Input by the Sri Lanka Tripitaka Project

[PTS Vol J - 2] [\z J /] [\f II /]    
[PTS Page 003] [\q   3/]     
[BJT Page 062] [\x  62/]     
Dukanipàto

ÚÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄ¿
³ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY!   ³
³ COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. ³
³						   ³
³ Text converted to Classical Sanskrit Extended    ³
³ (CSX) encoding:				   ³
³ 						   ³
³ description             character  =	ASCII	   ³
³  						   ³
³ long a                  à             224	   ³
³ long A                  â             226	   ³
³ long i                  ã             227	   ³
³ long I                  ä             228	   ³
³ long u                  å             229	   ³
³ long U                  æ             230	   ³
³ vocalic r               ç             231	   ³
³ vocalic R               è             232	   ³
³ long vocalic r          é             233	   ³
³ vocalic l               ë             235	   ³
³ long vocalic l          í             237	   ³
³ velar n                 ï             239	   ³
³ velar N                 ð             240	   ³
³ palatal n               ¤             164	   ³
³ palatal N               ¥             165	   ³
³ retroflex t             ñ             241	   ³
³ retroflex T             ò             242	   ³
³ retroflex d             ó             243	   ³
³ retroflex D             ô             244	   ³
³ retroflex n             õ             245	   ³
³ retroflex N             ö             246	   ³
³ palatal s               ÷             247	   ³
³ palatal S               ø             248	   ³
³ retroflex s             ù             249	   ³
³ retroflex S             ú             250	   ³
³ anusvara                ü             252	   ³
³ anusvara (overdot)      §             167	   ³
³ capital anusvara        ý             253	   ³
³ visarga                 þ             254	   ³
³ (capital visarga                      255)	   ³
³ 						   ³
³ Other characters of the CSX encoding table are   ³
³ not included. Accents have been dropped in order ³
³ to facilitate word search.			   ³
ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÙ

1. Daëhavaggo

151. Daëhaü daëhassa khipati malliko 1- mudunà muduü
Sàdhumpi sàdhunà jeti asàdhumpi asàdhunà, 
Etàdiso ayaü ràjà maggà uyyàhi sàrathi. 

[PTS Page 004] [\q   4/]     
152. Akkodhena jite kodhaü asàdhuü sàdhunà jine, 
Jine kadariyaü dànena saccena alikavàdinaü 2-
Etàdiso ayaü ràjà maggà uyyàhi sàrathiti. 
1. Ràjovàdajàtakaü. 

[PTS Page 007] [\q   7/]     
153. Asamekkhitakammantaü turitàbhinipàtinaü, 
Sàni kammàni tappetti uõhaü vajjhohitaü mukhe. 

[PTS Page 008] [\q   8/]     
154. Sãho ca sãhanàdena daddaraü abhinàdayi, 
Sutvà sãhassa nigghosaü sigàlo dassare vasaü
Hãno santàsamàpàdi hadaya¤cassa apphaliti. 
2. Sigàlajàtakaü. 

[PTS Page 010] [\q  10/]     
155. Catuppado ahaü samma tvampi samma catuppado, 3-
Ehi siha nivattassu kinnu hito palàyasi. 

[PTS Page 011] [\q  11/]     
156. Asuvi putilomosi duggandho vàsi sukari, 
Sace yujjhitukàmosi jayaü samma dadàmi teti. 
3. Sukarajàtakaü. 

[PTS Page 014] [\q  14/]     
157. Idhuragànaü pavaro 4- paviññho
Selasasa vaõõena pamokkha micchaü, 
Brahma¤ca vaõõaü apacàyamàno
Khubhukkhito no visahàmi. Bhottuü. 

1. Khattiko - machasaü, khalliko - syà. 2. Sabbetàlikavàdinaü - machasaü, syà
3. Samma - machasaü, syà 4. Pavaraü - simu. 

[BJT Page 064] [\x  64/]     
158. So brahmagunno cirameva jiva
Dibbà 1- ca te pàtubhavantu bhakkhà, 
Yo brahmavaõõaü 2- apacàyamàno
Khubhukkhino no visabhàsi hottunti. 
4. Uragajàtakaü. 

[PTS Page 016] [\q  16/]     
159. Jiva vasassataü gagga 3- aparàni ca visatiü 4-
Mà maü pisàvà khàdantu jiva tvaü saradosataü. 

160. Tvampi vassasataü jiva aparàni ca visatiü, 
Visaü pisàvà khàdantu jiva tvaü saradosatanti. 
5. Gagagajàtakaü. 5-

[PTS Page 022] [\q  22/]     
161. Alinacittaü nissàya pahaññhà mahati camu, 
Kosalaü senàsantuññhaü üvagàhaü 6- agàhayi. 

162. Evaü nissayasampanno bhikkhu àraddhaviriyo, 
Bhàvayaü kusalaü dhammaü yogakkhemassa pattiyà. 
Pàpuõe anupubbena sabbasaüyojanakkhayanti. 
6. Alãnacittajàtakaü. 

[PTS Page 028] [\q  28/]     
163. Yena kàmaü paõàmeti dhammo balavataü migã, 
+Unnadanti vijànàhi jàtaü saraõato bhayaü. 

[PTS Page 029] [\q  29/]     
164. Api cepi dubbalo mitto mittadhammesu tiññhati, 
So ¤àtako ca bandhu ca so mitto so ca me sakhà dàyini màtima¤¤ittho 7- sigàlo mama
pàõadoti. 
7. Guõapàtakaü. 

[PTS Page 031] [\q  31/]     
165. Na idaü visamasilena soõena suhanussaha, 
Suhanupi tàdisoyeva yo soõassa gocaro. 

1. Dibyàva - machasaü, syà 2. Brahmaü cakkaü - machasaü 3. Bhagga - machasaü, syà
4. Visati - machasaü, syà 5. Bhaggajàtakaü - machasaü, syà
6. Jivaggàhaü - aññhakathà, machasaü, syà +unnatadantitipi pàñhoyeva. 
7. Màbhima¤¤abho - machasaü, syà màtima¤¤ikhebhà. 

[PTS Page 032] [\q  32/]     
[BJT Page 066] [\x  66/]     
166. Pakkhàndinà pagabbhena 1- sandanakhàdinà
Sameti pàpaü pàpena sameti asatà asanti. 2-
8. Suhanujàtakaü. 

[PTS Page 033] [\q  33/]     
167. Udetayaü cakkhumà ekaràjà
Harissavaõõo pañhavippabhàso, 
Taü taü namassàmi harissavaõõaü pañhavippabhàsaü
Tayajja guttà viharemu divasaü. 

[PTS Page 034] [\q  34/]     
168. Ye bràhmaõo vedagu sabbadhamme
Te me namo te ca maü pàlayantu, 
Namatthu khuddhànaü namatthu bodhiyà 
Namo vimuttànaü namo vimuttiyà. 
Imaü so parittaü katvà moro carati phasanà. 

[PTS Page 035] [\q  35/]     
169. Apetayaü cakkhumà ekaràjà
Harissavaõõo pañhavippabhàso, 
Taü taü namassàmi harissavaõõaü pañhavippabhàsaü
Tayajja guttà viharemu rattiü. 

170. Ye bràhmaõo vedagu sabbadhamme
Te me namo te ca maü pàlayantu, 
Namatthu khuddhànaü namatthu bodhiyà 
Namo vimuttànaü namo vimuttiyà. 
Imaü so parittaü katvà moro vàsamakappayã'ti. 
9. Morajàtakaü. 
1. Pagabbena - machasaü. 2. Satanti - syà. 

[PTS Page 040] [\q  40/]     
[BJT Page 068] [\x  68/]     
171. Evameva nåna 1- ràjànaü vedehaü mithilaggahaü, 
Assà vahanti àja¤¤à yathà haüsà vinilakaü. 

172. Vinila duggaü bhajasi abhumiü tàta sevasi, 
Gàmantikàni 2- sevassu etaü màtàlayaü tavà'ti. 
10. Vinilakajàtakaü
Daëahavaggo pañamo. 

Tassuddànaü: 
Varamallikadaddarasukarako
Uraguntama pa¤cama gaggavaro, 
Mahati camu yà ca silàlavaro
Suhanuttamamoravinãla dasa. 
1. Evamevanu - machasaü. (Kàni) 2. Gàmantaràni - machasaü. Gàmanta syà. 

[PTS Page 042] [\q  42/]     
[BJT Page 070] [\x  70/]     
2. Santhavavaggo
173. Na satthavaü kàpurisena kayirà
Ariyo hi ariyena pajànamatthaü
Virànuvutthopi karoti pàpaü
Gajo yathà indasamànagottaü. 

174. Yaüttheva 1- ja¤¤à sadiso mamanti
Silena pa¤¤àya sutena càpi. 
Teneva mettiü kayiràtha saddhiü, 
Sukhàvaho 2- sappurisena saïgamoti. 
1. Indasamànagottajàtakaü. 

[PTS Page 044] [\q  44/]     
175. Na satthavasmà paramatthi pàpiyo
Yo satthavo kàpurisena hoti, 
Santappito sappinà pàyasena 3-
Kicchà kataü paõõakuñiü adaóóhahi. 

[PTS Page 045] [\q  45/]     
176. Na santhavasmà paramatthi seyyo
Yo santhavo sappurisena hoti, 
Sãhassa vyagghassa ca dãpino ca
Sàmà mukhaü lehati santhavenà'ti. 
2. Santhavajàtakaü. 

[PTS Page 048] [\q  48/]     
177. Kàëà migà setadantà tava ime 4-
Parosataü hemajàlàhisa¤chantà, 5-
Te te dadàmiti susima bråsi
Anussaraü pettipitàmahànaü. 

[PTS Page 049] [\q  49/]     
178. Kàëà migà setadantà mama ime 6-
Parosataü hemajàlàbhisa¤jantà, 
Te te dadàmiti vadàmi màõava
Anussaraü pettipitàmahànatti. 
3. Susãmajàtakaü. 

1. Yadeva - syà 2. Sukhohave - machasaü, syà 3. Pàyàsena - machasaü, syà
4. Tavime - machasaü syà 5. Jàlàbhichannà - machasaü syà 6. Mamime - syà, mamime -
machasaü. 

[PTS Page 051] [\q  51/]     
[BJT Page 072] [\x  72/]     
179. Yannu gijjho yojanasataü kuõapàni avekkhati, 
Kasmà jàla¤ca pàsa¤ca àsajjàsi na khujjhasi. 

[PTS Page 052] [\q  52/]     
180. Yadà paràbhavo hoti poso jãvitasaïkhaye, 
Atha jàla¤ca pàsa¤ca àsajjàpi na khujjhati'ti. 
4. Gijjhajàtakaü. 

[PTS Page 053] [\q  53/]     
181. Sandhiü katvà amittena aõóajena jalàkhuja, 
Vivariya dàñhaü sesã kuto taü 1- bhayamàgataü. 

182. Saïketheva amittasmiü mittasmimpi na vissase, 
Abhayà bhayamuppannaü api mulàni kantati'ti. 
5. Nakulajàtakaü. 

[PTS Page 056] [\q  56/]     
183. Upasàlhakanàmànaü sahassàni catuddassa, 
Asmiü padese daóóhàni natthi loke anàmataü. 

184. Yambhi sacca¤ca dhammoca ahiüsà saüyamo damo, 
Etadariyà sevanti etaü loke anàmatatti. 
6. Upasàëhajàtakaü. 

[PTS Page 057] [\q  57/]     
185. Abhutvà bhikkhasi bhikkhu na hi bhutvàna bhikkhasi, 
Bhutvàna bhikkhu bhikkhassu mà taü kàlo upaccayà. 

[PTS Page 058] [\q  /]     
186. Kàlaü vohaü na jànàmi channo kàlo na disasti, 
Tasmà abhutvà bhikkhàmi mà maü kàlo upaccagàti. 
7. Samiddhijàtakaü. 

1. Te - machasaü, syà

[PTS Page 060] [\q  60/]     
[BJT Page 074] [\x  74/]     
187. Seno balasà patamàno làpa gocarañhàyinaü, 
Sahasà ajjhappanno maraõaü tenupàgami. 

188. Sohaü nayena sampanno pettike gocare rato, 
Apetasattu modàmi sampassaü[C1] atthamattanoti. 
8. Satuõagghijàtakaü. 

[PTS Page 061] [\q  61/]     
189. Yo ce mettena cittena sabbalokànukampati, 
Uddhaü adho ca tiraya¤ca appamàõena sabbaso. 

190. Appamàõaü hitaü cittaü paripuõõaü subhàvitaü, 
Yaü pamàõakataü kammaü na taü tatràvasissatã'ti. 
9. Arakajàtakaü. 

191. Tàyaü pure untamati 1- toraõagge kakaõñako, 
Mahosadha vijànàhi kena thaddho kakaõñako. 

192. Aladdhapubbaü laddhànaü addhamàsaü kakaõñako, 
Atima¤¤ati ràjànaü vedehaü mithilaggahanti. 
10. Kakaõñaka jàtakaü+. 
Sanathavavaggo dutiyo
Tassuddànaü: 
Atha indasamànasapaõõakuñi
Susimuttamagijjhajalàkhujakà, 
Upasàëhaka bhikkhu salàpavaro
Atha mentavaro dasa unnamatãti. 

1. Onamatãti - aññhakathà dukanipàta. + Mahàummaggajàtako. 
[C1] modà sampassaümi 

[PTS Page 065] [\q  65/]     
[BJT Page 076] [\x  76/]     
3. Kalyàõadhammavaggo
193. Kalyàõadhammoti yadà janinda
Loke sama¤¤à anupàpuõàti, 
Tasmà na hãyetha naro sapa¤¤o
Hiriyàpi santo dhuramàdiyanti. 

194. Sàyaü sama¤¤à idha ma'jjapattà
Kalyàõadhammoti janinda loke, 
Tà'haü samekkhaü idha pabbajissaü. 
Na hi ma'tthi chando idha kàmabhoge'ti. 
1. Kalyàõadhammajàtakaü. 

[PTS Page 067] [\q  67/]     
195. Ko nu saddena mahatà abhinàdeti daddaraü, 
Kiü sihà nappañinaddanti 1- ko nàmeso migàdhibhu

196. Adhamo vigajàtànaü sigàlo tàta vassati, 
Jàtimassa jigucchannà tuõhã sãhà samacchareti. 
2. Daddarajàtakaü. 

[PTS Page 069] [\q  69/]     
197. Tàta màõavako phaso tàlamulaü apassito, 
Agàraka¤cidaü atthi handa demassa'gàrakaü. 

198. Mà kho taü tàta pakkosi duseyya no agàrakaü, 
Netàdisaü mukhaü hoti bràhmaõassa susilino'ti. 
3. Makkañajàtakaüta

[PTS Page 071] [\q  71/]     
199. Adambha te vàri pahutaråpaü 2-
Ghammàbhitattassa pipàsitassa, 
Sodàni pitvàna kikiü kirosi
Asaügamo 3- pàpajanena seyyo. 

200. Ko te suto và diññho và sãlavà nàma makakaño, 
Idàni ko taü åhacca 4- phasà asmàka dhammatà'ti. 
4. Dutiyamakkañajàtakaü. 

1. Na sihà pañinàdanti - machasaü taü sihà nappañinadanti. - Syà
2. Bahutatråpaü - machasaü bahutaråpaü - syà 3. Saïgamo na - syà
4. Ubhajjaü - machasaü obhabbaü - syà. 

[PTS Page 073] [\q  73/]     
[BJT Page 078] [\x  78/]      
201. Sabbesu kira bhutesu santi silasamàhità, 
Passa sàkhà migaü jammaü àdiccamupatiññhati. 

202. Nàssa sãlaü vijànàtha ana¤¤àya pasaüsatha
Aggihuta¤ca åhantaü 1- dve ca hinnà kamaõóalu'ti. 
5. âdiccupaññhànajàtakaü. 

203. Khàlo vatàyaü dumasàkhagocaro
Pa¤¤à janinda nayimassa vijjati, 
Kaëàyamuññhaü avakiriya kevalaü
Ekaü kaëàyaü patitaü gavesati. 

204. Evameva mayaü ràja ye ca¤¤e atilohino, 
Appena bahu jiyyàma 2- kaëàyeneva vànaroti. 
6. Kaëàyamuññhijàtakaü. 

[PTS Page 077] [\q  77/]     
205. Dhanuhattha kalàpehi nettiüsavaradhàrihi, 
Samantà parikiõõamhà kathaü mokkho bhavissati. 

[PTS Page 078] [\q  78/]     
206. Appeva bahukiccànaü attho jàyetha koci naü, 
Atthi rukkhassa acchinnaü khajjata¤¤eva tindukanti. 
7. Tindukajàtakaü. 

[PTS Page 080] [\q  80/]     
207. Janittamme bhavittamme 3- iti païke avassayiyi, 
Taü maü païko ajjhabhavi yathà dubbalakaü tathà
Taü taü vadàmi bhaggava suõohi vacanaü mama. 

1. Ubhadaü - machasaü, ubhanaü - syà 2. Bahuü jeyyàma - syà 3. Janitaü me bhavitaü me -
syà

[BJT Page 080] [\x  80/]     
208. Gàme và yadi ra¤¤e sukhaü yatràdhigacchati, 
Taü janintaü bhavinta¤ci 1- purisassa pajànato, 
Yamhi jive tamhi 2- gacche na niketahato siyàti. 
8. Kacchapajàtakaü. 

[PTS Page 084] [\q  84/]     
209. Ta¤ca appa¤ca ucchiññhaü ta¤ca kicchena no adà, 
Sohaü bràhmaõajàtiko maü bhuttaü tampi uggataü. 

210. Evaü dhammaü niraü katvà yo adhammena jãvati, 
Satadhammova làbhena laddhenapi na ndatã'ti. 
9. Satadhammajàtakaü. 

[PTS Page 086] [\q  86/]     
211. Duddadaü dadamànànaü dukkaraü kammakubbataü, 
Asanto nànukubbanti sataü dhammo durannayo. 

212. Tasmà sata¤ca asata¤ca nànà hoti ito gati, 
Asanto nirayaü yanti santo saggaparàyaõà'ti. 

10. Duddadajàtakaü. 
Kalaõàõadhammamaggo tatiyo. 
Tassuddànaü: 
Susama¤¤amigàdhibhu màõavako
Vàripahutaråpàdiccupaññhànà, 
Sakaëàyasatindukapaïka puna
Satadhamma sududdadakena dasa. 

1. Taü janitaü bhavita¤ca "jànitaü - syà bhàvitanti dighavasenàpi pàñho soyevattho
aññhakathà 2. Yahiü jive kahiü gacche - syà. 

[PTS Page 091] [\q  91/]     
[BJT Page 082] [\x  82/]     
4. Asadisamaggo
213. Dhanuggaho asadiso ràjaputto mahabbalo, 
Durepàti 1- akkhaõavedhi mahàkàyappadàlano. 

214. Sabbàmitte raõaü katvà na ca ki¤ci viheñhayi 2-, 
Bhàtaraü sotthiü natvàna sa¤¤a maü ajjhupàgamã'ti. 
1. Asadisajàtakaü. 

[PTS Page 095] [\q  95/]     
215. Saïgàmàvacaro suro balavà iti vissuto, 
Kinnu toraõamàsajja pañikkamasi tu¤jara. 

216. Omadda khippaü paëighaü phasikàni ca abbaha, 2-
Toraõàni 4- pamadditvà khippaü pavisa ku¤jaràti. 
2. Saïgàmàvacarajàtakaü. 

[PTS Page 097] [\q  97/]     
217. +Vàëodakaü apparasaü nihãnaü
Pitvà mado jàyati gadrabhànaü, 
Ima¤ca pitvàna rasaü paõitaü
Mado na sa¤jàyati sindhavànaü. 

218. Appaü pivitvàna nibhinajacco
So majjati 5- tena janinda phuññho, 
Dhorayhasãlo ca kulambhi jàto
Na majjati aggarasaü pivitvà'ti. 
3. Vàëodakajàtakaü. 

[PTS Page 098] [\q  98/]     
219. Dusito girittena bhayo sàmassa paõóavo, 
Poràõaü va pakatiü hintavà tasseva anuviñhiyati. 

[PTS Page 099] [\q  99/]     
220. Sace va 6- tanujo poso sikharàkàrakappito, 7 anane taü gahetvàna maõóale parivattaye
Khippameva pahatvàna tasseva anuvidhiyatãti. 
4. Giridattajàtakaü. 

1. Durepati - simu 2. Viheñañhi - machasaü. 3. Abbhuta - machasaü
4. Toraõàni ca - machasaü. 5. Majjate - machasaü 6. Sace ca - machasaü
7. Siïgàràkàra - syà + vàludakantipi pàñho - aññhakathà. 

[PTS Page 100] [\q 100/]     
[BJT Page 084] [\x  84/]     
221. Yathodake àvile appasante
Na pasasti sippisambukaü macchagumbaü
Evaü àvile hi citte
Na passati attadatthaü paratthaü. 

222. Yathodake acche vippasante
So passati sippisambukaü macchagumbaü
[PTS Page 101] [\q 101/]     
Evaü anàvile hi citte
So passati antadatthaü paratthanti. 
5. Anabhiratijàtakaü. 

[PTS Page 106] [\q 106/]     
223. Vaõõagandharasupeto ambàyaü 1- ahuvà pure, 
Tameva pujaü labhamàno kenambo kañukapphalo. 

224. Pucimandaparivàro ambo te dadhivàhana, 
Mulaü mulena saüsaññhaü sàkhà sàkhà nisevare 2-
Asataü sannivàsena tenambo kañañukapphalo'ti. 
6. Dadhivàhanajàtakaü. 

[PTS Page 107] [\q 107/]     
225. Ucceviñahi 3- màruyha mantayamho rabhogatà, 
Nãce oruyha mantambho migaràjàpi sossati. 4-

226. Yaü supaõõo supaõõena 5- devo devena manataye, 
Kiü tettha 6- catumaññassa khilaü 7- pavisa jambukàti. 
7. Catumaññhajàtakaü. 

1. Amboyaü - machasaü syà 2. Sàkhà sàkhaü nivisare - machasaü
3. Viñapi - machasaü syà 4. Sussati - machasaü
5. Suvaõeõà suvaõõena, - machasaü 6. Kiü tattha - syà. Si
7. Vilaü - syà

[PTS Page 108] [\q 108/]     
[BJT Page 086] [\x  86/]     
227. Sihaïguli sihanakho sihapàdapatiññhito, 
So siho sihasaïghambhi eko nadati a¤¤athà. 

[PTS Page 109] [\q 109/]     
228. Mà tvaü nadi ràjapunna appasaddo vane vasa, 
Sarena 1- kho taü jàneyyuü na hi te pettiko saro'ti
8. Sihakotthukajàtakaü. 

[PTS Page 110] [\q 110/]     
229. Netaü sãhassa naditaü na vyagghassa 2- na dipino, 
Pàruto sihavammena jammo nadati gacubho. 

230. Cirampi kho taü khàdeyya gadrabho haritaü yavaü, 
Pàruto sihavammena ravamànova dusayi'ti. 
9. Sãhacammajàtakaü. 

[PTS Page 112] [\q 112/]     
231. Passa saddhàya silassa càgasasa ca ayaü phalaü, 
Nàgo nàmàya vaõõena saddhaü vahati upàsakaü. 3-

232. Sabbhireva samàsetha sabbhi kubbetha santhavaü, 
Sataü hi sannivàsena sotthiü gacchati +nahàpito'ti. 
10. Sãlànisaüsajàtakaü. 
Asadisamaggo catuttho. 
Tassuddànaü: 
Dhanuggahaku¤jaraapparaso
Giridattamanàvilacittavaraü, 
Dadhivàhanajambukasãhanakho
Haritayavanàgavarena dasa. 

1. Sarena màtaü - machasaü 2. Byagghassa na ca dipino - machasaü
3. Vahatupàsakaü - machasaü, syà +nahàpitopi pàñho - aññhakathà

[PTS Page 114] [\q 114/]     
[BJT Page 088] [\x  88/]     
5. Ruhakavaggo
233. Ambho ruhaka 1- chinnàpi jiyà sandhiyate puna, 
Sandhiyassu puràõiyà mà kodhassa vasaü gami. 

[PTS Page 115] [\q 115/]     
234. Vijjamànàsu 2- maruvàsu vijjamànesu kàrusu, 
A¤¤aü jiyaü karissàma ala¤¤eva puràõiyà'ti. 
1. Ruhakajàtakaü. 

235. Itthi siyà råpavati sà ca silavati siyà, 
Purisà taü na iccheyya saddahàsi mahosadha. 

236. Saddahàmi mahàràja puriso dubbhago siyà, 
Sirã ca kàlakaõõi ca na samenti kudàcananti. 
2. Sirikàlakaõõi jàtakaü. 3-

[PTS Page 120] [\q 120/]     
237. Ayameva sà ahampi so ana¤¤o
Ayameva so hatthacchinno ana¤¤o
Yamàha komàrapati 4- mamanti
Vajjhitthiyo natthi itthisu saccaü. 

238. Ima¤ca jammaü musalena hantvà
Luddaü chavaü paradàråpaseviü, 
Imissà ca naü pàpapatibbatàya
Jivantiyà chandatha kaõõanàsanti. 
3. Cullapadumajàtakaü. 

[PTS Page 123] [\q 123/]     
239. Na santi devà pavasanti nåna
Naha nåna 5- santi idha lokapàlà, 
Sahasà kàrontànaü asa¤¤atànaü. 
Naha nåna santi pañisedhitàro 6-. 

1. Apiruhaka - machasaü - simu 2. Vijjamànesu vàkesu - machasaü
3. Mahàummaggajàtake
4. Yamàhu komàri - machasaü. Syà yamàhako maripatike "yamàhukumàrapatitipi, pàñho
aññhakathà. 5. Nabhinuna - machasaü, syà 6. Pañisedhitàyo - machasaü

[PTS Page 124] [\q 124/]     
[BJT Page 090] [\x  90/]     
240. Akàle vassati tassa kàle tassa na vassati, 
Saggà ca cavatiññhànà nanu so tàvatà hato'ti
4. Maõicorajàtakaü. 

[PTS Page 126] [\q 126/]     
241. Pabbatupatthare 1- ramme jàtà pokkharaõi sivà, 
Taü sigàlo 2- apàpàyi jànaü sihena rakkhitaü. 

242. Pivanti ve 3- mahàràja sàpadàni mahànadiü
Na tena anadi hoti khamassu yadi te piyà'ti. 
5. Pabbatupattharajàtakaü. 4-

[PTS Page 130] [\q 130/]     
243. Ye na kàhanti ovàdaü narà khuddhena desitaü, 
Vyasanaü te gamissanti rakkhasihiva vàõijà. 

244. Ye ca kàhanti ovàdaü narà khuddhena desitaü, 
Sotthiü pàraü gamissanti valàheneva vàõijà'ti. 
6. Valàhassajàtakaü. 

245. Na naü umbhayate 5- disvà na ca naü pañinandati, 
Cakkhuni cassa na dadàti pañiloma¤ca vantati. 

246. Ete 6- bhavanti 7- àkàrà amittassamiü patiññhità, 
Yehi amittaü jàneyya disvà sutvà ca paõóito'ti. 
7. Mittàmittajàtakaü. 

[PTS Page 133] [\q 133/]     
247. Pavàsà àgato tàta idàni na ciràgato, 
Naccinnu tàta te màtà na a¤¤amupasevati. 

1. Pabbatapatthare - machasaü 2. Siïgàlo appàyi - machasaü 
3. Pipanti ce - katthaci. 4. Pabbatapatthara - machasaü. 
5. Umbhiyate - machasaü 6. Yete a. 
7. Bhamanti nà. 

[PTS Page 134] [\q 134/]     
[BJT Page 092] [\x  92/]     
248. Na kho panetaü subhaõaü giraü saccupasaühitaü, 
Sayetha poññhapàdova mummure 1- upakusito'ti. +
8. Ràdhajàtakaü. 

[PTS Page 136] [\q 136/]     
249. Ubhayaü me na khamati ubhayaü me na ruccati, 
Yà càyaü koññhamotiõõa na dassaü 2- iti bhàsati, 

250. Taü taü gàmapati bråmi kadare appasmiü jivite, 
Dve màse kàraü katvàna 3- maüsaü jaraggagavaü kisaü, 
Appantakàle codesi tampi mayhaü na ruccati. 
9. Gahapatijàtakaü. 

[PTS Page 137] [\q 137/]     
251. Sarãradavyaü vaddhavyaü 4- sojaccaü sàdhusiliyaü, +
Bràhmaõantveva pucchàma kaü 5- nu tesaü vaõimbhase. 

[PTS Page 138] [\q 138/]     
252. Attho atthi sarãrasmiü vaddhavyassa 6- namo kare, 
Attho atthi sujàtasmiü sãlaü asmàka ruccatãti. 
10. Sàdhusãlajàtakaü. 
Ruhakavaggo pa¤camo. 
Tassuddànaü: 
Amebhàruhakarå pavatimusalo
Pavasanti sapa¤camapokkharaõi, 
Atha muttimavàõija umbhayate
Ciraàgata koññha sarãra dasa. 
1. Maüpure syà, mummare - machasaü. +Upakujisotipi pàñho ayamevaattho aññhakathà. 2.
Naddasaü - machasaü. 3. Saükaraükatvà - machasaü. Saïgaraüta katvà - syà. 4.
Vuóóhabyaü - machasaü, syà +sujavacantipipàñho aññhakathà
5. Kinnu - machasaü, syà 6. Vuóóhabhyassa - machasaü, syà. 

[PTS Page 140] [\q 140/]     
[BJT Page 094. [\x  94/]     ] 
6. Nataü daëhavaggo
253. Na taü daëhaü khandhanamàhu dhãrà
Yadàyasaü dàrujaü babbaja¤ca, 1-
Sàrantarattà maõikuõóalesu
Puttesu dàresu ca yà apekhà. 

254. Etaü daëhaü bandhanamàhu dhãrà
Ohàrinaü sithilaü duppamu¤caü, 
Etampi chetvàna vajanti dhãrà
Anapekkhino kàmasukhaü pahàyàti. 
1. Bandhanàgàrajàtakaü. 

[PTS Page 144] [\q 144/]     
255. Haüsà ko¤cà mayurà ca hatthiyo 2- pasadà 3- migà, 
Sabbe sihassa bhàyanti natthi kàyasmiü tulyatà. 

256. Evameva manussesu daharo cepi pa¤¤avà
So hi tattha mahà hoti neva khàlo sariravà'ti. 
2. Keëisãlajàtakaü. 

[PTS Page 145] [\q 145/]     
257. Viråpakkhehi me mettaü mettaü pharàpathehi me, 
Chabbyàputtehi me mettaü mettaü kaõhàgotamakehi ca. 

[PTS Page 146] [\q 146/]     
258. Apàdakehi me mentaü mentaü dipàdakehi me, 
Catuppadehi me mettaü mettaü bahuppadehi me. 

259. Mà maü apàdako sasiüsi mà maü hiüsi dipàdako, 
Mà maü catuppado me hiüsi mà maü hiüsi bahuppado

260. Sabbe sattà sabbe pàõà sabbe bhåtà ca kevalà, 
Sabbe bhadràni passantu mà ka¤ci 4- pàpamàgamà. 

1. Dàrujapabbaja¤ca - machasaü, syà 2. Hatthayo - machasaü. 
3. Si sapadà - machasaü, vasadà. Pasadàmigàtipi pàñho pasadamigàti attho aññhakathà
4. Kici - machasaü syà. 

[BJT Page 096] [\x  96/]     
261. Appamàõo buddho appamàõo dhammo appamàõo saïgho, 
Pamàõavantàni siriüsapàni 1-
Abhi vicchikà sata padi uõõànàhi sarakhu 2- musikà. 

[PTS Page 147] [\q 147/]     
262. Katà me rakkhà katà me parittà pañikkamantu bhåtàni, 
Sohaü namo bhagavato namo sattannaü sammàsambuddhànanti. 
3. Khandhavattajàtakaü. 3-

[PTS Page 150] [\q 150/]     
263. Api ciraka passesi sakuõaü ma¤jajubhàõakaü, 4-
Mayuragivaïkàsaü patiü mayhaü 5- samiññhakaü. 

264. Udakathalavarassa pakkhino niccaü àmakamacchabhoüno, 
Tassànukaraü saviññhako sevàle 6- paëiguõñhito 7- mato'ti. 
4. Vãrakajàtakaü. 

[PTS Page 152] [\q 152/]     
265. Sobhiti 8- maccho gaïgeyyo atho sobhati yàmuno, 
Catuppadàyaü 9- puriso nigrodhaparimaõóalo, 
äsakàyanagãvo ca sabbeva atirocati. 

266. Yaü pucchito naü taü akkhà a¤¤aü akkhàti 10pucchito, 
Antappasaüsako poso nàyaü asmàka ruccatã'ti. 
5. Gaïgeyyajàtakaü. 

[PTS Page 153] [\q 153/]     
267. Iïgha vaddhamayaü 11- pàsaü chinda dantehi kacchapa, 
Ahaü tathà karissàmi yathà nehiti luddako. 

[PTS Page 155] [\q 155/]     
268. Kacchapo pàvisi càriü kuruïgo pàvisi vanaü. 
Satapatto dumaggambhà dåre putte apànayãti. 
6. Kuruïgamigajàtakaü. 

1. Sarisapàni - machasaü 2. Sarabhu nattha vi. 3. Bandhakaparitta - syà
4. ¥jubhàõikaü - machaü 5. Patimayhaü - katthavi. 6. Sevàlehi - syà
7. Patiguõñhito - machasaü. 8. Sobhanti macchà si. Gaïgeyyà atho sobhanti yamunà. Syà. 
9. Catussadoyaü - machasaü 10. Akkhàti a. 11. Vaññamayaü - machasaü.

[PTS Page 157] [\q 157/]     
[BJT Page 098. [\x  98/]     ] 
269. Ayamassakaràjena deso vicarito mayà, 
Anukàmayànukàmena 1- piyena patinà saha. 

270. Namena sukhadukkhena poràõaü apithiyati, 2-
Tasmà assakara¤¤àva kiño piyataro mamanti. 
7. Assakajàtakaü. 

[PTS Page 160] [\q 160/]     
271. Alametehi ambehi jambuhi panasehi ca, 
Yàni pàraü samuddassa varaü mayhaü udumbaro. 

272. Mahati vata te bondi na ca pa¤¤à tadupikà, 
Suüsumàra va¤cito mesi gacchadàni yathà sukhanti. 
8. Suüsurajàtakaü. 

[PTS Page 161] [\q 161/]     
273. Diññhà mayà vane rukkhà assakaõõavihiko, 3-
Na tàni evaü sakkanti yathà tvaü rukkha sakkasi. 
[PTS Page 162] [\q 162/]     
274. Puràõakakkaro 4- ayaü hetvà pa¤jaramàgato, 
Kusalo vàëapàsànaü apakkamati bhàsatã'ti. 
9. Kakakarajàtakaü. 

[PTS Page 163] [\q 163/]     
275. Ambho ko nàmayaü rukkho sinapatto sakaõañako, 5-
Yattha ekappahàrena untamaïgaü vighàñitaü. 

276. âcaritàyaü 7- vitudaü vanàni
Kaññhaïgarukkhesu asàrakesu, 
Athàsadà khadiraü jàtasàraü
Yatthabbhidà garuëo uttamaïganti. 
10 Kandagaëakajàtakaü. 
Nataüdaëhavaggo chaññho
Tassuddànaü: 
Daëhabandhanahaüsavaro ca puna
Viråpakkha saviññhakamacacchavaro
Sakuruïgasaassakaambavaro
Puna kakkarako garuëena dasa. 

1. Anukàmayamànena - machasaü syà 2. Apiñhiyati - machasaü 3. Asasakaõõàvibhedakà -
machasaü, syà 4. Puràõakukkuño - machasaü. 
5. Saõhapatto - syà sinnapatto 6 acàrivatàyaü - syà. 

[BJT Page 100] [\x 100/]     
7. Khiraõatthamhaka vaggo
277. Akàsi yoggaü 1- dhuvamappamatto
Saüvaccharaü khiraõanthambha kasmiü, 
Vyàkàsi sa¤¤aü 2- parisaü vigayha
Na niyyamo 3- tàyati appapa¤¤aü. 

[PTS Page 167] [\q 167/]     
278. Dvayaü 4- yàvanako tàta somadatta nigacchati, 
Alàbhaü dhanalàbhaü và evaü dhammà hi yàvanà'ti. 
1. Somadatta jàtakaü. 

[PTS Page 168] [\q 168/]     
279. A¤¤o uparimo vaneõà a¤¤o vaõõeva heññhimo
Bràhmaõiü tveva pucchàmi kiü heññhà kicca uppari. 

[PTS Page 169] [\q 169/]     
280. Ahaü nañosmi bhaddante bhikkhakosmi idhàgato, 
Ayaü hi koññhamotiõeõà ayaü so yaü gavesasãti. 
2. Ucchiññhabhattajàtakaü. 

[PTS Page 172] [\q 172/]     
281. Isinamantaraü katvà bharuràjàti 5- me sutaü, 
Ucchinno saha raññhena 6- sa ràjà vibhavaü gato

282. Tasmà hi chandà gamanaü nappasaüsanti paõóità, 
Aduññhacitto bhàseyya giraü saccupasaühitanti. 
3. Bharujàtakaü. 7-
[PTS Page 174] [\q 174/]     
283. Puõõaü nadiü yena ca peyyamàhu
Jàtaü yavaü yena ca guyhamàhu, 
Duraü gataü yena ca avhayanti
Sotyàgato handa ca bhu¤ja brahmaõa

[PTS Page 175] [\q 175/]     
284. Yato maü sarati ràjà vàyasampi pahetave: 
Haüsà 8- ko¤cà mayurà ca asatiyeva pàpiyàti. 
4. Puõõanadijàtakaü. 

1. Yogaü - machasaü. 2. Vyàkàsi a¤¤aü - machasaü syà
3. Niyamo - machasaü nissamo katthaci 4. Dayaü - machasaü. 
5. Kururàjàti - machasaü. 6. Rañeñhahi - machasaü 7. Kurujàtakaü - machasaü
8. Haüsako¤camayurànaü asatiyeva pàpiyo - machasaü "aññhakathàyaü pana
haüsako¤camayurànanti pàñho so sundataro". 

[PTS Page 177] [\q 177/]     
[BJT Page 102] [\x 102/]     
285. Avadhi vata antànaü kacchapo vyàharaü 1- giraü, 
Suggahitasmiü kaññhasmiü vàcàya sakiyàvadhi. 

286. Etampi disvà naraviriyaseññha 2-
Vàcaü pamu¤¤eca kusalaü nàtivelaü
Passasi bahubhàõena
Kacchapaü vyasanaü gatanti. 
5. Kacchapajàtakaü

[PTS Page 178] [\q 178/]     
287. Na càyamaggi tapati na sulo sàdu tacchito, 
Ya¤ca maü ma¤¤ati macchi a¤¤aü so ratiyà gato. 

288. So maü dahati ràgaggi cittaü cupatapeti maü, 
Jàlino mu¤cathayirà maü na kàme ha¤¤ate kaccãti. 
6. Macchajàtakaü. 

[PTS Page 180] [\q 180/]     
289. Sabbo loko attamano ahosi
Akovidà gàmadhammassa heggu, 
Komàriko nàma tavajjadhammo
Yaü tvaü gahità pavane parodasi. 

290. Yo dukkhaphuññhàya bhaveyya tàõaü
So me pità dubhi vane karoti, 
Sà kassa kandàmi vanassa vajjhe
Yo tàyità so sahasà karoti'ti. 
7. Seggujàtakaü. 

[PTS Page 183] [\q 183/]     
291. Sañhassa sàñheyyamidaü sucintitaü
Paccoóóhitaü patikuññassa kåñaü, 
Phàla¤ce adeyyuü 3- musikà
Kasmà kumàraü kulalà no hareyyuü 4-
1. Kacchapo so babyàharaü - machasaü kacchapeva pabyàharaü, syà
2. Naraciraseññhaü - machasaü, syà 3. Khàdeyyuü - machasaü syà
4. Hareyyuü - machasaü na. 

[BJT Page 104] [\x 104/]     
292. Kåñassa hi santi kuñakuñà
Bhavati càpi 1- nikatino nikatyà, 
Dehi puttanaññha phàlanaññhassa phàlaü
Mà te puttamahàsi phàlanaññho'ti. 
8. Kuñavàõijajàtakaü. 

[PTS Page 185] [\q 185/]     
293. Hira¤¤aü me suvaõõaü me esà rattiü divà kathà, 
Dummedhànaü manussànaü ariyadhammaü apassataü. 

294. Dve dve gahapatayo gehe eko tattha amassuko, 
Lambatthano veõikato atho aïkitakaõõako
Kito dhanena bahunà so taü vitudate jananti. 
9. Garahitajàtakaü. 

[PTS Page 190] [\q 190/]     
295. Sukhaü jãvitaråposi raññhà vivanamàgato, 
So ekako ara¤¤asmiü rukkhamule kapaõo viyajhàyasi

[PTS Page 191] [\q 191/]     
296. Sukhaü jivataråpesmi raññhà vivanamàsato, 
So ekako ara¤¤asmiü
Rukkhamule kapaõo viya jhàyàmi
Sataü dhammaü anussaranti
10. Dhammaddhajajàtakaü. 
Khiraõatthambhakavaggo sattamo. 
Tassuddànaü: 
Atha khiraõatthambhavaro ca naño
Bharuràjavaruttamapuõõadã, 
Bahubhàõi aggi pavane musikà
Sahalambattano kapaõena dasa. 
1. Paro- syà

[PTS Page 198] [\q 198/]     
[BJT Page 106] [\x 106/]     
8. Kàsàvavaggo
297. Anikkasàvo kàsàvaü yo vatthaü paridabhessati, 
Apeto damasaccena na so kàsàvamarabhati. 

298. Yo ca vantakasàvassa silesu susamàbhito, 
Upeto damasaccena sa ve kàsàvamarahatã'ti. 
1. Kàsàvajàtakaü. 

[PTS Page 202] [\q 202/]     
299. Idaü tadàcariyavaco pàràsariyo yadabravi, 1-
Mà su tvaü akarà 2- pàpaü yaü tvaü pacchà kataü tape

300. Yàni kàroti puriso tàni attani passati, 
Kalyàõakàri kalyàõaü pàpakàri ca pàpakaü, 
Yàdisaü vapate 3- khijaü tàdisaü harate phalanti. 
2. Cuëanandiyajàtakaü. 

[PTS Page 205] [\q 205/]     
301. Name namantassa bhaje bhajantaü
Kiccànukubbassa kareyya kiccaü, 
Nànatthakàmassa kàreyya atthaü
Asambhajantampi na sambhajeyya

302. Caje cajantaü vaõathaü na kayirà 4-
Apetacittena na sambhajeyya, 
Dijo dumaü khiõàphalanti 5- ¤atvà
A¤¤aü samekkheyya mahà hi lokoti. 
3. Puñabhattajàtakaü. 

1. Poràõàcariyobravi - machasaü 2. Akari - machasaü syà 3. Cappate - machasaü
4. Kàriyà na - machasaü 5. Khãõaphalaü ca - syà. 

[PTS Page 206] [\q 206/]     
[BJT Page 108] [\x 108/]     
303. Yassete caturo dhammà vànarinda yathà tava, 
Saccaü dhammo dhiti càgo diññhaü so ativattati. 
304. Yassa cete na vijjanti guõà paramabhaddakà, 
Saccaü dhammo dhiti càgo diññhiü so nàtivattatã'ti. 
4. Kumbhilajàtakaü. 

[PTS Page 207] [\q 207/]     
305. Atthi me puriso deva sabbakiccesu vyàvaño, 
Tassa ceko paràdhatthi tattha tvaü kinti ma¤¤asi. 

306. Ambhàkampatthi 1- puriso ediso idha vijjati, 
Dullabho aïgasampanno khattirasmàka ruccatãti. 
5. Khantivaõõanajàtakaü. 

[PTS Page 208] [\q 208/]     
307. Kàle nikkhamanà sàdhu nàkàle sàdhu nikkhamo, 
Akàlena hi nikkhamma ekakampi bahujano, 
Na ki¤ci atthaü joteti dhaükasenàva kosiyaü. 

308. Dhãro ca vidhividhàna¤¤u paresaü vivarantagu, 
Sabbàmitte vasikatvà kosiyova sukhã siyà'ti. 
6. Kosiyajàtakaü. 

[PTS Page 211] [\q 211/]     
309. Suro surena saïgamma vikkantena pahàrinà, 
Ehi nàga nivattassu kinnu hino palàyasi?
Passantu aïgamagadhà mama tuyha¤ca vikkamaü. 

310. Na taü pàdà vadhissàmi na dantehi na soõaóiyà, 
Miëhena taü vadhissàmi puti ha¤¤atu putinà'ti. 
7. Gåthapàõakajàtakaü. 

1. Ambhàka¤canthi a. 

[PTS Page 214] [\q 214/]     
[BJT Page 110] [\x 110/]     
311. Tayo giriü antaraü kàmayàmi
Pa¤càlà kuruyo kekake ca, 
Tatuttariü 1- bràhmaõa kàmayàmi
Tikiccha maü bràhmaõa kàmanitaü. 

[PTS Page 215] [\q 215/]     
312. Kaõhàti daññhassa karonti heke
Amanussavaddhassa karenti paõóità, 
Na kàmanitassa kàroti koci
Okkantasukkassa hi kà tikicchà'ti. 
8. Kàmanãtajàtakaü

[PTS Page 217] [\q 217/]     
313. Gajaggameghehi hayaggamàlihi rathumijàtehi saràhivassahi, 
Tharuggahàvaññadaëhappahàrihi
Parivàrità takkasilà samantato. 

314. Abhidhàvathà ca patathà va
Vividhavinadità ca dantihi, 
Vattatajja tumulo ghoso
Yathà vijjutà jaladharassa gajjatoti. 
9. Palàsijàtakaü. 2-

[PTS Page 219] [\q 219/]     
315. Dhajamaparimitaü anantapàraü. 
Duppasahaü daïkehi sàgaramiva, 3-
Girimiva anilena duppasaho
Duppaho ahamajja tàdisena

[PTS Page 220] [\q 220/]     
316. Mà khàliyaü vippalapi na hissa tàdisaü
Viëayhase na hi làbhase nisedhakaü, 
âsajjasi gajamiva ekacàrinaü
Yo taü pàdà naëamiva pothayissati'ti, 
10. Dutiyapalàsijàtakaü. 
Kàyàvavaggo aññhamo. 
Tassuddànaü: 
Varavatthacodumakhiõàphalaü
Caturo dhammavaraüpurisuttama, 
Dhaïkamagadhà ca tayo girinàma
Gajaggavarodhajavarena dasa. 

1. Taduttari - machasaü. 2. Palàyitajatakaü - machasaü palàyijàtakaü nà syà
3. Sàgaraü va - machasaü +"aññhakathàyamapana teneva so nattha sutena khàdatitipipàñho"
4. Dutiyapalàyita - machasaü syà, dutiyapalàyi nà. 

[PTS Page 223] [\q 223/]     
[BJT Page 112] [\x 112/]      
9. Upàhanavaggo
317. Yathàpi kità purisassupàhanà
Sukhassa atthàya dukhaü udabbahe, 
Ghammàbhitantà talasà papãëità
Tasseva pàde purisassa khàdare. 

318. Evameva dukkulino anariyo
Tambhàkavijja¤ca suta¤camàdiya, 
Tameva so tattha sutena khàdati
Anariyo vuccati pànadupamoti. 1-
1. Upàhanajàtakaü. 

[PTS Page 226] [\q 226/]     
319. Ekavintitova ayamattho khàlo aparinàyako, 
Na hi khujjena vàmena bhoti saïganatumarahasi. 

320. Purisuhabhaü ma¤¤a mànà ahaü khujjamakàmayiü
Soyaü saïkuvito seti chintatanti yathà thuõàti. 
2. Vãõàthuõajàtakaü

321. Kàmaü icchasi tena gaccha
Viddhosi mammamhi vikaõõakena, 
Hatosi bhattena samàditena
Lolo ca macche anubandhamàno

322. Evampi lokàmisaü opatanto, 
Viha¤¤ati cittavasànuvattã, 
So ha¤¤ati ¤àtisakhànamajjhe
Macchànugo soriva suüsumàroti. 
3. Vikaõõakajàkataü

3. Dupàhanupamo - machasaü

[PTS Page 230] [\q 230/]     
[BJT Page 114] [\x 114/]     
323. Tvameva dàni makara yaü kàmo vyagamà tàyi, 
Soyaü appañisandhiko kharàchinnaüva 1- rerukaü. 

[PTS Page 231] [\q 231/]     
324. Aticchà atilobhena atilobhamadena ca, 
Evaü bhàyati atthambhà ahaüva asitàbhuyà'ti. 
4. Asitàbhujàtakaü. 

[PTS Page 232] [\q 232/]     
325. Sukhà ghàrà vacchanakha sahira¤¤à sabhojanà, 
Yattha bhutvà ca pitvà ca 2- sayeyyàtha 3- anusasuko. 

[PTS Page 233] [\q 233/]     
326. Gharà nànihamànassa gharà nàhaõato musà, 
Ghàrà nàdinnadaõóassa paresaü anikubbato
Evaü chiddaü durabhibavaü ko gharaü pañipajjati'ti. 
5. Vacchanakhajàtakaü. 

[PTS Page 234] [\q 234/]     
327. Bhaddako vata yaü pakkhi dvijo kumudasanibho
Vupasannetahi pakkhehi mandamandova jhàyati. 

328. Nàssa sãlaü vijànàtha ana¤¤àya pasaüsatha, 
Ambhe dijo na pàleti tena pakkhã 4- na endatã'ti. 
6. Bakajàtakaü. 

[PTS Page 235] [\q 235/]     
329. Ko nu kho bhagavà hetu ekacce idha puggalo, 
Ativa bhadayaü nibbàti citta¤càpi pasidati. 

330. Pubbeva santivàsena paccuppannahitena và, 
Evaü taü jàyate pemaü uppalàva yathodake'ti. 
7. Sàketajàtakaü. 

1. Renukaü - machasaü 2. Bhutthàpivitvà ca - machasaü, syà
3. Sayeyyàsi - syà 4. Pakhke si. 

[PTS Page 236] [\q 236/]     
[BJT Page 116] [\x 116/]     
331. Iïgha ekapadaü tàta anekatthapadanissitaü, 
Ki¤ci saïgàhikaü bråhi yenatthe yenatthe sàvayàmase. 

332. Dakkheyyekapadaü tàta anekattha padassitaü, 1-
Ta¤ca silena saüyuttaü khantiyà upapàditaü. 
Alaü mitte sukhàpatuü amittànaü dukhàya càti. 
8. Ekapadajàtakaü. 

[PTS Page 238] [\q 238/]     
333. âsivisaü mamaü santaü paviññhaü kuminàmukhaü, 
Ruccate harità màtà yaü maü khàdanti macchakà

334. Vilumpateva puriso yàvassa upakappati. 
Yadà ca¤¤e vilumpanti so viluttoviluppati'ti 2-
9. Haritamàtujàtakaü. 

[PTS Page 241] [\q 241/]     
335. Sabbo jano hiüsito siïgalena
Tasmiü mate paccayaü 3- vedayanti, 
Piyo nu te àsi akaõhanetto
Kassamà nu tvaü rodasi dvàrapàla. 

[PTS Page 242] [\q 242/]     
336. Na me piyo àsi akaõhanetto
Bhàyàmi paccàgamanàya tassa
Ito gato hiüseyya macchuràjaü
So hiüsito àneyya puna idha. 

337. Daóóho vàhasahassehi sitto ghañasatehi so, 
Parikkhatà ca sà bhumi mà hàyi nàgamissati'ti. 
10. Mahàpiïgalajàtakaü. 
Upàhanavaggo navamo. 
Tassuddànaü: 
Varupàhanakhujjavikaõõakako
Asitàbhuyà pa¤cama vacchanakho, 
Dipapemavaruttama ekapadaü. 
Kuminàmukhapiïgalakena dasàti. 

1. Padanisasitaü - simu 2. "Vilumapatetipi pàñho ayamevattho vilumapantipi pañhanti
tassattho na sameti" aññhakathà. 
3. Paccayà - si 4. Aññhakathàyaü pana, kasmà tuvanati pàñho. 
[PTS Page 245] [\q 245/]     
[BJT Page 118] [\x 118/]     
10. Sigàlavaggo
338. Sigàlo mànatthaddhova parivàrena atthiko
Pàpuõi mahatiü bhumiü ràjàsi sabbadàñhinaü

339. Evamevaü manussesu yo hoti parivàravà, 1-
So hi tattha mahà hoti sigàlo viya dàñhina'nti
1. Sabbadàñha 2- jàtakaü. 

[PTS Page 247] [\q 247/]     
340. Bàlo vatàyaü sunakho yo varattaü na kàdati, 
Bandhanà ca pamu¤ceyya 3- asito ca gharaü vaje. 

341. Aññhitaü me manasmiü me atho me hadaye kataü, 
Kàla¤ca patikaïkhàmi yàva passupatu janoti. 
2. Sunakhajàtakaü. 

[PTS Page 252] [\q 252/]     
342. Sattatantiü sumadhuraü ràmaõeyyaü avàvayiü, 
So maü raïgambhi avheti saraõaü me hohi kosiya. 

343. Ahaü taü saraõaü samma ahamàcariya pujako, 
Na taü jayisasti sisso sissamàcariya jessasi'ti. 
3. Guttilajàtakaü. 

[PTS Page 258] [\q 258/]     
344. Yaü passati na taü icchati
Ya¤ca na passati taü kira icchati, 
Ma¤¤àmi ciraü carissati
Na hi taü lacchati yaü so icchati. 

1. Parivàrito - si 2. Sabbadiñhã - syà 3. "Pamu¤evayyàti pamoceyya, ayameva và pàñho. 

[BJT Page 120] [\x 120/]     
345. Yaü labhati na tena tussati
Yaü pattheti laddhaü hãëeti, 
Icchà hi anantagocarà
Viticchànaü 1- namo kàromaseti. 
4. Viticchajàtakaü. 

[PTS Page 260] [\q 260/]     
346. Kàlo ghasati bhåtàni sabbàneva sahattanà, 
Yo ca kàlaghaso bhuto sa bhåtapavaniü paci. 

[PTS Page 261] [\q 261/]     
347. Bahuni narasisàni lomasàni brahàni ca, 
Givàsu pañimukkàni kovidevettha kaõõavàti. 
5. Mulapariyàyajàtakaü. 

[PTS Page 262] [\q 262/]     
348. Hantavà vadhitvà ca deti dànaü asa¤¤ato, 
Edisaü bhattaü bhu¤jamàno sa pàpena upalippati. 

[PTS Page 263] [\q 263/]     
349. Puttadàrampi ce hantvà deti dànaü asa¤¤ato, 
Bhu¤jamànopi sappa¤¤o na pàpena upàlippatã'ti. 
6. Telovàdajàtakaü 2-

[PTS Page 264] [\q 264/]     
350. Addhà pàda¤jali sabbe pa¤¤àya atirocati, 
Tathà hi oññhaü ha¤jeti uttariü nåna passati. 

351. Nàyaü dhammaü adhammaü và atthànatthaüva khujjhati, 
A¤¤atu oññhanibbhogà nàyaü jànàti kiccantiti. 
7. Pàda¤jàlijàtakaü. 

[PTS Page 266] [\q 266/]     
352. Sabbeti kiüsuko diññho kintvettha 4- vicikicchatha, 
Na hi sabbesu ñhànesu sàrathi paripucchito

1. Vigaticchànaü - syà 2. Khàlovàda - machasaü, syà 3. Kinetvattha - nà. 

[BJT Page 122] [\x 122/]     
235. Evaü sabbehi ¤àõehi yesaü dhammà ajànità, 
Te ve dhammesu kaïkhanti kiüsukasmiüva bhàtaro'ti
8. Kiüsukopamajàtakaü. 

[PTS Page 267] [\q 267/]     
354. Ekaputtako bhavissasi
Tvaü ca no hesassi issaro kule, 
Oroha dumasmà sàlaka
Ehi dàni gharakaü vajemase

[PTS Page 268] [\q 268/]     
355. Nanu maü bhadayeti ma¤¤asi
Ya¤ci maü hanasi veëuyaññhiyà, 
Pakkambavane ramàmase
Gaccha tvaü gharakaü yathàsukhanti. 
9. Sàlakajàtakaü. 

[PTS Page 269] [\q 269/]     
356. Ayaü isi upasamasaüyame rato
Santiññhati sisirabhayena aññito, 
Handa ayaü pavisatumaü agàrakaü
Vinetu sãtaü daratha¤ca kevalaü. 

[PTS Page 270] [\q 270/]     
357. Nàyaü isi upasamasaüyame rato, 
Kapi ayaü damavarasàkhagocaro, 
So dusako rosako càpi jammo
Sace vaje imampi dusaye gharanti. 
10. Kapijàtakaü
Sãgàlavaggo dasamo. 
Tassuddànaü: 
Atha ràjàsigàlavaro sunakho
Tathà kosiya icchati kàlaghaso, 
Atha dànavaroññhapi sàrathinà
Punappavana¤ca sisirakapi dasa. 
Dukanipàto niññhita. 
Vagguddànaü: 
Daëha¤ca 1- vaggaü aparena santhavaü
Kalyàõavaggaü sadiso ca ruhakaü, 
Nataüdaëhaü 2- khiranatthambhakaü puna
Kàsàvupàhanasigàlakena dasà'ti. 

1. Dambha¤ca - nà 2. Hanataü -na

[BJT Page 124. [\x 124/]     ] 
Tikanipàtà
1. Saïkappavaggo
[PTS Page 275] [\q 275/]     

358. Saïkapparàgadhotena vitakkanisitena ca, 
Nàlaïkatena bhaddena na usukàrakatena ca. 

359. Na kaõõàyatamutetana napi moråpasevinà, 
Tenambhi bhadaye viddho sabbaïgaparidàhinà. 

[PTS Page 276] [\q 276/]     
360. âvedha¤ca na passàmi yato ruhiramassave, 
Yàva ayoniso cittaü sayaü dukkhamàhata'nti. 
1. Saïkappajàtakaü. 

[PTS Page 280] [\q 280/]     
361. Ajjàpi me taü manasi 1- yaü maü tvaü tilamuññhiyà, 
Khàhàya maü gahetvàna laññhiyà anutàëayi. 

362. Nanu jivite na ramasi yenàsi bràhmaõàgato. 
Yaü maü khàhaü gahetvàna tikkhattuü anutàëayã. 

362. Ariyo anariyaü kubbànaü yo daõóena nisedhati, 
Sàsanatthaü 2- na taü veraü iti naü paõóità viduti. 
2. Tilamuññhijàtakaü. 

[PTS Page 284] [\q 284/]     
364. Mamantapànaü vipulaü uëàraü
Uppajjatimassa maõissa hetu, 
Taü te na dassaü atiyàcakosi
Na càpi te asasmaü àgamissa. 

365. Susu yathà sakkharadhotapàõi
Tàsesi maü selaü yàcamàno, 
Taü te na dassaü atiyàcakosi
Na càpi te assamaü àgamissa. 

1. Sarasi - machasaü 2. Sàsanaü taü - machasaü, syà. 

[PTS Page 285] [\q 285/]     
[BJT Page 126] [\x 126/]     
366. Na taü yàce yassa piyaü jigiüse
Desso hoti atiyàcanàya, 
Nàgo maõiü yàcito bràhmaõena
Adassanaüyeva tadajjhagamà'ti. 
3. Maõikaõñhajàtakaü. 

[PTS Page 289] [\q 289/]     
367. Bhutvà tiõaparighàsaü bhutvà àvàmakuõóakaü, 
Etaü te bhojanaü àsi kasmàdàni na bhu¤jasi. 

368. Yattha posaü na jànanti jàtiyà vinayena và, 
Pahu tattha mahàbrahme api àcàmakuõóakaü. 

369. Tva¤ca kho maü pajànàsi yàdisàyaü hayuttamo, 
Jànanto jànamàgamma na te bhakkhàmi kuõóakanti. 
4. Kuõóakakucchisinadhavajàtakaü. 

[PTS Page 293] [\q 293/]     
370. Yàva so mattama¤¤àsi bhojanassamiü vibhaïgamo, 
Tàva addhànamàpàdi màtara¤ca aposayi. 

371. Yato ca kho bahutaraü bhojanaü ajjhupàhari
Tato tattheva saüsidi amatta¤¤u hi so ahu. 

372. Tasmà matta¤¤utà sàdhu bhojanasmiü agiddhatà. 1-
Amatta¤¤u hi sidanti matta¤¤u va na sidareti. 
5. Sukajàtakaü. 

[PTS Page 296] [\q 296/]     
373. Jaråpàhanaü khaõamànà vàõijà udakatthikà, 
Ajjhàgaüsu ayo lohaü tipusisa¤ca vàõijà: 
Rajataü jàtaråpa¤ca muttà veëuriyà bahu. 

374. Te ca tena asantuññhà bhiyyo akhàõisuü, 
Te tatthàsiviso ghoro tejasisi 2- tejasà hati. 

1. "Pàëiyaü pana agiddhimàti likhitaü tato ayaü aññhakathàpàñhova sundarataro"
2. Tejasi - sãmu. 

[BJT Page 128] [\x 128/]     
375. Tasmà khaõe nàtikhaõe atikhàtaü hi pàpakaü, 
Khàtena va dhanaü laddhaü atikhàtena nàsitanti. 
6. Jarådapànajàtakaü. 

[PTS Page 298] [\q 298/]     
376. Nàyaü gharànaü kusalo lolo ayaü valãmukho, 
Kataü kataü kho duseyya evaü dhammamidaü kulaü. 

377. Nayidaü cittavato lomaü nàyaü assàsiko migo, 
Satthaü me janasandhena nàyaü ki¤ci vijànati. 

[PTS Page 299] [\q 299/]     
378. Na màtaraü và pitaraü bhàtaraü bhagiõaü sakhaü, 
Bhareyya tàdiso poso siññhaü dasarathena meti, 
7. Gàmaõicaõóajàtakaü. 1-

[PTS Page 313] [\q 313/]     
379. Yàvatà candimasuriyà pariharanti disàbhanti virocanà, 
Sabbeva dàsà mandhàtu ye pàõà pañhavinissità. 

380. Na kahàpaõavassena titti kàmesu vijjati, 
Appassàdà dukhà kàmà iti vi¤¤àya paõóato. 

381. Api dibbesu kàmesu ratiü so nàdhigacchati, 
Taõhàkkhayarato hoti sammàsambuddhasàvako'ti. 
8. Mandhàtujàtakaü. 

[PTS Page 316] [\q 316/]     
382. Nayimassa vijjàmayamatthi ki¤ci
Na khandhavo no pana te sahàyo, 
Atha kena vaõõena tiriñavaccho
Tedaõóiko bhu¤jati aggapiõóaü

1. Gàmaõicanda - machasaü, syà. 

[PTS Page 317] [\q 317/]     
[BJT Page 130] [\x 130/]     
383. âpàsu me yuddhaparàjitassa
Ekassa katvà vivanasmi ghore, 
Pasàrayã kicchagatassa pàõiü
Tenudatàriü dukhasampareto. 

384. Etassa kiccena idhànupatto
Vesàyino visayà jivaloke, 
Làbhàraho tàta tiriñavaccho 1-
Dethassa bhogaü yajata¤ca ya¤¤atti. 
9. Tirãvavacchajàtakaü. 

[PTS Page 320] [\q 320/]     
385. Yassatthà duramàyanti amittamapi yàcituü, 
Tassudarassahaü duto mà me kujjhi rathesabha. 

386. Yassa divà ca retto ca vasamàyanti màõavà
Tassådarassahaü duto mà me kujjhi rathesabha. 

387. Dadàmi te bràhmaõa rohiõinaü. 
Gamaü sahassaü saha puïgavena, 
Duto hi dutassa kathaü na dajjaü
Mayampi tasseva bhavàma dutà'ti. 

10. Dutajàtakaü. 

Saïkappavaggo pañhamo. 

Tassuddànaü: 
Usukàravaro tilamuññhimaõi
Bhayaràjavihaïgamaàsiviso, 
Janasandhakahàpaõavassa puna
Tiriña puna dutavarena dasa
1. Tiriñi - machasaü, tiriñi - syà

[PTS Page 322] [\q 322/]     
[BJT Page 132] [\x 132/]     
2. Padumavaggo
388. Yathà kesà ca massu ca chinnaü channaü viråhati. 
Evaü ruhatu te nàsà padumaü dehi yàcito. 

389. Yathà sàradikaü khijaü khette vuttaü viråhati, 
Evaü ehatu te nàsà padumaü dehi yàcito

390. Ubhopi palapantete api padumàni dassati, 
Vajjraü và te na và vajjuü natthi nàsàya råhanà, 
Dehi samma padumàni ahaü yàcàmi yàcito. 
1. Padumajàtakaü. 

[PTS Page 324] [\q 324/]     
391. Pàõi ce mudako cassa nàgo cassa sukàrito, 
Andhakàro ca vasseyya atha nåna tadà siyà. 

[PTS Page 326] [\q 326/]     
392. Analà mudusambhàsà duppurà tà 1- nadisamà, 
Sidanti naü viditvà àrakà parivajjaye. 

393. Yaü età upasevanti chandasà và dhanena và, 
Jàtavedova saõñhànaü khippaü anudahanti natthi. 
2. Mudupàõijàtakaü. 

[PTS Page 330] [\q 330/]     
394. Abhijjamàne vàrismiü sayaü àgamma iddhiyà, 
Missibhàvitthiyà gantavà saüsidasi mahaõõave. 

395. âvañañani mahàmàyà buhmacariyavikopanà, 
Sidanti naü viditvà àrakà parivajjaye. 

396. Yaü età upasevanti chandasà và dhanena và, 
Jàtavedova saõñhànaü khippaü anudahantinti. 
3. Cullapalobhanajàtakaü. 

[PTS Page 334] [\q 334/]     
397. Paõàdo nàma so ràjà yassa yupo suvaõõayo, 
Tiràyaü soëasa pabbedho uccamànu sahassadhà. 

1. Duppurattà - machasaü. 

[BJT Page 134] [\x 134/]     
398. Sahassakaõóaü sataheõóuü dhajàlu 1- haritàmayo, 
Anaccuü tattha gandhabbà chasahassàni santadhà. 

399. Evametaü tadà àsi yathà bhàsasi bhaddaji, 
Sakko ahaü tadà àsiü veyyàvaccakàro tavanti. 
4. Mahàpanàdajàtakaü. 

[PTS Page 336] [\q 336/]     
400. Disvà khurappe dhanuveganunne
Khagge gahite tikhiõe teladhote, 
Tasmiü bhayasmiü maraõe viyuëhe
Kasmà nu te nàhu chambhitattanti. 

401. Disvà khurappe dhanuveganunte
Khagge gahite tikhaõe teladhote, 
Tasmiü bhayasmiü maraõe vihuëhe
Vedaü alatthaü vipulaü uëàraü. 

402. So vedajàto ajjhabhaviü aviteta
Pubbeva me jãvitamàsi cattaü. 
Na hi jivite àlayaü kubbamàno
Suro kayirà surakiccaü kadàciti. 
5. Khurappajàtakaü. 

[PTS Page 340] [\q 340/]     
403. Yenàsi kisiyà paõóu yena bhattaü na råccati, 
Ayaü so àgato tàto2- kasmàdàni palàyasi. 

404. Sace panàdikeneva santhavo nàma jàyati, 
Yaso hàyati itthinaü tasmà tàta palàyahaü. 

405. Yasassinaü kule jàtaü àgataü yà na icchiti, 
Sovati cirarattàya vàtaggamiva kundaliti. 
6. Vàtaggajàtakaü. 

[PTS Page 343] [\q 343/]     
406. Siïgi migo àyatacakkhunetto
Aññhittaco vàrisayo alomo, 
Tenàbhibhuto kapaõaü rudàmi
Màheva maü pàõasamaü jaheyya. 
407. Ayya 3- taü na jahissàmi ku¤jara saññhihàyana, 4-
Pathavyà càturannàya suppiyo hosi me tuvaü, 

[PTS Page 344] [\q 344/]     
408. Ye kuëirà samuddasmiü gaïgàya nammadàya ca, 
Tesaü tvaü vàrijo seññho mu¤ca rodantiyà patinti. 
7. Kakakañakajàtakaü. 5-
1. "Aññhakathàya pana jhàsàluharitàmayoti pàñho haritamaõimayehi
vàrakavàñavàtapàtehisamannàgatoti attho jhasati kira vàrakavàña vàtapànànaü nàmaü"
aññhakathà. 2. Bhattà - machasaü 3. Asya na taü syà, 4. Ku¤ajaraü sañhihàyanaü - machasaü,
syà 5. Kuëirajàtakaü - machasaü, suvaõõakakakañaka - syà. 

[PTS Page 346] [\q 346/]     
[BJT Page 136. [\x 136/]     ] 
409. Yo ce sabbasametànaü ahuvà seññhasammato
Tassàyaü edisi pa¤¤à kimeva itarà pajà. 

410. Evameva tuvaü brahme ana¤¤àya vinindasi
Kathaü mulaü adisvàna rukkhaü ja¤¤à patiññhitaü. 

411. Nàhaü tumbhe vinandàmi ye ca¤¤e vànarà vane, 
Visasasenova gàrayho yassatthà rukkharopakà'ti
8. âràmadusakajàkataü

[PTS Page 350] [\q 350/]     
412. Na hi vaõõena sampannà ma¤jukà piyadasasnà
Kharavàcà piyà honti asmiü loke parambi ca. 

413. Nanu passasimaü kàëiü dubbaõõaü tilakàhataü, 
Kokilaü saõhabhàõena bahunnaü pàõinaü piyaü. 

414. Tasmà sakhilavàcassa mattabhàõi anuddhato, 
Atthaü dhamma¤ca dipeti madhuraü tassa bhàsitti. 
9. Sujàtajàtakaü. 

[PTS Page 353] [\q 353/]     
415. Sabbhi kira ¤àtihi kosiyo issaro kato, 
Sace ¤àtihanu¤¤àto bhaõeyyàhaü ekavàciyaü. 

416. Bhaõa samma anu¤¤àto atthaü dhamma¤ca kevalaü, 
Santi hi daharà pakkhã pa¤¤àvanto jutindharà. 

417. Na me ruccati bhaddaü vo ulukassàbhisevanaü, 
Akuddhassa mukhaü passa kathaü kuddho karissatiti. 
10. 1- Padumavaggo dutiyo
Tassuddànaü: 
Padumuttamanàgasirivhayano
Samahaõõavayupakhurappavaro, 
Atha kundaliku¤jararukkha puna
Kharavàcaulukavarena dasà'ti. 

1. Kosiyavaggo aññhakathà. 

[PTS Page 354] [\q 354/]     
[BJT Page 138] [\x 138/]     
3. Ara¤¤avaggo
418. âra¤¤akassa 1- isino cirarattanapasasino, 2-
Kiccà kataü udapànaü kathaü smama avàhasi 3-

419. Esadhammo sigàlànaü yampitvà mabhadàmase, 
Pitupitàmahaü dhammo na naü ujjhàtumarahasi. 

420. Yesaü vo ediso dhammo adhammo pana kidiso, 
Mà vo dhammaü adhammaü và addasàma kudàcananti. 
1. Udapànadusakajàtakaü. 

[PTS Page 357] [\q 357/]     
421. Yena mittena saüsaggà 4- yoyagakkhemo 5- vibisaüti, 
Pubbevajjhàbhavantassa rakkhe akkhiva paõóito, 

422. Yena mittena saüsaggà yogakkhemo pavaóóhati, 
Kareyyattasamaü vuttiü sabbakiccesu paõóito

[PTS Page 358] [\q 358/]     
423. Etha vyagghà nivattavho paccametha 6- mahàvanaü, 
Mà vanaü 7- chandi nivyagghaü vyagghà màhesu nibbanà'ti. 
2. Vyagghajàtakaü. 

[PTS Page 360] [\q 360/]     
424. Ko nu udditabhatteva 8- purahatthova buhmaõo, 
Kahannu bhikkhaü acari kaü saddhaü upasaïkami. 

425. Ahaü kapismi 9- dummedho anàmàsàni anàmàsàni àmasiü, 
Tvaü maü movaya bhaddante mutto gaccheyya pabbataü

426. Kacchapà kassapà honti koõóa¤¤à honti makkañà, 
Mu¤ca kassapa koõóa¤¤aü kataü methunakaü tayà'ti. 
3. Kacchapajàtakaü. 

1. âra¤¤ikassa - machasaü. 2. Cirarattaü - machasaü 3. Avàhasi - simu
4. Saüsaggo - sã 5. Yogakkhemà - si 6. Paccupetha - machasaü, syà
7. Mà no vanaü - syà 8. Vaóóhita - syà, uóita - machasaü 9. Kapismi - syà

[PTS Page 363] [\q 363/]     
[BJT Page 140] [\x 140/]     
427. Kàyaü balàkà sikhini cori laïghipitàmhà, 
Oraü balàke àgaccha caõóo me vàyaso sakhà, 

428. Nàhaü balàkà sikhini ahaü lolosmiü vàyaso, 
Akatvà vacanaü tuyhaü passa lunosmi àgato. 

429. Puna pàpajjasi samma sãlaü hi tava tàdisaü, 
Na hi vànusakà bhogà subhu¤jà honti pakkhità'ti. 
4. Lolajàtakaü

[PTS Page 365] [\q 365/]     
430. Kàyaü balàkà rucirà kàkaniëasmiü 1- acchati, 2-
Caõóo kàko sakhà mayhaü tassa cetaü kulàvakaü. 

431. Nanu maü samma jànàsi dija sàmàkabhojana, 
Akatvà vacanaü tuyhaü passa lunosmi àgato. 

432. Punapàpajjasi samma sãlaü hi tava tàdisaü, 
Na hi mànusakà 3- bhogà subhu¤ajà honti pakkhità'ti. 
5. Rucirajàtakaü. 

[PTS Page 369] [\q 369/]     
433. Tava saddha¤ca sila¤ca viditvàna jànàdhipa
Vaõõaü a¤ajanavaõõena kàliïgasmiü 1- nimimbhase. 5-

434. Annabhaccà ca bhaccà ca yodha uddissa gacchati, 
Sabbe te appañikkhippà 6- pubbàcariyavaco idaü. 

1. Niõóasmi - syà 2. Macchati - syà 3. Mànusikà - machasaü 4. Kaliïgasmiü - machasaü 5.
Vanamahase - machasaü. 6. Apañikkhippà - machasaü. 

[PTS Page 370] [\q 370/]     
[BJT Page 142. [\x 142/]     ] 
435. Dadàmi vo buràhmaõà nàgametaü
Ràjàrahaü ràja bhogagaü 1- yasassinaü, 
Alaïkataü hemajàlàbhichannaü
Sasàrathiü gacchatha yena kàma'nti
6. Kurudhammajàtakaü. 

[PTS Page 383] [\q 383/]     
436. Vassàni pa¤¤àsa samàdhikàni
Vasimbha selassa guhàya romaka, 
Asaïkamànà abhinibbutattà 2-
Hatthattamàyatti mamaõóajà pure

437. Tedàni vakkaïga kimatthamusasukà
Bhajanti a¤¤aü girikandaraü dijà, 
Na nåna ma¤¤anti mamaü yathà pure
Cirappavuttà 3- athavà na te ime. 

[PTS Page 384] [\q 384/]     
438. Jànàma taü na mayamsma muëhà4-
Soyeva 5- tvante mayamasma nतo, 
Citta¤ca te asmiü jane paduññhaü
âjivaka tena taü uttasàmàti. 
7. Romakajàtakaü. 

[PTS Page 386] [\q 386/]     
439. Kamatthamabhisandhàya 6- lahucittassa dubhino, 7-
Sabbakàmadubhasseva 8- idaü dukkhaü titikkhasi. 

440. Siïgena nihanàhetaü padasà ca adhiññhaha, 
Bhiyo khàlà paka;jjheyyuü no cassa pañisedhako. 

441. Mamevàyaü ma¤¤amàno a¤¤ampevaü karissati, 
Te taü tattha vidhissanti sà me mutti bhavissatã'ti. 
8. Mahisajàtakaü. 

1. Bhogaü machasaü 2. Abhinibbutacittà - machasaü, syà 3. Cirampavuóóhà - syà
cirappavuññhà - machasaü 4. Sammuëhà - syà mayaü sampumuëhà - machasaü 5. Sveva -
machasaü, syà 6. Kimattha mabhisandhàya - machasaü syà 7. Dubahino - machasaü syà 8.
Sabbakàma rahasseva - machasaü. 

[PTS Page 389] [\q 389/]     
[BJT Page 144] [\x 144/]     
442. Yathà màõavako patthe sigàliü vanagocariü, 
Atthakàmaü pavedentiü 1- anatthakàmàti ma¤¤ati
Anatthakàmaü satapattaü atthakàmoti ma¤¤ati. 

443. Evameva idhekacco puggalo hoti tàdiso, 
Hitehi vacanaü vutto patigaõhàti 2- vamato. 

[PTS Page 390] [\q 390/]     
444. Ye ca kho taü pasaüsanti bhayà ukkaüsayanti ca 3-
Ta¤hi so ma¤¤ate mittaü satapattaüva màõavo'ti
9. Satapattajàtakaü. 

[PTS Page 391] [\q 391/]     
445. Addhà hi nåna migaràjà puñakammassa kovido, 
Tathàhi puñaü duseti a¤¤aü nåna karissati. 

446. Na me pità và màtà và puñakammassa kovido, 
Kataü kataü kho dusema evaü dhammamidaü kulaü. 

447. Yesaü vo ediso dhammo adhammo pana kidiso, 5-
Mà vo dhammaü adhammaü và addasàma kudàcana'nti. 
10. Puñadusakajàtakaü. 
Ara¤¤avaggo 6- tatiyo

Tassuddànaü: 
Udapànavaraü vanabyagghakapi
Sikhini ca balàkaruciravaro, 
Sujanàdhiparomakadusa puna
Satapattavaro puñakamma dasà'ti. 

1. Pavedenti - machasaü syà, 2. Pañigaõhàti - machasaü, syà
3. Và - machasaü, syà 4. Kovidà - syà 5. Kiü diso - machasaü 6. Udapànavaggo - syà. 

[BJT Page 146] [\x 146/]     
4. Abbhantaravaggo
448. Abbhantaraü 1- nàma dumo yassa dibbamidaü phalaü, 
Bhutvà dohaëini nàrã cakkavattaü vijàyati. 

449. Ta¤ca 2- bhadde mahesisi sà cà 3- si patino siyà, 
âharissati te ràjà idaü abbhantaraü phaëaü. 

[PTS Page 398] [\q 398/]     
450. Bhatturatthe parakkanto yaü ñhànamadhigacchati, 
Suro attapariccàgi labamàno bhavàmahanti. 
1. Abbhantarajàtakaü. 

[PTS Page 402] [\q 402/]     
451. Seyyaüso seyyaso hoti yo seyyamupasevati, 
Ekena sandiü natvàna sataü vajjhe amocayiü. 
452. Tasmà sabbena 4- lokena sandhiü katvàna ekako, 
Pecca saggaü nigaccheyya idaü suõotha suõotha kàsayo. 5-

253. Idaü vatvà mahàràjà 6- kaüso bàràõasiggaho, 
Dhanuü tuõi¤ca 7- nikkhippa saüyamaü ajjhupàgamã'ti. 
2. Seyyaüsajàtakaü. 8-

[PTS Page 407] [\q 407/]     
454. Varaü varaü tvaü nihanaü pure cari 9-
Asmiü padese abibhuyya sukare, 
Sodàni eko vyapagamma 10- jhàyasi
Balannu te vyaggha na cajja vijjati. 

455. Ime 11- sudaü yanti disodisaü pure
Bhayaññità leõagavesino puthu, 
Te dàni saügamma rasanti ekato
Yattha ñhità duppasahajja, me mayà. 

1. Ambhannaro - syà 2. Tvaühi - machasaü tvamipi - syà 3. Càpi - syà, machasaü. 4.
Lokekana sabbena - machasaü 5. Kàsiyà - machasaü, syà 6. Idaü vatvà so ràjà - machasaü,
si. 7. Dhanuü tuõói¤ca - syà, dhanukaõõa¤ca - machasaü. 8. Seyyajàtakaü - machasaü, syà
9. Caraü - sã. 10. Byagghàpagamma - machasaü, byagghapagamma - syà 11. Imassutàyanti
- machasaü, syà. 

[PTS Page 409] [\q 409/]     
[BJT Page 148] [\x 148/]     
456. Namanthu saïghànaü samàgatànaü
Disvà sayaü sabyaü vadàmi abbhutaü, 
Vyagghaü migà yattha jiniüsu dàñhino
Sàmaggiyà dàñhabalesu muccareti. 
3. Vaóóhakisukarajàtakaü. 

[PTS Page 413] [\q 413/]     
457. Yaü usasukà saïgharatti alakkhikà bahuü dhanaü, 
Sippavanto asippà ca lakkhivà tàni bhu¤jati. 

458. Sabbattha katapu¤¤assa aticca¤¤eva 1- pàõino, 
Uppajjanti bahu bogà appanàyatanesupi, 2-

459. Kukkuñamaõayo 3- daõóà thiyo ca pu¤¤alakkhaõà, 
Uppajjanti apàpassa katapu¤¤assa janatuno'ti. 
4. Sirijàtakaü. 

[PTS Page 418] [\q 418/]     
460. Dariyà 4- santavassàni tiüsamattà vasàmase, 
Ha¤jema 5- maõino àhaü iti no mattitaü ahu. 

461. Yàva 6- nighaüsàma bhiyyo vodàyate maõi, 
Ida¤cadàni 7- pucchàma kiü kiccaü idha ma¤¤asi. 

462. Ayaü maõi veëuriyo akàco vimalo subho, 8-
Nàssa sakkà siriü gantuü apakkamatha sukarà'ti. 
5. Maõisukarajàtakaü. 9-

1. Atima¤¤eva atica¤¤e ca - si 2. Apitàyatanesupi - machasaü
3. Kukkuño - machasaü, syà 4. Darayà - machasaü. 5. Bha¤¤àma - machasaü, syà 6. Yàvatà
maõiü ghaüsàma - machasaü, yàvatà maõi ghaüma - syà
7. Bràhmaõatveva pucchàma - si 8. Akàvo vipulo subho - machasaü 9. Maõighaüsajàtakaü
- machasaü. 

[PTS Page 420] [\q 420/]     
[BJT Page 150] [\x 150/]     
463. Mà sàlukassa pihayi 1- àturanta 2- bhu¤jati, 
Apposasukko bhusaü khàda etaü dãghàyulakkhaõaü. 

464. Idàni so idhàgantvà atithi yuttasevako, 
Atha dakkhisi sàlukaü sayantaü musaluttaraü. 

465. Vikantaü 3- sukaraü disvà sayantaü musaluttaraü. 
Jaraggavà 4- vicinnesuü varambhàkaü bhusàmivà'ti. 
6. Sàlukajàtakaü. 

[PTS Page 421] [\q 421/]     
466. Nànummanto nàpisuno nànaño 5- nàkutuhalo, 
Muëhesu labhate làbhaü esà te anusàsanã. 

[PTS Page 422] [\q 422/]     
467. Dhiratthu taü yasalàbhaü dhanalàbha¤ca buhmaõa, 
Yà vutti vinipàtena adhammacariyàya và. 6-

468. Api ce pattamàdàya anàgàro paribbaje, 
Phasàva jivikà seyyo yà vàdhammena phasanà'ti. 
7. Làbhagarahajàtakaü. 7-

[PTS Page 425] [\q 425/]     
469. Agghanti macchà adhikaü sahassaü
Na so atthi yo imaü saddaheyya, 
Mayha¤ca assu idha satta màsà
Ahampi taü macchuddànaü 8- kiõeyyanti. 

470. Macchànaü bhojanaü datvà mama dakkhiõamàdisi, : -
Taü dakkhiõaü parantiyà kataü apacitiü tayà. 

1. Pihasi - simu 2. âturantàni - si, machasaü 3. Vikanataü - si syà 4. Jaraggavà và cinetasuü
- si jaraggavà avittesuü - syà
5. Nato - machasaü 6. Adhammacaraõena và - si machasaü 7. Làbhagarahita - syà 8.
Macchadànaü - machasaü 9. Madàsi - machasaü.

[PTS Page 426] [\q 426/]     
[BJT Page 152] [\x 152/]     
471. Paduñhacintassa na phàni hoti
Na càpi naü devatà pujayanti, 
Yo bhàtaraü pettikaü sàpateyyaü
Ava¤cayi dukkatakammakàrã'ti. 1-
8. Macchuddànajàtakaü. 2-

[PTS Page 428] [\q 428/]     
472. Nànàcchandà 3- mahàràja ekàgàre vasàmase, 
Ahaü gàmacaraü icche bràhmaõi ca gàvaü sataü. 

473. Chatto ca 4- àja¤¤arathaü ka¤¤à ca maõikuõaóalaü
Yà cesà puõaõikà jammi 5- udukkhalaü 6-

[PTS Page 429] [\q 429/]     
474. Brahmaõassa gàmavaraü detha bràhmamaõiyà gamaü sataü, 
Puttassa àja¤¤arathaü ka¤¤àya maõikuõóalaü
Ya¤cetaü puõõikaü jammitaü pañiyàdetha udukkhala'nti. 
9. Nànàcchandajàtakaü. 

475. Sãlaü kireva kalyàõaü sãlaü loke anuttaraü, 
Passa ghoraviso nàgo silavàti na ha¤¤ati. 

[PTS Page 430] [\q 430/]     
476. Sohaü sãlaü samàdissaü loke anumataü sivaü, 
Ariyavutti 7- samàcàro yena vuccati silavà. 

477. ¥àtina¤ca piyo hoti mittesu ca virocati, 
Kàyassa bhedà sugatiü upapajjati 8- sãlavàti. 
10. Sãlavãmaüsajàtakaü. 

Abbhantaravaggo catuttho. 

Tassuddànaü: 
Dumakaüsavaruttama byagghamigà
Maõiyo maõi sàlukamavhayano, 
Anusàsaniyopi ca macchavaro
Maõikuõóalakenakirena dasàti

1. Dukkaña kammakàriti - machasaü syà 2. Macchadàna jàtakaü - machasaü syà 3.
Nànàchandà, nànacchanda - machasaü 4. Putetà - machasaü syà 5. Puõõikajammiü -
machasaü puõaõakà jammi - syà 6. Udukkhalabhi kaïkhati. 7. Ariyavatta - syà 8. Uppajajati
- syà

[PTS Page 432] [\q 432/]     
[BJT Page 154] [\x 154/]     
5. Tumbhavaggo
478. Sabbakàmaddaü kumbhaü kuñaü 1- laddhàna dhuttako, 
Yàva so 2- anupàleti tàva so sukhamedhati. 
479. Yadà matto ca ditto ca pamàdà kumbhamabbhidà, 
Tato naggo ca pottho ca pacchà bàlo viba¤¤ati

480. Evameva yo dhanaü laddhà amattà paribhu¤jati, 
Pacchà tapati dummedho kåñaü hintova dhuttako'ti. 
1. Bhadraëañajàtakaü 3-

[PTS Page 435] [\q 435/]     
481. Bàràõassaü 4- mahàràja kàkaràjà nivàsiko, 5-
Asitiyà sahassehi supatto parivàrito. 

482. Tasasa dohaëini bhariyà suphassà macchamicachati, 6-
Ra¤¤o mahànase pakkaü paccagaghaü ràjabhojanaü. 

483. Tesàhaü pahito duto ra¤¤o cambhi idhàgato, 
Bhattu apavitiü kummi nàsàyamakaraü vaõanti. 
2. Supattajàtakaü. 

[PTS Page 437] [\q 437/]     
484. Phuññhassa me a¤¤atarena vyàdhinà
Rogena khàëhaü dukhitassa ruppato, 
Parisussati khippamidaü kaëekharaü
Pupphaü yathà saüsuni àtape kataü. 

485. Aja¤¤aü ja¤¤asaïkhàtaü asuciü sucisammataü, 
Nànàkuõapaparipuraü ja¤¤aråpaü apassato

486. Dhiratthu taü àturaü putikàyaü
Jegucchiyaü asuciü byàdhidhammaü, 
Yatthappamantà adhimucchità pajà
Hàpenti maggaü sugatupapattiyà'ti
3. Kàyavicchandajàtakaü. 

1. Kåña - si syà 2. Naü - machasaü 3. Suràghañajàtakaü - machasaü bhadraghañabhedaka
jàtakaü - syà 4. Khàràõasyaü - machasaü, syà 5. Nivàsako - machasaü, syà 6. Suphassà
bhakkhatu micchati - machaü, syà. 

[PTS Page 439] [\q 439/]     
[BJT Page 156] [\x 156/]     
487. Koyaü bindussaro maggu pavadantànamuttamo, 
Accuto jambusàkhàya mojacchàpova kujati. 

488. Kulaputtova jànàti kulaputte pasaüsituü, 
Vyagghacchàpasarivaõõo 1- bhu¤ja samma dadàmi te. 

489. Cirassaü vata passàmi musàvàdi samàgate, 
Vannàdaü kuõapàda¤ca a¤¤ama¤¤aü pasaüsake'ti. 
4. Jambukhàdakajàtakaü. 

[PTS Page 440] [\q 440/]     
490. Usabhasseva te khandho sihasseva vijamhitaü, 
Migaràja namotyatthu api ki¤ci labhàmase. 

491. Kulaputtova 2- jànàti kulaputte pasaüsituü, 
Mayuragivasaïkàsa ito pariyàhi vàyasa. 

492. Migànaü kotthuko 3- anto pakkhinaü pana vàyaso, 
Eraõóo anto rukkhànaü tayo antà samàgatà'ti. 
5. Antajàtakaü. 

[PTS Page 442] [\q 442/]     
493. Konàyaü 4- loõatoyasmiü samantà paridhàvati, 
Macche makare ca vàreti åmisu 5- ca viha¤¤ati. 

494. Anantapàyi sakuõo atittoti disàsuto, 
Samuddaü pàtumicchàmi sàgaraü saritaü patiü. 

495. Svàyaü hàyati ceva purate ca mahodadhi, 
Nàssa nàyati pitanto 6- apeyyo kira sàgaro'ti. 
6. Samuddajàtakaü. 

1. Byasghacchàpi sariravaõaõà machasaü. Vyagghacchàpa sadisavaõaõa - syà 2. Kulaputto
pajànàti - machasaü, syà 3. Siïgàlo - machasaü koññhuko - syà 4. Konavàyaü - syà 5.
Ummisu - machasaü åmisu - si 6. Pivatto - machasaü

[PTS Page 443] [\q 443/]     
[BJT Page 158] [\x 158/]     
496. Ucce sakuõa óemàna 1- pattayàna vihaïgama, 
Vajjàsi kho tvaü vàmuruü ciraü kho sà karissati. 

497. Idaü kho sà na jànàti asiü satti¤ca oóóitaü, 
Sà caõói kàhati kodhaü taü me tapati no idha. 2-

498. Esa uppalasannàho nikkhamussisake 3- kataü, 
Kàsika¤ca muduü vatthaü tappatu 4- dhanakàmikà'ti. 5-
5. Kàmavilàpajàtakaü. 

[PTS Page 445] [\q 445/]     
499. Udumbarà cime pakkà nigrodhà ca kapitthanà, 
Ehi nikkhama 6- bhu¤jassu kiü jighacchàya miyasi. 

500. Evaü so suhito hoti yo vaddamapacàyati, 7-
Yathàhamajja suhito dumapakkànimàsito. 

501. Yaü vanejo vanejassa va¤ceyya kapino kapi, 
Daharopi 80 taü na saddheyya na hi jiõeõà jaràkapi'ti. 
8. Udumabarajàtakaü. 

[PTS Page 448] [\q 448/]     
502. Pure tuvaü sãlavataü sakàse
Okkandikaü 9- kiëasi assamambhi, 
Karohare makkañiyàni makkaña
Na taü mayaü sãlavataü ramàma. 

503. Sutà hi mayhaü paramà visuddhi
Komàyaputtassa 10- bahussutassa, 
Màdàni maü ma¤¤i tuvaü yathà pure
Jhànànuyuttà 11- viharàma àvuso. 

1. ôehana - machasaü. 2. Idaü - machasaü 3. Nikkha¤cussisako hitaü - machasaü
nikkha¤cussisake - syà 4. Tappetu - si machasaü syà 5. Dhanikà piyà - machasaü 6.
Nikkhamma - machasaü 7. Yo vuddhamapacàyati - machasaü syà 8. Daharo kapi saóeyya
- machasaü 9. Okkantikaü - machasaü 10. Komàriya puttassa - syà komàraputtassaü -
machasaü 11. Jhànà niyuttà - si. 

[PTS Page 449] [\q 449/]     
[BJT Page 160] [\x 160/]     
504. Sacepi selasmiü vapeyya khijaü
Devo ca vasse neva hi taü ruheyya, 
Sutà hi te sà paramà visuddhi
ârà tuvaü makkaña jhànabhumiyàti. 
9. Komàputtajàtakaü. 1

[PTS Page 450] [\q 450/]     
505. Parapàõarodhà 2- jivanto maüsa lohitabhojano, 3-
Vako vataü samàdàya 4- upapajji uposathaü. 

506. Tassa sakko vata¤¤àya ajaråpenupàgami, 
Vitatapo 5- ajjhappatto 6- bha¤ji lohitapo tapaü. 

[PTS Page 451] [\q 451/]     
507. Evavemavaü idhekacce samàdànasmiü dubabalà, 
Lahuü karonti attànaü vakova ajakàraõà'ti. 
10. Vakajàtakaü. Kumbhavaggo pa¤camo. Tassuddànaü: varakumbhasuttasirivabhayano
suvisammatabinduvaro cusabho, saritapaticaõóijaràkapinà atha makkañiyà vakakena dasàti.
Tikanipàto niññhito. Vagguddànaü: saïkappo padumo ceva udapànena tatiyaü, 
Abbhantaraü ghañabhedaü tikanipàtembi laïkatanti. 

1. Komàraputtajàtakaü - machasaü 2. Parapàõaghàte - syà 3. Lohità - machasaü 4. Samàdiyi
- si 5. Vitalitapo -machasaü si 6. Ajjhapatto - machasaü, syà