Input by the Sri Lanka Tripitaka Project [CPD Classification 2.5.11] [PTS Vol Nd1-1] [\z Nidd /] [\f Ia /] [PTS Page 001] [\q 1/] [BJT Vol Nd- 1] [\z Nidd /] [\w I /] [BJT Page 002] [\x 2/] SuttantapiÂake khuddakanikÃye MahÃniddesapÃÊi ÚÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! ³ ³ COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. ³ ³ ³ ³ Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for ³ ³ WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes ³ ³ BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): ³ ³ ³ ³ description character = ASCII ³ ³ ³ ³ long a à 195 ³ ³ long A ù 249 ³ ³ long i Å 197 ³ ³ long I ý 253 ³ ³ long u Æ 198 ³ ³ long U ô 244 ³ ³ vocalic r ­ 173 ³ ³ vocalic R ã 227 ³ ³ long vocalic r Ì 204 ³ ³ vocalic l Ê 202 ³ ³ long vocalic l Ë 203 ³ ³ velar n Ç 199 ³ ³ velar N § 167 ³ ³ palatal n ¤ 164 ³ ³ palatal N ¥ 165 ³ ³ retroflex t  194 ³ ³ retroflex T è 232 ³ ³ retroflex d ¬ 172 ³ ³ retroflex D Ö 214 ³ ³ retroflex n ï 239 ³ ³ retroflex N × 215 ³ ³ palatal s Ó 211 ³ ³ palatal S Á 193 ³ ³ retroflex s « 171 ³ ³ retroflex S å 229 ³ ³ anusvara æ 230 ³ ³ capital anusvara õ 245 ³ ³ visarga ÷ 247 ³ ³ capital visarga ê 234 ³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÙ Namo tassa bhagavato arahato sammÃsambuddhassa. 1. KÃmasuttaniddeso 1-1 "kÃmaæ kÃmayamÃnassa tassa ce taæ samijjhati, Addhà pÅtimano hoti laddhà macco yadicchati. " KÃmaæ kÃmayamÃnassÃti- ' kÃmÃ'ti uddÃnato1 dve kÃmÃ: vatthukÃmà ca kilesakÃmà ca. Katame vatthukÃmÃ? ManÃpikà rÆpà manÃpikà saddà manÃpikà gandhà manÃpikà rasà manÃpikà phoÂÂhabbÃ, attharaïà pÃpuraïÃ, dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavÃ, khettaæ vatthu2 hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃraæ ca, yaæ ki¤ci rajanÅyaæ vattÆ3 vatthukÃmÃ. Api ca, atÅtà kÃmÃ, anÃgatà kÃmÃ, paccuppannà kÃmÃ, ajjhattà kÃmÃ, bahiddhà kÃmÃ, ajjhattabahiddhà kÃmÃ, hÅnà kÃmÃ, majjhimà kÃmÃ, païÅtà kÃmÃ, ÃpÃyikà kÃmÃ, mÃnusikà kÃmÃ, dibbà kÃmÃ, paccupaÂÂhità kÃmÃ, nimmità kÃmÃ, paranimmità kÃmÃ, animmità kÃmÃ4, pariggahità kÃmÃ, apariggahità [PTS Page 002] [\q 2/] kÃmÃ, mamÃyità kÃmÃ, amamÃyità kÃmÃ, sabbe'pi kÃmÃvacarà dhammÃ, sabbe'pi rÆpÃvacarà dhammÃ, sabbe'pi arÆpÃvacarà dhammÃ, taïhÃvatthukà taïhÃrammaïà kamanÅyaÂÂhena5 rajanÅyaÂÂhena madanÅyaÂÂhena kÃmÃ. Ime vuccanti vatthukÃmÃ. 1. UdÃnato - syÃ. Machasaæ 2. Vattuæ - katthaci. 3. RajanÅyavatthu - syÃ. 4. 'Paranimmità kÃmÃ'ti - si [I.] Potthake ca. 'Animmità kÃmÃ'ti - syÃ. Machasaæ. [PTS] potthakesu ca saddhammapajjotikÃyaæ ca na dissanti, 5. KÃmanÅyaÂÂhena - sÅ. [I. II.] SyÃ. [BJT Page 04] [\x 4/] Katame kilesakÃmÃ? Chando kÃmo, rÃgo kÃmo, chandarÃgo kÃmo: saÇkappo kÃmo, rÃgo kÃmo, saÇkapparÃgo kÃmo, yo kÃmesu kÃmacchando, kÃmarÃgo, kÃmanandi, kÃmataïhÃ, kÃmasineho, kÃmapariÊÃho, kÃmamucchÃ, kÃmajjhosÃnaæ, kÃmogho, kÃmayogo, kÃmÆpÃdÃnaæ, kÃmacchandanÅvaraïaæ. 1. "Addasaæ kÃma te mÆlaæ saÇkappà kÃma jÃyasi, Na taæ saÇkappayissÃmi evaæ kÃma na hehisÅ1"ti. Ime vuccanti kilesakÃmÃ. KÃmayamÃnassÃti2 - kÃmayamÃnassa icchamÃnassa sÃdiyamÃnassa patthayamÃnassa pihayamÃnassa3 abhijappamÃnassÃti kÃmaæ kÃmayamÃnassa. Tassa ce taæ samijjhatÅti - 'tassa ce'ti tassa khattiyassa và brÃhmaïassa và vessassa và suddassa và gahaÂÂhassa và pabbajitassa và devassa và manussassa vÃ, tanti vatthukÃmà vuccanti: manÃpikà rÆpà manÃpikà saddà manÃpikà gandhà manÃpikà rasà manÃpikà phoÂÂhabbÃ, samijjhatÅti ijjhati samijjhati labhati paÂilabhati adhigacchati vindatÅti tassa ce taæ samijjhati. Addhà pÅtimano hotÅti - addhà ti ekaæsavacanaæ nissaæsayavacanaæ nikkaÇkhÃvacanaæ advejjhavacanaæ adveÊhakavacanaæ niyogavacanaæ apaïïakavacanaæ avatthÃpanavacanametaæ [PTS Page 003] [\q 3/] addhà ti. PÅti ti yà pa¤cakÃmaguïapaÂisaæyuttà pÅti pÃmojjaæ Ãmodanà pamodanà hÃso pahÃso vitti tuÂÂhi odagyaæ attamanatà abhippharaïatÃ4 cittassa. Manoti yaæ cittaæ mano mÃnasaæ hadayaæ paï¬araæ mano manÃyatanaæ manindriyaæ vi¤¤Ãïaæ vi¤¤Ãïakkhandho tajjà manovi¤¤ÃïadhÃtu. Ayaæ vuccati mano. Ayaæ mano imÃya pÅtiyà sahagato hoti sahajÃto saæsaÂÂho sampayutto ekuppÃdo ekanirodho ekavatthuko ekÃrammaïo. PÅtimano hotÅti pÅtamano5 hoti tuÂÂhamano haÂÂhamano pahaÂÂhamano attamano udaggamano muditamano pamuditamano hotÅti addhà pÅtimano hoti 1. HohisÅ - sÅmu11 [PTS] 2. KÃmaæ kÃmayamÃnassÃti kÃmaæ - sÅ1. SÅmu. 1 Syà 3. PihamÃnassa - sÅ1 syà 4 abhipÆraïatà - [PTS] 5. PÅtimano - sÅmu. 11 [PTS] [BJT Page 06] [\x 6/] Laddhà macco yadicchatÅti - laddhà ti labhitvÃ1 adhigantvà vinditvà paÂilabhitvÃ, maccoti - satto naro mÃnavo poso puggalo jÅvo jÃgu2 jantu indagu3 manujo4, yadicchatÅti - yaæ icchati yaæ sÃdiyati, yaæ pattheti, yaæ piheti5, yaæ abhijappati rÆpaæ và saddaæ và gandhaæ và rasaæ và phoÂÂhabbaæ vÃti' laddhà macco yadicchati'. "KÃmaæ kÃmayamÃnassa tassa ce taæ samijjhati, Addhà pÅtimano hoti laddhà macco yadicchatÅ"ti. 1-2 "Tassa ce kÃmayÃnassa6 chandajÃtassa jantuno, Te kÃmà parihÃyanti sallaviddho'va ruppati". Tassa [PTS Page 004] [\q 4/] ce kÃmayÃnassÃti - 'tassa ce'ti tassa khattiyassa và brÃhmaïassa và vessassa và suddassa và gahaÂÂhassa và pabbajitassa và devassa và manussassa vÃ, kÃmayÃnassÃti - kÃme icchamÃnassa sÃdiyamÃnassa patthayamÃnassa pihayamÃnassa abhijappamÃnassa, athavà kÃmataïhÃya yÃyati nÅyati vuyhati saæharÅyati, yathà hatthiyÃnena và assayÃnena và goyÃnena và ajayÃnena và meï¬akayÃnena và oÂÂhayÃnena và kharayÃnena và yÃyati nÅyati vuyhati saæharÅyati, evamevaæ kÃmataïhÃya yÃyati nÅyati vuyhati saæharÅyatÅti tassa ce kÃmayÃnassa. ChandajÃtassa jantunoti - chando ti yo kÃmesu kÃmacchando kÃmarÃgo kÃmanandi kÃmataïhà kÃmasineho kÃmapariÊÃho kÃmamucchà kÃmajjhosÃnaæ kÃmogho kÃmayogo kÃmÆpÃdÃnaæ kÃmacchandanÅvaraïaæ, tassa so kÃmacchando jÃto hoti sa¤jÃto nibbatto abhinibbatto pÃtubhÆto. Jantunoti - sattassa narassa mÃnavassa posassa puggalassa jÅvassa jÃgussa7 jantussa indagussa manujassÃti 'chandajÃtassa jantuno'. Te kÃmà parihÃyantÅti - te và kÃmà parihÃyanti, so và kÃmehi parihÃyati, katha1 te kÃmà parihÃyanti? Tassa tiÂÂhantasseva te bhoge rÃjÃno và haranti, corà và haranti, aggi và dahati8, udakaæ và vahati, appiyà và dÃyÃdà haranti, nihitaæ9 và nÃdigacchati10, duppayuttà và kammantà bhijjanti, kule và kulaÇgÃro11 [PTS Page 005] [\q 5/] uppajjati, yo12 te bhoge vikirati vidhamati viddhaæseti, aniccatà eva aÂÂhamÅ. Evaæ te kÃmà hÃyanti parihÃyanti paridhaæsanti13 paripatantÅ14 antaradhÃyanti vippalujjanti. 1. PaÂilabhitvà - syà 2. Jatu - sÅmu 1, jÃtu. SyÃ. Jagu. Machasaæ[PTS] 3. Hinduga - purÃïaæ, 4. Ya¤ca - syÃ. 5. Pihati - syà 6. KÃmayamÃnassa - su. Sa 7. JÃtussa - syÃ. Jatussa. Machasaæ. SÅ1 8. Dayhati - machasaæ. 9. NihÅtaÂÂhÃnà - machasaæ. 10. Vigacchati - machasaæ 11. Kule - sa. KulaghÃtako kulajjhÃpako - syÃ. 12. So - sÅmu11 13. Paridhaæsenti - syà - sÅmu. 14. Pariccajanti - syÃ. [BJT Page 08] [\x 8/] Kathaæ so kÃmehi parihÃyati? TiÂÂhanteva te bhoge1 so cavati marati antaradhÃyati vippalujjati. Evaæ so kÃmehi hÃyati parihÃyati paridhaæsati paripatati2 antaradhÃyati vippalujjati. 1. " Corà haranti rÃjÃno aggi dahati nassati, Atha3 antena jahati4 sarÅraæ sapariggahaæ. 2. Etada¤¤Ãya medhÃvÅ bhu¤jetha ca dadetha ca, Datvà ca bhutvà ca yathÃnubhÃvaæ, Anindito saggamupeti ÂhÃnaæ"ti. Te kÃmà parihÃyanti sallaviddhova ruppatÅti - yathà ayomayena và sallena viddho aÂÂhimayena và sallena dantamayena và sallena visÃïamayena và sallena kaÂÂhamayena và sallena viddho ruppati kuppati ghaÂÂÅyati piÊÅyati vyathito5 domanassito6 hoti, evameva7 vatthukÃmÃnaæ vipariïÃma¤¤athÃbhÃvà uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsÃ. So kÃmasallena ca sokasallena ca viddho ruppati kuppati ghaÂÂÅyati piÊÅyati vyathito 5 domanassito6 hotÅti - sallaviddhova ruppati. TenÃha bhagavÃ: "Tassa ce kÃmayÃnassa7 chandajÃtassa jantuno, Te kÃmà parihÃyanti sallaviddhova ruppatÅ"ti. 1-3 "Yo [PTS Page 006] [\q 6/] kÃme parivajjeti sappasseva padà siro, So'maæ visattikaæ loke8 sato samativattati" Yo kÃme parivajjetÅti - yoti yo yÃdiso yathÃyutto yathÃvihito yathÃpakÃro yaæ ÂhÃnaæ patto yaædhamma9 samannÃgato khattiyo và brÃhmaïo và vesso và suddo và gahaÂÂho và pabbajito và devo và manusso vÃ, kÃme parivajjetÅti' kÃmÃ'ti uddÃnato10 dve kÃmÃ: vatthukÃmà ca kilesakÃmà ca ' KÃmÃ'ti uddÃnato1 dve kÃmÃ: vatthukÃmà ca kilesakÃmà ca. Katame vatthukÃmÃ? ManÃpikà rÆpà manÃpikà saddà manÃpikà gandhà manÃpikà rasà manÃpikà phoÂÂhabbÃ, attharaïà pÃpuraïÃ, dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavÃ, khettaæ vatthu2 hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃraæ ca, yaæ ki¤ci rajanÅyaæ vattÆ3 vatthukÃmÃ. Api ca, atÅtà kÃmÃ, anÃgatà kÃmÃ, paccuppannà kÃmÃ, ajjhattà kÃmÃ, bahiddhà kÃmÃ, ajjhattabahiddhà kÃmÃ, hÅnà kÃmÃ, majjhimà kÃmÃ, païÅtà kÃmÃ, ÃpÃyikà kÃmÃ, mÃnusikà kÃmÃ, dibbà kÃmÃ, paccupaÂÂhità kÃmÃ, nimmità kÃmÃ, paranimmità kÃmÃ, animmità kÃmÃ4, pariggahità kÃmÃ, apariggahità kÃmÃ, mamÃyità kÃmÃ, amamÃyità kÃmÃ, sabbe'pi kÃmÃvacarà dhammÃ, sabbe'pi rÆpÃvacarà dhammÃ, sabbe'pi arÆpÃvacarà dhammÃ, taïhÃvatthukà taïhÃrammaïà kamanÅyaÂÂhena5 rajanÅyaÂÂhena madanÅyaÂÂhena kÃmÃ. Ime vuccanti vatthukÃmÃ. Katame kilesakÃmÃ? Chando kÃmo, rÃgo kÃmo, chandarÃgo kÃmo: saÇkappo kÃmo, rÃgo kÃmo, saÇkapparÃgo kÃmo, yo kÃmesu kÃmacchando, kÃmarÃgo, kÃmanandi, kÃmataïhÃ, kÃmasineho, kÃmapariÊÃho, kÃmamucchÃ, kÃmajjhosÃnaæ, kÃmogho, kÃmayogo, kÃmÆpÃdÃnaæ, kÃmacchandanÅvaraïaæ. 1. "Addasaæ kÃma te mÆlaæ saÇkappà kÃma jÃyasi, Na taæ saÇkappayissÃmi evaæ kÃma na hehisÅ1"ti. Ime vuccanti kilesakÃmÃ. KÃme parivajjetÅti dvÅhi kÃraïehi kÃme parivajjeti: vikkhambhaïato và samucchedato vÃ. Kathaæ vikkhambhaïato kÃme parivajjeti? " AÂÂhikaÇkalÆpamà kÃmà appassÃda11ÂÂhenÃ"ti passanto vikkhambhaïato kÃme parivajjeti. " MaæsapesÆpamà kÃmà bahusÃdhÃraïaÂÂhenÃ"ti passanto vikkhambhaïato kÃme parivajjeti. " TiïukkÆpamà kÃmà anudahanaÂÂhenÃ"ti passanto vikkhambhaïato kÃme parivajjeti. AÇgÃrakÃsÆpamà kÃmà mahÃpariÊÃhaÂÂhenÃ"ti passanto vikkhambhaïato kÃme parivajjeti. 1. Bhogà - syÃ. 2. Pariccajati - syÃ. 3. Atho - syÃ. 4. Asahantena jahati - machasaæ 5. ByÃdhito - syÃ. Machasaæ. SÅmu1 6. Domanassato - sÅmu1 7. KÃmayamÃnassa - su. Sa. Si1 8. Lokaæ - [PTS] 9. Dhammaæ - sÅmu1 10. UdÃnato - syÃ. Machasaæ 11. AppassÃdana - sÅmu sÅ1. [BJT Page 10] [\x 10/] "SupinakÆpamà kÃmà ittarapaccupaÂÂhÃnaÂÂhenÃ"ti passanto vikkhambhaïato kÃme parivajjeti " yÃcitakÆpamà kÃmà tÃvakÃlikaÂÂhenÃ" ti passanto vikkhambhaïato kÃme parivajjeti. " RukkhaphalÆpamà kÃmà sambha¤janaparibha¤jana1ÂÂhenÃ"ti passanto vikkhambhaïato kÃme parivajjeti. "AsisÆnÆpamà kÃmà adhikuÂÂana2ÂÂhenÃ"tipassanto vikkhambhaïato kÃme parivajjeti. " SattisulÆpamÃ3 kÃmà vinivijjhanaÂÂhenÃ"ti passanto vikkhambhaïato kÃmo parivajjeti. " SappasirÆpamà kÃmà sappaÂibhayaÂÂhenÃ"ti [PTS Page 007] [\q 7/] passanto vikkhambhaïato kÃme parivajjeti. "AggikkhandhÆpamà kÃmà mahÃbhi4 tÃpakaraÂÂhenÃ5"ti passanto vikkhambhaïato kÃme parivajjeti. BuddhÃnussatiæ bhÃventopi vikkhambhaïato kÃme parivajjeti. DhammÃnussatiæ bhÃventopi vikkhambhaïato kÃme parivajjeti. SaÇghÃnussatiæ bhÃventopi, sÅlÃnussatiæ bhÃventopi, devatÃnussatiæ bhÃventopi, ÃnÃpÃnasatiæ6 bhÃventopi, maraïasiæ bhÃventopi, kÃyagatÃsatiæ bhÃventopi, upasamÃnussatiæ bhÃventopi vikkhambhaïato kÃme parivajjeti, dutiyajjhÃnaæ bhÃventopi, tatiyajjhÃnaæ bhÃventopi, catutthajjhÃnaæ bhÃventopi, ÃkÃsÃna¤cÃyanasamÃpattiæ bhÃventopi, vi¤¤Ãïa¤cÃyatanasamÃpattiæ bhÃventopi, Ãki¤ca¤¤ÃyatanasamÃpattiæ bhÃventopi, nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiæ bhÃventopi vikkhambhaïato kÃme parivajjeti. Evaæ vikkhambhaïato kÃme parivajjeti. Kathaæ samucchedato kÃme parivajjeti? SotÃpattimaggaæ bhÃventopi apÃyagamanÅye kÃme samucchedato parivajjeti. SakadÃgÃmimaggaæ bhÃventopi oÊÃrike kÃme samucchedato parivajjeti. AnÃgÃmimaggaæ bhÃventopi aïusahagate kÃme samucchedato parivajjeti. Arahattamaggaæ bhÃventopi sabbena sabbaæ sabbathà sabbaæ asesaæ nissesaæ7 samucchedato kÃme parivajjeti. Yo kÃme parivajjeti sappasseva padà siroti - sappo vuccati ahi. KenaÂÂhena sappo? Saæsappanto gacchatÅti - sappo; bhujanto8 [PTS Page 008] [\q 8/] gacchatÅti bhujago, urena gacchatÅti urago, pannasiro gacchatÅti pannago; sirena supatÅti siriæsapo9; bile sayatÅti bilÃsayo; guhÃyaæ sayatÅti guhÃsayo; dÃÂhà tassa Ãvudhoti dÃÂhÃvudho; visaæ tassa ghoranti ghoraviso; jivhà tassa duvidhÃti dvijivho; dvÅhi jivhÃhi rasaæ sÃyatÅti dvirasa¤¤Æ; yathà puriso jÅvitukÃmo amaritukÃmo sukhakÃmo dukkhapaÂikkÆlo pÃdena sappasiraæ vivajjeyya parivajjeyya abhinivajjeyya, evameva sukhakÃmo dukkhapaÂikkÆlo kÃme vajjeyya vivajjeyya parivajjeyya abhinivajjeyyÃti - sappasseva padà siro. 1. Sambhajjanaparibhajjana - sa, sammajjanaparimajjana - sÅ11, 2. Adhikantana - syÃ, 3. SattisilÆpamà - katthaci, 4. Mahaggi - syà 5. MahÃhitÃpanaÂÂhena - machasaæ, mahÃhitÃpatthena - sa. 6. ùnÃpÃnasatiæ, - syà 7. Asesanissesaæ - sa. 8. Bhujato, sÅmu1, 9. SuppatÅti sarÅsapo - machasaæ. [BJT Page 12] [\x 12/] So, maæ visattikaæ loke sato samativattatÅti - "so"ti yo kÃme parivajjeti; visattikà vuccati taïhà - yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo, cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ, gedho paÊigedho1 saÇgo paÇko ejà mÃyà janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visatà ÃyÆhanÅ dutiyà païidhi bhavanettÅ vanaæ 2 vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu3 Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsÃ4 puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ, loluppaæ5 loluppÃyanà loluppÃyitattaæ, puccha¤cikatÃ6 sÃdu7 kamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhÃ, [PTS Page 009] [\q 9/] rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabaÊisaæ mÃraviso, taïhÃnadi taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà lobho akusalamÆlaæ. VisattikÃti - kenaÂÂhena visattikÃ? VisatÃti visattikÃ; visÃlÃti visattikÃ; visaÂÃti visattikÃ; visakkatÅti visattikÃ; vÅsaæ haratÅti visattikÃ; visaævÃdikÃ8 ti visattikÃ; visamÆlÃti visattikÃ; visaphalÃti visattikÃ; visaparibhogà visattikÃ. VisÃlà và pana sà taïhà 9 rÆpe sadde gandhe rase phoÂÂhabbe, kule gaïe ÃvÃse lÃbho yase pasaæsÃyaæ sukhe, cÅvare piï¬apÃte senÃsane gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃre, kÃmadhÃtuyà rÆpadhÃtuyà arÆpadhÃtuyÃ, kÃmabhave rÆpabhave arÆpabhave sa¤¤Ãbhave asa¤¤Ãbhave nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãbhave ekavokÃrabhave catuvokÃrabhave pa¤cavokÃrabhave, atÅte anÃgate paccuppanne, diÂÂhasutamutavi¤¤Ãtabbesu dhammesu visatà vitthatÃti visattikÃ. Loketi - apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhÃtuloke Ãyatanaloke. 1. Rodho paÊirodho - katthaci. 2. VÃnaæ - sÅmu. 1. Machasaæ 3. PaÂibandhà - syà [PTS] 4. JanÃsà - machasaæ, 5. Loluppà - syÃ, 6. PucchakatÃ, - sÅmu[I,] muccha¤cakatà - syÃ. [PTS] 7. SÃdhu - sa; machasaæ [PTS]. 8. VisaævÃdità - sÅmu [I]. 9. TaïhÃ, ti syÃmapotthake na dissate. [BJT Page 14] [\x 14/] Satoti - catuhi kÃraïehi sato: kÃye kÃyÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato; vedanÃsu - citte - dhammesu dhammÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato. Aparehipi catuhÅ kÃraïehi sato: asati parivajjanÃya sato, satikaraïÅyÃna¤ca dhammÃnaæ katattà sato, satipaÂipakkhÃnaæ1 dhammÃnaæ hatattà sato, satinimittÃnaæ dhammÃnaæ asammuÂÂhatatÃ2 [PTS Page 010] [\q 10/] sato. *3Aparehipi catÆhi kÃraïehi sato: satiyà samannÃgatattà sato, satiyà vasitattà sato, satiyà pÃgu¤¤atÃya sato, satiyà apaccoropanatÃya4 sato. * Aparehipi catuhÅ kÃraïehi sato: sattattà sato, santattà sato, samitattà sato, santadhammasamannÃgatattà sato. BuddhÃnussatiyà sato, dhammÃnussatiyà sato, saÇghÃnussatiyà sato, sÅlÃnussatiyà sato, cÃgÃnussatiyà sato, devatÃnussatiyà sato, ÃnÃpÃnasatiyà sato, maraïÃnussatiyà sate, kÃyagatÃsatiyà sato, upasamÃnussatiyà satoti. Yà sati anussati paÂissati sati saraïatà dhÃraïatà apilÃpanatÃ5 asammussanatÃ6 sati satindriyaæ satibalaæ sammÃsati satisambojjhaÇgo ekÃyanamaggo, ayaæ vuccati sati, imÃya satiyà upeto hoti samupeto upagato7 samupagato upapanno samupapanno8 samannÃgato. So vuccati sato. So, maæ visattikaæ loke sato samativattatÅti - loke vesÃ9 visattikÃ, lokevetaæ10 visattikaæ sato tarati uttarati patarati samatikkamati vÅti11 vattatÅti so, maæ visattikaæ loke sato samativattati, . TenÃha bhagavÃ: " Yo kÃme parivajjeti sappasseva padà siro, So, maæ visattikaæ loke sato samativattatÅ"ti. 1 - 4 "Khettaæ vatthuæ hira¤¤aæ và gavÃssaæ dÃsaporisaæ, Thiyo bandhu puthÆ kÃme yo naro anugijjhati". 1. ParipatthÃnaæ - sÅmu - [I] paribandhÃnaæ - machasaæ. 2. ApammuÂÂhattà - sa. SÅ. 11, [PTS]. *3 Pupphalakkhaïantarito bhÃgo syÃmapotthake na dissate, 4. ApaccorohatÃya - sa. 5. PilÃpanatà - machasaæ 6. Apammussanatà - sÅmu. 11 Saæ. 7. UpÃgato - sÅmu11, [PTS]. 8. Sampanno - sÅmu11 9. Loke - syÃ. [PTS,] yà loke và sà - machasaæ, sÅmu11. 10. Yà loke - syÃ. Loke và sÃ. Machasaæ. SÅmu. 11. 11. PÅti - sÅmu11 [BJT Page 16] [\x 16/] Khettaæ [PTS Page 011] [\q 11/] vatthuæ hira¤¤aæ vÃti - 'khetta'nti sÃlikkhettaæ vÅhikkhettaæ muggakkhettaæ mÃsakkhettaæ yavakkhettaæ godhÆmakkhettaæ tilakkhettaæ, vatthunti1 - gharavatthuæ koÂÂhakavatthuæ purevatthuæ pacchÃvatthuæ ÃrÃmavatthuæ vihÃravatthuæ, hira¤¤anti - hira¤¤aæ vuccati kahÃpaïoti 'khettaæ vatthuæ hira¤¤aæ vÃ' GavÃssaæ dÃsaporisanti - 'gavÃ'tigÃvo* vuccanti. AssÃti pasukÃdayo vuccanti. DÃsÃti - cattÃro dÃsÃ: antojÃtako dÃso, dhanakkÅtako dÃso, sÃmaæ và dÃsavyaæ upeti, akÃmato và dÃsavyaæ2 upeti. 1. "ùmÃya3 dÃsÃ'pi bhavanti heke Dhanena kÅtÃpi bhavanti dÃsÃ, SÃmaæ ca eke upayanti dÃsyaæ4 Bhayà païunnÃpi bhavanti dÃsÃ"ti. PurisÃti - tayo purisÃ: bhatakà kammakarà upajÅvinoti 'gavÃssaæ dÃsaporisaæ. ' Thiyo bandhu puthÆ kÃme'ti - 'thiyo ti itthipariggaho vuccati. BandhÆti - cattÃro bandhÆ: ¤ÃtibandhavÃpi bandhÆ, gottabandhavÃpi bandhÆ, mantabandhavÃpi bandhÆ, sippabandhavÃpi bandhÆ. PuthÆ kÃmeti bahÆ kÃme, ete puthÆ kÃmÃ: manÃpikà rÆpà ete puthÆ kÃmà -pe- manÃpikà phoÂÂhabbÃti 'thiyo bandhÆ puthÆ kÃme' Yo naro anugijjhatÅti - 'yo'ti yo yÃdiso yathÃyutto5 yathà vihito yathÃpakÃro yaæ6 ÂhÃnaæ patto yaædhamma7 samannÃgato khattiyo và brÃhmaïo và vesso và suddo và gahaÂÂho [PTS Page 012] [\q 12/] và pabbajito và devo và manusso vÃ. Naroti - satto naro mÃnavo poso puggalo jÅvo jÃgu8 jantu indagu9 manujo, anugijjhatÅti - kilesakÃme vatthukÃmesu gijjhati anugijjhati paÊigijjhatÅti 'yo naro anugijjhati', TenÃha bhagavÃ: " Khettaæ vatthuæ hira¤¤aæ và gavÃssaæ dÃsaporisaæ, Thiyo bandhu puthÆ kÃme yo naro anugijjhatÅ"ti. 1 - 5 "Abalà naæ balÅyanti maddante naæ parissayÃ, Tato naæ dukkhamanveti nÃvaæ bhinnamivodakaæ", 1. "Vatthu'iti syà - [PTS] 2. DÃsaviyaæ - machasaæ, sÅmu[I,] sÅ, 11 [PTS] 3. ùmÃsa - sÅmu1 4. DÃsaæ - sÅ, 1 sÅmu1, syÃ. [PTS] 5. YathÃvutto - sÅmu1, 6. Yathà - sÅmu - 1 7. Dhammaæ - sÅmu1. Sa. 8. Jatu - sÅmu. 1 JÃtu - syÃ. 9. Bhindagu - sÅmu1 *'gavantigavÃ' - sabbattha. [BJT Page 18] [\x 18/] Abalà naæ balÅyantÅti - abalÃti abalà kilesà dubbalà appabalà appathÃmà hÅnà nihÅnà parihÅnà omakà lÃmakà chattakÃ1 parittÃ. Te kilesà naæ2 puggala1 sahanti parisahanti abhibhavanti ajjhottharanti pariyÃdiyanti maddantÅti evampi abalà naæ balÅyanti. Athavà abalaæ puggala1 dubbalaæ appabalaæ appathÃmakaæ hÅnaæ nihÅnaæ parihÅnaæ omakaæ lÃmakaæ chattakaæ parittaæ, yassa natthi saddhÃbalaæ viriyabalaæ satibalaæ samÃdhibalaæ pa¤¤Ãbalaæ hiribalaæ ottappabalaæ. Te kilesà taæ puggalaæ sahanti parisahanti abhibhavanti ajjhottharanti pariyÃdiyanti maddantÅti evampi abalà naæ balÅyanti Maddante naæ parissayÃti - parissayÃti dve parissayÃ: pÃkaÂaparissayà ca paÂicchannaparissayà ca. Katame pÃkaÂaparissayÃ? SÅhà vyagghà dÅpÅ acchà taracchà kokÃ3 mahisà hatthÅ ahÅ vicchikà satapadÅ, corà [PTS Page 013] [\q 13/] và assu mÃïavà và katakammà và akatakammà vÃ, cakkhurogo sotarogo ghÃnarogo jivhÃrogo kÃyarogo sÅsarogo kaïïarogo mukharogo dantarogo kÃso sÃso pinÃso ¬aho jaro kucchirogo mucchà pakkhandikÃ4 sÆlà visÆcikà kuÂÂhaæ gaï¬o kilÃso soso apamÃro daddu kaï¬u kacchu rakhasÃ5 vitacchikà lohÅtapittaæ6 madhumeho aæsÃ7 piÊakà bhagandalà pittasamuÂÂhÃnà ÃbÃdhà semhasamuÂÂhÃnà ÃbÃdhà vÃtasamuÂÂhÃnà ÃbÃdhà utupariïÃmajà ÃbÃdhà visamaparihÃrajà ÃbÃdhà opakkamikà ÃbÃdhà kammavipÃkajà ÃbÃdhà sÅtaæ uïhaæ jighacchà pipÃsà uccÃro passÃvo ¬aæsamakasavÃtÃtapasiriæsapasamphassà iti vÃ, ime vuccanti pÃkaÂaparissayÃ. Katame paÂicchannaparissayÃ? KÃyaduccaritaæ vacÅduccaritaæ manoduccaritaæ, kÃmacchandanÅvaraïaæ vyÃpÃdanÅvaraïaæ thÅnamiddhanÅvaraïaæ uddhaccakukkuccanÅvaraïaæ vicikicchÃnÅvaraïaæ, rÃgo doso moho kodho upanÃho makkho palÃso issà macchariyaæ mÃyà sÃÂheyyaæ thambho sÃrambho mÃno atimÃno mado pamÃdo, sabbe kilesà sabbe duccarità sabbe darathà sabbe pariÊÃhà sabbe akusalÃbhisaÇkhÃrÃ, ime vuccanti paÂicchannaparissayÃ. 1. Sa. - Jatukkà sÅmu. 11. [PTS] 2. Taæ - sÅmu1, syÃ. 3. Taracchà kekà - sÅmu1, gomahisà - [PTS. 4.] Pakkandikà - sÅmu. 1, SÅ11. 5. Nakhasà - sÅmu1 6. Lohitaæ pitta1 - syÃ. 7. Arisà - sa. [BJT Page 20] [\x 20/] ParissayÃti - kenaÂÂhena parissayÃ? ParisahantÅti parissayÃ, parihÃnÃya saævattantÅti parissayÃ, tatrÃsayÃti parissayÃ. Katha1 parisahantÅti parissayÃ? Taæ puggalaæ sahanti parisahanti abhibhavanti ajjhottharanti1 pariyÃdiyanti maddanti. Evaæ parisahantÅti parissayÃ. Kathaæ parihÃnÃya saævattantÅti parissayÃ? Te parissayà kusalÃnaæ dhammÃnaæ antarÃyÃya parihÃnÃya saævattantÅti. Katamesaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ? SammÃpaÂipadÃya anulomapaÂipadÃya apaccanÅkapaÂipadÃya aviruddhapaÂipadÃya anvatthapaÂipadÃya [PTS Page 014] [\q 14/] dhammÃnudhammapaÂipadÃya sÅlesu paripÆrakÃritÃya indriyesu guttadvÃratÃya bhojane matta¤¤ÆtÃya jÃgariyÃnuyogassa satisampaja¤¤assa catunnaæ satipaÂÂhÃnÃnaæ bhÃvanÃnuyogassa catunnaæ sammappadhÃnÃnaæ bhÃvanÃnuyogassa catunnaæ iddhipÃdÃnaæ bhÃvanÃnuyogassa pa¤cannaæ indriyÃnaæ bhÃvanÃnuyogassa pa¤cannaæ balÃnaæ bhÃvanÃnuyogassa sattannaæ bojjhaÇgÃnaæ bhÃvanÃnuyogassa ariyassa aÂÂhaÇgikassa maggassa bhÃvanÃnuyogassa, imesaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ antarÃyÃya parihÃnÃya saævattanti. Evaæ parihÃnÃya saævattantÅti parissayÃ. Kathaæ tatrÃsayÃti parissayÃ? Tatthete pÃpakà akusalà dhammà uppajjanti attabhÃvasannissayà yathà bile bilÃsayà pÃïà sayanti, dake dakÃsayà pÃïà sayanti, vane vanÃsayà pÃïà sayanti, rukkhe rukkhÃsayà pÃïà sayanti; evameva tatthete pÃpakà akusalà dhammà uppajjanti attabhÃvasannissayÃti. Evampi tatrÃsayÃti parissÃyÃ. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: " SÃntevÃsiko bhikkhave, bhikkhu sÃcariyako dukkhaæ na phÃsu viharati. Katha¤ca bhikkhave, bhikkhu sÃntevÃsiko sÃcariyako dukkhaæ na phÃsu viharati? Idha bhikkhave, Bhikkhuno cakkhunà rÆpaæ disvà uppajjanti ye pÃpakà akusalà dhammà sarasaækappà sa¤¤ojanÅyÃ, tyassa anto vasanti anvÃssa vasanti2 pÃpakà akusalà dhammÃti, tasmà sÃntevÃsiko'ti vuccati. Te naæ samudÃcaranti - samudÃcaranti naæ pÃpakà akusalà dhammÃti, tasmà sÃcariyakoti vuccati. Puna ca paraæ bhikkhave, [PTS Page 015] [\q 15/] Bhikkhuno sotena saddaæ sutvà uppajjanti ye pÃpakà akusalà dhammà sarasaækappà sa¤¤ojanÅyÃ, tyassa anto vasanti anvÃssa vasanti2 pÃpakà akusalà dhammÃti, tasmà sÃntevÃsiko'ti vuccati. Te naæ samudÃcaranti - samudÃcaranti naæ pÃpakà akusalà dhammÃti, tasmà sÃcariyakoti vuccati. Puna ca paraæ bhikkhave, Bhikkhuno ghÃnena gandhaæ ghÃyitvà uppajjanti ye pÃpakà akusalà dhammà sarasaækappà sa¤¤ojanÅyÃ, tyassa anto vasanti anvÃssa vasanti2 pÃpakà akusalà dhammÃti, tasmà sÃntevÃsiko'ti vuccati. Te naæ samudÃcaranti - samudÃcaranti naæ pÃpakà akusalà dhammÃti, tasmà sÃcariyakoti vuccati. Puna ca paraæ bhikkhave, Bhikkhuno jivhÃya rasaæ sÃyitvà uppajjanti ye pÃpakà akusalà dhammà sarasaækappà sa¤¤ojanÅyÃ, tyassa anto vasanti anvÃssa vasanti2 pÃpakà akusalà dhammÃti, tasmà sÃntevÃsiko'ti vuccati. Te naæ samudÃcaranti - samudÃcaranti naæ pÃpakà akusalà dhammÃti, tasmà sÃcariyakoti vuccati. Puna ca paraæ bhikkhave, Bhikkhuno kÃyena phoÂÂhabbaæ phusitvà uppajjanti ye pÃpakà akusalà dhammà sarasaækappà sa¤¤ojanÅyÃ, tyassa anto vasanti anvÃssa vasanti2 pÃpakà akusalà dhammÃti, tasmà sÃntevÃsiko'ti vuccati. Te naæ samudÃcaranti - samudÃcaranti naæ pÃpakà akusalà dhammÃti, tasmà sÃcariyakoti vuccati. Puna ca paraæ bhikkhave, Bhikkhuno manasà dhammaæ vi¤¤Ãya uppajjanti ye pÃpakà akusalà dhammà sarasaækappà sa¤¤ojanÅyÃ, tyassa anto vasanti anvÃssa vasanti2 pÃpakà akusalà dhammÃti, tasmà sÃntevÃsiko'ti vuccati. Te naæ samudÃcaranti - samudÃcaranti naæ pÃpakà akusalà dhammÃti, tasmà sÃcariyakoti vuccati. Evaæ kho bhikkhave, bhikkhu sÃntevÃsiko sÃcariyako dukkhaæ na phÃsu viharatÅ" ti. Evampi3 tatrÃsayÃti parissayÃ. 1. Ajjhottaranti - sÅmu1 2. AnavÃssavanti - sÅmu1. 3. Evaæ - sÅmu1. [BJT Page 22] [\x 22/] Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: "Tayo me bhikkhave, antarà malà antarà amittà antarà sapattà antarà vadhakà antarÃpaccattikÃ. Katame tayo? Lobho bhikkhave, antarà malaæ antarà amitto antarà sapatto antarà vadhako antarà paccatthiko. "Doso bhikkhave, antarà malà antarà amitto antarà sapattà antarà vadhakà antarÃpaccattikÃ. Katame tayo? Lobho bhikkhave, antarà malaæ antarà amitto antarà sapatto antarà vadhako antarà paccatthiko. "Moho bhikkhave, bhikkhave, antarà malà antarà amitto antarà sapattà antarà vadhakà antarÃpaccattikÃ. Katame tayo? Lobho bhikkhave, antarà malaæ antarà amitto antarà sapatto antarà vadhako antarà paccatthiko. Ime kho bhikkhave, tayo antarà malà antarà amittà antarà sapattà antarà vadhakà antarà paccatthikÃ"ti. 1. " Anatthajanano lobho lobho cittappakopano, Bhayamantarato jÃtaæ taæ jano nÃvabujjhati. 2. Luddho attha1 na jÃnÃti luddho dhammaæ na passati, Andhantamaæ1 tadà hoti yaæ lobho sahate naraæ. 3. Anatthajanano doso doso cittappakopano, Bhayamantarato jÃtaæ taæ jano nÃvabujjhati. 4. Kuddho atthaæ na jÃnÃti kuddho dhammaæ na passati, Andhantamaæ1 tadà hoti yaæ kodho sahate naraæ. 5. Anatthajanano [PTS Page 016] [\q 16/] moho moho cittappakopano, Bhayamantarato jÃtaæ taæ jano nÃvabujjhati. 6. MÆÊho atthaæ na jÃnÃti mÆÊho dhammaæ na passati, Andhantamaæ1 tadà hoti yaæ moho sahate naraæ"ti. Evampi tatrÃsayÃti parissayÃ. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: " Tayo kho mahÃrÃja, purisassa dhammà ajjhattaæ uppajjamÃnà uppajjanti ahitÃya dukkhÃya aphÃsuvihÃrÃya. Katame tayo? Lobho kho mahÃrÃja, purisassa dhammo ajjhattaæ uppajjamÃno uppajjati ahitÃya dukkhÃya aphÃsuvihÃrÃya. Doso kho mahÃrÃja, purisassa dhammo ajjhattaæ uppajjamÃno uppajjati ahitÃya dukkhÃya aphÃsuvihÃrÃya. Moho kho mahÃrÃja, purisassa dhammo ajjhattaæ uppajjamÃno uppajjati ahitÃya dukkhÃya aphÃsuvihÃrÃya2. Ime kho mahÃrÃja, tayo, purisassa dhammà ajjhattaæ uppajjamÃnà uppajjanti ahitÃya dukkhÃya aphÃsuvihÃrÃyÃti. 7. Lobho doso ca moho ca purisaæ pÃpacetasaæ, Hiæsanti attasambhÆtà tacasÃraæ'ca samphala"nti Evampi tatrÃsayÃti parissayÃ. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: 8. "RÃgo ca doso ca ito nidÃnà Arati ratÅ lomahaæso itojÃ, 3 Ito samuÂÂhÃya manovitakkà KumÃrakÃ4 dhaækamivossajanti" 1. Andhatamaæ - syà 2. AphÃsuvihÃrÃyÃti - sÅmu1 3. JÃto - sa, [PTS,] jÃtà - sa. 4. KumÃrikà - machasaæ. [BJT Page 24] [\x 24/] Evampi tatrÃsayÃti parissayÃ. Maddante naæ parissayÃti - te parissayà taæ puggalaæ sahanti parisahanti abhibhavanti ajjhottharanti1 pariyÃdiyanti maddantÅti maddante naæ parissayÃ. Tato [PTS Page 017] [\q 17/] naæ dukkhamanvetÅti - tatoti2 tato parissayato ta1 puggalaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. JÃtidukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. JarÃdukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti vyÃdhidukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. Maraïadukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. SokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsadukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. Nerayikaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. TiracchÃnayonikaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. Pettivisayikaæ3 dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. MÃnusikaæ dukkhaæ4 anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. GabbhokkantimÆlakaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. GabbhaÂÂhiti5 mÆlakaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. GabbhavuÂÂhÃnamÆlakaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. JÃtassupanibandhanaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. JÃtassa parÃdheyyataæ6 dukkhaæ anveti anugacchati anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. Attupakkamaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. ParÆpakkamaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. Dukkhadukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. SaÇkhÃradukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. VipariïÃmadukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. Cakkhurogo sotarogo ghÃnarogo jivhÃrogo kÃyarogo kaïïarogo mukharogo dantarogo kÃso sÃso pinÃso ¬aho7 jaro kucchirogo mucchà pakkhandikÃsÆlà visÆcikà kuÂÂhaæ gaï¬o kilÃso soso apamÃro daddu kaï¬u kacchu rakhasÃ8 vitacchikà lohitapittaæ madhumeho aæsà piÊakà bhagandalà pittasamuÂÂhÃnà ÃbÃdhà semhasamuÂÂhÃnà ÃbÃdhà vÃtasamuÂÂhÃnà ÃbÃdhà sannipÃtikà ÃbÃdhà utupariïÃmajà ÃbÃdhà visamaparihÃrajà ÃbÃdhà opakkamikà ÃbÃdhà kammavipÃkajà ÃbÃdhÃ, sÅtaæ uïhaæ jighacchà pipÃsà uccÃro passÃvo ¬aæsamakasavÃtÃtapasiriæsapasamphassadukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hotÅ. MÃtumaraïaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti pitumaraïaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. BhÃtumaraïaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. BhaginÅmaraïaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. Puttamaraïaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti dhÅtumaraïaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. ¥Ãtivyasanaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hotÅ. Bhogavyasanaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. Rogavyasanaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti sÅlavyasanaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti diÂÂhivyasanaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hotÅti tato naæ dukkhamanveti. NÃvaæ bhinnamivodakanti - yathà bhinnaæ nÃvaæ udakadÃyito9 tato tato udakaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. Puratopi udakaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. Pacchatopi, heÂÂhatopi, passatopi udakaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. Evameva tato tato parissayato taæ puggalaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. JÃtidukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. Tato naæ dukkhamanvetÅti - tatoti2 tato parissayato ta1 puggalaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. JÃtidukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. JarÃdukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti vyÃdhidukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. Maraïadukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. SokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsadukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. Nerayikaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. TiracchÃnayonikaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. Pettivisayikaæ3 dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. MÃnusikaæ dukkhaæ4 anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. GabbhokkantimÆlakaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. GabbhaÂÂhiti5 mÆlakaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. GabbhavuÂÂhÃnamÆlakaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. JÃtassupanibandhanaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. JÃtassa parÃdheyyataæ6 dukkhaæ anveti anugacchati anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. Attupakkamaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. ParÆpakkamaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. Dukkhadukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. SaÇkhÃradukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. VipariïÃmadukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. Cakkhurogo sotarogo ghÃnarogo jivhÃrogo kÃyarogo kaïïarogo mukharogo dantarogo kÃso sÃso pinÃso ¬aho7 jaro kucchirogo mucchà pakkhandikÃsÆlà visÆcikà kuÂÂhaæ gaï¬o kilÃso soso apamÃro daddu kaï¬u kacchu rakhasÃ8 vitacchikà lohitapittaæ madhumeho aæsà piÊakà bhagandalà pittasamuÂÂhÃnà ÃbÃdhà semhasamuÂÂhÃnà ÃbÃdhà vÃtasamuÂÂhÃnà ÃbÃdhà sannipÃtikà ÃbÃdhà utupariïÃmajà ÃbÃdhà visamaparihÃrajà ÃbÃdhà opakkamikà ÃbÃdhà kammavipÃkajà ÃbÃdhÃ, sÅtaæ uïhaæ jighacchà pipÃsà uccÃro passÃvo ¬aæsamakasavÃtÃtapasiriæsapasamphassadukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hotÅ. MÃtumaraïaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti pitumaraïaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. BhÃtumaraïaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. BhaginÅmaraïaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. Puttamaraïaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti dhÅtumaraïaæ [PTS Page 018] [\q 18/] dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. ¥Ãtivyasanaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hotÅ. Bhogavyasanaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. Rogavyasanaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hoti. SÅlavyasanaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hotÅti diÂÂhivyasanaæ dukkhaæ anveti anugacchati anvÃyikaæ hotÅti nÃvaæ bhinnamivodakaæ. TenÃha bhagavÃ: " Abalà naæ balÅyanti maddante naæ parissayÃ, Tato naæ dukkhamanveti nÃvaæ bhinnamivodaka" nti. 1 - 6 " Tasmà jantu sadà sato kÃmÃni parivajjaye, Te pahÃya tare oghaæ nÃvaæ sitvÃva pÃragÆ. " 1. Ajjhottaranti - mu1. 2. Tatoti tato - mu. 1. Machasaæ. 3. Petavissayakaæ - syÃ. 4. MÃnusakadukkhaæ - syÃ. 5. Gabbhe Âhiti - sÅmu1, 6, parÃdheyyakaæ - sÅmu1, machasaæ, 7. ÖÃho - machasaæ, 8. Nakhasà - mu1, 9. Udakaæ anvÃyikaæ - syÃ; udakaæ dÃyataæ - sÅmu. 1; Dakamesiæ - machasaæ. [BJT Page 26] [\x 26/] Tasmà jantu sadà satoti - tasmà taækÃraïà taæhetu tappaccayà taænidÃnà etaæ ÃdÅnavaæ sampassamÃno kÃmesÆti tasmÃ; jantÆti satto naro mÃnavo poso puggalo jÅvo jÃgu1 jantu indagÆ manujo; sadÃti sadà sabbadà sabbakÃlaæ niccakÃlaæ dhuvakÃlaæ satataæ samitaæ abbokiïïaæ2 poÇkhÃnupoÇkhaæ3 udakomikÃjÃtaæ avÅcisantatisahitaæ phÆssitaæ4 purebhattaæ pacchÃbhattaæ [PTS Page 019] [\q 19/] purimaæ yÃmaæ majjhimaæ yÃmaæ pacchimaæ yÃmaæ kÃÊe juïhe vasse hemante gimhe purime vayokhandhe majjhime vayokhandhe pacchime vayokhandhe; satoti catuhi kÃraïehi sato: kÃyo kÃyÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato, vedanÃsu vedanÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato, vedanÃsu citte cittÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato, dhammesu dhammÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃventopi sato. Aparehipi catuhi kÃraïehi sato kÃye kÃyÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato, vedanÃsu vedanÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato, vedanÃsu citte cittÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato, dhammesu dhammÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃventopi sato. Aparehipi catuhi kÃraïehi sato so vuccati 'sato'ti. Tasmà jantu sadà sato. KÃmÃti parivajjayeti - ' kÃmÃ'ti uddÃnato dve kÃmÃ: vatthukÃmà ca kilesakÃmà ca. Katame vatthukÃmÃ? ManÃpikà rÆpà manÃpikà saddà manÃpikà gandhà manÃpikà rasà manÃpikà phoÂÂhabbÃ, attharaïà pÃpuraïÃ, dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavÃ, khettaæ vatthu2 hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃraæ ca, yaæ ki¤ci rajanÅyaæ vattÆ3 vatthukÃmÃ. Api ca, atÅtà kÃmÃ, anÃgatà kÃmÃ, paccuppannà kÃmÃ, ajjhattà kÃmÃ, bahiddhà kÃmÃ, ajjhattabahiddhà kÃmÃ, hÅnà kÃmÃ, majjhimà kÃmÃ, païÅtà kÃmÃ, ÃpÃyikà kÃmÃ, mÃnusikà kÃmÃ, dibbà kÃmÃ, paccupaÂÂhità kÃmÃ, nimmità kÃmÃ, paranimmità kÃmÃ, animmità kÃmÃ4, pariggahità kÃmÃ, apariggahità kÃmÃ, mamÃyità kÃmÃ, amamÃyità kÃmÃ, sabbe'pi kÃmÃvacarà dhammÃ, sabbe'pi rÆpÃvacarà dhammÃ, sabbe'pi arÆpÃvacarà dhammÃ, taïhÃvatthukà taïhÃrammaïà kamanÅyaÂÂhena5 rajanÅyaÂÂhena madanÅyaÂÂhena kÃmÃ. Ime vuccanti vatthukÃmÃ. Katame kilesakÃmÃ? Chando kÃmo, rÃgo kÃmo, chandarÃgo kÃmo: saÇkappo kÃmo, rÃgo kÃmo, saÇkapparÃgo kÃmo, yo kÃmesu kÃmacchando, kÃmarÃgo, kÃmanandi, kÃmataïhÃ, kÃmasineho, kÃmapariÊÃho, kÃmamucchÃ, kÃmajjhosÃnaæ, kÃmogho, kÃmayogo, kÃmÆpÃdÃnaæ, kÃmacchandanÅvaraïaæ. 1. "Addasaæ kÃma te mÆlaæ saÇkappà kÃma jÃyasi, Na taæ saÇkappayissÃmi evaæ kÃma na hehisÅ1"ti. Ime vuccanti kilesakÃmÃ. KÃmÃni parivajjayeti dvÅhi kÃraïehi kÃme parivajjeyya: vikkhambhaïato và samucchedato vÃ. Kathaæ vikkhambhaïato kÃme parivajjeyya? AÂÂhikaÇkalÆpamà kÃmà appassÃdaÂÂhenÃti passanto vikkhambhaïato kÃme parivajjeyya. MaæsapesÆpamà kÃmà bahusadhÃraïaÂÂhenÃti passanto vikkhambhaïato kÃme parivajjeyya. Tiïukkupamà kÃmà anudahanaÂÂhenÃti passanto vikkhambhaïato kÃme parivajjeyya. AÇgÃrakÃsÆpamà kÃmà mahÃpariÊÃhaÂÂhenÃ"ti passanto vikkhambhaïato kÃme parivajjeti. "SupinakÆpamà kÃmà ittarapaccupaÂÂhÃnaÂÂhenÃ"ti passanto vikkhambhaïato kÃme parivajjeti " yÃcitakÆpamà kÃmà tÃvakÃlikaÂÂhenÃ" ti passanto vikkhambhaïato kÃme parivajjeti. " RukkhaphalÆpamà kÃmà sambha¤janaparibha¤jana1ÂÂhenÃ"ti passanto vikkhambhaïato kÃme parivajjeti. "AsisÆnÆpamà kÃmà adikuÂÂana2ÂÂhenÃ"ti passanto vikkhambhaïato kÃme parivajjeti. " SattisulÆpamÃ3 kÃmà vinivijjhanaÂÂhenÃ"ti passanto vikkhambhaïato kÃmo parivajjeti. " SappasirÆpamà kÃmà sappaÂibhayaÂÂhenÃ"ti passanto vikkhambhaïato kÃme parivajjeti. "AggikkhandhÆpamà kÃmà mahÃbhi4 tÃpakaraÂÂhenÃ5"ti passanto vikkhambhaïato kÃme parivajjeti. BuddhÃnussatiæ bhÃventopi vikkhambhaïato kÃme parivajjeti. DhammÃnussatiæ bhÃventopi vikkhambhaïato kÃme parivajjeti. SaÇghÃnussatiæ bhÃventopi, sÅlÃnussatiæ bhÃventopi, devatÃnussatiæ bhÃventopi, ÃnÃpÃnasatiæ6 bhÃventopi, maraïasiæ bhÃventopi, kÃyagatÃsatiæ bhÃventopi, upasamÃnussatiæ bhÃventopi vikkhambhaïato kÃme parivajjeti, dutiyajjhÃnaæ bhÃventopi, tatiyajjhÃnaæ bhÃventopi, catutthajjhÃnaæ bhÃventopi, ÃkÃsÃna¤cÃyanasamÃpattiæ bhÃventopi, vi¤¤Ãïa¤cÃyatanasamÃpattiæ bhÃventopi, Ãki¤ca¤¤ÃyatanasamÃpattiæ bhÃventopi, nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiæ bhÃventopi vikkhambhaïato kÃme parivajjeti. Evaæ vikkhambhaïato kÃme parivajjeyya. Kathaæ samucchedato kÃme parivajjeti? SotÃpattimaggaæ bhÃventopi apÃyagamanÅye kÃme samucchedato parivajjeti. SakadÃgÃmimaggaæ bhÃventopi oÊÃrike kÃme samucchedato parivajjeti. AnÃgÃmimaggaæ bhÃventopi aïusahagate kÃme samucchedato parivajjeti. Arahattamaggaæ bhÃventopi sabbena sabbaæ sabbathà sabbaæ asesaæ nissesaæ7 samucchedato kÃme parivajjeyyÃti kÃmÃni parivajjeye. Te pahÃya tare oghanti - teti vatthukÃme parijÃnitvà kilesakÃme pahÃya pajahitvà vinodetvà vyantÅkaritvà anabhÃvaæ gametvà kÃmacchandanÅvaraïaæ pahÃya pajahitvà vinodetvà vyantÅkaritvà anabhÃvaæ gametvÃ, vyÃpÃdanÅvaraïaæ Teti vatthukÃme parijÃnitvà kilesakÃme pahÃya pajahitvà vinodetvà vyantÅkaritvà anabhÃvaæ gametvà kÃmacchandanÅvaraïaæ pahÃya pajahitvà vinodetvà vyantÅkaritvà anabhÃvaæ gametvÃ, thÅnamiddhanÅvaraïaæ Teti vatthukÃme parijÃnitvà kilesakÃme pahÃya pajahitvà vinodetvà vyantÅkaritvà anabhÃvaæ gametvà kÃmacchandanÅvaraïaæ pahÃya pajahitvà vinodetvà vyantÅkaritvà anabhÃvaæ gametvÃ, uddhaccakukkuccanÅvaraïaæ Teti vatthukÃme parijÃnitvà kilesakÃme pahÃya pajahitvà vinodetvà vyantÅkaritvà anabhÃvaæ gametvà kÃmacchandanÅvaraïaæ pahÃya pajahitvà vinodetvà vyantÅkaritvà anabhÃvaæ gametvÃ, vicikicchÃnÅvaraïaæ pahÃya pajahitvà vinodetvà vyantÅkaritvà anabhÃvaæ gametvà kÃmogha1 diÂÂhoghaæ avijjoghaæ tareyya uttareyya patareyya samatikkameyya vÅtivatteyyÃti - te pahÃya tare oghaæ. 1. Jagu - sÅmu. [I] jatu - syÃ. 2. Abbocchinnaæ - sÅmu. [I,] abbhokiïïaæ - syà 3. PokhÃnupokhaæ - sÅ1 syÃ. 4. Phassitaæ. SÅmu1. * [Please se page 014] [BJT Page 28] [\x 28/] NÃvaæ [PTS Page 020] [\q 20/] sitvÃva pÃragÆti - yathà garukaæ nÃvaæ bhÃrikaæ udakaæ si¤citvà osi¤citvà cha¬¬etvà lahukÃya nÃvÃya khippaæ lahuæ appakasireneva pÃraæ gaccheyya, evamevaæ vatthukÃme parijÃnitvà kilesakÃme pahÃya pajahitvà vinodetvà vyantÅkaritvà anabhÃvaæ gametvÃ, kÃmacchandanÅvaraïaæ vyÃpÃdanÅvaraïaæ thÅnamiddhanÅvaraïaæ uddhaccakukkuccanÅvaraïaæ - vicikicchÃnÅvaraïaæ pahÃya pajahitvà vinodetvà vyantÅkaritvà anabhÃvaæ gametvà khippaæ lahuæ pÃraæ appakasireneva gaccheyya. PÃraæ vuccati amataæ nibbÃïaæ. Yo so sabbasaÇkhÃrasamatho sabbÆpadhipaÂinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃïaæ, 'pÃraæ gaccheyyÃ'ti pÃraæ adhigaccheyya pÃraæ phuseyya pÃraæ sacchikareyya. PÃragÆti yo'pi pÃraæ gantukÃmo so'pi pÃragÆ, yo'pi pÃraæ gacchati so'pi pÃragÆ, yo'pi pÃraæ gato so'pi pÃragÆ. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: "Tiïïo pÃragato1 thale tiÂÂhati brÃhmaïo"ti kho bhikkhave, arahato etaæ adhivacanaæ. So abhi¤¤ÃpÃragÆ pari¤¤ÃpÃragÆ pahÃïapÃragÆ bhÃvanÃpÃragÆ sacchikiriyÃpÃragÆ samÃpattipÃragÆ; abhi¤¤ÃpÃragÆ sabbadhammÃnaæ, pari¤¤ÃpÃragÆ sabbadukkhÃnaæ, pahÃïapÃragÆ sabbakilesÃnaæ, bhÃvanÃpÃragÆ catunnaæ ariyamaggÃnaæ, sacchikiriyÃ2 pÃragÆ nirodhassa, samÃpattipÃragÆ sabbasamÃpattÅnaæ. So vasippatto pÃramippatto ariyasmiæ sÅlasmiæ, vasippatto pÃramippatto ariyasmiæ samÃdhismiæ, vasippatto pÃramippatto ariyÃya pa¤¤Ãya, vasippatto pÃramippatto ariyÃya vimuttiyÃ. So pÃragato pÃrappatto antagato antappatto koÂigato koÂippatto pariyantagato pariyantappatto vosÃnagato vosÃnappatto tÃïagato tÃïappatto leïagato leïappatto saraïagato saraïappatto abhayagato abhayappatto accutagato accutappatto amatagato amatappatto nibbÃïagato nibbÃïagato nibbÃïappatto. So vutthavÃso ciïïacaraïo gataddho3 gatadiso gatakoÂiko pÃlitabrahmacariyo uttamadiÂÂhippatto bhÃvitamaggo pahÅïakileso [PTS Page 021] [\q 21/] paÂividdhÃkuppo sacchikatanirodho. 1. PÃraægato - sÅmu. 1, Machasaæ. 2. SacchikiriyÃya - mu1, 3. Vigataddho - machasaæ. [BJT Page 30] [\x 30/] Dukkhaæ tassa pari¤¤Ãtaæ, samudayo pahÅïo, maggo bhÃvito, nirodho sacchikato. Abhi¤¤eyyaæ abhi¤¤Ãtaæ, pari¤¤eyyaæ pari¤¤Ãtaæ, pahÃtabbaæ pahÅïaæ, bhÃvetabbaæ bhÃvitaæ, sacchikÃtabbaæ sacchikataæ. So ukkhittapaligho saÇkiïïaparikho abbÆÊhesiko niraggalo ariyo païïaddhajo païïabhÃro visa¤¤utto. Pa¤caÇgavippahÅïo chaÊaÇgasamannÃgato ekÃrakkho caturapasseno panuïïapaccekasacco samavayasaÂÂhesano anÃvilasaÇkappo passaddhakÃyasaækhÃro suvimuttacitto suvimuttapa¤¤o kevalÅ vusitavà uttamapuriso paramapuriso paramappattipatto. So neva ÃcinÃti na apacinÃti apacinitvÃ1 Âhito. Neva pajahati na upÃdiyati pajahitvà Âhito. Neva sineti2 na ussineti visinitvà Âhito. Neva vidhÆpeti na sandhÆpeti vidhÆpetvà Âhito. Asekhena sÅlakkhandhena samannÃgatattà Âhito, asekhena samÃdhikkhandhena asekhena pa¤¤Ãkkhandhena asekhena vimuttikkhandhena asekhena vimutti¤Ãïadassanakkhandhena samannÃgatattà Âhito. Saccaæ sampaÂipÃdiyitvà Âhito, ejaæ samatikkamitvà Âhito, kilesaggiæ pariyÃdiyitvà Âhito, aparigamanatÃya Âhito. Kathaæ3 samÃdÃya Âhito, muttipaÂisevanatÃya Âhito, mettÃya pÃrisuddhiyà Âhito karuïÃya muditÃya upekkhÃya pÃrisuddhiyà Âhito accantapÃrisuddhiyà Âhito, atammayatÃya4 pÃrisuddhiyà Âhito, vimuttattà Âhito, Ãyatanapariyante Âhito, gatipariyante Âhito, upapattipariyante Âhito, paÂisandhipariyante Âhito, saæsÃrapariyante Âhito, vaÂÂapariyante [PTS Page 022] [\q 22/] Âhito, antime bhave Âhito, antime samussaye Âhito, antimadehadharo arahÃ. 1. TassÃyaæ pacchimakoÂi5 carimoyaæ samussayo, JÃtimaraïasaæsÃro natthi tassa punabbhavoti. NÃvaæ sitvÃva pÃragÆ. TenÃha bhagavÃ: "Tasmà jantu sadà sato kÃmÃni parivajjaye, Te pahÃya tare oghaæ nÃvaæ sitvà pÃragÆ"ti. KÃmasuttaniddeso paÂhamo samatto. 1. So neva pavinati nÃpavinati - machasaæ 2. Neva saæsibbati - machasaæ 3. KaÂÂhaæ. SyÃ. KaÂaæ. - SÅmu 1, machasaæ 4. AkammassakatÃya - sÅmu1, akamma¤¤atÃya - syÃ. 5. Pacchimako - sÅmu. 11. [BJT Page 32] [\x 32/] 2 GuhaÂÂhakasuttaniddeso Atha guhaÂÂhakasuttaniddeso vuccati. [PTS Page 023 [\q 23/] 2 - 1] "Satto guhÃyaæ bahunÃbhichanno TiÂÂhaæ naro mohanasmiæ pagÃÊho, DÆre vivekà hi tathÃvidho so KÃmà hi loke na hi suppahÃyÃ1 Satto guhÃyaæ bahunÃbhichannoti - 'satto'ti hi kho vuttaæ. Api ca guhà tÃva vattabbÃ: guhà vuccati kÃyo. KÃyoti và guhÃti và sandehoti và nÃvÃti và rathoti và dhajoti và vammikoti và nagaranti và nŬanti 2và kuÂÅti và gaï¬oti và kumbhoti vÃ3 kÃyassetaæ adhivacanaæ. "Satto guhÃya"nti guhÃyaæ satto visatto Ãsatto laggo laggito paÊibuddho. Yathà bhittikhÅle và nÃgadante và bhaï¬aæ sattaæ visattaæ Ãsattaæ laggaæ laggitaæ paÊibuddhaæ, evamevaæ guhÃyaæ satto visatto Ãsatto laggo laggito paÊibuddho. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: "RÆpe kho rÃdha, yo chando yo rÃgo yà nandiyà taïhà ye upayÆpÃdÃnÃ4cetaso adhiÂÂhÃnÃbhinivesÃnusayÃ, [PTS Page 024] [\q 24/] tatra satto tatra visatto, tasmà sattoti vuccati. "VedanÃya kho rÃdha, yo chando yo rÃgo yà nandiyà taïhà ye upayÆpÃdÃnÃ4cetaso adhiÂÂhÃnÃbhinivesÃnusayÃ, tatra satto tatra visatto, tasmà sattoti vuccati. "Sa¤¤Ãya kho rÃdha, yo chando yo rÃgo yà nandiyà taïhà ye upayÆpÃdÃnÃ4cetaso adhiÂÂhÃnÃbhinivesÃnusayÃ, tatra satto tatra visatto, tasmà sattoti vuccati. "SaækhÃresu kho rÃdha, yo chando yo rÃgo yà nandiyà taïhà ye upayÆpÃdÃnÃ4cetaso adhiÂÂhÃnÃbhinivesÃnusayÃ, tatra satto tatra visatto, tasmà sattoti vuccati. "Vi¤¤Ãïe kho rÃdha, yo chando yo rÃgo yà nandiyà taïhà ye upayÆpÃdÃnÃ4cetaso adhiÂÂhÃnÃbhinivesÃnusayÃ, tatra satto tatra visatto, tasmà sattoti vuccati. Sattoti lagganÃdhivacananti. " 1. SuppahÃya - sa, suppajayhà - sÅmu1, si. 1. 2. Niddanti - syà machasaæ. NÅÊaæ sa. Ni¬¬anti - mu 1, [PTS. 3.] Kummoti và - sÅmu1, 4. UpÃyupÃdÃnÃ, sÅmu. 11. ( ) Lakkhaïantarito bhÃgo syÃmapotthake na dissati. [BJT Page 34] [\x 34/] Satto guhÃyaæ bahunÃbhichannoti - bahukehi kilesehi channo: rÃgena channo dosena channo mohena channo kodhena channo upanÃhena channo makkhena channo paÊÃsena channo issÃya channo macchariyena channo mÃyÃya channo sÃÂheyyena channo thambhena channo sÃrambhena channo mÃnena channo atimÃnena channo madena channo pamÃdena channo, sabbakilesehi sabbaduccaritehi sabbadarathehi sabbapariÊÃhehi sabbasantÃpehi sabbÃkusalÃbhisaækhÃrehi channo1 ucchanno Ãvuto nivuto ovuto2 pihito paÂicchanno paÂikujjitoti 'satto guhÃyaæ bahunÃbhichanno. TiÂÂhaæ naro mohanasmiæ pagÃÊhoti - 'tiÂÂhaæ naro'ti tiÂÂhanto naro ratto rÃgavasena tiÂÂhati. DuÂÂho dosavasena tiÂÂhati. MÆÊho mohavasena tiÂÂhati vinibaddho3 mÃnavasena tiÂÂhati. ParÃmaÂÂho diÂÂhivasena tiÂÂhati. Vikkhepagato uddhaccavasena tiÂÂhati. AniÂÂhaæ gato vicikicchÃvasena tiÂÂhati. ThÃmagato anusayavasena tiÂÂhati. Evampi tiÂÂhaæ naro. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: " Santi bhikkhave, cakkhuvi¤¤eyyà rÆpà iÂÂhà kantà manÃpà piyarÆpà kÃmÆpasaæhità rajanÅyÃ, ta¤ce bhikkhu abhinandati abhivadati ajjhosÃya tiÂÂhati. Santi bhikkhave, sotavi¤¤eyyà saddà iÂÂhà kantà manÃpà piyarÆpà kÃmÆpasaæhità rajanÅyÃ, ta¤ce bhikkhu abhinandati abhivadati ajjhosÃya tiÂÂhati. Santi bhikkhave, ghÃnavi¤¤eyyà [PTS Page 025] [\q 25/] gandhà iÂÂhà kantà manÃpà piyarÆpà kÃmÆpasaæhità rajanÅyÃ, ta¤ce bhikkhu abhinandati abhivadati ajjhosÃya tiÂÂhati. Santi bhikkhave, jivhÃvi¤¤eyyà rasà iÂÂhà kantà manÃpà piyarÆpà kÃmÆpasaæhità rajanÅyÃ, ta¤ce bhikkhu abhinandati abhivadati ajjhosÃya tiÂÂhati. Santi bhikkhave, kÃyavi¤¤eyyà phoÂÂhabbà iÂÂhà kantà manÃpà piyarÆpà kÃmÆpasaæhità rajanÅyÃ, ta¤ce bhikkhu abhinandati abhivadati ajjhosÃya tiÂÂhati. Santi bhikkhave, manovi¤¤eyyà dhammà iÂÂhà kantà manÃpà piyarÆpà kÃmÆpasaæhità rajanÅyÃ, ta¤ce bhikkhu abhinandati abhivadati ajjhosÃya tiÂÂhatÅ" [a] ti. Evampi tiÂÂhaæ naro. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: "RÆpÆpayaæ4 và bhikkhave, vi¤¤Ãïaæ tiÂÂhamÃnaæ tiÂÂhati rÆpÃrammaïaæ rÆpapatiÂÂhaæ5. NandÆpasecanaæ6 vuddhiæ virÆÊhiæ vepullaæ Ãpajjati. VedanÆpayaæ7 và bhikkhave, vi¤¤Ãïaæ tiÂÂhamÃnaæ tiÂÂhati vedanÃrammaïaæ vedanÃpatiÂÂhaæ5. NandÆpasecanaæ6 vuddhiæ virÆÊhiæ vepullaæ Ãpajjati. Sa¤¤Æpayaæ7 và bhikkhave, vi¤¤Ãïaæ tiÂÂhamÃnaæ tiÂÂhati sa¤¤Ãrammaïaæ sa¤¤ÃpatiÂÂhaæ5. NandÆpasecanaæ6 vuddhiæ virÆÊhiæ vepullaæ Ãpajjati. SaÇkhÃrÆpayaæ7 và bhikkhave, vi¤¤Ãïaæ tiÂÂhamÃnaæ tiÂÂhati saÇkhÃrÃrammaïaæ saÇkhÃrÆpatiÂÂhaæ5. NandÆpasecanaæ6 vuddhiæ virÆÊhiæ vepullaæ ÃpajjatÅ"[b]ti. Evampi tiÂÂhaæ naro. 1. Vicchanto - syÃ. Machasaæ. 2. OphuÂo - sÅ. Sa 3. Vinibandho - syà - sa. 4. RÆpÆpÃyaæ - sÅmu. 11 SyÃ. [PTS] 5. RÆpe patiÂÂhaæ - sÅmu1. 6. Saæyutta - lokakÃmaguïavagga - mÃrapÃsasuttaæ [b"] brÃhmaïasaæyutta - upayavagga - upayasuttaæ. [BJT Page 36] [\x 36/] Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: " KabalÅkÃre ce bhikkhave, ÃhÃre atthi rÃgo, atthi nandi, atthi taïhÃ. PatiÂÂhitaæ tattha vi¤¤Ãïaæ virÆÊhaæ. Yattha patiÂÂhitaæ vi¤¤Ãïaæ virÆÊhaæ, atthi tattha nÃmarÆpassÃvakkanti. Yattha atthi nÃmarÆpassÃvakkanti, atthi tattha saÇkhÃrÃnaæ vuddhi. 1 Yattha atthi saÇkhÃrÃnaæ vuddhi, atthi tattha Ãyatiæ punabbhavÃbhinibbatti. Yattha atthi Ãyatiæ punabbhavÃbhinibbatti, atthi tattha Ãyatiæ jÃtijarÃmaraïaæ. Yattha atthi Ãyatiæ jÃti jarà maraïaæ, sasokaæ taæ bhikkhave, sadaraæ2 saupÃyÃsanti vadÃmÅ" [a] ti. Evampi tiÂÂhaæ naro. " Phasse ce bhikkhave, ÃhÃre atthi rÃgo, atthi nandi, atthi taïhÃ. PatiÂÂhitaæ tattha vi¤¤Ãïaæ virÆÊhaæ. Yattha patiÂÂhitaæ vi¤¤Ãïaæ virÆÊhaæ, atthi tattha nÃmarÆpassÃvakkanti. Yattha atthi nÃmarÆpassÃvakkanti, atthi tattha saÇkhÃrÃnaæ vuddhi. 1 Yattha atthi saÇkhÃrÃnaæ vuddhi, atthi tattha Ãyatiæ punabbhavÃbhinibbatti. Yattha atthi Ãyatiæ punabbhavÃbhinibbatti, atthi tattha Ãyatiæ jÃtijarÃmaraïaæ. Yattha atthi Ãyatiæ jÃti jarà maraïaæ, sasokaæ taæ bhikkhave, sadaraæ2 saupÃyÃsanti vadÃmÅ" [a] ti. Evampi tiÂÂhaæ naro. "Mano sa¤cetanÃya ce bhikkhave, ÃhÃre atthi rÃgo, atthi nandi, atthi taïhÃ. PatiÂÂhitaæ tattha vi¤¤Ãïaæ virÆÊhaæ. Yattha patiÂÂhitaæ vi¤¤Ãïaæ virÆÊhaæ, atthi tattha nÃmarÆpassÃvakkanti. Yattha atthi nÃmarÆpassÃvakkanti, atthi tattha saÇkhÃrÃnaæ vuddhi. 1 Yattha atthi saÇkhÃrÃnaæ vuddhi, atthi tattha Ãyatiæ punabbhavÃbhinibbatti. Yattha atthi Ãyatiæ punabbhavÃbhinibbatti, atthi tattha Ãyatiæ jÃtijarÃmaraïaæ. Yattha atthi Ãyatiæ jÃti jarà maraïaæ, sasokaæ taæ bhikkhave, sadaraæ2 saupÃyÃsanti vadÃmÅ" [a] ti. Evampi tiÂÂhaæ naro. " Vi¤¤Ãïe ce bhikkhave, ÃhÃre atthi rÃgo, atthi nandi, atthi taïhÃ. [PTS Page 026] [\q 26/] patiÂÂhitaæ tattha vi¤¤Ãïaæ virÆÊhaæ. Yattha patiÂÂhitaæ vi¤¤Ãïaæ virÆÊhaæ, atthi tattha nÃmarÆpassÃvakkanti. Yattha atthi nÃmarÆpassÃvakkanti, atthi tattha saÇkhÃrÃnaæ vuddhi. 1 Yattha atthi saÇkhÃrÃnaæ vuddhi, atthi tattha Ãyatiæ punabbhavÃbhinibbatti. Yattha atthi Ãyatiæ punabbhavÃbhinibbatti, atthi tattha Ãyatiæ jÃtijarÃmaraïaæ. Yattha atthi Ãyatiæ jÃti jarà maraïaæ, sasokaæ taæ bhikkhave, sadaraæ2 saupÃyÃsanti vadÃmÅ" [a] ti. Evampi tiÂÂhaæ naro. Mohanasmiæ pagÃÊhoti - mohanà vuccanti pa¤ca kÃmaguïÃ: cakkhuvi¤¤eyyà rÆpà iÂÂhà kantà manÃpà piyarÆpà kÃmÆpasaæhità rajanÅyÃ, Sotavi¤¤eyyà saddà iÂÂhà kantà manÃpà piyarÆpà kÃmÆpasaæhità rajanÅyÃ, GhÃnavi¤¤eyyà gandhà iÂÂhà kantà manÃpà piyarÆpà kÃmÆpasaæhità rajanÅyÃ, JivhÃvi¤¤eyyà rasà iÂÂhà kantà manÃpà piyarÆpà kÃmÆpasaæhità rajanÅyÃ, KÃyavi¤¤eyyà phoÂÂhabbà iÂÂhà kantà manÃpà piyarÆpà kÃmÆpasaæhità rajanÅyÃ, Kiæ kÃraïà mohanà vuccanti pa¤ca kÃmaguïÃ? Yebhuyyena devamanussÃ3 pa¤casu kÃmaguïesu muyhanti pamuyhanti sampamuyhanti mÆÊhà pamÆÊhà sampamÆÊhà avijjÃya andhikatà Ãvutà nivutà ovutà pihità paÂicchannà paÂikujjitÃ. 4 TaÇkÃraïà mohanà vuccanti pa¤ca kÃmaguïÃ. Mohanasmiæ pagÃÊhoti mohanasmiæ pagÃÊho ajjhogÃÊho nimuggoti 'tiÂÂhaæ naro mohanasmiæ pagÃÊho'. 1. Vuddhiæ - machasaæ, sÅmu1. 2. Sarajaæ - sÅmu11, syà [PTS] 3. Devà manussà - sÅmu1. 4. Taæ paÂikujjatà - sÅmu 1. [A] nidÃnasaæyutta - mahÃvagga - atthirÃgasuttaæ. [BJT Page 38] [\x 38/] DÆre vivekà hi tathÃvidho soti - vivekÃti tayo vivekÃ: kÃyaviveko, cittaviveko, upadhiviveko. Katamo kÃyaviveko? Idha bhikkhu vicittaæ senÃsanaæ bhajati ara¤¤aæ rukkhamÆlaæ pabbataæ kandaraæ giriguhaæ susÃnaæ vanapatthaæ abbhokÃsaæ palÃlapu¤jaæ. KÃyena ca vicitto viharati: so eko gacchati eko tiÂÂhati. Eko nisÅdati eko seyya1 kappe1ti. Eko gÃmaæ piï¬Ãya pavisati. Eko paÂikkamati. Eko raho nisÅdati. Eko caÇkamaæ adhiÂÂhÃti. Eko carati. Eko viharati irÅyati vattati pÃleti yapeti yÃpeti. Ayaæ kÃyaviveko. Katamo [PTS Page 027] [\q 27/] cittaviveko? PaÂhamajjhÃnaæ samÃpannassa nÅvaraïehi cittaæ vivittaæ hoti dutiyajjhÃnaæ samÃpannassa vitakkavicÃrehi cittaæ vivittaæ hoti. TatiyajjhÃnaæ samÃpannassa pÅtiyà cittaæ vivittaæ hoti. CatutthajjhÃnaæ samÃpannassa sukhadukkhehi cittaæ vivittaæ hoti. ùkÃsÃna¤cÃyatanaæ samÃpannassa rÆpasa¤¤Ãya paÂighasa¤¤Ãya nÃnattasa¤¤Ãya cittaæ vivittaæ hoti. Vi¤¤Ãïa¤cÃyatanaæ samÃpannassa ÃkÃsÃna¤cÃyatanasa¤¤Ãya cittaæ vivittaæ hoti. ùki¤ca¤¤Ãyatanaæ samÃpannassa vi¤¤Ãïa¤cÃyatanasa¤¤Ãya cittaæ vivittaæ hoti. Nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãyatanaæ samÃpannassa Ãki¤ca¤¤Ãyatanasa¤¤Ãya cittaæ vivittaæ hoti. SotÃpannassa sakkÃyadiÂÂhiyà vicikicchÃya sÅlabbataparÃmÃsà diÂÂhÃnusayà vicikicchÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi cittaæ vivittaæ hoti. SakadÃgÃmissa oÊÃrikà kÃmarÃgasa¤¤ojanà paÂighasa¤¤ojanà oÊÃrikà kÃmarÃgÃnusayà paÂighÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi cittaæ vivittaæ hoti. AnÃgÃmissa anusahagatà kÃmarÃgasa¤¤ojanà paÂighasa¤¤ojanà anusahagatà kÃmarÃgÃnusayà paÂighÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi cittaæ vivittaæ hoti. Arahato rÆparÃgà arÆparÃgà mÃnà uddhaccà avijjÃya2 mÃnÃnusayà avijjÃnusayà tadekaÂÂhehi va3 kilesehi bahiddhà ca4 sabbanimittehi cittaæ vivittaæ hoti. Ayaæ cittaviveko. Katamo upadhiviveko? UpadhÅ vuccanti kilesà ca khandhà ca abhisaækhÃrà ca. Upadhivivekoti vuccati amataæ nibbÃïaæ: yo sabbasaÇkhÃrasamatho sabbÆpadhipaÂinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃïaæ. Ayaæ upadhiviveko. KÃyaviveko ca vavakaÂÂhakÃyÃnaæ nekkhammÃbhiratÃnaæ, cittaviveko ca parisuddhacittÃnaæ paramavodÃnappattÃnaæ, upadhiviveko ca nirupadhÅnaæ puggalÃnaæ visaækhÃragatÃnaæ. 1. Kappati - sÅmu1 2. Avijjà - sÅmu1 sÅ1, 3. Và - sÅmu1. [BJT Page 40] [\x 40/] DÆre [PTS Page 028] [\q 28/] vivekà hÅti - yo so evaæ guhÃyaæ satto evaæ bahu kehi ca kilesehi channo evaæ mohanasmiæ pagÃÊho, so kÃyavivekÃpi dÆre cittavivekÃpi dÆre upadhivivekÃpi dÆre vidÆre suvidÆre na santike na sÃmantà anÃsanne vavakaÂÂhe1. TathÃvidhoti tÃdiso tassaïÂhito tappakÃro tappaÂibhÃgo; yo so mohanasmiæ pagÃÊhoti' dÆre vivekà hi tathÃvidho so' KÃmà hi loke na hi suppahÃyÃti - kÃmÃti uddÃnato dve kÃmÃ: vatthukÃmà ca kilesakÃmà ca. Katame vatthukÃmÃ? ManÃpikà rÆpà manÃpikà saddà manÃpikà gandhà manÃpikà rasà manÃpikà phoÂÂhabbà attharaïà pÃpuraïà dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthu hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃraæ ca yaæ ki¤ci rajanÅyaæ vatthu vatthukÃmÃ. Apica atÅtà kÃmà anÃgatà kÃmà paccuppannà kÃmà ajjhattà kÃmà bahiddhà kÃmà ajjhattabahiddhà kÃmà hÅnà kÃmà majjhimà kÃmà païÅtà kÃmà ÃpÃyikà kÃmà mÃnusikà kÃmà dibbà kÃmà paccupaÂÂhità kÃmà nimmità kÃmà paranimmità kÃmà animmità kÃmà pariggahità kÃmà apariggahità kÃmà mamÃyità kÃmà amamÃyità kÃmÃ, sabbepi kÃmÃvacarà dhammà sabbepi rÆpÃvacarà dhammà sabbepi arÆpÃvacarà dhammà taïhÃvatthukà taïhÃrammaïà kamanÅyaÂÂhena rajanÅyaÂÂhena madanÅyaÂÂhena kÃmÃ, ime vuccanti vatthukÃmÃ. Katame kilesakÃmÃ? Chando kÃmo rÃgo kÃmo chandarÃgo kÃmo, saÇkappo kÃmo rÃgà kÃmo saÇkapparÃgo kÃmo, yo kÃmesu kÃmachando kÃmarÃgo kÃmanandi kÃmataïhà kÃmasineho kÃmapariÊÃho kÃmamucchà kÃmajjhosÃnaæ kÃmogho kÃmayogo kÃmÆpÃdÃnaæ kÃmacchandanÅvaraïaæ - 1. VivekaÂÂhe - sÅmu1, machasaæ, upakaÂÂhe - syÃ. [BJT Page 42] [\x 42/] 1. " Addasaæ kÃma te mÆlaæ saækappà kÃma jÃyasi, Na taæ saækappayissÃmi evaæ kÃma na hehisÅ" [a] ti. Ime vuccanti kilesakÃmÃ. Loketi - [PTS Page 029] [\q 29/] apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhÃtuloke Ãyatanaloke. KÃmà hi loke na hi suppahÃyÃti - kÃmà hi loke duppahÃyà duccajÃ1 dupparicchajÃ2 dunnimmadayÃ3 dunniveÂhayà dubbiniveÂhayà duttarà duppatarà dussamatikkamà dubbinivattÃti kÃmà hÅ loke na hÅ suppahÃyÃ. TenÃha bhagavÃ: " Satto guhÃyaæ bahunÃbhichanno TiÂÂhaæ naro mohanasmiæ pagÃÊho, DÆre vivekà hi tathÃvidho so KÃmà hÅ loke na hi suppahÃyÃ"ti. 2 - 2 IcchÃnidÃnà bhavasÃtabaddhà Te duppamu¤cà na hi a¤¤amokkhÃ, Pacchà pure vÃpi apekkhamÃnà Imeva kÃme purimeva jappaæ. IcchÃnidÃnà bhavasÃtabaddhÃti - icchÃ4 vuccati taïhÃ: yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ gedho paÊigedho5 saÇge paÇko ejà mÃyà janikà sa¤janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visaÂà ÃyÆhanÅ6 dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu 7 Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ puccha¤cikatà sÃdukamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti [PTS Page 030] [\q 30/] nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhà rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ, dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabalisaæ mÃravisayo taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà visamalobho akusalamÆlaæ. 1. Duccajjà - sÅmu11 - machasaæ, 2. Duppariccajjà - sÅmu11 - machasaæ 3. Dunnimmadà - sÅmu1 - machasaæ 4. Icchati - syà sÅmu1. Sa. 5. Rodho palirodho - syà 6. ùyuhinÅ - sÅmu1 machasaæ 7. PaÂibandhà - sÅmu1 - syà machasaæ. [A] jÃtakapÃÊi - aÂÂhakavagga - gaÇgamÃlajÃtakaæ. [BJT Page 44] [\x 44/] IcchÃnidÃnÃti - icchÃnidÃnà icchÃhetukà icchÃpaccayà icchÃkÃraïà icchÃpabhavÃti icchÃnidÃnÃ. BhavasÃtabaddhÃti - ekaæ bhavasÃtaæ: sukhà vedanÃ, dve bhavasÃtÃni: sukhà ca vedanà iÂÂhaæ ca vatthu. TÅïi bhavasÃtÃni: yobba¤¤aæ Ãrogyaæ jÅvitaæ. CattÃri bhavasÃtÃni: lÃbho yaso pasaæsà sukhaæ. Pa¤ca bhavasÃtÃni: manÃpikà rÆpà manÃpikà saddà manÃpikà gandhà manÃpikà rasà manÃpikà phoÂÂhabbÃ. Cha bhavasÃtÃni: cakkhusampadà sotasampadà ghÃnasampadà jivhÃsampadà kÃyasampadà manosampadÃ. BhavasÃtabaddhÃti sukhÃya vedanÃya sattà baddhà iÂÂhasmiæ vatthusmiæ, yobba¤¤e baddhÃ, Ãrogye baddhÃ, jÅvite baddhÃ, lÃbho baddhÃ, yase baddhÃ, pasaæsÃyaæ baddhÃ, sukhe baddhÃ, manÃpikesu rÆpesu baddhÃ, manÃpikesu saddesu - gandhesu - rasesu manÃpikesu phoÂÂhabbesu baddhÃ, cakkhusampadÃya baddhÃ, sotasampadÃya baddhÃ, ghÃna - jivhà - kÃya - manosampadÃya baddhÃ, vibaddhà Ãbaddhà laggà laggità paÊibaddhÃti ' icchà nidÃnà bhavasÃtabaddhÃ'. Te duppamu¤cà [PTS Page 031] [\q 31/] na hi a¤¤amokkhÃti - te và bhavasÃtavatthu duppamu¤cÃ, sattÃ1 và etto dummocayÃ. Kathaæ te bhavasÃtavatthu duppamu¤cÃ2? Sukhà vedanà duppamu¤cÃ, iÂÂhaæ vatthu duppamu¤caæ, yobba¤¤aæ duppamu¤caæ, Ãrogyaæ duppamu¤caæ, jÅvitaæ duppamu¤caæ, lÃbho duppamu¤co, yaso duppamu¤co, pasaæsà duppamu¤cÃ, sukhaæ duppamu¤caæ, manÃpikà rÆpà duppamu¤cÃ, manÃpikà saddà - gandhà - rasà phoÂÂhabbà duppamu¤cÃ, cakkhusampadà duppamu¤cÃ, sota - ghÃna - jivhà - kÃya - manosampadà duppamu¤cÃ, dummocayà duppamocayà dunniveÂhayà dubbiniveÂhayÃ, duttarà duppatarà dussamatikkamà dubbinivattÃ. Evante bhavasÃtavatthu duppamu¤cÃ. Kathaæ sattà etto dummocayÃ? SukhÃya vedanÃya sattà dummocayÃ, iÂÂhasmà vatthusmà dummocayÃ, yobba¤¤Ã dummocayà Ãrogyà dummocayÃ, jÅvità dummocayÃ, lÃbhà dummocayÃ, yasà dummocayÃ, pasaæsÃya dummocayÃ, sukhà dummocayÃ, manÃpikehi rÆpehi dummocayÃ, manÃpikehi saddehi - gandhehi - rasehi - phoÂÂhabbehi dummocayÃ, cakkhusampadÃya dummocayÃ, sota - ghÃna - jivhà - kÃya - manosampadÃya dummocayà duppamocayà duruddharÃ3 dussamuddharà dubbuÂÂhÃpayà dussamuÂÂhÃpayà dunniveÂhayà dubbiveÂhayà duttarà duppatarà dussamatikkamà dubbinivattÃ. Evaæ sattà etto4 dummocayÃti 'te duppamu¤cÃ' Na [PTS Page 032] [\q 32/] hi a¤¤amokkhÃti - te attanà palipapalipannà na sakkonti paraæ palipapalipannaæ uddharituæ. 1. Satto - sÅma1 2. ' Dummu¤cÃ' iti Ådisesu a¤¤atrÃpi - syÃ, machasaæ 3. [BJT Page 46] [\x 46/] Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: " So vata cunda, attanà palipapalipanno paraæ palipapalipannaæ uddharissatÅti netaæ ÂhÃnaæ vijjati. So vata cunda, attanà adanto avinÅto aparinibbuto1 paraæ damessati vinessati parinibbÃpessatÅti netaæ ÂhÃnaæ vijjatÅ" [a] ti evampi na hi a¤¤amokkhÃ. Athavà nattha¤¤o koci mocetÃ. Te yadi2 mu¤ceyyuæ, sakena thÃmena sakena balena sakena viriyena sakena parakkamena sakena purisatthÃmena sakena purisabalena sakena purisaviriyena sakena purisaparakkamena attanà sammÃpaÂipadaæ anulomapaÂipadaæ apaccanÅkaæ paÂipadaæ anvatthapaÂipadaæ dhammÃnudhammapaÂipadaæ paÂipajjamÃnà mu¤ceyyunti evampi na hi a¤¤amokkhÃ. Vuttampi hetaæ bhagavatÃ: 1. " NÃhaæ sahissÃmi pamocanÃya Kathaækatiæ3 dhotaka ki¤ci loke, Dhammaæ ca seÂÂhaæ abhijÃnamÃno Evaæ tuvaæ oghamimaæ taresÅ"[b]ti. Evampi na hi a¤¤amokkhÃ. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: 2. "AttanÃva kataæ pÃpaæ attanà saækilissati, Attanà akataæ pÃpaæ attanÃva visujjhati; Suddhi asuddhi paccattaæ nä¤ama¤a¤e4 visodhaye"[c]ti. Evampi na hÅ a¤¤amokkhÃ. Vuttampi [PTS Page 033] [\q 33/] hetaæ bhagavatÃ: " Evameva kho brÃhmaïa tiÂÂhateva nibbÃnaæ tiÂÂhati nibbÃnagÃmi5 maggo, tiÂÂhÃmahaæ samÃdapetÃ. Atha ca pana mama sÃvakà mayà evaæ ovadiyamÃnà evaæ anusÃsiyamÃnà appekacce accantaniÂÂhaæ nibbÃnaæ ÃrÃdhenti. Ekacce nÃrÃdhenti. Ettha kyÃhaæ brÃhmaïa karomi, maggakkhÃyÅ brÃhmaïa tathÃgato. Maggaæ buddho Ãcikkhati. Attanà paÂipajjamÃnà mu¤ceyyu"¬hanti. Evampi na hi a¤¤amokkhÃti 'te duppamu¤cà na hi a¤¤amokkhÃ. ' 1. Apirinibbutoca, - sÅmu11, 2. Yadi paraæ - sÅmu1. 3. Kathaækathi - sÅmu1 4. Na a¤¤o a¤¤aæ sÅ. 1 - SÅmu1. SyÃ1. 5. NibbÃnagÃmini - sÅmu1. [A] majjhimanikÃya - sallekhasuttaæ [b.] SuttanipÃta - dhotakasuttaæ [c] dhammapada - attavagga [d] majjhimanikÃya - uparipaïïÃsaka - gaïakamoggalÃnasuttaæ. [BJT Page 48] [\x 48/] Pacchà pure vÃpi apekkhÃmÃnÃti - pacchà vuccati anÃgataæ. Pure vuccati atÅtaæ. Api ca atÅtaæ upÃdÃya anÃgata¤ca paccuppanna¤ca pacchÃ, anÃgataæ upÃdÃya atÅta¤ca paccuppanna¤ca pure. Kathaæ pure apekkhaæ karoti? EvaærÆpo1 ahosiæ atÅtamaddhÃnanti tattha nandiæ samannÃneti. Evaævedano ahosiæ atÅtamaddhÃnanti tattha nandiæ samannÃneti. Evaæsa¤¤o ahosiæ atÅtamaddhÃnanti tattha nandiæ samannÃneti. EvaæsaækhÃro ahosiæ atÅtamaddhÃnanti tattha nandiæ samannÃneti. Evaævi¤¤Ãïo ahosiæ atÅtamaddhÃnanti tattha nandiæ samannÃneti. Evampi pure apekkhaæ karoti. Atha và - iti me cakkhu ahosi atÅtamaddhÃnaæ iti rÆpÃti, tattha chandarÃgapaÂibaddhaæ hoti vi¤¤Ãïaæ. ChandarÃgapaÂibaddhattà vi¤¤Ãïassa tadabhinandati. Tadabhinandanto evampi pure apekkhaæ karoti. Atha và - iti me sotaæ ahosi atÅtamaddhÃnaæ iti saddÃti tattha chandarÃgapaÂibaddhaæ hoti vi¤¤Ãïaæ. ChandarÃgapaÂibaddhattà vi¤¤Ãïassa tadabhinandati. Tadabhinandanto evampi pure apekkhaæ karoti iti me ghÃnaæ ahosi atÅtamaddhÃnaæ iti gandhÃti tattha chandarÃgapaÂibaddhaæ hoti vi¤¤Ãïaæ. ChandarÃgapaÂibaddhattà vi¤¤Ãïassa tadabhinandati. Tadabhinandanto evamapi pure apekkhaæ karoti. Iti me jivhà ahosi atÅtamaddhÃnaæ iti rasÃti tattha chandarÃgapaÂibaddhaæ hoti vi¤¤Ãïaæ. ChandarÃgapaÂibaddhattà vi¤¤Ãïassa tadabhinandati. Tadabhinandanto evampi pure apekkhaæ karoti. Iti me kÃyo ahosi atÅtamaddhÃnaæ iti phoÂÂhabbÃti tattha chandarÃgapaÂibaddhaæ hoti vi¤¤Ãïaæ. ChandarÃgapaÂibaddhattà vi¤¤Ãïassa tadabhinandati. Tadabhinandanto evampi pure apekkhaæ karoti. Iti me mano ahosi atÅtamaddhÃnaæ iti dhammÃti, tattha chandarÃgapaÂibaddhaæ hoti vi¤¤Ãïaæ. ChandarÃgapaÂibaddhattà vi¤¤Ãïassa tadabhinandati. Tadabhinandanto evampi pure apekkhaæ karoti. Athavà [PTS Page 034] [\q 34/] yÃnissa tÃni pubbe mÃtugÃmena saddhiæ hasitalapitakÅÊitÃni, tadassÃdeti taæ nikÃmeti tena ca vittiæ Ãpajjati. Evampi pure apekkhaæ karoti. Kathaæ2 pacchà apekkhà karoti? EvaærÆpo siyaæ 3 anÃgatamaddhÃnanti tattha nandiæ samannÃneti. Evaævedano siyaæ3 anÃgatamaddhÃnanti tattha nandiæ samannÃneti. Evaæsa¤¤o siyaæ3 anÃgatamaddhÃnanti tattha nandiæ samannÃneti. EvaæsaækhÃro4 siyaæ3 anÃgatamaddhÃnanti tattha nandiæ samannÃneti. Evaævi¤¤Ãïo siyaæ3 anÃgatamaddhÃnanti tattha nandisamannÃneti. Evampi pacchà apekkhaæ karoti. Athavà - iti me cakkhu siyà anÃgatamaddhÃnaæ iti rÆpÃti appaÂiladdhassa paÂilÃbhÃya cittaæ païidahati. Cetaso païidhÃnappaccayà tadabhinandati. Tadabhinandanto evampi pacchà apekkhaæ karoti. Athavà - iti me sotaæ siyà anÃgatamaddhÃnaæ iti saddÃti appaÂiladdhassa paÂilÃbhÃya cittaæ païidahati. Cetaso païidhÃnappaccayà tadabhinandati. Iti me ghÃnaæ siyà anÃgatamaddhÃnaæ iti gandhÃti appaÂiladdhassa paÂilÃbhÃya cittaæ païidahati. Cetaso païidhÃnappaccayà tadabhinandati. Tadabhinandanto evampi pacchà apekkhaæ karoti. Iti me jivhà siyà anÃgatamaddhÃnaæ iti rasÃti appaÂiladdhassa paÂilÃbhÃya cittaæ païidahati. Cetaso païidhÃnappaccayà tadabhinandati. Tadabhinandanto evampi pacchà apekkhaæ karoti. Iti me kÃyo siyà anÃgatamaddhÃnaæ iti phoÂÂhabbÃti appaÂiladdhassa paÂilÃbhÃya cittaæ païidahati. Cetaso païidhÃnappaccayà tadabhinandati. Tadabhinandanto evampi pacchà apekkhaæ karoti. Iti me mano siyà anÃgatamaddhÃnaæ iti dhammÃti appaÂiladdhassa paÂilÃbhÃya cittaæ païidahati. Cetaso païidhÃnappaccayà tadabhinandati. Tadabhinandanto evampi pacchà apekkhaæ karoti. Athavà - iminÃhaæ sÅlena và vatena và tapena và brahmacariyena và devo và bhavissÃmi deva¤¤ataro vÃti appaÂiladdhassa paÂilÃbhÃya cittaæ païidahati. Cetaso païidhÃnappaccayà tadabhinandati. Tadabhinandanto evamapi pacchà apekkhaæ karotÅti pacchà pure cÃpi apekkhamÃnÃ. 1. EvarÆpo - sa 2. Kathampana - sÅmu1 3. Ahosiæ - sÅmu1 4. Evaæ saækhÃre - sÅmu1. [BJT Page 50] [\x 50/] Imeva kÃme purimeva jappanti - " imeva kÃme"ti paccuppanne [PTS Page 035] [\q 35/] pa¤cakÃmaguïe icchantà sÃdiyantà patthayantà abhijappantÃ. Purimeva jappanti - atÅte pa¤cakÃmaguïe jappantà pajappantà abhijappantÃti 'imeva kÃme purimeva jappaæ'. TenÃha bhagavÃ: " IcchÃnidÃnà bhavasÃtabaddhà Te duppamu¤cà na hi a¤¤amokkhÃ, Pacchà pure vÃpi apekkhamÃnà Imeva kÃme purimeva jappa"nti. 2 - 3 KÃmesu giddhà pasutà pamÆÊhÃ1 AvadÃniyà te visame niviÂÂhÃ, DukkhÆpanÅtà paridevayanti Kiæ su bhavissÃma ito cutà se. KÃmesu giddhà pasutà pamÆÊhÃti - 'kÃmÃ'ti uddÃnato1 dve kÃmÃ: vatthukÃmà ca kilesakÃmà ca. Katame vatthukÃmÃ? ManÃpikà rÆpà manÃpikà saddà manÃpikà gandhà manÃpikà rasà manÃpikà phoÂÂhabbÃ, attharaïà pÃpuraïÃ, dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavÃ, khettaæ vatthu2 hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃraæ ca, yaæ ki¤ci rajanÅyaæ vattÆ3 vatthukÃmÃ. Api ca, atÅtà kÃmÃ, anÃgatà kÃmÃ, paccuppannà kÃmÃ, ajjhattà kÃmÃ, bahiddhà kÃmÃ, ajjhattabahiddhà kÃmÃ, hÅnà kÃmÃ, majjhimà kÃmÃ, païÅtà kÃmÃ, ÃpÃyikà kÃmÃ, mÃnusikà kÃmÃ, dibbà kÃmÃ, paccupaÂÂhità kÃmÃ, nimmità kÃmÃ, paranimmità kÃmÃ, animmità kÃmÃ4, pariggahità kÃmÃ, apariggahità kÃmÃ, mamÃyità kÃmÃ, amamÃyità kÃmÃ, sabbe'pi kÃmÃvacarà dhammÃ, sabbe'pi rÆpÃvacarà dhammÃ, sabbe'pi arÆpÃvacarà dhammÃ, taïhÃvatthukà taïhÃrammaïà kamanÅyaÂÂhena5 rajanÅyaÂÂhena madanÅyaÂÂhena kÃmÃ. Ime vuccanti vatthukÃmÃ. Katame kilesakÃmÃ? Chando kÃmo, rÃgo kÃmo, chandarÃgo kÃmo: saÇkappo kÃmo, rÃgo kÃmo, saÇkapparÃgo kÃmo, yo kÃmesu kÃmacchando, kÃmarÃgo, kÃmanandi, kÃmataïhÃ, kÃmasineho, kÃmapariÊÃho, kÃmamucchÃ, kÃmajjhosÃnaæ, kÃmogho, kÃmayogo, kÃmÆpÃdÃnaæ, kÃmacchandanÅvaraïaæ. 1. "Addasaæ kÃma te mÆlaæ saÇkappà kÃma jÃyasi, Na taæ saÇkappayissÃmi evaæ kÃma na hehisÅ1"ti. Ime vuccanti kilesakÃmÃ. Gedho vuccati taïhÃ, yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ gedho paÊigedho5 saÇge paÇko ejà mÃyà janikà sa¤janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visaÂà ÃyÆhanÅ6 dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu 7 Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ puccha¤cikatà sÃdukamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhà rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ, dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabalisaæ mÃravisayo taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà lobho akusalamÆlaæ; kilesakÃme vatthukÃmesu rattà giddhà gathità mucchità ajjhopannà laggà laggità paÊibuddhÃtikÃmesu giddhÃ. PasutÃti yepi kÃme esanti gavesanti pariyesanti taccarità tabbahulà taggarukà tanninnà tappoïà tappabbhÃrà tadadhimuttà tadadhipateyyÃ, tepi kÃmapasutÃ. Yepi taïhÃvasena rÆpe esanti gavesanti pariyesanti, yepi taïhÃvasena sadde esanti gavesanti pariyesanti. Yepi taïhÃvasena gandhe esanti gavesanti pariyesanti . Yepi taïhÃvasena rase esanti gavesanti pariyesanti yepi taïhÃvasena phoÂÂhabbe esanti gavesanti pariyesanti taccarità tabbahulà taggarukà tanninnà tappoïà tappabbhÃrà tadadhimuttà tadadhipateyyÃ, tepi kÃmapasutÃ. Yepi taïhÃvasena rÆpe paÂilabhanti yepi taïhÃvasena sadde paÂilabhanti. Yepi taïhÃvasena gandhe paÂilabhanti. Yepi taïhÃvasena rase paÂilabhanti. Yepi taïhÃvasena phoÂÂhabbe paÂilabhanti taccarità tabbahulà taggarukà tanninnà tappoïà tappabbhÃrà tadadhimuttà tadadhipateyyÃ, tepi kÃmapasutÃ. Yepi taïhÃvasena rÆpe paribhu¤janti. Yepi taïhÃvasena sadde paribhu¤janti. Yepi taïhÃvasena gandhe paribhu¤janti. Yepi taïhÃvasena rase paribhu¤janti. Yepi taïhÃvasena phoÂÂhabbe [PTS Page 036] [\q 36/] paribhu¤janti. Taccarità tabbahulà taggarukà tanninnà tappoïà tappabbhÃrà tadadhimuttà tadadhipateyyÃ, tepi kÃmapasutÃ. Yathà kalahakÃrako kalahapasuto, kammakÃrako kammapasuto, gocare caranto gocarapasuto, jhÃyÅ jhÃnapasuto, evamevaæ yepi kÃme esanti gavesanti taccarità tabbahulà taggarukà tanninnà tappoïà tappabbhÃrà tadadhimuttà tadadhipateyyÃ, tepi kÃmapasutÃ. 1. SammÆÊhà - sa. [BJT Page 52] [\x 52/] Yepi taïhÃvasena rÆpe esanti gavesanti pariyesanti, yepi taïhÃvasena sadde esanti gavesanti pariyesanti. Yepi taïhÃvasena gandhe esanti gavesanti pariyesanti. Yepi taïhÃvasena rase esanti gavesanti pariyesanti yepi taïhÃvasena phoÂÂhabbe esanti gavesanti pariyesanti taccarità tabbahulà taggarukà tanninnà tappoïà tappabbhÃrà tadadhimuttà tadadhipateyyÃ, tepi kÃmapasutÃ. Yepi taïhÃvasena rÆpe paÂilabhanti yepi taïhÃvasena sadde paÂilabhanti. Yepi taïhÃvasena gandhe paÂilabhanti. Yepi taïhÃvasena rase paÂilabhanti. Yepi taïhÃvasena phoÂÂhabbe paÂilabhanti taccarità tabbahulà taggarukà tanninnà tappoïà tappabbhÃrà tadadhimuttà tadadhipateyyÃ, tepi kÃmapasutÃ. Yepi taïhÃvasena rÆpe paribhu¤janti. Yepi taïhÃvasena sadde paribhu¤janti. Yepi taïhÃvasena gandhe paribhu¤janti. Yepi taïhÃvasena rase paribhu¤janti. Yepi taïhÃvasena phoÂÂhabbe paribhu¤janti. Taccarità tabbahulà taggarukà tanninnà tappoïà tappabbhÃrà tadadhimuttà tadadhipateyyÃ, tepi kÃmapasutÃ. PamÆÊhÃti - yebhuyyena devamanussà pa¤casu kÃmaguïesu muyhanti pamuyhanti sammuyhanti sampamuyhanti, mÆÊhà pamÆÊhà sammÆÊhà sampamÆÊhÃ, avijjÃya andhikatÃ, Ãvutà ovutà pihità paÂicchannà paÂikujjitÃni - kÃmesu giddhà pasutà pamÆÊhÃ. AvadÃniyà te visame niviÂÂhÃti - ' avadÃniyÃ'ti avaægacchantÅ1ti pi avadÃniyÃ, maccharinopi vuccanti avadÃniyÃ, buddhÃnaæ buddhasÃvakÃnaæ vacanaæ vyappathaæ [PTS Page037] [\q 37/] desanaæ anusiÂÂhiæ nÃdiyantÅti avadÃniyÃ. Kathaæ avaægacchantÅti avadÃniyÃ? AvaægacchantÅti nirayaæ gacchanti, pettivisayaæ gacchanti, evaæ avaægacchantÅti - avadÃniyÃ. Kathaæ maccharino vuccanti avadÃniyÃ? Pa¤ca macchariyÃni: ÃvÃsamacchariyaæ kulamacchariyaæ lÃbhamacchariyaæ vaïïamacchariyaæ dhammamacchariyaæ; yaæ evarÆpaæ macchariyaæ maccharÃyanà maccharÃyitattaæ vevicchaæ kadariyaæ kaÂuka¤cukatà aggahitattaæ cittassa, idaæ vuccati macchariyaæ. [A] api ca khandhamacchariyampi macchariyaæ, dhÃtumacchariyampi macchariyaæ, Ãyatanamacchariyampi macchariyaæ gÃho, idaæ vuccati macchariyaæ. Iminà macchariyena avada¤¤utÃya samannÃgatà janà pamattÃ, evaæ maccharino vuccanti avadÃniyÃ. Kathaæ buddhÃnaæ buddhasÃvakÃnaæ vacanaæ vyappathaæ desanaæ anusiÂÂhiæ nÃdiyantÅti avadÃniyÃ? BuddhÃnaæ buddhasÃvakÃnaæ vacanaæ vyappathaæ desanaæ anusiÂÂhiæ nÃdiyanti na sussÆsanti na sotaæ odahanti nä¤Ã cittaæ upaÂÂhapenti, anassavà avacanakarà paÂilomavuttino a¤¤eneva mukhaæ karonti. Evaæ buddhÃnaæ buddhasÃvakÃnaæ vacanaæ vyappathaæ desanaæ anusiÂÂhiæ nÃdiyantÅti avadÃniyÃti avadÃniyÃ. 1. Avagacchanti sÅmu1. [A.] VibhaÇgapÃÊi - khuddakavatthuvibhaÇga. [BJT Page 54] [\x 54/] Te visame niviÂÂhÃti - 'visame'ti visame kÃyakamme niviÂÂhÃ, visame vacÅkamme niviÂÂhÃ, visame manokamme niviÂÂhÃ, visame pÃïÃtipÃte niviÂÂhÃ, visame adinnÃdÃne niviÂÂhÃ, visame kÃmesu micchÃcÃre niviÂÂhÃ, visame musÃvÃde niviÂÂhÃ, visamÃya pisunÃya vÃcÃya niviÂÂhÃ, [PTS Page 038] [\q 38/] visamÃya pharusÃya vÃcÃya niviÂÂhÃ, visame samphappalÃpe niviÂÂhÃ, visamÃya abhijjhÃya niviÂÂhÃ, visame vyÃpÃde niviÂÂhÃ, visamÃya micchÃdiÂÂhiyà niviÂÂhÃ, visamesu saækhÃresu niviÂÂhÃ, visamesu pa¤casu kÃmaguïesu niviÂÂhÃ, visamesu pa¤casu nÅvaraïesu niviÂÂhà viniviÂÂhà patiÂÂhità allÅnà upagatà ajjhosità adhimuttà laggà laggità palibuddhÃti avadÃniyà te visame niviÂÂhÃ. DukkhÆpanÅtà paridevayantÅti - 'dukkhÆpanÅtÃ'ti dukkhappattà dukkhasampattà dukkhÆpagatÃ, mÃrappattà mÃrasampattà mÃrÆpagatÃ, maraïappattà maraïasampattà maraïÆpagatÃ; paridevayantÅti - lapanti1 sallapanti socanti kilamanti paridevanti urattÃÊiæ kandanti sammohaæ ÃpajjantÅti 'dukkhÆpanÅtà paridevayanti'. Kiæ su bhavissÃma ito cutà seti ito cutà kiæ bhavissÃma? Nerayikà bhavissÃma? TiracchÃnayonikà bhavissÃma? Pettivisayikà bhavissÃma? Manussà bhavissÃma? Devà bhavissÃma? RÆpÅ bhavissÃma? ArÆpÅ bhavissÃma? Sa¤¤Å bhavissÃma? Asa¤¤Å bhavissÃma? Nevasa¤¤ÅnÃsa¤¤Å bhavissÃma? BhavissÃma nu kho mayaæ anÃgatamaddhÃnaæ? Na nu kho bhavissÃma anÃgatamaddhÃnaæ? Kinnu kho bhavissÃma anÃgatamaddhÃnaæ? Kathannu kho bhavissÃma anÃgatamaddhÃnaæ? Kiæ hutvà kiæ bhavissÃma nu kho mayaæ anÃgatamaddhÃnanti saæsayapakkhannÃ2 vimatipakkhannà dveÊhakajÃtà lapanti sallapanti3 socanti kilamanti paridevanti urattÃÊiæ kandanti sammohaæ ÃpajjantÅti' kiæ su bhavissÃma ito cutÃse. ' TenÃha bhagavÃ: "KÃmesu [PTS Page 039] [\q 39/] giddhà pasutà pamÆÊhà AvadÃniyà te visame niviÂÂhÃ, DukkhÆpanÅtà paridevayanti Kiæ su bhavissÃma ito cutà se"ti. 2 - 4 Tasmà hÅ sikkhetha idheva jantu Yaæ ki¤ci ja¤¤Ã visamanti loke, Na tassa hetu visamaæ careyya Appa¤hidaæ jÅvitaæ Ãhu dhÅrÃ. Tasmà hi sikkhetha idheva jantÆti - ' tasmÃ'ti tasmà ta1kÃraïà taæhetu tappaccayà tannidÃnà etaæ ÃdÅnavaæ passamÃno kÃmesÆti tasmÃ; sikkhethÃti - tisso sikkhÃ: adhisÅlasikkhà adhicittasikkhà adhipa¤¤ÃsikkhÃ. 1. LÃlapanti - syÃ. Machasaæ. 2. Pakkandantà - sÅmu. 1 Pakkandà - machasaæ, 3. LÃlapanti - syÃ. Machasaæ. [BJT Page 56] [\x 56/] Katamà adhisÅlasikkhÃ? Idha bhikkhu sÅlavà hoti pÃtimokkhasaævarasaævuto viharati ÃcÃragocarasampanno aïumattesu vajjesu bhayadassÃvÅ samÃdÃya sikkhati sikkhÃpadesu. Khuddako sÅlakkhandho mahanto sÅlakkhandho, sÅlaæ patiÂÂhà Ãdi caraïaæ saæyamo saævaro mokkhaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ samÃpattiyÃ. Ayaæ adhisÅlasikkhÃ. Katamà adhicittasikkhÃ? Idha bhikkhu vivicceva kÃmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaæ savicÃraæ vivekajaæ pÅtisukhaæ paÂhamajjhÃnaæ upasampajja viharati. VitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà ajjhattaæ sampasÃdanaæ cetaso ekodibhÃvaæ avitakkaæ avicÃraæ samÃdhijaæ pÅtisukhaæ dutiyajjhÃnaæ upasampajja viharati. PÅtiyà ca virÃgà upekkhako ca viharati sato ca sampajÃno sukhaæ ca kÃyena paÂisaævedeti, yaæ taæ ariyà Ãcikkhanti ' upekkhako satimà sukhavihÃrÅ'ti taæ tatiyajjhÃnaæ1 upasampajja viharati. Sukhassa ca pahÃïà dukkhassa ca pahÃïà pubbeva somanassadomanassÃnaæ atthaÇgamà adukkhaæ asukhaæ2 upekkhÃsatipÃrisuddhiæ catutthajjhÃnaæ upasampajja viharati. Ayaæ adhicittasikkhÃ. Katamà [PTS Page 040] [\q 40/] adhipa¤¤ÃsikkhÃ? Idha bhikkhu pa¤¤avà hoti udayatthagÃminiyà pa¤¤Ãya samannÃgato ariyÃya nibbedhikÃya sammÃdukkhakkhayagÃminiyÃ. So idaæ dukkhanti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ dukkhasamudayoti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ dukkhanirodho'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ dukkhanirodhagÃminÅpaÂipadÃ'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti. Ime ÃsavÃ'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ Ãsavasamudayo'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ Ãsavanirodho'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ ÃsavanirodhagÃminÅpaÂipadÃ'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti. Ayaæ adhipa¤¤ÃsikkhÃ. 1. Tatiyaæ jhÃnaæ - bahusu. 2. Adukkhamasukhaæ - sa. [BJT Page 58] [\x 58/] ImÃyo1 tisso sikkhÃyo Ãvajjanto sikkheyya, jÃnanto sikkheyya, passanto sikkheyya, paccavekkhanto sikkheyya, cittaæ adhiÂÂhahanto sikkheyya, saddhÃya adhimuccanto sikkheyya, viriyaæ paggaïhanto sikkheyya, satiæ upaÂÂhapento sikkheyya, cittaæ samÃdahanto sikkheyya, pa¤¤Ãya pajÃnanto sikkheyya, abhi¤¤eyyaæ abhijÃnanto sikkheyya, pari¤¤eyyaæ parijÃnanto sikkheyya, pahÃtabbaæ pajahanto sikkheyya, bhÃvetabbaæ bhÃvento sikkheyya, sacchikÃtabbaæ sacchikaronto sikkheyya, Ãcareyya, samÃcareyya, samÃdÃya vatteyya IdhÃti - imissà diÂÂhiyÃ, imissÃ, khantiyÃ, imissà ruciyÃ, imasmiæ ÃdÃye2, imasmiæ dhamme, imasmiæ vinaye, imasmiæ dhammavinaye, imasmiæ pÃvacane, imasmiæ brahmacariye, imasmiæ satthusÃsane, imasmiæ attabhÃve, imasmiæ manussaloke, tena vuccati idhÃti. JantÆti - satto naro mÃnavo poso puggalo jÅvo jÃgu jantu indagu manujo; tasmà hi sikkhetha idheva jantu. ' Yaæ ki¤ci ja¤¤Ã visamanti loketi - yaæ ki¤cÅti sabbena sabbaæ sabbathà sabbaæ asesaæ nissesaæ pariyÃdiyanavacanametaæ [PTS Page 041 [\q 41/] ']yaæ ki¤cÅ'ti. Visamanti ja¤¤Ãti - visamaæ kÃyakammaæ visamanti jÃneyya, visamaæ vacÅkammaæ visamanti jÃneyya, visamaæ manokammaæ visamanti jÃneyya, visamo pÃïÃtipÃto visamoti jÃneyya, visamaæ adinnÃdÃnaæ visamanti jÃneyya, visamo kÃmesu micchÃcÃro visamoti jÃneyya, visamo musÃvÃdo visamoti jÃneyya, visamà pisunà vÃcà visamÃti jÃneyya, visamà pharusà vÃcà visamÃti jÃneyya, visamo samphappalÃpo visamoti jÃneyya, visamaæ abhijjhaæ visamanti jÃneyya, visamo vyÃpÃdo visamoti jÃneyya, visamà micchÃdiÂÂhi visamÃti jÃneyya, visamà saÇkhÃrà visamÃti jÃneyya, visamà pa¤ca kÃmaguïà visamÃti jÃneyya, visamÃni pa¤ca nÅvaraïÃni visamÃti jÃneyya ÃjÃneyya vijÃneyya paÂijÃneyya paÂivijjheyya; loketi - apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhÃtuloke Ãyatanaloketi' yaæ ki¤ci ja¤¤Ã visamanti loke. ' Na tassa hetu visamaæ careyyÃti - visamassa kÃyakammassa hetu visamaæ na careyya, visamassa vacÅkammassa hetu visamaæ na careyya, visamassa manokammassa hetu visamaæ na careyya, visamassa pÃïÃtipÃtassa hetu visamaæ na careyya, visamassa adinnÃdÃnassa hetu visamaæ na careyya, visamassa kÃmesu micchÃcÃrassa hetu visamaæ na careyya, visamassa kÃmesu micchÃcÃrassa hetu visamaæ na careyya, visamassa musÃvÃdassa hetu visamaæ na careyya, visamÃya pisunÃya vÃcÃya hetu visamaæ na careyya, visamÃya pharusÃya vÃcÃya hetu visamaæ na careyya, visamassa samphappalÃpassa hetu visamaæ na careyya, visamÃya abhijjhÃya hetu visamaæ na careyya, visamassa vyÃpÃdassa hetu visamaæ na careyya, visamÃya micchÃdiÂÂhiyà hetu visamaæ na careyya, visamÃnaæ saækhÃrÃnaæ hetu visamaæ na careyya, visamÃnaæ [PTS Page 042] [\q 42/] pa¤cannaæ kÃmaguïÃnaæ hetu visamaæ na careyya, visamÃnaæ pa¤cannaæ nÅvaraïÃnaæ hetu visamaæ na careyya, visamÃya cetanÃya hetu visamaæ na careyya, visamÃya patthanÃya hetu visamaæ na careyya, visamÃya païidhiyà hetu visamaæ na careyya na Ãcareyya na samÃcareyya na samÃdÃya vatteyyÃti - 'na tassa hetu visamaæ careyya. 1. Imà - sa. 2. ùdÃse - sÅmu1. [BJT Page 60] [\x 60/] Appa¤hidaæ jÅvitaæ Ãhu dhÅrÃti - 'jÅvita'nti Ãyu Âhiti yapanà yÃpanà irÅyanà vattanà pÃlanà jÅvitaæ jÅvitindriyaæ; apica, dvÅhi kÃraïehi appakaæ jÅvitaæ: ÂhitiparittatÃya và appakaæ jÅvitaæ, sarasaparittatÃya và appakaæ jÅvitaæ. Kathaæ ÂhitiparittatÃya và appakaæ? AtÅte cittakkhaïe jÅvittha na jÅvati na jÅvissati, anÃgate cittakkhaïe jÅvissati1 na jÅvatÅ na jÅvittha2, paccuppanne cittakkhaïe jÅvati na jÅvittha na jÅvissati. 1. "JÅvitaæ attabhÃvo ca sukhadukkhà ca kevalÃ, EkacittasamÃyuttà lahuso vattate3 khaïo. 2. CullÃsÅti sahassÃni kappÃ4 tiÂÂhanti ye marÆ, Na tveva tepi jÅvanti dvÅhi cittehi saæyutÃ. 5 3. Ye niruddhà marantassa tiÂÂhamÃnassa và idha, Sabbeva6 sadisà khandhà gatà appaÂisandhikÃ. 7 4. AnantarÃ8 ca ye bhaggà ye ca bhaggà anÃgatÃ, Tadantare niruddhÃnaæ vesamaæ9 natthi lakkhaïe. 5. Anibbattena na jÃto paccuppanne jÅvati, CittabhaÇgà mato loko pa¤¤atti paramatthiyÃ10. 6. Yathà ninnà pavattanti chandena pariïÃmitÃ, AcchinnadhÃrÃ11 vattanti saÊÃyatanapaccayÃ. * 7. AnidhÃnagatà [PTS Page 043] [\q 43/] bhaggà pu¤jo natthi anÃgate, Nibbattà yeva tiÂÂhanti Ãragge sÃsapÆpamÃ. 8. NibbattÃna¤ca dhammÃnaæ bhaÇgo tesaæ purakkhato, Palokadhammà tiÂÂhanti purÃïehi amissitÃ. 9. AdassanÃto Ãyanti bhaÇgà gacchantyadassanaæ, 12 VijjuppÃdova ÃkÃse uppajjanti vayanti cÃ"ti. Evaæ ÂhitiparittatÃya appakaæ jÅvitaæ. 1. JÅvittha1 sÅmu1. 2. JÅvissa - sÅmu. 1 3. Vattati - [PTS. 4.] Kappaæ - vi. 5. Samohità - sÅmu1. SamÃhità - [PTS. 6.] Sabbepi - sÅmu11 7. AppaÂisandhiyà - vi. 8. Na antarà - sa. 9. Vesammaæ - sa, [PTS] 10. ParamaÂÂhiti - sa, paramaÂÂhiyà - vi. 11. AcchinnavÃrà - [PTS. *] Ayaæ gÃthà visuddhimagge dissati. 12. Gacchanti adassanaæ - sÅmu11. [BJT Page 62] [\x 62/] Kathaæ sarasaparittatÃya appakaæ jÅvitaæ? AssÃsÆpanibaddhaæ jÅvitaæ, passÃsupanibaddhaæ jÅvitaæ, assÃsapassÃsÆpanibaddhaæ jÅvitaæ, mahÃbhÆtupanibaddhaæ jÅvitaæ kabalÅkÃrÃhÃrÆpanibaddhaæ jÅvitaæ, usmÆpanibaddhaæ jÅvitaæ, vi¤¤ÃïÆpanibaddhaæ jÅvitaæ, mÆlampi imesaæ dubbalaæ, pubbahetupi imesaæ dubbalÃ, yepi paccayà tepi dubbalÃ, yÃpi pabhavikà sÃpi1 dubbalÃ, sahabhÆpi2 imesaæ dubbalÃ, sampayogÃpi imesaæ dubbalÃ, sahajÃpi imesaæ dubbalÃ, yÃpi payojikà sÃpi dubbalÃ, a¤¤ama¤¤aæ niccadubbalà ime, a¤¤ama¤¤aæ anavaÂÂhità ime, a¤¤ama¤¤aæ paripÃtayanti ime, a¤¤ama¤¤assa hi natthi tÃyitÃ, na cÃpi Âhapenti a¤¤ama¤¤aæ ime, yopi nibbattako so na vijjati. 10. " Na ca kenaci koci hÃyati bhaÇgabyÃ3 ca imehi sabbaso Purimehi pabhÃvità ime yepi pabhavakÃ4 te pure matÃ, PurimÃpi ca pacchimÃpi ca a¤¤ama¤¤aæ [PTS Page 044] [\q 44/] na kadÃcimaddasu"nti. Evaæ sarasaparittatÃya appakaæ jÅvitaæ. Apica cÃtummahÃrÃjikÃnaæ devÃnaæ jÅvitaæ upÃdÃya manussÃnaæ appakaæ jÅvitaæ parittaæ jÅvitaæ thokaæ jÅvitaæ khaïikaæ jÅvitaæ lahukaæ jÅvitaæ ittaraæ jÅvitaæ anaddhaniyaæ jÅvitaæ na ciraÂÂhitikaæ jÅvitaæ. Apica cÃtummahÃrÃjikÃnaæ devÃnaæ jÅvitaæ upÃdÃya manussÃnaæ appakaæ jÅvitaæ parittaæ jÅvitaæ thokaæ jÅvitaæ khaïikaæ jÅvitaæ lahukaæ jÅvitaæ ittaraæ jÅvitaæ anaddhaniyaæ jÅvitaæ na ciraÂÂhitikaæ jÅvitaæ. Apica tÃvatiæsÃnaæ devÃnaæ jÅvitaæ upÃdÃya manussÃnaæ appakaæ jÅvitaæ parittaæ jÅvitaæ thokaæ jÅvitaæ khaïikaæ jÅvitaæ lahukaæ jÅvitaæ ittaraæ jÅvitaæ anaddhaniyaæ jÅvitaæ na ciraÂÂhitikaæ jÅvitaæ. Apica yÃmÃnaæ devÃnaæ jÅvitaæ upÃdÃya manussÃnaæ appakaæ jÅvitaæ parittaæ jÅvitaæ thokaæ jÅvitaæ khaïikaæ jÅvitaæ lahukaæ jÅvitaæ ittaraæ jÅvitaæ anaddhaniyaæ jÅvitaæ na ciraÂÂhitikaæ jÅvitaæ. Apica tusitÃnaæ devÃnaæ jÅvitaæ upÃdÃya manussÃnaæ appakaæ jÅvitaæ parittaæ jÅvitaæ thokaæ jÅvitaæ khaïikaæ jÅvitaæ lahukaæ jÅvitaæ ittaraæ jÅvitaæ anaddhaniyaæ jÅvitaæ na ciraÂÂhitikaæ jÅvitaæ. Apica nimmÃïaratÅnaæ devÃnaæ jÅvitaæ upÃdÃya manussÃnaæ appakaæ jÅvitaæ parittaæ jÅvitaæ thokaæ jÅvitaæ khaïikaæ jÅvitaæ lahukaæ jÅvitaæ ittaraæ jÅvitaæ anaddhaniyaæ jÅvitaæ na ciraÂÂhitikaæ jÅvitaæ. Apica paranimmitavasavattÅnaæ devÃnaæ jÅvitaæ upÃdÃya manussÃnaæ appakaæ jÅvitaæ parittaæ jÅvitaæ thokaæ jÅvitaæ khaïikaæ jÅvitaæ lahukaæ jÅvitaæ ittaraæ jÅvitaæ anaddhaniyaæ jÅvitaæ na ciraÂÂhitikaæ jÅvitaæ. Apica brahmakÃyikÃnaæ devÃnaæ jÅvitaæ upÃdÃya manussÃnaæ appakaæ jÅvitaæ parittaæ jÅvitaæ thokaæ jÅvitaæ khaïikaæ jÅvitaæ lahukaæ jÅvitaæ ittaraæ jÅvitaæ anaddhaniyaæ jÅvitaæ na ciraÂÂhitikaæ jÅvitaæ. Vuttampi cetaæ bhagavatÃ: "Appamidaæ bhikkhave manussÃnaæ Ãyu, gamanÅyo samparÃyo, mantÃya boddhabbaæ, kattabbaæ kusalaæ, caritabbaæ brahmacariyaæ, natthi jÃtassa amaraïaæ, yo bhikkhave ciraæ jÅvati, so vassasataæ appaæ và bhiyyo vÃ. 11. AppamÃyu manussÃnaæ hÅÊeyya naæ suporiso, CareyyÃdittasÅsova natthi maccussa nÃgamo. 12. Accayanti ahorattà jÅvitaæ uparujjhati, ùyu khÅyati maccÃnaæ kunnadÅnaæva odakaæ. [A]" 1. Yopi. . . Tepi - sÅmu11 [PTS] 2. SahabhÆmÅ pi - sÅmu11. Sa. 3. Gandhabbà - sÅmu11. Sa. Machasaæ. 4. PabhÃvitÃ. . . . PabhÃvikà - sÅmu11. [PTS.] Machasaæ [A.] MÃrasaæyutta - paÂhamavagga, mahÃniddesa - jarÃsuttaniddesa, [BJT Page 64] [\x 64/] Appa¤hidaæ jÅvitaæ Ãhu dhÅrÃti - 'dhÅrÃ'ti1 dhitimÃti dhÅrÃ, dhitisampannà ti dhÅrÃ, dhikkitapÃpÃti2 dhÅrÃ. DhÅ vuccati pa¤¤Ã yà pa¤¤Ã pajÃnanà vicayo pavicayo dhammavicayo [PTS Page 045] [\q 45/] sallakkhaïà upalakkhaïà paccupalakkhaïà paï¬iccaæ kosallaæ nepu¤¤aæ vebhavyà cintà mantà upaparikkhà bhÆri medhà pariïÃyikà vipassanà sampaja¤¤aæ patodo pa¤¤Ã pa¤¤indriyaæ pa¤¤Ãbalaæ pa¤¤Ãsatthaæ pa¤¤ÃpÃsÃdo pa¤¤ÃÃloko pa¤¤ÃobhÃso pa¤¤Ãpajjoto pa¤¤Ãratanaæ amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi[a] tÃya pa¤¤Ãya samannÃgatattà dhÅrÃ. Apica khandhadhÅrà dhÃtudhÅrà ÃyatanadhÅrà paÂiccasamuppÃdadhÅrà satipaÂÂhÃnadhÅrà sammappadhÃnadhÅrà indriyadhÅrà bojjhaÇgadhÅrà maggadhÅrà phaladhÅrà nibbÃïadhÅrÃ. Te dhÅrà evamÃhu: manussÃnaæ appaæ jÅvitaæ parittaæ jÅvitaæ thokaæ jÅvitaæ lahukaæ jÅvitaæ ittaraæ jÅvitaæ anaddhaniyaæ jÅvitaæ na ciraÂÂhitikaæ jÅvitanti evamÃhaæsu evaæ kathenti evaæ bhaïanti evaæ dÅpayanti evaæ voharantÅti ' appa¤hidaæ jÅvitaæ Ãhu dhÅrÃ'ti. TenÃha bhagavÃ: "Tasmà hi sikkhetha idheva jantu Yaæ ki¤ci ja¤¤Ã visamanti loke, Na tassa hetu visamaæ careyya Appa¤hidaæ jÅvitaæ Ãhu dhÅrÃ"ti. 2 - 5 PassÃmi loke pariphandamÃnaæ Pajaæ imaæ taïhÃgataæ bhavesu, HÅnà narà maccumukhe lapanti AvÅtataïhà se bhavÃbhavesu. PassÃmi loke pariphandamÃnanti - 'passÃmÅ'ti maæsacakkhunÃpi passÃmi, dibbacakkhunÃpi passÃmi, pa¤¤ÃcakkhunÃpi passÃmi, buddhacakkhunÃpi passÃmi, samantacakkhunÃpi passÃmi, dakkhÃmi olokemi nijjhÃyÃmi upaparikkhÃmi. Loketi - apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke [PTS Page 046] [\q 46/] dhÃtuloke Ãyatanaloke. 1. 'DhÅrÃ' - sÅmu11 2. DhikkatapÃpÃti - sÅmu11. [PTS a] dhammasaÇgaïÅ - cittuppÃdakaï¬a. [BJT Page 66] [\x 66/] PariphandamÃnanti - taïhÃphandanÃya phandamÃnaæ diÂÂhiphandanÃya phandamÃnaæ kilesaphandanÃya phandamÃnaæ payogaphandanÃya phandamÃnaæ vipÃkaphandanÃya phandamÃnaæ duccaritaphandanÃya phandamÃnaæ, rattaæ1 rÃgena phandamÃnaæ duÂÂhaæ2 dosena phandamÃnaæ mÆÊhaæ3 mohena phandamÃnaæ vinibaddhaæ mÃnena phandamÃnaæ parÃmaÂÂhaæ diÂÂhiyà phandamÃnaæ vikkhepagataæ uddhaccena phandamÃnaæ aniÂÂhÃgataæ vicikicchÃya phandamÃnaæ thÃmagataæ anusayehi phandamÃnaæ, lÃbhena phandamÃnaæ alÃbhena phandamÃnaæ yasena phandamÃnaæ ayasena phandamÃnaæ pasaæsÃya phandamÃnaæ nindÃya phandamÃnaæ sukhena phandamÃnaæ dukkhena phandamÃnaæ jÃtiyà phandamÃnaæ jarÃya phandamÃnaæ vyÃdhinà phandamÃnaæ maraïena phandamÃnaæ sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsehi phandamÃnaæ, nerayikena dukkhena phandamÃnaæ tiracchÃnayonikena dukkhena phandamÃnaæ pettivisayikena dukkhena phandamÃnaæ mÃnusikena dukkhena phandamÃnaæ gabbhokkanti4mÆlakena dukkhena phandamÃnaæ gabbhaÂÂiti5mÆlakena dukkhena phandamÃnaæ gabbhavuÂÂhÃnamÆlakena dukkhena phandamÃnaæ jÃtassupanibandhakena dukkhena phandamÃnaæ jÃtassa parÃdheyyakena dukkhena phandamÃnaæ attÆpakkama6mÆlakena dukkhena phandamÃnaæ parÆpakkama7mÆlakena dukkhena phandamÃnaæ dukkhadukkhena phandamÃnaæ saækhÃradukkhena phandamÃnaæ vipariïÃmadukkhena phandamÃnaæ, cakkhurogena dukkhena phandamÃnaæ sotarogena dukkhena phandamÃnaæ ghÃnarogena [PTS Page 047] [\q 47/] dukkhena jivhÃrogena dukkhena kÃyarogena dukkhena kaïïarogena dukkhena mukharogena dukkhena dantarogena dukkhena kÃsena sÃsena pinÃsena ¬ahena jarena kucchirogena mucchÃya pakkhandikÃya sÆlÃya8 visÆcikÃya kuÂÂhena gaï¬ena kilÃsena sosena apamÃrena dadduyà kaï¬uyà kacchuyà rakhasÃya9 vitacchikÃya lohitena pittena madhumehena aæsÃya piÊakÃya bhagandalena pittasamuÂÂhÃnena ÃbÃdhena semhasamuÂÂhÃnena ÃbÃdhena vÃtasamuÂÂhÃnena ÃbÃdhena sannipÃtikena ÃbÃdhena utupariïÃmajena ÃbÃdhena visamaparihÃrajena ÃbÃdhena opakkamikena ÃbÃdhena kammavipÃkajena ÃbÃdhena sÅtena uïhena jighacchÃya pipÃsÃya uccÃrena passÃvena ¬aæsamakasavÃtÃtapasiriæsapasamphassena dukkhena bhaginimaraïena dukkhena puttamaraïena dukkhena dhÅtumaraïena dukkhena ¤Ãtivyasanena dukkhena bhogavyasanena dukkhena rogavyasanena dukkhena sÅlavyasanena dukkhena diÂÂhivyasanena dukkhena phandamÃnaæ samphandamÃnaæ vipphandamÃnaæ vedhamÃnaæ pavedhamÃnaæ sampavedhamÃnaæ passÃmi dakkhÃmi olokemi nijjhÃyÃmi upaparikkhÃmÅti - passÃmi loke pariphandamÃnaæ. 1. Ratta - syÃ. 2. DuÂÂha - syà 3. MÆÊha. (SyÃmapotthake Ådisesu samÃso dissati. ) 4. GabbhÃvakkanti - sÅmu1 5. Gabbhe Âhiti - syÃ. Machasaæ 6. AttÆpakkamenaæ - syÃ. Machasaæ. 7. ParÆpakkamena - syà machasaæ 8. SÆlena - machasaæ 9. NakhasÃya - sÅmu11. [BJT Page 68] [\x 68/] Pajaæ imaæ taïhÃgataæ bhavesÆti - 'pajÃ'ti sattÃdhivacanaæ, taïhÃti rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhà bhavataïhà vibhavataïhà taïhÃnugataæ taïhÃnusaÂaæ taïhÃpattaæ1 taïhÃparipatitaæ2 abhibhÆtaæ pariyÃdinnacittaæ; bhavesÆ'ti kÃmabhave [PTS Page 048] [\q 48/] rÆpabhave arÆpabhaveti 'pajaæ imaæ taïhÃgataæ bhavesu'. HÅnà narà maccumukhe lapantÅ'ti - 'hÅnà narÃ'ti hÅnena kÃyakammena samannÃgatÃti hÅnà narÃ, hÅnena vacÅkammena samannÃgatÃti hÅnà narÃ, hÅnena manokammena samannÃgatà hÅnena pÃïÃtipÃtena samannÃgatà - hÅnena adinnÃdÃnena - hÅnena kÃmesu micchÃcÃrena - hÅnena musÃvÃdena - hÅnÃya pisunÃya vÃcÃya - hÅnÃya pharusÃya vÃcÃya - hÅnena samphappalÃpena - hÅnÃya abhijjhÃya - hÅnena vyÃpÃdena hÅnÃya micchÃdiÂÂhiyà - hÅnehi saækhÃrehi - hÅnehi pa¤cahi kÃmaguïehi hÅnehi pa¤cahi nÅvaraïehi hÅnÃya cetanÃya - hÅnÃya patthanÃya - hÅnÃya païidhiyà samannÃgatÃti hÅnà nihÅnà omakà lÃmakà chattakÃ3 parittÃti hÅnà narÃ. Maccumukhe lapantÅti - 'maccumukhe'ti mÃramukhe maraïamukhe maccuppattà maccusampattà maccÆpagatà mÃrappattà mÃrasampattà mÃrÆpagatà maraïappattà maraïasampattà maraïÆpagatà lapanti sallapanti socanti kilamanti paridevanti urattÃÊiæ kandanti sammohaæ ÃpajjantÅti 'hÅnà narà maccumukhe lapanti'. AvÅtataïhà se bhavÃbhavesÆ'ti - 'taïhÃ'ti rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ; bhavÃbhavesÆti - bhavÃbhave kammabhave punabbhave, kÃmabhave kammabhave kÃmabhave punabbhave, rÆpabhave kammabhave rÆpabhave punabbhave, arÆpabhave kammabhave arÆpabhave punabbhave, punappunabhave punappunagatiyà punappunauppattiyà [PTS Page 049] [\q 49/] punappunapaÂisandhiyà punappunaattabhÃvÃbhinibbattiyà avÅtataïhà avigatataïhà acattataïhà avantataïhà amuttataïhà appahÅnataïhà appaÂinissaÂÂhataïhÃti 'avÅtataïhà se bhavÃbhavesu'. TenÃha bhagavÃ: "PassÃmi loke pariphandamÃnaæ Pajaæ imaæ taïhÃgataæ bhavesu, HÅnà narà maccumukhe lapanti AvÅtataïhà se bhavÃbhavesÆ"ti. 1. TaïhÃdhipattaæ - sa. 2. PÃtitaæ - sa 3. Jatukkà - sÅmu11. [BJT Page 70] [\x 70/] 2 - 6 MamÃyite passatha phandamÃne Maccheva1 appodake2 khÅïasote, Etampi3 disvà ammo careyya Bhavesu ÃsattimakubbamÃno. MamÃyite passatha phandamÃne'ti - 'mamattÃ'ti dve mamattÃ: taïhÃmamatta¤ca diÂÂhimamatta¤ca. Katamaæ taïhÃmamattaæ? YÃvatà taïhÃsaækhÃtena sÅmakataæ mariyÃdikataæ4 odhikataæ pariyantakataæ pariggahitaæ mamÃyitaæ idaæ mamaæ etaæ mamaæ ettakaæ mamaæ ettÃvatà mamaæ mama rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà attharaïà pÃpuraïà dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthu hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ janapado koso ca koÂÂhÃgÃraæ ca kevalampi mahÃpaÂhaviæ taïhÃvasena mamÃyati. YÃvatÃ5 aÂÂhasatataïhÃvicaritaæ, idaæ taïhÃmamattaæ. Katamaæ diÂÂhimamattaæ? VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi, dasavatthukà micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi, yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃro [PTS Page 050] [\q 50/] diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ6 diÂÂhisa¤eyÃjanaæ gÃho paÂiggÃho7 abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparÅtagÃho vipallÃsagÃho micchÃgÃho ayÃthÃvatasmiæ ' yÃthÃvata'nti8 gÃho yÃvatà dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni, idaæ diÂÂhimamattaæ. MamÃyite passatha phandamÃne'ti mamÃyitaæ vatthuæ acchedasaÇkinopi phandanti, acchindantepi phandanti, acchinnepi phandanti, mamÃyitaæ ca vatthuæ vipariïÃmasaÇkinopi phandanti, vipariïamantepi phandanti, vipariïatepi phandanti samphandanti vipphandanti vedhanti pavedhanti sampavedhanti. Evaæ phandamÃne samphandamÃne vipphandamÃne vedhamÃne pavedhamÃne sampavedhamÃne passatha dakkhatha oloketha jhÃyatha upaparikkhathÃti 'mamÃyite passatha phandamÃne. ' 1. Macchova - mu11, 2. Appodaka - syà 3. Evampi - mu11. 4. SÅmÃkataæ - mu11, mariyÃdakataæ - mÆ1 machasaæ. 5. 'YÃvatÃ'ti syÃmapotthake natthi. 6. Vipphandikaæ - sÅmu1 machasaæ. 7. PatiÂÂhÃho - sÅmu1 machasaæ. 8. AyÃthÃvakasmiæ yÃthÃvakanti - sÅmu. 11 - AyathÃvatasmiæ yathÃvatanti - sa. 9. Acchijjantepi - sÅmu. 11. [BJT Page 72] [\x 72/] Maccheva appodake khÅïasote'ti - yathà macchÃ1 appodake parittodake udakapariyÃdÃne2 kÃkehi và kulalehi và balÃkÃhi3 và yehi và tehi paripÃtiyamÃnà ukkhipiyamÃnà khajjamÃnà phandanti samphandanti vipphandanti vedhanti pavedhanti sampavedhanti, evamevaæ pajà mamÃyitaæ vatthuæ acchedasaÇkinopi phandanti, acchindantepi phandanti, acchinnepi phandanti, mamÃyitaæ vatthuæ vipariïÃmasaÇkinopi phandanti, vipariïamantepi phandanti, vipariïatepi phandanti samphandanti vipphandanti vedhanti pavedhanti sampavedhantÅti maccheva appodake khÅïasote. ' Etampi4 disvà amamo careyyÃti - etaæ5 ÃdÅnavaæ disvà passitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà mamattesÆti - [PTS Page 051] [\q 51/] etampi disvÃ; amamo careyyÃ'ti - 'mamattÃ'ti dve mamattÃ: taïhÃmamatta¤ca diÂÂhimamatta¤ca. Katamaæ taïhÃmamattaæ? YÃvatà taïhÃsaækhÃtena sÅmakataæ mariyÃdikataæ4 odhikataæ pariyantakataæ pariggahitaæ mamÃyitaæ idaæ mamaæ etaæ mamaæ ettakaæ mamaæ ettÃvatà mamaæ mama rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà attharaïà pÃpuraïà dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthu hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ janapado koso ca koÂÂhÃgÃraæ ca kevalampi mahÃpaÂhaviæ taïhÃvasena mamÃyati. YÃvatÃ5 aÂÂhasatataïhÃvicaritaæ, idaæ taïhÃmamattaæ. Katamaæ diÂÂhimamattaæ? VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi, dasavatthukà micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi, yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ6 diÂÂhisa¤eyÃjanaæ gÃho paÂiggÃho7 abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparÅtagÃho vipallÃsagÃho micchÃgÃho ayÃthÃvatasmiæ ' yÃthÃvata'nti8 gÃho yÃvatà dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni, idaæ diÂÂhimamattaæ. TaïhÃmamattaæ pahÃya diÂÂhimamattaæ paÂinissajitvà cakkhuæ amamÃyanto sotaæ amamÃyanto ghÃnaæ amamÃyanto jivhaæ amamÃyanto kÃyaæ amamÃyanto manaæ amamÃyanto rÆpe sadde gandhe rase phoÂÂhabbe dhamme kulaæ gaïaæ ÃvÃsaæ lÃbhaæ yasaæ pasaæsaæ sukhaæ cÅvaraæ piï¬apÃtaæ senÃsanaæ gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ kÃmadhÃtuæ rÆpadhÃtuæ arÆpadhÃtuæ kÃmabhavaæ rÆpabhavaæ arÆpabhavaæ sa¤¤Ãbhavaæ asa¤¤Ãbhavaæ nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãbhavaæ ekavokÃrabhavaæ catuvokÃrabhavaæ pa¤cavokÃrabhavaæ atÅtaæ anÃgataæ paccuppannaæ diÂÂhasutamutavi¤¤Ãtabbe dhamme amamÃyanto agaïhanto aparÃmasanto anabhinivisanto careyya vihareyya irÅyeyya vatteyya pÃleyya yapeyya yÃpeyyÃti 'etampi6 disvà amamo careyya. ' Bhavesu ÃsattimakubbamÃno'ti - 'bhavesÆ'ti kÃmabhave rÆpabhave arÆpabhave; Ãsatti vuccati taïhà yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ gedho paÊigedho5 saÇge paÇko ejà mÃyà janikà sa¤janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visaÂà ÃyÆhanÅ6 dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu 7 Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ puccha¤cikatà sÃdukamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhà rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ, dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabalisaæ mÃravisayo taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà visamalobho akusalamÆlaæ. 'Bhavesu ÃsattimakubbamÃnoti' - chandaæ pemaæ rÃgaæ khantiæ akubbamÃno ajanayamano asa¤janayamÃno anibbattayamÃnoti 'bhavesu ÃsattimakubbamÃno. ' TenÃha bhagavÃ: "MamÃyite passatha phandamÃne Maccheva appodake khÅïasote, Etampi6 disvà ammo careyya Bhavesu ÃsattimakubbamÃno"ti. 2 - 7 Ubhosu antesu vineyya chandaæ Phassaæ pari¤¤Ãya anÃnugiddho, 7 YadattagarahÅ tadakubbamÃno Na lippati diÂÂhasutesu dhÅro. 1. Maccho - sÅmu11. 2. PariyÃdÃnodake - sÅmu1 3. BalÃkehi - syÃ. 4. Evampi - sÅmu11. 5. Evaæ - sÅmu. 11, 6. Evampi - sÅmu. 1 7. Ananugiddho - sa. [BJT Page 74] [\x 74/] Ubhosu [PTS Page 052] [\q 52/] antesu vineyya chandanti - 'antÃ'ti dve antÃ: phasso eko anto, phassasamudayo dutiyo anto. AtÅto eko anto, anÃgato dutiyo anto. Sukhà vedanà eko anto, dukkhà vedanà dutiyo anto. NÃmaæ eko anto, rÆpaæ dutiyo anto. Cha ajjhattikÃni ÃyatanÃni eko anto, cha bÃhirÃni ÃyatanÃni dutiyo anto. SakkÃyo eko anto, sakkÃyasamudayo dutiyo anto. Chando'ti yo kÃmesu kÃmacchando kÃmarÃgo kÃmanandi kÃmataïhà kÃmasineho kÃmapariÊÃho kÃmamucchà kÃmajjhosÃnaæ kÃmogho kÃmayogo kÃmÆpÃdÃnaæ kÃmacchandanÅvaraïaæ. [A] ubhosu antesu vineyya chandanti - ubhosu antesu chandaæ vineyya paÂivineyya pajaheyya vinodeyya vyantÅkareyya anabhÃvaæ gameyyÃti 'ubhosu antesu vineyya chandaæ. ' Phassaæ pari¤¤Ãya anÃnugiddhoti - 'phasso'ti cakkhusamphasso sotasamphasso ghÃnasamphasso jivhÃsamphasso kÃyasamphasso mano samphasso adhivacanasamphasso paÂighasamphasso sukhavedanÅyo samphasso dukkhavedanÅyo samphasso adukkhamasukhavedanÅyo samphasso kusalo phasso akusalo phasso avyÃkato phasso kÃmÃvacaro phasso rÆpÃvacaro phasso arÆpÃvacaro phasso su¤¤ato phasso animitto phasso appaïihito phasso lokiyo phasso lokuttaro phasso atÅto phasso anÃgato phasso paccuppanno phasso, yo evarÆpo phasso phusanà samaphusanÃ1 samphusitattaæ, ayaæ vuccati phasso. Phassaæ pari¤¤ÃyÃ'ti - phassaæ tÅhi pari¤¤Ãhi parijÃnitvà ¤Ãtapari¤¤Ãya tÅraïapari¤¤Ãya pahÃnapari¤¤Ãya. Katamà ¤Ãtapari¤¤Ã? Phassaæ jÃnÃti: 'ayaæ cakkhusamphasso, ayaæ sotasamphasso, ayaæ ghÃnasamphasso, ayaæ jivhÃsamphasso, ayaæ kÃyasamphasso, ayaæ manosamphasso, ayaæ adhivacanasamphasso, ayaæ paÂighasamphasso, ayaæ sukhavedanÅyo phasso, ayaæ dukkhavedanÅyo phasso, ayaæ adukkhamasukhavedanÅyo phasso, ayaæ kusalo phasso, ayaæ akusalo phasso, ayaæ avyÃkato phasso, ayaæ kÃmÃvacaro phasso, ayaæ rÆpÃvacaro phasso, ayaæ arÆpÃvacaro [PTS Page 053] [\q 53/] phasso, ayaæ su¤¤ato phasso, ayaæ animitto phasso, ayaæ appaïihito phasso, ayaæ lokiyo phasso, ayaæ lokuttaro phasso, ayaæ atÅto phasso, ayaæ anÃgato phasso, ayaæ paccuppanno phasso'ti jÃnÃti passati. Ayaæ ¤Ãtapari¤¤Ã. 1. Phussanaæ, samphussanà - sa [A] dhammasaÇgaïi - nikkhepakaï¬a. [BJT Page 76] [\x 76/] Katamà tÅraïapari¤¤Ã? Evaæ ¤Ãtaæ katvà phassaæ tÅreti aniccato dukkhato rogato gaï¬ato sallato aghato ÃbÃdhato parato palokato Åtito upaddavato bhayato upassaggato calato pabhaÇguto addhuvato attÃïato aleïato (asaraïato) asaraïÅbhÆtato rittato tucchato su¤¤ato anattato ÃdÅnavato vipariïÃmadhammato asÃrato aghamÆlato vadhakato vibhavato sÃsavato saækhatato mÃrÃmisato jÃtidhammato jarÃdhammato vyÃdhidhammato maraïadhammato sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsadhammato saækilesikadhammato samudayato atthaÇgamato assÃdato ÃdÅnavato nissaraïato tÅreti. Ayaæ tÅraïapari¤¤Ã. Katamà pahÃnapari¤¤Ã? Evaæ tÅretvà phasse chandarÃgaæ pajahati vinodeti vyantiæ karoti anabhÃvaæ gameti. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: " yo bhikkhave phassesu chandarÃgo, taæ pajahatha. Evaæ so phasso pahÅno bhavissati ucchinnamÆlo tÃlÃvatthukato anabhÃvaæ gato1 Ãyatiæ anuppÃdadhammo"ti. [A] ayaæ pahÃnapari¤¤Ã. Phassaæ pari¤¤ÃyÃ'ti - phassaæ imÃhi tÅhi pari¤¤Ãhi parijÃnitvÃ; anÃnugiddho'ti - gedho vuccati taïhà " yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ gedho paÊigedho5 saÇge paÇko ejà mÃyà janikà sa¤janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visaÂà ÃyÆhanÅ6 dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu 7 Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ puccha¤cikatà sÃdukamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhà rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ, dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabalisaæ mÃravisayo taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà lobho akusalamÆlaæ. "[B] yasseso gedho pahÅïo samucchinno vÆpasanto paÂippassaddho abhabbuppattiko ¤Ãïagginà da¬¬ho, so vuccati agiddho. So rÆpe agiddho sadde agiddho gandhe agiddho rase agiddho phoÂÂhabbe agiddho kule gaïe ÃvÃse lÃbhe yase pasaæsÃyaæ sukhe cÅvare piï¬apÃte senÃsane gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃre kÃmadhÃtuyà [PTS Page 054] [\q 54/] rÆpadhÃtuyà arÆpadhÃtuyà kÃmabhave rÆpabhave arÆpabhave sa¤¤Ãbhave asa¤¤Ãbhave nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãbhave ekavokÃrabhave catuvokÃrabhave pa¤cavokÃrabhave atÅte anÃgate paccuppanne diÂÂhasutamutavi¤¤Ãtabbesu dhammesu agiddho agathito amucchito anajjhÃpanno vÅtagedho vigatagedho cattagedho vantagedho muttagedho* pahÅnagedho paÂinissaÂÂhagedho vÅtarÃgo vigatarÃgo cattarÃgo vantarÃgo muttarÃgo* pahÅnarÃgo paÂinissaÂÂharÃgo nicchÃto nibbuto sÅtÅbhÆto sukhapaÂisaævedÅ brahmabhÆtena attanà viharatÅti phassaæ pari¤¤Ãya anÃnugiddho. 1. AnabhÃvakato - sÅmu1 [A] ayaæ suttappadeso peyyÃlamukhena khandhasaæyuttato gahito'ti ma¤¤Ãma. [B.] DhammasaÇgani - nikkhepakaï¬a, khuddakavatthu vibhaÇga. * Pupphalakkhaïantarito bhÃgo sÅmu. 1. Potthake na dissati. [BJT Page 78] [\x 78/] YadattagarahÅ tadakubbamÃno'ti - 'yadÃ'ti1 ya1; attagarahÅti - dvÅhi kÃraïehi attÃnaæ garahati: katattà ca akatattà ca. Kathaæ katattà ca akatattà ca attÃnaæ garahati? 'Kataæ me kÃyaduccaritaæ, akataæ me kÃyasucarita'nti attÃnaæ garahati. 'Kataæ me vacÅduccaritaæ, akataæ me vacÅsucarita'nti attÃnaæ garahati. 'Kataæ me manoduccaritaæ, akataæ me manosucarita'nti attÃnaæ garahati. 'Kataæ me pÃïÃtipÃto, akatà me pÃïÃtipÃtà veramaïÅ'ti attÃnaæ garahati. 'Kataæ me adinnÃdÃnaæ, akatà me adinnÃdÃnà veramaïÅ'ti attÃnaæ garahati. 'Kato me kÃmesu micchÃcÃro, akatà kÃmesu micchÃcÃrà veramaïÅ'ti attÃnaæ garahati. 'Kato me musÃvÃdo, akatà me musÃvÃdà veramaïÅ'ti attÃnaæ garahati. ' Katà me pisunà vÃcÃ, akatà me pisunÃya vÃcÃya2 veramaïÅ'ti (attÃnaæ) garahati. 'Katà me pharusà vÃcÃ, akatà me pharusÃya vÃcÃya 3 veramaïÅ'ti attÃnaæ garahati. 'Kato me samphappalÃpo, akatà me samphappalÃpà veramaïÅ'ti attÃnaæ garahati. 'Katà me abhijjhÃ, akatà me anabhijjhÃ'ti4 attÃnaæ garahati. 'Kato me vyÃpÃdo, akato me avyÃpÃdo'ti5 attÃnaæ garahati. 'Katà me micchÃdiÂÂhi, akatà me sammÃdiÂÂhÅ'ti6 attÃnaæ garahati. Evaæ katattà ca akatattà ca attÃnaæ garahati. Athavà sÅlesu'mhi na paripÆrakÃrÅti attÃnaæ garahati. Indriyesu'mhi [PTS Page 055] [\q 55/] aguttadvÃroti attÃnaæ garahati. Bhojane'mhi amatta¤¤Æti attÃnaæ garahati. JÃgariyaæ ananuyuttomhÅti attÃnaæ garahati. Satisampaja¤¤ena asamannÃgatoti attÃnaæ garahati. AbhÃvità me cattÃro satipaÂÂhÃnÃti attÃnaæ garahati. AbhÃvità me cattÃro sammappadhÃnÃti attÃnaæ garahati. AbhÃvità me cattÃro iddhipÃdÃti attÃnaæ garahati. AbhÃvitÃni me pa¤cindriyÃnÅti attÃnaæ garahati. AbhÃvitÃni me pa¤ca balÃnÅti attÃnaæ garahati. AbhÃvità me satta bojjhaÇgÃti attÃnaæ garahati. AbhÃvito me ariyo aÂÂhaÇgiko maggoti attÃnaæ garahati. Dukkhaæ me apari¤¤Ãtanti attÃnaæ garahati. Samudayo me appahÅnoti attÃnaæ garahati. Maggo me abhÃvitoti attÃnaæ garahati. Nirodho me asacchikatoti attÃnaæ garahati. Evaæ katattà ca akatattà ca attÃnaæ garahati. Evaæ attagarahikaæ kammaæ akubbamÃno ajanayamÃno asa¤janayamÃno anibbattayamÃno anabhinibbattayamÃnoti 'yadattagarahÅ tadakubbamÃno. ' Na lippati diÂÂhasutesu dhÅroti - 'lepo'ti dve lepÃ: taïhà lepo ca diÂÂhilepo ca - pe - Ayaæ diÂÂhilepo dhÅroti dhÅro paï¬ito pa¤¤avà buddhimà ¤ÃïÅ vibhÃvÅ medhÃvÅ. DhÅro taïhÃlepaæ pahÃya diÂÂhilepaæ paÂinissajitvà diÂÂhena lippati sute na lippati mute na lippati vi¤¤Ãte na lippati na saælippati7 na upalippati. Alitto asaælitto anupalitto nikkhanto nissaÂo8 vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà viharatÅti 'na lippati diÂÂhasutesu dhÅro'ti. 1. Yadanti - sÅmu11. 2. Pisuïà vÃcà - sÅmu. 1. 3. PharusavÃcà - sÅmu1. 4. Abhijjhà veramaïÅti - sÅmu1. 5. VyÃpÃdà veramaïÅti. 1 6. MicchÃdiÂÂhi veramaïÅti - 1 7. Palippati - sÅmu, 11. 8. Nissato - sa. [BJT Page 80] [\x 80/] TenÃha bhagavÃ: "Ubhosu antesu vineyya chandaæ Phassaæ pari¤¤Ãya anÃnugiddho YadattagarahÅ tadakubbamÃno Na lippati diÂÂhasutesu dhÅro"ti. 2 - 8 Sa¤¤aæ [PTS Page 056] [\q 56/] pari¤¤Ã vitareyya oghaæ Pariggahesu muni nopalitto, AbbÆÊhasallo caramappamatto NÃsiæsati lokamimaæ paraæ ca. Sa¤¤aæ pari¤¤Ã vitareyya oghanti - 'sa¤¤Ã'ti kÃmasa¤¤Ã vyÃpÃdasa¤¤Ã vihiæsÃsa¤¤Ã nekkhammasa¤¤Ã avyÃpÃdasa¤¤Ã avihiæsÃsa¤¤Ã rÆpasa¤¤Ã saddasa¤¤Ã gandhasa¤¤Ã rasasa¤¤Ã phoÂÂhabbasa¤¤Ã dhammasa¤¤Ã, yà evarÆpà sa¤¤Ã saæjÃnanà saæjÃnitattaæ, ayaæ vuccati sa¤¤Ã. Sa¤¤aæ pari¤¤Ãti - sa¤¤aæ tÅhi pari¤¤Ãhi parijÃnitvà ¤Ãtapari¤¤Ãya tÅraïapari¤¤Ãya pahÃnapari¤¤Ãya. Katamà ¤Ãtapari¤¤Ã? Sa¤¤aæ jÃnÃti 'ayaæ kÃmasa¤¤Ã ayaæ vyÃpÃdasa¤¤Ã ayaæ vihiæsÃsa¤¤Ã ayaæ nekkhammasa¤¤Ã ayaæ avyÃpÃdasa¤¤Ã ayaæ avihiæsÃsa¤¤Ã ayaæ rÆpasa¤¤Ã ayaæ saddasa¤¤Ã ayaæ gandhasa¤¤Ã ayaæ rasasa¤¤Ã ayaæ phoÂÂhabbasa¤¤Ã ayaæ dhammasa¤¤Ã'ti jÃnÃti passati. Ayaæ ¤Ãtapari¤¤Ã. Katamà tÅraïapari¤¤Ã? Evaæ ¤Ãtaæ katvà sa¤¤aæ tÅreti aniccato dukkhato rogato gaï¬ato sallato aghato ÃbÃdhato parato palokato Åtito upaddavato bhayato upassaggato calato pabhaÇguto addhuvato attÃïato aleïato (asaraïato) asaraïÅbhÆtato rittato tucchato su¤¤ato anattato ÃdÅnavato vipariïÃmadhammato asÃrato aghamÆlato vadhakato vibhavato sÃsavato saækhatato mÃrÃmisato jÃtidhammato jarÃdhammato vyÃdhidhammato maraïadhammato sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsadhammato saækilesikadhammato samudayato atthaÇgamato assÃdato ÃdÅnavato nissaraïato tÅreti. Ayaæ tÅraïapari¤¤Ã. Katamà pahÃïapari¤¤Ã? Evaæ ¤Ãtaæ katvà evaæ tÅrayitvà sa¤¤Ãya chandarÃgaæ pajahati vinodeti vyantÅkaroti anabhÃvaæ gameti. Vuttampi hetaæ bhagavatÃ: " yo bhikkhave sa¤¤Ãya chandarÃgo, taæ pajahatha. Evaæ sà sa¤¤Ã pahÅnà bhavissati ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatà anabhÃvaæ gatÃ2 Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ"ti[a.] Ayaæ pahÃnapari¤¤Ã. 'Sa¤¤aæ pari¤¤Ã'ti sa¤¤aæ imÃhi tÅhi pari¤¤Ãhi parijÃnitvÃ; vitareyya [PTS Page 057] [\q 57/] oghanti kÃmoghaæ bhavoghaæ diÂÂhoghaæ avijjoghaæ tareyya uttareyya patareyya samatikkameyya vÅtivatteyyÃti ' sa¤¤aæ pari¤¤Ã vitareyya oghaæ. ' Pariggahesu muni nopalittoti - 'pariggahÃ'ti dve pariggahÃ: taïhÃpariggaho ca diÂÂhipariggaho ca - pe - Ayaæ diÂÂhipariggaho. MunÅti - monaæ3 vuccati ¤Ãïaæ, yà pa¤¤Ã pajÃnanà - pe - amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi, [b] tena ¤Ãïena samannÃgato muni monappattoti. 1. Phalato - sÅmu1, 2. AnabhÃvakatà - sÅmu1. AnabhÃvaæ katà - machasaæ, anabhÃvagatà - syà - sÅmu. 11 [A] khandhasaæyutta - bhÃravagga. 3. Monà - sÅmu1 [B] dhammasaÇgaïÅ - cittuppÃdakaï¬a. 1. [BJT Page 82] [\x 82/] TÅïi moneyyÃti: kÃyamoneyyaæ vacÅmoneyyaæ manomoneyyaæ. Katamaæ kÃyamoneyyaæ? TividhÃnaæ kÃyaduccaritÃnaæ pahÃnaæ kÃyamoneyyaæ. Tividhaæ kÃyasucaritaæ kÃyamoneyyaæ, kÃyÃrammaïe ¤Ãïaæ kÃyamoneyyaæ, kÃyapari¤¤Ã kÃyamoneyyaæ, pari¤¤Ãsahagato maggo kÃyamoneyyaæ, kÃye chandarÃgassa pahÃnaæ kÃyamoneyyaæ, kÃyasaækhÃranirodho catutthajjhÃnasamÃpatti kÃyamoneyyaæ. Idaæ kÃyamoneyya1. Katamaæ vacÅmoneyyaæ? CatubbidhÃnaæ1 vacÅduccaritÃnaæ pahÃnaæ vacÅmoneyyaæ, vacÅsucaritaæ vacÅmoneyyaæ vÃcÃrammaïe ¤Ãïaæ vacÅmoneyyaæ, vÃcÃpari¤¤Ã vacÅmoneyyaæ, pari¤¤Ãsahagato maggo vacÅmoneyyaæ, vÃcÃya chandarÃgassa pahÃnaæ vacÅmoneyyaæ. VacÅsaækhÃranirodho dutiyajjhÃnasamÃpatti vacÅmoneyyaæ. Idaæ vacÅmoneyyaæ. Katamaæ manomoneyyaæ? TividhÃnaæ manoduccaritÃnaæ pahÃnaæ manomoneyyaæ, tividhaæ manosucaritaæ manomoneyyaæ, cittÃrammaïe ¤Ãïaæ manomoneyyaæ, cittapari¤¤Ã manomoneyyaæ, pari¤¤Ãsahagato maggo manomoneyyaæ, citte chandarÃgassa pahÃnaæ manomoneyyaæ, cittasaækhÃranirodho sa¤¤ÃvedayitanirodhasamÃpatti manomoneyyaæ [PTS P age 058.] Idaæ manomoneyyaæ. 1. "KÃyamuniæ vÃcÃmuniæ manomunimanÃsavaæ, Muniæ moneyyasampannaæ Ãhu sabbappahÃyinaæ. [A] 2. KÃyamuniæ vÃcÃmuniæ manomunimanÃsavaæ Muniæ moneyyasampannaæ Ãhu ninhÃtapÃpaka"nti. [B] Imehi tÅhi moneyyehi dhammehi samannÃgatà cha munino: 2 agÃramunino anagÃramunino sekhamunino asekhamunino paccekamunino munimuninoti. Katame agÃramunino? Ye te agÃrikà diÂÂhapadà vi¤¤ÃtasÃsanÃ, ime agÃramunino. Katame anagÃramunino? Ye te pabbajità diÂÂhapadà vi¤¤ÃtasÃsanÃ, ime anagÃramunino. Satta sekhà sekhamunino. Arahanto asekhamunino. Paccekabuddhà paccekamunino. Munimunino vuccanti tathÃgatà arahanto sammÃsambuddhÃ. 3. " Na monena3 muni hoti mÆÊharÆpo aviddasu, Yo ca tulaæva paggayha varamÃdÃya paï¬ito. 4. PÃpÃni parivajjeti sa munÅ tena so munÅ, Yo munÃti ubho loke munÅ tena pavuccati. "[C.] 1. Catubbidhà - sÅmu1 2. Munayo - syà 3. Moneyyena - sa. [A] tikaÇguttara - ÃpÃyikavagga. [B] itivuttaka - dutiyavagga. [C] dhammapada - dhammaÂÂhavagga. [BJT Page 84] [\x 84/] 5. "Asata¤ca sata¤ca ¤atvà dhammaæ Ajjhattaæ bahiddhà ca sabbaloke, Devamanussehi pÆjito yo SaÇgajÃlamaticca so munÅ"ti [a] LepÃti - dve lepÃ: taïhÃlepo ca diÂÂhilepo ca - pe - Muni taïhÃlepaæ pahÃya diÂÂhilepaæ paÂinissajitvà pariggahesu [PTS Page 059] [\q 59/] na lippati na saælippati1 na upalippati alitto asaælitto anupalitto nikkhanto nissaÂo2 vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà viharatÅti 'pariggahesu muni nopalitto. AbbÆÊhasallo caramappamattoti - 'salla'nti satta sallÃni: rÃgasallaæ dosasallaæ mohasallaæ mÃnasallaæ diÂÂhisallaæ sokasallaæ duccaritasallaæ3. Yassete sallà pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂippassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃ, so vuccati abbÆÊhasallo abbÆhitasallo4 uddhatasallo samuddhatasallo uppÃÂitasallo samuppÃÂitasallo cattasallo vantasallo muttasallo pahÅnasallo paÂinissaÂÂhasallo nicchÃto nibbuto sÅtibhÆto sukhapaÂisaævedÅ brahmabhÆtena attanà viharatÅti 'abbÆÊhasallo. ' Caranti - caranto viharanto irÅyanto vattanto pÃlento yapento yÃpento. Appamattoti sakkaccakÃrÅ sÃtaccakÃrÅ aÂÂhitakÃrÅ anolÅnavuttiko anikkhittachando anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. 'KathÃhaæ aparipÆraæ và sÅlakkhandhaæ paripÆreyyaæ, paripÆraæ và sÅlakkhandhaæ tattha tattha pa¤¤Ãya anugaïheyya'nti yo tattha chando ca vÃyÃmo ca ussÃho ca ussoÊhÅ ca appaÂivÃni ca sati ca sampaja¤¤aæ ca Ãtappaæ padhÃnaæ adhiÂÂhÃnaæ anuyogo appamÃdo kusalesu dhammesu. 'KathÃhaæ aparipÆraæ và samÃdhikkhandhaæ paripÆreyyaæ, paripÆraæ và samÃdhikkhandhaæ tattha tattha pa¤¤Ãya anugaïheyyaæ yo tattha chando ca vÃyÃmo ca ussÃho ca ussoÊhÅ ca appaÂivÃni ca sati ca sampaja¤¤aæ ca Ãtappaæ padhÃnaæ adhiÂÂhÃnaæ anuyogo appamÃdo kusalesu dhammesu. 'KathÃhaæ aparipÆraæ và pa¤¤Ãkkhandhaæ [PTS Page 060] [\q 60/] paripÆreyyaæ paripÆraæ và vimuttikkhandhaæ tattha tattha pa¤¤Ãya anugaïheyyaæ yo tattha chando ca vÃyÃmo ca ussÃho ca ussoÊhÅ ca appaÂivÃni ca sati ca sampaja¤¤aæ ca Ãtappaæ padhÃnaæ adhiÂÂhÃnaæ anuyogo appamÃdo kusalesu dhammesu. 'KathÃhaæ aparipÆraæ và vimutti¤Ãnadassanakkhandhaæ tattha tattha pa¤¤Ãya anugaïheyya'nti yo tattha chando ca vÃyÃmo ca ussÃho ca ussoÊhÅ ca appaÂivÃni ca sati ca sampaja¤¤aæ ca Ãtappaæ padhÃnaæ adhiÂÂhÃnaæ anuyogo appamÃdo kusalesu dhammesu. 'KathÃhaæ apari¤¤Ãtaæ và dukkhaæ parijÃneyyaæ, appahÅne và kilese pajaheyyaæ, abhÃvitaæ và maggaæ bhÃveyyaæ, asacchikataæ và nirodhaæ sacchikareyyanti' yo tattha chando ca vÃyÃmo ca ussÃho ca ussoÊhÅ ca appaÂivÃni ca sati ca sampaja¤¤aæ ca Ãtappaæ padhÃnaæ adhiÂÂhÃnaæ anuyogo appamÃdo kusalesu dhammesÆti 'abbuÊhasallo caramappamatto. ' 1. Palippati - sÅmu11 2. NitthaÂÂho - syÃ. Nissato - sa. 3. KathaækathÃsallaæ - syà 4. Pahatasallo - syà [A] suttanipÃta - sahiyasutta. [BJT Page 86] [\x 86/] NÃsiæsatÅ lokamimaæ paraæ cÃti - imaæ lokaæ nÃsiæsati sakattabhÃvaæ, paraæ lokaæ nÃsiæsati parattabhÃvaæ, imaæ lokaæ nÃsiæsati sakarÆpavedanÃsa¤¤ÃsaækhÃravi¤¤Ãïaæ, paraæ lokaæ nÃsiæsati pararÆpavedanÃsa¤¤ÃsaækhÃravi¤¤Ãïaæ, imaæ lokaæ nÃsiæsati cha ajjhattikÃni ÃyatanÃni, paraæ lokaæ nÃsiæsati cha bÃhirÃni ÃyatanÃni, imaæ lokaæ nÃsiæsati manussalokaæ, paraæ lokaæ nÃsiæsati devalokaæ, imaæ lokaæ nÃsiæsati kÃmadhÃtu, paraæ lokaæ nÃsiæsati rÆpadhÃtuæ arÆpadhÃtu, imaæ lokaæ nÃsiæsati kÃmadhÃtu rÆpadhÃtu, paraæ lokaæ nÃsiæsati arÆpadhÃtuæ, punagatiæ và uppattiæ và paÂisandhiæ và bhavaæ và saæsÃraæ và vaÂÂaæ và nÃsiæsati na icchati na sÃdiyati na pattheti na piheti nÃbhijappatÅti 'nÃsiæsatÅ lokamimaæ paraæ cÃ'ti. TenÃha bhagavÃ: " Sa¤¤aæ [PTS Page 061] [\q 61/] pari¤¤Ã vitareyya oghaæ Pariggahesu muni nopalitto, AbbÆÊhasallo caramappamatto NÃsiæsatÅ lokamimaæ paraæ cÃ"ti. GuhaÂÂhakasuttaniddeso dutiyo. 3. DuÂÂhaÂÂhakasuttaniddeso. Atha duÂÂhaÂÂhakasuttaniddesaæ vakkhati: [PTS Page 062] [\q 62/] 3 - 1 Vadanti ve duÂÂhamanÃpi eke Athopi ve1 saccamanà vadanti, VÃdaæ ca jÃtaæ muni no upeti Tasmà munÅ natthi khÅlo kuhi¤ci. Vadanti ve duÂÂhamanÃpi eketi - eke titthiyà duÂÂhamanà paduÂÂhamanà viruddhamanÃ2 paÂiviruddhamanà Ãhatamanà paccÃhatamanà ÃghÃtitamanÃ3 paccÃghÃtitamanà vadanti upavadanti bhagavantaæ ca bhikkhusaÇghaæ ca abhÆtenÃti 'vadanti ve duÂÂhamanÃpi eke. ' Athopi ve4 saccamanà vadantÅti - ye tesaæ titthiyÃnaæ saddahantà okappentà adhimuccantà saccamanà saccasa¤¤ino bhÆtamanà bhÆtasa¤¤ino tathamanà tathasa¤¤ino yÃthÃvamanà yÃthÃvasa¤¤ino5 aviparÅtamanà aviparÅtasa¤¤ino vadanti upavadanti bhagavanta¤ca bhikkhusaÇghaæ ca abhÆtenÃti 'athopi ve1 saccamanà vadanti. ' 1. A¤¤epi te - sÅmu11. 2. ViduÂÂhamanà - katthaci. 3. AghÃÂitamanà - syÃ. 4. Athopi te - sÅmu. 11 5. YathÃvamanà yathÃvasa¤¤ino - sa. [BJT Page 88] [\x 88/] VÃdaæ ca jÃtaæ muni no upetÅti - so vÃdo jÃto hoti sa¤jÃto nibbatto abhinibbatto pÃtubhÆto, paratoghoso akkoso upavÃdo bhagavato ca bhikkhusaÇghassa ca abhÆtenÃti 'vÃdaæ ca jÃtaæ. ' Muni no upetÅti - 'munÅ'ti monaæ vuccati ¤Ãïaæ, yà pa¤¤Ã pajÃnanà amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi, tena ¤Ãïena [PTS Page 063] [\q 63/] samannÃgato muni monappatto - pe - saÇgajÃlamaticca so muni. Yo vÃdaæ upeti, so dvÅhi kÃraïehi vÃdaæ upeti: kÃrako kÃrakatÃya vÃdaæ upeti athavà vuccamÃno upavadiyamÃno kuppati vyÃpajjati patitthÅyati kopa¤ca dosa¤ca appaccaya¤ca pÃtukaroti akÃrakomhÅti. Yo vÃdaæ upeti, so imehi dvÅhi kÃraïehi vÃdaæ upeti. Muni dvÅhi kÃraïehi vÃdaæ na upeti: akÃrako muni akÃrakatÃya vÃdaæ na upeti. Athavà vuccamÃno upavadiyamÃno na kuppati na vyÃpajjati na patitthÅyati, na kopa¤ca dosa¤ca appaccaya¤ca pÃtukaroti akÃrakomhÅti. Muni imehi dvÅhi kÃraïehi vÃdaæ na upeti na upagacchati na gaïhÃti na parÃmasati na abhinivisatÅti ' vÃda¤ca jÃtaæ muni no upeti. ' Tasmà munÅ natthi khÅlo kuhi¤cÅti - 'tasmÃ'ti tasmà ta1 kÃraïà taæhetu tappaccayà tannidÃnÃ1 munino ÃhatacittatÃ2 khilajÃtatÃpi natthi, pa¤capi cete khÅlà natthi. Tayopi khÅlà natthi: rÃgakhÅlo dosakhÅlo mohakhÅlo natthi na saævijjati nÆpalabbhati pahÅno samucchinno vÆpasanto paÂippassaddho abhabbuppattiko ¤Ãïagginà da¬¬ho. Kuhi¤cÅti - kuhi¤ci kimhici katthaci, ajjhattaæ và bahiddhà và ajjhattabahiddhà vÃti 'tasmà munÅ natthi khilo kuhi¤cÅ'ti. TenÃha bhagavÃ: "Vadanti ve duÂÂhamanÃpi eke Athopi ve3 saccamanà vadanti, VÃdaæ ca jÃtaæ muni no upeti Tasmà munÅ natthi khÅlo kuhi¤cÅ"ti. 3 - 2 Sakaæ hi diÂÂhiæ kathamaccayeyya ChandÃnunÅto ruciyà niviÂÂho, Sayaæ samattÃni pakubbamÃno Yathà hi jÃneyya tathà vadeyya. 1. Taæ nidÃnaæ - sÅmu1 2. ùhatakacittatà - sÅmu1, 3. A¤¤epi te - sÅmu11. [BJT Page 90] [\x 90/] Sakaæ [PTS Page 064] [\q 64/] hi diÂÂhiæ kathamaccayeyyÃti - ye te1 titthiyà sundariæ paribbÃjikaæ hantvà samaïÃnaæ sakyaputtiyÃnaæ avaïïaæ pakÃsayitvà evaæ etaæ lÃbhaæ yasaæ sakkÃraæ sammÃnaæ paccÃharissÃmÃ'ti te evaædiÂÂhikà evaækhantikà evaærucikà evaæladdhikà evaæajjhÃsayà evamadhippÃyÃ, te nÃsakkhiæsu sakaæ diÂÂhiæ sakaæ khantiæ sakaæ ruciæ sakaæ laddhiæ sakaæ ajjhÃsayaæ sakaæ adhippÃyaæ atikkamituæ. Atha kho sveva ayaso te paccÃgatoti. Evampi sakaæ diÂÂhiæ kathamaccayeyya. Athavà 'sassato loko idameva saccaæ moghama¤¤a'nti yo so evaævÃdo so sakaæ diÂÂhiæ sakaæ khantiæ sakaæ ruciæ sakaæ laddhiæ sakaæ ajjhÃsayaæ sakaæ adhippÃyaæ kathaæ accayeyya atikkameyya samatikkameyya vÅtivatteyya? Taæ kissa hetu? Tassa sà diÂÂhi tathà samattà samÃdinnà gahità parÃmaÂÂhà abhiniviÂÂhà ajjhosità adhimuttÃti. Evampi ' saka¤hi diÂÂhiæ kathamaccayeyya. ' Athavà 'asassato loko, antavÃ2 loko, anantavà loko, taæ jÅvaæ taæ sarÅraæ, a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅraæ, hoti tathÃgato parammaraïÃ, na hoti tathÃgato parammaraïÃ, hoti ca na hoti ca tathÃgato parammaraïÃ, neva hoti na na hoti tathÃgato parammaraïÃ, idameva saccaæ moghama¤¤a'nti yo so evaævÃdo, so sakaæ diÂÂhi sakaæ khantiæ sakaæ ruciæ sakaæ laddhiæ sakaæ ajjhÃsayaæ sakaæ adhippÃyaæ kathaæ accayeyya atikkameyya samatikkameyya vÅtivatteyya; taæ kissa hetu? Tassa sà diÂÂhi tathà samattà samÃdinnà gahità parÃmaÂÂhà abhiniviÂÂhà ajjhosità adhimuttÃti. Evampi ' sakaæ hi diÂÂhiæ kathamaccayeyya. ' ChandÃnunÅto ruciyà niviÂÂhoti - 'chandÃnunÅto'ti sakÃya diÂÂhiyà sakÃya khantiyà sakÃya ruciyà sakÃya laddhiyà yÃyati nÅyati vuyhati saæharÅyati, yathà hatthiyÃnena và assayÃnena [PTS Page 065] [\q 65/] và goyÃnena và meï¬akayÃnena và oÂÂhayÃnena và yÃyati niyyati vuyhati saæharÅyati, evamevaæ sakÃya diÂÂhiyà sakÃya khantiyà sakÃya ruciyà sakÃya laddhiyà yÃyati niyyati vuyhati saæharÅyatÅti chandÃnunÅto; ruciyà niviÂÂhoti sakÃya diÂÂhiyà sakÃya khantiyà sakÃya ruciyà sakÃya laddhiyà niviÂÂho patiÂÂhito allÅno upÃgato ajjhosito adhimuttoti 'chandÃnunÅto ruciyà niviÂÂho'. 1. Yante - sÅmu1 2. Anattavà - sÅmu1. [BJT Page 92] [\x 92/] Sayaæ samattÃni pakubbamÃnoti - sayaæ samattaæ karoti, paripuïïaæ karoti, anomaæ karoti, aggaæ seÂÂhaæ viseÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaraæ karoti; 'ayaæ satthà sabba¤¤Æ'ti sayaæ samattaæ karoti, paripuïïaæ karoti, anomaæ karoti; aggaæ seÂÂhaæ viseÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaraæ karoti; 'ayaæ dhammo svÃkkhÃto, ayaæ gaïo supaÂipanno, ayaæ diÂÂhi bhaddikÃ, ayaæ paÂipadà supa¤¤attÃ, ayaæ maggà niyyÃïiko'ti sayaæ samattaæ karoti, paripuïïaæ karoti, anomaæ karoti, aggaæ seÂÂhaæ viseÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaraæ karoti janeti sa¤janeti nibbatteti abhinibbattetÅti 'sayaæ samattÃni pakubbamÃno. ' Yathà hi jÃneyya tathà vadeyyÃti - yathà jÃneyya tathà vadeyya katheyya bhaïeyya dÅpeyya vohareyya. ' Sassato loko, idameva saccaæ, moghama¤¤a'nti yathà jÃneyya, tathà vadeyya katheyya bhaïeyya dÅpeyya vohareyya. 'Asassato loko idameva saccaæ, moghama¤¤a'nti yathà jÃneyya, tathà vadeyya katheyya bhaïeyya dÅpeyya vohareyya. Neva hoti na na hoti tathÃgato parammaraïà idameva saccaæ moghama¤¤anti yathà jÃneyya, tathà vadeyya katheyya bhaïeyya dÅpeyya vohareyyÃti yathà hi jÃneyya tathà vadeyya. TenÃha bhagavÃ: "Sakaæ [PTS Page 066] [\q 66/] hi diÂÂhiæ kathamaccayeyya ChandÃnunÅto ruciyà niviÂÂho, Sayaæ samattÃni pakubbamÃno Yathà hi jÃneyya tathà vadeyyÃ"ti. 3 - 3 Yo attano sÅlavatÃni jantu AnÃnupuÂÂhova paresaæ1 pÃvÃ2 Anariyadhammaæ kusalà tamÃhu Yo ÃtumÃnaæ sayameva pÃvÃ. Yo attano sÅlavatÃni jantÆti - 'yo'ti yo yÃdiso yathÃyutto yathÃvihito yathÃppakÃro yaæ ÂhÃnaæ patto yaædhammasamannÃgato khattiyo và brÃhmaïo và vesso và suddo và gahaÂÂho và pabbajito và devo và manusso vÃ; sÅlabbatÃnÅti atthi sÅlaæ ceva vataæ ca, atthi vataæ na sÅlaæ. Katamaæ sÅlaæ ceva vataæ ca? Idha bhikkhu sÅlavà hoti pÃtimokkhasaævarasaævuto viharati ÃcÃragocarasampanno aïumattesu vajjesu bhayadassÃvÅ samÃdÃya sikkhati sikkhÃpadesu, yo tattha sa¤¤amo saævaro anatikkamo, idaæ sÅlaæ. Yaæ samÃdÃnaæ, taæ vataæ. SaævaraÂÂhena sÅlaæ, samÃdÃnaÂÂhena vataæ. Idaæ vuccati sÅlaæ ceva vataæ ca. Katamaæ vataæ na sÅlaæ? AÂÂha dhutaÇgÃni: Ãra¤¤ikaÇgaæ piï¬apÃtikaÇgaæ paæsukÆlikaÇgaæ tecÅvarikaÇgaæ sapadÃnacÃrikaÇgaæ khalupacchÃbhattikaÇgaæ nesajjikaÇgaæ yathÃsanthatikaÇgaæ, idaæ vuccati vataæ na sÅlaæ. ViriyasamÃdÃnampi vuccati vataæ na sÅlaæ. " KÃmaæ taco ca nahÃru ca aÂÂhi ca avasissatu sarÅre upasussatu maæsalohitaæ, yaæ taæ purisabalena purisaviriyena purisaparakkamena pattabbaæ, na [PTS Page 067] [\q 67/] taæ apÃpuïitvà viriyassa santhÃnaæ bhavissatÅ"ti cittaæ paggaïhÃti padahati. EvarÆpaæ viriyasamÃdÃnaæ vuccati vataæ na sÅlaæ. 1. Parassa - su. 2. PÃvada - sa. [BJT Page 94] [\x 94/] 1. " NÃsissaæ na pivissÃmi vihÃrato na nikkhame, Napi passaæ nipÃtessaæ1 taïhÃsalle anÆhate"ti[a] Cittaæ paggaïhÃti padahati, evarÆpampi viriyasamÃdÃnaæ vuccati vataæ na sÅlaæ. " Na tÃvÃhaæ imaæ pallaÇkaæ bhindissÃmi, yÃva me na anupÃdÃya Ãsavehi cittaæ vimuccissatÅ"ti cittaæ paggaïhÃti padahati. EvarÆpaæ viriyasamÃdÃnaæ vuccati vataæ na sÅlaæ. 'Na tÃvÃhaæ imamhà Ãsanà vuÂÂhahissÃmi, caÇkamà orohissÃmi, vihÃrà nikkhamissÃmi, a¬¬hayogà nikkhamissÃmi, pÃsÃdà nikkhamissÃmi, hammiyà nikkhamissÃmi, guhÃya nikkhamissÃmi, leïà nikkhamissÃmi, kuÂiyà nikkhamissÃmi, kÆÂÃgÃrà nikkhamissÃmi, aÂÂÃ2 nikkhamissÃmi, mÃÊà nikkhamissÃmi, uddaï¬Ã3 nikkhamissÃmi, upaÂÂhÃnasÃlÃya nikkhamissÃmi, maï¬apà nikkhamissÃmi, rukkhamÆlà nikkhamissÃmi yÃva me na anupÃdÃya Ãsavehi cittaæ vimuccissatÅ'ti cittaæ paggaïhÃti padahati. EvarÆpaæ viriyasamÃdÃnaæ vuccati vataæ na sÅlaæ. 'Imasmiæ yeva pubbaïhasamayaæ ariyadhammaæ ÃharissÃmi samÃharissÃmi adhigacchissÃmi phassayissÃmi4 sacchikarissÃmÅ'ti cittaæ paggaïhÃti padahati. EvarÆpaæ viriyasamÃdÃnaæ vuccati vataæ na sÅlaæ, 'imasmiæyeva majjhantikasamayaæ ariyadhammaæ ÃharissÃmi samÃharissÃmi adhigacchissÃmi phassayissÃmi4 sacchikarissÃmÅ'ti cittaæ paggaïhÃti padahati. SÃyanhasamayaæ - purebhattaæ pacchÃbhattaæ - purimaæ yÃmaæ - majjhimaæ yÃmaæ - pacchimaæ yÃmaæ - kÃle - juïhe vasse - hemante - gimhe - purime vayokhandhe - majjhime vayokhandhe - pacchime vayokhandhe ariyadhammaæ ÃharissÃmi [PTS Page 068] [\q 68/] samÃharissÃmi adhigacchissÃmi phassayissÃmi sacchikarissÃmÅ'ti cittaæ paggaïhÃti padahati. EvarÆpampi viriyaæ samÃdÃnaæ vuccati vataæ na sÅlaæ. JantÆti satto naro mÃnavo poso puggalo jÅvo jÃgu5 jantu indagu hindagu manujoti 'yo attano sÅlavatÃni jantu. ' AnÃnupuÂÂho va paresaæ pÃvÃti - 'paresa'nti paresaæ khattiyÃnaæ brÃhmaïÃnaæ vessÃnaæ suddÃnaæ gahaÂÂhÃnaæ pabbajitÃnaæ devÃnaæ manussÃnaæ; anÃnupuÂÂhoti apuÂÂho apucchito ayÃcito anajjhesito apasÃdito; pÃvÃti attano sÅlaæ và vataæ và sÅlabbataæ và pÃvadati: ahamasmi sÅlasampannoti và vatasampannoti và sÅlabbatasampannoti vÃ, jÃtiyà và gottena và kolaputtiyena và vaïïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena6 và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjÃÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃïena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ, uccÃkulà pabbajitoti và mahÃkulà pabbajitoti và mahÃbhogakulà pabbajitoti và uÊÃrabhogakulà pabbajitoti vÃ, ¤Ãto yasassÅ sagahaÂÂhapabbajitÃnanti vÃ, lÃbhimhi cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnappaccayabhesajjaparikkhÃrÃnanti vÃ, vinayadharoti và dhammakathikoti và Ãra¤¤ikoti và rukkhamÆlikoti và piï¬apÃtikoti và paæsukÆlikoti và tecÅvarikoti và sapadÃnacÃrikoti và khalupacchÃbhattikoti và nesajjikoti và yathÃsanthatikoti vÃ, paÂhamassa jhÃnassa lÃbhÅti và dutiyassa jhÃnassa lÃbhÅti và tatiyassa jhÃnassa lÃbhÅti và catutthassa jhÃnassa lÃbhÅti và ÃkÃsÃna¤cÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅti và vi¤¤Ãïa¤cÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅti và Ãki¤ca¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅti và nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅti và pÃvadati katheti bhaïati dÅpayati voharatÅti 'anÃnupuÂÂhova paresaæ pÃvÃ'. 1. Napi passaæ na nipÃtessaæ - sÅmu1. 2. A¬¬hà - machasaæ 3. Ku¬¬hà - sÅmu1, 4. PhusayissÃmi - syÃ. 5. Jatu - mu11. JÃtu - syà machasaæ [A] theragÃthÃpÃÊi - paccayattheragÃthà - 312. MuditattheragÃthà - 4112. 6. AjjhÃnena - sÅmu. 1. [BJT Page 96] [\x 96/] Anariyadhammaæ [PTS Page 069] [\q 69/] kusalà tamÃhÆti - ' kusalÃ'ti ye te khandhakusalà dhÃtukusalà Ãyatanakusalà paÂiccasamuppÃdakusalà satipaÂÂhÃnakusalà sammappadhÃnakusalà iddhipÃdakusalà indriyakusalà balakusalà bojjhaÇgakusalà maggakusalà phalakusalà nibbÃnakusalÃ; te kusalà evamÃhaæsu: anariyÃnaæ eso dhammo, neso dhammo ariyÃnaæ, bÃlÃnaæ eso dhammo, neso dhammo paï¬itÃnaæ, asappurisÃnaæ eso dhammo, neso dhammo sappurisÃnanti evamÃhaæsu evaæ kathenti evaæ bhaïanti evaæ dÅpayanti evaæ voharantÅti - anariyadhammaæ kusalà tamÃhu. Yo ÃtumÃnaæ sayameva pÃvÃti - 'ÃtumÃ' vuccati attÃ. Sayameva pÃvÃti sayameva attÃnaæ1 pÃvadati: ahamasmi sÅlasampannoti và vatasampannoti và sÅlabbatasampannoti vÃ, jÃtiyà và gottena và kolaputtiyena và vaïïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena và sippÃyatanena và vijjÃÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃïena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ, uccÃkulà pabbajitoti và mahÃkulà pabbajitoti và mahÃbhogakulà pabbajitoti và uÊÃrabhogakulà pabbajitoti vÃ, ¤Ãto yasassÅ sagahaÂÂhapabbajitÃnanti vÃ, lÃbhÅmhi cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnappaccayabhesajjaparikkhÃrÃnanti vÃ, suttantikoti và vinayadharoti và dhammakathikoti và Ãra¤¤ikoti và piï¬apÃtikoti và pa1sukulikoti và tecÅvarikoti và sapadÃnacÃrikoti và khalupacchÃbhattikoti và nesajjikoti và yathÃsanthikoti và paÂhamassa jhÃnassa lÃbhÅti và dutiyassa jhÃnassa lÃbhÅti và tatiyassa jhÃnassa lÃbhÅti và catutthassa jhÃnassa lÃbhÅti và ÃkÃsÃna¤cÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅti và vi¤¤Ãïa¤cÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅti và Ãki¤ca¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅti và [PTS Page 070] [\q 70/] nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅti và pÃvadati katheti bhaïati dÅpayati voharatÅti yo ÃtumÃnaæ sayameva pÃvÃti. TenÃha bhagavÃ: "Yo attano sÅlavatÃni jantu AnÃnupuÂÂhova paresaæ pÃvÃ, Anariyadhammaæ kusalà tamÃhu Yo ÃtumÃnaæ sayameva pÃvÃ"ti. 3 - 4 Santo ca bhikkhu abhinibbutatto Itihanti2 sÅlesu akatthamÃno, Tamariyadhammaæ kusalà vadanti Yassussadà natthi kuhi¤ci loke. Santo ca bhikkhu abhinibbutattoti - 'santo'ti rÃgassa samitattà santo, dosassa samitattà santo, mohassa samitattà santo, kodhassa, upanÃhassa, makkhassa, palÃsassa, issÃya, macchariyassa, mÃyÃya, sÃÂheyyassa, thambhassa, sÃrambhassa, mÃnassa, atimÃnassa, madassa, pamÃdassa, sabbakilesÃnaæ, sabbaduccaritÃnaæ, sabbasantÃpÃnaæ, sabbÃkusalÃbhisaækhÃrÃnaæ santattà samitattà vÆpasamitattà vijjhÃtattà nibbutattà vigatattà paÂippassaddhattà santo upasanto vÆpasanto nibbuto paÂippassaddhoti - santo; bhikkhÆti sattannaæ dhammÃnaæ bhinnattà bhikkhu: sakkÃyadiÂÂhi bhinnà hoti, vicikicchà bhinnà hoti, sÅlabbataparÃmÃso bhinno hoti, rÃgo bhinno hoti, doso bhinno hoti, moho bhinno hoti, mÃno bhinno hoti, bhinnÃssa honti pÃpakà akusalà dhammà saækilesikà ponobhavikà sadarÃ3 dukkhavipÃkà Ãyatiæ jÃtijarÃmaraïiyÃ. 1. Attaæ - sa 2. Idahanti - sÅmu1 1. Saddarà - sa [BJT Page 98] [\x 98/] 1. "Pajjena [PTS Page 071] [\q 71/] katena attanà (sabhiyÃti bhagavÃ) ParinibbÃnagato vitiïïakaÇkho Vibhavaæ bhavaæ ca vippahÃya Vusitavà khÅïapunabbhavo1 sa bhikkhÆ"ti - [a] Santo ca bhikkhu. Abhinibbutattoti - rÃgassa nibbÃpitattà abhinibbutatto; mohassa nibbÃpitattà abhinibbutatto; kodhassa, upanÃhassa, makkhassa, palÃsassa, issÃya, macchariyassa, mÃyÃya, sÃÂheyyassa, thambhassa, sÃrambhassa, mÃnassa, atimÃnassa, madassa, pamÃdassa, sabbakilesÃnaæ, sabbaduccaritÃnaæ, sabbadarathÃnaæ, sabbapariÊÃhÃnaæ, sabbasantÃpÃnaæ, sabbÃkusalÃbhisaÇkÃrÃnaæ nibbÃpitattà abhinibbutattoti 'santo ca bhikkhu abhinibbutatto. ' Itihanti2 sÅlesu akatthamÃnoti - 'itiha'nti padasandhi padasaæsaggo padapÃripÆri. AkkharasamavÃyo vya¤janasiliÂÂhatà padÃnupubbatÃpetaæ3 itihanti. SÅlesu akatthamÃnoti idhekacco katthÅ hoti vikatthÅ4; so katthati 'ahamasmi sÅlasampanno'ti và 'vatasampanno'ti và 'sÅlabbatasampanno'ti vÃ, jÃtiyà và gottena và kolaputtiyena và vaïïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena6 và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjÃÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃïena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ, uccÃkulà pabbajitoti và mahÃkulà pabbajitoti và mahÃbhogakulà pabbajitoti và uÊÃrabhogakulà pabbajitoti vÃ, ¤Ãto yasassÅ sagahaÂÂhapabbajitÃnanti vÃ, lÃbhimhi cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnappaccayabhesajjaparikkhÃrÃnanti vÃ, vinayadharoti và dhammakathikoti và Ãra¤¤ikoti và rukkhamÆlikoti và piï¬apÃtikoti và paæsukÆlikoti và tecÅvarikoti và sapadÃnacÃrikoti và khalupacchÃbhattikoti và nesajjikoti và yathÃsanthatikoti vÃ, paÂhamassa jhÃnassa lÃbhÅti và dutiyassa jhÃnassa lÃbhÅti và tatiyassa jhÃnassa lÃbhÅti và catutthassa jhÃnassa lÃbhÅti và ÃkÃsÃna¤cÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅti và vi¤¤Ãïa¤cÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅti và Ãki¤ca¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅti và nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅti và katthati vikatthati, evaæ na katthati na vikatthati, katthanà Ãrato virato paÂivirato nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà viharatÅti 'itihanti sÅlesu akatthamÃno' Tamariyadhammaæ kusalà vadantÅti - 'kusalÃ'ti ye te khandhakusalà dhÃtukusalà Ãyatanakusalà paÂiccasamuppÃdakusalà satipaÂÂhÃnakusalà [PTS Page 072] [\q 72/] sammappadhÃnakusalà iddhipÃdakusalà indriyakusalà balakusalà bojjhaÇgakusalà maggakusalà phalakusalà nibbÃnakusalÃ, te kusalà evaæ vadanti: 'ariyÃnaæ eso dhammo; neso dhammo anariyÃnaæ. Paï¬itÃnaæ eso dhammo; neso dhammo bÃlÃnaæ. SappurisÃnaæ eso dhammo; neso dhammo asappurisÃnanti evaæ vadanti, evaæ kathenti, evaæ bhaïanti, evaæ dÅpayanti, evaæ voharantÅti 'tamariyadhammaæ kusalà vadanti. ' 1. KhÅïà punabbhavo - sÅmu1. 2. Idahaæ - pu 3. PadÃnupubbatÃnÃmetaæ - sÅmu1 4. Katthiko hoti vikatthiko - sÅmu. 11. [A] suttanipÃta - sabhiyasutta. [BJT Page 100] [\x 100/] Yassussadà natthi kuhi¤ci loketi - 'yassÃ'ti arahato khÅïÃsavassa; ussadÃti sattussadÃ: rÃgussado dosussado mohussado mÃnussado diÂÂhussado kilesussado kammussado. Tassime ussadà natthi na saævijjanti nÆpalabbhanti pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂippassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃ; kuhi¤cÅti - kuhi¤ci kimhici katthaci ajjhattaæ và bahiddhà và ajjhattabahiddhà vÃ; loketi - apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke Ãyatanaloketi 'yassussadà natthi kuhi¤ci loke'ti. TenÃha bhagavÃ: "Santo ca bhikkhu abhinibbutatto Itihanti sÅlesu akatthamÃno, Tamariyadhammaæ kusalà vadanti Yassussadà natthi kuhi¤ci loke"ti. 3 - 5 Pakappità saÇkhatà yassa dhammà Purekkhatà santi avevadÃtÃ, 1 YadattanÅ passati Ãnisaæsaæ Tannissito kuppapaÂiccasantiæ2. Pakappità saÇkhatà yassa dhammÃti - 'pakappanÃ'ti dve pakappanÃ: taïhÃpakappanà ca diÂÂhipakappanà ca - pe - Ayaæ taïhÃpakappanà - pe - Ayaæ diÂÂhipakappanÃ, imà dve pakappanÃ. SaÇkhatÃti - saÇkhatà visaÇkhatà abhisaÇkhatà [PTS Page 073] [\q 73/] saïÂhÃpitÃ'ti pi saÇkhatÃ, atha và aniccà saÇkhatà paÂiccasamuppannà khayadhammà vayadhammà virÃgadhammà nirodhadhammÃti pi saÇkhatÃ; yassÃti - diÂÂhigatikassa; dhammà vuccanti dvÃsaÂÂhidiÂÂhigatÃnÅti 'pakappità saÇkhatà yassa dhammÃ. ' Purekkhatà santi avevadÃtÃti - 'purekkhatÃ'3 ti dve purekkhÃrÃ: taïhÃpurekkhÃro ca diÂÂhipurekkhÃro ca - pe - Ayaæ diÂÂhipurekkhÃro. Tassa taïhÃpurekkhÃro appahÅno diÂÂhipurekkhÃro appaÂinissaÂÂho. Tassa taïhÃpurekkhÃrassa appahÅnattà diÂÂhipurekkhÃrassa appaÂinissaÂÂhattà so taïhaæ và diÂÂhiæ và purato katvà carati, taïhÃdhajo taïhÃketu taïhÃdhipateyyo, diÂÂhidhajo diÂÂhiketu diÂÂhÃdhipateyyo, taïhÃya và diÂÂhiyà và parivÃrito caratÅti purekkhatÃ; santÅti santi saævijjanti atthi upalabbhanti; avevadÃtÃti avevadÃtà avodÃtà aparisuddhà saækiliÂÂhà saækilesikÃti 'purekkhatà santi avevadÃtÃ. ' 1. AvivadÃtà - su. [PTS] 2. Santi - sÅmu1, 3. PurekkhÃrà - katthaci. [BJT Page 102] [\x 102/] Yadattani passati Ãnisaæsanti ' yadattanÅ'ti yaæ attani; attà vuccati diÂÂhigataæ. Attano diÂÂhiyà dve Ãnisaæse passati: diÂÂhadhammika¤ca Ãnisaæsaæ samparÃyika¤ca Ãnisaæsaæ. Katamo diÂÂhiyà diÂÂhadhammiko Ãnisaæso? YaædiÂÂhiko satthà hoti, taædiÂÂhikà sÃvakà honti. TaædiÂÂhikaæ satthÃraæ sÃvakà sakkaronti garukaronti mÃnenti pÆjenti apacitiæ karonti labhati ca tato nidÃnaæ cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ. Ayaæ diÂÂhiyà diÂÂhadhammiko Ãnisaæso. Katamo diÂÂhiyà samparÃyiko Ãnisaæso? Ayaæ diÂÂhi alaæ nÃgattÃya và supaïïattÃya và yakkhattÃya và asurattÃya và gandhabbattÃya và mahÃrÃjattÃya và indattÃya và brahmattÃya và devattÃya vÃ, ayaæ diÂÂhi alaæ [PTS Page 074] [\q 74/] suddhiyà visuddhiyà parisuddhiyà muttiyà vimuttiyà parimuttiyÃ, imÃya diÂÂhiyà sujjhanti visujjhanti parisujjhanti muccanti vimuccanti parimuccanti; imÃya diÂÂhiyà sujjhissÃmi visujjhissÃmi parisujjhissÃmi muccissÃmi vimuccissÃmi parimuccissÃmÅti Ãyatiæ phalapÃÂikaÇkhÅ hoti. Ayaæ diÂÂhiyà samparÃyiko Ãnisaæso. Attano diÂÂhiyà ime dve Ãnisaæse passati dakkhati oloketi nijjhÃyati upaparikkhatÅti 'yadattani passati Ãnisaæsaæ'. Taænissito kuppapaÂiccasantinti - tisso santiyo: accantasanti tadaÇgasanti sammutisanti. 1 Katamà accantasanti? Accantasanti vuccati amataæ nibbÃnaæ yo so sabbasaÇkhÃrasamatho sabbÆpadhipaÂinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃnaæ. Ayaæ accantasanti. Katamà tadaÇgasanti? PaÂhamajjhÃnaæ samÃpannassa nÅvaraïà santà honti, dutiyajjhÃnaæ samÃpannassa vitakkavicÃrà santà honti, tatiyajjhÃnaæ samÃpannassa pÅti santà hoti, catutthajjhÃnaæ samÃpannassa sukhadukkhà santà honti, ÃkÃsÃna¤cÃyatanaæ samÃpannassa rÆpasa¤¤Ã paÂighasa¤¤Ã nÃnattasa¤¤Ã santà honti, vi¤¤Ãïa¤cÃyatanaæ samÃpannassa ÃkÃsÃna¤cÃyatanasa¤¤Ã santà hoti, Ãki¤ca¤¤Ãyatanaæ samÃpannassa vi¤¤Ãïa¤cÃyatanasa¤¤Ã santà hoti nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãyatanaæ samÃpannassa Ãki¤ca¤¤Ãyatanasa¤¤Ã santà hoti, ayaæ tadaÇgasanti. Katamà sammutisanti? Sammutisanti2 vuccanti dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni, (imÃ) diÂÂhisantiyo. Api ca sammutisanti imasmiæ atthe adhippetà santÅti. Taæ [PTS Page 075] [\q 75/] nissito kuppapaÂiccasantinti kuppasantiæ pakuppasantiæ eritasantiæ3 sameritasantiæ calitasantiæ ghaÂÂitasantiæ kappitasantiæ pakappitasantiæ aniccaæ saÇkhataæ4 paÂiccasamuppannaæ khayadhammaæ vayadhammaæ virÃgadhammaæ nirodhadhammaæ, santiæ nissito assito allÅno upagato ajjhosito adhimuttoti tannissito kuppapaÂiccasantiæ'. 1. Sammatisanti - syà 2 sammutisantiyo - sÅmu. 11 3. Paritasanti - sa. 4. AsaÇkhataæ - sÅmu. 1. [BJT Page 104] [\x 104/] TenÃha bhagavÃ: "Pakappità saÇkhatà yassa dhammà Purekkhatà santi avevadÃtÃ, YadattanÅ passati Ãnisaæsaæ Tannissito kuppapaÂiccasanti" nti. 3 - 6 DiÂÂhinivesà na hi svÃtivattÃ1 Dhammesu niccheyya samuggahÅtaæ, Tasmà naro tesu nivesanesu Nirassati2 Ãdiyaticca3 dhammaæ. DiÂÂhinivesà na hi svÃtivattÃti - 'diÂÂhinivesÃ'ti 'sassato loko, idameva saccaæ, moghama¤¤a'nti abhinivesaparÃmÃso diÂÂhinivesanaæ. 'Asassato loko, antavà loko, anantavà loko, taæ jÅvaæ taæ sarÅraæ, a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅraæ, hoti tathÃgato parammaraïÃ, na hoti tathÃgato parammaraïÃ, hoti ca na ca hoti tathÃgato parammaraïÃ, neva hoti na na hoti tathÃgato parammaraïÃ, idameva saccaæ, moghama¤¤a'nti abhinivesaparÃmÃso diÂÂhinivesananti diÂÂhinivesÃ; na hi svÃtivattÃti - diÂÂhinivesà na hi svÃtivattÃ, 1 [PTS Page 076] [\q 76/] durativattà duttarà duppatarà dussamatikkamà dubbÅtivattÃti 'diÂÂhinivesà na hi svÃtivattÃ. ' Dhammesu niccheyya samuggahÅtanti - 'dhammesÆ'ti dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatesu; niccheyyÃti nicchinitvà vinicchinitvÃ4 vicinitvà pavicinitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ; samuggahÅtanti nivesanesu odhiggÃho bilaggÃho varaggÃho koÂÂhÃsaggÃho uccayaggÃho samuccayaggÃho, idaæ saccaæ tacchaæ tathaæ bhÆtaæ yathÃsabhÃvaæ5 aviparÅtaæ gahitaæ parÃmaÂÂhaæ abhiniviÂÂhaæ ajjhositaæ adhimuttanti - dhammesu niccheyya samuggahÅtaæ. Tasmà naro tesu nivesanesÆti - 'tasmÃ'ti - tasmà taækÃraïà taæhetutappaccayà tannidÃnÃ; naroti satto naro mÃnavo poso puggalo jÅvo jÃgu6 jantu indagu hindagu manujo; tesu nivesanesÆti - tesu diÂÂhinivesanesÆti 'tasmà naro tesu nivesanesu. ' 1. SamÃtivattà - sÅmu1. Machasaæ. Sa. 2. Nidassati - syÃ. [PTS] 3. ùdiyati ca. [PTS] 4. Nicinitvà vicchinitvà 'ti pi pÃÂho. 5. YathÃvaæ - sa. 6. Jatu - sÅmu. 11. JÃtu - syÃ. [BJT Page 106] [\x 106/] Nirassati1 Ãdiyaticca2 dhammanti - ' nirassatÅ'ti dvÅhi kÃraïehi nirassati: paravicchindanÃya và nirassati, anabhisambhuïanto và nirassati. Kathaæ paravicchindanÃya và nirassati? Paro vicchindeti, so satthà na sabba¤¤Æ, dhammo na svÃkkhÃto, gaïo na supaÂipanno, diÂÂhi na bhaddikà paÂipadà na supa¤¤attÃ, maggo na niyyÃniko, natthettha3 suddhi và visuddhi và parisuddhi và mutti và vimutti và parimutti vÃ, natthettha sujjhanti và visujjhanti và parisujjhanti và muccanti và vimuccanti và parimuccanti vÃ, hÅnà nihÅnà omakà lÃmakà chattakÃ4 parittÃti evaæ paro vicchindeti. Evaæ vicchindiyamÃno satthÃraæ nirassati, dhammakkhÃnaæ [PTS Page 077] [\q 77/] nirassati, gaïaæ nirassati, diÂÂhiæ nirassati, paÂipadaæ nirassati, dhammakkhÃnaæ nirassati, gaïaæ nirassati, diÂÂhiæ nirassati, paÂipadaæ nirassati, maggaæ nirassati, evaæ paravicchindanÃya nirassati. Kathaæ anabhisambhÆïanto nirassati? SÅlaæ anabhisambhÆïanto sÅlaæ nirassati, vataæ anabhisambhÆïanto vataæ nirassati, sÅlabbataæ anabhisambhÆïanto sÅlabbataæ nirassati. ùdiyaticca dhammanti satthÃraæ gaïhÃti, dhammakkhÃnaæ gaïhÃti, gaïaæ gaïhÃti diÂÂhiæ gaïhÃti, paÂipadaæ gaïhÃti, maggaæ gaïhÃti parÃmasati abhinivisatÅti 'nirassati Ãdiyaticca dhammaæ. ' TenÃha bhagavÃ: "DiÂÂhinivesà na hi svÃtivattà Dhammesu niccheyya samuggahÅtaæ, Tasmà naro tesu nivesanesu NirassatÅ1 Ãdiyaticca2 dhamma"nti. 3 - 7 Dhonassa hi natthi kuhi¤ca loke Pakappità diÂÂhi bhavÃbhavesu, MÃya¤ca mÃna¤ca pahÃya dhono Sa kena gaccheyya anÆpayo so. Dhonassa hi natthi kuhi¤ci loke pakappità diÂÂhi bhavÃbhavesÆti 'dhono'ti dhonà vuccati pa¤¤Ã, yà pa¤¤Ã pajÃnanà vicayo pavicayo dhammavicayo sallakkhaïà upalakkhaïà paccupalakkhaïà paï¬iccaæ kosallaæ nepu¤¤aæ vebhavyà cintà upaparikkhà bhÆrÅ medhà pariïÃyikà vipassanà sampaja¤¤aæ patodo pa¤¤Ã pa¤¤indriyaæ pa¤¤Ãbalaæ pa¤¤Ãsatthaæ pa¤¤ÃpÃsÃdo pa¤¤ÃÃloko pa¤¤ÃobhÃso pa¤¤Ãratanaæ amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi. [A] kiæ kÃraïà dhonà vuccati pa¤¤Ã? 1. Nidassati - syÃ, [PTS]. 2. ùdiyatica [PTS]. 3. Na tattha - syÃ. [PTS] 4. Jatukkà - sÅmu. 11. [PTS] A dhammasaÇgaïi cittuppÃdakaï¬a. [BJT Page 108. [\x 108/] ] TÃya1 pa¤¤Ãya kÃyaduccaritaæ [PTS Page 078] [\q 78/] dhuta¤ca dhota¤ca sandhota¤ca niddhota¤ca, vacÅduccaritaæ dhuta¤ca dhota¤ca sandhota¤ca niddhota¤ca, manoduccaritaæ dhuta¤ca dhota¤ca sandhota¤ca niddhota¤ca, rÃgo dhuto ca dhoto ca sandhoto ca niddhoto ca, doso moho kodho upanÃho - makkho - palÃso dhuto ca dhoto ca sandhoto ca niddhoto ca, issà dhutà ca dhotà ca sandhotà ca niddhotà ca, sÃÂheyyaæ dhuta¤ca dhota¤ca sandhota¤ca niddhota¤ca, thambho dhuto ca dhoto ca sandhoto ca niddhoto ca, sÃrambho - mÃno atimÃno - mado - pamÃdo dhuto ca dhoto ca sandhoto ca niddhoto ca, sabbe kilesà - sabbe duccarità - sabbe darathà - sabbe pariÊÃhà sabbe santÃpà - sabbÃkusalÃbhisaÇkhÃrà dhutà ca dhotà ca sandhotà ca niddhotà ca. Taæ kÃraïà dhonà vuccati pa¤¤Ã. Atha và sammÃdiÂÂhiyà micchÃdiÂÂhi dhutà ca dhotà ca sandhotà ca niddhotà ca, sammÃsaÇkappena micchÃsaÇkappo dhuto ca dhoto ca sandhoto ca niddhoto ca, sammÃvÃcÃya micchÃvÃcà dhutà ca dhotà ca sandhotà ca niddhotà ca, sammÃsaÇkappena micchÃsaÇkappo dhuto ca dhoto ca sandhoto ca niddhoto ca, sammÃkammantena micchÃkammanto dhuto ca - sammÃÃjÅvena micchÃÃjÅvo dhuto ca sammÃvÃyÃmena micchÃvÃyÃmo dhuto ca sammÃsatiyà micchÃsati dhutà ca sammÃsamÃdhinà micchÃsamÃdhi dhuto ca dhoto ca sandhoto ca niddhoto ca sammäÃïena micchäÃïaæ dhuta¤ca sammÃvimuttiyà micchÃvimutti dhutà ca dhotà ca sandhotà ca niddhotà ca. Atha và ariyena aÂÂhaÇgikena maggena sabbe kilesà sabbe duccarità sabbe darathà sabbe pariÊÃhà sabbe santÃpà sabbÃkusalÃbhisaÇkhÃrà dhutà ca dhotà ca sandhotà ca niddhotà ca. Arahà imehi dhoniyehi2 dhammehi upeto samupeto upagato samupagato upapanno samupapanno samannÃgato, tasmà arahà dhono. So dhutarÃgo dhutapÃpo dhutakileso dhutapariÊÃhoti 'dhono'. Kuhi¤cÅti - kuhi¤ci kimhici katthaci ajjhattaæ và bahiddhà và ajjhattabahiddhà vÃ; loketi - apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhÃtuloke Ãyatanaloke. PakappitÃti3 dve pakappanÃ: taïhÃpakappanà [PTS Page 079] [\q 79/] ca diÂÂhipakappanà ca - Pe - Ayaæ diÂÂhipakappanÃ. BhÃvÃbhavesÆti - bhavÃbhave kammabhave punabbhave, kÃmabhave kammabhave kÃmabhave punabbhave, rÆpabhave kammabhave rÆpabhave punabbhave, arÆpabhave kammabhave arÆpabhave punabbhave punappuna4bhave punappunagatiyà punappunauppattiyà punappunapaÂisandhiyà punappunaattabhÃvÃbhinibbattiyÃ; " dhonassa hi natthi kuhi¤ci loke pakappità diÂÂhi bhavÃbhavesÆ"ti - dhonassa kuhi¤ci loke bhavÃbhavesu ca kappità abhisaækhatà saïÂhapità diÂÂhi natthi na santi na saævijjanti nupalabbhanti pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂippassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃti 'dhonassa hi natthi kuhi¤ci loke pakappità diÂÂhi bhavÃbhavesu. 1. YÃya - sÅmu1, 2 dhoneyehi - sÅmu. 11. Pa syà [PTS] . 3. PakappanÃti - syÃ. 4. Punappunaæ - syÃ, sa. [BJT Page 110] [\x 110/] MÃya¤ca mÃna¤ca pahÃya dhonoti - mÃyà vuccati va¤canikà cariyÃ; idhekacco kÃyena duccaritaæ caritvà vÃcÃya1 duccaritaæ caritvà manasà duccaritaæ caritvà tassa paÂicchÃdanahetu2 pÃpikaæ icchaæ païidahati: mà maæ ja¤¤Ãti icchati. Mà maæ ja¤¤Ãti saækappeti. Ma maæ ja¤¤Ãti vÃcaæ bhÃsati. Mà maæ ja¤¤Ãti kÃyena parakkamati. Yà evarÆpà mÃyà mÃyÃvità accayÃ3 va¤canà nikati nikiiïÃ4 pariharaïà guhanà pariguhanà chÃdanà paricchÃdanà anuttÃnÅkammaæ anÃvikammaæ vocchÃdanà pÃpakiriyÃ, ayaæ vuccati mÃyÃ. [A] mÃnoti ekavidhena mÃno: yà cittassa unnati; duvidhena mÃno: attukkaæsanamÃno paravambhanamÃno; tividhena mÃno: seyyohamasmÅti mÃno sadisohamasmÅti mÃno [PTS Page 080] [\q 80/] hÅnohamasmÅti mÃno; catubbidhena mÃno: lÃbhena mÃnaæ janeti, yasena mÃnaæ janeti, pasaæsÃya mÃnaæ janeti, sukhena mÃnaæ janeti; pa¤cavidhena mÃno: lÃbhÅ'mhi manÃpikÃnaæ rÆpÃnanti mÃnaæ janeti, lÃbhÅ'mhi manÃpikÃnaæ saddÃnaæ - gandhÃnaæ - rasÃnaæ phoÂÂhabbÃnanti mÃnaæ janeti; chabbidhena mÃno: cakkhusampadÃya mÃnaæ janeti, sotasampadÃya ghÃnasampadÃya - jivhÃsampadÃya kÃyasampadÃya - manosampadÃya mÃnaæ janeti; sattavidhena mÃno: mÃno atimÃno mÃnÃtimÃno omÃno adhimÃno asmimÃno micchÃmÃno; aÂÂhavidhena mÃno: lÃbhena mÃnaæ janeti, alÃbhena omÃnaæ janeti, yasena mÃnaæ janeti, ayasena omÃnaæ janeti, pasaæsÃya mÃnaæ janeti, nindÃya omÃnaæ janeti, sukhena mÃnaæ janeti, dukkhena omÃnaæ janeti; navavidhena mÃno: seyyassa seyyohamasmÅti mÃno, seyyassa sadisohamasmÅti mÃno, seyyassa hÅnohamasmÅti mÃno, sadisassa seyyohamasmÅti mÃno, sadisassa sadisohamasmÅti mÃno, sadisassa hÅnohamasmÅti mÃno, hÅnassa seyyohamasmÅti mÃno, hÅnassa sadisohamasmÅti mÃno, hÅnassa hÅnohamasmÅti mÃno, dasavidhena mÃno: idhekacco mÃnaæ janeti jÃtiyà và gottena và kolaputtiyena và vaïïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjÃÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃïena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ. Yo evarÆpo mÃno ma¤¤anà ma¤¤itattaæ unnati unnÃmo dhajo sampaggÃho ketukamyatà cittassa, ayaæ vuccati mÃno. [A]"mÃya¤ca mÃna¤ca pahÃya dhono"ti - dhono mÃya¤ca mÃna¤ca pahÃya pajahitvà vinodetvà vyantÅkaritvà anabhÃvaæ gametvÃti 'mÃya¤ca mÃna¤ca pahÃya dhono. ' 1. Vacasà - syÃ. 2. TappaÂicchÃdanahetu - sa. 3. Accasarà - syÃ. Machasaæ 4. Kiraïà - sÅmu1 [a] vibhaÇgapÃÊi - khuddakavatthuvibhaÇga. [BJT Page 112. [\x 112/] ] Sa kena gaccheyya anupayo soti - 'upayÃ'ti dve upayÃ: taïhÃupayo ca diÂÂhiupayo ca - pe - ayaæ taïhÆpayo. Pe - ayaæ diÂÂhÆpayo. Tassa taïhÆpayo pahÅno, [PTS Page 081] [\q 81/] diÂÂhÆpayo paÂinissaÂÂho. TaïhÆpayassa pahÅnattà diÂÂhÆpayassa paÂinissaÂÂhattà anupayo puggalo kena rÃgena gaccheyya? Kena dosena gaccheyya kena mohena gaccheyya? Kena mÃnena gaccheyya? KÃya diÂÂhiyà gaccheyya? Kena uddhaccena gaccheyya? KÃya vicikicchÃya gaccheyya? Kehi anusayehi gaccheyya? Rattoti và duÂÂhoti và mÆÊhoti và vinibaddhoti và parÃmaÂÂhoti và vikkhepagatoti1 và thÃmagatoti vÃ? Te abhisaÇkhÃrà pahÅnÃ. AbhisaÇkhÃrÃnaæ pahÅïattà gatiyÃ2 kena gaccheyya nerayikoti và tiracchÃnayonikoti và pettivisayikoti và manussoti và devoti và rÆpÅti và arÆpÅti và sa¤¤Åti và asa¤¤Åti và nevasa¤¤ÅnÃsa¤¤Åti vÃ, so hetu natthi, paccayo natthi, kÃraïaæ natthi, yena gaccheyyÃti 'sa kena gaccheyya anÆpayo so. ' TenÃha bhagavÃ: "Dhonassa hi natthi kuhi¤ci loke Pakappità diÂÂhi bhavÃbhavesu, MÃya¤ca mÃna¤ca pahÃya dhono Sa kena gaccheyya anÆpayo so"ti. 3 - 8 Upayo hi dhammesu upeti vÃdaæ Anupayaæ kena kathaæ vadeyya Attaæ nirattaæ na hi tassa atthi Adhosi so diÂÂhimidheva sabbaæ3. Upayo hi dhammesu upeti vÃdanti - 'upayo'ti dve upayÃ: taïhÆpayo ca diÂÂhÆpayo ca - pe - Ayaæ diÂÂhÆpayo. Tassa taïhÆpayo appahÅno, diÂÂhÆpayo appaÂinissaÂÂho. TaïhÆpayassa appahÅnattà diÂÂhÆpayassa appaÂinissaÂÂhattà dhammesu vÃdaæ upeti: rattoti và duÂÂhoti và mÆÊhoti và vinibaddhoti và parÃmaÂÂhoti và vikkhepagatoti và aniÂÂhaæ [PTS Page 082] [\q 82/] gatoti và thÃmagatoti vÃ. Te abhisaÇkhÃrà appahÅnÃ. AbhisaÇkhÃrÃnaæ appahÅnattà gatiyà vÃdaæ upeti: nerayikoti và tiracchÃnayonikoti và pettivisayikoti và manussoti và devoti và rÆpÅti và arÆpÅti và sa¤¤Åti và asa¤¤Åti và nevana¤¤ÅnÃsa¤¤Åti và vÃdaæ upeti upagacchati gaïhÃti parÃmasati abhinivisatÅti 'upayo hi dhammesu upeti vÃdaæ. ' 1. AniÂÂhagato - manupa. 2. Gatiyà paraæ - sÅmu1. Gatiyo - sÅmu11. 3. Sabbà - sÅmu 1. Sa. [BJT Page 114] [\x 114/] AnÆpayaæ kena kathaæ vadeyyÃti - 'upayÃti' dve upayÃ: taïhÆpayo ca diÂÂhÆpayo ca - pe - Ayaæ diÂÂhÆpayo. Tassa taïhÆpayo pahÅno diÂÂhÆpayo paÂinissaÂÂho. TaïhÆpayassa pahÅnattà diÂÂhÆpayassa paÂinissaÂÂhattà anÆpayaæ puggalaæ kena rÃgena vadeyya? Kena dosena vadeyya? Kena mohena vadeyya? Kena mÃnena vadeyya? KÃya diÂÂhiyà vadeyya? Kena uddhaccena vadeyya? KÃya vicikicchÃya vadeyya? Kehi anusayehi vadeyya rattoti và duÂÂhoti và mÆÊhoti và vinibaddhoti và parÃmaÂÂhoti và vikkhepagatoti và aniÂÂhaæ gatoti1 và thÃmagatoti vÃ? Te abhisaÇkhÃrà pahÅnÃ. AbhisaÇkhÃrÃnaæ pahÅnattà gatiyÃ2 kena vadeyya nerayikoti và tiracchÃnayonikoti và pettivisayikoti và manussoti và devoti và rÆpÅti và arÆpÅti và sa¤¤Åti và asa¤¤Åti và nevasa¤¤ÅnÃsa¤¤Åti vÃ, so hetu natthi, paccayo natthi, kÃraïaæ natthi, yena3 vadeyya katheyya bhaïeyya dÅpayeyya vohareyyà ti 'anÆpayaæ kena kathaæ vadeyya. ' Attaæ nirattaæ na hÅ tassa atthÅti - 'attÃ'ti sassatadiÂÂhi4 natthi; nirattÃti - mu¤citabbaæ natthi. Yassatthi gahitaæ, tassatthi mu¤citabbaæ; yassatthi mu¤citabbaæ, tassatthi gahitaæ; gahaïa5mu¤canà samatikkanto 6 arahà vuddhiparihÃnivÅtivatto. So vutthavÃso ciïïacaraïo gataddho gatadiso. JÃtimaraïasaæsÃro natthi tassa punabbhavoti 'attaæ nirattaæ na hi tassa atthi. ' Adhosi [PTS Page 083] [\q 83/] so diÂÂhimidheva sabbanti - tassa dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni pahÅnÃni samucchinnÃni vupasantÃni paÂippassaddhÃni abhabbuppattikÃni ¤Ãïagginà da¬¬hÃni. So sabbaæ diÂÂhigataæ idheva adhosi dhuni7 sandhuni niddhuni pajahi vinodesi vyantiæ akÃsi anabhÃvaæ gamesÅti 'adhosi so diÂÂhimidheva sabba'nti. TenÃha bhagavÃ: "Upayo hi dhammesu upeti vÃdaæ AnÆpayaæ kena kathaæ vadeyya, Attaæ nirattaæ na hi tassa atthi Adhosi so diÂÂhimidheva sabba"nti. DuÂÂhaÂÂhakasuttaniddeso tatiyo. 1. AniÂÂhÃgato - manupa. 2. Gatiyà paraæ - sÅmu. 1 Gatiyo - sÅmu11. 3. Kena - sÅmu1. 4. AttÃnudiÂÂhi - mu. 1 Machasaæ. 5. Gahaïaæ - samu1. Machasaæ 6. Samatikkamanto - manupa. 7. DiÂÂhi dhuni - sÅmu1. [BJT Page 116] [\x 116/] 4. SuddhaÂÂhakasuttaniddeso Atha suddhaÂÂhakasuttaniddeso vuccati* 4 - 1 PassÃmi [PTS Page 084] [\q 84/] suddhaæ paramaæ arogaæ DiÂÂhena saæsuddhi narassa hoti, VÃbhijÃnaæ1 paramanti ¤atvà SuddhÃnupassÅ pacceti ¤Ãïaæ. PassÃmi suddhaæ paramaæ Ãroganti - 'passÃmi suddha'nti passÃmi suddhaæ, dakkhÃmi suddhaæ, olokemi suddhaæ, nijjhÃyÃmi suddhaæ, upaparikkhÃmi suddhaæ; paramaæ aroganti - paramaæ Ãrogyappattaæ2 khemappattaæ tÃïappattaæ lenappattaæ saraïappattaæ abhayappattaæ accutappattaæ nibbÃnappattanti 'passÃmi suddhaæ paramaæ arogaæ. ' DiÂÂhena saæsuddhi narassa hotÅti - cakkhuvi¤¤Ãnena3 rÆpadassanena narassa suddhi visuddhi parisuddhi mutti vimutti parimutti hoti; naro sujjhati visujjhati parisujjhati muccati vimuccati parimuccatÅti 'diÂÂhena saæsuddhi narassa hoti. ' EvÃbhijÃnaæ paramanti ¤atvÃti - evaæ abhijÃnanto ÃjÃnanto vijÃnanto paÂivijÃnanto paÂivijjhanto idaæ paramaæ aggaæ4 seÂÂhaæ viseÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaranti ¤atvà jÃnitvà tulayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃti 'evÃbhijÃnaæ paramanti ¤atvÃ. ' SuddhÃnupassÅ [PTS Page 085] [\q 85/] pacceti ¤Ãïanti - yo suddhaæ passati, so suddhÃnupassÅ; pacceti ¤Ãïanti - cakkhuvi¤¤Ãïaæ rÆpadassane na ¤Ãïanti pacceti, maggoti pacceti, patho'ti pacceti, niyyÃnanti5 paccetÅti 'suddhÃnupassÅ pacceti ¤Ãïa'nti. TenÃha bhagavÃ: "PassÃmi suddhaæ paramaæ aroga1 DiÂÂhena saæsuddhi narassa hoti, EvÃbhijÃnaæ paramanti ¤atvà SuddhÃnupassÅ pacceti ¤Ãïa"nti. *Na dissate 'yaæ pÃÂho kesuci potthakesu. 1. EtÃbhijÃnaæ - su 2. Arogappattaæ - machasaæ 3. Cakkhuvi¤¤Ãïaæ - sÅmu1 4. Taæ aggaæ - sÅmu11. 5. NÅyÃïanti - [PTS.] [BJT Page 118] [\x 118/] 4 - 2 DiÂÂhena ce suddhi narassa hoti ¥Ãïena và so pajahÃti dukkhaæ, A¤¤ena so sujjhati sopadhÅko DiÂÂhi hi naæ pÃva tathà vadÃnaæ. DiÂÂhena ce suddhi narassa hotÅti - cakkhuvi¤¤Ãïena1 rÆpadassanena ce narassa suddhi visuddhi parisuddhi mutti vimutti parimutti hoti, naro sujjhati visujjhati parisujjhati, muccati vimuccati parimuccatÅti 'diÂÂhena ce suddhi narassa hoti. ' ¥Ãïena và so pajahÃti dukkhanti - cakkhuvi¤¤Ãïena1 rÆpadassanena ce nare jÃtidukkhaæ pajahÃti, 2 jarÃdukkhaæ pajahÃti, vyÃdhidukkhaæ pajahÃti, maraïadukkhaæ pajahÃti, sokaparidevadukkhadomanassÆpÃyÃsadukkhaæ pajahÃtÅti '¤Ãïena va so pajahÃti dukkhaæ. ' A¤¤ena so sujjhati sopadhÅkoti - a¤¤ena asuddhi maggena micchÃpaÂipadÃya aniyyÃïikapathena a¤¤atra satipaÂÂhÃnehi a¤¤atra sammappadhÃnehi a¤¤atra iddhipÃdehi a¤¤atra indriyehi a¤¤atra balehi a¤¤atra bojjhaÇgehi a¤¤atra ariyà aÂÂhaÇgikamaggÃ3 naro sujjhati visujjhati parisujjhati [PTS Page 086] [\q 86/] muccati (vimuccati) parimuccati; sopadhikoti sarÃgo sadoso samoho samÃno sataïho sadiÂÂhi sakileso saupÃdÃnoti 'a¤¤ena so sujjhati sopadhÅko'. DiÂÂhi hi naæ pÃva tathà vadÃnanti - sà ca diÂÂhi naæ puggalaæ pÃvadati: 'iti ca yaæ puggalo micchÃdiÂÂhiko viparÅtadassano'ti; tathà vadÃnanti - tathà vadantaæ kathentaæ bhaïantaæ dÅpayantaæ voharantaæ, 'sassato loko idameva saccaæ moghama¤¤a'nti tathà vadantaæ kathentaæ bhaïantaæ dÅpayantaæ voharantaæ, 'asassato loko, antavà loko, anantavà loko, taæ jÅvaæ taæ sarÅraæ, a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅraæ, hoti tathÃgato parammaraïÃ, na hoti tathÃgato parammaraïÃ, hoti ca na ca hoti tathÃgato parammaraïÃ, neva hoti na na hoti tathÃgato parammaraïà idameva saccaæ moghama¤¤a'nti tathà vadantaæ kathentaæ bhaïantaæ dÅpayantaæ voharantanti 'diÂÂhi hi naæ pÃva tathÃvadÃnaæ'. TenÃha bhagavÃ: "DiÂÂhena ce suddhi narassa hoti ¥Ãïena và so pajahÃti dukkhaæ, A¤¤ena so sujjhati sopadhÅko DiÂÂhÅ hi naæ pÃva tathà vadÃna"nti. 1. Cakkhuvi¤¤Ãïaæ - sÅmu1 machasaæ 2 pajahati - sÅmu11 3. AÂÂhaÇgikamaggena - syà [BJT Page 120] [\x 120/] 4 - 3 Na brÃhmaïo a¤¤ato suddhimÃha DiÂÂhe sute sÅlavate1 mute vÃ, Pu¤¤e ca pÃpe ca anÆpalitto Atta¤jaho nayidha pakubbamÃno. Na brÃhmaïo a¤¤ato suddhimÃha diÂÂhe sute sÅlavate mute vÃti nÃ'ti paÂikkhepo; brÃhmaïoti sattannaæ dhammÃnaæ bÃhitattà brÃhmaïo: sakkÃyadiÂÂhi bÃhità hoti, vicikicchà bÃhità hoti, sÅlabbataparÃmÃso bÃhito hoti, [PTS Page 087] [\q 87/] rÃgo bÃhito hoti, doso bÃhito hoti, moho bÃhito hoti, mÃno bÃhito hoti, bÃhitÃssa honti pÃpakà akusalà dhammà saækilesikà ponobhavikà sadarà dukkhavipÃkà Ãyatiæ jÃtijarÃmaraïÅyÃ. 1. " BÃhetvà sabbapÃpakÃni (sabhiyÃti bhagavÃ) Vimalo sÃdhu samÃhito Âhitatto, SaæsÃramaticca kevalÅ so Asito tÃdÅ pavuccate sa brahmÃ". [A] Na brÃhmaïo a¤¤ato suddhimÃhÃti - brÃhmaïo a¤¤ena asuddhimaggena micchÃpaÂipadÃya aniyyÃïakapathena a¤¤atra satipaÂÂhÃnehi a¤¤atra sammappadhÃnehi a¤¤atra iddhipÃdehi a¤¤atra indriyehi a¤¤atra balehi a¤¤atra bojjhaÇgehi a¤¤atra ariyena aÂÂhaÇgikena maggena suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ nÃha na katheti na bhaïati na dÅpayati na voharatÅti 'na brÃhmaïo a¤¤ato suddhimÃha. ' DiÂÂhe sute sÅlavate mute vÃti - santeke samaïabrÃhmaïà diÂÂhasuddhikÃ2 te ekaccÃnaæ rÆpÃnaæ dassanaæ maÇgalaæ paccenti. EkaccÃnaæ rÆpÃnaæ dassanaæ amaÇgalaæ paccenti. Katamesaæ rÆpÃnaæ dassanaæ maÇgalaæ paccenti? Te kÃlato vuÂÂhahitvà abhimaÇgalagatÃni rÆpÃni passanti: caÂaka3sakuïaæ passanti. PhussabeluvalaÂÂhiæ4 passanti. Gabbhinitthiæ passanti kumÃrakaæ khandhe Ãropetvà gacchantaæ passanti. PuïïaghaÂaæ passanti. Rohitamacchaæ passanti. ùja¤¤aæ passanti. ùja¤¤arathaæ passanti. Usabhaæ [PTS Page 08] [\q 8/] passanti. Gokapilaæ passanti. EvarÆpÃnaæ rÆpÃnaæ dassanaæ maÇgalaæ paccenti. Katamesaæ rÆpÃnaæ dassanaæ amaÇgalaæ paccenti? PalÃlapu¤jaæ passanti takkaghaÂaæ passanti rittaghaÂaæ passanti. NaÂaæ passanti. Naggasamaïaæ passanti. Kharaæ passanti. KharayÃnaæ passanti. EkayuttayÃnaæ passanti. KÃïaæ passanti. Kuïiæ passanti. Kha¤jaæ passanti. Pakkhahataæ passanti. Jiïïakaæ passanti. ByÃdhitaæ5 passanti. Mataæ passanti. EvarÆpÃnaæ rÆpÃnaæ dassanaæ amaÇgalaæ paccenti. Ime te6 samaïabrÃhmaïà diÂÂhasuddhikÃ. 2 Te diÂÂhena suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ paccenti. 1. SÅlabbate - samu1. 2. DiÂÂhisuddhikà - sÅmu1. Sa. Machasaæ 3. VÃta - syÃ. CÃtaka sÅmu1 4. VeluvalaÂÂhaæ - syÃ. Machasaæ. 5. ByÃdhikaæ - sÅmu1. Syà machasaæ. 6. Iccete - syÃ. Machasaæ [A] suttanipÃta - sahiyasutta. [BJT Page 122] [\x 122/] Santeke samaïabrÃhmaïà sutasuddhikÃ. Te ekaccÃnaæ saddÃnaæ savaïaæ maÇgalaæ paccenti. EkaccÃnaæ saddÃnaæ savaïaæ amaÇgalaæ paccenti. KatamesÃnaæ saddÃnaæ savaïaæ maÇgalaæ paccenti? Te kÃlato vuÂÂhahitvà abhimaÇgalagatÃni saddÃni1 suïanti: va¬¬hÃti vÃ, va¬¬hamÃnÃti vÃ, puïïÃti vÃ, phussÃti vÃ, asokÃti vÃ, sumanÃti vÃ, sunakkhattÃti vÃ, sumaÇgalÃti vÃ, sirÅti vÃ, siriva¬¬hÃti và evarÆpÃnaæ saddÃnaæ savaïaæ maÇgalaæ paccenti. Katamesaæ saddÃnaæ savaïaæ amaÇgalaæ paccenti? KÃïoti vÃ, kuïÅti vÃ, kha¤jÃti vÃ, pakkhahatoti vÃ, jiïïakoti vÃ, byÃdhitoti vÃ, matoti và chinnanti vÃ, bhinnanti vÃ, da¬¬hanti vÃ, naÂÂhanti vÃ, natthÅti vÃ, evarÆpÃnaæ saddÃnaæ savaïaæ amaÇgalaæ paccenti. Ime te samaïabrÃhmaïà sutasuddhikÃ. Te sutena suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ paccenti. Santeke samaïabrÃhmaïà sÅlasuddhikÃ. Te sÅlamattena saæyamamattena saævaramattena avÅtikkamamattena suddhiæ [PTS Page 089] [\q 89/] visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ paccenti. Samaïo maï¬ikÃ2putto evamÃha: "catuhi kho ahaæ thapati3 dhammehi samannÃgataæ purisapuggalaæ pa¤¤Ãpemi sampannakusalaæ paramakusalaæ uttamapattippattaæ samaïaæ ayojjhaæ. Katamehi catuhi? Idha thapati3 na kÃyena pÃpakaæ kammaæ karoti. Na pÃpikaæ vÃcaæ bhÃsati. Na pÃpakaæ saækappaæ saækappeti. Na pÃpakaæ ÃjÅvaæ ÃjÅvati. Imehi kho ahaæ thapati catuhi dhammehi samannÃgataæ purisapuggalaæ pa¤¤Ãpemi sampannakusalaæ paramakusalaæ uttamapattippattaæ samaïaæ ayojjhaæ"5[a.] Evameva santeke samaïabrÃhmaïà sÅlasuddhikÃ. Te sÅlamattena saæyamamattena saævaramattena avÅtikkamamattena suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ paccenti. Santeke samaïabrÃhmaïà vatasuddhikÃ. Te hatthivatikà và honti. Assavatikà và honti. Govatikà và honti. Kukkuravatikà và honti. KÃkavatikà và honti. VÃsudevavatikà và honti. Baladevavatikà và honti. Puïïabhaddavatikà và honti. Maïibhaddavatikà và honti. Aggivatikà và honti. NÃgavatikà và honti. Supaïïavatikà và honti. Yakkhavatikà và honti. Asuravatikà và honti. Gandhabbavatikà và honti. MahÃrÃjavatikà và honti. Candavatikà và honti. Suriyavatikà và honti. Indavatikà và honti. Brahmavatikà và honti. Devavatikà và honti. DisÃvatikà và honti. Ime te samaïabrÃhmaïà vatasuddhikÃ. Te vatena suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ paccenti. 1. SaddÃnaæ - sÅmu1. Machasaæ. 2. Muï¬ikà - syÃ. 3. Gahapati - sÅmu. 1. Machasaæ. 4. Gahapati - sÅmu1. 5. Ayojjaæ - machasaæ [A] majjhimanikÃya - samaïa maï¬ikÃsutta. [BJT Page 124] [\x 124/] Santeke samaïabrÃhmaïà mutasuddhikÃ. Te kÃlato vuÂÂhahitvà paÂhaviæ Ãmasanti. Haritaæ Ãmasanti. Gomayaæ [PTS Page 090] [\q 90/] Ãmasanti. Kacchapaæ Ãmasanti. PhÃlaæ1 akkamanti2. TilavÃhaæ Ãmasanti. Phussa3tilaæ khÃdanti. Phussa3telaæ makkhenti. PhussadantakaÂÂhaæ khÃdanti. PhussamattikÃya nahÃyanti. PhussasÃÂakaæ nivÃsenti. PhussaveÂhaæ veÂhenti. Ime te samaïabrÃhmaïà mutasuddhikÃ. Te mutena suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ paccenti. Na brÃhmaïo a¤¤ato suddhimÃha diÂÂhe sute silavate mute vÃti brÃhmaïo diÂÂhasuddiyÃpi suddhiæ nÃha; sutasuddhiyÃpi suddhiæ nÃha; sÅlasuddhiyÃpi suddhiæ nÃha; vatasuddhiyÃpi suddhiæ nÃha; mutasuddhiyÃpi suddhiæ nÃha, na katheti, na bhaïati, na dÅpayati, na voharatÅti 'na brÃhmaïo a¤¤ato suddhimÃha diÂÂhe sute sÅlavate mute vÃ. ' Pu¤¤e ca pÃpe ca anÆpalittoti - pu¤¤aæ vuccati yaæ ki¤ci tedhÃtukaæ kusalÃbhisaÇkhÃraæ; apu¤¤aæ vuccati sabbaæ akusalaæ. Yato pu¤¤ÃbhisaÇkhÃro ca apu¤¤ÃbhisaÇkhÃro ca Ãne¤jÃbhisaÇkhÃro pahÅnà honti ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatà anabhÃvaÇgatà Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ, ettÃvatà pu¤¤e ca pÃpe ca na limpati na saælimpati, na upalimpati, alitto asaælitto4 anupalitto nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà viharatÅti 'pu¤¤e ca pÃpe ca anÆpalitto. ' Atta¤jaho nayidha pakubbamÃnoti - 'atta¤jaho'ti attadiÂÂhijaho, attaæ jahoti gÃhajaho, attaæ jahoti taïhÃvasena diÂÂhivasena gahitaæ parÃmaÂÂhaæ abhiniviÂÂhaæ ajjhositaæ [PTS Page 091] [\q 91/] adhimuttaæ, sabbaæ5 taæ cattaæ hoti vantaæ muttaæ pahÅnaæ paÂinissaÂÂhaæ; nayidha pakubbamÃnotipu¤¤ÃbhisaÇkhÃraæ6 và apu¤¤ÃbhisaÇkhÃraæ và Ãne¤jÃbhisaÇkhÃraæ và akubbamÃno ajanayamÃno asa¤janayamÃno anibbattayamÃno anabhinibbattayamÃnoti 'attaæ jaho nayidha pakubbamÃno. ' TenÃha bhagavÃ: "Na brÃhmaïo a¤¤ato suddhimÃha DiÂÂhe sute sÅlavate mute vÃ, Pu¤¤e ca pÃpe ca anÆpalitto Attaæjaho nayidha pakubbamÃno"ti. 4 - 4 Purimaæ pahÃya aparaæ sità se EjÃnugà te na taranti saÇgaæ, Te uggahÃyanti nirassajanti KapÅva sÃkhaæ pamukha7ÇgahÃya. 1. JÃlaæ - syÃ. 2. Phalaæ Ãmasanti. Machasaæ 3. Pussa - syÃ. SÅmu1. 4. Apalitto - machasaæ 5. Sabbassa - sÅmu1. 6. SaÇkhÃro - sÅmu1 7. Pamu¤ca - sÅmu. 1 [BJT Page 126] [\x 126/] Purimaæ pahÃya aparaæ sità seti - purimaæ satthÃraæ pahÃya aparaæ satthÃraæ nissitÃ, purimaæ dhammakkhÃnaæ pahÃya aparaæ dhammakkhÃnaæ nissitÃ, purimaæ gaïaæ pahÃya aparaæ gaïaæ nissitÃ, purimaæ diÂÂhiæ pahÃya aparaæ diÂÂhiæ nissitÃ, purimaæ paÂipadaæ pahÃya aparaæ paÂipadaæ nissitÃ, purimaæ maggaæ pahÃya aparaæ maggaæ nissità sannissità allÅnà upagatà ajjhosità adhimuttÃti 'purimaæ pahÃya aparaæ sità se. ' EjÃnugà te na taranti saÇganti - ejà vuccati taïhÃ, yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ gedho paÊigedho5 saÇge paÇko ejà mÃyà janikà sa¤janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visaÂà ÃyÆhanÅ6 dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu 7 Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ puccha¤cikatà sÃdukamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhà rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ, dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabalisaæ mÃravisayo taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà lobho akusalamÆlaæ;[A] ejÃnugÃti ejÃnugà ejÃnugatà ejÃnusaÂà ejÃyÃpannà patità abhibhÆtà pariyÃdinnacittÃ; te na taranti saÇganti - rÃgasaÇgaæ dosasaÇgaæ mohasaÇgaæ mÃnasaÇgaæ diÂÂhisaÇgaæ kilesasaÇgaæ duccaritasaÇgaæ na taranti, na uttaranti, na samatikkamanti, na vÅtivattantÅti 'ejÃnugà te na taranti saÇgaæ'. Te uggahÃyanti nirassajantÅti - satthÃraæ gaïhanti, taæ mu¤citvà a¤¤aæ satthÃraæ gaïhanti, dhammakkhÃnaæ gaïhanti, [PTS Page 092] [\q 92/] taæ mu¤citvà a¤¤aæ dhammakkhÃnaæ gaïhanti; gaïaæ gaïhanti, taæ mu¤citvà a¤¤aæ gaïaæ gaïhanti; diÂÂhiæ gaïhanti, taæ mu¤citvà a¤¤aæ diÂÂhiæ gaïhanti; paÂipadaæ gaïhanti, taæ mu¤citvà a¤¤aæ paÂipada1 gaïhanti; maggaæ gaïhanti, taæ mu¤citvà a¤¤aæ maggaæ gaïhanti; gaïhanti ca mu¤canti1 ca Ãdiyanti ca nirassajanti cÃti 'te uggahÃyanti nirassajanti'. KapÅ'va sÃkhaæ pamukhaÇgahÃyÃti - yathà makkaÂo ara¤¤e pavane caramÃno sÃkhaæ gaïhÃti, taæ mu¤citvà a¤¤aæ sÃkhaæ gaïhÃti, taæ mu¤citvà a¤¤aæ sÃkhaæ gaïhÃti. Evameva puthusamaïabrÃhmaïà puthudiÂÂhigatÃni gaïhanti ca mu¤canti ca Ãdiyanti ca nirassajanti cÃti 'kapÅ va sÃkhaæ pamukhaÇgahÃya2'. TenÃha bhagavÃ: " Purimaæ pahÃya aparaæ sità se EjÃnugà te na taranti saÇgaæ, Te uggahÃyanti nirassajanti KapÅva sÃkhaæ pamukhaÇgahÃyÃ"ti. 4 - 5 Sayaæ samÃdÃya vatÃni jantu UccÃvacaæ gacchati sa¤¤asatto, Vidvà ca3 vedehi samecca dhammaæ Na uccÃvacaæ gacchati bhÆripa¤¤o. 1. Pamu¤canti - sa. 2. Pamu¤caggahÃya - sÅmu1. 3. Viddhà - syà machasaæ [a] dhammasaÇgaïÅ - cittuppÃdakaï¬a. [BJT Page 128] [\x 128/] Sayaæ samÃdÃya vatÃni jantÆti - 'sayaæ samÃdÃyÃti sÃmaæ samÃdÃya; vatÃnÅti - hatthivataæ và assavataæ và govataæ và kukkuravataæ và kÃkavataæ và vÃsudevavataæ và baladevavataæ và puïïabhaddavataæ và maïibhaddavataæ và aggivataæ và nÃgavataæ và supaïïavataæ và yakkhavataæ và asuravataæ và - pe - DisÃvataæ vÃ, ÃdÃya samÃdÃya diyitvà samÃdiyitvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvÃ; jantÆti - satto naro [PTS Page 093 [\q 93/] - ] pe - manujoti ' sayaæ samÃdÃya vatÃni jantu. ' UccÃvacaæ gacchati sa¤¤asattoti - satthÃrato satthÃraæ gacchati, dhammakkhÃnato dhammakkhÃnaæ gacchati, gaïato gaïaæ gacchati, diÂÂhiyà diÂÂhiæ gacchati, paÂipadÃto paÂipadaæ gacchati, maggato maggaæ gacchati; sa¤¤asattoti - kÃmasa¤¤Ãya vyÃpÃdasa¤¤Ãya vihiæsÃsa¤¤Ãya diÂÂhisa¤¤Ãya satto visatto Ãsatto laggo laggito paÊibuddho, yathà bhittikhÅle và nÃgadante và bhaï¬aæ sattaæ visattaæ Ãsattaæ laggaæ laggitaæ paÊibuddhaæ; evameva kÃmasa¤¤Ãya vyÃpÃdasa¤¤Ãya vihiæsÃsa¤¤Ãya diÂÂhisa¤¤Ãya satto visatto Ãsatto laggo laggito paÊibuddhoti 'uccÃvacaæ gacchati sa¤¤asatto. ' VidvÃ1 ca vedehi samecca dhammanti - 'vidvÃ'ti vidvà vijjÃgato ¤ÃïÅ vibhÃvÅ medhÃvÅ; vedehÅti - vedà vuccanti catusu maggesu ¤Ãïaæ, pa¤¤Ã pa¤¤indriyaæ pa¤¤Ãbalaæ dhammavicayasambojjhaÇgo vÅmaæsà vipassanà sammÃdiÂÂhi, tehi vedehi jÃtijarÃmaraïassa antagato antappatto koÂigato koÂippatto pariyantagato pariyantappatto vosÃnagato vosÃnappatto tÃïagato tÃïappatto lenagato lenappatto saraïagato saraïappatto abhayagato abhayappatto accutagato2 accutappatto3 amatagato amatappatto nibbÃnagato nibbÃnappatto; vedÃnaæ và antagatoti vedagÆ, vedehi và antaæ gatoti vedagu, sattannaæ và dhammÃnaæ viditattà vedagu: sakkÃyadiÂÂhi vidità hoti, vicikicchà vidità hoti, sÅlabbataparÃmÃso vidito hoti, rÃgo vidito hoti, doso vidito hoti, moho vidito hoti, mÃno vidito hoti, viditÃssa honti pÃpakà akusalà dhammà saÇkilesikà ponobhavikà sadarà dukkhavipÃkà Ãyatiæ jÃtijarÃmaraïÅyÃ. 1. " VedÃni viceyya kevalÃni (sabhiyÃti bhagavÃ) SamaïÃnaæ yÃnipatti4 brÃhmaïÃnaæ, SabbavedanÃsu vÅtarÃgo Sabbaæ vedamaticca vedagu so"ti. 1. Viddhà - syÃ. Machasaæ. 2. Accutiægato - sa. 3. Accutippatto - sa 4. Dhanti - sÅmu1. Machasaæ. [BJT Page 130] [\x 130/] Vidvà [PTS Page 094] [\q 94/] ca vedehi samecca dhammanti - samecca abhisamecca dhammaæ; 'sabbe saÇkhÃrà aniccÃ'ti samecca abhisamecca dhammaæ; 'sabbe saÇkhÃrà dukkhÃ'ti samecca abhisamecca dhammaæ; 'avijjà paccayà saÇkharÃ'ti samecca abhisamecca dhammaæ; 'saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïa'nti samecca abhisamecca dhammaæ; 'vi¤¤Ãïapaccayà nÃmarÆpanti nÃmarÆpapaccayà saÊÃyatananti saÊÃyatanapaccayà phassoti phassapaccayà vedanÃti vedanÃpaccayà taïhÃti - taïhÃpaccayà upÃdÃnanti upÃdÃnapaccayà bhavoti bhavapaccayà jÃtÅti jÃtipaccayà jarÃmaraïa'nti samecca abhisamecca dhammaæ; 'avijjÃnirodhà saÇkhÃranirodho'ti samecca abhisamecca dhammaæ; 'saÇkhÃranirodhà vi¤¤Ãïanirodho'ti samecca abhisamecca dhammaæ; vi¤¤Ãïanirodhà nÃmarÆpanirodho'ti - nÃmarÆpanirodhà saÊÃyatananirodhoti saÊÃyatananirodhà phassanirodhoti - phassanirodhà vedanÃnirodhoti vedanÃnirodhà taïhÃnirodhoti taïhÃnirodhà upÃdÃnanirodhoti upÃdÃnanirodhà bhavanirodhoti bhavanirodhà jÃtinirodhoti jÃtinirodhà jarÃmaraïanirodho'ti samecca abhisamecca dhammaæ; 'idaæ dukkha'nti samecca abhisamecca dhammaæ; 'ayaæ dukkhasamudayo'ti - ayaæ dukkhanirodhoti - ayaæ dukkhanirodhagÃminÅpaÂipadÃti samecca abhisamecca dhammaæ; 'ime ÃsavÃ'ti samecca abhisamecca dhammaæ; 'ayaæ Ãsavasamudayo'ti - aya1 Ãsavanirodhoti - ayaæ ÃsavanirodhagÃminÅpaÂipadÃti samecca abhisamecca dhammaæ, 'ime dhammà abhi¤¤eyyÃ'ti samecca abhisamecca dhammaæ, ime dhammà pari¤¤eyyÃti - ime dhammà pahÃtabbÃti - ime dhammà bhÃvetabbÃti - ime dhammà sacchikÃtabbÃ'ti samecca abhisamecca dhammaæ; channaæ phassÃyatanÃnaæ samudaya¤ca atthaÇgama¤ca assÃda¤ca ÃdÅnava¤ca nissaraïa¤ca samecca abhisamecca dhammaæ; pa¤cannaæ upÃdÃnakkhandhÃnaæ samudaya¤ca atthaÇgama¤ca assÃda¤ca ÃdÅnava¤ca nissaraïa¤ca samecca abhisamecca [PTS Page 095] [\q 95/] dhammaæ; catunnaæ mahÃbhÆtÃnaæ samudaya¤ca atthaÇgama¤ca assÃda¤ca ÃdÅnava¤ca nissaraïa¤ca samecca abhisamecca dhammaæ; 'yaæ ki¤ci samudayadhammaæ, sabbaæ taæ nirodhadhamma'nti samecca abhisamecca dhammanti 'vidvà ca vedehi samecca dhammaæ'. Na uccÃvacaæ gacchati bhÆripa¤¤oti - na satthÃrato satthÃraæ gacchati, na dhammakkhÃnato dhammakkhÃnaæ gacchati, na diÂÂhiyà diÂÂhiæ gacchati, na paÂipadÃya paÂipadaæ gacchati, na maggato maggaæ gacchati. BhÆripa¤¤oti bhÆripa¤¤o mahÃpa¤¤o puthupa¤¤o hÃsupa¤¤o1 javanapa¤¤o tikkhapa¤¤o nibbedhikapa¤¤o; bhÆri vuccati paÂhavÅ, tÃya paÂhavÅsamÃya pa¤¤Ãya vipulÃya vitthatÃya samannÃgatoti ' na uccÃvacaæ gacchati bhÆripa¤¤o. ' 1. HÃsapa¤¤o[PTS] [BJT Page 132] [\x 132/] TenÃha bhagavÃ: "Sayaæ samÃdÃya vatÃni jantu UccÃvacaæ gacchati sa¤¤asatto, Vidvà ca vedehi samecca dhammaæ UccÃvacaæ gacchati bhÆripa¤¤o"ti. 4 - 6 Sa sabbadhammesu1 visenibhÆto Yaæ ki¤ci diÂÂhaæ va sutaæ mutaæ vÃ, Tameva dassiæ vivaÂaæ carantaæ KenÅdha lokasmiæ vikappayeyya. Sa sabbadhammesu visenibhÆto yaæ ki¤ci diÂÂhaæ va sutaæ mutaæ vÃti senà vuccati mÃrasenÃ; kÃyaduccaritaæ mÃrasenÃ, vacÅduccaritaæ mÃrasenÃ, manoduccaritaæ mÃrasenÃ, rÃgo mÃrasenÃ, doso mÃrasenÃ, moho mÃrasenÃ, kodho - upanÃho - pe - sabbÃkusalÃbhisaÇkhÃrà mÃrasenÃ. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: 1. " KÃmà [PTS Page 096] [\q 96/] te paÂhamà senà dutiyà arati vuccati, Tatiyà khuppipÃsà te catutthÅ taïhà paccati. 2. Pa¤cami2 thÅnamiddhaæ te chaÂÂhà bhÅrÆ pavuccati, SattamÅ3 vicikicchà te makkho thambho te aÂÂhamo. 3. LÃbho siloko sakkÃro micchÃladdho ca yo yaso, Yo cattÃnaæ samukkaæse pare ca avajÃnati. 4. Esà namuci te senà kaïhassÃbhippahÃriïÅ, Na naæ asÆro jinÃti jetvà ca labhate sukha"nti [a] Yato catuhi ariyamaggehi sabbà ca mÃrasenà sabbe ca paÂisenikarà kilesà jità ca parÃjità ca bhaggà vippaluggà parammukhÃ, so vuccati visenibhÆto; so diÂÂhe visenibhÆto suto visenibhÆto mute visenibhÆto vi¤¤Ãte visenibhÆtoti - sa sabbadhammesu4 visenibhÆto yaæ ki¤ci diÂÂhaæ va sutaæ mutaæ vÃ. 1. Sabbesu dhammesu - sÅmu1. 2. Pa¤camaæ - syà 3. Sattamaæ - sÅmu1 4. Sabbesu dhammesu - samu1 [a]suttanipÃta - padhÃnasutta. [BJT Page 134] [\x 134/] Tameva dassiæ vivaÂaæ carantanti - tameva suddhadassiæ visuddhadassiæ parisuddhadassiæ vodÃnadassiæ pariyodÃnadassiæ; atha và suddhadassanaæ visuddhadassanaæ parisuddhadassanaæ vodÃnadassanaæ pariyodÃnadassanaæ; vivaÂanti taïhÃchadanaæ diÂÂhichadanaæ kilesachadanaæ duccaritachadanaæ, tÃni chadanÃni vivaÂÃni honti viddhaæsitÃni ugghÃÂitÃni samugghÃÂitÃni pahÅnÃni samucchinnÃni vÆpasantÃni paÂippassaddhÃni abhabbuppattikÃni ¤Ãïagginà da¬¬hÃni; carantanti carantaæ vicarantaæ irÅyantaæ vattentaæ pÃlentaæ yapentaæ yÃpentanti tameva dassiæ vivaÂaæ carantaæ. KenÅdha [PTS Page 097] [\q 97/] lokasmiæ vikappayeyyÃti - kappÃti dve kappÃ: taïhÃkappo ca diÂÂhikappo ca - - pe - Ayaæ diÂÂhikappo. Tassa taïhÃkappo pahÅno, diÂÂhikappo paÂinissaÂÂho. TaïhÃkappassa pahÅnattà diÂÂhikappassa paÂinissaÂÂhattà kena rÃgena kappeyya? Kena dosena kappeyya? Kena mohena kappeyya? Kena mÃnena kappeyya? KÃya diÂÂhiyà kappeyya? Kena uddhaccena kappeyya? KÃya vicikicchÃya kappeyya? Kehi anusayehi kappeyya rattoti và duÂÂhoti và mÆÊhoti và vinibaddhoti và parÃmaÂÂhoti và vikkhepagatoti và aniÂÂhaæ gatoti và thÃmagatoti vÃ? Te1 abhisaÇkhÃrà pahÅnÃ. AbhisaÇkhÃrÃnaæ pahÅnattà gatiyÃ2 kena kappeyya nerayikoti vÃ, tiracchÃnayonikoti vÃ, pettivisayikoti vÃ, manussoti vÃ, devoti vÃ, rÆpÅti vÃ, arÆpÅti vÃ, asa¤¤Åti vÃ, nevasa¤¤ÅnÃsa¤¤Åti vÃ? So hetu natthi paccayo natthi kÃraïaæ natthi, yena kappeyya vikappeyya vikappaæ Ãpajjeyya; lokasminti apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhÃtuloke Ãyatanaloketi 'kenÅdha lokasmiæ vikappayeyya. ' TenÃha bhagavÃ: " Sa sabbadhammesu visenibhÆto Yaæ ki¤ci diÂÂhaæ va sutaæ mutaæ vÃ, Tameva dassiæ vivaÂaæ carantaæ KenÅdha lokasmiæ vikappayeyyÃ"ti. 4 - 7 Na kappayanti na purekkharonti Accantasuddhiæti3 na te vadanti, ùdÃnaganthaæ gathitaæ4 visajja ùsaæ na kubbanti kuhi¤ci loke. 1. Ete - manupa. 2. Gatiyo - sÅmu11, 3. Accantasuddhi - sÅmu11, machasaæ 4. Gadhitaæ - sÅmu. 1. [BJT Page 136] [\x 136/] Na kappayanti na purekkharontÅti - 'kappÃ'ti dve kappa: taïhÃkappo ca diÂÂhikappo ca - pe - Ayaæ diÂÂhikappo. Tesaæ taïhÃkappo pahÅno, diÂÂhikappo paÂinissaÂÂho. Taïhà kappassa pahÅnattà diÂÂhikappassa paÂinissaÂÂhattà taïhÃkappaæ và [PTS Page 098] [\q 98/] na kappenti1 na janenti na sa¤janenti na nibbattenti nÃbhinibbattentÅti na kappayanti; na purekkharontÅti 'purekkhÃrÃ'ti dve purekkhÃrÃ: taïhÃpurekkhÃro ca diÂÂhipurekkhÃro ca - pe Ayaæ diÂÂhipurekkhÃro. Tesaæ taïhÃpurekkhÃro pahÅno, diÂÂhipurekkhÃro paÂinissaÂÂho. Taïhà purekkhÃrassa pahÅnattà diÂÂhipurekkhÃrassa paÂinissaÂÂhattà na taïhà và na diÂÂhiæ và purato katvà caranti; na taïhÃdhajà na taïhÃketu na taïhÃdhipateyyà na diÂÂhidhajà na diÂÂhiketu na diÂÂhÃdhipateyyÃ, na taïhÃya và na diÂÂhiyà và parivÃrità carantÅti - na kappayanti na purekkharonti. Accantasuddhinti2 na te vadantÅti - accantasuddhiæ saæsÃrasuddhiæ akiriyadiÂÂhiæ3 sassatavÃdaæ na vadanti na kathenti na bhaïanti na dÅpayanti na voharantÅti 'accantasuddhiæ ti na te vadanti. ' ùdÃnaganthaæ gathitaæ visajjÃti - 'ganthÃti cattÃro ganthÃ: abhijjhà kÃyagantho, byÃpÃdo kÃyagantho, sÅlabbataparÃmÃso kÃyagantho, idaæsaccÃbhiniveso kÃyagantho. Attano diÂÂhiyà rÃgo abhijjhà kÃyagantho. ParavÃdesu ÃghÃto appaccayo byÃpÃdo kÃyagantho. Attano sÅlaæ và vataæ và sÅlabbataæ và parÃmasantÅti sÅlabbataparÃmÃso kÃyagantho. Attano diÂÂhi idaæsaccÃbhiniveso kÃyagantho. Kiæ kÃraïà vuccati3 ÃdÃnagantho? Tehi ganthehi rÆpaæ Ãdiyanti upÃdiyanti gaïhanti parÃmasanti abhinivisanti. Vedanaæ sa¤¤aæ saÇkhÃre vi¤¤Ãïaæ gatiæ uppattiæ paÂisandhiæ bhavaæ saæsÃravaÂÂaæ Ãdiyanti upÃdiyanti gaïhanti parÃmasanti abhinivisanti. Taæ kÃraïà vuccati4 ÃdÃnagantho. VisajjÃti ganthe vossajitvà và visajja; atha và ganthe gathite [PTS Page 099] [\q 99/] ganthite bandhe vibandhe bandhe lagge laggite paÊibuddho bandhane poÂhayitvà visajja; yathà vayhaæ và rathaæ và sakaÂaæ và sandamÃnikaæ và sajjaæ visajjaæ karonti vikopenti, evamevaæ ganthe vossajitvà và visajja; athavà ganthe gathite ganthite bandhe vibandhe Ãbandhe lagge laggite paÊibuddhe bandhane poÂhayitvà visajjÃti ' ÃdÃnaganthaæ gathitaæ visajja. ' 1. Na kappayanti - manupa. 2. AccantasuddhÅti - sÅmu11. Machasaæ 3. Akiriyasuddhiæ - syà 4. Vuccanti - samu1 machasaæ. [BJT Page 138] [\x 138/] ùsaæ na kubbanti kuhi¤ci loketi - Ãsà vuccati taïhà yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ gedho paÊigedho5 saÇge paÇko ejà mÃyà janikà sa¤janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visaÂà ÃyÆhanÅ6 dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu 7 Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ puccha¤cikatà sÃdukamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhà rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ, dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabalisaæ mÃravisayo taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà visamalobho akusalamÆlaæ; Ãsaæ na kubbantÅti Ãsaæ na kubbanti na janenti na sa¤janenti na nibbattenti na abhinibbattenti; kuhi¤cÅti kuhi¤ci kimhici ajjhattaæ và bahiddhà vÃ; ajjhattabahiddhà vÃ; loketi apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhÃtuloke Ãyatanaloketi 'Ãsaæ na kubbanti kuhi¤ci loke. ' (TenÃha) bhagavÃ: " Na kappayanti na purekkharonti Accantasuddhinti na te vadanti, ùdÃnaganthaæ gathitaæ visajja ùsaæ na kubbanti kuhi¤ci loke"ti. 4 - 8 SÅmÃtigo brÃhmaïo tassa natthi ¥atvà ca disvà ca samuggahÅtaæ, Na rÃgarÃgÅ1 na virÃgaratto TassÅdha natthi paramuggahÅtaæ. SÅmÃtigo brÃhmaïo tassa natthi ¤atvà ca disvà ca samuggahÅtanti' - sÅmÃti catasso sÅmÃyo: sakkÃyadiÂÂhi vicikicchà sÅlabbataparÃmÃso diÂÂhÃnusayo vicikicchÃnusayo tadekaÂÂhà ca kilesÃ, ayaæ paÂhamà sÅmÃ. OÊÃrikaæ kÃmarÃgasa¤¤ojanaæ paÂighasa¤¤ojanaæ oÊÃriko kÃmarÃgÃnusayo paÂighÃnusayo tadekaÂÂhà ca kilesÃ, ayaæ dutiyà sÅmÃ. Anusahagataæ kÃmarÃgasa¤¤ojanaæ paÂighasa¤¤ojanaæ anusahagato kÃmarÃgÃnusayo paÂighÃnusayo tadekaÂÂhà ca kilesÃ, ayaæ tatiyà sÅmÃ. RÆparÃgo [PTS Page 100] [\q 100/] arÆparÃgo mÃno uddhaccaæ avijjà mÃnÃnusayo bhavarÃgÃnusayo avijjÃnusayo tadekaÂÂhà ca kilesÃ, ayaæ catutthà sÅmÃ. 2 Yato ca catuhi ariyamaggehi imà catasso sÅmÃyo atikkanto hoti samatikkanto vÅtivatto, so vuccati sÅmÃtigo. BrÃhmaïoti - sattannaæ dhammÃnaæ bÃhitattà brÃhmaïo; sakkÃyadiÂÂhi bÃhità hoti, vicikicchà bÃhità hoti, sÅlabbataparÃmÃso bÃhito hoti sakkÃyadiÂÂhi asità hoti, vicikicchà asità hoti, sÅlabbataparÃmÃso asito hoti tÃdÅ pavuccate sa brahmÃ. TassÃti arahato khÅïÃsavassa; ¤atvÃti paracitta¤Ãïena và ¤atvÃ, pubbenivÃsÃnussati¤Ãïena và ¤atvÃ; disvÃti - maæsacakkhunà và disvÃ, dibbacakkhunà và disvÃ; 'sÅmÃtigo brÃhmaïo tassa natthi ¤atvà ca disvà ca samuggahÅta'nti - tassa idaæ paramaæ aggaæ seÂÂhaæ viseÂÂhaæ4 pÃmokkhaæ uttamaæ pavaranti gahitaæ parÃmaÂÂhaæ abhiniviÂÂhaæ adhimuttaæ natthi na santi na saævijjati nÆpalabbhati pahÅnaæ samucchinnaæ vÆpasantaæ paÂippassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬hanti 'sÅmÃtigo brÃhmaïo tassa natthi ¤atvà ca disvà ca samuggahÅtaæ'. 1. RÃgarÃjÅ - suni a. 2. Catuttha sÅmà [PTS] 3. Anissito - syÃ. Machasaæ 4. VisiÂÂhaæ - machasaæ. [BJT Page 140] [\x 140/] Na rÃgarÃgÅ na virÃgarattoti - rÃgarattà vuccanti ye pa¤casu kÃmaguïesu rattà giddhà gathità mucchità ajjhopannà laggà laggità paÊibuddhÃ; virÃgarattà vuccanti ye rÆpÃvacaraarÆpÃvacarasamÃpattÅsu rattà giddhà gathità mucchità ajjhopannà laggà laggità paÊibuddhÃ; 'na rÃgarÃgÅ na virÃgaratto'ti yato kÃmarÃgo ca rÆparÃgo ca arÆparÃgo ca pahÅnà honti ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatà anabhÃvakatÃ1 Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ, ettÃvatà 'na rÃgarÃgÅ na virÃgaratto. ' TassÅdha natthi paramuggahÅtanti - 'tassÃ'ti arahato khÅïÃsavassa; tassa idaæ paramaæ aggaæ seÂÂhaæ viseÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaranti gahitaæ parÃmaÂÂhaæ [PTS Page 101] [\q 101/] abhiniviÂÂhaæ ajjhositaæ adhimuttaæ natthi na santi na saævijjati nÆpalabbhati samucchinnaæ vÆpasantaæ paÂippassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬hanti ' tassÅdha natthi paramuggahÅtaæ. ' TenÃha bhagavÃ: "SÅmÃtigo brÃhmaïo tassa natthi ¥atvà ca disvà ca samuggahÅtaæ, Na rÃgarÃgÅ na virÃgaratto, TassÅdha natthi paramuggahÅtaæ" nti. SuddhaÂÂhakasuttaniddeso catuttho. 5 ParamaÂÂhakasuttaniddeso Atha paramaÂÂhakasuttaniddeso vuccati. 2 5 - 1 [PTS Page 102] [\q 102/] paramanti diÂÂhÅsu paribbasÃno Yaduttariæ kurute3 jantu loke, HÅnÃti a¤¤e tato sabbamÃha Tasmà vivÃdÃni avÅtivatto. Paramanti diÂÂhÅsu paribbasÃnoti - santeke samaïabrÃhmaïà diÂÂhigatikÃ, te dvÃsaÂÂhiyà diÂÂhigatÃnaæ a¤¤atara¤¤ataraæ diÂÂhigataæ idaæ paramaæ aggaæ seÂÂhaæ viseÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaranti gahetvà uggahetvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvà sakÃya sakÃya diÂÂhiyÃ4 vasanti5 Ãvasanti parivasanti, yathà agÃrikà và gharesu vasanti, sÃpattikà và ÃpattÅsu vasanti, sakilesà và kilesesu vasanti, evameva santeke samaïabrÃhmaïà diÂÂhigatikÃ, te dvÃsaÂÂhiyà diÂÂhigatÃnaæ a¤¤atara¤¤ataraæ diÂÂhigataæ idaæ paramaæ aggaæ seÂÂhaæ viseÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaranti gahetvà uggahetvà gaïhitvà abhinivisitvà sakÃya sakÃya diÂÂhiyÃ4 vasanti Ãvasanti parivasantÅti 'paramanti diÂÂhÅsu paribbasÃno. ' 1. AnabhÃvaæ gatà - syà 2. Suttaæ cakkhati - sÅmu11 3. YaduttarÅ kurute - manupa 4. SakkÃyadiÂhiyà - syà 5. Pavasanti - machasaæ. [BJT Page 142] [\x 142/] Yaduttariæ kurute jantu loketi - 'yadÆ'ti1 yaæ; uttariæ kuruteti uttariæ karoti aggaæ seÂÂhaæ viseÂÂhaæ pÃmokkhaæ [PTS Page 103] [\q 103/] uttamaæ pavaraæ karoti - ayaæ satthà sabba¤¤Æti uttariæ karoti aggaæ seÂÂhaæ viseÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaraæ karoti. Ayaæ dhammo svÃkkhÃto, ayaæ gaïo supaÂipanno, ayaæ diÂÂhi bhaddikÃ, ayaæ paÂipadà supa¤¤attÃ, ayaæ maggo niyyÃnikoti uttariæ karoti aggaæ seÂÂhaæ viseÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaraæ karoti nibbatteti; abhinibbatteti; jantÆti satto naro mÃnavo poso puggalo jÅvo jÃgu jantu indagu manujo; loketi apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhÃtuloke Ãyatanaloketi 'yaduttariæ kurute jantu loke. ' HÅnÃti a¤¤e tato sabbamÃhÃti - attano satthÃraæ dhammakkhÃnaæ gaïaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ Âhapetvà sabbe paravÃde2 khipati ukkhipati parikkhipati: so satthà na sabba¤¤Æ, dhammo na svÃkkhÃto, gaïo na supaÂipanno, diÂÂhi na bhaddikÃ, paÂipadà na supa¤¤attÃ, maggo na niyyÃniko, na tattha 3 suddhi và visuddhi và parisuddhi và mutti và vimutti và parimutti vÃ, natthettha sujjhanti và visujjhanti và parisujjhanti vÃ, muccanti vÃ, vimuccanti và parimuccanti vÃ, hÅnà nihÅnà omakà lÃmakà chattakÃ4parittÃti evamÃha evaæ katheti evaæ bhaïati evaæ dÅpayati evaæ voharatÅti 'hÅnÃti a¤¤e tato sabbamÃha. ' Tasmà vivÃdÃni avÅtivattoti - ' tasmÃ'ti tasmà taækÃraïà taæhetu tappaccayà tannidÃnÃ; vivÃdÃnÅti diÂÂhikalahÃni diÂÂhibhaï¬anÃni diÂÂhiviggahÃni diÂÂhivivÃdÃni diÂÂhimedhagÃni; avÅtivattoti anatikkanto asamatikkanto avÅtivattoti tasmà vivÃdÃni avÅtivatto. TenÃha bhagavÃ: "Paramanti diÂÂhÅsu paribbasÃno Yaduttariæ kurute jantu loke, HÅnÃti a¤¤e tato sabbamÃha Tasmà vivÃdÃni avÅtivatto"ti. 5 - 2 YadattanÅ [PTS Page 104] [\q 104/] passati Ãnisaæsaæ DiÂÂhe sute sÅlavate mute vÃ, Tadeva so tattha samuggahÃya NihÅnato passati sabbama¤¤aæ 1. Yadanti - sÅmu 11. 2. ParappavÃde - sÅmu11 3. Natthettha - sÅmu11. 4. Jatukkà - 1 sÅmu1. [BJT Page 144] [\x 144/] Yadattani passati Ãnisaæsaæ diÂÂhe sute silavate mute vÃti 'yadattanÅ'ti yaæ attani, attà vuccati diÂÂhigataæ, attano diÂÂhiyà dve Ãnisaæse passati: diÂÂhadhammika¤ca Ãnisaæsaæ samparÃyika¤ca Ãnisaæsaæ. Katamo diÂÂhiyà diÂÂhadhammiko Ãnisaæso? YandiÂÂhiko satthà hoti, tandiÂÂhikà sÃvakà honti, tandiÂÂhikaæ satthÃraæ sÃvakà sakkaronti garukaronti mÃnenti pÆjenti. Labhati ca tatonidÃnaæ cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnappaccayabhesajjaparikkhÃraæ. Ayaæ diÂÂhiyà diÂÂhadhammiko Ãnisaæso. Katamo diÂÂhiyà samparÃyiko Ãnisaæso? Ayaæ diÂÂhi alaæ nÃgattÃya và supaïïattÃya và yakkhattÃya và asurattÃya và gandhabbattÃya và mahÃrÃjattÃya và indattÃya và brahmattÃya và devattÃya vÃ, ayaæ diÂÂhi alaæ suddhiyà visuddhiyà parisuddhiyà muttiyà vimuttiyà parimuttiyÃ, imÃya diÂÂhiyà sujjhanti visujjhanti parisujjhanti muccanti vimuccanti parimuccanti, imÃya diÂÂhiyà sujjhissÃmi visujjhissÃmi parisujjhissÃmi muccissÃmi vimuccissÃmi parimuccissÃmÅti Ãyatiæ phalapÃÂikaÇkhÅ hoti. Ayaæ diÂÂhiyà samparÃyiko Ãnisaæso. Attano diÂÂhiyà ime dve Ãnisaæse passati. DiÂÂhasuddhiyÃpi dve Ãnisaæse passati - sutasuddhiyÃpi dve Ãnisaæse passati sÅlasuddhiyÃpi dve Ãnisaæse passati - vatasuddhiyÃpi dve Ãnisaæse passati mutasuddhiyÃpi dve Ãnisaæse passati: diÂÂhadhammika¤ca Ãnisaæsaæ samparÃyika¤ca Ãnisaæsaæ. Katamo mutasuddhiyà diÂÂhadhammiko Ãnisaæso? YandiÂÂhiko satthà hoti, tandiÂÂhikà sÃvakà honti - Pe - Ayaæ mutasuddhiyà [PTS Page 105] [\q 105/] samparÃyiko Ãnisaæso. MutasuddhiyÃpi ime dve Ãnisaæse passati dakkhati oloketi nijjhÃyati upaparikkhatÅti 'yadattanÅ passati Ãnisaæsaæ diÂÂhe sute sÅlavate mute vÃ. ' Tadeva so tattha samuggahÃyÃti - 'tadevÃ'ti taæ diÂÂhigataæ; tatthÃti sakÃya diÂÂhiyà sakÃya khantiyà sakÃya ruciyà sakÃya laddhiyÃ; samuggahÃyÃti - idaæ paramaæ aggaæ seÂÂhaæ viseÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaranti gahetvà uggahetvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvÃti tadeva so tattha samuggahÃya. NihÅnato passati sabbama¤¤anti a¤¤aæ satthÃraæ dhammakkhÃnaæ gaïaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ hÅnato nihÅnato omakato lÃmakato chattakato1 parittato dissati passati dakkhati oloketi nijjhÃyati upaparikkhatÅti 'nihÅnato passati sabbama¤¤aæ. ' TenÃha bhagavÃ: " YadattanÅ passati Ãnisaæsaæ DiÂÂhe sute sÅlavate mute vÃ, Tadeva so tattha samuggahÃya NihÅnato passati sabbama¤¤a"nti. 1. Jatukkato - sÅmu11. Chatukkato - manupa. [BJT Page 146] [\x 146/] 5 - 3 Taæ1 cÃpi ganthaæ2 kusalà vadanti Yannissito passati hÅnama¤¤aæ, Tasmà hi diÂÂhaæ va sutaæ mutaæ và SÅlabbataæ bhikkhu na nissayeyya. Taæ cÃpi ganthaæ kusalà vadantÅti - 'kusalÃ'ti ye te khandhakusalà dhÃtukusalà Ãyatanakusalà paÂiccasamuppÃdakusalà satipaÂÂhÃnakusalà sammappadhÃnakusalà iddhipÃdakusalà indriyakusalà balakusalà bojjhaÇgakusalà maggakusalà phalakusalà nibbÃnakusalÃ. Te kusalà evaæ vadanti: gantho3 eso, lagganaæ4 etaæ, bandhanaæ etaæ, paÊibodho [PTS Page 106] [\q 106/] esoti evaæ vadanti evaæ kathenti evaæ bhaïanti evaæ dÅpayanti evaæ voharantÅti - 'taæ cÃpi ganthaæ kusalà vadanti. ' Yaæ nissito passati hÅnama¤¤anti - ' yaæ nissito'ti yaæ satthÃraæ dhammakkhÃnaæ gaïaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ nissito sannissito5 allÅno upagato ajjhosito adhimutto; passati hÅnama¤¤anti a¤¤aæ satthÃraæ dhammakkhÃnaæ gaïaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ hÅnato nihÅnato omakato lÃmakato chattakato6 parittato dissati passati dakkhati oloketi nijjhÃyati upanijjhÃyati upaparikkhatÅti - 'yaæ nissito passati hÅnama¤¤aæ. ' Tasmà hi diÂÂhaæ va sutaæ mutaæ và sÅlabbataæ bhikkhu na nissayeyyÃti 'tasmÃ'ti tasmà taækÃraïà taæhetu tappaccayà taæ nidÃnà - diÂÂhaæ và diÂÂhasuddhiæ và sutaæ và sutasuddhiæ và mutaæ và mutasuddhiæ và sÅlaæ và sÅlasuddhiæ và vataæ và vatasuddhiæ và na nisasayeyya na gaïheyya na parÃmaseyya na abhiniviseyyÃti 'tasmà hi diÂÂhaæ va sutaæ mutaæ và sÅlabbataæ bhikkhu na nissayeyya. ' TenÃha bhagavÃ: " TaæcÃpi ganthaæ7 kusalà vadanti Yaæ nissito passati hÅnama¤¤aæ, Tasmà hi diÂÂhaæ va sutaæ mutaæ và SÅlabbataæ bhikkhu na nissayeyyÃ"ti. 5 - 4 DiÂÂhimpi lokasmiæ na kappayeyya ¥Ãïena và sÅlavatena vÃpi, Samoti attÃnamanÆpaneyya HÅno na ma¤¤etha visesi vÃpi. 1. Taæ vÃpi - syÃ. , 2. Gandhaæ - manupa 3. Gandho - manupa, 4. Lambanaæ - syÃ. 5. Atinissito - machasaæ 6. Chatukkato - sÅmu11. Chatukkato - manupa. 7. Gandhaæ - manupa [BJT Page 148] [\x 148/] DiÂÂhimpi lokasmiæ na kappayeyya ¤Ãïena và sÅlavatena vÃpÅti aÂÂhasamÃpatti¤Ãïena và pa¤cÃbhi¤¤Ã¤Ãïena và micchäÃïena và sÅlena và vatena và sÅlabbatena và diÂÂhiæ [PTS Page 107] [\q 107/] na kappayeyya na janeyya na sa¤janeyya na nibbatteyya nÃbhinibbatteyya; lokasminti apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke Ãyatanaloketi - diÂÂhimpi lokasmiæ na kappayeyya. ¥Ãïena và sÅlavatena vÃpi samoti attÃnamanÆpaneyyÃti sadisohamasmÅti attÃnaæ na upaneyya jÃtiyà và gottena và kolaputtiyena và vaïïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjÃÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃnena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃti 'samoti attÃnamanÆpaneyya. ' HÅno na ma¤¤etha visesi vÃpÅti - 'hÅnohamasmÅ'ti attÃnaæ na upaneyya1 jÃtiyà và gottena và kolaputtiyena và vaïïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena và kammÃyatanena và sippÃyatanena va - vijjÃÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃnena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ, 'seyyohamasmÅ'ti attÃnaæ na upaneyya1 jÃtiyà và gottena và kolaputtiyena và vaïïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjÃÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃnena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃti ' hÅno na ma¤¤etha visesi vÃpi. ' TenÃha bhagavÃ: "DiÂÂhimpi lokasmiæ na kappayeyya ¥Ãïena và sÅlavatena vÃpi, Samoti attÃnamanÆpaneyya HÅno na ma¤¤etha visesi vÃpÅ"ti. 5 - 5 Attaæ pahÃya anupÃdiyÃno ¥Ãïepi2 so nissayaæ no karoti, Sa ve viyattesu na vaggasÃrÅ DiÂÂhimpi so na pacceti ki¤ci. Attaæ pahÃya anupÃdiyÃnoti - ' attaæ pahÃyÃ'ti attadiÂÂhiæ pahÃya; 'attaæ pahÃyÃ'ti attagÃhaæ pahÃya; 'attaæ pahÃyÃ'ti taïhÃvasena diÂÂhivasena gahitaæ parÃmaÂÂhaæ abhiniviÂÂhaæ ajjhositaæ adhimuttaæ pahÃya pajahitvà vinodayitvÃ3 byantiæ karitvà anabhÃvaæ gametvÃti - attaæ [PTS Page 108] [\q 108/] pahÃya; anupÃdiyÃnoti catuhi upÃdÃnehi anupÃdiyamÃno agaïhamÃno aparÃmasamÃno anabhinivisamÃnoti 'attaæ pahÃya anupÃdiyÃno. 1. Upavadeyya - sÅmu11 2. Mu: ¤Ãïenapi - sÅmu11 3. Vinodetvà - syÃ. [BJT Page 150] [\x 150/] ¥Ãïepi1 so nissayaæ no karotÅti aÂÂhasamÃpatti¤Ãïe và pa¤cÃbhi¤¤Ã¤Ãïe và micchäÃïe1 và taïhÃnissayaæ và diÂÂhinissayaæ và na karoti na janeti na sa¤janeti na nibbatteti nÃbhinibbattetÅti - '¤Ãïepi1 so nissayaæ no karoti. ' Sa ve viyattesu na vaggasÃrÅti sa ve viyattesu bhinnesu dvejjhÃpannesu dveÊhakajÃtesu nÃnÃdiÂÂhikesu nÃnÃkhantikesu nÃnÃrucikesu nÃnÃladdhikesu nÃnÃdiÂÂhinissayaæ nissitesu chandÃgatiæ gacchantesu dosÃgatiæ gacchantesu mohÃgatiæ gacchantesu bhayÃgatiæ gacchantesu na chandÃgatiæ gacchati, na dosÃgatiæ gacchati, na mohÃgatiæ gacchati, na bhayÃgatiæ gacchati; na rÃgavasena gacchati, na dosavasena gacchati, na mohavasena gacchati, na mÃnavasena gacchati, na diÂÂhivasena gacchati, na uddhaccavasena gacchati, na vicikicchÃvasena gacchati, na anusayavasena gacchati, na vaggehi dhammehi yÃyati niyyati vuyhati saæharÅyatÅti - 'sa ve viyattesu na vaggasÃrÅ'. TenÃha bhagavÃ: "Attaæ pahÃya anupÃdiyÃno ¥Ãïepi1 so nissayaæ no karoti, Sa ve viyattesu na vaggasÃrÅ DiÂÂhimpi so na pacceti ki¤cÅ"ti. 5 - 6 YassÆbhayante [PTS Page 109] [\q 109/] païidhÅdha natthi BhavÃbhavÃya idha và huraæ vÃ, Nivesanà tassa na santi keci Dhammesu niccheyya samuggahÅtaæ. 1. ¥Ãïena và - sÅmu. 11. Manupa. [BJT Page 152] [\x 152/] YassÆbhayante païidhÅdha natthi bhavÃbhavÃya idha và huraæ vÃti 'yassÃti' arahato khÅïÃsavassa, antoti phasso eko anto, phassasamudayo dutiyo anto; atÅto eko anto, anÃgato dutiyo anto; sukhà vedanà eko anto, dukkhà vedanà dutiyo anto; nÃmaæ eko anto, rÆpaæ dutiyo anto; cha ajjhattikÃni ÃyatanÃni eko anto, cha bÃhirÃni ÃyatanÃni dutiyo anto; sakkÃyo eko anto, sakkÃyasamudayo dutiyo anto; païidhi vuccati taïhà yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ gedho paÊigedho5 saÇge paÇko ejà mÃyà janikà sa¤janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visaÂà ÃyÆhanÅ6 dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu 7 Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ puccha¤cikatà sÃdukamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhà rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ, dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabalisaæ mÃravisayo taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà lobho akusalamÆlaæ; bhavÃbhavÃyÃti bhavÃbhavÃya kammabhavÃya punabbhavÃya, kÃmabhavÃya kammabhavÃya, kÃmabhavÃya punabbhavÃya, rÆpabhavÃya kammabhavÃya, rÆpabhavÃya punabbhavÃya, arÆpabhavÃya kammabhavÃya, arÆpabhavÃya punabbhavÃya punappunabhavÃya punappunagatiyà punappunauppattiyà punappunapaÂisandhiyà punappunaattabhÃvÃbhinibbattiyÃ; idhÃti sakattabhÃvo; huraæti1 parattabhÃvo; idhÃti sakarÆpavedanÃsa¤¤ÃsaÇkhÃravi¤¤Ãïaæ; huraæti pararÆpavedanÃsa¤¤ÃsaÇkhÃravi¤¤Ãïaæ; idhÃti cha ajjhattikÃni ÃyatanÃni; huraæti cha bÃhirÃni ÃyatanÃni; idhÃti manussaloko; huraæti devaloko; idhÃti kÃmadhÃtu; huraæti rÆpadhÃtu arÆpadhÃtu; idhÃti kÃmadhÃtu rÆpadhÃtu; huraæti arÆpadhÃtu. YassÆbhayante païidhÅdha natthi bhavÃbhavÃya idha và huraæ vÃti 'yassa' ubho ante ca bhavÃbhavÃya ca idha huraæ ca païidhi taïhà natthi na santi, na saævijjati2, nÆpalabbhati3, pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂippassaddhà [PTS Page 100] [\q 100/] abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃtiyassÆbhayante païidhÅdha natthi bhavÃbhavÃya idha và huraæ vÃ. Nivesanà tassa na santi kecÅti - 'nivesanÃ'ti dve nivesanà taïhÃnivesanà ca diÂÂhinivesanà ca. Katamo taïhÃnivesanÃ? YÃvatà taïhÃsaÇkhÃtena sÅmakataæ mariyÃdÅkataæ1 odhikataæ pariyantakataæ2 pariggahitaæ mamÃyitaæ: idaæ mama etaæ mama ettakaæ mamaæ ettÃvatà mamaæ, mama rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà attharaïà pÃpuraïà dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthu hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃra¤ca kevalampi mahÃpaÂhaviæ taïhÃvasena mamÃyati yÃvatà aÂÂhasatataïhÃvicaritaæ, ayaæ taïhÃnivesanÃ. Katamo diÂÂhinivesanÃ? VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi, dasavatthukà micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi, yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃraæ diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisa¤¤ojanaæ gÃho paÂiggÃho abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparÅtagÃho vipallÃsagÃho micchÃgÃho, ayÃthÃvakasmiæ yÃthÃvakanti3 gÃho, yÃvatà dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni; ayaæ diÂÂhinivesanÃ; TassÃti arahato khÅïÃsavassa, 'nivesanà tassa na santi KecÅ'ti nivesanà tassa keci natthi na santi na saævijjanti nÆpalabbanti, pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂippassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃti - nivesanà tassa na santi keci. Dhammesu niccheyya samuggahÅtanti - 'dhammesÆ'ti dvÃsaÂÂiyÃ4 diÂÂhigatesu; niccheyyÃti nicchinitvà vicinitvà pavicinitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ; samuggahÅtanti odhiggÃho bilaggÃho varaggÃho koÂÂhÃsaggÃho uccayaggÃho samuccayaggÃho idaæ saccaæ tacchaæ tathaæ bhÆtaæ yÃthÃvaæ aviparÅtanti gahitaæ parÃmaÂÂhaæ abhiniviÂÂhaæ ajjhositaæ adhimuttaæ natthi na santi na saævijjati nÆpalabbhati pahÅnaæ samucchinnaæ vÆpasannaæ paÂippassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬hantidhammesu niccheyya samuggahÅtaæ. TenÃha bhagavÃ: " YassÆbhayante païidhÅdha natthi BhavÃbhavÃya idha và huraæ vÃ, Nivesanà tassa na santi keci Dhammesu niccheyya samuggahÅta"nti. 1. HurÃti - sÅmu11. Syà 2. Na saævijjanti - sÅmu. 1 Machasaæ 3. Nupalabbhanti - sÅmu. 11 Machasaæ 4. DvÃsaÂÂhi - sÅmu1. [BJT Page 154] [\x 154/] 5 - 7 TassÅdha diÂÂhe va sute mute và Pakappità natthi aïÆpi sa¤¤Ã, Taæ brÃhmaïaæ diÂÂhimanÃdiyÃnaæ KenÅdha lokasmiæ vikappayeyya TassÅdha diÂÂhe va sute mute và pakappità natthi aïÆpi sa¤¤Ãti 'tassÃti' arahato khÅïÃsavassa, tassa diÂÂhe [PTS Page 111] [\q 111/] và diÂÂhasuddhiyà và sute và sutasuddhiyà và mute và mutasuddhiyà vÃ, sa¤¤ÃpubbaÇgamatà sa¤¤ÃvikappayatÃ, sa¤¤Ãviggahena sa¤¤Ãya uÂÂhapità samuÂÂhapità kappità pakappità saÇkhatà abhisaÇkhatà saïÂhapità diÂÂhi natthi na santi na saævijjati nÆpalabbhati, pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂippassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃti - tassÅdha. DiÂÂheva sute mute và pakappità natthi aïÆpi sa¤¤Ã. Taæ brÃhmaïaæ diÂÂhimanÃdiyÃnanti - brÃhmaïoti sattannaæ dhammÃnaæ bÃhitattà brÃhmaïo, sakkÃyadiÂÂhi bÃhità hoti, - peasito1 TÃdÅ pavuccate sa brahmÃ; taæ brÃhmaïaæ diÂÂhimanÃdiyÃnanti - taæ brÃhmaïaæ diÂÂhimanÃdiyantaæ agaïhantaæ aparÃmasantaæ anabhinivisantanti 'taæ bÃrahmaïaæ diÂÂhimanÃdiyÃnaæ' KenÅdha lokasmiæ vikappayeyyÃti - 'kappÃ'ti dve kappÃ: taïhÃkappo ca diÂÂhikappo ca - pe - Ayaæ diÂÂhikappo. Tassa taïhÃkappo pahÅno diÂÂhikappo paÂinissaÂÂho. TaïhÃkappassa pahÅnattà diÂÂhikappassa paÂinissaÂÂhattÃ. Kena rÃgena kappeyya? Kena dosena kappeyya? Kena mohena kappeyya? Kena mÃnena kappeyya? KÃya diÂÂhiyà kappeyya? Kena uddhaccena kappeyya? KÃya vicikicchÃya kappeyya? Kehi anusayehi kappeyya rattoti và duÂÂhoti và mÆÊhoti và vinibaddhoti và parÃmaÂÂhoti và vikkhepagatoti và aniÂÂhaæ gatoti và thÃmagatoti vÃ? Te abhisaÇkhÃrà pahÅnÃ, abhisaÇkhÃrÃnaæ pahÅnattà gatiyÃ2 kena kappeyya nerayikoti và tiracchÃnayonikoti và pettivisayikoti [PTS Page 112] [\q 112/] và manussoti và devoti và rÆpÅti và arÆpÅti và sa¤¤Åti và asa¤¤Åti và nevasa¤¤ÅnÃsa¤¤Åti vÃ? So hetu natthi paccayo natthi kÃraïaæ natthi yena kappeyya vikappeyya vikappaæ Ãpajjeyya. KenÅdha lokasminti apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhÃtuloke Ãyatanaloketi - kenÅdha lokasmiæ vikappayeyya. TenÃha bhagavÃ: "TassÅdha diÂÂhe va sute mute và Pakappità natthi aïÆpi sa¤¤Ã, Taæ brÃhmaïaæ diÂÂhimanÃdiyÃnaæ KenÅdha lokasmiæ vikappayeyyÃ"ti. 1. Anissito - syÃ. 2. Gatiyo - syÃ. [BJT Page 156] [\x 156/] Na kappayanti na purekkharonti DhammÃpi tesaæ na paÂicchitÃse, Na brÃhmaïo sÅlavatena neyyo PÃraæ gato na pacceti tÃdÅ. Na kappayanti na purekkharontÅti - 'kappÃti 'dve kappÃ: taïhÃkappo ca diÂÂhikappo ca. . 5 Katamo taïhà kappo? YÃvatà taïhÃsaÇkhÃtena sÅmakataæ mariyÃdÅkataæ1 odhikataæ pariyantakataæ2 pariggahitaæ mamÃyitaæ: idaæ mama etaæ mama ettakaæ mamaæ ettÃvatà mamaæ, mama rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà attharaïà pÃpuraïà dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthu hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃra¤ca kevalampi mahÃpaÂhaviæ taïhÃvasena mamÃyati yÃvatà aÂÂhasatataïhÃvicaritaæ, ayaæ taïhÃkappo. Katamo diÂÂhikappo? VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi, dasavatthukà [PTS Page 113] [\q 113/] micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi, yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃraæ diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisa¤¤ojanaæ gÃho paÂiggÃho abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparÅtagÃho vipallÃsagÃho micchÃgÃho, ayÃthÃvakasmiæ yÃthÃvakanti3 gÃho, yÃvatà dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni; ayaæ diÂÂhikappo. . 5 Tesaæ taïhÃkappo pahÅno, diÂÂhikappo paÂinissaÂÂho; taïhÃkappassa pahÅnattà diÂÂhikappassa paÂinissaÂÂhattà taïhÃkappaæ và diÂÂhikappaæ và na kappenti na janenti na saæjanenti na nibbattenti nÃbhinibbattentÅti - na kappayanti; na purekkharontÅti purekkhÃrÃti dve purekkhÃrÃ: taïhÃpurekkhÃro ca diÂÂhipurekkhÃro ca Katamo taïhà purekkhÃro? YÃvatà taïhÃsaÇkhÃtena sÅmakataæ mariyÃdÅkataæ1 odhikataæ pariyantakataæ2 pariggahitaæ mamÃyitaæ: idaæ mama etaæ mama ettakaæ mamaæ ettÃvatà mamaæ, mama rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà attharaïà pÃpuraïà dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthu hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃra¤ca kevalampi mahÃpaÂhaviæ taïhÃvasena mamÃyati yÃvatà aÂÂhasatataïhÃvicaritaæ, ayaæ taïhÃpurekkhÃro Katamo diÂÂhipurekkhÃro? VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi, dasavatthukà micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi, yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃraæ diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisa¤¤ojanaæ gÃho paÂiggÃho abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparÅtagÃho vipallÃsagÃho micchÃgÃho, ayÃthÃvakasmiæ yÃthÃvakanti3 gÃho, yÃvatà dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni; ayaæ diÂÂhipurekkhÃro. Tesaæ taïhÃpurekkhÃro pahÅno, diÂÂhipurekkhÃro paÂinissaÂÂho taïhà purekkhÃrassa pahÅnattà diÂÂhipurekkhÃrassa paÂinissaÂÂhattà na taïhaæ và na diÂÂhiæ và purato katvà caranti. Na taïhÃdhajà na taïhÃketu na taïhÃdhipateyyà na diÂÂhidhajà na diÂÂhiketu na diÂÂhÃdhipateyyà na taïhÃya và na diÂÂhiyà và parivÃretvà carantÅti - na kappayanti na purekkharonti. 1. MariyÃdikataæ - machasaæ, syÃ. 2. Pariyantikataæ - syà 3. YathÃvakanti - sÅmu. 11. [BJT Page 158] [\x 158/] DhammÃpi tesaæ na paÂicchità seti - dhammà vuccanti dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni, tesanti tesaæ arahantÃnaæ khÅïÃsavÃnaæ; na paÂicchità seti sassato loko idameva saccaæ moghama¤¤anti na paÂicchità se, asassato loko, antavà loko, anantavà loko, taæ jÅvaæ taæ sarÅraæ, a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅraæ, hoti tathÃgato parammaraïÃ, na hoti tathÃgato parammaraïÃ, hoti ca na ca hoti tathÃgato parammaraïÃ, neva hoti na na hoti tathÃgato parammaraïÃ, idameva saccaæ moghama¤¤anti na paÂicchità seti - dhammÃpi tesaæ na paÂicchità se. Na brÃhmaïo sÅlavatena neyyoti - 'nÃ'ti paÂikkhepo; brÃhmaïoti sattannaæ dhammÃnaæ bÃhitattà brÃhmaïo, sakkÃyadiÂÂhi bÃhità hoti, Vicikicchà bÃhità hoti, sÅlabbataparÃmÃso bÃhito hoti, rÃgo bÃhito hoti, doso bÃhito hoti, moho bÃhito hoti, mÃno bÃhito hoti, bÃhitÃssa honti pÃpakà akusalà dhammà saækilesikà ponobhavikà sadarà dukkhavipÃkà Ãyatiæ jÃtijarÃmaraïÅyÃ. " BÃhetvà sabbapÃpakÃni (sabhiyÃti bhagavÃ) Vimalo sÃdhu samÃhito Âhitatto, SaæsÃramaticca kevalÅ so Asito [PTS Page 114] [\q 114/] tÃdÅ pavuccate sa brahmÃ". 1 TÃdÅ2 pavuccate sa brahmÃ. Na brÃhmaïo sÅlavatena neyyoti brÃhmaïo sÅlena và vatena3 và sÅlabbatena4 và na yÃyati na niyyati5 na vuyhati na saæharÅyatÅti - na brÃhmaïo sÅlavatena neyyo. PÃraæ gato na pacceti tÃdÅti - pÃraæ vuccati amataæ nibbÃnaæ, yo so sabbasaÇkhÃrasamatho sabbÆpadhipaÂinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃnaæ, so pÃraæ gato pÃraæ patto antagato antappatto koÂigato koÂippatto (vitthÃro) jÃtimaraïasaæsÃro natthi tassa punabbhavoti - pÃraæ gato; ne paccetÅti sotÃpattimaggena ye kilesà pahÅnÃ, te kilese na puneti na pacceti na paccÃgacchati. SakadÃgÃmimaggena ye kilesà pahÅnÃ, te kilese na puneti na pacceti na paccÃgacchati, anÃgÃmimaggena ye kilesà pahÅnà te kilese na puneti na pacceti na paccÃgacchati, arahattamaggena ye kilesà pahÅnÃ, te kilese na puneti na pacceti na paccÃgacchatÅti - pÃraæ gato na pacceti; 1. Anissito - syÃ. 2. TÃdi - syà 3. Vattena - syà 4. SÅlavattena - syÃ. 5. NiyyÃti - syÃ. [BJT Page 160] [\x 160/] TÃdÅti arahà pa¤cahÃkÃrehi tÃdÅ: iÂÂhÃniÂÂhe tÃdÅ, cattÃvÅti tÃdÅ, tiïïÃvÅti tÃdÅ, muttÃvÅti tÃdÅ, taæniddesà tÃdÅ. Kathaæ arahà iÂÂhÃniÂÂhe tÃdÅ? Arahà lÃbhepi tÃdÅ, alÃbhepi tÃdÅ, yasepi tÃdÅ, ayasepi tÃdÅ, pasaæsÃyapi tÃdÅ, nindÃyapi tÃdÅ, sukhepi tÃdÅ dukkhepi tÃdÅ, ekaæ ce bÃhaæ1 gandhena limpeyyuæ2, ekaæ ce bÃhaæ1 vÃsiyà taccheyyuæ, amusmiæ natthi rÃgo, amusmiæ natthi paÂighaæ. AnunayapaÂighavippahÅno ugghÃtinighÃtivÅtivatto anurodhavirodhaæ samatikkanto; evaæ arahà iÂÂhÃniÂÂhe tÃdÅ. Kathaæ arahà cattÃvÅti tÃdÅ? Arahato rÃgo catto vanto [PTS Page 115] [\q 115/] mutto pahÅno paÂinissaÂÂho, doso moho kodho upanÃho makkho paÊÃso issà macchariyaæ mÃyà sÃÂheyyaæ thambho sÃrambho mÃno atimÃno mado pamÃdo sabbe kilesà sabbe duccarità sabbe darathà sabbe pariÊÃhà sabbe santÃpà sabbÃkusalÃbhisaÇkhÃrà cattà vantà mutà pahÅnà paÂinissaÂÂhÃ, evaæ arahà cattÃvÅti tÃdÅ. Kathaæ arahà tiïïÃvÅti tÃdÅ? Arahà kÃmoghaæ tiïïo bhavoghaæ tiïïo diÂÂhoghaæ tiïïo avijjoghaæ tiïïo sabbaæ saæsÃrapathaæ3 tiïïo uttiïïo nittiïïo atikkanto samatikkanto vÅtivatto, so vutthavÃso ciïïacaraïo jÃtimaraïasaæsÃro natthi tassa punabbhavoti. Evaæ arahà tiïïÃvÅti tÃdÅ. Kathaæ arahà muttÃvÅti tÃdÅ? Arahato rÃgà cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ; dosà cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ, mohà cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ, kodhà upanÃhà makkhà paÊÃsà issÃya macchariyà mÃyÃya sÃÂheyyà thambhà sÃrambhà mÃnà atimÃnà madà pamÃdà sabbakilesehi sabbaduccaritehi sabbadarathehi sabbapariÊÃhehi sabbasantÃpehi sabbÃkusalÃbhisaÇkhÃrehi cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ, evaæ arahà muttÃvÅti tÃdÅ. Kathaæ arahà tanniddesà tÃdÅ? Arahà sÅle sati sÅlavÃti taæniddesà tÃdÅ; saddhÃya sati saddhoti taæniddesà tÃdÅ, viriye sati viriyavÃti taæniddesà tÃdÅ, satiyà sati satimÃti taæniddesà tÃdÅ, samÃdhismiæ sati samÃhitoti taæniddesà tÃdÅ, pa¤¤Ãya sati pa¤¤avÃti taæ niddesà tÃdÅ, vijjÃya sati tevijjoti taæniddesà tÃdÅ, abhi¤¤Ãya sati chaÊabhi¤¤oti taæniddesà tÃdÅ, evaæ arahà taæniddesà [PTS Page 116] [\q 116/] tÃdÅti - pÃraÇgato na pacceti tÃdÅ. TenÃha bhagavÃ: " Na kappayanti na purekkharonti DhammÃpi tesaæ na paÂicchità se, Na brÃhmaïo sÅlavatena neyyo PÃraÇgato na pacceti tÃdÅti. ParamaÂÂhakasuttaniddeso pa¤camo. 1. AÇgaæ - sÅmu. 1 2. Vilimpeyyuæ - sÅmu11 3. SabbasaæsÃrapathaæ - manupa. SabbasaÇkhÃrapathaæ - sÅmu11. [BJT Page 162] [\x 162/] 6. JarÃsuttaniddeso Atha jarÃsuttaniddeso1 vuccati: 6 - 1 Appaæ [PTS Page 117] [\q 117/] vata jÅvitaæ idaæ Oraæ vassasatÃpi mÅyati, 2 Yo cepi aticca jÅvati Atha kho so jarasÃpi mÅyati. Appaæ vata jÅvitaæ idanti - 'jÅvita'nti Ãyu Âhiti3 yapanà yÃpanà irÅyanà vattanà pÃlanà jÅvitaæ jÅvitindriyaæ; apica dvÅhi kÃraïehi appakaæ jÅvitaæ, thokakaæ jÅvitaæ; ÂhitiparittatÃya và appakaæ jÅvitaæ, sarasaparittatÃya và appakaæ jÅvitaæ. Kathaæ ÂhitiparittatÃya và appakaæ jÅvitaæ? AtÅte cittakkhaïe jÅvittha na jÅvati na jÅvissati; anÃgate cittakkhaïe jÅvissati na jÅvati na jÅvittha; paccuppanne cittakkhaïe jÅvati na jÅvittha na jÅvissati. 1. JÅvitaæ attabhÃvo ca sukhadukkhà ca kevalÃ, EkacittasamÃyuttà lahuso vattate khaïo. 2. CullÃsÅti sahassÃni kappÃ4 tiÂÂhanti ye marÆ, Natveva tepi jÅvanti dvÅhi cittehi saæyutu5. 3. Ye [PTS Page 118] [\q 118/] niruddhà marantassa tiÂÂhamÃnassa và idha, Sabbepi6 sadisà khandhà gatà appaÂisandhikÃ. 7 4. Anantarà ca ye bhaggà ye ca bhaggà anÃgatÃ, Tadantare niruddhÃnaæ vesamaæ8 natthi lakkhaïe. 5. Anibbattena na jÃto paccuppannena jÅvati, CittabhaÇgà mato loko pa¤¤attiparamatthiyÃ. 9 6. Yathà ninnà pavattanti chandena pariïÃmitÃ, AcchinnadhÃrà vattanti saÊÃyatanapaccayÃ. 7. AnidhÃnagatà bhaggà pu¤jo natthi anÃgate, NibbattÃyeva tiÂÂhanti Ãragge sÃsapÆpamÃ. 1. JarÃsuttaæ - sÅmu11 2. MÅyyati - sÆ, sa. 3. ùyuÂÂhiti - sÅmu11. 4. Kappaæ - vi. 5. Samohità - sÅmu 11. SamÃhità - vi. 6. Sabbeva - sÅmu11 7. AppaÂisandhiyà - vi. 8. Vesammaæ - sa 9. ParamaÂÂhiyà - vi. ParamaÂÂhiti - sa. [BJT Page 164] [\x 164/] 8. NibbattÃna¤ca dhammÃnaæ bhaÇgo nesaæ purakkhato, Palokadhammà tiÂÂhanti purÃïehi amissitÃ. 9. AdassanÃto Ãyanti bhaÇgà gacchanti adassanaæ1, VijjuppÃdova ÃkÃse uppajjanti vayanti cÃti. Evaæ ÂhitiparittatÃya appakaæ jÅvitaæ. Kathaæ sarasaparittatÃya appakaæ jÅvitaæ? AssÃsÆpanibaddhaæ jÅvitaæ, passÃsÆpanibaddhaæ jÅvitaæ, assÃsapassÃsÆpanibaddhaæ jÅvitaæ, mahÃbhÆtupanibaddhaæ jÅvitaæ, kabalÅkÃrÃhÃrÆpanibaddhaæ jÅvitaæ, usmÆpanibaddhaæ jÅvitaæ, vi¤¤ÃïÆpanibaddhaæ jÅvitaæ. MÆlampi imesaæ dubbalaæ, pubbahetu'pi imesaæ dubbalÃ, yepi paccayà te'pi dubbalÃ, yÃpi pabhavikà sÃpi2 dubbalÃ, sahabhupi3 imesaæ dubbalÃ, sampayogÃ'pi imesaæ dubbalÃ, sahajÃpi imesaæ dubbalÃ, yÃ'pi payojikà sÃ'pi dubbalÃ, a¤¤ama¤¤aæ niccadubbalà ime, a¤¤ama¤¤aæ [PTS Page 119] [\q 119/] anavaÂÂhità ime, a¤¤ama¤¤aæ paripÃtayanti ime, a¤¤ama¤¤assa hi natthi tÃyitÃ, na cÃpi Âhapenti a¤¤ama¤¤aæ ime. Yo'pi nibbattako so na vijjati. 10. " Na ca kenaci koci hÃyati bhaÇgabyÃ4 ime hi sabbaso, Purimehi pabhÃvità ime yepi pabhavakÃ5 te pure matà PurimÃ'pi ca pacchimÃ'pi ca a¤¤ama¤¤aæ na kadÃcimÃddasu" nti. Evaæ sarasaparittatÃya appakaæ jÅvitaæ. Apica cÃtummahÃrÃjikÃnaæ devÃnaæ jÅvitaæ upÃdÃya manussÃnaæ appakaæ jÅvitaæ parittaæ jÅvitaæ thokaæ jÅvitaæ khaïikaæ jÅvitaæ lahukaæ jÅvitaæ ittaraæ jÅvitaæ anaddhaniyaæ jÅvitaæ na ciraÂÂhitikaæ jÅvitaæ. Apica cÃtummahÃrÃjikÃnaæ devÃnaæ jÅvitaæ upÃdÃya manussÃnaæ appakaæ jÅvitaæ parittaæ jÅvitaæ thokaæ jÅvitaæ khaïikaæ jÅvitaæ lahukaæ jÅvitaæ ittaraæ jÅvitaæ anaddhaniyaæ jÅvitaæ na ciraÂÂhitikaæ jÅvitaæ. Apica tÃvatiæsÃnaæ devÃnaæ jÅvitaæ upÃdÃya manussÃnaæ appakaæ jÅvitaæ parittaæ jÅvitaæ thokaæ jÅvitaæ khaïikaæ jÅvitaæ lahukaæ jÅvitaæ ittaraæ jÅvitaæ anaddhaniyaæ jÅvitaæ na ciraÂÂhitikaæ jÅvitaæ. Apica yÃmÃnaæ devÃnaæ jÅvitaæ upÃdÃya manussÃnaæ appakaæ jÅvitaæ parittaæ jÅvitaæ thokaæ jÅvitaæ khaïikaæ jÅvitaæ lahukaæ jÅvitaæ ittaraæ jÅvitaæ anaddhaniyaæ jÅvitaæ na ciraÂÂhitikaæ jÅvitaæ. Apica tusitÃnaæ devÃnaæ jÅvitaæ upÃdÃya manussÃnaæ appakaæ jÅvitaæ parittaæ jÅvitaæ thokaæ jÅvitaæ khaïikaæ jÅvitaæ lahukaæ jÅvitaæ ittaraæ jÅvitaæ anaddhaniyaæ jÅvitaæ na ciraÂÂhitikaæ jÅvitaæ. Apica nimmÃïaratÅnaæ devÃnaæ jÅvitaæ upÃdÃya manussÃnaæ appakaæ jÅvitaæ parittaæ jÅvitaæ thokaæ jÅvitaæ khaïikaæ jÅvitaæ lahukaæ jÅvitaæ ittaraæ jÅvitaæ anaddhaniyaæ jÅvitaæ na ciraÂÂhitikaæ jÅvitaæ. Apica paranimmitavasavattÅnaæ devÃnaæ jÅvitaæ upÃdÃya manussÃnaæ appakaæ jÅvitaæ parittaæ jÅvitaæ thokaæ jÅvitaæ khaïikaæ jÅvitaæ lahukaæ jÅvitaæ ittaraæ jÅvitaæ anaddhaniyaæ jÅvitaæ na ciraÂÂhitikaæ jÅvitaæ. Apica brahmakÃyikÃnaæ devÃnaæ jÅvitaæ upÃdÃya manussÃnaæ appakaæ jÅvitaæ parittaæ jÅvitaæ thokaæ jÅvitaæ khaïikaæ jÅvitaæ lahukaæ jÅvitaæ ittaraæ jÅvitaæ anaddhaniyaæ jÅvitaæ na ciraÂÂhitikaæ jÅvitaæ. Vuttampi cetaæ bhagavatÃ: "Appamidaæ bhikkhave manussÃnaæ Ãyu, gamanÅyo samparÃyo, mantÃya boddhabbaæ, kattabbaæ kusalaæ, caritabbaæ brahmacariyaæ, natthi jÃtassa amaraïaæ, yo bhikkhave ciraæ jÅvati, so vassasataæ appaæ và bhiyyo vÃ. "[A] 1. Gacchantyadassanaæ - vi 2. Yepi pabhÃvikà tepi - sÅmu11 3. SahabhÆmi pi - sÅmu11. 4. Gandhabbà - sÅmu11 5. PabhÃvità - sÅmu. 11 [A] mÃrasaæyutta - paÂhamavagga. [BJT Page 166] [\x 166/] 11. AppamÃyu manussÃnaæ hÅÊeyya naæ suporiso, CareyyÃdittasÅsova natthi maccussa nÃgamo. 12. Accayanti ahorattà jÅvitaæ uparujjhati, ùyu khÅyati maccÃnaæ kunnadÅnaæva odakaæ. [A]" Appaæ [PTS Page 120] [\q 120/] vata jÅvitaæ idaæ oraæ vassasatÃpi mÅyatÅti1 - kalalakÃlepi cavati marati antaradhÃyati vippalujjati, abbudakÃlepi cavati marati antaradhÃyati vippalujjati, pesikÃlepi cavati marati antaradhÃyati vippalujjati, ghanakÃlepi cavati marati antaradhÃyati vippalujjati, pasÃkhakÃlepi2 cavati marati antaradhÃyati vippalujjati, jÃtamattopi cavati marati antaradhÃyati vippalujjati, sÆtigharepi cavati marati antaradhÃyati vippalujjati, addhamÃsikopi cavati marati antaradhÃyati vippalujjati, mÃsikopi cavati marati antaradhÃyati vippalujjati, dvemÃsikopi temÃsikopi catumÃsikopi - pa¤camÃsikopi cavati marati antaradhÃyati vippalujjati, chamÃsikopi sattamÃsikopi aÂÂhamÃsikopi navamÃsikopi dasamÃsikopi - saævaccharikopi cavati marati antaradhÃyati vippalujjati, dvevassikopi - tivassikopi catuvassikopi pa¤cavassikopi chavassikopi sattavassikopi aÂÂhavassikopi navavassikopi dasavassikopi vÅsativassikopi tiæsavassikopi cattÃrÅsavassikopi pa¤¤Ãsavassikopi saÂÂhivassikopi sattativassikopi asÅtivassikopi navutivassikopi cavati marati antaradhÃyati vippalujjatÅti 'oraæ vassasatÃpi mÅyati. 3' Yo cepi aticca jÅvatÅti - yo vassasataæ atikkamitvà jÅvati, so ekaæ và vassaæ4 jÅvati, dve và vassÃni jÅvati, tÅïi và vassÃni jÅvati, cattÃri và vassÃni jÅvati, pa¤ca và vassÃni jÅvati dasa và vassÃni jÅvati, vÅsatiæ và vassÃni jÅvati, tiæsaæ và vassÃni jÅvati, cattÃrÅsaæ và vassÃni jÅvatÅti 'yo cepi aticca jÅvati. ' Atha kho so jarasÃpi mÅyatÅti - yadà jiïïo hoti vuddho mahallako addhagato vayo anuppatto, khaï¬adanto [PTS Page 121] [\q 121/] palitakeso, 5 vilÆnaæ khalitaæsiro valitaæ tilakÃhatagatto vaÇko bhoggo daï¬aparÃyaïo, so jarÃyapi cavati marati antaradhÃyati vippalujjati, natthi maraïamhà mokkho. 13. "PhalÃnamiva pakkÃnaæ pÃto papanato bhayaæ, Evaæ jÃtÃna maccÃnaæ niccaæ maraïato bhayaæ. 14. YathÃpi kumbhakÃrassa kataæ mattikabhÃjanaæ, 6 Sabbaæ bhedanapariyantaæ7 evaæ maccÃna jÅvitaæ. 15. Daharà ca mahantà ca ye bÃlà ye ca paï¬itÃ. Sabbe maccuvasaæ yanti sabbe maccuparÃyaïÃ, " 1. MÅyatÅti - sÅmu11. 2. Pa¤casÃkhakÃlepi - syÃ. 3 Miyyati - sÅmu11. 4. Vassasataæ - sÅmu11. 5. Phalitakeso - sa. 6. Katà mattikabhÃjanà - machasaæ. SyÃ. 7 Sabbe bhedanapariyantà - machasaæ. Syà [a]mÃrasaæyutta - paÂhamavagga. [BJT Page 168] [\x 168/] 16. "Tesaæ maccuparetÃnaæ gacchataæ paralokato, Na pità tÃyate puttaæ ¤ÃtÅ và pana ¤Ãtake. 17. Pekkhata¤¤eva ¤ÃtÅnaæ passa lÃlapataæ1 puthu, Ekamekova maccÃnaæ govajjho viya nÅyati, EvamabbhÃhato loko maccunà ca jarÃya cÃ"ti [a.] Atha kho so jarasÃva mÅyati TenÃha bhagavÃ: " Appaæ vata jÅvitaæ idaæ Oraæ vassasatÃpi mÅyati, Yo cepi aticca jÅvati Atha kho so jarasÃva mÅyatÅ"ti. 6 - 2 Sovanti janà mamÃyite Na hi santi niccà pariggahÃ, VinÃbhÃvaæ santamevidaæ Iti disvà nÃgÃramÃvase2. Socanti janà mamÃyiteti - ' janÃ'ti khattiyà ca brÃhmaïà ca vessà ca suddà ca gahaÂÂhà ca pabbajità ca devà ca manussà [PTS Page 122] [\q 122/] ca; mamattÃti dve mamattÃ: Katamo taïhÃmamatto? YÃvatà taïhÃsaÇkhÃtena sÅmakataæ mariyÃdÅkataæ1 odhikataæ pariyantakataæ2 pariggahitaæ mamÃyitaæ: idaæ mama etaæ mama ettakaæ mamaæ ettÃvatà mamaæ, mama rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà attharaïà pÃpuraïà dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthu hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃra¤ca kevalampi mahÃpaÂhaviæ taïhÃvasena mamÃyati yÃvatà aÂÂhasatataïhÃvicaritaæ, idaæ taïhÃmamattaæ Katamo diÂÂhimamatto? VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi, dasavatthukà micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi, yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃraæ diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisa¤¤ojanaæ gÃho paÂiggÃho abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparÅtagÃho vipallÃsagÃho micchÃgÃho, ayÃthÃvakasmiæ yÃthÃvakanti3 gÃho, yÃvatà dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni; idaæ diÂÂhimamattaæ. MamÃyitaæ vatthuæ acchedasaÇkinopi socanti. Acchijjantepi socanti. Acchinnepi socanti. MamÃyitaæ vatthuæ vipariïÃmasaÇkinopi socanti. Vipariïamantepi socanti. Vipariïatepi socanti, kilamanti, paridevanti, urattÃÊÅæ kandanti, sammohaæ ÃpajjantÅti 'socanti janà mamÃyite. ' Na hi santi niccà pariggahÃni - ' pariggahÃ'ti - dve pariggahÃ: taïhÃpariggaho ca diÂÂhipariggaho ca Katamo taïhÃpariggaho? YÃvatà taïhÃsaÇkhÃtena sÅmakataæ mariyÃdÅkataæ1 odhikataæ pariyantakataæ2 pariggahitaæ mamÃyitaæ: idaæ mama etaæ mama ettakaæ mamaæ ettÃvatà mamaæ, mama rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà attharaïà pÃpuraïà dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthu hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃra¤ca kevalampi mahÃpaÂhaviæ taïhÃvasena mamÃyati yÃvatà aÂÂhasatataïhÃvicaritaæ, ayaæ taïhÃpariggaho. Katamo diÂÂhipariggaho? VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi, dasavatthukà micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi, yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃraæ diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisa¤¤ojanaæ gÃho paÂiggÃho abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparÅtagÃho vipallÃsagÃho micchÃgÃho, ayÃthÃvakasmiæ yÃthÃvakanti3 gÃho, yÃvatà dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni; ayaæ diÂÂhipariggaho. TaïhÃpariggaho anicco saÇkhato paÂiccasamuppanno khayadhammo vayadhammo virÃgadhammo nirodhadhammo vipariïÃmadhammo. DiÂÂhipariggaho ca anicco saÇkhato3 paÂiccasamuppanno khayadhammo vayadhammo virÃgadhammo nirodhadhammo vipariïÃmadhammo. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: " Passatha no tumhe bhikkhave, taæ pariggahaæ, yvÃssa4 pariggaho nicco dhuvo sassato avipariïÃmadhammo sassatisamaæ tatheva ÂhassatÅti? No hetaæ bhante. SÃdhu bhikkhave. Ahampi kho etaæ bhikkhave pariggahaæ na samanupassÃmi, yavÃssa4 pariggaho nicco dhuvo sassato avipariïÃmadhammo sassatisamaæ tatheva ÂhassatÅ"ti. [B] pariggahà niccà dhuvà sassatà avipariïÃmadhammà natthi na santi na saævijjanti nupalabbhantÅti 'na hi santi niccà pariggahÃ'. 1. LÃlapanaæ - sÅma11. LÃlappataæ - machasaæ [A] suttanipÃta sallasutta. 2. Na gharamÃvase - manupa. 3. AsaÇkhato - sÅmu1 4. YvÃyaæ - sÅmu11. YÃyaæ - [PTS] [B] majjhimanikÃya - alagaddÆpamasutta. [BJT Page 170] [\x 170/] VinÃbhÃvaæ santamevidanti - nÃnÃbhÃve vinÃbhÃve a¤¤athÃbhÃve sante saævijjamÃne1 upalabbhiyamÃne; vuttaæ hetaæ bhagavatÃ; "alaæ Ãnanda, mà soci. Mà paridevi. Nanu etaæ mayà Ãnanda, paÂigacceva akkhÃtaæ [PTS Page 123] [\q 123/] sabbeheva piyehi manÃpehi nÃnÃbhÃvo vinÃbhÃvo a¤¤athÃbhÃvo. Taæ kutettha Ãnanda, labbhÃ, yaæ taæ jÃtaæ bhÆtaæ saÇkhataæ palokadhammaæ taæ vata mà palujjÅti netaæ ÂhÃnaæ vijjatÅ"ti [a.] PurimÃnaæ purimÃnaæ khandhÃnaæ dhÃtÆnaæ ÃyatanÃnaæ vipariïÃma¤¤athÃbhÃvà pacchimà pacchimà khandhà ca dhÃtuyo ca ÃyatanÃni ca pavattantÅti 'vinÃbhÃvaæ santamevidaæ. ' Iti disvà nÃgÃramÃvaseti - 'itÅ'ti padasandhi padasaæsaggo padapÃripÆrÅ akkharasamavÃyo bya¤janasiliÂÂhatà padÃnupubbatà nÃmetaæ itÅti. Iti disvà - passitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà mamattesÆti 'iti disvÃ'; nÃgÃramÃvaseti2sabbaæ gharÃvÃsapaÊibodhaæ chinditvà puttadÃrapaÊibodhaæ chinditvà ¤ÃtipaÊibodhaæ chinditvà mittÃmaccapaÊibodhaæ chinditvà sannidhipaÊibodhaæ chinditvà kesamassuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajitvà aki¤cana3 bhÃvaæ upagantvà eko careyya vihareyya irÅyeyya vatteyya pÃleyya yapeyya yÃpeyyÃti 'iti disvà nÃgÃramÃvase'. TenÃha bhagavÃ: " Socanti janà mamÃyite Na hi santi niccà pariggahÃ, VinÃbhÃvaæ santamevidaæ Iti disvà nÃgÃramÃvase"ti. 2 6 - 3 Maraïenapi taæ pahÅyati Yaæ puriso mamidanti ma¤¤ati, Etaæ disvÃna4 paï¬ito Na mamattÃya nametha mÃmako. Maraïepi taæ pahÅyatÅti - 'maraïa'nti yÃ5 tesaæ tesaæ sattÃnaæ tamhà tamhà sattanikÃyà cuti cavanatà bhedo [PTS Page 124] [\q 124/] antaradhÃnaæ maccu maraïaæ kÃlakiriyà khandhÃnaæ bhedo kalebarassa nikkhepo jÅvitindriyassÆpacchedo;[B] tanti rÆpagataæ vedanÃgataæ sa¤¤Ãgataæ saÇkhÃragataæ vi¤¤Ãïagataæ; pahÅyatÅti - pahÅyati jahÅyati vijahÅyati antaradhÃyati vippalujjati. BhÃsitampi hetaæ: 1. "Pubbeva maccaæ vijahanti bhogà Macco ca te pubbataraæ jahÃti, Asassatà bhogino kÃmakÃmÅ Tasmà na socÃmahaæ sokakÃle. [C] 1. SaævijjamÃne atthi - sÅmu1 2. Na gharamÃvaseti - manupa. 3. ùki¤cana - syÃ. 4. Etampi viditvà - syÃ, manupa. 5. Yaæ - sÅmu1. [A.] DÅghanikÃya - mahÃparinibbÃnasutta [b.] PaÂiccasamuppÃdavibhaÇga. [C] maïikuï¬alajÃtaka. [BJT Page 172] [\x 172/] 2. Udeti ÃpÆrati veti cando AtthaÇgametvÃna paleti sÆriyo, Vidità mayà sattuka! Lokadhammà Tasmà na socÃmahaæ sokakÃle"ti[a] Maraïenapi taæ pahÅyati. Yaæ puriso mamidanti ma¤¤atÅti - 'ya'nti rÆpagataæ vedanÃgataæ sa¤¤Ãgataæ saÇkhÃragataæ vi¤¤Ãïagataæ; purisoti saÇkhà sama¤¤Ã pa¤¤atti vohÃro nÃmaæ nÃmakammaæ nÃmadheyyaæ nirutti bya¤janaæ abhilÃpo; mamidanti ma¤¤atÅti taïhÃma¤¤anÃya ma¤¤ati, diÂÂhima¤¤anÃya ma¤¤ati, mÃnama¤¤anÃya ma¤¤ati, kilesama¤¤anÃya ma¤¤ati, duccaritama¤¤anÃya ma¤¤ati, payogama¤¤anÃya ma¤¤ati, vipÃkama¤¤anÃya ma¤¤atÅti 'yaæ puriso mamidanti ma¤¤ati. ' Etaæ disvÃna1 paï¬itoti - etaæ ÃdÅnavaæ ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà mamattesÆti - etaæ2 disvÃna; paï¬itoti - dhÅro pa¤¤avà buddhimà ¤ÃïÅ vibhÃvÅ medhÃvÅti - 'etaæ disvÃna paï¬ito. ' Na mamattÃya nametha mÃmakoti - 'mamattÃ'ti dve mamattÃ: [PTS Page 125] [\q 125/] taïhÃmamattaæ ca diÂÂhimamattaæ ca Katamo taïhÃmamatto? YÃvatà taïhÃsaÇkhÃtena sÅmakataæ mariyÃdÅkataæ1 odhikataæ pariyantakataæ2 pariggahitaæ mamÃyitaæ: idaæ mama etaæ mama ettakaæ mamaæ ettÃvatà mamaæ, mama rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà attharaïà pÃpuraïà dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthu hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃra¤ca kevalampi mahÃpaÂhaviæ taïhÃvasena mamÃyati yÃvatà aÂÂhasatataïhÃvicaritaæ, idaæ taïhÃmamatto. Katamo diÂÂhimamatto? VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi, dasavatthukà micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi, yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃraæ diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisa¤¤ojanaæ gÃho paÂiggÃho abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparÅtagÃho vipallÃsagÃho micchÃgÃho, ayÃthÃvakasmiæ yÃthÃvakanti3 gÃho, yÃvatà dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni; idaæ diÂÂhimamatto. MÃmakoti - mÃmako buddhamÃmako dhammamÃmako saÇghamÃmako; so taæ bhagavantaæ mamÃyati. Bhagavà taæ puggalaæ parigaïhÃti. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: " ye te bhikkhave bhikkhÆ kuhà thaddhà lapà siÇgÅ unnaÊà asamÃhitÃ, na me te bhikkhave, bhikkhu mÃmakÃ. Apagatà ca te bhikkhave, bhikkhÆ imasmà dhammavinayÃ. Na ca pana te imasmiæ dhammavinaye vuddhiæ virÆÊhiæ vepullaæ Ãpajjanti. Ye ca kho te bhikkhave, bhikkhu nikkuhà nillapà dhÅrà atthaddhà susamÃhitÃ, te kho me bhikkhave, bhikkhu mÃmakÃ. Anapagatà ca te bhikkhave, bhikkhÆ imasmà dhammavinayÃ; te ca imasmiæ dhammavinaye vuddhiæ virÆÊhiæ vepullaæ Ãpajjanti. [B] 3. "Kuhà thaddhà lapà siÇgÅ unnaÊà asamÃhitÃ, Na te dhamme virÆhanti sammÃsambuddhadesite. 4. Nikkuhà nillapà dhÅrà atthaddhà susamÃhitÃ, Te ve dhamme virÆhanti sammÃsambuddhadesite" ti[b] 1. Etampi viditvà - syÃ. Manupa 2. Etampi - sÅmu. 11 [A] jÃtaka pa¤cakanipÃta maïikuï¬alajÃtaka, [b] catukkaÇguttara uruvelavagga. [BJT Page 174] [\x 174/] Na mamattÃya nametha mÃmakoti - mÃmako taïhÃmamattaæ pahÃya diÂÂhimamattaæ paÂinissajitvà mamattÃya na nameyya, na onameyya, na tanninno assa, na tappoïo na tappabbhÃro na tadadhimutto na tadadhipateyyoti - na mamattÃya nametha mÃmako. TenÃha bhagavÃ: " Maraïenapi taæ pahÅyati Yaæ puriso mamidanti ma¤¤ati, Etaæ disvÃna paï¬ito Na mamattÃya nametha mÃmako"ti. 6 - 4 Supinena1 [PTS Page 126] [\q 126/] yathÃpi saÇgataæ2 PaÂibuddho puriso na passati, Evaæ3 piyÃyitaæ janaæ Petaæ kÃlakataæ na passati. Supinena yathÃpi saÇgatanti - saÇgataæ samÃgataæ samÃhitaæ sannipatitanti 'supinena yathÃpi saÇgataæ. ' PaÂibuddho puriso na passatÅti - yathà puriso supinagato candaæ passati, suriyaæ passati, mahÃsamuddaæ passati, sineruæ pabbatarÃjÃnaæ passati, hatthiæ passati, assaæ passati, rathaæ passati, pattiæ passati, senÃbyÆhaæ passati, ÃrÃmarÃmaïeyyakaæ passati, vanarÃmaïeyyakaæ passati, bhÆmirÃmaïeyyakaæ passati, pokkharaïÅrÃmaïeyyakaæ passati; paÂibuddho na ki¤ci passatÅti 'paÂibuddho puriso na passati. ' Evaæ piyÃyitaæ jananti - 'eva'nti opammasampaÂipÃdanaæ; piyÃyitaæ jananti piyÃyitaæ mamÃyitaæ janaæ, mÃtaraæ và pitaraæ và bhÃtaraæ và bhaginiæ và puttaæ và dhÅtaraæ và mittaæ và amaccaæ và ¤ÃtisÃlohitaæ vÃti4 'evaæ piyÃyitaæ janaæ. '5 Petaæ kÃlakataæ na passatÅti - peto vuccati mato kÃlakato, taæ petaæ na passati, na dakkhati, nÃdhigacchati, na vindati, na paÂilabhatÅti - petaæ kÃlakataæ na passati. TenÃha bhagavÃ: Supinena6 yathÃpi saÇgataæ PaÂibuddho puriso na passati, Evaæ7 piyÃyitaæ janaæ Petaæ kÃlakataæ na passatÅ"ti. 6 - 5 DiÂÂhÃpi [PTS Page 127] [\q 127/] sutÃpi te janà Yesaæ nÃmamidaæ pavuccati, NÃmamevÃvasissati Akkheyyaæ petassa jantuno. DiÂÂhÃpi sutÃpi te janÃti - 'diÂÂhÃ'ti ye cakkhuvi¤¤ÃïÃhi sambhÆtÃ; sutÃti ye sotavi¤¤ÃïÃbhisambhÆtÃ; te janÃti khattiyà ca brÃhmaïà ca vessà ca suddà ca gahaÂÂhà ca pabbajità ca devà ca manussà cÃti 'diÂÂhÃpi sutÃpi te janÃ' 1. Supinepi - manupa 2. Saækhataæ - sa 3. Evampi - manupa. 4. Và - sÅmu11. 5. Jananti - sÅmu11. Manupa 6. Supinepi - manupa. 7. Evampi - manupa. [BJT Page 176] [\x 176/] Yesaæ nÃmamidaæ pavuccatÅti - 'yesa'nti khattiyÃnaæ brÃhmaïÃnaæ vessÃnaæ suddÃnaæ gahaÂÂhÃnaæ pabbajitÃnaæ devÃnaæ manussÃnaæ; nÃmanti saÇkhà sama¤¤Ã pa¤¤atti vohÃro nÃmaæ nÃmakammaæ nÃmadheyyaæ nirutti bya¤janaæ abhilÃpo; pavuccatÅti vuccati pavuccati kathiyati bhaïÅyati dÅpÅyati voharÅyatÅti 'yesaæ nÃmamidaæ pavuccati. ' NÃmamevÃvasissati akkheyyanti - rÆpagataæ vedanÃgataæ sa¤¤Ãgataæ saÇkhÃragataæ vi¤¤Ãïagataæ pahÅyati jahÅyati antaradhÃyati vippalujjatÅti nÃmamevÃvasissati; akkheyyanti akkhÃtuæ kathetuæ bhaïituæ dÅpayituæ voharitunti 'nÃmamevÃvasissati akkheyyaæ. ' Petassa jantuno - 'petassÃ'ti petassa kÃlakatassa; jantunoti sattassa narassa mÃïavassa posassa puggalassa jÅvassa jÃgussa1 jantussa indagussa hindagussa manujassÃti akkheyyaæ petassa jantuno. TenÃha bhagavÃ: "DiÂÂhÃpi sutÃpi te janà Yesaæ nÃmamidaæ pavuccati, NÃmamevÃvasissati Akkheyyaæ petassa jantuno"ti. 6 - 6 Sokaparidevamaccharaæ2 [PTS Page 128] [\q 128/] na javanti giddhà mamÃyite Tasmà munayo pariggahaæ Hitvà acariæsu khemadassino. Sokaparidevamaccharaæ2 na jahanti giddhà mamÃyiteti 'soko'ti ¤Ãtivyasanena và phuÂÂhassa bhogavyasanena và phuÂÂhassa rogavyasanena và phuÂÂhassa sÅlavyasanena và phuÂÂhassa diÂÂhivyasanena và phuÂÂhassa a¤¤atara¤¤atarena và vyasanena samannÃgatassa a¤¤atara¤¤atarena và dukkhadhammena phuÂÂhassa soko socanà socitattaæ antosoko antoparisoko antodÃho3 antoparidÃho cetaso parijhÃyanà domanassaæ sokasallaæ[a]; paridevoti - ¤Ãtivyasanena và phuÂÂhassa bhogavyasanena và phuÂÂhassa rogavyasanena và phuÂÂhassa sÅlavyasanena và phuÂÂhassa diÂÂhi vyasanena và phuÂÂhassa a¤¤atara¤¤atarena và vyasanena samannÃgatassa a¤¤atara¤¤atarena và dukkhadhammena phuÂÂhassa Ãdevo paridevo Ãdevanà paridevanà Ãdevitattaæ paridevitattaæ vÃcà palÃpo vippalÃpo lÃlappo lÃlappanÃ4 lÃlappitattaæ5[a]; macchariyanti - pa¤ca macchariyÃni: ÃvÃsamacchariyaæ kulamacchariyaæ lÃbhamacchariyaæ vaïïamacchariyaæ dhammamacchariyaæ, yaæ evarÆpaæ macchariyaæ maccharÃyanà maccharÃyitattaæ vevicchaæ kadariyaæ kaÂuka¤cukatà aggahitattaæ cittassa, idaæ vuccati macchariyaæ. [B] api ca khandhamacchariyampi macchariyaæ, dhÃtumacchariyampi macchariyaæ, Ãyatanamacchariyampi macchariyaæ, gÃho; idaæ vuccati6 macchariyaæ. 1. Jatussa - sÅmu. 11. Machasaæ syÃ. 2. Maccheraæ - manupa. 3. ÖÃho - sa. 4. LÃlappÃyanà - sÅmu11. Manupa. 5. LÃlappÃyitattaæ - sÅmu. 11. Manupa. 6. GÃho vuccati - 11. Manupa. [A.] PaÂiccasamuppÃdavibhaÇga [b] khuddakavatthuvibhaÇga. [BJT Page 178] [\x 178/] Gedho vuccati taïhÃ, yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ gedho paÊigedho5 saÇge paÇko ejà mÃyà janikà sa¤janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visaÂà ÃyÆhanÅ6 dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu 7 Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ puccha¤cikatà sÃdukamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhà rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ, akusalamÆlaæ akusalanidÃnaæ akusalappabhavo mÃrapÃso mÃrabalisaæ mÃravisayo taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà lobho akusalamÆlaæ. MamattÃti dve mamattÃ: taïhÃmamattaæ ca diÂÂhimamattaæ ca. Katamo taïhÃmamattaæ? YÃvatà taïhÃsaÇkhÃtena sÅmakataæ mariyÃdÅkataæ1 odhikataæ pariyantakataæ2 pariggahitaæ mamÃyitaæ: idaæ mama etaæ mama ettakaæ mamaæ ettÃvatà mamaæ, mama rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà attharaïà pÃpuraïà dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthu hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃra¤ca kevalampi mahÃpaÂhaviæ taïhÃvasena mamÃyati yÃvatà aÂÂhasatataïhÃvicaritaæ, idaæ taïhÃmamattaæ. Katamo diÂÂhimamattaæ? VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi, dasavatthukà micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi, yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃraæ diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisa¤¤ojanaæ gÃho paÂiggÃho abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparÅtagÃho vipallÃsagÃho micchÃgÃho, ayÃthÃvakasmiæ yÃthÃvakanti3 gÃho, yÃvatà dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni; idaæ diÂÂhimamattaæ; [PTS Page 129] [\q 129/] MamÃyitaæ vatthuæ acchedasaÇkino'pi socanti. Acchijjantepi socanti. Acchinnepi socanti. MamÃyitaæ vatthuæ acchedasaÇkino'pi socanti. Acchijjantepi socanti. Acchinnepi socanti. MamÃyitaæ vatthuæ vipariïÃmasaÇkino'pi socanti. Vipariïamante'pi1 socanti. MamÃyitaæ vatthuæ acchedasaÇkino'pi paridevanti. Acchijjante'pi paridevanti. Acchinne'pi paridevanti. MamÃyitaæ vatthuæ vipariïÃmasaÇkino'pi paridevanti. Vipariïamante'pi paridevanti. Vipariïate'pi paridevanti. MamÃyitaæ vatthuæ rakkhanti gopenti parigaïhanti. MamÃyanti maccharÃyanti. 2 MamÃyitasmiæ vatthusmiæ sokaæ na jahanti. Paridevaæ na jahanti. Macchariyaæ na jahanti. Gedhaæ na jahanti. Nappajahanti na vinodenti na byantiæ karonti na anabhÃvaæ gamentÅti - sokaparidevamaccharaæ na jahanti giddhà mamÃyite. Tasmà munayo pariggahaæ hitvà acariæsu khemadassinoti 'tasmÃ' ti tasmà taækÃraïà taæhetu tappaccayà taænidÃnà etaæ ÃdÅnavaæ sampassamÃnÃ3 mamattesÆti tasmÃ; munayoti monaæ vuccati ¤Ãïaæ, yà pa¤¤Ã pajÃnanà - pe - Amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi; tena ¤Ãïena samannÃgatà munayo monappattÃ. TÅïi moneyyÃni: kÃyamoneyyaæ vacÅmoneyyaæ manomoneyyaæ - pe - saÇgajÃlamaticca so muni; pariggahoti - dve pariggahÃ: taïhÃpariggaho ca diÂÂhipariggaho ca Katamo taïhÃpariggaho? YÃvatà taïhÃsaÇkhÃtena sÅmakataæ mariyÃdÅkataæ1 odhikataæ pariyantakataæ2 pariggahitaæ mamÃyitaæ: idaæ mama etaæ mama ettakaæ mamaæ ettÃvatà mamaæ, mama rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà attharaïà pÃpuraïà dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthu hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃra¤ca kevalampi mahÃpaÂhaviæ taïhÃvasena mamÃyati yÃvatà aÂÂhasatataïhÃvicaritaæ, ayaæ taïhÃpariggaho. Katamo diÂÂhipariggaho? VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi, dasavatthukà micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi, yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃraæ diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisa¤¤ojanaæ gÃho paÂiggÃho abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparÅtagÃho vipallÃsagÃho micchÃgÃho, ayÃthÃvakasmiæ yÃthÃvakanti3 gÃho, yÃvatà dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni; ayaæ diÂÂhipariggaho; Munayo taïhÃpariggahaæ pariccajitvà diÂÂhipariggahaæ paÂinissajitvà cajitvà pariccajitvà pajahitvà vinodetvà byantiæ karitvà anabhÃvaæ gametvà acariæsu vicariæsu4 irÅyiæsu vattayiæsu pÃlayiæsu yapayiæsu yÃpayiæsu; khemadassinoti - [PTS Page 130] [\q 130/] khemaæ vuccati amataæ nibbÃnaæ, yo so sabbasaÇkhÃrasamatho sabbÆpadhipaÂinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃnaæ; khemadassinoti khemadassino tÃïadassino lenadassino saraïadassino abhayadassino accutadassino amatadassino nibbÃnadassinoti 'tasmà munayo pariggahaæ hitvà acariæsu khemadassino. ' TenÃha bhagavÃ: "Sokaparidevamaccharaæ Na jahanti giddhà mamÃyite, Tasmà munayo pariggahaæ Hitvà acariæsu khemadassino"ti. 6 - 7 PatilÅnacarassa bhikkhuno BhajamÃnassa vivittamÃsanaæ, 5 SÃmaggiyamÃhu tassetaæ6 Yo attÃnaæ7 bhavane na dassaye. 1. VipariïÃmantepi - machasaæ, syÃ. 2. MamÃyitanti maccharÃyitanti - syÃ. 3. SampassamÃno - sÅmu1. 4. Vihariæsu - machasaæ 5. VivittamÃnasaæ - manupa. 6. Tassa taæ - manupa. SyÃ. 7. Attaæ - manupa. [BJT Page 180] [\x 180/] PatilÅnacarassa bhikkhunoti - patilÅnacarà vuccanti satta sekhÃ; arahà patilÅno. Kiæ kÃraïà patilÅnacarà vuccanti satta sekhÃ? Te tato tato cittaæ patilÅnentà patikuÂentÃ1 pativaÂÂentà sannirumbhentÃ2 sanniggaïhantà sannivÃrentà rakkhantà gopentà caranti viharanti irÅyanti vattenti pÃlenti yapenti yÃpenti. CakkhudvÃre cittaæ patilÅnentà patikuÂentà pativaÂÂentà sannirumbhentà sanniggaïhantà sannivÃrentà rakkhantà gopentà caranti viharanti irÅyanti vattenti pÃlenti yapenti yÃpenti. SotadvÃre cittaæ - ghÃnadvÃre cittaæ jivhÃdvÃre cittaæ kÃyadvÃre cittaæ - manodvÃre cittaæ patilÅnentà patikuÂentà pativaÂÂentà sannirumbhentà sanniggaïhantà sannivÃrentà rakkhantà gopentà [PTS Page 131] [\q 131/] caranti viharanti irÅyanti vattenti pÃlenti yÃpenti yÃpenti. Yathà kukkuÂapattaæ và nahÃrudaddulaæ và aggimhi pakkhittaæ patilÅyati patikuÂati pativaÂÂati na sampasÃrÅyati, evamevaæ te tato tato cittaæ patilÅnentà patikuÂentà pativaÂÂentà sannirumbhentà sanniggaïhantà sannivÃrentà rakkhantà gopentà caranti viharanti irÅyanti vattenti pÃlenti yapenti yÃpenti. CakkhudvÃre cittaæ - sotadvÃre cittaæ ghÃnadvÃre cittaæ jivhÃdvÃre cittaæ - kÃyadvÃre cittaæ - manodvÃre cittaæ patilÅnentà patikuÂentà pativaÂÂentà sannirumbhentà sanniggaïhantà sannivÃrentà rakkhantà gopentà caranti viharanti irÅyanti vattenti pÃlenti yapenti yÃpenti. Taæ kÃraïà patilÅnacarà vuccanti satta sekhÃ. BhikkhunotiputhujjanakalyÃïakassa3 và bhikkhuno sekhassa và bhikkhunoti ' patilÅnacarassa bhikkhuno. ' BhajamÃnassa vivittamÃsananti - Ãsanaæ vuccati yattha nisÅdanti, ma¤co pÅÂhaæ bhisi taÂÂikà cammakhaï¬o tiïasanthÃro païïasantharo palÃlasanthÃro; taæ Ãsanaæ asappÃyarÆpadassanena rittaæ vivittaæ pavivittaæ, asappÃyasaddasavaïena asappÃyagandhaghÃyanena asappÃyarasasÃyanena - asappÃyaphoÂÂhabbaphusanena - asappÃyehi pa¤cahi kÃmaguïehi rittaæ vivittaæ pavivittaæ, taæ vivittaæ Ãsanaæ bhajato sambhajato sevato nisevato saæsevato paÂisevatoti 'bhajamÃnassa vivittamÃsanaæ. '. SÃmaggiyamÃhu tassetaæ yo attÃnaæ bhavane na dassayeti'sÃmaggÅ'ti4 tisso sÃmaggiyo: gaïasÃmaggi dhammasÃmaggi anabhinibbattisÃmaggi. Katamà gaïasÃmaggi? BahÆ cepi bhikkhÆ samaggà sammodamÃnà [PTS Page 132] [\q 132/] avivadamÃnà khÅrodakÅbhÆtà a¤¤ama¤¤aæ piyacakkhÆhi sampassantà viharanti. Ayaæ gaïasÃmaggi. Katamà dhammasÃmaggi? CattÃro satipaÂÂhÃnà cattÃro sammappadhÃnà cattÃro iddhipÃdà pa¤cindriyÃni pa¤cabalÃni satta bojjhaÇgà ariyo aÂÂhaÇgiko maggo, te ekato pakkhandanti pasÅdanti sampatiÂÂhanti vimuccanti. Na tesaæ dhammÃnaæ vivÃdo pavivÃdo atthi. Ayaæ dhammasÃmaggi. 1. Patikujjantà - syÃ. 2. Sanniruddhattà - machasaæ. SyÃ. 3. KalyÃïaputhujjanassa - syÃ. 4. SÃmaggiyoti - sÅmu. 11 SÃmaggiyÃti - syÃ. [BJT Page 182. [\x 182/] ] Katamà anabhinibbattisÃmaggi? BahÆ cepi bhikkhu anupÃdisesÃya nibbÃnadhÃtuyà parinibbÃyanti. Na tena1 nibbÃnadhÃtuyà Ænattaæ và puïïattaæ và pa¤¤Ãyati. Ayaæ anabhinibbattisÃmaggi. Bhavaneti - nerayikÃnaæ nirayo bhavanaæ tiracchÃnayonikÃnaæ tiracchÃnayoni bhavanaæ; pettivisayikÃnaæ pettivisayo bhavanaæ; manussÃnaæ manussaloko bhavanaæ; devÃnaæ devaloko bhavananti 'sÃmaggiyamÃhu tassetaæ. ' Yo attÃnaæ bhavane na dassayeti - tassesà sÃmaggi etaæ channaæ etaæ patirÆpaæ etaæ anucchavikaæ etaæ anulomaæ, yo evaæ paÂicchanne niraye attÃnaæ na dasseyya, tiracchÃnayoniyà attÃnaæ na dasseyya, pettivisaye attÃnaæ na dasseyya, manussaloke attÃnaæ na dasseyya, devaloke attÃnaæ na dasseyyÃti. EvamÃhu evamÃhaæsu evaæ kathenti evaæ bhaïanti evaæ dÅpayanti evaæ voharantÅti 'sÃmaggiyamÃhu tassetaæ yo attÃnaæ bhavane na dassaye. ' TenÃha bhagavÃ: "PatilÅnacarassa bhikkhuno BhajamÃnassa vicittamÃsanaæ, SÃmaggiyamÃhu tassetaæ Yo attÃnaæ bhavane na dassaye"ti. 6 - 8 Sabbattha [PTS Page 133] [\q 133/] munÅ anissito Na piyaæ kubbati nopi appiyaæ, Tasmiæ paridevamaccharaæ Païïe vÃri yathà na lippati. Sabbattha munÅ anissitoti - 'sabbaæ' vuccati dvÃdasÃyatanÃni: cakkhu¤ceva rÆpà ca, sota¤ca saddà ca, ghÃna¤ca gandhà ca, jivhà ca rasà ca, kÃyo ca phoÂÂhabbà ca, mano ca, dhammà ca; munÅti monaæ vuccati ¤Ãïaæ - pe - SaÇgajÃlamaticca so muni; anissitoti - dve nissayÃ: taïhÃnissayo ca diÂÂhinissayo ca Katamo taïhÃnissayo? YÃvatà taïhÃsaÇkhÃtena sÅmakataæ mariyÃdÅkataæ1 odhikataæ pariyantakataæ2 pariggahitaæ mamÃyitaæ: idaæ mama etaæ mama ettakaæ mamaæ ettÃvatà mamaæ, mama rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà attharaïà pÃpuraïà dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthu hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃra¤ca kevalampi mahÃpaÂhaviæ taïhÃvasena mamÃyati yÃvatà aÂÂhasatataïhÃvicaritaæ, ayaæ taïhÃnissayo. Katamo diÂÂhinissayo? VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi, dasavatthukà micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi, yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃraæ diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisa¤¤ojanaæ gÃho paÂiggÃho abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparÅtagÃho vipallÃsagÃho micchÃgÃho, ayÃthÃvakasmiæ yÃthÃvakanti3 gÃho, yÃvatà dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni; ayaæ diÂÂhinissayo. Muni taïhÃnissayaæ pahÃya diÂÂhinissayaæ paÂinissajitvà cakkhuæ anissito sotaæ anissito ghÃnaæ anissito jivhaæ anissito kÃyaæ anissito manaæ anissito rÆpe sadde gandhe rase phoÂÂhabbe dhamme kulaæ gaïaæ ÃvÃsaæ lÃbhaæ yasaæ pasaæsaæ sukhaæ cÅvaraæ piï¬apÃtaæ senÃsanaæ gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ kÃmadhÃtuæ rÆpadhÃtuæ arÆpadhÃtuæ kÃmabhavaæ rÆpabhavaæ arÆpabhavaæ sa¤¤Ãbhavaæ asa¤¤Ãbhavaæ nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãbhavaæ ekavokÃrabhavaæ catuvokÃrabhavaæ pa¤cavokÃrabhavaæ atÅta1 anÃgataæ paccuppannaæ diÂÂhaæ sutaæ mutaæ vi¤¤Ãtaæ sabbe dhamme anissito anallÅno anupagato anajjhosito2 anadhimutto nikkhanto nissaÂo3 vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà viharatÅti 'sabbattha munÅ 1. Tesaæ - sÅmu. 1 2. Anajjhesito - sÅmu. 3. Nissato - sa. [BJT Page 184] [\x 184/] Na piyaæ kubbati nopi appiyanti - piyÃti dve piyÃ: sattà và saÇkhÃrà vÃ. Katame sattà piyÃ? Idha yassa te honti atthakÃmà hitakÃmà phÃsukÃmà yogakkhemakÃmÃ, mÃtà và pità và bhÃtà [PTS Page 134] [\q 134/] và bhaginÅ và putto và dhÅtà và mittà và amaccà và ¤ÃtÅ và sÃlohità vÃ, ime sattà piyÃ. Katame saÇkhÃrà piyÃ? ManÃpikà rÆpà manÃpikà saddà manÃpikà gandhà manÃpikà rasà manÃpikà phoÂÂhabbÃ, ime saÇkhÃrà piyÃ. AppiyÃti - dve appiyÃ: sattà và saÇkhÃrà vÃ. Katame sattà appiyÃ? Idha yassa te honti anatthakÃmà ahitakÃmà aphÃsukÃmà ayogakkhemakÃmà jÅvità voropetukÃmÃ, ime sattà appiyÃ. Katame saÇkhÃrà appiyÃ? AmanÃpikà rÆpà amanÃpikà saddà amanÃpikà gandhà amanÃpikà rasà amanÃpikà phoÂÂhabbÃ, ime saÇkhÃrà appiyÃ. Na piyaæ kubbati nopi appiyanti ' ayaæ me satto piyo, ' ime ca me saÇkhÃrà manÃpÃ'ti rÃgavasena piyaæ na karoti. 'Ayaæ me satto appiyo, ime saÇkhÃrà amanÃpÃ'ti paÂighavasena appiyaæ na karoti na janeti na sa¤janeti na nibbatteti nÃbhinibbattetÅti 'na piyaæ kubbati nopi appiyaæ'. Tasmiæ paridevamaccharaæ païïe vÃri yathà na lippatÅti - 'tasmi'nti tasmiæ puggale arahante khÅïÃsave, paridevoti - ¤Ãtivyasanena và phuÂÂhassa bhogavyasanena và phuÂÂhassa a¤¤atara¤¤atarena và vyasanena samannÃgatassa a¤¤atara¤¤atarena dukkhadhammena phuÂÂhassa Ãdevo paridevo Ãdevanà paridevanà Ãdevitattaæ paridevitattaæ vÃcà palÃpo vippalÃpo lÃlappo lÃlappanÃ1 lÃlappitattaæ [a2] macchariyanti pa¤ca macchariyÃni: ÃvÃsamacchariyaæ kulamacchariyaæ lÃbhamacchariyaæ vaïïamacchariyaæ dhammamacchariyaæ. Yaæ evarÆpaæ macchariyaæ maccharÃyanà maccharÃyitattaæ vevicchaæ kadariyaæ kaÂuka¤cukatÃ3 aggahitattaæ cittassa, idaæ vuccati macchariyaæ. [B] apica, khandhamacchariyampi macchariyaæ, dhÃtumacchariyampi [PTS Page 135] [\q 135/] macchariyaæ, Ãyatanamacchariyampi macchariyaæ, gÃho vuccati macchariyaæ. Païïe vÃri yathà na lippatÅti - païïaæ vuccati padumapattaæ; vÃri vuccati udakaæ; yathà vÃri padumapatte na lippati na saælippati na upalippati, alittaæ asaælittaæ anupalittaæ, evamevaæ tasmiæ puggale arahante khÅïÃsave paridevo ca macchariya¤ca na lippati na saælippati na upalippati alitto asaælitto anupalitto; so ca puggalo tehi kilesehi na lippati na saælippati na upalippati alitto asaælitto anupalitto nikkhanto nissaÂo4 vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà viharatÅti 'tasmiæ paridevamaccharaæ païïe vÃri yathà na lippati. ' 1. LÃlappÃyanà - sÅmÆ11. 2. LÃlappÃyitattaæ sÅmÆ11. Manupa. 3. KaÂuka¤catà - manupa. 4. Nissato - sa. [A] vibhaÇgapÃÊi - paÂiccasamuppÃdavibhaÇga. [B] khuddakavatthuvibhaÇga. [BJT Page 186] [\x 186/] TenÃha bhagavÃ: "Sabbattha munÅ anissito Na piyaæ kubbati nopi appiyaæ, Tasmiæ paridevamaccharaæ Païïe vÃri yathà na lippatÅ"ti. 6 - 9 Udabindu yathÃpi pokkhare Padume vÃri yathà na lippati, 1 Evaæ muni nopalippati Yadidaæ diÂÂhasutaæ2 mutesu vÃ. Udabindu yathÃpi pokkhareti - udabindu vuccati udakathevo;3 pokkharaæ vuccati padumapattaæ; yathà udabindu padumapatte na lippati na palippati na upalippati alittaæ apalittaæ4 anupalittanti 'udabindu yathÃpi pokkhare. ' Padume vÃri yathà na lippatÅti - padumaæ vuccati padumapupphaæ;5 vÃri vuccati udakaæ, yathà vÃri padumapupphe na lippati na palippati na upalippati alittaæ apalittaæ anupalittanti 'padume vÃri yathà na lippati' Evaæ [PTS Page 136] [\q 136/] muni nopalippati yadidaæ diÂÂhasutaæ mutesu vÃti - ' eva'nti opammasampaÂipÃdanaæ, munÅti monaæ vuccati ¤Ãïaæ - pe - SaÇgamaticca so muni; 'lepÃ'ti dve lepÃ: taïhÃlepo ca diÂÂhilepo Katamo taïhÃlepo? YÃvatà taïhÃsaÇkhÃtena sÅmakataæ mariyÃdÅkataæ1 odhikataæ pariyantakataæ2 pariggahitaæ mamÃyitaæ: idaæ mama etaæ mama ettakaæ mamaæ ettÃvatà mamaæ, mama rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà attharaïà pÃpuraïà dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthu hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃra¤ca kevalampi mahÃpaÂhaviæ taïhÃvasena mamÃyati yÃvatà aÂÂhasatataïhÃvicaritaæ, ayaæ taïhÃlepo. Katamo diÂÂhilepo? VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi, dasavatthukà micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi, yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃraæ diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisa¤¤ojanaæ gÃho paÂiggÃho abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparÅtagÃho vipallÃsagÃho micchÃgÃho, ayÃthÃvakasmiæ yÃthÃvakanti3 gÃho, yÃvatà dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni; ayaæ diÂÂhilepo; muni taïhÃlepaæ pahÃya diÂÂhilepaæ paÂinissajitvà diÂÂhe na lippati, sute na lippati, mute na lippati, vi¤¤Ãte na lippati na palippati na upalippati. Alitto apalitto anupalitto nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà viharatÅti 'evaæ muni nopalippati yadidaæ diÂÂhasutaæ mutesu vÃ. ' TenÃha bhagavÃ: " Udabindu yathÃpi pokkhare Padume vÃri yathà na lippati, Evaæ muni nopalippati Yadidaæ diÂÂhasutaæ6 mutesu vÃ"ti. 6 - 10 Dhono na hi tena ma¤¤ati Yadidaæ diÂÂhasutaæ6 mutesu vÃ, Nä¤ena visuddhimicchati Na hi so rajjati no virajjati. 1. Limpati - mu. 11. Syà 2. DiÂÂhasute - sÅmu. 11 3. Udakatthavako - pu 4. Asaælittaæ - sÅmu11 5. Padumapattaæ - sÅmu1 6. DiÂÂhasute - sÅmu11. [BJT Page 188] [\x 188/] Dhono na hi tena ma¤¤ati yadidaæ diÂÂhasutaæ1 mutesu vÃti 'dhono'ti dhonà vuccati pa¤¤Ã, yà pa¤¤Ã pajÃnanà - pe - Amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi. [A] kiæ kÃraïà dhonà vuccati pa¤¤Ã? TÃya pa¤¤Ãya kÃyaduccaritaæ dhuta¤ca dhota¤ca sandhota¤ca niddhota¤ca; vacÅduccaritaæ - manoduccaritaæ dhuta¤ca dhota¤ca sandhota¤ca niddhota¤ca; rÃgo dhuto ca dhoto ca sandhoto ca niddhoto ca, doso moho kodho upanÃho - makkho - paÊÃso - issà - macchariyaæ mÃyà sÃÂheyyaæ - thambho - sÃrambho - mÃno - atimÃno - mado pamÃdo sabbe kilesà - sabbe duccarità sabbe darathà sabbe pariÊÃhà sabbe [PTS Page 137] [\q 137/] santÃpà - sabbÃkusalÃbhisaÇkhÃrà dhutà ca dhotà ca sandhotà ca niddhotà ca; taækÃraïà dhonà vuccati pa¤¤Ã. Athavà sammÃdiÂÂhiyà micchÃdiÂÂhi dhutà ca dhotà ca sandhotà ca niddhotà ca; sammÃsaÇkappena micchÃsaÇkappo dhuto ca dhoto ca sandhoto ca niddhoto ca; sammÃvÃcÃya micchÃvÃcà dhutà ca dhotà ca sammÃkammantena micchÃkammanto dhuto ca dhoto ca sammÃÃjÅvena micchÃÃjÅvo dhuto ca dhoto ca sammÃvÃyÃmena micchÃvÃyÃmo dhuto ca dhoto ca - sammÃsatiyà micchÃsati dhutà ca dhotà ca - sammÃsamÃdhinà micchÃsamÃdhi dhuto ca dhoto ca - sammäÃïena micchäÃïaæ dhuta¤ca dhota¤ca sammÃvimuttiyà micchÃvimutti dhutà ca dhotà ca sandhotà ca. Athavà ariyena aÂÂhaÇgikena maggena sabbe kilesà sabbe duccarità sabbe darathà sabbe pariÊÃhà sabbe santÃpà sabbÃkusalÃbhisaÇkhÃrà dhutà ca dhotà ca sandhotà ca niddhotà ca. Arahà imehi dhonehi dhammehi upeto samupeto upÃgato samÆpÃgato upapanno samupapanno samannÃgato. Tasmà arahà dhono. So dhutarÃgo dhutapÃpo dhutakileso dhutapariÊÃhoti dhono. Dhono na hÅ tena ma¤¤ati yadidaæ diÂÂhasutaæ1 mutesu vÃti dhono diÂÂhaæ na ma¤¤ati. DiÂÂhasmiæ na ma¤¤ati. DiÂÂhato na ma¤¤ati. DiÂÂhaæ meti na ma¤¤ati. Sutaæ na ma¤¤ati. Sutasmiæ na ma¤¤ati. Sutato na ma¤¤ati. Sutaæ meti na ma¤¤ati. Mutaæ na ma¤¤ati. Mutasmiæ na ma¤¤ati. Mutato na ma¤¤ati. Mutaæ meti na ma¤¤ati. Vi¤¤Ãtaæ na ma¤¤ati. Vi¤¤Ãtasmiæ na ma¤¤ati. Vi¤¤Ãtato na ma¤¤ati. Vi¤¤Ãtaæ meti na ma¤¤ati. Vuttampi hetaæ bhagavatÃ: 1. DiÂÂhasute - sÅmu11. 2. Asminti - sÅmu. 11 [A] dhamamasaÇgaïi - cittupÃdakaï¬a. [BJT Page 190] [\x 190/] "AsmÅti1 bhikkhave ma¤¤itametaæ. AyamahamasmÅti1 ma¤¤itametaæ. Bhavissanti ma¤¤itametaæ. Na bhavissanti ma¤¤itametaæ. RÆpÅ bhavissanti ma¤¤itametaæ arÆpÅ bhavissanti ma¤¤itametaæ. [PTS Page 138] [\q 138/] sa¤¤Å bhavissanti ma¤¤itametaæ. Asa¤¤Å bhavissanti ma¤¤itametaæ. Nevasa¤¤ÅnÃsa¤¤Å bhavissanti ma¤¤itametaæ. Ma¤¤itaæ hi bhikkhave, rogo, ma¤¤itaæ gaï¬o, ma¤¤itaæ sallaæ, ma¤¤itaæ upaddavo, tasmÃtiha bhikkhave ama¤¤amÃnena cetasà viharissÃmÃti evaæ hi vo bhikkhave sikkhitabba"nti [a] dhono na hi tena ma¤¤ati yadidaæ diÂÂhasutaæ mutesu vÃ. ' Nä¤ena visuddhimicchatÅti - dhono a¤¤ena asuddhimaggena micchÃpaÂipadÃya aniyyÃïikapathena a¤¤atra satipaÂÂhÃnehi a¤¤atra sammappadhÃnehi a¤¤atra iddhipÃdehi a¤¤atra indriyehi a¤¤atra balehi a¤¤atra bojjhaÇgehi a¤¤atra ariyà aÂÂhaÇgikà maggà suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ na icchati na sÃdiyati na pattheti na piheti nÃbhijappatÅti 'nä¤ena visuddhimicchati. ' Na hi so rajjati no virajjatÅti - 'sabbe bÃlaputhujjanà rajjanti. PuthujjanakalyÃïakaæ upÃdÃya satta sekhà virajjanti. Arahà neva rajjati no virajjati. Viratto so khayà rÃgassa vÅtarÃgattà khayà dosassa vÅtadosattà khayà mohassa vÅtamohattà so vutthavÃso ciïïacaraïo - pe - JÃtijarÃmaraïasaæsÃro natthi tassa punabbhavoti ' na hi so rajjati no virajjati. ' TenÃha bhagavÃ: " Dhono na hi tena ma¤¤ati Yadidaæ diÂÂhasutaæ mutesu vÃ, Nä¤ena visuddhimicchati Na hi so rajjati no virajjatÅ"ti. JarÃsuttaniddeso chaÂÂho. 7. Tissametteyyasuttaniddeso Atha tissametteyyasuttaniddeso vuccati: 2 7 - 1 Methunamanuyuttassa [PTS Page 139] [\q 139/] ( iccÃyasmà tisso metteyyo) VighÃtaæ brÆhi mÃrisa, SutvÃna tava sÃsanaæ Viveke sikkhissÃma se. 1. Asminti - mu11 2. Suttaæ cakkhati - sÅmu11 [A] saÊÃyatanasaæyutta - ÃsÅvisavagga. [BJT Page 192] [\x 192/] MethunamanuyuttassÃti - methunadhammo nÃma: yo so asaddhammo gÃmadhammo vasaladhammo duÂÂhullo odakantiko rahasso dvayaædvayasamÃpatti;[A] kiækÃraïà vuccati methunadhammo? Ubhinnaæ rattÃnaæ sÃrattÃnaæ avassutÃnaæ pariyuÂÂhitÃnaæ pariyÃdinnacittÃnaæ ubhinnaæ sadisÃnaæ dhammoti, taæ kÃraïà vuccati methunadhammo. Yathà ubho kalahakÃrakà 'methunakÃ'ti vuccanti, ubho bhaï¬anakÃrakà 'methunakÃ'ti vuccanti, ubho bhassakÃrakà 'methunakÃ'ti vuccanti, ubho vivÃdakÃrakà 'methunakÃ'ti vuccanti, ubho adhikaraïakÃrakà 'methunakÃ'ti vuccanti, ubho vÃdino 'methunakÃ'ti vuccanti, ubho sallÃpakà 'methunakÃ'ti vuccanti, evamevaæ ubhinnaæ rattÃnaæ sÃrattÃnaæ avassutÃnaæ pariyuÂÂhitÃnaæ pariyadinnacittÃnaæ ubhinnaæ sadisÃnaæ dhammoti, taæ kÃraïà vuccati methunadhammo; methunamanuyuttassÃti - methunadhamme yuttassa payuttassa Ãyuttassa samÃyuttassa taccaritassa tabbahulassa taggarukassa tanninnassa tappoïassa tappabbhÃrassa tadadhimuttassa tadadhipateyyassÃti 'methunamanuyuttassa. ' IccÃyasmà tisso metteyyoti - 'iccÃ'ti padasandhi padasaæsaggo padapÃripÆri akkharasamavÃyo bya¤janasiliÂÂhatà [PTS Page 140] [\q 140/] padÃnupubbatà nÃmetaæ iccÃti; ÃyasmÃti - piyavacanaæ garuvacanaæ sagÃravavacanaæ sappatissavacanametaæ ÃyasmÃti; tissoti - tassa therassa nÃmaæ saækhà sama¤¤Ã pa¤¤atti vohÃro nÃmaæ nÃmakammaæ nÃmadheyyaæ nirutti bya¤janaæ abhilÃpo; metteyyoti - tassa therassa gottaæ saÇkhà sama¤¤Ã pa¤¤atti vohÃroti 'iccÃyasmà tisso metteyyo. ' VighÃtaæ brÆhi mÃrisÃti - 'vighÃta'nti vighÃtaæ upaghÃtaæ pÅÊanaæ ghaÂÂhanaæ upaddavaæ upassaggaæ; brÆhi - Ãcikkha desehi pa¤¤apehi paÂÂhapehi vivara vibhaja uttÃnÅkarohi pakÃsehi; mÃrisÃti 'piyavacanaæ garuvacanaæ sagÃravavacanaæ sappatissavacanametaæ mÃrisÃti 'vighÃtaæ brÆhi mÃrisa'. SutÃnaæ tava sÃsananti - 'tuyhaæ vacanaæ vyappathaæ desanaæ anusÃsanaæ anusiÂÂhiæ1 sutvà suïitvà uggahetvà upadhÃrayitvà upalakkhayitvÃti 'sutvÃna tava sÃsanaæ' 1. Anusatthiæ - sa. [A]vinayamahÃvibhaÇga - paÂhamapÃrÃjikaæ. (Tattha " duÂÂhullaæ odakantikaæ rahassa"nti napuæsakaliÇgavasena dissati) [BJT Page 194] [\x 194/] Viveke sikkhissÃma seti - 'viveko'ti tayo vivekÃ: kÃyaviveko cittaviveko upadhiviveko. Katamo kÃyaviveko? Idha bhikkhÆ vivittaæ senÃsanaæ bhajati: ara¤¤aæ rukkhamÆlaæ pabbataæ kandaraæ giriguhaæ susÃnaæ vanapatthaæ abbhokÃsaæ palÃlapu¤jaæ. KÃyena vivitto viharati. So eko gacchati. Eko tiÂÂhati. Eko nisÅdati eko seyyaæ kappeti. Eko gÃmaæ piï¬Ãya pavisati. Eko paÂikkamati. Eko raho nisÅdati. Eko caÇkamaæ adhiÂÂhÃti. Eko carati viharati irÅyati vattati pÃleti yapeti yÃpeti. Ayaæ kÃyaviveko. Katamo cittaviveko? PaÂhamaæ jhÃnaæ samÃpannassa nÅvaraïehi cittaæ vivittaæ hoti. Dutiyaæ jhÃnaæ samÃpannassa vitakkavicÃrehi cittaæ vivittaæ hoti. Tatiyaæ jhÃnaæ samÃpannassa pÅtiyà cittaæ vivittaæ hoti. Catutthaæ jhÃnaæ samÃpannassa sukhadukkhehi cittaæ vivittaæ hoti. ùkÃsÃna¤cÃyatanaæ samÃpannassa rÆpasa¤¤Ãya paÂighasa¤¤Ãya nÃnattasa¤¤Ãya cittaæ vivittaæ hoti. Vi¤¤Ãïa¤cÃyatanaæ [PTS Page 141] [\q 141/] samÃpannassa ÃkÃsÃna¤cÃyatanasa¤¤Ãya cittaæ vivittaæ hoti. ùki¤ca¤¤Ãyatanaæ samÃpannassa vi¤¤Ãïa¤cÃyatanasa¤¤Ãya cittaæ vivittaæ hoti. Nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãyatanaæ samÃpannassa Ãki¤ca¤¤Ãyatanasa¤¤Ãya cittaæ vivittaæ hoti. SotÃpannassa sakkÃyadiÂÂhiyà vicikicchÃya sÅlabbataparÃmÃsà diÂÂhÃnusayà vicikicchÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi cittaæ vivittaæ hoti. SakadÃgÃmissa oÊÃrikà kÃmarÃgasa¤¤ojanà paÂighasa¤¤ojanà oÊÃrikà kÃmarÃgÃnusayà paÂighÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi cittaæ vivittaæ hoti. AnÃgÃmissa anusahagatà kÃmarÃgÃnusayà paÂighÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi cittaæ vivittaæ hoti. Arahato rÆparÃgà arÆparÃgà mÃnà uddhaccà avijjÃya mÃnÃnusayà bhavarÃgÃnusayà avijjÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi bahiddhà ca sabbanimittehi cittaæ vivittaæ hoti. Ayaæ cittaviveko. Katamo upadhiviveko? Upadhi vuccanti kilesà ca khandhà ca abhisaÇkhÃrà ca. Upadhiviveko vuccati amataæ nibbÃnaæ, yo so sabbasaÇkhÃrasamatho sabbÆpadhipaÂinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃnaæ. Ayaæ upadhiviveko. KÃyaviveko ca vavakaÂÂhakÃyÃnaæ1 nekkhammÃbhiratÃnaæ. Cittaviveko ca parisuddhacittÃnaæ paramavodÃnappattÃnaæ. Upadhiviveko ca nirupadhÅnaæ puggalÃnaæ visaÇkhÃragatÃnaæ. Viveke sikkhissÃma seti - so thero pakatiyà sikkhitasikkho. Apica, dhammadesanaæ upÃdÃya dhammadesanaæ yÃcanto2 evamÃha: 'viveke sikkhissÃma se'ti. TenÃha tisso metteyyo: "Methunamanuyuttassa( iccÃyasmà tisso metteyyo) VighÃtaæ brÆhi mÃrisa, SutvÃna tava sÃsanaæ Viveke sikkhissÃma se"ti. 1. VivekaÂÂhakÃyÃnaæ - sÅmu11. VÆpakaÂÂhakÃyÃnaæ - [PTS. 2.] YÃcento - machasaæ. [BJT Page 196] [\x 196/] 7 - 2 [PTS Page 142] [\q 142/] Methunamanuyuttassa ( metteyyÃti bhagavÃ) MussatevÃpi1 sÃsanaæ, Micchà ca paÂipajjati Etaæ tasmiæ anÃriyaæ MethunamanuyuttassÃti - methunadhammo nÃma: yo so asaddhammo gÃmadhammo vasaladhammo duÂÂhullo odakantiko rahasso dvayaædvayasamÃpatti, [a] kiæ kÃraïà vuccati methunadhammo? Ubhinnaæ rattÃnaæ sÃrattÃnaæ avassutÃnaæ pariyuÂÂhitÃnaæ pariyÃdinnacittÃnaæ ubhinnaæ sadisÃnaæ dhammoti, taæ kÃraïà vuccati methunadhammo, yathà ubho kalahakÃrakà 'methunakÃ'ti vuccanti, ubho bhaï¬anakÃrakà 'methunakÃ' ti vuccanti, ubho bhassakÃrakà 'methunakÃ'ti vuccanti, ubho vivÃdakÃrakà 'methunakÃ'ti vuccanti, ubho adhikaraïakÃrakà 'methunakÃ' ti vuccanti, ubho vÃdino 'methunakÃ'ti vuccanti, ubho sallÃpakà 'methunakÃ'ti vuccanti, evamevaæ ubhinnaæ rattÃnaæ sÃrattÃnaæ avassutÃnaæ pariyuÂÂhitÃnaæ pariyÃdinnacittÃnaæ ubhinnaæ sadisÃnaæ dhammoti, taæ kÃraïà vuccati methunadhammo. MethunamanuyuttassÃti methunadhamme yuttassa payuttassa Ãyuttassa samÃyuttassa taccaritassa2 tabbahulassa taggarukassa tanninnassa tappoïassa tappabbhÃrassa tadadhimuttassa tadadhipateyyassÃti 'methunamanuyuttassa'. MetteyyÃti - bhagavà taæ theraæ gottena Ãlapati; bhagavÃti gÃravÃdhivacanaæ; apica, bhaggarÃgoti bhagavÃ; bhaggadosoti bhagavÃ; bhaggamohoti bhagavÃ; bhaggamÃnoti bhagavÃ; bhaggadiÂÂhÅti bhagavÃ; bhaggakaïÂakoti bhagavÃ; bhaggakilesoti bhagavÃ; bhaji vibhaji pavibhaji dhammaratananti bhagavà bhavÃnaæ antakaroti bhagavÃ, bhÃvitakÃyo bhÃvitasÅlo bhÃvitacitto bhÃvitapa¤¤oti bhagavÃ; bhaji và bhagavà ara¤¤e vanapatthÃni pantÃni senÃsanÃni appasaddÃni appanigghosÃni vijanavÃtÃni manussarÃhasseyyakÃni paÂisallÃnasÃruppÃnÅti bhagavÃ, bhÃgÅ và bhagavà [PTS Page 143] [\q 143/] cÅvara piï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnanti bhagavÃ, bhÃgÅ và bhagavà attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa adhisÅlassa adhicittassa adhipa¤¤ÃyÃti bhagavÃ. 1. Mussate cÃpi - su a. Mussate vÃti - sa. 2. Taæcaritassa - sa [A] vinayamahÃvibhaÇga - paÂhamapÃrÃjika. [BJT Page 198] [\x 198/] BhÃgÅ và bhagavà catunnaæ jhÃnÃnaæ catunnaæ appama¤¤Ãnaæ catunnaæ arÆpasamÃpattÅnanti bhagavÃ, bhÃgÅ và bhagavà aÂÂhannaæ vimokkhÃnaæ aÂÂhannaæ abhibhÃyatanÃnaæ navannaæ anupubbavihÃrasamÃpattÅnanti bhagavÃ; bhÃgÅ và bhagavà dasannaæ sa¤¤ÃbhÃvanÃnaæ dasannaæ kasiïasamÃpattinaæ, ÃnÃpÃnasatisamÃdhissa asubhasamÃpattiyÃti bhagavÃ, bhÃgÅ và bhagavà catunnaæ satipaÂÂhÃnÃnaæ catunnaæ sammappadhÃnÃnaæ catunnaæ iddhipÃdÃnaæ pa¤cannaæ indriyÃnaæ pa¤cannaæ balÃnaæ sattannaæ bojjhaÇgÃnaæ ariyassa aÂÂhaÇgikassa maggassÃti bhagavÃ; bhÃgÅ và bhagavà dasannaæ tathÃgatabalÃnaæ catunnaæ vesÃrajjÃnaæ catunnaæ paÂisambhidÃnaæ channaæ abhi¤¤Ãnaæ channaæ buddhadhammÃnanti bhagavÃ, bhagavÃti netaæ nÃmaæ mÃtarà kataæ, na pitarà kataæ, na bhÃtarà kataæ, na bhaginiyà kataæ, na mittÃmaccehi kataæ, na ¤ÃtisÃlohitehi kataæ, na samaïabrÃhmaïehi kataæ, na devatÃhi kataæ, vimokkhantikametaæ buddhÃnaæ bhagavantÃnaæ bodhiyà mÆle saha sabba¤¤uta¤Ãïassa paÂilÃbhà sacchikà pa¤¤atti yadidaæ bhagavÃti 'metteyyÃti bhagavÃ. ' Mussate vÃpi1 sÃsananti - dvÅhi kÃraïehi sÃsanaæ mussati: pariyattisÃsanampi mussati. PaÂipattisÃsanampi mussati. Katamaæ taæ pariyattisÃsanaæ? Yantassa pariyÃputaæ2 suttaæ geyyaæ veyyÃkaraïaæ gÃthà udÃnaæ itivuttakaæ jÃtakaæ abbhutadhammaæ vedallaæ, idaæ pariyattisÃsanaæ. Tampi mussati sammussati pamussati sampamussati paribÃhiro hotÅti 'evampi mussate vÃpi sÃsanaæ' katamaæ paÂipattisÃsanaæ? SammÃpaÂipadà anulomapaÂipadà [PTS Page 144] [\q 144/] apaccanÅkapaÂipadà anvatthapaÂipadà dhammÃnudhammapaÂipadà sÅlesu paripÆrakÃrità indriyesu guttadvÃratà bhojane matta¤¤utà jÃgariyÃnuyogo satisampaja¤¤aæ cattÃro satipaÂÂhÃnà cattÃro satipaÂÂhÃnà cattÃro sammappadhÃnà cattÃro iddhipÃdà pa¤cindriyÃni pa¤ca balÃni satta bojjhaÇgà ariyo aÂÂhaÇgiko maggo, idaæ paÂipattisÃsanaæ. Tampi mussati sammussati pamussati sampamussati paribÃhiro hotÅti evampi 'mussate vÃpi sÃsanaæ. ' Micchà ca paÂipajjatÅti - 'pÃïampi hanti, adinnampi Ãdiyati, sandhimpi chindati, nillopampi harati, ekÃgÃrikampi karoti, paripanthepi tiÂÂhati, paradÃrampi gacchati, musÃpi bhaïatÅti 'micchà ca paÂipajjati. ' Etaæ tasmiæ anÃriyanti - etaæ tasmiæ puggale anariyadhammo bÃladhammo mÆÊhadhammo a¤¤Ãïadhammo amarÃvikkhepadhammo yadidaæ micchÃpaÂipadÃti ' etaæ tasmiæ anÃriyaæ. ' TenÃha bhagavÃ: " Methunamanuyuttassa ( metteyyÃti bhagavÃ) Mussate vÃpi sÃsanaæ Micchà ca paÂipajjati Etaæ tasmiæ anÃriya"nti. 1. Mussate vÃti - sa. 2. PariyÃpuïanaæ - sÅmu11. PariyÃpuÂaæ - manupa pariyÃputtaæ - pu. [BJT Page 200] [\x 200/] 7 - 3 Eko pubbe caritvÃna Methunaæ yo nisevati, YÃnaæ bhantaæva taæ loke HÅnamÃhu puthujjanaæ. Eko pubbe caritvÃnÃti - dvÅhi kÃraïehi eko pubbe caritvÃna: pabbajjÃsaÇkhÃtena và gaïà vavassaggaÂÂhena1 vÃ. Kathaæ pabbajjÃsaÇkhÃtena eko pubbe caritvÃna? Sabbaæ gharÃvÃsapaÊibodhaæ chinditvà puttadÃrapaÊibodhaæ chinditvà ¤ÃtipaÊibodhaæ chinditvà mittÃmaccapaÊibodha1 chinditvà sannidhipaÊibodhaæ chinditvà kesamassuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajitvà aki¤canabhÃvaæ upagantvà eko carati [PTS Page 145] [\q 145/] viharati irÅyati vattati pÃleti yapeti yÃpeti. Evaæ pabbajjÃsaÇkhÃtena eko pubbe caritvÃna; katha1 gaïà vavassaggaÂÂhena1 eko pubbe caritvÃna? So evaæ pabbajito samÃno eko ara¤¤e vanapatthÃni pantÃni senÃsanÃni paÂisevati appasaddÃni appanigghosÃni vijanavÃtÃni manussarÃhaseyyakÃni paÂisallÃnasÃruppÃni. So eko gacchati. Eko tiÂÂhati. Eko nisÅdati. Eko seyyaæ kappeti. Eko gÃmaæ piï¬Ãya pavisati. Eko paÂikkamati. Eko raho nisÅdati. Eko caÇkamaæ adhiÂÂhÃti. Eko carati viharati irÅyati vattati pÃleti yapeti yÃpeti. Evaæ gaïÃvavassaggaÂÂhena1 'eko pubbe caritvÃna'. Methunaæ yo nisevatÅti - methunadhammo nÃma: yo so asaddhammo gÃmadhammo vasaladhammo duÂÂhullo odakantiko rahasso dvayaædvayasamÃpatti, [a] kiæ kÃraïà vuccati methunadhammo? Ubhinnaæ rattÃnaæ sÃrattÃnaæ avassutÃnaæ pariyuÂÂhitÃnaæ pariyÃdinnacittÃnaæ ubhinnaæ sadisÃnaæ dhammoti, taæ kÃraïà vuccati methunadhammo, yathà ubho kalahakÃrakà 'methunakÃ'ti vuccanti, ubho bhaï¬anakÃrakà 'methunakÃ' ti vuccanti, ubho bhassakÃrakà 'methunakÃ'ti vuccanti, ubho vivÃdakÃrakà 'methunakÃ'ti vuccanti, ubho adhikaraïakÃrakà 'methunakÃ' ti vuccanti, ubho vÃdino 'methunakÃ'ti vuccanti, ubho sallÃpakà 'methunakÃ'ti vuccanti, evamevaæ ubhinnaæ rattÃnaæ sÃrattÃnaæ avassutÃnaæ pariyuÂÂhitÃnaæ pariyÃdinnacittÃnaæ ubhinnaæ sadisÃnaæ dhammoti, taæ kÃraïà vuccati methunadhammo; methunaæ yo nisevatÅti yo aparena samayena buddhaæ dhammaæ saÇghaæ sikkhaæ paccakkhÃya hÅnÃyÃvattitvà methunaæ dhammaæ sevati nisevati saæsevati paÂisevatÅti 'methunaæ yo nisevati. ' YÃnaæ bhantaæva taæ loketi - 'yÃna'nti hatthiyÃnaæ assayÃnaæ goyÃnaæ ajayÃnaæ meï¬ayÃnaæ oÂÂhayÃnaæ kharayÃnaæ, bhantaæ adantaæ akÃritaæ avinÅtaæ uppathaæ gaïhÃti, visamaæ khÃïumpi pÃsÃïampi abhirÆhati, yÃnampi Ãrohakampi2 bha¤jati3 papÃtepi papatati, yathà taæ bhantaæ yÃnaæ adantaæ akÃritaæ avinÅtaæ uppathaæ gaïhÃti evamevaæ so vibbhantako bhantayÃnapaÂibhÃgo uppathaæ gaïhÃti micchÃdiÂÂhiæ gaïhÃti - pe - MicchÃsamÃdhiæ gaïhÃti yathà taæ bhantaæ yÃnaæ adantaæ akÃritaæ avinÅtaæ visamaæ khÃïumpi pÃsÃïampi abhirÆhati, evamevaæ so vibbhantako bhantayÃnapaÂibhÃgo visamaæ kÃyakammaæ abhirÆhati. Visamaæ vacÅkammaæ - visamaæ manokammaæ abhirÆhati, visamaæ pÃïÃtipÃtaæ abhirÆhati. Visamaæ adinnÃdÃnaæ abhirÆhati. Visamaæ kÃmesu micchÃcÃraæ abhirÆhati. Visamaæ musÃvÃdaæ abhirÆhati, visamaæ pisunavÃcaæ abhirÆhati. Visamaæ pharusavÃcaæ abhirÆhati. Visamaæ samphappalÃpaæ abhirÆhati. [PTS Page 146] [\q 146/] visamaæ abhijjhaæ abhirÆhati visamaæ vyÃpÃdaæ abhirÆhati. Visamaæ micchÃdiÂÂhiæ abhirÆhati. Visame saÇkhÃre abhirÆhati. Visame pa¤ca kÃmaguïe abhirÆhati. Visame pa¤ca nÅvaraïe abhirÆhati. 1. Gaïavavassaggatthena - sa. 2. ùrohakaæ - sÅmu. 1. 3. Vibha¤jati - sÅmu. 11. [BJT Page 202] [\x 202/] Yathà taæ bhantaæ yÃnaæ adantaæ akÃritaæ avinÅtaæ yÃnampi Ãrohakampi bha¤jati, evamevaæ so vibbhantako bhantayÃnapaÂibhÃgo niraye attÃnaæ bha¤jati. TiracchÃnayoniya1 attÃnaæ bha¤jati. Pettivisaye attÃnaæ bha¤jati. Manussaloke attÃnaæ bha¤jati. Devaloke attÃnaæ bha¤jati. Yathà taæ bhantaæ yÃnaæ adantaæ akÃritaæ avinÅtaæ papÃte papatati, evamevaæ so vibbhantako bhantayÃnapaÂibhÃgo jÃtipapÃtampi papatati. JarÃpapÃtampi papatati. VyÃdhipapÃtampi papatati. MaraïapapÃtampi papatati. SokaparidevadukkhadomanassÆpÃyÃsapapÃtampi papatati. Loketi apÃyaloke - pe - manussaloketi 'yÃnaæ bhantaæva taæ loke. ' HÅnamÃhu puthujjananti - 'puthujjanÃ'ti kenaÂÂhena puthujjanÃ? Puthu kilese janentÅti puthujjanÃ. Puthu avihatasakkÃyadiÂÂhikÃni puthujjanÃ. Puthu satthÃrÃnaæ mukhullokakÃti puthujjanÃ. Puthu sabbagatÅhi avuÂÂhitÃti puthujjanÃ, puthu nÃnÃbhisaÇkhÃre abhisaÇkharontÅti puthujjanÃ. Puthu nÃnÃoghehi vuyhantÅti puthujjanÃ. Puthu nÃnÃsantÃpehi santappantÅti1 puthujjanÃ. Puthu nÃnÃpariÊÃhehi pari¬ayhantÅti puthujjanÃ. Puthu pa¤casu kÃmaguïesu rattà giddhà gathità mucchità ajjhopannÃ2 laggà laggità paÊibuddhÃti puthujjanÃ. Puthu pa¤cahi nÅvaraïehi Ãvutà nivutà ovutà pihità paÂicchannà paÂikujjitÃti puthujjanÃ. HÅnamÃhu puthujjananti puthujjanaæ hÅnaæ nihÅnaæ omakaæ lÃmakaæ [PTS Page 147] [\q 147/] chattakaæ3 parittanti evamÃhaæsu, evaæ kathenti, evaæ bhaïanti, evaæ dÅpayanti, evaæ voharantÅti 'hÅnamÃhu puthujjanaæ. ' TenÃha bhagavÃ: " Eko pubbe caritvÃna Methunaæ yo nisevati, YÃnaæ bhantaæva taæ loke HÅnamÃhu puthujjana"nti. 7 - 4 Yaso kitti ca yà pubbe HÃyate vÃpi tassa sÃ, Etampi4 disvà sikkhetha Methunaæ vippahÃtave. Yaso kitti ca yà pubbe hÃyate vÃpi tassa sÃti - katamo yaso? Idhekacco pubbe samaïabhÃve sakkato hoti garukato mÃnito pÆjito apacito lÃbhÅ civarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnaæ. Ayaæ yaso. 1. SantapantÅti - sÅmu11 2. Ajjhosantà - machasaæ 3. Jatukkaæ - sÅmu. 11 4. Evampi - sÅmu11. Etaæ - manupa. [BJT Page 204] [\x 204/] Katamà kitti. ? Idhekacco pubbe samaïabhÃve kittivaïïabhato1 hoti: paï¬ito viyatto medhÃvÅ bahussuto cittakathÅ kalyÃïapaÂibhÃno, suttantikoti vÃ, vinayadharoti vÃ, dhammakathikoti vÃ, Ãra¤¤ikoti vÃ, piï¬apÃtikoti vÃ, paæsukÆlikoti vÃ, tecÅvarikoti vÃ, sapadÃnacÃrikoti và khalupacchÃbhattikoti vÃ, nesajjikoti vÃ, yathÃsanthatikoti vÃ, paÂhamassa jhÃnassa lÃbhÅti vÃ, dutiyassa jhÃnassa lÃbhÅti vÃ, tatiyassa jhÃnassa lÃbhÅti vÃ, catutthassa jhÃnassa lÃbhÅti vÃ, ÃkÃsÃna¤cÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅti vÃ, vi¤¤Ãïa¤cÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅti vÃ, Ãki¤ca¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅti vÃ, nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅti và ayaæ kittÅti 'yaso kitti ca yà pubbe. ' HÃyate vÃpi tassa sÃti - tassa aparena samayena buddhaæ dhammaæ saÇghaæ sikkhaæ paccakkhÃya hÅnÃyÃvattassa so ca yaso sà ca kitti hÃyati parihÃyati [PTS Page 148] [\q 148/] paridhaæsati paripatati2 antaradhÃyati vippalujjatÅti 'yaso kitti ca yà pubbe hÃyate vÃpi tassa sÃ. ' Etampi disvà sikkhetha methunaæ vippahÃtaveti - 'eta'nti pubbe samaïabhÃve yaso kitti ca, aparabhÃge buddhaæ dhammaæ saÇghaæ sikkhaæ paccakkhÃya hÅnÃyÃvattassa ayaso ca akitti ca, etaæ sampattivipattiæ;3 disvÃti passitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃti - etampi disÃ. SikkhethÃti tisso sikkhÃ: adhisÅlasikkhà adhicittasikkhà adhipa¤¤ÃsikkhÃ. Katamà adhisÅlasikkhÃ? Idha bhikkhu sÅlavà hoti pÃtimokkhasaævarasaævuto viharati ÃcÃragocarasampanno aïumattesu vajjesu bhayadassÃvÅ samÃdÃya sikkhati sikkhÃpadesu, khuddako sÅlakkhandho mahanto sÅlakkhandho sÅlaæ patiÂÂhà Ãdi caraïaæ saæyamo saævaro mokkhaæ pamokkhaæ 4 kusalÃnaæ dhammÃnaæ samÃpattiyÃ. Ayaæ adhisÅlasikkhÃ. Katamà adhicittasikkhÃ? Idha bhikkhu vivicceva kÃmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaæ savicÃraæ vivekajaæ pÅtisukhaæ paÂhamajjhÃnaæ upasampajja viharati. VitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà ajjhattaæ sampasÃdanaæ cetaso ekodibhÃvaæ avitakkaæ avicÃraæ samÃdhijaæ pÅtisukhaæ dutiyajjhÃnaæ upasampajja viharati. PÅtiyà ca virÃgà upekkhako ca viharati sato ca sampajÃno sukhaæ ca kÃyena paÂisaævedeti, yaæ taæ ariyà Ãcikkhanti ' upekkhako satimà sukhavihÃrÅ'ti taæ tatiyajjhÃnaæ1 upasampajja viharati. Sukhassa ca pahÃïà dukkhassa ca pahÃïà pubbeva somanassadomanassÃnaæ atthaÇgamà adukkhaæ asukhaæ2 upekkhÃsatipÃrisuddhiæ catutthajjhÃnaæ upasampajja viharati. Ayaæ adhicittasikkhÃ. Katamà adhipa¤¤ÃsikkhÃ? Idha bhikkhu pa¤¤avà hoti udayatthagÃminiyà pa¤¤Ãya samannÃgato hoti ariyÃya nibbedhikÃya sammà dukkhakkhayagÃminiyÃ, so 'idaæ dukkha'nti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti. 'Ayaæ dukkhasamudayo'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti. 'Ayaæ dukkhanirodho'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti. 'Ayaæ dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadÃ'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti. 'Ime ÃsavÃ'ti 'ime ÃsavÃ'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti. 'Ayaæ Ãsavasamudayo'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti. 'Ayaæ Ãsavanirodho'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti. ' Ayaæ ÃsavanirodhagÃminÅ paÂipadÃ'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti. Ayaæ adhipa¤¤ÃsikkhÃ. 1. Kittivaïïagato - sÅmu. 11. 2. ParipaÂati - sa 3. Sampattiæ vippattiæ - sÅmu11 4. Mukhaæ pamukhaæ - sÅmu11. Manupa. [BJT Page 206] [\x 206/] Methunadhammo [PTS Page 149] [\q 149/] nÃma: yo so asaddhammo gÃmadhammo vasaladhammo duÂÂhullo odakantiko rahasso dvayaædvayasamÃpatti, [a] kiæ kÃraïà vuccati methunadhammo? Ubhinnaæ rattÃnaæ sÃrattÃnaæ avassutÃnaæ pariyuÂÂhitÃnaæ pariyÃdinnacittÃnaæ ubhinnaæ sadisÃnaæ dhammoti, taæ kÃraïà vuccati methunadhammo, yathà ubho kalahakÃrakà 'methunakÃ'ti vuccanti, ubho bhaï¬anakÃrakà 'methunakÃ' ti vuccanti, ubho bhassakÃrakà 'methunakÃ'ti vuccanti, ubho vivÃdakÃrakà 'methunakÃ'ti vuccanti, ubho adhikaraïakÃrakà 'methunakÃ' ti vuccanti, ubho vÃdino 'methunakÃ'ti vuccanti, ubho sallÃpakà 'methunakÃ'ti vuccanti, evamevaæ ubhinnaæ rattÃnaæ sÃrattÃnaæ avassutÃnaæ pariyuÂÂhitÃnaæ pariyÃdinnacittÃnaæ ubhinnaæ sadisÃnaæ dhammoti, taæ kÃraïà vuccati methunadhammo. Etampi disvà sikkhetha methunaæ vippahÃtaveti methunadhammassa pahÃnÃya vÆpasamÃya paÂinissaggÃya paÂippassaddhiyà adhisÅlampi sikkheyya. Adhicittampi sikkheyya. Adhipa¤¤ampi sikkheyya. Imà tisso sikkhÃyo Ãvajjanto sikkheyya. JÃnanto sikkheyya. Passanto sikkheyya. Paccavekkhanto sikkheyya. Cittaæ adhiÂÂhahanto sikkheyya. SaddhÃya adhimuccanto sikkheyya. Viriyaæ paggaïhanto sikkheyya satiæ upaÂÂhapento sikkheyya cittaæ samÃdahanto sikkheyya. Pa¤¤Ãya pajÃnanto sikkheyya. Abhi¤¤eyyaæ abhijÃnanto sikkheyya. Pari¤¤eyyaæ parijÃnanto sikkheyya. PahÃtabbaæ pajahanto sikkheyya. BhÃvetabbaæ bhÃvento sikkheyya. PahÃtabbaæ pajahanto sikkheyya. BhÃvetabbaæ bhÃvento sikkheyya. SacchikÃtabbaæ sacchikaronto sikkheyya Ãcareyya samÃcareyya samÃdÃya vatteyyÃti 'etampi disvà sikkhetha methunaæ vippahÃtave. ' TenÃha bhagavÃ: "Yaso kitti ca yà pubbe HÃyate vÃpi tassa sÃ, Etampi disvà sikkhetha Methunaæ vippahÃtave"ti. 7 - 5 SaÇkappehi pareto so1 Kapaïo viya jhÃyati, Sutvà paresaæ nigghosaæ MaÇku hoti tathÃvidho. SaÇkappehi pareto so kapaïo viya jhÃyatÅti - kÃmasaÇkappena byÃpÃdasaÇkappena vihiæsÃsaÇkappena diÂÂhisaÇkappena phuÂÂho pareto samohito samannÃgato pihito; kapaïo viya mando viya momÆho viya jhÃyati pajjhÃyati nijjhÃyati apajjhÃyati; yathà ulÆko rukkhasÃkhÃyaæ mÆsikaæ magayamÃno jhÃyati pajjhÃyati nijjhÃyati apajjhÃyati, yathà kotthu nadÅtÅre macche magayamÃno jhÃyati pajjhÃyati nijjhÃyati apajjhÃyati, yathà [PTS Page 150] [\q 150/] biÊÃro2 sandhisamalasaækaÂÅre mÆsikaæ magayamÃno jhÃyati pajjhÃyati nijjhÃyati apajjhÃyati, yathà gadrabho vahacchinno sandhisamalasaÇkaÂÅre jhÃyati pajjhÃyati nijjhÃyati apajjhÃyati, evamevaæ so vibbhantako kÃmasaÇkappena byÃpÃdasaÇkappena vihiæsÃsaÇkappena diÂÂhisaÇkappena phuÂÂho pareto samohito samannÃgato pihito kapaïo viya mando viya momÆho viya jhÃyati pajjhÃyati nijjhÃyati apajjhÃyatÅti 'saÇkappehi pareto so kapaïo viya jhÃyati'. [A]vinayamahÃvibhaÇga - paÂhamapÃrÃjika. 1. Yo - su. 2. VilÃro - sa. [BJT Page 208] [\x 208/] Sutvà paresaæ nigghosaæ maÇku hoti tathÃvidhoti - 'paresa'nti upajjhÃyà và Ãcariyà và samÃnupajjhÃyakà và samÃnÃcariyakà và mittà và sandiÂÂhà và sambhattà và sahÃyà và codenti: " tassa te Ãvuso alÃbhÃ, tassa te dulladdhaæ, yaæ tvaæ evarÆpaæ uÊÃraæ satthÃraæ labhitvà evaæ svÃkkhÃte dhammavinaye pabbajitvà evarÆpaæ ariyadhanaæ labhitvÃpi tassa methunadhammassa kÃraïà buddhaæ dhammaæ saÇghaæ sikkhaæ paccakkhÃya hÅnÃyÃvattosi. SaddhÃpi nÃma te nÃhosi kusalesu dhammesu. HirÅpi nÃma te nÃhosi kusalesu dhammesu. Ottappampi nÃma te nÃhosi kusalesu dhammesu. Viriyampi nÃma te nÃhosi kusalesu dhammesu. Satipi nÃma te nÃhosi kusalesu dhammesu. Pa¤¤Ãpi nÃma te nÃhosi kusalesu dhammesÆ"ti. Tesaæ vacanaæ byappathaæ desanaæ anusÃsanaæ anusiÂÂhiæ, sutvà - suïitvà uggahetvà upadhÃretvà upalakkhayitvÃ; maÇku hoti - pÅÊite ghaÂÂito1 byÃdhito domanassito hoti. TathÃvidhoti tathÃvidho [PTS Page 151] [\q 151/] tÃdiso tassaïÂhito tappakÃro tappaÂibhÃgo yo so vibbhantakoti - 'sutvà paresaæ nigghosaæ maÇku hoti tathÃvidho'. TenÃha bhagavÃ: " SaÇkappehi pareto so Kapaïo viya jhÃyati, Hutvà paresaæ nigghosaæ MaÇku hoti tathÃvidho"ti. 7 - 6 Atha satthÃni kurute ParavÃdehi codito, Esa khavassa mahÃgedho Mosavajjaæ pagÃhati. Atha satthÃni kurute paravÃdehi coditoti - 'athÃ'ti padasandhi padasaæsaggo padapÃripÆrÅ akkharasamavÃyo bya¤janasiliÂÂhatà padÃnupubbatà nÃmetaæ athÃti; satthÃnÅti - tÅïi satthÃni: kÃyasatthaæ vacÅsatthaæ manosatthaæ. Tividhaæ manoduccaritaæ manosatthaæ. ParavÃdehi coditoti - upajjhÃyehi và Ãcariyehi và samÃnupajjhÃyakehi2 và samÃnÃcariyakehi và mittehi và sandiÂÂhehi và sambhattehi và sahÃyehi và codito sampajÃnamusà bhÃsati: " abhirato3 ahaæ bhante ahosiæ pabbajjÃya. MÃtà me posetabbÃ. Tenamhi vibbhanto"ti bhaïati. "Pità me posetabbo. Tenamhi vibbhanto"ti bhaïati. " BhÃtà me posetabbo"ti bhaïati. 'BhaginÅ me posetabbÃ"ti bhaïati. " Putto me posetabbÃ, ¤Ãtakà me posetabbÃ, sÃlohità me posetabbÃ. Tenamhi vibbhanto"ti bhaïati. VacÅsatthaæ karoti saÇkaroti janeti sa¤janeti nibbatteti abhinibbattetÅti 'atha satthÃni kurute paravÃdehi codito'. 1. GhaÂito - manupa. 2. SamÃnupajjhÃyehi - sÅmu11. 3. Anabhirato - sa. [BJT Page 210] [\x 210/] Esakhvassa mahÃgedhoti - eso kho tassa mahÃgedho mahÃvanaæ [PTS Page 152] [\q 152/] mahÃgahanaæ mahÃkantÃro mahÃvisamo mahÃkuÂilo mahÃpaÇko mahÃpalipo mahÃpaÊibodho mahÃbandhanaæ yadidaæ sampajÃnamusÃvÃdoti 'esakhvassa mahÃgedho. ' Mosavajjaæ pagÃhatÅti - mosavajjaæ vuccati musÃvÃdo. Idhekacco sabhaggato và parisaggato và ¤Ãtimajjhagato và pÆgamajjhagato và rÃjakulamajjhagato và abhinÅto sakkhipuÂÂho " ehambho purisa, yaæ jÃnÃsi, taæ vadehÅ"ti. So ajÃnaæ và Ãha: 'jÃnÃmÅ'ti. JÃnaæ và Ãha: 'na jÃnÃmÅ'ti. Apassaæ và Ãha: 'passÃmÅ'ti. Passaæ và Ãha: 'na passÃmÅ'ti. Iti attahetu và parahetu và dhanahetu và Ãmisaki¤cikkhahetu và sampajÃnamusà bhÃsati. [A] idaæ vuccati mosavajjaæ. Api ca tihÃkÃrehi musÃvÃdo hoti: pubbevassa hoti 'musà bhaïissa'nti. Bhaïantassa hoti 'musà bhaïÃmÅ'ti. Bhaïitassa hoti 'musà mayà bhaïita'nti. Imehi tihÃkÃrehi musÃvÃdo hoti. Api ca, catuhÃkÃrehi musÃvÃdo hoti: pubbevassa hoti 'musà bhaïissa'nti. Bhaïantassa hoti 'musà bhaïÃmÅ'ti. Bhaïitassa hoti 'musà mayà bhaïita'nti. VinidhÃya diÂÂhiæ. Imehi catuhÃkÃrehi musÃvÃdo hoti. Apica, pa¤cahÃkÃrehi - chahÃkÃrehi - sattahÃkÃrehi aÂÂhahÃkÃrehi musÃvÃdo hoti: pubbevassa hoti 'musà bhaïissa'nti. Bhaïantassa hoti 'musà bhaïÃmÅ'ti. Bhaïitassa hoti 'musà bhaïissa'nti. Bhaïantassa hoti 'musà bhaïÃmÅ'ti. Bhaïitassa hoti 'musà bhaïissa'nti. Bhaïantassa hoti 'musà bhaïÃmÅ'ti. Bhaïitassa hoti 'musà mayà bhaïita'nti. VinidhÃya diÂÂhiæ, vinidhÃya khantiæ, vinidhÃya ruciæ, vinidhÃya sa¤¤aæ, vinidhÃya bhÃvaæ. Imehi aÂÂhahÃkÃrehi musÃvÃdo hoti. Mosavajjaæ pagÃhatÅti mosavajjaæ pagÃhati ogÃhati ajjhogÃhati pavisatÅti 'mosavajjaæ pagÃhati. ' TenÃha bhagavÃ: " Atha satthÃni kurute paravÃdehi codito, Esakhvassa mahÃgedho mosavajjaæ pagÃhatÅ"ti. 7 - 7 Paï¬itoti sama¤¤Ãto ekacariyamadhiÂÂhito, SavÃpi1 methune yutto mandova parikissati. Paï¬itoti sama¤¤Ãtoti - idhekacco pubbe samaïabhÃvekittivaïïabhato2 hoti paï¬ito viyatto medhÃvÅ bahussuto cittakathÅ kalyÃïapaÂibhÃno suttantikoti và vinayadharoti và dhammakathikoti và - pe - Nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅti vÃ, evaæ ¤Ãto hoti sa¤¤Ãto3 sama¤¤Ãto hotÅti - paï¬itoti sama¤¤Ãto. 1. AthÃpi - [PTS] 2. Kittivaïïagato - sÅmu11 3. Pa¤¤Ãto - sÅmu11. Machasaæ [A] majjhimanikÃya - sÃleyyakasutta, tikaÇguttara - puggalavagga. [BJT Page 212] [\x 212/] Ekacariyaæ adhiÂÂhitoti - dvÅhi kÃraïehi ekacariyaæ adhiÂÂhito pabbajjÃsaÇkhÃtena và gaïà vavassaggaÂÂhena vÃ. Kathaæ pabbajjÃsaÇkhÃtena ekacariyaæ adhiÂÂhito? Sabbaæ gharÃvÃsapaÊibodhaæ chinditvà ekacariyaæ adhiÂÂhitoti - dvÅhi kÃraïehi ekacariyaæ adhiÂÂhito pabbajjÃsaÇkhÃtena ekacariyaæ adhiÂÂhito. Kathaæ gaïà vavassaggaÂÂhena ekacariyaæ adhiÂÂhito? So evaæ pabbajito samÃno eko ara¤¤e vanapatthÃni - pe - evaæ gaïà vavassaggaÂÂhena ekacariyaæ adhiÂÂhitoti ekacariyaæ adhiÂÂhito. SacÃpi methune yuttoti - methunadhammo nÃma: yo so asaddhammo gÃmadhammo vasaladhammo duÂÂhullo odakantiko rahasso dvayaædvayasamÃpatti, [a] kiæ kÃraïà vuccati methunadhammo? Ubhinnaæ rattÃnaæ sÃrattÃnaæ avassutÃnaæ pariyuÂÂhitÃnaæ pariyÃdinnacittÃnaæ ubhinnaæ sadisÃnaæ dhammoti, taæ kÃraïà vuccati methunadhammo, yathà ubho kalahakÃrakà 'methunakÃ'ti vuccanti, ubho bhaï¬anakÃrakà 'methunakÃ' ti vuccanti, ubho bhassakÃrakà 'methunakÃ'ti vuccanti, ubho vivÃdakÃrakà 'methunakÃ'ti vuccanti, ubho adhikaraïakÃrakà 'methunakÃ' ti vuccanti, ubho vÃdino 'methunakÃ'ti vuccanti, ubho sallÃpakà 'methunakÃ'ti vuccanti, evamevaæ ubhinnaæ rattÃnaæ sÃrattÃnaæ avassutÃnaæ pariyuÂÂhitÃnaæ pariyÃdinnacittÃnaæ ubhinnaæ sadisÃnaæ dhammoti, taæ kÃraïà vuccati methunadhammo. "SacÃpi methune yutto"ti so aparena samayena buddhaæ dhammaæ saÇghaæ sikkhaæ paccakkhÃya hÅnÃyÃvattitvà methunadhamme yutto saæyutto payutto Ãyutto samÃyuttoti 'sacÃpi methune yutto. '. Mandova parikissatÅti - kapaïo viya mando viya momÆho viya kissati [PTS Page 154] [\q 154/] parikissati parikilissati, pÃïampi hanti, adinnampi Ãdiyati. Sandhimpi chindati, nillopampi harati, ekÃgÃrikampi karoti, paripanthepi tiÂÂhati, paradÃrampi gacchati, musÃpi bhaïati, evampi kissati parikissati parikilissati. Tamenaæ rÃjÃno gahetvà vividhà kammakÃraïà kÃrenti: kasÃhipi tÃÊenti, vettehipi tÃÊenti, addhadaï¬akehipi tÃÊenti, hatthampi chindanti, pÃdampi chindanti, hatthapÃdampi chindanti, kaïïampi chindanti, nÃsampi chindanti, kaïïanÃsampi chindanti, bilaÇgathÃlikampi karonti, saÇkhamuï¬ikampi karonti, rÃhumukhampi karonti, jotimÃlikampi karonti, hatthapajjotikampi karonti, erakavattikampi karonti, cirakavÃsikampi karonti, eïeyyakampi karonti, balisamaæsikampi karonti, kahÃpaïakampi1 karonti, khÃrÃpatacchikampi karonti, palighaparivattikampi karonti, palÃlapiÂÂhikampi karonti, tattenapi telena osi¤canti, sunakhehipi khÃdÃpenti, jÅvantampi sÆle uttÃsenti, asinÃpi sÅsaæ chindanti evampi kissati parikissati parikilissati. Athavà kÃmataïhÃya abhibhÆto pariyÃdinnacitto bhoge pariyesanto nÃvÃya mahÃsamuddaæ pakkhandati: sÅtassa purakkato uïhassa purakkhato ¬aæsamakasavÃtÃtapasiriæsapasamphassehi rissamÃno2 khuppipÃsÃhi miyamÃno3 tigumbaæ4 gacchati, takkolaæ gacchati, takkasilaæ gacchati, kÃlamukhaæ gacchati, parammukhaæ5 gacchati, vesuÇgaæ gacchati, verÃpathaæ gacchati, javaæ gacchati, tÃmaliæ6 gacchati, vaÇgaæ7 gacchati, eÊavaddhanaæ8 gacchati, suvaïïakÆÂaæ [PTS Page 155] [\q 155/] gacchati, suvaïïabhÆmiæ gacchati, tambapaïïiæ gacchati, suppÃrakaæ98 gacchati, bharukacchaæ10 gacchati, suraÂÂhaæ11 gacchati, aÇgalokaæ12 gacchati, gaÇgaïaæ13 gacchati, paramagaÇgaïaæ14 gacchati, yonaæ gacchati, paramayonaæ gacchati, allasandaæ gacchati, navakaæ15 gacchati, mÆlapadaæ16 gacchati, 1. KahÃpaïikampi - sÅmu11 2 pÅÊiyamÃno - sÅmu 11. Machasaæ 3. PiÊiyamÃno - [PTS]. 4. Gumbhaæ - sÅmu1, gubbaæ - sa 5. MaraïapÃraæ - sÅ purapuraæ - machasaæ. 6. Kamaliæ tamasiæ - sÅ. Tamamuniæ - manupa. TabbaliÇgaæ - sÅ 7. VaÇkaæ - sÅ. 8. EÊabandhanaæ - sÅ. Machasaæ. Jalavanaæ - sÅmu. 11 9. SuppÃdakaæ - machasaæ. SuppÃraæ - sÅ. 10. BhÃrukacchaæ - sÅmu. 11. Bharukaæ - bhÃrukacchiæ - sÅ. 11. Suraddhaæ - suraraÂÂhaæ - sÅ 12. SaÇgalokaæ - sÅmu11. BhaÇgalokaæ - machasaæ. AÇganekaæ - [PTS]. 13. TaÇgaïaæ - sÅmu1 saÇgaïaæ - sÅmu11. BhaÇgaïaæ - machasaæ 14. PadapataÇgaæ - sÅmu. 1 PadamataÇgaïaæ - sÅ. SaramataÇgaïaæ - machasaæ 15. Vinakaæ - machasaæ, vinaæ - sÅ. 16. MÆlapaddaæ - manupa. [BJT Page 214] [\x 214/] MarukantÃraæ gacchati, chaïïupathaæ gacchati, ajapathaæ gacchati, meï¬apathaæ gacchati, saÇkupathaæ gacchati, chattapathaæ gacchati, vaæsapathaæ gacchati; sakuïapathaæ1 gacchati, mÆsikapathaæ gacchati, darÅpathaæ gacchati, vettÃdhÃraæ2 gacchati, evampi kissati, parikissati, parikilissati. Gavesanto na vindati. AlÃbhamÆlakampi dukkhaæ domanassaæ paÂisaævedeti. Evampi kissati parikissati parikilissati. Gavesanto vindati3 laddhà ca ÃrakkhamÆlakampi dukkhaæ domanassaæ paÂisaævedeti: " kinti me bhoge neva rÃjÃno hareyyuæ' na corà hareyyuæ' na aggi daheyya' na udakaæ vaheyya' na appiyà dÃyÃdà hareyyu"nti. Tassa evaæ Ãrakkhato gopayato te bhogà vippalujjanti. So vippayogamÆlakamipi dukkhaæ domanassaæ paÂisaævedeti. Evampi kissati parikissati parikilissatÅti - sacÃpi [PTS Page 156] [\q 156/] methune yutto mandova parikissati. TenÃha bhagavÃ: " Paï¬atoti sama¤¤Ãto ekacariyamadhiÂÂhito SacÃpi methune yutto mandova parikissatÅ"ti. 7 - 8 EtamÃdÅnavaæ ¤atvà muni pubbÃpare idha, Ekacariyaæ daÊhaæ kayirà na nisevetha methunaæ. EtamÃdÅnavaæ ¤atvà muni pubbÃpare idhÃti - 'eta'nti pubbe samaïabhÃve yaso ca kitti ca, aparabhÃge buddhaæ dhammaæ saÇghaæ sikkhaæ paccakkhÃya hÅnÃyÃvattassa ayaso ca akitti ca, etaæ sampattivipattiæ4 ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ; munÅti monaæ vuccati ¤Ãïaæ, yà pa¤¤Ã pajÃnanà - pe - SaÇgajÃlamaticca so muni; idhÃti imissà diÂÂhiyà imissà khantiyà imissà ruciyà imasmiæ ÃdÃye imasmiæ dhamme imasmiæ vinaye imasmiæ dhammavinaye imasmiæ pÃvacane imasmiæ satthusÃsane imasmiæ brahmacariye imasmiæ attabhÃve imasmiæ manussaloketi 'etamÃdÅnavaæ ¤atvà muni pubbÃpare idha. ' 1. Aæsapathaæ - sÅ - 2. VettÃcÃraæ - sÅmu11. Machasaæ. CettÃdhÃraæ - manupa 3. Na vindati - sÅmu. 11. 4. Sampattiæ vipattiæ - sÅmu11, sampattivipatti¤ca - manupa. [BJT Page 216] [\x 216/] Ekacariyaæ daÊhaæ kayirÃti - dvÅhi kÃraïehi ekacariyaæ daÊhaæ kareyya: pabbajjÃsaÇkhÃtena và gaïà (vavassaggaÂÂhena) vÃ. Kathaæ pabbajjÃsaÇkhÃtena ekacariyaæ daÊhaæ kareyya? Sabbaæ gharÃvÃsapaÊibodhaæ chinditvà puttadÃrapaÊibodhaæ chinditvà ¤ÃtipaÊibodhaæ chinditvà mittÃmaccapaÊibodhaæ chinditvà kesamassuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajitvà aki¤canabhÃvaæ upagantvà eko careyya vihareyya vatteyya pÃleyya [PTS Page 157] [\q 157/] yapeyya yÃpeyya. Evaæ pabbajjÃsaÇkhÃtena ekacariyaæ daÊhaæ kareyya. Katha1 gaïÃvavassaggaÂÂhena ekacariyaæ daÊhaæ kareyya. ? So evaæ pabbajito samÃno eko ara¤¤e vanapatthÃni pantÃni senÃsanÃni paÂiseveyya appasaddÃni appanigghosÃni vijanavÃtÃni manussarÃhaseyyakÃni paÂisallÃnasÃruppÃni. So eko gaccheyya. Eko tiÂÂheyya. Eko nisÅdeyya eko seyyaæ kappeyya. Eko gÃmaæ piï¬Ãya paviseyya. Eko paÂikkameyya. Eko raho nisÅdeyya. Eko caÇkamaæ adhiÂÂheyya. Eko careyya vihareyya irÅyeyya vatteyya pÃleyya yapeyya yÃpeyya. Evaæ gaïà vavassaggaÂÂhena ekacariyaæ daÊhaæ kareyya ekacariyaæ thiraæ1 kareyya, viriyaæ kareyya daÊhasamÃdÃno assa, avaÂÂhitasamÃdÃno assa kusalesu dhammesÆti 'ekacariyaæ daÊhaæ kayirÃ. ' Na nisevetha methunanti - methunadhammo nÃma: yo so asaddhammo gÃmadhammo vasaladhammo duÂÂhullo odakantiko rahasso dvayaædvayasamÃpatti, [a] kiæ kÃraïà vuccati methunadhammo? Ubhinnaæ rattÃnaæ sÃrattÃnaæ avassutÃnaæ pariyuÂÂhitÃnaæ pariyÃdinnacittÃnaæ ubhinnaæ sadisÃnaæ dhammoti, taæ kÃraïà vuccati methunadhammo, yathà ubho kalahakÃrakà 'methunakÃ'ti vuccanti, ubho bhaï¬anakÃrakà 'methunakÃ' ti vuccanti, ubho bhassakÃrakà 'methunakÃ'ti vuccanti, ubho vivÃdakÃrakà 'methunakÃ'ti vuccanti, ubho adhikaraïakÃrakà 'methunakÃ' ti vuccanti, ubho vÃdino 'methunakÃ'ti vuccanti, ubho sallÃpakà 'methunakÃ'ti vuccanti, evamevaæ ubhinnaæ rattÃnaæ sÃrattÃnaæ avassutÃnaæ pariyuÂÂhitÃnaæ pariyÃdinnacittÃnaæ ubhinnaæ sadisÃnaæ dhammoti, taæ kÃraïà vuccati methunadhammo. Methunadhammaæ na seveyya, na niseveyya, na saæseveyya na paÂiseveyya, na careyya, na samÃcareyya, na samÃdÃya vatteyyÃti 'na nisevetha methunaæ'. TenÃha bhagavÃ: "EtamÃdÅnavaæ ¤atvà muni pubbÃpare idha, Ekacariyaæ daÊhaæ kayirà na nisevetha methuna"nti. 7 - 9 Viveka¤¤eva 2 sikkhetha etadariyÃnamuttamaæ3, Tena seÂÂho na ma¤¤etha sa ve nibbÃnasantike. Viveka¤¤eva sikkhethÃti - 'vivekÃ'ti tayo vivekÃ: kÃyaviveko cittaviveko upadhiviveko. Katamo kÃyaviveko? [PTS Page 158] [\q 158/] idha bhikkhÆ vivittaæ senÃsanaæ bhajati: ara¤¤aæ rukkhamÆlaæ pabbataæ kandaraæ giriguhaæ susÃnaæ vanapatthaæ abbhokÃsaæ palÃlapu¤jaæ. KÃyena vivitto viharati. So eko gacchati. Eko tiÂÂhati. Eko nisÅdati eko seyyaæ kappeti. Eko gÃmaæ piï¬Ãya pavisati. Eko paÂikkamati. Eko raho nisÅdati. Eko caÇkamaæ adhiÂÂhÃti. Eko carati viharati irÅyati vattati pÃleti yapeti yÃpeti. Ayaæ kÃyaviveko. Katamo cittaviveko? PaÂhamaæ jhÃnaæ samÃpannassa nÅvaraïehi cittaæ vivittaæ hoti. Dutiyaæ jhÃnaæ samÃpannassa vitakkavicÃrehi cittaæ vivittaæ hoti. Tatiyaæ jhÃnaæ samÃpannassa pÅtiyà cittaæ vivittaæ hoti. Catutthaæ jhÃnaæ samÃpannassa sukhadukkhehi cittaæ vivittaæ hoti. ùkÃsÃna¤cÃyatanaæ samÃpannassa rÆpasa¤¤Ãya paÂighasa¤¤Ãya nÃnattasa¤¤Ãya cittaæ vivittaæ hoti. Vi¤¤Ãïa¤cÃyatanaæ samÃpannassa ÃkÃsÃna¤cÃyatanasa¤¤Ãya cittaæ vivittaæ hoti. ùki¤ca¤¤Ãyatanaæ samÃpannassa vi¤¤Ãïa¤cÃyatanasa¤¤Ãya cittaæ vivittaæ hoti. Nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãyatanaæ samÃpannassa Ãki¤ca¤¤Ãyatanasa¤¤Ãya cittaæ vivittaæ hoti. SotÃpannassa sakkÃyadiÂÂhiyà vicikicchÃya sÅlabbataparÃmÃsà diÂÂhÃnusayà vicikicchÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi cittaæ vivittaæ hoti. SakadÃgÃmissa oÊÃrikà kÃmarÃgasa¤¤ojanà paÂighasa¤¤ojanà oÊÃrikà kÃmarÃgÃnusayà paÂighÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi cittaæ vivittaæ hoti. AnÃgÃmissa anusahagatà kÃmarÃgÃnusayà paÂighÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi cittaæ vivittaæ hoti. Arahato rÆparÃgà arÆparÃgà mÃnà uddhaccà avijjÃya mÃnÃnusayà bhavarÃgÃnusayà avijjÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi bahiddhà ca sabbanimittehi cittaæ vivittaæ hoti. Ayaæ cittaviveko. Katamo upadhiviveko? Upadhi vuccanti kilesà ca khandhà ca abhisaÇkhÃrà ca. Upadhiviveko vuccati amataæ nibbÃnaæ, yo so sabbasaÇkhÃrasamatho sabbÆpadhipaÂinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃnaæ. Ayaæ upadhiviveko. KÃyaviveko ca vavakaÂÂhakÃyÃnaæ1 nekkhammÃbhiratÃnaæ. Cittaviveko ca parisuddhacittÃnaæ paramavodÃnappattÃnaæ. Upadhiviveko ca nirupadhÅnaæ puggalÃnaæ visaÇkhÃragatÃnaæ. "SikkhÃ"ti. Tisso sikkhÃ: adhisÅlasikkhÃ, adhicittasikkhÃ, adhipa¤¤Ãsikkhà katamà adhisÅlasikkhÃ? Idha bhikkhu sÅlavà hoti pÃtimokkhasaævarasaævuto viharati ÃcÃragocarasampanno aïumattesu vajjesu bhayadassÃvÅ samÃdÃya sikkhati sikkhÃpadesu. Khuddako sÅlakkhandho mahanto sÅlakkhandho, sÅlaæ patiÂÂhà Ãdi caraïaæ saæyamo saævaro mokkhaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ samÃpattiyÃ. Ayaæ adhisÅlasikkhÃ. Katamà adhicittasikkhÃ? Idha bhikkhu vivicceva kÃmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaæ savicÃraæ vivekajaæ pÅtisukhaæ paÂhamajjhÃnaæ upasampajja viharati. VitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà ajjhattaæ sampasÃdanaæ cetaso ekodibhÃvaæ avitakkaæ avicÃraæ samÃdhijaæ pÅtisukhaæ dutiyajjhÃnaæ upasampajja viharati. PÅtiyà ca virÃgà upekkhako ca viharati sato ca sampajÃno sukhaæ ca kÃyena paÂisaævedeti, yaæ taæ ariyà Ãcikkhanti ' upekkhako satimà sukhavihÃrÅ'ti taæ tatiyajjhÃnaæ1 upasampajja viharati. Sukhassa ca pahÃïà dukkhassa ca pahÃïà pubbeva somanassadomanassÃnaæ atthaÇgamà adukkhaæ asukhaæ2 upekkhÃsatipÃrisuddhiæ catutthajjhÃnaæ upasampajja viharati. Ayaæ adhicittasikkhÃ. Katamà adhipa¤¤ÃsikkhÃ? Idha bhikkhu pa¤¤avà hoti udayatthagÃminiyà pa¤¤Ãya samannÃgato ariyÃya nibbedhikÃya sammÃdukkhakkhayagÃminiyÃ. So idaæ dukkhanti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ dukkhasamudayoti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ dukkhanirodho'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ dukkhanirodhagÃminÅpaÂipadÃ'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti. Ime ÃsavÃ'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ Ãsavasamudayo'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ Ãsavanirodho'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ ÃsavanirodhagÃminÅpaÂipadÃ'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti. Ayaæ adhipa¤¤ÃsikkhÃ. Viveka¤¤eva sikkhethÃti - viveka¤¤eva sikkheyya Ãcareyya samÃcareyya samÃdÃya vatteyyÃti 'viveka¤¤eva sikkhetha. ' 1. DaÊhaæ - sÅmu11. 2. Vivekaæ yeva - su. 3. EtamariyÃnamuttamaæ - sa 4. VivekaÂÂhakÃyÃnaæ - sÅmu. 11. Machasaæ. [BJT Page 218] [\x 218/] EtadariyÃnamuttamanti - ariyà vuccanti buddhà ca buddhasÃvakà ca paccekabuddhà ca. AriyÃnaæ etaæ aggaæ seÂÂhaæ viseÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaraæ yadidaæ vivekacariyÃti 'etadariyÃnamuttamaæ. ' Tena seÂÂho na ma¤¤ethÃti - tÃya vivekacariyÃya unnatiæ na kareyya, unnamaæ na kareyya, mÃnaæ na kareyya, thÃmaæ na kareyya, thambhaæ na kareyya, na tena mÃnaæ janeyya, na tena thaddho assa patthaddho paggahitasiroti 'tena seÂÂho na ma¤¤etha. ' Sa ve nibbÃnasantiketi - so nibbÃnassa santike sÃmantà Ãsanne avidÆre upakaÂÂheti - sa ve nibbÃnasantike. TenÃha bhagavÃ: "Viveka¤¤eva1 sikkhetha etadariyÃnamuttamaæ2, Tena seÂÂho na ma¤¤etha sa ve nibbÃnasantike"ti. 7 - 10 Rittassa munino carato kÃmesu anapekkhino, Oghatiïïassa pihayanti kÃmesu gathitÃ3 pajÃ. Rittassa munino caratoti - 'rittassÃ'ti rittassa vivittassa pavivittassa [PTS Page 159] [\q 159/] kÃyaduccaritena rittassa vivittassa pavivittassa, vacÅduccaritena rittassa vivittassa pavivittassa, manoduccaritena rittassa vivittassa pavivittassa, rÃgena dosena mohena kodhena upanÃhena makkhena paÊÃsena issÃya macchariyena mÃyÃya sÃÂheyyena thambhena sÃrambhena mÃnena atimÃnena madena pamÃdena sabbakilesehi sabbaduccaritehi sabbadarathehi sabbapariÊÃhehi sabbasantÃpehi sabbÃkusalÃbhisaÇkhÃrehi4 rittassa vivittassa pavivittassa, muninoti monaæ vuccati ¤Ãïaæ - pe - SaÇgajÃlamaticca so muni, caratoti carato viharato irÅyato vattato pÃlayato yapato yÃpayatoti 'rittassa munino carato. ' KÃmesu anapekkhinoti - 'kÃmÃ'ti uddÃnato dve kÃmÃ: vatthukÃmà ca kilesakÃmà ca. Katame vatthukÃmÃ? ManÃpikà rÆpà manÃpikà saddà manÃpikà gandhà manÃpikà rasà manÃpikà phoÂÂhabbÃ, attharaïà pÃpuraïÃ, dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavÃ, khettaæ vatthu hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃraæ ca, yaæ ki¤ci rajanÅyaæ vatthu vatthukÃmÃ. Api ca, atÅtà kÃmÃ, anÃgatà kÃmÃ, paccuppannà kÃmÃ, ajjhattà kÃmÃ, bahiddhà kÃmÃ, ajjhattabahiddhà kÃmÃ, hÅnà kÃmÃ, majjhimà kÃmÃ, païÅtà kÃmÃ, ÃpÃyikà kÃmÃ, mÃnusikà kÃmÃ, dibbà kÃmÃ, paccupaÂÂhità kÃmÃ, nimmità kÃmÃ, paranimmità kÃmÃ, animmità kÃmÃ, pariggahità kÃmÃ, apariggahità kÃmÃ, mamÃyità kÃmÃ, amamÃyità kÃmÃ, sabbe'pi kÃmÃvacarà dhammÃ, sabbe'pi rÆpÃvacarà dhammÃ, sabbe'pi arÆpÃvacarà dhammÃ, taïhÃvatthukà taïhÃrammaïà kamanÅyaÂÂhena5 rajanÅyaÂÂhena madanÅyaÂÂhena kÃmÃ. Ime vuccanti vatthukÃmÃ. Katame kilesakÃmÃ? Chando kÃmo rÃgo kÃmo chandarÃgo kÃmo, saÇkappo kÃmo rÃgà kÃmo saÇkapparÃgo kÃmo, yo kÃmesu kÃmachando kÃmarÃgo kÃmanandi kÃmataïhà kÃmasineho kÃmapariÊÃho kÃmamucchà kÃmajjhosÃnaæ kÃmogho kÃmayogo kÃmÆpÃdÃnaæ kÃmacchandanÅvaraïaæ - 1. " Addasaæ kÃma te mÆlaæ saækappà kÃma jÃyasi, Na taæ saækappayissÃmi evaæ kÃma na hehisÅ" [a] ti. Ime vuccanti kilesakÃmÃ. VatthukÃme parijÃnitvà kilesakÃme pahÃya pajahitvà vinodetvà byantÅkaritvà anabhÃvaæ gametvà kÃmesu anapekkhamÃno cattakÃmo vantakÃmo muttakÃmo pahÅnakÃmo paÂinissaÂÂhakÃmo vÅtarÃgo cattarÃgo vantarÃgo muttarÃgo pahÅnarÃgo paÂinissaÂÂharÃgo nicchÃto nibbuto sÅtÅbhÆto sukhapaÂisaævedÅ brahmabhÆtena attanà viharatÅti 'kÃmesu anapekkhino. ' 1. Vivekaæ yeva - su 2 etamariyÃnamuttamaæ - sa 3. Gadhità - manupa. Machasaæ [PTS] 4. SabbakusalÃbhisaÇkhÃrehi - sÅmu11. [BJT Page 220] [\x 220/] Oghatiïïassa pihayanti kÃmesu gathitÃ1 pajÃti - " pajÃ"ti sattÃdhivacanaæ, pajà kÃmesu rattà giddhà gathità mucchità ajjhopannà laggà laggità paÊibuddhÃ; te kÃmoghatiïïassa bhavoghatiïïassa diÂÂhoghatiïïassa avijjoghatiïïassa sabbasaæsÃrapathaæ2 tiïïassa uttiïïassa nittiïïassa atikkantassa samatikkantassa vÅtivattassa pÃraæ gatassa pÃraæ pattassa antaæ [PTS Page 160] [\q 160/] gatassa antaæ pattassa koÂiæ gatassa koÂiæ gatassa koÂiæ pattassa pariyantaæ gatassa pariyantaæ pattassa vosÃnaæ gatassa vosÃnaæ pattassa tÃïaæ gatassa tÃïaæ pattassa lenaæ gatassa lenaæ pattassa saraïaæ gatassa saraïaæ pattassa abhayaæ gatassa abhayaæ pattassa accutaæ gatassa accutaæ pattassa amataæ gatassa amataæ pattassa nibbÃnaæ gatassa nibbÃnaæ pattassa icchanti sÃdiyanti patthayanti pihayanti abhijappanti. Yathà nÃma iïÃyikà Ãnaïayaæ patthenti pihayanti, yathà ÃbÃdhikà Ãrogyaæ Patthenti pihayanti, yathà bandhanabaddhà bandhanamokkhaæ patthenti pihayanti, yathà dÃsà bhujissaæ patthenti pihayanti, yathà kantÃraddhÃnapakkhannÃ3 khemantabhÆmiæ patthenti pihayanti, evamevaæ pajà kÃmesu rattà giddhà gathità mucchità ajjhopannà laggà laggità paÊibuddhÃ. Te kÃmoghatiïïassa bhavoghatiïïassa te kÃmoghatiïïassa bhavoghatiïïassa diÂÂhoghatiïïassa avijjoghatiïïassa sabbasaæsÃrapathaæ2 tiïïassa uttiïïassa nittiïïassa atikkantassa samatikkantassa vÅtivattassa pÃraæ gatassa pÃraæ pattassa antaæ gatassa antaæ pattassa koÂiæ gatassa koÂiæ gatassa koÂiæ pattassa pariyantaæ gatassa pariyantaæ pattassa vosÃnaæ gatassa vosÃnaæ pattassa tÃïaæ gatassa tÃïaæ pattassa lenaæ gatassa lenaæ pattassa saraïaæ gatassa saraïaæ pattassa abhayaæ gatassa abhayaæ pattassa accutaæ gatassa accutaæ pattassa amataæ gatassa amataæ pattassa nibbÃnaæ gatassa nibbÃnaæ pattassa icchanti sÃdiyanti patthayanti pihayanti abhijappantÅti. 'Oghatiïïassa pihayanti kÃmesu gathitÃ1 pajÃ. ' TenÃha bhagavÃ: "Rittassa munino carato kÃmesu anapekkhino, Oghatiïïassa pihayanti kÃmesu gathità pajÃ"ti. Tissametteyyasuttaniddeso sattamo. 8 PasÆrasuttaniddeso 8 - 1 Atha pasÆrasuttaniddeso vuccati: " Idheva [PTS Page 161] [\q 161/] suddhiæ iti vÃdayanti4 Nä¤esu dhammesu visuddhimÃhu, Yannissità tattha subhaæ vadÃnà Paccekasaccesu puthÆ niviÂÂhÃ. 1. Gadhità - manupa. Machasaæ. [PTS] 2. SabbasaÇkhÃrapathaæ - sa 3. Pakkhandhà - sÅmu 1 pakkhandà - machasaæ. 4. VÃdiyanti - su [PTS.] [BJT Page 222] [\x 222/] Idheva suddhiæ iti vÃdayantÅti - idheva suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharanti; 'sassato loko, asassato loko, antavà loko, anantavà loko, taæ jÅvaæ taæ sarÅraæ, a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅraæ, hoti tathÃgato parammaraïÃ, na hoti tathÃgato parammaraïÃ, hoti ca na ca hoti tathÃgato parammaraïÃ, neva hoti na na hoti tathÃgato parammaraïÃ, idameva saccaæ moghama¤¤a'nti suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharantÅti 'idheva suddhiæ iti vÃdayanti. ' Nä¤esu dhammesu visuddhimÃhÆti - attano satthÃraæ dhammakkhÃnaæ gaïaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ Âhapetvà sabbe paravÃde khipanti ukkhipanti parikkhipanti: so satthà na sabba¤¤Æ, dhammo na svÃkkhÃto, gaïo na suppaÂipanno, diÂÂhi na bhaddikÃ, paÂipadà na supa¤¤attÃ, [PTS Page 162] [\q 162/] maggo na niyyÃïiko, na tattha suddhi và visuddhi và parisuddhi và mutti và vimutti và parimutti vÃ; na tattha sujjhanti và visujjhanti và parisujjhanti và muccanti và vimuccanti và parimuccanti vÃ; hÅnà nihÅnà omakà lÃmakà chattakÃ1 parittÃti, evamÃhaæsu evaæ vadanti evaæ kathenti evaæ bhaïanti evaæ dÅpayanti evaæ voharantÅti 'nä¤esu dhammesu visuddhimÃhu. ' Yannissità tattha subhaæ vadÃnÃti - 'yannissitÃ'ti yaæ satthÃraæ dhammakkhÃnaæ gaïaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ nissità assitÃ2 allÅnà upÃgatà ajjhosità adhimuttÃ; tatthÃti sakÃya diÂÂhiyà sakÃya khantiyà sakÃya ruciyà sakÃya laddhiyÃ; subhaæ vadÃnÃti subhavÃdà sobhanavÃdà paï¬itavÃdà thiravÃdà ¤ÃyavÃdà hetuvÃdà lakkhaïavÃdà kÃraïavÃdà ÂhÃnavÃdà sakÃya laddhiyÃti 'yannissità tattha subhaæ vadÃnÃ. ' Paccekasaccesu puthu niviÂÂhÃti - puthu samaïabrÃhmaïà puthu paccekasaccesu niviÂÂhà patiÂÂhità allÅnà upagatà (ajjhositÃ) adhimuttà 'sassato loko, idameva saccaæ moghama¤¤a'nti niviÂÂhà patiÂÂhità allÅnà upagatà ajjhosità adhimuttÃ; 'asassato loko antavà loko, anantavà loko, taæ jÅvaæ taæ sarÅraæ, a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅraæ, hoti tathÃgato parammaraïÃ, na hoti tathÃgato parammaraïÃ, hoti ca na ca hoti tathÃgato parammaraïÃ, neva hoti na na hoti tathÃgato parammaraïÃ, idameva saccaæ moghama¤¤a'nti niviÂÂhà patiÂÂhità allÅnà upagatà ajjhosità adhimuttÃti 'paccekasaccesu puthÆ niviÂÂhÃ. ' TenÃha bhagavÃ: " Idheva suddhiæ iti vÃdayanti Nä¤esu dhammesu visuddhimÃhu, Yannissità tattha subhaæ vadÃnà Paccekasaccesu puthÆ niviÂÂhÃ"ti. 1. Jatukkà - sÅmu11 chatukkà - machasaæ catukkà - manupa 2. ùnissità - sÅ. Machasaæ. Sannissità - [PTS] patiÂÂhità - sÅmu11. [BJT Page 224] [\x 224/] 8 - 2 Te [PTS Page 163] [\q 163/] vÃdakÃmà parisaæ vigayha BÃlaæ dahanti mithu a¤¤ama¤¤aæ, Vadanti te a¤¤asità kathojjaæ PasaæsakÃmà kusalÃvadÃnÃ. Te vÃdakÃmà parisaæ vigayhÃti - 'te vÃdakÃmÃ'ti te vÃdakÃmà vÃdatthikà vÃdÃdhippÃyà vÃdapurekkhÃrà vÃdapariyesanaæ carantÃ; parisaæ - khattiyaparisaæ brÃhmaïaparisaæ gahapatiparisaæ samaïaparisaæ vigayha ogayha; vigayhÃti ajjhogahetvà pavisitvÃti 'te vÃdakÃmà parisaæ vigayha. ' BÃlaæ dahanti mithu a¤¤ama¤¤anti - 'mithÆ'ti dve janà dve kalahakÃrakà dve bhaï¬anakÃrakà dve bhassakÃrakà dve vivÃdakÃrakà dve adhikaraïakÃrakà dve vÃdino dve sallÃpakÃ; te a¤¤ama¤¤aæ hÅnato nihÅnato omakato lÃmakato chattakato parittato dahanti passanti dakkhanti olokenti nijjhÃyanti1 upaparikkhantÅti 'bÃlaæ dahanti mithu a¤¤ama¤¤aæ. ' Vadanti te a¤¤asità kathojjanti - te a¤¤aæ satthÃraæ dhammakkhÃnaæ gaïaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ nissità assitÃ2 allÅnà upagatà ajjhosità adhimuttÃ; kathojjaæ vuccati kalaho bhaï¬anaæ viggaho vivÃdo medhagaæ; athavà kathojjanti anojavantÅ3 sà kathÃ4 kathojjaæ vadanti, kalahaæ vadanti. Bhaï¬anaæ vadanti. Viggahaæ vadanti. VivÃdaæ vadanti. Medhagaæ vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharantÅti 'vadanti te a¤¤asità kathojjaæ. ' PasaæsakÃmà kusalÃvadÃnÃti - 'pasaæsakÃmÃ'ti pasaæsakÃmà pasaæsatthikà pasaæsÃdhippÃyà pasaæsÃpurekkhÃrà pasaæsÃpariyesanaæ carantÃ; kusalÃvadÃnÃti kusalavÃdà [PTS Page 164] [\q 164/] paï¬itavÃdà thiravÃdà ¤ÃyavÃdà hetuvÃdà lakkhaïavÃdà kÃraïavÃdà ÂhÃnavÃdà sakÃya laddhiyÃti 'pasaæsakÃmà kusalÃvadÃnÃ. ' TenÃha bhagavÃ: " Te vÃdakÃmà parisaæ vigayha BÃlaæ dahanti mithu a¤¤ama¤¤aæ, Vadanti te a¤¤asità kathojjaæ PasaæsakÃmà kusalÃvadÃnÃ"ti. 8 - 3 Yutto kathÃyaæ parisÃya majjhe Pasaæsamicchaæ vinighÃti hoti, ApÃsadasmiæ5 pana maÇku hoti, NindÃya so kuppati randhamesÅ. 1. NigghÃyanti - [PTS] 2. PatiÂÂhità - sÅmu. 11 Anissità - manupa. ùnissità - machasaæ sannissità - [PTS] 3. AnojavantÅti - sÅmu11. 4. NisÃkathà - machasaæ 5. ApÃhatasmiæ - sÅmu11. AvÃsadasmiæ - machasaæ. [BJT Page 226] [\x 226/] Yutto kathÃyaæ parisÃya majjheti - khattiyaparisÃya và brÃhmaïaparisÃya và gahapatiparisÃya và samaïaparisÃya và majjhe attano kathÃyaæ yutto payutto Ãyutto samÃyutto sampayutto kathetunti 'yutto kathÃyaæ parisÃya majjhe' Pasaæsamicchaæ vinighÃti hotÅti - 'pasaæsamiccha'nti pasaæsaæ thomanaæ kittiæ vaïïahÃriyaæ icchanto patthayanto pihayanto abhijappanto; vinighÃti hotÅti - pubbeva sallÃpà kathaækathÅ vinighÃti hoti: 'jayo nu kho me bhavissati, parÃjayo nu kho me bhavissati, kathaæ niggahaæ karissÃmi, kathaæ paÂikkammaæ karissÃmi, kathaæ visesaæ karissÃmi, kathaæ paÂivisesaæ karissÃmi, kathaæ ÃveÂhiyaæ karissÃmi, kathaæ maï¬alaæ karissÃmÅ'ti. Evaæ pubbeva sallÃpà kathaÇkathÅ vinighÃti hotÅti 'pasaæsamicchaæ vinighÃti hoti.' ApÃsadasmiæ2 pana maÇku hotÅti - 'ye te pa¤havÅmaæsakà parisà [PTS Page 165] [\q 165/] pÃrisajjà pÃsÃrikÃ3 te apasÃdenti: 'atthÃpagataæ bhaïita'nti atthato apasÃdenti. 'Bya¤janÃpagataæ bhaïita'nti bya¤janato apasÃdenti. 4 'Atthabya¤janÃpagataæ bhaïita'nti atthabya¤janato apasÃdenti. 'Attho te dunnÅto. Bya¤janaæ te duropitaæ. Atthabya¤janaæ te dunnÅtaæ duropitaæ. Niggaho te akato. PaÂikammaæ te dukkataæ. Viseso te akato. PaÂiviseso te dukkato. ùveÂiyà te akatÃ, nibbeÂiyà te dukkatÃ. Chedo te akato. Maï¬alaæ te dukkataæ. Visamaæ kathitaæ5 dukkathitaæ dubbhaïitaæ dullapitaæ duruttà dubbhÃsita'nti apasÃdenti. 6 ApÃsadasmiæ2 pana maÇku hotÅti apÃhatasmiæ maÇku hoti pÅÊito ghaÂÂito byÃdhito domanassito hotÅti apÃsadasmiæ pana maÇku hoti. ' NindÃya so kuppati randhamesÅti - 'nindÃya garahÃya akittiyà avaïïahÃrikÃya kuppati randhamesÅti - 'nindÃya garahÃya akittiyà avaïïahÃrikÃya kuppati vyÃpajjati patitthÅyati. Kopa¤ca dosa¤ca appaccaya¤ca pÃtukarotÅ'ti nindÃya so kuppati randhamesÅti 'nindÃya garahÃya akittiyà avaïïahÃrikÃya kuppati vyÃpajjati patitthÅyati. Kopa¤ca dosa¤ca appaccaya¤ca pÃtukarotÅ'ti nindÃya so kuppati. RandhamesÅti randhamesÅ. ' TenÃha bhagavÃ: " Yutto kathÃyaæ parisÃya majjhe Pasaæsamicchaæ vinighÃti hoti, ApÃsadasmiæ2 pana maÇku hoti NindÃya so kuppati randhamesÅ"ti. 1. Chedanaæ - sa 2 apÃhatasmiæ - sÅmu11, [PTS] 3. PÃsanikÃ[PTS.] PÃsÃdanÅyà - sa 4. Apaharanti - sÅmu11. [PTS] 5. Visamakathaæ - sÅmu11. 6. Apaharanti - sÅmu. 11. [BJT Page 228] [\x 228/] 8 - 4 Yamassa [PTS Page 166] [\q 166/] vÃdaæ parihÅnamÃhu ApÃsadaæ1 pa¤havÅmaæsakà se, Paridevati socati hÅnavÃdo Upaccagà manti anutthunÃti. Yamassa vÃdaæ parihÅnamÃhÆti - yaæ assa2 vÃdaæ hÅnaæ nihÅnaæ parihÅnaæ parihÃpitaæ na paripÆritaæ evamÃhaæsu eæ kathenti evaæ bhaïanti evaæ dÅpayanti evaæ voharantÅti 'yamassa vÃdaæ parihÅnamÃhu. ' ApÃsadaæ pa¤havÅmaæsakà seti - ye te pa¤havÅmaæsakà parisà pÃrisajjà pÃsÃrikÃ3 te apasÃdenti: 'atthÃpagataæ bhaïita'nti atthato apasÃdenti. 'Bya¤janÃpagataæ bhaïitanti' 'bya¤janato apasÃdenti. 'Atthabya¤janÃpagataæ bhaïita'nti atthabya¤janato apasÃdenti. 'Attho te dunnÅto. Bya¤janaæ te duropitaæ. Atthabya¤janaæ dunnÅtaæ duropitaæ. Niggaho te akato. PaÂikammaæ te dukkataæ. Viseso te akato. PaÂiviseso te dukkato. ùveÂhiyà te akatÃ. NibbeÂhiyà te dukkatÃ, chedo te akato, maï¬alaæ te dukkataæ, visamaæ katitaæ4 dukkathitaæ dubbhaïitaæ dullapitaæ duruttaæ dubbhÃsitanti apaharantÅti - 'apÃsadaæ pa¤havÅmaæsakà se. ' Paridevati socati hÅnavÃdoti - 'paridevatÅti' 'a¤¤aæ mayà Ãvajjitaæ, a¤¤aæ cintitaæ, a¤¤aæ upadhÃritaæ, a¤¤aæ upasikkhitaæ, a¤¤aæ upalakkhitaæ. So mahÃpakkho mahÃpariso mahÃparivÃro. ParisÃ'yaæ vaggà na samaggÃ. SamaggÃya parisÃya hetu kathÃsallÃpo. Puna bha¤ajissÃmÅ'ti5 yà evarÆpà vÃcà palÃpo vippalÃpo lÃlappo lÃlappanÃ6 lÃlappitattanti7 paridevati. SocatÅti 'tassa jayo'ti socati, 'mayhaæ parÃjayo'ti socati. 'Tassa lÃbho'ti socati. 'Mayhaæ alÃbho'ti socati. 'Tassa yaso'ti socati. 'Mayhaæ ayaso'ti socati. 'Tassa pasaæsÃ'ti socati. 'Mayhaæ nindÃ'ti socati; 'tassa sukha'nti socati; 'mayhaæ dukkha'nti socati. 'So sakkato garukato mÃnito pÆjito apacito lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnappaccayahesajjaparikkhÃrÃnaæ. Ahamasmi asakkato agarukato amÃnito [PTS Page 167] [\q 167/] apÆjito anapacito na lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnappaccayabhesajjaparikkharÃna'nti socati kilamati paridevati urattÃÊiæ kandati sammohaæ ÃpajjatÅti paridevati socati. ' HÅnavÃdoti - hÅïavÃdo parihÅnavÃdo parihÃpitavÃdo na paripÆravÃdoti 'paridevati socati hÅnavÃdo. '. 1. ApÃhataæ - sÅmu11 machasaæ, [PTS] 2. Tassa - manupa. 3. PasÃdanÅyà - sa. 4. Visamakathaæ - sÅmu11 5. Ha¤¤issÃmÅti - sÅmu. 11 SajissÃmÅti - manupa. HindissÃmÅti - sÅ 6. LÃlappÃyanà - sÅmu11 machasaæ [PTS] 7. LÃlappÃyitattanti - sÅmu11. Maja [BJT Page 230] [\x 230/] Upaccagà manti anutthunÃtÅti - 'so maæ vÃdena vÃdaæ accagà upaccagà atikkanto samatikkanto vÅtivatto'ti evampi upaccagà manti; athavà 'maæ vÃdena vÃdaæ abhibhavitvà ajjhottharitvà pariyÃdiyitvà maddayitvà carati viharati irÅyati vattati pÃleti yapeti yÃpetÅ'ti evampi upaccagà manti; anutthunÃti vuccati vÃcà palÃpo vippalÃpo lÃlappo lÃlappanà lÃlappitattanti 'upaccagà manti anutthunÃti. ' TenÃha bhagavÃ: " Yamassa vÃdaæ parihÅnamÃhu ApÃsadaæ pa¤havÅmaæsakà se, Paridevati socati hÅïavÃdo Upaccagà manti anutthunÃtÅ"ti. 8 - 5 Ete vivÃdà samaïesu jÃtà Etesu ugghÃti nighÃti hoti, Etampi disvà virame kathojjaæ Na ha¤¤adattha'tthi pasaæsalÃbhÃ. Ete vivÃdà samaïesu jÃtÃti - 'samaïÃ'ti ye keci ito bahiddhà paribbÃjupagatÃ1 paribbÃjasamÃpannÃ2. Ete diÂÂhikalahà diÂÂhibhaï¬anà diÂÂhiviggahà diÂÂhivivÃdà diÂÂhimedhagà samaïesu jÃtà sa¤jÃtà nibbattà abhinibbattà pÃtubhÆtÃti 'ete vivÃdà samaïesu jÃtÃ. ' Etesu ugghÃti nighÃti hotÅti - jayaparÃjayo hoti, lÃbhà lÃbho hoti, yasÃyaso hoti, nindÃpasaæsà hoti, sukhadukkhaæ [PTS Page 168] [\q 168/] hoti, somanassadomanassaæ hoti, iÂÂhà niÂÂhaæ hoti, anunayapaÂighaæ hoti, ugghÃtitanighÃtitaæ3 hoti, anurodhavirodho hoti, jayena cittaæ ugghÃtitaæ hoti, parÃjayena cittaæ nighÃtitaæ hoti, lÃbhena cittaæ ugghÃtitaæ hoti, alÃbhena cittaæ nighÃtitaæ hoti, yasena cittaæ ugghÃtitaæ hoti, alÃbhena cittaæ nighÃtitaæ hoti, yasena cittaæ ugghÃtitaæ hoti, nindÃya cittaæ nighÃtitaæ hoti, sukhena cittaæ ugghÃtitaæ hoti, dukkhena cittaæ nighÃtitaæ hoti, somanassena cittaæ ugghÃtitaæ hoti, domanassena cittaæ nighÃtitaæ hoti, unnatiyÃ4 cittaæ ugghÃtitaæ hoti, onatiyà cittaæ nighÃtitaæ hotÅti 'etesu ugghÃti nighÃti hoti. ' Etampi disvà virame kathojjanti - 'etampÅ'ti etaæ ÃdÅnavaæ disvà passitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà diÂÂhikalahesu diÂÂhibhaï¬anesu diÂÂhiviggahesu diÂÂhivivÃdesu diÂÂhimedhaghesÆti etampi disvÃ; virame kathojjanti - 'kathojjaæ' vuccati kalaho bhaï¬anaæ viggaho vivÃdo medhagaæ. AthavÃ, kathojjanti anojavantÅ sà kathÃ. Kathojjaæ na kareyya, kalahaæ na kareyya, bhaï¬anaæ na kareyya, viggahaæ na kareyya, vivÃdaæ na kareyya, medhagaæ na kareyya, kalahabhaï¬anaviggahavivÃdamedhagaæ pajaheyya, vinodeyya byantiæ kareyya anabhÃvaæ gameyya, kalahabhaï¬anaviggahavivÃdamedhagà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂo vippayutto5 visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà vihareyyÃti 'etampi disvà virame kathojjaæ. ' 1. Paribbajupagatà - machasaæ 2. ParibbajasamÃpannà - machasaæ. ParibbÃjakasamÃpannà - [PTS] 3. UgghÃtinigghÃti - [PTS] 4. Uïïatiyà - syà 5. Vippamutto - sÅ. [BJT Page 232] [\x 232/] Naha¤¤adattha'tthi pasaæsalÃbhÃti - pasaæsalÃbhà a¤¤o attho natthi attattho và parattho và ubhayattho và diÂÂhadhammiko và attho samparÃyiko và attho uttÃno và attho [PTS Page 169] [\q 169/] gambhÅro và attho gÆÊho và attho paÂicchanno và attho neyyo và attho nÅto và attho anavajjo và attho nikkileso và attho vodÃno và attho paramattho và natthi na santi na saævajjanti nÆpalabbhantÅ'ti 'na ha¤¤adattha'tthi pasaæsalÃbhÃ. ' TenÃha bhagavÃ: "Ete vivÃdà samaïesu jÃtà Etesu ugghÃtinighÃti hoti, Etampi disvà virame kathojjaæ Naha¤¤adattha'tthi pasaæsalÃbhÃ"ti. 8 - 6 Pasaæsito và pana tattha hoti AkkhÃya vÃdaæ parisÃya majjhe, So taæ hasati1 unnamaticca2 tena Pappuyya3 tamattha1 yathÃmano ahu. Pasaæsito và pana tattha hotÅti - 'tatthÃ'ti sakÃya diÂÂhiyà sakÃya khantiyà sakÃya ruciyà sakÃya laddhiyà pasaæsito thomito kittito vaïïito hotÅti 'pasaæsito và pana tattha hoti'. AkkhÃya vÃdaæ parisÃya majjheti - khattiyaparisÃya cà brÃhmaïa parisÃya và gahapatiparisÃya và samaïaparisÃya và majjhe attano vÃdaæ akkhÃya Ãcikkhitvà anuvÃdaæ akkhÃya Ãcikkhitvà thambhayitvà bruhayitvà dÅpayitvà jotayitvà voharitvà parigaïhitvÃti 'akkhÃya vÃdaæ parisÃya majjhe'. So taæ hasati unnamaticca tenÃti - so tena jayatthena tuÂÂho hoti haÂÂho pahaÂÂho attamano paripuïïasaækappo; athavà dantavidaæsakaæ hasamÃno so hasati. Unnamaticca tenÃti - so tena jayatthena unnato hoti. Unnamo [PTS Page 170] [\q 170/] dhajo sampaggÃho ketukamyatà cittassÃti 'so taæ hasati unnamaticca tena. ' Pappuyya tamatthaæ yathÃmano ahÆti - 'taæ jayatthaæ 'pappuyya pÃpuïitvà adhigantvà vinditvà paÂilabhitvÃ; yathÃmano ahÆti yathÃmano ahu yathÃcitto ahu yathÃsaækappo ahu yathÃvi¤¤Ãïo ahÆti - pappuyya tamatthaæ yathÃmano ahu. ' TenÃha bhagavÃ: "Pasaæsito và pana tattha hoti AkkhÃya vÃdaæ parisÃya majjhe, So taæ hasati unnamaticca tena Pappuyya3 tamattha1 yathÃmano ahÆ"ti. 1. So hassati - machasaæ, [PTS] 2. UnnatÅ ca - machasaæ 3. Samapuyya - katthaci. [BJT Page 234] [\x 234/] 8 - 7 Yà unnati sÃssa vighÃtabhÆmi MÃnÃtimÃnaæ vadake1 paneso, Etampi disvà na vivÃdiyetha Na hÅ tena suddhiæ kusalà vadanti, Yà unnati sÃssa vighÃtabhÆmÅti - "yÃ, ti yà unnamo dhajo sampaggÃho ketukamyatà cittassÃti yà unnati; sÃssa vighÃtabhÆmÅti sà tassa vighÃtabhÆmi upaghÃtabhÆmi pÅÊanabhÆmi ghaÂÂanabhÆmi upaddavabhÆmi upassaggabhÆmÅti - 'unnati sÃssa vighÃtabhÆmi. ' MÃnÃtimÃnaæ vadate2 panesoti - so puggalo mÃnaæ ca vadati, atimÃnaæ ca vadatÅti - 'mÃnÃtimÃnaæ vadate paneso. ' Etampi disvà na vivÃdiyethÃti - etaæ ÃdÅnavaæ disvà passitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà diÂÂhikalahesu diÂÂhibhaï¬anesu diÂÂhiviggahesu diÂÂhivivÃdesu diÂÂhimedhagesÆti - etampi disvÃ; na vivÃdiyethÃti - [PTS Page 171] [\q 171/] na kalahaæ kareyya, na bhaï¬anaæ kareyya, na viggahaæ kareyya, na vivÃdaæ kareyya, na medhagaæ kareyya, kalahabhaï¬anaviggahavivÃdamedhagaæ jaheyya vinodeyya byantiæ kareyya anabhÃvaæ gameyya. Kalahabhaï¬anaviggavivÃdamedhagà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂo vippayutto3 visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà vihareyyÃti 'etampi disvà na vivÃdiyetha. ' Na hi tena suddhiæ kusalà vadantÅti - 'kusalÃ'ti ye te khandhakusalà dhÃtukusalà Ãyatanakusalà paÂiccasamuppÃdakusalà satipaÂÂhÃnakusalà sammappadhÃnakusalà iddhipÃdakusalà indriyakusalà balakusalà bojjhaÇgakusalà maggakusalà phalakusalà nibbÃnakusalà diÂÂhikalahena diÂÂhibhaï¬anena diÂÂhiviggahena diÂÂhivivÃdena diÂÂhimedhagena suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ vimuttiæ parimuttiæ na vadanti, na kathenti, na bhaïanti na dÅpayanti, na voharantÅti 'na hi tena suddhiæ kusalà vadanti. ' TenÃha bhagavÃ: "Yà unnati sÃssa vighÃtabhÆmi MÃnÃtimÃnaæ vadate paneso, Etampi disvà na vivÃdiyetha Na hi tena suddhiæ kusalà vadantÅ"ti. 8 - 8 SÆro yathà rÃjakhÃdÃya phuÂÂho Abhigajjameti paÂisÆramicchaæ, Yeneva so tena palehi sÆra4 Pubbeva natthi yadidaæ yudhÃya. 1Carate - sÅmu. 11 Manupa. 2. Carate - manupa. 3. Vippamutto - sÅmu 11 [PTS] 4. SÆraæ - manupa. [BJT Page 236] [\x 236/] SÆro yathà rÃjakhÃdÃya phuÂÂhoti - 'sÆro'ti sÆro vÅro vikkanto abhÅru acchambhÅ anutrÃsi apalÃyÅ; rÃjakhÃdÃya phuÂÂhoti rÃjakhÃdanÅyena rÃjabhojanÅyena phuÂÂho posito [PTS Page 172] [\q 172/] ÃpÃdito1 va¬¬hitoti 'sÆro yathà rÃjakhÃdÃya phuÂÂho. ' Abhigajjameti paÂisÆramicchanti - so gajjanto uggajjanto abhigajjanto eti upeti apagacchati paÂisÆraæ paÂipurisaæ paÂisattuæ paÂimallaæ icchanto sÃdiyanto patthayante pihayanto abhigajjantoti ' abhigajjameti paÂisÆramicchaæ. ' Yeneva so tena palehi sÆrÃti - yeneva so diÂÂhigatiko tena palehi, tena vaja2, tena gaccha, tena abhikkama. So tuyhaæ paÂisÆro paÂipuriso paÂisattu paÂimalloti 'yeneva so tena palehi sÆra. ' Pubbeva natthi yadidaæ yudhÃyÃti - 'pubbeva bodhiyà mÆle ye paÂisenikarà kilesà paÂilomakarà paÂikaïaÂanarÃ3 paÂipakkhakarÃ, te natthi na santi na saævijjanti nÆpalabbhanti, pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂippassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃ; yadidaæ yudhÃyÃti yadidaæ yuddhatthÃya kalahatthÃya bhaï¬anatthÃyu viggahatthÃya vivÃdatthÃya medhagatthÃyÃti ' pubbeva natthi yadidaæ yudhÃya. ' TenÃha bhagavÃ: "SÆro yathà rÃjakhÃdÃya phuÂÂho Abhigajjameti paÂisÆramicchaæ, Yeneva so tena palehi sÆra Pubbeva natthi yadidaæ yudhÃyÃ"ti. 8 - 9 Ye diÂÂhimuggayha vivÃdayanti4 Idameva saccanti ca vÃdayanti, 5 Te tvaæ vadassu na hi te'dha atthi VÃdamhi jÃte paÂisenikattÃ. Ye [PTS Page 173] [\q 173/] diÂÂhimuggayha vivÃdayantÅti - ye dvÃsaÂÂhidiÂÂhigatÃnaæ a¤¤atara¤¤ataraæ diÂÂhigataæ gahetvà gaïhitvà uggaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvà vivÃdayanti, kalahaæ karonti, bhaï¬anaæ karonti, viggahaæ karonti, vivÃdaæ karonti, medhagaæ karonti: 'Na tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃsi. Ahaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃmi. Kiæ tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnissasi? MicchÃpaÂipanno tvamasi. Ahamasmi sammÃpaÂipanno. Sahitaæ me. Asahitaæ te. Pure vacanÅyaæ pacchà avaca pacchà vacanÅyaæ pure avaca. ùciïïaæ6 te vipÃravantaæ. ùropito te vÃdo. NiggahÅtosi. Cara vÃdappamokkhÃya. NibbeÂhehi7 và sace pahosÅ'ti 'ye diÂÂhimuggayha vivÃdayanti. , 1. ApÃdito - machasaæ. 2. Vada - sÅmu 1. 3. PaÂibhaï¬akarÃsÅmu11 paÂikaï¬akarà - manupa PaÂikaï¬akakarà - machasaæ. 4. VivÃdiyanti - samÅ11. [PTS]. 5. VÃdiyanti [PTS] 6. Adhiciïïaæ - sÅmu11. Machasaæ [PTS.] Avacinnaæ - manupa. 7. NibbeÂÂhehi - sÅmu11. Nibbedhehi - machasaæ. [PTS] [BJT Page 238] [\x 238/] Idameva saccanti ca vÃdayantÅti - 'sassato loko, idameva saccaæ, moghama¤¤a'nti vÃdayanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharanti; 'asassato loko, antavà loko, anantavà loko, taæ jÅvaæ taæ sarÅraæ, a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅraæ, hoti tathÃgato parammaraïÃ, na hoti tathÃgato parammaraïÃ, hoti ca na va hoti tathÃgato parammaraïÃ, neva hoti, na na hoti tathÃgato parammaraïà idameva saccaæ, mogha¤¤a'nti vÃdayanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharantÅti ' idameva saccanti ca vÃdayanti. ' Te tvaæ vadassu na hi te'dha atthi vÃdamhi jÃte paÂisenikattÃti - te tvaæ diÂÂhigatike vadassu và vÃdena vÃdaæ viggahena viggahaæ paÂikammena paÂikammaæ visesena visesaæ paÂivisesena paÂivisesaæ ÃveÂhiyÃya ÃveÂhiyaæ nibbeÂhiyÃya nibbeÂhiyaæ chedena chedaæ maï¬alena maï¬alaæ. Te tuyhaæ paÂisÆra paÂipurisa paÂisattu paÂimallÃti te tvaæ vadassu; na hi te'dha atthi vÃdamhi jÃte paÂisenikattÃti - vÃde jÃte sa¤jÃte nibbatte abhinibbatte pÃtubhÆte yeva paÂisenikattà paÂilomakattà [PTS Page 174] [\q 174/] paÂikaïÂakattà paÂipakkhakattà kalahaæ kareyya, bhaï¬anaæ kareyya, viggahaæ kareyya, vivÃdaæ kareyya, medhagaæ kareyya. Te natthi na santi na saævijjanti nÆpalabbhanti, pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂippassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃti 'te tvaæ vadassu na hi te'dha atthi vÃdamhi jÃte paÂisenikattÃ. TenÃha bhagavÃ: " Ye diÂÂhimuggayha vivÃdayanti Idameva saccanti ca vÃdayanti, Te tvaæ vadassu na hi te'dha atthi VÃdamhi jÃte paÂisenikattÃ"ti. 8 - 10 Visenikatvà pana ye caranti DiÂÂhÅhi diÂÂhiæ avirujjhamÃnÃ, Tesu tvaæ kiæ labhetho1pasÆra YesÅ'dha natthi paramuggahÅtaæ. Visenikatvà pana ye carantÅti - 'senà vuccati mÃrasenÃ: kÃyaduccaritaæ mÃrasenÃ, vacÅduccaritaæ mÃrasenÃ, manoduccaritaæ mÃrasenÃ, lobho2 mÃrasenÃ, doso mÃrasenÃ, moho mÃrasenÃ, kodho mÃrasenÃ, upanÃho mÃrasenÃ, makkho paÊÃso issà macchariyaæ mÃyà sÃÂheyyaæ thambho sÃrambho mÃno atimÃno mado pamÃdo, sabbe kilesà sabbe duccarità sabbe darathà sabbe pariÊÃhà sabbe santÃpà sabbÃkusalÃbhisaÇkhÃrà mÃrasenÃ. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: 1. Ki¤ca labhetha - sÅmu 1. Kiæ labhetha - machasaæ. 2. RÃgo[PTS] [BJT Page 240] [\x 240/] 1. " KÃmà te paÂhamà senà dutiyà arati vuccati Tatiyà khuppipÃsà te catutthÅ taïhà pavuccati, Pa¤camÅ thÅnamiddhaæ te chaÂÂhà bhÅrÆ pavuccati, SattamÅ vicikicchà te makkho thambho te aÂÂhamÅ. 1 LÃbho siloko sakkÃro micchÃladdho ca yo yaso, Yo cattÃnaæ samukkaæse pare ca avajÃnati. Esà namuci te senà kaïhassÃbhippahÃriïÅ, Na taæ asÆro jinÃti jetvà ca labhate sukhanti. "[A] Yato catuhi ariyamaggehi sabbà ca mÃrasenà sabbe ca paÂisenikarà kilesà jità ca parijità bhaggà vippaluggÃ1 parammukhà [PTS Page 175] [\q 175/] tena vuccati " visenikatvÃ"ti. Yeti - arahanto khÅïÃsavÃ; carantÅti caranti viharanti irÅyanti vattenti pÃlenti yapenti yÃpentÅti 'visenikatvà pana ye caranti. ' DiÂÂhÅhi diÂÂhiæ avirujjhamÃnÃti - yesaæ dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni pahÅnÃni samucchinnÃni vÆpasantÃni paÂippassaddhÃni abhabbuppattikÃni ¤Ãïagginà da¬¬hÃni, te diÂÂhÅhi diÂÂhiæ avirujjhamÃnà appaÂivirujjhamÃnà aghaÂÂiyamÃnà appaÂiha¤¤amÃnà appaÂihanamÃnÃti5 'diÂÂhÅhi diÂÂhiæ avirujjhamÃnÃ. ' Tesu tvaæ kiæ lahetho1 pasÆrÃti - tesu arahantesu khÅïÃsavesu kiæ labhetho paÂisÆraæ paÂipurisaæ paÂisattuæ paÂimallanti 'tesu tvaæ kiæ lahetho1 pasÆra. ' YesÅ'dha natthi paramuggahitanti - yesaæ arahantÃnaæ khÅïÃsavÃnaæ idaæ paramaæ aggaæ seÂÂhaæ visiÂÂhaæ2 pÃmokkhaæ uttamaæ pavaranti gahitaæ parÃmaÂÂhaæ abhiniviÂÂhaæ ajjhositaæ adhimuttaæ natthi na santi na saævijjanti nÆpalabbhanti, pahÅnaæ samucchinnaæ vÆpasantaæ paÂippassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬hanti'yesÅ'dha natthi paramuggahÅtaæ. ' TenÃha bhagavÃ: " Visenikatvà na ye caranti DiÂÂhÅhi diÂÂhiæ avirujjhamÃnÃ, Tesu tvaæ kiæ labhetho1 pasÆra YesÅ'dha natthi paramuggahÅta"nti. 8 - 11 Atha tvaæ pavitakkamÃgamo3 Manasà diÂÂhigatÃni cintayanto, Dhonena yugaæ samÃgamo4 Na hi tvaæ sakkhasi sampayÃtave. 1. Vippalaggà - manupa. 2. ViseÂÂhaæ - [PTS]. 3. MÃgama - sÅmu. 11 MÃgamà - machasaæ. [PTS]. 4. SamÃgama - sÅmu. 11 5. Sabbapotthakesu 'appaÂihatamÃnÃ'ti dissati. [A.] SuttanipÃta - padhÃnasutta. [BJT Page 242] [\x 242/] Atha [PTS Page 176] [\q 176/] tvaæ pavitakkamÃgamoti - 'athÃ'ti padasandhi padasaæsaggo padapÃripÆrÅ akkharasamavÃyo bya¤janasiliÂÂhatà padÃnupubbatà nÃmetaæ 'athÃ'ti. PavitakkamÃgamoti takkento vitakkento saækappento 'jayo nu kho me bhavissati parÃjayo nu kho me bhavissati, kathaæ niggahaæ karissÃmi? Kathaæ paÂikammaæ karissÃmi? Kathaæ visesaæ karissÃmi? Kathaæ paÂivisesaæ karissÃmi? Kathaæ ÃveÂhiyaæ karissÃmi? Kathaæ nibbeÂhiyaæ karissÃmi? Kathaæ chedaæ karissÃmi? Kathaæ maï¬alaæ karissÃmÅ'ti evaæ takkento vitakkento saækappento Ãgatosi apÃgatosi sampattosi mayà saddhiæ samÃgatosÅti 'atha tvaæ pavitakkamÃgamo. ' Manasà diÂÂhigatÃni cintayantoti - 'mano'ti yaæ cittaæ mano mÃnasaæ hadayaæ paï¬araæ mano manÃyatanaæ manindriyaæ vi¤¤Ãïaæ vi¤¤Ãïakkhandho tajjà manovi¤¤ÃïadhÃtu[a,] cittena diÂÂhiæ cintento vicintento 'sassato loko'ti vÃ, 'asassato loko'ti vÃ, antavà loko, anantavà loko, taæ jÅvaæ taæ sarÅraæ, a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅraæ, hoti tathÃgato parammaraïÃ, na hoti tathÃgato parammaraïÃ, hoti ca na va hoti tathÃgato parammaraïÃ, neva hoti, na na hoti tathÃgato parammaraïÃ'ti vÃ'ti 'manasà diÂÂhigatÃni cintayanto. ' Dhonena yugaæ samÃgamo1 na hi tvaæ sakkhasi sampayÃtaveti dhonà vuccati pa¤¤Ã, yà pa¤¤Ã pajÃnanà - pe Amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi[a,] kiæ kÃraïà dhonà vuccati pa¤¤Ã? TÃya pa¤¤Ãya kÃyaduccaritaæ dhuta¤ca dhota¤ca sandhota¤ca niddhota¤ca, vacÅduccaritaæ - pe - SabbÃkusalÃbhisaækhÃrà dhutà na dhotà ca sandhotà ca niddhotà ca. Athavà sammÃdiÂÂhiyà micchÃdiÂÂhi sammÃsaÇkappena micchÃsaÇkappo - pe - SammÃvimuttiyà micchÃvimutti dhutà ca dhotà ca sandhotà ca niddhotà ca. Athavà ariyena aÂÂhaÇgikena maggena sabbe kilesà sabbe duccarità sabbe darathà sabbe pariÊÃhà sabbe santÃpà sabbÃkusalÃbhisaÇkhÃrà dhutà ca dhotà ca sandhotà ca niddhotà ca. Bhagavà imehi dhoneyyehi dhammehi upeto samupeto upÃgato [PTS Page 177] [\q 177/] samupÃgato upapanno samupapanno samannÃgato, tasmà bhagavà dhono. So dhutarÃgo dhutapÃpo dhutakileso dhutapariÊÃhoti - dhono. 1. SamÃgama - sÅmu11 samÃgamà - machasaæ. [PTS]. A. DhammasaÇgaïÃcittuppÃdakaï¬a. [BJT Page 244] [\x 244/] Dhonena yugaæ samÃgamo na hi tvaæ sakkhasi sampayÃtaveti pasÆro paribbÃjako nappaÂibalo dhonena buddhena bhagavatà saddhiæ yugasamÃgamaæ1 samÃgantvà yugaggÃhaæ gaïhitvà sÃkacchetuæ2 sallapituæ sÃkacchaæ samÃpajjituæ. Taæ kissa hetu? PasÆro paribbÃjako hÅno nihÅno omako lÃmako chattako3 paritto. So hi bhagavà aggo ca seÂÂho ca visiÂÂho ca pÃmokkho ca uttamo ca pavaro ca. Yathà saso na paÂibalo mattena mÃtaÇgena saddhiæ yugasamÃgamaæ samÃgantvà yugaggÃhaæ gaïhituæ, yathà kotthuko na paÂibalo sÅhena migara¤¤Ã saddhiæ yugasamÃgamaæ samÃgantvà yugaggÃhaæ gaïhituæ, yathà vacchako taruïako dhenÆpako na paÂibalo usabhena calakkunà saddhiæ yugasamÃgamaæ samÃgantvà yugaggÃhaæ gaïhituæ, yathà dhaÇko na paÂibalo garuÊena venateyyena saddhiæ yugasamÃgamaæ samÃgantvà yugaggÃhaæ gaïhituæ, yathà caï¬Ãlo na paÂibalo ra¤¤Ã cakkavattinà saddhiæ yugasamÃgamaæ samÃgantvà yugaggÃhaæ gaïhituæ, yathà paæsupisÃcako na paÂibalo indena devara¤¤Ã saddhiæ yugasamÃgamaæ samÃgantvà yugaggÃhaæ gaïhituæ, evamevaæ pasÆro paribbÃjako na paÂibalo dhonena buddhena bhagavatà saddhiæ yugasamÃgamaæ samÃgantvà yugaggÃhaæ gaïhitvà sÃkacchetuæ2 sallapituæ sÃkacchaæ samÃpajjituæ. Taæ kissa hetu? PasÆro paribbÃjako hÅnapa¤¤o nihÅnapa¤¤o omakapa¤¤o lÃmakapa¤¤o chattakapa¤¤o parittapa¤¤Ã. So hi bhagavà mahÃpa¤¤o puthupa¤¤o hÃsupa¤¤o4 javanapa¤¤o tikkhapa¤¤o nibbedhikapa¤¤o pa¤¤Ãpabhedakusalo pabhinna¤Ãïo adhigatapaÂisambhido catuvesÃrajjappatto dasabaladhÃrÅ purisÃsabho purisasÅho purisanÃgo purisÃja¤¤o [PTS Page 178] [\q 178/] purisadhorayho ananta¤Ãïo anantatejo anantayaso a¬¬ho mahaddhano5 dhanavà netà vinetà anunetà pa¤¤apetà nijjhÃpetà pekkhetà pasÃdetÃ. So hi bhagavà anuppannassa maggassa uppÃdetà asa¤jÃtassa maggassa sa¤janetà anakkhÃtassa maggassa akkhÃtà magga¤¤Æ maggavidÆ maggakovido. MaggÃnugà ca panassa etarahi sÃvakà viharanti pacchÃsamannÃgatÃ. 1. Yugaæ samÃgamaæ - sÅmu. 11 Machasaæ. [PTS] 2. SÃkacchituæ - sa. 3. Chatukko - machasaæ. [PTS.] Jatukko - sÅmu. 11 Chatukko - manupa. 4. HÃsapa¤¤o - machasaæ. 5. MahÃdhano - pu. [BJT Page 246] [\x 246/] So hi bhagavà jÃnaæ jÃnÃti. Passaæ passati. CakkhubhÆto dhammabhÆto, vattà pavattà atthassa ninnetà amatassa dÃtà dhammassÃmi tathÃgato. Natthi tassa bhagavato ana¤¤Ãtaæ1 adiÂÂhaæ aviditaæ asacchikataæ athassitaæ2 pa¤¤Ãya. AtÅtaæ anÃgataæ paccuppannaæ upÃdÃya sabbe dhammà sabbÃkÃrena buddhassa bhagavato ¤Ãïamukhe ÃpÃthaæ Ãgacchanti. Yaæ ki¤ci ¤eyyaæ nÃma atthi dhammaæ jÃnitabbaæ, attattho và parattho và ubhayattho và diÂÂhadhammiko và attho samparÃyiko và attho neyyo và attho nÅto và attho anavajjo và attho nikkileso và attho vodÃno và attho paramattho và attho sabbaæ taæ anto buddha¤Ãïe parivattati. Sabbaæ kÃyakammaæ buddhassa bhagavato ¤ÃïÃnuparivatti. Sabbaæ vacÅkammaæ ¤ÃïÃnuparivatti3. Sabbaæ manokammaæ ¤ÃïÃnuparivatti. AtÅte buddhassa bhagavato appaÂihataæ ¤Ãïaæ. AnÃgate appaÂihataæ ¤Ãïaæ. Paccuppanne appaÂihataæ4 ¤Ãïaæ. YÃvatakaæ ¤eyyaæ, tÃvatakaæ ¤Ãïaæ. YÃvatakaæ ¤Ãïaæ, tÃvatakaæ ¤eyyaæ. ¥eyyapariyantikaæ ¤Ãïaæ. ¥Ãïapariyantikaæ ¤eyyaæ. ¥eyyaæ atikkamitvà ¤Ãïaæ nappavattati. ¥Ãïaæ atikkamitvà ¤eyyapatho natthi. A¤¤ama¤¤apariyantaÂÂhÃyino te dhammÃ. Yathà dvinnaæ samuggapaÂalÃnaæ sammà phussitÃnaæ heÂÂhimaæ samuggapaÂalaæ uparimaæ nÃtivattati, uparimaæ samuggapaÂalaæ heÂÂhimaæ nÃtivattati, a¤¤ama¤¤apariyantaÂÂhÃyino, evamevaæ buddhassa bhagavato ¤eyya¤ca ¤Ãïa¤ca a¤¤ama¤¤apariyantaÂÂhÃyino. YÃvatakaæ ¤eyyaæ, tÃvatakaæ ¤Ãïaæ. YÃvatakaæ ¤Ãïaæ, tÃvatakaæ ¤eyyaæ. ¥eyyapariyantikaæ ¤Ãïaæ. ¥Ãïapariyantikaæ ¤eyyaæ. ¥eyyaæ atikkamitvà ¤Ãïaæ nappavattati. [PTS Page 179] [\q 179/] ¤Ãïaæ atikkamitvà ¤eyyapatho natthi. A¤¤ama¤¤apariyantaÂÂhÃyino te dhammÃ. Sabbadhammesu buddhassa bhagavato ¤Ãïaæ pavattati. Sabbe dhammà buddhassa bhagavato ÃvajjanapaÂibaddhà ÃkaÇkhanapaÂibaddhà manasikÃrapaÂibaddhà cittuppÃdapaÂibaddhÃ. Sabbasattesu buddhassa bhagavato ¤Ãïaæ pavattati. Sabbesa¤ca sattÃnaæ bhagavà Ãsayaæ jÃnÃti. Anusayaæ jÃnÃti. Caritaæ jÃnÃti. Adhimuttiæ jÃnÃti. Apparajakkhe mahÃrajakkhe tikkhindriye mudindriye svÃkÃre dvÃkÃre suvi¤¤Ãpaye duvi¤¤Ãpaye bhabbÃbhabbe satte pajÃnÃti. Sadevako loko samÃrako sabrahmako sassamaïabrÃhmaïÅ pajà sadevamanussà anto buddha¤Ãïe parivattati. Yathà ye keci macchakacchapà antamaso timitimiÇgalaæ upÃdÃya anto mahÃsamudde parivattanti, evameva sadevako loko samÃrako sabrahmako sassamaïabrÃhmaïÅ pajà sadevamanussà anto buddha¤Ãïe parivattati. 1. A¤¤Ãtaæ - sa, [PTS] 2. Aphusitaæ - [PTS] 3. ¥ÃïÃnuparivattati - sÅmu1 4. Appatihataæ - sa. [BJT Page 248] [\x 248/] Yathà ye keci pakkhÅ antamaso garuÊaæ venateyyaæ upÃdÃya ÃkÃsassa padese parivattanti, evamevaæ yepi te sÃriputtasamà pa¤¤Ãya, tepi buddha¤Ãïassa [PTS Page 180] [\q 180/] padese parivattanti. Buddha¤Ãïaæ devamanussÃnaæ pa¤¤aæ pharitvà abhibhavitvà tiÂÂhati yeva. Yepi tekhattiyapaï¬ità brÃhmaïapaï¬ità gahapatipaï¬ità samaïapaï¬ità nipuïà kataparappavÃdà vÃlavedhirÆpà vobhindantà ma¤¤e caranti pa¤¤Ãgatena diÂÂhigatÃni, te pa¤he abhisaÇkharitvà tathÃgataæ upasaÇkamitvà pucchanti gÆÊhÃni ca paÂicchannÃni ca. Kathità vissajjitÃva te pa¤hà bhagavatà honti niddiÂÂhakÃraïÃ. ApakkhittakÃva te bhagavato sampajjanti. Atha kho bhagavÃva tattha atirocati yadidaæ pa¤¤ÃyÃti - dhonena yugaæ samÃgamo na hi tvaæ sakkhasi sampayÃtave. TenÃha bhagavÃ: " Atha tvaæ pavitakkamÃgamo Manasà diÂÂhigatÃni cintayanto, Dhonena yugaæ samÃgamo Na hi tvaæ sakkhasi sampayÃtave"ti. PasÆrasuttaniddeso aÂÂhamo. 9. MÃgandiyasuttaniddeso Atha mÃgandiyasuttaniddeso vuccate: 9 - 1 DisvÃna [PTS Page 181] [\q 181/] taïhaæ aratiæ raga¤ca1 NÃhosi chando api methunasmiæ, Kimevidaæ muttakarÅsapuïïaæ? PÃdÃpi naæ samphusituæ na icche. DisvÃna taïhaæ aratiæ raga¤ca nÃhosi chando api methunasminti taïha¤ca arati¤ca raga¤ca2 mÃradhÅtaro disvà passitvà methunadhamme chando và rÃgo và pemaæ và nÃhosÅti disvÃna taïhaæ aratiæ raga¤ca nÃhosi chando api methunasmiæ. Kimevidaæ muttakarÅsapuïïaæ pÃdÃpi naæ samphusituæ na iccheti kimevidaæ sarÅraæ muttapuïïaæ karÅsapuïïaæ semhapuïïaæ rudhirapuïïaæ aÂÂhisaÇghÃtaæ3 nahÃrusambandhaæ rudhiramaæsÃvalepanaæ cammÃvanaddhaæ4 chaviyà paÂicchannaæ chiddÃvachiddaæ uggharantaæ paggharantaæ5 kimisaÇghanisevitaæ nÃnÃkalimalaparipÆraæ pÃdena akkamituæ na iccheyyaæ, 6 kuto pana saævÃso và samÃgamo vÃti - kimevidaæ muttakarÅsapuïïaæ [PTS Page 182] [\q 182/] pÃdÃpi naæ samphusituæ na icche. TenÃha bhagavÃ: " DisvÃna taïhaæ aratiæ raga¤ca NÃhosi chando api methunasmiæ, Kimevidaæ muttakarÅsapuïïaæ PÃdÃpi naæ samphusituæ na icche"ti. 1. Arati¤ca rÃgaæ - [PTS] 2. RÃga¤ca - [PTS] 3. AÂÂhisaæghÃÂaæ - sa. 4. Cammavinaddhaæ - sa. 5. Uggharaæ paggharaæ - sa. 6. Iccheyya - sÅmu. 11. Machasaæ. [BJT Page 250] [\x 250/] 9 - 2 EtÃdisaæ ve ratanaæ na icchasi NÃriæ narindehi bahÆhi patthitaæ, DiÂÂhiggataæ sÅlavatÃnujÅvitaæ BhavÆpapatti¤ca vadesi kÅdisaæ. Anacchariyamevetaæ manusso yaæ dibbe kÃme patthayanto mÃnusake kÃme na iccheyya, mÃnusake và kÃme patthayanto dibbe kÃme na iccheyya, yaæ tvaæ ubhopi na icchasi1 na sÃdiyasi na patthesi na pihesi nÃbhijappasi, kiæ te dassanaæ? KatamÃya tvaæ diÂÂhiyà samannÃgato'ti pucchati. "EtÃdisaæ ve ratanaæ na icchasi NÃriæ narindehi bahuhi patthitaæ, DiÂÂhiggataæ sÅlavatÃnujÅvitaæ BhavÆpapatti¤ca vadesi kÅdisa"nti. 9 - 3 Idaæ vadÃmÅti na tassa hoti (mÃgandiyÃ'ti bhagavÃ) Dhammesu2 niccheyya samuggahÅtaæ, Passa¤ca diÂÂhÅsu anuggahÃya Ajjhattasantiæ pacinaæ adassaæ. Idaæ vadÃmÅti na tassa hoti - 'idaæ vadÃmi 'ti idaæ vadÃmi. Etaæ vadÃmi. Ettakaæ vadÃmi. EttÃvatà vadÃmi. Idaæ diÂÂhigataæ vadÃmi. 'Sassato loko'ti và - pe - 'Neva hoti na na hoti tathÃgato parammaraïÃ'ti cÃ; na tassa hotÅti - na mayhaæ hoti ettÃvatà vadÃmÅti tassa hotÅti 'idaæ vadÃmÅti na tassa hoti. ' MÃgandiyà [PTS Page 183] [\q 183/] ti bhagavà taæ brÃhmaïaæ nÃmena Ãlapati; bhagavÃti gÃravÃdhivacanaæ - pe - Sacchikà pa¤¤atti yadidaæ bhagavÃti 'mÃgandiyÃti bhagavÃ. ' Dhammesu niccheyya samuggahÅtanti - 'dhammesÆ'ti dvÃsaÂÂhidiÂÂhigatesu; niccheyyÃti nicchinitvà vinicchinitvà vicinitvà pavicinitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà odhiggÃho bilaggÃho varaggÃho koÂÂhÃsaggÃho uccayaggÃho samuccayaggÃho idaæ saccaæ tacchaæ tathaæ bhÆtaæ yÃthÃvaæ3 aviparÅtanti gahitaæ parÃmaÂÂhaæ abhiniviÂÂhaæ ajjhositaæ adhimuttaæ natthi na saævijjati nÆpalabbhati pahÅnaæ samucchinnaæ vÆpasantaæ paÂippassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬hanti ' dhammesu niccheyya samuggahÅtaæ. ' 1. Icchati - mu. 11 2. Na ca dhammesu - mu 11. Machasaæ. 3. YathÃvaæ - sÅmu 11. [BJT Page 252] [\x 252/] Passa¤ca diÂÂhÅsu anuggahÃyÃti - 'diÂÂhÅsu ÃdÅnavaæ passanto diÂÂhiyo na gaïhÃmi na parÃmasÃmi nÃbhinivisÃmi; athavà 'na gaïhitabbà na parÃmasitabbà nÃbhinivisitabbÃti evampi - 'passa¤ca diÂÂhÅsu anuggahÃya, athavÃ, 'sassato loko, idameva saccaæ , moghama¤¤a'nti diÂÂhigatametaæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisaæyojanaæ sadukkhaæ savighÃtaæ saupÃyÃsaæ sapariÊÃhaæ na nibbidÃya na virÃgÃya na nirodhÃya na upasamÃya na abhi¤¤Ãya na sambodhÃya na nibbÃnÃya saævattatÅti diÂÂhÅsu ÃdÅnavaæ passanto diÂÂhiyo na gaïhÃmi na parÃmasÃmi nÃbhinivisÃmi; athavÃ, na gaïhitabbà na parÃmasitabbà nÃbhinivisitabbÃti evampi - 'passa¤ca diÂÂhÅsu anuggahÃya'. AthavÃ, 'asassato [PTS Page 184] [\q 184/] loko, antavà loko, anantavà loko, taæ jÅvaæ taæ sarÅraæ, a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅraæ, hoti tathÃgato parammaraïÃ, na hoti tathÃgato parammaraïÃ, hoti ca na ca hoti tathÃgato parammaraïÃ, neva hoti na na hoti tathÃgato parammaraïÃ, idameva saccaæ, moghama¤¤a'nti diÂÂhigatametaæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisa¤¤ojanaæ sadukkhaæ savighÃtaæ saupÃyÃsaæ sapariÊÃhaæ na nibbidÃya na virÃgÃya na nirodhÃya na upasamÃya na abhi¤¤Ãya na sambodhÃya na nibbÃnÃya saævattatÅti diÂÂhÅsu ÃdÅnavaæ passanto diÂÂhiyo na gaïhÃmi, na parÃmasÃmi, nÃbhinivisÃmi; athavÃ, na gaïhitabbà na parÃmasitabbà nÃbhinivisitabbÃti evampi - 'passa¤ca diÂÂhÅsu anuggahÃya. ' AthavÃ, imà diÂÂhiyo evaæ gahità evaæ parÃmaÂÂhà evaægatikà bhavissanti evaæ abhisamparÃyÃti diÂÂhÅsu ÃdÅnavaæ passanto diÂÂhiyo na gaïhÃmi, na parÃmasÃmi, nÃbhinivisÃmi; athavÃ, na gaïhitabbà na parÃmasitabbà nÃbhinivisitabbÃti evampi 'passa¤ca diÂÂhÅsu anuggahÃya. ' AthavÃ, imà diÂÂhiyo nirayasaævattanikà tiracchÃnayonisaævattanikà pettivisayasaævattanikÃti diÂÂhÅsu ÃdÅnavaæ passa¤ca diÂÂhÅsu anuggahÃya. ' AthavÃ, imà diÂÂhiyo nirayasaævattanikà tiracchÃnayonisaævattanikà pettivisayasaævattanikÃti diÂÂhÅsu ÃdÅnavaæ passanto diÂÂhiyo na gaïhÃmi, na parÃmasÃmi, nÃbhinivisÃmi; nÃbhinivisÃmi; athavÃ, na gaïhitabbà na parÃmasitabbà nÃbhinivisitabbÃti evampi - 'passa¤ca diÂÂhÅsu anuggahÃya. ' AthavÃ, imà diÂÂhiyo niccà saÇkhatà paÂiccasamuppannà khayadhammà vayadhammà virÃgadhammà nirodhadhammÃti diÂÂhÅsu ÃdÅnavaæ passanto diÂÂhiyo na gaïhÃmi, na parÃmasÃmi, nÃbhinivisÃmi. AthavÃ, na gaïhitabbà na parÃmasitabbà nÃbhinivisitabbÃti evampi 'passa¤ca diÂÂhÅsu anuggahÃya. ' [BJT Page 254] [\x 254/] Ajjhattasantiæ [PTS Page 185] [\q 185/] pacinaæ adassanti - 'ajjhattasanti'nti ajjhattaæ rÃgassa santiæ dosassa santiæ mohassa santiæ kodhassa - upanÃhassa makkhassa sÃrambhassa mÃnassa - atimÃnassa - madassa - pamÃdassa sabbakilesÃnaæ - sabbÃkusalÃbhisaÇkhÃrÃnaæ santiæ upasantiæ vÆpasantiæ nibbutiæ paÂippassaddhiæ; pacinanti - pacinanto vicinanto pavicinanto tulayanto tÅrayanto vibhÃvayanto vibhÆtaæ karonto; 'sabbe saÇkhÃrà aniccÃ'ti pacinanto vicinanto pavicinanto tulayanto tÅrayanto vibhÃvayanto vibhÆtaæ karonto; 'sabbe saÇkhÃrà dukkhÃ'ti pacinanto vicinanto pavicinanto tulayanto tÅrayanto vibhÃvayanto vibhÆtaæ karonto; 'sabbe dhammà anattÃ'ti pacinanto vicinanto pavicinanto tulayanto tÅrayanto vibhÃvayanto vibhÆtaæ karonto; 'yaæ ki¤ci samudayadhammaæ sabbantaæ nirodhadhamma'nti pacinanto vicinanto pavicinanto tulayanto tÅrayanto vibhÃvayanto vibhÆtaæ karonto; adassanti adassaæ1 adakkhi apassiæ paÂivijjhunti 'ajjhattasantiæ pacinaæ adassaæ. ' TenÃha bhagavÃ: " Idaæ vadÃmÅti na tassa hoti ( 'mÃgandiyÃ'ti bhagavÃ) Dhammesu niccheyya samuggahÅtaæ, Passa¤ca diÂÂhÅsu anuggahÃya Ajjhattasantiæ pacinaæ adassa"nti. 9 - 4 Vinicchayà yÃni pakappitÃni(iti mÃgandiyo) Te ve muni brÆsi anuggahÃya, AjjhattasantÅti yametamatthaæ Kathannu dhÅrehi paveditaæ taæ. 2 Vinicchayà [PTS Page 186] [\q 186/] yÃni pakappitÃnÅti - 'vinicchayÃ' vuccanti dvÃsaÂÂhidiÂÂhigatÃni; pakappitÃnÅti - kappità pakappità abhisaÇkhatà saïÂhapitÃtipi pakappitÃni; athavÃ, aniccà saÇkhatà paÂiccasamuppannà khayadhammà vayadhammà virÃgadhammà nirodhadhammà vipariïÃmadhammÃtipi pakappitÃnÅti vinicchayà yÃni pakappitÃni; iti mÃgandiyoti - 'itÅ'ti padasandhi padasaæsaggo padapÃripÆri akkharasamavÃyo bya¤janasiliÂÂhatà padÃnupubbatà nÃmetaæ 'itÅ'ti; mÃgandiyoti - tassa brÃhmaïassa nÃmaæ saÇkhà sama¤¤Ã pa¤¤atti vohÃroti 'iti mÃgandiyo. 3 Te ve muni brÆsi anuggahÃya ajjhattasantÅti yametamatthanti 'te ve' ti dvÃsaÂÂhidiÂÂhigatÃni; munÅti - monaæ vuccati ¤Ãïaæ - pe - SaÇgajÃlamaticca so munÅti; anuggahÃyÃti - diÂÂhÅsu ÃdÅnavaæ passanto diÂÂhiyo na gaïhÃmi na parÃmasÃmi nÃbhinivisÃmÅti ca bhaïasi ajjhattasantÅti ca bhaïasi; yametamatthanti - yaæ paramatthanti - 'te ce muni brÆsi anuggahÃya ajjhattasantÅti yametamatthaæ. ' 1. Addasaæ - sa. 2. Paveditanti - manupa. 3. MÃgandiyoti - sÅmu 11 [BJT Page 256] [\x 256/] Kathannu dhÅrehi paveditaæ tanti - 'kathannÆ'ti padaæ saæsayapucchà vimatipucchà dveÊhakapucchà anekaæsapucchÃ, evannu kho na nu kho kinnukho kathannu khoti kathannu; dhÅrehÅti - dhÅrehi paï¬itehi pa¤¤Ãvantehi buddhimantehi ¤ÃïÅhi vibhÃvÅhi medhÃvÅhi; paveditanti veditaæ paveditaæ Ãcikkhitaæ desitaæ pa¤¤Ãpitaæ paÂÂhapitaæ vibhattaæ [PTS Page 187] [\q 187/] uttÃnÅkataæ pakÃsitanti 'kathannu dhÅrehi paveditaæ taæ'. TenÃha so brÃhmaïo: "Vinicchayà yÃni pakappitÃni (iti mÃgandiyo) Te ve muni brÆsi anuggahÃya, AjjhattasantÅti yametamatthaæ Kathannu dhÅrehi paveditaæ ta"nti. 9 - 5 Na diÂÂhiyà na sutiyà na ¤Ãïena ('mÃgandiyÃ'ti bhagavÃ) SÅlabbatenÃpi na suddhimÃha, AdiÂÂhiyà assutiyà a¤ÃïÃ1 AsÅlatà abbatà nopi tena. Ete ca nissajja anuggahÃya Santo anissÃya bhavaæ na jappe. Na diÂÂhiyà na sutiyà na ¤ÃïenÃti - diÂÂhiyÃpi2 suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ nÃha, na kathemi3 na bhaïÃmu4 na dÅpayÃmi; na voharÃmi sutiyÃpi suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ nÃha, na kathemi5, na bhaïÃmi, 6 na dÅpayÃmi 7 na voharÃmi diÂÂhiyà sutiyÃpi8 suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ nÃha. Na kathemi, na bhaïÃmi, dÅpayÃmi, na voharÃmi; ¤Ãïenapi suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ nÃha, na kathemi, na bhaïÃmi na dÅpayÃmi, na voharÃmÅti - na diÂÂhiyà na sutiyà na ¤Ãïena. MÃgandiyÃti bhagavÃti - ' mÃgandiyÃ'ti bhagavà taæ brÃhmaïaæ nÃmena Ãlapati; bhagavÃti - gÃravÃdhivacanaæ - bhagavà sacchikà pa¤¤atti' yadidaæ ' bhagavÃ'ti - 'mÃgandiyÃti bhagavÃ. ' SÅlabbatenÃti [PTS Page 188] [\q 188/] na suddhimÃhÃti - sÅlenapi suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ nÃha, na kathemi, na bhaïÃmi, na dÅpayÃmi, na voharÃmi; vatenapi suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ nÃha, na kathemi, na bhaïÃmi, na dÅpayÃmi, na voharÃmÅti; sÅlabbatenÃpi suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ nÃha, na kathemi, na bhaïÃmi, na dÅpayÃmi, na voharÃmÅti 'sÅlabbatenÃpi na suddhimÃha. ' 1. Asutiyà a¤¤Ãïà - sa. Manupa. 2. DuÂÂhena - sÅmu11. DuÂÂhenÃpi - machasaæ. [PTS] 3. Kathesi - sabbattha. 4. Bhaïasi - sabbattha. 5. Kathesi - sÅmu11[PTS]. 6. Bhaïasi - sÅmu. 11 7. DÅpayasi. SÅmu11 8. Sutenapi - sabbattha. [BJT Page 258] [\x 258/] AdiÂÂhiyà assutiyà a¤Ãïà asÅlatà abbatà nopi tenÃti - diÂÂhipi1 icchitabbà dasavatthukà sammÃnaæ phalaæ vipÃko, atthi ayaæ loko, atthi paro loko, atthi mÃtÃ, atthi pitÃ, atthi sattà opapÃtikÃ, atthi loke samaïabrÃhmaïà sammaggatà sammÃpaÂipannà ye ima¤ca lokaæ para¤ca lokaæ sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà pavedentÅti. Savaïampi icchitabbaæ paratoghoso: suttaæ geyyaæ veyyÃkaraïaæ gÃthà udÃnaæ itivuttakaæ jÃtakaæ abbhutadhammaæ vedallaæ. ¥Ãïampi icchitabbaæ: kammassakataæ ¤Ãïaæ saccÃnulomikaæ ¤Ãïaæ, abhi¤¤Ã¤¤Ãïaæ samÃpattiyà ¤Ãïaæ. SÅlampi icchitabbaæ: pÃtimokkhasaævaro. Vatampi icchitabbaæ aÂÂha dhutaÇgaæ sapadÃnacÃrikaÇgaæ khalupacchÃbhattikaÇgaæ nesajjikaÇgaæ tecÅvarikaÇgaæ sapadÃnacÃrikaÇgaæ khalupacchÃbhattikaÇgaæ nesajjikaÇgaæ yathÃsanthatikaÇganti adiÂÂhiyà assutiyà a¤Ãïà asÅlatà abbatÃ. Nopi tenÃti nÃpi sammÃdiÂÂhimattena [PTS Page 189] [\q 189/] nÃpi savaïamattena nÃpi ¤Ãïamattena nÃpi sÅlamattena nÃpi vatamattena ajjhattasantiæ patto hoti. Napi vinà etehi dhammehi ajjhattasantiæ pÃpuïituæ adhigantuæ phusituæ2 sacchikÃtunti 'adiÂÂhiyà assutiyà a¤Ãïà asÅlatà abbatà nopi tena. ' Ete ca nissajja anuggahÃyÃti - 'ete'ti kaïhapakkhikÃnaæ dhammÃnaæ samugghÃtato pahÃnaæ icchitabbaæ, tedhÃtukesu kusalesu dhammesu atammayatÃ3 icchitabbÃ, yato kaïhapakkhiyà dhammà samugghÃtappahÃnena pahÅnà honti ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatÃ4 anabhÃvakatà Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ, tedhÃtukesu ca kusalesu dhammesu atammayatà hoti. EttÃvatÃpi na gaïhÃti, na parÃmasati, nÃbhinivisati. AthavÃ, na gaïhitabbà na parÃmasitabbà nÃbhinivisitabbÃti evampi 'ete ca nissajja anuggahÃya. ' Yato taïhà ca diÂÂhi ca mÃno ca pahÅnà honti ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatÃ4 anabhÃvakatà ÃyatiæanuppÃdadhammÃ5, ettÃvatÃpi na gaïhÃti na parÃmasati nÃbhinivisatÅti evampi - 'ete ca nissajja anuggahÃya. ' Yato pu¤¤ÃbhisaÇkhÃro ca apu¤¤ÃbhisaÇkhÃro ca Ãne¤jÃbhisaÇkhÃro ca pahÅnà honti ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatà anabhÃvakatà Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ, ettÃvatÃpi na gaïhÃti na parÃmasati nÃbhinivisatÅti evampi - ' ete ca nissajja anuggahÃya. ' 1. DiÂÂhi - sÅmu11. 2. Phassituæ - machasaæ. 3. Akammayatà - sÅmu 11 4. TÃlavatthukatà - sa 5. AnuppÃdadhammÃti - sÅmu 11 machasaæ. [BJT Page - 26 [\x 26/] 0] Santo anissÃya bhavaæ na jappeti - ' santo'ti rÃgassa samitattà santo, dosassa samitattà santo, mohassa samitattà santo, [PTS Page 190] [\q 190/] kodhassa - upanÃhassa makkhassa - paÊÃsassa - issÃya macchariyassa mÃyÃya - sÃÂheyyassa thambhassa - sÃrambhassa - mÃnassa - atimÃnassa madassa - pamÃdassa - sabbakilesÃnaæ - sabbaduccaritÃnaæ - sabbadarathÃnaæ sabbapariÊÃhÃnaæ sabbasantÃpÃnaæ - sabbÃkusalÃbhisaÇkhÃrÃnaæ santattà samitattà vÆpasamitattà vijjhÃtattà nibbuto paÂippassaddhoti 'santo'. AnissÃyÃti - dve nissayÃ: taïhÃnissayo ca diÂÂhinissayo ca. Katamo taïhÃnissayo? YÃvatà taïhÃsaÇkhÃtena sÅmakataæ mariyÃdÅkataæ odhikataæ pariyantakataæ pariggahitaæ mamÃyitaæ: 'idaæ mama, etaæ mama, ettakaæ mama, ettÃvatà mama, mama rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà attharaïà pÃpuraïà dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthuæ hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃra¤ca - kevalampi mahÃpaÂhaviæ taïhÃvasena mamÃyati, yÃvatà aÂÂhasatataïhÃvicaritaæ, ayaæ taïhÃnissayo. Katamo diÂÂhinissayo? VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi, dasavatthukà micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi; yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisa¤¤ojanaæ gÃho paÂiggÃho abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparÅtagÃho vipallÃsagÃho micchÃgÃho ayÃthÃvatasmiæ3 yÃthÃvatanti gÃho, yÃvatà dvÃsaÂÂhidiÂÂhigatÃni, ayaæ diÂÂhinissayo. TaïhÃnissayaæ pahÃya diÂÂhinissayaæ paÂinissajitvà cakkhuæ anissÃya sotaæ anissÃya ghÃnaæ anissÃya jivhaæ anissÃya kÃyaæ anissÃya manaæ nissÃya rÆpe sadde gandhe rase phoÂÂhabbe dhamme tulaæ gaïaæ ÃvÃsaæ lÃbhaæ yasaæ pasaæsaæ sukhaæ cÅvaraæ piï¬apÃtaæ senÃsanaæ gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ kÃmadhÃtuæ rÆpadhÃtuæ arÆpadhÃtuæ kÃmabhavaæ rÆpabhavaæ arÆpabhavaæ sa¤¤Ãbhavaæ asa¤¤Ãbhavaæ nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãbhavaæ ekavokÃrabhavaæ catuvokÃrabhavaæ pa¤cavokÃrabhavaæ atÅtaæ anÃgataæ paccuppannaæ diÂÂhasutamutavi¤¤Ãtabbe dhamme anissÃya agaïhitvà aparÃmasitvà anabhinivisitvÃti - ' santo anissÃya. ' Bhavaæ na jappeti - kÃmabhavaæ na jappeyya, rÆpabhavaæ na jappeyya, arÆpabhavaæ na jappeyya, nappajappeyya, na abhijappeyyÃti 'santo anissÃya bhavaæ na jappe. ' TenÃha bhagavÃ: Na diÂÂhiyà na sutiyà na ¤Ãïena ('mÃgandiyÃ'ti bhagavÃ) SÅlabbatenÃpi na suddhimÃha, AdiÂÂhiyà assutiyà a¤ÃïÃ1 AsÅlatà abbatà nopi tena. Ete ca nissajja anuggahÃya Santo anissÃya bhavaæ na jappe. 9 - 6 No [PTS Page 191] [\q 191/] ce kira diÂÂhiyà na sutiyà na ¤Ãïena ( iti mÃgandiyo) SÅlabbatenÃpi na suddhimÃha, AdiÂÂhiyà assutiyà a¤Ãïà AsÅlatà abbatà nopi tena. Ma¤¤Ãmahaæ momÆhameva dhammaæ DiÂÂhiyà eke paccenti suddhiæ. 1. Vihatattà - mÆ 11. 2. Na ssutiyà - sÅmu 1 sÅmu 11. [BJT Page 262] [\x 262/] No ce kira diÂÂhiyà na sutiyà na ¤ÃïenÃti - diÂÂhiyÃpi suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ 'nÃha, na kathesi, na bhaïasi, na dÅpayasi. Na voharasi. Sutenapi suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ - diÂÂhasutenapi suddhiæ visuddhi parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ - ¤Ãïenapi suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ 'nÃha na kathesi na bhaïasi na dÅpayasi na voharasÅti 'no ce kira diÂÂhiyà na sutiyà na ¤Ãïena. ' Iti mÃgandiyoti 'itÅ'ti padasandhi padasaæsaggo padapÃripÆri akkharasamavÃyo bya¤janasiliÂÂhatà padÃnupubbatà nÃmetaæ 'itÅ'ti ; mÃgandiyoti tassa brÃhmaïassa nÃmaæ saÇkhà sama¤¤Ã pa¤¤atti vohÃroti 'iti mÃgandiyo. SÅlabbatenÃpi na suddhimÃhÃti - sÅlenapi suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimutti parimuttiæ nÃha, na kathemi na bhaïÃmi na dÅpayÃmi; na voharÃmi sutiyÃpi suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ nÃha, na kathemi, na bhaïÃmi, na dÅpayÃmi na voharÃmi diÂÂhiyà sutiyÃpi suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ nÃha. Na kathemi, na bhaïÃmi, na dÅpayÃmi, na voharÃmi; ¤Ãïenapi suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ nÃha, na kathesi, na bhaïasi na dÅpayasi, na voharasÅti - 'sÅlabbatenÃpi na suddhimÃha. ' AdiÂÂhiyà [PTS Page 192] [\q 192/] assutiyà a¤Ãïà asÅlatà abbatà nopi tenÃti diÂÂhipi icchitabbÃti evaæ bhaïasi; savaïampi icchitabbanti evaæ bhaïasi; ¤Ãïampi icchitabbanti evaæ bhaïasi; sÅlampi icchitabbanti evaæ bhaïasi; vatampi icchitabbanti evaæ bhaïasi. Na sakkosi ekaæsena anujÃnituæ na sakkosi ekaæsena paÂikkhipitunti ' adiÂÂhiyà assutiyà a¤Ãïà asÅlatà abbatà nopi tena. ' Ma¤¤Ãmahaæ momÆhameva dhammanti - momÆhadhammo ayaæ tuyhaæ bÃladhammo mÆÊhadhammo a¤¤aïadhammo amarÃvikkhepadhammoti evaæ ma¤¤Ãmi evaæ jÃnÃmi evaæ ÃjÃnÃmi evaæ vijÃnÃmi evaæ paÂivijÃnÃmi evaæ paÂivijjhÃmÅti ' ma¤¤Ãmahaæ momÆhameva dhammaæ. ' DiÂÂhiyà eke paccenti suddhinti - diÂÂhiyà eke samaïabrÃhmaïà suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ paccenti: " sassato loko, idameva saccaæ, moghama¤¤a"nti diÂÂhiyà eke samaïabrÃhmaïà suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ paccenti. " Asassato loko, idameva saccaæ, moghama¤¤a'nti diÂÂhigatametaæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisaæyojanaæ sadukkhaæ savighÃtaæ saupÃyÃsaæ sapariÊÃhaæ na nibbidÃya na virÃgÃya na nirodhÃya na upasamÃya na abhi¤¤Ãya na sambodhÃya na nibbÃnÃya saævattatÅti diÂÂhÅsu ÃdÅnavaæ passanto diÂÂhiyo na gaïhÃmi na parÃmasÃmi nÃbhinivisÃmi; athavÃ, na gaïhitabbà na parÃmasitabbà nÃbhinivisitabbÃti evampi - ' passa¤ca diÂÂhÅsu anuggahÃya. ' AthavÃ, ' asassato loko, antavà loko, anantavà loko, taæ jÅvaæ taæ sarÅraæ, a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅraæ, hoti ca na ca hoti tathÃgato parammaraïÃ, neva hoti na na hoti tathÃgato parammaraïÃ, idameva saccaæ moghama¤¤a"nti diÂÂhiyà eke samaïabrÃhmaïà suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ paccentÅti ' diÂÂhiyà eke paccenti suddhiæ. ' TenÃha so brÃhmaïo: " No ce kira diÂÂhiyà na sutiyà na ¤Ãïena (iti mÃgandiyo) SÅlabbatenÃpi na suddhimÃha, AdiÂÂhiyà assutiyà a¤Ãïà AsÅlatà abbatà nopi tena. Ma¤¤Ãmahaæ momÆhameva dhammaæ DiÂÂhiyà eke paccenti suddhi"nti. 1. Vattenapi - [PTS] [BJT Page 264] [\x 264/] 9 - 7 DiÂÂhi¤ca1 [PTS Page 193] [\q 193/] nissÃya anupucchamÃno ( mÃgandiyÃ'ti bhagavÃ) SamuggahÅtesu pamohamÃgato2, Ito ca nÃddakkhi aïumpi sa¤¤aæ Tasmà tuvaæ momuhato dahÃsi. DiÂÂhi¤ca1 nissÃya anupucchamÃnoti - mÃgandiyo brÃhmaïo diÂÂhiæ nissÃya diÂÂhiæ pucchati, lagganaæ nissÃya lagganaæ pucchati, bandhanaæ nissÃya bandhanaæ pucchati, paÊibodhaæ nissÃya paÊibodhaæ pucchati; anupucchamÃnoti punappunaæ pucchatÅti - 'diÂÂhi¤ca nissÃya anupucchamÃno. ' MÃgandiyÃti bhagavà taæ brÃhmaïaæ nÃmena Ãlapati; bhagavÃti - gÃravÃdhivacanaæ; apica, bhaggarÃgoti bhagavÃ; bhaggadosoti bhagavÃ; bhaggamohoti bhagavÃ; bhaggadiÂÂhÅti bhagavÃ; bhaggamÃnoti bhagavÃ; bhaggakaïÂakoti1 bhagavÃ; bhaggakÃloti bhagavÃ; bhaji vibhaji paÂivibhaji dhammaratananti bhagavÃ; bhavÃnaæ antakaroti bhagavÃ; bhaji và bhagavà ara¤¤e vanapatthÃni pantÃni senÃsanÃni appasaddÃni appanigghosÃni vijanavÃtÃni manussarÃhaseyyÃni paÂisallÃnasÃruppÃnÅti bhagavÃ; bhÃgÅ và bhagavà cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnanti bhagavÃ; bhÃgÅ và bhagavà attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa adhisÅlassa adhicittassa adhipa¤¤ÃyÃti bhagavÃ; bhÃgÅ và bhagavà catunnaæ jhÃnÃnaæ catunnaæ appama¤¤Ãnaæ catunnaæ arÆpasamÃpattÅnanti bhagavÃ; bhÃgÅ và bhagavà aÂÂhannaæ vimokkhÃnaæ aÂÂhannaæ abhibhÃyatanÃnaæ navannaæ anupubbavihÃrasamÃpattÅnanti bhagavÃ; bhÃgÅ va bhagavà dasannaæ sa¤¤ÃbhÃvanÃnaæ dasannaæ kasiïasamÃpattinaæ ÃnÃpÃnasatisamÃdhissa asubhasamÃpattiyÃti bhagavÃ; bhÃgÅ và bhagavà catunnaæ satipaÂÂhÃnÃnaæ catunnaæ sammappadhÃnÃnaæ catunnaæ iddhipÃdÃnaæ pa¤cannaæ indriyÃnaæ pa¤cannaæ balÃnaæ sattannaæ bojjhaÇgÃnaæ ariyassa aÂÂhaÇgikassa maggassÃti bhagavÃ; bhÃgÅ và bhagavà dasannaæ tathÃgatabalÃnaæ catunnaæ vesÃrajjÃnaæ catunnaæ paÂisambhidÃnaæ channaæ abhi¤¤Ãnaæ channaæ buddhadhammÃnanti bhagavÃ; 'bhagavÃ'ti netaæ nÃmaæ mÃtarà kataæ, na pitarà kataæ, na bhÃtarà kataæ, na bhaginiyà kataæ, na mittÃmaccehi kataæ, na ¤ÃtisÃlohitehi kataæ, na samaïabrÃhmaïehi kataæ na devatihi kataæ, vimokkanti kametaæ buddhÃnaæ bhagavantÃnaæ bodhiyà mÆle saha sabba¤¤uta¤Ãïassa paÂilÃbhi sacchikà pa¤¤atti yadidaæ ' bhagavÃ'ti - ' mÃgandiyÃti bhagavÃ. SamuggahÅtesu pamohamÃgatoti - yà sà diÂÂhi tayà gahità parÃmaÂÂhà abhiniviÂÂhà ajjhosità adhimuttÃ, tÃyeva tvaæ diÂÂhiyà mÆÊhosi pamÆÊhosi3 jammÆÊhosi4 mohaæ Ãgatosi pamohaæ Ãgatosi sammohaæ Ãgatosi andhakÃraæ pakkhannosÅti5 ' samuggahÅtesu pamohamÃgato'. Ito ca nÃddakkhi aïumpi sa¤¤anti - ito ajjhattasantito và paÂipadÃto và 6 dhammadesanÃto và yuttasa¤¤aæ và pattasa¤¤aæ và lakkhaïasa¤¤aæ và kÃraïasa¤¤aæ và ÂhÃnasa¤¤aæ và nappaÂilabhasi kuto ¤Ãïanti evampi - 'ito ca nÃddakkhi aïumpi sa¤¤aæ. 'AthavÃ, aniccaæ và aniccasa¤¤Ãnulomaæ vÃ, dukkhaæ và dukkhasa¤¤Ãnulomaæ vÃ, anattaæ và anattasa¤¤Ãnulomaæ vÃ, sa¤¤uppÃdamattaæ và sa¤¤Ãnimittaæ và nappaÂilabhasi, [PTS Page 194] [\q 194/] kuto ¤Ãïanti evampi - 'ito ca nÃddakkhi aïumpi sa¤¤aæ. ' Tasmà tuvaæ momÆhato dahÃsÅti - ' tasmÃti' tasmà taækÃraïà taæhetu tappaccayà tannidÃnà momÆhadhammato bÃladhammato mÆÊhadhammato a¤¤Ãïadhammato amarÃvikkhepadhammato bÃladhammato mÆÊhadhammato a¤¤Ãïadhammato amarÃvikkhepadhammato dahÃsi passasi dakkhasi olokesi nijjhÃyasi upaparikkhasÅti ' tasmà tuvaæ momÆhato dahÃsÅ'ti. TenÃha bhagavÃ: "DiÂÂhi¤ca7 nissÃya anupucchamÃno ('mÃgandiyÃ'ti bhagavÃ) SamuggahÅtosi pamohamÃgato8, Ito ca nÃddakkhi aïumpi sa¤¤aæ Tasmà tuvaæ momÆhato dahÃsÅ'ti. 1. DiÂÂhisu - sÅmu11 [PTS] 2. PamohamÃga - sÅmu11 [PTS] sammohamÃgato - manupa. PamohamÃgà - machasaæ. 3. PamÆÊho [PTS] 4. SammÆÊho - [PTS] 5. PaÂipattito - [PTS] 6. PakkhandhosÅti - sÅmu 1. Manupa. PakkhandosÅti - machasaæ. PakkhantosÅti - syÃ. [PTS] 7. DiÂhÅsu - sÅmu11 [PTS] 8. PamohamÃga - sÅmu 1. PamohamÃgà - machasaæ[PTS] [BJT Page 266] [\x 266/] 9 - 8 Samo visesÅ udavà nihÅno Yo ma¤¤ati so vivadetha tena. TÅsu vidhÃsu avikampamÃno Samo visesÅti na tassa hoti. Samo visesi udavà nihÅno yo ma¤¤ati so vivadetha tenÃti - ' sadisohamasmÅ'ti và ' seyyohamasmÅ'ti và 'hÅnohamasmÅ'ti vÃ, yo ma¤¤ati, so tena mÃnena tÃya diÂÂhiyà tena và puggalena kalahaæ kareyya bhaï¬anaæ kareyya viggahaæ kareyya vivÃdaæ kareyya medhagaæ kareyya: "na tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnissasi? MicchÃpaÂipanno tvamasi. Ahamasmi sammÃpaÂipanno. Sahitamme, asahitante. Pure vacanÅyaæ pacchà avaca. PacchÃvacanÅyaæ pure avaca. ùciïïante1 viparÃvattaæ. ùropito te vÃdo. NiggahÅtosi. Cara vÃdappamokkhÃya. NibbeÂhehi sace pahosÅ'ti - samo visesÅ udavà nihÅno yo ma¤¤ati so vivadetha tena. TÅsu [PTS Page 195] [\q 195/] vidhÃsu avikampamÃno samo visesÅti na tassa hotÅti yassetà tisso vidhà pahÅnà samucchinnà rÆpasantà paÂippassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃ, so tÅsu vidhÃsu na kampati na vikampati; avikampamÃnassa puggalassa 'sadisohamasmÅ'ti và 'seyyohamasmÅ'ti và 'hÅnohamasmÅ'ti vÃ; na tassa hotÅti na mayhaæ hotÅti tÅsu vidhÃsu avikampamÃno samo visesÅti na tassa hoti. TenÃha bhagavÃ: Samo visesÅ udavà nihÅno Yo ma¤¤ati so vivadetha tena. TÅsu vidhÃsu avikampamÃno Samo visesÅti na tassa hoti. 9 - 9 Saccanti so brÃhmaïo kiæ vadeyya MusÃti và so vivadetha kena, Yasmiæ samaæ visamaæ vÃpi natthi Sa kena vÃdaæ paÂisaæyujeyya2. 1. Adhiciïïante - mu 11 machasaæ. 2. PaÂisa¤¤ujeyya - manupa. [BJT Page 268] [\x 268/] Saccanti so brÃhmaïo kiæ vadeyyÃti - 'brÃhmaïo'ti sattannaæ dhammÃnaæ bÃhitattà brÃhmaïo: sakkÃyadiÂÂhi bÃhità hoti, vicikicchà bÃhità hoti, sÅlabbataparÃmÃso bÃhito hoti, rÃgo bÃhito hoti, doso bÃhito hoti, moho bÃhito hoti, mÃno bÃhito hoti, bÃhitÃssa honti pÃpakà akusalà dhammà saækilesikà ponobhavikà sadarà dukkhavipÃkà Ãyatiæ jÃtijarÃmaraïÅyÃ. 1. "BÃhetvà sabbapÃpakÃni( sabhiyÃti bhagavÃ) Vimalo sÃdhu samÃhito Âhitatto, SaæsÃramaticca kevalÅ so Asito tÃdÅ pavuccate sa brahmÃ" Saccanti so brÃhmaïo kiæ vadeyyÃti ' sassato loko, idameva saccaæ, moghama¤¤a'nti brÃhmaïo kiæ vadeyya? Kiæ katheyya? Kiæ bhaïeyya? Kiæ vohareyya? 'Asassato loko, sassato loko, idameva saccaæ, moghama¤¤a'nti brÃhmaïo kiæ vadeyya? Kiæ katheyya? Kiæ bhaïeyya? Kiæ vohareyya? Antavà loko, sassato loko, idameva saccaæ, moghama¤¤a'nti brÃhmaïo kiæ katheyya? Kiæ bhaïeyya? Kiæ vohareyya? Anantavà loko, idameva saccaæ, moghama¤¤a'nti brÃhmaïo kiæ vadeyya? Kiæ æ bhaïeyya? Kiæ vohareyya? Taæ jÅvaæ taæ sarÅraæ, idameva saccaæ, moghama¤¤a'nti brÃhmaïo kiæ vadeyya? Kiæ bhaïeyya? Kiæ vohareyya? A¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅraæ, idameva saccaæ, moghama¤¤a'nti brÃhmaïo kiæ vadeyya? Kiæ katheyya? Kiæ bhaïeyya? Kiæ vohareyya? Hoti tathÃgato parammaraïÃ, idameva saccaæ, moghama¤¤a'nti brÃhmaïo kiæ vadeyya? Kiæ katheyya? Kiæ bhaïeyya? Kiæ vohareyya? Na hoti tathÃgato parammaraïÃ, idameva saccaæ, moghama¤¤a'nti brÃhmaïo kiæ vadeyya? Kiæ katheyya? Kiæ bhaïeyya? Kiæ vohareyya? Hoti ca na ca hoti tathÃgato parammaraïÃ, idameva saccaæ, moghama¤¤a'nti brÃhmaïo kiæ vadeyya? Kiæ katheyya? Kiæ bhaïeyya? Kiæ vohareyya? Neva hoti na na hoti tathÃgato parammaraïÃ, idameva saccaæ, moghama¤¤a'nti brÃhmaïo kiæ vadeyya? Kiæ katheyya? Kiæ bhaïeyya? Kiæ dÅpayeyya? Kiæ vohareyya cÃti ' saccanti so brÃhmaïo kiæ vadeyya. ' MusÃti và so vivadetha kenÃti - brÃhmaïo 'mayhaæva saccaæ, . Tuyhaæ musÃ'ti kena mÃnena kÃya diÂÂhiyà kena và puggalena kalahaæ kareyya? Bhaï¬anaæ kareyya? Viggahaæ [PTS Page 196] [\q 196/] kareyya? VivÃdaæ kareyya? Medhagaæ kareyya: ' na tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃsi ahaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃmi. Kiæ tvaæ imà dhammavinayaæ ÃjÃnissasi? MicchÃpaÂipanno tvamasi. Ahamasmi sammÃpaÂipanno. Sahitamme, asahitante. Pure vacanÅyaæ pacchà avaca. PacchÃvacanÅyaæ pure avaca. ùciïïante1 viparÃvattaæ. ùropito te vÃdo. NiggahÅtosi. Cara vÃdappamokkhÃya. NibbeÂhehi sace pahosÅ'ti - musÃti và so vivadetha kena. Yasmiæ samaæ visamaæ vÃpi natthÅti - ' yasmi'nti yasmiæ puggale arahante khÅïÃsave' sadisohamasmÅ'ti mÃno natthi, 'seyyohamasmÅ'ti atimÃno natthi; 'hÅnohamasmÅ'ti omÃno natthi, na santi na saævijjati nÆpalabbhati, pahÅnaæ samucchinnaæ vÆpasantaæ paÂippassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬hanti - yasmiæ samaæ visamaæ vÃpi natthi. Sa kena vÃdaæ paÂisaæyujeyyÃti - so kena mÃnena kÃya diÂÂhiyà kena và puggalena vÃdaæ paÂisaæyujeyya, paÂicareyya. Kalahaæ kareyya, bhaï¬anaæ kareyya, viggahaæ kareyya, vivÃdaæ kareyya. Medhagaæ kareyya: 'na tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃsi ahaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃmi. Kiæ tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnissasi? MicchÃpaÂipanno tvamasi. Ahamasmi sammÃpaÂipanno. Sahitamme, asahitante. Pure vacanÅyaæ pacchà avaca. PacchÃvacanÅyaæ pure avaca. ùciïïante1 viparÃvattaæ. ùropito te vÃdo. NiggahÅtosi. Cara vÃdappamokkhÃya. NibbeÂhehi và sace pahosÅ'ti - sa kena vÃdaæ paÂisaæyujeyya. TenÃha bhagavÃ: Saccanti so brÃhmaïo kiæ vadeyya MusÃti và so vivadetha kena, Yasmiæ samaæ visamaæ vÃpi natthi Sa kena vÃdaæ paÂisaæyujeyya2. 9 - 10 Okaæ pahÃya aniketasÃrÅ GÃme akubbaæ muni santhavÃni, KÃmehi ritto apurekkharÃno Kathaæ na3 viggayha janena kayirÃ4. 1. Assito atÃdi - syÃ. 2. Nibbedhehi - syÃ. Machasaæ. 1. Kathannu - mu. 11 2. KÃriyà - machasaæ. [BJT Page 270] [\x 270/] "Atha [PTS Page 197] [\q 197/] kho haliddakÃnÅ gahapati yenÃyasmà mahÃkaccÃno tenupasaÇkami. UpasaÇkamitvà Ãyasmantaæ mahÃkaccÃnaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho haliddakÃnÅ gahapati Ãyasmantaæ mahÃkaccÃnaæ etadavoca: ' vuttamidaæ bhante kaccÃna, bhagavatà aÂÂhakavaggiye1 mÃgandiyapa¤he: Okaæ pahÃya aniketasÃrÅ GÃme akubbaæ muni santhavÃni, KÃmehi ritto apurekkharÃno Kathaæ na2 viggayha janena kayirÃ"ti. [A] Imassa nu kho bhante kaccÃna! Bhagavatà saÇkhittena bhÃsitassa kathaæ vitthÃrena attho daÂÂhabbo?" Ti. "RÆpadhÃtu ko gahapati, vi¤¤Ãïassa oko. RÆpadhÃturÃgavinibaddha¤ca3 pana vi¤¤Ãïaæ 'okasÃrÅ'ti vuccati. VedanÃdhÃtu kho gahapati sa¤¤ÃdhÃtu kho gahapati - saÇkhÃradhÃtu kho gahapati, vi¤¤Ãïassa oko, saÇkhÃradhÃtu rÃgavinibaddha¤ca pana vi¤¤Ãïaæ 'okasÃrÅ'ti vuccati. Evaæ kho gahapati okasÃrÅ hoti. Katha¤ca kho gahapati anokasÃrÅ hoti? RÆpadhÃtuyà kho gahapati yo chando yo rÃgo yà nandi yà taïhà ye upayÆpÃdÃnÃ4 cetaso adhiÂÂhÃnÃbhinivesÃnusayÃ, te tathÃgatassa pahÅnà acchinnamÆlà tÃlÃvatthukatÃ5 anabhÃvakatà Ãyatiæ [PTS Page 198] [\q 198/] anuppÃdadhammÃ, tasmà tathÃgato 'anokasÃrÅ' vuccati. VedanÃdhÃtuyà kho gahapati - sa¤¤ÃdhÃtuyà kho - gahapati - saÇkhÃradhÃtuyà kho gahapati - vi¤¤ÃïadhÃtuyà kho gahapati, yo chando yogo yà nandi yà taïhà ye upayÆpÃdÃnÃ3 cetaso adhiÂÂhÃnÃbhinivesÃnusayÃ, te tathÃgatassa pahÅnà ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatà anabhÃvakatà Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ, tasmà tathÃgato ' anokasÃrÅ'ti vuccati. Evaæ kho gahapati anokasÃrÅ hoti. Katha¤ca gahapati. NiketasÃrÅ hoti? RÆpanimittaniketavisÃravinibandhà kho gahapati 'niketasÃrÅ'ti vuccati. Saddanimitta - gandhanimitta - rasanimitta - phoÂÂhabbanimitta - dhammanimittaniketavisÃravinibandhà kho gahapati ' niketasÃrÅ'ti vuccati. Evaæ kho gahapati, niketasÃrÅ hoti. 1. Vaggike - syÃ. Machasaæ 2. Katha - sÅmu11 3. Vinibandha¤ca - syÃ. Machasaæ. 4. UpÃyupÃdÃnà - sabbattha. 5. TÃlavatthukata - sa. [A.] SuttanipÃta - mÃgandiyasutta khandhasaæyutta - nakulapituvagga. [BJT Page 272] [\x 272/] Katha¤ca gahapati. NiketasÃrÅ hoti? RÆpanimittaniketavisÃravinibandhà kho gahapati tathÃgatassa pahÅnà ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatà anabhÃvakatà Ãyatiæ anuppÃdadhammà tasmà tathÃgato 'aniketasÃrÅ'ti. Saddanimitta - gandhanimitta - rasanimitta - phoÂÂhabbanimitta - dhammanimittaniketavisÃravinibandhà kho gahapati, tathÃgatassa pahÅnà ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatÃ1 anabhÃvakatà Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ, tasmà tathÃgato aniketasÃrÅ'ti vuccati. Evaæ kho gahapati, aniketasÃrÅ hoti. Katha¤ca gahapati, gÃme santhavajÃto hoti? Idha [PTS Page 199] [\q 199/] gahapati, ekacco bhikkhu gihÅhi saæsaÂÂho viharati: sahanandÅ sahasokÅ, sukhitesu sukhito, dukkhitesu dukkhito, uppannesu kiccakaraïÅyesu attanà voyogaæ Ãpajjati. Evaæ kho gahapati! GÃme santhavajÃto hoti. Katha¤ca gahapati, gÃme na santhavajÃto hoti? Idha gahapati, ekacco bhikkhu gihÅhi saæsaÂÂho viharati: na sahanandÅ na sahasokÅ, na sukhitesu sukhito, na dukkhitesu dukkhito, uppannesu kiccakaraïÅyesu na attanà voyogaæ Ãpajjati. Evaæ kho gahapati! GÃme na santhavajÃto hoti. Katha¤ca gahapati, kÃmehi aritto hoti? Idha gahapati, ekacco bhikkhu kÃmesu avÅtarÃgo hoti avigata2 chando avigatapemo avigatapipÃso avigatapariÊÃho avigatataïho. Evaæ kho gahapati, kÃmehi aritto hoti. Katha¤ca gahapati, kÃmehi ritto hoti? Idha gahapati, ekacco bhikkhu kÃmesu vÅtarÃgo hoti vigata3 chando vigatapemo vigatapipÃso vigatapariÊÃho vigatataïho. Evaæ kho gahapati, kÃmehi ritto hoti. Katha¤ca gahapati, purekkharÃno ti? Idha gahapati, ekaccassa bhikkhuno evaæ hoti: 'evaærÆpo siyaæ anÃgatamaddhÃna'nti. Tattha nandiæ samannÃneti4 'evaævedano siyaæ - evaæsa¤¤o siyaæ evaæsaÇkhÃro siyaæ - evaævi¤¤Ãïo siyaæ anÃgatamaddhÃna'nti tattha nandiæ samannÃneti. Evaæ kho gahapati, purekkharÃno hoti. 1. TÃlavatthukatà - sa. 2. AvÅta - syÃ. Machasaæ[PTS]. 3. VÅta - syà machasaæ [PTS]. 4. SamanvÃgameti - sya . [PTS] [BJT Page 274] [\x 274/] Katha¤ca [PTS Page 200] [\q 200/] gahapati, apurekkharÃno hoti? Idha gahapati, ekaccassa bhikkhuno evaæ hoti: 'evaærÆpo siyaæ anÃgatamaddhÃna'nti na tattha nandiæ samannÃneti. ' Evaævedano siyaæ - evaæsa¤¤o sayaæ - evaæsaÇkhÃro siyaæ - evaævi¤¤Ãïo siyaæ anÃgatamaddhÃna'nti na tattha nandiæ samannÃneti. Evaæ kho gahapati, apurekkharÃno hoti. Katha¤ca gahapati, kathaæ viggayha janena kattà hoti? Idha gahapati, ekacco bhikkhu evarÆpaæ kathaæ kattà hoti: ' na tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃsi "na tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnissasi? MicchÃpaÂipanno tvamasi. Ahamasmi sammÃpaÂipanno. Sahitamme, asahitante. Pure vacanÅyaæ pacchà avaca. PacchÃvacanÅyaæ pure avaca. ùciïïante1 viparÃvattaæ. ùropito te vÃdo. NiggahÅtosi. Cara vÃdappamokkhÃya. NibbeÂhehi và sace pahosÅ' ti. Evaæ kho gahapati, kathaæ viggayha janena kattà hoti. Katha¤ca gahapati, kathaæ na viggayha janena kattà hoti? Idha gahapati, ekacco bhikkhu na evarÆpaæ kathaæ kattà hoti: 'na tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃsi "na tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnissasi? MicchÃpaÂipanno tvamasi. Ahamasmi sammÃpaÂipanno. Sahitamme, asahitante. Pure vacanÅyaæ pacchà avaca. PacchÃvacanÅyaæ pure avaca. ùciïïante1 viparÃvattaæ. ùropito te vÃdo. NiggahÅtosi. Cara vÃdappamokkhÃya. NibbeÂhehi sace pahosÅ'ti. Evaæ kho gahapati, kathaæ na viggayha janena kattà hoti. Iti kho gahapati, yantaæ vuttaæ bhagavatà aÂÂhakavaggiye mÃgandiyapa¤he: Okaæ pahÃya aniketasÃrÅ GÃme akubbaæ muni santhavÃni, KÃmehi ritto apurekkharÃno Kathaæ na2 viggayha janena kayirÃ"ti. Imassa [PTS Page 201] [\q 201/] kho gahapati, bhagavatà saækhittena bhÃsitassa evaæ vitthÃrena attho daÂÂhabbo"ti. [A] Okaæ pahÃya aniketasÃrÅ GÃme akubbaæ muni santhavÃni, KÃmehi ritto apurekkharÃno Kathaæ na2 viggayha janena kayirÃ"ti. 9 - 11 Yehi vivitto vicareyya loke Na tÃni uggayha vadeyya1 nÃgo, Elambujaæ kaïÂakaæ vÃrijaæ2 yathà Jalena paÇkena ca nÆpalittaæ. Evaæ munÅ santivÃdo agiddho KÃme ca loke ca anÆpalitto. Yehi vivitto vicareyya loketi - ' yehÅ'ti yehi diÂÂhigatehi; vivittoti kÃyaduccaritena ritto vivitto pavivitto; vacÅduccaritena - manoduccaritena - rÃgena - pe - SabbÃkusa¬alÃbhiÇkhÃrehi ritto vivitto pavivitto; vicareyyÃti vicareyya vihareyya irÅyeyya vatteyya pÃleyya yapeyya yÃpeyya; loketi manussaloke devaloke khandhaloke dhÃtuloke Ãyatanaloketi ' yehi vivitto vicareyya loko. ' [A.] Khandhasaæyutta - nakulapituvagga. 1. Careyya - manupa. 2. KaïÂakavÃrijaæ - machasaæ. [BJT Page: 276 [\x 276/] ] Na tÃni uggayha vadeyya nÃgoti - ' nÃgo'ti Ãguæ na karotÅti nÃgo, na gacchatÅti nÃgo, nÃgacchatÅti nÃgo, kathaæ Ãguæ na karotÅti nÃgo? ùgu vuccanti pÃpakà akusalà dhammà saÇkilesikà ponobhavikà sadarÃ1 dukkhavipÃkà Ãyatiæ jÃtijarÃmaraïÅyÃ. 1. " ùguæ [PTS Page 202] [\q 202/] na karoti ki¤ci loke ( sabhiyÃti bhagavÃ) Sabbasa¤¤oge visajja bandhanÃni, Sabbattha na sajjati vimutto NÃgo tÃdÅ pavuccate2, tathattÃ. "[A] Evaæ Ãguæ na karotÅti nÃgo. Kathaæ na gacchatÅti nÃgo? Na chandÃgatiæ gacchati, na dosÃgatiæ gacchati, na mohÃgatiæ gacchati, na bhayÃgatiæ gacchati, na rÃgavasena gacchati, na dosavasena gacchati, na mohavasena gacchati, na mÃnavasena gacchati, na diÂÂhivasena gacchati, na uddhaccavasena gacchati, na vicikicchÃvasena gacchati, na anusayavasena gacchati. Na vaggehi dhammehi. YÃyati nÅyati vuyhati saæharÅyati. Evaæ na gacchatÅti - nÃgo. Kathaæ nÃgacchatÅ ti nÃgo? SotÃpattimaggena ye kilesà pahÅnÃ, te kilesà na puneti, na pacceti, na paccÃgacchati. 3 SakadÃgÃmimaggena - anÃgÃmimaggena - arahattamaggena ye kilesà pahÅnÃ, te kilese na puneti, na paccheti, na paccÃgacchati, evaæ nÃgacchatÅti nÃgo. Na tÃni uggayha vadeyya nÃgoti - nÃgo na tÃni diÂÂhigatÃni gahetvà uggahetvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvà vadeyya katheyya bhaïeyya dÅpayeyya vohareyya, 'sassato loko, idameva saccaæ, moghama¤¤a'nti diÂÂhigatametaæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisaæyojanaæ sadukkhaæ savighÃtaæ saupÃyÃsaæ sapariÊÃhaæ na nibbidÃya na virÃgÃya na nirodhÃya na upasamÃya na abhi¤¤Ãya na sambodhÃya na nibbÃnÃya saævattatÅti diÂÂhÅsu ÃdÅnavaæ passanto diÂÂhiyo na gaïhÃmi na parÃmasÃmi nÃbhinivisÃmi; athavÃ, na gaïhitabbà na parÃmasitabbà nÃbhinivisitabbÃti evampi - 'passa¤ca diÂÂhÅsu anuggahÃya'. AthavÃ, 'asassato loko, antavà loko, anantavà loko, taæ jÅvaæ taæ sarÅraæ, a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅraæ, hoti tathÃgato parammaraïÃ, na hoti tathÃgato parammaraïÃ, hoti ca na ca hoti tathÃgato parammaraïÃ, neva hoti na na hoti tathÃgato parammaraïÃ, idameva saccaæ, moghama¤¤a'nti vadeyya katheyya bhaïeyya dÅpayeyya vohareyyÃti - 'na tÃni uggayha vadeyya nÃgo. ' Elambujaæ kaïÂakaæ vÃrijaæ yathà jalena paÇkena ca nÆpalittanti 'elaæ' vuccati udakaæ. 'Ambujaæ' vuccati padumaæ, ' kaïÂako' vuccati kharadaï¬o. [PTS Page 203 [\q 203/] '] vÃri' vuccati udakaæ. 'VÃrijaæ' vuccati padumaæ vÃrisambhavaæ. ' Jalaæ' vuccati udakaæ. ' PaÇko' vuccati kaddamo. Yathà padumaæ vÃrijaæ vÃrisambhavaæ jalena ca paÇkena ca na lippati, na saælippati4 nÆpalippati, alittaæ asaælittaæ, anupalittanti - " elambujaæ kaïÂakaæ vÃrijaæ yathà jalena paÇkena ca nÆpalittaæ. " 1. Saddarà - sa. 2. Vuccate - syÃ, [PTS] 3. Kilesà punenti, na paccenti, na paccÃgacchanti - mu 1 4. Upalimpati - mu 11 saælimpati - sa. [A] suttanipÃta - sabhiyasutta. [BJT Page 278] [\x 278/] Evaæ munÅ santivÃdo agiddho kÃme ca loke ca anÆpalittoti 'eva'nti opammasampaÂipÃdanaæ; munÅti monaæ vuccati ¤Ãïaæ - pe - SaÇgajÃlamaticca so muni. SantivÃdoti santivÃdo muni tÃïavÃdo lenavÃdo saraïavÃdo abhayavÃdo accutavÃdo amatavÃdo nibbÃnavÃdoti - evaæ munÅ santivÃdo. Agiddhoti gedho vuccati taïhÃ: yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ gedho paÊigedho5 saÇge paÇko ejà mÃyà janikà sa¤janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visaÂà ÃyÆhanÅ6 dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu 7 Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ puccha¤cikatà sÃdukamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhà rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ, dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabalisaæ mÃravisayo taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà visamalobho akusalamÆlaæ; yassa so gedho pahÅno samucchinno vÆpasanto paÂippassaddho abhabbuppattiko ¤Ãïagginà da¬¬ho, so vuccati agiddho. So rÆpe agiddho; sadde - gandhe - rase - phoÂÂhabbe - kule - gaïe - ÃvÃse - lÃbhe - yase1 pasaæsÃya - sukhe - cÅvare - piï¬apÃte - senÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃre - kÃmadhÃtuyà - rÆpadhÃtuyà - arÆpadhatuyà - kÃmabhave - rÆpabhave - arÆpabhave - nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãbhave - ekavokÃrabhave - catuvokÃrabhave pa¤cavokÃrabhave atÅte - anÃgate - paccuppanne - diÂÂhasutamutavi¤¤Ãtabbesu dhammesu agiddho agathito amucchito anajjhopanno2 vÅtagedho vigatagedho cattagedho vantagedho muttagedho paÂinissaÂÂhagedho vÅtarÃgo vigatarÃgo cattarÃgo vantarÃgo muttarÃgo pahÅnarÃgo [PTS Page 204] [\q 204/] paÂinissaÂÂharÃgo nicchÃto nibbuto sÅtÅbhÆto sukhapaÂisaævedÅ brahmabhÆtena attanà viharatÅti evaæ munÅ santivÃdo agiddho. KÃme ca loke ca anÆpalittoti - ' kÃmÃ'ti uddÃnato dve kÃmÃ: vatthukÃmà ca kilesakÃmà ca - pe - Loketi apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhÃtuloke Ãyatanaloke; 'lepÃ'ti dve lepÃ: taïhÃlepo ca diÂÂhilepo ca - pe - Ayaæ taïhÃlepo - pe - ayaæ diÂÂhilepo. Muni taïhÃlepaæ pahÃya diÂÂhilepaæ paÂinissajitvà kÃme ca loke ca na lippati, na palippati, na upalippati. Alitto asaælitto anupalitto nikkhanto nissaÂo3 vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà viharatÅti - evaæ munÅ santivÃdo agiddho kÃme ca loke ca anÆpalitto. ' TenÃha bhagavÃ: Yehi vivitto vicareyya loke Na tÃni uggayha vadeyya1 nÃgo, Elambujaæ kaïÂakaæ vÃrijaæ2 yathà Jalena paÇkena ca nÆpalittaæ. Evaæ munÅ santivÃdo agiddho KÃme ca loke ca anÆpalitto. 1. Yaso - mu11 2. AnajjhÃpanno - mu 11 3. Nissato - sa [BJT Page 280] [\x 280/] 9 - 12 Na vedagu diÂÂhiyà na mutiyà Sa mÃnameti na hi tammayo1 so, Na kammunÃ2 nopi sutena neyyo AnÆpanÅto sa3 nivesanesu. Na vedagu diÂÂhiyà na mutiyà sa mÃnametÅti - 'nÃ'ti paÂikkhepo. VedagÆti 'vedaæ' vuccati catusu maggesu ¤aïaæ, pa¤¤Ã [PTS Page 205] [\q 205/] pa¤¤indriyaæ pa¤¤Ãbalaæ dhammavicayasambojjhaÇgo vÅmaæsà vipassanà sammà diÂÂhi. Tehi vedehi jÃtijarÃmaraïassa antagato antappatto koÂigato koÂippatto pariyantagato pariyantappatto vosÃnagato vosÃnappatto tÃïagato tÃïappatto lenagato lenappatto saraïagato saraïappatto abhayagato abhayappatto accutagato accutappatto amatagato amatappatto nibbÃnagato nibbÃnappatto vedÃnaæ và antaæ gatoti vedagu. Vedehi và antaæ gatoti vedagu. Sattannaæ dhammÃnaæ viditattà vedagu: sakkÃyadiÂÂhi vidità hoti, vicikicchà vidità hoti, sÅlabbataparÃmÃso vidito hoti, rÃgo vidito hoti, doso vidito hoti, moho vidito hoti, mÃno vidito hoti, viditÃ'ssa honti pÃpakà akusalà dhammà saækilesikà ponobhavikà sadarÃ4dukkhavipÃkà Ãyatiæ jÃtijarÃmaraïÅyÃ. 1. " VedÃni viceyya kevalÃni ( sabhiyÃti bhagavÃ) SamaïÃnaæ yÃni'dhatthi5 brÃhmaïÃnaæ, Sabba6 vedanÃsu vÅtarÃgo Sabba7 vedamaticca vedagu so"ti[a] Na diÂÂhiyÃti - tassa dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni pahÅnÃni samucchinnÃni vÆpasantÃni paÂippassaddhÃni abhabbuppattikÃni ¤Ãïagginà da¬¬hÃni. So diÂÂhiyà na yÃyati, na nÅyati, na vuyhati, na saæharÅyati, napi taæ diÂÂhigataæ sÃrato pacceti. Na paccÃgacchatÅti - na vedagu diÂÂhiyÃ. Na mutiyà sa mÃnametÅti - mutarÆpena và paratoghosena và mahÃjanasammutiyà và mÃnaæ neti, na upeti, [PTS Page 206] [\q 206/] na upagacchati, na gaïhÃti, na parÃmasati, nÃbhinivisatÅti - ' na vedagu diÂÂhiyà na mutiyà ' sa mÃnameti'. Na hi tammayo soti - na taïhÃvasena na diÂÂhivasena tammayo hoti tapparamo tapparÃyaïo; yato taïhà ca diÂÂhi ca mÃno ca assa pahÅnà honti ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatÃ8 anabhÃvakatà Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ, ettÃvatà na tammayo hoti, na tapparamo, na tapparÃyaïoti - na hi tammayo so. ' 1. Kammayo - manupa. 2. Kammanà - sa 3. So - su. 4. SaddÃrà - sa. 5. YÃnÅpatthi - machasaæ[PTS]. 6. SabbÃsu - su 7. Sabbaæ - su. 8. TÃlavatthukatà - sa. [A.] SuttanipÃta sabhiyasutta. [BJT Page 282] [\x 282/] Na kammunà no'pi sutena neyyoti - 'na kammunÃ'ti pu¤¤ÃbhisaÇkhÃrena và apu¤¤ÃbhiÇkhÃrena và Ãne¤jÃbhisaÇkhÃrena và na yÃyati, na nÅyati, na vuyhati, na saæharÅyatÅti - na kammunÃ; nopi sutena neyyoti sutasuddhiyà và paratoghosena và mahÃjanasammutiyà và na yÃyati, na nÅyati, na vuyhati, na saæharÅyatÅti - na kammunà nopi sutena neyyo. AnÆpanÅto sa nivesanesÆti - 'upayÃ'ti dve upayÃ: taïhÃupayo ca diÂÂhiupayo ca - pe - Ayaæ diÂÂhiupayo. Tassa taïhÃupayo pahÅno, diÂÂhiupayo paÂinissaÂÂho; taïhÆpayassa pahÅnattà diÂÂhÆpayassa paÂinissaÂÂhattà so nivesanesu anÆpanÅto anupalitto anupagato anajjhosito1 anadhimutto nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà viharatÅti anÆpanÅto sa nivesanesu. TenÃha [PTS Page 207] [\q 207/] bhagavÃ: Na vedagu diÂÂhiyà na mutiyà Sa mÃnameti na hi tammayo so, Na kammunà nopi sutena neyyo AnÆpanÅto sa nivesanesu. 9 - 13 Sa¤¤Ãvirattassa na santi ganthÃ2 Pa¤¤Ãvimuttassa na santi mohÃ, Sa¤¤aæ ca diÂÂhiæ ca ye aggahesuæ Te ghaÂÂayantÃ3 vicaranti4 loke. Sa¤¤Ãvirattassa na santi ganthÃti - yo samathapubbaÇgamaæ ariyamaggaæ5 bhÃveti, tassa Ãdito upÃdÃya ganthà vikkhambhÅtà honti, arahatte patte6 arahato ganthà ca mohà ca nÅvaraïà ca, kÃmasa¤¤Ã vyÃpÃdasa¤¤Ã vihiæsÃsa¤¤Ã diÂÂhisa¤¤Ã ca pahÅnà honti ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatà anabhÃvakatà Ãyatiæ anuppÃdadhammÃti - ' sa¤¤Ãvirattassa na santi ganthÃ. ' Pa¤¤Ãvimuttassa na santi mohà - yo vipassanÃpubbaÇgamaæ ariyamaggaæ bhÃveti, tassÃdito upÃdÃya mohà vikkhambhità honti, arahatte patte 6 arahato mohà ca ganthà ca nÅvaraïà ca kÃmasa¤¤Ã vyÃpÃdasa¤¤Ã vihiæsÃsa¤¤Ã diÂÂhisa¤¤Ã ca pahÅnà honti ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatà anabhÃvakatà Ãyatiæ anuppÃdadhammÃti - ' pa¤¤Ãvimuttassa na santi mohÃ. ' 1. Anajjhesito - sÅmu11 2. Gandhà - manupa. 3. GhaÂÂamÃnÃsÅmu11. Machasaæ. 4. Vivadanti - katthaci. 5. Ariyadhammaæ - sÅmu11 6. Arahattappatte - sÅmu. 11 SyÃ. [PTS] [BJT Page 284] [\x 284/] Sa¤¤aæ ca diÂÂhiæ ca ye aggahesuæ te ghaÂÂayantà vicaranti loketi ye sa¤¤aæ gaïhanti kÃmasa¤¤aæ vyÃpÃdasa¤¤aæ vihiæsÃsa¤¤aæ, te sa¤¤Ãvasena ghaÂÂenti saæghaÂÂenti. RÃjÃnopi rÃjÆhi vivadanti. KhattiyÃpi khattiyehi [PTS Page 208] [\q 208/] vivadanti. BrÃhmaïÃpi brÃhmaïehi vivadanti. GahapatikÃpi gahapatÅhi vivadanti, mÃtÃpi puttena vivadati. Puttopi mÃtarà vivadati. PitÃpi puttena vivadati. Puttopi pitarà vivadati. BhÃtÃpi bhÃtarà vivadati. BhaginÅpi bhaginiyà vivadati. BhÃtÃpi bhaginiyà vivadati. BhaginÅpi bhÃtarà vivadati. SahÃyopi sahÃyena vivadati. Te tattha maraïampi nigacchanti. Maraïamattampi dukkhaæ. Ye diÂÂhiæ gaïhanti ' sassato loko'ti và idameva saccaæ, moghama¤¤a"nti diÂÂhiyà eke samaïabrÃhmaïà suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ paccenti. " Asassato loko, idameva saccaæ, moghama¤¤a'nti diÂÂhigatametaæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisaæyojanaæ sadukkhaæ savighÃtaæ saupÃyÃsaæ sapariÊÃhaæ na nibbidÃya na virÃgÃya na nirodhÃya na upasamÃya na abhi¤¤Ãya na sambodhÃya na nibbÃnÃya saævattatÅti diÂÂhÅsu ÃdÅnavaæ passanto diÂÂhiyo na gaïhÃmi na parÃmasÃmi nÃbhinivisÃmi; athavÃ, na gaïhitabbà na parÃmasitabbà nÃbhinivisitabbÃti evampi - ' passa¤ca diÂÂhÅsu anuggahÃya. ' AthavÃ, ' asassato loko, antavà loko, anantavà loko, taæ jÅvaæ taæ sarÅraæ, a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅraæ, hoti ca na ca hoti tathÃgato parammaraïÃ, neva hoti na na hoti tathÃgato parammaraïÃ'ti vÃ, te diÂÂhivasena ghaÂÂenti saæghaÂÂenti. SatthÃrato satthÃraæ ghaÂÂenti. DhammakkhÃnato dhammakkhÃnaæ ghaÂÂenti. Gaïato gaïaæ ghaÂÂenti. DiÂÂhiyà diÂÂhiæ ghaÂÂenti. PaÂipadÃya paÂipadaæ ghaÂÂenti. Maggato maggaæ ghaÂÂenti. AthavÃ. Te vivadanti. Kalahaæ karonti. Bhaï¬anaæ karonti. Viggahaæ karonti vivÃdaæ karonti. Medhagaæ karonti: na tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃsi micchÃpaÂipanno tvamasi. Ahamasmi sammÃpaÂipanno. Sahitamme, asahitante. Pure vacanÅyaæ pacchà avaca. PacchÃvacanÅyaæ pure avaca. ùciïïante1 viparÃvattaæ. ùropito te vÃdo. NiggahÅtosi. Cara vÃdappamokkhÃya. NibbeÂhehi và sace pahosÅ' ti. Tesaæ abhisaÇkhÃrà appahÅnÃ, tiracchÃnayoniyà ghaÂÂenti. Pettivisaye ghaÂÂenti. Manussaloke ghaÂÂenti. Devaloke ghaÂÂenti. Gatiyà gatiæ upapattiyà upapattiæ paÂisandhiyà paÂisandhiæ bhavena bhavaæ saæsÃrena saæsÃraæ vaÂÂena vaÂÂaæ ghaÂÂenti saæghaÂÂenti. GhaÂÂentÃ2, caranti3, vicaranti viharanti irÅyanti vattenti pÃlenti yapenti yÃpenti. Loketi apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke Ãyatanaloketi. - ' Sa¤¤a¤ca diÂÂhi¤ca [PTS Page 209] [\q 209/] ye aggahesuæ te ghaÂÂayantà vicaranti loke. ' TenÃha bhagavÃ: Sa¤¤Ãvirattassa na santi ganthÃ2 Pa¤¤Ãvimuttassa na santi mohÃ, Sa¤¤aæ ca diÂÂhiæ ca ye aggahesuæ Te ghammayantÃ3 vicaranti4 loke. MÃgandiyasuttaniddeso navamo. 10 PurÃbhedasuttaniddeso Atha purÃbhedasuttaniddeso vuccati: 10 - 1 KathaædassÅ [PTS Page 210] [\q 210/] kathaæsÅlo upasantoti vuccati, Taæ me gotama pabrÆhi pucchito uttamaæ naraæ. 1. Nibbedhehi - [PTS]. 2. GhaÂÂentÃti padaæ - sÅmu. 11 Machasaæ. Potthakesu na dissati. 3. Vadanti - sÅmu 11 machasaæ. 4. GhaÂÂamÃnà - sÅmu 11 machasaæ. [BJT Page 286] [\x 286/] KathaædassÅ kathaæsÅlo upasantoti vuccatÅti - 'kathaædassÅ'ti kÅdisena dassanena samannÃgato kiæsaïÂhitena kimpakÃrena kiæpaÂibhÃgenÃti kathaædassÅ; kathaæsÅloti kÅdisena sÅlena samannÃgato kiæsaïÂhitena kimpakÃrena kimpaÂibhÃgenÃti kathaædassÅ kathaæsÅlo. ' Upasantoti vuccatÅti - santo upasanto vÆpasanto nicchÃto nibbuto paÂippassaddhoti vuccati pavuccati kathiyati bhaïÅyati dÅpiyati voharÅyati; 'kathaædassÅ'ti adhipa¤¤aæ vuccati; 'kathaæ sÅlo'ti adhisÅlaæ pucchati ' upasanto'ti adhicittaæ pucchatÅti - 'kathaædassÅ kathaæsÅlo upasantoti vuccati. ' Taæ me gotama pabrÆhÅti - ' tanti' yaæ pucchÃmi yaæ yÃcÃmi yaæ ajjhesÃmi yaæ pasÃdemi; gotamÃti so nimmito buddhaæ bhagavantaæ gottena Ãlapati; pabrÆhÅti [PTS Page 211] [\q 211/] brÆhi Ãcikkha desehi pa¤¤apehi paÂÂhapehi vivara vibhaja uttÃnÅkarohi pakÃsehÅti - ' taæ me gotama pabrÆhi. ' Pucchito uttamaæ naranti - ' pucchito'ti puÂÂho pucchito yÃcito ajjhesito pasÃdito; uttamaæ naranti aggaæ seÂÂhaæ viseÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaraæ naranti - ' pucchito uttamaæ naraæ. ' TenÃha so nimmito: "KathaædassÅ kathaæsÅlo upasantoti vuccati, Taæ me gotama pabrÆhi pucchito uttamaæ nara"nti. 10 - 2 VÅtataïho purà bhedà (iti1 bhagavÃ) pubbamantamanissito, VemajjhenÆpasaækheyyo tassa natthi purekkhataæ. VÅtataïho purà bhedÃti - purà kÃyassa bhedà purà attabhÃvassa bhedà purà kalebarassa nikkhepà purà jÅvitindriyassa upacchedÃ, vÅtataïho vigatataïho cattataïho vantataïho muttataïho pahÅnataïho paÂinissaÂÂhataïho vÅtarÃgo vigatarÃgo cattarÃgo vantarÃgo muttarÃgo pahÅnarÃgo paÂinissaÂÂharÃgo, nicchÃto nibbuto sÅtÅbhÆto sukhapaÂisaævedÅ brahmabhÆtena attanà viharati. 1. Purà bhedÃti - syÃ. [PTS] [BJT Page 288] [\x 288/] BhagavÃti gÃravÃdhivacanaæ; apica, bhaggarÃgoti bhagavÃ; bhaggadosoti bhagavÃ; bhaggamohoti bhagavÃ; bhaggadiÂÂhÅti bhagavÃ; bhaggamÃnoti bhagavÃ; bhaggakaïÂakoti1 bhagavÃ; bhaggakilesoti bhagavÃ; bhaji vibhaji paÂivibhaji dhammaratananti bhagavÃ; bhavÃnaæ antakaroti bhagavÃ; bhÃvitakÃyo bhÃvitasÅlo bhÃvitacitto bhÃvitapa¤¤oti bhagavÃ; bhaji và bhagavà ara¤¤e [PTS Page 212] [\q 212/] vanapatthÃni pantÃni senÃsanÃni appasaddÃni appanigghosÃni vijanavÃtÃni manussarÃhaseyyÃni paÂisallÃnasÃruppÃnÅti bhagavÃ; bhÃgÅ và bhagavà vÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnanti bhagavÃ; bhÃgÅ và bhagavà attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa adhisÅlassa adhicittassa adhipa¤¤ÃyÃti bhagavÃ; bhÃgÅ và bhagavà catunnaæ jhÃnÃnaæ catunnaæ appama¤¤Ãnaæ catunnaæ arÆpasamÃpattÅnanti bhagavÃ; bhÃgÅ và bhagavà aÂÂhannaæ vimokkhÃnaæ aÂÂhannaæ abhibhÃyatanÃnaæ navannaæ anupubbavihÃrasamÃpattÅnanti bhagavÃ; bhÃgÅ và bhagavà dasannaæ sa¤¤ÃbhÃvanÃnaæ dasannaæ kasiïasamÃpattÅnaæ ÃnÃpÃnasatisamÃdhissa asubhasamÃpattiyÃti bhagavÃ; bhÃgÅ và bhagavà catunnaæ satipaÂÂhÃnÃnaæ catunnaæ sammappadhÃnÃnaæ catunnaæ iddhipÃdÃnaæ pa¤cannaæ indriyÃnaæ pa¤cannaæ balÃnaæ sattannaæ bojjhaÇgÃnaæ ariyassa aÂÂhaÇgikassa maggassÃti bhagavÃ; bhÃgÅ và bhagavà dasannaæ tathÃgatabalÃnaæ catunnaæ vesÃrajjÃnaæ catunnaæ paÂisambhidÃnaæ channaæ abhi¤¤Ãnaæ channaæ buddhadhammÃnanti bhagavÃ; 'bhagavÃ'ti netaæ nÃmaæ mÃtarà kataæ, na pitarà kataæ, na bhÃtarà kataæ, na bhaginiyà kataæ, na mittÃmaccehi kataæ, na ¤ÃtisÃlohitehi kataæ, na samaïabrÃhmaïehi kataæ, na devatÃhi kataæ, vimokkhantikametaæ buddhÃnaæ bhagavantÃnaæ bodhiyà mÆle saha sabba¤¤uta¤Ãïassa paÂilÃbhà sacchikà pa¤¤atti yadidaæ 'bhagavÃ'ti - 'vÅtataïho purà bhedà iti2 bhagavÃ, Pubbamantamanissitoti - pubbanto vuccati atÅto addhÃ; atÅtaæ addhÃnaæ Ãrabbha taïhà pahÅnà hoti, diÂÂhi paÂinissaÂÂhÃ; taïhÃya pahÅnattà diÂÂhiyà paÂinissaÂÂhattà evampi pubbamantamanissito; athavÃ, ' evaærÆpo ahosiæ atÅtamaddhÃnanti ' tattha nandiæ na samannÃneti ' evaævedano ahosiæ, evaæsa¤¤o ahosiæ, evaæsaÇkhÃro [PTS Page 213] [\q 213/] ahosiæ, evaævi¤¤Ãïo ahosiæ atÅtamaddhÃnanti' natthi nandiæ na samannÃneti 'evampi - ' pubbamantamanissito' athavÃ, 'iti me cakkhu ahosi atÅtamaddhÃnaæ, iti rÆpÃti tattha na chandarÃgapaÂibaddhaæ hoti vi¤¤Ãïaæ, na chandarÃgapaÂibaddhattà vi¤¤Ãïassa na tadabhinandati, na tadabhinandanto evampi - 'pubbamantamanissito'iti me sotaæ ahosi atÅtamaddhÃnaæ, iti saddÃ'ti iti, me ghÃnaæ ahosi atÅtamaddhÃnaæ, iti gandhÃ'ti, iti me jivhà ahosi atÅtamaddhÃnaæ, iti dhammÃ'ti tattha na chandarÃgapaÂibaddhaæ hoti vi¤¤Ãïaæ. Na chandarÃgapaÂibaddhattà vi¤¤Ãïassa na tadabhinandati, na tadabhinandanto evampi - ' pubbamantamanissito, ' athavÃ, yÃna'ssu tÃni3 pubbe mÃtugÃmena saddhiæ hasitalapitakÅÊitÃni, na tadassÃdeti, na taæ nikÃmeti; na ca tena vittiæ Ãpajjati, evampi 'pubbamantamanissito. ' 1. Taïhoti - machasaæ. 2. BhedÃti - sÅmu 1 machasaæ [PTS] 3. YÃni tÃni - machasaæ. [BJT Page 290] [\x 290/] Vemajjhenupasaækheyyoti - 'vemajjhaæ: vuccati paccuppanno addhÃ, paccuppannaæ addhÃnaæ Ãrabbha taïhà pahÅnà hoti, diÂÂhi paÂinissaÂÂhÃ; taïhÃya pahÅnattà diÂÂhiyà paÂinissaÂÂhattà 'ratto'ti nÆpasaækheyyo, 'duÂÂho'ti nÆpasaækheyyo, 'parÃmaÂÂho'ti nÆpasaækheyyo, ' vikkhepagato'ti nÆpasaækheyyo, ' aniÂÂhaæ gato: ti nÆpasaækheyyo, 'thÃmagato'ti nÆpasaækheyyo: nerayikoti và tiracchÃnayonikoti và pettivisayikoti và manussoti và devoti và rÆpÅti [PTS Page 214] [\q 214/] và arÆpÅti và sa¤¤Åti và asa¤¤Åti và nevasa¤¤ÅnÃsa¤¤Åti vÃ; so hetu natthi paccayo, natthi, kÃraïaæ natthi, yena saÇkhaæ gaccheyyÃti - 'vemajjhenupasaÇkheyyo. ' Tassa natthi purekkhatanti - 'tassÃ'ti arahato khÅïÃsavassa; purakkhÃroti dve purakkhÃrÃ: taïhÃpurekkhÃro ca diÂÂhipurekkhÃro ca, - pe - Ayaæ diÂÂhipurekkhÃro, tassa taïhÃpurekkhÃro pahÅno, diÂÂhipurekkhÃro paÂinissaÂÂho; taïhÃpurekkhÃrassa pahÅnattà diÂÂhipurekkhÃrassa paÂinissaÂÂhattà na taïhaæ và diÂÂhiæ và purato katvà carati, na taïhÃdhajo na taïhÃketu na taïhÃdhipateyyo, na diÂÂhidhajo na diÂÂhiketu na diÂÂhÃdhipateyyo, na taïhÃya và diÂÂhiyà và parivÃrito carati; evampi - 'tassa natthi purekkhataæ. ' AthavÃ, 'evaærÆpo siyaæ anÃgatamaddhÃna'nti tattha nandiæ na samannÃneti; 1 evampi - 'tassa natthi purekkhataæ. 'AthavÃ, 'iti me cakkhu2 siyà anÃgatamaddhÃnaæ, iti rÆpÃ: ti appaÂiladdhassa paÂilÃbhÃya cittaæ na païidahati; cetaso appanidhÃnappaccayÃ3 na tadabhinandati, na tadabhinandanto evampi 'tassa natthi purekkhataæ. ' Iti me sotaæ siyà anÃgatamaddhÃnaæ, iti saddÃ'ti - 'iti me ghÃnaæ siyà anÃgatamaddhÃnaæ, iti gandhÃ'ti - ' iti me jivhà siyà anÃgatamaddhÃnaæ, iti rasÃ'ti - 'iti me kÃyo siyà anÃgatamaddhÃnaæ, iti phoÂÂhabbÃ'ti - 'iti me mano siyà anÃgatamaddhÃnaæ, iti dhammÃ'ti appaÂiladdhassa paÂilÃbhÃya cittaæ na païidahati; cetaso appanidhÃnappaccayà na tadabhinandati; na tadabhinandanto; evampi - ' tassa natthi purekkhataæ. ' Athavà ' iminÃhaæ [PTS Page 215] [\q 215/] sÅlena và vatena4 và tapena và brahmacariyena và devo và bhavissÃmi deva¤¤ataro vÃ'ti appaÂiladdhassa paÂilÃbhÃya cittaæ na païidahati; cetaso appaïidhÃnappaccayà na tadabhinandati, na tadabhinandanto evampi - 'tassa natthi purekkhataæ. ' TenÃha bhagavÃ: " VÅtataïho purÃbhedà (iti bhagavÃ) pubbamantamanissito, Vemajjhenupasaækheyyo tassa natthi purekkhata"nti. 1. SamanvÃgameti - [PTS] syÃ. 2. Cakkhuæ - sÅmu11 3. ApaïidhÃnapaccayà - sa 4. Vattena - [PTS.] [BJT Page 292] [\x 292/] 10 - 3 Akkodhano asantÃsÅ1 avikatthÅ akukkuco2 MantabhÃïÅ anuddhato sa ve vÃcÃyato muni. Akkodhano asantÃsÅti - 'akkodhano'ti hi kho3 vuttaæ, apica, kodho tÃva vattabbo - dasahÃkÃrehi kodho jÃyati 'anatthaæ me acarÅ'ti kodho jÃyati. 'Anatthamme caratÅ'ti kodho jÃyati. 'Anatthamme carissatÅ'ti kodho jÃyati. 'Piyassa me manÃpassa anatthaæ acari, anatthaæ carati, anatthaæ carissatÅ'ti kodho jÃyati, 'appiyassa me amanÃpassa atthaæ acari, atthaæ carati, atthaæ carissatÅ'ti kodho jÃyati. AÂÂhÃne và pana kodho jÃyati. Yo evarÆpo cittassa ÃghÃto paÂighÃto paÂighaæ paÂivirodho kopo pakopo sampakopo doso padoso sampadoso cittassa vyÃpatti manopadoso kodho kujjhanà kujjhitattaæ doso dussanà dussitattaæ vyÃpatti vyÃpajjanà vyÃpajjitattaæ virodho paÂivirodho caï¬ikkaæ asuropo4 anattamanatà cittassa; ayaæ vuccati kodho. Apica, [PTS Page 216] [\q 216/] kodhassa adhimattaparittatà veditabbÃ: atthi ka¤ci kÃlaæ5 kodho cittÃvilakaraïamatto hoti, na ca tÃva mukhakulÃnavikulÃno hoti; atthi ka¤ci kÃlaæ kodho mukhakulÃnavikulÃnamatto hoti, na ca tÃva hanusa¤copano hoti; atthi ka¤ci kÃlaæ kodho hanusa¤copanamatto hoti, na ca tÃva pharusavÃcÃnicchÃraïo hoti; atthi ka¤ci kÃlaæ kodho pharusavÃcÃnicchÃraïamatto hoti, na ca tÃva disÃvidisÃnuvilokano hoti; atthi ka¤ci kÃlaæ kodho disÃvidisÃnuvilokanamatto hoti, na ca tÃva daï¬asatthaparÃmasano hoti; atthi ka¤ci kÃlaæ kodho daï¬asatthaparÃmasanamatto hoti, na ca tÃva daï¬asatthaabbhukkiraïo hoti; atthi ka¤ci kÃlaæ kodho daï¬asatthaabbhukkiraïamatto hoti, na ca tÃva daï¬asatthaabhinipÃtano hoti; atthi ka¤ci kÃlaæ kodho daï¬asatthaabhinipÃtanamatto hoti, na ca tÃva kinnavichinnakaraïo6 hoti, atthi ka¤ci kÃlaæ kodho chinnavichinnakaraïamatto hoti, na ca tÃva sambha¤janapaÊibha¤jano hoti; atthi ka¤ci kÃlaæ kodho sambha¤janapaÊibha¤janamatto hoti, na ca tÃva ÇgamaÇagÃpaka¬¬hano hoti; atthi ka¤ci kÃlaæ kodho aÇgamaÇagÃpaka¬¬hanamatto hoti, na ca tÃva jÅvità voropaïo7 hoti; atthi ka¤ci kÃlaæ kodho jÅvità voropaïamatto hoti, na ca tÃva sabbacÃgapariccÃgÃya saïÂhito hoti, yato kodho parapuggalaæ ghÃtetvà attÃnaæ ghÃteti, ettÃvatà kodho paramussadagato paramavepullappatto hoti. 1. AsantÃpi - manupa. 2. Akukkucco - sÅmu 11 3. Yaæ hi kho - machasaæ. 4. Assuropo - sÅmu11 5. Ki¤cÃkÃlaæ - sa 6. Chiddavichiddakaraïo - sa [PTS] chinnÃvicchinnakaraïo - manupa 7. JÅvitapanÃsano - syÃ. [PTS] [BJT Page 294] [\x 294/] Yassa so kodho pahÅno samucchinno vÆpasanto paÂippassaddho [PTS Page 217] [\q 217/] abhabbuppattiko ¤Ãïagginà da¬¬ho, so vuccati 'akkodhano. ' Kodhassa pahÅnattà 'akkodhano. ' Kodhavatthussa pari¤¤Ãtattà 'akkodhano. ' Kodhahetussa upacchinnattà 'akkodhano'ti 'akkodhano, ' asantÃsÅti - idhekacco tÃsÅ hoti uttÃsÅ parittÃsÅ, so tasati uttasati parittasati bhÃyati santÃsaæ Ãpajjati: kulaæ và na labhÃmi, ÃvÃsaæ và na labhÃmi, lÃbhaæ và na labhÃmi, yasaæ và na labhÃmi, pasaæsaæ và na labhÃmi, sukhaæ và na labhÃmi, cÅvaraæ và na labhÃmi, piï¬apÃtaæ và na labhÃmi, senÃsanaæ và na labhÃmi, gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ và na labhÃmi gilÃnÆpaÂÂhÃkaæ1 và na labhÃmi, a ppa¤¤ÃtombhÅti2 tasati uttasati parittasati bhÃyati santÃsaæ Ãpajjati. Idha bhikkhu asantÃsÅ hoti anuttÃsÅ aparittÃsÅ, so na tasati na uttasati na parittasati na bhÃyati na santÃsaæ Ãpajjati: kulaæ và na labhÃmi, gaïaæ và na labhÃmi, ÃvÃsaæ và na labhÃmi, lÃbhaæ và na labhÃmi, yasaæ và na labhÃmi. Pasaæsaæ và na labhÃmi. Sukhaæ và na labhÃmi, cÅvaraæ và na labhÃmi, piï¬apÃtaæ và na labhÃmi, senÃsanaæ và na labhÃmi, gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ và na labhÃmi, gilÃnÆpaÂÂhÃkaæ và na labhÃmi, appa¤¤ÃtomhÅti na tasati na uttasati na parittasati na bhÃyati na santÃsaæ ÃpajjatÅti ' akkodhano asantÃsÅ. ' AvikatthÅ akukkucoti - 'idhekacco katthÅ hoti vikatthÅ, so katthati vikatthati: ahamasmi sÅlasampannoti và vatasampannoti và sÅlabbatasampannoti vÃ, jÃtiyà và gottena và kolaputtiyena và vaïïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjÃÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃnena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ, uccÃkulà [PTS Page 218] [\q 218/] pabbajitoti và mahÃkulà pabbajitoti và mahÃbhogakulà pabbajitoti và uÊÃrabhogakulà pabbajitoti vÃ, ¤Ãto yasassÅ sagahaÂÂhapabbajitÃnanti vÃ, lÃbhÅmhi cÅvarapiï¬apÃtisenÃsanagilÃnappaccayabhesajjaparikkhÃrÃnanti vÃ, suttantikoti và vinayadharoti và dhammakathikoti vÃ, Ãra¤¤ikoti và piï¬apÃtikoti và paæsukÆlikoti và tecÅvarikoti và sapadÃnacÃrikoti và khalupacchÃbhattikoti và nesajjikoti và yathÃsanthatikoti vÃ, paÂhamassa jhÃnassa lÃbhÅti và tatiyassa jhÃnassa lÃbhÅti và catutthassa jhÃnassa lÃbhÅti vÃ, ÃkÃsÃna¤cÃyatanasamÃpattiyà vi¤¤Ãïa¤cÃyatanasamÃpattiyà Ãki¤ca¤¤ÃyatanasamÃpattiyà nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅti và katthati vikatthati. Evaæ na katthati, na vikatthati; katthanà vikatthanà Ãrato virato paÂivirato nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà viharatÅti 'avikatthÅ. ' 1. GilÃnupaÂÂhÃnaæ - sÅmu 11 2. Appapa¤¤ÃtomhÅti - sÅmu1 [BJT Page 296] [\x 296/] Akukkucoti - 'kukkucca'nti hatthakukkuccampi kukkuccaæ, pÃdakukkuccampi kukkuccaæ, hatthapÃdakukkuccampi kukkuccaæ, " akappiye kappiyasa¤¤itÃ, kappiye akappiyasa¤¤itÃ, vikÃle kÃlasa¤¤itÃ, kÃle vikÃlasa¤¤itÃ, avajje vajjasa¤¤itÃ. Vajje avajjasa¤¤itÃ. Yaæ evarÆpaæ kukkuccaæ kukkuccÃyanà kukkuccÃyitattaæ, cetaso vippaÂisÃro manovilekho, idaæ vuccati kukkuccaæ[a".] Apica dvÅhi kÃraïehi uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho: katattà ca akatattà ca. Kathaæ katattà ca akatattà ca uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho? ' Kataæ me kÃyaduccaritaæ, akataæ me kÃyasucarita'nti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho; 'kataæ me vacÅduccaritaæ, akataæ me vacÅsucarita'nti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho; kataæ me manoduccaritaæ, akatamme manosucarita'nti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho; 'kato me pÃïÃtipÃto, akatà me pÃïÃtipÃtà veramaïÅ'ti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho, 'kataæ adinnÃdÃnaæ [PTS Page 219] [\q 219/] akatà me adinnÃdÃnà veramaïÅ'ti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho; 'kato me. KÃmesu micchÃcÃro akatà me kÃmesu micchÃcÃrà veramaïÅ'ti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. 'Kato me musÃvÃdo. Akatà me musÃvÃdà veramaïÅ'ti - 'katà me pharusà vÃcÃ, akatà me samphappalÃpà veramaïÅ'ti - 'katà me abhijjhÃ, akatà me anabhijjhÃ'ti - 'kato me vyÃpÃdo - akato me avyÃpÃdo'ti - 'katà me micchÃdiÂÂhi. Akatà me sammÃdiÂÂhÅ'ti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. Evaæ katattà ca akatattà ca uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. Atha và sÅlesumhi na paripÆrakÃrÅti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho indriyesumhi aguttadvÃroti - bhojane amatta¤¤ÆmhÅti jÃgariyaæ ananuyuttomhÅti na satisampaja¤¤ena samannÃgatomhÅti - abhÃvità me cattÃro satipaÂÂhÃnÃti - abhÃvità me cattÃro sammappadhÃnÃti - abhÃvità me cattà iddhipÃdÃti - abhÃvitÃni me pa¤cindriyÃnÅti abhÃvitÃni me pa¤cabalÃnÅti - abhÃvità me satta bojjhaÇgÃti abhÃvito1 me ariyo aÂÂhaÇgiko maggeti - dukkhaæ me apari¤¤Ãtanti - samudayo me appahÅnoti, maggo me abhÃvitoti - nirodho me asacchikatoti uppajjati, kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. Yassetaæ kukkuccaæ pahÅnaæ samucchinnaæ vÆpasantaæ paÂippassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬haæ, so vuccati akukkuccoti - avikatthÅ akukkuco. 1. AbhÃvità - sÅmu 11 2. VibhaÇgappakaraïa - jhÃnavibhaÇga. [BJT Page 298] [\x 298/] MantabhÃïÅ anuddhatoti - 'mantÃ' vuccati pa¤¤Ã, yà pa¤¤Ã pajÃnanà - amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi[a]; mantÃya pariggahetvà vÃcaæ bhÃsati, bahumpi kathento bahumpi bhaïanto bahumpi dÅpayanto bahumpi voharanto dukkathitaæ dubhaïitaæ dullapitaæ duruttaæ dubbhÃsitaæ [PTS Page 220] [\q 220/] vÃcaæ na bhÃsatÅti mantabhÃïÅ. Anuddhato - tattha katamaæ uddhaccaæ? Yaæ cittassa uddhaccaæ avupasamo cetaso vikkhepo bhantattaæ cittassa, idaæ vuccati uddhaccaæ. Yassetaæ pahÅnaæ samucchinnaæ vÆpasantaæ paÂippassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬haæ, so vuccati anuddhatoti - 'mantabhÃïÅ anuddhato'. Sa ce vÃcÃyato munÅti - 'idha bhikkhu musÃvÃdaæ pahÃya musÃvÃdà paÂivirato hoti. SaccavÃdÅ saccasandho theto paccayiko avisaævÃdako lokassa. Pisunaæ vÃcaæ pahÃya pisunÃya vÃcÃya paÂivirato hoti; ito sutvà na amutra akkhÃtà imesaæ bhedÃya, amutra và sutvà na imesaæ akkhÃtà amÆsaæ bhedÃya. Iti bhinnÃnaæ và sandhÃtà sahitÃnaæ và anuppadÃtà samaggÃrÃmo1 samaggarato samagganandÅ samaggakaraïiæ vÃcaæ bhÃsità hoti. Pharusaæ vÃcaæ pahÃya pharusÃya vÃcÃya paÂivirato hoti, yà sà vÃcà neÊà kaïïasukhà pemanÅyà hadayaÇgamà porÅ bahujanakantà bahujanamanÃpÃ, tathÃrÆpiæ vÃcaæ bhÃsità hoti. SamphappalÃpaæ pahÃya samphappalÃpà paÂivirato hoti, kÃlavÃdÅ bhÆtavÃdÅ atthavÃdÅ dhammavÃdÅ vicayavÃdÅ nidhÃnavatiæ vÃcaæ bhÃsità hoti, kÃlena sÃpadesaæ pariyantavatiæ atthasaæhitaæ. Catuhi vacÅsucaritehi samannÃgato catudosÃpagataæ vÃcaæ bhÃsati, dvattiæsÃya tiracchÃnakathÃya Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà viharati. Dasa kathavatthuni2 katheti, seyyathÅdaæ? Appicchakathaæ katheti. SantuÂÂhikathaæ katheti. Pavivekakathaæ asaæsaggakathaæ viriyÃrambhakathaæ sÅlakathaæ samÃdhikathaæ pa¤¤Ãkathaæ vimuttikathaæ [PTS Page 221] [\q 221/] vimutti¤Ãïadassanakathaæ satipaÂÂhÃnakathaæ sammappadhÃnakathaæ iddhipÃdakathaæ indriyakathaæ balakathaæ bojjhaÇgakathaæ maggakathaæ phalakathaæ nibbÃnakathaæ katheti; vÃcÃya yato yatto pariyatto gutto gopito rakkhito vÆpasanto; munÅti monaæ vuccati ¤aïaæ. Yà pa¤¤Ã pajÃnanà - pe - amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi [a] - pe - saÇgajÃlamaticca so munÅti - sa ce vÃcÃyato muni. TenÃha bhagavÃ: " Akkodhano asantÃsÅ avikatthÅ akukkuco, MantabhÃïÅ anuddhato sa ce vÃcÃyato munÅ"ti. [A.] DhammasaÇgaïÅ - cittuppÃdakaï¬a. 1. SamaggarÃmo - pu 2. Dasa vatthÆni - [PTS] [BJT Page 300] [\x 300/] 10 - 4 NirÃsatti anÃgate atÅtaæ nÃnusocati, VivekadassÅ phassesu diÂÂhÅsu ca na nÅyati. NirÃsatti anÃgateti 'Ãsatti' vuccati taïhÃ, yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ gedho paÊigedho5 saÇge paÇko ejà mÃyà janikà sa¤janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visaÂà ÃyÆhanÅ6 dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu 7 Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ puccha¤cikatà sÃdukamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhà rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ, dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabalisaæ mÃravisayo taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà visamalobho akusalamÆlaæ [a], yassesà Ãsatti taïhà pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂippassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃti. Evampi - 'nirÃsatti anÃgate. ' AthavÃ, evaærÆpo siyaæ anÃgatamaddhÃnanti tattha nandiæ na samannÃneti1, evaævedano siyaæ - evaæsa¤¤o siyaæ - evaæsaÇkhÃro siyaæ - evaævi¤¤Ãïo siyaæ anÃgatamaddhÃnanti tattha nandiæ na samannÃneti, evampi nirÃsatti anÃgate; athavÃ, 'iti me cakkhuæ siyà anÃgatamaddhÃnaæ, iti rÆpÃ'ti appaÂiladdhassa paÂilÃbhÃya cittaæ na païidahati, cetaso appaïidhÃnappaccayà na tadabhinandati, na tadabhinandanto evampi nirÃsatti anÃgate; 'iti me sotaæ siyà anÃgatamaddhÃnaæ, iti saddÃ'ti - 'iti me ghÃnaæ siyà anÃgatamaddhÃnaæ, iti gandhÃ'ti - ' iti me jivhà siyà anÃgatamaddhÃnaæ, iti rasÃ'ti - 'iti me kÃyo siyà anÃgatamaddhÃnaæ, iti phoÂÂhabbÃ'ti - 'iti me mano siyà anÃgatamaddhÃnaæ, iti dhammÃ'ti appaÂiladdhassa paÂilÃbhÃya cittaæ na païidahati; cetaso appanidhÃnappaccayà [PTS Page 222] [\q 222/] na tadabhinandati; na tadabhinandanto; evampi - ' tassa natthi purekkhataæ. ' Athavà ' iminÃhaæ sÅlena và vatena4 và tapena và brahmacariyena và devo và bhavissÃmi deva¤¤ataro vÃ'ti appaÂiladdhassa paÂilÃbhÃya cittaæ na païidahati; appaïidhÃnappaccayà na tadabhinandati, na tadabhinandanto evampi - ' nirÃsatti '. AtÅtaæ nÃnusocatÅti - vipariïataæ và vatthuæ na socati, vipariïatasmiæ và vatthusmiæ na socati; cakkhuæ me vipariïatanti na socati, sotaæ me - ghÃnaæ me - jivhà me - kÃyo me - rÆpà me - saddà me - gandhà me - rasà me - phoÂÂhabbà me - kulaæ me - gaïo me - ÃvÃso me - lÃbho me - yaso me - pasaæsà me - sukhaæ me - cÅvaraæ me - piï¬apÃto me - senÃsanaæ me - gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃro me mÃtà me - pità me - bhÃtà me - bhaginÅ me putto me - dhÅtà me - mittà me - amaccÃ2 me - ¤Ãtakà me - sÃlohità me vipariïatÃti na socati. Na kilamati. Na paridevati. Na urattÃÊiæ kandati. Na sammohaæ ÃpajjatÅti - 'atÅtaæ nÃnusocati. ' [A.] DhammasaÇgaïi - cittuppÃdakaï¬a. 1. SamanvÃgameti - [PTS] 2. MittÃmaccà - [PTS.] [BJT Page 302] [\x 302/] VivekadassÅ phassesÆti - 'phasso'ti cakkhusamphasso sotasamphasso ghÃnasamphasso jivhÃsamphasso kÃyasamphasso manosamphasso adhivacanasamphasso paÂighasamphasso sukhavedanÅyo phasso dukkhavedanÅyo phasso adukkhamasukhavedanÅyo phasso. Kusalo phasso akusalo phasso abyÃkato phasso kÃmÃvacaro phasso rÆpÃvacaro phasso arÆpÃvacaro phasso su¤¤ato phasso animitto phasso appaïihito phasso lokiyo phasso lokuttaro phasso atÅto phasso anÃgato phasso paccuppanno phasso, yo evarÆpo phasso phusanà samphusanà samphusitattaæ. Ayaæ vuccati phasso. VivekadassÅ phassesÆti - cakkhusamphassaæ vivittaæ passati attena và attaniyena và niccena và dhuvena và sassatena và avipariïÃmadhammena vÃ, sotasamphassaæ vivittaæ [PTS Page 223] [\q 223/] passati - ghÃnasamphassaæ vicittaæ passati - jivhÃsamphassaæ vivittaæ passati kÃyasamphassaæ vivittaæ passati - manosamphassaæ vivittaæ passati - adhivacanasamphassaæ vivittaæ passati paÂighasamphassaæ vivittaæ passati - sukhavedanÅyaæ phassaæ1 dukkhavedanÅyaæ phassaæ1 - adukkhamasukhavedanÅyaæ phassaæ1 - kusalaæ phassaæ akusalaæ phassaæ avyÃkataæ phassaæ - kÃmÃvacaraæ phassaæ - rÆpÃvacaraæ phassaæ arÆpÃvacaraæ phassaæ - lokiyaæ phassaæ* vivittaæ passa ti attena và attaniyena và niccena và dhuvena và sassatena và avipariïÃmadhammena; athavà atÅtaæ phassaæ anÃgatehi ca 2 paccuppannehi ca phassehi vivittaæ passati, anÃgataæ phassaæ atÅtehi ca anÃgatehi3 na phassehi vivittaæ passati; athavÃ, ye te phassà ariyà anÃsavà lokuttarà su¤¤atÃpaÂisa¤¤uttÃ, te phasse vivitte passati rÃgena dosena mohena kodhena upanÃhena makkhena paÊÃsena issÃya macchariyena mÃyÃya sÃÂheyyena thambhena sÃrambhena mÃnena atimÃnena madena pamÃdena sabbakilesehi sabbaduccaritehi sabbadarathehi sabbasantÃpehi sabbakusalÃbhisaÇkhÃrehi vivitte passatÅti - 'vivekadassÅ phassesu'. DiÂÂhÅsu ca na nÅyatÅti - tassa dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni pahÅnÃti samucchinnÃni vÆpasantÃni paÂippassaddhÃni abhabbuppattikÃni ¤Ãïagginà da¬¬hÃni, so diÂÂhiyà na yÃyati na nÅyati na vuyhati na saæharÅyati napi taæ diÂÂhigataæ sÃrato pacceti na paccÃgacchatÅti - ' diÂÂhÅsu ca na nÅyati. ' TenÃha bhagavÃ: "NirÃsatti [PTS Page 224] [\q 224/] anÃgate atÅtaæ nÃnusocati, VivekadassÅ phassesu diÂÂhÅsu ca na nÅyatÅ"ti. 10 - 5 PatilÅno akuhako apihÃlu amaccharÅ, Appagabbho ajeguccho pesuneyye ca no yuto. 1. Samphassaæ - [PTS.] SyÃ. 2. AnÃgatehi ca phassehi - [PTS.] SyÃ. 3. Paccuppannehi - sÅmu11 * 'Lokuttaraæ phassa'nti pÃÂho syÃma - [PTS.] Potthakesu dissate. [BJT Page 304] [\x 304/] PatilÅno akuhanoti - 'patilÅno'ti rÃgassa pahÅnattà patilÅno dosassa - mohassa pahÅnattà patilÅno; kodhassa - upanÃhassa - makkhassa - paÊÃsassa - issÃya - macchariyassa - mÃyÃya - sÃÂheyyassa thambhassa - sÃrambhassa mÃnassa - atimÃnassa - madassa - pamÃdassa - sabbakilesÃnaæ - sabbaduccaritÃnaæ - sabbadarathÃnaæ - sabbapariÊÃhÃnaæ - sabbasantÃpÃnaæ - sabbÃkusalÃbhisaÇkhÃrÃnaæ pahÅnattà patilÅno1 vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: 'katha¤ca bhikkhave bhikkhu patilÅno 1 hoti? Imassa bhikkhave bhikkhuno asmimÃno pahÅno hoti ucchinnamÆlo tÃlÃvatthukato anabhÃvakato Ãyatiæ anuppÃdadhammo. Evaæ kho bhikkhave bhikkhÆ patilÅno hotÅ"ti [a '] patilÅno. ' Akuhakoti2 - tÅïi kuhanavatthÆni: paccayapaÂisedhanasaÇkhÃtaæ3 kuhanavatthu, 4 iriyÃpathasaÇkhÃtaæ kuhanavatthu, sÃmantajappanasaÇkhÃtaæ kuhanavatthu. Katamaæ paccayapaÂisedhanasaÇkhÃtaæ3 kuhanavatthu" idha gahapatikà bhikkhuæ nimantenti chivarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrehi. So pÃpiccho icchÃpakato atthiko cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnaæ bhiyyokamyataæ upÃdÃya cÅvaraæ paccakkhÃti piï¬apÃtaæ paccakkhÃti. SenÃsanaæ paccakkhÃti. GilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ paccakkhÃti. So evamÃha: kiæ samaïassa mahagghena cÅvarena? Etaæ sÃruppaæ - yaæ samaïo susÃnà và saÇkÃrakÆÂà và pÃpaïikà và nantakÃni uccinitvà saÇghÃÂiæ dhÃreyya. Kiæ samaïassa mahagghena piï¬apÃtena? [PTS Page 225] [\q 225/] etaæ sÃruppaæ - yaæ samaïo u¤chÃcariyÃya piï¬ayÃlopena jÅvikaæ kappeyya. Kiæ samaïassa mahagghena senÃsanena? Etaæ sÃruppaæ - yaæ samaïo rukkhamÆliko và assa sosÃniko và abbhokÃsiko vÃ. Kiæ samaïassa mahagghena gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrena? Etaæ sÃruppaæ - yaæ samaïo pÆtimuttena và harÅtakÅkhaï¬ena và osadhaæ kareyyÃti. TadupÃdÃya lÆkhaæ cÅvaraæ dhÃreti. LÆkhaæ piï¬apÃtaæ paribhu¤jati. LÆkhaæ senÃsanaæ paÂisevati. LÆkhaæ gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ paÂisevati. Tamenaæ gahapatikà evaæ jÃnanti, ayaæ samaïo appiccho santuÂÂho pavivitto asaæsaÂÂho Ãraddhaviriyo dhutavÃdo'ti bhiyyo bhiyyo nimantenti cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrehi. So evamÃha: "tiïïaæ sammukhÅbhÃvà saddho kulaputto bahuæ pu¤¤aæ pasavati: saddhÃya sammukhÅbhÃvà saddho kulaputto bahuæ pu¤¤aæ pasavati. Deyyadhammassa sammukhÅbhÃvà saddho kulaputto bahuæ pu¤¤aæ pasavati. DakkhiïeyyÃnaæ sammukhÅbhÃvà saddho kulaputto bahuæ pu¤¤aæ pasavati. TumhÃkaæ cevÃyaæ saddhà atthi, deyyadhammo ca saævijjati. Aha¤ca paÂiggÃhako. Sacehaæ na paÂiggahessÃmi, evaæ tumhe pu¤¤ena paribÃhirà bhavissatha5. Na mayhaæ iminà attho. Apica, tumhÃkaæ yeva anukampÃya paÂigaïhÃmÅ"ti. TadupÃdÃya bahumpi cÅvaraæ paÂigaïhÃti. Bahumpi piï¬apÃtaæ paÂigaïhÃti. Bahumpi senÃsanaæ paÂigaïhÃti. Bahumpi gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ paÂigaïhÃti. Yà evarÆpà bhÃkuÂità bhÃkuÂiyaæ kuhanà kuhÃyanà kuhitattaæ, idaæ paccayapaÂisedhanasaÇkhÃtaæ kuhanavatthu. 1. PaÂilino - machasaæ. 2 Akuhaïo - manupa 3. PaccayapaÂisevanasaÇkhÃtaæ - sÅmu 11 manupa 4. Kuhanavatthuæ sÅmu 11 [A.] CatukkaÇguttara - cakkavagga. 5. Bhavissanti - sÅmu11 [BJT Page 306] [\x 306/] Katamaæ iriyÃpathasaÇkhÃtaæ kuhanavatthu? Idhekacco pÃpiccho icchÃpakato sambhÃvanÃdhippÃyo 'evaæ maæ jano sambhÃvessatÅ'ti gamanaæ saïÂhapeti. hÃnaæ [PTS Page 226] [\q 226/] saïÂhapeti. Nisajjaæ saïÂhapeti. Sayanaæ saïÂhapeti. PaïidhÃya gacchati. PaïidhÃya tiÂÂhati. PaïidhÃya nisÅdati. PaïidhÃya seyyaæ kappeti. SamÃhito viya gacchati. SamÃhito viya tiÂÂhati. SamÃhito viya nisÅdati. SamÃhito viya seyyaæ kappeti. ùpÃthakajjhÃyÅ ca hoti. 1 Yà evarÆpà iriyÃpathassa aÂÂhapanÃ2 Âhapanà saïÂhapanà bhÃkuÂità bhÃkuÂiyaæ kuhanà kuhÃyanà kuhitattaæ, idaæ iriyÃpathasaÇkhÃtaæ kuhanavatthu. Katamaæ sÃmantajappanasaÇkhÃtaæ kuhanavatthu? Idhekacco pÃpiccho icchÃpakato sambhavanÃdhippÃyo 'evaæ ma; jano sambhÃvessatÅ'ti3 ariyadhammasannissitaæ vÃcaæ bhÃsati' 'yo evarÆpaæ cÅvaraæ dhÃreti, so samaïo mahasakkho'ti bhaïati. 'Yo evarÆpaæ pattaæ dhÃreti, lohathÃlakaæ dhÃreti, dhammakarakaæ4 dhÃreti parissÃvanaæ dhÃreti, ku¤cikaæ dhÃreti, upÃhanaæ dhÃreti, kÃyabandhanaæ dhÃreti, Ãyogaæ dhÃreti, so samaïo mahesakkho'ti bhaïati. 'Yassa evarÆpo upajjhÃyo so samaïo mahesakkho'ti bhaïati. 'Yassa evarÆpo Ãcariyo, evarÆpà samÃnupajjhÃyakÃ, samÃnÃcariyakÃ, evarÆpà mittà sandiÂÂhà sambhattà sahÃyÃ, so samaïo mahesakkho'ti bhaïati. 'Yo evarÆpe vihÃre vasati, so samaïo mahesakkho'ti bhaïati. Yo evarÆpe a¬¬hayoge vasati, pÃsÃde vasati, hammiye vasati, guhÃyaæ vasati, leïe vasati, kuÂiyà vasati, kÆÂÃgÃre vasati, aÂÂe vasati, mÃle vasati, uddaï¬e vasati, upaÂÂhÃnasÃlÃyaæ vasati, maï¬ape vasati, rukkhamÆle vasati, so samaïo mahesakkho'ti bhaïati. AthavÃ, kora¤jikakora¤jiko bhÃkuÂikabhÃkuÂiko kuhakakuhako lapakalapako, mukhasambhÃvito 'ayaæ samaïo imÃsaæ evarÆpÃnaæ santÃnaæ vihÃrasamÃpattÅnaæ lÃbhÅ'ti5 tÃdisaæ gambhÅraæ gÆÊhaæ6 nipuïaæ paÂicchannaæ lokuttaraæ [PTS Page 227] [\q 227/] lokuttaraæ su¤¤atÃpaÂisaæyuttaæ kathaæ katheti. Yà evarÆpà bhÃkuÂità bhÃkuÂiyaæ kuhanà kuhÃyanà kuhitattaæ. Idaæ vuccati sÃmantajappanasaÇkhÃtaæ kuhanavatthu. YassimÃni tÅïi kuhanavatthÆni pahÅnÃni samucchinnÃni vÆpasantÃni paÂippassaddhÃni abhabbuppattikÃni ¤Ãïagginà da¬¬hÃni, so vuccati akuhakoti - patilÅno akuhako. ' 1. ùpÃthakajjhÃyÅ ca - machasaæ syà [PTS] mu11 2. ùÂhapanà - [PTS] ÂhapanÃ, ÃÂhapanà machasaæ 3. SambhÃvissatÅti - [PTS] 4. Dhammakaraïaæ - machasaæ. 5. LÃbhÅ - [PTS] 6. Guyhaæ - [PTS] [BJT Page 308] [\x 308/] ApihÃlu amaccharÅti - 'pihÃ' vuccati taïhÃ, yo rÃgo sÃrÃgo - pe - Yassesà pihà taïhà pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂippassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃ, so vuccati apihÃlu; so rÆpe na piheti. Sadde gandhe rase phoÂÂhabbe, kulaæ gaïaæ ÃvÃsaæ lÃbhaæ yasaæ pasaæsaæ sukhaæ, cÅvaraæ piï¬apÃtaæ senÃsanaæ gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ kÃmadhÃtuæ rÆpadhÃtuæ arÆpadhÃtuæ, kÃmabhavaæ rÆpabhavaæ arÆpabhavaæ sa¤¤Ãbhavaæ asa¤¤Ãbhavaæ nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãbhavaæ ekavokÃrabhavaæ catuvokÃrabhavaæ pa¤cavokÃrabhavaæ, atÅtaæ anÃgataæ paccuppannaæ, diÂÂhasutamutavi¤¤Ãtabbe dhamme na piheti na icchati na sÃdiyati na pattheti nÃbhijappatÅti - apihÃlu; amaccharÅti pa¤ca macchariyÃni: ÃvÃsamacchariyaæ kulamacchariyaæ vaïïamacchariyaæ lÃbhamacchariyaæ dhammamacchariyaæ, [a] yaæ evarÆpaæ macchariyaæ 1 maccharÃyanà maccharÃyitattaæ vevicchaæ kadariyaæ kaÂuka¤cukatÃ2 aggahitattaæ cittassa, idaæ vuccati macchariyaæ. Apica, khandhamacchariyampi macchariyaæ, dhÃtumacchariyampi macchariyaæ, Ãyatanamacchariyampi macchariyaæ, gÃho, idaæ vuccati macchariyaæ. Yassetaæ macchariyaæ pahÅnaæ samucchinnaæ vÆpasantaæ paÂippassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬haæ, so vuccati amaccharÅti - apihÃlu amaccharÅ. Appagabbho [PTS Page 228] [\q 228/] ajegucchoti - 'pÃgabbhiya'nti tÅïi pÃgabbhiyÃni: kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ cetasikaæ pÃgabbhiyaæ. Katamaæ kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ? Idhekacco saÇghagatopi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Gaïagatopi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. BhojanasÃlÃyampi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. JantÃgharepi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Udakatitthepi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Antaragharaæ pavisantopi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Antaragharaæ paviÂÂhopi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Kathaæ saÇghagato kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idhekacco saÇghagato acittÅkÃrakato there bhikkhÆ ghaÂÂayantopi tiÂÂhati. GhaÂÂayantopi nisÅdati. Puratopi tiÂÂhati. Puratopi nisÅdati. Uccepi Ãsane nisÅdati. SasÅsaæ pÃrupitvÃpi nisÅdati. hitakopi bhaïati. BÃhÃvikkhepako pi bhaïati. Evaæ saÇghagato kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Kathaæ gaïagato kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idhekacco gaïagato acittikÃrakato therÃnaæ bhikkhÆnaæ anupÃhanÃnaæ caÇkamantÃnaæ saupÃhano caÇkamati. NÅce caÇkame caÇkamantÃnaæ ucce caÇkame caÇkamati. ChamÃya3 caÇkamantÃnaæ caÇkame caÇkamati, ghaÂÂayantopi tiÂÂhati. GhaÂÂayantopi nisÅdati. Puratopi tiÂÂhati. Puratopi nisÅdati. Uccepi Ãsane nisÅdati. SasÅsaæ pÃrupitvÃpi nisÅdati. hitakopi bhaïati. BÃhÃvikkhepakopi bhaïati. Evaæ gaïagato kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. [A.] KhuddakavatthuvibhaÇga. 1. Maccheraæ - machasaæ 2. KaÂuka¤cakatà - [PTS] 3. ChamÃyaæ. [PTS] syÃ. [BJT Page 310] [\x 310/] Kathaæ bhojanasÃlÃyaæ kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. ? Idhekacco bhojanasÃlÃyaæ acittikÃrakato there bhikkhÆ anupakhajja nisÅdati. Navepi bhikkhÆ Ãsanena paÂibÃhati. GhaÂÂayantopi tiÂÂhati. GhaÂÂayantopi nisÅdati. Puratopi tiÂÂhati. Puratopi nisÅdati. Uccepi Ãsane nisÅdati. SasÅsaæ pÃrupitvÃpi nisÅdati. hitakopi bhaïati. BÃhÃvikkhepakopi bhaïati. Evaæ bhojanasÃlÃyaæ kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Kathaæ [PTS Page 229] [\q 229/] jantÃghare kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idhekacco jantÃghare acittikÃrakato there bhikkhÆ ghaÂÂayantopi tiÂÂhati ghaÂÂayantopi nisÅdati. Puratopi tiÂÂhati. Puratopi nisÅdati. Uccepi Ãsane nisÅdati. AnÃpucchÃpi kaÂÂhaæ pakkhipati. AnÃpucchà pi dvÃraæ1 pidahati. BÃhÃvikkhepakopi bhaïati. Evaæ jantÃghare kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Kathaæ udakatitthe kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idhekacco udakatitthe acittÅkÃrakato there bhikkhÆ ghaÂÂayantopi otarati. Puratopi otarati. GhaÂÂayantopi nahÃyati2. Puratopi nahÃyati. Uparitopi nahÃyati. GhaÂÂayantopi uttarati. Puratopi uttarati. Uparitopi uttarati. Evaæ udakatitthe kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Kathaæ antaragharaæ pavisanto kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idhekacco antaragharaæ pavisanto acittikÃrakato there bhikkhÆ ghaÂÂayantopi gacchati. Puratopi gacchati. VokkammÃpi therÃnaæ bhikkhÆnaæ purato purato3 gacchati. Evaæ antaragharaæ pavisantopi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Kathaæ antaragharaæ paviÂÂho kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idhekacco antaragharaæ paviÂÂho 'na pavisatha4 bhante'ti vuccamÃno pavisati. 'Na tiÂÂhatha bhante'ti vuccamÃno tiÂÂhati. 'Na nisÅdatha bhante'ti vuccamÃno nisÅdati. AnokÃsampi pavisati. AnokÃsepi tiÂÂhati. AnokÃsepi nisÅdati. YÃni tÃnipi honti kulÃnaæ ovarakÃni gÆÊhÃni ca paÂicchannÃni ca, yattha kulitthiyo kuladhÅtaro5 kulasuïhÃyo kulakumÃrikÃyo nisÅdanti, tatthapi sahasà pavisati. KumÃrakassapi siraæ parÃmasati. Evaæ antaragharaæ paviÂÂho kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Katamaæ [PTS Page 230] [\q 230/] vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ? Idhekacco saÇghagatopi vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Gaïagatopi vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Antaragharaæ paviÂÂhopi vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Kathaæ saÇghagatopi vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idhekacco saÇghagato acittÅkÃrakato there bhikkhÆ anÃpucchà và anajjhiÂÂho và dhammaæ bhaïati. Pa¤haæ vissajjeti pÃtimokkhaæ uddisati. hitakopi bhaïati. BÃhÃvikkhepakopi bhaïati. Evaæ saÇghagato vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. 1. ùkulitoyaæ pÃÂho - machasaæ. [PTS.] Potthakesu, 2. NahÃyati - machasaæ. 3. Purato - [PTS. 4.] Pavisa - machasaæ. SyÃ. [PTS. 5.] KuladhÅtÃyo - sÅmu 11. [BJT Page 312] [\x 312/] Kathaæ gaïagato vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idhekacco gaïagato acittikÃrakato there bhikkhÆ anÃpucchà và anajjhiÂÂho và ÃrÃmagatÃnaæ bhikkhÆnaæ dhammaæ bhaïati. Pa¤haæ vissajjeti. hitakopi bhaïati. BÃhÃvikkhepakopi bhaïati. ùrÃmagatÃnaæ bhikkhÆïÅnaæ upÃsakÃnaæ upÃsikÃnaæ dhammaæ bhaïati. Pa¤haæ vissajjeti. hitakopi bhaïati. BÃhÃvikkhepakopi bhaïati. Evaæ gaïagato vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Kathaæ antaragharaæ paviÂÂho vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idhekacco antaragharaæ paviÂÂho itthiæ và kumÃriæ và evamÃha: 'itthaænÃme, itthaægotte, kiæ atthi? YÃgu atthi? Bhattaæ atthi? KhÃdanÅyaæ atthi? Kiæ pivissÃma? Kiæ bhu¤jissÃma? Kiæ khÃdissÃma, ? Kiæ và atthi, ? Kiæ và me dassathÃ'ti vippalapati. *Evaæ antaragharaæ paviÂÂho vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Idaæ vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ. Katamaæ cetasikaæ pÃgabbhiyaæ? Idhekacco na uccÃkulà pabbajito samÃno uccÃkulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena. Na mahÃkulà pabbajito samÃno mahÃkulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena, na mahÃbhogakulà pabbajito samÃno mahÃbhogakulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena, [PTS Page 231] [\q 231/] na uÊÃrabhogakulà pabbajito samÃno - na suttantiko samÃno suttantikena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena. Na vinayadharo samÃno - na dhammakathiko samÃno - na Ãra¤¤iko samÃno - na piï¬apÃtiko samÃno - na paæsukÆliko samÃno - na tecÅvariko samÃno - na sapadÃnacÃriko samÃno - na khalupacchÃbhattiko samÃno - na nesajjiko samÃno - na yathÃsanthatiko samÃno - na paÂhamassa jhÃnassa lÃbhÅ samÃno paÂhamassa jhÃnassa lÃbhinà saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena. Na uÊÃrabhogakulà pabbajito samÃno uccÃkulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena na mahÃkulà pabbajitena samÃno - na suttantiko samÃno suttantikena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena. Na vinayadharo pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena, na mahÃkulà pabbajito samÃno na dhammakathiko samÃno mahÃkulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena, na Ãra¤¤iko pabbajito samÃno uccÃkulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena, na mahÃkulà pabbajito samÃno mahÃkulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena, na piï¬apÃtiko pabbajitena samÃno uccÃkulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena, na paæsukÆliko pabbajito samÃno mahÃbhogakulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena, na tecÅvariko pabbajito samÃno - na uccÃkulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena, na tecÅvariko pabbajito samÃno uccÃkulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena, na sapadÃnacÃriko pabbajitena samÃno uccÃkulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena, na khalupacchÃbhattiko pabbajito samÃno uccÃkulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena, na nesajjiko pabbajito samÃno uccÃkulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena, na yathÃsanthatiko pabbajitena samÃno uccÃkulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena, na nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅ samÃno - na nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅ samÃno nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhinà saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena. Idaæ cetasikaæ pÃgabbhiyaæ. YassimÃni tÅïi pÃgabbhiyÃni pahÅnÃni samucchinnÃni vupasantÃni. PaÂippassaddhÃni abhabbuppattikÃni ¤Ãïagginà da¬¬hÃni, so vuccati appagabbhoti - ' appagabbho. ' * Yà evarÆpà - pe - lÃlappitattaæ itipi machasaæ [PTS] potthakesu dissati. Taæ pana paridevaniddese desitaæ idha na yujjatÅti ma¤¤e. [BJT Page 314] [\x 314/] Ajegucchoti - atthi puggalo jeguccho. Atthi ajeguccho. Katamo ca puggalo jeguccho? Idhekacco puggalo dussÅlo hoti pÃpadhammo asucisaÇkassarasamÃcÃro paÂicchannakammanto assamaïo samaïapaÂi¤¤o abrahmacÃrÅ brahmacÃrÅ paÂi¤¤o antopÆti avassuto kasambujÃto. Ayaæ vuccati puggalo jeguccho. AthavÃ, kodhano hoti upÃyÃsabahulo appampi vutto samÃno abhisajjati kuppati vyÃpajjati patitthÅyati, kopa¤ca dosa¤ca appaccaya¤ca pÃtukaroti. Ayaæ vuccati puggalo jeguccho. AthavÃ, kodhano hoti upanÃhÅ, * makkhÅ hoti paÊÃsÅ, issukÅ hoti maccharÅ, saÂho hoti mÃyÃvÅ, thaddho hoti atimÃnÅ, pÃpiccho hoti micchÃdiÂÂhi, sandiÂÂhiparÃmÃsÅ hoti ÃdhÃnagÃhÅ duppaÂinissaggÅ; ayaæ vuccati puggalo jeguccho. Katamo ca puggalo ajeguccho? Idha bhikkhu sÅlavà hoti, pÃtimokkhasaævarasaævuto viharati, ÃcÃragocarasampanno [PTS Page 232] [\q 232/] aïumattesu vajjesu bhayadassÃvÅ, samÃdÃya sikkhati sikkhÃpadesu. Ayaæ vuccati puggalo ajeguccho. AthavÃ, akkodhano hoti anupÃyÃsabahulo, bahumpi vutto samÃno nÃbhisajjati na kuppati na vyÃpajjati na patitthÅyati, na kopa¤ca dosa¤ca appaccaya¤ca pÃtukaroti. Ayaæ vuccati puggalo ajeguccho. AthavÃ, akkodhano hoti anupanÃhÅ, * amakkhÅ hoti apaÊÃsÅ, anussukÅ hoti amaccharÅ, asaÂho hoti amÃyÃvÅ, athaddho hoti anatimÃnÅ, na pÃpiccho hoti, na micchÃdiÂÂhi, asandiÂÂhiparÃmÃsÅ hoti anÃdhÃnagÃhÅ suppaÂinissaggÅ. Ayaæ vuccati puggalo ajeguccho. Sabbe bÃlaputhujjanà jegucchÃ. PuthujjanakalyÃïakaæ upÃdÃya aÂÂha ariyapuggalà 1 ajegucchÃti - appagabbho ajeguccho. Pesuneyye ca no yutoti - 'pesu¤¤a'nti idhekacco pisunavÃco2 hoti: ito sutvà amutra akkhÃtà imesaæ bhedÃya; amutra và sutvà imesaæ akkhÃtà amÆsaæ bhedÃya; iti samaggÃnaæ và bhettà bhinnÃnaæ và anuppadÃtà vaggÃrÃmo vaggarato, vagganandÅ vaggakaraïiæ vÃcaæ bhÃsità hoti. Idaæ vuccati pesu¤¤aæ. *SyÃma. [PTS.] Potthakesu 'hoti' saddo sabbapadehi yojito. 1. Sabbo kalyÃïaputhujjanaæ upÃdÃya ariyapuggalo, [PTS] 2. PisuïavÃco - machasaæ, sÅmu. 11 [BJT Page 316] [\x 316/] Apica. DvÅhi kÃraïehi pesu¤¤aæ upasaæharati: piyakamyatÃya và bhedÃdhippÃyo vÃ. Kathaæ piyakamyatÃya pesu¤¤aæ upasaæharati? 'Imassa piyo bhavissÃmi, manÃpo bhavissÃmi, vissÃsiko bhavissÃmi, abbhantariko bhavissÃmi, suhadayo bhavissÃmÅ'ti evaæ piyakamyatÃya pesu¤¤aæ upasaæharati. Kathaæ bhedÃdhippÃyo pesu¤¤aæ upasaæharati? 'Kathaæ ime nÃnà assu, vinà assu, vaggà assu, dvedhà assu, dvejjhà assu, dve pakkhà assu, bhijjeyyuæ na samÃgaccheyyuæ, dukkhaæ aphÃsuæ vihareyyu'nti evaæ [PTS Page 233] [\q 233/] bhedÃdhippÃyo pesu¤¤aæ upasaæharati. . Yassetaæ pesu¤¤aæ pahÅnaæ samucchinnaæ vÆpasantaæ paÂippassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬haæ, so pesu¤¤e no1 yuto na yutto nappayutto na samÃyuttoti - 'pesuneyye ca yo yuto. 8 TenÃha bhagavÃ: "PatilÅno akuhako apihÃlu amaccharÅ, Appagabbho ajeguccho pesuneyye ca no yuto'ti. 10 - 6 SÃtiyesu anassÃvÅ atimÃne ca no yuto, Saïho ca paÂibhÃnavà na saddho na virajjati. SÃtiyesu anassÃvÅti - ' sÃtiyÃ' vuccanti pa¤ca kÃmaguïÃ. Kiæ kÃraïà sÃtiyà vuccanti pa¤ca kÃmaguïÃ? Yebhuyyena devamanussà pa¤ca kÃmaguïe icchanti sÃdiyanti patthayanti pihayanti abhijappanti. TaÇkÃraïà sÃtiyà vuccanti pa¤ca kÃmaguïÃ. Yesaæ esà sÃtiyà taïhà appahÅnÃ, tesaæ cakkhuto rÆpataïhà savati Ãsavati2 sandati pavattati. Sotato saddataïhà savati Ãsavati sandati pavattati. GhÃnato gandhataïhà savati Ãsavati sandati pavattati. JivhÃto rasataïhà savati Ãsavati sandati pavattati. KÃyato phoÂÂhabbataïhÃ, savati Ãsavati sandati pavattati. Manato dhammataïhà savati Ãsavati2 sandati pavattati. Yesaæ esà sÃtiyà taïhà pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂippassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃ; tesaæ cakkhuto rÆpataïhà na savati nÃsavati3 na sandati nappavattati. Sotato saddataïhà na savati nÃsavati na sandati na pavattatÅti. GhÃnato gandhataïhà na savati nÃsavati na sandati na pavattatÅti. 'SÃtiyesu anassÃvÅ. ' 1. Pesu¤¤ena - sÅmu. 11. 2. Assavati - sa. Manupa - pasavati [PTS]. 3. NÃssavati - manupa. Napasavati [PTS.] [BJT Page 318] [\x 318/] AtimÃne ca no yutoti - katamo atimÃno? Idhekacco paraæ atima¤¤ati jÃtiyà và gottena và kolaputtiyena và vaïïapokkharatÃya. Và dhanena và ajjhenena và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjaÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃnena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ. Yo evarÆpo mÃno ma¤¤anà ma¤¤itattaæ unnati unnamo dhajo sampaggÃho ketukamyatà cittassa, [PTS Page 234] [\q 234/] ayaæ vuccati atimÃno. Yasseso atimÃno pahÅno samucchinno vÆpasanto paÂippassaddho abhabbuppattiko ¤Ãïagginà da¬¬ho, so atimÃne ca no yuto na yutto nappayutto na samÃyuttoti ' atimÃne ca no yuto. ' Saïho ca paÂibhÃnavÃti - 'saïho 'ti saïhena kÃyakammena samannÃgatoti saïho; saïhena vacÅkammena samannÃgatoti saïho; saïhena manokammena samannÃgatoti saïho; saïhehi satipaÂÂhÃnehi samannÃgatoti saïho; saïhehi sammappadhÃnehi saïhehi iddhipÃdehi - saïhehi indriyehi - saïhehi balehi saïhehi bojjhaÇgehi samannÃgatoti saïho; saïhena ariyena aÂÂhaÇgikena maggena samannÃgatoti saïho; paÂibhÃnavÃti - tayo paÂibhÃnavanto: pariyattipaÂibhÃnavà paripucchÃpaÂibhÃnavà adhigamapaÂibhÃnavÃ. Katamo pariyattipaÂibhÃnavÃ? Idhekaccassa pakatiyÃpi pariyÃputaæ hoti suttaæ geyyaæ veyyÃkaraïaæ gÃthaæ udÃnaæ itivuttakaæ jÃtakaæ abbhutadhammaæ vedallaæ; tassa pariyattiæ nissÃya paÂibhÃti1. Ayaæ pariyattipaÂibhÃnavÃ. Katamo paripucchÃpaÂibhÃnavÃ? Idhekacco paripucchitÃ2 hoti attatthe ca ¤Ãyatthe ca lakkhaïe ca kÃraïe ca ÂhÃnÃÂhÃne ca, tassa taæ paripucchaæ nissÃya paÂibhÃti. Ayaæ paripucchÃpaÂibhÃnavÃ. Katamo adhigamapaÂibhÃnavÃ? Idhekaccassa adhigatà honti cattÃro satipaÂÂhÃnà cattÃro sammappadhÃnà cattÃro iddhipÃdà pa¤cindriyÃni pa¤ca balÃni sattabojjhaÇgà ariyo aÂÂhaÇgiko maggo cattÃro ariyamaggà cattÃri sÃma¤¤aphalÃni catasso paÂisambhidÃyo cha abhi¤¤Ãyo; tassa attho ¤Ãto. Dhammo ¤Ãto. Nirutti ¤ÃtÃ. Atthe ¤Ãte attho paÂibhÃti. 1 [PTS Page 235] [\q 235/] dhamme ¤Ãte dhammo paÂibhÃti1 niruttiyà ¤ÃtÃya nirutti paÂibhÃti1 imesu tÅsu ¤Ãïesu ¤Ãïaæ paÂibhÃnapaÂisambhidÃ. ImÃya paÂibhÃnapaÂisambhidÃya upeto samupeto upÃgato samupÃgato upapanno samupapanno samannÃgato. So vuccati paÂibhÃnavÃ. Yassa pariyatti natthi, paripucchà natthi, adhigamo natthi, kiæ tassa paÂibhÃyissatÅti - ' saïho ca paÂibhÃnavÃ. . . 1. PaÂibhÃyati - sÅmu 11 machasaæ [PTS]. 2. Paripucchitaæ sÅmu 11. Paripucchikatà - manupa. [BJT Page 320] [\x 320/] Na saddho na virajjatÅti - ' na saddho'ti sÃmaæ sayaæ abhi¤¤Ãtaæ attapaccakkhaæ dhammaæ na kassaci saddahati. A¤¤assa samaïassa và brÃhmaïassa và devassa và mÃrassa và brahmuno vÃ. ' Sabbe saÇkhÃrà aniccÃ'ti sÃmaæ sayaæ abhi¤¤Ãtaæ attapaccakkhaæ dhammaæ na kassaci saddahati. A¤¤assa samaïassa và brÃhmaïassa và devassa và mÃrassa và brahmuno vÃ. 'Sabbe saÇkhÃrà aniccÃ'ti sÃmaæ sayaæ abhi¤¤Ãtaæ attapaccakkhaæ dhammaæ na kassaci saddahati. A¤¤assa samaïassa và brÃhmaïassa và devassa và mÃrassa và brahmuno vÃ. ' Sabbe dhammà anattÃ'ti sÃmaæ sayaæ abhi¤¤Ãtaæ attapaccakkhaæ dhammaæ na kassaci saddahati. A¤¤assa samaïassa và brÃhmaïassa và devassa và mÃrassa và brahmuno vÃ. AvijjÃpaccayà saÇkhÃrÃ'ti sÃmaæ sayaæ abhi¤¤Ãtaæ attapaccakkhaæ dhammaæ na kassaci saddahati. A¤¤assa samaïassa và brÃhmaïassa và devassa và mÃrassa và brahmuno vÃ. JÃtipaccayà jarÃmaraïa'nti sÃmaæ sayaæ abhi¤¤Ãtaæ attapaccakkhaæ dhammaæ na kassaci saddahati. A¤¤assa samaïassa và brÃhmaïassa và devassa và mÃrassa và brahmuno vÃ. AvijjÃnirodhà saÇkhÃranirodho'ti sÃmaæ sayaæ abhi¤¤Ãtaæ attapaccakkhaæ dhammaæ na kassaci saddahati. A¤¤assa samaïassa và brÃhmaïassa và devassa và mÃrassa và brahmuno vÃ. 'JÃtinirodhà jarÃmaraïanirodho'ti sÃmaæ sayaæ abhi¤¤Ãtaæ attapaccakkhaæ dhammaæ na kassaci saddahati. A¤¤assa samaïassa và brÃhmaïassa và devassa và mÃrassa và brahmuno vÃ. 'Idaæ dukkha'nti sÃmaæ sayaæ abhi¤¤Ãtaæ attapaccakkhaæ dhammaæ na kassaci saddahati. A¤¤assa samaïassa và brÃhmaïassa và devassa và mÃrassa và brahmuno vÃ. 'Ayaæ dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadÃ'ti 'ime ÃsavÃ'ti sÃmaæ sayaæ abhi¤¤Ãtaæ attapaccakkhaæ dhammaæ na kassaci saddahati. A¤¤assa samaïassa và brÃhmaïassa và devassa và mÃrassa và brahmuno vÃ. 'Ayaæ ÃsavanirodhagÃminÅpaÂipadÃ'ti 'ime dhammà abhi¤¤eyyÃ'ti sÃmaæ sayaæ abhi¤¤Ãtaæ attapaccakkhaæ dhammaæ na kassaci saddahati. A¤¤assa samaïassa và brÃhmaïassa và devassa và mÃrassa và brahmuno vÃ. 'Ime dhammà sacchikÃtabbÃ'ti sÃmaæ sayaæ sayamabhi¤¤Ãtaæ attapaccakkhaæ dhammaæ na kassaci saddahati. A¤¤assa samaïassa và brÃhmaïassa và devassa và mÃrassa và brahmuno vÃ. Channaæ phassÃyatanÃnaæ samudaya¤ca atthaægama¤ca assÃda¤ca ÃdÅnava¤ca nissaraïa¤ca. Pa¤cannaæ upÃdÃnakkhandhÃnaæ samudaya¤ca sÃmaæ sayaæ abhi¤¤Ãtaæ attapaccakkhaæ dhammaæ na kassaci saddahati. A¤¤assa samaïassa và brÃhmaïassa và devassa và mÃrassa và brahmuno vÃ. Catunnaæ mahÃbhÆtÃnaæ samudaya¤ca atthaægama¤ca assÃda¤ca ÃdÅnava¤ca nissaraïa¤ca sÃmaæ sayamabhi¤¤Ãtaæ sÃmaæ sayaæ abhi¤¤Ãtaæ attapaccakkhaæ dhammaæ na kassaci saddahati. A¤¤assa samaïassa và brÃhmaïassa và devassa và mÃrassa và brahmuno vÃ. Yaæ ki¤ci samudayadhammaæ sabbaæ taæ nirodhadhammanti sÃmaæ sayaæ sayamabhi¤¤Ãtaæ attapaccakkhaæ dhammaæ na kassaci saddahati. A¤¤assa samaïassa [PTS Page 236] [\q 236/] và brÃhmaïassa và devassa và mÃrassa và brahmuno vÃ. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: " Saddahasi tvaæ sÃriputta saddhindriyaæ bhÃvitaæ bahulÅkataæ amatogadhaæ hoti amataparÃyanaæ amatapariyosÃnaæ? Viriyindriyaæ - satindriyaæ - samÃdhindriyaæ - pa¤¤indriyaæ bhÃvitaæ bahulÅkataæ amatogadhaæ hoti amataparÃyanaæ amatapariyosÃna'nti. Na khvÃhaæ ettha bhante bhagavato saddhÃya gacchÃmi. Saddhindriyaæ - viriyindriyaæ - satindriyaæ - samÃdhindriyaæ pa¤¤indriyaæ bhÃvitaæ bahulÅkataæ amatogadhaæ hoti amataparÃyanaæ amatapariyosÃnanti yesaæ nu etaæ bhante a¤¤Ãtaæ assa adiÂÂhaæ aviditaæ asacchikataæ aphassitaæ pa¤¤Ãya; te tattha paresaæ saddhÃya gaccheyyuæ: saddhindriyaæ bhÃvitaæ bahulÅkataæ amatogadhaæ hoti amataparÃyanaæ amatapariyosÃnaæ, viriyindriyaæ - satindriyaæ - samÃdhindriyaæ - pa¤¤indriyaæ bhÃvitaæ bahulÅkataæ amatogadhaæ hoti amataparÃyanaæ amatapariyosÃnanti. Yesa¤ca kho etaæ bhante ¤Ãtaæ diÂÂhaæ viditaæ sacchikataæ phassitaæ pa¤¤Ãya nikkhaÇkhà te tattha nibbicikicchÃ: saddhindriyaæ bhÃvitaæ bahulÅkataæ amatogadhaæ hoti amataparÃyanaæ amatapariyosÃnaæ viriyindriyaæ - satindriyaæ - samÃdhindriyaæ - pa¤¤indriyaæ bhÃvitaæ bahulÅkataæ amatogadhaæ hoti amataparÃyanaæ amatapariyosÃnanti. Mayha¤ca kho etaæ bhante ¤Ãtaæ diÂÂhaæ viditaæ sacchikataæ phassitaæ pa¤¤Ãya. NikkaÇkhohaæ tattha nibbicikiccho: saddhindriyaæ viriyindriyaæ - satindriyaæ - samÃdhindriyaæ pa¤¤indriyaæ bhÃvitaæ bahulÅkataæ amatogadhaæ hoti amataparÃyanaæ amatapariyosÃnanti. SÃdhu sÃdhu sÃriputta, yesaæ hetaæ sÃriputta, a¤¤Ãtaæ assa adiÂÂhaæ aviditaæ asacchikataæ aphassitaæ pa¤¤Ãya, te tattha paresaæ saddhÃya gaccheyyuæ. . Saddhindriyaæ viriyindriyaæ - satindriyaæ - samÃdhindriyaæ pa¤¤indriyaæ [PTS Page 237] [\q 237/] bhÃvitaæ bahulÅkataæ amatogadhaæ hoti amataparÃyanaæ amatapariyosÃnanti. [A] 1. Saddhahati [PTS a.] SaæyuttanikÃya - indriyasaæyutta. [BJT Page 322] [\x 322/] 1. Assaddho akata¤¤Æ ca sandhicchedo ca yo naro, HatÃvakÃso vantÃso sa ce uttamaporiso "ti. [A] Na virajjatÅti - sabbe bÃlaputhujjanà rajjanti, puthujjanakalyÃïakaæ1 upÃdÃya satta sekhà virajjanti; arahà neva rajjati no virajjati. Viratto2 so khayà rÃgassa vÅtarÃgattà khayà dosassa vÅtadosattà khayà mohassa vÅtamohattÃ; so vutthavÃso ciïïacaraïo - pe - JÃtimaraïasaæsÃro natthi tassa punabbhavoti 'na saddho na virajjati. ' TenÃha bhagavÃ: "SÃtiyesu anassÃvÅ atimÃne ca no yuto, Saïho ca paÂibhÃnavà na saddho na virajjatÅ"ti. 10 - 7 LÃbhakamyà na sikkhati alÃbhe ca na kuppati, Aviruddho ca taïhÃya rase ca nÃnugijjhati. LÃbhakamyà na sikkhati alÃbhe ca na kuppatÅti - kathaæ lÃbhakamyà sikkhati? " Idha bhikkhu bhikkhuæ passati lÃbhiæ cirepiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnaæ; tassa evaæ hoti 'kena nu kho ayamÃyasmà lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃna'nti. Tassa evaæ hoti: ' ayaæ kho Ãyasmà suttantiko. TenÃyamÃyasmà lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhejjaparikkhÃrÃna'nti. So lÃbhahetu lÃbhapaccayà lÃbhakÃraïà lÃbhÃbhinibbattiyà lÃbhaæ paripÃcento suttantaæ pariyÃpuïÃti. Evampi lÃbhakamyà sikkhati. AthavÃ, [PTS Page 238] [\q 238/] bhikkhu bhikkhuæ passati lÃbhiæ cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccabhesajjaparikkhÃrÃnaæ. Tassa evaæ hoti: 'kena nu kho ayamÃyasmà lÃbhi cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃna'nti. Tassa evaæ hoti: 'ayaæ kho Ãyasmà vinayadharo tenÃyamÃyasmà lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhejjaparikkhÃrÃna'nti. So lÃbhahetu lÃbhapaccayà lÃbhakÃraïà lÃbhÃbhinibbattiyà lÃbhaæ paripÃcento vinayadharo pariyÃpuïÃti. Evampi lÃbhakamyà sikkhati. AthavÃ, bhikkhu bhikkhuæ passati lÃbhiæ cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccabhesajjaparikkhÃrÃnaæ. Tassa evaæ hoti: 'kena nu kho ayamÃyasmà lÃbhi cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃna'nti. Tassa evaæ hoti: 'ayaæ kho Ãyasmà dhammakathiko3, tenÃyamÃyasmà lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhejjaparikkhÃrÃna'nti. So lÃbhahetu lÃbhapaccayà lÃbhakÃraïà lÃbhÃbhinibbattiyà lÃbhaæ paripÃcento abhidhammaæ pariyÃpuïÃti. Evampi lÃbhakamyà sikkhati. AthavÃ, bhikkhu bhikkhuæ passati lÃbhiæ cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccabhesajjaparikkhÃrÃnaæ. Tassa evaæ hoti: 'kena nu kho ayamÃyasmà lÃbhi cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃna'nti. Tassa evaæ hoti: 'ayaæ kho Ãyasmà Ãra¤¤iko - piï¬apÃtiko - paæsukÆliko - yathÃsanthatiko. TenÃyamÃyasmà lÃbhi cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃna'nti. So lÃbhahetu lÃbhapaccayà lÃbhakÃraïà lÃbhÃbhinibbattiyà lÃbhaæ paripÃcento Ãra¤¤iko hoti. Piï¬apÃtiko hoti. PaæsukÆliko hoti. TecÅvariko hoti. SapadÃnacÃriko hoti. KhalupacchÃbhattiko hoti. Nesajjiko hoti. YathÃsanthatiko hoti. Evampi lÃbhakamyà sikkhati. [A.] Dhammapada - arahantavagga. 1. KalyÃïaputhujjanaæ - syà [PTS]. 2. Virato - [PTS]. 3. ùbhidhammiko - syà [PTS] [BJT Page 324] [\x 324/] Kathaæ na lÃbhakamyà sikkhati? Idha bhikkhu na lÃbhahetu na lÃbhapaccayà na lÃbhakÃraïà na lÃbhÃbhinibbattiyà na lÃbhaæ paripÃcento yÃvadeva attadamathÃya attasamathÃya attaparinibbÃpanatthÃya suttantaæ pariyÃpuïÃti. Vinayaæ pariyÃpuïÃti abhidhammaæ pariyÃpuïÃti. Evampi na lÃbhakamyà sikkhati. AthavÃ, bhikkhu na lÃbhahetu na lÃbhapaccayà na lÃbhakÃraïà na lÃbhÃbhinibbattiyà na lÃbhaæ paripÃcento yÃvadeva appicchaæ yeva nissÃya santuÂÂhi¤¤eva2 nissÃya sallekha¤¤eva nissÃya paviveka¤¤eva nissÃya idamatthita¤¤eva2 nissÃya Ãra¤¤iko hoti piï¬apÃtiko hoti. PaæsukÆliko hoti. TecÅvariko hoti. SapadÃnacÃriko hoti. KhalupacchÃbhattiko hoti. Nesajjiko hoti. YathÃsanthatiko hoti. Evampi na lÃbhakamyà sikkhatÅti - lÃbhakamyà na sikkhati. AlÃbhe [PTS Page 239] [\q 239/] ca na kuppatÅti - kathaæ alÃbhe kuppati? Idhekacco kulaæ và na labhÃmi, gaïaæ và na labhÃmi, ÃvÃsaæ và na labhÃmi, lÃbhaæ và na labhÃmi, yasaæ và na labhÃmi, pasaæsaæ và na labhÃmi, sukhaæ và na labhÃmi, cÅvaraæ và na labhÃmi, piï¬apÃtaæ và na labhÃmi, senÃsanaæ và na labhÃmi, gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ và na labhÃmi, gilÃnupaÂÂhÃkaæ và na labhÃmi, appa¤¤ÃtomhÅti kuppati vyÃpajjati patitthÅyati3 kopa¤ca dosa¤ca appaccaya¤ca pÃtukaroti. Evaæ alÃbhe kuppati. Kathaæ alÃbhe na kuppati? Idha bhikkhu kulaæ và na labhÃmi, gaïaæ và na labhÃmi ÃvÃsaæ và na labhÃmi, lÃbhaæ và na labhÃmi, yasaæ và na labhÃmi, pasaæsaæ và na labhÃmi, sukhaæ và na labhÃmi, cÅvaraæ và na labhÃmi, piï¬apÃtaæ và na labhÃmi, senÃsanaæ và na labhÃmi, gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ và na labhÃmi, gilÃnupaÂÂhÃkaæ và na labhÃmi, appa¤¤ÃtomhÅti na kuppati na vyÃpajjati na patitthÅyati3 na kopa¤ca dosa¤ca appaccaya¤ca pÃtukaroti. Evaæ alÃbhe ca na kuppatÅti - lÃbhakamyà na sikkhati alÃbhe ca na kuppati. Mi, Aviruddho ca taïhÃya rase ca nÃnugijjhatÅti - ' viruddho'ti yo cittassa ÃghÃto paÂighÃto paÂighaæ paÂivirodho kopo pakopo sampakopo doso padoso sampadoso cittassa byÃpatti manopadoso kodho kujjhanà kujjhitattaæ doso dussanà dussitattaæ byÃpatti byÃpajjanà byÃpajjitattaæ virodho paÂivirodho caï¬ikkaæ asuropo4 anattamanatà cittassa [a.] Ayaæ vuccati virodho. Yasseso virodho pahÅno samucchinno vÆpasanto paÂippassaddho abhabbuppattiko ¤Ãïagginà da¬¬ho. So vuccati aviruddho. TaïhÃti [PTS Page 240] [\q 240/] rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ. Rasoti mÆlaraso khandharaso tacaraso pattaraso puppharaso phalaraso, ambilaæ madhuraæ tittakaæ5 kaÂukaæ loïikaæ khÃrikaæ lapilaæ6kasÃvo sÃduæ asÃduæ7 sÅtaæ uïhaæ; santeke samaïabrÃhmaïà rasagiddhÃ, te jivhaggena rasaggÃni pariyesantà Ãhiï¬anti. Te ambilaæ labhitvà anambilaæ pariyesanti. Anambilaæ labhitvà ambilaæ. Pariyesanti. Madhuraæ labhitvà amadhuraæ pariyesanti. Amadhuraæ labhitvà madhuraæ pariyesanti tittakaæ labhitvà atittakaæ pariyesanti. Atittakaæ labhitvà tittakaæ pariyesanti. KaÂukaæ labhitvà akaÂukaæ pariyesanti. AkaÂukaæ labhitvà kaÂukaæ pariyesanti. Loïikaæ labhitvà aloïikaæ pariyesanti. Aloïikaæ labhitvà loïikaæ pariyesanti. 1. SantuÂÂhameva - sa 2. Idamatthikata¤¤eva - sÅmu11. 3. PatiÂÂhiyati - syÃ. [PTS - ] patiÂÂhiyati - machasaæ 4. Assuropo - sÅmu 11. 5. Tittikaæ - [PTS]. 6. Labila - machasaæ. Lambilaæ - [PTS]. 7. SÃdu asÃdu - machasaæ. [A.] DhammasaÇgaïi - nikkhepakaï¬a. [BJT Page 326] [\x 326/] KhÃrikaæ labhitvà akhÃrikaæ pariyesanti. AkhÃrikaæ labhitvà khÃrikaæ pariyesanti. Lapilaæ1 labhitvà kasÃvaæ pariyesanti. KasÃvaæ labhitvà lapilaæ pariyesanti. SÃduæ labhitvà asÃduæ pariyesanti. AsÃduæ labhitvà sÃduæ pariyesanti. SÅtaæ labhitvà uïhaæ pariyesanti. Uïhaæ labhitvà sÅtaæ pariyesanti. Te yaæ yaæ labhitvà tena tena 2 na santussanti. AparÃparaæ pariyesanti. ManÃpikesu rasesu rattà giddhà gathità mucchità ajjhopannà laggà laggità paÊibuddhÃ. YassesÃ3 rasataïhà pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂippassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃ. So paÂisaÇkhà yoniso ÃhÃraæ ÃhÃreti: neva davÃya na madÃya na maï¬anÃya na vibhÆsanÃya, yÃvadeva imassa kÃyassa Âhitiyà yÃpanÃya vihiæsÆparatiyà brahmacariyÃnuggahÃya, iti purÃïa¤ca vedanaæ paÂihaÇkhÃmi4 nava¤ca vedanaæ na uppÃdessÃmi. YÃtrà ca me bhavissati anavajjatà ca phÃsuvihÃro ca. Yathà [PTS Page 241] [\q 241/] vaïaæ5 Ãlimpeyya yÃvadeva ropaïatthÃya; yathà và pana akkhaæ abbha¤jeyya6 yÃvadeva bhÃrassa nittharaïatthÃya; yathà và pana puttamaæsaæ ÃhÃraæ Ãhareyya yÃvadeva kantÃrassa nittharaïatthÃya; evameva bhikkhu paÂisaÇkhà yoniso ÃhÃraæ ÃhÃreti, ' neva davÃya na madÃya na maï¬anÃya na vibhÆsanÃya, yÃvadeva imassa kÃyassa Âhitiyà yÃpanÃya vihiæsÆparatiyà brahmacariyÃnuggahÃya. Iti purÃïa¤ca vedanaæ paÂihaÇkhÃmi nava¤ca vedanaæ na uppÃdessÃmi yÃtrà na me bhavissati anavajjatà ca phÃsuvihÃro cÃ'ti. Rasataïhaæ pajahati vinodeti byantÅkaroti anabhÃvaæ gameti. RasataïhÃya Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdikatena7 cetasà viharatÅti - ' aviruddho ca taïhÃya rase ca nÃnugijjhati. ' TenÃha bhagavÃ: LÃbhakamyà na sikkhati alÃbhe ca na kuppati, Aviruddho ca taïhÃya rase ca nÃnugijjhatÅ"ti. 10 - 8 Upekkhako sadà sato na loke ma¤¤ate samaæ, Na visesÅ na nÅceyyo tassa yo santi ussadÃ. Upekkhako sadà satoti - 'upekkhako' ti chaÊaÇgupekkhÃya samannÃgato: cakkhunà rÆpaæ disvà neva sumano hoti na dummano, upekkhako viharati sato sampajÃno; sotena saddaæ sutvà neva sumano hoti na dummano, upekkhako viharati sato sampajÃno; ghÃnena gandhaæ ghÃyitvà neva sumano hoti na dummano, upekkhako viharati sato sampajÃno; jivhÃya rasaæ sÃyitvà neva sumano hoti na dummano, upekkhako viharati sato sampajÃno; kÃyena phoÂÂhabbaæ phusitvà neva sumano hoti na dummano, upekkhako viharati sato sampajÃno; manasà dhammaæ vi¤¤Ãya neva sumano hoti na dummano, upekkhako viharati sato sampajÃno. Cakkhunà rÆpaæ disvà manÃpaæ nÃbhigijjhati nÃbhihaæsati8 na rÃgaæ janeti. Tassa Âhitova kÃyo hoti, Âhitaæ cittaæ ajjhattaæ susaïÂhitaæ suvimuttaæ. 1. Labilaæ - machasaæ, [PTS]. 2. Tena - [PTS]. 3. Yassa - [PTS]. 4. PaÂikaækhÃmi - [PTS]. 5. Vanaæ - machasaæ. 6. Aba¤jessa - [PTS]. 7. VimariyÃdikatena - machasaæ. 8. NÃbhihasati - sÅmu. 11. [PTS] [BJT Page 328] [\x 328/] Cakkhunà [PTS Page 243] [\q 243/] kho paneva rÆpaæ disvà amanÃpaæ na maÇku hoti appatiÂÂhitacitto alÅnamanaso1 abyÃpannacetaso, tassa Âhitova kÃyo hoti, Âhitaæ cittaæ ajjhattaæ susaïÂhitaæ suvimuttaæ; sotena saddaæ sutvà - ghÃnena gandhaæ ghÃyitvà - jihvÃya rasaæ sÃyitvà - kÃyena phoÂÂhabbaæ phusitvà - manasà dhammaæ vi¤¤Ãya - manÃpaæ nÃbhigijjhati nÃbhihaæsati na rÃgaæ janeti. Tassa Âhitova kÃyo hoti. hitaæ cittaæ ajjhattaæ susaïÂhitaæ suvimuttaæ. Manasà kho paneva dhammaæ vi¤¤Ãya amanÃpaæ na maÇku hoti appatiÂÂhitacitto alÅnamanaso1 abyÃpannacetaso tassa Âhito ca kÃyo hoti. hitaæ cittaæ ajjhattaæ susaïÂhitaæ suvimuttaæ. Cakkhunà rÆpaæ disvà manÃpÃmanÃpesu rÆpesu tassa Âhito ca kÃyo hoti. hitaæ cittaæ ajjhattaæ susaïÂhitaæ suvimuttaæ. Sotena saddaæ sutvà manÃpÃmanÃpesu rÆpesu tassa Âhito ca kÃyo hoti. hitaæ cittaæ ajjhattaæ susaïÂhitaæ suvimuttaæ. GhÃnena gandhaæ ghÃyitvà manÃpÃmanÃpesu rÆpesu tassa Âhito ca kÃyo hoti. hitaæ cittaæ ajjhattaæ susaïÂhitaæ suvimuttaæ. JihvÃya rasaæ sÃyitvà manÃpÃmanÃpesu rÆpesu tassa Âhito ca kÃyo hoti. hitaæ cittaæ ajjhattaæ susaïÂhitaæ suvimuttaæ. KÃyena phoÂÂhabbaæ phusitvà manÃpÃmanÃpesu rÆpesu tassa Âhito ca kÃyo hoti. hitaæ cittaæ ajjhattaæ susaïÂhitaæ suvimuttaæ. Manasà dhammaæ vi¤¤Ãya manÃpÃmanÃpesu dhammesu tassa Âhito ca kÃyo hoti. hitaæ cittaæ ajjhattaæ susaïÂhitaæ suvimuttaæ. Cakkhunà rÆpaæ disvà rajanÅye na rajjati. DosanÅye na dussati. MohanÅye na muyhati. KopanÅye na kuppati. KilesanÅye na kilissati. MadanÅye na majjati. Sotena saddaæ sutvà rajanÅye na rajjati. DosanÅye na dussati. MohanÅye na muyhati. KopanÅye na kuppati. KilesanÅye na kilissati. MadanÅye na majjati. GhÃnena gandhaæ ghÃyitvà rajanÅye na rajjati. DosanÅye na dussati. MohanÅye na muyhati. KopanÅye na kuppati. KilesanÅye na kilissati. MadanÅye na majjati. JihvÃya rasaæ sÃyitvà rajanÅye na rajjati. DosanÅye na dussati. MohanÅye na muyhati. KopanÅye na kuppati. KilesanÅye na kilissati. MadanÅye na majjati. KÃyena phoÂÂhabbaæ phusitvà rajanÅye na rajjati. DosanÅye na dussati. MohanÅye na muyhati. KopanÅye na kuppati. KilesanÅye na kilissati. MadanÅye na majjati. Manasà dhammaæ vi¤¤Ãya rajanÅye na rajjati. DosanÅye na dussati. MohanÅye na muyhati. KopanÅye na kuppati. KilesanÅye na kilissati. MadanÅye na majjati. DiÂÂhe diÂÂhamatto. Sute sutamatto. Mute mutamatto. Vi¤¤Ãte vi¤¤Ãtamatto. DiÂÂhe na lippati. 2 Sute na lippati. 2 Mute na lippati. Vi¤¤Ãte na lippati. DiÂÂhe anupayo anapÃyo3 anissito appaÂibaddho vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà viharati. Sute mute vi¤¤Ãte anupayo anapÃyo3 anissito appaÂibaddho vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà viharati. Saævijjati arahato cakkhu. 4 Passati arahà cakkhunà rÆpaæ. ChandarÃgo arahato natthi. Suvimuttacitto arahÃ. Saævijjati arahato sotaæ. SuïÃti arahà sotena saddaæ. ChandarÃgo arahato natthi. Suvimuttacitto arahÃ. Saævijjati arahato ghÃnaæ. GhÃyati arahà ghÃnena gandhaæ. ChandarÃgo arahato natthi. Suvimuttacitto arahÃ. Saævijjati arahato jivhÃ. SÃyati arahà jivhÃya rasaæ. ChandarÃgo arahato natthi. Saævijjati arahato kÃyo. Phusati arahà kÃyena phoÂÂhabbaæ. ChandarÃgo arahato natthi. Suvimuttacitto arahÃ. Saævijjati arahato mano. VijÃnÃti arahà manasà dhammaæ. ChandarÃgo arahato natthi. Suvimuttacitto arahÃ. Cakkhuæ rÆpÃrÃmaæ rÆparataæ rÆpasammuditaæ. Taæ arahato dantaæ guttaæ rakkhitaæ saævutaæ. Tassa ca saævarÃya dhammaæ deseti. Sotaæ saddÃrÃmaæ saddarataæ saddasammuditaæ. Taæ arahato dantaæ guttaæ rakkhitaæ saævutaæ. Tassa ca saævarÃya dhammaæ deseti. GhÃnaæ gandhÃrÃmaæ jivhà rasÃrÃmà rasaratà rasasammudito. Sà arahato dantà guttà rakkhità saævutÃ. Tassa ca saævarÃya dhammaæ deseti. KÃyo phoÂÂhabbÃrÃmo phoÂÂhabbarataæ phoÂÂhabbasammuditaæ. Taæ arahato dantaæ guttaæ rakkhitaæ saævutaæ. Tassa ca saævarÃya dhammaæ deseti. Mano dhammÃrÃmo dhammarato dhammasammudito. So arahato danto gutto rakkhito saævuto. Tassa ca saævarÃya dhammaæ deseti. Appatitthitacitto Ãdinamaso - [PTS.] 2. Limpati - sÅmu 11 . Machasaæ [PTS]. 3. AnÆpayo - syÃ. [PTS]. 4. Cakkhuæ - sÅmu 11. [BJT Page 330] [\x 330/] 1. " Dantaæ nayanti samitiæ dantaæ rÃjÃbhirÆhati, Danto seÂÂho manussesu yo'ti vÃkyaæ titikkhati. [A] 2. Varamassatarà dantà ÃjÃnÅyà ca sindhavÃ, Ku¤jarà ca 1 mahÃnÃgà attadanto tato varaæ[a] 3. Na hi etehi yÃnehi gaccheyya agataæ disaæ, YathattanÃ2 sudantena danto dantena gacchati. [A] 4. VidhÃsu na vikampanti3 vippamuttà punabbhavÃ, DantabhÆmimanuppattà te loke vijitÃvino. [B] 5. YassindriyÃni [PTS Page 244] [\q 244/] bhÃvitÃni4 ajjhattabahiddhà ca sabbaloke, Nibbijjha imaæ para¤ca lokaæ kÃlaæ kaÇkhati bhÃvito sadanto 5"ti [c] Upekkhako sadÃti - sadà sabbadà sabbakÃlaæ niccakÃlaæ dhuvakÃlaæ satataæ samitaæ abbhokiïïaæ poÇkhÃnupoÇkhaæ udakomikÃjÃtaæ avÅcisantatisahitaæ phussitaæ purebhattaæ pacchÃbhattaæ purimaæ yÃmaæ majjhimaæ yÃmaæ pacchimaæ yÃmaæ kÃÊe juïhe vasse hemante gimhe purime vayokhandhe majjhime vayokhandhe pacchime vayokhandhe; 6 satoti catuhi kÃraïehi sato: kÃye kÃyÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato, vedanÃsu - citte - dhammesu dhammÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato vedanÃsu citte dhammesu dhammÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato. Aparehipi catuhÅ kÃraïehi sato: asati parivajjanÃya sato, satikaraïÅyÃna¤ca dhammÃnaæ katattà sato, satipaÂipakkhÃnaæ1 dhammÃnaæ hatattà sato, satinimittÃnaæ dhammÃnaæ asammuÂÂhatatÃ2 sato. *3Aparehipi catuhi kÃraïehi sato: satiyà samannÃgatattà sato, satiyà vasitattà sato, satiyà pÃgu¤¤atÃya sato, satiyà apaccoropanatÃya4 sato. * Aparehipi catuhÅ kÃraïehi sato: sattattà sato, santattà sato, samitattà sato, santadhammasamannÃgatattà sato. BuddhÃnussatiyà sato, dhammÃnussatiyà sato, saÇghÃnussatiyà sato, sÅlÃnussatiyà sato, cÃgÃnussatiyà sato, devatÃnussatiyà sato, ÃnÃpÃnasatiyà sato, maraïÃnussatiyà sate, kÃyagatÃsatiyà sato, upasamÃnussatiyà satoti. Yà sati anussati paÂissati sati saraïatà dhÃraïatà apilÃpanatÃ5 asammussanatÃ6 sati satindriyaæ satibalaæ sammÃsati satisambojjhaÇgo ekÃyanamaggo, ayaæ vuccati sati, imÃya satiyà upeto hoti samupeto upagato7 samupagato upapanno samupapanno8 samannÃgato. So vuccati sato. 'Upekkhako sadà sato. ' Na loke ma¤¤ate samanti - 'sadisohamasmÅ'ti mÃnaæ na janeti jÃtiyà và gottena và - pe - a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ; ' na loke ma¤¤ate samaæ. ' Na visesi na nÅceyyoti - ' seyyohamasmÅ'ti atimÃnaæ na janeti jÃtiyà và gottena và - pe - A¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ; ' hÅnohamasmÅ'ti mÃnaæ na janeti jÃtiyà và gottena và - pe - a¤¤atara¤¤atarena va vatthunÃ'ti - na visesÅ na nÅceyyo, tassa no santi ussadÃti - 'tassÃ'ti arahato khÅïÃsavassa, ussadÃti sattussadà rÃgussado dosussado mohussado mÃnussado diÂÂhussado kilesussado kammussado; tassime ussadà natthi na santi na saævijjanti nÆpalabbhanti pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂippassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃ'ti - tassa no santi ussadÃ. ' TenÃha bhagavÃ: "Upekkhako sadà sato na loke ma¤¤ate samaæ. Na visesÅ na nÅceyyo tassa no santi ussadÃ"ti. 1. Ku¤jarà va - [PTS]. 2. YathÃttanà - [PTS] 3. Vikappanti sÅmu. 1. [PTS] 4. VibhÃvitÃni - sÅmu11. [PTS] 5. Sudanto - syÃ. [PTS] 6. Vayokhandho - sÅmu. 11. Pacchimavayokhandhe - [PTS] [A.] Dhammapada - nÃgavagga. [B.] Khandhasaæyutta - khajjaniya vagga. [C.] SuttanipÃta - sabhiyasutta. [BJT Page 332] [\x 332/] 10 - 9 Yassa nissayatà natthi ¤atvà dhammaæ anissito, BhavÃya vibhavÃya vÃ1 taïhà yassa na vijjati. Yassa [PTS Page 245] [\q 245/] nissayatà natthÅti - ' yassÃ'ti arahato khÅïÃsavassa; nissayatÃti dve nissayÃ: taïhÃnissayo ca diÂÂhinissayo ca. Katamo taïhÃnissayo " yÃvatà taïhÃsaÇkhÃtena sÅmÃkataæ odhikataæ pariyantakataæ pariggahitaæ mamÃyitaæ: 'idaæ mama, etaæ mama, ettakaæ mama, ettÃvatà mama, mama rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà attharaïà pÃpuraïà dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthuæ hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂha¤ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃra¤ca - kevalampi mahÃpaÂhaviæ taïhÃvasena mamÃyati, yÃvatà aÂÂhasatataïhÃvicaritaæ. Ayaæ taïhÃnissayo. Katamo diÂÂhinissayo? VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi, dasavatthukà micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi; yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisa¤¤ojanaæ gÃho paÂiggÃho abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparÅtagÃho vipallÃsagÃho micchÃgÃho ayÃthÃvatasmiæ3 yÃthÃvatanti gÃho, yÃvatà dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni, ayaæ diÂÂhinissayo. Tassa taïhÃnissayo pahÅno diÂÂhinissayo paÂinissaÂÂho. TaïhÃnissayassa pahÅnattà diÂÂhinissayassa paÂinissaÂÂhattà nissayatà yassa natthi na santi na saævijjati nÆpalabbhati. PahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂippassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃti - 'yassa nissayatà natthi'. ¥atvà dhammaæ anissitoti - ¤atvÃ'ti ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ; 'sabbe saÇkhÃrà aniccÃ'ti sabbe saÇkhÃrà dukkhÃ'ti 'sabbe dhammà anattÃ'ti - pe - Yaæ ki¤ci samudayadhammaæ sabbantaæ nirodhadhammaæ'ti ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ; anissitoti dve nissayÃ: taïhÃnissayo ca diÂÂhinissayo ca. Katamo taïhÃnissayo " yÃvatà taïhÃsaÇkhÃtena sÅmÃkataæ odhikataæ pariyantakataæ pariggahitaæ mamÃyitaæ: 'idaæ mama, etaæ mama, ettakaæ mama, ettÃvatà mama, mama rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà attharaïà pÃpuraïà dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthuæ hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂha¤ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃra¤ca - kevalampi mahÃpaÂhaviæ taïhÃvasena mamÃyati, yÃvatà aÂÂhasatataïhÃvicaritaæ. Ayaæ taïhÃnissayo. Katamo diÂÂhinissayo? VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi, dasavatthukà micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi; yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisa¤¤ojanaæ gÃho paÂiggÃho abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparÅtagÃho vipallÃsagÃho micchÃgÃho ayÃthÃvatasmiæ3 yÃthÃvatanti gÃho, yÃvatà dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni, ayaæ diÂÂhinissayo. TaïhÃnissayaæ pahÃya diÂÂhinissayaæ paÂinissajitvà cakkhuæ anissito sotaæ anissito ghÃnaæ anissito jivhaæ anissito kÃyaæ anissito manaæ anissito. RÆpe sadde gandhe rase phoÂÂhabbe kulaæ gaïaæ ÃvÃsaæ - pe - diÂÂhasutamutavi¤¤Ãtabbe dhamme anissito anallÅno anupagato anajjhosito anadhimutto nikkhanto nissamo2 visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà viharatÅ'ti - ' ¤atvà dhammaæ anissito. ' BhavÃya vibhavÃya và 1 taïhà yassa na vijjatÅti - 'taïhÃ'ti rÆpataïhÃ, saddataïhÃ, gandhataïhÃ, rasataïhÃ, phoÂÂhabbataïhÃ, dhammataïhÃ. YassÃti - arahato khÅïÃsavassa; bhavÃyÃti - bhavadiÂÂhiyÃ; vibhavÃyÃti vibhavadiÂÂhiyÃ; bhavÃyÃti - sassatadiÂÂhiyà vÃ; vibhavÃyÃti - ucchedadiÂÂhiyÃ; 'bhavÃyÃ'ti punappunabhavÃya3 punappunagatiyà punappunauppattiyà punappunapaÂisandhiyà [PTS Page 246] [\q 246/] punappunaattabhÃvÃbhinibbattiyÃ, taïhà yassa natthi na santi na saævijjati nÆpalabbhati pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂippassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃ'ti - bhavÃya vibhavÃya ca taïhà yassa na vijjati. TenÃha bhagavÃ: " Yassa nissayatà natthi ¤atvà dhammaæ anissito, BhavÃya vibhavÃya và taïhà yassa na vijjatÅ'ti. 1. VibhavÃya ca - [PTS] 2. NisaÂÂho - [PTS]. 3. Punappunaæ bhavÃya - syÃ. [PTS.] [BJT Page 334] [\x 334/] 10 - 10 Taæ brÆmi upasanto'ti kÃmesu anapekkhinaæ. GanthÃ1 tassa na vijjanti atarÅ2 so visattikaæ. Taæ brÆmi upasantoti - upasanto vÆpasanto nibbuto paÂippassaddho'ti taæ brÆmi taæ kathemi taæ bhaïÃmi taæ dÅpayÃmi taæ voharÃmÅ'ti - taæ brÆmi upasanto. KÃmesu anapekkhinanti - ' kÃmÃ'ti uddÃnato dve kÃmÃ: vatthukÃmà ca kilesakÃmà ca kÃmaæ kÃmayamÃnassÃti - ' kÃmÃ'ti uddÃnato1 dve kÃmÃ: vatthukÃmà ca kilesakÃmà ca. Katame vatthukÃmÃ? ManÃpikà rÆpà manÃpikà saddà manÃpikà gandhà manÃpikà rasà manÃpikà phoÂÂhabbÃ, attharaïà pÃpuraïÃ, dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavÃ, khettaæ vatthu2 hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃraæ ca, yaæ ki¤ci rajanÅyaæ vattÆ3 vatthukÃmÃ. Api ca, atÅtà kÃmÃ, anÃgatà kÃmÃ, paccuppannà kÃmÃ, ajjhattà kÃmÃ, bahiddhà kÃmÃ, ajjhattabahiddhà kÃmÃ, hÅnà kÃmÃ, majjhimà kÃmÃ, païÅtà kÃmÃ, ÃpÃyikà kÃmÃ, mÃnusikà kÃmÃ, dibbà kÃmÃ, paccupaÂÂhità kÃmÃ, nimmità kÃmÃ, paranimmità kÃmÃ, animmità kÃmÃ4, pariggahità kÃmÃ, apariggahità kÃmÃ, mamÃyità kÃmÃ, amamÃyità kÃmÃ, sabbe'pi kÃmÃvacarà dhammÃ, sabbe'pi rÆpÃvacarà dhammÃ, sabbe'pi arÆpÃvacarà dhammÃ, taïhÃvatthukà taïhÃrammaïà kamanÅyaÂÂhena5 rajanÅyaÂÂhena madanÅyaÂÂhena kÃmÃ. Ime vuccanti vatthukÃmÃ. Katame kilesakÃmÃ? Chando kÃmo, rÃgo kÃmo, chandarÃgo kÃmo: saÇkappo kÃmo, rÃgo kÃmo, saÇkapparÃgo kÃmo, yo kÃmesu kÃmacchando, kÃmarÃgo, kÃmanandi, kÃmataïhÃ, kÃmasineho, kÃmapariÊÃho, kÃmamucchÃ, kÃmajjhosÃnaæ, kÃmogho, kÃmayogo, kÃmÆpÃdÃnaæ, kÃmacchandanÅvaraïaæ. 1. "Addasaæ kÃma te mÆlaæ saÇkappà kÃma jÃyasi, Na taæ saÇkappayissÃmi evaæ kÃma na hehisÅ1"ti. Ime vuccanti kilesakÃmÃ. VatthukÃme parijÃnitvà kilesakÃme pahÃya pajahitvà vinoditvà byantÅkaritvà anabhÃvaæ gametvÃ; kÃmesu anapekkinanti vÅtakÃmo cattakÃmo vantakÃmo muttakÃmo pahÅnakÃmo paÂinissaÂÂhakÃmo, kÃmesu vÅtarÃgo vigatarÃgo cattarÃgo vantarÃgo muttarÃgo pahÅnarÃgo paÂinissaÂÂharÃgo nicchÃto nibbuto sÅtibhÆto sukhapaÂisaævedÅ brahmabhÆtena attanà viharatÅ'ti - 'kÃmesu anapekkhinaæ. ' GanthÃ1 tassa na vijjantÅti - 'ganthÃ'ti cattÃro ganthÃ. Abhijjhà kÃyagantho vyÃpÃdo kÃyagantho3 sÅlabbataparÃmÃso kÃyagantho idaæsaccÃbhiniveso kÃyagantho; attano [PTS Page 247] [\q 247/] diÂÂhiyà rÃgo abhijjhà kÃyagantho3; paravÃdesu ÃghÃto appaccayo vyÃpÃdo kÃyagantho; attano sÅlaæ và vataæ và sÅlabbataæ và parÃmasati sÅlabbataparÃmÃso kÃyagantho; attano diÂÂhi idaæsaccÃbhiniveso kÃyagantho3 tassÃti arahato khÅïÃsavassa; ganthà tassa natthi na santi na saævijjanti nÆpalabbhanti pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂippassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃ'ta - 'ganthà tassa na vijjanti. ' AtarÅ so visattikanti - 'visattikÃ' vuccati taïhÃ, yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ gedho paÊigedho5 saÇge paÇko ejà mÃyà janikà sa¤janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visaÂà ÃyÆhanÅ6 dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu 7 Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà RasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ puccha¤cikatà sÃdukamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhà rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ, dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabalisaæ mÃravisayo taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà visamalobho akusalamÆlaæ. VisattakÃti - kenaÂÂhena visattikà visatÃti visattikÃ; visÃlÃti visattikÃ, visaÂÃti4 visattikÃ, visamÃti visattikÃ, visakkatÅ'ti visattikÃ, visaæharatÅ'ti visattikÃ, visaævÃdikÃ'ti visattikÃ, visamÆlÃ'ti visattikÃ, visaphalÃ'ti visattikÃ, visaparibhogÃ'ti visattikÃ; visÃlà và pana sà taïhà rÆpe sadde gandhe rase phoÂÂhabbe kule gaïe ÃvÃse yase pasaæsÃyaæ sukhe, cÅvare piï¬apÃte senÃsane gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃre, kÃmadhÃtuyà rÆpadhÃtuyà arÆpadhÃtuyÃ, kÃmabhave rÆpabhave arÆpabhave sa¤¤Ãbhave asa¤¤Ãbhave nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãbhave ekavokÃrabhave catuvokÃrabhave pa¤cavokÃrabhave, atÅte anÃgate paccuppanne, diÂÂhasutamutavi¤¤Ãtabbesu dhammesu visatà vitthatÃti visattikÃ. "AtarÅ so visattika"nti so imaæ visattikaæ taïhaæ atari uttari patari samatikkami vÅtivattatÅ'ti 'atarÅ so visattikaæ. ' TenÃha bhagavÃ: " Taæ brÆmi upasanto'ti kÃmesu anapekkhinaæ. Ganthà tassa na vijjanti atari so visattika"nti. 1 Gandhà - manupa. 2. AtÃri - [PTS] 3. KÃyagandho - manupa 4. VisaÂÂhÃti - [PTS] [BJT Page 336] [\x 336/] 10 - 11 Na tassa puttà pasavo 1 khettaæ vatthu¤ca vijjati, Attà cÃpi nirattÃ2 và na tasmiæ upalabbhati. Na tassa puttà pasavo khettaæ vatthu¤ca vijjatÅti - 'nÃ'ti paÂikkhepo; tassÃti arahato khÅïÃsavassa; puttÃti cattÃro puttÃ: atrajo putto, khettajo putto, dinnako putto, [PTS Page 248] [\q 248/] antevÃsiko putto; pasavoti ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavÃ; khettanti sÃlikhettaæ vÅhikhettaæ muggakhettaæ mÃsakhettaæ yavakhettaæ godhumakhettaæ tilakhettaæ; vatthunti gharavatthu3 koÂÂhavatthu purevatthu pacchÃvatthu ÃrÃmavatthu vihÃravatthu. Na tassa puttà pasavo khettaæ vatthu¤ca vijjatÅti tassa puttapariggaho và pasupariggaho và khettapariggaho và vatthupariggaho và natthi na santi na saævijjanti4 nÆpalabbhanti5 pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂippassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃ'ti - ' na tassa puttà pasavo khettaæ vatthu¤ca vijjati. ' Attà vÃpi nirattà và na tasmiæ upalabbhatÅti - 'attÃ'ti sassatadiÂÂhi natthi, nirattÃti ucchedadiÂÂhi natthi. ' AttÃ'ti gahitaæ natthi; 'nirattÃ'ti mu¤citabbaæ natthi; yassa natthi gahitaæ, tassa natthi mu¤citabbaæ. Yassa natthi gahitaæ, tassa natthi mu¤citabbaæ. Yassa natthi mu¤citabbaæ. Tassa natthi gahitaæ. GÃhamu¤canasamatikkanto arahà vuddhiparihÃnivÅtivatto. So vutthavÃso ciïïacaraïo gataddho gatadiso. JÃtimaraïasaæsÃro natthi tassa punabbhavo'ti - attà và pi nirattà và na tasmiæ upalabbhati. TenÃha bhagavÃ: "Na tassa puttà pasavo khettaæ vatthu¤ca vijjati. Attà và pi nirattà và na tasmiæ upalabbhatÅ"ti. 10: 12 Yena naæ vajjuæ6 puthujjanà atho samaïabrÃhmaïÃ, Taæ tassa apurekkhataæ tasmà vÃdesu nejati. 1. Pasavo và - manupa 2. Attaæ vÃpi nirattaæ - [PTS]. 3. Gharavatthu. - SÅmu11 machasaæ 4. Vijjanti - sa. 5. Nupalabbhanti [PTS] 6. Vajju - su [BJT Page 338] [\x 338/] Yena naæ vajjuæ 1 puthujjanà atho samaïabrÃhmaïÃti - 'puthujjanÃ'ti puthu kilese janentÅ' [PTS Page 249] [\q 249/] ti puthujjanÃ. Puthu avihatasakkÃyadiÂÂhikÃni puthujjanÃ. Puthu satthÃrÃnaæ mukhullokakÃti puthujjanÃ. Puthu sabbagatÅhi avuÂÂhitÃti puthujjanÃ, puthu nÃnÃbhisaÇkhÃre abhisaÇkharontÅti puthujjanÃ. Puthu nÃnÃoghehi vuyhantÅti puthujjanÃ. Puthu nÃnÃsantÃpehi santappantÅti1 puthujjanÃ. Puthu nÃnÃpariÊÃhehi pari¬ayhantÅti puthujjanÃ. Puthu pa¤casu kÃmaguïesu rattà giddhà gathità mucchità ajjhopannÃ2 laggà laggità paÊibuddhÃti puthujjanÃ. Puthu pa¤cahi nÅvaraïehi Ãvutà nivutà ovutà pihità paÂicchannà paÂikujjitÃti puthujjanÃ. SamaïÃti - ye keci ito bahiddhà paribbÃjÆpagatà paribbÃjasamÃpannÃ. BrÃhmaïÃti - ye keci bhovÃdikà yena naæ vajjuæ puthujjanà atho samaïabrÃhmaïÃti puthujjanà yena rÃgena vadeyyuæ, yena dosena vadeyyuæ, yena mohena vadeyyuæ. Yena mÃnena vadeyyuæ, yÃya diÂÂhiyà vadeyyuæ, yena uddhaccena vadeyyuæ. YÃya vicikicchÃya vadeyyuæ, yehi anusayehi vadeyyuæ, ratto'ti và duÂÂho'ti và mÆÊho'ti và vinibaddho'ti và parÃmaÂÂho'ti và vikkhepagato'ti và aniÂÂhaæ gato'ti và thÃmagato'ti vÃ; te abhisaÇkhÃrà pahÅnÃ. AbhisaÇkhÃrÃnaæ pahÅnattà gatiyà yena naæ vadeyyuæ nerayiko'ti và tiracchÃnayoniko'ti và pettivisayiko'ti và manusso'ti và devo'ti và rÆpÅ'ti và arÆpÅ'ti và sa¤¤Å'ti và asa¤¤Å'ti và nevasa¤¤ÅnÃsa¤¤Å'ti vÃ; so hetu natthi paccayo natthi kÃraïaæ natthi yena naæ vadeyyuæ katheyyuæ bhaïeyyuæ dÅpayeyyuæ vohareyyunti - 'yena naæ vajjuæ puthujjanà atho samaïabrÃhmaïÃ. Taæ tassa apurekkhatanti - 'tassÃ'ti arahato khÅïÃsavassa. PurekkhÃrÃti - dve purekkhÃrÃ: taïhÃpurekkhÃro ca diÂÂhipurekkhÃro [PTS Page 250] [\q 250/] ca - pe - Tassa taïhÃpurekkhÃro pahÅno, diÂÂhipurekkhÃro paÂinissaÂÂho. TaïhÃpurekkhÃrassa pahÅnattà diÂÂhipurekkhÃrassa paÂinissaÂÂhattà na taïhaæ và diÂÂhiæ và purato katvà carati na taïhÃdhajo na taïhÃketu na taïhÃdhipateyyo na diÂÂhidhajo na diÂÂhiketu na diÂÂhÃdhipateyyo. Na taïhÃya và diÂÂhiyà và parivÃrito caratÅ'ti - 'taæ tassa apurekkhataæ. ' Tasmà vÃdesu nejatÅti - 'tasmÃ'ti tasmà taækÃraïà taæhetu tappaccayÃ2 taæ nidÃnÃ3 vÃdesu upavÃdesu nindÃya garahÃya akittiyà avaïïahÃrikÃya nejati na i¤jati na calati na vedhati nappavedhati na sampavedhatÅti - 'tasmà vÃdesu nejati. ' 1. Vajju - su. Yena vajjuæ - [PTS] 2. Kaæ paccayà - katthaci 3. TaænidÃnaæ - sÅmu11 [BJT Page 340] [\x 340/] TenÃha bhagavÃ: " yena naæ vajjuæ1 puthujjanà atho samaïabrÃhmaïÃ, Taæ tassa apurekkhataæ tasmà vÃdesu nejatÅ"ti. 10 - 13 VÅtagedho amaccharÅ na ussesu2 vadate muni, Na samesu na omesu kappaæ neti akappiyo. VÅtagedho amaccharÅti - ' gedho' vuccati taïhÃ. Yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ gedho paÊigedho5 saÇge paÇko ejà mÃyà janikà sa¤janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visaÂà ÃyÆhanÅ6 dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu 7 Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ puccha¤cikatà sÃdukamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhà rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ, dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabalisaæ mÃravisayo taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà visamalobho akusalamÆlaæ[a,] yassesà Ãsatti taïhà pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂippassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬ho. So vuccati vÅtagedho, so rÆpe agiddho - pe - diÂÂhasutamutavi¤¤Ãtabbesu dhammesu agiddho agathito amucchito anajjhÃpanno vÅtagedho vigatagedho cattagedho vantagedho muttagedho pahÅnagedho paÂinissaÂÂhagedho nicchÃto - pe - brahmabhÆtena attanà viharatÅ'ti vÅtagedho. AmaccharÅti macchariyanti [PTS Page 251] [\q 251/] pa¤ca macchariyÃni: ÃvÃsamacchariyaæ, kulamacchariyaæ, lÃbhamacchariyaæ, vaïïamacchariyaæ, dhammamacchariyaæ, yaæ evarÆpaæ macchariyaæ - pe - GÃho vuccati macchariyaæ. Yassetaæ macchariyaæ pahÅnaæ samucchinnaæ vÆpasantaæ paÂippassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬haæ, so vuccati amaccharÅ'ti - 'vÅtagedho amaccharÅ. ' Na ussesu2 vadate muni na samesu na omesÆti - ' munÅ'ti monaæ vuccati ¤Ãïaæ " yà pa¤¤Ã pajÃnanà vicayo pavicayo dhammavicayo sallakkhaïà upalakkhaïà paccupalakkhaïà paï¬iccaæ kosallaæ nepu¤¤aæ vebhavyà cintà upaparikkhà bhÆrÅ medhà pariïÃyikà vipassanà sampaja¤¤aæ patodo pa¤¤Ã pa¤¤indriyaæ pa¤¤Ãbalaæ pa¤¤Ãsatthaæ pa¤¤ÃpÃsÃdo pa¤¤ÃÃloko pa¤¤ÃobhÃso pa¤¤Ãpajjoto pa¤¤Ãratanaæ amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi" [a] tena ¤Ãïena samannÃgato muni monappatto. TÅïi moneyyÃni: kÃyamoneyyaæ, vacÅmoneyyaæ, manomoneyyaæ katamaæ kÃyamoneyyaæ" tividhÃnaæ kÃyaduccaritÃnaæ pahÃnaæ kÃyamoneyyaæ. TividhakÃyasucaritaæ kÃyamoneyyaæ. KÃyÃrammaïa¤Ãïaæ kÃyamoneyyaæ. KÃyapari¤¤Ã kÃyamoneyyaæ. Pari¤¤Ãsahagato maggo kÃyamoneyyaæ. KÃye chandarÃgassa pahÃnaæ kÃyamoneyyaæ kÃyasaÇkhÃranirodho catutthajjhÃnasamÃpatti kÃyamoneyyaæ. Idaæ kÃyamoneyyaæ. Katamaæ vacÅmoneyyaæ? CatubbidhÃnaæ vacÅduccaritÃnaæ pahÃïaæ vacÅmoneyyaæ. Catubbidhaæ vacÅsucaritaæ vacÅmoneyyaæ. VÃcÃrammaïaæ ¤Ãïaæ vacÅmoneyyaæ. VÃcÃpari¤¤Ã vacÅmoneyyaæ. Pari¤¤Ãsahagato maggo vacÅmoneyyaæ. VÃcÃya chandarÃgassa pahÃïaæ vacÅmoneyyaæ. VacÅsaÇkhÃranirodho dutiyajjhÃnasamÃpatti vacÅmoneyyaæ. Idaæ vacÅmoneyyaæ. Katamaæ manomoneyyaæ" tividhÃnaæ manoduccaritÃnaæ pahÃnaæ manomoneyyaæ. Tividhaæ manosucaritaæ manomoneyyaæ. CittÃrammaïaæ ¤Ãïaæ manomoneyyaæ. Cittapari¤¤Ã manomoneyyaæ. Pari¤¤Ãsahagato maggo manomoneyyaæ. Citte chandarÃgassa pahÃnaæ manomoneyyaæ. CittasaÇkhÃranirodho sa¤¤ÃvedayitanirodhasamÃpatti manomoneyyaæ. Idaæ manomoneyyaæ. 5. " KÃyamuniæ vÃcÃmuniæ manomunimanÃsavaæ, Muniæ moneyyasampannaæ Ãhu sabbappahÃyinaæ. [B] 6. KÃyamuniæ vÃcÃmuniæ manomunimanÃsavaæ, Muniæ moneyyasampannaæ Ãhu ninhÃtapÃpaka" nti[c] Imehi tÅhi moneyyehi dhammehi samannÃgatà cha munayo: agÃramunino anagÃramunino sekhamunino asekhamunino paccekamunino munimunino. Katame anagÃramunino? Ye te agÃrikà diÂÂhapadà vi¤¤ÃtasÃsanÃ; ime agÃramunino katame agÃramunino " ye te pabbajità diÂÂhapadà vi¤¤ÃtasÃsanÃ; ime anagÃramunino. Satta sekhà sekhamunino arahanto asekhamunino paccekabuddhà paccekamunino. Munimunino vuccanti tathÃgatà arahanto sammÃsambuddhÃ. 7. " Na monena1 muni hoti mÆÊharÆpo aviddasu, Yo ca tulaæva paggayha varamÃdÃya paï¬ito. 8. PÃpÃni parivajjeti sa munÅ tena so muni, Yo munÃti ubho loke muni tena pavuccati [a.] 9. Asata¤ca sata¤ca ¤atvà dhammaæ ajjhattaæ bahiddhà ca sabbaloke Devamanussehi pÆjito yo saÇgajÃlamaticca so muni. [B] SeyyohamasmÅ'ti và sadisohamasmÅ'ti và hÅnohamasmÅ'ti và na vadati na katheti na bhaïati na dÅpayati na voharatÅ'ti - na ussesu vadate muni na samesu na omesu. Kappaæ neti akappiyoti - 'kappÃ'ti dve kappÃ: taïhÃkappo ca diÂÂhikappo ca. Katamo taïhÃkappo? YÃvatà taïhÃsaÇkhÃtena sÅmakataæ mariyÃdÅkataæ1 odhikataæ pariyantakataæ2 pariggahitaæ mamÃyitaæ: idaæ mama etaæ mama ettakaæ mamaæ ettÃvatà mamaæ, mama rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà attharaïà pÃpuraïà dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthu hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃra¤ca kevalampi mahÃpaÂhaviæ taïhÃvasena mamÃyati yÃvatà aÂÂhasatataïhÃvicaritaæ, ayaæ taïhÃkappo. Katamo diÂÂhikappo? VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi, dasavatthukà micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi, yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃraæ diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisa¤¤ojanaæ gÃho paÂiggÃho abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparÅtagÃho vipallÃsagÃho micchÃgÃho, ayÃthÃvakasmiæ yÃthÃvakanti3 gÃho, yÃvatà dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni; ayaæ diÂÂhikappo. Tassa taïhÃkappo pahÅno diÂÂhikappo paÂinissaÂÂho; taïhÃkappassa pahÅnattà diÂÂhikappassa paÂinissaÂÂhattà taïhÃkappaæ và diÂÂhikappaæ và neti na upeti na upagacchati na gaïhÃti na parÃmasati, nÃbhinivisatÅ'ti - 'kappaæ neti. ' Akappiyoti 'kappÃ'ti dve kappÃ: taïhÃkappo ca diÂÂhikappo ca. Katamo taïhà kappo? YÃvatà taïhÃsaÇkhÃtena sÅmakataæ mariyÃdÅkataæ1 odhikataæ pariyantakataæ2 pariggahitaæ mamÃyitaæ: idaæ mama etaæ mama ettakaæ mamaæ ettÃvatà mamaæ, mama rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà attharaïà pÃpuraïà dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthu hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃra¤ca kevalampi mahÃpaÂhaviæ taïhÃvasena mamÃyati yÃvatà aÂÂhasatataïhÃvicaritaæ, ayaæ taïhÃkappo. Katamo diÂÂhikappo? VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi, dasavatthukà micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi, yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃraæ diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisa¤¤ojanaæ gÃho paÂiggÃho abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparÅtagÃho vipallÃsagÃho micchÃgÃho, ayÃthÃvakasmiæ yÃthÃvakanti3 gÃho, yÃvatà dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni; ayaæ diÂÂhikappo. Tassa taïhÃkappo pahÅno diÂÂhikappo paÂinissaÂÂhattà taïhÃkappaæ và diÂÂhikappaæ và na kappeti na janeti na sa¤janeti na nibbatteti nÃbhinibbattetÅ'ti - 'kappaæ neti akappiyo. ' 1. Yena vajjuæ - [PTS] 2. Ossesu - [PTS.] [A] dhammasaÇgaïi niddesavÃra. [B.] TikaÇguttara - ÃpÃyikavagga [c.] Itivuttaka - dutiyavagga. [BJT Page 342] [\x 342/] TenÃha bhagavÃ: " VÅtagedho amaccharÅ na ussesu vadate muni. Na samesu na omesu kappaæ neti akappiyo"ti. 10 - 14 Yassa loke sakaæ natthi asatà ca na socati, Dhammesu ca na gacchati sa ce santo'ti vuccati. Yassa [PTS Page 252] [\q 252/] loke sakaæ natthÅti - 'yassÃ'ti arahato khÅïÃsavassa; sakaæ natthÅti yassa 'mayhaæ và idaæ, paresaæ và ida'nti ki¤ci rÆpagataæ vedanÃgataæ sa¤¤Ãgataæ saÇkhÃragataæ vi¤¤Ãïagataæ gahitaæ parÃmaÂÂhaæ abhiniviÂÂhaæ ajjhositaæ adhimuttaæ natthi na santi - pe - ¤Ãïagginà da¬¬hanti - ' yassa loke sakaæ natthi. ' Asatà ca na socatÅti - 'vipariïataæ và vatthuæ na socati; vipariïatasmiæ và vatthusmiæ na socati; cakkhuæ me vipariïatanti na socati. Sotaæ me - ghÃnaæ me - jivhà me - kÃyo me - mano me - rÆpà me - saddà me - gandhà me - rasà me - phoÂÂhabbaæ me - kulaæ me - gaïo me - ÃvÃso me - lÃbho me - yaso me - pasaæsà me - sukhaæ me - cÅvaraæ me - piï¬apÃto me - senÃsanaæ me - gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃro me - mÃtà me - pità me - bhÃtà me - bhaginÅ me - putto me - dhÅtà me - mittà me - amaccà me - ¤Ãtakà me - sÃlohità me vipariïatÃ'ti na socati na kilamati na paridevati na urattÃÊiæ kandati na sammohaæ ÃpajjatÅ'ti - evampi asatà ca na socati. AthavÃ, asÃtÃya1 dukkhÃya vedanÃya phuÂÂho pareto samohito samannÃgato na socati na kilamati na paridevati na urattÃÊiæ kandati na sammohaæ Ãpajjati. Cakkhurogena phuÂÂho pareto samohito samannÃgato na socati na kilamati na paridevati na urattÃÊiæ kandati na sammohaæ Ãpajjati. Sotarogena ghÃnarogena jivhÃrogena kÃyarogena sÅsarogena kaïïarogena mukharogena dantarogena kÃsena sÃsena pinÃsena ¬ahena jarena kucchirogena mucchÃya pakkhandikÃya sÆlÃya visÆcikÃya kuÂÂhena gaï¬ena kilÃsena sosena apamÃrena dadduyà kaï¬uyà kacchuyà nakhasÃya2 vitacchikÃya lohitena pittena madhumehena aæsÃya pÅÊakÃya bhagandalÃya pittasamuÂÂhÃnena ÃbÃdhena semhasamuÂÂhÃnena ÃbÃdhena vÃtasamuÂÂhÃnena [PTS Page 253] [\q 253/] ÃbÃdhena sannipÃtikena ÃbÃdhena3 utupariïÃmajena ÃbÃdhena3 visamaparihÃrajena ÃbÃdhena opakkamikena ÃbÃdhena kammavipÃkajena ÃbÃdhena sÅtena uïhena jighacchÃya pipÃsÃya ¬aæsamakasavÃtÃtapasiriæsapasamphassehi phuÂÂho pareto samohito samannÃgato na socati na kilamati na paridevati na urattÃÊiæ kandati na sammohaæ ÃpajjatÅ'ti - evampi ' asatà ca na socati. 1. AsatÃya - sÅmu 11 [PTS] asattÃya - manupa, machasaæ. 2. RakhasÃya - sÅmu1 3. ùbÃdhehi - [PTS] [BJT Page 344] [\x 344/] AthavÃ, asante asaævijjamÃne anupalabbhamÃne1 ahu vata me2, taæ vata me natthi, siyà vata me, taæ vatÃ'haæ na ÊabhÃmÅ'ti3 na socati na kilamati na paridevati na urattÃÊiæ kandati na sammohaæ ÃpajjatÅ'ti - 'evampi asatà ca na socati, ' Dhammesu ca na gacchatÅti - na chandÃgatiæ gacchati, na dosÃgatiæ gacchati, na mohÃgatiæ gacchati, na bhayÃgatiæ gacchati, na rÃgavasena gacchati, na dosavasena gacchati; na mohÃgatiæ gacchati ; na mÃnavasena gacchati; na diÂÂhivasena gacchati; na uddhaccavasena gacchati; na vicikicchÃvasena gacchati; na anusayavasena gacchati; na ca vaggehi dhammehi yÃyati nÅyati vuyhati saæharÅyatÅ'ti - 'dhammesu ca na gacchati. TenÃha [PTS Page 254] [\q 254/] bhagavÃ: "Yassa loke sakaæ natthi asatà ca na socati, Dhammesu ca na gacchati sa ce santo'ti vuccatÅ"ti. PurÃbhedasuttaniddeso dasamo. 11 KalahavivÃdasuttaniddeso [PTS Vol Nd1-2] [\z Nidd /] [\f Ib /] [PTS Page 255] [\q 255/] Atha kalahavivÃdasuttaniddeso vuccati: 11 - 1 Kuto pahÆtà kalahà vivÃdà Paridevasokà sahamaccharà ca, MÃnÃtimÃnà saha pesunà ca Kuto pahÆtÃ2 te tadiÇgha brÆhi. Kuto pahutÃ4 kalahà vivÃdÃ'ti - ' kalaho'ti ekena ÃkÃrena kalaho; vivÃdotipi ta¤¤eva; yo kalaho, so vivÃdo. Yo vivÃdo, so kalaho, athavÃ, aparena ÃkÃrena vivÃdo vuccati: kalahassa pubbabhÃgo vivÃdo; rÃjÃnopi rÃjuhi vivadanti. KhattiyÃpi khattiyehi vivadanti, brÃhmaïÃpi brÃhmaïehi vivadanti. Gahapatipi5 gahapatÅhi vivadanti. MÃtÃpi puttena vivadati. Puttopi mÃtarà vivadati. PitÃpi puttena vivadati. Puttopi pitarà vivadati. BhÃtÃpi bhÃtarà vivadati, bhÃtÃpi bhaginiyà vivadati. BhaginÅpi bhÃtarà vivadati. SahÃyopi sahÃyena vivadati. Ayaæ vivÃdo. 1 AnupalabbhiyamÃne - [PTS] 2. Aho vata me taæ - sÅmu11. [PTS] 3. Na ca labhÃmÅti - sa mu11 4. BahÆtà - manupa. 5. GahapatikÃpi - [PTS] [BJT Page 346] [\x 346/] Katamo kalaho? ùgÃhikÃ1 daï¬apasutà kÃyena vÃcÃya kalahaæ karonti. Pabbajità Ãpattiæ Ãpajjantà kÃyena vÃcÃya kalahaæ karonti. Ayaæ kalaho. Kuto [PTS Page 256] [\q 256/] pahutà kalahà vivÃdÃ'ti - ka¬ahà ca vivÃdà ca kuto pahutÃ? Kuto jÃtÃ? Kuto sa¤jÃtÃ? Kuto nibbattÃ? Kuto abhinibbattÃ? Kuto pÃtubhÆtÃ? KinnidÃnÃ? KiæsamudayÃ? Ki¤jÃtikÃ? KimpabhavÃ'ti kalahassa ca vivÃdassa ca mÆlaæ pucchati. Hetuæ pucchati, nidÃnaæ pucchati, sambhavaæ pucchati, pabhavaæ pucchati, samuÂÂhÃnaæ pucchati, ÃhÃraæ pucchati, Ãrammaïaæ pucchati, paccayaæ pucchati, samudayaæ pucchati papucchati, yÃvatÃ, ajjhesati2, pasÃdetÅti - 'kuto pahÆtà kalahà vivÃdÃ. ' Paridevasokà sahamaccharà cÃ'ti - 'paridevo'ti ¤Ãtibyasanena và phuÂÂhassa bhogabyasanena và phuÂÂhassa rogabyasanena và phuÂÂhassa sÅlabyasanena và phuÂÂhassa diÂÂhibyasanena và phuÂÂhassa a¤¤atara¤¤atarena và byasanena samannÃgatassa a¤¤atara¤¤atarena và dukkhadhammena phuÂÂhassa Ãdevo paridevo Ãdevanà paridevanà Ãdevitattaæ paridevitattaæ, vÃcà palÃpo vippalÃpo lÃlappo lÃlappanÃ3 lÃlappitattaæ;4[A] sokoti ¤Ãtibyasanena và phuÂÂhassa bhoga - roga - sÅla - diÂÂhibyasanena và phuÂÂhassa, a¤¤atara¤¤atarena và byasanena samannÃgatassa a¤¤atara¤¤atarena và dukkhadhammena phuÂÂhassa, soko socanà socitattaæ, anto soko anto parisoko anto dÃho5 anto paridÃho, cetaso parijjhÃyanà domanassaæ sokasallaæ [a]; maccharanti pa¤ca macchariyÃni: ÃvÃsamacchariyaæ kulamacchariyaæ lÃbhamacchariyaæ vaïïamacchariyaæ dhammamacchariyaæ. Yaæ evarÆpaæ macchariyaæ maccharÃyanà maccharÃyitattaæ, vevicchaæ kadariyaæ kaÂuka¤cukatà aggahitattaæ cittassa;[D] idaæ vuccati macchariyaæ. Apica khandhamacchariyampi macchariyaæ, dhÃtumacchariyampi macchariyaæ, Ãyatanamacchariyampi [PTS Page 257] [\q 257/] macchariyaæ; gÃho vuccati macchariyanti - paridevasokà sahamaccharà ca. MÃnÃtimÃnà sahapesunÃ6 cÃ'ti - 'mÃno'ti idhekacco mÃnaæ janeti jÃtiyà và gottena và kolaputtiyena và vaïïapokkharatÃya. Và dhanena và ajjhenena 7và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjÃÂÂhÃnena vÃ8 sutena và paÂibhÃnena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ. AtimÃnoti idhekacco paraæ atima¤¤ati jÃtiyà và gottena và kolaputtiyena và vaïïapokkharatÃya. Và dhanena và ajjhenena 7và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjÃÂÂhÃnena vÃ8 sutena và paÂibhÃnena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ. AtimÃnoti idhekacco paraæ atima¤¤ati jÃtiyà và gottena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ. 1. Agarikà - sÅmu11 2. Ajjhosati - saumu11. 3. LÃlappÃyanà - sa mu11 machasaæ [PTS] 4. LÃlappÃyitattaæ - sÅmu11 machasaæ [PTS] 5. CÃho - sa 6. Pesuïà - sa mu11 7. Ajjhayanena - sa 8. VijjäÃïena và - katthaci [A.] Sacca-paÂiccasamuppÃdavibhaÇga. [B.] KhuddakavatthuvibhaÇga. [BJT Page 348] [\x 348/] Pesu¤¤anti - idhekacco pisunavÃco hoti: ito sutvà amutra; akkhÃtà imesaæ bhedÃya, amutra và sutvà imesaæ akkhÃtà amÆsaæ bhedÃya. Iti samaggÃnaæ và bhettà bhinnÃnaæ và anuppadÃtà vaggarÃmo vaggarato vagganandi vaggakaraïiæ vÃcaæ bhÃsità hoti. Idaæ vuccati pesu¤¤aæ; apica, dvÅhi kÃraïehi pesu¤¤aæ upasaæharati: piyakamyatÃya và bhedÃdhippÃyo vÃ. Kathaæ piyakamyatÃya pesu¤¤aæ upasaæharati? Imassa piyo bhavissÃmi, manÃpo bhavissÃmi, vissÃsiko bhavissÃmi, abbhantariko bhavissÃmi, suhadayo bhavissÃmÅti evaæ piyakamyatÃya pesu¤¤aæ upasaæharati. Kathaæ bhedÃdhippÃyo pesu¤¤aæ upasaæharati? Kathaæ ime nÃnà assu, vinà assu, vaggà assu, dvidhà assu, dvejjhà assu, dve pakkhà assu, bhijjeyyuæ na samÃgaccheyyuæ, dukkhaæ na phÃsu vohareyyunti. Evaæ bhedÃdhippÃyo pesu¤¤aæ upasaæharatÅti - 'mÃnÃtimÃnà sahapesunà ca. Kuto pahutà te tadiÇgha brÆhÅti - ' kalaho ca vivÃdo ca paridevo ca soko ca macchariyaæ ca mÃno ca atimÃno ca pesu¤¤a¤cÃti [PTS Page 258] [\q 258/] ime aÂÂha kilesà kuto pahutÃ? Kuto jÃtÃ? Kuto sa¤jÃtÃ? Kuto nibbattÃ? Kuto abhinibbattÃ? Kuto pÃtubhÆtÃ? KinnidÃnÃ? KiæsamudayÃ? Ki¤jÃtikÃ2 kimpabhavÃti? Imesaæ aÂÂhannaæ kilesÃnaæ mÆlaæ pucchati, hetuæ pucchati, nidÃnaæ pucchati, sambhavaæ pucchati, pabhavaæ pucchati, samuÂÂhÃnaæ pucchati, ÃhÃraæ pucchati, Ãrammaïaæ pucchati. Paccayaæ pucchati. Samudayaæ pucchati, papucchati yÃvatà ajjhesati pasÃdetÅti kuto pahutà te tadiÇgha brÆhÅti iÇgha brÆhi Ãcikkha desehi pa¤¤apehi paÂÂhapehi vivara vibhaja uttÃnÅkarohi pakÃsehÅti - kuto pahÆtà te tadiÇgha brÆhÅti. TenÃha so nimmito, " Kuto pahutà kalahà vivÃdà Paridevasokà sahamaccharà ca" MÃnÃtimÃnà sahapesunà ca Kuto pahutà te tadiÇgha brÆhÅ'ti . 11 - 2 PiyappahutÃ1 kalahà vivÃdà Paridevasokà sahamaccharà ca, MÃnÃtimÃnà sahapesunà ca maccherayuttà kalahà vivÃdà VivÃdajÃtesu ca pesunÃni. 1. Piyà pahÆtà - su. PiyappabhÆtà - manupa. [BJT Page 350] [\x 350/] PiyappahÆtà kalahà vivÃdà paridevasokà sahamaccharà cÃti - piyÃni dve piyÃ: sattà và saÇkhÃrà vÃ. Katame sattà piyÃ? Idha yassa1 te honti atthakÃmà hitakÃmà phÃsukÃmà yogakkhemakÃmÃ, mÃtà và pità và bhÃtà và bhaginÅ và putto và dhÅtà và mittà và amaccà và ¤ÃtÅ và sÃlohità vÃ, ime sattà piyÃ. Katame saÇkhÃrà piyÃ? ManÃpikà rÆpà manÃpikà saddà manÃpikà gandhà manÃpikà rasà manÃpikà phoÂÂhabbÃ, ime saÇkhÃrà piyÃ. Piyaæ [PTS Page 259] [\q 259/] vatthuæ acchedasaækinopi kalahaæ karonti. Acchijjantepi kalahaæ karonti acchinnepi kalahaæ karonti. Piyaæ vatthuæ vipariïÃmasaÇkinopi kalahaæ karonti. Vipariïamantepi kalahaæ karonti. Vipariïatepi kalahaæ karonti. Piyaæ vatthuæ acchedasaÇkinopi vivadanti. Acchijjantepi vivadanti. Acchinnepi vivadanti. Piyaæ vatthuæ vipariïÃmasaÇkinopi vivadanti. Vipariïamantepi vivadanti. Vipariïatepi vivadanti. Piyaæ vatthuæ acchedasaÇkinopi paridevanti. Acchijjantepi paridevanti. Achinnepi paridevanti. Piyaæ vatthuæ vipariïÃmasaÇkinopi paridevanti. Vipariïamantepi paridevanti. Vipariïatepi paridevanti. Piyaæ vatthuæ acchedasaÇkinopi socanti. Acchijjantepi socanti. Acchinnepi socanti. Piyaæ vatthuæ vipariïÃmasaÇkinopi socanti. Vipariïamantepi socanti. Vipariïatepi socanti. Piyaæ vatthuæ rakkhanti gopenti pariggaïhanti mamÃyanti maccharÃyanti. MÃnÃtimÃnà sahapesunà cÃti - piyaæ vatthuæ nissÃya mÃnaæ janenti. Piyaæ vatthuæ nissÃya atimÃnaæ janenti. Kathaæ piyaæ vatthuæ nissÃya mÃnaæ janenti? " Mayaæ lÃbhino manÃpikÃnaæ rÆpÃnaæ saddÃnaæ gandhÃnaæ rasÃnaæ phoÂÂhabbÃnaæ. Ime pana¤¤e na lÃbhino manÃpikÃnaæ rÆpÃnaæ saddÃnaæ gandhÃnaæ rasÃnaæ phoÂÂhabbÃna"nti evaæ piyaæ vatthuæ nissÃya mÃnaæ janenti. Kathaæ piyaæ vatthuæ nissÃya atimÃnaæ janenti? "Mayaæ lÃbhino manÃpikÃnaæ rÆpÃnaæ saddÃnaæ gandhÃnaæ rasÃnaæ phoÂÂhabbÃnaæ. Ime pana¤¤e na lÃbhino manÃpikÃnaæ rÆpÃnaæ saddÃnaæ gandhÃnaæ rasÃnaæ phoÂÂhabbÃna"nti evaæ piyaæ vatthuæ nissÃya atimÃnaæ janenti. Pesu¤¤anti - idhekacco pisunavÃco hoti: ito sutvà amutra akkhÃtà imesambhedÃya - pe - Evaæ bhedÃdhippÃyo pesu¤¤aæ upasaæharatÅti ' mÃnÃtimÃnà sahapesunà ca. ' Maccherayuttà [PTS Page 260] [\q 260/] kalahà vivÃdÃ'ti - kalaho ca vivÃdo ca paridevo ca soko ca mÃno ca atimÃno ca pesu¤¤a¤cÃti ime satta kilesà macchariye yuttà payuttà Ãyuttà samÃyuttÃti - 'maccherayuttà kalahà vivÃdÃ' 1. YÃssa sÅmu11 [BJT Page 352] [\x 352/] VivÃdajÃtesu ca pesunÃnÅti - 'vivÃde jÃte sa¤jÃte nibbatte abhinibbatte pÃtubhÆte pesu¤¤aæ upasaæharanti: ito sutvà amutra akkhÃyanti imesaæ bhedÃya. Amutra và sutvà imesaæ akkhÃyanti amÆsaæ bhedÃya. Iti samaggÃnaæ và bhettÃro bhinnÃnaæ và anuppadÃtÃro vaggÃrÃmà vaggaratà vagganandi vaggakaraïiæ vÃcaæ bhÃsitÃro honti idaæ vuccati pesu¤¤aæ. Apica, dvÅhi kÃraïehi pesu¤¤aæ upasaæharanti: piyakamyatÃya và bhedÃdhippÃyà vÃ. Kathaæ piyakamyatÃya pesu¤¤aæ upasaæharanti? Imassa piyà bhavissÃma, manÃpà bhavissÃma, vissÃsikà bhavissÃma, abbhantarikà bhavissÃma, suhadayà bhavissÃmÃti, evaæ piyakamyatÃya pesu¤¤aæ upasaæharanti. Kathaæ bhedÃdhippÃyà pesu¤¤aæ upasaæharanti? Kathaæ ime nÃnà assu, vinà assu, vaggà assu, dvedhà assu, dvejjhà assu, dve pakkhà assu, bhijjeyyuæ na samÃgaccheyyuæ, dukkhaæ na phÃsu vihareyyunti. Evaæ bhedÃdhippÃyà pesu¤¤aæ upasaæharantÅti - 'vivÃdajÃtesu ca pesunÃti' " PiyappahÆtà kalahà vivÃdà Paridevasokà sahamacchÃrà ca, MÃnÃtimÃnà sahapesunà ca Maccherayuttà kalahà vivÃdà VivÃdajÃtesu ca pesunÃtÅ"ti. 11 - 3 Piyà [PTS Page 261] [\q 261/] su lokasmiæ kutonidÃnà Ye cÃpi1 lobhà vicaranti loke, ùsà ca niÂÂhà ca kuto nidÃnà Ye samparÃyÃya narassa honti. Piyà su lokasmiæ kutonidÃnÃti - piyà kuto nidÃnÃ, kuto jÃtÃ, kuto sa¤jÃtÃ. Kuto nibbattÃ. Kuto abhinibbattÃ, kuto pÃtubhÆtÃ, kinnidÃnÃ, kiæsamudayÃ, ki¤jÃtikÃ, kimpabhavÃti piyÃnaæ mÆlaæ pucchati hetuæ pucchati, nidÃnaæ pucchati, sambhavaæ pucchati, pabhavaæ pucchati, samuÂÂhÃnaæ pucchati, ÃhÃraæ pucchati, Ãrammaïaæ pucchati, paccayaæ pucchati, samudayaæ pucchati papucchati, yÃvatÃ, ajjhesati2, pasÃdetÅti samudayaæ pucchati papucchati yÃvatà ajjhesati2 pasÃdetÅti - 'piyà su lokasmiæ kutonidÃnÃ. ' 1. CÃpi - [PTS] 2. Ajjhosati - sÅmu11. [BJT Page 354] [\x 354/] Ye cÃpi lobhà vicaranti loketi - ' ye cÃpÅ'ti khattiyà ca brÃhmaïà ca vessà ca suddà ca gahaÂÂhà ca pabbajità ca devà ca manussà ca; lobhÃti yo lobho lubbhanà lubbhitattaæ sÃrÃgo sÃrajjanà sÃrajjitattaæ abhijjhà lobho akusalamÆlaæ[a]vicarantÅti vicaranti viharanti irÅyanti vattanti pÃlenti yapenti yÃpenti; loketi apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhÃtuloke Ãyatanaloketi 'ye cÃpi lobhà vicaranti loke. ' ùsà ca niÂÂhà ca kutonidÃnÃti - 'Ãsà ca niÂÂhà ca kutonidÃnà kuto jÃtà kuto sa¤jÃtà kuto nibbatti kuto abhinibbattà kuto pÃtubhÆtà kinnidÃnà kiæsamudayà ki¤jÃtikà kimpabhavÃ, ti ÃsÃya ca niÂÂhÃya ca mÆlaæ pucchati hetuæ pucchati, nidÃnaæ pucchati, sambhavaæ pucchati, pabhavaæ pucchati, samuÂÂhÃnaæ pucchati, ÃhÃraæ pucchati, Ãrammaïaæ pucchati, paccayaæ pucchati, samudayaæ pucchati papucchati, yÃvatÃ, ajjhesati2, pasÃdetÅti - samudayaæ pucchati papucchati yÃvatà ajjhesati1 pasÃdetÅti - 'Ãsà ca niÂÂhà ca kutonidÃnÃ. ' Ye samparÃyÃya narassa hontÅti - ye narassa parÃyanà honti. DÅpà honti, tÃïà honti, lenà honti, saraïà honti, naro niÂÂhà parÃyano hotÅti2, 'ye samparÃyÃya narassa honti. ' TenÃha so nimmito: "Piyà [PTS Page 262] [\q 262/] su lokasmiæ kutonidÃnà Ye cÃpi3 lobhà vicaranti loke, ùsà ca niÂÂhà ca kutonidÃnà 11 - 4 ChandanidÃnÃti piyÃni loke Ye cÃpi 3 lobhà vicaranti loke, ùsà ca niÂÂhà ca ito nidÃnà Ye samparÃyÃya narassa honti. ChandanidÃnÃni piyÃni loketi - ' chando'ti yo kÃmesu kÃmacchando kÃmarÃgo kÃmanandi kÃmataïhà kÃmasineho kÃmapariÊÃho kÃmamucchà kÃmajjhosÃnaæ kÃmogho kÃmayogo kÃmÆpÃdÃnaæ kÃmacchandanÅvaraïaæ. Apica, pa¤ca chandÃ: pariyesanacchando paÂilÃbhacchando paribhogacchando sannidhicchando vissajjanacchando. Katamo pariyesanachando " idhekacco ajjhosito yeva atthiko chandajÃto rÆpe pariyesati. Sadde - gandhe rase - phoÂÂhabbe pariyesati. Ayaæ pariyesanacchando. Katamo paÂilÃbhacchando. ? Idhekacco ajjhosito yeva atthiko chandajÃto rÆpe paÂilabhati. Sadde - gandhe - rase - phoÂÂhabbe paÂilabhati. Ayaæ paÂilÃbhacchando. [A] dhammasaÇgaïi - cittuppÃdakaï¬a 1. Ajjhosati - sÅmu. 11 2. NiÂÂhÃparÃyanà hontÅti - machasaæ, sÅmu11. 3. Ye cà pi - syÃ, [PTS] [BJT Page 356] [\x 356/] Katamo paribhogacchando? Idhekacco ajjhosito yeva atthiko chandajÃto rÆpe paribhu¤jati, sadde gandhe rase phoÂÂhabbe paribhu¤jati. Ayaæ paribhogacchando. Katamo sannidhicchando? Idhekacco ajjhosito yeva atthiko chandajÃto dhanasannicayaæ karoti ÃpadÃsu bhavissatÅti; ayaæ sannidhicchando. Katamo visajjanacchando? Idhekacco ajjhosito yeva atthiko chandajÃto dhanaæ vissajjeti hatthÃrohÃnaæ assÃrohÃnaæ rathikÃnaæ dhanuggahÃnaæ pattikÃnaæ 'ime maæ rakkhissanti gopissanti samparivÃressantÅ'ti. Ayaæ vissajjanacchando. PiyÃnÅti [PTS Page 263] [\q 263/] dve piyÃ: sattà và saÇkhÃrà vÃ. Katame sattà piyÃ: idha yÃ'ssa te honti atthakà hitakÃmà phÃsukÃmà yogakkhemakÃmà mÃtà và pità và bhÃtà và bhaginÅ và putto và dhÅtà và mittà và amaccà và ¤ÃtÅ và sÃlohità vÃ, ime sattà piyÃ. Katame saÇkhÃrà piyÃ: manÃpikà rÆpà manÃpikà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbÃ, ime saÇkhÃrà piyÃ; chandanidÃnÃni piyÃni loketi piyà chandanidÃnà chandasamudayà chandajÃtikà chandapabhavÃti - ' chandanidÃnÃti piyÃti loke. ' Ye cÃpi lobhà vicaranti loketi - ' ye cÃpÅ'ti khattiyà ca brÃhmaïà ca vessà ca suddà ca gahaÂÂhà ca pabbajità ca devà ca manussà ca; lobhÃti yo lobho lubbhanà lubbhitattaæ sÃrÃgo sÃrajjanà sÃrajjitattaæ abhijjhà lobho akusalamÆlaæ[a]; vicarantÅti vicaranti viharanti irÅyanti vattanti pÃlenti yapenti yÃpenti; loketi apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhÃtuloke Ãyatanaloketi 'ye cÃpi lobhà vicaranti loke. ' ùsà ca niÂÂhà ca ito nidÃnÃti - ' ÃsÃ' vuccati taïhÃ, yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ gedho paÊigedho5 saÇge paÇko ejà mÃyà janikà sa¤janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visaÂà ÃyÆhanÅ6 dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu 7 Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ puccha¤cikatà sÃdukamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhà rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ, dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabalisaæ mÃravisayo taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà visamalobho akusalamÆlaæ, [b] niÂÂhÃti idhekacco rÆpe pariyesanto rÆpaæ paÂilabhati, rÆpaniÂÂho hoti. Sadde - gandhe rase - phoÂÂhabbe, kulaæ, gaïaæ, ÃvÃsaæ, lÃbhaæ, yasaæ, pasaæsaæ, sukhaæ, cÅvaraæ piï¬apÃtaæ, senÃsanaæ, gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ, suttantaæ, vinayaæ, abhidhammaæ, Ãra¤¤ikaÇgaæ, piï¬apÃtikaÇgaæ, paæsukÆlikaÇgaæ, tecÅvarikaÇgaæ, sapadÃnacÃrikaÇgaæ, khalupacchÃbhattikaÇgaæ, nesajjikaÇgaæ, yathÃsanthatikaÇgaæ, paÂhamajjhÃnaæ, dutiyajjhÃnaæ, tatiyajjhÃnaæ, catutthajjhÃnaæ ÃkÃsÃna¤cÃyatanasamÃpattiæ, vi¤¤Ãïa¤cÃyatanasamÃpattiæ, Ãki¤ca¤¤ÃyatanasamÃpattiæ, nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiæ, pariyesanto nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiæ paÂilabhati. Nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiniÂÂho hoti. 1 " ùsÃya kasate1 khettaæ bÅjaæ ÃsÃya vappati ùsÃya vÃïijà yanti samuddaæ dhanahÃrakà ; YÃya ÃsÃya tiÂÂhÃmi2 sà me Ãsà samijjhatÆ"ti3[c] [A.] DhammasaÇgaïÅ - cittuppÃdakaï¬a. [B] dhammasaÇgaïi nikkhepakaï¬a 1. Kassate - manupa 2. NiÂÂhÃdi - sÅmu. 11. PatiÂÂhÃmi - syÃ. 3. SamijjhatÅti - sÅmu11. [PTS] C. TheragÃthà 10. 1. 1. [BJT Page 358] [\x 358/] ùsÃya samiddhi vuccate1 niÂÂhÃ; Ãsà [PTS Page 264] [\q 264/] ca niÂÂhà ca ito nidÃnÃti Ãsà ca niÂÂhà ca ito chandanidÃnà chandasamudayà chandajÃtikà chandapabhavÃti Ãsà ca niÂÂhà ca itonidÃnÃ. Ye samparÃyÃya narassa hontÅti - ye narassa parÃyanà honti, dÅpà honti, tÃïà honti, lenà honti, saraïà honti. Naro niÂÂhà parÃyano hotÅti2 - ye samparÃyÃya narassa honti. TenÃha bhagavÃ: " ChandanidÃnÃni piyÃni loke Ye cÃpi lobhà vicaranti loke, ùsà ca niÂÂhà ca itonidÃnà Ye samparÃyÃya narassa hontÅ"ti. 11 - 5 Chando nu lokasmiæ kutonidÃno Vinicchayà vÃpi kuto pahÆtÃ, Kodho mosavajja¤ca kathaÇkathà ca Ye cÃpi3 dhammà samaïena vuttÃ. Chando nu lokasmiæ - kutonidÃnoti - chando kutonidÃno kuto jÃto kuto sa¤jÃto kuto nibbatto kuto abhinibbatto kuto pÃtubhÆto kinnidÃno kiæsamudayo ki¤jÃtiko kimpabhavoti chandassa mÆlaæ pucchati hetuæ pucchati, nidÃnaæ pucchati, sambhavaæ pucchati, pabhavaæ pucchati, samuÂÂhÃnaæ pucchati, ÃhÃraæ pucchati, Ãrammaïaæ pucchati, paccayaæ pucchati, samudayaæ pucchati papucchati, yÃvatÃ, ajjhesati4, pasÃdetÅti - chando nu lokasmiæ kutonidÃno. Vinicchayà vÃpi kuto pahÆtÃti - vinicchayà kuto pahÆtà kuto jÃtà kuto sa¤jÃto kuto nibbattà kuto abhinibbatto kuto pÃtubhÆto kinnidÃnà kiæsamudayà ki¤jÃtikà kimpabhavÃti vinicchayÃnaæ mÆlaæ pucchati hetuæ pucchati, nidÃnaæ pucchati, sambhavaæ pucchati, pabhavaæ pucchati, samuÂÂhÃnaæ pucchati, ÃhÃraæ pucchati, Ãrammaïaæ pucchati, paccayaæ pucchati, samudayaæ pucchati papucchati, yÃvatÃ, ajjhesati, pasÃdetÅti - vinicchayà vÃpi kuto pahÆtÃ. Kodho mosavajja¤ca kathaÇkathà cÃti ' kodho'ti - yo evarÆpo cittassa ÃghÃto paÂighÃto paÂighaæ paÂivirodho kopo pakopo sampakopo, doso padoso sampadoso, cittassa byÃpatti [PTS Page 265] [\q 265/] manopadoso, kodho kujjhanà kujjhitattaæ, doso dussanà dussitattaæ, byÃpatti byÃpajjanà byÃpajjitattaæ, virodho paÂivirodho caï¬ikkaæ asuropo anattamanatà cittassa[a]; mosavajjaæ vuccati musÃvÃdo, kathaækathà vuccati vicikicchÃ'ti - kodho mosavajja¤ca kathaækathà ca. 1. Vuccati - sa 2. NiÂÂhà parÃyanà hontÅti - machasaæ. NiÂÂhà honti parÃyaïà honti - sa mu11. 3. VÃpi - syÃ. [PTS.] Sa. 4. Ajjhosati sÅmu. 11 [A.] DhammasaÇgaïi nikkhepakaï¬a. [BJT Page 360] [\x 360/] Ye cÃpi dhammà samaïena vuttÃ'ti - 'ye cÃpÅ'ti ye kodhena ca mosavajjena ca kathaækathÃya ca sahagatà sahajÃtà saæsaÂÂhà sampayuttà ekuppÃdà ekanirodhà ekavatthukà ekÃrammaïÃ, ime vuccanti 'ye cÃpi dhammÃ' athavÃ, ye te kilesà a¤¤ajÃtikà a¤¤avihitakÃ, ime vuccanti 'ye cÃpi dhammÃ' samaïena vuttÃti samaïena samitapÃpena brÃhmaïena bÃhitapÃpadhammena1 bhikkhunà bhinnakilesamÆlena sabbakusalamÆlabandhanÃ2 pamuttena vuttà pavuttà Ãcikkhità desità pa¤¤apità paÂÂhapità vivaÂà vibhattà uttÃnÅkatà pakÃsitÃti - 'ye cÃpi dhammà samaïena vuttÃ'. TenÃha bhagavÃ: " Chando nu lokasmiæ kutonidÃno Vinicchayà cÃpi kuto pahutÃ, Kodho mosavajja¤ca kathaæ kathà ca Ye cÃpi dhammà samaïena vuttÃ"ti. 11 - 6 SÃtaæ asÃtanti yamÃhu loke TamÆpanissÃya pahoti chando, RÆpesu disvà vibhavaæ bhava¤ca Vinicchayaæ kurute3 jantu loke. SÃtaæ asÃtanti yamÃhu loketi - ' sÃta'nti sukhà ca vedanà iÂÂha¤ca vatthu, 4 asÃtanti dukkhà ca vedanà aniÂÂha¤ca vatthu; yamÃhu loketi yaæ Ãhaæsu yaæ kathenti yaæ bhaïanti yaæ dÅpayanti yaæ voharantÅti - ' sÃtaæ asÃtanti yamÃhu loke. ' [PTS Page 266] [\q 266/] RÆpesu disvà vibhavaæ bhava¤cÃ'ti - ' rÆpesÆ'ti cattÃro ca mahÃbhÆtà catunna¤ca mahÃbhÆtÃnaæ upÃdÃya rÆpaæ. Katamo rÆpÃnaæ bhavo? Yo rÆpÃnaæ bhavo jÃti sa¤jÃti nibbatti abhinibbatti pÃtubhÃvo; ayaæ rÆpÃnaæ bhavo. Katamo rÆpÃnaæ vibhavo? Yo rÆpÃnaæ khayo vayo bhedo paribhedo aniccatà antaradhÃnaæ; ayaæ rÆpÃnaæ vibhavo. RÆpesu disvà vibhavaæ bhava¤cÃ'ti rÆpesu bhava¤ca vibhava¤ca disvà passitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃti - ' rÆpesu disvà vibhavaæ bhava¤ca. ' 1. BÃhitapÃpena - syà . 2. SabbÃkusalabandhanà - sa. 3. Kubbati - machasaæ. 4. Vatthuæ - sÅmu. 11. [BJT Page 362] [\x 362/] Vinicchayaæ kurute jantu loketi - ' vinicchayÃ'ti dve vinicchayà taïhÃvinicchayo ca diÂÂhivinicchayo ca. Kathaæ taïhÃvinicchayaæ karoti? Idhekaccassa anuppannà ceva bhogÃ1na uppajjanti; uppannà ca bhogà parikkhayaæ gacchanti; tassa evaæ hoti: 'kena nu kho me upÃyena anuppannà ceva bhogà na uppajjanti? Uppannà ca bhogà parikkhayaæ gacchantÅ'ti. Tassa pana evaæ hoti: ' surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnÃnuyogaæ anuyuttassa me anuppannà ceva bhogà na uppajjanti; uppannà ca bhogà parikkhayaæ gacchanti. VikÃlavisikhÃcariyÃnuyogaæ anuyuttassa me anuppannà ceva bhogà na uppajjanti; uppannà ca bhogà parikkhayaæ gacchanti. SamajjÃbhicaraïaæ anuyuttassa me - jÆtappamÃdaÂÂhÃnÃnuyogaæ anuyuttassa me - pÃpamittÃnuyogaæ anuyuttassa me anuppannà ceva bhogà na uppajjanti; uppannà ca bhogà parikkhayaæ gacchanti, ÃlassÃnuyogaæ2 [PTS Page 267] [\q 267/] anuyuttassa me anuppannà ceva bhogà na uppajjanti; uppannà ca bhogà parikkhayaæ gacchantÅ'ti evaæ ¤Ãïaæ katvà cha bhogÃnaæ apÃyamukhÃni na sevati. Cha bhogÃnaæ ÃyamukhÃni sevati. Evampi taïhÃvinicchayaæ karoti. Athavà kasiyà và vaïijjÃya và gorakkhena và issattena và rÃjaporisena3 và sippa¤¤atarena và paÂipajjati. Evampi taïhÃvinicchayaæ karoti. Kathaæ diÂÂhivinicchayaæ karoti" cakkhusmiæ uppanne jÃnÃti 'attà me uppanno'ti. Cakkhusmiæ antarahite jÃnÃsi 'attà me antarahito, vigato me attÃ'ti, evampi diÂÂhivinicchayaæ karoti. Sotasmiæ - ghÃnasmiæ - jivhÃya - kÃyasmiæ - rÆpasmiæ - saddasmiæ - gandhasmiæ rasasmiæ - phoÂÂhabbasmiæ uppanne jÃnÃti 'attà me antarahito, vigato me attÃ'ti. Evampi diÂÂhivinicchayaæ karoti, janeti sa¤janeti nibbatteti abhinibbatteti. JantÆti satto naro mÃnavo poso puggalo jÅvo jÃgu jantu indagu manujo; loke'ti apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhÃtuloke Ãyatanaloketi' 'vinicchayaæ kurute jantu loke. ' TenÃha bhagavÃ: SÃtaæ asÃtanti yamÃhu loko TamÆpanissÃya pahoti chando, RÆpesu disvà vibhavaæ bhava¤ca Vinicchayaæ kurute3 jantu loke. 11 - 7 Kodho mosavajja¤ca kathaÇkathà ca Etepi dhammà dvayameva sante, KathaækathÅ ¤ÃïapathÃya sikkhe ¥atvà pavuttà samaïena dhammÃ. 1. LobhÃ. - SÅmu. 11 2. ùlasÃnuyogaæ - machasaæ. 3. RÃjaporissena - sÅmu. 114. Kubbati - machasaæ. [BJT Page 364] [\x 364/] Kodho mosavajja¤ca kathaÇkathà cÃti - 'kodho'ti yo evarÆpo cittassa ÃghÃto paÂighÃto paÂighaæ paÂivirodho kopo pakopo sampakopo, doso padoso sampadoso, cittassa byÃpatti manopadoso, kodho kujjhanà kujjhitattaæ, doso dussanà dussitattaæ, byÃpatti byÃpajjanà byÃpajjitattaæ, virodho paÂivirodho caï¬ikkaæ asuropo anattamanatà cittassa[a]; mosavajjaæ vuccati musÃvÃdo, [PTS Page 268] [\q 268/] kathaækathà vuccati vicikicchÃ; iÂÂhaæ vatthuæ nissÃyapi kodho jÃyati; aniÂÂhaæ vatthuæ nissÃyapi kodho jÃyati. IÂÂhaæ vatthuæ nissÃyapi musÃvÃdo uppajjati. AniÂÂhaæ vatthuæ nissÃyapi musÃvÃdo uppajjati, iÂÂhaæ vatthuæ nissÃyapi kathaÇkathà uppajjati, aniÂÂhaæ vatthuæ. NissÃyapi kathaÇkathà uppajjati. Kathaæ aniÂÂhaæ vatthuæ nissÃya kodho jÃyati? Pakatiyà aniÂÂhaæ vatthuæ nissÃya kodho jÃyati: anatthaæ me acarÅti kodho jÃyati. Anatthaæ me caratÅti kodho jÃyati. Anatthaæ me carissatÅti kodho jÃyati. Piyassa me manÃpassa anatthaæ acari - anatthaæ carati - anatthaæ carissatÅti kodho jÃyati. Appiyassa me amanÃpassa atthaæ acari - atthaæ carati - atthaæ carissatÅti kodho jÃyati. Evaæ aniÂÂhaæ vatthuæ nissÃya kodho jÃyati. Kathaæ iÂÂhaæ vatthuæ nissÃya kodho jÃyati? IÂÂhaæ vatthuæ acchedasaÇkinopi1kodho jÃyati, acchiddantepi kodho jÃyati, acchinnepi kodho jÃyati. IÂÂhaæ vatthuæ vipariïÃmasaÇkinopi kodho jÃyati. Vipariïamantepi kodho jÃyati. Vipariïatepi kodho jÃyati. Evaæ iÂÂhaæ vatthuæ nissÃya kodho jÃyati. Kathaæ aniÂÂhaæ vatthuæ nissÃya musÃvÃdo uppajjati? Idhekacco andubandhanena2 và baddho3 tassa bandhanassa mokkhatthÃya sampajÃnamusà bhÃsati. Rajjubandhanena và baddho, 3 saÇkhalikabandhanena và baddho, vettabandhanena và baddho, latÃbandhanena và baddho, pakkhepabandhanena và baddho, parikkhepabandhanena và baddho, gÃmanigamanagarajanapadaraÂÂhabandhanena và baddho, janapadabandhanena và baddho, tassa bandhanassa mokkhatthÃya sampajÃnamusà bhÃsati. [PTS Page 269] [\q 269/] evaæ aniÂÂhaæ vatthuæ nissÃya musÃvÃdo uppajjati. Kathaæ iÂÂhaæ vatthuæ nissÃya musÃvÃdo uppajjati? Idhekacco manÃpikÃnaæ4 rÆpÃnaæ hetu sampajÃnamusà bhÃsati, manÃpikÃnaæ saddÃnaæ - gandhÃnaæ - rasÃnaæ phoÂÂhabbÃnaæ hetu - cÅvarahetu - piï¬apÃtahetu - senÃsanahetu - gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrahetu sampajÃnamusà bhÃsati, evaæ iÂÂhaæ vatthuæ nissÃya musÃvÃdo uppajjati. Kathaæ aniÂÂhaæ vatthuæ nissÃya kathaÇkathà uppajjati? 'MuccissÃmi5 nu ko cakkhurogato, na nu kho muccissÃmi cakkhurogato, kÃyarogato, sÅsarogato, kaïïarogato, mukharogato, muccissÃmi 5 nu kho dantarogato, na nu kho muccissÃmi dantarogato'ti evaæ aniÂÂhaæ vatthuæ nissÃya kathaÇkathà uppajjati. Kathaæ iÂÂhaæ vatthuæ nissÃya kathaÇkathà uppajjati? 'LabhissÃmi nu kho manÃpiye6 rÆpe, na nu kho labhissÃmi manÃpiye rÆpe, labhissÃmi nu kho manÃpiye6jadde, gandhe, rase, phoÂÂhabbe, kulaæ gaïaæ ÃvÃsaæ lÃbhaæ yasaæ pasaæsaæ sukhaæ cÅvaraæ piï¬apÃtaæ senÃsanaæ gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃra'nti evaæ iÂÂhaæ vatthuæ nissÃya kathaÇkathà uppajjatÅ'ti - kodho mosavajja¤ca kathaÇkathà ca. 1. VatthucchedasaÇkinopi - syÃ. 2. Addubandhanena - syÃ. [PTS]. 3. Bandho - syà [PTS] 4. ManÃpÃnaæ - sÅmu. 11 5. Mu¤cissÃmisÅmu11. 6. ManÃpike - machasaæ. [BJT Page 366] [\x 366/] Vatepi dhammà dvayameva santeti - sÃtÃsÃte sante sukhadukkhe1 sante somanassadomanasse sante iÂÂhÃniÂÂhe sante anunayapaÂighe sante saævijjamÃne atthi upalabbhamÃneti - etepi dhammà dvayameva sante. KathaÇkathÅ ¤ÃïapathÃya sikkheti - ¤Ãïampi ¤Ãïapatho ¤Ãïassa Ãrammaïampi ¤Ãïapatho; ¤Ãïasahabhunopi dhammà ¤Ãïapatho; yathà ariyamaggo ariyapatho, devamaggo devapatho, brahmamaggo brahmapatho; evameva ¤Ãïampi ¤Ãïapatho, ¤Ãïassa Ãrammaïampi ¤Ãïapatho, ¤Ãïasahabhunopi dhammà ¤Ãïapatho; sikkheti [PTS Page 270] [\q 270/] tisso sikkhÃ: adhisÅlasikkhà adhicittasikkhà adhipa¤¤ÃsikkhÃ. Katamà adhisÅlasikkhÃ? Idha bhikkhu sÅlavà hoti pÃtimokkhasaævarasaævuto viharati, ÃcÃragocarasampanno aïumattesu vajjesu bhayadassÃvÅ, samÃdÃya sikkhati sikkhÃpadesu; khuddako sÅlakkhandho mahanto sÅlakkhandho sÅlaæ patiÂÂhà Ãdi caraïaæ saævaro mukhaæ pamukhaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ samÃpattiyÃ, ayaæ adhisÅlasikkhÃ. Katamà adhicittasikkhÃ? Idha bhikkhu vivicceva kÃmehi - - Pe - Ayaæ adhicittasikkhÃ. Katamà adhipa¤¤ÃsikkhÃ? Idha bhikkhu pa¤¤avà hoti, udayatthagÃminiyà pa¤¤Ãya samannÃgato ariyÃya nibbedhikÃya sammÃdukkhakkhayagÃminiyÃ: so idaæ dukkhanti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti - pe - Ayaæ dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadÃ'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti; ime ÃsavÃ'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti - pe - Ayaæ ÃsavanirodhagÃminÅ paÂipadÃ'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ adhipa¤¤ÃsikkhÃ. KathaÇkathÅ ¤ÃïapathÃya sikkheti - kathaÇkathÅ puggalo sakaÇkho savilekho sadveÊhako savicikiccho ¤ÃïÃdhigamÃya ¤ÃïapusanÃya2 ¤ÃïasacchikiriyÃya adhisÅlampi sikkheyya, adhicittampi sikkheyya, adhipa¤¤ampi sikkheyya; imà tisso sikkhÃyo Ãvajjanto sikkheyya, jÃnanto sikkheyya, passanto sikkheyya, paccÃvekkhanto sikkheyya, cittaæ adhiÂÂhahanto sikkheyya, saddhÃya adhimuccanto sikkheyya, viriyaæ paggaïhanto sikkheyya, satiæ upaÂÂhapento sikkheyya. Cittaæ samÃdahanto sikkheyya. Pa¤¤Ãya pajÃnanto sikkheyya, abhi¤¤eyyaæ abhijÃnanto sikkheyya, pari¤¤eyyaæ parijÃnanto sikkheyya, pahÃtabbaæ pajahanto sikkheyya, bhÃvetabbaæ bhÃvento sikkheyya, sacchikÃtabbaæ sacchikaronto sikkheyya [PTS Page 271] [\q 271/] Ãcareyya samÃcareyya, samÃdÃya vatteyyÃ'ti - kathaÇkathÅ ¤ÃïapathÃya sikkhe. 1. SukhÃsukhe - syÃ. 2. ¥ÃïadassanÃya - sa [BJT Page 368] [\x 368/] ¥atvà pavuttà samaïena dhammÃti - ' ¤atvÃ'ti ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà vuttà pavuttà Ãcikkhità desità pa¤¤apità paÂÂhapità vivaÂà vibhattà uttÃnÅkatà pakÃsitÃ' sabbe saÇkhÃrà aniccÃ'ti ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ, vuttà pavuttà Ãcikkhità desità pa¤¤apità paÂÂhapità vivaÂà vibhattà uttÃnÅkatà pakÃsitÃ. Sabbe saÇkhÃrà dukkhÃti - sabbe dhammà anattÃti - avijjÃpaccayà saÇkhÃrÃti - pe - SaÇkhÃranirodhoti - pe - Idaæ dukkhanti - pe - ayaæ dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadà ti. Ime ÃsavÃti - pe - ayaæ ÃsavanirodhagÃminÅ paÂipadÃti, ime dhammà abhi¤¤eyyÃti, ime dhammà pari¤¤eyyÃti, ime dhammà pahÃtabbÃti, ime dhammà sacchikÃtabbÃ'ti, channaæ phassÃyatanÃnaæ samudaya¤ca atthaÇgama¤ca assÃda¤ca ÃdÅnava¤ca nissaraïa¤ca, pa¤cannaæ upÃdÃnakkhandhÃnaæ - catunnaæ mahÃbhÆtÃnaæ 'yaæ ki¤ci samudayadhammaæ sabbaæ taæ nirodhadhamma'nti ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ, vuttà pavuttà Ãcikkhità desità pa¤¤Ãpità paÂÂhapità vivaÂà vibhattà uttÃnÅkatà pakÃsitÃ. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ' " abhi¤¤ÃyÃhaæ bhikkhavo dhammaæ desemi; no anabhi¤¤Ãya. SanidÃnÃhaæ bhikkhave dhammaæ desemi; no anidÃnaæ. SappÃÂihÃriyÃhaæ bhikkhave dhammaæ desemi; no appÃÂihÃriyaæ. Tassa mayhaæ bhikkhave abhi¤¤Ãya dhammaæ desayato no anabhi¤¤Ãya, sanidÃnaæ dhammaæ desayato no anidÃnaæ, sappÃÂihÃriyaæ dhammaæ [PTS Page 272] [\q 272/] no appÃÂihÃriyaæ, karaïÅyo ovÃdo; karaïÅyà anusÃsanÅ. Ala¤ca pana vo bhikkhave1 tuÂÂhiyà alaæ pÃmojjÃya2 alaæ somanassÃya 'sammÃsambuddho bhagavÃ. SvÃkkhÃto3 dhammo, supaÂipanno saÇgho'ti imasmi¤ca pana veyyÃkaraïasmiæ bha¤¤amÃne dasasahassÅ 4 lokadhÃtu akampitthÃ"ti [a] - ¤atvà pavuttà samaïena dhammÃ. TenÃha bhagavÃ: "Kodho mosavajja¤ca kathaÇkathà ca Etepi dhammà dvayameva sante, KathaækathÅ ¤ÃïapathÃya sikkhe ¥atvà pavuttà samaïena dhammÃ"ti. 11 - 8 SÃtaæ asÃta¤ca kutonidÃnÃ? Kismiæ asante na bhavanti hete, Vibhavaæ bhava¤cÃpi yametamatthaæ Etaæ me pabrÆhi yatonidÃnaæ 1, Bhikkhave vo. - SÅmu11 2. Attamanatà - ani. 3. Bhagavatà dhammo - ati 4. SahassÅ - ani. [A] aÇguttara - tikanipÃta - gharaï¬uvagga. [BJT Page 370] [\x 370/] SÃtaæ asÃta¤ca kutonidÃnÃti - sÃtà asÃtà kutonidÃnÃ? Kuto jÃtÃ? Kuto sa¤jÃtÃ? Kuto nibbattÃ? Kuto abhinibbattÃ? Kuto pÃtubhÆtÃ? KinnidÃnÃ? KiæsamudayÃ? Ki¤jÃtikà kimpabhavÃti sÃtÃsÃtÃnaæ mÆlaæ pucchati - pe - Samudayaæ pucchati papucchati yÃvatà ajjhesati pasÃdetÅti - 'sÃtaæ asÃta¤ca kutonidÃnÃ. ' Kismiæ asante na bhavanti heteti - 'kismiæ asante asaævijjamÃne natthi anupalabbhamÃne sÃtà (asÃtÃ) na bhavanti, na jÃyanti, na sa¤jÃyanti, na nibbattanti, na abhinibbattantÅti - 'kismiæ asante na bhavanti hete. ' Vibhavaæ bhava¤cÃpi yametamatthanti - katamo sÃtÃsÃtÃnaæ bhavo? Yo sÃtÃsÃtÃnaæ bhavo pabhavo jÃti sa¤jÃti nibbatti abhinibbatti pÃtubhÃvo, ayaæ sÃtÃsÃtÃnaæ bhavo. Katamo [PTS Page 273] [\q 273/] sÃtÃsÃtÃnaæ vibhavo? Yo sÃtÃsÃtÃnaæ khayo vayo bhedo paribhedo aniccatà antaradhÃnaæ. Ayaæ sÃtÃsÃtÃnaæ vibhavo;. Yametamatthanti yaæ paramatthanti - 'vibhavaæ bhava¤cÃpi yametamatthaæ. ' Etaæ me pabrÆhi. YatonidÃnanti - 'eta'nti2 yaæ pucchÃmi, yaæ yÃcÃmi, yaæ ajjhesÃmi, 1 yaæ pasÃdemi; pabrÆhÅti brÆhi vadehi Ãcikkha desehi pa¤¤apehi paÂÂhapehi vivara vibhaja uttÃnÅkarohi pakÃsehÅ'ti etaæ me pabrÆhi; yatonidÃnanti yannidÃnaæ yaæ samudayaæ ya¤jÃtikaæ yampabhavanti - 'etaæ me pabrÆhi yatonidÃnaæ. ' TenÃha so nimmito: SÃtaæ asÃta¤ca kutonidÃnÃ? Kismiæ asante na bhavanti hete, Vibhavaæ bhava¤cÃpi yametamatthaæ Etaæ me pabrÆhi yatonidÃnaæ 11 - 9 PhassanidÃnaæ sÃtaæ asÃtaæ Phasse asante na bhavanti hete, Vibhavaæ bhavaæ cÃpi yametamatthaæ Etaæ te pabrÆmi itonidÃnaæ. 1. AjjhosÃmi - sÅmu11. Machasaæ. 2. Etaæ meti - sÅmu1 [BJT Page 372] [\x 372/] PhassanidÃnaæ sÃtaæ asÃtanti - sukhavedanÅyaæ phassaæ paÂicca uppajjati sukhà vedanÃ. Yà tasseva sukhavedanÅyassa phassassa nirodhà yaæ tajjaæ vedayitaæ sukhavedanÅyaæ phassaæ paÂicca uppannà sukhavedanÃ, sà nirujjhati, sà vÆpasammati, dukkhavedanÅyaæ phassaæ paÂicca uppajjati dukkhà vedanÃ. Yà tasseva dukkhavedanÅyassa phassassa nirodhà yaæ tajjaæ vedayitaæ dukkhavedanÅyaæ [PTS Page 274] [\q 274/] phassaæ paÂicca uppannà dukkhà vedanÃ, sà nirujjhati; sà vÆpasammati1. AdukkhamasukhavedanÅyaæ phassaæ paÂicca uppajjati adukkhamasukhà vedanÃ. Yà tasseva adukkhamasukhavedanÅyassa phassassa nirodhà yaæ tajjaæ vedayitaæ adukkhamasukhavedanÅyaæ phassaæ paÂicca uppannà adukkhamasukhà vedanÃ, sà nirujjhati; vÆpasammati. PhassanidÃnaæ sÃtaæ asÃtanti sÃtÃsÃtà phassanidÃnà phassasamudayà phassajÃtikà phassapabhavÃ'ti - ' phassanidÃnaæ sÃtaæ asÃtaæ. ' Phasse asante na bhavanti heteti - phasse asante asaævijjamÃne natthi anupalabbhamÃne sÃtà asÃtà na bhavanti nappabhavanti na jÃyanti na sa¤jÃyanti na nibbattanti nÃbhinibbattanti na pÃtubhavantÅ'ti - 'phasse asante na bhavanti hete. ' Vibhavaæ bhava¤cÃpi yametamatthanti - bhavadiÂÂhipi phassanidÃnà vibhavadiÂÂhipi phassanidÃnÃ; yametamatthanti yaæ paramatthanti - 'vibhavaæ bhavaæ cÃpi yametamatthaæ. ' Etaæ te pabrÆmi itonidÃnanti - ' eva'nti yaæ pucchasi, yaæ yÃcasi, yaæ ajjhesasi, yaæ pasÃdesi; pabrÆmÅti brÆmi ÃcikkhÃmi desemi pa¤¤apemi paÂÂhapemi vivarÃmi vibhajÃmi uttÃnÅkaromi pakÃsemÅti 'etaæ te pabrÆmi. ' ItonidÃnanti ito phassanidÃnaæ phassasamudayaæ phassajÃtikaæ phassapabhavanti - 'etaæ te pabrÆmi itonidÃnaæ. ' TenÃha bhagavÃ: PhassanidÃnaæ sÃtaæ asÃtaæ Phasse asante na bhavanti hete, Vibhavaæ bhavi cÃpi yametamatthaæ Etaæ te pabrÆmi itonidÃnaæ. 11 - 10 Phasso [PTS Page 275] [\q 275/] nu lokasmiæ kutonidÃno Pariggahà cÃpi kuto pahÆtÃ. Kismiæ asante na mamattamatthi Kismiæ vibhÆte na phusanti phassÃ. [BJT Page 374] [\x 374/] Phasso nu lokasmiæ kutonidÃnoti - phasso kuto nidÃno? Kuto jÃto? Kuto sa¤jÃto? Kuto nibbatto? Kuto abhinibbatto? Kuto pÃtubhÆto? KinnidÃno? Kiæ samudayo? Ki¤jÃtiko? Kimpabhavoti phassassa mÆlaæ pucchati, hetuæ pucchati nidÃnaæ pucchati, sambhavaæ pucchati, pabhavaæ pucchati, samuÂÂhÃnaæ pucchati, ÃhÃraæ pucchati, Ãrammaïaæ pucchati, paccayaæ pucchati, samudayaæ pucchati papucchati, yÃvati, ajjhesati2, pasÃdetÅti - 'phasso nu lokasmiæ kutonidÃno'. Pariggahà cÃpi kuto pahÆtÃti - pe - samudayaæ pucchati papucchati yÃvati ajjhesati pasÃdetÅti - 'pariggahà cÃpi kuto pahÆtÃ.' Kismiæ asante na mamattamatthÅti - kismiæ asante asaævijjamÃne1 anupalabbhamÃne mamattà natthi na santi na saævijjanti nÆpalabbhanti pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂippassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃti - kismiæ asante na mamattamatthi. Kismiæ vibhÆte na phusanti phassÃti - kismiæ vibhÆte vibhÃvite atikkante samatikkante vÅtivatte phassà na phusatÅ'ti - kismiæ vibhÆte na phusanti phassÃ. TenÃha so nimmito: Phasso nu lokasmiæ kutonidÃno Pariggahà cÃpi kuto pahÆtÃ. Kismiæ asante na mamattamatthi Kismiæ vibhÆte na phusanti phassÃ. 11 - 11 NÃma¤ca rÆpa¤ca paÂicca phasso IcchÃnidÃnÃni pariggahÃni. IcchÃya'santyà na mamattamatthi RÆpe vibhÆte na phusanti phassÃ. [PTS Page 276] [\q 276/] NÃma¤ca rÆpa¤ca paÂicca phassoti - cakkhuæ ca paÂicca rÆpe ca uppajjati cakkhuvi¤¤Ãïaæ, tiïïaæ saÇgati phasso; cakkhu ca2 rÆpà ca rÆpasmiæ, cakkhusamphassaæ Âhapetvà sampayuttakà dhammà nÃmasmiæ, evampi nÃma¤ca rÆpa¤ca paÂicca phasso; 1. AsaævijjamÃne natthi - machasaæ sÅmu. 11 2. Cakkhuæ ca sÅmu11 [BJT Page 376] [\x 376/] Sota¤ca paÂicca sadde ca uppajjati sotavi¤¤Ãïaæ, tiïïaæ saÇgati phasso; sota¤ca saddà ca rÆpasmiæ. Sotasamphassaæ Âhapetvà sampayuttakà dhammà nÃmasmiæ, evampi nÃma¤ca rÆpa¤ca paÂicca phasso. GhÃnaæ ca paÂicca gandhe ca uppajjati ghÃnavi¤¤Ãïaæ, tiïïaæ saÇgati phasso; ghÃna¤ca gandhà ca rÆpasmiæ, ghÃnasamphassaæ Âhapetvà sampayuttakà dhammà nÃmasmiæ, evampi nÃma¤ca rÆpa¤ca paÂicca phasso; jivha¤ca paÂicca rase ca uppajjati jivhÃsamphassaæ Âhapetvà sampayuttakà dhammà nÃmasmiæ, evampi nÃma¤ca rÆpa¤ca paÂicca phasso. KÃya¤ca paÂicca phoÂÂhabbe ca uppajjati kÃyavi¤¤Ãïaæ, tiïïaæ saÇgati phasso; kÃyo ca phoÂÂhabbà ca rÆpasmiæ kÃyasamphassaæ Âhapetvà sampayuttakà dhammà nÃmasmiæ, evampi nÃma¤ca rÆpa¤ca paÂicca phasso. Mana¤ca paÂicca dhamme ca uppajjati manovi¤¤Ãïaæ, tiïïaæ saÇgati phasso; vatthurÆpaæ rÆpasmiæ, dhammà rÆpino rÆpasmiæ, manosamphassaæ Âhapetvà sampayuttakà dhammà nÃmasmiæ, evampi nÃma¤ca rÆpa¤ca paÂicca phasso. IcchÃnidÃnÃni pariggahÃnÅti - 'icchà ' vuccati taïhÃ, yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ gedho paÊigedho5 saÇge paÇko ejà mÃyà janikà sa¤janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visaÂà ÃyÆhanÅ6 dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu 7 Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ puccha¤cikatà sÃdukamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhà rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ, dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabalisaæ mÃravisayo taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà lobho akusalamÆlaæ, pariggahÃti dve pariggahÃ: taïhÃpariggaho ca diÂÂhipariggaho ca katamaæ taïhÃpariggaho? YÃvatà taïhÃsaækhÃtena sÅmakataæ mariyÃdÅkataæ odhikataæ pariyantakataæ pariggahitaæ mamÃyitaæ idaæ mamaæ etaæ mamaæ ettakaæ mamaæ ettÃvatà mamaæ mama rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà attharaïà pÃpuraïà dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthu hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ janapado koso ca koÂÂhÃgÃraæ ca kevalampi mahÃpaÂhaviæ taïhÃvasena mamÃyati. YÃvatÃ5 aÂÂhasatataïhÃvicaritaæ, ayaæ taïhÃpariggaho Ayaæ diÂÂhipariggaho. VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi, dasavatthukà micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi, yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ6 diÂÂhisa¤eyÃjanaæ gÃho paÂiggÃho7 abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparÅtagÃho vipallÃsagÃho micchÃgÃho ayÃthÃvatasmiæ ' yÃthÃvata'nti8 gÃho yÃvatà dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni, ayaæ diÂÂhipariggaho. IcchÃnidÃnÃni pariggahÃnÅti pariggahà icchÃnidÃnà icchÃhetukà icchÃpaccayà icchÃkÃraïà icchÃpabhavÃti - icchÃnidÃnÃni pariggahÃni. IcchÃya'santyà na mamattamatthÅ'ti - 'icchÃ' vuccati taïhÃ, yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ gedho paÊigedho5 saÇge paÇko ejà mÃyà janikà sa¤janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visaÂà ÃyÆhanÅ6 dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu 7 Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ puccha¤cikatà sÃdukamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhà rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ, dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabalisaæ mÃravisayo taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà lobho akusalamÆlaæ; 'MamattÃ'ti dve mamattÃ: taïhÃmamatta¤ca diÂÂhimamatta¤ca. [PTS Page 276] [\q 276/] Katamaæ taïhÃmamattaæ? YÃvatà taïhÃsaækhÃtena sÅmakataæ mariyÃdikataæ4 odhikataæ pariyantakataæ pariggahitaæ mamÃyitaæ idaæ mamaæ etaæ mamaæ ettakaæ mamaæ ettÃvatà mamaæ mama rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà attharaïà pÃpuraïà dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthu hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ janapado koso ca koÂÂhÃgÃraæ ca kevalampi mahÃpaÂhaviæ taïhÃvasena mamÃyati. YÃvatÃ5 aÂÂhasatataïhÃvicaritaæ, idaæ taïhÃmamattaæ. Katamaæ diÂÂhimamattaæ? VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi, dasavatthukà micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi, yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ6 diÂÂhisa¤eyÃjanaæ gÃho paÂiggÃho7 abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparÅtagÃho vipallÃsagÃho micchÃgÃho ayÃthÃvatasmiæ ' yÃthÃvata'nti8 gÃho yÃvatà dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni, idaæ diÂÂhimamattaæ. IcchÃya'santyà na mamattamatthÅti icchÃya asantyà asaævijjamÃnÃya natthi anupalabbhamÃnÃya mamattaæ natthi na santi na saævijjanti nÆpalabbhanti, pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂippassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃti - icchÃya'santyà na mamattamatthi. RÆpe vibhÆte na phusanti phassÃti - 'rÆpe'ti ca cattÃro ca mahÃbhÆtà cataïïa¤ca mahÃbhÆtÃnaæ upÃdÃya rÆpaæ; rÆpe vibhÆteti catuhÃkÃrehi rÆpaæ vibhÆtaæ hoti. ¥ÃtavibhÆtena1 tÅraïavibhÆtena pahÃnavibhÆtena samatikkamavibhÆtena. Kathaæ ¤ÃtavibhÆtena2 rÆpaæ vibhÆtaæ hoti? RÆpaæ jÃnÃti yaæ ki¤ci rÆpaæ, sabbaæ rÆpaæ cattÃri ca mahÃbhÆtÃni catuïïa¤ca mahÃbhÆtÃnaæ upÃdÃya rÆpanti jÃnÃti passati. 1. ¥ÃïavibhÆtena - sÅmu. 11. ¥ÃtavÅtivattena - sa 2. ¥ÃïavibhÆtena - sÅmu. 11 [BJT Page 378] [\x 378/] Evaæ ¤ÃtavibhÆtena rÆpaæ vibhÆtaæ hoti. Kathaæ tÅraïavibhÆtena rÆpaæ vibhÆtaæ hoti? Evaæ ¤Ãtaæ katvà rÆpaæ tÅreti; aniccato dukkhato rogato gaï¬ato sallato aghato ÃbÃdhato parato palokato Åtito upaddavato bhayato upassaggato calato pabhaÇgurato1 addhuvato atÃïato alenato asaraïato rittato tucchato su¤¤ato anattato ÃdÅnavato vipariïÃmadhammato asÃrakato2 aghamÆlato vadhakato vibhavato sÃsavato saÇkhatato mÃrÃmisato jÃtidhammato jarÃdhammato byÃdhidhammato maraïadhammato sokaparidevadukkhadomanassÆpÃyÃsadhammato saÇkilesikadhammato samudayato atthaÇgamato assÃdato3 ÃdÅnavato nissaraïato tÅreti. Evaæ tÅraïavibhÆtena rÆpaæ vibhÆtaæ hoti. [PTS Page 278] [\q 278/] kathaæ pahÃnavibhÆtena rÆpaæ vibhÆtaæ hoti? Evaæ tÅrayitvà rÆpe chandarÃgaæ pajahati, vinodeti, byantÅkaroti, anabhÃvaæ gameti. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: "ye bhikkhave rÆpe chandarÃgo, taæ pajahatha; evaæ taæ rÆpaæ pahÅnaæ bhavissati ucchinnamÆlaæ tÃlÃvatthukataæ4 anabhÃvakataæ Ãyatiæ anuppÃdadhamma"nti. [A] evaæ pahÃnavibhÆtena rÆpaæ vibhÆtaæ hoti. Kathaæ samatikkamavibhÆtena rÆpaæ vibhÆtaæ hoti? Catasso arÆpasamÃpattiyo paÂiladdhassa rÆpà vibhÆtà honti vibhÃvità atikkantà samatikkantà vÅtivattÃ. Evaæ samatikkamavibhÆtena rÆpaæ vibhÆtaæ hoti. Imehi catuhi kÃraïehi rÆpaæ vibhÆtaæ hoti. RÆpe vibhÆte na phusanti phassÃti rÆpe vibhÆte vibhÃvite atikkante samatikkante vÅtivatte pa¤ca phassà na phusanti: cakkhusamphasso sotasamphasso ghÃnasamphasso jivhÃsamphasso kÃyasamphasso - rÆpe vibhÆte na phusanti phassÃ. TenÃha bhagavÃ: "NÃma¤ca rÆpa¤ca paÂicca phasso IcchÃnidÃnÃni pariggahÃni, IcchÃya'santyà na mamattamatthi RÆpe vibhÆte na phusanti phassÃ"ti. 11 - 12 Kathaæ sametassa vibhoti rÆpaæ Sukhaæ dukhaæ5 vÃpi kathaæ vibhoti, Etaæ me pabrÆhi yathà vibhoti Taæ jÃnissÃma iti6 me mano ahÆ. 1. PabhaÇgato - [PTS.] PabhaÇguto - sa 2. Asaraïato - syà 3. AsÃrato - sÅmu 11 4. TÃlavatthukataæ - sa 5. Dukkhaæ - syà manupa [PTS.] Dukha¤cÃpi - machasaæ. 6. JÃnissamÃti - sÅmu 11 machasaæ [a.] Khandhasaæyutta - bhÃravagga. [BJT Page 380] [\x 380/] Kathaæ sametassa vibhoti rÆpanti - 'kathaæ sametassÃ'ti kathaæ sametassa, kathaæ paÂipannassa, kathaæ irÅyantassa, kathaæ vattantassa, kataæ pÃlentassa, kathaæ yapentassa, [PTS Page 279] [\q 279/] kathaæ yÃpentassa rÆpaæ vibhoti, vibhÃvÅyati1 atikkamÅyati2 samatikkamÅyati, vÅtivattÅyatÅti - kathaæ sametassa vibhoti rÆpaæ. Sukhaæ dukhaæ vÃpi kathaæ vibhotÅti - sukhaæ ca dukkhaæ ca kathaæ vibhoti vibhÃvÅyati atikkamÅyati samatikkamÅyati vÅtivattÅyatÅti - sukhaæ dukhaæ vÃpi kathaæ vibhoti. Etaæ me pabrÆhi yathà vibhotÅti - 'eta'nti yaæ pucchÃmi, yaæ yÃcÃmi, yaæ ajjhesÃmi3 yaæ pasÃdemÅti etaæ; me pabrÆhÅti me pabrÆhi Ãcikkha desehi pa¤¤apehi paÂÂhapehi vivara vibhaja uttÃnÅkarohi pakÃsehÅti etaæ me pabrÆhi; yathà vibhotÅti yathà vibhoti vibhÃvÅyati atikkamÅyati samatikkamÅyati vÅtivattÅyatÅti - etaæ me pabrÆhi yathà vibhoti. Taæ jÃnissÃma iti me mano ahÆti - 'ta¤jÃnissÃmÃ'ti taæ jÃneyyÃma ÃjÃneyyÃma4 vijÃneyyÃma paÂivijÃneyyÃma paÂivijjheyyÃmÃ'ti; taæ jÃnissÃma; iti me mano ahÆti iti me mano ahÆ, iti me cittaæ ahu, iti me saÇkappo ahu, iti me vi¤¤Ãïaæ ahÆti - taæ jÃnissÃma iti me mano ahu. TenÃha so nimmito: kathaæ sametassa vibhoti rÆpaæ Sukhaæ dukhaæ5 vÃpi kathaæ vibhoti, Etaæ me pabrÆhi yathà vibhoti Taæ jÃnissÃma iti6 me mano ahÆ. 11 - 13 Na sa¤¤asa¤¤Å na visa¤¤asa¤¤Å Nopi asa¤¤Å na vibhÆtasa¤¤Å. Evaæ sametassa vibhoti rÆpaæ Sa¤¤ÃnidÃnà hi papa¤casaÇkhÃ. Na sa¤¤asa¤¤Å na visa¤¤asa¤¤Åti - sa¤¤asa¤¤ino vuccanti ye pakatisa¤¤Ãya ÂhitÃ, napi so pakatisa¤¤Ãya Âhito; visa¤¤Ãsa¤¤ino vuccanti ummattakÃ, ye ca khittacittÃ; [PTS Page 280] [\q 280/] napi so ummattako, nopi khittacittoti - na sa¤¤asa¤¤Å na visa¤¤asa¤¤Å. 1. VibhÃviyyati sÅmu11. [PTS] 2. AtikkamÅyyati - sÅmu 11 [PTS] 3. AjjhosÃmi - sÅmu11. 4. PajÃneyyÃma - sa. [BJT Page 382] [\x 382/] Nopi asa¤¤Å na vibhÆtasa¤¤Åti - asa¤¤ino vuccanti nirodhasamÃpannà ye ca asa¤¤asattÃ; napi so nirodhasamÃpanno, napi asa¤¤asatto. VibhÆtasa¤¤ino vuccanti ye catuïïaæ ÃruppasamÃpattÅnaæ lÃbhino; napi so catuïïaæ arÆpasamÃpattÅnaæ lÃbhÅti nopi asa¤¤Å na vibhÆtasa¤¤Å. Evaæ sametassa vibhoti rÆpanti - " idha bhikkhu sukhassa ca pahÃnà dukkhassa ca pahÃnà pubbeva somanassadomanassÃnaæ atthaÇgamà adukkhaæ asukhaæ upekkhasatipÃrisuddhiæ catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati. So evaæ samÃhite citte parisuddhe pariyodÃte anaÇgaïe vigatÆpakkilese mudubhÆte kammaniye Âhite Ãnejjappatte ÃkÃsÃna¤cÃyatanasamÃpattipaÂilÃbhatthÃya cittaæ abhinÅharati abhininnÃmeti", ÃruppamaggasamaÇgÅti. Evaæ sametassÃti evaæ paÂipannassa evaæ irÅyantassa evaæ vattantassa evaæ pÃlentassa evaæ yapentassa evaæ yÃpentassa rÆpaæ vibhoti vibhÃvÅyati atikkamÅyati samatikkamÅyati vÅtivattÅyatÅti - evaæ sametassa vibhoti rÆpaæ. Sa¤¤ÃnidÃnà hi papa¤casaÇkhÃti - papa¤cà yeva papa¤casaÇkhÃ; taïhà papa¤casaÇkhÃ, diÂÂhi papa¤casaÇkhÃ, mÃnaæ papa¤casaÇkhÃ; sa¤¤ÃnidÃnà sa¤¤Ãsamudayà sa¤¤ÃjÃtikà sa¤¤ÃpabhavÃti - sa¤¤ÃnidÃnà hi papa¤casaÇkhÃ. TenÃha bhagavÃ: Na sa¤¤asa¤¤Å na visa¤¤asa¤¤Å Nopi asa¤¤Å na vibhÆtasa¤¤Å. Evaæ sametassa vibhoti rÆpaæ Sa¤¤ÃnidÃnà hi papa¤casaÇkhÃ. 11 - 14 Yantaæ [PTS Page 281] [\q 281/] apucchimha akittayÅ no A¤¤aæ taæ pucchÃma tadiÇgha brÆhi, EttÃvataggaæ nu1 vadanti heke Yakkhassa suddhiæ idha paï¬ità se UdÃhu a¤¤ampi vadanti etto. Yantaæ apucchimha akittayÅ noti - yantaæ apucchimha ayÃcimha ajjhesimha pasÃdayimha; akittayi noti kittitaæ Ãcikkhitaæ desitaæ pa¤¤apitaæ paÂÂhapitaæ vivaÂaæ vibhattaæ uttÃnÅkataæ pakÃsitanti - yantaæ apucchimha akittayÅ no. 1. No - sa [PTS] [BJT Page 384] [\x 384/] A¤¤aæ taæ pucchÃma tadiÇgha brÆhÅti - a¤¤aæ taæ pucchÃma, a¤¤aæ taæ papucchÃma, a¤¤aæ taæ ajjhesÃma, a¤¤aæ taæ pasÃdema, uttariæ taæ pucchÃma; tadiÇgha brÆhÅti iÇgha brÆhi Ãcikkha desehi pa¤¤apehi paÂÂhapehi vivara vibhaja uttÃnÅkarohi pakÃsehÅti - a¤¤aæ taæ pucchÃma tadiÇgha brÆhi. EttÃvataggaæ nu vadanti heke yakkhassa suddhiæ idha paï¬ità seti eke samaïabrÃhmaïà età arÆpasamÃpattiyo aggaæ seÂÂhaæ visiÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaraæ vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharanti. . YakkhassÃ'ti sattassa narassa mÃnavassa posassa puggalassa jÅvassa jÃgussa1 jantussa indagussa2 manujassa; suddhinti suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ; idha paï¬ità se'ti idha paï¬itavÃdà thiravÃdÃ3 ¤ÃyavÃdà hetuvÃdà lakkhaïavÃdà kÃraïavÃdà ÂhÃnavÃdà sakÃya laddhiyÃ'ti - 'ettÃvataggaæ nu vadanti heke yakkhassa suddhiæ idha paï¬ità se. ' UdÃhu a¤¤ampi vadanti etto'ti - udÃhu eke samaïabrÃhmaïà età arÆpasamÃpattiyo atikkamitvà samatikkamitvà vÅtivattetvÃ, [PTS Page 282] [\q 282/] etto arÆpasamÃpattito a¤¤aæ uttariæ yakkhassa suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharantÅti - udÃhu a¤¤ampi vadanti etto. TenÃha so nimmito: "Yantaæ apucchimha akittayÅ no A¤¤aæ taæ pucchÃma tadiÇgha brÆhi, EttÃvataggaæ nu vadanti he'ke Yakkhassa suddhiæ idha paï¬ità se UdÃhu a¤¤ampi vadanti etto"ti. 11 - 15 EttÃvataggampi vadanti he'ke Yakkhassa suddhiæ idha paï¬ità se, Tesaæ paneke samayaæ vadanti AnupÃdisese kusalÃvadÃnÃ. EttÃvataggampi vadanti heke yakkhassa suddhiæ idha paï¬ità seti santeke samaïabrÃhmaïà sassatavÃdà età arÆpasamÃpattiyo aggaæ seÂÂhaæ visiÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaraæ vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharanti; yakkhassÃ'ti sattassa narassa mÃnavassa posassa puggalassa jÅvassa jÃgussa1 jantussa indagussa2 manujassa; suddhinti suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ; idha paï¬ità se'ti idha paï¬itavÃdà thiravÃdà ¤ÃyavÃdà hetuvÃdà lakkhaïavÃdà kÃraïavÃdà ÂhÃnavÃdà sakÃya laddhiyÃ'ti - ettÃvataggampi vadanti heke yakkhassa suddhiæ idha paï¬ità se 1. Jatussa - sÅmu 11 jagussa - [PTS] 2. Hindagussa - pu dhÅravÃdà - syÃ. - [PTS] [BJT Page 386] [\x 386/] Tesaæ paneke samayaæ vadanti anupÃdisese kusalÃvadÃnÃti tesaæ yeva samaïabrÃhmaïÃnaæ eke samaïabrÃhmaïà ucchedavÃdà bhavatajjità vibhavaæ abhinandanti, te sattassa samaæ upasamaæ vÆpasamaæ nirodhaæ paÂippassaddhinti vadanti. Yato kiæ bho ayaæ attà kÃyassa bhedà ucchijjati vinassati na hoti parammaraïÃ, ettÃvatà anupÃdiseso hoti. KusalÃvadÃnÃti kusalavÃdà [PTS Page 283] [\q 283/] paï¬itavÃdà thiravÃdà ¤ÃyavÃdà hetuvÃdà lakkhaïavÃdà kÃraïavÃdà ÂhÃnavÃdà sakÃya laddhiyÃti - tesaæ paneke - samayaæ vadanti anupÃdisese kusalÃvadÃnÃ. TenÃha bhagavÃ: EttÃvataggampi vadanti he'ke Yakkhassa suddhiæ idha paï¬ità se, Tesaæ paneke samayaæ vadanti AnupÃdisese kusalÃvadÃnÃ. 11 - 16 Ete ca ¤atvà upanissitÃti ¥atvà muni nissaye so vimaæsÅ, ¥atvà vimutto na vivÃdameti1 BhavÃbhavÃya na sameti dhÅro. Ete ca ¤atvà upanissitÃti - 'ete'ti diÂÂhigatike; upanissitÃti sassatadiÂÂhinissitÃ'ti ¤atvÃ, ucchedadiÂÂhinissitÃti ¤atvÃ, sassatucchedadiÂÂhinissitÃti ¤atvÃ, jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ'ti - ete ca ¤atvà upanissitÃ"ti. ¥atvà muni nissaye so vimaæsÅ'ti - 'munÅ'ti monaæ vuccati ¤Ãïaæ na ussesu2 vadate munino samesu na omesÆti - ' munÅ'ti monaæ vuccati ¤Ãïaæ " yà pa¤¤Ã pajÃnanà vicayo pavicayo dhammavicayo sallakkhaïà upalakkhaïà paccupalakkhaïà paï¬iccaæ kosallaæ nepu¤¤aæ vebhavyà cintà upaparikkhà bhÆrÅ medhà pariïÃyikà vipassanà sampaja¤¤aæ patodo pa¤¤Ã pa¤¤indriyaæ pa¤¤Ãbalaæ pa¤¤Ãsatthaæ pa¤¤ÃpÃsÃdo pa¤¤ÃÃloko pa¤¤ÃobhÃso pa¤¤Ãpajjoto pa¤¤Ãratanaæ amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi" [a] tena ¤Ãïena samannÃgato muni monappatto. TÅïi moneyyÃni: kÃyamoneyyaæ, vacÅmoneyyaæ, manomoneyyaæ katamaæ kÃyamoneyyaæ" tividhÃnaæ kÃyaduccaritÃnaæ pahÃnaæ kÃyamoneyyaæ. TividhakÃyasucaritaæ kÃyamoneyyaæ. KÃyÃrammaïa¤Ãïaæ kÃyamoneyyaæ. KÃyapari¤¤Ã kÃyamoneyyaæ. Pari¤¤Ãsahagato maggo kÃyamoneyyaæ. KÃye chandarÃgassa pahÃnaæ kÃyamoneyyaæ kÃyasaÇkhÃranirodho catutthajjhÃnasamÃpatti kÃyamoneyyaæ. Idaæ kÃyamoneyyaæ. Katamaæ vacÅmoneyyaæ? CatubbidhÃnaæ vacÅduccaritÃnaæ pahÃïaæ vacÅmoneyyaæ. Catubbidhaæ vacÅsucaritaæ vacÅmoneyyaæ. VÃcÃrammaïaæ ¤Ãïaæ vacÅmoneyyaæ. VÃcÃpari¤¤Ã vacÅmoneyyaæ. Pari¤¤Ãsahagato maggo vacÅmoneyyaæ. VÃcÃya chandarÃgassa pahÃïaæ vacÅmoneyyaæ. VacÅsaÇkhÃranirodho dutiyajjhÃnasamÃpatti vacÅmoneyyaæ. Idaæ vacÅmoneyyaæ. Katamaæ manomoneyyaæ? TividhÃnaæ manoduccaritÃnaæ pahÃnaæ manomoneyyaæ. Tividhaæ manosucaritaæ manomoneyyaæ. CittÃrammaïaæ ¤Ãïaæ manomoneyyaæ. Cittapari¤¤Ã manomoneyyaæ. Pari¤¤Ãsahagato maggo manomoneyyaæ. Citte chandarÃgassa pahÃnaæ manomoneyyaæ. CittasaÇkhÃranirodho sa¤¤ÃvedayitanirodhasamÃpatti manomoneyyaæ. Idaæ manomoneyyaæ. 5. " KÃyamuniæ vÃcÃmuniæ manomunimanÃsavaæ, Muniæ moneyyasampannaæ Ãhu sabbappahÃyinaæ. [B] 6. KÃyamuniæ vÃcÃmuniæ manomunimanÃsavaæ, Muniæ moneyyasampannaæ Ãhu ninhÃtapÃpaka" nti[c] Imehi tÅhi moneyyehi dhammehi samannÃgatà cha munayo: agÃramunino anagÃramunino sekhamunino asekhamunino paccekamunino munimunino. Katame anagÃramunino? Ye te agÃrikà diÂÂhapadà vi¤¤ÃtasÃsanÃ; ime agÃramunino katame agÃramunino " ye te pabbajità diÂÂhapadà vi¤¤ÃtasÃsanÃ; ime anagÃramunino. Satta sekhà sekhamunino arahanto asekhamunino paccekabuddhà paccekamunino. Munimunino vuccanti tathÃgatà arahanto sammÃsambuddhÃ. 7. " Na monena1 muni hoti mÆÊharÆpo aviddasu, Yo ca tulaæ va paggayha varamÃdÃya paï¬ito. 8. PÃpÃni parivajjeti sa munÅ tena so muni, Yo munÃti ubho loke muni tena pavuccati[a.] 9. Asata¤ca sata¤ca ¤atvà dhammaæ ajjhattaæ bahiddhà ca sabbaloke Devamanussehi pÆjito yo saÇgajÃlamaticca so muni. Muni sassatadiÂÂhinissitÃti ¤atvÃ, ucchedadiÂÂhinissitÃti ¤atvÃ, sassatucchedadiÂÂhinissitÃti ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ; so vimaæsÅ'ti paï¬ito pa¤¤avà buddhimà ¤ÃïÅ vibhÃvÅ medhÃvÅti - ¤atvà munÅ nissaye 1. Napi vÃdameti - katthaci. [BJT Page 388] [\x 388/] ¥atvà vimutto na vivÃdametÅti - ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ, vimutto'ti mutto vimutto suvimutto parimutto accantaanupÃdÃvimokkhena, " sabbe saÇkhÃrà aniccÃ"ti ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà mutto vimutto suvimutto parimutto accantaanupÃdÃvimokkhena, " sabbe saÇkhÃrà dukkhÃ"ti - pe - "Yaæ ki¤ci samudayadhammaæ sabbantaæ nirodhadhamma"nti [PTS Page 284] [\q 284/] ¤atvÃ: jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ, mutto vimutto suvimutto parimutto accantaanupÃdÃvimokkhenÃti - ¤atvà vimutto; na vivÃdametÅ'ti - na kalahaæ karoti, na medhagaæ karoti. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: "evaæ vimuttacitto kho aggivessana, bhikkhu na kenaci saævadati. Na kenaci vivadati, ya¤ca loke vuttaæ. Tena ca voharati aparÃmasa"nti [a] ¤atvà vimutto na vivÃdameti. BhavÃbhavÃya na sameti dhÅro'ti - " bhavÃbhavÃyà "ti bhavÃbhavÃya1 kammabhavÃya punabbhavÃya kÃmabhavÃya; kammabhavÃya kÃmabhavÃya punabbhavÃya; rÆpabhavÃya kammabhavÃya rÆpabhavÃya punabbhavÃya; punappunabhavÃya; punappunagatiyà punappunauppattiyà punappunapaÂisandhiyà punappunaattabhÃvÃya punappunÃbhinibbattiyà na sameti na samÃgacchati na gaïhÃti na parÃmasati nÃbhinivisati. DhÅro'ti dhÅro paï¬ito pa¤¤avà buddhimà ¤ÃïÅ vibhÃvÅ medhÃvÅ'ti - bhavÃbhavÃya na sameti dhÅro. TenÃha bhagavÃ: Ete ca ¤atvà upanissitÃti ¥atvà muni nissaye so vimaæsÅ, ¥atvà vimutto na vivÃdameti1 BhavÃbhavÃya na sameti dhÅro. KalahavivÃdasuttaniddeso samatto EkÃdasamo. 12 CÆlaviyÆhasuttaniddeso Atha cÆlaviyÆhasuttaniddeso vuccati: 12 - 1 Sakaæ [PTS Page 285] [\q 285/] sakaæ diÂÂhiparibbasÃnà Viggayha nÃnÃ2 kusalà vadanti, Evaæ pajÃnÃti3 sa vedaa4 dhammaæ Idaæ paÂikkosamakevalÅ so. 1. BhavÃya - sÅmu 11. [A] majjhimanikÃya - dÅghanakhasutta. 2. VÃdaæ - katthaci. 3. Yo evaæ jÃnÃti - syà machasaæ 4. PavedÅ - katthaci. [BJT Page 390] [\x 390/] Sakaæ sakaæ diÂÂhiparibbasÃnÃ'ti - santeke samaïabrÃhmaïà diÂÂhigatikÃ; te dvÃsaÂÂhiyà diÂÂhigatÃnaæ a¤¤atara¤¤ataraæ diÂÂhigataæ gahetvà uggahetvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvà sakÃya sakÃya diÂÂhiyà vasanti saævasanti Ãvasanti parivasanti. Yathà agÃrikà vÃ1 gharesu vasanti, sÃpattikà và ÃpattÅsu vasanti, sakilesà và kilesesu vasanti. Evamevaæ santeke samaïabrÃhmaïà diÂÂhigatikÃ, te dvÃsaÂÂhiyà diÂÂhigatÃnaæ a¤¤atara¤¤ataraæ diÂÂhigataæ gahetvà uggahetvà gaïhitvà abhinivisitvà sakÃya sakÃya diÂÂhiyà vasanti saævasanti Ãvasanti parivasantÅti - sakaæ sakaæ diÂÂhiparibbasÃnÃ. Viggayha nÃnà kusalà vadantÅ'ti - 'viggayhÃ'ti gahetvà uggahetvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvÃ, nÃnà vadanti vividhaæ vadanti a¤¤ama¤¤aæ2 vadanti puthu3 vadanti na ekaæ vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharanti. KusalÃ'ti kusalavÃdà paï¬itavÃdà thiravÃdà ¤ÃyavÃdà hetuvÃdà lakkhaïavÃdà [PTS Page 286] [\q 286/] kÃraïavÃdà ÂhÃnavÃdà sakÃya laddhiyÃti - viggayha nÃnà kusalà vadanti. Evaæ pajÃnÃti sa vedi dhammanti - yo idaæ dhammaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ jÃnÃti, so dhammaæ vedi, a¤¤Ãsi, apassi, paÂivijjhiti4 - evaæ pajÃnÃti sa vedi dhammaæ. Idaæ paÂikkosamakevalÅ soti - yo imaæ dhammaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ paÂikkosati, akevalÅ so asamatto so aparipuïïo so, hÅno nihÅno omako lÃmako chattako5 parittoti. TenÃha so nimmito: Sakaæ sakaæ diÂÂhiparibbasÃnà Viggayha nÃnÃ2 kusalà vadanti, Evaæ pajÃnÃti3 sa vedaa4 dhammaæ idaæ paÂikkosamakevalÅ so. 12 - 2 Evampi viggayha vivÃdayanti BÃlo paro akkusalo'ti1 cÃhu, Sacco nu vÃdo katamo imesaæ Sabbeva hi'me kusalÃvadÃnÃ. Evampi viggayha vivÃdayantÅti - evaæ gahetvà uggahetvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvà vivÃdayanti, kalahaæ karonti, bhaï¬anaæ karonti, viggahaæ karonti, vivÃdaæ karonti, medhagaæ karonti; ' na tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃsi - pe - NibbeÂhehi và sace pahosÅ [a] 'ti - evampi viggayha vivÃdayanti. 1. AsÃrikà - sÅmu11 2, a¤¤Ã¤¤aæ - sa. 3. Puthuæ - sÅmu11 4. PaÂivijjhatÅti - sÅmu 11. 5. Jatukko - sÅmu11 chatukko - machasaæ. [A] dÅghanikÃya - brahmajÃla, sÃma¤¤aphala, ambaÂÂha, saÇgÅsutta. [BJT Page 392] [\x 392/] BÃlo paro akakusaloti1 cÃhÆti - paro bÃlo hÅno nihÅno omako lÃmako chattako paritto akusalo avidvà avijjÃgato a¤¤ÃïÅ avibhÃvÅ duppa¤¤oti evamÃhaæsu, evaæ kathenti, [PTS Page 287] [\q 287/] evaæ bhaïanti, evaæ dÅpayanti, evaæ voharantÅti - bÃlo paro akusalo'ti cÃhu. Sacco nu vÃdo katamo imesanti - imesaæ samaïabrÃhmaïÃnaæ katamo sacco taccho tatho bhÆto yÃthÃvo2 aviparÅtoti sacco nu vÃdo katamo imesaæ. Sabbeva hi'me kusalÃvadÃnÃti - sabbepi ime samaïabrÃhmaïà kusalavÃdà paï¬itavÃdÅ thiravÃdà ¤ÃyavÃdà hetuvÃdà lakkhaïavÃdà kÃraïavÃdà ÂhÃnavÃdà sakÃya laddhiyÃti - sabbeva hi'me kusalÃvadÃnÃ, TenÃha bhagavÃ: Evampi viggayha vivÃdayanti BÃlo paro akusalo'ti1 cÃhu, Sacco nu vÃdo katamo imesaæ Sabbeva hi'me kusalÃvadÃnÃ. 12 - 3 Parassa ce dhammamanÃnujÃnaæ 3 BÃlo mago4 hoti nihÅnapa¤¤o, Sabbeva5 bÃlà sunihÅnapa¤¤Ã6 Sabbe vime diÂÂhiparibbasÃnÃ. Parassa ce dhammamanÃnujÃnanti - parassa dhammaæ paÂipadaæ maggaæ ananujÃnanto7 ananupassanto ananumananto ananuma¤¤anto ananumodantoti - parassa ce dhammamanÃnujÃnaæ. BÃlo mago hoti nihÅnapa¤¤o'ti - paro bÃlo hoti, hÅno nihÅno omako lÃmako chattako paritto hÅnapa¤¤o nihÅnapa¤¤o omakapa¤¤o lÃmakapa¤¤o chattakapa¤¤o parittapa¤¤o'ti - bÃlo mago hoti nihÅnapa¤¤o. Sabbeva bÃlà sunihÅnapa¤¤Ãti - sabbavime samaïabrÃhmaïà bÃlà hÅnà nihÅnà omakà lÃmakà chattakà parittÃ, sabbeva hÅnapa¤¤Ã nihÅnapa¤¤Ã omakapa¤¤Ã [PTS Page 288] [\q 288/] lÃmakapa¤¤Ã chattakapa¤¤Ã8 parittapa¤¤Ã'ti - sabbeva bÃlà sunihÅnapa¤¤Ã. 1. Akusaloti - syÃ. Su. Sa 2. YathÃvo - sa 3. MananujÃnaæ - manupa. 4. BÃlo mako - manupa. Machasaæ. [PTS] 5. Sabbepi me - sa 6. NihÅnapa¤¤Ã - manupa, 7. AnÃnu - machasaæ. Sabbapadesu. 8. Jatukkapa¤¤Ã - sÅmu11. [BJT Page 394] [\x 394/] Sabbevime diÂÂhiparibbasÃnÃ'ti - sabbevime samaïabrÃhmaïà diÂÂhigatikÃ. Te dvÃsaÂÂhiyà diÂÂhigatÃnaæ a¤¤atara¤¤ataraæ diÂÂhigataæ gahetvà uggahetvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvÃ, sakÃya sakÃya diÂÂhiyà vasanti saævasanti Ãvasanti parivasanti. Yathà agÃrikà và gharesu vasanti, sÃpattikà và ÃpattÅsu vasanti, sakilesà và kilesesu vasanti, evamevaæ sabbevime samaïabrÃhmaïà diÂÂhigatikÃ. Te dvÃsaÂÂhiyà diÂÂhigatÃnaæ a¤¤atara¤¤ataradiÂÂhigataæ gahetvà uggahetvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvÃ, sakÃya sakÃya diÂÂhiyà vasanti saævasanti Ãvasanti parivasantÅti. DiÂÂhiparibbasÃnÃ. TenÃha bhagavÃ: " Parassa ce dhammamanÃnujÃnaæ BÃlo mago hoti nihÅnapa¤¤o, Sabbeva bÃlà sunihÅnapa¤¤Ã Sabbevime diÂÂhiparibbasÃnÃ"ti. 12 - 4 SandiÂÂhiyà ceva na vevaditÃ1 Saæsuddhapa¤¤Ã kusalà mutÅmÃ, Kesaæ na koci parihÅnapa¤¤o DiÂÂhi hi tesampi tathà samattÃ. SandiÂÂhiyà ceva na vevadÃtà 'ti - sakÃya diÂÂhiyà sakÃya khantiyà sakÃya ruciyà sakÃya laddhiyÃ, na vevadÃtà avodÃtà apariyodÃtà saÇkilesikÃti - sandiÂÂhiyà ceva na vevadÃtà Saæsuddhapa¤¤Ã [PTS Page 289] [\q 289/] kusalà mutÅmÃti - "saæsuddhapa¤¤Ã"ti suddhapa¤¤Ã parisuddhapa¤¤Ã odÃtapa¤¤Ã pariyodÃtapa¤¤Ã; athavÃ, suddhadassanà visuddhadassanà parisuddhadassanà vodÃtadassanà pariyodÃtadassanÃ'ti saæsuddhapa¤¤Ã; 'kusalÃ'ti kusalà paï¬ità pa¤¤avanto buddhimanto ¤Ãïino vibhÃvino medhÃvinoti saæsuddhapa¤¤Ã kusalÃ; mutimÃ'ti mutimà paï¬ità pa¤¤avanto buddhimanto ¤Ãïino vibhÃvino medhÃvinoti saæsuddhapa¤¤Ã kusalà mutÅmÃ. Tesaæ na koci parihÅnapa¤¤oti - tesaæ samaïabrÃhmaïÃnaæ na koci hÅnapa¤¤o nihÅnapa¤¤o omakapa¤¤o lÃmakapa¤¤Ã lÃmakapa¤¤o chattakapa¤¤o2 parittapa¤¤o atthi, sabbeva seÂÂhapa¤¤Ã visiÂÂhapa¤¤Ã pÃmokkhapa¤¤Ã uttamapa¤¤Ã pavarapa¤¤Ãti - tesaæ na koci parihÅnapa¤¤o. DiÂÂhi hi tesampi tathà samattÃti - tesaæ samaïabrÃhmaïÃnaæ diÂÂhi tathà samattà samÃdinnà gahità parÃmaÂÂhà abhiniviÂÂhà ajjhosità adhimuttÃti - diÂÂhi hi tesampi tathà samattÃ. TenÃha bhagavÃ: SandiÂÂhiyà ceva na vevaditÃ1 Saæsuddhapa¤¤Ã kusalà mutÅmÃ, Kesaæ na koci parihÅnapa¤¤o DiÂÂhi hi tesampi tathà samattÃ. 1. SandiÂÂhiyà ce pana vevadÃtà - su. SandiÂÂhiyà ve na vevadÃtà - pu. SandiÂÂhi yà ce pana vavadÃtà - [PTS]. 2. Jatukkapa¤¤o - sÅmu. 11 [BJT Page 396] [\x 396/] 12 - 5 Na cÃhametaæ1 tathiyanti 2 brÆmi YamÃhu bÃlà mithu a¤¤ama¤¤aæ, Sakaæ sakaæ diÂÂhimakaæsu saccaæ Tasmà hi bÃloti paraæ dahanti. Na [PTS Page 290] [\q 290/] cÃhametaæ tathiyanti brÆmÅti - 'nÃ'ti paÂikkhepo; 'eta'nti dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni; nÃhaæ vataæ tacchaæ tathaæ bhÆtaæ yÃthÃvaæ3 aviparÅtanti brÆmi, ÃcikkhÃmi, desemi, pa¤¤apemi, paÂÂhapemi, vivarÃmi, vibhajÃmi, uttÃnÅkaromi, pakÃsemÅti - na cÃhametaæ tathiyanti brÆmÅ. YamÃhu bÃlà mithu a¤¤ama¤¤anti - 'mithÆ'ti dve janÃ, dve kalahakÃrakÃ, dve bhaï¬anakÃrakÃ, dve bhassakÃrakÃ, dve vivÃdakÃrakÃ, dve adhikaraïakÃrakÃ, dve vÃdino, dve sallÃpakÃ; te a¤¤ama¤¤aæ bÃlato hÅnato nihÅnato omakato lÃmakato chattakato parittato evamÃhaæsu, evaæ kathenti, evaæ bhaïanti, evaæ voharantÅti yamÃhu bÃlà mithu a¤¤ama¤¤aæ. Sakaæ sakaæ diÂÂhimakaæsu saccanti - sassato loke idameva saccaæ moghama¤¤anti sakaæ sakaæ diÂÂhimakaæsu saccaæ. Asassato loko idameva saccaæ moghama¤¤a'nti diÂÂhigatametaæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisaæyojanaæ sadukkhaæ savighÃtaæ saupÃyÃsaæ sapariÊÃhaæ na nibbidÃya na virÃgÃya na nirodhÃya na upasamÃya na abhi¤¤Ãya na sambodhÃya na nibbÃnÃya saævattatÅti diÂÂhÅsu ÃdÅnavaæ passanto diÂÂhiyo na gaïhÃmi na parÃmasÃmi nÃbhinivisÃmi; athavÃ, na gaïhitabbà na parÃmasitabbà nÃbhinivisitabbÃti evampi - 'passa¤ca diÂÂhÅsu anuggahÃya'. AthavÃ, 'asassato loko, antavà loko, anantavà loko, taæ jÅvaæ taæ sarÅraæ, a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅraæ, hoti tathÃgato parammaraïÃ, na hoti tathÃgato parammaraïÃ, hoti ca na ca hoti tathÃgato parammaraïÃ, neva hoti na na hoti tathÃgato parammaraïÃ, idameva saccaæ, moghama¤¤a'nti diÂÂhigatametaæ neva hoti na na hoti tathÃgato parammaraïÃ, idameva saccaæ moghama¤¤anti - sakaæ sakaæ diÂÂhimakaæsu saccaæ. Tasmà hi bÃloti paraæ dahantÅti - 'tasmÃ'ti tasmà taÇkÃraïà taæhetu tappaccayà tannidÃnÃ; paraæ bÃlato hÅnato nihÅnato omakato lÃmakato chattakato parittato; dahanti, passanti, dakkhanti, olokenti, nijjhÃyanti, upaparikkhantÅ'ti - tasmà hi bÃlo'ti paraæ dahanti. TenÃha bhagavÃ: Na cÃhametaæ1 tathiyanti 2 brÆmi YamÃhu bÃlà mithu a¤¤ama¤¤aæ, Sakaæ sakaæ diÂÂhimakaæsu saccaæ Tasmà hi bÃloti paraæ dahanti. 12 - 6 YamÃhu [PTS Page 291] [\q 291/] saccaæ tathiyanti 4 eke TamÃhu a¤¤e tucchaæ musÃti, Evampi viggayha vivÃdayanti5 kasmà na ekaæ samaïà vadanti. 1. Na vÃhametaæ - su. Sa. Machasaæ [PTS] 2. Tathavanti - manupa, tathivanti - pu. Syà [PTS]. 3. YathÃvataæ - sa. 4. Tathavanti - manupa. Machasaæ 5. VivÃdiyanti - su. [PTS] [BJT Page 398] [\x 398/] YamÃhu saccaæ tathiyanti eketi - yaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ eke samaïabrÃhmaïà idaæ saccaæ tathaæ bhÆtaæ yÃthÃvaæ1 aviparÅtanti evamÃhaæsu, evaæ kathenti, evaæ bhaïanti evaæ dÅpayanti, evaæ voharantÅti - yamÃhu saccaæ tathiyanti eke. TamÃhu a¤¤e tucchaæ musÃtÅti2 - tameva dhammaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ eke samaïabrÃhmaïà tucchaæ etaæ musà etaæ abhÆtaæ etaæ alÅkaæ etaæ ayÃthÃvaæ etanti evamÃhaæsu, evaæ kathenti, evaæ bhaïanti, evaæ dÅpayanti, evaæ voharantÅti - tamÃhu a¤¤e tucchaæ musÃti. Evampi viggayha vivÃdayantÅti - evaæ gahetvà uggahetvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvà vivÃdayanti, kalahaæ karonti, bhaï¬anaæ karonti viggahaæ karonti, vivÃdaæ karonti, medhagaæ karonti, 'na tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃsi micchÃpaÂipanno tvamasi. Ahamasmi sammÃpaÂipanno. Sahitamme, asahitante. Pure vacanÅyaæ pacchà avaca. PacchÃvacanÅyaæ pure avaca. ùciïïante viparÃvattaæ. ùropito te vÃdo. NiggahÅtosi. Cara vÃdappamokkhaya. NibbeÂhehi và sace pahosÅ'ti - evampi viggayha vivÃdayanti. ' Kasmà na ekaæ samaïà vadantÅti - 'kasmÃ'ti kasmà kiÇkÃraïà kiæhetu kimpaccayà kinnidÃnà kiæsamudayà ki¤jÃtiyà kimpabhavà na ekaæ vadanti? NÃnà vadanti vividhaæ vadanti? A¤¤ama¤¤aæ vadanti? Kathenti bhaïanti dÅpayanti voharantÅti - kasmà na ekaæ samaïà vadanti. TenÃha so nimmito: YamÃhu [PTS Page 292] [\q 292/] saccaæ tathiyanti 4 eke TamÃhu a¤¤e tucchaæ musÃti, Evampi viggayha vivÃdayanti5 Kasmà na ekaæ samaïà vadanti. 12 - 7 Ekaæ hi saccaæ na dutiyamatthi Yasmiæ pajà no vivade pajÃnaæ, NÃnà te saccÃni sayaæ thunanti Tasmà na ekaæ samaïà vadanti. Ekaæ hi saccaæ na dutiyamatthÅti - ekaæ saccaæ vuccati dukkhanirodho nibbÃnaæ, yo so sabbasaÇkhÃrasamatho sabbÆpadhipaÂinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃnaæ. Athavà ekaæ saccaæ vuccati maggasaccaæ niyyÃïasaccaæ dukkhanirodhagÃminÅpaÂipadà ariyo aÂÂhaÇgiko maggo seyyathÅdaæ: sammÃdiÂÂhi sammÃsaÇkappo sammÃvÃcà sammÃkammanto sammÃÃjÅvo sammÃvÃyÃmo sammÃsati sammÃsamÃdhÅti - ekaæ hi saccaæ na dutiyamatthi. 1. YathÃvataæ - sa 2. MusÃti - sÅmu 11 [BJT Page 400] [\x 400/] Yasmiæ pajà no vivade pajÃnanti - ' yasmi'nti yasmiæ sacce; 'pajÃ'ti sattÃdhivacanaæ; 'pajÃnaæ' yaæ saccaæ pajÃnantà vijÃnantà paÂivijÃnantà paÂivijjhantà na kalahaæ kareyyuæ, na bhaï¬anaæ kareyyuæ, na viggahaæ kareyyuæ, na vivÃdaæ kareyyuæ, na medhagaæ kareyyuæ, kalahaæ bhaï¬anaæ viggahaæ vivÃdaæ medhagaæ pajaheyyuæ, vinodeyyuæ, byantÅkareyyuæ, anabhÃvaæ gameyyunti - yasmiæ pajà no vivade pajÃnaæ. NÃnà te saccÃni sayaæ thunantÅti - nÃnà te saccÃni sayaæ thunanti vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharanti, 'sassato loko idameva saccaæ moghama¤¤anti, sayaæ [PTS Page 293] [\q 293/] thunanti, vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharantÅti - nÃnà te saccÃni sayaæ thunanti. Tasmà na ekaæ samaïà vadantÅti - 'tasmÃ'ti tasmà taÇkÃraïà taæhetu tappaccayà tannidÃnà na ekaæ vadanti, nÃnà vadanti, vividhaæ vadanti, a¤¤ama¤¤aæ vadanti puthu vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharantÅti - tasmà na ekaæ samaïà vadanti TenÃha bhagavÃ: Ekaæ hi saccaæ na dutiyamatthi yasmiæ pajà no vivade pajÃnaæ, NÃnà te saccÃni sayaæ thunanti Tasmà na ekaæ samaïà vadanti. 12 - 8 Kasmà nu saccÃni vadanti nÃnà PavÃdiyà se kusalÃvadÃnÃ, SaccÃni sutÃni1 bahÆni nÃnà UdÃhu te takkamanussaranti. Kasmà nu saccÃni vadanti nÃnÃti - ' kasmÃ'ti kasmà kiæ kÃraïà kiæhetu kimpaccayà kinnidÃnà saccÃni nÃnà vadanti? VividhÃni vadanti? A¤¤ama¤¤Ãni vadanti? PuthÆni vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharantÅti - kasmà nu saccÃni vadanti nÃnÃ. PavÃdiyà se kusalÃvadÃnÃti - : pavÃdiyà se'ti vippavadantÅti pi pavÃdiyà se; athavà sakaæ sakaæ diÂÂhigataæ pavadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharanti, - sassato loke idameva saccaæ moghama¤¤anti sakaæ sakaæ diÂÂhimakaæsu saccaæ. Asassato loko idameva saccaæ moghama¤¤a'nti diÂÂhigatametaæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisaæyojanaæ sadukkhaæ savighÃtaæ saupÃyÃsaæ sapariÊÃhaæ na nibbidÃya na virÃgÃya na nirodhÃya na upasamÃya na abhi¤¤Ãya na sambodhÃya na nibbÃnÃya saævattatÅti diÂÂhÅsu ÃdÅnavaæ passanto diÂÂhiyo na gaïhÃmi na parÃmasÃmi nÃbhinivisÃmi; athavÃ, na gaïhitabbà na parÃmasitabbà nÃbhinivisitabbÃti evampi - 'passa¤ca diÂÂhÅsu anuggahÃya'. AthavÃ, 'asassato loko, antavà loko, anantavà loko, taæ jÅvaæ taæ sarÅraæ, a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅraæ, hoti tathÃgato parammaraïÃ, na hoti tathÃgato parammaraïÃ, hoti ca na ca hoti tathÃgato parammaraïÃ, neva hoti na na hoti tathÃgato parammaraïÃ, idameva saccaæ, moghama¤¤a'nti pavadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharanti. KusalÃvadÃnÃti [PTS Page 294] [\q 294/] kusalavÃdà paï¬itavÃdà thiravÃdà ¤ÃyavÃdà hetuvÃdà lakkhaïavÃdà kÃraïavÃdà ÂhÃnavÃdÃ, sakÃya laddhiyÃti - pavÃdiyà se kusalÃvadÃnÃ. 1. SuttÃni - syÃ. [PTS] [BJT Page 402] [\x 402/] SaccÃni sutÃni bahÆni nÃnÃti - saccÃni sutÃni bahukÃni nÃnÃni vividhÃni a¤¤ama¤¤Ãni puthÆnÅti - saccÃni sutÃni bahÆni nÃnÃ. UdÃhu te takkamanussarantÅ'ti - udÃhu takkena vitakkena saÇkappena yÃyanti nÅyanti vuyhanti saæhariyyantÅti evampi - udÃhu te takkamanussaranti. Athavà takkapariyÃhataæ vÅmaæsÃnucaritaæ sayampaÂibhÃnaæ vadanti bhaïanti dÅpayanti voharantÅti evampi - udÃhu te takkamanussaranti. TenÃha so nimmito: "Kasmà nu saccÃni vadanti nÃnà PavÃdiyà se kusa¬alavadÃnÃ, SaccÃni sutÃni bahÆni nÃnà UdÃhu te takkamanussarantÅ"ti. 12 - 9 Na heva saccÃni bahÆni nÃnà A¤¤atra sa¤¤Ãya niccÃni loko, Takka¤ca diÂÂhÅsu pakappayitvà Saccaæ musÃti dvayadhammamÃhu. Na heva saccÃni bahÆni nÃnÃti - na heva saccÃni bahukÃni nÃnÃni vividhÃni a¤¤ama¤¤Ãni puthÆnÅti - na heva saccÃni bahÆni nÃnÃ. A¤¤atra sa¤¤Ãya niccÃni loketi - a¤¤atra sa¤¤Ãya niccagÃhà eka¤¤eva saccaæ loke kathiyati1 bhaïÅyati2 dÅpiyati3 voharÅyati4 dukkhanirodho nibbÃnaæ, yo so sabbasaÇkhÃrasamatho sabbÆpadhipaÂinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃnaæ. AthavÃ, ekaæ saccaæ vuccati maggasaccaæ niyyÃnasaccaæ dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadà ariyo aÂÂhaÇgiko maggo; seyyathÅdaæ? SammÃdiÂÂhi [PTS Page 295] [\q 295/] - pe - SammÃsamÃdhÅti - a¤¤atra sa¤¤Ãya niccÃni loke. Takka¤ca diÂÂhÅsu pakappayitvà saccaæ musÃti dvayadhammamÃhÆti takkaæ vitakkaæ saÇkappaæ takkayitvà vitakkayitvà saÇkappayitvà diÂÂhigatÃni janenti sa¤janenti nibbattenti abhinibbattenti; diÂÂhigatÃni janetvà sa¤janetvà nibbattetvà abhinibbattetvà 'mayhaæ saccaæ tuyhaæ musÃ'ti evamÃhaæsu, evaæ kathenti, evaæ bhaïanti, evaæ dÅpayanti, evaæ voharantÅti - takka¤ca diÂÂhÅsu pakappayitvà saccaæ musÃti dvayadhammamÃhu. 1. Kathiyyati - sÅmu11. Kathiyati - [PTS]. 2. Bhaïiyyati - sÅmu. 11. Bhaïiyati - [PTS]. 3. DÅpiyyati - sÅmu11 dÅpayati - [PTS] 4. Vohariyyati - sÅmu11. Vohariyati - [PTS.] [BJT Page 404] [\x 404/] TenÃha bhagavÃ: Naheva saccÃni bahÆni nÃnà A¤¤atra sa¤¤Ãya niccÃni loko, Takka¤ca diÂÂhÅsu pakappayitvà Saccaæ musÃti dvayadhammamÃhu. 12 - 10 DiÂÂhe sute sÅlavate mute và Ete ca1 nissÃya vimÃnadassÅ, Vinicchaye Âhatvà pahassamÃno2 BÃlo paro akusalo'ti3 cÃha. DiÂÂhe sute sÅlavate mute và ete ca 1 nissÃya vimÃnadassÅti diÂÂhaæ và diÂÂhasuddhiæ và sutaæ và sutasuddhiæ và sÅlaæ và sÅlasuddhiæ và vataæ và vatasuddhiæ và mutaæ và mutasuddhiæ và nissÃya upanissÃya gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvÃti - diÂÂhe sute sÅlavate mute và ete ca nissÃya vimÃnadassÅ, Vinicchaye Âhatvà pahassamÃnoti - vinicchayà vuccanti [PTS Page 296] [\q 296/] dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni; diÂÂhivinicchaye vinicchayadiÂÂhiyà Âhatvà patiÂÂhahitvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvÃti - vinicchaye ÂhatvÃ; pahassamÃnoti - tuÂÂho hoti haÂÂho pahaÂÂho attamano paripuïïasaÇkappo; athavÃ, dantavidaæsakaæ pahassamÃno2 ti - vinicchaye Âhatvà pahassamÃno. BÃlo paro akkusaloti cÃhÃti - paro bÃlo hÅno nihÅno omako lÃmako chattako4 paritto akusalo avidvà avijjÃgato a¤¤ÃïÅ avibhÃvÅ amedhÃvÅ duppa¤¤oti evamÃha, evaæ katheti, evaæ bhaïati, evaæ dÅpayati, evaæ voharatÅti - bÃlo paro akkusaloti cÃha. TenÃha bhagavÃ: DiÂÂhe sute sÅlavate mute và Ete ca1 nissÃya vimÃnadassÅ, Vinicchaye Âhatvà pahassamÃno2 BÃlo paro akusalo'ti3 cÃha. 12 - 11 Yeneva bÃloti paraæ dahÃti TenÃtumÃnaæ kusaloti cÃha, Sayamattanà so kusalÃvadÃno A¤¤aæ vimÃneti tadeva pÃvÃ5 1. Etesu - sÅmu 11 manupa 2. PahaæsamÃno - sÅmu11 3. Akusaloti - sa, su. SyÃ. [PTS] 4. Chatukko - machasaæ. Jatukko - sÅmu 11 [PTS] 5. PÃvada - sÅmu 11 pÃva - machasaæ. [BJT Page 406] [\x 406/] Yeneva bÃloti paraæ dahÃtÅti - yeneva hetunà yena paccayena yena kÃraïena yena pabhavena paraæ bÃlato hÅnato nihÅnato omakato lÃmakato chattakato parittato dahÃti passati dakkhati oloketi nijjhÃyati upaparikkhatÅti - yeneva bÃloti paraæ dahÃti. TenÃtumÃnaæ kusaloti cÃhÃti - 'ÃtumÃ1' vuccati attÃ; so pi teneva hetunà tena paccayena tena kÃraïena tena pabhavena attÃnaæ 'ahamasmi kusalo paï¬ito [PTS Page 297] [\q 297/] pa¤¤avà buddhimà ¤ÃïÅ vibhÃvÅ medhÃvÅ'ti - tenÃtumÃnaæ kusaloti cÃha. Sayamattanà so kusalÃvadÃnoti - sayameva attÃnaæ kusalavÃdo paï¬itavÃdo thiravÃdo ¤ÃyavÃdo hetuvÃdo lakkhaïavÃdo kÃraïavÃdo ÂhÃnavÃdo sakÃya ¬addhiyÃtisayamattanà so kusalÃvadÃno. A¤¤aæ vimÃneti tadevapÃvÃti2 - na sammÃnetÅti pi ' a¤¤aæ vimÃneti' athavÃ, domanassaæ janetÅti pi 'a¤¤aæ vimÃneti' tadeva pÃvÃti tadeva taæ diÂÂhigataæ pÃvadati: 'iti vÃyaæ puggalo micchÃdiÂÂhiko viparÅtadassano'ti - a¤¤aæ vimÃneti tadeva pÃvÃ. " Yeneva bÃloti paraæ dahÃti TenÃtumÃnaæ kusaloti cÃha, Sayamattanà so kusalÃvadÃno A¤¤aæ vimÃneti tadeva pÃvÃ"ti2. 12 - 12 AtisÃradiÂÂhiyÃ3 so samatto MÃnena matto paripuïïamÃnÅ, Sayameva sÃmaæ manasÃbhisitto DiÂÂhÅ hi sà tassa tathà samattÃ. AtisÃradiÂÂhiyà so samattoti - atisÃradiÂÂhiyo vuccanti dvÃsaÂÂhidiÂÂhigatÃni, kiækÃraïà atisÃradiÂÂhiyo vuccanti dvÃsaÂÂhidiÂÂhigatÃni? Sabbà tà diÂÂhiyo kÃraïÃtikkantà lakkhaïÃtikkantà ÂhÃnÃtikkantà taækÃraïà atisÃradiÂÂhiyo vuccanti dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni; sabbÃpi [PTS Page 298] [\q 298/] diÂÂhiyo atisÃradiÂÂhiyo; kiækÃraïà sabbÃpi diÂÂhiyo vuccanti atisÃradiÂÂhiyo? Te a¤¤ama¤¤aæ atikkamitvà samatikkamitvà vÅtivattitvà diÂÂhigatÃni janenti sa¤janenti nibbattenti abhinibbattenti; taÇkÃraïà sabbÃpi diÂÂhiyo vuccanti atisÃradiÂÂhiyo. AtisÃradiÂÂhiyà so samattoti atisÃradiÂÂhiyà samatto paripuïïo anomoti atisÃradiÂÂhiyà so samatto. 1. ùtumÃno - sÅmu 11 machasaæ 2. PÃvadÃti - sÅmu11. 3. AtisaraædiÂÂhiyà - syÃ. [PTS.] [BJT Page 408] [\x 408/] MÃnena matto paripuïïamÃnÅti - sakÃya diÂÂhiyà diÂÂhimÃnena matto pamatto ummatto atimattoti - mÃnena matto; paripuïïamÃnÅti paripuïïamÃnÅ samattamÃnÅ anomamÃnÅti - mÃnena matto paripuïïamÃnÅ. Sayameva sÃmaæ manasÃbhisittoti - sayameva attÃnaæ cittena abhisi¤cati: 'ahamasmi kusalo paï¬ito pa¤¤avà buddhimà ¤ÃïÅ vibhÃvÅ medhÃvÅ'ti ' sayameva sÃmaæ manasÃbhisitto. ' DiÂÂhÅ hi sà tassa tathà samattÃti - tassa sà diÂÂhi tathà samattà samÃdinnà gahità parÃmaÂÂhà abhiniviÂÂhà ajjhosità adhimuttÃti - diÂÂhi ha sà tassa tathà samattÃ. TenÃha bhagavÃ: AtisÃradiÂÂhiyà so samatto MÃnena matto paripuïïamÃnÅ, Sayameva sÃmaæ manasÃ'bhisitto DiÂÂhi hi sà tassa tathà samattÃ"ti 12 - 13 Parassa ce hi vacasà nihÅno Tumo sahà hoti nihÅnapa¤¤o, Atha ce 1 sayaæ vedagu hoti dhÅro Na koci bÃlo samaïesu atthi. Parassa [PTS Page 299] [\q 299/] ce hi vacasà nihÅnoti - parassa ce vÃcÃya vacanena ninditakÃraïà garahitakÃraïà upavaditakÃraïà paro bÃlo hoti hÅno nihÅno omako lÃmako chattako2 parittoti - parassa ce hi vacasà nihÅno. Tumo sahà hoti nihÅnapa¤¤oti - so pi teneva sahà hoti hÅnapa¤¤o nihÅnapa¤¤o omakapa¤¤o lÃmakapa¤¤o chattakapa¤¤o parittapa¤¤oti - tumo sahà hoti nihÅnapa¤¤o. Atha ce sayaæ vedagu hoti dhÅroti - atha ce sayaæ vedagu hoti dhÅro paï¬ito pa¤¤avà buddhimà ¤ÃïÅ vibhÃvÅ medhÃvÅti - atha ce sayaæ vedagu hoti dhÅro. Na koci bÃlo samaïesu atthÅti - samaïesu na koci bÃlo hÅno nihÅno omako lÃmako chattako paritto atthi, sabbeva seÂÂhapa¤¤Ã visiÂÂhapa¤¤Ã pÃmokkhapa¤¤Ã uttamapa¤¤Ã pavarapa¤¤Ãti na koci bÃlo samaïesu atthi. 1. Athavà - sÅmu 11 [PTS] 2. Jatukko - machasaæ. [BJT Page 410] [\x 410/] TenÃha bhagavÃ: "Parassa ce hi vacasà nihÅno Tumo sahà hoti nihÅnapa¤¤o, Atha ce sayaæ vedagu hoti dhÅro Na koci bÃlo samaïesu atthÅ"ti. 12 - 14 A¤¤aæ ito yÃ'bhivadanti dhammaæ Aparaddhà suddhimakevalÅ te, 1 Evampi titthyà puthuso vadanti SandiÂÂhirÃgena hi te'bhirattÃ2. A¤¤aæ ito yÃ'bhivadanti dhammaæ aparaddhà suddhimakevalÅ teti - ito a¤¤aæ dhammaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ [PTS Page 300] [\q 300/] ye abhivadanti, te suddhimaggaæ visuddhimaggaæ vodÃtamaggaæ pariyodÃtamaggaæ viraddhà aparaddhà khalità galità a¤¤Ãya aparaddhÃ3 akevalÅ teti asamattà te aparipuïïà te hÅnà nihÅnà omakà lÃmakà chattakà parittÃti - a¤¤aæ ito yÃ'bhivadanti dhammaæ aparaddhà suddhimakeva¬Å te 1. Evampi titthyà puthuso vadantÅti - 'titthaæ ' vuccati diÂÂhigataæ, titthiyà vuccanti diÂÂhigatikÃ; puthu titthiyÃ4 puthu diÂÂhigatÃni vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharantÅti - evampi titthyà puthuso vadanti. SandiÂÂhirÃgena hi tebhirattÃti - sakÃya diÂÂhiyà diÂÂhirÃgena rattà abhirattÃti - sandiÂÂhirÃgena hi tebhirattÃ. TenÃha bhagavÃ: " A¤¤aæ ito yÃ'bhivadanti dhammaæ Aparaddhà suddhimakevalÅ te, Evampi titthyà puthuso vadanti SandiÂÂhirÃgena hi te'bhirattÃ'ti. 12 - 15 Idheva suddhiæ iti5 vÃdayanti6 Nä¤esu dhammesu va suddhimÃhu, Evampi titthyà puthuso niviÂÂhà SakÃyane tattha daÊhaæ vadÃnÃ. 1. SuddhimakevalÅ no - syÃ. 2. TvÃbhirattà - manupa. 3. ¥ÃyÃparaddhà - pu. 4. PuthudiÂÂhiyà - sÅmu11 machasaæ [PTS]. 5. Suddhi iti - sÅmu11 suddhimiti - su 6. VÃdiyanti - [PTS] [BJT Page 412] [\x 412/] Idheva suddhiæ iti vÃdayantÅti - idha suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharanti; 'sassato loko idameva saccaæ moghama¤¤a'nti idha suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharanti; 'asassato loko asassato loko idameva saccaæ moghama¤¤a'nti diÂÂhigatametaæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisaæyojanaæ sadukkhaæ savighÃtaæ saupÃyÃsaæ sapariÊÃhaæ na nibbidÃya na virÃgÃya na nirodhÃya na upasamÃya na abhi¤¤Ãya na sambodhÃya na nibbÃnÃya saævattatÅti diÂÂhÅsu ÃdÅnavaæ passanto diÂÂhiyo na gaïhÃmi na parÃmasÃmi nÃbhinivisÃmi; athavÃ, na gaïhitabbà na parÃmasitabbà nÃbhinivisitabbÃti evampi - 'passa¤ca diÂÂhÅsu anuggahÃya'. AthavÃ, 'asassato loko, antavà loko, anantavà loko, taæ jÅvaæ taæ sarÅraæ, a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅraæ, hoti tathÃgato parammaraïÃ, na hoti tathÃgato parammaraïÃ, hoti ca na ca hoti tathÃgato parammaraïÃ, neva hoti na na hoti tathÃgato parammaraïÃ, idameva saccaæ, moghama¤¤a'nti diÂÂhigatametaæ neva hoti na na hoti tathÃgato parammaraïÃ, idameva saccaæ moghama¤¤anti - idha suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ vadanti kathenti bhaïanti [PTS Page 301] [\q 301/] dÅpayanti voharantÅti - idheva suddhiæ iti vÃdayanti. Nä¤esu dhammesu visuddhimÃhÆti - attano satthÃraæ dhammakkhÃnaæ gaïaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ Âhapetvà sabbe paravÃde khipanti ukkhipanti parikkhipanti: so satthà na sabba¤¤Æ, dhammo na svÃkkhÃto, gaïo na suppaÂipanno, diÂÂhi na bhaddikÃ, paÂipadà na supa¤¤attÃ, maggo na niyyÃïiko, na tattha suddhi và visuddhi và parisuddhi và mutti và vimutti và parimutti vÃ; na tattha sujjhanti và visujjhanti và parisujjhanti và muccanti và vimuccanti và parimuccanti vÃ; hÅnà nihÅnà omakà lÃmakà chattakÃ1 parittÃti, evamÃhaæsu evaæ vadanti evaæ kathenti evaæ bhaïanti evaæ dÅpayanti evaæ voharantÅti 'nä¤esu dhammesu visuddhimÃhu. ' Evampi titthyà puthuso niviÂÂhÃti - titthaæ vuccati diÂÂhigataæ; titthiyà vuccanti diÂÂhigatikà puthu titthiyà puthu diÂÂhigatesu niviÂÂhà patiÂÂhità allÅnà upagatà ajjhosità adhimuttÃti - evampi titthyà puthuso niviÂÂhÃ. SakÃyane tattha daÊhaæ vadÃnÃti - dhammo sakÃyanaæ, diÂÂhi sakÃyanaæ paÂipadà sakÃyanaæ, maggo sakÃyanaæ, sakÃyane daÊhavÃdà thiravÃdà balikavÃdà avaÂÂhitavÃdà ti - sakÃyane tattha daÊhaæ vadÃnÃ. TenÃha bhagavÃ: "Idheva suddhiæ iti vÃdayanti Nä¤esu dhammesu visuddhimÃhu, Evampi titthyà puthuso niviÂÂhà SakÃyane tattha daÊhaæ vadÃnÃ"ti. 12 - 16 SakÃyane vÃpi daÊhaæ vadÃno Kaæ kattha2 bÃloti paraæ daheyya, Sayaæ 'va so medhagamÃvaheyya3 Paraæ vadaæ bÃlamasuddhidhammaæ. 1. Jatukko - sÅmu. 11. 2. Kamettha - machasaæ. [PTS]. 3. Medhakaæ avabheyyà - pa. [BJT Page 414] [\x 414/] SakÃyane [PTS Page 302] [\q 302/] vÃpi daÊhaæ vadÃnoti - dhammo sakÃyanaæ, diÂÂhi sakÃyanaæ, paÂipadà sakÃyanaæ, maggo sakÃyanaæ sakÃyane daÊhavÃdo thiravÃdo balikavÃdo avaÂÂhitavÃdoti sakÃyane vÃpi daÊhaæ vadÃno. Kaæ tattha bÃloti paraæ daheyyÃti - tatthÃti sakÃya diÂÂhiyà sakÃya khantiyà sakÃya ruciyà sakÃya laddhiyà paraæ bÃlato hÅnato nihÅnato omakato lÃmakato chattakato parittato kaæ daheyya? Kaæ passeyya? Kaæ dakkheyya? Kaæ olokeyya? Kaæ nijjhÃyeyya? Kaæ upaparikkheyyÃti - kaæ tattha bÃloti paraæ daheyya. Sayaæva so medhagamÃvaheyya paraæ vadaæ bÃlamasuddhidhammanti - paro bÃlo hÅno nihÅno omako lÃmako chattako paritto asuddhidhammo avisuddhidhammo aparisuddhidhammo avodÃtadhammoti evaæ vadanto evaæ kathento evaæ bhaïanto eva dÅpayanto evaæ voharanto sayameva kalahaæ bhaï¬anaæ viggahaæ vivÃdaæ medhagaæ Ãvaheyya samÃvaheyya Ãhareyya samÃhareyya Ãka¬¬heyya samÃka¬¬heyya gaïheyya1 parÃmaseyya abhiniviseyyÃti - sayaæva so medhagamÃvaheyya paraæ vadaæ bÃlamasuddhidhammaæ. TenÃha bhagavÃ: "SakÃyane vÃpi daÊhaæ vadÃno Kaæ kattha2 bÃloti paraæ daheyya, Sayaæ'va so medhagamÃvaheyya3 Paraæ vadaæ bÃlamasuddhidhammaæ. 12 - 17 Vinicchaye Âhatvà sayaæ pamÃya Uddhaæ so2 lokasmiæ vivÃdameti, HitvÃna sabbÃni vinicchayÃni Na medhagaæ3 kurute4 jantu loke. Vinicchaye [PTS Page 303] [\q 303/] Âhatvà sayaæ pamÃyÃti - 'vinicchayÃ: vuccanti dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni; vinicchayadiÂÂhiyà Âhatvà patiÂÂhahitvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvÃti vinicchaye ÂhatvÃ; sayaæ pÃmÃyÃti sayaæ pamÃya pamiïitvÃ5 ayaæ satthà sabba¤¤Æ'ti sayaæ pamÃya pamiïitvà ayaæ dhammo svakkhÃto, ayaæ gaïo supaÂipanno, ayaæ diÂÂhi bhaddikÃ, ayaæ paÂipadà supa¤¤attÃ, ayaæ maggo nÅyÃniko'ti sayaæ pamÃya pamiïitvÃti - vinicchaye Âhatvà sayaæ pamÃya. 1. Gaïeyya - machasaæ. 2. Uddhaæ sa. - SÅmu. 11. Machasaæ. 3. Medhakaæ - pa. 4. Medhagaæ kubbati - sÅmu 11. Machasaæ. 5. Saminitvà - pu. [BJT Page 416] [\x 416/] Uddhaæ so lokasmiæ vivÃdametÅti - 'uddhaæ'1 vuccati anÃgataæ attano vÃdaæ uddhaæ Âhapetvà sayameva kalahaæ bhaï¬anaæ viggahaæ vivÃdaæ medhagaæ eti upeti upagacchati gaïhÃti parÃmasati abhinivisatÅti evampi - uddhaæ so lokasmiæ vivÃdameti. Athavà a¤¤ena uddhaæ vÃdena saddhiæ kalahaæ karoti bhaï¬anaæ karoti viggahaæ karoti vivÃdaæ karoti medhagaæ karoti: 'na tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃsi micchÃpaÂipanno tvamasi. Ahamasmi sammÃpaÂipanno. Sahitamme, asahitante. Pure vacanÅyaæ pacchà avaca. PacchÃvacanÅyaæ pure avaca. ùciïïante1 viparÃvattaæ. ùropito te vÃdo. NiggahÅtosi. Cara vÃdappamokkhaya. NibbeÂhehi sace pahosÅ'ti - uddhaæ so lokasmiæ vivÃdameti. HitvÃna sabbÃni vinicchayÃnÅti - vinicchayà vuccanti dvÃsaÂÂhidiÂÂhigatÃni; diÂÂhivinicchayà sabbe vinicchaye2 hitvà cajitvà pariccajitvà jahitvà pajahitvà vinodetvà byantÅkaritvà anabhÃvaæ gametvÃti - hitvÃna sabbÃni vinicchayÃni. Na medhagaæ kurute jantu loketi - na kalahaæ karoti' na bhaï¬anaæ karoti, na viggahaæ karoti, na vivÃdaæ karoti, na medhagaæ karoti, vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: "evaæ vimuttacitto kho aggivessana bhikkhu na kenaci saævadati, na kenaci vivadati, ya¤ca loke vuttaæ, tena ca voharati aparÃmasa"nti [a] jantÆti satto naro mÃnavo poso [PTS Page 304] [\q 304/] puggalo jÅvo jÃgu3 jantu indagu4 manujo; loketi apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke Ãyatanaloketi - na medhagaæ kurute jantu loketi. TenÃha bhagavÃ: "Vinicchaye Âhatvà sayaæ pamÃya Uddhaæ so lokasmiæ vivÃdameti, HitvÃna sabbÃni vinicchayÃni Na medhagaæ kurute jantu loketi''. CÆlaviyÆhasuttaniddeso samatto dvÃdasamo. 13. MahÃviyÆhasuttaniddeso. Atha mahÃviyuhasuttaniddeso vuccati. 13 - 1 [PTS Page 305] [\q 305/] Ye keci'me diÂÂhiparibbasÃnà Idameva saccanti ca vÃdayanti, 5 Sabbeva te nindamanvÃnayanti Atho pasaæsampi labhanti tattha. 1. Uddhaæ so - sÅmu. 11 Machasaæ. 2. Sabbà vinicchayadiÂÂhayo - manupa. Sabbà vinicchitadiÂÂhiyo. - [PTS]. 3. Jatu - sÅmu 11. Jagu - [PTS]. 4. Hindagu - sÅmu. 11. 5. PavÃdiyanti - [PTS]. A. MajjhimanikÃya - dÅghanakhasutta. [BJT Page 418] [\x 418/] Ye keci'me diÂÂhiparibbasÃnÃti - 'ye kecÅ'ti sabbena sabbaæ sabbathà sabbaæ asesaæ nissesaæ pariyÃdiyanavacanametaæ 'ye kecÅ'ti. DiÂÂhiparibbasÃnÃti santeke samaïabrÃhmaïà diÂÂhigatikÃ. Te dvÃsaÂÂhiyà diÂÂhigatÃnaæ a¤¤atara¤¤ataraæ diÂÂhigataæ gahetvà uggahetvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvà sakÃya sakÃya diÂÂhiyà vasanti saævasanti Ãvasanti parivasanti. Yathà agÃrikà và gharesu vasanti, sÃpattikà và Ãpattisu vasanti, sakilesà và kilesesu vasanti, evamevaæ santeke samaïabrÃhmaïà diÂÂhigatikÃ. Te dvÃsaÂÂhiyà diÂÂhigatÃnaæ a¤¤atara¤¤ataraæ diÂÂhigataæ gahetvà uggahetvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvà sakÃya sakÃya diÂÂhiyà vasanti saævasanti Ãvasanti parivasanti. Yathà agÃrikà và gharesu vasanti, sÃpattikà và Ãpattisu vasanti, 'ye keci' me diÂÂhi paribbasÃnÃ. ' Idameva saccanti ca vÃdayantÅti - 'sassato loko' idameva saccaæ, moghama¤¤a'nti vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharanti ' asassato loko idameva saccaæ moghama¤¤a'nti diÂÂhigatametaæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisaæyojanaæ sadukkhaæ savighÃtaæ saupÃyÃsaæ sapariÊÃhaæ na nibbidÃya na virÃgÃya na nirodhÃya na upasamÃya na abhi¤¤Ãya na sambodhÃya na nibbÃnÃya saævattatÅti diÂÂhÅsu ÃdÅnavaæ passanto diÂÂhiyo na gaïhÃmi na parÃmasÃmi nÃbhinivisÃmi; athavÃ, na gaïhitabbà na parÃmasitabbà nÃbhinivisitabbÃti evampi - 'passa¤ca diÂÂhÅsu anuggahÃya'. AthavÃ, 'asassato loko, antavà loko, anantavà loko, taæ jÅvaæ taæ sarÅraæ, a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅraæ, hoti tathÃgato parammaraïÃ, na hoti tathÃgato parammaraïÃ, hoti ca na ca hoti tathÃgato parammaraïÃ, neva hoti na na hoti tathÃgato parammaraïÃ, idameva saccaæ, moghama¤¤a'nti diÂÂhigatametaæ neva hoti na na hoti tathÃgato parammaraïÃ, idameva saccaæ [PTS Page 306] [\q 306/] moghama¤¤anti - vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharantÅti - idameva saccanti ca vÃdayanti. Sabbeva te nindamanvÃnayantÅti - sabbeva te samaïabrÃhmaïà nindameva anventi' garahameva anventi, akittimeva anventi, sabbe nindità yeva honti, garahità yeva honti akittità yeva hontÅti - sabbeva te nindamanvÃnayanti. Atho pasaæsampi labhanti tatthÃti - tattha sakÃya diÂÂhiyà sakÃya khantiyà sakÃya ruciyà sakÃya laddhiyà pasaæsaæ thomanaæ kittiæ vaïïahÃrikaæ1 labhanti paÂilabhanti upagacchanti vindantÅti - atho pasaæsampi labhanti tattha. TenÃha so nimmito: "Ye keci 'me diÂÂhiparibbasÃnà Idameva saccanti ca vÃdayanti, Sabbeva te nindamanvÃnayanti Atho pasaæsampi labhanti tatthÃ"ti. 13 - 2 Appa¤hi etaæ na alaæ2 samÃya Duve vivÃdassa phalÃni brÆmi, Etampi disvà na vivÃdayetha KhemÃbhipassaæ avivÃdabhÆmiæ. 3 Appa¤hi etaæ na alaæ samÃyÃti - 'appa¤hi eta'nti appakaæ etaæ, omakaæ etaæ, thokaæ etaæ, lÃmakaæ etaæ, chattakaæ etaæ, parittakaæ etanti - appa¤hi etaæ; na alaæ samÃyÃti nÃlaæ rÃgassa samÃya dosassa samÃya mohassa samÃya kodhassa upanÃhassa makkhassa paÊÃsassa issÃya macchariyassa mÃyÃya sÃÂheyyassa thambhassa sÃrambhassa mÃnassa atimÃnassa madassa pamÃdassa sabbakilesÃnaæ sabbaduccaritÃnaæ sabbapariÊÃhÃnaæ [PTS Page 307] [\q 307/] sabbasantÃpÃnaæ sabbÃkusa¬alÃbhisaÇkhÃrÃnaæ samÃya upasamÃya vÆpasamÃya nibbÃnÃya4 paÂinissaggÃya paÂippassaddhiyÃti - appa¤hi etaæ na alaæ samÃya. 1. VaïïahÃriyaæ - sa, 2. Appa¤hetaæ nÃlaæ - manupa. 3. AvivÃdabhummaæ - [PTS] 4. NibbÃpanÃya - sa. [BJT Page 420] [\x 420/] DiÂÂhikalahassa diÂÂhibhaï¬anassa diÂÂhiviggahassa diÂÂhivivÃdassa diÂÂhimedhagassa dve phalÃni honti jayaparÃjayo hoti, lÃbhÃlÃbho hoti, yasÃyaso hoti, nindÃpasaæsà hoti, sukhadukkhaæ hoti, somanassadomanassaæ hoti, iÂÂhÃniÂÂhaæ hoti, anunayapaÂighaæ hoti, ugghÃtinigghÃti hoti, anurodhavirodho hoti; atha và taæ kammaæ nirayasaævattanikaæ tiracchÃnayonisaævattanikaæ pettivisayasaævattanikanti brÆmi ÃcikkhÃmi desemi pa¤¤apemi paÂÂhapemi vivarÃmi vibhajÃmi uttÃnÅkaromi pakÃsemÅti - duve vivÃdassa phalÃni brÆmi. Etampi disvà na vivÃdayethÃti - 'etampi disvÃ'ti etaæ ÃdÅnavaæ disvà passitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà diÂÂhikalahesu diÂÂhibhaï¬anesu diÂÂhiviggahesu diÂÂhivivÃdesu diÂÂhimedhagesÆti etampi disvÃ; na vivÃdayethÃti na kalahaæ kareyya, na bhaï¬anaæ kareyya, na viggahaæ kareyya, na vivÃdaæ kareyya, na medhagaæ kareyya, kalahaæ bhaï¬anaæ viggahaæ vivÃdaæ medhagaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya, kalahà bhaï¬anà viggahà vivÃdà medhagà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂo vippamutto visaæyutto vimariyÃdÅkatena cetasà vihareyyÃti - etampi disvà na vivÃdayetha. KhemÃbhipassaæ [PTS Page 308] [\q 308/] avivÃdabhÆminti - avivÃdabhÆmiæ vuccati amataæ nibbÃnaæ, yo so sabbasaÇkhÃrasamatho sabbÆpadhipaÂinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃnaæ; etaæ avivÃdabhÆmiæ khemato tÃïato lenato saraïato abhayato accutato amatato nibbÃnato passanto dakkhanto olokento nijjhÃyanto upaparikkhantoti - khemÃbhipassaæ avivÃdabhÆmiæ. TenÃha bhagavÃ: Appa¤hi etaæ na alaæ2 samÃya Duve vivÃdassa phalÃni brÆmi, Etampi disvà na vivÃdayetha KhemÃbhipassaæ avivÃdabhÆmiæ. 13 - 3 Yà kÃcimà sammutiyo puthujjà SabbÃva età na upeti vidvÃ, Anupayo so upayaæ kimeyya1 DiÂÂhe sute khantimakubbamÃno. 2 Yà kÃcimà sammutiyo puthujjÃti - ' yà kÃcÅ'ti sabbena sabbaæ sabbathà 3 sabbaæ asesaæ nissesaæ pariyÃdiyanavacanametaæ4 yà kÃcÅ'ti; sammutiyoti sammutiyo vuccanti dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni diÂÂhisammutiyo;5 puthujjÃti puthujjanehi janità sammutiyoti puthujjÃ; puthu nÃnà janehi janità và sammutiyoti puthujjÃti - yà kÃci'mà sammutiyo puthujjÃ. 1. Kameyya - manupa 2. KhantimakuppamÃïo - manupa. 3. Sabbato - syÃ. 4. PariyÃdÃnavacÃmetaæ - manupa. 5. Tà sammutiyo - sa. [BJT Page 422] [\x 422/] SabbÃva età na upeti vidvÃti - vidvà vijjÃgato ¤ÃïÅ vibhÃvÅ medhÃvÅ; sabbÃva età diÂÂhisammutiyo neti, na upeti, na upagacchati, na gaïhÃti, na parÃmasati, nÃbhinivisatÅti - sabbÃva età na upeti vidvÃ. Anupayo so upayaæ kimeyyÃti - 'upayoti' dve upayÃ' taïhÆpayo ca diÂÂhÆpayo ca. Ayaæ taïhÆpayo yÃvatà taïhÃsaækhÃtena sÅmakataæ mariyÃdikataæ4 odhikataæ pariyantakataæ pariggahitaæ mamÃyitaæ idaæ mamaæ etaæ mamaæ ettakaæ mamaæ ettÃvatà mamaæ mama rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà attharaïà pÃpuraïà dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthu hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ janapado koso ca koÂÂhÃgÃraæ ca kevalampi mahÃpaÂhaviæ taïhÃvasena mamÃyati. YÃvatÃ5 aÂÂhasatataïhÃvicaritaæ, idaæ taïhÆpayo. Ayaæ diÂÂhupayo vÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi, dasavatthukà micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi, yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ6 diÂÂhisa¤eyÃjanaæ gÃho paÂiggÃho abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparÅtagÃho vipallÃsagÃho micchÃgÃho ayÃthÃvatasmiæ ' yÃthÃvata'nti8 gÃho yÃvatà dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni, idaæ diÂÂhÆpayo paÂinissaÂÂho; taïhÆpayassa pahÅnattà diÂÂhÆpayassa paÂinissaÂÂhattà anupayo puggalo kiæ rÆpaæ upeyya upagaccheyya gaïheyya parÃmaseyya abhiniveseyya [PTS Page 309] [\q 309/] 'attà me' ti', kiæ vedanaæ - kiæ sa¤¤aæ - kiæ saÇkhÃre - kiæ vi¤¤Ãïaæ - kiæ gatiæ - kiæ uppattiæ - kiæ paÂisandhiæ - kiæ bhavaæ - kiæ saæsÃraæ kiæ vaÂÂaæ upeyya upagaccheyya gaïheyya parÃmaseyya abhiniveseyyÃti - anupayo so upayaæ kimeyya. DiÂÂhe sute khantimakubbamÃnoti - diÂÂhe và diÂÂhasuddhiyà và sute và sutasuddhiyà và mute và mutasuddhiyà và khantiæ akubbamÃno chandaæ akubbamÃno pemaæ akubbamÃno rÃgaæ akubbamÃno ajanayamÃno asa¤janayamÃno anibbattayamÃno anabhinibbattayamÃnoti - diÂÂhe sute khantimakubbamÃno. TenÃha bhagavÃ9 "Yà kÃci'mà sammutiyo puthujjà SabbÃva età na upeti vidvÃ, Anupayo so upayaæ kimeyya DiÂÂhe sute khantimakubbamÃno"ti. 13 - 4 SÅluttamà sa¤¤amenÃhu suddhiæ Vataæ1 samÃdÃya upaÂÂhità se, Idheva sikkhema athassa suddhiæ BhavÆpanÅtà kusalÃvadÃnÃ. SÅluttamà sa¤¤amenÃhu suddhinti - santeke samaïabrÃhmaïà sÅluttamavÃdÃ. Te sÅlamattena sa¤¤amamattena saævaramattena avÅtikkamamattena suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ Ãhaæsu vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharanti; samaïamaï¬ikÃputto evamÃha: - " catuhi kho ahaæ thapati dhammehi samannÃgataæ purisapuggalaæ pa¤¤apemi sampannakusalaæ paramakusalaæ uttamapattipattaæ [PTS Page 310] [\q 310/] samaïaæ ayojjhaæ. Katamehi catuhi: 1. Vattaæ - [PTS.] [BJT Page 424] [\x 424/] Idha thapati na kÃyena pÃpakaæ1 kammaæ karoti; na pÃpakaæ vÃcaæ bhÃsati; na pÃpakaæ saÇkappaæ saÇkappeti; na pÃpakaæ ÃjÅvaæ ÃjÅvati2. Imehi kho ahaæ thapati catuhi dhammehi samannÃgataæ purisapuggalaæ pa¤¤apemi sampannakusalaæ paramakusalaæ uttamapattipattaæ samaïaæ ayojjha"nti[a] evamevaæ santeke samaïabrÃhmaïà sÅluttamavÃdÃ, te sÅlamattena sa¤¤amamattena saævaramattena avÅtikkamamattena suddhiæ visuddhi parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ Ãhaæsu vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharantÅti - sÅluttamà sa¤¤amenÃhu suddhiæ. Vataæ samÃdÃya upaÂÂhità seti - 'vata'nti hatthivataæ và assavataæ và govataæ và kukkuravataæ và kÃkavataæ và vÃsudevavataæ và baladevavataæ và puïïabhaddavataæ và maïibhaddavataæ và aggivataæ và nÃgavataæ và supaïïavataæ và yakkhavataæ và asuravataæ và gandhabbavataæ và mahÃrÃjavataæ và candavataæ và suriyavataæ và indavataæ và brahmavataæ và devavataæ và disÃvataæ và ÃdÃya samÃdÃya diyitvà samÃdiyitvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvà upaÂÂhità paccupaÂÂhità allÅnà upagatà ajjhosità adhimuttÃti3 - vataæ samÃdÃya upaÂÂhità se. Idheva sikkhema athassa suddhinti - 'idhÃ'ti sakÃya diÂÂhiyà sakÃya khantiyà sakÃya ruciyà sakÃya laddhiyÃ; sikkhemÃti sikkhema Ãvarema samÃcarema samÃdÃya vattemÃti idheva sikkhema; athassa suddhinti athassa suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttinti - idheva sikkhema athassa suddhiæ. BhavÆpanÅtà kusalÃvadÃnÃti - 'bhavÆpanÅtÃ'ti bhavÆpanÅtà bhavÆpagatà bhavajjhosità bhavÃdhimuttÃti - bhavÆpanÅtÃ; [PTS Page 311] [\q 311/] kusalÃvadÃnÃti kusalavÃdÃpaï¬itavÃdà thiravÃdà ¤ÃyavÃdà hetuvÃdà lakkhaïavÃdà kÃraïavÃdà ÂhÃnavÃdà sakÃya laddhiyÃti - bhavÆpanÅtà kusalÃvadÃnÃ. TenÃha bhagavÃ: " SÅluttamà sa¤¤amenÃhu suddhiæ Vataæ samÃdÃya upaÂÂhità se. Idheva sikkhema athassa suddhiæ BhavÆpanÅtà kusalÃvadÃnÃ"ti. 13 - 5 Sace cuto sÅlabbatato 4 hoti Sa vedhati kammaæ virÃdhayitvÃ, Sa jappatÅ5 patthayaticca suddhiæ Satthà va hÅno pavasaæ gharamhÃ. 1. PÃpakammaæ - sÅmu11. [PTS] 2. JÅvati - syÃ. 3. AvimuttÃti - sÅmu11. [A.] MajjhimanikÃya - samaïamaï¬ikÃsutta. 4. SÅlavatato - sÅmu11. Machasaæ. [PTS] 5. PajappatÅ - machasaæ. Manupa. [BJT Page 426] [\x 426/] Sace cuto silabbatato1 hotÅti - dvÅhi kÃraïehi sÅlabbatato1 cavati: paracchindenÃya2 và cavati, anabhisambhuïanto và cati. Kathaæ paravicchindanÃya2 cavati? Paro vicchindati 'so satthà na sabba¤¤Æ, dhammo na svÃkkhÃto, gaïo na supaÂippanno, diÂÂhi na bhaddikÃ, paÂipadà na suppa¤¤attÃ, maggo na niyyÃniko, natthettha suddhi và visuddhi và parisuddhi và mutti và vimutti và parimutti vÃ, natthettha sujjhanti vÃ, visujjhanti vÃ, muccanti vÃ, vimuccanti vÃ, parimuccanti vÃ, hÅnà nihÅnà omakà lÃmakà chattakà parittÃti, evaæ paro vicchindati. 3 Evaæ vicchindiyamÃno satthÃrà cavati. DhammakkhÃnà cavati. Gaïà cavati. DiÂÂhiyà cavati. PaÂipadÃya cavati. Maggato cavati. Evaæ paravicchindanÃya cavati. Kathaæ [PTS Page 312] [\q 312/] anabhisambhuïanto cavati? SÅlaæ anabhisambhÆïanto sÅlato cavati. Vataæ anabhisambhÆïanto vatato cavati. SÅlabbataæ anabhisambhuïanto sÅlabbatato cavati. Evaæ anabhisambhÆïanto cavatÅti sace cuto sÅlabbatato1 hoti. Sa vedhati kammaæ virÃdhayitvÃti - ' sa vedhatÅ'ti sÅlaæ và vataæ và sÅlabbataæ và viraddhaæ mayà aparaddhaæ mayà khalitaæ mayà galitaæ mayà a¤¤Ãya aparaddho ahanti vedhati pavedhati sampavedhatÅti - sa vedhati; kammaæ virÃdhayitvÃti pu¤¤ÃbhisaÇkhÃraæ và apu¤¤ÃbhisaÇkhÃraæ và Ãne¤jÃbhisaÇkhÃraæ và viraddhaæ mayà aparaddhaæ mayà khalitaæ mayà galitaæ mayà a¤¤Ãya aparaddho ahanti vedhati pavedhati sampavedhatÅti - sa vedhati kammaæ virÃdhayitvÃ, Sa jappati patthayaticca suddhinti - ' sa jappatÅ'ti sÅlaæ và jappati, vataæ và jappati, sÅlabbataæ và jappati pajappati abhijappatÅti - sa jappati; patthayaticca suddhinti sÅlasuddhiæ và pattheti, vatasuddhiæ và pattheti, sÅlabbatasuddhiæ và pattheti, piheti abhijappatÅti - sa jappati patthayaticca suddhiæ. Satthà va hÅno pavasaæ gharamhÃti - yathà puriso gharato nikkhanto satthena saha1 vasanto satthà ohÅno taæ và satthaæ anubandhati, sakaæ và gharaæ paccÃgacchati, evameva so diÂÂhigatiko taæ và satthÃraæ gaïhÃti, a¤¤aæ và satthÃraæ gaïhÃti, taæ và dhammakkhÃnaæ gaïhÃti, a¤¤aæ và dhammakkhÃnaæ gaïhÃti, taæ và gaïaæ gaïhÃti, a¤¤aæ và gaïaæ gaïhÃti, taæ và diÂÂhiæ gaïhÃti, a¤¤aæ và diÂÂhiæ gaïhÃti, taæ và paÂipadaæ gaïhÃti, a¤¤aæ và paÂipadaæ gaïhÃti, taæ và maggaæ gaïhÃti, a¤¤aæ và maggaæ gaïhÃti parÃmasati abhinivisatÅti [PTS Page 313 [\q 313/] - ] satthà va hÅno pavasaæ gharamhÃ. 1. Pavasaæ - manupa. Machasaæ 2. ParavicchandanÃya - sa 3. Vicchandeti - manupa. [BJT Page 428] [\x 428/] TenÃha bhagavÃ: Sace cuto sÅlabbatato 4 hoti Sa vedhati kammaæ virÃdhayitvÃ, Sa jappatÅ5 patthayaticca suddhiæ Satthà va hÅno pavasaæ gharamhÃ. 13 - 6 SÅlabbataæ cÃpi pahÃya sabbaæ Kamma¤ca sÃvajja'navajjametaæ, 1 Suddhiæ asuddhinti apatthayÃno Virato care santimanuggahÃya. SÅlabbataæ vÃpi pahÃya sabbanti - sabbà sÅlasuddhiyo pahÃya pajahitvà vinodetvà byantÅkaritvà anabhÃvaæ gametvÃ, sabbà vatasuddhiyo pahÃya pajahitvà vinodetvà byantÅkaritvà anabhÃvaæ gametvÃ, sabbà sÅlabbatasuddhiyo pahÃya pajahitvà vinodetvà vyantÅkaritvà anabhÃvaæ gametvÃti - sÅlabbataæ vÃpi pahÃya sabbaæ. Kamma¤ca sÃvajjametanti - sÃvajjakammaæ vuccati kaïhaæ kaïhavipÃkaæ; anavajjakammaæ vuccati sukkaæ sukkavipÃkaæ; sÃvajja¤ca kammaæ anavajja¤ca kammaæ pahÃya pajahitvà vinodetvà byantÅkaritvà anabhÃvaæ gametvÃti kamma¤ca sÃvajja'navajjametaæ. Suddhiæ asuddhinti apatthayÃnoti - 'asuddhi'nti asuddhiæ patthenti akusale dhamme patthenti; 'suddhi'nti suddhiæ patthenti, pa¤ca kÃmaguïe patthenti; asuddhiæ patthenti akusale dhamme patthenti, pa¤cakÃmaguïe patthenti, suddhiæ patthenti - dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni patthenti, asuddhiæ patthenti - akusale dhamme patthenti - pa¤cakÃmaguïe patthenti, dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni patthenti; suddhiæ patthenti - tedhÃtuke kusale dhamme patthenti; asuddhiæ patthenti - akusale dhamme patthenti, pa¤ca kÃmaguïe patthenti, dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni patthenti; tedhÃtuke kusale dhamme patthenti, suddhiæ patthenti puthujjanakalyÃïakÃ3 niyÃmÃvakkantiæ patthenti, sekhà aggadhammaæ [PTS Page 314] [\q 314/] arahattaæ patthenti; arahatte patte arahaæ neva akusale dhamme pattheti. Napi pa¤ca kÃmaguïe pattheti. Napi dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni pattheti. Napi tedhÃtuke kusale dhamme pattheti, napi niyÃmÃvakkantiæ pattheti, napi aggadhammaæ arahattaæ pattheti. PatthanÃsamatikkanto arahà vuddhiparihÃniæ4 vÅtivatto so vutthavÃso ciïïacaraïo uttiïïajÃtijarÃmaraïasaæsÃro natthi tassa punabbhavoti - suddhiæ asuddhinti apatthayÃno. 1. SÃvajjÃnavajjametaæ - sa 2. KalyÃïaputhujjanà - syà [PTS]. 3. PÃrihÃniæ - sÅmu11. [BJT Page 430] [\x 430/] Virato care sattimanuggahÃyÃti - 'virato'ti suddhiasuddhiyà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà viharatÅti virato; careti careyya vihareyya irÅyeyya vatteyya pÃleyya yapeyya yÃpeyyÃti 'virato care santimanuggahÃyÃti' santiyo vuccanti dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni; diÂÂhi santiyo agaïhanto aparÃmasanto anabhinivisantoti virato care santimanuggahÃya. TenÃha bhagavÃ: " SÅlabbataæ vÃpi pahÃya sabbaæ Kamma¤ca sÃvajjanavajjametaæ, Suddhiæ asuddhinti apatthayÃno Virato care santimanuggahÃyÃ"ti. 13 - 7 TamupanissÃya jigucchitaæ và AthavÃpi diÂÂhaæ va sutaæ mutaæ vÃ. Uddhaæsarà suddhimanutthunanti AvÅtataïhà se bhavÃbhavesu. SamupanissÃya [PTS Page 315] [\q 315/] jigucchitaæ vÃti - santeke samaïabrÃhmaïà tapojigucchÃvÃdà 1 tapojigucchÃsÃrà tapojigucchÃnissità Ãnissità allÅnà upagatà ajjhosità adhimuttÃti samupanissÃya jigucchitaæ vÃ. AthavÃpi diÂÂhaæ va2 sutaæ mutaæ vÃti - diÂÂhaæ và diÂÂhasuddhiæ và sutaæ và sutasuddhiæ và mutaæ và mutasuddhiæ và nissÃya upanissÃya gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvÃti athavÃpi diÂÂhaæ va sutaæ mutaæ vÃ. Uddhaæsarà suddhimanutthunantÅti - santeke samaïabrÃhmaïà uddhaæsaravÃdÃ3. Katame te samaïabrÃhmaïà uddhaæsaravÃdÃ" ye te samaïabrÃhmaïà accantasuddhikà saæsÃrasuddhikà akiriyadiÂÂhikà sassatavÃdÃ, ime te samaïa brÃhmaïà uddhaæsaravÃdÃ, te saæsÃrena suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ thunanti vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharantÅti - uddhaæsarà suddhimanutthunanti. AvÅtataïhà se bhavÃbhavesÆti - 'taïhÃ'ti rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ. 1. JigucchavÃdà - sa. [PTS] 2. DiÂÂha¤ca - sÅmu. 11. 3. UddhaæsarÃvÃdà - sÅmu. [BJT Page 432] [\x 432/] BhavÃbhavesÆti - bhavÃbhave kammabhave punabbhave, kÃmabhave kammabhave, kÃmabhave punabbhave, rÆpabhave kammabhave, rÆpabhave punabbhave, arÆpabhave kammabhave, arÆpabhave punabbhave, punappunabhave punappunagatiyà punappunauppattiyà punappunapaÂisandhiyà punappunaattabhÃvÃbhinibbattiyà avÅtataïhà avigatataïhà acattataïhà avantataïhà amuttataïhà appahÅnataïhà appaÂinissaÂÂhataïhÃti - avÅtataïhà se bhavÃbhavesu. TenÃha bhagavÃ: "SamupanissÃya [PTS Page 316] [\q 316/] jigucchitaæ và AthavÃpi diÂÂhaæ va sutaæ mutaæ vÃ, Uddhaæsarà suddhimanutthunanti AvÅtataïhà se bhavÃbhavesÆ"ti. 13 - 8 PatthayamÃnassa hi jappitÃni Pavedhitaæ1 vÃpi pakappitesu, CutÆpapÃto idha yassa natthi Sa kena vedheyya kuhiæ va jappe. PatthayamÃnassa hi jappitÃnÅti - patthanà vuccati taïhÃ, yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ gedho paÊigedho5 saÇge paÇko ejà mÃyà janikà sa¤janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visaÂà ÃyÆhanÅ6 dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu 7 Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ puccha¤cikatà sÃdukamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhà rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ, dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabalisaæ mÃravisayo taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà lobho akusalamÆlaæ; patthayamÃnassÃti patthayamÃnassa icchamÃnassa sÃdiyamÃnassa pihayamÃnassa abhijappamÃnassÃti patthayamÃnassa hi; jappitÃnÅti jappanà vuccati taïhà yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ gedho paÊigedho5 saÇge paÇko ejà mÃyà janikà sa¤janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visaÂà ÃyÆhanÅ6 dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu 7 Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ puccha¤cikatà sÃdukamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà Patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhà rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ, dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabalisaæ mÃravisayo taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà lobho akusalamÆlanti - patthayamÃnassa hi jappitÃni. Pavedhitaæ vÃpi pakappitesÆti - pakappanÃti dve pakappanÃ: taïhà pakappanà ca diÂÂhipakappanà ca ayaæ taïhÃpakappanÃ; yÃvatà taïhÃsaækhÃtena sÅmakataæ mariyÃdikataæ4 odhikataæ pariyantakataæ pariggahitaæ mamÃyitaæ idaæ mamaæ etaæ mamaæ ettakaæ mamaæ ettÃvatà mamaæ mama rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà attharaïà pÃpuraïà dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthu hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ janapado koso ca koÂÂhÃgÃraæ ca kevalampi mahÃpaÂhaviæ taïhÃvasena mamÃyati. YÃvatÃ5 aÂÂhasatataïhÃvicaritaæ, ayaæ taïhÃpakappanÃ;. Ayaæ diÂÂhipakappanÃ? VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi, dasavatthukà micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi, yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ6 diÂÂhisa¤eyÃjanaæ gÃho paÂiggÃho7 abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparÅtagÃho vipallÃsagÃho micchÃgÃho ayÃthÃvatasmiæ ' yÃthÃvata'nti8 gÃho yÃvatà dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni, ayaæ diÂÂhipakappanÃ; pavedhitaæ vÃpi pakappitesÆti - pakappitaæ vatthuæ acchedasaÇkinopi vedhenti, acchindantepi2 vedhenti, acchinnepi vedhenti; pakappitaæ vatthuæ vipariïÃmasaÇkinopi vedhenti, vipariïamantepi vedhenti, vipariïatepi vedhenti, pavedhenti sampavedhentÅti - pavedhitaæ vÃpi pakappitesu. CutÆpapato idha yassa natthÅti - 'yassÃ'ti arahato khÅïÃsavassa; yassa gamanaæ Ãgamanaæ gamanÃgamanaæ kÃlaæ gati bhavÃbhavo cuti ca upapatti ca nibbatti ca bhedo ca jÃti jarÃmaraïa¤ca natthi na santi na saævijjanti nÆpalabbhanti pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂippassaddhà abhabbuppattikà [PTS Page 317] [\q 317/] ¤Ãïagginà da¬¬hÃti - cutÆpapÃto idha yassa natthi. 1. Saævedhitaæ - su [PTS]. 2. Acchijjattopi - [PTS.] [BJT Page 434] [\x 434/] Sa kena vedheyya kuhiæ va jappeti - so kena rÃgena vedheyya, kena dosena vedheyya, kena mohena vedheyya, kena mÃnena vedheyya, kÃya diÂÂhiyà vedheyya, kena uddhaccena vedheyya, kÃya vicikicchÃya vedheyya, kehi anusayehi vedheyya, rattoti và duÂÂhoti và mÆÊhoti và vinibaddhoti và parÃmaÂÂhoti và vikkhepagatoti và aniÂÂhaægatoti và thÃmagatoti vÃ, te abhisaÇkhÃrà pahÅnÃ. AbhisaÇkhÃrÃnaæ pahÅnattà gatiyà kena vedheyya nerayikoti vÃ, tiracchÃnayonikoti vÃ, pettivisayikoti vÃ, manussoti vÃ, devoti vÃ, rÆpÅti vÃ, arÆpÅti vÃ, sa¤¤Åti vÃ, asa¤¤Åti vÃ, nevasa¤¤ÅnÃsa¤¤Åti vÃ, so hetu natthi; paccayo natthi; kÃraïaæ natthi; yena vedheyya pavedheyya sampavedheyyÃti - sa kena vedheyya. Kuhiæ va jappeti kuhiæ và jappeyya, kimhi jappeyya, kattha jappeyya, pajappeyya abhijappeyyÃti sa kena vedheyya kuhiæ va jappe. TenÃha bhagavÃ: "PatthayamÃnassa hi jappitÃni Pavedhitaæ vÃpi pakappitesu, CutÆpapÃto idha yassa natthi Sa kena vedheyya kuhiæ va jappe"ti. 13 - 9 YamÃhu dhammaæ paramanti eke Tameva hÅnanti panÃhu a¤¤e, Sacco nu vÃdo katamo imesaæ Sabbeva hi'me kusalÃvadÃnÃ. YamÃhu dhammaæ paramanti eketi - yaæ dhammaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ eke samaïabrÃhmaïà idaæ paramaæ aggaæ seÂÂhaæ visiÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaranti [PTS Page 318] [\q 318/] evamÃhaæsu, evaæ kathenti, evaæ bhaïanti, evaæ dÅpayanti, evaæ voharantÅti - yamÃhu dhammaæ paramanti eke. Tameva hÅnanti panÃhu a¤¤eti - tameva dhammaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ eke samaïabrÃhmaïà hÅnaæ etaæ nihÅnaæ etaæ omakaæ etaæ lÃmakaæ etaæ chattakaæ etaæ parittakaæ etanti evamÃhaæsu, evaæ kathenti, evaæ bhaïanti, evaæ dÅpayanti, evaæ voharantÅti - tameva hÅnanti panÃhu a¤¤e. Sacco nu vÃdo katamo imesanti - imesaæ samaïabrÃhmaïÃnaæ vÃdo katamo sacco taccho tathà bhÆto yÃthÃvo aviparÅtoti - sacco nu vÃdo katamo imesaæ. [BJT Page 436] [\x 436/] Sabbeva hime kusalÃvadÃnÃti - sabbevime samaïabrÃhmaïà kusalavÃdà paï¬itavÃdà thiravÃdà ¤ÃyavÃdà hetuvÃdà lakkhaïavÃdà kÃraïavÃdà ÂhÃnavÃdà sakÃya laddhiyÃti sabbeva hime kusalÃvadÃnÃ. TenÃha so nimmito: 1 "YamÃhu dhammaæ paramanti eke Tameva hÅnanti panÃhu a¤¤e, Sacco nu vÃdo katamo imesaæ Sabbeva hime kusalÃvadÃnÃ"ti. 13 - 10 Sakaæ hi dhammaæ paripuïïamÃhu A¤¤assa dhammaæ pana hÅnamÃhu, Evampi viggayha vivÃdayanti2 Sakaæ sakaæ sammuti3 mÃhu saccaæ. Sakaæ hi dhammaæ paripuïïamÃhÆti - sakaæ hi dhammaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ eke samaïabrÃhmaïà idaæ samattaæ paripuïïaæ anomanti evamÃhaæsu evaæ kathenti, evaæ bhaïanti, evaæ dÅpayanti, evaæ voharantÅti - sakaæ hi dhammaæ paripuïïamÃhu. A¤¤assa [PTS Page 319] [\q 319/] dhammaæ pana hÅnamÃhÆti - a¤¤assa dhammaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ eke samaïabrÃhmaïà hÅnaæ etaæ nihÅnaæ etaæ omakaæ etaæ lÃmakaæ etaæ chattakaæ etaæ parittakaæ etanti evamÃhaæsu, evaæ kathenti, evaæ bhaïanti, evaæ dÅpayanti, evaæ voharantÅti - a¤¤assa dhammaæ pana hÅnamÃhu. Evampi viggayha vivÃdayantÅti - evaæ gahetvà uggahetvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvà vivÃdayanti, kalahaæ karonti, bhaï¬anaæ karonti, viggahaæ karonti, vivÃdaæ karonti, medhagaæ karonti 'na tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃsi micchÃpaÂipanno tvamasi. Ahamasmi sammÃpaÂipanno. Sahitamme, asahitante. Pure vacanÅyaæ pacchà avaca. PacchÃvacanÅyaæ pure avaca. ùciïïante1 viparÃvattaæ. ùropito te vÃdo. NiggahÅtosi. Cara vÃdappamokkhaya. NibbeÂhehi và sace pahosÅ'ti - 'evampi viggayha vivÃdayanti'. Sakaæ sakaæ sammutimÃhu saccanti - 'sassato loko idameva saccaæ moghama¤¤a'nti sakaæ sakaæ sammutimÃhu saccaæ; ' asassato loko idameva saccaæ moghama¤¤a'nti diÂÂhigatametaæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisaæyojanaæ sadukkhaæ savighÃtaæ saupÃyÃsaæ sapariÊÃhaæ na nibbidÃya na virÃgÃya na nirodhÃya na upasamÃya na abhi¤¤Ãya na sambodhÃya na nibbÃnÃya saævattatÅti diÂÂhÅsu ÃdÅnavaæ passanto diÂÂhiyo na gaïhÃmi na parÃmasÃmi nÃbhinivisÃmi; athavÃ, na gaïhitabbà na parÃmasitabbà nÃbhinivisitabbÃti evampi - 'passa¤ca diÂÂhÅsu anuggahÃya'. AthavÃ, 'asassato loko, antavà loko, anantavà loko, taæ jÅvaæ taæ sarÅraæ, a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅraæ, hoti tathÃgato parammaraïÃ, na hoti tathÃgato parammaraïÃ, hoti ca na ca hoti tathÃgato parammaraïÃ, neva hoti na na hoti tathÃgato parammaraïÃ, idameva saccaæ, moghama¤¤a'nti diÂÂhigatametaæ neva hoti na na hoti tathÃgato parammaraïÃ, idameva saccaæ moghama¤¤anti - sakaæ sakaæ sammutimÃhu saccaæ. TenÃha bhagavÃ: "Sakaæ hi dhammaæ paripuïïamÃhu A¤¤assa dhammaæ pana hÅnamÃhu, Evampi viggayha vivÃdayanti Sakaæ sakaæ sammutimÃhu sacca"nti. 1. Bhagavà - syÃ. [PTS]. 2. VivÃdiyanti - [PTS]. 3. Sammati - syà . [BJT Page 438] [\x 438/] 13 - 11 Parassa ce vambhayitena hÅno Na koci dhammesu visesi assa. Puthu hi a¤¤assa vadanti dhammaæ NihÅnato samhi daÊhaæ vadÃnÃ. Parassa ce vambhayitena hÅnoti - parassa ce vambhayitakÃraïà ninditakÃraïà garahitakÃraïà upavaditakÃraïà paro bÃlo hoti hÅno nihÅno omako lÃmako chattako parittoti - parassa ce vambhayitena hÅno. Na koci dhammesu visesi assÃti - dhammesu na koci aggo seÂÂho visiÂÂho pÃmokkho uttamo pavaro assÃti - na koci dhammesu visesi assa. PuthÆ [PTS Page 320] [\q 320/] hi a¤¤assa vadanti dhammaæ nihÅnatoti - bahukÃpi bahÆnaæ dhammaæ vadanti upavadanti nindanti garahanti hÅnato nihÅnato omakato lÃmakato chattakato parittato; bahukÃpi ekassa dhammaæ vadanti upavadanti nindanti garahanti hÅnato nihÅnato omakato lÃmakato chattakato parittato; ekopi bahunnaæ dhammaæ vadati upavadati nindati garahati hÅnato nihÅnato omakato lÃmakato chattakato parittato; ekopi ekassa dhammaæ vadati upavadati nindati garahati hÅnato nihÅnato omakato lÃmakato chattakato parittatoti - puthÆ hi a¤¤assa vadanti dhammaæ nihÅnato. Samhi daÊhaæ vadÃnÃti - dhammo sakÃyanaæ, diÂÂhi sakÃyanaæ, paÂipadà sakÃyanaæ, maggo sakÃyanaæ, sakÃyanena daÊhavÃdà thiravÃdà balikavÃdà avaÂÂhitavÃdÃti - samhi daÊhaæ vadÃnÃ. TenÃha bhagavÃ: Parassa ce vambhayitena hÅno Na koci dhammesu visesi assa. Puthu hi a¤¤assa vadanti dhammaæ NihÅnato samhi daÊhaæ vadÃnÃ. 13 - 12 SadhammapÆjÃ1 ca panà tatheva Yathà pasaæsanti sakÃyanÃni, Sabbeva vÃdÃ2 tathiyÃ3 bhaveyyuæ suddhÅ hi4 tesaæ paccattameva. 1. SaddhammapÆjà - sÅmu11 dhammesu pÆjà - sa. 2. Sabbe pavÃdà - syÃ. [PTS]. 3. Tathivà - sÅmu. 11. Su. 4. SuddhÅpi - sÅmu. 11 [BJT Page 440] [\x 440/] SadhammapÆjà ca panà tathevÃti - katamà sadhammapÆjÃ: sakaæ satthÃraæ sakkaroti garukaroti mÃneti pÆjeti 'ayaæ satthà sabba¤¤Æ"ti ayaæ sadhammapÆjÃ. Sakaæ dhammakkhÃnaæ - sakaæ gaïaæ - sakaæ diÂÂhiæ - sakaæ paÂipadaæ - sakaæ maggaæ sakkaroti garukaroti mÃneti pÆjeti "ayaæ maggo niyyÃniko"ti ayaæ sadhammapÆjÃ. [PTS Page 321] [\q 321/] sadhammapÆjà ca panà tathevÃti sadhammapÆjà tathà tacchà bhÆtà yÃthÃvà aviparÅtÃti - sadhammapÆjà ca panà tatheva. Yathà pasaæsanti sakÃyanÃnÅti - dhammo sakÃyanaæ, diÂÂhi sakÃyanaæ, paÂipadà sakÃyanaæ, maggo sakÃyanaæ; sakÃyanÃni pasaæsanti thomenti kittenti vaïïentÅti - yathà pasaæsanti sakÃyanÃni. Sabbeva vÃdà tathiyÃ1 bhaveyyunti - sabbeva vÃdà tathà tacchà bhÆtà yÃthÃvà aviparÅtà bhaveyyunti - sabbeva vÃdà tathi1 bhaveyyuæ. Suddhi hi2 nesaæ paccattamevÃti - paccattameva tesaæ samaïabrÃhmaïÃnaæ suddhi visuddhi parisuddhi mutti vimutti parimuttÅti - suddhi hi2 nesaæ paccattameva. TenÃha bhagavÃ: "SadhammapÆjà ca panà tatheva Yathà pasaæsanti sakÃyanÃni, Sabbeva vÃdà tathiyà bhaveyyuæ SuddhÅ hi 2 nesaæ paccattamevÃ"ti. 13 - 13 Na brÃhmaïassa paraneyyamatthi Dhammesu niccheyya samuggahÅtaæ, Tasmà vivÃdÃni upÃtivatto Na hi seÂÂhato passati dhammama¤¤aæ. Na brÃhmaïassa paraneyyamatthÅti - ' nÃ'ti paÂikkhepo; brÃhmaïoti sattannaæ dhammÃnaæ bÃhitattà brÃhmaïo sakkÃyadiÂÂhi bÃhità hoti, vicikicchà bÃhità hoti, sÅlabbataparÃmÃso bÃhito hoti, rÃgo bÃhito hoti, doso bÃhito hoti, moho bÃhito hoti, mÃno bÃhito hoti, bÃhitÃssa honti pÃpakà akusalà dhammà saækilesikà ponobhavikà sadarà dukkhavipÃkà Ãyatiæ jÃtijarÃmaraïÅyÃ. 1. " BÃhetvà sabbapÃpakÃni (sabhiyÃti bhagavÃ) Vimalo sÃdhu samÃhito Âhitatto, SaæsÃramaticca kevalÅ so Asito tÃdÅ pavuccate sa brahmÃ". Na brÃhmaïassa paraneyyamatthÅti brÃhmaïassa paraneyyo natthi, brÃhmaïo na paraneyyo, na parappattiyo, na parappaccayo, na parapaÂibaddhagu; jÃnÃti [PTS Page 322] [\q 322/] passati asammÆÊho sampajÃno patissato. "Sabbe saÇkhÃrà aniccÃ"ti brÃhmaïassa paraneyyà natthi. BrÃhmaïo na paraneyyo. Na parappattiyo. Na parappaccayo' na parapaÂibaddhagu jÃnÃti passati asammÆÊho sampajÃno patissato. " Sabbe saÇkhÃrà dukkhÃ"ti brÃhmaïassa paraneyyatà natthi. BrÃhmaïo na paraneyyo, na parappattiyo, na parappaccayo ' na parapaÂibaddhagu jÃnÃti passati asammÆÊho sampajÃno patissatoti - yaæ ki¤ci samudayadhammaæ sabbantaæ nirodhadhamma"nti brÃhmaïassa paraneyyatà natthi, brÃhmaïo na paraneyyo, na parappattiyo, na parappaccayo; na parapaÂibaddhagu jÃnÃti passati asammÆÊho sampajÃno patissatoti - na brÃhmaïassa paraneyyamatthi. 1. Tathivà - sÅmu. 11. 2. SuddhÅpi - sÅmu. 11. [BJT Page 442] [\x 442/] Dhammesu niccheyya samuggahÅtanti - 'dhammesÆ'ti dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatesu; niccheyyÃti nicchinitvà vinicchinitvà vicinitvà pavicinitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà odhigÃho bilaggÃho varaggÃho koÂÂhÃsaggÃho uccayaggÃho samuccayaggÃho, idaæ saccaæ tathaæ tacchà bhÆtaæ yÃthÃvaæ aviparÅtanti gahitaæ parÃmaÂÂhaæ abhiniviÂÂhaæ ajjhositaæ adhimuttaæ natthi na saævijjati nÆpalabbhati pahÅnaæ samucchinnaæ vÆpasantaæ paÂippassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬hanti - dhammesu niccheyya samuggahÅtaæ. Tasmà vivÃdÃni upÃtivattoti - ' tasmÃ'ti tasmà taækÃraïà taæhetu tappaccayà tannidÃnà diÂÂhikalahÃni diÂÂhibhaï¬anÃni diÂÂhiviggahÃni diÂÂhivivÃdÃni diÂÂhimedhagÃni upÃtivatto atikkanto samatikkanto vÅtivattoti - tasmà vivÃdÃni upÃtivatto. Na hi seÂÂhato passati dhammama¤¤anti - a¤¤aæ satthÃraæ dhammakkhÃnaæ gaïaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ a¤¤atra; satipaÂÂhÃnehi a¤¤atra; sammappadhÃnehi a¤¤atra; iddhipÃdehi a¤¤atra indriyehi a¤¤atra balehi a¤¤atra bojjhaÇgehi a¤¤atra ariyà aÂÂhaÇgikà maggo aggaæ seÂÂhaæ viseÂÂhaæ pÃmokkhaæ uttamaæ pavaraæ dhammaæ na passati na dakkhati na oloketi na nijjhÃyati na upaparikkhatÅti [PTS Page 323 [\q 323/] - ] na hi seÂÂhato passati dhammama¤¤aæ. TenÃha bhagavÃ: "Na brÃhmaïassa paraneyyamatthi Dhammesu niccheyya samuggahÅtaæ, Tasmà vivÃdÃni upÃtivatto Na hi seÂÂhato passati dhammama¤¤a"nti. 13 - 14 JÃnÃmi passÃmi tatheva etaæ DiÂÂhiyà eke paccenti suddhiæ, Adakkhi1 ce kiæ hi tumassa tena Atisitvà a¤¤ena vadanti suddhiæ. JÃnÃmi passÃmi tatheva etanti - " jÃnÃmÅ"ti paracittavijÃnana¤Ãïena jÃnÃmi; pubbenivÃsÃnussati¤Ãïena và jÃnÃmi; passÃmÅti maæsacakkhunà và passÃmi; dibbena cakkhunà và passÃmi; tatheva etanti etaæ tacchaæ bhÆtaæ yÃthÃvaæ aviparÅtanti - jÃnÃmi passÃmi tatheva etaæ. 1. Dakkhiti - su. [BJT Page 444] [\x 444/] DiÂÂhiyà eke paccenti suddhinti - diÂÂhiyà eke samaïabrÃhmaïà suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ paccenti sassato loko idameva saccaæ moghama¤¤anti diÂÂhiyà eke samaïabrÃhmaïà suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vi muttiæ parimuttiæ paccenti; asassato loko ' asassato loko idameva saccaæ moghama¤¤a'nti diÂÂhigatametaæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisaæyojanaæ sadukkhaæ savighÃtaæ saupÃyÃsaæ sapariÊÃhaæ na nibbidÃya na virÃgÃya na nirodhÃya na upasamÃya na abhi¤¤Ãya na sambodhÃya na nibbÃnÃya saævattatÅti diÂÂhÅsu ÃdÅnavaæ passanto diÂÂhiyo na gaïhÃmi na parÃmasÃmi nÃbhinivisÃmi; athavÃ, na gaïhitabbà na parÃmasitabbà nÃbhinivisitabbÃti evampi - 'passa¤ca diÂÂhÅsu anuggahÃya'. AthavÃ, 'asassato loko, antavà loko, anantavà loko, taæ jÅvaæ taæ sarÅraæ, a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅraæ, hoti tathÃgato parammaraïÃ, na hoti tathÃgato parammaraïÃ, hoti ca na ca hoti tathÃgato parammaraïÃ, neva hoti na na hoti tathÃgato parammaraïÃ, idameva saccaæ, moghama¤¤a'nti diÂÂhigatametaæ neva hoti na na hoti tathÃgato parammaraïÃ, idameva saccaæ moghama¤¤anti - diÂÂhiyà eko samaïabrÃhmaïà suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ paccentÅti - diÂÂhiyà eke paccenti suddhiæ. Adakkhi1 ce kiæ hi tumassa tenÃti - "adakkhÅ'ti paracittavijÃnana¤Ãïena và adakkhi, pubbenivÃsÃnussati¤Ãïena và adakkhi; maæsacakkhunà va adakkhi; dibbena cakkhunà và adakkhÅti adakkhi ce; kiæ hi tumassa tenÃti - tassa tena dassanena kiæ kataæ? Na dukkhapari¤¤Ã atthi; na samudayassa pahÃnaæ atthi; na maggabhÃvanà atthi; na [PTS Page 324] [\q 324/] rÃgassa samucchedappahÃnaæ atthi; na dosassa samucchedappahÃnaæ atthi; na mohassa samucchedappahÃnaæ atthi; na kilesÃnaæ samucchedappahÃnaæ atthi; na saæsÃravaÂÂassa upacchedo atthÅti - adakkhi1 ce kiæ hi tumassa tena. Atisitvà a¤¤ena denti suddhinti - te titthiyà suddhimaggaæ visuddhimaggaæ parisuddhimaggaæ vodÃtamaggaæ pariyodÃtamaggaæ atikkamitvà samatikkamitvà vÅtivattitvà a¤¤atra satipaÂÂhÃnehi a¤¤atra sammappadhÃnehi a¤¤atra iddhipÃdehi a¤¤atra indriyehi a¤¤atra balehi a¤¤atra bojjhaÇgehi a¤¤atra ariyà aÂÂhaÇgikà maggà suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharantÅti, evampi, atisitvà a¤¤ena vadanti suddhiæ. Athavà buddhà ca buddhasÃvakà ca paccekabuddhà ca tesaæ titthiyÃnaæ asuddhimaggaæ avisuddhimaggaæ aparisuddhimaggaæ avodÃtamaggaæ apariyodÃtamaggaæ atikkamitvà samatikkamitvà vÅtivattitvà catuhi satipaÂÂhÃnehi catuhi sammappadhÃnehi catuhi iddhipÃdehi pa¤cahi indriyehi pa¤cahi balehi sattahi bojjhaÇgehi ariyena aÂÂhaÇgikena maggena suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharantÅti evampi atisitvà a¤¤ena vadanti suddhiæ. TenÃha bhagavÃ: "JÃnÃmi passÃmi tatheva etaæ DiÂÂhiyà eke paccenti suddhiæ, Adakkhi ce kiæ hi tumassa tena Atisitvà a¤¤ena vadanti suddhi"nti. 13 - 15 Passaæ naro dakkhati1 nÃmarÆpaæ DisvÃna và ¤assati2 tÃnimeva, KÃmaæ bahuæ passatu appakaæ và Na hi tena suddhiæ kusalà vadanti. 1. Dakkhiti - su. 2. Vä¤assati - [PTS.] [BJT Page 446] [\x 446/] Passaæ [PTS Page 325] [\q 325/] naro dakkhati nÃmarÆpanti - passaæ naro, paracittavijÃnana¤Ãïena và passanto pubbenivÃsÃnussati¤Ãïena và passanto maæsacakkhunà và passanto dibbena cakkhunà và passanto nÃmarÆpaæ yeva dakkhati niccato sukhato attato; na tesaæ dhammÃnaæ samudayaæ và atthaÇgamaæ và assÃdaæ và ÃdÅnavaæ và nissaraïaæ và dakkhatÅti - passaæ naro dakkhati nÃmarÆpaæ. DisvÃna và ¤assati tÃnimevÃti - 'disvÃ'ti paracitta¤Ãïena và disvà pubbenivÃsÃnussati¤Ãïena và disvà maæsacakkhunà và disvà dibbena cakkhunà và disvà nÃmarÆpaæ yeva disvà ¤assati niccato sukhato attano; na tesaæ dhammÃnaæ samudayaæ và atthaÇgamaæ và assÃdaæ và ÃdÅnavaæ và nissaraïaæ và ¤assatÅti - disvÃna và ¤assati tÃnimeva. KÃmaæ bahuæ passatu appakaæ vÃti - kÃmaæ bahukaæ và passanto nÃmarÆpaæ appakaæ và niccato sukhato attatoti - kÃmaæ bahuæ passatu appakaæ vÃ. Na hi tena suddhiæ kusalà vadantÅti - ' kusalÃ'ti ye te khandhakusalà dhÃtukusalà Ãyatanakusalà paÂiccasamuppÃdakusalà satipaÂÂhÃnakusalà sammappadhÃnakusalà iddhipÃdakusalà indriyakusalà balakusalà bojjhaÇgakusalà maggakusalà phalakusalà nibbÃnakusalà paracitta¤Ãïena và pubbenivÃsÃnussati¤Ãïena và maæsacakkhunà và dibbena cakkhunà và nÃmarÆpadassanena suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ na vadanti, na kathenti, na bhaïanti, na dÅpayanti, na voharantÅti na hi tena suddhiæ kusalà vadanti. TenÃha bhagavÃ: "Passaæ naro dakkhati nÃmarÆpaæ DisvÃna và ¤assati tÃnimeva. KÃmaæ bahuæ passatu appakaæ và Na hi tena suddhi kusalà vadantÅ"ti 13 - 16 "NivissavÃdÅ [PTS Page 326] [\q 326/] na hi subbinÃyo Pakappitaæ diÂÂhi purekkharÃno, Yaæ nissito tattha subhaævadÃno Suddhiævado tattha tathaddasà so. [BJT Page 448] [\x 448/] NivissavÃdÅ na hi subbinÃyoti - ' sassato loko idameva saccaæ moghama¤¤a'nti nivissavÃdÅ, asassato loko 'sassato loko idameva saccaæ moghama¤¤a'nti idha suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharanti; 'asassato loko asassato loko idameva saccaæ moghama¤¤a'nti diÂÂhigatametaæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisaæyojanaæ sadukkhaæ savighÃtaæ saupÃyÃsaæ sapariÊÃhaæ na nibbidÃya na virÃgÃya na nirodhÃya na upasamÃya na abhi¤¤Ãya na sambodhÃya na nibbÃnÃya saævattatÅti diÂÂhÅsu ÃdÅnavaæ passanto diÂÂhiyo na gaïhÃmi na parÃmasÃmi nÃbhinivisÃmi; athavÃ, na gaïhitabbà na parÃmasitabbà nÃbhinivisitabbÃti evampi - 'passa¤ca diÂÂhÅsu anuggahÃya'. AthavÃ, 'asassato loko, antavà loko, anantavà loko, taæ jÅvaæ taæ sarÅraæ, a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅraæ, hoti tathÃgato parammaraïÃ, na hoti tathÃgato parammaraïÃ, hoti ca na ca hoti tathÃgato parammaraïÃ, neva hoti na na hoti tathÃgato parammaraïÃ, idameva saccaæ, moghama¤¤a'nti diÂÂhigatametaæ neva hoti na na hoti tathÃgato parammaraïÃ, idameva saccaæ moghama¤¤anti - nivissavÃdÅ; na hi subbinÃyoti nivissavÃdÅ dubbinayo duppa¤¤Ãpiyo1 dunnijjhÃpiyo duppekkhÃpiyo duppasÃdiyoti - nivissavÃdÅ na hi subbinÃyo. Pakappitaæ diÂÂhi purekkharÃnoti - kappitaæ pakappitaæ abhisaÇkhataæ saïÂhapitaæ diÂÂhiæ purakkhataæ katvÃ. Carati, diÂÂhidhajo diÂÂhiketu diÂÂhÃdhipateyyo diÂÂhiyà parivÃrito caratÅti - pakappitaæ diÂÂhi purekkharÃno. Yaæ nissito tattha subhaævadÃnoti - 'yaæ nissito'ti yaæ satthÃraæ dhammakkhÃnaæ gaïaæ diÂÂhiæ paÂipadaæ maggaæ nissito sannissito allÅno upagato ajjhesito adhimuttoti yaæ nissito; tatthÃti sakÃya diÂÂhiyà sakÃya khantiyà sakÃya ruciyà sakÃya laddhiyÃ; subhaævadÃnoti subhavÃdo sobhanavÃdo paï¬itavÃdo thiravÃdo ¤ÃyavÃdo hetuvÃdo lakkhaïavÃdo kÃraïavÃdo ÂhÃnavÃdo sakÃya laddhiyÃti - yaæ nissito tattha subhaævadÃno. Suddhiævado tattha tathaddasà soti - suddhivÃdo [PTS Page 327] [\q 327/] visuddhivÃdo parisuddhivÃdo pariyodÃtavÃdo, athavà suddhidassano visuddhidassano parisuddhidassano vodÃtadassano pariyodÃtadassanoti suddhiævado; tatthÃti sakÃya diÂÂhiyà sakÃya khantiyà sakÃya ruciyà sakÃya laddhiyà tathaæ tacchaæ bhÆtaæ yÃthÃvaæ aviparÅtanti addasa adakkhi apassi paÂivijjhÅti - suddhiævado tattha tathaddasà so. "NivissavÃdÅ na hi subbinÃyo Pakappitaæ diÂÂhipurekkharÃno, Yaæ nissito tattha subhaævadÃno Suddhiævado tattha tathaddasà so"ti. 13 - 17 Na brÃhmaïo kappamupeti saÇkhaæ Na diÂÂhisÃrÅ napi ¤Ãïabandhu, ¤atvà ca so sammutiyo puthujjà Upekkhati uggaïhanti ma¤¤e. 1. Duppa¤¤Ãpayo - machasaæ - syÃ. [BJT Page 450] [\x 450/] Na brÃhmaïo kappamupeti saÇkhanti - 'nÃ'ti paÂikkhepo; brÃhmaïoti sattannaæ dhammÃnaæ bÃhitattà brÃhmaïo na brÃhmaïassa paraneyyamatthÅti - ' nÃ'ti paÂikkhepo; brÃhmaïoti sattannaæ dhammÃnaæ bÃhitattà brÃhmaïo sakkÃyadiÂÂhi bÃhità hoti, vicikicchà bÃhità hoti, sÅlabbataparÃmÃso bÃhito hoti, rÃgo bÃhito hoti, doso bÃhito hoti, moho bÃhito hoti, mÃno bÃhito hoti, bÃhitÃssa honti pÃpakà akusalà dhammà saækilesikà ponobhavikà sadarà dukkhavipÃkà Ãyatiæ jÃtijarÃmaraïÅyÃ. 1. " BÃhetvà sabbapÃpakÃni (sabhiyÃti bhagavÃ) Vimalo sÃdhu samÃhito Âhitatto, SaæsÃramaticca kevalÅ so Asito tÃdÅ pavuccate sa brahmÃ". KappÃti dve kappÃ: taïhÃkappo ca diÂÂhikappo ca. Katamo taïhà kappo? YÃvatà taïhÃsaÇkhÃtena sÅmakataæ mariyÃdÅkataæ1 odhikataæ pariyantakataæ2 pariggahitaæ mamÃyitaæ: idaæ mama etaæ mama ettakaæ mamaæ ettÃvatà mamaæ, mama rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà attharaïà pÃpuraïà dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthu hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃra¤ca kevalampi mahÃpaÂhaviæ taïhÃvasena mamÃyati yÃvatà aÂÂhasatataïhÃvicaritaæ, ayaæ taïhÃkappo. Katamo diÂÂhikappo? VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi, dasavatthukà micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi, yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃraæ diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisa¤¤ojanaæ gÃho paÂiggÃho abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparÅtagÃho vipallÃsagÃho micchÃgÃho, ayÃthÃvakasmiæ yÃthÃvakanti3 gÃho, yÃvatà dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni; ayaæ diÂÂhikappo. SaÇkhà vuccati ¤Ãïaæ, yà pa¤¤Ã pajÃnanà - pe - amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi; na brÃhmaïo kappamupeti saÇkhanti brÃhmaïo saÇkhÃya jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà ' sabbe saÇkhÃrà aniccÃti, sabbe saÇkhÃrà dukkhÃti - pe - yaæ ki¤ci samudayadhammaæ sabbaæ taæ nirodhadhamma'nti saÇkhÃya jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà taïhÃkappaæ [PTS Page 328] [\q 328/] và diÂÂhikappaæ và neti, na upeti, na upagacchati, na gaïhÃti, na parÃmasati, nÃbhinivisatÅti - na brÃhmaïo kappamupeti saÇkhaæ. Na diÂÂhisÃrÅ napi ¤ÃïabandhÆti - tassa dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni pahÅnÃni samucchinnÃni vÆpasantÃni paÂippassaddhÃni abhabbuppattikÃni ¤Ãïagginà da¬¬hÃni; so diÂÂhiyà na yÃyati na niyyati na vuyhati na saæhariyyati; napi taæ diÂÂhigataæ sÃrato pacceti, na paccÃgacchatÅti ' na diÂÂhisÃrÅ;' napi ¤ÃïabandhÆti aÂÂhasamÃpatti¤Ãïena và pa¤cÃbhi¤¤Ã¤Ãïena và micchäÃïena và taïhÃbandhaæ và diÂÂhibandhaæ và na karoti na janeti na sa¤janeti na nibbatteti nÃbhinibbattetÅti - na diÂÂhisÃrÅ napi ¤Ãïabandhu. ¥atvà ca so sammutiyo puthujjÃti - ' ¤atvÃ'ti ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ: 'sabbe saÇkhÃrà aniccÃti ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ: ' sabbe saÇkhÃrà dukkhÃti - pe - yaæ ki¤ci samudayadhammaæ sabbaæ taæ nirodhadhamma'nti ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà ti - ¤atvà ca so; sammutiyo vuccanti dvÃsaÂÂhidiÂÂhigatÃni diÂÂhisammutiyo; puthujjÃti puthujjanehi janità và tà sammutiyoti puthujjÃ, puthu nÃnÃjanehi janità và tà sammutiyoti puthujjÃti - ¤atvà va so sammutiyo puthujjÃ. UpekkhatÅ uggaïhanti ma¤¤eti - a¤¤e taïhÃvasena diÂÂhivasena gaïhanti parÃmasanti abhinivisanti, arahà upekkhati, na gaïhÃti na parÃmasati, nÃbhinivisatÅti - upekkhetÅ uggaïhanti ma¤¤e. TenÃha bhagavÃ: " Na brÃhmaïo kappamupeti saÇkhaæ Na diÂÂhisÃrÅ napi ¤Ãïabandhu, ¥atvà ca so sammutiyo puthujjà UpekkhatÅ uggaïhanti ma¤¤e"ti. [BJT Page 452] [\x 452/] 13 - 18 Visajja [PTS Page 329] [\q 329/] ganthÃni munÅdha loke VivÃdajÃtesu na vaggasÃrÅ, Santo asantesu upekkhako so Anuggaho uggaïhanti ma¤¤e. Visajja ganthÃni munÅdha loketi - ' ganthÃ'ti cattÃro ganthÃ: abhijjhà kÃyagantho byÃpÃdo kÃyagantho, sÅlabbataparÃmÃso kÃyagantho, idaæsaccÃbhiniveso kÃyagantho, attano diÂÂhiyà rÃgo abhijjhà kÃyagantho, paravÃdesu ÃghÃto appaccayo byÃpÃdo kÃyagantho, attano sÅlaæ và vataæ và sÅlabbataæ và parÃmasati sÅlabbataparÃmÃso kÃyagantho, attano diÂÂhi idaæsaccÃbhiniveso kÃyagantho, visajjÃti ganthe vossajitvà và visajja; athavà ganthe gathite ganthite baddhe1 vibaddhe1 Ãbaddhe1 lagge laggite paÊibuddhe bandhane phoÂayitvà và visajja; yathà vayhaæ và rathaæ và sakaÂaæ và sandamÃnikaæ và sajjaæ visajjaæ karonti vikopenti, evamevaæ ganthe vossajjitvà và visajja; athavà ganthe gathite ganthite baddhe vibaddhe Ãbaddhe lagge laggite paÊibuddhe2 bandhane phoÂayitvà và visajja; munÅti monaæ vuccati ¤Ãïaæ Evaæ munÅ nÃmakÃyà vimuttoti 'eva'nti opammasampaÂipÃdanaæ, munÅti 'monaæ' vuccati ¤Ãïaæ, yà pa¤¤Ã pajÃnanà vicayo Pavicayo dhammavicayo sallakkhaïà upalakkhaïà paccupalakkhaïà paï¬iccaæ kosallaæ nepu¤¤aæ vebhavyà cintà upaparikkhà bhÆri medhà pariïÃyikà vipassanà sampaja¤¤aæ patodo pa¤¤Ã pa¤¤indriyaæ pa¤¤Ãbalaæ pa¤¤Ãsatthaæ pa¤¤ÃpÃsÃdo pa¤¤ÃÃloko pa¤¤ÃobhÃso pa¤¤Ãpajjoto pa¤¤ÃpÃsÃdo pa¤¤ÃÃloko pa¤¤ÃobhÃso pa¤¤Ãpajjoto pa¤¤Ãratanaæ amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi, tena ¤Ãïena samannÃgato muni monappattoti. TÅïi moneyyÃni: kÃyamoneyyaæ vacÅmoneyyaæ manomoneyyaæ. Katamaæ kÃyamoneyyaæ? TividhÃnaæ kÃyaduccaritÃnaæ pahÃnaæ kÃyamoneyyaæ. Tividhaæ kÃyasucaritaæ kÃyamoneyyaæ, kÃyÃrammaïe ¤Ãïaæ kÃyamoneyyaæ, kÃyapari¤¤Ã kÃyamoneyyaæ, pari¤¤Ãsahagato maggo kÃyamoneyyaæ, kÃye chandarÃgassa pahÃnaæ kÃyamoneyyaæ, kÃyasaækhÃrÃnirodho catutthajjhÃnasamÃpatti kÃyamoneyyaæ. Idaæ kÃyamoneyyaæ. Katamaæ vacÅmoneyyaæ? CatubbidhÃnaæ vacÅduccaritÃnaæ pahÃnaæ vacÅmoneyyaæ, vacÅsucaritaæ vacÅmoneyyaæ, vÃcÃrammaïe ¤Ãïaæ vacÅmoneyyaæ, vÃcÃpari¤¤Ã vacÅmoneyyaæ, pari¤¤Ãsahagato maggo vacÅmoneyyaæ, vÃcÃya chandarÃgassa pahÃnaæ vacÅmoneyyaæ. VacÅsaækhÃranirodho dutiyajjhÃnasamÃpatti vacÅmoneyyaæ. Idaæ vacÅmoneyyaæ. Katamaæ manomoneyyaæ? TividhÃnaæ manoduccaritÃnaæ pahÃnaæ manomoneyyaæ, tividhaæ manosucaritaæ manomoneyyaæ, cittÃrammaïe ¤Ãïaæ manomoneyyaæ, cittapari¤¤Ã manomoneyyaæ, pari¤¤Ãsahagato maggo manomoneyyaæ, citte chandarÃgassa pahÃnaæ manomoneyyaæ, cittasaækhÃranirodho sa¤¤ÃvedayitanirodhasamÃpatti manomoneyyaæ. Idaæ manomoneyyaæ. 5. ''KÃyamuniæ vÃcÃmuniæ manomunimanÃsavaæ, Muniæ moneyyasampannaæ Ãhu sabbappahÃyinaæ. 6. KÃyamuniæ vÃcÃmuniæ manomunimanÃsavaæ Muniæ moneyyasampannaæ Ãhu ninhÃtapÃpaka''nti. Imehi tÅhi moneyyehi dhammehi samannÃgato cha munino: agÃramunino anagÃramunino sekhamunino asekhamunino paccekamunino munimuninoti. Katame agÃramunino? Ye te agÃrikà diÂÂhapadà vi¤¤ÃtasÃsanÃ, ime agÃramunino. Katame anagÃramunino? Ye te pabbajità diÂÂhapadà vi¤¤ÃtasÃsanÃ, ime anagÃramunino. Satta sekhà sekhamunino. Arahanto asekhamunino. Paccekabuddhà paccekamunino. Munimunino vuccanti tathÃgatà arahanto sammÃsambuddhÃ. 7. ''Na monena muni hoti mÆÊharÆpo aviddasu, Yo ca tulaæ va paggayha varamÃdÃya paï¬ito. 8. PÃpÃni parivajjeti sa munÅ tena so munÅ, Yo munÃti ubho loke munÅ tena pavuccatÅ. '' 9. ''Asata¤ca sata¤ca ¤atvà dhammaæ Ajjhattaæ bahiddhà ca sabbaloke, Devamanussehi pÆjito yo SaÇgajÃlamaticca so munÅ. IdhÃti - imissà diÂÂhiyÃ, imissÃ, khantiyÃ, imissà ruciyÃ, imasmiæ ÃdÃye2, imasmiæ dhamme, imasmiæ vinaye, imasmiæ dhammavinaye, imasmiæ pÃvacane, imasmiæ brahmacariye, imasmiæ satthusÃsane, imasmiæ attabhÃve, imasmiæ manussaloketi visajja munÅdha loke. VivÃdajÃtesu na vaggasÃrÅti - vivÃde jÃte sa¤jÃte nibbatte abhinibbatte pÃtubhÆte3 chandagatiæ gacchantesu dosÃgatiæ gacchantesu bhayÃgatiæ gacchantesu mohÃgatiæ gacchantesu [PTS Page 330] [\q 330/] na chandÃgatiæ gacchati, na dosÃgatiæ gacchati, na bhayÃgatiæ gacchati, na mohÃgatiæ gacchati, na rÃgavasena gacchati, na dosavasena gacchati, na mohavasena gacchati, na mÃnavasena gacchati, na diÂÂhivasena gacchati, na uddhaccavasena gacchati, na vicikicchÃvasena gacchati, na anusayavasena gacchati, na vaggehi dhammehi yÃyati nÅyati vuyhati saæharÅyatÅti - vivÃdajÃtesu na vaggasÃrÅ. Santo asantesu upekkhako soti - ' santo'ti rÃgassa santattà santo; dosassa santattà santo, mohassa santattà santo kodhassa, upanÃhassa, makkhassa, palÃsassa, issÃya, macchariyassa, mÃyÃya, sÃÂheyyassa, thambhassa, sÃrambhassa, mÃnassa, atimÃnassa, madassa, pamÃdassa, sabbakilesÃnaæ, sabbaduccaritÃnaæ, sabbasantÃpÃnaæ, sabbÃkusalÃbhisaækhÃrÃnaæ santattà samitattà vÆpasamitattà vijjhÃtattà nibbutattà vigatattà paÂippassaddhattà santo upasanto vÆpasanto nibbuto paÂippassaddhoti - santo; asantesÆti asantesu anupasantesu avupasantesu anibbutesu appaÂippassaddhesÆti - santo asantesu; upekkhako soti arahà chaÊaÇgupekkhÃya samannÃgato: cakkhunà rÆpaæ disvà neva sumano hoti, na dummano, upekkhako viharati sato sampajÃno, sotena saddaæ sutvà gandhena gandhaæ sÃyitvà neva sumano hoti, na dummano, upekkhako viharati sato sampajÃno, phoÂÂhabbaæ pÆsitvà neva sumano hoti, na dummano, upekkhako viharati sato sampajÃno, kÃlaæ kaÇkhati bhÃvitatto4 sudantoti - santo asantesu upekkhako so. 1. Bandhe - machasaæ. [PTS]. 2. Palibuddhe - sÅmu. 11. 3. VivÃdajÃtesu pÃtubhÆtesu - syÃ. [PTS]. 4. BhÃvito - sÅmu11. Manupa. [PTS.] [BJT Page 454] [\x 454/] Anuggaho uggaïhanti ma¤¤eti - a¤¤e taïhÃvasena diÂÂhivasena gaïhanti1 parÃmasanti abhinivisanti, arahà upekkhati na gaïhÃti na parÃmasati nÃbhinivisatÅti - anuggaho uggaïhanti ma¤¤e. TenÃha bhagavÃ: "Visajja ganthÃni munÅdha loke VivÃdajÃtesu na vaggasÃrÅ, Santo asantesu upekkhako so Anuggaho uggaïhanti ma¤¤e"ti 13 - 19 PubbÃsave hitvà nave akubbaæ Na chandagÆ nopi nivissavÃdÅ, Sa vippamutto diÂÂhigatehi dhÅro na lippati2 loke anattagarahÅ. PubbÃsave [PTS Page 331] [\q 331/] hitvà nave akubbanti - pubbÃsavà vuccanti atÅtà rÆpavedanÃsa¤¤ÃsaÇkhÃravi¤¤ÃïÃ, atÅte saÇkhÃre Ãrabbha ye kilesà upajjeyyuæ, te kilese hitvà cajitvà pariccajitvà pajahitvà vinodetvà byantÅkaritvà anabhÃvaæ gametvÃti - pubbÃsave hitvÃ; nave akubbanti ' navÃ" vuccanti paccuppannà rÆpavedanÃsa¤¤ÃsaÇkhÃravi¤¤ÃïÃ, paccuppanne saÇkhÃre Ãrabbha chandaæ akubbamÃno anibbattayamÃno nabhinibbattayamÃnoti pubbÃsave hitvà nave akubbaæ. Na chandagÆ nopi nivissavÃdÅti - na chandÃgatiæ gacchati, na dosÃgatiæ gacchati, na bhayÃgatiæ gacchati, na mohÃgatiæ gacchati, na rÃgavasena gacchati, na dosavasena gacchati, na mohavasena gacchati, na mÃnavasena gacchati, na diÂÂhivasena gacchati, na uddhaccavasena gacchati, na vicikicchÃvasena gacchati, na anusayavasena gacchati, na vaggehi dhammehi yÃyati niyyati vuyhati na saæhariyyatÅti - na chandagÆ; nopi nivissavÃdÅti ' sassato loko idameva saccaæ moghama¤¤a'nti na nivissavÃdÅ idha suddhiæ visuddhiæ parisuddhiæ muttiæ vimuttiæ parimuttiæ vadanti kathenti bhaïanti dÅpayanti voharanti; 'asassato loko asassato loko idameva saccaæ moghama¤¤a'nti diÂÂhigatametaæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisaæyojanaæ sadukkhaæ savighÃtaæ saupÃyÃsaæ sapariÊÃhaæ na nibbidÃya na virÃgÃya na nirodhÃya na upasamÃya na abhi¤¤Ãya na sambodhÃya na nibbÃnÃya saævattatÅti diÂÂhÅsu ÃdÅnavaæ passanto diÂÂhiyo na gaïhÃmi na parÃmasÃmi nÃbhinivisÃmi; athavÃ, na gaïhitabbà na parÃmasitabbà nÃbhinivisitabbÃti evampi - 'passa¤ca diÂÂhÅsu anuggahÃya'. AthavÃ, 'asassato loko, antavà loko, anantavà loko, taæ jÅvaæ taæ sarÅraæ, a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅraæ, hoti tathÃgato parammaraïÃ, na hoti tathÃgato parammaraïÃ, hoti ca na ca hoti tathÃgato parammaraïÃ, neva hoti na na hoti tathÃgato parammaraïÃ, idameva saccaæ, moghama¤¤a'nti diÂÂhigatametaæ neva hoti na na hoti tathÃgato parammaraïÃ, idameva saccaæ moghama¤¤anti - na nivissavÃdÅti - na chandagÆ nopi nivissavÃdÅ, Sa vippamutto diÂÂhigatehi dhÅroti - tassa dvÃsaÂÂhidiÂÂhigatÃni pahÅnÃni samucchinnÃni vÆpasantÃni paÂippassaddhÃni abhabbuppattikÃni ¤Ãïagginà da¬¬hÃni; so diÂÂhigatehi vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà viharati; dhÅroti dhÅro paï¬ito pa¤¤avà buddhimà ¤ÃïÅ vibhÃvÅ medhÃvÅti - sa vippamutto diÂÂhigatehi dhÅro. 1. Gaïhante - sÅmu11 2. Limpati sÅmu11. [PTS]. [BJT Page 456] [\x 456/] Na lippati1 loke anattagarahÅti - 'lepÃ'ti dve lepÃ: taïhÃlepo ca diÂÂhilepo ca. Katamo taïhà kappo? YÃvatà taïhÃsaÇkhÃtena sÅmakataæ mariyÃdÅkataæ1 odhikataæ pariyantakataæ2 pariggahitaæ mamÃyitaæ: idaæ mama etaæ mama ettakaæ mamaæ ettÃvatà mamaæ, mama rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà attharaïà pÃpuraïà dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthu hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃra¤ca kevalampi mahÃpaÂhaviæ taïhÃvasena mamÃyati yÃvatà aÂÂhasatataïhÃvicaritaæ, ayaæ taïhÃlepo. Katamo diÂÂhilepo? VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi, dasavatthukà micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi, yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃraæ diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisa¤¤ojanaæ gÃho paÂiggÃho abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparÅtagÃho vipallÃsagÃho micchÃgÃho, ayÃthÃvakasmiæ yÃthÃvakanti3 gÃho, yÃvatà dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni; ayaæ diÂÂhilepo. [PTS Page 332] [\q 332/] Tassa taïhà lepo pahÅno diÂÂhilepo paÂinissaÂÂho; taïhÃlepassa pahÅnattà diÂÂhilepassa paÂinissaÂÂhattà anupalitto apÃyaloke na lippati; manussaloke na lippati; devaloke na lippati; khandhaloke na lippati; dhÃtuloke na lippati; Ãyatanaloke na lippati; na saælippati, na upalippati, alitto asaælitto anupalitto nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà viharatÅti - na lippati loke, anattagarahÅti dvÅhi kÃraïehi attÃnaæ garahati' katattà ca akatattà ca. Kathaæ katattà ca akatattà ca attÃnaæ garahati? Kataæ me kÃyaduccaritaæ akataæ me kÃyasucaritanti attÃnaæ garahati. Kataæ me vacÅduccaritaæ kataæ me manoduccaritaæ - kato me pÃïÃtipÃto kato me pÃïÃtipÃtà veramaïÅ'ti attÃnaæ garahati. 'Kataæ me adinnÃdÃnaæ, akatà me adinnÃdÃnà veramaïÅ'ti attÃnaæ garahati. 'Kato me kÃmesu micchÃcÃro, akatà kÃmesu micchÃcÃrà veramaïÅ'ti attÃnaæ garahati. 'Kato me musÃvÃdo, akatà me musÃvÃdà veramaïÅ'ti attÃnaæ garahati. ' Katà me pisunà vÃcÃ, akatà me pisunÃya vÃcÃya veramaïÅ'ti attÃnaæ garahati. 'Katà me pharusà vÃcÃ, akatà me pharusÃya vÃcÃya veramaïÅ'ti attÃnaæ garahati. 'Kato me samphappalÃpo, akatà me samphappalÃpà veramaïÅ'ti attÃnaæ garahati. 'Katà me abhijjhÃ, akatà me anabhijjhÃ'ti attÃnaæ garahati. 'Kato me vyÃpÃdo, akato me avyÃpÃdo'ti attÃnaæ garahati. 'Katà me micchÃdiÂÂhi, akatà me sammÃdiÂÂhÅ'ti6 attÃnaæ garahati. Evaæ katattà ca akatattà ca attÃnaæ garahati. Athavà sÅlesu'mhi na paripÆrakÃrÅti attÃnaæ garahati. Indriyesu'mhi aguttadvÃroti - bhojanemhi amatta¤¤Æti jÃgariyamhi ananuyuttoti - na satisampaja¤¤enamhi samannÃgatoti - abhÃvità me cattÃro satipaÂÂhÃnÃti - abhÃvità me cattÃro sammappadhÃnÃti - abhÃvità me cattÃro iddhipÃdÃti - abhÃvitÃni me pa¤cindriyÃnÅti - abhÃvitÃni me pa¤ca balÃnÅti - abhÃvità me satta bojjhaÇgÃti - abhÃvito me ariyo aÂÂhaÇgiko maggo ti - dukkhaæ me apari¤¤Ãtanti - dukkhasamudayo me appahÅnoti - maggo me abhÃvitoti - nirodho me asacchikatoti attÃnaæ garahati evaæ katattà ca akatattà ca attÃnaæ garahati. Evaæ attagarahÅ kataæ2 kammaæ akubbamÃno ajanayamÃno asa¤janayamÃno [PTS Page 333] [\q 333/] anibbattayamÃno anabhinibbattayamÃno anattagarahÅti - na lippati1 loke anattagarahÅ. TenÃha bhagavÃ: 9"PubbÃsave hitvà nave akubbaæ Na chandagÆ nopi nivissavÃdÅ, Sa vippamutto diÂÂhigatehi dhÅro Na lippati1 loke anattagarahÅ"ti. 13 - 20 Sa sabbadhammesu visenibhÆto Yaæ ki¤ci diÂÂhaæ va sutaæ mutaæ vÃ, Sa pannabhÃro muni vippamutto Na kappiyo nÆparato na patthiyo (iti bhagavÃ. ) 1. Limpati - sÅmu11. [PTS]. 2. AttagarahÅ tayidaæ - sÅmu. 11. [PTS] [BJT Page 458] [\x 458/] Sa sabbadhammesu visenibhÆto yaæ ki¤ci diÂÂhaæ va sutaæ mutaæ vÃti - senà vuccati mÃrasenÃ, kÃyaduccaritaæ mÃrasenÃ, vacÅduccaritaæ mÃrasenÃ, manoduccaritaæ mÃrasenÃ, rÃgo doso moho kodho upanÃho makkho paÊÃso issà macchariyaæ mÃyà sÃÂheyyaæ thambho sÃrambho mÃno atimÃno mado pamÃdo sabbe kilesà sabbe duccarità sabbe darathà sabbe pariÊÃhà sabbe santÃpà sabbÃkusalÃbhisaÇkhÃrà mÃrasenÃ. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: 1. "KÃmà te paÂhamà senà dutiyÃarati1 vuccati, Tatiyà khuppipÃsà te catutthÅ taïhà pavuccati. 2. Pa¤camÅ2 thinamiddhaæ te chaÂÂhà bhirÆ pavuccati, SattamÅ vicikicchà te makkho thambho te aÂÂhamÃ. 3 3. LÃbho [PTS Page 334] [\q 334/] siloko sakkÃro micchÃladdho ca yo yaso, Yo cattÃnaæ samukkaæse pare ca avajÃnati. 4. Esà namuci te senà kaïhassÃbhippahÃriïÅ, Na naæ asÆro jinÃti jitvÃ4 ca labhate sukha"nti. [A] Yato catuhi ariyamaggehi sabbà ca mÃrasenà sabbe ca paÂisenikarà kilesà jità ca parÃjità ca bhaggà vippaluggÃ5 parammukhÃ, so vuccati visenibhÆto, so diÂÂhe visenÅbhÆto sute mute vi¤¤Ãte visenÅbhÆtoti - sa sabbadhammesu visenibhÆto yaæ ka¤ci diÂÂhaæ va sutaæ mutaæ vÃ. Sa pantabhÃro muni vippamuttoti - 'bhÃro'ti tayo bhÃrà khandhabhÃro kilesabhÃro abhisaÇkhÃrabhÃro; katamo khandhabhÃro? PaÂisandhiyà rÆpaæ vedanà sa¤¤Ã saÇkhÃrà vi¤¤Ãïaæ, ayaæ khandhabhÃro. Katamo kilesabhÃro? RÃgo doso moho kodhassa apanÃhassa makkhassa paÊÃsassa issÃya macchariyassa mÃyÃya sÃÂheyyassa thambhassa sÃrambhassa mÃnassa atimÃnassa madassa pamÃdassa sabbakilesÃnaæ sabbaduccaritÃnaæ sabbapariÊÃhÃnaæ sabbasantÃpÃnaæ sabbÃkusalÃbhisaÇkhÃrà ayaæ kilesabhÃro. Katamo abhisaÇkhÃrabhÃro? Pu¤¤abhisaÇkhÃro apu¤¤ÃbhisaÇkhÃro Ãne¤jÃbhisaÇkhÃro, ayaæ abhisaÇkhÃrabhÃro. Yato khandhabhÃro ca kilesabhÃro ca abhisaÇkhÃrabhÃro ca pahÅnà honti ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatà anabhÃvakatà Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ; so vuccati pannabhÃro patitabhÃro oropitabhÃro samoropitabhÃro nikkhittabhÃro paÂipassaddhabhÃro. 1. Dutiyà rati - katthaci. Pa¤camaæ - sÅmu. 11. Machasaæ. [PTS]. 3. AÂÂhamo - sÅmu. 11. Machasaæ. [PTS]. 4. Chetvà - [PTS]. 5. Vippaluttà - sÅmu. 11. [PTS]. A. SuttanipÃta - padhÃnasutta. [BJT Page 460] [\x 460/] MunÅti 'monaæ' vuccati ¤Ãïaæ, yà pa¤¤Ã pajÃnanà vicayo pavicayo dhammavicayo sallakkhaïà upalakkhaïà paccupalakkhaïà paï¬iccaæ kosallaæ nepu¤¤aæ vebhavyà cintà upaparikkhà bhÆri medhà pariïÃyikà vipassanà sampaja¤¤aæ patodo pa¤¤Ã pa¤¤indriyaæ pa¤¤Ãbalaæ pa¤¤Ãsatthaæ pa¤¤ÃpÃsÃdo pa¤¤ÃÃloko pa¤¤ÃobhÃso pa¤¤Ãpajjoto pa¤¤ÃpÃsÃdo pa¤¤ÃÃloko pa¤¤ÃobhÃso pa¤¤Ãpajjoto pa¤¤Ãratanaæ [PTS Page 335] [\q 335/] amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi, tena ¤Ãïena samannÃgato muni monappattoti. TÅïi moneyyÃni: kÃyamoneyyaæ vacÅmoneyyaæ manomoneyyaæ. Katamaæ kÃyamoneyyaæ? TividhÃnaæ kÃyaduccaritÃnaæ pahÃnaæ kÃyamoneyyaæ. Tividhaæ kÃyasucaritaæ kÃyamoneyyaæ, kÃyÃrammaïe ¤Ãïaæ kÃyamoneyyaæ, kÃyapari¤¤Ã kÃyamoneyyaæ, pari¤¤Ãsahagato maggo kÃyamoneyyaæ, kÃye chandarÃgassa pahÃnaæ kÃyamoneyyaæ, kÃyasaækhÃrÃnirodho catutthajjhÃnasamÃpatti kÃyamoneyyaæ. Idaæ kÃyamoneyyaæ. Katamaæ vacÅmoneyyaæ? CatubbidhÃnaæ vacÅduccaritÃnaæ pahÃnaæ vacÅmoneyyaæ, vacÅsucaritaæ vacÅmoneyyaæ, vÃcÃrammaïe ¤Ãïaæ vacÅmoneyyaæ, vÃcÃpari¤¤Ã vacÅmoneyyaæ, pari¤¤Ãsahagato maggo vacÅmoneyyaæ, vÃcÃya chandarÃgassa pahÃnaæ vacÅmoneyyaæ. VacÅsaækhÃranirodho dutiyajjhÃnasamÃpatti vacÅmoneyyaæ. Idaæ vacÅmoneyyaæ. Katamaæ manomoneyyaæ? TividhÃnaæ manoduccaritÃnaæ pahÃnaæ manomoneyyaæ, tividhaæ manosucaritaæ manomoneyyaæ, cittÃrammaïe ¤Ãïaæ manomoneyyaæ, cittapari¤¤Ã manomoneyyaæ, pari¤¤Ãsahagato maggo manomoneyyaæ, citte chandarÃgassa pahÃnaæ manomoneyyaæ, cittasaækhÃranirodho sa¤¤ÃvedayitanirodhasamÃpatti manomoneyyaæ. Idaæ manomoneyyaæ. 5. ''KÃyamuniæ vÃcÃmuniæ manomunimanÃsavaæ, Muniæ moneyyasampannaæ Ãhu sabbappahÃyinaæ. 6. KÃyamuniæ vÃcÃmuniæ manomunimanÃsavaæ Muniæ moneyyasampannaæ Ãhu ninhÃtapÃpaka''nti. Imehi [PTS Page 336] [\q 336/] tÅhi moneyyehi dhammehi samannÃgato cha munino: agÃramunino anagÃramunino sekhamunino asekhamunino paccekamunino munimuninoti. [A.] DhammasaÇgaïi niddesavÃra. [B.] TikaÇguttara - ÃpÃyikavagga [c.] Itivuttaka - dutiyavagga. [BJT Page 462] [\x 462/] Katame agÃramunino? Ye te agÃrikà diÂÂhapadà vi¤¤ÃtasÃsanÃ, ime agÃramunino. Katame anagÃramunino? Ye te pabbajità diÂÂhapadà vi¤¤ÃtasÃsanÃ, ime anagÃramunino. Satta sekhà sekhamunino. Arahanto asekhamunino. Paccekabuddhà paccekamunino. Munimunino vuccanti tathÃgatà arahanto sammÃsambuddhÃ. 7. ''Na monena muni hoti mÆÊharÆpo aviddasu, Yo ca tulaæ va paggayha varamÃdÃya paï¬ito. 8. PÃpÃni parivajjeti sa munÅ tena so munÅ, Yo munÃti ubho loke munÅ tena pavuccatÅ. '' 9. ''Asata¤ca sata¤ca ¤atvà dhammaæ Ajjhattaæ bahiddhà ca sabbaloke, Devamanussehi pÆjito yo SaÇgajÃlamaticca so munÅ. Vippamuttoti - munino rÃgà cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ; dosà cittaæ - mohà cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ kodho cittaæ muttaæ va muttaæ suvimuttaæ upanÃho cittaæ - makkho cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ paÊÃso cittaæ - muttaæ va muttaæ suvimuttaæ issà cittaæ - macchariyaæ cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ mayà cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ; sÃÂheyyaæ cittaæ thambho mohà cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ sÃrambho cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ; mÃno cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ atimÃno cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ; mado cittaæ - pamÃdo cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ sabbe kilesà sabbe duccarità sabbe darathà sabbe pariÊÃhà sabbe santÃpà sabbÃkusalehi saÇkhÃrehi cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttanti - sa pannabhÃro muni vippamutto. Na kappiyo nÆparato na patthiyoti bhagavÃti - 'kappÃ'ti dve kappÃ: taïhÃkappo ca diÂÂhikappo ca katamo taïhà kappo? YÃvatà taïhÃsaÇkhÃtena sÅmakataæ mariyÃdÅkataæ1 odhikataæ pariyantakataæ2 pariggahitaæ mamÃyitaæ: idaæ mama etaæ mama ettakaæ mamaæ ettÃvatà mamaæ, mama rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà attharaïà pÃpuraïà dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthu hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃra¤ca kevalampi mahÃpaÂhaviæ taïhÃvasena mamÃyati yÃvatà aÂÂhasatataïhÃvicaritaæ, ayaæ taïhÃkappo. Katamo diÂÂhikappo? VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi, dasavatthukà micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi, yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃraæ diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisa¤¤ojanaæ gÃho paÂiggÃho abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparÅtagÃho vipallÃsagÃho micchÃgÃho, ayÃthÃvakasmiæ yÃthÃvakanti3 gÃho, yÃvatà dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni; ayaæ diÂÂhikappo. Tassa taïhÃkappo pahÅno. DiÂÂhikappo paÂinissaÂÂho. TaïhÃkappassa pahÅnattà diÂÂhikappassa paÂinissaÂÂhatà taïhÃkappaæ [PTS Page 337] [\q 337/] và diÂÂhikappaæ và na kappeti na janeti na sa¤janeti na nibbatteti nÃbhinibbattetÅti - na kappiyo; nÆparatoti sabbe bÃlaputhujjanà rajjanti, kalyÃïaputhujjanaæ upadÃya sabbe sekhà appattassa pattiyà anadhigatassa adhigamÃya asacchikatassa sacchikiriyÃya Ãramanti viramanti paÂiviramanti; arahà Ãrato virato paÂivirato nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà viharatÅti - na kappiyo nÆparato; 1. Moneyyena - sa. [A.] Dhammapada - dhammaÂÂhakavagga. [B.] SuttanipÃta - sabhiyasutta. [BJT Page 464] [\x 464/] Na patthiyoti - patthanà vuccati taïhÃ, yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ gedho paÊigedho5 saÇge paÇko ejà mÃyà janikà sa¤janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visaÂà ÃyÆhanÅ6 dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu 7 Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ puccha¤cikatà sÃdukamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhà rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ, dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabalisaæ mÃravisayo taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà visamalobho akusalamÆlaæ. Yassesà patthanà taïhà pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂippassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃ, so vuccati na patthiyo; bhagavÃti gÃravÃdhivacanaæ; api ca bhaggarÃgoti bhagavÃ, bhaggadosoti bhagavÃ, bhaggamohoti bhagavÃ, bhaggamÃnoti bhagavÃ, bhaggadiÂÂhÅti bhagavÃ, bhaggakaïÂakoti bhagavÃ, bhaggakilesoti bhagavÃ, bhaji pabhaji paÂivibhaji dhammaratananti bhagavÃ, bhavÃnaæ antakaroti bhagavÃ, bhÃvitakÃyo bhÃvitasÅlo bhÃvitacitto bhÃvitapa¤¤oti bhagavÃ, bhaji1 và bhagavà ara¤¤e vanapatthÃni pantÃni senÃsanÃni appasaddÃni appanigghosÃni vijanavÃtÃni manussarÃhaseyyakÃni paÂisallÃnasÃruppÃnÅti bhagavÃ, bhÃgÅ và bhagavà cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnappaccayabhesajajaparikkhÃrÃnanti bhagavÃ, bhÃgÅ và bhagavà attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa adhisÅlassa adhicittassa adhipa¤¤ÃyÃti bhagavÃ, bhÃgÅ và bhagavà catuïïaæ jhÃnÃnaæ catuïïaæ appama¤¤Ãnaæ catuïïaæ arÆpasamÃpattÅnanti bhagavà bhÃgÅ và bhagavà aÂÂhannaæ vimokkhÃnaæ aÂÂhannaæ abhibhÃyatanÃnaæ anupubbavihÃrasamÃpattÅnanti bhagavÃ, bhÃgÅ và bhagavà dasannaæ [PTS Page 338] [\q 338/] sa¤¤ÃbhÃvanÃnaæ dasannaæ kasiïasamÃpattÅnaæ ÃnÃpÃnasatisamÃdhissa asubhasamÃpattiyÃti bhagavÃ, bhÃgÅ và bhagavà catuïïaæ satipaÂÂhÃnÃnaæ catuïïaæ sammappadhÃnÃnaæ catuïïaæ iddhipÃdÃnaæ pa¤cannaæ indriyÃnaæ pa¤cannaæ balÃnaæ sattannaæ bojjhaÇgÃnaæ ariyassa aÂÂhaægikassa maggassÃti bhagavÃ, bhÃgÅ và bhagavà dasannaæ tathÃgatabalÃnaæ catunnaæ vesÃrajjÃnaæ catuïïaæ paÂisambhidÃnaæ channaæ abhi¤¤Ã¤ÃïÃnaæ2 channaæ buddhadhammÃnanti bhagavÃ, bhagavÃti netaæ nÃmaæ mÃtarà kataæ, na pitarà kataæ, na bhÃtarà kataæ, na bhaginiyà kataæ na mittÃmaccehi kataæ, na ¤ÃtisÃlohitehi kataæ, na samaïabrÃhmaïehi kataæ, na devatÃhi kataæ, vimokkhantikametaæ buddhÃnaæ bhagavantÃnaæ bodhiyà mÆle saha sabba¤¤uta¤Ãïassa paÂilÃbhà sacchikà pa¤¤atti yadidaæ bhagavÃti - na kappiyo nÆparato na patthiyoti bhagavÃti. TenÃha bhagavÃ: " Sa sabbadhammesu visenibhÆto Yaæ ki¤ci diÂÂhaæ va sutaæ mutaæ vÃ, Sa pannabhÃro muni vippamutto Na kappiyo nÆparato na patthiyoti bhagavÃ"ti. MahÃviyuhasuttaniddeso samatto Terasamo. 1. BhÃgÅ - sÅmu11. 2. Abhi¤¤ÃïÃnaæ - sÅmu1 abhi¤¤Ãnaæ - machasaæ [BJT Page 466] [\x 466/] 14 TuvaÂakasuttaniddeso Atha tuvaÂakasuttaniddeso vuccati: 14 - 1 PucchÃmi [PTS Page 339] [\q 339/] taæ Ãdiccabandhuæ1 Vivekaæ santipada¤ca mahesiæ, Kathaæ disvà nibbÃti bhikkhu AnupÃdiyÃno lokasmiæ ki¤ci. PucchÃmi taæ Ãdiccabandhunti2 - 'pucchÃ'ti tisso pucchÃ: adiÂÂhajotanà pucchÃ, diÂÂhasaæsandanà pucchÃ, vimaticchedanà pucchÃ. Katamà adiÂÂhajotanà pucchÃ? Pakatiyà lakkhaïaæ a¤¤Ãtaæ hoti adiÂÂhaæ atulitaæ atÅritaæ avibhÆtaæ avibhÃvitaæ, tassa ¤ÃïÃya dassanÃya tulanÃya tÅraïÃya vibhÃvanÃya pa¤haæ pucchati. Ayaæ adiÂÂhajotanà pucchÃ. Katamà diÂÂhasaæsandanà pucchÃ? Pakatiyà lakkhaïaæ ¤Ãtaæ hoti diÂÂhaæ tulitaæ tÅritaæ vibhÆtaæ vibhÃvitaæ, a¤¤ehi paï¬itehi saddhiæ saæsandanatthÃya pa¤haæ pucchati. Ayaæ diÂÂhasaæsandanà pucchÃ. Katamà vimaticchedanà pucchÃ? Pakatiyà saæsayapakkhanno3 hoti vimatipakkhanno dveÊhakajÃto 'evaæ nu kho, na nu kho, kiæ nu kho, kathaæ nu kho'ti so vimaticchedanatthÃya pa¤haæ pucchati. Ayaæ vimaticchedanà pucchÃ. Imà tisso pucchÃ. AparÃpi tisso pucchÃ: manussapucchÃ, amanussapucchÃ. NimmitapucchÃ. Katamà [PTS Page 340] [\q 340/] manussapucchÃ? Manussà buddhaæ bhagavantaæ upasaÇkamitvà pa¤haæ pucchanti - bhikkhu pucchanti, bhikkhuniyo pucchanti, upÃsakà pucchanti, upÃsikÃyo pucchanti, rÃjÃno pucchanti, khattiyà pucchanti, brÃhmaïà pucchanti, vessà pucchanti, suddà pucchanti, gahaÂÂhà pucchanti, pabbajità pucchanti. Ayaæ manussapucchà . Katamà amanussapucchÃ? Amanussà buddhaæ bhagavantaæ upasaÇkamitvà pa¤haæ pucchanti - nÃgà pucchanti, supaïïà pucchanti, yakkhà pucchanti, asurà pucchanti, gandhabbà pucchanti, mahÃrÃjÃno pucchanti, indà pucchanti, brahmÃïo pucchanti, devatÃyo pucchanti, ayaæ amanussapucchÃ. 1. ùdiccabandhu - sÅmu11 machasaæ. 2. ùdiccabandhÆti - sÅmu11. Machasaæ 3. Pakkhanto - [PTS] [BJT Page 468] [\x 468/] Katamà nimmitapucchÃ? Yaæ bhagavà rÆpaæ abhinimminÃti manomayaæ sabbaÇgapaccaÇgaæ ahÅnindriyaæ, taæ so nimmito buddhaæ bhagavantaæ upasaÇkamitvà pa¤haæ pucchati, bhagavà vissajjeti. Ayaæ nimmitapucchÃ. Imà tisso pucchÃ. AparÃpi tisso pucchÃ: attatthapucchÃ, paratthapucchÃ, ubhayatthapucchÃ. AparÃpi tisso pucchÃ: diÂÂhadhammikatthapucchÃ, samparÃyikatthapucchÃ, paramatthapucchÃ. AparÃpi tisso pucchÃ: anavajjatthapucchÃ, nikkhepatthapucchÃ, vodÃnatthapucchÃ. AparÃpi tisso pucchÃ: atÅtapucchÃ, anÃgatapucchÃ, paccuppannapucchÃ. AparÃpi tisso pucchÃ: ajjhattapucchÃ, bahiddhÃpucchÃ, ajjhattabahiddhÃpucchÃ. AparÃpi tisso pucchÃ, kusalapucchÃ, akusalapucchÃ, abyÃkatapucchÃ. AparÃpi tisso pucchÃ: khandhapucchÃ, dhÃtupucchÃ, ÃyatanapucchÃ. AparÃpi tisso pucchÃ: satipaÂÂhÃnapucchÃ. SammappadhÃnapucchÃ, iddhipÃdapucchÃ. AparÃpi [PTS Page 341] [\q 341/] tisso pucchÃ: indriyapucchÃ, balapucchÃ, bojjhaÇgapuccÃ. AparÃpi tisso pucchÃ: maggapucchÃ, phalapucchÃ, nibbÃnapucchÃ. PucchÃmi tanti - pucchÃmi taæ, yÃcÃmi taæ; ajjhesÃmi taæ, pasÃdemi taæ; kathayassu meti - pucchÃmi taæ; Ãdiccabandhunti Ãdicco vuccati suriyo; suriyo gotamo gottena; bhagavà pi gotamo gottena. Bhagavà suriyassa gotta¤Ãtako gottabandhu, tasmà buddho ÃdiccabandhÆti - pucchÃmi taæ Ãdiccabandhuæ 1. Vivekaæ santipada¤ca mahesinti - ' viveko'ti tayo vivekÃ' kÃyaviveko, cittaviveko, upadhiviveko. Katamo kÃyaviveko? Idha bhikkhu vivittaæ senÃsanaæ bhajati, ara¤¤aæ rukkhamÆlaæ pabbataæ kandaraæ giriguhaæ susÃnaæ vanapatthaæ abbhokÃsaæ palÃlapu¤jaæ. KÃyena ca vicitto viharati, so eko gacchati. Eko tiÂÂhati. Eko nisÅdati. Eko seyyaæ kappeti. Eko gÃmaæ piï¬Ãya pavisati. Eko paÂikkamati. Eko raho nisÅdati. Eko caÇkamaæ adhiÂÂhÃti. Eko carati viharati irÅyati vattati pÃleti yapeti yÃpeti' ayaæ kÃyaviveko. 1. ùdiccabandhu - sÅmu11. Machasaæ. [BJT Page 470] [\x 470/] Katamo cittaviveko? PaÂhamaæ jhÃnaæ samÃpannassa nÅvaraïehi cittaæ vicittaæ hoti. Dutiyaæ jhÃnaæ samÃpannassa vitakkavicÃrehi cittaæ vicittaæ hoti. Tatiyaæ jhÃnaæ samÃpannassa pÅtiyà vicittaæ cittaæ hoti. Catutthaæ jhÃnaæ samÃpannassa sukhadukkhehi cittaæ vicittaæ hoti. ùkÃsÃna¤cÃyatanaæ samÃpannassa rÆpasa¤¤Ãya paÂighasa¤¤Ãya nÃnattasa¤¤Ãya cittaæ vicittaæ hoti. Vi¤¤Ãïa¤cÃyatanaæ samÃpannassa ÃkÃsÃna¤cÃyatanasa¤¤Ãya cittaæ vicittaæ hoti. ùki¤ca¤¤Ãyatanaæ samÃpannassa vi¤¤Ãïa¤cÃyatanasa¤¤Ãya cittaæ vicittaæ hoti. Neva- [PTS Page 342] [\q 342/] sa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãyatanaæ samÃpannassa Ãki¤ca¤¤Ãyatanasa¤¤Ãya cittaæ vicittaæ hoti. SotÃpannassa sakkÃyadiÂÂhiyà vicikicchÃya sÅlabbataparÃmÃsà diÂÂhÃnusayà vicikicchÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi cittaæ vicittaæ hoti. SakadÃgÃmissa1 oÊÃrikà kÃmarÃgasa¤¤ojanÃ, paÂighasa¤¤ojanÃ, oÊÃrikà kÃmarÃgÃnusayà paÂighÃnusayÃ, tadekaÂÂhehi ca kilesehi cittaæ vicittaæ hoti. AnÃgÃmissa aïusahagatà kÃmarÃgasa¤¤ojanà paÂighasa¤¤ojanÃ, aïusahagatà kÃmarÃgÃnusayà paÂighÃnusayÃ, tadekaÂÂhehi ca kilesehi cittaæ vicittaæ hoti. Arahato rÆparÃgà arÆparÃgà mÃnà uddhaccà avijjÃya mÃnÃnusayà bhavarÃgÃnusayà avijjÃnusayÃ, tadekaÂÂhehi ca kilesehi, bahiddhà ca sabbanimittehi cittaæ vicittaæ hoti. Ayaæ cittaviveko. Katamo upadhiviveko? Upadhi vuccati kilesà ca khandhà ca abhisaÇkhÃrà ca; upadhiviveko vuccati amataæ nibbÃnaæ, yo so sabbasaÇkhÃrasamatho sabbÆpadhipaÂinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃnaæ. Ayaæ upadhiviveko. KÃyaviveko ca vÆpakaÂÂhakÃyÃnaæ2 nekkhammÃbhiratÃnaæ, cittaviveko ca parisuddhacittÃnaæ paramavodÃnappattÃnaæ, upadhiviveko ca nirupadhÅnaæ puggalÃnaæ visaÇkhÃragatÃnaæ. SantÅti ekena ÃkÃrena santipi santipadampi taæ yeva amataæ nibbÃnaæ, yo so sabbasaÇkhÃrasamatho sabbÆpadhipaÂinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃnaæ. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: " santametaæ padaæ païÅtametaæ padaæ, yadidaæ sabbasaÇkhÃrasamatho sabbÆpadhipaÂinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃna"nti. [A]athavà aparena ÃkÃrena ye dhammà santÃdhigamÃya [PTS Page 343] [\q 343/] santiphusanÃya santisacchikiriyÃya saævattanti seyyathÅdaæ: cattÃro satipaÂÂhÃnÃ, cattÃro sammappadhÃnÃ, cattÃro iddhipÃdÃ, pa¤cindriyÃni, pa¤ca balÃni, satta bojjhaÇgÃ, ariyo aÂÂhaÇgiko maggo. Ime vuccanti santipadaæ tÃïapadaæ lenapadaæ saraïapadaæ abhayapadaæ accutapadaæ amatapadaæ nibbÃnapadaæ. 1. SakadÃgÃmikassa - sÅmu11. 2. VavakaÂÂhakÃyÃnaæ - sa. [A.] MajjhimanikÃya - alagaddasutta. [BJT Page 472] [\x 472/] MahesÅti, mahesÅ bhagavÃ; mahantaæ sÅlakkhandhaæ esi gavesi pariyesÅti mahesi. Mahantaæ samÃdhikkhandhaæ - mahantaæ pa¤¤Ãkkhandhaæ - mahantaæ vimuttikkhandhaæ - mahantaæ vimutti¤Ãïadassanakkhandhaæ esi gavesi pariyesÅti mahesÅ. Mahato tamokÃyassa padÃlanaæ, mahato vipallÃsassa bhedaæ, mahato taïhÃsallassa abbÆhanaæ. Mahato diÂÂhisaÇghÃÂassa viniveÂhanaæ, mahato mÃnadhajassa papÃtanaæ1 mahato abhisaÇkhÃrassa vÆpasamanaæ, mahato, oghassa nittharaïaæ. 2Mahato bhÃrassa nikkhepanaæ, mahato saæsÃravaÂÂassa upacchedaæ, mahato santÃpassa nibbÃpanaæ, mahato pariÊÃhassa paÂippassaddhiæ, mahato dhammadhajassa ussÃpanaæ esi gavesi pariyesÅti mahesÅ mahante satipaÂÂhÃne - mahante sammappadhÃne - mahante iddhipÃde - mahante satipaÂÂhÃne - mahante sammappadhÃne - mahante iddhipÃde - mahantÃni indriyÃni - mahantaæ paramatthaæ amataæ nibbÃnaæ esi gavesi pariyesÅti mahesÅ. Mahesakkhehi và sattehi esito gavesito pariyesito 'kahaæ buddho, kahaæ bhagavÃ, kahaæ devadevo' kahaæ narÃsabho'ti mahesÅti - vivekaæ santipada¤ca mahesiæ. Kathaæ disvà nibbÃti bhikkhÆti - kathaæ disvà passitvà tulayitvà [PTS Page 344] [\q 344/] tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà attano rÃgaæ nibbÃpeti? Dosaæ nibbÃpeti! Mohaæ nibbÃpeti? Kodhaæ, upanÃhaæ makkhaæ, paÊÃsaæ, issaæ, macchariyaæ, mÃyaæ, sÃÂheyyaæ, thambhaæ, sÃrambhaæ, mÃnaæ, atimÃnaæ, madaæ, pamÃdaæ, sabbe kilese, sabbe duccarite, sabbe darathe, sabbe pariÊÃhe, sabbe santÃpe, sabbÃkusalÃbhisaÇkhÃre nibbÃpeti sameti upasameti vÆpasameti paÂippassambheti? BhikkhÆti puthujjanakalyÃïako và bhikkhu sekho và bhikkhÆti - kathaæ disvà nibbÃti bhikkhu. AnupÃdiyÃno lokasmiæ ki¤cÅti - catuhi upÃdÃnehi anupÃdiyamÃno agaïhamÃno aparÃmasamÃno anabhinivisamÃno; lokasminti apÃyaloke devaloke khandhaloke dhÃtuloke Ãyatanaloke; ki¤cÅti - anupÃdiyÃno lokasmiæ ki¤ci. TenÃha bhagavÃ: PucchÃmi taæ Ãdiccabandhuæ1 Vivekaæ santipada¤ca mahesiæ, Kathaæ disvà nibbÃti bhikkhu AnupÃdiyÃno lokasmiæ ki¤ci. 14 - 2 MÆlaæ papa¤casaÇkhÃyÃti bhagavà Mantà asmÅti sabbamuparundhe, Yà kÃci taïhà ajjhattaæ TÃsaæ vinayà sadà sato sikkhe. 1PavÃhanaæ - syÃ. 2. NitthÃraïaæ - sÅmu11. [PTS.] [BJT Page 474] [\x 474/] MÆlaæ papa¤casaÇkhÃyÃti bhagavà mantà asmÅti sabbamuparundheti papa¤cà yeva papa¤casaÇkhÃ; taïhà papa¤casaÇkhÃ, diÂÂhi papa¤casaÇkhÃ, katamaæ taïhÃpapa¤cassa mÆlaæ? Avijjà mÆlaæ, ayoniso manasikÃro mÆlaæ. AsmimÃno mÆlaæ, ahirikaæ mÆlaæ, [PTS Page 345] [\q 345/] anottappaæ mÆlaæ, uddhaccaæ mÆlaæ, idaæ taïhÃpapa¤cassa mÆlaæ, katamaæ diÂÂhipapa¤cassa mÆlaæ? Avijjà mÆlaæ ayoniso manasikÃro mÆlaæ. AsmimÃno mÆlaæ, ahirikaæ mÆlaæ, anottappaæ mÆlaæ, uddhaccaæ mÆlaæ, idaæ diÂÂhipapa¤cassa mÆlaæ. BhagavÃti gÃravÃdhivacanaæ; api ca bhaggarÃgoti bhagavÃ, bhaggadosoti bhagavÃ, bhaggamohoti bhagavÃ, bhaggamÃnoti bhagavÃ, bhaggadiÂÂhÅti bhagavÃ, bhaggakaïÂakoti bhagavÃ, bhaggakilesoti bhagavÃ, bhaji vibhaji paÂivibhaji dhammaratananti bhagavÃ, bhavÃnaæ antakaroti bhagavÃ, bhÃvitakÃyo bhÃvitasÅlo bhÃvitacitto bhÃvitapa¤¤oti bhagavÃ, bhaji1 và bhagavà ara¤¤e vanapatthÃni pantÃni senÃsanÃni appasaddÃni appanigghosÃni vijanavÃtÃni manussarÃhaseyyakÃni paÂisallÃnasÃruppÃnÅti bhagavÃ, bhÃgÅ và bhagavà cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnappaccayabhesajajaparikkhÃrÃnanti bhagavÃ, bhÃgÅ và bhagavà attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa adhisÅlassa adhicittassa adhipa¤¤ÃyÃti bhagavÃ, bhÃgÅ và bhagavà catuïïaæ jhÃnÃnaæ catuïïaæ appama¤¤Ãnaæ catuïïaæ arÆpasamÃpattÅnanti bhagavà bhÃgÅ và bhagavà aÂÂhannaæ vimokkhÃnaæ aÂÂhannaæ abhibhÃyatanÃnaæ anupubbavihÃrasamÃpattÅnanti bhagavÃ, bhÃgÅ và bhagavà dasannaæ sa¤¤ÃbhÃvanÃnaæ dasannaæ kasiïasamÃpattÅnaæ ÃnÃpÃnasatisamÃdhissa asubhasamÃpattiyÃti bhagavÃ, bhÃgÅ và bhagavà catuïïaæ satipaÂÂhÃnÃnaæ catuïïaæ sammappadhÃnÃnaæ catuïïaæ iddhipÃdÃnaæ pa¤cannaæ indriyÃnaæ pa¤cannaæ balÃnaæ sattannaæ bojjhaÇgÃnaæ ariyassa aÂÂhaægikassa maggassÃti bhagavÃ, bhÃgÅ và bhagavà dasannaæ tathÃgatabalÃnaæ catunnaæ vesÃrajjÃnaæ catuïïaæ paÂisambhidÃnaæ channaæ abhi¤¤Ã¤ÃïÃnaæ2 channaæ buddhadhammÃnanti [PTS Page 346] [\q 346/] bhagavÃ, bhagavÃti netaæ nÃmaæ mÃtarà kataæ, na Pitarà kataæ, na bhÃtarà kataæ, na bhaginiyà kataæ na mittÃmaccehi kataæ, na ¤ÃtisÃlohitehi kataæ, na samaïabrÃhmaïehi kataæ, na devatÃhi kataæ, vimokkhantikametaæ buddhÃnaæ bhagavantÃnaæ bodhiyà mÆle saha sabba¤¤uta¤Ãïassa paÂilÃbhà sacchikà pa¤¤atti yadidaæ bhagavÃti - mÆlaæ papa¤casaÇkhÃyÃti bhagavÃ. Manti asmÅti sabbamuparundheti - 'mantÃ' vuccati pa¤¤Ã, yà pa¤¤Ã pajÃnanà vicayo pavicayo dhammavicayo sallakkhaïà upalakkhaïà paccupalakkhaïà paï¬iccaæ kosallaæ nepu¤¤aæ vebhavyà cintà upaparikkhà bhÆri medhà pariïÃyikà vipassanà sampaja¤¤aæ patodo pa¤¤Ã pa¤¤indriyaæ pa¤¤Ãbalaæ pa¤¤Ãsatthaæ pa¤¤ÃpÃsÃdo pa¤¤ÃÃloko pa¤¤ÃobhÃso pa¤¤Ãpajjoto pa¤¤ÃpÃsÃdo pa¤¤ÃÃloko pa¤¤ÃobhÃso pa¤¤Ãpajjoto pa¤¤Ãratanaæ amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi; asmÅti rÆpe asmÅti mÃno, asmÅti chando, asmÅti anusayo; vedanÃya - sa¤¤Ãya - saÇkhÃresu vi¤¤Ãïe asmÅti mÃno, asmÅti chando, asmÅti anusayoti - mÆlaæ papa¤casaÇkhÃyÃti bhagavà mantà asmÅti. 1. BhagÅ sÅmu. 11. [BJT Page 476] [\x 476/] Sabbamuparundheti - papa¤casaÇkhÃya mÆla¤ca asmimÃna¤ca mantÃya sabbaæ rundheyya uparundheyya nirodheyya vÆpasameyya atthaÇgameyya paÂippassambheyyÃti - mÆlaæ papa¤casaÇkhÃyÃti bhagavà mantà asmÅti sabbamuparundhe. Yà kÃci taïhà ajjhattanti - 'yà kÃcÅ'ti sabbena sabbaæ sabbathà sabbaæ asesaæ nissesaæ pariyÃdiyanavacanametaæ1 yà kÃcÅti. TaïhÃti rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ; ajjhattanti ajjhattasamuÂÂhÃnà và sà taïhÃti ajjhattaæ; athavà ajjhattaæ vuccati cittaæ, yaæ cittaæ mano mÃnasaæ hadayaæ paï¬araæ mano manÃyatanaæ manindriyaæ vi¤¤Ãïaæ vi¤¤Ãïakkhandho tajjà manovi¤¤ÃïadhÃtu; [A] cittena sà taïhà sahagatà sahajÃtà saæsaÂÂhà sampayuttà ekuppÃdà ekanirodhà ekavatthukà ekÃrammaïÃti pi ajjhattanti - yà kÃci taïhà ajjhattaæ. TÃsaæ vinayà sadà sato sikkheti - ' sadÃ'ti sadà sabbadà sabbakÃlaæ [PTS Page 347] [\q 347/] niccakÃlaæ dhuvakÃlaæ satataæ samitaæ abbokiïïaæ poÇkhÃnupoÇkhaæ udakomikÃjÃtaæ2 avÅcisantatisahitaæ phussitaæ3 purebhattaæ pacchÃbhattaæ, purimaæ yÃmaæ majjhimaæ yÃmaæ pacchimaæ yÃmaæ, kÃle juïhe, vasse hemante gimhe, purime vayokhandhe majjhime vayokhandhe pacchime vayokhandhe; satoti catuhi kÃraïehi sato: kÃye kÃyÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato; vedanÃsu vedanÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato; citte cittÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato; dhammesu dhammÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato; aparehipi catuhi kÃraïehi sato; asatiparivajjanÃya sato; satikaraïÅyÃnaæ dhammÃnaæ katattà sato; satipaÂipakkhÃnaæ dhammÃnaæ hatattà sato; satinimittÃnaæ dhammÃnaæ asammuÂÂhattà sato; aparehipi catuhi kÃraïehi sato: satiyà samannÃgatattà sato; satiyà vasitattà sato; satiyà pÃgu¤¤atÃya sato; satiyà apaccorohaïatÃya sato. Aparehi catuhi kÃraïehi sato: sattattÃ4 sato, samitattà sato, santattà sato, santidhammasamannÃgatattà sato, buddhÃnussatiyà sato, dhammÃnussatiyà sato, saÇghÃnussatiyà sato, sÅlÃnussatiyà sato, cÃgÃnussatiyà sato, devatÃnussatiyà sato, ÃnÃpÃnasatiyà sato, maraïasatiyà sato, kÃyagatÃsatiyà sato, upasamÃnussatiyà sato. Yà sati anussati paÂissati sati saraïatà dhÃraïatà apilÃpanatà apammussanatà sati satindriyaæ satibalaæ sammÃsati satisambojjhaÇgo ekÃyanamaggo, [a] ayaæ vuccati sati. ImÃya satiyà upeto samupeto apagato5 samupagato6 upapanno samupapanno samannÃgato. So vuccati sato. 1PariyÃdÃyavacanametaæ - sÅmu11 [PTS]. 2. UdakumikajÃtaæ - sÅmu. 11 [PTS]. 3. Phusitaæ - sÅmu 11 4. Satattà - sÅmu. 11. [PTS]. 5. UpÃgato - machasaæ 6. SamupÃgato - machasaæ. [A.] DhammasaÇgaïi - niddesavÃra. [BJT Page 478] [\x 478/] Sikkheti - tisso sikkhÃ: adhisÅlasikkhà adhicittasikkhà adhipa¤¤ÃsikkhÃ. Katamà adhisÅlasikkhÃ? Idha bhikkhu sÅlavà hoti. PÃtimokkhasaævarasaævuto viharati ÃcÃragocarasampanno, aïumattesu vajjesu bhayadassÃvÅ samÃdÃya sikkhati sikkhÃpadesu, khuddako sÅlakkhandho, mahanto [PTS Page 348] [\q 348/] sÅlakkhandho, sÅlaæ patiÂÂhà Ãdi caraïaæ saæyamo saævaro, mukhaæ pamukhaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ samÃpattiyÃ. Ayaæ adhisÅlasikkhÃ. Katamà adhicittasikkhÃ? Katamà adhicittasikkhÃ? Idha bhikkhu vivicceva kÃmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaæ savicÃraæ vivekajaæ pÅtisukhaæ paÂhamajjhÃnaæ upasampajja viharati. VitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà ajjhattaæ sampasÃdanaæ cetaso ekodibhÃvaæ avitakkaæ avicÃraæ samÃdhijaæ pÅtisukhaæ dutiyajjhÃnaæ upasampajja viharati. PÅtiyà ca virÃgà upekkhako ca viharati sato ca sampajÃno sukhaæ ca kÃyena paÂisaævedeti, yaæ taæ ariyà Ãcikkhanti ' upekkhako satimà sukhavihÃrÅ'ti taæ tatiyajjhÃnaæ1 upasampajja viharati. Sukhassa ca pahÃïà dukkhassa ca pahÃïà pubbeva somanassadomanassÃnaæ atthaÇgamà adukkhaæ asukhaæ2 upekkhÃsatipÃrisuddhiæ catutthajjhÃnaæ upasampajja viharati. Ayaæ adhicittasikkhÃ. Katamà adhipa¤¤ÃsikkhÃ? Idha bhikkhu pa¤¤avà hoti udayatthagÃminiyà pa¤¤Ãya samannÃgato ariyÃya nibbedhikÃya sammÃdukkhakkhayagÃminiyÃ. So idaæ dukkhanti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ dukkhasamudayoti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ dukkhanirodho'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ dukkhanirodhagÃminÅpaÂipadÃ'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti. Ime ÃsavÃ'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ Ãsavasamudayo'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ Ãsavanirodho'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ ÃsavanirodhagÃminÅpaÂipadÃ'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti. Ayaæ adhipa¤¤ÃsikkhÃ. TÃsaæ vinayà sadà sato sikkhe'ti - tÃsaæ taïhÃnaæ vinayÃya paÂivinayÃya pahÃnÃya vÆpasamÃya paÂinissaggÃya paÂippassaddhiyà adhisÅlampi sikkheyya, adhicittampi sikkheyya, adhipa¤¤ampi sikkheyya. Imà tisso sikkhÃyo1 Ãvajjanto sikkheyya, jÃnanto sikkheyya, passanto [PTS Page 349] [\q 349/] sikkheyya, paccavekkhanto sikkheyya, cittaæ adhiÂÂhahanto sikkheyya, saddhÃya adhimuccanto sikkheyya, viriyaæ paggaïhanto sikkheyya, satiæ upaÂÂhapento sikkheyya, cittaæ samÃdahanto sikkheyya, pa¤¤Ãya pajÃnanto sikkheyya, abhi¤¤eyyaæ abhijÃnanto sikkheyya, pari¤¤eyyaæ parijÃnanto sikkheyya, pahÃtabbaæ pajahanto sikkheyya, bhÃvetabbaæ bhÃvento sikkheyya, sacchikÃtabbaæ sacchikaronto sikkheyya, Ãcareyya, samÃcareyya, samÃdÃya vatteyyÃti tÃsaæ vinayà sadà sato sikkhe. TenÃha bhagavÃ: "MÆlaæ papa¤casaÇkhÃyÃti bhagavà Mantà asmÅti sabbamuparundhe, Yà kÃci taïhà ajjhattaæ TÃsaæ vinayà sadà sato sikkhe"ti. 1. Tisso sikkhà - [PTS.] [BJT Page 480] [\x 480/] 14 - 3 Yaæ ki¤ci dhammamabhija¤¤Ã Ajjhattaæ athavÃpi bahiddhÃ, Na tena thÃmaæ 1 kubbetha Na hi sà nibbuti sataæ vuttÃ. Yaæ ki¤ci dhammamabhija¤¤Ã ajjhattanti - yaæ ki¤ci attano guïaæ jÃneyya kusale và dhamme abyÃkate và dhamme. Katame attano guïÃ? UccÃkulà pabbajito và assaæ2 mahÃbhogakulà pabbajito và assaæ; uÊÃrabhogakulà pabbajito và assaæ, ¤Ãto yasassÅ sagahaÂÂhapabbajitÃnanti và assaæ; lÃbhÅmhi cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnanti và assaæ, suttantiko và assaæ, vinayadharo và assaæ, dhammakathiko và assaæ, Ãra¤¤ako và assaæ, piï¬apÃtiko và assaæ, paæsukÆliko và assaæ, tecÅvariko và assaæ, sapadÃnacÃriko vi assaæ, khalupacchÃbhattiko và assaæ, nesajjiko và assaæ, yathÃsanthatiko và assaæ, paÂhamassa jhÃnassa lÃbhÅti và assaæ; catutthassa [PTS Page 350] [\q 350/] jhÃnassa lÃbhÅti và assaæ; ÃkÃsÃna¤cÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅti và assaæ; vi¤¤Ãïa¤cÃyatanasamÃpattiyà - Ãki¤ca¤¤ÃyatanasamÃpattiyà nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅti và assaæ; ime vuccanti attano guïÃ. Yaæ ki¤ci attano guïaæ jÃneyya ÃjÃneyya vijÃneyya paÂivijÃneyya paÂivijjheyyÃti yaæ ki¤ci dhammamabhija¤¤Ã ajjhattaæ. AthavÃpi bahiddhÃti - upajjhÃyassa và Ãcariyassa và te guïà assÆti ajjhattaæ athavÃpi bahiddhÃ. Na tena thÃmaæ kubbethÃti - attano và guïena paresaæ và guïena thÃmaæ na kareyya, thambhaæ na kareyya, mÃnaæ na kareyya, unnatiæ na kareyya, unnÃmaæ na kareyya, na tena mÃnaæ janeyya, na tena thaddho assa patthaddho paggahitasiroti - na tena thÃmaæ kubbetha. Na hi sà nibbuti sataæ vuttÃti - satÃnaæ santÃnaæ sappurisÃnaæ buddhÃnaæ buddhasÃvakÃnaæ paccekabuddhÃnaæ sà nibbutÅti na vuttÃ; na pavuttÃ, na ÃcikkhitÃ, na desitÃ, na pa¤¤Ãpità na paÂÂhapitÃ, na vivaÂÃ, na vibhattÃ, na uttÃnÅkatÃ, nappakÃsitÃti - na hi sà nibbuti sataæ vuttà TenÃha bhagavÃ: Yaæ ki¤ci dhammamabhija¤¤Ã Ajjhattaæ athavÃpi bahiddhÃ, Na tena thÃmaæ 1 kubbetha Na hi sà nibbuti sataæ vuttÃ. 1. MÃnaæ - susa. 2. Assa - syÃ. [BJT Page 482] [\x 482/] 14 - 4 Seyyo na tena ma¤¤eyya NÅceyyo athavÃpi sarikkho, PhuÂÂho anekarÆpehi NÃtumÃnaæ vikappayaæ tiÂÂhe. Seyyo na tena ma¤¤eyyÃti - seyyo'hamasmÅti atimÃnaæ na janeyya jÃtiyà và gottena và kolaputtiyena và vaïïapokkharatÃya [PTS Page 351] [\q 351/] và dhanena và ajjhenena và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjÃÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃnena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃti - seyyo na tena ma¤¤eyya. NÅceyyo1 athavÃpi sarikkhoti - hÅno'hasmÅti omÃnaæ na janeyya jÃtiyà và gottena và kolaputtiyena và vaïïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjÃÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃnena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ. SadisohamasmÅti mÃnaæ na janeyya jÃtiyà và gottena và kolaputtiyena và vaïïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjÃÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃnena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ. NÅceyyo athavÃpi sarikkho. PhuÂÂho anekarÆpehÅti - anekavidhehi ÃkÃrehi phuÂÂho pareto samohito samannÃgatoti - phuÂÂho anekarÆpehi. NÃtumÃnaæ vikappayaæ tiÂÂheti - 'ÃtumÃ' vuccati attÃ. AttÃnaæ kappento vikappento vikappaæ Ãpajjanto na tiÂÂheyyÃti nÃtumÃnaæ vikappayaæ tiÂÂhe. TenÃha bhagavÃ: Seyyo na tena ma¤¤eyya NÅceyyo athavÃpi sarikkho, PhuÂÂho anekarÆpehi NÃtumÃnaæ vikappayaæ tiÂÂhe. 14 - 5 "Ajjhattameva upasame2 Nä¤ato3 bhikkhu santimeseyya, Ajjhattaæ upasantassa Natthi attà kuto nirattà vÃ. " Ajjhattameva upasameti - ajjhattaæ rÃgaæ sameyya, dosaæ sameyya, mohaæ sameyya, kodhaæ upanÃhaæ makkhaæ paÊÃsaæ issaæ macchariyaæ mÃyaæ sÃÂheyyaæ thambhaæ sÃrambhaæ mÃnaæ [PTS Page 352] [\q 352/] atimÃnaæ madaæ pamÃdaæ sabbe kilese sabbe duccarite sabbe darathe sabbe pariÊÃhe sabbe santÃpe sabbà kusalÃbhisaÇkhÃre sameyya upasameyya vÆpasameyya nibbÃpeyya paÂippassambheyyÃti - ajjhattameva upasame. 1. NÅceyyaæ - manupa. 2. Ajjhattamevupasame - sÅmu11. Machasaæ. 3. Na a¤¤ato - sÅmu. 11. Machasaæ. [BJT Page 484] [\x 484/] Nä¤ato bhikkhu santimeseyyÃti - a¤¤ato asuddhimaggena micchÃpaÂipadÃya aniyyÃnapathena a¤¤atra satipaÂÂhÃnehi a¤¤atra sammappadhÃnehi a¤¤atra iddhipÃdehi a¤¤atra; indriyehi a¤¤atra balehi a¤¤atra bojjhaÇgehi a¤¤atra ariyà aÂÂhaÇgikà maggà santiæ upasantiæ vÆpasantiæ nibbutiæ paÂippassaddhiæ na eseyya na gaveseyya na pariyeseyyÃti - nä¤ato bhikkhu santimeseyya. Ajjhattaæ upasantassÃti - ajjhattaæ rÃgaæ santassa1 dosaæ santassa mohaæ santassa kodhaæ santassa upanÃhaæ santassa makkhaæ santassa paÊÃsaæ santassa issaæ santassa macchariyaæ santassa mÃyà santassa sÃÂheyyaæ santassa thambhaæ santassa sÃrambhaæ santassa mÃnaæ santassa atimÃnaæ santassa madaæ santassa pamÃdaæ sabbe kilesà sabbe duccarite sabbe darathe sabbe pariÊÃhà sabbe santÃpe sabbÃkusalÃbhisaÇkhÃrà santassa upasantassa vÆpasantassa nibbutassa paÂippassaddhassÃti - ajjhattaæ upasantassa. Natthi attà kuto nirattà vÃti - 'natthÅ'ti paÂikkhepo. AttÃti attadiÂÂhi natthi, nirattÃti uccheddiÂÂhi natthi, attÃti gahitaæ natthi, nirattÃti mu¤citabbaæ natthi. Yassatthi gahitaæ tassatthi mu¤citabbaæ, yassa natthi mu¤citabbaæ tassa natthi gahitaæ, gÃhamu¤canasamatikkanto arahà vuddhiparihÃniæ vÅtivatto. So vutthavÃso ciïïacaraïo - pe - JÃtimaraïasaæsÃro natthi tassa punabbhavoti - natthi attà kuto nirattà vÃ. TenÃha bhagavÃ: "Ajjhattameva upasame nä¤ato bhikkhu santimeseyya, Ajjhattaæ upasantassa natthi attà kuto nirattà vÃ"ti. 14 - 6 Majjhe [PTS Page 353] [\q 353/] yathà samuddassa Æmi no jÃyati Âhito hoti, Evaæ Âhito anejassa ussadaæ bhikkhu na kareyya kuhi¤ci. Majjhe yathà samuddassa Æmi no jÃyati Âhito hotÅti - samuddo caturÃsÅtiyojanasahassÃni ubbedhena gambhÅro. HeÂÂhà cattÃrÅsayojanasahassÃni udakaæ macchakacchapehi kampati. Upari catÃrÅsasaæyojanasahassÃni udakaæ vÃtehi kampati. Majjhe cattÃri2 yojanasahassÃni udakaæ na kampati na vikampati na calati na vedhati nappavedhati na sampavedhati anerito aghaÂÂito acalito alulito abhanto vÆpasanto. Tatra Æmi no jÃyati Âhito hoti samuddoti. Evampi yathà samuddassa Æmi no jÃyati Âhito hoti. Athavà sattannaæ pabbatÃnaæ antarikÃsu satta sÅdantarà mahÃsamuddÃ, 3 tatra udakaæ na kampati, na vikampati na calati na vedhati nappavedhati na sampavedhati. Anerito aghaÂÂito acalito alulito abhanto vÆpasanto. Tatra Æmi no jÃyati Âhito hoti samuddoti. Evampi - majjhe yathà samuddassa Æmi no jÃyati Âhito hoti. 1. Upasantassa - [PTS]. 2. CattÃrÅsa - syÃ, machasaæ, cattÃlisa - [PTS]. 3. SÅdantarasamuddo - [PTS.] [BJT Page 486] [\x 486/] Evaæ Âhito anejassÃti - 'eva'nti opammasampaÂipÃdanaæ; Âhitoti lÃbhepi na kampati, alÃbhepi na kampati, yasepi na kampati, ayasepi na kampati, pasaæsÃyapi na kampati, nindÃyapi na kampati, sukhepi na kampati, dukkhepi na kampati, na vikampati, na calati, na veti, nappavedhati, na sampavedhatÅti evaæ Âhito, anejassÃti 'ejÃ' vuccati taïhÃ, yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ gedho paÊigedho5 saÇge paÇko ejà mÃyà janikà sa¤janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visaÂà ÃyÆhanÅ6 dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu 7 Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ puccha¤cikatà sÃdukamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhà rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ, dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabalisaæ mÃravisayo taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà visamalobho akusalamÆlaæ. Yassesà ejà taïhà pahÅnà ucchinnà samucchinnà vÆpasantà paÂippassaddhà abhabbuppattikÃ, ¤Ãïagginà da¬¬hÃ, so vuccati anejo. EjÃya pahÅnattà anejo. So lÃbhepi na i¤jati, alÃbhepi na i¤jati, yasepi na i¤jati, ayasepi [PTS Page 354] [\q 354/] na i¤jati, pasaæsÃyapi na i¤jati, nindÃyapi na i¤jati, sukhepi na i¤jati, dukkhepi na i¤jati, na calati na vedhati nappavedhati na sampavedhatÅti - evaæ Âhito anejassa. Ussadaæ bhikkhu na kareyya kuhi¤cÅti - 'ussadÃ'ti sattussadÃ: rÃgussadaæ1 dosussadaæ mohussadaæ mÃnussadaæ diÂÂhussadaæ kilesussadaæ kammussadaæ na kareyya na janeyya na sa¤janeyya na nibbatteyya nÃbhinibbatteyya; kuhi¤cÅti ku¤ci kismi¤ci katthaci ajjhattaæ và bahiddhà và ajjhattabahiddhà vÃti - ussadaæ bhikkhu na kareyya kuhi¤ci. TenÃha bhagavÃ: "Majjhe yathà samuddassa Æmi no jÃyati Âhito hoti, Evaæ Âhito anejassa ussadaæ bhikkhu na kareyya kuhi¤cÅ"ti. 14 - 7 AkittayÅ vivaÂacakkhu sakkhidhammaæ parissayavinayaæ, PaÂipadaæ vadehi bhaddante pÃtimokkhamathavÃpi2 samÃdhiæ. AkittayÅ vivaÂacakkhÆti - 'akittayÅ'ti kittitaæ Ãcikkhitaæ desitaæ pa¤¤apitaæ paÂÂhapitaæ vivaÂaæ vibhattaæ uttÃnÅkataæ pakÃsitanti akittayÅ. VivaÂacakkhÆti bhagavà pa¤cahi cakkhÆhi vivaÂacakkhu; maæsacakkhunÃpi vivaÂacakkhu, dibbacakkhunÃpi vivaÂacakkhu, pa¤¤ÃcakkhunÃpi vivaÂacakkhu, buddhacakkhunÃpi vivaÂacakkhu, samantacakkhunÃpi vivaÂacakkhu. 1. RÃgassado - [PTS]. 2. PÃtimokkhaæ athavÃpi - [PTS.] [BJT Page 488] [\x 488/] Kathaæ bhagavà maæsacakkhunÃpi vivaÂacakkhu? Maæsacakkhumhi bhagavato pa¤cavaïïà saævijjanti: nÅlo ca vaïïo, pÅtako ca vaïïo, lohitako ca vaïïo, kaïho ca vaïïo, odÃto [PTS Page 355] [\q 355/] ca vaïïo. AkkhilomÃni ca bhagavato - yattha ca akkhilomÃni patiÂÂhitÃni taæ nÅlaæ hoti sunÅlaæ pÃsÃdikaæ dassaneyyaæ, ummÃpupphasamÃnaæ1. Tassa parato pÅtaæ hoti supÅtakaæ suvaïïavaïïaæ pÃsÃdikaæ dassaneyyaæ kaïikÃrapupphasamÃnaæ. Ubhayato ca akkhikÆÂÃni indagopakasamÃnÃni. Majjhe kaïhaæ hoti sukaïhaæ alÆkhaæ siniddhaæ pÃsÃdikaæ dassaneyyaæ addÃriÂÂhakasamÃnaæ. Tassa parato odÃtaæ hoti suodÃtaæ setaæ paï¬araæ pÃsÃdikaæ dassaneyyaæ osadhÅtÃrakÃsamÃnaæ. Tena bhagavà pÃkatikena maæsacakkhunà attabhÃvapariyÃpannena purimasucaritakammÃbhinibbattena samantà yojanaæ passati divà ceva ratti¤ca. Yadà hi caturaÇgasamannÃgato hoti: suriyo ca atthaÇgato hoti, kÃÊapakkho ca uposatho hoti, tibbo ca vanasaï¬o hoti, mahà ca kÃÊamegho abbhuÂÂhito hoti evarÆpepi caturaÇgasamannÃgate andhakÃre samantà yojanaæ passati, yattha so ku¬¬o2 và kavÃÂaæ và pÃkÃro và pabbato và gacchaæ và latà và Ãvaraïaæ rÆpÃnaæ dassanÃya. Eka¤ce tilaphalaæ nimittaæ katvà tilavÃhe pakkhipeyya, ta¤¤eva tilaphalaæ uddhareyya. Evaæ parisuddhaæ bhagavato pÃkatikaæ maæsacakkhu evaæ bhagavà maæsacakkhunÃpi vivaÂacakkhu. Kathaæ bhagavà dibbena cakkhunÃpi vivaÂacakkhu? Bhagavà dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamÃnusakena satte passati cavamÃne uppajjamÃne hÅne païÅte suvaïïe dubbaïïe sugate duggate, yathÃkammÆpage satte pajÃnÃti: 'ime vata bhonto sattà kÃyaduccaritena samannÃgatà vacÅduccaritena samannÃgatà manoduccaritena samannÃgatà ariyÃnaæ upavÃdakà micchÃdiÂÂhikà micchÃdiÂÂhikammasamÃdÃnÃ, [PTS Page 356] [\q 356/] te kÃyassa bhedà parammaraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ nirayaæ upapannÃ, ime và pana bhonto sattà kÃyasucaritena samannÃgatà vacÅsucaritena samannÃgatà manosucaritena samannÃgatà ariyÃnaæ anupavÃdakà sammÃdiÂÂhikà sammÃdiÂÂhikammasamÃdÃnÃ, te kÃyassa bhedà parammaraïà sugatiæ saggaæ lokaæ upapannÃ'ti. Iti dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamÃnusakena satte passati cavamÃne upapajjamÃne hÅne païÅte suvaïïe dubbaïïe sugate duggate, yathÃkammÆpage satte pajÃnÃti. ùkaÇkhamÃno ca bhagavà ekampi lokadhÃtuæ passeyya. Dve pi lokadhÃtuyo passeyya. Tisso pi lokadhÃtuyo passeyya. Catasso pi lokadhÃtuyo passeyya. Pa¤capi lokadhÃtuyo passeyya. Dasa pi lokadhÃtuyo passeyya. VÅsampi lokadhÃtuyo passeyya. Tiæsampi lokadhÃtuyo passeyya. CattÃÊÅsampi lokadhÃtuyo passeyya. Pa¤¤Ãsampi lokadhÃtuyo passeyya. CattÃÊÅsampi lokadhÃtuyo passeyya. Pa¤¤Ãsampi lokadhÃtuyo passeyya. Satampi lokadhÃtuyo passeyya. Sahassimpi cÆlanikaæ lokadhÃtuæ passeyya. Dvisahassimpi 3 majjhimikaæ lokadhÃtuæ passeyya. Tisahassiæ mahÃsahassimpi lokadhÃtuæ 4 passeyya. YÃvatà và pana ÃkaÇkheyya tÃvatakaæ passeyya. Evaæ parisuddhaæ bhagavato dibbaæ cakkhu. Evaæ bhagavÃ5 dibbena cakkhunÃpi vivaÂacakkhÆ. 1. UmmÃrapupphasamÃnaæ - syÃ. 2. KÆÂo - syÃ. 3. Dvisahassampi - sÅmu. 11 4. Tisahassimpi lokadhÃtuæ - syÃ. 5. Bhagavatà - sÅmu. 11. [BJT Page 490] [\x 490/] Kathaæ bhagavà pa¤¤ÃcakkhunÃpi vivaÂacakkhu? Bhagavà mahÃpa¤¤o puthupa¤¤o hÃsupa¤¤o1 javanapa¤¤o tikkhapa¤¤o nibbedhikapa¤¤o pa¤¤Ãpabhedakusalo pabhinna¤Ãïo adhigatapaÂisambhido, catuvesÃrajjappatto dasabaladhÃrÅ purisÃsabho purisasÅho purisanÃgo purisÃja¤¤o purisadhorayho2 ananta¤Ãïo anantatejo anantayaso, a¬¬ho mahaddhano dhanavÃ, netà vinetà anunetà pa¤¤Ãpetà nijjhÃpetà pekkhetà pasÃdetÃ. So hi bhagavà anuppannassa maggassa uppÃdetà asa¤jÃtassa maggassa sa¤janetÃ, anakkhÃtassa maggassa akkhÃtÃ. Magga¤¤Æ maggavidÆ maggakovido. MaggÃnugà ca pana etarahi sÃvakà viharanti pacchÃsamannÃgatÃ. So hi bhagavà jÃnaæ jÃnÃti, [PTS Page 357] [\q 357/] passaæ passati. CakkhubhÆto ¤ÃïabhÆto dhammabhÆto brahmabhÆto vattà pavattà atthassa ninnetà amatassa dÃtÃ, dhammassÃmi tathÃgato. Natthi tassa bhagavato a¤¤Ãtaæ adiÂÂhaæ aviditaæ asacchikataæ aphassitaæ 3 pa¤¤Ãya, atÅtaæ anÃgataæ paccuppannaæ upÃdÃya sabbe dhammà sabbÃkÃrena buddhassa bhagavato ¤Ãïamukhe ÃpÃthaæ Ãgacchanti, yaæ ki¤ci ¤eyyaæ4 nÃma atthi dhammaæ jÃnitabbaæ, attattho và parattho và ubhayattho và diÂÂhadhammiko và attho samparÃyiko và atthe uttÃno và attho gambhÅro và attho gÆÊho và attho paÂicchanno và attho neyyà và attho nÅto và attho anavajjo và attho nikkileso và attho vodÃno5 và attho paramattho vi attho, sabbaæ taæ antobuddha¤Ãïe parivattati. Sabbaæ kÃyakammaæ buddhassa bhagavato ¤ÃïÃnuparivatti. Sabbaæ vacÅkammaæ - sabbaæ manokammaæ ¤ÃïÃnuparivatti. AtÅte buddhassa bhagavato appaÂihataæ ¤Ãïaæ anÃgate - paccuppanne appaÂihataæ ¤Ãïaæ. YÃvatakaæ ¤eyyaæ tÃvatakaæ ¤Ãïaæ, yÃvatakaæ ¤Ãïaæ, yÃvatakaæ ¤eyyaæ, tÃvatakaæ ¤Ãïaæ, yÃvatakaæ ¤Ãïaæ. TÃvatakaæ ¤eyyaæ, ¤eyyapariyantikaæ ¤Ãïaæ, ¤Ãïapariyantikaæ ¤eyyaæ, ¤eyyaæ atikkamitvà ¤Ãïaæ nappavattati, ¤aïaæ atikkamitvà ¤eyyapatho natthi, a¤¤ama¤¤apariyantaÂÂhÃyino te dhammÃ. Yathà dvinnaæ samuggapaÂalÃnaæ sammà phassitÃnaæ heÂÂhimaæ 6 samuggapaÂalaæ uparimaæ 7 nÃtivattati, uparimaæ samuggapaÂalaæ heÂÂhimaæ nÃtivattati, a¤¤ama¤¤apariyantaÂÂhÃyino te, evamevaæ buddhassa bhagavato ¤eyya¤ca ¤Ãïa¤ca a¤¤ama¤¤apariyantaÂÂhÃyino. YÃvatakaæ ¤eyyaæ tÃvatakaæ ¤Ãïaæ, [PTS Page 358] [\q 358/] yÃvatakaæ ¤Ãïaæ tÃvatakaæ ¤eyyaæ, ¤eyyapariyantikaæ ¤Ãïaæ, ¤Ãïapariyantikaæ ¤eyyaæ, ¤eyyaæ atikkamitvà ¤Ãïaæ nappavattati, ¤Ãïaæ atikkamitvà ¤eyyapatho natthi, a¤¤ama¤¤apariyantaÂÂhÃyino te dhammÃ. 1. BhÃsapa¤¤o - syÃ. 2. Dhoreyho - syÃ. 3. Aphusitaæ - syÃ, 4. Neyaæ - sÅmu. 11. [PTS]. 5. VodÃto - syÃ. 6. HeÂÂhimaæ ca - syÃ. 7. Uparimaæ va - syà [BJT Page 492] [\x 492/] Sabbadhammesu buddhassa bhagavato ¤Ãïaæ parivattati. Sabbe dhammà buddhassa bhagavato ÃvajjanapaÂibaddhà ÃkaÇkhÃpaÂibaddhà manasikÃrapaÂibaddhà cittuppÃdapaÂibaddhÃ. Sabbasattesu buddhassa bhagavato ¤Ãïaæ parivattati. Sabbesaæ sattÃnaæ bhagavà Ãsayaæ jÃnÃti, anusayaæ jÃnÃti, caritaæ jÃnÃti, adhimuttiæ jÃnÃti. Apparajakkhe mahÃrajakkhe tikkhindriye mudindriye svÃkÃre dvÃkÃre suvi¤¤Ãpaye duvi¤¤Ãpaye bhabbÃbhabbe satte pajÃnÃti. Sadevako loko samÃrako sabrahmako sassamaïabrÃhmaïÅ pajà sadevamanussà anto buddha¤Ãïe parivattati. Yathà ye keci macchakacchapà antamaso timitimiÇgalaæ upÃdÃya antomahÃsamudde parivattanti, evamevaæ sadevako loko samÃrako sabrahmako sassamaïabrÃhmaïÅ pajà sadevamanussà antobuddha¤Ãïe parivattati. Yathà ye keci pakkhÅ antamaso garuÊaæ venateyyaæ upÃdÃya ÃkÃsassa padese parivattanti, evamevaæ yepi te sÃriputtasamà pa¤¤Ãya, tepi buddha¤Ãïassa padese parivattanti. Buddha¤Ãïaæ devamanussÃnaæ pa¤¤aæ pharitvà abhibhavitvà tiÂÂhati. Ye ca te khattiyapaï¬ità brÃhmaïapaï¬ità pahapatipaï¬ità samaïapaï¬ità nipuïÃ1 kataparappavÃdà vÃlavedhirÆpà vobhindantà ma¤¤e caranti pa¤¤Ãgatena diÂÂhigatÃni, te pa¤haæ abhisaÇkharitvà abhisaÇkharitvà tathÃgataæ upasaÇkamitvà pucchanti gÆÊhÃni ca paÂicchannÃni ca. Kathità vissajjità ca te pa¤hà bhagavatÃ2 honti niddiÂÂhakÃraïÃ. UpakkhittakÃva3 te bhagavato sampajjanti. [PTS Page 359] [\q 359/] atha kho bhagavà va tattha atirocati yadidaæ pa¤¤ÃyÃti. Evaæ bhagavà pa¤¤ÃcakkhunÃpi vivaÂacakkhu. Kathaæ bhagavà buddhacakkhunÃpi vivaÂacakkhu? Bhagavà buddhacakkhunà lokaæ olokento addasa satte apparajakkhe mahÃrajakkhe tikkhindriye mudindriye svÃkÃre dvÃkÃre suvi¤¤Ãpaye duvi¤¤Ãpaye, appekacce paralokavajjabhayadassÃvino viharante, appekacce ca na paralokavajjabhayadassÃvino viharante. SeyyathÃpi nÃma uppaliniyaæ và paduminiyaæ và puï¬arÅkiniyaæ và appekaccÃni uppalÃni và padumÃni và puï¬arÅkÃni và udake jÃtÃni udake saævaddhÃni udakà anuggatÃni antonimuggaposÅni, appekaccÃni uppalÃni và padumÃni và puï¬arÅkÃni và udake jÃtÃni udake saævaddhÃni samodakaæ ÂhitÃni, appekaccÃni uppalÃni và padumÃni và puï¬arÅkÃni và udake jÃtÃni udake saævaddhÃni udakà accuggamma tiÂÂhanti anupalittÃni udakena, evamevaæ bhagavà buddhacakkhunà lokaæ olokento addasa satte apparajakkhe mahÃrajakkhe tikkhindriye mudindriye svÃkÃre dvÃkÃre suvi¤¤Ãpaye duvi¤¤Ãpaye, appekacce paralokavajjabhayadassÃvino viharante, appekacce na paralokavajjabhayadassÃvino viharante. 1. Nipu¤¤Ã - syÃ. 2. Bhagavato - sÅmu. 11 3. Upakkhittakà ca - sÅmu11. [BJT Page 494] [\x 494/] JÃnÃti bhagavà ayaæ puggalo rÃgacarito, ayaæ dosacarito, ayaæ mohacarito, ayaæ vitakkacarito, ayaæ saddhÃcarito, ayaæ ¤Ãïacaritoti. RÃgacaritassa bhagavà puggalassa asubhakathaæ katheti. Dosacaritassa bhagavà puggalassa mettÃbhÃvanaæ Ãcikkhati. Mohacaritaæ bhagavà puggalaæ uddese paripucchÃya kÃlena dhammasavane kÃlena dhammasÃkacchÃya garusaævÃse niveseti. Vitakkacaritassa bhagavà puggalassa ÃnÃpÃnasatiæ Ãcikkhati saddhÃcaritassa bhagavà puggalassa pasÃdaniyaæ nimittaæ Ãcikkhati buddhasubodhiæ [PTS Page 360] [\q 360/] dhammasudhammataæ saÇghasuppaÂipattiæ sÅlÃni ca attano. ¥Ãïacaritassa bhagavà puggalassa Ãcikkhati vipassanÃnimittaæ aniccÃkÃraæ dukkhÃkÃraæ anattÃkÃraæ. 1. " Sele yathà pabbatamuddhaniÂÂhito YathÃpi passe janataæ samantato. TathÆpamaæ dhammamayaæ sumedha, PÃsÃdamÃruyha samantacakkhu, SokÃvatiïïaæ janatamapetasoko Avekkhassu jÃtijarÃbhibhÆta"nti. [A] Evaæ bhagavà buddhacakkhunÃpi vivaÂacakkhu. Kathaæ bhagavà samantacakkhunÃpi vivaÂacakkhu? Samantacakkhu vuccati sabba¤¤uta¤Ãïaæ; bhagavà sabba¤¤uta¤Ãïena upeto samupeto upagato1 samupagato2 upapanno sampanno samannÃgato. 2. " Na tassa addiÂÂhamidhatthi ki¤ci Atho avi¤¤ÃtamajÃnitabbaæ, Sabbaæ abha¤¤Ãsi yadatthi ¤eyyaæ3 TathÃgato tena samantacakkhÆ" ti [b.] Evaæ bhagavà samantacakkhunÃpi vivaÂacakkhÆti - akittayÅ vivaÂacakkhu. Sakkhidhammaæ parissayavinayanti - ' sakkhidhamma'nti na itihitihaæ na itikirÃya na paramparÃya na piÂakasampadÃya na takkahetu na nayahetu na ÃkÃraparivitakkena na diÂÂhinijjhÃnakkhantiyà sÃmaæ sayamabhi¤¤Ãtaæ attapaccakkhaæ dhammanti sakkhidhammaæ. 1. UpÃgato - pu. SÅmu11. 2. SamupÃgato - pu sÅmu11. 3. Neyyaæ - sÅmu11. [A.] DÅghanikÃya - mahÃpadÃnasutta, majjhimanikÃya - ariyapariyesanasutta, bodhirÃjakumÃrasutta brahmasaæyutta - paÂhamavagga, itivuttaka dutiyavagga. [B] paÂisambhidÃmagga - ¤ÃïakathÃ, indriyakathÃ. [BJT Page 496] [\x 496/] Parissayavinayanti 'parissayÃ'ti dve parissayÃ: pÃkaÂaparissayà ca paÂicchannaparissayà ca. Katame pÃkaÂaparissayÃ? SÅhà vyagghà dÅpÅ acchà taracchà kokà [PTS Page 361] [\q 361/] mahisà hatthÅ ahÅ vicchikà satapadÅ corà và assu mÃnavà và katakammà và akatakammà vÃ, cakkhurogo sotarogo ghÃnarogo jivhÃrogo kÃyarogo sÅsarogo kaïïarogo mukharogo dantarogo kÃso sÃso pinÃso ¬aho jaro kucchirogo mucchà pakkhandikà sÆlà visÆcikà kuÂÂhaæ gaï¬o kilÃso soso apamÃro, daddu kaï¬u kacchu hakhasÃ1 vitacchikà lohitapittaæ madhumeho aæsà piÊakà bhagandalÃ, pittasamuÂÂhÃnà ÃbÃdhÃ, semhasamuÂÂhÃnà ÃbÃdhÃ, vÃtasamuÂÂhÃnà ÃbÃdhÃ, sannipÃtikà ÃbÃdhÃ, utupariïÃmajà ÃbÃdhà visamaparihÃrajà ÃbÃdhÃ, opakkamikà ÃbÃdhÃ, kammavipÃkajà ÃbÃdhÃ, sÅtaæ uïhaæ jighacchà pipÃsà uccÃro passÃvo, ¬aæsamakasavÃtÃtapasiriæsapasamphassà iti vÃ, ime vuccanti pÃkaÂaparissayÃ. Katame paÂicchannaparissayÃ? KÃyaduccaritaæ vacÅduccaritaæ manoduccaritaæ, kÃmacchandanÅvaraïaæ vyÃpÃdanÅvaraïaæ thÅnamiddhanÅvaraïaæ uddhaccakukkuccanÅvaraïaæ vicikicchÃnÅvaraïaæ, rÃgo doso moho kodho upanÃho makkho paÊÃso issà macchariyaæ mÃyà sÃÂheyyaæ thambho sÃrambho mÃno atimÃno mado pamÃdo sabbe kilesà sabbÃni duccaritÃni sabbe darathà sabbe pariÊÃhà sabbe santÃpà sabbÃkusalÃbhisaÇkhÃrÃ. Ime vuccanti paÂicchannaparissayÃ. ParissayÃti - kenaÂÂhena parissayÃ? ParisahantÅti parissayÃ, parihÃnÃya saævattantÅti parissayÃ, tatrÃsayÃti parissayÃ. Kathaæ parisahantÅti parissayÃ? Te parissayà taæ puggalaæ sahanti parisahanti abhibhavanti ajjhottharanti pariyÃdiyanti maddanti. Evaæ parisahantÅti parissayÃ. Kathaæ parihÃnÃya saævattantÅti parissayÃ? Te parissayà kusalÃnaæ dhammÃnaæ antarÃyÃya parihÃnÃya saævattanti. Katamesaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ? SammÃpaÂipadÃya analomapaÂipadÃya appaccanikapaÂipadÃya anvatthapaÂipadÃya [PTS Page 362] [\q 362/] dhammÃnudhammapaÂipadÃya sÅlesu paripÆrakÃritÃya indriyesu guttadvÃratÃya bhojanesu matta¤¤utÃya jÃgariyÃnuyogassa satisampaja¤¤assa, catunnaæ satipaÂÂhÃnÃnaæ bhÃvanÃnuyogassa, catunnaæ sammappadhÃnÃnaæ - catunnaæ iddhipÃdÃnaæ - pa¤cannaæ indriyÃnaæ - pa¤cannaæ balÃnaæ - sattannaæ bojjhaÇgÃnaæ - ariyassa aÂÂhaÇgikassa maggassa bhÃvanÃnuyogassa. Imesaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ antarÃyÃya parihÃnÃya saævattanti. Evampi parihÃnÃya saævattantÅti parissayÃ. 1. Nakhasà - katthaci. [BJT Page 498] [\x 498/] Kathaæ tatrÃsayÃti parissayÃ: tatthete pÃpakà akusalà dhammà uppajjanti attabhÃvasannissayÃ. Yathà bile bilÃsayà pÃïà sayanti, date dakÃsayà pÃïà sayanti, vane vanÃsayà pÃïà sayanti, rukkhe rukkhÃsayà pÃïà sayanti, evamevaæ tatthete pÃpakà akusalà dhammà uppajjanti attabhÃvasannissayÃti. Evampi tatrÃsayÃti parissayÃ. Vutta¤hetaæ bhagavatÃ: "SÃntevÃsiko bhikkhave, bhikkhu sÃcariyako dukkhaæ na phÃsu viharati. Katha¤ca bhikkhave, bhikkhu sÃntevÃsiko sÃcariyako dukkhaæ na phÃsu viharati? Idha bhikkhave, bhikkhuno cakkhunà rÆpaæ disvà uppajjanti pÃpakà akusalà dhammà sarasaÇkappà sa¤¤ojanÅyÃ, tyÃssa1 anto vasanti anvÃssavasanti2 pÃpakà akusalà dhammÃti, tasmà sÃntevÃsikoti vuccati. Te naæ samudÃcaranti, samudÃcaranti naæ pÃpakà akusalà dhammÃti, tasmà sÃcariyakoti vuccati. Puna ca paraæ bhikkhave bhikkhuno sotena saddaæ sutvà - ghÃnena gandhaæ ghÃyitvà - jivhÃya rasaæ sÃyitvà - kÃyena phoÂÂhabbaæ phusitvà - manasà [PTS Page 363] [\q 363/] dhammaæ vi¤¤Ãya uppajjanti pÃpakà akusalà dhammà sarasaÇkappà sa¤¤ojanÅyÃ. TyÃssa anto vasanti, anvÃssa vasanti pÃpakà akusalà dhammÃti, tasmà sÃntevÃsikoti vuccati. Te kaæ samudÃcaranti, samudÃcaranti naæ pÃpakà akusalà dhammÃti, tasmà sÃcariyakoti vuccati. Evaæ kho bhikkhave, bhikkhu sÃntevÃsiko sÃcariyako dukkhaæ na phÃsu viharatÅ"ti. [A] evampi tatrÃsayÃti parissayÃ. Vutta¤hetaæ bhagavatÃ; "Tayo'me bhikkhave antarà malà antarà amittà antarà sapattà antarà vadhakà antarà paccatthikÃ. Katame tayo? Lobho bhikkhave, antarÃmalaæ antarÃmitto antarÃsapatto antarÃvadhako antarÃpaccatthiko. Doso bhikkhave - moho bhikkhave antarÃmalaæ antarÃmitto antarÃsapatto antarÃvadhako antarÃpaccatthiko. Ime kho bhikkhave, tayo antarà malà antarà mittà antarà sapattà antarà vadhakà antarà paccatthikoti [b.] 3. Anatthajanano lobho lobho cittappakopano, Bhayamantarato jÃtaæ taæ no nÃvabujjhati. [B.] 1. Tyassa - sÅmu11. Machasaæ. 2. AnvÃssavanti - sÅmu11. Antassa vasanti - saæ atthÃssa vasanti - sa [a.] SaÊÃyatanasaæyutta - navapurÃïavagga [b.] Itivuttaka - catutthavagga - malasutta [BJT Page 500] [\x 500/] 4. Luddho atthaæ na jÃnÃti luddho dhammaæ na passati, Andhantamaæ tadà hoti yaæ lobho sahate naraæ. 5. Anatthajanano doso doso cittappakopano, Bhayamantarato jÃtaæ taæ jano nÃvabujjhati. 6. Kuddho atthaæ na jÃnÃti kuddho dhammaæ na passati, Andhantamaæ tadà hoti yaæ kodho sahate naraæ. 7. Anatthajanano [PTS Page 364] [\q 364/] moho moho cittappakopano, Bhayamantarato jÃtaæ taæ jano nÃvabujjhati. 8. MÆÊho atthaæ na jÃnÃti mÆÊho dhammaæ na passati, Andhantamaæ tadà hoti yaæ moho sahate nara"nti[a.] Evampi tatrÃsayÃti parissayÃ. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ' " Tayo kho'me mahÃrÃja, purisassa dhammà ajjhattaæ uppajjamÃnà uppajjanti ahitÃya dukkhÃya aphÃsuvihÃrÃya. Katame tayo: lobho ko mahÃrÃja, purisassa dhammo ajjhattaæ uppajjamÃno uppajjati ahitÃya dukkhÃya aphÃsuvihÃrÃya, doso kho mahÃrÃja - moho kho mahÃrÃja, purisassa dhammo ajjhattaæ uppajjamÃno uppajjati ahitÃya dukkhÃya aphÃsuvihÃrÃya. Ime kho mahÃrÃja tayo purisassa dhammà ajjhattaæ uppajjamÃnà uppajjanti ahitÃya dukkhÃya aphÃsuvihÃrÃya. [B] 9. "Lobho doso ca moho ca purisaæ pÃpacetasaæ, Hiæsanti attasambhÆtà tacasÃraæ 'va samphala"nti[b] Evampi tatrÃsayÃti parissayÃ. Vutta¤hetaæ bhagavatÃ: 10. "RÃgo ca doso ca itonidÃnà AratÅ ratÅ lomahaæsà itojÃ, Ito samuÂÂhÃya manovitakkà KumÃrakà dhaÇkamivossajantÅ"ti [c.] Evampi tatrÃsayÃti parissayÃ. Parissaya- [PTS Page 365] [\q 365/] vinayanti - parissayavinayaæ parissayapahÃnaæ parissayavÆpasamaæ parissayapaÂinissaggaæ parissayapaÂippassaddhiæ amataæ nibbÃnanti - sakkhidhammaæ parissayavinayaæ. [A.] Itivuttaka - catutthavagga - malasutta [b.] Kosalasaæyutta - paÂhamavagga. [C.] SuttanipÃta - sÆcilomasutta. [BJT Page 502] [\x 502/] PaÂipadaæ vadehi bhaddanteti - paÂipadaæ vadehi sammÃpaÂipadaæ anulomapaÂipadaæ apaccanÅkapaÂipadaæ anvatthapaÂipadaæ dhammÃnudhammapaÂipadaæ sÅlesu paripÆrakÃritaæ indriyesu guttadvÃrataæ bhojane matta¤¤utaæ jÃgariyÃnuyogaæ satisampaja¤¤aæ cattÃro satipaÂÂhÃne cattÃro sammappadhÃne cattÃro iddhipÃde pa¤cindriyÃni pa¤ca balÃni sattabojjhaÇge ariyaæ aÂÂhaÇgikaæ maggaæ nibbÃna¤ca nibbÃnagÃmini¤ca paÂipadaæ; vadehi Ãcikkha desehi pa¤¤apehi paÂÂhapehi vivara vibhaja uttÃnÅkarohi pakÃsehÅti - paÂipadaæ vadehi; bhaddanteti so nimmito buddhaæ bhagavantaæ Ãlapati. AthavÃ, yaæ tvaæ dhammaæ Ãcikkhi desesi pa¤¤apesi paÂÂhapesi vivari vibhaji uttÃnÅakÃsi pakÃsesi, sabbaæ taæ sundaraæ bhaddakaæ kalyÃïaæ anavajjaæ sevitabbanti - paÂipadaæ vadehi bhaddante. PÃtimokkhamathavà pi samÃdhinti - pÃtimokkhanti: sÅlaæ patiÂÂhà Ãdi caraïaæ saæyamo saævaro mukhaæ pamukhaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ samÃpattiyÃ. [A] athavÃpi samÃdhinti yà cittassa Âhiti saïÂhiti avaÂÂhiti avisÃhÃro avikkhepo avisÃhaÂamÃnasatà samatho samÃdhindriyaæ samÃdhibalaæ sammÃsamÃdhÅti [b - ] pÃtimokkhamathavà pi samÃdhiæ. TenÃha so nimmito: " AkittayÅ vivaÂacakkhu - sakkhidhammaæ parissayavinayaæ, PaÂipadaæ vadehi bhaddante - pÃtimokkhamathavà pi samÃdhi"nti. 14 - 8 CakkhÆhi neva lolassa GÃmakathÃya Ãvaraye sotaæ, Rase ca nÃnugijjheyya Na ca mamÃyetha ki¤ci lokasmiæ. CakkhÆhi [PTS Page 366] [\q 366/] neva lolassÃti - kathaæ 'cakkhulolo' hoti? Idhekacco bhikkhÆ cakkhulolo cakkhuloliyena samannÃgato hoti: adiÂÂhaæ dakkhitabbaæ, diÂÂhaæ samatikkamitabbanti ÃrÃmena ÃrÃmaæ, uyyÃnena uyyÃnaæ, gÃmena gÃmaæ, nigamena nigamaæ, nagarena nagaraæ. RaÂÂhena raÂÂhaæ, janapadena janapadaæ, dÅghacÃrikaæ anavattitacÃrikaæ1 anuyutto hoti rÆpadassanÃya. Evampi cakkhulolo hoti. [A] jhÃnavibhaÇga. [B.] DhammasaÇgaïi - cittuppÃdakaï¬a. 1. AnavaÂÂhitacÃrikaæ - machasaæ. [BJT Page 504] [\x 504/] AthavÃ, bhikkhu antaragharaæ paviÂÂho vÅthiæ paÂipanno asaævuto gacchati hatthiæ olokento. Assaæ olokento, rathaæ olokento, pattiæ olokento, itthiyo olokento , purise olokento, kumÃrake olokento, kumÃrikÃyo olokento, antarÃpaïaæ olokento, gharamukhÃni olokento, uddhaæ olokento, adho olokento, disÃvidisaæ vipekkhamÃno1 gacchati. Evampi cakkhulolo hoti - AthavÃ, bhikkhu cakkhunà rÆpaæ disvà nimittaggÃhÅ hoti anubya¤janaggÃhÅ yatvÃdhikaraïamenaæ cakkhundriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhà domanassà pÃpakà akusalà dhammà anvÃssaveyyuæ, tassa saævarÃya na paÂipajjati, na rakkhati cakkhundriyaæ, cakkhundriye na saævaraæ Ãpajjati. Evampi cakkhulolo hoti. Yathà và paneke bhonto samaïabrÃhmaïà saddhÃdeyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpaæ visÆkadassanaæ anuyuttà viharanti. SeyyathÅdaæ: naccaæ gÅtaæ vÃditaæ pekkhaæ akkhÃnaæ pÃïissaraæ vetÃÊaæ kumbhathÆnaæ sobhanagarakaæ2 caï¬Ãlaæ vaæsaæ dhovanaæ hatthiyuddhaæ assayuddhaæ mahisayuddhaæ usabhayuddhaæ goyuddhaæ ajayuddhaæ meï¬ayuddhaæ kukkuÂayuddhaæ vaÂÂakayuddhaæ daï¬ayuddhaæ muÂÂhiyuddhaæ nibbuddhaæ3 uyyodhikaæ balaggaæ [PTS Page 367] [\q 367/] senÃbyÆhaæ aïÅkadassanaæ iti vÃ. Evampi cakkhulolo hoti - Kathaæ na 'cakkhulolo' hoti? Idhekacco bhikkhÆ na cakkhulolo na cakkhuloliyena samannÃgato hoti: adiÂÂhaæ dakkhitabbaæ, diÂÂhaæ samatikkamitabbanti na ÃrÃmena ÃrÃmaæ na, uyyÃnena uyyÃnaæ, na gÃmena gÃmaæ, na nigamena nigamaæ, na nagarena nagaraæ. Na raÂÂhena raÂÂhaæ, na janapadena janapadaæ, dÅghacÃrikaæ anavattitacÃrikaæ1 anuyutto hoti rÆpadassanÃya. Evampi na cakkhulolo hoti. AthavÃ, bhikkhu antaragharaæ paviÂÂho vÅthiæ paÂipanno asaævuto gacchati: na hatthiæ olokento. Na assaæ olokento, na rathaæ olokento, na pattiæ olokento, na itthiyo olokento na, purise olokento, na kumÃrake olokento, na kumÃrikÃyo olokento, na antarÃpaïaæ olokento, na gharamukhÃni olokento, na uddhaæ olokento, na adho olokento, na disÃvidisaæ pekkhamÃno1 gacchati. Evampi na cakkhulolo hoti - AthavÃ, bhikkhu cakkhunà rÆpaæ disvà na nimittaggÃhÅ hoti nÃnubya¤janaggÃhÅ. YatvÃdhikaraïamenaæ cakkhundriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhà domanassà pÃpakà akusalà dhammà anvÃssaveyyuæ, tassa saævarÃya paÂipajjati, rakkhati cakkhundriyaæ, cakkhundriye saævaraæ Ãpajjati. Evampi na cakkhulolo hoti. Yathà và paneke bhonto samaïabrÃhmaïà saddhÃdeyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpaæ visÆkadassanaæ anuyuttà viharanti. SeyyathÅdaæ: naccaæ gÅtaæ vÃditaæ pekkhaæ akkhÃnaæ pÃïissaraæ vetÃÊaæ kumbhathÆnaæ sobhanagarakaæ2 caï¬Ãlaæ vaæsaæ dhovanaæ hatthiyuddhaæ assayuddhaæ mahisayuddhaæ usabhayuddhaæ goyuddhaæ ajayuddhaæ meï¬ayuddhaæ kukkuÂayuddhaæ vaÂÂakayuddhaæ daï¬ayuddhaæ muÂÂhiyuddhaæ nibbuddhaæ3 uyyodhikaæ balaggaæ senÃbyÆhaæ aïÅkadassanaæ iti vÃ. EvarÆpà visÆkadassanà paÂivirato hoti. Evampi cakkhulolo hoti - 1. PekkhamÃno - sÅmu 1. 2. Sobhanakaæ - machasaæ 3. Nibuddhaæ - machasaæ [BJT Page 506] [\x 506/] CakkhÆhi neva lolassÃti - cakkhuloliyaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya. Cakkhuloliyà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà vihareyyÃti - cakkhÆhi neva lolassa. GÃmakathÃya Ãvaraye sotanti - gÃmakathà vuccati battiæsa tiracchÃnakathÃ. SeyyathÅdaæ: rÃjakathà corakathà mahÃmattakathà senÃkathà bhayakathà yuddhakathà annakathà pÃnakathà vatthakathà yÃnakathà sayanakathà mÃlÃkathà gandhakathà ¤Ãtikathà gÃmakathà nigamakathà nagarakathà [PTS Page 368] [\q 368/] janapadakathà itthikathà purisakathà sÆrakathà visikhÃkathà kumbhaÂÂhÃnakathà pubbapetakathà nÃnattakathÃ1 lokakkhÃyikà samuddakkhÃyikà itibhavÃbhavakathà iti vÃ. GÃmakathÃya Ãvaraye sotanti - gÃmakathÃya sotaæ Ãvareyya nivÃreyya sannivÃreyya rakkheyya gopeyya pidaheyya pacchindeyyÃti - gÃmakathÃya Ãvaraye sotaæ. Rase ca nÃnugijjheyyÃti - ' raso'ti mÆlaraso khandharaso tacaraso pattaraso puppharaso phalaraso ambilaæ madhuraæ tittakaæ kaÂukaæ loïakaæ khÃrikaæ lapilaæ2 kasÃvo sÃduæ asÃduæ sÅtaæ uïhaæ. Santeke samaïabrÃhmaïà rasagiddhÃ. Te jivhaggena rasaggÃni pariyesantà Ãhiï¬anti. Te ambilaæ labhitvà anambilaæ pariyesanti, anambilaæ labhitvà ambilaæ pariyesanti - pe - SÅtaæ labhitvà uïhaæ pariyesanti, uïhaæ labhitvà sÅtaæ pariyesanti. Te yaæ yaæ labhitvà tena tena na tussanti, aparÃparaæ pariyesanti. ManÃpikesu rasesu rattà giddhà gathità mucchità ajjhopannà laggà laggità palibuddhÃ. Yassesà rasataïhà pahÅnà samucchinnà - pe ¤Ãïagginà da¬¬hÃ. So paÂisaÇkhà yoniso ÃhÃraæ [PTS Page 369] [\q 369/] ÃhÃreti: neva davÃya - pe - Anavajjatà ca phÃsuvihÃro cÃti. Rasataïhaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya, rasataïhÃya Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto vimarÅyÃdÅkatena cetasà vihareyyÃti - rase ca nÃnugijjheyya. 1. NÃnatthakathà - sÅmu 11. [BJT Page 508] [\x 508/] Na ca mamÃyetha ki¤ci lokasminti - 'mamattÃ'ti dve mamattÃ: taïhÃmamatta¤ca diÂÂhimamatta¤ca 'mamattÃ'ti dve mamattÃ: taïhÃmamatta¤ca diÂÂhimamatta¤ca. Katamaæ taïhÃmamattaæ? YÃvatà taïhÃsaækhÃtena sÅmakataæ mariyÃdikataæ4 odhikataæ pariyantakataæ pariggahitaæ mamÃyitaæ idaæ mamaæ etaæ mamaæ ettakaæ mamaæ ettÃvatà mamaæ mama rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà attharaïà pÃpuraïà dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthu hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ janapado koso ca koÂÂhÃgÃraæ ca kevalampi mahÃpaÂhaviæ taïhÃvasena mamÃyati. YÃvatÃ5 aÂÂhasatataïhÃvicaritaæ, idaæ taïhÃmamattaæ. Katamaæ diÂÂhimamattaæ? VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi, dasavatthukà micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi, yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ6 diÂÂhisa¤eyÃjanaæ gÃho paÂiggÃho7 abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparÅtagÃho vipallÃsagÃho micchÃgÃho ayÃthÃvatasmiæ ' yÃthÃvata'nti8 gÃho yÃvatà dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni, idaæ diÂÂhimamattaæ. TaïhÃmamattaæ pahÃya diÂÂhimamattaæ paÂinissajitvà cakkhuæ na mamÃyeyya, na gaïheyya, na parÃmaseyya, nÃbhiniviseyya, sotaæ, ghÃnaæ, jivhaæ. KÃyaæ, rÆpe, sadde, gandhe, rase, phoÂÂhabbe, kulaæ, gaïaæ, ÃvÃsaæ, lÃbhaæ, yasaæ, pasaæsaæ, sukhaæ, cÅvaraæ, piï¬apÃtaæ, senÃsanaæ, gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ, kÃmadhÃtuæ, rÆpadhÃtuæ, arÆpadhÃtuæ, kÃmabhavaæ, rÆpabhavaæ, arÆpabhavaæ, sa¤¤Ãbhavaæ, asa¤¤Ãbhavaæ, nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãbhavaæ, ekavokÃrabhavaæ, catuvokÃrabhavaæ, pa¤cavokÃrabhavaæ, atÅtaæ, anÃgataæ, paccuppannaæ, diÂÂhasutamutavi¤¤Ãtabbe dhamme na mamÃyeyya, na gaïheyya, na parÃmaseyya, nÃbhiniviseyya. Ki¤cÅti ki¤ci rÆpagataæ vedanÃgataæ sa¤¤Ãgataæ saÇkhÃragataæ vi¤¤Ãïagataæ; lokasminti apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhÃtuloke Ãyatanaloketi - na ca mamÃyetha ki¤ci lokasmiæ. TenÃha bhagavÃ: "CakkhÆhi neva lolassa GÃmakathÃya Ãvaraye sotaæ, Rase ca nÃnugijjheyya Na ca mamÃyetha ki¤ci lokasmi"nti. 14 - 9 Phassena yadà phuÂÂhassa Paridevaæ bhikkhu na kareyya kuhi¤ci. Bhava¤ca nÃbhijappeyya Bheravesu ca na sampavedheyya. Phassena [PTS Page 370] [\q 370/] yadà phuÂÂhassÃti - 'phasso'ti rogaphasso; rogaphassena phuÂÂho pareto samohito samannÃgato assa; cakkhurogena puÂÂho pareto samohito samannÃgato assa; sotarogena, ghÃnarogena jivhÃrogena, kÃyarogena, sÅsarogena, kaïïarogena, mukharogena, dantarogena, kÃsena, pinÃso, ¬ahena, jarena, kucchirogena, mucchÃya, pakkhandikÃya, sÆlÃya visÆcikÃya kuÂÂhena gaï¬ena kilÃsena sosena, apamÃrena, dadduyà kaï¬uyà kacchuyà rakhasÃya vitacchikÃya. Lohitena pittena madhumehena, aæsÃya piÊakÃya bhagandalena, pittasamuÂÂhÃnena ÃbÃdhena sannipÃtikena ÃbÃdhena utupariïÃmajena ÃbÃdhena visamaparihÃrajena ÃbÃdhena opakkamikena ÃbÃdhena kammavipÃkajena ÃbÃdhena, sÅtena uïhena jighacchÃya pipÃsÃya uccÃrena passÃvena, ¬aæsamakasavÃtÃtapasiriæsapasamphassehi phuÂÂho pareto samohito samannÃgato assÃti - phassena yadà phuÂÂhassa. 1. DÃrunena - sa. 2. AlabbhamÃno - [PTS.] [BJT Page 510] [\x 510/] Paridevaæ bhikkhu na kareyya kuhi¤cÅti - Ãdevaæ paridevaæ Ãdevanaæ paridevanaæ Ãdevitattaæ paridevitattaæ vÃcÃpalapaæ vippalÃpaæ lÃlappaæ lÃlappÃyanaæ lÃlappÃyitattaæ na kareyya na janeyya na sa¤janeyya na nibbatteyya nÃbhinibbatteyya. Kuhi¤cÅti kuhi¤ci kimhici katthaci ajjhattaæ và bahiddhà và ajjhattabahiddhà vÃti - paridevaæ bhikkhu na kareyya kuhi¤ci. Bhava¤ca nÃbhijappeyyÃti - kÃmabhavaæ na jappeyya, rÆpabhavaæ na jappeyya, arÆpabhavaæ na jappeyya na pajappeyya nÃbhijappeyyÃti - bhava¤ca nÃbhijappeyya. Bheravesu ca na sampavedheyyÃti - 'bheravÃti' ekenÃkÃrena bhayampi bheravampi ta¤¤eva. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: [PTS Page 371] [\q 371/] "etaæ nÆna taæ bhayabheravaæ1 ÃgacchatÅ"ti[a] bahiddhÃrammaïaæ vuttaæ: sÅhà byagghà dÅpÅ acchà taracchà kokà mahisÃ2 assà hatthÅ ahivicchikà satapadÅ corà và assu mÃïavà katakammà và akatakammà vÃ; athÃparena ÃkÃrena bhayaæ vuccati ajjhattikaæ cittasamuÂÂhÃnaæ bhayaæ bhayÃnakattaæ 3 chambhitattaæ lomahaæso cetaso ubbego utrÃso, jÃtibhayaæ jarÃbhayaæ vyÃdhibhayaæ maraïabhayaæ rÃjabhayaæ corabhayaæ aggibhayaæ udakabhayaæ attÃnuvÃdabhayaæ parÃnuvÃdabhayaæ daï¬abhayaæ duggatibhayaæ Æmibhayaæ kumbhilabhayaæ ÃvaÂÂabhayaæ susukÃbhayaæ ÃjÅvikabhayaæ4 asilokabhayaæ parisÃya sÃrajjabhayaæ madanabhayaæ duggatibhayaæ bhayÃnakattaæ3 chambhitattaæ lomahaæso cetaso ubbego utrÃso. Bheravesu ca na sampavedheyyÃti - bherave passitvà và suïitvà và na vedheyya nappavedheyya na sampavedheyya na taseyya na uttaseyya na parittaseyya na bhÃyeyya na santÃsaæ Ãpajjeyya; abhÅru assa acchambhÅ anutrÃsÅ apalÃyÅ pahÅnabhayabheravo vigatalomahaæso vihareyyÃti - bheravesu ca na sampavedheyya. TenÃha bhagavÃ: "Phassena yadà phuÂÂhassa Paridevaæ bhikkhu na kareyya kuhi¤ci, Bhava¤ca nÃbhijappeyya Bheravesu ca na sampavedheyyÃ'ti. 1. Bhayaæ bheravaæ - sÅmu 11. Machasaæ[PTS]. 2. Mahiæsà - machasaæ, gomahisà - [PTS]. 3. BhayÃnakaæ - [PTS]. 4. ùjivakabhayaæ - sÅmu11. [PTS]. A. MajjhimanikÃya - bhayabheravasutta. [BJT Page 512] [\x 512/] 14 - 10 AnnÃnamatho pÃnÃnaæ KhÃdanÅyÃnamathopi vatthÃnaæ, Laddhà na sannidhiæ kayirà Na ca parittase tÃni alabhamÃno1. AnnÃnamatho [PTS Page 372] [\q 372/] pÃnÃnaæ khÃdanÅyÃnamathopi vatthÃnanti - 'annÃna'nti odano kummÃso sattu maccho maæsaæ; pÃnÃnanti aÂÂha pÃnÃni: ambapÃnaæ jambupÃnaæ vocapÃnaæ mocapÃnaæ madhupÃnaæ muddikÃpÃnaæ sÃlukapÃnaæ phÃrusakapÃnaæ. AparÃni pi aÂÂha pÃnÃni: kosambapÃnaæ kolapÃnaæ badarapÃnaæ ghatapÃnaæ telapÃnaæ payopÃnaæ yÃgupÃnaæ rasapÃnaæ; khÃdanÅyÃnanti piÂÂhakhajjakaæ pÆvakhajjakaæ mÆlakhajjakaæ tacakhajjakaæ pattakhajjakaæ pupphakhajjakaæ phalakhajjakaæ; vatthÃnanti cha cÅvarÃni: khomaæ kappÃsikaæ koseyyaæ kambalaæ sÃïaæ haÇganti - annÃnamatho pÃnÃnaæ khÃdanÅyÃnamathopi vatthÃnaæ. Laddhà na sannidhiæ kayirÃti - 'laddhÃ'ti laddhà labhitvà adhigantvà vinditvà paÂilabhitvà na kuhanÃya na lapanÃya na nemittikatÃya na nippesikatÃya na lÃbhena lÃbhaæ nijigiæsanatÃya na kaÂÂhadÃnena1 na veÊudÃnena na pattadÃnena na pupphadÃnena na phaladÃnena na sinÃnadÃnena na cuïïadÃnena na mattikÃdÃnena na dantakaÂÂhadÃnena na mukhodakadÃnena na cÃÂukamyatÃya na pÃribhaÂÂatÃya na piÂÂhimaæsikatÃya na vatthuvijjÃya na tiracchÃnavijjÃya na aÇgavijjÃya na nakkhattavijjÃya na dÆtagamanena na pahÅïagamanena na jaÇghapesaniyena na vejjakammena na navakammena na piï¬apatipiï¬akena na dÃnÃnuppadÃnena dhammena samena laddhà labhitvà adhigantvà vinditvà paÂilabhitvÃti - laddhÃ; na sannidhiæ kayirÃti annasannidhiæ pÃnasannidhiæ yÃnasannidhiæ sayanasannidhiæ gandhasannidhiæ Ãmisasannidhiæ na kareyya na janeyya na sa¤janeyya na nibbatteyya nÃbhinibbatteyyÃti - laddhà na sannidhiæ kayirÃ. 1. AlabbhamÃno - [PTS.] [BJT Page 514] [\x 514/] Na ca parittase tÃni alahamÃno1ti - annaæ và na labhÃmi, pÃnaæ [PTS Page 373] [\q 373/] và na labhÃmi, vatthaæ và na labhÃmi, kulaæ và na labhÃmi, gaïaæ và na labhÃmi, ÃvÃsaæ và na labhÃmi, lÃbhaæ và na labhÃmi, yasaæ và na labhÃmi, pasaæsaæ và na labhÃmi, sukhaæ và na labhÃmi, cÅvaraæ và na labhÃmi, piï¬apÃtaæ và na labhÃmi, senÃsanaæ và na labhÃmi, gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ và na labhÃmi, gilÃnÆpaÂÂhÃkaæ và na labhÃmi, appa¤¤ÃtomhÅti na taseyya, na uttaseyya, na parittaseyya, na bhÃyeyya, na santÃsaæ Ãpajjeyya, abhÅrÆ assa acchambhÅ anutrÃsÅ apalÃyÅ pahÅnabhayabheravo vigatalomahaæso vihareyyÃti - na ca parittase tÃni alabhamÃno. TenÃha bhagavÃ: AnnÃnamatho pÃnÃnaæ KhÃdanÅyÃnamathopi vatthÃnaæ, Laddhà na sannidhiæ kayirà Na ca parittase tÃni alahamÃno1. 14 - 11 JhÃyÅ na padalolassa Virame kukkuccà nappamajjeyya, AthÃsanesu sayanesu Appasaddesu bhikkhu vihareyya. JhÃyÅ na pÃdalolassÃti - "jhÃyÅ"ti paÂhamenapi jhÃnena jhÃyÅ, dutiyenapi jhÃnena jhÃyÅ, tatiyenapi jhÃnena jhÃyÅ, catutthenapi jhÃnena jhÃyÅ, savitakkasavicÃrenÃpi jhÃnena jhÃyÅ, avitakkavicÃramattenÃpi jhÃnena jhÃyÅ, avitakkaavicÃrenÃpi jhÃnena jhÃyÅ, sappÅtikenÃpi jhÃnena jhÃyÅ, nippÅtikenÃpi jhÃnena jhÃyÅ, pÅtisahagatenÃpi jhÃnena jhÃyÅ, sÃtasahagatenÃpi jhÃnena jhÃyÅ, sukhasahagatenÃpi jhÃnena jhÃyÅ, upekkhÃsahagatenÃpi jhÃnena jhÃyÅ, su¤¤atenÃpi jhÃnena jhÃyÅ, animittenÃpi jhÃnena jhÃyÅ, appaïihitenÃpi jhÃnena jhÃyÅ, lokiyenÃpi jhÃnena jhÃyÅ, lokuttarenÃpi jhÃnena jhÃyÅ, jhÃnarato ekattamanuyutto sadatthagarukoti - jhÃyÅ. Na [PTS Page 374] [\q 374/] pÃdalolassÃti - kathaæ 'pÃdalolo' hoti? Idhekacco bhikkhÆ pÃdalolo pÃdaloliyena samannÃgato hoti: 1. AlabbhamÃno - [PTS.] [BJT Page 516] [\x 516/] ùrÃmena ÃrÃmaæ uyyÃnena uyyÃnaæ gÃmena gÃmaæ nigamena nigamaæ nagarena1 nagaraæ raÂÂhena raÂÂhaæ janapadena janapadaæ dÅghacÃrikaæ anavatthitacÃrikaæ anuyutto viharati, evampi pÃdalolo hoti. Athavà bhikkhu antopi saÇghÃrÃme pÃdalolo pÃdaloliyena samannÃgato hoti, na atthahetu na kÃraïahetu uddhato avupasantacitto pariveïato pariveïaæ gacchati, vihÃrato vihÃraæ gacchati, a¬¬hayogato a¬¬hayogaæ gacchati, pÃsÃdato pÃsÃdaæ gacchati, hammiyato hammiyaæ gacchati, guhÃya guhaæ gacchati, lenato lenaæ gacchati, kuÂito kuÂiæ gacchati, kÆÂÃgÃrato kÆÂÃgÃraæ gacchati, aÂÂato aÂÂaæ gacchati, mÃlato mÃlaæ gacchati, uddaï¬ato uddaï¬aæ gacchati, uddosinato uddosinaæ gacchati, upaÂÂhÃnasÃlato upaÂÂhÃnasÃlaæ gacchati, maï¬alamÃlato maï¬alamÃlaæ gacchati, rukkhamÆlato rukkhamÆlaæ gacchati. Yattha và pana bhikkhÆ nisÅdanti tahiæ gacchati, tattha ekassa và dutiyo hoti, dvinnaæ và tatiyo hoti, tiïïaæ và catuttho hoti. Tattha bahuæ samphappalÃpaæ palapati. SeyyathÅdaæ: rÃjakathaæ corakathaæ mahÃmattakathaæ senÃkathaæ bhayakathaæ yuddhakathaæ annakathaæ pÃnakathaæ vatthakathaæ yÃnakathaæ sayanakathaæ mÃlÃkathaæ gandhakathaæ ¤Ãtikathaæ gÃmakathaæ nigamakathaæ nagarakathaæ janapadakathaæ itthikathaæ purisakathaæ sÆrakathaæ visikhÃkathaæ kumbhaÂÂhÃnakathaæ pubbapetakathaæ nÃnattakathaæ lokakkhÃyikaæ samuddakkhÃyikaæ itibhavÃbhavakathaæ iti và evampi pÃdalolo hoti. Na pÃdalolassÃti pÃdaloliyaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya, pÃdaloliyà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto [PTS Page 375] [\q 375/] nissaÂo vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà vihareyya careyya vicareyya irÅyeyya vatteyya pÃleyya yapeyya yÃpeyya paÂisallÃnÃrÃmo assa paÂisallÃnarato ajjhattaæ cetosamathamanuyutto anirÃkatajjhÃno vipassanÃya samannÃgato brÆhetà su¤¤ÃgÃrÃnaæ jhÃyÅ jhÃnarato ekattamanuyutto sadattha2 - garukoti - jhÃyÅ na pÃdalolassa. Virame kukkuccà nappamajjeyyÃti - ' kukkucca'nti hatthakukkuccampi kukkuccaæ, pÃdakukkuccampi kukkuccaæ; hatthapÃdakukkuccampi kukkuccaæ; akappiye kappiyasa¤¤ità kappiye akappiyasa¤¤ità avajje vajjasa¤¤ità vajje avajjasa¤¤itÃ, yaæ evarÆpaæ kukkuccaæ kukkuccÃyanà kukkuccÃyitattaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho, idaæ vuccati kukkuccaæ. Api ca dvÅhi kÃraïehi uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho: 1. AnavaÂÂhita - machasaæ. 2. Paramattha - machasaæ. [BJT Page 518] [\x 518/] Katattà ca akatattà ca. Kathaæ katattà ca akatattà ca uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho? Kataæ me kÃyaduccaritaæ akataæ me kÃyasucarita'nti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. 'Kataæ me vacÅduccaritaæ akataæ me vacÅsucarita'nti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. 'Taæ me manoduccaritaæ akataæ me manosucaritaæ kataæ me kÃyaduccaritaæ akataæ me kÃyasucarita'nti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. 'Kataæ me vacÅduccaritaæ akataæ me vacÅsucarita'nti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. Kato me pÃïÃtipÃto akatà me pÃïÃtipÃtà veramaïÅ'ti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. 'Kataæ me adinnÃdÃnaæ akatà me adinnÃdÃnà veramaïÅ'ti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho, kato me kÃmesu micchÃcÃro akatà me kÃmesu micchÃcÃrà veramaïÅ'ti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. Kato me musÃvÃdo akatà me musÃvÃdà veramaïÅ'ti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. Katà me pisuïà vÃcà akatà me pisuïà vÃcà veramaïÅ'ti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. Katà me pharusà vÃcà akatà me pharusà vÃcà veramaïÅ'ti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. Kato me samphappalÃpo akatà me samphappalÃpà veramaïÅ'ti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. Katà me abhijjhà akatà me anabhijjhÃ'ti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. Kato me byÃpÃdo akato me abyÃpÃdo. Katà me micchÃdiÂÂhi akatà me sammÃdiÂÂhÅ'ti uppajjati kukkuccà cetaso vippaÂisÃro manovilekho. Evaæ katattà ca akatattà ca uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. AthavÃ, sÅlesumhi [PTS Page 376] [\q 376/] na paripÆrakÃrÅti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. Indriyesumhi aguttadvÃroti - bhojane amatta¤¤ÆmhÅti - jÃgariyaæ ananuyuttomhÅti - na satisampaja¤¤ena samannÃgatomhÅti - abhÃvità me cattÃro satipaÂÂhÃnÃti - abhÃvità me cattÃro sammappadhÃnÃti - abhÃvità me cattÃro iddhipÃdÃti abhÃvitÃni me pa¤cindriyÃnÅti - abhÃvitÃni me pa¤cabalÃnÅti abhÃvità me satta bojjhaÇgÃti - abhÃvito me ariyo aÂÂhaÇgiko maggoti dukkhaæ me apari¤¤Ãtanti samudayo me appahÅïoti maggo me abhÃvitoti nirodho me asacchikato'ti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. Virame kukkuccÃti - kukkuccà Ãrameyya virameyya paÂivirameyya, kukkuccaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya, kukkuccà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà vihareyyÃti - virame kukkuccÃ. [BJT Page 520] [\x 520/] TappamajjeyyÃti sakkaccakÃrÅ assa sÃtaccakÃrÅ aÂÂhitakÃrÅ anolÅnavuttiko anikkhittachando anikkhittadhuro appamatto kusalesu dhammesu; 'kadÃhaæ aparipÆraæ và sÅlakkhandhaæ paripÆreyyaæ, paripÆraæ và sÅlakkhandhaæ tattha tattha pa¤¤Ãya anuggaïheyya'nti; yo tattha chando ca vÃyÃmo ca ussÃho ca ussoÊhÅ ca thÃmo ca appaÂivÃïÅ ca sati ca sampaja¤¤a¤ca, Ãtappaæ padhÃnaæ adhiÂÂhÃnaæ anuyogo appamÃdo kusalesu dhammesu; 'kadÃhaæ aparipÆraæ và samÃdhikkhandhaæ pa¤¤Ãkkhandhaæ vimuttikkhandhaæ vimutti¤Ãïadassanakkhandhaæ, kadÃhaæ apari¤¤Ãtaæ và dukkhaæ parijÃneyyaæ, appahÅne và kilese pajaheyyaæ, abhÃvitaæ và maggaæ bhÃveyyaæ, asacchikataæ nirodhaæ sacchikareyya'nti yo tattha chando ca vÃyÃmo ca ussÃho ca ussoÊhÅ ca thÃmo ca appaÂivÃïÅ ca sati ca sampaja¤¤a¤ca Ãtappaæ padhÃnaæ [PTS Page 377] [\q 377/] adhiÂÂhÃnaæ anuyogo appamÃdo kusalesu dhammesÆti - virame kukkuccà nappamajjeyya. AthÃsanesu sayanesu appasaddesu bhikkhu vihareyyÃti - 'athÃ'ti padasandhi padasaæsaggo padapÃripÆrÅ akkharasamavÃyo bya¤janasiliÂÂhatà padÃnupubbatà nÃmetaæ 'athÃ'ti Ãsanaæ vuccati yattha na sÅdati ma¤co pÅÂhaæ bhisi taÂÂikà cammakhaï¬o tiïasanthÃro païïasanthÃro palÃlasanthÃro; sayanaæ vuccati senÃsanaæ vihÃro a¬¬hayogo pÃsÃdo hammiyaæ guhÃti athÃsanesu sayanesu. Appasaddesu bhikkhu vihareyyÃti appasaddesu appanigghosesu vijanavÃtesu manussarÃhaseyyakesu paÂisallÃnasÃruppesu senÃsanesu careyya vicareyya vihareyya irÅyeyya vatteyya pÃleyya yapeyya yÃpeyyÃti - athÃsanesu sayanesu appasaddesu bhikkhu vihareyya. TenÃha bhagavÃ: " JhÃyÅ na pÃdalolassa Virame kukkuccà nappamajjeyya, AthÃsanesu sayanesu Appasaddesu bhikkhu vihareyyÃ"ti. 14 - 12 Niddaæ na bahulÅkareyya JÃgariyaæ bhajeyya ÃtÃpÅ, Tandiæ mÃyaæ bhassaæ khi¬¬aæ Methunaæ vippajahe savibhÆsaæ. Niddaæ na bahulÅkareyyÃti rattindivaæ cha koÂÂhÃse karitvà pa¤ca koÂÂhÃse paÂijaggeyya 1 ekaæ koÂÂhÃsaæ nipajjeyyÃti - niddaæ na bahulÅkareyya. 1. Jaheyya - sa. [BJT Page 522] [\x 522/] JÃgariyaæ bhajeyya ÃtÃpÅti - idha bhikkhu divasaæ caÇkamena nisajjÃya ÃvaraïÅyehi dhammehi cittaæ parisodheyya, rattiyà paÂhamaæ yÃmaæ caÇkamena nisajjÃya ÃvaraïÅyehi dhammehi cittaæ parisodheyya, rattiyà majjhimaæ yÃmaæ [PTS Page 387] [\q 387/] dakkhiïena passena sÅhaseyyaæ kappeyya pÃde pÃdaæ accÃdhÃya sato sampajÃno uÂÂhÃnasa¤¤aæ manasikaritvÃ; rattiyà pacchimaæ yÃmaæ paccuÂÂhÃya caÇkamena nisajjÃya ÃvaraïÅyehi dhammehi cittaæ parisodheyya. JÃgariyaæ bhajeyyÃti jÃgariyaæ bhajeyya sambhajeyya seveyya niseveyya saæseveyya paÂiseveyyÃti 'jÃgariyaæ bhajeyya. ùtÃpÅti Ãtappaæ vuccati viriyaæ. Yo cetasiko viriyÃrambho nikkamo parakkamo uyyÃmo vÃyÃmo ussÃho ussoÊhÅ thÃmo dhiti asithilaparakkamatà anikkhittachandatà anikkhittadhuratà dhurasampaggÃho viriyaæ viriyindriyaæ viriyabalaæ sammÃvÃyÃmo. [A] iminà ÃtÃpena upeto samupeto upagato1 samupagato upapanno 2 sampanno3 samannÃgato so vuccati ÃtÃpÅti - jÃgariyaæ bhajeyya ÃtÃpÅ. Tandiæ mÃyaæ hassaæ khi¬¬aæ methunaæ vippajahe savibhÆsanti 'tandi'nti 'yà tandi tandiyanà tandimanakatÃ4 Ãlasyaæ Ãlasyayanà ÃlasyÃyitattaæ, ayaæ vuccati tandi. MÃyÃti mÃyà vuccati va¤canikà cariyÃ. 'Idhekacco kÃyena duccaritaæ caritvà vÃcÃya - manasà duccaritaæ caritvà tassa paÂicchÃdanahetu pÃpikaæ icchaæ panidahati, mà maæ ja¤¤Ãti icchati, mà maæ ja¤¤Ãti saÇkappeti, mà maæ ja¤¤Ãti vÃcaæ bhÃsati, mà maæ ja¤¤Ãti kÃyena parakkamati, yà evarÆpà mÃyà mÃyÃvità accÃsarà va¤canà nikati vikiraïà guhanà pariguhanà chÃdanà paÂicchÃdanà anuttÃnÅkammaæ anÃvÅkammaæ vocchÃdanà pÃpakiriyÃ, ayaæ vuccati mÃyÃ. [B ']hassanti idhekacco ativelaæ dantavidaæsakaæ hasati. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: "komÃrakamidaæ bhikkhave ariyassa [PTS Page 379] [\q 379/] vinaye yadidaæ ativelaæ dantavidaæsakaæ hasita"nti. [C] khi¬¬Ã kÃyikà ca khi¬¬Ã vÃcasikà ca khi¬¬Ã. Katamà kÃyikà khi¬¬Ã? HatthÅhipi kÅÊanti, assehipi kÅÊanti, rathehipi kÅÊanti, dhanÆhipi kÅÊanti, aÂÂhapadepi5 kÅÊanti, dasapadepi5 kiÊanti, ÃkÃsepi6 kÅÊanti, parihÃrapathepi kÅÊanti, santikÃyapi7 kÅÊanti, khalikÃyapi kÅÊanti, ghaÂikÃyapi kÅÊanti. 1. UpÃgato - pu. 2. Uppanno - sa 3. Samupapanno - sa. 4. Tandiyitattaæ manattaæ - sÅmu. 11 5. Padehi - sÅmu11. [PTS]. 6. AkÃsehipi - sÅmu11. [PTS]. 7. SantikÃyapi - sa. [A.] DhammasaÇgaïicittuppÃdakaï¬a. [B.] KhuddakavatthuvibhaÇga. [C.] TikaÇguttara - sambodhivagga. [BJT Page 524] [\x 524/] SalÃkahatthenapi kÅÊanti, akkhenapi kÅÊanti, paÇgavÅrenapi1 kÅÊanti, vaÇkakenapi kÅÊanti, mokkhacikÃyapi kÅÊanti, ciÇgulakenapi kÅÊanti, pattÃÊhakenapi kÅÊanti, rathakenapi kÅÊanti, dhanukenapi kÅÊanti akkharikÃyapi kÅÊanti, manesikÃyapi kÅÊanti, yathÃvajjenapi kÅÊanti. Ayaæ kÃyikakhi¬¬Ã. Katamà vÃcasikà khi¬¬Ã? Mukhabherikaæ mukhÃlambaraæ mukhadeï¬imakaæ mukhavalimakaæmukhabherulakaæ2 mukhadaddarikaæ nÃÂakaæ lÃsaæ gÅtaæ davakammaæ. Ayaæ vÃcasikà khi¬¬Ã. Methunadhammo nÃma: yo so asaddhammo gÃmadhammo vasaladhammo duÂÂhullo odakantiko rahasso dvayaædvayasamÃpatti. Kiæ kÃraïà vuccati methunadhammo? Ubhinnaæ rattÃnaæ sÃrattÃnaæ avassutÃnaæ pariyuÂÂhitÃnaæ pariyÃdinnacittÃnaæ ubhinnaæ sadisÃnaæ dhammoti taæ kÃraïà vuccati methunadhammo; yathà ubho kalahakÃrakà methunakÃti vuccanti ubho bhaï¬anakÃrakà - ubho bhassakÃrakà - ubho adhikaraïakÃrakà - ubho vivÃdakÃrà - ubho vÃdino - ubho sallÃpakà methunakÃti vuccanti, [PTS Page 380] [\q 380/] evamevaæ ubhinnaæ rattÃnaæ sÃrattÃnaæ avassutÃnaæ pariyuÂÂhitÃnaæ pariyÃdinnacittÃnaæ ubhinnaæ sadisÃnaæ dhammoti taæ kÃraïà vuccati methunadhammo. VibhÆsÃti dve vibhÆsÃ: atthi agÃriyassa vibhÆsÃ; atthi pabbajitassa vibhÆsÃ. Katamà agÃriyassa vibhÆsÃ? Kesà ca massu ca mÃlà ca gandhà ca vilepanà ca Ãbharaïà ca piÊandhanà ca vattha¤ca sÃrasÃÂana¤ca3 veÂhana¤ca ucchÃdanaæ parimaddanaæ nahÃpanaæ sambÃhanaæ ÃdÃsaæ a¤janaæ mÃlÃvilepanaæ mukhacuïïakaæ mukhalepaæ hatthabandhanaæ sikhÃbandhanaæ daï¬anÃliyaæ khaggaæ chattaæ citrà upÃhanà uïhÅsaæ maïiæ vÃÊavÅjanÅ odÃtÃni vatthÃni dÅghadasÃni iti vÃ, ayaæ agÃriyassa vibhÆsà katamà pabbajitassa vibhÆsÃ? Civaramaï¬anà pattamaï¬anà senÃsÃmaï¬anà imassa và pÆtikÃyassa bÃhirÃnaæ và parikkhÃrÃnaæ maï¬anà vibhÆsanà keÊanà parikeÊanà gedhitatÃ4 gedhitattaæ capalatà cÃpalyaæ. Ayaæ pabbajitassa vibhÆsÃ. Tandiæ mÃyaæ bhassaæ khi¬¬aæ methunaæ vippajahe savibhÆsanti - tandiæ ca mÃyaæ ca hassaæ¬a ca¬aæ ca methunadhammaæ ca savibhÆsaæ saparivÃraæ saparibhaï¬aæ saparikkhÃraæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyyÃti - tandiæ mÃyaæ hassaæ khi¬¬aæ methunaæ vippajahe savibhÆsaæ. TenÃha bhagavÃ: "Niddaæ na bahulÅkareyya JÃgariyaæ bhajeyya ÃtÃpÅ, Tandiæ mÃyaæ hassaæ khi¬¬aæ Methunaæ vippajahe savibhÆsa"nti. 1. PaÇkacÅrenapi - sÅmu. 11[PTS]. 2. Mukhabherilaæ - syÃ. Sa 3. PasÃdana¤ca - [PTS.] SayanÃsana¤ca - sÅmu. 11. Machasaæ. HarÃpana¤ca - manupa. Rasana¤ca - pu 4. Gadhitatà - sa. [BJT Page 526] [\x 526/] 14 - 13 ùthabbaïaæ1 [PTS Page 381] [\q 381/] supinaæ lakkhaïaæ No vidahe athopi nakkhattaæ. Viruta¤ca gabbhakaraïaæ Tikicchaæ mÃmako na seveyya. ùthabbaïaæ supinaæ lakkhaïaæ no vidahe athopi nakkhattanti Ãthabbaïikà Ãthabbaïaæ payojenti nagare và ruddhe saÇgÃme và paccupaÂÂhite parasenÃya paccatthikesu paccÃmittesu Åtiæ uppÃdenti, upaddavaæ uppÃdenti, rogaæ uppÃdenti, pajjarakaæ karonti, sÆlaæ karonti, visÆcikaæ karonti, pakkhandikaæ karonti. Evaæ Ãthabbaïikà Ãthabbaïaæ payojenti. SupinapÃÂhakà supinaæ Ãdisanti: ' yo pubbanhasamayaæ supinaæ passati, evaæ vipÃko hoti. Yo majjhantikasamayaæ supinaæ passati, evaæ vipÃko hoti. Yo sÃyanhasamayaæ supinaæ passati. Evaæ vipÃko hoti. Yo purime yÃme - yo majjhime yÃme - yo pacchime yÃme yo dakkhiïena passena nipanno - yo vÃmena passena nipanno yo uttÃnaæ nipanno - yo avakujjanipanno - yo candaæ passati. Suriyaæ passati, yo mahÃsamuddaæ passati, yo sineruæ pabbatarÃjÃnaæ passati, yo hatthiæ passati, yo assaæ passati, yo rathaæ passati, yo pattiæ passati, yo senÃbyÆhaæ passati, yo ÃrÃmarÃmaïeyyakaæ passati, yo vanarÃmaïeyyakaæ passati, yo bhÆmirÃmaïeyyakaæ passati, yo pokkharaïÅrÃmaïeyyakaæ passati, evaæ vipÃko hotÅ'ti evaæ supinapÃÂhakà supinaæ Ãdisanti. LakkhaïapÃÂhakà lakkhaïaæ Ãdisanti' ' maïilakkhaïaæ daï¬alakkhaïaæ vatthalakkhaïaæ asilakkhaïaæ usulakkhaïaæ dhanulakkhaïaæ Ãvudhalakkhaïaæ itthilakkhaïaæ purisalakkhaïaæ kumÃrikÃlakkhaïaæ kumÃralakkhaïaæ dÃsÅlakkhaïaæ dÃsalakkhaïaæ hatthilakkhaïaæ assalakkhaïaæ mahisalakkhaïaæ usabhalakkhaïaæ goïalakkhaïaæ ajalakkhaïaæ meï¬alakkhaïaæ [PTS Page 382] [\q 382/] kukkuÂalakkhaïaæ vaÂÂalakkhaïaæ godhÃlakkhaïaæ kaïïikÃlakkhaïaæ kacachapalakkhaïaæ migalakkhaïaæ iti vÃ'ti evaæ lakkhaïapÃÂhakà lakkhaïaæ Ãdisanti. NakkhattapÃÂhakà nakkhattaæ Ãdisanti: 'aÂÂhavÅsati nakkhattÃni; iminà nakkhattena gharappaveso kattabbo. Iminà nakkhattena makuÂaæ bandhitabbaæ. Iminà nakkhattena vÃreyyaæ kÃretabbaæ. Iminà nakkhattena bijanÅhÃro kattabbo. Iminà nakkhattena saævÃso gantabbo'ti evaæ nakkhattapÃÂhakà nakkhattaæ Ãdisanti. ùthabbaïaæ supinaæ lakkhaïaæ no vidahe athopi nakkhattanti Ãthabbaïa¤ca supina¤ca lakkhaïa¤ca nakkhatta¤ca no vidaheyya, na careyya na samÃcareyya na samÃdÃya vatteyya; athavà na gaïheyya na dhÃreyya, na upadhÃreyya nappayojeyya - Ãthabbaïaæ supinaæ lakkhaïaæ no vidahe athopi nakkhattaæ. 1. ùtappanaæ - manupa. [BJT Page 528] [\x 528/] Viruta¤ca gabbhakaraïaæ tikicchaæ mÃmako na seveyyÃti virutaæ vuccati migavÃkyaæ. 1 MigavÃkyapÃÂhakà 2 migavÃkyaæ Ãdisanti: sakuntÃnaæ và catuppadÃnaæ và rutaæ vassitaæ jÃnanti; evaæ migavÃkyapÃÂhakà migavÃkyaæ Ãdisanti. GabbhakaraïÅyà gabbhaæ saïÂhÃpenti. DvÅhi kÃraïehi gabbho na saïÂhÃti: pÃïakehi và vÃtakuppehi vÃ. PÃïakÃnaæ vÃtakuppÃnaæ và paÂighÃtÃya osadhaæ dentÅti evaæ gabbhakaraïÅyà gabbhaæ saïÂhÃpenti. TikicchÃti pa¤ca tikicchÃ: sÃlÃkiyaæ sallakattiyaæ kÃyatikicchaæ bhÆtiyaæ komÃrabhaccaæ3. MÃmakoti buddhamÃmako dhammamÃmako saÇghamÃmako; so và bhagavantaæ mÃmayati, bhagavà và taæ puggalaæ parigaïhÃti. Vuttaæ [PTS Page 383] [\q 383/] hetaæ bhagavatÃ: "ye te bhikkhave bhikkhÆ kuhà thaddhà lapà siÇgÅ unnaÊà asamÃhitÃ, na me te bhikkhave bhikkhÆ mÃmakà apagatà ca te bhikkhave bhikkhÆ imasmà dhammavinayÃ. Na ca te bhikkhÆ imasmiæ dhammavinaye vuddhiæ virÆÊhiæ vepullaæ Ãpajjanti. Ye ca kho bhikkhave bhikkhÆ nikkuhà nillapà dhÅrà atthaddhà susamÃhitÃ, te kho me bhikkhave bhikkhÆ mÃmakÃ. Anapagatà ca te bhikkhave bhikkhÆ imasmà dhammavinayÃ. Te ca bhikkhÆ imasmiæ dhammavinaye vuddhiæ virÆÊhiæ vepullaæ Ãpajjanti [a.] 1. " Kuhà thaddhà lapà siÇgÅ unnaÊà asamÃhitÃ. Na te dhamme virÆhanti sammÃsambuddhadesite. 2. Nikkuhà nillapà dhÅrà atthaddhà susamÃhitÃ. Te ve dhamme virÆhanti sammÃsambuddhadesite"ti. [A.] Viruta¤ca gabbhakaraïaæ tikicchaæ mÃmako na seveyyÃti viruta¤ca gabbhakaraïa¤ca tikiccha¤ca mÃmako na seveyya, na niseveyya na saæseveyya nappaÂiseveyya na careyya na samÃcareyya na samÃdÃya vatteyya, athavà na gaïheyya na uggaïheyya na upadhÃreyya na upalakkheyya na payojeyyÃti - viruta¤ca gabbhakaraïaæ tikicchaæ mÃmako na seveyya. TenÃha bhagavÃ: "ùthabbaïaæ supinaæ lakkhaïaæ No vidahe athopi nakkhattaæ, Viruta¤ca gabbhakaraïaæ Tikicchaæ mÃmako na seveyyÃ"ti. 1. MigavÃkkaæ - machasaæ. Migacakkaæ - syÃ. [PTS.] Migapakkha - sa. 2. MigavÃkkapÃÂhakà - machasaæ. MigacakkapÃÂhikà - [PTS]. 3. KomÃrakavejjaæ - syÃ. [A.] CatukkaÇguttara - urulavelavagga. [BJT Page 530] [\x 530/] 14 - 14 NindÃya [PTS Page 384] [\q 384/] nappavedheyya Na unnameyya pasaæsito bhikkhu, Lobhaæ saha macchariyena Kodhaæ pesuniya¤ca 1 panudeyya. NindÃya nappavedheyyÃti - idhekacce bhikkhuæ nindanti: jÃtiyà và gottena và kolaputtiyena và vaïïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjÃÂÂhÃnena vÃ8 sutena và paÂibhÃnena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ. AtimÃnoti idhekacco paraæ atima¤¤ati jÃtiyà và gottena và kolaputtiyena và vaïïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjÃÂÂhÃnena vÃ8 sutena và paÂibhÃnena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ. AtimÃnoti idhekacco paraæ atima¤¤ati jÃtiyà và gottena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ. Nindanti garahanti upavadanti, nindito garahito upavadito nindÃya garahÃya upavÃdena akittiyà avaïïahÃrikÃya na vedheyya nappavedheyya na sampavedheyya na taseyya na uttaseyya na parittaseyya na bhÃyeyya na santÃsaæ Ãpajjeyya. AbhÅru assa acchambhÅ anutrÃsÅ apalÃyÅ pahÅnabhayabheravo vigatalomahaæso vihareyyÃti nindÃya nappavedheyya. Na unnameyya pasaæsito bhikkhÆti - idhekacce bhikkhuæ pasaæsanti: jÃtiyà và và gottena và kolaputtiyena và vaïïapokkharatÃya. Và dhanena và ajjhenena 7và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjÃÂÂhÃnena vÃ8 sutena và paÂibhÃnena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ. AtimÃnoti idhekacco paraæ atima¤¤ati jÃtiyà và gottena và kolaputtiyena và vaïïapokkharatÃya. Và dhanena và ajjhenena 7và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjÃÂÂhÃnena vÃ8 sutena và paÂibhÃnena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ. AtimÃnoti idhekacco paraæ atima¤¤ati jÃtiyà và gottena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunà pasaæsanti thomenti kittenti vaïïenti. Pasaæsito thomito kittito vaïïito pasaæsÃya thomanena kittiyà vaïïahÃrikÃya unnatiæ na kareyya, unnÃmaæ na kareyya, mÃnaæ na kareyya, thambhaæ na kareyya, na tena mÃnaæ janeyya, na tena thaddho assa patthaddho paggahitasiroti - na unnameyya pasaæsito bhikkhu. Lobhaæ saha macchariyena kodhaæ pesuniya¤ca 1 panudeyyÃti lobhoti " yo lobho lubbhanà lubbhitattaæ sÃrÃgo sÃrajjanà sÃrajjitattaæ abhijjhà lobho akusalamÆlaæ;"[A] macchariyanti pa¤ca macchariyÃni: ÃvÃsamacchariyaæ kulamacchariyaæ lÃbhamacchariyaæ vaïïamacchariyaæ dhammamacchariyaæ, yaæ evarÆpaæ macchariyaæ maccharÃyanà maccharÃyitattaæ vevicchaæ kadariyaæ kaÂuka¤cukatà aggahitattaæ cittassa, idaæ vuccati macchariyaæ. [B] api ca khandhamacchariyampi macchariyaæ, dhÃtumacchariyampi macchariyaæ, Ãyatanamacchariyampi macchariyaæ, gÃho; idaæ vuccati6 macchariyaæ; kodhoti "yo cittassa ÃghÃto paÂighÃto paÂighaæ paÂivirodho kopo pakopo sampakopo, doso padoso sampadoso cittassa byÃpatti manopadoso, kodho kujjhanà kujjhitattaæ, doso dussanà dussitattaæ, byÃpatti byÃpajjanà byÃpajjitattaæ, virodho paÂivirodho [PTS Page 385] [\q 385/] chaï¬ikkaæ asuropo anattamanatà cittassa. "[B] 1.) Pesuneyyaæ ca - sa, 2. Assuropo - sÅmu 11. [A.] DhammasaÇgaïi cittuppÃdakaï¬a. [A.] DhammasaÇgaïi nikkhepakaï¬a. [BJT Page 532] [\x 532/] Pesuniyanti idhekacco pisunavÃco hoti: ito sutvà amutra akkhÃtà imesaæ bhedÃya, amutra và sutvà imesaæ akkhÃtà amusaæ bhedÃya. Iti samaggÃnaæ và bhettà bhinnÃnaæ và anuppadÃtà vaggarÃmo vaggarato vagganandÅ vaggakaraïiæ vÃcaæ bhÃsità hoti. Iti vuccati pesu¤¤aæ. Api ca dvÅhi kÃraïehi pesu¤¤aæ upasaæharati: piyakamyatÃya và bhedÃdhippÃyena vÃ. Kathaæ piyakamyatÃya pesu¤¤aæ upasaæharati? 'Imassa piyo bhavissÃmi, manÃpo bhavissÃmi, vissÃsiko bhavissÃmi, abbhantariko bhavissÃmi, suhadayo bhavissÃmÅ'ti evaæ piyakamyatÃya pesu¤¤aæ upasaæharati. Kathaæ bhedÃdhippÃyena pesu¤¤aæ upasaæharati? 'Kathaæ ime nÃnà assu, vaggà assu, dvidhà assu, dvejjhà assu, dve pakkhà assu, bhijjeyyuæ na samÃgaccheyyuæ, dukkhaæ na phÃsu vihareyyu'nti evaæ bhedÃdhippÃyena pesu¤¤aæ upasaæharati. Lobhaæ saha macchariyena kodhaæ pesuniya¤ca panudeyyÃti lobha¤ca macchariya¤ca kodha¤ca pesu¤¤a¤ca nudeyya panudeyya pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyyÃti - lobhaæ saha macchariyena kodhaæ pesuniya¤ca panudeyya. TenÃha bhagavÃ: "NindÃya nappavedheyya Na unnameyya pasaæsito bhikkhu, Lobhaæ saha macchariyena Kodhaæ pesuniya¤ca panudeyyÃ"ti. 14 - 15 Kayavikkaye na tiÂÂheyya UpavÃdaæ bhikkhu na kareyya kuhi¤ci, GÃme ca nÃbhisajjeyya LÃbhakamyà janaæ na lapayeyya. Kayavikkaye [PTS Page 386] [\q 386/] na tiÂÂheyyÃti - ye kayavikkayà vinaye paÂikkhittÃ, na te imasmiæ atthe adhippetÃ. Kathaæ kayavikkaye tiÂÂhati? Pa¤cannaæ saddhiæ pattaæ và cÅvaraæ và a¤¤aæ và ka¤ci parikkhÃraæ va¤caniyaæ và karonto udayaæ và patthayanto parivatteti, evaæ kayavikkaye tiÂÂhati, kathaæ kayavikkaye na tiÂÂhati? Pa¤cannaæ saddhiæ pattaæ và cÅvaraæ và a¤¤aæ và ka¤ci parikkhÃraæ na va¤caniyaæ và karonto na udayaæ và patthayanto parivatteti. Evaæ kayavikkaye na tiÂÂhati. Kayavikkaye na tiÂÂheyyÃti kayavikkaye na tiÂÂheyya, na santiÂÂheyya, kayavikkayaæ pajaheyya, vinodeyya, byantÅkareyya, anabhÃvaæ gameyya, kayavikkayà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà vihareyyÃti - kayavikkaye na tiÂÂheyya. [BJT Page 534] [\x 534/] UpavÃdaæ bhikkhu na kareyya kuhi¤cÅti - katame upavÃdakarà kilesÃ? Santeke samaïabrÃhmaïà iddhimanto dibbacakkhukà paracittaviduno, te dÆratopi passanti, ÃsannÃpi na dissanti, cetasÃpi cittaæ pajÃnanti. DevatÃpi kho santi iddhimantiniyo dibbacakkhukà paracittaviduniyo. Tà dÆratopi passanti, ÃsannÃpi na dissanti, cetasÃpi cittaæ pajÃnanti. Te oÊÃrikehi và kilesehi majjhimehi và kilesehi sukhumehi và kilesehi upavadeyyuæ. Katame oÊÃrikà kilesÃ? KÃyaduccaritaæ vacÅduccaritaæ manoduccaritaæ. Ime vuccanti oÊÃrikà kilesÃ. Katame majjhimà kilesÃ? KÃmavitakko vyÃpÃdavitakko vihiæsÃvitakko. Ime vuccanti majjhimà kilesÃ. Katame sukhumà kilesÃ? ¥Ãtivitakko janapadavitakko amaravitakko parÃnuddayatÃpaÂisa¤¤utto vitakko lÃbhasakkÃrasilokapaÂisa¤¤utto vitakko anava¤¤attipaÂisa¤¤utto vitakko. Ime vuccanti sukhumà kilesÃ. Tehi oÊÃrikehi và kilesehi majjhimehi và kilesehi sukhumehi và kilesehi na upavadeyya, upavÃdaæ na kareyya, upavÃdakare kilese na kareyya, na janeyya, na sa¤janeyya, na nibbatteyya nÃbhinibbatteyya. UpavÃdakare kilese pajaheyya vinodeyya [PTS Page 387] [\q 387/] byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya. UpavÃdakarehi kilesehi Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà vihareyya. Kuhi¤cÅti kuhi¤ci kimhici katthaci ajjhattaæ và bahiddhà và ajjhattabahiddhà vÃti 'upavÃdaæ bhikkhu na kareyya kuhi¤ci' Game ca nÃbhisajjeyyÃti - kathaæ game sajjati? Idha bhikkhu gÃme gihÅhi saæsaÂÂho viharati sahanandÅ sahasokÅ sukhitesu sukhito dukkhitesu dukkhito. Uppannesu kiccakaraïÅyesu attanà voyogaæ Ãpajjati. Evampi gÃme sajjati. Athavà bhikkhu pubbanhasamayaæ nivÃsetvà pattacÅvaramÃdÃya gÃmaæ và nigamaæ và piï¬Ãya pavisati arakkhiteneva kÃyena arakkhitÃya vÃcÃya arakkhitena cittena anupaÂÂhitÃya satiyà asaævutehi indriyehi. So tatra tatra sajjati. Tatra tatra gaïhÃti. Tatra tatra bajjhati. Tatra tatra anayabyasanaæ Ãpajjati. Evampi gÃme sajjati. [BJT Page 536] [\x 536/] Kathaæ gÃme na sajjati? Idha bhikkhu gÃme gihÅhi asaæsaÂÂho viharati: na sahanandÅ na sahasokÅ na sukhitesu sukhito, na dukkhitesu dukkhito. Uppannesu kiccakaraïÅyesu na attanà voyogaæ Ãpajjati. Evampi gÃme na sajjati. Athavà bhikkhu pubbanhasamayaæ nivÃsetvà pattacÅvaramÃdÃya gÃmaæ và nigamaæ và piï¬Ãya pavisati rakkhiteneva kÃyena rakkhitÃya vÃcÃya rakkhitena cittena upaÂÂhitÃya satiyà saævutehi indriyehi. So tatra tatra na sajjati. Tatra tatra na gaïhÃti. Tatra tatra na bajjhati. Tatra tatra na anayabyasanaæ Ãpajjati evampi gÃme na sajjati, gÃme ca nÃbhisajjeyyÃti gÃme na sajjeyya na gaïheyya na bajjheyya na palibajjheyya. Agiddho assa agathito1 amucchito anajjhopanno vÅtagedho vigatagedho vantagedho muttagedho pahÅnagedho paÂinissaÂÂhagedho nicchÃto nibbuto sÅtibhÆto sukhapaÂisaævedÅ brahmabhÆtena attanà vihareyyÃti - gÃme ca nÃbhisajjeyya. LÃbhakamyà janaæ na lapayeyyÃti - katamà lapanÃ? LÃbhasakkÃrasilokasannissitassa [PTS Page 388] [\q 388/] pÃpicchassa icchÃpakatassa Ãmisacakkhukassa lokadhammagarukassa yà paresaæ Ãlapanà lapanà sallapanà ullapanà samullapanà unnahanà samunnahanà ukkÃcanà samukkÃcanà anuppiyabhÃïÅti cÃÂukamyatà muggasupyatÃ2 pÃribhaÂÂatà parapiÂÂhimaæsikatÃ, yà tattha saïhavÃcatà sakhilavÃcatà sithilavÃcatà apharusavÃcatÃ, ayaæ vuccati lapanÃ, api ca dvÅhi kÃraïehi janaæ lapati: attÃnaæ và nÅcaæ Âhapento paraæ uccaæ Âhapentà janaæ lapati. AttÃnaæ và uccaæ Âhapento paraæ nÅcaæ Âhapento janaæ lapati. Kathaæ attÃnaæ nÅcaæ Âhapento paraæ uccaæ Âhapento janaæ lapati? 'Tumhe me bahÆpakÃrÃ, ahaæ tumhe nissÃya labhÃmi vÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ. Ye pime a¤¤e dÃtuæ và kÃtuæ và ma¤¤anti, tumhe nissÃya tumhe sampassantÃ. Yampi me purÃïaæ mÃtÃpettikaæ nÃmadheyaæ, tampi me antarahitaæ. Tumhehi ahaæ ¤ÃyÃmi asukassa kulupako asukÃya kulÆpako'ti. Evaæ attÃnaæ nÅcaæ Âhapento paraæ uccaæ Âhapento janaæ lapati. Kathaæ attÃnaæ uccaæ Âhapento paraæ nÅcaæ Âhapento janaæ lapati? 'Ahaæ tumhÃkaæ bahÆpakÃro, tumhe maæ Ãgamma buddhaæ saraïaæ gatÃ, dhammaæ saraïaæ gatÃ, saÇghaæ saraïaæ gatÃ, pÃïÃtipÃtà paÂiviratÃ, adinnÃdÃnà paÂiviratÃ, kÃmesu micchÃcÃrà paÂiviratÃ, musÃvÃdà paÂiviratÃ, surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnà paÂiviratÃ. Ahaæ tumhÃkaæ uddesaæ demi. Paripucchaæ demi. 1. Agadhito - sÅmu11. Machasaæ. 2. Muggasuppatà - sÅmu11. Muggasupatà - [PTS.] [BJT Page 538] [\x 538/] Uposathaæ ÃcikkhÃmi. Navakammaæ adhiÂÂhÃmi. Atha ca pana tumhe maæ ujjhitvà a¤¤e sakkarotha garukarotha mÃnetha pÆjethÃ'ti evampi attÃnaæ uccaæ Âhapento paraæ nÅcaæ Âhapento [PTS Page 389] [\q 389/] janaæ lapati. LÃbhakamyà janaæ na lapayeyyÃti lÃbhahetu labhe paccayà labhe kÃraïà lÃbhÃbhinibbattiyà lÃbhaæ paripÃcento janaæ na lapeyya lapanaæ pajaheyya, vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya, lapanà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto. VimariyÃdÅkatena cetasà vihareyyÃti - lÃbhakamyà janaæ na lapayeyya. TenÃha bhagavÃ; " Kayavikkaye na tiÂÂheyya UpavÃdaæ bhikkhu na kareyya kuhi¤ci, Game ca nÃbhisajjeyya LÃbhakamyà janaæ na lapayeyyÃ"ti. 14 - 16 Na ca katthiko siyà bhikkhu Na ca vÃcaæ payuttaæ 1 bhÃseyya, PÃgabbhiyaæ na sikkheyya Kathaæ viggÃhikaæ na kathayeyya. Na ca katthiko siyà bhikkhÆti - idhekacco katthÅ hoti vikatthÅ. So katthati vikatthÅ " ahamasmi sÅlasampanno'ti vÃ, vatasampanno'ti vÃ, sÅlabbatasampanno'ti vÃ, jÃtiyà và gottena và kolaputtiyena và vaïïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjÃÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃnena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ, uccà kulà pabbajitoti và mahÃbhogakulà pabbajitoti và uÊÃrabhogakulà pabbajitoti vÃ, suttantikoti và vinayadharoti và dhammakathikoti và Ãra¤¤ikoti và piï¬apÃtikoti vÃ, paæsukÆlikoti vÃ, tecÅvarikoti vÃ, sapadÃnacÃrikoti và khalupacchÃbhattikoti vÃ, nesajjikoti vÃ, yathÃsanthatikoti vÃ, paÂhamassa jhÃnassa lÃbhÅti vÃ, dutiyassa jhÃnassa lÃbhÅti vÃ, tatiyassa jhÃnassa lÃbhÅti vÃ, catutthassa jhÃnassa lÃbhÅti vÃ, ÃkÃsÃna¤cÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅti vÃ, vi¤¤Ãïa¤cÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅti vÃ, Ãki¤ca¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅti vÃ, nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅti và katthati vikatthati. Evaæ na kattheyya na vikattheyya, katthanaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya. Katthanà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto, vimariyÃdÅkatena cetasà vihareyyÃti - na ca katthiko siyà bhikkhu. 1. Saæyuttaæ - sa payutaæ - su. [BJT Page 540] [\x 540/] Na ca vÃcaæ payuttaæ bhÃseyyÃti - katamà payuttavÃcÃ? Idhekacco [PTS Page 390] [\q 390/] cÅvarapayuttaæ vÃcaæ bhÃsati, piï¬apÃtapayuttaæ vÃcaæ bhÃsati, senÃsanapayuttaæ vÃcaæ bhÃsati, gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrapayuttaæ vÃcaæ bhÃsati. Ayampi vuccati payuttavÃcÃ. Atha và cÅvarahetu piï¬apÃtahetu senÃsanahetu gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrahetu saccampi bhaïati, musÃpi bhaïati, pisunampi bhaïati, apisunampi bhaïati, pharusampi bhaïati, apharusampi bhaïati, samphappalÃpampi bhaïati, asamphappalÃpampi bhaïati, mantÃpi vÃcaæ bhÃsati. Ayampi vuccati payuttavÃcÃ. AthavÃ, pasannacitto paresaæ dhammaæ deseti: 'aho, vata me dhammaæ suïeyyuæ, sutvà ca dhamme pasÅdeyyuæ, pasannà ca me pasannÃkÃraæ kareyyu'nti. Ayampi vuccati payuttavÃcÃ. Na ca vÃcaæ payuttaæ bhÃseyyÃti - antamaso dhammadesanaæ vÃcaæ upÃdÃya payuttavÃcaæ na bhÃseyya, na katheyya, na bhaïeyya, na dÅpayeyya, na vohareyya, payuttaæ vÃcaæ pajaheyya, vinodeyya, byantÅkareyya, anabhÃvaæ gameyya, payuttavÃcÃya Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà vihareyyÃti - na ca vÃcaæ payuttaæ bhÃseyya. PÃgabbhiyaæ na sikkheyyÃti - 'pÃgabbhiya'nti tÅïi pÃgabbhiyÃni: kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ, vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ, cetasikaæ pÃgabbhiyaæ. Katamaæ kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ? Idhekacco saÇghagatopi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti, gaïagatopi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti, bhojanasÃlÃyapi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti, jantÃghare pi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti, udakatitthe pi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti, antaragharaæ pavisantopi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti, antaragharaæ paviÂÂhopi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Kathaæ saÇghagato kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idhekacco saÇghagato acittikÃrakato there bhikkhÆ ghaÂÂayantopi tiÂÂhati, ghaÂÂayantopi nisÅdati, puratopi tiÂÂhati, puratopi nisÅdati, uccepi Ãsane nisÅdati, sasÅsaæ pÃrupitvÃpi nisÅdati, [PTS Page 391] [\q 391/] Âhitakopi bhaïati, bÃhÃvikkhepakopi bhaïati. Evaæ saÇghagato kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Kathaæ gaïagato kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idhekacco gaïagato acittikÃrakato therÃnaæ bhikkhÆnaæ anupÃhanÃnaæ caÇkamantÃnaæ saupÃhano caÇkamati, nÅce caÇkame caÇkamantÃnaæ ucce caÇkame caÇkamati, chamÃya caÇkamantÃnaæ caÇkame caÇkamati, ghaÂÂayantopi tiÂÂhati, ghaÂÂayantopi nisÅdati, puratopi tiÂÂhati. Puratopi nisÅdati, uccepi Ãsane nisÅdati. SasÅsaæ pÃrupitvÃpi nisÅdati. hitakopi bhaïati. BÃhÃvikkhepakopi bhaïati. Evaæ gaïagato kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. [BJT Page 542] [\x 542/] Kathaæ bhojanasÃlÃya kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idhekacco bhojanasÃlÃya acittÅkÃrakato there bhikkhÆ anupakhajja nisÅdati, navepi bhikkhÆ Ãsanena paÂibÃhati, ghaÂÂayantopi tiÂÂhati, ghaÂÂayantopi nisÅdati, puratopi tiÂÂhati, puratopi nisÅdati, uccepi Ãsane nisÅdati, sasÅsaæ pÃrupitvÃpi nisÅdati, Âhitakopi bhaïati, bÃhÃvikkhepakopi bhaïati. Evaæ bhojanasÃlÃya kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Kathaæ jantÃghare kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idhekacco jantÃghare acittÅkÃrakato there bhikkhÆ ghaÂÂayantopi tiÂÂhati, ghaÂÂayantopi nisÅdati, puratopi tiÂÂhati, puratopi nisÅdati, uccepi Ãsane nisÅdati, anÃpucchÃpi kaÂÂhaæ pakkhipati, anÃpucchÃpi dvÃraæ pidahati. Evaæ jantÃghare kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Kathaæ udakatitthe kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idhekacco udakatitthe acittikÃrakato there bhikkhÆ ghaÂÂayantopi otarati, puratopi otarati, ghaÂÂayantopinahÃyati1 puratopi nahÃyati, uparitopi nahÃyati, ghaÂÂayantopi uttarati, puratopi uttarati, uparipi uttarati. Evaæ udakatitthe kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Kathaæ antaragharaæ pavisanto kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idhekacco antaragharaæ pavisanto acittÅkÃrakato there bhikkhÆ ghaÂÂayantopi gacchati, puratopi gacchati. Vokkammapi therÃnaæ bhikkhÆnaæ purato purato gacchati. [PTS Page 392] [\q 392/] evaæ antaragharaæ pavisanto kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Kathaæ antaragharaæ paviÂÂho kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idhekacco antaragharaæ paviÂÂho ' na pavisatha2 bhante'ti vuccamÃno pavisati. ' Na tiÂÂhatha bhante'ti vuccamÃno tiÂÂhati. ' Na nisÅdatha bhante'ti vuccamÃno nisÅdati. AnokÃsampi pavisati, anokÃsepi3tiÂÂhati, anokÃsepi nisÅdati. YÃnipi tÃni honti kulÃnaæ ovarakÃni gÆÊhÃni ca paÂicchannÃni ca yattha kulitthiyo kuladhÅtaro4 kulasuïhÃyo kulakumÃriyo nisÅdanti, tatthapi sahasà pavisati. KumÃrakassapi sÅsaæ5 parÃmasati. Evaæ antaragharaæ paviÂÂho kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Idaæ kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ. Katamaæ vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ? Idhekacco saÇghagatopi vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti, gaïagatopi vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti, antaragharaæ paviÂÂhopi vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. 1. NhÃyati - machasaæ [PTS]. 2. Pavisa - machasaæ. SÅmu11 [PTS]. 3. AnokÃsampi - saumu11. 4. KuladhÅtÃyo - sÅmÆ11. 5. KumÃrakassa sÅsampi - machasaæ. SÅmu11. [BJT Page 544] [\x 544/] Kathaæ saÇghagato vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idhekacco saÇghagato acittÅkÃrakato there bhikkhÆ anÃpucchà và anajjhiÂÂho và ÃrÃmagatÃnaæ bhikkhÆnaæ dhammaæ bhaïati. Pa¤haæ vissajjeti. PÃtimokkhaæ uddisati. hitakopi bhaïati, bÃhÃvikkhepakopi bhaïati. Evaæ saÇghagato vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Kathaæ gaïagato vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idhekacco gaïagato acittikÃrakato there bhikkhÆ anÃpucchà và anajjhiÂÂho và ÃrÃmagatÃnaæ bhikkhÆnaæ dhammaæ bhaïati. Pa¤haæ vissajjeti. hitakopi bhaïati. BÃhÃvikkhepakopi bhaïati. ùrÃmagatÃnaæ bhikkhunÅnaæ upÃsakÃnaæ upÃsikÃnaæ dhammaæ bhaïati. Pa¤haæ vissajjeti. hitakopi bhaïati. BÃhÃvikkhepakopi bhaïati. Evaæ gaïagato vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Kathaæ antaragharaæ paviÂÂho vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idhekacco antaragharaæ paviÂÂho itthiæ và kumÃriæ và evamÃha: itthannÃme, itthaægotte. Kiæ atthi? YÃgu atthi? Bhattaæ atthi? KhÃdanÅyaæ atthi? Kiæ pivissÃma? Kiæ bhu¤jissÃma? [PTS Page 393] [\q 393/] kiæ khÃdissÃma? Kiæ và atthi kiæ và me dassathÃti vippalapati. Evaæ antaragharaæ paviÂÂho vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti idaæ vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ. Katamaæ cetasikaæ pÃgabbhiyaæ? Idhekacco na uccÃkulà pabbajito samÃno uccÃkulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ karoti cittena, na mahÃbhogakulà pabbajito samÃno mahÃbhogakulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ karoti cittena, na uÊÃrabhogakulà pabbajito samÃno uÊÃrabhogakulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ karoti cittena. Na suttantiko samÃno suttantikena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ karoti cittena. Na suttantiko samÃno suttantikena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ karoti cittena, na vinayadharo samÃno, na dhammakathiko samÃno, na khalupacchÃbhattiko samÃno, na nesajjiko samÃno, na yathÃsanthatikaÇgo samÃno yathÃsanthatikena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ karoti cittena. Na paÂhamassa jhÃnassa lÃbhÅ samÃno paÂhamassa jhÃnassa lÃbhinà saddhiæ sadisaæ attÃnaæ karoti cittena. Na dutiyassa jhÃnassa - na tatiyassa jhÃnassa - na catutthassa jhÃnassa lÃbhÅ samÃno na ÃkÃsÃna¤cÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅ samÃno - na vi¤¤Ãïa¤cÃyatanasamÃpattiyà - na Ãki¤ca¤¤ÃyatanasamÃpattiyà - na nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅ samÃno nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhinà saddhiæ sadisaæ attÃnaæ karoti cittena. Idaæ cetasikaæ pÃgabbhiyaæ. [BJT Page 546] [\x 546/] PÃgabbhiyaæ na sikkheyyÃti - pÃgabbhiyaæ na sikkheyya na careyya na Ãcareyya na samÃcareyya na samÃdÃya vatteyya, pÃgabbhiyaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya, pÃgabbhiyà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà vihareyyÃti - pÃgabbhiyaæ na sikkheyya. Kathaæ [PTS Page 394] [\q 394/] viggÃhikaæ na kathayeyyÃti - katamà viggÃhikà kathÃ? Idhekacco evarÆpiæ kathaæ kattà hoti: na tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃsi, ahaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃmi. Kiæ tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnissasi? MicchÃpaÂipanno tvamasi. Ahamasmi sammÃpaÂipanno. Sahitamme, asahitante. Pure vacanÅyaæ pacchà avaca. PacchÃvacanÅyaæ pure avaca. ùciïïante1 viparÃvattaæ. ùropito te vÃdo. NiggahÅtosi. Cara vÃdappamokkhaya. NibbeÂhehi sace pahosÅ'ti. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: "viggÃhikÃya kho moggallÃna kathÃya sati kathÃbÃhullaæ paÂikaÇkhaæ, kathÃbÃhulle sati uddhaccaæ, uddhatassa asaævaro, asaævutassa Ãrà cittaæ samÃdhimhÃ"ti, [a] Kathaæ viggÃhikaæ na kathayeyyÃti viggÃhikaæ kathaæ na katheyya na bhaïeyya na dÅpeyya na vohareyya; viggÃhikaæ kathaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya; viggÃhikakathÃya Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà vihareyyÃti - kathaæ viggÃhikaæ na kathayeyya. TenÃha bhagavÃ: "Na ca katthiko siyà bhikkhu Na ca vÃcaæ payuttaæ bhÃseyya, PÃgabbhiyaæ na sikkheyya Kathaæ viggÃhikaæ na kathayeyyÃ"ti. 14 - 17 Mosavajje na niyyetha SampajÃno saÂhÃni na kayirÃ, Atha jÅvitena pa¤¤Ãya SÅlabbatena nä¤amatima¤¤e. Mosavajje na niyyethÃti - mosavajjaæ vuccati musÃvÃdo; idhekacco sabhÃgato và parisagato và mosavajjaæ pagÃhatÅti mosavajjaæ vuccati musÃvÃdo. Idhekacco sabhaggato và parisaggato và ¤Ãtimajjhagato và pÆgamajjhagato và rÃjakulamajjhagato và abhinÅto sakkhipuÂÂho " ehambho purisa, yaæ jÃnÃsi, taæ vadehÅ"ti. So ajÃnaæ và Ãha: 'jÃnÃmÅ'ti. JÃnaæ và Ãha: 'na jÃnÃmÅ'ti. Apassaæ và Ãha: 'passÃmÅ'ti. Passaæ và Ãha: 'na passÃmÅ'ti. Iti attahetu và parahetu và dhanahetu và Ãmisaki¤cikkhahetu và sampajÃnamusà bhÃsati. [A] idaæ vuccati mosavajjaæ. Api ca tihÃkÃrehi musÃvÃdo hoti: pubbevassa hoti 'musà bhaïissa'nti. Bhaïantassa hoti 'musà bhaïÃmÅ'ti. Bhaïitassa hoti 'musà mayà bhaïita'nti. Imehi tÅhÃkÃrehi musÃvÃdo hoti. Api ca, catuhÃkÃrehi musÃvÃdo hoti: pubbevassa hoti 'musà bhaïissa'nti. Bhaïantassa hoti 'musà bhaïÃmÅ'ti. Bhaïitassa hoti 'musà mayà bhaïita'nti. VinidhÃya diÂÂhiæ. Imehi catuhÃkÃrehi musÃvÃdo hoti. Apica, pa¤cahÃkÃrehi - chahÃkÃrehi - sattahÃkÃrehi - aÂÂhahÃkÃrehi musÃvÃdo hoti: pubbevassa hoti 'musà bhaïissa'nti. Bhaïantassa hoti 'musà bhaïÃmÅ'ti. Bhaïitassa hoti 'musà mayà [PTS Page 395] [\q 395/] bhaïantassa. VinidhÃya diÂÂhiæ, vinidhÃya khantiæ, vinidhÃya ruciæ, vinidhÃya sa¤¤aæ, vinidhÃya bhÃvaæ. Imehi aÂÂhahÃkÃrehi musÃvÃdo hoti. [A.] SattakaÇguttara - avyÃkatavagga [b.] MajjhimanikÃya - sÃleyyasutta, tikaÇguttara puggalavagga [BJT Page 548] [\x 548/] Mosavajje na niyyethÃti - mosavajjena yÃyeyya na niyyÃyeyya na vuyheyya na saæhareyya, mosavajjaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya; mosavajjà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà vihareyyÃti - mosavajje na niyyetha. SampajÃno saÂhÃni na kayirÃti - katamaæ sÃÂheyyaæ? Idhekacco saÂho hoti parisaÂho. Yaæ tattha saÂhaæ saÂhatà sÃÂheyyaæ kakkharatà kakkhariyaæ parikkattatà pÃrikkhattiyaæ, idaæ vuccati sÃÂheyyaæ. [A] SampajÃno saÂhÃni na kayirÃti - sampajÃno hutvà sÃÂheyyaæ na kareyya na janeyya na sa¤janeyya na nibbatteyya nÃbhinibbatteyya, sÃÂheyyaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya; sÃÂheyyà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà vihareyyÃti - sampajÃno saÂhÃni na kayirÃ. Atha jÅvitena pa¤¤Ãya sÅlabbatena nä¤amatima¤¤eti - 'athÃ'ti padasandhi padasaæsaggo padapÃripÆrÅ akkharasamavÃyo bya¤janasiliÂÂhatà padÃnupubbatà etaæ athÃti; idhekacco lÆkhajÅvikaæ jÅvanto paraæ païÅtajÅvikaæ jÅvantaæ atima¤¤ati: kiæ panÃyaæ bahulÃjÅvo sabbaæ sambhakkheti, seyyathÅdaæ: mÆlabÅjaæ khandhabÅjaæ eebijaæ1 aggabÅjaæ bÅjabÅjameva pa¤camaæ, asanivicakkaæ2 dantakuÂaæ samaïappavÃdenÃti3. So tÃya lÆkhajÅvikÃya paraæ païÅtajÅvikaæ jÅvantaæ atima¤¤ati. Idhekacco païÅtajÅvikaæ jÅvanto paraæ lÆkhajÅvikaæ jÅvantaæ atima¤¤ati: " kaæ panÃyaæ appapu¤¤o appesakkho na lÃbhi cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnappaccayabhesajjaparikkhÃrÃnanti. " So tÃya païÅtajÅvikÃya paraæ [PTS Page 396] [\q 396/] lÆkhajÅvikaæ jÅvantaæ atima¤¤ati. Idhekacco pa¤¤Ãsampanno hoti, so puÂÂho pa¤haæ vissajjeti. Tassa evaæ hoti: ahamasmi pa¤¤Ãsampanno; ime pana¤¤e na pa¤¤asampannÃti. So tÃya pa¤¤ÃsampadÃya paraæ atima¤¤ati. Idhekacco sÅlasampanno hoti pÃtimokkhasaævarasaævuto viharati ÃcÃragocarasampanno aïumattesu vajjesu bhayadassÃvÅ samÃdÃya sikkhÃpadesu. Tassa evaæ hoti: 'ahamasmi sÅlasampanno ime pana¤¤e bhikkhÆ dussÅlà pÃpadhammÃ'ti. So tÃya sÅlasampadÃya paraæ atima¤¤ati. Idhekacco vatasampanno hoti: Ãra¤¤iko và piï¬apÃtiko và paæsukÆliko và tecÅvariko và sapadÃnacÃriko và khalupacchÃbhattiko và nesajjiko và yathÃsanthatiko vÃ, tassa evaæ hoti: 'ahamasmi vatasampanno. Ime pana¤¤e na vatasampannÃ'ti. So tÃya vatasampadÃya paraæ atima¤¤ati. 1. ElubÅjaæ - sÅmu. 11. 2. Asaniva cakkaæ - sÅmu 11. 3. SamaïappadhÃnoti - sÅmu11 asanivicakkadantakuÂasamaïappadhÃnenÃti - machasaæ. AsanivicakkadantakuÂasamaïappadhÃnÃtiïïeti - [PTS]. A. Khuddakavatthu vibhaÇga. [BJT Page 550] [\x 550/] Atha jÅvitena pa¤¤Ãya sÅlabbatena nä¤amatima¤¤eti - lÆkhajÅvikÃya và païÅtajÅvikÃya và pa¤¤ÃsampadÃya và sÅlasampadÃya và vatasampadÃya và paraæ nÃtima¤¤eyya nÃvajÃneyya, na tena mÃnaæ janeyya, na tena thaddho assa patthaddho paggahitasiroti - atha jÅvitena pa¤¤Ãya sÅlabbatena nä¤amatima¤¤e. TenÃha bhagavÃ: " Mosavajje na niyyetha SampajÃno saÂhÃni na kayirÃ, Atha jÅvitena pa¤¤Ãya SÅlabbatena nä¤amatima¤¤e"ti. 14 - 18 Sutvà dÆsito 1 bahuæ vÃcaæ SamaïÃnaæ và puthuvacanÃnaæ, Pharusena ne na paÂivajjà Na hi santo paÂiseniæ 2 karonti. Sutvà [PTS Page 397] [\q 397/] dÆsito bahuæ vÃcaæ samaïÃnaæ và puthuvacanÃnanti - 'dÆsito' ti dÆsito khuæsito ghaÂÂito vambhito garahito upavadito; samaïÃti ye keci ito bahiddhà paribbÃjÆpagatà paribbÃjasamÃpannÃ; puthuvacanÃnanti khattiyà ca brÃhmaïà ca vessà ca suddà ca gahaÂÂhà ca pabbajità ca devà ca manussà ca te bahukÃhi vÃcÃhi aniÂÂhÃhi akantÃhi amanÃpÃhi akkoseyyuæ paribhÃseyyuæ roseyyuæ viroseyyuæ hiæseyyuæ vihiæseyyuæ; tesaæ bahuvÃcaæ aniÂÂhaæ akantaæ amanÃpaæ sutvà suïitvà uggahitvà upadhÃrayitvà upalakkhayitvÃti - sutvà dÆsito1 bahuæ vÃcaæ samaïÃnaæ và puthuvacanÃnaæ. Pharusena ne na paÂivajjÃti - 'pharusenÃ'ti pharusena kakkhalena; na paÂivajjà na paÂibhaïeyya, akkosantaæ na paccakkoseyya, rosantaæ nappaÂiroseyya, bhaï¬antaæ na paÂibhaï¬eyya, na kalahaæ kareyya, na bhaï¬anaæ kareyya, na viggahaæ kareyya, na vivÃdaæ kareyya, na medhagaæ kareyya, kalahabhaï¬anaviggahavivÃdamedhagaæ pajaheyya, vinodeyya, byantÅkareyya, anabhÃvaæ gameyya, kalahabhaï¬anaviggahavivÃdamedhagà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà vihareyyÃti pharusena ne na paÂivajjÃ. 1. Rusito - su 2. PaÂiseni - su. [BJT Page 552] [\x 552/] Na hi santo paÂiseniæ karontÅti - ' santo'ti rÃgassa santattà santo, dosassa - mohassa - kodhassa upanÃhassa - makkhassa - paÊÃsassa - issÃya macchariyassa - mÃyÃya - sÃÂheyyassa thambhassa - sÃrambhassa - mÃnassa - atimÃnassa madassa - pamÃdassa - sabbakilesÃnaæ - sabbaduccaritÃnaæ - sabbadarathÃnaæ sabbapariÊÃhÃnaæ sabbasantÃpÃnaæ - sabbÃkusalÃbhisaÇkhÃrÃnaæ santattà samitattà vÆpasamitattà vijjhÃtattà nibbutattà vigatattà paÂippassaddhoti 'santo upasanto vÆpasanto nibbuto paÂippassaddhoti 'santo'. Na hi santo paÂiseniæ karontÅti santo paÂiseniæ paÂimallaæ paÂibhaï¬anaæ paÂipakkhaæ na karonti na janenti [PTS Page 398] [\q 398/] na sa¤janenti na nibbattenti nÃbhinibbattentÅti - na hi santo paÂiseniæ karonti. TenÃha bhagavÃ: "Sutvà dÆsito bahuæ vÃcaæ1 SamaïÃnaæ puthuvacanÃnaæ, Pharusena ne na paÂivajjà Na hi santo paÂiseniæ karontÅ"ti. 14 - 19 Vata¤ca dhammama¤¤Ãya Vicinaæ bhikkhu sadà sato sikkhe, SantÅti nibbutiæ ¤atvà SÃsane gotamassa nappamajjeyya. Eta¤ca dhammama¤¤ÃyÃti - 'eta'nti Ãcikkhitaæ desitaæ pa¤¤Ãpitaæ paÂÂhapitaæ vivaÂaæ vibhattaæ uttÃnÅkataæ pakÃsitaæ. Dhammama¤¤ÃyÃti jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃti evampi eta¤ca dhammama¤¤Ãya. AthavÃ, sama¤ca visama¤ca patha¤ca vipatha¤ca sÃvajja¤ca anavajja¤ca hÅna¤ca païÅta¤ca kaïha¤ca sukka¤ca vi¤¤ugarahita¤ca vi¤¤uppasattha¤ca dhammaæ a¤¤Ãya jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃti evampi vata¤ca dhammama¤¤Ãya. Athavà sammÃpaÂipadaæ anulomapaÂipadaæ apaccanÅkapaÂipadaæ anvatthapaÂipadaæ dhammÃnudhammapaÂipadaæ sÅlesu paripÆrakÃritaæ indriyesu guttadvÃrataæ bhojane matta¤¤utaæ jÃgariyÃnuyogaæ satisampaja¤¤aæ cattÃro satipaÂÂhÃne cattÃro sammappadhÃne cattÃro iddhipÃde pa¤cindriyÃni pa¤ca balÃni satta bojjhaÇge ariyaæ aÂÂhaÇgikaæ maggaæ nibbÃna¤ca nibbÃnagÃmini¤ca paÂipadaæ dhammaæ a¤¤Ãya jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃti evampi - eta¤ca dhammama¤¤Ãya. Vicinaæ bhikkhu sadà sato sikkheti - 'vicina'nti vicinanto pavicinanto tulayanto tÅrayanto vibhÃvayanto vibhÆtaæ karonto sabbe saÇkhÃrà aniccÃti - pe - yaæ ki¤ci samudayadhammaæ sabbaæ taæ nirodhadhammanti vicinanto [PTS Page 399] [\q 399/] pavicinanto tulayanto tÅrayanto vibhÃvayanto. VibhÆtaæ karontoti vicinaæ bhikkhu; ' sadÃ'ti sadà sabbadà sabbakÃlaæ niccakÃlaæ dhuvakÃlaæ satataæ samitaæ abbokiïïaæ poÇkhÃnupoÇkhaæ udakomikÃjÃtaæ2 avÅcisantatisahitaæ phussitaæ3 purebhattaæ pacchÃbhattaæ, purimaæ yÃmaæ majjhimaæ yÃmaæ pacchimaæ yÃmaæ, kÃle juïhe, vasse hemante gimhe, purime vayokhandhe majjhime vayokhandhe pacchime vayokhandhe; satoti catuhi kÃraïehi sato: kÃye kÃyÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato; vedanÃsu vedanÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato; citte cittÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato; dhammesu dhammÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato; aparehipi catuhi kÃraïehi sato; asatiparivajjanÃya sato; satikaraïÅyÃnaæ dhammÃnaæ katattà sato; satipaÂipakkhÃnaæ dhammÃnaæ hatattà sato; satinimittÃnaæ dhammÃnaæ asammuÂÂhattà sato; aparehipi catuhi kÃraïehi sato: satiyà samannÃgatattà sato; satiyà vasitattà sato; satiyà pÃgu¤¤atÃya sato; satiyà apaccorohaïatÃya sato. Aparehi catuhi kÃraïehi sato: sattattÃ4 sato, samitattà sato, santattà sato, santidhammasamannÃgatattà sato, buddhÃnussatiyà sato, dhammÃnussatiyà sato, saÇghÃnussatiyà sato, sÅlÃnussatiyà sato, cÃgÃnussatiyà sato, devatÃnussatiyà sato, ÃnÃpÃnasatiyà sato, maraïasatiyà sato, kÃyagatÃsatiyà sato, upasamÃnussatiyà sato. Yà sati anussati paÂissati sati saraïatà dhÃraïatà apilÃpanatà apammussanatà sati satindriyaæ satibalaæ sammÃsati satisambojjhaÇgo ekÃyanamaggo, [a] ayaæ vuccati sati. ImÃya satiyà upeto samupeto apagato5 samupagato6 upapanno samupapanno samannÃgato. So vuccati sato. 1. BahuvÃcaæ - sÅmu. 11. [BJT Page 554] [\x 554/] Sikkheti - tisso sikkhÃ: adhisÅlasikkhà adhicittasikkhà adhipa¤¤ÃsikkhÃ. Katamà adhisÅlasikkhÃ? Idha bhikkhu sÅlavà hoti. PÃtimokkhasaævarasaævuto viharati ÃcÃragocarasampanno, aïumattesu vajjesu bhayadassÃvÅ samÃdÃya sikkhati sikkhÃpadesu, khuddako sÅlakkhandho, mahanto sÅlakkhandho, sÅlaæ patiÂÂhà Ãdi caraïaæ saæyamo saævaro, mukhaæ pamukhaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ samÃpattiyÃ. Ayaæ adhisÅlasikkhÃ. Katamà adhicittasikkhÃ? Katamà adhicittasikkhÃ? Idha bhikkhu vivicceva kÃmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaæ savicÃraæ vivekajaæ pÅtisukhaæ paÂhamajjhÃnaæ upasampajja viharati. VitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà ajjhattaæ sampasÃdanaæ cetaso ekodibhÃvaæ avitakkaæ avicÃraæ samÃdhijaæ pÅtisukhaæ dutiyajjhÃnaæ upasampajja viharati. PÅtiyà ca virÃgà upekkhako ca viharati sato ca sampajÃno sukhaæ ca kÃyena paÂisaævedeti, yaæ taæ ariyà Ãcikkhanti ' upekkhako satimà sukhavihÃrÅ'ti taæ tatiyajjhÃnaæ1 upasampajja viharati. Sukhassa ca pahÃïà dukkhassa ca pahÃïà pubbeva somanassadomanassÃnaæ atthaÇgamà adukkhaæ asukhaæ2 upekkhÃsatipÃrisuddhiæ catutthajjhÃnaæ upasampajja viharati. Ayaæ adhicittasikkhÃ. Katamà adhipa¤¤ÃsikkhÃ? Idha bhikkhu pa¤¤avà hoti udayatthagÃminiyà pa¤¤Ãya samannÃgato ariyÃya nibbedhikÃya sammÃdukkhakkhayagÃminiyÃ. So idaæ dukkhanti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ dukkhasamudayoti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ dukkhanirodho'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ dukkhanirodhagÃminÅpaÂipadÃ'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti. Ime ÃsavÃ'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ Ãsavasamudayo'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ Ãsavanirodho'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ ÃsavanirodhagÃminÅpaÂipadÃ'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti. Ayaæ adhipa¤¤ÃsikkhÃ. Imà tisso sikkhÃyo1 Ãvajjanto sikkheyya, jÃnanto sikkheyya, passanto sikkheyya, paccavekkhanto sikkheyya, cittaæ adhiÂÂhahanto sikkheyya, saddhÃya adhimuccanto sikkheyya, viriyaæ paggaïhanto sikkheyya, satiæ upaÂÂhapento sikkheyya, cittaæ samÃdahanto sikkheyya, pa¤¤Ãya pajÃnanto sikkheyya, abhi¤¤eyyaæ abhijÃnanto sikkheyya, pari¤¤eyyaæ parijÃnanto sikkheyya, pahÃtabbaæ pajahanto sikkheyya, bhÃvetabbaæ bhÃvento sikkheyya, sacchikÃtabbaæ sacchikaronto sikkheyya, Ãcareyya, samÃcareyya, samÃdÃya vatteyyÃti - tÃsaæ vinayà sadà sato sikkhe. SantÅti nibbutaæ ¤atvÃti - rÃgassa nibbutiæ santÅti ¤atvÃ, dosassa - mohassa - pe - SabbÃkusalÃbhisaÇkhÃrÃnaæ nibbutiæ santÅti ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃti - santÅti nibbutiæ ¤atvÃ. SÃsane gotamassa nappamajjeyyÃti - gotamassa sÃsane buddhasÃsane jinasÃsane tathÃgatasÃsane devadevasÃsane1 arahantasÃsane; nappamajjeyyÃti sakkaccakÃrÅ assa sÃccakÃrÅ aÂÂhitakÃrÅ anolÅnavuttiko anikkhittachando anikkhittadhuro kusalesu dhammesu 'kadÃhaæ aparipÆraæ và sÅlakkhandhaæ paripÆreyyaæ - pe - aparipÆraæ và samÃdhikkhandhaæ - pa¤¤Ãkkhandhaæ vimuttikkhandhaæ - vimutti¤Ãïadassanakkhandhaæ - kadÃhaæ apari¤¤Ãtaæ và dukkhaæ parijÃneyyaæ, appahÅne và kilese pajaheyyaæ, abhÃvitaæ và maggaæ bhÃveyyaæ, asacchikataæ nirodhaæ sacchikareyya'nti. Yo tattha chando ca vÃyÃmo ca ussÃho ca ussoÊhÅ ca thÃmo ca appaÂivÃnÅ ca sati ca sampaja¤¤a¤ca Ãtappaæ padhÃnaæ adhiÂÂhÃnaæ anuyogo appamÃdo kusalesu dhammesÆti - sÃsane gotamassa nappamajjeyya. TenÃha bhagavÃ: " Eta¤ca dhammama¤¤Ãya Vicinaæ bhikkhu sadà sato sikkhe, SantÅti nibbutiæ ¤atvà SÃsane gotamassa nappamajjeyyÃ"ti. 14 - 20 AbhibhÆ [PTS Page 400] [\q 400/] hi so anabhibhÆto SakkhidhammamanitÅhamadassÅ, Tasmà hi tassa bhagavato sÃsane Appamatto sadà namassamanusikkheti. ( BhagavÃ) 1. DevasÃsane - sÅmu11 [PTS.] Machasaæ. [BJT Page 556] [\x 556/] AbhibhÆ hi so anabhibhÆtoti - 'abhibhÆ'ti rÆpÃbhibhÆ saddÃbhibhÆ gandhÃbhibhÆ rasÃbhibhÆ phoÂÂhabbÃbhibhÆ dhammÃbhibhÆ, anabhibhÆto kehici kilesehi; abhibhosi1 ne hÅno pÃpake akusale dhamme saÇkilesike ponobhavike sadare dukkhavipÃke Ãyatiæ jÃtijarÃmaraïiyeti - abhibhÆ hi so anabhibhÆto. SakkhidhammamanitÅhamadassÅti - ' sakkhidhamma'nti na itihÅtihaæ na itikirÃya na paramparÃya na piÂakasampadÃya na takkahetu na nayahetu na ÃkÃraparivitakkena na diÂÂhinijjhÃnakkhantiyà sÃmaæ sayamabhi¤¤Ãtaæ attapaccakkhadhammaæ addasi addakkhi apassi paÂivijjhatÅti - sakidhammamanitihamadassÅ. Tasmà hi tassa bhagavato sÃsaneti - 'tasmÃ'ti tasmà taækÃraïà taæhetu tappaccayà tannidÃnaæ. Tassa bhagavato sÃsaneti tassa bhagavato sÃsane gotamasÃsane buddhasÃsane jinasÃsane tathÃgatasÃsane devadevasÃsane arahantasÃsaneti - tasmà hi tassa bhagavato sÃsane. Appamatto sadà namassamanusikkheti bhagavÃti - ' appamatto'ti sakkaccakÃrÅ yapento yÃpento. Appamattoti - sakkaccakÃrÅ sÃtaccakÃrÅ aÂÂhitakÃrÅ anolÅnavuttiko anikkhittachando anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. 'KathÃhaæ aparipÆraæ và sÅlakkhandhaæ paripÆreyyaæ, paripÆraæ và sÅlakkhandhaæ tattha tattha pa¤¤Ãya anugaïheyya'nti yo tattha chando ca vÃyÃmo ca ussÃho ca ussoÊhÅ ca appaÂivÃni ca sati ca sampaja¤¤aæ ca Ãtappaæ padhÃnaæ adhiÂÂhÃnaæ anuyogo appamÃdo kusalesu dhammesu. 'KathÃhaæ aparipÆraæ và samÃdhikkhandhaæ paripÆreyyaæ, paripÆraæ và samÃdhikkhandhaæ tattha tattha pa¤¤Ãya anugaïheyyaæ yo tattha chando ca vÃyÃmo ca ussÃho ca ussoÊhÅ ca appaÂivÃni ca sati ca sampaja¤¤aæ ca Ãtappaæ padhÃnaæ adhiÂÂhÃnaæ anuyogo appamÃdo kusalesu dhammesu. 'KathÃhaæ aparipÆraæ và pa¤¤Ãkkhandhaæ paripÆreyyaæ paripÆraæ và vimuttikkhandhaæ tattha tattha pa¤¤Ãya anugaïheyyaæ yo tattha chando ca vÃyÃmo ca ussÃho ca ussoÊhÅ ca appaÂivÃni ca sati ca sampaja¤¤aæ ca Ãtappaæ padhÃnaæ adhiÂÂhÃnaæ anuyogo appamÃdo kusalesu dhammesu. 'KathÃhaæ aparipÆraæ và vimutti¤Ãnadassanakkhandhaæ tattha tattha pa¤¤Ãya anugaïheyya'nti yo tattha chando ca vÃyÃmo ca ussÃho ca ussoÊhÅ ca appaÂivÃni ca sati ca sampaja¤¤aæ ca Ãtappaæ padhÃnaæ adhiÂÂhÃnaæ anuyogo appamÃdo kusalesu dhammesu. 'KathÃhaæ apari¤¤Ãtaæ và dukkhaæ parijÃneyyaæ, appahÅne và kilese pajaheyyaæ, abhÃvitaæ và maggaæ bhÃveyyaæ, asacchikataæ và nirodhaæ sacchikareyyanti 'yo tattha chando ca vÃyÃmo ca ussÃho ca ussoÊhÅ ca appaÂivÃni ca sati ca sampaja¤¤aæ ca Ãtappaæ padhÃnaæ adhiÂÂhÃnaæ anuyogo appamÃdo kusalesu dhammesÆti sadÃti sadà sabbadà sabbakÃlaæ niccakÃlaæ dhuvakÃlaæ satataæ samitaæ abbokiïïaæ2 poÇkhÃnupoÇkhaæ3 udakomikÃjÃtaæ avÅcisantatisahitaæ phÆssitaæ4 purebhattaæ pacchÃbhattaæ purimaæ yÃmaæ majjhimaæ yÃmaæ pacchimaæ yÃmaæ kÃÊe juïhe vasse hemante gimhe purime vayokhandhe majjhime vayokhandhe pacchime vayokhandhe; namassanti kÃyena và namassamÃno vÃcÃya và namassamÃno cittena và namassamÃno anvatthapaÂipattiyà và namassamÃno dhammÃnudhammapaÂipattiyà và namassamÃno [PTS Page 401] [\q 401/] sakkurumÃno garuæ kurumÃno mÃnayamÃno pÆjayamÃno apacayamÃno. Anusikkheti tisso sikkhÃyo: adhisÅlasikkhà adhicittasikkhà adhipa¤¤Ãsikkhà Sikkheti - tisso sikkhÃ: adhisÅlasikkhà adhicittasikkhà adhipa¤¤ÃsikkhÃ. Katamà adhisÅlasikkhÃ? Idha bhikkhu sÅlavà hoti. PÃtimokkhasaævarasaævuto viharati ÃcÃragocarasampanno, aïumattesu vajjesu bhayadassÃvÅ samÃdÃya sikkhati sikkhÃpadesu, khuddako sÅlakkhandho, mahanto sÅlakkhandho, sÅlaæ patiÂÂhà Ãdi caraïaæ saæyamo saævaro, mukhaæ pamukhaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ samÃpattiyÃ. Ayaæ adhisÅlasikkhÃ. Katamà adhicittasikkhÃ? Katamà adhicittasikkhÃ? Idha bhikkhu vivicceva kÃmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaæ savicÃraæ vivekajaæ pÅtisukhaæ paÂhamajjhÃnaæ upasampajja viharati. VitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà ajjhattaæ sampasÃdanaæ cetaso ekodibhÃvaæ avitakkaæ avicÃraæ samÃdhijaæ pÅtisukhaæ dutiyajjhÃnaæ upasampajja viharati. PÅtiyà ca virÃgà upekkhako ca viharati sato ca sampajÃno sukhaæ ca kÃyena paÂisaævedeti, yaæ taæ ariyà Ãcikkhanti ' upekkhako satimà sukhavihÃrÅ'ti taæ tatiyajjhÃnaæ1 upasampajja viharati. Sukhassa ca pahÃïà dukkhassa ca pahÃïà pubbeva somanassadomanassÃnaæ atthaÇgamà adukkhaæ asukhaæ2 upekkhÃsatipÃrisuddhiæ catutthajjhÃnaæ upasampajja viharati. Ayaæ adhicittasikkhÃ. Imà tisso sikkheyya careyya Ãcareyya samÃcareyya samÃdÃya vatteyya; bhagavÃti gÃravÃdhivacanaæ; apica, bhaggarÃgoti bhagavÃ; bhaggadosoti bhagavÃ; bhaggamohoti bhagavÃ; bhaggadiÂÂhÅti bhagavÃ; bhaggamÃnoti bhagavÃ; bhaggakaïÂakoti1 bhagavÃ; bhaggakilesoti bhagavÃ; bhaji vibhaji paÂivibhaji dhammaratananti bhagavÃ; bhavÃnaæ antakaroti bhagavÃ; bhÃvitakÃyo bhÃvitasÅlo bhÃvitacitto bhÃvitapa¤¤oti bhagavÃ; bhaji và bhagavà ara¤¤e vanapatthÃni pantÃni senÃsanÃti appasaddÃni appanigghosÃni vijanÃtÃni manussarÃhaseyyÃni paÂisallÃnasÃruppÃnÅti bhagavÃ; bhÃgÅ và bhagavà vÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnanti bhagavÃ; bhÃgÅ và bhagavà attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa adhisÅlassa adhicittassa adhipa¤¤ÃyÃti bhagavÃ; bhÃgÅ và bhagavà catunnaæ jhÃnÃnaæ catunnaæ appama¤¤Ãnaæ catunnaæ arÆpasamÃpattÅnanti bhagavÃ; bhÃgÅ và bhagavà aÂÂhannaæ vimokkhÃnaæ aÂÂhannaæ abhibhÃyatanÃnaæ navannaæ anupubbavihÃrasamÃpattÅnanti bhagavÃ; bhÃgÅ và bhagavà dasannaæ sa¤¤ÃbhÃvanÃnaæ dasannaæ kasiïasamÃpattÅnaæ ÃnÃpÃnasatisamÃdhissa asubhasamÃpattiyÃti bhagavÃ; bhÃgÅ và bhagavà catunnaæ satipaÂÂhÃnÃnaæ catunnaæ sammappadhÃnÃnaæ catunnaæ iddhipÃdÃnaæ pa¤cannaæ indriyÃnaæ pa¤cannaæ balÃnaæ sattannaæ bojjhaÇgÃnaæ ariyassa aÂÂhaÇgikassa maggassÃti bhagavÃ; bhÃgÅ và bhagavà dasannaæ tathÃgatabalÃnaæ catunnaæ vesÃrajjÃnaæ catunnaæ paÂisambhidÃnaæ channaæ abhi¤¤Ãnaæ channaæ buddhadhammÃnanti bhagavÃ; 'bhagavÃ'ti netaæ nÃmaæ mÃtarà kataæ, na pitarà kataæ, na bhÃtarà kataæ, na bhaginiyà kataæ, na mittÃmaccehi kataæ, na ¤ÃtisÃlohitehi kataæ, na samaïabrÃhmaïehi kataæ, na devatÃhi kataæ, vimokkhantikametaæ buddhÃnaæ bhagavantÃnaæ bodhiyà mÆle saha sabba¤¤uta¤Ãïassa paÂilÃbhà sacchikà pa¤¤atti yadidaæ 'bhagavÃ'ti - appamatto sadà namassamanusikkheti bhagavÃ. TenÃha bhagavÃ: " AbhibhÆ hi so anabhibhÆto SakkhidhammamanitÅhamadassÅ, Tasmà hi tassa bhagavato sÃsane Appamatto sadà namassamanusikkheti, (bhagavÃ"ti. ) TuvaÂakasuttaniddeso samatto cuddasamo. 1. AbhibhÆ hi - sÅmu11. Machasaæ. [PTS.] Adhibhosi - sa. [BJT Page 558] [\x 558/] 15. Attadaï¬asuttaniddeso. Atha attadaï¬asuttaniddeso vuccate: 15 - 1 Attadaï¬Ã [PTS Page 402] [\q 402/] bhayaæ jÃtaæ Janaæ passatha medhagaæ, Saævegaæ kittayissÃmi Yathà saævijitaæ mayÃ. Attadaï¬Ã bhayaæ jÃtanti - ' daï¬Ã'ti tayo daï¬Ã: kÃyadaï¬o vacÅdaï¬e manodaï¬o. Tividhaæ kÃyaduccaritaæ kÃyadaï¬o. Catubbidhaæ vacÅduccaritaæ vacÅdaï¬o, tividhaæ manoduccaritaæ manodaï¬o. Bhayanti dve bhayÃni: diÂÂhadhammika¤ca bhayaæ samparÃyika¤ca bhayaæ. Katamaæ diÂÂhadhammikaæ bhayaæ? Idhekacco kÃyena duccaritaæ carati, vÃcÃya duccaritaæ carati, manasà duccaritaæ carati. PÃïampi hanti, adinnampi Ãdiyati, sandhimpi chindati, nillopampi harati, ekÃgÃrikampi karoti, paripanthepi tiÂÂhati, paradÃrampi gacchati, musÃpi bhaïati. Tamenaæ gahetvà ra¤¤o dassenti: ' ayaæ deva' coro ÃgucÃrÅ. Imassa yaæ icchati, taæ daï¬aæ païehÅti. Tamenaæ rÃjà paribhÃsati. So paribhÃsapaccayà bhayaæ uppÃdeti, dukkhaæ domanassaæ paÂisaævedeti. Etaæ bhayaæ dukkhaæ domanassaæ kuto tassa: attadaï¬ato jÃtaæ sa¤jÃtaæ nibbattaæ abhinibbattaæ pÃtubhÆtaæ. Ettakenapi rÃjà na tussati. Tamenaæ rÃjà bandhÃpeti andubandhanena [PTS Page 403] [\q 403/] và rajjubandhanena và saÇkhalikabandhanena và vettabandhanena và latÃbandhanena và pakkhepabandhanena và vettabandhanena và latÃbandhanena và pakkhepabandhanena và parikkhepabandhanena và gÃmabandhanena và nigamabandhanena và nagarabandhanena và raÂÂhabandhanena và janapadabandhanena và antamaso savacanÅyampi karoti 'na te labbhà ito pakkamitu'nti. So bandhanapaccayÃpi dukkhaæ domanassaæ paÂisaævedeti. Evaæ bhayaæ dukkhaæ domanassaæ kuto tassa: attadaï¬ato jÃtaæ sa¤jÃtaæ nibbattaæ abhinibbattaæ pÃtubhÆtaæ. Ettakenapi rÃjà na tussati. RÃjà tassa dhanaæ ÃharÃpeti: sataæ và sahassaæ và satasahassaæ vÃ. So dhanajÃnipaccayÃpi dukkhaæ domanassaæ paÂisaævedeti. Etaæ bhayaæ dukkhaæ domanassaæ kuto tassa: attadaï¬ato jÃtaæ sa¤jÃtaæ nibbattaæ abinibbattaæ pÃtubhÆtaæ. Ettakenapi rÃjà na tussati. Tamenaæ rÃjà vividhà kammakaraïà kÃrÃpeti: [BJT Page 560] [\x 560/] KasÃhipi tÃÊeti vettehipi tÃÊeti. Addhadaï¬akehipi tÃÊeti. Hatthampi chindati. PÃdampi chindati. HatthapÃdampi chindati. Kaïïampi chindati. NÃsampi chindati. KaïïanÃsampi chindati. BilaÇgathÃlikampi karoti. SaÇkhamuï¬ikampi karoti. RÃhumukhampi karoti. JotimÃlikampi karoti hatthapajjotikampi karoti. Erakavattikampi karoti. CÅrakavÃsikampi karoti. Eïeyyakampi karoti. Balisamaæsikampi karoti. KahÃpaïikampi karoti. KhÃrÃpatacchikampi karoti. Palighaparivattikampi karoti palÃlapiÂÂhikampi karoti. Tattenapi telena osi¤cati. Sunakhehipi khÃdÃpeti. JÅvantampi sÆle uttÃseti. AsinÃpi sÅsaæ chindati. So kammakÃraïapaccayÃpi. Dukkhaæ domanassaæ paÂisaævedeti. Etaæ bhayaæ dukkhaæ domanassaæ kuto tassa? Attadaï¬ato jÃtaæ sa¤jÃtaæ nibbattaæ abhinibbattaæ pÃtubhÆtaæ. RÃjà imesaæ catuïïaæ daï¬Ãnaæ issaro. So sakena kammena kÃyassa bhedà parammaraïà [PTS Page 404] [\q 404/] apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ nirayaæ upapajjati. Tamenaæ nirayapÃlà pa¤cavidhabandhanaæ nÃma kÃraïaæ kÃrenti. Tattaæ ayokhÅlaæ hatthe gamenti. Tattaæ ayokhÅlaæ dutiye hatthe gamenti. Tattaæ ayokhÅlaæ pÃde gamenti. Tattaæ ayokhÅlaæ dutiye pÃde gamenti. Tattaæ ayokhÅlaæ majjhe urasmiæ gamenti. So tattha dukkhà kaÂukà tippà vedanà vedeti. Na ca tÃva kÃlaæ karoti. YÃva na taæ pÃpaæ kammaæ byantÅhoti. [A] etaæ bhayaæ dukkhaæ domanassaæ kuto tassa: attadaï¬ato jÃtaæ sa¤jÃtaæ nibbattaæ abinibbattaæ pÃtubhÆtaæ. Tamenaæ nirayapÃlà saævesetvà kuÂhÃrÅhi tacchenti. So tattha dukkhà tippà kaÂukà vedanà vedeti. Na ca tÃva kÃlaæ karoti. YÃva na taæ pÃpaæ kammaæ byantÅhoti. Tamenaæ nirayapÃlà uddhapÃdaæ adhosiraæ gahetvà vÃsÅhi tacchenti. Tamenaæ nirayapÃlà rathe yojetvà ÃdittÃya paÂhaviyà sampajjalitÃya sajotibhÆtÃya sÃrentipi paccÃsÃrentipi2 - pe - Tamenaæ nirayapÃlà mahantaæ aÇgÃrapabbataæ Ãdittaæ sampajjalitaæ sajotibhÆtaæ Ãropentipi oropentipi - pe - tamenaæ nirayapÃlà uddhapÃdaæ adhosiraæ gahetvà tattÃya lohakumbhiyà pakkhipanti ÃdittÃya sampajjalitÃya sajotibhÆtÃya. So tattha pheïuddehakaæ paccati. So tattha pheïuddehakaæ paccamÃno sakimpi uddhaæ gacchati. Sakimpi adho gacchati. Sakimpi tiriyaæ gacchati. So tattha dukkhà tippà kaÂukà vedanà vedeti. Na ca tÃva kÃlaæ karoti. YÃva na taæ pÃpaæ kammaæ byantÅhoti. Etaæ bhayaæ dukkhaæ domanassaæ kuto tassa: attadaï¬ato jÃtaæ sa¤jÃtaæ nibbattaæ abhinibbattaæ pÃtubhÆtaæ. Tamenaæ nirayapÃlà mahÃniraye pakkhipanti. So kho pana mahÃnirayo: 1. KaraïapaccayÃpi - sÅmu. 11 2. Bharentipi paccÃbhÃrentipi - sÅmu11 [A.] MajjhimanikÃya - devadÆtasutta. [BJT Page 562] [\x 562/] 1. Catukkaïïo [PTS Page 405] [\q 405/] catudvÃro Vibhatto bhÃgaso mito, AyopÃkÃrapariyanto Ayasà paÂikujjito. 2. Tassa ayomayà bhÆmi Jalità tejasà yutÃ, Samantà yojanasataæ Pharitvà tiÂÂhati sabbadÃ[a.] 3. Kadariyà tapanÃ1 ghorà accimanto durÃsadÃ, LomahaæsanarÆpà ca bhismà paÂibhayà dukhÃ. [B] 4. PuratthimÃya ca bhittiyà accikkhandho samuÂÂhito, Dahanto pÃpakammante pacchimÃya paÂiha¤¤ati. 5. PacchimÃya ca bhittiyà accikkhandho samuÂÂhito, Dahanto pÃpakammante puratthimÃya paÂiha¤¤ati. 6. UttarÃya ca bhittiyà accikkhandho samuÂÂhito, Dahanto pÃpakammante dakkhiïÃya paÂiha¤¤ati. 7. DakkhiïÃya ca bhittiyà accikkhandho samuÂÂhito. Dahanto pÃpakammante uttarÃya paÂiha¤¤ati. 8. HeÂÂhato ca samuÂÂhÃya accikkhandho bhayÃnako, Dahanto pÃpakammante chadanasmiæ paÂiha¤¤ati. 9. Chadanamhà samuÂÂhÃya accikkhandho bhayÃnako, Dahanto pÃpakammante bhÆmiyaæ paÂiha¤¤ati. 10. AyokapÃlamÃdittaæ santattaæ jalitaæ yathÃ, Evaæ avÅcinirayo heÂÂhà upari passato. 11. Tattha sattà mahÃluddà mahÃkibbisakÃrino, AccantapÃpakammantà paccanti na ca miyyare. 12. JÃtavedasamo kÃyo tesaæ nirayavÃsinaæ. Passa kammÃnaæ daÊhattaæ na bhasmà hoti na masi. 13. Puratthimenapi dhÃvanti tato dhÃvanti pacchimaæ, Uttarenapi dhÃvanti tato dhÃvanti dakkhiïaæ. 14. Yaæ yaæ disaæ padhÃvanti taæ taæ dvÃraæ pithÅyati, AbhinikkhamitÃsà te sattà mokkhagavesino. 15. Na te tato nikkhamituæ labhanti kammapaccayÃ, Tesaæ ca pÃpakammantaæ avipakkaæ kataæ bahu"nti. 1. Kadariyà tapasà - sÅmu11. [A.] MajjhimanikÃya - uparipaïïÃsaka devadÆtasutta [B.] SaÇkiccajÃtaka. [BJT Page 564] [\x 564/] Etaæ bhayaæ dukkhaæ domanassaæ kuto tassa: attadaï¬ato jÃtaæ sa¤jÃtaæ nibbattaæ abhinibbattaæ pÃtubhÆtaæ. YÃni [PTS Page 406] [\q 406/] ca nerayikÃni dukkhÃni yÃni ca tiracchÃnayonikÃni dukkhÃni yÃni ca pettivisayikÃni dukkhÃni yÃni ca mÃnusikÃni dukkhÃni, tÃni kuto jÃtÃni, kuto sa¤jÃtÃni, kuto nibbattÃni, kuto abhinibbattÃni, kuto pÃtubhÆtÃni: attadaï¬ato jÃtÃni sa¤jÃtÃni nibbattÃni abhinibbattÃni pÃtubhÆtÃni. Attadaï¬Ã bhayaæ jÃtaæ janaæ passatha medhaganti khattiyà ca brÃhmaïà ca vessà ca suddà ca gahaÂÂhà ca pabbajità ca devatà ca manussà ca medhagaæ janaæ kalahaæ janaæ viruddhaæ janaæ paÂiviruddhaæ janaæ Ãhataæ janaæ paccÃhataæ janaæ ÃghÃtikaæ 1 janaæ paccÃghÃtitaæ janaæ passatha dakkhatha oloketha nijjhÃyetha upaparikkhathÃti - janaæ passatha medhagaæ. Saævegaæ kittayissÃmÅti - saævegaæ ubbegaæ utrÃsaæ bhayaæ pÅÊanaæ ghaÂÂanaæ upaddavaæ upassaggaæ; kittayissÃmi pakittayissÃmi ÃcikkhissÃmi desissÃmi pa¤¤apissÃmi paÂÂhapissÃmi vicarissÃmi vibhajissÃmi uttÃnÅkarissÃmi pakÃsissamÅti - saævegaæ kittayissÃmi. Yathà saævijitaæ mayÃti - yathà mayà attanà yeva attÃ2 saævejito ubbejito saævegamÃpÃditoti - yathà saævijitaæ mayÃ. TenÃha bhagavÃ: "Attadaï¬Ã bhayaæ jÃtaæ Janaæ passatha medhagaæ, Saævegaæ kittayissÃmi Yathà saævijitaæ mayÃ"ti. 15 - 2 PhandamÃnaæ pajaæ disvà macche appodake yathÃ, A¤¤ama¤¤ehi byÃruddhe disvà maæ bhayamÃvisi. PhandamÃnaæ pajaæ disvÃti - ' pajÃ'ti sattÃdhivacanaæ; pajaæ taïhÃphandanÃya phandamÃnaæ, diÂÂhiphandanÃya phandamÃnaæ, [PTS Page 407] [\q 407/] kilesaphandanÃya phandamÃnaæ, duccaritaphandanÃya phandamÃnaæ, payogaphandanÃya phandamÃnaæ, vipÃkaphandanÃya phandamÃnaæ, rattaæ rÃgena phandamÃnaæ, duÂÂhaæ dosena phandamÃnaæ, mÆÊhaæ mohena phandamÃnaæ, vinibaddhaæ mÃnena phandamÃnaæ, vikkhepagataæ uddhaccena phandamÃnaæ, aniÂÂhÃgataæ vicikicchÃya phandamÃnaæ, thÃmagataæ anusayehi phandamÃnaæ, lÃbhena phandamÃnaæ, alÃbhena phandamÃnaæ, yasena phandamÃnaæ, ayasena phandamÃnaæ, pasaæsÃya phandamÃnaæ. NindÃya phandamÃnaæ, sukhena phandamÃnaæ, dukkhena phandamÃnaæ. JÃtiyà phandamÃnaæ, jarÃya phandamÃnaæ, byÃdhinà phandamÃnaæ, maraïena phandamÃnaæ, sokaparidevadukkhadomanassÆpÃyÃsehi phandamÃnaæ, nerayikena dukkhena phandamÃnaæ, tiracchÃnayonikena dukkhena phandamÃnaæ, pettivisayikena dukkhena phandamÃnaæ, - 1. ùghÃÂitaæ, syÃ. 2. Saddà - sÅmu11. [BJT Page 566] [\x 566/] MÃnusikena dukkhena phandamÃnaæ, gabbhokkantimÆlakena dukkhena gabbhaÂÂhitimÆlakena dukkhena - gabbhavuÂÂhÃnamÆlakena dukkhena - jÃtassÆpanibandhakena dukkhena - jÃtassa parÃdheyyakena dukkhena attÆpakkamena dukkhena - parÆpakkamena dukkhena - dukkhadukkhena saÇkhÃradukkhena - vipariïÃmadukkhena - cakkhurogena dukkhena sotarogena - ghÃnarogena - jivhÃrogena - sÅsarogena kaïïarogena, mukharogena, dantarogena, kÃsena, pinÃso, ¬ahena, jarena, kucchirogena, mucchÃya, pakkhandikÃya, sÆlÃya visÆcikÃya kuÂÂhena gaï¬ena kilÃsena sosena, apamÃrena, dadduyà kaï¬uyà kacchuyà nakhasÃya 1 vitacchikÃya. Lohitena pittena madhumehena, aæsÃya piÊakÃya bhagandalena, pittasamuÂÂhÃnena ÃbÃdhena sannipÃtikena ÃbÃdhena utupariïÃmajena ÃbÃdhena visamaparihÃrajena ÃbÃdhena opakkamikena [PTS Page 408] [\q 408/] ÃbÃdhena kammavipÃkajena ÃbÃdhena, sÅtena uïhena jighacchÃya pipÃsÃya uccÃrena passÃvena, ¬aæsamakasavÃtÃtapasiriæsapa3 samphassena dukkhena mÃtumaraïena dukkhena pitumaraïena dukkhena - dhÅtumaraïena dukkhena - ¤Ãtimaraïena dukkhena - bhogavyasanena dukkhena - rogavyasanena dukkhena - sÅlavyasanena dukkhena - diÂÂhivyasanena dukkhena phandamÃnaæ samphandamÃnaæ viphandamÃnaæ vedhamÃnaæ pavedhamÃnaæ sampavedhamÃnaæ; disvÃti disvà passitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃti - phandamÃnaæ pajaæ disvÃ. Macche appodake yathÃti - yathà macchà appodake udakapariyÃdÃne kÃkehi và kulalehi và balÃkÃhi và paripÃtiyamÃni4 ukkhipiyamÃnà khajjamÃnà phandanti samphandanti vipphandanti vedhanti pavedhanti sampavedhanti; evamevaæ pajà taïhÃphandanÃya phandanti - pe - DiÂÂhibyasanena dukkhena phandanti samphandanti vipphandanti vedhanti pavedhanti sampavedhantÅti - macche appodake yathÃ. A¤¤ama¤¤ehi byÃruddheti - a¤¤ama¤¤aæ sattà viruddhà paÂiviruddhà abÃhati5 paccÃhatà ÃghÃtitaæ6 paccÃghÃtità rÃjÃnopi rÃjÆhi vivadanti, khattiyÃpi khattiyehi vivadanti, brÃhmaïÃpi brÃhmaïehi vivadanti, gahapatÅpi gahapatÅhi vivadanti, mÃtÃpi puttena vivadati, puttopi mÃtarà vivadati, pitÃpi puttena vivadati, puttopi pitarà vivadati, bhÃtÃpi vivadati, bhaginÅpi bhaginiyà vivadati, bhÃtÃpi bhaginiyà vivadati - 1. RakhasÃya - sa, rakkhasÃya - pu. [PTS]. 2. Lohitena pittena - sÅmu. 11 [PTS]. 3. SarÅsapa - machasaæ 4. ParipÃÂiyamÃnà - sÅmu. 11. Machasaæ 5. ùhatà - sÅmu. 11 6. ùghÃÂità - syÃ. [BJT Page 568] [\x 568/] BhaginÅpi bhÃtarà vivadati, sahÃyopi sahÃyena vivadati te tattha kalahaviggahavivÃdÃpannà a¤¤ama¤¤aæ pÃïÅhipi upakkamanti, le¬¬Æhipi upakkamanti, daï¬ehipiupakkamanti, satthehipi upakkamanti. Te tattha maraïampi nigacchanti. Maraïamattampi dukkhanti - a¤¤ama¤¤ehi byÃruddhe. Disvà [PTS page 409] maæ bhayamÃvisÅti - ' disvÃ'ti disvà passitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvà bhayaæ pÅÊanaæ ghaÂÂanaæ upaddavo upassaggo ÃvisÅti - disvà maæ bhayamÃvisi. TenÃha bhagavÃ: "PhandamÃnaæ pajaæ disvà Macche appodake yathÃ, A¤¤ama¤¤ehi byÃruddhe Disvà maæ bhayamÃvisÅ"ti. 15 - 3 SamantamasÃro loko Disà sabbà sameritÃ, Icchaæ bhavanamattano NÃddasÃsiæ1 anositaæ. SamantamasÃro lokoti - ' loko'ti nirayaloko tiracchÃnayoniloko pettivisayaloko manussaloko devaloko khandhaloko dhÃtuloko Ãyatanaloko ayaæ loko paro loko brahmaloko devaloko; ayaæ vuccati loko. Nirayaloko asÃro nissÃro sÃrÃpagato niccasÃrasÃrena và sukhasÃrasÃrena và attasÃrasÃrena và niccena và dhuvena và sassatena và avipariïÃmadhammena vÃ. TiracchÃnÃyoniloko - pettivisayaloko - manussaloko - devaloko - khandhaloko - dhÃtuloko - Ãyatanaloko - ayaæ loko paro loko brahmaloko - devaloko2 asÃro nissÃro sÃrÃpagato niccasÃrasÃrena và sukhasÃrasÃrena và attasÃrasÃrena và niccena và dhuvena và sassatena và avipariïÃmadhammena vÃ. Yathà panà naÊo asÃro nissÃro sÃrÃpagato, yathà eraï¬o asÃro nissÃro sÃrÃpagato, yathà udumbaro asÃro nissÃro sÃrÃpagato, yathà setakaccho3 [PTS Page 410] [\q 410/] asÃro nissÃro sÃrÃpagato, yathà pÃribhaddako asÃro nissÃro sÃrÃpagato, yathà eïapiï¬o asÃro nissÃro sÃrÃpagato, yathà udakabubbuÊakaæ asÃraæ nissÃraæ sÃrÃpagataæ, yathà marÅci asÃro nissÃro sÃrÃpagato, yathà kadalikkhandho4 asÃro nissÃro sÃrÃpagato, yathà mÃyà asÃrà nissÃrà sÃrÃpagatÃ, evameva nirayaloko AsÃro nissÃro sÃrÃpagato niccasÃrasÃrena và sukhasÃrasÃrena và attasÃrasÃrena và niccena và dhuvena và sassatena và avipariïÃmadhammena vÃ; - 1. NÃddasÃmi - sÅmu. 11. 2. Sadevaloko - syÃ, [PTS]. 3. Setakacco - manupa. Setagaccho - [PTS] 4. Khadalikkhandho - sÅmu11. [BJT Page 570] [\x 570/] TiracchÃnayoniloko - pettivisayaloko manussaloko - devaloko asÃro nissÃro sÃrÃpagato niccasÃrasÃrena và sukhasÃrasÃrena và attasÃrasÃrena và niccena và dhuvena và sassatena và avipariïÃmadhammena vÃ; - Khandhaloko - dhÃtuloko Ãyatanaloko - ayaæ loko - paro loko - brahmaloko - devaloko asÃro nissÃro sÃrÃpagato niccasÃrasÃrena và sukhasÃrasÃrena và attasÃrasÃrena và niccena và dhuvena và sassatena và avipariïÃmadhammena vÃti - samantamasÃro loko. Disà sabbà sameritÃti - ye puratthimÃya disÃya saÇkhÃrà tepi erità samerità calità ghaÂÂità aniccatÃya, jÃtiyà anugatÃ, jarÃya anusaÂÃ, byÃdhinà abhibhÆtÃ, maraïena abbhÃhatÃ, dukkhe patiÂÂhitÃ, atÃïà alenà asaraïà asaraïÅbhÆtÃ. Ye pacchimÃya disÃya saÇkhÃrà ye uttarÃya disÃya saÇkhÃrà - ye dakkhiïÃya disÃya saÇkhÃrà - ye uttarÃya anudisÃya saÇkhÃrà - ye pacchimÃya anudisÃya saÇkhÃrà - ye puratthimÃya anudisÃya1 saÇkhÃrà - ye pacchimÃya anudisÃya saÇkhÃrà - ye uttarÃya anudisÃya saÇkhÃrà - ye dakkhiïÃya anudisÃya saÇkhÃrà - ye heÂÂhimÃya disÃya saÇkhÃrà - ye uparimÃya disÃya saÇkhÃrà - ye dasasu disÃsu saÇkhÃrÃ, tepi erità samerità calità ghaÂÂità aniccatÃya, jÃtiyà anugatÃ, jarÃya anusaÂÃ, byÃdhinà abhibhÆtÃ, maraïena abbhÃhatà dukkhe patiÂÂhitÃ, atÃïà alenà asaraïà asaraïÅbhÆtÃ. BhÃsitampi cetaæ: 1. "Ki¤cÃpi [PTS Page 411] [\q 411/] te'taæ2 jalate3 vimÃnaæ ObhÃsayaæ uttarassaæ disÃyaæ, 4 RÆpe raïaæ disvà sadà pavedhitaæ Tasmà na rÆpe ramatÅ sumedho" [a] 2. "MaccunÃbbhÃhato loko jarÃya parivÃrito, TaïhÃsallena otiïïo icchÃdhÆmÃyito sadÃ"[b] 3. "Sabbo ÃdÅpito loko sabbo loko padhÆpito, Sabbo pajjalito loko sabbo loko pakampito"ti. [C] Disà sabbà samerità 1. DisÃya - sÅmu11. 2. Cetaæ - sÅmu11 3. Jalati - sÅmu. 11. 4. Uttariyaæ disÃya - sÅmu. 11. Machasaæ. [PTS] A. Brahmasaæyutta - paÂhamavagga. [B.] DevatÃsaæyutta - andhavagga [c.] BhikkhunÅsaæyutta. [BJT Page 572] [\x 572/] Icchaæ bhavanamattanoti - attano bhavanaæ tÃïaæ lenaæ saraïaæ gatiæ parÃyanaæ icchanto sÃdiyato patthayanto pihayanto abhijappantoti - icchaæ bhavanamattano. NÃddasÃsiæ anositanti - ajjhositaæ yeva addasaæ; anajjhositaæ nÃddasaæ. Sabbaæ yobba¤¤aæ jarÃya ositaæ. Sabbaæ Ãrogyaæ byÃdhinà ositaæ. Sabbaæ jÅvitaæ maraïena ositaæ. Sabbaæ lÃbhaæ alÃbhena ositaæ. Sabbaæ yasaæ ayasena ositaæ. Sabbaæ passaæ nindÃya ositaæ. Sabbaæ sukhaæ dukkhena ositaæ. 4. "LÃbho alÃbhe ayaso yaso ca nindà pasaæsà ca sukhaæ dukha¤ca. Ete aniccà manujesu dhammà asassatà vipariïÃmadhammÃ"ti[a] 'NÃddasÃsiæ anositaæ'. TenÃha bhagavÃ: "SamantamasÃro loko disà sabbà sameritÃ, Icchaæ bhavanamattano nÃddasÃsiæ anosita"nti. 15 - 4 OsÃne [PTS Page 412] [\q 412/] tveva byÃruddhe disvà me aratÅ ahu, Athettha sallamaddakkhiæ duddasaæ hadayassitaæ. OsÃne tveva byÃruddheti - 'osÃnetvevÃ'ti sabbaæ yobba¤¤aæ jarà osÃpeti; sabbaæ Ãrogyaæ byÃdhi osÃpeti; sabbaæ jÅvitaæ maraïaæ osÃpeti; sabbaæ lÃbhaæ alÃbho osÃpeti; sabbaæ yasaæ ayaso osÃpeti; sabbaæ pasaæsaæ nindà osÃpeti; sabbaæ sukhaæ dukkhaæ osÃpetÅti ' osÃnetveva;' byÃruddheti yobba¤¤akÃmà sattà jarÃya paÂiviruddhÃ; ÃrogyakÃmà sattà byÃdhinà paÂiviruddhÃ; jÅvitukÃmà sattà maraïena paÂiviruddhÃ; lÃbhakÃmà sattà alÃbhena paÂiviruddhÃ; yasakÃmà sattà ayasena paÂiviruddhÃ; pasaæsÃkÃmà sattà nindÃya paÂiviruddhÃ; sukhakÃmà sattà dukkhena paÂiviruddhà Ãhatà paccÃhatà ÃghÃtità paccÃghÃtitÃti ' osÃnetveva byÃruddhe. ' [A.] AÂÂhakaÇguttara - mettÃvagga [BJT Page 574] [\x 574/] Disvà me arati ahÆti - 'disvÃ'ti disvà passitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃti disvÃ; me aratÅti yà arati yà anabhirati yà anabhiramaïà yà ukkaïÂhitatà yà paritasità ahÆti disvà me arati ahu. Athettha sallamaddakkhinti - 'athÃ'ti padasandhi padasaæsaggo padapÃripÆrÅ akkharasamavÃye bya¤janasiliÂÂhatà padÃnupubbatà nametaæ athÃti; etthÃti sattesu; sallanti satta sallÃni: rÃgasallaæ dosasallaæ mohasallaæ mÃnasallaæ diÂÂhisallaæ sokasallaæ kathaÇkathÃsallaæ; addakkhinti addasaæ adakkhiæ apassiæ paÂivijjhinti - athettha sallamaddakkhiæ. Duddasaæ hadayassitanti - 'duddasa'nti duddasaæ duddakkhaæ duppassaæ dubbujjhaæ duranubujjhaæ duppaÂivijjhanti duddasaæ; hadayassitanti hadayaæ vuccati cittaæ; " yaæ cittaæ mano mÃnasaæ hadayaæ paï¬araæ mano manÃyatanaæ manindriyaæ vi¤¤Ãïaæ vi¤¤Ãïakkhandho tajjà manovi¤¤ÃïadhÃtu;[A] hadayassitaæ hadayanissitaæ cittasitaæ cittanissitaæ cittena sahajÃtaæ sahagataæ saæsaÂÂhaæ sampayuttaæ ekuppÃdaæ ekanirodhaæ ekavatthukaæ ekÃrammaïanti "duddasaæ [PTS Page 413] [\q 413/] hadayassitaæ ". TenÃha bhagavÃ: "OsÃne tveva byÃruddhe disvà me aratÅ ahu, Athettha sallamaddakkhiæ duddasaæ hadayassita"nti. 15 - 5 Yena sallena otiïïo disà sabbà vidhÃvati, Tameva sallamabbuyha na dhÃvati na sÅdati. Yena sallena otiïïo disà sabbà vidhÃvatÅti - 'salla'nti satta sallÃni: rÃgasallaæ dosasallaæ mohasallaæ mÃnasallaæ diÂÂhisallaæ sokasallaæ kathaÇkathÃsallaæ. Katamà rÃgasallaæ? Yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandirÃgo cittassa sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ gedho paÊigedho5 saÇge paÇko ejà mÃyà janikà sa¤janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visaÂà ÃyÆhanÅ6 dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu 7 Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ puccha¤cikatà sÃdukamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhà rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ, dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabalisaæ mÃravisayo taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà visamalobho akusalamÆlaæ. Idaæ rÃgasallaæ. Katamaæ dosasallaæ? Anatthaæ me acarÅti ÃghÃto jÃyati, anatthaæ me carissatÅ'ti ÃghÃto jÃyati - pe - caï¬ikkaæ asuropo1 anattamanatà cittassa, idaæ dosasallaæ. 1. Assuropo - pu sÅmu. 11 [PTS. A.] DhammasaÇgaïi cittuppÃdakaï¬a. [BJT Page 576] [\x 576/] Katamaæ mohasallaæ? Dukkhe a¤¤Ãïaæ - pe - dukkhanirodhagÃminiyà paÂipadÃya a¤¤Ãïaæ, pubbante a¤¤Ãïaæ aparante - pubbantÃparante a¤¤Ãïaæ, idappaccayatÃpaÂiccasamuppannesu dhammesu a¤¤Ãïaæ, yaæ evarÆpaæ adassanaæ anabhisamayo ananubodho asambodho appaÂivedho asaÇgÃhanÃ1 apariyogÃhanà asamapekkhanà apaccavekkhanà apaccakkhakammaæ dummejjhaæ bÃlyaæ moho pamoho sammoho avijjà avijjogho avijjÃyogo avijjÃnusayo avijjÃpariyuÂÂhÃnaæ avijjÃlaÇgÅ2moho akusalamÆlaæ, idaæ mohasallaæ. Katamaæ mÃnasallaæ? SeyyohamasmÅti mÃno, sadisohamasmÅti mÃno, hÅnohamasmÅti mÃno; yo evarÆpo mÃno ma¤¤anà ma¤¤itattaæ unnati unnamo dhajo sampaggÃho ketukamyatà cittassa, idaæ mÃnasallaæ Katamaæ diÂÂhisallaæ? VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi, dasavatthukà [PTS Page 414] [\q 414/] micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi; yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisa¤¤ojanaæ gÃho patiÂÂhÃho abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparÅtagÃho vipallÃsagÃho micchÃgÃho ayÃthÃvatasmiæ3 yÃthÃvatanti gÃho yÃvatà dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni, idaæ diÂÂhisallaæ. Katamaæ sokasallaæ? ¥Ãtibyasanena và phuÂÂhassa bhogabyasanena và phuÂÂhassa rogabyasanena và phuÂÂhassa sÅlabyasanena và phuÂÂhassa diÂÂhibyasanena và phuÂÂhassa a¤¤atara¤¤atarena byasanena samannÃgatassa a¤¤atara¤¤atarena dukkhadhammena phuÂÂhassa soko socanà socitattaæ antosoko antoparisoko antodÃho antoparidÃho cetaso parijjhÃyanà domanassaæ, idaæ sokasallaæ. 1. AsaÇgahanà - sÅmu11. 2. LaÇghÅ - sÅmu 11 3. AyÃthÃvakasmiæ - sÅmu11 [BJT Page 578] [\x 578/] Katamaæ kathaÇkathÃsallaæ? Dukkhe kaÇkhà dukkhasamudaye kaÇkhà dukkhanirodhe kaÇkhà dukkhanirodhagÃminiyà paÂipadÃya kaÇkhà pubbante kaÇkhà aparante kaÇkhà pubbantÃparante kaÇkhà idappaccayatÃpaÂiccasamuppannesu dhammesu kaÇkhÃ, yà evarÆpà kaÇkhà kaÇkhÃyanà kaÇkhÃyitattaæ vimati vicikicchà dveÊhakaæ dvedhÃpatho saæsayo anekaæsagÃho Ãsappanà parisappanà apariyogÃhanà thambhitattaæ cittassa manovilekho; idaæ kathaÇkathÃsallaæ. Yena sallena otiïïo disà sabbà vidhÃvatÅti - rÃgasallena otiïïo viddho phuÂÂho pareto samohito samannÃgato kÃyena duccaritaæ carati, vÃcÃya duccaritaæ carati, manasà duccaritaæ carati, pÃïampi hanti, adinnampi Ãdiyati, sandhimpi chindati, nillopampi harati. EkÃgÃrikampi karoti, paripanthepi tiÂÂhati, paradÃrampi gacchati, musÃpi bhaïati, evampi rÃgasallena otiïïo viddho phuÂÂho pareto samohito samannÃgato dhÃvati vidhÃvati saædhÃvati saæsarati, athavà rÃgasallena otiïïo viddho puÂÂho pareto samohito samannÃgato bhoge pariyesanto nÃvÃya mahÃsamuddaæ pakkhandati: sÅtassa purakkhato [PTS Page 415] [\q 415/] uïhassa purakkhato ¬aæsamakasavÃtÃtapasiriæsapasamphassehi rissamÃno khuppipÃsÃhi 1 mÅyamÃno2 nigumbaæ gacchati, takkolaæ gacchati, takkasilaæ gacchati, kÃlamukhaæ gacchati, pahammukhaæ3 gacchati, vesuÇgaæ gacchati, verÃpathaæ gacchati javaæ gacchati, tÃmaliæ4 gacchati, vaÇgaæ5 gacchati, eÊavaddhanaæ6 gacchati, suvaïïakÆÂaæ gacchati, suvaïïabhÆmiæ gacchati, tambapaïïiæ gacchati, suppÃrakaæ7 gacchati, bharukacchaæ8 gacchati, suraÂÂhaæ9 gacchati, aÇgalokaæ10 gacchati, gaÇgaïaæ11 gacchaæ, paramagaÇgaïaæ12 gacchati, yonaæ gacchati, paramayonaæ gacchati, navakaæ13 gacchati, mÆlapadaæ gacchati, marukantÃraæ gacchati, jaïïupathaæ gacchati, ajapathaæ gacchati, meï¬apathaæ gacchati, saÇkupathaæ gacchati, chattapathaæ gacchati, vaæsapathaæ14 gacchati, sakuïapathaæ gacchati, mÆsikapathaæ gacchati, darÅpathaæ gacchati, vettÃdhÃraæ15 gacchati. Pariyesanto na labhati. AlÃhamÆlakampi dukkhaæ domanassaæ paÂisaævedeti. Pariyesanto labhati. Laddhà ÃrakkhamÆlakampi dukkhaæ domanassaæ paÂisaævedeti, kinti me bhoge neva rÃjÃno hareyyuæ, na corà hareyyuæ, na aggi daheyya, na udakaæ vaheyya, na appiyà dÃyÃdà hareyyunti. Tassa evaæ Ãrakkhato gopayato te bhogà vippalujjanti. [PTS Page 416] [\q 416/] so [PTS Page 416] [\q 416/] vippayogamÆlakampi dukkhaæ domanassaæ paÂisaævedeti. Evampi rÃgasallena otiïïo viddho phuÂÂho pareto samohito samannÃgato dhÃvati vidhÃvati saædhÃvati saæsarati. 1. KhuppipÃsÃya - sÅmu. 11. Machasaæ[PTS] 2. PÅÊiyamÃno - sÅmu11. 3, MaraïapÃraæ - sÅmu11 purapuraæ - machasaæ. 4. Tamasiæ - sÅmu 11. TambaliÇgaæ - siÇgaæ - sÅ. 5. CaÇkaæ - sÅ. 6. EÊabandhanaæ - sÅmu11. Machasaæ jalavanaæ - manupa. 7. SuppÃdakaæ - machasaæ. SuppÃraæ - sÅmu1. 8. BhÃrukacchaæ - sÅmu11, bharukacchiæ - bharukaæ - sÅ. 9. Suraddhaæ - suraraÂÂhaæ - sÅ. 10. BhaÇgalokaæ - machasaæ. SaÇgalokaæ - sÅ. 11. BhaÇgaïaæ - machasaæ. PadapanaÇgaæ - sÅ. 12. SuramataÇganaæ machasaæ. PadapataÇgaæ - sÅ. PadapataÇgaïaæ - sÅ 13. Vinakaæ - machasaæ vitakaæ - musÅ1. 14. Aæsapathaæ - sÅ 15. VettÃcÃraæ - sÅ. [BJT Page 580] [\x 580/] Dosasallena - mohasallena - mÃnasallena otiïïo viddho phuÂÂho pareto samohito samannÃgato kÃyena duccaritaæ carati, vÃcÃya duccaritaæ carati, manasà duccaritaæ carati, pÃïampi hanti, adinnampi Ãdiyati, sandhimpi chindati, nillopampi harati, ekÃgÃrikampi karoti, paripanthepi tiÂÂhati, paradÃrampi gacchati, musÃpi bhaïati. Evaæ mÃnasallena otiïïo viddho phuÂÂho pareto samohito samannÃgato dhÃvati vidhÃvati sandhÃvati saæsarati. DiÂÂhisallena otiïïo viddho phuÂÂho pareto samohito samannÃgato acelako hoti muttÃcÃro hatthÃpalekhano, na ehibhadantiko, na tiÂÂhabhadantiko, nÃbhihaÂaæ na uddissa kataæ na nimantanaæ sÃdiyati. So na kumbhimukhà patigaïhÃti. Na khaÊopimukhà patigaïhÃti na eÊakamantaraæ na daï¬amantaraæ na musalamantaraæ na dvinnaæ bhu¤jamÃnÃnaæ na gabbhiniyà na pÃyamÃnÃya na purisantaragatÃya na saækittÅsu, na yattha sà upaÂÂhito hoti, na yattha makkhikà saï¬asaï¬acÃrinÅ. Na macchaæ, na maæsaæ, na suraæ, merayaæ, na thusodakaæ pivati. So ekÃgÃriko và hoti. EkÃlopiko va. DvÃgÃriko và hoti dvÃlopiko - pe - sattÃgÃriko và hoti. SattÃlopiko. EkissÃpi dattiyà yÃpeti. DvÅhipi dattÅhi yÃpeti - pe - sattahipi dattÅhi yÃpeti. EkÃhikampi ÃhÃraæ ÃhÃreti. DvÃhikampi ÃhÃraæ ÃhÃreti - pe - sattÃhikampi ÃhÃraæ ÃhÃreti. Iti evarÆpaæ a¬¬hamÃkikampi pariyÃyabhattabhojanÃnuyogamanuyutto viharati. Evampi diÂÂhisallena otiïïo viddho phuÂÂho pareto samohito samannÃgato dhÃvati vidhÃvati sandhÃvati saæsarati. Athavà diÂÂhisallena otiïïo viddho phuÂÂho pareto samohito samannÃgato so sÃkabhakkho và hoti, sÃmÃkabhakkho và hoti, nÅvÃrabhakkho và hoti, daddulabhakkho và hoti, haÂabhakkho và hoti, kaïabhakkho và hoti, ÃcÃmabhakkho và hoti, pi¤¤Ãkabhakkho [PTS Page 417] [\q 417/] và hoti, tilabhakkho và hoti, tiïabhakkho và hoti, gomayabhakkho và hoti, vanamÆlaphalÃhÃro vi yÃpeti pavattaphalabhojano. So sÃïÃnipi dhÃreti, masÃïÃnipi dhÃreti, chavadussÃnipi dhÃreti, paæsukÆlÃnipi dhÃreti, [BJT Page 582] [\x 582/] TirÅÂÃnipi dhÃreti - ajinÃnipi dhÃreti - ajinakkhipampi dhÃreti, kusacÅrampi dhÃreti, vÃkacÅrampi dhÃreti, phalakacÅrampi dhÃreti, kesakambalampi dhÃreti, vÃlakambalampi dhÃreti, ulÆkapakkhampi dhÃreti, kesamassulocakopi hoti, kesamassulocanÃnuyogamanuyutto viharati. UbbhaÂÂhakopi hoti ÃsanapaÂikkhitto, ukkuÂikopi hoti ukkuÂikappadhÃnamanuyutto. KaïÂakÃpassayikopi hoti kaïÂakÃpassaye seyyaæ kappeti, phalakaseyyampi kappeti, thaï¬ilaseyyampi kappeti, ekÃpassayiko hoti rajojalladharo, abbhokÃsiko hoti yathÃsanthatiko, vekaÂikopi hoti vikaÂabhojanÃnuyogamanuyutto, apÃnakopi hoti apÃnabhattamanuyutto, sÃyatatiyakampi udakorohanÃnuyogamanuyutto viharati. Iti evarÆpaæ anekavihitaæ kÃyassa ÃtÃpanaparitÃpanÃnuyogamanuyutto viharati. Evampi diÂÂhisallena otiïïo viddho phuÂÂho pareto samohito samannÃgato dhÃvati vidhÃvati sandhÃvati saæsarati. Sokasallena otiïïo viddho phuÂÂho pareto samohito samannÃgato socati, kilamati, paridevati, urattÃÊiæ kandati sammohaæ Ãpajjati. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: "bhÆtapubbaæ brÃhmaïa, imissÃyeva sÃvatthiyà a¤¤atarissà [PTS Page 418] [\q 418/] itthiyà mÃtà kÃlamakÃsi. Sà tassà kÃlakiriyÃya ummattikà khittacittà rathiyÃya rathiyaæ siÇghÃÂakena siÇghÃÂakaæ upasaÇkamitvà evamÃha: 'api me mÃtaraæ addasatha? Api me mÃtaraæ addasathÃ'ti[a] bhÆtapubbaæ brÃhmaïa, imissÃyeva sÃvatthiyà a¤¤atarissà itthiyà pità kÃlamakÃsi - bhÃtà kÃlamakÃsi - bhaginÅ kÃlamakÃsi putto kÃlamakÃsi - dhÅtà kÃlamakÃsi - sÃmiko kÃlamakÃsi. Sà tassa kÃlakiriyÃya ummattikà khittacittà rathiyÃya rathiyaæ siÇghÃÂakena siÇghÃÂakaæ upasaÇkamitvà evamÃha: 'api me sÃmikaæ addasatha? Api me sÃmikaæ addasathÃ'ti. [A] bhÆtapubbaæ brÃhmaïa, imissÃyeva sÃvatthiyà a¤¤atarassa purisassa mÃtà kÃlamakÃsi. So tassà kÃlakiriyÃya ummattako khittacitto rathiyÃya rathiyaæ siÇghÃÂakena siÇghÃÂakaæ upasaÇkamitvà evamÃha: ' api me mÃtaraæ addasatha? Api me mÃtaraæ addasathÃ: ti. [A] bhÆtapubbaæ brÃhmaïa, imissÃyeva sÃvatthiyà a¤¤atarassa purisassa pità kÃlamakÃsi - bhÃtà kÃlamakÃsi - bhaginÅ kÃlamakÃsi - putto kÃlamakÃsi - dhÅtà kÃlamakÃsi - pajÃpati kÃlamakÃsi. So tassà kÃlakiriyÃya ummattako khittacitto rathiyÃya rathiyaæ siÇghÃÂakena siÇghÃÂakaæ upasaÇkamitvà evamÃha: 'api me pajÃpatiæ addasatha? Api me pajÃpatiæ addasathÃ'ti[a] bhÆtapubbaæ brÃhmaïa, imissÃyeva sÃvatthiyà a¤¤atarà itthÅ ¤Ãtikulaæ agamÃsi. Tassà te ¤Ãtakà sÃmikaæ acchinditvà a¤¤assa dÃtukÃmÃ. Sà ca naæ na icchati. Atha kho sà itthÅ sÃmikaæ etadavoca: 'ime maæ ayyaputta, ¤Ãtakà tava acchinditvà a¤¤assa dÃtukÃmÃ. Ubho mayaæ marissÃmÃ'ti. Atha kho so puriso taæ itthiæ dvidhà chetvà attÃnaæ opÃtesi1 ubho pecca bhavissÃmÃ'ti. [A] evaæ sokasallena otiïïo viddho puÂÂho pareto samohito samannÃgato dhÃvati vidhÃvati sandhÃvati saæsarati. 1. OpÃteti - sÅmu. 11. [A.] MajjhimanikÃya - majjhimapaïïÃsaka - piyajÃtikasutta. [BJT Page 584] [\x 584/] KathaÇkathÃsallena otiïïo viddho phuÂÂho pareto samohito samannÃgato saæsayapakkhanno hoti vimatipakkhanno dveÊhakajÃto: 'ahosiæ nu kho ahaæ atÅtamaddhÃnaæ? Na nu kho ahosiæ atÅtamaddhÃnaæ? Kiæ nu kho ahosiæ atÅtamaddhÃnaæ? Kathaæ nu kho ahosiæ atÅtamaddhÃnaæ? Kiæ hutvà kiæ ahosiæ nu kho atÅtamaddhÃnaæ? BhavissÃmi nu kho ahaæ anÃgatamaddhÃnaæ? Na nu kho bhavissÃmi [PTS Page 419] [\q 419/] anÃgatamaddhÃnaæ? Kiæ nu kho bhavissÃmi anÃgatamaddhÃnaæ? Kathaæ nu kho bhavissÃmi anÃgatamaddhÃnaæ? Kiæ hutvà kiæ bhavissÃmi nu kho anÃgatamaddhÃnaæ? Etarahi và paccuppannaæ addhÃnaæ Ãrabbha kathaÇkathÅ hoti: ahaæ nu khosmi? No nu khosmi? Kiæ nu khosmi? Kathaæ nu khosmi? Ayaæ nu kho satto kuto Ãgato? So kuhiæ gÃmÅ bhavissatÅ'ti. Evaæ kathaÇkathÃsallena otiïïo viddho phuÂÂho pareto samohito samannÃgato dhÃvati vidhÃvati sandhÃvati saæsarati. Te salle abhisaÇkharoti. Te salle abhisaÇkharonto sallÃbhisaÇkhÃravasena puratthimaæ disaæ dhÃvati. Pacchimaæ disaæ dhÃvati. Uttaraæ disaæ dhÃvati. Dakkhiïaæ disaæ dhÃvati. Te sallÃbhisaÇkhÃrà appahÅnÃ. SallÃbhisaÇkhÃrÃnaæ appahÅnattà gatiyà dhÃvati niraye dhÃvati. TiracchÃnayoniyà dhÃvati. Pettivisaye dhÃvati. Manussaloke dhÃvati. Devaloke dhÃvati. Gatiyà gatiæ uppattiyà upapattiæ paÂisandhiyà paÂisandhiæ bhavena bhavaæ saæsÃrena saæsÃraæ vaÂÂena vaÂÂaæ dhÃvati vidhÃvati sandhÃvati saæsaratÅti - yena sallena otiïïo disà sabbà vidhÃvati. Tameva sallamabbuyha na dhÃvati na sÅdatÅti - tameva rÃgasallaæ dosasallaæ mohasallaæ mÃnasallaæ diÂÂhisallaæ sokasallaæ kathaÇkathÃsallaæ abbuyha abbuhitvà uddharitvà samuddharitvà uppÃÂayitvà samuppÃÂayitvÃ1 pajahitvà vinodetvà byantikaritvà anabhÃvaæ gametvà neva puratthimaæ disaæ dhÃvati. Na pacchimaæ disaæ dhÃvati. Na uttaraæ disaæ dhÃvati. Na dakkhiïaæ disaæ dhÃvati. Te sallÃbhisaÇkhÃrà pahÅnÃ. SallÃbhisaÇkhÃrÃnaæ pahÅnattà gatiyà na dhÃvati. Niraye na dhÃvati. TiracchÃnayoniyà na dhÃvati. Pettivisaye na dhÃvati. Manussaloke na dhÃvati. Devaloke na dhÃvati. Na gatiyà gatiæ - na upapattiyà upapattiæ - na paÂisandhiyà paÂisandhiæ - na bhavena bhavaæ - na saæsÃrena saæsÃraæ - na vaÂÂena vaÂÂaæ dhÃvati vidhÃvati saædhÃvati saæsaratÅti - tamevasallamabbuyha. Na dhÃvati na sÅdatÅti [PTS Page 420] [\q 420/] kÃmoghe na sÅdati. Bhavoghe na sÅdati. DiÂÂhoghe na sÅdati. Avijjoghe na sÅdati. Na saæsÅdati na avasÅdati na gacchati na avagacchatÅti - tameva sallamabbuyha na dhÃvati na sÅdati. TenÃha bhagavÃ: " Yena sallena otiïïo Disà sabbà vidhÃvati. Tameva sallamabbuyha Na dhÃvati na sÅdatÅ"ti 1. UppÃdayitvà samuppÃdayitvà - sayÃ. Machasaæ [PTS.] [BJT Page 586] [\x 586/] 15 - 6 Tattha sikkhÃnugÅyanti YÃni loke gathitÃni. 1 Na tesu pasuto siyà Nibbijjha sabbaso kÃme, Sikkhe nibbÃnamattano. Tattha sikkhÃnugÅyanti yÃni loko gathitÃnÅti - 'sikkhÃ'ti hatthisikkhà assasikkhà rathasikkhà sÃlÃkiyaæ sallakattiyaæ kÃyatikicchaæ bhÆtiyaæ komÃrabhaccaæ. 2 GÅyantÅti niggÅyanti kathiyanti bhaïÅyanti dÅpÅyanti voharÅyanti. Athavà gÅyanti - gaïhÅyanti uggaïhÅyanti dhÃrÅyanti upadhÃrÅyanti upalakkhiyanti gathitapaÂilÃbhÃya. Gathità vuccanti pa¤ca kÃmaguïÃ: cakkhuvi¤¤eyyà rÆpà iÂÂhà kantà manÃpà piyarÆpà kÃmÆpasaæhità rajanÅyÃ. Kiæ kÃraïà gathità vuccanti pa¤ca kÃmaguïÃ? Yebhuyyena devamanussà pa¤ca kÃmaguïe icchanti sÃdiyanti patthayanti pihayanti abhijappanti; taÇkÃraïà gathità vuccanti pa¤ca kÃmaguïÃ. Loketi manussaloke devaloke khandhaloke dhÃtuloke Ãyatanaloketi. Na tesu pasuto siyÃti - tÃsu và sikkhÃsu tesu và pa¤casu kÃmaguïesu na pasuto siyÃ, na tanninno assa, na tappoïo na tappabbhÃro na tadadhimutto na tadadhipateyyoti - na tesu pasuto siyÃ. Nibbijjha sabbaso kÃmeti - 'nibbijjhÃ'ti paÂivijjhitvÃ; sabbe saÇkhÃrà aniccà ti paÂivijjhitvà sabbe saÇkhÃrà dukkhÃ'ti paÂivijjhitvà - pe - 'yaæ ki¤ci samudayadhammaæ sabbaæ [PTS Page 421] [\q 421/] taæ nirodhadhamma'nti paÂivijjhitvÃ; sabbasoti sabbena sabbaæ sabbathà sabbaæ asesaæ nissesaæ pariyÃdiyanavacanametaæ sabbasoti; kÃmÃti uddÃnato dve kÃmÃ: vatthukÃmà ca kilesakÃmà ca katame vatthukÃmÃ? ManÃpikà rÆpà manÃpikà saddà manÃpikà gandhà manÃpikà rasà manÃpikà phoÂÂhabbÃ, attharaïà pÃpuraïÃ, dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavÃ, khettaæ vatthu2 hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃraæ ca, yaæ ki¤ci rajanÅyaæ vattÆ3 vatthukÃmÃ. Api ca, atÅtà kÃmÃ, anÃgatà kÃmÃ, paccuppannà kÃmÃ, ajjhattà kÃmÃ, bahiddhà kÃmÃ, ajjhattabahiddhà kÃmÃ, hÅnà kÃmÃ, majjhimà kÃmÃ, païÅtà kÃmÃ, ÃpÃyikà kÃmÃ, mÃnusikà kÃmÃ, dibbà kÃmÃ, paccupaÂÂhità kÃmÃ, nimmità kÃmÃ, paranimmità kÃmÃ, animmità kÃmÃ4, pariggahità kÃmÃ, apariggahità kÃmÃ, mamÃyità kÃmÃ, amamÃyità kÃmÃ, sabbe'pi kÃmÃvacarà dhammÃ, sabbe'pi rÆpÃvacarà dhammÃ, sabbe'pi arÆpÃvacarà dhammÃ, taïhÃvatthukà taïhÃrammaïà kamanÅyaÂÂhena5 rajanÅyaÂÂhena madanÅyaÂÂhena kÃmÃ. Ime vuccanti vatthukÃmÃ. Katame kilesakÃmÃ? Chando kÃmo, rÃgo kÃmo, chandarÃgo kÃmo: saÇkappo kÃmo, rÃgo kÃmo, saÇkapparÃgo kÃmo, yo kÃmesu kÃmacchando, kÃmarÃgo, kÃmanandi, kÃmataïhÃ, kÃmasineho, kÃmapariÊÃho, kÃmamucchÃ, kÃmajjhosÃnaæ, kÃmogho, kÃmayogo, kÃmÆpÃdÃnaæ, kÃmacchandanÅvaraïaæ. 1. "Addasaæ kÃma te mÆlaæ saÇkappà kÃma jÃyasi, Na taæ saÇkappayissÃmi evaæ kÃma na hehisÅ1"ti. Ime vuccanti kilesakÃmÃ. Nibbijjha sabbaso kÃme. Sikkhe nibbÃnamattanoti - ' sikkhÃ'ti tisso sikkhÃ: adhisÅlasikkhà adhicittasikkhà adhipa¤¤Ãsikkhà - pe - ayaæ adhipa¤¤ÃsikkhÃ. NibbÃnamattanoti attano rÃgassa nibbÃpanÃya dosassa nibbÃpanÃya mohassa nibbÃpanÃya - pe - sabbÃkusalÃbhisaÇkhÃrÃnaæ samÃya upasamÃya vÆpasamÃya nibbÃpanÃya paÂinissaggÃya paÂippassaddhiyà adhisÅlampi sikkheyya, adhicittampi sikkheyya, adhipa¤¤ampi sikkheyya. 1. GadhitÃni - sÅmu11. 2. KomÃratikicchaæ - syà [BJT Page 588] [\x 588/] Imà tisso sikkhÃyo Ãvajjanto sikkheyya jÃnanto sikkheyya, passanto sikkheyya, paccavekkhanto sikkheyya, cittaæ adhiÂÂhahanto sikkheyya, saddhÃya adhimuccanto sikkheyya, viriyaæ paggaïhanto sikkheyya, satiæ upaÂÂhapento sikkheyya, cittaæ samÃdahanto sikkheyya, pa¤¤Ãya pajÃnanto sikkheyya, abhi¤¤eyyaæ abhijÃnanto sikkheyya, pari¤¤eyyaæ parijÃnanto sikkheyya, pahÃtabbaæ pajahanto sikkheyya, bhÃvetabbaæ bhÃvento sikkheyya, sacchikÃtabbaæ sacchikaronto sikkheyya Ãcareyya samÃcareyya, samÃdÃya vatteyyÃ'ti ' sikkhe nibbÃnamattano. ' TenÃha bhagavÃ: "Tattha sikkhÃnugÅyanti YÃni loke gathitÃni, Na tesu pasuto siyà Nibbijjha sabbaso kÃme, Sikkhe nibbÃnamattano"ti. 15 - 7 Sacco siyà appagabbho amÃyo rittapesuno, Akkodhano lobhapÃpaæ vevicchaæ vitare muni. Sacco siyà appagabbhoti - ' sacco siyÃ'ti saccavÃcÃya samannÃgato siyÃ, sammÃdiÂÂhiyà samannÃgato siyÃ, ariyena aÂÂhaÇgikena maggena samannÃgato siyÃti sacco siyÃ; appagabbhoti tÅïi pÃgabbhiyÃni: kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ cetasikaæ pÃgabbhiyaæ. Katamaæ kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ? Idhekacco saÇghagatopi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Gaïagatopi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. BhojanasÃlÃyampi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. JantÃgharepi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Udakatitthepi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Antaragharaæ pavisantopi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Antaragharaæ paviÂÂhopi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Kathaæ saÇghagato kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idhekacco saÇghagato acittÅkÃrakato there bhikkhÆ ghaÂÂayantopi tiÂÂhati. GhaÂÂayantopi nisÅdati. Puratopi tiÂÂhati. Puratopi nisÅdati. Uccepi Ãsane nisÅdati. SasÅsaæ pÃrupitvÃpi nisÅdati. hitakopi bhaïati. BÃhÃvikkhepako pi bhaïati. Evaæ saÇghagato kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Kathaæ gaïagato kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idhekacco gaïagato acittikÃrakato therÃnaæ bhikkhÆnaæ anupÃhanÃnaæ caÇkamantÃnaæ saupÃhano caÇkamati. NÅce caÇkame caÇkame caÇkamantÃnaæ ucce caÇkame caÇkamati. ChamÃya3 caÇkamantÃnaæ caÇkame caÇkamati, ghaÂÂayantopi tiÂÂhati. GhaÂÂayantopi nisÅdati. Puratopi tiÂÂhati. Puratopi nisÅdati. Uccepi Ãsane nisÅdati. SasÅsaæ pÃrupitvÃpi nisÅdati. hitakopi bhaïati. BÃhÃvikkhepakopi bhaïati. Evaæ gaïagato kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Kathaæ bhojanasÃlÃya kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. ? Idhekacco bhojanasÃlÃyaæ acittikÃrakato there bhikkhÆ anupakhajja nisÅdati. Navepi bhikkhÆ Ãsanena paÂibÃhati. GhaÂÂayantopi tiÂÂhati. GhaÂÂayantopi nisÅdati. Puratopi tiÂÂhati. Puratopi nisÅdati. Uccepi Ãsane nisÅdati. SasÅsaæ pÃrupitvÃpi nisÅdati, Âhitakopi bhaïati. BÃhÃvikkhepakopi bhaïati. Evaæ bhojanasÃlÃyaæ kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Kathaæ jantÃghare kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idhekacco jantÃghare acittikÃrakato there bhikkhÆ ghaÂÂayantopi tiÂÂhati ghaÂÂayantopi nisÅdati. Puratopi tiÂÂhati. Puratopi nisÅdati. Uccepi Ãsane nisÅdati. AnÃpucchÃpi kaÂÂhaæ pakkhipati. AnÃpucchà pi dvÃraæ1 pidahati. BÃhÃvikkhepakopi bhaïati. Evaæ jantÃghare kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Kathaæ udakatitthe kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idhekacco udakatitthe acittikÃrakato there bhikkhÆ ghaÂÂayantopi otarati. Puratopi otarati. GhaÂÂayantopi nahÃyati2. Puratopi nahÃyati. Uparitopi nahÃyati. GhaÂÂayantopi uttarati. Puratopi uttarati. Uparitopi uttarati. Evaæ udakatitthe kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Kathaæ antaragharaæ pavisanto kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idhekacco antaragharaæ pavisanto acittikÃrakato there bhikkhÆ ghaÂÂayantopi gacchati. Puratopi gacchati. VokkammÃpi therÃnaæ bhikkhÆnaæ purato purato3 gacchati. Evaæ antaragharaæ pavisantopi kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Kathaæ antaragharaæ paviÂÂho kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idhekacco antaragharaæ paviÂÂho 'na pavisatha4 bhante'ti vuccamÃno pavisati. 'Na tiÂÂhatha bhante'ti vuccamÃno tiÂÂhati. 'Na nisÅdatha bhante'ti vuccamÃno nisÅdati. AnokÃsampi pavisati. AnokÃsepi tiÂÂhati. AnokÃsepi nisÅdati. YÃni tÃnipi honti kulÃnaæ ovarakÃni gÆÊhÃni ca paÂicchannÃni ca, yattha kulitthiyo kuladhÅtaro5 kulasuïhÃyo kulakumÃrinÅyo nisÅdanti, tatthapi sahasà pavisati. KumÃrakassapi siraæ parÃmasati. Evaæ antaragharaæ paviÂÂho kÃyikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Katamaæ vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ? Idhekacco saÇghagatopi vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Gaïagatopi vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Antaragharaæ paviÂÂhopi vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Kathaæ saÇghagatopi vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idhekacco saÇghagato acittikÃrakato there bhikkhÆ anÃpucchà và anajjhiÂÂho và dhammaæ bhaïati. Pa¤haæ vissajjeti pÃtimokkhaæ uddisati. hitakopi bhaïati. BÃhÃvikkhepakopi bhaïati. Evaæ saÇghagato vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Kathaæ gaïagato vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idhekacco gaïagato acittikÃrakato there bhikkhÆ anÃpucchà và anajjhiÂÂho và ÃrÃmagatÃnaæ bhikkhÆnaæ dhammaæ bhaïati. Pa¤haæ vissajjeti. hitakopi bhaïati. BÃhÃvikkhepakopi bhaïati. ùrÃmagatÃnaæ bhikkhÆïÅnaæ upÃsakÃnaæ upÃsikÃnaæ dhammaæ bhaïati. Pa¤haæ vissajjeti. hitakopi bhaïati. BÃhÃvikkhepakopi bhaïati. Evaæ gaïagato vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Kathaæ antaragharaæ paviÂÂho vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti? Idhekacco antaragharaæ paviÂÂho itthiæ và kumÃriæ và evamÃha: 'itthaænÃme, itthaægotte, kiæ atthi? YÃgu atthi? Bhattaæ atthi? KhÃdanÅyaæ atthi? Kiæ pivissÃma? Kiæ bhu¤jissÃma? Kiæ khÃdissÃma, ? Kiæ và atthi, ? Kiæ và me dassathÃ'ti vippalapati. *Evaæ antaragharaæ paviÂÂho vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ dasseti. Idaæ vÃcasikaæ pÃgabbhiyaæ. Katamaæ cetasikaæ pÃgabbhiyaæ? Idhekacco na uccÃkulà pabbajito samÃno uccÃkulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena. Na mahÃkulà pabbajito samÃno mahÃkulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena, na mahÃbhogakulà pabbajito samÃno mahÃbhogakulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena, na uÊÃrabhogakulà pabbajito samÃno - na suttantiko samÃno suttantikena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena. Na vinayadharo samÃno - na dhammakathiko samÃno - na Ãra¤¤iko samÃno - na piï¬apÃtiko samÃno - na paæsukÆliko samÃno - na tecÅvariko samÃno - na sapadÃnacÃriko samÃno - na khalupacchÃbhattiko samÃno - na nesajjiko samÃno - na yathÃsanthatiko samÃno - na paÂhamassa jhÃnassa lÃbhÅ samÃno paÂhamassa jhÃnassa lÃbhinà saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena. Na uÊÃrabhogakulà pabbajito samÃno uccÃkulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena na mahÃkulà pabbajitena samÃno - na suttantiko samÃno suttantikena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena. Na vinayadharo pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena, na mahÃkulà pabbajito samÃno - na dhammakathiko samÃno mahÃkulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena, na Ãra¤¤iko pabbajito samÃno uccÃkulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena, na mahÃkulà pabbajito samÃno mahÃkulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena, na piï¬apÃtiko pabbajitena samÃno uccÃkulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena, na paæsukÆliko pabbajito samÃno mahÃbhogakulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena, na tecÅvariko pabbajito samÃno - na uccÃkulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena, na tecÅvariko pabbajito samÃno uccÃkulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena, na sapadÃnacÃriko pabbajitena samÃno uccÃkulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena, na khalupacchÃbhattiko pabbajito samÃno uccÃkulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena, na nesajjiko pabbajito samÃno uccÃkulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena, na yathÃsanthatiko pabbajitena samÃno uccÃkulà pabbajitena saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena, na nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅ samÃno - na nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhÅ samÃno nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasamÃpattiyà lÃbhinà saddhiæ sadisaæ attÃnaæ dahati cittena. Idaæ cetasikaæ pÃgabbhiyaæ. YassimÃni tÅïi pÃgabbhiyÃni pahÅnÃni samucchinnÃni vupasantÃni. PaÂippassaddhÃni abhabbuppattikÃni [PTS Page 422] [\q 422/] ¤Ãïagginà da¬¬hÃni, so vuccati appagabbhoti - ' appagabbho. ' AmÃyo rittapesunoti - mÃyà vuccati va¤canikà cariyÃ. Idhekacco kÃyena duccaritaæ caritvà vÃcÃya duccaritaæ caritvà manasà duccaritaæ caritvà tassa paÂicchÃdanahetu pÃpikaæ icchaæ païidahati: mà maæ ja¤¤Ã: ti icchati, 'mà maæ ja¤¤Ã'ti saÇkappeti, 'mà maæ ka¤¤Ã'ti vÃcaæ bhÃsati, 'mà maæ ja¤¤Ã'ti kÃyena parakkamati. Yà evarÆpà mÃyà mÃyÃvità accÃrà va¤canà nikati nikaraïà pariharaïà guhanà pariguhanà chÃdanà paÂicchÃdanÃ1 anuttÃnÅkammaæ anÃvÅkammaæ vocchadanà pÃpakiriyÃ. Ayaæ vuccati mÃyÃ. Yassesà mÃyà pahÅnà samucchinnà vÆpasannà paÂippassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃ. So vuccati amÃyo. Rittapesunoti 'pesu¤¤a'nti: idhekacco pisunavÃco hoti - pe - Evaæ bhedÃdhippÃyo pesu¤¤aæ upasaæharati; yassetaæ pesu¤¤aæ pahÅnaæ samucchinnaæ vÆpasantaæ paÂippassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬haæ, so vuccati rittapesuno vivittapesuno pavivittapesunoti - amÃyo rittapesuno. 1. ParicchÃdanà - sa [BJT Page 590] [\x 590/] Akkodhano lobhapÃpaæ vevicchaæ vitare munÅti - akkodhanoti hi vuttaæ. Api ca kodho tÃva vattabbo. DasahÃkÃrehi kodho jÃyati: anatthaæ me acarÅti kodho jÃyati 'anatthaæ me caratÅ'ti kodho jÃyati. 'Anatthamme carissatÅ'ti kodho jÃyati. 'Piyassa me manÃpassa anatthaæ acari, anatthaæ carati, anatthaæ carissatÅ'ti kodho jÃyati, 'appiyassa me amanÃpassa atthaæ acari, atthaæ carati, atthaæ carissatÅ'ti kodho jÃyati. AÂÂhÃne và pana kodho jÃyati. Yo evarÆpo cittassa ÃghÃto paÂighÃto paÂighaæ paÂivirodho kopo pakopo sampakopo doso padoso sampadoso cittassa vyÃpatti manopadoso kodho kujjhanà kujjhitattaæ doso dussanà dussitattaæ vyÃpatti vyÃpajjanà vyÃpajjitattaæ virodho paÂivirodho caï¬ikkaæ asuropo4 anattamanatà cittassa; ayaæ vuccati kodho. Apica, kodhassa adhimattaparittatà veditabbÃ: atthi ka¤ci kÃlaæ5 kodho cittÃvilakaraïamatto hoti, na ca tÃva mukhakulÃnavikulÃno hoti; atthi ka¤ci kÃlaæ kodho mukhakulÃnavikulÃnamatto hoti, na ca tÃva hanusa¤copano hoti; atthi ka¤ci kÃlaæ kodho hanusa¤copanamatto hoti, na ca tÃva pharusavÃcÃnicchÃraïo hoti; atthi ka¤ci kÃlaæ kodho pharusavÃcÃnicchÃraïamatto hoti, na ca tÃva disÃvidisÃnuvilokano hoti; atthi ka¤ci kÃlaæ kodho disÃvidisÃnuvilokanamatto hoti, na ca tÃva daï¬asatthaparÃmasano hoti; atthi ka¤ci kÃlaæ kodho daï¬asetthaparÃmasanamatto hoti, na ca tÃva daï¬asatthaabbhukkiraïo hoti; atthi ka¤ci kÃlaæ kodho daï¬asatthaabbhukkiraïamatto hoti, na ca tÃva daï¬asattÃibhinipÃtano hoti; atthi ka¤ci kÃlaæ kodho daï¬asatthaabhinipÃtanamatto hoti, na ca tÃva kinnavichinnakaraïo6 hoti, atthi ka¤ci kÃlaæ kodho chinnavichinnakaraïamatto hoti, na ca tÃva sambha¤janapaÊibha¤jano hoti; atthi ka¤ci kÃlaæ kodho sambha¤janapaÊibha¤janamatto hoti, na ca tÃva ÇgamaÇagÃpaka¬¬hano hoti; atthi ka¤ci kÃlaæ kodho aÇgamaÇagÃpaka¬¬hanamatto hoti, na ca tÃva jÅvità voropaïo7 hoti; atthi ka¤ci kÃlaæ kodho jÅvità voropaïamatto hoti, na ca tÃva sabbacÃgapariccÃgÃya saïÂhito hoti, yato kodho parapuggalaæ ghÃtetvà attÃnaæ ghÃteti, ettÃvatà kodho paramussadagato paramavepullappatto hoti. Yassa so kodho pahÅno samucchinno vÆpasanto paÂippassaddho abhabbuppattiko ¤Ãïagginà da¬¬ho, so vuccati 'akkodhano. ' Kodhassa pahÅnattà 'akkodhano. ' Kodhavatthussa pari¤¤Ãtattà 'akkodhano. ' Kodhahetussa upacchinnattà 'akkodhano'ti 'akkodhano, ' abhijjhà lobho akusalamÆlaæ;" vevicchaæ vuccati pa¤ca macchariyÃni ÃvÃsamacchariyaæ kulamacchariyaæ lÃbhamacchariyaæ vaïïamacchariyaæ dhammamacchariyaæ. Yaæ evarÆpaæ macchariyaæ maccharÃyanà maccharÃyitattaæ vevicchaæ kadariyaæ kaÂuka¤cukatà ggahitattaæ cittassa, idaæ vuccati macchariyaæ[b] apica, khandhamacchariyampi macchariyaæ, dhÃtumacchariyampi macchariyaæ, Ãyatanamacchariyampi macchariyaæ, gÃho vuccati macchariyaæ. MunÅti monaæ vuccati ¤Ãïaæ yà pa¤¤Ã pajÃnanà vicayo pavicayo dhammavicayo sallakkhaïà upalakkhaïà paccupalakkhaïà paï¬iccaæ kosallaæ nepu¤¤aæ vebhavyà cintà upaparikkhà bhÆri medhà pariïÃyikà vipassanà sampaja¤¤aæ patodo pa¤¤Ã pa¤¤indriyaæ pa¤¤Ãbalaæ pa¤¤Ãsatthaæ pa¤¤ÃpÃsÃdo pa¤¤ÃÃloko pa¤¤ÃobhÃso pa¤¤Ãpajjoto pa¤¤ÃpÃsÃdo pa¤¤ÃÃloko pa¤¤ÃobhÃso pa¤¤Ãpajjoto pa¤¤Ãratanaæ amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi, tena ¤Ãïena samannÃgato muni monappattoti. TÅïi moneyyÃni: kÃyamoneyyaæ vacÅmoneyyaæ manomoneyyaæ. Katamaæ kÃyamoneyyaæ? TividhÃnaæ kÃyaduccaritÃnaæ pahÃnaæ kÃyamoneyyaæ. Tividhaæ kÃyasucaritaæ kÃyamoneyyaæ, kÃyÃrammaïe ¤Ãïaæ kÃyamoneyyaæ, kÃyapari¤¤Ã kÃyamoneyyaæ, pari¤¤Ãsahagato maggo kÃyamoneyyaæ, kÃye chandarÃgassa pahÃnaæ kÃyamoneyyaæ, kÃyasaækhÃrÃnirodho catutthajjhÃnasamÃpatti kÃyamoneyyaæ. Idaæ kÃyamoneyyaæ. Katamaæ vacÅmoneyyaæ? CatubbidhÃnaæ vacÅduccaritÃnaæ pahÃnaæ vacÅmoneyyaæ, vacÅsucaritaæ vacÅmoneyyaæ, vÃcÃrammaïe ¤Ãïaæ vacÅmoneyyaæ, vÃcÃpari¤¤Ã vacÅmoneyyaæ, pari¤¤Ãsahagato maggo vacÅmoneyyaæ, vÃcÃya chandarÃgassa pahÃnaæ vacÅmoneyyaæ. VacÅsaækhÃranirodho dutiyajjhÃnasamÃpatti vacÅmoneyyaæ. Idaæ vacÅmoneyyaæ. Katamaæ manomoneyyaæ? TividhÃnaæ manoduccaritÃnaæ pahÃnaæ manomoneyyaæ, tividhaæ manosucaritaæ manomoneyyaæ, cittÃrammaïe ¤Ãïaæ manomoneyyaæ, Cittapari¤¤Ã manomoneyyaæ, pari¤¤Ãsahagato maggo manomoneyyaæ, citte chandarÃgassa pahÃnaæ manomoneyyaæ, cittasaækhÃranirodho sa¤¤ÃvedayitanirodhasamÃpatti manomoneyyaæ. Idaæ manomoneyyaæ. 5. ''KÃyamuniæ vÃcÃmuniæ manomunimanÃsavaæ, Muniæ moneyyasampannaæ Ãhu sabbappahÃyinaæ. 6. KÃyamuniæ vÃcÃmuniæ manomunimanÃsavaæ Muniæ moneyyasampannaæ Ãhu ninhÃtapÃpaka''nti. Imehi tÅhi moneyyehi dhammehi samannÃgato cha munino: agÃramunino anagÃramunino sekhamunino asekhamunino paccekamunino munimuninoti. [A.] DhammasaÇgaïi niddesavÃra. [B.] TikaÇguttara - ÃpÃyikavagga [c.] Itivuttaka - dutiyavagga. Katame agÃramunino? Ye te agÃrikà diÂÂhapadà vi¤¤ÃtasÃsanÃ, ime agÃramunino. Katame anagÃramunino? Ye te pabbajità diÂÂhapadà vi¤¤ÃtasÃsanÃ, ime anagÃramunino. Satta sekhà sekhamunino. Arahanto asekhamunino. Paccekabuddhà paccekamunino. Munimunino vuccanti tathÃgatà arahanto sammÃsambuddhÃ. 7. ''Na monena muni hoti mÆÊharÆpo aviddasu, Yo ca tulaæ va paggayha varamÃdÃya paï¬ito. 8. PÃpÃni parivajjeti sa munÅ tena so munÅ, Yo munÃti ubho loke munÅ tena pavuccatÅ. '' 9. ''Asata¤ca sata¤ca ¤atvà dhammaæ Ajjhattaæ bahiddhà ca sabbaloke, Devamanussehi pÆjito yo SaÇgajÃlamaticca so munÅ. Akkodhano. LobhapÃpaæ vevicchaæ vitare munÅti - muni lobhapÃpa¤ca veviccha¤ca atari uttari patari samatikkami vÅtikkami vÅtivattayÅti - akkodhano [PTS Page 423] [\q 423/] lobhapÃpaæ vevicchaæ vitare muni. TenÃha bhagavÃ: "Sacco siyà appagabbho amÃyo rittapesuno, Akkodhano lobhapÃpaæ vevicchaæ vitare munÅ"ti. 15 - 8 Niddaæ tandiæ thÅnaæ pamÃdena na saævase, AtimÃne na tiÂÂheyya nibbÃnamÃnaso naro. Niddaæ tandiæ sahe thÅnanti - 'niddÃ'ti yà kÃyassa akalyatà akamma¤¤atà onÃho pariyonÃho antosamorodho middhaæ soppaæ1 pacalÃyikÃ2 soppanà supanà supitattaæ3 tandinti yà tandi tandiyanà tandimanakatà Ãlassaæ Ãlasiyaæ ÃlasyÃyanà ÃlasÃyitattaæ[a]; thÅnanti yà cittassa akalyatà akamma¤¤atà olÅyanà sallÅyanà lÅnaæ lÅyanà layitattaæ thÅnaæ thÅyanà thÅyitattaæ cittassa;[A] niddaæ tandiæ sahe thÅnanti nidda¤ca tandi¤ca thÅna¤ca. Sahe - saheyya parisaheyya abhibhaveyya ajjhotthareyya pariyÃdiyeyya maddeyyÃti - niddaæ tandiæ sahe thÅnaæ. 1. Suppaæ - sÅmu 11 machasaæ 2. CapalÃyikà - [PTS] pacalÃyikaæ - sÅmu11 3. Suppanà suppanattaæ - sÅmu1. [A.] JhÃnavibhaÇga. [BJT Page 592] [\x 592/] PamÃdena na saævaseti - pamÃdo vattabbo: kÃyaduccarite và vacÅduccarite và manoduccarite và pa¤casu và kÃmaguïesu cittassa vossaggo vossaggÃnuppadÃnaæ1vÃ, kusalÃnaæ và dhammÃnaæ bhÃvanÃya asakkaccakiriyatà asÃtaccakiriyatà anaÂÂhitakiriyatÃ2 olÅnavuttità nikkittachandatà nikkittadhuratà anÃsevanà abhÃvanà abahulÅkammaæ anadhiÂÂhÃnaæ ananuyogo pamÃdo, ye evarÆpo pamÃdo pama¤¤anà pama¤¤itattaæ, ayaæ vuccati pamÃdo. PamÃdena na saævaseti pamÃdena na vaseyya na saævaseyya na Ãvaseyya na parivaseyya, pamÃdaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya, pamÃdà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà vihareyyÃti - pamÃdena na saævase. AtimÃne [PTS Page 424] [\q 424/] na tiÂÂheyyÃ'ti - atimÃnoti idhekacco paraæ atima¤¤ati jÃtiyà và gottena và gottena và kolaputtiyena và vaïïapokkharatÃya. Và dhanena và ajjhenena 7và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjÃÂÂhÃnena vÃ8 sutena và paÂibhÃnena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ. AtimÃnoti idhekacco paraæ atima¤¤ati jÃtiyà và gottena và kolaputtiyena và vaïïapokkharatÃya. Và dhanena và ajjhenena 7và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjÃÂÂhÃnena vÃ8 sutena và paÂibhÃnena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ. Yo evarÆpo mano ma¤¤anà ma¤¤itattaæ unnati unnamo dhajo sampaggÃho ketukamyatà cittassa. Ayaæ vuccati atimÃno. AtimÃne na tiÂÂheyyÃ'ti. AtimÃne na tiÂÂheyya, na santiÂÂheyya, atimÃnaæ pajaheyya, vinodeyya, byantÅkareyya, anabhÃvaæ gameyya, atimÃnà Ãrato assa, virato paÂivirato nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà vihareyyÃti - atimÃne na tiÂÂheyya. NibbÃnamÃnaso naroti - idhekacco dÃnaæ dento sÅlaæ samÃdiyanto uposathakammaæ karonto pÃnÅyaæ paribhojanÅyaæ upaÂÂhapento pariveïaæ sammajjanto cetiyaæ vandanto cetiye gandhamÃlaæ Ãropento cetiyaæ padakkhiïaæ karonto yaæ ki¤ci tedhÃtukaæ kusalÃbhisaÇkhÃraæ abhisaÇkharonto na gatihetu na upapattihetu na paÂisandhihetu na bhavahetu na saæsÃrahetu na vaÂÂahetu sabbaæ taæ visaæyogÃdhippÃyo nibbÃnaninno nibbÃnapoïo nibbÃnapabbhÃro abhisaÇkharotÅti evampi nibbÃnamÃnaso naro; athavà sabbasaÇkÃradhÃtuyà cittaæ paÂivÃpetvÃ3 amatÃya dhÃtuyà cittaæ upasaæharati: etaæ santaæ etaæ païÅtaæ yadidaæ sabbasaÇkhÃrasamatho sabbÆpadhipaÂinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃnanti evampi 'nibbÃnamÃnaso naro. ' 1. VossaggÃnupÃdanaæ - manupa vossaggÃnuppÃdanaæ - sÅmu11. 2. AniÂÂhitakiriyatà - sÅmu11. Machasaæ. 3. PaÂivÃsetvà - machasaæ. [BJT Page 594] [\x 594/] 1. " Na paï¬ità upadhisukhassa hetu Dadanti dÃnÃni punabbhavÃya, KÃma¤ca te upadhiparikkhayÃya Dadanti dÃnaæ apunabbhavÃya. 2. Na paï¬ità upadhisukhassa hetu BhÃventi jhÃnÃni punabbhavÃya, KÃma¤ca te upadhiparikkhayÃya BhÃventi jhÃnaæ apunabbhavÃya. 3. Te [PTS Page 425] [\q 425/] nibbutiæ ÃsiæsamÃnà dadanti Tanninnacittà tadÃdhimuttÃ, Najjo yathà sÃgaramajjhupetà Bhavanti nibbÃnaparÃyaïà te"ti 'NibbÃnamÃnaso naro. ' TenÃha bhagavÃ: " Niddaæ tandiæ sahe thÅnaæ PamÃdena na saævase, AtimÃne na tiÂÂheyya NibbÃnamÃnaso naro"ti 15 - 9 Mosavajje na niyyetha rÆpe snehaæ na kubbaye, MÃna¤ca parijÃneyya sÃhasà virato care. Mosavajje na niyyethÃti - 'mosavajjaæ ' vuccati musÃvÃdo. Idhekacco sabhaggato1 và parisaggato2 và ¤Ãtimajjhagato và pÆgamajjhagato và rÃjakulamajjhagato và abhinÅto sakkhipuÂÂho 'ehambho purisa, yaæ jÃnÃsi taæ vadehÅ'ti. So ajÃnaæ và Ãha3 'jÃnÃmÅ'ti. JÃnaæ và Ãha3 na jÃnÃmÅ'ti, apassaæ và Ãha3 ' passÃmÅ'ti passaæ và Ãha 'na passÃmÅ'ti. Iti attahetu và parahetu và Ãmisaki¤cikkhahetu và sampajÃnamusà bhÃsati. Idaæ vuccati mosavajjaæ. Api ca tihÃkÃrehi - catu - pa¤ca - cha - satta - aÂÂhahÃkÃrehi pubbevassa hoti 'musà bhaïissa'nti. Bhaïantassa hoti 'musà bhaïÃmÅ'ti bhaïitassa hoti ' musà mayà bhaïita'nti. VinidhÃya diÂÂhiæ, vinidhÃya khantiæ, vinidhÃya ruciæ, vinidhÃya sa¤¤aæ, vinidhÃya bhÃvaæ. Imehi aÂÂhahÃkÃrehi musÃvÃdo hoti, mosavajje na niyyethÃti - mosavajje na yÃyeyya na niyyayeyya na vuyheyya na saæhareyya, mosavajjaæ pajaheyya, vinodeyya, byantÅkareyya, anabhÃvaæ gameyya. Mosavajjà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà vihareyyÃti - mosavajje na niyyetha. 1. SabhÃgato - sÅmu11. 2. Parisagato - sÅmu11 3. Ahaæ - sÅmu. 11 [BJT Page 596] [\x 596/] RÆpe snehaæ na kubbayeti - 'rÆpa'nti: cattÃro ca mahÃbhÆtà catunna¤ca [PTS Page 426] [\q 426/] mahÃbhÆtÃnaæ upÃdÃyarÆpaæ. RÆpe snehaæ na kubbayeti rÆpe snehaæ na kareyya, chandaæ na kareyya, pemaæ na kareyya, rÃgaæ na kareyya, na janeyya, na sa¤janeyya. Na nibbatteyya nÃbhinibbatteyyÃti - rÆpe snehaæ na kubbaye. MÃna¤ca parijÃneyyÃti - 'mÃno'ti ekavidhena mÃno: yà cittassa unnati; duvidhena mÃno: attukkaæsanamÃno paravambhanamÃno; tividhena mÃno: seyyohamasmÅti mÃno sadisohamasmÅti mÃno hÅnohamasmÅti mÃno; catubbidhena mÃno: lÃbhena mÃnaæ janeti, yasena mÃnaæ janeti, pasaæsÃya mÃnaæ janeti, sukhena mÃnaæ janeti; pa¤cavidhena mÃno: lÃbhÅ'mhi manÃpikÃnaæ rÆpÃnanti mÃnaæ janeti, lÃbhÅ'mhi manÃpikÃnaæ saddÃnaæ - gandhÃnaæ - rasÃnaæ phoÂÂhabbÃnanti mÃnaæ janeti; chabbidhena mÃno: cakkhusampadÃya mÃnaæ janeti, sotasampadÃya - ghÃnasampadÃya - jivhÃsampadÃya kÃyasampadÃya - manosampadÃya mÃnaæ janeti; sattavidhena mÃno: mÃno atimÃno mÃnÃtimÃno omÃno adhimÃno asmimÃno micchÃmÃno; aÂÂhavidhena mÃno: lÃbhena mÃnaæ janeti, alÃbhena omÃnaæ janeti, yasena mÃnaæ janeti, ayasena omÃnaæ janeti, pasaæsÃya mÃnaæ janeti, nindÃya omÃnaæ janeti, sukhena mÃnaæ janeti, dukkhena omÃnaæ janeti; navavidhena mÃno: seyyassa seyyohamasmÅti mÃno, seyyassa sadisohamasmÅti mÃno, seyyassa hÅnohamasmÅti mÃno, sadisassa seyyohamasmÅti mÃno, sadisassa sadisohamasmÅti mÃno, sadisassa hÅnohamasmÅti mÃno, hÅnassa seyyohamasmÅti mÃno, hÅnassa sadisohamasmÅti mÃno, hÅnassa hÅnohamasmÅti mÃno, dasavidhena mÃno: idhekacco mÃnaæ janeti jÃtiyà và gottena và kolaputtiyena và vaïïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjÃÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃïena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ. Yo evarÆpo mÃno ma¤¤atà ma¤¤itattaæ unnati unnÃmo dhajo sampaggÃho ketukamyatà cittassa, ayaæ vuccati mÃno. MÃna¤ca parijÃneyyÃti - mÃnaæ tÅhi pari¤¤Ãhi parijÃneyya: ¤Ãtapari¤¤Ãya tÅraïapari¤¤Ãya pahÃnapari¤¤Ãya. Katamà [PTS Page 427] [\q 427/] ¤Ãtapari¤¤Ã? MÃnaæ jÃnÃti: ayaæ ekavidhena mÃno, yà cittassa unnati; ayaæ duvidhena mÃno: attukkaæsanamÃno paravambhanamÃno duvidhena mÃno: attukkaæsanamÃno paravambhanamÃno; tividhena mÃno: seyyohamasmÅti mÃno sadisohamasmÅti mÃno hÅnohamasmÅti mÃno; catubbidhena mÃno: lÃbhena mÃnaæ janeti, yasena mÃnaæ janeti, pasaæsÃya mÃnaæ janeti, sukhena mÃnaæ janeti; pa¤cavidhena mÃno: lÃbhÅ'mhi manÃpikÃnaæ rÆpÃnanti mÃnaæ janeti, lÃbhÅ'mhi manÃpikÃnaæ saddÃnaæ - gandhÃnaæ - rasÃnaæ phoÂÂhabbÃnanti mÃnaæ janeti; chabbidhena mÃno: cakkhusampadÃya mÃnaæ janeti, sotasampadÃya ghÃnasampadÃya - jivhÃsampadÃya kÃyasampadÃya - manosampadÃya mÃnaæ janeti; sattavidhena mÃno: mÃno atimÃno mÃnÃtimÃno omÃno adhimÃno asmimÃno micchÃmÃno; aÂÂhavidhena mÃno: lÃbhena mÃnaæ janeti, alÃbhena omÃnaæ janeti, yasena mÃnaæ janeti, ayasena omÃnaæ janeti, pasaæsÃya mÃnaæ janeti, nindÃya omÃnaæ janeti, sukhena mÃnaæ janeti, dukkhena omÃnaæ janeti; navavidhena mÃno: seyyassa seyyohamasmÅti mÃno, seyyassa sadisohamasmÅti mÃno, seyyassa hÅnohamasmÅti mÃno, sadisassa seyyohamasmÅti mÃno, sadisassa sadisohamasmÅti mÃno, sadisassa hÅnohamasmÅti mÃno, hÅnassa seyyohamasmÅti mÃno, hÅnassa sadisohamasmÅti mÃno, hÅnassa hÅnohamasmÅti mÃno, ayaæ dasavidhena mÃno: idhekacco mÃnaæ janeti jÃtiyà và gottena và kolaputtiyena và vaïïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjÃÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃïena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃti. Passati. Ayaæ ¤Ãtapari¤¤Ã. * 110 - Oloketabbaæ. [BJT Page 598] [\x 598/] Katamà tÅraïapari¤¤Ã? Etaæ ¤Ãtaæ katvà mÃnaæ tÅreti: aniccato dukkhato rogato gaï¬ato sallato aghato ÃbÃdhato parato palokato Åtito upaddavato bhayato upassaggato calato pabhaÇguto addhuvato attÃïato aleïato (asaraïato) asaraïÅbhÆtato rittato tucchato su¤¤ato anattato ÃdÅnavato vipariïÃmadhammato asÃrato aghamÆlato vadhakato vibhavato sÃsavato saækhatato mÃrÃmisato jÃtidhammato jarÃdhammato vyÃdhidhammato maraïadhammato sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsadhammato saækilesikadhammato samudayato atthaÇgamato assÃdato ÃdÅnavato nissaraïato tÅreti. Ayaæ tÅraïapari¤¤Ã. Katamà pahÃïapari¤¤Ã? Evaæ ¤Ãtaæ katvà evaæ tÅrayitvà sa¤¤Ãya chandarÃgaæ pajahati vinodeti vyantÅkaroti anabhÃvaæ gameti. Vuttampi hetaæ bhagavatÃ: " yo bhikkhave sa¤¤Ãya chandarÃgo, taæ pajahatha. Evaæ sà sa¤¤Ã pahÅnà bhavissati ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatà anabhÃvaæ gatÃ2 Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ"ti[a.] Ayaæ pahÃnapari¤¤Ã. 'Sa¤¤aæ pari¤¤Ã'ti sa¤¤aæ imÃhi tÅhi pari¤¤Ãhi parijÃneyyÃti - mÃna¤ca parijÃneyya. SÃhasà virato careti - katamà sÃhasà cariyÃ? Rattassa rÃgacariyà sÃhasà cariyÃ, duÂÂhassa dosacariyà sÃhasà cariyÃ, mÆÊhassa mohacariyà sÃhasà cariyÃ; vinibaddhassa mÃnacariyà sÃhasà cariyÃ, parÃmaÂÂhassa diÂÂhicariyà sÃhasà cariyÃ, vikkhepagatassa uddhaccacariyà sÃhasà cariyÃ, aniÂÂhÃgatassa vicikicchà cariyà sÃhasà cariyÃ, thÃmagatassa anusayacariyà sÃhasà cariyÃ, ayaæ sÃhasà cariyÃ. SÃhasà virato careti sÃhasÃcariyà Ãrato assa, virato paÂivirato nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà vihareyya careyya vicareyya irÅyeyya vatteyya pÃleyya yapeyayya yÃpeyyÃti - sÃhasà virato care. TenÃha bhagavÃ: "Mosavajje na niyyetha rÆpe snehaæ na kubbaye, MÃna¤ca parijÃneyya sÃhasà virato care"ti. 15 - 10 PurÃïaæ nÃbhinandeyya nave khantiæ na kubbaye, HÅyamÃne na soceyya ÃkÃsaæ1 na sito siyÃ. PurÃïaæ [PTS Page 428] [\q 428/] nÃbhinandeyyÃti - 'purÃïaæ' vuccati atÅtà rÆpà vedanà sa¤¤Ã saÇkhÃrà vi¤¤Ãïaæ. AtÅte saÇkhÃre taïhÃvasena diÂÂhivasena nÃbhinandeyya, nÃbhivadeyya, na ajjhoseyya, abhinandanaæ abhivadanaæ ajjhosÃnaæ gÃhaæ parÃmÃsaæ abhinivesaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyyÃti - purÃïaæ nÃbhinandeyya. 1. ùkassaæ - syÃ. [BJT Page 600] [\x 600/] Nave khantiæ na kubbayeti - 'navÃ' vuccanti paccuppannà rÆpà vedanà sa¤¤Ã saÇkhÃrà vi¤¤Ãïaæ. Paccuppanne saÇkhÃre taïhÃvasena diÂÂhivasena khantiæ na kareyya, chandaæ na kareyya, pemaæ na kareyya, rÃgaæ na kareyya, na janeyya, na sa¤janeyya, na nibbatteyya, nÃbhinibbatteyyÃti - nave khantiæ na kubbaye. HÅyamÃne na soceyyÃti - hÅyamÃne parihÃyamÃne vemÃne vigacchamÃne antaradhÃyamÃne na soceyya, na kilameyya, na parÃmaseyya, na parideveyya, na urattÃÊiæ kandeyya, na sammohaæ Ãpajjeyya. Cakkhusmiæ hÅyamÃne hÃyamÃne parihÃyamÃne vemÃne vigacchamÃne antaradhÃyamÃne - sotasmiæ ghÃnasmiæ - jivhÃya - kÃyasmiæ - rÆpasmiæ - saddasmiæ - gandhasmiæ - rasasmiæ - phoÂÂhabbasmiæ - kulasmiæ gaïasmiæ - ÃvÃsasmiæ - senÃsanasmiæ - gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrasmiæ hÅyamÃne hÃyamÃne parihÃyamÃne vemÃne vigacchamÃne antaradhÃyamÃne na soceyya, na kilameyya, na parÃmaseyya, na parideveyya, na urattÃÊiæ kandeyya, na sammohaæ ÃpajjeyyÃti - hÅyamÃne na soceyya. ùkÃsaæ na sito siyÃti - ' ÃkÃsaæ' vuccati taïhÃ: yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandirÃgo cittassa sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ gedho paÊigedho5 saÇge paÇko ejà mÃyà janikà sa¤janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visaÂà ÃyÆhanÅ6 dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu 7 Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ puccha¤cikatà sÃdukamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhà rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ, dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabalisaæ mÃravisayo taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà lobho akusalamÆlaæ. Idaæ rÃgasallaæ. KiækÃraïà ÃkÃsaæ vuccati taïhÃ: yÃya taïhÃya rÆpaæ Ãkassati samÃkassati gaïhÃti parÃmasati abhinivisati, vedanaæ - sa¤¤aæ - saÇkhÃre - vi¤¤Ãïaæ - gatiæ - upapattiæ - paÂisandhiæ - bhavaæ - saæsÃraæ - vaÂÂaæ Ãkassati samÃkassati gaïhÃti parÃmasati abhinivisati. TaækÃraïà ' ÃkÃsaæ' vuccati taïhÃ. ùkÃsaæ na sito siyÃti - taïhÃnissito na siyÃ, taïhaæ pajaheyya [PTS Page 429] [\q 429/] vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya, taïhÃya Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà vihareyyÃti - ÃkÃsaæ na sito siyÃ. TenÃha bhagavÃ: "PurÃïaæ nÃbhinandeyya nave khantiæ na kubbaye, HÅyamÃne na soceyya ÃkÃsaæ na sito siyÃ"ti. 15 - 1 Gedhaæ brÆmi mahoghoti Ãjavaæ1 brÆmi jappanaæ, ùrammaïaæ pakampanaæ2 kÃmapaÇko duraccayo. 1. ùcamaæ - [PTS]. 2. Pakappanaæ - [PTS.] [BJT Page 602] [\x 602/] Gedhaæ brÆmi mahoghotÅti - 'gedho' vuccati taïhÃ: yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandirÃgo cittassa sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ gedho paÊigedho5 saÇge paÇko ejà mÃyà janikà sa¤janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visaÂà ÃyÆhanÅ6 dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu 7 Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ puccha¤cikatà sÃdukamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhà rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ, dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabalisaæ mÃravisayo taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà va lobho akusalamÆlaæ. 'Mahogho' vuccati taïhÃ: yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandirÃgo cittassa sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ gedho paÊigedho5 saÇge paÇko ejà mÃyà janikà sa¤janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visaÂà ÃyÆhanÅ6 dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu 7 Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ puccha¤cikatà sÃdukamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhà rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ, dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabalisaæ mÃravisayo taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà lobho akusalamÆlaæ. ; Gedhaæ brÆmi mahoghotÅ'ti gedhaæ mahoghoti brÆmi ÃcikkhÃmi desemi pa¤¤apemi (paÂÂhapemi) vivarÃmi vibhajÃmi uttÃnÅkaromi pakÃsemÅti - gedhaæ brÆmi mahoghoti. ùjavaæ brÆmi jappananti - 'ÃjavÃ: vuccati taïhÃ: yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandirÃgo cittassa sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ gedho paÊigedho5 saÇge paÇko ejà mÃyà janikà sa¤janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visaÂà ÃyÆhanÅ6 dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu 7 Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ puccha¤cikatà sÃdukamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhà rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ, dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabalisaæ mÃravisayo taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà visamalobho akusalamÆlaæ. 'JappanÃ'pi vuccati taïhÃ, yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandirÃgo cittassa sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ gedho paÊigedho5 saÇge paÇko ejà mÃyà janikà sa¤janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visaÂà ÃyÆhanÅ6 dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu 7 Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ puccha¤cikatà sÃdukamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhà rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ, dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabalisaæ mÃravisayo taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà lobho akusalamÆlaæ. ùjavaæ (brÆmi) jappananti Ãjavaæ jappanÃti brÆmi, ÃcikkhÃmi - pe - UttÃnÅkaromi, pakÃsemÅti - Ãjavaæ brÆmi jappanaæ. ùrammaïaæ pakampananti - Ãrammaïampi vuccati taïhÃ: yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandirÃgo cittassa sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ gedho paÊigedho5 saÇge paÇko ejà mÃyà janikà sa¤janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visaÂà ÃyÆhanÅ6 dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu 7 Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ puccha¤cikatà sÃdukamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhà rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ, dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabalisaæ mÃravisayo taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà lobho akusalamÆlaæ. Pakampinampi vuccati taïhà yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandirÃgo cittassa sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ gedho paÊigedho5 saÇge paÇko ejà mÃyà janikà sa¤janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visaÂà ÃyÆhanÅ6 dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu 7 Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ puccha¤cikatà sÃdukamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhà rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ, dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabalisaæ mÃravisayo taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà lobho akusalamÆlanti - Ãrammaïaæ pakampanaæ. KÃmapaÇko duraccayoti - kÃmapaÇko kÃmakaddamo kÃmakileso kÃmapalipo kÃmapaÊirodho duraccayo durativatto duttaro duppataro dussamatikkamo dubbÅtivattoti - kÃmapaÇko duraccayo. TenÃha bhagavÃ: "Gedhaæ [PTS Page 430] [\q 430/] brÆmi mahoghoti Ãjavaæ brÆmi jappanaæ, ùrammaïaæ pakampanaæ kÃmapaÇko duraccayo"ti. 15 - 12 Saccà avokkamaæ1 muni thale tiÂÂhati brÃhmaïo, Sabbaæ so2 paÂinissajja sa ve santo'ti vuccati. Saccà avokkamaæ munÅti - saccavÃcÃya avokkamanto sammÃdiÂÂhiyà avokkamanto ariyà aÂÂhaÇgikà maggà avokkamanto munÅ'ti 'monaæ 'vuccati ¤Ãïaæ pa¤¤Ã pajÃnanà vicayo pavicayo dhammavicayo sallakkhaïà upalakkhaïà paccupalakkhaïà paï¬iccaæ kosallaæ nepu¤¤aæ vebhavyà cintà upaparikkhà bhÆrÅ medhà pariïÃyikà vipassanà sampaja¤¤aæ patodo pa¤¤Ã pa¤¤indriyaæ pa¤¤Ãbalaæ pa¤¤Ãsatthaæ pa¤¤ÃpÃsÃdo pa¤¤ÃÃloko pa¤¤ÃobhÃso pa¤¤Ãpajjoto pa¤¤Ãratanaæ amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi" [a] tena ¤Ãïena samannÃgato muni monappatto. TÅïi moneyyÃni: kÃyamoneyyaæ, vacÅmoneyyaæ, manomoneyyaæ katamaæ kÃyamoneyyaæ" tividhÃnaæ kÃyaduccaritÃnaæ pahÃnaæ kÃyamoneyyaæ. TividhakÃyasucaritaæ kÃyamoneyyaæ. KÃyÃrammaïa¤Ãïaæ kÃyamoneyyaæ. KÃyapari¤¤Ã kÃyamoneyyaæ. Pari¤¤Ãsahagato maggo kÃyamoneyyaæ. KÃye chandarÃgassa pahÃnaæ kÃyamoneyyaæ kÃyasaÇkhÃranirodho catutthajjhÃnasamÃpatti kÃyamoneyyaæ. Idaæ kÃyamoneyyaæ. Katamaæ vacÅmoneyyaæ? CatubbidhÃnaæ vacÅduccaritÃnaæ pahÃïaæ vacÅmoneyyaæ. Catubbidhaæ vacÅsucaritaæ vacÅmoneyyaæ. VÃcÃrammaïaæ ¤Ãïaæ vacÅmoneyyaæ. VÃcÃpari¤¤Ã vacÅmoneyyaæ. Pari¤¤Ãsahagato maggo vacÅmoneyyaæ. VÃcÃya chandarÃgassa pahÃïaæ vacÅmoneyyaæ. VacÅsaÇkhÃranirodho dutiyajjhÃnasamÃpatti vacÅmoneyyaæ. Idaæ vacÅmoneyyaæ. Katamaæ manomoneyyaæ? TividhÃnaæ manoduccaritÃnaæ pahÃnaæ manomoneyyaæ. Tividhaæ manosucaritaæ manomoneyyaæ. CittÃrammaïaæ ¤Ãïaæ manomoneyyaæ. Cittapari¤¤Ã manomoneyyaæ. Pari¤¤Ãsahagato maggo manomoneyyaæ. Citte chandarÃgassa pahÃnaæ manomoneyyaæ. CittasaÇkhÃranirodho sa¤¤ÃvedayitanirodhasamÃpatti manomoneyyaæ. Idaæ manomoneyyaæ. 5. " KÃyamuniæ vÃcÃmuniæ manomunimanÃsavaæ, Muniæ moneyyasampannaæ Ãhu sabbappahÃyinaæ. [B] 6. KÃyamuniæ vÃcÃmuniæ manomunimanÃsavaæ, Muniæ moneyyasampannaæ Ãhu ninhÃtapÃpaka" nti[c] Imehi tÅhi moneyyehi dhammehi samannÃgatà cha munayo: agÃramunino anagÃramunino sekhamunino asekhamunino paccekamunino munimunino. Katame anagÃramunino? Ye te agÃrikà diÂÂhapadà vi¤¤ÃtasÃsanÃ; ime agÃramunino katame agÃramunino " ye te pabbajità diÂÂhapadà vi¤¤ÃtasÃsanÃ; ime anagÃramunino. Satta sekhà sekhamunino arahanto asekhamunino paccekabuddhà paccekamunino. Munimunino vuccanti tathÃgatà arahanto sammÃsambuddhÃ. 7. " Na monena1 muni hoti mÆÊharÆpo aviddasu, Yo ca tulaæ va paggayha varamÃdÃya paï¬ito. 8. PÃpÃni parivajjeti sa munÅ tena so muni, Yo munÃti ubho loke muni tena pavuccati[a.] 9. Asata¤ca sata¤ca ¤atvà dhammaæ ajjhattaæ bahiddhà ca sabbaloke Devamanussehi pÆjito yo saÇgajÃlamaticca so munÅ'ti - saccà avokkamaæ muni. Thale tiÂÂhati brÃhmaïoti - 'thalaæ 'vuccati amataæ nibbÃnaæ: yo so sabbasaÇkhÃrasamatho sabbÆpadhipaÂinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃnaæ. BrÃhmaïoti sattannaæ dhammÃnaæ bÃhitattà brÃhmaïo sakkÃyadiÂÂhi bÃhità hoti, vicikicchà bÃhità hoti, sÅlabbataparÃmÃso bÃhito hoti, rÃgo bÃhito hoti, doso bÃhito hoti, moho bÃhito hoti, mÃno bÃhito hoti, bÃhitÃssa honti pÃpakà akusalà dhammà saækilesikà ponobhavikà sadarà dukkhavipÃkà Ãyatiæ jÃtijarÃmaraïÅyÃ. 1. " BÃhetvà sabbapÃpakÃni (sabhiyÃti bhagavÃ) Vimalo sÃdhu samÃhito Âhitatto, SaæsÃramaticca kevalÅ so Asito tÃdÅ pavuccate sa brahmÃ". Thale tiÂÂhati brÃhmaïoti thale tiÂÂhati, dÅpe tiÂÂhati, tÃïe tiÂÂhati, leïe tiÂÂhati, saraïe tiÂÂhati, abhaye tiÂÂhati, accute tiÂÂhati, amate tiÂÂhati, nibbÃne tiÂÂhatÅti - thale tiÂÂhati brÃhmaïo. 1. Avokkamma - su, sa. 2. Sabbaso - manupa. [BJT Page 604] [\x 604/] Sabbaæ so paÂinissajjÃti - 'sabbaæ' vuccati dvÃdasÃyatanÃni: cakkhu¤ceva rÆpà ca sota¤ca saddà ca, ghÃna¤ca gandhà ca, jivhà ca rasà ca, kÃyo ca phoÂÂhabbà ca, mano ceva dhammà ca; yato ajjhatthikabÃhiresu Ãyatanesu chandarÃgo pahÅno hoti ucchinnamÆlo tÃlÃvatthukato anabhÃvakato Ãyatiæ anuppÃdadhammo; ettÃvatÃpi sabbaæ cattaæ hoti vantaæ muttaæ pahÅnaæ paÂinissaÂÂhaæ. Yato taïhà ca diÂÂhi ca mÃno ca pahÅnà honti acchinnamÆlà tÃlÃvatthukatà anabhÃvakatà Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ, ettÃvatÃpi sabbaæ cattaæ hoti vantaæ muttaæ pahÅnaæ paÂinissaÂÂhaæ, yato pa¤¤ÃbhisaÇkhÃro ca apu¤¤ÃbhisaÇkhÃro ca Ãne¤jÃbhisaÇkhÃro ca pahÅnà honti ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatà anabhÃvakatà Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ. EttÃvatÃpi [PTS Page 431] [\q 431/] sabbaæ cattaæ hoti vantaæ muttaæ pahÅnaæ paÂinissaÂÂhanti - sabbaæ so paÂinissajja. Sa ve santoti vuccatÅti - so santo upasanto vÆpasanto nibbuto paÂippassaddhoti vuccati kathiyati bhaïÅyati dÅpiyati voharÅyatÅti - sa ce santoti vuccati. TenÃha bhagavÃ: "Saccà avokkamaæ muni thale tiÂÂhati brÃhmaïo, Sabbaæ so paÂinissajja sa ve santoti vuccatÅ"ti. 15 - 13 Sa ve vidvà sa vedagu ¤atvà dhammaæ anissito, Sammà so loke irÅyÃno na pihetÅdha kassaci. Sa ve vidvà sa vedagÆti - 'vidvÃ'ti vidvà vijjÃgato ¤ÃïÅ vibhÃvÅ medhÃvÅ; 'vedagÆ'ti vedà vuccanti catusu maggesu ¤Ãïaæ pa¤¤Ã pa¤¤indriyaæ pa¤¤Ãbalaæ dhammavicayasambojjhaÇgo vÅmaæsà vipassanà sammÃdiÂÂhi, tehi vedehi jÃtijarÃmaraïassa antagato antappatto koÂigato koÂippatto pariyantagato pariyantappatto vosÃnagato vosÃnappatto tÃïagato tÃïappatto lenagato lenappatto saraïagato saraïappatto abhayagato abhayappatto accutagato2 accutappatto3 amatagato amatappatto nibbÃnagato nibbÃnappatto; vedÃnaæ và antagatoti vedagu, vedevi và antaæ gatoti vedagu, sattannaæ và dhammÃnaæ viditattà vedagu: sakkÃyadiÂÂhi vidità hoti, vicikicchà vidità hoti, sÅlabbataparÃmÃso vidito hoti, rÃgo vidito hoti, doso vidito hoti, moho vidito hoti, mÃno vidito hoti, viditÃssa honti pÃpakà akusalà dhammà saÇkilesikà ponobhavikà sadarà dukkhavipÃkà Ãyatiæ jÃtijarÃmaraïÅyÃ. 1. " VedÃni viceyya kevalÃni (sabhiyÃti bhagavÃ) SamaïÃnaæ yÃnipatti4 brÃhmaïÃnaæ, SabbavedanÃsu vÅtarÃgo Sabbaæ vedamaticca vedagu so"ti. - Sa ve vidvà sa vedagu. ¥atvà dhammaæ anissitoti - '¤atvÃ'ti ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ: 'sabbe saÇkhÃrà aniccÃ'ti ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ, 'sabbe saÇkhÃrà dukkhÃ'ti samecca abhisamecca dhammaæ; 'avijjà paccayà saÇkharÃ'ti samecca abhisamecca dhammaæ; 'saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïa'nti samecca abhisamecca dhammaæ; 'vi¤¤Ãïapaccayà nÃmarÆpanti - nÃmarÆpapaccayà saÊÃyatananti saÊÃyatanapaccayà phassoti phassapaccayà vedanÃti vedanÃpaccayà taïhÃti - taïhÃpaccayà upÃdÃnanti upÃdÃnapaccayà bhavoti - bhavapaccayà jÃtÅti jÃtipaccayà jarÃmaraïa'nti samecca abhisamecca dhammaæ; 'avijjÃnirodhà saÇkhÃranirodho'ti samecca abhisamecca dhammaæ; 'saÇkhÃranirodhà vi¤¤Ãïanirodho'ti samecca abhisamecca dhammaæ; vi¤¤Ãïanirodhà nÃmarÆpanirodho'ti - nÃmarÆpanirodhà saÊÃyatananirodhoti saÊÃyatananirodhà phassanirodhoti phassanirodhà vedanÃnirodhoti vedanÃnirodhà taïhÃnirodhoti taïhÃnirodhà upÃdÃnanirodhoti upÃdÃnanirodhà bhavanirodhoti bhavanirodhà jÃtinirodhoti jÃtinirodhà jarÃmaraïanirodho'ti samecca abhisamecca dhammaæ; 'idaæ dukkha'nti samecca abhisamecca dhammaæ; 'ayaæ dukkhasamudayo'ti - ayaæ dukkhanirodhoti - ayaæ dukkhanirodhagÃminÅpaÂipadÃti samecca abhisamecca dhammaæ; 'ime ÃsavÃ'ti samecca abhisamecca dhammaæ; 'ayaæ Ãsavasamudayo'ti - aya1 Ãsavanirodhoti - ayaæ ÃsavanirodhagÃminÅpaÂipadÃti samecca abhisamecca dhammaæ, 'ime dhammà abhi¤¤eyyÃ'ti samecca abhisamecca dhammaæ, ime dhammà pari¤¤eyyÃti - ime dhammà pahÃtabbÃti - ime dhammà bhÃvetabbÃti ime dhammà sacchikÃtabbÃ'ti samecca abhisamecca dhammaæ; channaæ phassÃyatanÃnaæ samudaya¤ca atthaÇgama¤ca assÃda¤ca ÃdÅnava¤ca nissaraïa¤ca samecca abhisamecca dhammaæ; pa¤cannaæ upÃdÃnakkhandhÃnaæ samudaya¤ca atthaÇgama¤ca assÃda¤ca ÃdÅnava¤ca nissaraïa¤ca samecca abhisamecca dhammaæ; catunnaæ mahÃbhÆtÃnaæ samudaya¤ca atthaÇgama¤ca assÃda¤ca ÃdÅnava¤ca nissaraïa¤ca samecca abhisamecca dhammaæ; 'yaæ ki¤ci samudayadhammaæ, sabbaæ taæ nirodhadhamma'nti ¤atvà jÃnitvà tulayitvà tÅrayitvà vibhÃvayitvà vibhÆtaæ katvÃ; anissitoti dve nissayÃ: taïhÃnissayo ca diÂÂhinissayo ca. Katamo taïhÃnissayo? YÃvatà taïhÃsaÇkhÃtena sÅmÃkataæ odhikataæ pariyantakataæ pariggahitaæ mamÃyitaæ: 'idaæ mama, etaæ mama, ettakaæ mama, ettÃvatà mama, mama rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà attharaïà pÃpuraïà dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthuæ hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂha¤ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃra¤ca - kevalampi mahÃpaÂhaviæ taïhÃvasena mamÃyati, yÃvatà aÂÂhasatataïhÃvicaritaæ, ayaæ taïhÃnissayo. Katamo diÂÂhinissayo? VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi, dasavatthukà micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi; yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisa¤¤ojanaæ gÃho paÂiggÃho abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparÅtagÃho vipallÃsagÃho micchÃgÃho ayÃthÃvatasmiæ yÃthÃvatanti gÃho, yÃvatà dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni, ayaæ diÂÂhinissayo. TaïhÃnissayaæ pahÃya diÂÂhinissayaæ paÂinissajitvà cakkhuæ anissito sotaæ anissito anallÅno anupagato anajjhosito anadhimutto nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà viharatÅti - ¤atvà dhammaæ anissito. [BJT Page 606] [\x 606/] Sammà so loke irÅyÃnoti - yato ajjhattikabÃhiresu Ãyatanesu chandarÃgo pahÅno hoti ucchinnamÆlo tÃlÃvatthukato anabhÃvakato Ãyatiæ anuppÃdadhammo, ettÃvatÃpi sammà [PTS Page 432] [\q 432/] loke carati irÅyati vattati pÃleti yapeti yÃpeti; yato pu¤¤ÃbhisaÇkhÃro ca apu¤¤ÃbhisaÇkhÃro ca Ãne¤jÃbhisaÇkhÃro ca pahÅnà honti acchinnamÆlà tÃlÃvatthukatà anabhÃvakatà Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ, ettÃvatÃpi sammà loke carati viharati irÅyati vattati pÃleti yapeti yÃpetÅti sammà so loke irÅyÃno, Na pihetÅdha kassacÅti - 'pihà vuccati taïhÃ: yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandirÃgo cittassa sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ gedho paÊigedho5 saÇge paÇko ejà mÃyà janikà sa¤janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visaÂà ÃyÆhanÅ6 dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu 7 Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ puccha¤cikatà sÃdukamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhà rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ, dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabalisaæ mÃravisayo taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà lobho akusalamÆlaæ. ; Yassesà pihà taïhà pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂippassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃ; so kassaci na piheti khattiyassa và brÃhmaïassa và vessassa và suddassa và gahaÂÂhassa và pabbajitassa và devassa và manussassa vÃti - na pihetÅdha kassaci. TenÃha bhagavÃ: " Sa ce vidvà sa vedagu ¤atvà dhammaæ anissito. Sammà so loke irÅyÃno na pihetÅdha kassacÅ"ti. 15 - 14 Yo dha1 kÃme accatari saÇgaæ loke duraccayaæ, Na so socati nÃjjheti chinnasoto abandhano. Yo dha kÃme accatari saÇgaæ loke duraccayanti - 'yo'ti yo sÃdiso yathà yuto2 yathà vihito yathÃpakÃro yaæÂhÃnaæpatto3 yaædhammasamannÃgato khattiyo và brÃhmaïo và vesso và suddo và gahaÂÂho và pabbajito và devo và manusso vÃ; kÃmÃti uddÃnato4 dve kÃmà vatthukÃmà ca kilesakÃmà ca katame vatthukÃmÃ? ManÃpikà rÆpà manÃpikà saddà manÃpikà gandhà manÃpikà rasà manÃpikà phoÂÂhabbÃ, attharaïà pÃpuraïÃ, dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavÃ, khettaæ vatthu2 hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃraæ ca, yaæ ki¤ci rajanÅyaæ vattÆ3 vatthukÃmÃ. Api ca, atÅtà kÃmÃ, anÃgatà kÃmÃ, paccuppannà kÃmÃ, ajjhattà kÃmÃ, bahiddhà kÃmÃ, ajjhattabahiddhà kÃmÃ, hÅnà kÃmÃ, majjhimà kÃmÃ, païÅtà kÃmÃ, ÃpÃyikà kÃmÃ, mÃnusikà kÃmÃ, dibbà kÃmÃ, paccupaÂÂhità kÃmÃ, nimmità kÃmÃ, paranimmità kÃmÃ, animmità kÃmÃ4, pariggahità kÃmÃ, apariggahità kÃmÃ, mamÃyità kÃmÃ, amamÃyità kÃmÃ, sabbe'pi kÃmÃvacarà dhammÃ, sabbe'pi rÆpÃvacarà dhammÃ, sabbe'pi arÆpÃvacarà dhammÃ, taïhÃvatthukà taïhÃrammaïà kamanÅyaÂÂhena5 rajanÅyaÂÂhena madanÅyaÂÂhena kÃmÃ. Ime vuccanti vatthukÃmÃ. Katame kilesakÃmÃ? Chando kÃmo, rÃgo kÃmo, chandarÃgo kÃmo: saÇkappo kÃmo, rÃgo kÃmo, saÇkapparÃgo kÃmo, yo kÃmesu kÃmacchando, kÃmarÃgo, kÃmanandi, kÃmataïhÃ, kÃmasineho, kÃmapariÊÃho, kÃmamucchÃ, kÃmajjhosÃnaæ, kÃmogho, kÃmayogo, kÃmÆpÃdÃnaæ, kÃmacchandanÅvaraïaæ. 1. "Addasaæ kÃma te mÆlaæ saÇkappà kÃma jÃyasi, Na taæ saÇkappayissÃmi evaæ kÃma na hehisÅ1"ti. Ime vuccanti kilesakÃmÃ. SaÇgÃti satta saÇgÃ: rÃgasaÇgo dosasaÇgo mohasaÇgo mÃnasaÇgo diÂÂhisaÇgo kilesasaÇgo duccaritasaÇgo. Loketi apÃyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhÃtuloke Ãyatanaloke; saÇgaæ loke duraccayanti yo5 kÃme ca saÇge ca loke duraccaye durativatte duttare duppatare dussamatikkame dubbinivatte6 atari uttari patari samatikkami vinivattayÅti - yo ca kÃme accatari saÇgaæ loke duraccayaæ. 1. Yo ca - mÆsÅ11. 2. Yathà vutto - sÅmu 11 3. YaïÂhÃnappatto - sÅmu11. 4. UdÃnato - sÅmu11 5. So - sÅmu11 6. Dubbinivatto - sÅmu11. [PTS.] [BJT Page 608] [\x 608/] Na [PTS Page 433] [\q 433/] so socati nÃjjhetÅti - vipariïataæ vatthuæ na socati; vipariïatasmiæ và vatthusmiæ na socati; 'cakkhuæ me1 - viparaïata'nti na socati; sotaæ me - ghÃnaæ me - jivhà me - kÃyo me - rÆpà me - saddà me - gandhà me - rasà me - phoÂÂhabbà me - kulaæ - me gaïo me ÃvÃso me - lÃbho me - yaso me - pasaæsà me sukhaæ me - cÅvaraæ me - piï¬apÃto me - senÃsanaæ me - gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrà me - mÃtà me - pità me - bhÃtà me - bhaginÅ me - putto me - dhÅtà me - mittà me - amaccà me - ¤ÃtÅ me - sÃlohità me vipariïatÃti ' na socati, ' na kilamati, na paridevati, na urattÃÊiæ kandati, na sammohaæ ÃpajjatÅti na socati; nÃjjhetÅti - nÃjjheti na ajjheti na upanijjhÃyati, na nijjhÃyati, na pajjhÃyati, athavà na jÃyati na jÅyati na mÅyati na cavati na upapajjatÅti nÃjjhetÅti - ' na so socati nÃjjheti. Jinnasoto abandhanoti - 'sotÃ' vuccati taïhÃ: yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandirÃgo cittassa sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ gedho paÊigedho5 saÇge paÇko ejà mÃyà janikà sa¤janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visaÂà ÃyÆhanÅ6 dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu 7 Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ puccha¤cikatà sÃdukamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhà rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ, dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabalisaæ mÃravisayo taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà lobho akusalamÆlaæ. ;Yassesà sotà taïhà pahÅnà succhinnà vÆpasantà paÂippassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃ; so vuccati chinnasoto; abandhanoti rÃgabandhanaæ dosabandhanaæ mohabandhanaæ mÃnabandhanaæ diÂÂhibandhanaæ kilesabandhanaæ duccaritabandhanaæ, yassetÃni bandhanÃni pahÅnÃni samucchinnÃni vÆpasantÃni paÂippassaddhÃni abhabbuppattikÃni ¤Ãïagginà da¬¬hÃni; so vuccati abandhanoti chinnasoto abandhano. TenÃha bhagavÃ: "Yo' dha kÃme accatari saÇgaæ loke duraccayaæ, Na so socati nÃjjheti chinnasoto abandhano"ti. 15 - 15 Yaæ pubbe taæ visosehi pacchà te mÃhu ki¤canaæ Majjhe ce no gahessasi upasanto carissasi. Yaæ [PTS Page 434] [\q 434/] pubbe taæ visosehÅti - atÅte saÇkhÃre Ãrabbha ye kilesà uppajjeyyuæ, te kilese sosehi, visosehi, sukkhÃpehi, visukkhÃpehi, abÅjaæ karohi, pajaha, vinodehi, byantÅkarehi, anabhÃvaæ gamehÅti evampi - yaæ pubbe taæ visosehi. Athavà ye atÅtà kammÃbhisaÇkhÃrà avipakkavipÃkÃ, te kammÃbhisaÇkhÃre sosehi, visosehi, sukkhÃpehi, visukkhÃpehi, abÅjaæ karohi, pajaha, vinodehi, byantÅkarohi, anabhÃvaæ gamehÅti evampi - yaæ pubbe taæ visosehi. 1. Cakkhu me - sÅmu11 machasaæ. [BJT Page 610] [\x 610/] Pacchà te mÃhu ki¤cananti - ' pacchÃ' vuccati anÃgataæ; anÃgate saÇkhÃre Ãrabbha yÃni uppajjeyyuæ rÃgaki¤canaæ dosaki¤canaæ mohaki¤canaæ mÃnaki¤canaæ diÂÂhiki¤canaæ kilesaki¤canaæ duccaritaki¤canaæ, imÃni ki¤canÃni tuyhaæ mà ahu, mà pÃturakÃsi, mà janehi, mà sa¤janehi, mà nibbattehi, mà abhinibbattehi, pajaha, vinodehi, byantÅkarohi, anabhÃvaæ gamehÅti - pacchà te mÃhu ki¤canaæ. Majjhe ce no gahessasÅti - 'majjhaæ' vuccati paccuppannà rÆpà vedanà sa¤¤Ã saÇkhÃrà vi¤¤Ãïaæ, paccuppanne saÇkhÃre taïhÃvasena diÂÂhivasena na gahessasi, na uggahessasi, na gaïhissasi, na parÃmasissasi, nÃbhivadissasi, na ajjhessasi, abhinandanaæ abhivadanaæ ajjhosÃnaæ gÃhaæ parÃmÃsaæ abhinivesaæ pajahissasi, vinodessasi, byantÅkarissasi, anabhÃvaæ gamessasÅti - majjhe ce no gahessasi. Upasanto carissasÅti - rÃgassa santattà samitattà upasamitattà dosassa santattà samitattà upasamitattà - pe - SabbÃkusalÃbhisaÇkhÃrÃnaæ santattà samitattà upasamitattà vÆpasamitattà vijjhÃtattà nibbutattà vigatattà paÂippassaddhattà santo upasanto vÆpasanto nibbuto paÂippassaddho carissasi viharissasi irÅyissasi vattissasi pÃlessasi [PTS Page 435] [\q 435/] yapissasi yÃpessasÅti - upasanto carissasi. TenÃha bhagavÃ: "Yaæ pubbe taæ visosehi pacchà te mÃ'hu ki¤canaæ, Majjhe ce no gahessasÅ upasanto carissasÅ"ti. 15 - 16 Sabbaso nÃmarÆpasmiæ yassa natthi mamÃyitaæ, Asatà ca na socati sa ve loke na jÅyati. Sabbaso nÃmarÆpasmiæ yassa natthi mamÃyitanti - 'sabbaso'ti sabbena sabbaæ sabbathà sabbaæ asesaæ nissesaæ pariyÃdiyanavacanametaæ 'sabbaso'ti. NÃmanti cattÃro arÆpino khandhÃ; rÆpanti cattÃro ca mahÃbhÆtà catunna¤ca mahÃbhÆtÃnaæ upÃdÃya rÆpaæ; yassÃti arahato khÅïÃsavassa; mamÃyitanti dve mamattÃ: taïhÃmamatta¤ca diÂÂhimamatta¤ca. Katamaæ taïhÃmamattaæ? YÃvatà taïhÃsaækhÃtena sÅmakataæ mariyÃdikataæ4 odhikataæ pariyantakataæ pariggahitaæ mamÃyitaæ idaæ mamaæ etaæ mamaæ ettakaæ mamaæ ettÃvatà mamaæ mama rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà attharaïà pÃpuraïà dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthu hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ janapado koso ca koÂÂhÃgÃraæ ca kevalampi mahÃpaÂhaviæ taïhÃvasena mamÃyati. YÃvatÃ5 aÂÂhasatataïhÃvicaritaæ, idaæ taïhÃmamattaæ. Idaæ diÂÂhimamattaæ? VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi, dasavatthukà micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi, yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ6 diÂÂhisa¤eyÃjanaæ gÃho paÂiggÃho7 abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparÅtagÃho vipallÃsagÃho micchÃgÃho ayÃthÃvatasmiæ ' yÃthÃvata'nti8 gÃho yÃvatà dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni, idaæ diÂÂhimamattaæ. Sabbaso nÃmarÆpasmiæ yassa natthi na santi na saævijjanti nÆpalabbhanti pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂippassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃti - sabbaso nÃmarÆpasmiæ yassa natthi mamÃyitaæ. [BJT Page 612] [\x 612/] Asatà ca na socatÅti - vipariïataæ và vatthuæ na socati, vipariïatasmiæ va vatthusmiæ na socati: ' cakkhuæ me vipariïata'nti na socati, sotaæ me - ghÃnaæ me - jivhà me - kÃyo me - rÆpà me - saddà me - gandhà me - rasà me - phoÂÂhabbà me - kulaæ - me gaïo me - ÃvÃso me - lÃbho me - yaso me - pasaæsà me sukhaæ me - cÅvaraæ me - piï¬apÃto me - senÃsanaæ me - gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrà me - mÃtà me - pità me - bhÃtà me - bhaginÅ me - putto me - dhÅtà me - mittà me - amaccà me - ¤ÃtÅ sÃlohità me vipariïatÃti ' na socati, ' na kilamati, na paridevati, na urattÃÊiæ kandati, na sammohaæ ÃpajjatÅti na evampi asati ca na socati. Athavà asatÃya dukkhÃya vedanÃya phuÂÂho pareto samohito samannÃgato na socati. Na kilamati, na paridevati, na urattÃÊiæ kandati, na sammohaæ ÃpajjatÅti evampi asatà ca na socati. Athavà cakkhurogena phuÂÂho pareto samohito samannÃgato na socati, na [PTS Page 436] [\q 436/] kilamati, na paridevati, na urattÃÊiæ kandati, na sammohaæ ÃpajjatÅti evampi asatà ca na socati. AthavÃ, asante asaævijjamÃne anupalabbhamÃne 'ahu vata me, taæ vata me natthi, siyà vata me, taæ vatÃhaæ na labhÃmÅ'ti na socati, na kilamati, na paridevati, na urattÃÊiæ kandati, na sammohaæ ÃpajjatÅti evampi asatà ca na socati. Sa ce loke na jÅyatÅti - yassa 'mayhaæ và idaæ, paresaæ và ida'nti ki¤ci rÆpagataæ vedanÃgataæ sa¤¤Ãgataæ saÇkhÃragataæ vi¤¤Ãïagataæ gahitaæ parÃmaÂÂhaæ abhiniviÂÂhaæ ajjhositaæ adhimuttaæ atthi, tassa jÃti atthi. BhÃsitampi hetaæ: 1. " Jiïïe rathasse1 maïikuï¬ale ca Putte ca dÃre ca tatheva jiïïe, 2 Sabbesu bhogesu asevitesu Kasmà na santappasi sokakÃle? 2. Pubbe'va maccaæ vijahanti bhogà Macco va ne pubbataraæ jahÃti, Asassatà bhogino3 kÃmakÃmÅ Tasmà na socÃmahaæ sokakÃle. 3. Udeti ÃpÆrati ti cando Atthaæ gamitvÃna4 paleti sÆriyo, Vidità mayà sattuka5 lokadhammà Tasmà na sovÃmahaæ sokakÃle"ti[a.] 1. Jino rathassaæ - machasaæ. Jino rathassaæ - [PTS]. 2.) Jino - machasaæ. [A.] JÃtaka - pa¤cakanipÃta - maïikuï¬alajÃtaka. 3. Asassakà bhÃvino - sÅmu11. Asassatà bhÃgino - [PTS]. 4.) Andhaæ tapetvÃna - machasaæ. 5. AÂÂhaka - sÅmu11 [BJT Page 614] [\x 614/] Yassa 'mayhaæ và idaæ, paresaæ và ida'nti ki¤ci rÆpagataæ vedanÃgataæ sa¤¤Ãgataæ saÇkhÃragataæ vi¤¤Ãïagataæ gahitaæ parÃmaÂÂhaæ abhiniviÂÂhaæ ajjhositaæ adhimuttaæ natthi, tassa jÃti natthi. BhÃsitampi hetaæ: "nandasi samaïÃti? Kiæ laddhà Ãvusoti? Tena hi samaïa socasÅti? Kiæ jÅyittha Ãvusoti? Tena hi samaïa neva nandasi, na socasÅti? EvamÃvusoti. [A.] 4. Cirassaæ [PTS Page 437] [\q 437/] vata passÃma brÃhmaïaæ parinibbutaæ. Anandiæ anÅghaæ bhikkhuæ tiïïaæ loke visattika"nti[a] 'Sa ve loke na jÅyati. ' TenÃha bhagavÃ: "Sabbaso nÃmarÆpasmiæ yassa natthi mamÃyitaæ, Asatà ca na socati sa ve loke na jÅyatÅ"ti. 15 - 17 Yassa natthi idaæ meti paresaæ vÃpi ki¤canaæ, Mamattaæ so asaævindaæ natthi veti na socati, Yassa natthi idaæ meti paresaæ vÃpi ki¤cananti - 'yassÃ'ti arahato khÅïÃsavassa, yassa mayhaæ và idaæ paresaæ và idanti ki¤ci rÆpagataæ vedanÃgataæ sa¤¤Ãgataæ saÇkhÃragataæ vi¤¤Ãïagataæ gahitaæ parÃmaÂÂhaæ abhiniviÂÂhaæ ajjhositaæ adhimuttaæ natthi, na santi, na saævijjati, nÆpalabbhati, pahÅnaæ samucchinnaæ vÆpasantaæ paÂippassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬hanti evampi - yassa natthi idaæ meti paresaæ vÃpi ki¤canaæ. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: "nÃyaæ bhikkhave kÃyo tumhÃkaæ, napi a¤¤esaæ. PurÃïamidaæ bhikkhave kammaæ abhisaÇkhataæ abhisaæcetayitaæ vedanÅyaæ daÂÂhabbaæ. Tatra bhikkhave sutavà ariyasÃvako paÂiccasamuppÃdaæ yeva sÃdhukaæ yoniso manasikaroti: iti imasmiæ sati idaæ hoti, imassuppÃdà idaæ uppajjati. Imasmiæ asati idaæ na hoti, imassa nirodhà idaæ nirujjhati. Yadidaæ avijjÃpaccayà saÇkhÃrÃ; saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïaæ - pe - Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. AvijjÃya tveva asesavirÃganirodhà saÇkhÃranirodho - pe - Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotÅ"ti[b] evampi yassa natthi idaæ meti paresaæ vÃpi ki¤canaæ. [A.] Devaputtasaæyutta - dutiyavagga. [B.] SaæyuttanikÃya - kalÃrakhattiyavagga. [BJT Page 616] [\x 616/] Vuttampi hetaæ bhagavatÃ: 1. "Su¤¤ato [PTS Page 438] [\q 438/] lokaæ avekkhassu MogharÃja sadà sato, AttÃnudiÂÂhiæ Æhacca Evaæ maccutaro siyÃ. Evaæ lokaæ avekkhantaæ MaccurÃjà na passatÅ"ti[a] Evampi - yassa natthi idaæ meti paresaæ vÃpi ki¤canaæ. Vuttampi hetaæ bhagavatÃ: "yaæ bhikkhave na tumhÃkaæ, taæ pajahatha. Taæ vo pahÅnaæ dÅgharattaæ hitÃya sukhÃya bhavissati1 ki¤ca bhikkhave na tumhÃkaæ? RÆpaæ bhikkhave na tumhÃkaæ, taæ pajahatha, taæ vo pahÅnaæ dÅgharattaæ hitÃya sukhÃya bhavissati. Vedanà - sa¤¤Ã - saÇkhÃrà - vi¤¤Ãïaæ na tumhÃkaæ, taæ pajahatha, taæ vo pahÅnaæ dÅgharattaæ hitÃya sukhÃya bhavissati. Taæ kiæ ma¤¤atha bhikkhave yaæ imasmiæ jetavane tiïakaÂÂhasÃkhÃpalÃsaæ taæ jano hareyya vÃ, daheyya vÃ, yathà paccayaæ và kareyya; api nu tumhÃkaæ evamassa: ' amhe jano harati vÃ, dahati vÃ, yathà paccayaæ và karotÅ'ti? No hetaæ bhante. Taæ kissa hetu? Na hi no etaæ bhante attà và attaniyaæ vÃ'ti. Evameva kho bhikkhave yaæ na tumhÃkaæ, taæ pajahatha. Taæ vo pahÅnaæ dÅgharattaæ hitÃya sukhÃya bhavissati1. Ki¤ca bhikkhave na tumhÃkaæ? RÆpaæ bhikkhave na tumhÃkaæ, taæ pajahatha; taæ vo pahÅnaæ dÅgharattaæ hitÃya sukhÃya bhavissati. Vedanà sa¤¤Ã - saÇkhÃrà - vi¤¤Ãïaæ na tumhÃkaæ, taæ pajahatha; taæ vo pahÅnaæ dÅgharattaæ hitÃya sukhÃya bhavissatÅ"ti[b] evampi - yassa natthi idaæ meti paresaæ vÃpi ki¤canaæ. BhÃsitampi hetaæ: 2. " Suddhadhamma2 samuppÃdaæ suddhasaÇkhÃrasantatiæ. Passantassa yathÃbhÆtaæ na bhayaæ hoti gÃmaïi. 3. TiïakaÂÂhasamaæ lokaæ yadà pa¤¤Ãya passati. Nä¤Ã patthayate ki¤ci a¤¤atra3 paÂisandhiyÃ"ti [c] Evampi - yassa natthi idaæ meti paresaæ vÃpi ki¤canaæ. Vajirà [PTS Page 439] [\q 439/] bhikkhunÅ mÃraæ pÃpimantaæ etadavoca: 4. "Kinnu4 satto'ti paccesi mÃra diÂÂhigataæ nu te, SuddhasaÇkhÃrapu¤jo'yaæ nayidha sattopalabbhati. 5 5. YathÃpi aÇgasambhÃrà hoti saddo ratho iti, Evaæ khandhesu santesu hoti sattoti sammuti. 1. BhavissatÅti - sÅmu11 2. SuddhÃgama - syÃ. [PTS] 3. Na a¤¤atra; - sa. Pu 4. Kaæ nu - sÅmu1 11 5. Sattupalabbhati - saæ [PTS]. A. SuttanipÃta - mogharÃjasutta. [B.] Khandhasaæyutta - natumhÃkavagga. [C.] AdhimuttattheragÃthÃ. [BJT Page 618] [\x 618/] 6. Dukkhameva hi sambhoti dukkhaæ tiÂÂhati venti ca, Nä¤atra; dukkhà sambhoti nä¤aæ dukkhà nirujjhatÅ"ti [a] Evampi - yassa natthi idaæ meti paresaæ vÃpi ki¤canaæ. "Evameva kho bhikkhave bhikkhu rÆpaæ samannesati, yÃvatà rÆpassa gati. Vedanaæ sa¤¤aæ - saÇkhÃre - vi¤¤Ãïaæ samannesati, yÃvatà vi¤¤Ãïassa gati. Tassa rÆpaæ samannesato yÃvatà rÆpassa gati, vedanaæ - sa¤¤aæ - saÇkhÃre - vi¤¤Ãïaæ samannesato yÃvatà vi¤¤Ãïassa gati, yampissa hoti ahanti và mamanti và asmÅti vÃ, tampi tassa na hotÅ"ti[a.] Evampi - yassa natthi idaæ meti paresaæ vÃpi ki¤canaæ. ùyasmà Ãnando bhagavantaæ etadavoca: "su¤¤o loko su¤¤o lokoti bhante vuccati, kittÃvatà nu kho bhante su¤¤o loko'ti vuccatÅ'ti? Yasmà kho Ãnanda, su¤¤aæ attena và attaniyena vÃ, tasmà su¤¤o loko'ti vuccati. Ki¤cÃnanda su¤¤aæ attena và attaniyena vÃ? Cakkhuæ kho Ãnanda su¤¤aæ attena và attaniyena vÃ. RÆpà su¤¤Ã - cakkhuvi¤¤Ãïaæ su¤¤aæ - cakkhusamphasso su¤¤o - yadidaæ cakkhusamphassapaccayà uppajjati vedayitaæ sukhaæ và dukkhaæ và adukkhamasukhaæ vÃ, tampi su¤¤aæ - sotaæ su¤¤aæ - saddà su¤¤Ã - ghÃnaæ su¤¤aæ - gandhà su¤¤Ã - jivhà su¤¤Ã - rasà su¤¤Ã - kÃyo su¤¤o - phoÂÂhabbà su¤¤Ã - mano su¤¤o - dhammà su¤¤Ã - mano - vi¤¤Ãïaæ su¤¤aæ - manosamphasso su¤¤o - yadidaæ manosamphassapaccayà uppajjati vedayitaæ sukhaæ và dukkhaæ và adukkhamasukhaæ [PTS Page 440] [\q 440/] vÃ, tampi su¤¤aæ attena và attaniyena vÃ. Yasmà kho Ãnanda, su¤¤aæ attena và attaniyena và tasmà su¤¤o loko'ti vuccatÅ"ti [c] evampi - yassa natthi idaæ meti paresaæ vÃpi ki¤canaæ. Mamattaæ so asaævindanti - ' mamattÃ'ti dve mamattÃ: taïhÃmamattaæ diÂÂhimamatta¤ca katamaæ taïhÃmamattaæ? YÃvatà taïhÃsaækhÃtena sÅmakataæ mariyÃdÅkataæ odhikataæ pariyantakataæ pariggahitaæ mamÃyitaæ idaæ mamaæ etaæ mamaæ ettakaæ mamaæ ettÃvatà mamaæ mamarÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà attharanà pÃpuraïà dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthu hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂhaæ janapado koso ca koÂÂhÃgÃraæ ca kevalampi mahÃpaÂhaviæ taïhÃvasena mamÃyati. YÃvatà aÂÂhasatataïhÃvicaritaæ. Idaæ taïhÃmamattaæ. Katamaæ diÂÂhimamattaæ? VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi, dasavatthukà micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi, yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisa¤¤ojanaæ gÃho paÂiggÃho abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparÅtagÃho vipallÃsagÃho micchÃgÃho ayÃthÃvatasmiæ 'yÃthÃvata'nti gÃho yÃvatà dvÃsaÂÂhi diÂÂhigatÃni, idaæ diÂÂhimamattaæ. TaïhÃmamattaæ pahÃya diÂÂhimamattaæ paÂinissajitvà mamattaæ avindanto asaævindanto anadhigacchanto appaÂilabhantoti - mamattaæ so asaævindaæ. Natthi meti na socatÅti = vipariïataæ và vatthuæ na socati; vipariïatasmiæ và vatthusmiæ na socati. Cakkhu me vipariïatanti na socati. Sotaæ me - ghÃnaæ me - jivhà me - kÃyo me - rÆpà me - saddà me - gandhà me - rasà me - phoÂÂhabbà me - kulaæ me - gaïo me - ÃvÃso me lÃbho me - yaso me - pasaæsà me sukhaæ me - cÅvaraæ me - piï¬apato me - senÃsanaæ me - gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃro me - mÃtà me - pità me - bhÃtà me - bhaginÅ me putto me - dhÅtà me - mittà me - amaccà me - ¤Ãtakà me - sÃlohità me vipariïatÃ'ti na socati; na kilamati; na paridevati; na urattÃÊiæ kandati; sammohaæ ÃpajjatÅti - natthi meti na socati. TenÃha bhagavÃ: "Yassa natthi idaæ meti paresaæ vÃpi ki¤canaæ, Mamattaæ so asaævindaæ natthi meti na socatÅ"ti. [A.] BhikkhÆnÅsaæyutta. [B.] SaæyuttanikÃya - ÃsÅvisavagga. [C.] SaæyuttanikÃya - chantavagga. [BJT Page 620] [\x 620/] 15 - 18 AniÂÂhÆrÅ1 ananugiddho anejo sabbadhÅ samo, TamÃnisaæsaæ pabrÆmi pucchito avikampinaæ. AniÂÂhurÅ ananugiddho anejo sabbadhi samoti - katamaæ niÂÂhuriyaæ? Idhekacco niÂÂhuriyo hoti paralÃbhasakkÃragarukÃramÃnanavandanapÆjanÃsu, issati usÆyati issaæ bandhati; yaæ evarÆpaæ niÂÂhuriyaæ niÂÂhuriyakammaæ issà issÃyanà issÃyitattaæ usÆyà usÆyanà usÆyÃyitattaæ, idaæ vuccati niÂÂhuriyaæ. Yassetaæ niÂÂhuriyaæ pahÅnaæ samucchinnaæ vÆpasantaæ paÂippassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬haæ; so vuccati aniÂÂhurÅti. Ananugiddhoti 'gedho vuccati taïhÃ, yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo, cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ, gedho paÊigedho saÇgo paÇko ejà mÃyà janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visatà ÃyÆhanÅ dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ, loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ, puccha¤cikatà sà kamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhÃ, rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabaÊisaæ mÃraviso, taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà lobho akusalamÆlaæ' yasseso [PTS Page 441] [\q 441/] gedho pahÅno samucchinno vÆpasantaæ paÂippassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬ho, so vuccati ananugiddho. So rÆpe agiddho sadde agiddho gandhe agiddho, rase agiddho, phoÂÂhabbe agiddho, kule gaïe ÃvÃse lÃbhe yase passÃyaæ sukho, cÅvare piï¬apÃte senÃsane gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃre, kÃmadhÃtuyà rÆpadhÃtuyà arÆpadhÃtuyÃ, kÃmabhave rÆpabhave arÆpabhave sa¤¤Ãbhave asa¤¤Ãbhave nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãbhave ekavokÃrabhave catuvokÃrabhave pa¤cavokÃrabhave, atÅte anÃgate paccuppanne, diÂÂhasutamutavi¤¤Ãtabbesu dhammesu agiddho agathito2 amucchito anajjhopanno vÅtagedho vigatagedho cattagedho vantagedho muttagedho pahÅnagedho paÂinissaÂÂhagedho vÅtarÃgo vigatarÃgo cattarÃgo vantarÃgo muttarÃgo pahÅnarÃgo paÂinissaÂÂharÃgo nicchÃto nibbuto sÅtÅbhÆto sukhapaÂisaævedÅ brahmabhÆtena attanà viharatÅti aniÂÂhurÅ ananugiddho. Anejo sabbadhi samoti - 'ejà 'vuccati taïhÃ; yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo, cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ, gedho paÊigedho saÇgo paÇko ejà mÃyà janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visatà ÃyÆhanÅ dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ, loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ, puccha¤cikatà sà kamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhÃ, rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabaÊisaæ mÃraviso, taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà lobho akusalamÆlaæ' yasse'sà ejà taïhà pahÅnà samucchinnà vÆpasanto paÂippassaddho abhabbuppattiko ¤Ãïagginà da¬¬hÃ, so vuccati anejo. EjÃya pahÅnattà anejo. EjÃya pahÅnattà anejo. So lÃbhe'pi na i¤jati, alÃbhepi na i¤jati yasepi na i¤jati, ayasepi na i¤jati, pasaæsÃyapi na i¤jati, nindÃyapi na i¤jati, sukhepi na i¤jati, dukkhepi na i¤jati, na calati, na vedhati, nappavedhati, na sampavedhatÅti - anejo. Sabbadhi samoti sabbaæ vuccati dvÃdasÃyatanÃni: cakkhu ce va3 rÆpà ca saddhà ca gandhà ca rasà ca phoÂÂhabbà ca mano ceva dhammà ca. Yato ajjhattikabÃhiresu Ãyatanesu chandarÃgo pahÅno hoti ucchinnamÆlo tÃlÃvatthukato Ãyatiæ anuppÃdadhammo, so vuccati sabbadhi samo. So sabbattha tÃdÅ sabbattha majjhatto sabbattha upekkhakoti - anejo sabbadhi samo. 1. Anuddhari - pu. 2. Agadhito - sÅmu11. Machasaæ 3. Cakkhu¤ceva - sÅmu. [BJT Page 622] [\x 622/] TamÃnisaæsaæ pabrÆmi pucchito avikampinanti - avikampinaæ puggalaæ puÂÂho pucchito yÃcito ajjhesito pasÃdito ime cattÃro Ãnisaæse pabrÆmi: so aniÂÂhurÅ ananugiddho anejo sabbadhi samoti brÆmi ÃcikkhÃmi desehi pa¤¤apehi paÂÂhapehi vivara vibhaja uttÃnÅkarohi pakÃsemÅti - tamÃnisaæsaæ pabrÆmi pucchito avikampinaæ. TenÃha bhagavÃ: "AniÂÂhurÅ ananugiddho anejo sabbadhi samo, TamÃnisaæsaæ pabrÆmi pucchito avikampina"nti. 15 - 19 Anejassa [PTS Page 442] [\q 442/] vijÃnato natthi kÃci nisaÇkiti, 1 Virato so viyÃrambhà 2 khemaæ passati sabbadhi. Anejassa vijÃnatoti - 'ejÃ' vuccati taïhÃ; yo rÃgo sÃrÃgo anunayo anurodho nandi nandirÃgo, cittassa sÃrÃgo icchà mucchà ajjhosÃnaæ, gedho paÊigedho saÇgo paÇko ejà mÃyà janikà sa¤jananÅ sibbanÅ jÃlinÅ sarità visattikà suttaæ visatà ÃyÆhanÅ dutiyà païidhi bhavanetti vanaæ vanatho santhavo sneho apekkhà paÂibandhu Ãsà Ãsiæsanà Ãsiæsitattaæ, rÆpÃsà saddÃsà gandhÃsà rasÃsà phoÂÂhabbÃsà lÃbhÃsà dhanÃsà puttÃsà jÅvitÃsÃ, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaæ, loluppaæ loluppÃyanà loluppÃyitattaæ, puccha¤cikatà sà kamyatÃ, adhammarÃgo visamalobho nikanti nikÃmanà patthanà pihanà sampatthanÃ, kÃmataïhà bhavataïhà vibhavataïhÃ, rÆpataïhà arÆpataïhà nirodhataïhÃ, rÆpataïhà saddataïhà gandhataïhà rasataïhà phoÂÂhabbataïhà dhammataïhÃ, ogho yogo gantho upÃdÃnaæ Ãvaraïaæ nÅvaraïaæ chadanaæ bandhanaæ upakkileso anusayo pariyuÂÂhÃnaæ latà vevicchaæ dukkhamÆlaæ dukkhanidÃnaæ dukkhappabhavo mÃrapÃso mÃrabaÊisaæ mÃraviso, taïhÃnadÅ taïhÃjÃlaæ taïhÃgaddulaæ taïhÃsamuddo, abhijjhà lobho akusalamÆlaæ' yasse'sà evaæ taïhà pahÅnà samucchinnà vÆpasantaæ paÂippassaddhaæ abhabbuppattikaæ ¤Ãïagginà da¬¬hÃ; so vuccati anejo. EjÃya pahÅnattà anejo. So lÃbhepi na i¤jati. AlÃbhepi na i¤jati. Yasepi na i¤jati. Ayasepi na i¤jati. PasaæsÃyapi na i¤jati. NindÃyapi na i¤jati. Sukhepi na i¤jati. Dukkhepi na i¤jati. Na calati na vedhati. Na sampavedhati. Anejassa vijÃnatoti - vijÃnato paÂivijÃnato paÂivijjhato, "sabbe saÇkhÃrà dukkhÃ'ti samecca abhisamecca dhammaæ; ' sabbe dhammà anattÃ'ti samecca abhisamecca dhammaæ; ' avijjÃpaccayà saÇkhÃrÃ'ti samecca abhisamecca dhammaæ; ' saÇkhÃrapaccayà vi¤¤Ãïa'nti samecca abhisamecca dhammaæ; ' vi¤¤Ãïapaccayà nÃmarÆpanti - nÃmarÆpapaccayà saÊÃyatananti - saÊÃyatanapaccayà phassoti - phassapaccayà vedanÃti - vedanÃpaccayà taïhÃti - taïhÃpaccayà upÃdÃnanti - upÃdÃnapaccayà bhavoti - bhavapaccayà jÃtÅti - jÃtipaccayà jarÃmaraïa'nti samecca abhisamecca dhammaæ; 'avijjÃnirodhà saÇkhÃranirodho'ti samecca abhisamecca dhammaæ; 'saÇkhÃranirodhà vi¤¤Ãïanirodho'ti samecca abhisamecca dhammaæ; vi¤¤Ãïanirodhà nÃmarÆpanirodho'ti - nÃmarÆpanirodhà saÊÃyatananirodhoti saÊÃyatananirodho phassanirodhoti - phassanirodhà vedanÃnirodhoti vedanÃnirodhà taïhÃnirodhoti taïhÃnirodhà upÃdÃnanirodhoti - upÃdÃnanirodhà bhavanirodhoti - bhavanirodhà jÃtinirodhoti - jÃtinirodhà jarÃmaraïanirodho'ti samecca abhisamecca dhammaæ; ' idaæ dukkha'nti samecca abhisamecca dhammaæ; 'ayaæ dukkhasamudayo'ti - ayaæ dukkhanirodhoti - ayaæ dukkhanirodhagÃminÅpaÂipadÃti samecca abhisamecca dhammaæ; 'ime ÃsavÃ'ti samecca abhisamecca dhammaæ; ' ayaæ Ãsavasamudayo'ti - ayaæ Ãsavanirodhoti - ayaæ ÃsavanirodhagÃminÅpaÂipadÃti samecca abhisamecca dhammaæ, 'ime dhammà abhi¤¤eyyÃ'ti samecca abhisamecca dhammaæ, ime dhammà pari¤¤eyyÃti - ime dhammà pahÃtabbÃti - ime dhammà bhÃvetabbÃti - ime dhammà sacchikÃtabbÃ'ti samecca abhisamecca dhammaæ; channaæ phassÃyatanÃnaæ samudaya¤ca atthaægama¤ca assÃda¤ca ÃdÅnava¤ca nissaraïa¤ca samecca abhisamecca dhammaæ; pa¤cannaæ upÃdÃnakkhandhÃnaæ samudaya¤ca atthaÇgama¤ca assÃda¤ca ÃdÅnava¤ca nissaraïa¤ca samecca abhisamecca dhammaæ; catunnaæ mahÃbhÆtÃnaæ samudaya¤ca atthaÇgama¤ca assÃda¤ca ÃdÅnava¤ca nissaraïa¤ca samecca abhisamecca dhammaæ; ' yaæ ki¤ci samudayadhammaæ; sabbaæ taæ nirodhadhamma'nti jÃnato ÃjÃnato vijÃnato paÂivijÃnato paÂivijjhatoti - anejassa vijÃnato. Natthi kÃci nisaækhitÅti - ' nisaækhitiyo' vuccanti pu¤¤ÃbhisaÇkhÃro apu¤¤ÃbhisaÇkhÃro Ãne¤jÃbhisaÇkhÃro; yato pu¤¤ÃbhisaÇkhÃro ca apu¤¤ÃbhisaÇkhÃro ca Ãne¤jÃbhisaÇkhÃro ca pahÅnà honti ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatà anabhÃvakatà Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ, ettÃvatà nisaækhitiyo natthi, na santi, na saævijjanti, nÆpalabbhanti; pahÅnà samucchinnà vÆpasantà paÂippassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃtinatthi kÃci nisaækhiti. 1. Visaækhiti - saæ tisaækhati - machasaæ 2. ViriyÃrambhà - machasaæ [a.] DhammasaÇgaïi - nikkhepakaï¬a, khuddakavatthuvibhaÇga. [BJT Page 624] [\x 624/] [Half page missing] Anejassa vijÃnato natthÅ kÃci nisaækhiti, Virato so viyÃrambhà khemaæ passati sabbadhÅti. 15 - 20 Na samesu na omesu na ussesu vadate2 muni, Santo so vÅtamacchero nÃdeti na nirassatÅ'ti (bhagavÃ). Na samesu na omesu na ussesu vadate munÅti - 'monaæ' vuccati ¤Ãïaæ, yà pa¤¤Ã pajÃnanà vicayo pavicayo dhammavicayo sallakkhaïà upalakkhaïà paccupalakkhaïà paï¬iccaæ kosallaæ nepu¤¤aæ vebhavyà cintà upaparikkhà bhÆri medhà pariïÃyikà vipassanà sampaja¤¤aæ patodo pa¤¤Ã pa¤¤indriyaæ pa¤¤Ãbalaæ pa¤¤Ãsatthaæ pa¤¤ÃpÃsÃdo pa¤¤ÃÃloko pa¤¤ÃobhÃso pa¤¤Ãpajjoto pa¤¤ÃpÃsÃdo pa¤¤ÃÃloko pa¤¤ÃobhÃso pa¤¤Ãpajjoto pa¤¤Ãratanaæ amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi, tena ¤Ãïena samannÃgato muni monappattoti. TÅïi moneyyÃni: kÃyamoneyyaæ vacÅmoneyyaæ manomoneyyaæ. Katamaæ kÃyamoneyyaæ? TividhÃnaæ kÃyaduccaritÃnaæ pahÃnaæ kÃyamoneyyaæ. Tividhaæ kÃyasucaritaæ kÃyamoneyyaæ, kÃyÃrammaïe ¤Ãïaæ kÃyamoneyyaæ, kÃyapari¤¤Ã kÃyamoneyyaæ, pari¤¤Ãsahagato maggo kÃyamoneyyaæ, kÃye chandarÃgassa pahÃnaæ kÃyamoneyyaæ, kÃyasaækhÃrÃnirodho catutthajjhÃnasamÃpatti kÃyamoneyyaæ. Idaæ kÃyamoneyyaæ. Katamaæ vacÅmoneyyaæ? CatubbidhÃnaæ vacÅduccaritÃnaæ pahÃnaæ vacÅmoneyyaæ, vacÅsucaritaæ vacÅmoneyyaæ, vÃcÃrammaïe ¤Ãïaæ vacÅmoneyyaæ, vÃcÃpari¤¤Ã vacÅmoneyyaæ, pari¤¤Ãsahagato maggo vacÅmoneyyaæ, vÃcÃya chandarÃgassa pahÃnaæ vacÅmoneyyaæ. VacÅsaækhÃranirodho dutiyajjhÃnasamÃpatti vacÅmoneyyaæ. Idaæ vacÅmoneyyaæ. Katamaæ manomoneyyaæ? TividhÃnaæ manoduccaritÃnaæ pahÃnaæ manomoneyyaæ, tividhaæ manosucaritaæ manomoneyyaæ, cittÃrammaïe ¤Ãïaæ manomoneyyaæ, cittapari¤¤Ã manomoneyyaæ, pari¤¤Ãsahagato maggo manomoneyyaæ, citte chandarÃgassa pahÃnaæ manomoneyyaæ, cittasaækhÃranirodho sa¤¤ÃvedayitanirodhasamÃpatti manomoneyyaæ. Idaæ manomoneyyaæ. 5. ''KÃyamuniæ vÃcÃmuniæ manomunimanÃsavaæ, Muniæ moneyyasampannaæ Ãhu sabbappahÃyinaæ. 6. KÃyamuniæ vÃcÃmuniæ manomunimanÃsavaæ Muniæ moneyyasampannaæ Ãhu ninhÃtapÃpaka''nti. Imehi tÅhi moneyyehi dhammehi samannÃgato cha munino: agÃramunino anagÃramunino sekhamunino asekhamunino paccekamunino munimuninoti. [A.] DhammasaÇgaïi niddesavÃra. [B.] TikaÇguttara - ÃpÃyikavagga [c.] Itivuttaka - dutiyavagga. Katame agÃramunino? Ye te agÃrikà diÂÂhapadà vi¤¤ÃtasÃsanÃ, ime agÃramunino. Katame anagÃramunino? Ye te pabbajità diÂÂhapadà vi¤¤ÃtasÃsanÃ, ime anagÃramunino. Satta sekhà sekhamunino. Arahanto asekhamunino. Paccekabuddhà paccekamunino. Munimunino vuccanti tathÃgatà arahanto sammÃsambuddhÃ. 7. ''Na monena muni hoti mÆÊharÆpo aviddasu, Yo ca tulaæ va paggayha varamÃdÃya paï¬ito. 8. PÃpÃni parivajjeti sa munÅ tena so munÅ, Yo munÃti ubho loke munÅ tena pavuccatÅ. '' 9. ''Asata¤ca sata¤ca ¤atvà dhammaæ Ajjhattaæ bahiddhà ca sabbaloke, [PTS Page 443] [\q 443/] pÆjito yo SaÇgajÃlamaticca so munÅ. Muni seyyohamasmÅti vÃ, sadisohamasmÅti vÃ, hÅnohamasmÅti và na vadati, na katheti, na bhaïati, na dÅpayati, na voharatÅti - na samesu na omesu na ussesu vadate muni. Santo so vÅtamaccheroti - 'santo'ti rÃgassa santattà samitattà santo, dosassa - mohassa santo kodhassa - upanÃhassa - makkhassa - paÊÃsassa - issÃya macchariyassa - mÃyÃya - sÃÂheyyassa - thambhassa - sÃrambhassa - mÃnassa - atimÃnassa madassa - pamÃdassa - sabbakilesÃnaæ - sabbaduccaritÃnaæ - sabbadarathÃnaæ sabbapariÊÃhÃnaæ - sabbasantÃpÃnaæ - sabbÃkusalÃbhisaÇkhÃrÃnaæ santattà samitattà vÆpasamitattà vijjhÃtattà nibbuto paÂippassaddhoti [PTS Page 444 [\q 444/] ']santo so; vÅtamaccheroti pa¤ca macchariyÃni: ÃvÃsamacchariyaæ vÆpasantà paÂippassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬hÃti gÃho. Idaæ vuccati macchariyaæ; yassetaæ macchariyaæ pahÅnaæ samucchinnaæ vÆpasantipaÂippassaddhà abhabbuppattikà ¤Ãïagginà da¬¬haæ; so vuccati vÅtamaccharo vigatamaccharo cattamaccharo vantamaccharo muttamaccharo pahÅnamaccharo paÂinissaÂÂhamaccharoti - santo so vÅtamacchero. 1. Ma¤jussaro - syà 2 pana - sÅmu 11 [BJT Page 626] [\x 626/] NÃdeti na nirassatÅti bhagavÃti - 'nÃdetÅ'ti rÆpaæ nÃdiyati, na upÃdiyati, na gaïhÃti, na parÃmasati, nÃbhinivisati. Vedanaæ - sa¤¤aæ - saÇkhÃre - vi¤¤Ãïaæ - gatiæ - uppattiæ paÂisandhiæ - bhavaæ - saæsÃraæ - vaÂÂaæ nÃdiyati, na upÃdiyati, na gaïhÃti, na parÃmasati, nÃbhinivisatÅti - nÃdeti; na nirassatÅti rÆpaæ na pajahati, na vinodeti, na byantÅkaroti, na anabhÃvaæ gameti. Vedanaæ - sa¤¤aæ - saÇkhÃre - vi¤¤Ãïaæ - gatiæ uppattiæ - paÂisandhiæ - bhavaæ - saæsÃraæ - vaÂÂaæ na pajahati, na vinodeti na byantÅkaroti, anabhÃvaæ gameti; bhagavÃti gÃravÃdhivacanaæ; apica, bhaggarÃgoti bhagavÃ; bhaggadosoti bhagavÃ; bhaggamohoti bhagavÃ; bhaggadiÂÂhÅti bhagavÃ; bhaggamÃnoti bhagavÃ; bhaggakaïÂakoti1 bhagavÃ; bhaggakilesotÅ bhagavÃ; bhaji vibhaji paÂivibhaji dhammaratananti bhagavÃ; bhavÃnaæ antakaroti bhagavÃ; bhÃvitakÃyo bhÃvitasÅlo bhÃvitacitto bhÃvitapa¤¤oti bhagavÃ; bhaji và bhagavà ara¤¤e vanapatthÃni pantÃni senÃsanÃti appasaddÃni appanigghosÃni vijanÃtÃni manussarÃhaseyyÃni paÂisallÃnasÃruppÃnÅti bhagavÃ; bhÃgÅ và bhagavà vÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnanti bhagavÃ; bhÃgÅ và bhagavà attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa adhisÅlassa adhicittassa adhipa¤¤ÃyÃti bhagavÃ; bhÃgÅ và bhagavà catunnaæ jhÃnÃnaæ catunnaæ appama¤¤Ãnaæ catunnaæ arÆpasamÃpattÅnanti bhagavÃ; bhÃgÅ và bhagavà aÂÂhannaæ vimokkhÃnaæ aÂÂhannaæ abhibhÃyatanÃnaæ navannaæ anupubbavihÃrasamÃpattÅnanti bhagavÃ; bhÃgÅ và bhagavà dasannaæ sa¤¤ÃbhÃvanÃnaæ dasannaæ kasiïasamÃpattÅnaæ ÃnÃpÃnasatisamÃdhissa asubhasamÃpattiyÃti bhagavÃ; bhÃgÅ và bhagavà catunnaæ satipaÂÂhÃnÃnaæ catunnaæ sammappadhÃnÃnaæ catunnaæ iddhipÃdÃnaæ pa¤cannaæ indriyÃnaæ pa¤cannaæ balÃnaæ sattannaæ bojjhaÇgÃnaæ ariyassa aÂÂhaÇgikassa maggassÃti bhagavÃ; bhÃgÅ và bhagavà dasannaæ tathÃgatabalÃnaæ catunnaæ vesÃrajjÃnaæ catunnaæ paÂisambhidÃnaæ channaæ abhi¤¤Ãnaæ channaæ buddhadhammÃnanti bhagavÃ; 'bhagavÃ'ti netaæ nÃmaæ mÃtarà kataæ, na pitarà kataæ, na bhÃtarà kataæ, na bhaginiyà kataæ, na mittÃmaccehi kataæ, na ¤ÃtisÃlohitehi kataæ, na samaïabrÃhmaïehi kataæ, na devatÃhi kataæ, vimokkhantikametaæ buddhÃnaæ bhagavantÃnaæ bodhiyà mÆle saha sabba¤¤uta¤Ãïassa paÂilÃbhà sacchikà pa¤¤atti yadidaæ 'bhagavÃ'ti - nÃdeti na nirassatÅti bhagavÃ'ti. TenÃha bhagavÃ: " Na samesu na omesu na ussesu vadate muni, Santo so vÅtamacchero nÃdeti na nirassatÅ'ti bhagavÃ"ti Attadaï¬asuttaniddeso samatto païïarasamo. 16. SÃriputtasuttaniddeso. Atha sÃriputtasuttaniddeso vuccati: 16 - 1 Na [PTS Page 445] [\q 445/] me diÂÂho ito pubbe (IccÃyasmà sÃriputto) Na suto uda kassaci, Evaæ vagguvado satthà Tusità gaïimÃgato. Na me diÂÂho ito pubbeti ito pubbe me mayà na diÂÂhapubbo so bhagavà iminà cakkhunà iminà attabhÃvena; yadà bhagavà tÃvatiæsabhavane pÃricchattakamÆle paï¬ukambalasilÃyaæ vassaæ vuttho devagaïaparivuto majjhe maïimayena sopÃnena saÇkassanagaraæ otiïïo, imaæ dassanaæ pubbe na diÂÂhoti 'na me diÂÂho ito pubbe'. IccÃyasmà sÃriputtoti - ' iccÃ'ti padasandhi padasaæsaggo padapÃripÆri akkharasamavÃyo bya¤janasiliÂÂhatà padÃnupubbatÃmetaæ 'iccÃ'ti. ùyasmÃti piyavacanaæ garuvacanaæ sagÃravasappatissavacanametaæ ' ÃyasmÃ'ti. SÃriputtoti tassa therassa nÃmaæ saÇkhà sama¤¤Ã pa¤¤atti vohÃro nÃmaæ nÃmakammaæ nÃmadheyyaæ nirutti bya¤janaæ abhilÃpoti - iccÃyasmà sÃriputto. [BJT Page 628] [\x 628/] Na suto uda kassacÅti - 'nÃ'ti paÂikkhepo; udÃti padasandhi padasaæsaggo padapÃripÆri akkharasamavÃyo bya¤janasiliÂÂhatà padÃnupubbatÃmetaæ udÃti; kassacÅti kassaci khattiyassa và brÃhmaïassa và vessassa và suddassa và gahaÂÂhassa và pabbajitassa và devassa và manussassa vÃti - na suto uda kassaci. Evaæ [PTS Page 446] [\q 446/] vagguvado satthÃti - evaæ vagguvado madhuravado pemanÅyavado hadayaÇgamavado karavÅkarutama¤jughoso. 1 AÂÂhaÇgasamannÃgato ko pana tassa bhagavato mukhato ghoso niccharati: vissaÂÂho ca vi¤¤eyyo ca ma¤ju ca savanÅyo va bindu ca avisÃrÅ ca gambhÅro ca ninnÃdÅ ca yathÃparisaæ kho pana so bhagavà sarena vi¤¤Ãpeti. Na assa bahiddhà parisÃya ghoso niccharati. Brahmassaro kho pana so bhagavà karavÅkabhÃïÅti evaæ vagguvado. SatthÃti satthà bhagavà satthavÃho; yathà satthavÃho satte kantÃraæ tÃreti, dubhikkhakantÃraæ tÃreti, nirudakakantÃraæ tÃreti, uttÃreti, nittÃreti, patÃreti, khemantabhÆmiæ sampÃpeti, evamevaæ bhagavà satthavÃho satte kantÃraæ tÃreti; jÃtikantÃraæ tÃreti, jarÃkantÃraæ tÃreti, byÃdhikantÃraæ tÃreti, maraïakantÃraæ tÃreti, sokakantÃraæ tÃreti, paridevakantÃraæ tÃreti, dukkhakantÃraæ tÃreti, domanassÆpÃyÃsakantÃraæ tÃreti, rÃgakantÃraæ tÃreti, dosa - moha - mÃna - diÂÂhi - kilesaduccaritakantÃraæ tÃreti, rÃgagahanaæ tÃreti, dosagahanaæ tÃreti, mohagahanaæ tÃreti, mÃnagahanaæ tÃreti, diÂÂhigahanaæ tÃreti, kilesagahanaæ - duccaritagahanaæ tÃreti, uttÃreti, nittÃreti, patÃreti; khemantaæ amataæ nibbÃnaæ sampÃpetÅti evampi bhagavà satthavÃho. Athavà bhagavà netà vinetà anunetà pa¤¤Ãpetà nijjhÃpetà pekkhetà pasÃdetÃti evampi bhagavà satthavÃho. Athavà bhagavà anuppannassa maggassa uppÃdetà asa¤jÃtassa maggassa sa¤janetà anakkhÃtassa maggassa akkhÃtà magga¤¤Æ maggavidÆ maggakovido; maggÃnugà ca panassa2 etarahi sÃvakà viharanti pacchà samannÃgatÃti evampi bhagavà satthavÃhoti - evaæ vagguvado satthÃ. 1. Ma¤jussaro - syà 2. Pana - sÅmu. 11. [BJT Page 630] [\x 630/] Tusità gaïimÃgatoti - bhagavà tusità kÃyà cavitvà sato sampajÃno mÃtukucchiæ okkantoti evampi tusità gaïimÃgato; athavà [PTS Page 447] [\q 447/] devà vuccanti tusitÃ; te tuÂÂhà santuÂÂhà attamanà pamudità pÅtisomanassajÃtÃ; devalokato gaïiæ Ãgatoti evampi tusità gaïimÃgato; atha và arahanto vuccanti tusitÃ. Te tuÂÂhà santuÂÂhà attamanà paripuïïasaÇkappÃ. ArahantÃnaæ gaïiæ Ãgatoti evampi tusità gaïimÃgato; 'gaïÅ'ti gaïÅ bhagavÃ; gaïÃcariyoti gaïÅ; gaïassa satthÃti gaïÅ; gaïaæ pariharatÅti gaïÅ; gaïaæ ovadatÅti gaïÅ; gaïamanusÃsatÅti gaïÅ; visÃrado gaïaæ upasaÇkamatÅti gaïÅ; gaïossa1 sussÆsati sotaæ odahati a¤¤Ã cittaæ upaÂÂhapetÅti gaïÅ; gaïaæ akusalà uÂÂhÃpetvà kusale patiÂÂhÃpetÅti gaïÅ; bhikkhugaïassa gaïÅ. BhikkhunÅgaïassa gaïÅ, upÃsakagaïassa gaïÅ, upÃsikÃgaïassa gaïÅ, rÃjagaïassa gaïÅ, khattiyagaïassa - brÃhmaïagaïassa - vessagaïassa - suddagaïassa - devagaïassa - brahmagaïassa2 gaïÅ, saÇghÅ, gaïÅ, gaïÃcariyo; Ãgatoti Ãgato upÃgato samÆpÃgato sampatto3 saÇkassanagaranti - tusità gaïimÃgato. TenÃha thero sÃriputto: " Na me duÂÂho ito pubbe (IccÃyasmà sÃriputto) Na suto uda kassaci, Evaæ vagguvado satthà Tusità gaïimÃgato"ti. 16 - 2 Sadevakassa lokassa Yathà dissati cakkhumÃ, Sabbaæ tamaæ vinodetvà Ekova ratimajjhagÃ. Sadevakassa lokassÃti - sadevakassa lokassa samÃrakassa sabrahmakassa sassamaïabrÃhmaïiyà pajÃya sadevamanussÃyÃti - sadevakassa lokassa. Yathà dissati cakkhumÃti - yathà bhagavantaæ tÃvatiæsabhavane pÃricchattakamÆle paï¬akambalasilÃyaæ nisinnaæ dhammaæ desentaæ devatà passanti; tathà manussà passanti; yathà manussà passanti, [PTS Page 448] [\q 448/] tathà devatà passanti; yathà devÃnaæ dissati, tathà manussÃnaæ dissati; yathà manussÃnaæ dissati, tathà devÃnaæ dissatÅti evampi yathà dissati cakkhumÃ. Yathà và pane'ke bhonto samaïabrÃhmaïà adantà dantavaïïena dissanti, asantà santavaïïena dissanti, anupasantà upasantavaïïena dissanti, anibbutà nibbutavaïïena dissanti. 1. Gaïassa - sa 2. BrÃhmaïagaïassa - sÅmu. 11 3. Samupapanno sÅmu. - Machasaæ [BJT Page 632] [\x 632/] 1. " PatirÆpako mattikÃkuï¬alova Loha¬¬hamÃsova suvaïïachanno, Caranti loke parivÃrachannà Anto asuddhà bahi sobhamÃnÃ"ti[a.] Na bhagavà evaæ dissati. Bhagavà bhÆtena tacchena tathena yÃthÃvena aviparÅtena sabhÃvena danto dantavaïïena dissati, santo santavaïïena dissati, upasanto upasantavaïïena dissati, nibbuto nibbutavaïïena dissati; akappitairiyÃpathà ca buddhà bhagavanto païidhisampaïïÃti evampi - yathà dissati cakkhumÃ. Athavà bhagavà visuddhasaddo gatakittisaddasiloko nÃgabhavane ca supaïïabhavane ce yakkhabhavane ca asurabhavane ca gandhabbabhavane ca mahÃrÃjabhavane ca indabhavane ca brahmabhavane ca devabhavane va ediso ca tÃdiso ca tato ca bhiyyoti evampi - yathà dissati cakkhumÃ. Athavà bhagavà dasahi balehi samannÃgato catuhi vesÃrajjehi catuhi paÂisambhidÃhi chahi abhi¤¤Ãhi chahi buddhadhammehi tejena ca balena ca guïena ca viriyena ca pa¤¤Ãya ca dissati ¤Ãyati 'pa¤¤Ãyati. 2. "DÆre santo pakÃsenti himavantova pabbato, Asantettha na dissanti ratti khittà yathà sarÃ"[b] Evampi yathà dissati cakkhumÃ. CakkhumÃti bhagavà pa¤cahi cakkhÆhi cakkhumÃ: maæsacakkhunÃpi cakkhumÃ, dibbacakkhunÃpi cakkhumÃ, pa¤¤ÃcakkhunÃpi cakkhumÃ, buddhacakkhunÃpi cakkhumÃ, samantacakkhunÃpi cakkhumÃ. Kathaæ [PTS Page 449] [\q 449/] bhagavà maæsacakkhunÃpi cakkhumÃ? Maæsacakkhumhi bhagavato pa¤ca vaïïà saævijjanti: nÅlo ca vaïïo pÅtako ca vaïïo lohitako ca vaïïo kaïho ca vaïïo odÃto ca vaïïo. AkkhilomÃni ca bhagavato - yattha ca akkhilomÃni patiÂÂhitÃni taæ nÅlaæ hoti sunÅlaæ pÃsÃdikaæ dassaneyyaæ ummÃpupphasamÃnaæ. Tassa parato pÅtakaæ hoti supÅtakaæ suvaïïavaïïaæ pÃsÃdikaæ dassaneyyaæ kaïikÃrapupphasamÃnaæ. Ubhato akkhikÆÂÃni bhagavato lohitakÃni honti sulohitakÃni, pÃsÃdikÃni dassaneyyÃni indagopakasamÃnÃni. Majjhe kaïhaæ hoti sukaïhaæ alÆkhaæ siniddhaæ1 pÃsÃdikaæ dassaneyyaæ addÃriÂÂhakasamÃnaæ. 2 Tassa parato odÃtaæ hoti suodÃtaæ setaæ paï¬araæpÃsÃdikaæ dassaneyyaæ osadhÅtÃrakÃsamÃnaæ. Tena bhagavà pÃkatikena maæsacakkhunà attabhÃvapariyÃpannena purimasucaritakammÃbhinibbattena samantà yojanaæ passati divà ceva ratti¤ca. [A.] Kosalasaæyutta - dutiyavagga. [B.] Dhammapada - pakiïïakavagga. 1. Suddhaæ - machasaæ. SÅmu11 2. BhaddÃriÂÂhakasamÃnaæ - sa. [BJT Page 634] [\x 634/] Yadà hi caturaÇgasamannÃgato andhakÃro hoti: suriyo ca atthaÇgato hoti, kÃÊapakkho ca uposatho hoti, tibbo ca vanasaï¬o hoti, mahà ca kÃÊamegho abbhuÂÂhito hoti, evarÆpepi caturaÇgasamannÃgato andhakÃre samantà yojanaæ passati. Natthi so ku¬¬o và kavÃÂaæ và pÃkÃro và pabbato và gaccho và latà và Ãvaraïaæ rÆpÃnaæ dassanÃya, eka¤ce tilaphalaæ nimittaæ katvà tilavÃhe pakkhipeyya, ta¤¤eva tilaphalaæ uddhareyya. Evaæ parisuddhaæ bhagavato pÃkatikaæ maæsacakkhu. Evaæ bhagavà maæsacakkhunÃpi cakkhumÃ. Kathaæ bhagavà dibbena cakkhunÃpi2 cakkhumÃ? Bhagavà dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamÃnusakena sate passati cavamÃne uppajjamÃne hÅne païÅte suvaïïe dubbaïïe sugate duggate yathÃkammÆpage satte pajÃnÃti: [PTS Page 450] [\q 450/] ime vata bhonto sattà kÃyaduccaritena samannÃgatÃ, vacÅduccaritena samannÃgatÃ, manoduccaritena samannÃgatà ariyÃnaæ upavÃdakÃ, micchÃdiÂÂhikÃ, micchÃdiÂÂhikammasamÃdÃnÃ; te kÃyassa bhedà parammaraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ nirayaæ upapannÃ. Ime và pana bhonto sattà kÃyasucaritena samannÃgatÃ, vacÅsucaritena samannÃgatÃ, manosucaritena samannÃgatÃ, ariyÃnaæ anupavÃdakÃ, sammÃdiÂÂhikÃ, sammÃdiÂÂhikammasamÃdÃnÃ; te kÃyassa bhedà parammaraïà sugatiæ saggaæ lokaæ upapannÃ'ti. Iti dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamÃnusakena satte passati cavamÃne uppajjamÃne hÅne païÅte suvaïïe dubbaïïe sugate duggate, yathÃkammÆpage satte pajÃnÃti. ùkaÇkhamÃno ca bhagavà ekampi lokadhÃtuæ passeyya, dvepi lokadhÃtuyo passeyya, tissopi lokadhÃtuyo passeyya, catassopi lokadhÃtuyo passeyya, pa¤capi lokadhÃtuyo passeyya, dasapi lokadhÃtuyo passeyya, vÅsatimpi lokadhÃtuyo passeyya, tiæsampi lokadhÃtuyo passeyya, cattÃÊÅsampi lokadhÃtuyo passeyya, pa¤¤Ãsampi lokadhÃtuyo passeyya, sahassimpi cÆlanikaæ lokadhÃtuæ passeyya, dvisahassimpi majjhimikaæ lokadhÃtuæ passeyya, tisahassimpi mahÃsahassiæ lokadhÃtuæ passeyya. YÃvatakaæ pana ÃkaÇkheyya, tÃvatakaæ passeyya. Evaæ parisuddhaæ bhagavato dibbacakkhu. Evaæ bhagavà dibbena cakkhunÃpi cakkhumÃ. Kathaæ bhagavà pa¤¤ÃcakkhunÃpi cakkhumÃ? Bhagavà mahÃpa¤¤o puthupa¤¤o hÃsupa¤¤o javanapa¤¤o tikkhapa¤¤o nibbedhikapa¤¤o pa¤¤Ãpabhedakusalo pabhinna¤Ãïo adhigatapaÂisambhido catuvesÃrajjappatto dasabaladhÃrÅ purisÃsabho purisasÅho purisanÃgo purisÃja¤¤o purisadhorayho [PTS Page 451] [\q 451/] ananta¤Ãïo anantatejo 1. YadÃpi - machasaæ, sÅmu11 2. Cakkhunà - sÅmu11. [BJT Page 636] [\x 636/] Anantayaso a¬¬ho mahaddhano dhanavà netà vinetà anunetà pa¤¤Ãpetà nijjhÃpetà pekkhetà pasÃdetÃ. So hi bhagavà anuppannassa maggassa uppÃdetÃ, asa¤jÃtassa maggassa sa¤janetÃ, anakkhÃtassa maggassa akkhÃtÃ, magga¤¤Æ maggavidÆ maggakovido. MaggÃnugà ca pana etarahi sÃvakà viharanti pacchà samannÃgatÃ. So hi bhagavà jÃnaæ jÃnÃti, passaæ passati, cakkhubhÆto ¤ÃïabhÆto dhammabhÆto1 brahmabhÆto, vattà pavattà atthassa ninnetà amatassa dÃtà dhammassamÅ tathÃgato. Natthi tassa bhagavato a¤¤Ãtaæ adiÂÂhaæ aviditaæ asacchikataæ aphassitaæ pa¤¤Ãya. AtÅtaæ anÃgataæ paccuppannaæ upÃdÃya sabbe dhammà sabbÃkÃrena buddhassa bhagavato ¤Ãïamukhe ÃpÃthaæ Ãgacchanti, yaæ ki¤ci ¤eyyaæ nÃma atthi jÃnitabbaæ attattho và parattho và ubhayattho và diÂÂhadhammiko và attho samparÃyiko và attho uttÃno và attho gambhÅro và attho gÆÊho và attho paÂicchanno và attho neyyo và attho nÅto và attho anavajjo và attho nikkileso và attho vodÃno và attho paramattho và attho, sabbaæ taæ anto buddha¤Ãïe parivattati. Sabbaæ kÃyakammaæ buddhassa bhagavato ¤ÃïÃnuparivatti, sabbaæ vacÅkammaæ - sabbaæ manokammaæ buddhassa bhagavato ¤ÃïÃnuparivatti. AtÅte buddhassa bhagavato appaÂihataæ ¤Ãïaæ, anÃgate appaÂihataæ ¤Ãïaæ, paccuppanne appaÂihataæ ¤Ãïaæ. YÃvatakaæ ¤eyyaæ tÃvatakaæ ¤Ãïaæ. YÃvatakaæ ¤Ãïaæ tÃvatakaæ ¤eyyaæ ¤eyyapariyantikaæ ¤Ãïaæ, ¤Ãïapariyantikaæ ¤eyyaæ. ¥eyyaæ atikkamitvà ¤Ãïaæ nappavattati. ¥Ãïaæ atikkamitvà ¤eyyapatho natthi. A¤¤ama¤¤apariyantaÂÂhÃyino te dhammÃ. Yathà dvinnaæ samuggapaÂalÃnaæ sammà phussitÃnaæ heÂÂhimaæ samuggapaÂalaæ uparimaæ nÃtivattati, uparimaæ samuggapaÂalaæ heÂÂhimaæ nÃtivattati, a¤¤ama¤¤apariyantaÂÂhÃyino honti; evamevaæ buddhassa bhagavato ¤eyya¤ca ¤Ãïa¤ca a¤¤ama¤¤apariyantaÂÂhÃyino: yÃvatakaæ [PTS Page 452] [\q 452/] ¤eyyaæ tÃvatakaæ ¤Ãïaæ, yÃvatakaæ ¤Ãïaæ tÃvatakaæ ¤eyyaæ. ¥eyyapariyantikaæ ¤Ãïaæ, ¤Ãïapariyantikaæ ¤eyyaæ. ¥eyyaæ atikkamitvà ¤Ãïaæ nappavattati, ¤Ãïaæ atikkamitvà ¤eyyapatho natthi. A¤¤ama¤¤apariyantaÂÂhÃyino te dhammÃ. Sabbadhammesu buddhassa bhagavato ¤Ãïaæ pavattati. Sabbe dhammà buddhassa bhagavato ÃvajjanapaÂibaddhÃ, ÃkaÇkhÃpaÂibaddhÃ, manasikÃrapaÂibaddhÃ, cittuppÃdapaÂibaddhÃ. 1. MaggabhÆto - sÅmu. 11 [BJT Page 638] [\x 638/] Sabbasattesu buddhassa bhagavato ¤Ãïaæ pavattati. Sabbe sa sattÃnaæ bhagavà Ãsayaæ jÃnÃti anusayaæ jÃnÃti, caritaæ jÃnÃti. Adhimuttiæ jÃnÃti. Apparajakkhe mahÃrajakkhe tikkhindriye mudindriye svÃkÃre dvÃkÃre suvi¤¤Ãpaye duvi¤¤Ãpaye bhabbÃbhabbe satte jÃnÃti. Sadevako loko samÃrako sabrahmako sassamaïabrÃhmaïÅ pajà sadevamanussà anto buddha¤Ãïe parivattati. Yathà ye keci macchakacchapà antamaso timitimiÇgalaæ upÃdÃya anto mahÃsamudde parivattanti, evameva sadevako loko samÃrako sabrahmako sassamaïabrÃhmaïÅ pajà sadevamanussà antobuddha¤Ãïe parivattati. Yathà ye keci pakkhÅ antamaso garuÊaæ venateyyaæ upÃdÃya ÃkÃsassa padese parivattanti, evameva yepi te sÃriputtasamà pa¤¤Ãya. Tepi buddha¤Ãïassa padese parivattanti buddha¤¤Ãïaæ devamanussÃnaæ pa¤¤aæ pharitvà abhibhavitvà tiÂÂhati. Yepi te khattÅyapaï¬ità brÃhmaïapaï¬ità gahapatipaï¬itÃ. Samaïapaï¬ità nipuïà kataparappavÃdà vÃlavedhirÆpà vobhindantà ma¤¤e caranti pa¤¤Ãgatena diÂÂhigatÃni, te pa¤he abhisaÇkharitvà tathÃgataæ upasaÇkamitvà pucchanti: gÆÊhÃni ca paÂicchannÃni ca. Kathità vissajjitÃva te pa¤hà bhagavatà honti niddiÂÂhakÃraïÃ. UpakkhittakÃva te bhagavato sampajjanti. Atha kho bhagavÃ'va tattha atirocati yadidaæ [PTS Page 453] [\q 453/] pa¤¤ÃyÃti. Evaæ bhagavà pa¤¤ÃcakkhunÃpi cakkhumÃ. Kathaæ bhagavà buddhacakkhunÃpi cakkhumÃ? Bhagavà buddhacakkhunà lokaæ olokento addasa satte apparajakkhe mahÃrajakkhe tikkhindriye mudindriye svÃkÃre dvÃkÃre suvi¤¤Ãpaye duvi¤¤Ãpaye appekacce paralokavajjabhayadassÃvino viharante, appekaccena paralokavajjabhayadassÃvino viharante. SeyyathÃpi nÃma uppaliniyaæ và paduminiyaæ và puï¬arÅkiniyaæ và appekacce uppalÃni và padumÃni và puï¬arÅkÃni và udake jÃtÃni udake saævaddhÃni udakÃnuggatÃni anto nimuggaposÅni, appekaccÃni uppalÃni và padumÃni và puï¬arÅkÃni và udake jÃtÃni udake saævaddhÃni samodakaæ ÂhitÃni, appekaccÃni uppalÃni và padumÃni và puï¬arÅkÃni và udake jÃtÃni udake saævaddhÃni udakà accuggamma tiÂÂhanti anupalittÃni udakena, evamevaæ bhagavà buddhacakkhunà lokaæ olokento addasa satte apparajakkhe mahÃrajakkhe tikkhindriye mudindriye svÃkÃre dvÃkÃre suvi¤¤Ãpaye duvi¤¤Ãpaye appekacce paralokavajjabhayadassÃvino viharante, appekacce na paralokavajjabhayadassÃvino viharante. [BJT Page 640] [\x 640/] JÃnÃti bhagavà ayaæ puggalo rÃgacarito, ayaæ dosacarito, ayaæ mohacarito ayaæ vitakkacarito, ayaæ saddhÃcarito, ayaæ ¤Ãïacarito'ti. RÃgacaritassa bhagavà puggalassa asubhakathaæ katheti. Dosacaritassa bhagavà puggalassa mettÃbhÃvanaæ Ãcikkhati. Mohacaritaæ bhagavà puggalaæ1 uddese paripucchÃya kÃlena dhammasavane kÃlena dhammasÃkacchÃya garusaævÃse2 niveseti. Vitakkacaritassa bhagavà puggalassa ÃnÃpÃnasatiæ Ãcikkhati. SaddhÃcaritassa bhagavà puggalassa pasÃdanÅyaæ nimittaæ Ãcikkhati: buddhasubodhiæ dhammasudhammataæ saÇghasuppaÂipattiæ sÅlÃni ca attano. ¥Ãïacaritassa bhagavà puggalassa vipassanÃnimittaæ Ãcikkhati: aniccÃkÃraæ dukkhÃkÃraæ anattÃkÃraæ. 3. "Sele yathà pabbatamuddhaniÂÂhito YathÃpi passe janataæ samantato. TathÆpamaæ dhammamayaæ sumedha PÃsÃdamÃruyha [PTS Page 454] [\q 454/] samantacakkhu. SokÃvatiïïaæ janatamapetasoko, Avekkhassu jÃtijarÃbhibhÆta"nti[a.] Evaæ bhagavà buddhacakkhunÃpi cakkhumÃ. Kathaæ bhagavà samantacakkhunÃpi cakkhumÃ? 'Samantacakkhu' vuccati sabba¤¤uta¤Ãïaæ. Bhagavà sabba¤¤uta¤Ãïena upeto samupeto upagato3 samupagato4 upapanno sampanno5 samannÃgato. 4. "Na tassa addiÂÂhamidhatthi ki¤ci Atho avi¤¤ÃtamajÃnitabbaæ, Sabbaæ abhi¤¤Ãsi yadatthi ¤eyyaæ6 TathÃgato tena samantacakkhÆ"ti[b] Evaæ bhagavà samantacakkhunÃpi cakkhumÃti - yathà dissati cakkhumÃ. Sabbaæ tamaæ vinodetvÃti - sabbaæ rÃgatamaæ dosatamaæ mohatamaæ diÂÂhitamaæ kilesatamaæ duccaritatamaæ andhakaraïaæ acakkhukaraïaæ a¤¤Ãïakaraïaæ pa¤¤Ãnirodhikaæ vighÃtapakkhikaæ anibbÃnasaævattanikaæ nuditvà panuditvà jahitvà pajahitvà vinodetvà byantÅkaritvà anabhÃvaæ gametvÃti sabbaæ tamaæ vinodetvÃ. Ekova ratimajjhagÃti - eko bhagavÃ: pabbajjÃsaÇkhÃtena eko, adutiyaÂÂhena eko, taïhÃya pahÃnaÂÂhena eko, ekantavÅtarÃgoti eko, ekantavÅtadosoti eko, ekantavÅtamohoti eko, ekantanikkilesoti eko, ekÃyanamaggaæ gatoti eko, anuttaraæ sammÃsambodhiæ abhisambuddho'ti eko. 1. Mohacaritassa bhagavà puggalassa - machasaæ. 2. Garu saævese - sÅmu11. 3. UpÃgato - sÅmu11 4. SamupÃgato - sÅmu11 5. Samupapanno - machasaæ. 6. Neyyaæ - sÅmu11. [A.] DÅghanikÃya - mahÃpadÃnasutta, majjhimanikÃya - ariyapariyesanasutta, bodhirÃjakumÃrasutta, brahmasaæyutta, paÂhamavagga, itivuttaka dutiyavagga. [B.] PaÂisambhidÃmagga - ¤aïakathÃ, indriyakathÃ. [BJT Page 642] [\x 642/] Kathaæ bhagavà pabbajjÃsaÇkhÃtena eko? Bhagavà daharova samÃno susukÃÊakeso bhadrena yobbanena samannÃgato paÂhamena vayasà akÃmakÃnaæ mÃtipitunnaæ1 assumukhÃnaæ rudantÃnaæ vilapantÃnaæ ¤ÃtisaÇghaæ pahÃya sabbaæ gharÃvÃsapaÊibodhaæ chinditvà puttadÃrapaÊibodhaæ chinditvà ¤ÃtipaÊibodhaæ chinditvà sannidhipaÊibodaæ chinditvà kesamassuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajitvà aki¤canabhÃvaæ upagantvà eko [PTS Page 455] [\q 455/] carati viharati irÅyati vattati pÃleti yapeti yÃpeti. Evaæ bhagavà pabbajjÃsaÇkhÃtena eko. Kathaæ bhagavà adutiyaÂÂhena eko? So evaæ pabbajito samÃno eko ara¤¤e vanapatthÃni pantÃni senÃsanÃni paÂisevati appasaddÃni appanigghosÃni vijanavÃtÃni manussarÃhaseyyakÃni paÂisallÃnasÃruppÃni. So eko carati, eko gacchati, eko tiÂÂhati, eko seyyaæ kappeti, eko gÃmaæ piï¬Ãya pavisati, eko paÂikkamati, eko raho nisÅdati, eko caÇkamaæ adhiÂÂhÃti, eko carati, viharati irÅyati vattati pÃleti yapeti yÃpeti. Evaæ bhagavà adutiyaÂÂhena eko. Kathaæ bhagavà taïhÃya pahÃnaÂÂhena eko? So evaæ eko adutiyo appamatto ÃtÃpÅ pahÅnatto viharanto najjà nera¤jarÃya tÅre bodhirukkhamÆle mahÃpadhÃnaæ padahanto mÃraæ sasenaæ kaïhaæ namuciæ pamattabandhuæ vidhamitvà taïhÃjÃliniæ visattÅkaæ pajahi, vinodesi, byantÅakÃsi, anabhÃvaæ gamesÅti. 5. " TaïhÃdutiyo puriso dÅghamaddhÃnasaæsaraæ, ItthabhÃva¤¤athÃbhÃvaæ saæsÃraæ2 nÃtivattati. 6. EvamÃdinavaæ3 ¤atvà taïhÃ4 dukkhassa sambhavaæ, VÅtataïho anÃdÃno sato bhikkhu paribbaje"ti[a.] Evaæ bhagavà taïhÃya pahÃnaÂÂhena eko. Kathaæ bhagavà ekantavÅtarÃgoti eko? RÃgassa pahÅnattà ekantavÅtarÃgoti eko, dosassa pahÅnattà ekantavÅtadosoti eko, mohassa pahÅnattà ekantavÅtamohoti eko, kilesÃnaæ pahÅnattà ekantanikkilesoti eko. Kathaæ bhagavà ekÃyanamaggaæ gatoti eko? EkÃyanamaggo vuccati cattÃro satipaÂÂhÃnÃ, cattÃro sammappadhÃnÃ, cattÃro [PTS Page 456] [\q 456/] iddhipÃdÃ, pa¤cindriyÃni, pa¤ca balÃni, satta bojjhaÇgÃ, ariyo aÂÂhaÇgiko maggo. 1. MÃtÃpitÆnaæ - machasaæ [PTS. 2.] Saæsaraæ - sÅmu11. 3. EtamÃdÅnavaæ - sÅmu11. [PTS.] Machasaæ. 4. Taïhaæ - sÅmu [PTS.] Machasaæ. [A.] CatukkaÇguttara - bhaï¬agÃmavagga, suttanipÃta - dvayatÃnupassanÃsutta. [BJT Page 644] [\x 644/] 7. "EkÃyanaæ jÃtikhayantadassÅ Maggaæ pajÃnÃti hitÃnukampÅ, Vatena maggena tariæsu pubbe Tarissanti ye ca taranti ogha"nti [a] Evaæ bhagavà ekÃyanamaggaæ gato'ti eko. Kathaæ bhagavà eko anuttaraæ sammÃsambodhiæ abhisambuddho'ti eko? 'Bodhi' vuccati catusu maggesu ¤Ãïaæ - pa¤¤indriyaæ pa¤¤Ãbalaæ dhammavicayasambojjhaÇgo vÅmaæsà vipassanà sammÃdiÂÂhi. Bhagavà tena bodhi¤Ãïena sabbe saÇkhÃrà aniccÃti bujjhi. Sabbe saÇkhÃrà dukkhÃti bujjhi. Sabbe dhammà anattÃti bujjhi. AvijjÃpaccayà saÇkhÃrÃti bujjhi - pe - JÃtipaccayà jarÃmaraïanti bujjhi. AvijjÃnirodhà saÇkhÃranirodhoti bujjhi. - Pe - jÃtinirodho jarÃmaraïanirodhoti bujjhi. Idaæ dukkhanti bujjhi. Ayaæ dukkhasamudayoti bujjhi. Ayaæ dukkhanirodhoti bujjhi. Ayaæ dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadÃti bujjhi. Ime ÃsavÃti bujjhi - pe - ayaæ ÃsavanirodhagÃminÅ paÂipadÃti bujjhi. Ime dhammà pari¤¤eyyÃti bujjhi. PahÃtabbÃti - bhÃvetabbÃti - sacchikÃtabbÃti bujjhi. Channaæ phassÃyatanÃnaæ samudaya¤ca atthagama¤ca assÃda¤ca ÃdÅnava¤ca nissaraïa¤ca bujjhi. Pa¤cannaæ upÃdÃnakkhandhÃnaæ samudaya¤ca atthagama¤ca assÃda¤ca ÃdÅnava¤ca nissaraïa¤ca bujjhi. Catunnaæ mahÃbhÆtÃnaæ samudaya¤ca atthagama¤ca assÃda¤ca ÃdÅnava¤ca nissaraïa¤ca bujjhi. Yaæ ki¤ci samudayadhammaæ sabbaæ taæ nirodhadhammanti bujjhi. Athavà yaæ ki¤ci [PTS Page 457] [\q 457/] bujjhitabbaæ anubujjhitabbaæ paÂibujjhitabbaæ sambujjhitabbaæ adhigantabbaæ phassitabbaæ sacchikÃtabbaæ, sabbaæ taæ tena bodhi¤Ãïena bujjhi, anubujjhi, paÂibujjhi, sambujjhi, sammà bujjhi, adhigacchi, phassesi, sacchikÃsi. Evaæ bhagavà eko anuttaraæ sammÃsambodhiæ abhisambuddhoti eko. RatimajjhagÃ: ti 'rati)nti nekkhammaratiæ vivekaratiæ upasamaratiæ sambodhiratiæ; ajjhagà - adhigacchi phassesi saccÃkÃsÅti - ekova ratimajjhagÃ. TenÃha thero sÃriputto: "Sadevakassa lokassa Yathà dissati cakkhumÃ, Sabbaæ tamaæ vinodetvà Ekova ratimajjhagÃ"ti. 16 - 3 Taæ buddhaæ asitaæ tÃdiæ Akuhaæ gaïimÃgataæ, Bahunnamidha1 baddhÃnaæ Atthi pa¤hena Ãgamaæ. [A.] SatipaÂÂhÃnasaæyutta - nÃlandavagga. 1. BahÆnamidha - sÅmu. 11. Machasaæ. [BJT Page 646] [\x 646/] Taæ buddhaæ asitaæ tÃdinti - ' buddho'ti yo so bhagavà sayambhÆ anÃcariyako pubbe ananussutesu dhammesu sÃmaæ saccÃni abhisambujjhi. Tattha ca sabba¤¤utaæ pÃpuïi1. Balesu ca vasÅbhÃvaæ pÃpuïi. ' Buddhoti' kenaÂÂhena buddho? Bujjhità saccÃnÅti buddho. Bodhetà pajÃyÃti buddho. Sabba¤¤utÃya buddho. SabbadassÃvitÃya buddho. Ana¤¤aneyyatÃya buddho. VisavitÃya buddho. KhÅïÃsavasaÇkhÃtena buddho. NirupakkilesasaÇkhÃtena buddho. EkantavÅtarÃgoti buddho. EkantavÅtadosoti buddho. EkantavÅtamohoti buddho. Ekantanikkilesoti buddho. EkÃyanamaggaæ gatoti buddho. Eko anuttaraæ sammÃsambodhiæ abhisambuddhoti buddho. Abuddhivihatattà [PTS Page 458] [\q 458/] buddipaÂilÃbhÃ2 buddho. 'Buddho'ti netaæ nÃmaæ mÃtarà kataæ, na pitarà kataæ, na bhÃtarà kataæ, na bhaginiyà kataæ, na mittÃmaccehi kataæ, na ¤ÃtisÃlohitehi kataæ, na samaïabrÃhmaïehi kataæ, na devatÃhi kataæ. Vimokkhantikametaæ buddhÃnaæ bhagavantÃnaæ bodhiyà mÆlo saha sabba¤¤uta¤Ãïassa paÂilÃbhà sacchikÃpa¤¤atti yadidaæ buddhoti - taæ buddhaæ. Asitanti - dve nissayÃ: taïhÃnissayo ca diÂÂhinissayo ca. Katamo taïhÃnissayo? YÃvatà taïhÃsaÇkhÃtena sÅmÃkataæ odhikataæ pariyantakataæ pariggahitaæ mamÃyitaæ' ' idaæ mama, etaæ mama, ettakaæ mama, ettÃvatà mama, mama rÆpà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbà attharaïà pÃpuraïà dÃsidÃsà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà hatthigavÃssavaÊavà khettaæ vatthuæ hira¤¤aæ suvaïïaæ gÃmanigamarÃjadhÃniyo raÂÂha¤ca janapado ca koso ca koÂÂhÃgÃra¤ca - kevalampi mahÃpaÂhaviæ taïhÃvasena mamÃyati, yÃvatà aÂÂhasatataïhÃvicaritaæ, ayaæ taïhÃnissayo. Katamo diÂÂhinissayo? VÅsativatthukà sakkÃyadiÂÂhi, dasavatthukà micchÃdiÂÂhi, dasavatthukà antaggÃhikà diÂÂhi; yà evarÆpà diÂÂhi diÂÂhigataæ diÂÂhigahanaæ diÂÂhikantÃro diÂÂhivisÆkÃyikaæ diÂÂhivipphanditaæ diÂÂhisa¤¤ojanaæ gÃho paÂiggÃho abhiniveso parÃmÃso kummaggo micchÃpatho micchattaæ titthÃyatanaæ vipariyesagÃho viparÅtagÃho vipallÃsagÃho micchÃgÃho ayÃthÃvatasmiæ 3 yÃthÃvatanti gÃho, yÃvatà dvÃsaÂÂhidiÂÂhigatÃni, ayaæ diÂÂhinissayo. 1Gha patto - syÃ. [PTS]. 2. PaÂilÃbhattà - sÅmu [PTS] 3. AyÃthÃvakasmiæ - sÅvu11 [PTS.] Machasaæ. [BJT Page 648] [\x 648/] Buddhassa bhagavato taïhÃnissayo pahÅno; diÂÂhinissayo paÂinissaÂÂho; taïhÃnissayassa pahÅnattà diÂÂhinissayassa paÂinissaÂÂhattà bhagavà cakkhuæ asito, sotaæ - ghÃnaæ jivhaæ kÃyaæ - manaæ asito, rÆpe sadde gandhe rase phoÂÂhabbe kulaæ gaïaæ ÃvÃsaæ lÃbhaæ yasaæ passaæ sukhaæ cÅvaraæ piï¬apÃtaæ senÃsanaæ gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ kÃmadhÃtuæ rÆpadhÃtuæ arÆpadhÃtuæ [PTS Page 459] [\q 459/] kÃmabhavaæ rÆpabhavaæ arÆpabhavaæ sa¤¤Ãbhavaæ asa¤¤Ãbhavaæ nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãbhavaæ ekavokÃrabhavaæ catuvokÃrabhavaæ pa¤cavokÃrabhavaæ atÅtaæ anÃgataæ paccuppannaæ diÂÂhasutamutavi¤¤Ãtabbe dhamme asito anissito anallÅno anupagato anajjhosito anadhimutto nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà viharatÅ'ti - taæ buddhaæ asitaæ. TÃdinti - bhagavà pa¤cahÃkÃrehi tÃdÅ: iÂÂhÃniÂÂhe tÃdÅ, cattÃvÅti tÃdÅ, tiïïÃvÅ'ti tÃdÅ, muttÃvÅti tÃdÅ, tanniddesà tÃdÅ. Kathaæ bhagavà iÂÂhÃniÂÂhe tÃdÅ? Bhagavà lÃbhepi tÃdÅ, alÃbhepi tÃdÅ, yasepi tÃdÅ, ayasepi tÃdÅ, pasaæsÃyapi tÃdÅ, nindÃyapi tÃdÅ, sukhepi tÃdÅ dukkhepi tÃdÅ, ekaæ ce bÃhaæ1 gandhena limpeyyuæ2, ekaæ ce bÃhaæ1 vÃsiyà taccheyyuæ, amusmiæ natthi rÃgo, amusmiæ natthi paÂighaæ. AnunayapaÂighavippahÅno ugghÃtinighÃtivÅtivatto anurodhavirodhaæ samatikkanto; evaæ bhagavà iÂÂhÃniÂÂhe tÃdÅ. Kathaæ bhagavà cattÃvÅti tÃdÅ? Bhagavato rÃgo catto vanto mutto pahÅno paÂinissaÂÂho, doso moho kodho upanÃho makkho paÊÃso issà macchariyaæ mÃyà sÃÂheyyaæ thambho sÃrambho mÃno atimÃno mado pamÃdo sabbe kilesà sabbe duccarità sabbe darathà sabbe pariÊÃhà sabbe santÃpà sabbÃkusalÃbhisaÇkhÃrà cattà vantà muttà pahÅnà paÂinissaÂÂhÃ, evaæ bhagavà ' cattÃvÅti' tÃdÅ. Kathaæ bhagavà tiïïÃvÅti tÃdÅ? Bhagavà kÃmoghaæ tiïïo bhavoghaæ tiïïo diÂÂhoghaæ tiïïo avijjoghaæ tiïïo sabbaæ saæsÃrapathaæ3 tiïïo uttiïïo nittiïïo atikkanto samatikkanto vÅtivatto, so vutthavÃso ciïïacaraïo gataddho gatadiso gatakoÂiko3 pÃlitabrahmacariyo uttamadiÂÂhippatto bhÃvitamaggo pahÅnakileso paÂividdhÃkuppo sacchikatanirodho. 1. Ekacce - sÅmu11. Machasaæ. 2. Amukasmiæ - sÅmu 11. Machasaæ [PTS]. 3. GatakoÂiyo - sÅmu11 machasaæ [BJT Page 650] [\x 650/] Dukkhaæ tassa pari¤¤Ãtaæ, samudayo pahÅno, maggo bhÃvito, nirodho sacchikato. Abhi¤¤eyyaæ abhi¤¤Ãtaæ, [PTS Page 460] [\q 460/] pari¤¤eyyaæ pari¤¤Ãtaæ, pahÃtabbaæ pahÅnaæ, bhÃvetabbaæ bhÃvitaæ, sacchikÃtabbaæ sacchikataæ. So ukkhittapaÊigho saækiïïaparikho abbÆÊhesiko niraggalo ariyo pannaddhajo pannabhÃro visa¤¤utto pa¤caÇgavippahÅno chaÊaÇgasamannÃgato ekÃrakkho caturapasseno1 panunnapaccekasacco samavayasaÂÂhesano anÃvilasaÇkappo passaddhakÃyasaÇkhÃro suvimuttacitto suvimuttapa¤¤o kevalÅ vusitavà uttamapuriso paramapuriso paramappattipatto. So nevÃcinÃti, na apacinÃti2 apacinitvà Âhito. Neva pajahati, na upÃdiyati, pajahitvà Âhito. Neva saæsibbati, na visineti3, visinetvÃ4 Âhito. Neva vidhÆpeti, na sandhÆpeti, vidhÆpetvà Âhito. Asekheta5 sÅlakkhandhena samannÃgatattà Âhito, asekhena samÃdhikkhandhena samannÃgatattà Âhito, asekhena pa¤¤Ãkkhandhena samannÃgatattà Âhito, asekhena vimuttikkhandhena samannÃgatattà Âhito, asekhena vimutti¤Ãïadassanakkhandhena samannÃgatattà Âhito. Saccaæ sampaÂipÃdiyitvà Âhito, ejaæ samatikkamitvà Âhito, kilesaggiæ pariyÃdiyitvà Âhito, aparigamanatÃya Âhito, kathaæ6 samÃdÃya Âhito, muttapaÂisevanatÃya Âhito, mettÃya pÃrisuddhiyà Âhito, karuïÃya pÃrisuddhiyà Âhito, accantapÃrisuddhiyà Âhito, atammayatÃya pÃrisuddhiyà Âhito, vimuttattà Âhito, santusitattÃ7 Âhito, khandhapariyante Âhito, dhÃtupariyante Âhito, Ãyatanapariyante Âhito, gatipariyante Âhito, upapattipariyante Âhito, paÂisandhipariyante Âhito, bhavapariyante Âhito, saæsÃrapariyante Âhito, vaÂÂapariyante Âhito, antime bhave Âhito, antime samussaye Âhito. Antimadehadharo bhagavÃ. 1. "TassÃ'yaæ pacchimakoÂi8 Carimo'yaæ samussayo, JÃtimaraïasaæsÃro Natthi tassa punabbhavo"ti. Evaæ bhagavà tiïïÃvÅti tÃdÅ. 1. CaturÃpasseno - sÅmu [PTS] 2. Apacinati - machasaæ. 3. Asineti - machasaæ. Ussineti - sa, [PTS]. 4. Visibbetvà - sa 5. Asekkhena - sa [PTS] 8. Pacchimako - sÅmu11 [PTS.] Pacchiko bhavo - machasaæ. [BJT Page 652] [\x 652/] Kathaæ [PTS Page 461] [\q 461/] bhagavà muttÃvÅti tÃdÅ? Bhagavato rÃgà cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ; dosà cittaæ - mohà cittaæ - kodhà - upanÃhà - makkhà - paÊÃsà - issÃya - macchariyà - mÃyÃya - sÃÂheyyà - thambhà - sÃrambhà - mÃnà - atimÃnà - madà - pamÃdà - sabbakilesehi - sabbaduccaritehi - sabbadarathehi - sabbapariÊÃhehi - sabbasantÃpehi - sabbÃkusalÃbhisaÇkhÃrehi cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ. Evaæ bhagavà muttÃvÅti tÃdÅ. Kathaæ bhagavà tanniddesà tÃdÅ? Bhagavà sÅle sati sÅlavÃti tanniddesà tÃdÅ, saddhÃya sati saddhoti tanniddesà tÃdÅ. Viriye sati viriyavÃti tanniddesà tÃdÅ, satiyà sati satimÃti tanniddesà tÃdÅ, samÃdhismiæ sati samÃhito'ti tanniddesà tÃdÅ, pa¤¤Ãya sati pa¤¤avÃti tanniddesà tÃdÅ, vijjÃya sati tevijjoti tanniddesà tÃdÅ, abhi¤¤Ãya sati chaÊabhi¤¤oti tanniddesà tÃdÅ, dasabale sati dasabalo'ti tanniddesà tÃdÅ. Evaæ bhagavà tanniddesà tÃdÅ'ti - taæ buddhaæ asitaæ tÃdiæ. Akuhaæ gaïimÃgatanti - ' akuho'ti tÅïi kuhanavatthÆni; paccayapaÂisedhanasaÇkhÃtaæ1 kuhanavatthu, iriyÃpathasaÇkhÃtaæ kuhanavatthu, sÃmantajappanasaÇkhÃtaæ kuhanavatthu. Katamaæ paccayapaÂisedhanasaÇkhÃtaæ1 kuhanavatthu: idha gahapatikà bhikkhuæ nimantenti cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃreha. So pÃpiccho icchÃpakato attiko2 cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnaæ bhiyyokamyataæ upÃdÃya cÅvaraæ paccakkhÃti, piï¬apÃtaæ paccakkhÃti, senÃsanaæ paccakkhÃti, gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ paccakkhÃti. So evamÃha: ' kiæ samaïassa mahagghena cÅvarena? Etaæ sÃruppaæ: yaæ samaïo susÃnà và saÇkÃrakÆÂà và pÃpaïikà và nantakÃni uccinitvà saÇghÃÂiæ karitvà dhÃreyya. Kiæ samaïassa mahagghena piï¬apÃtena?Etaæ sÃruppaæ: yaæ samaïo u¤chÃcariyÃya piï¬iyÃlopena jÅvikaæ kappeyya. [PTS Page 462] [\q 462/] kiæ samaïassa mahagghena senÃsanena? Etaæ sÃruppaæ: yaæ samaïo rukkhamÆliko và assa abbhokÃsiko vÃ. Kiæ samaïassa mahagghena gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrena? Etaæ sÃruppaæ: yaæ samaïo pÆtimuttena haritakÅkhaïe¬anaosadhaæ kareyyÃ'ti. TadupÃdÃya lÆkhaæ cÅvaraæ dhÃreti, lÆkhaæ piï¬apÃtaæ paribhu¤jati, lÆkhaæ senÃsanaæ paÂisevati, lÆkhaæ gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ paÂisevati. Tamenaæ gahapatikà evaæ jÃnanti: 1. PaÂisevana- - sÅmu 11 machasaæ [PTS]. 2. Atittiko - sÅmu11 [BJT Page 654] [\x 654/] Ayaæ samaïo appiccho santuÂÂho pavicitto asaæsaÂÂho Ãraddhaviriyo dhutavÃdoti bhiyyo nimantenti cÅvarapiï¬apatasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrehi. So evamÃha" tiïïaæ sammukhÅbhÃvà saddho kulaputto bahuæ pu¤¤aæ pasavati: saddhÃya sammukhÅbhÃvà saddho kulaputto bahuæ pu¤¤aæ pasavati. Deyyadhammassa sammukhÅbhÃvà saddho kulaputto bahuæ pu¤¤aæ pasavati. Deyyadhammassa sammukhÅbhÃvà saddho kulaputto bahuæ pu¤¤aæ pasavati. DakkhiïeyyÃnaæ sammukhÅbhÃvà saddho kulaputto bahuæ pu¤¤aæ pasavati. TumhÃka¤cevÃyaæ saddhà atthi. Deyyadhammo ca saævijjati. Aha¤ca paÂiggÃhako. Sace ahaæ na paÂiggahessÃmi, evaæ tumhe pu¤¤ena paribÃhirà bhavissatha. Na mayhaæ iminà attho. Api ca tumhÃkaæ yeva anukampÃya paÂigaïhÃmÅ'ti". TadupÃdÃya bahumpi cÅvaraæ paÂigaïhÃti, bahumpi piï¬apÃtaæ paÂigaïhÃti, bahumpi senÃsanaæ paÂigaïhÃti, bahumpi gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ paÂigaïhÃti. Yà evarÆpà bhÃkuÂità bhÃkuÂiyaæ kuhanà kuhÃyanà kuhitattaæ; idaæ paccayapaÂisedhana1 saÇkhÃtaæ kuhanavatthu. Katamaæ iriyÃpathasaÇkhÃtaæ kuhanavatthu? Idhekacco pÃpiccho icchÃpakato sambhÃvanÃdhippÃyo 'evaæ maæ jano sambhÃvessatÅ'ti gamanaæ saïÂhapeti, ÂhÃnaæ saïÂhapeti, nisajjaæ saïÂhapeti, sayanaæ saïÂhapeti, païidhÃya gacchati, païidhÃya tiÂÂhati, païidhÃya nisÅdati, païidhÃya seyyaæ kappeti, samÃhito viya gacchati, samÃhito viya [PTS Page 463] [\q 463/] tiÂÂhati, samÃhito viya nisÅdati, samÃhito viya seyyaæ kappeti, ÃpÃthakajjhÃyÅva hoti. Yà evarÆpà iriyÃpathassa aÂÂhapanÃ2 Âhapanà saïÂhapanà bhÃkuÂità bhÃkuÂiyaæ kuhanà kuhÃyanà kuhitattaæ, idaæ iriyÃpathasaÇkhÃtaæ kuhanavatthu. Katamaæ sÃmantajappanasaÇkhÃtaæ kuhanavatthu? Idhekacco pÃpiccho icchÃpakato sambhÃvanÃdhippÃyo 'evaæ maæ jano sambhÃvessatÅ'ti ariyadhammasannissitaæ vÃcaæ bhÃsati. Yo evarÆpaæ cÅvaraæ dhÃreti, so samaïo mahesakkhoti bhaïati. Yo evarÆpaæ pattaæ dhÃreti, lohathÃlakaæ dhÃreti, dhammakarakaæ3 dhÃreti, parissÃvanaæ dhÃreti, ku¤cikaæ dhÃreti, upÃhanaæ dhÃreti, kÃyabandhanaæ dhÃreti, Ãyogaæ dhÃreti, so samaïo mahesakkhoti bhaïati. Yassa evarÆpo upajjhÃyo, so samaïo mahesakkhoti bhaïati. Yassa evarÆpo Ãcariyo samÃnupajjhÃyakà samÃnÃcariyakà - mittà - sandiÂÂhà - sambhattà - sahÃyÃ, so samaïo mahesakkhoti bhaïati. Yo evarÆpe vihÃre vasati, so samaïo mahesakkhoti bhaïati. Yo evarÆpe a¬¬hayoge vasati - pÃsÃde vasati - hammiye vasati - guhÃya vasati - leïe vasati - kuÂiyà vasati - kÆÂÃgÃre vasati - aÂÂe4 vasati - mÃÊe vasati - uddaï¬e vasati - upaÂÂhÃnasÃlÃya vasati - maï¬ape vasati - rukkhamÆle vasati - so samaïo mahesakkhoti bhaïati. 1. PaÂisevana - sÅmu11 machasaæ. [PTS]. 2. ùÂhapanà - sÅmu11. Machasaæ 3. Dhammakaraïaæ - machasaæ. 4. A¬e¬a - sÅmu11. Machasaæ. [BJT Page 656] [\x 656/] Athavà kora¤jikakora¤jiko bhÃkuÂikabhÃkuÂiko kuhakakuhako lapakalapako mukhasambhÃvito - ayaæ samaïo imÃsaæ evarÆpÃnaæ santÃnaæ vihÃrasamÃpattÅnaæ lÃbhÅ'ti tÃdisaæ gambhÅraæ gÆÊhaæ nipuïaæ paÂicchannaæ lokuttaraæ su¤¤atÃpaÂisa¤¤uttaæ kathaæ katheti. Yà evarÆpà bhÃkuÂità bhÃkuÂiyaæ kuhanà kuhÃyanà kuhitattaæ, idaæ sÃmantajappanasaÇkhÃtaæ kuhanavatthu. Buddhassa bhagavato imÃni tÅïi kuhanavatthÆni pahÅnÃni samucchinnÃni vÆpasantÃni paÂippassaddhÃni abhabbuppattikÃni ¤Ãïagginà [PTS Page 464] [\q 464/] da¬¬hÃni. Tasmà buddho akuhoti - akuhaæ. GaïimÃgatanti - ' gaïÅ'ti gaïÅ bhagavÃ; gaïÃcariyoti gaïÅ, gaïassa satthÃti gaïÅ; gaïaæ pariharatÅti gaïÅ, gaïaæ ovadatÅti gaïÅ, gaïaæ anusÃsatÅti gaïÅ, visÃrado gaïaæ upasaækamatÅti gaïÅ, gaïo'ssa sussÆsati sotaæ odahati a¤¤Ã cittaæ upaÂÂhapetÅti gaïÅ, gaïaæ akusalà vuÂÂhÃpetvà kusale patiÂÂhÃpetÅti gaïÅ, bhikkhugaïassa gaïÅ, bhikkhunÅgaïassa gaïÅ, upÃsakagaïassa gaïÅ, upÃsikÃgaïassa gaïÅ, rÃjagaïassa gaïÅ, khattiyagaïassa gaïÅ, brÃhmaïagaïassa gaïÅ, vessagaïassa gaïÅ, suddagaïassa gaïÅ, devagaïassa gaïÅ, brahmagaïassa gaïÅ, saÇghÅ, 1 gaïÅ, gaïÃcariyo2. ùgatanti3 Ãgataæ upÃgataæ samupÃgataæ4 sampattaæ5 saÇkassanagaranti - akuhaæ gaïimÃgataæ. Bahunnamidha6 baddhÃnanti - ' bahunna'nti bahunnaæ khattiyÃnaæ brÃhmaïÃnaæ vessÃnaæ suddÃnaæ gahaÂÂhÃnaæ pabbajitÃnaæ devÃnaæ manussÃnaæ; baddhÃnanti baddhÃnaæ baddhacarÃnaæ paricÃrakÃnaæ sissÃnanti - bahunnamidha baddhÃnaæ. Atthi pa¤hena Ãgamanti - pa¤hena atthikÃmha ÃgatÃ7 pa¤haæ pucchitukÃmamha ÃgatÃ; pa¤haæ sotukÃmà ÃgatamhÃti evampi atthi pa¤hena Ãgamaæ. Athavà pa¤hatthikÃnaæ pa¤haæ pucchitukÃmÃnaæ pa¤haæ sotukÃmÃnaæ Ãgamanaæ abhikkamanaæ upasaÇkamanaæ payirupÃsanaæ 8 atthÅti evampi atthi pa¤hena (Ãgamaæ). Athavà pa¤hÃgamo tuyhaæ atthi, tvampi pahÆ, tvamasi alamattho mayà pucchitaæ kathetuæ vissajjetuæ; vahassetaæ bhÃranti evampi - atthi pa¤hena Ãgamaæ. TenÃha thero sÃriputto: " Taæ [PTS Page 465] [\q 465/] buddhaæ asitaæ tÃdiæ Akuhaæ gaïimÃgataæ, Bahunnamidha6 baddhÃnaæ Atthi pa¤hena Ãgama"nti. 1. SaÇghagaïassa gaïÅ - sÅmu 11. 2. GaïÃcariyaæ - sÅmu11. 3. ùgataæ - sÅmu11 Ãgato - [PTS]. 4. Upagataæ samupagataæ - machasaæ. UpÃgato samÆpagato - [PTS] 5. Samupapannaæ - machasaæ. 6. BahÆnamidha - machasaæ - sÅmu11 7. Atthiko Ãgatomhi - machasaæ. 8. PayirupÃsanà - syÃ. [BJT Page 658] [\x 658/] 16 - 4 Bhikkhuno vijigucchato Bhajato rittamÃsanaæ, RukkhamÆlaæ susÃnaæ và PabbatÃnaæ guhÃsu vÃ. Bhikkhuno vijigucchatoti - ' bhikkhuno'ti puthujjanakalyÃïakassa và bhikkhuno, sekhassa và bhikkhuno; vijigucchatoti jÃtiyà vijigucchato, jarÃya - byÃdhinà - maraïena - sokehi - paridevehi - dukkhehi - domanassehi - upÃyÃsehi vijigucchato, nerayikena dukkhena tiracchÃnayonikena dukkhena pettivisayikena dukkhena mÃnusakena dukkhena gabbhokkantimÆlakena dukkhena jÃtassupanibandhakena dukkhena jÃtassa parÃdheyyakena dukkhena attupakkamena dukkhena parÆpakkamena dukkhena dukkhadukkhena saÇkhÃradukkhena vipariïÃmadukkhena cakkhurogena dukkhena sotarogena dukkhena ghÃnarogena dukkhena jivhÃrogena dukkhena kÃyarogena dukkhena sÅsarogena dukkhena kaïïarogena dukkhena mukharogena dukkhena dantarogena dukkhena kÃsena sÃsena pinÃsena ¬ahena jarena kucchirogena mucchÃya pakkhandikÃya sÆlÃya visÆcikÃya kuÂÂhena gaï¬ena kilÃsena sosena apamÃrena dadduyà kaï¬uyà kacchuyà rakhasÃya vitacchikÃya lohitena pittena madhumehena aæsÃya piÊakÃya bhagandalena1 pittasamuÂÂhÃnena ÃbÃdhena semhasamuÂÂhÃnena ÃbÃdhena vÃtasamuÂÂhÃnena ÃbÃdhena sannipÃtikena ÃbÃdhena utupariïÃmajena ÃbÃdhena visamaparihÃrajena ÃbÃdhena opakkamikena ÃbÃdhena kammavipÃkajena ÃbÃdhena sÅtena uïhena jighacchÃya pipÃsÃya uccÃrena passÃvena [PTS Page 466] [\q 466/] ¬aæsamakasavÃtÃtapasiriæsapasamphassena dukkhena - mÃtumaraïena dukkhena pitumaraïena dukkhena bhÃtumaraïena - bhaginimaraïena - puttamaraïena - dhÅtumaraïena - ¤Ãtimaraïena - bhogabyasanena - rogabyasanena - sÅlabyasanena - diÂÂhibyasanena dukkhena vijigucchato aÂÂÅyato harÃyato jigucchatoti - bhikkhuno vijigucchato. Bhajato rittamÃsananti - ' Ãsanaæ' vuccati yattha nisÅdati, ma¤co pÅÂhaæ bhisi taÂÂikà cammakhaïe¬Ã tiïasanthÃro païïasanthÃro palÃsasanthÃro; taæ Ãsaæ asappÃyarÆpadassanena rittaæ vivittaæ pavivittaæ; asappÃyasaddasavaïena rittaæ vivittaæ pavivittaæ; asappÃyehi pa¤cahi kÃmaguïehi rittaæ vivittaæ pavivittaæ; taæ pavivittaæ Ãsanaæ bhajato sambhajato sevato nisevato saæsevato paÂisevatoti - bhajato rittamÃsanaæ. RukkhamÆlaæ susÃnaæ vÃti - rukkhamÆlaæ yeva rukkhamÆlaæ; susÃnaæ yeva 'susÃna'nti - rukkhamÆlaæ susÃnaæ vÃ. 1. BhagandalÃya - syÃ. [BJT Page 660] [\x 660/] PabbatÃnaæ guhÃsu vÃti - pabbatà yeva pabbatÃ; kandarà yeva kandarÃ; giriguhà yeva giriguhÃ; pabbatantarikÃyo vuccanti pabbatapabbhÃrÃti pabbatÃnaæ guhÃsu vÃ. TenÃha thero sÃriputto: " Bhikkhuno vijigucchato Bhajato rittamÃsanaæ, RukkhamÆlaæ susÃnaæ và PabbatÃnaæ guhÃsu vÃ"ti. 16 - 5 UccÃvacesu sayanesu guvanto1 tattha bheravÃ. Yehi bhikkhu na vedheyya nigghose sayanÃsane. UccÃvacesu [PTS Page 467] [\q 467/] sayanesÆti - ' uccÃvacesÆ'ti uccÃvacesu hÅnappaïÅtesu chekapÃpakesu; ' sayanaæ' vuccati vihÃro a¬¬ayogo pÃsÃdo hammiyaæ guhÃti - uccÃvacesu sayanesu. Kuvanto tattha bheravÃti - ' kuvanto'ti kuvanto kujanto nadanto saddaæ karonto; athavà kÅvantoti kati kittakà kÅvatakà kÅvabahukà te bheravÃti? SÅhà byagghà dÅpÅ acchà taracchà kokà mahisà hatthÅ ahÅ vicchikà satapadÅ corà và assu mÃnavà và katakammà và akatakammà vÃti - kuvanto tattha bheravÃ. Yehi bhikkhu na vedheyyÃti - 'yehÅ'ti yehi bheravehi; bherave passitvà và suïitvà và na vedheyya nappavedheyya na sampavedheyya na uttaseyya na parittaseyya na bhÃyeyya na santÃsaæ Ãpajjeyya, abhÅru assa acchambhÅ anutrÃsÅ apalÃyÅ pahÅnabhayabheravo vigatalomahaæso vihareyyÃti - yehi bhikkhu na vedheyya. Nigghose sayanÃsaneti - appasadde appanigghose vijanavÃte manussarÃhaseyyake paÂisallÃnasÃruppe senÃsaneti - nigghose sayanÃsane. TenÃha thero sÃriputto: "UccÃvacesu sayanesu Kuvanto tattha bheravÃ, Yehi bhikkhu na vedheyya Nigghose sayanÃsane"ti. 1. GÅvanto - syÃ. [PTS.] KÅvanto - sÅmu 11 kÅvanto - sÆ. Pu. [BJT Page 662] [\x 662/] 16 - 6 Kati parissayà loke Gacchato agataæ disaæ, Ye bhikkhu abhisambhave Pantamhi sayanÃsane. Kati parissayà loketi - 'katÅ'ti katÅ kittakà kÅvatakà kivabahukà te parissayÃti dve parissayÃ: pÃkaÂaparissayà ca, paÂicchannaparissayà ca. Katame pÃkaÂaparissayÃ? SÅhà byagghà dÅpÅ acchà taracchà kokà mahisà hatthÅ ahÅ vicchikà satapadÅ corà và assu mÃnavà và katakammà và akatakammà [PTS Page 468] [\q 468/] vÃ, cakkhurogo sotarogo ghanarogo jivhÃrogo kÃyarogo sÅsarogo kaïïarogo mukharogo dantarogo kÃso sÃso pinÃso ¬aho jaro kucchirogo mucchà pakkhandikà sÆlaæ visÆcikà kuÂÂhaæ gaï¬o kilÃso soso apamÃro daddu kaï¬u kacchu rakhasà vitacchikà lohitapittaæ1 madhumeho aæsà piÊakà bhagandalà pittasamuÂÂhÃnà ÃbÃdhà semhasamuÂÂhÃnena ÃbÃdhà vÃtasamuÂÂhÃnena ÃbÃdhà sannipatikena ÃbÃdhà utupariïÃmajena ÃbÃdhà visamaparihÃrajena ÃbÃdhà opakkamikena ÃbÃdhà kammÃvipÃkajena ÃbÃdhà sÅtena uïhena jighacchÃya pipÃsÃya uccÃrena passÃvena ¬aæsamakasavÃtÃtapasiriæsapasamphassÃ. Ime vuccanti pÃkaÂaparissayÃ. Katame paÂicchannaparissayÃ? KÃyaduccaritaæ vacÅduccaritaæ manoduccaritaæ kÃmachandanÅvaraïaæ byÃpÃdanÅvaraïaæ thÅnamiddhanÅvaraïaæ uddhaccakukkuccanÅvaraïaæ vicikicchÃnÅvaraïaæ, rÃgo doso moho kodho upanÃho makkho paÊÃso issà macchariyaæ mÃyà sÃÂheyyaæ thambho sÃrambho mÃno atimÃno mado pamÃdo, sabbe kilesà sabbe duccarità sabbe darathà sabbe pariÊÃhà sabbe santÃpà sabbÃkusalÃbhisaÇkhÃrÃ. Ime vuccanti paÂicchannaparissayÃ. ParissayÃti - kenaÂÂhena parissayÃ? ParisahantÅti parissayÃ, parihÃnÃya saævattantÅti parissayÃ, tatrÃsayÃti parissayÃ. Kathaæ parisahantÅti parissayÃ? Te parissayà taæ puggalaæ sahanti parisahanti abhibhavanti ajjhottharanti pariyÃdiyanti maddanti. Evaæ parisahantÅti parissayÃ. Kathaæ parihÃnÃya saævattantÅti parissayÃ? Te parissayà kusalÃnaæ dhammÃnaæ antarÃyÃya parihÃnÃya saævattanti. Katamesaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ? SammÃpaÂipadÃya anulomapaÂipadÃya appaccanÅkapaÂipadÃya anvatthapaÂipadÃya dhammÃnudhammapaÂipadÃya sÅlesu paripÆrakÃritÃya indriyesu guttadvÃratÃya bhojanesu matta¤¤utÃya jÃgariyÃnuyogassa [PTS Page 469] [\q 469/] satisampaja¤¤assa, catunnaæ satipaÂÂhÃnÃnaæ bhÃvanÃnuyogassa, catunnaæ sammappadhÃnÃnaæ - catunnaæ iddhipÃdÃnaæ - pa¤cannaæ indriyÃnaæ - pa¤cannaæ balÃnaæ - sattannaæ bojjhaÇgÃnaæ - ariyassa aÂÂhaÇgikassa maggassa bhÃvanÃnuyogassa. Imesaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ antarÃyÃya parihÃnÃya saævattanti. Evaæ parihÃnÃya saævattantÅti parissayà 1. Lohitaæ pittaæ - syÃ. [BJT Page 664] [\x 664/] Kathaæ tatrÃsayÃti parissayÃ? Tatthete pÃpakà akusalà dhammà uppajjanti attabhÃvasannissayà yathà bile bilÃsayà pÃïà sayanti, dake dakÃsayà pÃïà sayanti, vane vanÃsayà pÃïà sayanti, rukkhe rukkhÃsayà pÃïà sayanti, evamevaæ tatthete pÃpakà akusalà dhammà uppajjanti attabhÃvasannissayÃti. Evampi tatrÃsayÃti parissayÃ. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: "SÃntevÃsiko bhikkhave bhikkhu sÃcariyako dukkhaæ na phÃsu1 viharati. Katha¤ca bhikkhave bhikkhu sÃntevÃsiko sÃcariyako dukkhaæ na phÃsu1 viharati? Idha bhikkhave bhikkhuno cakkhunà rÆpaæ disvà uppajjanti pÃpakà akusalà dhammà sarasaækappà sa¤¤ojaniyÃ, tyÃssa anto vasanti, anvÃssa vasanti2 pÃpakà akusalà dhammÃti, tasmà sÃntevÃsikoti vuccati. Te naæ samudÃcaranti, samudÃcaranti naæ pÃpakà akusalà dhammÃti tasmà sÃcariyakoti vuccati. Puna ca paraæ bhikkhave bhikkhuno sotena saddaæ sutvà - ghÃnena gandhaæ ghÃyitvà - jivhÃya rasaæ sÃyitvà - kÃyena phoÂÂhabbaæ phusitvà - manasà dhammaæ vi¤¤Ãya uppajjanti pÃpakà akusalà dhammà sarasaækappà sa¤¤ojaniyà tyÃssa anto vasanti anvÃssa vasanti2 pÃpakà akusalà dhammÃti, tasmà sÃntevÃsikoti vuccati. Te naæ samudÃcaranti, samudÃcaranti naæ pÃpakà akusalà dhammÃti tasmà sÃcariyakoti vuccati. Puna caparaæ bhikkhave, bhikkhuno sotena saddaæ sutvà - ghÃnena gandhaæ ghÃyitvà - jivhÃya - rasaæ sÃyitvà - kÃyena phoÂÂhabbaæ phusitvà - manasà dhammaæ vi¤¤Ãya uppajjanti pÃpakà akusalà dhammà sarasaÇkappà sa¤¤ojaniyÃ, tyÃssa anto vasanti, anvÃssa vasanti pÃpakà akusalà dhammÃ'ti tasmà sÃntevÃsikoti vuccati. Te naæ samudÃcaranti, samudÃcaranti naæ pÃpakà akusalà dhammÃ'ti tasmà sÃcariyakoti vuccati. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu sÃntevÃsiko sÃcariyako dukkhaæ na phÃsu1 viharatÅ"ti[a] evampi tatrÃsayÃti parissayÃ. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: "Tayo'me bhikkhave antarà malà antarà [PTS Page 470] [\q 470/] amittà antarà sapattà antarà vadhakà antarà paccatthikÃ. Katame tayo? Lobho bhikkhave antarà malaæ3 antarà amitto antarà sapatto antarà vadhako antarà paccatthiko. Doso bhikkhave moho bhikkhave antarÃmalaæ antarÃmitto antarÃsapatto antarÃvadhako antarÃpaccatthiko. Ime kho bhikkhave, tayo antarà malà antarà muttà antarà sapattà antarà vadhakà antarà paccatthikÃti. "[B] 1. Anatthajanano lobho lobho cittappakopano, Bhayamantarato jÃtaæ taæ jano nÃvabujjhati. 1. PhÃsuæ - saæ 2. AnvÃssavanti - sÅmu11. Machasaæ. Antassa vasanti - saæ 3. Malo - syÃ. [A.] SaæyuttanikÃya - navapurÃïavagga. [B.] Itivuttaka - 3. 4. 9. Malasutta. [BJT Page 666] [\x 666/] 2. Luddho atthaæ na jÃnÃti luddho dhammaæ na passati, Andhantamaæ tadà hoti yaæ lobho sahate naraæ. 3. Anatthajanano doso doso cittappakopano, Bhayamantarato jÃtaæ taæ jano nÃvabujjhati. 4. Kuddho atthaæ na jÃnÃti kuddho dhammaæ na passati, Andhantamaæ tadà hoti yaæ kodho sahate naraæ. 5. Anatthajanano moho moho cittappakopano, Bhayamantarato jÃtaæ taæ jano nÃvabujjhati. 6. MÆÊho atthaæ na jÃnÃti mÆÊho dhammaæ na passati, andhantamaæ tadà hoti yaæ moho sahate nara"nti[a.] Evampi tatrÃsayÃti parissayÃ. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: " Tayo kho'me mahÃrÃja, purisassa dhammà ajjhattaæ uppajjamÃnà uppajjanti ahitÃya dukkhÃya aphÃsuvihÃrÃya. Katame tayo: lobho ko mahÃrÃja, purisassa dhammo ajjhattaæ uppajjamÃno uppajjati ahitÃya dukkhÃya aphÃsuvihÃrÃya, doso kho mahÃrÃja - moho kho mahÃrÃja, purisassa dhammo ajjhattaæ uppajjamÃno uppajjati ahitÃya dukkhÃya [PTS Page 471] [\q 471/] aphÃsuvihÃrÃya. Ime kho mahÃrÃja, tayo purisassa dhammà ajjhattaæ uppajjamÃnà uppajjanti ahitÃya dukkhÃya aphÃsuvihÃrÃya. [B] 7. "Lobho doso ca moho ca purisaæ pÃpacetasaæ, Hiæsanti attasambhÆtà tacasÃraæ 'va samphala"nti[b] Evampi tatrÃsayÃti parissayÃ. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: 8. "RÃgo ca doso ca itonidÃnà AratÅ ratÅ lomahaæsà itojÃ, Ito samuÂÂhÃya manovitakkà KumÃrakà dhaÇkamivossajantÅ"ti [c.] Evampi tatrÃsayÃti parissayÃ. Loketi manussaloke - devaloke - khandhaloke - Ãyatanaloke'ti kati parissayà loke? 1. Doso - sÅmu11. 2. Lomahaæso itojÃto - syÃ. [A.] Itivuttaka - 3. 4. 9 Malasutta. [B.] Kosalasaæyutta. [C.] SuttanipÃta - sÆcilomasutta. [BJT Page 668] [\x 668/] Gacchato agataæ disanti - 'agatà disÃ' vuccati amataæ nibbÃnaæ , "yo so sabbasaÇkhÃrasamatho sabbÆpadhipaÂinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃnaæ? Agatapubbà sà disÃ, na sà disà gatapubbà iminà dÅghena addhunÃ. 9. " Samatittikaæ anavasesakaæ1 Telapattaæ yathà parihareyya, Evaæ sacittamanurakkhe PatthayÃno disaæ agatapubba"nti. [A] Agatapubbaæ disaæ vajato gacchato abhikkamatoti gacchato agataæ disaæ. Ye bhikkhu abhisambhaveti - ' ye'ti ye parissaye abhisambhaveyya abhibhaveyya ajjhotthareyya pariyÃdiyeyya maddeyyÃti - ye bhikkhu abhisambhave. Pantamhi sayanÃsaneti - ante pante pariyante selante và vanante và nadante và udakante và yattha na kasÅyati na vapÅyati, vanantaæ2 atikkamitvà manussÃnaæ anupacÃre senÃsaneti - pantamhi sayanÃsane. TenÃha thero sÃriputto: "Kati [PTS Page 472] [\q 472/] parissayà loke gacchato agataæ disaæ, Ye bhikkhu abhisambhave pantamhi sayanÃsane"ti. 16 - 7 KyÃssa byappathayo assu kyÃssassu idha gocarÃ, KÃni sÅlabbatÃna'ssu pahitattassa bhikkhuno. KyÃssa byappathayo assÆti - kÅdisena byappathena samannÃgato assa, kiæsaïÂhitena kiæpakÃrena kiæpaÂibhÃgenÃti vacÅpÃrisuddhiæ pucchati; katamà vacÅpÃrisuddhi? Idha bhikkhu musÃvÃdaæ pahÃya musÃvÃdà paÂivirato hoti: saccavÃdÅ saccasandho theto paccayiko avisaævÃdako lokassa; pisunaæ vÃcaæ pahÃya pisunÃya vÃcÃya paÂivirato hoti: ito sutvà na amutra akkhÃtà imesaæ bhedÃya; amutra và sutvà na imesaæ akkhÃtà amÆsaæ bhedÃya. Iti bhinnÃnaæ và sandhÃtà sahitÃnaæ và anuppadÃtà samaggÃrÃmo samaggarato samagganandÅ samaggakaraïiæ vÃcaæ bhÃsità hoti. Pharusaæ vÃcaæ pahÃya pharusÃya vÃcÃya paÂivirato hoti: yà sà vÃcà nelà kaïïasukhà pemanÅyà hadayaÇgamà porÅ bahujanakantà bahujanamanÃpÃ, tathÃrÆpiæ vÃcaæ bhÃsità hoti. SamphappalÃpaæ pahÃya samphappalÃpà paÂivirato hoti. 1. Janattaæ - sÅmu 11. 1. Anavasesaæ - machasaæ. SyÃ. SÅmu11. [A.] JÃtaka - ekakanipÃta, telapattajÃtaka. [BJT Page 670] [\x 670/] KÃlavÃdÅ bhÆtavÃdÅ atthavÃdÅ dhammavÃdÅ vinayavÃdÅ nidhÃnavatiæ vÃcaæ bhÃsità hoti kÃlena sÃpadesaæ pariyantavatiæ atthasaæhitaæ. CatuhÅ vacÅsucaritehi samannÃgato catudosÃpagataæ vÃcaæ bhÃsati. BattiæsÃya tiracchÃnakathÃya Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdikatena cetasà viharati. Dasa kathÃvatthÆni katheti. SeyyathÅdaæ: appicchakathaæ santuÂÂhikathaæ pavivekakathaæ asaæsaggakathaæ viriyÃrambhakathaæ sÅlakathaæ samÃdhikathaæ pa¤¤Ãkathaæ vimuttikathaæ vimutti¤Ãïadassanakathaæ, satipaÂÂhÃnakathaæ sammappadhÃnakathaæ iddhipÃdakathaæ indriyakathaæ balakathaæ bojjhaÇgakathaæ maggakathaæ phalakathaæ nibbÃnakathaæ [PTS Page 473] [\q 473/] katheti. VÃcÃya yato yatto paÂiyatto gutto gopito rakkhito saævuto. Ayaæ vacÅpÃrisuddhi. EdisÃya1 vacÅpÃrisuddhiyà samannÃgato assÃti - kyÃssa byappathayo assu. KyÃssassu idha gocarÃti - kÅdisena gocarena samannÃgato assa, kiæsaïÂhitena kiæpakÃrena kiæpaÂibhÃgenÃti gocaraæ pucchati. Atthi gocaro, atthi agocaro: Katamo agocaro? Idhekacco vesiyagocaro và hoti, vidhavÃgocaro và hoti, thullakumÃrÅgocaro và hoti, paï¬akagocaro và hoti, bhikkhunÅgocaro và hoti, pÃnÃgÃragocaro và hoti. SaæsaÂÂho viharati rÃjÆhi rajamahÃmattehi titthiyehi titthiyasÃvakehi ananulomikena saæsaggena. YÃni và pana tÃni kulÃni assaddhÃni appasannÃni anopÃnabhÆtÃni akkosakaparibhÃsakÃni anatthakÃmÃni ahitakÃmÃni aphÃsukÃmÃni ayogakkhemakÃmÃni bhikkhÆnaæ bhikkhunÅnaæ upÃsakÃnaæ upÃsikÃnaæ, tathÃrÆpÃni kulÃni sevati bhajati payirupÃsati. Ayaæ vuccati agocaro. Athavà antaragharaæ paviÂÂho vÅthiæ paÂipanno asaævuto gacchati: hatthiæ olokento assaæ olokento rathaæ olokento pattiæ olokento itthiyo olokento purise olokento kumÃrikÃyo olokento kumÃrake olokento antarÃpaïaæ olokento gharamukhÃni olokento uddhaæ olokento2 adho olokento disÃvidisaæ pekkhamÃno3 gacchati. Ayampi vuccati agocaro. [A] 1. KÅdisÃya - sÅmu11. 2. Ullokento - sÅmu11. VipekkhamÃno - sÅmu11. [A.] JhÃnavibhaÇga. [BJT Page 672] [\x 672/] Atha và cakkhunà rÆpaæ disvà nimittaggÃhÅ hoti anubya¤janaggÃhÅ yatvÃdhikaraïamenaæ - Pe - Manindriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhà domanassà pÃpakà akusalà dhammà anvÃssaveyyuæ; tassa asaævarÃya paÂipajjati. Na rakkhati manindriyaæ, manindriyaæ asaævaraæ Ãpajjati. Ayampi vuccati agocaro. Yathà và paneke bhonto samaïabrÃhmaïà saddhÃdeyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpaæ visÆkadassanaæ anuyuttà viharanti. SeyyathÅdaæ9 naccaæ gÅtaæ vÃditaæ pekkhaæ akkhÃnaæ pÃïissaraæ vetÃÊaæ kumbhathÆnaæ sobhanagaraæ1 caï¬Ãlaæ [PTS Page 474] [\q 474/] vaæsaæ dhovanaæ hatthiyuddhaæ assayuddhaæ mahisayuddhaæ usabhayuddhaæ goyuddhaæ ajayuddhaæ meï¬ayuddhaæ kukkuÂayuddhaæ vaÂÂayuddhaæ daï¬ayuddhaæ muÂÂhiyuddhaæ nibbuddhaæ uyyodhikaæ balaggaæ senÃbyÆhaæ aïÅkadassanaæ iti vÃ. Iti evarÆpaæ visÆkadassanaæ anuyutto hoti. Ayampi vuccati agocaro. Pa¤capi kÃmaguïà agocarÃ. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: "Mà bhikkhave agocare caratha paravisaye. Agocare bhikkhave carataæ paravisaye lacchati mÃro otÃraæ, lacchati mÃro Ãrammaïaæ ko ca bhikkhave bhikkhuno agocaro paravisayo? Yadidaæ pa¤ca kÃmaguïÃ. Katame pa¤ca? Cakkhuvi¤¤eyyà rÆpà iÂÂhà kantà manÃpà piyarÆpà kÃmÆpasaæhità rajanÅyÃ; sotavi¤¤eyyà saddà - ghÃnavi¤¤eyyà gandhà - jivhÃvi¤¤eyyà rasà - kÃyavi¤¤eyyà phoÂÂhabbà iÂÂhà kantà manÃpà piyarÆpà kÃmÆpasaæhità rajanÅyÃ. Ayaæ vuccati bhikkhave bhikkhuno agocaro paravisayo" [a] ayampi vuccati agocaro. Katamo agocaro? Idhekacco vesiyagocaro và hoti, vidhavÃgocaro và hoti, thullakumÃrÅgocaro và hoti, paï¬akagocaro và hoti, bhikkhunÅgocaro và hoti, pÃnÃgÃragocaro và hoti. SaæsaÂÂho viharati rÃjÆhi rÃjamahÃmattehi titthiyehi titthiyasÃvakehi ananulomikena saæsaggena. YÃni và pana tÃni kulÃni saddhÃni pasannÃni opÃnabhÆtÃni kÃsÃvapajjotÃni isivÃtapaÂivÃtÃni atthakÃmÃti hitakÃmÃni phÃsukÃmÃni yogakkhemakÃmÃni bhikkhÆnaæ bhikkhÆnÅnaæ upÃsakÃnaæ upÃsikÃnaæ, tathÃrÆpÃni kulÃni sevati bhajati payirupÃsati. Ayaæ vuccati agocaro. 1. SobhanÃkaraïaæ - sÅmu11. Sobhanakaæ - sÅmu11. Sobhanagarakaæ - [PTS]. 2. Idha bhikkhu - sÅmu11 [A.] SatipaÂÂhÃnasaæyutta - ambapÃlÅvagga. [B.] JhÃnavibhaÇga [BJT Page 674] [\x 674/] Atha và bhikkhu antaragharaæ paviÂÂho vÅthiæ paÂipanno saævuto gacchati: na hatthiæ olokento na assaæ olokento na rathaæ olokento na pattiæ olokento itthiyo olokento purise olokento kumÃrikÃyo olokento kumÃrake olokento antarÃpaïaæ olokento gharamukhÃni olokento uddhaæ olokento adho olokento disÃvidisaæ vipekkhamÃno gacchati, ayampi vuccati gocaro. Athavà bhikkhu cakkhunà rÆpaæ [PTS Page 475] [\q 475/] disvà na nimittaggÃhÅ hoti nÃnuvya¤janaggÃhÅ, yatvÃdikaraïametaæ cakkhundriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhà domanassà pÃpakà akusalà dhammà anvÃssaveyyuæ, tassa saævarÃya paÂipajjati, rakkhati cakkhundriyaæ, cakkhundriye saævaraæ Ãpajjati. Sotena saddaæ sutvà - ghÃnena gandhaæ ghÃyitvà - jivhÃya rasaæ sÃyitvà - kÃyena phoÂÂhabbaæ phusitvà - manasà dhammaæ vi¤¤Ãya na nimittaggÃhÅ hoti nÃnuvya¤janaggÃhÅ, yatvÃdhikaraïametaæ manindriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhà domanassà pÃpakà akusalà dhammà anvÃssaveyyuæ, tassa saævarÃya paÂipajjati. Rakkhati manindriyaæ, manindriye saævaraæ Ãpajjati; ayampi vuccati gocaro. Yathà và paneke bhonto samaïabrÃhmaïà saddhÃdeyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpaæ visÆkadassanaæ anuyuttà viharanti. SeyyathÅdaæ9 naccaæ gÅtaæ vÃditaæ pekkhaæ akkhÃnaæ pÃïissaraæ vetÃÊaæ kumbhathÆnaæ sobhanagaraæ1 caï¬Ãlaæ vaæsaæ dhovanaæ hatthiyuddhaæ assayuddhaæ mahisayuddhaæ usabhayuddhaæ goyuddhaæ ajayuddhaæ meï¬ayuddhaæ kukkuÂayuddhaæ vaÂÂayuddhaæ daï¬ayuddhaæ muÂÂhiyuddhaæ nibbuddhaæ uyyodhikaæ balaggaæ senÃbyÆhaæ aïÅkadassanaæ iti vÃ. Iti evarÆpaæ visÆkadassanaæ anuyutto hoti. Ayampi vuccati agocaro. CattÃropi satipaÂÂhÃnà gocaro. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ: "Gocare bhikkhave caratha sake pettike visaye. Gocare bhikkhave carataæ sake pettike visaye na lacchati mÃro otÃraæ, na lacchati mÃro Ãrammaïaæ. Ko ca bhikkhave bhikkhuno gocaro sako pettiko visayo: yadidaæ cattÃro satipaÂÂhÃnÃ. Katame cattÃro: idha bhikkhave bhikkhu kÃye kÃyÃnupassÅ viharati, vedanÃsu vedanÃnupassÅ viharati ÃtÃpÅ sampajÃno satimà vineyya loke abhijjhà domanassaæ. Citte cittÃnupassÅ viharati ÃtÃpÅ sampajÃno satimà vineyya loke abhijjhÃdomanassaæ. Dhammesu dhammÃnupassÅ viharati ÃtÃpÅ sampajÃno satimà vineyya loke abhijjhà domanassaæ. Ayaæ vuccati bhikkhave bhikkhuno gocaro sako pettiko visayo. Ayampi vuccati gocaro. Edisena gocarena samannÃgato assÃti - kyÃssassu idha gocarÃ. KÃni sÅlabbatÃnassÆti - kÅdisena sÅlabbatena samannÃgato assa, kiæsaïÂhitena kiæpakÃrena kiæpaÂibhagenÃti sÅlabbatapÃrisuddhiæ pucchati; katamà sÅlabbatapÃrisuddhi: atthi sÅla¤ceva vata¤ca, atthi vataæ na sÅlaæ. Katamaæ sÅla¤ceva vata¤ca? Idha bhikkhu sÅlavà hoti pÃtimokkhasaævarasaævuto viharati ÃcÃragocarasampanno aïumattesu vajjesu bhayadassÃvÅ samÃdÃya sikkhati sikkhÃpadesu, yo tattha sa¤¤amo saævaro anatikkamo, idaæ sÅlaæ. Yaæ samÃdÃnaæ, taæ vataæ. [PTS Page 476] [\q 476/] saævaraÂÂhena sÅlaæ, samÃdÃnaÂÂhena vataæ. Idaæ vuccati sÅlaæ ceva vataæ ca. Katamaæ vataæ na sÅlaæ? AÂÂhadhutaÇgÃni: Ãra¤¤ikaÇgaæ piï¬apÃtikaÇgaæ paæsukÆlikaÇgaæ tecÅvarikaÇgaæ sapadÃnacÃrikaÇgaæ khalupacchÃbhattikaÇgaæ nesajjikaÇgaæ yathÃsanthatikaÇgaæ, idaæ vuccati vataæ na sÅlaæ. ViriyasamÃdÃnampi vuccati vataæ na sÅlaæ. " KÃmaæ taco ca nahÃru ca aÂÂhi ca avasissatu sarÅre upasussatu sarÅre maæsalohitaæ, yaæ taæ purisathÃmena purisabalena purisaviriyena purisaparakkamena pattabbaæ, na taæ apÃpuïitvà viriyassa santhÃnaæ bhavissatÅ"ti cittaæ paggaïhÃti padahati. EvarÆpaæ viriyasamÃdÃnaæ vuccati vataæ na sÅlaæ. [A.] SatipaÂÂhÃnasaæyutta - ambapÃlivagga. [BJT Page 676] [\x 676/] 1. " NÃsissaæ na pivissÃmi vihÃrato na nikkhame, Napi passaæ nipÃtessaæ1 taïhÃsalle anÆhate"ti[a] Cittaæ paggaïhÃti padahati, evarÆpampi viriyasamÃdÃnaæ vuccati vataæ na sÅlaæ. " Na tÃvÃhaæ imaæ pallaÇkaæ bhindissÃmi, yÃva me na anupÃdÃya Ãsavehi cittaæ vimuccissatÅ"ti cittaæ paggaïhÃti padahati. EvarÆpaæ viriyasamÃdÃnaæ vuccati vataæ na sÅlaæ. 'Na tÃvÃhaæ imamhà Ãsanà vuÂÂhahissÃmi, caÇkamà orohissÃmi, vihÃrà nikkhamissÃmi, a¬¬hayogà nikkhamissÃmi, pÃsÃdà nikkhamissÃmi, hammiyà nikkhamissÃmi, guhÃya nikkhamissÃmi, leïà nikkhamissÃmi, kuÂiyà nikkhamissÃmi, kÆÂÃgÃrà nikkhamissÃmi, aÂÂÃ2 nikkhamissÃmi, mÃÊà nikkhamissÃmi, uddaï¬Ã3 nikkhamissÃmi, upaÂÂhÃnasÃlÃya nikkhamissÃmi, maï¬apà nikkhamissÃmi, rukkhamÆlà nikkhamissÃmi yÃva me na anupÃdÃya Ãsavehi cittaæ vimuccissatÅ'ti cittaæ paggaïhÃti padahati. EvarÆpaæ viriyasamÃdÃnaæ vuccati vataæ na sÅlaæ. 'Imasmiæ yeva pubbaïhasamayaæ ariyadhammaæ ÃharissÃmi samÃharissÃmi adhigacchissÃmi [PTS Page 477] [\q 477/] phassayissÃmi sacchikarissÃmÅ'ti cittaæ paggaïhÃti padahati. EvarÆpaæ viriyasamÃdÃnaæ vuccati vataæ na sÅlaæ, imasmi¤¤eva majjhantikasamayaæ - sÃyanhasamayaæ - purebhattaæ pacchÃbhattaæ - purimaæ yÃmaæ - - pacchimaæ yÃmaæ - kÃle - juïhe vasse - hemante - gimhe - purime vayokhandhe - majjhime vayokhandhe - pacchime vayokhandhe ariyadhammaæ ÃharissÃmi samÃharissÃmi adhigacchissÃmi sacchikarissÃmi phassayissÃmÅti cittaæ paggaïhÃti padahati. EvarÆpampi viriyasamÃdÃnaæ vuccati vataæ na sÅlaæ. Ayaæ sÅlabbatapÃrisuddhi; edisÃya2 sÅlabbatapÃrisuddhiyà samannÃgato assÃti - kÃni sÅlabbatÃnassu. Pahitattassa bhikkhunoti - ' pahitattassÃ'ti Ãraddhaviriyassa; thÃmavato 3 daÊhaparakkamassa anikkhittachandassa anikkhittadhurassa kusalesu dhammesu; athavà pesitattassa, yassatthÃya pesito attatthe ca ¤Ãye ca lakkhaïe ca kÃraïe ca ÂhÃnÃÂhÃne ca sabbe saÇkhÃrà aniccÃti pesitattassa; sabbe saÇkhÃrà dukkhÃti pesitattassa; sabbe dhammà anattÃti pesitattassa; avijjÃpaccayà saÇkhÃrÃti pesitattassa; - pe - JÃtipaccayà jarÃmaraïanti pesitattassa; avijjÃnirodhà saÇkhÃranirodhoti pesitattassa - pe - JÃtinirodhà jarÃmaraïanirodhoti pesitattassa; idaæ dukkhanti pesitattassa - pe Ayaæ dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadÃti pesitattassa; ime ÃsavÃti pesitattassa - pe - Ayaæ ÃsavanirodhagÃminÅ paÂipadÃti pesitattassa; ime dhammà abhi¤¤eyyÃti pesitattassa - pe - ime dhammà sacchikÃtabbÃti pesitattassa; channaæ phassÃyatanÃnaæ samudaya¤ca atthaÇgama¤ca assÃda¤ca ÃdÅnava¤ca nissaraïa¤ca pesitattassa; 1. Nikkhamiæ - syÃ. [PTS.] . PaccayattheragÃthà - 3. 1. 2 MuditattheragÃthà - 4. 1. 12 2. KÅdisÃya - sÅmu 1 machasaæ. 3. ThÃmagata - sÅmu 11. [BJT Page 678] [\x 678/] Pa¤cannaæ upÃdÃnakkhandhÃnaæ - catuïïaæ mahÃbhÆtÃnaæ samudaya¤ca atthaÇgama¤ca assÃda¤ca ÃdÅnava¤ca nissaraïa¤ca pesitattassa; yaæ ki¤ci samudayadhammaæ sabbaæ taæ nirodhadhammanti [PTS Page 478] [\q 478/] pesitattassa. Bhikkhunoti puthujjanakalyÃïakassa và bhikkhuno sekhassa và bhikkhunoti - pahitattassa bhikkhuno. TenÃha thero sÃriputto: "KyÃssa byappathayo assu kyÃssassu idha gocarÃ, KÃni sÅlabbatÃnassu pahitattassa bhikkhuno"ti. 16 - 8 Kaæ so sikkhaæ samÃdÃya ekodi1 nipako sato, KammÃro rajatasseva niddhame malamattano. Kaæ so sikkhaæ samÃdÃyÃti - kaæ so sikkhaæ ÃdÃya samÃdÃya ÃdÅyitvà samÃdiyitvà gaïhitvà parÃmasitvà abhinivisitvÃti - kaæ so sikkhaæ samÃdÃya. Ekodi1 nipako satoti - 'ekodÅ'ti ekaggacitto avikkhittacitto avisÃhaÂamÃnaso, samatho samÃdhindriyaæ samÃdhibalaæ - pe - SammÃsamÃdhi; nipakoti nipako paï¬ito pa¤¤avà buddhimà ¤ÃïÅ vibhÃvÅ medhÃvÅ; satoti catuhi kÃraïehi sato: kÃye kÃyÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato; vedanÃsu - citte - dhammesu dhammÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato; se vuccati satoti - sato. Kaæ so sikkhaæ samÃdÃyÃti - adhisÅlasikkhaæ pucchati, nipakoti adhipa¤¤Ãsikkhaæ pucchati, satoti pÃrisuddhiæ pucchatÅti - kaæ so sikkhaæ samÃdÃya ekodi nipako sato. KammÃro rajatasseva niddhame malamattanoti - 'kammÃro: vuccati suvaïïakÃro; ' rajataæ' vuccati jÃtarÆpaæ. Yathà suvaïïakÃro jÃtarÆpassa oÊÃrikampi malaæ dhamati saædhamati niddhamati; majjhimakampi malaæ dhamati saædhamati niddhamati; sukhumakampi malaæ dhamati saædhamati niddhamati; evamevaæ bhikkhu attano oÊÃrikepi kilese dhamati saædhamati niddhamati; evamevaæ bhikkhu attano oÊÃrikepi kilese dhamati saædhamati niddhamati pajahati vinodeti byantÅkaroti anabhÃvaæ gameti. 1. Ekodi - sÅmu. 11 [BJT Page 680] [\x 680/] Majjhimakepi kilese - sukhumakepi kilese dhamati saædhamati [PTS Page 479] [\q 479/] niddhamati pajahati vinodeti byantÅkaroti anabhÃvaæ gameti. Atha và bhikkhu attano rÃgamalaæ dosamalaæ mohamalaæ mÃnamalaæ diÂÂhimalaæ kilesamalaæ duccaritamalaæ andhakaraïaæ acakkhukaraïaæ a¤¤Ãïakaraïaæ pa¤¤Ãnirodhikaæ vighÃtapakkhikaæ anibbÃnasaævattanikaæ dhamati saædhamati niddhamati pajahati vinodeti byantÅkaroti anabhÃvaæ gameti; atha và sammÃdiÂÂhiyà micchÃdiÂÂhiæ dhamati sandhamati niddhamati pajahati vinodeti byantÅkaroti anabhÃvaæ gameti; sammÃsaÇkappena micchÃsaÇkappaæ - sammÃvÃcÃya micchÃvÃcaæ - sammÃkammantena micchÃkammantaæ - sammÃÃjÅvena micchÃÃjÅvaæ - sammÃvÃyÃmena micchÃvÃyÃmaæ - sammÃsatiyà micchÃsatiæ - sammÃsamÃdhinà micchÃsamÃdhiæ - sammäÃïena micchäÃïaæ - sammÃvimuttiyà micchÃvimuttiæ dhamati saædhamati niddhamati pajahati vinodeti byantÅkaroti anabhÃvaæ gameti. Athavà ariyena aÂÂhaÇgikena maggena sabbe kilese sabbe duccarite sabbe darathe sabbe pariÊÃhe sabbe santÃpe sabbÃkusalÃbhisaÇkhÃre dhamati saædhamati niddhamati pajahati vinodeti byantÅkaroti anabhÃvaæ gametÅti - kammÃro rajatasseva niddhame malamattano. TenÃha thero sÃriputto: " Kaæ so sikkhaæ samÃdÃya ekodi nipako sato, KammÃro rajatasseva niddhame malamattano"ti. 16 - 9 VijigucchamÃnassa yadidaæ phÃsu (SÃriputtÃti bhagavÃ) RittÃsanaæ sayanaæ sevato ve, SambodhikÃmassa yathÃnudhammaæ Taæ te pavakkhÃmi yathà pajÃnaæ. VijigucchamÃnassa yadidaæ phÃsÆti - 'vijigucchamÃnassÃ'ti jÃtiyà vijigucchamÃnassa, jarÃya - byÃdhinà - maraïena - sokehi - paridevehi - [PTS Page 480] [\q 480/] dukkhehi - domanassehi - upÃyÃsehi - pe - DiÂÂhibyasanena dukkhena vijigucchamÃnassa aÂÂÅyamÃnassa harÃyamÃnassÃti - vijigucchamÃnassa; yadidaæ phÃsÆti yaæ phÃsu phÃsuvihÃraæ taæ kathayissÃmi; katamo phÃsuvihÃro? SammÃpaÂipadà anulomapaÂipadà apaccanÅkapaÂipadà anvatthapaÂipadà dhammÃnudhammapaÂipadà sÅlesu paripÆrakÃrità indriyesu guttadvÃratà bhojanesu matta¤¤utà jÃgariyÃnuyogo satisampaja¤¤aæ cattÃro satipaÂÂhÃnà cattÃro sammappadhÃnà cattÃro iddhipÃdà pa¤cindriyÃni pa¤ca balÃni satta bojjhaÇgà ariyo aÂÂhaÇgiko maggo nibbÃna¤ca nibbÃnagÃminÅ ca paÂipadÃ; ayaæ phÃsuvihÃroti - vijigucchamÃnassa yadidaæ phÃsu. [BJT Page 682] [\x 682/] SÃriputtÃti - bhagavà taæ theraæ nÃmenÃlapati; bhagavÃti gÃravÃdhivacanaæ; apica, bhaggarÃgoti bhagavÃ; bhaggadosoti bhagavÃ; bhaggamohoti bhagavÃ; bhaggamÃnoti bhagavÃ; bhaggadiÂÂhÅti bhagavÃ; bhaggakaïÂakoti bhagavÃ; bhaggakilesoti bhagavÃ; bhaji vibhaji pavibhaji dhammaratananti bhagavà bhavÃnaæ antakaroti bhagavÃ, bhÃvitakÃyo bhÃvitasÅlo bhÃvitacitto bhÃvitapa¤¤oti bhagavÃ; bhaji và bhagavà ara¤¤e vanapatthÃni pantÃni senÃsanÃni appasaddÃni appanigghosÃni vijanavÃtÃni manussarÃhaseyyakÃni paÂisallÃnasÃruppÃnÅti bhagavÃ, bhÃgÅ và bhagavà cÅvara piï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnanti bhagavÃ, bhÃgÅ và bhagavà attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa adhisÅlassa adhicittassa adhipa¤¤ÃyÃti bhagavÃ. BhÃgÅ và bhagavà catunnaæ jhÃnÃnaæ catunnaæ appama¤¤Ãnaæ catunnaæ arÆpasamÃpattÅnanti bhagavÃ, bhÃgÅ và bhagavà aÂÂhannaæ vimokkhÃnaæ aÂÂhannaæ abhibhÃyatanÃnaæ navannaæ anupubbavihÃrasamÃpattÅnanti bhagavÃ; bhÃgÅ và bhagavà dasannaæ sa¤¤ÃbhÃvanÃnaæ dasannaæ kasiïasamÃpattÅnaæ, ÃnÃpÃnasatisamÃdhissa asubhasamÃpattiyÃti [PTS Page 481] [\q 481/] bhagavÃ, bhÃgÅ và bhagavà catunnaæ satipaÂÂhÃnÃnaæ catunnaæ sammappadhÃnÃnaæ catunnaæ iddhipÃdÃnaæ pa¤cannaæ indriyÃnaæ pa¤cannaæ balÃnaæ sattannaæ bojjhaÇgÃnaæ ariyassa aÂÂhaÇgikassa maggassÃti bhagavÃ; bhÃgÅ và bhagavà dasannaæ tathÃgatabalÃnaæ catunnaæ vesÃrajjÃnaæ catunnaæ paÂisambhidÃnaæ channaæ abhi¤¤Ãnaæ channaæ buddhadhammÃnanti bhagavÃ, bhagavÃti netaæ nÃmaæ mÃtarà kataæ, na pitarà kataæ, na bhÃtarà kataæ, na bhaginiyà kataæ, na mittÃmaccehi kataæ, na ¤ÃtisÃlohitehi kataæ, na samaïabrÃhmaïehi kataæ, na devatÃhi kataæ, vimokkhantikametaæ buddhÃnaæ bhagavantÃnaæ bodhiyà mÆle saha sabba¤¤uta¤Ãïassa paÂilÃbhà sacchikà pa¤¤atti yadidaæ bhagavÃti 'metteyyÃti bhagavÃ. ' RittÃsanaæ sayanaæ sevato veti - 'Ãsanaæ' vuccati yattha nisÅdati ma¤co pÅÂhaæ bhisi taÂÂikà cammakhaï¬o tiïasanthÃro païïasanthÃro palÃlasanthÃro1; 'sayanaæ? Vuccati senÃsanaæ: vihÃro a¬¬hayogo pÃsÃdo hammiyaæ guhÃ, taæ sayanÃsanaæ asappÃyarÆpadassanena rittaæ vivittaæ pavivittaæ, asappÃyasaddasavaïena - pe - AsappÃyehi pa¤cahi kÃmaguïehi rittaæ vivittaæ pavivittaæ; rittaæ sayanÃsanaæ sevato nisevato saæsevato paÂisevatoti - rittÃsanaæ sayanaæ sevato ve. 1. PalÃsa- - syÃ. [BJT Page 684] [\x 684/] SambodhikÃmassa yathÃnudhammanti - 'sambodhi' vuccati catusu maggesu ¤Ãïaæ pa¤¤Ã pa¤¤indriyaæ pa¤¤Ãbalaæ dhammavicayasambojjhaÇgo vÅmaæsà vipassanà sammÃdiÂÂhi; taæ sambodhiæ bujjhitukÃmassa anubujjhitukÃmassa paÂivijjhitukÃmassa sambujjhitukÃmassa adhigantukÃmassa phassitukÃmassa sacchikÃtukÃmassÃti - sambodhikÃmassa; yathÃnudhammanti katame bodhiyà anudhammÃ? SammÃpaÂipadà anulomapaÂipadà apaccanÅkapaÂipadà anvatthapaÂipadà dhammÃnudhammapaÂipadà sÅlesu paripÆrakÃrità indriyesu [PTS Page 482] [\q 482/] guttadvÃratà bhojanesu matta¤¤utà jÃgariyÃnuyogo satisampaja¤¤aæ; ime vuccanti bodhiyà anudhammÃ; athavà catunnaæ maggÃnaæ pubbabhÃge vipassanÃ, ime vuccanti bodhiyà anudhammÃti - sambodhikÃmassa yathÃnudhammaæ. Taæ te pavakkhÃmi yathà pajÃnanti - 'ta'nti bodhiyà anudhammaæ pavakkhÃmÅti pavakkhÃmi ÃcikkhissÃmi desessÃmi pa¤¤apessÃmi paÂÂhapessÃmi vicarissÃmi vibhajissÃmi uttÃnÅkarissÃmi pakÃsissÃmi; yathà pajÃnanti yathà pajÃnaæ yathà pajÃnanto ÃjÃnanto vijÃnanto paÂivijÃnanto paÂivijjhanto, na itihitihaæ na itikirÃya na paramparÃya na piÂakasampadÃya na takkahetu na nayahetu na ÃkÃraparivitakkena na diÂÂhinijjhÃnakkhantiyà sÃmaæ sayaæ abhi¤¤Ãtaæ attapaccakkhaæ dhammaæ taæ kathayissÃmÅti - taæ te pavakkhÃmi yathà pajÃnaæ. TenÃha bhagavÃ: " VijigucchamÃnassa yadidaæ phÃsu (SÃriputtÃti bhagavÃ) RittÃsanaæ sayanaæ sevato va, SambodhikÃmassa yathÃnudhammaæ Taæ te pavakkhÃmi yathà pajÃna"nti. 16 - 10 Pa¤canna dhÅro bhayÃnaæ na bhÃye Bhikkhu sato sappariyantacÃrÅ, 1 ÖaæsÃdhipÃtÃna siriæsapÃnaæ2 ManussaphassÃna3 catuppadÃnaæ. 1. SapariyantacÃrÅ - machasaæ. 2. SarÅsapÃnaæ - machasaæ. 3. ManussaphassÃnaæ - machasaæ. [BJT Page 686] [\x 686/] Pa¤canna dhÅro bhayÃnaæ na bhÃyeti - 'dhÅro'ti dhÅro paï¬ito pa¤¤avà buddhimà - ¤ÃïÅ vibhÃvÅ medhÃvÅ vÅro pa¤cannaæ bhayÃnaæ na bhÃyeyya na taseyya na santaseyya na uttaseyya na uttaseyya na parittaseyya na santÃsaæ Ãpajjeyya, abhÅrÆ assa acchambhÅ anutrÃsÅ [PTS Page 483] [\q 483/] apalÃyÅ pahÅnabhayabheravo vigatalomahaæso vihareyyÃti - pa¤canna dhÅro bhayÃnaæ na bhÃye. Bhikkhu sato sappariyantacÃrÅti - 'bhikkhÆ'ti puthujjanakalyÃïako và bhikkhu, sekho và bhikkhu; satoti catuhi kÃraïehi sato: kÃye kÃyÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato, vedanÃsu - citte - dhammesu dhammÃnupassanÃsatipaÂÂhÃnaæ bhÃvento sato; so vuccati sato; sappariyantacÃrÅti cattÃro pariyantÃ: sÅlasaævarapariyanto, indriyasaævarapariyanto, bhojane matta¤¤utÃpariyanto, jÃgariyÃnuyogapariyanto; katamo sÅlasaævarapariyanto? Idha bhikkhu sÅlavà hoti. PÃtimokkhasaævarasaævuto viharati, ÃcÃragocarasampanno aïumattesu vajjesu bhayadassÃvÅ, samÃdÃya sikkhati sikkhÃpadesu, antopÆtibhÃvaæ paccavekkhamÃno, anto sÅlasaævarapariyante carati; mariyÃdaæ na bhindati, ayaæ sÅlasaævarapariyanto. Katamo indriyasaævarapariyanto? Idha bhikkhu cakkhunà rÆpaæ disvà na nimittaggÃhÅ hoti nÃnubya¤janaggÃhÅ yatvÃdhikaraïamenaæ cakkhundriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhà domanassà pÃpakà akusalà dhammà anvÃssaveyyuæ. Tassa saævarÃya paÂipajjati; rakkhati cakkhundriyaæ, cakkhundriye saævaraæ Ãpajjati. Sotena saddaæ sutvà na nimittaggÃhÅ hoti nÃnubya¤janaggÃhÅ yatvÃdhikaraïamenaæ sotendriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhà domanassà pÃpakà akusalà dhammà anvassaveyyuæ, tassa saævarÃya paÂipajjati; rakkhati sotendriyaæ, sotendriye saævaraæ Ãpajjati ghÃnena gandhaæ ghÃyitvà na nimittaggÃhÅ hoti nÃnubya¤janaggÃhÅ yatvÃdhikaraïamenaæ ghÃnendriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhà domanassà pÃpakà akusalà dhammà anvassaveyyuæ, tassa saævarÃya paÂipajjati; rakkhati ghÃnendriyaæ, ghÃnendriye saævaraæ Ãpajjati jivhÃya rasaæ sÃyitvà na nimittaggÃhÅ hoti nÃnubya¤janaggÃhÅ yatvÃdhikaraïamenaæ jivhindriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhà domanassà pÃpakà akusalà dhammà anvassaveyyuæ, tassa saævarÃya paÂipajjati; rakkhati jivhindriyaæ, jivhindriye saævaraæ Ãpajjati kÃyena phoÂÂhabbaæ phusitvà na nimittaggÃhÅ hoti nÃnubya¤janaggÃhÅ yatvÃdhikaraïamenaæ kÃyendriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhà domanassà pÃpakà akusalà dhammà anvassaveyyuæ, tassa saævarÃya paÂipajjati; rakkhati kÃyendriyaæ, kÃyendriye saævaraæ Ãpajjati manasà dhammaæ vi¤¤Ãya na nimittaggÃhÅ hoti nÃnubya¤janaggÃhÅ yatvÃdhikaraïamenaæ manindriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhà domanassà pÃpakà akusalà dhammà anvassaveyyuæ, tassa saævarÃya paÂipajjati; rakkhati manindriyaæ, manindriye saævaraæ Ãpajjati ÃdinnapariyÃyaæ paccavekkhamÃno anto indriyasaævarapariyante carati, mariyÃdaæ na bhindati, ayaæ indriyasaævarapariyanto. Katamo bhojane matta¤¤utÃpariyanto? Idha bhikkhu paÂisaÇkhà [PTS Page 484] [\q 484/] yoniso ÃhÃraæ ÃhÃreti, neva davÃya, na madÃya, na maï¬anÃya, na vibhÆsaïÃya; yÃvadeva imassa kÃyassa Âhitiyà yÃpanÃya, vihiæsÆparatiyà brahmacariyÃnuggahÃya, iti purÃïa¤ca vedanaæ paÂihaÇkhÃmi, nava¤ca vedanaæ na uppÃdessÃmi, yÃtrà ca me bhavissati. Anavajjatà ca phÃsuvihÃro cÃti. Akkhabbha¤jana - vaïapaÂicchÃdana - puttamaæsÆpamaæ paccavekkhamÃno anto bhojane matta¤¤utÃpariyante carati, mariyÃdaæ na bhindati; ayaæ bhojane matta¤¤utÃpariyanto. [BJT Page 688] [\x 688/] Katamo jÃgariyÃnuyogapariyanto? Idha bhikkhu divasaæ caÇkamena nisajjÃya ÃvaraïÅyehi dhammehi cittaæ parisodheti, rattiyà paÂhamaæ yÃmaæ caÇkamena nisajjÃya ÃvaraïÅyehi dhammehi cittaæ parisodheti. Rattiyà majjhimaæ yÃmaæ dakkhiïena passena sÅhaseyyaæ kappeti pÃde pÃdaæ accÃdhÃya sato sampajÃno uÂÂhÃnasa¤¤aæ manasikaritvÃ, rattiyà pacchimaæ yÃmaæ paccuÂÂhÃya caÇkamena nisajjÃya ÃvaraïÅyehi dhammehi cittaæ parisodheti. BhaddekarattavihÃraæ paccavekkhamÃno antojÃgariyÃnuyogapariyante carati, mariyÃdaæ na bhindati; ayaæ jÃgariyÃnuyogapariyantoti - bhikkhu sato sappariyantacÃrÅ. ÖaæsÃdhipÃtÃna siriæsapÃnanti - '¬aæsÃ' vuccanti piÇgalamakkhikÃyo; 'adhipÃtakÃ' vuccanti sabbÃpi makkhikÃyo; kiæ kÃraïà adhipÃtakà muccanti sabbÃpi makkhikÃyo? Tà uppatitvà uppatitvà khÃdanti; taækÃraïà adhipÃtakà vuccanti sabbÃpi makkhikÃyo. ' SiriæsapÃ' vuccanti ahÅti - ¬aæsÃdhipÃtÃna siriæsapÃnaæ ManussaphassÃna catuppadÃnanti - ' manussaphassÃ' vuccanti corà và assu mÃnavà và katakammà và akatakammà vi; te bhikkhuæ pa¤haæ và puccheyyuæ, vÃdaæ và Ãropeyyuæ, akkoseyyuæ paribhÃseyyuæ roseyyuæ viroseyyuæ hiæseyyuæ vihiæseyyuæ heÂheyyuæ viheÂheyyuæ ghÃteyyuæ upaghÃteyyuæ upaghÃtaæ và kareyyuæ. Yo koci manussato upaghÃto manussaphasso; catuppadÃnanti sÅhà byagghà [PTS Page 485] [\q 485/] dÅpÅ acchà taracchà kokà mahisà hatthÅ; te bhikkhuæ maddeyyuæ khÃdeyyuæ hiæseyyuæ vihiæseyyuæ heÂheyyuæ viheÂheyyuæ ghÃteyyuæ upaghÃteyyuæ upaghÃtaæ và kareyyuæ, catuppadato upaghÃto ya ki¤ci catuppadahayanti - manussaphassÃna catuppadÃnaæ. TenÃha bhagavÃ: " Pa¤canna dhÅro bhayÃnaæ na bhÃye bhikkhu sato sappariyantacÃrÅ, ÖaæsÃdhipÃtÃna siriæsapÃnaæ1 manussaphassÃna2 catuppadÃna"nti. 16 - 11 ParadhammikÃnampi na santaseyya disvÃpi tesaæ bahubheravÃni, AthÃparÃni abhisambhaveyya3 parissayÃni kusalÃnuesÅ. 1. ÖaæsÃdhipÃtÃnaæ sarÅsapÃnaæ - machasaæ 2. ManussaphassÃnaæ - machasaæ. 3. Abhisambhaveyyuæ - syÃ. [BJT Page 690] [\x 690/] ParadhammikÃnampi na santaseyya disvÃpi tesaæ bahubheravÃnÅti - 'paradhammikÃ' vuccanti satta sahadhammike Âhapetvà ye keci buddhe dhamme saÇghe appasannÃ. Te bhikkhuæ pa¤haæ và puccheyyuæ vÃdaæ và Ãropeyyuæ, akkoseyyuæ paribhÃseyyuæ roseyyuæ viroseyyuæ hiæseyyuæ vihiæseyyuæ heÂheyyuæ viheÂheyyuæ ghÃteyyuæ upaghÃteyyuæ upaghÃtaæ và kareyyuæ. Tesaæ bahubherave passitvà và suïitvà và na vedheyya na pavedheyya na sampavedheyya, na taseyya na santaseyya na uttaseyya na parittaseyya na bhÃyeyya na santÃsaæ Ãpajjeyya, abhÅru assa acchambhÅ anutrÃsÅ apalÃyÅ, pahÅnabhayabheravo vigatalomahaæso vihareyyÃti - paradhammikÃnampi na santaseyya disvÃpi tesaæ bahubheravÃni. AthÃparÃni abhisambhaveyya1 parissayÃni kusalÃnuesÅti - athÃparÃnipi atthi abhisambhotabbÃni abhibhavitabbÃni ajjhottharitabbÃni pariyÃdiyitabbÃni madditabbÃni. ParissayÃti dve parissayÃ: [PTS Page 486] [\q 486/] pÃkaÂaparissayà ca paÂicchannaparissayà ca - Pe - evampi tatrÃsayÃti parissayÃ. KusalÃnuphasÅti sammÃpaÂipadaæ anulomapaÂipadaæ apaccanÅkapaÂipadaæ anvatthapaÂipadaæ - pe - ariyaæ aÂÂhaÇgikaæ maggaæ nibbÃna¤ca nibbÃnagÃmini¤ca paÂipadaæ esantena gavesantena pariyesantena parissayà abhisambhotabbà abhibhavitabbà ajjhottharitabbà pariyÃdiyitabbà madditabbÃti athÃparÃni abhisambhaveyya parissayÃni kusalÃnuesÅ. TenÃha bhagavÃ: "ParadhammikÃnampi na santaseyya DisvÃpi tesaæ bahubheravÃti. AthÃparÃni abhisambhaveyya ParissayÃni kusalÃnuesÅ"ti. 16 - 12 ùtaÇkaphassena khudÃya phuÂÂho SÅtaæ athuïhaæ2 adhivÃsayeyya. So tehi phuÂÂho bahudhà anoko Viriyaparakkamaæ daÊhaæ kareyya. ùtaÇkaphassena khudÃya phuÂÂhoti - ' ÃtaÇkaphasso' vuccati rogaphasso. Rogaphassena phuÂÂho pareto samohito samannÃgato assa; cakkhurogena phuÂÂho pareto samohito samannÃgato assa; sotarogena - ghÃnarogena - jivhÃrogena - kÃyarogena - pe - ÖaæsamakasavÃtÃtapasiriæsapasamphassena phuÂÂho pareto samohito samannÃgato assa. 'KhudÃ' vuccati chÃtako. ChÃtakena phuÂÂho pareto samohito samannÃgato assÃti - ÃtaÇkaphassena khudÃya phuÂÂho. 1. Abhisambhaveyyuæ [PTS] 2. Atuïhaæ - sÅmu11 [BJT Page 692] [\x 692/] SÅtaæ athuïhaæ 1 adhivÃsayeyyÃti - 'sÅta'nti dvÅhi kÃraïehi sÅtaæ hoti: abbhantaradhÃtupakopa2 vasena và sÅtaæ hoti. Bahiddhà utuvasena và sÅtaæ hoti. Uïhanti dvÅhi kÃraïehi uïhaæ hoti. AbbhantaradhÃtupakopavasena2 và uïhaæ hoti. Bahiddhà utuvasena và uïhaæ hotÅti - sÅtaæ athuïhaæ. AdhivÃsayeyyÃti [PTS Page 487] [\q 487/] khamo assa sÅtassa uïhassa jighacchÃya pipÃsÃya ¬aæsamakasavÃtÃtapasiriæsapasamphassÃnaæ, duruttÃnaæ durÃgatÃnaæ vacanapathÃnaæ, uppannÃnaæ sÃrÅrikÃnaæ vedanÃnaæ dukkhÃnaæ tippÃnaæ kharÃnaæ kaÂukÃnaæ asÃtÃnaæ amanÃpÃnaæ pÃïaharÃnaæ adhivÃsakajÃtiko assÃti - sÅtaæ athunhaæ1 adhivÃsayeyya. So tehi phuÂÂho bahudhà anokoti - ' so tehÅ'ti ÃtaÇkaphassena ca khudÃya ca sÅtena ca uïhena ca phuÂÂho pareto samohito samannÃgato assÃti - so tehi phuÂÂho. BahudhÃti anekavidhehi ÃkÃrehi phuÂÂho pareto samohito samannÃgato assÃti - so tehi phuÂÂho bahudhÃ. Anokoti abisaÇkhÃrasahagatavi¤¤Ãïassa okÃsaæ na karotÅtipi - anoko. AthavÃ, kÃyaduccaritassa vacÅduccaritassa manoduccaritassa okÃsaæ na karotÅtipi anokoti - so tehi phuÂÂho bahudhà anoko. Viriyaparakkamaæ daÊhaæ kareyyÃti - ' viriyaparakkamo' vuccati: "yo cetasiko viriyÃrambho nikkamo parakkamo uyyÃmo vÃyÃmo ussÃho ussoÊhÅ appaÂivÃnÅ thÃmo dhiti3 asithilaparakkamatà anikkhittachandatà anikkhittadhuratà dhurasampaggÃho viriyaæ viriyindriyaæ viriyabalaæ sammÃvÃyÃmo"[a] viriyaparakkamaæ daÊhaæ kareyyÃti - viriyaparakkamaæ daÊhaæ kareyya, thiraæ kareyya, daÊhasamÃdÃno assa avatthitasamÃdÃnoti - viriyaparakkamaæ daÊhaæ kareyya. TenÃha bhagavÃ: " ùtaÇkaphassena khudÃya phuÂÂho SÅtaæ athuïhaæ adhivÃsayeyya, So tehi phuÂÂho bahudhà anoko Viriyaparakkamaæ daÊhaæ kareyyÃ"ti. 16 - 13 Theyyaæ na kareyya4 na musà bhaïeyya MettÃya phasse tasathÃvarÃni, YadÃvilattaæ manaso vija¤¤Ã Kaïhassa pakkhoti vinodayeyya. 1. Atuïahaæ, sÅmu. 2. DhÃtusaækhobha - sa. 3. hiti - sÅmu11 4. Kare - sÅmu11. Machasaæ. [BJT Page 694] [\x 694/] Theyyaæ [PTS Page 488] [\q 488/] na kareyya na musà bhaïeyyÃti - ' theyyaæ na kareyyÃ'ti idha bhikkhu adinnÃdÃnaæ pahÃya adinnÃdÃnà paÂivirato assa, dinnÃdÃyÅ dinnapÃÂikaÇkhÅ athenena sucibhÆtena attanà vihareyyÃti - theyyaæ na kareyya. Na musà bhaïeyyÃti idha bhikkhu musÃvÃdaæ pahÃya musÃvÃdà paÂivirato assa, saccavÃdÅ saccasandho theto paccayiko avisaævÃdako lokassÃti - theyyaæ na kareyya na musà bhaïeyya. MettÃya phasse tasathÃvarÃnÅti - ' mettÃ'ti "yà sattesu metti mettÃyanà mettÃyitattaæ anuddayà anuddayatÃ1 anuddayitattaæ hitesità anukampà abyÃpÃdo abyÃpajjo adoso kusalamÆlaæ[a.] TasÃti yesaæ tasinà taïhà appahÅnÃ, yesa¤ca bhayabheravà appahÅnÃ. Kiæ kÃraïà vuccanti tasÃ? Te tasanti uttasanti paritasanti bhÃyanti santÃsaæ Ãpajjanti. TaækÃraïà vuccanti tasÃ. ThÃvarÃti yesaæ tasinà taïhà pahÅnÃ, yesa¤ca bhayabheravà pahÅnÃ. KiækÃraïà vuccanti thÃvarÃ? Te na tasanti na uttasanti na paritasanti na bhÃyanti, santÃsaæ na Ãpajjanti, taækÃraïà vuccanti thÃvarÃ. MettÃya phasse tasathÃvarÃnÅti - tase ca thÃvare ca mettÃya phasseyya phareyya, mettÃsahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamÃïena averena abyÃpajjena pharitvà vihareyyÃti - mettÃya phasse tasathÃvarÃni. YadÃvilattaæ manaso vija¤¤Ãti - 'yadÃ'ti yaæ 2 manasoti " yaæ cittaæ mano mÃnasaæ hadayaæ paï¬araæ mano manÃyatanaæ manindriyaæ vi¤¤Ãïaæ vi¤¤Ãïakkhandho tajjÃmanovi¤¤ÃïadhÃtu"[a] kÃyaduccaritena cittaæ Ãvilaæ hoti luÊitaæ eritaæ ghaÂÂitaæ calitaæ bhantaæ avupasantaæ, vacÅduccaritena - manoduccaritena - rÃgena - dosena - mohena - kodhena - upanÃhena - makkhena - palÃsena - issÃya - macchariyena - mÃyÃya - sÃÂheyyena - thambhena - sÃrambhena - mÃnena - atimÃnena - madena - pamÃdena - sabbakilesehi - sabbaduccaritehi - sabbadarathehi - sabbapariÊÃhehi - sabbasantÃpehi - sabbÃkusalÃbhisaÇkhÃrehi cittaæ Ãvilaæ hoti luÊitaæ eritaæ ghaÂÂitaæ [PTS Page 489] [\q 489/] calitaæ bhantaæ avupasantaæ. YadÃvilattaæ manaso vija¤¤Ãti - cittassa ÃvilabhÃvaæ jÃneyya ÃjÃneyya vijÃneyya paÂivijÃneyya paÂivijjheyyÃti - yadÃvilattaæ manaso vija¤¤Ã. 1. Anuddayanà - sÅmu11. [A.] DhammasaÇgaïi - nikkhepakaï¬a. 2. Yadà - sÅmu 11 [BJT Page 696] [\x 696/] Kaïhassa pakkhoti vinodayeyyÃti - 'kaïho'ti yo so mÃro kaïho adhipati antagÆ namuci pamattabandhu. Kaïhassa pakkho mÃrapakkho mÃrapÃso mÃrabalisaæ mÃrÃmisaæ mÃravisayo mÃranivÃpo1 mÃragocaro mÃrabandhananti pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyyÃti - evampi kaïhassa pakkhoti vinodayeyya. Athavà kaïhassa pakkho - mÃrapakkho akusalapakkho dukkhudrayo2 dukkhavipÃko nirayasaævattaniko tiracchÃnayonisaævattaniko pettivisayasaævattanikoti pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyyÃti - evampi kaïhassa pakkhoti vinodayeyya. TenÃha bhagavÃ: "Theyyaæ na kareyya na musà bhaïeyya MettÃya phasse tasathÃvarÃni, YadÃvilattaæ manaso vija¤¤Ã Kaïhassa pakkhoti vinodayeyyÃ"ti. 16 - 14 KodhÃtimÃnassa vasaæ na gacche MÆlampi tesaæ palikha¤¤a tiÂÂhe, Athappiyaæ và pana appiyaæ và Addhà bhavanto abhisambhaveyya. KodhÃtimÃnassa vasaæ na gaccheti - 'kodho'ti " yo cittassa ÃghÃto paÂighÃto - pe - caï¬ikkaæ asuropo3 anattamanatà cittassa" [b] atimÃnoti "idhekacco paraæ atima¤¤ati jÃtiyà và gottena và kolaputtiyena và vaïïapokkharatÃya và dhanena và ajjhenena7 và kammÃyatanena và sippÃyatanena và vijjaÂÂhÃnena và sutena và paÂibhÃnena và a¤¤atara¤¤atarena và vatthunÃ. KodhÃtimÃnassa vasaæ na gaccheti kodhassa ca atimÃnassa ca vasaæ na gaccheyya, kodha¤ca atimÃna¤ca pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyyÃti kodhÃtimÃnassa vasaæ na gacche. MÆlampi [PTS Page 490] [\q 490/] tesaæ palikha¤¤a tiÂÂheti - katamaæ kodhassa mÆlaæ: avijjà mÆlaæ, ayonisomanasikÃro mÆlaæ, asmimÃno mÆlaæ, ahirikaæ mÆlaæ, anottappaæ mÆlaæ, uddhaccaæ mÆlaæ. Idaæ kodhassa mÆlaæ. Katamaæ atimÃnassa mÆlaæ: avijjà mÆlaæ, ayonisomanasikÃro mÆlaæ, asmimÃno mÆlaæ, ahirikaæ mÆlaæ, anottappaæ mÆlaæ, uddhaccaæ mÆlaæ. Idaæ asmimÃnassa mÆlaæ. MÆlampi tesaæ palikha¤¤a tiÂÂheti kodhassa ca atimÃnassa ca mÆlaæ palikhaïitvà uddharitvà samuddharitvà uppÃÂayitvà samuppÃÂayitvà pajahitvà vinodetvà byantÅkaritvà anabhÃvaæ gametvà tiÂÂheyya santiÂÂheyyÃti - mÆlampi tesaæ palikha¤¤a tiÂÂhe. 1. MÃrantatapo - syÃ, [PTS.] MÃranivÃso - sÅmu11. Machasaæ. 2. DukkhuddayosÅmu11. Machasaæ. Dukkhaddaso - sa. Dukkhudayo - [PTS]. A. DhammasaÇgaïi - cittupÃdakaï¬a. 3. Assuropo - sÅmu11 [B] dhammasaÇgaïi - cittuppÃdakaï¬a. [C.] KhuddakavatthuvibhaÇga. [BJT Page 698] [\x 698/] Athappiyaæ và pana appiyaæ và addhà bhavanto abhisambhaveyyÃti 'athÃ'ti padasandhi padasaæsaggo padapÃripÆrÅ akkharasamavÃyo bya¤janasiliÂÂhatà padÃnupubbatÃmetaæ ' athÃ'ti. PiyÃti dve piyÃ: sattà và saÇkhÃrà vÃ, katame sattà piyÃ: idha yÃ'ssa te honti atthakÃmà hitakÃmà phÃsukÃmà yogakkhemakÃmà mÃtà và pità và bhÃtà và bhaginÅ và putto và dhÅtà và mittà và amaccà và ¤ÃtÅ và sÃlohità vÃ, ime sattà piyÃ. Katame saÇkhÃrà piyÃ: manÃpikà rÆpà manÃpikà saddà gandharasà phoÂÂhabbÃ, ime saÇkhÃrà piyÃ. AppiyÃti dve appiyÃ: sattà và saÇkhÃrà vÃ. Katame sattà appiyÃ: idha yÃ'ssa te honti anatthakÃmÃ, ahitakÃmà aphÃsukÃmà ayogakkhemakÃmà jÅvità voropetukÃmÃ. Ime sattà appiyÃ. Katame saÇkhÃrà appiyÃ: amanÃpikà rÆpà amanÃpikà saddà gandhà rasà phoÂÂhabbaæ, ime saÇkhÃrà appiyÃ. AddhÃti ekaæsavacanaæ nikkaÇkhavacanaæ avatthÃpanavacanametaæ 'addhÃ'ti; athappiyaæ và pana appiyaæ và addhà bhavanto abhisambhaveyyÃti piyÃppiyaæ sÃtÃsÃtaæ sukhadukkhaæ [PTS Page 491] [\q 491/] somanassadomanassaæ iÂÂhÃniÂÂhaæ abhisambhavanto và abhibhaveyya adibhavanto và abhibhaveyyÃti - athappiyaæ và pana appiyaæ và addhà bhavanto abhisambhaveyya. TenÃha bhagavÃ: "KodhÃtimÃnassa vasaæ na gacche MÆlampi tesaæ palikha¤¤a tiÂÂhe, Athappiyaæ và pana appiyaæ và Addhà bhavanto abisambhaveyyÃ"ti. 16 - 15 Pa¤¤aæ purakkhatvà kalyÃïapÅti Vikkhambhaye tÃni parissayÃni, Aratiæ sahetha sayanamhi pante Caturo sahetha paridevadhamme. Pa¤¤aæ purakkhatvà kalyÃïapÅtÅti - ' pa¤¤Ã'ti " yà pa¤¤Ã pajÃnanà vicayo pavicayo dhammavicayo sallakkhaïà upalakkhaïà paccupalakkhaïà paï¬iccaæ kosallaæ nepu¤¤aæ vebhavyà cintà upaparikkhà bhÆrÅ medhà pariïÃyikà vipassanà sampaja¤¤aæ patodo pa¤¤Ã pa¤¤indriyaæ pa¤¤Ãbalaæ pa¤¤Ãsatthaæ pa¤¤ÃpÃsÃdo pa¤¤ÃÃloko pa¤¤ÃobhÃso pa¤¤Ãpajjoto pa¤¤Ãratanaæ amoho dhammavicayo sammÃdiÂÂhi" [a] pa¤¤aæ purakkhatvÃti idhekacco pa¤¤aæ purato katvà carati pa¤¤Ãdhajo pa¤¤Ãketu pa¤¤Ãdhipateyyo vicayabahulo pavicayabahulo pekkhÃyanabahulo2 samekkhÃyana3 bahulo vibhÆtavihÃrÅ taccarito tabbahulo taggarÃko tanninno tappoïo tappabhÃro tadadhimutto tadadhipateyyoti - evampi pa¤¤aæ purakkhatvÃ. 1. NiyyÃnikavacanaæ - sÅmu11. Machasaæ. 2. OkkhÃyana- - sÅmu. 11 SamokkhÃyana- - sÅmu 11. [PTS] 3. SampekkhÃyana- - machasaæ. [A.] DhammasaÇgani - cittuppÃdakaï¬a. [BJT Page 700] [\x 700/] Atha và gacchanto vÃ: gacchÃmÅ'ti pajÃnÃti; Âhito và 'ÂhitomhÅ'ti pajÃnÃti, nisinno và 'nisinnomhÅ'ti pajÃnÃti, sayÃno và 'sayÃnomhÅ'ti pajÃnÃti, yathà yathà và panassa kÃyo païihito hoti, tathà tathà naæ pajÃnÃtÅti evampi pa¤¤aæ purakkhatvÃ. Athavà abhikkante paÂikkante sampajÃnakÃrÅ hoti, Ãlokite vilokite sampajÃnakÃrÅ hoti, sammi¤jite pasÃrite sampajÃnakÃrÅ hoti, saÇghÃÂipattacÅvaradhÃraïe sampajÃnakÃrÅ hoti. Asite pÅte khÃyite sÃyite sampajÃnakÃrÅ hoti, uccÃrapassÃvakamme sampajÃnakÃrÅ hoti, gate Âhite nisinne sutte jÃgarite bhÃsite tuïhÅbhÃve sampajÃnakÃrÅ hotÅ'ti evampi pa¤¤aæ purakkhatvÃ. KalyÃïapÅtÅ'ti buddhÃnussativasena uppajjati pÅtipÃmujjaæ kalyÃïapÅti, dhammÃnussativasena - saÇghÃnussati - sÅlÃnussati - cÃgÃnussati - devatÃnussati - vedanÃnussati(?) - ùnÃpÃnasati [PTS Page 492 [\q 492/] - ] maraïasati - kÃyagatÃsati - upasamÃnussativasena uppajjati pÅtipÃmujjaæ kalyÃïapÅtÅti - pa¤¤aæ purakkhatvà kalyÃïapÅti. Vikkhambhaye tÃni parissayÃnÅti - 'parissayÃ'ti dve parissayÃ: - pe - Vikkhambhaye tÃni parissayÃnÅti tÃni parissayÃni vikkhambheyya abhibhaveyya ajjhotthareyya pariyÃdiyeyya maddeyyÃti - vikkhambhaye tÃni parissayÃni. Aratiæ sahetha sayanamhi panteti - 'aratÅ'ti 'yà arati aratikà anabhirati anabhiramaïà ukkaïÂhitÃ1 paritassikÃ'. 2[A] sayanamhi panteti pantesu và senÃsanesu a¤¤atara¤¤ataresu dhammesu aratiæ saheyya abhibhaveyya ajjhotthaheyya pariyÃdiyeyya maddeyyÃti aratiæ sahetha sayanamhi pante. Caturo sahetha paridevadhammeti - caturo paridevanÅyadhamme saheyya parisaheyya abhibhaveyya ajjhotthareyya pariyÃdiyeyya maddeyyÃti caturo sahetha paridevadhamme. TenÃha bhagavÃ: "Pa¤¤aæ purakkhatvà kalyÃïapÅti Vikkhambhaye tÃni parissayÃni, Aratiæ sahetha sayanamhi pante Caturo sahetha paridevadhamme"ti. 16 - 16 Kiæsu asissaæ3 kuvaæ4và asissaæ Dukkhaæ vata settha kuvajja sessaæ, Ete vitakke paridevaneyye5 Vinayetha sekho aniketacÃrÅ. 1. UkkaïÂhakà - [PTS] ukkaïÂhitatà - sÅmu11. 2. ParitassanÃsÅmu11, [PTS] 3. AsissÃmÅ - su. Sa. [PTS] 4. Kuhiæ - sÅmu11 5. Paridevaniyye - sa. [A.] KhuddakavatthuvibhaÇga. [BJT Page 702] [\x 702/] Kiæ [PTS Page 493] [\q 493/] su asissaæ kuvaæ và asissanti - ' kiæsu asissa'nti1 kiæ bhu¤jissÃmi odanaæ và kummÃsaæ và sattuæ và macchaæ và maæsaæ vÃti - kiæ su asissaæ. Kuvaæ và asissanti kattha bhu¤jissÃmi khattiyakule và brÃhmaïakule và vessakule và suddakule vÃti - kiæ su asissaæ kuvaæ và asissaæ. Dukkhaæ vata settha kuvajja sessanti - imaæ rattiæ dukkhaæ sayittha phalake và taÂÂikÃya và cammakhaï¬e và tiïasanthÃre và païïasanthÃre và palÃlasanthÃre vÃ, ÃgÃmirattiæ2 kattha sukhaæ sayissÃmi ma¤ce và pÅÂhe và bhisiyà vi bimbohane và vihÃre và a¬¬hayoge và pÃsÃde và hammiye và guhÃya vÃti - dukkhaæ vata settha kuvajja sessaæ. Ete vitakke paridevaneyyeti - 'ete vitakke'ti dve piï¬apÃtapaÂisa¤¤utte vitakke, dve senÃsanapaÂisa¤¤utte vitakke; paridevateyyeti Ãdevaneyye paridevaneyyeti - ete vitakke paridevaneyye. Vinayetha sekho aniketacÃrÅti - ' sekho'ti kiæ kÃraïà vuccati sekho? SikkhatÅti sekho; ki¤ca sikkhati: - pe - ayaæ adhipa¤¤ÃsikkhÃ. Imà tisso sikkhÃyo Ãvajjanto sikkhati, jÃnanto - passanto - paccavekkhanto - cittaæ adhiÂÂhahanto sikkhati, saddhÃya adhimuccanto sikkhati, viriyaæ paggaïhanto - satiæ upaÂÂhapento - cittaæ samÃdahanto - pa¤¤Ãya pajÃnanto - pahÃtabbaæ [PTS Page 494] [\q 494/] pajahanto - bhÃvetabbaæ bhÃvento - sacchikÃtabbaæ sacchikaronto sikkhati, Ãcarati samÃcarati samÃdÃya sikkhati. Taæ kÃraïà vuccati sekho. Sekho vinayÃya paÂivinayÃya pahÃnÃya vÆpasamÃya paÂinissaggÃya paÂippassaddhiyà adhisÅlampi sikkheyya, adhicittampi sikkheyya, adhipa¤¤ampi sikkheyya, imà tisso sikkhÃyo Ãvajjanto sikkheyya, jÃnanto - pe - samÃdÃya vatteyyÃti - vinayetha sekho. AniketacÃrÅti kathaæ niketacÃrÅ hoti: idhekacco kulapaÊibodhena samannÃgato hoti. GaïapaÊibodhena - ÃvÃsapaÊibodhena - cÅvarapaÊibodhena - piï¬apÃtapaÊibodhena - senÃsanapaÊibodhena - gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrapaÊibodhena samannÃgato hoti. Evaæ niketacÃrÅ hoti. Kathaæ aniketacÃrÅ hoti: idha bhikkhu na kulapaÊibodhena samannÃgato na gaïa - na ÃvÃsa - na cÅvara - na piï¬apÃta - na senÃsana - na gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrapaÊibodhena samannÃgato hoti. Evaæ aniketacÃrÅ hoti. 1. AsissÃmÅti - sÅmu11. 2. ùgamanarattiæ - syÃ. [PTS.] [BJT Page 704] [\x 704/] 1. "Magadhaæ gatà kosalaæ gatà Ekacciyà pana jjibemiyÃ1, Migà viya2 asaÇgacÃrino3 Aniketà viharanti bhikkhavo[a.] 2. SÃdhu caritakaæ4 sÃdhu sucaritaæ SÃdhu sadà aniketavihÃro, Atthapucchanaæ padakkhiïakammaæ Etaæ sÃma¤¤aæ aki¤canassÃ"ti[b] Vinayetha [PTS Page 495] [\q 495/] sekho aniketacÃrÅ. TenÃha bhagavÃ: "Kiæ su asissaæ kuvaæ và asissaæ Dukkhaæ vata settha kuvajja sessaæ, Ete vitakke paridevaneyye Vinayetha sekho aniketacÃrÅ"ti. 16 - 17 Anna¤ca laddhà vasana¤ca kÃle Mattaæ sa ja¤¤Ã idha tosanatthaæ, So tesu gutto yatacÃri gÃme Rusitopi vÃcaæ pharusaæ na vajjÃ. Anna¤ca laddhà vasana¤ca kÃleti - ' anna'nti odano kummÃso sattu maccho maæsaæ; vasananti - cha cÅvarÃni: khomaæ kappÃsikaæ koseyyaæ kambalaæ sÃïaæ bhaÇgaæ; anna¤ca laddhà vasana¤ca kÃleti - cÅvaraæ labhitvà piï¬apÃtaæ labhitvÃ, na kuhanÃya na lapanÃya na nemittikatÃya na nippesikatÃya na lÃbhena lÃbhaæ nijigiæsanatÃya na dÃrudÃnena na veÊudÃnena na pattadÃnena na pupphadÃnena na phaladÃnena na sinÃnadÃnena na cuïïadÃnena na mattikÃdÃnena na dantakaÂÂhadÃnena na mukhodakadÃnena na cÃÂukamyatÃya na muggasuppatÃya na pÃribhaÂÂatÃya na piÂÂhimaæsikatÃya na vatthuvijjÃya na tiracchÃnavijjÃya na aÇgavijjÃya na nakkhattavijjÃya na dÆtagamanena na pahiïagamanena na jaÇghapesaniyena na vejjakammena na piï¬apatipiï¬akena na dÃnÃnuppadÃnena dhammena samena laddhà [PTS Page 496] [\q 496/] labhitvà adhigantvà vinditvà paÂilabhitvÃti - anna¤ca laddhà vasana¤ca kÃle. Mattaæ sa ja¤¤Ã idha tosanatthanti - 'mattaæ sa ja¤¤Ã'ti dvÅhi kÃraïehi mattaæ jÃneyya; paÂiggahanato và paribhogato vÃ. Kathaæ paÂiggahanato mattaæ janÃti? Thokepi diyyamÃne kulÃnuddayÃya kulÃnurakkhÃya kulÃnukampÃya paÂiggaïhÃti. Bahukepi diyyamÃne kÃyaparihÃrikaæ cÅvaraæ paÂigaïhÃti, kucchiparihÃrikaæ piï¬apÃtaæ paÂigaïhÃti. Evaæ paÂiggahanato mattaæ jÃnÃti. 1. VajjabhÆmiyà - sÅmu 11 2. Magakà viya - syÃ. 3. SaÇghacÃrino - syà mÃgadhà visaÇghacÃrino - [PTS]. 4. Caritaæ - syÃ. [PTS.] . Vanasaæyutta. [B.] KumÃputtattheragÃthÃ. [BJT Page 706] [\x 706/] Kathaæ paribhogato mattaæ jÃnÃti? PaÂisaÇkhà yoniso cÅvaraæ paÂisevati: yÃvadeva sÅtassa paÂighÃtÃya uïhassa paÂighÃtÃya ¬aæsamakasavÃtÃtapasiriæsapasamphassÃnaæ paÂighÃtÃya, yÃvadeva hirikopinapaÂicchÃdanatthaæ. PaÂisaÇkhà yoniso piï¬apÃtaæ paÂisevati: neva davÃya na madÃya na maï¬anÃya na vibhÆsanÃya, yÃvadeva imassa kÃyassa Âhitiyà yÃpanÃya vihiæsÆparatiyà brahmacariyÃnuggahÃya, iti purÃïa¤ca vedanaæ paÂihaÇkhÃmi, nava¤ca vedanaæ na uppÃdessÃmi, yÃtrà ca me bhavissati anavajjatà ca phÃsuvihÃro ca. PaÂisaÇkhà yoniso senÃsanaæ paÂisevati: yÃvadeva sÅtassa paÂighÃtÃya uïhassa paÂighÃtÃya ¬aæsamakasavÃtÃtapasiriæsapasamphassÃnaæ paÂighÃtÃya, yÃvadeva utuparissayavinodanaæ paÂisallÃnÃrÃmatthaæ. PaÂisaÇkhà yoniso gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ paÂisevati: yÃvadeva uppannÃnaæ veyyÃbÃdhikÃnaæ vedanÃnaæ paÂighÃtÃya abyÃpajjhaparamatÃya. Evaæ paribhogato mattaæ jÃnÃti. Mattaæ sa ja¤¤Ãti imehi dvÅhi kÃraïehi mattaæ jÃneyya ÃjÃneyya paÂivijÃneyya paÂivijjheyyÃti - mattaæ sa ja¤¤Ã. Idha tosanatthanti " idha bhikkhusantuÂÂho hoti itarÅtarena cÅvarena, itarÅtaracÅvarasantuÂÂhiyà ca vaïïavÃdÅ, na ca cÅvarahetu anesanaæ appatirÆpaæ Ãpajjati, aladdhà ca cÅvaraæ na paritassati, laddhà [PTS Page 497] [\q 497/] ca cÅvaraæ agathito1 amucchito anajjhÃpanno ÃdÅnavadassÃvÅ nissaraïapa¤¤o paribhu¤jati, tÃya ca pana itarÅtaracÅvarasantuÂÂhiyà nevattÃnukkaæseti. No paraæ2 vambheti. Yo3 hi tattha dakkho analaso sampajÃno patissato. 4 Ayaæ vuccati bhikkhu porÃïe agga¤¤e ariyavaæse Âhito. Puna ca paraæ bhikkhu santuÂÂho hoti itarÅtarena piï¬apÃtena, itarÅtarapiï¬apÃtasantuÂÂhiyà ca vaïïavÃdÅ, na ca piï¬apÃtahetu anesanaæ appatirÆpaæ Ãpajjati, aladdhà ca piï¬apÃtaæ na paritassati, laddhà ca piï¬apÃtaæ agathito amucchito anajjhÃpanno ÃdÅnavadassÃvÅ nissaraïapa¤¤o paribhu¤jati; tÃya ca pana itarÅtarapiï¬apÃtasantuÂÂhiyà nevattÃnukkaæseti, no paraæ vambheti. Yo hi tattha dakkho analaso sampajÃno patissato, 4 ayaæ vuccati bhikkhu porÃïe agga¤¤e ariyavaæse Âhito. Puna ca paraæ bhikkhu santuÂÂho hoti itarÅtarena senÃsanena, itarÅtarasenÃsanasantuÂÂhiyà ca vaïïavÃdÅ, na ca senÃsanahetu anesanaæ appatirÆpaæ Ãpajjati, aladdhà ca senÃsanaæ na paritassati, laddhà ca senÃsanaæ agathito amucchito anajjhÃpanno ÃdÅnavadassÃvÅ nissaraïapa¤¤o paribhu¤jati. TÃya ca pana itarÅtarasenÃsanasantuÂÂhiyà nevattÃnukkaæseti. No paraæ vambheti. 1. Agadhito - sÅmu11 machasaæ 2. Na paraæ - sÅmu11 3. So - ani 4. PaÂissato, sÅmu11 machasaæ. [BJT Page 708] [\x 708/] Yo hi tattha dakkho analaso sampajÃno patissato, 1 ayaæ vuccati bhikkhu porÃïe agga¤¤e ariyavaæse Âhito. Puna ca paraæ bhikkhu santuÂÂho hoti itarÅtarena gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrena itarÅtaragilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrasantuÂÂhiyà ca vaïïavÃdÅ, na ca gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrahetu anesanaæ appatirÆpaæ Ãpajjati, aladdhà ca gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ na paritassati, laddhà ca gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ agathito amucchito anajjhÃpanno ÃdÅnavadassÃvÅ nissaraïapa¤¤o paribhu¤jati. TÃya ca pana itarÅtaragilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrasantuÂÂhiyà nevattÃnukkaæseti. No paraæ vambheti. Yo hi tattha dakkho analaso sampajÃnopatissato1 ayaæ vuccati bhikkhu porÃïe agga¤¤e ariyavaæse Âhito" [a] ti - mattaæ sa ja¤¤Ã idha tosanatthaæ. So [PTS Page 498] [\q 498/] tesu gutto yatacÃri gÃmeti - 'so tesu gutto'ti cÅvare piï¬apÃte senÃsane gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃre gutto gopito rakkhito saævutoti evampi so tesu gutto. Athavà Ãyatanesu gutto gopito rakkhito saævutoti evampi so tesu gutto. YatacÃri gÃmeti - game yato yatatto2 paÂiyatatto3 gutto gopito rakkhito saævutoti - so tesu gutto yatacÃri gÃme. Rusitopi vÃcaæ pharusaæ na vajjÃti - rusito khuæsito vambhito ghaÂÂito garahito upavadito pharusena kakkhaÊena nappaÂivajjÃ, nappaÂibhaïeyya, akkosantaæ na paccakkoseyya, rosantaæ nappaÂiroseyya, bhaï¬antaæ nappaÂibhaï¬eyya, na kalahaæ kareyya, na bhaï¬anaæ kareyya, na viggahaæ kareyya, na vivÃdaæ kareyya, na medhagaæ kareyya, kalahaæ bhaï¬anaæ viggahaæ vivÃdaæ medhagaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya. Kalahabhaï¬anaviggahavivÃdamedhagà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà vihareyyÃti - rusitopi vÃcaæ pharusaæ na vajjÃ. TenÃha bhagavÃ: "Anna¤ca laddhà vasana¤ca kÃle Mattaæ sa ja¤¤Ã idha tosanatthaæ, So tesu gutto yatacÃri gÃme Rusitopi vÃcaæ pharusaæ na vajjÃ"ti. 1. PaÂissato - sÅmu11 machasaæ. 2. Yatto - sÅmu11 machasaæ[PTS]. 3. PaÂiyatto - sÅmu11 machasaæ [PTS]. A. CatukkaaÇguttara - uruvelavagga; dÅghanikÃya - saÇgÅtisutta. [BJT Page 710] [\x 710/] 16 - 18 Okkhittacakkhu na ca pÃdalolo JhÃnÃnuyutto bahujÃgara'ssa UpekkhamÃrabbha samÃhitatto TakkÃsayaæ kukkucca¤cupacchinde1. Okkhittacakkhu na ca pÃdaloloti - kathaæ khittacakkhu hoti: "idhekacco bhikkhu cakkhulolo cakkhuloliyena samannÃgato hoti: 'adiÂÂhaæ dakkhitabbaæ diÂÂhaæ samatikkamitabba'nti ÃrÃmena ÃrÃmaæ uyyÃnena uyyÃnaæ gÃmena gÃmaæ [PTS Page 499] [\q 499/] nigamena nigamaæ nagarena nagaraæ raÂÂhena raÂÂhaæ janapadena janapadaæ dÅghacÃrikaæ anivattacÃrikaæ anuyutto hoti rÆpadassanÃya. Evampi khittacakkhu hoti. Athavà bhikkhu antaragharaæ paviÂÂho vÅthiæ paÂipanno asaævuto gacchati: hatthiæ olokento assaæ olokento rathaæ olokento pattiæ olokento itthiyo olokento purise olokento kumÃrake olokento kumÃrikÃyo olokento antarÃpaïaæ olokento gharamukhÃni olokento uddhaæ olokento adho olokento disÃvidisaæ pekkhamÃno gacchati, evampi 'khittacakkhu' hoti. Athavà bhikkhu cakkhunà rÆpaæ disvà nimittaggÃhÅ hoti anubya¤janaggÃhÅ. YatvÃdhikaraïamenaæ cakkhundriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhÃdomanassà pÃpakà akusalà dhammà anvÃssaveyyuæ, tassa saævarÃya na paÂipajjati, na rakkhati cakkhundriyaæ, cakkhundriye na saævaraæ Ãpajjati. Evampi khittacakkhu hoti. Yathà và paneke bhonto samaïabrÃhmaïà saddhÃdeyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpaæ visÆkadassanaæ anuyuttà viharanti. SeyyathÅdaæ: naccaæ gÅtaæ vÃditaæ pekkhaæ akkhÃnaæ pÃïissaraæ vetÃÊaæ kumbhathÆnaæ sobhanagarakaæ2 caï¬Ãlaæ vaæsaæ dhovanaæ hatthiyuddhaæ assayuddhaæ mahisayuddhaæ usabhayuddhaæ goyuddhaæ ajayuddhaæ meï¬ayuddhaæ kukkuÂayuddhaæ vaÂÂakayuddhaæ daï¬ayuddhaæ muÂÂhiyuddhaæ nibbuddhaæ uyyodhikaæ balaggaæ senÃbyÆhaæ aïÅkadassanaæ iti vÃ. Evampi khittacakkhu hoti. Kathaæ na khittacakkhu hoti: "idhekacco bhikkhu na cakkhulolo na cakkhuloliyena samannÃgato hoti. 'AdiÂÂhaæ dakkitabbaæ diÂÂhaæ samatikkamitabba'nti na ÃrÃmena ÃrÃmaæ na uyyÃnena uyyÃnaæ na gÃmena gÃmaæ na nigamena nigamaæ na nagarena nagaraæ na raÂÂhena raÂÂhaæ na janapadena janapadaæ dÅghacÃrikaæ anivattacÃrikaæ anuyutto hoti rÆpadassanÃya. [PTS Page 500] [\q 500/] evampi na khittacakkhu hoti. Athavà bhikkhu antaragharaæ paviÂÂho vÅthiæ paÂipanno saævuto gacchati: na hatthiæ olokento na assaæ olokento na rathaæ olokento na pattiæ olokento na itthiyo olokento na purise olokento na kumÃrake olokento kumÃrikÃyo olokento na antarÃpaïaæ olokento na gharamukhÃni olokento na uddhaæ olokento na adho olokento disÃvidisaæ pekkhamÃno gacchati, evampi 'khittacakkhu' hoti. Athavà bhikkhu cakkhunà rÆpaæ disvà na nimittaggÃhÅ hoti anubya¤janaggÃhÅ. YatvÃdhikaraïamenaæ cakkhundriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhÃdomanassà pÃpakà akusalà dhammà anvÃssaveyyuæ, tassa saævarÃya na paÂipajjati, na rakkhati cakkhundriyaæ, cakkhundriye na saævaraæ Ãpajjati. Evampi khittacakkhu hoti. 1. Kukkucciyupacchinde - syà [PTS] 2. Sobhanakaæ - machasaæ. [BJT Page 712] [\x 712/] Yathà và paneke bhonto samaïabrÃhmaïà saddhÃdeyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te eva rÆpaæ visÆkadassanaæ anuyuttà viharanti. SeyyathÅdaæ: naccaæ gÅtaæ vÃditaæ pekkhaæ akkhÃnaæ pÃïissaraæ vetÃÊaæ kumbhathÆnaæ sobhanagarakaæ2 caï¬Ãlaæ vaæsaæ dhovanaæ hatthiyuddhaæ assayuddhaæ mahisayuddhaæ usabhayuddhaæ goyuddhaæ ajayuddhaæ meï¬ayuddhaæ kukkuÂayuddhaæ vaÂÂakayuddhaæ daï¬ayuddhaæ muÂÂhiyuddhaæ nibbuddhaæ uyyodhikaæ balaggaæ senÃbyÆhaæ aïÅkadassanaæ iti vÃ. Evampi na khittacakkhu hoti. Okkhittacakkhu. Na ca pÃdaloloti - kathaæ pÃdalolo hoti: idhekacco bhikkhu pÃdalolo pÃdaloliyena samannÃgato hoti: ÃrÃmena ÃrÃmaæ uyyÃnena uyyÃnaæ gÃmena gÃmaæ nigamena nigamaæ nagarena nagaraæ raÂÂhena raÂÂhaæ janapadena janapadaæ dÅghacÃrikaæ anivattacÃrikaæ anuyutto hoti rÆpadassanÃya. Evampi pÃdalolo hoti. Athavà bhikkhu antopi saÇghÃrÃme pÃdalolo pÃdaloliyena samannÃgato hoti: na atthahetu1 na kÃraïahetu uddhato avupasantacitto pariveïato pariveïaæ gacchati. VihÃrato - pe - ( 516 PiÂe 2 cÅdeye mŠda siÂa avasanaÂa) iti bhavÃbhavakathaæ iti vÃ2 evampi pÃdalolo hoti. Na ca pÃdaloloti pÃdaloliyaæ pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya. PÃdaloliyà Ãrato assa virato paÂivirato nikkhanto nissaÂo vippamutto visa¤¤utto vimariyÃdÅkatena cetasà vihareyya. PaÂisallÃnÃrÃmo assa paÂisallÃnarato ajjhattaæ cetosamathamanuyutto anirÃkatajjhÃno vipassanÃya samannÃgato brÆhetà su¤¤ÃgÃrÃnaæ, jhÃyÅ jhÃnarato ekattamanuyutto sadatthagarukoti - okkhittacakkhu na ca pÃdalolo. JhÃnÃnuyutto bahujÃgarassÃti - ' jhÃnÃnuyutto'ti dvÅhi kÃraïehi jhÃnÃnuyutto: anuppannassa và paÂhamassa jhÃnassa uppÃdÃya yutto payutto Ãyutto samÃyutto; anuppannassa và dutiyassa jhÃnassa - tatiyassa jhÃnassa - catutthassa jhÃnassa uppÃdÃya yutto payutto Ãyutto samÃyuttoti evampi jhÃnÃnuyutto. Athavà uppannaæ và paÂhamaæ jhÃnaæ Ãsevati bhÃveti bahulÅkaroti; uppannaæ và dutiyaæ [PTS Page 501] [\q 501/] jhÃnaæ - tatiyaæ jhÃnaæ - catutthaæ jhÃnaæ Ãsevati bhÃveti bahulÅkarotÅti evampi jhÃnÃnuyutto. BahujÃgarassÃti idha bhikkhu divasaæ caÇkamena nisajjÃya ÃvaraïÅyehi dhammehi cittaæ parisodheti, rattiyà paÂhamaæ yÃmaæ caÇkamena nisajjÃya ÃvaraïÅyehi dhammehi cittaæ parisodheti, rattiyà majjhimaæ yÃmaæ dakkhiïena passena sÅhaseyyaæ kappeti pÃde pÃdaæ accÃdhÃya sato sampajÃno uÂÂhÃnasa¤¤aæ manasikaritvÃ, rattiyà pacchimaæ yÃmaæ paccuÂÂhÃya caÇkamena nisajjÃya ÃvaraïÅyehi dhammehi cittaæ parisodhetÅti - jhÃnÃnuyutto bahujÃgarassa. UpekkhamÃrabbha samÃhitattoti - 'upekkhÃ'ti yà catutthe jhÃne upekkhà upekkhanà ajjhupekkhanà cittasamatà cittapassaddhatà majjhattatà cittassa, 1. Attahetu - [PTS]. 2. Kathaæ katheti - sÅmu11 [BJT Page 714] [\x 714/] SamÃhitattoti "yà cittassa Âhiti saïÂhiti avaÂÂhiti avisÃhÃro avikkhepo avisÃhaÂamÃnasatà samatho samÃdhindriyaæ samÃdhibalaæ sammÃsamÃdhi". UpekkhamÃrabbha samÃhitattoti catutthe jhÃne upekkhaæ Ãrabbha ekaggacitto avikkhittacitto avisÃhaÂamÃnasoti upekkhamÃrabbha samÃhitatto. TakkÃsayaæ kukkucca¤cupacchindeti - 'takkÃ'ti " nava vitakkÃ: kÃmavitakko byÃpÃdavitakko vihiæsÃvitakko ¤Ãtivitakko janapadavitakko amaravitakko parÃnuddayatÃpaÂisa¤¤utto vitakko lÃbhasakkÃrasilokapaÂisa¤¤utto vitakko anava¤¤attipaÂisa¤¤utto vitakko. Ime vuccanti nava vitakkÃ. " KÃmavitakkÃnaæ kÃmasa¤¤Ãsayo, byÃpÃdavitakkÃnaæ byÃpÃdasa¤¤Ãsayo, vihiæsÃvitakkÃnaæ kÃmasa¤¤Ãsayo, byÃpÃdavitakkÃnaæ byÃpÃdasa¤¤Ãsayo, vihiæsÃvitakkÃnaæ vihiæsÃsa¤¤Ãsayo; athavà takkÃnaæ vitakkÃnaæ saÇkappÃnaæ avijjÃsayo, ayoniso manasikÃro Ãsayo, asmimÃno Ãsayo, anottappaæ Ãsayo, uddhaccaæ Ãsayo. Kukkuccanti hatthakukkuccampi kukkuccaæ pÃdakukkuccampi kukkuccaæ, hatthapÃdakukkuccampi kukkuccaæ, akappiye kappiyasa¤¤ità kappiye akappiyasa¤¤ità avajje vajjasa¤¤ità vajje avajjasa¤¤itÃ, yaæ evarÆpaæ kukkuccaæ kukkuccÃyanà kukkuccÃyitattaæ cetaso vippaÂisÃro [PTS Page 502] [\q 502/] manovilekho, idaæ vuccati kukkuccaæ, "[a.] Apica dvÅhi kÃraïehi uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho: katattà ca akatattà ca. Kathaæ katattà ca akatattà ca uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho? 'Kataæ me kÃyaduccaritaæ akataæ me kÃyasucarita'nti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. 'Kataæ me vacÅduccaritaæ - kataæ me mano duccaritaæ - kato me pÃïÃtipÃto, akatà me pÃïÃtipÃtà veramaïÅ'ti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. 'Kataæ me adinnÃdÃnaæ - kato me kÃmesu micchÃcÃro - kato me musÃvÃdo - katà me pisunà vÃcà - katà me pharusà vÃcà - kato me samphappalÃpo - katà me abhijjhà - kato me byÃpÃdo - katà me micchÃdiÂÂhi - akatà me sammÃdiÂÂhÅ'ti uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. Evaæ katattà ca akatattà ca uppajjati kukkuccaæ cetaso vippaÂisÃro manovilekho. 1. Katheti - sÅmu11 machasaæ kathesi - [PTS] [A.] DhammasaÇgaïi - nikkhepakaï¬a. [BJT Page 716] [\x 716/] (518 Pime mula cÅde. Gasanna) [section missing] TakkÃsayaæ kukkucca¤cupacchindeti takkaæ ca takkÃsaya¤ca kukkucca¤cupacchindeyya chindeyya ucchindeyya samucchindeyya pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyyÃti takkÃsayaæ kukkucca¤cupacchinde. TenÃha bhagavÃ: "Okkhittacakkhu na ca pÃdalolo JhÃnÃnuyutto bahujÃgarassa. UpekkhamÃrabbha samÃhitatto TakkÃsayaæ kukkucca¤cupacchinde"ti. 16 - 19 Cudito [PTS Page 503] [\q 503/] vacÅhi satimÃbhinande SabrahmacÃrÅsu khilaæ pabhinde, VÃcaæ pamu¤ce kusalaæ nÃtivelaæ JanavÃdadhammÃya na cetayeyya. Cudito vacÅhi satimÃbhinandeti - 'cudito'ti upajjhÃyà và Ãcariyà và samÃnupajjhÃyakà và samÃnÃcariyakà và mittà và sandiÂÂhà và sambhattà và sahÃyà và codenti "idaæ te Ãvuso ayuttaæ, idaæ te appattaæ, idaæ te asÃruppaæ, idaæ te asÅlaÂÂha1nti satiæ upaÂÂhÃpetvà taæ codanaæ nandeyya abhinandeyya modeyya anumodeyya iccheyya sÃdiyeyya patthayeyya pihayeyya abhijappeyya. Yathà itthÅ và puriso và daharo yuvà maï¬anakajÃtiko sÅsaæ nahÃno uppalamÃlaæ và vassikamÃlaæ và adhimuttikamÃlaæ và labhitvà ubhohi hatthehi paÂiggahetvà uttamaÇge sirasmiæ patiÂÂhÃpetvà nandeyya abhinandeyya modeyya anumodeyya iccheyya sÃdiyeyya patthayeyya pihayeyya abhijappeyya, evamevaæ satiæ upaÂÂhÃpetvà taæ codanaæ nandeyya abhinandeyya modeyya anumodeyya iccheyya sÃdiyeyya patthayeyya pihayeyya abhijappeyya. 1. AsiliÂÂhaæ - pu [PTS.] [BJT Page 718] [\x 718/] 1. "NidhÅnaæva pacattÃraæ yaæ passe vajjadassinaæ, Niggayha vÃdiæ medhÃviæ tÃdisaæ paï¬itaæ bhaje. TÃdisaæ bhajamÃnassa seyyo hoti na pÃpiyo"ti [a] 2. "OvadeyyanusÃseyya asabbhà ca nivÃraye, Sata¤hi so piyo hoti asataæ hoti appiyo"ti [a] Cudito vacÅbhi satimÃbhinande. SabrahmacÃrÅsu khÅlaæ pabhindeti - 'sabrahmacÃrÅ'ti ekakammà ekuddesà samasikkhakÃ. SabrahmacÃrÅsu khilaæ pahindeti sabrahmacÃrÅsu Ãhatacittataæ khilajÃtataæ pabhindeyya; [PTS Page 504] [\q 504/] pa¤capi ceto khile pabhindeyya; tayopi cetokhile pabhindeyya; rÃgakhilaæ dosakhilaæ mohakhilaæ bhindeyya pabhindeyya sambhindeyyÃti - sabrahmacÃrÅsu khilaæ pabhinde. VÃcaæ pamu¤ce kusalaæ nÃtivelanti - ¤ÃïasamuÂÂhitaæ vÃcaæ mu¤ceyya. AtthÆpasaæhitaæ dhammÆpasaæhitaæ kÃlena sÃpadesaæ pariyantavatiæ vÃcaæ mu¤ceyya pamu¤ceyyÃti - vÃcaæ pamu¤ce kusalaæ; nÃtivelanti 'velÃ'ti dve velÃ: kÃlavelà ca sÅlavelà ca. Katamà kÃlavelÃ? KÃlÃtikkantaæ vÃcaæ na bhÃseyya, velÃtikkantaæ vÃcaæ na bhÃseyya, kÃlavelÃtikkantaæ vÃcaæ na bhÃseyya, kÃlaæ asampattaæ vÃcaæ na bhÃseyya, velaæ asampattaæ vÃcaæ na bhÃseyya, kÃlavelaæ asampattaæ vÃcaæ na bhÃseyya. 3. " Yo ve kÃle asampatte ativelaæ pabhÃsati, Evaæ so nihato seti kokilÃyeva atrajo"ti [b] Ayaæ kÃlavela. Katamà sÅlavelÃ? Ratto vÃcaæ na bhÃseyya, duÂÂho vÃcaæ na bhÃseyya, mÆÊho vÃcaæ na bhÃseyya, musÃvÃdaæ na bhÃseyya, pisunaæ vÃcaæ na bhÃseyya, pharusaæ vÃcaæ na bhÃseyya, samphappalÃpaæ na bhÃseyya na katheyya na bhaïeyya na dÅpayeyya na vohareyya. Ayaæ sÅlavelÃti - vÃcaæ pamu¤ce kusalaæ nÃtivelaæ. [A.] Dhammapada - paï¬itavagga [b.] KokÃlikajÃtaka. [BJT Page 720] [\x 720/] JanavÃdadhammÃya na cetayeyyÃti - 'janÃ'ti khattiyà ca brÃhmaïà ca vessà ca suddà ca gahaÂÂhà ca pabbajità ca devà [PTS Page 505] [\q 505/] ca manussà ca, janassa vÃdÃya upavÃdÃya nindÃya garahÃya akittiyà avaïïahÃrikÃya sÅlavipattiyà và ÃcÃravipattiyà diÂÂhivipattiyà và ÃjÅvavipattiyà và na cetayeyya cetanaæ na uppÃdeyya cittaæ 1 na uppÃdeyya saÇkappaæ na uppÃdeyya manasikÃraæ na uppÃdeyyÃti - janavÃdadhammÃya na cetayeyya. TenÃha bhagavÃ: "Cudito vacÅhi satimÃbhinande SabrahmacÃrÅsu khÅlaæ pabhinde, VÃcaæ pamu¤ce kusalaæ nÃtivelaæ JanavÃdadhammÃya na cetayeyyÃ"ti. 16 - 20 AthÃparaæ pa¤ca rajÃni loko Yesaæ satimà vinayÃya sikkhe, RÆpesu saddesu atho rasesu Gandhesu phassesu sahetha rÃgaæ. AthÃparaæ pa¤ca rajÃnÅ loketi - ' athÃ'ti padasandhi padasaæsaggo padapÃripÆri akkharasamavÃyo bya¤janasiliÂÂhatà padÃnupubbatÃmetaæ athÃti. Pa¤ca rajÃnÅ'ti rÆparajo2 saddarajo2 gandharajo rasarajo phoÂÂhabbarajo. 1. RÃgo rÃjà na ca pana reïu vuccati RÃgassetaæ adhivacanaæ rajoti, Etaæ rajaæ vippajahitva3 paï¬ità Viharanti te vigatarajassa sÃsane. 2. Doso rajo na ca pana reïu vuccati Dosassetaæ adhivacanaæ rajoti, Etaæ rajaæ vippajahitva paï¬ità Viharanti te vigatarajassa sÃsane. 3. Moho rajo na ca pana reïu vuccati Mohassetaæ adhivacanaæ rajoti, Etaæ rajaæ vippajahitva paï¬ità Viharanti te vigatarajassa sÃsane"ti [a.] Loketi [PTS Page 506 [\q 506/] - ] apÃyaloke manussaloke devaloko khandhaloke dhÃtuloke Ãyatanaloketi - athÃparaæ pa¤ca rajÃni loke. 1. Cittasaækappaæ na uppÃdeyya - syà [PTS]. 2. RÃgo - syà [PTS]. 3. Vippajahitvà - sÅmu11. [A.] CÆlapanthakajÃtaka. [BJT Page 722] [\x 722/] Yesaæ satimà vinayÃya sikkheti - 'yesa'nti rÆparÃgassa saddarÃgassa gandharÃgassa rasarÃgassa phoÂÂhabbarÃgassa; satimÃti "yà sati anussati paÂissati sati saraïatà dhÃraïatà apilÃpanatà asammussanatà sati satindriyaæ satibalaæ sammÃsati satisambojjhaÇgo ekÃyanamaggo; ayaæ vuccati sati. [A] imÃya satiyà upeto samupeto upagato samupagato upapanno sampanno samannÃgato, so vuccati satimÃ. Sikkheti tisso sikkhÃ: adhisÅlasikkhà adhicittasikkhà adhipa¤¤ÃsikkhÃ. Katamà adhisÅlasikkhà - pe - ayaæ adhipa¤¤ÃsikkhÃ. Yesaæ satimà vinayÃya sikkheti satimà puggalo yesaæ rÆparÃgassa saddarÃgassa gandharÃgassa rasarÃgassa phoÂÂhabbarÃgassa vinayÃya paÂivinayÃya pahÃnÃya vÆpasamÃya paÂinissaggÃya paÂippassaddhiyà adhisÅlampi sikkheyya, adhicittampi sikkheyya, adhipa¤¤ampi sikkheyya, imà tisso sikkhÃyo Ãvajjanto sikkheyya, jÃnanto sikkheyya, - pe - sacchikÃtabbaæ sikkheyya Ãcareyya samÃcareyya samÃdÃya vatteyyÃti - yesaæ satimà vinayÃya sikkhe. RÆpesu saddesu atho rasesu gandhesu phassesu sahetha rÃganti rÆpesu saddesu gandhesu rasesu phoÂÂhabbesu rÃgaæ saheyya parisaheyya abhibhaveyya ajjhotthareyya pariyÃdiyeyya maddeyyÃti - rÆpesu saddesu atho rasesu gandhesu phassesu sahetha rÃgaæ. TenÃha bhagavÃ: "AthÃparaæ pa¤ca rajÃni loke Yesaæ satimà vinayÃya sikkhe, RÆpesu saddesu atho rasesu Gandhesu phassesu sahetha rÃga"nti. 16 - 21 Etesu dhammesu vineyya chandaæ Bhikkhu satimà suvimuttacitto, KÃlena [PTS Page 507] [\q 507/] so dhammà dhammaæ parivÅmaæsamÃno EkodibhÆto vihane tamaæ so ( iti bhagavÃ) Etesu dhammesu vineyya chandanti - 'etesÆ'ti rÆpesu saddesu gandhesu rasesu phoÂÂhabbesu; chandoti " yo kÃmesu kÃmacchando kÃmarÃgo kÃmanandi kÃmataïhà kÃmasineho kÃmapariÊÃho kÃmamucchà kÃmajjhosÃnaæ kÃmogho kÃmayogo kÃmÆpÃdÃnaæ - pe - kÃmacchandanÅvaraïaæ[a"] etesu dhammesu vineyya chandanti etesu dhammesu chandaæ vineyya paÂivineyya pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyyÃti - etesu dhammesu vineyya chandaæ. [A.] DhammasaÇgaïi - cittuppÃdakaï¬a. [BJT Page 724] [\x 724/] Bhikkhu satimà suvimuttacittoti - 'bhikkhÆ'ti puthujjanakalyÃïako và bhikkhu sekho và bhikkhu; satimÃti " yà sati anussati paÂissati sati saraïatà dhÃraïatà apilÃpanatà asammussanatà sati satindriyaæ satibalaæ sammÃsati satisambojjhaÇgo ekÃyanamaggo; ayaæ vuccati sati. [A] imÃya satiyà upeto samupeto upagato samupagato upapanno sampanno samannÃgato, so vuccati satimÃ; bhikkhu satimà suvimuttacittoti paÂhamaæ jhÃnaæ samÃpannassa nÅvaraïehi cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ, dutiyaæ jhÃnaæ samÃpannassa vitakkavicÃrehi cittaæ vuttaæ vimuttaæ suvimuttaæ. Tatiyaæ jhÃnaæ samÃpannassa pÅtiyà ca cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ. Catutthaæ jhÃnaæ samÃpannassa sukhadukkhehi cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ. ùkÃsÃna¤cÃyatanaæ samÃpannassa rÆpasa¤¤Ãya paÂighasa¤¤Ãya nÃnattasa¤¤Ãya cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ. Vi¤¤Ãïa¤cÃyatanaæ samÃpannassa ÃkÃsÃna¤cÃyatanasa¤¤Ãya cittaæ - pe - ùki¤ca¤¤Ãyatanaæ samÃpannassa vi¤¤Ãïa¤cÃyatanasa¤¤Ãya cittaæ - pe - Nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãyatanaæ samÃpannassa Ãki¤ca¤¤Ãyatanasa¤¤Ãya cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ. SotÃpannassa sakkÃyadiÂÂhiyà vicikicchÃya sÅlabbataparÃmÃsà diÂÂhÃnusayà vicikicchÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ. SakadÃgÃmissa oÊÃrikà kÃmarÃgÃnusayà paÂighÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ. AnÃgÃmissa aïusahagatà kÃmarÃgasa¤¤ojanà paÂighasa¤¤ojanà anusahagatà kÃmarÃgÃnusayà paÂighÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ. AnÃgÃmissa [PTS Page 508] [\q 508/] anusahagatà kÃmarÃgasa¤¤ojanà paÂighasa¤¤ojanà aïusahagatà kÃmarÃgÃnusayà paÂighÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttaæ. Arahato rÆparÃgà arÆparÃgà mÃnà uddhaccà avijjÃya mÃnÃnusayà bhavarÃgÃnusayà avijjÃnusayà tadekaÂÂhehi ca kilesehi bahiddhà ca sabbanimittehi cittaæ muttaæ vimuttaæ suvimuttanti - bhikkhu satimà suvimuttacitto. KÃlena so sammà dhammaæ parivÅmaæsamÃnoti - ' kÃlenÃ'ti uddhate citte samÃdhissa kÃlo. SamÃhite citte vipassanÃya kÃlo. 1. KÃle paggaïhati cittaæ niggaïhÃti punÃpare, 1 Saæpahaæsati kÃlena kÃle cittaæ samÃdahe, 2 Ajjhupekkhati kÃlena so yogi kÃlakovido. 2. Kimhi kÃlamhi paggÃho kimhi kÃle viniggaho. Kimhi pahaæsanà kÃle samathakÃlo ca kÅdiso, UpekkhÃkÃlaæ cittassa kathaæ dasseti yogino? 1. AthÃpare - [PTS. 2.] SamÃdahati - [PTS.] [BJT Page 726] [\x 726/] 3. LÅne cittamhi paggÃho uddhatasmiæ hi niggaho, NirassÃdagataæ cittaæ saæpahaæseyya tÃvade. 4. SampahaÂÂhaæ yadà cittaæ alÅnaæ bhavatanuddhataæ, Samathanimittassa so1 kÃlo ajjhattaæ ramaye mano. 5. Vatena mevupÃyena2 yadà hoti samÃhitaæ, SamÃhitaæ cittama¤¤Ãya ajjhupekkheyya tÃvade. 6. Evaæ kÃlavidÆ dhÅro kÃla¤¤Æ kÃlakovido, KÃlena kÃlaæ cittassa nimittamupalakkhaye"ti. KÃlena so sammà dhammaæ parivÅmaæsamÃnoti - ' sabbe saÇkhÃrà aniccÃ'ti sammà dhammaæ parivÅmaæsamÃno, sabbe saÇkhÃrà [PTS Page 509] [\q 509/] dukkhÃti sammà dhammaæ parivÅmaæsamÃno. Sabbe dhammà anattÃti sammà dhammaæ parivÅmaæsamÃno - pe - Yaæ ki¤ci samudayadhammaæ sabbaæ taæ nirodhadhammanti sammà dhammaæ parivÅmaæsamÃnoti - kÃlena so sammà dhammaæ parivÅmaæsamÃno. EkodibhÆto vihane tamaæ soti bhagavÃti - 'ekodÅ'ti ekaggacitto avikkhittacitto avisÃhaÂamÃnaso samatho samÃdhindriyaæ samÃdhibalaæ sammÃsamÃdhÅti ekodibhÆto. Vihane tamaæ soti rÃgatamaæ dosatamaæ mohatamaæ diÂÂhitamaæ mÃnatamaæ kilesatamaæ duccaritatamaæ andhakaraïaæ acakkhukaraïaæ a¤¤Ãïakaraïaæ pa¤¤Ãnirodhikaæ vighÃtapakkhikaæ anibbÃnasaævattanikaæ haneyya vihaneyya pajaheyya vinodeyya byantÅkareyya anabhÃvaæ gameyya. 1. Samathassa ca - syÃ. [PTS]. 2. Eteneva upÃyena - sÅmu11. Etena yevupÃyena - [PTS.] [BJT Page 728] [\x 728/] (196 Antima cÅdeya sa 198 mula cideye mŠda dakvà ganna) BhagavÃti gÃravÃdhivacanaæ. Api ca bhaggarÃgoti bhagavÃ, bhaggadosoti bhagavÃ, bhaggamohoti bhagavÃ, bhaggamÃnoti bhagavÃ, bhaggadiÂÂhÅti bhagavÃ, bhaggakaïÂakoti bhagavà bhaggakilesoti bhagavÃ, bhaji vibhaji pavibhaji dhammaratananti bhagavÃ. BhavÃnaæ antakaroti bhagavÃ. BhÃvitakÃyoti bhagavÃ, bhÃvitasÅlo bhÃvitacitto bhÃvitapa¤¤oti bhagavÃ. Bhaji và bhagavà ara¤¤e vanapatthÃni pantÃni senÃsanÃni appasaddÃni appanigghosÃni vijanavÃtÃni manussarÃhaseyyakÃni paÂisallÃnasÃruppÃnÅti bhagavÃ. BhÃgÅ và bhagavà cÅvariï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnanti bhagavÃ. BhÃgÅ va bhagavà attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa adhisÅlassa adhicittassa adhipa¤¤ÃyÃti bhagavÃ. BhÃgÅ và bhagavà catunnaæ jhÃnÃnaæ catunnaæ appama¤¤Ãnaæ catunnaæ arÆpasamÃpattÅnanti bhagavÃ. BhÃgÅ và bhagavà aÂÂhannaæ vimokkhÃnaæ aÂÂhannaæ abhibhÃyatanÃnaæ navannaæ anupubbavihÃrasamÃpattÅnanti bhagavÃ. BhÃgÅ và bhagavà dasannaæ sa¤¤ÃbhÃvanÃnaæ dasannaæ kasiïasamÃpattÅnaæ ÃnÃpÃnasatisamÃdhissa asubhasamÃpattiyÃti bhagavÃ. BhÃgÅ và bhagavà catunnaæ satipaÂÂhÃnÃnaæ catunnaæ sammappadhÃnÃnaæ catunnaæ [PTS Page 510] [\q 510/] iddhipÃdÃnaæ pa¤cannaæ indriyÃnaæ pa¤cannaæ balÃnaæ sattannaæ bojjhaÇgÃnaæ ariyassa aÂÂhaÇgikassa maggassÃti bhagavÃ. BhÃgÅ và bhagavà dasannaæ tathÃgatabalÃnaæ catunnaæ vesÃrajjÃnaæ catunnaæ paÂisambhidÃnaæ channaæ abhi¤¤Ãnaæ channaæ buddhadhammÃnanti bhagavÃ. - [BJT Page 730] [\x 730/] 'BhagavÃ'ti netaæ nÃmaæ mÃtarà kataæ, na pitarà kataæ, na bhÃtarà kataæ, na bhaginiyà kataæ, na mittÃmaccehi kataæ. Na ¤ÃtisÃlohitehi kataæ, na samaïabrÃhmaïehi kataæ, na devatÃhi kataæ. Vimokkhantikametaæ buddhÃnaæ bhagavantÃnaæ bodhiyà mule saha sabba¤¤uta¤Ãïassa paÂilÃbhà sacchikà pa¤¤atti yadidaæ bhagavÃti - ekodibhÆto vihane tamaæ soti bhagavÃ. TenÃha bhagavÃ: "Etesu dhammesu vineyya chandaæ Bhikkhu satimà suvimuttacitto, KÃlena so sammà dhammaæ parivÅmaæsamÃno EkodibhÆto vihane tamaæ so (ti bhagavÃ'ti. ) SoÊasamo SÃriputtasuttaniddeso Samatto. MahÃniddesapÃÊi niÂÂhitÃ. Jaya