetasiko viriyÃrambho nikkamo parakkamo uyyÃmo vÃyÃmo ussÃho ussoÊhi appaÂivÃnÅ thÃmo dhiti asithilaæ parakkamatà anikkhittachandatà anikkhittadhuratà dhurasampaggÃho viriyaæ viriyindriyaæ viriyabalaæ sammÃvÃyÃmo, viriyaæ parakkamaæ daÊhaæ kareyya daÊhasamÃdÃno assa avatthitasamÃdÃno ti, viriyaæ parakkamaæ daÊhaæ kareyya. Ten' Ãha BhagavÃ:

          ùtaÇkaphassena khudÃya phuÂÂho
          sÅtaæ accuïhaæ adhivÃseyya,
          so tehi phuÂÂho bahudhà anoko
          viriyaæ parakkamaæ daÊhaæ kareyyà ti.
_________________________________


  $<Sn_IV,16.13(=967): Theyyaæ na kareyya, na musà bhaïeyya,
               mettÃya phasse tasathÃvarÃni,
               yadÃvilattaæ manaso vija¤¤Ã,
               kaïhassa pakkho ti vinodayeyya.  || Nidd_I.16:13 ||>$


#<[page 488]>#
%<488                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 967>%
     Theyyaæ na kareyya na musà bhaïeyyà ti. Theyyaæ na kareyyà ti idha bhikkhu adinnaæ pahÃya adinnÃdÃnà paÂivirato assa, dinnÃdÃyÅ dinnapÃÂikaækhÅ athenena sucibhÆtena attanà vihareyyà ti, theyyaæ na kareyya. Na musà bhaïeyyà ti idha bhikkhu musÃvÃdaæ pahÃya musÃvÃdà paÂivirato assa, saccavÃdÅ saccasandho theto paccayiko avisaævÃdako lokassà ti, theyyaæ na kareyya na musà bhaïeyya.
     MettÃya phasse tasathÃvarÃnÅ ti. Mettà ti yà sattesu metti mettÃyanà mettÃyitattaæ anudà anudÃyanà anudÃyitattaæ hitesità anukampà abyÃpÃdo abyÃpajjho adoso kusalamÆlaæ. Tasà ti yesaæ tasiïà taïhà appahÅnÃ, yesa¤ ca bhayabheravà appahÅnÃ. KiækÃraïà vuccanti tasà appahÅnÃ? Te tasanti uttasanti paritasanti bhÃyanti santÃsaæ Ãpajjanti. TaækÃraïà vuccanti tasÃ. ThÃvarà ti yesaæ tasiïà taïhà pahÅnÃ, yesa¤ ca bhayabheravà pahÅnÃ.
KiækÃraïà vuccanti thÃvarÃ? Te na tasanti na uttasanti na paritasanti na bhÃyanti na santÃsaæ Ãpajjanti, taækÃraïà vuccanti thÃvarÃ. MettÃya phasse tasathÃvarÃnÅ ti tase ca thÃvare ca mettÃya phasseyya phareyya mettÃsahagatena cetasà vipullena mahaggatena appamÃïena averena abyÃpajjena pharitvà vihareyyà ti, mettÃya phasse tasathÃvarÃni.
     Yadà vilattaæ manaso vija¤¤Ã ti. Yadà ti yadÃ. Manaso ti yaæ cittaæ mano mÃnasaæ hadayaæ paï¬araæ mano manÃyatanaæ manindriyaæ vi¤¤Ãïaæ vi¤¤Ãïakkhandho tajjà manovi¤¤ÃïadhÃtu. KÃyaduccaritena cittaæ Ãvilaæ hoti luÊitaæ eritaæ ghaÂÂitaæ calitaæ bhantaæ avÆpasantaæ vacÅduccaritena manoduccaritena rÃgena dosena mohena kodhena upanÃhena makkhena paÊÃsena issÃya macchariyena mÃyÃya sÃÂheyyena thambhena sÃrambhena mÃnena atimÃnena madena pamÃdena sabbakilesehi sabbaduccaritehi sabbadarathehi sabbapariÊÃhehi sabbasantÃpehi sabbÃkusalÃbhisaækhÃrehi cittaæ Ãvilaæ hoti luÊitaæ eritaæ ghaÂÂitaæ calitaæ bhantaæ avÆpasantaæ.


#<[page 489]>#
%<S.N. 968]                 SÃriputtasuttaniddeso.             489>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  YadÃvilattaæ manaso vija¤¤Ã ti cittassa ÃvilabhÃvaæ jÃneyya ÃjÃneyya vijÃneyya paÂivijÃneyya paÂivijjheyyà ti, yadÃvilattaæ manaso vija¤¤Ã.
     Kaïhassa pakkho ti vinodayeyyà ti. Kaïho ti yo so MÃro, kaïho, adhipati, antagÆ Namuci, pamattabandhu. Kaïhassa pakkho ti vinodayeyyà ti kaïhapakkho mÃrapakkho mÃrapÃso mÃrabaÊisaæ mÃrÃmisaæ mÃravisayo mÃrantatapo mÃragocaro mÃrabandhanan ti pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyyà ti, evam pi kaïhassa pakkho ti vinodayeyya. Athavà kaïhapakkho mÃrapakkho akusalapakkho dukkhudayo dukkhavipÃko nirayasaævattaniko tiracchÃnayonisaævattaniko pittivisayasaævattaniko ti pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyyà ti, evam pi kaïhassa pakkho ti vinodayeyya. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Theyyaæ na kareyya, na musà bhaïeyya,
          mettÃya phasse tasathÃvarÃni,
          yadÃvilattaæ manaso vija¤¤Ã,
          kaïhassa pakkho ti vinodayeyyà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,16.14(=968): KodhÃtimÃnassa vasaæ na gacche,
               mÆlam pi tesaæ palikha¤¤a tiÂÂhe,
               atha-ppiyaæ và pana appiyaæ vÃ
               addhà bhavanto abhisambhaveyya.  || Nidd_I.16:14 ||>$

     KodhÃtimÃnassa vasaæ na gacche ti. Kodho ti yo cittassa ÃghÃto vighÃto paÂighÃto . . . pe . . . caï¬ikkaæ assuropo anattamanatà cittassa. AtimÃno ti idh' ekacco paraæ atima¤¤ati jÃtiyà và gottena và . . . pe . . . a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ. KodhÃtimÃnassa vasaæ na gacche ti kodhassa ca atimÃnassa ca vasaæ na gaccheyya, kodha¤ ca atimÃna¤ ca pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyyà ti, kodhÃtimÃnassa vasaæ na gacche.


#<[page 490]>#
%<490                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 968>%
     MÆlam pi tesaæ palikha¤¤a tiÂÂhe ti. Katamaæ kodhassa mÆlaæ? Avijjà mÆlaæ, ayonisomanasikÃro mÆlaæ, asmimÃno mÆlaæ, ahirikaæ mÆlaæ, anottappaæ mÆlaæ, uddhaccaæ mÆlaæ; idaæ kodhassa mÆlaæ.
     Katamaæ atimÃnassa mÆlaæ? Avijjà mÆlaæ, ayonisomanasikÃro mÆlaæ, asmimÃno mÆlaæ, ahirikaæ mÆlaæ, anottappaæ mÆlaæ, uddhaccaæ mÆlaæ; idaæ atimÃnassa mÆlaæ. MÆlaæ pi tesaæ palikha¤¤a tiÂÂhe ti kodhassa ca atimÃnassa ca mÆlaæ palikhÃïitvà uddharitvà samuddharitvà uppÃdayitvà samuppÃdayitvà pajahitvà vinoditvà byantÅkaritvà anabhÃvaÇgametvà tiÂÂheyya santiÂÂheyyà ti, mÆlam pi tesaæ palikha¤¤a tiÂÂhe.
     Atha-ppiyaæ và pana appiyaæ và addhà bhavanto abhisambhaveyyà ti. Athà ti padasandhi padasaæsaggo padapÃripÆri akkharasamavÃyo bya¤janasiliÂÂhatà padÃnupubbatÃ-m-etaæ, athà ti.
     Piyà ti dve piyÃ: sattà và saækhÃrà vÃ.
     Katame sattà piyÃ? Idha yassa te honti atthakÃmà hitakÃmà phÃsukÃmà yogakkhemakÃmà mÃtà và pità và bhÃtà và bhaginÅ và puttà và dhÅtà và mittà và amaccà và ¤ÃtÅ và sÃlohivà vÃ; ime sattà piyÃ.
     Katame saækhÃrà piyÃ? ManÃpikà rÆpà manÃpikà saddà manÃpikà gandhà manÃpikà rasà manÃpikà phoÂÂhabbÃ; ime saækhÃrà piyÃ.
     Appiyà ti dve appiyÃ: sattà và saækhÃrà vÃ.
     Katame sattà appiyÃ? Idha yassa te honti anatthakÃmà ahitakÃmà aphÃsukÃmà ayogakkhemakÃmà jÅvità voropetukÃmÃ; ime sattà appiyÃ.
     Katame saækhÃrà appiyÃ? AmanÃpikà rÆpà amanÃpikà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbÃ; ime saækhÃrà appiyÃ. Addhà ti ekaæsavacanaæ nissaæsayavacanaæ nikkaækhavacanaæ advejjhavacanaæ adveÊhakavacanaæ niyogavacanaæ apaïïakavacanaæ avatthÃpanavacanam etaæ addhà ti, atha-ppiyaæ và pana appiyaæ.
     Addhà bhavanto abhisambhaveyyà ti piyÃpiyaæ sÃtÃsÃtaæ sukhadukkhaæ somanassadomanassaæ iÂÂhÃniÂÂhaæ abhisambhavanto và abhibhaveyya abhibhavanto và abhisambhaveyyà ti,


#<[page 491]>#
%<S.N. 969]                 SÃriputtasuttaniddeso.             491>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  atha-ppiyaæ và pana appiyaæ va addhà bhavanto abhisambhaveyya. Ten' Ãha BhagavÃ:

          KodhÃtimÃnassa vasaæ na gacche,
          mÆlam pi tesaæ palikha¤¤a tiÂÂhe,
          atha-ppiyaæ và pana appiyaæ vÃ
          addhà bhavanto abhisambhaveyyà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,16.15(=969): Pa¤¤aæ purakkhatvà kalyÃïapÅti
               vikkhambhaye tÃni parissayÃni,
               aratiæ sahetha sayanamhi pante,
               caturo sahetha paridevadhamme.  || Nidd_I.16:15 ||>$

     Pa¤¤aæ purakkhatvà kalyÃïapÅtÅ ti. Pa¤¤Ã ti yà pa¤¤Ã pajÃnanà vicayo pavicayo dhammavicayo . . . pe . . . amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi. Pa¤¤aæ purakkhatvà ti idh' ekacco pa¤¤aæ purato katvà carati pa¤¤Ãdhajo pa¤¤Ãketu pa¤¤Ãdhipateyyo vicayabahulo pavicayabahulo okkhÃyanabahulo samokkhÃyanabahulo vibhÆtavihÃritaccariko tabbahulo taggaruko tanninno tappoïo tappabbhÃro tadadhimutto tadÃdhipateyyo ti, evam pi pa¤¤aæ purakkhatvÃ.
Athavà gacchanto và gacchÃmÅ ti pajÃnÃti; Âhito và Âhito 'mhÅ ti pajÃnÃti; nisinno và nisinno 'mhÅ ti pajÃnÃti; sayÃno và sayÃno 'mhÅ ti pajÃnÃti. Yathà yathà và pan' assa kÃyo païihito hoti, tathà tathà naæ pajÃnÃtÅ ti, evam pi pa¤¤aæ purakkhatvÃ. Athavà abhikkante paÂikkante sampajÃnakÃrÅ hoti; Ãlokite vilokite sampajÃnakÃrÅ hoti; sammi¤jite pasÃrite sampajÃnakÃrÅ hoti; saÇghÃÂipattacÅvaradhÃraïe sampajÃnakÃrÅ hoti; asite pÅte khÃyite sÃyite sampajÃnakÃrÅ hoti; uccÃrapassÃvakamme sampajÃnakÃrÅ hoti; gate Âhite nisinne sutte jÃgarite bhÃsite tuïhÅbhÃve sampajÃnakÃrÅ hotÅ ti, evam pi pa¤¤aæ purakkhatvÃ.
     KalyÃïapÅtÅ ti buddhÃnussativasena uppajjati pÅti pÃmujjaæ, kalyÃïapÅti. DhammÃnussativasena saÇghÃnussativasena sÅlÃnussativasena cÃgÃnussativasena devatÃnussativasena ÃnÃpÃnasativasena maraïÃnussativasena kÃyagatÃsativasena upasamÃnussativasena uppajjati pÅti pÃmujjaæ,


#<[page 492]>#
%<492                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 969>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  kalyÃïapÅtÅ ti, pa¤¤aæ purakkhatvà kalyÃïapÅti.
     Vikkhambhaye tÃni parissayÃnÅ ti. Parissayà ti dve parissayÃ; pÃkaÂaparissayà ca paÂicchannaparissayà ca . . . pe . . . ime vuccanti pÃkaÂaparissayà . . . pe . . . ime vuccanti paÂicchannaparissayà . . . pe . . . evam pi tatr' Ãsayà ti parissayÃ. Vikkhambhaye tÃni parissayÃnÅ ti tÃni parissayÃni vikkhambheyya abhibhaveyya ajjhotthareyya pariyÃdiyeyya maddeyyà ti, vikkhambhaye tÃni parissayÃni.
     Aratiæ sahetha sayanamhi pante ti. AratÅ ti yà arati aratikà anabhirati anabhiramanà ukkaïÂhikà parittasikÃ. Sayanamhi pante ti pantesu và senÃsanesu a¤¤atara¤¤ataresu và adhikusalesu dhammesu aratiæ saheyya abhibhaveyya ajjhotthareyya pariyÃdiyeyya maddeyyà ti, aratiæ sahetha sayanamhi pante.
     Caturo sahetha paridevadhamme ti cattÃro paridevaniye dhamme saheyya abhibhaveyya ajjhotthareyya pariyÃdiyeyya maddeyyà ti, caturo sahetha paridevadhamme ten' Ãha BhagavÃ:

          Pa¤¤aæ purakkhatvà kalyÃïapÅti
          vikkhambhaye tÃni parissayÃni,
          aratiæ sahetha sayanamhi pante,
          caturo sahetha paridevadhamme ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,16.16(=970): Kiæ sÆ asissÃmi kuvaæ và asissaæ
               dukkhaæ vata settha, kuv' ajja sessaæ?
               ete vitakke paridevaneyye
               vinayetha sekkho aniketasÃrÅ.  || Nidd_I.16:16 ||>$


#<[page 493]>#
%<S.N. 970]                 SÃriputtasuttaniddeso.             493>%
     Kiæ sÆ asissÃmi kuvaæ và asissan ti. Kiæ sÆ asissÃmÅ ti kiæ bhu¤jissÃmi odanaæ và kummÃsaæ và sattuæ và macchaæ và maæsaæ và ti, kiæ sÆ asissÃmi?
     Kuvaæ và asissan ti kattha bhu¤jissÃmi khattiyakule và brÃhmaïakule và vessakule và suddakule và ti, kiæ sÆ asissÃmi kuvaæ và asissaæ?
     Dukkhaæ vata settha kuv' ajja sessan ti imaæ rattiæ dukkhaæ sayiæ saphalake và taÂÂikÃya và cammakhaï¬e và tiïasanthare và païïasanthare và palÃlasanthare và Ãgamanarattiæ kattha sukhaæ sayissÃmi ma¤ce và pÅÂhe và bhisiyà và bibbohaïe và vihÃre và a¬¬hayoge và pÃsÃde và hammiyaæ và guhÃya và ti, dukkhaæ vata settha kuv' ajja sessaæ?
     Ete vitakke paridevaneyye ti. Ete vitakke ti dve piï¬apÃtapaÂisaæyutte vitakke dve senÃsanapaÂisaæyutte vitakke paridevaneyye Ãdevaneyya paridevaneyyà ti, ete vitakke paridevaneyye.
     Vinayetha sekkho aniketasÃrÅ ti. Sekkho ti kiækÃraïà vuccati sekkho? SikkhatÅ ti sekkho. Ki¤ci sikkhati?
AdhisÅlam pi sikkhati, adhicittam pi sikkhati, adhipa¤¤am pi sikkhati.
     Katamà adhisÅlasikkhà . . . pe . . . ayaæ adhipa¤¤ÃsikkhÃ. Imà tisso sikkhà Ãvajjanto sikkhati, jÃnanto sikkhati, passanto sikkhati, paccavekkhanto sikkhati, cittaæ adhiÂÂhahanto sikkhati, saddhÃya adhimuccanto sikkhati, viriyaæ paggaïhanto sikkhati, satiæ upaÂÂhahanto sikkhati, cittaæ samÃdahanto sikkhati, pa¤¤Ãya pajÃnanto sikkhati,


#<[page 494]>#
%<494                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 970>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  abhi¤¤eyyaæ abhijÃnanto sikkhati, pari¤¤eyyaæ parijÃnanto sikkhati, pahÃtabbaæ pajahanto sikkhati, sacchikÃtabbaæ sacchikaronto sikkhati, bhÃvetabbaæ bhÃvento sikkhati Ãcarati samÃcarati samÃdÃya sikkhati. TaækÃraïà vuccati sekkho. Sekkho vinayÃya paÂivinayÃya pahÃnÃya vÆpasamÃya paÂinissaggÃya paÂipassaddhiyà adhisÅlam pi sikkheyya, adhicittam pi sikkheyya, adhipa¤¤am pi sikkheyya. Imà tisso sikkhà Ãvajjanto sikkheyya jÃnanto . . . pe . . . sacchikÃtabbaæ sacchikaronto sikkheyya Ãcareyya samÃcareyya samÃdÃya vatteyyà ti, vinayetha sekkho.
     AniketasÃrÅ ti. Kathaæ niketasÃrÅ hoti? Idh' ekacco kulapalibodhena samannÃgato hoti, gaïapalibodhena ÃvÃsapalibodhena cÅvarapalibodhena piï¬apÃtapalibodhena senÃsanapalibodhena gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrapalibodhena samannÃgato hoti; evaæ niketasÃrÅ hoti.
     Kathaæ aniketasÃrÅ hoti? Idha na kulapalibodhena samannÃgato hoti, na gaïa-ÃvÃsacÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrapalibodhena samannÃgato hoti; evaæ aniketasÃrÅ hoti.
            *Magadhaæ gatà Kosalaæ gatÃ
            ekacciyà VajjibhÆmiyÃ
            MÃgadhà visaÇghacÃrino
            aniketà viharanti bhikkhavo.
            SÃdhu caritaæ sÃdhu sucaritaæ
            sÃdhu sadà aniketavihÃro,
            atthapucchanaæ dakkhakammaæ
            etaæ sÃma¤¤aæ Ãki¤canassà ti;


#<[page 495]>#
%<S.N. 971]                 SÃriputtasuttaniddeso.             495>%
vinayetha sekkho aniketasÃrÅ.
     Ten' Ãha BhagavÃ:

          Kiæ sÆ asissÃmi, kuvaæ và asissaæ
          dukkhaæ vata settha, kuv' ajja sessaæ?
          ete vitakke paridevaneyye
          vinayetha sekkho aniketasÃrÅ ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,16.17(=971): Anna¤ ca laddhà vasana¤ ca kÃle
               mattaæ so ja¤¤Ã idha tosanatthaæ,
               so tesu gutto yatacÃri gÃme
               rusito pi vÃcaæ pharusaæ na vajjÃ.  || Nidd_I.16:17 ||>$

     Anna¤ ca laddhà vasana¤ ca kÃle ti. Annan ti odano kummÃso sattu maccho maæsaæ. Vasanan ti cha cÅvarÃni:
khomaæ kappÃsikaæ koseyyaæ kambalaæ sÃïaæ bhaÇgaæ.
Anna¤ ca laddhà vasana¤ ca kÃle ti cÅvaraæ labhitvà piï¬apÃtaæ labhitvà na kuhanÃya na lapanÃya na nemittikatÃya na nippesikatÃya na lÃbhena lÃbhaæ nijigiæsanatÃya na dÃrudÃnena na veÊudÃnena na pattadÃnena na pupphadÃnena na phaladÃnena na sinÃnadÃnena na cuïïadÃnena na mattikadÃnena na dantakaÂÂhadÃnena na mukhodakadÃnena na pÃtukamyatÃya na muggasÆpatÃya na pÃribhaÂyatÃya na piÂÂhamaddikatÃya na vatthuvijjÃya na tiracchÃnavijjÃya na aÇgavijjÃya na nakkhattavijjÃya na dÆtagamanena na pahÅnagamanena na jaÇghapesanena na vejjakammena na piï¬akena na dÃnÃnuppadÃnena dhammena samena laddhà labhitvà abhivanditvà paÂilabhitvà ti,


#<[page 496]>#
%<496                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 971>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  anna¤ ca laddhà vasana¤ ca kÃle.
     Mattaæ so ja¤¤Ã idha tosanatthan ti. Mattaæ so ja¤¤Ã ti dvÅhi kÃraïehi mattaæ jÃnÃti paÂiggahaïato và paribhogato vÃ.
     Kathaæ paÂiggahanato mattaæ jÃnÃti? Thoke pi diyamÃne, kulÃnuddayÃya kulÃnurakkhÃya kulÃnukampÃya paÂigaïhÃti. Bahuke pi diyamÃne, kÃyaparihÃrikaæ cÅvaraæ paÂigaïhÃti, kucchiparihÃrikaæ piï¬apÃtaæ paÂigaïhÃti; evaæ patiggahaïato mattaæ jÃnÃti.
     *Kathaæ paribhogato mattaæ jÃnÃti? PaÂisaækhà yoniso cÅvaraæ paÂisevati yÃvad eva sÅtassa paÂighÃtÃya uïhassa paÂighÃtÃya ¬aæsamakasavÃtÃtapasiriæsapasamphassÃnaæ paÂighÃtÃya, yÃvad eva hirikopinapaÂicchÃdanatthaæ. PaÂisaækhà yoniso piï¬apÃtaæ paÂisevati n' eva davÃya na madÃya na maï¬anÃya na vibhÆsanÃya, yÃvad eva imassa kÃyassa Âhitiyà yÃpanÃya vihiæsuparatiyà brahmacariyÃnuggahÃya, iti purÃïa¤ ca vedanaæ paÂihaækhÃmi, nava¤ ca vedanaæ na uppÃdessÃmi, yÃtrà ca me bhavissati anavajjatà ca phÃsuvihÃro cà ti. Patisaækhà yoniso senÃsanaæ paÂisevati, yÃvad eva sÅtassa paÂighÃtÃya uïhassa paÂighÃtÃya ¬aæsamakasavÃtÃtapasiriæsapasamphassÃnaæ paÂighÃtÃya, yÃvad eva utuparissayavinodanaæ paÂisallÃnÃrÃmatthaæ. PaÂisaækhà yoniso gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ paÂisevati, yÃvad eva uppannÃnaæ veyyÃbÃdhikÃnaæ vedanÃnaæ paÂighÃtÃya abyÃpajjaparamatÃya; evaæ paribhogato mattaæ jÃnÃti. Mattaæ so ja¤¤Ã ti imehi dvÅhi kÃraïehi mattaæ jÃneyya vijÃneyya paÂivijÃneyya paÂivijjheyyà ti, mattaæ so ja¤¤Ã. Idha tosanatthan ti idha bhikkhave santuÂÂho hoti itarÅtarena cÅvarena itarÅtaracÅvarasantuÂÂhiyà ca vaïïavÃdÅ. Na ca cÅvarahetu anesanaæ appatirÆpaæ Ãpajjati, aladdhà ca cÅvaraæ na paritassati,


#<[page 497]>#
%<S.N. 971]                 SÃriputtasuttaniddeso.             497>%
laddhà ca cÅvaraæ agadhito amucchito anajjhopanno ÃdÅnavadassÃvÅ nissaraïapa¤¤o paribhu¤jati; tÃya ca pana itarÅtaracÅvarasantuÂÂhiyà n' ev' attÃnukkaæseti na paraæ vambheti; yo hi tattha dakkho analaso sampajÃno patissuto; ayaæ vuccati bhikkhu porÃïe agga¤¤e ariyavaæse Âhito.
Puna c' aparaæ bhikkhu santuÂÂho hoti itarÅtarena piï¬apÃtena itarÅtarapiï¬apÃtasantuÂÂhiyà ca vaïïavÃdÅ, na ca piï¬apÃtahetu anesanaæ appatirÆpaæ Ãpajjati, aladdhà ca piï¬apÃtaæ na paritassati, laddhà ca piï¬apÃtaæ agadhito amucchito anajjhopanno ÃdÅnavadassÃvÅ nissaraïapa¤¤o paribhu¤jati. TÃya ca pana itarÅtarapiï¬apÃtasantuÂÂhiyà n' ev' attÃnukkaæseti, na paraæ vambheti; yo hi tattha dakkho analaso sampajÃno patissuto, ayaæ vuccati bhikkhu porÃïe agga¤¤e ariyavaæse Âhito. Puna c' aparaæ bhikkhu santuÂÂho hoti itarÅtarena senÃsanena itarÅtarasenÃsanasantuÂÂhiyà ca vaïïavÃdÅ, na ca senÃsanahetu anesanaæ appatirÆpaæ Ãpajjati, aladdhà ca senÃsanaæ na paritassati, laddhà ca senÃsanaæ agadhito amucchito anajjhopanno ÃdÅnavadassÃvÅ nissaraïapa¤¤o paribhu¤jati. TÃya ca pana itarÅtarasenÃsanasantuÂÂhiyà n' ev' attÃnukkaæseti, na paraæ vambheti; yo hi tattha dakkho analaso sampajÃno patissuto, ayaæ vuccati bhikkhu porÃne agga¤¤e ariyavaæse Âhito. Puna c' aparaæ bhikkhu santuÂÂho hoti itarÅtarena gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrena itarÅtaragilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrasantuÂÂhiyà ca vaïïavÃdÅ, na ca gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrahetu anesanaæ appatirÆpaæ Ãpajjati, aladdhà ca gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ na paritassati, laddhà ca gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ agadhito amucchito anajjhopanno ÃdÅnavadassÃvÅ nissaraïapa¤¤o paribhu¤jati. TÃya ca pana itarÅtaragilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrasantuÂÂhiyà nevattÃnukkaæseti, na paraæ vambheti; yo hi tattha dukkho analaso sampajÃno patissuto, ayaæ vuccati bhikkhu porÃïe agga¤¤e ariyavaæse Âhito ti, mattaæ so ja¤¤Ã idha tosanatthaæ.


#<[page 498]>#
%<498                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 971>%
     So tesu gutto yatacÃri gÃme ti. So tesu gutto ti cÅvare piï¬apÃte senÃsane gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃre gutto gopito rakkhito saævuto ti, evam pi so tesu gutto. Athavà Ãyatanesu gutto gopito rakkhito saævuto ti, evam pi so tesu gutto. YatacÃri gÃme ti. GÃme yato yatto paÂiyatto gutto gopito rakkhito saævuto ti, so tesu gutto yatacÃri gÃme. Rusito pi vÃcaæ pharusaæ na vajjà ti rusito khuæsito vambhito ghaÂÂito garahito upavÃdito pharusena kakkhaÊena paÂibhaïantaæ na-ppaÂibhaïeyya, akkosantaæ na paccakkoseyya, rosantaæ na-ppaÂiroseyya, bhaï¬antaæ nappaÂibhaï¬eyya, na kalahaæ kareyya, na bhaï¬anaæ kareyya, na viggahaæ kareyya, na vivÃdaæ kareyya, na medhagaæ kareyya, kalahabhaï¬anaviggahavivÃdamedhagaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya; kalahabhaï¬anaviggahavivÃdamedhagà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà vihareyyà ti, rusito pi vÃcaæ pharusaæ na vajjÃ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Anna¤ ca laddhà vasana¤ ca kÃle
          mattaæ so ja¤¤Ã idha tosanatthaæ,
          so tesu gutto yatacÃri gÃme
          rusito pi vÃcaæ pharusaæ na vajjà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,16.18(=972): Okkhittacakkhu na ca pÃdalolo
               jhÃnÃnuyutto bahujÃgar' assa,
               upekkham Ãrabbha samÃhitatto
               takkÃsayaæ kukkucciy' Æpacchinde.  || Nidd_I.16:18 ||>$

     Okkhittacakkhu na ca pÃdalolo ti. Kathaæ khittacakkhu hoti? Idh' ekacco bhikkhu cakkhulolo cakkhuloliyena samannÃgato hoti: adiÂÂhaæ dakkhitabbaæ, diÂÂhaæ samatikkamitabban ti ÃrÃmena ÃrÃmaæ uyyÃnena uyyÃnaæ gÃmena gÃmaæ nigamena nigamaæ nagarena nagaraæ raÂÂhena raÂÂhaæ janapadena janapadaæ dÅghacÃrikaæ anvatthitacÃrikaæ anuyutto hoti rÆpadassanÃya;


#<[page 499]>#
%<S.N. 972]                 SÃriputtasuttaniddeso.             499>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evam pi khittacakkhu hoti. Athavà antaragharaæ paviÂÂho vÅthiæ paÂipanno asaævuto gacchati hatthiæ olokento assaæ olokento rathaæ olokento pattiæ olokento itthiyo olokento purise olokento kumÃrake olokento kumÃrikÃyo olokento antarÃpaïaæ olokento gharamukhÃni olokento uddhaæ olokento adho olokento disÃvidisaæ pekkhamÃno gacchati; evam pi khittacakkhu hoti. Athavà cakkhunà rÆpaæ disvà nimittaggÃhÅ hoti anubya¤janaggÃhÅ; yatvÃdhikaraïam evaæ cakkhundriyaæ asaævutaæ viharantaæ, abhijjhà domanassà pÃpakà akusalà dhammà anvÃvaseyyuæ; tassa saævarÃya na paÂipajjati, na rakkhati cakkhundriyaæ, cakkhundriye na saævaraæ Ãpajjati; evam pi khittacakkhu hoti. Yathà và pan' eke bhonto samaïabrÃhmaïà saddhÃdeyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvÃ, te evarÆpaæ visÆkadassanaæ anuyuttà viharanti, seyyathÅdaæ naccaæ gÅtaæ vÃditaæ pekkhaæ akkhÃnaæ pÃïissaraæ vetÃÊaæ kumbhathÆnaæ sobhanagarakaæ caï¬Ãlaæ vaæsaæ dhovanaæ hatthiyuddhaæ assayuddhaæ mahisayuddhaæ usabhayuddhaæ ajayuddhaæ meï¬ayuddhaæ kukkuÂayuddhaæ vaÂÂakayuddhaæ daï¬ayuddhaæ muÂÂhiyuddhaæ nibbuddhaæ uyyodhikaæ balaggaæ senÃbyÆhaæ anÅkadassanaæ iti vÃ; evam pi khittacakkhu hoti.
     Kathaæ na khittacakkhu hoti? Idh' ekacco bhikkhu na cakkhulolo cakkhuloliyena samannÃgato hoti: adiÂÂhaæ dakkhitabbaæ, diÂÂhaæ samatikkamitabban ti ÃrÃmena ÃrÃmaæ uyyÃnena uyyÃnaæ gÃmena gÃmaæ nigamena nigamaæ nagarena nagaraæ raÂÂhena raÂÂhaæ janapadena janapadaæ dÅghacÃrikaæ anvatthitacÃrikaæ ananuyutto hoti rÆpadassanÃya;


#<[page 500]>#
%<500                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 972>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evam pi na khittacakkhu hoti. Athavà bhikkhu antaragharaæ paviÂÂho vÅthiæ paÂipanno saævuto gacchati, na hatthiæ olokento . . . pe . . . na disÃvidisaæ pekkhamÃno gacchati; evam pi na khittacakkhu hoti. Athavà cakkhunà rÆpaæ disvà na nimittaggÃhÅ hoti . . . pe . . . cakkhundriye saævaraæ Ãpajjati evam pi na khittacakkhu hoti. Yathà và pan' eke bhonto samaïabrÃhmaïà saddhÃdeyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà . . . pe . . . anÅkadassanaæ iti vÃ; evarÆpà visÆkadassanÃnuyogà paÂivirato hoti; evam pi na khittacakkhu hotÅ ti, okkhittacakkhu na ca pÃdaloloti.
     Kathaæ pÃdalolo hoti? Idh' ekacco bhikkhu pÃdalolo pÃdaloliyena samannÃgato hoti ÃrÃmena ÃrÃmaæ . . . pe . . . dÅghacÃrikaæ anvatthitacÃrikaæ anuyutto hoti; rÆpadassanÃya; evam pi pÃdalolo hoti. Athavà bhikkhu antosaÇghÃrÃme pÃdalolo pÃdaloliyena samannÃgato hoti.
Na attahetu na kÃraïahetu uddhato avÆpasantacitto pariveïato pariveïaæ gacchati . . . pe . . . itibhavÃbhavakathaæ kathesi; evam pi pÃdalolo hoti. Na ca pÃdalolo ti pÃdaloliyaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya; pÃdaloliyà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂÂho vippamutto visaæyutto vimariyÃdikatena cetasà vihareyya; paÂisallÃnÃrÃmo assa paÂisallÃnarato ajjhattaæ cetosamatham anuyutto anirÃkatajjhÃno vipassanÃya samannÃgato brÆhetà su¤¤ÃgÃraæ jhÃyÅ jhÃnarato ekattam anuyutto sadatthagaruko ti, okkhittacakkhu na ca pÃdalolo.
     JhÃnÃnuyutto bahujÃgar' assà ti. JhÃnÃnuyutto ti dvÅhi kÃraïehi jhÃnÃnuyutto: anuppannassa và paÂhamassa jhÃnassa uppÃdÃya yutto payutto Ãyutto samÃyutto anuppannassa và dutiyassa jhÃnassa tatiyassa jhÃnassa catutthassa jhÃnassa uppÃdÃya yutto payutto Ãyutto samÃyutto ti, evam pi jhÃnÃnuyutto. Athavà uppannaæ và paÂhamaæ jhÃnaæ Ãsevati bhÃveti bahulÅkaroti uppannaæ và dutiyaæ jhÃnaæ tatiyaæ jhÃnaæ catutthaæ jhÃnaæ Ãsevati bhÃveti bahulÅkarotÅ ti,


#<[page 501]>#
%<S.N. 972]                 SÃriputtasuttaniddeso.             501>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evam pi jhÃnÃnuyutto. BahujÃgar' assà ti idha bhikkhu divasaæ caÇkamena nisajjÃya ÃvaraïÅyehi dhammehi cittaæ parisodheti. Rattiyà paÂhamaæ yÃmaæ caÇkamena nisajjÃya ÃvaraïÅyehi dhammehi cittaæ parisodheti. Rattiyà majjhimaæ yÃmaæ dakkhiïena passena sÅhaseyyaæ kappeti pÃde pÃdaæ accÃdhÃya sato sampajÃno uÂÂhÃnasa¤¤aæ manasikaritvÃ. Rattiyà pacchimaæ yÃmaæ paccuÂÂhÃya caÇkamena nisajjÃya ÃvaraïÅyehi dhammehi cittaæ parisodhetÅ ti jhÃnÃnuyutto bahujÃgar' assa. Upekkham Ãrabbha samÃhitatto ti. Upekkhà ti yà catutthe jhÃne upekkhà upekkhanà ajjhupekkhanà cittasamatà cittapassaddhatà majjhattatà cittassa. SamÃhitatto ti yà cittassa Âhiti saïÂhiti avaÂÂhiti avisÃhÃro avikkhepo avisÃhaÂamÃnasatà samatho samÃdhindriyaæ samÃdhibalaæ sammÃsamÃdhÅ ti, upekkham Ãrabbha samÃhitatto ti catutthe jhÃne upekkham Ãrabbha ekaggacitto avikkhittacitto avisÃhaÂamÃnaso ti, upekkham Ãrabbha samÃhitatto.
     TakkÃsayaæ kukkucciy' Æpacchinde ti. Takkà ti nava vitakkÃ: kÃmavitakko byÃpÃdavitakko vihiæsÃvitakko ¤Ãtivitakko janapadavitakko amaravitakko parÃnuddayatÃpaÂisaæyutto vitakko lÃbhasakkÃrasilokapaÂisaæyutto vitakko anava¤¤attipaÂisaæyutto vitakko; ime vuccanti nava vitakkÃ. KÃmavitakkÃnaæ kÃmasa¤¤Ãsayo, byÃpÃdavitakkÃnaæ byÃpÃdasa¤¤Ãsayo, vihiæsÃvitakkÃnaæ vihiæsÃsa¤¤Ãsayo. Athavà takkÃnaæ saÇkappÃnaæ avijjÃsayo, ayoniso manasikÃro Ãsayo, asmimÃno Ãsayo, anottappaæ Ãsayo, uddhaccaæ Ãsayo. Kukkuccan ti hatthakukkuccam pi kukkuccaæ, pÃdakukkuccam pi kukkuccaæ, hatthapÃdakukkuccam pi kukkuccaæ, akappiye kappiyasa¤¤itÃ, kappiye akappiyasa¤¤itÃ, avajje vajjasa¤¤itÃ, vajje avajjasa¤¤itÃ; yaæ evarÆpaæ kukkuccaæ, kukkuccÃyanÃ, kukkuccÃyitattaæ,


#<[page 502]>#
%<502                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 972>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  cetaso vippaÂisÃro, manovilekho; idaæ vuccati kukkuccaæ. Api ca dvÅhi kÃraïehi uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho katattà ca akatattà ca.
     Kathaæ katattà ca akattatà ca uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro maïovilekho? Kataæ me kÃyaduccaritaæ, akataæ me kÃyasucaritan ti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho; kataæ me vacÅduccaritaæ, kaÂaæ me manoduccaritaæ, kato me pÃïÃtipÃto, akatà me pÃïÃtipÃtà veramaïÅ ti; uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho; kataæ me adinnÃdÃnaæ, kato me kÃmesu micchÃcÃro, kato me musÃvÃdo, katà me pisuïà vÃcÃ, katà me pharusà vÃcÃ, kato me samphappalÃpo, katà me abhijjhÃ, kato me byÃpÃdo, katà me micchÃdiÂÂhi, akatà me sammÃdiÂÂhÅ ti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho; evaæ katattà ca akatattà ca uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. Athavà sÅlesu 'mhi na paripÆrakÃrÅ ti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. Indriyesu 'mhi aguttadvÃro ti, bhojane amatta¤¤u 'mhÅ ti, jÃgariyaæ ananuyutto 'mhÅ ti, na satisampaja¤¤ena samannÃgato 'mhÅ ti, abhÃvità me cattÃro satipaÂÂhÃnà ti, abhÃvità me cattÃro sammappadhÃnà ti, abhÃvità me cattÃro iddhippÃdà ti, abhÃvitÃni me pa¤c' indriyÃnÅ ti, abhÃvitÃni me pa¤ca balÃnÅ ti, abhÃvità me satta bojjhaÇgà ti, abhÃvito me ariyo aÂÂhaÇgiko maggo ti, dukkhaæ me apari¤¤Ãtan ti, dukkhasamudayo me appahÅno ti, maggo me abhÃvito ti, nirodho me asacchikato ti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. TakkÃsayaæ kukkucciy' Æpacchinde ti takka¤ ca takkÃsaya¤ ca kukkucca¤ ca upacchindeyya samucchindeyya pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyyà ti, takkÃsayaæ kukkucciy' Æpacchinde. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Okkhittacakkhu na ca pÃdalolo
          jhÃnÃnuyutto bahujÃgar' assa,
          upekkham Ãrabbha samÃhitatto
          takkÃsayaæ kukkucciy' Æpacchinde ti.

_________________________________


#<[page 503]>#
%<S.N. 973]                 SÃriputtasuttaniddeso.             503>%

  $<Sn_IV,16.19(=973): Cudito vacÅbhi satimÃbhinande,
               sabrahmacÃrÅsu khilaæ pabhinde,
               vÃcaæ pamu¤ce kusalaæ nÃtivelaæ,
               janavÃdadhammÃya na cetayeyya.  || Nidd_I.16:19 ||>$

     Cudito vacÅhi satimÃbhinande ti. Cudito ti upajjhÃyà và Ãcariyà và samÃnupajjhÃyakà và samÃnÃcariyakà và mittà và sandiÂÂhà và sambhattà và sahÃyà va codenti: idan te Ãvuso ayuttaæ, idan te appattaæ, idan te asÃruppaæ, idan te asiliÂÂhan ti; satiæ upaÂÂhÃpetvà taæ codanaæ nandeyya abhinandeyya modeyya anumodeyya iccheyya sÃdiyeyya pattheyya pihayeyya abhijappeyya. Yathà itthÅ và puriso và daharo yuvà maï¬anakajÃtiko sÅsanhÃto uppalamÃlaæ vassikamÃlaæ và và adhimuttakamÃlaæ và labhitvà ubhohi hatthehi paÂiggahetvà uttamaÇge sirasmiæ patiÂÂhÃpetvà nandeyya abhinandeyya modeyya anumodeyya iccheyya sÃdiyeyya pattheyya pihayeyya abhijappeyya; evam eva satiæ upaÂÂhapetvà taæ codanaæ nandeyya abhinandeyya modeyya anumodeyya iccheyya sÃdiyeyya pattheyya pihayeyya abhijappeyya.
            *NidhÅnaæ va pavattÃraæ yaæ passe vajjadassinaæ,
            niggayhavÃdiæ medhÃviæ tÃdisaæ paï¬itaæ bhaje.
            TÃdisaæ bhajamÃnassa, seyyo hoti na pÃpiyo.
            OvÃdeyyÃnusÃseyya. Asabbhà ca nivÃraye,
            sataæ hi so piyo hoti, asataæ hoti appiyo ti;
cudito vacÅbhi satimÃbhinande.
     SabrahmacÃrÅsu khilaæ pabhinde ti. SabrahmacÃrÅ ti ekakammaæ ekuddeso samasikkhÃtÃ; sabrahmacÃrÅsu khilaæ pabhindeti; sabrahmacÃrÅsu Ãhatacittataæ khilajÃtataæ pabhindeyya pa¤cacetokhilaæ pabhindeyya tayo pi cetokhile pabhindeyya rÃgakhilaæ dosakhilaæ mohakhilaæ bhindeyya pabhindeyya sambhindeyyà ti,


#<[page 504]>#
%<504                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 973>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sabrahmacÃrÅsu khilaæ pabhinde.
     VÃcaæ pamu¤ce kusalaæ nÃtivelan ti ¤ÃïamuÂÂhitaæ vÃcaæ mu¤ceyya, atthupasaæhitaæ dhammÆpasaæhitaæ kÃlena sÃpadesaæ pariyantavatiæ atthasaæhitaæ vÃcaæ mu¤ceyya pamu¤ceyya sampamu¤ceyyà ti, vÃcaæ pamu¤ce kusalaæ.
     NÃtivelan ti. Velà ti dve velÃ, kÃlavelà ca sÅlavelà ca.
     Katamà kÃlavelÃ? KÃlÃtikkantaæ vÃcaæ na bhÃseyya, velÃtikkantaæ vÃcaæ na bhÃseyya, kÃlaæ asampattaæ vÃcaæ na bhÃseyya, velaæ asampattaæ vÃcaæ na bhÃseyya, kÃlavelaæ asampattaæ vÃcaæ na bhÃseyya.
            *Yo ve kÃle asampatte ativelaæ pabhÃsati,
            evaæ so nihato seti Kokiliyà va atrajo ti;
ayaæ kÃlavelÃ.
     Katamà sÅlavelÃ? Ratto vÃcaæ na bhÃseyya, duÂÂho vÃcaæ na bhÃseyya, mÆÊho vÃcaæ na bhÃseyya, musÃvÃdaæ na bhÃseyya, pisuïavÃcaæ na bhÃseyya, pharusavÃcaæ na bhÃseyya, samphappalÃpaæ na bhÃseyya na katheyya na bhaïeyya na dÅpeyya na vohareyya; ayaæ sÅlavelà ti, vÃcaæ pamu¤ce kusalaæ nÃtivelaæ.
     JanavÃdadhammÃya na cetayeyyà ti. Janà ti khattiyà ca brÃhmaïà ca vessà ca suddà ca gahaÂÂhà ca pabbajità ca devà ca manussà ca.


#<[page 505]>#
%<S.N. 974]                 SÃriputtasuttaniddeso.             505>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Janassa vÃdÃya upavÃdÃya nindÃya garahÃya akittiyà avaïïahÃrikÃya sÅlavipattiyà và ÃcÃravipattiyà và diÂÂhivipattiyà và ÃjÅvavipattiyà và na cetayeyya, cetanaæ na uppÃdeyya cittasaÇkappaæ na uppÃdeyya manasikÃraæ na uppÃdeyyà ti, janavÃdadhammÃya na cetayeyya. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Cudito vacÅbhi satimÃbhinande,
          sabrahmacÃrÅsu khilaæ pabhinde,
          vÃcaæ pamu¤ce kusalaæ nÃtivelaæ,
          janavÃdadhammÃya na cetayeyyà ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,16.20(=974): AthÃparaæ pa¤ca rajÃni loke
               yesaæ satimà vinayÃya sikkhe:
               rÆpesu saddesu atho rasesu
               gandhesu phassesu sahetha rÃgaæ.  || Nidd_I.16:20 ||>$

     AthÃparaæ pa¤ca rajÃni loke ti. Athà ti padasandhi padasaæsaggo padapÃripÆri akkharasamavÃyo bya¤janasiliÂÂhatà padÃnupubbatÃ-m-etaæ, athà ti. Pa¤ca rajÃnÅ ti rÆparÃgo saddarÃgo gandharÃgo rasarÃgo phoÂÂhabbarÃgo AthavÃ
            RÃgo rajo na ca pana reïÆ vuccati,
            rÃgass' etaæ adhivacanaæ rajo ti,
            etaæ rajaæ vippajahitvà paï¬itÃ,
            viharanti te vigatarajassa sÃsane.
            Doso rajo na ca pana reïÆ vuccati,
            dosass' etaæ adhivacanaæ rajo ti,
            etaæ rajaæ vippajahitvà paï¬itÃ,
            viharanti te vigatarajassa sÃsane.
            Moho rajo na ca pana reïÆ vuccati,
            mohass' etaæ adhivacanaæ rajo ti,
            etaæ rajaæ vippajahitvà paï¬itÃ,
            viharanti te vigatarajassa sÃsane.


#<[page 506]>#
%<506                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 974>%
Loke ti apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhÃtuloke Ãyatanaloke ti, athÃparaæ pa¤ca rajÃni loke.
     Yesaæ satÅmà vinayÃya sikkhe ti. Yesan ti rÆparÃgassa saddarÃgassa gandharÃgassa rasarÃgassa phoÂÂhabbarÃgassa.
SatÅmà ti yà sati anussati patissati sati saraïatà dhÃraïatà apilÃpanatà assammussanatà sati satindriyaæ satibalaæ sammÃsati satisambojjhaÇgo ekÃyanamaggo; ayaæ vuccati sati. ImÃya satiyà upeto samupeto upagato samupagato upapanno samupapanno samannÃgato so vuccati satimÃ.
Sikkhe ti tisso sikkhÃ: adhisÅlasikkhà adhicittasikkhà adhipa¤¤ÃsikkhÃ.
     Katamà adhisÅlasikkhÃ? . . . pe . . . ayaæ adhipa¤¤ÃsikkhÃ.
     Yesaæ satÅmà vinayÃya sikkhe ti satÅmà puggalo yesaæ rÆparÃgassa saddarÃgassa gandharÃgassa rasarÃgassa phoÂÂhabbarÃgassa vinayÃya paÂivinayÃya pahÃnÃya vÆpasamÃya paÂinissaggÃya paÂippassaddhiyà adhisÅlam pi sikkheyya, adhicittam pi sikkheyya, adhipa¤¤am pi sikkheyya. Imà tisso sikkhà Ãvajjanto sikkheyya, jÃnanto sikkheyya . . . pe . . . sacchikÃtabbaæ sacchikaronto sikkheyya Ãcareyya samÃcareyya samÃdÃya vatteyyà ti, yesaæ satÅmà vinayÃya sikkhe.
     RÆpesu saddesu atho rasesu gandhesu phassesu sahetha rÃgan ti rÆpesu saddesu gandhesu rasesu phoÂÂhabbesu rÃgaæ saheyya parisaheyya abhibhaveyya ajjhotthareyya pariyÃdiyeyya maddeyyà ti, rÆpesu saddesu atho rasesu gandhesu phassesu sahetha rÃgaæ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          AthÃparaæ pa¤ca rajÃni loke
          yesaæ satÅmà vinayÃya sikkhe:
          rÆpesu saddesu atho rasesu
          gandhesu phassesu sahetha rÃgan ti.

_________________________________


  $<Sn_IV,16.21(=975): Etesu dhammesu vineyya chandaæ
               bhikkhu satÅmà suvimuttacitto>$


#<[page 507]>#
%<S.N. 975]                 SÃriputtasuttaniddeso.             507>%

$<               kÃlena so sammà dhammaæ parivÅmaæsamÃno
               ekodibhÆto vihane tamaæ so ti BhagavÃ.  || Nidd_I.16:21 ||>$

     Etesu dhammesu vineyya chandan ti. EtesÆ ti rÆpesu saddesu gandhesu rasesu phoÂÂhabbesu. Chando ti yo kÃmesu kÃmachando kÃmarÃgo kÃmanandi kÃmataïhà kÃmasineho kÃmapariÊÃho kÃmamucchà kÃmajjhosÃnaæ kÃmogho kÃmayogo kÃmupÃdÃnaæ . . . pe . . . kÃmachandanÅvaraïaæ. Etesu dhammesu vineyya chandan ti etesu dhammesu chandaæ vineyya paÂivineyya pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyyà ti, etesu dhammesu vineyya chandaæ.
     Bhikkhu satÅmà suvimuttacitto ti. BhikkhÆ ti kalyÃïaputhujjano và bhikkhu sekkho và bhikkhu. SatÅmà ti yà sati anussati . . . pe . . . sammÃsati satisambojjhaÇgo ekÃyanamaggo; ayaæ vuccati sati. ImÃya satiyà upeto . . . pe . . . so vuccati satÅmà ti bhikkhu satÅmÃ.
     Suvimuttacitto ti paÂhamaæ jhÃnaæ samÃpannassa nÅvaraïehi cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ; dutiyaæ jhÃnaæ samÃpannassa vitakkavicÃrehi cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ; tatiyaæ jhÃnaæ samÃpannassa pÅtiyà cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ; catutthaæ jhÃnaæ samÃpannassa sukhadukkhehi cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ; ÃkÃsÃna¤cÃyatanaæ samÃpannassa rÆpasa¤¤Ãya paÂighasa¤¤Ãya nÃnattasa¤¤Ãya cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ; vi¤¤Ãïa¤cÃyatanaæ samÃpannassa ÃkÃsÃna¤cÃyatanasa¤¤Ãya cittaæ; Ãki¤ca¤¤Ãyatanaæ samÃpannassa vi¤¤Ãïa¤cÃyatanasa¤¤Ãya cittaæ; nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãyatanaæ samÃpannassa Ãki¤ca¤¤Ãyatanasa¤¤Ãya cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ; sotÃpannassa sakkÃyadiÂÂhiyà vicikicchÃya sÅlabbataparÃmÃsà diÂÂhÃnusayà vicikicchÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ; sakadÃgÃmissa oÊÃrikà kÃmarÃgÃnusayà paÂighÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ;


#<[page 508]>#
%<508                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 975>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  anÃgÃmissa aïusahagatà kÃmarÃgà saæyojanà paÂighasaæyojanà aïusahagatà kÃmarÃgÃnusayà paÂighÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ; arahato rÆparÃgà arÆparÃgà mÃnà uddhaccà avijjÃya mÃnÃnusayà bhavarÃgÃnusayà avijjÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi bahiddhà ca sabbanimittehi cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttan ti, bhikkhu satÅmà suvimuttacitto kÃlena so sammà dhammaæ parivÅmaæsamÃno ti kÃlenà ti uddhate citte samathassa kÃlo, samÃhite citte vipassanÃya kÃlo.
     *KÃle paggaïhati cittaæ, niggaïhÃti athÃpare,
     sampahaæsati kÃlena, kÃle cittaæ samÃdahati.
     Ajjhopekkhati kÃlena so yogÅ kÃlakovido,
     kimhi kÃlamhi paggÃho kimhi kÃle viniggaho?
     Kimhi pahaæsanÃkÃlo samathakÃlo ca kÅdiso,
     upekkhÃkÃlaæ cittassa kathaæ dasseti yogino?
     LÅne cittamhi paggÃho uddhatasmiæ viniggaho,
     nirassÃdagataæ cittaæ sampahaæseyya tÃvade.
     SampahaÂÂhaæ yadà cittaæ alÅnaæ bhavati 'nuddhataæ,
     samathassa ca kÃlo, ajjhattaæ ramaye mano.
     Etena yeva pÃyena yadà hoti samÃhitaæ,
     samÃhitacittapa¤¤Ãya ajjhupekkheyya tÃvade.
     Evaæ kÃlavidÆ dhÅro, kÃla¤¤Æ kÃlakovido,
     kÃlena kÃlaæ cittassa nimittam upalakkhiye ti; kÃlena so.
     Sammà dhammaæ parivÅmaæsamÃno ti sabbe saækhÃrà aniccà ti sammà dhammaæ parivÅmaæsamÃno. Sabbe saækhÃrà dukkhà ti,


#<[page 509]>#
%<S.N. 975]                 SÃriputtasuttaniddeso.             509>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sammà dhammaæ parivÅmaæsamÃno.
Sabbe dhammà anattà ti, sammà dhammaæ parivÅmaæsamÃno . . . pe . . . yaæ ki¤ci samudayadhammaæ sabban taæ nirodhadhamman ti, sammà dhammaæ parivÅmaæsamÃno.
     EkodibhÆto vihane tamaæ so ti Bhagavà ti. EkodÅ ti ekaggacitto avikkhittacitto avihatamÃnaso ti, ekodibhÆto.
     Vihane tamaæ so ti rÃgatamaæ dosatamaæ mohatamaæ mÃnatamaæ diÂÂhitamaæ kilesatamaæ duccaritatamaæ andhakaraïaæ acakkhukaraïaæ a¤Ãïakaraïaæ pa¤¤Ãnirodhikaæ vighÃtapakkhikaæ anibbÃnasaævattanikaæ haneyya vihaneyya pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya. Bhagavà ti gÃravÃdhivacanaæ. Api ca bhaggarÃgo ti BhagavÃ, bhaggadoso ti BhagavÃ, bhaggamoho ti BhagavÃ, bhaggamÃno ti BhagavÃ, bhaggadiÂÂhÅ ti BhagavÃ, bhaggakaïÂako ti BhagavÃ, bhaggakileso ti BhagavÃ; bhaji vibhaji paÂivibhaji dhammaratanan ti BhagavÃ, bhavÃnaæ antakaro ti BhagavÃ, bhÃvitakÃyo ti BhagavÃ, bhÃvitasÅlo ti, bhÃvitacitto ti, bhÃvitapa¤¤o ti BhagavÃ.
Bhaji và BhagavÃ, ara¤¤avanapatthÃni pantÃni senÃsanÃni appasaddÃni appanigghosÃni vijanavÃtÃni manussarÃhaseyyakÃni paÂisallÃnasÃrÆppÃnÅ ti BhagavÃ. BhÃgÅ và BhagavÃ, cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnan ti BhagavÃ. BhÃgÅ và Bhagavà attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa adhisÅlassa adhicittassa adhipa¤¤Ãyà ti BhagavÃ. BhÃgÅ và Bhagavà catunnaæ jhÃnÃnaæ catunnaæ appama¤¤Ãnaæ catunnaæ arÆpasamÃpattÅnan ti BhagavÃ. BhÃgÅ và Bhagavà aÂÂhannaæ vimokkhÃnaæ aÂÂhannaæ abhibhÃyatanÃnaæ navannaæ anupubbavihÃrasamÃpattÅnan ti BhagavÃ. BhÃgÅ và Bhagavà dasannaæ sa¤¤ÃbhÃvanÃnaæ dasannaæ kasiïasamÃpattÅnaæ ÃnÃpÃnasatisamÃdhissa arÆpasamÃpattiyà ti BhagavÃ. BhÃgÅ và Bhagavà catunnaæ satipaÂÂhÃnÃnaæ catunnaæ sammappadhÃnÃnaæ catunnaæ iddhippÃdÃnaæ pa¤cannaæ indriyÃnaæ pa¤cannaæ balÃnaæ sattannaæ bojjhaÇgÃnaæ ariyassa aÂÂhaÇgikassa maggassà ti BhagavÃ.


#<[page 510]>#
%<510                            AÂÂhakavaggo.                 [S.N. 975>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  BhÃgÅ và Bhagavà dasannaæ tathÃgatabalÃnaæ catunnaæ vesÃrajjÃnaæ catunnaæ paÂisambhidÃnaæ channaæ abhi¤¤Ãnaæ channaæ buddhadhammÃnan ti BhagavÃ. Bhagavà ti n' etaæ nÃmaæ mÃtarà kataæ, na pitarà kataæ,na bhÃtarà kataæ, na bhaginiyà kataæ, na mittÃmaccehi kataæ, na ¤ÃtisÃlohitehi kataæ, na samaïabrÃhmaïehi kataæ, na devatÃhi kataæ; vimokkhantikam etaæ buddhÃnaæ bhagavantÃnaæ bodhiyà mÆle saha sabba¤¤uta¤Ãïassa paÂilÃbhà sacchikà pa¤¤atti yadidaæ Bhagavà ti, ekodibhÆto vihane tamaæ so ti BhagavÃ. Ten' Ãha BhagavÃ:

          Etesu dhammesu vineyya chandaæ
          bhikkhu satÅmà suvimutta-citto
          kÃlena so sammà dhammaæ parivÅmaæsamÃno
          ekodibhÆto vihane tamaæ so ti Bhagavà ti.


     SOÊASAMO SùRIPUTTASUTTANIDDESO.
     AèèHAKAVAGGIKAMHI SOÊASO SUTTANIDDESù SAMATTù.