Input by the Sri Lanka Tripitaka Project


[CPD Classification 2.5.10]
[PTS Vol J - 6] [\z J /] [\f VI /]    
[PTS Page 001] [\q   1/]     
[BJT Vol J - 3] [\z J /] [\w III /]    
[BJT Page 002] [\x   2/]     
Suttantapiņake - khuddakanikāye
Jātakapāëi (tatiyo bhāgo)

Namo tassa bhagavato arahato sammā sambuddhassa. 
Mahānipāto

ÚÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄŋ
ŗ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY!   ŗ
ŗ COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. ŗ
ŗ						   ŗ
ŗ Text converted to Classical Sanskrit Extended    ŗ
ŗ (CSX) encoding:				   ŗ
ŗ 						   ŗ
ŗ description             character  =	ASCII	   ŗ
ŗ  						   ŗ
ŗ long a                  ā             224	   ŗ
ŗ long A                  â             226	   ŗ
ŗ long i                  ã             227	   ŗ
ŗ long I                  ä             228	   ŗ
ŗ long u                  å             229	   ŗ
ŗ long U                  æ             230	   ŗ
ŗ vocalic r               į             231	   ŗ
ŗ vocalic R               č             232	   ŗ
ŗ long vocalic r          é             233	   ŗ
ŗ vocalic l               ë             235	   ŗ
ŗ long vocalic l          í             237	   ŗ
ŗ velar n                 ī             239	   ŗ
ŗ velar N                 đ             240	   ŗ
ŗ palatal n               ¤             164	   ŗ
ŗ palatal N               Ĩ             165	   ŗ
ŗ retroflex t             ņ             241	   ŗ
ŗ retroflex T             ō             242	   ŗ
ŗ retroflex d             ķ             243	   ŗ
ŗ retroflex D             ô             244	   ŗ
ŗ retroflex n             õ             245	   ŗ
ŗ retroflex N             ö             246	   ŗ
ŗ palatal s               ÷             247	   ŗ
ŗ palatal S               ø             248	   ŗ
ŗ retroflex s             ų             249	   ŗ
ŗ retroflex S             ú             250	   ŗ
ŗ anusvara                ü             252	   ŗ
ŗ anusvara (overdot)      §             167	   ŗ
ŗ capital anusvara        ũ             253	   ŗ
ŗ visarga                 ū             254	   ŗ
ŗ (capital visarga                      255)	   ŗ
ŗ 						   ŗ
ŗ Other characters of the CSX encoding table are   ŗ
ŗ not included. Accents have been dropped in order ŗ
ŗ to facilitate word search.			   ŗ
ĀÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄŲ

1. Mugapakkhajātakaü
[PTS Page 004] [\q   4/]     
4320. Mā paõķitiyaü1- vibhāvaya bālamato bhava sabbapāõinaü, 
Sabbo jano2- taü ocināyatu evaü tava attho bhavissati. 

4321. Karomi te taü vacanaü yaü maü bhaõasi devate, 
Atthakāmāsi me amma hitakāmāsi devate. 

[PTS Page 012] [\q  12/]     
4322. Kinnusantaramānova kāsuü khaõasi sārathi, 
Puņņho me samma akkhāhi kiü kāsuyā karissasi. 

4323. Ra¤¤o mugo ca pakkho ca putto jāto acetaso, 
Sombhi ra¤¤ā samajjhiņņho3- puttaü me nikhaõaü4- vane. 

4324. Na khadhiro na mugosmi na pakkho napi paīgulo5-, 
Adhammaü sārathi kayirā ma¤ce tvaü nikhaõaü vane. 

[PTS Page 013] [\q  13/]     
4325. ærå bāhu ca me passa bhāsita¤ca suõohi me, 
Adhammaü sārathi kayirā ma¤ce tvaü nikhaõaü vane. 

4326. Devatānusi gandhabbo ādu6- sakko purindado, 
Ko vā tvaü kassa vā putto kathaü jānemu taü mayaü. 

4327. Nambhi devo na gandhabbo napi7- sakko purindado, 
Kāsira¤¤o ahaü putto yaü kāsuyā nigha¤¤asi. 

1. Paõķiccayaü - machasaü, syā vi 2. Ta¤ajato - machasaü, syā
3. Samajjhattho - machasaü, syā 4. Nikkhaõaü - machasaü, syā
5. Vikalo - syā piīgalo - machasaü 6. Adu - machasaü 7. Nāpi nambhi - machasaü, syā

[BJT Page 004] [\x   4/]     
4328. Tassa ra¤¤o ahaü putto yaü tvaü samupajivasi, 1-
Adhammaü sārathi kayirā maü ve tvaü nikhaõaü vane. 

4329. Yassa rukkhassa chāyāya nisideyya sayeyya vā, 
Na tassa sākhaü bha¤ejayya mittadubho2- hi pāpako. 

4330. Yathā rukkho rājā yathā sākhā tathā ahaü. 
Yathā chāyupago poso evaü tvamasi sārathi;
Adhammaü sārathi kayirā maü ve tvaü nikhaõaü2- vane. 
[PTS Page 014] [\q  14/]     
4331. Pahutabhakkho4- bhavanti vippavuttho5- sakāgharā, 6-
Bahu naü upajivanti yo mittānaü na dubhati7-

4332. Yaü yaü janapadaü yāti nigame rājadhāniyo, 8-
Sabbattha pujito hoti yo mitatānaü na dubhati. 

4333. Nāssa corā pasahanti nātima¤¤eti9- khattiyo, 
Sabbe amitte tarati yo mittānaü na dubhati. 

4334. Akkuddho10- sagharaü eti sabhāya11- paņinandito, 
Ĩātinaü uttamo hoti yo mitatānaü na dubhati. 

4335. Sakkatvā sakkato hoti garu hoti sagāravo, 12-
Vaõõakittibhato hoti yo mitatānaü na dubhati. 

4336. Pujako labhate pujaü vandako paņivandataü, 
Yaso kitti¤ca pappoti yo mitatānaü na dubhati. 

4337. Aggi yathā pajjalati devatāva virocati, 
Siriyā ajahito hoti yo mitatānaü na dubhati. 

1. Sammupajivasi - machasaü 2. Mitatadubbho - machasaü, vi 3. Nikkhaõaü - machasaü
4. Bahutta - machasaü 5. Vipapamutto - 6. Sakaīgharā - machasaü, sya 7. Na dubbhati -
machasaü 8. Rājaņņhāniyo - machasaü 9. Nātima¤¤ati - machasaü
10. Akuķo - machasaü 11. Sahāyaü - machasaü 12. Garuko hoti gāravo - machasaü

[BJT Page 006] [\x   6/]     
4338. Gāvo tassa pajāyanti khette vuttaü viråhati, 
Vuttānaü phalamasanāti1- yo mitatānaü na dubhati. 

4339. Darito pabbatāno2- vā rukkhāto3- patito naro, 
Cuto patiņņhaü labhati yo mitatānaü na dubhati. 

4340. Viråëhamulasantānaü nigrodhamiva māluto, 
Amittā nappasahanti yo mitatānaü na dubhati. 

[PTS Page 015] [\q  15/]     
4341. Ehi taü paņinessāmi rājaputta sakaü gharaü, 
Rajjaü kārehi bhaddante kiü ara¤¤e karissasi. 

4342. Alaü me tena rajjena ¤ātakehi4- dhanena vā, 
Yaü me adhammacariyāya rajjaü labbhetha5- sārathi. 

4343. Puõõapattaü palabbhehi6- rājaputta ito gato, 
Pitā mātā ca me dajjuü rājaputta tayã gate. 

4344. Orodhā ca kumārā ca vesiyānā ca brāhmaõā, 
Tepi attamanā dajjuü rājaputta tayã gate

4345. Hatthāråhā7- aõikaņņhā rathikā pattikārakā, 
Tepi dajjuü patitā me rājaputta tayã gate

4346. Bahu8- jānapadā ca¤¤e negamā ca samāgatā, upāyanāni me dajjuü rājaputta tayã gate 

[PTS Page 016] [\q  16/]     
4347. Pitumātu cahaü catto raņņhassa nigamassa ca, 
Atho sakyakumārānaü natthi mayhaü sakaü gharaü. 

4348. Anu¤¤āto ahaü matyā sa¤catto pitarā ahaü, 
Eko ara¤¤e pabbajito na kāme abhipatthaye. 

4349. Api ataramānānaü phalāsāva samijjhati, 
Vipakkabrahmacariyosmi evaü jānāhi sārathi. 

1. Vutatāna phala - machasaü 2. Pabbato - machasaü 3. Rukkhato - machasaü
4. Ĩātakena - machasaü, syā 5. Labhetha - machasaü 6. Maü palābhehi - syā, maü lābhehi 7.
Rohā - machasaü, vi 8. Bahuttadha¤¤ā - machasaü, syā

[BJT Page 008] [\x   8/]     
4350. Api ataramānānaü sammadatthā vipaccati. 
Vipakkabrahmacariyosmi nikkhanto akutobhayo. 

4351. Evaü vaggukatho1- santo vissaņņhaccano casi, 2 kasmā3pitucca mātucca santike na
bhaõi tadā. 

4352. Nāhaü asanthitā4- pakkho na badhiro asotatā, 
Nāhaü ajivhatā5- mugo mā maü mugamadhārayi. 

4353. Purimaü sarāmahaü jātiü yattha rajjamakārayiü, 
Kārayitvā tahiü rajjaü pāpatthaü nirayaü bhusaü. 

4354. Visati¤ceva vassāni tahiü rajjamakārayiü, 
Asitivassasahassāni nirayamhi apaccisaü6-

[PTS Page 017] [\q  17/]     
4355. Tassa rajjassahaü bhãto mā maü rajjābhisecayuü, 
Tasmā pitucca7- mātucca santike na bhaõiü tadā. 

4356. Ucchaīge maü nisãdetvā pitā atthānusāsati, 
Ekaü hanatha bandhatha ekaü khārāpatacchikaü8-
Ekaü sulasmiü appetha9- iccassamanusāsati. 

4357. Tassāhaü10- pharusaü sutvā vācāyo samudiritā, 
Amugo mugavaõõena apakkho11- pakkhasammato
Sake muttakarisasmiü acchāhaü samparipaluto. 

4358. Kasira¤ca paritta¤ca ta¤ca dukkhena saüyutaü, 
Ko taü jãvitamāgamma veraü kayirātha kenaci. 

4359. Pa¤¤āya ca alābhena dhammassa ca adassanā, 
Ko taü jãvitamāgamma veraü kayirātha kenaci. 

4360. Api ataramānānaü phalāsāva samijjhati, 
Vipakkabrahmacariyosmi evaü jānāhi sārathi. 

1. Vaggukato - machasaü 2. Vacanova so - machasaü syā 3. Tasmā - vi
4. Asandhitā - machasaü, syā 5. Asandhitā - machasaü, syā 6. Apaccasaü - syā apaccayiü -
vi 7. Pituva mātuva - machasaü, syā 8. Kharā - machasaü, syā
9. Uppetha - machasaü uppetha - syā 10. Tāsāhaü - machasaü tyāhaü - syā accetha - vi 11.
Apakkhe - machasaü

[BJT Page 010] [\x  10/]     
4361. Api ataramānānaü sammadattho vipaccati, 
Vipakkabrahmacariyosmi nikkhanto akutobhayo. 

[PTS Page 018] [\q  18/]     
4362. Ahmapi pabbajissāmi rājaputta tavantike, 
Avhayassu maü bhaddaneta pabbajjā mama ruccati. 

4363. Rathaü niyyādayitvāna anaõo ehi sārathi, 
Anaõassa hi pabbajjā etaü isihi vaõõitaü

4364. Yadeva tyāhaü vacanaü akaraü bhaddamatthu te, 
Tadeva me tvaü vacanaü yācito kattumarahasi. 

4365. Idheva tāva acchassu yāva rājānamānaye, 
Appeva te pitā disvā pitato sumano siyā. 

[PTS Page 019] [\q  19/]     
4366. Karomi te taü vacanaü yaü maü bhaõasi sārathi, 
Ahmapi daņņhukāmosmi pitaraü me idhāgataü. 

4367. Ehi samma nivattassu kusalaü vajjāsi ¤ātinaü, 
Mātaraü pitaraü mayhaü vutto vajjāsi vandanaü. 

4368. Tassa pāde gahetvāna katvā ca naü padakkhiõaü, 
Sārathi rathamāruyha rājadvāraü upāgami. 

4369. Su¤¤aü mātā rathaü disvā ekaü sārathimāgataü, 
Assupuõõehi nettehi rodanti naü udikkhati. 

4370. Aya so sārathi eti nihanatvāna mamatujaü, 
Nihato nåna me putto pathavyā bhumivaddhano. 

4371. Amittā nåna nandanti patitā nåna verino, 
âgataü sārathiü disvā nihanatvāna mamatujaü. 
4372. Su¤¤aü mātā rathaü disvā ekaü sārathimāgataü, 
Assupuõõehi nettehi rodanti paripucchati2-. 

1. Nihanatvā mama atrajaü - machasaü 2. Rodanti naü paripucchi - machasaü

[BJT Page 012] [\x  12/]     
4373. Kinnu mugo kinnu pakkho kinnu so vilapi tadā, 
Niha¤¤amāno bhumiyā taü me akkhāhi sārathi. 

4374. Kathaü hatthehi pādehi mugo pakkho vivajjayi, 
Niha¤¤amāno bhumiyā taü me akkhāhi pucchito. 

[PTS Page 020] [\q  20/]     
4375. Akkhissaü te1- ahaü ayye dajjāsi abhayaü mama, 
Yaü me sutaü vā diņņhaü vā rājaputtassa santike. 

4376. Abhayaü samma te dammi abhito bhaõa sārathi, 
Yaü te sutaü vā diņņhaü vā rājaputtassa santike. 

4377. Na so mugo na so pakko vissaņņha2-vacanova so
Rajjassa kira so bhito akari3- ālaye bahu. 

4378. Purimaü sarati so jātiü yattha rajjamakārayi, 
Kārayitvā tahiü rajjaü pāpattha nirayaü bhusaü. 

4379. Visati¤ce ca vassāni tahiü rajjamakārayi, 
Asiti vassa sahassāni nirayamhi apacci so4-

4380. Tassa rājassa so bhãto mā maü rajjābhisecayuü, 5-
Tasmā pitucca mātucca6- santike na bhaõi7- tadā. 

4381. Aīgapaccaīga sampanno ārohapariõābhavā, 
Vissaņņhava vano pa¤¤o magge saggassa tiņņhati. 

4382. Sace tvaü daņņhukāmāsi8- rājaputti9- tavatrajaü, 
Ehi taü pāpayissāmi yattha sammati temiyo

[PTS Page 021] [\q  21/]      
4383. Yojayantu rathe asse kacchaü nāgāna10- bandhatha, 
Udirayantu saīkhapaõavā vadantu11- ekapokkharā. 

4384. Nadantu bheri sannaddhā vagguü vadatu dundubhã, 
Negamā ca maü anventu gacchaü puttanivedako12-

1. Akkheyyante - machasaü, syā 2. Visaņņha - machasaü
3. Akarā - machasaü, syā 4. Apaccisa - machasaü
5. Rajjebhisecayuü - machasaü 6. Pituca mātuva
7. Nabhaõe - machasaü 8. Kāmosi - machasaü
9. Rājaputtaü - machasaü, syā 10. Nāgāni - machasaü, syā
11. Vagguvādantu - machasaü 12. Nivādako - machasaü

[BJT Page 014] [\x  14/]     
4385. Orodhā ca kumārā ca vesiyānā ca brāhmaõā, 
Khippaü yānāni yojentu gacchaü puttanivedako. 

4386. Hatthārohā aõikaņņhā rathikā pattikārākā, 
Khippaü yānāni yojentu gacchaü puttanivedako. 

4387. Samāgatā jānapadā negamā ca samāgatā, 
Khippaü yānāni yojentu gacchaü puttanivedako. 

[PTS Page 022] [\q  22/]     
4388. Asse ca sārathi yutte sindhave sãghavāhane, 
Rājadvāraü upāga¤achuü yuttā deva ime bhayā. 

4389. Thulā javena bhāyanti kisā bhāyanti thāmunā, 1-
Kise thule vivajjetvā saüsaņņhā yojitā bhayā. 

4390. Tato rājā taramāno yuttamāruyha sandanaü, 
Itthāgāraü ajjhabhāsi2- sabbāva anuyātha maü. 

4391. Vāëavijanimuõibhisaü khaggaü chattaü ca paõķaraü, 
Upādirathamāruyha suvaõõena3- alaīkato4-

4392. Tato ca rājā pāyāsi purakkhatvāna5- sārathi, 
Khippameva upāga¤achi yattha sammati temiyo. 

[PTS Page 023] [\q  23/]     
4393. Ta¤ca disvāna āyantaü jalantamiva tejasā, 
Khattasaīghaparibbuëhaü6- temiyo etadabravi. 

4394. Kaccinnu7- tāta kusalaü kacci tāta anāmayaü, 
Kacacinnu rājaka¤¤āyo arogā mayha mātaro. 

4395. Kusala¤ceva me putta atho putta anāmayaü, 
Sabbāva8- rājaka¤¤āyo arogā tuyha mātaro. 

4396. Kaccissa majjapo9- tāta kacci te suramappiyaü, 
Kacci sacce ca dhamme ca dāne te ramati mano. 

1. Thāmasā - syā, kāmunā - machasaü 2. Abhāsatha - machasaü ajjhabhāsittha - vi 
3. Suvaõõehi - machasaü 4. Alaīkatā - machasaü, syā
5. Purakkhitvāna - machasaü, syā 6. Paribuëhaü - machasaü
7. Kaccinu - machasaü 8. Sabbā ca - machasaü 9. Kacci amajjapo - machasaü syā

[BJT Page 016] [\x  16/]     
4397. Amajjapo ahaü puttaü atho me suramappiyaü, 
Atho sacce ca dhamme ca dāne me ramati mano. 

4398. Kacci arogaü yoggaü te kacci vahati1- vāhanaü, 
Kacci te vyādhayo natthi sarirassupatāpanā. 

4399. Atho arogaü yoggaü me ato vahati vāhanaü, 
Atho me vyādhayo natthi sarirassupatāpanā2-

4400. Kacci antā ca te phitā majjhe ca bahalā tava, 
Koņņhāgāra¤ca kosa¤¤aca kacci te paņisanthataü. 3-

4401. Atho antā ca te phitā majjhe ca bahalā mama, 
Koņņhāgāra¤ca kosa¤¤aca sabbaü me paņisanthataü. 

4402. Svāgataü te mahārāja atho te adurāgataü, 
Patiņāpentu pallaīkaü pattha rājā nisakkati. 

[PTS Page 024] [\q  24/]     
4403. Idheva te nisinnassa niyate paõõasanthate, 4-
Etto udakamādāya pāde pakkhālayantu te. 

4404. Idampi paõõakaü mayhaü randhaü rāja aloõakaü. 
Maü lābhehi 7. Rohā - machasaü, vi 8. Bahuttadha¤¤ā - machasaü, syā

4405. Na cāhaü4- paõõaü bhu¤jāmi na hetaü mayha bhojanaü, 
Sālinaü odanaü bhu¤eja suciü6- maüsupasevanaü. 
4406. Accherakaü maü paņibhāti ekakampi rabhogataü, 
Edisaü bhu¤jamānānaü kena vaõõo pasidati. 

[PTS Page 025] [\q  25/]     
4407. Eko rāja nipajjāmi niyate paõõasanthate, 
Tāya me ekaseyyāya rāja vaõõo pasidati. 

4408. Na ce7- nettiüsabaddhā me rājarakkhā upaņņhitā, 
Tāya me sukhāseyyāya rāja vaõõo pasidati. 

1. Vāhati - machasaü, syā vi 2. Tāpiyā - machasaü, syā
3. Sandhataü - machasaü 4. Santhare - machasaü 
5. Navāhaü - machasaü 6. Suci - machasaü, syā 7. Nava - machasaü

[BJT Page 018] [\x  18/]     

4409. Atitaü nānusocāmi nappajappamanāgataü, 
Paccuppannena yāpemi tena vaõõo pasidati. 

4410. Anāgatappajappāya atitassasocanā, 
Etena bālā sussanti naëova bharito luto. 

4411. Hatthāõikaü rathāõikaü asse patti ca vammino, 
Nivesanāni rammāni ahaü putta dadāmi te. 

4412. Itthāgārampi te dammi sabbālaīkarā bhusitaü, 
Tā putta paņipajjassu tvaü no rājā bhavissasi. 

4413. Kusalā naccagitassa sikkhitā caturitthiyo, 
Kame taü ramayissanti kiü ara¤¤e karissasi. 

4414. Paņirājuhi te ka¤¤ā ānayissaü alaīkatā, 
Tāsu putte janetvāna atha pacchā pabbajissasi. 
4415. Yuvā ca daharo cāsi paņhamuppattite susu, 
Rajjaü kārehi bhaddante kiü ara¤¤e karissasi. 

4416. Yuvā care buhmacariyaü brahmacāri yuvā siyā, 
Daharassa hi pabbajjā etaü isihi vaõõitaü. 

[PTS Page 026] [\q  26/]      

4417. Yuvā care buhmacariyaü brahmacāri yuvā siyā, 
Brahmacariyaü carissāmi nāhaü rajjenamatthiko. 

4418. Passāmi vohaü daharaü amma tāta vadaü naraü, 1-
Kicchā laddhaü piyaü puttaü apapatvāna jaraü mataü. 

4419. Passāmi vohaü dahariü kumāriü cāru dassanaü, 
Naëavaüsakaëiraüva paluggaü jãvitakkhaye. 

1. Vadantaraü - machasaü, syā vi. 

[BJT Page 020] [\x  20/]     
4420. Daharāpi hi miyanti narā ca atha nāriyo, 
Tattha ko vissase poso daharomhãti jivite, 

4421. Yasasa ratyā vivasane āyuü appataraü siyā, 
Appodakeva macchānaü kinnu komārakaü tahiü. 

4422. Niccamabbhāhato loko nicca¤ca parivārito, 
Amoghāsu vajantisu kiü maü rajjena si¤casi. 

4423. Kenamabbhāhato loko kena ca parivārito, 
Kāyo amoghā gacchanti taü me akkhāhi pucchito. 

4424. Maccunābbhāhato loko jarāya parivārito, 
Ratyo amoghā gacchanti evaü jānāhi khattiya. 

4425. Yathāpi tante vitate1- yaü yadevupavãyayati, 
Appakaü hoti vetabbaü evaü maccāna jãvitaü. 

4426. Yathā vārivaho puro gacchannupanivatti, 2-
Evamāyu manussānaü gacchannupanivattati. 

4427. Yathā vārivaho puro vahe rukkhupakulaje, 3-
Evaü jarāya maraõena vuyhante vata pāõino. 4-. 

[PTS Page 027] [\q  27/]     
4428. Hatthāõikaü rathāõikaü asse patti ca vammino, 
Nivesanāni rammani ahaü puttadadāmi te. 

4429. Itthāgārampi te dammi sabbālaīkārabhusitaü, 
Tā putta paņipajjassu tvaü no rājā bhavissasi. 

4430. Kusalā naccagãtassa sikkhitā caturitthiyo, 
Kāme taü ramayissanti kiü ara¤¤e karissasi. 

1. Vitante - machasaü, syā 2. Gacchaü nuparivattati - machasaü gacchaü na parivattati - syā
3. Ruhepakulaje. 4. Sabbapāõino - machasaü, syā

[BJT Page 022] [\x  22/]     
4431. Paņipuhi te ka¤¤ā ānayissaü ajaīkatā, 
Tāsu putte janetvāna atha pacchā pabbajissasi. 

4432. Yuvā ca daharo cāsi paņhamuppattito susu, 
Rajjaü karehi bhaddante kiü ara¤¤e karissasi. 

4433. Koņņhāgāra¤ca kosa¤ca vāhanāni balāni ca, 
Nivesanāni rammāni ahaü punta dadāmi te. 

4434. Gomaõķalaparibbuëho dāsisaīghapurakkhato, 
Rajjaü kārehi bhaddanne kiü ara¤¤e karissasi. 

4435. Kiü dhanena yaü jiyetha kiü bhariyāyaya marissati, 
Kiü yobbanena ciõõena yaü jarā abhihessati. 1-

4436. Tattha kā vandi kā khiķķā kā ratã kā dhanesanā, 2-
Ki me puttehi dārehi rāja muttosmi bandhanā. 

4437. Sohaü evaü pajānāmi maccu me nappamajjati, 
Antakenādhipantassa kā rati kā dhanesanā. 

[PTS Page 028] [\q  28/]     
4438. Phalānamiva pakkānaü niccaü patanato bhayaü, 
Evaü jātānamaccānaü niccaü maraõato bhayaü. 

4439. Sāyameke na dissanti3- pato diņņhā bahujjanā, 
Pato eke na dissanti sāyaü diņņhā bahujjanā. 

4440. Ajjeva kiccaü ātappaü4- ko ja¤¤ā maraõaü suve, 
Nahi no saīgaraü tena mahāsenena maccunā. 

4441. Corā dhanassa patthessa rājā muttosmi bandhanā, 
Ehi rāja nivattassu nāhaü rajjenamatthikoti. 
Mugapakkhajātakaü paņhamaü. 

1. Yaü jarāyābhibhuyyati - machasaü, syā 2. Dhanesinā - machasaü, syā
3. Passanti - vi 4. âtapa - machasaü

[BJT Page 024] [\x  24/]     
2. Mahājanakajātakaü
[PTS Page 035] [\q  35/]     
4442. Koyaü majjhe samudadasmiü apassaü tiramāyuhe, 
Kaü1- tvaü atthavasaü ¤atvā evaü vāyamase bhusaü. 

4443. Nisamma vattaü lokassa vāyāmassa ca devate, 
Tasmā majjhe samuddasmiü appasaü tiramāyuhe. 

4444. Gambhãre appameyyasmiü tãraü yassa na dissati, 
Mogho te purisa vāyāmo appatvāva marissi. 

[PTS Page 036] [\q  36/]     
4445. Anaõo ¤ātinaü hoti devānaü pituno2- ca so, 
Karaü purisakiccāni na ca pacchānutappati. 

4446. Apāraneyyaü yaü kammaü aphalaü kilamathuddayaü, 
Tattha ko vāyamenattho maccu yassābhinippataü. 3-

4447. Apāraneyyaü accantaü yo viditvāna devate, 
Na rakkhe attano pāõaü ja¤¤ā so yadi4- hāpaye. 

4448. Adhippāya phalaü eke asmiü lokasmi devate, 
Payojayanti kammāni tāni ijjhanti vā na vā. 
4449. Sandiņņhikaü kammaphalaü nanu passasi devate, 
Sannā a¤¤e tarāmahaü ta¤ca passāmi santike. 

4450. So ahaü vāyamissāmi yathāsattiü yathābalaü, 
Gacchaü pāraü samuddassa kāsaü5- purisakāriyaü. 

[PTS Page 037] [\q  37/]     
4451. Yo tvaü evaü gate oghe appameyye mahaõõave, 
Dhammavāyāmasampanno kammanā6- nāvasidasi, 
So tvaü tattheva gacchābhi yattha te7- nirato mano. 

1. Kiü - machasaü. Syā 2. Pituna¤ca - machasaü, syā 3. Nipaphataü - syā
4. Yati - machasaü 5. Kassaü - machasaü, syā 6. Kammunā - machasaü, syā
7. Ke - machasaü

[BJT Page 026] [\x  26/]     
4452. Suriyuggamane nidhi atho oggamane nidhi, 
Anno nidhi bahi nidhi na anto na bahi nidhi. 

[PTS Page 038] [\q  38/]     
4453. ârohane mahānidhi atho orohane nidhi, 
Caturo ca mahāsālā samantā yojane nidhi. 

4454. Dantaggesu mahānidhi vālaggesu ca kekhuke, 
Rukkhaggesu mahānidi soëasete mahānidhi
Sahassatthāmo pallaīko sivalārādhanena ca. 

[PTS Page 043] [\q  43/]     
4455. âsiüsetheva puriso1- na nibbindeyya paõķito, 
Passāmi vohaü attānaü yathā icchiü tathā ahu. 

4456. âsiüsetheva puriso na nibbindeyya paõķito, 
Passāmi vohaü attānaü udakā thalamubbhataü. 

4457. Vāsiüsetheva puriso na nibbindeyya paõķito, 
Passāmi vohaü attānaü yathā icchiü tathā ahu. 

4458. Vāsiüsetheva puriso na nibbindeyya paõķito, 
Passāmi vohaü attānaü udakā thalamubbhataü. . 

4459. Dukkhupanãtopi naro sapa¤¤o
âsaü na chindeyya sukhāgamāya, 
Bahu hi phassā ahitā hitā ca
Avitakkitā maccumupabbajanti2-

4460. Acintitampi bhavati cittitampi vinassati, 
Na hi cintāmayā bhogā itthiyā purisassa vā. 

[PTS Page 045] [\q  45/]     
4461. Apurāõaü3- vata bho rājā sabbabhummo disampati, 
Nājja nacce nisāmeti na gãte kurute mano. 

4462. Na mige napi uyyāne napi haüse udikkhati, 
Mugova tuõhimāsino na atthamanusāsati. 

1. âsiüsetho puriso - machasaü 2. Maccumubbajanti - machasaü
3. Aporāõaü - machasaü, syā, vi. 

[BJT Page 028] [\x  28/]     
4463. Sukhakāmā rabhosãlā vadhabandhā upāratā, 1-
Kesannu2- ajja ārāme daharā vuddhā ca acchare. 

[PTS Page 046] [\q  46/]     
4464. Atikkantavanathā dhãrā namo tesaü mahesinaü, 
Ye ussukambhi lokambhi viharanti anussukā. 

4465. Te chetvā maccuno jālaü taü taü māyāvino, 
Chintālayattā3- gacchanti ko tesaü gatimāpaye. 

4466. Kadāhaü mithilaü phãtaü visālaü sabbatopabhaü, 4-
Pahāya pabbajissāmi taü kadāssu5- bhavissati. 

4467. Kadāhaü mithilaü phãtaü vibhattaü bhāgaso mitaü, 
Pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 

4468. Kadāhaü mithilaü phãtaü bahupākāratoraõaü, 6- 
Pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 

4469. Kadāhaü mithilaü phãtaü daëhamaņņālakoņņhakaü, 
Pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 

4470. Kadāhaü mithilaü phãtaü suvibhattaü mahāpathaü, 
Pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 

4471. Kadāhaü mithilaü phãtaü suvibhattantarājaõaü, 
Pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 

4472. Kadāhaü mithilaü phãtaü gavāssarathapãëitaü, 
Pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 

[PTS Page 047] [\q  47/]     
4473. Kadāhaü mithilaü phãtaü ārāmavanamāliniü, 
Pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 

1. Apārutā - machasaü, syā upārutā - si. Mu. 2. Kassanu - machasaü, syā
3. Sandālayantā - machasaü, syā 4. Pabbato pabhaü - machasaü 5. Kudassu - machasaü 6.
Bahalapākāratoraõaü - sihaëa aņņhakathā (he vi 43 piņa 7 kāõķaya)

[BJT Page 030] [\x  30/]     
4474. Kadāhaü mithilaü phãtaü uyyānavanamāliniü, 
Pahāya pabbajissāmi taü kadāssu1- bhavissati. 

4475. Kadāhaü mithilaü phãtaü pāsādavanamāliniü, 
Pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 

4476. Kadāhaü mithilaü phãtaü tiparaü2- rājabandhuniü, 
Māpitaü somanassena vedehena yasassinā
Pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 

4477. Kadāhaü vedehe3- phãtaü nivite dhammarakkhite, 
Pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 

4478. Kadāhaü vedehe phãtaü ajeye dhammarakkhite, 
Pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 

4479. Kadāhaü antepuraü rammaü vibhattaü bhāgaso mitaü, 
Pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 
4480. Kadāhaü antepuraü rammaü sudhāmattikalepanaü, 
Pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 
4481. Kadāhaü antepuraü rammaü sucigandhaü manoramaü, 
Pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 
4482. Kadāhaü kåņāgāre vibhatte bhāgaso mite, 
Pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 
4483. Kadāhaü kåņāgāre ca sudhāmattikalepane, 
Pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 
4484. Kadāhaü kåņāgāre ca sucigandhe manorame, 
Pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 
4485. Kadāhaü kåņāgāre ca litte candanaphosite, 4- 
Pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 
1. Taü kudassu - machasaü, taü kadāsu - syā 2. Taü puraü - machasaü
3. Videhe - machasaü 4. Bhåsite - machasaü

[BJT Page 032] [\x  32/]     
4486. Kadāhaü suvaõõapallaīke goõake cittasanthate, 
Pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 
4487. Kadāhaü maõipallaīke goõake cittasanthate, 
Pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 
4488. Kadāhaü kappāsakoseyyaü khomakoņumbarāni ca, 
Pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 
4489. Kadāhaü pokkharaõiyo rammā cakkavākupakujitā1- 
Mandālakehi sa¤achantā padumuppalakehi ca pahāya pabbajissāmi taü kadāssa2- bhavissati. 

4490. Kadāhaü hatthigumbe sabbālaīkārabhusite, 
Suvaõõakacche mātaīge hemakappanavāsase2-

4491. âråëhe gāmaõiyehi tomaraīkusapāõihi, pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 
4492. Kadāhaü assagumbe sabbālaīkārabhusite, 
âjāniyye ca jātiyā sindhave sãghavāhane. 

4493. âråëhe gāmaõiyehi illiyāvāpadhārihi, pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 
[PTS Page 048] [\q  48/]     
4494. Kadāhaü rathaseõiyo pantaddhe ussitadadhaje, 
Dãpe athopi veyyagghe sabbālaīkārabhusite. 

4495. âråëhe gāmaõiyehi cāpahatthehi vamamihi, pahāya pabbajissāmi taü kadāssu
bhavissati. 

4496. Kadāhaü sovaõõarathe sannaddhe ussitaddhaje, 
Dãpe athopi veyyagghe sabbālaīkārabhusite. 

4497. âråëhe gāmaõiyehi cāpahatthehi vammihi, pahāya pabbajissāmi taü kadāssu
bhavissati. 

4498. Kadāhaü sajjhurathe sannaddhe ussitaddhaje, 
Dipe athopi veyyagghe sabbālaīkārabhåsite. 

4499. âråëhe gāmaõiyehi cāpahatthehi vammihi, pahāya pabbajissāmi taü kadāssu
bhavissati. 

1. Cakkavakkapakujitā - machasaü 2. Taü kudassu - machasaü, kadāsu - syā
3. Hemakappanivāsaye - machasaü

[BJT Page 034] [\x  34/]     
4500. Kadāhaü assarathe sannaddhe ussitaddhaje, 
Dipe athopi veyyagghe sabbālaīkārabhåsite. 

4501. âråëhe gāmaõiyehi cāpahatthehi vammihi, pahāya pabbajissāmi taü kadāssu
bhavissati. 

4502. Kadāhaü oņņharathe sannaddhe ussitaddhaje, 
Dipe athopi veyyagghe sabbālaīkārabhåsite. 

4503. âråëhe gāmaõiyehi cāpahatthehi vammihi, pahāya pabbajissāmi taü kadāssu
bhavissati. 

4504. Kadāhaü goõarathe sannaddhe ussitaddhaje, 
Dipe athopi veyyagghe sabbālaīkārabhåsite. 

4505. âråëhe gāmaõiyehi cāpahatthehi vammihi, pahāya pabbajissāmi taü kadāssu
bhavissati. 

4506. Kadāhaü ajarathe sannaddhe ussitaddhaje, 
Dipe athopi veyyagghe sabbālaīkārabhåsite. 

4507. âråëhe gāmaõiyehi cāpahatthehi vammihi, pahāya pabbajissāmi taü kadāssu
bhavissati. 

4508. Kadāhaü meõķarathe sannaddhe ussitaddhaje, 
Dipe athopi veyyagghe sabbālaīkārabhåsite. 

4509. âråëhe gāmaõiyehi cāpahatthehi vammihi, pahāya pabbajissāmi taü kadāssu
bhavissati. 

4510. Kadāhaü migarathe1-sannaddhe ussitaddhaje, 
Dipe athopi veyyagghe sabbālaīkārabhåsite. 

4511. âråëhe gāmaõiyehi cāpahatthehi vammihi, pahāya pabbajissāmi taü kadāssu
bhavissati. 

4512. Kadāhaü hatthāråhe2- sabbālaīkārabhusite, 
Nãlavammadhare3- sure tomaraīkusa pāõine; pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 

1. Migaratheva - machasaü 2. Hatthāroheva - machasaü 3. Nãlavammidhareva - machasaü

[BJT Page 036] [\x  36/]     
4513. Kadāhaü assāråhe1- sabbālaīkārabhusite, 
Nãlavammadhare sure illiyācāpadhārine pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 

4514. Kadāhaü rathāråhe2- sabbālaīkārabhusite, 
Nãlavammadhare sure cāpahatthe kalāpine 3 pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 

[PTS Page 049] [\q  49/]     

4515. Kadāhaü dhanuggahe sabbālaīkārabhusite, 
Nãlavammadhare sure cāpahatthe4- kalāpine pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 

4516. Kadāhaü rājaputte5- sabbālaīkārabhusite, 
Cittavammadhare sure ka¤canāveëadhārine; pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 
4517. Kadāhaü ariyagaõe vatthavante6- alaīkate, 
Haricandanalittaīge kāsikuttamadhārine; pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 

4518. Kadāhaü amaccagaõe sabbālaīkārabhusite, 
Pitavammadhare sure purato gacchamāline; pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 

4519. Kadā sattasatā bhariyā sabbalaīkārabhusitā, 
Pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 

4520. Kadā sattasatā bhariyā susa¤¤ā tanumajjhimā, 
Pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 

4521. Kadā sattasatā bhariyā assavā piyabhāõini, 
Pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 

4522. Kadā sataphalaü kaüsaü sovaõõaü satarājikaü, 
Pahāya pabbajissāmi taü kadāssu bhavissati. 

1. Assāroheva - machasaü, syā 2. Rathāroheva - machasaü, syā
3. Kalāpino - syā 4. Cāpahattha - machasaü 5. Rājaputteva - machasaü 6. Vatavante -
machasaü
[BJT Page 038] [\x  38/]     
4523. Kadāsasu maü hatthagumbā sabbalaīkārabhusitā, 
Suvaõõakacchā mātaīgā hemakappanavāsasā. 

4524. âråëhā gāmaõiyehi tomaraükusapāõihi, 
Yantaü maü nānuyissanti taü kadāssu bhavissati. 
4525. Kadāsasu maü assagumbā sabbalaīkārabhusitā, 
âjāniyā ca jātiyā sindhavā sighavāhanā. 

4526. âråëhā gāmaõiyehi illiyācāpadhārihi, 
Yantaü maü nānuyissanti taü kadāssu bhavissati. 
4527. Kadāsasu maü rathaseõiyo sannaddhā ussitaddhajā, 
Dipā athopi veyyagghā sabbālaīkārabhusitā. 

4528. âråëhā gāmaõiyehi cāpahatthehi vammihi, 
Yantaü maü nānuyissanti taü kadāssu bhavissati. 
4529. Kadāsasu maü soõõarathā sannaddhā ussitaddhajā, 
Dipā athopi veyyagghā sabbālaīkārabhusitā 

4530. âråëhā gāmaõiyehi cāpahatthehi vammihi, 
Yantaü maü nānuyissanti taü kadāssu bhavissati. 
[PTS Page 050] [\q  50/]     
4531. Kadāsasu maü sajjhurathā sannaddhā ussitaddhajā, 
Dipā athopi veyyagghā sabbālaīkārabhusitā 

4532. âråëhā gāmaõiyehi cāpahatthehi vammihi, 
Yantaü maü nānuyissanti taü kadāssu bhavissati. 
4533. Kadāsasu maü assarathā sannaddhā ussitaddhajā, 
Dipā athopi veyyagghā sabbālaīkārabhusitā 

4534. âråëhā gāmaõiyehi cāpahatthehi vammihi, 
Yantaü maü nānuyissanti taü kadāssu bhavissati. 
4535. Kadāsasu maü oņņharathā sannaddhā ussitaddhajā, 
Dipā athopi veyyagghā sabbālaīkārabhusitā 

4536. âråëhā gāmaõiyehi cāpahatthehi vammihi, 
Yantaü maü nānuyissanti taü kadāssu bhavissati. 
[BJT Page 040] [\x  40/]     
4537. Kadāsasu maü goõarathā sannaddhā ussitaddhajā, 
Dipā athopi veyyagghā sabbālaīkārabhusitā 

4538. âråëhā gāmaõiyehi cāpahatthehi vammihi, 
Yantaü maü nānuyissanti taü kadāssu bhavissati. 
4539. Kadāsasu maü ajarathā sannaddhā ussitaddhajā, 
Dipā athopi veyyagghā sabbālaīkārabhusitā 

4540. âråëhā gāmaõiyehi cāpahatthehi vammihi, 
Yantaü maü nānuyissanti taü kadāssu bhavissati. 
4541. Kadāsasu maü meõķarathā sannaddhā ussitaddhajā, 
Dipā athopi veyyagghā sabbālaīkārabhusitā 

4542. âråëhā gāmaõiyehi cāpahatthehi vammihi, 
Yantaü maü nānuyissanti taü kadāssu bhavissati. 
4543. Kadāsasu maü migarathā sannaddhā ussitaddhajā, 
Dipā athopi veyyagghā sabbālaīkārabhusitā 

4544. âråëhā gāmaõiyehi cāpahatthehi vammihi, 
Yantaü maü nānuyissanti taü kadāssu bhavissati. 
4545. Kadāsasu maü hatthāråhā sabbālaīkārabhusitā, 
Nãlavammadharā surā tomaraīkusapāõino;
Yantaü maü nānuyissanti taü kadāssu bhavissati. 
4546. Kadāssu maü assāråhā sabbālaīkārabhåsitā, 
Nãlavammadharā surā illiyā 1-cāpadhārino;
Yantaü maü nānuyissanti taü kadāssu bhavissati. 

4547. Kadāssu maü rathāråhā sabbālaīkārabhåsitā, 
Nãlavammadharā surā illiyā 1-cāpadhārino;
Yantaü maü nānuyissanti taü kadāssu bhavissati. 

4548. Kadāssu maü dhanuggahā sabbālaīkārabhåsitā, 
Nãlavammadharā surā illiyā cāpadhārino;
Yantaü maü nānuyissanti taü kadāssu bhavissati. 

1. Indiyā - syā

[BJT Page 042] [\x  42/]     
4549. Kadāssu maü rājaputtā sabbālaīkārabhåsitā, 
Cittavammadharā surā ka¤canāveņņhārino;
Yantaü maü nānuyissanti taü kadāssu1- bhavissati. 
4550. Kadāssu maü ariyagaõā vatthavantā alaīkatā, 
Haricandanalittaīgā kāsikuttamadhārino;
Yantaü maü nānuyissanti taü kadāssu bhavissati. 

4551. Kadāssu maü amaccagaõā sabbalaīkārabhusitā, 
Pitavammadharā surā purato gacchamālinã; 
Yantaü maü nānuyissanti taü kadāssu bhavissati. 

4552. Kadāssu maü sannatā bhariyā sabbalaīkārabhusitā, 
Yantaü maü nānuyissanti taü kadāssu bhavissati. 

[PTS Page 051] [\q  51/]     
4553. Kadāssu maü sannatā bhariyā susa¤¤ā tanumajjhimā, 
Yantaü maü nānuyissanti taü kadāssu bhavissati. 

4554. Kadāssu maü sannatā bhariyā assavā piyabhāõini, 
Yantaü maü nānuyissanti taü kadāssu bhavissati. 

4555. Kadāhaü pattaü gahetvā muõķo saīghāņipāruto, 
Piõķikāyā carissāmi taü kadāssu bhavissati. 

4556. Kadāhaü paüsukålānaü ujjhitānaü mahāpathe, 
Saīghāņiü dhārayissāmi taü kadāssu bhavissati. 

4557. Kadāhaü sattāhaü meghe2- ocaņņo3- allacãvaro, 
Piõķikāyā carissāmi taü kadāssu bhavissati. 

4558. Kadāhaü sabbahaü4- ņhānaü rukkhā rukkhā vanā vanaü, 
Anapekkho viharissāmi5- taü kadāssu bhavissati. 

4559. Kadāhaü giriduggesu pahinabhatyabheravo, 
Adutiyo viharissāmi taü kadāssu bhavissati. 

1. Taü kudāssu - machasaü, kadusā - syā 2. Sammeghe - vi machasaü 
3. Ovaņņho - machasaü ovaņņhe - syā 4. Sabbaņņhāna gantvā - machasaü sabbaõhaü - syā 5.
Gamissāmi - machasaü 6. Gamissāmi - machasaü, syā

[BJT Page 044] [\x  44/]     
4560. Kadā vãõaüva rujako sattatantiü manoramaü, 
Cittaü ujuü karissāmi taü kadāssu bhavissati. 

4561. Kadāhaü rathakārova parikantaü upāhanaü, 
Kāmasaüyojanena chevachaü1- ye dibbe ye ca mānuse. 

[PTS Page 053] [\q  53/]     
4562. Tā ca sattasatā bhariyā sabbālaīkārabhåsitā, 
Bāhā paggayha pakkanduü kasmā no vijahissasi. 
4563. Tā ca sattasatā bhariyā susa¤¤ā tanumajjhimā, 
Bāhā paggayha pakkanduü kasmā no vijahissasi. 

4564. Tā ca sattasatā bhariyā assavā piyabhāõini, 
Bāhā paggayha pakkanduü kasmā no vijahissasi. 

4565. Tā ca sattasatā bhariyā sabbālaīkārabhåsitā, 
Hitvā sampaddayi2- rājā pabbajjāya purakkhato. 
4566. Tā ca sattasatā bhariyā susa¤¤ā tanumajjhimā, 
Hitvā sampaddayi rājā pabbajjāya purakkhato. 
4567. Tā ca sattasatā bhariyā assavā piyabhāõinã, 
Hitvā sampaddayi rājā pabbajjāya purakkhato. 

[PTS Page 054] [\q  54/]     
4568. Hitvā sataphalaü3- kaüsaü sovaõõaü satarājikaü, 
Aggahi matatikāpattaü4- taü dutiyābhisecanaü. 

4569. Vesmā aggismā jālā kosā5- ķayhanti bhāgaso, 
Rajataü jātaråpa¤ca muttā veëuriyā bahuü. 

4570. Maraõayo saīkhamuttā ca vatthikaü6- haricandanaü, 
Ajinaü dantabhaõķa¤ca lohaü kāëāyasaü bahu;
Ehi rāja nivattassu mā te taü vinasā7- dhanaü. 

1. Chetvā - machasaü 2. Sampaddavi - machasaü sampadavi - syā
3. Satapalaü - machasaü, syā 4. Mattikaü - machasaü 5. Koņņhā - vi
6. Vatthakaü - machasaü 7. Vinassā - machasaü syā 
[BJT Page 046] [\x  46/]     
4571. Susukhaü vata jivāma yesaü no natthi ki¤canaü, 
Mithilāya1- ķayahmānāya na me ki¤ci aķayhatha. 

[PTS Page 055] [\q  55/]     
4572. Aņaviyo samuppannā raņņhaü viddhaüsayanti taü, 
Ehi rāja nivantassu mā raņņhaü vinasā idaü. 
4573. Susukhaü vata jivāma yesaü no natthi ki¤canaü, 
Raņņhe vilumpamānambhi na me ki¤ci ajiratha2-. 

4574. Susukhaü vata jivāma yesaü no natthi ki¤canaü, 
Pitibhakkhā bhavissāma deva ābhassarā yathā. 

[PTS Page 056] [\q  56/]     
4575. Kimbheso mahato ghoso kā nu gāme kililiyā, 3-
Samaõa¤¤eva4- pucchāma kattheso abhisaņo5- jano. 

4576. Mamaü obhāya gacchantaü ettheso abhisaņo jano, 
Simātikkamanaü yantaü munimonassa pattiyā;
Missaü nandihi gacchantaü kiü jānamanupucchasi. 

[PTS Page 057] [\q  57/]     
4577. Māssu tiõõo ama¤¤ittho6- sarãraü dhārayaü imaü, 
Atiraõeyyamidaü7- kammaü bahu hi paripanthayo. 

4578. Ko nu me paripanthassa mama evaü vihārino, 
Yo nevadiņņhe nādiņņhe kāmānamabhipatthaye. 

4579. Niddā tandã vijambhikā aratã bhattasammado, 
âvasanti sariraņņhā bahuhi paripanthayo8-

[PTS Page 058] [\q  58/]     
4580. Kalyāõaü vata maü bhavaü brāhmaõamanusāsasi, 
Brahmaõaü yeva9- pucchāmi konu tvamasi mārisa. 

1. Mithilaü - machasaü 2. Ahāratha - machasaü aķayhatha māme kicã ahāratha - syā
3. Gāmeva kiliyā - machasaü kiliyā - syā 4. Samaõaü teva - machasaü, syā
5. Abhisato - machasaü 6. Amu¤¤ittha - machasaü 7. Atiraõeyya yamidaü bahuhi
paribandhayo - machasaü 8. Paribandhayo - machasaü 9. Tveva - vi machasaü. 

[BJT Page 048] [\x  48/]     
4581. Nārado iti me nāmaü1- kassapo iti maü vidu, 
Bhoto sakāse āga¤achiü sādhu sabbhi samāgamo. 

4582. Tassa te sabbo ānando vihāro upavattatu, 
Yadunaü taü paripurehi khantiyā upasamena ca. 

4583. Pasāraya santatata¤ca unnatta¤ca pasāraya, 
Kammaü vijja¤ca dhamma¤ca sakkatvāna paribbaja. 

[PTS Page 059] [\q  59/]     
4584. Bahuhatthi ca asse ca nagare janapadāni ca, 
Hitvā janaka pabbajito kapalle ratimajjhagā. 

4585. Kaccinnu te jānapadā2- mittā maccā ca ¤ātakamā, 
Dubhiü akaüsu3- janaka kasmā cetaü4- aruccatha. 

4586. Na migājina jātucca5- ahaü ka¤ci kudācanaü, 
Adhammena jine ¤ātiü na cāpi ¤ātayo mamaü. 

4587. Disvāna lokavantantaü khajjantaü kaddamikataü, 
Ha¤¤are khajjhare vettha yattha satto puthujjano;
Etāhaü upamaü katvā bhikkhakosmi migājina. 

[PTS Page 060] [\q  60/]     
4588. Konu te bhagavā satthā kassetaü vacanaü suci
Nahi kappaü vā vijjaü vā paccakkhāya rathesabha: 
Samaõaü āhu vattantaü yathā dukkhassatikkamo. 

4580. 4589. Na migājina jātucca ahaü ka¤ci kudācanaü, 
Samaõaü brāhmaõaü vāpi sakakatvāanupāvisaü. 

1. Nāmena - machasaü, syā 2. Janapadā - machasaü 3. Dubbimakaüsu - machasaü
4. Te taü 5. Jātucche - machasaü

[BJT Page 050] [\x  50/]     
4590. Mahatā cānubhavena gacchanto siriyājalaü, 
Giyamānesu gitesu vajjamānesu vaggusu; turiyatāëitasaüsuņņhe smatālasamāhite. 

4591. Samigājina maddakkhiü phalaü1- ambaü tirocchadaü, 
Tujjamānaü2- manussehi phalakāmehi3- jantuhi. 

4592. So kho hantaü siriü hitvā orohitvā vigājina, 
Mulaü ambassupāga¤chiü phalino nipphalitassa ca. 

4593. Phalaü abbaü bhataü disvā viddhasataü4- vinalikataü, 
Athetaü itaraü ambaü nãlohāsaü manoramaü. 

[PTS Page 061] [\q  61/]     
4594. Evameva nunambhepi issare ihukaõņake, 
Amittā no vadhissanti yathā ambo phali hato. 

4595. Ajinamhi ha¤¤ate dãpi nāgo dantehi ha¤¤ate, 
Dhanambhi dhanino hanti aniketamasanthavaü;
Phali ambo aphalo ca te satthāro ubho mama. 

4596. Sabbo jano pavyadhito rājā pabbajito iti, 
Hatthārohā aõikaņņhā rathikā pattikārikā. 

4597. Assāsayitvā janataü ņhapayitvā paņicchadaü, 
Puttaü rajje ņhapetvā atha pacchā pabbajissasi. 

[PTS Page 062] [\q  62/]     
4598. Vattā mayā jānapadā mitatāmaccā ca ¤ātakā, 
Santi puttā videhānaü dighāvu raņņhavaķķhano;
Te rajjaü kārayissanti mithilāyaü pajāpati. 

4599. Ehi taü anusikkhāmi yaü vākyaü mama ruccati, 
Rajjaü tuvaü kārayanti pāpaü duccaritaü bahuü: 
Kāyena vācā manasā yena ga¤achisi duggatiü. 

1. Balaü ambha - machasaü 2. Hatamānaü - machasaü tudamānaü - syā
3. Balakāmehi - machasaü 4. Vidasataü - machasaü. 

[BJT Page 052] [\x  52/]      
4600. Paradinnakena paraniņņhitena, 
Piõķena yāpehi sadhiradhammo. 

[PTS Page 063] [\q  63/]     
4601. Yopi catutthe bhattakāle na bhu¤je
Ajaddhumāriva1- khudāya mãye, 
Na tveva piõķaü lulitaü anariyaü
Kulaputtaråpo sappuriso na seve
Tayidaü na sādhu tayidaü na suņņhu
Sunakhucchiņņhakaü bhu¤jase tvaü. 

[PTS Page 064] [\q  64/]     
4602. Na cā pi me sãvali so abhakkho
Yaü hoti cannaü gihino sunakhassa vā, 
Ye keci bhogā idha dhammaladdhā
Sabbo so bhakkho anavajjāti2- vutto. 

4603. Kumārike3- upaseniye niccaü nigaëa4- maõķita, 
Kasmā te eko bhujo janati eko te na janati bhujo, 

4604. Imasmiü me samaõa hatthe paņimukko ekanãdhuro, 6-
Saīghātā jāyate saddo dutiyasseva sā gati. 

4605. Imasmiü me samaõā hatthe paņimukko ekanãdhuro, 6-
So aditiyo na chanati munibhutova tiņņhati. 

4606. Vivādappatto dutiyo keneko vivadissati, 
Tassa te saggakāmassa ekattamuparovataü. 

[PTS Page 065] [\q  65/]     
4607. Suõasi7- sivalã gāthā kumāriyā paveditā, 
Pessiyā maü garahittho dutiyasseva sā gati. 

4608. Ayaü dvedhā patho bhadde anuciõõo pathāvihi, 
Tesaü tvaü ekaü gaõhāhi abhamekaü punāparaü. 

4609. Neva maü tvaü "patã me"ti māhaü "bhariyā"ti vā puna, 
Imameva kathaü kathayantā thuõaü nagarupāgamuü. 

1. Ajuttamāriva - machasaü ajajjhaņņhamāriva - syā ajhajuņņhumariva - vi
2. Anavaye - machasaü 3. Kumāriye - machasaü, vi 4. Tikala - machasaü
5. Dunivarā - machasaü, syā 6. Ekanivaro - machasaü 7. Suõāsu - machasaü

[BJT Page 054] [\x  54/]     
[PTS Page 066] [\q  66/]     
4610. Koņņhake usukārassa bhattakāle upaņņhite, 
Tatra ca so usukāro (ekaü daõaķaü ujuü kataü;)
Eka¤ca cakkhuü niggayha jimbhamekena pekkhati. 

4611. Evaü no sādhu passasi usukāra suõohi me, 
Yadekaü cakkhuü niggayha jibhamamekena pekkhasi. 

4612. Vihi samaõa cakkhuhi visālaü viya khāyati, 
Asampatvā paraü1- liīgaü nujajubhāvāya kappati. 

4613. Eka¤ca cakkhuü niggayha jimbhamekena pekkhato, 
Sampatvā paramaü liīgaü ujubhāvāya kappati. 

4614. Vivādappatto dutiyo keneko vivadissati, 
Tassa te saggakāmassa ekattamuparovataü. 

[PTS Page 067] [\q  67/]     
4615. Suõasã sãvali gāthā usukāreõa paveditā, 
Pessiyā2- maü garahittho dutiyasseva sā gati. 
4616. Ayaü dvedhā patho bhadde anuciõõā pathāvihi, 
Tesaü tvaü ekaü gaõhāhi ahametaü punāparaü. 

4617. Neva maü tvaü "pati me"ti māhaü "bhariyā"ti vā puna, 
Mu¤ajāvisakā3- pavāëhā ekā vihara sãvalã ti. 
Mahājanakajātakaü dutiyaü. 

1. Paramaü - machasaü 2. Pesiyā - machasaü 3. Mu¤achavesikā - machasaü

[BJT Page 056] [\x  56/]     
[PTS Page 077] [\q  77/]     
3. Sāmajātakaü
4618. Ko nu maü usunā vijjhi pattaü udahārakaü, 1-
Khattiyo brāhmano vesso ko maü viddhā niliyasi. 2-

4619. Na me maüsāni khajjāni cammenattho na vijjati, 
Atha kena nu vaõõena viddheyyaü maü ama¤¤atha. 

4620. Ko vā tvaü kasasa vā putte kathaü jānemu taü mayaü, 
Puņņho me samma akkhāhi kiü maü viddhā nilãyasi. 

4621. Rājāhamasmi kāsinaü piliyakkhoti maü vidu, 
Lobhā raņņhaü pahatvāna3- migamesaü4- carāmahaü. 

4622. Issatthevassami kusalo daëhadhammoti vissuto, 
Nāgopi me na mu¤ceyya āgato usupātanaü. 

[PTS Page 078] [\q  78/]     
4623. Tva¤ca tassa vā puttosi kathaü jānemu taü mayaü, 
Pituno attano cāpi nāmagottaü pavedaya. 

4624. Nesādaputto bhaddante sāmo iti maü ¤ātayo, 
âmantayiüsu jivantaü svājjevāhaü5- gato saye. 

4625. Viddhosmi puthusallena savisena yathā migo, 
Sakamhi lohite rāja passa semi paripluto. 

4626. Paņicamma6-gato sallaü passa vihāmi7- lohitaü, 
âturo tyānu pucchāmi kiü maü viddhā nilãyasi. 

1. Udahārayaü - machasaü 2. Niliyyasi - machasaü 3. Pahitvāna - machasaü, syā
4. Migameso - machasaü 5. Svajjevavaü - machasaü 6. Paņivā - machasa, syā
7. Mimbhāmi - machasaü thimahāmi - syā. 
[BJT Page 058] [\x  58/]     
4627. Ajinambhi ha¤¤ate dãpi nāgo antehi ha¤¤ate, 
Atha kena nu vaõõena viddheyyaü maü ama¤¤atha. 

4628. Migo upaņņhito āsi āgato usupātanaü, 
Taü disvā ubbijji sāma1- tena kodho mamāvisi. 

[PTS Page 079] [\q  79/]     
4629. Yatho sarāmi attānaü yato pattosmi vi¤¤utaü, 
Na maü migā uttasanti2- ara¤¤e sāpadānipi. 

4630. Yato nãdhiü parihariü yato pattosmi yobbanaü, 
Na maü migā uttasanti ara¤¤e sāpadānipi. 

4631. Bhãrå kimpurisā rāja pabbate gandhamādane, 
Sammodamānā gacchāma pabbatāni vanāni ca;
Atha kena nu vaõõena uttrase so migo mamaü. 

4632. Na taddasā3- migo sāma kintāhaü alikaü4- bhaõe, 
Kodhalobhābhibhutohaü usuü te taü avassajiü. 

4633. Kuto nu samma āgamma kassa vā pahito tuvaü, 
Udahāro nadiü gaccha āgato migasammataü. 

[PTS Page 080] [\q  80/]     
4634. Andhā mātā pitā mayhaü te bharāmi brahāmane, 
Tesāhaü udahārako1- āgato migasammataü. 

4635. Atthi tesaü usāmantaü atha sāhassa jãvitaü, 
Udakassa ca alābhena ma¤¤e andhā marissare. 

1. Ubbijjissāmi - machasaü 2. Utrasanti - machasaü, syā 3. Na taü tasa - machasaü, syā 4.
Aliko - machasaü 5. Udakaü hāõa - chesaü. 

[BJT Page 060] [\x  60/]     
4636. Na me idaü tathā dukkhaü labbhāhi pumunā idaü, 
Ya¤ca ammaü na passāmi taü me dukkhataraü ito. 
4637. Na me idaü tathā dukkhaü labbhāhi pumunā idaü, 
Ya¤ca tātaü na passāmi taü me dukkhataraü ito. 

4638. Sā nåna kapaõā ammā cirarattāya rucchati, 1-
Aķķharatte ca ratte vā nadiva avasucchati. 

4639. So nåna kapaõo tato cirarattāya rucchati, 
Aķķharatte ca ratte vā nadiva avasucchati. 

4640. Uņņhānapāricariyāya pādaü2- sambāhanassa ca, 
"Sāma tātā" ti vilapantā hiõķissanti3- brahāvane. 

4641. Idampi dutiyaü sallaü kampeti hadayaü mama. 
Ya¤ca andhe na passāmi ma¤¤e hessāmi4- jãvitaü. 

[PTS Page 081] [\q  81/]     
4642. Mā bāëhaü paridevesi sāma kalyāõadassana, 
Ahaü kammakaro hutvā bharissaü te brahavane. 

4643. Issatthe casmi kusalo daëhadhammoti vissuto, 
Ahaü kammakāro hutvā bharissaü te brahavane

4644. Migānaü vighāsamanvesaü vanamula phalāni ca, 
Ahaü kammakaro hutvā bharissaü te brahāvane 
1. Ruccati - machasaü, syā vi 2. Rāja - machasaü 3. Hindisasanti - machasaü
4. Na me bhissāmi - machasaü

[BJT Page 062] [\x  62/]     
4645. Katamaü taü vanaü sāma yattha mātā pitā tava, 
Ahaü te tathā bharissaü yathā te ahari tuvaü. 

4646. Ayaü ekapadi rāja yo yaü ussisake mama, 
Ito gantvā aķķhakosaü tattha1- tesaü agārakaü;
Tattha mātā pitā mayhaü te bharassu ito gato. 

[PTS Page 082] [\q  82/]     
4647. Namo te kāsirājatthu namo te kāsivaķķhana, 
Andhā mātā pitā mayhaü bharassu brabhāvane. 

4648. A¤jaliü te paggaõhāmi kāsirāja namatthu te, 
Mātaraü pitaraü mayhaü mutto vajjāsi vandanaü. 

4649. Idaü vanvāna so sāmo yuvā kalyāõadassano, 
Mucchito visavegena visa¤¤i samapajjatha. 

4650. Sa rājā paridevesi bahuü kāru¤¤asaühitaü, 
Ajarāmaro vahaü āsaü ajjetaü2- ¤āsi no pure;
Sāmaü kālakataü disvā "natthi maccussa nāgamo". 

4651. Yassu maü patimanteti savisena samappito, 
[PTS Page 083] [\q  83/]     
Svājjevaü gate kāle na ki¤ci mabhihāsati. 

4652. Nirayaü nåna gacchāmi ettha me natthi saüsayo, 
Tadāhi pakataü pāpaü cirarattāya kibabisaü. 

4653. Bhavanti tassa vattāro gāme kibbisakārako, 
Ara¤¤e nimmanussambhi ko maü vattumarahati. 

1. Yattha - machasaü 2. Ajjabha¤¤āmi - machasaü, ajjetaü ¤āmi - syā

[BJT Page 064] [\x  64/]     
4654. Sārayanti hi kamamāni game saügaccha mānavā, 
Ara¤¤e nimmanussambha ko nu maü sārayissati. 

[PTS Page 084] [\q  84/]     
4655. Sā devatā antarahitā pabbate gandhamādane, 
Ra¤¤ova anukampāya imā gātā abhāsatha. 

4656. âguü kari mahārāja akarā1- kammadukkaņaü, 
Adusakā pitā putatā tayo ekusunā hatā. 

4657. Ehi taü anusikkhāmi yathā te sugati siyā, 
Dhammenandhe2- vane posa ma¤¤ehaü sugatã tayā. 

4658. Sa rājā paridevitvā bahuü kāru¤¤asaühitaü, 
Udakakumbhamādāya pakkāmi dakkhiõāmukho. 

[PTS Page 085] [\q  85/]      
4659. Kassa na eso padasaddo manussasseva āgato, 
Neso3- sāmassa nigoso ko nu tvamasi mārisaü. 

4660. Santaü hi sāmo vajati santaü pādāni ¤attiti, 4-
Noso sāmassa niggheso ko nu tvamasi mārisa. 

4661. Rājāhamassami kāsinaü piliyakkhoti maü vidu, 
Lobhā raņņhaü pahatvāna5- migamesaü6- varāmahaü. 

4662. Issatthe casmi kusalo daëhadhammoti vissuto, 
Nāgopi me na mu¤ceya āgato usupātanaü. 
4663. Svāgatante mahārāja atho te adurāgataü, 
Issarosi anuppatto yaü idhatthi pavedaya. 

4664. Tindukāni piyālāni madhuke kāsumāriyo, 
Phalāni khuddakappāni bhu¤ja rāja varaü varaü. 

1. Akari - machasaü, syā vi akāraü - simu 2. Dhammena te - machasaü 
3. No - machasaü 4. Neyati - machasaü 5. Pahitvāna - machasaü
6. Migameso - machasaü

[BJT Page 066] [\x  66/]     
4665. Idampi pānãyaü sãtaü ābhataü girigabbharā, 
Tato piva mahārāja sace tvaü abhikaīkhasi. 

[PTS Page 086] [\q  86/]     
4666. Nālaü andhā vane daņņhuü ko nu me1- phalamāharã, 
Anandhassevayaü samamā nivāpo2- mayha khāyati. 

4667. Daharo yuvā nātibrahā sāmo kalyāõadassano, 
Dighassa kesā asitā atho sunaggavellitā. 

4668. So bhave phalamāhatvā ito ādā kamaõķaluü, 
Nadiü gato udahāro ma¤¤e na duramāgato. 

4669. Ahaü ta üavadhiü sāmaü yo tuyhaü paricārako, 
Yaü kumāraü pavedetha sāmaü kalyānadassanaü. 

4670. Dãghassa kesā asitā atho sunaggavellitā, 
Tesu lohitalittesu seti sāmo mayā hato. 

[PTS Page 087] [\q  87/]     
4671. Kena dukulamantesi "hato sāmo"ti vādinā, 
"Hato sāmā"ti sutvāna hadayaü me pavedhati. 

4672. Assatthasseva taruõaü pavālaü māluteritaü, 
"Hato sāmo"ti sutvāna hadayaü me pavedhati. 

4673. Pārike kāsirājāya so sāmaü vigasammate, 
Kodhasā usunā vijjha tassa mā pāpamicchimbhā. 

4674. Kicchā laddho piyo putto yo andho abharã vane, 
Taü ekaputtaü ghātimbhi kathaü citataü na kopaye. 

4675. Kicchā laddho piyo putto yo andho abharã vane, 
Taü ekaputtaü ghātimbhi akkodhaü ahu paõķitā. 

1. Vo - machasaü, syā 2. Nivāto - machasaü

[BJT Page 068] [\x  68/]     
4676. Mā khāëhaü paridevetha "hato sāmā"ti vādinā, 
Ahaü kammakaro hutvā bharissāmi brahāmane. 

4677. Issatthe casami kusalo daëhadhammoti visasuto, 
Ahaü kammakāro hutvā bharissāmi brahvane. 

4678. Migānaü1- vighāsamanvesaü vanamula phalāni ca, 
Ahaü kammakaro hutvā bharissāmi brahāmane. 

[PTS Page 088] [\q  88/]     
4679. Nesa dhammo mahārāja netaü ambhesu kappati, 
Rājā tvampi ambhākaü pade vandāma te mayaü. 

4680. Dhammaü nesāda bhaõatha katā apaviti tayā, 
Pitā tvamasi ambhākaü mātā tvamasi pārike. 

4681. Namo te kāsirājatthu namo te kāsivaķķhana, 
A¤jaliü te pagaõhāma yāva sāmānupāpaya. 

4682. Tassa pāde pamajjantā2- mukha¤ca bhujadassanaü, 
Saüsumbhamānā antānaü kālamāgamayāmase. 

[PTS Page 089] [\q  89/]     
4683. Brahā vāëamigākiõõaü ākāsantaü padissati, 
Yattha sāmo hato seti candova patito chamā. 
4684. Brahā vāëamigākiõõaü ākāsantaü padissati, 
Yattha sāmo hato seti suriyova patito chamā. 

4685. Brahā vāëamigākiõõaü ākāsantaü padissati, 
Yattha sāmo hato seti paüsunā patikuõņhito 

4686. Brahā vāëamigākiõõaü ākāsantaü padissati, 
Yattha sāmo hato seti idheva vasatha assame. 

4687. Yadi tattha sahassāni satāni nahutāni ca, 
Nevambhakāü bhayaü koci vane vāëesu vijjati. 

1. Magānaü - machasaü 2. Pavaņņantā - vi samajjantā - machasaü, syā. 

[BJT Page 070] [\x  70/]     
4688. Tato andhānamādāya kāsirājā brahāvane, 
Hatthe gahetvā pakkāmi yattha sāmo hato ahu. 

[PTS Page 090] [\q  90/]     
4689. Disvāna patitaü sāmaü puttakaü paüsukuõņhitaü, 
Apaviddhaü brahāra¤¤e candaüva patitaü chamā. 

4690. Disvāna patitaü sāmaü puttakaü paüsukuõņhitaü, 
Apaviddhaü brahāra¤¤e suriyaüva patitaü chamā. 

4691. Disvāna patitaü sāmaü puttakaü paüsukuõņhitaü, 
Apaviddhaü brahāra¤¤e karuõaü paridevayuü. 

4692. Disvāna patitaü sāmaü puttakaü paüsukuõņhitaü, 
Bāhā paggayha pakkanduü "adhammo kira bho" iti. 

4693. Khāëhaü khosi tuvaü sutto sāmakalyāõadassana, 
Yo ajjevaü gate kāle na ki¤ci mabibhāsasi. 
4694. Khāëhaü khosi tuvaü matto sāmakalyāõadassana, 
Yo ajjevaü gate kāle na ki¤ci mabibhāsasi. 
4695. Khāëhaü khosi tvaü pamattosi1- sāma kalyāõadassana, 
Yo ajjevaü gate kāle na ki¤ci mabibhāsasi. 
4696. Khāëhaü khosi tuvaü kuddho2- sāmakalyāõadassana, 
Yo ajjevaü gate kāle na ki¤ci mabibhāsasi. 
4697. Khāëhaü khosi tuvaü ditto3-sāmakalyāõadassana, 
Yo ajjevaü gate kāle na ki¤ci mabibhāsasi. 
4698. Khāëhaü khosi tvaüsi vimanosi sāmakalyāõadassana, 
Yo ajjevaü gate kāle na ki¤ci mabibhāsasi. 
1. Puttosi - machasaü 2. Patuķosi - machasaü 3. Paditto - machasaü

[BJT Page 072] [\x  72/]     
4699. Jaņaü valitaü paīka1-gataü kodāni saõņhapessati, 
Sāmo ayaü kālakato2- andhānaü paricārako. 

4700. Ko ce sammajjanādāya3- samamajjissati assamaü, 
Sāmo ayaü kālakato andhānaü paricārako. 
4701. Kodāni nabhāpayisasti sitenuõhodakena ca, 
Sāmo ayaü kālakato andhānaü paricārako. 
[PTS Page 091] [\q  91/]     
4702. Kodāni bhojayissati vanamulaphalāni ca, 
Sāmo ayaü kālakato andhānaü paricārako. 

4703. Disvāna patitaü sāmaü puttakaü paüsukuõaņhitaü, 
Aņņitā puttasokena mātā saccamabhāsatha: 

4704. Yena saccenayaü sāmo dhammacāri re ahu, 
Etena sacacavajjena visaü sāmasasa ha¤¤atu. 

4705. Yena saccenayaü sāmo brammacāri dura ahu, 
Etena sacacavajjena visaü sāmasasa ha¤¤atu. 

4706. Yena saccenayaü sāmo saccavādi påre ahu, 
Etena sacacavajjena visaü sāmasasa ha¤¤atu. 

4707. Yena saccenayaü sāmo mātā petti4-bharo ahu, 
Etena sacacavajjena visaü sāmasasa ha¤¤atu. 

4708. Yena saccenayaü sāmo kule jeņņhāpacāyiko, 
Etena sacacavajjena visaü sāmasasa ha¤¤atu. 

4709. Yena saccenayaü sāmo pāõā piyataro mama, 
Etena sacacavajjena visaü sāmasasa ha¤¤atu. 

4710. Yaü ki¤citthi kataü pu¤¤aü mayhaü ceva pitucca te, sacacana5tena kusalena visaü
sāmasasa ha¤¤atu. 

[PTS Page 092] [\q  92/]     
4711. Disvāna patitaü sāmaü puttakaü paüsukuõaņhitaü, 
Aņņito puttasokena pitā saccamabāsatha: 

1. Paüsu - machasaü 2. Kālaīkato - machasaü 3. Sammajjamādāya - machasaü
4. Pitati - machasaü 5. Sabbena - machasaü

[BJT Page 074] [\x  74/]     
4712. Yena saccenayaü sāmo dhammacāri pure ahu, 
Etena sacacavajjena visaü sāmasasa ha¤¤atu. 

4713. Yena saccenayaü sāmo brammacāri pure ahu, 
Etena sacacavajjena visaü sāmasasa ha¤¤atu. 

4714. Yena saccenayaü sāmo saccavādi påre ahu, 
Etena sacacavajjena visaü sāmasasa ha¤¤atu. 

4715. Yena saccenayaü sāmo mātāpettibharo ahu, 
Etena sacacavajjena visaü sāmasasa ha¤¤atu. 

4716. Yena saccenayaü sāmo kule jeņņhāpacāyiko, 
Etena sacacavajjena visaü sāmasasa ha¤¤atu. 

4717. Yena saccenayaü sāmo pāõā piyataro mama, 
Etena sacacavajjena visaü sāmasasa ha¤¤atu. 

4718. Yaü ki¤cātthi kataü pu¤¤aü mayhaü ca mātuyā ca te, 
Saccena tena kusalena visaü sāmassa ha¤¤atu. 
4719. Sā devatā antarahitā pabbate gandhamādane, 
Sāmassa anukampāya imaü saccamābhasatha. 

4720. Pabbatyāhaü gandhamādane cirarattanivāsinã, 
Na me piyataro koci a¤¤o sāmā1- na vijjati. 
Etena saccavajjena visaü sāmassa ha¤¤atu. 

4721. Sabbe vanā gandhamayā pabbate gandhamādane, 
Etena sacacavajjena visaü sāmasasa ha¤¤atu. 

[PTS Page 093] [\q  93/]     
4722. Sāmo hamasmi bhaddaü bahuü kāru¤¤asaühitaü, 
Khippaü sāmo samuņņhāsi yuvā kalyāõadassano. 

4723. Samo hamasmi bhaddaü vo sotthināmhi samuņņhito, 
Mā bāëhaü paridevetha ma¤junābhivadetha maü. 

4724. Svāgatante mahārāja atho te adurāgataü, 
Issarosi anupapatto yaü idhatthi pavedaya. 

1. Samo - machasaü, sāmena - syā

[BJT Page 074] [\x  74/]      

4725. Tindukāni1- piyālāni madhuke kāsumāriyo, 
Phalāni khuddakappāni bhu¤ja rāja vara varaü. 

4726. Atthi maü pāõiyaü sãtaü ābhataü girigabbharā, 
Tato piva mahārāja sace tvaü abhikaīkhasi. 
4727. Sammuyhāmi pamuyhāmi sabbā muyhanti me disā, 
Petaü taü sāma addakkhiü2- konu tvaü sāma jivasi. 

4728. Api jãvaü mahārāja purisaü gāëhavedanaü, 
Upanitamanasaīkappaü jivantaü ma¤¤ate mataü. 
4729. Api jãvaü mahārāja purisaü gāëhavedanaü, 
Taü nirodhagataü santaü jivantaü ma¤¤ate mataü. 
[PTS Page 094] [\q  94/]     
4730. Yo mātaraü vā pitaraü vā macco dhammena posati, 
Devāpi naü tikicchanti mātāpetti bharaü janaü3-

4731. Yo mātaraü vā pitaraü vā macco dhammena posati, 
Idha ceva naü pasaüsanti pecca sagge ca modati. 

4732. Esa bhiyyo pamuyhāmi sabbā muyhanti medisā, 
Saraõaü taü sāma gacchāmi tva¤ca me saraõaü bhavā

4733. Dhammaü cara mahārāja mātāpitusu khattiya, 
Idha dhammaü caritvāna rāja saggaü gamisassi. 
4734. Dhammaü cara mahārāja puttadāresu khattiya, 
Idha dhammaü caritvāna rāja saggaü gamisassi. 
4735. Dhammaü cara mahārāja mittāmaccesu khattiya, 
Idha dhammaü caritvāna rāja saggaü gamisassi. 
4736. Dhammaü cara mahārāja vāhanesu balesu ca, 
Idha dhammaü caritvāna rāja saggaü gamisassi. 
1. Tiõķunānitipi pātho 2. Mamadakkhi - machasaü 3. Naraü - machasaü, syā

[BJT Page 078] [\x  78/]     
4737. Dhammaü cara mahārāja gāmesu nigamesu ca, 
Idha dhammaü caritvāna rāja saggaü gamisassi. 
4738. Dhammaü cara mahārāja raņņhesu janapadesu ca, 
Idha dhammaü caritvāna rāja saggaü gamisassi. 
4739. Dhammaü cara mahārāja samaõabrāhmaõesu ca, 
Idha dhammaü caritvāna rāja saggaü gamisassi. 
4740. Dhammaü cara mahārāja migapakkhisu khattiyā, 
Idha dhammaü caritvāna rāja saggaü gamisassi. 
4741. Dhammaü cara mahārāja dhammo ciõõo sukhāvaho, 
Idha dhammaü caritvāna rāja saggaü gamisassi. 
4742. Dhammaü cara mahārāja dhammo ciõõo sukhāvaho, 
Idha dhammaü caritvāna sa indā devā sabrahmakā;
Suciõõena divaü sattā mā dhammaü rāja pamādoti. 
Sāmajātakaü tatiyaü. 

4. Nimijātakaü
[PTS Page 097] [\q  97/]     
4743. Accheraü vata lokasmiü upapajjanti vicakkhaõā, 
Yadā ahu nimirājā paõķito kusalatthiko. 

4744. Rājā sabbavidebhānaü adā dānaü arindamo, 
Tassa taü dadato dānaü saīkeppā udapajjatha. 
Dānaü vā brahmacariyaü vā katamaüsu mahapphalaü. 

[PTS Page 098] [\q  98/]     
4745. Tassa saīkappama¤¤āya maghavā devaku¤ajaro, 
Sahassanetto pāturahu vaõõena nibhataü tamaü. 

[BJT Page 080] [\x  80/]     
4776. Sa lomahaņņho manujindo vāsavaü avacā nimi, 
Devatānusi gandhabbo ādu sakko purindado. 

4747. Na ca me tādiso vaõõo diņņho vā yadi vā suto, 
âcikkha me tvaü bhaddante kathaü jānemu taü mayaü. 

4748. Sa lomahaņņhaü ¤atvāna vāsavo avacā nimiü, 
Sakkohamasmi devindo āgatosmi tavantiko. 

4749. Alomahaņņho manujinda puccha pa¤haü yadicchasi1-
So ca tena kātokāso vāsavaü avacā nimi. 

4750. Pucachāmi taü mahābāhu sabbabhåtānamissara, 
Dānaü vā brahmacariyaü vākatamaüsu mahapphalaü

4751. So puņņho naradevena vāsavo avacā nimiü, 
Vipākaü brahmacariyassa jānaü akkhāsajānato

4752. Hãtena brahmacariyena khattiye upapajjati, 
Majjhimena ca devantaü uttamena visujjhati. 

4753. Nahete pulabhā kāyā yāvayogena kenaci, 
Yo kāye upapajjanti anāgārā tapassino. 

[PTS Page 099] [\q  99/]     
4754. Dudipo dāgāro selo mucalindo bhagãraso, 
Usinaro2- aņņhako ca assako ca puthujjano, 

4755. Ete ca¤¤e ca rājāno khattiyā brahmaõā bahu, 
Puthu ya¤¤aü yajitvāna petaü te nātivattisuü. 

4756. Ye ve adutiyā na ramalanti ekikā
Vivekajaü ye na labhanti pitiü, 
Ki¤cāpi te indasamānabhogā
Te ve parādhinasukhā varākā. 

1. Yamicchasi - machasaü 2. Usindaro - machasaü usinaro - vi

[BJT Page 082] [\x  82/]     
4757. Addhā ime1- avattiüsu anāgarā tapassino, 
Sattisayo yāmahanu somayāgo2- manojavo, 

4758. Samuddo māgho bharato ca3- isikālikarakkhiyo, 4-
Aügiraso kassapo ca kisavaccho akitti ca. 5-

[PTS Page 100] [\q 100/]     
4759. Uttarena nadi sidā gambhirā duratikkamā, 
Naëaggivaõõā jotanti sadā ka¤canapabbatā. 

4760. Paråëhakacchā tagarā råëhakacchā vanā nagā, 
Tatrāsuü dasasabhassāni porāõā isayo pure. 

4761. Ahaü seņņhosmi dānena saüyamena damena ca, 
Anuttaraü vataü katvā pakiracāri samahite. 

4762. Jātimantaü ajaccaü ca ahamujjugataü naraü, 
Ativelaü namassissaü kammabandhu hi mātiyā6-

4763. Sabbe vaõaõā adhammaņņhā patanati nirayaü adho, 
Sabbe vaõaõā nirujjhanti7- caritvā dhammamuttamaü. 

[PTS Page 102] [\q 102/]     
4764. Idaü vatvāna maghavā devarājā sujampati, 
Vedehaü anusāsitvā saggakāyaü apakkami. 

4765. Imaü honto nisāmetha yāvantettha samāgatā, 
Dhammikānaü manusasānaü vaõaõaü uccāvacaü bahuü. 

4766. Yathā ayaü nimirājā paõķito kusalatthiko, 
Rājā sabbavidehānaü adā dānaü arindamo. 

4767. Tassa taü dadako dānaü saīkappo udapajjatha, 
Dānaü vā brahmacariyaü vā katamaüsu mahappalaü. 

1. Atha ime - machasaü 2. Somayāmo - machasaü 3. Bharado ca - machasaü
4. Isikālapurakkhato - machasaü 5. Akanati ca - machasaü 6. Māõavā - machasaü
7. Visujjhanti - vi machasaü. 

[BJT Page 084] [\x  84/]     
[PTS Page 103] [\q 103/]     
4768. Abbhuto vata lokasmiü uppajji lomahaüsano, 
Dibbo ratho pāturahu vedehassa yasassino. 

[PTS Page 104] [\q 104/]     
4769. Devaputto hiddhiko mātalã devasārathi, 
Nimantiyitthi rājānaü vedehaü mithilaggahaü. 

4770. Ehimaü rathamāruyha rājaseņņha disampati, 
Devā dassanakāmā te tāvatiüsā saindakā
Saramānā hi te devā sudhammāyaü samacchare. 

4771. Tato ca rājā taramāno vedeho mithilaggaho, 
âsanā vuņņhahivona pamukho rathamāruhi. 

4772. Abhiråëhaü ethaü dabbaü mātalã etadabravi, 
Kena taü nemi maggena rājaseņņha disampati. 
Yena vā pāpakammantā pu¤¤akammā ca ye narā. 

4773. Ubhayeneva maü nehi mātalã devasārathi, 
Yena vā pāpakammantā pu¤¤akammā ca ye narā. 

4774. Kena taü paņhamaü nemi rājaseņņha disampati, 
Yena vā pāpakammantā pu¤¤akammā ca ye narā. 

[PTS Page 105] [\q 105/]     
4775. Niraye1- tāva passāmi āvāse2- pāpakamminaü, 
 hānāni luddakammānaü dussilānaü ca yā gati. 

4776. Dassesi mātalã ra¤¤o duggaü vetaraõiü nadiü, 
Kuthantiü3- khārasaüyuttaü tattaü aggisikhumaü. 

1. Nirayaü - machasaü 2. âvāsaü - machasaü 3. Kuņņhitaü - machasaü

[BJT Page 086] [\x  86/]     
[PTS Page 106] [\q 106/]     
4777. Nimi bhave mātalãü ajjhabhāsatha
Disvā janaü patamānaü vidugge, 
Bhayaü hi maü vindati suta disvā
Pucchāmi taü mātalã devasārathi
Ime nu maccā kimakaüsu pāpaü
Yeme janā vetaraõi1- pattati. 

4778. Tassa puņņho viyākāsi mātali devasārathi, 
Vipākaü pāpa kammānaü jānaü akkhāsajānato2-

4779. Ye dubbale balavanto jivaloke
Hiüsenti rosenti supāpadhammā, 
Te luddakammā pasavetvā pāpaü
Te ve janā vetaraõi patanti. 

4780. Sāmā ca soõā sabalā ca gijjhā
Kākoëasaīghā ca adenti bheravā;
Bhayaü hi maü vindati suta disvā
Pucchāmi taü mātali devasārathi
Ime nu maccā kimakaüsa pāpaü
Yayimaü janaü3- kākoëā adenti. 

4781. Tassa puņņho viyākāsi mātali devasārathi, 
Vipākaü pāpa kammānaü jānaü akkhāsajānato

4782. Ye keci me maccharino kadariyā 
Parihāsakā samaõabrāhmaõānaü 
Hisenti rosenti supāpadhammo, 
Te luddakamamā pasavetvā pāpaü 
Tayimaü janaü kākoëā adenti. 

[PTS Page 107] [\q 107/]     
4783. Sajotibhåtā paņhaviü kamanti
Tatetehi khandhehi ca pothayanti pucchāmi taü mātali devasārathi
Ime nu maccā kimakaüsu pāpaü
Yeme janā khandhahatā sayanti. 

4784. Tassa puņņho viyākāsi mātali devasārathi, 
Vipākaü pāpakammānaü jānaü akkhāsajānato

1. Vettaraõiü - machasaü 2. Akkhāsi - machasaü, syā 3. Ye me jane - machasaü, syā. 

[BJT Page 088] [\x  88/]     
4785. Ye jivalokasmiü supāpadhammino
Nara¤ca nāri¤ca apāpadhammaü;
Hiüsenti rosenti supāpadhammā
Te luddakammā pasavetthā1- pāpaü
Teme janā khandhatā sayanti. 

[PTS Page 108] [\q 108/]     
4786. Aīgakāsuü apare thananti
Narā rudantā paridaķķhagantā;
Bhayaü hi maü vindati suta disvā
Pucchāmi taü mātali devasārathi, 
Ime nu maccā kimakaüsu pāpaü
Yeme janā aīgārakāsuü thananti2-

4787. Tassa puņņho viyākāsi mātali devasārathi, 
Vipākaü pāpakammānaü jānaü akkhāsajānato

4788. Ye keci pugāyatanassa hetu
Sakkhiü karitvā iõaü jāpayanti;
Te jāpayitvā janataü janinda
Te luddakammā pasavetvā pāpaü
Teme janā aīgārakāsuü thananti

4789. Sajotibhåtā jalitā padittā
Padissati mahati lohakumhã;
Bhayaü hi maü vindati suta disvā
Ime nu maccā kimakaüsu pāpaü
Pucchāmi taü mātali devasārathi
Yeme janā avaüsirā lohakumbhiü patanti. 

4790. Tassa puņņho viyākāsi mātali devasārathi, 
Vipākaü pāpa kammānaü jānaü akkhāsajānato

4791. Ye sãlavaü samaõaü brāhmaõaü vā
Hiüsenti rosenti3- supāpadhammino;
Te luddakammā pasavetvā pāpaü
Tome janā (avaüsirā) lohakumbhiü patanti. 

1. Pasavetvāna - machasaü 2. Punanti - machasaü 3. Hiüsanti rosanti - machasaü

[BJT Page 090] [\x  90/]     
[PTS Page 109] [\q 109/]     
4792. Lu¤centi givaü atha veņhayitvā1-
Uõhodakasmiü pakiledayitvā;
Bhayaü hi maü vindati suta disvā
Pucchāmi taü mātali devasārathi
Ime nu maccā kimakaüsu pāpaü
Yeme janā luttasirā2- sayanti. 

4793. Tassa puņņho viyākāsi mātali devasārathi, 
Vipākaü pāpa kammānaü jānaü akkhāsajānato

4794. Ye jivalokasmiü supāpadhammino
Pakkhi gahetvāna viheņhayanti
Te heņhayitvā3- sakuõaü janinda
Te luddakammā pasavetvā pāpaü
Teme janā luttasirā sayanti. 

4795. Pahuta4- toyā anikhātakulā5-
Nadi ayaü sandati supatitthā;
Ghammābhitantā manujā pivanti
Pivata¤ca6- tesaü bhusaü hoti pāni. 

4796. Bhayaü hi maü vindati suta disvā
Pucchāmi taü mātali devasārathi, 
Ime nu maccā kimakaüsu pāpaü
Pivata¤ca6- tesaü bhusaü hoti pāni. 

[PTS Page 110] [\q 110/]     
4797. Tassa puņņho viyākāsi mātali devasārathi, 
Vipākaü pāpa kammānaü jānaü akkhāsajānato

4798. Ye suddhadha¤¤aü palāpena7- missaü
Asuddhakammā kayino dadanti, 
Ghammābhitantānaü pipāsitānaü
Pivata¤ca tesaü bhusaü hoti pāni. 

1. Aviheņņhayitvā - machasaü 2. Lu¤casirā - machasaü 3. Viheņhayitvā - machasaü 4.
Pahutta - machasaü 5. Anigādhakulā - machasaü 6. Pita¤ca - machasaü 7. Palāsena -
machasaü. 

[BJT Page 092] [\x  92/]     
4799. Usuhi sattihi ca tomarehi
Dubhayāni passāni tudanti kandataü, 
Bhayaü hi maü vindati suta disvā
Pucchāmi taü mātali devasārathi
Ime nu maccā kimakaüsu pāpaü
Yeme janā sattihatā sayanti. 

4800. Tassa puņņho viyākāsi mātali devasārathi, 
Vipākaü pāpa kammānaü jānaü akkhāsajānato

4801. Ye jivalokasmiü asādhukammino, 
Adinnamādāya karonti jivikaü, 
Dha¤¤aü dhanaü rajataü jātaråpaü
Ajeëakaü cāpi pasuü mahãsaü1-
Te luddakammā pasavetvā pāpaü
Teme janā sattihatā sayanti. 

[PTS Page 111] [\q 111/]     
4802. Gãvāya baddhā kissa ime puneke
A¤¤e vikattā2- bilakatā puneke
Bhayaü hi maü vindati suta disvā
Pucchāmi taü mātali devasārathi, 
Ime nu maccā kimakaüsu pāpaü
Yeme janā bilakatā sayantã, 

4803. Tassa puņņho viyākāsi mātali devasārathi, 
Vipākaü pāpa kammānaü jānaü akkhāsajānato

4804. Orabbhikā sukarikā ca macchikā
Pasuü mahisa¤ca ajeëaka¤ca
Hanatvāna sunesu pasārayiüsu
Te luddakammā pasavetvā
Teme janā bilakatā sayanti. 

4805. Rahado ayaü muttakarãsapuro
Duggandharåpo asucã puti vāyati
Khudā3- paretā manujā adenti4-
Bhayaü hi maü vindati suta disvā
Pucchāmi taü mātali devasārathi, 
Ime nu maccā kimakaüsu pāpaü
Yeme janā muttakarãsabhakkhā. 

1. Mahisaü - machasaü 2. Vikantā - machasaü 3. Khuddā - machasaü 
4. Pivanti - aņņhakathā. 

[BJT Page 094] [\x  94/]     
4806. Tassa puņņho viyākāsi mātali devasārathi, 
Vipākaü pāpa kammānaü jānaü akkhāsajānato

[PTS Page 112] [\q 112/]     
4807. Ye keci me kāraõikā virosakā
Paresaü bhiüsāya sadā niviņņhā
Te luddakammā pasavetvā pāpaü
Mittadaduno mãëhamadenti bālā
Rahado ayaü lohitapubbapuro
Duggandharåpo asucã puti vāyati. 

4808. Ghammābhintā manujā pivanti
Bhayaü hi maü vindati suta disvā, 
Pucchāmi taü mātali devasārathi, 
Ime nu maccā kimakaüsu pāpaü
Yeme janā lohitapubbabhakkhā. 

4809. Tassa puņņho viyākāsi mātali devasārathi, 
Vipākaü pāpa kammānaü jānaü akkhāsajānato

4810. Ye mātaraü vā pitaraü vā jivaloke
Pārājikā arahante hananti. 
Te luddakammā pasavetvā pāpaü
Teme janā lohatapubbakkhā. 

[PTS Page 113] [\q 113/]     
4811. Jivha¤ca passa khalisena viddhaü
Vihataü yathā saīkusatena cammaü;
Phandanti macchāva thalamhi khittā
Mu¤canti kheëaü rudamānā kimete. 

4812. Bhayaü hi maü vindati suta disvā, 
Pucchāmi taü mātali devasārathi, 
Ime nu maccā kimakaüsu pāpaü
Yeme janā vaīkaghastā sayanti. 

4813. Tassa puņņho viyākāsi mātali devasārathi, 
Vipākaü pāpa kammānaü jānaü akkhāsajānato

4814. Ye keci yanthānagatā manussā
Agghena agghaü kayaü hāpayanti1-
Kåņena kåņaü dhanalobhahetu, 
Channaü yathā vāricaraü vadhāya. 

1. Kalaü hāpayanti - machasaü

[BJT Page 096] [\x  96/]     
4815. Na hi kåņakārissa bhavanti tāõā
Sakehi kammehi purakkhatassa, 1-
Te luddakammā pasavetvā pāpaü
Te me janā vaīkaghastā sayanti. 

4816. Nariyo2- imā samparibhintagantā
Paggayha kandanti bhuje dujacca, 
Sammakkhitā lohitapubbalintā
Gāvo yathā āghātane vikattā3-
Tā bhumibhāgasmiü sadā nikhātā
Khandhātivattanti sajotibhåtā, 

[PTS Page 114] [\q 114/]     
4817. Bhayaü hi maü vindati suta disvā, 
Pucchāmi taü mātali devasārathi, 
Ime nu maccā kimakaüsu pāpaü
Yā bhåmibhāgasmiü sadā nikhātā
Khandhātivattanti sajotibhåtā. 

4818. Tassa puņņho viyākāsi mātali devasārathi, 
Vipākaü pāpa kammānaü jānaü akkhāsajānato

4819. Koliniyāyo4- idha jivaloke
Asuddhakammā asataü acāruü5-
Tā dinnaråpā6- pativippahāya, 
A¤¤aü acāruü ratikhiķķahetu
Tā jivalokasmiü ramāpiyitvā
Khandhātivattanti sajotibhåtā. 

[PTS Page 115] [\q 115/]     
4820. Pāde gahetvā kissa ime puneke
Avaüsirā narake pātayanti. Bhayaü hi maü vindati suta disvā, 
Pucchāmi taü mātali devasārathi, 
Ime nu maccā kimakaüsu pāpaü
Ye me janā avaüsirā narake pātayanti. 
1. Purakkhitassa - machasaü 2. Nārino - machasaü 3. Vikantā - machasaü
4. Kolitthiyāyo - machasaü, syā 5. Acaruü - machasaü 6. Kittharåpā - machasaü

[BJT Page 098] [\x  98/]     
4821. Tassa puņņho viyākāsi mātali devasārathi, 
Vipākaü pāpa kammānaü jānaü akkhāsajānato

4822. Ye jivalokasmiü asādhukammino
Parassa dārāni atikkamanti, 
Te tādisā uttamabhaõķathenā
Te me janā avaüsirā narake pātayanti. 

4823. Te vassapugāni bahuni tattha
Niraye dukkhaü vedanaü vedayanti, 
Nahi pāpakārissa bhavanti tāõā
Sakehi kammehi purakkhatassa
Te luddakammā pasavetvā pāpaü. 
Te me janā avaüsirā narake pātayanti. 

4824. Uccāvacāme vividhā upakkamā
Nirayesu dissanti sughoraråpā
Bhayaü hi maü vindati suta disvā, 
Pucchāmi taü mātali devasārathi, 
Ime nu maccā kimakaüsu pāpaü
Yeme janā adhimattā dukkhā tibbā 

Khārā kaņukā vedanā vedayanti. 

4825. Tassa puņņho viyākāsi mātali devasārathi, 
Vipākaü pāpa kammānaü jānaü akkhāsajānato

[PTS Page 116] [\q 116/]     
4826. Ye jivalokasmiü supāpadiņņhino
Vissāsakammāni karonti mohā;
Para¤ca diņņhisu samādapenti
Te pāpādiņņhi pasavetvā1- pāpaü
Te me janā adhimattā dukkhā tibbā
Kharā kaņukā vedanā vedayanti. 

4827. Viditāni te mahārāja āvāsaü pāpakamminaü, 
 hānāni luddakammānaü dussilāna¤ca yā gati;
Uyyāhidāni rājisi devarājassa santike. 
Nirayakaõķaü niņņhitaü. 

1. Pasavetvāna - machasaü
[BJT Page 100] [\x 100/]     
[PTS Page 117] [\q 117/]     
4828. Pa¤cathupaü dissatidaü vimānaü
Mālā piëandhā sayanassa majjhe, 
Tatthacchati nāri mabhānubhāvā
Uccāvacaü iddhiü vikubbamānā. 

4829. Vittã hi maü vindati suta disvā
Pucchāmi taü mātali devasārathi, 
Ayaü nu nārã kimakāsi sādhuü 
Yā modati saggapattā vimāne. 

4830. Tassa puņņho viyākāsi mātali devasārathi, 
Vipākaü pu¤¤akammānaü jānaü akkhāsajānato

4831. Yadi te sutā khiraõi jivaloke
âmāya dāsã ahu brāhmaõassa, 
Sā pattakālaü atithiü viditvā
Mātāva puttaü sakimābhinandi. 
Sa¤¤amā saüvibhāgā ca
Sā vimānasmiü modati. 

[PTS Page 118] [\q 118/]     
4832. Daddallamānā ābhenti1- vimānā satta nimmitā, 
Tattha yakkho mahiddhiko sabbābharaõabhåsito
Samantā anupariyāti nārigaõapurakkhato. 

4833. Vitti hi maü vindati suta disvā
Pucchāmi taü mātali devasārathi, 
Ayaü nu macco kimakāsi sādhuü
Yo modati saggapatto vimāne. 

4834. Tassa puņņho viyākāsi mātali devasārathi, 
Vipākaü pu¤¤akammānaü jānaü akkhāsajānato

4835. Soõaditto gahapati esa dānapati ahu, 
Esa pabbajituddissa vihāre satta kārayi. 

4836. Sakkaccaü te upaņņhāsi bhikkhavo tattha vāsike, 
Acchādana¤ca bhatta¤ca senāsanapadipiyaü;
Adāsi ujubhutesu vippasannena cetasā. 

4837. Cātuddasiü pa¤cadasiü yāva pakkhassa aņņhamiü, 
Pāņihāriyapakkha¤ca aņņhaīgasusamāgataü2-

1. âhanti - machasaü 2. Aņņhaīgaü susamāhitaü - machasaü, syā

[BJT Page 102] [\x 102/]     
4838. Uposathaü ca upacasi sadā sãlesu saüvuto, 
Saüyamo saüvibhāgo ca so vimānasmiü modati. 

[PTS Page 119] [\q 119/]     
4839. Pabhāsati idaü vyambhaü eëikāsu sunimmitaü. 
Nārivaragaõākiõõaü kuņāgāravarocitaü
Upetaü annapānehi naccagãtehi cubhayaü. 

4840. Vitti hi maü vindati suta disvā
Pucchāmi taü mātali devasārathi, 
Imā nu nāriyo kimakaüsu sādhuü. 
Yo modare saggapattā vimāne. 

4841. Tassa puņņho viyākāsi mātali devasārathi, 
Vipākaü pa¤¤akammānaü jānaü akkhāsajānato

4842. Yā kāci nāriyo idha jivaloke
Sãlavatiyo1- upāsikā, 
Dāne ratā niccapasannacittā
Sacce ņhitā uposathe appamattā. 
Saüyamā saüvibhāgā ca tā vimānasmiü modare. 

[PTS Page 120] [\q 120/]     
4843. Pabhāsati idaü vyambhaü veëuriyāsu nimmitaü, 
Upetaü bhåmibhāgehi vibhattaü bhāgaso mitaü. 

4844. âëambarā mutiīgā ca naccagitā suvāditā, 
Dibbā saddā niccaranti savaõeyyā manoramā. 

4845. Nāhaü evaü gataü jātu evaü suruciraü pure, 
Saddaü samabhijānāmi diņņhaü vā yadi vā sutaü. 

4846. Vitti hi maü vindati suta disvā
Pucchāmi taü mātali devasārathi, 
Ime nu maccā kimakaüsu pāpaü
Ye modare saggapattā vimāne. 

4847. Tassa puņņho viyākāsi mātali devasārathi, 
Vipākaü pu¤¤akammānaü jānaü akkhāsajānato

4848. Ye keci maccā idha jivaloke sãlavanto upāsakā, 
ârāme udapāne ca papā saīkamanāni ca. 
Arahante sãtibhåte2- sakkaccaü paņipādayuü. 

1. Silavaniyo - machasaü 2. Bhåtesu - machasaü

[BJT Page 104] [\x 104/]     
4849. Civaraü piõķapāta¤ca paccayaü sayanāsanaü, 
Adaüsu ujubhutesu vippasantena cetasā. 

4850. Cātuddasiü pa¤cadasiü yāva pakkhassa aņņhamiü, 
Pāņihāriyapakkha¤ca aņņhaīgasusamāgataü, 1-

4851. Uposathaü upavasuü sadā sãlesu saüvutā, 
Sa¤¤āmā saüvihāgā ca te vimānasmiü modare. 

[PTS Page 121] [\q 121/]     
4852. Pabhāsati idaü vyambhaü eëikāsu sunimmitaü, 
Nārivaragaõākiõõaü kuņāgāravirocitaü. 

4853. Upetaü antapānehi naccagitehi cubhayaü, 
Najjo ca anupariyāti nānāpupphadumāyutā. 

4854. Vitti hi maü vindati suta disvā
Pucchāmi taü mātali devasārathi, 
Ime nu maccā kimakāsi sādhuü
Yo modati saggapatto vimāne. 

4855. Tassa puņņho viyākāsi mātali devasārathi, 
Vipākaü pu¤¤akammānaü jānaü akkhāsajānato

4856. Kimbilāyaü gahapati esa dānapatã ahu, 
ârāme udapāne ca papā saīkamanāni ca. 

4857. Arahante sãtibhåte sakkaccaü paņipādayi, 
Civaraü piõķapāta¤ca pacacayaü sayanāsanaü, 
Adāsi ujubhutesu vippasantena cetasā. 

4858. Cātuddasiü pa¤cadasiü yāva pakkhassa aņņhamiü, 
Pāņihāriyapakkha¤ca aņņhaīgasusamāgataü, 

4859. Upesathaü upavasi sadā sãlesu saüvuto, 
Sa¤¤amo saüvibhāgo ca so vimānasmaü modati. 
4860. Pabhāsati idaü vyambhaü eëikāsu sunimmitaü, 
Nārivaragaõākiõõaü kåņāgāravarocitaü. 

[PTS Page 122] [\q 122/]     
4861. Upetaü annapānehi naccagãtehi cubhayaü, 
Najjo ca anupariyāti nānāpupphadumāyutā. 

1. Susamāhitaü - machasaü 2. Akkhāsi - machaųaü

[BJT Page 106] [\x 106/]     
4862. Rājāyanatā kapitthā ambā sālā ca jambuyo, 
Tindukā1- ca piyālā ca dumā niccaphalā bahu. 

4863. Vitti hi maü vindati suta disvā
Pucchāmi taü mātali devasārathi, 
Ayaü nu maccā kimakāsi sādhuü
Yo modati saggapatto vimāne. 

4864. Tassa puņņho viyākāsi mātali devasārathi, 
Vipākaü pu¤¤akammānaü jānaü akkhāsajānato

4865. Mithilāyaü gahapati esa dānapatã ahu, 
ârāme udapāne ca papā saīkamanāni ca. 
Arahante sãtibhåte2- sakkaccaü paņipādayi, 
4666. Civaraü piõķapāta¤ca pacacayaü sayanāsanaü, 
Adāsi ujubhutesu vippasantena cetasā. 

4867. Cātuddasiü pa¤cadasiü yāva pakkhassa aņņhamiü, 
Pāņihāriyapakkha¤ca aņņhaīgasusamāgataü, 3-

4868. Upesathaü upavasi sadā sãlesu saüvuto, 
Sa¤¤amo saüvibhāgo ca so vimānasmaü modati. 
4869. Pabhāsati idaü vyambhaü ëuriyosu nimmitaü, 
Upetaü bhåmibhāgehi vibhattaü bhagāso mitaü. 

4870. âëambarā mutiīgā ca nāccagãtā suvāditā, 
Dibbā4- saddā niccharanti savaõeyyā manoramā. 

4871. Nāhaü evaü gataü jātu5- evaü suruciraü6- pure, 
Saddaü samabhijānāmi diņaņhaü vā yadi vā sutaü. 

[PTS Page 123] [\q 123/]     
4872. Vitati hi maü vindati disvā pucchāmi taü mātali devasārathi, 
Ayaü nu macco kimakāsi sādhuü
Yo modati saggapatto vimāne. 

1. Kiõķukā ca- machasaü 2. Sitibhutesu - machasaü 3. Susamāhitaü - machasaü
4. Dibya - machasaü 5. Jātaü - machasaü 6. Suruciyaü - machasaü

[BJT Page 108] [\x 108/]     
4873. Tassa puņņho viyākāsi mātali devasārathi, 
Vipākaü pu¤¤akammānaü jānaü akkhāsajānato

4874. Bāraõasiyaü gahapati esa dānapatã ahu, 
ârāme udapāne ca papā saīkamanāni ca. 
Arahante sãtibhå12- sakkaccaü paņipādayi, 
4875. Civaraü piõķapāta¤ca pacacayaü sayanāsanaü, 
Adāsi ujubhutesu vippasantena cetasā. 

4876. Cātuddasiü pa¤cadasiü yāva pakkhassa aņņhamiü, 
Pāņihāriyapakkha¤ca aņņhaīgasusamāgataü, 

4877. Upesathaü upavasi sadā sãlesu saüvuto, 
Sa¤¤amo saüvibhāgo ca so vimānasmaü modati. 
4878. Yathā udayamādicce hoti lohitako mahā, 
Tathupamaü idaü vyambhaü jātaråpassa nimmitaü. 

4879. Vitati hi maü vindati disvā pucchāmi taü mātali devasārathi, 
Ayaü nu macco kimakāsi sādhuü
Yo modati saggapatto vimāne. 

4880. Tassa puņņho viyākāsi mātali devasārathi, 
Vipākaü pu¤¤akammānaü jānaü akkhāsajānato

4881. Sāvatthiyaü gahapati esa dānapatã ahu, 
ârāme udapāne ca papā saīkamanāni ca. 
Arahante sãtibhåte sakkaccaü paņipādayi, 
4882. Civaraü piõķapāta¤ca pacacayaü sayanāsanaü, 
Adāsi ujubhutesu vippasantena cetasā. 

4883. Cātuddasiü pa¤cadasiü yāva pakkhassa aņņhamiü, 
Pāņihāriyapakkha¤ca aņņhaīgasusamāgataü, 2-

4884. Upesathaü upavasi sadā sãlesu saüvuto, 
Saüyamo saüvibhāgo ca so vimānasmaü modati. 
[PTS Page 124] [\q 124/]     
4885. Vehāsayāme bahukā jātaråpassa nimmitā, 
Daddallamānā ābhenti vijjuvabbhaghanantare. 

1. Sitibhutesu - machasaü 2. Susamāhitaü - machasaü

[BJT Page 110] [\x 110/]     
4886. Vitati hi maü vindati disvā pucchāmi taü mātali devasārathi, 
Ime nu macco kimakaüsu sādhuü
Yo modare saggapatto vimāne. 

4887. Tassa puņņho viyākāsi mātali devasārathi, 
Vipākaü pu¤¤akammānaü jānaü akkhāsajānato

4888. Saddhāya suniviņņhāya saddhamme suppavedite, 
Akaüsu santhuvacanaü sammāsambuddhasāsanaü, 1-
Tesaü etāni ņhānāni yāni tvaü rāja passasi. 

4889. Viditāni te mahārāja āvāsaü pāpakamminaü, 
Atho kalyāõakammānaü ņhānāni vidatāni te;
Uyyābhidāni rājisi devarājassa santike. 
Vimānakaõķaü niņņhitaü. 

[PTS Page 125] [\q 125/]     
4890. Sahassayuttaü hayavāhiü dibbaü yānaü adhiņņhito, 
Yāyamāno mahārājā addā sãdantare nage;
Disvānāmantiyã sutaü ime ke nāma pabbatā. 

4891. Sudassano karavãko ãsadharo yugandharo, 
Nemindharo vinatako assakaõõo giribrahā. 

4892. Ete sidantare nagā anupubbasamuggatā, 
Mahārājānamāvāsā yāni tvaü rāja passasi. 
4893. Anekaråpaü ruviraü nānāvitraü pakāsati, 
âkiõaõaü indisehi vyaggheheva surakkhitaü2-

[PTS Page 126] [\q 126/]     
4894. Vitati hi maü vindati disvā pucchāmi taü mātali devasārathi, 
Imaü nu dvāraü kimbhi¤¤amāhu 
(Mānoramaü dissati duratova. )3-

1. Sāsane - machasaü 2. Purakkhitā - machasaü 3. (Ayaü pāņho syāmapotthake yeva dissati.
)

[BJT Page 112] [\x 112/]      
4895. Tassa puņņho viyākāsi mātali devasārathi, 
Vipākaü pu¤¤akammānaü jānaü akkhāsajānato

4896. Cintakåņoti yaü āhu devarājapavesanaü, 
Sudassanassa girino dvāraü hetaü pakāsati. 

4897. Anekaråpaü ruciraü nānācitraü pakāsati, 
âkiõõaü indisadisehi vyaggheve surakkhitaü. 
Pavisetena rājisi arajaü bhumimakkama. 

4898. Sahassayuttaü hayavāhiü dibbaü yānaü adhiņņhito, 
Yāyamāno mahārājā addā devasabhaü idaü. 
4899. Yathā sarade ākāso nãlova patidissati, 
Tathupamaü idaü vyambhaü veëuriyāsu nimmitaü. 

4900. Vitati hi maü vindati disvā pucchāmi taü mātali devasārathi, 
Imaü nu vyambhaü kimabhi¤¤amāhu. 
4901. Tassa puņņho viyākāsi mātali devasārathi, 
Vipākaü pu¤¤akammānaü jānaü akkhāsajānato

[PTS Page 127] [\q 127/]     
4902. Sudhammaü iti yamāhu passesā dissate sabhā, 
Veëuriyā rucirā citrā dhārayanti sunimmitā. 

4903. Aņņhaüsā sukatā thambhā sabbe veëuriyāmayā, 
Yattha devā tāvatiüsā sabbe indapurohitā. 

4904. Atthaü devamanussānaü cintayantā samacchare, 
Pavisetena rājisi devānaü anumodanaü. 

4905. Taü devā paņinandiüsu disvā rājānamāgataü, 
Svāgataü te mahārāja atho te adurāgataü. 

4906. Nisidadāni rājisi devarājassa santike, 
Sakkopi paņinandittha vedehaü mithilaggahaü. 

[BJT Page 114] [\x 114/]     
4907. Nimantayi ca1- kāmehi āsanena ca vāsavo, sādhu khosi anuppatto āvāsaü
vasavantinaü. 

4908. Vasa devesu rājisi sabbakāmasamiddhisu, 
Tāvatiüsesu devesu bhu¤ja kāme amānuse. 

4909. Yathā yācitakaü yānaü yathā yācitakaü dhanaü, 
Evaü sammapadamevetaü yaü parato dānapaccayā. 

[PTS Page 128] [\q 128/]     
4910. Nacāhametaü icchāmi yaü parato dānapaccayā, 
Sayaü katāni pu¤¤āni taü me āveõiyaü dhanaü. 

4911. Sohaü gantvā samussesu kāhāmi kusalaü bahuü, 
Dānena samacariyāya saüyamena damena ca;
Yaü katvā sukhito hoti na ca pacchānutappati. 

4912. Bahupakāro no bhavaü mātalã devasārathi, 
Yo me kalyāõakammānaü pāpāni2- paņidassayi. 

[PTS Page 129] [\q 129/]     
4913. Idaü vatvā nimirājā vedeho mithilaggabho, 
Puthuya¤¤aü yajitvāna sa¤¤amaü ajjhupāgamãti. 
Nimijātakaü catutthaü. 

1. Nimantayittha - machasaü 2. Pāpānaü pacidassayi - machasaü

[BJT Page 116] [\x 116/]     
5. Khaõķahālajātakaü. 
[PTS Page 132] [\q 132/]     
4914. Rājāsi luddakammo1- ekarājāti pupphavatiyā, 2-
So pucchi brahmabandhuü khaõķahālaü purohitaü muëhaü. 

4915. Saggānamaggamācikkha tvaüsi brāhmaõa dhammavinayakusalo, 
Yathā ito vajanti sugatiü narā pu¤¤āni katvāna. 

4916. Atidānaü daditvāna3- avajjhe deva ghātetvā, 
Evaü vajanti sugatiü narā pu¤¤āni katvāna. 

4917. Kiü pana taü4- atidānaü ke ca avajjhā imasmiü lokasmiü, 
Eta¤ca kho no akkhāhi yajissāma dadāma dānāni. 

[PTS Page 133] [\q 133/]     
4918. Puttehi deva yajitabbaü mahesãhi negamehi ca usabhehi, 
âjāniyehi catåhi sabbacatukkena deva yajitabbaü. 

4919. Taü sutvā antepure kumārā ca mahesiyo ca ba¤¤antu, 
Eko ahosi nigghoso bhesmā5 accuggato saddo. 

[PTS Page 134] [\q 134/]     
4920. Gacchatha vadetha kumāre vandaü suriyaü ca bhaddasena¤ca, 
Sura¤ca vāmagontaü pasurā6- kira hotha ya¤¤atthāya. 

4921. Kumāriyopi vadetha upaseniü7- kokila¤ca mudita¤ca, 
Nanda¤cāpi kumāriü pasurā kira bhotha ya¤¤atthāya. 

4922. Vijayampi mayhaü mahesiü erāvatiü kesinaü sunanda¤ca, 
Lakkhaõavaråpapannā pasurā kira hotha ya¤¤atthāya. 

[PTS Page 135] [\q 135/]     

4923. Gahapatayopi vadetha puõaõamukhaü bhaddiyaü sigāla¤ca, 
Vaķķha¤cāpi gahapatiü pasurā kira hotha ya¤¤atthāya. 

1. Luddakapposi - machasaü 2. Pupphavatiyāyaü - machasaü, syā vi 
3. Dadatvāna - machasaü 4. Panetaü - machasaü, syā vi. 
5. Bhismā - machasaü 6. Pavurā - machasaü 7. Upasenaü - machasaü

[BJT Page 118] [\x 118/]     
4924. Te tattha gahapatayo avociüsu samāgatā puttadāra parikiõaõā, 
Sabbasikhino deva karohi athavā no dāse sāvehi. 

4925. Abhayaīkarampi me hatthiü nālāgiraü accutaü varuõadantaü, 
Anetha kho ne khippaü ya¤¤atthāya bhavissanti. 

4926. Assaratanampi kesiü surāmukhaü puõaõakaü vinataka¤ca, 
ânetha kho ne khippa ya¤¤atthāya bhavissanti. 

[PTS Page 236] [\q 236/]     
4927. Usabhampi yuthapatiü anojaü nisabhaü gavampatiü
Samupākarontu sabbaü yajisasāma dadāma dānāni. 

4928. Sabbaü paņiyādetha ya¤¤aü pana uggatambhi suriyambhi, 
âõāpetha ca kumāre1- abhiramantu imaü rattiü. 
4929. Sabbaü upaņņhāpetha ya¤¤aü pana uggatambhi suriyambhi, 
Vadethadāni kumāre ajja vo pacchimā rattiü. 
4930. Taü taü mātā avacā rodanti āgatā2- vimānato, 
Ya¤¤o kira te putta bhavissati catåhi puttehi. 

4931. Sabbepi mayhaü puttā cattā candāsmiü ha¤¤amānasmiü, 
Puttehi ya¤¤aü yajitvāna sugatiü saggaü gamissāmi. 

4932. Mā3- putta sadadahesi sugati kira hoti puttaya¤¤ena, 
Nirayāneso maggo neso maggo hi saggānaü. 

[PTS Page 137] [\q 137/]     
4933. Dānāni dehi koõķa¤¤a ahiüsā sabbabhåtabhavyānaü, 
Esamaggo sugatiyā na ca maggo puttaya¤¤ena. 

4934. âcariyānaü vacanā ghātessaü canda¤ca suriya¤ca, 
Puttehi yajitvāna ducacajehi sugatiü saggaü gamissāmi. 

1. Aõāpethacandakumāre - machasaü 2. âgantvā - machasaü 3. Mā taü - machasaü syā. 

[BJT Page 120] [\x 120/]     
4935. Taü taü pitāpi avacā vasavatti orasaü sakaü puttaü, 
Ya¤¤o kira te putta bhavissati catåhi puttehi. 

4936. Sabbepi mayhaü puttā cattā candāsmiü ha¤¤amānasmiü, 
Puttehi ya¤¤aü yajitvāna sugatiü saggaü gamissāmi. 

4937. Mā putta sadadahesi sugatiü kira hoti puttaya¤¤ena, 
Nirayāneso maggo neso maggo hi saggānaü. 

4938. Dānāni dehi koõķa¤¤a ahiüsā sabbabhåtabhavyānaü, 
Esamaggo sugatiyā na ca maggo puttaya¤¤ena. 

4939. âcariyānaü vacanā ghātessaü canda¤ca suriya¤ca, 
Puttehi yajitvāna ducacajehi sugatiü saggaü gamissāmi. 

[PTS Page 138] [\q 138/]     
4940. Dānāni dehi koõķa¤¤a ahiüsā sabbabhåtabhavyānaü, 
Puttaparivuto tuvaü raņņhaü janapada¤ca pālehi. 
4941. Mā no deva avadhi dāse no dehi khaõķahālassa. 
Api nigaëa1- bandhakāpi hatthi asse ca pāpema. 

4942. Mā no deva avadhi dāse no dehi khaõķahālassa. 
Api nigaëabandhakāpi hatthicchakaõāni ujjhema. 

4943. Mā no deva avadhi dāse no dehi khaõķahālassa. 
Api nigaëabandhakāpi assacchakaõāni ujjhema. 

4944. Mā no deva avadhi dāse no dehi khaõķahālassa. 
Yassa honti tava kāmā api raņņhā pabbajitā bhikkhācariyaü carissāma. 

4945. Dukkhaü kho me janayatha vilapantā jãvitassa kāmā hi, 
Mu¤cathadāni kumāre alampi me hotu puttaya¤¤ena. 

1. Niggaëa - machasaü

[BJT Page 122] [\x 122/]     
[PTS Page 139] [\q 139/]     
4946. Pubbeva khosi me vutto dukkaraü durabhisambhavaü cetaü, 
Atha no upakkhaņassa ya¤¤assa kasmā karosi vikkhepaü. 

4947. Sabbe vajanti sugatiü1- ye yajanti yepi ceva yājenti, 
Yecāpi anumodanti yajantānaü edisaü mahāya¤¤aü. 

4948. Atha kissa ca no pubbe sotthānaü brāhamaõo avācesi, 2-
Atha no akāraõasmā ya¤¤atthāya deva ghātesi. 

4949. Pubbeva no daharake samāne na hanesi na ghātayesi, 
Daharambhā yobbanaü pantā adusakā tāta ha¤¤āma. 

4950. Hatthigate assagate sannaddhe passa no mahārāja, 
Yuddheva yujjhamāne nahi mādisā surā honti ya¤¤atthāya. 

4951. Paccante vāpi kupite aņavisu vā mādise niyojenti, 
Atha no akāraõasmā abhumiü tāta ha¤¤āma. 

4952. Yāpi hi tā sakuõiyo vasanti tiõagharāni katvāna, 
Tāsampi piyā puttā atha no tvaü dve ghātesi. 

[PTS Page 140] [\q 140/]     
4953. Mā tassa3- saddahesi na maü khaõķahālo ghātaye, 
Mamaü hi so ghātetvā anantaraü tampi deva ghāteyya. 

4954. Gāmavaraü nigamavaraü dadanti bhogaü pissa mahārāja, 
Atha aggapiõķikāpi kule kulehete bhu¤janti. 

4955. Tesampi tādisānaü icchanti dubbhituü mahārāja, 
Yebhuyyena ete akata¤¤ano brāhmaõā deva. 

4956. Mā no dve avadhi dāse no dehi khaõķahālassa, 
Api nigaëabandhakāpi4- hatthi asse ca pālema. 

1. Suggati - machasaü 2. Athavācesi - machasaü 3. Khavassa - machasaü, syā
4. Niggaëa - machasaü, syā

[BJT Page 124] [\x 124/]      
4957. Mā no dve avadhi dāse no dehi khaõķahālassa, 
Api nigaëabandhakāpi hatthicchakaõāni ujjhema. 

4958. Māno dve avadhi dāse no dehi khaõķahālassa, 
Api nigaëabandhakāpi assacchakaõāni ujjhema. 

4959. Mā no dve avadhi dāse no dehi khaõķahālassa, 
Yassa honti tava kāmā api raņņhā pabbajitā carissāma. 
[PTS Page 141] [\q 141/]     
4960. Dukkhaü kho me janayatha vilapantā jãvitassa kāmā hi, 
Mu¤cathadāni kumāre alampi me hotu puttaya¤¤ena. 

4961. Pubbeva khosi me vutto dukkaraü durabhisambhavaü cetaü, 
Atha no upakkhaņassa ya¤¤assa kasmā karosi vikkhepaü. 

4962. Sabbe vajanti sugatiü ye yajanti yepi ceva yājenti, 
Ye cāpi anumodanti yajantānaü edisaü mahāya¤¤aü. 

4963. Yadi kira yajitvā puttehi devalokaü ito cutā yannã, 
Brāhmaõo tāva yajatu pacchāpi yajasi tuvaü rāja. 
4964. Yadi kira yajitvā puttehi devalokaü ito cutā yannã, 
Eso ca khaõķahālo yajatu sakehi puttehi. 

4965. Evaü jānaü1- vo khaõķahālo kiü puttake na ghātesi, 
Sabba¤ca ¤ātijanaü attāna¤ca na ghātesi. 

4966. Sabbe vajanti nirayaü ye yajanti yepi ceva yājenti, 
Ye cāpi anumodanti yajantānaü edisaü mahāya¤¤aü. 

[PTS Page 142] [\q 142/]     
4967. Katha¤¤aca kira puttakāmāyo gahapatayo gharaõiyo ca, 
Nagarambhi na uparavanti rājānaü mā ghātayi orasaü puttaü. 

1. Evaü jānanto - machasaü

[BJT Page 126] [\x 126/]     
4968. Katha¤¤aca kira puttakāmāyo gahapatayo gharaõiyo ca, 
Nagarambhi na uparavanti rājānaü mā ghātayi atrajaü puttaü. 

4969. Ra¤¤ombhi atthakāmo hito ca sabbadā janapadassa, 
Na koci assa paņighaü mayā janapado na pavedeti. 

4970. Gacchatha vo gharaõiyo tāta¤ca vadetha khaõķahāla¤ca, 
Mā ghātetha kumāre adusake sihasaīkase. 

4971. Gacchatha vo gharaõiyo tāta¤ca vadetha khaõķahāla¤ca, 
Mā ghātetha kumāre apekkhite sabbalokassa 

4972. Yannunāhaü jāyeyyaü rathakārakule vā pukkusakule vā, 
Veõesu vā jāyeyyaü nahajja maü rājā ya¤¤atthāya ghāteyya. 

4973. Sabbā sãmantiniyo gacchatha ayyassa khaõķabhālassa, 
Pādesu nipatatha aparādhāhaü na passāmi. 
[PTS Page 143] [\q 143/]     
4974. Sabbā sãmantiniyo gacchatha ayyassa khaõķabhālassa, 
Pādesu nipatatha kiü te bhante mayaü asusema. 

4975. Kapaõaü vilapati selā disvā bhātaro upanãtatte, 
Ya¤¤o kira me ukkhipito tātena saggakāmena. 

4976. âvatti ca parivatti ca vāsulo sammukhā ra¤¤o, 
Mā no pitaraü avadhi daharambhā ayobbanaü pattā. 

4977. Eso te vāsula pitā samehi1- pitaraü, 
Dukkhaü kho me janayasi vilapanto antarapurasmiü
Mu¤catha dāni kumāre alampi me hotu puttaya¤¤ena. 

4978. Pubbeva khosi dukkaraü durabhisambhavaü cetaü, 
Atha no upakkhaņassa ya¤¤assa karosi2- vikkhepaü. 

1. Sama - machasaü 2. Kasmā karosi - machasaü

[BJT Page 128] [\x 128/]     
[PTS Page 144] [\q 144/]     
4979. Sabbe vajanti sugatiü ye yajanti yepi ceva yājenti, 
Ye cāpi anumodanti yajantāü edisaü mahāya¤¤aü. 

4980. Sabbaratanasasa ya¤¤o1- upakkhaņo ekarāja
Abhinikkhamassu deva saggaü gato tvaü pamodissasi. 

4981. Daharā santasatā etā pana candakasasa bhariyāyo, 
Kese parikiritvāna2- rodantiyo maggamanuyanti3-

4982. Aparā pana sokena nikkhantā nandane viya deva, 
Kese parikiritvāna rodantiyo maggamanuyanti. 

4983. Kāsikasucivatthadharā kuõķalino agalucandanavilittā, 
Nãyanti candasuriyā ya¤¤atthāya ekarājassa. 

4984. Kāsikasucivatthadharā kuõķalino agalu4-candanavilittā, 
Nãyanti candasuriyā mātu katvā bhadayasokaü. 

4985. Kāsikasucivatthadharā kuõķalino agalucandanavilittā, 
Nãyanti candasuriyā janassa katvā bhadayasokaü. 

4986. Maüsarasabhojino nābhāpakasunahāpitā, kuõķalino agalucandanavilittā;
Nãyanti candasuriyā ya¤¤atthāya ekarājassa. 

4987. Maüsarasabhojino nābhāpakasunahāpitā, kuõķalino agalucandanavilittā;
Nãyanti candasuriyā mātu katvā bhadayasokaü. 

4988. Maüsarasabhojino nābhāpakasunahāpitā, kuõķalino agalucandanavilittā;
Nãyanti candasuriyā janassa katvā bhadayasokaü. 

[PTS Page 145] [\q 145/]     
4989. Yasasu pubeba hatthivaradhuragate hatthihi anucajanti, 
Tyajja candasuriyā ubhova pattikā yanti. 

1. Mahāya¤¤o - machasaü 2. Pakaritvāna - sãmu 3. Magga manuyāyanti - machasaü
4. Aggalu - machasaü

[BJT Page 130] [\x 130/]     
4990. Yasasu pubeba assavaradhuragate assehi anucajanti, 
Tyajja candasuriyā ubhova pattikā yanti. 
4991. Yasasu pubeba rathavaradhuragate rathihi anucajanti, 
Tyajja candasuriyā ubhova pattikā yanti. 

4992. Ye hissu pubba niyyaüsu1- tapanãyakappanehi2- turaīgehi, 
Tyajja candasuriyā ubhova pattikā yanti. 

4993. Yadi sakuõã maüsamicchasi dayāssu3- pubbena pupphavatiyā, 
Yajatettha ekarājā sammuëho catåhi puttehi. 

4994. Yadi sakuõã maüsamicchasi dayāssa- pubbena pupphavatiyā, 
Yajatettha ekarājā sammuëho catåhi ka¤¤āhi. 

4995. Yadi sakuõã maüsamicchasi dayāssu3- pubbena pupphavatiyā, 
Yajatettha ekarājā sammuëho catåhi mahesãhi, 

4996. Yadi sakuõã maüsamicchasi dayāssu pubbena pupphavatiyā, 
Yajatettha ekarājā sammuëho catåhi gahapatihi. 

[PTS Page 146] [\q 146/]     
4997. Yadi sakuõã maüsamicchasi dayāssu pubbena pupphavatiyā, 
Yajatettha ekarājā sammuëho catåhi hatthihi. 

4998. Yadi sakuõã maüsamicchasi dayāssu pubbena pupphavatiyā, 
Yajatettha ekarājā sammuëho catåhi assehi. 
4999. Yadi sakuõã maüsamicchasi dayāssu pubbena pupphavatiyā, 
Yajatettha ekarājā sammuëho catåhi usabhehi. 

1. Nayiüsu - machasaü 2. Napanãyampaneti - machasaü 3. Uyyassu - machasaü, syā,
dayassu - aņņhakathā 4. Pupphavatiyāyaü - machasaü, syā, vi. 

[BJT Page 132] [\x 132/]     
5000. Yadi sakuõã maüsamicchasi dayāssu3- pubbena pupphavatiyā, 
Yajatettha ekarājā sammuëho sabbacatukkena. 

5001. Ayamassa pāsādo idaü antepuraü suramaõiyaü, 
Tedāni ayyaputtā cattāro vadhāya nintitā. 

5002. Idamassa kåņāgāraü sovaõõaü pupphamalyavitiõõaü, 
Tedāni ayyaputtā cattāro vadhāya nintitā. 

5003. Idamassa asokavanaü1- supupathitaü sabbakālikaü rammaü, 
Tedāni ayyaputtā cattāro vadhāya nintitā. 

5004. Idamassa uyyānaü supupathitaü sabbakālikaü rammaü, 
Tedāni ayyaputtā cattāro vadhāya nintitā. 

5005. Idamassa kaõikāravanaü supupathitaü sabbakālikaü rammaü, 
Tedāni ayyaputtā cattāro vadhāya nintitā. 

5006. Idamassa pāņivanaü supupathitaü sabbakālikaü rammaü, 
Tedāni ayyaputtā cattāro vadhāya nintitā. 

5007. Idamassa ambavanaü supupathitaü sabbakālikaü rammaü, 
Tedāni ayyaputtā cattāro vadhāya nintitā. 

[PTS Page 147] [\q 147/]     
5008. Ayamassa pokkharaõi sa¤achantā padumapuõķarikehi, 
Nāvā ca sovaõõavikatā pupphāvaliyā vicittā suramaõiyā. 
Tedāni ayyaputtā cattāro vadhāya nintitā. 

5009. Idamassa hatthiratanaü pharāvaõo gajo varuõadanti, 2 tedāni ayyaputtā cattāro
vadhāya nintitā. 

5010. Idamassa assaratanaü ekakhuro asso, 
Tedāni ayyaputtā cattāro vadhāya nintitā. 

1. Asokavaniyā - machasaü 2. Balidanti - machasaü

[BJT Page 134] [\x 134/]     
5011. Ayamassa assaratho sāliyanigghoso subho ratanacitto, 
Yatthassu ayyaputtā sobhiüsu nandane viya devā;
Tedāni ayyaputtā cattāro vadhāya nintitā. 

5012. Kathaü nāma sāmasamasundarehi candanamarakatagattehi, 1-
Rājā yajissate ya¤¤aü sammuëho catåhi puttehi. 

5013. Kathaü nāma sāmasamasundarehi candanamarakatagattehi, 2-
Rājā yajissate ya¤¤aü sammuëho catåhi ka¤¤āhi. 

5014. Kathaü nāma sāmasamasundarehi candanamarakatagattehi, 
Rājā yajissate ya¤¤aü sammuëho catåhi mahesãhi. 

5015. Kathaü nāma sāmasamasundarehi candanamarakatagattehi, 1-
Rājā yajissate ya¤¤aü sammuëho catåhi gahapatihi. 

5016. Yathā honti gāmanigamā su¤¤ā amanussakā brahāra¤¤ā, 
Tathā hessati pupphavatiyā yiņņhesu candasuriyesu. 

[PTS Page 148] [\q 148/]     
5017. Ummattikā bhavissāmi bhånabhatā paüsutā ca parikiõaõā, 
Sace candavaraü hanti pāõā me deva nirujjhanti3-

5018. Ummattikā bhavissāmi bhånabhatā paüsutā ca parikiõaõā, 
Sace suriyavaraü hanti pāõā me deva nirujjhanti

5019. Kinnumā na ramayeyyuü4- a¤¤ama¤¤aü piyaüvadā, 
Ghaņaņiyā5- oparakkhi ca pokkharakkhi ca nāyikā;6-
Candasuriyesu naccantiyo samo tāsaü na vijjati. 

5020. Imaü mayhaü hadayasokaü paņimuccatu khaõķahāla tava mātā
Yo mayhaü hadayasoko candasamiü vadhāya nintite. 

[PTS Page 149] [\q 149/]     
5021. Imaü mayhaü hadayasokaü paņimuccatu khaõķahāla tava mātā
Yo mayhaü hadayasoko suriyasmiü vadhāya nintite. 
1. Muduka - machasaü 2. Mudaka - machasaü, syā 3. Rujjhati - machasaü
4. Peyyuü - machasaü 5. Ghaņaņikā uparakkhi - machasaü, syā 
6. Pokkharaõiva bhārikā - machasaü pokkharaõi ca gāyikā - machasaü

[BJT Page 136] [\x 136/]     
5022. Imaü mayhaü hadayasokaü paņimuccatu khaõķahāla tava jātā
Yo mayhaü hadayasoko candasamiü vadhāya nintite. 

5023. Imaü mayhaü hadayasokaü paņimuccatu khaõķahāla tava jātā
Yo mayhaü hadayasoko suriyasamiü vadhāya nintite. 

5024. Mā putte mā ca patiü addakkhi khaõķahāla tava mātā, 
Yo ghātesi kumāre adusake sãhasaīkase. 

5025. Mā putte mā ca patiü addakkhi khaõķahāla tava mātā, 
Yo ghātesi kumāre apekkhite sabbalokassa 

5026. Mā putte mā ca patiü addakkhi khaõķahāla tava jātā, 
Yo ghātesi kumāre adusake sãhasaīkase. 

5027. Mā putte mā ca patiü addakkhi khaõķahāla tava jātā, 
Yo ghātesi kumāre apekkhite sabbalokassa. 

5028. Mā no deva avadhi dāse no dehi khaõķahālassa, 
Api nigaëabandhakāpi hatthi asse ca pālema. 

5029. Mā no deva avadhi dāse no dehi khaõķahālassa, 
Api nigaëabandhakāpi hatthicchakatāni ujjhema. 

5030. Mā no deva avadhi dāse no dehi khaõķahālassa, 
Api nigaëabandhakāpi assacchakanāni ujjhema. 

5031. Mā no deva avadhi dāse no dehi yassa honti 
Api raņņhā pabbajitā bhikkhācariyaü carissāma. 

[PTS Page 150] [\q 150/]     
5032. Divyaü1- upayācanti puttatthikā daëiddāpi2- nāriyo, 
Paņibhāõānipa hitvā putte nahi labhanti ekaccā. 

1. Dibba - machasaü 2. Dasiddā - machasaü

[BJT Page 138] [\x 138/]     

5033. Assāsakāni1- karonti puttā no jāyantu tato paputtā, 
Atha no akāraõasmā ya¤¤atthāya deva ghātesi, 

5034. Upayācitakena puttaü labhanti mā tāta no aghātasi. 
Mā kicchā laddhakehi puttehi yajittho imaü ya¤¤aü. 

5035. Upayācitakena puttaü labhanti mā tāta no aghātasi. 
Mā kapaõaladdhakehi puttehi ammāya no vippavāsehi. 

5036. Bahudukkhaposiyā candaü amma tuvaü jiyyase puttaü, 
Vandāmi kho te pāde labhataü tāto paralokaü. 

5037. Handa ca maü upaguha pāde te amma vandituü dehi, 
Gacchāmidāni pavāsaü ya¤¤atthāya ekarājassa. 

5038. Handa ca maü upaguha pāde te amma vandituü dehi, 
Gacchāmidāni pavāsaü mātu katvā bhadayasokaü. 

5039. Handa ca maü upaguha pāde te amma vandituü dehi, 
Gacchāmidāni pavāsaü janassa bhadayasokaü. 

[PTS Page 151] [\q 151/]     
5040. Handa ca padumapantānaü moëiü bandhassu gotamiputta, 
Campakadalavitimissāyo3- esā te porāõiyā pakati. 

5041. Handa ca vilepanante pacchamakaü candanaü vipimpassu, 
Yehi ca suvilitto sobhasi rājaparisāya4-

5042. Handa mudukāni vatthāni paccimakaü kāsikaü vāsehi, 
Yohi ca sunivattho sobhasi rājaparisāya. 

1. Asisikāni - machasaü 2. Ghātesi - machasaü 3. Campakadalamissāyo - syā campakadalehi
- machasaü 4. Parisāya - machasaü

[BJT Page 140] [\x 140/]     
5043. Muttāmaõikanakavibhåtāni gaõhassu hatthābharaõāni, 
Yehi ca hatthābharaõehi sohasi rājaparisāya. 

5044. Nahanunāyaü raņņhapālo bhumipati janapadassa dāyado, 
Lokissaro mahantā puttesu sinehaü janayati. 

5045. Mayhaü piyā puttā attāpi1- piyo tumbhe ca bhariyāyo. 
Sagga¤ca patthayāno tenāhaü ghātayissāmi. 

[PTS Page 152] [\q 152/]     
5046. Maü2- paņhamaü ghātehi mā me hadayaü dukkhaü aphālesi, 
Alaīkato sundarako putto tava deva sukhumālo, 

5047. Handayya maü hanassu salokā candiyena hessāmi, 
Pu¤¤aü karassu vipulaü vicarāma ubhova paraloke. 

5048. Mā tvaü cande rucci bahukā tatava devarā visālakkhi, 
Te taü ramayissanti yiņņhasmiü gotamiputte. 

5049. Evaü vutte candā annānaü hanti hatthatalakehã, 
Alavatthu3- jivitena pāyāmi4- visaü marissāmi. 
5050. Nahanunimassa ra¤¤o mitatāmaccā ca vijjare suhadā, 
Ye na vadanti rājānaü mā ghātayi orase putte. 

5051. Nahanunimassa ra¤¤o ¤ātimittā ca vijjare suhadā, 
Ye na vadanti rājānaü mā ghātayi atraje putte. 

[PTS Page 153] [\q 153/]     
5052. Ime tepi mayhaü puttā guõino kāyuradhārino rāja, 
Tehipi yajassu ya¤¤aü atha mu¤catu gotamãputte. 

5053. Bilasatampi maü katvā yajassu sattadhā mahārāja, 
Mā jeņņaputtamavadhi adåsakaü sihasaīkāsaü. 

1. Athopi - machasaü 2. Ma - machasaü 3. Alamettha - machasaü
4. Piyāmi visaü - machasaü

[BJT Page 142] [\x 142/]     
5054. Bilasatampi maü katvā yajassu sattadhā mahārāja, 
Mā jeņņaputtamavadhi apekkhitaü sabbalokassa 

5055. Bahukā tava dinnā ābharaõā uccāvacā subaõitambhi, 
Muttāmaõiveëuriyā idaü te pacchimakaü dānaü. 

5056. Yesaü pubbe khandhessu phullā mālāguõā vivantiüsu, 
Tesajjapitanisito nentiüso vivattisasti khandhesu. 

5057. Yesaü pubbe khandhessu citrā mālāguõā vivantiüsu, 
Tesajja pita nisito1- nentiüso vivattisasti khandhesu. 

5058. Acirā2- vata nettasā vivaittissati rājaputtānaü khandhesu, 
Atha mama hadaü na phalati tāva daëhabandhana¤ca me āsi. 

[PTS Page 154] [\q 154/]     
5059. Kāsikasuvivatthadharā kuõķalino agaëucandanavilittā, 3-
Niyyātha candasuriyā ya¤¤atthāya ekarājassa. 

5060. Kāsikasuvivatthadharā kuõķalino agaëucandanavilittā-
Niyyātha candasuriyā mātu katvā hadayasokaü. . 

5061. Kāsikasuvivatthadharā kuõķalino agaëucandanavilittā-
Niyyātha candasuriyā janassa katvā hadayasokaü. . 

5062. Maüsarasabhojino nabhāpakasunabhātā kuõķalino agaëucandanacilittā, 
Niyyātha candasuriyā ya¤¤atthāya ekarājassa. 

5063. Maüsarasabhojino nabhāpakasunabhātā kuõķalino agaëunavilittā, 
Niyyātha candasuriyā mātu katvāhadayasokaü 

1. Tesajjapisunisito - machasaü 2. Aciraü - machasaü 3. Aggalu - machasaü akalu - vi

[BJT Page 144] [\x 144/]     
5064. Maüsarasabhojino nabhāpakasunabhātā kuõķalino agaëuvandanavilittā, 
Niyyātha candasuriyā janassa katvā dayasokaü. 

5065. Sabbasmiü upakkhaņasmiü nisãdite candiyasmiü1- ya¤¤atthāya, 
Pa¤cālarājadhitā pa¤ajalikā sabbaparisamanupariyāyi. 

5066. Yena saccena khaõaķhālo pāpakammaü karoti dumemadho, 
Etena saccavajjena samaīgini sāmikena homi. 

5067. Yedhatthi amanussā yāni ca yakkhabhåtabhavyāni, 
Karontu me veyyāvaņikaü samaīgini sāmikena homi. 

[PTS Page 155] [\q 155/]     
5068. Yā devatā idhāgatā yāni ca yakkhabhåtabhavyāni, 
Saraõesiniü anāthaü tāyatha maü yācāmahaü patimāhaü ajiyyaü2-

5069. Taü sutvā amanusesā ayokuņaü paribbhametvāna, 
Bhayamassa ranayanto rājānaü idamavoca. 

5070. Khujjhassa kho rājakali mātāhaü matthakaü nitāëemi, 
Mā jeņņhaputtamavadhã adåsakaü sãhasaīkāsaü. 

5071. Ko te diņņhā rājakalã puttabhariyāyo ha¤¤amānā, 3-
Soņņhi va gahapatayo adusakā saggakāmā hi. 

5072. Taü sutvā khaõķahālo rājā va abbhutamidaü disvāna, 
Sabbesaü bandhanāni movecasuü yathā taü apāpānaü4-

5073. Sabbesu vippamuttesu ye ca tattha samāgatā tadā āsuü, 
Sabbe ekekaleķķukamadaüsu esa vadho khaõaķahālassa. 

1. Candakambhi - machasaü 2. Ajayaü - machasaü 3. Ha¤¤amānāyo - machasaü, syā
4. Anupaghātaü - machasaü, syā

[BJT Page 146] [\x 146/]     
[PTS Page 156] [\q 156/]     
5074. Sabbe patiüsu1- nirayaü yathā taü pāpakaü karitvāna, 
Nahi pāpakammaü katvā labbā sugatiü ito gantuü. 

5075. Sabbesu vippamuttesu ye ca tattha samāgatā tadā āsuü, 
Candaü abhisi¤ciüsu samāgatā rājaparisā ca. 
5076. Sabbesu vippamuttesu ye ca tattha samāgatā tadā āsuü, 
Candaü abhisi¤ciüsu samāgatā rājaka¤¤āyo. 

5077. Sabbesu vippamuttesu ye ca tattha samāgatā tadā āsuü, 
Candaü abhisi¤ciüsu samāgatā devaparisā ca. 
5078. Sabbesu vippamuttesu ye ca tattha samāgatā tadā āsuü, 
Candaü abhisi¤ciüsu samāgatā devaka¤¤āyo 
5079. Sabbesu vippamuttesu ye ca tattha samāgatā tadā āsuü, 
Celukkhepamakāruü samāgatā rājaparisā ca. 
5080. Sabbesu vippamuttesu ye ca tattha samāgatā tadā āsuü, 
Celukkhepamakāruü samāgatā rājaka¤¤āyo. 

5081. Sabbesu vippamuttesu ye ca tattha samāgatā tadā āsuü, 
Velukkhepamakāruü samāgatā devaparisā ca. 

5082. Sabbesu vippamuttesu ye ca tattha samāgatā tadā āsuü, 
Velukkhepamakāruü samāgatā devaka¤¤āyo 
5083. Sabbesu vippamuttesu bahu ānandano ahu vaüso, 
Nandippavesi nagaraü bandhanā mokkho aghositthāti. 
Khaõķahālajātakaü pa¤camaü. 

1. Sabbepaviņņhā patitvā - machasaü

[BJT Page 148] [\x 148/]     
6. Bhuridattajātakaü
[PTS Page 163] [\q 163/]     
5084. Yaü ki¤ci ratanaü atthi dhataraņņhanivesane, 
Sabbāni te upāyantu1- dhitaraü dehi rājino. 

5085. Na no vivāho nāgehi katapubbo kudācanaü, 
Taü vivāhaü asaüyuttaü kathaü ambhe karomase. 

[PTS Page 164] [\q 164/]     
5086. Jãvitaü nåna te cantaü raņņhaü vā manujādhipa, 
Na hi nāge kupitambhi ciraü jivanti tādisā. 

5087. Yo tvaü deva manussesu2- iddhimantaü aniddhimā, 
Varuõassa niyaü puttaü yāmunaü atima¤¤asi. 

5088. Nātima¤¤āmi rājānaü dhataraņņhaü yasassina, 
Dhataraņņho hi nāgānaü bahuntamapi issaro. 

5089. Ahi mahānubhāvopi na me dhitaramāraho, 
Khattiyo ca videhānaü abhijātā samuddajā. 

[PTS Page 165] [\q 165/]     
5090. Kambalassatarā uņņhentu sabbe nāge nivedaya, 
Bārāõasaü pavajjantu mā ca ki¤ci viheņhayuü. 

5091. Nivesanesu sobbesu rathiyā caccaresu ca, 
Rukkhaggesu ca labbantu3- vitatā toraõesu ca. 

5092. Ahampi sabbasetena mahatā sumahaü puraü, 
Parikkhipissaü bhogehi kāsãnaü janayaü4- bhayaü. 

[PTS Page 166] [\q 166/]     
5093. Tassa taü vacanaü sutvā uragā nekavaõõino, 
Bārāõasaü pavajjiüsu na ca ki¤civiheņhayuü5-

5094. Nivesanesu sobbhesu rathiyā cacacaresu ca, 
Rukkhaggesu ca lambiüsu vatatā toraõesu ca. 

1. Upayantu - machasaü, syā 2. Manussosi - machasaü, syā
3. Lambanti - machasaü 4. Janataü - machasaü 5. Vihedhayuü - machasaü

[BJT Page 150] [\x 150/]     
5095. Te1- disvāna lambante puthu kandiüsu nāriyo, 
Nage soõķikate disvā passasante muhuü muhuü. 

5096. Bārāõasã pavyadhitā2- āturā samapajjatha, 
Bāhā paggayha pakkanduü dhãtaraü dehi rājino. 
Nagarakhaõķo. 

[PTS Page 171] [\q 171/]     
5097. Pupphābhihārassa vanassa majjhe
Ko lohitakkho vihatattaraüso, 3-
Kā4-kambukāyuradharā suvatthā
Tiņņhanti nāriyo dasa vandamānā. 

5098. Ko tvaü brahābāhu vanassa mājjha
Virocasi ghatasittova aggi, 
Mahesakkho a¤¤atarosi yakkho
Udāhu nāgosi mahānubhāvo. 

5099. Nāgohamasmiü iddhimā tejasã duratikkamo, 
Iseyyaü tejasā kuddho phãtaü janapadaü api. 

5100. Samuddajā hi me mātā dhataraņņho ca me pitā, 
Sudassanakaniņņhosmi bhuridattoti maü vidu. 

[PTS Page 172] [\q 172/]     
5101. Yaü gambhiraü sadāvaņņaü rahadaü bhesmaü5- avekkhasi, 
Esa divyo mamāvāso anekasataporiso. 

5102. Mayurako¤cābhirudaü nãlodaü vanamajjhato, 
Yamunaü pavisa māhito khemaü vattavataü sivaü. 

5103. Tattha patto sānucaro sahaputtena brāhmaõa, pujito mayhaü kamehi brāhmaõa
vacchasi6-

[PTS Page 173] [\q 173/]     
5104. Samā samantā parito bahuta7- tagarā mahã, 
Indagopakasa¤achantā sobhatã haritunnamā. 

1. Citesu - machasaü 2. Sabyādhitā - machasaü 3. Vitatanataraüso - machasaü
4. Tā - machasaü 5. Bhismaü - machasaü 6. Vecchasi - machasaü 7. Bahukātaggarā -
machasaü. 

[BJT Page 152] [\x 152/]     
5105. Rammā vanacetyāni rammā1- haüsupakujitā, 
Opupphadamā tiņņhanti pokkhara¤¤o sunimmitā. 

5106. Aņņhaüsā sukatatthambhā sabbe veëuriyāmayā, 
Sahassathambhā pāsādā ka¤¤āhi jotare. 

[PTS Page 174] [\q 174/]     
5107. Vimānaü upapannosi dibbaü pu¤¤ehi attano, 
Asambādhaü sivaü rammaü accantasukhasaühitaü. 

5108. Ma¤¤e sahassanettassa vimānaü nābhikaīkhasi, 
Iddhã hi tyāyaü vipulā sakkasseva jutãmato. 

5109. Manasāpi na patatabbo anubhāvo jutimato, 
Parivārayamānānaü saindānaü vasavattinaü. 

5110. Taü vimānaü abhijjhāya amarānaü sukhesinaü, 
Uposathaü upavasasanto semi vammikamuddhanã. 

[PTS Page 175] [\q 175/]     
5111. Aha¤ca migamesāno saputto pāvisiü vanaü, 
Taü maü mataü vā jãvaü vā nābhivedenti ¤ātakā. 

5112. âmantaye bhuridantaü kāsiputtaü yasassinaü, 
Tayā vo samanu¤¤ātā api passemu ¤ātake. 

5113. Esohi vata me chando yaü vasesi mamattike, 
Nahi etādisā kāmā sulabhā honti mānuse. 

5114. Sace tvaü na icchase vatthuü mama kāmehi pujito, 
Mahā tvaü samanu¤¤āto sotthiü passāhi2- ¤ātake. 

5115. Dhārayãmaü maõiü divyaü pasuü putte ca vindati, 
Arogo sukhito hoti gacchevādāya brāhmaõa. 

1. Ramā - machasaü. 2. Passehi - machasaü

[BJT Page 154] [\x 154/]     
5116. Kusalaü paņinandāmi vaco tava, 
Pabbajissāmi jiõeõāsmi na kāme abhipatthaye. 

5117. Brahamacariyassa ce bhaīgo hoti bhogehi kāriyaü, 
Avikampamāno eyyāsi bahuü dassāmi te dhanaü. 

[PTS Page 176] [\q 176/]     
5118. Kusalaü paņinandāmi bhuridatta vaco tava, 
Punapi āgamissāmi sace attho bhavissati. 

5119. Idaü vatvā bhuridatto pesesi caturo jane, 
Etha gacchatha uņņhetha khippaü pāpetha brāhmaõaü. 

5120. Tassa taü vacanaü sutvā uņņhāya caturo janā, 
Pesitaü bhuridattena khippaü pāpesuü brāhmaõaü. 
Vanappavesakaõķo. 

[PTS Page 179] [\q 179/]     
5121. Maõiü paggayaha maīgalyaü sādhu vittaü manoramaü, 
Selaü vya¤ajanasampannaü ko imaü vaõimajjhagā. 

[PTS Page 180] [\q 180/]     
5122. Lohitakkhasahassasāhi1- samantā parivāritaü, 
Ajja kālaü padaü2- gacchaü ajjhagāhaü maõiü imaü. 

5123. Supaciõõo ayaü solo accito mahito sadā, 
Sudhārito sunikkhitto sabbatthabhisādhaye. 

5124. Upacāravipantassa nikkhepe dhāraõāya vā, 
Alaü3- selo vināsāya pariciõõo ayoniso. 

5125. Na imaü akusalo divyaü4- maõiü dhāretumāraho, 
Paņipajja sataü nikkhaü dehimaü ratanaü mamaü. 

5126. Na vā5- myāyaü maõi keyyo gohi mā ratanena vā, 6-
Solo vya¤ajanasampanto neva keyyo maõi mamaü. 

1. Sahassehi - machasaü 2. Pathaü - machasaü 3. Ayaü - machasaü, vi. 
4. Na imaü kusalaü dibyaü - machasaü 5. Neva - machasaü 6. Nikkhehi ratanehi vā -
machasaü. 

[BJT Page 156] [\x 156/]     
[PTS Page 181] [\q 181/]     
5127. No ce tayā maõi keyyo gohi vā ratanena vā, 
Atha kena maõi keyyo taü me akkhāhi pucchito. 

5128. Yo me saüse mahānāgaü tejasiü duratikkamaü, 
Tassa dajjaü imaü selaü jalantariva tejasā. 

5129. Konu brahmaõavaõõena supaõeõā1- patataü varo, 
Nāgaü jigiüsamanveti anvesaü bhakkhamantano. 

5130. Nāhaü dijādhipo homi na diņņho garuëo mayā, 
âsivisena vittoti vejjo2- maü brāhmaõaü vidu. 

5131. Kinnu tuyhaü balaü atthi kiü sippaü vijjate tava, 
Kismiü vā tvaü paratthaddho uragaü nāpacāyasi. 

5132. âra¤¤akassa isino cirarattatapassino, 
Supaõõo kosiyassakkhā visavijjaü anuttaraü. 

5133. Taü bhāvitatta¤¤ataraü sammantaü3- pabbatantare, 
Sakkaccaü taü upaņņhāsiü ratanindivamatandito. 

5134. So tadā pariciõõo me vatavā4- brahmacariyavā, 
Dibbaü pātukarã mantaü kāmasā bhagavā mamaü. 

[PTS Page 182] [\q 182/]     
5135. Tyāhaü mante paratthaddho nāhaü bhāyāmi bhoginaü, 
âcariyo visaghātānaü alambānoti maü vidu. 

5136. Gaõhāmase maõiü tāta somadatta vijānahi, 
Mā daõķena siriü pattaü kāmasā pajahimbhase. 

5137. Sakaü nivesanaü patataü so taü brāhmaõa pujayi, 
Evaü kalyāõakārissa kiü mohā dubhimicchasi. 

5138. Sace hi dhanakāmosi bhuridatto5- padassati, 6-
Tameva gantvā yācassu bahuü dassati te dhanaü. 

1. Sukhaõeõa - machasaü 2. Vijjo - machasaü 3. Samantaü - machasaü
4. Vattaü vā - machasaü vatvā - sãmu 5. Bhuridattaü - machasaü
6. Padissasi - machasaü

[BJT Page 158] [\x 158/]     
5139. Hatthagataü pantagataü nikkiõõaü khādituü varaü, 
Mā no sandiņhiko attho somadatta upaccagā. 
[PTS Page 183] [\q 183/]     
5140. Paccati niraye ghore mahissamavadãyati, 1-
Mittadubhã2- hitaccāgi jivarecāpi sussare. 

5141. Sace hi dhanakāmosi bhuridatto padassati, 
Ma¤¤e antakataü veraü naciraü vedayissasi. 

5142. Mahāya¤¤aü yajitvāna evaü sujjhanti brāhmaõā, 
Mahāya¤¤aü yajissāma evaü mokkhāma pāpakā. 

5143. Handāni apāyāmi nāhaü ajja tayā saha, 
Padampekaü nagaccheyyaü evaü kimbisakārinā. 

5144. Idaü vatvāna pitaraü somadatto bahussuto, 
Ujjhāpetvāna bhåtāni tambhā ņhānā apakkami. 

[PTS Page 184] [\q 184/]     
5145. Gaõhāhetaü mahānāgaü āharetaü maõiü mama, 
Indagopakavaõõabho yassa lohitako siro. 

5146. Kappāsapicurāsãva eso kāyassa dissati, 3-
Vammikaggagato seti taü tvaü gaõhāhi brāhmaõa. 

[PTS Page 185] [\q 185/]     
5147. Athosadhehi dibbehi japaü mantapadāni ca, 
Evaü taü asakkhi saņņhuü4- katvā parittamattano. 
Kãëanakhaõķo. 

[PTS Page 187] [\q 187/]     
5148. Mamaü disvāna āyantaü sabbakāmasamiddhinaü, 
Indiyāni ahaņņhāni sāvaü jātaü5- mukhaü tava. 

5149. Padumaü yathā hatthagataü pāõinā parimadditaü, 
Sāvaü jātaü mukhaü tuyhaü mamaü disvāna edisaü. 

1. Mabhissamaci vivarati - machasaü mabhimassa cinadriyati - syā 
2. Mittadubbhi - machasaü, syā 3. Kāyo disasti - machasaü, syā
4. Satthuü - machasaü phuņņhuü - syā 5. Jātiü - machasaü 6. Padama - machasaü. 

[BJT Page 160] [\x 160/]     

5150. Kaccinnu te nābhisayi kacci te atthi vedanā, . 
Yena sāvaü mukhaü tuyhaü mamaü disvāna āgataü. 

[PTS Page 188] [\q 188/]     
5151. Supitaü tāta addakkhiü ito māsaü adhogataü, 
Dakkhiõaü viya me bāhaü1- chetvā ruhiramakkhitaü;
Puriso ādāya pakkāmi mamaü rodantiyā sati. 

5152. Yato taü2- supinamaddakkhiü sudasasna vijānahi, 
Tato divā vā rattiü vā sukhaü me na upalabbati. 3-

5153. Yaü pubbe paricāriüsu4- ka¤¤ā ruciraviggahā, 
Hemajālapaņicchattā bhuridatto na dissati. 

5154. Yaü pubbe paricāriüsu nettiüsavaradhārino, 
Kaõikārā5- viya samphullā bhuridatto na dissati. 

5155. Handadāni gamissāma bhuridattanivesanaü, 
Dhammaņņhaü sãlasampannaü passāma tava bhātaraü. 

5156. Ta¤ca disvāna āyantiü6- bhuridattassa mātaraü, 
Bāhā paggayha pakkanduü bhuridattassa nāriyo. 

5157. Puttaü teyye na jānāma ito māsaü adhogataü, 
Mataü vā yadi vā jãvaü bhuridattaü yasassinaü. 

[PTS Page 189] [\q 189/]     
5158. Sakuõi hataputtāva su¤¤aü disvā kulāvakaü, 
Ciraü dukkhena jhāyissaü bhuridattaü apassati. 

5159. Sakuõi hataputtāva su¤¤aü disvā kulāvakaü, 
Tena tena padhāvissaü piyaputtaü apassati. 

5160. Kuriraü hatachāpāva su¤¤aü disvā kulāvakaü, 
Ciraü dukkhena jhāyissaü bhuridattaü apassati. 

5161. Sā nåna cakkavākãva pallalasmiü anudake, ciraü dukkhena jhāyissaü bhuridattaü
apassati. 

1. Bahu - machasaü 2. Haü - machasaü, syā 3. Nopalabbha - machasaü, syā
4. Paricāriüsu - machasaü, syā 5. Kaõikārāva - machasaü, syā
6. âyantaü - machasaü, syā 

[BJT Page 162] [\x 162/]     
5162. Kammārānaü yathā ukkā anto jhāyati no bahi, 
Evaü jhāyāmi sokena bhuridattaü apassati. 

5163. Sālāva sampamathitā1- mālutena pamadditā, 
Senti puttā ca dārā ca bhuridattanivesano

5164. Idaü3- sutvāna nigghosaü bhuridattanivesane, 
Ariņņho ca subhago3- ca upadhāviüsu4- ananatarā. 

5165. Amma assāsa mā sovi evaü dhammā hi pāõino, 
Cavanti upapajjanti phasassa pariõāmitā5-

[PTS Page 190] [\q 190/]     
5166. Ahampi tāta jānāmi evaü dhammā hi pāõino, 
Sokena ca paretasmiü bhuridattaü apassati. 

5167. Ajja ce me imaü rattiü sudassana vijānahi, 
Bhuridannaü apassanti ma¤¤e hessāmi6- jãvitaü. 

5168. Amma assāsa mā soci ānayissāma bhātaraü, 
Disodisaü gamissāma bhātupariyesanaü caraü. 
5169. Pabbate giriduggesu gāmesu nigamesu ca, 
Orena dasarattassa7- passa āgataü. 

[PTS Page 192] [\q 192/]     
5170. Hatthā pamutto urago pāde te nipatã bhusaü, 
Kacci8- taü nu ķasã tāta mā bhāyi sukhito bhava. 9-

5171. Neva mayhaü ayaü nāgo alaü dukkhāya kāyaci, 
Yāvatatthi abhiggāhā mayā bhiyyo na vijjati. 

5172. Konu brāhmaõa vaõeõana datto parisamāgamā, 
Avhayantu suyuddhena suõātu parisā mamaü. 

1. Saüpamadditā - machasaü 2. Tesaü - machasaü, syā 3. Subhogova- machasaü, syā 4.
Padhāciüsu - machasaü, syā 5. Pariõāmatā - machasaü, syā
6. Bhissāmi - machasaü, syā 7. Ratatarattassa - machasaü, syā 8. Kacacitaü ķaüsito -
machasaü kaccisiünuķato - syā 9. Tava - machasaü

[BJT Page 164] [\x 164/]     
5173. Tvaü maü nāgena ālamba ahaü maõķukachāpiyā, 
Hotu no abbhutaü tattha āsahassehi paca¤ahi. 

5174. Ahaü hi vasumā aķķho tvaü daëiddosi māõava, ko nu te paņihogatthi upajuta¤ca1-
kiü siyā. 

5175. Upajuta¤ca me assa pāņibhogo ca tādiso, 
Hotu2- no abbhutaü tattha āsahassehi pa¤cahi. 

[PTS Page 193] [\q 193/]     
5176. Suõohi me mahārāja vacanaü bhaddamatthu te, 
Pa¤cantaü me sahasasānaü pāņibhogohi kintimā. 

5177. Pettikaü vā iõaü hoti yaü vā hoti sayaü kataü, 
Kiü tvaü evaü bahuü mayhaü dhanaü yācasi brāhmaõa. 

5178. âlambāno3- hi nāgena mamaü abhijigiüsati, 4-
Ahaü maõķukachāpiyā ķaüsasissāmi brāhmaõaü. 

5179. Taü tvaü daņņhuü mahārāja ajja raņņhābhivaddhana, 
Khantasaīghaparibbuëho niyyāhi ahidassanaü. 

5180. Neva taü atima¤¤āmi sippavādena māõava, 
Atimantosi sippena uragaü nāpacāyasi. 

[PTS Page 194] [\q 194/]     
5181. Mayampi nātima¤¤ama sippavādena brāhmaõaü, 
Avisena ca nāgena bhusaü va¤cayase janaü. 

5182. Evaü cetaü jano ja¤¤ā yathā jānāmi taü ahaü, 
Na tvaü lahasi5- ālamba sattumuņņhiü6- kuto dhanaü. 

5183. Kharājino jaņi rummi7- datto8- parisamāgato, 
So tvaü evaü gataü nāgaü aviso atima¤¤asi. 
1. Opajuta¤ca - machasaü 2. Assuto - machasaü assano - vi
3. âlambāyano ca syā alambano ca. 4. Abijigisati - machasaü
5. Lahesi - machasaü 6. Bhusamuņņhiü - machasaü, syā 7. Dummi - machasaü
8. Dittā - machasaü

[BJT Page 166] [\x 166/]     
5184. âsajja kho taü1- ja¤¤āsi puõaõaü uggassa tejasā2-
Ma¤¤e taü bhasmarāsivaü khippasā kairissati. 

5185. Siyā visaü siëuttassa deķķhuhassa silābhuno, 
Neva lohitasisassa visaü nāgassa vijjati. 

5186. Sutaü metaü arabhataü sa¤¤atānaü tapassinaü, 
Idha dānāni datvāna saggaü gacchanti dāyakā;
Jivanto dehi dānāni yadi te atthi dātave. 

5187. Ayaü nāgo mahiddhiko tejasã duratikkamo, 
Tena taü ķaüsayissāmi so taü bhasmaü karissati. 

5188. Mayāpetaü sutaü samma sa¤¤atānaü tapassinaü, 
Idha dānini datvāna saggaü gacchanti dāyakā;
Tvameva dehi jivanto yadi te atthi dāteve. 
[PTS Page 195] [\q 195/]     
5189. Ayaü accimukhi nāma3- puõõā uggassa tejasā, 
Tena taü ķaüsayissāmi so taü bhasmaü karissati. 

5190. Yā dhãtā dhataraņņhassa vemātā bhagini mama, 
Sā dissatu accimukhi4- puõaõā uggassa tejasā, 

5191. Chamāyaü ce nisi¤cissaü brahmadanta vijānahi, 
Tiõalatāni osadhyo usasusseyyuü asaüsayaü. 

5192. Addhaü5- ce pātayissāmi brahmadanta vijānahi, 
Sattavassānayaü devo na vasse na himaü pate. 

[PTS Page 196] [\q 196/]     
5193. Udaka¤ce nisi¤cissaü brahmadanta vijānahi, 
Yāvatā6- odakā pāõā mareyyuü macchakacchapā. 
Nagarappavesanakaõķaü niņņitaü. 

1. Naü - machasaü 2. Tejaso - machasaü 3. Ajamukhi - machasaü
4. Taüķaüsatvājamukhi - machasaü ķaüsatu - syā 5. Udake ce - machasaü
6. Yāvanetā - machasaü

[BJT Page 168] [\x 168/]     
[PTS Page 198] [\q 198/]     
5194. Lokyaü sajantaü udakaü payāgasmiü patiņņhitaü, 
Ko maü ajjhohari bhuto ogāëhaü yamunaü nadiü. 

5195. Yadesalokādhipati yasassã
Bārāõasimpakirahari samantato, 
Tassāhaü putto uragusabhassa
Subhagoti maü brāhmaõa vedayanti. 
5196. Sace hi putto uragusabhassa
Kaüsassa ra¤¤o amarādhipassa 
Mahesakkho a¤¤ataro pitā te
Maccesu mātā pana te atulyā
Na tādiso arahati brāhmaõassa
Dāsampi ohārituü mahānubhāvo. 

[PTS Page 199] [\q 199/]     
5197. Rukkhaü nissāya vijjhittho phaõeyyaü pātumāgataü, 
So viddho duramasarā1- saravegena sekhavā. 2-

5198. Taü tvaü patitamaddakkhi ara¤¤asmiü brahmane, 
Sa maüsakājamādāya sāyaü nigrodhupāgami. 

5199. Suvalāsiya3- saīghuņņhaü piügiyaü4- santhatāyutaü, 
Kokilābhirudaü rammaü dhuvaü haritasaddalaü. 
5200. Tattha te so pāturahu5- iddhiyā yasasā jalaü, 
Mahānubhāvo bhātā me ka¤¤āhi parivārito6-

5201. So tena pariciõõo tvaü sabbakāmehi tapapito, 
Adubhassa7- tuvaü dubhi taü te veraü idhāgataü. 

5202. Khippaü gãvaü pasārehi na te dassāmi jãvitaü, 
Bhātuparisaraü veraü chedayissāmi te siraü. 

5203. Ajjhāyako yācayogo8- āhutaggã ca brāhmaõo, 
Etehi tãhi ņhānehi avajjho bhavati9- brāhmaõo. 

1. Duramacari - machasaü, duramācari - syā 2. Pekkhavā - machasaü, syā
3. Sālika - machasaü 4. Piīgalaü - machasaü 5. Pātvarahu - machasaü
6. Parivārito - machasaü 7. Aduņņhassa - machasaü, syā 8. Yācayogi - machasaü, syā 9. Hoti
- machasaü. 

[BJT Page 170] [\x 170/]     
[PTS Page 200] [\q 200/]     
5204. Yaü puraü dhataraņņhassa ogāëhaü1- yamunaü nadiü, 
Jotate2- sabbasovaõõaü giriü āhacca yāmunaü. 3-

5205. Tattha te purisavyagghā sodariyā mama bhātaro, 
Yathā te tattha vakkhanti tathā hessasi brāhmaõa. 
Subhagakhaõķo. 

5206. Anittarā ittarasampayuttā
Ya¤¤ā ca vedā4- ca subhoga loke, 
Tadaggarayhaü hi vinindamāno
Jahāti vitta¤ca sata¤ca dhammaü. 

[PTS Page 201] [\q 201/]     
5207. Ajjhenamariyā paņaviü janinda
Vessā kasiü paricariya¤ca suddā, 
Upāgu paccekaü yathā padesaü
Katāhu ete vasināti āhu. 
5208. Dhātā vidhātā varuõo kuvero
Somo yamo candimā vāyu sariyo, 
Ete hi ya¤¤aü puthuso yajitvā
Ajjhāyakānaü atha5- sabbakāme. 

5209. Vikāsitā cāpasatāni pa¤ca
Yo ajjuno balavā bhãmaseno, 6-
Sahassabāhu asamo paņhavyā
Sopi tadā ādahi jātavedaü. 

[PTS Page 202] [\q 202/]     
5210. Yo brāhmaõo bhojayã dãgharattaü
Antena pāõena yathānubhāvaü, 
Pasannacitto anumodamāno
Subhoga deva¤¤ataro ahosi. 

5211. Mahāsanaü devamanomavaõõaü
Yo sappinā asakkhi jetumaggiü, 
So ya¤¤atantaü varato yajitvā
Dibbaü gatiü mucalindajjhaga¤achiü. 

1. Oghāëhaü - machasaü 2. Jotantaü - machasaü 3. Yamunaü - machasaü
4. Khe - machasaü 5. Atho - machasaü 6. Bhimaseno - machasaü

[BJT Page 172] [\x 172/]     
[PTS Page 203] [\q 203/]     
5212. Mahānubhāvo vassasahassajivi
Yo pabbaji1- dassaneyyo uëāro, 
Hitvā apariyantarathaü2- sasenaü
Rājā dudipopi jagāmaü3- saggaü. 

5213. Yo sāgaro sāgarantaü vijitvā
Yupaü subhaü soõõamayaü uëāraü, 
Ussesi vessānaramādahāno4-
Subhogi deva¤¤ataro ahosi. 

5214. Yassānubhāvena suboga saīgā
Pavattatha5- dadhisannaü samuddaü, 
Sa lomapādo paricariyamaggiü
Aīgo sahassakkhapurajjhaga¤achi. 

[PTS Page 204] [\q 204/]     
5215. Mahiddhiko deva varo yasassi
Senāpati tidive vāsavassa, 
Sa somayāgena malaü vihanatvā
Subhoga deva¤¤ataro ahosi. 

5216. Akāri6- yo lokamimaü para¤ca
Bhāgãrathiü7- himavanta¤ca gijjhaü, 
Yo iddhimā devavaro yasassã
Sopi tadā ādahi jātavedaü. 

5217. Mālāgiri himavā yo ca gijjho
Sudassano8- nisaho kākaneru, 9-
Ete ca a¤¤e ca nagā mahantā
Cityā katā ya¤¤akarehi māhu. 

[PTS Page 205] [\q 205/]     
5218. Ajjhāyakaü mantaguõupapannaü
Tapassinaü yācayogoti cāha, 10-
Tire samuddassudakaü sajantaü
Taü sāgarajjhohari tenapeyyo. 

1. Pabbajji - machasaü 2. Raņņhaü - machasaü, syā 3. Cagāmi - machasaü, 
4. Vassānara - machasaü 5. Pavattati - machasaü, syā 6. Akāsi yaü - machasaü akārayi- syā
7. Hāgirathaü - syā bagirasi - machasaü 8. Sudassino - machasaü
9. Kuveru - machasaü kākaveru - syā 10. Cāhu - machasaü dhāhu - syā

[BJT Page 174] [\x 174/]     
5219. âyāgavatthuni puthu pathavyā
Saüvijjanti brāhmaõā vāsavassa, 
Purimaü disaü pacchimaü dakkhiõuttaraü
Saüvijjamānā janayanti vedaü. 

[PTS Page 206] [\q 206/]     
5220. Kaliü1- hi dhãrānaü kaņaü magānaü
Bhavanti vedajjhagatānariņņha, 
Marividhammaü asamekkhitattā
Māyāguõā nāti vahanti pa¤¤aü. 

5221. Vedā na tāõāya bhavantirassa2-
Mittadduno bhunahuno narassa, 
Na tāyate pariciõõo ca aggi
Dosantaraü maccaü anariyakammaü. 

5222. Sabba¤ce maccā sadhanā3- sabhogā4-
âdipitaü dārutiõena missaü, 
Dahaü na tappe asamattha5- tejo
Ko taü subhikkhaü dirasa¤¤a kuriyā6-

5223. Yathāpi khiraü viparināmadhammaü dadhi bhavitvā navanitampi hoti, evampi aggi
viparināmadhammo
Tejo samorohati yogayutto. 

5224. Na dissate aggimanuppaviņņho
Sukkhesu kaņņhesu navesu cāpi, 
Nāmanthamāno araõinarena
Nākammanā jāyati jātavedo. 

5225. Sace hi aggi antarato vaseyya
Sukkhesu kaņņhesu navesu cāpi, 
Sabbāni susseyyuü vanāni loke
Sukkhāni kaņņhāni ca pajjaleyyuü. 

1. Kalãhi - machasaü, syā 2. Bhavantidassa - machasaü 3. Sadhanaü - machasaü
4. Sabhogaü - machasaü 5. Aggi asamattha - machasaü 6. Kayirā - machasaü, syā. 
[BJT Page 176] [\x 176/]     
5226. Karoti ce1- dārutiõena pu¤¤aü
Bhojaü2- naro dhumasikhiü
Aīgārikā loõakarā ca sudā
Sariradāhāpi kareyyuü pu¤¤aü. 

[PTS Page 207] [\q 207/]     
5227. Atha ve hi ete na karonti pu¤¤aü. 
Ajjhenamaggiü idha tappayitvā, 
Na koci lokasmiü karoti pu¤¤aü
Bhojaü naro dhumasikhiü patāpavaü. 

5228. Kathaü hi lokāpacito samāno
Amanu¤¤agandhaü bahunnaü akantaü, 
Yadeva maccā parivajjayanti
Tadappasatthaü dirasa¤¤a bhu¤eja. 

5229. Sikhiü hi devesu vadanti heke
âpaü milakkhā pana devamāhu, 
Sabbeva ete vitathaü bhaõanti3-
Aggã na deva¤¤ataro na cāpo. 

5230. Nirindiyaü santaü asa¤¤akāyaü4-
Vessānaraü kammakaraü pajānaü, 
Paricariya5- maggiü sugatiü kathaü vaje6-
Pāpāni kammāni pakubbamāno. 

5231. Sabbāhibhåtāhudha jivikatthā
Aggissa brahmā paricārakoti, 
Sabbānubhāvi ca vasã kimatthaü
Animmito nimmitaü vanditassa. 

5232. Hassaü anijjhānakhaoü atacchaü
Sakkārahetu pakiriüsu7- pubbe, 
Te lābhasakkāre apātubhonte
Santhambhitā8- jantuhi santidhammaü. 

5233. Ajjhenamariyā paņhaviü janindā
Vessā kasiü paricariya¤ca suddā, 
Upāgu paccekaü yathā9- padesaü
Katāhu ete vasināti āhu. 

1. Ve - machasaü 2. Bhojanaro - machasaü 3. Gaõhahanti - machasaü
4. Anindriyabaddha masa¤¤akāyaü - machasaü anindriyaü - syā
5. Pariccaramaggiü sugatiü kathaü vajje - machasaü 6. Vajje - machasaü, syā
7. Pakakariüsu - machasaü 8. Santapitā - machasaü sandhāhitā - syā
9. Tathā - machasaü

[BJT Page 178] [\x 178/]     
[PTS Page 208] [\q 208/]     
5234. Eta¤ca saccaü vacanaü bhaveyya
Yathā idaü bhāsitaü brāhmaõehi, 
Nākhantiyo jātu labhetha rajjaü
Nābrāhmaõo mantapadāni sikkhe
Nā¤¤atra vessehi kasiü kareyya
Suddo na mu¤ce parapessitāya1-. 

5235. Yasvā ca etaü vacanaü abhåtaü
Musā cime odariyā bhaõanti, 
Tadappapa¤¤ā abhãsaddahanti
Passanti taü paõķitā attanāva. 

5236. Khattyā na vessā na khaliü haranti
âdāya satthāni caranti brāhmaõā, 
Taü tādisaü saükhuhitaü vihinnaü2-
Kasmā brahmā nujjukaroti lokaü. 

5237. Sace hi so issaro sabbaloke
Brahmā bahu bhåtapati pajānaü, 
Kiü sabbalokaü vidihi alakkhiü
Kiü sabbalokaü na sukhã akāsi. 
5238. Sace hi so issaro sabbaloke
Brahmā bahu bhåtapati pajānaü, 
Mayā musāvajjamade cāpi 
Lokaü adhammena kimatthakāsi. 

5239. Sace hi so issaro sabbaloke
Brahmā bahu bhåtapati pajānaü, 
Adhammiyo3- bhupati ariņņha
Dhamme sati so vidahã adhammaü. 

5240. Kãņā paņaügā uragā ca bhekā4-
Hanatvā kimiü sujjhati makkhikā ca, ete hi dhammā anariyaråpā
Kambojakānaü vitathā bahunnaü. 

[PTS Page 210] [\q 210/]     
5241. Sace hi so sujjhati yo hanāti
Hatopi sosa saggamupeti ņhānaü, 
Bhovādi bhovādinaü mārayeyyuü5-
Ye cāpi tesaü abhisaddaheyyuü. 

1. Parapesanāya - machasaü parapessatāya - syā 2. Pahinnaü - machasaü
3. Adhammiko - machasaü, syā 4. Bhiīga - machasaü, syā
5. Māra÷eyyuü - machasaü

[BJT Page 180] [\x 180/]     
5242. Neva migā nappasunopi gāvo
âyācanti antavadhāya1- keci, 
Vipphandamānaü idhajivikatthā

5243. Yupassa2- te pasubandhe ca bālā
Cittehi vaõeõahi mukhaü nayanti, 
Ayaü te yupo kāmaduho parattha
Bhavissati sassato samparāyaü. 

5244. Sace ca yupe maõisaīkhamuttaü
Dha¤¤aü dhanaü rajataü jātaråpaü, 
Sukkhesu kiņņhesu navesu cāpi
Sace duhe tidive sabbakāme
Tevijjasaīghā ca puthu yajeyyuü
Na brāhmaõā ka¤ci taü3- yājayeyyuü. 

5245. Kuto ca yupe maõisaīkhamuttaü
Dha¤¤aü dhanaü rajataü jātaråpaü
Sukkhesu kaņņhesu navesu cāpi
Kuto duhe tidive sabbakāme. 

5246. Yaņhā ca luddā upaladdhabālā4-
Cittehi vaõeõahi mukhaü nayanti, 
âdāya aggiü mama dehi vittaü
Tato sukhã hohisi sabbakāme. 

5247. Tamaggihuttaü saraõaü pavissa
Cittehi vaõeõahi mukhaü nayanti, 
Oropayitvā kesamassuü nakha¤ca
Vedehi cittaü atigāëayanti. 

[PTS Page 212] [\q 212/]     
5248. Kākā ulukaüca rabho labhitvā
Ekaü samānaü bahukā samecca, 
Annāni bhutvā kuhāka kuhitvā
Muõķaü karitvā ya¤¤apathossajanti. 

5249. Evaü hi so va¤cito brāhmaõehi
Eko samāno bahuhi5- samecca, 
Te yogayogena vilumpamānā
Diņņhaü adiņņhena dhanaü haranti. 

1. Rattavadhāya - machasaü 2. Yupussa ne - machasaü, sāya 3. Nici - machasaü, syā
4. Paluddha - machasaü, syā 5. Bahukā - machasaü, syā

[BJT Page 182] [\x 182/]     
5250. Akāsiyā rājuhi cānu1- siņņhā
Tadassa ādāya dhanaü haranti, 
Teta tādisā corasamā asantā
Vajjhā na ha¤¤anti ariņņha loke. 

5251. Indassa bāhārasi dakkhiõāti
Ya¤¤esu chindanti palāsayaņņhiü, 
Taü cepi saccaü maghavā chinnabāhu
Kenassa indo asure jināti. 

5252. Ta¤ceva tucchaü maghavā samaīgã
Hantā avajjho paramo sa devo, 
Mantā2- ime brāhmaõā tuccharåpā
Sandiņņhikā va¤canā esa loke. 

5253. Mālāgiri himavā yo ca gijjho
Sudassano nisabho kākaneru, 3-
Ete ca a¤¤e ca nagā mahantā
Cityā katā ya¤¤akarehi māhu4
5254. Yathāppakārāni hi iņņhakāni
Cityā katā ya¤¤akarehi māhu, 
Na pabbātā honti tathappakārā
A¤¤ādisā acalā tiņņhaselā. 

[PTS Page 213] [\q 213/]     
5255. Na iņņhakā honti silā cirenapi
Na tattha sa¤ajāyati ayo na lohaü, 
Ya¤ce ca etaü parivaõaõayantā
Cityā katā ya¤¤akarehi māhu. 

5256. Ajjhāyakaü mantaguõupapannaü
Tapassinaü yācayogoti māhu, 
Tire samuddassudakaü sajannaü
Taü sāgarajjhohari tena, peyyo. 

5257. Paro sahassampi samantavede
Manatuppanne nadiyo vahanti, 
Na tena vyāpantarasudakānaü5-
Kasmā samuddo atulo apeyyo. 

1. Vānu - machasaü, syā 2. Satatā - machasaü, syā 3. Kāveru - machasaü
4. Vāhu - machasaü 5. Rasudaka ni - machasaü, syā. 
[BJT Page 184] [\x 184/]     
5258. Ye keci kåpā idha jivaloke
Loõudakā kåpakhaõehi khātā, 
Na brāhmaõajjhoharaõena tesu
âpo apeyyo dirasa¤¤arāhu. 

5259. Pure puratthā kā kasasa bhariyā
Mano manussaü ajanesi pubbe, 
Tenāpi dhammena na koci hãno
Evampi vossaggavibhāgamāhu. 

5260. Caõķāluttopi adhicca vede
Bhāseyya mante kusalo mutimā, 
Na tassa muddhā viphaleyya sattadhā
Mantā ime attavadhāya katatā1-

5261. Vācākatā giddhikatā2- gahitā
Dummocayā kavyapathānupantā, 
Bālānacittaü visame niviņņhaü
Tadappapa¤¤ā abhisaddahanti. 

5262. Sãhassa vyagghassa ca dipano
Na vijjati porisiyaü balena, 
Manussabhāvo ca gavaüva pekkho
Jātã hi tesaü asamā samānā, 3-

[PTS Page 214] [\q 214/]     
5263. Sace ca rājā paņhaviü vijitthā
Sajivavā assavo pārisajjo, 
Sayameva so sattusaīghaü4- vijeyya
Tassa pajā niccasukhã bhaveyya. 

5364. Khattiyamantā ca tayo ca vedā
Atthena ete samakā bhavanti, 
Tesa¤ca atthaü avinicchinitvā
Na khujjhati oghapathaüva channaü. 

5365. Khattiyamantā ca tayo ca vedā
Atthena ete samakā bhavanti, 
Lābho alābho ayaso yaso ca 
Sabbe te sabbesaü catunnadhammā. 
1. Kātā - machasaü 2. Giķigatā - machasaü, syā 3. Samānaü - machasaü, syā
4. Saügha - machasaü

[BJT Page 186] [\x 186/]     
5266. Yathāpi ibbhā dhanadha¤ca hetu
Kammāni kārenti1- puthu pathavyā, 
Tevijjasaīghāpi2- tatheva ajja
Kammāni kārenti puthu pathavyā. 

5267. Ibbehi ete samakā bhavanti. 
Niccussakā3- kāmaguõesu yuttā, 
Kammāni kārenti puthu pathavyā
Tadapappa¤¤ā dirasa¤¤arā te. 
Ya¤¤abhedavādakaõķo. 

[PTS Page 217] [\q 217/]     
5268. Kassa heri mutiügā ca saīkhāpaõavadeõķimā, 4-
Purato paņipannāni hāsayantā rathesabhaü. 

5269. Kassa ka¤canapaņņena puthunā vijjuvaõaõinā, 
Yuvā kalāpasannaddho ko eti siriyā jalaü. 

5270. Ukkāmukhe5- sahaņņhaüva khadiraīgārasannibhaü, 
Mukhaü cārurivābhāti6- ko eti siriyā jalaü. 

[PTS Page 218] [\q 218/]     
5271. Kassa jambonadaü chattaü sasalākaü manoramaü, 
âdiccaraüsāvaraõaü ko eti siriyā jalaü. 

5272. Kassa aīkaü7- pariggayha vāëavijanittamaü, 
Carate8- varapa¤¤assa muddhani uparåpari. 

5273. Kassa pekhuõahatthāni vicitrāni muduni ca, 
Tapa¤¤amaõidaõķāni9- caranti ubhato mukhaü. 

5274. Khadiraīgāravaõaõahā okkāmukhe pahaüsitā, 
Kassete kuõķalā vaggu sohanti ubhato mukhaü. 

5275. Kassa vānena chupitā niddhantā mudukālakaü, 10-
Sobhayanti nalāvantaü nabhā vijjurivuggatā. 

5276. Kassa etāni akkhini āyatāni puthuni ca, 
Ko sobhati visālakkho kassetaü uõaõajaü mukhaü. 

1. Karonti - machasaü 6. Cārudivā - machasaü
2. Saīghāva - machasaü 7. Aīgaü - machasaü, syā
3. Niccussukkā - machasaü 8. Ubhato - machasaü, syā
4. Dindimā - machasaü, syā 9. Ka¤avanamaõidaõķāni - machasaü suvaõõa - syā
5. Okkāmukha - aņņhakathā 10. Kālakaü - machasaü

[BJT Page 188] [\x 188/]     
5277. Kassete lapanajā1- suddhasaīkhavaråpamā, 
Bhāsamānassa sobhanti dantā kuppalasādisā. 

5278. Kassa lākhārasasamā hatthapādā sukhedhitā, 
Ko so bimboņņha sampanno divā suriyova bhāsati. 

5279. Himaccaye bhemavato2- brahāsālova3- pupphito, 
Ko so odātapācāro jayaü indova sebhati. 

5280. Suvaõaõapiëakākiõõaü maõidaõķavicittikaü, 4-
Ko so parisamogayha ãso5- khaggaüva muccati. 
5281. Suvaõaõa vikatā citrā6- sukatā citrā sibbanā, 8-
Ko soomu¤cate padā namo katvā mahesino. 

[PTS Page 219] [\q 219/]     
5282. Dhataraņņhā hi9- te nāgā iddhimanto yasassino, 
Samuddajāya uppantā ete nāgā mahiddhikāti. 
Bhuridattajātakaü chaņņhamaü. 

Mahānāradakassapa jātakaü sattamaü. 
[PTS Page 221] [\q 221/]     
5283. Ahu rājā videhānaü aīgāti 10- nāma khattiyo, 
Pahutayoggo dhanimā anantabalaporiso. 

5284. So ca paõaõarasiü11- rattiü purime yā anāgate, 
Cātumassa12- komudiyā amacce sannipātayi. 

5285. Paõķite sutasamapanne mihitapubbe13- vivakkhaõe, 
Vijaya¤ca sunāma¤ca senāpatimalātakaü. 

5286. Tamanupucchi vedeho paccekaü bråtha saüruciü, 
Cātumassa14- komudajja puõhaü vyapagataü tamaü
Kāyajja ratiyā rattiü viharemu imaü utuü. 

1. Lapanājātā - machasaü 2. Bhimavati - machasaü 3. Mahāsālova - machasaü
4. Rucittakaü - machasaü, syā 5. äsaü - machasaü, ãse - syā
6. Rittā - machasaü 7. Cittako - machasaü syā 
8. Sibba sibbanã - machasaü, syā 9. Dhatharaņņassa - syā
10. Aīgati - machasaü, syā 11. Pannarase - machasaü, syā
12. Cātumāsā - machasaü cātumāsa - vi 13. Mita - machasaü syā 
14. Cātumāsā - machasaü 
[BJT Page 190] [\x 190/]     
5287. Tato senāpati ra¤¤o alāto etadabravi, 
Haņņhaü1- yoggaü balaü sabbaü senaü santāhayāmase. 

[PTS Page 222] [\q 222/]     
5288. Niyyāma deva yuddhāya anantabalaporisā, 2-
Ye te vasaü na āyanti vasaü upanayāmase, 3-
Esā mayhaü sakādiņņhi ajitaü ojināmase. 4-

5289. Alātassa vaco sutvā sunāmo etadabravi, 
Sabbe tuyhaü mahārāja avittā vasamāgatā. 

5290. Nikkhittasatthā paccatthā nivātamanuvatatare, 
Uttamo ussavo ajja na yuddhaü mama ruccati. 

5291. Annaü pāna¤ca khajja¤ca khippaü abhiharantu te, 
Ramassu deva kāmehi naccagãte suvādite. 

5292. Sunāssa vāco sutvā vijayo etadabravi, 
Sabbe kāmā mahārāja niccaü tava apaņņhitā. 

5293. Na hete dullahā deva tava kāmehi modituü, 
Sadāpi kāmā labbhanti5- netaü cittamataü mama, 

5294. Samaõaü brāhoü vāpi upāsemu bahussutaü, 
Yo najja vinaye kaīkhaü atthadhammavidu ise. 
5295. Vijayassa vaco sutvā rājā aīgātimabravi, 
Yathā vijayo bhaõati mayhampeteva ruccati. 
5296. Samaõaü brāhoü vāpi upāsemu bahussutaü, 
Yo najja vinaye kaīkhaü atthadhammavidu ise. 

5297. Sabbeva santā karotha matiü kaü upāsemu paõķitaü, 
Konajja vinaye kaīkhaü atthadhammavidu ise. 

5298. Vedehassa vaco sutvā alāto etadabravi, 
Atthāya migadāyasmiü avelo dhirasammato. 

1. Hataü - machasaü 2. Poriso - machasaü 3. Upaniyyāmase - machasaü, syā
4. Ojiyāmase - machasaü, syā 5. Sulabhā - machasaü

[BJT Page 192] [\x 192/]     
5299. Guõo kassapattoyaü suto citrakathi gaõã, 
Taü deva payirupāsaya1- so no kaīkhaü vinessati. 

5300. Alātassa vaco sutvā rājā codesi sārathiü, 
Migadāyaü gamissāma yuttaü yānaü idānaya. 

[PTS Page 223] [\q 223/]     
5301. Tassa yānaü ayojesuü dantaü råpiyapakkharaü, 
Sukkamaņņhaparivāraü paõķaraü dosināmukhaü. 

5302. Tatrāsuü kumudā yuttā cattāro sindhavā hāyā, 
Anilupamasamuppātā2- sudantā soõõamālino. 
5303. Setaü chattaü setaratho setassā setavijanã, 
Vedeho sahamaccehi nãyyaü candova sobhatha. 3-

5304. Tamannuyāyuü4- bahāvo indakhaggadharā khalã, 
Assapiņņhigatā dhãrā5- narā naravarādhipaü. 
5305. So muhuttaü va yāyitthā yānā oruyha khattiyo, 
Vedeho sahamaccehi patti guõamupāgami. 

5306. Yopi tattha tadā āsuü brāhmaõibbhā samāgatā, 
Na te apanayã rājā akaņaü bhumimāgate. 

[PTS Page 224] [\q 224/]     
5307. Tato so mudukābhisiyā muducittakalandake, 
Mudupaccatthate rājā ekamantaü upāvisi. 

5308. Nisajja rājā sammodi kathaü sārāõiyaü tato, 
Kacci yāpanãyaü bhante vātānamavisaggatā. 7-

5309. Kacci akasirā vutti labbhati piõķayāpanaü, 
Appabādhovasi8- kacci cakkhuü paribhāyati. 

5310. Taü guõopaņisammodi vedehaü vinaye rataü, 
Yāpaniyaü mahārāja sabbametaü kadubhayaü. 

1. Payirupāsema - machasaü, syā 2. Akiluppasamuppādā - machasaü
3. Sobhati - machasaü, syā 4. Tamanuyāyiüsu - machasaü
5. Virā - machasaü 6. Muduvitatakasanthate - machasaü
7. Vātānamaciyatatatā - syā 8. Appābādho - machasaü

[BJT Page 194] [\x 194/]     
5311. Kacci tuyhampi vedeha paccantā na baliyare, 
Kacci arogaü yoggante kacci vahati1- vāhanaü
Kacaci te vyādhayo natthi sarirassupatāpikā. 2-

5312. Paņisammodito rājā tato pucchi anantarā, 
Atthaü dhamma¤ca ¤āya¤ca dhammakamo rathesabho. 

5313. Kathaü dhammaü care macco mātāpitusu kassapa, 
Kathaü vacare ācariye puttadāre kathaü care. 

5314. Kathaü careyya vuddhesu kathaü samaõabrāhmaõe, 
Katha¤ca balakāyasmiü kathaü jānapade care. 

5315. Kathaü dhammaü caritvāna pecca gacchati3- suggatiü, 
Katha¤ceke adhammaņņhā patanti nirayaü adho. 

[PTS Page 225] [\q 225/]     
5316. Vedehassa vaco sutvā kassapo ekadabravi, 
Suõohi me mahārāja saccaü avitatha padaü. 

5317. Natthi dhammassa ciõaõassa4- phalaü kalyāõapāpakaü, 
Natthi deva paro loko ko tato hi idhāgato. 

5318. Natthi deva pitaro vā kuto mātā kuto pitā, 
Natthi ācariyo nāma adantaü ko damesasti. 

5319. Samatulyāni bhåtāni natthã jeņņhāpavāyino, 
Natthi balaü vā viriyaü vā kuto uņņhānaporisaü, 5-
Niyatāni hi bhåtāni yathā goņaviso tathā. 

5320. Laddhyeü labhate macco tattha dānaphalaü kuto, 
Natthi dānaphalaü deva avaso deva viriyo. 

5321. Bālehi dānaü pa¤¤attaü paõķitehi paņicchitaü, 
Avāsā denti dhãrānaü bālā paõķitamānino. 

1. Vāhati - machasaü 2. Tāpiyā - machasaü, syā 3. Maccāgacchanti - machasaü
4. Caritassa - machasaü, vi 5. Poriso - machasaü, syā

[BJT Page 196] [\x 196/]     
[PTS Page 226] [\q 226/]     
5322. Santime sassatā kāyā acchejjā avikopino, . 
Tejo paņhavirāpo ca1- vāyo sukhadukha¤cime
Jive ca sattime kāyā yesaü chettā2- na vijjati. 

5323. Natthi hantā vā chettā vā ha¤¤are vāpi koci naü;
Antareneva3- kāyānaü satthāni vitivatatare. 

5324. Yopāyaü4- siramādāya paresaü nisitāsinā, 
Na so chindati te kāye tattha pāpaphalaü kuto. 

5325. Cullāsiti māhakappe sabbe sujjhanti saüsaraü, 
Anāgate tambhi kāle sa¤¤atopi na sujjhati. 

5326. Caritvāpi bahuü bhadraü neva sujjhanti nāgete, 
Pāpaü cepi bahuü katvā taü khaõaü nātivattare. 

5327. Anupubbena no suddhi kappanaü cullasãtiyā, 5-
Niyatiü nātivattāma velantamiva sāgaro. 

[PTS Page 227] [\q 227/]     
5328. Kassapassa vaco sutvā alāto etadabravi, 
Yathā bhadanto6- bhaõati mayhaüpeteva ruccati. 

5329. Ahaüpi purimaü jātiü dare saüsaritattano, 
Piīgalo nāmahaü āsiü luddo goghātako pure. 

5330. Bārāõasiyaü phitāya bahuü pāpaü kataü mayā, 
Bahu mayhaü7- hatā pāõā mahisā8- sukarā ajā. 

5331. Tato cuto idha jāto iddhe senāpatikule, 
Natthi nåna phalaü pāpe9- sohaü na nirayaü gato. 

5332. Athettha bãjako nāma dāso āsi paëaccarã, 10-
Uposathaü upavasanto gaõasantikupāgami. 

1. âpo- machasaü, syā 2. Chetā 3. Antareyeva - machasaü, syā
4. Yocāyaü - machasaü, syā 5. Cullāsitiyā - machasaü, syā
6. Yathā bhaõanto bhaõasi - machasaü yathābhaddanto - syā
7. Mayā - machasaü syā 8. Mabhiüsā - machasaü, syā 9. Pāpaü - machasaü 
10. Paņiccharã - machasaü paņajjari - syā

[BJT Page 198] [\x 198/]     
5333. Kassapassa vaco sutvā alāto bhāsitaü, 
Passasanto muhuü uõhaü rudaü assuti vattayi. 

5334. Tamanupucchi vedeho kimatthaü samma rodasi, kinte sutaü vā diņņhaü vā kiü maü
vedesi vedanaü. 

[PTS Page 228] [\q 228/]     
5335. Vedehassa vaco sutvā khijako etadabravi, 
Natthi me vedanā dukkhā vahārāja suõohi me. 

5336. Ahampi purimaü jātiü sarāmi sukhamattano, 
Sāketāhaü pure āsiü bhāvaseņņhi guõe rato. 

5337. Sammato brāhmaõibbānaü saüvihāgarato suci, 
Na cāpi pāpakaü kammaü sarāmi katamattano. 

5338. Tato cutāhaü vedeha idha jato duritthiyā, 
Gabbambhi kumbadāsiyā yato jāto suduggato. 

5339. Evampi duggato santo samacariyaü adhiņņhito, 
Upaķķhahāgaü bhattassa dadāmi yo me icchati. 

5340. Cātuddasiü pa¤cadasiü sadā upavasāmahaü, 1-
Na cāpi bhute hiüsāmi theyya¤cāpi vivajjayiü. 

5341. Sabbameva hi nunetaü suciõaõaü bhavati nipphalaü, 
Niratthaü ma¤¤adaü sãlaü alāto yatha bhāsati. 

5342. Kalimeva nåna gaõhāmi asippo dhuttako2- yathā, 
Kaņaü alāto gaõhāti kitavo sikkhito yathā. 

5343. Dvāraü nappatipassāmi yena gacchāmi suggatiü, 
Tasmā rāja parodāmi sutvā kassapabhāsitaü. 

[PTS Page 229] [\q 229/]     
5344. Khijakassa vāco sutvā rā aīgātimabravi, 3-
Natthi dvāraü sugatiyā niyatiü kaīkha bãjaka. 

1. Ahaü - machasaü 2. Dhuttiko - machasaü 3. Aīgati - machasaü

[BJT Page 200] [\x 200/]     
5345. Sukhaü vā yadivā dukkhaü niyatiyā1- kira labbhathi, 
Saüsārasuddhi sabbesaü mā turittho anāgate. 

5346. Ahampi pubbe kalyāõe brāhmaõibbesu vyāvaņo, 2-
Vovahāramanusāsanto ratibhino tadantarā. 
5347. Punapi bhante dakkhemu saīgati ce bavissati, 
Idaü vatvāna vedeho paccagā sanivesanaü. 

[PTS Page 230] [\q 230/]     
5348. Tato ratyā vivasane upaņņhānambhi aīgati, 
Amacce sannipātetvā idaü vacanamabravi: 

5349. Candake me vimānasmiü sadā kāme vadhentu me, 
Māmupagacchuü3- atthesu guyhappākāsiyesu ca. 

5350. Vijayo ca sunāmo ca senāpati alātako, 
Ete atthe nisidantu cohārakusalā tayo. 

5351. Idaü vatvāna vedeho kāme ca bahuma¤¤atha, 
Nacāpi brāhmaõibbheųu atthe kismi¤ci vyāvaņo. 

5352. Tato dve sattarattassa vedehassatrajā piyā, 
Rājaka¤¤ā rujā nāma dhātimātaramabravi: 

5353. Alaīkarotha maü khippaü sakhiyo ca karontu me, 
Suve paõaõaraso dibbo gacchaü issarasantike. 

5354. Tassā mālyaü abhihariüsu candana¤ca mahārahaü, 
Maõisaīkhamuttaratanaü nānāratte ca ambare. 

5355. Ta¤ca sovaõaõatya pãņhe nisinnaü bahukitthiyo, 
Parikiriya asobhiüsu5- rujaü ruciravaõaõiniü. 

[PTS Page 231] [\q 231/]     
5356. Sā ca sakhimajjhagatā sabbābharaõabhusitā, 
Sateratā6- abbhamiva candakaü pāvisi rujā. 

1. Niyati - machasaü niyataü - syā 2. Vāvaņo - machasaü pāvaņo - syā
3. Māupagaccha - machasaü 4. Amma - machasaü, syā
5. Pasobhiüsu - machasaü 6. Saterita - machasaü sateritā - syā

[BJT Page 202] [\x 202/]     
5357. Upasaīkamitvā vedehaü vanditvā vinaye ratā, 
Suvaõõavikate1- pãņhe ekamantaü upāvisi. 

[PTS Page 232] [\q 232/]     
5358. Ta¤ca disvāna vedeho accharānaüva saīgamaü, 
Rujaü sakhijjhagataü idaü vacanamabravi: 

5359. Kacci bahuvidhaü mālyaü ovinitvā kumāriyo, 
Kacci bahuvidhaü khajjaü sadā abhiharanti te. 

5360. Kacci bahuvidhaü mālyaü ovinitvā kumāriyo, 
Gharake karotha paccekaü khiķķhāratiratā muhu2
5361. Kena vā vikalaü tuyhaü kippaü3- abhiharantu te, 
Māno karassu kuķķamukhi api candasamambhipi. 4-

5362. Vedehassa vaco sutvā rujā pitaramabravi: 
Sabbametaü mahārāja labbhatissarasantike. 

5363. Suve paõaõaraso dibbo sahasasaü āharantu me, 
Yathādinna¤ca dassāmi dānaü sabbavaõisu'haü. 

5364. Rujāya vacanaü sutvā rājā aīgātimabravi: 
Bahuü vināsitaü vittaü niratthaü aphalaü tayā. 

5365. Uposathaü vasaü niccaü antapānaü na bhu¤jasi, 
Niyatetaü abuttabbaü natthi pu¤¤aü abhu¤ajato. 
[PTS Page 233] [\q 233/]     
5366. Bijakopi hi sutvāna tadā kassapabhāsitaü, 
Passasanto5- muhuü uõhaü rudaü assuni vatatyi. 

5367. Yāva ruje jivasi6- no mā bhattamapanāmayi, 
Natthi bhadde paro loko kiü niratthaü viha¤¤asi. 

5368. Vedehassa vaco sutvā rujā7- ruciravaõõini, 
Jānaü pubbāparaü dhammaü pitaraü etadabravi: 

1. Khacite - machasaü, syā 2. Ahu - machasaü, syā 3. Kiü khippaü - machasaü syā
4. Te - machasaü, syā 5. Assasanto - machasaü 6. Yāvarujejivamānā - machasaü syā 7. Ruvā
- machaųaü syā

[BJT Page 204] [\x 204/]     
5369. Sutameva me pure āsi sakkhi diņņhamidaü1- mayā, 
Khālupasevi yo hoti bālova samapajjatha. 

5370. Muëho hi muëhamāgamma bhiyyo mohaü nigacchati, 
Pakiråpaü alātena bãjakena ca muyhituü. 

[PTS Page 234] [\q 234/]     
5371. Tva¤ca dve2- sappa¤¤o dhãro atthassa kovido, 
Kathaü bālehi sadisaü hãnaü diņņhiü3- upāgami. 

5372. Sace hi saüsārapathena sujjhati
Niratthiyā pabbajjā guõassa, 
Kiņova aggiü jalitaü apāpataü4-
Uppajjati momuho naggabhāvaü. 

5373. Saüsārasuddhiti pure niviņņhā
Kammaü vidusenti5- bahu ajānaü, 
Pubbe kalã duggahitova atthā6-
Dummocayā balisā ambujova. 

5374. Upamaü te karissāmi mahārāja navatthiyā, 
Upamāyapidhekacce atthaü jānanti paõķitā. 

5375. Vāõijānaü yathā nāvā appamāõabharā garu, 
Atibhāraü samādāya aõaõave avasidati. 

5376. Evameva naro pāpaü thoka thokampi ācinaü, 
Atibhāraü samādāya niraye avasidati. 

5377. Na tāva bhāro paripuro7- alātassa mahãpati. 
âcināti ca taü pāpaü yena gacchati duggatiü. 

5378. Pubbevassa kataü pu¤¤aü alātassa mahipati, 
Tassesa8- dve nissando ya¤ceso labhate sukhaü. 

5379. Khiyatevassa9- taü pu¤¤aü tathāhi aguõe rato, 
Ujumaggaü avāhāya10- kummaggamanudhāvati. 

1. Paccakkhaü diņņhaü - machasaü syā 2. Devāsi - machasaü, syā
3. Hinadiņņhaü - syā hinadiņņhi - machasaü 4. Apāpitaü - machasaü
5. Vidusanti bahu pajā - machasaü 6. Attho - machasaü syā 7. Patipuro - machasaü 8.
Tasesva - machasaü, syā
9. Cassa - machasaü, syā 10. Apihāya - machasaü, apāhāya - sãmu. 

[BJT Page 206] [\x 206/]     
[PTS Page 235] [\q 235/]     
5380. Tulā yathā paggahitā ohite tulamaõķale, 
Unnameti tulāsisaü bhāre oropite sati. 

5381. Evameva naro pu¤¤aü thokathokampi ācinaü, 
Saggātimāno dāsova khijako sātave1- rato

5382. Ya¤cajja2- bijako dāso dukkhaü passati antani, 
Pubbe tassa3- kataü pāpaü tameso paņisevati. 

5383. Khiyatecassa taü pāpaü tathāhi vinaye rato, 
Kassapa¤ca samāpajja māhevuppatha4- māgamā. 

5384. Yaü yaü hi rāja bhajati sataü vā yadi vā asaü, 
Sãlavantaü visãlaü vā vasaü tasseva gacchati. 

5385. Yādisaü kurute mittaü yādisa¤cupasevati, 
Sopi tādisako hoti sāhavāso hi tādiso. 

[PTS Page 236] [\q 236/]     
5386. Sevamāno sevamānaü samphuņņho samphusaü paraü, 
Saro diddho5- kalāpaüva alittamupalimpati
Upalepabhayā6- dhãro neva pāpasakhā siyā. 

5387. Putimacchaü kusaggena yo naro upanayhati, 
Kusāpi puti vāyanti evaü bālupasevanā. 

5388. Tagara¤ca7- palāsena yo naro upanayhati, 
Pattāpi surabhi vāyanti evaü dhiråpasevanā. 

5389. Tasmā palapuņasseva8- ¤atvā sampāka9- mantano, 
Asante nopaseveyya sante seveyya paõķito
Asanto nirayaü nenti santo pāpenti suggatiü. 

5390. Ahmipa jātiyo satta sare saüsaritattano, 
Anāgatāpi satteva yā gamissaü ito cutā. 

1. Sādhave - machasaü 2. Yamajja - machasaü syā vi
3. Casasa - machasaü vassa - syā 4. Mahevubbatha - machasaü
5. Duņņho - machasaü, syā 6. Upalimpa - machasaü
7. Taggara¤ca - machasaü 8. Pattapuņasseva - machasaü
9. Sapāka - machasaü

[BJT Page 208] [\x 208/]     
5391. Yā me sā santami jāti ahu pubbe janādhipa, 
Kammāraputto magadhesu ahuü rājagahe pure. 

5392. Pāpaü sabhāyaü āgamma bahuü pāpaü kataü mayā, 
Paradārassa heņhento carimbha amarā viya. 

5393. Taü kammaü nihitaü aņņhā bhasmacchattova pāvako, 
Atha a¤¤ehi kammehi ajāyiü vaüsabhumiyaü. 

[PTS Page 237] [\q 237/]     
5394. Kosambiyaü soņņhikule iddhe phãte mahaddhane, 
Ekaputto mahārāja niccaü sakkatapujito. 

5395. Tattha mittaü üasevissaü sahāyaü sātave1- rataü, 
Paõķitaü sutasampannaü so maü atthe nivesayi. 

5396. Cātuddasiü pa¤cadasiü bahuü rattimupāvasiü, 2-
Taü kammaü nihitaü aņņhā nidhiva udakattike. 

5397. Atha pāpānaü kammānaü yametaü magadhe kataü
Phalaü pariyāga taü3- pacchā bhutvā duņņhavisaü yathā. 

5398. Tato cutāhaü vedeha roruve niraye ciraü, 
Sakammanā4- apaccisasaü taü saraü na sukhaü labhe, 

5399. Bahuvasasagaõe tattha khepayitvā bahuü dukhaü, 
Bheõaõakāņa5- ahuü rāja chakalo6- uddhitapphalo. 

[PTS Page 238] [\q 238/]     
5400. Sātaputtā mayā vuëhā piņņhiyā ca rathena ca, 
Tassa kammassa nissando paradāragamanassa me. 

5401. Tato cutāhaü vedeha kapi āsiü brahāmane, 
Nilicchita7- phaloyeva yuthapena pagabbhinā. 
Tassa kammassa nissando paradāragamanassa me. 

5402. Tato cutāhaü vedeha dasaõeõasu, 8 pasu ahuü, 
Nilicchito jave bhadro yoggahaü vuëhaü ciraü mayā;
Tassa kammassa nissando paradāragamanassa me. 

1. Sādhave - machasaü 2. Mupāgami - machasaü 3. Pariyāgamaü - machasaü
4. Sakammunā - machasaü, syā 5. Bhinnāgato - machasaü, syā
6. Chagalo - machaųaü, syā 7. Nilu¤cita - machasaü, syā; nili¤cita - vi nilicchita - simu 8.
Assanesu machasaü
[BJT Page 210] [\x 210/]     
5403. Tato cutāhaü vedeha vajjisu kulamāgamā, 
Nevitthi na pumā āsiü manussatte sudullahe, 
Tassa kammassa nissando paradāragamanassa me. 

5404. Tato cutāhaü vedeha ajāyiü nandane vane, 
Bhavane tāvatiüsāhaü accharā kāmavaõõini. 

5405. Vicintavattābharaõā āvuttamaõikuõķalā, 
Kusalā naccagitatassa sakkassa paricārikā. 

5406. Tattha ņhitāhaü vedeha sarāmi jātiyo imā, 
Anāgatepi satteva yā gamissaü ito cutā. 

5407. Parāyāgatantaü kusalaü yaü me kosambiyaü kataü, 
Deve ceva manusse ca sandhāvissaü ito cutā. 

5408. Santa jacco1- mahārāja niccaü sakkatapujitā, 
Thibhāvāpi2- na muccissaü chaņņhāni gatiyo imā. 

[PTS Page 239] [\q 239/]     
5409. Santamiva gati deva devaputto mahiddhiko, 
Puma devo bhavissāmi devakāyasamimuttamo3-

5410. Ajjāpi santānamayaü mālaü ganthenti nandane, 
Devaputto javo nāma yo me mālaü paņicchati. 

5411. Muhutto viya so dibbo imāni vassāni soëasa, 
Rattindivo ca so dibbo mānusiü saradosataü. 

5412. Iti kammāni anventi asaīkheyyāpi jātiyo, 
Kalyāõaü yadi vā pāpaü nahi kammaü panassati. 

[PTS Page 240] [\q 240/]     
5413. Yo icche puriso hotuü jātijātiü punappunaü, 
Paradāraü vivajjayye dhotapādova kaddamaü. 

5414. Yā icche puriso hotuü jātijātiü punappunaü, 
Sāmikaü apacāyeyya indaüva paricārikā. 

5415. Yo icche dibbabhoga¤ca dibbaü āyuü yasaü sukhaü, 
Pāpāni parivajjetvā tividhaü dhammamācare. 

1. Jaccā - machasaü, syā 2. Itthibhāvā - machasaü, syā
3. Pumādevo - machasaü, syā, vi. 

[BJT Page 212] [\x 212/]     
5416. Kayena vācā manasā appamatto vicakkhaõo, 
Antano hoti atthāya itthi vā yadi vā pumā. 

5417. Ye kecime manujā jivaloke
Yasassino sabbasamantabhogā, 
Asaüsayaü tehi pure suciõaõaü, 
Kammassakāse puthu pabbasattā

5418. Iīghānucintesi sayampi deva
Kuto nidānā te imā janinda, 
Yā te imā accharāsantikāsā
Alaīkatā ka¤canajālachantā. 

[PTS Page 241] [\q 241/]     
5419. Iccevaü pitaraü ka¤¤ā rujā tosesi aīgatiü, 
Muëhassa maggamācikkhi dhammamakkhāsi subbatā. 

[PTS Page 242] [\q 242/]     
5420. Athāgamā brahmalokā nārado mānusiü1- pajaü, 
Jambudãpaü avekkhanto addā2- rājānamaīkatiü. 

5421. Tato patiņņhā pāsāde vedehassa puratthato, 3-
Ta¤ca disvā anuppantaü rujā isimavandatha. 

[PTS Page 243] [\q 243/]     
5422. Athāsanambhā oruyha rājā vyambhatimānaso, 
Nāradaü paripucchanto idaü vacanamabravi. 

5423. Kuto nu āgacchasi devavaõõi
Obhāsayaü saüvaraü candimāva, 
Akkhāhi me pucchito nāmagottaü. 
Kathaü taü jānatti manussaloke. 

5424. Ahaü hi devato idāni emi
Obhāsayaü saüvaraü4- candimāva, 
Akkhāmi te pucchito nāmagottaü
Jānanti maü nārado kassapo ca. 5-

5425. Acchariyaråpaü6- vata7- yādisa¤ca
Vohāsayaü gacchasi tiņņhasi ca, 
Pucchāmi taü nārada etamatthaü
Atha kena vaõõena tavāyamiddhi. 

1. Mānusaü - machasaü 2. Addasā - machasaü; addasa - syā
3. Purakkhato - machasaü, syā, vi 4. Sabbadisā - machasaü, syā
5. Vāti - machasaü, syā 6. Accheraråpaü - machasaü
7. Tava - machasaü, syā. 
[BJT Page 214] [\x 214/]     
[PTS Page 244] [\q 244/]     
5426. Sacca¤ca dhammo ca damo ca cāgo
Guõā mamete pakatā purāõā, 
Teheva dhammehi susevitehi
Manojavo yenakāmaü gamosmi. 1-

5427. Acachariya2- mācikkhasi pu¤¤asiddhiü
Sace hi ete tvaü yathā vadesi, 
Pucchāmi taü nārada etamatthaü
Puņņho ca me sādhu viyākarohi. 

5428. Pucchassu maü rāja tavesa attho
Yaü paüsayaü kuruse bhumipāla
Ahaü taü nisasaüsayataü gamemi. 
Nayehi ¤āyehi ca hetuhi ca. 

[PTS Page 245] [\q 245/]     
5429. Pucchāmi taü nārada etamatthaü
Puņņho ca me nārada mā musā bhaõa, 
Atthi nu devā pitaro nu atthi
Loko paro atthi jano yamāhu. 

5430. Attheva devā pitaro ca atthi
Loko paro atthi jano yamāhu, 
Kāmesu giddhā ca narā pamuëhā
Lokaü paraü na vidu mohayuttā. 

5431. Atthiti ce nārada saddahāsi
Nivesanaü paraloke matānaü, 
Idheva me pa¤casatāni dehi
Dassāmi te paraloke sahassaü. 

5432. Dajjemu kho pa¤casatāni bhoto
Ja¤¤amu ce silavantaü vada¤¤aü, 
Ludadaü taü bhontaü niraye vasantaü
Ko codaye paraloke sahassaü. 

5433. Idheva yo hoti adhammasilo
Pāpāvāro3- alaso luddakammo, 
Na paõķitā tasmiü iõaü dadanti
Nahi āgamo hoti pathāvidhambhā. 

1. Gatosmi - machasaü, syā 2. Acchera - machasaü 3. Pāpanaro - machasaü

[BJT Page 216] [\x 216/]     
[PTS Page 246] [\q 246/]     
5434. Dakkha¤ca posaü manujā viditvā
Uņņhāhakaü1- silavantaü vada¤¤uü, 
Sayameva bhogehi nimantayanti
Kammaü karitvā putamāharesi. 

5435. Ito gato2- dakkhasi tattha rāja
Kākolasaīghebhipi kaķķhamānaü, 3-
Taü khajjamānaü niraye vasantaü
Kākehi gijjhehi ca seõakehi
Sa¤achintagattaü ruhiraü savantaü
Ko codaye paraloke sahasasaü. 

[PTS Page 247] [\q 247/]     
5436. Andhaütamaü tattha na candasuriyā
Nirayo sadā tumulo ghoraråpo. 
Sā neva ratti na divā pa¤¤āyati
Tathāvidhe ko vicare dhanatthiko. 

5437. Sabalo ca sāmo ca duve supāõā4-
Pavaddhakāyā balino sahantā, 
Khādanti dantehi ayomayehi ito panuõaõaü paralokapantaü5-

5438. Taü khajjamānaü niraye vasantaü
Luddehi vāëehi aghammigehi ca, 
Saüchintaganataü ruhiraü savantaü
Ko codaye paraloke sahassaü. 

[PTS Page 248] [\q 248/]     
5439. Usuhi sattihi sunissitāhi
Hananti vijjhanti ca pavavamittā
Kāëupakāëā nirayamhi ghore
Pubbe naraü dukkatakammakāriü. 

5440. Taü ha¤¤amānaü niraye vajantaü
Kucchismiü passasmiü viphālitudaraü
Saüchinanagattaü ruhiraü savantaü
Ko codeye paraloke sahassaü. 

1. Uņņhānakaü - machasaü, syā 2. Cuto - machasaü, syā
3. Vikassamānaü - machasaü syā 4. Suvāõa - machasaü, syā
5. Patantaü - machasaü, syā

[BJT Page 218] [\x 218/]     
5441. Santi usu tomarabheõķivālā1-
Vividhāvudhaü vassati tattha devo, 
Patanti aīgāramivacavimanto
Silāsani vasasti luddakamme. 

5442. Uõho ca vāto nirayambhi duddaho
Na tahiü sukha ülabbhati ittarampi, taü taü vidhāvantamalenamāturaü
Ko codaye paraloke sahassaü. 

[PTS Page 249] [\q 249/]     
5443. Sandhāvamānaü taü rathesu yuttaü
Sajotibhåtaü2- paņhaviü kamantaü, 
Patodalaņņhihi3- suvodiyantaü4-
Ko codaye pariloke sahassaü. 

5444. Tamāruhantaü khurasa¤citaü giriü
Vibhiüsanaü pajjalitaü bhayānakaü, 
Sa¤achinnagattaü ruhiraü savantaü
Ko codaye paraloke sahassaü. 

5445. Tamārubhantaü pabbatasantikāsaü
Aīgārarāsiü jalitaü bhayānakaü, 
Saüdaķķhagattaü5- kapaõaü rudantaü
Ko codaye paraloke sahassaü. 

5446. Abbhakåņasamā uccā kaõņakāpavitā6- dumā, 
Ayomayehi tikkhehi naralohitapāyihi. 

5447. Tamāruhanti nāriyo narā ca paradāragu, 
Coditāsanti hatthehi yamaniddesakārihā. 

5448. Tamāruhantaü nirayaü simbaliü ruhiramakkhitaü, 
Vidaķķhakāyaü vitavaü āturaü gāëhavedanaü. 

5449. Passasantaü muhuü uõhaü pubbakammāparādhikaü, 7-
Dumaggaviņapaggabhathaü8- ko taü yāveyya taü dhanaü. 

1. Bhiõavivālā - machasaü 2. Jotabhåtaü - machasaü 3. Paņodalaņņhãhi - machasaü
4. Suvocayantaü - machasaü, syā 5. Sudaķķhagattaü 6. Kaõņakāni vitā - machasaü, syā vi.
7. Pubbakama parādhitaü - machasaü 8. Dummagge vitavaügattaü - machasaü, syā

[BJT Page 220] [\x 220/]     
[PTS Page 250] [\q 250/]     
5450. Abbhukuņasamā uccā asipattāvitā1- dumā, 
Ayomayehi tikkhehi naralohitapāyihi. 

5451. Tamānupattaü2- asipattapādapaü
Asihi tikkhehi ca chijjamānaü, 2-
Saüchinnagantaü ruhiraü savantaü
Ko codaye paraloke sahassaü. 

5452. Tato nikkhantamantaü4- taü asipattanirayā5- dukhā, 6-
Sampatitaü cetaraõiü7- ko taü yāceyya taü dhanaü. 

5453. Kharā khārodikā8- tattā duggā vetaraõi nadã, 
Ayopokkharasa¤achantā tikkhapattetahi sandati. 

5454. Tattha sa¤achintagattaü taü vuyhantaü ruhiramakkhitaü, 
Vetara¤¤e9- anālambe ko taü yāceyya taü dhanaü. 

5455. Vedhāmi rukkho viya chijjamāno
Disaü na jānāmi pamuëhasa¤¤i, 10-
Bhayasānutappāmi mahā ca11- me bhayaü
Sutthāna gāthā12- tava bhāsitā ise. 

5456. âditte vārimajjhaüva dipaüvogherivaõõave, 
Andhakāre pajjoto tvaü nosi saraõaü ise. 

[PTS Page 251] [\q 251/]     
5457. Attha¤ca dhamma¤canusāsa maü ise
Atitamaddhā aparādhitaü mayā, 
âcikkha me nārada suddhimaggaü
Yathā ahaü13- no niraye14- pateyyaü. 

5458. Yathā ahu dhataraņņho vessāmitto aņņhako yāmataggi15-
Usinnaro16- cāpi sivi ca rā paricārakā17samaõabrāhmaõānaü. 

1. Asipatta, asipattāni citā - machasaü, syā vi 10. Sa¤¤e - machaųaü, syā
2. Tamāruhantaü - machasaü, syā 11. Mahāva mehayā - machasaü, syā
3. Pabhijja - machasaü 12. Kathā - machasaü
4. Nikkhantaü patattaü - machasaü 13. Ayaü - machasaü
5. Asipatta citā - machasaü 14. Nirayaü - machasaü
6. Dumā - machasaü 15. Yamadanti - syā
7. Vettaraõãü - machasaü 16. Usindhatrā - machasaü
8. Barodanā - machasaü, syā 17. Parivārikā - machasaü, syā
9. Vettara¤¤e - machasaü, syā, vi. 

[BJT Page 222] [\x 222/]     
5459. Ete ca¤¤e ca rājāno ye sakkavisayaü1- gatā, 
Adhammaü parivajjetvā dhammaü cara mahipati. 

5460. Antahatthā ca te vyambhe ghosayantu pure tava, 
Ko chāto ko ca tasito ko mālaü ko vilepanaü, 
Nānārattānaü vatthāü ko naggo paridahessati2-

5461. Ko patthe chattamādeti pādukā ca3- mudu subhā, 
Iti sāya¤ca pato ca ghosayantu pure tava. 

5462. Jiõaõaü posaü gavāsasa¤¤aca māssu yu¤aji4- yathā pure, 
Parihāra¤ca dajjasi adhikārakato khali. 

[PTS Page 252] [\q 252/]     
5463. Kayo te rathasa¤¤āto manosārathiko lahu, 
Avihiüsāsāritakkho saüvibhāgapaņicchado. 

5464. Pādasa¤¤amanemiyo hatthasa¤¤amapakkharo, 
Kucchisa¤¤amanabbhanto vācāsa¤¤amakujano5-

5465. Saccavākyasamattaīgo apesu¤¤asusa¤¤ato, 
Girāsakhilanelaīgo mitabhāõisilesito

5466. Saddhālohasusaīkhāro nivāta¤ajalikubbaro, 
Atthaddhatānatisākho6- silasaüvaranandhano. 

5467. Akodhanamunagghāti dhammapaõķarachattako, 
Bāhusaccamapālambo7- ņhitavittamupādhiyo. 

1. Sagga - machasaü, syā 2. Paradabhissati - machasaü, syā 3. Kopāhanā ca - vi 4. Yu¤acha
- machaųaü, syā 5. Makujjaro - machasaü 6. Athaddhatāntisāko - machasaü 7. Supālambo
mupālambo - machasaü, syā

[BJT Page 224] [\x 224/]     
5468. Kāla¤¤atāvittasāro vesārajjatidaõķako, 
Nivātavutti yottako1- anatimānayugo lahu. 

5469. Alinacittasanthāro2- vaddhasevirajohato, 3-
Satipatodo dhirassa dhiti yogo ca rasamiyo. 

5470. Mano dantapathatveti4- samadantehi vāhibhã, 5-
Icchā lobho ca kummaggo ujumagegā ca sa¤¤amo

[PTS Page 253] [\q 253/]     
5471. Råpe sadde rase gandhe vāhanassa padhāvato, 
Pa¤¤ā ākoņani rāja tathe attāva sārathi. 
5472. Sace etena yānena samacariyā daëhā dhitã, 
Sabbakāmaduho rāja na jātu nirayaü vaje. 

[PTS Page 255] [\q 255/]     
5473. Alāto devadatetāsi sunāmo āsi bhaddaji, 
Vijayo sāriputtosi moggallānosi khijako. 

5474. Sunakakhanto licchaviputto guõo āsi acelako, 
ânando ca rujā6- āsi yā rājānaü pasādayi. 

5475. Uruvelakassapo rājā pāpadiņņhi tadā ahu, 
Mahābrahmā bodhisatto evaü dhāretha jātakanti. 
Mahānāradakassapajātakaü sattamaü. 

1. Yotataīgo - machasaü 2. Sandhā - machasaü 3. Buddhivi - machasaü
4. Dantaü pathaü neti - machasaü 5. Vājihi - machasaü 6. Sā - machasaü

[BJT Page 226] [\x 226/]     

8. Vidhurajātakaü
[PTS Page 257] [\q 257/]     
5476. Yo kopaneyye na karoti kopaü
Na kujjhati sappuriso kadāvi, 
Kuddhopi yo nāvikaroti kopaü
Taü ve naraü samaõaü āhu loke. 

[PTS Page 258] [\q 258/]     
5477. ænudaro yo sahate jighacchaü
Danto tapassi mitapāõabhojano, 
âhārahetu na karoti pāpaü
Taü ve naraü samaõaü āhu loke. 

5478. Khiķķaü ratiü vippajahetva bbaü
Na cālikaü bhāsati ki¤ci loke, 
Vibhusanaņņhānā virato methunasmā
Taü ve naraü samaõaü āhu loke. 

[PTS Page 259] [\q 259/]     
5479. Pariggahaü lohadhamma¤ca sabbaü
Ye ve pari¤¤āya pariccajanati, 
Dantaü ņhitantaü amamaü nirāsaü
Taü ve naraü samaõaü āhu loke. 

5480. Pucchāma kantāraü anomapa¤¤aü
Gāthāsu no viggaho atthi jato, 
Chindajja kaīkhaü vivikicchitāni
Tayajja kaīkhaü vitaremu sabbe. 

[PTS Page 260] [\q 260/]     
5481. Ye paõķitā atthadassā bhavanti
Bhāsanti te yoniso tattha kāle, 
Kathannu gāthānaü ahāsitānaü
Atthaü nayeyyuü kusalā janinda. 
5482. Kathaü bhave bhāsati nāgarājā
Kathaü pana garuëo cenateyyo, 
Gandhabbarājā pana kiü vadeti
Kathaü pana kurånaü rājaseņņho. 

5483. Khantiü have bhāsati nāgarājā
Appahāraü garuëo venateyyo, 
Gandhabbarājā rativippahānaü
Aki¤canaü kurunaü rājaseņņho. 

[BJT Page 228] [\x 228/]     
[PTS Page 261] [\q 261/]     
5484. Sabbāni etāni subhāsitāni
Na hettha dubbāsitamatthi ki¤ci, 
Yasmi¤ca etāni patiņņitāni
Arāva nābhyā susamohitāni, 
Catubbhi dhammehi samaīgibhåtaü
Taü ve naraü samaõaü āhu loke. 

5485. Tuvannu seņņho tvamanuttarosi
Tvaü dhammagu dhammavidu sumedho
Pa¤¤āya pa¤haü samadhiggahetvā, 
Acchecchi dhãro vicikicchitāni
Acchecchi kaīkhaü vicikicchitāni
Cundo yathā nāgadantaü kharena. 

5486. Niluppalāhaü vimalaü anagghaü
Vatthaü imaü dhumasamānavaõaõaü, 
Pa¤hassa veyyākaraõena tuņņho
Dadāmi te dhammapujāya dhira. 

5487. Suvaõõamālaü satapattaphullaü
Sakesaraü ratanasahassamaõķitaü, 
Pa¤hassa veyyākareõena tuņņho
Dadāmi te dhammapujāya dhira. 

5488. Maõiü anagghaü ruciraü pabhassaraü
Kaõņhāvasannaü maõibhusitaü me, 
Pa¤hassa veyyākareõena tuņņho
Dadāmi te dhammapujāya dhira. 

5489. Gavaü sahassaü usabha¤ca nāgaü
âja¤¤ayutte ca rathe dasa ime, 
Pa¤hassa veyyākareõena tuņņho
Dadāmi te dhammapujāya dhira. 

[PTS Page 262] [\q 262/]     
5490. Paõķu kisiyāsi dubbalā
Vaõõaråpaü na tavedisaü1- pure, 
Vimale akkhāhi pucchitā2-
Kãdisi3- tuyhaü sariravedanā. 

[PTS Page 263] [\q 263/]     
5491. Dhammo manujesu māninaü
Dohaëo nāma janinda vuccati, 
Dhammāhaņaü4- nāgaku¤ajara
Vidhurassa hadayābhipatthaye. 

1. Tavedisi - machasaü, vi 2. Pucchito - machasaü 3. Kidisā - vi
4. Dhammābhataü - machasaü, vi. 

[BJT Page 230] [\x 230/]     
5492. Candaü kho tvaü dohaëāyasi1-
Suriyaü vā athavāpi mālutaü, 
Dullabhe2- hi vidhurassa dassane3-
Ko vidhura idhamānayissati. 

[PTS Page 264] [\q 264/]     
5493. Kinnu tāta tuvaü pajjhāyasi
Padumaü hatthagataüva te mukhaü, 
Kiü dummanaråposi issara
Mā tvaü soci amittatāpanā. 

5494. Mātā hi tava irandati4-
Vidhurassa hadayaü dhaniyati, 
Dullabhe hi vidhurassa dassane
Ko vidhuraü idhamānayissati. 

5495. Bhattupariyesanaü5- cara
Yo vidhuraü idhamānayissati, 
Pituno ca sā sutvāna vākyaü
Rattiü nikkhamma avassutiü cari. 

[PTS Page 265] [\q 265/]     
5496. Ke gandhabbe ca rakkhase
Nāge kimpurise ca mānuse, 
Ke paõķite sabbakāmade
Dãgharattaü bhattā me bhavissati. 

5497. Assāsa hessāmi te pati
Bhattā hessāmi anindalocane, 
Pa¤¤ā hi mama6- tathā vidhā
Assāsa hessasi bhariyā mamaü7-

[PTS Page 266] [\q 266/]     
5498. Atha naü avacāsi8- irandati
Pubbapathānugatena cetasā, 
Ehi gacchāma pitu mamantike
Esova te etavatthaü pavakkhati. 

5499. Alaükatā suvasanā mālini candanussadā, 
Yakkhaü hatthe gahetvāna pitu santikamupāgami. 

5500. Nāgavara vaco suõohi me
Patiråpaü paņipajja suīkiyaü, 
Patthemi ahaü irandatiü9-
Tāya samaīgã10- karohi me tuvaü11-

1. Cimale dohaëāyasi - machasaü 6. Mamaü - machasaü
2. Dullabhaü - machasaü 7. Mama - machasaü
3. Dassanaü - machasaü 8. Avacāsi puõaõakaü - machasaü
4. Irandhati - machasaü 9. Irandhatiü - machasaü
5. Taü bhattāraü - machasaü, syā. Vi 10. Samaīgi - machasaü 11. Maü -machasaü

[BJT Page 232] [\x 232/]     
5501. Sataü hatthi sataü assā sataü assatarirathā, 
Sataü vaëabhiyo puõaõā nānāratanassa kevalā;
Te nāga paņipajjassu dhitaraü dehi irandatiü. 

5502. Yāva āmantaye ¤āti mitte ca suhadaü janaü, 1-
Anāmantakataü kammaü taü pacchāmanutappati. 

[PTS Page 267] [\q 267/]     
5503. Tato so varuõo nāgo pavisitvā nivesanaü, 
Bhariyaü āmantayitvāna idaü vacanamabuvi: 

5504. Ayaü so puõõako yakkho yācatã maü irandatiü, 
Bahunā vittalābhena tassa dema piyaü mamaü. 

5505. Na dhanena na vintena labbhā ambhaü irandati, 
Sace hi vo2- hadayaü paõķitassa
Dhammena laddhā idhamāhareyya;
Etena vittena kumāri labbhā
Nā¤¤aü dhanaü uttariü patthayāma. 
5506. Tato so varuõo nāgo nikkhamitvā nivesanaü, 
Puõaõakāmantayitvāna idaü canamabravi: 

5507. Na dhanena na vintena labbhā ambhaü irandati, 
Sace tuvaü hadayaü paõķitassa
Dhammena laddhā idhamāhareyya;
Etena vittena kumāri labbhā
Nā¤¤aü dhanaü uttariü patthayāma. 
5508. Yaü paõķito teyyake vadanti loke
Tameva bāloti punāhu a¤¤e
Akkhāhi me vippavadanti ettha, 
Kaü paõķitaü nāga tuvaü vadesi. 

[PTS Page 268] [\q 268/]     
5509. Koravyarājassa dhana¤ajayassa
Yadi te suto vidhuro nāma kattā, 
ânehi taü paõķitaü dhammaladdhā
Irandati paddhacarā3- te hotu. 

5510. Ida¤ca sutvā varåõassa vākyaü, 
Uņņhāya yakkho paramappatito, 
Tattheva santo purisaü asaüsi
ânehi āja¤¤amidheva yuttaü. 

1. Suhadajjane - machasaü 2. Sace ca kho - machasaü, syā 3. Paņņhācarā - machasaü, syā 
[BJT Page 234] [\x 234/]     
5511. Jātaråpamayā kaõaõā kāvambhamayā1- khurā, 
Jambonadassa pākassa suvaõaõassa uracchado. 

5512. Devavāhavahaü yānaü assamāruyha puõaõako
Alaīkato kappitakesamassu
Pakkāmi vehāsayamantalikkhe. 

[PTS Page 269] [\q 269/]     
5513. Sa puõaõako kāmavegena2- giddho
Irandatiü nāgaka¤¤aü jigiüsaü
Gananvāna taü bhåtapatiü yasassiü
Iccabravi vesasvaõaü kuveraü. 

5514. Bhogavatināmamandire
Vāsā bhira¤¤avatiti vuccati, 
Nagare nimamite ka¤canamaye
Maõķalassa uragassa niņņhitaü. 

5515. Aņņālakā3- oņņhagãviyo
Lohitaīkassa masāragallino, 
Pāsādettha silāmayā
Sovaõaõaratanne chāditā. 

5516. Ambā tilakā ca jambuyo
Santapaõaõā mucalindaketakā, 4-
Piyakā5- uddālakā sahā
Uparibhaddakā sinduvārakā6-

5517. Campeyyakā nāgamālikā
Bhaginimālā athamettha koliyā, 
Ete dumā parināmitā
Sobhayanti uragassa mandiraü7-

5518. Khajjurettha silāmayā
Sovaõaõadhuvapupphitā, 
Bahu yattha vasatopapātiko
Nāgarājā varuõo mahiddhiko. 

5519. Tassa komārikā bhariyā
Vimalā ka¤canavelliviggahā, 
Kāëā taruõāva uggatā
Pucimandatthani cārudassanā. 

1. Kācambhica - machasaü, syā 2. Kāmarāgena - machasaü, syā
3. Aņņaëahatā - machasaü 4. Keņakā - machasaü
5. Piyaīgu uddālakā setā piyaīgukā - machasaü, syā
6. Pāribhaddakā sindhacāritā - machasaü 7. Mandire - machasaü

[BJT Page 236] [\x 236/]     
5520. Lākhārasarattasucchavi
Kāõikārova nivātapupphito, 
Tidivokacarāva accharā
Vijjutabbhaghanāva nissaņā. 

[PTS Page 270] [\q 270/]     
5521. Sā dohaëini sucimbhitā
Vidhurassa bhadayaü dhaniyati, 
Taü tesaü dadāmi1- issara
Tena te denti irandatiü mamaü. 

[PTS Page 271] [\q 271/]     
5522. Sa puõõako bhåtapatiü yasassiü 
âmantaya2- vesasvaõaü kuveraü, 
Tattheva santo purisaü asaüsi
ânehi āja¤¤amidheva yuttaü. 

5523. Jātaråpamayā kaõaõā kācambhamayā3- khurā, 
Jambonadassa pākassa suvaõaõassa uracchado. 

5524. Devavāhavahaü yānaü assamāruyha puõaõako, 
Alaīkato kappãtakesamassu
Pakkāmi vehāsayamantalikkhe. 

5525. So āgamā4- rājagahaü surammaü
Aīgassa ra¤¤o nagaraü durāyutaü, 5-
Pahutabhakkhaü bahuantapānaü
Masakkasāraü viya vāsavassa. 

[PTS Page 272] [\q 272/]     
5526. Mayurako¤cāgaõasampaghuņņhaü
Dijābhighuņņhaü dijasaīghasevitaü, 
Nānāsakuntā6- bhirudaü subhaīganaü
Pupphābhikiõõaü himavaüva7- pabbataü. 

5527. Sa puõõako vepullamābhirucchi8-
Siluccayaü kimpurisānuciõõaü, 
Atvesamāno maõiratanaü uëāraü
Tamaddasā pabbatakåņamajjhe. 

1. Demi - machasaü 2. âmantiya - machasaü 3. Kāvambhica - machasaü
4. Aggamā - machasaü 5. Durāyuttaü - machasaü 6. Sakuntā - machasaü
7. Himavanta - machasaü 8. Mābhiruyhi - machasaü

[BJT Page 268] [\x 268/]     
5528. Disvā maõiü pabhassaraü jātivantaü
Dhanāharaü1- maõãratanaü uëāraü, 
Daddallamānaü yasasā yasassinaü
Obhāsati vijjurivantalikkhe. 

5529. Tamaggahã veëuriyaü mahagghaü
Manoharaü nāma mahānubhāvaü, 
âja¤¤amāruyha anomavaõõo
Pakkāmi vehāsayamantalikkhe. 

[PTS Page 273] [\q 273/]     
5530. So āgamā nagaraü indapattaü
Oruyha cāga¤chi2- sabhaü kurånaü, 
Samāgame ekasataü samagge
Avebhattha yakkho avikampamāno. 

5531. Ko nãdha ra¤¤aü varamābhijeti
Kamābhijeyyāma varaüdhanena, 3-
Kamanuttaraü ratanavaraü jināma
Ko vāpi no jeti varaüdhanena. 

5532. Kuhiü nu raņņhe tava jātubhåmi
Na koravyasseva vaco tavedaü, 
Abhihosa no vaõaõanibhāya sabbe
Akkhāhi me nāma¤ca bandhave ca. 

[PTS Page 274] [\q 274/]     
5533. Kaccāyano māõavakosmi rajā
Anunanāmo iti mavhayanti, aīgesu me ¤ātayo bandhavā ca
Akkhena devasmi idhānupatto. 

5534. Ki māõavassa ratanāni atthi
Ye taü jinanto hare akkhadhutto, 
Bahuni ra¤¤o ratanāni atthi
Te4- tvaü daëiddo kathamavhayesi. 5-

5535. Manoharo nāma maõi mamāyaü
Dhanāharo6- maõiratanaü uëāraü
Ima¤ca āja¤¤aü amittatāpanaü
Etaü me jetvā hare akkhadhutto. 

1. Manoharaü - machasaü 2. Oråyhupāgacchi - machasaü, syā 3. Varaddhanena - machasaü
4. Yo - machasaü 5. Mavhayasi - machasaü 6. Manoharā - machasaü

[BJT Page 230] [\x 230/]     
5536. Eko maõi māõava kiü karissati
âjāniyeko pana kiü karissati, 
Bahuni ra¤¤o maõiratanāni atthi
âjāniyā vātajavā anappakā. 
Dohaëakaõķo

[PTS Page 275] [\q 275/]     
5537. Ida¤ca me maõiratanaü passa tvaü dipaduttama, 
Itthinaü viggahā vettha purisāna¤ca viggahā. 

5538. Migānaü viggahā vettha sakuõāna¤ca viggahā, 
Nāgarāje supaõeõa ca1- maõimhi passa nimitaü. 

5539. Hatthānikaü rathānikaü asse patti dhajāni ca, 2-
Caturaīginiü imaü senaü maõimbhi passa nimmitaü. 

5540. Hatthāruhe anikaņņhe rathike patatikārike, 
Balaggāni viyåëhāni maõimbhi passa nimmitaü. 

[PTS Page 276] [\q 276/]     
5541. Puraü uddāpasampannaü3- bahupākāratoraõaü, 
Siīghāņakesu bhumiyo maõimbhi passa nimmitaü. 

5542. Esikā parikhāyo ca palighaü aggalāni ca, 
Aņņālake ca dvāre ca maõimbhi passa nimmitaü. 

5543. Passa toraõamaggesu nānādijagaõā bahu, 
Haüsā ko¤cā mayurā ca cakkavākā ca kukkubhā. 

5544. Kuõālakā bahå citrā sikhaõķã jiva¤jivakā, 4-
Nānādijagaõākiõõaü maõimhi passa nimmitaü. 

5545. Passa nagaraü supākāraü abbhutaü lomahaüsanaü, 
Samussitadhajaü rammaü suvaõõavālukasanthataü. 

5546. Passa5- tvaü paõaõasālāyo vibhattā bhāgasomitā, 
Nivesane nivese ca sandhibyubhe pathaddhiyo. 6-

5547. Pānāgāre ca soõķe ca suõā7- odaniyāgharā, 
Vesã ca gaõikāyo ca maõimhi passa nimamitaü

1. Supaõõāva - machasaü 2. Vammine - machasaü, syā 3. Uddhāpa - machasaü; aņņāla - syā
4. Jivajivakā - machasaü, syā 5. Passettha - machasaü, syā
6. Pathatthiyo - syā; pathaņņhiyo - machasaü 7. Saddā - syā; puvā - machasaü

[BJT Page 242] [\x 242/]     
5548. Mālākāre ca rajake gandhike atha dussike, 
Suvaõõakāre maõikāre maõimbhi passa nimmitaü. 

5549. âëāriye ca1- sudace naņanaņņakagāyake, 2-
Pāõissare kumbhathunike maõimhi passa nimmitaü. 

[PTS Page 277] [\q 277/]     
5550. Passa bheri mutiīgā ca saīkhā paõavadeõķimā, 3-
Sabba¤ca tālāvacaraü maõimbhi passa nimmitaü. 

5551. Sammatāla¤ca viõa¤ca naccagãtaü suvāditaü, 
Turiyatāëitasaüghuņņhaü maõimbhi passa nimmitaü. 

5552. Laīghikā muņņhikā cettha māyākārā ca sobhiyā, 
Cetālike ca jalle ca maõimbhi passa nimmitaü. 

5553. Samajjā cettha vattanti ākiõaõā naranārihi, 
Ma¤cātima¤ce bhumiyo maõimhi passa nimmitaü. 

5554. Passa malle samajjasmiü poņhente diguõaü bhujaü, 
Nihate nihatamāne ca maõimhi passa nimmãtaü. 

5555. Passa pabbatapādesu nānāmigagaõā bahu, 
Sihavyagghavarāhā ca acchakokataracchayo4-

5556. Palasatā ca gavajā ca mahisā rohitā rurå, 
Phaõeyyā ca varāhā ca gaõino niīkasukarā. 

5557. Kadalimigā bahu citrā khiëārā sasakaõõakā, 
Nānāmiggaõākiõaõaü maõimhi passa nimmitaü. 

[PTS Page 278] [\q 278/]     
5558. Najjāyo supatitthāyo soõõavālukasanthatā, 
Acchā savanti ambuni macchagumbanisevitā. 

5559. Kumbhilā makarā cettha suüsumārā cakacchapā. 
Pāņhinā pāvusā macchā valajā ma¤carohitā

1. âëārike - machasaü, syā 2. Gāyino - machasaü; gāyine - syā
3. Dindimā - machasaü 4. Taracchake - machasaü

[BJT Page 244] [\x 244/]     

5560. Nānādumagaõākiõõā nānādijagaõāyutā, 
Veëuriyaphalakarodāyo1- maõimbhi passa nimmitaü. 

5561. Passettha pokkharaõiyo suvibhattā catuddisā, 
Nānādijagaõākiõõā puthulomanisevitā. 2-

5562. Samanodakasampannaü mahiü sāgarakuõķalaü, 
Upetaü vanarājehi3- maõimbhi passa nimmitaü. 

5563. Purato videhe passa goyāniye ca pacchato, 
Kuruyo jambudipa¤ca maõimhi passa nimitaü. 

5564. Passa candā¤ca suriya¤ca obhāsente4- catuddisā, 
Sineruü anupariyanne maõimhi passa nimitaü. 

5565. Sineruü himavanta¤ca sāgara¤ca mahiddhikaü, 5-
Cattāro ca mahārāja maõimhi passa nimitaü. 

5566. ârāme vanagumbe ca pāņiye ca6- siluccaye, 
Ramme kimpurisākiõõe maõimhi passa nimitaü. 

5567. Phārusakaü cittalataü missakaü nandanaü vanaü, 
Vejayanta¤ca pāsādaü maõimhi passa nimitaü. 

5568. Sudhammaü tāvatiüsa¤ca pāricchatta¤ca pupphitaü, 
Pharāvaõaü nāgarājaü maõimhi passa nimitaü. 

5569. Passettha devaka¤¤āyo nabhā vijjurivuggatā, 
Nandane vicarantiyo maõimhi passa nimitaü. 

5570. Passettha devaka¤¤āyo devaputtapalohinã, devaputte caramāne maõimhi passa
nimitaü. 

[PTS Page 279] [\q 279/]     
5571. Parosahassapāsāde veëuriyaphalakatthate, 
Pajjalantaina vaõõena maõimhi passa nimitaü. 
1. Veëuriyakarodāyo - machasaü 2. Puthulomacchasevitā - machasaü
3. Rājihi - machasaü 4. Obhāsante - machasaü 5. Mahitalaü - machasaü
6. Piņņhiyeva - machasaü

[BJT Page 246] [\x 246/]     
5572. Tāvatiüse ca yāme ca tusite cāpi nimamite, 
Paranimamitābhiratino1- maõimhi passa nimitaü. 

5573. Passettha pokkharaõãyo vippasannodikā2- suci, 
Mandālakehi saüchantā padumuppalakehi ca. 

5574. Dasettha rājiyo setā dasa3- nãlā manoramā, 
Cha piīgalā paõõarasā haëiddā ca catuddasā. 

5575. Visatiü tattha sovaõõā visatiü rajatāmayā, 
Indagopakavaõõābhā tāva dissanti tiüsati. 

5576. Dasettha kāëiyo cha ca ma¤jeņņhā4- paõõavisati, 
Missā bandhukapupphehi nãluppalavicittitā5-

5577. Evaü sabbaīgasampannaü accimantaü pabhassaraü, 
Odhisuīkaü mahārāja passa tvaü dipaduttama. 
Maõikaõķo. 

[PTS Page 280] [\q 280/]     
5578. Upāgataü rāja upehi lakkhaü
Netādisaü maõiratanaü tavatthi, 
Dhammena jiyyāma asāhasena
Jito ca no khippamavākarohi. 

5579. Pa¤cāla paccuggata surasena
Macchā ca maddā6- sahakekakehi, 
Passantu no te asaņhena7- yuddhaü
Na no sabhāyaü na kāroti ki¤ci. 

[PTS Page 282] [\q 282/]     
5580. Te pāvisuü akkhamadena mattā
Rājā kurånaü puõõako cāpi yakkho, 
Rājā kaliü vicinaü aggahesi
Kaņamaggahã puõõako nāma yakkho. 

1. Paranimmitavattino - machasaü, syā 2. Vippasannodakā - machasaü, syā
3. Dassanãyā - machasaü, syā 4. Ma¤ajaņņha - machasaü
5. Vicittataü - machasaü 6. Majjhā - machasaü 7. Assatthena - machasaü

[BJT Page 248] [\x 248/]     
5581. Te tattha jute ubhatyā samāgate
Ra¤¤aü sakāse sakhina¤ca majjhe, 
Ajesi yakkho naraviriyaseņņhaü
Tatthappanādo tumulo babhåva. 

[PTS Page 283] [\q 283/]     
5582. Jayo mahārāja parājayo ca
âyuhataü a¤¤atarassa hoti, 
Janinda jinosi varaü dhanana
Jito ca me khippamavākarohi. 
5583. Hatthi gavāssā maõikuõķalā ca
Yaü cāpi mayhaü ratanaü pathavyā, 
Gaõhāhi kaccāna varaü dhanānaü
âdāya yenicchasi tena gaccha. 

5584. Hatthi gavāssā maõikuõķalā ca
Ya¤cāpi tuyhaü ratanaü pathavyā, 
Tesaü varo vidhuro nāma kattā
So me jito taü me avākarohi. 

5585. Antā ca me so saraõaü gati ca
Dãpo ca leõo ca parāyano ca, 
Asantuleyyo mama so dhanena
Pāõena me sadiso esa kattā. 

[PTS Page 284] [\q 284/]     
5586. Ciraü vivādo mama tuyhamassa1-
Kāma¤ca pucchāma tameva gantvā, 
Esova no vicaratu etamatthaü
Yaü vakkhati hotu kathā2- ubhinnaü. 

5587. Addhā hi saccaü bhaõasi na ca māõava sāhasaü, 
Tameva gantvā pucchāma tena tussāmubho janā. 

5588. Saccannu devā vidahu kurånaü
Dhamme ņhitaü vidhuraü nāmamaccaü, 
Dāsosi ra¤¤o udavāsi ¤ātã
Vidhuroti saīkhā katamāsi loke. 

[PTS Page 285] [\q 285/]     
5589. âmāya dāsāmi bhavanti heke
Dhanena kãtāpi bhavanti dāsā, 
Sayampi bheke upayanti dāsā
Bhayā paõuntāpi bhavanti dāsā
Ete narānaü caturova dāsā. 

1. Tuyha¤cassa - machasaü, syā 2. Tathā - machasaü, vi, syā

[BJT Page 250] [\x 250/]     
5590. Addhā hi yonito ahampi jato, bhavo ca ra¤¤o abhavo ca ra¤¤o, 
Dāsāhaü devassa parampi gantvā. 
Dhammena maü māõava tuyhaü dajjā. 

5591. Ayampi dutiyo vijayo mamajja
Puņņho hi kattā vivarittha pa¤haü. 
Adhammaråpo vata rājaseņņho
Subhāsitaü nānujānāsi mayhaü. 

[PTS Page 286] [\q 286/]     
5592. Evaü ce no so vivarettha1- pa¤haü
Dāsohamasmi na ca khosmi ¤āti, 
Gaõhāhi kaccāna varaü dhaõānaü
âdāya yenicchasi tena gaccha. 
Akkhakaõķo. 

5593. Vidhura vasamānassa gahaņņhassa sakaü gharaü, 
Khemā vutti kathaü assa kathannu assa saīgaho, 
5594. Avyāpajjhaü kathaü assa saccavādi ca māõavo, 
Asmā lokā paraü lokaü kathaü pecca2- na socati. 

5595. Taü tattha gatimā dhitimā matimā atthadassimā, 
Saīkhātā sabbadhammānaü vidhuro etadabravi: 

5596. Na sādhāraõadārassa na bhu¤eja sādumekako, 
Na sece lokāyatikaü netaü pa¤¤āya vaddhanaü. 

5597. Silavā vantasampanno appamatto vicakkhaõo, 
Nivātavutti atthaddho surato sakhilo mudu. 

[PTS Page 287] [\q 287/]     
5598. Saīgahetā ca mittānaü saüvibhāgã vidhānavā, 
Tappeyya antapānena sadā samaõabrāhmaõe. 

5599. Dhammakāmo sutādhāro bhatvayya paripucachano, 
Sakkaccaü paņirupāseyya sãlavante bahussute. 

5600. Gharamāvasamānassa gahaņņhassa sakaü gharaü, 
Khemā vutti siyā evaü evannu assa saīgaho. 

5601. Avyāpajjho4- siyā evaü saccacavādi ca māõavo, 
Asmā lokā paraü lokaü evaü pecca na socati. 
Gharāvāsapa¤ho. 

1. Vicarittha - machaųaü, syā, vi 2. Pacca - machasaü 3. Sādhu - machasaü, syā vi
4. Abyāpajjaü - machasaü

[BJT Page 252] [\x 252/]     
[PTS Page 288] [\q 288/]     
5602. Ehi dāni gamissāma dinno no issarena me, 
Mamevatthaü paņipajja esa dhammo sanattano. 

5603. Jānāmi māõava tayāhamasmi
Dinnohamasmi tava issarena, 
Tiha¤ca taü vāsayemu agāre
Yenaddhunā anusāsemu putte. 

5604. Taü me tathā hotu vame tãhaü
Kurutaü bhavaü ajja gharesu kiccaü, 
Anusāsataü paputtadāre bhavajja
Yathā tayi pacchā1- sukhã bhaveyya. 

[PTS Page 289] [\q 289/]     
5605. Sādhuti vatvāna pahutakāmo
Pakkāmi yakkho vidhurena saddhiü, 
Taü ku¤ajarāja¤¤ahayānuciõõaü
Pāvekkhi antopuramariyaseņņho. 

5606. Ko¤caü mayura¤ca piya¤ca ketaü
Upāgami tattha suramma råpaü, 
Pahuta2- bhakkhaü bahu antapānaü
Masakkasāraü viya vāsavassa. 

5607. Tattha naccanti gāyanti avhayanti varā varaü, 
Accharā viya devesu nāriyo samalaīkatā. 

[PTS Page 290] [\q 290/]     
5608. Samaīgi katvā gāyanti avhayanti varā varaü, 
Antena pānena ca dhammapālo, 
Attatthamevānuvicintayanto
Pāvekkhi bhariyāya tadā sakāse. 

5609. Taü candanagandharasānulittaü
Suvaõõajambonadanikkhasādisaü, 4-
Bhariyaü vacā ehi suõohi bhoti
Puttāni āmantaya tambanette. 

5610. Sutvāna vākyaü patino anujjā
Sunisaü vaca tambanakhã sunettaü, 
âmantaya vammadharāni5- cete
Puttāni indivarapupphasāme. 

1. Macca - machasaü 2. Bahutta - machasaü 3. Pamudāhi - machasaü, syā
4. Sadisaü - machasaü 5. Dhammadharāni - machasaü

[BJT Page 254] [\x 254/]     
[PTS Page 291] [\q 291/]     
5611. Te āgate muddhani dhammapālo
Cumbitvā putte acikampamāno, 
âmantayitvāna avoca vākyaü
Dinnāhaü ra¤¤ā idha māõavassa. 

5612. Tassajjahaü attasukhã vidheyyo
âdāya yenicchati tena gacchati, 
Ahaü ca vo sāsituü āgatosmi
Kathaü ahaü aparittāya gacche. 

5613. Sace vo rājā kurukhettavāsi1-
Janasandho puccheyya pahutakāmo, 2-
Kimābhijānātha pure purāõaü
Kiü vo pitā anusāse puratthā. 

5614. Samāsanā hotha mayāva sabbe
Konãdha ra¤¤o abbatiko manusso
Tama¤ajaliü kariya vadetha evaü
Māheva deva nahi esa dhammo, 
Viyaggharājassa nibhinajacco
Samāsano deva kathaü bhatvayya. 
Pekkhanakaõķo. 

[PTS Page 292] [\q 292/]     
5615. So ca mitte amacce ca ¤ātayo suhadaü jane, 
Alãnamanasaīkappo vidhuro etadabravi. 

5616. Ethayyo rājavasatiü nisãditvā suõotha me, 
Yathā rājakulaü patetā yasaü poso nigacchati. 

5617. Niha rājakulaü patetā a¤¤āto labhatta yasaü, 
Nāsuro3- napi4- dummedho nappamatto kudācanaü. 

5618. Yadāssa sãlaü pa¤¤a¤ca soceyya¤cādhigacchati, 
Atha vissasate tyamhi guyha¤cassa na rakkhati. 

5619. Tulā yathā paggahitā samadaõķā sudhāritā, 
Ajjhiņņho na vikampeyya sa rājavasatiü vase. 

1. Kururaņņhavāsi - machasaü, syā 2. Bahuta - machasaü 3. Nātisuro - syā
4. Nāti - syā

[BJT Page 256] [\x 256/]     
5620. Tulā yathā paggahitā samadaõķā sudhāritā, 
Sabbani abhisambhonetā sa rājavasatiü vase. 

[PTS Page 293] [\q 293/]     
5621. Divā vā yadi vā rattiü rājakiccesu paõķito, 
Ajjhiņņho na vikampeyya sa rājavasatiü vase. 

5622. Divā vā yadi vā rattiü rājakiccesu paõķito, 
Sabbāni abhisambhonto sa rājavasatiü vase. 

5623. Yo cassa sukato maggo ra¤¤o suppaņiyādito, 
Na tena vutto gaccheyya sa rājavasatiü vase. 

5624. Na ra¤¤o samakaü1- bha¤eja kāmabhoge kudācanaü, 
Sabbattha pacchato gacche sa rājavasatiü vase. 

5625. Na ra¤¤o sadisaü vatthaü na mālaü na vilepanaü, 
âkappaü sarakuttiü vā na ra¤¤o sadisamācare;
A¤¤aü kareyya ākappaü sa rājavasatiü vase. 

5626. Kãëe rājā amacechi bhariyāhi parivārito, 
Nāmacco rājabhariyāsu bhāvaü kubbetha paõķito. 

5727. Anuddhato acapalo nipako saüvutinduyo, 
Mano paõidhisampanto sa rājavasatiü vase. 

[PTS Page 294] [\q 294/]     
5728. Nāssa bhariyāhi kãëeyya na manteyya rabhogato, 
Nāssa kosā dhanaü gaõhe sa rājavasatiü vase. 

5729. Na niddantaü bahuü ma¤¤e2- na madāya suraü pive, 
Nāssa dāye migaü3- ha¤¤e sa rājavasatiü vase. 

5730. Nāsasa pãņhaü na pallaīkaü na kocchaü na nāgaü4- rathaü, 
Sammatombhãti āråte sa rājavasatiü vase. 

1. Sadisaü - machasaü 2. Na niddaü bahuma¤¤eyya - machasaü, syā
3. Mige - machasaü, syā 4. Nāvaü - machasaü, syā 

[BJT Page 258] [\x 258/]     
5631. Nātidure bhave1- ra¤¤o nāccāsante vicakkhaõo, 
Samekkhaü cassa2- tiņņheyya sandissanto sabhattuno. 

5632. Na ve3- rājā sakhā hoti na rājā hoti theno, 
Khippaü kujjhanti rājāno sukenakkhiva ghaņņitaü. 

5633. Na pujito ma¤¤amano medhāvi paõķatā naro, 
Pharusaü patimanteyya4- rājānaüparisaü gataü5-

5634. Laddhadvāro labhedvāraü neva rājusu vissase, 
Aggiva yato tiņņheyya6- sa rājavasatiü vase. 

5635. Puttaü vā bhātaraü saü vā7- sampaggaõhāti khattiyo, 
Gāmehi nigamehi vā raņņhe janapadehi vā
Tuõhã bhåto upekkheyya8- na bhane chekapāpakaü. 9-

[PTS Page 295] [\q 295/]     
5636. Hatthāråhe anãkaņņhe rathike pattikārake, 
Tesaü kammāvadānena rājā vaķķheti vetanaü10-
Na tesaü antarā gacche sa rājavasatiü vase. 

5637. Cāpovunu11- daro dhãro vaüso vāpi pakampiyo, 
Paņilomaü na vatetayya sa rājavasatiü vase. 

5638. Cāpovunudaro assa macchovassa ajivhavā, 12-
Appāsã13- nipako suro sa rājavasatiü vase. 

5639. Na bāëhaü itthiü gaccheyya sampassaü tejasaīkhayaü, 
Kāsaü sāsasaü daraü balyaü khiõamedho nigacchati. 

5640. Nātivelaü pabhāseyya na tuõhi sabbadā siyā, 
Avikiõõaü mitaü vācaü patte kāle udiraye. 

5641. Akkodhano asaüghaņņho sacco saõho apesuno, 
Samphaü giraü na bhāseyya sa rājavasatiü vase. 

1. Bhaje - machasaü, syā 2. Samukha¤cassa - machasaü 3. Name - machasaü, syā
4. Paņimanteyya - machasaü, syā 5. Parisaükitaü - machasaü 6. Agigiva saüyate tiņņhe
-machasaü, syā 7. Saputtaü vā bhātaraü vā - machasaü 8. Udikkheyya - machasaü. 
9. Thekapāpakaü - machasaü 10. Vetatanaü - machasaü, syā 11. Vanu - machasaü
12. Ajivhatā - machasaü, syā 13. Appasi - machasaü

[BJT Page 260] [\x 260/]     
5642. Mātāpettibharo assa kulejeņņhāpacāyiko, 
Bhirionatappasampanno1- sa rājavasatiü vase. 

[PTS Page 296] [\q 296/]     
5643. Vinito sippavā danto katatto niyato mudu, 
Appamatto suci dakkho sa rājavasatiü vase. 

5644. Nivātavutti vaddhesu sappatisso sagāravo, 
Surato sukhasambhāso sa rājavasatiü vase. 

5645. ârakā2- parivajjeyya sahituü pahitaü janaü, 
Bhattā ra¤¤evudikkheyya ana¤¤assa ca rājino. 

5646. Samaõe brāhmaõe cāpi sãlavante bahussute, 
Sakkaccaü paņirupāseyya sa rājavasatiü vase. 

5647. Samaõe brāhmaõe cāpi sãlavante bahussute, 
Sakkaccaü anuvāseyya sa rājavasatiü vase. 

5648. Samaõe brāhmaõe cāpi sãlavante bahussute, 
Tappeyya attapānena sa rājavasatiü vase. 

5649. Samaõe brāhmaõe cāpi sãlavante bahussute, 
âsajja pa¤¤e sevatha ākaīkhaü sevetha ākaīkhaü vuddhimattano. 

5650. Dinnapubbaü na hāpeyya dānaü samaõabrāhmaõe, 
Na ca ki¤ci nivāreyya dānakakāle vaõibbake. 

5651. Pa¤¤avā khuddhisampanno vidānavidikovido, 
Kāla¤¤u samaya¤¤u ca sa rājavasatiü vase. 

[PTS Page 297] [\q 297/]     
5652. Uņņhātā kammadheyyesu3- appamatto vicakkhaõo, 
Susaüvihitakammanto sa rājavasatiü vase. 

5653. Khalaü sālaü pasuü khettaü gantā cassa abhikkhaõaü
Mitaü dha¤¤aü nidhāpeyya mita¤ca pācaye ghare. 

1. Saõho sakhila sambāso - machasaü 2. âkārakā - machasaü 
3. Kāmadheyyesu - vi. 

[BJT Page 262] [\x 262/]     
5654. Puttaü vā bhātaraü saü vā sãlesu asamāhitaü, 
Anaīgavā hi te bālā yathā petā tatheva te;
Cola¤ca nesaü piõķa¤ca āsãnānaü1- ca dāpaye

5655. Dāse kammakare pesse2- sãlesu susamāhite, 
Dakkhe uņņhānasampanne ādhipaccasmiü3- ņhāpaye. 

5656. Sãlavā ca alolo ca4- anuratto cassa rājino, 
âvã raho hito tassa sa rājavasatiü vase. 

5657. Chanda¤¤u rājino assa5- cittaņņho cassa rājino, 
Asaīkusakavattissa sa rājavasatiü vase. 

[PTS Page 298] [\q 298/]     
5658. Ucchādaye ca6- nahāpaye dhove pāde adhosiraü, 
âhatopi na kuppeyya sa rājavasatiü vase. 

5659. Kumbhampi pa¤ajaliü kuriyā7- vāyasaü8- vā padakkhiõaü, 
Kimeva sabbakāmānaü dātāraü dhiramuttamaü. 

5660. Yo deti sayanaü vatthaü yānaü āvasathaü gharaü, 
Pajjunnoriva bhåtāni bhogehi mabhivassati. 

5661. Esayyo rājavasati vattamāno yathā naro, 
ârādhayati rājānaü pujaü labhati bhattusu. 

Rājavasatikaõķaü. 

5662. Evaü samanusāsitvā ¤ātisaīghaü vicakkhaõo, 
Parikiõõo suhadehi9- rājānamupasaīkami. 

[PTS Page 299] [\q 299/]     
5663. Vanditvā sirāsā pade katvā ca naü padakkhiõaü, 
Vidhuro avaca rājānaü paggahetvāna a¤jaliü. 

5664. Ayaü maü māõavo neti kattukāmo yathāmatiü, 
Ĩātinatthaü pavakkhāmi taü suõohi arandama. 

1. âsanānaü - machasaü 2. Pose - machasaü 3. âdhipaccambhihi - machasaü
4. Alobhova - machasaü 5. Cassa - machasaü 6. Acchādaneva - machasaü
7. Kariyā - machasaü, kayirā - syā 8. Cātaü cāpi - syā cāņaü - machasaü
9. Subhajjehi - machasaü, syā

[BJT Page 264] [\x 264/]     
5665. Putte ca me udikkhesi ya¤ca ma¤¤aü ghare dhanaü, 
Yathā pecca1- na bhāyetha ¤ātisaīgho mayi gate. 

5666. Yatheva khalati bhumyā bhumiyāva patiņņhati, 
Evetaü khalitaü mayhaü etaü2- passāmi accayaü. 

5667. Sakkā na gantuü iti mayha hoti3-
Jhatvā vadhitvā idha kātiyānaü, 
Idheva hohi iti mayhaü ruccati
Mā tvaü agā uttamabhuripa¤¤a. 

5668. Māheva dhammesu manaü paõidahi
Atthe ca dhamme ca yutto bhavassu, 
Dhiratthu kammaü akusalaü anariyaü
Yaü katvā pacachā nirayaü vajeyya. 

[PTS Page 300] [\q 300/]     
5669. Nevesa dhammo na punetaü kiccaü
Ayiro hi dasassa raninda issaro, 
Ghātetuü jhāpetuü4- athopi bhattuü
Na ca mayhaü kodhatthi vajāmi cāhaü. 

5670. Jeņņhaputtaü upaguyha vineyya hadaye daraü, 
Assupuõõehi nettehi pāvisi so mahāgharaü. 

5671. Sālāva sampamathitā5- māëutena pamadditā, 
Senti puttā ca dārā ca vidhurassa nivesane. 

[PTS Page 301] [\q 301/]     
5672. Itthisahasasaü bhariyānaü dāsisattasatāni ca, 
Khāhā paggayha pakkanduü vidhurassa nivesane. 

5673. Orodhā ca kumārā ca vesiyānā ca brāhmaõā, 
Bāhā paggayha pakkanduü vidhurassa nivesane. 

6574. Hattharåhā6- anikaņņhā rathikā pattikārakā, 
Bāhā paggayha pakkanduü vidhurassa nivesane. 

6575. Samāgatā jānapadā negamā ca samāgatā, 
Bāhā paggayha pakkanduü vidhurassa nivesane. 


1. Pacchā - machasaü, syā 2. Evaü - machasaü 3. Nasakakā gantuü mati mayhaü hoti -
machasaü 4. Jāpetuü - machasaü 5. Jammapatitā - machasaü, sampamadditā - syā 6.
Hatthārohā - machasaü, vi, syā

[BJT Page 266] [\x 266/]     
5676. Itthi sahasasaü bhariyānaü dāsisattasatāni ca, 
Khāhā paggayha pakkanduü kasmā no vijahessasi. 

5677. Orodhā ca kumārā ca vesiyānā ca brāhmaõā, 
Bāhā paggayha pakkanduü kasmā no vijahessasi. 

5678. Hattharåhā anikaņņhā rathikā pattikārakā, 
Bāhā paggayha pakkanduü kasmā vijahessasi. 

6579. Samāgatā jānapadā negamā ca samāgatā, 
Bāhā paggayha pakkanduü kasmā no vijahessasi. 

5680. Katvā gharesu kiccāni anusāsitvā sakaü janaü, 
Mittāmacce ca bhacce puttadāre ca bandhave. 

5681. Kammannaü saüvidhetvāna ācikkhitvā ghare dhanaü, 
Nidhi¤ca iõadāna¤ca puõõaü etadabravi. 

5682. Avasã tuvaü mayha tãhaü agāre
Katāni kiccāni gharesu mayhaü, 
Anusāsitā putatadārā mayā ca
Karoma kaccāna yathā matiü te. 

[PTS Page 302] [\q 302/]     
5683. Sace hi katte anusāsitā te
Puttā ca dārā ca anujivino ca, 
Handehi dāni taramānaråpo
Dãgho hi addhāpi ayaü puratthā. 

5684. Asambhitova gaõhāhi ājāniyassa1- vāladhiü, 
Idaü pacchimakaü tuyhaü jivalokassa dassanaü. 

5685. Sohaü kissa nu bhāyissaü yassa me natthi dukkataü, 
Kāyena vācā manasā yena gaccheyya duggatiü. 

5686. So assarājā vidhuraü vahanto
Pakkāmi vehāsayamantalikkhe, 
Sākhāsu selesu assajjamano
Kāëāgiriü khippamupāgamāsi. 

1. âjāneyyasasa - machasaü

[BJT Page 268] [\x 268/]     
[PTS Page 303] [\q 303/]     
5687. Itthi sahasasaü bhariyānaü dāsisattasatāni ca, 
Khāhā paggayha pakkanduü yakkho brāhmaõavaõõe vidhuraü ādāya gacchati. 
Orodhā ca kumārā ca vesiyānā ca brāhmaõā, 
Bāhā paggayha pakkanduü brāhmaõavaõõe vidhuraü ādāya gacchati. 

Hattharåhā anikaņņhā rathikā pattikārakā, 
Bāhā paggayha pakkanduü brāhmaõaõõe vidhuraü ādāya gacchati. 

5688. Samāgatā jānapadā negamā ca samāgatā, 
Bāhā paggayha pakkanduü yakkho brāhmaõavaõõe vidhuraü ādāya gacchati. 

5689. Itthi sahasasaü bhariyānaü dāsisattasatāni ca, 
Vejayanta¤ca pāsādaü maõimhi passa nimitaü. 

Orodhā ca kumārā ca vesiyānā ca brāhmaõā, 
Bāhā paggayha pakkanduü brāhmaõavaõõe vidhuraü ādāya gacchati. 

Hattharåhā anikaņņhā rathikā pattikārakā, 
Bāhā paggayha pakkanduü brāhmaõaõõe vidhuraü ādāya gacchati. 

5690. Samāgatā jānapadā negamā ca samāgatā, 
Bāhā paggayha pakkanduü paõķito so kuhiü gato. 

[PTS Page 304] [\q 304/]     
5691. Sace so sattarattena paõķito nāgamisasti, 
Sabbe aggiü pavekkhāma natthattho jivitena no. 

5692. Paõķito ca viyatto ca vibhāvi ca vicakkhaõo, 
Khippaü mocessatattānaü1- mā hātha āgamissati. 
Antarapoyyālo. 
5693. So tattha gantvāna vicintayanto
Ucacāvacā cetanakā2- bhavanti, 
Imassa jivena nahatthi3- ki¤ci
Hanatvānimaü hadayaü ādiyissaü. 
[PTS PAGE 306]
5694. So tattha lananvā pabbatamantarasmiü
Anto pavisitvā paduņņhacitto, 
Asaüvutasmiü jagatippadese
Adhosiraü dhārayi kātiyāno. 

5695. So lambamāno narake papāte
Mahabbhaye lomahaüse vidugge, 
Asantasaü4- kurånaü kattaseņņho
Iccabravã puõõakaü nāma yakkhaü. 

1. Khippaü mociya attānaü - machasaü 2. Cetanatā - machasaü
3. Mamatthi - machasaü, syā 4. Assanatasanto - machasaü, syā, vi. 

[BJT Page 270] [\x 270/]     

5696. Ariyācakāsosi anariyaråpo
Asa¤¤ato sa¤¤atasantikāso, 
Accābhitaü kammaü karosi ludraü
Bhāve ca te kusalaü natthi ki¤ci. 

5697. Yaü maü papātasmiü papātumicchasi
Konu tavattho maraõena mayhaü, 
Amānusasseva te ajja1- vaõõo
âcikkha me tvaü katamāsi devatā. 

[PTS Page 307] [\q 307/]     
5698. Yadi te suto puõõako nāma yakkho
Ra¤¤o kuverassa hi so sajivo, 2-
Bhumindharo varuõo nāma nāgo
Brahā sucã vaõõabaluppanno. 

5699. Tassānujaü dhitaraü kāmayāmi
Irandatiü nāma sā nāgaka¤¤ā, 
Tassā sumajjhāya3- piyāya hetu
Patārayiü tuyha vadhāya dhira. 

5700. Māheva tvaü4- yakkha ahosi muëho
Naņņhā bahu duggahitena lokā, 
Kinne sumajjhāya5- piyāya kiccaü maraõena me iīgha suõoma sabbaü. 

5701. Mahānubāvassa mahoragassa
Dhitukāmo ¤ātibhatohamasmi, 6-
Taü yācamānaü sasuro acoca
Yathā maü a¤¤iüsu sukāmanãtaü. 

[PTS Page 308] [\q 308/]     
5702. Dajjemu kho te sutanuü sunettaü
Sucimbhitaü candanalittagattaü. 
Sace tuvaü hadayaü paõķitassa
Dhammena laddhā idhamāharesi
Etena vittena kumāri labbhā
Nā¤¤aü dhanaü uttariü patthayāma. 
5703. Evaü na muëhosmi suõohi katte
Na cāpi me duggahitthi ki¤ci
Hadayena te dhammaladdhena nāgā
Irandatiü nāgaka¤¤aü dadanti. 

1. Tavajja - machasaü, syā 4. Te - machasaü, syā
2. Sajibbo - machasaü, syā 5. Sumicchā - machasaü
3. Sumicchāya - machasaü 6. Haņo - machasaü 
[BJT Page 272] [\x 272/]     
5704. Tasmā ahaü tuyha vadhāya yutto
Evaü mamattho maraõena tuyhaü
Idheva taü narake pātayitvā
Hanatvāna taü hadayaü ādiyissaü. 

[PTS Page 309] [\q 309/]     
5705. Khippaü mamaü uddhara kātiyāna
Hadayena me yadi te atthi
Ye kecime sādhunarassa dhammā
Sabbeva te pātukaromi ajja. 

5706. Sa puõõako kurånaü kattaseņņhaü
Nagamuddhani khippaü patiņņhapetvā, 
Asasatthamāsinaü samekkhiyāna
Paripucchi kattāraü anomapa¤¤aü. 

5707. Samuddhaņo mesi tuvaü papātā
Hadayena te ajja mamatthi kiccaü, 
Ye kecime sādhunarassa dhammā
Sabbeva me pātukarohi ajja. 

5708. Samuddhaņo tyasmi1- ahaü papātā
Hadayena me nadi te atthi kiccaü, 
Ye kecime sādhunarassa dhammā
Sabbeva me pātukarohi ajja. 

[PTS Page 310] [\q 310/]     
5709. Yātānuyāyi ca bhavāhi māõava
Adda¤ca2- pāõiü parivajjayassu, 
Mā cassu mittesu kadāci dubhã
Mā ca vasaü asatãnaü nigacche. 

5710. Kathannu yātaü anuyāyi hoti
Adda¤ca pāõiü dahate kathaü so, 
Asati ca kā ko pana mittadubbho
Akkhāhi me pucchito etamatthaü. 

5711. Asanthutaü3- nopi ca diņņhipubbaü
Yo āsanenāpi nimantayeyya, 
Tasseva atthaü puriso kareyya
Yātānuyāyãti tamāhu paõķitā. 

1. Tusmi - machasaü 2. Alla¤ca - machasaü, syā; 3. Assatthataü - syā, asandhavaü -
machasaü

[BJT Page 274] [\x 274/]     
5712. Yassekarattimpi ghare vaseyya
Yatthannapānaü puriso labhetha, 1-
Na tassa pāpaü manasāpi cetaye2-
Adda¤capāõiü3- dahate mittadubbho. 

5713. Yassa rukkhassa chāyāya nisideyya sayeyya vā, 
Na tassa sākhaü bha¤ejayya mittadubbo hi pāpako. 

5714. Puõõampi cetaü paņhaviü dhanena
Dajjatthiyā puriso sammatāya, 
Laddā khaõaü atima¤¤eyya tampi
Tāsaü vasaü asatinaü na gacche. 

5715. Evaü kho yātaü anuyāyi hoti
Adda¤ca4- pāõiü dahate punevaü, 
Asatã ca sā so pana mittadubbho
So dhammiyo hohi jahassu adhammaü. 
Sādhunaradhammakaõķaü. 

[PTS Page 311] [\q 311/]     
5716. Avasiü ahaü tuyha tãhaü agāre
Antena pānena upaņņhitosmi, 
Mitto mamāsi visajāmahaü ta5-
Kāmaü gharaü uttamapa¤¤a gaccha. 

[PTS Page 312] [\q 312/]     
5717. Api hāyatu nāgakulassa attho
Alampi me nāgaka¤¤āya hotu, 
So tvaü sakeneva subhāsitena
Muttosi me ajja vadhāya pa¤¤a. 

5718. Handa tuvaü yakkha mamampi nehi
Sasuraü nu te atthaü mayã carassu, 
Mayampi nāgādhipatiü vimānaü
Dakkhemu nāgassa adiņņhapubbaü. 

5719. Yaü ve narassa ahitāya assa
Na taü pa¤¤o arahati dasasanāya
Atha kena vaõõena amittagāmaü
Tuvampicchasi uttamapa¤¤a anatuü. 

1. Labheyya - machasaü 2. Cittaye - machasaü, syā
3. Alala¤ca - syā, adubbhi pāõaü - machasaü, adubbhapāõiü - sãmu aņņhakathā
4. Alla¤ca - machasaü, syā 5. Visajjāmaha taü - syā, visajjemahantaü - machasaü

[BJT Page 276] [\x 276/]     
5720. Addhā pajānāmi ahmapi etaü
Na taü pa¤¤o arahati dasasanāya, 
Pāpa¤ca me natthi kataü kuhi¤ci
Tasmā na saīke maraõāgamāya. 

[PTS Page 313] [\q 313/]     
5721. Handa ca ņhānaü atulānubhāvaü. 
Mayā sahā dakkhisi ehi katte, 
Yatthacchati naccagãtehi nāgo
Rājā yathā vessavaõo1- nali¤¤aü2-

5722. Taü nāgaka¤¤ācaritaü gaõena
Nikiëitaü niccamaho ca rattiü, 
Pahutamālyaü3- bahupupphachannaü4-
Obhāsati vijjurivantalikkhe. 

5723. Antena pānena upetaråpaü
Nacceti gãtehi ca vāditehi, 
Paripuraü ka¤¤āhi alaīkatāhi
Upasobhati vatthapiëandhanena. 

5724. So puõõako kurånaü kattaseņņhaü. 
Nisidayi pacchato āsanasmiü, 
âdāya kattāraü anomapa¤¤aü
Upānayã bhavanaü5- nāgara¤¤o. 

5725. Patvāna ņhānaü atulānubhāvaü
Aņņhāsi kattā pacchato puõõakassa
Sāmaggipekkhã pana nāgarājā
Pubbeva jāmātaramajjhabhāsatha. 

[PTS Page 314] [\q 314/]     
5726. Yannu tuvaü agamā maccalokaü
Anvesamāno hadayaü paõķitassa
Kacci samiddhena idhānupatto
âdāya kattāraü anomapa¤¤aü. 

5727. Ayaü hi so āgato yaü tvamicchasi
Dhammena laddho mama dhammapālo, 
Taü passatha sammukhā6- bhāsamānaü
Sukho bhave sappurisehi saīgamo. 
Kāëāgirikaõķaü. 

1. Vassavano - machasaü 2. Kaëa¤¤aü - machasaü 3. Bahuttamallaü - machasaü
4. Saccannaü - machasaü 5. Vasanaü - machasaü 6. Taü passa dhammaü samukhā - machasa

[BJT Page 278] [\x 278/]     
5728. Adiņņhapubbaü disvāna macco maccubhayaddito, 1-
Vyambhito nābhivādeti nayidaü pa¤¤avatāmiva. 

[PTS Page 315] [\q 315/]     
5729. Nacambhi vyambhito nāga naca maccubhayaddito, 
Na vajjho abhivadeyya vajjhaü vā nibhivādaye. 

5730. Kathaü nu abhivāseyya abhivādāpayetha ve, 
Yaü naro hantumiccheyya taü kammaü na upapajjati. 

5731. Evametaü yathā bråsi saccaü bhāsasi paõķita, 
Na vajjho abhivāseyya vajjhaü vā nābhivādaye. 
5732. Kathaü nu abhivāseyya abhivādāpayetha ve, 
Yaü naro hantumiccheyya taü kammaü na upapajjati. 

5733. Asassataü sassataü nu tavayidaü
Iddhãjutã balaviriyupapatti, 
Pucchāmi taü nāgarājetamatthaü
Kathannu te laddhamidaü vimānaü. 

5734. Adhicca laddhaü pariõāmajaü te 
Sayaü kataü udāhu dinnaü, 
Akkhāhi me nāgarājetamatthaü
Yatheva te laddhamidaü vimānaü. 
[PTS Page 316] [\q 316/]     
5735. Nādhicca laddhaü pariõāmajaü me
Na sayaü kataü napi3- devehi dinnaü, 
Sakehi kamemhi apāpakehi
Pu¤¤ehi me laddhamidaü vimānaü. 

5736. Kiü te vataü kiü pana brahmacariyaü
Kissa suciõõassa ayaü vipāko, 
Idadhijuti balaviriyupapatti
Idaü ca te nāga mahāvimānaü. 

5737. Aha¤ca bhariyā ca manussaloke
Saddhā ubho dānapatã ahumahā, 
Opānabhåtaü me gharaü tadāsi
Santappitā samaõabrāhmaõā ca. 

1. Bhayaņņito - machasaü, syā 2. No - sãmu 3. Nāpi - machasaü

[BJT Page 280] [\x 280/]     
5738. Māla¤ca gandha¤ca vilepana¤ca
Padãpiyā seyyamupassaya¤ca, 
Acchādanaü sayanaü annapānaü
Sakkacca dānāni adamaha tattha. 

5739. Taü me vataü taü pana brahmacariyaü
Tassa suciõõassa ayaü vipāko, 
Idadhijuti balaviriyupapatti ida¤ca me dhira mahāvimonaü. 

[PTS Page 317] [\q 317/]     
5740. Evaü ce te laddhamidaü vimānaü
Jānāsi pu¤¤ānaü phalupapatti, 
Tasmāhi dhammaü cara appamatto
Yathā vimānaü puna māvasesi. 

5741. Nayidha santi samaõabrāhmaõā vā
Yesannapānāni dademu katte, 
Akkhāhi me pucchito etamatthaü
Yathā vimānaü puna māvasema. 

5742. Bhogã hi te santi idhupapantā
Puttā ca dārā anujivino ca, 
Tesu tuvaü vacasā kammanā ca
Asampaduņņho ca bhavāhi niccaü. 

5743. Evaü tuvaü nāga asampadosaü
Anupālayaü vacasā kammanā ca, 
 hatvā idha yāvatāyuü vimāne
Uddhaü ito gacchasi devalokaü. 

[PTS Page 318] [\q 318/]     
5744. Addhā hi so socati rājaseņņho
Tayā vinā yassa tuvaü sajivo, 
Dukkhupanitopi1- tayā samecca
Vindeyya poso sukhamāturopi. 

5745. Addhā sataü bhāsasi nāga dhammaü
Anuttaraü atthapadaü suciõõaü
Etādisiyāsu hi āpadāsu
Pa¤¤āyate mādisānaü viseso. 

1. Dukkhopaõitopi - machasaü

[BJT Page 282] [\x 282/]     
5746. Akkhehi no tāyaü mudhā nu laddho
Akkhehi no tāyamajesi jute, 
Dhammena laddho iti tāya māha1-
Kathaü tuvaü hatthamimassamāgato. 

[PTS Page 319] [\q 319/]     
5747. Yomissaro tattha ahosi rājā
Tamayamakkhehi2- ajesi jute, 
So maü jito rājā imassadāsi
Dhammena laddhosmi asāhasena. 

5748. Mahorago attamano udaggo
Sutvāna dhirassa subhāsitāni, 
Hatthe gahetvāna anomapa¤¤aü
Pāvekkhi bhariyāya tadā sakāse. 

5749. Yena tvaü vimale paõķu yena bhattaü na ruccati, 
Na ca me tādiso vaõõo ayameso tamonudo. 

5750. Yassa te hadayenattho āgatāyaü pabhaīkaro, 
Tassa vākyaü nisāmehi dullabhaü dasasnaü puna. 

5751. Disvāna te vimalā bhuripa¤¤aü
Dasaīguliü pa¤ajaliü paggahetvā, 
Haņņhena bhāvena patãtaråpā
Icchabravi kurånaü kattaseņņhaü. 

5752. Adiņņhapubbaü disvāna macco maccubhayaddito, 
Vyambhito nābhivādeti na idaü pa¤¤avatāmiva. 

5753. Na vambhi vyambhito nāgi na ca maccubhayaddito, 3-
Na vajjho abhivādeyya vajjhaü vā nibhivādaye. 

5754. Kathaü nu abhivādeyya abhivādāpayetha ve, 
Yaü naro bhantumiccheyya taü kammaü nupapajjati. 

5755. Evametaü yathā bråsi saccaü bhāsasi paõķita, 
Na vajjho abhivādeyya vajjhaü vā nābhivādaye. 

[PTS Page 320] [\q 320/]     
5756. Kathaü no4- abhivādeyya abhivādāpayetha ve, 
Yaü naro bhantumiccheyya taü kammaü nupapajjati. 

1. Māhu - machasaü 2. Tamāyamakkhehi - machasaü, syā 3. Sayaņņito - machasaü, syā 4. Nu
- syā

[BJT Page 284] [\x 284/]     
5757. Asassataü sassataü nu tacayidaü
Iddhi juti bala viriyupapatti, 
Pucchāmi taü nāgaka¤¤e tamatthaü
Kathannu te laddhamidaü vimānaü. 

5758. Adhicca laddhaü pariõāmajaü te
Sayaü kataü udāhu devehi dinnaü, 
Akkhāhi me nāgaka¤¤e tamatthaü. 
Yatheva te laddhamidaü vimānaü. 
5759. Nādhicca laddhaü pariõāmajaü me
Na sayaü kataü napi devehi dinnaü, 
Sakehi kamemhi apāpakehi
Pu¤¤ehi me laddhamidaü vimānaü. 

5760. Kiü te vataü kiü pana brahmacariyaü
Kissa suciõõassa ayaü vipāko, 
Idadhijuti bala viriyupapatti
Idaü ca te nāga mahāvimānaü. 

5761. Aha¤ca kho sāmiko cāpi mayhaü 
Saddhā ubho dānapatã ahumahā, 
Opānabhåtaü me gharaü tadāsi
Santappitā samaõabrāhmaõā ca. 

5762. Māla¤ca gandha¤ca vilepana¤ca
Padãpiyā seyyamupassaya¤ca, 
Acchādanaü sayanaü1-mathannapānaü 
Sakkacca dānāni adamaha tattha. 
5763. Taü me vataü taü pana brahmacariyaü
Tassa suciõõassa ayaü vipāko, 
Idadhijuti balaviriyupapatti ida¤ca me dhira mahāvimonaü. 

[PTS Page 321] [\q 321/]     
5764. Eva¤ca te laddhamidaü vimānaü
Jānāsi pu¤¤ānaü phalupapattiü, 
Tasmā hi dhammaü cara appamattā
Yathā vimānaü punamāvasesi. 

1. Sāyana - syā

[BJT Page 286] [\x 286/]     
5765. Nayidha santi samaõabrāhmaõā vā
Yesannapānāni dademu katte, 
Akkhāhi me pucchito etamatthaü
Yathā vimānaü puna māvasema. 

5766. Bhogã hi te santi idhupapantā
Puttā ca dārā anujivino ca, 
Tesu tuvaü vacasā kammanā ca
Asampaduņņho ca bhavāhi niccaü. 

5767. Evaü tuvaü nāga asampadosaü
Anupālayaü vacasā kammanā ca, 
 hatvā idha yāvatāyuü vimāne
Uddhaü ito gacchasi devalokaü. 

5768. Addhā hi so socati rājaseņņho
Tayā vinā yassa tuvaü sajivo, 
Dukkhupanitopi tayā samecca
Vindeyya poso sukhamāturopi. 

5769. Addhā sataü bhāsasi nāga dhammaü
Anuttaraü atthapadaü suciõõaü
Etādisiyāsu hi āpadāsu
Pa¤¤āyate mādisānaü viseso. 

5770. Akkhehi no tāyaü mudhā nu laddho
Akkhehi no tāyamajesi jute, 
Dhammena laddho iti tāya māha
Kathaü tuvaü hatthamimassamāgato. 

[PTS Page 322] [\q 322/]     
5771. Yomissaro tattha ahosi rājā
Tamayamakkhehi2- ajesi jute, 
So maü jito rājā imassadāsi
Dhammena laddhosmi asāhasena. 

5772. Yadeva varuõo nāgo pa¤ahaü pucchattha paõķitaü, 
Tadeva nāgaka¤¤āpi pa¤ahaü pucchittha paõķitaü. 

5773. Yatheva varuõaü nāgaü dhãro tosesi pucchito, 
Tatheva nāgaka¤¤ampi dhãro tosesi pucchito. 

[BJT Page 288] [\x 288/]     
5774. Ubhopi te attamane viditvā
Mahoragaü nāgaka¤¤a¤ca dhãro, 
Acchambhi abhito alomahaņņho
Iccabravi varuõaü nāgarājaü

5775. Mā rodhayi nāga ayāhamasmi
Yena tava attho idaü sarãraü, 
Hadayena maüsena karoti kiccaü
Sayaü karissāmi yathāmatinte. 

5776. Pa¤¤ā bhave hadayaü paõķitānaü
Tetyambha pa¤¤āya mayaü sutuņņhā, 
Anunanāmo labhatajja dāraü
Ajjeva taü kuruyo pāpayātu. 

[PTS Page 323] [\q 323/]     
5777. Sa puõõako annamano udaggo
Irandantiü nāgaka¤¤aü labhitvā, bhaņņhena bhāvena patãtaråpo
Iccabravã kurunaü katta1-seņņhaü. 

5778. Bhariyāya maü tvaü samaīgiü, 2-
Aha¤ca te vidhura karomi kiccaü, 
Ima¤ca te maõiratanaü dadāmi
Ajjeva taü kuruyo pāpayāmi. 

5779. Ajeyyamesā tava hotu metti
Bhariyāya kaccāna piyāya saddhiü
ânandi vitto sumano patãto. 
Datvā maõiü ma¤ca kayindapannaü. 

5780. Sa puõõako kurånaü kantaņņheü
Nisidayã purato āsanasmiü, 
âdaya3- kattāraü anomapa¤¤aü4-
Upānayã5- nagaraü indapantaü. 

5781. Mano manussassa yathāpi gacche
Tatopi saīkhippataraü ahosi, 
Sa puõõako kurunaü kataseņņhaü
Upānayã nagaraü indapantaü. 

1. Katatu - machasaü 2. Samaīgi - machasaü 3. âja¤¤amāruyha - machasaü
4. Vaõõaü - machasaü 5. Pakkamivehāsa - machasaü

[BJT Page 290] [\x 290/]     
[PTS Page 324] [\q 324/]     
5782. Etindapannaü nagaraü padissati
Rammāni ca ambavanāni bhāgaso, 
Aha¤ca bhariyāya samaīgibhuto
Tuva¤ca pantosi sakaü niketaü. 

[PTS Page 325] [\q 325/]     
5783. Sa puõõako kurånaü katataseņņhaü1-
Oropiya dhammasabhāya majjhe, 
âja¤¤amāruyha anomavaõeõā
Pakkāmi2- vehāsayamantalikkhe9
5784. Taü disvā rājā paramappatito
Uņņhāya bāhāhi palissajitvā, 
Avikampayaü dhammasabhāya majjhe
Nisãdayi pamukhaü āsanasmiü. 

5785. Tvaü no vinetāsi3- rathaüva naddhaü4-
Nandanti taü kuruyo dasasanne, 
Akkhāhi me pucchito etamatthaü
Kathaü pamokkho ahu māõavassa. 

5786. Yaü māõavotyābhivadã janinda
Na so manusso naraviriyaseņņha5-
Yadi te suto puõõako nāma yakkho
Ra¤¤o kuverassa hi so sajivo. 

5787. Bhumindharo varuõo nāma nāgo
Brahā suci vaõõabalupapanno, 
Tasasānujaü dhitaraü kāmayāno
Irandatã nāma sā nāgaka¤¤ā. 

[PTS Page 326] [\q 326/]     
5788. Tassā sumajjhāya piyāya hetu
Patārayittha maraõāya mayhaü, 
So ceva bhariyāya samaīgibhuto
Aha¤canu¤¤āto maõi ca laddho. 

[PTS Page 327] [\q 327/]     
5789. Rukkho hi mayhaü padvāre6- sujāto
Pa¤¤ākkhandho sãlamayassa sākhā, 7-
Atthe ca dhamme ca ņhito nipāko
Gavapphalo8- hatthigavasasachanto. 

5790. Naccagitaturiyābhinādite
Ucchijjasenaü puriso abhāsi, 
So no ayaü āgato santiketaü
Rukkhassimassāpacitiü karotha. 

9. âja¤¤amāruyha aõomavaõaõaüpakkami vehāsa mantalikekha - machasaü
1. Kattuseņņhaü - machasaü 5. Naraviraseņņha - machasaü, syā
2. Pakkami - machasaü 6. Gharadavāre - syā, pana dvāre - machasaü, vi
3. Puna netāsi - machasaü 7. Sākho - machasaü
4. Rathaüva raņņhaü - machasaü, syā 8. Gavipaphalo - syā, gavippalo - machasaü

[BJT Page 292] [\x 292/]     
5791. Ye keci cittā mama paccayena
Sabbeva te pātukarontu ajja, 
Tibbāni katvāna upāyanāni
Rukkhassimasasāpacitiü karotha. 

5792. Ye keci baddhā mama atthi raņņhe
Sabbeva te bandhanā mocayantu, 
Yathevayaü bandhanasmā pamutto
Imeva te muccare bandhanasmā. 

[PTS Page 328] [\q 328/]     
5793. Unnaīgalā māsamimaü karontu
Maüsodanaü brāhmaõā bhakkhayantu, 
Amajjapā majjaraho1- pipantu
Puõõahi thālāhi2- palissutāhi. 

5794. Mahāpathaü nicca samavabhayantu
Tibba¤ca rakkhaü vidahantu raņņhe, 
Yatha¤¤ama¤¤aü na vihaņhayeyyuü
Rukkhassimassāpavitaü karotha. 

5795. Orodhā ca kumārā ca vesiyānā ca brāhmaõā, 
Bahuü anta¤ca pāna¤ca paõķitasasābhihārayuü. 

5796. Hatthāruhā3- anikaņņhā rathikā pattikārakā, 4-
Bahuü anna¤ca pāna¤ca paõķitassābhihārayuü. 

[PTS Page 329] [\q 329/]     
5797. Samāgatā jānapadā negamā ca samāgatā, 
Bahuü anna¤ca pāna¤ca paõķitassābhihārayuü. 

5798. Bahujjano5- pasantosi disvā paõķitamāgate, 
Paõķitamhi anuppatte celukkhepo avatatthāti. 6-

Vidhurapaõķitajātakaü aņņhamaü. 
1. Rahā - machasaü, syā 4. Pattikārikā - vi
2. Tālāhi - machasaü, vi 5. Bahujano - machasaü
3. Hatthārohā - machasaü, vi, syā 6. Pavatatathāti - machasaü, syā

[BJT Page 294] [\x 294/]     

9. Ummaggajātakaü
[PTS Page 336] [\q 336/]     
5799. Sabbasaühārako natthi suddhaü kaīgu pavāyati, 
Alikaü bhāsatayaü dhutti saccamāhu mahallikā. 
Sattadārakapa¤hā. 

[PTS Page 343] [\q 343/]     
5800. Haüsi tuvaü evaü ma¤¤esi seyyo
Puttena pitāti rājaseņņha, 
Handassatarassa te ayaü
Assatarassa hi gadrabho pitā. 
Gadrabhapa¤ho. 
Ekunavãsatipa¤hā niņņhitā. 

[PTS Page 346] [\q 346/]     
5801. Nāyaü pure unnamati toraõagge kakaõņako, 
Mahosadha vijānāhi kena thaddho kakaõņako. 

5802. Aladdhapubbaü laddhāna addhamāsaü kakaõņako, 
Atima¤¤ati rājānaü vedehaü mithilaggahaü. 
Kakaõņaka pa¤ho. 

[PTS Page 348] [\q 348/]     
5803. Itthi siyā råpavati sā ca sãlavati siyā
Puriso taü na iccheyya sadadhāsi mahosadha. 

[PTS Page 349] [\q 349/]     
5804. Sadadhāmi mahārāja puriso dubbhago1- siyā, 
Siri ca kālakaõõi ca na samonti2- kudācanaü. 
Surikālakaõõi pa¤ho. 

[PTS Page 351] [\q 351/]     
5805. Yesaü na kadāci bhåtapubbaü
Sakkhiü santapadampi imasmiü leke, 
Jātā amittā duve sahāyā
Paņisandhāya caranti kissa hetu. 

5806. Yadi me ajja pātarāsakāle
Pa¤haü na sakkuõeyyātha3- vantumetaü, 
Raņņhā pabbājayissāmi4- vo sabbe
Na hi mattho duppa¤¤ajātikehi. 

1. Dubhago - machasaü, vi 2. Na samanti - machasaü 3. Sakkuõetha - sãmu sakkuõatha -syā
4. Pabbājayissāmi - sãmu. 

[BJT Page 296] [\x 296/]     
[PTS Page 352] [\q 352/]     
5807. Mahājanasamāgamambhi ghore
Janakolahalasamāgamambhi jate, 
Vikkhittamanā anekacintā
Pa¤haü na sakkuõoma vattumetaü. 

5808. Ekaggacittā ekamekā
Rahasigatā atthaü nicintayitvā, 1-
Paviveke sammasitvāna dhãrā
Atha vakkhanti janinda atthametaü. 

[PTS Page 353] [\q 353/]     
5809. Uggaputtarājaputtiyāna
Urabbhamaüsaü piyaü manāpaü, 
Na te sunakhassa adenti maüsaü
Atha meõķassa suõena sabyamassa. 

5810. Cammaü vibhananti eëakassa
Assapiņņhattharaõasukhassa hetu, 
Na te sunakhassa attharatti
Atha meõķassa suõena sabyamassa. 

[PTS Page 354] [\q 354/]     
5811. âvellitasiīgiko hi meõķo
Na sunakhassa visāõāni atthi, 
Tiõabhakkho maüsabhojano ca
Atha meõķassa suõena sakhyamassa. 

5812. Tiõamāsi pālasamāsi meõķo
Na sukho tiõamāsi no palāsaü, 
Gaõheyya suõo sasaü khiëāraü
Atha meõķassa suõena sabyamassa. 

5813. Aķķhaņņhapādo2- catuppadassa meõķo aņņhanakho adissamāno, 
Chādiyaü āharati ayaü imassa
Maüsaü āharati ayaü amussa. 

5814. Pāsādagato videhaseņņho
Vitihāraü a¤¤ama¤¤abhojanānaü, 
Addakkhi kira sakkhi taü janindo
Bhobhukkassa3- ca puõõamukhasasa cetaü. 

1. Atthāni cittayitvā - machasaü, syā 2. Aņņhaķķha - machasaü, syā 3. Bobhukkassa - simu, 

[BJT Page 298] [\x 298/]     
[PTS Page 355] [\q 355/]     
5815. Lābhā vata me anapparåpā
Yassa me edisā paõķitā kulambhi, 
Gambhiragataü1- nipuõamatthaü
Paņivijjhanti subhāsitena dhãrā. 

5816. Assatariratha¤ca ekamekaü
Phitaü gāmavara¤ca ekamekaü, 
Sabbaü vo dammi paõķitānaü
Paramappanitano subhāsitenāti. 
(Dvādasanipāte ) meõķakapa¤haü. 

[PTS Page 356] [\q 356/]     
5817. Pa¤¤āyupetaü siriyā vihãnaü
Yasassina¤cāpi apetapa¤¤aü, 
Pucchāmi taü senaka etamatthaü
Kamettha seyyo kusalā vadanti. 

5818. Dhãrā ca bālā ca bhatva janinda
Sippupapannā ca asippino ca, 
Sujātimantopi ajātimassa
Yassasino pessakarā bhavanti: 
Etampi disvāna ahaü vadāmi
Pa¤¤o nihãno sirimāva seyye. 

5819. Tavampi pucchāmi anomapa¤¤a mahosadha kevaladhammadassi, 
Bālaü yasassiü paõķitaü appahogaü
Kamettha seyyo kusalā vadanti. 

[PTS Page 357] [\q 357/]     
5820. Pāpāni kammāni karoti bālo
Idhameva seyyo iti ma¤¤amāno, 
Idhalokadassi paralokaü adassi
Ubhayattha bālo kalimaggahesi;
Etampi disvāna ahaü vadāmi
Pa¤¤ova seyyo na yasassã bālo. 

5821. Na sippametaü vidadhāti bhogaü
Na bandhavā na sarãrāvakāso
Passeëamugaü sukhamedhamānaü, 
Siri hi naü bhajate gorimanadaü
Etampi disvāna ahaü vadāmi
Pa¤¤o nihino sirimāva seyyo. 

1. Pa¤hassa - machasaü, syā. 

[BJT Page 300] [\x 300/]     
[PTS Page 358] [\q 358/]     
5822. Laddhā sukhaü majjati appapa¤¤o
Dukkhena phuņņhopi samohameti
âgantunā sukhadukkhena phuņņho
Pavedhati vāricarova ghamme
Etampi disvāna ahaü vadāmi. 
Pa¤¤eva seyyo na yasassã bālo. 

5823. Dumaü yathā sāluphalaü1- ara¤¤e
Samantato samabhicaranti pakkhi, 
Evampi aķķhaü sadhanaü sabhogaü
Bahujjano bhajati atthahetu;
Etampi disvāna ahaü vadāmi. 
Pa¤¤eva nihino sirimāva seyyo. . 

[PTS Page 359] [\q 359/]     
5824. Na sādhu balavā bālo sāhasaü vindate dhanaü, 
Kandantameva2- dummedhaü kaķķhanti niraye bhusaü. 
Etampi disvāna ahaü vadāmi. 
Pa¤¤eva seyyo na yasassã bālo. 

5825. Yā kāci najjo gaīgamabhissavanti
Sabbāva tā nāmagottaü jahanti
Gaīgā samuddaü paņipajjamānā
Na khāyate iddhiparo3- hi loko
Etampi disvāna ahaü vadāmi. 
Pa¤¤eva nihãno sirimāva seyyo. 

5826. Yametamakkhā udadhiü mahantaü
Samanti najjo sabbakālaü asaīkhaü4-
So sāgaro niccamuëāravego
Velaü na acceti hāsamudedā. 

5827. Evampi bālassa pajappitāni
Pa¤¤aü na acceti siri kadāci
Etampi disvāna ahaü vadāmi. 
Pa¤¤eva seyyo na yasassã bālo. 

[PTS Page 360] [\q 360/]     
5828. Asa¤¤ato cepi paresamatthaü
Bhaõāti santhānagato5- yasassi
Tasseva taü råhati ¤ātimajjhe
Siri hi naü kārayate na pa¤¤ā, 
Etampi disvāna ahaü vadāmi. 
Pa¤¤eva nibhino sirimāva seyyo. 
1. Dhuva phalaü - machasaü 2. Kandantametaü - machasaü 3. Iddhi pa¤¤opi - machasaü
4. Masaīkhyaü - machasaü 5. Saõņhānagato - syā

[BJT Page 302] [\x 302/]     
5829. Parassa vā antano vāpi hetu
Bālo musā bhāsati appapa¤¤o
So nindito hoti sabhāya majjhe
Peccāpi1- so duggatigāmi hoti. 
Etampi disvāna ahaü vadāmi. 
Pa¤¤eva seyyo na yasassã bālo. 

[PTS Page 361] [\q 361/]     
5830. Atthampi ce bhāsati bhuripa¤¤o
Anāëhiyo2- appadhano daëiddo
Na tassa taü råbhati ¤ātimajjhe
Siri ca pa¤¤āõavato na hoti, 
Etampi disvāna ahaü vadāmi. 
Pa¤¤eva nihino sirimāva seyyo. 

5831. Parassa vā attano vāpi hetu
Na bhāsati alikaü bhuripa¤¤o
So pujito hoti sabhāya majjhe
Pecca¤ca3- so suggatigāmi hoti
Etampi disvāna ahaü vadāmi. 
Pa¤¤eva seyyo na yasassã bālo. 

5832. Hatthigavassā maõikuõķalā ca
Nāriyo ca4- iddhesu kulesu jātā
Sabbāva tā upabhogā bhavanti;
Iddhassa posassa aniddhimanto
Etampi disvāna ahaü vadāmi. 
Pa¤¤eva seyyo na yasassã bālo. 

5833. Asaüvihitakammantaü bālaü dummanta5-mattinaü, 
Siri jahati dummedhaü jiõõaüva urago tavaü, 
Etampi disvāna ahaü vadāmi. 
Pa¤¤eva seyyo na yasassã bālo. 

[PTS Page 362] [\q 362/]     
5834. Pa¤ca paõķitā mayaü bhadante
Sabbe pa¤jalikā upaņņhitā
Tvaü no abhibhuyya issarosi6-
Sakko bhåtapatãva devarājā
Etampi disvāna ahaü vadāmi. 
Pa¤¤eva nihãno sirimāva seyyo 

1. Pacchāpi - machasaü, syā 2. Anāliyo - machasaü, syā
3. Pacchāpi - machasaü, syā 4. Thiyo - machasaü
5. Dummedha - machasaü 6. Iriyasi - vi

[BJT Page 304] [\x 304/]     
5835. Dāsova pa¤¤assa yasassi bālo
Atthesu jātesu tathāvidhesu, 
Yaü paõķito nipuõaü saücidheti
Sammohamāpajjati tattha balo
Etampi disvāna ahaü vadāmi. 
Pa¤¤eva seyyo na yasassã bālo. 

[PTS Page 363] [\q 363/]     
5836. Addhā hi pa¤¤āva sataü pasatthā
Kantā siri bhogaratā manussā, 
Ĩāõa¤ca buddhānamatulyaråpaü
Pa¤¤aü na acceti siri kadāci. 

5837. Yaü taü apucchimbha akittayi no
Mahosadha kevaladhammadassã
Gavaü sahassaü usabha¤ca nāgaü;
âja¤¤ayutte ca rathe dasa ime
Pa¤hassa veyyākaraõena tuņņho
Dadāmi te gāmavarāni soëaya. 

Visatinipāte sirimanda pa¤ho. 

[PTS Page 365] [\q 365/]     
5838. Yena sattu bilaīgā ca
Dviguõapalāso ca pupphito, 
Yenādāmi tena vadāmi, 
Esa maggo yavamajjhakassa
Etaü chattapathaü vijānahi. 
Chattapathapa¤ho

5839. Hanti hatthehi pādehi mukha¤ca parisumbhati, 
Sace rāja piyo hoti kaü tenamabhipassati. 1-

[PTS Page 371] [\q 371/]     
5840. Ko nu santambhi pajjote aggipariyesanaü caraü, 
Addakkhi rattiü khajjotaü jātavedaü ama¤¤atha. 

5841. Svāssa gomayacuõõāni abhimatthaü tiõāni ca, 
Viparitāya sa¤¤āya nāsakkhi sa¤ajaletace. 2-

5842. Evampi anupāyena atthaü na labhate mago, 3-
Visāõato gavaü dohaü yattha khiraü na vindati. 

1. Kanetana tvābhipassati - machasaü 2. Pajjaletavenārada pajjeletave - machasaü, sya
3. Mugo - syā

[BJT Page 306] [\x 306/]     
5843. Vividhehi upāyehi atthaü papponti māõavā, 
Niggahena amittānaü mitatānaü paggahena ca. 

5844. Seõimokkhopalābhena1- vallabhānaü nāyena ca, 
Jagatiü jagatipālā avasanti vasundharaü. 
Khajjopaõaka pa¤ho. 

[PTS Page 373] [\q 373/]     
5845. Sacca kira tvampi bhuripa¤¤o2-
Yā tādisi siri dhiti muti ca, 
Na tāyate bhāvavasupanãtaü
Yo yāvakaü bhu¤jasi3- appasupaü. 

5846. Sukhaü dukkhena paripācayanto
Kālakālaü4- vicinaü chandachanto, 5-
Atthassa dvārāni avāpuranto
Tenāhaü tussāmi yavodanne. 

5847. Kāla¤ca ¤atvā abhijihanāya
Mantehi atthaü paripācayitvā, 
Vijambhissaü6- sihavijambhitāni
Tāyiddhiyā dakkhasi maü punāpi. 

[PTS Page 374] [\q 374/]     
5848. Sukhã hi eke7- karonti pāpaü
Avaõõasaüsaggabhayā puneke, 
Pahu samāno vipulatthivinti
Kiü kāraõā me na karosi dukkhaü. 

[PTS Page 375] [\q 375/]     
5849. Na paõķitā antasukhassa hetu
Pāpāni kammāni samācaranti, 
Dukkhena puņņhā khalitattāpi8- santā
Chandā ca dosā na jahanti dhammaü. 

5850. Yena kenaci vaõõena mudunā dārunena vā, 
Uddhare dinamantānaü pacchā dhammaü samācare. 

1. Seni mokkhupalābhena - machasaü sonāmokkhapalābhena - syā
2. Atibhuripa¤¤a - machasaü 3. Bhu¤ji - machasaü 4. Kālānakālaü - machasaü
5. Channa - machasaü 6. Vijambhisaü - machasaü, syā 7. Sukhipihete - machasaü, syā 8.
Khalitāpi - machasaü

[BJT Page 308] [\x 308/]     
5851. Yassa rukkhassa chāyāya nisideyya sayeyya vā, 
Na tassa sākhaü bha¤ejayya mittadubbho hi pāpako. 

5852. Yassā1- hi dhammaü manujo vija¤¤ā
Yecassa kaīkhaü vinayanti santo, 
Taü hissa dipa¤ca parāyaõa¤ca
Na tena mittaü jarayetha2- pa¤¤o

5853. Alaso gihã kāmabhogi na sādhu
Asa¤¤ato pabbajito na sādhu, 
Rājā na sādhu anisammakārã
Yo paõķito kodhano taü na sādhu. 

[PTS Page 376] [\q 376/]     
5854. Nisamma khattiyo kayirā nānisamma disampati, 
Nisammakārino rāja yaso kitti ca vaķķhati. 
Bhuripa¤ho. 
5855. Hanti hatthehi pādehi mukha¤ca parisumbhati, 
Sa ce rāja piyo hoti kaü tena mabhipassasi. 

[PTS Page 377] [\q 377/]     
5856. Akkosati yathākāmaü āgama¤cassa na icchati, 
Sa ce rājā piyo hoti taü tena mabhipassasi. 

5857. Abbhakkhāti abhutena alikena mabhisāraye, sa ce rāja piyo hoti kaü tena
mabhipassasi. 


[PTS Page 378] [\q 378/]     
5858. Haraü anta¤ca pāna¤ca vatthasenāsanāni ca, 
A¤¤adatthu harā santā te ve rāja piyā honti kaü tenamabhipassasi. 
Devatāpucchita pa¤ha. 

[PTS Page 379] [\q 379/]     
5859. Pa¤ca paõķitā samāgatā
Pa¤ehā me paņibhāti taü suõātha, 
Nindiyamatthaü pasaüsiyaü vā
Kassevāvikareyya guyhamatthaü. 

1. Yassa hi - machasaü 2. Mitti jiyetha - machasaü, mettiü - syā

[BJT Page 310] [\x 310/]     
5860. Tvaü no ācikarohi1- bhumipāla
Bhattā bhārasaho tuvaü vadetaü, 
Tava chanda¤ca ruci¤ca2- sammasitvā
Atha vakkhanti3- janinda pa¤ca dhãrā. 

[PTS Page 380] [\q 380/]     
5861. Yā sãlavati ana¤¤adheyyā4-
Bhattucchandavasānugā piyā manāpā, 
Nindiyamatthaü pasaüsiyaü vā
Bhariyāyāvikareyya guyhamatthaü. 

5862. Yo kicchagatasasa āturassa
Saraõaü hoti gati parāyaõa¤ca, 
Nindiyamatthaü pasaüsiyaü vā
Sakhinovāvikaroyya guyhamatthaü. 

5863. Jeņņho atha majjhimo kaõiņņho
So ce silasamāhito ņhitatto, 
Nindiyamatthaü pasaüsiyaü vā
Bhātuvāvikareyya guyhamatthaü. 

5864. Yo ve pitubhadayassa paddhagu5-
Anujāto pitaraü anomapa¤¤o, 
Nindiyamatthaü pasaüsiyaü vā
Puttassāvãkareyya guyhamatthaü. 

5865. Mātā dipādā janindaseņņha
Yo taü poseti chandasā piyena, 
Nindiyamatthaü saüsiyaü vā
Mātuyāvikareyya guyhamatthaü. 

[PTS Page 381] [\q 381/]     
5866. Guyhassa hi guyhameva sādhu
Na hi guyhassa pasatthamāvikammaü, 
Anipphādāya6- saheyya dhãro
Nipphantattho yathāsukhaü bhaõeyya. 

[PTS Page 384] [\q 384/]     
5867. Kinnu tvaü vimano rājaseņņha
Dipadinda7- vacanaü suõoma netaü, 8-
Kiü cintayamāno dummanosi
Nuna deva aparādho atthi mayhaü. 

1. Tvaü ācikarohi - machasaü, syā 5. Yā - machasaü, syā
2. Rucini - machasaü, syā 6. Anipphannatāya - machasaü, syā
3. Vagganti - machasaü 7. Dvipada janinda - machasaü
4. Ana¤¤atheyyā - machasaü, syā 8. Metaü - machasaü

[BJT Page 312] [\x 312/]     
5868. Pa¤¤o vajjho mahosadhoti
âõatto mevadhāya bhuripa¤¤o, 
Taü cintayanto1- dummanosmi
Na hi devi aparādho atthi tuyhaü. 

[PTS Page 386] [\q 386/]     
5869. Abhidosagato idāni esi2-
Kiü sutvā kimāsaükate3- mano te, 
Ko te kimavoca bhuripa¤¤a
Iīgha taü vacanaü suõoma bråhi metaü. 

5870. Pa¤¤o vajjho mahosadhoti
Yadi te mantayitaü janinda dosaü, 
Bhariyāya rahogato asaüsi
Guyhaü pātukataü sutaü mametaü. 

[PTS Page 387] [\q 387/]     
5871. Yaü sālavanasmiü senako
Pāpakammaü akāsi asabbhiråpaü, 
Sakhinova rahogāto asaüsi
Guyhaü pātukataü sutaü mametaü. 

5872. Pukkusapurisassa te janinda uppanno rogo arājayutto, 4 bhātucca rahogato asaüsi
Guyhaü pātukataü sutaü mametaü. 

5873. âbādhoyaü5- asabbhiråpo
Kāvindo naradevena phuņņho, 
Puttassa rabogato asaüsi
Guyhaü pātukataü sutaü mametaü. 

[PTS Page 388] [\q 388/]     
5874. Aņņhavaīkaü maõiratanaü uëāraü
Sakko te adadā pitāmahassa, 
Devindassa gataü tadajja hatthaü
Mātucca rahogato asaüsi
Guyhaü pātukataü sutaü mametaü. 

5875. Guyhassa hi guyhameva sādhu
Na hi guyhasasa pasatthamāvikammaü, 
Anipphādāya6- saheyya dhãro
Nippannattho yathāsukhaü bhaõeyya. 

1. Vinatayamāno - machasaü, syā vi 2. Ehisi - machasaü syā 3. Ki saīkate - machasaü, syā 4.
Arājapatto - machasaü, syā 5. âbādhāyaü - machasaü, syā
6. Anipphannatāya - machasaü

[BJT Page 314] [\x 314/]     
5876. Na guyhamatthaü vivareyya rakkheyya naü yathā nidhiü, 
Na hi pātukato sādhu guyho attho pajānatā. 

5877. Thiyā guyhaü na saüseyya amittassa ca paõķito, 
Yo cāmisena saübhiro hadayattheno ca yo naro. 

5878. Guyhamatthamasambuddhaü sambodhayati yo naro, 
Mantabhedabhayā tassa dasabhuto titikkhati. 

5879. Yāvanto purisassatthaü guyhaü jānanti mantinaü, 
Tāvanto tassa ubbegā tasmā guyhaü na vissaje. 

[PTS Page 389] [\q 389/]     
5880. Vivicca bhāseyya divā rahassaü
Rattiü giraü nātivela pamu¤ce, 
Upassutikā hi suõanti mantaü
Tasmā manto khippamupeti bhedaü. 

Visatinipāte pa¤capaõķitapa¤ehā. 
[PTS Page 396] [\q 396/]     
5881. Pa¤cālo sabbasenāya brahmadatto samāgato, 
Sāyaü pa¤cāliyā senā appameyyā sahosadha. 

5882. Piņņhimatã pattimati sabbasaīgāmekovidā, 
Ohārini saddavati bherisaīkhappabodhanā. 

5883. Lohavijjālaīkārābhā1- dhajini2- vāmarohiõi
Sippiyehi susampannā surehi suppatiņņhitā. 

5884. Dasettha paõķitā āhu bhuripa¤¤ā rabhogamā, 3-
Mātā ekādasã ra¤¤o pa¤cāliyaü pasāsati. 

[PTS Page 397] [\q 397/]     
5885. Athetthekasataü khatyā anuyuttā yasassino, 
Acchinnaraņņhā byathitā pa¤cālãnaü vasaügatā. 

1. Alaīkārā - machasaü, syā 2. Vijini - machasaü 3. Rabhogatā - machasaü

[BJT Page 316] [\x 316/]     
5886. Paüvadā takkarā ra¤¤o akāmā piyabhāõino, 
Pa¤cālamanuyāyanti akāmā vino gatā. 

5887. Tāya senāya mithilā tisandhi parivāritā, 
Rājadhāni1- videbhānaü samantā parikha¤¤ati. 

5888. Uddhaü tārakajātāva samantā parivāritā, 
Mahosadha vijānāhi kathaü mokkho bhavissati. 

[PTS Page 399] [\q 399/]     
5889. Pāde deva pasārehi bhu¤ja kāme ramassu ca, 
Hitvā pa¤cāliyaü senā brahmadatto palāyati2-

[PTS Page 412] [\q 412/]     
5890. Rājā panthavakāmo te ratanāni pavecchati, 
âgacchantu tato dutā ma¤ajukā piyabhāõino. 

5891. Bhāsantu mudukā3- vācā yā vācā paņinanditā, 
Pa¤cālā ca videhā ca uho ekā bhavantu te. 

[PTS Page 414] [\q 414/]     
5892. Kathannu kevaņņa mahosadhena
Samāgamo āsi tadiīgha bråhi
Kacci te paņinijjhanto kacci tuņņho mahosadho. 

5893. Anariyaråpo puriso janinda, 
Asammodako thaddho asabbhiråpo
Yathā mugo ca badhiro ca na ki¤catthaü abhāsatha. 

5894. Addhā idaü mantapadaü sududdasaü
Attho suddho naraviriyena4- diņņho, 
Tathā hi kāyo mama sampavedhati5-
Hitvā sayaü ko parahatthamessati. 

[PTS Page 415] [\q 415/]     
5895. Channaü hi ekāva matã sameti
Ye paõķitā uttamabhuripattā, 
Yānaü ayānaü athavāpi ņhānaü
Mahosadha tvampi matiü karohi. 

[PTS Page 416] [\q 416/]     
5896. Jānāsi kho rāja mahānubhāvo
Mahabbalo cuëanibrahmadatto
Rājā ca taü icchati kāraõatthaü
Migaü6- yathā okacarena7- luddo. 

1. Rājadhāniü - machasaü 2. Palāyiti - machasaü 3. Mudutā - machasaü
4. Naravirena - machasaü, syā 5. Vedhate - machasaü 6. Magaü - machasaü 
7. Okkacarena - machasaü

[BJT Page 318] [\x 318/]     
5897. Yathāpi maccho khaëisaü vaīkaü maüsena chāditaü, 
âmagiddho na jānāti maccho maraõamattano. 
5898. Evameva tuvaü rāja cuëaniyassa1- dhitaraü, 
Kāmagiddho na jānasi macchova maraõamatatano. 

5899. Sace gacchasi pa¤cālaü khippamantaü jahissasi, 
Migaü pathānupannaüva2- mahannaü bhayamessati. 

[PTS Page 417] [\q 417/]     

5900. Mayameva bālambase eëamugā
Ye uttamatthāni tayã lapimbha, 
Kimeva tvaü naīgalakoņivaddho3-
Atthāni jānāsi yathāpi a¤¤e. 

5901. Imaü gale gahetvāna nāsetha vijitā mama, 
Yo me ratanalābhassa antarāyāya bhāsati. 

[PTS Page 418] [\q 418/]     
5902. Tato ca so apakkamma vedehassa upantikā, 
Atha āmantayã dutaü māķharaü1- suvapaõķataü. 

5903. Ehi samma haripakkha5- veyyāvaccaü karohi me, 
Atthi pa¤cālarājassa sāëikā sayanapālikā. 

5904. Taü pattharena6- pucchassu sā hi sabbassa kovidā, 
Sā tesaü sabbaü jānāti ra¤¤o ca kosiyassa ca. 

5905. âmoti so paņissutvā māķharo suvapaõķito, 
Agamāsi haripakkho sāëikāya upantikaü. 

5906. Tato ca kho so gantvāna māķharo suvapaõķito, 
Atha āmantayi sugharaü sāëikaü ma¤ajubhāõikaü. 

5907. Kacci te sughare khamanãyaü kacci vesse7- anāmayaü, 
Kacci te madhunā lājā labbhate sughare tava. 

5908. Kusala¤ceva me samma atho samma anāmayaü, 
Atho me madhunā lājā labbhate suvapaõķite. 

1. Cuëaneyyassa - machasaü 2. Panthānu - machasaü, vi 3. Vaķķho - machasaü
4. Mādharaü - machasaü mādhuraü - syā 5. Haritapakkha - machasaü, syā
6. Bandhanena - machasaü pattharane - syā satthacena - syā 7. Vese - machasaü, syā

[BJT Page 320] [\x 320/]     
5909. Kuto nu samma āgamma kassa vā pahito tuvaü, 
Na ca mesi ito pubbe diņņho vā yadi vā suto. 

[PTS Page 419] [\q 419/]     
5910. Ahosiü sivirājassa pāsādo sayanapālako, 
Tato so dhammiko rājā baddhe1- mocesi bandhaõā. 

[PTS Page 420] [\q 420/]     
5911. Tassa mekā dutiyāsi sāëikā ¤ajubhāõikā, 
Taü tattha avadhi seno pekkhato sughare mama. 
5912. Tassā kāmā hi sammatto āgatosmi tavantike, 
Sace kareyyasi okāsaü ubhatyāva vasāmese. 

[PTS Page 421] [\q 421/]     
5913. Suvoca suviü kāmeyya sāëiko pana sāëikaü, 
Suvassa sāëikāya ca2- saüvāso hoti kidiso. 

5914. Yaü yaü kāmi kāmayati3- api caõķālikāmapi, 
Sabbhi sadiso hoti natthi kāme asādiso. 

5915. Atthi jambāvati nāma mātā sivissa4- rājino, 
Sā bhariyā vāsudevassa kaõhassa mahesã piyā. 

[PTS Page 422] [\q 422/]     
5916. Rathāvati kimpurisi sāpi vacchaü akāmayi, 
Manusso migiyā saddhiü natthi kāme asādiso. 

5917. Handa khohaü gamisasāmi sāëike maüjubhāõike, 
Paccakkhānupadaü hetaü atima¤¤asi nåna maü. 

[PTS Page 423] [\q 423/]     
5918. Na siri taramānassa māķhara suvapaõķata, 
Idheva tāva acchassu yāva rājānaü dakkhasi, 
Sossasi5- saddaü mutiīgānaü ānubhāva¤ca rājino. 

5919. Yo nu khoyaü tibbo saddo tirojanapade suto, 
Dhitā pa¤cālarājassa osadhi viya vaõõinã;
Taü dassati videhānaü so vivāho bhavissati. 

[PTS Page 424] [\q 424/]     
5920. Nediso6- te amittānaü vivāho hotu māķhara, 
Yathā pa¤cālarājassa vedehena bhavissati. 

1. Banedha - machasaü 2. Sāëikāyeva - machasaü 3. Yoyaü kāme kāmayati - machasaü syā
4. Sibbissa - aņņhakathā 5. Sosi - machasaü, syā
6. Ediso - machasaü syā vi. 

[BJT Page 322] [\x 322/]     
5921. ânayitvāna vedehaü pa¤cālānaü rathesabho, 
Tato naü ghātayisasti nāssa sakkhi bhavissati. 

[PTS Page 425] [\q 425/]     
5922. Handa kho maü anujānāhi rattiyo sattamattiyo, 
Yāvāhaü sivirājassa ārocemi mahosino, 
Laddho ca me āvasatho sāëikāya upantikaü. 
5923. Handa kho taü anujānāmi rattiyo sattamattiyo, 
Sace tvaü sattarattena nāgacchasi mamantike;
Ma¤¤e okkantasattaü maü matāya āgamissasi. 

5924. Tato ca kho so gantvāna māķharo suvapaõķito, 
Mahosadhassa akkhāsi sāëiyā1- vacanaü idaü. 

[PTS Page 426] [\q 426/]     
5925. Yasseva ghare bhu¤ejayya bhogaü, 
Tasseva atthaü puriso careyya. 

5926. Bhandāhaü gacchāmi pure janinda, 
Pa¤cālarājassa puraü surammaü;
Nivesanāni māpetuü vedehasasa yasassino. 

5927. Nivesanāni māpetvā vedehasasa yasassino. 
Yadā te pahiõeyyāmi tadā eyyāsi khattiya. 

[PTS Page 427] [\q 427/]     
5928. Tato ca pāyāsi pure māhosadho, 
Pa¤cālarājassa puraü surammaü;
Nivesanāni māpetuü vedehasasa yasassino. 

[PTS Page 433] [\q 433/]     
5929. Nivesanāni māpetvā vedehasasa yasassino;
Athassa pahiõi dutaü (vedehaü mithilaggahaü)
Ehidāni mahārāja māpitaü te nivesanaü. 

5930. Tato ca rājā pāyāsi senāya caturaīgiyā, 
Anantavāhanaü daņņhuü phãtaü kampilliyaü puraü. 

5931. Tato ca kho so gantvāna brahmadantassa pāhiõi, 
âgatosmi mahārāja tava pādāni vandituü. 

5932. Dadāhidāni me bhariyaü nāriü sabbaīgasobhiniü, 
Suvaõõena paņicchannaü dāsãgaõapukkhataü. 

[PTS Page 434] [\q 434/]     
5933. Svāgataü te vedeha atho te adurāgataü, 
Nakkhatta¤¤eca paripuccha ahaü ka¤¤aü dadāmi te;
Suvaõõena paņicchannaü dāsãgaõapukkhataü. 

1. Sāëikāya - machasaü

[BJT Page 324] [\x 324/]     
5934. Tato ca rājā vedeho nakkhantaü paripucchatha, 
Nakkhantaü paripucchitvā brahmadantasasa pāhiõi. 

5935. Dadāhidāni me bhariyaü nāriü sabbaīgasobhiniü, 
Suvaõõena paņicchannaü dāsãgaõapukkhataü. 

5936. Dadāhidāni me bhariyaü nāriü sabbaīgasobhiniü, 
Suvaõõena paņicchannaü dāsãgaõapukkhataü. 

5937. Hatthi assā rathā patti senā tiņņhanti vammitā, 1-
Ukkā padintā jhāyanti kinnu ma¤¤anti paõķitā. 

[PTS Page 436] [\q 436/]     
5938. Hatthi assā rathā patti senā tiņņhanti vammitā, 
Ukkā padintā jhāyanti kinnu kāhanti paõķitā. 

[PTS Page 437] [\q 437/]     
5939. Rakkhati taü mahārāja cuëaniyo mahabbalo, 
Paduņņho te brahmadatto pāto taü ghātayissati. 

5940. . Ubbedhate2- me hadayaü mukha¤ca parisussati, 
Nibbutiü nādhigacchāmi aggidaķķhova ātape. 

5941. Kammārānaü yathā ukkā anto jhāyati no bahi, 
Evampi hadayaü mayhaü anto jhāyati no bahi. 

5942. Pamatto mantanātito bhintamantosi khantiya, 
Idāni kho taü tāyantu paõķitā mantino janā. 

5943. Akatvāmaccassa vacanaü atthakāmahitesino, 
Antapitirato rāja migo kuņeva ohito. 

5944. Yathāpi maccho baëisaü maīkaü maüsena chācitaü, 
âmagiddho na jānāti maccho maraõamattano. 

5945. Evameva tuvaü rāja cuëaneyyassa dhitaraü, 
Kāmagiddho na jānāsi macchova maraõamattano. 

5946. Sace gacchasi pa¤cālaü khippamattaü3- jahessasi, 4-
Migaü pathānupantaüva5- mahantaü bhayamessati6-

1. Vammikā - machasaü 2. Ubbedhati - machasaü, vi 3. Khippamatthaü - machasaü
4. Jahissasi - machasaü, syā 5. Patthānu - machasaü, syā 6. Bhayamesassi - machasaü, syā

[BJT Page 326] [\x 326/]     
5947. Anariyaråpo puriso janinda
Abhiva ucchaīgagato isayye. 1-
Na tena mettiü kayirātha dhãro
Dukkho have kāpurisena2- saīgamo. 

[PTS Page 438] [\q 438/]     
5948. Yantveva3- ja¤¤ā purisaü janinda
Silavāyaü bahusasuto, 
Teneva tettiü kayirātha dhãro
Sukho bhave sappurisena saīgamo. 

5949. Bālo tuvaü phaëamugosi rāja
Yo uttamatthāni mayã lapittho, 
Kimevāhaü naīgalakoņivaddho
Atthāni jānissaü yathāpi a¤¤e. 

5950. Imaü gale gahetvana nāsetha vijitā mama, 
Yo me ratanalābhassa antarāyāya bhāsati. 

[PTS Page 439] [\q 439/]     
5951. Mahosadha atitena nānuvijjhanti paõķitā, 
Ki maü assaü ca sambaddhaü5- patodeneva vijjhasi. 

5952. Sace passasi mokkhaü me6- khemaü vā pana pasasasi, 
Teneva maü anusāsa kiü atitena vijjhasi

5953. Atitaü mānusaü kammaü dukkaraü durabhisambhavaü, 
Na taü sakkomi mocetuü tvampi jānassu khattiya. 

5954. Santi vehāsayā7- nāgā iddhimanto yasassino, 
Tepi ādāya gaccheyyuü yassa honti tathāvidhā. 

5955. Santi vehāsayā assā iddhimanto yasassino, 
Tepi ādāya gaccheyyuü yassa honti tathāvidhā. 

5956. Santi vehāsayā pakkhã iddhimanto yasassino, 
Tepi ādāya gaccheyyuü yassa honti tathāvidhā. 

5957. Santi vehāsayā yakkhā iddhimanto yasassino, 
Tepi ādāya gaccheyyuü yassa honti tathāvidhā. 

1. ôaüseyya - machasaü, syā 2. Kāpurisehi - machasaü 3. Yadeva - machasaü
4. Puriso - machasaü 5. Sambandhaü - machasaü 6. Vā - machasaü
7. Vehāyasā - machasaü syā vehāsasā - vi

[BJT Page 328] [\x 328/]     
5958. Atitaü mānusaü1- kammaü dukkaraü durabhisambhavaü, 
Na taü sakkomi mocetuü antalikkhena khattiya. 

[PTS Page 440] [\q 440/]     

5959. Atiradassi puriso mahante udakaõõave, 
Yattha so labhate gādhaü2- tattha so vindate sukhaü. 

5960. Evaü ambha¤ca a¤¤o ca tvaü patiņņhā mahosadha, 
Tvaü nosi mantinaü seņņho ambhe dukkhā pamocaya. 

5961. Atitaü mānusaü kammaü dukkaraü durabhisambhavaü, 
Na taü sakkomi mocetuü tvampi rānassu3- senaka. 

5962. Suõohi metaü vacanaü passasetaü mahabbhayaü, 
Senakaüdāni pucchāmi kiü kiccaü idha ma¤¤asi. 

[PTS Page 441] [\q 441/]     
5963. Aggiü dvārato dema gaõhāmase vikatatanaü, 4-
A¤¤ama¤¤aü vadhitvāna khippaü hessāma jãvitaü. 
Mā no rājā5- brahmadatto ciraü dukkhena mārayi. 

5964. Suõohi etaü vacanaü passasetaü mahabbhayaü, 
Pukkusaüdāni pucchāmi kiü kiccaü idha ma¤¤asi. 

5965. Visaü khāditvā miyyāma khippaü hessāma jãvitaü, 
Mā no rājā brahamadatto ciraü dukkhena mārayi. 

5966. Suõohi metaü vacanaü passasetaü mahabbhayaü, 
Kāvindaüdāni pucchāmi kiü kiccaü idha ma¤¤asi. 

5967. Rajjuyā khajjha miyyāma papātā papatemase, 
Mā no rājā buhmadatto ciraü dukkhena mārayi. 

5968. Suõohi etaü vacanaü passasetaü mahabbhayaü, 
Devindaüdāni pucchāmi kiü kiccaü idha ma¤¤asi. 

5969. Aggiü dvārato dema gaõhāmase vikatatanaü, 4-
A¤¤ama¤¤aü vadhitvāna khippaü hessāma jãvitaü. 
Na no sakkoti mocetuü sukheneva mahosadho. 

[PTS Page 442] [\q 442/]     
5970. Yathā kadalino sāraü anevasaü nādhigacchati, 
Evaü anevasamānā naü pa¤ahaü nājjhagamāmase. 

1. Mānusakaü - vi 2. Nādhaü - machasaü 3. Pajānassu - machasaü
4. Vikantanaü - machasaü, syā
5. Rājā - machasaü

[BJT Page 330] [\x 330/]     
5971. Yathā simbalino sāraü anevasaü nādhigacchati, 
Evaü anvesamānāü pa¤haü nājjhagamāmase. 

5972. Adese vata no vutthaü1- ku¤ajarānaüva nodake, 
Sakāse dummanussānaü bālānamavijānataü. 

5973. Ubbedhate2- me hadayaü mukha¤ca parisussati, 
Nibbutiü nādhigacchāmi aggidaķķhova ātape. 

5974. Kammārānaü yathā ukkā anto jhāyati no bahi, 
Evampi hadayaü mayhaü anto jhayati no bahi. 

[PTS Page 443] [\q 443/]     
5975. Tato so paõķito dhãro atthadassi mahosadho, 
Vedehaü dukkhitaü disvā idaü vacanamabravi. 

5976. Mā tvaü bhāyi mahārāja mā tvaü bhāyi rathesabha, 
Ahaü taü mocayissāmi rāhugahitaüva3- candimaü. 

5977. Mā tvaü bhāyi mahārāja mā tvaü bhāyi rathesabha, 
Ahaü taü mocayissāmi rāhugahitaüva suriyaü. 

5978. Mā tvaü bhāyi mahārāja mā tvaü bhāyi rathesabha, 
Ahaü taü mocayissāmi paīke sattaüva ku¤ajaraü. 

5979. Mā tvaü bhāyi mahārāja mā tvaü bhāyi rathesabha, 
Ahaü taü mocayissāmi peëābaddhaüva pantagaü. 

5980. Mā tvaü bhāyi mahārāja mā tvaü bhāyi rathesabha, 
Ahaü taü mocayissāmi pakkhiü baddhaüva pa¤ajare. . 

5981. Mā tvaü bhāyi mahārāja mā tvaü bhāyi rathesabha, 
Ahaü taü mocayissāmi macche jālagateriva. 

5982. Mā tvaü bhāyi mahārāja mā tvaü bhāyi rathesabha, 
Ahaü taü mocayissāmi sayoggabalavāhanaü. 

5983. Mā tvaü bhāyi mahārāja mā tvaü bhāyi rathesabha, 
Pa¤cālaü vāhayissāmi kākasenaüva leķķunā. 

5984. Dādu pa¤¤ā kimatthiyā amacco vāpi tādiso, 
Yo taü sambādhapakkhannaü dukkhā na parimocaye. 

1. Vuņņhaü - machasaü 2. Ubbedhati - machasaü, vi 3. Rāhuggataüva - machasaü.
Rāhuggahitaüva - syā. 

[BJT Page 332] [\x 332/]     
[PTS Page 444] [\q 444/]     
5985. Etha māõavā uņņhetha mukha üsodhatha sandhino, vedeho sahamaccehi
ummaggena1- gamissati. 

5986. Tassa taü vacanaü sutvā paõķitassānusārino, 
Ummaggadvāraü vivariüsu yantayutte ca aggaëe. 

[PTS Page 445] [\q 445/]     
5987. Purato senako yāti pacchato ca mahosadho, 
Majjhe ca rājā vedeho amaccaparivārito. 

5988. Ummaggā2- nikkhamitvāna vedeho nāvamāruhi, 
Abhiråëha¤ca taü ¤atvā anusāsi mahosadho. 

5989. Ahaü te sāsuro3- deva ayaü sassu janādhipa, 
Yathā mātu paņipatti evaü te hotu sassuyā. 

5990. Yathāpi niyako bhātā saudariyo ekamātuko, 
Evaü pa¤cālacaõķo te dayitabbo rathesabha. 
5991. Ayaü pa¤cālacaõķi te rājaputti abhijjhitā, 
Kāmaü karohi te tāya bhariyā te rathesabha. 

[PTS Page 446] [\q 446/]     
5992. âråyha nāvaü taramāno kinnu tãrambhi tiņņhasi, 
Kicchā muttambha dukkhāto yāmadāni mahosadha. 

5993. Nesa dhammo mahārāja yohaü senāya nāyako, 
Senaīgaü parihāpetvā attānaü parimocaye. 

5994. Nivesanambhi te deva senaīgaü parihāpitaü, 
Taü dinnaü brahmadattena anāyissaü rathesabha. 

5995. Appaseno mahāsenaü kathaü viggayha ņhassasi, 
Dubbalo balavantena viha¤¤issasi paõķita. 

[PTS Page 447] [\q 447/]     
5996. Appasenopi ce manti mahāsenaü amantinaü, 
Jināti4- rājā rājāno ādiccovudayaü tamaü. 

5997. Susukhaü vata saüvāso paõķitehiti senaka, pakkhiva pa¤ajare baddhe5- macche
jālagateriva
Amittahatthatthagate mocayã no mahosadho. 

1. Umaīgena - machasaü, ummaīgena - syā 2. Umaīgā - machasaü
3. Sayusuro - sãmu, machasaü, syā 4. Jānātha - machasaü
5. Bandhe - machasaü

[BJT Page 334] [\x 334/]     
5998. Evametaü mahārāja paõķitā hi sukhāvahā. 
Pakkhiva pa¤ajare baddhe macche jālagateriva;
Amittahatthagate mocayã no mahosadho. 

[PTS Page 448] [\q 448/]     
5999. Rakkhitvā kasiõaü rattiü cuëaniyo mahabbalo, 
Udentaü aruõuggamahi upakāriü upāgami. 

6000. âråyha pavaraü nāgaü balavantaü saņņhihāyanaü, 
Rājā avoca pa¤cālo cuëaniyo mahabbalo. 

6001. Sannaddho maõivammena saramādāya pāõinā, 
Pessiye ajjhābhāsittha puthugumbe samāgate. 

6002. Hatthāråhe anikaņņhe rathike pattika rake, 
Upāsanamhi katahatthe vāëavedhe samāgate. 

6003. Pesetha ku¤ajare danti balavante saņņhihāyane, 
Maddantu ku¤ajarā nagaraü1- vedehena sumāpitaü. 

6004. Vacchadantamukhā setā tikhiõaggā2- aņņhãvedhino, 
Panunnā dhanuvegena sampatantu tirãtaraü.

6005. Māõavā vammino surā citradaõķayutāvudhā, 
Pakkhandino mahānāgā hatthinaü hontu sammukhā. 

6006. Sattiyo teladhotāyo accimantã4- pabhassarā, 
Vijjotamānā tiņņhantu sataraüsā viya tārakā. 

[PTS Page 449] [\q 449/]     
6007. âvudhabalavantānaü guõikāyuradhārinaü, 
Etādisānaü yodhānaü saīgāme apalāyinaü. 
Vedeho kuto muccissati sace pakkhiva kāhati5-

6008. Tiüsa me purisanāvutyo sabbe vekekanicchitā, 6-
Yesaü samaü na passāmi kevalaü mahimaü caraü. 

6009. Nāgā ca kappitā7- danti balavanto saņņhibhāyanā, 
Yesaü khandhesu sobhanti kumārā cārudassanā. 

6010. Pãtālaīkārā pitavasanā pituttaranivāsanā, 
Nāgakkhandhesu sobhanti devaputtāva nandane. 

1. Maddantu ku¤ajaraü nāgaü - machasaü 5. Kāhiti - machasaü, vi. 
2. Tiõugga - machasaü 6. Naccitā - machasaü
3. Taritarā - machasaü 7. Kappakā - machasaü
4. Accimantā - machasaü

[BJT Page 336] [\x 336/]     
6011. Pāņhinavaõõā1- nettiüsā teladhotā pabhassarā, 
Niņņhitā naravirehi2- samadhārā sunissitā3-

6012. Vellālino vitamalā sikkāyasmayā daëhā, 
Gahitā balavantehi suppahārapapahārinā. 

6013. Suvaõõatharusampannā lohitakacchupadhāritā, 
Vivattamātā sobanti vijjuvabbhaghanantare. 

6014. Patākā4- vammino surā asicammassa kovidā, 
Tharåggahā5- sikkhitāro nāgakkhandhātipātino6-

6015. Edisehi7- parikkhitto natthi mokkho ito tava, 
Pabhāvaü te na passāmi yena tvaü mithilaü vaje. 

[PTS Page 451] [\q 451/]     
6016. Kinnu santaramānova nāgaü pesesi ku¤ajaraü, 
Pahaņņharåpo āpatasi8- laddhatthosmãti9- ma¤¤asi, 

6017. Oharetaü10- dhanu cāpaü khurappaü paņisaühara, 
O÷aretaü subhaü cammaü veëuriyamaõiyanthataü11-

6018. Pasannamukhavaõõosi mihitapubba¤ca bhāsasi, 
Hoti kho maraõakāle tādisi12- vaõõasampadā. 

[PTS Page 452] [\q 452/]     
6019. Moghaü te gajjitaü13- bhittamanotāsi khattiya, 
Duggaõho hi tayā rājā khaëuīkeneva14- sindhavo. 

6020. Tiõõe hiyyo rājā gaīgaü sāmacco saparijjano, 
Haüsarājaü yathā dhaīko anujjavaü papatissasi. 

6021. Sigālā rattibhāgena phullaü disvāna kiüsukaü, 
Maüsapesãti ma¤¤antā pirabbuëhā migādhamā. 

1. Pādina - machasaü 8. âgamasi - syā ātapasi - machasaü
2. Naradhi rehi - machasaü 9. Siddhatthosmiti - machasaü
3. Sanisasitā - machasaü 10. Ohāretha - machasaü
4. Pathakā - machasaü, syā paņakā - vi 11. Satanibhaü - syā sandhataü - machasaü
5. Dhanuggahā - machasaü, syā 12. Edisi - machasaü, syā
6. Nāgakhandhe nipātito - machasaü 13. Vajjitaü - machasaü
7. Etādisehi - machasaü, syā vi 14. Kaëuīgeneva - machasaü

[BJT Page 338] [\x 338/]     
6022. Vãtivattāsu rattisu uggatasmiü divākare, 
Kiüsukaü phullitaü disvā āsacchintā migādhamā. 

6023. Evameva tuvaü rāja vedehaü parivāriya, 1-
âsacchinto gamissasi sigālā2- kiüsukaü yathā. 

[PTS Page 453] [\q 453/]     
6024. Imassa hatthapāde ca kaõõanāsa¤ca chindatha, 
Yo me amittaü hatthagataü vedehaü parimocayi. 

6025. Ima maüsaüva pātabbaü3- sule katvā pacantu taü, 
Yo me amittaü hatthakataü vedehaü parimocayi. 

6026. Yathāpi āhabhaü cammaü pathavyā vitaniyyati, 4-
Sãhassa atho vyagghassa hoti saīkusamāhataü. 

6027. Evaü taü vitanitvāna5- vedhayissāmi sattiyā, 
Yo me amittaü hatthagataü vedehaü parimocayi. 

6028. Sace me hatthe ca pāde ca kaõõanāsa¤ca checchasi, 
Evaü pa¤cālacaõķassa6- vedeho chedayissati. 

6029. Sace me hatthe ca pāde ca kaõõanāsa¤ca checchasi, 
Evaü pa¤cālacaõķiyā7- vedeho chedayissati. 

6030. Sace me hatthe ca pāde ca kaõõanāsa¤ca checchasi, 
Evaü nandāya deviyā vedeho chedayissati. 

6031. Sace me hatthe ca pāde ca kaõõanāsa¤ca checchasi, 
Evaü te puttadārassa vedeho chedayissati. 

[PTS Page 454] [\q 454/]     
6032. Sace maüsaüva pātabbaü sule katvā pavissasi, 
Evaü pa¤cālacaõķassa vedeho chedayissati. 

6033. Sace maüsaüva pātabbaü sule katvā pavissasi, 
Evaü pa¤cālacaõķiyā vedeho chedayissati. 

6034. Sace maüsaüva pātabbaü sule katvā pavissasi, 
Evaü nandāya deviyā vedeho chedayissati. 

1. Parivāritaü - machasaü 2. Siīgālā - machasaü 3. Imaü maüsa¤capātabyaü - machasaü, syā
4. Vihaniyyati - machasaü syā 5. Vibhanitvāna - machasaü, syā vi
6. Pa¤cālacandassa - machasaü, syā 7. Pa¤cālacandiyā - machasaü, syā

[BJT Page 340] [\x 340/]     
6035. Sace maüsaüva pātabbaü sule katvā pavissasi, 
Evaü te puttadārassa vedeho chedayissati. 

6036. Sace maü vitanitvāna vedhayissasi sattiyā, 
Evaü pa¤cālacaõķassa vedeho chedayissati. 

6037. Sace maü vitanitvāna vedhayissasi sattiyā, 
Evaü pa¤cālacaõķiyā vedeho chedayissati. 

6038. Sace maü vitanitvāna vedhayissasi sattiyā, 
Evaü nandāya deviyā vedeho chedayissati. 
6039. Sace maü vitanitvāna vedhayissasi sattiyā, 
Evaü te puttadārassa vedeho vedhayissati;
Evaü no mattitaü raho vedehena mayā sabha. 

6040. Yathā palasataü1- cammaü kontimanti2- suniņņhitaü, 
Upeti tanutāõāya sarānaü paņihantave. 

6041. Sukhāvaho dukkhanudo vedehassa yasassino, 
Matiü te paņibha¤¤āmi usuü palasateniva3-

[PTS Page 455] [\q 455/]     
6042. Iīgha passa mahārāja su¤¤aü antepuraü tava, 
Orodhā ca kumārā ca tava mātā ca khattiya
Ummaggā4- nãharitvāna vedehassupanāmitā. 

6043. Iīgha antepuraü mayhaü gantvāna vicitātha naü, 
Yathā imassa vacanaü saccaü vā yadi vā musā. 

6044. Evametaü mahārāja yathā āha mahosadho, 
Su¤¤aü antepuraü sabbaü kākapaņņanaka yathā. 

6045. Ito gatā mahārāja nārã sabbaīgasobhanā, 
Kosumbhaphalakasussoõi haüsagaggarabhāõinã. 

6046. Ito nãtā mahārāja nārã sabbaīgasobhanā, 
Kosaseyyavasanā sāmā jātaråpasumekhalā. 
. 
6047. Surattapādā kalyāõi suvaõõamaõimekhalā, 
Pārevatakkhi sutanu bimboņņhā tanumajjhimā. 

1. Balasataü - machasaü 2. Kontimantā - machasaü, syā 3. Balasatenavā - machasaü
4. Amaīgā - machasaü, ummaīgā - syā

[BJT Page 342] [\x 342/]     
6048. Sujātā bhujagalaņņhiva vellãva10 tanumajjhimā, 
Dãghassā kesā asitā ãsakaggapavellitā. 

6049. Sujātā migachāpãva2- hemantaggisikhāriva, 
Nadãva giriduggesu sa¤chantā khuddaveëuhi. 

[PTS Page 457] [\q 457/]     
6050. Nāganāsuru kalyāõi paņhamā timbarutthinã, 
Nātidãghā nātirassā nālomā nātilomasā. 

6051. Nandāya nåna maraõena nandasi sirivāhana, 
Aha¤¤aca nåna nandā ca gacchāma yamasādhanaü. 

[PTS Page 458] [\q 458/]     
6052. Dibbaü adhiyase māyaü akāsi cakkhumohanaü, 
Yo me amittaü hatthagataü vedehaü parimocayi. 

6053. Adhiyanti mahārāja dibbamāyidha paõķitā, 
Te mocayanti attānaü paõķitā mantino janā. 
6054. Santi māõavaputta kusalā sandhichedakā, 
Yesaü katena maggena vedeho mithilaü gato. 

[PTS Page 459] [\q 459/]     
6055. Iīgha passa mahārāja ummaggaü sādhu māpitaü, 
Hatthinaü atha assānaü rathānaü atha patatinaü. 
âlokabhåtaü tiņņhantaü ummaggaü3- sādhu niņņhitaü. 

6056. Lābhā vata videhānaü yasasa me edisā paõķitā, 
Ghare vasanti vijite yathā tvaüsi mahosadha. 

[PTS Page 461] [\q 461/]     
6057. Vutti¤ca parihāra¤ca diguõaü bhattacetanaü, 
Dadāmi vipulaü bhu¤ja kāme ramassu ca. 
Mā videhaü paccagamā kiü videho karissati. 

[PTS Page 462] [\q 462/]     
6058. Yo cajetha mahārāja bhattāraü dhanakāraõā, 
Ubhinnaü hoti gārayho attano ca parassa ca;
Yāva jiveyya vedeho nā¤¤assa puriso siyā. 

1. Vediva - machasaü, syā 2. Migachāpāva - machasaü 3. Umaīgaü - machasaü

[BJT Page 344] [\x 344/]     
6059. Yo cajetha mahārāja bhattāraü dhanakāraõā, 
Ubhinnaü hoti gārayho attano ca parassa ca;
Yāva tiņņheyya vedeho nā¤¤assa puriso siyā. 

6060. Dammi nikkhasabhassaü te gāmāsiti¤ca kāsisu, 
Dāsisatāni cattāri dammi bhariyāsata¤ca te;
Sabbaü senaīgamādāya sotthiü gaccha mahosadha. 

[PTS Page 463] [\q 463/]     
6061. Yāvaü dadantu hatthinaü assānaü dviguõaü vidhaü, 
Tappentu antapānena rathike pattikārake. 

6062. Hatthi asse rathe patti gacchevādāya paõķita, 
Passatu taü mahārājā vedeho mithilaü gataü. 

6063. Hatthi assā rathā patti senā padissate mahā, 
Caturaīgini bhiüsaråpā kinnu ma¤¤anti paõķitā. 

6064. ânando te mahārāja uttamo patidissati, 
Sabbaü senaīgamādāya sotthiü patto mahosadho. 

[PTS Page 464] [\q 464/]     
6065. Yathā petaü susānasmiü chaķķetvā caturo janā, 
Evaü kampilliye tyambhā chaķķayitvā idhāgatā. 

6066. Atha tvaü kena vaõõena kena vā pana hetunā, 
Kena vā atthajātena attānaü parimocayi. 

6067. Atthaü atthena vedeha mantaü mantenana khattiya, 
Parivārayissaü rājānaü jambudipaüva sāgaro. 

6068. Dinnaü nikkhasahassaü me gāmāsiti ca kāsisu, 
Dāsisatāni cattāri dinnaü bhariyāsata¤ca me
Sabbaü senaīgamādāya sotthinambhi idhāgato. 

[PTS Page 465] [\q 465/]     
6069. Susukhaü vata saüvāso paõķitehãti senaka, 
Pakkhiva pa¤ajare baddhe macche jālagateriva;
Amittahatthagate movayã no mahosadho. 

[BJT Page 346] [\x 346/]     
6070. Evametaü mahārāja paõķitā hi sukhāvahā, 
Pakkhiva pa¤ajare baddhe macche jālagateriva;
Amittahatthatthagate movayã no mahosadho. 

6071. âha¤¤antu sabbavãõā bheriyo deõķimāni ca, 
Nadantu māgadhā1- saīkhā vaggu vadatu2- dundubhi. 

6072. Orodhā ca kumārā ca vesiyānā ca brāhmaõā, 
Bahuü antaü ca pāna¤ca paõķitassābhihārayuü. 

6073. Hatthāråhā anikaņņhā rathikā pattikārakā, 
Bahuü anna¤ca pāna¤ca paõķitassābhihārasuü. 

6074. Samāgatā jānapadā negamā ca samāgatā, 
Bahuü anta¤ca pāna¤ca paõķitassābhihārayuü. 

6075. Bahujjano pasannosi disvā paõķitamāgate, 
Paõķitambhi anuppatte velukkhepo avantathāti. 
Mahāummaggakaõķaü. 

[PTS Page 469] [\q 469/]     
6076. Sace vo vuyhamānānaü sattannaü udakaõõave, 
Manussabalimesāno nāmaü gaõheyya rakkhaso;
Anupubbaü kathaü datvā mu¤cesi dakarakkhino3-

[PTS Page 470] [\q 470/]     
6077. Mātaraü paņhamaü dajjaü bhariyaü datvāna bhātaraü, 
Tato sahāyaü datvāna pa¤camaü dajjaü brāhmaõaü; chaņņhāhaü dajjamattānaü neva dajjaü
mahosadhaü. 

6078. Posetā te janetti ca digharattānukampikā, 
Chambhi tayi paduņņhasmiü4- paõķitā atthadassini;
A¤¤aü upanisaü katvā vadhā taü parimocayi. 

6079. Taü tādisaü pāõadadiü orasaü gabbhadhāriõiü, 
Mātaraü kena dosena dajjāsi dakarakkhino. 

1. Māgata saīkhā - machasaü 2. Nadantu - machasaü, syā 3. Dakarakkhasā - machasaü, syā,
vi 4. Padussati - machasaü

[BJT Page 348] [\x 348/]     
[PTS Page 472] [\q 472/]     
6080. Daharāviya alaīkārā dhāreti apiëandhanaü
Dovārike anikaņņhe ativelaü pajagghati1-. 
6081. Tatopi paņirājānaü sayaü dutāni sāsati, 
Mātaraü tena dosena dajjāhaü dakarakkhino. 

[PTS Page 473] [\q 473/]     
6082. Itthigumbassa pavarā accantapiyavādini, 2-
Anuggatā3- silavati chāyāva anapāyini. 

6083. Akkodhanā pa¤¤avati paõķitā atthadassini, 
Ubbariü kena dosena dajjasi dakarakkhino. 

6084. Khiķķhāratisamāpannaü anatthavasamāgataü, 
Sā maü sakānaü puttānaü ayācaü yācate dhanaü, 

6085. Sohaü dadāmi sāratto bahuü uccāvacaü dhanaü. 
Suduccajaü cajitvāna pacchā socāmi dummano;
Ubbariü4- tena desena dajjāmi5- dakarakkhino. 

[PTS Page 474] [\q 474/]     
6086. Yenāvitā jānapadā ānãtā6- ca paņiggahaü, 
âbhataü7- pararajjehi abhiņņhāya bahuü dhanaü 

6087. Dhanuggahānaü pavaraü suraü tikhiõamantinaü, 
Bhātaraü tena desena dajjāsi dakarakkhino. 

6088. Mayocitā8- jānapadā ānitā ca paņiggahaü, 
âbhataü pararajjehi abhiņņhāya bahuü dhanaü. 
6089. Dhanuggahānaü pavaro suro tikhiõamanti ca, 
Mayāyaü sukhito rājā atima¤¤ati dārako. 

6090. Upaņņhānampi me ayye na so eti yathā pure, 
Bhātaraü tena dosena dajjāhaü dakarakkhino. 

1. Saüjagghati - machasaü 2. Piyabhāõini - machasaü, syā 3. Anupubbatā - machasaü, syā
4. Uppari - machasaü 5. Dajjāhaü - machasaü 6. ânito - machasaü
7. âbhaņaü - syā 8. Yenocitā - machasaü, syā

[BJT Page 350] [\x 350/]     
[PTS Page 475] [\q 475/]     
6091. Ekarattena ubhayo tuvaü ca dhanusekhavā, 
Ubho jātettha pa¤cālā pahāyā susamācayā. 

6092. Cariyā taü anubandhittho ekadukkhasukho tava, 
Ussukko te divārattiü sabbakiccesu vyāvaņo;
Sahāyaü tena dosena dajjāsi dakarakkhino. 

6093. Cariyāya1- ayaü ayye pajagghittho2- mayā saha, 
Ajjāpi tena vaõõena ativelaü pajagghati3-

6094. Ubbariyāpi4- me ayye mantayāmi rahogato, 
Anāmantā pavisati pubbe appaņivedito. 

6095. Laddhavāro katokāso ahirikaü anādaraü, 
Sahāyaü tena dosena dajjahaü dakarakkhino. 

6096. Kusalo sabbanimittānaü ruda¤¤u āgatāgamo, 
Uppāde5- supine yutto niyyāõe ca pavesane. 

[PTS Page 476] [\q 476/]     
6097. Paddho6- bhummantalikkhasmiü nakkhattapadakovido, 
Brāhmaõaü kena desena dajjāsi dakarakkhino. 

6098. Parisāyampi me ayye milayitvā7- udikkhati, 
Tasmā ajja bhamuü luddaü dajjāhaü dakarakkhino. 

6099. Sasamuddapariyāyaü mahiü sāgarakuõķalaü, 
Vasundharaü āvasasi amaccaparivārito

6100. Cāturanto mahāraņņho vijitāvi mahabbalo, 
Pathavyā ekarājāsi yaso te vipulaügato

6101. Soëasitthisahassāni āmuttamaõikuõķalā, 
Nānājanapadā nariyo8- devaka¤¤upamā subhā. 

1. Cariyā maü - machasaü, syā 2. Sa¤ajagghito - machasaü 3. Saüjagghati - machasaü
4. Upariyāpiha - machasaü 5. Uppāte - machasaü 6. Paņņho - machasaü syā 7. Ummilitvā -
machasaü syā 8. Nāri - machasaü, syā

[BJT Page 352] [\x 352/]     
6102. Evaü sabbaīgasampannaü sabbakāmasamiddhinaü, 
Sukhinānaü piyaü dãghaü jãvitaü āhu khattiya. 

6103. Atha tvaü kena vaõõena kena vā pana hetunā, 
Paõķitaü anurakkhanto pāõaü cajasi duccajaü. 

[PTS Page 477] [\q 477/]     
6104. Yatopi āgato ayye mama hatthaü mahosadho, 
Nābhijānāmi dhirassa anumattampi dukkataü. 

6105. Sace ca kismici kāle maraõaü me pure siyā, 
Putte ca me paputte ca1- sukhāpeyya mahosadho. 

6106. Anāgataü paccuppannaü sabbamatthaü vipassati, 
Anāparādhakammantaü na dajjaü dakarakkhino. 

6107. Idaü suõotha pa¤cālā cuëaniyassa2- bhāsitaü, 
Paõķitaü anurakkhanto pāõaü cajati duccajaü. 

[PTS Page 478] [\q 478/]     
6108. Mātu bhariyāya bhātucca sakhino brāhmaõassa ca, 
Attano cāpi pa¤cālo channaü cajati jãvitaü. 

6109. Evaü mahatthikā3- pa¤¤ā nipuõā sādhucintani, 
Diņņhadhamme4- hitatthāya samparāye sukhāya ca. 
Dakarakkhasapa¤ho. 

6110. Bheri uppalavaõõasi pitā suddhono ahu, 
Mātā āsi mahāmāyā amarā bimmasundari. 

6111. Suvo ahosi ānando sāriputtosi cuëanã, 
Mahosadho lokanātho evaü dharetha jātakaü. 5-
- Mahā ummaggajātakaü navamaü. - 

1. So me putte paputte ca - machasaü 2. Cuëaneyyassa - machasaü
3. Mahiddhikā - machasaü, mi syā 4. Diņņhadhamma - machasaü syā
5. Kevaņņo dedattosi talatā cullanandikā, pa¤cālacaõķi sunadaridevi cāsi yasassikā.
Ambaņņho āsi kāvindo poņņhapādo ca pukkuso, piëotiko ca devindo senakocāpi saccako.
Devidumbarā diņņhamaīgalikā sālikācāpi kuõķali vedeho lāëudāyati. 
Imāpi dve gāthāyo bahåsu sihalapotthakesu dissanti syāmapotthake ito visadisā. Bheri
iccādikā pana deva gāthāyo sabbapotthakesu ekasadisā. 

[BJT Page 354] [\x 354/]     

10. Mahāvessantarajātakaü
[PTS Page 481] [\q 481/]     
6112. Phusati1- varavāõõahe varassu dasadhā vare, 
Pathavyā cārupubbaīgi yaü tuyhaü manaso piyaü. 

[PTS Page 482] [\q 482/]     
6113. Devarāja namo tyatthu kiü pāpaü pakataü mayā, 
Rammā cāvesi maü ņhānā vātova dharaõiråhaü. 

6114. Na ceva te kataü pāpaü na ca me tvamasi appiyā, 
Pu¤¤a¤ca te parikkhãõaü yena tevaü vadāmahaü. 

6115. Pantike maraõaü tuyhaü vinā÷āvo bhavissati, 
Patiggaõabhāhi me ete vare dasa pacecchato. 

6116. Varaü ce me ado sakka sabbabhåtānamissara, 
Sivirājassa bhaddante tattha assaü nivesane. 

6117. Nãlanettā nãlabhamu nilakkhi ca yathāmigi, 
Phusati nāma nāmena tatthassaü pundadari. 

6118. Puttaü labhetha varadaü yācayogaü2- amacchariü, 
Pujitaü patirājehi kittimantaü yasassinaü. 

6119. Gabbhaü me dhārayantiyā majjhimaīgaü anuttata, 3-
Kucchi anunnato assa cāpaüva likhitaü samaü

[PTS Page 483] [\q 483/]     
6120. Thanā me nappapateyyuü palitā nassantu vāsava, 
Kāye rajo na lippetha vajjhaü cāpi pamocaye. 

6121. Mayurako¤cābhirude nārivaragaõāyute, 
Khujjacelāpakākiõõe4- sutamāgadhavaõõite. 
1. Phussati - machasaü, syā 2. Yāvayāgi - maichasaü 3. Anuõõataü - machasaü, syā
4. Khujjavelāvakākiõõe - syā khujjavelākhakākiõõe - vi

[BJT Page 356] [\x 356/]     
6122. Citraggaëerughusite1- surāmaüsappabodhane, 
Sivirājassa bhaddante tattha assaü mahesiyā. 

6123. Ye te dasa varā dinnā mayā sabbaīgasobhane, 
Sivirājassa vijite2- sabbe te lacchasi vare. 

[PTS Page 484] [\q 484/]     
6124. Idaü vatvāna maghavā devarājā sujampati, 
Phusatiyā3- varaü datvā anumodittha vāsavo. 
- Dasavaragāthā. -

6125. 5"Tato cutā sā phusati khattiyo upapajjatha, 
Jetuntarambhi nagare sa¤ajayena samāgami. 

[PTS Page 485] [\q 485/]     
6126. Dasa māse dhārayitvāna kāronti purapadakkhiõaü, 
Vessānaü vithisā majjhe janesi phusati mamaü. 

6127. Na mayhaü mattikaü nāmaü napi pettikasamabhavaü, 
Jātomhi vessavithiyaü tasmā vessantaro ahu. 

[PTS Page 486] [\q 486/]     
6128. Yadāhaü dārako homi jātiyā aņņhavassiko, 
Tadā nisajja pāsāde dānaü dātuü vicintayiü. 

6129. Bhadayaü dadeyyaü cakkhumpi maüsampi rudhirampi ca, 
Dadeyyaü kāyaü sāvetvā yadi kovi yācaye4- mamaü. 

6130. Sabhāvaü cintayantassa akampitamasaõņhitaü, 
Akampi tattha paņhavi sineruvanavaņaüsakā. 

[PTS Page 488] [\q 488/]     
6131. Paråëhakacchanakhalomā paükadantā rajassirā, 
Paggayha dakkhiõaü bāhuü kiü maü yāvanti brāhmaõā. 

6132. Ratanaü deva yācāma sivinaü raņņhavaķķhana, 
Dadāhi pavaraü nāgaü ãsādantaü uråëhavaü. 

6133. Dadāmi na vikampāmi yaü maü yāvanti brāhmaõā, 
Pabhinnaü ka¤ajaraü dantiü opavuyahaü gajuttamaü. 

1. Citraggaëe ghusite - machasaü 2. Bhaddante - machasaü 3. Phussatiyā - machasaü syā vi
4. Yāvako - syā vi 5"maramma potthake na dissanti. 

[BJT Page 358] [\x 358/]     
6134. Hatthikkhandhato oruyha rājā cāgādhimānaso, 
Brāhmaõānaü adā dānaü sivinaü raņņhavaķķhano. 

[PTS Page 489] [\q 489/]     
6135. Tadāsi yaü bhiüsanakaü tadāsi lomahaüsanaü, 
Hatthināge padinnamhi medini samakapatha 

6136. Tadāsi yaü bhiüsanakaü tadāsi lomahaüsanaü, 
Hatthināge padinnamhi khubbhãttha naraü tadā. 

6137. Samākulaü puraü āsi ghoso ca vipulo mahā, 
Hatthināge padinnamhi sivinaü raņņhavaķķhane. 

6138. Athettha vantati saddo tumulo bheravo māha, 
Hatthināge padinnamhi medini samakampatha. 

6139. 5"Athettha vantati saddo tumulo bheravo māha, 
Hatthināge padinnamhi khubbhittha nagaraü tadā 

6140. Athettha vantati saddo tumulo bheravo māha, 
Hatthināge padinnamhi sivinaü raņņhavaķķhane. 

[PTS Page 490] [\q 490/]     
6141. Uggā ca rājaputtā ca vesiyānā ca brāhmaõā, 
Hatthāruhā anikaņņhā rathikā pattikārakā. 

6142. Kevalo cāpi nigamo sivayo cāpi samāgatā, 
Disvā nāgaü niyamānaü te ra¤¤o paņivedayuü. 

6143. Vidhamaü deva te raņņhaü putto vessantaro tava, 
Kathaü no hatthinaü dajjā nāgaü raņņhassa pujitaü. 

6144. Kathaü no ku¤ajaraü dajjā ãsādantaü uråëhavaü, 
Khetta¤¤uü sabbayuddhānaü sabbasetaü gajuttamaü. 

6145. Paõķukambalasa¤achannaü pabhãnnaü sattumaddanaü, 
Dantiü savāëavijaniü setaü kelāsasādisaü1-

6146. Sasetacchattaü savupatheyyaü2- sāthabbaõaü3- sahatthipaü, 
Aggayānaü rājavāhiü brāhmaõanaü adā dhanaü4-

1. Sāditaü - machasaü 2. Saupādheyyaü - machasaü supattheyyaü - syā
3. Sādhabbanaü - machasaü 4. Gajaü - machasaü 5"imā gāthāyo marammapotthake na
dissanti. 

[BJT Page 360] [\x 360/]     
6147. Annaü pāna¤ca so dajja vatthasenāsanāni ca, 
Etaü kho dānapatiråpaü etaü kho brāhmaõārahaü. 

6148. Ayaü te vaüsarājā no sivinaü raņņhavaķķhanaü, 
Kathaü vessantaro putto gajaü hājeti sa¤jaya. 

6149. Sace1- tvaü na karissasi sivinaü vacanaü imaü, 
Ma¤¤e taü yahaputtena savi hatthe karissare. 

[PTS Page 491] [\q 491/]     
6150. Kāmaü janapado māsi raņņhaü cāpi vinassatu, 
Nāhaü sivinaü vacanā rājaputtaü adåsakaü;
Pabbājeyyaü sakā raņņhā putto hi mama oraso. 

6151. Kāmaü janapado māsi raņņhaü cāpi vinassatu, 
Nāhaü sivinaü vacanā rājaputtaü adåsakaü;
Pabbājeyyaü sakā raņņhā putto hi mama atrajo. 

6152. Nacāhaü tassa2- dubbheyyaü ariyasilavato hi so, 
Asilokopi me assa pāpa¤ca pasave bahuü;
Kathaü vessantaraü puttaü satthenana ghātayāmase. 

6153. Mā taü daõķena satthena na hi so bandhanāho, 
Pabbājehi ca naü raņņhā vaīke vasatu pabbate. 

6154. Eso ce sivinaü chando chandaü na panudāmase, 
Imaü so vasatu rattiü kāme ca paribhu¤jatu. 

6155. Tato ratyā vivasane suriyassuggamanampati, 3-
Samaggā sivayo hutvā raņņhā pabbājayantu naü. 
[PTS Page 492] [\q 492/]     
6156. Uņņhehi katte taramāno gantvā vessantaraü vada, 
Sivayo deva te kuddhā negamā ca samāgatā. 

6157. Uggā ca rājaputtā ca vesiyānā ca brāhmaõā, 
Hatthāruhā anikaņņhā rathikā pattikārakā;
Kevalo cāpi nigamo sivayo cāpi samāgatā. 

6158. Asmā ratyā vivasane suriyassugganampati, 
Samaggā sivayo hutvā raņņhā pabbājayanti taü. 

1. Sabbe - machasaü 2. Tasmiü - machasaü, syā 3. Suriyuggamate sati - machasaü

[BJT Page 362] [\x 362/]     
6159. Sa kantā taramānova sivirājena pesito, 
âmuttahatthābharaõo suvattho candanabhusito. 

6160. Sãsaü nahāto udakeso āmuttamaõikuõķalo, 
Upāgami puraü rammaü vessantaranivesanaü. 

6161. Tatthadassa kumāraü so ramamānaü sake1- pure, 
Parikiõõaü amaccehi tidasānaüva vāsavaü. 

6162. So tattha gantvā ramamānaü2- kattā vessantaraü bravi, 
Dukkhaü te vedayissāmi mā me kujjhi rathesabha. 

6163. Vanditvā rodamāno so kattā rājānamabravi 
Bhattā mesi mahārāja sabbakārasāharo;
Dukkhaü te vedayissāmi tattha assāsayantu maü. 

6164. Sivayo deva te kuddhā negamā va samāgatā, 
Uggā ca rājaputtā ca vesiyānā ca brāhmaõā. 

6165. Hatthāruhā anikaņņhā rathikā pattikārakā, 
Kevalo cāpi nigamo sivayo cāpi samāgatā. 
6166. Asmā ratyā vivasane suriyassuggamanampati, 3-
Samaggā sivayo hutvā raņņhā pabbājayanti taü. 

6167. Kismiü me sivayo kuddhā nāhaü passāmi dukkhataü, 4-
Tamme katte viyācikkha kasmā pabbājayanti maü. 

[PTS Page 493] [\q 493/]     
6168. Uggā ca rājaputtā ca vesiyānā ca brāhmaõā, 
Hatthāruhā anikaņņhā rathikā pattikārakā;
Nāgadānena khiyanti tasmā pabbājayanti taü. 

6169. Hadayaü cakkhumpahaü dajjaü kiü me bāhirakaü dhanaü, 
Hira¤¤aü vā suvaõõaü vā muttā veëuriyā maõi. 

6170. Dakkhiõaü vāpahaü bāhuü disvā yācakamāgate, 
Dadeyyaü navikampeyyaü dane me ramati mano. 

1. Sakaü - machasaü 2. Ramāno - machasaü 3. Suriyuggane sati - machasaü
4. Yo na passāmi dukkaņaü - machasaü, syā

[BJT Page 364] [\x 364/]     
6171. Kāmaü maü sivayo sabbe pabbājentu hanantu vā, 
Neva dānā viramissaü kāmaü chindantu sattadhā. 

6172. Evaü taü sivayo āhu negamā ca samāgatā, 
Kontimārāya tirena giraü āra¤ajaraü pati;
Yena pabbajitā yanti tena gacchatu subbato. 

[PTS Page 494] [\q 494/]     
6173. Sohaü tena gamissāmi yena gacchanti dusakā, 
Rattindivaü me khamatha yāva dānaü dadāmahaü. 

6174. âmantayittha rājā naü maddiü sabbaīgasobhanaü, 
Yaü te ki¤ci mayā dinanaü dhanaü dha¤¤aca vijjati. 

6175. Hira¤¤aü vā suvaõõaü vā muttā veëuriyā bahu, 
Sabbaü taü nidaheyyāsi ya¤ca te petatikaü dhanaü. 

6176. Tamabuvi rājaputti maddi sabbaīgasohanā, 
Kuhiü deva nidaheyyāmi1- tamme akkhāhi pucchito. 
6177. Silavantesu dajjāsi2- dānaü maddi yathārahaü, 
Na hi dānā paraü atthi patiņņhā sabbapāõinaü. 

[PTS Page 495] [\q 495/]     
6178. Puttesu maddi dayyāsi3- sassuyā4- sasuramhi ca, 
Yo ca taü bhattā ma¤¤eyya sakkaccaü taü apaņņhahe. 

6179. No ve taü hattā ma¤¤eyya mayā vippavasena te, 
A¤¤aü bhattāraü pariyesa mā kisittha mayā vinā. 

6180. Ahaü hi vanaü gacchāmi ghoraü vāëamigāyutaü, 
Saüsayo jãvitaü mayhaü ekakassa5- brahāmane. 

6181. Tamabravi rājaputti maddi sabbaīgasobhanā, 
Abhumme kathaü nu bhaõasi pāpakaü vata bhāsasi. 

6182. Nesa dhammo mahārāja yaü tvaü gaccheyya ekako, 
Ahampi tena gacchāmi yena gacchasi khattiya. 

6183. Maraõaü vā tayā saddhiü jãvitaü vā tayā vinā, 
Tadeva maraõaü seyyo ya¤ce jive tayā vinā. 

1. Nidahāmi - machasaü, syā 2. Dajjesi - machasaü, syā 3. Dayesi - machasaü, syā vi 4.
Sasasurā - machasaü vi 5. Ekikassa - machasaü

[BJT Page 366] [\x 366/]     
6184. Aggiü nijjālayitvāna ekajālasamāhitaü, 
Tattha me maraõaü seyyo ya¤ce jive tayā vinā. 

[PTS Page 496] [\q 496/]     
6185. Yathā āra¤¤akaü nāgaü dantiü anveti hatthinã, 
Jessantaü giriduggesu samesu visamesu ca. 

6186. Evaü taü anugacchāmi putte ādāya pacchato, 
Subharā te bhavissāmi na te hessāmi dubbharā. 

6187. Ime kumāre pasusanto ma¤juke piyabhāõino, 1-
âsine2- vanagumbasmiü na rajjassa sarissasi. 
6188. Ime kumāre pasusanto ma¤juke piyabhāõino, 
Kãëante vanagumbasmiü na rajjassa sarissasi. 

6189. Ime kumāre pasusanto ma¤juke piyabhāõino, 
Assame ramaõiyamhi na rajjassa sarissasi. 

6190. Ime kumāre pasusanto ma¤juke piyabhāõino, 1-
Kãëanne assame ramma na rajjassa sarissasi. 

6191. Ime kumāre pasusanto maladhāri alaīkate, 
âssame ramaõiyamhi na na rajjassa sarissasi. 

6192. Ime kumāre pasusanto maladhāri alaīkate, 
Kãëante assame ramme na rajjassa sarissasi. 

6193. Yadā dakkhisi naccante kumāre maladhārino, 3- 
âssame ramaõiyamhi na na rajjassa sarissasi. 

6194. Yadā dakkhisi naccante kumāre maladhārino, 
Kãëante āssame ramaõiyamhi na na rajjassa sarissasi. 

6195. Yadā dakkhisi mātaīgaü ku¤ajaraü saņņhihāyanaü, 
Ekaü ara¤¤e vicarantaü na rajjassa sarissasi. 

6196. Yadā dakkhisi mātaīgaü ku¤ajaraü saņņhihāyanaü, 
Sāyaü4- pāto vicarantaü na rajjassa sarissasi. 

1. Piyābhāõine - machasaü, syā 2. âsane - machasaü 3. Māladhārine - machasaü, syā, vi 4.
Sāraü - machasaü

[BJT Page 368] [\x 368/]     
[PTS Page 497] [\q 497/]     
6197. Yadā kaõerusaīghassa yuthassa purato cajaü, 
Ko¤caü kābhati mātaīgo ku¤ajaro saņņhihāyano;
Tassa taü nadato sutvā na rajjassa sarissasi. 

6198. Dubhato vanavikāse1- yadā dakkhisi kāmadaü, 2-
Vane vāëamigākiõõe na rajjassa sarissasi. 

6199. Migaü disvana sāyanhaü pa¤camālikamāgataü, 3-
Kimpurise ca naccante na rajjassa sarissasi. 

6200. Yadā sossasi4- nigghosaü sandamānāya sindhuyā, 
Gitaü kimpurisāna¤ca na rajjassa sarissasi. 

6201. Yadā sossisi nigghosaü girigabbharacārino, 
Vassamānassa lukassa na rajjassa sarissasasi. 

6202. Yadā sihassa vyagghassa khaggassa gavayassa ca, 
Vane sosassi vāëānaü na rajjassa sarissasi. 

6203. Yadā morihi parikiõõaü barihinaü50 matthakāsinaü, 
Moraü dakkhisi naccantaü na rajjassa sarissasi. 

6204. Yadā morihi parikiõõa aõķajaü citra pekkhunaü, 6-
Moraü dakkhisi naccannaü na rajjassa sarissasi. 

6205. Yadā morihi parikiõõa nilagãvaü sikhaõķinaü, 
Moraü dakkhisi naccannaü na rajjassa sarissasi. 

6206. Yadā dakkhisi hemante pupphate dharaõiruhe, 
Surabhisampavāyante na rajjassa sarissasi. 

6207. Yadā hemantike māse haritaü dakkhisi mediniü, 
Inadagopakasa¤achannaü na rajjassa sarissasi. 

6208. Yadā dakkhisi hemante pupphite dharaõiruhe, 
Kuņajaü bimbajāla¤ca pupphitaü lomapadamakaü, 7-
Surabhisampavāyante na rajjassa sarissasi. 

6209. Yadā hemantike māse vanaü dakkhisi puppitaü, 
Opupphāni ca padamāni8- na rajjassa sarissasi. 
- Himavannavaõõanā. -

1. Vikāle - machasaü 5. Parihinaü - machasaü varahinaü - syā
2. Kāmado - machasaü 6. Sakkhinaü - machasaü - pekkhunaü sãmu
3. Pa¤camālini māgataü - machasaü syā vi 7. Loddapadamakaü - machasaü syā
4. Sussasi - machasaü, syā 8. Baddhāni - machasaü 
[BJT Page 370] [\x 370/]     
[PTS Page 498] [\q 498/]     
6210. Tesaü lālāppitaü sutvā puttassa suõisāya ca, 
Karāõaü paridevesi rājaputti yasassini

6211. Seyyo visaü me khāyitaü papātā papateyyahaü, 
Rajjuyā khajjha miyyāhaü
Kasmā vessantaraü puttaü pabbājenti adåsakaü. 

6212. Ajjhāyakaü dānapatiü yācayogaü amacchariü, 
Pujitaü patirājehi kittimantaü yasassasinaü;
Kasmā vessantaraü puttaü pabbājenti adåsakaü. 

6213. Mātāpettibharaü jantuü kulejeņņhāpacāyikaü, 
Kasmā vessantaraü puttaü pabbājenti adåsakaü. 

6214. Ra¤¤o hitaü devahitaü ¤ātinaü sakhinaü hitaü, 
Hitaü sabbassa raņņhassa
Kasmā vessantaraü putta pabbājenati adåsakaü. 

[PTS Page 499] [\q 499/]     
6215. Madhuniva palātāni ambāva patitā chamā, 
Evaü hessati te raņņhaü pabbājenti adåsakaü. 

6216. Haüso nikkhiõapattova pallalasmiü anudake, 
Apaviddho1- amacecati eko rāja vihayasi. 

6217. Taü taü bråmi mahārāja attho te mā upaccagā, 
Mā taü sivitaü vacanā pabbājesi adåsakaü. 

6218. Dhammassāpacitiü kummi sivinaü vinayaü dhajaü, 
Pabbājemi sakaü puttaü pāõā piyatarohi me. 

6219. Yassa pubbe dhajaggāni kaõikārāva pupphitā, 
Yāyantamanuyāyanti svājjekova gamissati. 

6220. Yassa pubbe dhajaggāni kaõikārāvanāniva, 
Yāyantamanuyāyanti svājjekova gamissati. 

1. Apaviņņho - machasaü, syā. 

[BJT Page 372] [\x 372/]     

6221. Yassa pubbe aõikāni kaõikārāva pupphitā, 
Yāyantamanuyāyanti svājjekova gamissati. 

6222. Yassa pubbe aõikāni kaõikārāvanāniva 
Yāyantamanuyāyanti svājjekova gamissati

[PTS Page 500] [\q 500/]     
6223. Indagopakavaõõahā gandārā paõķukambalā, 
Yāyantamanuyāyanti svājjekova gamissati. 

6224. Yo pubbe hatthinā yāti sivikāya rathena ca, 
Svājja vessantaro rājā kathaü gacchati pattiko. 
6225. Kathaü candanalintaīgo naccagitappakodhano, 
Kharājinaü pharasu¤ca khārikāja¤ca bhāhiti1-

6226. Kasmā nābhihariyanti kāsāvā ajānāni vā2-
Pavisantaü buhāra¤¤aü kasmā ciraü na khajjhare. 

6227. Kathannu ciraü dhārenti rājapabbajitā janā, 
Kathaü kusamayaü ciraü maddã paridahessati3-

6228. Kāsiyāni ca dhāretvā khomakodumbarāni ca, 4-
Kusacirāni dhārenti kathaü maddi karissati. 

6229. Vayhāhi pariyāyitvā sivikāya rathena ca, 
Sā kathajja anuccaīgi pathaü gacchati pattikā. 

6230. Yassā mudutalā hatthā caraõā ca sukhedhitā, 
Sā kathajja anuccaīgi vanaü gacchati hirukā5-

6231. Yassā mututalā pādā caraõā ca6- sukhedhitā, 7-
Pādukāhi suvaõõāhi piëamānāma gacchati;
Sā kathajja anuccaīgi pathaü gacchati pattikā. 

1. Bārisi - machasaü, hāriti - syā 2. Ca - machasaü, sayā 3. Paridabhissati - machasaü 4.
Khomakoņumbarāni ca - machasaü 5. Pathaü gacchati pattikā - machasaü, syā 6. Culanāva
- syā 7. Sukheņhitā - machasaü, vi. 

[BJT Page 374] [\x 374/]     
6232. Yāssu itthi sahassassa1- purato gacchati mālini, 
Sā kathajja anuccaīgi vanaü gacchati ekikā. 

6233. Yāssu sivāya sutvāna muhuü anatasate pure, 
Sā kathajja anuccaīgi vanaü gacchati hirukā. 

6234. Yāssu indassa gottassa uëukassa pavassato, 
Sutvāna nadato bhãtā vāruõiva pavedhati: 
Sā kathajja anuccaīgi vanaü gacchati hãrukā. 

6235. Sakuõi hataputtāva su¤¤aü disvā kulāvakaü, 
Ciraü dukkhena jhāyissaü su¤¤aü āgammimaü puraü. 

[PTS Page 501] [\q 501/]     
6236. Sakuõihataputtāva su¤¤aü disvā kulāvakaü, 
Kisā paõķu bhavisasāmi piye putte apassati. 

6237. Sakuõi hata puttāva su¤¤aü disvā kulāvakaü, 
Tena tena padhāvissaü piye putte apassatã. 

6238. Kurarã2- hatachāpāva su¤¤aü disvā kulāvakaü, 
Ciraü dukkhena jhāyissaü su¤¤aü āgammimaü puraü. 

6239. Kurarã hatachāpāva su¤¤aü disvā kulāvakaü, 
Kisā paõķu bhavissāmi piye putte apassati. 
6240. Kurarã hatachāpāva su¤¤aü disvā kulāvakaü, 
Tena tena padhāvissaü piye putte apassati. 

6241. Sā nåna cakkavākiva pallalasmiü anudake, 
Ciraü dukkhena jhāyissaü su¤¤aü āgammiü puraü. 

6242. Sā nåna cakkavākiva pallalasmiü anudake, 
Kisā paõķu bhavissāmi piye putte apasasti. 

6243. Sā nåna cakkavākiva pallalasmiü anudake, 
Tena tena padhāvissaü piye putte apassati. 

1. Itthisahassānaü - machasaü 2. Kururi - machasaü, syā

[BJT Page 376] [\x 376/]     
6244. Evaü ce me vilapantiyā rājaputtaü adåsakaü, 
Pabbājasi vanaü raņņhā ma¤¤e bhessāmi jãvitaü, 

[PTS Page 502] [\q 502/]     
6245. Tassā lālappitaü sutvā sabbā antepure bahu, 1-
Bāhā paggayha pakkanduü sivika¤¤ā samāgatā. 

6246. Sālāva sampamathitā mālutena pamadditā, 
Senti puttā ca dārā ca vessantaranivesane. 

6247. Orodhā ca kumārā ca vesiyānā ca brahmaõā, 
Bāhā paggayha pakkanaduü vessantaranivesane, 

6248. Hatthāråhā anikaņņhā rathikā pattikārakā, 
Bāhā paggayha vessantaranivesane. 

6249. Tato ratyā vivasane suriyassuggamanaü pati, 
Atha vessantaro rājā dānaü dātuü upāgami. 

6250. Vatthāni vatthakāmānaü soõaķānaü detha vāruõiü. 
Bhojanaü bhojanatthinaü sammā detha2- pacecchatha. 

6251. Mā ca ka¤ci vaõibbake heņhayittha idhāgate, 
Tappetha annapānena gacchantu paņipujitā3"

6252. Tesu mantā kiëantāva sampatanti vaõibbakā, 
Nikkhamanne mahārāje sivinaü raņņhavaķķhate. 

6253. Acchecchuü vata bho rukkhaü sabbakāmadadaü dumaü, 
Yathā vessantaraü raņņhā pabbājenti adåsakaü. 

6254. Acchecchuü vata bho rukkhaü nānāphaladharaü dumaü, 
Yathā vessantaraü raņņhā pabbājenti adåsakaü. 

6255. Acchecchuü vata bho rukkhaü sabbakāmarasāharaü, 
Yathā vessantaraü raņņhā pabbājenti adåsakaü. 

1. Ahu - machasaü, syā 2. Sammadeva - machasaü, syā
3"Athettha vattati saddo tumulo bheravo mahā dānena taü niharanti puna dānaü adātuvaü
ayaü gāthā maramma potthake dissati. 

[BJT Page 378] [\x 378/]     
6256. Ye vuddhā ye ca daharā ye ca majjhimaporisā, 
Bāhā paggayha pakkanduü;
Nikkhamante mahārāje sivinaü raņņhavaķķhane. 

6257. Atiyakkhā vassavarā itthāgāra¤ca rājino, 
Bahā paggayha pakkanduü;
Nikkhamante mahārāje sivinaü raņņhavaķķhane. 

6258. Thiyopi tattha pakkanduü yā tamhi nagare ahu, 
Nikkhamante mahārāje sivinaü raņņhavaķķhane. 

6259. Ye brāhmaõā ye ca samaõā a¤¤evāpi vaõibbakā, 
Bāhā paggayha pakkanduü adhammo kira bho iti. 

6260. Yathā vessantaro rājā yajamāno sake pure, 
Sivinaü vacanatthena sambhā raņņhā nirajjati. 

[PTS Page 503] [\q 503/]     
6261. Santa hatthisate datvā sabbālaīkārabhusite, 
Suvaõõakacche mātaīge hemakappanavāsase. 

6262. Aråëhe gāmaõiyehi tomaraīkusapāõihi, 
Esa vessantaro rājā sambhā raņņhā nirajjati. 

6263. Satta assasate datvā sabbālaīkārabhusite, 
âjāniye ca jātiyā sindhave sãghavāhane. 

6264. Aråëhe gāmaõiyehi illiyācāpadhārihi, 
Esa vessantaro rājā sambhā raņņhā nirajjati. 

6265. Santa rathasate datvā santaddhe ussitaddhaje, 
Dãpe athopi veyyaghge10 sabbālaīkārabhusite. 

6266. Aråëhe gāmaõiyehi cāpahatthehi vammihi, 
Esa vessantaro rājā sambhā raņņhā nirajjati. 

6267. Satta itthisate datthā ekamekā rathe ņhitā, 
Sannaddhā nikkharajjuhi suvaõõena alaīkatā. 

6268. Pãtālaīkārā pãtavasanā pitābharaõabhusitā, 
âëārapakhumā1- hasulā susa¤¤ā tanumajjhimā;
Esa vessantaro rājā sambhā raņņhā nirajjati. 

1. âëārapambhā - machasaü
10. [BJT] veyyaghge [should likely] veyyagghe
[BJT Page 380] [\x 380/]     
6269. Santa dhenusate datvā sabbā kaüsupadhāraõā, 1-
Esa vessantaro rājā sambhā raņņhā nirajjati. 

6270. Sattadāsisate datvā sattadāsasatāni ca
Esa vessantaro rājā sambhā raņņhā nirajjati. 

6271. Hatthi asse rathe datvā nāriyo ca alaīkatā, 
Esa vessantaro rājā sambhā raņņhā nirajjati. 

6272. Tadāsiü yaü bhiüsanakaü tadāsi lomahaüsanā, 
Mahādāne padinnamhi medini samakampatha. 

6273. Tadāsiü yaü bhiüsanakaü tadāsi lomahaüsanā, 
Yaü pa¤ajalikato rājā sambhā raņņhā nirajjati. 

6274. Athettha vantati saddo tumulo bheravo mahā, 
Dānena taü niharanti puna dānaü adā tuvaü. 

6275. Tesu mantā kilantā ca sampatanti vaõibbakā, 
Nikkhamante mahārāje sivinaü raņņhavaķķhane. 

[PTS Page 505] [\q 505/]     
6276. âmantayittha rājānaü sa¤ajayaü dhamminaü varaü, 
Avaruddhasi maü deva vaīkaü2- gacchāmi pabbataü. 

6277. Ye hi teci mahārāja bhåtā ye ca bhavissare, 
Atintā yeva kāmehi gacchanti yamasādhanaü. 

6278. Sohaü sake abhisasiü yajamano sake pure, 
Sivinaü vacanatthana sambhā raņņhā nirajjahaü. 

6279. Aghaü taü patisevissaü vane vāëamigākiõeõa, 
Khaggadipinisevite ahaü pu¤¤āni karomi;
Tumbhe paīkamhi sãdatha. 

6280. Anujānāhi maü amma pabbajjā mama ruccati, 
Sohaü sake abhisasiü yajamāno sake pure. 

Sivinaü vacanatthana sambhā raņņhā nirajjahaü. 

[PTS Page 506] [\q 506/]     
6281. Aghaü taü patisevissaü vane vāëamigākiõeõa, 
Khaggadipinisevite ahaü pu¤¤āni karomi;
Tumbhe paīkamhi sãdatha. 

1. Kusumadhārino - machasaü 2. Vaīka gacchāmi pabbataü - machasaü, syā

[BJT Page 382] [\x 382/]     
6282. Anujānāmi taü puttaü pabbajjā te samijjhatu, 
Aya¤ca maddi kalyāõi susa¤¤ā tanumajjhimā;
Acchataü saha puttehi kiü ara¤¤e karissati. 

6283. Nāhaü akāmā ara¤¤aü netumussahe, 
Sace icchati anevatu sace nicchati acchatu. 

6284. Tato suõhaü mahārājā yācituü paņipajjatha, 
Mā candana samācāre rajojallaü adhārayi. 
6285. Mā kāsiyāni dhāretvā kusacãramadhārayi, 
Dukkho vāso ara¤¤asmiü mā hi tvaü lakkhaõe gami. 

6286. Tamabravi rājaputti maddi sabbaīgasobhanā, 
Nāhaü taü sukhamiccheyyaü yaü me vessantaraü vinā. 

6287. Tamabravã mahārājā sivinaü raņņhavaķķhano, 
Iīgha maddã nisāmehi mane ye honti dussabhā. 

6288. Bahu kãņā paņaügā ca makasā madhumakkhikā, 
Tepi taü tattha hiüseyyuü taü te dukkhataraü siyā. 

[PTS Page 507] [\q 507/]     
6289. Apare passa santāpe nadinupanisevite, 
Sappā ajagarā nāma avisā te mahabbalā. 

6290. Te manussaü migaü vāpi api māsantamāgataü, 
Parikkhipitvā bhogehi vasamānenanti antano. 

6291. A¤¤epi kaõhajaņino acchā nāma aghammigā, 
Na tehi puriso diņņho rukkhamāruyha muccati. 

6292. Saīghaņņayantā siīgāni tikkhaggāni pahārino. 
Mahisā vicarantettha nadiü sotumbaraü pati. 

6293. Disvā migānaü yuthānaü gavaü sa¤carataü1- vane, 
Dhenuva vacchagiddhāva kathaü maddi karissasi. 

6294. Disvā sampatite ghore dummaggesu plavaīgame, 
Akhetta¤¤āya te maddi bhavitante2 mahabbhayaü. 

1. Sa¤cavaratha - machasaü 2. Bhavissate - machisaü bhavissante - syā

[BJT Page 384] [\x 384/]     
6295. Yā tvaü sivāya sutvāna muhuü uttasase pure, 
Sā tvaü vaīkaü anuppantā kathaü maddi karissasi. 

6296.  hite majjhantike kāle santisinnesu1- pakkhisu, 
Sanateva brahāra¤¤aü tattha kiü gantumicchasi. 

6297. Tamabravi rājaputti maddi sabbaīgasobhanā, 
Yāni etāni akkhāsi vane paņibhayāni me;
Sabbāni abhisambhossaü gaccha¤¤eva rathesabha. 

[PTS Page 508] [\q 508/]     
6298. Kāsaü kusaü poņakilaü usãraü mu¤ajabbabajaü. 
Urasā panudahessāmi nāssa hessāmi dunnayā. 

6299. Bahuhi vata cariyāhi kumāri vindate patiü, 
Udarassuparodhena gohanubbeņhanena ca. 

6300. Aggissa paricariyāya udakummujjanena ca, 
Vedhammaü2- kaņukaü loke gaccha¤¤eva rathesabha. 
6301. Apissā hoti appatto ucchiņņhamapi bhu¤jituü, 
Yo naü hatthe gahetvāna akāmaü parikaķķhati;
Vedhammaü kaņukaü loke gaccha¤¤eva rathesabha. 

6302. Kesaggahaõamukkhepā bhumyā va parisumbhanā, 
Datvā ca no pakkamati bahuü dukkhaü anappakaü;
Vedhammaü kaņukaü loke gaccha¤¤eva rathesabha. 

6303. Sukkacchavã vedhaverā datvā subhagamānino, 
Akāmaü parikaķķhanti uluka¤¤eva vāyasā;
Vedhammaü kaņukaü loke gaccha¤¤eva rathesabha. 

6304. Api ¤ātikule phãte kaüsapajjotane vasaü, 
Nevātivākyaü3- na labhe bhātuhi sakhikāhi- ca;
Vedhammaü kaņukaü loke gaccha¤¤eva rathesabha. 

6305. Naggā nadã anudakā naggā raņņhaü arājikaü, 
Itthipi vidhavā naggā yassāpi dasa hātaro;
Vedhammaü kaņukaü loke gaccha¤¤eva rathesabha. 

1. Sannisicesu - machasaü 2. Vedhabyaü - machasaü 3. Vābhivākyaü na labhetha - machasaü
4. Sakhinihi ca - machasaü 

[BJT Page 386] [\x 386/]     
6306. Dhajo rathassa pa¤¤āõaü dhumo pa¤¤āõamaggino, 
Rājā raņņhassa pa¤¤āõaü bhattā pa¤¤āõamitthiyā;
Vedhammaü kaņukaü loke gaccha¤¤eva rathesabha. 

6307. Yā daëiddã daëiddassa aķķhā aķķhassa kittimā, 1-
Taü ve devā pasaüsanti dukkaraü hi karoti sā. 

6308. Sāmikaü anukhandhãssaü sadā kāsāyavāsini, 
Pathavyāpi abhejjantyā2- nicche vessantaraü vinā;
Vedhammaü kaņukaü loke3-gaccha¤¤eva rathesabha. 

6309. Api sāgarapariyantaü pahuvittadharaü mahiü, 
Nānāratanaparipuraü nicche vessantaraü vinā. 

6310. Kathannu tāsaü bhadayaü sukharā vata itthiyo, 
Yā sāmike dukkhitamhi sukhamicchanti attano. 

6311. Nikkhamante mahārāje sivinaü raņņhavaķķhane, 
Tamahaü anubandhissaü sabbakāmadado hi me. 

[PTS Page 509] [\q 509/]     
6312. Tamabravã mahārājā maddiü sabbaīgasobhanaü, 
Ime te daharā puttā jālã kaõhājinā cubho;
Nikkhippa lakkhaõe gaccha mayaü te posiyāmase. 

6313. Tamabravã rājaputti maddi sabbaīgasobhanā, 
Piyā me puttakā deva jālã kaõahājinā cubho;
Tyambhaü tattha ramessanti ara¤¤e jivasokinaü. 

[PTS Page 510] [\q 510/]     
6314. Tamabravã mahārājā sivinaü raņņhavaķķhano, 
Sālãnaü odanaü bhutvā suciü maüsupasecanaü;
Rukkhaphalāni bhu¤jantā kathaü kāhanti dārakā. 

6315. Bhatvā sataphale kaüse sovaõeõa satarājike, 
Rukkhaphalāni bhu¤jantā kathaü kāhanti dārakā. 

6316. Kāsiyāni ca dhāretthā khomakodumbarāni ca, 4-
Rukkhaphalāni bhu¤jantā kathaü kāhanti dārakā. 

1. Kittimaü - machasaü 2. Abhijjantā - machasaü 3. Vedhabyā kaņukittiyā - machasaü, syā 4.
Koņumbarāni ca - machasaü

[BJT Page 388] [\x 388/]     
6317. Vayhāhi pariyāyitvā sivikāya rathena ca, 
Pattikā paridhāvantā kathaü kāhanti dārakā. 

6318. Kåņāgāre sayitvāna nivāte phussitaggale, 
Sayantā rukkhamulasmiü kathaü kāhanti dārakā. 

6319. Pallaīkesu yasitvāna gonake cittasatthate, 
Sayantā tiõasanthāre kathaü kāhanti dārakā. 

6320. Gandhakena vilimpitvā agarå1- candanena ca, 
Rajojallini dhārentā kathaü kāhanti dārakā. 

6321. Camarãmorabhatthehi vijitaīgā sukhedhitā, 
Daņņhā2- ķaüsehi makasehi kathaü kāhanti dārakā. 

6322. Tamabravi rājaputti maddi sabbaīgasobhanā, 
Mā deva paridevesi mā ca tvaü vimano ahu;
Yathā mayaü bhavissāma tathā hessanti dārakā. 

6323. Idaü vatvāna pakkāmi maddã sabbaīgasobhanā, 
Sivimaggena anvesi putte ādāya pakkhaõā. 

[PTS Page 511] [\q 511/]     
6324. Tato vessantaro rājā dānaü datvāna khattiyo, 
Pitu mātu ca vanditvā katvā ca naü padakkhiõaü. 

6325. Catuvāhiü rathaü yuttaü sãgha3- māruyha sandanaü, 
âdāya puttadāra¤ca vaīkaü pāyāsi pabbataü. 

6326. Tato vessantaro rājā yenāsi bahuko jano, 
âmanta kho taü 
6327. Isagha maddi nisāmehi rammaråpaüva4- dissati, 
âvāso siviseņņhassa pettikaü bhavanaü mama. 

[PTS Page 512] [\q 512/]     
6328. Taü brāhmaõā anavagamuü te taü asse ayācisuü, 
Yācito paņipādesi catunnaü caturo bhaye. 

6329. Iīgha maddã nisāmehi cittaråpaüva dissati, 
Migā rohicacavaõõe dakkhiõassā vahanti maü. 

1. Aggalu - machasaü, syā 2. Phuņņhā - machasaü, syā 3. Siīgha - machasaü
4. Rammaü puraüva - machasaü

[BJT Page 390] [\x 390/]     
6330. Athettha pa¤camo āga1- so taü rathamayācatha, 
Tassa taü yācitodāsi nacassupahato mano. 

6331. Tato vessantaro rājā oropetvā2- sakaü janaü, 
Assāsayã assarathaü brāhmaõassa dhanesino. 

[PTS Page 513] [\q 513/]     
6332. Tvaü maddi kaõhājinaü gaõha3- lahukā esā kaõiņņhikā, 
Ahaü jāliü gaõhissāmi garuko bhātiko hi so. 

6333. Rājā kumāraü ādāya rājaputti ca dārikaü, 
Sammodamānaü pakkāmuü4- a¤¤ama¤¤apiyaüvadā. 
- Dānakaõķaü niņņhitaü -

6334. Yadi keci manujā etti anumagge paņipathe, 
Maggaü te paņipucchāma kuhiü vaīkatapabbato. 

6335. Te tattha ambhe passitvā karuõaü paridevayuü, 
Dukkhaü te paņivedenti dåre vaīkatapabbato. 

6336. Yadi passanti pavane dārakā phalite5- dume, 
Tesaü phalānaü hetuhi uparodanti dārakā. 

6337. Rodante dārake disvā ubbiggā6- vipulā dumā, 
Sayamevonamitvāna upagacchanti dārake. 

6338. Idaü accherakaü disvā abbhutaü lomahaüsanaü, 
Sādhukāraü pavattesi maddã sabbaīgasobhanā. 

6339. Accheraü vata lokasmiü abbhutaü lomahaüsanaü, 
Vessantarassa tejena sayamevonatā dumā. 

[PTS Page 514] [\q 514/]     
6340. Saīkhipiüsu pathaü yakkhā anukampāya dārake, 
Nikkhantadivaseneva cetaraņņhaü upāgamuü. 

6341. Te gantvā dãghamaddhānaü cetaraņņhamupāgamuü, 
Idhaü phãtaü janapadaü bahumaüsasurodanaü. 

1. âgā - machasaü, syā 2. Otāretvā - machasaü 3. Kaõhaü - machasaü, syā
4. Pakkamuü - machasaü 5. Phaline - machasaü 6. Ubbidadhā - machasaü

[BJT Page 392] [\x 392/]     
6342. Cetiyā parikariüsu disvā lakkhaõamāgataü, 
Sukhumāli vatayaü ayyā pantikā paridhāvati. 

6343. Vayhāhi pariyāyitvā sivikāya ca khantiyā, 1-
Sājja maddã ara¤¤asmiü pattikā paridhāvati. 

[PTS Page 515] [\q 515/]     
6344. Taü disvā cetapāmokkhā rodamānā upāgamuü, 
Kaccinnu deva kusalaü kacci deva anāmayaü;
Kacci pitā arogā te sivina¤ca anāmayaü. 

6345. Ko te balaü mahārāja konu te rathamaõķalaü, 
Anasasako arathako dãghamaddhānamāgato;
Kacci nāmintehi2- pakato anuppattosimaü disaü. 

6346. Kusalaü ceva me sammā atho sammā anāmayaü, 
Atho pitā arogo me sivina¤ca anāmayaü. 

6347. Ahaü hi ka¤ajaraü dappaü ãsādantaü uråëabhavaü, 
Khetta¤ca sabbayuddhānaü sabbasetaü gajuttamaü. 

6348. Paõķukambalasa¤achannaü pabhinnaü sattumaddanaü, 
Dantiü savāëavijaniü setaü kelāsasādisaü. 

6349. Sasetecchannaü saupatheyyaü3- sāthabbanaü sahatthipaü, 
Aggayānaü rājavāhiü brāhmaõānaü adāsabhaü, 4-

6350. Tasmiü sivayo kuddhā pitā ca apahato mano, 
Avaruddhati5- maü rājā vaīkaü gacchāmi pabbataü;
Okāsaü sammā6- jānātha vane yattha vasāmase. 

[PTS Page 516] [\q 516/]     
6351. Svāgatante mahārāja atho te adurāgataü, 
Issarosi anuppatto yaü idhatthi pavedaya, 

6352. Sākaü bhisaü madhuü maüsaü suddhaü sālinamodanaü, 
Paribhu¤aja mahārāja pāhuno nosi āgato. 

1. Rathenava - machasaü, syā 2. Kaccā mittehi - machasaü, syā vi 
3. Saupadheyyaü - machasaü 4. Adā gajaü - machasaü 5. Avaruddhayi - machasaü, vi
6. Samma - machasaü


[BJT Page 394] [\x 394/]     

6353. Paņiggahitaü yaü dinnaü sabbassa agghiyaü kataü, 
Avaruddhati maü rājā vaīkaü gacchāmi pabbataü;
Okāsaü sammā jānātha vane yattha vasāmase. 

6354. Idheva tāva acchassu cetaraņņhe rathesabha, 
Yāva cetā gamissanti ra¤¤o santika yācituü
Nijjhāpetuü mahārājaü sivinaü raņņhavaķķhanaü. 

6355. Taü taü cetā purakkhatvā1- patitā laddhapaccayā, paricāretvāna2- gacchanti evaü
jānāhi khattiya. 

6356. Mā vo ruccittha gamanaü ra¤¤o santika yācituü
Nijjhāpetuü mahārājaü rājā tattha na issaro. 

6357. Accuggatāhi sivayo balatthā negamā ca ye, 
Te phadhaüsetumicchanti rājānaü mama kāraõā. 

[PTS Page 517] [\q 517/]     
6358. Sace esā pavattettha raņņhasmiü raņņhavaķķhana, 
Idheva rajjaü kārehi cetehi parivārito

6359. Iddhaü phita¤cidaü raņņhaü iddho janapado mahā
Matiü karohi tvaü deva rajjassamanusāsituü. 

6360. Na me chando mati atthi rajjassamanusāsituü, 
Pabājitassa raņņhasmā cetaputtā suõātha me. 

6361. Atuņņhā sivayo assu3- balatthā4- negamā ca ye, 
Pabbājitassa raņņhasmā cetā rajjebhisecayuü. 

6362. Asammodiyampi vo assa accantaü mama kāraõā, 
Sivinaü bhaõķana¤cāpi viggaho me na ruccati. 

6363. Athassa bhaõķanaü ghoraü sampahāro anappako, 
Ekassa kāraõā mayhaü hiüseyyuü bahuke jane5-

1. Purakkhitvā - machasaü 2. Paricāritvāna - machasaü 3. âsuü - machasaü
4. Balaggā - machasaü, syā 5. Bahuko jano - machasaü, vi. 

[BJT Page 396] [\x 396/]     
6364. Paņiggahitaü yaü dinnaü sabbassa agghiyaü kataü, 
Avaruddhati maü rājā vaīkaü gacchāmi pabbataü;
Okāsaü sammā jānātha vane yattha vasāmase. 

[PTS Page 518] [\q 518/]     
6365. Taggha te mayamakkhāma yathāpi kusalā tathā, 
Rājisi yattha sammānti āhutaggã samāhitā. 

6366. Esa selo mahārāja pabbato gandhamādano, 
Yattha tvaü saha puttehi saha bhariyāya vacchasi. 1-

6367. Taü cetā anusāsiüsu assunettā rudammukhā, 
Ito gaccha mahārāja ujuü2- yenuttarāmukho. 

6368. Atha dakkhisi bhaddante vipulaü3- nāma pabbataü, 
Nānādumagaõākiõõaü sãtacchāyaü manoramaü4-

6369. Tamatikkamma bhaddanena atha akkhisi āpakaü, 5-
Nadiü ketumatiü nāma gambhãraü girigabbharaü. 

6370. Puthulomamacchākiõõaü supatitthaü mahodikaü, 6-
Tattha nāhātvā vipitvā ca assāsetvā ca puttake. 

6371. Atha dakkhisi bhaddanena nigrodhaü madhuvipphalaü, 7-
Rammake sikhare jātaü sitacchāyaü manoramaü. 

6372. Atha dakkhisi bhaddante nālikaü nāma pabbataü, 
Nānādijaõākiõõaü selaü kimpurisāyutaü. 

6373. Tassa uttarapubbena mucalindo nāma so saro, 
Puõķarikehi sa¤achanto setasogandhiyehi ca. 

6374. So vanaü meghasaīkāsaü dhuvaü haritasaddalaü, 
Sihovāmisapekkhiva vanasaõķaü vigāhaya;
Puppharukkhehi sa¤achannaü phalarukkhehi cuhabhaü. 

1. Gaca si - machasaü 2. Ujajuü - aņņhakathā. 3. Vepullaü - machasaü, syā
4. Rammaü - machasaü 5. âpagaü - machasaü, syā 6. Madhuvimpalaü - machasaü

[BJT Page 398] [\x 398/]     
6375. Tattha bindussarā vaggu nānāvaõõā bahu dijā, 
Kujantamupakujanti1- utu sampupphite duma. 

6376. Gantvā girividuggānaü nadinaü pabhavāni ca, 
So dakkhasi pokkharaõiü kara¤ajakakudhāyutaü2-

6377. Puthulomamacchākiõõaü supatitthaü mahodikaü, 
Sama¤ca caturassa¤ca sādhuü appaņigandhiyaü. 

6378. Tassā uttarapubbena paõõasālaü amāpaya, 3-
Paõõasālaü amāpetvā u¤achācariyāya ãhatha. 
- Vanappavesanakhaõķaü niņņhitaü. -

[PTS Page 521] [\q 521/]     
6379. Ahu cāsi kaliīgesu jujako nāma brāhmaõo, 
Tassāsi daharā bhariyā nāmenāmittatāpanā. 

6380. Tā naü tattha gatāvocuü nadãudakahārikā, 4-
Thiyo naü paribhāsiüsu samāgantvā kutubhalā. 

6381. Amittā nåna te mātā amitto nåna te pitā
Ye taü jiõõassa pādaüsu evaü dahariyaü satiü. 

6382. Abhitaü5- vata te ¤āti mantayiüsu rabhogatā, 
Ye taü jiõõassa pādaüsu evaü dahariyaü satiü. 

6383. Dukkaraü6- vata te ¤āti mantayiüsu rabhogatā, 
Ye taü jiõõassa pādaüsu evaü dahariyaü satiü. 

6384. Pāpakaü vata te ¤āti mantayiüsu rabhogatā, 
Ye taü jiõõassa pādaüsu evaü dahariyaü satiü. 

6385. Amanāpaü vata te ¤āti mantayiüsu rabhogatā, 
Ye taü jiõõassa pādaüsu evaü dahariyaü satiü. 

1. Kujanta mupakujjanti - aņņhakathā 2. Khara¤aja - machasaü 3. Mamāpaya - machasaü
4. Bhāriyā - machasaü, vi 5. Abhinaü - machasaü, syā vi 6. Dukkaņaü - machasaü, vi 
[BJT Page 400] [\x 400/]     
[PTS Page 522] [\q 522/]     
6386. Amanāpavāsaü vasasi jiõõena patinā saha, 
Yā tvaü vasasi jiõõassa matante jãvitā maraü. 

6387. Na hi nåna tuyhaü kalyāõi pitā mātā ca sobhane, 
A¤¤aü bhattāraü vindiüsu ye taü jiõõassa pādaüsu;
Evaü dahariyaü satiü. 

6388. Duyayiņņhaü te navamiyaü akataü aggihuttakaü, 
Ye taü jiõõassa pādaüsu evaü dahariyaü satiü. 

6389. Samaõe brāhmaõe nåna brahmacariyaparāyaõe, 
Sā tvaü loke abhisapi silavante bahussute;
Yā tvaü vasasi jiõõassa evaü dahariyaü satiü. 

6390. Na dukkhaü abhinā daņņhaü na dukkhaü sattiyā hataü, 
Ta¤ca dukkha¤ca tippa¤ca1- yaü passe jiõõakaü patiü. 
6391. Natthi khiķķā natthã rati jiõõena patinā saha, 
Natthã allāpasallapo jagghitampi2- na sohati. 

6392. Yadā ca daharo daharā mantayanti rabhogatā, 
Sabbesaü sokā nassanti3- ye keci hadayanissitā. 

6393. Daharā tvaü rupavati purisānaü abhipatthitā, 
Gaccha ¤āti kule accha kiü jiõõo ramayissati. 

[PTS Page 523] [\q 523/]     
6394. Na te brāhmaõa gacchāmi nadiü adakahāriyā, 
Thiyo maü paribhāsanti tayā jiõõena buhmaõa. 

6395. Mā me tvaü akarā kammaü mā me udakamāhari, 
Ahaü udakamāhissaü mā hoti kupitā ahu. 

6396. Nāhaü kamhi kule jātā yaü tvaü udakamāhare, 
Evaü brahmaõa jānāhi na te vacchāmahaü ghare. 

6397. Sace me dāsaü dāsiü vā nānayisassi brāhmaõa, 
Evaü brahmaõa jānāhi na te vacchāmi santike. 

1. Tibba¤ca - machasaü 2. Jagghãtumpi 3. Sabbe sokā vinassanti - syā sabbā sokā - machasaü

[BJT Page 402] [\x 402/]     
6398. Natthi me sippaņaņhānaü vā dhanaü dha¤¤acca brāhmaõãü, 
Kutohaü dāsaü dāsiü vā ānayissāmi bhotiyā;
Ahaü hotiü upaņņhissaü mā hoti kupitā ahu. 

6399. Ehi te abhamakkhissaü yathā me vacanaü sutaü, 1-
Esa vessantaro rājā vaīke vasati pabbate. 

6400. Taü tvaü gantvāna yācassu dāsaü dāsiü ca brāhmaõa, 
So te dassati yācito dāsaü dāsi¤ca khattiyo
6401. Jiõõohamasami abalo dãgho vaddhā suduggamo, 
Mā hoti paridevesi2- mā ca tvaü vimanā ahu;
Ahaü bhotiü upaņņhissaü mā bhoti kupitā ahu. 

[PTS Page 524] [\q 524/]     
6402. Yathā agantvā saīgāmaü ayuddhova parājito, 
Evameva tuvaü brahme agananvā parājito. 

6403. Sace me dāsiü vā nānayissasi brāhmaõa, 
Evaü brahmaõa jānāhi na te vacchāmahaü ghare, 
Amanapaü te karissāmi taü te dukkhaü bhavissati. 

6404. Nakkhatte utupabbesu3- yadā maü dakkhasi laīkataü, 
A¤¤ehi saddhãü ramamānaü taü te dukkhaü bhavissati. 

6405. Adassanena mayhaü te jiõõassa paridevato
Bhiyo vaīkā ca palitā bahu bhessanti brāhmaõā. 

6406. Tato so brāhmaõo bhãto brāhmaõiyā vasānugo, 
Aņņito kāmarāgena brāhmaõiü etadabravi. 

6407. Pātheyyaü me karohi tvaü saīkulyā saguëāni ca, 4-
Madhupiõķikā ca sukatāyo sattubhatta¤ca brāhmaõi. 

6408. ânayissaü methunake ubhe dāsakumārake, 
Te taü paricarissanti rattindivamatanditā. 

[PTS Page 525] [\q 525/]     
6409. Idaü vatvā brahmabandhu paņimu¤ci upāhanā, 
Tato so mantayitvāna bhariyaü katvā padakkhiõaü. 

1. Suõaü - machasaü 2. Paņidevesi - machasaü 3. Utupubbesu - machasaü 
4. Saügulā sakalāniva - machasaü

[BJT Page 404] [\x 404/]     
6410. Pakkāmi so ruõõamukho brāhmaõo sahitabbato, 
Sivinaü nagaraü phãtaü dāsapariyesanaü caraü. 

6411. So tattha gananvā avaca ye tatthāsuü samāgatā, 
Kuhiü vessantaro rājā kattha passemu khattiyaü. 

6412. So jāno taü vavacāsi1- ye tatthāsuü samāgatā, 
Tumebhahi brahme pakato atidānena khattiyo;
Pabbājito sakā raņņhā vaīke vasati pabbate. 

6413. Tumbhihi brahme pakato atidānena khattiyo, 
âdāya puttara¤ca vaīke vasati pabbate. 

6414. So codito brāhmaõiyā brāhmaõo kāmagiddhimā, 
Aghaü taü patisevittha;
Vane vāëamigākiõõe khaggadipinisevite. 

6415. âdaya kheluvaü daõķaü agginuttaü kamaõķaluü, 
So pāvisi brahāra¤¤aü yattha assosi kāmadaü. 

6416. Taü paviņņhaü brahāra¤¤aü kokā naü parivārayuü, 
Vikkandi so vippanaņņho dåre panthā apakkami. 

6417. Tato so brāhmaõo gantvā bhogaluddo asa¤¤ato, 
Vaīkassoharaõe naņņho, 
"(Sunakhehi parivārito rukkhasami¤ca nisinnova);
Imā gāthā abhāsatha. 

[PTS Page 526] [\q 526/]     
6418. Ko rājaputtaü nisābhaü jayantamaparājitaü, 
Bhaye khemassa dātāraü ko me vessantaraü vidu. 

6419. Yo yācataü patiņņhāsi bhåtānaü dharaõirica, 
Dharaõupamaü mahārājaü ko me vessantaraü vidu. 

6420. Yo yācataü gatã āsi savantinaüva sāgaro, 
Udadhupamaü2-mahārājaü ko me vessantaraü vidu. 

6421. Kalyāõatitthaü sucimaü situdakaü manoramaü, 
Puõķarikehi saüchannaü yuttaü ki¤ajakkhareõunā;
Rahadupamaü mahārājaü ko me vessantaraü vidu. 

1. Te jātā taü avaciüsu - machasaü 2. Tathupamaü - machasaü 3. Sarupamaü - machasaü
"Imaü pādadacayaü sabbattha potthakesu na dissati. 

[BJT Page 406] [\x 406/]     
6422. Assanthavaü pathe jātaü sitacchāyaü manoramaü, 
Santānaü vissame1-tāraü kilantānaü paņiggahaü;
Tathupamaü mahārājaü ko me vessantaraü vidu. 

6423. Nigrodhaüva pathe jātaü sitacchāyaü manoramaü, 
Santānaü vissametāraü kilantānaü paņiggahaü;
Tathupamaü mahārājaü ko me vessantaraü vidu. 

6424. Asambaü ica pathe jātaü sitacchāyaü manoramaü, 
Santānaü vissametāraü kilantānaü paņiggahaü;
Tathupamaü mahārājaü ko me vessantaraü vidu. 

6425. Sālaü ica pathe jātaü sitacchāyaü manoramaü, 
Santānaü vissametāraü kilantānaü paņiggahaü;
Tathupamaü mahārājaü ko me vessantaraü vidu. 

6426. Dumaü iva pathe jātaü sitacchāyaü manoramaü, 
Santānaü vissametāraü kilantānaü paņiggahaü;
Tathupamaü mahārājaü ko me vessantaraü vidu. 

6427. Eva¤ca me vilapato paviņņhassa brahāvane, 
Ahaü jānanti yo vajjā nandiü so janaye mamaü2-

6428. Eva¤ca me vilapato paviņņhassa brahāvane, 
Ahaü jānanti yo vajjā (vessantaranivesanaü;)
Tāya so ekaccāya pasave pu¤¤aü anappakaü. 

[PTS Page 527] [\q 527/]     
6429. Tassa ceto paņissosi ara¤¤e luddako caraü, 3- 
Tumbhehi buhme pakato atidānena khantiyo;
Pabbājito sakā raņņhā vaīke vasati pabbate. 

6429. Tumbhehi buhme pakato atidānena khantiyo;
âdāya puttadāra¤ca vaīke vasati pabbate. 
. 
6430. Akiccakārã dummedho raņņhā viva4-namāgato, 
Rājaputtaü gavesanto bako macchamivodake. 

1. Visame - machasaü, syā 2. Mama - machasaü syā 3. Luddagocaro - machasaü, syā 4.
Pavana - machasaü

[BJT Page 408] [\x 408/]     
6432. Tassa tyāhaü na dassāmi jãvitaü idha brahmaõa, 
Ayaü hi te1- mayā nutto saro pāssati2- lohitaü. 

6433. Siro te vajjhayitvāna3- hadayaü chetvā sabandhanaü, 
Panthasakuõaü4- yajissāmi tuyhaü maüsena brahmaõaü. 

6434. Tuyhaü maüsena daina matthakena ca brāhmaõa
Ahutiü paggahessāmi chetvāna hadayaü tava. 

6435. Taü me suyiņņhaü suhutaü tuyhaü maüsena brāhmaõa, 
Na ca tvaü rājaputtassa bhariyaü putte ca nessasi. 

[PTS Page 528] [\q 528/]     
6436. Avajjho brāhmaõo duto cetaputta suõohi me, 
Tasmā hi dutaü na hananti esa dhammo sanantano. 

6437. Nijjhattā sivayo sabbe pitā naü daņņhumicchati, 
Mātā ca dubbalā tassa acirā cakkhuni jiyare. 

6438. Tesāhaü pahito duto cetaputta suõohi me, 
Rājaputtaü nayissāmi yadi jānāsi saüsa5- me. 

6439. Piyassa me piyo duto puõõapattaü dadāmi te, 
Ima¤ca madhuno tumbaü migasatthã¤ca6- brāhmaõa;
Ta¤ca te desamakkhissaü yattha sammati kāmado. 
- Jujakapabbaü niņņhitaü -

6440. Esa selo mahābrahme pabbato gandhamādano, 
Yattha vessantaro jārā saha puttehi sammati. 

6441. Dhārento brāhmaõaü vaõõaü āsa¤ca masaü jaņaü, 
Cammavāsi chamā seti jātavedaü namasasti. 

6442. Ete nãlā padissanti nānāphaladharā dumā, 
Uggatā abbhakåņaü7- nãlā a¤ajanapabbatā. 

1. Aya¤ahi ke mayā - machasaü 2. Saro visasati - machasaü 3. Khajjhayitvāna - machaü 4.
Bandhasakuõaü - machasaü 5. Saüyame - machasaü 6. Migasanadhi¤ca - machasaü 7.
Abbhakåņāva - machasaü syā vi. 

[BJT Page 410] [\x 410/]     
6443. Dhavassakaõõā khadirā sālā endanamāluvā, 
Sampavedhanti vātena sakiü pitāva māõavā. 

6444. Upari dumapariyāyesu saügitiyova suyare, 
Najjuhā kokilasaīghā sampatanti dumā dumaü. 

[PTS Page 529] [\q 529/]     
6445. Avhayanteva gacchantaü sākhāpaõõa1- sameritā, 
Amayanteva āgantuü modayanti nivāsinaü;
Yattha vessantaro rājā saha puttehi sammati. 

6446. Dhārento brāhmaõaü vaõõaü āsada¤ca masaüjaņaü, cammavāsi chamā seti jātavedaü
namassati. 

6447. Ambā kapittha2- panasā sālā jambu vihitakā, 3-
Haritaki āmalakā assatthā khadarāni ca, 4-

6448. Cāru timbarukkhā cettha nigrodhā ca kapitthanā, 
Madhu madhukā thevanti nice pakkā cudhumbarā. 

6449. Pārevatā bhaveyyā ca muddikā ca madhutthikā, 5-
Madhuü anelakaü tattha sakamādāya bhu¤jare. 

6450. A¤¤ettha pupphitā ambā a¤¤e tiņņhanti domilā, 
A¤¤e āmā ca pakkā ca bhekavananā6- tadubhayaü. 

6451. Athettha heņaņhā puraso ambapakkāni gaõhati, 
âmāni ceva pakkāni vannagandharasuttame7-

6452. Ateva8- me acchariyaü hiīkāro paņibhāti maü, 
Devānamiva āvāso sobhati nandanupamo. 

6453. Vibhedikā nāëãkerā khajajurãnaü brahāvane, 
Mālāva ganthitā ņhanti dhajaggāneva dissare;
Nānāvaõeõahi pupphehi nabhaü tārācitāmiva. 

[PTS Page 530] [\q 530/]     
6454. Kuņaji kuņņhatagarā9- pāņaliyo ca puppitā, 
Punanāgā giripunnāgā koviëārā ca pupphitā. 

1. Sākhāpatta - machasaü syā vi 2. Kapiņņhā - machasaü 3. Vibhedakā - machasaü, syā
4. Padarānica - machasaü 5. Madhuntikā - machasaü 6. Siīgavaõõa - machasaü syā
7. Rasuttamā - machasaü 8. Tatheva - machasaü 9. Kuņajā kuņaņhanaggarā - machasaü
kuņaji 
[BJT Page 412] [\x 412/]     
6455. Uddālakā somarukkhā agaru1-bhalliyo bahu, 
Puttajivā2- ca kakudhā3- asanā cettha pupphitā. 

6456. Kuņajā salalā nipā kosambalakhujā dhavā, 
Sālā ca pupaphitā tattha palālakhalasannibhā4-

6457. Tassāvidure pokkharaõi bhumibhāge manorame, 
Padumuppalasa¤achannā devānamiva nandane. 

6458. Athettha puppharasamattā kokilā ma¤ajubhāõikā, 
Abhinādenti pavanaü5- utusampupphite dume. 

6459. Bhassanti makarandehi6- pokkhare pokkhare madhu, 
Athettha vātā vāyanti dakkhiõā atha pacchimā;
Padumaki¤ajakkhareõuhi okiõõo hoti assamo. 

6460. Thulā siīghāņakā vettha saüsādiyā pasādiyā, 7-
Macchakacchapavyāviddhā bahu cettha mupayānakā;
Madhuü bhiüsehi savati khiraü sappi mulālihi8-

6461. Surabhi taü vanaü vāti nānāgandhasameritaü, 9-
Sammaddateva gandhena pupphasākhāhi taü vanaü;
Bhamarā pupphagandhena samantāmabhināditā. 

6462. Athettha sakuõā santi nānāvaõõā bahå dijā, 
Modanti saha bhariyāhi a¤¤ama¤¤aü pakujino. 

6463. Nandikā jivaputtā ca jiva puttā ca piyā ca no, 
Piyā puttā piyā nandā dijā pokkharaõigharā. 

6464. Mālāva ganthitā ņhanti dhajaggāneva dissare, 
Nānāvaõeõahi pupphehi kusalehi sugandhikā;
Yattha vessantaro rājā saha puttehi sammati. 

6465. Dhārento brāhmaõaü vaõaõaü āsadaü ca masaü jaņaü, 
Cammāsi chamā seti jātavedaü namassati. 

1. Aggalu - machasaü 2. Puņajivā - machasaü 3. Kukkuņā - syā
4. Santāhā - machasaü 5. Taü vanaü - machasaü, syā 6. Makarantehi - machasaü
7. Saüsāriyapasāriyā - machasaü 8. Sabbimuëārihi - machaųaü 9. Samodikā - machasaü

[BJT Page 414] [\x 414/]     
[PTS Page 531] [\q 531/]     

6466. Ida¤ca me sattubhattaü madhunā paņisaüyutaü, 
Madhupiõķikā ca sukatāyo sattubhattaü dadāmi te. 

6467. Tuyheva sambalaü hotu nāhaü icchāmi sambalaü, 
Itopi brāhma gaõhāhi gaccha brāhma yathāsukhaü. 

[PTS Page 532] [\q 532/]     
6468. Ayaü ekapadi eti ujuü gacchati assamaü, 
Isipi accuto tattha paīkadanto rajassiro;
Dhārento brāhmaõaü vaõõaü āsada¤ca sama¤ajaņaü. 

6469. Cammavāsi chamā seti jātavedaü namassati, 
Taü tvaü gantvāna pucchassu so te maggaü pavakkhati. 
6470. Idaü sutvā brahmakhandhu cetaü katvā padakkhiõaü, 
Udaggacitto pakkāmi yenāsi accuto1- isi
- Cuëavanavaõõanā niņņhitā. -

6471. Gacchanto so bhāradvājo addasā accutaü isiü, 
Disvānaü taü bhāradvājo sammodi isinā sabha. 

6472. Kaccinnu bhoto kusalaü kacci bhoto anāmayaü, 
Kacci u¤echana yāpesi kacci målaphalā bahu. 

6473. Kacci ķaüsā ca makasā ca appameva siriüsapā, 2-
Vane vāëamigākiõeõa kacci hiüsā na vijjati. 

6474. Kusala¤ceva me brahme atho brahme anāmayaü, 
Atho u¤echana yāpemi atho mulaphalā bahu. 

6475. Atho ķaüsā ca makasā ca appameva siriüsapā-
Vane vāëamigākiõeõa hiüsā mayhaü na vijjati. 

6476. Bahuti cassa pugāni assame vasato3- mama, nābhijānāmi uppannaü ābādhaü
amanoramaü. 

6477. Svāgaü te mahābrahme atho te adurāgataü. 
Anto pacisa bhaddante pāde pakkhālayassu te. 

6478. Tindukāni piyālāni madhuke kāsumāriyo, 
Phalāni khuddakappāni bhu¤ja brahme varaü varaü. 

1. Maccuto - machasaü 2. Sarisapā - machasaü 3. Samamato - machasaü

[BJT Page 416] [\x 416/]     
6479. Idampi pānãyaü sãtaü ābhataü girigabbharā, 
Tato piva bahābrahme sace tvaü abhikaīkhasi. 

[PTS Page 533] [\q 533/]     
6480. Paņiggahitaü yaü dinnaü sabbassa aggiyaü kataü, 
Sa¤cajassa sakaü puttaü sivihi vippavāsitaü;
Tamabhaü dassanamāgato yadi jānāsi saüsa me. 

6481. Na bhavaü eti pu¤¤atthaü sivirājassa dassanaü, 
Ma¤¤e bhavaü patthayati ra¤¤o bhariyaü patibbataü. 

6482. Ma¤¤e kaõhājinaü dāsiü jāliü dāsa¤ca icchasi, 
Athavā tayo mātāputte ara¤¤ā netumāgato;
Na tassa bhogā vijjanti dhanaü dha¤¤a¤ca brāhmaõa. 

6483. Akuddharåpāhaü bhoto nāhaü yācitumāgato, 
Sādhu dassanamariyānaü santivāso sadā sukho. 

6484. Adiņņhapubbo sivirājā sivihi vippavāsito, 
Tamahaü dassanamāgato yadi jānāsi saüsa me. 

6485. Esa selo mahābrahme pabbato gandhamādano, 
Yattha vessantaro rājā sahaputtehi sammati. 

6486. Dhārento brāhmaõaü vaõõaü āsada¤ca masaü jaņaü, 
Cammavāsi chamā seti jātavedaü namassati. 

6487. Ete nilā padissanti nānāphaladharā dumā, 
Uggatā abbhakåņāva nãlā a¤ajanapabbatā. 

[PTS Page 534] [\q 534/]     
6488. Dhavassakaõõā khadirā sālāphandanamāluvā, 
Sampavedhanti vātena sakiü pitāva māõavā. 

6489. Upari dumapariyāyesu saügãtiyova suyare, 
Najjuhā kokilasaīghā sampatanti dumā dumaü. 
6490. Avbhayanteva gacchantaü sākhāpattasameritā, 1-
Ramayanteva āgantuü modayanti nivāsinaü;
Yattha vessantaro rājā sabha puttehi sammati. 

1. Samiritā - machasaü

[BJT Page 418] [\x 418/]     
6491. Dhārento brāhmaõaü vaõõaü āsada¤ca masaü jaņaü, 
Cammavāsi chamā seti jātavedaü namassati. 

6492. Karerimālā citatā bhumibhāge manorame, 
Saddalāharitā bhumi na tatthuddhaüsate rajo. 

6493. Mayuragãvasaīkāsā tulaphassasamupamā, 
Tiõāni nātivattanati samantā caturaīgulā. 

6494. Ambā jambu kapitthā ca nãce pakkā udumabarā, 
Paribhogehi rukkhehi vanaü taü rativaķķhanaü. 

6495. Veëuriyavaõõupanibhaü macchagumbanisavitaü, 
Suciü sugandhaü salilaü āpo tatthapi sandati. 

6496. Tassāvidure pokkharaõi bhumibhāge manorame, 
Padumuppalasa¤achannā devānamiva nandane

6497. Tãõi uppalajātāni tasmiü sarasi brahmaõa, 
Vicitra nilānekāni setā lohitakāni ca. 

6498. Khomā ca tattha padumā setayogandhikehi ca, 
Kalambakehi1- sa¤achanno mucalindo nāma so saro. 

6499. Athettha padumā phullā apariyantāva2- dissare, 
Gimbhā hemantikā phullā jaõõutagghāupattharā. 

6500. Surabhã sampavāyanti vicintā pupphasanthatā, 
Bhamarā pupphagandhena samantāmabhināditā. 

[PTS Page 535] [\q 535/]     
6501. Athettha udakantasmiü rukkhā tiņņhanti brāhmaõa, 
Kadambā pāņali phullā kovilārā ca pupphitā. 

6502. Aīkolā kaccikārā ca pārija¤¤ā ca pupphitā, 
Vāraõasāyanā rukkhā mucalindamabhito3- saraü. 

6503. Sirãsā setapārãsā sādhu vāyanti padamakā, 
Nigguõķã sirinigguõķã asanā cettha pupphitā. 

1. Kalambanehi - machasaü 2. Pariyantāva - machasaü 3. Mubhato - machasaü. Vi. 

[BJT Page 420] [\x 420/]     
6504. Paügurā cakulā sālā1- sobha¤janā ca puppitā, 
Ketakā kaõikārā ca kaõaverā ca pupphãtā. 

6505. Ajjunā ajjukaõõā ca mahānāmā ca pupphitā, 
Sampupphitaggā2- tiņņhanti pajjalanteva kiüsukā. 
6506. Setapaõõi3- sattapaõaõā kadaliyo kusumbharā, 
Dhanutakkāri pupphehi siüsapāvaraõehi4- ca. 

6507. Acchivā sabalā rukkhā sallakiyo ca pupphitā. 
Setagerå ca tagarā maüsikuņņhā kulāvarā. 

6508. Daharā ca rukkhā vuddhā ca akuņilā vettha pupphitā, 
Assamaü ubhato ņhanti agyāgāraü samantato. 

[PTS Page 536] [\q 536/]     
6509. Athettha udakantasmiü bahujato phajjaõiko, 
Muggatiyo karatiyo sevālasiüsakaü bahu. 

6510. Uddapavantaü5- ulluëitaü makkhikā bhiügujālakā, 
Dāsimakacako6- cettha bahu nãvekalambakā. 

6511. Phaëambarakasa¤achantā rukkhā tiņņhanti brāhmaõa, 
Sattāhaü dhāriyamānānaü gandho tesaü na chijjati. 

6512. Ubhato saraü mucalindaü pupphā tiņņhanti sobhatā, 7-
Indivarehi sa¤achannaü vanaü taü apasobhitaü8-
Aķķhamāsaü dhāriyamānānaü gandho tesaü na chijjati. 

6513. Nilapupphi setavārã pupaphitā girikaõõikā;
Kaņerukehi9- sa¤achannaü vanaü taü tulasibhi ca. 

6514. Saddammateva gandhena pupphasākhāhi taü vanaü, 
Bhamarā pupphagandhena samantāmabhināditā. 

1. Paükulā bahulā selā - machasaü paükurā - syā 2. Suprapphãtaggā - machasaü
3. Setavaõaõa - machasaü 4. Pāvaraõehi - machasaü, si syā 5. Addhāpavattaü - syā vi 6.
Dāsimaku¤ajako - machasaü 7. Nāgaso - machasaü syā 8. Sobhati - machasaü 9.
Kalerukebbhi - machasaü, syā

[BJT Page 422] [\x 422/]     
6515. Tiõãkakkarujātāni1- tasmiü sarasi brāhmaõa, 
Kumbamantāni cekāni murajamattāni2- tā ubho. 

6516. Athettha sāsapo bahuko3- nādiyo4- haritāyuto, 
Asã tālāva tiņņhanti chejjā indivarā bahu. 

6517. Appoņā suriyavallã ca kāliyā5- madhugandhiyā, 
Asokā mudayanti ca vallibho khuddapuppiyo. 

6518. Koraõķakā anojā ca pupphitā nāgavallikā, 
Rukkamāruyha tiņņhanti phullā kiüsukavalliyo. 

[PTS Page 537] [\q 537/]     
6519. Kaņeruhā ca vāsanti yuthikā6- madhugandhiyo, 
Nilāyā sumanā bhaõķi sobhati padumuttaro. 

6520. Pāņali samuddakappāpi kaõikārā ca pupphitā, 
Hemajālāva dissanti rucirā aggisikhupamā. 

6521. Yāni kāni7- puppāni thalajānudakāni ca, 
Sabbani tattha dissanti evaü rammo mahodadhã. 

6522. Athassā pokkharaõiyā pahutā vārigocarā, 
Rohitā naëapi8- siīgu kumbilā makarā susu. 

6523. Madhu ca madhulaņņhi ca tālãsā ca piyaīgukā, 
Unnakā bhaddamuttā ca9- satapupphā10- ca lolupā. 

6524. Surabhã ca rukkhā tagarā11- pahutā tuīgavaõņakā, 12-
Padamakā naradā kuņņhā jhāmakā ca hareõukā. 

6525. Haliddakā gandhasilā hiriverā ca guggulā, 
Vibhedikā13- corakā kuņņhā kappurā ca kaliīgu ca14-

6526. Athettha sihavyagghā ca purisālu ca hatthiyo, 15-
Phaõeyyā pasadā ceva rohiccā sarabhā migā. 

1. Kaõõaru - machasaü 2. Mumumattāni - machasaü muramattāni - syā 3. Bahuso -
machasaü, syā 4. Nāriyo - machasaü 5. Koëãyā - machasaü 6. Yodhikā - machasaü 7. Tānica
- machasaü 8. Kaëape - machasaü 9. Kuņaõķajābhaddamuņņhā - machasaü, duddajā - syā
10. Setapupphā - machasaü satta - machaųaü, syā 11. Surabhimarukkhataggarā - machaųaü
surabhãmarutagarā - syā 12. Bahukā tuīgavallikā - machasaü syā 13. Vibhedakā - machasaü
14. Kaliübhukā - machasaü 15. Hatthayo - machasaü

[BJT Page 426] [\x 426/]     
6527. Koņņhusuõā sulopi ca1- tuliyā naëasannibhā, 
Camarã calanã laīghi2- jhāpitā makkaņā picu, 

[PTS Page 538] [\q 538/]     
6528. Kakkaņā katamāyā ca3- ikkā goõasirā bahu, 
Khaggā varāhā nakulā kāëakettha bahutaso. 

6529. Mahisā soõā sigālā ca pampakā ca samannato, 
Akuccā pacalākā ca citrakā cāpi dipiyo. 
6530. Pelakā ca vighāsādā sihā kokanisātakā, 
Aņņhapādā ca morā ca bhassarā ca kukutthakā, 4-

6531. Vaīkorā kukkuņā nāgā a¤¤ama¤¤aü pakujino, 
Khakā balākā najjubhā dindibhā ku¤javādikā. 

6532. Vyagghinasā lohapiņņhā pamapakā5- jivajivakā, 
Kapi¤ajarā tintirāyo kulāvā paņikuttakā, 
6533. Maddālakā celakedu bhaõķutittiranāmakā, 
Velābakā piīgulāyo godhakā6- aīgahetukā, 

6534. Karaviyā ca70 vaggā ca uhuīkārā ca kukkubhā, 
Nānādijagaõākiõõaü nānāsaranikujjitaü. 

[PTS Page 539] [\q 539/]     
6535. Athattha sakuõā santi nilakā8- ma¤ajubhāõakā, 
Modanti sabha bhariyāhi a¤¤ama¤¤aü pakujino. 
6536. Athattha sakuõā santi dijā ma¤ajussarā sitā, 
Setacchakuņā9- bhadrakkhā aõķajā citrapekkhuõā. 

6537. Athattha sakuõā santi dijāma¤ajussarā sitā, 
Sikhaõķinilagãvāhi a¤¤ama¤¤aü pakujino. 
6538. Kukutthakā11- kulirakā koņņhā pokkharasātakā, 12-
Kāëāmeyyā khaliyakkhā13- kadambā suvasāëikā. 

1. Suõopiva - machasaü syā vi 2. Yāghi - machasaü 3. Kaņamāyā 4. Kukuņņhakā- machasaü,
syā 5. Campakā - machasaü, vi 6. Goņakā - machasaü 7. Karavikā ca - machasaü 8. Sāëikā -
machasaü 9. Setacchikuņa - machasaü 10. Pakkhaõa- machasaü 11. Kukuņņhakā - machasaü,
syā 12. Pokkharasāņakā - machasaü, syā
13. Balayakkhā - machasaü

[BJT Page 426] [\x 426/]     
6539. Haliddā lohitā setā athettha naëakā bahu, 
Vāraõā hiīgurājā ca kadambā sucikokilā, 

6540. Ukkusā kurarā1- haüsā āņā parivadantikā, 
Pākahaüsā2- atitabalā najjuhā jivajivakā, 

6541. Pārevaņā ravihaüsā cakkavākā3- nadivarā, 
Vāraõābhirudā rammā ubho kālupakujino. 

6542. Athattha sakuõā santi nānāvaõõā bahu dijā, 
Modanti sabha bhariyāhi a¤¤ama¤¤aü pakujino. 
6543. Athattha sakuõā santi nānāvaõõā bahu dijā, 
Sabbe4- ma¤ajuni kujanti mucalindamahito5- saraü. 

6544. Athattha sakuõā santi karaviyā nāma te dijā, 
Modanti sabha bhariyāhi a¤¤ama¤¤aü pakujino. 
6545. Athattha sakuõā santi karaviyā nāma te dijā, 
Sabbe ma¤ajuni kujanti mucalindamabhito saraü. 

6546. Eõeyyapasadākiõõaü nāgasaüsevitaü vanaü, 
Nānālatāhi sa¤achannaü kadalimigasevitaü. 
6547. Athettha sāsapo bahuko6- nãvāro varako bahu, 
Sālã akaņņhapāko ca ucchu tattha anappako. 

6548. Ayaü ekapadã eti ujuü gacchati assamaü, 
Khudaü pipāsaü aratiü tattha patto na vindati: 
Yattha vessantaro rājā saha puttehi sammati. 

6549. Dhārento brāhmaõaü vaõõaü āsa¤ca masaü jaņaü, 
Cammavāsi chamā soti jātavedaü namassati. 

[PTS Page 540] [\q 540/]     
6550. Idaü sutvā brahmabandhu isiü katvā padakkhiõaü, 
Udaggacitto pakkāmi yattha vesasantaro ahu
- Mahāvanavaõõanā niņņhitā. -

1. Kururā - machasaü 2. Cākahaüsā - syā 3. Vakkavakkā - machasaü cākavākā- syā 4. Sace
- machasaü 5. Rucalindamubhato - machasaü 6. Sāmā bahukā - machasaü, syā

[BJT Page 428] [\x 428/]     
[PTS Page 541] [\q 541/]     
6551. Uņņhehi jāli patitiņņha porāõaü viya dissati, 
Brāhmaõaü viya passāmi nandiyo mābhikirare. 

[PTS Page 542] [\q 542/]     
6552. Ahaüpi tāta passāmi yo so brahmāva dissati, 1-
Atthiko2- viya āyāti atithã no bhavissati. 

6553. Kaccinnu bhoto kusalaü kacci bhoto anāmayaü, 
Kacci u¤echana yāpetha kacci mulaphalā bahu. 

6554. Kacci ķaüsā ca makasā ca appameva siriüsapā, 3-
Vane vāëamigākiõeõa kacci hiüsā na vijjati. 

6555. Kusala¤ceva no brahme atho buhme anāmayaü, 
Atho u¤echana yāpema atho mulaphalā bahu. 

6556. Atho ķaüsā ca makasā ca appameva siriüsapā, 
Vane vāëamigākiõeõa kacci hiüsā na vijjati. 

6557. Satta no māse vasataü ara¤¤e jivasokinaü, 
Idampi paņhamaü passāma brāhmaõaü devavaõõinaü;
âdāya kheëuvaü daõķaü aggihuntaü kamaõķaluü. 

6558. Svāgataü te mahābrahme atho te adurāgataü, 
Anto pavisa bhaddante pade pakkhālayassu te

6550. Tindukāni piyālāni madhuke kāsumāriyo, 
Phalāni khuddakappāni bhu¤ja brahme varaü varaü, 

6560. Idampi pāniyaü sãtaü ābhataü girigabbarā, 
Tato pica mahābrahme sace tvaü abhikaīkhasi. 

[PTS Page 543] [\q 543/]     
6561. Atha tvaü kena vaõõena kena vā pana hetunā, 
Anuppatto brahāra¤¤aü taü me akkhāhi pucchito. 

6562. Yathā vārivaho puro sabbakāle na khiyati, 
Evaü taü yācitāga¤achiü5- putte me dehi yācito. 

1. Padissati - machasaü 2. Adadhiko - machasaü, syā, vi 3. Sarisapā - machasaü
4. Mayhaü - machasaü 5. Yācikā ga¤ajiü - machasaü

[BJT Page 430] [\x 430/]     
6563. Dadāmi na vikampāmi issaro naya brāhmaõa. 
Pāto gatā rājaputti sāyaü u¤achato ehãti1-

6564. Ekarattiü vasitvāna pāto gacchasi brāhmaõa, 
Tassā nabhāte upaghāte atha ne māladhārine. 

6565. Hakaratti vasasitvana pato gacchasi brāhmaõa, 
Nānāpupphehi sa¤achanne nānāgandhavibhusite;
Nānāmulaphalākiõõe gacchisasādāya2- brāhmaõa. 

[PTS Page 544] [\q 544/]     
6566. Na vāsamabhirocāmi gamanaü mayaüha ruccati, 
Antarāyopi me assa gaccha¤¤eva rathesabha. 

6567. Na hetā yācayogi naü antarāyassa kāriyā, 3-
Itthiyo4- mantaü jānanti sabbaü gaõhanti vāmato. 

6568. Saddhāya dānaü māsaü addakkhi5- mātaraü, 
Antarāyampi sā kayirā gaccha¤¤eva rathesabha. 

6569. âmantayassu te6- putte mā te mātaramaddasuü, 
Saddhāya dānaü dadato evaü pu¤¤aü pavaķķhati. 

6570. âmantayassu te putte mā te mātaramaddasuü, 
Mādissa dānaü datvā rāja saggaü gamissasi. 

6571. Sace tvaü nicchase aņņhuü mama bhariyaü patibbataü, 
Ayyakassapi7- dassehi jāliü kaõhājina¤avubho. 

6572. Ime kumāre disvāna ma¤ajuke piyabhāõine, 
Patito sumano vitto bahuü dassati te dhanaü. 

6573. Acchedanassa bhāyāmi rāputta suõohi me, 
Rājā daõķāya maü dajjā vikkiõayya haneyya vā;
Jino dhaõa¤ca dāse ca gārayhassa brahmabandhuyā. 
6574. Ime kumāre disvāna ma¤ajuke piyabhāõine, 
[PTS Page 545] [\q 545/]     
Dhamme ņhito mahārājā sivinaü raņņhavaķķhano;
Laddhā pitisomanassaü bahuü dassati te dhanaü. 

1. Hohiti - machasaü 2. Gacchasvādāya - machasaü 3. Kārikā - machasaü
4. Itthākā - machasaü 5. Māsaüadakkhi - machasaü 6. Vo - machasaü
7. Ayyakassapi nodehi - machasaü
[BJT Page 432] [\x 432/]     
6575. Nāhaü tampi karissāmi yaü maü tvaü anusāsasi, 
Dārake ca ahaü nessaü brāhmaõãyā parivārake, 

6576. Tato kumārā byathitā sutvā luddassa bhāsitaü, 
Tena tena padhāviüsu jālikaõhājinā cubho. 

[PTS Page 546] [\q 546/]     
6577. Ehi tāta piyaputta puretha mama pāramiü, 
Hadayaü mebhãsi¤cetha kharotha vacanaü mama. 

6578. Yānanāvā ca me hotha acalā bhavasāgare, 
Jātipāraü tarissāmi1- santāressaü2- sadevake. 

6579. Ehi amma piyadhiti3- puretha mama pārimiü, 4-
Hadayaü mebhisi¤cetha karotha vacanaü mama. 

6580. Yānanāvā ca me hotha acalā bhavasāgare, 
Jātipāraü tarissāmi uddharissaü sadevake 

[PTS Page 547] [\q 547/]     
6581. Tato kumāre ādāya jāliü kaõhājina¤cubho, 
Brāhmaõassa adā dānaü sivinaü raņņhavaķķhano. 

6582. Tato kumāre ādāya jāliü kaõhājina¤cubho, 
Brāhmaõassa adā vitto puttake dānamuttamaü. 

6583. Tadāsi yaü bhãüsanakaü tadāsi lomahaüsanā, 
Yaü kumāre padinnamahi medinã samakampatha. 

6584. Tadāsi yaü bhãüsanakaü tadāsi lomahaüsanā, 
Yaü pa¤ajalikato rājā kumāre sukhavacchite;
Brāhmaõassa adā dānaü sivinaü raņņhavaķķhano. 

[PTS Page 548] [\q 548/]     
6585. Tato so brāhmaõo luddo lataü dantehi chindiya, 
Latāya hatthe bandhitvā latāya anumajajatha, 6-

6586. Tato so rajjumādāya daõķa¤cādāya brāhmaõo, 
âkoņayanto te neti sivirājassa pekkhato. 

6587. Tato kumārā pakkāmuü brāhmaõaųaųa pamu¤ciya, 
Assupuõeõahi nettehi pitaraü so udikkhati. 

1. Karissāmi - machasaü 2. Pandhārissaü - machasaü 3. Dhãtā - machasaü vi 
4. Piyā me dāna pārami - machasaü syā vi 5. Citto - machasaü 6. Anupajjata -machasaü

[BJT Page 434] [\x 434/]     

6588. Vedhaü assatthapannaüva pitu pādāni vandati, 
Pitupādāni vanditvā idaü vacanamabravi. 

6589. Ammā ca tāta nikkhantā tvaü ca no tāta dassasi, 
Yāva ammampi passemu atha no tāta dassasi. 

6590. Ammā ca tāta nikkhantā tvaü ca no tāta dassasi, 
Mā no tvaü tāta addā yāva ammāpi eti1- no;
Tadāyaü brāhmaõo kāmaü vikkiõātu hanātu vā. 

6591. Balaīkapādo2- addhanakho atho ovaddhapiõaõķiko, 
Dighuttaroņņho capalo kalāro bhagganāsako. 

6592. Kumbhodaro bhaggapiņņhi atho visama cakkhulo, 3-
Lohamassu bharitakeso valãnaü tilakāhato. 
6593. Piīgalo ca vinato ca vikaņo4- ca brahā kharo, 
Ajināni ca sannaddho amanusso bhayānako. 

[PTS Page 549] [\q 549/]     
6594. Manusso udāhu yakkho maüsalohitabhojano, 
Gāmā ara¤¤aü āgamma dhanaü taü tāta yācati, 
Niyamāne piyacena kinnu tātā udikkhasi. 

6595. Asmā nåna te hadayaü aāyasaü daëhabandhanaü. 
Yo no baddhe na jānāsi brāhmaõeõa dhanesinā, 
Accāyikena luddena yo no gavoca sumbhati. 

6596. Idheva acchathaü kaõhā na sā jānāsi kismici, 
Vigãva khirasammattā yuthā5- hãnā pakandati, 

[PTS Page 550] [\q 550/]     
6597. Na me idaü tathā dukkhaü labbā hi pumunā idaü, 
Ya¤ca ammaü na passami6- taü me dukkhataraü ito. 

6598. Na me idaü tathā dukkhaü labbā hi pumunā idaü, 
Ya¤ca tātaü na passami taü me dukkhataraü ito. 
. 
1. Etu - machasaü 2. Bilaīkapādo - machasaü 3. Cakkhuko - machasaü, syā
4. Vikato - machasaü vi 5. Yudhā - machasaü 6. Na passissaü - machasaü, syā

[BJT Page 436] [\x 436/]     
6599. Sā nåna kapaõā ammā cirarattāya rucchati, 
Kaõhājinaü apassanti kumāriü cārudassaniüta

6600. So nåna kapaõo tāto cirarattāya rucchati, 
Kaõhājinaü apassanno kumāriü cārudassaniüta

6601. Sā nåna kapaõā ammā cira rattāya rucchati assame, 
Kaõhājinaü apassanti kumāriü cārudassaniü

6602. So nåna kapaõo tato ciraü rucchati assame, 
Kaõhājinaü apassanti kumāriü cārudassaniü

6603. Sā nåna kapaõā ammā cirarattāya rucchati, 
Aķķharatte va ratte vā nadiva avasucchati. 

6604. So nåna kapaõo tāto cirarattāya rucchati, 
Aķķharatte va ratte vā nadiva avasucchati. 1-

6605. Ime te jambukā rukkhā vedisā sindhuvārikā, 2-
Vividhāni rukkhajātāni tāni ajja jahāmase. 
6606. Assatthā panasā ceme nigrodhā ca kapitthanā, 
Vividhāni phaëajātāni tāni ajja jahāmase. 

6607. Ime tiņņhanti ārāmā ayaü sitodikā3- nadã, 

Yatthassu pubbe kãëāma tāni ajja jahāmase. 

6608. Vividhāni pupphajātāni asmiü upari pabbate, 
Yānassu pubbe dhārema tāni ajja jahāmase. 

6609. Vividhāni phalajātāni asmiü upari pabbate, 
Yānassu pubbe bhu¤jāma tāni ajja jahāmase. 

6610. Ime no hatthikā assā khalivaddā ca no ime, 
Yehissu pubeba kãëāma tāti ājja jahāmase. 

[PTS Page 551] [\q 551/]     
6611. Niyamānā kumārā te pitaraü etadabravuü, 
Ammaü ārogyaü vajjāsi tvaü ca tāta sukhã bhava. 

1. Avasussasi - machasaü 2. Sindhucāritā - machasaü, vi 3. Situdakā - machasaü

[BJT Page 438] [\x 438/]     
6612. Ime no hatthikā assā balivaddā ca no ime, 
Tāni ammāya dajjāsi sokaü tehi vinesasti. 1-

6613. Ime no hatthikā assā balivaddā ca no ime, 
Tāni ammāya udikkhanti sokaü paņivinessati. 

6614. Tato vessantaro rājā dānaü datvāna khattiyo, 
Paõõasālaü pavisitvā karuõaü paridevayi. 

6615. Kaünavajja jātā tasitā uparucchanti dārakā, 
Sāyaü saüvesanākāle ko ne dassati bhojanaü. 

6616. Kaünavajja jātā tasitā uparucchanti dārakā, 
Sāyaü saüvesanākāle ammā chātambha detha no. 

[PTS Page 552] [\q 552/]     
6617. Kathannu pathaü gacchanti pattikā anupāhanā, 
Santā suõehi padehi ko ne bhatthe gahessati. 

6618. Kathannu so na lajjeyya sammukhā paharaü mama, 
Adusakānaü puttānaü alajja vata brāhmaõo. 

6619. Yo hi me dāsi dāsassa a¤¤o vā pana jessiyo, 2-
Tassāpi suvihinassa ko lajji paharissati. 

6620. Vārijasseva me sato baddhassa kumināmukhe, 
Akkosati paharati piye putte apassato. 

6621. âduü3- cāpaü gahetvāna khaggaü bandhitvā vāmato, 
ânayāmi sake putte puttānaü hi vadho dukho. 

6622. Aņņhānametaü4- dukkharåpaü yaü kumārā viha¤¤are, 
Sata¤ca dhammama¤¤āya ko datvā atha tappati. 

[PTS Page 553] [\q 553/]     
6623. Saccaü kirevamāhaüsu narā ekacciyā idha, 
Yassa natthi sakā mātā yathā natthi5- tatheva so. 

1. Vinassati - machasaü 2. Pesiyo - machasaü 3. Dhanaü - machasaü 4. Aņņhāhametaü -[PTS]
5. Pitā atthi - machasaü

[BJT Page 440] [\x 440/]     
6624. Ehi kaõhe marissāma natthattho jivitena no, 
Dinnamhāpi1- janindena brāhmaõassa dhanesino;
Accāyikassa luddassa yo no gāvova sumbhati. 

6625. Ime te jambukā rukkhā vedisā sindhuvārikā, 
Vividhāni rukkhajātāni tāni kaõhe jahāmase. 

6626. Assatthā panasā ceme nigrodhā ca kapitthanā, 
Vivadhāni phalajātāni tāni kaõhe jahāmase. 

6627. Ime tiņņhanti ārāmā ayaü sitodikā nadi, yatthassu pubbe kãëāma tāni kaõhe jahāmase. 

6628. Vividhāni pupphajātāni asmiü upari pabbate, 
Yānassu pubbe dhārematatāni kaõhe jahāmase. 

6629. Vividhāni phalajātāni asmiü upari pabbate, 
Yānassu pubbe bhu¤jāma tāni kaõhe jahāmase. 

6630. Ime no hatthikā assā balivaddā ca no ime, 
Yehissu pubbe kãëāma tāni kaõhe jahāmesa. 

6631. Nãyamānā kumārā te brāhmaõassa pamu¤ciya, 
Tena tena padhāviüsu jālã kaõhājinā jahāmase. 

[PTS Page 554] [\q 554/]     
6632. Tato so rajjumādāya daõķa¤cādāya brāhmaõo, 
âkoņayanto te neti sivirājassa pekkhato. 

6633. Taü taü kaõhājināvoca ayaü maü tāta brāhmaõo, 
Laņņhiyā patikoņeti ghare jātaüva dāsiyaü. 

6634. Na cāyaü brāhmaõo tāta dhammikā honti brāhmaõā, 
Yakkho brāhmaõavaõeõana khādituü tātā neti no;
Niyamone pisācena kinnu tātā udikkhasi. 

6635. Ime no pādukā dukkhā dãgho caddhā suduggamo, 
Nãce volambate suriyo brāhmaõo ca tareti2- no. 

[PTS Page 555] [\q 555/]     
6636. Okandāmasi3- bhåtāni pabbatāni vanāni ca, 
Sarassa sirasā vandāma supatitthe ca āpake. 4-

1. Dinnamāsi - machasaü 2. Dhāreti - machasaü 3. Okkantā - machasaü okhandāmahase- syā
4. âvake - machasaü

[BJT Page 442] [\x 442/]     
6637. Tiõalatā ca osaddhyo pabbatāni vanāni ca, 
Ammaü ārogyaü vajjatha ayaü no neti brāhmaõo

6638. Vajjannu bhonto amma¤ca maddiü ambhākamātaraü, 
Sace anupatikukāmāsi khippaü anupatiyāsi no. 

6639. Ayaü ekapadi eti ujuü gacchati assamaü, 
Tamevanupateyyāsi api pasessi no lahuü. 

6640. Aho vata re jaņini vanamulaphalahārike, 
Su¤¤aü disvāna assamaü taü te dukkhaü bhavissati. 

6641. Ativelaü nåna ammāya u¤achāladdho anappako, 
Yā no baddhe1- na jānāti brāhmaõena dhanesinā;
Accāyikena luddena yo no gāvova sumbathi. 

6642. Abhajja2- ammaü passemu sāyaü u¤achato āgataü, 
Dajjā ammā brāhmaõassa phalaü khuddena vissitaü. 

6643. Tadāyaü asito dhato na khāëhaü tareyeyya no, 
Suõā ca vata no padā bāëhaü tāreti brāhmaõo;
Iti tattha vilapiüsu kumārā mātugiddhino. 
- Kumārapabbaü. -

[PTS Page 556] [\q 556/]     
6644. Tesaü lālāppitaü sutvā tayo vālā vane migā, 
Siho vyaggho ca dipi ca idaü vacanamabravuü. 

6645. Māheva no rājaputti sāyaü a¤achato āgamā, 
Māhevambhākaü nibbhoge heņhayittha3- vane migā. 

6646. Sãho cenaü viheņheyya vyaggho dipi ca lakkhaõaü, 
Neva jālikumārassa kuto kaõhājinā siyā; ubhayeneva jiyetha patiü putite ca lakkhaõāti. 

1. Bandhe - machasaü, vi 2. Apajja - machasaü, syā 3. Baüdhayittha - machasaü

[BJT Page 444] [\x 444/]     
[PTS Page 557] [\q 557/]     
6647. Khaõittikaü me patati1- dakkhãõakkhi ca endati, 2-
Aphalā phalino rukkhā sabbā muyhanti me disā. 

6648. Tassā sāyanahakālambhi assamāgamanaü pati, 
Atthaīgatambhi3- suriyambhi vālā panthe upaņņhahuü. 
6649. Nice volambate suriyo dåre ca vata assamo, 
Ya¤ca nesaü ito bhassaü4- taü te bhu¤echayyuü bhojanaü. 

6650. So nåna khattiyo eko paõaõasālāya acchati, 
Tosentā dārake chāte mamaü disvā anāyatiü. 

6651. Te nåna puttakā mayhaü kapaõāya varākiyā, 
Sāyaü saüvesanākāle khirapitāva5- acchare. 

6652. Te nåna puttakā mayhaü kapaõāya varākiyā, 
Sāyaü saüvesanākāle vāripitāva acchare. 

6653. Te nåna puttakā mayhaü kapaõāya varākiyā, 
Paccuggatā maü tiņņhanti vacchā bālāva mātaraü. 

6654. Te nåna puttakā mayhaü kapaõāya varākiyā, 
Paccuggatā maü tiņņhanti haüsāva upari pallale. 

6655. Te nåna puttakā mayhaü kapaõāya varākiyā, 
Paccuggatā maü tiņņhanti assamassāvidurato 

6656. Ekāyano ekapatho sarā sobbhā ca passato, 
A¤¤aü maggaü na passāmi yena gaccheyya assamaü. 

6657. Migā namatthu rājāno kānanasmiü mahabbalā, 
Dhammena bhātaro hotha maggaü me detha yācitā. 

6658. Avaruddhassahaü bhariyā rājaputtassa sirimato, 
Ta¤cāhaü nātima¤¤āmi rāmaü sitāvanubbatā. 

6659. Tumbhe ca putte passetha sāyaü saüvesanaü pati, 
Aha¤ca putte passeyyaü jāliü kaõhājina¤cubho. 

1. Patitaü - machasaü, syā 2. Pandati - machasaü 3. Atthamentambhi - machasaü
4. Bhãssaü - machasaü, syā 5. Vāripitāva - machasaü

[BJT Page 446] [\x 446/]     
6660. Bahuü cidaü mulaphalaü bhakkho cāyaü anappako, 
Tato upaķķhaü dassāmi maggaü me detha yācitā. 

[PTS Page 558] [\q 558/]     
6661. Rājaputti ca no mātā rājaputto ca no pitā, 
Dhammena bhātaro hotha maggaü me detha yācitā. 

6662. Tassā lālāppamānāya bahuü kāru¤¤asaühitaü, 
Sutvā nelapatiü vācaü vālā panthā apakkamuü. 
[PTS Page 559] [\q 559/]     
6663. Imambhahi naü padesambhi puttakā paüsukuõņhitā, 
Paccuggatā maü tiņņanti vacchā bālāva mātaraü. 

6664. Imambhahi naü padesambhi puttakā paüsukuõņhitā, 
Paccuggatā maü tiņņanti haüsāva upari pallale. 

6665. Imambhahi naü padesambhi puttakā paüsukuõņhitā, 
Paccuggatā maü tiņņanti assamassāvidurato. 

6666. Te migā viya ukkaõõā samantāmabhidhāvino, 
ânanditā pamuditā vaggamānāva kampare. 
Tyajja putte na passāmi jāliü kaõhājina¤cubho. 

6667. Chakaliva1- migã chāpaü pakkhã mutatāva pa¤ajarā, 
Ohāya putte nikkhamiü sihivāmisagiddhani;
Tyajja putte na passāmi jāliü kaõhājina¤cubho. 

6668. Idaü tesaü parakkantaü nāgānamiva pabbate, 
Citakā parikiõõāyo2- assamassāvidurato;
Tyajja putte na passāmi jāliü kaõhājina¤cubho. 

6669. Vālukāyapi3- okhiõõā puttakā paüsukuõņhitā, 
Samantā mabhidhāvanti te na passāmi dārake. 

6670. Ye maü pure paccudenti4- ara¤¤ādumāyatiü, 
Tyajja putte na passāmi jāliü kaõhājina¤cubho. 

6671. Chakaliüva migiü chāpā paccuggantvāna assamaü, 
Dure maü paņivilokenti te na passāmi dārake. 

1. Chagalica - machasaü 2. Apatiõaõatyā - machasaü 3. Vālikāyapi - machasaü
4. Paccuķenti - machasaü. 

[BJT Page 448] [\x 448/]     
6672. Idaü ca tesaü kãëantaü patitaü paõķubeluvaü, 
Tyajja putte na passāmi jāliü kaõhājina¤cubho. 

6673. Thanā ca mayhime purā uro ca sampadālati, 
Tyajja putte na passāmi jāliü kaõhājina¤cubho. 

6674. Ucchaīge me vivinanti thanā ekāvalambati, 
Tyajja putte na passāmi jāliü kaõhājina¤cubho. 

6675. Yassu sāyanahasamayaü puttakā paüsukuõņhitā, 
Ucchaīge me vivantanti te na passāmi dārake. 

6676. Ayaü so assamo pubbe samajjo paņibhāti maü, 
Tyajja putte apassantyā bhamate viya assamo. 

[PTS Page 560] [\q 560/]     
6677. Kimidaü appasaddova assamo paņibhāti maü, 
Kākolāpi na vassanti matā me nåna dārakā. 

6678. Kimidaü appasaddova assamo paņibhāti maü, 
Sakuõāpi na vassanti matā me nåna dārakā. 

6679. Kimidaü tuõhibhutosi api ratteva me mano, 
Kākolāpi na vassanti matā me nåna dārakā. 

6680. Kimidaü tuõhibhutosi api ratteva me mano, 
Sakuõāpi na vassanti matā me nåna dārakā. 

6681. Kaccinu me ayyaputta migā khādiüsu dārake, 
Ara¤¤e irine1- vivane kena nãtā me dārakā. 

[PTS Page 561] [\q 561/]     
6682. âdu te pabhitā dutā ādu suttā piyaüvadā, 
âdu bahi no nikkhantā khiķķhāsu pasutā nu te. 

6683. Nevāsaü kesā dissanti hatthapadā na jālino, 
Sakuõānaü va opāto kena me dārakā. 

6684. Idaü tato dukkhataraü sallaviddho yathā vaõe, 
Tyajja putte na passāmi jāliü kaõhājina¤cubho. 

1. Irine vane - machasaü, syā syā vi ãrane. 

[BJT Page 450] [\x 450/]     
6685. Idampi dutiyaü sallaü kampeti bhadayaü mama
Ya¤ca putte na passāmi tva¤ca maü nābhibhāsasi. 

6686. Ajjeva me imaü rattiü rājaputta na saüsasi, 
Ma¤¤e ukkantasantaü maü pāto dakkhasi no mataü. 

[PTS Page 562] [\q 562/]     
6687. Nanu maddi varārohā rājaputti yasassasini, 
Pāto gatāsi u¤achāya kimidaü sāyamāgataü. 

6688. Nanu tvaü sadadmasessāsi ye saraü pātumāgatā, 
Sihassa vinadannatassa vyagghassa ca nikujjataü. 

6689. Ahu pubbanimittaü me vicarantyā brahāmane, 
Khaõitto me hatthā patito uggiva¤cāpi aüsato. 

6690. Tadāhaü byathitā bhitā puthuü katvāna a¤jaliü, 
Sabbā disā namassissaü api sotthi ito siyā. 

6691. Mā heva no rājaputto hato sihena dipinā, 
Dārakā vā parāmaņņhā acchakokataracchihi1-

6692. Sãho vyaggho ca dipi ca tayo vālā vane migā, 
Te maü pariyāvaruü maggaü tena sāyambhi āgatā. 

[PTS Page 563] [\q 563/]     
6693. Ahaü pati¤ca putte ca āceramiva māõavo, 
Anuņņhitā2- divārattiü jaņini brahmacārini. 

6694. Ajināni paridahitvā manamulaphalahāriyā, 
Vicarāmi divārattiü tumbhaü kāmā hi puttakā. 

6695. Imaü5- suvaõaõahāliddaü ābhataü paõķukheëuvaü, 
Rukkhapakkāni cāhāsiü ime te puttā kãëanā. 
6696. Imaü muëāvaņakaü4- sālukaü pi¤ajarodakaü, 5-
Bhu¤aja khuddehi saüyuttaü saha putitehi khattiya. 

6697. Padumaü jālino dehi kumudaü pana kumāriyā, 
Māline passa naccante sivi puttāni avbhaya. 

6698. Tato kaõhājināyāpi nisāmehi rathesabha, 
Ma¤ajussarāya vagguyā assamaü upayantiyā6-
1. Taravejahi - machasaü 2. Anuņņhatā - machasaü 3. Ahaü - machasaü, vi
4. Vattakaü - machasaü 5. Pi¤ajabhedakaü - machasaü 6. Upagantiyā - machasaü

[BJT Page 452] [\x 452/]     
6699. Samānusukhadukkhambhā raņņhā pabbajitā ubho, 
Api siviputte passesi jāliü kaõhājina¤cubho. 

6700. Samaõe brāhmaõe nåna brahmacariyaparāyane, 
Ahaü loke abhisapiü sivante bahussute;
Tyajja putte na passāmi jāliü kaõhājina¤cubho. 

[PTS Page 564] [\q 564/]     
6701. Ime te jambukā rukkhā vedisā sindhuvārikā, 
Vividhāni rukkhajātāni te kumārā na dissare. 

6702. Assatthā panasā ceme nigrodhā ca kapitthanā, 
Vividhāni phalajātāni te kumārā na dissare. 
6703. Ime tiņņhanti ārāmā ayaü sitodikā nadi, 
Yatthassu pubbe kiëiüsu te kumārā na dissare. 

6704. Vividhāni pupphajātāni asmiü uparipabbate, 
Yatthassu pubbe dhāriüsu te kumārā na dissare. 

6705. Vividhāni phalajātāni asmiü uparipabbate, 
Yatthassu pubbe bhu¤jiüsu te kumārā na dissare. 

6706. Ime te hatthakā assā balivaddā ca te ime, 
Yehissu pubbe kiëiüsu te kumārā na dissare. 

6707. Ime sāmā sasolukā1- bahukā kadalimigā, 
Yehissu pubbe kiëiüsu te kumārā na dissare. 

6708. Ime haüsā ca ko¤cā ca mayurā citrapekhunā, 
Yehissu pubbe kiëiüsu te kumārā na dissare. 

6709. Imā tā vanagumbāyo pupphitā sabbakālikā, 
Yatthassu pubbe kiëiüsu te kumārā na dissare. 

6710. Imā tā pokkharaõiyo rammā cakkavātupakujātā, 
Maddāpakehi sa¤achantā padumuppalakehi ca;
Yatthassu pubbe kiëiüsu te kumārā na dissare. 

[PTS Page 565] [\q 565/]     
6711. Na te kaņņhāni bhinnāni na te udakamābhataü, 
Aggipi te na hāpito kinnu mandova jhāyasã: 

1. Sasaü - machasaü

[BJT Page 454] [\x 454/]     
6712. Piyo piyena saīgamma samo me vyapaha¤¤ati, 
Tyajja putte na passāmi jāliü kaõhājinacacubho. 

6713. Na kho no deva passami yena te nihatā matā, 
Kākolāpi na vassanti hatā me nåna dārakā. 

6714. Na kho no deva passami yena te nihatā matā, 
Sakuõāpi na vassanti matā me nåna dārakā. 

6715. Sā tattha paridevitvā pabbatāni vanāni ca, 
Punadevassamaü gantvā sāmikassanti1- rodati. 

[PTS Page 566] [\q 566/]     
6716. Na kho no deva passami yena te nihatā matā, 
Kākolāpi na vassanti hatā me nåna dārakā. 

6717. Na kho no deva passami yena te nihatā2-matā, 
Sakuõāpi na vassanti hatā me nåna dārakā. 

6718. Na kho no deva passami yena te nihatā matā, 
Vicaranti rukkhamulesu pabbatesu guyāsu ca. 

6719. Iti maddi varārohā rājaputti yassasini, 
Bāhā paggayha kanditvā tattheva patitā chamā. 

6720. Tamajjhapattaü rājaputtiü udakena abhisi¤catha, 
Assatthaü taü viditvāna atha naü etadabravi. 

[PTS Page 567] [\q 567/]     
6721. âdiyeneva te maddi dukkhaü na kātumicchisaü, 
Daëiddo yācako vuddho brāhmaõo gharamāgato;
Tassa dinnā mayā puttā maddi mā bhāyi assasa. 3-

6722. Maü passa maddi mā putte bāëahaü paridevasi, 
Lacchāma putte jivantā arogā ca bhavāmase. 

6723. Putte pasu¤ca dha¤¤a¤ca ya¤ca a¤¤aü ghare dhanaü, 
Dajjā sappuriso dānaü disvā yācakamāgate;
Anumodāhi me madadi puttake dānamutatamaü. 

1. Sāmikassantike - machasaü 2. Nihatā syā, nibhaņā - machasaü 3. Assāsa - machasaü

[BJT Page 456] [\x 456/]     

6724. Anumodāmi te deva puttake dānamuttamaü, 
Datvā cinnaü pasādehi bhiyo dānadado bhava. 

6725. Yo tvaü maccherabhutesu manussesu janādhipa, 
Brāhmaõassa adā dānaü sivinaü raņņhavaķķhano. 

[PTS Page 568] [\q 568/]     
6726. Ninnāditā te paņhavi saddo te tidivaü gato, 
Samantā vijjutā āguü girinaüva paņissutā. 

6727. Tassa te anumodanti ubho nāradapabbatā
Indo ca brahmā ca pajāpati ca
Somo yamo vessavaõo ca rājā
Sabbe devā anumodanti tāvatiüsā sa indakā. 

6728. Iti maddi varārohā rājaputti yassasini, 
Vessantarassa anumodi puttake dānamuttamaü. 
- Maddipabbaü niņņhitaü -

6729. Tato ratyā vivasane suriyassuggamanampati, 
Sakko brāhmaõavaõeõa pato tesaü adissata1-

[PTS Page 569] [\q 569/]     
6730. Kaccannu bhoto kusalaü kacci bhoto anāmayaü, 
Kacci a¤echana yāpetha kacci pulaphalābahu. 

6731. Kacci ķaüsā ca makasā ca appameva siriüsapā, 2-
Vane vālamigākiõõe kacci hiüsā na vijjati. 

6732. Kusa¤ceva no burahme atho brahme anāmayaü, 
Atho u¤echana yāpema atho mulaphalābahu. 

6733. Ato ķaüsā ca makasā ca appameva siriüsapā, 2-
Vane vālamigākiõõe kacci hiüsā na vijjati. 
. 
6734. Satta no māse vasataü ara¤¤e jivasokinaü, 
Idampi dutiyaü passāma brāhmaõaü devavaõõinaü;
âdāya beëuvaü daõķaü dhārentaü ajinakkhipaü. 

6735. Svāgatante mahābrāhma athote adurāgataü, 
Anto pavisa bhaddante pāde pakkhālayassu te. 

1. Adassatha - machasaü 2. Sarisapā - machasaü

[BJT Page 458] [\x 458/]     

6736. . Tindukāni pāyālāni madhuke kāsumāriyo, 
Phalāni khuddakappāni bhu¤ja brahme varaü varaü. 

6737. Idampi pāniyaü sãtaü ābhataü garigabbharā, 
Tato piva mahābrahme sace tvaü abhikaīkhasi. 

6738. Atha tvaü kena vaõõena kena vā pana hetunā, 
Athappatto brahāra¤¤aü taü me akkhāhi pucchito. 

6749. Yathā vārivaho puro sabbakālaü na khiyati, 
Evaü ta yācitāga¤achiü bhariyaü me dehi yācito. 
[PTS Page 570] [\q 570/]     
6740. Dadāmi na vikampāmi yaü maü yācasi brahāmaõa, 
Santaü nappaņiguhāmi1- dāne me ramatã mano. 

6741. Maddiü hatthe gahetvāna udakassa ca kamaõķaluü, 
Brāhmaõassa adā dānaü sivinaü raņņhavaķķhano. 

6742. Tadāsi yaü bhiüsanakaü tadāsi lomaüsanaü, 
Maddiü pariccajantassa medini samakampatha. 

6743. Nevassa maddi bhakuņã2- na sandhãyati na rodati, 
Pekkhatevassa tuõhã sā eso jānāti yaü varaü. 

6744. Jāliü kaõhājinaü dhitaü maddideviü patibbataü, 
Cajamāno na cintesiü bodhiyā yeva kāraõā. 

6745. Na me dessā ubho puttā maddi devã na dessiyā, 
Sabba¤¤ataü piyaü mayhaü tasmā piye adāsahaü. 

6746. Komāri yassahaü2- bhariyā sāmiko mama issaro, 
Yassicche tassa maü dajjā vikkiõeyya haneyya vā. 

1. Nappaņiguyhāmi - machasaü 2. Bhākuņi - machasaü 3. Komāriyāhaü - syā komāri
yasasāhaü machasaü 4'cariyāpikaņa akittivagga9-

[BJT Page 460] [\x 460/]     
[PTS Page 571] [\q 571/]     
6747. Tesaü saīkappama¤¤āya devindo etadabravi, 
Sabbe jitā te paccuhā ye dibbā ye ca mānusā. 

6748. Ninnāditā te paņhavi saddo te tidivaü gato, 
Samantā vijjutā āguü girinaüva paņissutā. 

6749. Tassa te anumodanti ubho nāradapabbatā, indo ca brahmā ca pajāpati ca, 
Somo yamo vessavaõo ca rājā
Sabbe devā anumodanti dukkaraü hi karoti so. 

6750. Duddadaü dadamānānanaü dukkaraü kamma kubbataü, 
Asanto nānukubbanti sataü dhammo durannayo. 

6751. Tasmā sata¤ca asata¤ca nānā hoti itogati, 
Asanto nirayaü yanti santo saggaparāyaõā. 

6752. Yametaü kumāre addā bhariyaü adadā vane vasaü, 
Brahmayānamanokkamma sagge te taü vipaccatu. 10

[PTS Page 572] [\q 572/]     
6753. Dadāmi bhoto bhariyaü maddiü sabbaīgasobhanaü, 
Tva¤¤eva maddiyā channo maddi ca patinā saha. 

6754. Yathā payo ca saīkho ca ubho samānavaõõino, 
Evaü tuvaü ca maddã ca samānamanacetasā. 

6755. Avaruddhettha ara¤¤amiü ubho sammatha assame, 
Khattiyā gottasampannā sujātā mātupettito;
Yathā pu¤¤āni kayirātha dadantā aparājaraü. 

6756. Sakkohamasmi devindo āgatosmi tavantake, 
Varaü varassu rājisi vare aņņha dadāmi te. 

6757. Varaü ve me ado sakka sabbabhåtānamissara, 
Pitā maü anumodeyya ito pattaü sakaü gharaü;
âsanne nimanteyya paņhamaü taü varaü vare. 

1. Vipavacitaü - machasaü, vi. 

[BJT Page 462] [\x 462/]     
6758. Purisassa vadhaü na roceyyaü apikibbisakārikaü, 
Vajjhaü vadhambhā moceyyaü dutiyetaü varaü varaü. 

6759. Ye vuddhā ye ca daharā ye ca majjhimaporisā, 
Mameva upajiveyyuü tatiyetaü varaü vare. 

6760. Paradāraü na gaccheyyaü sadārapasuto siyaü, 
Thinaü vasaü nagaccheyyaü catutthetaü varaü vare, 

6761. Putto me sakaka jāyatha so ca dighāyuto siyā, 
Dhammena jine paņhaviü pa¤cametaü varaü vare. 

6762. Tato ratyā vivasane suriyassuggamanampati, 
Dibbā bhakkhā pātubhāveyyuü chaņņhametaü varaü vare. 

6763. Dadato me na khiyetha datvā nānutapeyyabhaü, 
Dadaü cittaü pasādeyyaü sattametaü varaü vare. 

[PTS Page 573] [\q 573/]     
6764. Ito cimuccamānāhaü saggagāmã visesagu, 
Anibbatti tato assaü aņņhametaü varaü vare. 

6765. Tassa taü vacanaü sutvā devindo etadabravi, 
Aciraü vata te tāto pitā taü diņņhumessati. 

6766. Idaü vatvāna maghā devarājā sujampati, 
Vessantare varaü datvā saggakāyaü apakkami. 
- Sakkapabbaü niņņhitaü -

[PTS Page 574] [\q 574/]     
6767. Kassetaü mukhamābhāti hemaü vuttattamagginā, 
Nikkhaüva jātaråpassa ukkāmukhapabhaüsitaü. 

6768. Ubho sadisapacacaīgā ubho sadisalakkhaõā, 
Jālassa dasiso eko ekā kaõhājinā yathā. 

[BJT Page 464] [\x 464/]     
6769. Sãhā bilāva nikkhantā ubho sampatiråpakā, 
Jātaråpamayā yeva ime dissanti dārakā. 
6770. Kuto nu tvaü1- bhāradvāja ime ānesi dārake, 
Ajja raņņhamanuppatto kuto āgacchasi brāhmaõa2-

6771. Mayhante dārakā deva dinnā vintena ya¤ajaya, 
Ajja pantarasā ratti yato dinnāme3- dārāka. 

[PTS Page 575] [\q 575/]     
6772. Kena vā vāvapeyyena4- sammā¤āyena saddahe, 
Ko te taü dānamaddā puttake dānamuttamaü. 

6773. Yo yāvataü patiņņhāsi bhåtānaü dharaõiriva, 
So me vessantaro rājā puttedāsi vane vasaü. 

6774. Yo yāvataü gati āsi savanatinaüva sāgaro, 
So me vessantaro rājā puttedāsi vane vasaü. 

6775. Dukkaü vata bho ra¤¤ā saddhena gharamesinā, 
Kathaü nu puttake dajjā ara¤¤e avaruddhako. 

6776. Imaü bhonto nisāmetha yācantettha samāgatā, 
Kathaü me vessantaro rājā puttedāsi vane vasaü. 

6777. Dāsaü dāsi¤ca so dajjā assaü vāssatarãrathaü, 5-
Hatthi¤ca ku¤ajaraü dajjā kathaü so dajjā dārake. 

6778. Yassa nanthi6- ghare dāso asso vāssatariratho, 
Hatthi ca ku¤ajaro nāgo kiü so dajjā pitāmabha. 

[PTS Page 576] [\q 576/]     
6779. Dānamassa pasaüsāma na ca nindāma7- puttakā, 
Nathannu hadayaü āsi tumbhe datvā vaõibbake. 

1. Bhavaü - machasaü 2. Kuhiü gacchasi brāhmaõa - machasaü 3. Laddhā - syā 4. Vācāya
poyyena - syā kena vācāpeyyena - machasaü 5. Assaü cassatarirathaü - machasaü
6. Nassa - machasaü, nāssa - syā 7. Nāvanindāma - machasaü, syā. 

[BJT Page 466] [\x 466/]     
6780. Drakkhassa hadayaü āsi atho uõhampi passasi, 
Rohiõiheva tambakkhi pitā assuni vattayi, 

6781. Yaü taü kaõhājināvoca ayaü maü tāta brāhmaõo, 
Laņņhiyā patikoņeti ghare jātaüva dāsiyaü. 

6782. Na cāyaü brāhmaõo tāta dhammikā honti brāhmaõā, 
Yakkho brāhmaõavaõeõana kādituü tāta neti no;
Niyamāne pisācena kinnu tātā udikkhasi. 

6783. Rājaputti ca vo mātā rājaputto ca vo pitā, 
Pubbe me aīkamāruyha kinnu tiņņhatha ārakā. 

6784. Rājaputti ca vo mātā rājaputto ca vo pitā, 
Dāsā mayaü brahmaõassa tasmā tiņņhatha ārakā. 

6785. Mā sammecaü avavacuttha dayhate hadayaü mama, 
Citakā viya1- me kāyo āsane na sukhaü labhe. 

6786. Mā sammecaü avavacuttha bhiyyo sokaü janetha maü, 
Nikkhiõissāmi daõķena na vo dāsā bhavissatha. 
[PTS Page 577] [\q 577/]     
6787. Kimagghiyaü hi vo tāta brāhmaõassa pitā adā, 
Yathābhåtaü me akkhātha paņipādentu brāhmaõaü. 

6788. Ahassagghaü hi maü tāta brāhmaõassa pitā adā. 
Acchaü kaõhājinaü ka¤¤aü hatthinā2- ca satena ca. 

6789. Uņņhehi katte taramāno brāhamaõassa avākara, 3-
Dāsisataü dāsasataü gavaü hatthusabhaü sataü;
Jātaråpasabhassa¤ca puttānaü dehi nikkayaü. 

6790. Tato katte taramāno brāhamaõassa avākari, 
Dāsisataü dāsasataü gavaü hatthusabhaü sataü;
Jātaråpasabhassa¤ca puttānaü dāsi nikkayaü. 

6791. Nikkiõatvā nāhāpetvā bhojayitvāna dārake, 
Samalaīkaritvā bhaõķena ucchaīge upavesayuü. 

1. Citakāyaüva - machasaü 2. Hatthi ādikena ca - syā hatthinādisatteca - machasaü
3. Avākari - machasaü

[BJT Page 468] [\x 468/]     
[PTS Page 578] [\q 578/]     
6793. Sãsaü nahate sucivatthe sabbābharaõabhusite, 
Rājā aīke karitvāna ayyako paripucchatha. 

6794. Kuõķale ghusite māle sabbālaīkārabhusite, 1-
Rājā aīke karitvāna idaü vacanamabravi: 

6795. Kacci ubo arogā te jāli mātāpitā tava, 
Kacci u¤echana yāpenti kacci mulaphalā bahu. 

6796. Kacci ķaüsā ca makasā ca appameva siriüsapā, 
Vane vālamigākiõeõa hiüsā tesaü na vijjati. 2-

6797. Atho ubho aroga me deva mātāpitā mama, 
Atho u¤echana yāpenini atho mulaphalā bahu. 

6798. Ato ķaüsā ca makasā ca appameva siriüsapā, 
Vane vālamigākiõeõa hiüsā tesaü na vijjati. 

6799. Khaõantālukamambāni biëāli takkalāni ca, 
Kolaü bhallāņakaü belalaü sā no āhacca posati. 

6800. Ya¤ceva sā āharati vanamulaphalabhārikā, 
Taü no sabbe samāgantvā rattiü bha¤ajāma no divā. 

6801. Ammā ca no kisā paõķu āharanti dumapphalaü3-, 
Vātātapena sukhumāli padumaü hatthagatāmiva. 

6802. Ammāya patanu kesā vicarantyā brahāvane, 
Vane vālamigākiõeõa khaggadipinisevite. 

6803. Kesesu jaņaü banadhitvā kacche jallamadhārayi, 
Cammavāsi chamā seti jātavedaü namassati. 

6804. Puttā piyā munussānaü lokasmiü udapajjisuü, 
Naha nunambhākaü ayyassa putte senaho ajāyatha. 

[PTS Page 579] [\q 579/]     
6805. Dukkata¤ca hino putta bhunahaccā kataü mayā, 
Yohaü sivinaü vacanā pabbājesiü adåsakaü. 

1. Sabbābharaõabhusite - machasaü 2. Kaccibhiüsā na vijjati - machasaü 3. Dumupaphalaü
- machasaü 

[BJT Page 470] [\x 470/]     
6806. Yaü me ki¤ci idha dhanaü dha¤¤aca vijjati, 
Etu vessantaro rājā siviraņņhe pasāsatu. 

6807. Na deva mayhaü vacanā ehiti sivisuttamo, 
Sayameva devo ganatvanā si¤ca bhogehi atrajaü. 

6808. Tato senāpatiü rājā sa¤ajayo ajjhabhāsatha, 
Hatthi assā rathā patti senā sannāhayantu naü
Negamā ca maü anventu brāhmaõā ca purohitā. 

6809. Tato saņņhisahassāni yudhino cārudasasnā, 
Khippamāyantu sannaddhā nānāvaõeõahilaīkatā. 

6810. Nilavatthadharāneke pitāneke nivāsitā, 
A¤¤e lohitauõhisā suddhāneke nivāsitā;
Khippamāyantu sannaddhā nānāvatthehilaīkatā1-

6811. Himāvā yathā gandhadharo pabbato gandhamādano, 
Nānārukkhehi sa¤achanto mahābhåtagaõālayo. 

6812. Osadhehi ca dibbehi disā bhāti pavāti ca, 
Khippamāyantu sannaddhā nānāvatthehilaīkatā2-

6813. Tato nāgasabhassāni yojayantu catuddasa, 
Suvaõaõakacchā mātaīgā hemakappanavāsasā. 

6814. âråëā gāmaõiyehi tomaraīkusapāõihi, 
Khippamāyantu sannaddhā hatthakkhandhehi dassitā 

6815. Tato assasahassāni yojayantu catuddasa, 
âjāniyāva jātiyā sindhanā sãghavāhanā. 

6816. âråëā gāmaõiyehi illiyā3- cāpadhārihi, 
Khippamāyantu sannaddhā assapiņņhahilaīkatā. 
[PTS Page 580] [\q 580/]     
6817. Tato rathasahassāni yojayantu catuddasā, 4-
Ayo sukatanemiyo suvaõaõacitapakkhare. 

1. Nānāvaõeõahi - machasaü 2. Disā bhāti pavātiva - machasaü 3. Indiyā - machasaü
4. Cātuddasa - machasaü

[BJT Page 472] [\x 472/]     
6818. âpentu dhaje tattha camamāni kavacāni ca, 
Vipphālentu ca cāpāni daëahadhammā pahārino;
Khippamāyantu sannaddhā rathesu rathajivino. 

6819. Lājā olopiyā1- pupphā mālāgandhavilepanā, 
Agghiyāni ca tiņņhantu yena maggena ehiti. 

6820. Gāme gāme sataü kumbhā merayassa surāya ca, 
Maggambhi patitiņņhantu2- yena maggena ehiti. 

6821. Maüsā puvā saīkuliyo kummāyasā macchasaüyutā, 
Maggamahi patitiņņhantu yena maggena ehiti. 

6822. Sappi telaü dadhiü khiraü kaīgu3- vihi bahu surā, 
Maggamahi patitiņņhantu yena maggena ehiti. 

6823. âëārikā ca sudā ca naņakaņņakā gāyakā, 4-
Pāõissarā kumbathuniyo maõķakā5- sokajhāyikā. 

6824. âha¤¤antu sabbaviõā bheriyo deõķimāni6- ca, 
Kharamukhāni dhammantu vadantu ekapokkharā. 

6825. Mutiīgā paõavā saīkhā godhā parivadentikā, 
Dindimāni ca ha¤¤antu kuņumbadindimāni ca. 

[PTS Page 581] [\q 581/]     
6826. Sā senā mahati āsi uyyutatā sivivāhini, 
Jālinā magganāyena vaīkaü pāyāsi pabbataü. 

6827. Ku¤caü7- nadati mātaīgo ku¤ajaro saņņhihāyano, 
Kacchāya baddhamānāya ku¤caü nadati vāraõo. 

6828. âjāniyā hasissiüsu8- nemighoso ajāyatha, 
Abbhaü rajo acchādesi uyyuttā sivivāhinã. 

1. Olokirā - machasaü olokiyā - syā 2. Patitā ņhantu - machasaü syā 
3. Kaīgupiņņhā - syā kaüsukhijā - machasaü 4. Gāyino - syā
5. Mudadikā syā mandakā - machasaü edadaka mi. 6. Dindamāna - machasaü, syā
7. Ko¤caü - syā, vi machasaü 8. Hasiyanti - machasaü, syā

[BJT Page 474] [\x 474/]     
6829. Sā senā mahati āsi uyyuttā hārabhāriõi, 
Jālinā magganāyena vaīkaü pāyāsi pabbataü. 

6830. Te pācisu brahāra¤¤aü bahusākaü bahudaü, 1-
Puppharukkhehi sa¤achannaü phaëarukkhehi cubhayaü. 

6831. Tattha bindussarā vaggu nānāvaõaõā bahu dijā, 
Kujantamupakujanti utusamapupphite dume. 

6832. Te gantvā dighamaddhānaü ahorattanamaccaye, 
Padesaü taü upāga¤achuü yattha vessantaro ahu. 
- Mahārājapabbaü niņņhitaü. -

[PTS Page 582] [\q 582/]     
6833. Tesaü sutvāna nigghosaü bhito vessantaro ahu, 
Pabbataü abhiruhitvā bhito senaü udakikhati2-

6834. Iīgha maddi nisāmehi nigghoso yādiso vane, 
âjāniyā hasissanti dhajaggāni ca disasare. 

6835. Ime nåna ara¤¤asmiü migasaīghāni luddakā, 
Vāgurāhi3- parikkhippa sobbhaü pātetva tāvade;
Vikkosamānā tippāhi4- hanti nesaü varaü varaü. 

6836. Yathā mayaü adusakā ara¤¤e varuddhakā, 
Amitatahatthatthagatā passa dubbalaghātakaü. 

[PTS Page 583] [\q 583/]     
6837. Amittā nappasaheyyuü agagãva udakaõaõave, 
Tadeva tvaü vicintehi api sotthi ito siyā. 

6838. Tato vessantaro rājā orohitvāna pabbatā, 
Nisãdi phaõõasālayaü daëhaü katvāna mānasaü. 

6839. Nivattayitvāna rathaü votthāpetvāna5- seniyo, 
Ekaü ara¤¤e viharantaü pitā puttaü upāgami. 

1. Bahusākhaü mahodakaü - muddita 2. Udikakhasi - machasaü 3. Cākurāhi - machasaü
4. Tibabāhi - machasaü 5. Voņņhapetvā - machasaü

[BJT Page 476] [\x 476/]     
6840. Hatthikkhandhano oruyha ekaüso pa¤ajalikato, 
Parikkhitto amaccehi puttaü si¤citumāgami. 

6841. Tatthaddasa kurāraü so rammaråpaü samāhitaü, 
Nisinnaü paõaõasālāyaü jhāyantaü akutobhayaü. 

[PTS Page 584] [\q 584/]     
6842. Ta¤ca dinvāna āyantaü pitaraü puttagiddhinaü, 
Vessantaro ca madadi ca paccuggantvā avandisuü. 

6843. Madadi ca sirasā pāde sasurassābhivādayi, 
Maddi ahaü hi te deva pāde vandāmi te husā, 1-
Tesu tattha palissajja pāõinā parimajjatha. 

6844. Kacci vo kusalaü putta kacci putta anāmayaü, 
Kacci u¤echana yāpetha kacci mulaphalābahu
6845. Kacci ķaüsā ca makasā ca appameva sariüsapā, 
Vane vālamigākiõeõa kacci hiüsā na vijjati. 

6846. Atthi no jivākā deva yā ca yādisi kidisā, 
Kayirā hi jivikā homa u¤achācariyāya jivikaü2-

6847. Aniddhinaü mahārāja dametassaüva3- sārathi, 
Tyambhā aniddhikā dantā asamiddhi dameti no. 


6848. Api no kisāni maüsāni pitu mātu adassanā, 
Avaruddhānaü mahārāja ara¤¤e jivasokinaü4- 

6849. Ye pi te siviseņņhassa dāyādappattamānasā, 
Jālã kaõhājinācubho brāhmaõassa vasānugā;
Accāyikassa luddassa yo ne gāvova sumbhati. 

[PTS Page 585] [\q 585/]     
6850. Te rājaputatiyā putte yadi jānātha saüsatha, 
Pariyāpuõātha no khippaü sappadaņņhaüva māõavaü. 

6851. Ubho kumārā nikkitā jālã kaõhājinā cubho, 
Brāhmaõassa dhanaü datvā putta mā bhāyi asasasa5-

1. öusā - machasaü 2. Jãvitaü - machasaü 3. Dame assaüva - machasaü dametyassaüva syā
vi 4. Jivi - machasaü, syā, vi 5. Assāsa - machasaü

[BJT Page 478] [\x 478/]      
7852. Kaccinnu tāta kusalaü kacci tāta anāmayaü, 
Kaccinnu tāta me mātu cakkhuü na parihāyati. 

7853. Kusalaü ceva me putta atho putta anāmayaü
Athopi putta te mātu cakkhuü na paribhāyati. 

7854. Kacci arogaü yoggaü te kacci vahati vāhanaü, 
Kacci phitā janapadā1- kacci muņņhi na chijjati. 

7855. Atho ārogaü yoggaü me atho vahati vāhanaü, 
Atho phitā janapadā atho vuņņhi na jijjati. 

[PTS Page 586] [\q 586/]     
6856. Iccevaü mantayantānaü mātā nesaü adissatha, 
Rājaputti giridvāre pattikā anupāhanā. 

6857. Ta¤ca disvāna āyantiü mātaraü puttagiddhinaü, 
Vessantaro ca maddã ca paccuggantvā avandisuü. 

6858. Maddi ca sirasā pāde sassusā abhivādayi, 
Maddi ahambhi te ayye pāde vandāmi te husā. 2-

6859. Maddi¤ca puttakā disvā durato sotthimāgatā, 
Kandintā abhidhāviüsu vacchā bālāva mātaraü. 

6860. Maddi ca puttake disvā durato sotthimāgate, vāruõi va pavedhenti
thanadhārābhisi¤catha. 
[PTS Page 587] [\q 587/]     
6861. Samātānaü ¤ātinaü mahāghoso ajāyatha, 
Sabbatā samanādiüsu3- mahã pakampitā ahu;

6862. Vuņņhidhāraü pavecchanto devo pāvassi tāvade. 
Atha vessantaro rājā ¤ātihi samagacchatha, 

6863. Nattāro suõisā putto rājā devi ca ekato
Yadā samāgatā āsuü tadāsi lomahaüsanaü. 

6864. Pa¤ajalikā tassa yācanti rodantā bherave vane
Vessantara¤ca madda¤ca sabbe raņņhā samāgatā. 
Tvaü nosi issaro rājā rajjaü karetha no ubho. 
- Chakakhattiyapabbaü. -

1. Phito janapo - machasaü vi 2. Suõabhā - machasaü 3. Pabbatāsu vanādisu - machasaü

[BJT Page 480] [\x 480/]     

6865. Dhammena rajjaü1- kārentaü raņņhā pabbājayittha maü, 
Tva¤ca jānapadā ceva negamā ca samāgatā. 

6866. Dukkata¤ca hi no putta bhunahacacaü kataü mayā, 
Yohaü sivinaü vacanā pabbājesiü adusataü. 

6867. Yena kenaci vaõeõana pitu dukkhaü udabbahe, 
Mātu bhaginiyā cāpi api pāõehi attano. 

[PTS Page 588] [\q 588/]     

6868. Tato vessantaro rājā rajojallaü pavāhayi, 
Rajojallaü pavāhetvā saccavaõõaü2- adhārayi. 

6869. Sisaü nabhāto sucivattho sabbābharaõabhusito, 
Paccayaü nāgamāruyaha khaggaü bandhi parantapaü. 

6870. Tato saņņhasahassāni yudhino3- cārudasasanā, 
Sahajātā parikariüsu4- nandayantā rathesabhaü. 

[PTS Page 589] [\q 589/]     
6871. Tato maddimpi nāhāpesuü sivika¤¤ā samāgatā, 
Vessantaro taü pāletu jālikaõhājinā cubho;
Athopi taü mahārājā sa¤ajayo abhirakkhatu. 

6872. Ida¤ca paccayaü laddhā pubbe kilesamattano, 
ânandiyaü ācariüsu ramaõiye giribbaje. 

6873. Ida¤ca paccayaü laddhā pubbe kilesamattano5-, 
ânandi citta sumanā putto saīgamma lakakhaõā. 

6874. Ida¤ca paccayaü laddhā pubbe kilesamattano, 
ânandi citta patitā saha puttehi lakakhaõā. 

6875. Ekabhattā6- pure āsiü niccaü thaõķilasāyini, 
Iti metaü vataü āsi tumbhaü kāmāhi puttakā. 

6876. Taü me vataü samiddhajja tumbhe saīgamma puttakā, 
Mātujampi taü pāletu pitujampi ca puttakā, 
Atho pi taü mahārājā sa¤ajayo abhirakkhatu. 

1. Khomaü - machasaü 2. Saķķavaõõaü - machasaü, vi 3. Yodhito - machasaü
4. Pakiriüsu - machasaü 5. Sallekhamattano - machasaü 6. Ekabhatti - machasaü, sya

[BJT Page 482] [\x 482/]     
6877. Yaü ki¤citthi kataü pu¤¤aü mayhaü veca pitucca te, 
Sabbena tena kusalena ajaro tvaü amaro bhava. 

[PTS Page 590] [\q 590/]     
6878. Kappāpasika¤ca1- koseyyaü khomakodumbarāni2- ca, 
Sassu suõhāya pāhesi yehi madadi asobhatha. 

6879. Tato khoma¤ca3- kāyuraü aīgadaü maõimekhalaü, 
Ssasu suõahāya pāhesi yehi maddi asobhatha. 

6880. Tato khoma¤ca kāyuraü giveyyaü ratanāmayaü, 
Ssasu suõahāya pāhesi yehi maddi asobhatha. 

6881. Uõõathaü mukhaphulla¤ca nānāratte ca māõiye, 4-
Ssasu suõahāya pāhesi yehi maddi asobhatha. 

6882. Uggatthanaü giīgamakaü mekhalaü paņipādukaü, 5-
Ssasu suõahāya pāhesi yehi maddi asobhatha. 

6883. Sutta¤ca sutatavajja¤ca upanijjhāya seyyasi, 
Asobhatha rājaputti devaka¤¤āva nandane. 

6884. Sãsaü nāhātā sucivatthā sabbābharaõabhusitā, 
Asobhatha rājaputti tāvatiüsāva accharā. 

6885. Kadaliva vātacchupitā jātā cittalatāvane, 
Dantāvaraõasampannā rājaputti asobhatha

6886. Sakuõi mānusiniva jātā citatapattā patã, 
Nigrodhapakkabimboņņhi rājaputti asābhatha. 

[PTS Page 591] [\q 591/]     
6887. Tassā ca nāgamānesuü nātivaddha¤ca6- ku¤ajaraü, 
Sattikkhamaü sarakkhamaü ãsādantaü uråëhavaü. 

6888. Sā maddi nāgamāruyhi nātivaddha¤ca ku¤ajaraü, 
Santikkhamaü sarakkhamaü ãsādantaü uråëhavaü. 

1. Kappāsiya¤ca - machasaü 2. Khoma koņumbarāni - machasaü 3. Hema¤ca - machasaü
4. Pāõike - machasaü 5. Paņipādakaü - machasaü 6. Nātivuķķhaüva - sya
[BJT Page 484] [\x 484/]     
6889. Sabbamhi taü ara¤¤amhi yāvantettha migā ahu, 
Vessantarassa tejena nā¤¤ama¤¤amaheņhayuü. 

6890. Sabbamhi taü ara¤¤amhi yāvantettha digā ahu, 
Vessantarassa tejena nā¤¤ama¤¤amaheņhayuü. 

6891. Sabbamhi taü ara¤¤amhi yāvantettha migā ahu, 
Ekajjhaü sannipatiüsu; vessantare payātamha sivinaü raņņhavaķķhane. 

6892. Sabbamhi taü ara¤¤amhi yāvantettha digā ahu, 
Ekajjhaü sannipatiüsu; vessantare payātamha sivinaü raņņhavaķķhane. 

6893. Sabbamhi taü ara¤¤amhi yāvantettha migā ahu, 
Nāssu ma¤ajuni kujiüså; vessantare payātamhi sivinaü raņņhavaķķhane. 

6894. Sabbamhi taü ara¤¤amhi yāvantettha digā ahu, 
Nāssu maüjuni kujiüsu; vessantare payātambhi sivinaü raņņhavaķķhane. 

[PTS Page 592] [\q 592/]     
6895. Paņiyatto rājāmaggo vicitto puppasatthato, 
Vasi vessantaro yattha yāvatā ca jetuttarā. 

6896. Tato saņņhisahassāni yudhino1-cārudassanā, 
Samantā parikariüsu2 vessantare payātamhi sivinaü raņņhavaķķhane. 

6897. Orodhā ca kumārā ca vesiyānā ca brāhmaõā, 
Samantā parikariüsu; vessantare payātamhi sivinaü raņņhavaķķhane. 

6898. Hatthāråhā anikaņņhā rathikā pattikārakā, 
Samantā parikariüsu; vessantare payātamhi sivinaü raņņhavaķķhane. 

6899. Samāgatā jānapadā negamā ca samāgatā, 
Samantā parikariüsu; vessantare payātamhi sivinaü raņņhavaķķhane. 

1. Yodhino - machasaü 2. Parikiriüsu - machasaü

[BJT Page 486] [\x 486/]     
6900. Karoņiyā cammadharā khaggahatthā1-suvammino, 
Purato paņipajjiüsu; vessantare payātamhi sivinaü raņņhavaķķhane. 

6901. Te pāvisuü puraü rammaü bahupākāratoraõaü, 2-
Upetaü annapānehi naccagitehi cubhayaü. 

6902. Vittā jānapādā āsuü negamā ca samāgatā, 
Anuppatte kumārambhi sivinaü raņņhavaķķhane. 

6903. Celukhepo avattittha āgate dhanadāyake, 
Nandippavesi nagare bandhanamokkho agosatha. 

[PTS Page 593] [\q 593/]     
6904. Jātaråpamayaü vassaü devo pāvassi tāvade, 
Vessantare paviņņhamahi sivinaü raņņhavaķķhane. 
6905. Tato vessantaro rājā dānaü datvāna khattiyo, 
Kāyassa bhedā passa¤¤o saggaü so upapajjathāti. 
- Mahāvessantarajātakaü. -
- Mahānipātavaõõā niņņhitā -
- Jātakapāëi samattā -

1. Inadihatthā - machasaü syā 2. Mahāpākāra - machasaü