Jataka: XVI. Timsanipata; XVII. Cattalisanipata; XVIII. Pannasanipata; XIX. Chatthinipata; XX. Sattatinipata; XXI. Asitinipata. Based on the ed. by V. Fausb”ll: The JÃtaka together with its commentary, being tales of the anterior births of Gotama Buddha. For the first time edited in the original PÃli, Vol. V, London : Pali Text Society 1891. (Reprinted 1963) Input by the Dhammakaya Foundation, Thailand, 1989-1996 [GRETIL-Version vom 18.3.2015] NOTICE This file is (C) Copyright the Pali Text Society and the Dhammakaya Foundation, 2015. This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License. These files are provided by courtesy of the Pali Text Society for scholarly purposes only. In principle they represent a digital edition (without revision or correction) of the printed editions of the complete set of Pali canonical texts published by the PTS. While they have been subject to a process of checking, it should not be assumed that there is no divergence from the printed editions and it is strongly recommended that they are checked against the printed editions before quoting. ANNOTATED VERSION IN PTS LAYOUT STRUCTURE OF REFERENCES (added): 1. Reference at the beginning of JÃtaka verses: Ja_n,n.nn(=nnn).nn = Ja_NipÃta,Vagga[in NipÃtas I-VIII only!].JÃtaka in that NipÃta/Vagga(=running JÃtaka number).Verse 2. Reference at the end of JÃtaka verses: Ja_n:nnn = Ja_NipÃta:running verse number EXAMPLE: In NipÃta III, the 10th JÃtaka of the 5th Vagga is the altogether 300th JÃtaka (counted from NipÃta I, Vagga 1, JÃtaka 1). Accordingly, the 3rd verse of this JÃtaka is introduced with the reference: "Ja_III,5.10(=300).3:" [NipÃtas IXff. having no Vagga division, the NipÃta number is followed by a full-stop (not a comma, as after Vagga numbers) and the number of the JÃtaka, e.g. "Ja_IX.2(=428).2:"] Counted from the beginning of NipÃta III, the 3rd verse of Ja_III,5.10 is the altogether 150th verse in that NipÃta, as indicated by the additional reference at the end of that same verse: "Ja_III:150" NOTICE In NipÃta XVI the running verse numbers jump from 261 to 270. #<...># = BOLD %<...>% = ITALICS *<...>* = SUPERSCRIPT $<...>$ = UNDERLINE/LARGE \<...>\ = REDLINE @<...>@ = OUTLINE/BLUE JÃtaka with Commentary Vol. V #<[page 001]># %< 1>% XVI. TIõSANIPùTA. $<1. KiæchandajÃtaka.>$ Kiæchando kimadhippÃyo ti. Idaæ S. J. v. uposatha- kammaæ Ã. k. Ekadivasaæ hi S. bahÆ\<*<1>*>/ upÃsake ca upÃsikÃyo ca uposathike dhammasavanatthÃya Ãgantvà dhammasabhÃyaæ nisinne "uposathik' attha upÃsakÃ" ti pucchitvà "Ãma bhante" ti vutte "sÃdhu vo kataæ uposathaæ karontehi, porÃïakà upa¬¬huposatha- kammassa nissandena mahantaæ yasaæ paÂilabhiæsÆ" 'ti vatvà tehi yÃcito a. Ã.: A. B. Brahmadatto dhammena r. kÃrento saddho\<*<2>*>/ ahosi dÃnasÅlauposathakammesu appamatto. So sese pi amaccÃdayo dÃnÃdÅsu samÃdapesi\<*<3>*>/. Purohito pan' assa para- piÂÂhimaæsiko\<*<4>*>/ la¤cakhÃdako kÆÂavinicchayiko\<*<5>*>/ ahosi. RÃjà uposathadivase amaccÃdayo pakkosÃpetvà "uposathikà hothÃ" 'ti Ãha. Purohito uposathaæ na samÃdiyi, atha naæ divà la¤caæ gahetvà kÆÂaÂÂaæ\<*<5>*>/ katvà upaÂÂhÃnaæ Ãgataæ rÃjà "tvaæ\<*<6>*>/ uposathiko\<*<7>*>/" ti amacce pucchanto "tvam pi\<*<8>*>/ Ãcariya uposathiko" ti pucchi. So "ÃmÃ" 'ti musÃvÃdaæ katvà pÃsÃdà otari. Atha naæ eko amacco "nanu tumhe na uposa- thikÃ" ti codesi\<*<9>*>/. So Ãha: "ahaæ velÃyam eva bhu¤jiæ, gehaæ pana gantvà mukhaæ vikkhÃletvà uposathaæ adhiÂÂhÃya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Bd -u. 2 Bd su-. 3 Ck -dÃ-. 4 Bd adds viya. 5 Ck Bd ku-. 6 Bds tumhe. 7 Bds -kÃ. 8 Bds omit pi. 9 Ck ce-. >/ #<[page 002]># %<2 XVI. TiæsanipÃta.>% sÃyaæ na bhu¤jissÃmÅti, rattiæ sÅlaæ rakkhissÃmi\<*<1>*>/, evaæ me upa¬¬huposathakammaæ bhavissatÅti". "SÃdhu ÃcariyÃ" 'ti. So\<*<2>*>/ gehaæ gantvà tathà akÃsi. Pun' ekadivasaæ tasmiæ vinicchaye nisinne a¤¤atarà sÅlavatÅ itthi aÂÂaæ karontÅ\<*<3>*>/ gharaæ gantuæ alabhamÃnà "uposathakammaæ nÃtikkamissÃmÅti" upakaÂÂha- kÃle\<*<4>*>/ mukhaæ vikkhÃletuæ Ãrabhi. Tasmiæ khaïe brÃhma- ïassa supakkÃnaæ ambÃnaæ\<*<5>*>/ ambapiï¬Å\<*<6>*>/ Ãhariyittha\<*<7>*>/. So tassà uposathikabhÃvaæ ¤atvà "imaæ\<*<8>*>/ khÃditvà uposathikà hohÅti" adÃsi. Sà tathà akÃsi. Ettakaæ brÃhmaïassa kam- maæ. So aparabhÃge kÃlaæ katvà Himavantapadese Kosiki- gaÇgÃya\<*<9>*>/ tÅre tiyojanike ambavane ramaïÅye bhÆmibhÃge so- bhaggappatte kanakavimÃne alaækatasirisayane suttappa- buddho viya nibbatti alaækatapaÂiyatto uttamarÆpadharo soÊasa- sahassadevaka¤¤ÃparivÃro, so rattiæ yeva taæ sirisampattiæ anubhoti, vemÃnikapetabhÃvena hi 'ssa kammassa sarikkhako\<*<10>*>/ vipÃko ahosi, tasmà aruïe uggacchante\<*<11>*>/ ambavanaæ pavisati, paviÂÂhakkhaïe yev' assa dibbattabhÃvo antaradhÃyati, asÅti- tÃlahatthappamÃïo\<*<12>*>/ attabhÃvo nibbattati\<*<13>*>/, sakalasarÅram jhÃyati, supupphitakiæsuko viya hoti, dvÅsu hatthesu ekekà va aÇguli, tattha\<*<14>*>/ mahÃkuddÃlappamÃïÃ\<*<15>*>/ nakhà honti, tehi nakhehi attano piÂÂhimaæsaæ phÃletvà uddharitvà khÃdanto vedanÃmatto\<*<16>*>/ mahÃravaæ ravanto dukkhaæ anubhoti. Suriye atthamente\<*<17>*>/ sarÅraæ antaradhÃyati, dibbasarÅraæ nibbattati, alaækatapaÂiyattà dibbanÃÂakiyo\<*<18>*>/ nÃnÃturiyÃni gahetvà pari- vÃrenti, so mahÃsampattiæ anubhavanto ramaïÅye ambavane dibbapÃsÃdaæ abhirÆhati\<*<19>*>/. Iti so uposathikÃya itthiyà amba- phaladÃnassa\<*<20>*>/ nissandena tiyojanikaæ\<*<21>*>/ ambavanaæ paÂilabhi, la¤caæ {gahetvÃ} kÆÂaÂÂakaraïanissandena pana {piÂÂhimaæsaæ} \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -mà ti. 2 Cks omit so. 3 all three MSS. -i. 4 Bds -kaÂhe-. 5 Bd ambaphalÃnaæ. 6 Cks -iæ, Bd -i. 7 Ck -riyitta, Cs -rayittha, Bd -ra-. 8 Bd imÃni. 9 Cks -sa-. 10 Cs kammasasarikkhako, Ck kammasari-, Bd -sarikkhiko. 11 Bd upaga-. 12 Bds asÅtihatthatÃlakkhandhappa-. 13 Bd nippatti. 14 Bd hatthÃ. 15 Bd -ïa. 16 Bds -nappatto. 17 Cks -mante, Bds atthaÇgamite taæ. 18 Bk -kitthiyo. 19 Bd -hi. 20 Ck -naæ, Cs -na. 21 Cks -kÃ. >/ #<[page 003]># %< 1. KiæchandajÃtaka. (511.) 3>% uppÃÂetvà khÃdati, upa¬¬huposathassa nissandena\<*<1>*>/ rattiæ rattiæ\<*<2>*>/ yasaæ anubhoti\<*<3>*>/ soÊasasahassanÃÂakiparivuto\<*<4>*>/ [pari- vÃreti\<*<5>*>/]. Tasmiæ kÃle BÃrÃïasirÃjà kÃmesu dosaæ disvà isipabbajjaæ pabbajitvà AdhogaÇgÃya ramaïÅye bhÆmippadese païïasÃlam kÃretvà u¤chÃcariyÃya yÃpento vihÃsi. Ath' eka- divasaæ tamhà ambavanà mahÃghaÂappamÃïaæ ambapakkaæ GaÇgÃya patitvà sotena vuyhamÃnaæ tassa tÃpasassa pari- bhogatitthÃbhimukhaæ Ãgami\<*<6>*>/, so mukhaæ dhovanto taæ majjhe nadiyà Ãgacchantaæ disvà udakaæ taranto gantvà ÃdÃya assamapadaæ Ãharitvà agyÃgÃre\<*<7>*>/ Âhapetvà satthakena phÃletvà yÃpanamattaæ khÃditvà sesaæ kadalipaïïehi paÂicchÃ- detvà punappuna divase divase\<*<8>*>/ yÃva parikkhayà khÃdi. Tasmiæ pana khÅïe a¤¤aæ\<*<9>*>/ phalÃphalam khÃdituæ nÃsakkhi, rasa- taïhÃya bajjhitvà "tam eva ambapakkaæ khÃdissÃmÅti" nadÅ- tÅraæ\<*<10>*>/ gantvà nadiæ olokento "ambaæ alabhitvà na uÂÂha- hissÃmÅti\<*<11>*>/" sanniÂÂhÃnaæ katvà nisÅdi. So tattha nirÃhÃro ekam pi divasaæ dve pi tÅïi catupa¤cachadivasÃni\<*<12>*>/ vÃtÃta- pena parisussanto olokento nisÅdi, atha sattame divase nadÅ- devatà ÃvajjamÃnà taæ kÃraïaæ ¤atvà "ayaæ tÃpaso taïhÃva- siko hutvà sattÃhaæ nirÃhÃro GaÇgaæ olokento pi nisÅdi, imassa ambapakkaæ adÃtuæ\<*<13>*>/ na yuttaæ, alabhanto marissati, dassÃmi 'ssÃ\<*<14>*>/" 'ti Ãgantvà GaÇgÃya upari ÃkÃse Âhatvà tena saddhiæ sallapantÅ paÂhamaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha chando ti ajjhÃsayo, adhippÃyo ti cittaæ, sammasÅti acchasi, ghammanÅti gimhe, esan ti esanto, brÃhmaïà 'ti pabbajitattà tÃpasaæ Ãlapati, idaæ vuttaæ hoti: brÃhmaïa tvaæ kiæadhippÃyo kiæ cintento kiæ patthento kiæ gavesanto ken' atthena imasmiæ GaÇgÃtÅre GaÇgaæ olokento nisinno ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck omits pana--nissandena. 2 Bd only one ratti. 3 Cks -bhonti. 4 Cks -tÃ. 5 Bd -si, Cs parivÃreti corr. to -cÃreti. 6 Bd -mÃsi. 7 Ck agya-. 8 Ck only one di-. 9 Ck -a. 10 Bd -re. 11 Bd upaÂha-. 12 Ck dvepi ni¤ja divasÃni. 13 Cks Ã-. 14 Bd tassÃ. >/ #<[page 004]># %<4 XVI. TiæsanipÃta.>% Taæ sutvà tÃpaso nava gÃthà abhÃsi: @@ @@ @*>/ ahÃsi me. || Ja_XVI:4 ||>@ @*>/ 'haæ apetadaratho\<*<3>*>/ vyantibhÆto dukhakkhamo assÃdaæ nÃdhigacchÃmi phalesv-a¤¤esu kesuci\<*<4>*>/. || Ja_XVI:5 ||>@ @*>/ maraïaæ taæ mamaæ Ãvahissati ambaæ y' assa\<*<6>*>/ phalaæ sÃduæ\<*<7>*>/ [yam uddhariæ\<*<8>*>/] vuyhamÃnaæ [udadhismÃ\<*<9>*>/] mahaïïave. || Ja_XVI:6 ||>@ @*>/. || Ja_XVI:7 ||>@ @@ @*>/ vyagghÅva girisÃnujà yà santi\<*<12>*>/ nariyo\<*<13>*>/ devesu devÃnaæ paricÃrikà || Ja_XVI:9 ||>@ @*>/ -- rÆpe te sadisÅ n' atthi devesu\<*<15>*>/ gandhabbamanussaloke\<*<16>*>/, puÂÂhÃsi me, cÃrupubbaÇgi brÆhi, akkhÃhi me nÃma¤ ca bandhave cà 'ti. || Ja_XVI:10 ||>@ Tattha vÃridharo kumbho ti udakaghaÂo, supariïÃmavà ti susaï- Âhito\<*<17>*>/, vaïïagandharasuttaman ti vaïïagandharasehi uttamaæ, disvÃnà 'ti disvÃ, amalamajjhime ti nimmalamajjhe, devataæ Ãlapanto evam Ãha, pÃïÅhÅti hatthehi, agyÃyatanamÃharin ti attano aggihuttasÃlaæ Ãhariæ, vikappetvà ti vicchinditvÃ\<*<18>*>/, vikantetvà ti pi pÃÂho, khÃdin ti pÃÂhaseso, ahÃsi me ti taæ jivhagge Âhapitamattam eva sattarasaharaïisatÃni\<*<19>*>/ pharitvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -sa. 2 Ck yo. 3 Ck -dharato. 4 Cks -pi. 5 Cks sositvà nÆna, Bd sosetvà nanu. 6 Bd passa. 7 Ck -dhuæ. 8 Ck sam-. 9 Ck -samÃ, Bd -sammÃ. 10 Bd -u. 11 Cs -palimaÂÂhima, Bd rÆpapaÂÂaplamatti, Bs ruppamattaplamantÅva. 12 Ck yassanti. 13 Bd nÃ-. 14 Bd rÆpenÃnvÃ-. 15 Cks devesi. 16 Bd gandhabbesu-. 17 Bds -saïÂhÃno. 18 Ck chin-. 19 Bds -ïisahassÃni. >/ #<[page 005]># %< 1. KiæchandajÃtaka. (511.) 5>% mama khuda¤ ca pipÃsa¤ ca hari, apetadaratho ti vigatakÃyacittadaratho, sudhÃbhojanaæ bhuttassa viya hi tassa taæ sabbadarathaæ apÃhari, vyanti- bhÆto ti tassa ambapakkassa vigatanto jÃto, parikkhÅïÃmbapakko hutvà ti attho, dukkhakkhamo ti dukkhena asÃtena kÃyakkhamena c' eva cittakkha- mena\<*<1>*>/ ca samannÃgato, a¤¤esu\<*<2>*>/ kadalipanasÃdÅsu phalesu parittakam pi assÃdaæ\<*<3>*>/ nÃdhigacchÃmi, sabbÃni\<*<4>*>/ jivhÃya ÂhapitamattÃni tittÃn' eva sampajjan- tÅti dÅpeti, sosetvÃ\<*<5>*>/ ti nirÃhÃratÃya sosetvÃ\<*<6>*>/ sukkhÃpetvÃ, taæ maman\<*<7>*>/ ti taæ mamaæ\<*<8>*>/, yassà 'ti yaæ assa, yaæ\<*<9>*>/ ahosÅti attho, idaæ vuttaæ hoti: yaæ phalaæ mama sÃduæ ahosi yam ahaæ gambhÅre\<*<10>*>/ puthulaudakakkhandha- saækhÃte mahaïïave vuyhamÃnaæ tato udadhismà uddhariæ\<*<11>*>/ ambaæ mama maraïaæ ÃvahissatÅti ma¤¤Ãmi, mayhaæ\<*<12>*>/ taæ alabhantassa jÅvitaæ na-ppa- vattissatÅti, upavasÃmÅti khuppipÃsÃhi upagato\<*<13>*>/ vasÃmi\<*<14>*>/, rammaæ pati nisinno smÅti ramaïÅyaæ nadiæ pati ahaæ nisinno, puthulomÃyutà puthÆ ti ayaæ nadÅ puthulomehi macchehi ÃyutÃ, puthÆ ti vipulÃ, api nÃma me ito sotthi\<*<15>*>/ bhaveyyà 'ti adhippÃyo, apalÃyinÅti apalÃyitvà mama sam- mukhe\<*<16>*>/ thite ti devataæ Ãlapati, apalÃpinÅti\<*<17>*>/ pi pÃÂho, palÃparahite\<*<18>*>/ ana- vajjasarÅre ti attho, kissa và ti kissa và kÃraïà idhÃgato sÅti pucchati, ruppapaÂÂapalimaÂÂhÅvÃ\<*<19>*>/ 'ti suÂÂhupalimaÂÂhaka¤canapaÂÂasadisÃ\<*<20>*>/, vy- agghÅvà 'ti lÅlÃvilÃsena taruïavyagghapotikà viya, devÃnan ti channaæ\<*<21>*>/ kÃmÃvacaradevÃnaæ, yà ca manussalokasmin ti yà ca manussaloke, rÆ- penanvÃgatitthiyo\<*<22>*>/ ti rÆpena anvÃgatÃ\<*<23>*>/ itthiyo, natthÅti attano sam- bhÃvanÃya evam Ãha, tava rÆpasadisÃya nÃma na bhavitabban ti hi 'ssa adhip- pÃyo, gandhabbamanussaloke ti mÆlagandhÃdinissitesu\<*<24>*>/ gandhabbesu ca manussaloke\<*<25>*>/ ca, cÃrupubbaÇgÅti cÃrunà pubbaÇgena varalakkhaïena\<*<26>*>/ samannÃgato, nÃma¤ ca bandhave cà 'ti attano nÃma gotta¤ ca bandhave ca mayhaæ akkhÃhÅti vadati. Tato\<*<27>*>/ devatà aÂÂha gÃthà abhÃsi: @*>/ bhusÃlayà vutthÃ\<*<29>*>/ varavÃrivahoghasÃ. || Ja_XVI:11 ||>@ @*>/ girikandarà mam' eva pamukhà honti, abhisandanti pÃvuso\<*<31>*>/. || Ja_XVI:12 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks cittakilamathena. 2 Bd adds pana. 3 Ck Bd -da 4 Bd adds me. 5 Cks sositvÃnÃ, Bd sositvÃ. 6 all three MSS. sosi- 7 Ck man. 8 Bd mama. 9 Ck omits yaæ. 10 Bd -ra. 11 Bd -ritaæ. 12 Bd mayhe. 13 Cks upÃ-. 14 Cks -mÅti. 15 Bd sutthi. 16 Bd samukhaæ. 17 so Bs; Bd apalÃsinÅti, Ck apalÃyiti, Cs apalÃyinÅti. 18 Bd malÃyarahite. 19 Bd rÆpapaÂÂaplamaÂhivÃ, Bs ruppepattaplamattivÃ. 20 Cks -saæ, Bd -si, Bs -sÅ. 21 Cks cha. 22 Bd -nÃnvÃ-. 23 Cks -ta. 24 Bd -khandhÃ-. 25 Bd -esu. 26 Bd urulak-. 27 Bds add sÃ. 28 Bd ahaæ. 29 Bd vuÂhÃ, Bs vuttÃ. 30 Bd adds na. 31 Bds -se. >/ #<[page 006]># %<6 XVI. TiæsanipÃta.>% @*>/ nÅlavÃrivahindharà bahukà nÃgavittodà abhisandanti vÃrinÃ. || Ja_XVI:13 ||>@ @*>/ bahÆni phalajÃtÃni Ãvahanti abhiïhaso. || Ja_XVI:14 ||>@ @@ @@ @*>/ vaddhavaæ ma¤¤e yaæ tvaæ raÂÂhÃbhivaddhana ÃceyyamÃno\<*<4>*>/ rÃjisi maraïaæ abhikaækhasi. || Ja_XVI:17 ||>@ @*>/ jÃnanti pitaro gandhabbà ca sadevakà ye cÃpi isayo loke sa¤¤atattà yasassino, asaæsayan te\<*<6>*>/ jÃnanti vaddhabhÆtÃ\<*<7>*>/ yasassino ti. || Ja_XVI:18 ||>@ Tattha Kosikin ti yaæ tvaæ brÃhmaïa rammaæ KosikigaÇgaæ patini- sinno, bhusÃlayà vutthÃ\<*<8>*>/ ti bhuse\<*<9>*>/ caï¬asote\<*<10>*>/ Ãlayo yassa vimÃnassa tasmiæ addhivatthÃ, GaÇgaÂÂhakavimÃnavÃsinÅti attho, varavÃrivahoghasà ti varavÃrivahena oghena samannÃgatÃ, pamukhà ti tà vuttappakÃrà girikandarà maæ pamukhaæ karonti, ahaæ tÃsaæ pÃmokkhà homÅti dasseti, abhisandan- tÅti sandanti pavattanti, tato Ãgantvà maæ KosikigaÇgaæ pavisantÅti attho, vanatodÃ\<*<11>*>/ ti na kevalaæ kandarà va atha kho bahÆ vanatodà tamhà tamhà vanamhÃ\<*<12>*>/ udakÃni pi bahÆni pavisanti\<*<13>*>/, nÅlavÃrivahindharà ti maïi- vaïïena nÅlena vÃrinà yutte udakakkhandhasaækhÃte vahe dhÃrayantiyo, nÃga- vittodà ti nÃgÃnaæ vittakarena\<*<14>*>/ vanasaækhÃtena\<*<15>*>/ udakena samannÃgatÃ, vÃrinà ti evarÆpà hi bahunadiyo maæ vÃrinà va abhisandanti pÆrentÅti dasseti, tà ti tà nadiyo, ÃvahantÅti etÃni ambÃdÅni Ãka¬¬hanti, sabbÃni hi etÃni upayogatthe paccattavacanÃni, atha và tà ti upayogabahuvacanaæ, ÃvahantÅti imÃni ambÃdÅni tà nadiyo Ãgacchanti\<*<16>*>/ upagacchantÅti attho, evaæ upagatÃni pana mama sotaæ pavisantÅti addhippÃyo, sotassà 'ti yaæ ubhatotÅre jÃta- rukkhehi phalam mama ambuni patati sabban taæ mama sotass' eva vasÃnugaæ hoti, n' atth' ettha saæsayo ti, evaæ ambapakkassa nadÅsotena ÃgamanakÃraïaæ kathesi, medhÃvi puthupa¤¤Ã 'ti ubhayaæ Ãlapanam eva, mà rocayà 'ti evaæ taïhÃbhisaÇgaæ mà rocaya\<*<17>*>/, paÂisedhà 'ti paÂisedha\<*<18>*>/ nan ti rÃjÃnaæ ovadati, vaddhavan ti pa¤¤ÃvaddhabhÃvaæ paï¬itabhÃvaæ, raÂÂhÃbhi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd dhanatodÃ, Cks vanÃtodÃ, read vanat' odà or vanato 'dÃ? 2 Bd -talamudumparÃ. 3 Ck cÃhaæ. 4 Bd adds hutvÃ. 5 Cs tattha. 6 Bd adds pi, Ck vi. 7 Bd saïhabhÆtÃ. 8 Bd vuÂhÃ. 9 Ck bhÆye, Bd bhÆse. 10 Bd -tena. 11 Ck -jÃ. 12 Ck vanamÃnÃ. 13 Ck tÅti. 14 Bd vittakaæraïena, Ck vittikarena. 15 Bd dhana-, Ck adds vÃ. 16 Bd Ãka¬hanti. 17 Bd rocatha. 18 Bd -dhehi. >/ #<[page 007]># %< 1. KiæchandajÃtaka. (511.) 7>% vaddhanà 'ti raÂÂhassa abhivaddhana, ÃceyyamÃno ti maæsalohitehi ÃcÅyanto\<*<1>*>/ va¬¬hanto\<*<2>*>/ taruïo va hutvà ti attho, rÃjisÅti taæ Ãlapati, idaæ vuttaæ hoti: yaæ tvaæ nirÃhÃratÃya sussamÃno taruïo va samÃno ambalobhena maraïaæ abhikaækhasi na ve ahaæ tava\<*<3>*>/ paï¬itabhÃvaæ ma¤¤ÃmÅti, tassà 'ti yo puggalo taïhÃvasiko hoti tassa taïhÃvasikabhÃvaæ, pitaro ti saækhÃ- gatà brÃhmaïà ca saddhiæ kÃmÃvacaradevehi gandhabbà ca vuttapakÃrà dibba- cakkhukà isayo ca asaæsayaæ jÃnanti, anacchariyaæ c' etaæ yan te iddhimanto\<*<4>*>/ jÃneyyuæ: asuko nÃma taïhÃvasiko ti\<*<5>*>/, tesaæ bhÃsamÃnÃnaæ vacanaæ sutvà ye pi tesaæ vaddhabhÆtÃ\<*<6>*>/ yasassino paricÃrikÃ\<*<7>*>/ te pi jÃnanti, pÃpaæ\<*<8>*>/ karontassa hÅ raho nÃma n' atthÅti tÃpasassa saævegam uppÃdentÅ evam Ãha. Tato tÃpaso catasso gÃthà abhÃsi: @*>/ jÅvitassa na cÅyatÅ\<*<10>*>/ tassa narassa pÃpam sace na ceteti vadhÃya tassa. || Ja_XVI:19 ||>@ @*>/ vidità sati\<*<12>*>/ anariyaparisaæbhÃse pÃpakammaæ jigiæsasi\<*<13>*>/. || Ja_XVI:20 ||>@ @*>/ Ãgamissati. || Ja_XVI:21 ||>@ @*>/ sabbo jano pacchà pakatthÃsi\<*<16>*>/ mayi mate ti. || Ja_XVI:22 ||>@ Tattha evaæ viditvà ti yathà ahaæ sÅla¤ ca aniccata¤ ca jÃnÃmi evaæ jÃnitvà Âhitassa, vidÆ ti viduno, sabbadhamman ti sabbaæ sucaritadhammaæ, tividhaæ sucaritaæ hi idha sabbadhammo ti adhippetaæ, viddhaæsanan ti bhaÇgaæ, cavanan ti cutiæ, jÅvitassà 'ti Ãyuno, idaæ vuttaæ hoti: evaæ viditvà Âhitassa paï¬itassa sabbasucaritadhammaæ jÅvitassa ca aniccataæ jÃnan- tassa evarÆpassa narassa pÃpaæ na cÅyati na va¬¬hati, sace naceteti vadhÃya tassà 'ti\<*<17>*>/ saækhaæ gatassa parapuggalassa vadhÃya na ceteti na kappeti, n' eva parapuggalaæ vadhÃya ceteti nÃpi parasantakaæ nÃseti\<*<18>*>/, aha¤ ca kassaci vadhÃya {acetetvÃ} kevalam ambapakke Ãsaæ\<*<19>*>/ katvà GaÇgaæ olokento nisinno, tvaæ\<*<20>*>/ mayhaæ kin nÃma akusalaæ passasÅti, isipÆgasama¤¤Ãte \<-------------------------------------------------------------------------- 1 ? Ck Bd ac-, Cs ajÅyanto. 2 Cks vaÂÂanto. 3 Bd adds idaæ. 4 Ck -te. 5 Bds hotÅti puna. 6 Bd pasaïhabhÆtÃ. 7 Ck -vÃrakÃ. 8 Bd pÃpakammaæ. 9 all three MSS. vacanaæ. 10 Ck nÃciyati, Bd najiyyati. 11 Ck -a. 12 Bd vidità ti. 13 Cks jigiæsati, Bd jigÅsasi. 14 Bd mate. 15 Bd tvaæ. 16 Cks -katvÃsi, Bd pakvatthÃsi. 17 Bd adds tassÃ. 18 Cks puggalÃnaæ pissa santikaæ vinÃseti. 19 Ck Ãsaægaæ katvÃ. 20 Bds add olokenti. >/ #<[page 008]># %<8 XVI. TiæsanipÃta.>% ti isigaïena suÂÂhu a¤¤Ãte isÅnaæ sammate\<*<1>*>/, evaæ lokyà ti tvaæ nÃma pÃpapavÃhanena lokassa hità ti evaæ viditvÃ, satÅti\<*<2>*>/ sati\<*<3>*>/ sobhane uttame ti Ãlapanam etam, anariyaparisambhÃse ti tassa jÃnanti pitaro ti ÃdikÃya\<*<4>*>/ asundarÃya paribhÃsÃya samannÃgate\<*<5>*>/, jigiæsasÅti\<*<6>*>/ mayi pÃpe avijjante pi maæ\<*<7>*>/ paribhÃsantÅ maramÃnaæ\<*<8>*>/ ajjhupekkhantÅ ca attano\<*<9>*>/ pÃpakammaæ gavesasi uppÃdesi, tÅre te ti tava tÅre, puthusussoïÅti puthulÃya sunda- rÃya soïiyà samannÃgate, pete\<*<10>*>/ ti ambapakkaæ alabhitvà paralokaæ gate, mate ti attho, pakatthÃsÅti\<*<11>*>/ akkosi garahi nindi, paccakkhÃsÅti\<*<12>*>/ pi pÃÂho. Taæ sutvà devadhÅtà pa¤ca gÃthà abhÃsi: @@ @@ @*>/ appossuko bhava, upanayÃmi\<*<14>*>/ sÅtasmiæ, viharÃhi anussuko. || Ja_XVI:25 ||>@ @@ @@ Tattha a¤¤Ãtametan ti garahà te bhavissatÅti vadanto ambapakkatthÃya vadasÅti etaæ kÃraïaæ\<*<15>*>/ mayà ¤Ãtaæ, avisayhasÃhÅti rÃjÃno nÃma dussahaæ sahantÅti\<*<16>*>/ tena naæ ÃlapantÅ evam Ãha, attÃnan ti taæ {ÃliÇgitvÃ} ambavanaæ nayantÅ attÃna¤ ca te dadÃmi ta¤ ca ambaæ, kÃmaguïe ti ka¤canamÃla- setacchattapaÂimaï¬ite vatthukÃme, santi¤ca dhamma¤cà 'ti dussÅlyapasa- mena\<*<17>*>/ santisaækhÃtaæ sÅla¤ c' eva sucaritadhamma¤ cà 'ti, adhiÂÂhitosÅti yo\<*<18>*>/ tvaæ ime guïe upagato etesu và patiÂÂhito sÅti attho, pubbasaæyogan ti purimabandhanaæ, pacchÃsaæyojane ti pacchimabandhane, idaæ vuttaæ hoti: ambho tvam tÃpasa yo mahantaæ rajjasirivibhavaæ\<*<19>*>/ pahÃya amba- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd sammame. 2 Bd patÅti. 3 Bd pati. 4 Bd adds kathÃ. 5 Bd -to. 6 Ck jihiæsasÅti, Bd jigÅsatÅti. 7 Bds add evaæ 8 Bds caparamaraïaæ. 9 Cks -nÃ, Bd adds ca. 10 Bd mate. 11 Cks pakatvÃ-, Bd pakvatthÃ-. 12 Bd pakvatvÃ- 13 Bd komaæ. 14 Bd upÃ-. 15 Bd adds mahÃyanÃ. 16 Bds sahanti. 17 Bd dussilavÆpasamena. 18 Cks so. 19 Ck rajjaæ. >/ #<[page 009]># %< 1. KiæchandajÃtaka. (511.) 9>% pakkamatte rasataïhÃya bajjhitvà vÃtÃtapaæ agaïetvà nadÅtÅre sussamÃno nisÅdati so mahÃsamuddaæ taritvà velante saæsÅdanapuggalasadiso, yo puggalo rasataïhÃvasiko adhamma¤ c' eva carati rasataïhÃvasena kariyamÃnaæ pÃpa¤\<*<1>*>/ c' assa pava¬¬hatÅti, iti sà tÃpasaæ garahantÅ evam Ãha, kÃmaæ appossukko bhavà 'ti ekaæsen' eva ambapakke nirÃlayo hohi\<*<2>*>/, sÅtale ambavane etan ti evaæ vadamÃnà devatà tÃpasaæ ÃliÇgitvà ure nipajjÃpetvà ÃkÃse pakkhantÃ\<*<3>*>/, tiyojanikaæ dibbaæ ambavanaæ disvà sakuïasadda¤ ca sutvà tÃpasassa ÃcikkhantÅ ehi tan\<*<4>*>/ ti\<*<5>*>/ Ãha, puppharasamattehÅti puppharasehi mattehi, vakkaÇgehÅti vakkaÇgÅvehi sakuïehi abhinÃditan ti attho, idÃni te sakuïe ÃcikkhantÅ ko¤cà ti Ãdim Ãha, tattha diviyà ti dibbÃ\<*<6>*>/, koyaÂÂhimadhusÃ- liyÃ\<*<7>*>/ ti koyaÂÂhisakuïÃ\<*<8>*>/ ca nÃma suvaïïasÃlikasakuïÃ\<*<9>*>/ ca ete dibbasakuïà ettha vasantÅti dasseti, kÆjità haæsapÆgehÅti haæsagaïehi upakÆjitÃ\<*<10>*>/ virÃvasaæghaÂitÃ\<*<11>*>/, kokilettha pabodhare ti ettha ambavane kokilà vassantiyo attÃnaæ pabodhenti ¤Ãpenti, ambetthà ti ambà ettha, vippa- sÆnaggà ti phalabhÃrena uddhumÃtasÃkhaggÃ\<*<12>*>/, palÃlakhalasannibhà ti pupphasannicayena sÃlipalÃlakhalasadisÃ\<*<13>*>/, pakkatÃlavilambinoti pakkatÃla- phalavilambino\<*<14>*>/, evarÆpà rukkhà ca ettha atthÅti ambavanaæ vaïïeti. Vaïïayitvà ca pana tÃpasaæ tattha otaretvà "imasmiæ ambavane ambÃni khÃdanto attano taïhaæ pÆrehÅti" vatvà pakkÃmi. TÃpaso ambÃni khÃditvà taïhaæ pÆretvà vissamitvà ambavane vicaranto taæ petaæ dukkhaæ anubhontaæ disvà ki¤ci vattuæ nÃsakkhi, suriye pan' atthamite\<*<15>*>/ taæ nÃÂaka- parivÃritaæ dibbasampattiæ anubhavamÃnaæ disvà tisso gÃthà abhÃsi: @@ @*>/ paricÃrikÃ, evaæ mahÃnubhÃvo si abbhuto lomahaæsano. || Ja_XVI:29 ||>@ @@ Tattha mÃlÅti dibbamÃladharo, tirÅÂÅti dibbaveÂhanadharo\<*<17>*>/, kÃyÆrÅti dibbÃbharaïapatimaï¬ito, aÇgadÅti dibbaÇgadasamannÃgato, candanussado \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd kayiramÃnaæ-. 2 Bd hotÅti. 3 Ck -tÅ, Bd -ti. 4 Ck etan, Bd tan. 5 Bd adds evam. 6 Ck divya. 7 Cks kosaÂÂhi-, Bd kopaÂhi-. 8 Cks kos-. 9 Bd -sÃliyÃ-. 10 Cks pak-. 11 Ck -saæghÃÂika, Bds saæghaÂÂitÃ. 12 Bds onamita sÃ-. 13 Bd omits khala. 14 Ck omits phala. 15 Bd aÂaÇgamite, Bs atthagamite. 16 Ck yÃmÃte. 17 Ck -vedhana-, Bd -vettana-. >/ #<[page 010]># %<10 XVI. TiæsanipÃta.>% ti dibbacandanavilitto, paricÃresÅti indriyÃni dibbavisayesu cÃresi\<*<1>*>/, divà ti divà pana mahÃdukkhaæ anubhosi, yà te mà ti yà te ima, abbhuto ti manussaloke abhÆtapubbo, lomahaæsano ti ye taæ passanti tesaæ lomÃni haæsanti, pubbe ti purimabhave, attadukhÃvahan ti attano dukkhÃvahaæ, manussesÆ 'ti yaæ\<*<2>*>/ manussaloke katvà idÃni attano piÂÂhimaæsÃni khÃda- sÅti pucchati. Peto taæ sa¤jÃnitvà "tumhe maæ na\<*<3>*>/ sa¤jÃnÃtha, ahaæ pana tumhÃkaæ purohito ahosiæ, idam me rattiæ sukhÃnu- bhavanaæ tumhe nissÃya katassa upa¬¬huposathassa nissan- dena laddhaæ, divà dukkhÃnubhavanaæ pana mayà katapÃ- pass' eva nissando\<*<4>*>/, ahaæ hi tumhehi vinicchaye Âhapito kÆÂaÂÂaæ karitvà la¤caæ gahetvà parapiÂÂhimaæsiko hutvà tassa divà katassa kammassa nissandena idaæ dukkhaæ anu- bhavÃmÅti" vatvà gÃthadvayam Ãha: @*>/ ahaæ, acariæ dÅgham addhÃnaæ paresaæ ahitÃy' ahaæ. || Ja_XVI:31 ||>@ @*>/ hoti evaæ ukkacca khÃdati yathÃham ajja khÃdÃmi piÂÂhimaæsÃni attano ti. || Ja_XVI:32 ||>@ Tattha ajjhenÃnÅti vede, patiggayhà 'ti paÂiggahetvà adhÅyitvÃ, acarin ti paÂipajji, ahitÃyahan ti\<*<7>*>/ attanÃsanÃya ahaæ, yo piÂÂhimaæsiko ti yo puggalo paresaæ piÂÂhimaæsakhÃdako pisuno hoti, ukkaccà 'ti ukkantitvÃ\<*<8>*>/. Ida¤ ca pana vatvà tÃpasaæ pucchi: "tumhe kathaæ idhÃgatÃ" ti. TÃpaso sabbaæ vitthÃrena kathesi. "IdÃni pana bhante idh' eva vasissatha gamissathÃ" 'ti. "Na vasissÃmi, assamapadaæ yeva gamissÃmÅti". Peto "sÃdhu bhante, ahaæ vo\<*<9>*>/ nibaddhaæ ambapakkena upaÂÂhahissÃmÅti" vatvà attano ÃnubhÃvena assamapade yeva otÃretvà "anukkaïÂhantà idh' eva vasathÃ" 'ti pati¤¤aæ gahetvà gato\<*<10>*>/. Tato paÂÂhÃya nibaddhaæ ambapakkena upaÂÂhahi. TÃpaso taæ paribhu¤janto kasiïaparikammaæ jhÃnÃbhi¤¤aæ\<*<11>*>/ nibbattetvà Brahmaloka- parÃyano ahosi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds vicÃ-. 2 Bd omits yaæ. 3 Ck maæ nana, Bd ma na. 4 Bd -ena. 5 Bd giddhito. 6 Bd -iko. 7 Bd adds ahitÃya. 8 Bd ukkanditvÃ. 9 Bds te. 10 Ck omits gato. 11 Bd -Ã. >/ #<[page 011]># %< 2. KumbhajÃtaka. (512). 11>% S. upÃsakÃnaæ i. d. Ã. s. p. j. s. (SaccapariyosÃne keci sotÃpannà ahesuæ, keci sakadÃgÃmino, keci anÃgÃmino: "Tadà devatÃ\<*<1>*>/ Uppala- vaïïà ahosi, tÃpaso aham evÃ" 'ti. KiæchandajÃtakaæ. $<2. KumbhajÃtaka.>$ Ko pÃturÃsÅti. Idaæ S. J. v. VisÃkhÃya sahÃyikà surÃ- pÃtikÃ\<*<2>*>/ pa¤casatà itthiyo Ã. k. SÃvatthiyaæ kira surÃchaïe ghuÂÂhe\<*<3>*>/ tà pa¤casatà itthiyo sÃmikÃnaæ chaïakÅÊÃvasÃne tikkhasuram paÂi- yÃdetvÃ\<*<4>*>/ "chaïaæ kÅÊissÃmÃ" 'ti sabbÃpi VisÃkhÃya santikaæ gantvà "sahÃyike chaïaæ kÅÊissÃmÃ" 'ti vatvÃ\<*<5>*>/ "ayaæ surÃcchaïo, ahaæ suraæ na pivissÃmÅti" vutte "tumhe SammÃsambuddhassa dÃnaæ detha, mayaæ chaïaæ karissÃmÃ" 'ti Ãhaæsu. "SÃdhÆ" 'ti sam- paÂicchitvà tÃ\<*<6>*>/ uyyojetvà S-raæ nimantÃpetvà mahÃdÃnaæ datvà bahuæ\<*<7>*>/ gandhamÃlaæ ÃdÃya sÃyaïhasamaye dhammakathaæ sotuæ tÃhi parivÃritÃ\<*<8>*>/ Jetavanaæ agamÃsi. Tà pan' itthiyo suraæ\<*<9>*>/ pivanamanÃ\<*<10>*>/ va\<*<11>*>/ tÃya saddhiæ gantvà dvÃrakoÂÂhake ÂhatvÃpi\<*<12>*>/ suraæ pivitvà va tÃya saddhiæ Satthu santikaæ agamaæsu. VisÃkhà S-raæ vanditvà ekamantaæ nisÅdi, itarÃsu ekaccà Satthu santike yeva nacciæsu ekaccà gÃyiæsu ekaccà hatthakukkuccapÃdakukkuccÃni\<*<13>*>/ ekaccà kalahaæ akaæsu. S. tÃsaæ saævegaæ\<*<14>*>/ jananatthÃya\<*<15>*>/ bhamukalo- mato raæsim\<*<16>*>/ vissajjesi, andhakÃratimisÃ\<*<17>*>/ ahosi. Tà bhÅtÃ\<*<18>*>/ ahesuæ maraïabhayatajjitÃ, tena tÃsaæ surà jÅri\<*<19>*>/. S. nisinnapallaæke antarahito\<*<20>*>/ Sinerumuddhani Âhatvà uïïalomato raæsiæ vissajjesi, candasahassuggamanaæ\<*<21>*>/ viya ahosi. S. tattha Âhito va tÃsaæ saæ- vegajananatthÃya Ko nu hÃso kim Ãnando niccaæ pajjalite sati, (Dhp. p. 146.) andhakÃrena onaddhà padÅpaæ na gavessathà 'ti imaæ gÃtham Ãha. GÃthÃpariyosÃne tà pa¤casatÃpi sotÃpattiphale patiÂÂhahiæsu. S. Ãgantvà gandhakuÂicchÃyÃya BuddhÃsane nisÅdi. Atha naæ VisÃkhà vanditvà "bhante idaæ hirottappabhedanaæ surÃ- pÃnaæ nÃma kadÃ\<*<22>*>/ uppannan" ti pucchi. So tassà Ãcikkhanto a. Ã.: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd devadhÅtÃ. 2 Bd surÃpitÃ. 3 Bd saæghuÂhe. 4 Bd pati-. 5 Bd gatvÃ. 6 Cks taæ. 7 Ck -u. 8 Bd -vutÃ. 9 Ck -raæ. 10 Ck pivamÃnÃ, Cs pivamanà corr. to pivamÃnÃ, Bd pivanamÃnÃ. 11 Bd ca. 12 Bd omits pi. 13 Cks -ccÃpÃda-, Bd -ccÃpÃdakukkuccÃ. 14 Cs -ga, Bd savega. 15 Bd janatthÃya. 16 all three MSS. -i. 17 Bd -ssÃ. 18 Ck Bd bhi-, Cs si- corr. to bhi-. 19 Bd jiri. 20 Bd -hino. 21 Bds candasuriyasahassa-. 22 Bd adds kÃle. >/ #<[page 012]># %<12 XVI. TiæsanipÃta.>% A. B. Br. r. k. eko KÃsiraÂÂhavÃsÅ\<*<1>*>/ Suro nÃma vanacarako bhaï¬apariyesanatthÃya Himavantaæ agamÃsi. Tatth' eko rukkho uggantvà porisamatte ÂhÃne tidhÃkappo ahosi, tassa tiïïaæ kappÃnaæ antare surÃcÃÂippamÃïo\<*<2>*>/ ÃvÃÂo ahosi, so deve vassante udakena pÆri\<*<3>*>/. Taæ parivÃretvà harÅÂakÅ\<*<4>*>/ ÃmalakÅ maricagaccho ca ahosi, tesaæ pakkÃni phalÃni\<*<5>*>/ chijjitvÃ\<*<6>*>/ patanti. TassÃvidÆre saya¤jÃto\<*<7>*>/ va\<*<8>*>/ sÃli. Tato suvÃ\<*<9>*>/ sÃlisÅsÃni ÃharitvÃ\<*<10>*>/ tasmiæ rukkhe nisÅditvà khÃdanti, tesaæ khÃdamÃnÃnaæ patito\<*<11>*>/ sÃli pi taï¬ulÃpi tattha patanti, iti taæ\<*<12>*>/ udakaæ suriyÃtapena\<*<13>*>/ paccamÃnaæ\<*<14>*>/ salohita- vaïïaæ\<*<15>*>/ ahosi. NidÃghasamaye pipÃsità sakuïagaïÃ\<*<16>*>/ taæ pivitvà mattÃ\<*<17>*>/ patitvÃ\<*<18>*>/ rukkhamÆle thokaæ niddÃyitvà vikÆjamÃnÃ\<*<19>*>/ pakkamanti, rukkhasunakhamakkaÂÃdÅsu pi es' eva nayo. Vanacarako taæ disvà "sace idaæ visaæ bhaveyya ime mareyyuæ\<*<20>*>/, ime pana thokaæ niddÃyitvà yathÃsukhaæ gacchanti\<*<21>*>/, na idaæ\<*<22>*>/ visan" ti\<*<23>*>/ sayaæ pivitvà matto hutvà maæsaæ\<*<24>*>/ khÃditukÃmo ahosi, tato aggiæ katvÃ\<*<25>*>/ rukkhamÆle patite\<*<26>*>/ tittirakukkuÂÃdayo\<*<27>*>/ mÃretvà maæsaæ aÇgÃresu pacitvà ekena hatthena naccanto ekena maæsaæ\<*<28>*>/ khÃdanto ekÃha- dvÅhaæ tatth' eva ahosi. Tato pana avidÆre eko Varuïo nÃma tÃpaso vasati. Vanacarako a¤¤adÃpi\<*<29>*>/ tassa santikaæ gacchati. Ath' assa etad ahosi: "idaæ pÃnaæ\<*<30>*>/ tÃpasena saddhiæ pivissÃmÅti" so ekaæ veÊunÃÊikaæ\<*<31>*>/ pÆretvà pakka- maæsena saddhiæ haritvÃ\<*<32>*>/ païïasÃlaæ gantvà "bhante imaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so all three MSS. -i. 2 Bd sucÃÂi-. 3 Bds pÆrito. 4 Bd harittaki. 5 Cks vaïÂÃ. 6 Bds add tattha. 7 Bds sayaæ jÃta. 8 Bd omits va. 9 Bd suvakÃ. 10 Bd haritvÃ. 11 Cks -tÃya, Bd patita. 12 Cks tÃ, omiting iti. 13 Bd -yasantÃpena. 14 Bs -na. 15 Cks sasalo-, Bd lo-, Bs rasaælo-. 16 Bd -gaïÃgantvÃ. 17 Bd adds upari, Bs uparisÃkhÃ. 18 Cks paÂipaÂitvÃ. 19 Cs viku-, Bd viku¤ca-. 20 Bd mÃ-. 21 Bs kÆjitvà uÂÂhÃya pakkaman ti in the place of y.g. 22 Bd yidaæ. 23 Bd adds tato thokaæ gahetvÃ. 24 Bd maæsÃdi, Bs maæsÃni. 25 Bd adds nippajji, Bs pajjalitvÃ. 26 Bd patita. 27 Cks tittura-, Bd titthira-. 28 Bd omits ma-. 29 Bd a¤¤e divase. 30 Ck pana, Cs pana corr. to pÃnaæ, Bd pipÃïaæ. 31 Ck -nalakaæ, Cs -nÃÊikaæ corr. to -nalakaæ. 32 Bd gahetvÃ. >/ #<[page 013]># %< 2. KumbhajÃtaka. (512.) 13>% pÃnaæ\<*<1>*>/ pivathÃ" 'ti vatvà ubho pi maæsaæ khÃdantà pi- viæsu. Iti Surena ca Varuïena ca diÂÂhattà tassa pÃnassa "surÃ" ti ca "vÃruïÅti\<*<2>*>/" ca nÃmaæ jÃtaæ. Te ubho pi "atth' eso\<*<3>*>/ upÃyo" ti veÊunÃÊiyo pÆretvà kÃcenÃdÃya\<*<4>*>/ paccantana- garaæ gantvà "pÃnÃgÃrikÃ\<*<5>*>/ nÃma ÃgatÃ" ti ra¤¤o ÃrocÃpesuæ. RÃjà pakkosÃpesi, te tassa pÃnaæ upanesuæ, rÃjà dve tayo vÃre pivitvà majji, tassa taæ\<*<6>*>/ ekÃhadvÅhamattam eva ahosi. Atha ne "a¤¤am pi atthÅti\<*<7>*>/" pucchi, "atthi devÃ" 'ti, "kuhin" ti, "Himavante devÃ" 'ti, "tena hi ÃnethÃ" 'ti. Te gantvÃ\<*<8>*>/ ekadvevÃre\<*<9>*>/ Ãnetvà "nibaddhaæ\<*<10>*>/ gantuæ na sakkhissÃmÃ" 'ti sambhÃre sallakkhetvà tassa rukkhassa tacaæ Ãdiæ katvà sabbasambhÃre\<*<11>*>/ parikkhipitvÃ\<*<12>*>/ nagare suraæ kariæsu. NÃgarà suraæ pivitvà pamÃdam Ãpannà duggatà ahesuæ, nagaraæ su¤¤aæ viya ahosi. Te pÃnÃgÃrikÃ\<*<13>*>/ tato palÃyitvà BÃrÃïasiæ gantvà "pÃnÃgÃrikÃ\<*<14>*>/ ÃgatÃ" ti ra¤¤o ÃrocÃpesuæ. RÃjà pakkosÃpetvà paribbayaæ adÃsi, tatthÃpi suraæ akaæsu, tam pi nagaraæ tath' eva vinassi. Tato palÃyitvà SÃketaæ\<*<15>*>/ SÃke- tato SÃvatthiæ agamaæsu\<*<16>*>/. Tadà SÃvatthiyaæ Sabbamitto nÃma rÃjà ahosi\<*<17>*>/, so tesaæ saægahaæ katvà "kena vo attho" ti pucchitvà "sambhÃramÆlena c' eva sÃlipiÂÂhena\<*<18>*>/ pa¤cah' eva ca\<*<19>*>/ cÃÂisatehÅti" vutte sabbaæ dÃpesi. Te pa¤- casu cÃÂisatesu suraæ saïÂhÃpetvÃ\<*<20>*>/ cÃÂirakkhanatthÃya\<*<21>*>/ eke- kÃya cÃÂiyà santike ekekaæ biÊÃlaæ\<*<22>*>/ bandhiæsu, te\<*<23>*>/ paccitvÃ\<*<24>*>/ uttaraïakÃle\<*<25>*>/ cÃÂikucchisu paggharantaæ suraæ pivitvà mattà niddÃyiæsu\<*<26>*>/, mÆsikà Ãgantvà tesaæ\<*<27>*>/ kaïïanÃsikadÃÂhikanaæ- guÂÂhe khÃditvà agamiæsu\<*<28>*>/. "BiÊÃlÃ\<*<29>*>/ suraæ pivitvà matÃ" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck naæ, Cs naæ corr. to pÃnaæ. 2 Bd varuïo ti. 3 Bd eko. 4 Bd kÃje-. 5 Bd pÃïaækÃrikÃ. 6 Bd omits taæ. 7 Bd atthinatthÅti. 8 Cks Ãg-. 9 Bd ekaædvevÃraæ. 10 Bd nibandhaæ. 11 Bd -raæ. 12 Bd pakkhi-. 13 Bd pÃïakÃguïÃ. 14 Ck -ke, Cs -ko, Bd pÃïakÃrikÃ, Bs pÃnÃkÃrikÃ. 15 Ck -ta, Bd omits sÃketaæ. 16 Bd Ãg-. 17 Bd hoti. 18 Bds add ca. 19 Ck pa¤cameva, omitting ca, Cs pa¤cameva ca, Bd pa¤cahi, omitting eva ca. 20 Cs Bd saïÂha-, Bds add mÆsikà bhayena. 21 Bd -ïa-. 22 Ck bilÃ-, Cs bilà corr. to biÊÃ-, Bd bilÃraæ. 23 Bd bilÃrà te. 24 Ck paï¬itvÃ, Bd pacitvÃ, Bs mu¤citvÃ. 25 Bd uttÃrana-, Bs uttÃnakÃye. 26 Bds nicÃtiyaæ. 27 Bd ne-. 28 Ãg. 29 Bd rÃjà bilÃrÃ. >/ #<[page 014]># %<14 XVI. TiæsanipÃta.>% ti Ãyuttakapurisà ra¤¤o Ãrocesuæ. RÃjà "visakÃrakà ete bhavissantÅti" dvinnaæ pi janÃnaæ sÅsÃni chindÃpesi, te "suraæ detha\<*<1>*>/, madhuraæ dethÃ\<*<2>*>/" 'ti vadentÃ\<*<3>*>/ va mariæsu\<*<4>*>/. RÃjà te mÃrÃpetvà "cÃÂiyo bhindathÃ" 'ti ÃïÃpesi. BiÊÃlÃpi\<*<5>*>/ surÃya jiïïÃya uÂÂhahitvà kÅÊantà vicariæsu. Te disvà ra¤¤o Ãro- cesuæ\<*<6>*>/. RÃjà "sace visaæ assa ete mareyyuæ, madhuren' eva\<*<7>*>/ bhavitabbaæ, pivissÃma\<*<8>*>/ nan" ti nagaraæ alaækÃrÃpetvÃ\<*<9>*>/ rÃjaÇgaïe maï¬apaæ kÃretvÃ\<*<10>*>/ alaækatamaï¬ape samussita- setacchatte\<*<11>*>/ rÃjapallaæke nisÅditvà amaccagaïaparivuto suraæ pÃtuæ Ãrabhi. Tadà Sakko devarÃjà "ke nu kho mÃtu- paÂÂhÃnÃdÅsu appamattà tÅïi sucaritÃdÅni pÆrentÅti" lokaæ volokento\<*<12>*>/ taæ rÃjÃnaæ suraæ pÃtuæ nisinnaæ disvà "sac' Ãyaæ suraæ pivissati sakala-JambudÅpo nassissati, yathà na pivati\<*<13>*>/ tathà naæ karissÃmÅti" ekaæ surÃpuïïaæ kumbhaæ hatthatale Âhapetvà brÃhmaïavesenÃgantvà ra¤¤o sammu- khaÂÂhÃne ÃkÃse Âhatvà "imaæ kumbhaæ kiïatha imaæ kum- bhaæ kiïathÃ" 'ti Ãha. SabbamittarÃjà taæ tathà vadantaæ ÃkÃse Âhitaæ disvà "kuto nu kho brÃhmaïo ÃgacchatÅti" tena saddhiæ sallapanto\<*<14>*>/ tisso gÃthà abhÃsi: @*>/ vijju-r-iv' antalikkhe. || Ja_XVI:33 ||>@ @*>/ kamasÅ aghamhi\<*<17>*>/, vehÃsayaæ gacchasi tiÂÂhasÅ ca, iddhÅ nu te vatthukatÃ\<*<18>*>/ subhÃvità anaddhagÆnÃm api\<*<19>*>/ devatÃnaæ. || Ja_XVI:34 ||>@ @*>/ tiÂÂhasi `kumbham kiïÃthÃ' 'ti yam etam atthaæ>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds deva. 2 Bds devÃ. 3 Bd viravantÃ. 4 Bd mÃ-. 5 Bd bilÃr-. 6 Bd -cÃpesuæ. 7 Cks -renekena. 8 Bd -mi. 9 Bd -karetvÃ. 10 Bd kÃrÃpetvÃ. 11 Bd omits seta. 12 Bd olo-. 13 Bds pivissati. 14 Bd -pento. 15 Bds -ri-. 16 Ck jiïïa-, Bd channa-. 17 Bd agghasmi. 18 Ck -thÃ. 19 Bd andhagnïamasi. 20 Ck saætamamÃg-, Cs saækamamÃg-, Bds saægammamÃg-. >/ #<[page 015]># %< 2. KumbhajÃtaka. (512.) 15>% @< ko và tuvaæ\<*<1>*>/ kissa vatÃya\<*<2>*>/ kumbho akkhÃhi me brÃhmaïa etam atthan ti. || Ja_XVI:35 ||>@ Tattha ko pÃturÃsÅti kuto pÃtubhÆto kuto Ãgato sÅti attho, tidivà nabhamhÅti kiæ TÃvatiæsabhavanà Ãgantvà idha nabhamhi ÃkÃse pÃkaÂo jÃto sÅti pucchati, saævarin ti rattiæ, sateratÃ\<*<3>*>/ ti evaænÃmikÃ\<*<4>*>/, so ti so tvaæ, chinnavÃtan ti valÃhako pi tÃva vÃtena kamati, tassa pana so pi vÃto n' atthi, ten' evam Ãha, kamasÅti pavattasi, aghamhÅti\<*<5>*>/ appaÂighe ÃkÃse, vatthukatÃ\<*<6>*>/ ti vatthu viya patiÂÂhà viya katÃ, anaddhagÆnÃmapi\<*<7>*>/ deva- tÃnan ti yà va padasà addhÃnaæ agamanena\<*<8>*>/ anaddhagÆnaæ\<*<9>*>/ devÃnaæ\<*<10>*>/ iddhi yà api\<*<11>*>/ tava subhÃvità ti pucchati, vehÃsayaæ saækammÃgammÃ\<*<12>*>/ 'ti ÃkÃse pavattapadavÅtihÃraæ\<*<13>*>/ paÂicca nissÃya ca\<*<14>*>/ tiÂÂhasi\<*<15>*>/, imassa ko và tuvan\<*<16>*>/ ti iminà sambandho, evaæ tiÂÂhamÃno ko vÃ\<*<17>*>/ tvan ti attho, yam etamatthan ti yam\<*<18>*>/ etaæ\<*<19>*>/ vadasi imissa\<*<20>*>/ kissa vatÃyan ti iminà sambandho, yaæ etaæ kumbhaæ kiïÃthà 'ti vadasi\<*<21>*>/ kissa và te ayaæ kum- bho ti attho. Tato Sakko "tena hi suïÃhÅti" vatvà surÃya dose das- sento Ãha: @*>/ suïÃtha. || Ja_XVI:36 ||>@ @*>/ pÅtvÃ\<*<24>*>/ pate papÃtaæ sobbhaæ guhaæ candaniyoligallaæ\<*<25>*>/ bahum pi bhu¤jeyya abhojaneyyaæ tassà puïïaæ kumbham imaæ kiïÃtha. || Ja_XVI:37 ||>@ @*>/ pÅtvÃ\<*<27>*>/ cittasmi\<*<28>*>/ anesamÃno Ãhiï¬atÅ go-r-iva bhakkhasÃrÅ\<*<29>*>/>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks tvaæ, Bd tuvÃ. 2 Ck tÃya, Cs catÃya, Bd vatÃyaæ. 3 Bds -ri-. 4 so Cks; Bd -mako. 5 Bd agghasmi. 6 Ck -thÃ. 7 Cks -bhÆnÃmapi, Bd anantaguïamasi. 8 Bd yà padisà andhÃna andhÃgamanena, Bs addhÃgamanena. 9 Ck anaï¬abhÆnaæ, Cs anaddhabhÆnaæ corr. to anaddhagÆnaæ, Bd anandhaguïaæ. 10 Ck devÃna, Bd devatÃnaæ. 11 read: sà api? Bd iddha va yà asi. 12 Cks saækamamÃgammÃ, Bds saægammamÃgammÃ. 13 Bds pavattaæpa-. 14 Bd omits ca. 15 Bd -siti. 16 Cks tvan. 17 Bds nÃma. 18 Bs paraæ. 19 Bd evaæ. 20 Bd imassa. 21 Bd -ti. 22 Bd -ghaÂe. 23 Ck gaÊeyyam, omitting yaæ, Bd galeyyaæ, omitting yaæ. 24 Bds pivitvÃ. 25 Cks -nioli-. 26 Cks yam. 27 Bd pivitvÃ, Bs ve pivitvÃ. 28 Cks -smiæ. 29 Cks -sÃvÅ. >/ #<[page 016]># %<16 XVI. TiæsanipÃta.>% @< anÃthamÃno\<*<1>*>/ upagÃti\<*<2>*>/ naccati\<*<3>*>/ tassà puïïaæ kumbham imaæ kiïÃtha. || Ja_XVI:38 ||>@ @*>/ pivitvà acelo va naggo careyya gÃme visikhantarÃni sammÆÊharitto ativelasÃyÅ\<*<5>*>/ tassà puïïaæ kumbham imaæ kiïÃtha. || Ja_XVI:39 ||>@ @*>/ pÅtvÃ\<*<7>*>/ uÂÂhÃya pavedhamÃno sÅsa¤ ca bÃha¤\<*<8>*>/ ca pacÃlayanto so naccatÅ dÃrukaÂallako va etc. || Ja_XVI:40 ||>@ @*>/ pivitvà aggida¬¬hà sayanti atho sigÃlehi pi\<*<9>*>/ khÃditÃse bandhaæ vadhaæ bhogajÃniæ c' upenti etc. || Ja_XVI:41 ||>@ @*>/ pÅtvÃ\<*<10>*>/ bhÃseyya abhÃsaneyyaæ sabhÃyam ÃsÅno\<*<11>*>/ apetavattho sammakkhito vantagato vyasanno etc. || Ja_XVI:42 ||>@ @*>/ pÅtvÃ\<*<12>*>/ ukkaÂÂho Ãvilakkho\<*<13>*>/ mam' eva sabbà puthavÅti\<*<14>*>/ ma¤¤e na me samo cÃturanto pi rÃjà etc. || Ja_XVI:43 ||>@ @*>/ kalahÃni\<*<16>*>/ pesuïÃni\<*<17>*>/ dubbaïïinÅ naggayinÅ palÃyinÅ corÃna\<*<18>*>/ dhuttÃnaæ gatÅ niketo etc. || Ja_XVI:44 ||>@ @*>/ loke ucchinnadÃyajjakatÃn' imÃya etc. || Ja_XVI:45 ||>@ @*>/ kulÃnaæ etc. || Ja_XVI:46 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds va. 2 Bd -gÃyati. 3 Bd adds ca. 4 Cks ya¤ce. 5 Cks -sÃsi. 6 Cks yam. 7 Bd pivitvÃ, Bs ve pivitvÃ. 8 Bd bÃhu¤. 9 Cks -lepihi, Bd atho pisiÇgalehi. 10 Bd yaæ ve pivitvÃ. 11 Cks Ãsi-, Bd abhÃsamÃsino. 12 Bd ve pivitvÃ, adding bhÃseyya. 13 Bd ava-. 14 Bd patha-. 15 Bd mÃïÃtimÃno. 16 Cks kalahÃ. 17 Bd paresuni, Bs pesuni. 18 all three MSS. -naæ. 19 Ck -sasÃhassahananÃni, Cs -sÃhassagaïanÃni, Bd -sahassÃni dhanÃni, Bs -sÃhassadhanÃni. 20 Bd vattataæ. >/ #<[page 017]># %< 2. KumbhajÃtaka. (512.) 17>% @*>/ dittarÆpo va\<*<2>*>/ poso akkosatÅ pitaraæ mÃtara¤ ca sassum pi\<*<3>*>/ gaïheyya atho pi suïhaæ etc. || Ja_XVI:47 ||>@ @*>/ dittarÆpà va nÃrÅ akkosatÅ sasuraæ sÃmika¤ ca dÃsam pi gaïhe paricÃrakam pi etc. || Ja_XVI:48 ||>@ @*>/ haneyya poso dhamme Âhitaæ samaïaæ\<*<5>*>/ brÃhmaïaæ và gacche apÃyam pi\<*<6>*>/ tatonidÃnaæ etc. || Ja_XVI:49 ||>@ @*>/ duccaritaæ caranti kÃyena vÃcÃya ca cetasà ca nirayaæ vajanti\<*<7>*>/ duccaritaæ caritvà etc. || Ja_XVI:50 ||>@ @*>/ na labhanti pubbe bahuæ hira¤¤am pi pariccajantà so taæ pivitvà alikaæ bhaïÃti etc. || Ja_XVI:51 ||>@ @*>/ pesane pesiyanto\<*<10>*>/ accÃyike karaïÅyamhi jÃto\<*<11>*>/ attham pi so na-ppajÃnÃti vutto etc. || Ja_XVI:52 ||>@ @*>/ madirÃya\<*<13>*>/ mattÃ, dhÅrÃpi santà bahukaæ bhaïanti etc. || Ja_XVI:53 ||>@ @*>/ pÅtvÃ\<*<15>*>/ ekathÆpÃ\<*<16>*>/ sayanti anÃsakÃ\<*<17>*>/ thaï¬iladukkhaseyyÃ\<*<18>*>/ dubbaïïiyaæ Ãyasakka¤\<*<19>*>/ c' upenti etc. || Ja_XVI:54 ||>@ @*>/ pattakkhandhà [sayanti] gÃvo kÆÂahatÃ-r-iva\<*<21>*>/>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd yaæ ve pivitvÃ. 2 Bd ca. 3 Bd sassurampi. 4 Bd yaæ ve pivitvÃ. 5 Cks -ïa. 6 Bd -yamhi. 7 so all three MSS. 8 Ck yà ya¤camÃnÃ, Cs yà yÃcamÃnÃ, Bd yaæ yoca-. 9 so Bd; Cks yampÅtvÃ. 10 Cks posi-, Bd pisi-, Bs pesa-. 11 Bds -te. 12 Cks pÃtuk-. 13 Bds madanÃya. 14 Bd yaæ ve. 15 all three MSS. pivitvÃ. 16 Bd -thupÃ. 17 Bs -sanÃ. 18 Ck -yya, Bd -yyaæ. 19 Cks -kkÃ, Bd ayyasayyaæ. 20 Bd yaæ ve pivitvÃ. 21 Bd -ÂÃriva. >/ #<[page 018]># %<18 XVI. TiæsanipÃta.>% @< na hi vÃruïiyà vego\<*<1>*>/ narena susaho-r-iva\<*<2>*>/. || Ja_XVI:55 ||>@ @*>/ sappaæ ghoravisaæ\<*<4>*>/ iva\<*<5>*>/ taæ loke visasamÃnaæ ko naro pÃtum arahati. || Ja_XVI:56 ||>@ @*>/ AndhakaveïhuputtÃ\<*<7>*>/ samuddatÅre paricÃrayantà upakkamuæ musalehi\<*<8>*>/ a¤¤ama¤¤aæ etc. || Ja_XVI:57 ||>@ @*>/ pubbadevà pamattà tidivà cutà sassatiyà samÃyà taæ tÃdisaæ majjam imaæ niratthakaæ jÃnaæ mahÃrÃja kathaæ pipeyya\<*<9>*>/. || Ja_XVI:58 ||>@ @*>/ dadhi và madhuæ và evaæ abhi¤¤Ãya kiïÃhi rÃja, evaæ hi maækumbhagatà mayà te, akkhÃtarÆpaæ tava Sabbamittà 'ti. || Ja_XVI:59 ||>@ Tattha vajjÃnÅti ÃdÅnavÃ, gaÊeyyà 'ti gacchanto pade pade pari- vaÂÂeyya\<*<11>*>/, yaæ pÅtvÃ\<*<12>*>/ pate ti yaæ pivitvà pateyya, sobbhan ti ÃvÃÂaæ, candaniyoÊigallan ti candanika¤\<*<13>*>/ ca oÊigalla¤\<*<14>*>/ ca, abhojaneyyan ti bhu¤jituæ ayuttaæ, anesamÃno ti anissaro, gorivà 'ti goïo viya, bhakkha- sÃrÅti\<*<15>*>/ purÃïakasaÂakhÃdako\<*<16>*>/, yathà so tattha tattha bhakkhaæ\<*<17>*>/ sampari- yesanto Ãhiï¬ati\<*<18>*>/ evaæ ÃhÅï¬atÅti attho, anÃthamÃno ti niravassayo anÃtho viya, upagÃyatÅti a¤¤aæ gÃyantaæ disvà upagantvà va\<*<19>*>/ gÃyati, acelo và 'ti acelako viya, visikhantarÃnÅti antaravÅhiyÃ, ativelasÃyÅti\<*<20>*>/ aticiram\<*<21>*>/ pi niddaæ okkameyya, ativelacÃtÅti pi pÃÂho, ativelacÃrÅ hutvà careyyà 'ti attho, dÃrukaÂallako và 'ti dÃrumayayantarÆpakaæ viya, bbogajÃni¤cupentÅti bhogajÃni¤ ca upenti pÃïÃtipÃtÃdÅni katvà daï¬apÅÊità dhanajÃni¤ ca a¤¤a¤ c' eva\<*<22>*>/ vadhabandhÃdidukkhaæ pÃpuïantÅti attho, vantagato ti attano\<*<23>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bs saævego. 2 Bs narakesussÃbhoriva. 3 Bd -jjanti. 4 Bd ghoraævi-. 5 Ck civa, Cs miva, Bd -visamiva. 6 Bd yaæ ve pivitvÃ. 7 Cs -kÃveïïu-, Ck -kaveïïu-, Bd -kÃveïha-. 8 so all three MSS. for musale or -leh'? 9 Bds pive-. 10 Bd na himasmi kumbhamhi, Cks na imasmiæ-, read n' imasmi kumbhe. 11 Bd paripateyya. 12 Ck pivitvÃ, Bd pitvÃ. 13 Bds -ya¤. 14 Ck oli-. 15 Cks -sÃvÅti. 16 Cks surÃkasaÂe-. 17 Bd -Ã. 18 Bd omits Ãh-. 19 Bd omits va. 20 Ck -sÃsiti. 21 Bd atirekataram. 22 Cks a¤¤aæ. 23 Ck -nÃ. >/ #<[page 019]># %< 2. KumbhajÃtaka. (512.) 19>% vantasmiæ gato, vyasanno\<*<1>*>/ ti vyasanÃpanno, visanno\<*<2>*>/ ti pi pÃÂho, tasmiæ vante osanno\<*<3>*>/ ti attho, ukkaÂÂho ti ayaæ mahÃyodhako\<*<4>*>/ mayà sadiso atthÅti evaæ ukkaæsagato hutvÃ, Ãvilakkho ti rattakkho, sabbà paÂhavÅti sabbà paÂhavi, sabbà puthavÅti pi pÃÂho, cÃturanto ti catusamuddantÃya\<*<5>*>/ paÂha- viyÃ\<*<6>*>/ issaro, mÃnÃtimÃnà ti mÃnakÃrikÃ, sesapadesu pi es' eva nayo, gatÅti nipphatti\<*<7>*>/, niketo ti nivÃso, tassà puïïan ti yà evarÆpà tassà puïïaæ\<*<8>*>/ yattha vinÃsayantÅti yaæ nissÃya yattha patiÂÂhità evaæ bahum pi dha¤¤Ã- disÃpateyyaæ\<*<9>*>/ nÃsenti kapaïÃ\<*<10>*>/ honti, iddhÃnÅti samiddhÃni\<*<11>*>/, phÅtÃnÅti vatthÃlaækÃrabhaï¬ehi\<*<12>*>/ pupphitÃni, ucchinnadÃyajjakatÃnÅti ucchinna- dÃyajjÃni niddhanÃni katÃni\<*<13>*>/, dittarÆpo ti gabbitarÆpo\<*<14>*>/, gaïheyyà 'ti bhariyasa¤¤Ãya\<*<15>*>/ kilesavasena hatthena gaïheyya, dÃsampi gaïhe ti attano dÃsam pi kilesavasena sÃmiko me ti gaïheyya, pivitvÃnà ti pivitvÃ, duc- caritaæ caritvà ti evaæ tÅhi dvÃrehi dasavidham pi akusalaæ katvÃ, yaæ yÃcamÃnà ti yaæ purisaæ pubbe suraæ apivantaæ, bahuæ hira¤¤aæ paricca- jantÃpi musÃvÃdaæ karohÅti yÃcamÃnà na labhanti, pÅtvÃ\<*<16>*>/ ti pivitvà Âhito nappajÃnÃti vutto ti ken' atthena\<*<17>*>/ gatosÅti vutto sÃsanassa duggahitattÃ\<*<18>*>/ taæ\<*<19>*>/ atthaæ\<*<20>*>/ na jÃnÃti, hirimanÃpÅti hiriyuttacittÃpi, ekathÆpÃ\<*<21>*>/ ti sÆkarapotakà viya hÅnjaccehi\<*<22>*>/ saddhim ekarÃsÅ hutvÃ, anÃsakà ti nirÃhÃrÃ\<*<23>*>/, thaï¬iladukkhaseyyan ti bhÆmiyaæ dukkhaseyyaæ sayanti, Ãyasakkan\<*<24>*>/ ti garahaæ, pattakkhandhà ti patitakkhandhÃ, kÆÂahatÃ\<*<25>*>/ ti gÅvÃya bad- dhena kÆÂena hatÃ\<*<26>*>/ gÃvo viya\<*<27>*>/, yathà tÃ\<*<28>*>/ tiïaæ akÃdantiyo pÃnÅyaæ api- vantiyo sayanti tathà sayantÅti\<*<29>*>/ attho, ghoravisammivÃ\<*<30>*>/ 'ti ghoravisaæ viya, visasamÃnan ti visasadisaæ, AndhakaveïhuputtÃ\<*<31>*>/ ti dasabhÃtika- rÃjÃno, upakkamun ti pahariæsu, pubbadevà ti AsurÃ, tidivà ti TÃva- tiæsadevalokÃ\<*<32>*>/, sassatiyà ti sassatÃ\<*<33>*>/ dÅghÃyukabhÃvena\<*<34>*>/ niccasammatÃ\<*<35>*>/ devalokÃ\<*<36>*>/ ti attho, samÃyà ti saddhiæ asuramÃyÃhi\<*<37>*>/, jÃnan ti evaæ ni- ratthakaæ etan\<*<38>*>/ ti jÃnanto tumhÃdiso paï¬itapuriso kathaæ pipeyya\<*<39>*>/, kum- bhagatà mayÃ\<*<40>*>/ ti kumbhagataæ mayi\<*<41>*>/ ayaæ eva và pÃÂho, akkhÃta- rÆpan ti sabhÃvato akkhÃtaæ. Taæ sutvà rÃjà surÃya ÃdÅnavaæ ¤atvÃ\<*<42>*>/ tuÂÂho Sakkassa thutiæ karonto dve gÃthà abhÃsi: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks vyaccannÃ. 2 Bd viphanno, Ck visatto. 3 Cks osanto. 4 Bds -yodhoko. 5 Ck -tÃ, Bd cÃturasamuddantÃ. 6 Ck sabbapa-. 7 Ck Bds nibbatti. 8 yà evarÆpà tassà puïïaæ wanting in Cks. 9 Cks yaæ¤Ãdi-. 10 all three MSS. -nÃ. 11 Cks -ddhÃ. 12 Bd -kÃrakappabhaï¬ehi. 13 Cks repeat katÃni. 14 Bd dippata-, Bs dappita-. 15 Bd -yyÃ-. 16 Bd pivitvà vÃ. 17 Bd tenatthenÃ. 18 Ck -tthÃ. 19 Cks naæ. 20 Ck omits atthaæ. 21 Cks -thupo, Bd -thupÃ. 22 Bd -ena. 23 Cks nirabhÃrÃ. 24 Bk -saïyan. 25 Ck ku-, Bd kuÂahaÂÃ. 26 Bd haÂÃ. 27 Bd omits viya. 28 Bd omits tÃ. 29 Bd omits tathÃ--ti. 30 Bd -visamivÃ. 31 Ck -vennu-, Cs -veïhu-, Bs -veï¬u-. 32 Cks -ke. 33 Bd -ti. 34 Bd -kÃbhavena. 35 Ck ti¬asamattÃ? Bd niccasamatÃ. 36 Cks -ko. 37 Cks -yÃbhi. 38 Cks patan. 39 Bd pive-. 40 Bd mÃyÃ. 41 Bd -gatà mayÃ. 42 Cks add disvÃ. >/ #<[page 020]># %<20 XVIèiæsanipÃta.>% @@ @@ Tattha gÃmavarÃnÅti brÃhmaïa Ãcariyassa nÃma ÃcariyabhÃgo icchi- tabbo saævacchare satasahassaÂÂhÃnake tuyhaæ pa¤ce gÃme dadÃmÅti vadati, dasà ime ti dasa\<*<1>*>/ ime purato Âhite ka¤canavicittarathe\<*<2>*>/ dassento evam Ãha. Taæ sutvà Sakko devadattabhÃvaæ dassetvà attÃnaæ jÃnÃpento ÃkÃse Âhatvà dve gÃthà abhÃsi: @*>/, gÃmà ca gÃvo ca tav' eva hontu, Ãja¤¤ayuttà ca rathà tav' eva, Sakko 'ham asmÅ tidasÃnam indo. || Ja_XVI:62 ||>@ @*>/ ce\<*<5>*>/ tvaæ madhunà apÆpe\<*<6>*>/, evaæ tuvaæ\<*<7>*>/ dhammarato janinda anindito saggam upehi ÂhÃnan ti. || Ja_XVI:63 ||>@ Tattha evaæ tuvaæ\<*<7>*>/ dhammarato ti evaæ tvaæ nÃnaggarassasu- bhojanaæ bhu¤janto surÃpÃnavirato tÅïi duccaritÃni pahÃya tividhasucarita- dhamme\<*<8>*>/ rato hutvà kenaci anindito saggaÂÂhÃnaæ\<*<9>*>/ upehiti\<*<10>*>/. Iti Sakko tassa ovÃdaæ datvà saggaÂÂhÃnam eva gato. So pi suraæ apivitvà surÃbhÃjanÃni bhindÃpetvà sÅlaæ samÃ- dÃya dÃnaæ datvà saggaparÃyano ahosi. JambudÅpe pi anukka- mena surÆpÃnaæ vepullappattaæ jÃtaæ. S. i. d. Ã. j. s.: "Tadà rÃjà Anando ahosi, Sakko aham evÃ" 'ti. KumbhajÃtakaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ime dasa. 2 Bd -tte rathe. 3 Cks rÃjÃ. 4 Cks -dassa. 5 so all three MSS. for ca? 6 Bd sapÆve. 7 Cks tvaæ 8 Bd -mma. 9 Cks -nÃ. 10 Cs -hÅti, Bd upeti. >/ #<[page 021]># %< 3. JayaddisajÃtaka. (513.) 21>% $<3. JayaddisajÃtaka>$ Cirassaæ\<*<1>*>/ vata me ti. Idaæ S. J. v. mÃtiposaka- bhikkhuæ\<*<2>*>/ Ã. k. Paccuppannavatthuæ SÃmajÃtake vatthusadisaæ. Tadà pana S. "porÃïakapaï¬ità ka¤canamÃlaæ setacchattaæ pahÃya mÃtÃpitaro posesun" ti vatvà a. Ã.: AtÅte\<*<3>*>/ KampillaraÂÂhe Uttarapa¤cÃlanagare Pa¤cÃlo nÃma rÃjà ahosi. Tassa aggamahesÅ gabbhaæ paÂilabhitvà puttaæ vijÃyi. Tassà purimabhave ekà sapattikÃ\<*<4>*>/ kujjhitvà "tuyhaæ jÃtaæ pajaæ khÃdituæ samatthà bhavissÃmÅti\<*<5>*>/" pat- thanaæ {ÂhapetvÃ} yakkhinÅ ahosi. Sà tadà okÃsaæ labhitvà tassà passantiyà va\<*<6>*>/ taæ allamaæsapesivaïïaæ kumÃrakaæ\<*<7>*>/ gahetvà murumurÃ\<*<8>*>/ ti khÃditvà pakkÃmi. PunavÃre\<*<9>*>/ pi tath' eva akÃsi. TatiyavÃre pana tassà sÆtigharaæ paviÂÂhakÃle gehaæ parivÃretvà gÃÊhaæ\<*<10>*>/ Ãrakkhaæ akaæsu. VijÃtadivase yakkhinÅ Ãgantvà puna `dÃrakaæ gahesi\<*<11>*>/. DevÅ "yakkhinÅti" mahÃsaddam akÃsi. ùvudhahatthà purisà Ãgantvà deviyà dinnasa¤¤Ãya\<*<12>*>/ yakkhiniæ anubandhiæsu. Sà khÃdituæ okÃ- saæ alabhantÅ palÃyitvà udakaniddhamanaæ pÃvisi. DÃrako mÃtusa¤¤Ãya\<*<13>*>/ tassà thanaæ\<*<14>*>/ mukhena gaïhi, sà puttasinehaæ uppÃdetvà susÃnaæ gantvà dÃrakaæ pÃsÃïalene\<*<15>*>/ katvÃ\<*<16>*>/ paÂi- jaggi. Ath' assa anukkamena va¬¬hamÃnassa manussamaæ- saæ Ãharitvà adÃsi, ubho pi manussamaæsaæ khÃditvà vasiæsu. DÃrako attano manussabhÃvaæ na jÃnÃti. "yakkhinÅputto 'smÅti" sa¤¤Ãya\<*<17>*>/ attabhÃvaæ jahitvà antaradhÃyituæ na sakkoti. Ath' assa sà antaradhÃnatthÃya ekaæ mÆlaæ adÃsi. So mÆlÃnubhÃvena antaradhÃyitvÃ\<*<18>*>/ manussamaæsaæ khÃdanto vicarati. YakkhinÅ VessavaïamahÃrajassa veyyÃvaccatthÃya gatÃ\<*<19>*>/ tatth' eva kÃlam akÃsi. DevÅ pi catutthe\<*<20>*>/ vÃre a¤¤aæ \<-------------------------------------------------------------------------- 3. Cfr. CariyÃp. p. 90. 1 Ck -ssa. 2 Bds mÃtu-. 3 Bd adds kira. 4 Bd omits kÃ. 5 Bs bhaveyyanti. 6 Bd ga. 7 Bd -raæ. 8 Bd muruæmurÃ. Cs murÆ corr. to murÆmurÃ. 9 Bd dutiyavÃro. 10 Bd daÊham. 11 Bd agga-. 12 Bd dinnÃya sa-, Ck diyÃdinnasa¤Ãya 13 Bd mÃtà ti sa¤¤Ãya. 14 Bd tha¤¤aæ. 15 Bd -leïe. 16 Bd kapetvÃ, Bs ÂhapetvÃ. 17 Ck asaæ¤Ãya. 18 Bd -yi. 19 Bs gantvÃ. 20 Bd -a. >/ #<[page 022]># %<22 XVI. TiæsanipÃta.>% puttaæ vijÃyi, so yakkhiniyà matattÃ\<*<1>*>/ Ãrogo\<*<2>*>/ ahosi\<*<3>*>/, tassa paccÃmittaæ yakkhimiæ jinitvà jÃtattà JayaddisakumÃro ti\<*<4>*>/ nÃmaæ akaæsu\<*<5>*>/. So vayappatto sabbasippe\<*<6>*>/ nipphattiæ patvà chattaæ ussÃpetvà rajjaæ\<*<7>*>/ anusÃsi. Tadà Bo. tassa aggamahesiyà kucchismiæ\<*<8>*>/ nibbatti, AlÅnasattukumÃro ti 'ssa nÃmaæ kariæsu. So vayappatto uggahitasabbasippo uparÃjà ahosi. So pi\<*<9>*>/ yakkhinÅputto aparabhÃge pamÃdena taæ mÆlaæ nÃsetvà antaradhÃyituæ asakkonto dissamÃnarÆpo va susÃne manussamaæsaæ khÃdati. Manussà taæ disvà bhÅta Ãgantvà ra¤¤o upakkosiæsu\<*<10>*>/ "deva eko yakkho dissamÃna- rÆpo\<*<11>*>/ susÃne manussamaæsaæ khÃdati, so anukkamena na- garaæ pavisitvà manusse mÃretvà khÃdissati, taæ gÃhÃpetuæ\<*<12>*>/ vaÂÂatÅti". RÃjà "sÃdhÆ" 'ti paÂisuïitvà "gaïhatha\<*<13>*>/ nan" ti ÃïÃpesi. BalakÃyo gantvà susÃnaæ parivÃretvà aÂÂhÃsi. YakkhinÅputto naggo uggarÆpo\<*<14>*>/ maraïabhayabhÅto viravanto manussÃnaæ antaram\<*<15>*>/ pakkhandi. Manussà "yakkho" ti maraïabhayabhÅtà dvidhà bhijjiæsu. So pi tato palÃyitvà ara¤¤aæ pÃvisi, na puna manussapathaæ Ãga¤chi\<*<16>*>/ So ekaæ mahÃvattaniaÂaviæ\<*<17>*>/ nissÃya maggapaÂipannesu manussesu ekekaæ gahetvà ara¤¤aæ pavisitvà mÃretvà khÃdanto ekasmiæ nigrodharukkhamÆle vÃsaæ kappesi. Ath' eko satthavÃha- brÃhmaïo aÂavipÃlÃnaæ sahassaæ datvà pa¤cahi sakaÂasatehi taæ maggaæ paÂipajji. Manussayakkho viravanto pakkhandÅ. BhÅtà manussà ure nipajjiæsu. So brÃhmaïaæ gahetvà palÃ- Yanto khÃïunÃ\<*<18>*>/ viddho aÂavipÃlesu anubandhantesu brÃhmaïaæ cha¬¬etvÃ\<*<19>*>/ gantvà attano vasanarukkhamÆle nipajji. Tassa tattha nipannassa sattame divase JayaddisarÃjà migavam\<*<20>*>/ ÃïÃpetvà nagarà nikkhami. Taæ\<*<21>*>/ nagarà nikkhantamattam \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd mutattÃ, Bs vuttattÃ. 2 Bd a-. 3 Bd -sÅti. 4 Bd tissa. 5 Bd kariæsu. 6 Bd -Ãni. 7 Bd -am. 8 Bd -imhi. 9 Bd omits pi. 10 Bd Ãrocesi. 11 Cks -rÆpena. 12 Bd ga-. 13 Bd -hÃ-. 14 Bd ubbhiggatarÆ-, Bs uggata-. 15 Bd re. 16 Cs Ãga¤ji, Bd Ãgacchi. 17 Cks -viyaæ, Bd -vi, Bs mahÃaÂaviæ 18 Bds add pÃde. 19 Ck ja-, Bd chaÂÂe-. 20 Bd adds vadhÃya. 21 Ck naæ. >/ #<[page 023]># %< 3. jayaddisajÃtaka (513.) 23>% eva\<*<1>*>/ Takkasila-vÃsÅ\<*<2>*>/ Nando nÃma mÃtiposakabrÃhmaïo\<*<3>*>/ catasso satÃrahà gÃthà ÃdÃya ÃgantvÃ\<*<4>*>/ addasa. RÃjà nivattitvà "suïissÃmÅti" tassa nivÃsagehaæ\<*<5>*>/ dÃpetvà nigavaæ gantvà "yassa passena\<*<6>*>/ migo palÃyati tass' eva\<*<7>*>/ gÅvÃ" ti Ãha. Ath' eko pasadamigo uÂÂhahitvà ra¤¤o abhimukhaæ gantvà palÃyi. \<*<5>*>/ Amaccà parihÃsaæ kariæsu. RÃjà khaggaæ gahetvà taæ anubandhitvà tiyojanamatthake patvÃ\<*<8>*>/ khaggena paharitvà dve khaï¬Ãni kÃce katvÃ\<*<9>*>/ Ãgacchanto manussayakkhassa nisin- naÂÂhÃnaæ\<*<10>*>/ patvà dabbatiïesu nisÅditvà thokaæ vissamitvà gantuæ Ãrabhi. Atha naæ so uÂÂhÃya "tiÂÂha kuhiæ gacchasi, bhakkho me sÅ\<*<11>*>/" ti\<*<12>*>/ hatthe gahetvà paÂhamaæ gÃthaæ Ãha: @*>/ udapÃdi ajja bhakkho mahà sattamibhattakÃle\<*<14>*>/, kuto si ko vÃsi tad iægha brÆhi, Ãcikkha jÃtiæ vidito\<*<15>*>/ yathÃsÅti. || Ja_XVI:64 ||>@ Tattha bhakkho mahà ti mahÃbhakkho, sattamibhattakÃle\<*<14>*>/ ti pÃÂipadato paÂÂhÃya nirÃhÃrassa sattamiyaæ bhattakÃle, kuto sÅti kuto Ãgato si. RÃjà yakkhaæ disvà bhÅto Ærukkhambhaæ\<*<16>*>/ patvÃ\<*<17>*>/ palÃ- yituæ nÃsÃkkhi, dhitiæ pana paccupaÂÂhÃpetvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ Jayaddiso nÃma yadi-ssuto te carÃmi kacchÃni\<*<19>*>/ vanÃni cÃhaæ, pasadaæ\<*<20>*>/ imaæ khÃda, mam ajja mu¤cà 'ti. || Ja_XVI:65 ||>@ Tattha migavaæ pavuttho\<*<18>*>/ ti migavadhatthÃya\<*<21>*>/ raÂÂhà nikkhanto, kacchÃnÅti\<*<19>*>/ pabbatassà 'ti\<*<22>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd nikkantameva. 2 all three MSS. -i. 3 Bd mÃtu-. 4 Bd adds taæ. 5 Bd nivesana-. 6 Ck passeva. 7 Cks add so. 8 Bds gantvÃ. 9 Bd kÃjenÃadÃya, Bs kÃjenÃdÃya. 10 Bds nipanna-. 11 Bds si me. 12 Cks omit ti. 13 so all three MSS. for cirassa ve me? 14 Bd -me-. 15 Ck vidhito, Bd viditvÃ. 16 Ck Ærukamhaæ, Bd urukammaæ. 17 Bd katvÃ. 18 Bd paviÂho. 19 Bds ga-. 20 Cks visa-. 21 Bd migaævÃdhaya. 22 Bd pappatapassÃni, adding pasadanti sarabhamigaæ. >/ #<[page 024]># %<24 XVI. TiæsanipÃta.>% Taæ sutvà yakkho tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ sassamÃno\<*<2>*>/, mam' esa bhakkho pasad' Ãyaæ\<*<3>*>/ vadesi, taæ khÃdiyÃnaæ\<*<4>*>/ pasadaæ digha¤¤aæ\<*<5>*>/ khÃdissaæ\<*<6>*>/ pacchÃ, na vilÃpakÃlo\<*<7>*>/ ti. || Ja_XVI:66 ||>@ Tattha senevà 'ti mama santaken' eva, païasÅti\<*<8>*>/ voharasi\<*<9>*>/ attÃnaæ vikkiïasi, sassamÃno\<*<10>*>/ ti hiæsamÃno\<*<11>*>/, taæ khÃdiyÃnan\<*<12>*>/ ti taæ paÂha- maæ\<*<13>*>/ khÃditvÃ, pasadan ti pasadamigaæ, digha¤¤an\<*<5>*>/ ti ghasitukÃmo 'smi\<*<14>*>/, khÃdissan\<*<6>*>/ ti tasmà etaæ pacchà khÃdissÃmi, na vilÃpakÃlo ti mà vilÃpi\<*<15>*>/ nÃyaæ vilÃpakÃlo ti vadati. Taæ sutvà rÃjà NandabrÃhmanaæ saritvà catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ païhe\<*<17>*>/ taæ saægaraæ\<*<18>*>/ brÃhmaïassa-ppadÃya\<*<19>*>/ saccÃnurakkhÅ punar Ãvajissan ti. || Ja_XVI:67 ||>@ Tattha na catthÅti na\<*<20>*>/ ce mayhaæ nikkayena vinimayena\<*<21>*>/ mokkho atthi, gantvÃnà ti evaæ sante ajja imaæ migaæ\<*<22>*>/ khÃditvà mama nagaraæ gantvà païhe\<*<23>*>/ ti\<*<24>*>/ page\<*<25>*>/ yeva sve tava pÃtarÃsakÃle paccÃgamanatthÃya\<*<16>*>/ paÂi¤¤aæ gaïhà 'ti adhippÃyo, tam saægaran\<*<18>*>/ ti mayà dhanan te dassamÅti brÃhmaïassa saægaro\<*<18>*>/ kato, taæ tassa datvà imaæ mayà vuttaæ saccaæ anurakkhanto ahaæ puna ÃgamissÃmÅti\<*<26>*>/ attho. Taæ sutvà yakkho pa¤camaæ gÃtham Ãha: @*>/ pattaæ samÅpaæ maraïassa rÃja\<*<28>*>/, Ãcikkha me taæ, api sakkuïemu anujÃnituæ ÃgamanÃya païhe\<*<17>*>/ ti. || Ja_XVI:68 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd palassi. 2 Ck sasmÃno, Bd sayamÃno. 3 Ck pasadayaæ, Bd pasadoyaæ, read pasado, omitting yaæ? 4 Bd -na. 5 Bd ji-; {C} tator jighacchaæ? 6 Bd -disaæ. 7 Bs -le. 8 Bd palÃsiti. 9 Cs Bd -hÃ-. 10 Cs ssamÃno, Bd sayamÃno. 11 Bd vihisayamÃno. 12 Bd -nÃ. 13 Bd pasadamaæsaæ. 14 Bd si. 15 Cs vilapa, Bd lapi. 16 Bds pacchÃ-. 17 Cks pa¤he. 18 Bds saÇka-. 19 Bd -ïassasampadÃya. 20 Bds sa. 21 Bd pi na vi in the place of vi-. 22 Bds migamaæsaæ. 23 Ck pa¤he, Cs paæ¤he. 24 Cs su, Ck omits ti. 25 Bd padose. 26 Bd punÃga-. 27 Bd tvaæ. 28 Ck Bd rÃjÃ. >/ #<[page 025]># %< 3. JayaddisajÃtaka. (513.) 25>% Tattha kammameva kammajÃtaæ, anutappatÅti\<*<1>*>/ anutappati, pattan ti upagataæ, api sakkuïemÆ 'ti api nÃma taæ tava sokakÃraïaæ sutvà pÃto và ÃgamanÃya taæ anujÃnituæ sakuïeyyÃmà 'ti attho. RÃjà taæ kÃraïaæ kathento chaÂÂhaæ gÃtham Ãha: @*>/ brÃhmaïassa dhanÃsÃ\<*<3>*>/, taæ saægaraæ\<*<4>*>/ paÂimokkhaæ\<*<5>*>/ na muttaæ, taæ saægaraæ\<*<4>*>/ brÃhmaïassa-ppadÃya\<*<6>*>/ saccÃnurakkhÅ punar Ãvajissan\<*<7>*>/ ti. || Ja_XVI:69 ||>@ Tattha paÂimokkhaæ na muttan ti catasso satÃrahà gÃthà sutvà dhanan te dassÃmÅti paÂi¤¤Ãya mayà attani paÂimu¤citvà Âhapitaæ na pana muttaæ dhanassa adinnattÃ. Taæ sutvà yakkho sattamaæ gÃtham Ãha: @*>/ taæ saægaraæ\<*<4>*>/ paÂimokkhaæ\<*<9>*>/ na muttaæ, taæ saægaraæ\<*<4>*>/ brÃhmaïassa-ppadÃya\<*<6>*>/ saccÃnurakkhÅ punar ÃvajassÆ\<*<10>*>/ 'ti. || Ja_XVI:70 ||>@ Tattha punarÃvajassÆ\<*<11>*>/ 'ti puna Ãgacchassu\<*<12>*>/. Eva¤ cà pana vatvà rÃjÃnaæ vissajjesi. So tena vissaÂ- Âho "tvaæ mà cintaya\<*<13>*>/, ahaæ pÃto va ÃgamissÃmÅti" vatvà magganimittÃni sallakkhanto attano balakÃyaæ upagantvà balaparivuto nagaraæ pavisitvà NandabrÃhmaïaæ pakkosÃ- petvà mahÃrahe Ãsane nisÅdÃpetvà tà gÃthà sutvà cattÃri sahassÃni datvà yÃnaæ Ãropetvà "imaæ Takkasilam eva nethÃ" 'ti manusse pesetvÃ\<*<14>*>/ brÃhmaïaæ uyyojetvÃ\<*<15>*>/ dutiyadivase paÂigantukÃmo hutvà puttaæ Ãmantetvà anusÃsi. Tam atthaæ dÅpento S. dve gÃthà abhÃsi: @*>/ hatthà gantvà sakaæ mandiraæ kÃmakÃmÅ>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd tappatÅti. 2 Bd mahÃ. 3 Cks -sa, read: -ïassa-ddhanÃsÃ? 4 Bd saÇka-. 5 Bd pati-. 6 Bd -ïassasampadÃya. 7 Cks -jissun. 8 Ck -sa. 9 Bd -mukkaæ. 10 Cs -jissu, Ck Ãvapussu, Bd Ãvajassu. 11 Cks -jassu, Bd punarÃjavassu. 12 Ck Ãgacchessuæ. 13 Bds -yi. 14 Cks datvÃ. 15 Ck uyyedetvÃ, Cs uyyodetvÃ, Bd uyotvÃ. 16 Cks purisodassa. >/ #<[page 026]># %<26 XVI. TiæsanipÃta.>% @< taæ saægaraæ\<*<1>*>/ brÃhmaïassa-ppadÃya\<*<2>*>/ ÃmantayÅ puttaæ AlÅnasattuæ\<*<3>*>/: || Ja_XVI:71 ||>@ @*>/ sesu\<*<5>*>/ paresu cÃpi. adhammakÃro te mÃhu raÂÂhe, gacchÃm' ahaæ porisÃdassa ¤atte\<*<6>*>/ ti. || Ja_XVI:72 ||>@ Tattha AlÅnasattun\<*<7>*>/ ti evaænÃmakaæ kumÃrakaæ\<*<8>*>/ PÃÊiyaæ\<*<9>*>/ pana AdÅnasattun\<*<10>*>/ tÅ likhitaæ, ajjeva rajjan ti putta rajjaæ te dammi tvaæ ajj' eva muddhanÅ abhisekaæ abhisecayassu\<*<11>*>/, ¤atte\<*<12>*>/ ti ty-ante\<*<13>*>/ santike ti attho. Taæ sutvà kumÃro dasamaæ gÃtham Ãha: @*>/ tuvaæ\<*<15>*>/, rajjam pi n' iccheyyaæ\<*<16>*>/ tayà vinà ahan ti. || Ja_XVI:73 ||>@ Tattha kubban ti karonto, yamajjà 'ti yena anÃrÃdhanena\<*<17>*>/ kammena ajja maæ rajjamhi tvaæ udassaye ussayÃpesi\<*<18>*>/ tam me Ãcikkha, ahaæ hi\<*<19>*>/ tayà vinà rajjaæ pi na icchÃmÅti attho: Taæ sutvà rÃjà anantaraæ gÃtham Ãha: @*>/ vÃ\<*<21>*>/ vacasà va\<*<22>*>/ tÃta aparÃdh' ito\<*<23>*>/ 'haæ tuyhaæ\<*<24>*>/ sarÃmi, sandhi¤ ca\<*<25>*>/ katvà purisÃdakena saccÃnurakkhÅ pun' ahaæ\<*<26>*>/ gamissan ti. || Ja_XVI:74 ||>@ Tattha aparÃdhito\<*<23>*>/ ti aparÃdhaæ\<*<23>*>/ ito, tuyhan ti\<*<27>*>/ tava santakam\<*<28>*>/ idaæ vuttaæ hoti: tÃta ahaæ ito tava kammato và vacanato và ki¤ci\<*<29>*>/ mama appiyaæ aparÃdhaæ\<*<23>*>/ na sarÃmÅti, sandhi¤ca katvà ti maæ pana mi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd saÇka-. 2 Bd -ïassa sampadÃya. 3 Bd alinnasuttaæ. 4 Bd care. 5 Bds sesa. 6 Cs ¤atetta, Bd ¤ante, Bs dassu sante. 7 Bd alinna-. 8 Bd -raæ. 9 Ck pÃliyam, Cs pÃÊiyam. 10 Cs ÃdÅnasattan, Bd arindasattun, Bs adinnasattun. 11 Ck abhiseka abhisekaca, Cs abhisekaæ abhiseka¤cayaæ, Bd abhisekaæ abhisecassu, Bs abhiseceyyuæ. 12 Bd ¤ante, Bs sante. 13 Cs ¤ante, Ck omits ti tyante. 14 Bs udi-. 15 Ck tvaæ, Cs tvÃ. 16 Cks na iccheyya. 17 Cs -dhane, Bd -dhanaæ. 18 Bd ussayyÃpesi, Cks assasÃpesi. 19 Bd aha¤hi. 20 Bds -unÃ. 21 và wanting in all three MSS. 22 Bds ca. 23 Cks ava- 24 Bd yantuviyaæ in the place of haæ tuyhaæ. 25 Bd saddhi¤ca 26 Ck puïÃhaæ, Bd punarÃ. 27 Bd hantuviyanti in the place of tuyhanti. 28 Bd -ti-. 29 Bd adds tava santikaæ. >/ #<[page 027]># %< 3. JayaddisajÃtikà (513.) 27>% gavaæ\<*<1>*>/ gataæ eko yakkho khÃdisamÅti gaïhi athÃhaæ brÃhmaïassa dhamma- kathaæ sutvà tassa sakkÃraæ katvà sve tava pÃtarÃsakÃle ÃgamissÃmÅti tena purisÃdakena sandhiæ\<*<2>*>/ katvà Ãgato tasmà taæ saccaæ anurakkhanto puna tattha gamissÃmÅti\<*<3>*>/ tvaæ rajjaæ kÃrehÅti vadati. Taæ sutvà kumÃro gÃtham Ãha: @*>/ gacchasi yeva rÃja aham pi gacchÃmi, ubho na homà 'ti. || Ja_XVI:75 ||>@ Tattha idhevà 'ti tvaæ idh' eva hohi, tato ti tassa santikà jÅvantassa mokkho nÃma n' atthi, ubho ti evaæ sante\<*<5>*>/ ubho pi na bhavissÃma. Taæ sutvà rÃjà gÃtham Ãha: @*>/ dhammo, maraïà ca me dukkhataraæ tad assa\<*<7>*>/ kammÃsapÃdo taæ yadà pacitvà pasayha\<*<8>*>/ khÃde hitarukkhasÆle\<*<9>*>/ ti. || Ja_XVI:76 ||>@ Tass' attho: addhÃ\<*<10>*>/ esa tÃta satÃnaæ paï¬itÃnaæ dhammo sabhÃvo yuttaæ tvaæ vadasi\<*<11>*>/, api ca kho pana mayhaæ maraïato p' etaæ\<*<12>*>/ dukkha- taraæ assa yadà taæ so kammÃsapÃdo hitarukkhasÆle\<*<13>*>/ ti tikhiïarukkha- sÆle\<*<14>*>/ hitvÃ\<*<15>*>/ pacitvÃ\<*<16>*>/ pasayha balakkÃrena khÃdeyyà 'ti. Taæ sutvà kumÃro gÃtham Ãha: @*>/, eva¤ ca\<*<18>*>/ te pÃïam ahaæ nimissaæ, tasmà mataæ jÅvitassa vaïïemÅti. || Ja_XVI:77 ||>@ Tattha nimissan ti aham idh' eva tava pÃïena mama pÃïam pari- vattessaæ\<*<19>*>/, tasmà ti yasmÃ\<*<20>*>/ etaæ pÃïaæ tava pÃïenÃhaæ nimissaæ tasmÃ\<*<21>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -vadhaævanaæ. 2 Ck saddhiæ, Bds saddhiæ saccaæ. 3 Bd -ssÃmi. 4 Cks tvaæ. 5 Cks omit ubho ti evaæ sante 6 Cks sutanesa. 7 Bd tavassa. 8 Bd paseyha. 9 so Ck; Cs hirutakkha-, Bd bhidÃrukkha-, Bs tidÃrukkha-. 10 Bds add ekaæsena 11 Bd -desi. 12 Bd metaæ 13 Cs hitarukkhamÆle, Bd bhidÃrukkhamÆle 14 Ck tinarukkha-, Bd tikkhaïesukkharukkhasÆle. 15 Bd bhitvÃ. 16 Bd omits pa-. 17 Bd ¤ante. 18 Bd eta¤ca. 19 Bds -eyyaæ. 20 Ck yatasmÃ, Bd omits ti yasmà 21 Cks omit tasmÃ. >/ #<[page 028]># %<28 XVI. TiæsanipÃta.>% tava jÅvitass atthÃya mama maraïaæ\<*<1>*>/ vaïïemi, maraïam eva vÃremi\<*<2>*>/ icchÃmÅti attho. Taæ sutvà rÃjà puttassa balaæ\<*<3>*>/ jÃnanto "SÃdhu tÃta, gacchà 'ti sampaÂicchi. So mÃtÃpitaro vanditvà nagarà nikkhami. Tam atthaæ pakÃsento S. upa¬¬hagÃthaæ Ãha: @*>/ dhitimà rÃjaputto vandittha\<*<5>*>/ mÃtuc ca pituc ca pÃde ti. || Ja_XVI:78a ||>@ Tattha pÃde ti pÃde vanditvà nikkhanto ti attho. Ath' assa mÃtÃpitaro pi bhaginÅ pi bhariyÃpi amacca- janÃpi\<*<6>*>/ saddhiæ yeva\<*<7>*>/ nikkhamiæsuæ So nagarà nikkhamitvà pitaraæ maggaæ pucchitvà suÂÂhu vavatthapetvÃ\<*<8>*>/ sesÃnaæ ovÃdaæ datvà asambhÅto kesarasÅho viya maggaæ Ãruyha yakkhÃvÃsaæ\<*<9>*>/ pÃyÃsi. Taæ gacchantaæ disvà mÃtà saka- bhÃvena saïÂhÃtuæ\<*<10>*>/ asakkontÅ paÂhaviyaæ papati\<*<11>*>/. Pità bÃhà paggayha mahantena saddena kandati. Tam pi atthaæ pakÃsento S. @*>/ pathavyÃ, pit' assa paggayha bhujÃni kandatÅti || Ja_XVI:78b ||>@ upa¬¬hagÃthaæ vatvà tassa pitarà payuttaæ Ãsiæsaæ\<*<13>*>/ mÃtibhagi- nibhariyÃhi\<*<14>*>/ kataæ\<*<15>*>/ saccakiriyaæ pakÃsento aparÃpi catasso gÃthà abhÃsi: @*>/ tÃva\<*<17>*>/ pità viditvà parammukho vandati pa¤jalÅ so: Somo ca rÃjà Varuïo ca rÃjà PajÃpatÅ candimà sÆriyo ca\<*<18>*>/ -- etehi gutto purisÃdakamhà anu¤¤Ãto\<*<19>*>/ sotthi paccehi\<*<20>*>/ tÃta. || Ja_XVI:79 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd mataæ. 2 Bd omits maraïameva vÃremi. 3 Bd phalaæ. 4 Cks bha-. 5 Cks -tva, Bd -tvÃ. 6 Bd -parijanÃpi. 7 Bd ¤eva. 8 Ck Bd -tta-, Cs -tva- corr. to -ttha-? 9 Bd yakkha-. 10 Bd sandhÃretuæ. 11 Bd pati. 12 Cks -tÃ, Bd -ti. 13 Cks -sa, Bd tÃsisavÃdaæ, Bs ÃsiæsavÃda. 14 Bd mÃtÃ-, Cs -yÃya, Ck matiyÃya. 15 Ck katÃ, Cs katà corr. to kataæ. 16 Cks -ti. 17 Cks teva. 18 Cks va. 19 so all three MSS. 20 Bds mu¤cehi. >/ #<[page 029]># %< 3. JayaddisajÃtaka. (513.) 29>% @*>/ mÃtà RÃmass' akÃ\<*<2>*>/ sotthÃnaæ sugattÃ\<*<3>*>/ tan te\<*<4>*>/ ahaæ sotthÃnaæ karomi, etena saccena sarantu devÃ, anu¤¤Ãto\<*<5>*>/ sotthi paccehi\<*<6>*>/ putta\<*<7>*>/. || Ja_XVI:80 ||>@ @*>/, etena saccena sarantu devÃ, anu¤¤ato\<*<9>*>/ sotthi paccehi\<*<10>*>/ bhÃtÃ\<*<11>*>/. || Ja_XVI:81 ||>@ @*>/ si\<*<13>*>/ sÃmi na cÃpi me manasà appiyo si, etena saccena sarantu devÃ, anu¤¤Ãto sotthi paccehi\<*<14>*>/ sÃmÅti. || Ja_XVI:82 ||>@ Tattha parammukho ti ayam me putto parammukho gacchatÅti taæ viditvÃ\<*<15>*>/, pa¤jalÅti tasmiæ kÃle sirasi a¤jaliæ Âhapetvà vandati devatà na- massati, purisÃdakamhà 'ti purisÃdakassa santikà tena anu¤¤Ãto sotthinà paccehi\<*<16>*>/, RÃmassakÃ\<*<17>*>/ ti RÃmassa akÃsi, eko kira BÃrÃïasivÃsi\<*<18>*>/ RÃmo nÃma mÃtiposako\<*<19>*>/ mÃtÃpitaro paÂijagganto vohÃratthÃya gato Daï¬akira¤¤o vijite Kumbhavatinagaraæ gantvà navavidhena vassena sakalaraÂÂhe vinÃsiya- mÃne mÃtÃpitunnaæ\<*<20>*>/ guïaæ sari, atha naæ mÃtupaÂÂhÃnadhammassa\<*<21>*>/ balena\<*<22>*>/ devatà sotthinà Ãnayitvà mÃtu adaæsu, taæ kÃraïaæ sutivasena\<*<23>*>/ Ãharivà evam Ãha, sotthÃnan ti sotthibhÃvaæ\<*<24>*>/ pana ki¤cÃpi devatà kariæsu mÃtupaÂÂhÃnan nissÃya nibbattattà pana mÃtà akÃsÅti vuttuæ, taæ te\<*<25>*>/ ahan ti aham pi te tath' eva sotthÃnaæ\<*<26>*>/ karomi, maæ nissÃya tath' eva\<*<27>*>/ sotthibhÃvo hotÆ 'ti attho, atha và karomÅti icchÃmi, etena saccenà 'ti sace devatÃhi tassa sotthinà ÃnÅtabhÃvo sacco etena saccena mÃtÃpitunnaæ\<*<28>*>/ sarantu devÃ, RÃmaæ viya tam pi Ãnetvà mama dassentÆ 'ti attho, au¤¤Ãto ti porisÃdena gacchà 'ti anu¤¤Ãto devatÃnaæ ÃnubhÃvena sotthiæ\<*<29>*>/ paÂiÃgaccha puttà 'ti vadati, jÃtumÃlÅnasatte\<*<30>*>/ ti jÃtu\<*<31>*>/ ùlÅnasatte\<*<32>*>/ mama bhÃtike ahaæ sammukhà và parammukhà và manopadosaæ na sarÃmi, na mayà tamhi manopadoso kata- pubbo pi\<*<33>*>/, evam assa kaniÂÂhà saccam akasi, yasmà ca me anadhimano \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -kira¤¤o-. 2 Bd akosi, Bs akÃsi. 3 Bd sugutto, Bs suguttÃ. 4 Bd bhante. 5 so all three MSS. 6 Bd mu¤cehi. 7 Ck puttaæ. 8 Ck jÃmadina, Bd jÃtumalinasatte. 9 Bd -Ãto. 10 Bd muccehi, Ck paï¬ehi. 11 Ck hoti. 12 Bd -mÃno. 13 Bd pi. 14 Bd ma¤ceti. 15 Bd adds mÃtÃpitaro vanditvà gacchatÅti iti etaæ taæ puraæmukkha gacchantaæ puttaæ disvà in the place of taæ viditvÃ. 16 Bd mu¤cehi. 17 Bd -kÃsiti. 18 so all three MSS. 19 Bd mÃtu-. 20 Bd -tu. 21 Bd -kammassa. 22 Bd phalena. 23 Bd suta-. 24 Bds add taæ. 25 Bd bhante. 26 Bd tameva sotthinaæ. 27 Bd tattheva. 28 Bd mamapiputtaæ. 29 all three MSS. -i. 30 Cks jÃtumÃdÅna-, Bd jÃtumandalisatte. 31 Bds add ekaæsena. 32 Cks ÃdÅ-, Bd {alindasatte}, Bs alina-. 33 Bds ti. >/ #<[page 030]># %<30 XVI. TiæsanipÃta.>% si sÃmÅti mama sÃmi AlÅnasattu\<*<1>*>/ yasmà tvaæ adhimano\<*<2>*>/ maæ\<*<3>*>/ adhibhavitvÃ\<*<4>*>/ atikkamitvà a¤¤aæ manena na patthesi\<*<5>*>/, na cÃpi me manasà appiyo sÅti mayham pi ca\<*<6>*>/ manasà tvaæ\<*<7>*>/ appiyo na hosi, a¤¤ama¤¤aæ piyasaævÃsà va mayan ti evam assa aggamahesÅ saccam akÃsi. KumÃro pi\<*<8>*>/ pitarà akkhÃtanayena yakkhÃvÃsamaggaæ paÂi- pajji. Yakkho pi\<*<9>*>/ "khattiyà nÃma bahumÃyà honti, ko jÃnÃti kiæ bhavissatÅti" rukkhaæ abhirÆhitvà ra¤¤o Ãgamanaæ\<*<10>*>/ olokento nisÅdi. So kumÃraæ Ãgacchantaæ disvà "pitaraæ nivattetvÃ\<*<11>*>/ putto Ãgato bhavissati\<*<12>*>/, n' atthi me bhayan" ti otaritvà tassa piÂÂhiæ dassento nisÅdi. So Ãgantvà tassa purato aÂÂhÃsi. Atha\<*<13>*>/ yakkho g. Ã.: @*>/ ujÆ cÃrumukho kuto si, na maæ pajÃnÃsi vane vasantaæ, luddaæ maæ ¤atvà purisÃdako ti ko sotthim ÃjÃnam idhÃvajeyyà 'ti. || Ja_XVI:83 ||>@ Tattha ko sotthimÃjÃnami dhÃvajeyyà 'ti kumÃrako nÃma puriso attano sotthibhÃvaæ jÃnanto icchanto\<*<15>*>/ idhÃgaccheyya\<*<16>*>/, ajÃnanto Ãgato ma¤¤e ti. Taæ sutvà kumÃro gÃtham Ãha: @*>/ jÃnÃmi vane vasantaæ, aham pi\<*<18>*>/ putto 'smi Jayaddisassa, mam ajja khÃda pituno pamokkhÃ\<*<19>*>/ ti. || Ja_XVI:84 ||>@ Tattha pamokkhà ti pamokkhahetu\<*<20>*>/, ahaæ pitu jÅvitaæ datvà idha- gato, tasmà taæ\<*<21>*>/ mu¤ca maæ khÃdà 'ti attho. Tato yakkho gÃtham Ãha: @*>/ Jayaddisassa, tathà hi vo mukhavaïïo ubhinnaæ,>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd alinda-. 2 Bd anadhimÃno. 3 Bd nÃma. 4 Bds abhibha-. 5 Bd paÂhesi. 6 Bd omits ca. 7 Bd adds pi. 8 Cks omit pi. 9 Bs adds evaæ cintesi. 10 Bd ga-, Bs Ãgamanamaggaæ? 11 Bd -itvÃ. 12 Bd -tÅti. 13 Bd athassa, Bs atha naæ. 14 Ck brÆ-? Bd brahmÃ. 15 Bd omits ic-. 16 Bds add tvaæ 17 Cks Bd omit na. 18 Bds aha¤ca. 19 Bd -o, Bs pamukhÃ. 20 Bd -kkhÃ-. 21 Cks tvaæ. 22 Bd si. >/ #<[page 031]># %< 3. JayaddisajÃtaka. (513.) 31>% @< sudukkaraæ c' eva kataæ tavedaæ yo maccum\<*<1>*>/ icche pituno pamokkhÃ\<*<2>*>/ ti. || Ja_XVI:85 ||>@ Tattha tathà hi vo ti tÃdiso va\<*<3>*>/ vo tumhÃkaæ ubhinnam pi sadiso va mukhavaïïo ti attho, kataæ tavedan ti idaæ tava kammaæ sudukkaraæ. Tato kumÃro g. Ã.: @*>/ icche pituno pamokkhà mÃtu\<*<5>*>/ ca hetÆ paraloka gamya\<*<6>*>/ sukhena saggena ca sampayutto ti. || Ja_XVI:86 ||>@ Tattha ki¤ci mahettha ma¤¤e ti ki¤ci ahaæ ettha na ma¤¤Ãmi, idaæ vuttaæ hoti: yakkha yo puggalo pitu và pamokkhatthÃya\<*<7>*>/ mÃtu vÃ\<*<8>*>/ hetu\<*<9>*>/ paralokaæ gantvà sukhena\<*<10>*>/ sagge nibbattanasukhena\<*<11>*>/ sampayutto bhavituæ maccum icche\<*<12>*>/ maritum icchati, tasmà ahaæ ettha mÃtÃpitunnaæ atthÃya jÅvitapariccÃge ki¤ci dukkaraæ na ma¤¤ÃmÅti. Taæ sutvà yakkho "kumÃra maraïassa abhayanakasatto\<*<13>*>/ nÃma n' atthi, tvaæ kasmà na bhÃyasÅti" pucchi. So tassa kathento dve gÃthà abhÃsi: @*>/ raho vÃpi\<*<15>*>/ sare na jÃtu, saækhÃtajÃtÅmaraïo\<*<16>*>/ 'ham asmi, yath' eva me idha tathà parattha. || Ja_XVI:87 ||>@ @*>/ aggÃ, chÃdayamÃno\<*<18>*>/ me yan\<*<19>*>/ tvam adesi maæsan ti. || Ja_XVI:88 ||>@ Tattha sare na jÃtu 'ti ekaæsen' eva na\<*<20>*>/ sarÃmi, saækhÃtajÃtÅ- maraïohamasmÅti\<*<21>*>/ ahaæ ¤Ãnena suparicohinnajÃtimaraïo jÃtasatto\<*<22>*>/ amara- nadhammo nÃma n' atthÅti jÃnÃmi. yatheva me idhà 'ti yath' eva\<*<23>*>/ mama \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd mattam. 2 Bs pamukhÃ. 3 Cks ca. 4 Bd matthum. 5 so all three MSS. for matuc-? 6 Bd -kaæ gantvÃ. 7 Bd pamukkha-. 8 Bs adds pitu vÃ. 9 Bd atthÃya. 10 Bd sukha saggenà ti. 11 Bd nippatita-. 12 Bd mattumicche ti. 13 Cks abhÃ-. 14 Ck Bd avi. 15 Cks cÃpi. 16 all three MSS. -jÃti-. 17 Cs pipatÃmi, Bd omits pi. 18 so Cks; Bd chÃdamÃno. 19 Cks me ya, Bd mayhaæ. 20 Cks omit na. 21 Cks -jÃti- asminti, Bd -jÃtimaraïo, omitting hamasmÅti. 22 Bd ti attho in the place of jÃ-. 23 Cks tatheva. >/ #<[page 032]># %<32 XVI. TiæsanipÃta.>% idha tathà paraloke tathà idhÃpi maraïato mutti\<*<1>*>/ nÃma n' atthÅti idam me\<*<2>*>/ ¤Ãïena suparicchinnaæ, karassu kiccÃnÅti iminà sarÅrena kattabbakiccÃni kara\<*<3>*>/, iman te mayà nissaÂÂhaæ sarÅraæ, chÃdayamÃno\<*<4>*>/ me yantvama- desimaæsan\<*<5>*>/ ti mayi rukkhaggà patitvà mate mama sarÅrato\<*<6>*>/ tvaæ chÃda- yamÃno\<*<7>*>/ rocayamÃno yaæ yaæ icchasi taæ taæ maæsaæ adesi\<*<8>*>/ khÃdeyyÃ- sÅti attho. Yakkho tassa vacanaæ sutvà bhÅto hutvà "na sakkà imassa maæsÃni khÃdituæ, upÃyena naæ palÃpessÃmÅti" cintetvà @*>/ te ruccati rÃjaputta: cajÃsi\<*<10>*>/ pÃïaæ pituno pamokkhÃ\<*<11>*>/, tasmà hi so\<*<12>*>/ tvaæ taramÃnarÆpo sambha¤ja kaÂÂhÃni jalehi\<*<13>*>/ aggin ti Ã. || Ja_XVI:89 ||>@ Tattha jalehÅti\<*<13>*>/ ara¤¤aæ pavisitvà sÃradÃrÆni Ãharitvà aggiæ jaletvÃ\<*<13>*>/ niddhÆme\<*<14>*>/ aÇgÃre kara tattha te maæsaæ pacitvà khÃdissÃmÅti dÅpeti. So tathà katvà tassa santikaæ agamÃsi. Taæ kÃraïaæ pakÃsento S. itaraæ gÃtham Ãha: @*>/ dhitimà rÃjaputto dÃrÆ samÃhatva\<*<16>*>/ mahantam aggiæ\<*<17>*>/ sandÅpayitvÃ\<*<18>*>/ paÂivedayittha\<*<19>*>/: ÃdÅpito dÃni mahÃyam aggÅti\<*<20>*>/. || Ja_XVI:90 ||>@ Yakkho aggiæ katvà Ãgataæ kumÃraæ oloketvà "ayaæ purisasÅho\<*<21>*>/, maraïena\<*<22>*>/ pi 'ssa bhayaæ n' atthi, mayà etta- kaæ kÃlaæ evaæ nibbhayo nÃma na diÂÂhapubbo" ti loma- haæsajÃto kumÃraæ punappuna\<*<23>*>/ olokento nisÅdi. KumÃro tassa kiriyaæ disvà g. Ã.: @*>/ pasayhakÃrÅ\<*<25>*>/, kiæ maæ muhuæ pekkhasi haÂÂhalomo,>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd mutto. 2 Bd mama. 3 Bd karaïa. 4 Bd khÃdamÃno. 5 Ck yantvaæ mandesi-, Cs yantvaæ madesi-, Bd mayhaæ tvamadesi maæsaæ in the place of me--. 6 Cks sarÅro. 7 Bd khÃdayamÃno. 8 Bd khÃdesi. 9 so all three MSS. for ce? 10 Ck carÃsi, Cs cchÃsi. 11 Bd -o. 12 Ck han, Cs bha. 13 Bd jÃ-, 14 Bd nanidhÆ-. 15 Cks bha-. 16 Ck -bhatva, Bd -hantvÃ. 17 all three MSS. -i. 18 Ck sandhÅ-, Bd sanni-. 19 Cks -ttho, Bd pati-. 20 Bd mahÃyakkhamaggiti. 21 Bd -sosÅho viya. 22 Bd haraïÃ. 23 Bd -naæ 24 Bd maddÃni. 25 Ck Bd -ri. >/ #<[page 033]># %< 3. JayaddisajÃtaka. (513.) 33>% @< tathà tathà tuyham ahaæ karomi yathà yathà maæ chÃdamÃno\<*<1>*>/ adesÅti. || Ja_XVI:91 ||>@ Tattha muhun ti punappuna, tathà tathà tuyhamahan ti ahaæ tuyhaæ tathà tathÃ\<*<2>*>/ vacanaæ karomi, idÃni\<*<3>*>/ karissÃmi yathà yathà maæ chÃdayamÃno\<*<4>*>/ adesi khÃdissasi, tasmà khÃd' ajja man ti. Ath' assa\<*<5>*>/ vacanaæ sutvà yakkho g. Ã.: @*>/ arahati khÃditÃye\<*<7>*>/ dhamme Âhitaæ saccavÃdiæ vada¤¤uæ, muddhÃpi tassa vipphaleyya\<*<8>*>/ sattadhà yo tÃdisaæ saccavÃdiæ adeyyà 'ti. || Ja_XVI:92 ||>@ Taæ sutvà kumÃro "sace maæ na khÃditukÃmo si atha kasmà dÃrÆni\<*<9>*>/ bha¤jÃpetvà aggiæ kÃresÅti\<*<10>*>/" vatvà "palÃ- yissati nu kho no ti tava parigaïhatthÃyÃ" 'ti vutte "tvaæ idÃni maæ kathaæ parigaïhissasi, so\<*<11>*>/ 'haæ tiracchÃnayoniyaæ nibbatto Sakkassa\<*<12>*>/ devara¤¤o attÃnaæ parigaïhituæ\<*<13>*>/ na\<*<14>*>/ adÃsin" ti vatvà @*>/ hi so brÃhmaïaæ\<*<16>*>/ ma¤¤amÃno (vol. III p. 51.) saso\<*<17>*>/ avÃsesi\<*<18>*>/ sake sarÅre, ten' eva so candimà devaputto sasatthuto\<*<19>*>/ kÃmaduh' ajja\<*<20>*>/ yakkho ti Ã. || Ja_XVI:93 ||>@ Tass' attho: Indaæ\<*<21>*>/ hi so sasapaï¬ito brÃhmaïo eso ti brÃhmaïaæ ma¤¤amÃno ajja imaæ sarÅraæ khÃditvà idha vasà 'ti\<*<22>*>/ evaæ sake sarÅre attano sarÅraæ dÃtuæ avÃsesi\<*<23>*>/ vÃsÃpesÅti\<*<24>*>/ attho sarÅra¤ c' assa bhakkhatthÃya adÃsi, Sakko pabbatarasaæ pÅÊetvà ÃdÃya candamaï¬ale sasalakkhaïaæ akÃsi, tato paÂÂhÃya ten' eva sasalakkhaïena so candimà devaputto sasÅ sasÅti evaæ sa- satthuto\<*<25>*>/ lokassa kÃmaduho\<*<26>*>/ pemavaddhano\<*<27>*>/ ajja\<*<28>*>/ yakkho virocati, kappaÂÂhiyaæ h' etaæ\<*<29>*>/ paÂihÃriyan ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd khÃda-; read chÃdamÃn'? 2 Cks omit one tathÃ. 3 Bd adds kiæ. 4 Ck cÃ-, Bd khÃ-, adding rocanamÃno, Bs adds rocayamÃno. 5 Bd kumÃrassa in the place of athassa 6 Bd ko tÃ-. 7 Bd -tÃse. 8 Ck vipa-, Cs vipha-, Bd phaleyyuæ. 9 all three MSS. -uni. 10 Bd kÃresiti, Cks karohÅti. 11 Bd yo. 12 Bd sakka. 13 Ck -tun. 14 Bd omits na. 15 so Cs; Bd idaæ, Ck na idaæ. 16 Bs -ïo. 17 Bd yaso. 18 Ck Bd Ã-, Cs Ã- corr. to a-. 19 Bd sasatthako. 20 Bd -ruhajja. 21 Cs indaæ corr. to idaæ, Bd idaæ Ck na idaæ. 22 Bd hi. 23 Ck Ãva-, Cs ÃvÃ-. 24 Cs va. 25 Ck sasutthato, Bd sasatthuko. 26 Bd -ruho. 27 Bd -va¬hano. 28 Bd ajjÃpi. 29 Bd kappatthiya¤hetaæ, Cks kappaÂhitiyaæ-. >/ #<[page 034]># %<34 XVI. TiæsanipÃta.>% Taæ sutvà yakkho kumÃraæ vissajjento @*>/ porisÃdà pamutto viroca Kampilla mahÃnubhÃva\<*<2>*>/ Ãmodavaæ\<*<3>*>/ pitaraæ mÃtara¤ ca, sabbo ca te nandatu ¤Ãtipakkho\<*<4>*>/ ti Ã. || Ja_XVI:94 ||>@ Tattha bhÃnumà ti suriyo. i. v. h.: yathÃ\<*<5>*>/ pannarase RÃhumukhà pa- mutto cando và bhÃnumà và virocati evaæ tvam pi mama santikà mutto KampillaraÂÂhe viroca mahÃnubhÃvà 'ti, nandatÆ 'ti tussatu\<*<6>*>/ "Gaccha mahÃvÅrÃ" 'ti M-aæ uyyojesi. So pi taæ nibbisevanaæ katvà pa¤casÅlÃni\<*<7>*>/ datvà "yakkho nu kho eso no" ti parigaïhanto "yakkhÃnaæ akkhÅni rattÃni honti animi- sÃni, chÃyà na pa¤¤Ãyati, asaæbhÅtà honti, nÃyaæ yakkho, manusso esa, mayhaæ kira pitu\<*<8>*>/ tayo bhÃtaro yakkhiniyà gahitÃ, tesu tÃya\<*<9>*>/ dve khÃdità bhavissanti eko\<*<10>*>/ puttasinehena paÂijaggito bhavissati\<*<11>*>/, iminà tena bhavitabbaæ, imaæ netvà mayhaæ pitu\<*<8>*>/ Ãcikkhitvà rajje patiÂÂhÃpessÃmÅti" cintetvà "evam\<*<12>*>/ bho, na tvaæ yakkho, pitu me jeÂÂhabhÃtiko si, ehi mayà saddhiæ gantvà kulasantake rajje chattaæ ussÃpehÅti" vatvà itarena "nÃhaæ manusso" ti vutte "na tvaæ mayhaæ saddahasi, atthi pana so yassa saddahasÅti" pucchitvà "atthi asukaÂÂhÃne dibbacakkhutÃpaso\<*<13>*>/" ti vutte taæ ÃdÃya tattha agamÃsi. TÃpaso tam disvà va "kiæ karonto\<*<14>*>/ pitÃputtà ara¤¤e carathÃ" 'ti vatvà tesaæ ¤ÃtibhÃvaæ kathesi. So\<*<15>*>/ porisÃdo tassa saddahitvà "tÃta tvaæ gaccha, ahaæ ekasmiæ yeva\<*<16>*>/ attabhÃve dvidhÃ\<*<17>*>/ jÃto, na me rajjen' attho, pabba- jissÃm ahan" ti tÃpasassa santike isipabbajjaæ pabbaji. Atha naæ kumÃro vanditvà nagaram agamÃsi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks tvaæ. 2 Cks -vÃ. 3 Bd amodaya. 4 Cks pamokkhÃ. 5 Bd tathÃ. 6 Bd adds vÃ. 7 Bd -lÃdi. 8 Bds -tuno. 9 Bd omits tÃya. 10 Ck eke, Cs eke corr. to eko. 11 Bd -tÅti. 12 Bd ehi. 13 Bd -kkhukatÃ-. 14 so all three MSS. 15 Bd omits so. 16 Bd -¤¤eva. 17 Cs duvidhÃ, Ck dvi- corr. to duvi-, Bd duvidho. >/ #<[page 035]># %< 3. JayaddisajÃtaka. (513.) 35>% Tam atthaæ pakÃsento S. \<*<1>*>/ @*>/ dhitimà rÃjaputto kata¤jalÅ paggayha\<*<3>*>/ porisÃdaæ anu¤¤Ãto sotthi sukhÅ arogo paccÃga\<*<4>*>/ Kampillam AlÅnasatto\<*<5>*>/ ti || Ja_XVI:95 ||>@ gÃthaæ vatvà tassa nagaraæ gatassa negamÃdÅhi katakiriyaæ das- sento osÃnagÃtham Ã.: @*>/: nam' atthu te, dukkarakÃrako sÅti. || Ja_XVI:96 ||>@ RÃjÃ\<*<7>*>/ "kumÃro kirÃgato" ti sutvà paccuggamanaæ akÃsi. KumÃro mahÃjanaparivÃro gantvà rÃjÃnaæ vandi. Atha naæ so pucchi: "tÃta kathaæ tÃdisà porisÃdà mutto sÅti". "TÃta nÃyaæ yakkho, tumhÃkaæ jeÂÂhabhÃtÃ\<*<8>*>/ esa mayhaæ petteyyo" ti sabbapavattiæ\<*<9>*>/ Ãrocetvà "tumhehi mama petteyyaæ daÂÂhuæ vaÂÂatÅti" Ãha. RÃjà taæ khaïaæ ¤eva bheriæ carÃpetvà mahantena parivÃrena tÃpasÃnaæ santikaæ\<*<10>*>/ agamÃsi. MahÃtÃ- paso tassa\<*<11>*>/ yakkhiniyà Ãnetvà akhÃditvà positakÃraïa¤ ca yakkhabhÃvakÃraïa¤ ca\<*<12>*>/ tesaæ ¤ÃtibhÃva¤ ca sabbaæ vitthÃ- rena kathesi. RÃjà "ehi bhÃtika, rajjaæ kÃrehÅti" Ãha. "Alaæ mahÃrÃjÃ" 'ti. "Tena hi etha\<*<13>*>/, uyyÃne vasissatha, ahaæ vo catupaccayehi\<*<14>*>/ upaÂÂhahissÃmÅti". "NÃgacchÃmi\<*<15>*>/ mahÃrÃjÃ" 'ti. RÃjà tesaæ assamato\<*<16>*>/ avidÆre ekaæ pabba- tantaraæ\<*<17>*>/ khandhÃvÃram\<*<18>*>/ bandhitvà mahantaæ taÊÃkaæ kÃretvà kedÃre sampÃdetvà mahÃdhanaæ\<*<19>*>/ kulasahassaæ ÃnetvÃ\<*<20>*>/ mahÃgÃmaæ\<*<21>*>/ nivesetvÃ\<*<22>*>/ tÃpasÃnaæ bhikkhÃhÃraæ\<*<23>*>/ paÂÂha- pesi. So gÃmo CullakammÃsadammanigamo\<*<21>*>/ jÃto. Suta- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds Ãha. 2 Ck bha-. 3 Bd -hÃ, Cks pariyagÃ. 4 Bd paccÃgamÃ. 5 Bd -linna-. 6 read: namassamÃn' a¤j-? Bd pa¤jaligatà up-. 7 Cks rÃja. 8 Bd -tiko. 9 Bd sabbaæ-. 10 Bd -ke. 11 Bd tassÃ. 12 Ck omits yakkha-. 13 Bd ettha. 14 Bd catÆhi-. 15 Bd na Ãg-, Cs na ga-. 16 Bd asamÃpadato. 17 Cs pabbatattaraæ? Bd pappantaraæ. 18 Cks omit khan-. 19 Bd mahantaæ. 20 Bd adds mahÃdhanaæ kulasahassaæ. 21 Bd omits mahÃ. 22 Bd nivÃsetvÃ. 23 Bds -ÃcÃraæ 24 Bd khuddakak -- nÃma. >/ #<[page 036]># %<36 XVI. TiæsanipÃta>% somamahÃsattena porisÃdassa damitapadeso\<*<1>*>/ MahÃkammÃsa- dammaæ\<*<2>*>/ nÃmà 'ti veditabbo. S. i. d. Ã. s. p. j. s. (SaccapariyosÃne mÃtiposakatthero\<*<8>*>/ sotÃ- pattiphale patiÂÂhahi): "Tadà mÃtÃpitaro mahÃrÃjakulÃni ahesuæ, tÃpaso SÃriputto, porisÃdo AÇgulimÃlo, kaniÂÂhà UppalavaïïÃ, agga- mahesÅ RÃhulamÃtÃ, AlÅnasattukumÃro\<*<4>*>/ aham evÃ" 'ti. Jayaddisa- jÃtakaæ. $<4. ChaddantajÃtaka.>$ Kinnu socasÅti. Idam S. J. v. ekaæ daharabhikkhuniæ Ã. k. Sà kira SÃvatthiyaæ ekà kuladhÅtà gharÃvÃse ÃdÅnavaæ disvà pabbajitvà ekadivasaæ bhikkhunÅhi saddhiæ dhammasavanÃya gantvà alaækatadhammÃsane nisÅditvà dhammaæ desentassa Dasabalassa aparimÃïapu¤¤appabhÃvanibbattaæ uttamarÆpasampattiyuttaæ atta- bhÃvaæ oloketvà "pariciïïapubbÃ\<*<5>*>/ nu kho me bhavamhi carantiyÃ\<*<6>*>/ imassa purisassa pÃdaparicÃrikÃ\<*<7>*>/" ti cintesi. Ath' assà taæ khaïaæ ¤eva jÃtissara¤¤Ãïaæ uppajji: "ChaddantavÃraïakÃle ahaæ imassa purisassa pÃdaparicÃrikà bhÆtapubbÃ" 'ti. Ath' assà sarantiyà mahantaæ pÅtipÃmojjaæ uppajji. Sà pÅtivegena mahÃhasitaæ hasitvà puna cintesi: "pÃdaparicÃrikà nÃma sÃmikÃnaæ hitajjhÃsayà hi\<*<8>*>/ appakÃ\<*<9>*>/ ahitajjhasayà va bahutara, hitajjhÃsayà nu kho ahaæ imassa purisassa ahosiæ ahitajjhÃsayÃ" ti sà anussaramÃnà "ahaæ appa- mattakaæ\<*<10>*>/ dosaæ hadaye Âhapetvà vÅsaæratanasatikaæ Chaddanta- mahÃgajissaraæ Sonuttaraæ nÃma nesÃdaæ pesetvà visapÅtasallena\<*<11>*>/ vijjhÃpetvà jÅvitakkhayaæ pÃpesin\<*<12>*>/" ti addasa. Ath' assà soko udapÃdi, hadayaæ uïhaæ ahosi, sà sokaæ sandhÃretuæ asakkonti assasitvà passasitvÃ\<*<13>*>/ mahÃsaddena parodi. Taæ disvà S. sitaæ pÃtukaritvÃ\<*<14>*>/ "ko nu kho bhante hetu\<*<15>*>/ sitassa pÃtukammÃyÃ" 'ti bhikkhusaæghena puÂÂho "bhikkhave ayaæ daharabhikkhunÅ pubbe mayi kataæ aparÃdhaæ saritvà rodÅti\<*<16>*>/" vatvà a. Ã. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bs adds pana. 2 Bds -dammanigamo 3 Bd mÃtu-. 4 Bd alina-. 5 Ck -ciïïÃ-, Cs pariminnÃ-, Bd pariciïïaæ-, Bs paricchiïïa. 6 Bd vica-. 7 so all three MSS. for -cÃriyÃ? 8 Bd omits hi. 9 Cks omit appakÃ. 10 Bd -kampi. 11 Bd visayantena sallena. 12 Ck -sen, Bd -sÅ. 13 Bd omits pa-. 14 Bd pÃtuæ-. 15 Bd adds ko paccayo. 16 Bd rodatÅti. >/ #<[page 037]># %< 4. ChaddantajÃtaka. (514.) 37>% AtÅte Himavati\<*<1>*>/ Chaddanta-dahaæ upanissÃya aÂÂhasa- hassà hatthinÃgà vasiæsu iddhimanto vehasayaægamÃ\<*<2>*>/. Tadà Bo. jeÂÂhakavÃraïassa putto hutvà nibbatti, so sabbaseto ahosi rattamukhapÃdo. So aparabhÃge vuddhippatto\<*<3>*>/ aÂÂhÃsÅti- hatthubbedho ahosi vÅsaæratanasatÃyÃmo\<*<4>*>/ aÂÂhapaïïÃsahatthÃya rajatadÃmasadisÃya soï¬Ãya samannÃgato, dantà pan' assa parikkhepato païïarasahatthà ahesuæ dÅghato tiæsahatthÃ\<*<5>*>/ chabbaïïÃhi rasmÅhi\<*<6>*>/ samannÃgatÃ. So aÂÂhannam nÃgasa- hassÃnaæ jeÂÂhako ahosi, paccekabuddhe\<*<7>*>/ pÆjesi. Tassa dve aggamahesiyo ahesuæ Cullasubhaddà MahÃsubbaddà cà 'ti. NÃgarÃjà aÂÂhasahassanÃgaparivÃro Ka¤canaguhÃyaæ vasati. So pana Chaddantadaho ÃyÃmato ca vitthÃrato ca pa¤¤Ãsa- yojano hoti, tassa majjhe dvÃdasayojanappamÃïe ÂhÃne sevÃlaæ và païakaæ\<*<8>*>/ và n' atthi, maïikkandhavaïïaæ udakam eva santiÂÂhati. Tadanantaraæ yojanavitthataæ suddhaæ kalla- hÃravanaæ\<*<9>*>/ taæ udakaæ parikkhipitvà Âhitaæ. Tadanantaraæ yojanavitthatam eva suddhaæ\<*<10>*>/ nÅluppalavanaæ taæ parikkhi- pitvà Âhitaæ, yojanayojanavitthatÃn' eva rattuppalasetuppala rattapadumasetapadumakumudavanÃni purimaæ purimaæ pa- rikkhipitvà ÂhitÃni, imesaæ pana sattannaæ vanÃnaæ anantaraæ sabbesam pi tesaæ kallahÃrÃdivasena\<*<11>*>/ omissakavanaæ yojana- vitthatam eva tÃni parikkhipitvà Âhitaæ. Tadanantaraæ nÃ- gÃnaæ patiÂÂhappamÃïe\<*<12>*>/ udake yojanavitthatam eva rattasÃli- vanaæ. Tadanantaraæ udakapariyante nÅlapÅtalohitodÃtasura- bhisukhumakusumasamÃkiïïaæ khuddakagacchavanaæ. Iti imÃni dasa vanÃni yojanayojanavittharÃn' eva. Tato khuddaka- rÃjamahÃrÃjamÃsamuggavanaæ. Tadanantaraæ tipusaelÃÊukalÃ- bukakumbhaï¬avallivanÃni\<*<13>*>/. Tato pÆgarukkhappamÃïaæ\<*<14>*>/ ucchuvanaæ. Tato hatthidantappamÃïaæ\<*<15>*>/ kadaliphalaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -vante. 2 Bd vehÃsaæ-. 3 Bd vu¬hi-. 4 Bd visa ra-. 5 Bd casa-. 6 Bd raæsihi. 7 Bd pa¤casate pacceka-. 8 Ck pÃna-, Cs panna-. 9 Bd kallÃ. 10 Cks suddha 11 Bd kallÃhÃrÃdÅnaæ vasena. 12 Bds kaÂippa-. 13 Bd -vanaæ. 14 Ck puga-, Bd pugga-. 15 -daï¬a-, adding phalaæ. >/ #<[page 038]># %<38 XVI. TiæsanÅpÃta>% kadalivanaæ. Tato sÃlivanaæ. Tadanantaraæ cÃÂippamÃïa- phalaæ\<*<1>*>/ panasavanaæ. Tato madhuraphalaæ ci¤cavanaæ. Tato kaviÂÂhavanaæ\<*<2>*>/. Tato omissako mahÃvanasaï¬o\<*<3>*>/. Tato veïuvanaæ. Ayam assa tasmiæ kÃle sampatti, SaæyuttaÂÂha- kathÃya pana idÃni vattamÃnasampatti yeva kathitÃ. Veïu- vanaæ\<*<4>*>/ pana parikkhipitvà sattapabbatà ÂhitÃ, tesaæ bÃhiran- tato\<*<5>*>/ paÂÂhÃya paÂhamo CullakÃlapabbato\<*<6>*>/ nÃma, dutiyo MahÃkÃlapabbato\<*<7>*>/ nÃma, tato Udakapabbato\<*<8>*>/ nÃma, tato Candapassapabbato nÃma, tato Suriyapassapabbato nÃma, tato Maïipassapabbato nÃma, tato\<*<9>*>/ sattamo Suvaïïapassapabbato nÃma, so ubbedhato sattayojaniko Chaddantadahaæ parikkhi- pitvà pattassa mukhavaÂÂi viya Âhito, tassa abbhantarimapassaæ suvaïïavaïïaæ, tato nikkhantena obhÃsena Chaddantadaho samuggatabÃlasuriyo viya hoti, bÃhirimapabbatesu\<*<10>*>/ pana eko ubbedhato cha yojanÃni eko pa¤ca eko cattÃri eko tÅni eko dve eko yojanaæ. Evaæ sattapabbataparikkhittassa pana tassa dahassa pubbuttarakaïïe udakavÃtapaharaïokÃse mahÃ- nigrodharukkho\<*<11>*>/, tassa khandho parikkhepato pa¤cayojaniko ubbedhato sattayojaniko, catÆsu disÃsu catasso sÃkhà chayo- janikÃ, uddhaæ uggatasÃkhÃpi chayojanikà va, iti so mÆlato paÂÂhÃya ubbedhena terasayojaniko sÃkhÃnaæ orimantato yÃva pÃrimantà dvÃdasayojaniko\<*<12>*>/ aÂÂhahi pÃrohasahassehi\<*<13>*>/ paÂi- maï¬ito Muï¬amaïipabbato viya vilasamÃno\<*<14>*>/ tiÂÂhati. Chad- dantadahassa pana pacchimadisÃbhÃgena\<*<15>*>/ Suvaïïapabbate dvÃdasayojanikà Ka¤canaguhÃ. Chaddanto\<*<16>*>/ nÃgarÃjà vassÃ- ratte aÂÂhasahassanÃgaparivuto Ka¤canaguhÃyaæ vasati, gimha- kÃle udakavÃtaæ sampaÂicchamÃno mahÃnigrodhamÆle pÃro- hantare\<*<17>*>/ tiÂÂhati. Ath' assa ekadivasaæ "mahÃsÃlavanaæ pupphitan" ti Ãrocayiæsu, so saparivÃro "sÃlakÅlaæ kÅÊissÃmÅti" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -ïaæ-. 2 Bd kapiÂha-, Bs kapittha-. 3 Bd soï¬o. 4 Bd tato veÊuvanam. 5 Bd -rantarato. 6 Cs -kÃÊa-, Bd cuÊa-. 7 Cs -kÃÊa-. 8 Cks udakapassapab-. 9 Cs Bd omit tato. 10 so Cks; Bd bÃhÅrapa-. 11 Bds add atthi. 12 Bd -kÃ. 13 Ck roha-, Bd poro-. 14 Ck Bd vilÃ-, Cs vila- corr. to vilÃ-. 15 Cs Bd -ge. 16 Bd adds nÃma. 17 Bd poro-. >/ #<[page 039]># %< 4. ChaddantajÃtaka. (514.) 39>% taæ sÃlavanaæ gantvà ekaæ supupphitaæ sÃlarukkhaæ kum- bhena pahari. TadÃ\<*<1>*>/ Cullasubhaddà uparivÃtapasse ÂhitÃ, tassà sarÅre sukkhadaï¬akamissÃni\<*<2>*>/ purÃïapaïïÃni c' eva tambakipillikÃni ca patiæsu. MahÃsubhaddà pana\<*<3>*>/ adhovÃta- passe ÂhitÃ, tassà sarÅre pupphareïuki¤jakkhapattÃni patiæsu. CullasubhaddÃ\<*<4>*>/ "attano piyabhariyÃya upari pupphareïuki¤- jakkhapattÃni pÃtesi, mama sarÅre sukkhadaï¬akamissÃni purÃïapaïïÃni c' eva tambakipillikÃni ca\<*<5>*>/, hotu jÃnissÃmÅti" MahÃsatte veraæ bandhi. Aparam pi divasaæ nÃgarÃjà sa- parivÃro nahÃnatthÃya Chaddantadahaæ otari, atha dve taruïa- nÃgà soï¬ehi usÅrakalÃpe gahetvà KelÃsakÆÂaæ majjantà viya nahÃpesuæ, tasmiæ nahÃtvà uttiïïe dve kaïeruyo\<*<6>*>/ nahÃpesuæ, tÃpi uttaritvà M-assa santike aÂÂhaæsu. Tato aÂÂhasahassa- nÃgà saraæ otaritvà udakakÅÊaæ kÅÊitvà sarato nÃnÃpupphÃni Ãharitvà rajatathÆpaæ alaækarontÃ\<*<7>*>/ viya M-aæ alaækaritvà pacchà dve kaïeruyo\<*<6>*>/ alaækariæsu. Ath' eko hatthi sare vicaranto sattuddayamahÃpadumaæ\<*<8>*>/ labhitvà Ãharitvà M-assa adÃsi. So taæ soï¬Ãya gahetvà reïuæ kumbhe okiritvà jeÂÂhikÃya\<*<9>*>/ MahÃsubhaddÃya adÃsi. Taæ disvà itarà "idam pi sattuddayamahÃpadumaæ\<*<10>*>/ attano piyabhariyÃya eva dadÃti na mayhan" ti puna pi tasmiæ veraæ bandhi. Ath' eka- divasaæ B-tte madhuraphalÃni c' eva bhisamuÊÃlÃni\<*<11>*>/ ca pokkharamadhunà yojetvà pa¤casate paccekabuddhe bhojente\<*<12>*>/ CullasubhaddÃ\<*<4>*>/ attanà laddhaphalÃphalaæ paccekabuddhÃnaæ datvà "ito dÃni cavitvà MaddarÃjakule nibbattitvà Subhaddà nÃma rÃjaka¤¤Ã hutvà vayappattà BÃrÃïasira¤¤o aggamahesibhÃvaæ patvà tassa piyà manÃpà taæ attano ruciæ kÃretuæ samatthà hutvà tassa Ãcikkhitvà ekaæ luddakaæ\<*<13>*>/ pesetvà imaæ hat- thiæ visapÅtena kaï¬ena vijjhÃpetvà jÅvitakkhayaæ pÃpetvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks omit ta-. 2 Bd rukkha--missakÃni. 3 Cks omit pana. 4 Bd cÆÊa-. 5 Bd adds pÃtesi. 6 Bd kareïukÃyo. 7 Bd -to, Cs -tà corr. to -to. 8 Bd -ddayaæ nÃma mahÃ-. 9 Ck jeÂÂhità ti, Cs jeÂÂhità ni. 10 Bd -yaæmahÃ-. 11 Bd -mÆlÃni. 12 Cs -to corr. to -te. Bd -jante. 13 Bd luddaæ. >/ #<[page 040]># %<40 XVI. TiæsamipÃta.>% chabbaïïaraæsÅ vissajjente yamakadante ÃhÃrÃpetuæ samatthà homÅti" patthanaæ Âhapesi. Sà tato paÂÂhÃya gocaraæ aga- hetvà sussitvà nacirass' eva kÃlaæ katvà MaddaraÂÂhe rÃja- mahesiyà kucchismiæ nibbatti, Subhaddà ti 'ssà nÃmaæ kariæsu. Atha naæ vayappattam BÃrÃïasira¤¤o adaæsu, sà tassa piyà ahosi manÃpà soÊasannam itthisahassÃnaæ jeÂÂhikÃ, jÃtissara¤¤Ãïaæ patilabhi. Sà cintesi: "samiddhà me patthanÃ, idÃni tassa nÃgassa yamakadante ÃhÃrÃpessÃmÅti" Tato sarÅraæ telena makkhetvà kiliÂÂhavatthaæ nivÃsetvà gilÃnÃkÃraæ das- setvÃ\<*<1>*>/ ma¤cake nipajji. RÃjà "kuhiæ SubhaddÃ\<*<2>*>/" ti vatvà "gilÃnÃ" ti sutvà sirigabbhaæ pavisitvà ma¤cake nisÅditvà tassà piÂÂhiæ parimajjanto paÂhamam g. Ã.: @*>/, paï¬u sÅ varavaïïini, milÃyasi visÃlakkhi, mÃlà va parimaddità ti. || Ja_XVI:97 ||>@ Tattha anujjaÇgÅti\<*<4>*>/ ka¤canasannibhasarÅre, mÃlà va parimaddità ti hatthehi parimadditapadumamÃlà viya. Taæ sutvà sà itaraæ gÃthaæ Ãha: @@ Tattha na so ti yÃdiso mama supinantena upaccagà supinaæ passantiyà mayà diÂÂho dohaÊo so sulabharÆpo viya na hoti dullabho so. mayhaæ pana taæ\<*<5>*>/ alabhantiyà jÅvitaæ n' atthÅti avoca\<*<6>*>/. Taæ sutvà rÃjà gÃtham Ãha: @@ Tattha pacurà ti bahÆ sulabhÃ\<*<7>*>/. Taæ sutvà devÅ "mahÃrÃja, dullabho mama dohaÊo, na naæ idÃni kathemi, yÃvatakà pana vo\<*<8>*>/ vijite luddà te sabbe \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds sirigabbhaæ pavisitvÃ. 2 Bd cÆÊasu-. 3 Bd -caÇgÅ. 4 Bd -caÇgiti. 5 Bd ta¤ca. 6 Bd -caæ. 7 Bds add bhadde subhaddà idhalokasmi manussà kÃmà manussehi paÂhiyamÃnà ye keci sattaratanamandane manussehi ye keci pa¤ca kÃmaguïà atthi sabbe te vatthukÃmakilesakÃme ahaæ te tuyhaæ dadÃmi 8 Bd te. >/ #<[page 041]># %< 4.ChaddantajÃtaka.(514) 41>% sannipÃtÃpetha\<*<1>*>/, tesaæ majjhe kathessÃmÃti" dÅpentÅ anan- taraæ g. Ã. @*>/. || Ja_XVI:100 ||>@ RÃjà "sÃdhÆ" 'ti sirigabbhà nikkhamitvà "`yÃvatikÃ\<*<3>*>/ tiyojanasatike KÃsiraÂÂhe luddà te sabbe\<*<4>*>/ sannipÃtentÆ' 'ti\<*<5>*>/ bheri¤ carÃpethÃ" 'ti amacce ÃïÃpesi, te tathà akaæsu. Nacirass' eva KÃsiraÂÂhavÃsino\<*<6>*>/ luddà yathÃbalaæ païïÃkÃraæ gahetvÃ\<*<7>*>/ ÃgatabhÃvaæ ra¤¤o ÃrocÃpesuæ, te sabbe pi saÂÂhi- sahassamattà ahesuæ. RÃjà tesaæ ÃgatabhÃvaæ ¤atvà vÃta- pÃne Âhito hatthaæ pasÃretvà tesaæ ÃgatabhÃvaæ deviyà kathento @*>/ cattajÅvità ti Ã. || Ja_XVI:101 ||>@ Tattha ime te ti ye tvaæ sannipÃtÃpesi ime te, katah atthà ti vijjhana- chedane sukatahatthà kusalà susikkhitÃ, visÃradà ti nibbhayÃ, vana¤¤Æ ca miga¤¤Ã cà 'ti vanÃni ca mige ca jÃnanti, mama te\<*<9>*>/ ti sabbe pite mama\<*<10>*>/ cattajÅvitÃ, yam ahaæ\<*<11>*>/ icchÃmi tam karontÅti. Taæ sutvà devÅ te Ãmantetvà itaraæ g. Ã.: @*>/ gajaæ setaæ addasaæ supinen' ahaæ\<*<13>*>/, tassa dantehi me attho, alÃbhe n' atthi jÅvitan ti. || Ja_XVI:102 ||>@ Tattha nisÃmethà ti suïÃtha, chabbisÃïan ti chabbaïïavisÃïaæ. Taæ sutvà luddaputtà @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -pÃtetha. 2 Bds add tattha deva ye keci tava vijità yattakà luddà atthi sabbe te luddà samÃyanti pakkosiæsu ahaæ yÃdiso mama dohaÊo etesaæ luddÃnaæ akkhissaæ akkhissÃma taæ. 3 Bd -vattakÃ. 4 Bd saæ. 5 Bd sannipÃtatthÃya in the place of san-. 6 Bd kÃsikaraÂha-. 7 Bds add ÃgantvÃ. 8 Cs omits te, Bd has hatthe. 9 Cs mama te corr. to mamatthe, Bd mamatte. 10 Bd pi ca ete mamatte. 11 Bd -tà yam ayaæ. 12 Ck Bd -naæ. 13 Bd supine ahaæ. >/ #<[page 042]># %<42 XVI. TiæsanÅpÃta>% @< yam addasÃ\<*<1>*>/ supine rÃjaputti, akkÃhi no yÃdiso hatthinÃgo\<*<2>*>/ ti bhÃsiæsu. || Ja_XVI:103 ||>@ Tattha pitunnan ti karaïatthe sÃmivacanaæ, i. v. h.: n' eva amhÃkaæ pitÆhi na pitÃmahehi evarÆpo ku¤jaro diÂÂhapubbo pageva amhehi, tasmà attanà diÂÂhalakkhaïavasena akkhÃhi\<*<3>*>/ no yÃdiso tayà diÂÂho hatthinÃgo ti. Anantaraæ gÃthÃpi tehi\<*<4>*>/ yeva vuttÃ: @*>/ (vol. I p. 401) uddhaæ adho, dasa disÃ\<*<6>*>/ imÃyo, katamaæ disaæ tiÂÂhati nÃgarÃjà yam addasÃ\<*<1>*>/ supine chabbisÃïan ti. || Ja_XVI:104 ||>@ Tattha disÃ\<*<7>*>/ ti disÃ\<*<8>*>/, kataman ti etÃsu disÃsu katamÃya disÃya. Evaæ vutte SubhaddÃ\<*<9>*>/ sabbe ludde oloketvà tesaæ antare patthaÂapÃdaæ\<*<10>*>/ bhattapuÂasadisajaæghaæ\<*<11>*>/ mahÃjÃnuæ mahÃphÃsukaæ\<*<12>*>/ bahalamassuæ tambadÃÂhikaæ nibbiddha- piÇgalaæ\<*<13>*>/ dussaïÂhÃnaæ bhÅbhacchaæ\<*<14>*>/ sabbesaæ matthaka- matthakena pa¤¤ÃyamÃnaæ M-assa pubbe veriæ Sonuttaraæ\<*<15>*>/ nÃma nesÃdaæ disvà "esa mama vacanaæ\<*<16>*>/ kÃtuæ sakkhissa- tÅti" rÃjÃnaæ anujÃnÃpetvà taæ ÃdÃya sattabhÆmakapÃsÃdassa uparimatalaæ Ãruyha uttarasÅhapa¤jaraæ vivaritvà Uttara- himavantÃbhimukhaæ hatthaæ pasÃretvà catasso gÃthà ÃthÃsi. @*>/ uttariyaæ\<*<18>*>/ disÃyaæ atikamma\<*<19>*>/ so satta girÅ\<*<20>*>/ brahante Suvaïïapasso nÃma\<*<21>*>/ girÅ\<*<20>*>/ uÊÃro supupphito kimpurisÃnuciïïo. || Ja_XVI:105 ||>@ @*>/ kinnarÃnaæ olokaya\<*<23>*>/ pabbatapÃdamÆlaæ,>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs -sà corr. to -saæ, Bd -sa. 2 Cks hatthinÃho. 3 Bd bhak-. 4 Cks gÃthÃhi te. 5 Ck omits vi-. 6 Cks desà tÃ. 7 Ck disatÃ, Cs disÃtÃ. 8 Bds disÃsu. 9 Bd cÆÊasu-. 10 Bd patthatha-. 11 Cks hattapuÂasÃdisaæ-, Cs bha--saæ-, Bd -sadÅgha-. 12 Ck Bd -pÃ- 13 Bd nippaddhaæ-. 14 Bd vibhajjaæ 15 Cs soïu-. 16 Ck esa camamaæ, Cs esa mamamanaæ? 17 Cks -Æ. 18 Bd -rÃ-. 19 Cks atikka-. 20 all three MSS. -ri. 21 so all three MSS. for pi? 22 so all three MSS. for bhavaæ? 23 so all three MSS. for -yÃ? >/ #<[page 043]># %< 4. ChaddantajÃtaka (514.) 43>% @< atha dakkhasÅ meghasamÃnavaïïaæ nigrodharÃjaæ aÂÂhasahassapÃdaæ\<*<1>*>/. || Ja_XVI:106 ||>@ @*>/ duppasaho parehi\<*<3>*>/, rakkhanti naæ\<*<4>*>/ aÂÂhasahassanÃgà ÅsÃdantÃ\<*<5>*>/ vÃtajavappahÃrino. || Ja_XVI:107 ||>@ @*>/ passasantÃ, kuppanti vÃtassa pi eritassa, manussabhÆtaæ pana tattha disvà bhasmaæ\<*<7>*>/ kareyyaæ, nÃssa\<*<8>*>/ rajo pi tassà 'ti. || Ja_XVI:108 ||>@ Tattha\<*<9>*>/ ito ti imamhà ÂhÃnÃ, uttariyan\<*<10>*>/ ti uttarÃyaæ\<*<11>*>/, uÊÃro ti mahÃ\<*<12>*>/ itarehi chahi pabbatehi uccataro, olokayà 'ti\<*<13>*>/ olokeyyÃsi, tatthac- chatÅti tasmiæ nigrodharukkhamÆle gimhasamaye udakavÃtaæ sampaÂicchanto\<*<14>*>/ tiÂÂhati, duppasaho ti a¤¤e\<*<15>*>/ taæ upagantvà pasayhakÃraæ kÃtuæ samatthà nÃma n' atthÅti duppasaho parehi\<*<16>*>/, IsÃdantà ti rathÅsÃsamÃnadantÃ, vÃta- javappahÃrino ti vÃtajaveïa gantvà paccÃmitte paharaïasÅlÃ\<*<17>*>/, bhÅmÆlÃ\<*<18>*>/ ti bhiæsanakamahÃsaddà nibaddhaæ\<*<19>*>/ assÃsaæ\<*<20>*>/ mu¤cantÃ\<*<21>*>/, eritassà 'ti vÃtassa yaæ\<*<22>*>/ saddÃnubaddhaæ eritaæ calanaæ kampanaæ tassa\<*<23>*>/ pi kuppanti\<*<24>*>/ evaæ pharusaæ, nÃssÃ\<*<25>*>/ 'ti tassa nÃsÃvÃtena\<*<26>*>/ viddhaæsitvà bhasmaæ ka- tassa\<*<27>*>/ tassa rajo\<*<26>*>/ pi na\<*<29>*>/ bhaveyya. Taæ sutvà Sonuttaro\<*<30>*>/; maraïabhayabhÅto\<*<31>*>/ @*>/ jÃtarÆpassa devi>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so Cks; Bds -poraæ; read pi for aÂÂha? 2 so all three MSS. 3 Bd -bhi. 4 Cks taæ. 5 Bd byÃsanadantÃ. 6 so Bd for bhÅmalÃ, Cks timÆlaæ. 7 Bd asmÅ. 8 so Cks for na? Bd nasÃ, Bs nÃsÃ. 9 Bds add bho luddaputta so tvaæ. 10 Bd -rÃ-. 11 Bd -rÃya dÅsÃyaæ, adding ujuæ gaccha gacchÃhi gaætvÃna brahante sattagÅri atikkamma atikkantena tayà pathamameva chapabbate atikkamitvà suvaïïapasso nÃma gÅri kidiso. 12 Bd mahanto. 13 Cks si 14 Bd adds acchatÅ. 15 Bds -ehi. 16 Bd parebhi, adding evarÆpo ku¤caro tattha tasmi nigrodhamÆle gimhasamaye udakavÃtaæ sampaÂicchanto acchati tiÂÂhati ludda aÂha sahassanÃgà kiædisÃ. 17 Bd adds evarÆpà aÂhassa nÃgà naæ rakkhanti. 18 Bd bhimÆlan, Cks timÆlÃ. 19 Bd nubandhaæ. 20 Bd -sa passÃsantÃ. 21 Cks muccantÃ, Bd mu¤cantà tiÂhanti. 22 Bd vÃtapaharitassa yaæ. 23 Bd tassÃ. 24 Bd adds te nÃgà tattha tasmi ÂhÃne Ãgataæ manussabhÆtaæ disvÃ. 25 Bd nassÃ. 26 Bd nÃsavÃteneva. 27 Bd katvÃ. 28 Bd adds raja¤¤abhÃvaæ bhasmaæ pi kareyyuæ. 29 Bd omits pina. 30 Cs Bd soïu-. 31 Bd adds hutvÃ. 32 Bd piladdhanÃ. >/ #<[page 044]># %<44 XVI. TiæsanipÃta.>% @< muttà maïÅ veluriyÃmayà ca, kiæ kÃhasÅ dantapilandhanena\<*<1>*>/, udÃhu ghÃtessasi luddaputte ti Ãha. || Ja_XVI:109 ||>@ Tattha pilandhanÃ\<*<2>*>/ ti ÃbharaïÃni, veÊuriyÃmayà ti veÊuriyÃmayÃni, ghÃtessasÅti udÃhu pilandhanapadesena luddaputte ghÃtÃpetukÃmÃsÅti pucchati\<*<3>*>/. Tato devÅ gÃtham Ãha: @*>/ sussÃmi anussarantÅ, karohi me luddaka etam atthaæ, dassÃmi te gÃmavarÃni pa¤cà 'ti. || Ja_XVI:110 ||>@ Tattha sà ti sà ahaæ, anussarantÅti tena vÃraïena\<*<5>*>/ mayi kataæ varaæ anussaramÃnÃ, dassÃmi te ti etasmiæ te atthe nipphÃdite\<*<6>*>/ saæ- vacchare satasahassuÂÂhÃnake pa¤ca gÃme\<*<7>*>/ dadÃmÅti. Eva¤ ca pana vatvà "samma luddaka `ahaæ etaæ\<*<6>*>/ chaddantahatthiæ mÃrÃpetvÃ\<*<9>*>/ yamakadante ÃharÃpetuæ\<*<10>*>/ samatthà homÅti' paccekabuddhÃnaæ dÃnaæ datvà patthanaæ Âhapesiæ, mayà supinantena diÂÂhan\<*<11>*>/ nÃma n' atthi, sà pana mayà patthitapatthanà samijjhissati, tvaæ gacchanto mà bhÃ- yÅti" taæ samassÃsesi\<*<12>*>/. So "sÃdhu ayyo\<*<13>*>/" ti tassà va- canaæ sampaticchitvà "tena hi me pÃkaÂaæ katvà tassa vasanaÂÂhÃnaæ kathehÅti" pucchanto @*>/ kattha-m-upeti ÂhÃnaæ, vÅthi 'ssa kà nahÃnagatassa hoti, kathaæ\<*<15>*>/ hi so nahÃyati nÃgarÃjÃ, kathaæ vijÃnemu gatiæ gajassà 'ti Ã. || Ja_XVI:111 ||>@ Tattha katthacchatÅti kattha vasati, katthamupeti ÂhÃnan ti kattha ÂiÂÂhatÅti attho, vÅthissa kà ti tassa nahÃnagatassa kà vÅthi hoti, kataramaggena nÃma\<*<16>*>/ gacchatÅti\<*<17>*>/, kathaæ vijÃnemÆ 'ti tayà akathite mayaæ kathaæ tassa gajassa gatiæ vijÃnissÃma, tasmà kathehi no ti attho. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd piladdhanena, adding mÃretukÃmà ku¤jaraæ chabbisÃïaæ. 2 Cks -nÃnÅ, Bd piladdhanÃ. 3 Bd pucchi. 4 Bds uddhacca. 5 Bd adds pÆre. 6 Ck Bd nippÃ-. 7 Bd varagÃme te tuyhaæ dassÃmi. 8 Bd eka. 9 Bd mÃretvÃ. 10 Cs -tu. 11 Bd diÂhÃ. 12 Bd -ssÃsiti. 13 Bd -e. 14 all three MSS. -ti. 15 Ck kattha, Cs kattha corr. to kathaæ, Bd katha¤. 16 Bd adds so. 17 Bd -ati. >/ #<[page 045]># %< 4. ChaddantajÃtaka. (514.) 45>% Tato sà jÃtissara¤¤Ãïena paccakkhato diÂÂhaÂÂhÃnaæ tassa ÃcikkhantÅ dve gÃthà abhÃsi: @*>/ ca sampupphità bhamaragaïÃnuciïïÃ, ettha hi so nahÃyati nÃgarÃjÃ. || Ja_XVI:112 ||>@ @*>/ uppalamÃlabhÃrÅ sabbaseto puï¬arÅkattacaægÅ\<*<3>*>/ ÃmmodamÃno\<*<4>*>/ gacchatÅ [san] niketaæ purakkhatvà mahesiæ sabbabhaddan ti. || Ja_XVI:113 ||>@ Tattha tatthevà 'ti tassa vasanaÂÂhÃne yeva, pokkharaïÅti Chad- dantadaham sandhÃyÃha, sampupphità ti duvidhehi kumudehi tividhehi uppalehi pa¤cavaïïehi ca padumehi samantato pupphitÃ, ettha hi so ti so nÃgarÃjà ettha Chaddantadahe nahÃyati, uppalamÃlabhÃrÅti uppalÃdÅnaæ jalajathalajÃnaæ pupphÃnaæ mÃlaæ bharanto\<*<5>*>/, puï¬arÅkattacaægÅti\<*<6>*>/ puï- ¬arÅkasadisattacabhÃvena\<*<7>*>/ odÃtena aÇgena samannÃgato, ÃmodamÃno\<*<8>*>/ ti Ãmoditapamodito, sanniketan ti attano vasanaÂÂhÃnaæ, purakkhatvà ti sabbabhaddaæ\<*<9>*>/ nÃma mahesiæ purato katvà aÂÂhahi nÃgasahassehi parivuto attano vasanaÂÂhÃnaæ gacchati. Taæ sutvà Sonuttaro "sÃdhu ayye, ahan taæ vÃraïaæ mÃretvà dante ÃharissÃmÅti" sampaÂicchi. Ath' assa sà tuÂÂhà sahassaæ datvà "gehaæ tÃva gaccha, ito sattÃhacca- yena tattha gamissasÅti" taæ uyyojetvà kammÃre pakkosÃ- petvà "tÃta\<*<10>*>/ amhÃkaæ vÃsipharasukuddÃlanikhÃdanamuÂÂhika- veÊugumbacchedanasatthitiïalÃyanÃsilohadaï¬akhÃnukÃyasiæ- ghÃÂakehi attho, sabbaæ sÅghaæ katvà ÃharÃ" 'ti ÃïÃpetvà cammakÃre pakkosÃpetvà "tÃta amhÃkaæ kumbhakÃragÃhikaæ\<*<11>*>/ cammabhastaæ\<*<12>*>/ kÃtuæ vaÂÂati\<*<13>*>/, cammayottavarattahatthipÃda- upÃhanacammachattehi\<*<14>*>/ pi no attho, sabbaæ sÅghaæ katvà Ãharà 'ti ÃïÃpesi. Te ubho pi sabbÃni tÃni sÅghaæ katvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -dakÃ. 2 read nahÃt'? 3 Ck -i, Bd puïïarikatthacaÇgi. 4 Ck Bd a-. 5 Bd dhÃrento. 6 Ck puï¬arÅkattha-, Bd puïïarikatthacaÇgiti. 7 Bd puïïarikasadisattabhÃvena. 8 Ck a-. 9 Cks sabbaæ-. 10 Ck tÃtÃ, Cs tÃtà corr. to tÃta. 11 Bd -gÃhakaæ. 12 Cs cammaæ bhastaæ. 13 Cks vaÂÂatÅti. 14 Cks yotta¤caratta--, Cs -upÃhana¤ca cam-, Bd -yottaæ varattaæ-- upÃhanaæ. >/ #<[page 046]># %<46 XVI. TiæsanipÃta.>% Ãharitvà adaæsu. Sà tassa pÃtheyyaæ saævidahitvà araïÅsa- hitaæ Ãdiæ katvÃ\<*<1>*>/ sabbaæ upakaraïa¤ ca baddhasattuÃdikaæ\<*<3>*>/ pÃtheyya¤ ca cammabhastÃyaæ pakkhipi, taæ sabbam pi kumbhabhÃramattaæ ahosi. Sonuttaro pi attano parivacchaæ katvà sattame divase Ãgantvà deviæ vanditvà aÂÂhÃsi. Atha naæ sà "niÂÂhitaæ te samma\<*<3>*>/ panthÆpakaraïaæ\<*<4>*>/, imaæ\<*<5>*>/ tÃva pasibbakaæ gaïhÃ" 'ti Ãha. So pana mahÃthÃmo pa¤cannaæ hatthÅnaæ balaæ dhÃreti, tasmà taæ pÆpapasibbakaæ\<*<6>*>/ viya ukkhipitvà upakacchantare Âhapetvà rittahattho viya aÂÂhÃsi. CullasubhaddÃ\<*<7>*>/ luddassa dÃrakÃnaæ paribbayaæ datvà ra¤¤o Ãcikkhitvà Sonuttaraæ uyyojesi. So pi rÃjÃna¤ ca devi¤ ca vanditvà rÃjanivesanà oruyha rathe Âhapetvà mahantena pari- vÃrena nagarà nikkhamitvà gÃmanigamaparamparÃya\<*<8>*>/ paccan- taæ patvà jÃnapade\<*<9>*>/ nivattetvà paccantavÃsÅhi saddhiæ ara¤¤aæ pavisitvà manussapathaæ atikkamma paccantavÃsino pi nivattetvà ekako va gacchanto tiæsayojanikaæ maggaæ\<*<10>*>/ dabbagahanaæ kÃsagahanaæ tiïagahanaæ\<*<11>*>/ tulasigahanaæ\<*<12>*>/ saragahanaæ\<*<13>*>/ tirivacchagahanÃdÅni\<*<14>*>/ chakaïÂakagumbaka- gahanÃnÅ vettagahanaæ omissakagahanaæ naÊavanasaravana- gahanasadisaæ\<*<15>*>/ uragena pi dubbinivijjhaæ ghanavanagahanaæ rukkhagahanaæ veÊugahanaæ\<*<16>*>/ kalalagahanaæ udakagahanaæ pabbatagahanan ti aÂÂhÃrasagahanÃni paÂipÃÂiyà patvÃ\<*<17>*>/ dabba- gahanÃdÅni asitena lÃyitva\<*<18>*>/ tulasigahanÃdÅni veïugumbaccahe- danasatthena chinditvà rukkhe pharasunà koÂÂetvÃ\<*<19>*>/ atimahante nikhÃdanena vijjhitvà maggaæ karonto veÊuvane nisseïiæ katvà veÊugumbaæ\<*<20>*>/ Ãruyha veÊuæ chinditvà aparassa veÊugumbassa upari pÃtetvà veÊugumbamatthaken' eva gantvà kalalagahane \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ÃharitvÃ. 2 Ck -sattuæ-, Bd bandhasatthuÃdikaditvÃ. 3 Bd omits sa-. 4 Bd sabbÆpa-. 5 Bd idaæ. 6 Ck puppasimbakaæ, Bd tampulapasippa-. 7 Bd omits culla. 8 Bd -nigama janapadaæparamparÃya. 9 Bd ja-. 10 Ck tiæyojana, Cs tiæsayojanikaæ maggaæ corr. to tiæsayojanaæ. 11 Bd adds saragahaïaæ 12 Bd tÆ-. 13 Cks sarasiga-. 14 Bd -dÅnaæ vasena. 15 Bd naÊagahaïaæ sara-. 16 Cs omits rukkhagahanaæ veÊugahanaæ. 17 Bd petvà upagantvÃ. 18 Bd palÃ-. 19 Cks koÂÂhe-, Bds koÂe-. 20 Bd veÊuvanagumbaæ. >/ #<[page 047]># %< 4.ChaddantajÃtaka (514.) 47>% sukkhapadaraæ\<*<1>*>/ attharitvà tena gantvà aparaæ attharitvà itaraæ khipitvà puna purato attharanto taæ atikkamitvà doïiæ katvà tÃya udakagahanaæ taritvà pabbatapÃde Âhatvà ayasiæghÃÂakaæ yottena bandhitvà uddhaæ khipitvà pabbate laggÃpetvà yottenÃruyha vajiraggena lohadaï¬ena pabbataæ vijjhitvà khÃïukam koÂÂetvà tattha Âhatvà siæghÃÂakaæ Ãka¬¬hitvà puna upari laggÃpetvà tattha Âhito cammayottaæ olambetvà taæ ÃdÃya otaritvà heÂÂhimakhÃïuke bandhitvà vÃmahatthena yottaæ gahetvà dakkhiïahatthena muggaraæ ÃdÃya yottaæ paharitvà khÃïukaæ nÅharitvà puna abhirÆhati, eten' upÃyena pabbatamatthakaæ Ãruyha parato\<*<2>*>/ otaranto\<*<3>*>/ purimanayen' eva paÂhamapabbatamatthake khÃïukaæ koÂÂetvà cammapasibbake yottaæ\<*<4>*>/ bandhitvà khÃïuke\<*<5>*>/ veÂhetvÃ\<*<6>*>/ sayaæ antopasibbake nisÅditvà makkaÂakÃnaæ makkaÂasuttavissajjanÃ- kÃrena yottaæ viniveÂhento otari\<*<7>*>/, cammachattena vÃtaæ gÃhÃ- petvà sakuïo viya otaratÅti\<*<8>*>/ pi vadanti yeva. Evaæ tassà SubhaddÃya vacanaæ ÃdÃya nagarà nikkhamitvà sattarasa- gahanÃni atikkamitvà pabbatagahanaæ patvà tarÃpi cha pabbate atikkamitvà Suvaïïapassapabbatamatthakaæ abhirÆÊha- bhÃvaæ\<*<9>*>/ Ãcikkhanto\<*<10>*>/ S. Ã.: @*>/ satta girÅ\<*<12>*>/ brahante Suvaïïapassaæ nÃma giriæ\<*<13>*>/ uÊÃraæ. || Ja_XVI:114 ||>@ @*>/ kinnarÃnaæ olokayÅ\<*<15>*>/ pabbatapÃdamÆlaæ. tatth' addasà meghasamÃnavaïïaæ nigrodharÃjaæ aÂÂhasahassapÃdaæ\<*<16>*>/. || Ja_XVI:115 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd sukkharukkhapa-. 2 Bd pu-. 3 Bd adds itare. 4 Bd yottakaæ. 5 Bd -kaæ. 6 Bd pavedhitvÃ. 7 Bd -riti. 8 Bd otarantiti. 9 Bd abhirÆyha. 10 Bds Ãvikaronto. 11 so Cks; Bd vitariyati. 12 all theee MSS. -i. 13 so all three MSS. for pi? 14 so all three MSS. for bhavaæ? 15 all three MSS. -yi. 16 so Cks; Bds -poraæ; read pi for aÂÂha >/ #<[page 048]># %<48 XVI. TiæsanipÃta.>% @*>/, rakkhanti naæ aÂÂhasahassanÃga isÃdantÃ\<*<2>*>/ vÃtajavappahÃrino. || Ja_XVI:116 ||>@ @*>/ ca sampupphitaæ bhamaragaïÃnuciïïaæ yattha hi so nahÃyati nÃgarÃjÃ. || Ja_XVI:117 ||>@ @@ Tattha so ti bhikkhave so luddo tatth' eva sattabhÆmikapÃsÃdatale ÂhitÃya tassÃ\<*<4>*>/ vacanaæ uggahetvà saratÆïÅra¤\<*<5>*>/ ca mahÃdhanu¤ ca ÃdÃya pabbatagahanaæ patvà kataro nu kho Suvaïïapassapabbato nÃmà 'ti satta mahÃpabbate vitureyyÃti\<*<6>*>/ tasmiæ kÃle tuleti tÅreti, so evaæ tÅrento Suvaïïa- passaæ nÃma girivaraæ\<*<7>*>/ disvà ayaæ so bhavissatÅti cintesi, olokayÅti taæ kinnarÃnaæ bhavanabhÆtaæ\<*<8>*>/ pabbataæ Ãruyha SubhaddÃya dinnasa¤¤Ãvasena\<*<9>*>/ heÂÂhÃ\<*<10>*>/ olokesi, tatthà 'ti tasmim pabbatapÃdamÆle avidÆre yeva taæ nigrodhaæ addasa, tatthà 'ti tasmiæ nigrodhamÆle Âhitaæ tatthà 'ti tatth' eva antopabbate tassa nigrodhassa avidÆre\<*<11>*>/ yattha so nahÃyati taæ pokkha- raïiæ addasa, disvÃnà 'ti gÃthÃyaæ Suvaïïapassapabbatà oruyha hatthÅnaæ gatakÃle hatthipÃdakaupÃhanaæ Ãruyha tassa nÃgara¤¤o gataÂÂhÃnaæ nibaddha- vasanaÂÂhÃnÃni\<*<12>*>/ upadhÃrento iminà maggena gacchati idha nahÃyati nahÃyitvÃ\<*<13>*>/ uttiïïo idha tiÂÂhatÅti sabbaæ disvà ahirikabhÃvena anariyarÆpo tÃya citta- vasÃnugÃya payojito tasmà opÃtaæ Ãga¤chi\<*<14>*>/ paÂipajji, ÃvÃÂaæ khanÅti attho. TatthÃyaæ\<*<15>*>/ anupubbikathÃ: so kira M-assa vasanokÃsaæ sattamÃsÃdhikehi sattehi saævaccharehi\<*<16>*>/ sattadivasehi patvà vuttanayena tassa\<*<17>*>/ vasanokÃsaæ sallakkhetvà "idha ÃvÃÂaæ khaïitvÃ\<*<18>*>/ tasmiæ Âhito vÃraïÃdhipatiæ\<*<19>*>/ vijjhitvà jÅvitakkha- yaæ pÃpessÃmÅti" vavatthapetvà ara¤¤aæ pavisitvà thambhÃ- dÅnaæ\<*<20>*>/ atthÃya rukkhe chinditvà dabbasambhÃre sajjetvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -bhi. 2 Bd byÃsÃ-. 3 Bd -da-. 4 Bd adds subhaddÃya. 5 Cks -tuïhÅra¤, Bd -tuïhi¤. 6 so Cks; Bd vitariyatÅti. 7 Bd gÅriuÊÃraæ. 8 Cks -naæbhÆ-. 9 Bd -sa¤¤Ãyavasena. 10 Cks add na. 11 Bd adds patvÃ. 12 Bd nibandhaæ vasanaÂhÃnaæ. 13 Bd nhatvÃ. 14 Bd tasmà upÃtaæ Ãgacchi, Cks tassà ovÃdaæ Ãga¤chi. 15 Bd tatrÃyaæ. 16 Bd adds ca. 17 Ck tassÃ, Cs tassà corr. to tassa. 18 Cs Bd -ïi, Ck -ni-. 19 Bd adds visapitena kaï¬ena. 20 Bd sambhÃrÃdinam. >/ #<[page 049]># %< 4. ChaddantajÃtaka. (514.) 49>% hatthÅsu nahÃnatthÃya gatesu tassa ÂhÃnokÃse\<*<1>*>/ mahÃkuddÃlena caturassaæ ÃvÃÂaæ khaïitvà uddhaÂapaæsuæ\<*<2>*>/ bÅjaæ vapanto viya udake vikiritvà udukkhalapÃsÃïÃnaæ upari thambhe patiÂÂhÃ- petvà tulà ca kÃce\<*<3>*>/ ca datvà padarÃni attharitvà kaï¬appa- mÃïaæ chiddaæ katvà upari paæsu¤ ca kacavara¤ ca pakkhi- pitvà ekena passena attano pavisanaÂÂhÃnaæ katvà evaæ niÂÂhite ÃvÃÂe paccÆsakÃle yeva paÂisÅsakaæ paÂimu¤citvà kÃsÃvÃni paridahitvà saddhiæ visapÅtena\<*<4>*>/ sallena dhanuæ ÃdÃya ÃvÃÂaæ otaritvà aÂÂhÃsi. Tam atthaæ pakÃsento S. \<*<5>*>/: @*>/ kÃsuæ phalakehi chÃdayi attÃnam odhÃya dhanu¤ ca luddo, passÃgataæ puthusallena nÃgaæ samappayÅ dukkatakammakÃrÅti vatvÃ\<*<7>*>/ || Ja_XVI:119 ||>@ @*>/ ko¤cam anÃdi ghoraæ\<*<9>*>/, sabbe va\<*<10>*>/ nÃgà ninnaduæ\<*<11>*>/ ghorarÆpaæ. tiïa¤ ca kaÂÂha¤ ca cuïïaæ\<*<12>*>/ karontà dhÃviæsu te aÂÂhadisà samantato. || Ja_XVI:120 ||>@ @*>/ parÃmasanto kÃsÃvam\<*<14>*>/ addakkhi dhajaæ isÅnaæ, dukkhena phuÂÂass' udapÃdi\<*<15>*>/ sa¤¤Ã: arahaddhajo\<*<16>*>/ sabbhi avajjharÆpo\<*<17>*>/ ti Ã. || Ja_XVI:121 ||>@ Tattha odhÃyà 'ti odahitvà pavesetvÃ, passÃgatan ti attano\<*<18>*>/ ÃvÃÂassa passaæ Ãgataæ, so kira dutiyadivase Ãgantvà nahÃtvÃ\<*<19>*>/ uÂÂiïïo\<*<20>*>/ tasmiæ mahÃvisÃlamÃlake nÃma padese aÂÂhÃsi, ath' assa sarÅrato udakaæ\<*<21>*>/ nÃbhippa- desena ogaÊitvÃ\<*<22>*>/ tena chiddena\<*<23>*>/ luddassa sarÅre pati, tÃya sa¤¤Ãya so M-assa Ãgantvà ÂhitabhÃvaæ ¤atvà taæ\<*<24>*>/ passÃgataæ puthunà sallena samappayi\<*<25>*>/ vijjhi, dukkatakammakÃrÅti tassa M-assa\<*<26>*>/ kÃyikacetasikassa dukkhassa uppÃ- danena dukkatassa kammassa kÃrakko, ko¤camanÃdÅti ko¤canÃdaæ kari, tassa kira taæ sallaæ\<*<27>*>/ nÃbhiyà pavisitvà pihakÃdÅni saæcuïïitvà antÃni chinditvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd vasanokÃsaæ. 2 Cs -su, Bd uddhataæpaæsu. 3 Bd -je. 4 Bd adds ca. 5 Bd adds Ãha. 6 Bd khaïitvÃ. 7 Cs Bd omit vatvÃ. 8 so all three MSS. for so? 9 Cks ku-. 10 Bd ca. 11 so all three MSS. for naduæ? 12 Cks raïaæ. 13 Bd vadhissÃminanti. 14 Cks -yaæ. 15 Ck puÂÂh-, Bd puÂh-. 16 Bd aharaddhajo. 17 Ck avajja-, Bd apajha. 18 Bd add ca. 19 Bd nhatvÃ. 20 Ck -e. 21 Ck Bd -ka. 22 Bd ogaÊhitvÃ. 23 Cks omit chiddena. 24 Bd omits taæ 25 Ck samapayi. Cs sampayi. 26 Bd omits m-assa. 27 Bd sallena. >/ #<[page 050]># %<50 XVI. TiæsanipÃta.>% piÂÂhibhÃgaæ pharasunà phÃlentaæ\<*<1>*>/ viya uggantvà ÃkÃse pakkhandi, bhinna- rajatakumbhato rajataæ\<*<2>*>/ viya pahÃramukhena lohitaæ pagghari, balavavedanà uppajji, so vedanaæ adhivÃsetuæ asakkonto vedanÃmatto sakalapabbataæ eka ninnÃdaæ karonto tikkhattuæ mahantaæ ko¤canÃdaæ nadi, sabbevÃ\<*<3>*>/ 'ti te pi sabbe aÂÂhasahassà nÃgà taæ saddaæ sutvà maraïabhayabhÅtà ghorarÆpaæ ninaduæ\<*<4>*>/, cuïïaæ\<*<5>*>/ karontà ti tena saddenÃgantvÃ\<*<6>*>/ chaddantavÃraïaæ vedanÃmattaæ disvà paccÃmittaæ gaïhissÃmà 'ti tiïa¤ca kaÂÂha¤ ca cuïïavi- cuïïaæ karontà dhÃviæsu, vadhissametan ti\<*<7>*>/ bhikkhave so chaddanta- vÃraïo disà pakkhantesu nÃgesu SubhaddÃya kaïeruyÃ\<*<8>*>/ passe Âhatvà sandhÃretvà samassÃsayamÃnÃya vedanaæ adhivÃsetvà kaï¬assa ÃgataÂÂhÃnaæ sallakkhento\<*<9>*>/ sace imaæ\<*<10>*>/ puratthimadisÃdÅhi Ãgataæ bhavissa\<*<11>*>/ kumbhÃdÅhi pavisitvà pacchi- makÃyÃdÅhi nikkhamissati imaæ\<*<10>*>/ pana nÃbhiæ\<*<12>*>/ pavisitvà ÃkÃsaæ pakkhantaæ tasmà paÂhaviyaæ Âhitena vossaÂÂhaæ\<*<13>*>/ bhavissatÅti upadhÃretvà ÂhitaÂÂhÃnaæ upaparikkhitukÃmo ko jÃnÃti kiæ bhavissati Subhaddaæ apanetuæ {vaÂÂatÅti\<*<14>*>/} cintetvà bhadde aÂÂhasahassanÃgà mama paccÃmittaæ pariyesantà disà pakkhantà tvaæ idha kiæ karosÅti vatvà deva ahaæ tumhe sandhÃretvà {samassÃsentÅti} Âhità khamatha me ti tikkhattuæ padakkhiïaæ katvà catÆsu ÂhÃnesu vanditvà tÃya ÃkÃsaæ pakkhantÃya bhÆmiæ pÃdaÇkhena pabari, padaraæ uppatitvà gataæ, so\<*<15>*>/ chiddena olokento Sonuttaraæ\<*<16>*>/ disvà vadhissaæ etan ti\<*<7>*>/ cittaæ rajatadÃmavaïïaæ soï¬aæ pavesetvà parÃmasanto BuddhÃdÅnaæ isÅnaæ dhajaæ kÃsÃvaæ addakkhi, luddo kÃsÃvaæ M-assa hatthe Âhapesi, so tam ukkhipitvà purato Âhapesi, ath' assa tena\<*<17>*>/ tatharÆpenÃpi dukkhena phuÂÂhassa\<*<18>*>/ ara- haddhajo\<*<19>*>/ nÃma sabbhi\<*<20>*>/ paï¬itehi avajjharÆpo\<*<21>*>/ a¤¤adatthu\<*<22>*>/ sakkÃtabbo garukÃtabbo yevà ti ayaæ sa¤¤Ã udapÃdi, so tena saddhiæ sallapanto gÃtha- dvayam Ã.: @*>/ apeto damasaccena na so kÃsÃvam arahati. || Ja_XVI:122 ||>@ (Dhp. 9-10. JÃt. II. 198|8 Therag. v. 969.) @@ Tass' attho: samma luddaputta yo puriso rÃgÃdÅhi kasÃvehi anikkasÃvo indriyadamanena\<*<24>*>/ c' eva vacÅsaccena ca\<*<25>*>/ anupagato tehi guïehi kÃsÃyarasa- pÅtaæ kÃsÃvavatthaæ paridahati so\<*<26>*>/ taæ kÃsÃvaæ nÃrahati, ananucchaviko\<*<27>*>/ so \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck pÃÊ-, Cs phÃÊ-, Bd padÃl-. 2 Ck Bd -naæ. 3 Bd -cÃ. 4 Bd ninnÃdaæ. 5 Bd cÆïïaæ, Cks raïaæ. 6 Bd -na-. 7 Bd vadhissÃminanti. 8 Bd kareïuyÃ. 9 Bd -etvÃ. 10 Bd idaæ. 11 Bd abha-. 12 Bd -iyÃ. 13 Bd visaÂhaæ 14 Cks -santÅ. 15 Bd adds taæ 16 Cs soï-. 17 Bd omits tena. 18 Ck pu-. 19 Bd arahattadhajo. 20 Ck sabba 21 Bd abajha-. 22 Bd a¤¤aædaÂhuæ. 23 read paridhassati? 24 Bd -damena. 25 Bd adds apeto. 26 Bd yo. 27 Bd nÃnu-. >/ #<[page 051]># %< 4. ChaddantajÃtaka. (514.) 51>% tassa vatthassa, yo pana tesaæ kÃsÃvÃnaæ\<*<1>*>/ vantattÃ\<*<2>*>/ vantakasÃvo\<*<3>*>/ assa sÅlesu susamÃhito suppatiÂÂhito paripuïïasÅlÃcÃro so etaæ kÃsÃvaæ arahati nÃmà 'ti. Evaæ vatvà M. tasmiæ cittaæ nibbÃpetvà "samma ki- matthaæ tvaæ maæ vijjhi\<*<4>*>/ attano atthena\<*<5>*>/ udÃhu a¤¤ena payojito sÅti" pucchi. Tam attham Ãvikaronto S. \<*<6>*>/ @*>/: kimatthiyaæ kissa và samma hetu mamaæ vadhÅ kassa vÃyaæ payogo ti. || Ja_XVI:124 ||>@ Tattha kimatthiyan ti Ãyatiæ kiæ patthento, kissa va ti kissa hetu kena kÃraïena, kiæ nÃma tava mayà saddhim veran ti adhippÃyo, kassa và ti kassa và a¤¤assa ayaæ payogo, kena payojito maæ vadhÅti attho. Ath' assa Ãcikkhanto luddo gÃtham Ãha: @*>/ bhadante, sà pÆjità rÃjakule Subhaddà [sÃ] taæ addasà sà ca mamaæ asaæsi, dantehi attho ti\<*<9>*>/ ca maæ avocà 'ti. || Ja_XVI:125 ||>@ Tattha pÆjità ti aggamahesiÂÂhÃnena\<*<10>*>/ pÆjitÃ, addasà ti sà kira taæ supinena addasa, asaæsÅti sà ca mama sakkÃraæ kÃretvà Himavantapadese evarÆpo nÃma nÃgo asukasmiæ nÃma ÂhÃne vasÅti Ãcikkhi, dantehÅti tassa nÃgassa chabbaïïaraæsÅ samujjaladantÃ\<*<11>*>/ tehi mam' attho\<*<12>*>/ pilandhanaæ kÃtukÃmo\<*<13>*>/ mhi te me Ãharà 'ti maæ avoca. Taæ sutvà "idaæ\<*<14>*>/ CullasubhaddÃya kamman" ti ¤atvà M. vedanaæ adhivÃsetvà "tassà mama dantehi attho n' atthi, mÃretukÃmatÃya pana pahiïÅti" dÅpento gÃthadvayam Ã.: @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -vaæ. 2 Cks vantatà 3 Bd -kÃ-. 4 Bd vijhasi, adding kiæ 5 Bd omits atthena. 6 Bd adds Ãha. 7 so all three MSS. for ajjhabhÃsi luddaæ? 8 all three MSS. -i 9 Bd te. 10 Bd -ÂhÃne ÂhapetvÃ. 11 Cks -lantÃ. 12 Bd adds atthi. 13 Bd kÃretukÃma. 14 Bd imaæ. >/ #<[page 052]># %<52 XVI. TiæsampÃta>% @*>/ gahetvà dante ime chinda purà marÃmi, vajjÃsi taæ kodhanaæ rÃjaputtiæ: nÃgo hato, handa im' assa dantà ti. || Ja_XVI:127 ||>@ Tattha ime ti\<*<2>*>/ tassa kira pitupitÃmahÃnaæ dantà mà vinassiæsÆ 'ti guhÃya sannicitÃ, te sandhÃya evam Ãha, jÃnÃtÅti bahunnaæ vÃraïÃnaæ idha sannicite dante jÃnÃti, vadhatthikà ti kevalaæ pana sà maæ mÃretukÃmà appamattÃ\<*<3>*>/ dosaæ hadaye Âhapetvà attano veraæ akÃsi, evarÆpena pharusa- kammena matthakaæ pÃpesi, khuran\<*<1>*>/ ti kakacaæ, purà marÃmÅti yÃva na marÃmi\<*<4>*>/, vajjÃsÅti\<*<5>*>/ vadeyyÃsi, handa imassa dantà ti hato so mayà nÃgo manoratho te matthakaæ patto, gaïha ime tassa dantà ti. So tassa vacanaæ sutvà nisinnaÂÂhÃnà uÂÂhÃya\<*<6>*>/ kakacaæ ÃdÃya "dante chindissÃmÅti" tassa santikaæ upagato. So pana ubbedhato aÂÂhÃsÅtihattho pabbato viya\<*<7>*>/ apaviddho, ten' assa so dantaÂÂhÃnaæ na pÃpuïi\<*<8>*>/. Atha M. kÃyaæ upanÃmento heÂÂhÃsÅsako\<*<9>*>/ nipajji, tadà nesÃdo M-assa rajatadÃmasadisaæ soï¬aæ maddanto abhirÆhitvà KelÃsakÆte viya kumbhe Âhatvà mukhakoÂimaæsaæ jÃnunÃ\<*<10>*>/ paharitvà anto pakkhipitvà kum- bhato oruyha kakacaæ antomukhe pavesesi. M-assa balava- vedanà uppajji, mukhaæ lohitena pÆri. NesÃdo ito c' ito ca sa¤cÃrento\<*<11>*>/ kakacena chindituæ na\<*<12>*>/ sakkhi. Atha naæ M. mukhato lohitaæ cha¬¬etvà vedanaæ adhivÃsetvà "kiæ samma chindituæ na sakkosÅti\<*<13>*>/" pucchi. "ùma sÃmÅti" vutte\<*<14>*>/ M. satiæ paccupaÂÂhÃpetvà "tena hi samma mama soï¬aæ ukkhi- pitvà kakacakoÂiyaæ\<*<15>*>/ gaïhÃpehi, mama sayaæ soï¬aæ ukkhi- pituæ balaæ n' atthÅti" Ãha. NesÃdo tathà akÃsi. M. soï- dÃya kakacaæ gahetvà aparÃparaæ cÃlesi, dantà kaÊÅra viya chijjiæsu. Atha ne ÃharÃpetvà gaïhitvà "samma luddaputta, ahaæ ime dante tuyhaæ dadamÃno n' eva "mayhaæ appiyÃ" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd kha-. 2 all three MSS. ime hi. 3 Bd appamattakaæ. 4 Bd adds tÃva ime dantà kacchaæ kakacaæ pÆretvà chinda te gahetvà kÃsipuraæ gaætvà devÅyà datvà taæ kodhanaæ rÃjaputti. 5 Bd vajjÃsiti, Cks vajjeyyÃsÅti. 6 Bd vuthÃya. 7 Bd adds aÂhÃsi 8 Bd -ïÃti. 9 Bd hatthÃ-. 10 Bd jaïïunÃ. 11 Cs sa¤cÃrente, Bd sa¤caranto. 12 Cs Bd nÃ. 13 Bd nÃsakkhiti. 14 Bd omits vu-. 15 Bd -Âi. >/ #<[page 053]># %< 4. ChaddantajÃtaka. (514.) 53>% ti dammi na Sakkatta-MÃratta-BrahmÃdiæ\<*<1>*>/ patthento, imehi pana me dantehi satasahassaguïena\<*<2>*>/ sabba¤¤uta¤Ãïadantà va piyatarÃ\<*<3>*>/, sabba¤¤uta¤ÃïapaÂivedhÃya me idaæ pu¤¤Ãm paccayo hotÆ" 'ti dante datvà "samma tvaæ imaæ ÂhÃnaæ kittakena kÃlena Ãgato\<*<4>*>/" ti pucchitvà "sattamÃsasattadivasÃ- dhikehi sattasaævaccharehÅti" vutte "gaccha imesaæ dan- tÃnaæ ÃnubhÃvena sattadivasabbhantare yeva BÃrÃïasiyaæ\<*<5>*>/ pÃpuïissasÅti" vatvà tassa parittaæ katvÃ\<*<6>*>/ uyyojesi, uyyo- jetvà ca pana anÃgatesu\<*<7>*>/ yeva tesu nÃgesu c' eva Subhad- dÃya ca\<*<8>*>/ kÃlam akÃsi. Imam atthaæ pakÃsento S.\<*<9>*>/ @*>/ gahetvà chetvÃna dantÃni gajuttamassa vaggÆ subhe appaÂime pathavyà ÃdÃya pakkÃmi tato hi khippan ti Ãha\<*<11>*>/ || Ja_XVI:128 ||>@ Tattha vaggÆ ti vilÃsavante, subhe ti sundare, appaÂime ti imissà puthuviyaæ a¤¤ehi\<*<12>*>/ asadise. Tasmiæ pakkante nÃgà paccÃmittaæ adisvà Ãgamiæsu. Tam atthaæ pakÃsento S. \<*<13>*>/ @*>/ disà vidhÃvuæ adisva\<*<15>*>/ posaæ gajapaccamittaæ\<*<16>*>/ paccÃgamuæ yena so nÃgarÃjà ti Ãha\<*<17>*>/. || Ja_XVI:129 ||>@ Tattha bhayaddità ti maraïabhayena upaddutÃ, aÂÂà ti dukkhitÃ, gajapaccamittan\<*<16>*>/ ti gajassa paccÃmittaæ, yena so ti yattha mahÃvisÃla- mÃlake\<*<18>*>/ so nÃgarÃjà kÃlaæ katvà KelÃsapabbato viya patito taæ ÂhÃnaæ paccÃgamun ti attho. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd sakkasampatti na mÃrasampatti na brahmasampatti. 2 Bd satagguïena sahassaguïena satasahassaguïena 3 Ck omits sabba-- tarÃ, Bd omits tarÃ. 4 Ck ahato, Bd adds si. 5 Bd -sÅ, Cs -siæ. 6 Bd adds taæ. 7 Ck Ãgatesu. 8 Bd omits ceva and ca 9 Bd adds Ãha. 10 Bd kha-. 11 Bd omits Ãha. 12 Bds add dantehi. 13 Bd adds Ãha. 14 Ck -Ã. 15 Cs adisvÃ, Bds adisvÃna. 16 Bd paccÃ- 17 Bd omits Ãha. 18 Cks -mÃÊake, Bd omits mahÃ. >/ #<[page 054]># %<54 XVI. TiæsanipÃta.>% Tehi\<*<1>*>/ saddhiæ SubbhaddÃpi ÃgatÃ, te sabbe tattha roditvà kanditvà M-assa kulÆpakapaccekabuddhÃnaæ\<*<2>*>/ santikaæ gantvà "bhante tumhÃkaæ paccayadÃyako visasallena\<*<3>*>/ viddho kÃla- kato, sÅvathikadassanam assa ÃgacchathÃ" 'ti vadiæsu Pa¤casatÃpi\<*<4>*>/ paccekabuddhÃ\<*<5>*>/ ÃkÃsenÃgantvà mÃlake.\<*<6>*>/ otariæsu. Tasmiæ khaïe dve taruïanÃgà nÃgara¤¤o sarÅraæ dantehi ukkhipitvà paccekabuddhe vandÃpetvà citakaæ ÃropetvÃ\<*<7>*>/ jhÃ- payiæsu. Paccekabuddhà sabbarattiæ ÃÊÃhane\<*<8>*>/ sajjhÃyam akaæsu. AÂÂhasahassÃ\<*<9>*>/ nÃgà ÃÊÃhanaæ\<*<10>*>/ nibbÃpetvà nahÃtvà Subhaddaæ purato katvà attano vasanaÂÂhÃnaæ gamiæsu\<*<11>*>/ Etam atthaæ pakÃsento S. @*>/ nÃgà sÅse sake\<*<13>*>/ paæsukaæ okiritvà agamaæsu\<*<14>*>/ te sabbe sakaæ niketaæ purakkhatvà mahesiæ sabbabhaddan\<*<15>*>/ ti Ã. || Ja_XVI:130 ||>@ Tattha paæsukan ti ÃÊÃhanapaæsukaæ. Sonuttaro\<*<16>*>/ pi appatte yeva sattame divase dante ÃdÃya BÃraïasiæ pÃvisi\<*<17>*>/. Tam atthaæ pakÃsento S. \<*<18>*>/ @@ Tattha suvaïïarÃjÅhÅti suvaïïaraæsÅhi\<*<19>*>/, samantamodare ti sa- mantato obhÃsente\<*<20>*>/, sakalavanasaï¬aæ suvaïïavaïïaæ viya karonte\<*<21>*>/, upanesÅti ChaddantavÃraïassa chabbaïïaraæsÅ viya vissajjamÃne yamakadante \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks tena hi. 2 Bd -kÃnaæpac-. 3 Bd visapitena sa-. 4 Bd omits pi. 5 Bd adds pi. 6 Cks mÃÊ-, Bd visÃlamÃlake 7 Ck citaæ ÃpetvÃ, Bd cittakaæ-. 8 Ck Bd ÃlÃ-, Bd adding dhammaæ. 9 Bd -a. 10 Ck ÃlÃ-. 11 Bd Ãg-. 12 Cks -tvÃ, Bd tvÃna. 13 Ck sisakena, Cs sÅsakena. 14 Bd Ãgamiæsu. 15 read: katvà pure sabbabhaddaæ mahesiæ? 16 Cs soï- 17 Bd -ïasiyaæ sampÃpuïi. 18 Bd adds Ãha. 19 Cks -rÃjÅhi. 20 Bd -sante, Cks -sento 21 Cks -to. >/ #<[page 055]># %< 4. ChaddantajÃtaka. (514.) 55>% ÃdÃya ÃgacchÃmi\<*<1>*>/ nagaraæ alaækÃrÃpetÆ 'ti deviyà sÃsanaæ pesetvà tÃya ra¤¤o ÃrocetvÃ\<*<2>*>/ devanagare\<*<3>*>/ viya nagare alaækÃrÃpite Sonuttaro\<*<4>*>/ pi nagaraæ pavi- sitvà pÃsÃdaæ Ãruyha\<*<5>*>/ dante upanesi. UpanetvÃ\<*<6>*>/ ca pana "ayye yassa kira tumhe appamattakaæ\<*<7>*>/ dosaæ hadaye karittha\<*<8>*>/ so nÃgo mayÃ\<*<9>*>/ hato mato" ti\<*<10>*>/ "Mata- bhÃvam me ÃroceyyÃsÅti" Ãha. "Tassa matabhÃvaæ jÃnÃtha, ime tassa\<*<11>*>/ dantÃ" ti dante adÃsi. Sà M-assa chabbaïïa- raæsivicitte dante maïitÃlavaïÂena\<*<12>*>/ gahetvà ÆrÆsu Âhapetvà purimabhave\<*<13>*>/ attano piyasÃmikassa dante olokentÅ "evarÆpaæ nÃma sobhaggappattaæ vÃraïaæ visapÅtena sallena jÅvitakkha- yaæ pÃpetvÃ\<*<14>*>/ dante chinditvÃ\<*<11>*>/ Ãgato" ti M-aæ\<*<16>*>/ anussarantÅ sokaæ uppÃdetvà adhivÃsetuæ nÃsakkhi, ath' assà tatth' eva hadayaæ phali\<*<17>*>/, taæ divasam eva kÃlam akÃsi\<*<18>*>/. Tam atthaæ-pakÃsento S. \<*<19>*>/ @@ @*>/ mahÃnubhÃvo sitaæ akÃsi parisÃya majjhe, pucchiæsu bhikkhÆ suvimuttacittÃ, nÃkÃraïe pÃtukaronti buddhÃ. || Ja_XVI:133 ||>@ @*>/ dahariæ kumÃriæ kÃsÃya vatthaæ anagÃriya¤\<*<22>*>/ carantiæ sà kho tadà rÃjaka¤¤Ã ahosi, ahaæ tadà nÃgarÃjà ahosiæ. || Ja_XVI:134 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks ga-. 2 Bd -cÃpetvÃ. 3 Bd -raæ. 4 Cs soï-. 5 Cks oruyha, Bd ÃruyhitvÃ. 6 Bd upanÃmesi upanÃmetvÃ. 7 Bd -ka. 8 Bd -tthà ti vadati. 9 Cks omit mayÃ. 10 Cks omit matoti. 11 Bd jÃnÃthà ti handa tassa ime. 12 so Cks, Bd maïikÃlahatthavaïïe, Bs maïitÃlahatthavaïïe 13 Bd porÃïaka, Bs porÃïakassa. 14 Bds add ime. 15 Bds add sonuttaro. 16 Bd mahÃsuttaæ. 17 Bds phalitvÃ. 18 Bd -siti. 19 Bd adds Ãha. 20 Bd ca. 21 Bd -ssatha 22 Bd anÃgÃriyaæ. >/ #<[page 056]># %<56 XVI. TiæsanipÃta>% @< Yo\<*<1>*>/ luddako kÃsipuraæ upÃgami so kho tadà Devadatto ahosi. || Ja_XVI:135 ||>@ @*>/ uccÃvacaæ\<*<3>*>/ caritam idaæ purÃïaæ vÅtaddaro vÅtasoko visallo sayaæ abhi¤¤Ãya abhÃsi Buddho. || Ja_XVI:136 ||>@ @@ imà gÃthà Dasabalassa guïe vaïïentehi dhammasaægÃyikattherehi ÂhapitÃ. Tattha sitaæ akÃsÅti Ãvuso\<*<4>*>/ sambodhippato S. mahÃnubhÃvo\<*<5>*>/ alaæ- katadhammÃsane parisamajjhe nisinno ekadivasaæ sitaæ akÃsi, na akÃraïe ti bhante buddhà nÃma akÃraïe sitaæ na karonti tumhehi\<*<6>*>/ ca sitaæ kena nu kho kÃranena taæ katan ti mahÃkhÅïÃsavà bhikkhÆ pucchiæsu, yamadda- sÃthÃ\<*<7>*>/ 'ti evaæ puÂÂho Ãvuso S. attano sitakÃraïaæ Ãcikkhanto ekaæ danara- bhikkhuniæ dassetvà evam Ãha: bhikkhave yaæ etaæ\<*<8>*>/ daharaæ yobbanap- pattaæ kumÃriæ kÃsÃyavatthaæ anagÃriyaæ upetaæ pabbajitvà imasmiæ sÃsane carantiæ addasÃtha\<*<9>*>/ passatha sà tadà visapÅtasallena\<*<10>*>/ nÃgaæ\<*<11>*>/ gantvÃ\<*<12>*>/ vadhehÅti Sonuttaraæ\<*<13>*>/ pesetvÃ\<*<14>*>/ rÃjaka¤¤Ã ahosi tena gantvà jÅvitakkhayaæ pÃpito ahaæ tadÃ\<*<15>*>/ nÃgarÃjà ahosin ti attho, Devadatto ti bhikkhave idÃni Devadatto tadà so luddo\<*<16>*>/ ahosi, anÃvasÆran ti na avasuraæ anatthaæ gatasuriyan ti attho, cirarattasaæsitan\<*<17>*>/ ti ito ciraratte anekavassakoÂi- matthake saæsitaæ\<*<18>*>/ caritaæ\<*<19>*>/ anuciïïaæ, i. v. h: Ãvuso ito anekavassakoÂi- matthake saæsaritam\<*<20>*>/ pi pubbaïhe kataæ taæ divasam eva sÃyaïhe saranto viya attano caritavasena uccaæ tÃya rÃjadhÅtÃya ca\<*<21>*>/ Sonuttarassa\<*<22>*>/ ca carita tavasena nÅcattà uccÃnÅcacaritaæ\<*<23>*>/ idaæ purÃïaæ rÃgÃdÅnaæ darÃnaæ\<*<24>*>/ vigata- tÃya\<*<25>*>/ vÅtaddaro ¤ÃtidhanasokÃdÅnaæ\<*<27>*>/ abhÃvena vÅtasoko rÃgasallÃdÅnaæ vigatattÃ\<*<28>*>/ visallo attanÃ\<*<29>*>/ jÃnitvà Buddho abhÃsi\<*<30>*>/, ahaæ vo ti ettha vo ti nipÃtamattaæ, bhikkhave ahaæ tena kÃlena tattha Chaddantadahe ahosin ti attho, nÃgarÃjà ti bhonto\<*<31>*>/ va\<*<32>*>/ na a¤¤o koci tadà homi, attha kho nÃgarÃjà homÅti attho, evaæ dhÃrethà 'ti tumhe etaæ\<*<33>*>/ jÃtakaæ evaæ dhÃ- rethÃ\<*<34>*>/ pariyÃpuïÃtha. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks so, Bd ya. 2 Bd -rattaæ saæsitaæ. 3 Ck uccÃni, Cs uccÃnÅcaæ. 4 Bd so. 5 Bd adds alaækatasabÃyaæ 6 Cks tumhe. 7 Bd -ssathÃ. 8 Bd ekaæ, omitting yaæ. 9 Bd adassatha. 10 Bd -pitena- 11 Bd nÃgarÃjaæ, adding vijhitvÃ. 12 Bd gaætvÃ, Cks hantvÃ. 13 Cs soï-, Bd sonuttarassa. 14 Cks pesitÃ. 15 Bd adds so. 16 Bd -ako. 17 Bd -rattiyaæsitan. 18 Bd saæsaritaæ. 19 Bd omits ca 20 Bd sitaæ. 21 Bd omits ca. 22 Ck Bd son-. 23 Bd -nicaæca-. 24 Cks dÃ-, Bd purÃïa, Bs ariïÃnaæ. 25 Bd vigatÃya, Cks vihatatÃya. 26 Bds adds pana. 27 Bd omits dhana, Cks sokadhanasokÃ-. 28 Cs viha-. 29 Bd -no ca. 30 Bd -siti 31 Ck homto, Bd hontÃ, 32 Bd ca. 33 Bd taæ 34 Bd upadhÃretha, adding gaïhÃtha. >/ #<[page 057]># %< 5. SambhavajÃtaka. (515). 57>% Ima¤ ca pana desanaæ sutvà bahÆ sotÃpannÃdayo ahesuæ, sà pana bhikkhunÅ pacchà vipassitvà arahattaæ pattà ti. Chaddanta- JÃtakaæ. $<5. SambhavajÃtaka.>$ Rajja¤ca paÂipannasmà 'ti. Idaæ S. J. v. pa¤¤ÃpÃramiæ Ã. k. Paccuppannavatthuæ MahÃummaggajÃtake Ãvibhavissati. AtÅte pana KururaÂÂhe Indapattanagare Dhana¤- jayakorabyo nÃma\<*<1>*>/ rajjaæ kÃreti\<*<2>*>/. Tassa SucÅrato nÃma brÃhmaïo purohito atthadhammÃnusÃsako ahosi. RÃjà dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni karonto dhammena rajjaæ anusÃsi. So ekÃ- divasaæ dhammayÃgaæ nÃma pa¤haæ abhisaækharitvà SucÅ- rataæ brÃhmaïaæ Ãsane nisÅdÃpetvà sakkÃraæ katvà pa¤haæ pucchanto catasso gÃthà abhÃsi: @*>/ pattum icchÃmi vijetuæ paÂhaviæ imaæ || Ja_XVI:138 ||>@ @*>/ dhammo carito ra¤¤o hoti SucÅrata, || Ja_XVI:139 ||>@ @*>/ yena pecca\<*<6>*>/ yena anindità Yasaæ devamanussesu yena pappomu brÃhmaïa. || Ja_XVI:140 ||>@ @*>/ attha¤ ca dhamma¤ ca kattum icchÃmi brÃhmaïa taæ tvaæ atthaæ ca dhamma¤ ca brÃhmaï' akkhÃhi pucchito ti. || Ja_XVI:141 ||>@ Tattha rajjan ti Ãcariya mayaæ imasmiæ sattayojanike Indapattanagare rajja¤ ca tiyojanasatike KururaÂÂhe issariyabbÃvasaækhÃtaæ adhipacca¤ ca paÂipannà adhigatÃ, mahattan\<*<8>*>/ ti idÃni mahantabhÃvaæ pattum icchÃmi, vijetun ti imaæ paÂhaviæ dhammena abhibhavituæ ajjhottharituæ icchÃmi, kicco\<*<9>*>/ vÃ\<*<10>*>/ 'ti avasesajanehi ra¤¤o va\<*<11>*>/ dhammo kicco\<*<12>*>/ karanÅyataro, rÃjÃ- nuvattako hi loko, so tasmiæ dhammike sabbo\<*<13>*>/ dhammiko hoti, tasmà esa dhammo\<*<14>*>/ ra¤¤o va kicco ti, idha cavanindità ti yena mayaæ idhaloke \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds add rÃjÃ. 2 Bds -si. 3 Ck Bd mahantaæ, Cs mahattaæ? 4 Bd ca. 5 Ck idha vevÃ-. 6 Bd pacca. 7 Cks sohaæ. 8 Bd mahantan 9 Cks kiso. 10 Bd cà 11 Bd carito. 12 Bd adds ca. 13 Bds add pi. 14 Bds add nÃma. >/ #<[page 058]># %<58 XVI. TiæsanipÃta.>% ca\<*<1>*>/ paraloke ca aninditÃ, yena pappomÆ\<*<2>*>/ 'ti yena mayaæ\<*<3>*>/ nirayÃdÅsu anibbattitvà devesu ca manussesu ca\<*<4>*>/ yasaæ\<*<5>*>/ issariyaæ sobhaggaæ pÃpuïey- yÃma taæ\<*<6>*>/ kÃraïaæ kathehÅti, yo han ti brÃhmaïo yo ahaæ phalavipÃkasaæ- khÃtaæ attha¤ ca tassa\<*<7>*>/ atthassa hetubhÆtaæ dhamma¤ ca kattuæ samÃdÃya vattituæ uppÃdetu¤ ca icchÃmi, taæ tvan ti\<*<8>*>/ taæ\<*<9>*>/ tassa\<*<10>*>/ mayhaæ tvaæ sukhen' eva nibbÃnagÃmimaggaæ Ãruyha appaÂisandhikabhÃvaæ patthentassa taæ attha¤ ca dhamma¤ ca pucchito akkhÃhi me pÃkaÂaæ katvà kathehiti brÃh- maïaæ dhammayÃgapa¤haæ pucchi. Ayaæ pana pa¤ho gambhÅro Buddhavisayo, sabba¤¤u- buddham ev' etam\<*<11>*>/ pucchituæ yuttaæ, tasmiæ asati sabba¤¤u- ta¤Ãïapariyesakaæ Bodhisattaæ. SucÅrato pana attano abodhi- sattatÃya pa¤haæ kathetuæ nÃsakkhi asakkonto ca paï¬ita- mÃnaæ akatvà attano asamatthabhÃvaæ kathento @*>/ VidhurÃ\<*<13>*>/ rÃja etad akkhÃtum\<*<14>*>/ arahati yaæ tvaæ attha¤ ca dhamma¤ ca kattum icchasi khattiyà 'ti g. Ã. || Ja_XVI:142 ||>@ Tass' attho\<*<15>*>/: avisayo esa mahÃrÃja pa¤ho mÃdisÃnaæ, ahaæ hi n' ev' assa Ãdiæ na pariyosÃnaæ passÃmi, andhakÃram\<*<16>*>/ paviÂÂho viya homi, BÃrÃïasi- ra¤¤o pana purohito Vidhuro nÃma brÃhmaïo atthi so etaæ Ãcikkheyya, taæ Âhapetvà yaæ tvaæ attha¤ ca dhamma¤ ca kÃtum icchasi etad\<*<17>*>/ akkhÃtuæ na a¤¤o arahatÅti. RÃjà tassa vacanaæ sutvà "tena hi brÃhmaïa khippaæ tassa santikam gacchÃ" 'ti païïÃkÃraæ datvà taæ pesetukÃmo @*>/ suvaïïassa haraæ gaccha SucÅrata, abhihÃraæ imaæ dajjà atthadhammÃnusatthiyà ti g. Ã. || Ja_XVI:143 ||>@ Tattha upantikan ti santikaæ, nikkhan ti pa¤cadasasuvaïïÃ\<*<19>*>/ eko nikkho, ayaæ pana rattasuvaïïassa nikkhasahassaæ datvà evam Ãha, imaæ dajjà ti tena imasmiæ dhammayÃgapa¤he kathite tassÃ\<*<20>*>/ atthadhammÃnu- satthiyà abhihÃraæ pÆjaæ karonto imaæ nikkhasahassaæ dadeyyÃsÅti\<*<21>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits ca 2 Bd pappe-. 3 Bd mayà 4 Bd ma. 5 Cks yaæ. 6 Bds taæ no. 7 Cks cassa. 8 Ck omits taæ tvan ti 9 Bd omits taæ. 10 Ck omits tassa. 11 Ck eveïaæ, Bd buddhametaæ. 12 Cks nÃ-. 13 Bd vidhÆrÃ. 14 Ck akko-, Cs akkho-. 15 Ck has etadakkhÃtuæ na aæ¤o arahatÅti in the place of khattiyÃ--attho. 16 Bd -ra 17 Bd etaæ. 18 Bd nikkha¤ci-. 19 Ck -e, Cs -o. 20 Bd tassa. 21 Cks dadeyyÃti >/ #<[page 059]># %< 5SambhavajÃtaka. (515.) 59>% Eva¤ ca pana vatvà pa¤havissajjanassa likhanatthÃya satasahassagghanikaæ suvaïïapaÂÂaæ\<*<1>*>/ gamanatthÃya yÃnaæ parivÃraÂÂhÃya\<*<2>*>/ balakÃyaæ\<*<3>*>/ ta¤ ca païïÃkÃraæ datvà taæ khaïa¤ ¤eva uyyojesi. So\<*<4>*>/ Indapattanagarà nikkhamitvà ujukam eva BÃrÃïasiæ agantvÃ\<*<5>*>/ yattha yattha paï¬ità vasanti sabbÃni tÃni ÂhÃnÃni upasaækamitvà sakala-JambudÅpe pa¤- haæ\<*<6>*>/ vissajjetÃraæ\<*<7>*>/ alabhitvà anupubbena BÃrÃïasiæ patvà ekasmiæ ÂhÃne nivÃsaæ gahetvà katipayehi\<*<8>*>/ saddhiæ pÃtarÃ- saæ\<*<9>*>/ bhu¤janavelÃya Vidhurassa\<*<10>*>/ nivesanaæ gantvà Ãgata- bhÃvaæ ÃrocÃpetvà tena pakkosÃpito taæ sake ghare bhu¤ja- mÃnaæ addasa. Tam atthaæ pakÃsento S. sattamaæ gÃtham Ãha: @*>/ BhÃradvÃjo Vidhurassa upantikaæ. tam addasa mahÃbrahmà asamÃnaæ sake ghare ti. || Ja_XVI:144 ||>@ Tattha svÃdhippÃgÃ\<*<12>*>/ ti so BhÃradvÃjagotto SucÅrato adhippÃgato\<*<13>*>/ ti attho, mahÃbrahmà ti mahÃbrÃhmaïo, asamÃnan ti bhu¤jamÃnaæ. So pana tassa bÃlasahÃyako ekÃcariyakule uggahitasippo, tasmà tena saddhiæ ekato bhu¤jitvà bhattakiccapariyosÃne sukhanisinno "samma kimatthaæ Ãgato sÅti" puÂÂho Ãgamana- kÃraïaæ Ãcikkhanto aÂÂhamaæ g. Ã. @*>/ yasassino, `atthaæ dhamma¤ ca pucchesi' icc-abravi YudhiÂÂhilo, taæ tvaæ attha¤ ca dhamma¤ ca Vidhur' akkhÃhi\<*<15>*>/ pucchito ti. || Ja_XVI:145 ||>@ Tattha ra¤¤o ti ahaæ ra¤¤o Korabyassa\<*<16>*>/ yasassino dÆto. pahito\<*<17>*>/ ti tena pesito idhÃgamiæ, pucchesiti so YudhiÂÂhilagotto Dhana¤jayarÃjà maæ dhammayÃgapa¤haæ nÃma pucchi, ahaæ kathetuæ asakkonto tvaæ\<*<15>*>/ sakkhissa- sÅti ¤atvà tassÃroccesiæ\<*<19>*>/, so païïÃkÃraæ datvà pa¤haæ pucchanatthÃya maæ tava santikaæ pesento Vidhurassa\<*<20>*>/ santikaæ gantvà imassa pa¤hassa attha¤ {ca} pÃÊidhamma¤ ca puccheyyÃsÅti iti abravi. taæ tvaæ idÃni mayà pucchito akkhÃhÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -paÂÂa¤ca. 2 Bd -raïatthÃya. 3 Bd -ya¤ca. 4 Bd adds pana. 5 Ck Bd Ãg-. 6 Ck -a. 7 Bd panhassa visajjanÃkÃraæ. 8 Bd adds janehi. 9 Bd -a. 10 Bd -dhÆ-. 11 Ck svÃdhippÃkÃgÃ, Cs -ppagÃkÃ. 12 Cks svÃdhippakÃ. 13 Cks adhippagÃhato, Bs adhippagà Ãgato? 14 Bd korabbassa. 15 Bd vidÆra-. 16 Cks -vyassa. 17 Cs pahÅ-, Bd pÃhi-. 18 Cks taæ. 19 Bd tassa Ã- 20 Bd vidhÆra. >/ #<[page 060]># %<60 XVI. TiæsanipÃta.>% Tadà pana so brÃhmaïo "mahÃjanassa cittaæ gaïhissÃ- mÅti" GaÇgaæ pidahanto viya vinicchayaæ vicÃreti, nÃssa pa¤havissajjane okÃso atthi\<*<1>*>/. So tam atthaæ Ãcikkhanto navamaæ gÃtham Ãha: @*>/ sakkomi brÃhmaïa apidhetuæ mahÃsindhuæ, taæ kathaæ so bhavissati, na te sakkomi akkhÃtuæ atthaæ dhammaæ ca pucchito ti. || Ja_XVI:146 ||>@ Tass' attho: brÃhmaïa mayhaæ\<*<3>*>/ mahÃjanassa nÃnÃcittagatisaækhÃtaæ gaægaæ pidahisanti, vyÃpÃro uppanno, tam ahaæ mahÃsindhuæ apidhetuæ na sakkomi\<*<4>*>/, tasmà kathaæ so okÃso bhavissati yasmiæ\<*<5>*>/ te ahaæ pa¤he\<*<6>*>/ vissaj- jeyyaæ, iti cittekaggata¤ c' eva\<*<7>*>/ okÃsa¤ ca alabhanto na te sakkomi akkhÃtuæ atthaæ dhamma¤ ca pucchito ti. Eva¤ ca pana vatvà "putto me paï¬ito mayà ¤Ãïavanta- taro, so te vyÃkarissati\<*<8>*>/, tassa santikaæ gacchÃ" 'ti vatvà dasamaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha oraso ti ure saævaddho, atrajo ti attano jÃto. Taæ sutvà SucÅrato Vidhurassa\<*<9>*>/ gharà nikkhamitvà Bha- drakÃrassa bhuttapÃtarÃsassa attano parisÃya majjhe nisinna- kÃle nivesanaæ agamÃsi\<*<10>*>/. Tam atthaæ pakÃsento S. ekÃdasamaæ g. Ãha: @*>/ BhÃradvÃjo BhadrakÃrass' upantikaæ, tam addasa mahÃbrahmà nisinnaæ samhi vesmanÅti. || Ja_XVI:148 ||>@ Tattha vesmanÅti ghare. So tattha gantvà BhadrakÃramÃïavena katÃsanÃbhihÃra- sakkÃro nisÅditvà ÃgamanakÃraïaæ puÂÂho dvÃdasamaæ g. Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd tassa pa¤hassa vi--natthi. 2 Bd taæ. 3 Bd pa¤haæ. 4 Bd na taæ sakkomi brahmaïa apidhetuæ mahÃsindhuæ. 5 Bd yasmÃ. 6 Bd -aæ. 7 Bd tava. 8 Bd -titi. 9 Cks -nÃ. 10 Bd Ãg-. 11 Cks svÃdhippakà >/ #<[page 061]># %< 5. SambhavajÃtaka (515.) 61>% @*>/ yasassino, `atthaæ dhamma¤ ca pucchesi' icc-abravi YudhiÂÂhilo, taæ tvaæ attha¤ ca dhamma¤ ca BhadrakÃra brÃvÅhi\<*<2>*>/ me ti. || Ja_XVI:149 ||>@ Atha naæ BhadrakÃro "tÃta ahaæ imesu divasesu paradÃrakakamme\<*<3>*>/ abhiniviÂÂho, cittaæ me vyÃkulaæ\<*<4>*>/, tena ty-Ãhaæ\<*<5>*>/ vissajjetuæ na sakkhissÃmi, mayhaæ pana kaniÂÂho Sa¤jayakumÃro\<*<6>*>/ mayÃ. \<*<7>*>/ visada¤Ãïataro\<*<8>*>/, taæ puccha, so te taæ pa¤haæ vissajjessatÅti" tassa santikaæ pesetuæ dve gÃthà abhÃsi: @*>/ avahÃya godhaæ anupatÃm' ahaæ, na te sakkomi akkhÃtuæ atthaæ dhamma¤ ca pucchito. || Ja_XVI:150 ||>@ @@ Tattha maæsakÃcan\<*<9>*>/ ti yathà nÃma puriso thÆlamigamaæsaæ kÃcena- dÃya\<*<10>*>/ gacchanto antaramagge godhapotakaæ disvà maæsakÃcaæ\<*<9>*>/ cha¬¬etvà taæ anubandheyya evam evaæ\<*<11>*>/ attano ghare vasantiæ\<*<12>*>/ bhariyaæ cha¬¬etvà parassa rakkhitagopitaæ\<*<13>*>/ itthiæ anubandhanto homÅti dÅpento evam Ãha. So tasmiæ yeva khaïe Sa¤jayassa nivesanaæ gantvà tena katasakkÃro ÃgamanakÃraïaæ puÂÂho Ãcikkhi. Taæ atthaæ pakÃsento S. dve gÃthà abhÃsi: @*>/ BhÃradvÃjo Sa¤jayassa upantikaæ, tam addassa mahÃbrÃhmà nisinnaæ sa [mhi] parÅsati\<*<15>*>/. || Ja_XVI:152 ||>@ @*>/ yasassino, `atthaæ dhamma¤ ca pucchesi' icc-abravi YudhiÂÂhilo. taæ tvaæ attha¤ ca dhamma¤ ca Sa¤jay' akkhÃhi pucchito ti. || Ja_XVI:153 ||>@ Sa¤jayakumÃro pi pana tadà paradÃram eva sevati, ath' assa "so ahaæ tÃta paradÃraæ sevÃmi, sevanto ca\<*<16>*>/ Gaægaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -byassa. 2 Bd pabrÆhi. 3 Cks pÃ-. 4 Bd byÃ-. 5 Bd kyÃhaæ. 6 Bd sa¤ceyya-. 7 Bd mahÃ. 8 Bd ativiya¤Ãïavantataro. 9 Bds -jaæ. 10 Bds kÃje-. 11 Bd eva. 12 Bds vasavattaniæ. 13 Bd -taægo-. 14 Cks -ppakÃ. 15 Ck Bd parisati, Cs parisatiæ. 16 Bd adds pana. >/ #<[page 062]># %<62 XVI. TiæsanipÃta.>% taritvà paratÅraæ gacchÃmi, taæ maæ sÃya¤ ca pÃto ca nadiæ tarantaæ maccu gilati nÃma, tena me cittaæ vyÃkulaæ, na ty-Ãhaæ Ãcikkhituæ sakkhissÃmi\<*<1>*>/, kaniÂÂho pana me\<*<2>*>/ Sam- bhavakumÃro nÃma atthi jÃtiyà sattavassiko mayà sata- guïena sahassaguïena\<*<3>*>/ adhika¤Ãïo\<*<4>*>/, so te Ãcikkhissati, gaccha taæ\<*<5>*>/ pucchÃ\<*<6>*>/" 'ti. Tam atthaæ pakÃsento S. dve gÃthà abhÃsi: @*>/ maccu sÃyaæ pÃto SucÅrata, na te sakkomi akkhÃtuæ atthaæ dhamma¤ ca pucchito. || Ja_XVI:154 ||>@ @@ Taæ sutvà SucÅrato "ayaæ pa¤ho imasmiæ loke abbhuto bhavissati, imaæ vissajjetuæ samattho nÃma n' atthi, ma¤¤e" ti cintetvà dve gÃthà abhÃsi: @@ @@ Tattha nÃyan ti ayaæ pa¤hadhammo\<*<8>*>/ abbhuto, imaæ kathetuæ sa- mathena\<*<9>*>/ nÃma na bhavitabbaæ, tasmà yan tvaæ kumÃraæ kathessatÅti vadesi\<*<10>*>/ nÃyaæ amhÃkaæ ruccati, te sÆ 'ti ettha sukÃro nipÃtamattaæ, pità Vidhuro\<*<11>*>/ putto BhadrakÃro ca Sa¤jayo cà 'ti te pi me tayo pità puttà pa¤¤Ãya imaæ dhammaæ no vidu na vijÃnanti\<*<123>*>/, a¤¤o ko jÃnissatÅti attho, na tan ti tumhe tayo jÃnà pucchità etaæ akkhÃtuæ na sakkotha daharo sattavassikakumÃro puc- chito nu ja¤¤Ã, kena kÃraïena jÃnituæ sakkhissatÅti attho. Taæ sutvà Sa¤jayakumÃro "tÃta SambhavakumÃraæ dharo ti mà ma¤¤Ãsi, sace pi pa¤haæ\<*<13>*>/ vissajjane n' atthi ko\<*<14>*>/ gaccha taæ pucchÃ\<*<15>*>/" 'ti atthadÅpanÃhi upamÃhi kumÃ- rassa vaïïam pakÃsento dvÃdasa gÃthà abhÃsi: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -miti. 2 Cks omit me. 3 Bd adds satasahassaguïena. 4 Bd -¤Ãïataro. 5 Bd tvaæ. 6 Bd pucchÃhi. 7 Bd -te. 8 Bd -hÃ-. 9 Cks -ttho. 10 Bd vada-. 11 Bd -dhÆ-. 12 Cks viditanti, Bd vidu ti. 13 Bd pa¤hÃ. 14 so all three MSS. for koci? 15 Ck gacchÃ, omitting taæ pucchÃ, Bd gaccha naæ pucchÃ. >/ #<[page 063]># %< 5. SambhavajÃtaka. (515.) 63>% @*>/ apucchitvÃna\<*<2>*>/ Sambhavaæ, pucchitvà Sambhavaæ ja¤¤Ã atthaæ dhamma¤ ca brÃhmaïa. || Ja_XVI:158 ||>@ @*>/ loke ÃbhÃya atirocati || Ja_XVI:159 ||>@ @*>/ pa¤¤Ãyogena Sambhavo, mà naæ daharo [ti] u¤¤Ãsi\<*<1>*>/ apucchitvÃna\<*<2>*>/ Sambhavaæ, pucchitvà Sambhavaæ ja¤¤Ã athaæ dhamma¤ ca brÃhmaïa. || Ja_XVI:160 ||>@ @*>/ mÃso gimhÃnaæ hoti brÃhmaïa at' ev' a¤¤ehi mÃsehi dumapupphehi sobhati || Ja_XVI:161 ||>@ @@ @*>/ mahÃbhÆtagaïÃlayo osadhehi ca dibbehi disà bhÃti pavÃti ca || Ja_XVI:163 ||>@ @@ @*>/ analo\<*<8>*>/ kaïhavattanÅ || Ja_XVI:165 ||>@ @*>/ dhumaketu uttamÃhevanandaho\<*<10>*>/ nisÅthe\<*<11>*>/ pabbataggasmiæ pahÆtedho\<*<12>*>/ virocati || Ja_XVI:166 ||>@ @@ @*>/ dohena dhenuæ jÃnanti bhÃsamÃna¤ ca paï¬itaæ, || Ja_XVI:168 ||>@ @*>/ Sambhavaæ, pucchitvà Sambhavaæ ja¤¤Ã atthaæ dhamma¤ ca brÃhmaïà 'ti. || Ja_XVI:169 ||>@ Tattha ja¤¤Ã ti jÃnissasi\<*<14>*>/, cando ti puïïacando, vimalo ti abbhÃ- dimalarahito, evampi daharÆpeto ti evaæ SambhavakumÃro daharabhÃvena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ma¤¤Ãsi. 2 Bd Ãp-. 3 Ck tarÃgÃïÃ, Bd tÃragaïe. 4 Cks upe-. 5 Ck raæ¤ako. 6 Ck sa¤jenno, Cs sa¤jatto, Bd sacchanno. 7 Ck varaæ kacche, Cs varaæ kaccho, Bs vane gacche 8 Cs atalo yathà pi pÃvako --- analo wanting in Bd. 9 Ck -ne. 10 Ck -hemana¤caho, Cs -hevanaï¬aho, Bd -hevandaneho. 11 Ck -te, Bds nisive. 12 Bd bahutejo. 13 Cks -se, Bds vÃhaye. 14 Cks -ti. >/ #<[page 064]># %<64 XVI. TiæsanipÃta.>% upeto pi pa¤¤Ãyogena sakale pi\<*<1>*>/ JambudÅpatale avasesapaï¬itehi\<*<2>*>/ atirocati\<*<3>*>/ bhÃsati\<*<4>*>/, rammako ti cittamÃso, ateva¤¤ehÅti ativiya a¤¤ehi ekÃdasahi mÃsehi, evan ti evaæ Sambhavo pi pa¤¤Ãyogena sobhati, himavà ti hima- pÃtasamaye himayutto ti himavÃ, gimhakÃle himaæ vamatÅti\<*<5>*>/ himavÃ, sampatta- janaæ\<*<6>*>/ gandhena madayatÅti\<*<7>*>/ GandhamÃdano, mahÃbhÆtagaïÃlayo ti devagaïanivÃso, disà bhÃtÅti sabbadisà ekobhÃso\<*<8>*>/ viya karoti, pavÃtÅti gandhena sabbadisÃ\<*<9>*>/ pharati\<*<10>*>/, evan ti Sambhavo pi ¤Ãïayogena\<*<11>*>/ sabba- disÃ\<*<12>*>/ bhÃti\<*<13>*>/ c' eva pavÃti ca, yasassimà ti tejasampattiyà yasassinÅhi accÅhi\<*<14>*>/ yutto, jalamÃno caraæ\<*<15>*>/ kacche\<*<16>*>/ ti kacchasaækhÃte\<*<16>*>/ mahÃvane jalanto carati, analo ti atitto gatamaggassa kaïhabhÃvena kaïhavattanÅ ya¤¤e Ãhutivasena\<*<17>*>/ Ãhutaæ\<*<18>*>/ ghataæ asanÃtÅti ghatÃsano dhÆmaketu kiccaæ assa sÃdhetÅti dhÆmaketu, uttamÃhevanandaho\<*<19>*>/ ti ahevanaæ vuccati vanasaï¬o, uttamavanasaï¬adaho ti\<*<20>*>/ attho, nisÅthe\<*<21>*>/ ti rattibhÃge, pabba- taggasmin ti pabbatasikhare, pahÆtedho\<*<22>*>/ ti bahuindhano\<*<23>*>/, virocatÅti sabbadisÃsu obhÃsati\<*<24>*>/, evan ti evaæ mama kaniÂÂho SambhavakumÃro pi pa¤¤Ãyogena virocati, bhadran ti bhadraæ assÃjÃnÅyaæ javasampattiyà jÃnanti na sarÅrena, vÃhiye\<*<25>*>/ ti vahitabbe bhÃre sati bhÃravahanatÃya\<*<26>*>/ ayaæ uttamo ti\<*<27>*>/ balivaddaæ jÃnanti, dohenà ti dohasampattiyà dhenuæ sakhÅra ti jÃnanti, bhÃsamÃnan ti ettha pana\<*<28>*>/ bhÃsamÃnaæ jÃnanti missaæ bÃlehi paï¬itan ti suttaæ Ãharitabbaæ SucÅrato evaæ etasmiæ\<*<29>*>/ Sambhavaæ vaïïante "pa¤haæ pucchitvà jÃnissÃmÅti" "kahaæ pana te kumÃrakaniÂÂho" ti pucchi. Ath' assa so sÅhapa¤jaraæ vivaritvà hatthaæ pasÃ- retvà "so esa\<*<30>*>/ pÃsÃdadvÃre antaravÅthiyaæ kumÃrakehi sad- dhiæ suvaïïavaïïo kÅÊati ayaæ mama kaniÂÂho, upasaækamitvà naæ puccha\<*<31>*>/, BuddhalÅÊhÃya te pa¤haæ kathessatÅti" Ãha. SucÅrato tassa vacanaæ sutvà pÃsÃdà oruyha kumÃrassa santikaæ agamÃsi, kÃya velÃyà 'ti kumÃrasya\<*<32>*>/ nivatthasÃÂakaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd sakala. 2 Bd -te. 3 Bd atikkamitvà pirocati, Cs atirocati atakkamitvà virocati. 4 Bd sobhati. 5 Ck himaæ vatiti, Bd hima¤ca vamati. 6 Bd -ttaæja-. 7 Bds mo-. 8 so all three MSS. 9 Bds sabbÃ-. 10 Cks pa-, Bds vÃyati. 11 Bd pa¤¤Ãyo-. 12 Bd sabbÃ-. 13 Bd bhÃsati. 14 Bd -yà yasassimà acchimÃhiti acchihi. 15 Bds vane 16 Bd ga-. 17 Cs ÃhÆ-. 18 Cs ÃhÆ-, Bd ahuti. 19 Cks -naï¬aho. 20 Bd -saï¬aæ dahatÅti. 21 Ck nisice, Bd nisive. 22 Ck bahu-, Cs bahÆ-, Bd bahÆtejo, Bs pahÆtejo. 23 Bd bahutaiddhino, Bs pahÆtaindhano. 24 Cks obhÃsÃsati. 25 Bds vÃhaye. 26 Ck -vahantÃya, Bd -vahatÃya. 27 Cks omit ti. 28 Bd nÃ. 29 Bd tasmiæ. 30 Bd eso; all three MSS. so for yo 31 Bd taæ pucchatha. 32 Cks -re. >/ #<[page 065]># %< 5. SambhavajÃtaka. (515.) 65>% mocetvà khandhe\<*<1>*>/ khipitvà ubhohi hatthehi paæsuæ gahetvà ÂhitavelÃya. Tam atthaæ Ãvikaronto S. @*>/ BhÃradvÃjo Sambhavassa upantikaæ, tam addasa mahÃbrahmà kÅÊamÃnaæ bahÅ pure ti g. Ã. || Ja_XVI:170 ||>@ Tattha bahÅ pure ti bahi nivesane. M. pi brÃhmaïaæ Ãgantvà purato Âhitaæ disvà "tÃta ken' atthenÃgato sÅti" pucchitvà "tÃta kumÃra ahaæ JambudÅ- patale Ãhiï¬anto mayà pucchitaæ pa¤haæ kathetuæ samatthaæ alabhitvà tava santikaæ\<*<3>*>/ Ãgato 'mhÅti" vutte "sakala-Jam- budÅpe kira avinicchito pa¤ho, mama santikaæ Ãgato, ahaæ ¤Ãïena mahallako" ti hiriottappaæ paÂilabhitvà hatthagataæ paæsuæ cha¬¬etvà khandhato sÃÂakaæ ÃdÃya nivÃsetvà "puc- cha brÃhmaïa, BuddhalÅÊhÃya te kathessÃmÅti" sabba¤¤Æ pavÃ- raïaæ pavÃresi. Tato brÃhmaïo @@ gÃthÃya pa¤haæ pucchi. Tass' attho Sambhavapaï¬itassa gaganamajjhe puïïa- cando viya pÃkato ahosi. Atha naæ "tena hi suïÃhÅti" vatvà dhammayÃgapa¤haæ vissajjento @*>/ te aham akkhissaæ yathÃpi kusalo tathÃ,(=SumaÇgala I 156,1) rÃjà ca kho naæ\<*<5>*>/ jÃnÃti yadi kÃhati và na và ti g. Ã. || Ja_XVI:172 ||>@ Tassa antaravÅthiyaæ Âhatvà madhurassarena\<*<6>*>/ dhammaæ desentassa saddo dvÃdasayojanikaæ sakala-BÃrÃïasinagaraæ\<*<7>*>/ avatthari\<*<8>*>/, atha rÃjÃ\<*<9>*>/ uparÃjÃdayo ca sabbe sannipatiæsu, M. mahÃjanamajjhe\<*<10>*>/ dhammadesanaæ paÂÂhapesi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds kaïÂhe. 2 Cks -ppakÃ. 3 Bd -ke. 4 Ck -Ã. 5 Bd taæ. 6 Bd -rena sarena. 7 Bd -lambÃrÃ-. 8 Bd atthari. 9 Bd adds ca. 10 Bd -nassamajhe. >/ #<[page 066]># %<66 XVI. TiæsanipÃta.>% Tattha tagghà 'ti ekaæsavacanaæ, yathÃpi kusalo ti yathà atikusalo sabba¤¤Æ Buddho Ãcikkhati tathà ekaæsen' eva aham akkhissan ti attho. rÃjà ca kho nan\<*<1>*>/ ti ahaæ etam\<*<2>*>/ pa¤haæ yathà tumhÃkaæ rÃjà jÃnituæ sakkoti tathà kathessÃmi, tato uttariæ rÃjà evaæ taæ jÃnÃti yadi karissati và na và karissati, karontassa hi và akarontassa và tass' eva naæ\<*<2>*>/ bhavissati mayhaæ pana daso n' atthÅti dÅpeti. Evaæ imÃya gÃthÃya pa¤hakathanaæ paÂijÃnitvà idÃni dhammayÃgapa¤haæ kathento @@ @*>/ yathà mÆÊho acetaso. || Ja_XVI:174 ||>@ @*>/ nÃtivatteyya, adhammaæ na samÃcare, atitthe na-ppÃtareyya\<*<5>*>/, anatthe na yuto\<*<6>*>/ siyÃ. || Ja_XVI:175 ||>@ @*>/ so va¬¬hate rÃjà sukkapakkhe va candimÃ. || Ja_XVI:176 ||>@ @@ Tattha saæseyyà 'ti katheyya, i. v h: tÃta SucÅrata sace tumhÃkaæ ra¤¤Ã ajja dÃnaæ dema sÅlaæ rakkhÃma uposathakammaæ karomÃ\<*<8>*>/ 'ti koci puÂÂho mahÃrÃja ajja tÃva pÃïaæ hanÃma\<*<9>*>/ kÃme paribhu¤jÃma suraæ pipÃma\<*<10>*>/ kusalaæ pana\<*<11>*>/ karissÃma sve ti ra¤¤o saæseyya\<*<12>*>/ tassa timahantassÃpi amaccassa vacanaæ katvà tumhÃkaæ rÃjà YudhiÂÂhilagotto tathÃrÆpe atthe jÃte taæ divasaæ pamÃdena vÅtinÃmento mà avasi tassa vacanaæ akatvà uppannaæ kusalacittaæ aparihÃpetvà kusalapaÂisaæyuttaæ kammaæ karotu yeva idam assa katheyyÃsÅti, evaæ M. imÃya gÃthÃya `ajj' eva kiccaæ Ãtappaæ ko ja¤¤Ã mara- naæ suve' ti Bhaddekarattasutta¤ c' eva `appamÃdo amatapadaæ pamÃdo mac- cuno padan' ti AppamÃdovÃda¤ ca kathesi, ajjhattaæ yevà 'ti tÃta SucÅrata Sambhavapaï¬ito tayà dhammayÃgapa¤hi pucchite kiæ kathesÅti ra¤¤Ã\<*<13>*>/ puÂÂho samÃno tumhÃkaæ ra¤¤o\<*<13>*>/ ajjhattam eva saæseyya niyakajjhattasaækhÃtaæ\<*<14>*>/ khandhapa¤cakaæ hutvà abhÃvatÃya\<*<15>*>/ aniccan ti katheyyÃsi, ettÃvatà M. `sabbe saækhÃrà aniccà ti yadà pa¤¤Ãya passati' `aniccà vata saækhÃrà uppÃdavaya- dhammino' ti evam pi bhÃsitaæ aniccataæ kathesi, kummaggan ti brÃhmaïa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd tan 2 Bd taæ. 3 Bd niseveyya. 4 ajja suve--- attÃnaæ wanting in Cs 5 Bd pahÃreyya. 6 Bd yutto. 7 Cks sataæ. 8 Cks karissÃmÃ. 9 Bd pÃkema 10 Cs Bd pivÃ-. 11 Cs patata corr. to pana, Ck pana na. 12 Bds add katheyya. 13 Cks -Ã. 14 Ck niyakajjhattasaækhÃta, Cs tikajjhatta-, Bd niyyakajha. 15 Bds abhÃvato. >/ #<[page 067]># %< 6. MahÃkapijÃtaka. (516.) 67>% Yathà mÆÊho acetano andhabÃlaputhujjano dvÃsaÂÂhidiÂÂhigatasaækhÃtaæ kum- maggaæ sevati etaæ tava rÃjà taæ na seveyya niyyÃnikaæ dasakusalakamma- pathamaggaæ eva sevatÆ 'ti evam assa vadeyyÃsÅti, attÃnan ti imaæ sugatiyaæ Âhitaæ\<*<1>*>/ attabhÃvaæ nÃtivatteyya, yena kammena tisso kusalasampattiyo sabba- kÃmamagge\<*<2>*>/ atikkamitvà apÃye nibbattati taæ\<*<3>*>/ kammaæ na kareyyà 'ti attho, adhamman ti tividhaduccaritasaækhÃtaæ adhammaæ na samÃcareyya, atitthe ti dvÃsaÂÂhisaækhÃte atithe nappatÃreyya\<*<4>*>/, na otÃreyyà 'ti pi pÃÂho, attano diÂÂhÃnugatiæ Ãpajjantaæ janaæ na otÃreyya, anatthe 'ti akÃraïe\<*<5>*>/, yuto\<*<6>*>/ ti yuttapayutto na siyÃ, brÃhmaïa yadi te rÃjà dhammayÃgapa¤he vattitu- kÃmo imasmiæ ovÃde vattatÆ 'ti tassa katheyyÃsÅti ayam ettha adhippÃyo, sadà ti satataæ, i. v. h.: yo khattiyo etÃni kÃraïÃni kÃtuæ jÃnÃti so rÃjà sukkapakkhe\<*<7>*>/ cando viya sadà va¬¬hati, virocatÅti\<*<8>*>/ mittÃmaccamajjhe attano sÅlÃcÃra¤ÃïÃdiguïehi\<*<9>*>/ sobhati virocatÅti. Evaæ M. gaganatale candaæ uÂÂhÃpento viya BuddhalÅÊ- hÃya brÃhmaïassa pa¤he\<*<10>*>/ kathesi. MahÃjano nadanto selento\<*<11>*>/ appoÂhento sÃdhukÃrasahassÃni adÃsi cellukkhepe ca aÇguli- poÂhe ca pavattesi, hattapilandhanÃdÅni khipi, evaæ khitta- dhanaæ koÂimattaæ ahosi. RÃjÃpi 'ssa tuÂÂho mahantaæ yasaæ adÃsi. SucÅrato pi nikkhasahassena pÆjetvÃ\<*<12>*>/ suvaïïapaÂÂe jÃtihiÇgulakena pa¤he\<*<13>*>/ vissajjanaæ likhitvà Indapattanagaraæ gantvà ra¤¤o dhammayÃgapa¤haæ kathesi. RÃjà tasmiæ dhamme vattitvà saggapadaæ\<*<14>*>/ pÆresi. S. i. d. Ã. "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi T. mahÃpa¤ho yevÃ" 'ti vatvà j. s.: "Tadà Dhana¤jayarÃjà ùnando ahosi, SucÅrato Anu- ruddho\<*<15>*>/, Vidhuro Kassapo\<*<15>*>/, BhadrakÃro MoggallÃno\<*<15>*>/, Sa¤jaya- mÃïavo SÃriputto\<*<15>*>/, Sambhavapaï¬ito aham evÃ" 'ti. Sambhava- jÃtakaæ. $<6. MahÃkapijÃtaka.>$ BÃrÃïassaæ\<*<16>*>/ ahÆ rÃjà ti. Idaæ S. VeÊuvane v. Deva- dattassa silÃpavijjhanaæ Ã. k. Tena hi dhanuggahe payojetvà apara- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -yaÂÂhitaæ. 2 Cks -kÃmagge, Bd -kÃmasagge. 3 Ck saæ, Cs yaæ. 4 Bd nappakÃreyya. 5 Bd -ïena. 6 all three MSS. yutto. 7 Ck adds va. 8 Ck -cati. 9 Bd -dÅhigu- 10 Bds -aæ. 11 Bd omits se-. 12 Bd pÆjaæ katvÃ. 13 Bd -aæ. 14 Bd -pÆraæ. 15 Bd adds ahosi. 16 Bd -syaæ. >/ #<[page 068]># %<68 XVI. TiæsanipÃta.>% bhÃge silÃya paviddhÃya\<*<1>*>/ bhikkhÆhi Devadattassa avaïïe kathite S. "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi Devadatto mayhaæ silaæ\<*<2>*>/ pa- vijjhi yevÃ" 'ti vatvà a. Ã.: A. B. Br. r. k. KÃsigÃmake\<*<3>*>/ eko kassakabrÃhmaïo khet- taæ kasitvà goïe vissajjetvà kuddÃlakammaæ kÃtuæ Ãrabhi. Goïà ekasmiæ gacche païïÃni\<*<4>*>/ khÃdantà anukkamena aÂaviæ pavisitvà palÃyiæsu. So velaæ sallakkhetvà kuddÃlaæ Âha- petvà goïe olokento adisvà domanassappatto te pariyesanto aÂaviæ\<*<5>*>/ pavisitvà Ãhiï¬anto anto\<*<6>*>/ Himavantaæ pÃvisi, so tattha disÃmÆÊho\<*<7>*>/ sattÃhaæ nirÃhÃro vicaranto ekaæ Âiï¬ukarukkhaæ disvà abhiruyha phalÃni khÃdanto\<*<8>*>/ parigalitvÃ\<*<9>*>/ saÂÂhihatthe narakapapÃte pati, tatr' assa dasadivasà vÅtivattÃ. Tadà Bo. kapiyoniyaæ nibbattitvà phalÃphalÃni khÃdanto taæ purisaæ disvà silÃya yoggaæ\<*<10>*>/ katvà taæ purisaæ uddhari. So tassa niddÃyantassa silÃya matthakaæ padÃlesi\<*<11>*>/. M. tassa taæ kammaæ ¤atvà uppatitvà sÃkhÃya nisÅditvà "bho purisa, tvaæ bhÆmiyaæ\<*<12>*>/ gaccha, ahaæ sÃkhaggena tuyhaæ maggaæ Ãcik- khanto gamissÃmÅti" taæ purisaæ ara¤¤ato nÅharitvà magge Âhapetvà pabbatapÃdam eva pÃvisi. So\<*<13>*>/ puriso M-e aparaj- jhitvà kuÂÂhÅ\<*<14>*>/ hutvà diÂÂhadhamme yeva manussapeto ahosi, so sattavassÃni dukkhapÅÊito vicaranto BÃrÃïasiyaæ Miga- ciraæ\<*<15>*>/ uyyÃnaæ pavisitvà pÃkÃrantare kadalipaïïaæ attharitvà vedanÃmatto\<*<16>*>/ nipajji. Tadà BÃrÃïasirÃjà uyyÃnaæ gantvà tattha vicaranto taæ disvà "ko si tvaæ, kiæ và katvà imaæ duddhaæ patto" ti pucchi. So pi 'ssa sabbaæ vitthÃrato Ãcikkhi. Tam atthaæ pakÃsento S. Ãha: @*>/ ahÆ rÃjà KÃsÅnaæ raÂÂhava¬¬hano, mittÃmaccaparibbÆÊho agamÃsi MigÃciraæ\<*<15>*>/. || Ja_XVI:178 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -vijhÃya- 2 Ck Bd sÅ-. 3 Bd -gÃme. 4 Bd tiïÃni. 5 Bd anto aÂavi. 6 Bd omits anto. 7 Bd adds hutvÃ. 8 Bds tiï¬ukarukkhato. 9 Bd -Êi-. 10 Ck bhoggaæ. 11 Cks pÃ-. 12 Bd -yÃ. 13 Bd adds pi 14 Ck tuÂÂhi. 15 so Cks; Bds migÃjinaæ. 16 Bds -patto. 17 Bd -ïasyaæ. >/ #<[page 069]># %< 6. MahÃkapijÃtaka. (516.) 69>% @*>/ va kisaæ dhamanisanthataæ. || Ja_XVI:179 ||>@ @*>/ vyamhito\<*<3>*>/ rÃjÃ: yakkhÃnaæ katamo nu si, || Ja_XVI:180 ||>@ @*>/ siro, gattaæ kammÃsavaïïan te. kilÃsabahulo c' asi. || Ja_XVI:181 ||>@ @*>/ piÂÂhi te ninnatunnatÃ, kÃÊà pabbÃ\<*<6>*>/ ca te aÇgÃ, nä¤aæ\<*<7>*>/ passÃmi edisaæ, || Ja_XVI:182 ||>@ @*>/ tasito kiso dhamanisanthato chÃto ÃtattarÆpo\<*<9>*>/ si, kuto nu tvaæ\<*<10>*>/ agacchasi\<*<11>*>/, || Ja_XVI:183 ||>@ @*>/, janetti yÃpi te mÃtà na taæ iccheyya passituæ, || Ja_XVI:184 ||>@ @*>/ pubbe, kaæ avajjhaæ aghÃtayi\<*<14>*>/, kibbisaæ yaæ karitvÃna idaæ dukkhaæ upÃgamÅti. || Ja_XVI:185 ||>@ Tattha BÃrÃïassan\<*<15>*>/ ti BÃrÃïasiyaæ, mittÃmaccaparibbÆÊho ti mittehi ca daÊhabhattÅhi amaccehi parivuto, MigÃciran\<*<16>*>/ ti evannÃmakaæ uyyÃnaæ, setan ti satakuÂÂhena setaæ kabarakuÂÂhena citraæ\<*<17>*>/ pabhinnena kaï¬ÆyanakilÃsakuÂÂhena\<*<18>*>/ kilÃsinaæ vedanÃmattaæ\<*<19>*>/ kadalipaïïe nipannaæ addasa, viddhastaæ kuviÊÃraæ và 'ti vaïamukhehi patantena\<*<21>*>/ maæsena viddhastaæ supupphitakuviÊÃrasadisaæ\<*<22>*>/, kisan ti ekaccesu padesesu aÂÂhi- cammamattasarÅraæ\<*<23>*>/ sirÃjÃlasantharaæ\<*<24>*>/, vyamhito\<*<25>*>/ ti bhÅto vimhaya- puïïo\<*<26>*>/ vÃ, yakkhÃnan ti yakkhÃnaæ antare tvaæ katarayakkho nÃmà 'ti, vaÂÂhanÃvalisaækÃsÃ\<*<27>*>/ ti piÂÂhikaÂÂhÃne\<*<28>*>/ Ãvuïitvà ÂhÃpità vaÂÂhanÃvali- sadisÃ\<*<27>*>/, aÇgà ti kÃÊapabbavallisadisÃni\<*<29>*>/ te aÇgÃni, nä¤an ti a¤¤aæ purisa¤ ca\<*<30>*>/ edisaæ na passÃmi, ugghaÂÂapÃdo\<*<8>*>/ ti rajokiïïapÃdo, ÃtattarÆpo\<*<31>*>/ ti sukkhasarÅro, duddasÅti dukkhena passitabbo, appakÃro sÅti sarÅrappa- kÃrarahito, dussaïÂhÃno sÅti attho, kiæ kammaæ akaran\<*<32>*>/ ti ito pubbe kiæ kammaæ akara\<*<33>*>/, akÃsÅti attho, kibbisan\<*<32>*>/ ti dÃruïakammaæ. Tatoparaæ brÃhmaïo Ãha: @*>/ lokasmiæ pasaæsant' idha paï¬itÃ. || Ja_XVI:186 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ko-. 2 Ck ava¤ca. 3 Bd byamitto. 4 Bds -raæ. 5 so Ck; Cs vaÂÂhatÃvaÊi-, Bd vaÂÂanÃ-, Bd va¬¬hana-. 6 Bd kÃlapubbÃ. 7 Bd na¤¤aæ. 8 Bd ugghaÂha-. 9 Ck Ãtattha-, Bds Ãditta-. 10 Cks Bd tvam. 11 Bd kuto si kattha gacchasi. 12 Ck hima-, Bd bhimm-. 13 Bd -raæ. 14 Cks -si, Bd aghÃÂayi. 15 Bd -syan. 16 Bds migÃjinan. 17 Bd vici-. 18 Bd kaï¬upharaïaki-. 19 Bd -nappattaæ. 20 Cs tipa-, Bd nippa-. 21 Bds paggharan-. 22 Bd puppitaæ ko-. 23 Cs Bd -mattaæ-. 24 Ck -santhavaæ, Cs -santhavaæ corr. to -santhataæ, Bd sÅrajÃlasaïataæ. 25 Bd by-. 26 Bd vimhayamÃpanno. 27 so Ck; Cs vaïÂhatÃvali-, Bd vaÂÂanÃvaÊi-. 28 Bd piÂhikaï¬ukaÂhÃne. 29 Ck kÃlÃvalli-, Cs kaÊÃpavalli-. 30 Bd -saæ, omitting ca-. 31 Bd atitta-, Bs Ãditta-, 32 so all three MSS. for -rÃ? 33 Bd -raæ. 34 Ck -dimhi, Bd -dÅ hi. >/ #<[page 070]># %<70 XVI. TiæsanipÃta.>% @*>/ accasariæ vane ara¤¤e Åriïe\<*<2>*>/ vane\<*<3>*>/ nÃnÃku¤jarasevite. || Ja_XVI:187 ||>@ @@ @@ @*>/ rukkham Ãruhiæ\<*<5>*>/, `tattha hessÃmi Ãsito'. || Ja_XVI:190 ||>@ @*>/ sÃkhà chinnà pharasunà viya. || Ja_XVI:191 ||>@ @*>/ avaæsiro appatiÂÂhe anÃlambe giriduggasmi pÃpataæ. || Ja_XVI:192 ||>@ @*>/, tattha sesiæ nirÃnando anÆnà dasa rattiyo. || Ja_XVI:193 ||>@ @*>/ gonÃgulo\<*<10>*>/ darÅcaro sÃkhà [hi] sÃkhaæ vicaranto\<*<11>*>/ khÃdamÃno dumapphalaæ. so maæ disvà kisaæ paï¬uæ kÃru¤¤am akaraæ\<*<10>*>/ mayi: || Ja_XVI:194 ||>@ @@ @*>/ vadÃmi: bhaddaæ vo\<*<13>*>/ tva¤ ca me saraïaæ bhava\<*<14>*>/. || Ja_XVI:196 ||>@ @*>/ gahetvÃna vicari pabbate kapi, silÃya yoggaæ katvÃna nisabho etad abravi: || Ja_XVI:197 ||>@ @*>/, ahan taæ uddharissÃmi giriduggato vegasÃ. || Ja_XVI:198 ||>@ @@ @*>/ balavà kapi viha¤¤amÃno kicchena giriduggato vegasÃ. || Ja_XVI:200 ||>@ @*>/ muhuttakaæ\<*<19>*>/. || Ja_XVI:201 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -e, Cs -a. 2 Cks iriïe, Bd iraïe 3 Ck viciïe, Cs vicine. 4 Bd atÅto. 5 Bd Ãruyhi. 6 Cks bhajjitÃ. 7 Bd uddhaæ-. 8 Bd sampapajjiyaæ. 9 Ck ga¤ji, Bd gacchi. 10 Bds -guÂÂho. 11 so all three MSS. 12 so all three MSS. for -rÃ? 13 Bd te. 14 Ck -vaæ, Cs -ve. 15 Ck Bd sÅlaæ. 16 Cks -hÃhi. 17 Ck terasÅ, Bd tejasi. 18 Cks passa-, Bd pasu-. 19 Bd -tti. >/ #<[page 071]># %< 6. MahÃkapijÃtaka. (516.) 71>% @*>/ ca dÅpÅ\<*<2>*>/ ca acchako kataracchayo te maæ pamattaæ hiæseyyuæ, te tvaæ disvÃnÃ\<*<3>*>/ vÃraya. || Ja_XVI:202 ||>@ @*>/ passupi so muhuttakaæ; tadÃhaæ pÃpikaæ diÂÂhiæ paÂilacchiæ ayoniso: || Ja_XVI:203 ||>@ @@ @*>/ ca gamissÃmi maæsam ÃdÃya sambalaæ, kantÃraæ nittharissÃmi, pÃtheyyam me bhavissati. || Ja_XVI:205 ||>@ @*>/ gahetvÃna matthakaæ sannitÃÊayiæ\<*<7>*>/, mama hatthakilantassa\<*<8>*>/ pahÃro dubbalo ahu. || Ja_XVI:206 ||>@ @*>/ kapi rubiramakkhito assupuïïehi nettehi rodanto maæ udikkhati: || Ja_XVI:207 ||>@ @*>/ maæ kari\<*<11>*>/, bhaddan te, tvaæ ca nÃm' edisaæ kari, tvaæ ca kho nÃma dÅghÃyu\<*<12>*>/ a¤¤aæ\<*<13>*>/ vÃretuæ arahasi. || Ja_XVI:208 ||>@ @*>/ edisà visamà duggà papÃtà uddhaÂo\<*<15>*>/ mayÃ. || Ja_XVI:209 ||>@ @*>/ paralokà va dubbheyyaæ\<*<17>*>/ maæ ama¤¤atha, taæ tena\<*<18>*>/ pÃpadhammena\<*<19>*>/ pÃpaæ pÃpena cintitaæ. || Ja_XVI:210 ||>@ @*>/ h' eva tvaæ adhammaÂÂha vedanaæ kaÂukaæ phusi, mà h' eva pÃpaæ kammantaæ phalaæ veÊuæ va taæ\<*<21>*>/ vadhi. || Ja_XVI:211 ||>@ @*>/, ehi me piÂÂhito gaccha dissamÃno va santike. || Ja_XVI:212 ||>@ @*>/, patto si mÃnusiæ padaæ, esa maggo adhammaÂÂha, tena gaccha\<*<24>*>/ yathÃsukhaæ. || Ja_XVI:213 ||>@ @*>/ pakkhalya matthakaæ assÆni sampamajjitvà tato pabbatam Ãruhi. || Ja_XVI:214 ||>@ @*>/ ' smi pariÊÃhena aÂÂito\<*<27>*>/, ¬ayhamÃnena gattena vÃriæ\<*<28>*>/ pÃtum upÃgamiæ. || Ja_XVI:215 ||>@ @*>/ me samapajjatha\<*<30>*>/. || Ja_XVI:216 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd sÅhà byagghÃ. 2 all three MSS. -i. 3 Bd -ni 4 Ck -tetuna, Cs -tÃtÆna? Bd -ttÃtuna. 5 Ck Ãsino, Cs Ãsito? Bd asito 6 all three MSS. sÅ. 7 Cs -layim, Bd -layi. 8 Cs bhatta-, Bd -gatta-, Bs -gattaæ-. 9 Bd -naduppatto. 10 Ck mÃyye. 11 Cks omit kari. 12 Bd dighÃvu. 13 Bd -e. 14 Ck -kÃ, Bd -rikaæ. 15 Bd -to. 16 Ck Ãnito, Bd anito. 17 Cks dumbheyya. 18 Cks tataæ. 19 Bd -kammena. 20 Cks me. 21 Cks va kaæ. 22 Cks asa¤¤ata. 23 Ck vÃlÃ-. 24 Ck -e. 25 Bds ruhiraæ. 26 Cks tenÃhisatto, Bd tenÃbhisitto. 27 Ck aÂÂhi-, Bd aï¬ito. 28 Bd -i. 29 Cks -e. 30 all three MSS. sammap-. >/ #<[page 072]># %<72 XVI. TiæsanipÃta>% @*>/ jÃyetha addhabeluvasÃdisÃ\<*<2>*>/. || Ja_XVI:217 ||>@ @*>/ kuïapà pubbalohitÃ, yena yen' eva\<*<4>*>/ gacchÃmi gÃmesu nigamesu ca || Ja_XVI:218 ||>@ @*>/ pÆtigandhena mÃssu orena-m-ÃgamÃ\<*<6>*>/. || Ja_XVI:219 ||>@ @@ @*>/, mittadubbho\<*<8>*>/ hi pÃpako. || Ja_XVI:221 ||>@ @*>/ dubbhati. kÃyassa bhedà mittaddu\<*<10>*>/ nirayaæ [so] upapajjatÅti. || Ja_XVI:222 ||>@ Tattha kusalo ti yathà cheko kusalo katheti\<*<11>*>/ tathÃ\<*<12>*>/ kathesÃmi, go- gaveso ti naÂÂhagoïe\<*<13>*>/ gavesanto, accasarin ti manussapathaæ atikkamitvà Himavantaæ pÃvisiæ, ara¤¤e ti arÃjake\<*<14>*>/ su¤¤e, Åriïe\<*<15>*>/ ti sukkhakantÃre, vicine\<*<16>*>/ ti vivitte\<*<17>*>/, vippanaÂÂho ti maggamÆÊho, bubhukkhito ti sa¤- jÃtabubhukkho chÃtajjhatto, papÃtamabhilambantan ti papÃtÃbhimukhaæ\<*<18>*>/ olambantaæ, sampannaphaladhÃrin ti madhuraphaladhÃrinaæ, vÃtasÅtÃnÅti paÂhamaæ tÃva vÃtapatitÃni khÃdiæ\<*<19>*>/, tattha\<*<20>*>/ hessÃmÅti tasmiæ rukkhe suhito bhavissÃmiti ÃrÆÊho 'mhi, tato sÃ\<*<21>*>/ ti tassa abhipatthitassa atthÃya hatthe pasÃrite sà mayà abhirÆÊhasÃkhÃ\<*<22>*>/ pharasunà chinnà viya abha¤jatha\<*<23>*>/, anÃlambe ti ÃlambitaÂÂhÃnarahite\<*<24>*>/, giriduggasmin ti girivisame. sesin ti sayito mhi, kapimÃga¤chÅti\<*<25>*>/ kapi Ãgacchi\<*<26>*>/, gonaÇgulo\<*<27>*>/ ti gunnaæ\<*<28>*>/ naÇguÂÂhasadisanaÇguÂÂho, gonaÇguÂÂho\<*<29>*>/ ti pi pÃÂho, gonaÇgulÅti pi paÂhanti, akaraæ mayÅti akari mayi, ambho ti maharÃja so kapirÃjà tasmiæ Nara- kapapÃte\<*<30>*>/ mama udakapothanasaddaæ sutvà maæ ambho ti Ãlapitvà ko nÃma\<*<31>*>/ so ti pucchi, vasappatto ti vyasanaæ patto\<*<32>*>/, papÃtassa vasam patto\<*<33>*>/ ti attho, bhaddaæ\<*<34>*>/ vo\<*<35>*>/ ti tasmà tumhe vadÃmi: bhaddaæ tum- hÃkaæ hotu, garusilan ti mahÃrÃja so kapirÃjà maya evaæ vutte mà bhÃyÅti maæ assÃsetvà paÂhamaæ tÃva garuæ silaæ\<*<36>*>/ gahetvà yoggaæ karonto pabbate \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds gaï¬u, Cks anu. 2 Bd a¬ha- 3 Cks omit me. 4 Bd yena ca. 5 Ck osakkhitÃ, Cs osakkità 6 Ck oïemÃgamaæ, Cs oreïa-, Bd orena ÃmÃha. 7 Bd dubbi-. 8 Cks -dubho. 9 so all three MSS. 10 Bd -dubbhi. 11 Bd -si. 12 Bds add vo. 13 Bds naÂÂhe-. 14 Bd ara¤¤e ti rÃjake, Cks Ãra¤¤ake ti arÃjake. 15 Ck irino, Cs irine, Bds iraïe. 16 so Cs; Ck -ïe, Bd vivane. 17 Cks vicitte. 18 Bd -tÃbhi-. 19 Bd omits khÃ-. 20 Cks omit tattha. 21 Bds sÃkhÃ. 22 Bd -hà sÃkhÃ. 23 Ck abhijja, Cs abhijjatha, Bd abha¤catha-. 24 Bds Ãlambitabba-. 25 Ck -gacchiti, Cs -ga¤jÅti? Bd -gacchiti. 26 Ck Ãgachi, Cs Ãga¤ji? 27 Bd gonaÇguÂho. 28 Ck gunnÃ, Cs guïïa. 29 Bd omits go-. 30 Bd -ke-. 31 Cks -mo 32 Cks panno. 33 Bd omits va. 34 Cks bhadraæ. 35 Bds bhaddante. 36 Ck Bd sÅ-. >/ #<[page 073]># %< 6. MahÃkapijÃtaka. (516.) 73>% vicari, nisabho ti purisanisabho uttamavÃnarindo papÃtataÂe\<*<1>*>/ Âhatvà maæ etad\<*<2>*>/ abravi, bÃhuhÅti\<*<3>*>/ dvÅhi bÃhÃhi mama gÅvaæ sugahitaæ gaïhi\<*<4>*>/, vegasà ti vegena, sirÅmato ti pa¤¤Ãvantassa, aggahin, ti saÂÂhihatthaæ Narakapa- pÃtaæ\<*<5>*>/ vÃtavegena otaritvÃ\<*<6>*>/ udakapiÂÂhe Âhitassa ahaæ vegena piÂÂhiæ abhirÆ- hitvà ubhohi bÃhÃhi gÅvaæ aggahesiæ, viha¤¤ÃmÃno ti kilanto, kicchenà 'ti dukkhena santo paï¬ito athavà parisanto kilamanto, rakkhassÆ 'ti ahaæ taæ uddharanto va\<*<7>*>/ kilanto\<*<8>*>/ muhuttaæ vissamanto passupissaæ tasmà maæ\<*<9>*>/ rakkhÃhÅti, yathà c' a¤¤e\<*<10>*>/ vane migà ti sÅhÃdÅhi\<*<11>*>/ a¤¤e pi ye imasmiæ ÂhÃne\<*<12>*>/ vÃÊamigÃ, pÃliyaæ pana acchako\<*<13>*>/ kataracchayo ti likhanti, pari- tÃtÆnan\<*<14>*>/ ti mahÃrÃja evaæ\<*<15>*>/ so kapirÃjà maæ attano parittÃïaæ katvà muhuttaæ passupi ayonisomanasikÃrena, bhakkho ti khÃditabbayuttako, Ãsito ti dhÃto\<*<16>*>/ suhito, sambalan ti\<*<6>*>/ pÃtheyyaæ, matthakaæ sannitÃÊayin\<*<17>*>/ ti tassa vÃnarindassa matthakaæ pahariæ\<*<18>*>/, sannitÃlayin\<*<19>*>/ ti pi pÃÂho, dub- balo ahÆ 'ti na balavà Ãsi\<*<20>*>/ yathÃdhippÃyaæ na agamÃsi, vegenà 'ti mayà pahaÂapÃsÃïavegena\<*<21>*>/, udappatto\<*<22>*>/ ti uÂÂhito, mÃyyo\<*<23>*>/ ti tena mittadÆbhi- purisena\<*<24>*>/ silÃya paviddhÃya\<*<25>*>/ mahÃcammaæ chijjitvÃ\<*<26>*>/ olambi, ruhiraæ pag- ghari, M. vedanamatto\<*<27>*>/ cintesi: imasmiæ ÂhÃne a¤¤o\<*<26>*>/ n' atthi, idaæ bhayaæ imaæ\<*<20>*>/ purisaæ nissÃya uppannan ti so maraïabhayabhÅto olambantaæ camma- vaÂÂiæ\<*<30>*>/ hatthena gahetvà uppatitvà sÃkhaæ abhiruyha tena pÃpena saddhiæ sallapanto mÃyyo\<*<23>*>/ man ti Ãdim Ãha, tattha mÃyyo\<*<23>*>/ maæ bhaddante ti mà ayyo\<*<31>*>/ maæ bhaddante ti\<*<32>*>/ taæ nivÃreti, tvaæ nÃma evaæ mayà papÃtà uddhato\<*<11>*>/ edisaæ pharusakammaæ mayi kari aho te ayuttaæ katan ti, aho vatà 'ti gara- hanto evam Ãha, tÃva dukkarakÃrakÃ\<*<33>*>/ 'ti mayi aparajjhanena atidukkata- kammakÃraka}, paralokà và 'ti paralokato viya ÃnÅto, dÆbheyyan\<*<34>*>/ ti {dubbhi- tabbaæ vadhitabbaæ, vedanaæ kaÂukan ti evaæ sante pi tvaæ adhammaÂÂha yÃdisaæ\<*<35>*>/ ahaæ phusÃmi edisaæ\<*<36>*>/ vedanaæ kaÂukaæ mà phusi, taæ pÃpÃ- kammaæ phalaæ veluæ va taæ mà vadhÅti maæ mahÃrÃja piyaputtakaæ viya anukampi, atha naæ ahaæ etad avocaæ: ayya mayà kataæ dosaæ hadaye\<*<37>*>/ mà kari, mà maæ asappurisaæ evarÆpe ara¤¤e mÃrayi\<*<38>*>/, ahaæ disÃmÆÊho maggaæ na jÃnÃmi, attanà katakammaæ\<*<39>*>/ mÃ\<*<40>*>/ nÃsetha, jÅvitadÃnaæ me detha, ara¤¤Ã nÅharitvà manussapathe\<*<41>*>/ Âhapethà 'ti evaæ vutto so mayà saddhiæ sallapanto tayi me n' atthi vissÃso ti Ãdiæ Ãha, tattha tayÅti ito paÂÂhÃya mayhaæ tayi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds pabbatapapÃte. 2 Bd etaæ. 3 all three MSS. bÃhÃhÅti. 4 Cks -a. 5 Bd -te. 6 Cks notaritvÃ. 7 Bd omits va. 8 Bd kilamanto. 9 Bs naæ. 10 Cks yo ceva¤¤e. 11 so all three MSS. 12 Bd vane. 13 Cks acchÃ-. 14 Ck -tÃtun, Bd parittÃnÃ. 15 Bd omits e-. 16 Bd khÃdito. 17 Ck -tÃlayin, Bd -taÊayin. 18 all three MSS. ri-. 19 Cks -tÃÊayin, Bd -tÃÊan. 20 Bd asi. 21 Bd pahita-. 22 Cks udapa-. 23 Ck mÃyye. 24 Ck -dubhi-, Cs -dÆbhÅ, Bd -dubbhi-. 25 Bd paviÂhÃya 26 Bd bhijjitvÃ. 27 Bd -ppatto 28 Bd -e. 29 Bd omits i-. 30 Bds cammabandhaæ. 31 Ck Bd -e. 32 Bd omits mÃ--ti. 33 Cks -rikÃ. 34 Bd dubbh-. 35 Bds adds vedanaæ. 36 Bd id-. 37 Cks omit dosaæ hadaye. 38 Bd mà nassa. 39 Bd kataæ-. 40 so all three MSS. for mà maæ? 41 Bd -aæ. >/ #<[page 074]># %<74 XVI. TiæsanipÃta.>% vissÃso n' atthi, ehÅti bho purisa ahaæ tayà saddhiæ magge na gamissÃmi tvaæ pana ehi mama piÂÂhito avidÆre dissamÃnasarÅto va gaccha ahaæ ruk- khaggen' eva\<*<1>*>/ gamissÃmÅti, mutto sÅti atha maæ so mahÃrÃja ara¤¤Ã nÅharitvà bho purisa mutto si vÃÊamigÃnaæ hatthÃ\<*<2>*>/, patto si mÃnusiæ padan ti manussupacÃraæ\<*<3>*>/ Ãgato si, esa te maggo etena gacchà 'ti Ãha, giricaro ti giricÃrivÃnaro, pakkhalyà 'ti dhovitvÃ, tenÃbhisatto ti so ahaæ mahÃrÃja tena vÃnarena abhisatto pÃpakamme pariïate\<*<4>*>/ tenÃbhisatto\<*<5>*>/ smÅti ma¤¤amÃno evam Ãha, aÂÂito\<*<6>*>/ ti upadduto, upÃgamin ti ekaæ rahadaæ upagato 'smi, samapajjathÃ\<*<7>*>/ 'ti jÃto evarÆpo hutvà upaÂÂhÃsi, yÃvanto ti yattakÃni, gaï¬Æ\<*<8>*>/ jÃyethà 'ti gaï¬Ã jÃyiæsu, so kira pipÃsaæ sandhÃretuæ asakkonto udaka¤jaliæ ukkhipitvÃ\<*<9>*>/ thokaæ pivitvà sesaæ sarÅre si¤ci\<*<10>*>/, ath' assa tÃvad eva udabindugaïanÃya addhabeluvapakkapamÃïÃ\<*<11>*>/ gaï¬Ã uÂÂhahiæsu, tasmà evaæ Ãha, pabhinnà ti te gaï¬Ã taæ divasam eva bhijjitvà kuïapÃ\<*<12>*>/ pÆti- gandhikà hutvà pubbalohitÃni pagghariæsu, yenà 'ti yena\<*<13>*>/ maggena, okkitÃ\<*<14>*>/ ti\<*<15>*>/ pÆtigandhena okiïïà parikkitÃ\<*<16>*>/ parivÃritÃ. mÃssu orena Ãgamà ti\<*<17>*>/ duÂÂhasatta orena mÃssu ÃgamÃ, amhÃkaæ santikaæ mà agamÃsi\<*<18>*>/, evaæ vadantà nivÃrentÅti\<*<19>*>/ attho, dÃni me ti mahÃrÃja tato paÂÂhÃya idÃni sattavassÃni mama ettakaæ kÃlaæ sakakammaæ anubhomi, iti so attano mittadÆbhikammaæ\<*<20>*>/ vitthÃretvà mahÃrÃja maæ yeva oloketvà evarÆpaæ kammaæ na kenaci kattabban ti vatvà taæ vo ti Ãdiæ Ãha, tattha tan ti tasmà yasmà evarÆpaæ kammaæ evaæ dukkhavipÃkaæ tasmà ti attho, kuÂÂhÅ kilÃsÅ bhavati yo mittÃnaæ idha dubbhati kÃyassa bhedà mittaddu\<*<21>*>/ nirayaæ so upapajjatÅti\<*<22>*>/ ayaæ abhisam- buddhagÃthÃ, bhikkhave yo idha imasmiæ\<*<23>*>/ loke mittÃnaæ dubbhati hiæsati so evarÆpo hotÅti\<*<24>*>/ attho. TassÃpi purisassa ra¤¤Ã saddhiæ kathentassa kathentass' eva paÂhavi vivaram adÃsi, taæ khaïaæ ¤eva cavitvà avÅcimhi nibbatto. RÃjà tasmiæ paÂhaviæ paviÂÂhe uyyÃnà nikkhamitvà nagaraæ paviÂÂho: S. i. d. Ã. "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi Devadatto mayhaæ silaæ\<*<25>*>/ pavijjhi\<*<26>*>/ yevÃ" 'ti vatvà j. s.: "Tadà mittadÆbhipuriso Deva- datto ahosi, kapirÃjà aham evÃ" 'ti. MahÃkapijÃtakaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ggeheva. 2 Cks hattha. 3 Bd adds patto. 4 Bd -to. 5 Cks tena satto. 6 Cks aÂÂhi-, Bd aï¬i-. 7 Cks sammap-. 8 Cks andu, Bd gaï¬u. 9 Cks udakajaliæ-, Bd udaka¤calikkhipitvÃ. 10 Bd -cati. 11 Bd a¬habelupakka-. 12 Cks -pa. 13 Bd repeats yena. 14 Ck okkhitÃ. 15 Cks add okkitÃ. 16 Ck -kkhata, Cs -kkhita, Bd -kkhitÃ. 17 mÃssu--ti wanting in Cks. 18 Bd -siti. 19 Cks -retÅti. 20 Bd attanà dubbhi-. 21 Bd -dubbhi. 22 all three MSS. uppa-. 23 Bd omits im-. 24 Cks ahosÅti. 25 all three MSS. sÅlaæ. 26 Bd pativijjhi, cfr Dhp. p. 279. >/ #<[page 075]># %< 7. DakarakkhasajÃtika. (517.) - 8. Paï¬arajÃtaka.(518.) 75>% $<7. DakarakkhasajÃtaka.>$ Sace vo vuyhamÃnÃnan ti. DakarakkhasajÃtakaæ. Taæ sabbaæ MahÃummaggajÃtake Ãvibhavissati. Dakarakkhasa- jÃtakaæ. $<8. Paï¬arajÃtaka.>$ VikiïïavÃcan ti. Idaæ S. J. v musÃvÃdaæ katvà Deva- dattassa paÂhavipavesanaæ Ã. k. Tadà hi S. bhikkhÆhi tassa avaïïe kathite "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi Devadatto musÃ- vÃdaæ katvà paÂhaviæ paviÂÂho yevÃ" 'ti vatvà a. Ã.: A. B. Br. r. k. pa¤casatavÃïijà nÃvÃya samuddaæ pakkhan- ditvà sattame divase atÅradassaniyÃya nÃvÃya samuddapiÂÂhe bhinnÃya Âhapetvà ekaæ avasesà macchabhattÃ\<*<1>*>/ ahesuæ. Eko pana vÃtavasena\<*<2>*>/ KarambiyapaÂÂanaæ nÃma pÃpuïi, so sa- muddato uttaritvà naggabhoggo tasmiæ paÂÂane\<*<3>*>/ bhikkhÃya cari. Tam enaæ manussà "ayaæ samaïo apiccho santuÂÂho" ti sambhÃvetvà sakkÃraæ kariæsu. So "laddho me jÅviko- pÃyo\<*<4>*>/" ti tesu nivÃsanapÃpuraïaæ\<*<5>*>/ dadantesu\<*<6>*>/ pi na icchi\<*<7>*>/. Te "n' atthi ito uttariæ appiccho samaïo" ti bhiyyo bhiyyo pasÅditvà tassa assamapadaæ katvà tattha naæ vÃsesuæ\<*<8>*>/. So karambiyÃcelo\<*<9>*>/ ti pa¤¤ayi. Tassa tattha vasantassa mahÃlÃbhasakkÃro udapÃdi, eko nÃgarÃjÃpi 'ssa supaïïarÃjà ca upaÂÂhÃnaæ Ãgacchanti, tesu nÃgarÃjà nÃmenà Paï¬aro nÃma. Ath' ekadivasaæ supaïïarÃjà tassa santikaæ gantvà vanditvà ekamantaæ nisinno evam Ãha: "bhante amhÃkaæ ¤Ãtakà nÃge gaïhantà bahu vinassanti, etesaæ nÃgÃnaæ gaïhananiyÃmaæ\<*<10>*>/ mayaæ na jÃnÃma, guyhakÃraïaæ\<*<11>*>/ kira nesaæ atthi, sakkheyyÃtha\<*<12>*>/ nu kho tumhe ete piyÃyamÃnÃ\<*<13>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds macchakacchapabhakkhÃ. 2 Bd -vegena. 3 Bd adds neva. 4 Bd -topÃyo. 5 Bd -pÃruppanaæ. 6 Bd dentesu; ahesuæ eko --- tesu wanting in Ck. 7 Bd icchati. 8 Bd vÃsÃpesuæ. 9 Bd -biyaæ acelo, Cks -biyavelo. 10 Bd -taniyÃmaæ. 11 Cks guyhaæ-. 12 Bds sakkuïeyyÃtha. 13 Bd piyamÃnÃ. >/ #<[page 076]># %<76 XVI. TiæsanipÃta.>% viya taæ kÃraïaæ pucchitun" ti. So "sÃdhÆ" 'ti sampa- Âicchitvà supaïïarÃje vanditvà pakkante\<*<1>*>/ nÃgarÃjassa Ãgata- kÃle vanditvà nisinnaæ nÃgarÃjÃnaæ pucchi: "nÃgarÃja su- païïà kira tumhe gaïhantà bahu vinassanti, tumhe gaïhantà kathaæ gaïhitum sakkontÅti". "Bhante, idaæ amhÃkaæ guyhaæ\<*<2>*>/ rahassaæ, mayà imaæ kathentena ¤Ãtisaæghassa mara- ïaæ Ãbhataæ\<*<3>*>/ hotÅti". "Kiæ pana tvaæ Ãvuso `ayaæ\<*<4>*>/ a¤¤assa kathessatÅti\<*<5>*>/' evaæsa¤¤Å hosi\<*<6>*>/, nÃhaæ a¤¤assa\<*<7>*>/ kathessÃmi, attanÃ\<*<8>*>/ pana jÃnitukÃmatÃya pucchÃmi\<*<9>*>/, tvaæ mayhaæ saddahitvà nibbhayo hutvà kathehÅti". NÃgarÃjà "kathemi bhante" ti vanditvà pakkÃmi. Punadivasam\<*<10>*>/ pi pucchi, tadÃpi 'ssa na kathesi. Atha naæ tatiyadivase Ãgantvà nisinnaæ nÃgarÃjÃnaæ "ajja tatiyo divaso, mama pucchantassa kimatthaæ na kathesÅti". "Tumhe a¤¤assa Ãcikkhissathà 'ti bhayena bhante" ti. "Kassaci na kathessÃmi, nibbhayo kathehÅti". "Tena hi bhante a¤¤assa mà katha- yitthÃ" 'ti paÂi¤¤aæ gahetvà "bhante mayaæ mahante mahante pÃsÃïe gilitvà bhÃriyà hutvà nipajjitvà supaïïÃnaæ Ãgamana- kÃle mukhaæ nibbÃhetvà dante vivaritvà supaïïe ¬asituæ gacchama\<*<11>*>/, te Ãgantvà amhÃkaæ sÅsaæ gaïhanti, tesaæ amhe garubhÃre hutvà nipanne uddharituæ vayamantÃnaæ\<*<12>*>/ ¤eva udakaæ ottharati, te anto udake yeva maranti, iminà kÃraïena bahÆ supaïïà vinassanti, tesaæ amhe gaïhantÃnaæ kiæ sÅsena gahitena, bÃlà naÇguÂÂhe\<*<13>*>/ gahetvà amhe heÂÂhÃ- sÅsake\<*<14>*>/ katvà gahitagocaraæ\<*<15>*>/ mukhena cha¬¬Ãpetvà la- huke katvà gantuæ\<*<16>*>/ sakkontÅti". Iti so attano rahassa- kÃraïaæ tassa dussÅlassa kathesi. Atha tasmiæ pakkante supaïïarÃjà Ãgantvà karambiyÃcelakaæ\<*<17>*>/ vanditvà "kiæ bhante pucchitaæ te nÃgarÃjassa guyhakÃraïan\<*<18>*>/ ti Ãha. So \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck pakkhante. 2 Bd guyha. 3 Bd ahataæ, Cks ÃvÃÂaæ. 4 Bds ahaæ. 5 Bd kathissÃmi, Bs kathissanti. 6 Bds ahosÅti. 7 Bd a¤¤aæ. 8 Bd -no. 9 Cks pucchi. 10 Bd -se. 11 Bd icchÃma. 12 Bd vÃyamÃna. 13 Bd -ena. 14 Bd sÅse. 15 Ck -ti, Bd gahitaæ. 16 Cks add na. 17 Bd -laæ. 18 Cks guyhaæ-. >/ #<[page 077]># %< 8. Paï¬arajÃtaka. (518.) 77>% "Ãma Ãvuso\<*<1>*>/" ti vatvà sabbaæ tena kathitaniyÃmen' eva kathesi. Taæ sutvà supaïïo "nÃgarÃjena ayuttaæ kataæ\<*<2>*>/, ¤ÃtÅnaæ nÃma nassananiyÃmo parassa na\<*<3>*>/ kathetabbo, hotu ajja mayà supaïïavÃtaæ\<*<4>*>/ katvà paÂhamaæ evam\<*<5>*>/ eva gahe- tuæ vaÂÂatÅti" so supaïïavÃtaæ katvà Paï¬aranÃgarÃjÃnaæ naÇguÂÂhe\<*<6>*>/ gahetvà heÂÂhÃsÅsakaæ\<*<7>*>/ katvà gahitagocaraæ\<*<8>*>/ cha¬¬Ãpetvà uppatitvà ÃkÃsaæ pakkhandi. Paï¬arakko\<*<9>*>/ ÃkÃse heÂÂhÃsÅsakaæ olambanto "mayà va\<*<10>*>/ mama dukkhaæ Ãbha- tan" ti paridevanto Ãha @*>/ asa¤¤ataæ aparicakkhitÃraæ\<*<12>*>/ bhayaæ tam anveti\<*<13>*>/ sayaæ abodhaæ\<*<14>*>/ nÃgaæ yathà Paï¬arakaæ supaïïo. || Ja_XVI:223 ||>@ @*>/ mohà naro saæsati bhÃsamÃno\<*<16>*>/ taæ bhinnamantaæ bhayam\<*<17>*>/ anveti khippaæ nÃgaæ yathà Paï¬arakaæ supaïïo. || Ja_XVI:224 ||>@ @*>/ atthaæ guyhaæ vedetum arahati sumitto ca asambuddhaæ sambuddhaæ vÃ\<*<19>*>/ anatthavÃ. || Ja_XVI:225 ||>@ @*>/ ahaæ: acelo samaïo ayaæ sammato bhÃvitatto, tassÃham akkhiæ vivariæ guyhaæ atthaæ\<*<21>*>/, ÃtÅtamattho kapaïo\<*<22>*>/ rudÃmi. || Ja_XVI:226 ||>@ @*>/ vÃcaæ h' imaæ nÃsakkhi saæyametuæ, tappakkhato hi bhayam Ãgataæ mama, atÅtamattho kapaïo\<*<32>*>/ rudÃmi, || Ja_XVI:227 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd kÃraïanti ÃmÃvuso. 2 Bd ak-. 3 Bd omits na. 4 Bd -vÃkaæ. 5 Bd etam. 6 ti vatvÃ---naÇguÂÂhe wanting in Ck. 7 Bd sÅsaæ. 8 Ck -te-. 9 Ck -ra, Bd -ro. 10 Bd omits va. 11 Bd -guyha-. 12 Bd aparirakkhi-. 13 Cks anve. 14 Ck akkho-, Cs akho-. 15 Bd -rakkheyyaæ. 16 Bd hÃ-. 17 so all three MSS. for bhay'? 18 Bd guru. 19 Cks ca 20 Bd -i. 21 Ck Bd guyhamattaæ, Cs guyhamatthaæ for guyhatthaæ? 22 Bds -ïaæ. 23 so all three MSS. for tassÃha brahme paramaæ guyhatthaæ? >/ #<[page 078]># %<78 XVI. TiæsanipÃta.>% @*>/ dosà bhayà athavà rÃgaratto pallittho\<*<2>*>/ bÃlo asaæsayaæ so. || Ja_XVI:228 ||>@ @*>/ asataæ paviÂÂho yo saægatÅsu\<*<4>*>/-m-udÅreti\<*<5>*>/ vÃkyaæ ÃsÅviso dummukho ty-Ãhu taæ naraæ, ÃrÃ\<*<6>*>/ arÃ\<*<7>*>/ saæyame tÃdisamhÃ. || Ja_XVI:229 ||>@ @*>/ candana¤ ca manÃpiÂÂhiyo mÃlamucchÃdana¤ ca ohÃya gacchÃmase sabbakÃme, supaïïa pÃïupagatà va ty-amhà 'ti. || Ja_XVI:230 ||>@ Tattha vikiïïavÃcan ti patthaÂavacanaæ, anigÆÊhamantan\<*<9>*>/ apa- Âicchannamantaæ, asa¤¤atan ti kÃyadvÃrÃdÅni rakkhituæ asakkontaæ, apari- cakkhitÃran\<*<10>*>/ ti ayaæ mayà kathitamantaæ rakkhituæ\<*<11>*>/ na\<*<12>*>/ sakkhissatÅti puggalaæ oloketuæ upaparikkhituæ asakkontaæ, bhayaæ tan\<*<13>*>/ ti taæ imehi catÆhi aÇgehi samannÃgataæ abodhaæ\<*<14>*>/ nippa¤¤aæ puggalaæ sayaækatam eva bhayaæ anveti\<*<15>*>/ yathà maæ Paï¬arakaæ nÃgaæ supaïïo anvÃgato ti, saæ- sati bhÃsamÃno ti rakkhituæ asamatthassa pÃpapurisassa bhÃsamÃno ka- theti\<*<16>*>/, nÃnumitto ti na anumitto anuvattanamattena\<*<17>*>/ yo mitto na hadayena so guyham\<*<18>*>/ atthaæ jÃnituæ nÃrahatÅti\<*<19>*>/ paridevati, asambuddhan ti asam- buddhaæ ajÃnanto, appa¤¤o ti attho, sambuddhan ti sambuddhaæ jÃnanto ti attho, i. v. h.: yo pi suhadayo mitto apa¤¤o sapa¤¤o pi và yo\<*<20>*>/ anatthavà anatthacaro so pi guyhaæ vedituæ nÃrahat' eva 'ti, samaïo ayan ti ayaæ samaïo ti ca lokasammato ti ca bhÃvitatto ti ca ma¤¤amÃno ahaæ etasmiæ vissÃsaæ Ãpajjiæ, akkhin ti kathesiæ, atÅtamattho ti atÅtattho atikkan- tattho hutvà idÃni kapaïaæ rudÃmÅti paridevati, tassà 'ti tassa acelassa brahme ti supaïïaæ Ãlapati, saæyametun ti idaæ\<*<21>*>/ guyhaæ vÃcaæ ra- hassakÃraïaæ\<*<22>*>/ rakkhituæ guyhituæ\<*<23>*>/ na\<*<21>*>/ sakkhiæ, tappakkhatohÅti idÃni idaæ bhayaæ mama tassa acelassa pakkhato\<*<25>*>/ koÂÂhÃsato santikà Ãgataæ iti atÅtattho kapaïaæ rudÃmÅti. suhadan ti suhado me ayan ti ma¤¤amÃno. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -no. 2 so Cs; Ck pallitto, Bds pallatthito. 3 Ck nirukkha-, Cs rikarukkha-. 4 Bd -tisu, Cks -tÅsa. 5 Bs sumu-. 6 Bds arÃ. 7 Cs ÃrÃ. 8 Bd -ka. 9 Bd -guyha-. 10 Ck parimakkhi-, Cs paricakkhi-, Bd aparirakkhi-. 11 Cks add rakkhissati. 12 Bd nÃ. 13 Bd bhayamanvetÅ. 14 Ck akhodaæ, Cs akhodaæ corr. to abo-. 15 Cks Ãrocati. 16 Bd kathesi. 17 Cks -mantena. 18 Cs Bd -a. 19 Bd araha-. 20 Cks so. 21 Bd imaæ. 22 Cks rahassaæ- 23 Bds rahituæ c: gu-. 24 Bd nÃ. 25 Ck ra-. >/ #<[page 079]># %< 8. Paï¬arajÃtaka. (518.) 79>% dukkulÅne ti akulÅne\<*<1>*>/ nÅce, dosà ti etehi dosÃdÅhi kÃreïehi yo evarÆpe\<*<2>*>/ guyhaæ saæsati so bÃlo asaæsayaæ pallatthito\<*<3>*>/ parivattetvà patito\<*<4>*>/ hato yeva nÃmà 'ti attho, tirokkhavÃco ti attano\<*<5>*>/ vÃcaæ bhÃsitukÃmo\<*<6>*>/ tassa tirokkha- kattÃ\<*<7>*>/ paÂicchannavÃco\<*<8>*>/, asataæ paviÂÂho ti asappurisÃnaæ antaraæ pa- viÂÂho asappurisesu pariyÃpanno, saægatisu mudÅretÅti\<*<9>*>/ saægatisu udÅreti yo evarÆpo paresam rahassaæ sutvà parisamajjhesu asukena asukaæ nÃma kataæ và vuttaæ và ti vÃkyaæ udÅreti taæ naraæ ÃsÅviso dummukho pÆti- mukho ti Ãhu, tÃdisamhà purisà Ãrà ÃrÃ\<*<10>*>/ saæyame dÆradÆrato\<*<11>*>/ virameyya, parivajjeyyÃ\<*<12>*>/ 'ti attho, mÃlamucchÃdana¤cÃ\<*<13>*>/ 'ti mÃlÃ\<*<14>*>/ ca dibbaæ catu- jÃtigandhaucchÃdana¤ ca\<*<15>*>/, ohÃyÃ\<*<16>*>/ 'ti etehi\<*<17>*>/ dibbÃnnÃdayo sabbakÃme ajja\<*<10>*>/ mayaæ ohÃya cha¬¬etvà gamissÃma, supaïïapÃïupagatÃvatyamhà 'ti bho supaïïa pÃïehi upagatà va te amhe\<*<18>*>/ saraïaæ no hohÅti. Evaæ Paï¬arako ÃkÃse heÂÂhasÅsako olambanto aÂÂhahi gÃthÃhi paridevi\<*<19>*>/. Supaïïo tassa paridevanasaddaæ sutvà "nÃgarÃja attano rahassaæ acelakassa kathetvà idÃni ki- matthaæ paridevasÅti" taæ garahitvà @*>/ nÃgarÃja: samaïo supaïïo athavà tav' eva, kiækÃraïà Paï¬araka-ggahÅto ti gÃtham Ãha. || Ja_XVI:231 ||>@ Tattha konÅdhà 'ti idha amhesu tÅsu janesu ko nu, asmiæ\<*<20>*>/ dhà 'ti ettha, idhà 'ti nipÃtamattaæ, asmiæ loke ti attho, pÃïabhÆ ti pÃïabhÆto, athavà tavevà 'ti udÃhu tava yeva, tattha samaïaæ tÃva mà garaha, so hi upÃyena taæ rahassaæ pucchi, supaïïam pi mà garaha aham, pi tava\<*<21>*>/ pac- catthiko, Paï¬arakaggahÅto ti samma Paï¬araka ahaæ kiækÃraïà supaïïena gahito ti cintetvà pana attÃnam eva garaha tayà hi rahassaæ kathentena attanà va attano anattho kato ti ayam ettha adhippÃyo. Taæ sutvà Paï¬arako itaraæ gÃtham Ãha: @*>/ me sammatatto ahosi piyo ca me manasà bhÃvitatto,>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd akusalaje, Bs akulaje. 2 Bds -paæ. 3 so all three MSS. 4 Bd pÃpito. 5 Cks add yÃ. 6 Bd kathetu-. 7 Ck tirokatatthÃ, Cs tirokatattÃ. 8 Bds apaÂi-. 9 Ck saæhatisa-, Cs saægatisa-. 10 Bds arà arÃ. 11 Bd omits dÆra. 12 all three MSS. -yyan-. 13 Cks mÃlÃucchÃ-. 14 Bd -laæ. 15 Bds -jÃtiyagandha¤ca-. 16 Cks -ya. 17 Bds omit hi. 18 Bd amhaæ. 19 Bd -viti. 20 all three MSS. asmi. 21 Bd tÃva. 22 Cks hiyo. >/ #<[page 080]># %<80 XVI. TiæsanipÃta.>% @< tasmÃham\<*<1>*>/ akkhiæ vivariæ guyham atthaæ\<*<2>*>/, atÅtamattho kapaïaæ rudÃmÅti. || Ja_XVI:232 ||>@ Tattha sammatatto ti so samaïo mayhaæ sappuriso ayan ti sammata- bhÃvo\<*<3>*>/ ahosi, bhÃvitatto ti sambhÃvitabhÃvo\<*<3>*>/ ca me ahosi. Tato supaïïo catasso gÃthà abhÃsi: @*>/ ninditabbÃ\<*<5>*>/, saccena dhammena dhiyÃ\<*<6>*>/ damena alabbham avyÃharatÅ naro idha. || Ja_XVI:233 ||>@ @*>/ tatiyo\<*<8>*>/ anukampak' atthi, tesam pi guyhaæ paramaæ na saæse mantassa bhedaæ parisaækamÃno. || Ja_XVI:234 ||>@ @*>/ yassa hontÅ\<*<10>*>/ sapakkhà tesam pi guyhaæ paramaæ na saæse mantassa bhedaæ parisaækamÃno. || Ja_XVI:235 ||>@ @@ Tattha amaro ti amaraïasabhÃvo satto nÃma n' atthi, pa¤¤Ãvidhà natthÅti nakÃro padasandhikaro, pa¤¤Ãvidhà atthÅti attho, i. v. h.: nÃgarÃja loke amaro pi n' atthi, pa¤¤ÃvidhÃpi atthi, sà a¤¤esaæ pa¤¤ÃkoÂÂhÃsasaækhÃtà pa¤¤Ãvidhà attano jÅvitahetu na ninditabbà ti, athavà pa¤¤Ãvidhà ti pa¤¤Ãsadisà na\<*<11>*>/ ninditabbÃ\<*<12>*>/ nÃma, pa¤¤ÃjÃtidhammÃ\<*<13>*>/ n' atthi, taæ kasmà nindasÅti, yesaæ pana pa¤¤ÃvidhÃnam pi na ninditabban ti pi pÃÂho tesaæ\<*<14>*>/ ujukam eva saccenà 'ti ÃdÅsu vacÅsaccena ca sucaritadhammena ca pa¤¤ÃsaækhÃtÃya dhiyÃ\<*<15>*>/ ca indriyadamanena\<*<16>*>/ alabbhaæ dullabhaæ aÂÂha- samÃpattiphalanibbÃnasaækhÃtam\<*<17>*>/ pi\<*<18>*>/ visesaæ avyÃharati\<*<19>*>/ Ãvahati taæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd tassÃ-. 2 so all three MSS. for guyhatthaæ? 3 Cks -tasabhÃvo. 4 Cks omit na. 5 Cks nandi-. 6 Cks viyÃ, Bd dhÅtiyà for dhiccÃ, Bs dhitiyÃ. 7 Bd nassa. 8 Bd tiyo; read na assa tacco? 9 Cs sabhÃvÃ, Bd sahÃyÃvÃ. 10 all three MSS. -i. 11 Ck omits na. 12 Ck nandi-. 13 Ck aæ¤ÃchÃtidhammÃ, Bds a¤¤ÃdhammajÃti. 14 Cks tejasaæ. 15 Cks viyÃ, Bd dhitiyÃ, Bs vÅthiyÃya. 16 Bd -dhammena. 17 Bd -pattimaggaphala-. 18 Cks hi. 19 Bd abyÃ-. >/ #<[page 081]># %< 8. Paï¬arajÃtaka. (518.) 81>% nipphÃdeti\<*<1>*>/ naro idha, tasmà nÃrahasi\<*<2>*>/ acelaæ nindituæ, attÃnam eva garaha, acelena hi attano pa¤¤ÃvantatÃya\<*<3>*>/ upÃyakusalatÃya taæ\<*<4>*>/ va¤cetvà tvaæ\<*<5>*>/ ra- hassaæ gÆÊhamantaæ\<*<6>*>/ pucchito ti attho, paramà ti ete ubho bandhavÃnaæ uttamabandhavà nÃma, nÃssa\<*<7>*>/ tatiyo ti assa puggalassa mÃtÃpitÆhi a¤¤o tatiyo satto anukampako nÃma n' atthi mantassa bhedaæ parisaækamÃno paï¬ito, tesaæ mÃtÃpitunnam pi paramaguyhaæ na saæseyya, tvaæ pana mÃtÃpitunam pi akathetabbaæ acelassa kathesÅti attho, sabhÃyÃ\<*<8>*>/ và ti suha- dayamittà vÃ, sapakkhÃ\<*<9>*>/ ti petteyyamÃtulapitucchÃmÃtucchÃdayo samÃna- pakkhà ¤Ãtayo\<*<10>*>/, tesampÅti nesam\<*<11>*>/ pi ¤ÃtimittÃnaæ na katheyya, tvaæ pana\<*<12>*>/ acelakassa kathesi, attano va kujjhassÆ 'ti dÅpeti, bhariyà vÃ\<*<13>*>/ ti komÃrÅ piyabhÃïinÅ\<*<14>*>/ puttehi ca rÆpena ca yasena ca upetà evarÆpà bhariyÃpi ce\<*<15>*>/ ÃcikkhÃhi me tava guyhan ti vadeyya tassÃpi na saæseyya. TatoparÃ\<*<16>*>/: @*>/ attho pajÃnatÃ\<*<18>*>/. || Ja_XVI:237 ||>@ @*>/ guyhaæ na saæseyya amittassa ca paï¬ito yo cÃmisena\<*<20>*>/ saæhÅro\<*<21>*>/ hadayatthe no ca yo naro. || Ja_XVI:238 ||>@ @@ @*>/. || Ja_XVI:240 ||>@ @@ pa¤ca gÃthà UmmaggajÃtake Pa¤capaï¬itapa¤he Ãvibhavissanti\<*<23>*>/. TatoparÃsu: @*>/ nagaraæ mahantaæ ÃÊÃrakaæ\<*<25>*>/ Ãyasaæ BhaddasÃlaæ>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Bd nippÃ-. 2 Bd nÃharasi. 3 Bd pa¤¤avantÃya. 4 Bd omits taæ. 5 Cks omit tvaæ. 6 Bd guyha-. 7 Bd nassa. 8 all three MSS. sahÃya. 9 Cks saparikkhÃ. 10 Cs Bd ¤Ãti-. 11 Bds ete-. 12 Cs adds mÃtapitunnampÅ akathetabbaæ. 13 Bds ce. 14 Bd adds ti. 15 Cks me. 16 Bd adds Ãha. 17 Ck -aæ. 18 Bds -to. 19 Cks piyÃ, Bd tiyÃ. 20 Cs -naæ. 21 all three MSS. -hi-. 22 Bd vissajje. 23 Cks -ssati. 24 Bds aya. 25 Bds advÃr-. >/ #<[page 082]># %<82 XVI. TiæsanipÃta.>% @< samantakhÃtÃparikhÃupetaæ evam pi me te idha guyhamantÃ. || Ja_XVI:242 ||>@ @*>/ Ãrà amittà vyavajanti tehi ÃsÅvisà vÃ-r-iva sattusaæghÃ\<*<2>*>/ ti dvÅsu gÃthÃsu. || Ja_XVI:243 ||>@ BhaddasÃlan ti ÃpaïÃdÅhi\<*<3>*>/ sÃlÃdÅhi sampannaæ, samantakhÃtÃ- parikhÃupetan ti samantakhÃtÃhi\<*<4>*>/ parikhÃhi upetaæ\<*<5>*>/. evampi me ti evam pi mayhaæ te purisà khÃyanti katare ye idha guyhamantÃ, i. v. h.: yathà ÃÊÃdvÃrakassa\<*<6>*>/ ayomayanagarassa manussÃnaæ upabhogo\<*<7>*>/ paribhogo anto hoti na abbhantarimà bahi nikkhamanti na bÃhirà anto pavisanti aparÃparaæ sa¤- cÃro\<*<8>*>/ Chijjati gÆÊhamantÃ\<*<9>*>/ purisà evarÆpà honti attano gÆÊhaæ\<*<10>*>/ attano anto yeva jÅrÃpenti\<*<11>*>/ na a¤¤assa kathentÅti, daÊhà sadatthesÆ 'ti attano atthesu thirÃ, dujivhà ti Paï¬arakaæ\<*<12>*>/ nÃgaæ Ãlapati, vyavajantÅti paÂikkamanti, ÃsÅvisà vÃriva sattusaæghÃ\<*<13>*>/ ti ettha và 'ti nipÃtamattaæ, ÃsÅvisà sattu- saæghÃrivÃ\<*<14>*>/ 'ti attho, yathà ÃsÅvisato sattusaæghÃ\<*<15>*>/ jÅvitukÃmà manussà Ãrà paÂikkamanti evaæ tehi guyhamantehi narehi\<*<16>*>/ Ãrà amittà paÂikkamanti\<*<17>*>/ upagantuæ otÃraæ\<*<18>*>/ na labhantÅti vuttaæ hoti. Evaæ supaïïena dhamme kathite Paï¬arako: @*>/ gharaæ pabbajito acelo naggo muï¬o carati\<*<20>*>/ ghÃsahetu, tamhÅ nu kho vivariæ\<*<21>*>/ guyham atthaæ\<*<22>*>/, atthà ca dhammà ca avÃgat' amhÃ\<*<23>*>/. || Ja_XVI:244 ||>@ @*>/ supaïïarÃja\<*<25>*>/ kiæsÅlo kena\<*<26>*>/ vatena vattaæ samaïo caraæ hitvà mamÃyitÃni kathaækaro saggam upeti ÂhÃnan ti Ãha. || Ja_XVI:245 ||>@ Tattha ghÃsahetÆ 'ti nissiriko kucchipÆraïatthÃya khÃdaniyabhojaniyaæ\<*<27>*>/ pariyesanto carati, avÃgatamhÃ\<*<23>*>/ ti apagatà parihÅn' amhÃ, kathaækaro \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd dujÅvÃ. 2 Ck satthu-, Bd satta saÇkhÃ. 3 Bd apanÃdÅhi sÃlÃhi. 4 Bds samantÃ-. 5 Bds upagataæ. 6 so Ck for Ãla-? Cs Ãvarakassa, Bds advÃr-. 7 Bds -ga. 8 Bd -caro. 9 Bd guyha-. 10 Bd guyhaæ- 11 Ck Bd ji-. 12 Bds -ka. 13 Bd satta-, Bs santa-. 14 Ck -gharivÃ, Cs -ttusaghÃrivà corr. to -gharivÃ, Bd sattasaÇkhÃrivÃ, Bs santasaæghÃ-. 15 Bd sattasaÇkhÃ. 16 Bd nagarehi. 17 Bd atikkamanti. 18 Bd okÃsaæ. 19 Bd hitvÃna. 20 Cks vicarati. 21 Cks vicariæ. 22 Ck Bd guyhamattaæ. 23 Bd apagatamhÃ. 24 Cs ca hi, Bds hoti. 25 Ck -jÃ. 26 so all three MSS. for keneva? 27 Bds -ye. >/ #<[page 083]># %< 8. Paï¬arajÃtaka. (518.) 83>% cÃ\<*<1>*>/ ti idaæ nÃgarÃjà naggassa samaïÃbhÃvaæ\<*<2>*>/ ¤atvà samaïapaÂipattiæ puc- chanto Ãha, tattha kiæsÅlo ti katarena ÃcÃrena samannÃgato, kena vatenà 'ti katarena\<*<3>*>/ vatasamÃdÃnena vattanto, samano caran ti\<*<4>*>/ pabbajjÃya\<*<5>*>/ sa¤ca- ranto\<*<6>*>/ taïhÃmamÃyitÃni\<*<7>*>/ hitvà kathaæ samitapÃpasamaïo nÃma hoti, saggan ti kathaækaronto ca suÂÂhu aggaæ devanagaraæ samaïo upetÅti. Supaïïo Ãha: @@ Tattha hiriyà ti samma nÃgarÃja ajjhattabahiddhÃsamuÂÂhÃnehi hirottap- pehi titikkhÃsaækhÃtÃya adhivÃsanakhantiyà indriyadamena ca upeto akujjhana- sÅlo pisuïavÃcaæ pahÃya taïhÃmamÃyitÃni ca hitvà pabbajjÃya caranto samaïo nÃma hoti, evaækaro yeva ca etÃni hiriÃdÅni ca kusalÃni karonto saggam upeti ÂhÃnan ti. Imaæ supaïïarÃjassa dhammakathaæ sutvà Paï¬arako jÅvitaæ yÃcanto @*>/ puttaæ taruïaæ tanujjaæ\<*<9>*>/ sampassa taæ\<*<10>*>/ sabbagattaæ phareti\<*<11>*>/ evam pi me tvaæ pÃtur ahu dijinda\<*<12>*>/ mÃtà va puttaæ anukampamÃno ti gÃtham Ãha. || Ja_XVI:247 ||>@ Tass attho: yathà mÃtà tanujaæ\<*<13>*>/ attano sarÅrajÃtaæ taruïaputtaæ sam- passaæ disvà taæ\<*<14>*>/ ure nipajjÃpetvà thanaæ\<*<15>*>/ pÃyentÅ puttasamphassena\<*<16>*>/ sabbaæ attano\<*<17>*>/ gattaæ phareti na pi\<*<18>*>/ mÃtà puttato bhÃyati na putto mÃtite evam pi me\<*<19>*>/ tvaæ pÃtur ahu pÃtubhÆto dijinda\<*<20>*>/ dijarÃja, tasmÃ\<*<21>*>/ mÃtà va puttaæ mudukena hadayena anukampamÃno maæ passa jÅvitam me dehÅti: Ath' assa supaïïo jÅvitaæ dadanto itaraæ g. Ã.: @*>/ tayo hi puttà na hi a¤¤o atthi:>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks vÃ. 2 Cks assamaïÃ-. 3 Bd adds saha. 4 Cks caratÅti. 5 Cks -jjÃ. 6 Bd caranto. 7 Bds tamhÃ. 8 Cks ca. 9 Bds tanujaæ. 10 Bds -tÃ. 11 Cks parehi. 12 Cks dichinda. 13 Cks -jjaæ. 14 Cs samphassaæ disvà taæ, Bd sabbassatÃ, Bs sampassa tÃ, omitting disvÃ. 15 Bds tha¤¤aæ. 16 Ck Bd -sampassena. 17 Bd adds va. 18 Bd hi. 19 Bd omits me. 20 Cks dichinda, Bd dÅjindà ti. 21 Bds tasmiæ. 22 Cks di- >/ #<[page 084]># %<84 XVI. TiæsanipÃta.>% @< antevÃsÅ dinnako atrajo\<*<1>*>/ ca, rajassu, putt' a¤¤ataro me ahosÅti. || Ja_XVI:248 ||>@ Tattha {mu¤cÃ} 'ti mu¤caæ\<*<2>*>/, ayam eva và pÃÂho, dujivhà 'ti taæ Ãlapati, a¤¤o ti a¤¤o catuttho putto nÃma n' atthi, antevÃsÅti\<*<3>*>/ sippaæ và uggaï- hanto\<*<4>*>/ pa¤haæ và suïanto santike vuttho\<*<5>*>/, dinnako ti ayaæ te putto hotÆ 'ti parehi dinno, rajassÆ 'ti abhiramassu, a¤¤ataro sÅti tÆsu puttesu a¤¤a- taro\<*<6>*>/ antevÃsiputto me tvaæ jÃto ti dÅpeti. Eva¤ ca pana vatvà ÃkÃsà otaritvà taæ bhÆmiyaæ patiÂÂhÃpesi. Tam atthaæ pakÃsento S. dve gÃthà abhÃsi: @*>/ vÃkyaæ visajÅ\<*<8>*>/ supaïïo bhumyà patiÂÂhÃya dijo dujivhaæ\<*<9>*>/: mutt' ajja tvaæ sabbabhayÃtivatto thalÆdake bohi mayÃbhigutto. || Ja_XVI:249 ||>@ @*>/ kusalo bhisakko pipÃsitÃnaæ [udaka] rahado va sÅto\<*<11>*>/ vesmaæ yathà himasisiraÂÂitÃnaæ\<*<12>*>/ evam pi te saraïam ahaæ bhavÃmÅti. || Ja_XVI:250 ||>@ Tattha icceva vÃkyan ti iti evaæ\<*<13>*>/ vacanaæ vatvà taæ nÃgarÃjÃnaæ vissajjesi\<*<14>*>/, bhumyà ti so sayam pi bhÆmiyaæ patiÂÂhÃya dijo taæ dujivhaæ samassÃsento mutto ajjà tvaæ ito paÂÂhÃya sabbabhayÃtivatto thale ca udake ca mayà abhigutto rakkhito hohÅti Ãha, Ãtaækinan ti gilÃnÃnaæ, evaæpi te ti evaæ ahaæ tava saraïaæ bhavÃmÅti "Gaccha tvan" ti taæ uyyojesi. So\<*<15>*>/ nÃgabhavanaæ pÃvisi. Itaro pi supaïïabhavanaæ gantvà "mayà Paï¬arako\<*<16>*>/ nÃgo sapathaæ katvà saddahÃpetvà vissajjito, kÅdisaæ\<*<17>*>/ nu kho mayi tassa hadayaæ, vimaæsissÃmi nan" ti nÃgabhavanaæ gantvà supaïïavÃtaæ akÃsi. Taæ disvà nÃgo "supaïïarÃjà maæ gahetuïi Ãgato bhavissatÅti" ma¤¤amÃno vyÃmasahassamattaæ attabhÃvaæ mÃpetvà pÃsÃïe ca vÃluka¤ ca gilitvà bhÃriko\<*<18>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -je. 2 Ck mu¤ca, Cs mu¤cÃ. 3 Bds -vÃsi dinnako atrajo cà ti. 4 Bd -hamÃno. 5 Ck Bd vutto. 6 tÅsu---ro wanting in Cks. 7 Ck iccesu, Cs iccesuva. 8 Ck visajiæ, Cs visapiæ, Bds vissajji. 9 Cks dijuvhaæ. 10 so all three MSS. for va? 11 Cks sÅno, Bd sito. 12 Cks -ÂÂhitÃnaæ, Bd himasitaÂÂitÃnaæ; read: himasisiraÂÂitÃnaæ or himasÅtaÂÂitÃnaæ? 13 Bd etaæ. 14 Bd vissajji vissajjesi. 15 Bd adds nÃgarÃjÃ. 16 Bd -ka. 17 Cks -so, Bd kiædisaæ. 18 Bd -to. >/ #<[page 085]># %< 8. Paï¬arajÃtaka (518.) 85>% hutvà naÇguÂÂhaæ heÂÂhà katvà bhogamatthake phaïaæ dhÃra- yamÃno\<*<1>*>/ nipajjitvà supaïïarÃjÃnaæ ¬asitukÃmo viya ahosi. Taæ disvà supaïïo itaraæ g. Ã.: @*>/ (= II 53|15) vivariya dÃÂhaæ\<*<3>*>/ sayasi\<*<4>*>/, kuto taæ bhayaæ Ãgatan ti. || Ja_XVI:251 ||>@ Taæ sutvà nÃgarÃjà tisso gÃthà abhÃsi: @*>/ amittasmiæ, mittasmim pi na vissase, (II 53|22) abhayà bhayam uppannaæ api mÆlÃni kantati. || Ja_XVI:252 ||>@ @*>/ ÂhÃtabbaæ, so disamhi\<*<7>*>/ na rajjati || Ja_XVI:253 ||>@ @*>/ vissaseyya, asaækito\<*<9>*>/ ca\<*<10>*>/ saækito\<*<11>*>/ bhaveyya, tathà tathà vi¤¤Æ parakkameyya yathà yathà bhÃvaæ\<*<12>*>/ paro na ja¤¤Ã ti. || Ja_XVI:254 ||>@ Tattha abhayà ti abhayaÂÂhÃnabhÆtÃ\<*<13>*>/ mittamhà bhayam uppannaæ jÅvita- saækhÃtÃni mÆlÃn eva kantati, tyamhÅti tasmiæ, yenÃsÅti yena saddhiæ kalaho kato ahosi, niccayattenÃ\<*<14>*>/ 'ti niccaæ paÂiyattena\<*<15>*>/, so disamhi na\<*<16>*>/ rajjatÅti so\<*<17>*>/ niccayatto tiÂÂhati\<*<18>*>/, so attano sattÆhi saddhiæ vissÃsa- vasena na rajjati, tato tesaæ yathÃkÃmakaraïiyo\<*<19>*>/ na hotÅti attho, vissÃsaye ti paraæ attani vissÃsaya, taæ pana sayaæ na vissaseyya, parena asaækito attà va\<*<20>*>/ taæ saækito bhaveyya, bhÃvaæ paro ti yathà yathà paï¬ito parakka- mati tathà tathà tassa\<*<21>*>/ paro bhÃvaæ na jÃnÃti. tasmà paï¬itena viriyaæ kat- tabbam evà 'ti dÅpeti. Iti te a¤¤ama¤¤aæ sallapitvà samaggà sammodamÃnà udho pi acelassa assamaæ gamiæsu. Tam atthaæ pakÃsento S.: @*>/ sukhumÃlarÆpà ubho samÃ\<*<23>*>/ sujayo\<*<24>*>/ pu¤¤agandhÃ\<*<25>*>/>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ri-. 2 Bd -jÃ. 3 Bd -dÃdhi. 4 Ck sasayi, Cs ¬asasi. 5 Ck yaæ-, Bd saketeva. 6 Bd yatthena. 7 Bd risappi, Bs risabbhi. 8 Ck na, Bd taæ. 9 Cks Ãs-. 10 Cks omit ca. 11 Cks add ca. 12 Cks -va. 13 Cks -nambhÆtÃ, Bd abhatthÃnabhÆtÃ. 14 Bd yatthenÃ. 15 niccapatiyatthena. 16 Bd so risabbhi ni. 17 Bd yo. 18 Bd niccayatthena abhitiÂhati. 19 Bd -kÃmaæ-. 20 Ck atthÃva, Bds attanà ca. 21 Cks ssa. 22 Ck -i, Bd -Ã. 23 Cks omit samÃ. 24 so Cks; Bd -yÃ. 25 Bd pa¤¤ÃkhandhÃ. >/ #<[page 086]># %<86 XVI. TiæsanipÃta.>% @< apÃgamuæ kÃrambiyaæ\<*<1>*>/ acelaæ missÅbhÆtà assavÃhà va\<*<2>*>/ nÃgà ti Ãha. || Ja_XVI:255 ||>@ Tattha samà ti samÃnarÆpà sadisasaïÂhÃnà hutvÃ, sujayo\<*<3>*>/ ti sucayo\<*<4>*>/ parisuddhÃ\<*<5>*>/ ayam eva và pÃÂho, pu¤¤agandhÃ\<*<6>*>/ ti katakusalatÃya pu¤¤a- gandhaæ vissajjentà viya\<*<7>*>/, missÅbhÆtà ti hatthena hatthaæ gahetvà kÃya- missÅbhÃvaæ upagatÃ, assavÃhà va\<*<8>*>/ nÃgà ti dhurayuttakÃ\<*<9>*>/ rathavÃhÃ\<*<10>*>/ dve assà viya purisanÃgÃ\<*<11>*>/ tassa assamaæ agamaæsu, gantvà pana supaïïarÃjà cintesi: ayaæ nÃgarÃjà acelassa jÅvitaæ na dassati, etaæ\<*<12>*>/ dussÅlaæ na van- dissÃmÅti so bahi Âhatvà nÃgarÃjÃnam eva tassa santikaæ pesesi. Taæ sandhÃya S. itaraæ gÃtham Ãha; @*>/ idaæ avoca: mutt' ajj' ahaæ sabbabhayÃtivatto, na ha\<*<14>*>/ nÆna tuyhaæ manaso piy' amhà ti. || Ja_XVI:256 ||>@ Tattha piyamhà ti dussÅlanaggabhoggamusÃvÃdi nÆna mayaæ tava manaso na-ppiyà ahumhà ti taæ paribhÃsi. Tato acelo itaraæ gÃtham Ãha: @*>/ me Ãsi supaïïarÃjà asaæsayaæ Paï¬arakena saccaæ, so rÃgaratto\<*<16>*>/ va akÃsim etaæ\<*<17>*>/ pÃpaæ kammaæ sampajÃno na mohà ti. || Ja_XVI:257 ||>@ Tattha Paï¬arakenà 'ti tayà Paï¬arakena so\<*<18>*>/ mama piyataro ahosi saccam etaæ, so ti so ahaæ tasmiæ supaïïe\<*<19>*>/ rÃgena ratto hutvà etaæ\<*<20>*>/ pÃpakammaæ jÃnanto va akÃsiæ na mohena ajÃnanto ti. Taæ sutvà nÃgarÃjà dve gÃthà abhÃsi: @*>/ asa¤¤ato lokam imaæ carÃsi. || Ja_XVI:258 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs kasambi-, Bd karampi, Bs karapi-. 2 Ck ca. 3 Bd -yÃ. 4 Cks suæcayo, Bd sujayÃ. 5 Cks -o. 6 Bd -khandhÃ. 7 Bd pu¤¤akhandhà viya, Ck -vi. 8 Cks ca. 9 Bd dhure-. 10 Cks -ha. 11 Cks -sÃ-. 12 Cks evaæ. 13 Bd sayamevupÃgamaæ. 14 Bd hi. 15 Cks omit hi. 16 Bd so na rÃgatto. 17 Bd etaæ in the place of metaæ. 18 Bd nÃgà in the place of so. 19 Bd -ena. 20 Bd adds pi. 21 Cks piyaæjanena, Bd vibya¤j-. >/ #<[page 087]># %< 8. Paï¬arajÃtaka. (518.) 87>% @*>/ si anariyarÆpo, pÃpaæ bahuæ duccaritaæ acÃrÅti. || Ja_XVI:259 ||>@ Tattha na me ti ambho dussÅlanaggamusÃvÃdi pabbajitassa hi ima¤ ca para¤ ca lokaæ\<*<2>*>/ sampassato piyaæ và me appiyaæ vÃpi me ti na hoti, tvaæ pana susa¤¤atÃnaæ sÅlavantÃnaæ vya¤janena pabbajitaliÇgena asa¤¤ato hutvà imaæ lokaæ va¤cento carasi, ariyÃvakÃso sÅti ariyapatirÆpako\<*<3>*>/ asa¤¤ato ti kÃyÃdÅhi asa¤¤ato si, kaïhÃbhijÃtiko\<*<4>*>/ ti kÃlakasabhÃvo, anariyarÆpo ti ahirikasabhÃvo, acÃrÅti akÃsi. Iti naæ\<*<5>*>/ garahitvà idÃni abhisapanto imaæ gÃtham Ãha: @*>/ dÆbhi\<*<7>*>/ dÆbhÅ\<*<8>*>/ ca pisuïo c' asi\<*<9>*>/, etena saccavajjena muddhà [te] phalatu sattadhà ti. || Ja_XVI:260 ||>@ Tass' attho: ambho dÆbhi\<*<10>*>/ tvaæ aduÂÂhassa mittassa dÆbhÅ\<*<10>*>/ ca pisuïo cÃsi, etena saccena muddhà te sattadhà phalatÆ 'ti. Iti nÃgarÃjassa passantass' eva\<*<11>*>/ acelassa sÅsaæ sattadhà phali, nisinnaÂÂhÃne yev' assa bhÆmi vivaraæ adÃsi. So paÂhaviæ\<*<12>*>/ pavisitvà AvÅcimhi nibbatti, nÃgarÃjasupaïïarÃjÃno pi attano bhavanam eva agamaæsu\<*<13>*>/. S. tassa paÂhaviæ paviÂÂhabhÃvam pakÃsento osÃnag. Ã.: @*>/ pÃpiyo\<*<15>*>/ n' atthi a¤¤o, Ãsittasatto\<*<16>*>/ nihato pathavyÃ, {Indassa} vÃkyena hi {Saævaro} hato ti. || Ja_XVI:261 ||>@ Tattha tasmà ti yasmà mittadÆbhikammassa\<*<17>*>/ pharuso vipÃko tasmÃ, Ãsittasatto\<*<16>*>/ ti Ãsittavisena satto\<*<18>*>/, indassà 'ti nÃgindassa vÃkyena saævaro ti\<*<19>*>/ saævare Âhito 'smÅti paÂi¤¤Ãya evaæ\<*<20>*>/ pa¤¤Ãto\<*<21>*>/ ÃjÅviko hato. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so all three MSS. for -jacco? 2 Cks loka. 3 Bd paÂirÆpako si. 4 Cks -yo. 5 Bd taæ. 6 Cks tvaæ. 7 Bd dubbhi, Cks omit dÆbhi. 8 Bds dubbhi, Ck dÆbhi, Cs dubhaæ omitting ca. 9 Bs cÃsi. 10 Cks -i, Bd dubbhi. 11 Bd sampas-. 12 Cs -viyaæ. 13 Bd Ãgamiæsu. 14 Bd mittadubbhÃ. 15 Cks -ko. 16 Bd -patto. 17 Bd -dubbhi-. 18 Bd patto. 19 Bd adds ahaæ. 20 Cs eva. 21 Bd sa¤¤Ãto. >/ #<[page 088]># %<88 XVI. TiæsanipÃta.>% S. i. d. Ã. "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi Devadatto musÃ- vÃdaæ katvà paÂhaviæ paviÂÂho" ti vatvà j. s.: "Tadà acelo Devadatto ahosi, nÃgarÃjà SÃriputto. supaïïarÃjÃ\<*<1>*>/ aham evÃ" 'ti. Paï¬ara- jÃtakaæ\<*<2>*>/. $<9. SambulajÃtaka.>$ Kà vedhamÃnà ti. Idaæ S. J. v. Mallikaæ deviæ Ã, k. Vatthuæ KummÃsapiï¬ajÃtake vitthÃritam eva. Sà pana T-assa tiïïaæ kummÃsapiï¬akÃnaæ\<*<3>*>/ dÃnÃnubhÃvena taæ divasaæ ¤eva ra¤¤o aggamahesibhÃvaæ patvà pubbuÂÂhÃyikÃdÅhi\<*<4>*>/ pa¤cahi kalyÃïadhammehi samannÃgatà ¤Ãïasampannà BuddhÆpaÂÂhÃyikà paÂidevatà ahosi, tassà patidevatÃbhÃvo sakalanagare pÃkaÂo ahosi. Ath' ekadivasaæ dh. k. s.: "Ãvuso Mallikà devÅ kira vattasampannà patidevatÃ" ti. s. Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave e. k. s." ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' esà patidevatà yevÃ" 'ti vatvà a. Ã.: A. B. Brahmadattassa ra¤¤o Sotthiseno nÃma putto ahosi, taæ\<*<5>*>/ rÃjà vayappattaæ uparajje patiÂÂhÃpesi, Sambulà nÃma aggamahesÅ ahosi uttamarÆpadharà sarÅrappabhÃsam- pannÃ, nivÃte jalamÃnÃ\<*<6>*>/ dÅpasikhà viya khÃyati. AparabhÃge Sotthisenassa sarÅre kuÂÂhaæ\<*<7>*>/ uppajji, vejjà tikicchituæ nÃ- sakkhiæsu. So bhijjamÃne kuÂÂhe paÂikkÆlo hutvà vippaÂi- sÃraæ\<*<8>*>/ patvà "ko me rajjen' attho, ara¤¤e anÃthamaraïaæ marissÃmÅti" ra¤¤o ÃrocÃpetvà itthÃgÃraæ\<*<9>*>/ cha¬¬etvà nik- khami. Sambulà bahÆhi upÃyehi nivattiyamÃnÃpi anivattitvà "ahaæ taæ sÃmi\<*<10>*>/ ara¤¤e paÂijaggissÃmÅti" vatvà saddhiæ yeva nikkhami. So ara¤¤aæ pavisitvà sulabhaphalÃphale\<*<11>*>/ {chÃyÆdakasampanne}\<*<12>*>/ padese païïasÃlaæ katvà vÃsaæ kappesi. RÃjadhÅtà taæ paÂijaggi, kathaæ: sà hi pÃto uÂÂhÃya assama- padaæ sammajjitvà pÃnÅyaæ\<*<13>*>/ paribhojanÅyaæ\<*<14>*>/ upaÂÂhÃpetvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ïïo- 2 Bd paï¬aranÃgarÃjajÃ-. 3 Bds -piï¬i-. 4 Bd pubbuÂhÃyikÃdihi, Ck pubbuÂÂhakÃ-, Cs pubbuÂÂhukÃyikÃ-. 5 Cks omit taæ. 6 Ck jalamÃ, Cs jalamanÃ. 7 Bd kuÂhi. 8 Ck -ri, Cs -rÅ. 9 Cks iÂÂhÃ-. 10 Bd sÃmikaæ. 11 Bd sulabhamÆlapha-. 12 Bd chÃyo-. 13 Bd pÃniya, Ck pÃniyaæ. 14 Ck Bd -niyaæ. >/ #<[page 089]># %< 9. SambulajÃtaka. (519.) 89>% dantakattha¤ ca mukhadhovana¤ ca upanÃmetvà mukhe dhote nÃnÃosadhÃni piæsitvà tassa vaïe\<*<1>*>/ makkhetvà madhurÃni phalÃphalÃni khÃdÃpetvà mukhaæ vikkhÃletvà hatthesu dhotesu "appamatto hohi devÃ" 'ti vatvà vanditvÃ\<*<2>*>/ pacchikhanittiaæ- kuse\<*<3>*>/ ÃdÃya phalÃphalatthÃya ara¤¤aæ pavisitvà phalÃphalÃni Ãharitvà ekamante Âhapetvà ghaÂena udakaæ Ãharitvà nÃnÃ- cuïïehi ca mattikÃhi ca Sotthisenaæ nahÃpetvà puna madhura- phalÃphalÃni\<*<4>*>/ upanÃmetvÃ\<*<5>*>/ paribhogÃvasÃne vÃsitapÃnÅyaæ upanÃmetvÃ\<*<6>*>/ sayaæ phalÃphalÃni paribhu¤jitvà padaratthara- kaæ\<*<7>*>/ saævidahitvà tasmiæ tattha nipanne tassa pÃde dhovitvà sÅsaparikammapiÂÂhiparikammapÃdaparikammÃni katvà sayana- passaæ upagantvà nipajji\<*<8>*>/, eten' upÃyena sÃmikaæ paÂijaggi. Sà ekadivasaæ ara¤¤Ã\<*<9>*>/ phalÃphalÃni\<*<10>*>/ ÃharantÅ\<*<11>*>/ ekaæ giri- kandaraæ disvà sÅsato pacchiæ otÃretvà kandaratÅre ÂhatvÃ\<*<12>*>/ "nahÃyissÃmÅti" otaritvà haliddÃya sarÅraæ ubbaÂÂetvÃ\<*<13>*>/ na- hÃtvÃ\<*<14>*>/ sudhotasarÅrà uttaritvà vÃkacÅraæ nivÃsetvà kandara- tÅre aÂÂhÃsi. Ath' assà sarÅrappabhÃya vanaæ ekobhÃsaæ ahosi. Tasmiæ khaïe eko dÃnavo gocaratthÃya caranto taæ\<*<15>*>/ disvà paÂibaddhacitto hutvà gÃthadvayam Ãha: @*>/ tiÂÂhasi sa¤¤atÆru\<*<17>*>/, puÂÂhÃsi me pÃïipameyyamajjhe, akkhÃhi me nÃma¤ ca bandhave ca. || Ja_XVI:270 ||>@ @@ Tattha\<*<18>*>/ vedhamÃnà ti nahÃtamattatÃya\<*<19>*>/ sÅtabhÃvena kampamÃna, a¤¤atÆrÆ\<*<20>*>/ 'ti sampiï¬itÆru\<*<21>*>/ uttamaÆrulakkhaïe\<*<22>*>/, pÃïipameyya- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck vaïïo, Bd vaïe? 2 Cs adds saækappesi. 3 Bd -kusake. 4 Bd omits phalÃ. 5 Bd -meti. 6 Bd upanetvÃ. 7 Bd padarasandharaæ. 8 Bd -iti. 9 Ck -a, Bd -e. 10 Bd -laæ. 11 all three MSS. -i. 12 Bd thapetvÃ. 13 Bd uppaÂÂetvÃ. 14 Cs nahatvÃ, Bd nhÃyitvÃ. 15 Cks tÃ. 16 Cks ekaæ tvaæ. 17 Ck -turu, Cs Bd -turÆ. 18 Bd adds kÃ. 19 Bd nhÃna-. 20 all three MSS. turÆ. 21 Cks -turu, Bd -turÆ. 22 Ck Bd -uru-. >/ #<[page 090]># %<90 XVI. TiæsanipÃta.>% majjhe ti hatthena minitabbamajjhe\<*<1>*>/, kà và tvan ti kà và tvaæ, abhi- vÃdemÅti vandÃmi, dÃnavÃhan ti ahaæ eko dÃnavo, ayaæ namakkÃro tava atthu, a¤jalin te paggaïhÃmÅti\<*<2>*>/ avaca. Sà tassa vacanaæ sutvà tisso gÃthà abhÃsi: @@ @*>/ ekà ekaæ upaÂÂh' ahaæ. || Ja_XVI:273 ||>@ @*>/ vanam u¤chÃya\<*<5>*>/ madhumaæsaæ migÃbilaæ. yadà harÃmi taæ bhakkho, tassa nÆn' ajja nÃdhatÅti\<*<6>*>/. || Ja_XVI:274 ||>@ Tattha Vedeha putto ti VedeharÃjadhÅtÃya putto, rogasammattan\<*<7>*>/ ti rogapÅÊitaæ, upaÂÂhahan ti upaÂÂhÃmi patijaggÃmi, upaÂÂhitÃ\<*<8>*>/ ti pi pÃÂho, vanamu¤chÃyÃ\<*<9>*>/ 'ti vanaæ u¤chitvÃ\<*<10>*>/ cariyaæ caritvÃ, madhumaæsan ti nimmakkhi kamadhu¤ ca migÃbilamaæsa¤ ca sÅhavyagghamigehi khÃditamaæsato atirittaæ\<*<11>*>/ koÂÂhÃsaæ, taæ bhakkho ti yaæ\<*<12>*>/ ÃharÃmi\<*<13>*>/ taæ\<*<14>*>/ bhakkho vÃ, so mama sÃmiko, tassa nÆnajjà 'ti tassa ma¤¤e ajja ahÃraæ alabhamÃnassa sarÅraæ Ãtape\<*<15>*>/ pakkhittapadumaæ viya nÃdhati\<*<16>*>/ upatappati milÃyati\<*<17>*>/. Tatoparaæ dÃnavassa ca tassà ca vacanapaÂivacana- gÃthà honti: @@ @*>/ durattÃya\<*<19>*>/ kiæ rÆpaæ vijjate mama, a¤¤aæ pariyesa bhaddan te abhirÆpataraæ mayÃ. || Ja_XVI:276 ||>@ @*>/, tÃsaæ tvaæ pavarà hohi\<*<21>*>/ sabbakÃmasamiddhinÅ. || Ja_XVI:277 ||>@ @*>/ yaæ ki¤ci manas' icchasi sabban taæ pacuraæ mayhaæ, ramasv-ajja\<*<22>*>/ mayà saha. || Ja_XVI:278 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd namitabba-. 2 Cks pagaïh-. 3 Bd sampattaæ? 4 Cks addhÃma in the place of ahanca. 5 Cks u¤jÃya, Bd u¤cÃya. 6 Cks nÃvatÅti. 7 Bd -pattan. 8 Ck uÂÂhitÃ, Bd upaÂhihÃ. 9 Ck u¤jÃyÃ, Bd u¤cÃyÃ. 10 Bd u¤chÃ. 11 Bd -a. 12 Bd adds ahaæ. 13 Bd -miti. 14 Ck omits taæ. 15 Bd Ãtappe. 16 Cks nÃva-, Bd nÃdhatÅti. 17 Bd adds Ãha. 18 Cks sokaÂÂhÃya. 19 Ck duratthÃya. 20 Ck matussatÃ, Cs caÂussatÃ? 21 Bd hoti. 22 Bd tÃrakÃvaïïabhe, Bs bÃritavaïïÃbhe. 23 Ck ramasajja? Cs ramassajja, Bd rammasvajja. >/ #<[page 091]># %< 9. SambulajÃtaka. (519.) 91>% @*>/ maheseyyaæ Sambule\<*<2>*>/ kÃrayissasi alaæ tvaæ\<*<3>*>/ pÃtarÃsÃya ma¤¤e bhakkhà bhavissasi. || Ja_XVI:279 ||>@ @*>/ apassantiæ\<*<5>*>/ Sambulaæ aggahÅ bhuje. || Ja_XVI:280 ||>@ @*>/ pisÃcena luddenÃmisacakkhunà sà ca sattuvasam pattÃ\<*<7>*>/ patim evÃnusocati. || Ja_XVI:281 ||>@ @*>/ me ayyaputtassa mano hessati a¤¤athÃ. || Ja_XVI:282 ||>@ @*>/ nÆna santi idha lokapÃlÃ, sahasà karontÃnaæ asa¤¤atÃnaæ na ha\<*<9>*>/ nÆna santi paÂisedhitÃro\<*<10>*>/ ti. || Ja_XVI:283 ||>@ Tattha pariciïïenà 'ti tena Ãturena pariciïïena kiæ karissasi, so- kaÂÂÃyà 'ti sokÃturÃya\<*<11>*>/, sokaÂÂhÃyà ti pi pÃÂho soke ÂhitÃyà 'ti attho, du- rattÃyÃ\<*<12>*>/ 'ti duggatakapaïabhÃvappattÃya\<*<13>*>/ attabhÃvÃyÃ\<*<14>*>/, ehi man ti mà tvaæ duratt' amhÅti\<*<15>*>/ cintayi\<*<16>*>/, etaæ mama girimhi dibbavimÃnaæ ehi. imaæ giriæ abhiruyha, catussatà ti tasmiæ me\<*<17>*>/ vimÃne aparÃpi catussatà bhari- yÃyo atthi, sabbantan ti yaæ ki¤ci upabhogaparibhogÃya\<*<18>*>/ vatthÃbharaïÃdi- kaæ\<*<19>*>/ icchasi sabban taæ nanu mayhaæ pacuraæ bahuæ sulabhaæ, tasmà kapaï' amhÅti mà cintayi, ehi mayà saha ramassÆ 'ti vadati, maheseyyan ti bhadde Sambule no ce me tvaæ mahesibhÃvaæ kÃressasi pariyatta tvaæ mama pÃtarÃsÃya, tena taæ balakkÃrena vimÃnaæ nessÃmi, tatra maæ asaægaïhantÅ mama sve pÃto va bhakkhÃ\<*<20>*>/ bhavissasÅti, taæ cà 'ti evaæ vatvà so sattahi jÃÂÃhi\<*<21>*>/ samannÃgato\<*<22>*>/ dÃruïo nikkhantadanto tasmiæ vane ki¤ci\<*<23>*>/ attano nÃthaæ apassantiæ Sambulaæ bhuje aggahesi, adhipannÃ\<*<24>*>/ ti ajjhotthaÂÃ\<*<25>*>/, Ãmisacakkhunà ti kilesalolena, patimevà 'ti attano acintetvà patim eva anusocati, mano hessatÅti maæ cirÃyantiæ viditvà a¤¤athà cittaæ bhavissati\<*<26>*>/, na santi devà ti idaæ sà dÃnavena bhuje gahità devatujjhÃpanaæ\<*<27>*>/ karontÅ Ãha, lokapÃlà ti evarÆpÃnaæ sÅlavantÅnaæ patidevatÃnaæ pÃlakà lokapÃlà nÆna idhaloke na santÅti paridevati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks tvaæ. 2 Bd -lÃ. 3 Cks taæ. 4 Cks -a. 5 Bd -i 6 Cks -aæ. 7 Ck pannÃ, Bd satthÃ. 8 Cs Bd ca. 9 Cs Bd -ca. 10 Ck paÂime-, Cs paÂice-. 11 sokaÂÂÃyÃ---turÃya wanting in Cks. 12 Ck duratthÃyÃ. 13 Cks -ppatta. 14 Ck -vÃ. 15 Bd durattimhÅti. 16 Cks cittayi. 17 Bd omits me. 18 Bd -gaæ. 19 Bd --kiæ, 20 Cks -o. 21 Bd etÃhi. 22 Bd adds luddako. 23 so all three MSS. 24 Bd -pattÃ. 25 Ck ajjhetthaÂÃ, Cs ajjhotthathÃ, Bd ajhottaÂÃ. 26 Bd -tÅti. 27 Bd -kujjhÃ-. >/ #<[page 092]># %<92 XVI. iæsanipÃta.>% Ath' assà sÅlatejena Sakkabhavanaæ kampi, Paï¬u- kambalasilÃsanaæ uïhÃkÃraæ dassesi. Sakko Ãvajjanto taæ kÃraïaæ ¤atvà vajiraæ ÃdÃya vegenÃgantvà dÃnavassa mat- thake Âhatvà itaraæ g. Ã.: @*>/ uggatejÃ, ta¤ ce\<*<2>*>/ tuvaæ\<*<3>*>/ rakkhasÃdesi ka¤¤aæ muddhà va\<*<4>*>/ hi sattadhà te phaleyya, mà tvaæ jahÅ\<*<5>*>/ mu¤ca patibbatà yà 'ti. || Ja_XVI:284 ||>@ Tattha santà ti upasantà atha và paï¬ità ¤ÃïasampannÃ, samà ti kÃ- yavisamÃdirahitÃ\<*<6>*>/, adesÅti khÃdasi\<*<7>*>/, phaleyyà 'ti iminÃ\<*<8>*>/ Indavajirena pa- haÂaæ bhijjetha, mà tvaæ jahÅti\<*<9>*>/ tvaæ imaæ patibbataæ mà vÃraya. Taæ sutvà dÃnavo Sambulaæ vissajjesi. Sakko puna pi "so esa\<*<10>*>/ evarÆpaæ kareyyÃ" 'ti cintetvà dÃnavaæ devasaæ- khalikÃya bandhitvà puna anÃgamanÃya tatiye pabbatantare vissajjesi, rÃjadhÅtaraæ appamÃdena ovaditvà sakaÂÂhÃnam eva gato. RÃjÃdhÅtÃpi atthamite\<*<11>*>/ suriye candÃlokena assamaæ pÃpuïi. T. a. p. S. aÂÂha gÃthà abhÃsi: @*>/ phalinasakuïÅva\<*<11>*>/ gatasiægaæ\<*<15>*>/ va Ãlayaæ. || Ja_XVI:285 ||>@ @*>/ rÃjaputtÅ yasassinÅ Sambulà utumattakkhà vane nÃthaæ apassantÅ: || Ja_XVI:286 ||>@ @@ @*>/ vane migà rÃjaputtaæ etc. || Ja_XVI:288 ||>@ @*>/ osadhyo\<*<16>*>/ pabbatÃni vanÃni ca etc. || Ja_XVI:289 ||>@ @*>/ rattiæ nakkhattamÃliniæ\<*<21>*>/ etc. || Ja_XVI:290 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck aggi pi. 2 Ck tace, Bd bhance. 3 Cks tvaæ. 4 Bd ca. 5 Cks -i, Bd dihi. 6 Bd -divira-. 7 Cks -ti. 8 Bd adds me. 9 Bd dahiti. 10 Bd omits so esa. 11 Bd atthaÇga- 12 Bd Ãgacchi. 13 Bd ninnaæ. 14 Ck palinasakuïÅva, Cs palÅnasakaïÅva, Bd paÊinaæ sakuïi ca. 15 so Cs; Bd gavÃsiÇga, Ck gatasiæhaæ. 16 Ck Bd -vasi. 17 Cks canne. 18 Bd -tà ca. 19 Ck osaddhye, Cs -ddhyo, Bd osabyo. 20 Ck indavaraæ-, Cs indisaraæ-, Bd indipari. 21 Bd nikkhitta-. >/ #<[page 093]># %< 9 SambulajÃtaka (519.) 93>% @*>/ savantÅnaæ paÂiggahaæ etc. || Ja_XVI:291 ||>@ @*>/ [pabbata]-rÃjaseÂÂhaæ Himavantaæ siluccayaæ etc, || Ja_XVI:292 ||>@ Tattha nÅÊaæ\<*<3>*>/ phalinasakuïÅvÃ\<*<4>*>/ 'ti yathà sakuïikà mukhatuï¬a- kena gocaraæ gahetvà kenaci upaddavena sakuïapotakÃnaæ phalinattÃ\<*<5>*>/ phalinasakuïÅ\<*<6>*>/ nÅÊaæ\<*<7>*>/ Ãgaccheyya yathà và gatasiægan ti\<*<8>*>/ nikkhanta- vacchakaæ Ãlayaæ su¤¤aæ\<*<9>*>/ vacchakasÃlaæ vacchagiddhinÅ dhenu Ãgaccheyya evaæ su¤¤aæ assamaæ |Ãga¤chÅti\<*<10>*>/ attho, tadà hi Sotthiseno SambulÃya cirÃyamÃnÃya itthiyo nÃma lolà paccÃmittam pi me gahetvà Ãgaccheyyà 'ti parisaækanto païïasÃlato nikkhamitvà gacchantaraæ pavisitvà nisÅdi, tena vuttaæ utumattakkhà ti sokavegasaæjÃtena\<*<11>*>/ uïhautunÃ\<*<12>*>/ mattalocanÃ\<*<13>*>/, apassantÅti tasmiæ vane nÃthaæ attano patiÂÂhaæ apassantÅ ito c' ito ca sandhÃvamÃnà paridevati, tattha samaïe brÃhmaïe ti samitapÃpabÃhitapÃpa- samaïabrÃhmaïena\<*<14>*>/ saha sÅlÃnaæ\<*<15>*>/ aÂÂhannaæ samÃpattinaæ vasena\<*<16>*>/ sam- pannacaraïe ise vande ti, evaæ vatvà rÃjaputtaæ apassantÅ tumhÃkaæ sara- ïaæ gat' amhi, sace me sÃmikassa nisinnaÂÂhÃnaæ jÃnÃtha Ãcikkhathà 'ti pari- devesÅti attho, sesagÃthÃsu pi es' eva nayo, tiïalatÃni osadhyo\<*<17>*>/ ti anto- pheggubÃhisÃratiïÃni ca latÃni ca\<*<18>*>/ antosÃraosadhiyo ca, imaæ gÃthaæ tiïÃdisu nibbattadevatÃ\<*<19>*>/ sandhÃyÃha, indÅvarÅsÃman ti indÅvarÅpupphasamÃnavaïïaæ, tumhaæhÅti ratiæ sandhÃya tam pi aham pÅti\<*<20>*>/ Ãha, BhÃgÅrathin\<*<21>*>/ ti evaæpariyÃyanÃmikaæ ga¤haæ, savantÅnan ti a¤¤Ãsaæ\<*<22>*>/ bahunnaæ nadÅnaæ paÂiggÃhikagaÇgÃya nibbattadevataæ\<*<23>*>/ sandhÃy' evam Ãha, Himavante pi es' eva nayo. Taæ evaæ {paridevamÃnaæ} disvà Sotthiseno cintesi: "ayaæ ativiya paridevati, na kho pan' assà bhÃvaæ jÃnÃmi, sace mayi sinehena etaæ\<*<24>*>/ karoti hadayam pi `ssà phaleyya, parigaïhis- sÃmi tÃva nan" ti gantvà païïasÃladvÃre nisÅdi. SÃpi pari- devamÃnà païïasÃladvÃraæ gantvà uassa pÃde vanditvà "kuhiæ gato si devÃ" 'ti Ãha. Atha naæ 'so "bhadde tvaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck bhÃgirasigaægÃ, Cs bhÃgÅrasÅgaægÃ, Bd bhagirasiÇgaga. 2 Cks haæ; read vande 'ham pabbataseÂÂhaæ? 3 Ck lÅnaæ, Cs Êinaæ? Bd ni¬¬am. 4 Ck pÃliæna-, Bd paÊinna-. 5 Ck phaÊÅnatthÃ, Cs phaÊÅnattÃ, Bd paÊinattÃ? 6 Cks phaÊÅnasakunaæ, Bd paÊinasakuïi, Cks add va gatasiægaæ vÃ. 7 Bd ïi¬¬aæ. 8 so Cks; Bd yathà gavÃsiÇgavanti. 9 Cks -Ã. 10 Bd Ãgacchati. 11 Bd -vegenasa¤jatena. 12 Bd uïhena-. 13 Bd maïha- or maï¬a-. 14 Bd -pÃpe samaïe brahmaïe damnnacaraïati. 15 Bd sÅlena. 16 Bd adds ca. 17 Cks -ddhyo, Bd asabyo. 18 so Bd; Cks antepheggumhi sÃratiïÃni. 19 Bd -ttÃ. 20 Cs tampi ahamabhÅti, Bd tamhi amhiti. 21 Ck bhÃgirasan, Cs bhÃgÅrasan, Bd bhagÅrasan. 22 Cks aæ¤esaæ. 23 Bd -hitaæ gaÇgÃya nibbattaæ-. 24 Ck ekaæ, Bd evaæ. >/ #<[page 094]># %<94 XVI. TiæsanipÃta.>% a¤¤esu divasesu na imÃya velÃya Ãgacchasi, ajja atisÃyaæ ÃgatÃsÅti" pucchanto gÃtham Ãha: @*>/ rÃjaputti yasassini, kena nu jja\<*<2>*>/ samÃga¤chi\<*<1>*>/, ko te piyataro mayà ti\<*<3>*>/. || Ja_XVI:293 ||>@ Atha naæ sà "ahaæ\<*<4>*>/ ayyaputta phalÃphalÃni ÃdÃya ÃgacchantÅ\<*<5>*>/ ekaæ dÃnavaæ passiæ, so mayi paÂibaddhacitto hutvà maæ hatthe gaïhitvà `sace me vacanaæ na karosi khÃdissÃmi tan' ti Ãha, ahaæ tÃya velÃya taæ ¤eva anusocantÅ\<*<6>*>/ evam paridevin" ti vatvà @*>/ idaæ tathà dukkhaæ yaæ maæ khadeyya rakkhaso ya¤ ce\<*<8>*>/ me ayyaputtassa mano hessati a¤¤athà ti g. Ã. || Ja_XVI:294 ||>@ Ath' assa sesam pi pavattiæ ÃrocentÅ "tena panÃhaæ deva dÃnavena gahità attÃnaæ vissajjÃpetuæ asakkontÅ deva- tujjhÃpanakammaæ\<*<9>*>/ akÃsiæ, atha Sakko vajirahattho Ãgantvà ÃkÃse Âhito dÃnavaæ santajjetvà maæ vissajjÃpetvà taæ\<*<10>*>/ deva- saækhalikÃya bandhitvÃ\<*<11>*>/ tatiye pabbatantare khipitvà pak- kÃmi, ev' Ãhaæ Sakkaæ nissÃya jÅvitaæ labhin" ti Ãha. Taæ sutvà Sotthiseno "bhadde hotu, mÃtugÃmassa antare saccaæ nÃma dullabhaæ, Himavante\<*<12>*>/ bahÆ\<*<13>*>/ vanacarakatÃpasavijjÃ- dharÃdayo vasanti\<*<14>*>/, ko tuyhaæ saddahissatÅti" vatvà gÃ- tham Ãha: @*>/ bahubuddhÅnaæ\<*<16>*>/ yÃsu saccaæ sudullabhaæ thÅnaæ bhÃvo durÃjÃno macchassevodake gatan ti. || Ja_XVI:295 ||>@ Sà tassa vacanaæ sutvà "ayyaputta\<*<17>*>/ ahaæ taæ\<*<18>*>/ asadda- hantaæ mama saccabalen' eva\<*<19>*>/ tikicchissÃmÅti" udakalasaæ pÆretvà saccakiriyaæ katvà tassa sÅse udakaæ Ãsi¤cantÅ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -gacchi. 2 Cks nÆnajja. 3 Cks omit ti. 4 Bd Ãha. 5 Cks -i, Bd gacchanti, Bd Ãgacchantiæ. 6 all three MSS. -i. 7 Cks ime. 8 Bd ca. 9 Ck tujjÃna-, Cs tujjhÃna-, Bd devakujjhÃpana. 10 Cks ta. 11 Bds add taæ. 12 Bd adds hi. 13 Ck Bd -u. 14 Bd santi. 15 Ck Bd -inaæ. 16 Ck -inaæ, Bd -vuddhinaæ. 17 Cks -aæ. 18 Cks maæ. 19 Bd saccaæ phaleneva. >/ #<[page 095]># %< 9. SambulajÃtaka. (519.) 95>% @*>/, etena saccavajjena vyÃdhi te vÆpasammatÆ 'ti g. Ã. || Ja_XVI:296 ||>@ Tattha tathÃsaddo ce maman ti iminà saddhiæ yojetabbo, i. v. h: yathÃ- haæ vadÃmi tathà mama saccaæ, atha maæ idÃni pi pÃletu Ãyatim pi pÃlessati, idÃni me vacanaæ suïa\<*<2>*>/: yathÃhaæ nÃbhijÃnÃmÅti\<*<3>*>/, potthakesu pana tathà maæ saccaæ pÃletÅti likhitaæ taæ\<*<4>*>/ AÂÂhakathÃyan n' atthi Evaæ tÃya saccakiriyaæ katvà udake Ãsittamatte yeva Sotthisenassa kuÂÂhaæ ambiladhotaæ viya tambamalaæ tÃvad eva apaga¤chi\<*<5>*>/. Te katipÃhaæ tattha vasitvà ara¤¤ato\<*<6>*>/ nik- khamma BÃrÃïasiæ patvà uyyÃnaæ pavisiæsu. RÃjà tesaæ ÃgatabhÃvaæ ¤atvà uyyÃnaæ gantvà tatth' eva Sotthisenassa chattaæ ussÃpetvà Sambulaæ aggamahesiÂÂhÃne abhisi¤cÃpetvà nagaraæ pavesetvà sayaæ isipabbajjaæ pabbajitvà uyyÃne vÃsaæ kappesi, rÃjanivesane yeva nibaddhaæ bhu¤ji. Sotthi- seno pi SambulÃya aggamahesiÂÂhÃnamattaæ\<*<7>*>/ eva adÃsi, na pana\<*<8>*>/ koci sakkÃro ahosi, atthibhÃvam pi 'ssà va na\<*<9>*>/ a¤¤Ãsi, a¤¤ah' eva itthÅhi saddhiæ abhirami. Sambulà sapattirosena\<*<10>*>/ kisà ahosi uppaï¬uppaï¬ukajÃtà dhamanisanthatagattÃ\<*<11>*>/ Sà ekadivasaæ sokavinodanatthaæ bhu¤jituæ Ãgatassa sasuratÃ- pasassa santikaæ gantvà taæ katabhattakiccaæ vanditvà eka- mantaæ nisÅdi. So taæ milÃtindriyaæ\<*<12>*>/ disvà @*>/ dhanuggahÃna¤ ca satÃni soÊasa kathaævidhe passati bhadde sattavo ti g. Ã. || Ja_XVI:297 ||>@ Tass' attho: bhadde Sambule ye amhÃkaæ sattasatà ku¤jarà te va khaggagatÃnaæ\<*<14>*>/ yodhÃnaæ ca vasena\<*<15>*>/ uyyutÃvudhÃ\<*<16>*>/ aparÃni ca soÊasa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck yathÃ. 2 Bd suïÃtha. 3 Ck Bd -miti. 4 so Bs; Cks likhitÃya, Bd likhitaæ. 5 Bd -gacchi. 6 Bd ara¤¤Ã. 7 Bd -ÂhÃnaæ. 8 Bd puna. 9 Bd pissà ni. 10 Bd yasapatidosena. 11 Ck dhamanasantagatagattÃ? Bd dhamanisaï¬atagattÃ. 12 Bds milÃyati-. 13 Ck uyyatÃ-, Bd uyyuttÃ-. 14 Bd tesa¤ceva khandhagatÃnam, Bd tesa¤ca gandha-. 15 Ck yodhÃnÃvavasena, Bd yodhÃnavasena. 16 Bd uyyuttÃ-. >/ #<[page 096]># %<96 XVI. TiæsanipÃta.>% dhanuggahasatÃni rattindivaæ BÃrÃïasiæ rakkhanti, evaæ surakkhite nagare kathaævidhe tvaæ sattavo passasi\<*<1>*>/, yassà tava sÃsaækà sappaÂibhayà ara¤¤Ã ÃgatakÃle\<*<2>*>/ pabhÃsampannaæ sarÅraæ idÃni pana milÃtapaï¬upalÃsavaïïÃ\<*<3>*>/ ati- viya kilantindriyÃsi, kassa nÃma tvam bhÃyasÅti. \<*<4>*>/ Sà tassa vacanaæ sutvà "putto te deva mayi na puri- masadiso" ti vatvà pa¤ca gÃthà abhÃsi: @*>/ na 'dÃni\<*<6>*>/ me tÃta tathà yathà pure. || Ja_XVI:298 ||>@ @*>/ suviggahà alaækatà mÃnusiy' accharÆpamà senÆpiyÃ\<*<8>*>/ tÃta aninditaÇgiyo khattiyaka¤¤Ã paÂilÃbhayanti\<*<9>*>/ naæ\<*<10>*>/. || Ja_XVI:299 ||>@ @*>/ punà vane bhare sammÃnaye maæ na ca maæ vimÃnaye ito pi me tÃta tato varaæ\<*<13>*>/ siyÃ. || Ja_XVI:300 ||>@ @*>/ appiyà Ãbajjha\<*<14>*>/ tassà maraïaæ tato varaæ. || Ja_XVI:301 ||>@ @*>/ kapaïà anÃÊhiyÃ\<*<16>*>/ kÃlÃdutÅyÃ\<*<17>*>/ patino ca sà piyà sabbaÇgupetÃya pi appiyÃya ayam eva seyyà kapaïÃpi yà piyÃ\<*<18>*>/ ti. || Ja_XVI:302 ||>@ Tattha padumuttarattacà ti padumagabbhasadisauttarattacÃ, sabbÃsaæ sarÅrato suvaïïÃbhà niccharantÅti\<*<19>*>/ và dÅpeti, virÃgità ti vilaggasarÅrà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds add bhadde. 2 Bd adds pi. 3 Ck -paï¬usÃlavaïïÃ. 4 Bd add pucchi. 5 Cks suïitvamhita-, Bd suïitvà mitagitivÃditaæ, Bs suïitvÃpita-. 6 Cks idÃni. 7 Bds -saÇka¤ca-. 8 Bd seno-. 9 Bds -lo-. 10 Cs taæ. 11 Ck patÅtà u¤chÃya, Bd patitaæ uccÃya. 12 Bd paraæ. 13 Bd ca. 14 Ck Ãbajja, Bd abajha. 15 Bd dali-. 16 Ck anÃlbhiyÃ, Bd adinÃÊiyÃ. 17 Cks -tiyÃ, Bd kaÂÃdutiyÃ. 18 Ck piyÃ, Bd miyÃyÃ, Bs piyÃyÃ, 19 Ck Bd nicca-. >/ #<[page 097]># %< 9. SambulajÃtaka. (519.) 97>% tanumajjhà ti attho, haæsagaggarà ti evarÆpà haæsamadhurassarÃ\<*<1>*>/ nÃriyo passati, tÃsan ti so tava putto tÃsaæ nÃrÅnaæ gÅtÃdÅnaæ\<*<2>*>/ sutvÃ\<*<3>*>/ idÃni me tÃta yathà pure tathà na vattatÅti\<*<4>*>/ vadati, suvaïïasaækaccadharà ti su- vaïïamayÃ\<*<5>*>/ ekaccÃlaækÃradharÃ, alaækatà ti nÃnÃlaækÃrapatimaï¬itÃ, mÃnu- siyaccharÆpamà ti mÃnusiyo accharÆpamÃ, senÆpiyÃ\<*<6>*>/ ti sayanÆpagatÃ\<*<7>*>/, nan ti taæ\<*<8>*>/ tava puttaæ paÂilÃbhayanti\<*<9>*>/, sace ahan ti tÃta yathà pure sace ahaæ puna pi taæ patiæ tath' eva kuÂÂharogena vanaæ paviÂÂhaæ u¤chÃya tasmiæ vane bhare puna pi maæ so\<*<10>*>/ sammÃneyya na vimÃneyya\<*<11>*>/ tato me ito pi BÃrÃïasirajjato taæ ara¤¤aæ eva varaæ siyà ti sapattirosena\<*<12>*>/ sussantiyà ti dÅpeti, yamannapÃne ti yaæ annapÃne, ohite ti Âhapite paÂiyatte, iminà {bhavannapÃnaæ}\<*<13>*>/ gharaæ dasseti, ayaæ kir' assa\<*<14>*>/ adhippÃyo: yà nÃrÅ vipu- lannapÃne pi ghare ekikà va asampattisamÃnà vimaÂÂhÃbharaïà nÃnÃalaækÃrehi\<*<15>*>/ alaækatà sabbehi guïehi upetà patino ca appiyà hoti Ãbajjha\<*<16>*>/ gÅvÃya valliæ và rajjuæ vÃ\<*<17>*>/ bandhitvà tassa\<*<18>*>/ tato gharÃvÃsato |maraïam eva varataran ti, anÃÊhiyà ti nà ÃÊhikÃ\<*<19>*>/, kÃlÃdutiyÃ\<*<20>*>/ ti nipajjanakakaÂasÃrakadutiyÃ, seyyà ti kapaïÃpi samÃnà sà patino piyà ayam eva uttamà ti. Evaæ tÃya attano parisussanakÃraïe tÃpasassa kathite tÃpaso rÃjÃnaæ pakkosÃpetvà "tÃta Sotthisena tayi kuÂÂharo- gÃbhibhÆte\<*<21>*>/ ara¤¤aæ pavisante tayà saddhiæ pavisitvà taæ upaÂÂhahantÅ attano saccabalena tava rogaæ |vÆpasametvà yà te rajjapatiÂÂhÃnakÃraïaæ\<*<22>*>/ akÃsi tassà nÃma tvaæ n' eva ÂhitaÂÂhÃnaæ na nisinnaÂÂhÃnaæ jÃnÃsi, ayuttaæ te kataæ, mittadÆbhikammaæ nÃm' etaæ pÃpikan\<*<23>*>/" ti vatvà puttaæ ovadanto @*>/, hità ca te sÅlavatÅ ca bhÃriyÃ, janinda dhamma¤ cara SambulÃyà 'ti gÃtham Ãha. || Ja_XVI:303 ||>@ Tass' attho: tÃta yÃ\<*<25>*>/ purisassa hità muducittà anukampikà itthi yo ca bhattà itthiyà hito kataguïaæ jÃnÃti ubho pi\<*<26>*>/ te sudullabhÃ, aya¤ ca Sambulà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bs haæsà viya madhu- 2 Bd mihitÃdini, Bs mitagÅtÃ. 3 Bd suïitvÃ. 4 Bd vaÂÂa-. 5 so all three MSS. 6 Bd seno-. 7 Bd sotthisenassa piyà paÂipalobhayanti in the place of sayanÆpagatÃ. 8 Bd naæ. 9 Bd -lo-. 10 Bd adds na. 11 Bd mÃnÃtimÃneyyÃ, Bs nÃtimÃneyya in the place of na vi-. 12 Bd sapatidosena, Bs apatidosena. 13 Bd bahunnaæpÃïaæ. 14 Cks tirassa. 15 Bd nÃnÃla-. 16 Bd abajha. 17 Bd valliyà vajjuyà vÃ. 18 Bd tassÃ. 19 Bd na aÊhÃka, Ck na anÃÊhikÃ, Cs na anaÊhakÃ. 20 Bd kaÂadu-. 21 Cks -to. 22 Bd rajje-. 23 Bd pÃpa. 24 Cks hitÃya. 25 Cks tayÃ. 26 Bd pe. >/ #<[page 098]># %<98 XVI. TiæsanipÃta.>% tuyhaæ hità c' eva sÅlasampannà ca, tasmà etissà dhamma¤ cara, kataguïaæ jÃnitvà muducitto hohi, cittam assà paritosehÅti. Evaæ so puttassa ovÃdaæ datvà uÂÂhÃya pakkÃmi. RÃjà pitari gate Sambulaæ pakkosÃpetvà "bhadde ettakaæ kÃlaæ mayà katadosaæ khama\<*<1>*>/, ito paÂÂhÃya sabbissariyaæ tuyham eva dammÅti" osÃnagÃtham Ãha: @*>/ vipule\<*<3>*>/ laddhabhoge issÃvatiïïÃ\<*<4>*>/ maraïaæ upesi aha¤ ca te bhadde imà ca ka¤¤Ã\<*<5>*>/ sabbe va te vacanakarà bhavÃmà 'ti. || Ja_XVI:304 ||>@ Tass' attho: bhadde Sambule sace tvaæ ratanarÃsimhi Âhapetvà abhisi¤- citvÃ\<*<6>*>/ aggamahesiÂÂhÃnavasena vipulabhoge\<*<7>*>/ labhitvÃpi issÃya otiïïà maraïaæ upesi aha¤ ca imà ca rÃjaka¤¤Ãyo\<*<8>*>/ sabbe tava vacanakarà bhavÃma tvaæ yathÃdhippÃyaæ imaæ rajjaæ vicÃrehÅti sabbissariyam tassà adÃsi. Tato paÂÂhÃya ubho samaggÃvÃsaæ vasantà dÃnÃdÅni pu¤¤ÃnikatvÃ\<*<9>*>/ yathÃkammaæ gamaæsu TÃpaso jhÃnÃbhi¤¤aæ\<*<10>*>/ nibbattetvà BrahmalokÆpago ahosi. S. i. d. Ã. "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi Mallikà patidevatà yevÃ" 'ti vatvà j. s.: "Tadà Sambulà Mallikà ahosi, Sotthiseno KosalarÃjÃ, pità tÃpaso aham evÃ" 'ti. SambulajÃtakaæ. $<10. Gaï¬atindujÃtaka.>$ AppamÃdo ti. Idaæ. S. J. v. rÃjovÃdaæ Ã. k. RÃjovÃdo heÂÂhà vitthÃrito. AtÅte pana KampillaraÂÂhe Uttarapa¤cÃlanagare Pa¤cÃlo nÃma rÃjà agatigamane Âhito adhammena pamatto rajjaæ kÃresi. Ath' assa amaccÃdayo sabbe pi adhammikà jÃtÃ. BalipÅÊità raÂÂhavÃsino puttadÃre ÃdÃya ara¤¤e migà viya cariæsu. gÃmaÂÂhÃne gÃmo nÃma nÃhosi, manussà rÃja- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd khamatha. 2 Cks tvaæ. 3 Ck vipulama, Cs -lam? 4 Bd issÃcatiïïÃ. 5 Bd imà rÃjaka¤¤Ã. 6 Bd -sittÃ. 7 Bd -le-. 8 Ck -kaæ¤Ãso, Bd rÃjÃka¤¤Ã. 9 Bd karitvÃ. 10 Bd -Ãyo. >/ #<[page 099]># %< 10. Gaï¬atindajÃtaka. (520.) 99>% purisabhayena divà gehe vasituæ na sakkonti, gehÃni kaïÂha- kasÃkhÃhi parikkhipitvà aruïe uggacchante yeva ara¤¤aæ pavi- santi, divà rÃjapurisÃ\<*<1>*>/ vilumpanti rattiæ corÃ\<*<2>*>/ Tadà Bo. bahinagare gaï¬atindurukkhe\<*<3>*>/ devatà hutvà nibhatti, anusaæ- vaccharaæ ra¤¤o santikà sahassagghaïakaæ\<*<4>*>/ balikammaæ labhati, so cintesi: "ayaæ rÃjà pamatto rajjaæ kÃreti, sakala- raÂÂhaæ vinassati, Âhapetvà maæ a¤¤o\<*<5>*>/ rÃjÃnaæ patirÆpe nivesetuæ samattho nÃma n' atthi, upakÃrako cÃpi me anu- saævaccharaæ sahassabalinà pÆjesi\<*<6>*>/, ovadisÃmi nan" ti so rattibhÃge ra¤¤o sirigabbhaæ pavisitvà ussÅsakapasse Âhatvà obhÃsaæ vissajjento\<*<7>*>/ ÃkÃse aÂÂhÃsi. RÃjà taæ bÃlasuriyaæ viya jalamÃnaæ disvà "ko si tvaæ, kena và kÃraïenÃgato\<*<8>*>/" ti pucchi. So tassa vacanaæ sutvà "mahÃrÃja ahaæ tindukadevatÃ, tuyhaæ ovÃdaæ dassÃmÅti Ãgato mhÅti". "kiæ ovÃdam nÃma dassasÅti" evaæ vutte M. "mahÃrÃja, tvaæ pamatto hutvà jajjaæ kÃresi, tena te sakalaraÂÂhaæ bhataviluttaæ\<*<9>*>/ viya vi- naÂÂhaæ, rÃjÃno nÃma pamÃdena rajjaæ kÃrentà sakala- raÂÂhassÃpi\<*<10>*>/ sÃmino na\<*<11>*>/ honti, diÂÂhe va dhamme vinÃsaæ patvà samparÃye pana mahÃnirÃye nibbattanti, tesu ca pamÃdaæ Ãpannesu antojÃnà bahijanà pi 'ssa pamattà va honti, tasmà ra¤¤Ã atirekena appamattena bhavitabban" ti vatvà dhammadesanaæ paÂÂhapento Ãha: @@ @*>/ jÃyate khayo, khayà padosÃ\<*<13>*>/ jÃyanti, mà mado\<*<14>*>/ bharatÆsabha\<*<15>*>/. || Ja_XVI:306 ||>@ @*>/ atthaæ raÂÂhaæ pamÃdino atho pi gÃmino gÃmà anÃgÃrà agÃrino. || Ja_XVI:307 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds pi. 2 Bd adds khÃdanti 3 Bd gaï¬utiï¬ukarukkha. 4 Bd -nikaæ. 5 Ck aæ¤e maæ, Cs a¤¤o maæ. 6 Bd -ti. 7 Bd visajjetvÃ. 8 Bd -na idhÃgato si. 9 Bds hataviluppantaæ. 10 Bd -ssa. 11 Bd nÃma. 12 Ck Bd -do. 13 Cks -de-. 14 Bds pamÃdo. 15 Ck -sabhaæ. 16 Ck pÅtÃ? Bd jiïïÃ, Bs jÃnÃ. >/ #<[page 100]># %<100 XVI. TiæsanipÃta.>% @@ @*>/ phÅtaæ\<*<2>*>/ janapadaæ corà viddhaæsayanti taæ\<*<3>*>/. || Ja_XVI:309 ||>@ @*>/. || Ja_XVI:310 ||>@ @*>/ rÃjÃnaæ cÃpi\<*<6>*>/ khattiya ¤Ãtimittà suhajjà ca na naæ\<*<7>*>/ ma¤¤anti khattiyaæ\<*<8>*>/, || Ja_XVI:311 ||>@ @*>/ anÅkaÂÂhà rathikà pattikÃrikà tam evam upajÅvantà na naæ\<*<7>*>/ ma¤¤anti khattiyaæ\<*<10>*>/. || Ja_XVI:312 ||>@ @*>/ sirÅ jahati dummedhaæ jiïïaæ va urago tacaæ. || Ja_XVI:313 ||>@ @*>/ gÃvo sausabhÃ-m-iva. || Ja_XVI:314 ||>@ @@ Tattha appamÃdo ti satiyà avippavÃso, amatapadan ti amatassa nibbÃnassa padaæ adhigamakÃraïaæ\<*<13>*>/, maccuno padan ti maraïassa kÃraïaæ, pamatto hi vipassanaæ ava¬¬hetvÃ\<*<14>*>/ appaÂisandhikabhÃvaæ pattuæ asakkonto punappuna saæsÃre jÃyati c' eva mÅyati ca, tasmà pamÃdo maccuno padaæ nÃma, na mÅyantÅti vipassanaæ va¬¬hetvà appaÂisandhikabhÃvaæ pattà puna saæsÃre anibbattantà na mÅyanti nÃma, ye pamattà ti mahÃrÃja ye puggalà pamattà te yathÃmatÃ\<*<15>*>/ tath' eva daÂÂhabbÃ, tasmÃ\<*<16>*>/ aniccasÃdhanatÃya tassÃpi\<*<17>*>/ hi ahaæ dÃnaæ dassÃmi sÅlaæ rakkhissÃmi uposathakammaæ karissÃmi kalyÃïa- kammaæ karissÃmÅti Ãbhogo\<*<18>*>/ và patthanÃ\<*<19>*>/ và pariyuÂÂhÃnaæ và n' atthi, appattavi¤¤ÃïattÃ\<*<20>*>/ pamattassÃpi appamÃdÃbhÃvà ti, tasmà ubho p' ete ekadivasà va\<*<21>*>/, madà ti mahÃrÃja ÃrogyayobbanajÅvitamadÃsaækhÃtà tividhà madÃ\<*<22>*>/ pa- mÃdo nÃma jÃyati, so pamatto pamÃdam Ãpanno pÃïÃtipÃtÃdÅni pÃpakammÃni karoti, atha naæ rÃjÃno chindÃpenti và hanÃpenti và sabbassa và pan' assa\<*<23>*>/ haranti, evam assa pamÃdo\<*<24>*>/ ¤ÃtidhanajÅvitakkhayo jÃyati, puna so\<*<25>*>/ dhana- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd idaæ. 2 Ck pÅtaæ, Bd pitaæ. 3 Bd naæ. 4 Ck riyati, Cs jÅyati, Bd jiyyasi. 5 Cks -junnaæ, Bs -jinnaæ. 6 Bd vÃpi. 7 Bd taæ. 8 Bd mandiyaæ. 9 Bds -ro-. 10 Bd mantiyaæ. 11 Ck -naæ. 12 Bd bhogo pi va¬hanti. 13 Bd -gamana-. 14 Cks va¬¬hetvÃ, Bd ava¬hetvÃ. 15 Bd adds te. 16 Ck Bd kasmÃ. 17 so Cks Bd matassa pi. 18 Cs a-. 19 Ck pattanÃ, Cs pattatthanÃ? Bd paÂhanÃ. 20 Bds aparagata. 21 so Cks; Bd ekasadivasÃva. 22 Ck dÃ, Bd omits madÃ. 23 so Cks; Bd sabbÃsaæ và dhanassa. 24 so all three MSS. for -dÃ? 25 Cks yo. >/ #<[page 101]># %< 10. Gaï¬atindujÃtaka. (520.) 101>% khayaæ và yasakkhayaæ và patto jÅvituæ asakkonto jÅvitavuttatthÃya kÃya- duccaritÃdÅni karoti, icc-assa\<*<1>*>/ khayà padosà jÃyanti, tena taæ vadÃmi: mà mado\<*<2>*>/ bharatÆsabha raÂÂhabharaïakajeÂÂha\<*<3>*>/ BharatÆsabha mà pamajja\<*<4>*>/, mà pamÃdÅti\<*<5>*>/ attho, atthaæ raÂÂhan ti janapadavÃsÅnaæ vuddhiæ c' eva\<*<6>*>/ sakala- raÂÂha¤ ca bahÆ pamÃdino\<*<7>*>/ jÅnÃ\<*<8>*>/, tesaæ ÃvibhÃvatthÃya KhantivÃdijÃtaka- MÃtaÇgajÃtaka-SarabhaÇgajÃtaka-BharujÃtaka-CetiyajÃtakÃdÅni kathetabbÃni, gÃ- mino ti gÃmabhojakÃpi\<*<9>*>/ te te gÃmino\<*<10>*>/ bahupamÃdadosena jÅnÃ\<*<8>*>/ parihÅnà vinaÂÂhÃ, anÃgÃrà agÃrino ti pabbajitÃpi pabbajitapaÂipattito gihÅ pi gharÃ- vÃsato c' eva dhanadha¤¤ÃdÅhi ca bahÆ jÅnÃ\<*<8>*>/ parihÅna ti vadati, taæ vuccate aghan ti mahÃrÃja bhogaparihÃni\<*<11>*>/ nÃma taæ ra¤¤o dukkhaæ vuccati, bhogÃ- bhÃvena hi niddhanassa yaso hÃyati, hÅnayaso mahantaæ kÃyikacetasikadukkhaæ pÃpuïÃti, nesa dhammo ti mahÃrÃja esa porÃïakarÃjÆnaæ dhammo na hoti, iddhaæ phÅtan ti annapÃnÃdinà hira¤¤asuvaïïÃdinà phÅtaæ pupphitaæ, na te puttÃ\<*<12>*>/ ti mahÃrÃja paveïipÃlakÃ\<*<13>*>/ te puttà na bhavissanti, raÂÂhavÃsino hi adhammikara¤¤o esa putto kim amhÃkaæ va¬¬hiæ\<*<14>*>/ karissati nÃssa chattaæ dassÃmà 'ti chattaæ na denti, evam evaæ\<*<15>*>/ tesaæ paveïipÃlakÃ\<*<13>*>/ puttà na honti nÃma, parijiïïan\<*<16>*>/ ti paribÅnaæ rÃjÃnaæ, cÃpÅti\<*<17>*>/ sace hi\<*<18>*>/ so rÃjà hoti atha naæ rÃjÃnaæ samÃnam pi khattiyan\<*<19>*>/ ti ayaæ rÃjà ti garucittena\<*<20>*>/ mÃnetabbaæ katvà na ma¤¤anti, upajÅvantà ti upanissÃya jÅvantÃpi ete ettakà janà garucittena ma¤¤itabbaæ na ma¤¤anti. kiækÃraïÃ: adhammika- bhÃvena, sirÅti yasavibhÃvo\<*<21>*>/, tacan\<*<22>*>/ ti yathà urago jiïïaæ tacaæ jigucchamÃno jahati\<*<23>*>/ na puna oloketi evaæ tÃdisaæ rÃjÃnaæ sirÅ jahati, su- saævihitakamantan\<*<24>*>/ ti kÃyadvÃrÃdÅhi pÃpakammaæ akarontaæ\<*<25>*>/, abhi- va¬¬hantÅti abhimukhaæ gacchantÃ\<*<26>*>/ va¬¬hanti, sausabhÃmivà 'ti sa- usabhà iva, {appamattassa} hi usabhajeÂÂhako\<*<27>*>/ gogaïo viya bhogà va¬¬hanti, upassutin ti janapadacÃrittasavanÃya cÃrikaæ attano sakalaraÂÂhe janapade ca cara, tatthà 'ti tasmiæ raÂÂhe caranto daÂÂhabbaæ disvà sotabbaæ sutvà attano guïÃguïaæ paccakkhaæ katvà tato attano hitapaÂipattiæ paÂijaggissasi\<*<28>*>/. Iti M. ekÃdasahi gÃthÃhi rÃjÃnaæ ovaditvà "gaccha pa- pa¤caæ akatvà parigaïha raÂÂhaæ, mà nÃsayÅti" vatvà sa- kaÂÂhÃnam eva gato. RÃjÃpi tassa vacannaæ sutvà saæ- vegappatto hutvÃ\<*<29>*>/ punadivase rajjaæ amacce paÂicchÃpetvÃ\<*<30>*>/ purohitena saddhiæ kÃlass' eva pÃcÅnadvÃrena nagarà nikkha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd imassa. 2 Bds pamÃdo. 3 Cks raÂÂhaæ-. 4 Cks pajja. 5 Bd mà pamÃdamÃpajji. 6 Bd vuddhicceva, Cks vuddhameva. 7 Ck -ne, Bd padÃmÃdino. 8 Bd jiïïÃ. 9 Bd -bhojanakÃpi. 10 Bd gÃmÃpi. 11 Bds yasabhoga-. 12 Cks vuttÃ. 13 Cks pameïi- 14 Bd vuddhi. 15 Bd eva. 16 Cks pÃrijunnan. 17 Bd vÃpiti. 18 Bds pi. 19 Bd mantiyan. 20 Bd tigarukacittenasa. 21 Ck siriniyasavibhÃvo, Cs siritÅyasavibhÃvo, Bd sÅriti-. 22 Cks tan. 23 Bd hoti. 24 Bd -kamman. 25 Bd -to 26 Cks -taæ. 27 Bd sa usabho jeÂhako. 28 Bds -pajjissasi. 29 Bd omits hutvÃ. 30 Bd -detvÃ. >/ #<[page 102]># %<102 XVI. TiæsanipÃta.>% mitvà yojanamattam gato. Tatth' eko gÃmavÃsimahallako aÂavito kaïÂhakasÃkhÃ\<*<1>*>/ Ãharitvà gehadvÃraæ parikkhipitvà pidahitvà puttadÃraæ ÃdÃya ara¤¤aæ pavisitvà sÃyaæ rÃja- purisesu pakkantesu attano gharaæ Ãgacchanto gehadvÃre pÃde kaïÂakena\<*<2>*>/ viddho ukkuÂikaæ nisÅditvà kaïÂakaæ\<*<2>*>/ nÅ- haranto @*>/ yathÃham ajja vedemi kaïÂakena\<*<2>*>/ samappito ti || Ja_XVI:316 ||>@ imÃya gÃthÃya rÃjÃnaæ akkosi, taæ pan' assa akkosanaæ\<*<4>*>/ B-ssÃnubhÃven' eva ahosi, B-ttena adhiggahÅto va so akkosÅti veditabbo. Tasmiæ pana samaye rÃjà ca purohito ca a¤¤Ã- takavesena\<*<5>*>/ Âassa santike va aÂÂhaæsu. Ath' assa vacanaæ sutvà purohito itaraæ g. Ã.: @*>/ kaïÂako\<*<2>*>/ ti. || Ja_XVI:317 ||>@ Tattha maggheyyÃ\<*<7>*>/ 'ti vijjheyya\<*<8>*>/, i. v. h: yadi tvaæ attano avyatta- tÃya kaïÂakena\<*<2>*>/ viddho ko ettha ra¤¤o doso ti yena rÃjÃnaæ akkosasi kiæ te ra¤¤Ã\<*<9>*>/ kaïÂako\<*<2>*>/ oloketvà Ãcikkhitabbo ti. Taæ sutvà mahallakko tisso gÃthà abhÃsi: @*>/ Brahmadattassa yo\<*<11>*>/ 'haæ maggo\<*<12>*>/ 'smi brÃhmaïa, arakkhità jÃnapadà adhammabalinà hatÃ\<*<13>*>/. || Ja_XVI:318 ||>@ @*>/ bahu adhammiko jano. || Ja_XVI:319 ||>@ @*>/ mÃnavà nillenakÃni kubbanti vane ÃhatvÃ\<*<16>*>/ kaïÂakan\<*<2>*>/ ti. || Ja_XVI:320 ||>@ Tattha pahotthÃ\<*<17>*>/ 'ti brÃhmaïa yo\<*<18>*>/ kaæsakaïÂake magge\<*<19>*>/ patito sannisinno bahÆ\<*<20>*>/ ettha Brahmadattassa dosÃ\<*<21>*>/, tvaæ ettakaæ kÃlaæ ra¤¤o \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd kaï¬akasÃkhaæ. 2 Bd kaï¬a-. 3 Bd saramappito. 4 Cks -taæ. 5 Bd -neva. 6 Bd yaæ tvaæ maggeyya. 7 Bd maggeyyÃ. 8 Ck Bd vijjeyya. 9 Bd -o. 10 so Cs; Ck bhotta, Bd pahettha. 11 Bd so. 12 so Cks for magge? Bd magga. 13 Bd matÃ. 14 Bd kuÂa-, Bs kÆÂa-. 15 Ck nÃna, Cs tÃta. 16 Bd ÃhantÃ. 17 Bd pahvetthÃ. 18 Bd so. 19 Cks kaïÂakena maggo. 20 Cks -u. 21 Bd -o. >/ #<[page 103]># %< 10. Gaï¬atindujÃtaka. (520.) 103>% dosena mama sakaïÂake magge vicaraïabhÃvaæ na jÃnÃsi\<*<1>*>/, arakkhitÃ-pe- kaïÂakan ti, tattha khÃdantÅti vilumpanti, tuï¬iyÃ\<*<2>*>/ 'ti vadhabandhanÃdÅhi pÅÊetvà adhammabalisÃdhakÃ\<*<3>*>/, ku¬¬arÃjassÃ\<*<4>*>/ 'ti pÃpara¤¤o. adhammiko ti paÂicchannakammanto, tÃtà 'ti purohitaæ Ãlapati, mÃnavà ti manussÃ\<*<5>*>/, nillenakÃnÅti nilÅyanaÂÂhÃnÃni, vane Ãhatva\<*<6>*>/ kaïÂakan ti kaïÂakaæ {ÃharitvÃ} dvÃrÃni pidahitvà gharaæ cha¬¬etvà puttadÃraæ ÃdÃya vanaæ pavi- sitvà tasmiæ vane attano nilÅyanaÂÂhÃnÃni karonti, athavà vane yo kaïÂako taæ Ãharitvà gharÃni parikkhipanti, iti ra¤¤o dosen' ev' amhi kaïÂakena viddho mà evarÆpassa ra¤¤o upatthambho hohÅti. Taæ sutvà rÃjà purohitaæ Ãmantetvà "Ãcariya mahallako yuttaæ bhaïati, amhÃkam eva doso, ehi nivattÃma, dhammena rajjaæ kÃressÃmÃ" 'ti Ãha. Bo. purohitassa sarÅre adhi- muccitvÃ\<*<7>*>/ purato ÂhatvÃ\<*<8>*>/ "parigaïhÃma tÃva mahÃrÃjÃ" 'ti Ãha. Te tamhà gÃmà a¤¤aæ gÃmaæ gacchantà antarÃmagge ekissà mahallikÃya saddaæ assosuæ, sà kir ' ekà daÊidditthi dve dhÅtaro vayappattà rakkhamÃnà tÃsaæ ara¤¤aæ gantuæ na deti, sayaæ ara¤¤ato dÃrÆni c' eva sÃka¤ ca Ãharitvà dhÅtaro paÂijaggi\<*<9>*>/. Sà taæ divasaæ ekaæ gumbaæ Ãruyha sakaæ gaïhantÅ pavaÂÂamÃnÃ\<*<10>*>/ bhÆmiyaæ patitvà rÃjÃnaæ maraïena akkosantÅ @*>/ appatÅtÃ\<*<12>*>/ kumÃrikà ti g. Ã. || Ja_XVI:321 ||>@ Tattha appatÅtÃ\<*<13>*>/ ti assÃmikÃ, sace hi tà sassÃmikÃ\<*<14>*>/ assu maæ po- seyyuæ, pÃpara¤¤o pana rajje ahaæ dukkhaæ anubhomi, kadà nu kho esa marissatÅti evaæ BodhisattÃnubhÃvena\<*<15>*>/ akkosi. Atha naæ purohito paÂisedhento @*>/ kumÃrÅnaæ bhattÃraæ pariyesatÅti g. Ã. || Ja_XVI:322 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds add tassa hi. 2 Bd ku-. 3 Cks -sÃÂakÃ, Bd adhammena balisÃdhakÃ. 4 Bd kuÂa-, Bs kÆÂa-. 5 Bd adds pi. 6 Cs Ãgatva, Bd ÃgantvÃ, Ck ÃhatvÃ. 7 Bd -mu¤ci-. 8 Bd gaætvÃ. 9 Bd -ggati. 10 Bd pavatta-. 11 Bd raÂhamhi jiyanti. 12 Bd appatikÃ. 13 Ck Bd appatikÃ, Cs appatÅtikà corr. to appatÅkÃ. 14 Bds tasamsÃmikÃ. 15 Bd -neva. 16 Cs -a. >/ #<[page 104]># %<104 XVI. TiæsanipÃta.>% Taæ sutvà mahallikà dve gÃthà abhÃsi: @*>/, kovid' atthapadà ahaæ, arakkhità jÃnapadà adhammabalinà hatÃ. || Ja_XVI:323 ||>@ @*>/ bahu adhammiko jano, dujjÅve dubbhare dÃre kuto bhattÃ\<*<3>*>/ kumÃriyo ti. || Ja_XVI:324 ||>@ Tattha kovidatthapadà ti ahaæ atthapade kÃraïapade\<*<4>*>/ kovidà chekÃ, mà tvaæ etaæ pÃparÃjÃnaæ pasaæsi, dujjÅve ti dujjÅve raÂÂhe\<*<5>*>/ dubbhare dÃre jate manussesu\<*<6>*>/ bhÅtatasitesu ara¤¤e vasantesu, kuto bhattà kumÃriyo ti\<*<7>*>/ kuto kumÃriyo bhattÃraæ labhissantÅti attho. Te tassà vacanaæ sutvà "yuttaæ\<*<8>*>/ kathetÅti" parato\<*<9>*>/ gac- chantà ekassa kassakassa saddaæ assosuæ, tassa kira kassan- tassa SÃliyo\<*<10>*>/ nÃma balivaddo phÃlena pahaÂo\<*<11>*>/ sayi, so rÃjà naæ akkosanto @*>/ yathÃyaæ kapaïo seti hato phÃlena SÃliyo ti g. Ã. || Ja_XVI:325 ||>@ Tattha yathà ti yathà ayaæ vedanÃmatto\<*<13>*>/ SÃliyabalivaddo seti evaæ sayatÆ 'ti attho. Atha naæ purohito paÂisedhento @*>/ Jamma Brahmadattassa kujjhasi yo tvaæ sapasi\<*<15>*>/ rÃjÃnaæ aparajjhitvÃna attanà ti g. Ã. || Ja_XVI:326 ||>@ Tattha adhammenà 'ti akÃraïena asabhÃvena. Taæ sutvà so\<*<16>*>/ tisso gÃthà abhÃsi: @@ @*>/ bahu adhammiko jano. || Ja_XVI:328 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs -a. 2 Bd kuÂa-, Bs kÆÂa- 3 Ck hatthÃ, Bd tatthÃ. 4 Bd kÃraïe. 5 Cs adds raÂÂhaæ. 6 Cs -sse. 7 Cs omits ti. 8 ti ahaæ--- yuttaæ wanting in Ck. 9 Bds pu-. 10 Ck sÃlittassayo. 11 Bd mahato. 12 Cks bhato. 13 Bd -nÃppatto. 14 Cks tvaæ. 15 Ck yapaæsi, Cs pasaæsi, Bd samasi or sapasi? 16 Cks omit so. 17 Bd kuÂa- >/ #<[page 105]># %< 10. Gaï¬atindujÃtaka. (520.) 105>% @*>/ apekkhanto hato phÃlena SÃliyo ti. || Ja_XVI:329 ||>@ Tattha dhammenà 'ti kÃraïen' eva na akÃraïena akkosatÅti sa¤¤aæ mà kari, sà nÆna puna re pakkà vikÃle bhattamÃharÅti brÃhmaïa sà mama bhattahÃrikà itthi pÃto va mama bhattaæ pacitvà ÃharantÅ adhammabalisÃdha- kehi Brahmadattassa dÃsehi palibuddhà bhavissati, te parivisitvà puna mayhaæ bhattaæ pakkaæ bhavissati, tena kÃraïena vikÃle bhattaæ Ãhari, ajja vikÃle bhattaæ ÃharÅti cintetvà chÃtajjhatto ahaæ taæ bhattahÃriæ olokento goïaæ aÂÂhÃne patodena vijjhiæ, ten' esa pÃdaæ ukkhipitvÃ\<*<2>*>/ phÃlena paharanto hato phÃlena SÃliyo, tasmà esa mayà hato ti sa¤¤aæ mà kari, pÃpara¤¤o yeva hato nÃm' esa, mà narass'\<*<3>*>/ avaïïaæ bhaïÅti. Te parato\<*<4>*>/ gantvà ekasmiæ gÃme vasiæsu. Punadivase pÃto va ekà kÆÂadhenu godohakaæ pÃdena paharitvà saddhiæ khÅrena\<*<5>*>/ pavaÂÂesi\<*<6>*>/, so Brahmadattaæ akkosanto @*>/ yathÃham ajja pahato khÅra¤ ca me pavaÂÂitan\<*<8>*>/ ti g. Ã. || Ja_XVI:330 ||>@ Taæ sutvÃ\<*<9>*>/ @*>/ pasu phÃla¤ ca hiæsati kiæ tattha Brahmadattassa yaæ no garahato\<*<11>*>/ bhavan ti || Ja_XVI:331 ||>@ brÃhmaïena gÃthÃya vuttÃya puna\<*<12>*>/ tisso gÃthà abhÃsi: @@ @*>/ bahu adhammiko jano. || Ja_XVI:333 ||>@ @*>/ yaæ pure na duhÃmase taæ dÃni ajja dohÃma khÅrakÃmeh' upaddutà ti. || Ja_XVI:334 ||>@ Tattha caï¬Ã ti pharusÃ, aÂanakagÃvÅti\<*<15>*>/ palÃyanasÅlÃ, khÅrakÃ- mehÅti addhammikara¤¤o purisehi bahuæ khÅraæ ÃharÃpentehi upaddutà duhÃma, sace hi so dhammena rajjaæ kÃreyya na no evarÆpaæ bhayaæ Ãgaccheyyà 'ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs bhattagÃriæ, Ck -bhÃriæ. 2 Bds add tena. 3 Bd Ck tarass. 4 Bd pu-. 5 Cks sakhÅrena. 6 Bd -ttesi. 7 Bds hato. 8 Cks pavaÂÂhi-, Bd pavatti. 9 Bds add purohito. 10 Bd cha¬¬etvÃ. 11 so Cks for -te? Bd -hito. 12 Bd punaæ so. 13 Bd kuÂa-. 14 Cs aÂakanÃgÃvÅ, Bd akatanÃ-, Bs akaÂanÃ-. 15 Cs aÂanakanÃgÃvÅti, Bds akaÂanÃti. >/ #<[page 106]># %<106 XVI. TiæsanipÃta.>% Te "yuttaæ kathetÅti" tamhà gÃmà nikkhamitvà mahÃ- maggaæ Ãruyha nagarÃbhimukhà gamiæsu. Ekasmi¤ ca gÃme balisÃdhakÃ\<*<1>*>/ asikosatthÃya ekaæ taruïaæ kabara- vacchaæ\<*<2>*>/ mÃretvà cammaæ gaïhiæsu, vacchakamÃtà dhenu puttasokena tiïaæ na khÃdati pÃnÅyaæ\<*<3>*>/ na pivati parideva- mÃnà Ãhiï¬ati. Taæ disvà gÃmadÃrakà rÃjÃnaæ akkosantà @@ Tattha paridhÃvatÅti paridevamÃnà dhÃvatÅti. Tato purohito itaraæ gÃtham Ãha: @*>/ pabbhameyya\<*<5>*>/ raveyya và ko n' Ådha aparÃdh' atthi Brahmadattassa rÃjino ti. || Ja_XVI:336 ||>@ Tattha pabbhameyya\<*<5>*>/ raveyya và ti bhameyya và viraveyya vÃ, i. v. h.: pasu nÃma pasupÃlassa\<*<4>*>/ rakkhantass' eva dhÃvati pi viravati tiïam pi na khÃdati pÃnÅyam pi na pivati, idha ra¤¤o ko nu aparÃdho ti. Tato gÃmadÃrakà dve gÃthà abhÃsiæsu\<*<6>*>/: @@ @*>/ bahu adhammiko jano, kathaæ no\<*<8>*>/ asikosatthà khÅrapà ha¤¤ate pajà ti. || Ja_XVI:338 ||>@ Tattha mahÃbrahme ti mahÃbrÃhmaïa, rÃjino ti ra¤¤o, kathaæ no ti kathaæ nu kena nÃma kÃraïena, khÅrapà ha¤¤ate pajà ti pÃparÃjassa sevakehi khÅrapako vacchako ha¤¤ati, idÃn' eva sà dhenu puttasokena paridevati, so pi rÃjà ayaæ dhenu viya parÅdevatÆ 'ti rÃjÃnaæ akkosiæsu yeva. Te\<*<9>*>/ "kÃraïaæ vadathÃ" 'ti vatvà pakkamiæsu. Ath' antarÃmagge ekissà sukkhapokkharaniyà kÃkÃ\<*<10>*>/ tuï¬ehi vij- jhitvà maï¬Æke\<*<11>*>/ khÃdanti. BoÂesu taæ ÂhÃnaæ sampattesu attano ÃnubhÃvena maï¬ukena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks baliæsÃdhako. 2 Bd -akaæ. 3 Cks pÃni-, Bd pÃïi-. 4 Bd -phÃ-. 5 Bd sambha-. 6 Ck abhÃsuæ. 7 Bd kuÂa-. 8 Bd nu. 9 Bds add sÃdhu vo. 10 Cks kÃka. 11 Cks Bd -uke. >/ #<[page 107]># %< 10. Gaï¬atindujÃtaka. (520.) 107>% @*>/ ara¤¤ajo ti || Ja_XVI:339 ||>@ rÃjÃnaæ akkosÃpesi. Tattha gÃmakehÅti\<*<1>*>/ gÃmavÃsÅhi. Taæ sutvà purohito maï¬ukena\<*<2>*>/ saddhiæ sallapanto: @*>/ dhaækà ti g. Ã. || Ja_XVI:340 ||>@ Tattha jÅvan ti jÅvantaæ, adeyyun\<*<4>*>/ ti khÃdeyyuæ\<*<5>*>/, dhaækà kÃkÃ. EttÃvatà rÃjà adhammiko nÃma na hoti, kiæ sakkà ara¤¤aæ pavisitvà ra¤¤Ã taæ rakkhantena caritun ti. Taæ sutvà maï¬uko dve gÃthà abhÃsi: @*>/ paramappavÃdiæ\<*<7>*>/. || Ja_XVI:341 ||>@ @@ Tattha brahmacÃrÅti purohitaæ garahantaæ\<*<8>*>/ Ãha, khattiyassà 'ti evarÆpassa pÃpara¤¤o, vilumpamÃnÃyÃ\<*<9>*>/ ti viluppamÃnÃya\<*<10>*>/, ayam eva và pÃÂho, puthuppajÃyà 'ti vipulÃya pajÃya vinÃsiyamÃnÃya, pÆjesÅti pasaæsi\<*<11>*>/ surajjakan ti chandÃdivasena agantvÃ\<*<12>*>/ dasa rÃjadhamme akopentena\<*<13>*>/ rakkhiyamÃnaæ sace idaæ surajjaæ\<*<14>*>/ bhaveyya, phÅtan ti devesu\<*<15>*>/ sammà dhÃraæ\<*<16>*>/ anuppavacchantesu\<*<17>*>/ sampannasassaæ\<*<18>*>/, na mÃdisan ti\<*<19>*>/ evaæ sante mÃdisaæ jÅvamÃnaæ yeva kÃkà na khÃdeyyuæ, evaæ chasu ÂhÃnesu akkosanaæ BodhisattÃnubhÃvena ahosi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds -mi-. 2 Bd -ehi. 3 Cks adheyya, Bd adeyyuæ. 4 Ck adheyyun. 5 Cks -dhe-. 6 Cks Bd rÃjaæ. 7 Bd -daæ. 8 Bds -to. 9 Bd viluppa-. 10 Cks vilumpa-. 11 Ck -sayaæ, Cs -sayiæ. 12 Bd Ãg-. 13 Bd adds ra¤¤Ã. 14 Bd -akaæ. 15 Cks deve. 16 Cks samma-. 17 Bd -va-. 18 Bd -ssÅsaæ. 19 Ck khÃdiyan, Cs khÃdisan. >/ #<[page 108]># %<108 XVI. TiæsanipÃta>% Tam sutvà rÃjà ca purohito ca ara¤¤e vÃsitiracchÃna- maï¬ukaæ\<*<1>*>/ upÃdÃya sabbe amhe yeva akkosantÅti. Tato va nagaraæ gantvà dhammena rajjaæ kÃretvà M-assa ovÃde Âhità dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni kariæsu. S. Kosalara¤¤o i. d. Ã. "mahÃrÃja ra¤¤Ã nÃma agatigamanaæ pahÃya dhammena rajjaæ kÃretabban" ti vatvà j. s.: "Tadà gaï¬a- tindukadevatÃ\<*<2>*>/ aham evÃ" 'ti. Gaï¬atindukajÃtakaæ\<*<3>*>/. Tiæ- sanipÃtavaïïanà niÂÂhitÃ\<*<4>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks vÃsaæ-. 2 Bd gaï¬utiï¬uka-. 3 Bd gaï¬utiï¬ukajÃtakaæ niÂhitaæ. 4 Bd omits tiæsa--tÃ. >/ #<[page 109]># %< 109>% XVII. CATTùLýSANIPùTA. $<1. TesakuïajÃtaka.>$ (cfr. Senart, MahÃvastu I p.282) Vessantarantaæ pucchÃmÅti. Idaæ S. J. Kosalara¤¤o ovÃdavasena\<*<1>*>/ kathesi. Taæ hi rÃjÃnaæ dhammasavanatthÃya Ãgataæ S. Ãmantetvà "mahÃrÃja ra¤¤Ã nÃma dhammena rajjaæ kÃretabbaæ, yasmiæ hi samaye rÃjÃno adhammikà honti rÃjayuttÃpi tasmiæ\<*<2>*>/ samaye adhammikà hontÅti" CatukkanipÃte Ãgatayuttanayena\<*<3>*>/ ovaditvà agati- gamane ca agamane ca ÃdÅnava¤ ca Ãnisaæsa¤ ca kathetvà supina- kÆpamÃ\<*<4>*>/ ti Ãdinà nayena kÃmesu ÃdÅnavaæ vitthÃretvÃ\<*<5>*>/ "mahÃ- rÃja imesaæ\<*<6>*>/ Maccunà saægaro\<*<7>*>/ n' atthi la¤caggÃho na vijjati yuddhaæ n' atthi jayo n' atthi, sabbe maccuparÃyanÃ, tesaæ paralokaæ gacchantÃnaæ Âhapetvà attanà katakalyÃïakammaæ\<*<8>*>/ a¤¤Ã\<*<9>*>/ patiÂÂhà nÃma n' atthi, evaæ ittarapaccupaÂÂhÃnaæ avassaæ pahÃtabbaæ, yasaæ nissÃya pamÃdaæ kÃtuæ na vaÂÂati\<*<10>*>/, appamat- tena\<*<11>*>/ hutvà dhammena rajjaæ kÃretuæ vaÂÂati\<*<10>*>/, porÃïakarÃjÃno\<*<12>*>/ anuppanne pi Buddhe paï¬itÃnaæ ovade Âhatvà dhammena r. kÃretvà devanagaraæ pÆrayamÃnà gamiæsÆ" 'ti vatvà tena yÃcito a. Ã.: A. B. Br-o r. k-o aputtako ahosi, patthento puttaæ và dhÅtaraæ và na labhi\<*<13>*>/. So ekadivasaæ mahantena parivÃrena uyyÃnaæ gantvà divasabhÃgaæ uyyÃne kÅÊitvà maÇgalasÃla- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds Ãrabbha. 2 Bd adds hi. 3 Ck -suttanayena, Bd -vuttanayeneva. 4 Ck -ku-, Bd -kupamà kÃmÃ. 5 Bd vivaretvÃ. 6 Bd -sa¤hi. 7 Bd saæka-. 8 Bd kataæ-. 9 Cks aæ¤aæ. 10 Cks vaÂÂatÅti. 11 Bd appamattena. 12 Ck pÃrÃnakÃ. 13 Bd -ati. >/ #<[page 110]># %<110 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% rukkhamÆle sayanaæ attharÃpetvÃ\<*<1>*>/ thokaæ niddÃyitvà pabuddho sÃlarukkhaæ olokento\<*<2>*>/ tattha sakuïakulÃvakaæ passi, saha dassanen' ev' assa sineho\<*<3>*>/ uppajji, so ekaæ purisaæ pakkosÃ- petvà "imaæ rukkhaæ abhirÆhitvÃ\<*<4>*>/ etasmiæ\<*<5>*>/ kulÃvake kassaci atthitaæ và natthitaæ và jÃnÃhÅti" Ãha. So abhirÆhitvÃ\<*<4>*>/ tattha tÅïi aï¬akÃni disvà ra¤¤o Ãrocesi. "Tena hi etesaæ\<*<6>*>/ upari nÃsÃvÃtaæ\<*<7>*>/ mà vissajjesÅti" vatvà caægoÂake\<*<8>*>/ kappÃsapicuæ attharitvà "tatth' etÃni\<*<9>*>/ aï¬akÃni Âhapetvà sanikaæ otarÃ\<*<10>*>/" 'ti otarÃpetvà caægoÂakaæ\<*<11>*>/ hatthena gahetvà "katarasakuïaï¬a- kÃni\<*<12>*>/ nÃm' etÃnÅti" amacce pucchi. Te "mayaæ na jÃnÃma, nesÃdà jÃnissantÅti" vadiæsu. RÃjà nesÃde pakkosÃpetvà pucchi. NesÃdà "mahÃrÃja\<*<13>*>/, ekaæ ulÆkaï¬aæ\<*<14>*>/, ekaæ sÃli- kÃya aï¬aæ, ekaæ sukaï¬an\<*<15>*>/" ti kathayiæsu. "Kiæ pana ekasmiæ kulÃvake tiïïaæ sakuïikÃnaæ aï¬Ãni hontÅti". "ùma deva paripanthe asati sunikkhittÃni na nassantÅti". RÃjà tussitvà "ime mama puttà bhavissantÅti" tÃni tÅïi aï¬Ãni tayo amacce paÂicchÃpetvÃ\<*<16>*>/ "ime mayhaæ puttà bhavissanti, tumhe sÃdhukaæ paÂijaggitvà aï¬akosato nikkhantakÃle mama ÃroceyyÃthÃ" 'ti Ãha. Te\<*<17>*>/ sÃdhukaæ rakkhiæsu. PaÂhamaæ\<*<18>*>/ ulÆkaï¬aæ bhijji, amacco ekaæ nesÃdaæ pakkosÃpetvà "itthi- bhÃvaæ và purisabhÃvaæ và jÃnÃhÅti" vatvà tena {vÅmaæsitvÃ} "puriso" ti vutte rÃjÃnaæ upasaækamitvà "putto te deva jÃto" ti Ãha. RÃjà tuÂÂho tassa bahuæ\<*<19>*>/ dhanaæ datvà "putta- kaæ\<*<20>*>/ sÃdhukaæ paÂijagga, Vessantaro ti c' assa nÃmaæ karohÅti" vatvà uyyojesi. So tathà akÃsi. Tato katipÃhacca- yena sÃlikÃya aï¬aæ bhijji, so pi amacco taæ nesÃdena vÅ- maæsÃpetvà "itthÅti" sutvà ra¤¤o santikaæ gantvà "dhÅtà deva jÃtÃ" ti Ãha. RÃjà tuÂÂho tassÃpi dhanaæ\<*<21>*>/ datvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd attharitvÃ. 2 Bd -etvÃ. 3 Cks sneho. 4 Bd -ruyhitvÃ. 5 Bd ekasmiæ. 6 Bd tesaæ. 7 Bd nÃsa-. 8 Bd caÇkotake. 9 Bd eva. 10 Bd -Ãhi. 11 Bd caÇkoÂakaæ 12 Cks -kÃ. 13 Bd adds tesu. 14 Bd -kÃï¬aæ. 15 Bd suvakÃï¬an. 16 Bd -detvÃ. 17 Bd adds tÃni. 18 Bd tesu pa-. 19 Cs Bd -u. 20 Bd adds me. 21 Bds bahudha-. >/ #<[page 111]># %< 1. TesakuïajÃtaka. (521.) 111>% "dhÅtaraæ me sÃdhukaæ paÂijagga, Kuï¬alinÅti c' assà nÃmaæ karohÅti" vatvà uyyojesi. So\<*<1>*>/ tathà akÃsi. Puna katipÃhaccayena sukaï¬aæ\<*<2>*>/ bhijji, so pi amacco taæ ne- sÃdena vÅmaæsÃpetvà "puriso" ti vutte ra¤¤o santikaæ gantvà "putto te deva jÃto" ti Ãha. RÃjà tuÂÂho dhanaæ\<*<3>*>/ datvà "puttassa me mahantena parivÃrena maægalaæ katvà Jam- buko ti\<*<4>*>/ nÃma karohÅti" vatvà uyyojesi. So\<*<1>*>/ tathà akÃsi. Te tayo pi sakuïà tiïïaæ amaccÃnaæ gehesu rÃjakumÃra- parihÃrena va¬¬hanti. RÃjà "mama putto, mama dhÅtÃ" ti voharati. Atha\<*<5>*>/ amaccà a¤¤ama¤¤aæ avahasanti\<*<6>*>/: "passatha ra¤¤o kiriyaæ, tiracchÃnagate\<*<1>*>/ `putto dhÅtà me' ti vadanto vicaratÅti" RÃjà cintesi: "ime amaccà etesaæ pamÃïaæ\<*<7>*>/ pa¤¤Ãsampadaæ na jÃnanti, pÃkaÂaæ nesaæ karissÃmÅti". Ath' ekaæ amaccaæ Vessantarassa santikaæ pesesi: "tumhe\<*<8>*>/ pità pa¤haæ pucchitukÃmo, kadà kira Ãgantvà pucchatÅti\<*<9>*>/". Amacco ÃgantvÃ\<*<13>*>/ Vessantaraæ vanditvà taæ sÃsanaæ Ãrocesi. Vessantaro attano paÂijaggakaæ\<*<11>*>/ amaccaæ pakkhositvÃ\<*<12>*>/ "mayhaæ kira pità maæ\<*<13>*>/ pa¤haæ pucchitukÃmo, tassa idhÃ- gatassa sakkÃro\<*<14>*>/ kÃtuæ vaÂÂatÅti\<*<15>*>/", "kadà ÃgacchatÅti\<*<16>*>/" pucchi. Amacco "ito sattame divase ÃgacchatÆ" 'ti Ãha. Taæ sutvà Vessantaro "pità me ito sattame divase ÃgacchatÆ" ti vatvà uyyojesi. So gantvÃ\<*<17>*>/ ra¤¤o Ãrocesi\<*<18>*>/. RÃjà sattame divase nagare bheriæ carÃpetvà puttassa vasananivesanaæ\<*<19>*>/ agamÃsi. Vessantaro ra¤¤o mahantaæ sakkÃraæ kÃresi, antamaso dÃsa- kammakarÃdÅnam\<*<20>*>/ pi sakkÃraæ kÃrÃpesi\<*<21>*>/. RÃjà Vessantarasa- kuïassa gehe bhu¤jitvà mahantaæ yasaæ anubhavitvà sakani- vesanaæ Ãgantvà rÃjaægane mahÃmaï¬apaæ kÃretvÃ\<*<22>*>/ nagare bheri¤ carÃpetvà alaækatamaï¬ape mahÃjanaparivÃro nisÅditvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds pi. 2 Bd suvÃï¬aæ. 3 Bd bahudha-. 4 Bd adds cassa. 5 Bd athassa. 6 Cks abbhasanti. 7 Bd mama puttÃnaæ in the place of pamÃïaæ. 8 Bd -hÃkaæ. 9 Bd -tÆti. 10 Bd gantvÃ. 11 Bd -naæ. 12 Bd pakkosÃpetvÃ. 13 Bd omits maæ 14 Bds -raæ. 15 Cks vaÂÂati. 16 Bd rÃjà ÃgacchatÆti. 17 Bd Ãg-. 18 Bds Ãcikkhi. 19 Bds omit vasana. 20 Bds -kÃrÃnaæ. 21 Bd kÃresi. 22 Bd kÃrÃpetvÃ. >/ #<[page 112]># %<112 XVII.CattÃlÅsanipÃta.>% "Vessantaraæ ÃnetÆ" 'ti amaccassa santikaæ pesesi. Amacco Vessantaraæ suvaïïapÅÂhe nisÅdÃpetvà Ãnesi. Sakuïo pitu aæke nisÅditvà pitarà saha kÅÊitvà gantvÃ\<*<1>*>/ tatth' eva pÅÂhe nisÅdi. Atha naæ rÃjà mahÃjanamajjhe rÃjadhammaæ puc- chanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/, sakuïa\<*<3>*>/ bhaddam atthu te, rajjaæ kÃretukÃmena kiæ su kiccaæ kataæ varan ti. || Ja_XVII:1 ||>@ Tattha sakuïà 'ti taæ Ãlapati, kiæsÆ 'ti katarakiccaæ, kataæ varan ti uttamaæ hoti, kathehi me tÃta sakalaæ rÃjadhammaæ ti evaæ kira naæ\<*<4>*>/ so pucchi. Taæ sutvà Vessantaro pa¤haæ akathetvà va rÃjÃnaæ tÃva pamÃdena codento dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ tÃto Kaæso BÃrÃïasiggaho pamatto appamattaæ maæ pità puttaæ acodayÅti. || Ja_XVII:2 ||>@ Tattha tÃto 'ti pitÃ, Kaæso ti idaæ tassa nÃmaæ, BÃrÃïasiggaho ti catÆhi saægahavatthÆhi BÃrÃïasiæ gahetvà vattanto, pamatto ti evarÆpÃnaæ paï¬itÃnaæ santike vasanto pa¤hassa apucchanena pamatto, appamattan ti sÅlÃdiguïayogena maæ appamattaæ, pità ti posakapitÃ, acodayÅti amaccehi tiracchÃnagate putte katvà voharatÅti avahasiyamÃno pamÃdaæ Ãpajjitvà cirassaæ ajja codesi pa¤haæ pucchÅti vadati. ImÃya gÃthÃya codetvà "mahÃrÃja ra¤¤Ã nÃma tÅsu\<*<6>*>/ dhammesu Âhatvà dhammena rajjaæ kÃretabban" ti vatvà rÃjadhammaæ kathento Ãha: @*>/ nivÃraye, tato kiccÃni kÃreyya, taæ vataæ\<*<8>*>/ Ãhu khattiya. || Ja_XVII:3 ||>@ @*>/. || Ja_XVII:4 ||>@ @*>/ sabbe bhogà vinassanti, ra¤¤o taæ vuccate aghaæ. || Ja_XVII:5 ||>@ @*>/ pose ram' Ãhaæ\<*<12>*>/ anusuyyake. || Ja_XVII:6 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits ga-. 2 Cks -ma. 3 Cks -ïaæ. 4 Bd taæ. 5 Bd me. 6 Ck nÃmÃtisu. 7 Ck haæsaæ, Cs hasaæ. 8 Bds vattaæ. 9 Cs Bd puna. 10 Bd -va¬¬hana. 11 Bd uÂhÃne-. 12 Ck ramahaæ, Bd ramÃmahaæ. >/ #<[page 113]># %< 1. TesakuïajÃtaka. (521.) 113>% @@ @*>/ suhadayo sabbesaæ rakkhito bhava, alakkhiæ\<*<2>*>/ nuda mahÃrÃja lakkhÅ\<*<3>*>/ bhava nivesanaæ. || Ja_XVII:8 ||>@ @*>/ mahaggato amittÃnaæ KÃsipati mÆlaæ agga¤ ca chindati. || Ja_XVII:9 ||>@ @*>/ na-ppamajjati sa kalyÃïe dhitiæ katvà uÂÂhÃne kurute mano. || Ja_XVII:10 ||>@ @@ @*>/ kiccesu, nÃlaso vindate sukhaæ. || Ja_XVII:12 ||>@ @*>/ anusÃsanÅ alaæ mitte sukhÃpetuæ amittÃnaæ dukkhÃya cÃ\<*<8>*>/ 'ti. || Ja_XVII:13 ||>@ Tattha paÂhameneva vitathan ti tÃta rÃjà nÃma Ãdito va musÃvÃdaæ nivÃraye, musÃvÃdino hi ra¤¤o raÂÂhaæ nirojaæ hoti, paÂhaviyà ojÃ\<*<9>*>/ kamma- karaïaÂÂhÃnato sattaratanamattaæ heÂÂhà bhassati\<*<10>*>/, tato ÃhÃre\<*<11>*>/ telamadhu- phÃïitÃdisu và osadhesu\<*<12>*>/ ojÃ\<*<9>*>/ na hoti, nirojÃhÃrabhojino\<*<13>*>/ manussà bavhÃ- bÃdhÃ\<*<14>*>/ honti, raÂÂhe thalajalapathesu Ãyo n' uppajjati, tasmiæ anuppajjante rÃjÃno duggatà honti, te sevake saægaïhituæ na sakkonti, asaægahÅtà rÃjÃnaæ garucittena olokenti, evaæ tÃta musÃvÃdo nÃm' esa nirojo, so jÅvitahetu pi na\<*<15>*>/ kÃtabbo, saccaæ pana sÃdhutaraæ\<*<16>*>/ rasÃnan ti tad eva pariggahetabbaæ, api ca musÃvÃdo nÃma guïaparidhaæsako vipattipariyosÃno dutiyakacittavÃre avÅciparÃyanaæ karoti, imasmiæ pan' atthe `dhammo have hato hantÅti Cetiya- jÃtakaæ kathetabbaæ, kodhan ti tÃta rÃjà nÃma paÂhamam eva kujjhanalakkha- ïaæ kodham pi nivÃreyya, tÃta a¤¤esaæ hi kodho khippaæ matthakaæ na pÃpuïÃti rÃjÆnaæ\<*<17>*>/ pÃpuïÃti, rÃjÃno nÃma |vÃcÃvudhà kujjhitvà olokitamatte- nÃpi paresaæ vinÃsenti, tasmà ra¤¤Ã a¤¤ehi manussehi atirekataraæ nikkodhena bhavitabbaæ khantimettÃnuddayasampannena attano piyaputtaæ viya lokaæ volokentena, tÃta atikodhano hi rÃjà uppannaæ yasaæ rakkhitum na sakkoti, imassa pan' atthassa dÅpanatthaæ KhantivÃdijÃtaka-CulladhammapÃlajÃtakÃni kathetabbÃni. CulladhammapÃlajÃtakasmiæ hi MahÃpatÃpano\<*<18>*>/ rÃjà puttaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd sabbe. 2 Cks -Å, Bd -i. 3 Bd -i, Bs -khyÃ. 4 Bd ca. 5 Cs -no. 6 Bds sa. 7 Bd va. 8 Cks vÃ. 9 Cks ojo. 10 so Cs; Ck hassati, Bd bhavissati. 11 Cs -ro, Bds -re vÃ. 12 Bd adds vÃ. 13 Bd -janÃ. 14 Cs bahmÃ, Bd bahvÃ. 15 Bd na so j. pi musÃvÃdo. 16 Ck sÃdhurasa, Cs sÃdurasaæ. 17 Bd rÃjÃnaæ. 18 Bd mahÃtÃpano, JÃt. III 178|19 mahÃpatÃpo. >/ #<[page 114]># %<114 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% ghÃtetvÃ\<*<1>*>/ puttasokena hadaye\<*<2>*>/ phalite matÃya deviyà sayaæ pi deviæ anuso- canto hadayaphÃlanen' eva\<*<3>*>/ mari, atha ne tayo pi ekÃaÊÃhanen' eva\<*<4>*>/ jhÃpesuæ, tasmà ra¤¤Ã paÂhamam eva musÃvÃdaæ vajjetvà dutiyaæ kodho vajjetabbo, hÃsan\<*<5>*>/ ti hassaæ\<*<6>*>/, ayam eva và pÃtho, tesu tesu kiccesu ubbillÃvitacittatÃya\<*<7>*>/ keÊisÅlataæ parihÃsaæ nivÃreyya, tÃta ra¤¤Ã nÃma keÊisÅlena na\<*<8>*>/ bhavitabbaæ, aparapattiyena\<*<9>*>/ hutvà sabbakiccÃni\<*<10>*>/ attapaccakkhen' eva kÃtabbÃni, ubbilÃ- vitacitto\<*<11>*>/ hi rÃjà atuletvà kammÃni karonto laddhaæ yasaæ vinÃseti, imasmiæ pan' atthe SarabhaÇgajÃtake purohitassa vacanaæ gahetvà ra¤¤o\<*<12>*>/ kisavacche aparajjhitvà saha raÂÂhena ucchijjitvÃ\<*<13>*>/ Kukkulaniraye nibbattabhÃvo\<*<14>*>/ MÃ- taÇgajÃtake Mejjhara¤¤o brÃhmaïÃnaæ kathaæ gahetvà MÃtaÇgatÃpase aparaj- jhitvà saha\<*<15>*>/ raÂÂhena ucchijjitvÃ\<*<13>*>/ niraye nibbattabhÃvo\<*<14>*>/ GhatajÃtake dasa- bhÃtikarÃjadÃrakÃnaæ lobhamÆÊhÃnam\<*<16>*>/ KaïhadÅpÃyane aparajjhitvà VÃsudeva- kulassa nÃsitabhÃvo ca kathetabbo, tato kiccÃni kÃreyyÃ\<*<17>*>/ 'ti evaæ tÃta paÂhamaæ musÃvÃdaæ dutiyaæ kodhaæ tatiyaæ adhammahÃsaæ vajjetvà tato pacchà rÃjà raÂÂhavÃsinaæ katabbakiccÃni kÃreyya\<*<17>*>/, taæ vataæ\<*<18>*>/ Ãhu khattiyà 'ti khattiya mahÃrÃja yaæ mayà vuttaæ etaæ ra¤¤o vatasamÃdÃnan ti porÃïakapaï¬ità kathayiæsu, na taæ kayirà ti yaæ tayà rÃgÃdivasena pacchÃtÃpakaraæ kammaæ kataæ hoti tato pubbe kataæ tato\<*<19>*>/ puna tÃdisaæ kammaæ na kayirÃ\<*<20>*>/ mà kareyyÃsi\<*<21>*>/ tÃtà 'ti vuccate ti taæ ra¤¤o aghan ti vuccati, evaæ porÃïakapaï¬ità kathayiæsÆ 'ti, siri cà 'ti\<*<22>*>/ Vessantara- sakuïe\<*<23>*>/ pubbe BÃrÃïasiyaæ pavattitaæ kÃraïaæ Ãharitvà dassento Ãha, tattha abravun ti SuciparivÃraseÂÂhinà pucchità kathayiæsu, uÂÂhÃnaviriye\<*<24>*>/ ti yo poso uÂÂhÃne ca viriye ca patiÂÂhito na ca paresaæ sampattiæ disvà usuyyati\<*<25>*>/ tasmiæ ahaæ abhiramÃmÅti\<*<26>*>/ evaæ\<*<27>*>/ tÃta Siri kathesi, usuyyake\<*<28>*>/ ti Alakkhi pana tÃta pucchità ahaæ parasampattiusuyyake duccite\<*<29>*>/ kalyÃnakammadussake, yo\<*<30>*>/ kalyÃïakammaæ dussento\<*<31>*>/ appiyÃyanto aÂÂiyanto\<*<32>*>/ na karoti tasmiæ abhiramÃmÅti Ãha, evaæ sà kÃlakaïïÅ mahÃrÃja ramati paÂirÆpadesavÃsÃdino kusalacakkassa bha¤janÅ, suhadayo ti sundaracitto hitacittako, nudÃ\<*<33>*>/ 'ti nÅhara\<*<34>*>/, nivesanan ti lakkhyÃ\<*<35>*>/ pana\<*<36>*>/ nivesanaæ bhava patiÂÂhà hohi. salakkhÅ dhitisampanno ti mahÃrÃja KÃsipati so puriso pa¤¤Ãya c' eva viriyena ca sampanno, mahaggato ti\<*<37>*>/ mahajjhÃsayo, corÃnaæ paccayabhÆte gaïhanto amittÃnam mÆlaæ\<*<38>*>/ core gaïhanto amittÃnaæ\<*<39>*>/ aggaæ chindatÅti vadati, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ghÃÂe-. 2 Ck -ya, Cs -yaæ. 3 Bd hadayena phaliteneva. 4 Bd ekÃlÃhÃne. 5 Bd ha-. 6 Bd hÃ-. 7 Bd uppilÃya cittakÃya. 8 Cks keÊisÅlaæ nÃma. 9 Cks -patta-. 10 Bd sabbÃni-. 11 Bd uppilÃpita-. 12 Bds daï¬akira¤¤o. 13 Cks ucchinditvÃ. 14 Bds add ca. 15 Bd saka. 16 Bds moha muÊhÃnaæ vacanaæ gahetvÃ. 17 Bd ka-. 18 Bd vattaæ. 19 so Bd; Cks kataro in the place of kataæ tato. 20 Cks -ra. 21 Ck -rati, Cs -rÃti. 22 Bd adds idaæ, Bs imaæ. 23 Bd -ïo. 24 Bds -ne-. 25 Bd ussuyati. 26 Bd adds Ãha. 27 Bds add tÃva. 28 Bd ussuya-. 29 Bds duhadaye. 30 Cks so. 31 Cs Bd dussanto. 32 Ck aÂÂhi-, Bd aÂi-. 33 Ck nudhÃ. 34 Cks add ti. 35 Ck -a, Cs lakhyÃ, Bd lakkhÃ. 36 Bd ïanaæ. 37 Cks omit ti. 38 Cks -le. 39 so Bd; Cks omit amittÃnaæ. >/ #<[page 115]># %< 1. TesakuïajÃtaka. (521.) 115>% Sakko ti Indo, bhÆtapatÅti rÃjÃnaæ Ãlapati, uÂÂhÃne ti uÂÂhÃnaviriye na- ppamajjati\<*<1>*>/ sabbakiccÃni karoti, sa\<*<2>*>/ kalyÃne ti so devarÃjà uÂÂhÃnaviriye manaæ karonto pÃpakammaæ akatvà kalyÃïe pu¤¤akammasmim ¤eva dhitiæ katvà appamatto uÂÂhÃne manaæ karoti, tassa pana kalyÃïakamme viriyakaraïa bhÃvadassanatthaæ\<*<3>*>/ dvÅsu devalokesu devatÃhi saddhiæ KaviÂÂhÃrÃmaæ\<*<4>*>/ Ãgantvà pa¤haæ pucchitvà dhammassa sutabhÃvo MahÃkaïhajÃtake attano Ãnu- bhÃvena janaæ tÃsetvà osakkantassa pavattitabhÃvo ti evam ÃdÅni vatthÆni kathetabbÃnÅti, gandhabbà ti cÃtummahÃrÃjikÃnaæ heÂÂhà catuyonikadevà catuyonikattà yeva kir' ete\<*<5>*>/ gandhabbà nÃma jÃtÃ, pitaro ti brahmagaïadevÃ\<*<6>*>/ ti uppattivasena\<*<7>*>/ chakÃmÃvacarÃ\<*<8>*>/, tÃdino ti tathÃvidhassa kusalÃbhiratassa\<*<9>*>/ ra¤¤o\<*<10>*>/ te sejÅvà honti samÃnajÅvikà upajÅvitabbÃ, tÃdisà hi rÃjÃno dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni karonto\<*<11>*>/ devatÃnaæ pattiæ denti, tÃ\<*<12>*>/ taæ pattiæ\<*<13>*>/ anumoditvà sampaÂicchitvà dibbayasena va¬¬hanti, anutiÂÂhantÅti, tÃdissa\<*<14>*>/ ra¤¤o viriyaæ karontassa appamÃdaæ Ãpajjantassa devatà anutiÂÂhanti anugacchanti\<*<15>*>/ dhammika- rakkhaæ saævidahanti, so ti so tvaæ, vÃyamassu cÃ\<*<16>*>/ 'ti tÃni raÂÂha- kiccÃni karonto tulanavasena tÅraïavasena paccakkhakammavasena\<*<17>*>/ tesu\<*<18>*>/ kic- cesu viriyaæ karassu, tattheva te vattapadà ti tÃta yaæ maæ tvaæ\<*<19>*>/ kiæ su\<*<20>*>/ kiccaæ kataæ varan ti pucchi tattha vata\<*<21>*>/ pa¤he ye\<*<22>*>/ ete mayà paÂha- men' eva vitathan ti Ãdayo vuttà ete vattapadà vattakoÂÂhÃsà ettha vattassu, esà ti yà te mayà kathità esà vata\<*<23>*>/ anusÃsanÅ, alan ti evaæ vattamÃno hi rÃjà attano mitte sukhÃpetuæ amittÃna¤ ca dukkhÃya alaæ pariyatto\<*<24>*>/ samatto\<*<24>*>/ ti. Evaæ Vessantarasakuïena ekÃya\<*<25>*>/ gÃthÃya ra¤¤o pa- mÃdaæ codetvà ekÃdasahi gÃthÃhi dhamme kathite Buddha- lÅÊhÃya pa¤ho kathito ti. MahÃjano acchariyabbhutacittajÃto sÃdhukÃrasatÃni pavattesi. RÃjà somanassappatto amacce Ãmantetvà "bho\<*<26>*>/ amaccà mama puttena Vessantarena evaæ kathentena kena\<*<27>*>/ kattabbakiccaæ" ti\<*<28>*>/ "mahÃsenaguttena\<*<29>*>/ devÃ" ti "tena hi 'ssa mahÃsenaguttaÂÂhÃnaæ\<*<29>*>/ dammÅti" Vessantaraæ ÂhÃnantare Âhapesi. So\<*<30>*>/ tato paÂÂhÃya mahÃsenaguttaÂÂhÃne\<*<29>*>/ Âhito pitu kammaæ akÃsÅti. Vessantarapa¤ho niÂÂhito. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -tÅti. 2 Cks omit sa. 3 Bd adds sarabhaÇgajÃtake. 4 Bd kapiÂhÃ-. 5 Bd kira te. 6 Ck brÃ-, Bd brahmÃno devÃ, Bs brÃhmagaïÃ-. 7 Bd upattidevavasena. 8 Bd adds deva. 9 Bd kusalavasenÃbhiratassa. 10 Bd adds tÃdisassa ra¤¤o viriyaæ karontassa ra¤¤o. 11 so all three MSS. 12 Bd te. 13 Cks pavattiæ. 14 Bd tÃdisassa. 15 Cks gacchanti. 16 Cks vÃ. 17 Ck paccakkhayadhammavasena, Cs paccakkayadh-. 18 Bds repeat tesu. 19 Bd omits tvaæ. 20 Bd ki su, Ck omits kiæ su. 21 Bds tava. 22 Bd yeva. 23 Bd vatava. 24 so Bd for samattho? Cks -anto. 25 Bd ettakÃya. 26 Bd bhonto. 27 Bd kiæ. 28 Cks omit mahÃsenaguttena devà ti tena hissa. 29 Bd -senaÇgutta-. 30 Cks omit so. >/ #<[page 116]># %<116 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% Puna rÃjà katipÃhaccayena purimanayen' eva Kuï¬aliniyà santikaæ dÆtaæ pÃhetvÃ\<*<1>*>/ sattame divase tattha gantvà paccÃ- gantvà tath' eva\<*<2>*>/ maï¬apamajjhe nisÅditvà Kuï¬aliniæ ÃnÃ- petvÃ\<*<3>*>/ suvaïïapÅÂhe nisinnaæ rÃjadhammaæ pucchanto @@ Tattha sakkhÅti mayà puÂÂhaæ pa¤haæ kathetuæ sakkhissasÅti pucchati\<*<4>*>/, Kuï¬alinÅti saliÇgato\<*<5>*>/ ÃgatanÃmenÃlapati, tassà kira dvÅsu kaïïapiÂÂhesu kuï¬alisaïÂhÃnÃ\<*<6>*>/ dve lekhà ahesuæ, tena tassÃ\<*<7>*>/ Kuï¬alinÅti nÃmaæ kÃresi, ma¤¤asÅti jÃnissasi mayà puÂÂhapa¤hassa atthan ti, khattiyabandhunÅti khattiyassa mahÃsenaguttassa\<*<8>*>/ bhaginÅbhÃvena nam evaæ Ãlapati, kasmà pan' esa Vessantarasakuïaæ evaæ apucchitvà imam eva pucchatÅti itthibhÃvena, itthiyo hi\<*<9>*>/ parittapa¤¤Ã, tasmà sace sakkoti pucchissÃmi no ce na pucchissÃ- mÅti\<*<10>*>/ vÅmaæsanavasena evaæ pucchitvà taæ ¤eva pa¤haæ pucchi. Sà evaæ ra¤¤Ã rÃjadhamme pucchite "tÃta maæ `itthikà nÃma kiæ kathessatÅti 'vÅmaæsasi\<*<11>*>/ ma¤¤e, sakalan te rÃja- dhammaæ dvÅsu yeva padesu pakkhipitvà kathessÃmÅti" vatvÃ\<*<12>*>/ Ãha: @*>/ sabbaæ patiÂÂhitaæ aladhassa ca yo lÃbho laddhassa anurakkhanÃ\<*<14>*>/. || Ja_XVII:15 ||>@ @@ @*>/ siyà sÆto\<*<16>*>/ va rathaæ saægaïhe so te {kiccÃni} kÃraye. || Ja_XVII:17 ||>@ @*>/ sayaæ cittaæ avekkhiya nidhi¤ ca iïadÃna¤ ca na kare parapattiyÃ\<*<18>*>/. || Ja_XVII:18 ||>@ @*>/ ja¤¤Ã, sayaæ ja¤¤Ã katÃkataæ, niggaïhe niggahÃrahaæ, paggaïhe paggahÃrahaæ. || Ja_XVII:19 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pesetvÃ. 2 Bd tattheva. 3 Bds ÃharÃpe-. 4 Bd pucchi. 5 Bds tassÃliÇgato. 6 Cks -naæ 7 Bd tenassÃ. 8 Bd -senaÇgutta-. 9 Cks pi. 10 Cks -mi. 11 Cks vimaæsati. 12 Cks omit vatvÃ. 13 Bds yattha. 14 Bd -ïÃ. 15 Cks vane. 16 all three MSS. su-. 17 Cs -antajano? Ck Bd -atthajano. 18 so all three MSS. 19 Bds Ãyaævayaæ, Cks ayavayaæ. >/ #<[page 117]># %< 1. TesakuïajÃtaka (521.) 117>% @*>/ anusÃsa rathesabha, mà te adhammikà yuttà dhanaæ raÂÂha¤ ca nÃsayuæ. || Ja_XVII:20 ||>@ @@ @*>/ mu¤ca\<*<3>*>/ subÃÊham adhikodhitaæ, kodhasà hi bahÆ pi tà kulà akulataæ\<*<4>*>/ gatÃ. || Ja_XVII:22 ||>@ @*>/. || Ja_XVII:23 ||>@ @@ @*>/ anusÃsanÅ, dakkh' assu dÃni pu¤¤akaro asoï¬o avinÃsako, sÅlav' assu\<*<7>*>/ mahÃrÃja, dussÅlo vinipÃtako\<*<8>*>/ ti. || Ja_XVII:25 ||>@ Tattha padakÃnÅti kÃraïapadÃni, yesÆ\<*<9>*>/ 'ti yesu dvÅsu padesu sabbaæ atthaæ jÃtaæ\<*<10>*>/ hitasukhaæ\<*<11>*>/ patiÂÂhitaæ, aladdhassà 'ti yo pubbe aladdhassa lÃbhassa lÃbho yà ca\<*<12>*>/ laddhassa anurakkhanÃ, tÃta anuppannassa hi lÃbhassa uppÃdanaæ nÃma na\<*<13>*>/ bhÃro uppannassa pana anurakkhanam\<*<14>*>/ eva bhÃro, ekacco hi yasaæ\<*<15>*>/ uppÃdetvÃpi yase pamatto mÃnaæ\<*<16>*>/ uppÃdetvà pÃïÃtipÃtÃ- dÅni karoti mahÃcoro hutvà raÂÂhaæ vilumpamÃno carati, atha naæ rÃjÃno gÃhÃpetvà mahÃvinÃsaæ pÃpenti, athavà pana\<*<17>*>/ rÆpÃdÅsu kÃmaguïesu pamatto ayoniso dhanaæ nÃsento sabbasÃpateye\<*<18>*>/ khÅïe kapaïo hutvà cÅrakavasano\<*<19>*>/ kapÃlam\<*<20>*>/ ÃdÃya carati, pabbajito vÃ\<*<21>*>/ pana gandhadhurÃdivasena lÃbhasakkÃraæ nibbattetvà pamatto hÅnÃya vattati, aparo paÂhamajjhÃnÃdÅni nibbattetvÃpi muÂÂhassatitÃya\<*<22>*>/ tathÃrÆpe Ãrammaïe bajjhitvà jhÃnà parihÃyati, evaæ uppannassa yasassa và jhÃnÃdilÃbhassa và rakkhanam\<*<23>*>/ eva dukkaraæ, tadatthadÅpanatthaæ pana\<*<24>*>/ Devadattassa vatthuæ Mudulakkhaïa-Lomasakassapa-HÃritajÃtaka-Saæ- kappajÃtakÃni ca kathetabbÃni, eko pana lÃbhasakkÃraæ uppÃdetvà appamÃde Âhatvà kalyÃïakammaæ karoti, tassa so yaso sukkapakkhe cando viya pava¬¬hati, tasmà mahÃrÃja\<*<25>*>/ appamatto payogasampattiyà Âhatvà dhammena r. kÃrento tava uppannaæ yasaæ\<*<26>*>/ anurakkhÃhÅti, jÃnÃhÅti bhaï¬ÃgÃrikakammÃdikÃraïatthaæ upadhÃrehi. anakkhÃkitave ti anakkhe akitave ajÆtakare\<*<27>*>/ c' eva akerÃÂike \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks raÂÂhaæ, Bd janapade attaæ, Bs atthaæ. 2 Cks avisara, Bds adhisare. 3 Cks mucca 4 Bd kusalà akusalaæ. 5 Bd asi dukkhindriyo. 6 Bd va. 7 Bd silavÃssu, Cks sÅlavassa. 8 Bd -tiko. 9 Bds yatthÃ. 10 Cs atthajÃtaæ, Ck atthajÃta 11 Bd hitaæ-. 12 Cks va. 13 Bd omits na. 14 Bd -ïam. 15 Bd sayaæ. 16 Bd pamÃdaæ. 17 Bd uppanna. 18 Cks -patiyye. 19 Bd pilotikavasano. 20 Bd kapalam? 21 Bd omits vÃ. 22 Bd muÂhassatitÃya, Cks muÂÂhasatiyÃ. 23 Bd -ïam. 24 Bd omits pana. 25 Bd adds tvaæ. 26 Ck sayaæ. 27 Bds ajuta-, Cks adÆta. >/ #<[page 118]># %<118 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% ca, asoï¬e ti pÆvasurÃgandhamÃlÃsoï¬abhÃvarahite, avinÃsake ti tava santakÃnaæ dhanadha¤¤ÃdÅnaæ anÃsake\<*<1>*>/, yo ti yo amacco taæ c' eva\<*<2>*>/ ya¤ ca te ghare dhanaæ siyà taæ rakkheyya, sÆto\<*<3>*>/ và 'ti rathasÃrathi viya yathà sÃrathi visamamagganivÃraïatthaæ\<*<4>*>/ asse\<*<5>*>/ saægaïhanto rathaæ saæganheyya evaæ yo saha bhogehi taæ rakkhituæ sakkoti so te amacco nÃma, tÃdisaæ gahetvà bhaï¬ÃgÃrikakiccÃni\<*<6>*>/ kÃraye\<*<7>*>/, susaægahÅtantajano\<*<8>*>/ ti tÃta yassa hi ra¤¤o attano antojano antovaÊa¤janakaparijano\<*<9>*>/ ca dÃnÃdÅhi asaægahÅto hoti tassa antonivesane suvaïïahira¤¤ÃdÅni tesaæ\<*<10>*>/ asaægahitamanussÃnaæ vasena nassanti, antomanto bahi gacchati\<*<11>*>/, tasmà tvaæ\<*<12>*>/ suÂÂhugahitÃntojano\<*<13>*>/ hutvà etta- kaæ hi\<*<14>*>/ nÃma me vittan ti sayaæ attano dhanaæ avekkhitvà asukaÂÂhÃne nÃma nidhiæ nidhema asukassa iïaæ demà 'ti idaæ ubhayam pi, na kare parapattiyÃ\<*<15>*>/ ti\<*<16>*>/ parapattiyÃyitvÃ\<*<17>*>/ mà kari, sabbaæ\<*<18>*>/ attapaccakkhen' eva\<*<19>*>/ kareyyÃsÅti vadati, Ãyavayan\<*<20>*>/ ti tato uppajjanakaæ\<*<21>*>/ Ãya¤ ca\<*<22>*>/ tesaæ tesaæ dÃtabbavaya¤ ca sayam eva jÃneyyÃsÅti, katÃkatan ti saægÃme và navakamme và a¤¤esu và kiccesu iminà idaæ nÃma mayhaæ kataæ iminà na katan ti evam\<*<23>*>/ pi sayam eva vÃ\<*<24>*>/ jÃneyyÃsi\<*<25>*>/ mà parapattiyÃ\<*<26>*>/ ahosi, niggaïhe ti tÃta rÃjà nÃma sandhicchedakÃrakaæ niggahÃraham Ãnetvà dassitaæ upaparikkhitvà sodhetvà porÃïakarÃjÆhi Âhapitadaï¬aæ oloketvà dosÃnurÆpaæ niggaïheyya, paggaïhe ti yo pana paggahÃraho hoti abhinnassa và parabalassa bhettÃ\<*<27>*>/ bhinnassa và sakabalassa ÃrÃdhako\<*<28>*>/ aladdhassa và rajjassa Ãharako\<*<29>*>/ laddhassa và thÃvarakÃrako yena và pana jÅvitaæ dinnaæ hoti evarÆpaæ paggaïheyya\<*<30>*>/ mahantaæ sakkÃrasammÃnaæ kareyya, evaæ hi 'ssa kiccesu a¤¤esu\<*<31>*>/ pi uraæ datvà kattabbaæ karissanti, jÃnapadan ti janapadavÃsÅnaæ atthaæ yasaæ attapaccakkhen' eva anusÃsa, adhammikà yuttà ti adhammikà tattha tattha niyuttà ayuttakÃla¤ ca gahetvà vinicchayaæ bhindantà tava dhana¤ ca raÂÂha¤ ca mà nÃsayuæ, iminà kÃraïena appamatto hutvà sayam eva anusÃsa, vegenà 'ti sahasà atuletvà atiretvÃ, vegasà ti atuletvà chandÃdivasena sahasà kataæ kammaæ\<*<32>*>/ na hi sÃdhukaæ\<*<33>*>/ na sundaraæ, kiækÃraïÃ: tÃdisaæ hi katvà mando pacchà vippaÂisÃravasena idhaloke apÃyadukkhÃni\<*<34>*>/ anubhonto\<*<35>*>/ paraloke ca anutappati\<*<36>*>/, ayaæ pan' attho\<*<37>*>/ 'isÅnam antaraæ katvà BharurÃjÃ\<*<38>*>/ ti me sutan 'ti BharujÃtakena\<*<39>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds avinÃ-. 2 Bd ya¤cevÃ. 3 all three MSS. su-. 4 Bds -maggagamanani-. 5 Cks asesu. 6 Bds -kÃdikiccÃni. 7 Bds kÃreyya, Cks kÃraya. 8 Ck -atthajano, Cs -attajano? Bd -attajano. 9 Ck -antojana-, Cs ra¤¤o anne antovala¤j-, Bd -antojano vala¤c-. 10 Cks tesu. 11 so Cks; Bd anto bahi ca gacchantÃ. 12 Bd taæ. 13 Bd saæga-. 14 Bd omits hi. 15 so all three MSS. 16 Cks omit ti. 17 Ck -patthiyÃyitvÃ, Cs -patitiyÃdhitvÃ, Bd -pattiyÃpitvaæ. 18 Bd tabbaæ. 19 Ck -paccavekkheneva, Cs antopaccavekkheneva, Bds attapaccakkhameva. 20 Cks Ãya-, Bd ayaæ. 21 Cks -ka. 22 Bd aya¤ca. 23 Bd etaæ. 24 Bd omits vÃ. 25 Cks -ti. 26 so Bd; Cks -yo. 27 Bd tinno. 28 Bd adhÃrako. 29 Cks ÃhÃ-. 30 Bds paggaïhÃrakaæ paggahetvà in the place of paggaïheyya. 31 Cks a¤¤o. 32 Bd kappa¤hi. 33 Cs sÃdukaæ. 34 Bd -aæ. 35 Bd -bhavanto. 36 Bd -tapati. 37 Bd adds ti. 38 Bds garu-, Vol. II 172|18. 39 Bd garurÃjÃjÃt-. >/ #<[page 119]># %< 1. TesakuïajÃtaka. (521.) 119>% dÅpetabbo, mà te avisare mu¤ca\<*<1>*>/ subÃÊhamadhikodhitaï ti tÃta tava hadayaæ\<*<2>*>/ kusalaæ avisaritvÃ\<*<3>*>/ atikkamitvÃ\<*<4>*>/ pavatte paresaæ akusaladhammesu\<*<5>*>/ subÃÊham\<*<6>*>/ adhikodhitaæ kujjhÃpitaæ\<*<7>*>/ hutvà mà mu¤ca\<*<8>*>/ mà patitthayatÆ\<*<9>*>/ 'ti attho, i. v. h.: tÃta yadà te vinicchaye Âhitassa iminà puriso\<*<10>*>/ và hato sandhi và chinno\<*<11>*>/ ti\<*<12>*>/ coraæ dassenti\<*<13>*>/ tadà te paresaæ vacanehi suÂÂhu kodhitaæ\<*<14>*>/ pi hadayaæ kodhavasena mà mu¤ca\<*<8>*>/ apariggahetvà mà daï¬aæ panesi\<*<15>*>/, kiæ- kÃraïÃ: acoram pi hi\<*<16>*>/ coro ti gahetvà Ãnenti, tasmà akujjhitvÃ\<*<17>*>/ ubhinnaæ attapaccakkhikÃnaæ\<*<18>*>/ kathaæ sutvà suÂÂhu sodhetvà attapaccakkhena tassa corabhÃvaæ ¤atvà paveïiyà Âhapitadaï¬avasena kattabbaæ karohi, ra¤¤Ã hi uppanne pi koddhe hadayaæ sÅtalaæ akatvà kammaæ na kÃtabbaæ, yadà pan' assa hadayaæ nibbutaæ hoti mudukaæ tadà vinicchayakammaæ kÃ- tabbaæ, pharusehi cittehi\<*<19>*>/ pakkaÂÂhite\<*<20>*>/ udake mukhanimittaæ viya kÃraïaæ na pa¤¤Ãyati, kodhasÃhÅti\<*<21>*>/ tÃta kodhane hi bahÆni pi tÃni\<*<22>*>/ rÃjakulÃni akulabhÃvaæ\<*<23>*>/ gatÃni mahÃvinÃsam eva pattÃnÅti, imassa pan' atthassa dÅpa- natthaæ KhantivÃdijÃtakaæ\<*<24>*>/ NÃÊikerarÃjassa vatthuæ sahassabÃhu-Ajjunavatthu- ÃdÅni\<*<25>*>/ kathetabbÃni, patÃrayiti tÃta ahaæ paÂhavissaro ti mà mahÃjanaæ kÃyaduccaritÃdianatthÃya patÃrayi\<*<26>*>/ otÃrayi, yathà taæ anatthaæ samÃdÃya vattati mà evam akÃsÅti attho, mà te ÃsÅti\<*<27>*>/ tÃta\<*<28>*>/ tava vijite manussa- jÃtikÃnaæ và tiracchÃnajatikÃnaæ và itthipurisÃnaæ dukkhudrayo\<*<29>*>/ dukkhuppatti mà Ãsi\<*<30>*>/, yathà hi adhammikarÃjÆnaæ vijite manussà kÃyaduccaritÃdÅni karitvÃ\<*<31>*>/ niraye uppajjanti tava raÂÂhavÃsÅnaæ dukkhaæ yathà na hoti tathà karohiti attho, apetalomahaæsassà 'ti attÃnuvÃdÃdibhayehi nibbhayassa, iminà idaæ dasseti: tÃta yo rÃjà kismi¤ci Ãsaækaæ akatvà attano kammam\<*<32>*>/ eva anussarati chandavasena yaæ yaæ icchati taæ taæ karoti vissaÂÂhayaÂÂhi viya andho niraækuso viya caï¬ahatthi hoti tassa sabbe bhogà vinassanti, tassa taæ bhogavyasanaæ dukkhan ti vuccati\<*<33>*>/, tatth' eva te vattapadà ti\<*<34>*>/ purimanayen' eva veditabbaæ\<*<35>*>/, dakkhassu dÃnÅti tÃta tvaæ imaæ anusÃ- saniæ\<*<36>*>/ sutvà idÃni dakkho analaso pu¤¤Ãnaæ karaïena pu¤¤akaro surÃdi- pariharaïena asoï¬o diÂÂhadhammikasamparÃyikassa atthassa avinÃsanena avinÃ- sako bhaveyyÃsi, sÅlavassÆ\<*<37>*>/ 'ti sÅlavÃ\<*<38>*>/ ÃcÃrasampanno bhava, dasasu rÃja- dhammesu patiÂÂhÃya r. kÃrehi\<*<39>*>/, dussÅlo vinipÃtiko ti dussÅlo hi mahÃ- rÃja\<*<40>*>/ attÃnaæ niraye vinipÃtento vinipÃtako\<*<41>*>/ nÃma hotÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks mucca, all three MSS. avisare. 2 Bd adds dukkhaæ. 3 Bd adhi-. 4 Bd aviti-. 5 Bds -kamme. 6 Bd suÂhu-. 7 Cks kujjha-, Bd kujhÃmitaæ. 8 Cks mucca. 9 so Cks; Bd patiÂha. 10 Bs -sena. 11 Bd chinnaæ. 12 Bd iti. 13 Bd dassissanti. 14 Cks kotam. 15 Cs païe-. 16 Ck acoramhi. 17 Bds add va. 18 Bd -paccatthikÃnaæ. 19 Cks ecitte. 20 Cs pakkaÂÂhate, Bd pakkutike, Bs pakkuthiti. 21 Cks hi, omitting ti. 22 Ck bahunÅpÅtà ti, Cs bahÆni, Bd bahÆhi pi tÃni. 23 Bd akusala-. 24 Cks -vÃdajÃtakaæ, Bd -dijÃtake. 25 Bd -a¤cuna- 26 Cs adds mÃ, Bd ha. 27 Bd asiti. 28 Bs adds ahaæ pathavissaro. 29 Cks dukkhadrayo? Bd dukkhindriyo. 30 Bd dukkhuppattamakÃsi. 31 Bd -tÃni katvÃ. 32 Bd kÃmam. 33 Cks -anti. 34 Cks omit ti. 35 Bd yojetabbaæ. 36 Bd -naæ. 37 Cks -vassÃ. 38 Cks add ca. 39 Ck ka-. 40 Bd adds attÃ. 41 Bd -tiko. >/ #<[page 120]># %<120 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% Evaæ Kuï¬alinÅ pi ekÃdasahi gÃthÃhi dh. desesi. RÃjà tuÂÂho amacce Ãmantetvà pucchi: "bho\<*<1>*>/ amaccà mama dhÅtÃya Kuï¬aliniyà evaæ kathayamÃnÃya kena kattabbakiccaæ katan" ti. "Bhaï¬ÃgÃrikena devÃ" 'ti. "Tena hi 'ssà bhaï¬ÃgÃri- kaÂÂhÃnaæ dammÅti" Kuï¬aliniæ\<*<2>*>/ ÂhÃnantare Âhapesi. Sà tato paÂÂhÃya bhaï¬ÃgÃrikaÂÂhÃne Âhatvà pitu kammaæ akÃsÅti. Kuï¬alinipa¤ho niÂÂhito. Puna rÃjà katipÃhaccayena purimanayen' eva Jambuka- paï¬itassa santikaæ dÆtaæ pesetvà sattame divase tattha gantvà sampattiæ anubhavitvà paccÃgato\<*<2>*>/ tath' eva maï¬apa- majjhe nisÅdi. Amacco Jambukapaï¬itaæ ka¤canabaddha- pÅÂhe\<*<4>*>/ nisÅdÃpetvà pÅÂhaæ sÅsenÃdÃya Ãga¤chi\<*<5>*>/. Paï¬ito pitu aæke\<*<6>*>/ nisÅditvà kÅÊitvà gantvà ka¤canapÅÂhe yeva nisÅdi. Atha naæ rÃjà pa¤haæ pucchanto @*>/ kosikaæ\<*<8>*>/ Kuï¬alini¤ ca tath' eva\<*<9>*>/, Jambuka tvaæ dÃni vadehi\<*<10>*>/ balÃnaæ balam uttaman ti g. Ã. || Ja_XVII:26 ||>@ Tass' attho: tÃta Jambuka ahaæ tava bhÃtaraæ kosiyagottaæ Vessantaraæ bhagini¤ ca te Kuï¬aliniæ rajadhammaæ pucchiæ\<*<11>*>/, te attano balena kathe- suæ, yathà pana te\<*<12>*>/ pucchiæ\<*<13>*>/ tath' eva idÃni puttaæ Jambukaæ pucchÃmi, tvaæ me rÃjadhamma¤ ca uttamabala¤ ca kathehÅti. Evaæ rÃjà M-aæ pa¤haæ pucchanto a¤¤esaæ pucchita- niyÃmena apucchitvà visesetvà pucchi. Ath' assa paï¬ito "tena hi mahÃrÃja ohitasoto suïa\<*<14>*>/, sabban te kathesÃmÅti" pasÃrita- hatthe sahassatthavikaæ Âhapento viya dhammadesanam Ãrabhi: @*>/ nÃma carimaæ vuccate balaæ, bhogabala¤ ca dÅghÃvu dutiyaæ vuccate balaæ, || Ja_XVII:27 ||>@ @*>/ taæ catutthaæ asaæsayaæ, yÃni\<*<17>*>/ c' etÃni sabbÃni adhigaïhÃti paï¬ito || Ja_XVII:28 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd bhonto. 2 Bd -niyÃva. 3 Bds pacchÃ-. 4 Bd -bandha-. 5 Bd Ãgacchi. 6 Bd aÇge. 7 Cks -hÃsi, Bd Ãpucchimha. 8 Bd kosiyagottaæ. 9 so all MSS. for tatheva ca? 10 so all three MSS. for vada? 11 Bd Ãpucchimhi, Ck pucchi, Cs pucchin. 12 Bds panete. 13 Bd pucchitÃ. 14 Bd suïÃhi. 15 Bd -hu-. 16 Ck ahimajjaccabalaæ, Cs abhimajjabalaæ, Bd abhijja¤caba-. 17 so all three MSS. for yena? >/ #<[page 121]># %< 1. TesakuïajÃtaka. (521.) 121>% @*>/, pa¤¤Ãbalen' upatthaddho atthaæ vindati paï¬ito. || Ja_XVII:29 ||>@ @*>/ uttamaæ akÃmassa pasayhaæ\<*<3>*>/ và a¤¤o taæ paÂipajjati. || Ja_XVII:30 ||>@ @@ @*>/ sukhÃni vindati. || Ja_XVII:32 ||>@ @*>/. || Ja_XVII:33 ||>@ @@ @*>/ nÃnÃyatanasevino\<*<6>*>/ na nibbindiyakÃrissa samma-d-attho vipaccati. || Ja_XVII:35 ||>@ @@ @*>/ tÃni tvaæ tÃta sevassu, mà akammÃya randhayi\<*<8>*>/, akammanÃ\<*<9>*>/ hi dummedho naÊÃgÃraæ va sÅdatÅti. || Ja_XVII:37 ||>@ Tattha mahaggate ti mahÃrÃja imasmiæ sattaloke mahajjÃsaye purise pa¤cavidhaæ balaæ hoti, bÃhÃbalan\<*<10>*>/ ti kÃyabalaæ, cariman ti taæ ati- mahantam pi samÃnaæ lÃmakam eva, kiækÃraïÃ: dandhabalabhÃvena\<*<11>*>/, sace hi kÃyabalaæ mahantaæ nÃma bhaveyya vÃraïabalato laÂukikÃya\<*<12>*>/ balaæ khudda- kaæ bhaveyya vÃraïabalaæ pana andhabÃlabhÃvena\<*<13>*>/ maraïassa paccayo jÃtaæ, laÂukikÃ\<*<12>*>/ attano ¤ÃïakusalatÃya vÃraïaæ jÅvitakkhayaæ pÃpesÅti\<*<14>*>/, imasmiæ pan' atthe na h' eva sabbattha balena kiccaæ, `balaæ hi bÃlassa vadhÃya hotÅti' suttaæ Ãharitabbaæ, bhogabalan ti upatthambhanavasena sabbaæ\<*<15>*>/ hira¤¤asuvaïïÃdiupabhogajÃtaæ bhogabalaæ nÃma, taæ kÃyabalato mahantataraæ, amaccabalan ti abhejjamantassa sÆrassa suhadassa\<*<16>*>/ amacca- maï¬alassa atthitÃ\<*<17>*>/, taæ balaæ saægÃmasÆratÃya purimehi belehi mahanta- taraæ\<*<18>*>/, abhijaccabalan\<*<19>*>/ ti tÅïi kulÃni atikkamitvà khattiyakulavasena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -balabala, Cs -balaæbala. 2 Bd dhÃ-. 3 Cks akÃmasÃ-, Bd akÃmapakÃsayhaæ, Bs akÃmassa paseyhaæ. 4 Cks add pi. 5 Bds -ijaæ. 6 Bds anÃya- 7 Ck sambhakassÃ-, Cs samhakassÃ-, Bd sambhÆta-. 8 Bd raddhayi, Cks ru- 9 Bds -unÃ. 10 Bd -hu-. 11 Bd andabÃla. 12 Bd le-. 13 Cs -ba-. 14 Bd -si. 15 Cks sabba. 16 Bds -dayassa. 17 Bds -tÃya. 18 Bd Cs mahantaraæ 19 Bd abhijja-. >/ #<[page 122]># %<122 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% jÃtisampatti, taæ itarehi balehi mahantataraæ\<*<1>*>/, jÃtisampannà eva hi yujjhanti na itare, yÃnicetÃnÅti yÃni ca etÃni\<*<2>*>/ cattÃri pi balÃni paï¬ito pa¤¤Ãnu- bhÃvena\<*<3>*>/ adhigaïhÃti\<*<4>*>/ abhibhavati taæ sabbabalÃnaæ pa¤¤Ãbalaæ seÂÂhan ti ca aggan ti ca\<*<5>*>/ vuccati, kiækÃraïÃ: tena hi balen' upatthaddho paï¬ito atthaæ vindati va¬¬hiæ pÃpuïÃti, tadatthajotanatthaæ `puïïaæ nadiæ yena ca peyya- mÃhÆ' 'ti PuïïanadÅjÃtakaæ SirikÃÊakaïïipa¤ho\<*<6>*>/ Pa¤capaï¬itapa¤ho\<*<6>*>/ Sattu- bhastajÃtaka-SambhavajÃtaka-SarabhaÇgajÃtakÃdÅni kathetabbÃni, mando ti mandapa¤¤o bÃlo, phÅtan\<*<7>*>/ ti tÃta mandapa¤¤o puggalo sattaratanapuïïaæ ce pi\<*<8>*>/ uttamaæ dharaïiæ labhi\<*<9>*>/ tassa anicchamÃnass' eva pasayhakÃraæ\<*<10>*>/ và pana katvà a¤¤o pa¤¤Ãsampanno taæ paÂipajjati mando\<*<11>*>/ laddham pi\<*<12>*>/ yasaæ rakkhituæ kulasantakaæ và pana paveïiÃgatam pi r. adhigantuæ na sakkoti, tadatthajotanatthaæ `addhà PÃda¤jalÅ sabbe pa¤¤Ãya atirocatÅti' PÃda¤jali- jÃtakaæ\<*<13>*>/ kathetabbaæ, laddhÃnà 'ti jÃtisampattiæ nissÃya kulasantakaæ r. labhitvÃpi, sabbena pÅti\<*<14>*>/ sakalena pi rajjena (add: na) jÅvati anupÃya- kusalatÃya duggato va hotÅti, evaæ M. ettake ÂhÃne apaï¬itassa aguïaæ kathetvà idÃni pa¤¤aæ\<*<15>*>/ pasaæsanto pa¤¤Ã ti Ãdim Ãha, tattha sutan ti sutapariyattakaæ\<*<16>*>/, taæ hi pa¤¤avÃ\<*<17>*>/ vinicchinati\<*<18>*>/, kittisilokavaddhanÅti kittighosassa ca lÃbhasakkÃrassa ca vaddhanÅ, sukhÃni vindatÅti dukkhe uppanne pi nibbhayo hutvà upÃyakusalatÃya sukhaæ paÂilabhati, tadatthadÅpa- natthaæ `yass' ete caturo dhammà vÃnarinda yathà tava\<*<19>*>/', `alam etehi jambÆhi\<*<20>*>/ ambehi\<*<21>*>/ panasehi cÃ\<*<22>*>/ 'ti ÃdÅni jÃtakÃni kathetabbÃni, asussÆsan ti paï¬itapuggale apayirupasanto asuïanto, dhammaÂÂhan ti sabhÃvakÃraïe Âhitaæ, bahussutaæ anÃgamma tassa\<*<23>*>/ asaddahanto, avinibbhujan\<*<24>*>/ ti atthÃnatthaæ kÃraïÃkÃraïaæ anogÃhanto atÅrento na koci pa¤¤aæ\<*<25>*>/ adhigacchati tÃta\<*<26>*>/, dhammavibhÃga¤¤Æ\<*<27>*>/ ti dasakusalakammapathavibhÃgakusalo, kÃ- luÂÂhÃyÅti viriyaæ kÃtuæ yuttakÃle viriyassa\<*<28>*>/ kÃrako, anuÂÂhatÅti tasmiæ tasmiæ kÃle taæ taæ kiccaæ karoti, tassà 'ti\<*<29>*>/ tassa puggalassa kammaphalaæ samijjhati nippajjati, anÃyatanasÅlassà 'ti anÃyatanaæ vuccati lÃbhayasa- sukhÃnaæ anÃkaro\<*<30>*>/ dussÅlyakammaæ\<*<31>*>/ taæsÅlassa tena dussÅlyakammena sa- mannÃgatassa anÃyatanabhÆtaæ dussÅlapuggalaæ sevantassa, kusalassa kammassa karaïakÃle nibbindiyakÃrissà 'ti\<*<32>*>/ nibbinditvà ukkaïÂhitvÃ\<*<33>*>/ karontassa, evarÆpassa\<*<34>*>/ puggalassa kammÃnaæ\<*<35>*>/ attho sammà na vipaccati na sam- pajjati\<*<36>*>/, tÅni\<*<37>*>/ kulaggÃni cha kÃmaggÃni na upetÅti\<*<38>*>/ attho, ajjhatta¤ cà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd mahantaraæ 2 Cks add ca. 3 Bd pa¤¤ÃnabhÃ-, Cks yassÃnu-. 4 Cks Cks asaægaïhÃti. 5 Cks omit ca. 6 Bd -aæ. 7 Cks jÅvitan. 8 Cks cetipi, Bd ce. 9 Bds labhati. 10 Bd paseyyÃkÃraæ. 11 Bd adds hi. 12 Bd omits pi. 13 Bd adds vÃ. 14 Bds add tena. 15 Cks paæ¤Ã. 16 Ck -santakaæ, Bds pariyatti. 17 Bd pa¤¤Ãva. 18 Bd -cchindati. 19 Cks add yassete tayo dhammà vÃnarinda yathà tava. 20 Bd appehi. 21 Ck jambehi, Bd jappuhi. 22 Ck vÃ. 23 Bds taæ. 24 Bd -bbhajan. 25 Cs -Ã. 26 Cs nÃni or tÃti. 27 so Cs Bd; asussusan ti --- ¤¤Æ wanting in Ck. 28 Bd viya. 29 Cks omit tassÃti. 30 Bs anÃcÃro, Bd anÃcoro. 31 Cks -an. 32 Cks -rissa, omitting ti. 33 Ck ukkaÂÂhi-, Bd ukkanitvà corr. to ukkaï¬i-. 34 Bds add tÃta. 35 Bd -Ãni. 36 Ck -tÅ, Bd omits na sampajjati. 37 Ck tinÅ, Cs tini, Bd kini. 38 Bd upanevvatÅti. >/ #<[page 123]># %< 1. TesakuïajÃtaka. (521.) 123>% 'ti attano niyakajjhattaæ aniccabhÃvanÃdivasena payuttassa, tathÃyatana- sevino ti tath' eva sÅlavante puggale sevamÃnassa, vipaccatÅti\<*<1>*>/ sampajjati, mahantaæ yasaæ deti, yogappayogasaækhÃtan ti yogayu¤jitabbayuttake\<*<2>*>/ kÃraïe payogakoÂÂhÃsabhÆtaæ pa¤¤am\<*<3>*>/, sambhatassÃ\<*<4>*>/ 'ti rÃsikatassa anu- rakkhanaæ\<*<5>*>/, tÃni tvan ti etÃni ca dve purimÃni ca mayà vuttakÃraïÃni\<*<6>*>/ sabbÃni tÃta sevassu, mayà vuttaæ ovÃdaæ hadaye katvà attano ghare dhanaæ rakkha, mÃ\<*<7>*>/ akammÃya randhayÅti\<*<8>*>/ ayuttena akÃraïena mà randhayi, taæ dhanaæ mà jhÃpayi mà nÃsayi, kiækÃraïÃ: akammanÃ\<*<9>*>/ hÅti ayutta- kammakÃraïena\<*<10>*>/ dummedho puggalo sabbaæ\<*<11>*>/ dhanaæ nÃsetvà pacchà dug- gato naÊÃgÃraæ va sÅdatÅti\<*<12>*>/ yathà naÊÃgÃraæ mÆlato paÂÂhÃya jÅramÃnaæ appatiÂÂhaæ patati evaæ akÃraïena dhanaæ nÃsetvà apÃyesu nibbattatÅti. Evam pi Bo. ettakena ÂhÃnena pa¤ca balÃni vaïïetvà pa¤¤Ãbalaæ ukkhipitvà candamaï¬ale\<*<13>*>/ paharanto\<*<14>*>/ viya ka- thetvà idÃni dasahi gÃthÃhi ra¤¤o ovÃdaæ deti: @@ @@ @@ @@ @@ @*>/ janapadesu ca --pe--. || Ja_XVII:43 ||>@ @@ @@ @*>/ sukhÃvaho\<*<17>*>/, idha dhammaæ caritvÃna rÃja saggaæ gamissasi. || Ja_XVII:46 ||>@ @*>/ devà sabrahmakà suciïïena divaæ pattÃ, mà dhammaæ rÃja pamÃdo\<*<19>*>/ ti. || Ja_XVII:47 ||>@ Tattha paÂhamagÃthÃya tÃva dhamman ti mÃtupaÂÂhÃnaæ pitupaÂÂhÃnaæ, dhammaæ kÃlass' eva vuÂÂhÃya mÃtÃpitunnaæ mukhodakadantakaÂÂhadÃnaæ Ãdiæ katvà sabbaæ sarÅrapariharaïaæ\<*<20>*>/ karonto ca\<*<21>*>/ pÆrehÅti vadati, putta- dÃresÆ 'ti puttadhÅtaro tÃva pÃpà nivÃretvà kalyÃne nivesento\<*<22>*>/ sippaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks vipajja-. 2 Cks yoga--ko, Bd yoga-- tabbake, omitting yutta, Bs yoge-. 3 Cks paæ¤Ã. 4 Bs sambhÆ. 5 Bds -ïaæ. 6 Cks -kara-. 7 Bd adds naæ. 8 Bd raddha-. 9 Bd -unÃ. 10 Cks -kara-. 11 Bds sakaæ. 12 Cks sÅdati. 13 Bds -laæ. 14 Bds saæha-. 15 Bd raÂhesu. 16 Bd suciïïo. 17 Bd sukhamÃvahÃ. 18 Ck Bd indÃ. 19 read pÃmado, cfr. IV. p.422. 20 Bd sabba sarirapaÂijaggaharaïaæ. 21 Bd va. 22 Bd nisevanto. >/ #<[page 124]># %<124 XVII CattÃlÅsanipÃta.>% uggaïhÃpento vayappattakÃle patirÆpakulavasena\<*<1>*>/ ÃvÃhavivÃhaæ karonto samaæ- vasena\<*<2>*>/ dhanaæ dento puttesu dhammaæ carati nÃma, bhariyaæ samÃnento\<*<3>*>/ anaticaranto issariyaæ\<*<4>*>/ vossajjanto alaækÃraæ anuppÃdento dÃresu dhammaæ carati nÃma, mittÃmaccesÆ 'ti mittÃmacce catÆhi saÇgahavatthÆhi saægaï- hanto\<*<5>*>/ avisaævÃdento\<*<6>*>/ tesu\<*<7>*>/ dhammaæ carati nÃma, vÃhanesu balesu cà 'ti hatthiassÃdÅnaæ vÃhanÃnaæ balakÃyassa\<*<8>*>/ dÃtabbayuttakaæ dento sakkÃ- raæ karonto\<*<9>*>/ hatthiassÃdayo mahallakakÃle kamme\<*<10>*>/ ayojento tesu dhammaæ carati nÃma, gÃmesu nigamesu cà 'ti gÃmanigamavÃsino daï¬abalÅhi apÅ- Êento va tesu dhammaæ carati nÃma, raÂÂhe\<*<11>*>/ janapadesu cà 'ti raÂÂha¤ ca janapada¤ ca akÃraïena kilamanto hitacittaæ accupaÂÂhapento\<*<12>*>/ tattha adham- maæ carati nÃma apÅÊento pana hitacittena pharanto\<*<13>*>/ tattha dhammaæ carati nÃma, samaïabrÃhmaïesu cà 'ti tesu cattÃro paccaye dento va tesu dhammaæ carati nÃma, migapakkhisÆ 'ti sabbacatuppadasakuïÃnaæ abhayaæ dento tesu dhammaæ carati nÃma, dhammo ciïïo\<*<14>*>/ ti samacariyadhammo ciïïo nisammacariyadhammo ciïïo\<*<15>*>/, sukhÃvaho\<*<16>*>/ ti tÅsu kusalasampadÃsu\<*<17>*>/ chasu kÃmasaggesu sukhaæ Ãvahati\<*<18>*>/, suciïïenà 'ti idha ciïïena kÃyasu- caritÃdinà suciïïena, divaæ pattà ti devalokabrahmalokasaækhÃtaæ divaæ gatÃ, tattha dibbayasapaÂilÃbhino jÃtÃ, mà dhammaæ rÃja pamÃdo ti tasmà tvaæ mahÃrÃja jÅvitaæ jahanto pi dhammaæ mà pamajjÅti. Evaæ dasa dhammacariyagÃthÃ\<*<19>*>/ vatvà uttarim pi ova- danto osÃnagÃtham Ãha: @*>/ vattapadà esà ca anusÃsanÅ sappa¤¤e\<*<21>*>/ sevi\<*<22>*>/ kalyÃïi\<*<22>*>/ samattaæ sÃmataæ\<*<23>*>/ vidÆ ti. || Ja_XVII:48 ||>@ Tattha tatthevete\<*<24>*>/ vattapadà ti idaæ purimanayen' eva {yojetabbaæ,} sappa¤¤e sevi kalyÃïi\<*<25>*>/ samattaæ\<*<26>*>/ sÃmataæ\<*<27>*>/ vidÆ ti mahÃrÃja taæ mayà vuttaæ ovÃdaæ tvaæ niccakÃle sappa¤¤o\<*<28>*>/ puggalasevi kalyÃïaguïa- samannÃgato hutvà samattaæ paripuïïaæ sÃmaæ vidÆ attapaccakkhato va jÃnitvà yathÃnusiÂÂhaæ\<*<29>*>/ paÂipajjà 'ti. Evaæ M. ÃkÃsagaægaæ otÃrento viya BuddhalÅÊhÃya dh. d. MahÃjano mahÃsakkÃraæ akÃsi sÃdhukÃrasahassÃni adÃsi. RÃjà tuÂÂho amacce Ãmantetvà pucchi: "bho amaccà mama \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -kusala-. 2 so Cks for samena? Bds samaye. 3 Bd adds anavamÃnento. 4 Cks -rÃyaæ. 5 Bd omits saæ. 6 Bd omits avi-. 7 Bd etesu. 8 Bd adds ca. 9 Bd omits s.k. 10 Bd -esu. 11 Bd -esu. 12 Cks apaccupa-. 13 Ck pa-, Bd ramanto. 14 Bds suc-. 15 Bd sucaritadhammo in the place of sama---ciïïo. 16 Cks sukhÃvahatÅ, Bd sukhamÃvahatÅ. 17 Bd adds ca. 18 Bd -tÅti. 19 Bd -Ãyo. 20 Bds tattheva te, Cks tatthete. 21 so Cks for sappa¤¤a Bd sabba¤¤u? 22 so all three MSS. 23 Bd samaættaæ corr. to sÃmaæ, Bs sÃntaæ. 24 Ck tatthete, Bd tatheva te. 25 Bd adds ti. 26 Bd sÃmattaæ. 27 Bd sÃmaæ taæ. 28 so Cks for sappa¤¤a? Bd sappa¤¤u-. 29 Bd -seÂhaæ. >/ #<[page 125]># %< 2. SarabhaÇgajÃtaka. (522.) 125>% puttena taruïajambuphalasamÃnatuï¬ena\<*<1>*>/ Jambukapaï¬itena evaæ kathentena kena kattabbakiccaæ katan" ti. "SenÃpatinà devÃ" ti. "Tena hi 'ssa senÃpatiÂÂhÃnaæ dammÅti" Jambukaæ ÂhÃnantare Âhapesi, so tato paÂÂhÃya\<*<2>*>/ senÃpatiÂÂhÃne Âhatvà pitukammÃni akÃsi. Tiïïaæ sakuïÃnaæ mahanto sakkÃro ahosi, tayo pi janÃ\<*<3>*>/ attha¤ ca dhamma¤ ca anusÃsiæsu. MahÃsattass' ovÃde Âhatvà rÃjà dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni katvà sagga- parÃyano ahosi. Amaccà ra¤¤o sarÅrakiccaæ kÃretvÃ\<*<4>*>/ sakuïÃ- naæ Ãrocetvà "sÃmi Jambusakuïa rÃjà tumhÃkaæ chattaæ ussÃpetabbaæ akÃsÅti" vadiæsu. M. "na mayhaæ rajjen' attho, tumhe appamattà r. kÃrethÃ" 'ti mahÃjanaæ sÅlesu patiÂÂhÃpetvà "evaæ vinicchayaæ pavatteyyÃthÃ" 'ti viniccha- yadhammaæ suvaïïapaÂÂe likhÃpetvà ara¤¤aæ pÃvisi. Tass' ovÃdo cattÃlÅsa vassasahassÃni pavatti\<*<5>*>/. S. ra¤¤o ovÃdavasena imaæ dh. desetvà j. s.: "Tadà rÃjà Anando ahosi, Kuï¬alinÅ UppalavaïïÃ, Vessantaro SÃriputto, Jambu- kasakuïo aham evÃ" 'ti. TesakuïajÃtakaæ. $<2. SarabhaÇgajÃtaka.>$ Alaækatà kuï¬alino suvatthà ti. Idaæ S. VeÊuvane v. MahÃmoggallÃnattherassa parinibbÃnaæ Ã. k. SÃriputtathero\<*<6>*>/ T-taæ\<*<7>*>/ J. viharantaæ\<*<7>*>/ parinibbÃnaæ anujÃnÃpetvà gantvà NÃlagÃmake jÃtovarake\<*<8>*>/ parinibbÃyi. Tassa parinibbutabhÃvaæ sutvà S.RÃja- gahaæ gantvà VeÊuvane vihÃsi. Tadà thero Isigilipasse KÃÊasilÃyaæ viharati, So pana iddhibalena\<*<9>*>/ koÂippattabhÃvena devacÃrika¤ ca ussadacÃrika¤ ca gacchati, devaloke BuddhasÃvakÃnaæ mahantaæ issariyaæ ussadanirayesu ca titthiyasÃvakÃnaæ mahantaæ dukkhaæ anubhavantaæ disvà manussalokaæ Ãgantvà "asukaupÃsako asuka- upÃsikà ca\<*<10>*>/ asukasmiæ nÃma devaloke nibbattitvà mahÃsampattiæ anubhavanti\<*<11>*>/ titthiyasÃvakesu asuko ca asukà ca\<*<12>*>/ nirayÃdisu \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -pala--tuccena, Cs -pala--tudhena. 2 Bd adds tuÂho. 3 Bd adds ra¤¤o. 4 Bd katvÃ. 5 Bd -ttayi. 6 Bd adds hi. 7 Bd -tena. 8 Cs.-vÃrake. 9 Cks -le. 10 Bd asukà va upasikÃ. 11 Cks -vati. 12 Ck -ko ca, Cs omits asukà ca. >/ #<[page 126]># %<126 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% asukÃpÃyesu\<*<1>*>/ nÃma nibbattÃ\<*<2>*>/" ti manussÃnaæ katheti\<*<3>*>/. Manussà sÃsane pasÅdanti titthiye parivajjenti\<*<4>*>/. BuddhasÃvakÃnaæ sakkÃro mahanto ahosi, titthiyÃnaæ parihÃyati. Te there ÃghÃtaæ bandhitvà "imasmiæ jÅvante amhÃkaæ upaÂÂhÃkà bhijjanti, sakkÃro parihÃyati, mÃrÃpessÃma nan" ti therassa mÃraïatthaæ samaïaguttakassa\<*<5>*>/ nÃma corassa sahassaæ adaæsu. So "theram mÃressÃmÅti" mahantena pari- vÃrena KÃÊasilaæ agamÃsi. Thero taæ Ãgacchantaæ disvà iddhiyà uppatitvà pakkÃmi. Coro taæ divasaæ theraæ adisvà nivattitvà punadivase pi punadivase pi ti cha divase agamÃsi. Thero pi tath' eva iddhiyà pakkÃmi. Sattame divase therassa pubbe kataæ aparÃ- pariyavedaniyakammaæ okÃsam labhi\<*<6>*>/, so kira pubbe bhariyÃya va- canaæ gahetvà mÃtapitaro mÃretukÃmo yÃnakena ara¤¤aæ netvà corÃnam uÂÂhitÃkÃraæ katvà matÃpitaro potheti paharati, te cakkhu- dubbalatÃya rÆpadassanarahitÃ\<*<7>*>/ puttaæ asa¤jÃnantà "corà evÃ\<*<8>*>/" 'ti sa¤¤Ãya "tÃta asukÃ\<*<9>*>/ nÃma corà no mÃrenti, tvaæ pakkamÃ\<*<10>*>/" 'ti etass' eva parideviæsu, so cintesi: "ime mayà va\<*<11>*>/ pothiyamÃnÃ\<*<12>*>/ mayhaæ ¤eva atthÃya paridevanti, ayuttaæ karomÅti\<*<13>*>/", atha ne assÃ- setvà corÃnaæ palÃtÃkÃraæ katvà hatthapÃde sambÃhitvÃ\<*<14>*>/ "amma tÃta, mà bhÃyittha, corà palÃtÃ" ti vatvà puna attano geham eva Ãnesi. Taæ kammaæ ettakaæ kÃlaæ okÃsaæ alabhitvà bhasmÃ- pÃÂicchanno aggirÃsi\<*<15>*>/ viya ÂhatvÃ\<*<16>*>/ imaæ antimasarÅraæ upadhÃvitvà gaïhi, thero tassa nissandena ÃkÃse uppatituæ nÃsakkhi, Nando- pananda-Damana-Vejayantassa\<*<17>*>/ kampanasamatthÃ\<*<18>*>/ pi 'ssa iddhi kamma- balena dubbalattaæ pattÃ\<*<19>*>/. Coro therassa aÂÂhÅni sa¤cuïïetvà palÃlapiÂÂhikakÃraïaæ\<*<20>*>/ nÃma katvà "mato" ti sa¤¤Ãya saparivÃro\<*<21>*>/ pakkÃmi. Thero pi\<*<22>*>/ satiæ labhitvÃ\<*<23>*>/ jhÃnaveÂhanena\<*<24>*>/ sarÅraæ veÂhetvÃ\<*<25>*>/ uppatitvà Satthu santikaæ gantvà vanditvà "bhante Ãyu- saækhÃro me ossaÂÂho, parinibbÃyissÃmÅti" parinibbÃnaæ anujÃnÃpetvà tatth' eva parinibbÃyi. Taæ khaïaæ ¤eva chadevalokà ekakolÃhalaæ ahesuæ\<*<26>*>/, "amhÃkaæ kirÃcariyo\<*<27>*>/ parinibbuto" ti dibbagandhamÃlÃ- vÃsadhÆpe\<*<28>*>/ c' eva\<*<29>*>/ nÃnÃdÃrÆni\<*<30>*>/ c' eva gahetvà Ãgamiæsu. ekÆna- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -niraye. 2 Bd nippatto. 3 Bd -si. 4 Bd -vajjanti. 5 so Cks; Bd -rattassa. 6 Bd -ati. 7 Cks -tÃya. 8 Bds etÃ. 9 Cks -ka. 10 Cks -mÅ, Bd pakkÃmà corr. to pakkamÃ. 11 Cks ca, Bd omits va. 12 Bd adds ca. 13 Bd a. me katan ti. 14 Bd -etvÃ. 15 Bd aÇgÃrÃsi. 16 Bd adds sinerurÃjaæ vijhitvà pathavi nimmujjitvÃ. 17 Cs Bd -ta. 18 Ck -ttham. 19 Ck patta, Cs pattaæ. 20 Bd -pitakaraïaæ. 21 Bd adds yasaparivÃro. 22 Bd omits pi. 23 Bd patila-. 24 Bd -vedhanena. 25 Bd vedhitvÃ. 26 so all three MSS. 27 Bd kira Ã-. 28 Bd gandha -- dhumehi, omitting dibba. 29 Bd adds manussÃ. 30 Ck -dÃru, Bd -dÃruïi. >/ #<[page 127]># %< 2. SarabhaÇgajÃtaka (522.) 127>% sataratanacandanacitakà ahosi. S. therassa santike Âhatvà sarÅra- nikkhepaæ kÃresi. ÃÊÃhanassa samantà yojanamatte pupphavassaæ vassi, devÃnaæ antare manussà manussÃnaæ antare devà aÂÂhaæsu\<*<1>*>/, sattadivasÃni sÃdhukÅÊaæ kÅÊiæsu. S. therassa dhÃtuæ gÃhÃpetvà VeÊuvanadvÃrakoÂÂhake cetiyaæ kÃrÃpesi. Tadà dh. k. s. "Ãvuso SÃriputtathero T-assa santike aparinibbutattà BuddhÃnaæ\<*<2>*>/ santikà mahantaæ sammÃnaæ na labbi, MahÃmoggallÃnatthero pana\<*<3>*>/ samÅpe parinibbutattà mahÃsammÃnaæ labhÅti\<*<4>*>/". S. Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave e. k. s." ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhik- khave MoggallÃno idÃn' eva mama santikà sammÃnaæ labhi\<*<5>*>/ pubbe pi labhi yevÃ" 'ti vatvà a. Ã.: A. B. Br. r. k. Bo. purohitassa brÃhmaïiyà kucchimhi paÂi- sandhiæ gahetvà dasamÃsaccayena paccÆsasamaye mÃtu kuc- chimhà nikkhami. Tasmiæ khaïe dvÃdasayojanike BÃrÃïasi- nagare sabbÃvudhÃni pajjaliæsu. Purohito puttassa jÃtakkhaïe bahe nikkhamitvà ÃkÃsaæ olokento nakkhattayogaæ disvÃ\<*<6>*>/ "iminà nakkhattena jÃtattà esa kumÃro sakala-JambudÅpe dha- nuggahÃnaæ aggo bhavissatÅti" ¤atvà kÃlass' eva rÃjakulaæ gantvà rÃjÃnaæ sukhasayitabhÃvaæ pucchitvà "kuto me Ãcariya sukhaæ\<*<7>*>/, ajja sakalanivesane ÃvudhÃni pajjalitÃnÅti" vutte "mà bhÃyi deva, na tumhÃkaæ nivesane yeva sakalanagare pi\<*<8>*>/ pajjaliæsu yeva, ajja\<*<9>*>/ amhÃkaæ gehe kumÃrassa jÃtattà etad ahosÅti" "ùcariya evaæ jÃtakumÃrassa pana kiæ bhavissa- tÅti". "Na ki¤ci mahÃrÃja\<*<10>*>/, so pana sakala-JambudÅpe agga dhanuggaho bhavissatÅti." "SÃdhu Ãcariya, tena hi naæ\<*<11>*>/ paÂijaggitvà vayappattakÃle amhÃkaæ dasseyyÃsÅti" vatvà khÅramÆlaæ\<*<12>*>/ sahassaæ dÃpesi. Purohito taæ gahetvà nive- sanaæ gantvà puttassa nÃmagahaïadivase jÃtakkhaïe ÃvudhÃni\<*<13>*>/ pajjalitattà JotipÃlo ti nÃmam akÃsi. So\<*<14>*>/ mahantena pari- vÃrena va¬¬hamÃno soÊasavassakÃle uttamarÆpadharo ahosi. Ath' assa pità sarÅrasampattiæ olokento\<*<15>*>/ "tÃta Takkasilaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds ahesuæ. 2 Bd -assa. 3 Bd omits pana. 4 Bd labhatÅti. 5 Bd labhati. 6 Bd oloketvÃ. 7 Bd omits su-. 8 Bd omits pi. 9 Bd omits a-. 10 Bd -jÃti. 11 Bd taæ. 12 Bd adds tÃva. 13 so all three MSS. for -naæ? 14 Bd adds pana. 15 Bd -etvÃ. >/ #<[page 128]># %<128 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% gantvà disÃpÃmokkhassa Ãcariyassa santike sippaæ uggaïhÃ\<*<1>*>/" 'ti Ãha. So "sÃdhÆ" 'ti ÃcariyabhÃgaæ gahetvà mÃtÃpitaro vanditvà tattha gantvà sahassaæ datvà sippaæ paÂÂhÃpetvÃ\<*<2>*>/ sattÃhen' eva nipphattiæ pÃpuïi. Ath' assa Ãcariyo tussitvà attano santakaæ khaggaratanaæ sandhiyuttameï¬akasiÇga- dhanuæ\<*<3>*>/ sandhiyuttatuïhÅraæ\<*<4>*>/ attano sannÃhaka¤cukaæ\<*<5>*>/ uïhÅsa¤ ca datvà "tÃta JotipÃla, ahaæ mahallako, idÃni tvaæ ime mÃïavake sikkhÃpehÅti" pa¤casate mÃïavake pi tass' eva niyyÃdesi. Bo«abbaæ gahetvà Ãcariyaæ vanditvà BÃrÃïasim eva Ãgantvà mÃtÃpitaro passi. Atha naæ vanditvà thitaæ pità avoca: "uggahÅtaæ te tÃta sippan" 'ti. "ùma tÃtÃ" 'ti. So tassa vacanaæ sutvà rÃjakulaæ gantvà "putto me deva sippaæ sikkhitvÃ\<*<6>*>/ Ãgato, kiæ karotÅti\<*<7>*>/" Ãha. "ùcariya amhÃkaæ\<*<8>*>/ upaÂÂhahatÆ" 'ti. "Paribbayam assa jÃnÃtha\<*<9>*>/ devÃ" 'ti. "Devasikaæ\<*<10>*>/ sahassaæ labhatÆ" 'ti. So "sÃdhÆ" 'ti sampa- Âicchitvà gehaæ gantvà kumÃraæ pakkosÃpetvà "tÃta rÃjÃnaæ upaÂÂhahÃ" 'ti Ãha. So tato paÂÂhÃya devasikaæ sahassaæ labhitvà rÃjÃnaæ upaÂÂhahi\<*<11>*>/. RÃjapÃdamÆlikà ujjhÃyiæsu\<*<12>*>/: "mayaæ JotipÃlena katakammaæ na passÃma, devasikaæ sa- hassaæ gaïhati\<*<13>*>/, mayam assa sippaæ passitukÃmÃ\<*<14>*>/" 'ti. {RÃjÃ} tesaæ vacanaæ sutvà purohitassa kathesi. Purohito "sÃdhu devÃ" 'ti puttassÃrocesi. So "sÃdhu tÃta, ito sattame divase dassessÃmi, rÃjà attano vijite dhanuggahe sannipÃtÃpetÆ" 'ti Ãha. Purohito gantvà tam atthaæ ra¤¤o Ãrocesi. RÃjà nagare bheri¤ carÃpetvà dhanuggahe sannipÃtÃpesi\<*<15>*>/. SaÂÂhi- sahassà dhanuggahà sannipatiæsu. RÃjà tesaæ sannipÃtita- bhÃvaæ ¤atvà va\<*<16>*>/ "nagaravÃsino JotipÃlassa sippaæ passantÆ" 'ti\<*<17>*>/ bheri¤ carÃpetvà rÃjaÇgaïaæ sajjÃpetvà mahÃjanaparivuto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd gaïhÃhi. 2 Cs -ap-, Bd upaÂha-. 3 Bd sandhimeï¬ika-. 4 Ck -tuæhÅraæ, Bd -yuttaæ tuï¬ilaæ or tuïhilaæ. 5 Ck -hamukhaæ, Bd -hakaccukaæ. 6 Bd sikkhÃpetvÃ. 7 Bd -tÆti. 8 Bds amhe. 9 so Bd; Ck jÃnapa, Cs jÃna. 10 Bd so de-. 11 Bd -ahati. 12 Ck upajjhÃ-, Bd ujjhiyisu. 13 Bd -Ãti. 14 Bd -mamhÃ. 15 Bd -pÃtesi. 16 Bd omits va. 17 Bds add nagare. >/ #<[page 129]># %< 2. SarabhaÇgajÃtaka. (522.) 129>% pallaækavare nisÅditvà dhanuggahe pakkositvÃ\<*<1>*>/ "JotipÃlo ÃgacchatÆ" 'ti pesesi. So Ãcariyena dinnÃni dhanutuïhÅra- sannÃhaka¤cukauïhÅsÃni\<*<2>*>/ nivÃsanantare Âhapetvà khaggaæ gÃhÃ- petvà pakativesen' eva\<*<3>*>/ ra¤¤o santikaæ gantvÃ\<*<4>*>/ ekamantaæ aÂÂhÃsi. Dhanuggahà "JotipÃlo kira dhanusippaæ dassetuæ Ãgato, dhanuæ agahetvÃ\<*<5>*>/ pana Ãgatattà amhÃkaæ hatthato dhanuæ gahetukÃmo bhavissati, nÃssa\<*<6>*>/ dassÃmÃ" 'ti katikaæ kariæsu. RÃjà JotipÃlaæ Ãmantetvà "sippaæ dassehÅti" Ãha. So sÃïiæ parikkhipÃpetvà antosÃïiyaæ Âhito sÃÂakaæ apanetvà sannÃhaæ sannayha ka¤cukaæ pavisitvÃ\<*<7>*>/ uïhÅsaæ sÅse paÂi- mu¤citvà meï¬akasiÇgadhanumhi pavÃlavaïïaæ jiyaæ Ãropetvà tuïhÅraæ\<*<8>*>/ piÂÂhe bandhitvà khaggaæ vÃmato katvà vajiraggaæ nÃrÃcaæ nakhapiÂÂhe parivattento\<*<9>*>/ sÃïiæ vivaritvà paÂhaviæ bhinditvà alaækatanÃgakumÃro viya nikkhamitvÃ\<*<10>*>/ ra¤¤o apa- citiæ dassetvà aÂÂhÃsi. Taæ disvà mahÃjano vaggati nadati appoÂheti\<*<11>*>/. RÃjà "dassehi JotipÃla sippan" ti Ãha. "Deva tumhÃkaæ dhanuggahesu akkhaïavedhivÃlavedhisaddavedhisara- vedhino, caturo dhanuggahe pakkosÃpehÅti" RÃjà pakkosÃ- pesi. M. rÃjaÇgaïe caturassaparicchedabbhantare maï¬apaæ\<*<12>*>/ katvà catÆsu kaïïesu cattÃro dhanuggahe Âhapetvà ekekassa tiæsa tiæsa kaï¬asahassÃni dÃpetvà ekekassa santike kaï¬a- dÃyake Âhapetvà sayaæ vajiraggaæ nÃrÃcaæ gahetvà maï¬ala- majjhe Âhatvà "mahÃrÃja, ime cattÃro dhanuggahà ekappahÃrena\<*<13>*>/ sare khipitvà maæ vijjhantu\<*<14>*>/, etehi khittakaï¬Ãni vÃressÃ- mÅti" Ãha. RÃjà "evaæ karothÃ" 'ti ÃïÃpesi. "MahÃrÃja, mayaæ akkhaïavedhivÃlavedhisaddavedhisaravedhino, JotipÃlo taruïa- dÃrako, na mayaæ vijjhissÃmÃ" 'ti. M. "sace sakkotha vijjhatha man" ti Ãha. Te "sÃdhÆ" 'ti\<*<15>*>/ ekappahÃrena\<*<13>*>/ kaï¬Ãni khi- piæsu. M.\<*<16>*>/ tÃni nÃrÃcena paharitvà paharitvÃna\<*<17>*>/ yathà và \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -sÃpetvÃ. 2 Bd -tuïhisarasannÃhakaccukauïhissÃdini. 3 Bd -na. 4 Bd Ãg-. 5 Cs Ãg-. 6 Bd -tÅti na. 7 Bd kaccukaæ pavesetvÃ. 8 Bd tuïhisaraæ. 9 Bd parivatte galitvÃ. 10 Bds add ÃgaætvÃ. 11 Bd vagganti nadanti appoÂenti. 12 Bd maï¬alaæ. 13 Bd -neva. 14 Bds add ahaæ. 15 Bd adds sampaÂicchitvÃ. 16 Bd bodhisatto. 17 so Cks; Bd omits paharitvà pa. >/ #<[page 130]># %<130 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% tathà và pÃtesi, Bodhisatto koÂÂhakaæ\<*<1>*>/ parikkhipanto viya tÃlena\<*<2>*>/ tÃlaæ\<*<3>*>/ daï¬akena daï¬akaæ vÃjena vÃjaæ anatikkamanto\<*<4>*>/ khipitvÃ\<*<5>*>/ saragabbhaæ akÃsi, dhanuggahÃnaæ kaï¬Ãni khÅïÃni, so tesaæ khÅïabhÃvaæ ¤atvà saragabbhaæ avinÃsento va\<*<6>*>/ uppatitvÃ\<*<7>*>/ ra¤¤o santike aÂÂhÃsi. MahÃjano unnadanto vag- ganto\<*<8>*>/ appoÂhento\<*<9>*>/ mahÃkolÃhalaæ katvà vatthÃbharaïÃni khipi\<*<10>*>/, evam rÃsibhÆtaæ aÂÂhÃrasakoÂisaækhaæ dhanam ahosi. Atha naæ rÃjà pucchi: "kiæ sippaæ nÃm' etaæ JotipÃlÃ" 'ti. "SarapaÂibÃhanaæ nÃma devÃ" 'ti. "A¤¤e p' etaæ jÃnantÃ\<*<11>*>/ atthÅti" "Sakala-JambudÅpe mam Âhapetvà n' atthi devÃ" 'ti. "Aparaæ dassehi tÃtÃ" 'ti\<*<12>*>/. "Deva\<*<13>*>/, ete tÃva catusu kaïïesu Âhatvà cattÃro pi janà maæ vijjhituæ nÃsakkhiæsu, ahaæ pana te catÆsu\<*<14>*>/ kaïïesu Âhite\<*<15>*>/ eken' eva sarena vijjhissÃmÅti". Dhanuggahà ÂhÃtuæ na ussahiæsu\<*<16>*>/. M. catÆsu kaïïesu catasso kadaliyo ÂhapetvÃ\<*<17>*>/ nÃrÃcapuækhake\<*<18>*>/ ratta- suttakaæ\<*<19>*>/ bandhitvà ekaæ kadaliæ sandhÃya\<*<20>*>/ khipi, nÃrÃco taæ\<*<21>*>/ vijjhi\<*<22>*>/ tato dutiyaæ tato tatiyaæ tato catutthaæ, tato paÂhamam\<*<23>*>/ viddham\<*<24>*>/ eva vijjhitvà puna hatthe yeva patiÂ- Âhahi\<*<25>*>/, kadaliyo suttaparikkhittÃ\<*<26>*>/ aÂÂhaæsu. MahÃjano nÃdasahassÃni\<*<27>*>/ pavattesi. RÃjà "kiæ sippaæ nÃm' etaæ\<*<28>*>/ ÂÃtÃ" 'ti. "Cakkaviddhaæ nÃma devÃ" 'ti. "Aparam pi dasse- hÅti\<*<29>*>/" M. saralaÂÂhiæ nÃma sararajjuæ nÃma saraveïiæ\<*<30>*>/ nÃma dassesi, sarapÃsÃdaæ nÃma saramaï¬apaæ\<*<31>*>/ saraso- pÃnaæ nÃma sarapokkharaïiæ nÃma akÃsi, sarapadumaæ nÃma pupphÃpesi, saravassaæ nÃma vassÃpesi. Iti a¤¤ehi asÃdhÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks bodhi koÂÂhakaæ. 2 Cks ta-. 3 Bd adds vÃlena vÃlaæ. 4 Bd ati- 5 Bd repeats khi-. 6 Bd omits va. 7 Bd adds gaætvÃ. 8 Cks omit va-. 9 Bd -Âento seÊento accharaæ paharanto. 10 Bd khipisu. 11 Bd a¤¤o eva jÃnanto. 12 Bd adds vadati. 13 Bd so. 14 Ck pana te catusu, Cs pana te casu. 15 Bd panetesu catÆsu kaïïesu Âhitesu. 16 Bd -hanti. 17 Cs ÂhapÃpetvÃ. 18 Bd narÃcapokhe. 19 Cks rattasuttaka. 20 Bd kadalikhandhaæ. 21 Bd adds kadali. 22 Cks vijjhitvÃ. 23 Ck Bd patha-. 24 Bd vijham. 25 Bd patithati. 26 Bd suttaæ parikkhipitvÃ. 27 Bd uïïÃda-. 28 Bd nÃmetaæ sippaæ. 29 Bd dassehi tÃtà ti. 30 so Cks; Bd sarapavedhani. 31 Bd adds sarapÃkÃraæ nÃma. >/ #<[page 131]># %< 2. SarabhaÇgajÃtaka. (522.) 131>% raïÃni imÃni dvÃdasa sippÃni dassetvà puna a¤¤ehi asÃdhÃ- raïe yeva satta mahÃkÃye padÃlesi, aÂÂhaÇgulabahalaæ udum- barapadaraæ vijjhi, caturaÇgulabahalaæ asanapadaraæ duvaÇ- gulabahalaæ tambapaÂÂaæ\<*<1>*>/ ekaÇgulabahalaæ ayapaÂÂaæ\<*<1>*>/ ekÃ- baddhaæ phalakasataæ vinivijjhitvÃ\<*<2>*>/ palÃlasakaÂavÃlukasakaÂa- padarasakaÂÃnaæ purimabhÃge saraæ khipitvà pacchima- bhÃgena nikkhÃmesi\<*<3>*>/, pacchÃbhÃge\<*<4>*>/ khipitvà purimabhÃgena\<*<5>*>/ nikkhÃmesi\<*<3>*>/, udake catÆsabhaæ thale aÂÂhausabhaæ ÂhÃnaæ\<*<6>*>/ kaï¬aæ\<*<7>*>/ pesesi, vÃtiÇgaïasa¤¤Ãya usabhamatthake vÃlaæ vijjhi. Tassa ettakÃni sippÃni dassentass' eva suriyo atthaæ- gato\<*<8>*>/. Ath' assa rÃjà senÃpatiÂÂhÃnaæ paÂijÃnitvà "JotipÃla, ajja vikÃlo, sve senÃpatisakkÃraæ\<*<9>*>/ gaïhissasi, massuæ\<*<10>*>/ kÃre- tvà nahÃtvà ehÅti" taæ divasaæ paribbayatthÃya satasahassaæ adÃsi. M. "iminà me\<*<11>*>/ attho n' atthÅti" aÂÂhÃrasakoÂidhanaæ\<*<12>*>/ sÃmikÃnaæ ¤eva datvà mahantena parivÃrena nahÃyituæ gantvà massuæ\<*<10>*>/ kÃretvà nahÃtvà sabbÃlaækÃrapatimaï¬ito anopamÃya siriyà nivesanaæ pavisitvà nÃnaggarasabhojanaæ bhu¤jitvà sirisayanaæ abhiruyha nipanno, dve yÃme sayitvà pacchimayÃme pabuddho\<*<13>*>/ pallaækaæ Ãbhu¤jitvÃ\<*<4>*>/ sayana- piÂÂhe nisinno, attano sippassa ÃdimajjhapariyosÃnaæ olokento, mama sippaæ\<*<15>*>/ Ãdito\<*<16>*>/ param maraïaæ\<*<17>*>/ pa¤¤Ãyati, majjhe kilesaparibhogo pariyosÃne nirayamhi paÂisandhi\<*<18>*>/, pÃïÃtipÃto hi\<*<19>*>/ kilesaparibhogesu ca adhimattappamÃdo\<*<20>*>/ niraye paÂi- sandhiæ deti, ra¤¤Ã mayhaæ senÃpatiÂÂhÃnam dinnaæ, mahan- taæ me issariyaæ bhavissati, bhariyà ca puttadhÅtaro ca bahÆ bhavissanti, kilesavatthuæ kho pana vepullagataæ duccajaæ hoti, idÃn' eva nikkhamitvà ekako va\<*<21>*>/ ara¤¤aæ pavisitvà isi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -paÂÂanaæ. 2 Bd -vijjhi. 3 Bd nikkhamÃpesi. 4 Cks -gena, Bd adds saraæ. 5 Bd -ge. 6 Cks -bhaÂÂhÃnaæ. 7 Ck kaïÂhaæ, Bd omits ka-. 8 Bd aÇgamito. 9 Bd -tiÂhÃnaæsakkÃraæ. 10 Bd kesamassuæ. 11 Bd mayhaæ. 12 Bd -koÂisaïkhyadhanaæ. 13 Bd adds uÂhÃya. 14 Cs Ãbhuj-. 15 Cks -assa. 16 Bd adds va. 17 Cs paraæma-, Bd paramÃ-. 18 Cks -dhiæ, Bd adds paraæparÃnaæ, Bs paravaparÃ. 19 Bd omits hi. 20 Cks -dÃ, Bd adhimpattippamÃdo. 21 Cks ekena. >/ #<[page 132]># %<132 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% pabbajjaæ pabbajituæ yuttaæ mayhan" ti M. sayanato\<*<1>*>/ uÂ- ÂhÃya ka¤ci\<*<2>*>/ ajÃnÃpetvà pÃsÃdà oruyha aggadvÃrena nikkha- mitvà ekako va ara¤¤aæ pavisitvà GodhÃvarÅtÅre\<*<3>*>/ tiyojanikaæ KaviÂÂhavanaæ\<*<4>*>/ sandhÃya pÃyÃsi\<*<5>*>/. Tassa nikkhantabhÃvaæ ¤atvà Sakko Vissakammaæ\<*<6>*>/ pakkosÃpetvà "tÃta, JotipÃlo abhinikkhamanaæ nikkhanto\<*<7>*>/, mahÃsamÃgamo bhavissati, Go- dhÃvarÅtÅre KaviÂÂhavane\<*<8>*>/ assamaæ mÃpetvà pabbajitaparik- khÃre paÂiyÃdehÅti" Ãha. So tathà akÃsi. M. taæ ÂhÃnaæ patvà ekapadikamaggaæ disvà "pabbajitÃnaæ vasanaÂÂhÃnena bhavitabban" ti tena maggena tattha gantvà ka¤ci apassanto païïasÃlaæ pavisitvà pabbajitaparikkhÃre disvà "Sakko deva- rÃjà mama nikkhamanabhÃvaæ\<*<9>*>/ a¤¤Ãsi, ma¤¤e\<*<10>*>/" ti cintetvà sÃÂakaæ apanetvà rattavÃkacÅraæ nivÃsetvà ca pÃrupitvÃ\<*<11>*>/ ca ajinacammaæ ekaæsagataæ\<*<12>*>/ akÃsi, jaÂÃmaï¬alaæ bandhitvà khÃrikÃjaæ aæse katvà kattaradaï¬aæ gahetvà païïasÃlato nikkhamitvà caækamaæ Ãruyha katipayavÃre\<*<13>*>/ aparÃparaæ caækami\<*<14>*>/. PabbajjÃsiriyà vanaæ upasobhayamÃno so kasiïa- parikammaæ katvà pabbajjato\<*<15>*>/ sattame divase aÂÂha samÃ- pattiyo pa¤ca abhi¤¤Ã ca\<*<16>*>/ nibbattetvà u¤chacariyÃya vana- mÆlaphalÃhÃro\<*<17>*>/ eko\<*<18>*>/ va vihÃsi. MÃtÃpitumittasuhajja¤Ãti- vaggo\<*<19>*>/ pi 'ssa taæ apassanto rodanto carati\<*<20>*>/. Ath' eko vanacarako\<*<21>*>/ KaviÂÂhaka-assamapade\<*<22>*>/ M-aæ disvà sa¤jÃnitvà tassa mÃtÃpitunnaæ Ãrocesi, te ra¤¤o Ãrocayiæsu. RÃjà "etha, naæ passissÃmÃ" 'ti mÃtÃpitaro tassa\<*<23>*>/ gahetvà mahÃjana- parivÃro vanacarakadesitena maggena\<*<24>*>/ GodhÃvarÅtÅraæ pÃpuïi. Bo. nadÅtÅraæ Ãgantvà ÃkÃse nisinno dh. desetvà te sabbe \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd mahÃsattho sayanato, Cks mahÃsayanapiÂÂhaæ. 2 Bd ki¤ci. 3 Bd -rinaditire. 4 Ck kapittha-, Bd kapiÂhanavanaæ. 5 Bd vÃsivapÃvisi, Bs pÃvÃsi. 6 Bd visu-. 7 Cks nikkhamanto. 8 Bd kapiÂha-, cfr. vol.III p.463. 9 Bd nikkhanta-. 10 Bd omits ma¤¤e. 11 Bd pÃrump-. 12 Bd ekaæsaæ. 13 Bd -pÃye-. 14 Bds -itvÃ. 15 Bd pappaji tato. 16 Bd -Ãyo, omitting ca. 17 Bd omits vana. 18 Bd ekako. 19 Bd -jjÃ--vaggÃ. 20 Bd -tà rodantà paridevantà vivaranti. 21 Bd adds ara¤¤aæ pavisitvÃ. 22 Bd kapiÂhaka-- de nisinnaæ. 23 Bd omits ta-. 24 Bd vanacarikena maggadesakena. >/ #<[page 133]># %< 2. SarabhaÇgajÃtaka. (522.) 133>% assamaæ pavesesi\<*<1>*>/, tatrÃpi tesaæ ÃkÃse nisinno va kÃmesu ÃdÅnavaæ pakÃsetvà dh. d. RÃjÃnaæ Ãdiæ katvà sabbe va pabbajiæsu. Bo isigaïaparivuto tatth' eva vasi. Ath' assa tattha vasanabhÃvo sakala-JambudÅpe pÃkaÂo ahosi. RÃjÃno\<*<2>*>/ raÂÂhavÃsÅhi saddhiæ Ãgantvà tassa santike pabbajanti\<*<3>*>/, sam- Ãgamo mahà ahosi, anupubbena anekasahassÃ\<*<4>*>/ parisÃ. Yo kÃmavitakkaæ vÃ\<*<5>*>/ vyÃpÃdavitakkaæ vÃ\<*<5>*>/ vihiæsÃvitakkaæ vÃ\<*<5>*>/ vitakketi M. gantvà tassa purato ÃkÃse nisÅditvà dh¬eseti\<*<6>*>/, kasiïaparikammaæ Ãcikkhati. Tass' ovÃde Âhatvà samÃpattiæ\<*<7>*>/ uppÃdetvà nipphattiæ pattà SÃlissaro Meï¬issaro Pabbato KÃÊadevalo Kisavaccho Anusisso NÃrado ti satta jeÂÂhante- vÃsino ahesuæ. AparabhÃge KaviÂÂhassamo\<*<8>*>/ paripÆri, isigaïassa vasanokÃso n' atthi\<*<9>*>/. Atha M. SÃlissaraæ Ãmantetvà "SÃlissara, ayaæ assamo isigaïassa na-ppahoti, tvaæ imaæ isigaïaæ\<*<10>*>/ gahetvÃna\<*<11>*>/ Caï¬apajjotara¤¤o\<*<12>*>/ vijite LambacÆlakaæ\<*<13>*>/ ni- gamaæ upanissÃya vasÃ\<*<14>*>/" 'ti Ãha. So "sÃdhÆ" 'ti tassa vacanaæ sampaÂicchitvà anekasahassaæ isigaïaæ gahetvÃ\<*<15>*>/ tattha gantvà vÃsaæ kappesi. Manussesu Ãgantvà pabba- jantesu puna assamo pÆri\<*<16>*>/. Bo. Meï¬issaraæ ÃmantetvÃ\<*<17>*>/ "imaæ isiganaæ ÃdÃya SuraÂÂhajanapadassa\<*<18>*>/ sÅmantare SÃto- dikÃ\<*<19>*>/ nÃma nadÅ atthi, tassà tÅre vasÃ\<*<20>*>/" 'ti uyyojesi\<*<21>*>/. Eten' eva upÃyena tatiyavÃre Pabbataæ "mahÃaÂaviyaæ\<*<22>*>/ A¤jana- pabbato nÃma atthi, taæ upanissÃya vasÃ\<*<20>*>/" 'ti pesesi. Ca- tutthavÃre KÃÊadevalaæ "DakkhiïÃpathe AvantiraÂÂhe Ghana- selapabbato nÃma atthi, taæ upanissÃya vasÃ\<*<20>*>/" 'ti pesesi. Puna KaviÂÂhassamo pÆri\<*<23>*>/, pa¤casu ÂhÃnesu anekasahasso\<*<24>*>/ isigaïo ahosi. Kisavaccho pana M-aæ Ãpucchitvà Daï¬akÅ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -setvÃ. 2 Bd a¤¤epi rÃ-. 3 Bds -jiæsu. 4 Bd anekasatasahassa. 5 Bd omits vÃ. 6 Bd -si. 7 Bd -iyo. 8 Bd kapiÂhakassa ÃrÃmo. 9 Bd nappahoti. 10 Bd omits isi. 11 Bd -tvÃ. 12 Bd tattha gaætvà Mejhakara¤¤o. 13 Bd kalamba-. 14 Bd vasissÃhi. 15 Cs -tvÃna. 16 Bd paripÆri. 17 Bd adds meï¬issara tvaæ. 18 Bd suratta-. 19 Cks se-, Bd sÃtodakÃ. 20 Bd vasÃhi. 21 Bd adds puna kapiÂhÃssamo paripuri. 22 Bd pappatamÃha aÂÂa-, Bs pabbataæ mÃha aÂa-. 23 Bd kapiÂha ka ÃrÃmo paripÆri. 24 Bd -a. >/ #<[page 134]># %<134 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% ra¤¤o vijite KumbhavatÅnagare senÃpatiæ upanissÃya uyyÃne vihÃsi, NÃrado Majjhimadese\<*<1>*>/ Ara¤jaragirinÃmake\<*<2>*>/ pabbata- jÃlantare vihÃsi, Anusisso pana M-assa santike va\<*<3>*>/ ahosi. Tas- miæ kÃle Daï¬akirÃjà ekaæ laddhasakkÃraæ gaïikam ÂhÃnà cÃvesi, sà attano dhammatÃya vicarantÅ uyyÃnaæ gantvà Kisa- vacchatÃpasaæ disvà "ayaæ kÃlakaïïÅ bhavissati, imassa sarÅre\<*<4>*>/ kaliæ pavÃhetvà nahÃtvà gamissÃmÅti" dantakaÂÂhaæ\<*<5>*>/ khÃditvà sabbapaÂhamaæ tassa\<*<6>*>/ bahalakheÊaæ niÂÂhubhantÅ KisavacchatÃpasassa jaÂantare niÂÂhubhitvà dantakaÂÂhaæ\<*<5>*>/ pi 'ssa sÅse yeva khipitvà sayaæ sÅsaæ\<*<7>*>/ nahÃyitvà gatÃ\<*<8>*>/, rÃjÃpi taæ saritvÃ\<*<9>*>/ pÃkatikam eva akÃsi, sà mohamÆÊhà hutvà "kÃÊa- kaïïisarÅre kaliæ pavÃhetvà mayà yaso laddho" ti sa¤¤am akÃsi. Tato nacirass' eva rÃjà purohitaæ ÂhÃnato cÃvesi, so tassà santikaæ gantvà "tvaæ kena kÃraïena puna ÂhÃnaæ labhÅti\<*<10>*>/" pucchi. Ath' assa sà "rÃjuyyÃne kÃÊakaïïisarÅre kalissa pavÃhitattÃ" ti Ãrocesi. Purohito gantvà tath' eva tassa sarÅre kaliæ pavÃhesi, tam pi rÃjà puna ÂhÃne Âhapesi. Ath' assa aparabhÃge paccanto kuppi\<*<11>*>/, so senaÇgaparivuto yuddhÃya nikkhami. Atha naæ mohamÆÊho purohito "mahÃ- rÃja tumhe jayaæ icchatha parÃjayan" ti pucchitvà "jayan{"} ti vutte "tena hi rÃjuyyÃne kÃÊakaïïÅ vasati, tassa sarÅre kaliæ\<*<12>*>/ pavÃhetvà yÃhÅti". So tassa kathaæ\<*<13>*>/ gahetvà "mayà saddhiæ gacchantà uyyÃne kÃÊakaïïisarÅre kaliæ pavÃhentÆ" 'ti vatvÃ\<*<14>*>/ uyyÃnaæ pavisitvà dantakaÂÂhaæ\<*<8>*>/ khÃditvà sabba- paÂhamaæ sayam eva tassa jaÂantare khela¤ ca dantakaÂÂha¤ ca khipitvà sÅsaæ nahÃyi, balakÃyo pi 'ssa tathà akÃsi. Tasmiæ pakkante senÃpati\<*<15>*>/ gantvà tÃpasaæ disvà dantakaÂÂhÃni nÅ- haritvà sÃdhukaæ nahÃpetvÃ\<*<16>*>/ "ra¤¤o kiæ\<*<17>*>/ bhavissatÅti" pucchi\<*<18>*>/. "ùvuso mayhaæ manopadoso n' atthi, devatà pana \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pacchima-. 2 Bd a¤canagiri-. 3 Ck ca, Bd yeva. 4 Bd imassupari. 5 Bd daï¬akoÂhaæ. 6 Bds tassupari. 7 Bd omits sÅ-. 8 Bd gami. 9 Bd adds puna. 10 Bd labhasiti. 11 Bd kupito. 12 Cks -lim. 13 Bd adds sutvÃ. 14 Cks -hetÆ ti gantvÃ. 15 Cks -tiæ. 16 Bd nhÃyitvà bhante. 17 Bd ki ra¤¤o. 18 Cks pucchitvÃ. >/ #<[page 135]># %< 2. SarabhaÇgajÃtaka. (522.) 135>% kupitÃ, ito sattame divase sakalaraÂÂhaæ araÂÂhaæ bhavissati, tvaæ sÅghaæ palÃyitvà a¤¤attha yÃhÅti\<*<1>*>/". So bhÅtatasito gantvà ra¤¤o Ãrocesi. RÃjà tassa vacanaæ agaïhi\<*<2>*>/. So nivattitvà attano gehaæ gantvà puttadÃraæ ÃdÃya palÃyitvà a¤¤aæ raÂÂhaæ agamÃsi. SarabhaÇgasatthà taæ kÃraïaæ ¤atvà dve taruïatÃpase pesetvà Kisavacchaæ ma¤casivikÃya ÃkÃsena ÃnÃpesi\<*<3>*>/. RÃjà yujjhitvà core gahetvà nagaram eva paccÃgami. Tasmiæ Ãgate devatà paÂhamaæ devaæ vassa- pesuæ, vassoghena sabbakuïapesu avahaÂesu\<*<4>*>/ suddhavÃluka- matthake dibbapupphavassaæ vassi, pupphamatthake mÃsaka- vassaæ, mÃsakamatthake kahÃpaïavassaæ, kahÃpaïamatthake dibbÃbharaïavassaæ vassi. Manussà somanassappattà hira¤¤a- suvaïïÃbharaïÃni gaïhituæ Ãrabhiæsu. Atha nesaæ sarÅre pajjalitaæ\<*<5>*>/ nÃnappakÃraæ\<*<6>*>/ Ãvudhavassaæ vassi, manussà khaï¬Ãkhaï¬ikaæ chijjiæsu\<*<7>*>/. Atha nesaæ upari mahantà vÅtaccikaÇgÃrà patiæsu, nesaæ upari mahantÃni pajjalita- pabbatakÆÂÃni, tesaæ upari saÂÂhihatthaÂÂhÃnaæ pÆrayantaæ sukhumavÃlukavassaæ vassi. Evaæ saÂÂhiyojanaÂÂhÃnaæ araÂ- Âhaæ ahosi, tassa\<*<8>*>/ evaæ vinaÂÂhabhÃvo\<*<9>*>/ sakala-JambudÅpe pa¤¤Ãyi\<*<10>*>/. Ath' assa raÂÂhassa antararaÂÂhÃdhipatino KaliÇgo\<*<11>*>/ AÂÂhako BhÅmaratho\<*<12>*>/ tayo rÃjÃno cintayiæsu: "pubbe RÃrÃïa- siyaæ KalÃbu\<*<13>*>/ KÃsirÃjà KhantivÃditÃpase aparajjhitvà paÂhaviæ paviÂÂho ti sÆyati, tathà NÃÊikÅro\<*<14>*>/ tÃpase sunakhehi khÃdÃ- petvà sahassabÃhu Ajjuno ca AÇgÅrase aparajjhitvà idÃni Daï¬akÅrÃjà Kisavacche aparajjhitvà saha raÂÂhena vinÃsaæ patto ti sÆyati, imesaæ\<*<15>*>/ catunnaæ rÃjÆnaæ nibbattaÂÂhÃnaæ mayaæ na jÃnÃma, taæ no Âhapetvà SarabhaÇgasatthÃraæ a¤¤o kathetuæ samattho\<*<16>*>/ n' atthi, taæ upasaækamitvÃ\<*<17>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds Ãha. 2 so Cks; Bd nagaïhi. 3 Bd Ãnehiti ÃïÃpesi. 4 Bd apaharantesu suddhavÃlukaæ vassaæ vassÃpesuæ. 5 Bd sampajjalikaæ. 6 Bd -ïaæ. 7 Bd bhijjiæsu. 8 Bd omits tassa. 9 Bd omits na. 10 Bd -yati. 11 Bd -ka-. 12 Bd bhimparaÂho. 13 Bd -pu. 14 Bd nÃÊikerarÃjÃ. 15 Bd adds pana. 16 Bd adds nÃma. 17 Bd adds ime pa¤he. >/ #<[page 136]># %<136 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% pucchissÃmÃ" 'ti tayo pi mahantena parivÃrena pa¤haæ pucchanatthÃya nikkhamiæsu. Te\<*<1>*>/ pana\<*<2>*>/ "asuko pi nikkhanto" ti\<*<3>*>/, "asuko pi nikkhanto" ti na jÃnanti\<*<4>*>/, ekeko "aham eva gacchÃmÅti" ma¤¤ati, tesaæ GodhÃvarÅto avidÆre samÃgamo ahosi, te rathehi otaritvà tayo pi ekam eva rathaæ abhiruyha GodhÃvarÅtÅraæ sampÃpuïiæsu. Tasmiæ khaïe Sakko Paï¬u- kambalasilÃsane nisinno satta pa¤he cintetvà "ime pa¤he Âhapetvà SarabhaÇgasatthÃraæ a¤¤o sadevake loke kathetuæ samattho nÃma n' atthi, taæ pa¤haæ\<*<5>*>/ pucchissÃmi, ime pi tayo rÃjÃno SarabhaÇgasatthÃraæ pa¤haæ pucchituæ GodhÃ- varÅtÅram pattÃ, etesaæ pa¤he pi ahaæ pucchissÃmÅti" dvÅsu devalokesu devatÃhi parivuto devalokato otari. Taæ divasam eva Kisavaccho kÃlam akÃsi, tassa sarÅrakiccaæ kÃtuæ catÆsu ÂhÃnesu anekasahassÃ\<*<6>*>/ isigaïà Kisavacchassa candanacitakaæ katvà sarÅraæ jhÃpesuæ, ÃÊÃhanassa samantà addhayojanamatte ÂhÃne\<*<7>*>/ dibbakusumavassaæ vassi. M. tassa sarÅranikkhepaæ kÃretvÃ\<*<8>*>/ assamaæ pavisitvà tehi isigaïehi parivuto nisÅdi. Tesam pi rÃjÆnaæ nadÅtÅraæ\<*<9>*>/ ÃgatakÃle mahÃsenÃvÃhanaturi- yasaddo\<*<10>*>/ ahosi. M. taæ sutvà AnusissatÃpasaæ Ãmantetvà "tÃta gantvà tÃva jÃnÃhi: kiæsaddo nÃm' eso\<*<11>*>/" ti Ãha. So pÃnÅyaghaÂaæ ÃdÃya tattha gantvà te rÃjÃno disvà pucchÃ- vesena paÂhamaæ g. Ã.: @*>/ nu tumhe, kathaæ vo jÃnanti manussaloke ti. || Ja_XVII:49 ||>@ Tattha veluriyamuttà tharukhaggabaddhà ti veluriyamaïÅhi c' eva muttolambakehi\<*<13>*>/ ca alaækatatharÆhi khaggaratanehi samannÃgatÃ, tiÂÂhathà 'ti ekasmiæ rathe tiÂÂhatha, ke\<*<12>*>/ nÆ 'ti ke\<*<12>*>/ nu tumhe, kathaæ vo sa¤jÃnantÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs tesaæ. 2 Ck omits te pana. 3 Cks omit ti, but add tesaæ pana. 4 Cks jÃnÃti. 5 Bd taæ ime pa¤he 6 Bd adds issayo tattheva gaætvà pa¤casu ÂhÃnesu maï¬appaæ kÃretvà anekasahassÃ. 7 Cks omit ÂhÃne. 8 Bd -rÃpetvÃ. 9 Bd -re. 10 Cks -aæ, Bd adds mahÃ. 11 Bd kiæ nÃmeso saddo. 12 Cks ko. 13 Bds muttÃ. >/ #<[page 137]># %< 2. SarabhaÇgajÃtaka. (522.) 137>% Te tassa vacanaæ sutvà rathà otaritvà vanditvà aÂÂhaæsu. Tesu AÂÂhakarÃjà tena saddhiæ sallapanto dutiyaæ g. Ã.: @*>/ pana uggato ayaæ, susa¤¤atÃn'\<*<2>*>/ isinaæ\<*<3>*>/ dassanÃya idhÃgatà pucchitÃyemha pa¤he ti. || Ja_XVII:50 ||>@ Tattha uggato ti cando viya suriyo viya ca pÃkaÂo pa¤¤Ãto, susa¤¤a- tÃnaæ\<*<4>*>/ isinan\<*<5>*>/ ti bhante na mayaæ\<*<6>*>/ idha vanakÅÊÃdÅnaæ atthÃya ÃgatÃ, atha kho kÃyÃdÅhi susa¤¤atÃnaæ sÅlasampannÃnaæ isÅnaæ dassanatthÃya idhÃ- gatÃ, pucchitÃyemha pa¤he ti SarabhaÇgasatthÃraæ pa¤he pucchituæ emha Ãgat' amhà 'ti attho, yakÃro vya¤janasandhikaro ti veditabbo. Atha te\<*<7>*>/ tÃpaso "sÃdhu mahÃrÃja, ÃgantabbaÂÂhÃnaæ ¤eva Ãgat' attha, tena hi nahÃtvà vissamitvà assamapadaæ pavisi- tvà isigaïaæ vanditvà satthÃraæ\<*<8>*>/ pa¤haæ pucchathÃ" 'ti tehi saddhiæ paÂisanthÃraæ katvà pÃnÅyaghaÂaæ ukkhipitvà uda- kaccheve\<*<9>*>/ pu¤janto\<*<10>*>/ ÃkÃsaæ oloketvà Sakkaæ devarÃjÃnaæ devagaïaparivÃraæ ErÃvaïakkhandhagataæ otarantaæ disvà tena sallapanto tatiyaæ g. Ã.: @@ Tattha vehÃsayan ti\<*<11>*>/ antalikkhe\<*<12>*>/, pathaddhuno ti pathaddhagato, addhapathe gaganamajjhe Âhito ti attho. Taæ sutvà Sakko catutthaæ g. Ã.: @*>/ Ãhu manussaloke, sa devarÃjà idam ajja\<*<14>*>/ patto susa¤¤atÃn' isinaæ\<*<15>*>/ dassanÃyà 'ti. || Ja_XVII:52 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ka-. 2 Cks -te, Bds -tÃnaæ. 3 Cs isÅnaæ. 4 Cks -te. 5 Ck isÅ-. 6 Bd adds idha. 7 Bd ne. 8 Bd sarabhaÇga-. 9 so Cks, Cs udaccheve, Bd udakatheve. 10 Bd mu¤canto. 11 Bd adds abbhuggaætvÃ. 12 Bd adds ÃkÃse tiÂhasi. 13 Bd taæ. 14 Cks idhamajja. 15 Ck -te isinÃ, Cs -te isÅnaæ. >/ #<[page 138]># %<138 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% Tattha sa devarÃjà ti so ahaæ Sakko devarÃjÃ, idamajja\<*<1>*>/ patto ti idaæ ÂhÃnaæ ajja Ãgato, dassanÃyà 'ti dassanatthÃya vandanatthÃya Sara- bhaÇgasatthÃra¤ ca pa¤haæ pucchanatthÃyà 'ti Ãha. Atha naæ Anusisso "sÃdhu mahÃrÃja tumhe pacchÃ- gacchathÃ\<*<2>*>/" 'ti vatvà pÃnÅyaghaÂaæ ÃdÃya assamaæ pavisitvà pÃnÅyaghaÂaæ paÂisÃmetvà tiïïaæ rÃjÃnaæ devarÃjassa ca pa¤he\<*<3>*>/ pucchanatthÃya ÃgatabhÃvaæ M-assa Ãrocesi. So isi- gaïaparivuto mahÃvisÃlamÃÊake\<*<4>*>/ nisÅdi. Tayo rÃjÃno gantvÃ\<*<5>*>/ isigaïaæ vanditvà ekamantaæ nisÅdiæsu. Sakko pi otaritvà isigaïaæ upasaækamitvà a¤jaliæ pagayha\<*<6>*>/ isigaïaæ vaïïetvà vandamÃno pa¤camaæ g. Ã.: @*>/ pasannacitto ye jÅvalok' ettha manussaseÂÂhà ti. || Ja_XVII:53 ||>@ Tattha dÆre sutà no ti bhante amhehi tumhe dÆre devaloke Âhitehi yeva sutÃ\<*<8>*>/, mamÃyanto evam Ãha, i. v. h.: ime idha samÃgatà amhÃkaæ isayo dÆre sutà yÃva Brahmalokà vissutà pÃkaÂà ti, mahiddhikà ti\<*<9>*>/ mahÃnubhÃvÃ, iddhiguïÆpapannÃ\<*<10>*>/ ti pa¤cavidhena iddhiguïena samannÃgatÃ, ayire\<*<7>*>/ ti ayye\<*<11>*>/, ye ti\<*<12>*>/ ye tumhe imasmiæ jÅvaloke manussaseÂÂhÃ. Evaæ isigaïaæ vanditvà Sakko cha nisajjadose pariharanto ekamantaæ nisÅdi. Atha naæ isÅnaæ adhovÃte nisinnaæ disvà Anusisso chaÂÂhaæ g. Ã.: @*>/ sahassanetta gandho isÅnaæ asuci devarÃjà 'ti. || Ja_XVII:54 ||>@ Tattha ciradakkhitÃnan ti cirapabbajitÃnaæ, parakkammÃ\<*<14>*>/ 'ti parakkama\<*<13>*>/ apehi, sahassanettà 'ti Ãlapanam etaæ, Sakko hi amacca- sahassehi\<*<15>*>/ cintitaæ atthaæ\<*<16>*>/ ekako\<*<17>*>/ va passati, tasmà sahassanetto ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs idhammajja. 2 Bd pacchà Ãg-. 3 Bd -aæ. 4 Bd -lake. 5 Bd Ãg-. 6 Bd adds Âhito. 7 Bd ayyare. 8 Cks sutam. 9 Ck omits ti. 10 Bd -guïo-. 11 Cks ayyÃ, Bd ayyÃkÃ. 12 Cks yo, omitting ti. 13 Bd paÂikkamma. 14 Bd paÂikammÃ. 15 Bd -ssena. 16 Bd omits atthaæ. 17 Bd ekameko. >/ #<[page 139]># %< 2. SarabhaÇgajÃtaka. (522.) 139>% vuccati, asucÅti sedamalÃdiparibhÃvitattà duggandho, tumhe ca sucikÃmÃ, tena vo esa gandho khÃdatÅti\<*<1>*>/. Taæ sutvà Sakko itaraæ g. Ã.: @*>/ surabhiæ va mÃlaæ gandhaæ etaæ pÃÂikaækhÃma bhante, na h' ettha devà paÂikkÆlasa¤¤ino ti. || Ja_XVII:55 ||>@ Tattha gacchatÆ 'ti yathÃsukhaæ pavattatu, nÃsÃpuÂaæ no paharatÆ 'ti attho, pÃÂikaækhÃmà 'ti icchÃma patthema, etthà 'ti etasmiæ gandhe devà jegucchasa¤¤ino\<*<3>*>/ na honti, dussÅle\<*<4>*>/ yeva hi devà jigucchanti na sÅlavante ti. Eva¤ ca pana vatvà "bhante Anusissa, ahaæ mahantena ussÃhena pa¤haæ pucchituæ Ãgato, okÃsaæ me karohÅti" Ãha. So tassa vacanaæ sutvà uÂÂhÃyÃsanà isigaïaæ okÃsaæ karonto gÃthadvayaæ Ãha: @*>/ okÃsam Ãkaækhati\<*<6>*>/ pa¤ha\<*<7>*>/ pucchituæ. || Ja_XVII:56 ||>@ @*>/ idha paï¬itÃnaæ pa¤he puÂho\<*<9>*>/ nipuïe vyÃkarissati, tiïïaæ ca ra¤¤aæ manujÃdhipÃnaæ devÃnam indassa ca VÃsavassà 'ti. || Ja_XVII:57 ||>@ Tattha purindado ti ÃdÅni Sakkass' eva gaïanÃmÃni, so hi pure dÃnaæ dinnattà purindado, bhÆtesu\<*<10>*>/ jeÂÂhakattà bhÆpati, parivÃrasampadÃya yasassÅ\<*<11>*>/, paramissaratÃya devÃnam indo, sattannaæ vatasamÃdÃnÃnaæ suÂÂhukatattà Sakko, purimajÃtivasena MaghavÃ, SujÃya\<*<12>*>/ patibhÃvena Sujampati, ra¤janatÃya\<*<13>*>/ rÃjÃ, ko nevà 'ti ko nu eva, nipuïe ti saïhasukhumapa¤he\<*<14>*>/, ra¤¤an ti rÃjÆ- naæ, imesaæ catunnaæ janÃnaæ\<*<15>*>/ manaæ gahetvà ko imesaæ paï¬itÃnaæ isÅ- naæ pa¤haæ kathessati, pa¤he\<*<16>*>/ nesaæ kathetuæ samatthaæ jÃnÃthà 'ti vadati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs khÃdha-? Bd bÃdha-. 2 Bd vicittaæ-. 3 Bd jigucchi-. 4 Bds -lino. 5 Bd asÆrÃnappa-. 6 Cks -si. 7 Cs -he, Bd pa¤aæ. 8 Cs novimesaæ, Bds nevatesaæ. 9 Cks puÂÂho. 10 Cks santesu. 11 Ck -dÃya ssÅ, Cs -resampadÃya sassÅ, Bd -rasampadÃya yassi. 12 Bd sujÃtÃya asuka¤¤Ãya. 13 Ck ra¤jantÃya. 14 Cks -haæ. 15 Bd rÃjÆnaæ. 16 Bd -haæ. >/ #<[page 140]># %<140 XVII.CattÃlÅsanipÃta.>% Taæ sutvà isigaïo "mÃrisa Anusissa, tvaæ paÂhaviyaæ Âhatvà paÂhaviæ apassanto viya kathesi, Âhapetvà SarabhaÇga- satthÃraæ ko a¤¤o ete pa¤he kathetuæ samattho" ti vatvà @*>/ virato methunasmà Ãcariyaputto suvinÅtarÆpo so nesaæ pa¤hÃni viyÃkarissatÅti g. Ã. || Ja_XVII:58 ||>@ Tatha\<*<2>*>/ SarabhaÇgo ti sare khipitvà ÃkÃse sarapÃsÃdÃdÅni\<*<3>*>/ katvà puna ekena sarena te sare pÃtento bhaggavibhagge\<*<4>*>/ akÃsÅti SarabhaÇgo, methu- nasmà ti methunadhammato, so kira methunaæ asevitvà va pabbajito, Ãcari- yaputto ti ra¤¤o Ãcariyassa purohitassa putto. Eva¤ ca pana vatvà isigaïo Anusissaæ Ãha: "mÃrisa tvam eva satthÃraæ vanditvà isigaïassa vacanena Sakkena pucchitapa¤haæ kathanÃya okÃsaæ karohÅti\<*<5>*>/". So "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà satthÃraæ vanditvà okÃsaæ karonto anan- taraæ g. Ã.: @*>/ Ãgacchati esa bhÃro ti. || Ja_XVII:59 ||>@ Tattha Koï¬a¤¤Ã 'ti taæ gottenÃlapati, dhammo ti sabhÃvo, yaæ vaddhan\<*<7>*>/ ti yaæ pa¤¤Ãya vuddhaæ\<*<8>*>/ purisaæ esa pa¤haæ\<*<9>*>/ vissajjanabhÃvo\<*<10>*>/ nÃma Ãgacchati, esa\<*<11>*>/ manujesu sabhÃvo, tasmà candasuriyasahassaæ\<*<12>*>/ uÂÂhÃ- pento viya pÃkaÂaæ katvà devara¤¤o pa¤haæ kathehÅti. Tato MahÃpuriso okÃsaæ karonto anantaraæ g. Ã.: @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 read: jÃto yato? 2 Bd adds bhante anusissa. 3 Cks -pÃsÃdÅni. 4 Cs -ggo, Bd bhaÇgavibhaÇgo. 5 Bd kÃre-. 6 Bd buddham. 7 Bd buddhan. 8 Bd buddhaæ. 9 Bd -hÃnam. 10 Bds -bhÃro. 11 Bd eso. 12 Bd candima-. >/ #<[page 141]># %< 2. SarabhaÇgajÃtaka. (522.) 141>% Tattha yaæ ki¤cÅti na kevalaæ tumhÃkam eva sadevakassa lokassa yaæ manasÃbhipatthitaæ taæ maæ bhavanto pucchantu ahaæ hi\<*<1>*>/ idhalokanissitaæ và paralokanissitaæ vÃ\<*<2>*>/ sabbapa¤haæ\<*<3>*>/ ima¤ ca para¤ ca\<*<4>*>/ lokaæ sayaæ abhi¤¤Ãya sacchikatvà kathessÃmÅti sabba¤¤Æ pavÃraïaæ pavÃresi\<*<5>*>/. Evaæ tena okÃse kate Sakko attano\<*<6>*>/ abhisaækaÂaæ pa¤- haæ pucchi. Tam atthaæ pakÃsento S. Ãha: @@ @*>/ isayo\<*<8>*>/ vaïïayanti, kass' Ådha vuttaæ pharusaæ khametha, akkhÃhi me Koï¬a¤¤a etam atthan ti. || Ja_XVII:62 ||>@ Tattha ya¤cÃsÅti yaæ tassa manasà abhipatthitaæ Ãsi taæ pucchÅti attho, etan ti etaæ mayà pucchitam atthaæ akkhÃhi me ti ekagÃthÃya tayo pa¤he pucchi. Tato\<*<9>*>/ pa¤haæ vyÃkaronto @@ Tattha kodhaæ vadhitvà ti socanto hi paÂighacitten' eva socati, kodhÃ- bhÃvà kuto soko, tena vuttaæ na kadÃci socatÅti, makkhappahÃnan ti pucchi attano kataguïamakkhanassa akata¤¤ÆbhÃvasaækhÃtassa makkhassa pa- hÃnaæ isayo vaïïayanti, sabbesan ti hÅnamajjhimokkaÂÂhÃnaæ\<*<10>*>/ sabbesaæ pharusavacanaæ khametha, santo ti porÃïakapaï¬ità evaæ kathenti. @*>/ vacanaæ titikkhituæ sadisassa và seÂÂhanarassa vÃpi, kathan nu hÅnassa vaco khametha, akkhÃhi me Koï¬a¤¤a etam atthaæ\<*<12>*>/. || Ja_XVII:64 ||>@ @*>/ pana sÃdisassa\<*<14>*>/,>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds vo. 2 Cks omit para- vÃ. 3 Bd sabbaæ-. 4 Cks para. 5 Bd sampa-. 6 Bd -nÃ. 7 Bd kiæsu-. 8 so all three MSS. for isÅ? 9 Bd tatoparaæ. 10 Bds -mukka-. 11 Bd sakkà ubhinnaæ. 12 Bd adds: sarabhaÇgo Ãha. 13 Cs Bd sÃrabbha-. 14 Bd sa-. >/ #<[page 142]># %<142 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% @< Yo c' Ådha hÅnassa vaco kametha etaæ khantiæ uttamam Ãhu santo ti || Ja_XVII:65 ||>@ evamÃdÅnaæ gÃthÃnaæ vacanapaÂivacanavasena sambandho veditabbo. Tattha akkhÃhÅti bhante Koï¬a¤¤a tumhehi\<*<1>*>/ dve pa¤hà sukathitÃ, eko cittaæ me\<*<2>*>/ na gaïhÃti kathaæ sakkà attano\<*<3>*>/ hÅnatarassa vacanaæ adhivÃsetuæ tam me akkhÃhÅti pucchanto evam Ãha, etaæ khantin ti yam p' etaæ jÃtigottÃdÅhi hÅnassa vacanaæ khama naæ, etaæ khantiæ uttaman ti porÃïakapaï¬ità va- danti, yaæ pan' etaæ jÃtiÃdÅhi seÂÂhassa bhayena sadisassa kÃraïuttariya- lakkhaïe sÃrambhe ÃdÅnavadassanena khamanaæ n' esà adhivÃsanakhanti nÃmà 'ti attho. Evaæ vutte Sakko M-aæ Ãha\<*<4>*>/: "bhante paÂhamaæ tumhe `sabbesaæ vuttaæ pharusaæ khametha etaæ khantiæ uttamam ÃhÆ\<*<5>*>/' ti vatvà idÃni `yo c' Ådha hÅnassa vaco khametha etaæ khantiæ uttamam ÃhÆ' 'ti vadatha, na vo purimena pacchimaæ sametÅti". Atha naæ M. "Sakka, pacchimaæ mayà ayaæ hÅno ti ¤atvà pharusavacanaæ adhivÃsentassa vasena vuttaæ, yasmà pana na sakkà rÆpadassanamattena sattÃnaæ seÂÂhÃdi- bhÃvo ¤Ãtuæ tasmà purimaæ vuttan" ti vatvà sattÃnaæ a¤¤atra saævÃsà rÆpadassanamattena seÂÂhÃdibhÃvassa duvi¤¤eyyataæ pakÃsento @@ Tattha catumaÂÂharÆpan ti catÆhi iriyÃpathehi paÂicchannasabhÃvaæ, virÆparÆpenà 'ti virÆpÃnaæ lÃmakapuggalÃnaæ rÆpena uttamaguïÃ\<*<6>*>/ santo pi caranti, imasmiæ pan' atthe Majjhantikatherassa vatthuæ kathetabbaæ. Taæ sutvà Sakko nikkaækho hutvà "bhante etÃya no khantiyà Ãnisaæsaæ kathethÃ" 'ti yÃci. Ath' assa\<*<7>*>/ M.: @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -he. 2 Cks omit ne. 3 Bd -nÃ. 4 Cks omit Ãha. 5 Bd adds santo. 6 Bd -ïena. 7 Ck atha. >/ #<[page 143]># %< 2. SarabhaÇgajÃtaka. (522.) 143>% @< yaæ khantimà sappuriso labhetha, khantÅbalass' Æpasamanti\<*<1>*>/ verà ti g. Ã. || Ja_XVII:67 ||>@ Tattha etamatthan ti etaæ veravÆpasamanaæ nippaÂighabhÃvasaæ- khÃtaæ atthaæ. Evaæ M-ena khantiguïe kathite te rÃjÃno cintayiæsu: "Sakko attano pa¤haæ\<*<2>*>/ pucchati, amhÃkaæ pucchanokÃsaæ na dassatÅti". Atha nesaæ ajjhÃsayaæ viditvÃ\<*<3>*>/ attanÃbhisaæ- khaÂe\<*<4>*>/ cattÃro pa¤he Âhapetvà va tesaæ kaækhÃ\<*<5>*>/ pucchanto @*>/ rÃjà tesaæ gatiæ brÆhi supÃpakamminaæ katth' Æpapannà isinaæ viheÂhakà ti g. Ã. || Ja_XVII:68 ||>@ Tattha anumodiyÃnan ti idaæ mayà puÂÂhÃnaæ tiïïaæ pa¤hÃnaæ vissajjanasaækhÃtaæ tava subhÃsitaæ anumoditvÃ, yathà ahÆ ti yo nÃma ahosi\<*<7>*>/, KalÃbu cà 'ti KalÃbu ca rÃjÃ\<*<8>*>/. Ath' assa vissajjento\<*<9>*>/ M. pa¤ca gÃthà abhÃsi: @*>/ Vacchaæ avakiriya Daï¬akÅ ucchinnamÆlo sajano saraÂÂho KukkulanÃme\<*<11>*>/ nirayamhi paccati, tassa pulliÇgÃni\<*<12>*>/ patanti kÃye. || Ja_XVII:69 ||>@ @*>/ dhammaæ bhaïante samaïe adÆsake taæ NÃÊikÅraæ sunakhà parattha saægamma khÃdanti viphandamÃnaæ. || Ja_XVII:70 ||>@ @*>/ avaæsiro patito addhapÃdo>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so Cks for Æpasammanti? Bd upamanti. 2 Bd -e. 3 Bd adds sakko. 4 Bd attano abhisaÇkhÃte. 5 Bd -aæ. 6 read: cÃpi kalÃbu? 7 Bd cattÃro janà ca ahesuæ in the place of yo - ahosi. 8 Cks omit rÃjÃ. 9 Bd visajja-. 10 Bd kissa¤hi? Cks kisaævi. 11 Cks -a. 12 Ck puli-, Bd phulli-. 13 so Cks; Bd acchedayi. 14 Bd satta-. >/ #<[page 144]># %<144 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% @< {AÇgÅrasaæ} Gotamaæ heÂhayitvà khantiæ tapassiæ cirabrahmacÃriæ. || Ja_XVII:71 ||>@ @*>/ kaÂukaæ bhayÃnakaæ. || Ja_XVII:72 ||>@ @*>/ c' ettha dhammaæ care samaïabrÃhmaïesu, evaækaro saggam upeti ÂhÃnan ti. || Ja_XVII:73 ||>@ Tattha kisan ti appamaæsalohitattà kisasarÅraæ, avakiriyà 'ti avakiritvà nuÂÂhubhanadantakaÂÂhapÃtanena\<*<2>*>/ tassa sarÅre kalim pavÃhetvÃ, ucchinna- mÆlo ti chinnamÆlo hutvÃ, sajano ti sapariso, KukkulanÃme\<*<3>*>/ nira- yamhÅti yojanasatappamÃïe kappena saïÂhite uïhachÃrikaniraye, pulliÇgÃ- nÅti\<*<4>*>/ vÅtaccikaægÃrÃ\<*<5>*>/ tassa kira tattha uïhakukkule nimuggassa navahi vaïa- mukhehi uïhachÃrikà pavisanti\<*<6>*>/. sÅse mahantamahantà aægÃrà patanti yesaæ\<*<7>*>/ patanakÃle sarÅraæ\<*<8>*>/ dÅparukkho viya jalati, balavedanà vattanti, taæ\<*<9>*>/ adhi- vÃsetuæ asakkonto mahÃravaæ ravati, SarabhaÇgasatthà paÂhaviæ bhinditvà taæ tathÃ\<*<10>*>/ paccamÃnaæ dassesi, mahÃjano bhayasantÃsam Ãpajji, tassa atÅta- bhÃvaæ\<*<11>*>/ ¤atvà M. taæ nirayaæ antaradhÃpesi, dhammaæ bhaïante ti dasakusalakammapathadhammaæ bhÃsante. samaïe ti samitapÃpe, adÆsake niraparÃdhe, NÃÊikÅran ti evaænÃmakarÃjÃnaæ, paratthà 'ti paraloke niraye nibbattaæ, saægammà 'ti ito c' ito ca samÃgantvÃ\<*<13>*>/ mahantà sunakhà khÃ- danti, tasmiæ kira KÃliÇgaraÂÂhe Dantapuranagare NÃÊikÅre rajjaæ kÃrayamÃne eko mahÃtÃpaso pa¤casatatÃpasaparivuto Himavantà Ãgamma rÃjuyyÃne vÃsaæ kappetvà mahÃjanassa dhammaæ desesi, dhammikatÃpaso uyyÃne vasatÅti ra¤¤o Ãrocayiæsu, rÃjà pana adhammiko adhammena rajjaæ kÃreti, so amaccesu pasaæsantesu aham pi dhammaæ suïissÃmÅti uyyÃnaæ gantvà tÃpasaæ vanditvà nisÅdi, tÃpaso ra¤¤Ã saddhiæ paÂisanthÃraæ karonto kiæ mahÃrÃja dhammena rajjaæ kÃresi janaæ\<*<13>*>/ na\<*<14>*>/ pÅÊesÅti Ãha, so tassa kujjhitvà ayaæ kÆtajatilo ettakaæ kÃlaæ nÃgarÃnaæ santike mamaæ ¤eva aguïaæ kathesi ma¤¤e hotu jÃnissÃmÅti cintetvà sve amhÃkaæ gharadvÃraæ ÃgaccheyyÃthà 'ti nimantetvà punadivase purÃïagÆthassa cÃÂiyo pÆrÃpetvà tÃpasesu Ãgatesu tesaæ bhikkhÃ- bhÃjanÃni gÆthassa pÆrÃpetvà dvÃraæ pidahÃpetvà musalÃni ca lohadaï¬e ca \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd mahÃpa-. 2 Bd nuÂhabhitadanta-. 3 Cks -ma. 4 Cks puli-, Bd phulli-. 5 Bd vitacchitaÇgÃrÃ. 6 Cks -sati. 7 Bd tesaæ. 8 Bd sakalasarire. 9 Bd so. 10 Bd tattha. 11 so Ck for atibhÅta-? Bds ativiyabhitabhÃvaæ, Cs anibhÅtabhÃvaæ. 12 Bd adds chinditvÃ. 13 Cks jana. 14 Bds na raÂhaæ in the place of janana. >/ #<[page 145]># %< 2. SarabhaÇgajÃtaka. (522.) 145>% gÃhÃpetvÃna isÅnaæ sÅsÃni bhindÃpetvà jaæghÃsu\<*<1>*>/ gahetvà ka¬¬hÃpetvà suna- khehi khÃdÃpetvà bhinnaæ paÂhaviæ pavisitvà SunakhamahÃniraye nibbatti, tatr' assa tigÃvutikaæ sarÅraæ ahosi, atha naæ mahantà hatthikucchippamÃïà pa¤ca- vaïïasunakhÃ\<*<2>*>/ anubandhitvà ¬asitvà navayojanÃya jalitÃyapaÂhaviyaæ pÃtetvà mukhapÆraæ\<*<3>*>/ lu¤cantà vipphandamÃnaæ khÃdiæsu, M. paÂhaviæ dvidhà bhetvÃ\<*<4>*>/ taæ nirayaæ dassetvà mahÃjanassa bhÅtabhÃvaæ ¤atvà puna antara- dhÃpesi; athajjuno ti sahassabÃhurÃjÃ, AÇgÅrasan ti aÇgehi raæsÅnaæ niccharaïato evaæ laddhanÃmaæ, heÂhayitvà ti viheÂhetvà visapÅtakaï¬ena vijjhitvà jÅvitakkhayaæ pÃpetvÃ, so kira\<*<5>*>/ MahiæsakaraÂÂhe KekarÃjadhÃniyaæ\<*<6>*>/ rajjaæ kÃrento migavaæ gantvà mige vadhitvà aÇgÃramaæsaæ\<*<7>*>/ khÃdanto vicari, ath' ekadivasaæ migÃnaæ ÃgamanaÂÂhÃne koÂÂhakaæ katvà mige olokayamÃno aÂÂhÃsi, tadà so tÃpaso tassa ra¤¤o avidÆre ekaæ kÃrarukkhaæ abhirÆhitvà phalÃni ocinanto ocitaphalaæ\<*<8>*>/ sÃkhaæ mu¤ci, tassà vissaÂÂhÃya\<*<9>*>/ taæ ÂhÃnaæ pattà migà palÃyiæsu, rÃjà kujjhitvà tÃpasaæ visena sallena vijjhi, so patitvà gaÊanto\<*<10>*>/ matthakena khadirakhÃïuæ\<*<11>*>/ ÃsÃdetvà sÆlagge yeva kÃlam akÃsi, rÃjà taæ khaïaæ ¤eva dvidhÃbhinnaæ paÂhaviæ pavisitvà SattisÆlaniraye nibbatti, tigÃvutappamÃïaæ sarÅraæ ahosi, tatra taæ\<*<12>*>/ nirayapÃlà jalitehi Ãvudhehi koÂÂetvÃ\<*<13>*>/ jalitaæ ayapabbataæ Ãropenti, pabbatamatthake ÂhitakÃle\<*<14>*>/ vÃto paharati, so vÃtappahÃrena patitvà parigaÊati\<*<15>*>/, tasmiæ khaïe heÂÂhà nava- yojanÃya jalitÃyapaÂhavito\<*<16>*>/ mahÃtÃlakkhandhappamÃïaæ\<*<17>*>/ jalantaæ\<*<18>*>/ aya- sÆlaæ uÂÂhahati, so sÆlaggaæ matthaken' eva ÃsÃdetvà sÆlÃvuto tiÂÂhati, tasmiæ khaïe paÂhavi jalati, sÆlaæ jalati\<*<19>*>/, sarÅraæ\<*<20>*>/ jalati, so tattha mahÃravaæ ravanto paccati, M. paÂhaviæ dvidhà katvà nirayaæ\<*<21>*>/ dassetvà mahÃjanassa bhÅtabhÃvaæ ¤atvà antaradhÃpesi, khaï¬aso ti cattÃro\<*<22>*>/ cattÃro hatthapÃde kaïïanÃsa¤ ca khaï¬Ãkhaï¬aæ katvÃ, adÆsakan ti niraparÃdhaæ, tathà che- dÃpetvà dvÅhi kasÃpahÃrasahassehi\<*<23>*>/ tÃÊÃpetvà jaÂÃsu gahitaæ\<*<24>*>/ Ãka¬¬hÃpetvà paÂikujjaæ nipajjÃpetvà piÂÂhiyaæ païhiyà paharitvà mahÃdukkhasamappitaæ akÃsi, KalÃbuvÅcin ti KalÃbuaviciæ, kaÂukan ti tikhiïavedanaæ, evaæ\<*<25>*>/ nirayaæ upapajjitvà channaæ jÃlÃnaæ antare paccati, vitthÃrato pana KalÃbu- ra¤¤o vatthuæ KhantivÃdajÃtake kathitam eva, pÃpiÂÂhatarÃni cetthà 'ti etehi nirayehi pÃpiÂÂhatarÃni ca a¤¤Ãni nirayÃni sutvÃ, dhammaæ care ti Sakka devarÃja paï¬ito kulaputto na kevalaæ ete\<*<26>*>/ cattÃro nirayà ete yeva ca rÃjÃno nerÃyikà atha kho a¤¤e pi nirayà a¤¤e pi rÃjÃno nirayesu upapannà ti viditvà catupaccayadÃnadhammikarakkhÃvaraïasaævidhÃnasaækhÃtaæ samaïa- brÃhmaïesu dhammaæ careyya. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds -ghÃdisu. 2 Bd -ïïÃ-. 3 Ck repeats mukha-, Cs mukhapuraæmuka. 4 Ck hetvÃ, Bd bhinditvÃ. 5 Bd adds ajjuno nÃma rÃjÃ. 6 Bd kevaka. 7 Bds aÇgÃrapakkamaæsaæ. 8 Cs ocati-, Bds ocinaphala. 9 Bd adds saddena. 10 Bd parig-. 11 Bds khadirakhÃïuke, Cks khÃrakhÃïuæ. 12 Cks tatrÃyaæ. 13 Ck koÂÂhe-, Bd koÂe-. 14 Bd patitakÃle. 15 Cks -Êeti. 16 Bd -pathaviyÃ. 17 Ck -ïÃ, Cs -ïa. 18 Ck jaÊ-, Cs jalintaæ, Bd jalitaæ. 19 Bd sÆlÃni jalanti. 20 Bd tassa sa-. 21 Bd taæ ni-. 22 Ck varo, Bd omits cattÃro. 23 Bd kasÃhi pa-. 24 Bd gahitvà corr. to gahetvÃ. 25 Bds evarÆpaæ. 26 Bd adds yeva. >/ #<[page 146]># %<146 XVII. CattÃlisanipÃta.>% Evaæ M-ena catunnaæ rÃjÆnaæ nibbattaÂÂhÃne dassite tayo rÃjÃno nikkaækhà ahesuæ. Tato Sakko avasese cattÃro pa¤he pucchanto g. Ã.: @*>/ siri no jahÃtÅti. || Ja_XVII:74 ||>@ Tattha kathaævidhaæ no\<*<1>*>/ siri no jahÃtÅti kathaævidhan nu purisaæ paÂiladdhasirÅ\<*<2>*>/ na jahÃti. Ath' assa vissajjanto M. catasso gÃthà abhÃsi: @*>/ ca\<*<4>*>/ sa¤¤ato manasà ca ki¤ci na karoti pÃpaæ na attahetu\<*<5>*>/ alikaæ bhaïÃti tathÃvidhaæ sÅlavantaæ vadanti. || Ja_XVII:75 ||>@ @*>/ nÃccÃhitaæ kamma\<*<7>*>/ karoti luddaæ (IV 46|24) kÃlÃbhataæ\<*<8>*>/ atthapadaæ na ri¤cati tathÃvidhaæ pa¤¤avantaæ vadanti. || Ja_XVII:76 ||>@ @*>/ katavedi dhÅro kalyÃïamitto daÊhabhatti\<*<10>*>/ ca hoti\<*<11>*>/ dukhitassa\<*<12>*>/ sakkacca karoti kiccaæ tathÃvidhaæ sappurisaæ vadanti. || Ja_XVII:77 ||>@ @*>/ saddho mudÆ saævibhÃgÅ vada¤¤Æ -- saægÃhakaæ sakhilaæ\<*<14>*>/ saïhavÃcaæ (IV 110|19) tathÃvidhaæ no siri no jahÃtÅti. || Ja_XVII:78 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd nu. 2 Bd -sÅri, Cks -siriæ. 3 Cs so. 4 Bds dha. 5 so all three MSS. for -tÆ? 6 Bd -tiyaæ. 7 Bd -aæ. 8 Bds -gataæ. 9 all three MSS. -u. 10 Cks -bhanti, Bd -bhitti. 11 so all three MSS. for hoti ca? 12 Bd dukkhi-, Ck dukkhÅ- corr. to dukhÅ-: 13 Ck -hipeto. 14 Ck sakhÅ-. >/ #<[page 147]># %< 2. SarabhaÇgajÃtaka (522.) 147>% Tattha kÃyenà 'ti ÃdÅni tividhasucaritadvÃravasena vuttÃni, na attahetÆ ti\<*<1>*>/ desanÃsÅsam, etaæ attahetu và parahetu và yasahetu và dhanahetu và lÃbha- hetu và alikaæ na kathetÅti attho, kÃma¤ c' esa\<*<2>*>/ attho vÃcÃsa¤¤ato ti iminà va siddho, musÃvÃdino pana akattabbaæ pÃpakammaæ nÃma n' atthÅti garuka- bhÃvadÅpanatthaæ puna evam Ãhà 'ti veditabbo\<*<3>*>/, gambhÅrapa¤han ti\<*<4>*>/ atthato ca pÃlito ca gambhÅraæ gÆÊhaæ paÂicchannaæ SattubhastajÃtaka- UmmaggajÃtakesu Ãgatasadisaæ pa¤haæ, manasÃbhicintayan ti manasÃbhi- cintento atthapadaæ\<*<5>*>/ paÂivijjhitvà candasahassaæ uÂÂhÃpento viya pÃkaÂaæ katvà yo kathetuæ sakkotÅti attho, nÃccÃhitan ti na atiahitaæ\<*<6>*>/ hitÃtikkantaæ luddaæ pharusaæ sÃhasikakamma¤ ca yo na karotÅti attho, imassa ca pan' atthassa vibhÃvanatthaæ Na paï¬ità attasukhassa hetu pÃpÃni kammÃni samÃcaranti\<*<7>*>/, dukkhena phuÂÂhà khalitÃpi santÃ\<*<8>*>/ chandà ca dosà na jahanti dhamman ti BhÆripa¤ho kathetabbo, kÃlÃbhatan\<*<9>*>/ ti tattha dÃnaæ dÃtabbakÃle sÅlaæ rakkhanakÃle\<*<10>*>/ uposathavÃsakÃle saraïesu patiÂÂhÃpabbajjÃkÃle\<*<11>*>/ samaïa- dhammakaraïakÃle vipassanÃcÃrasmiæ yu¤janakÃle\<*<12>*>/ ca imÃni\<*<13>*>/ dÃnÃdÅni sam- pÃdento\<*<14>*>/ kÃlÃbhataæ\<*<9>*>/ atthapadaæ na ri¤cati na gaÊÃpeti nÃma, tathÃ- vidhan ti sabba¤¤Æ Buddhà ca Paccekabuddhà ca Bodhisattà ca pa¤¤avantaæ kathentà evarÆpaæ puggalaæ kathenti, yo ve ti gÃthÃya parena attano kata- guïaæ jÃnÃtÅti kata¤¤Æ evaæ ¤atvà pana yen' assa guïo kato tassa guïaæ paÂikaronto katavedi nÃma, dukhitassÃ\<*<15>*>/ 'ti attano sahÃyassa dukkhappattassa dukkhaæ attani Ãropetvà yo tassa uppannaæ kiccaæ sahatthà sakkacaæ karoti BuddhÃdayo evarÆpaæ sappurisaæ kathenti, api ca sappurisà nÃma kata¤¤Æ katavedino hontÅti SatapattajÃtaka-Cullahaæsa-MahÃhaæsajÃtakÃdÅni\<*<16>*>/ kathe- tabbÃni\<*<17>*>/, etehi sabbehÅti Sakka yo etehi heÂÂhÃvuttehi sÅlÃdÅhi sabbehi pi guïehi upeto okappanasaddhÃya samannÃgato mudu\<*<18>*>/ piyabhÃnÅ\<*<19>*>/ saævibhÃgÃ- bhiratattà saævibhÃgÅ yÃcakÃnaæ vacanaæ ¤atvÃ\<*<20>*>/ dÃnavasena vada¤¤Ã catÆhi saægahavatthÆhi tesaæ tesaæ saægaïhanato\<*<21>*>/ saægÃhakaæ madhuravacanatÃya sakhilaæ maÂÂavacanatÃya saïhavÃcaæ tathÃvidhaæ no puggalaæ\<*<22>*>/ adhigata- yasasobhaggasaækhÃtà siri no jahÃti, nÃssa siri vinassatÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 mitto daÊha--- na attahetÆ ti wanting in Cs. 2 Bd ceva. 3 Bd adds taæ puggalaæ silavantaæ vadanti. 4 Bd adds bho sakka yo gambhirapa¤haæ. 5 Bd atthaæ. 6 Cks atihitaæ. 7 Ck samÃha-, Bd sammÃca-. 8 Bd pilitÃpi-, Ck khaÊinantÃnisannÃ? Cs balitatattÃnisantÃ? 9 Bds kÃlÃga-. 10 Ck Bd -ïa-. 11 Bds patiÂhÃnakÃle pabbajitakÃle. 12 Ck pu¤jana-, Bd yujjana-. 13 Cks idÃni. 14 Bd samÃdento. 15 Ck Bd dukkhi-. 16 Cks -dÅhi. 17 Cks -bbaæ. 18 Bd mudu ti. 19 Bd adds saævibhÃgi ti silasaævibhÃgadÃna. 20 Bd sutvÃ. 21 Bd -gaïhato. 22 Bd tathÃvidhanti tathÃvidhaæ mudupuggalaæ. >/ #<[page 148]># %<148 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% Evaæ M. gaganatale candaæ uÂÂhÃpento viya cattÃro pa¤he vissajjesi. Tatoparaæ sesapa¤hÃnaæ pucchà ca\<*<1>*>/ vissaj- jana¤ ca hoti: @*>/ cÃpi sata¤ ca dhammÃ\<*<3>*>/ pa¤¤Ã ca\<*<4>*>/ -- kaæ seÂÂhataraæ vadanti. || Ja_XVII:79 ||>@ @*>/ cÃpi sata¤ ca dhammÃ\<*<6>*>/ anvÃyikà pa¤¤avato bhavanti. || Ja_XVII:80 ||>@ @@ @*>/ nipuïe bahussute, uggÃhako vÃ\<*<8>*>/ paripucchako siyÃ, suïeyya sakkacca sabhÃsitÃni, evaækaro pa¤¤avà hoti macco. || Ja_XVII:82 ||>@ @@ @*>/ dosaæ, mettaæ\<*<10>*>/ cittaæ bhÃvaye\<*<11>*>/ appamÃïaæ, sabbesu bhÆtesu nidhÃya daï¬aæ (IV 452|23) anindito Brahmam upeti ÂhÃnan ti. || Ja_XVII:84 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks omit ca. 2 Ck siriæ, Cs Bd siri¤. 3 Bd -aæ. 4 Cks paæ¤Ã vÃ, Bd pa¤¤a¤ca. 5 Cks -riæ, Bd -ri¤. 6 Bd -o. 7 Bd buddhe. 8 Bd -hato ca. 9 Bd savineyya. 10 Bd -a. 11 Bd -veyya. >/ #<[page 149]># %< 2. SarabhaÇgajÃtaka. (522.) 149>% Tattha sÅlan ti ÃcÃrasÅlaæ và issariyasÅlaæ\<*<1>*>/ và sappurisadhammaæ và pa¤¤aæ và ti imesaæ dhammÃnaæ kataradhammaæ seÂÂhataraæ vadantÅti pucchati, pa¤¤Ã hÅti Sakka etesu catÆsu dhammesu yà esà pa¤¤Ã nÃma sÃ\<*<2>*>/ va seÂÂhà iti BuddhÃdayo kusalà vadanti, yathÃ\<*<3>*>/ hi tÃrakà candaæ parivÃrenti cando va\<*<4>*>/ tnesaæ\<*<5>*>/ uttamo evaæ sÅlaæ sirÅ\<*<6>*>/ cÃpi sata¤ ca dhammo ti ete tayo pi anvÃ- yikÃ\<*<7>*>/ pa¤¤avato bhavanti pa¤¤Ãvantam eva anugacchanti\<*<8>*>/, pa¤¤Ãya eva parivÃrà hontÅti attho, kathaækaro ti ÃdÅni a¤¤ama¤¤avevacanÃn' eva\<*<9>*>/, kathaæ karonto\<*<10>*>/ kiæ nÃma kammaæ karonto kim Ãcaranto kiæ sevamÃno bhajamÃno\<*<11>*>/ idhaloke pa¤¤aæ\<*<12>*>/ labhati, pa¤¤Ãyam eva paÂipadaæ vadehi, jÃnitukÃmo 'mhi, kathaækaro macco pa¤¤avà nÃma hotÅti pucchati, vaddhe\<*<13>*>/ ti pa¤¤Ãya vud- dhippatte paï¬ite nipuïe sukhumakÃraïajÃnanasamatthe, evaækaro ti\<*<14>*>/ yo puggalo evaævuttappakÃre puggale sevati bhajati payirupÃsati pÃÊiæ uggaïhÃti punappuna atthaæ pucchati pÃsÃïe lekhaæ khaïanto viya ka¤cananÃÊiyà sÅha- vasaæ paÂicchanto\<*<15>*>/ viya ohitasoto sakkaccaæ subhÃsitÃni suïÃti ayaæ evaæ- karo macco pa¤¤avà hotÅti evaæ M. pÃcÅnalokadhÃtuto suriyaæ uÂÂhÃpento viya pa¤¤Ãya paÂipadaæ kathetvà idÃni tassà pa¤¤Ãya guïaæ kathento sa pa¤¤avà ti Ãdim Ãha, tattha kÃmaguïe ti kÃmakoÂÂhÃse hutvà abhÃvaÂÂhena\<*<16>*>/ aniccato diÂÂhadhammikasamparÃyikÃnaæ dukkhÃnaæ vatthubhÃvena dukkhato aÂÂha- navutiyà rogamukhÃnaæ kÃme nissÃya uppattisambhavena rogato avekkhati\<*<17>*>/ oloketi, so evaævipassÅ\<*<18>*>/ etehi kÃraïehi kÃmÃnaæ aniccÃditaæ passanto kÃme nissÃya uppajjanakadukkhÃnaæ\<*<19>*>/ anto n' atthi kÃmÃnaæ pahÃnam eva sukhan ti viditvà dukkhesu kÃmesu mahabbhayesu chandaæ pajahati, sa vÅtarÃgo ti Sakka so puggalo evaæ vÅtarÃgo navÃaghÃtavatthuvasena uppajjanakabhÃvaæ\<*<20>*>/ dosaæ vinetvÃ\<*<21>*>/ mettacittaæ bhÃveyya, appamÃïasattà rammaïattà appamÃïan taæ\<*<22>*>/ bhÃvetvà aparihÅnajjhÃno agarahito Brahmaloke uppajjatÅti. Evaæ M-e kÃmÃnaæ dose\<*<23>*>/ kathente yeva tesaæ tiïïam pi rÃjÆnaæ\<*<24>*>/ sabalakÃyÃnaæ tadaÇgappahÃnena kÃmaguïarÃgo\<*<25>*>/ pahÅno. Taæ ¤atvà M. tesaæ pahaæsanavasena @*>/ BhÅmarathassa cÃpi KÃliÇgarÃjassa ca uggatassa, sabbesaæ vo kÃmarÃgo pahÅno ti g. Ã. || Ja_XVII:85 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -yasÅri. 2 Bd nÃmesÃ. 3 Cks tathÃ. 4 Bd ca. 5 Bd te- 6 all three MSS. siri¤. 7 Cks -ko. 8 Bd omits pa¤¤Ã--- gacchanti. 9 Ck a¤¤ama¤¤amevamÃnÃneva. 10 Bd -karoti. 11 Bd omits bha-. 12 Cks -Ã. 13 Bd vuddhe 14 Cks omit ti. 15 Ck -channo, Cs vaÂicchanto, Bds sampaÂicchanto 16 Bd -tthena 17 Ck ape-, Cs Ãve-, Bd avekkhatÅti. 18 Bd -ssati. 19 Cs uppajjanadu-, Bd uppajjamÃnaka-. 20 Bds -kasabhÃvaæ. 21 Bd viditvÃ. 22 Bd -naæ, omitting taæ. 23 Bd -aæ. 24 Cks -nampi. 25 Bd pancakÃ-. 26 all three MSS. -ka. >/ #<[page 150]># %<150 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% Tattha mahiddhiyan ti mahatthaæ mahÃvipphÃram mahÃjutikaæ, tava maÂÂhakà ti tava AÂÂhakÃ\<*<1>*>/, pahÅno ti tadaÇgappahÃnena pahÅno. Taæ sutvà mahÃrÃjÃno M-assa thutiæ karontÃ\<*<2>*>/ @*>/ paracittavedi: sabbesaæ no kÃmarÃgo pahÅno, karohi okÃsam anuggahÃya yathà gatiæ te abhisambhavemà 'ti g. Ãhaæsu. || Ja_XVII:86 ||>@ Tattha anuggahÃyà 'ti pabbajjatthÃya no okÃsaæ karohi yathà mayaæ pabbajitvà tava gatiæ nipphattiæ abhisambhavema pÃpuïeyyÃma tayà paÂi- laddhaæ\<*<4>*>/ guïaæ paÂivijjheyyÃmÃ\<*<5>*>/ 'ti vadiæsu. Atha nesaæ okÃsaæ karonto M. itaraæ g. Ã.: @*>/ kÃyaæ vipulÃya pÅtiyà yathà gatiæ me\<*<7>*>/ abhisambhavethà 'ti. || Ja_XVII:87 ||>@ Tattha pharÃthÃ\<*<6>*>/ 'ti jhÃnapÅtiyà vipulÃya kÃyaæ pharathà 'ti. Taæ sutvà te\<*<8>*>/ saæpaÂicchantÃ\<*<9>*>/. @*>/ vakkhasi bhÆripa¤¤a, pharÃma kÃyaæ vipulÃyà pÅtiyà yathà gatiæ te abhisambhavemà 'ti g. Ãhaæsu. || Ja_XVII:88 ||>@ Atha nesaæ balakÃyÃnaæ\<*<11>*>/ M. pabbajjaæ dÃpetvà isi- gaïaæ uyyojento @*>/ sÃdhurÆpÃ, jhÃne ratà bhotha sadà samÃhitÃ, esà ratÅ\<*<13>*>/ pabbajitassa seÂÂhà ti g. Ã. || Ja_XVII:89 ||>@ Tattha gacchantÆ 'ti attano attano vasanaÂÂhÃnÃni gacchantu. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -ka. 2 all three MSS. -to. 3 so all three MSS. for evam pi etaæ? 4 Bd paÂividdha. 5 Bd -viddhe-. 6 Bd phara-. 7 Ck gatimeva, Bd gati me. 8 Bd omits te. 9 Bd taæ- corr. to saæ-. 10 Cks yaæ tvaæ. 11 Bd sabbaba-. 12 so all three MSS. for isÅ? 13 Ck -tiæ, Cs Bd -ti. >/ #<[page 151]># %< 2. SarabhaÇgajÃtaka. (522.) 151>% Isayo tassa\<*<1>*>/ vacanaæ sirasà sampaÂicchitvÃ\<*<2>*>/ vanditvà ÃkÃsaæ uppatitvà sakaÂÂhÃnÃni\<*<3>*>/ gamiæsu. Sakko pi uÂÂhÃ- yÃsanà M-assa thutiæ katvà a¤jalim paggayha suriyaæ na- massanto viya M-aæ namassamÃno sapariso pakkÃmi. Etam atthaæ viditvà S. imà gÃthà Ãha\<*<4>*>/: @*>/ subhÃsità isinà paï¬itena te vedajÃtà anumodamÃnà pakkÃmu devÃ\<*<6>*>/ devapuraæ yasassino. || Ja_XVII:90 ||>@ @@ Tattha paramatthasaæhitÃ\<*<7>*>/ ti\<*<8>*>/ aniccÃdÅni dÅpanena nibbÃnanissitÃ, gÃthà imà ti idaæ S. SarabhaÇgasatthuno nibbÃnadÃyakaæ subhÃsitaæ vaïïento Ãha, tattha atthavatÅti nibbÃnadÃyakatthena paramatthanissitÃ, su- vya¤janà ti suparisuddhavya¤janÃ\<*<9>*>/, subhÃsità ti sukathitÃ, aÂÂhikatvà ti attano atthikabhÃvaæ katvà atthiko hutvà sakkaccaæ suïeyya, pubbÃpariyan ti paÂhamajjhÃnaæ pubbaviseso dutiyajjhÃnaæ aparaviseso tatiyajjhÃnaæ apara- viseso ti evam aÂÂhasamÃpatticatumaggavasena pubbÃparabhÃvena Âhitaæ\<*<10>*>/ visesaæ, adassanan ti pariyosÃne aparavisesaæ arahattaæ labhitvà nibbÃnaæ pÃpuïeyya, nibbÃnappatto hi puggalo maccurÃjassa adassanaæ gato nÃma hotÅti. Evaæ S. arahattena desanÃkÆÂaæ gaïhitvà "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi MoggallÃnassa ÃÊÃhane pupphavassaæ vassÅti" vatvà s. p. j. samodhÃnento @*>/ Kolito\<*<12>*>/ SarabhaÇgo Bodhisatto, evaæ dhÃretha jÃtakan ti Ãha. || Ja_XVII:92 ||>@ SarabhaÇgajÃtakaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds sarabhaÇgasatthuno. 2 Cks paÂicch-. 3 Bd sakÃni vasanaÂhÃnÃni. 4 Bd gÃthÃyo abhÃsi. 5 Bd -sa¤¤itÃ. 6 so Ck Bd for te? 7 Ck -matthaæ-, Bd -sa¤¤itÃ. 8 subhÃsità --- ti wanting in Cs. 9 Bd omits su. 10 Bd taæ. 11 Cks pana 12 Bds add nÃrado udÃyitthero. >/ #<[page 152]># %<152 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% $<3. AlambusajÃtaka.>$ Atha bravÅti. Idaæ S. J. v. purÃïadÆtiyikapalobha- naæ\<*<1>*>/ Ã. k. Vatthuæ IndriyajÃtake vitthÃritam eva. S. pana taæ bhikkhuæ "saccaæ kira tvaæ bhikkhu ukkaïÂhito" ti\<*<2>*>/ pucchitvà "saccaæ bhante" ti "kena ukkaïÂhÃpito sÅti\<*<3>*>/" purÃïadutiyikÃyà 'ti vutte "bhikkhu esà itthi tuyhaæ anatthakÃrikÃ, tvaæ etaæ nissÃya jhÃnaæ nÃsetvà tÅïi saævaccharÃni mÆÊho visa¤¤Å\<*<4>*>/ nipajjitvà uppan- nÃya sa¤¤Ãya mahÃparidevaæ paridevÅti" vatvà a. Ã.: A. B. Br. r. k. Bo. KÃsiraÂÂhe brÃhmaïakule nibbat- titvà vayappatto sabbasippesu\<*<5>*>/ nipphattiæ patvà isipabbajjaæ pabbajitvà ara¤¤Ãyatane vanamÆlaphalÃhÃro yÃpesi. Ath' ekà migÅ\<*<6>*>/ tassa passÃvaÂÂhÃne sambhavamissakaæ tiïaæ khÃdi\<*<7>*>/ udakaæ pivi, ettaken' eva tasmiæ paÂibaddhacittà gabbhaæ paÂilabhitvà tato paÂÂhÃya tattha ÃgantvÃ\<*<8>*>/ assamasÃmante\<*<9>*>/ yeva carati. M. parigaïhanto taæ kÃraïaæ a¤¤Ãsi. Sà apara- bhÃge manussadÃrakaæ vijÃyi, M. taæ puttasinehena paÂijaggi, IsisiÇgo ti 'ssa nÃmaæ ahosi. Atha naæ vi¤¤ÆbhÃvaæ pattaæ\<*<10>*>/ {pabbÃjetvÃ} attano mahallakakÃle taæ ÃdÃya NÃrivanaæ nÃma gantvà "tÃta imasmiæ Himavante imehi pupphehi sadisà itthiyo nÃma honti, tÃ\<*<11>*>/ attano vasagate mahÃvinÃsaæ pÃpenti, tÃsaæ vasaæ nÃma gantuæ na vaÂÂatÅti" ovaditvà aparabhÃge Brahma- lokaparÃyano ahosi. IsisiÇgo pi jhÃnakÅÊaæ kÅÊanto Himavanta- padese vÃsaæ kappesi ghoratapo, parimÃritindriyo ahosi. Ath' assa sÅlatejena Sakkabhavanaæ kampi. Sakko Ãvajjanto taæ kÃraïaæ ¤atvà "ayaæ maæ Sakkattà cÃveyyÃ\<*<12>*>/" 'ti "ekaæ accharaæ pesetvà sÅlam assa bhindÃpessÃmÅti" sakaladevalokaæ upaparikkhanto attano a¬¬hateyyakoÂisaækhÃnaæ\<*<13>*>/ paricÃrikÃ- naæ majjhe ekaæ Alambusaæ nÃma accharaæ Âhapetvà a¤¤aæ tassa sÅlaæ bhindituæ samatthaæ adisvà taæ pakkosÃpetvà tassa sÅlabhedaæ kÃtuæ ÃïÃpesi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ukkaïÂhitabhikkhum. 2 Bds sÅti. 3 Cks si. 4 Bd -o. 5 Cks -e. 6 Bd -Ã. 7 Bd -itvÃ. 8 Bd katthaci agantvÃ, adding tattheva tiïaæ khÃdi. 9 Bd assamassa-. 10 Bd v¤¤iÆtappattaæ. 11 Cks taæ. 12 Cks cÃpe-. 13 Ck -saækhÃtÃtaæ, Cs -saækÃnaæ, Bd -saÇkhÃtÃnaæ. >/ #<[page 153]># %< 3. AlambusajÃtaka. (523.) 153>% Etam\<*<1>*>/ atthaæ Ãvikaronto S. imaæ\<*<2>*>/ g. Ã.: @*>/ jayatam pità devaka¤¤aæ parÃbhetvà SudhammÃyaæ Alambusan: ti. || Ja_XVII:93 ||>@ Tattha brahà ti mahÃ, VatrabhÆ ti Vatrassa nÃma asurassa abhi bhavitÃ, jayatampità ti jayantÃnam sesÃnaæ tettiæsÃya devaputtÃnaæ piti- kiccasÃdhanena\<*<4>*>/ pitÃ, parÃbhetvà ti hadayaæ bhinditvà olokento viya taæ paÂibalà ayan ti natvà ti attho, SudhammÃyan ti SudhammÃya devasabhÃya Paï¬ukambalasilÃsane nisinno taæ Alambusaæ pakkosÃpetvà idam Ãha: @*>/ yÃcanti TÃvatiæsà saindakÃ: isiæ palobhike gaccha IsisiÇgaæ Alambuse ti. || Ja_XVII:94 ||>@ Tattha Misse ti taæ Ãlapati, idan\<*<6>*>/ tassà nÃmaæ, sabbÃpi pana itthiyo purise\<*<7>*>/ kilesamissanena\<*<8>*>/ missanato missà ti vuccanti, tena sÃdhÃraïena nÃme- nÃlapanto\<*<9>*>/ evam Ãha, isiæ palobhike ti isÅnaæ palobhanasamatthe, IsisiÇgan ti tassa kira matthake migasiÇgÃkÃrena dve cÆÊà uÂÂhahiæsu, tasmà evaæ vuccati. Sakko\<*<10>*>/ "gaccha IsisiÇgaæ upasaækamitvà attano vasaæ Ãnetvà sÅlam assa bhindÃ" ti Alambusaæ ÃïÃpesi. @*>/ vatavà brahmacariyavà nibbÃnÃbhirato vaddho\<*<12>*>/ tassa maggÃni Ãcara\<*<13>*>/ iti vacanaæ Ã. || Ja_XVII:95 ||>@ Tattha purÃyan ti ayaæ tÃpaso vattasampanno ca brahmacariyavà ca, so kho pan' esa dÅghÃyukatÃya nibbÃnasaækhÃte magge abhirato guïavuddhiyà ca vaddho\<*<14>*>/, tasmà yÃva esa amhe nÃtikkamati na abhibhavitvà imamhà ÂhÃnà cÃveti\<*<15>*>/ tÃvad eva tvaæ gantvà tassa devalokagamanÃni maggÃni Ãcara\<*<16>*>/, yathà idhà nÃgacchati evaæ karohÅti attho. Taæ sutvà Alambusà gÃthadvayam Ãha: @*>/ s' ikkhasi\<*<18>*>/: `isiæ palobhike\<*<19>*>/ gaccha', santi a¤¤Ãpi accharà || Ja_XVII:96 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd tam. 2 Bds pathamaæ. 3 so all three MSS. and AbhidhÃnappadÅpikà for -hÆ = hÃ? 4 Cks pÅti-, Bd pitukiccaæsÃ-. 5 Cks naæ. 6 Bd ida¤ca. 7 Bd -sena. 8 Bd -missena. 9 Bd guïanÃmenÃ-. 10 Bd iti sakko. 11 Bd nÃcceti. 12 Bd buddho. 13 Bds Ãvara. 14 Bd vu-. 15 Ck cÃpesi, Bd cÃvesi. 16 Bd ava. 17 Cks tvaæ. 18 so all three MSS. for yikkhasi 19 Bd -bhake, Bs -bhane. >/ #<[page 154]># %<154 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% Tattha kimeva tvan ti kiæ nÃm' etaæ tvaæ karosÅti dÅpeti, mameva tuvaæ\<*<1>*>/ sikkhasÅti\<*<2>*>/ imasmiæ sakaladevaloke mam eva tuvaæ ikkhasi\<*<3>*>/ a¤¤aæ na passasÅti adhippÃyena vadati, sakÃro\<*<4>*>/ pan' ettha {vya¤janasandhikaro}, isiæ palobhike gacchà 'ti kiækÃraïà ma¤ ¤eva evaæ vadasÅti adhippÃyo, pavarà cevà 'ti mayà uttaritarà c' eva, asoke ti sokarahite, nandane ti nandi- janake, pariyÃyo ti vÃro. Tato Sakko tisso gÃthà abhÃsi: @@ @*>/. || Ja_XVII:99 ||>@ @*>/. || Ja_XVII:100 ||>@ Tattha pumaæ gatà ti purisaæ upasaækantà samÃnà purisapalobhanÅ- pÃricariyaæ na jÃnanti, vaïïarÆpenà 'ti sarÅravaïïen' eva ca rÆpasampattiyà ca, ÃnÃmayissasÅti\<*<7>*>/ taæ tÃpasaæ attano vasaæ Ãnessasi. Taæ sutvà Alambusà dve gÃthà abhÃsi: @*>/ c' etaæ ÃsÃduæ, uggatejo hi brÃhmaïo. || Ja_XVII:101 ||>@ @*>/ janà ÃpannÃ\<*<10>*>/ mohasaæsÃraæ, tasmà lomÃni haæsaye ti. || Ja_XVII:102 ||>@ Tattha na vÃhan ti na ve ahaæ, vihemÅti\<*<11>*>/ bhÃyÃmi, ÃsÃdun ti ÃsÃ- ditum, i. v. h.: nÃhaæ deva tayà pesità na gamissÃmi, na v'Ãhaæ taæ isiæ sÅlabhedanatthÃya allÅyituæ\<*<13>*>/ bhÃyÃmi, uggatejo hi so ti, ÃsÃdiyà ti ÃsÃdetvà mohasaæsÃran ti mohena\<*<14>*>/ saæsÃraæ, mohena isiæ palobhetvà saæsÃraæ ÃpannÃ\<*<15>*>/ vaÂÂadukkhe patiÂÂhità sattà gaïanapathaæ atikkantÃ, tasmà ti tena kÃraïenÃhaæ lomÃni haæsaye ti lomÃni uÂÂhÃpemi, tassa kirÃhaæ sÅlaæ bhindissÃmÅti cintayamÃnÃya me lomÃni haæsantÅti vadati. @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks tvaæ. 2 so all three MSS. for yikkha-? 3 Cks sikkhasi. 4 Cks yakÃro. 5 Bd -ïe. 6 Bd Ãnayissasiti. 7 Cks anÃ-. 8 so Cks for bibhemi? Bd viromi. 9 Bd -ya 10 Cks -a. 11 Bd viromiti. 12 Bd api cÃhan in the place of na vÃhaæ. 13 Ck illÅ-. 14 Cks moha. 15 Ck Bd -a, Cs -a corr. to -Ã. >/ #<[page 155]># %< 3. AlambusajÃtaka. (523.) 155>% @*>/ vanam ogayha IsisiÇgena rakkhitaæ bimbijÃlakasa¤channaæ samantà a¬¬hayojanaæ || Ja_XVII:104 ||>@ @*>/ pati. aggiÂÂhaæ parimajjantaæ IsisiÇgaæ upÃgamÅti || Ja_XVII:105 ||>@ imà abhisambuddhagÃthÃ. Tattha pakkÃmÅti tena hi devarÃjà ÃvajjeyyÃsi man ti attano sayana- gabbhaæ pavisitvà alaækaritvà IsisiÇgaæ kilesena missetuæ icchantÅ pakkÃmi, bhikkhave sà accharà tassa assamaæ gatà ti\<*<3>*>/, bimbijÃlakasa¤channan ti rattakuravakavanena\<*<4>*>/ sa¤channaæ, pÃto va pÃtarÃsamhÅti bhikkhave pÃtarÃ- savelÃya pÃto va page yeva kÅvapage \<*<5>*>/ ti udaïhasamayaæ\<*<6>*>/ patÅti\<*<7>*>/ suri- yuggamanavelÃyam eva, aggiÂÂhan ti aggisÃlaæ rattipadhÃnaæ\<*<8>*>/ anuyu¤jitvà pÃto va nahÃtvà udakakiccaæ katvà païïasÃlÃya thokaæ jhÃnasukhena vÅtinÃ- metvà nikkhamitvà aggisÃlaæ sammajjantaæ\<*<9>*>/ isiæ sà upÃgami, itthivilÃsaæ dassentÅ\<*<10>*>/ tassa purato aÂÂhÃsi. Atha naæ tÃpaso pucchamÃno Ãha: @*>/ Ãmuttamaïikuï¬alà || Ja_XVII:106 ||>@ @@ @*>/ kamanÅyà te harantÅ\<*<13>*>/ ¤eva me mano. || Ja_XVII:108 ||>@ @*>/ te ÆrÆ nÃganÃsasamÆpamÃ, vimaÂÂhà tuyhaæ sussoïÅ akkhassa phalakaæ yathÃ\<*<15>*>/. || Ja_XVII:109 ||>@ @@ @*>/ sÃdhupaccudÃ\<*<17>*>/ payodharà appatÅtà addhalÃbusamÃ\<*<18>*>/ thanÃ. || Ja_XVII:111 ||>@ @*>/ gÅvà eïeyyakà yathà paï¬arÃvaraïà vaggu catutthamanasannibhÃ. || Ja_XVII:112 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd taæ. 2 Bd uïhesa-. 3 Bd omits ti. 4 Bd -vaïïena. 5 Bd atipage. 6 Bd udaïhe-. 7 Cks pati. 8 Cs rattiæ-, Bd rattipatanam. 9 Bd adds taæ. 10 all three MSS.-i. 11 Bd vicitta-. 12 Bd gamanÃ. 13 Bd -ti, Cks -tiæ. 14 Bd ca. 15 Bd adds atha naæ tÃpaso pucchamÃno. 16 Bd avaï¬Ã? 17 Cks paï¬u-. 18 Bd a¬aphÃlu-. 19 Bd kappukalÃ. >/ #<[page 156]># %<156 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% @@ @*>/ Ãyatà ca visÃlà ca nettà tava sudassanÃ. || Ja_XVII:114 ||>@ @*>/ kanakaggÃsamocitÃ\<*<3>*>/ uttamaÇgaruhà tuyhaæ kesà candanagandhikÃ\<*<4>*>/. || Ja_XVII:115 ||>@ @@ @*>/, ko và tvaæ kassa và putto, kathaæ jÃnenu taæ mayan ti. || Ja_XVII:117 ||>@ Tattha vicitrahatthÃbharaïÃ\<*<6>*>/ ti vicirehi\<*<6>*>/ hatthÃbharaïehi samannÃ- gatÃ, hemacandanagandhinÅti suvaïïavaïïacandanagandhavilepanÃ, sa¤¤a- tÆrÆ ti suvaÂÂitaghanaÆru sampannaÆrulakkhaïÃ\<*<7>*>/, vilÃkà ti saækhittamajjhÃ\<*<8>*>/, mudukà ti mudusukhumÃlÃ\<*<9>*>/, suddhà ti nimmalÃ, suppatiÂÂhità ti samaæ paÂhaviæ phussantà suÂÂhu patiÂÂhitÃ, KamanÃ\<*<10>*>/ ti gacchamÃnÃ\<*<11>*>/, kamanÅyà ti kantà kÃmetabbayuttakÃ, haranti\<*<12>*>/ ¤eva me mano ti ete evarÆpÃ\<*<13>*>/ paramena itthivilÃsena caækamantiyà tava pÃdà mama cittaæ haranti yeva, vimaÂÂhà ti visÃlÃ, sussoïÅti sundarasonÅ, akkhassà 'ti suvaïïaphalakaæ\<*<14>*>/ viya visÃlà te soïÅti vadati, uppalasseva ki¤jakkhÃ\<*<15>*>/ 'ti nÅluppalakaïïikà viya, kaïha¤janassevÃ\<*<16>*>/ 'ti sukhumakaïhalomÃcitattà evam Ãha, duvidhà ti gÃthà thane vaïïaæ vadanto\<*<17>*>/ Ãha, te hi dve hutvà ure jÃtà vaïÂassa abhÃvà avaïÂà ure laggà eva hutvà suÂÂhu nikkhantattà sÃdhupaccudÃ\<*<18>*>/ payassÃdhÃ- ranato\<*<19>*>/ payodharÃ, appatÅtà ti na-ppatÅtà amilÃtatÃya\<*<20>*>/ và anabbhuïïatatÃya\<*<21>*>/ và na anto\<*<22>*>/ paviÂÂhà ti appatÅtÃ, suvaïïaphalake ÂhapitasuvaïïamayavaÂÂÃ- lÃbuno\<*<23>*>/ addhena sadisatÃya addhalÃbusamÃnà thanà eïeyyakà yathà ti enimigassa hi\<*<24>*>/ dÅghà ca vaÂÂà ca gÅvà sobhati evam Âava gÅvÃ\<*<25>*>/ thokaæ dÅghà kambutalÃbhÃsÃ\<*<26>*>/ suvaïïÃliÇgatalasannibhà gÅvà ti attho, paï¬arÃvaraïà ti dantÃvaraïÃ, catutthamanasannibhà ti catutthamano vuccati catuttha- vatthubhÆtÃ\<*<27>*>/ jivhÃ, abhirattabhÃvena jivhÃsadisan te oÂÂhapariyosÃnan ti vadati, uddhaggà ti heÂÂhimadantÃ, addhaggà ti uparimadantÃ, dumaggapari- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck jiæjÆka-, Cs jÅndhuka-. 2 Cks susama-, Bd susampaÂhÃ. 3 Bds -kabyÃ? 4 Bd -itÃ. 5 Bd pathavÅ-. 6 Bd vicitt-. 7 Cks -ïe 8 Cks -majjhe, Bd -majhÃ. 9 Cks -e. 10 Cs kÃmÃnÃ, Bds gamanÃ. 11 so all three MSS. 12 Cks garahantiæ. 13 Bd -pena. 14 Bd sundaravaïïassasuvaïïassapalakaæ. 15 Bd ki¤cikkhÃ. 16 Ck kaïhÃja-, Cs kaïÂabhaja-. 17 Ck gÃthà ne vaïïaæ-, Bd kathaæ thane vaïïayanto. 18 Cks paï¬udÃ. 19 Bd -ssa-. 20 Cks amiyÃmÃnatÃya. 21 Cs -tatayÃ, Bd anubbhannatatÃya. 22 Cks add na. 23 Cks -mayÃcabundo. 24 Cks omit hi. 25 Cks omit givÃ. 26 Bd adds ti. 27 Cs catutthabhÆtÃ, Bd catutthamanavatthubhÆtÃ. >/ #<[page 157]># %< 3. AlambusajÃtaka. (523.) 157>% majjità ti dantakaÂÂhaparimajjitÃ\<*<1>*>/ parisuddhÃ, duvijà ti dvijÃ, nelasam- bhÆtà ti niddosesu hanumaæsapariyosÃnesu sambhÆtÃ, apaï¬arà ti kaïhÃ, lohitantÃ\<*<2>*>/ ti rattapariyantÃ, ji¤jukaphalasannibhà ti rattaÂÂhÃne ji¤juka- phalasadisÃ, sudassanà ti passantÃnaæ atittakarÃ\<*<3>*>/ pa¤cappasÃdasamannÃgatÃ, nÃtidÅghà ti pamÃïayuttÃ, susammaÂÂhà ti suÂÂhu sammaÂÂhÃ, kana- kaggÃ\<*<4>*>/ samocità ti kanakaggÃ\<*<4>*>/ vuccati suvaïïaphaïikà tÃya\<*<5>*>/ gandhatelaæ\<*<6>*>/ ÃdÃya paharitÃ\<*<7>*>/ suracitÃ\<*<8>*>/, kasigorakkhà ti iminà kasi¤\<*<9>*>/ ca gorakkha¤ ca nissÃya jÅvanasatte\<*<10>*>/ dasseti, yà gatÅti\<*<11>*>/ yattikÃ\<*<12>*>/ nipphatti, parakkantan ti yattakaæ isÅnaæ parakkantaæ\<*<13>*>/, vitthÃrikatÃ\<*<14>*>/ imasmiæ Himavante yattakà isayo vasantÅti attho, na te samasaman ti tesu sabbesu ekam pi rÆpalÅlÃ- vilÃsÃdisamatÃya\<*<15>*>/ tayÃ\<*<16>*>/ samaæ na passÃmi, ko và tvan ti idaæ tassà itthi- bhÃvaæ na jÃnanto pi purisavohÃravasena pucchi. Evaæ pÃdato paÂÂhÃya yÃva kesà attano vaïïaæ bhÃsante tÃpase Alambusà tuïhÅ hutvà tassa kathÃya yathÃnusandhiæ gatÃya tassa sammÆÊhabhÃvaæ ¤atvà @*>/ taæ upagÆhissaæ ratÅnaæ kusalo bhavà 'ti g. Ã. || Ja_XVII:118 ||>@ Tattha Kassapevaæ gate satÅti Kassapagotta evaæ\<*<18>*>/ tava citte pavatte sati pa¤hakÃlo na hoti, sammà 'ti vayassa\<*<19>*>/, ratÅnan ti pa¤ca- kÃmaguïaratÅnaæ. Evaæ vatvà Alambusà cintesi: "nÃyaæ mama ÂhitÃya\<*<20>*>/ hatthapassaæ\<*<21>*>/ Ãgamissati, gacchantÅ viya bhavissÃmÅti\<*<22>*>/" sà itthimÃyÃya kusalatÃya tÃpasaæ kampetvà ÃgatamaggÃbhi- mukhÅ\<*<23>*>/ pÃyÃsi. Taæ atthaæ pakÃsento SatthÃ: @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd dantaoÂhapari-. 2 Bd lohitan 3 Bd atitti-. 4 Bds -kabyÃ. 5 Cks -phaïikÃya, Bds -palikÃtÃya. 6 Ck -tela, Cs -kelaæ, Bd -tesaæ. 7 Bd -kÃ. 8 Bd sucaritÃ. 9 Ck -i, Cs -Å. 10 Bds jivanakasatte. 11 Ck gati, Cs gaïÅ. 12 Bd yattha. 13 Ck -ta. 14 Bd -ritakatvÃ? 15 Bds -lÅÊhÃ-. 16 Bd tassa. 17 Cs adds ca, Ck ma. 18 ehi samma--- evaæ wanting in Bd. 19 Cks cayassa, Bd piyavacanaæ mà lapanametaæ. 20 Cks Âhitassa, Bd mayi ÂhitÃya. 21 Bd -pÃsaæ. 22 Bds gamissÃmiti. 23 Bd -khaæ. >/ #<[page 158]># %<158 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% Atha naæ tÃpaso gacchantiæ disvà "ayaæ gacchatÅti" attano dandhaparakkamaæ\<*<1>*>/ mandagamanaæ chinditvà vegena dhÃvitvà kesesu hatthena parÃmasi. Tam atthaæ pakÃsento Satthà Ãha: @*>/ tam uttamÃsu veïÅsu ajjhÃpatto parÃmasi. || Ja_XVII:120 ||>@ @*>/ susobhanÃ\<*<4>*>/ cavi tamhi\<*<5>*>/ brahmacariyÃ\<*<6>*>/ yathà taæ atha tositÃ. || Ja_XVII:121 ||>@ @*>/ Ãgamà Indaæ vasantaæ Nandane vane, tassà saækappam a¤¤Ãya Maghavà devaku¤jaro pallaækaæ pahiïÅ khippaæ sovaïïaæ sopavÃhanaæ || Ja_XVII:122 ||>@ @*>/ sahassapaÂiyatthataæ\<*<9>*>/, taæ enaæ tattha dhÃresi ure katvÃna sobhanÃ. || Ja_XVII:123 ||>@ @*>/ brÃhmaïo. || Ja_XVII:124 ||>@ @*>/ samantÃ\<*<12>*>/ aggiyÃyanaæ navapattavanaæ phullaæ kokilagaïaghositaæ\<*<13>*>/. || Ja_XVII:125 ||>@ @*>/ rudaæ assÆni vattayi, na juhe na jape mante, aggihuttaæ {pahÃpitaæ}. || Ja_XVII:126 ||>@ @*>/ nÃnÃratanaparipÆraæ nÃvaæ va gaïhi aïïave ti. || Ja_XVII:127 ||>@ Tattha ajjhÃpatto ti sampatto, tamudÃvattaæ\<*<16>*>/ kalyÃïÅti taæ kese parÃmasitvà Âhitaæ isiæ udÃvattitvà nivattitvà kalyÃïadassanà sà suÂÂhu sobhanÃ, palissajÅti ÃliÇgi, cavi tamhi\<*<17>*>/ brahmacariyà yathà taæ atha tosità ti bhikkhave tassa isino tÃvad eva jhÃnaæ antaradhÃyi, tasmiæ tamhà jhÃnà brahmacariyà cavite yathà taæ Sakkena patthitaæ\<*<18>*>/ tath' eva ahosi, atha Sakkassa patthanÃsamiddhabhÃvaæ\<*<19>*>/ viditvà sà devaka¤¤Ã tositÃ, tassa tena brahmacariyÃvinÃsena\<*<20>*>/ sa¤janitapÅti pÃmojjakatÃ\<*<21>*>/ ti attho, manasà Ãgamà ti sà taæ ÃliÇgitvà Âhità aho vata Sakko pallaækaæ peseyyà 'ti evaæ\<*<24>*>/ pavattena manasà Indaæ ÃgamÃ, Nandane ti nandijananasamatthatÃya NandanavanasaækhÃte TÃvatiæsabhavane vasantaæ, devaku¤jaro ti Deva- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd daddhu-. 2 Bd daddha-. 3 Ck palissapÅ, Bd palisajji. 4 Bd ssusobhaïi. 5 Bd tehi. 6 Cks -yÃya. 7 Cks sà ma-. 8 Bd -sa. 9 Ck -sattataæ, Cs -yattataæ, Bd yatthakaæ. 10 Bd parivijhitvÃna. 11 Bd haritaru-. 12 Bd samannÃ. 13 Cks -lÃ-. 14 Cks paÂi-. 15 so Ck; Cs tejÃbhasam-, Bds tejÃhasambhÆ-. 16 all three MSS. -tta. 17 Bd tehi. 18 so all three MSS. 19 Bds -nÃyasami-. 20 Bd -yÃvanÃsane. 21 Bd -mejjÃ, omitting katÃ. 22 Cks eva. >/ #<[page 159]># %< 3. AlambusajÃtaka. (523.) 159>% seÂÂho, pahiïÅti\<*<1>*>/ pesesi, pÃhiïÅti\<*<2>*>/ pi pÃÂho, sopavÃhanan ti sapari- vÃraæ, sauttaracchadapa¤¤Ãsan ti pa¤¤ÃsÃya uttaracchadehi paÂicchÃditaæ, sahassapaÂiyatthatan ti sahassadibbakojavatthataæ\<*<3>*>/, tamenaæ tatthà 'ti taæ IsisiÇgaæ tattha dibbapallaæke nisinnà sà ure\<*<4>*>/ katvà dhÃresi, tÅïi vassÃnÅti\<*<5>*>/ ekaæ\<*<6>*>/ muhuttaæ viya manussagaïanÃya tÅïi vassÃni taæ ure nipajjÃpetvà tattha nisinnaæ\<*<7>*>/ dhÃresi, vimado ti nimmado vigatavisa¤¤abhÃvo, so hi tÅïi saævaccharÃni visa¤¤o sayitvà pacchà paÂiladdhasa¤¤o pabujjhi\<*<8>*>/, tasmiæ pabujjhamÃne hatthÃdiphandanaæ disvà va Alambusà tassa pabujjhana- bhÃvaæ ¤atvà pallaækaæ antaradhÃpetvà sayam pi antarahitÃ\<*<9>*>/ aÂÂhÃsi, addasÃsÅti\<*<10>*>/ assamapadaæ olokento kena nu kho 'mhi sÅlavinÃsanaæ\<*<11>*>/ pÃpito ti cintetvà mahantena saddena paridevamÃno addasa\<*<12>*>/, harÅrukkhe\<*<13>*>/ ti aggiyÃyatanasaækhÃtaæ\<*<14>*>/ aggisÃlaæ samantà parivÃretvà Âhite haritapatte\<*<15>*>/ rukkhe, navapattavanan ti taruïehi navapattehi saæchannaæ vanaæ, rudan ti paridevanto, na juhe na jape\<*<16>*>/ mante\<*<17>*>/ ti ayam assa pari- devanagÃthÃ, ahÃpitan ti hÃpitaæ, akÃro\<*<18>*>/ upasaggamattaæ, pÃricariyÃyà 'ti ko nu kilesapÃricariyÃya ito pubbe mama cittaæ palobhayÅti paridevati, yo\<*<19>*>/ me tejÃhasambhatan\<*<20>*>/ ti hakÃro\<*<21>*>/ nipÃtamattaæ yo mama samaïa- tejena sambhataæ\<*<22>*>/ jhÃnaguïaæ nÃnÃratanapuïïaæ\<*<23>*>/ mahaïïave nÃvaæ viya gaïhi vinÃsaæ pÃpesi ko nÃm' eso ti paridevi\<*<24>*>/. Taæ sutvà Alambusà cintesi: "sac' Ãhaæ na kathessÃmi ayaæ me abhisapissati, hand' assa kathessÃmÅti" sà dissa- mÃnena\<*<25>*>/ kÃyena Âhatvà @*>/ cittaæ cittena, pamÃdà tvaæ na bujjhasÅti g. Ã. || Ja_XVII:128 ||>@ So tassà kathaæ sutvà pitarà dinnaovÃdaæ\<*<27>*>/ saritvà "pitu vacanaæ akatvà mahÃvinÃsaæ patto 'mhÅti" paridevanto catasso gÃthà abhÃsi: @*>/: kamalÃsaris' itthiyo\<*<29>*>/, tÃyo bujjhesi mÃïava, || Ja_XVII:129 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pÃ-, Cks pahinÅti. 2 Ck pahiïÅti, Cs pahÅnÅti. Bd pahiïiti. 3 Bd -kaæ. 4 Bd uttare. 5 Cks omit vassÃnÅti. 6 Bd eka. 7 Bd -nnÃ. 8 Bd -itvà addasÃsiti. 9 Bd -itvÃ. 10 Bd adds so. 11 Bd -nÃsaæ. 12 Bd -sÃsi. 13 Bd haritaru-. 14 Cks aggiyÃyana-. 15 Bd -tta. 16 Bd jappe. 17 Cks -to. 18 Bd Ã-. 19 Cks ye. 20 Cks -bhasamahatan, Bd -hasambhutan. 21 Cs bhÃkÃro 22 Bd -bhÆtaæ. 23 Bd -pÃri puïïaæ mahantaæ. 24 Bd -vati. 25 Ck disasa-, mÃnena, Ck disassamÃnena, Bd disamÃnena. 26 so Cs for -dhiæ? Ck Bd -dhi. 27 Bd dinnaæ-. 28 Bd -ti. 29 Cks kamma-, Bd kamalÃsiripittiso. >/ #<[page 160]># %<160 XVII. CattÃlisanipÃta.>% @*>/ sÃsanaæ, ara¤¤e nimmanussamhi sv-Ãjja-jjhÃyÃmi\<*<2>*>/ ekako. || Ja_XVII:131 ||>@ @*>/ me bhavissatÅti. || Ja_XVII:132 ||>@ Tattha imÃnÅti imÃni vacanÃni, kamalÃsarisitthiyo\<*<4>*>/ ti kamalÃ\<*<5>*>/ vuccati nÃrÅ phullatÃya\<*<6>*>/, pupphasadisà itthiyo, tÃyo bujjhesiti\<*<7>*>/ mÃïava tÃyo jÃneyyÃsi, ¤atvà dassanapathaæ agantvÃ\<*<8>*>/ palÃyeyyÃsi\<*<9>*>/, yÃni evarÆpÃni vacanÃni tadà maæ tÃto anusÃsati imÃni kira tÃnÅti\<*<10>*>/, ure gaï¬Ãyo ti uramhi dvÅhi dvÅhi\<*<11>*>/ gaï¬ehi camannÃgatÃyo, tÃyo bujjhesÅti\<*<12>*>/ tÃyo attano vasagate\<*<13>*>/ vinÃsaæ pÃpentÅti jÃneyyÃsi\<*<14>*>/, nÃkan ti nÃkariæ, jhÃyÃmÅti pajjhÃyÃmi\<*<15>*>/ paridevÃmi, dhiratthu jÅvitena me ti dhi-r-atthu garahitaæ mama jÅvitaæ\<*<16>*>/, jÅvitena me ko attho, puna và ti tathà karissÃmi yathà puna tÃdiso\<*<17>*>/ na bhavissÃmi, naÂÂhajjhÃnaæ\<*<18>*>/ uppÃdetvà vÅtarÃgo bhavissÃmi, maraïaæ\<*<19>*>/ me bhavissatÅti. So kÃmarÃgaæ\<*<20>*>/ pahÃya\<*<21>*>/ jhÃnaæ uppÃdesi. Ath' assa samaïatejaæ disvà jhÃnassa ca uppÃditabhÃvaæ ¤atvà Alam- busà bhÅtà khamÃpesi. Tam atthaæ pakÃsento Satthà dve gÃthÃ\<*<22>*>/ abhÃsi: @@ @*>/ mahÃvÅra, mà me kujjhi\<*<23>*>/ mahÃisi\<*<24>*>/, mahà attho mayà ciïïo tidasÃnaæ yasassinaæ, tayà pakampitaæ Ãsi sabbaæ devapuraæ tadà ti. || Ja_XVII:134 ||>@ Atha naæ so "khamÃmi te bhadde, yathÃsukhaæ gacchÃ" 'ti vissajjento @@ Sà taæ vanditvà ten' eva suvaïïapallaÇkena deva- puraæ gatÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd vu¬h-. 2 Bd svajjajhÃ-. 3 Cks add vÃ. 4 Cks kamma-, Bd kamalÃsiripittiyo. 5 Cks kammalÃ. 6 Ck phalla, Bd phullatÃtÃsaæ. 7 Bd bujjha-. 8 Bd Ã-. 9 Bd malÃpeyyÃsiti. 10 Bd tÃni. 11 Bd omits one dvihi. 12 Bd bujhasiti mÃïava. 13 Bds vasaæ-. 14 Bd omits jÃ-. 15 Ck omits pa-, Bd has sajhÃ-. 16 Cks omit jÅ-. 17 Bd adds vÃ. 18 Bd naÂhaæjhÃ-. 19 Bd adds vÃ. 20 Cks -gaæ. 21 Bd adds puna. 22 Bd -Ãyo. 23 Bd -a. 24 Bd -e. >/ #<[page 161]># %< 4. SaækhapÃlajÃtaka. (524.) 161>% Tam attham pakÃsento S. tisso gÃthà abhÃsi: @*>/ paggahetvÃna tamhà ÂhÃnà apakkami. || Ja_XVII:136 ||>@ @*>/ pallaæko sovaïïasopavÃhano\<*<3>*>/ sauttaracchadapa¤¤Ãso\<*<4>*>/ sahassapaÂiyatthato\<*<5>*>/ taæ eva pallaækam Ãruyha agà devÃna santike. || Ja_XVII:137 ||>@ @*>/ jalantaæ vijjutaæ yathà patÅto sumano vitto devindo\<*<7>*>/ adadà varan ti. || Ja_XVII:138 ||>@ Tattha okkamivà 'ti dÅpaæ\<*<8>*>/ viya, patÅto ti ÃdÅhi pi tuÂÂhÃkÃro va dassito\<*<9>*>/, adadà varan ti Ãgantvà vanditvà ÂhitÃya tuÂÂho varaæ adÃsi. Sà tassa santikÃ\<*<10>*>/ varaæ gaïhantÅ osÃnagÃtham Ã.: @*>/ gacche, etaæ\<*<12>*>/ Sakka varaæ vare ti. || Ja_XVII:139 ||>@ Tass' attho: Sakka devarÃja sace me tvaæ varaæ ado puna isipalobhikÃya na gaccheyyaæ mà maæ etadatthÃya pahiïeyyÃsi etaæ varaæ varemÅti. S. tassa bhikkhuno i. d. Ã. s. p. j. s. (SaccapariyosÃne so bhikkhu sotÃpattiphale patiÂÂhahi): "Tadà Alambusà purÃïadutiyikà ahosi, IsisiÇgo ukkaïÂhitabhikkhu, pità mahÃisi aham evÃ" 'ti. Alam- busajÃtakaæ. $<4. SaækhapÃlajÃtaka.>$ AriyÃvakÃso sÅti. Idaæ S. J. v. uposathakammaæ Ã. k. Tadà hi S. "uposathike upÃsake sampahaæsetvà porÃïakapaï¬ità mahatiæ\<*<13>*>/ nÃgasampattiæ\<*<14>*>/ pahÃya uposathaæ upavasiæsu yevÃ" 'ti vatvà tehi yÃcito a. Ã.: A. RÃjagahe MagadharÃjà r. kÃresi. Tadà B. tassa ra¤¤o aggamahesiyà kucchimhi nibbatti, Duyyodhano ti 'ssa nÃmaæ kariæsu. So vayappatto TakkasilÃya\<*<15>*>/ sippaæ\<*<16>*>/ uggaïhitvà Ãgantvà pitaraæ addasa. Atha naæ pità rajje abhisi¤citvà isi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -Å. 2 Bd tassÃbhi. 3 Cs -ïïÃso-, Bd -ïïoso-. 4 Bd saæ-. 5 Bd -ko. 6 Cs Bd -ti. 7 Ck cino, Cs citto. 8 Bds dipakaæ. 9 Cks va ssito. 10 Bd -ke. 11 Bds -itaæ. 12 Cks evaæ. 4. Cfr. B.& CariyÃp. by. R. Morris p. 91. 13 Cks -tÅ, Bd -ti. 14 Ck -Å, Bd -i. 15 Bd -yaæ. 16 Bds sabbasippÃni. >/ #<[page 162]># %<162 XVII.CattÃlÅsanipÃta.>% pabbajjaæ pabbajitvà uyyÃne vasi, B. divasassa\<*<1>*>/ tikkhattuæ pitu santikaæ agamÃsi\<*<2>*>/, mahÃlÃbhasakkÃro udapÃdi. So tena\<*<3>*>/ palibodhena kasiïaparikammamattam pi kÃtuæ asakkonto cin- tesi "mahà me lÃbhasakkÃro, na sakkà mayà idha vasantena imaæ jaÂaæ bhindituæ, puttassa anÃrocetvà va a¤¤attha ga- missÃmÅti" so ka¤ci\<*<4>*>/ ajÃnÃpetvà uyyÃnà nikkhamma Magadha- raÂÂham atikkamitvà MahiæsakaraÂÂhe\<*<5>*>/ SaækhapÃladahato nÃma nikkhantÃya KaïïapeïïÃya\<*<6>*>/ nadiyà nivattane Candaka- pabbataæ nissÃya\<*<7>*>/ païïasÃlaæ katvà tattha\<*<8>*>/ vasanto kasiïa- parikammaæ katvà jhÃnÃbhi¤¤aæ\<*<9>*>/ nibbattetvà u¤chÃcariyÃya yÃpesi. Tam enaæ SaækhapÃlo nÃma nÃgarÃjà mahantena parivÃrena Kaïïapeïïanadito\<*<10>*>/ nikkhamitvà antarantarà upa- saækamati, so tassa dhammaæ deseti\<*<11>*>/. Ath' assa putto pitaraæ daÂÂhukÃmo gataÂÂhÃnaæ ajÃnanto anuvijjÃpetvÃ\<*<12>*>/ "asukaÂÂhÃne nÃma vasatÅti" ¤atvà tassa dassanatthÃya mahantena parivÃrena tattha gantvà ekamante\<*<13>*>/ khandhÃvÃraæ nivesetvÃ\<*<14>*>/ katipayehi amaccehi saddhiæ assamapadÃbhimukho pÃyÃsi. Tasmiæ khaïe SaækhapÃlo mahantena parivÃrena dh. suïanto nisÅdi, so taæ rÃjÃnaæ Ãgacchantaæ disvà isiæ van- ditvà uÂÂhÃya\<*<15>*>/ pakkÃmi. RÃjà pitaraæ vanditvà paÂisanthÃraæ katvà nisÅditvà pucchi: "bhante katararÃjà nÃm' esa tumhÃkaæ santikaæ Ãgato" ti. "TÃta SaækhapÃlanÃgarÃjà nam' eso" ti. So tassa sampattiæ nissÃya nÃgabhavane lobhaæ katvà katipÃham vasitvà pitu bhikkhÃhÃraæ nibaddhaæ dÃ- petvÃ\<*<16>*>/ attano nagaram eva gantvà catÆsu dvÃresu dÃnasÃlaæ\<*<17>*>/ kÃretvÃ\<*<18>*>/ sakala-JambudÅpaæ khobhento\<*<20>*>/ dÃnaæ datvà sÅlaæ rakkhitvà uposathakammaæ\<*<20>*>/ katvà nÃgabhavanaæ patthetvà ÃyupariyosÃne nÃgabhavane nibbattitvà SaækhapÃlanÃgarÃjà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd divase divase. 2 Bd Ã-. 3 Bd teneva. 4 Bd ki¤ci. 5 Cks mahiseka-. 6 Bd kaïïavaïïÃya. 7 Cs Bd upani-. 8 Cks omit tattha. 9 Bd -¤¤Ã. 10 Bd kaïïavaïïa-. 11 Bd -si. 12 Cks -vijjhÃ-, Bds anuvicÃrÃpetvÃ. 13 Bd -taæ. 14 Bd nivÃ-. 15 Bd uÂhÃyÃsanÃ. 16 Ck nibaddhÃpetvÃ, Cs nioddhÃpetvÃ, Bd nibandhaæ dÃ-. 17 Bd -lÃyo. 18 Bd kÃrÃpetvÃ. 19 Bd saÇkhobbhanto. 20 Bd -thavÃsaka-. >/ #<[page 163]># %< 4. SaækhapÃlajÃtaka. (524.) 163>% ahosi. So gacchante\<*<1>*>/ kÃle tÃya sampattiyà vippaÂisÃrÅ hutvà tato paÂÂhÃya manussayoniæ patthento uposathavÃsaæ vasi, ath' assa nÃgabhavane vasantassa uposathavÃso na sampajjati, sÅlavinÃsaæ pÃpuïÃti, so tato paÂÂhÃya nÃgabhavanà nikkha- mitvà KaïïapeïïÃya\<*<2>*>/ avidÆre mahÃmaggassa ca ekapadika- maggassa ca antare ekaæ vammÅkaæ parikkhipitvà uposathaæ adhiÂÂhÃya samÃdinnasÅlo "mama cammena atthikÃ\<*<3>*>/ camma- maæsÃdÅhi\<*<4>*>/ atthikà maæsÃdÅni\<*<5>*>/ harantÆ" 'ti attÃnaæ dÃna- mukhe vissajjetvà vammÅkamatthake nipanno samaïadhammaæ karonto cÃtuddase\<*<6>*>/ pannarase vasitvà pÃÂipade\<*<7>*>/ nÃgabhÃvanaæ gacchati. Tasmiæ ekadivasaæ evaæ sÅlaæ samÃdiyitvà ni- panne\<*<8>*>/ paccantagÃmavÃsino soÊasa janà "maæsaæ ÃharissÃmÃ" 'ti Ãvudhahatthà ara¤¤e carantÃ\<*<9>*>/ ki¤ci alabhitvà nivattÃ\<*<10>*>/ taæ vammÅkamatthake nipannaæ disvà "mayaæ ajja godhapotakaæ pi na labhimha, imaæ nÃgÃrÃjÃnaæ vadhitvà khÃdissÃmÃ" 'ti cintetvà "mahà kho pan' esa, gayhamÃno palÃyeyyÃpi\<*<11>*>/, yathà nipannam eva taæ\<*<12>*>/ bhogesu sÆlehi vijjhitvà dubbalaæ katvà gaïhissÃmÃ" 'ti sÆlÃni ÃdÃya upasaækamiæsu. B-assÃpi sarÅraæ mahantaæ ekadoïikanÃvappamÃïaæ vattetvÃ\<*<13>*>/ Âhapita- sumanapupphadÃmaæ viya ji¤jukaphalasannibhehi akkhÅhi jayasumanapupphasadisena sÅsena samannÃgataæ\<*<14>*>/ ativiya so- bhati, so tesaæ soÊasannaæ janÃnaæ padasaddena bhoganta- rato sÅsaæ nÅharitvà rattakkhÅni ummÅletvà te sÆlahatthe Ãgacchante disvà cintesi: "ajja mayhaæ manoratho matthakaæ pÃpuïissati, ahaæ attÃnaæ dÃnamukhe niyyÃdetvà viriyaæ adhiÂÂhahitvà nipanno, ime me sarÅraæ sattÅhi koÂÂetvÃ\<*<15>*>/ chiddavichiddaæ karonte kodhavasena akkhÅni ummÅletvà na olokessÃmÅti\<*<16>*>/" attano sÅlabhedabhayena daÊhaæ adhiÂÂhÃnaæ\<*<17>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs Bd repeat ga-. 2 Ck -pinnÃya, Bd -vaïïÃya. 3 Bd omits cammena atthikÃ. 4 Cks cammaæ-. 5 Bd cammamaæsÃ-. 6 Cks -sÅ. 7 Cs -pÃde, Bd paÂipade. 8 Cks -o. 9 Bd vicaranto. 10 Bds nikkhamantÃ. 11 Bd -ti, Bs palÃpeyyÃte. 12 Ck evaæ naæ 13 Cs vaÂÂe-. 14 Bds -to. 15 Cs Bd koÂe-. 16 Bd -eyyÃmiti. 17 Bd omits adhi-. >/ #<[page 164]># %<164 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% adhiÂÂhÃya sÅsaæ bhogantare yeva pavesetvà nipajji. Atha naæ te upagantvà naÇguÂÂhe gahetvà ka¬¬hantà bhÆmiyaæ pÃtetvà tikhiïasÆlehi\<*<1>*>/ aÂÂhasu ÂhÃnesu vijjhitvà sakaïÂakÃ\<*<2>*>/ kÃÊavettayaÂÂhiyo pahÃramukhehi pavesetvà aÂÂhasu ÂhÃnesu kÃceh' ÃdÃya\<*<3>*>/ maggaæ paÂipajjiæsu. M.\<*<4>*>/ sÆlehi vijjhanato paÂÂhÃya ekaÂÂhÃne pi kodhavasena akkhÅni ummÅletvà te na olokesi, tassa aÂÂhahi kÃceh'ÃdÃya\<*<5>*>/ niyyamÃnassa sÅsaæ olam- bitvà bhÆmiyaæ pahari. Atha naæ "sÅsaæ assa olambatÅti" mahÃmagge nipajjÃpetvà taruïasÆlena nÃsÃpuÂe\<*<6>*>/ vijjhitvà rajjukaæ pavesetvà sÅsaæ ukkhipitvà ca koÂiyaæ\<*<7>*>/ laggetvà puna\<*<8>*>/ ukkhipitvà maggaæ paÂipajjiæsu. Tasmiæ khaïe Vide- haraÂÂhe MithilanagaravÃsÅ ùÊÃro nÃma kuÂumbiko pa¤ca sa- kaÂasatÃni ÃdÃya sukhayÃnake nisÅditvà gacchanto te bhoja- putte B-aæ tathà gaïhitvà gacchante disvà tesaæ soÊasannam pi soÊasahi vÃhagoïehi saddhiæ pasataæ pasataæ suvaïïa- mÃsake sabbesaæ nivÃsanapÃrupaïÃni bhariyÃnaæ pi tesaæ vatthÃbharaïÃni datvà vissajjÃpesi. So nÃgabhavanaæ gantvà tattha papa¤caæ akatvà mahantena parivÃrena nikkhamitvà ùÊÃraæ upasaækamitvà nÃgabhavanassa vaïïaæ kathetvà taæ ÃdÃya nÃgabhavanaæ gantvà tÅhi\<*<9>*>/ nÃgaka¤¤Ãsatehi saddhiæ mahantam assa yasaæ datvà dibbehi kÃmehi santappesi. ùÊÃro nÃgabhavane ekaæ\<*<10>*>/ vassaæ vasitvà dibbe\<*<11>*>/ kÃme paribhu¤jitvà "icchÃm' ahaæ samma pabbajitun" ti nÃgarÃ- jassa kathetvà pabbajitaparikkhÃre gahetvà nÃgabhavanato Himavantapadesaæ gantvà pabbajitvà tattha ciraæ vasitvà aparabhÃge cÃrikaæ caranto BÃraïasiæ patvÃ\<*<12>*>/ rÃjuyyÃne va- sitvà punadivase bhikkhÃya nagaraæ pavisitvà rÃjadvÃraæ aga- mÃsi\<*<13>*>/. Atha naæ BÃrÃïasirÃjà disvà iriyÃpathe pasÅditvà pakkosÃpetvà pa¤¤attÃsane nisÅdÃpetvà nÃnaggarasabhojanaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd tikkhi. 2 Bd -ka. 3 Cs kÃcehà ÃdÃya, Bds kÃjenÃdaya. 4 Cks -e. 5 Bd kÃjehi Ã-. 6 Bd nÃsapuÂaæ. 7 Bd kÃjako. 8 Bd adds pi. 9 Cks tÅïi. 10 Bd -a. 11 Bd dippa. 12 Bds gantvÃ. 13 Bd -Ã. >/ #<[page 165]># %< 4. SaækhapÃlajÃtaka. (524.) 165>% bhojetvà a¤¤atarasmiæ nÅce Ãsane nisinno vanditvà tena sad- dhiæ sallapanto paÂhamaæ g. Ã.: @*>/ pahÃya bhoge pabbaji\<*<2>*>/ nikkhamma gharà sapa¤¤Ã\<*<2>*>/ 'ti. || Ja_XVII:140 ||>@ Tattha ariyÃvakÃsosÅti niddosasundarasarÅrÃvakÃso abhirÆpo sÅti attho, pasannanetto ti pa¤cahi pasÃdehi yuttanetto, kulamhà ti khattiyabrÃh- maïakulà và seÂÂhikulà và pabbajito sÅti ma¤¤Ãmi, kathan nÆ 'ti kena nu kÃraïena kiæ Ãrammaïaæ katvà dhana¤ ca upabhoge ca pahÃya gharà nikkha- mitvà pabbajito si sapa¤¤a\<*<4>*>/ paï¬itapurisÃ\<*<3>*>/ 'ti pucchati. Tatoparaæ tÃpasassa ca ra¤¤o ca vacanapaÂivacanavasena gÃthÃnaæ sambandho veditabbo: @@ @*>/. || Ja_XVII:142 ||>@ @*>/ raÂÂhÃdhipa gacchamÃno pathe addasÃsim hi milÃcaputte\<*<7>*>/ pavaÂÂakÃyaæ\<*<8>*>/ uragaæ mahantaæ ÃdÃya gacchante pamodamÃne\<*<9>*>/. || Ja_XVII:143 ||>@ @*>/ avacasmi\<*<11>*>/ bhÅto: kuhiæ ayaæ nÅyati bhÅmakÃyo, nÃgena kiæ kÃhathà bhojaputtÃ. || Ja_XVII:144 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ci-. 2 Cks pabbajja 3 Bd -o. 4 Bd -o ti. 5 Ck mehi jÃyihiti-, Bd me jÃyiti. 6 Bd vÃïijjaæ. 7 Cs bhÅlÃca- corr. to calÃca, Bd bhojana pu-. 8 Bd pava¬ha-. 9 Bd -o. 10 Bds pah-. 11 Bd avacasi, Cks avacasmiæ. >/ #<[page 166]># %<166 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% @*>/ urago mahanto, sÃdu¤ ca thÆla¤ ca mudu¤ ca maæsaæ na tvaæ ras' {a¤¤Ãsi} Videhaputta. || Ja_XVII:145 ||>@ @*>/ ÃdÃya satthÃni vikopayitvà maæsaæ thokkhÃma pamodamÃnÃ, mayaæ hi vo sattavo pannagÃnaæ. || Ja_XVII:146 ||>@ @*>/ urago mahanto dadÃmi vo balivaddÃni soÊasa, nÃgaæ imaæ mu¤catha bandhanasmÃ. || Ja_XVII:147 ||>@ @*>/ ca no uragÃ\<*<4>*>/ bhuttapubbÃ\<*<4>*>/, karoma te taæ vacanaæ AÊÃra, mitta¤ ca no hohi Videhaputta. || Ja_XVII:148 ||>@ @*>/ te bandhanà mocayiæsu yaæ natthuto paÂimokkh' assa pÃse, mutto ca so bandhanà nÃgarÃjà pakkÃmi pÃcÅnamukho muhuttaæ. || Ja_XVII:149 ||>@ @@ @*>/ kho tvaæ taramÃnarÆpo, mà taæ amittà punar aggahesuæ, dukkho hi luddehi punà samÃgamo, adassanaæ bhojaputtÃna\<*<7>*>/ gaccha. || Ja_XVII:151 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pava¬ha- 2 Bd niketaæ. 3 Cks -u¤. 4 Bd -o. 5 so all three MSS. 6 Cks gaccheca. 7 Cs Bd -naæ , Ck -naæna. >/ #<[page 167]># %< 4. SaækhapÃlajÃtaka. (524.) 167>% @< samotataæ\<*<1>*>/ jambuhi vetasÃhi\<*<2>*>/, pÃvekkhi niÂÂiïïabhayo\<*<3>*>/ paÂÅto. || Ja_XVII:152 ||>@ @*>/ nacirassa nÃgo dibbena\<*<5>*>/ me pÃtur ahÆ janinda, upaÂÂhahÅ maæ pitaraæ va putto hadayaÇgamaæ kaïïasukhaæ bhaïanto. || Ja_XVII:153 ||>@ @*>/ abbhantaro pÃïadado sahÃyo, saka¤ ca iddhiæ paÂilÃbhito smi, AÊÃra passa me nivesanÃni pahÆtabhakkhaæ bahuannapÃnaæ MasakkasÃraæ\<*<7>*>/ viya VÃsavassà 'ti. || Ja_XVII:154 ||>@ Tattha vimÃnan ti SaækhapÃlanÃgara¤¤o anekasatanÃÂakasampatisam- pannaæ ka¤canamaïivimÃnaæ, pu¤¤Ãnan ti tena katÃnaæ pu¤¤Ãnaæ ma- hantaæ vipÃkaæ disvà kamma¤ ca phala¤ ca paraloka¤ ca saddahitvà pavattÃya saddhÃya ahaæ pabbajito, na kÃmakÃmà ti na vatthukÃmena na pi bhaya- dosehi\<*<9>*>/ musà bhaïanti, jÃyihitÅti\<*<10>*>/ bhante tumhÃkaæ vacanaæ sutvà mayham pi pasÃdo somanassaæ jÃyissati, vaïijjan ti vaïijjakammaæ karissÃmÅti gac- chanto, pathe addasÃsin ti pa¤cannaæ sakaÂasatÃnaæ purato sukhayÃnake nisÅditvà gacchanto mahÃmagge janapadamanusse addasaæ, pavaÂÂakÃyan\<*<11>*>/ ti va¬¬hitakÃyaæ, ÃdÃyà 'ti aÂÂhahi kÃcehi\<*<12>*>/ gahetvÃ, avacasmin\<*<13>*>/ ti abhÃsiæ, bhÅmakÃyo ti bhayajanakakÃyo, bhojaputtà ti luddake piyasamudÃcÃrenÃla- pati, VedehaputtÃ\<*<14>*>/ 'ti VideharaÂÂhavÃsitÃya\<*<15>*>/ AÊÃraæ\<*<16>*>/ Ãlapiæsu, vikopa- yitvà ti chinditvÃ, mayaæ hi vo sattavo ti mayaæ pannagÃnaæ verino nÃma, bhojanatthà ti\<*<17>*>/ khÃdanatthÃya, mitta¤ca no hohÅti tvaæ amhÃkaæ mitto hohi, kataguïaæ jÃna, tadassu te ti mahÃrÃja tehi bhojaputtehi evaæ vutte ahaæ tesaæ soÊasavÃhagoïe\<*<18>*>/ nivÃsanapÃrupanÃni pasatam pasataæ su- vaïïamÃsake bhariyÃna¤ ca tesaæ\<*<19>*>/ {vatthÃlaækÃraæ} adÃsiæ, atha SaækhapÃla- nÃgarÃjÃnaæ bhÆmiyaæ nippajjÃpetvà attano kakkhaÊatÃya kaïÂakÃcità kÃÊavetta- latÃ\<*<18>*>/ koÂiyaæ gahetvà Ãka¬¬hituæ Ãrabhiæsu, athÃhaæ nÃgarÃjÃnaæ kilamantaæ disvà akilamanto va asinà tà latà chinditvà dÃrakÃnaæ kaïïavedhato vaÂÂinÅ- haraïaniyÃmena\<*<20>*>/ adukkhÃpento saïikaæ nÅhariæ, tasmiæ kÃle te bhojaputtà yaæ bandhanaæ assa natthuto pavesetvà pÃse paÂimokkhaæ tasmà bandhanà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd sammonataæ. 2 Cks ceta-, Bd vedisÃhi. 3 Ck -yÃ, Cs -ye. 4 Cks -issaæ, Bd -issati. 5 Cks -ehi. 6 so all three MSS. for c' AÊÃra? 7 Bd pasakkÃraæsÃraæ. 8 Bd -a. 9 Bd bhayena pi dasena pi. 10 Bd jÃyihiti, Cks jÃyÅhÅti, Cs jÃyihÅti. 11 Bd pava¬ha--. 12 Bd kÃjehi. 13 so all three MSS. = avacaæ asmin? 14 so all three MSS. 15 Bd ve. 16 Bd Ã-. 17 Bd adds bhojanatthÃya. 18 Cks -goïena. 19 Bd ne-. 20 So Cks; Bd sakaï¬akacitakÃlavettalatÃya. 21 Bd atthihÃra. >/ #<[page 168]># %<168 XVII. CattÃlÅsanipÃta>% taæ uragaæ mocayiæsu, tassa nÃsato saha pÃsena naæ rajjukaæ nÅhariæsÆ 'ti dÅpeti, iti te uragaæ vissajjetvà thokaæ gantvà ayaæ urago bubbalo matakÃle naæ\<*<1>*>/ gahetvà va gacchissÃmÃ\<*<2>*>/ 'ti nilÅyiæsu, puïïehÅti so pi muhuttaæ pÃ- cÅnamukho\<*<3>*>/ gantvà assupuïïehi nettehi maæ palokayi, tadassahan\<*<4>*>/ ti tadà assa ahaæ, gacchevà 'ti evaæ taæ avacan ti vadati, rahadan ti Kaïïa- peïïadahaæ\<*<5>*>/, samotatan\<*<6>*>/ ti ubhayatÅresu jamburukkhavetasarukkhehi\<*<7>*>/ ota- taæ\<*<8>*>/ vitataæ\<*<9>*>/, nittiïïabhayo patÅto ti so kira taæ rahadaæ\<*<10>*>/ pavisanto AÊÃrassa\<*<11>*>/ nipaccÃkÃraæ dassetvà yÃva naÇguÂÂhà otari, udake paviÂÂhapa- viÂÂhaÂÂhÃnam\<*<12>*>/ ev' assa nibbaïaæ\<*<13>*>/ ahosi, tasmà nittiïïabhayo patÅto haÂÂha- tuÂÂho pÃvekkhi\<*<14>*>/, pavissà 'ti pavisitvÃ, dibbena me ti nÃgabhavane pa- mÃdaæ anÃpajjitvà mayi KaïïapeïïatÅraæ\<*<15>*>/ anatikkamante\<*<16>*>/ yeva dibbena parivÃrena mama purato pÃtur ahosi, upaÂÂhahÅti upÃgami, abbhantaro ti hadayamaæsasadiso, passa me ti tvaæ mama bahÆpakÃro sakkÃraæ te karis- sÃmi passa me nivesanÃni\<*<17>*>/ mama nÃgabhavanaæ passa, MasakkasÃraæ viyà 'ti MasakkasÃro vuccati osakkanaparisakkanÃbhÃvena ghanasÃratÃya\<*<18>*>/ ca SinerupabbatarÃjÃ, ayaæ pana tattha mÃpitaæ TÃvatiæsabhavanaæ sandhÃy' evam Ãha. MahÃrÃja evaæ vatvà so nÃgarÃjà uttariæ attano bha- vanaæ vaïïento gÃthadvayam Ãha: @*>/ c' eva mudÆ subhà ca nÅcÃtiïÃ\<*<20>*>/ apparajÃ\<*<21>*>/ ca\<*<22>*>/ bhÆmi pÃsÃdikà yattha jahanti sokaæ || Ja_XVII:155 ||>@ @*>/ veÊuriyÆpanÅlÃ, catuddisaæ ambavanaæ surammaæ, pakkà ca pesÅ\<*<24>*>/ ca phalà suphullÃ\<*<25>*>/, niccotukà dhÃrayantÅ phalÃnÅti. || Ja_XVII:156 ||>@ Tattha asakkharà ti\<*<26>*>/ yà tattha bhÆmi pÃsÃïasakkhararahitÃ\<*<27>*>/, mudu subhà ka¤canarajatamaïimayà sattaratanavÃlikÃkiïïÃ, nÅcÃtiïÃ\<*<28>*>/ ti indago- pakapiÂÂhisadisavaïïehi nÅcatiïehi\<*<28>*>/ samannÃgatÃ, apparajà ti paæsurahitÃ, yattha jahanti sokan ti yattha paviÂÂhamattà va nissokà honti, anÃva- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd phaæsaæ. 2 Bd gami-. 3 Bd pÃcinÃbhi-. 4 Cks tassahan, Bd tadassÃhan. 5 Bd -veïïudahaæ. 6 Bds -natan. 7 Ck -rukkheve-, Cs -rukkhece-, Bd jambuka -rukkhavedisÃ-. 8 Cks -ta, Bds onataæ. 9 Bd vinataæ. 10 Bd dahaæ. 11 Bd a-. 12 Bd omits one paviÂÂha. 13 Bd nippaïïaæ. 14 Cks pa-. 15 Bd -vaïïa-. 16 Bd -kknte 17 Bd -nanti. 18 Cks -tÃ. 19 Cks -ÃrÃ. 20 Cks -ïaæ, Bds nicca-. 21 Cks -jaæ. 22 Cks va. 23 so all three MSS. for anukkulÃ? 24 Cks kesÅ, Bd pesi. 25 Cks du-. 26 Bd adds paæsurahitÃ. 27 Bd omits sakkhara. 28 Bd nicca-. >/ #<[page 169]># %< 4. SaækhapÃlajÃtaka. (524.) 169>% kulà ti na avakulÃ\<*<1>*>/ akhanimÃ\<*<2>*>/ ukkulabhÃvarahitÃ\<*<3>*>/ va\<*<4>*>/ samasaïÂhitÃ, veÊuri- yÆpanÅlà ti veÊuriyena upanÅlÃ, tasmiæ nÃgabhavane veÊuriyamayà pasanna- salilà nÅlobhÃsà anekavaïïakamaluppalasa¤channà pokkharaïÅti attho, catuddi- san ti tassà pokkharaïiyà catÆsu disÃsu, pakkà cà 'ti tasmiæ ambavane am- barukkhe\<*<5>*>/ pakkaphalà ca addhapakkaphalÃ\<*<6>*>/ ca taruïaphalà ca phullità yevà 'ti attho, niccotukÃ\<*<7>*>/ ti channam pi utÆnaæ anurÆpehi pupphaphalehi samannÃgatà ti. @@ @*>/ sovaïïamayÃ\<*<8>*>/ uÊÃrÃ\<*<8>*>/ anekacittÃ\<*<8>*>/ satataæ sunimmitÃ\<*<8>*>/ paripÆra\<*<9>*>/ ka¤¤Ãhi alaækatÃhi suvaïïakÃyÆradharÃhi rÃja. || Ja_XVII:158 ||>@ @*>/ anomavaïïo sahassathambhaæ atulÃnubhÃvaæ yatth' assa bhariyà mahesÅ ahosi. || Ja_XVII:159 ||>@ @@ @*>/ nisÅdayÅ pamukhamÃsanasmiæ\<*<12>*>/: idam\<*<13>*>/ Ãsanaæ atrabhavaæ nisÅdatu, bhavaæ hi me\<*<14>*>/ a¤¤ataro garÆnaæ. || Ja_XVII:161 ||>@ @*>/ me janinda bhariyà ca\<*<16>*>/ bhattÆ patino piyassa. || Ja_XVII:162 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks Ã-. 2 so Cs; Ck akkhamÃ, Bd akhÃïuni. 3 Bds ukkulavikkula-. 4 Bds vÃ. 5 Bd apparukkhÃ. 6 Bd a¬ha-. 7 Cks -dukÃ. 8 so all three MSS. for -aæ? 9 Bd -Ã. 10 so all three MSS. 11 Cks -tvÃna. 12 Bd -namhi. 13 Bd imam. 14 Bd ve. 15 Cks -si. 16 Bd va. >/ #<[page 170]># %<170 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% @*>/ pÃtiyà anekasÆpaæ vividhaæ viya¤janaæ upanÃmayÅ bhatta manu¤¤arÆpaæ. || Ja_XVII:163 ||>@ @*>/ bhuttavantaæ upaÂÂhahuæ bhattu mano viditvà tatuttariæ maæ nipati mahantaæ dibbehi kÃmehi anappakehÅti. || Ja_XVII:164 ||>@ Tattha nivesanan ti pÃsÃdo, bhassarasannikÃsan ti pabhassara- dassanaæ, rajataggaÊan ti rajatadvÃrakavÃÂaæ, maïimayà ti evarÆpà tattha kÆÂÃgÃrà ca gabbhà ca, paripÆrà ti sampuïïaæ\<*<3>*>/, so SaækhapÃlo ti mahÃ- rÃja ahaæ evaæ tasmiæ nÃgabhavanaæ vaïïente taæ daÂÂhukÃmo ahosiæ, atha maæ\<*<4>*>/ tattha netvà so SaækhapÃlo hatthe gahetvà taramÃno veluriyathambhehi sahassathambhaæ pÃsÃdaæ Ãruyha\<*<5>*>/ yasmiæ ÂhÃne assa mahesÅ ahosi taæ ÂhÃnaæ isÅti\<*<6>*>/ dÅpeti, ekà cà 'ti mayi pÃsÃdaæ abhirÆÊhe ekà itthi a¤¤ehi pi\<*<7>*>/ maïÅhi jÃtimantehi upetaæ sabbaæ veÊuriyÃsanaæ tena nÃgarÃjena avuttà va, abbhihÃ- siti\<*<8>*>/ abhihari, attharÅti vuttaæ hoti, pamukhamÃsanasmin ti pamukhÃ- sanasmiæ, uttamÃsane nisÅdÃpesÅti attho. garÆnan ti mÃtÃpitunnaæ me tvaæ a¤¤ataro ti vatvà nisÅdÃpeti, vividhaæ viya¤janan ti vividhavya¤janaæ, bhattamanu¤¤arÆpan ti bhattaæ manu¤¤arÆpaæ, BhÃratÃ\<*<9>*>/ 'ti rÃjÃnaæ Ãlapati, bhuttavantan ti bhuttÃviæ\<*<10>*>/ katabhattakiccaæ upaÂÂhahanti, anekasa- tehi turiyehi gandhabbaæ kurumÃnà upaÂÂhahiæsu, bhattumano viditvà ti attano patino cittaæ jÃnitvÃ, tatuttarin ti tato gandhabbakaraïato uttariæ, maæ nipatÅti so nÃgarÃjà maæ\<*<11>*>/ upasaækami, mahantaæ dibbehÅti\<*<12>*>/ mahantehi uÊÃrehi dibbehi kÃmehi tehi ca pana na appehi na appakehi\<*<13>*>/. Evaæ upasaækamitvà ca pana @*>/ dadÃmi te tà paricÃrayassÆ\<*<15>*>/ 'ti gÃtham Ãha. || Ja_XVII:165 ||>@ Tattha sabb' atthamajjhà ti sabbà atthamajjhÃ\<*<16>*>/, pÃïinà gahitappa- mÃïamajjhà ti attho, aÂÂhakathÃyaæ pana sumajjhà ti pÃÂho, padumutta- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd su-. 2 Bds -tha. 3 Bd sappannÃ. 4 Cks omit maæ. 5 Bd abhirÆyha. 6 so Cks; Bd netÅti. 7 Bd omits pi. 8 Cks abhibhÃsÅti, Bd mabbhiyÃsiti. 9 Bds -thÃ. 10 Bd gantabbaæ 11 Bd naæ. 12 Cks add mahantaæ dibbehi. 13 Bd anappakehi in the place of na appehi. 14 so Bd for -rÃ? Cks -karo. 15 Bd -cÃri-, Cks -vÃra-. 16 Bd atta-. >/ #<[page 171]># %< 4. SaækhapÃlajÃtaka. (524.) 171>% rÃbhà ti padumavaïïauttarÃbhÃ, padumavaïïacchaviyo\<*<1>*>/ ti attho, paricÃra- yassÆ 'ti\<*<2>*>/ pÃdaparicÃrikà karohÅti vatvà tÅhi itthisatehi saddhiæ mahÃsam- pattiæ\<*<3>*>/ mayhaæ adÃsi. So Ãha\<*<4>*>/: @*>/ uttariæ paccabhÃsiæ\<*<6>*>/: nÃgass' idaæ kinti\<*<7>*>/ katha¤ ca laddhaæ kath' ajjhagamÃsi vimÃnaseÂÂhaæ. || Ja_XVII:166 ||>@ @*>/ laddhaæ pariïÃmajan te sayaækataæ udÃhu\<*<9>*>/ devehi dinnaæ, pucchÃmi te\<*<10>*>/ nÃgarÃja\<*<11>*>/ tam atthaæ, kath' ajjhagamÃsi\<*<12>*>/ vimÃnaseÂÂhan ti. || Ja_XVII:167 ||>@ Tattha dibbarasÃnubhutvà ti dibbakÃmaguïarase\<*<13>*>/ anubhavitvÃ, ta- dassahan\<*<14>*>/ ti tadÃssa\<*<15>*>/ ahaæ, nÃgassidan ti bhadramukhassa Saækha- pÃlanÃgassa idaæ sampattijÃtaæ, kin ti kiæ nÃma kammaæ katvà laddhaæ, katham etaæ vimÃnaseÂÂhaæ tvaæ\<*<16>*>/ ajjhagamÃsÅti\<*<17>*>/, iti naæ ahaæ pucchiæ adhicca laddhan ti ahetunà laddhaæ, pariïÃmajante ti kenaci tava atthÃya paniïÃmiÂattà pariïÃmato jÃtaæ, sayaækatan ti kÃrake pakkositvà ratanÃni datvà kÃritan ti. Tatoparà dvinnam pi vacanapaÂivacanagÃthà ca @@ @*>/ kiæ pana brahmacariyaæ kissa suciïïassa ayaæ vipÃko, akkhÃhi me nÃgarÃje tam atthaæ: kathan nu te laddhaæ idaæ vimÃnaæ. || Ja_XVII:169 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -iko. 2 Bds add tà attano. 3 all three MSS. -i 4 Cks ahaæ. 5 Bd tadÃsutehaæ. 6 Cks paccahÃsiæ, Bd pajhabhÃsi. 7 Cks ki¤ci. 8 Bd avicca. 9 so all three MSS. for Ãdu? 10 Bd taæ. 11 Bd -je. 12 Cks tadajjha-. 13 Bd dibbe-guïe-. 14 Bd tadÃsuhan, Bs tadassuhan. 15 Bd tadÃsu, Bs tadÃssu. 16 Cks taæ. 17 Bd pajha-. 18 Bd vattaæ. >/ #<[page 172]># %<172 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% @< so\<*<1>*>/ ittaraæ jÅvitaæ saæviditvà asassataæ vipariïÃmadhammaæ || Ja_XVII:170 ||>@ @*>/, opÃnabhÆtaæ me gharaæ tadÃsi, santappità samaïabrÃhmaïÃ\<*<2>*>/ ca\<*<3>*>/. || Ja_XVII:171 ||>@ @*>/ taæ pana brahmacariyaæ tassa suciïïassa ayaæ vipÃko, ten' eva me laddham idaæ vimÃnaæ pahÆtabhakkhaæ\<*<8>*>/ bahuannapÃnaæ || Ja_XVII:172 ||>@ @*>/, na ca\<*<7>*>/ sassat'Ãyaæ, appÃnubhÃvà taæ mahÃnubhÃvaæ tejassinaæ hanti atejavanto, kim eva dÃÂhÃvudha\<*<8>*>/ kiæ paÂicca hatthattham Ãga¤chi\<*<9>*>/ vanibbakÃnaæ. || Ja_XVII:173 ||>@ @*>/ dÃÂhÃvudha\<*<11>*>/ kiæ paÂicca kilesam Ãpajji vanibbakÃnaæ. || Ja_XVII:174 ||>@ @*>/ mahantaæ tejo na sakkà mama tehi hantuæ, sata¤ ca dhammÃni sukittitÃni samuddavelà va duraccayÃni. || Ja_XVII:175 ||>@ @*>/ uposathaæ niccam upÃvasÃmi, athÃgamuæ soÊasa bhojaputtà rajjuæ gahetvÃna daÊha¤ ca pÃsaæ. || Ja_XVII:176 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so all three MSS. 2 so all three MSS. for -ïà brÃ-? 3 Bds add mÃla¤ca gandha¤ca vilepana¤ca pacipayaæ yÃnamupassaya¤ca acchÃdanaæ sayanamathannapÃïaæ sakkacca dÃnÃni adamma tattha 4 Bd vattaæ 5 Bd bahÆta. 6 so Bds; Cs -tiækÃ, Ck -tikÃ. 7 Cks va. 8 Cks kimmeva-, Bd kimeva dhÃvudha. 9 Bd Ãgacchi. 10 Cs kameva, Bd kiæ meva. 11 Bd dhÃvudha. 12 Cks anvagamaæ 13 Ck ca ulÃra, Cs calÃra, Bd cÃÊÃra. >/ #<[page 173]># %< 4. SaækhapÃlajÃtaka. (524.) 173>% @*>/ rajjuæ nayiæsu maæ sampaÂiggayha\<*<2>*>/ luddÃ, etÃdisaæ\<*<3>*>/ dukkham ahan titikkhiæ uposathaæ appaÂikopayanto. || Ja_XVII:177 ||>@ @*>/ balena vaïïena upetarÆpaæ, siriyà ca\<*<5>*>/ pa¤¤Ãya ca bhÃvito si, kimatthiyaæ nÃga tapo karosi. || Ja_XVII:178 ||>@ @@ @*>/ lohitacandanena gandhabbarÃjà va disà pabhÃsasi\<*<7>*>/. || Ja_XVII:180 ||>@ @@ @*>/ manussalokà suddhÅ ca\<*<9>*>/ saævijjati sa¤¤amo vÃ, aha¤ ca laddhÃna manussayoniæ kÃhÃmi jÃtÅmaraïassa antaæ. || Ja_XVII:182 ||>@ @*>/ tav' antike, annena pÃnena upaÂÂhito 'smi, ÃmantayitvÃna palemi\<*<11>*>/ nÃga, cirappavuttho 'smi ahaæ janinda. || Ja_XVII:183 ||>@ @*>/ ca niccÃnusiÂÂhà upatiÂÂhate taæ,>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd anti-. 2 Bd samparipaggayha. 3 Cks -iæ. 4 Bd addasaæsu. 5 Cks -yÃya, Bd siriyÃ, omitting ca. 6 Ck sure-, Bd surohi-. 7 Ck -sasiæ, Cs pabhassi, Bd -Ãsi. 8 Cks na a¤-. 9 Ck -i¤ca, Cs -iæ¤ca, Bd suddhivÃ. 10 Bd -ro va me vasato. 11 Cks pha-, Bd paÊe-, 12 Cks ca anu-, Bd ca manu-. >/ #<[page 174]># %<174 XVII. CattÃlisanipÃta.>% @< kaccin\<*<1>*>/ nu te nÃbhisaæsittha\<*<2>*>/ koci, piyaæ hi me dassanaæ tuyh' AÊÃra. || Ja_XVII:184 ||>@ @*>/ putto piyo paÂivihito va seyyo tato pi mayhaæ idha-m-eva seyyo cittaæ hi te nÃga mayÅ pasannaæ. || Ja_XVII:185 ||>@ @*>/ vijjati lohitaæko\<*<5>*>/ dhanÃhÃro\<*<6>*>/ maïiratanaæ uÊÃraæ, ÃdÃya taæ gaccha sakaæ niketaæ laddhà dhanaæ taæ maïim ussajassÆ\<*<7>*>/ 'ti. || Ja_XVII:186 ||>@ Tattha kinte vatan ti kiæ tava vatasamÃdÃnaæ, brahmacariyan ti seÂÂhacariyaæ, opÃnabhÆtan ti catumahÃpathe khatapokkharaïÅ\<*<8>*>/ viya dham- mikasamaïabrÃhmaïÃnaæ yathÃsukhaæ paribhu¤jitabbavibhavaæ, na ca sassa- tÃyan ti ciraÂÂhitikaæ samÃnam pi kataæ\<*<9>*>/ mayhaæ sassataæ na hotÅti me kathesi, appÃnubhÃvà ti bhojaputte sandhÃyÃha, hantÅti aÂÂhasu ÂhÃnesu sÆlehi vijjhantà kiækÃraïà haniæsu, kiæ paÂiccà 'ti kiæ sandhÃya tvaæ tadà tesaæ hatthatthaæ\<*<10>*>/ Ãga¤chi\<*<11>*>/ vasaæ upagato, vanibbakÃnan ti bhojaputtà idha vanibbakà ti vuttÃ, tejo nu te nÃnvagaæ dantamÆlan ti kin nu tava te\<*<12>*>/ bhojaputte disvà tadà bhayaæ mahantaæ anvÃgataæ\<*<13>*>/ udÃhu visaæ danta- mÆlaæ na anvÃgataæ\<*<13>*>/, kilesan ti dukkhaæ, vanibbakÃnan ti bhoja- puttÃnaæ santike, bhojaputte nissÃyà 'ti attho, tejo na sakkà mama tehi hantun ti mama visatejo a¤¤assa tejena abhihantum pi na sakkÃ, satan ti BuddhÃdÅnaæ dhammÃnÅti sÅlasamÃdhipa¤¤ÃkhantianuddayamettÃbhÃvanÃsaæ- khÃtadhammÃ\<*<14>*>/, sukittitÃnÅti suvaïïitÃni sukathitÃni, kin ti katvà ti samudda- velà va\<*<15>*>/, tÃni hi\<*<16>*>/ tehi samuddavelà viya\<*<17>*>/ sappurisehi jÅvikattham\<*<18>*>/ pi duracca- yÃnÅti vaïïitÃni, tasmà ahaæ sÅlabhedabhayena khantimettÃsamannÃgato hutvà mama kopassa\<*<19>*>/ sÅlavelaæ\<*<20>*>/ atikkamituæ nÃdÃsin ti Ãha, imissà pana Saækha- pÃladhammadesanÃya dasa pÃramiyo labbhanti, tadà hi M-ena sarÅrassa paric- cattabhÃvo dÃnapÃramÅ nÃma hoti, tathÃrÆpena pi visatejena sÅlassa abhinnattà sÅlapÃramÅ, nÃgabhavanato nikkhamitvà samaïadhammakaraïaæ\<*<21>*>/ nekkhamma- pÃramÅ\<*<22>*>/, ida¤ c' ida¤ ca kÃtuæ vaÂÂatÅti saævidahanaæ pa¤¤ÃpÃramÅ, adhivÃ- sanaviriyaæ viriyÃpÃramÅ, adhivÃsanakhanti khantipÃramÅ, saccasamÃdÃnaæ saccapÃramÅ, mama sÅlaæ na bhindissÃmÅti adhiÂÂhÃnaæ\<*<23>*>/ adhiÂÂhÃnapÃramÅ, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ki¤ci. 2 Cks -sidha, Bd -saæbhittha. 3 Bd ca agÃre. 4 Bd mayhaæ, Cks mama. 5 Bd -taÇgo. 6 so all three MSS. for -haro? 7 Cs maïimusa-, Bd maïimÃssa-, 8 Ck Bd khaïa-. 9 Bds cetaæ. 10 Bd -ttaæ? 11 Bd -acchi. 12 Bd tejo. 13 Bd anva-. 14 Bd -tÃni dhammÃni. 15 so Bd; Ck kintikatvà samuddavelaæ, Cs -- velava. 16 Bd duraccayà ti in the place of tÃni hi. 17 Cks samuddena velÃya-. 18 so Bd; Cks jivitam. 19 Bd kopathassa, Bs gopayasa? 20 Bd -lantaæ. 21 Cks -dhammaæ-. 22 Bd nikkhama-. 23 Bd omits adhi. >/ #<[page 175]># %< 4. SaækhapÃlajÃtaka. (524.) 175>% anuddayabhÃvo mettÃpÃramÅ, vedanÃya majjhattabhÃvo upekkhÃpÃramÅ, athÃ- gamun ti ath' ekadivasaæ vammikamatthake nipannaæ disvà soÊasa bhojaputtà khararajju¤ ca daÊhapÃsa¤ ca sÆlÃni ca gahetvà mama santikaæ ÃgatÃ, bhet- vÃnà 'ti mama sarÅraæ aÂÂhasu thÃnesu bhinditvà kaïÂakalatà pavesetvÃ, nÃ- saæ atikassa\<*<1>*>/ rajjun ti thokaæ gantvà sÅsaæ\<*<2>*>/ olambantaæ disvà mahÃ- magge nipajjÃpetvà puna nÃsam pi me bhinditvà rajjuæ\<*<3>*>/ atikassa\<*<1>*>/ kÃcakoÂi- yaæ\<*<4>*>/ laggetvà samantato pariggahetvà maæ nayiæsu, addasaæsÆ 'ti samma SaækhapÃla te bhojaputtà ekÃyane ekagamane\<*<5>*>/ jaæghapadikamagge taæ balena\<*<6>*>/ vaïïena\<*<6>*>/ upetarÆpaæ passiæsu, tvaæ pana issariyasobhaggasiriyà ca pa¤¤Ãya ca bhÃvito va¬¬hito, so tvaæ evarÆpo samÃno\<*<7>*>/ kimatthaæ tapaæ karosi\<*<8>*>/, kiæ icchanto uposathÃvÃsaæ vasasi\<*<9>*>/, sÅlaæ rakkhasÅti\<*<10>*>/ pi pÃÂho ahaæ ekÃyane mahÃmagge taæ addasan ti attho, abhipatthayÃno ti patthento, tasmà ti yasmà manussayoniæ patthemi tasmà viriyena parakkamitvà tapokammaæ karomÅti, surosito ti suanulitto\<*<11>*>/, ito ti imamhà nÃgabhavanà mama manussaloko kena uttaritaro ti\<*<12>*>/, suddhÅti maggaphalanibbÃnasaækhÃtÃ\<*<13>*>/ visuddhi, saæ- yamo ti sÅlaæ, idaæ so manussaloke va\<*<14>*>/ BuddhapaccekabuddhÃnaæ uppattiæ sandhÃyÃha, kÃhÃmÅti attano appaÂisandhikabhÃvaæ\<*<15>*>/ karonto jÃtimaraïassa antaæ\<*<16>*>/ karissÃmÅti\<*<17>*>/, evaæ-mahÃrÃja so SaækhapÃlo manussalokaæ vaïïe- sÅti\<*<18>*>/, saævaccharo me ti evaæ mahÃrÃja tasmiæ manussalokaæ vaïïente ahaæ pabbajjÃya sinehaæ katvà etad avocaæ, tattha upaÂÂhito 'smÅti\<*<19>*>/ annapÃnehi\<*<20>*>/ c' eva dibbehi ca kÃmaguïehi pariciïïo mÃnito\<*<21>*>/, paÊemÅti\<*<22>*>/ paremi gacchÃmi, cirappavuttho 'smÅti\<*<23>*>/ ahaæ manussalokato cirappavuttho. nÃbhisaæsitthÃ\<*<24>*>/ 'ti kacci\<*<25>*>/ nu\<*<26>*>/ mama puÂÂÃdÅsu koci taæ nu akkosi paribhÃsÅti pucchati\<*<27>*>/, nÃbhisajjethÃ\<*<26>*>/ 'ti pÃÂho, na kopesÅti attho, paÂivi- hito ti paÂijaggito, maïi maman ti sace samma\<*<29>*>/ AÊÃra\<*<30>*>/ gacchasi yeva evaæ sante mama lohitaæko\<*<31>*>/ dhanÃharaïo\<*<32>*>/ sabbakÃmadado maïi saævijjati, taæ uÊÃraæ maïiratanaæ ÃdÃya tava gehaæ gaccha, tattha imassÃnubhÃvena yÃvadicchakaæ laddhà dhanaæ puna imaæ maïiæ ossajassu\<*<33>*>/ ossajanto\<*<33>*>/ ca a¤¤attha anussajitvÃ\<*<34>*>/ attano udakacÃÂiyaæ ossajeyyÃsÅti\<*<33>*>/ vatvà mayhaæ maïiratanaæ upanesÅti vadati. Evaæ vatvà AÊÃro\<*<30>*>/ "athÃhaæ mahÃrÃja taæ\<*<35>*>/ nÃgarÃ- jÃnaæ\<*<36>*>/ `samma nÃhaæ dhanen' atthiko, pabbajituæ pana \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd antikassa. 2 Bd siramme. 3 Bds vaÂÂarajjuæ. 4 Bd kÃja-. 5 Bd omits eka-. 6 Bd adds ca. 7 Bd adds si. 8 Bd adds ti. 9 Cks vassÅ, Bd vasi. 10 Bd -asi addasÃsinti. 11 Bd suÂhu-. 12 Bd omits ti. 13 Ck -laænibbÃnana-, Cs -laæ nibbÃnaæ-. 14 Bd yeva. 15 Cks -Âikasan-. 16 Bds jÃtijarÃmaraïassantaæ. 17 Cks -mÃti. 18 Bd -esi. 19 Ck -smiætÅ, Bd -sminti. 20 Bd -ïena. 21 Ck mÃïato, Bd hanito. 22 Cks phale-. 23 -sminti. 24 Cks nÃhisaæsÅbha, Cs nÃbhisaæsÅcÃ. 25 Bd ka¤ci. 26 Bd adds kho. 27 Bd pucchi. 28 Ck abhiyajethÃ, Cs -tÃ, Bd nÃbhisajjetÃ. 29 Ck mama. 30 Bd Ã-. 31 Bds -taÇgo. 32 Bd -ko. 33 Bd uss-. 34 Bd manussajjetvÃ. 35 Bd omits taæ. 36 Bd adds etadavoca. >/ #<[page 176]># %<176 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% icchÃmÅti' pabbajitaparikkhÃre yÃcitvà ten' eva saddhiæ nÃga- bhavanà nikkhamitvà taæ\<*<1>*>/ nivattetvà Himavantaæ pavisitvà pabbajito" ti vatvà ra¤¤o dhammakathaæ kathento gÃtha- dvayaæ Ã.: @@ @*>/ patanti mÃnavÃ\<*<3>*>/ daharà ca vuddhÃ\<*<4>*>/ ca sarÅrabhedÃ, etam pi disvÃ\<*<5>*>/ pabbajito 'mhi rÃja apaïïakaæ sÃma¤¤am eva seyyo. || Ja_XVII:188 ||>@ Tattha saddhÃyà 'ti kamma¤ ca phala¤ ca nibbÃna¤ ca saddahitvÃ, du- mapphalÃnevà 'ti yathà rukkhaphalÃni pakkÃni pi apakkÃni pi patanti tathà daharà ca vuddhà ca patanti, apaïïakan ti aviruddhaæ niyyÃnikaæ, sÃ- ma¤¤ameva seyyo ti pabbajjà va uttamà ti pabbajjÃya guïaæ disvà pab- {bajito} 'mhi mahÃrÃjà 'ti. Taæ sutvà rÃjà anantaraæ gÃtham Ãha: @*>/ pu¤¤Ãni anappakÃnÅti. || Ja_XVII:189 ||>@ Tattha ye bahuÂhÃnacintino ti ye ca\<*<7>*>/ bahÆni kÃraïÃni\<*<8>*>/ jÃnanti, nÃgan\<*<9>*>/ ti tathà appamÃdavihÃriæ\<*<10>*>/ nÃgarÃjÃna¤ ca tava ca\<*<11>*>/ vacanaæ sutvÃ. Ath' assa ussÃhaæ janento tÃpaso osÃnagÃtham Ã.: @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks omit taæ 2 so all three MSS. for -nÅva? 3 Cks -ïa- 4 Bd vu¬hÃ. 5 so all three MSS. for disvÃpi taæ? 6 Bds kÃhÃmi. 7 Ck va, Bd omits ca. 8 Ck kÃraïakÃraæïÃni, Cs karaïÃkÃraïÃni. 9 Bd nÃga¤cÃ. 10 Bd -rinaæ. 11 Cks tava, Bd taæ, all three MSS. omitting ca. >/ #<[page 177]># %< 5. CullasutasomajÃtaka. (525.) 177>% Evaæ so ra¤¤o dh. desetvà tatth' eva cattÃro vassÃna- mÃse vasitvÃ\<*<1>*>/ puna Himavantaæ gantvà yÃvajÅvaæ cattÃro brahmavihÃre bhÃvetvà BrahmalokÆpago ahosi. SaækhapÃlo pi yÃvajÅvaæ uposathavÃsaæ vasi\<*<2>*>/, rÃjà ca dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni karitvà yathÃkammaæ gato. S. i. d. Ã. j. s.: "Tadà pità tÃpaso Kassapo ahosi, BÃrÃïasirÃjà ùnando, AÊÃro SÃriputto, SaækhapÃlo aham evÃ" 'ti. SaækhÃ- pÃlajÃtakaæ. $<5. CullasutasomajÃtaka.>$ ùmantayÃmi nigaman ti. Idaæ S. J. v. nekkhammapÃramiæ Ã. k. Paccuppannavatthuæ MahÃnÃradakassapajÃtakasadisam eva. A. pana BÃrÃïasÅ\<*<3>*>/ Sudassanaæ nÃma nagaraæ ahosi, taæ Brahmadatto nÃma rÃjà ca\<*<4>*>/ ajjhÃvasi. B. tassa aggamahesiyà kucchimhi nibbatti, tassa\<*<5>*>/ puïïacandasassirikaæ\<*<6>*>/ mukhaæ ahosi, ten' assa SomakumÃro ti nÃmaæ kariæsu. So vi¤¤Æ- taæ patto\<*<7>*>/ sutavitto\<*<8>*>/ savanasÅlo ahosi, tena naæ Sutasomo ti sa¤jÃniæsu. So vayappatto TakkasilÃya\<*<9>*>/ sippaæ\<*<10>*>/ uggahetvà Ãgato pitu santikà setacchattaæ labhitvà dhammena r. kÃresi, mahantaæ issariyaæ ahosi, tassa Candadevi-pamukhÃni soÊasa itthisahassÃni ahesuæ. So aparabhÃge puttadhÅtÃhi va¬¬hento gharÃvÃse anabhirato ara¤¤aæ pavisitvà pabbajitukÃmo ahosi. 'So ekadivasaæ kappakaæ Ãmantetvà "yadà me samma siras- miæ phalitaæ\<*<11>*>/ passeyyÃsi atha me ÃroceyyÃsÅti" Ãha. Kap- pako tassa vacanaæ sampaÂicchitvà aparabhÃge phalitaæ\<*<11>*>/ disvà Ãrocetvà "tena hi naæ samma kappaka uddharitvà mama hatthe patiÂÂhÃpehÅti" vutto\<*<12>*>/ suvaïïasaï¬Ãsena ud- dharitvà hatthe Âhapesi. Taæ disvà M. "jarÃya me sarÅraæ abhibhÆtan" ti bhÅto tam phalitaæ gahetvà va\<*<13>*>/ pÃsÃdà otaritvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pavÅsetvÃ. 2 Bd -itvÃ. 3 Cks -siyaæ. 4 Bd omits ca. 5 Bd adds pana. 6 so all three MSS. 7 Bd -tappatto. 8 Ck -citto? 9 Bd -yaæ. 10 Bd sabbasippÃni. 11 Bd pa-. 12 Bd -e. 13 Bd pi. >/ #<[page 178]># %<178 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% mahÃjanassa dassanaÂÂhÃne pa¤¤attarÃjapallaæke\<*<1>*>/ nÅsÅditvà senÃpatipamukhÃni asÅtiamaccasahassÃni purohitapamukhÃni saÂÂhibrÃhmaïasahassÃni a¤¤e ca\<*<2>*>/ raÂÂhikanegamÃdayo bahÆ pakkosÃpetvà "sirasmiæ me phalitaæ jÃtaæ\<*<3>*>/, mahallako 'smi, mama pabbajjabhÃvaæ\<*<4>*>/ jÃnÃthÃ" 'ti paÂhamaæ g. Ã.: @*>/: sirasmiæ phalitaæ jÃtaæ, pabbajjaæ dÃni roc' ahan\<*<6>*>/ ti. || Ja_XVII:191 ||>@ Tattha ÃmantayÃmÅti jÃnÃpemi, rocahan\<*<6>*>/ ti rocemi ahaæ, tassa me bhonto pabbajanabhÃvaæ\<*<4>*>/ jÃnÃthà 'ti. Taæ sutvà tesu ekeko visÃdappatto\<*<7>*>/ hutvà @@ Tattha abhumme ti ava¬¬hiæ\<*<8>*>/, urasikampesÅti urasmiæ nisitaæ\<*<9>*>/ sattiæ cÃresi\<*<10>*>/, sattasatà ti samajÃtikà khattiyaka¤¤Ã sandhÃy' etaæ vuttaæ, kathannu te tà bhavissantÅti tÃta tava bhariyÃyo\<*<11>*>/ tayi pabbajite anÃthà nippaccayà kathaæ bhavissanti\<*<12>*>/, età anÃthà katvà tumhÃkaæ pabbajjà nÃma yuttÃ\<*<13>*>/ ti. Tato M. tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ patthayÃno\<*<15>*>/ tena-m-ahaæ\<*<16>*>/ pabbajissÃmÅti. || Ja_XVII:193 ||>@ Tattha pa¤¤ÃyihintÅti attano kammena pa¤¤Ãyissanti, ahaæ etÃsaæ kiæ homi, sabbà p' età daharÃyo, a¤¤o\<*<17>*>/ rÃjà bhavissati, taæ età gamissantÅti. AmaccÃ\<*<18>*>/ B-assa paÂivacanaæ dÃtuæ asakkontÃ\<*<19>*>/ tassa mÃtu santikaæ gantvà tam atthaæ Ãrocesuæ. Sà turitaturità \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs -ttaæ-, Bd -tte- 2 Cks a¤¤a, omitting ca. 3 Bd adds ahaæ. 4 Bd pappajita-. 5 Cks pÃrisajje ca, Bd parisajje 6 Bd rocÃhan. 7 Bd visÃrappatto. 8 Cks -Å, Bd avu¬hi. 9 Bd sunissitatetaæ. 10 Ck vÃ-. 11 Bd -riyÃ. 12 Bd -tÅti. 13 Bd nayuttÃ. 14 Bd cassa. 15 Bd payaÂhayamÃno. 16 Bd tena ahaæ. 17 Cks Bd -e. 18 Bd -ccÃdayo. 19 all three MSS. -to. >/ #<[page 179]># %< 5. CullasutasomajÃtaka (525.) 179>% Ãgantvà "saccaæ kira tvaæ tÃta pabbajitukÃmo" ti vatvà dve gÃthÃ\<*<1>*>/ abhÃsi: @*>/ Sutasoma yassa te ahaæ\<*<3>*>/ mÃtà yaæ me vilapantiyà anapekho pabbajasi deva. || Ja_XVII:194 ||>@ @*>/ Sutasoma yaæ taæ ahaæ vijÃyissam yaæ me vilapantiyà anapekho pabbajasi deva. || Ja_XVII:195 ||>@ Tattha dulladdhan ti yaæ etaæ mayÃ\<*<5>*>/ labhantiyà puttaæ jammaæ laddhan ti dulladdhaæ, yaæ me ti yena kÃraïena mayi nÃnappakÃraæ\<*<6>*>/ vila- pantiyà tvaæ pabbajituæ icchasi tena kÃraïena tÃdisassa puttassa labhanaæ mama\<*<7>*>/ dulladdhaæ nÃma. B. evaæ paridevamÃnÃya pi mÃtarÃ\<*<8>*>/ saddhiæ ki¤ci na kathesi. Sà roditvà sayam eva ekamantaæ ahosi. Ath' assa pitu Ãrocesuæ. So ÃgantvÃ\<*<9>*>/ ekaæ tÃva g. Ã.: @*>/ nÃma pabbajjà yaæ no amhe jiïïe\<*<11>*>/ anapekho pabbajasi devà 'ti. || Ja_XVII:196 ||>@ Tattha yaæ no amhe ti yaæ tvaæ amhÃkaæ putto samÃno amhe\<*<12>*>/ jiïïe paÂijaggitabbakÃle apaÂijaggitvà papÃte silaæ\<*<13>*>/ pavaÂÂento viya cha¬¬etvà anapekho pabbajasi, tena taæ vadÃmi: ko nÃm' eso tava dhammo ti adhippÃyo. Taæ sutvà M. tuïhÅ ahosi. Atha naæ pità "tÃta Suta- soma sace pi te mÃtÃpitusineho\<*<14>*>/ n' atthi puttadhÅtaro te bahÆ taruïÃ, ne\<*<15>*>/ tayà vinà vattituæ na sakkhissanti, tesaæ vuddhip- pattakÃle\<*<16>*>/ pabbajissasÅti" sattamaæ g. Ã.: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -Ãyo. 2 Cs Bd asi. 3 Bd homahaæ. 4 Bd asi. Cs ÃdÅ. 5 Cks adds taæ etaæ. 6 Bd -raïaæ. 7 Bd omits mama. 8 Cks -rÃya. 9 Bd ga-. 10 Bd adds ca. 11 Cs -o. 12 Cks add hi. 13 all three MSS. sÅ-. 14 Bd -tÆsu si- 15 Bd omits ne. 16 Bd vu¬hi. >/ #<[page 180]># %<180 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% @*>/ taæ apassantà ma¤¤e dukkhaæ nigacchantÅti\<*<2>*>/. || Ja_XVII:197 ||>@ Tattha ma¤jÆ ti madhuravacanà nigacchantÅti nigacchissanti kÃyika- cetasikadukkhaæ paÂilabhissantÅti ma¤¤Ãmi. Taæ sutvà M. gÃtham Ãha: @*>/ ti. || Ja_XVII:198 ||>@ Tattha sabbehi pi tumhehÅti tÃta na kevalaæ\<*<4>*>/ putteh' eva atha kho tumhehi pi\<*<5>*>/ sabbasaækhÃrehi ciram pi katvÃ\<*<6>*>/ dÅgham addhÃnaæ ÂhatvÃpi vinÃ- bhÃvo\<*<7>*>/ va niyato, sakalasmim pi\<*<8>*>/ lokasannivÃse ekasaækhÃro pi nicco nÃma n' atthÅti. Evaæ M. pitu dh.\<*<9>*>/ kathesi. So tassa dhammakathaæ\<*<10>*>/ sutvà tuïhÅ ahosi. Ath' assa sattasatÃnaæ bhariyÃnaæ Ãroca- yiæsu, tà pÃsÃdà oruyha tassa santikam Ãgantvà gopphakesu\<*<11>*>/ gahetvà paridevamÃnà @*>/ kandantiyo anapekho pabbajasi devà 'ti g. Ã. || Ja_XVII:199 ||>@ Tass' attho: sÃmi Sutasoma amhe hi\<*<13>*>/ vidhavà katvà gacchantassa appa- mattakassa pi sinehassa abhÃvena chinnan nu tava amhesu hadayaæ udÃhu karuïÃya abhÃvena kÃru¤¤aæ và n' atthi yaæ no evam kandantiyo\<*<14>*>/ pahÃya pabbajasÅti. M. tÃsaæ pÃdamÆle pavaÂÂetvà paridevamÃnÃnaæ taæ\<*<15>*>/ paridevaæ\<*<16>*>/ sutvà anantaraæ g. Ã.: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks add pi. 2 Cks dukkhÃnigacch-. 3 Bds Âhatvà vinÃsabhÃvo. 4 Cks -la¤ca. 5 Bds add a¤¤ehi pi. 6 Bd omits cirampi katvÃ. 7 Bd vinÃsa-. 8 Cks add hive. 9 Bds dhammakathaæ. 10 Bd omits dhamma. 11 all three MSS. goppa-. 12 Cs Bd vi. 13 Bd omits hi. 14 Bd vik-. 15 Bd omits taæ. 16 Bd -vasaddaæ. >/ #<[page 181]># %< 5. CullasutasomajÃtaka. (525.) 181>% @*>/ tena-m-ahaæ\<*<2>*>/ pabbajissÃmÅti. || Ja_XVII:200 ||>@ Tattha sagga¤cà 'ti ahaæ sagga¤ ca patthayÃno\<*<3>*>/ yasmà cÃyaæ\<*<4>*>/ pab- bajjà nÃma BuddhÃdÅhi vaïïità tasmà pabbajissÃmi tumhe mà cintayitthà 'ti tà assÃsesi. Ath' assa aggamahesiyà Ãrocesuæ, sà garubhÃrà pari- puïïagabbhÃpi samÃnà Ãgantvà M-aæ vanditvà ekamante Âhità tisso gÃthÃ\<*<5>*>/ abhÃsi: @*>/ Sutasoma yassa\<*<7>*>/ te ahaæ bhariyà yam me vilapantiyà anapekho pabbajasi deva. || Ja_XVII:201 ||>@ @*>/ Sutasoma yassa te ahaæ bhariyà yam maæ kucchimatiæ santiæ\<*<8>*>/ anapekho pabbajasi deva. || Ja_XVII:202 ||>@ @@ Tattha yamme ti yasmà mama vilapantiyà tvam anapekho pabbajasi tasmà yaæ mayà tava santikà aggamahesiÂÂhÃnaæ laddhaæ taæ dulladdhaæ me dutiyagÃthÃya\<*<9>*>/ yasmà maæ tvaæ kucchimatiæ santiæ\<*<10>*>/ pahÃya anapekko pabba- jasi tasmà yaæ mayà tava bhariyattaæ taæ dulladdham me ti attho, yÃva nan ti yÃva ahaæ\<*<11>*>/ taæ gabbhaæ vijÃyÃmi tÃva adhivÃsehÅti Tato M. gÃtham Ãha: @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd paÂhayamÃno. 2 Ck tena mayhaæ, Bd tena ahaæ. 3 Bd paÂhayanto. 4 Bd ayaæ. 5 Bd -Ãyo. 6 Bd asi. 7 Ck sassa, Bd passa. 8 Bds me kucchipaÂisandhi. 9 so Cks; Bd -kathÃya? 10 Bd kucchipaÂisandhi. 11 Bd yÃvÃhan. >/ #<[page 182]># %<182 XVII CattÃlÅsanipÃta.>% @< puttaæ anomavaïïaæ, taæ hitvà pabbajissÃmÅti. || Ja_XVII:204 ||>@ Tattha puttan ti bhadde tava gabbho paripakko ti jÃnÃmi, tvaæ pana vijÃyamÃnà puttaæ vijÃyissasi na dhÅtaraæ, sà tvaæ sotthinà vijÃyassu puttaæ, ahaæ pana saddhiæ tayà taæ puttaæ hitvà pabbajissÃmi yevà 'ti. Sà tassa vacanaæ sutvà sokaæ sandhÃretuæ asakkontÅ "ito dÃni paÂÂhÃya deva amhÃkaæ siri nÃma n' atthÅti" ubhohi hatthehi hadayaæ dhÃrayamÃnÃ\<*<1>*>/ assÆni pu¤jantÅ mahasaddena paridevi. Atha naæ samassÃsento M.: @*>/ mà soci vanatimiramattakkhi, (IV 285|24) Ãroha\<*<3>*>/ ca pÃsÃdaæ, anapekho ahaæ gamissÃmÅti g. Ã. || Ja_XVII:205 ||>@ Tattha mà tvaæ Cande rudÅti\<*<4>*>/ bhadde Candà devÅ tvaæ mà rodi mà soci, vanatimiramattakkhÅti\<*<5>*>/ girikaïïikasamÃnanette\<*<6>*>/, PÃÊiyaæ pana koviÊÃratambakkhÅti likhitaæ, tassa\<*<7>*>/ koviÊÃrapupphaæ\<*<8>*>/ viya tambanette ti attho. Sà tassa vacanaæ sutvà ÂhÃtuæ asakkontÅ pÃsÃdaæ Ãruyha rodamÃnà nisÅdi. Atha naæ B-assa jeÂÂhaputto disvà "kin nu kho me mÃtà rodantÅ nisinnÃ" 'ti taæ pucchanto: @*>/ ca maæ bÃÊhaæ, ghÃtemi kaæ avajjhaæ ¤ÃtÅnaæ udikkhamÃnÃnan ti g. Ã. || Ja_XVII:206 ||>@ Tattha kopesÅti amma ko nÃma taæ kopesi, ko te appiyaæ akÃsi, pekkhasi\<*<8>*>/ cà 'ti maæ bÃÊhaæ pekkhantÅ\<*<10>*>/ kiækÃranà rodasÅti adhippÃyo, ghÃtemi kaæ avajjhan\<*<11>*>/ ti aghÃtetabbaæ pi kaæ attano ¤ÃtÅnaæ udikkha- mÃnÃnam\<*<12>*>/ ¤eva akkhÃhi me ti pucchati. Tato devÅ gÃtham Ãha: @*>/ maæ [tÃtÃ\<*<14>*>/] kopesi,>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd vÃra-. 2 Cks rucci. 3 Cks -ha¤, Bs -hiæ. 4 Cks ruccÅti. 5 Cks -netta, Bd -ïïakapuppasa-. 6 Bd -rarattakkhiti. 7 so Cks; Bd -Ã. 8 Cks -Ã. 9 Ck -siæ, Cs -sÅ. 10 Bd -taæ. 11 Bds taæ avajjhaæ ghÃtemi. 12 Cks ude-. 13 Cks so. 14 Bd tÃta. >/ #<[page 183]># %< 5.CullasutasomajÃtaka.(525.) 183>% @< pità te maæ tÃta avaca: anapekkho ahaæ gamissÃmiti. || Ja_XVII:207 ||>@ Tattha vijitÃviti tÃta yo maæ imissà paÂhaviyà vijitÃvÅ kopesi appiya- samudÃcÃrena me hadaye kopa¤ ca soka¤ ca pavesesi so tÃyà hantuæ na sakkÃ, maæ hi tÃta tava pità ahaæ rajjasiri¤ ca ta¤ ca pahÃya ara¤¤aæ pavisitvà pabbajissÃmÅti avaca, idaæ me rodanakÃraïan ti. So tassà vacanaæ sutvà va\<*<1>*>/, amma, kin nÃma tvaæ kathesi, nanu evaæ sante mayaæ anÃthÃ\<*<2>*>/ bhavissÃmÃ" 'ti paridevanto @*>/ ca yodhemi Sutasome pabbajite kathan nu dÃni karissÃmÅti g. Ã. || Ja_XVII:208 ||>@ Tass' attho: yo ahaæ pubbe caturÃja¤¤ayuttaæ\<*<4>*>/ sabbÃlaækÃrapatimaï¬i- taæ rathaæ abhiruyha uyyÃnaæ gacchÃmi mattaku¤jare yodhemi a¤¤ehi ca assakÅÊÃdÅhi kÅÊÃmi sv-Ãhaæ idÃni Sutasome pabbajite kathaæ karissÃmÅti. Ath' assa kaniÂÂhabhÃtà sattavassiko te ubho pi\<*<5>*>/ rodante disvà mÃtaraæ upasaækamitvà "amme\<*<6>*>/ kiækÃrÃïÃ\<*<7>*>/ rodathÃ" 'ti pucchitvà tam atthaæ sutvà "tena hi mà rodatha, ahaæ tÃt' assa\<*<8>*>/ pabbajituæ na dassÃmÅti" ubho pi te assÃsetvà dhÃtiyà saddhiæ pÃsÃdà oruyha pitu santikaæ gantvà "tÃta tvaæ kira amhe akÃmake pahÃya `pabbajÃmÅti' vadasi, ahan te pabbajituæ na dassÃmÅti" pitaraæ gÅvÃya daÊhaæ gahetvà @*>/ me rudatyÃ\<*<10>*>/ jeÂÂhassa ca bhÃtuno akÃmassa hatthe pi te gahessaæ, na hi ga¤chisi\<*<11>*>/ no akÃmÃnan ti g. Ã. || Ja_XVII:209 ||>@ M. cintesi: "ayam me paripanthakaro ti, kena nu kho naæ upÃyena paÂikkamÃpeyyan" ti, tato dhÃtiæ oloketvà "amma dhÃti hand' imaæ maïikkhandhapilandhanaæ\<*<12>*>/ tav' eso \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck ca, Bd omits va. 2 Bd adds nÃma. 3 Cks omit matta. 4 Cks -Ã, Bds catuÃj-. 5 Cks mi. 6 Cs -a, Bd amhe. 7 Bds add tumhe. 8 Bd tÃpassa, Bs tÃvassa 9 Bd -tu¤ca. 10 Ck rudaætyÃ, Bd rudatyÃsi. 11 Bd gacchasi, Cks ga¤jisi. 12 Cks -aæpil-. >/ #<[page 184]># %<184 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% hoti\<*<1>*>/, puttaæ apanehi, mà me antarÃyaæ karÅti" sayaæ puttaæ hatthe gahetvà apanetuæ asakkonto tassà la¤caæ paÂÅjÃnitvà @@ Tattha imaæ kumÃran ti amma dhÃti tvaæ uÂÂhehi, imaæ kumÃraæ apanetvà Ãgantvà imaæ maïiæ gahetvà a¤¤attha naæ abhiramehi. Sà la¤caæ labhitvÃ\<*<2>*>/ kumÃraæ sa¤¤apetvà ÃdÃya a¤¤attha gantvà paridevamÃnà @*>/ pabhaækaraæ, ko nu me n' attho\<*<4>*>/, Sutasome pabbajite kin nu me naæ karissÃmÅti g. Ã. || Ja_XVII:211 ||>@ Tass' attho: yan nÆna ahaæ imaæ la¤catthÃya gahiæ taæ pabhaækaraæ suppabhÃsaæ maïiæ jaheyyaæ\<*<3>*>/, ko nu mayhaæ Sutasomanarinde\<*<5>*>/ pabbajite iminà attho, kin nu me taæ\<*<6>*>/ karissÃmi\<*<7>*>/, ahaæ tasmiæ pabbajite imaæ\<*<8>*>/ labhissÃmi, labhantÅ pi ca kin nu etaæ karissÃmi, passatha me kamman ti. Tato mahÃsenagutto cintesi: "ayaæ rÃjà `gehe me dhanaæ\<*<9>*>/ mandan' ti sa¤¤aæ karoti ma¤¤e, bahubhÃvam assa\<*<10>*>/ kathessÃ- mÅti" so uÂÂhÃya vanditvà @*>/, paÂhavÅ ca tuyhaæ vijitÃ\<*<12>*>/, ramassu mà pabbaja\<*<13>*>/ devà 'ti g. Ã. || Ja_XVII:212 ||>@ Taæ sutvà M. gÃtham Ãha: @*>/ hitvà pabbajissÃmÅti. || Ja_XVII:213 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -tu. 2 Bd gahetvÃ. 3 Bd dadeyyaæ. 4 so Cks for me ten' attho? Bd me iminà attho, Bs -iminattho. 5 Bd -me-. 6 Cs naæ, Bd na. 7 Bd -miti. 8 Cks add na. 9 Bd vana? Cs danaæ. 10 Bd bahutÃpassa. 11 Cks add saæ. 12 Cks -ta, Bd -tÃvi. 13 Bds -ji. 14 Cs Bd taæ. >/ #<[page 185]># %< 5. CullasutasomajÃtaka. (525.) 185>% Taæ sutvà tasmiæ apagate KulavaddhanaseÂÂhi nÃma uÂÂhÃya vanditvà g. Ã. @*>/, ramassu mà pabbaja\<*<2>*>/ devà 'ti. || Ja_XVII:214 ||>@ Taæ sutvà M. gÃtham Ãha: @*>/ pabbajissÃmÅti. || Ja_XVII:215 ||>@ Taæ {sutvÃ} Kulavaddhane apagate\<*<4>*>/ Somadattaæ nÃma kaniÂÂhabhÃtaraæ Ãmantetvà "tÃta ahaæ pa¤jaraparikkhitto\<*<5>*>/ vanakukkuÂo viya ukkaïÂhito, maæ gharÃvÃse arati\<*<6>*>/ abhi- bhavati, ajj' eva pabbajissÃmi\<*<7>*>/, tvaæ imaæ r. paÂipajjÃ" 'ti\<*<8>*>/ r. niyyÃdento @*>/, bahukÃpi\<*<10>*>/ antarÃyÃ\<*<11>*>/, ajj' ev' ahaæ\<*<12>*>/ pabbajissÃmÅti g. Ã. || Ja_XVII:216 ||>@ Taæ sutvà so pi pabbajitukÃmo taæ\<*<13>*>/ dÅpento itaraæ g. Ã. @*>/ pabbaja\<*<15>*>/, aham pi pabbajissÃmi, na ussahe tayà vinà ahaæ ÂhÃtun\<*<16>*>/ ti. || Ja_XVII:217 ||>@ Atha naæ so paÂikkhipitvà upa¬¬hag. Ã. @*>/ ti. || Ja_XVII:218a ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -mpi. 2 Bd -ji. 3 Cks mayhaæ. 4 Bd adds mahÃsatto. 5 Bds -pakkhitto. 6 Bd anabhirati. 7 Cks -mÅti. 8 Bd paÂiccÃdihi. 9 Bd Ãgissati, Bs vissati. 10 Bds add me. 11 Cks -ya. 12 Bds Ãhaæ. 13 Cks -kÃmaæ. 14 Cks omit tvaæ 15 Cks pabbajjaæ, Bds pabbajja 16 Bd kÃtun. 17 Bds cÃ. >/ #<[page 186]># %<186 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% Tattha na hi paccatÅti idaæ n' eva tÃva\<*<1>*>/ mama pabbajjÃdhippÃyaæ {sutvÃ} va imasmiæ dasayojanike\<*<2>*>/ Sudassananagare ca sakalajanapade ca na paccati, koci uddhane aggiæ na jÃleti\<*<3>*>/, amhesu pana dvÅsu pabbajitesu anÃthà ca raÂÂhavÃsino bhavissanti, tasmà na hi sakkà tayà pabbajituæ, aham eva pabbajissÃmÅti. Taæ sutvà mahÃjano M-assa pÃdamÆle pavaÂÂitvÃ\<*<4>*>/ pari- devanto @@ Tato M. "alaæ, mà socittha, ahaæ ciram pi Âhatvà tum- hehi vinà bhavissÃmi, uppannasaækhÃro hi nicco nÃma n' atthÅti" mahÃjanassa dh. desento\<*<5>*>/ @*>/, evaæ suparittake jÅvite na-ppamajjitukÃlo\<*<7>*>/. || Ja_XVII:219 ||>@ @*>/, evaæ suparittake jÅvite atha bÃlà pamajjanti. || Ja_XVII:220 ||>@ @*>/ nirayaæ tiracchÃnayoni¤ ca pettivisaya¤ ca, taïhÃbandhanabaddhÃ\<*<9>*>/ va¬¬henti asurakÃyan ti Ãha. || Ja_XVII:221 ||>@ Tattha upanÅyatidaæ ma¤¤e ti tÃta idaæ jÅvitaæ upanÅyatÅti ahaæ ma¤¤Ãmi, a¤¤esu suttesu upasaæharaïattho upanayanattho\<*<10>*>/ idha pana pari- yÃdÃnattho, tasmà yathà parittaæ udakaæ rajakÃnaæ khÃracaÇgavÃre\<*<11>*>/ pak- khittaæ sÅghaæ pariyÃdiyati tathà jÅvitam pi, evaæ suparittake jÅvite taæ parittakaæ ÃyusaækhÃraæ gahetvà vicarantÃnaæ sattÃnaæ na pu¤¤akiriyÃya pamajjitum\<*<12>*>/ kÃlo, appamÃdo va\<*<13>*>/ kÃtuæ vaÂÂatÅti ayam ettha attho, atha bÃlà pamajjantÅti ajarÃmarà viya hutvà gÆthakalale sÆkarà viya kÃmapaæke \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so Bd; Cks idaæ nevatava. 2 Bd dvÃdasa-. 3 Bd jÃlehi, Cks jaleti. 4 Bd pavattetvÃ. 5 Bd kathento. 6 Bd caæka-. 7 Bd na ca papajjitu-. 8 Bd va¬hanti. 9 Bd taïhÃyabandhanaæ-. 10 Bd -niyya-. 11 Bd -caæka-. 12 Bd papajj-. 13 Bd ca. >/ #<[page 187]># %< 5. CullasutasomajÃtaka. (525.) 187>% nimujjantÃ\<*<1>*>/ pamajjanti, asurakÃyan ti\<*<2>*>/ kÃlaka¤jakÃsurayoni¤ ca\<*<3>*>/ va¬¬hen- tÅti\<*<4>*>/ attho. Evaæ M. mahÃjanassa dh. desetvà Pupphakaæ nÃma pÃsÃdaæ Ãruyha sattamÃya bhÆmiyà Âhito khaggena cÆÊaæ chinditvà "ahaæ tumhÃkaæ ki¤ci na homi, attano rÃjÃnaæ gaïhathÃ" 'ti saveÂhanacÆÊaæ mahÃjanassa antare khipi. Taæ gahetvà mahÃjano bhÆmiyaæ pavaÂÂento\<*<5>*>/ vippavaÂÂento\<*<6>*>/ pari- devi, tasmiæ ÂhÃne mahantaæ rajaggaæ uÂÂhahi, paÂikkamitvà Âhitajano taæ oloketvà "ra¤¤Ã\<*<7>*>/ cÆÊaæ chinditvà saveÂhanacÆÊÃ\<*<8>*>/ mahÃjanantare khittà bhavissati, tenÃyaæ pÃsÃdassa avidÆre rajavaÂÂi uggatÃ" ti paridevanto @*>/ pÃsÃde, ma¤¤e no kesÃ\<*<10>*>/ chinnà yasassino dhammarÃjassà 'ti g. Ã. || Ja_XVII:222 ||>@ Tattha Æha¤¤ate ti uÂÂhahati, rajaggan ti rajakkhandho, avidÆre ti ito amhÃkaæ ÂhitaÂÂhÃnato avidÆre, PupphakamhÅti PupphakapÃsÃdassa samÅpe, ma¤¤e no ti amhÃkaæ dhammarÃjassa kesà chinnà bhavissantÅti ma¤¤e. M. pi paricÃrakaæ\<*<11>*>/ pesetvà pabbajitaparikkhÃre ÃharÃ- petvà kappakena kesamassuæ oharÃpetvà alaækÃraæ sayana- piÂÂhe pÃtetvà rattapaÂÂÃnaæ\<*<12>*>/ dasÃni chinditvà tÃni kÃsÃyÃni nivÃsetvà mattikÃpattaæ\<*<13>*>/ vÃmaæsakÆÂe\<*<14>*>/ laggetvà kattara- daï¬aæ ÃdÃya mahÃtale aparÃparaæ caækamitvà pÃsÃdà ota- ritvà antaravÅthiæ paÂipajji, gacchantaæ pana taæ\<*<15>*>/ na koci sa¤jÃni. Ath' assa sattasatà khattiyaka¤¤Ã pÃsÃdaæ abhirÆ- hitvà taæ adisvà Ãbharaïabhaï¬am eva disvà otaritvà avase- sÃnaæ soÊasasahassÃnaæ itthÅnaæ santikaæ gantvà "tumhÃ- kaæ piyasÃmiko Sutasomo mahissaro pabbajito" ti mahÃ- saddena paridevamÃnÃ\<*<16>*>/ bahi nikkhamiæsu. Tasmiæ khaïe \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds viya. 2 Cks omit asu-. 3 Bd -ka¤cika-. 4 Cks va¬¬hantÅ-, Bd vadhantÅ-. 5 Bd -tt-. 6 Bd omits vi-. 7 Bd -o. 8 Bd -nÃ-. 9 Bd adds ca. 10 Cks -e. 11 Bd -ikaæ. 12 Ck -ÂÂha, Bd -paÂÃ-. 13 Bd -ka-. 14 Bd vÃmÃæsa-. 15 Bd omits taæ. 16 Bd adds va. >/ #<[page 188]># %<188 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% mahÃjano tassa pabbajitabhÃvaæ a¤¤Ãsi, sakalanagaraæ saæ- khubhitvà "rÃjà kira no pabbajito" ti\<*<1>*>/ rÃjadvÃre sannipati, mahÃjano "rÃjà idha bhavissati, ettha bhavissatÅti" pÃsÃdÃ- dÅni\<*<2>*>/ paribhogaÂÂhÃnÃni gantvà rÃjÃnaæ adisvà @*>/ pupphamalyavÅtikiïïo yamhi-m-anuvicari rÃjà parikiïïo itthÃgÃrehi. || Ja_XVII:223 ||>@ @*>/ pupphamalyavÅtikiïïo yamhi-m-anuvicari rÃjà parikiïïo ¤Ãtisaæghena. || Ja_XVII:224 ||>@ @@ @@ @@ @@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds tadà 2 Ck -e, Bd -a. 3 Cs -e, Bd -a. >/ #<[page 189]># %< 5. CullasutasomajÃtaka. (525.) 189>% @< yamhi-m-anuvicari rÃjà parikiïïo itthÃgÃrehi. || Ja_XVII:229 ||>@ @@ @@ @@ @@ @@ @@ @@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 190]># %<190 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% @< yamhi-m-anuvicari rÃjà parikiïïo itthÃgÃrehi. || Ja_XVII:237 ||>@ @@ imÃhi gÃthÃhi paridevanto vicari. Tattha vÅtikiïïo ti sovaïïapupphehi ca nÃnÃmalyehi ca samokiïïo, parikiïïo ti parivÃrito, itthÃgÃrehÅti\<*<1>*>/ dÃsiyo upÃdÃya itthiyo itthÃgÃro nÃma, ¤Ãtisaæghenà 'ti amaccÃpi idha ¤Ãtiyo eva, kÆÂÃgÃran ti sattara- tanavicitto sayanakÆtÃgÃragabbho, asokavanikà ti asokavanabhÆmi, sabba- kÃlikà ti sabbakÃlaparibhogakkhamà niccapupphità vÃ, uyyÃnan ti Nandana- vana-CittalatÃvana-sadisaæ uyyÃnaæ, sabbakÃlikan ti tÅsu\<*<2>*>/ pi utÆsu up- pajjanakapupphaphalasampannaæ kaïikÃravanÃdisu sabbakÃlikan ti sabbakÃle pupphitaphalitam eva, sa¤channà ti nÃnÃvidhehi jalajakusumehi\<*<3>*>/ suÂÂhu sa¤channÃ, aï¬ajehi vÅtikiïïà ti sakuïasaæghehi okiïïÃ. Evaæ tesu tesu ÂhÃnesu paridevitvà mahÃjano puna rÃjaÇ- gaïaæ Ãgantvà @@ gÃthaæ vatvà attano gharavibhavaæ pahÃya puttadhÅtaro hatthesu gahetvà nikkhamitvà B-ttass' eva santikaæ aga- mÃsi, tathà mÃtÃpitaro puttadaharÃ\<*<4>*>/ soÊasasahassà ca nÃÂa- kitthiyo ti sakalanagaraæ tucchaæ viya ahosi, janapadavÃsino pi tesaæ pacchato\<*<5>*>/ agamaæsu. B. dvÃdasayojanikaæ\<*<6>*>/ parisaæ gahetvà himavantÃbhimukho pÃyÃsi. Ath' assa abhinikkha- manaæ ¤atvà Sakko Vissakammaæ\<*<7>*>/ Ãmantetvà "tÃta Vissa- kamma\<*<7>*>/, SutasomarÃjà abhinikkhamanaæ nikkhanto\<*<8>*>/, vasa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -enà ti. 2 Bds chasu. 3 Bd jalajathalajaku-. 4 Bd -dÃrÃ, Cks -daharo. 5 Bd repeats pa-. 6 Ck -ke, Bd -niyaæ. 7 Bd visu-. 8 Bd adds ca. >/ #<[page 191]># %< 5. CullasutasomajÃtaka. (525.) 191>% naÂÂhÃnaæ laddhuæ\<*<1>*>/ vaÂÂati, samÃgamo mahà bhavissati, gaccha Himavantapadese GaÇgÃtÅre tiæsayojanÃyÃmaæ pa¤ca- yojanavitthataæ assamapadaæ mÃpehÅti" pesesi, so tathà katvà tasmiæ assamapade pabbajitaparikkhÃre paÂiyÃdetvà ekapadikamaggaæ nÅharitvà devalokam eva gato. M. tena maggena\<*<2>*>/ taæ assamaæ\<*<3>*>/ pavisitvà paÂhamaæ sayaæ pabha- jitvà pacchà sese pabbÃjesi, aparabhÃge bahÆ pabbajiæsu, tiæsayojanikÃÂÂhÃnaæ\<*<4>*>/ paripÆri. Vissakammena\<*<5>*>/ pan' assa assamaæ mÃpitaniyÃmo ca bahunnaæ pabbajitaniyÃmo ca B-assa assamapadaæ saævidahananiyÃmo\<*<6>*>/ ca HatthipÃla- jÃtake Ãgatanayen' eva veditabbo. Tattha M. yassa yass' eva kÃmavitakkÃdimicchÃvitakko uppajjati taæ taæ ÃkÃsena upasaækamitvà ÃkÃse pallaækena nisÅditvà ovadanto\<*<7>*>/ gÃtha- dvayaæ abhÃsi: @*>/ pubbe ratikÅÊitÃni hasitÃni anussarittho\<*<9>*>/, mà vo kÃmà haniæsu rammaæ hi Sudassanaæ nagaraæ. || Ja_XVII:240 ||>@ @*>/ devaæ puraæ ÃvÃsaæ pu¤¤akammÃnan\<*<11>*>/ ti. || Ja_XVII:241 ||>@ Tattha ratikÅÊitÃnÅti kÃmaratiyo ca kÃyavÃcÃkÅÊÃvasena\<*<12>*>/ pavatta- kÅÊitÃni ca, mà vo kÃmà haniæsÆ 'ti mà tumhe vatthukÃmakilesakÃmà haniæsu, rammaæ hÅti Sudassananagaraæ nÃma ramaïÅyaæ, taæ mà anussa- rittha, mettan ti idaæ desanÃmattam eva, so pana cattÃro pi brahmavihÃre Ãcikkhi, appamÃïan ti appamÃïasattÃrammaïaæ, gacchitthà 'ti gamissa- tha\<*<13>*>/, devapuran ti Brahmalokaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds ca. 2 Bd adds gaætvÃ. 3 Bd -mapadaæ. 4 Bd -kaæ ÂhÃ-, Ck -kaÂhÃ-. 5 Bd visu-. 6 Bd -dahita-. 7 Bd ovÃde-. 8 Bd mÃsu. 9 Bd -ittha. 10 Ck ga¤ji-, Bd gacchi-. 11 Bd -minan. 12 Bd -khi¬Ã-. 13 Cks -issaæ. >/ #<[page 192]># %<192 XVII. CattÃlÅsanipÃta.>% So pi isigaïo tassa ovÃde Âhatvà Brahmaloka-parÃyano ahosÅti sabbaæ HatthipÃlajÃtakanayen' eva kathetabbaæ. S. i. d. Ã. "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi T. mahÃnekkham- maæ nikkhami yevÃ" 'ti vatvà j. s.: "Tadà mÃtÃpitaro mahÃrÃja- kulÃni ahesuæ. Candà RÃhulamÃtÃ, jeÂÂhaputto SÃriputto, kaniÂÂha- putto RÃhulo, dhÃtÅ KhujjuttarÃ, KulavaddhanaseÂÂhi Kassapo, mahÃ- senagutto MoggallÃno, SomadattakumÃro ùnando, SutasomarÃjà aham evÃ" 'ti CullasutasomajÃtakaæ. CattÃlÅsanipÃtavaïïanà niÂÂhitÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 193]># %< 193>% XVIII. PA××ùSANIPùTA. $<1. NaÊinikÃjÃtaka.>$ U¬¬ayhate janapado ti. Idaæ S. j. v. purÃïadutiyika- palobhanaæ Ã. k., kathento ca taæ bhikkhuæ "kena ukkaïÂhÃ- pito sÅti" pucchitvà "purÃïadutiyikÃyÃ" 'ti vutte "esà kho bhikkhu tava anatthakÃrikÃ, pubbe tvaæ etaæ nissÃya jhÃnà parihÃyitvà mahÃvi- nÃsaæ patto" ti vatvà a. Ã.: A. B. Br. r. k. Bo. udiccabrÃhmaïamahÃsÃlakule nib- battitvà vayappatto uggahitasippo isipabbajjaæ pabbajitvà jhÃnÃbhi¤¤aæ\<*<1>*>/ nibbattetvà Himavantapadese vÃsaæ kappesi. AlambusÃjÃtake vuttanayen' eva taæ paÂicca ekà migà gab- bhaæ paÂilabhitvà puttaæ vijÃyi, IsisiÇgo t' ev' assa nÃmaæ ahosi. Atha naæ pità vayappattaæ pabbÃjetvà kasiïapari- kammaæ\<*<2>*>/ uggaïhÃpesi. So nacirass' eva jhÃnÃbhi¤¤aæ nib- battetvÃ\<*<3>*>/ Himavantapadese\<*<4>*>/ jhÃnasukhena kÅÊi\<*<5>*>/, ghoratapo parimÃritindriyo ahosi, tassa sÅlatejena Sakkabhavanaæ kampi. Sakko Ãvajjanto taæ kÃraïaæ ¤atvà "upÃyen' assa sÅlaæ bhindissÃmÅti" tÅïi saævaccharÃni sakala-KÃsiraÂÂhe vuÂÂhiæ vÃresi, raÂÂhaæ aggida¬¬haæ viya ahosi, sasse asampajjamÃne dubbhikkhapÅÊità manussà sannipatitvà rÃjaÇgaïe upakkosiæsu. Atha ne rÃjà vÃtapÃne Âhito "kim etan" ti pucchi. "MahÃrÃja \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -Ã. 2 Bd adds vatvÃ. 3 Bd -à uppÃdetvÃ. 4 Bd omits hi. 5 Bd adds so. >/ #<[page 194]># %<194 XVIII. PaïïÃsanipÃta.>% tÅïi saævaccharÃni devassa avassantassa sakalaraÂÂhaæ\<*<1>*>/ u¬- ¬ayhati, manussà dukkhitÃ, devaæ\<*<2>*>/ vassÃpehi devÃ" 'ti. RÃjà sÅlaæ samÃdiyitvà uposathaæ upavasanto vassÃpetuæ nÃsakkhi. Tasmiæ kÃle Sakko a¬¬harattasamaye tassa sirigabbhaæ pavi- sitvà ekobhÃsaæ katvà vehÃsaæ aÂÂhÃsi. RÃjà taæ disvà "ko si tvan" ti pucchi. "Sakko 'ham asmÅti" "Ken' atthenÃ- gato sÅti". "Vassati te mahÃrÃja rajje\<*<3>*>/ devo" ti. "Na vassa- tÅti". "JÃnÃsi pan' assa avassanakÃraïan" ti. "Na jÃnÃ- mÅti". "MahÃrÃja Himavantapadese IsisiÇgo nÃma tÃpaso vasati ghoratapo parimÃritindriyo, so nibaddhaæ deve vassante kujjhitvà ÃkÃsaæ olokesi, tasmà devo na vassatÅti". "IdÃn' ettha kiæ kÃtabban" ti. "Tassa tape bhinne devo vassatÅti". "Ko pan' assa tapaæ bhindituæ samattho" ti. "DhÅtà te mahÃrÃja NaÊinikÃ\<*<4>*>/ samatthÃ, taæ pakkositvÃ\<*<5>*>/ `asukaÂÂhÃnaæ nÃma gantvà tÃpasassa tapaæ bhindÃ' 'ti pesehÅti". Evaæ so rÃjÃnaæ anusÃsitvà sakaÂÂhÃnam eva agamÃsi. RÃjà puna- divase amaccehi saddhiæ mantetvà dhÅtaraæ pakkosÃpetvà paÂhamaæ g. Ã.: @@ Tattha tamme ti taæ mama anatthakÃriæ brÃhmaïaæ attano vasaæ Ãnehi, kilesarativasen' assa sÅlaæ bhindà 'ti. Taæ sutvà sà dutiyaæ g. Ã.: @@ Tattha dukkhakkhamà ti ahaæ mahÃrÃja dukkhassa khamà na homi, addhÃnam pi na jÃnÃmi, sÃhaæ kathaæ gamissÃmÅti. Tato rÃjà dve gÃthà abhÃsi: @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds pi. 2 Bd vassaæ. 3 Bd raÂhe. 4 Bd milikÃ. 5 Bd pakkosÃpetvÃ. >/ #<[page 195]># %< 1. NaÊinikÃjÃtaka. (526.) 195>% @*>/ vaïïarÆpena vasaæ taæ ÃnayissasÅti. || Ja_XVIII:4 ||>@ Tattha dÃrusaæghÃÂayÃnenà 'ti amma NaÊinike tvaæ padasà na gamissasi, phÅtaæ pana subhikkhaæ khemaæ attano janapadaæ hatthivÃhanehi\<*<2>*>/ gantvà tatoparam pi ajjhokÃse paÂicchannena vayhÃdinà udakaÂÂhÃne nÃvÃsaæ- ghÃÂena\<*<3>*>/ dÃrusaæghÃÂayÃnena gaccha, vaïïarÆpenà 'ti evaæ akilamamÃnÃ\<*<4>*>/ gantvà tava\<*<5>*>/ vaïïena c' eva rÆpasampadÃyà ca taæ\<*<6>*>/ brÃhmaïaæ attano vasaæ ÃnayissasÅti. Evaæ so dhÅtarà saddhiæ akathetabbam pi raÂÂhapari- pÃlanaæ nissÃya kathesi. SÃpi "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchi. Ath' assà sabbaæ dÃtabbayuttakaæ datvà amaccehi saddhiæ uyyo- jesi. Amaccà paccantaæ gantvà tattha khandhÃvÃraæ nivÃ- setvà rÃjadhÅtaraæ ukkhipÃpetvà vanacarakadesitena maggena Himavantaæ pavisitvà pubbaïhasamaye tassa assamasamÅpaæ\<*<7>*>/ pÃpuïiæsu. Tasmiæ khaïe Bo.puttaæ assamapade nivattetvà sayaæ phalÃphalatthÃya ara¤¤aæ paviÂÂho hoti. Vanacarakà sayaæ assamaæ Ãgantvà tassa pana dassanaÂÂhÃne Âhatvà NaÊinikÃya taæ dassetvÃ\<*<8>*>/ dve gÃthà vadiæsu: @*>/ eso padissati rammo IsisiÇgassa assamo\<*<10>*>/. || Ja_XVIII:5 ||>@ @@ Tattha kadalisaækhÃtà dhajà pa¤¤Ãïaæ\<*<11>*>/ assà 'ti kadalidhajapa¤¤Ãïo, ÃbhujÅparivÃraïo\<*<12>*>/ ti bhÆjapattavanaparikkhitto, saækhÃto ti eso aggi assa IsisiÇgassa ¤Ãïena\<*<13>*>/ saækhÃto paccakkhato jalati, ma¤¤e no aggin ti na aggiæ hÃpeti juhati\<*<14>*>/ paricaratÅti\<*<15>*>/ ma¤¤e\<*<16>*>/. AmaccÃpi\<*<17>*>/ B-assa ara¤¤aæ paviÂÂhavelÃyam eva assa- maæ parivÃretvà Ãrakkhaæ Âhapetvà rÃjadhÅtaraæ isivesaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck tadveva. 2 Bd adds ca raÂhavÃhanehi ca. 3 Cks -nÃ. 4 Bd akiÊimÃnÃ. 5 Ck ta¤ca. 6 Ck tu, Cs ta. 7 Bd assamÃpadassasa-. 8 Bd dassanto. 9 Cks -jiæ-, Bd -javÃrito. 10 Cks -e. 11 Ck -ïÃ. 12 Bd ÃbhÆjaparivÃrito, Cks abhÆjiæpariharaïo. 13 Bd jhÃnena. 14 so Bd; Cks duggatiæ. 15 Cks -hara-. 16 Bd -Ãmi. 17 Bd adds kho. >/ #<[page 196]># %<196 XVIII. PÃïïÃsanipÃta.>% gÃhÃpetvà suvaïïacÅrakaæ\<*<1>*>/ nivÃsanapÃrupanaæ\<*<2>*>/ katvà sab- bÃlaækÃrehi alaækaritvà tantubaddhaæ\<*<3>*>/ cittabheï¬ukaæ\<*<4>*>/ gÃhÃ- petvà assamapadaæ pavesetvà sayaæ bahi rakkantà aÂÂhaæsu. Sà tena bheï¬ukena\<*<5>*>/ kÅÊantÅ caækamanakoÂiæ\<*<6>*>/ otari. Tasmiæ khaïe IsisiÇgo païïasÃladvÃre païïasÃlaphalake\<*<7>*>/ nisinno hoti, so taæ Ãgacchantiæ disvà bhÅtatasito uÂÂhÃya païïasÃlaæ pavisitvà aÂÂhÃsi. SÃpi 'ssa païïasÃladvÃraæ gantvà kÅÊi yeva. S. ta¤ ca tato ca uttariæ atthaæ pakÃsento tisso gÃthà abhÃsi: @*>/ IsisiÇgo pÃvisi bhÅto assamaæ païïachÃdanaæ. || Ja_XVIII:7 ||>@ @*>/ ca. || Ja_XVIII:8 ||>@ @@ Tattha bheï¬ukenassà 'ti assa IsisiÇgassa assamadvÃre bheï¬ukena kÅÊati, vidaæsayantÅti dassentÅ, guyhaæ pakÃsitÃni\<*<9>*>/ cà 'ti guyha¤ ca rahassaÇgaæ pakÃsitÃni\<*<9>*>/ ca pÃkaÂÃni mukhahatthÃdÅni, abravÅti\<*<10>*>/ so kira païïasÃlÃya Âhatvà cintesi: sac' Ãyaæ yakkho bhaveyya païïasÃlaæ pavisitvà maæ\<*<11>*>/ murumurÃpetvà khÃdeyya, nÃyaæ\<*<12>*>/ yakkho tÃpaso bhavissatÅti, tasmÃ\<*<13>*>/ nikkhamitvà pucchissÃmi nan ti vatvà gÃtham\<*<14>*>/ Ãha. @@ Tattha yassa tevaægatan ti yassa tava rukkhassa evaægatikaæ manoramaæ phalaæ ko nÃma so rukkho ti citrabheï¬ukena adiÂÂhapubbattà rukkhaphalen' etena bhavitabban ti ma¤¤amÃno evaæ pucchi. Ath' assa sà rukkhaæ ÃcikkhantÅ: @*>/ brahme samÅpe GandhamÃdane bahavo\<*<16>*>/ tÃdisà rukkhà yassa tevaægataæ phalaæ, dÆre pi khittaæ pacceti, na maæ\<*<17>*>/ ohÃya gacchatÅti g. Ã. || Ja_XVIII:11 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -kena 2 Ck -ïaæ, Cs -pÃpuranaæ, Bd nivÃsena pÃruppanaæ. 3 Bd -bandhaæ. 4 Bd citrage-. 5 Bds ge- throughout. 6 Bds -Âiyaæ. 7 Bd pÃsÃïapha-. 8 Bds -liæ. 9 Cks -kÃni. 10 Bd adds pucchissÃmi nanti, Bs pucchissÃmi nanti gÃthamÃha. 11 Cks taæ. 12 Cks nacÃyaæ. 13 Bd tasmà corr. to assamÃ. 14 Cks omit pucchissÃmi nanti vatvà gÃtham. 15 Cs ca maæ, Ck ca, omitting maæ. 16 Cks -ve. 17 Bd vanaæ in the place of na maæ. >/ #<[page 197]># %< 1. NaÊinikÃjÃtaka. (526.) 197>% Tattha samÅpe GandhamÃdane ti GandhamÃdanapabbate mama assa- masamÅpe, yassa tevaægatan ti yassa evaægataæ, takÃro sandhikaro\<*<1>*>/ Iti sà musÃ\<*<2>*>/ abhÃsi, itaro pana saddahitvà "tÃpaso eso" ti sa¤¤Ãya paÂisanthÃraæ karonto: @@ Tattha assamiman ti assamaæ imaæ bhavaæ pavisatu, adetÆ 'ti yathÃ- sannihitaæ ÃhÃraæ bhu¤jatu. pajjan ti pÃdabbha¤janaæ. bhakkhan ti madhuraphalÃphalaæ, paÂicchà 'ti patigaïha. idam Ãsanan ti paviÂÂhakÃle evam Ãha. "Kin te idan" ti tassÃ\<*<3>*>/ païïasÃlaæ pavisitvà kaÂÂhatthare\<*<4>*>/ nisÅdantiyà suvaïïacÅrake dvidhÃgate\<*<5>*>/ sarÅraæ appaÂicchannaæ ahosi, tÃpaso mÃtugÃmasarÅrassa adiÂÂhapubbattà disvà "vaïo eso" ti sa¤¤Ãya evaæ Ãha: @*>/ nu te uttamaÇgam paviÂÂhan\<*<7>*>/ ti. || Ja_XVIII:13 ||>@ Tattha supicchitan ti dvinnaæ ÆrÆnaæ samÃgamakÃle\<*<8>*>/ suphassitaæ\<*<9>*>/ sippimukhasaïÂhÃnaæ\<*<10>*>/ subhalakkhaïena hi\<*<11>*>/ asamannÃgatÃya taæ ÂhÃnaæ ÃvÃÂadhÃtukaæ hoti samannÃgatÃya abbhunnataæ\<*<12>*>/ sippipuÂamukhasaïÂhÃnaæ. kaïharivappakÃsatÅti\<*<13>*>/ ubhosu passesu kÃÊakaæ\<*<14>*>/ viya khÃyati, kose\<*<6>*>/ nu te uttamaÇgaæ paviÂÂhan ti tava uttamaÇgaæ liÇgasaïÂhÃnaæ na pa¤¤Ãyati, kin nu taæ tava sarÅrasaækhÃte kose paviÂÂhan ti pucchi. Atha naæ sà va¤cayantÅ gÃthadvayam Ãha: @*>/,>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -karena, Cs -karona, Bd bya¤janasandhikÃro. 2 Bd musÃvÃdaæ. 3 Ck Bd tassa. 4 Bd kaÂhantare. 5 Bd -kate. 6 Cks -so. 7 Cks -ÂÂho. 8 Bd -gamana-. 9 Bd -phu-. 10 Bd sippipuÂamukha-, Bs sippibalamukha-. 11 Bd -ïe ti. 12 so Cks; Bd abbhantaraæ. 13 Cks -kÃsÅti, Bd -kÃsaniti. 14 Ck kÃlamkaæ. 15 Cks omit su. >/ #<[page 198]># %<198 XVIII. PaïïÃsanipÃta.>% @< so maæ patitvà sahas' ajjhapatto panujja maæ abbahi\<*<1>*>/ uttamaÇgaæ. || Ja_XVIII:14 ||>@ @*>/ bhavaæ yÃcito brÃhmaïatthan ti. || Ja_XVIII:15 ||>@ Tattha ÃsÃdayin ti ghaÂÂesiæ\<*<3>*>/, Ãgacchantaæ disvà le¬¬unà paharin\<*<4>*>/ ti attho, patitvà ti upadhÃvitvÃ, sahasajjhapatto ti\<*<5>*>/ sahasà ajjhapatto sampatto, panujjà 'ti atha maæ pÃtetvÃ, abbahÅti\<*<6>*>/ mukhena mama utta- maÇgaæ lu¤citvà pakkÃmi, tato paÂÂhÃya imasmiæ ÂhÃne vaïo jÃto, svÃyan ti so ayaæ tato paÂÂhÃya mayhaæ vaïo khajjati c' eva kaï¬u¤ ca karoti, tappac- cayà cÃhaæ\<*<7>*>/ sabbakÃlaæ kÃyikacetasikasukhaæ na labhÃmi, paho\<*<8>*>/ ti pahÆ\<*<9>*>/ samattho, brÃhmaïatthan ti bhavaæ mayà yÃcito idaæ\<*<10>*>/ brÃhmaïassa atthaæ karotu idam me dukkhaæ harÃ\<*<11>*>/ 'ti vadati. So tassà musÃvÃdaæ sabhÃvo ti saddahitvà "sace vo\<*<12>*>/ evaæ sukhaæ hoti karissÃmÅti" taæ padesaæ oloketvà anan- taraæ g. Ã.: @*>/ mahà ca, karomi te ki¤ci kasÃyayogaæ\<*<14>*>/ yathà bhavaæ paramasukhÅ bhaveyyÃ\<*<15>*>/ 'ti. || Ja_XVIII:16 ||>@ Tattha salohito ti rattobhÃso, apÆtiko ti pÆtimaæsarahito, panna- gandho\<*<16>*>/ ti thokaæ duggandho, kasÃyayogan\<*<17>*>/ ti ahaæ kecikecirukkha- kasÃye\<*<18>*>/ gahetvà tava ekaæ kasÃyayogaæ\<*<17>*>/ karomÅti. Tato NaÊinikà gÃtham Ãha: @*>/ vinehi kaï¬ukaæ yathà ahaæ paramasukhÅ bhaveyyan ti. || Ja_XVIII:17 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -bu-. 2 Bds karutaæ. 3 Bd ghÃte-. 4 Cks -ran. 5 Bd adds mamaæ. 6 Cks avyahÅti, Bds abbuhÅti. 7 Bd khohaæ. 8 Cks -Æ. 9 Bd -o. 10 Bd imaæ. 11 Bd -Ãhi, Bs -rÃpehi. 12 Bd te. 13 so Cks; Bd vaïïa- corr. to vaïa-. 14 Cks kÃ-. 15 Cks -yyan. 16 Bd vaïïa corr. to vaïa-. 17 Cks kÃ-. 18 so Cks; Bd keciruk. 19 Bd ghaÂÂena mudukena. >/ #<[page 199]># %< 1. NaÊinikÃjÃtaka. (526.) 199>% Tattha kamantÅti bho brahmacÃri imasmiæ mama vaïe n' eva manta- yogà na kasÃvayogà na pupphaphalÃdÅni osadhÃni kamanti, anekavÃraæ katehi pi tehi etassa phÃsubhÃvo na bhÆtapubbo, yaæ pana te etaæ mudu aÇgajÃtaæ tena ghaÂÂiyamÃnass' eva\<*<1>*>/ tassa kaï¬u na hoti, tasmÃssa tena vinehi\<*<2>*>/ kaï¬un ti. So "saccaæ esà bhaïatÅti" sallakkhetvà "methunasaæ- saggena sÅlaæ bhijjÃti jhÃnaæ antaradhÃyatÅti" ajÃnanto mÃtu- gÃmassa adiÂÂhapubbattà methunadhammassa ca ajÃnanabhÃvena bhesajjan ti vadantiyà tÃya methunaæ patisevi\<*<3>*>/, tÃvad ev' assa sÅlaæ bhijji\<*<4>*>/ jhÃnaæ parihÃyi, so dve tayo vÃre saæ- saggaæ katvà kilanto hutvà nikkhamitvà saraæ oruyha nahÃtvà paÂippassaddhadaratho Ãgantvà païïasÃlÃya nisÅditvà puna pi taæ tÃpaso ti ma¤¤amÃno vasanaÂÂhÃnaæ pucchanto: @*>/ bhavaæ abhiramasÅ\<*<6>*>/ ara¤¤e, kacci\<*<7>*>/ te mÆlaphalaæ pahÆtaæ, kacci\<*<7>*>/ bhavantaæ na vihiæsanti vÃÊà ti g. Ã. || Ja_XVIII:18 ||>@ Tattha katamenà 'ti ito katamena disÃbhÃgena bhoto assamo, bhavan ti Ãlapanam etaæ Tato NaÊinikà catasso gÃthà Ãha: @*>/ disÃyaæ Khemà nadÅ Himavantà pabhÃti, tassà tÅre assamo mayha\<*<9>*>/ rammo, aho bhavaæ assamaæ mayhaæ\<*<9>*>/ passe. || Ja_XVIII:19 ||>@ @*>/ passe. || Ja_XVIII:20 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ghaÂÂay-. 2 Bd tasmà vi- 3 Bd paÂisevati. 4 Cks -itvÃ. 5 Bd ki¤ci. 6 Bd -misaæ. 7 Bd -kicci. 8 Cks ujuttarÃyaæ. 9 all three MSS. mayhaæ. 10 Cs Bd -aæ. >/ #<[page 200]># %<200 XVIII. PaïïÃsanipÃta.>% @< taæ bhÆmibhÃgehi upetarÆpaæ aho bhavaæ assamaæ mayha\<*<1>*>/ passe. || Ja_XVIII:21 ||>@ @*>/ vaïïena gandhena rasen' upetÃ, Ãyanti\<*<3>*>/ ca luddakà taæ padesaæ, mà me tato mÆlaphalaæ ahaæsÆ\<*<3>*>/ 'ti. || Ja_XVIII:22 ||>@ Tattha uttarÃyan ti uttarÃya, Khemà ti evaænÃmikà nadÅ, Himavantà pabhÃtÅti Himavantato pavattati, aho ti patthanatthe nipÃto, uddÃlakà ti vÃtaghÃtakÃ, kimpurisÃbhigÅtan ti sabbadÃ\<*<4>*>/ parivÃretvà madhurasaddena gÃyantehi kimpurisehi abhigÅtaæ, tÃlà ca mÆlà ca phalà ca metthà 'ti ettha mama assame pÃsÃdikà tÃlarukkhà ca tesam yeva vaïïÃdÅhi\<*<5>*>/ sampannà kandasaækhÃtà tÃlamÆlà ca tÃlà ca mÆlà ca\<*<6>*>/ pahÆtametthà 'ti nÃnÃrukkha- phalÃphalÃ\<*<7>*>/ ca rukkhavallimÆlà ca pahÆtà ettha, mà me tato ti taæ mama assamapadesaæ pahÆtaluddakà Ãgacchanti, mayà c' ettha Ãharitvà Âhapitaæ bahuæ madhurarasaæ mÆlaphalaæ\<*<8>*>/ atthi, te mayi cirÃyante mÆlaphalÃphalaæ hareyyuæ, te tato mama mÆlaphalÃphalaæ mà Ãhariæsu, tasmà sace mayà saddhiæ ÃgantukÃmo ehi noce ahaæ gamissÃmÅti Ãha. Taæ sutvà tÃpaso yÃva pitu ÃgamanÃ\<*<9>*>/ adhivÃsÃpetuæ g. Ã.: @*>/ etÆ 'ti. || Ja_XVIII:23 ||>@ Tattha ubho va gacchÃmase ti mamaæ\<*<11>*>/ pitu Ãrocetvà ubho va gamissÃma. Tato sà cintesi: "ayaæ tÃva ara¤¤e va¬¬hitabhÃvena mama itthibhÃvaæ na jÃnÃti, pità pan' assa maæ\<*<12>*>/ disvà va jÃnitvà `tvaæ idha kiæ karosÅti' kÃjakoÂiyÃ\<*<13>*>/ paharitvà sÅsam pi me bhindeyya, tasmiæ anÃgate yeva mayà gantuæ vaÂÂati, Ãgamanakammam pi me niÂÂhitan" ti sà tassa ÃgamanÆpÃyaæ Ãcikkhanti itaraæ g. Ã. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -aæ. 2 Ck -tamattha, Cs Bd -tamatthe corr. to -tÃmetha. 3 so all three MSS. for cÃ. 4 Bds samantato. 5 Bd vaïïagandhÃdi. 6 Bs phalà ca, Bd mÆlà caphalà ca in the place of tÃlamÆlà ---. 7 Bd only one phalÃ. 8 Bd bahÆ madhÆ rasaphalÃphalaæ. 9 Bd adds tÃva. 10 so all three MSS. for -lÃto? 11 Cks maæ. 12 Cks mama. 13 Cks -yÃya. >/ #<[page 201]># %< 1. NaÊinikÃjÃtaka. (526) 201>% @@ Tattha rÃjÅsayo ti samma na sakkà mayà cirÃyituæ, a¤¤e pana sÃdhusa- bhÃvà brÃhmaïÅsayo ca rÃjÅsayo ca anumagge mama assamamaggapasse vasanti ahaæ te taæ\<*<1>*>/ Ãcikkhitvà gamissÃmi, tvaæ te puccheyyÃsi, te taæ mama santikaæ nayissantÅti. Evaæ sà attano palÃyanÆpÃyaæ katvà païïasÃlÃto nikkha- mitvà olokantam\<*<2>*>/ eva "tvaæ invattÃ" 'ti vatvà Ãgamana- maggen' eva amaccÃnaæ santikaæ agamÃsi, te taæ gahetvà khandhÃvÃraæ gantvà anupubbena BÃrÃïasiæ saæpÃpuïiæsu. Sakko pi taæ divasam eva tussitvà sakalaraÂÂhe devaæ vassÃpesi\<*<3>*>/. IsisiÇgatÃpasassÃpi\<*<4>*>/ tÃya pakkantamattÃya sarÅre\<*<5>*>/ ¬Ãho uppajji, so kampanto païïasÃlaæ pavisitvà vÃkacÅraæ pÃrupitvà socanto nipajji. Bo. sÃyaæ Ãgantvà puttaæ apas- santo "kuhin un kho gato" ti kÃcaæ otÃretvà païïasÃlaæ pavisitvÃ\<*<6>*>/ nipannakaæ disvà "tÃta kiæ karosÅti" piÂÂhiæ pari- majjanto tisso gÃthà abhÃsi: @@ @*>/ aggi tapanÅ pi te samità brahmacÃrÅ pÅÂha¤ ca mayhaæ udaka¤ ca hoti ramasi tuvaæ brahmabhÆto puratthÃ. || Ja_XVIII:26 ||>@ @*>/ asiddhabhojano\<*<9>*>/ na me tuvaæ ÃlapasÅ mam' ajja, naÂÂhan nu kiæ cetasika¤ci\<*<10>*>/ dukkhan ti. || Ja_XVIII:27 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd te saæ . 2 Bds taæ olokentaæ. 3 Bd -ti. 4 Cks -so-. 5 Bds evaækÃye. 6 Bd adds taæ. 7 Bd va. 8 Bd ahositaggi pi. 9 Cs asiÂÂha-, Bd ÃsiÂha. 10 so Cks for -ka¤ ca? Bd -ka. >/ #<[page 202]># %<202 XVIII. PaïïasanipÃta.>% Tattha bhinnÃnÅti ara¤¤ato uddhaÂÃni, na hÃpito ti na jalito, bhin- nÃnÅti pubbe tayà mamÃgamanavelÃya kaÂÂhÃni uddhata n' eva honti, huto ca aggÅti aggi ca huto\<*<1>*>/ hoti\<*<2>*>/, tapanÅti\<*<3>*>/ visÅvanÃggiÂÂhasaækhÃtÃ\<*<4>*>/ tapanÅ pi te samità va\<*<5>*>/ saævidahità va hoti, pÅÂhan ti mama ÃsanatthÃya pÅÂhan ca pa¤¤attam eva hoti, udaka¤ cà 'ti pÃdadhovanodaka¤ ca upaÂÂhitam\<*<6>*>/ eva hoti, brahmabhÆto ti tvaæ hi\<*<7>*>/ ito puratthà seÂÂhabhÆto imasmiæ ara¤¤e abhiramasi, abhinnakaÂÂho sÅti so dÃni ajja anuddhaÂakaÂÂho\<*<8>*>/, asiddha- bhojano\<*<9>*>/ ti na te ki¤ci amhÃkaæ kandamÆlaæ và païïaæ và seditaæ, mamajjà 'ti mama putta ajja na me tvaæ Ãlapasi, naÂÂhannu kin ti kin te naÂÂhaæ, kiæ cetasikadukkhaæ, akkhÃhi me nipannakÃraïan ti pucchati. So pitu vacanaæ sutvà taæ kÃraïaæ kathento Ã.: @*>/ bhoto. || Ja_XVIII:28 ||>@ @*>/, dv' Ãssa gaï¬Ã ure\<*<12>*>/ sujÃtà sovaïïapiï¬ÆpanibhÃ\<*<13>*>/ pabhassarÃ\<*<14>*>/. || Ja_XVIII:29 ||>@ @*>/, kaïïesu\<*<16>*>/ lambanti ca ku¤citaggÃ, te jotare carato mÃïavassa sutta¤ ca yaæ saæyamanaæ jaÂÃnaæ. || Ja_XVIII:30 ||>@ @*>/ sa¤¤amanÅ catasso nÅlÃpi tà lohitakà ca satà tà piæsare\<*<18>*>/ carato mÃïavassa cirÅÂisaæghÃ-r-iva\<*<19>*>/ pÃvusamhi. || Ja_XVIII:31 ||>@ @*>/ no\<*<21>*>/ pana pabbaj' assa\<*<22>*>/,>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks add ca. 2 Bs jahÃti. 3 Cks -nÅyà ti. 4 Bd visibbana aggi saÇkhÃtÃ. 5 Bd adds sayameva. 6 Bds upaÂhÃpi-. 7 Bd tuvampi. 8 Ck anuÂÂhava-, Cs anuddhava-. 9 Bd asiÂha-. 10 Cs Bd omit one kaïha. 11 Cs -o, Bd -kaïhe. 12 read: duv' Ãssa gaï¬Ã urato? Bd dveyamÃgandhÃ-. 13 Bd suvaïïatiï¬u-. 14 Cks -bhÃsare. 15 Bd bhÆsaæ-, Cks bhuja-. 16 Cks -osu, Bd -Ãsu. 17 sa all three MSS. 18 Cks siæsare, Bds pisare. 19 Ck virÅÂi-, Cs cipÅÂi, Bd tiriÂi-. 20 so Cs; Ck santamaæ, Bs saïhare, Bd saïhare corr. to santare. 21 Cks vo. 22 Cks -ssu. >/ #<[page 203]># %< 1. NaÊinikÃjÃtaka. (526.) 203>% @< tÃ\<*<1>*>/ jotare jaghanavare\<*<2>*>/ vilaggà sateratà vijjur-iv' antalikkhe. || Ja_XVIII:32 ||>@ @*>/ ca avaïÂakÃni heÂÂhà nabhyà kaÂisamohitÃni avighaÂÂità niccaæ kiliæ\<*<4>*>/ karonti, han tÃta kiæ rukkhaphalÃni tÃni. || Ja_XVIII:33 ||>@ @*>/ parosataæ vellitaggà sugandhÃ, dvedhÃsiro sÃdhuvibhattarÆpo, aho nu kho mayha tathà jaÂÃssu. || Ja_XVIII:34 ||>@ @*>/ jaÂÃyo vaïïena gandhena upetarÆpà nÅluppalaæ vÃtasameritam va tath eva saækhÃti\<*<7>*>/ vanassamo ayaæ. || Ja_XVIII:35 ||>@ @*>/ n' etÃdiso yÃdiso mayha kÃyo, so vÃyatÅ erito mÃlutena vanaæ yathà aggagimhesu phullaæ. || Ja_XVIII:36 ||>@ @*>/ dassaneyyaæ khitta¤ ca nassa\<*<9>*>/ punar eti hatthaæ, han tÃta kiæ rukkhaphalan nu kho taæ. || Ja_XVIII:37 ||>@ @*>/ suddhà samà saækhavarÆpapannà mano pasÃdenti vivariyamÃnÃ, na ha\<*<10>*>/ nÆna so sÃkam akhÃdi tehi\<*<11>*>/. || Ja_XVIII:38 ||>@ @*>/ muhuæ muduæ\<*<13>*>/ (ujuæ) anuddhataæ\<*<14>*>/ acapalam assa bhÃsitaæ,>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks sÃ. 2 Bd jaÇghatane corr. to jaÇghanantare? 3 Cks abÅla-, Bd akhila-. 4 Bd kiÊaæ. 5 Bd bhusaæ-, Cks bhuja-. 6 Bd pakirati tÃ. 7 Bd saævÃyati corr. to -vÃti, Bs -vÃti. 8 so Bds; Cks suci-. 9 Bd ta-. 10 Cs bha, Bd hi. 11 Ck kehi. 12 Ck agala, Cs agaÊa, Bd aggaÂitaæ. 13 Cks muhuæ. 14 Bd -Âaæ. >/ #<[page 204]># %<204 XVIII. PaïïÃsanipÃta.>% @< rudaæ manu¤¤aæ karavÅkasussaraæ hadayaÇgamaæ ra¤jayat' eva me mano. || Ja_XVIII:39 ||>@ @*>/ hi me mÃïav' ÃhÆ puratthÃ. || Ja_XVIII:40 ||>@ @*>/ sujÃtaæ kharapattasannibhaæ -- ten' eva maæ uttariyÃna\<*<3>*>/ mÃïavo vivariya Æruæ\<*<4>*>/ jaghanena pÅÊayi. || Ja_XVIII:41 ||>@ @*>/ virocare va sateratÃ\<*<6>*>/ vijjur-iv' antalikkhe bÃhà mudÆ a¤janalomasÃdisà vicitravaÂÂaÇgulikÃssa sobhare. || Ja_XVIII:42 ||>@ @*>/ dÅghalomo nakhÃssa\<*<8>*>/ dÆghà api lohitaggÃ, mudÆhi bÃhÃhi palissajanto\<*<9>*>/ kalyÃïarÆpo ramayaæ\<*<10>*>/ upaÂÂhahi. || Ja_XVIII:43 ||>@ @*>/ pabhassarÃ\<*<11>*>/ suvaïïakambÆtalavaÂÂasucchavÅ hatthà mudÆ, tehi maæ saæphusitvÃ\<*<12>*>/ ito gato, te maæ dahanti tÃta. || Ja_XVIII:44 ||>@ @*>/ nÆna so khÃrividhaæ ahÃsi\<*<14>*>/, na nÆna\<*<15>*>/ kaÂÂhÃni sayaæ abha¤ji\<*<16>*>/, na nÆna so hanti dume kuÂhÃriyÃ\<*<17>*>/, na pi 'ssa\<*<18>*>/ hatthesu khÅÊÃni\<*<19>*>/ atthi. || Ja_XVIII:45 ||>@ @*>/ kho tassa vaïaæ akÃsi, so maæ bravi: sukhitaæ maæ karohi,>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -o, Bs -Ã. 2 Cks -Æ, Bd -u. 3 Cks -yÃya. 4 Cks Æru. 5 Cks Ãhanti. 6 Bds -ri-. 7 Cks va. 8 Cks nagh-, Bds nakhassa. 9 Bd palissajjanto, Cks pajalissajanto. 10 Cs marayaæ, Bd ramayhaæ, Bs ramayaæ? 11 Cks pabhÃsarÃ. 12 Cks mamaæphu-. 13 Bd omits ha. 14 Cks abhÃsi, Bd ahosi. 15 Bd adds so. 16 Bd abhu-. 17 Bd kumÃ-. 18 Bd hissa. 19 Bs khilÃni, Cks khiïÃni. 20 Cks ajjeva. >/ #<[page 205]># %< 1. NaÊinikÃjÃtaka. (526) 205>% @< t' Ãhaæ\<*<1>*>/ kariæ\<*<2>*>/, tena mamÃpi\<*<3>*>/ sokhyaæ. so ca bravÅ sukhito smÅti brahme. || Ja_XVIII:46 ||>@ @@ @*>/ tÃta na aggihuttaæ na pi {ya¤¤a} tatra, na cÃpi te mÆlaphalÃni bhu¤je yÃva na passÃmi taæ brahmacÃriæ. || Ja_XVIII:48 ||>@ @*>/ vasate brahmacÃrÅ, taæ maæ disaæ pÃpaya tÃta khippaæ mà te ahaæ amariæ assamamhi. || Ja_XVIII:49 ||>@ @*>/ dijasaæghasevitaæ, taæ maæ disaæ\<*<7>*>/ pÃpaya tÃta khippaæ purà te pÃïaæ vijahÃmi assame ti. || Ja_XVIII:50 ||>@ Tattha idhÃgamà ti tÃta imaæ\<*<8>*>/ assamapadaæ Ãgato, sudassaneyyo ti suÂÂhu dassaneyyo, sutanÆ ti suÂÂhu tanuko nÃtikiso nÃtithÆlo, vinetÅti attano sarÅrappabhÃya assamapadaæ ekobhÃsaæ viya pÆreti, sukaïhakaï- hacchadanehi bhoto ti tÃta tassa bhoto kaïhehi kaïhacchadanehi bha- maravaïïehi kesehi sukaïhasÅsaæ sumajjitamaïimayaæ viya khÃyati, amassu- jÃto ti na tÃv' assa massu jÃyati, taruïo jeva, apurÃïavaïïÅti acirapabba- jito, ÃdhÃrarÆpa¤ca panassa kaïÂhe ti kaïÂhe ca pan' assa amhÃkaæ bhikkhÃbhÃjanaÂhapanapaïïadhÃrasadisaæ\<*<9>*>/ pilandhanaæ atthÅti muttÃbharaïaæ\<*<10>*>/ sandhÃya vadati, gaï¬Ã\<*<11>*>/ ti thane sandhÃyÃha, uresujÃtà ti uramhi sujÃtÃ, urato ti pi pÃÂho, pabhassarà ti pabhÃsampannÃ, pabhÃsare ti pi pÃÂho, obhÃsayantÅti attho, bhusadassaneyyan\<*<12>*>/ ti ativiya dassaneyyaæ, ku¤ci- taggÃ\<*<13>*>/ ti sihakuï¬ale\<*<14>*>/ sandhÃya vadati, sutta¤cà 'ti yaæ tassa jaÂÃ- bandhanasuttaæ\<*<15>*>/ tam pi jotati\<*<16>*>/ pabha¤ ca mu¤cati, sa¤¤ÃmanÅ\<*<17>*>/ catasso ti iminà maïisuvaïïapavÃÊarajatamayÃni pi cattÃri pilandhanÃni \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks nÃham, Bd tÃmahaæ. 2 all three MSS. kari. 3 Bd -si. 4 Cks -hanti. 5 read: disÃ? 6 Cks -ghuÂÂÃ, Bd -ghuÂhaæ. 7 Bds vanaæ. 8 Bd idaæ. 9 Bds -pattÃdhÃra-. 10 Bds muttÃhÃraæ. 11 Bd kaïhÃ. 12 Cks bhuja-, Bd bhusaæ-. 13 Bd ki¤ci-. 14 Bd -laæ. 15 Cks -aæsu-. 16 Bd -teti-. 17 Bd ayamÃni. >/ #<[page 206]># %<206 XVIII. PaïïÃsanipÃta.>% dasseti, tà piæsare\<*<1>*>/ ti tÃni pilandhanÃni pÃvusena va vaÂÂe\<*<2>*>/ deve cirÅÂi- saæghÃ\<*<3>*>/ viya viravanti\<*<4>*>/, mekhale\<*<5>*>/ ti mekhalaæ, ayam eva và pÃÂho,: idaæ\<*<6>*>/ nivatthaka¤canacÅraæ\<*<7>*>/ sandhÃyÃha, na santace\<*<8>*>/ ti na vÃke\<*<9>*>/, i. v. h. tÃta yathà mayaæ tiïamayaæ và vÃkamayaæ và vÃkacÅraæ\<*<10>*>/ katvÃ\<*<11>*>/ dhÃrema na tathà so\<*<12>*>/ so pana suvaïïacÅraæ dhÃretÅti, akhÅlakÃnÅti\<*<13>*>/ akÃcÃni\<*<14>*>/ nik- kaïÂakÃni\<*<15>*>/, kaÂisamohitÃnÅti kaÂiyaæ nibaddhÃni\<*<16>*>/, niccaæ kiliæ\<*<17>*>/ karontÅti aghaÂÂitÃni pi niccaæ kilikilÃyanti\<*<18>*>/, ahantÃtÃ\<*<19>*>/ ti ambho\<*<20>*>/ tÃta, kiæ rukkhaphalÃni\<*<21>*>/ tÃnÅti tÃni tassa\<*<22>*>/ mÃïavassa\<*<23>*>/ suttÃrÆÊhÃni kaÂiyaæ baddhÃni katararukkhaphalÃni nÃmà 'ti maïisaæghÃni\<*<24>*>/ sandhÃyÃha, jaÂà ti jaÂÃmaï¬alÃkÃrena baddhà ratanamissakakesavaÂÂiyo sandhÃyÃha, vellitaggà ti ku¤citaggÃ\<*<25>*>/, dvedhÃsiro ti tassa sÅsaæ dvedhà katvà baddhÃnaæ jaÂÃnaæ vasena\<*<26>*>/ suÂÂhu vibhattarÆpaæ, tathà ti yathà tassa mÃïavassa jaÂà tathà tumhehi mama na baddhÃ\<*<27>*>/, aho vata mamÃpi tathà assÆ 'ti patthento\<*<28>*>/, upetarÆpà ti upetasabhÃvÃ, vÃtasameritaæ và ti yathà nÃma nÅluppalaæ vÃtena samÅritaæ tath' eva ayaæ imasmiæ vanasaï¬e assamo saævÃti, netÃ- diso ti na etÃdiso, mama\<*<29>*>/ kÃye paæko n' etÃdiso tassa, so hi dassanÅyo c' eva sugandho ca, aggagimhesÆ 'ti vasantasamaye, nihantÅti paharati, kiæ rukkhaphalaæ nu kho tan ti katararukkhassa nu kho taæ phalaæ, saæ- khavarÆpapannÃ\<*<30>*>/ ti sudhotasaækhapaÂibhÃgÃ, sÃkamakhÃdÅti\<*<31>*>/ nÆna so mÃïavo mayaæ viya tehi dantehi rukkhapaïïÃni c' eva mÆlaphalÃni ca na khÃdi, amhÃkaæ hi tÃni khÃdantÃnaæ\<*<32>*>/ sÃkapaïïavaïïadantÃ\<*<33>*>/ ti dÅpeti, akakkasan ti tÃta tassa bhÃsitaæ apharusaæ agaÊitaæ, punappuna vadan- tassÃpi madhuratÃya muhuæ muduæ\<*<34>*>/ amammanatÃya\<*<35>*>/ ujuæ ÃcikkhittatÃya\<*<36>*>/ anuddhataæ\<*<37>*>/ patiÂÂhitatÃya acapalaæ\<*<38>*>/, rudan ti bhÃsamÃnassa pan' assa\<*<39>*>/ sarasaækhÃtaæ rudam pi manoharaæ karavÅkassa viya sussaraæ sumadhuraæ, ra¤jayatevà 'ti mama mano ra¤jeti\<*<40>*>/ yeva, bindussaro ti piï¬itassaro, mÃïavÃhÆ ti so hi mÃïavo puratthÃya mama mittaæ\<*<41>*>/ ahÆ, susandhi sab- battha vimaÂÂhimaæ vaïan ti tÃta tassa mÃïavassa ÆrÆnam antare ekaæ vaïaæ atthi, taæ susandhiæ suphussitaæ\<*<42>*>/ sippipuÂamukhasadisaæ sabbattha vi- maÂÂhaæ samantato maÂÂhaæ, puthun\<*<43>*>/ ti mahantaæ, sujÃtan ti susaïÂhitaæ, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks tà siæsare, Bd tà pi sare. 2 Bd pavuÂhe. 3 Ck ciri-, Bd tiritisaÇkhÃghÃ, Bs tirati-, Cks -ghÃti. 4 Bd vadanti. 5 Bd mikhalan, Bs makhalan. 6 Cks idanti. 7 Bd vattha-. 8 Bd saïhare? Bs sandhare. 9 Bd nivÃte. 10 Cs ciraæ. 11 Bd omits ka-. 12 Cks omit so. 13 Cks abÅla-, Bd akhi-. 14 Ck akÃmÃni, Bd akÃni. 15 Ck nikkhaïÂhakÃni, Bd nippannÃni, Cs nibanÂa-. 16 Bd bandhÃni. 17 Bd kiÊaæ. 18 Bds nicca kÃlaæ kiÊÃ-. 19 Cks ahantÃ. 20 Cks amhe. 21 Cks -kkhe-. 22 Cks ssa. 23 Ck pamÃïamassa, Cs -ïacassa. 24 so Ck; Cs -ïi, Bds -Âi. 25 Ck kuï¬inaggÃ. 26 Bd bandhÃnaæ vasena, omitting jaÂÃnaæ. 27 Bd maïibandhà in the place of mama-. 28 Bd assuti paÂhento. 29 Bd to tÃdiso ti tÃta yÃdiso maæma. 30 Bd saÇkhÃ-. 31 Bd -maÇkhÃditehitina. 32 Bd -tÃ. 33 Bd sapaÇkÃpaïïavaïïÃdantÃ. 34 Cks muhuæ. 35 so Cks; Bd apamussatÃya, Bs ÃpapussatÃya. 36 so Cks; Bs Ãvi-, Bd omits utÃya. 37 Bd -Âaæ. 38 all three MSS. -phalaæ 39 Bd omits panassa. 40 Bd -ja-. 41 Bd -o. 42 Bd -phuppasitaæ, Cks -passitaæ. 43 Cks -Æ, Bd -u. >/ #<[page 207]># %< 1. NiÊinikÃjÃtaka. (526.) 207>% kharapattasanniban\<*<1>*>/ ti padumamakuÊasannibhaæ, uttariyÃnà 'ti utta- ritvà avattharitvÃ, pÅÊayÅti pÅÊesi\<*<2>*>/, tapantÅti tassa mÃïavassa sarÅrato niccharantà suvaïïavaïïÃ\<*<3>*>/ raæsiyo jalanti\<*<4>*>/ obhÃsenti\<*<5>*>/ virocenti\<*<5>*>/ ca, bÃhà ti bÃhà pi 'ssa mudÆ, a¤janalomasadisà ti a¤janasadisehi romehi\<*<6>*>/ samannÃ- gatÃ, vicitravaÂÂaÇgulikÃssa\<*<7>*>/ sobhare\<*<8>*>/ ti hatthÃpi 'ssa dhuvalakkhaïa- vicitrÃhi\<*<9>*>/ pavÃÊaækurasadisÃhi\<*<10>*>/ vaÂÂaÇgulÅhi samannÃgatà sobhanti, akakka- saÇgo ti kacchupiÊakÃdirahitaÇgapaccaÇgo, ramayaæ upaÂÂhahÅti maæ ramayanto\<*<11>*>/ upaÂÂhÃsi paricari, tÆlÆpanibhà ti mudubhÃvassa upamÃ, su- vaïïakambutalavaÂÂasucchavÅti suvaïïamayaæ ÃdÃsatalaæ viya vaÂÂà ca succhavÅ ca parimaï¬alà c' eva sundaracchavÅ cà 'ti attho, samphussitvà ti suÂÂhu phussitvà attano hatthasaæphassaæ mama sarÅre pharÃpetvÃ\<*<12>*>/, ito gato ti mama olokentass' eva ito gato, te maæ ¬ahantÅti te tassa hatthasamphassà idÃni maæ dahanti, tathà hi tassa gatakÃlato paÂÂhÃya mama sarÅre ¬Ãho uÂÂhito, ten' amhi domanassappatto nipanno\<*<13>*>/ ti, khÃrividhan ti tÃta nÆna so mÃïavo na khÃribhÃraæ ukkhipitvà vicari, khÅÊÃnÅti\<*<14>*>/ khiïÃni\<*<15>*>/, ayam eva và pÃtho, sokhyan ti sukhaæ, santhatà ti santhÃro, vikiïïarÆpÃvà 'ti tÃta ayaæ tava mÃluvapaïïasanthÃro ajja mayà ca tena ca a¤¤ama¤¤aæ parÃmasanÃliÇganavasena sammà parivattantehi vikiïïà viya ÃkulavyÃkulà jÃtÃ, punappunaæcassÃ\<*<16>*>/ 'ti tÃta aha¤ ca so ca abhiramitvà kilantarÆpà païïa- sÃlato nikkhamitvà udakaæ pavisitvà ramitvà vinÅtadarathÃ\<*<17>*>/ punappuna imam eva kuÂiyaæ\<*<18>*>/ pavisÃmà 'ti vadati, mantÃ\<*<19>*>/ ti ajja mama tassa gatakÃlato paÂÂhÃya n' eva mantà paÂibhanti\<*<20>*>/ na\<*<21>*>/ upaÂÂhahantÅti\<*<21>*>/ na ruccanti, na aggihuttaæ na pi {ya¤¤aæ} tatrà 'ti\<*<23>*>/ mahÃbrahmuno ÃrÃdhanatthÃya kattabbaæ havyadhÆmÃdiya¤¤akiriyÃpi\<*<24>*>/ me na paÂibhÃti\<*<25>*>/ na ruccati, na cÃpi te ti tayà ÃbhatamÆlaphalÃni pi na bhu¤jissÃmi, yassaæ\<*<26>*>/ disÃyan\<*<27>*>/ yassan\<*<28>*>/ disÃyaæ, vanan ti tassa mÃïavassa assamaæ parivÃretvà Âhitavanaæ. Tass' evaæ vilapantassa taæ vippalÃpaæ sutvà M. "ekÃya itthiyà imassa sÅlaæ bhinnaæ bhavissatÅti" ¤atvà taæ ovadanto cha gÃthà abhÃsi: @*>/ haæ jotirase vanamhi gandhabbadevaccharasaæghasevite>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks khura-. 2 Bds paÂipÅ-. 3 Cs Bd -a. 4 Bd -tÃ. 5 Bd -anti. 6 Bd lo-. 7 Ck -kassa, Bd -tassa. 8 Bd -ïe. 9 Cks -ïaævicitrahi. 10 Cs -sehi. 11 Cks add maæ. 12 Bd parÃmasitvÃ. 13 Bd omits ni-. 14 Cks khÅïÃ-, Bd khiïÃ-. 15 so Cs; Bd kiïÃni, Ck omits khiïÃni. 16 Cs vassÃ. 17 Bds vigata-. 18 Bd -i. 19 Bd namajjamantÃ. 20 Cks -hanti. 21 Cks naæ. 22 Bd -anti. 23 Cks piyaæ¤atantranti. 24 Cks bhavyÃ-, Bd kattabbahopividhumanÃdi-. 25 Bd adds na upaÂhahati. 26 Cks yassa, Bd yassÃ. 27 Cks disan for disa? 28 Bd yassa. 29 so all three MSS. for imasmi? >/ #<[page 208]># %<208 XVIII. PaïïÃsanipÃta.>% @< isÅnaæ ÃvÃse sanantanamhi n' etÃdisaæ aratiæ pÃpuïetha. || Ja_XVIII:51 ||>@ @*>/ yo n' eva jÃnÃti; kuto 'mhi Ãgato. || Ja_XVIII:52 ||>@ @*>/ asaævÃsena jÅrati. || Ja_XVIII:53 ||>@ @*>/. || Ja_XVIII:54 ||>@ @*>/ ce dakkhasi brahmacÃriæ punap-pi ce sallape brahmacÃrinà sampannasassaæ va mahodakena usmÃgataæ khippam imaæ pahassasi\<*<5>*>/. || Ja_XVIII:55 ||>@ @*>/ naro sapa¤¤o, Ãsajjanaæ\<*<7>*>/ tassati\<*<8>*>/ brahmacÃrÅti. || Ja_XVIII:56 ||>@ Tattha imasmÃ\<*<9>*>/ ti imasmiæ, han ti nipÃtamattaæ, jotirase ti hÆya- mÃnassa jotino raæsiobhÃsite\<*<10>*>/, sanantanamhÅti\<*<11>*>/ porÃïake, pÃpuïethÃ\<*<12>*>/ 'ti pÃpuïeyya, i. v. h.: tÃta evarÆpe vane vasanto yaæ aratiæ\<*<13>*>/ tvaæ patto etÃdisaæ na pÃpuïeyya paï¬ito kulaputto, pattuæ\<*<14>*>/ na arahatÅti attho, bha- vantÅti imaæ g. M. antagatam eva bhÃsati, ayaæ h' ettha\<*<15>*>/ adhippayo: loke sattÃnaæ mittÃni nÃma honti pi na honti pi, tattha yesaæ honti te attano ¤ÃtÅsu ca mittesu ca pemaæ karonti, aya¤ ca jammo migasiÇgo kissavÃni- viÂÂho\<*<16>*>/ ti\<*<17>*>/ kena nÃma kÃraïena tasmiæ mÃtugÃme mittasa¤¤Ãya niviÂÂho, so migiyà kucchimhi nibbattitvà ara¤¤e va¬¬hitattà kutomhi Ãgato ti ÃgataÂÂhÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd kissavÃniniviÂho, Cks kissarivÃniviÂÂho. 2 Ck yà ca menti asaggantuæ, Bd sveva mitto asaÇgantu. 3 Cks pabha-, Bd hessasi? Bs pahissasi. 4 Bds puna pi. 5 Bd pahissasi, Cks pabha-. 6 Cks na tÃdiso cetha. 7 Bd Ãsajja naæ corr. to Ãpa-. 8 Bds na-. 9 so all three MSS. for imasmi? 10 Cks -tena. 11 Cks sanantamhÅti, Bd sanantaramhiti corr. to -tanamhiti. 12 Bd -ïitthÃ. 13 Bd anabhiratiæ. 14 Bd puttuæ corr. to pattuæ, Cks vattuæ. 15 Bd aya¤¤ettha. 16 Cks kissarini-. 17 Cks omit ti. >/ #<[page 209]># %< 2. UmmadantÅjÃtaka (527.) 209>% nam\<*<1>*>/ eva na jÃnÃti pag eva ¤Ãtimitte ti\<*<2>*>/, punappunan ti tÃni\<*<3>*>/ mittÃni nÃma punappuna saævÃsena saæsevanena sandhÅyanti\<*<4>*>/, sà ca mettÅti\<*<5>*>/ sà eva metti\<*<6>*>/ asaÇgantu\<*<7>*>/ asamÃgacchantassa purisassa tena asamÃgamanasaæ- khÃtena asaævÃsena jÅrati vinassati, sace ti\<*<8>*>/ tasmà tÃta sace tvaæ puna pi taæ dakkhasi tena và sallapissasi atha yathà nÃma sunipphannaæ sassaæ maho- ghena harÅyati evaæ imaæ attano tapoguïaæ pahassasi\<*<9>*>/ pahÃressasÅti attho, usmÃgatan ti samaïatejaæ, virÆparÆpenà 'ti vividharÆpena. i. v. h.: tÃta manussalokasmiæ hi etÃni yakkhinisaækhÃtÃni bhÆtÃni vividharÆpapaÂicchan- nena\<*<10>*>/ attano rÆpena attano vasaægate khÃdituæ caranti, tÃni sapa¤¤o naro na sevetha, tÃdisaæ hi bhÆtaæ Ãsajjanaæ\<*<11>*>/ patvà nassati brahmacÃrÅ, diÂÂho si tÃya\<*<12>*>/ yakkhiniyà na khÃdito ti evaæ puttaæ ovadi\<*<13>*>/. So pitu kathaæ sutvà "yakkhinÅ kira sÃ" ti bhÅto cittaæ nivattetvà "tÃta, etto na gamissÃmi, khamatha me" ti khamÃ- pesi. So pi naæ samassÃsetvà "ehi tvaæ mÃïava, mettaæ bhÃvehi karuïaæ\<*<14>*>/ muditaæ\<*<15>*>/ upekkhan" ti brahmavihÃrabhÃva- naæ Ãcikkhi. So tathà paÂipajjitvà puna jhÃnaæ nibbattesi\<*<16>*>/. S. i. d. Ã. s. p. j. s. (SaccapariyosÃne ukkaïÂhitabhikkhu sotÃ- pattiphale patiÂÂhahi): "Tadà NaÊinikà purÃïadutiyikÃ\<*<17>*>/ ahosi, IsisiÇgo ukkaïÂhitabhikkhu, pità aham evÃ" 'ti. NaÊinijÃtakaæ\<*<18>*>/. $<2. UmmadantÅjÃtaka.>$ Nivesanaæ kassa nudaæ Sunandà 'ti. Idam S. J. v. uk- kaïÂhitabhikkhuæ Ã. k. So kir' ekadivasaæ SÃvatthiyaæ piï- ¬Ãya caranto ekaæ alaækatapaÂiyattaæ uttamarÆpadharaæ itthiæ olo- ketvà paÂibaddhacitto hutvà cittaæ nivattetuæ asakkonto vihÃram eva Ãgantvà tato paÂÂhÃya sallaviddho viya rÃgÃturo bhantamigapaÂi- bhÃgo\<*<19>*>/ kiso dhamanisanthatagatto uppaï¬uppaï¬ukajÃto anabhirato ekiriyÃpathe cittassÃdaæ alabhanto ÃcariyavattÃdÅni pahÃya uddesapari- pucchÃkammaÂÂhÃnÃnuyogavirahito vihÃsi. So sahÃyabhikkhÆhi\<*<20>*>/ "pubbe tvaæ Ãvuso pasannindriyo\<*<21>*>/, vippasannamukhavaïïo idÃni, na\<*<27>*>/ tathÃ, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd attano gatathÃ-. 2 Bd hi. 3 Bds tÃta. 4 Bds add ghaÂÂÅyanti. 5 Bd sveva mitto ti. 6 Bd sova mitto. 7 Bd asagantu, Cks asaÇgantuæ. 8 Cks omit ti. 9 Cks pabha-, Bs pahi-. 10 Cks add ca. 11 Bds Ãsajjasam. 12 Cks Bd tÃ. 13 Bd -diti. 14 Bd kÃru¤¤aæ corr. to kÃruïam, Cks karuïÃ. 15 Cks -tÃ. 16 Bd jhÃnÃbhi¤¤Ã-, Cks jhÃnaæ pabha-. 17 Cks -tÅ-. 18 so all three MSS. 2. cfr. Th. Zachariae: Die 16te Erzahl der VetÃlap. in Beitrage z. Kunde d. ig. Sprachen IV. 19 Bd bhanda-. 20 Bd -yobhikkhuhi. 21 Bs santindr-. 22 Bd no-. >/ #<[page 210]># %<210 XVIII. PaïïÃsanipÃta.>% kin nu kho kÃraïan\<*<1>*>/" ti puÂÂho "Ãvuso anabhirato 'smÅti" Ãha. Atha naæ te "abhirama Ãvuso, BuddhuppÃdo nÃma dullabho, tathà sad- dhammasavanaæ manussapaÂilÃbho ca, so tvaæ manussapaÂilÃbhaæ labhitvà dukkhassa antakiriyaæ patthayamÃno assumukhaæ ¤Ãtijanaæ pahÃya saddhÃya\<*<2>*>/ pabbajitvà kiækÃraïà kilesavasaæ yÃsi, kilesà nÃm' ete gaï¬uppÃdapÃïaæ\<*<3>*>/ upÃdÃya sabbabÃlajanasÃdhÃranÃ, ye tesaæ vatthubhÆtà te pi appassÃdÃ, kÃmà bahudukkhà bahupÃyÃsÃ, ÃdÅnavo ettha bhiyyo, aÂÂhikaækalÆpamà kÃmÃ, maæsapesÆpamà kÃmÃ\<*<4>*>/, tiïukkÆ- pamà kÃmÃ\<*<4>*>/, aÇgÃrakÃsÆpamà kÃmÃ, supinakÆpamà kÃmÃ, yÃcitakÆ- pamÃ\<*<5>*>/ rukkhaphalÆpamÃ\<*<5>*>/ sattisÆlÆpamÃ\<*<5>*>/ sappasirÆpamÃ\<*<6>*>/ kÃmÃ, tvaæ nÃma evarÆpe sÃsane pabbajitvà evaæ anatthakÃrakÃnaæ\<*<7>*>/ kilesÃnaæ vasaæ gato" ti\<*<8>*>/ ovaditvà attano kathaæ\<*<9>*>/ gÃhÃpetuæ asakkontà Satthu santikaæ dhammasabhaæ netvà "kiæ bhikkhave anicchamÃnakaæ bhik- khuæ ÃnayitthÃ" 'ti vutte "ayaæ kira ukkaïÂhito" ti Ãhaæsu. S. "sac- caæ kirÃ" 'ti pucchitvà "saccaæ bhante" ti vutte "bhikkhu porÃïaka- paï¬ità rajjaæ anusÃsantÃpi kilese kilese uppanne tassa vasaæ Ãgantvà cittaæ nivÃretvà na ayuttaæ kariæsÆ" 'ti vatvà a. Ã.: A. SiviraÂÂhe AriÂÂhapuranagare Sivi nÃma rÃjà r. kÃresi. Bo. tassa aggamahesiyà kucchimhi nibbati, SivikumÃro t' ev' assa nÃmaæ kariæsu. SenÃpatissÃpi putto\<*<10>*>/ vijÃyi, Ahi- pÃrako\<*<11>*>/ ti 'ssa nÃmaæ kariæsu. Te ubho pi sahÃyakà hutvà abhiva¬¬hantà soÊasavassikà hutvà Takkasilaæ gantvà sippaæ uggaïhitvà Ãgamiæsu. RÃjà tassa r. adÃsi, so pi AhipÃrakaæ senÃpatiÂÂhÃne Âhapetvà dhammena r. kÃresi. Tasmiæ yeva nagare TirÅÂavacchassa\<*<12>*>/ nÃma\<*<13>*>/ asÅtikoÂidhanavibhavassa seÂ- Âhino dhÅtÃpi nibbatti uttamarÆpadharà sobhaggappattà su- bhalakkhaïena samannÃgatÃ, tassà nÃmagahaïadivase Umma- dantÅti nÃmaæ kariæsu. Sà soÊasavassakÃle atikkanta- mÃnusakavaïïà devaccharà viya abhirÆpÃ\<*<14>*>/ ahosi, ye ye puthujjanà taæ passanti te te sakabhÃvena\<*<15>*>/ saïÂhÃtuæ\<*<16>*>/ na \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -ïenÃ. 2 Cks saddhÃ, Bd omits sa-. 3 Ck -ïa, Bds -ïakaæ. 4 Bd tiïikkupamà kÃmÃ, cfr. M. N. 1,130; Cks omit tiïu-. 5 Bd adds kÃmÃ. 6 Bd visasappabhirÆ-. 7 Cks -raækÃnaæ, Bd -raïÃnaæ. 8 Bd siti. 9 Bd gÃtaæ. 10 Cks -aæ. 11 Bd abhi- throughout. 12 Bd tiriva-. 13 all three MSS. nÃmaæ. 14 Bd abhirÆpadassaniyà pÃsÃdikà paramÃya vaïïÃya samannÃgatÃ. 15 Cks sakabhÃ-. 16 Bd sandhÃretuæ. >/ #<[page 211]># %< 2. UmmadantÅjÃtaka. (527.) 211>% sakkonti, surÃpÃnamadena\<*<1>*>/ viya kilesamadena mattà hutva satiæ paccupaÂÂhÃpetuæ samatthà nÃhesuæ. Ath' assà pità TirÅÂavaccho\<*<2>*>/ rÃjÃnaæ upasaækamitvà "deva mama gehe itthiratanaæ uppannaæ ra¤¤o va anucchavikaæ, lakkhaïa- pÃÂhake\<*<3>*>/ pesetvà taæ vÅmaæsÃpetvà yathÃruciæ karohÅti" Ãha. RÃjà "sÃdhÆ" 'ti vatvà brÃhmaïe peseti, te seÂÂhigehaæ gantvà katasakkÃrasammÃnà pÃyÃsaæ paribhu¤jiæsu. Tasmiæ khaïe UmmadantÅ sabbÃlaækÃrapaÂimaï¬ità tesaæ santikaæ agamÃsi. Te taæ disvà satiæ paccupaÂÂhÃpetuæ asakkontà kilesamadamattà hutvà attano vippakatabhojanabhÃvaæ na jÃniæsu, ekacce Ãlopaæ gahetvà bhu¤jÃmÃ\<*<4>*>/ 'ti sa¤¤Ãya sÅse Âhapesuæ, ekacce upakacchantare\<*<5>*>/ khipiæsu, ekacce bhittiæ\<*<6>*>/ pahariæsu, sabbe ummattakà ahesuæ. Sà te disvà "ime kira mama lakkhaïaæ vÅmaæsantÅti\<*<7>*>/, gÅvÃya ne gahetvà nÅharathÃ" 'ti nÅharÃpesi. Te maækubhÆtà rÃjanivesanaæ gantvà Umma- dantiyà ruÂÂhÃ\<*<8>*>/, "deva sà itthi kÃÊakaïïÅ, na tumhÃkaæ anuc- chavikÃ" ti vadiæsu. RÃjà "kÃÊakaïïÅ kirÃ" 'ti taæ na ÃnÃ- pesi\<*<9>*>/. Sà taæ pavattiæ sutvà "ahaæ kira {kÃlakaïïÅti} ra¤¤Ã na gahitÃ, kÃÊakaïïiyo nÃma evarÆpÃ\<*<10>*>/ hontÅti" vatvà "hotu, sace pi taæ rÃjÃnaæ passissÃmi jÃnissÃmÅti" tasmiæ ÃghÃtaæ bandhi. Atha naæ pità AhipÃrakassa adÃsi, sà tassa piyà ahosi manÃpÃ. -- Kassa pana kammassa phalena\<*<11>*>/ evaæ abhi- rÆpà ahosÅti rattavatthadÃnassa\<*<12>*>/: sà kira atÅte BÃrÃïasiyaæ daliddakule nibbattitvà ussavadivase pu¤¤asampannà itthiyo kusumbharattavatthaæ nivÃsetvà alaækatà kÅÊantiyo disvà tÃdisaæ vatthaæ nivÃsetvà kÅÊitukÃmà hutvà mÃtÃpitunnaæ Ãrocetvà tehi "amma mayaæ daÊiddÃ, kuto no evarÆpaæ vatthan" ti vutte "tena hi maæ ekasmiæ a¬¬hakule bhatiæ kÃtuæ anujÃnÃtha, te mama guïaæ ¤atvà dassantÅti" vatvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks omit surÃ. 2 Bd titiÂi-. 3 Bd adds brahmaïe. 4 Cs -jamÃ, Bd bhu¤jaha, Bs bhu¤jamÃnÃ. 5 Bd adds bhattaæ. 6 Ck -i, Bd bhittiyÃdisu. 7 Bd -sissanti, Bs -sissantikim. 8 Bds kuddhÃ. 9 Bd ÃïÃ-. 10 Bds add na. 11 Bd adds sÃ. 12 Bds add nissandena. >/ #<[page 212]># %<212 XVIII. PaïïÃsanipÃta>% tehi anu¤¤Ãtà ekaæ kulaæ upasaækamitvà "kusumbharatta- vatthena bhatiæ karomÅti" Ãha. Atha naæ te "tÅni saæ- vaccharÃni kamme kate tava guïÃguïaæ\<*<1>*>/ ¤atvà dassÃmÃ" 'ti vadiæsu. Sà "sÃdhÆ" 'ti paÂisuïitvà kammaæ paÂipajji. Te tassà guïaæ ¤atvà aparipuïïesu yeva tÅsu saævaccharesu tassà ghanakusumbharattavatthena\<*<2>*>/ saddhiæ a¤¤am pi vatthaæ datvà "tava sahÃyikÃhi saddhiæ gantvà nahÃyitvà nivÃsehÅti" taæ pesayiæsu. Sà sahÃyikà ÃdÃya gantvà rattavatthaæ tÅre Âhapetvà nahÃyi. Tasmiæ khaïe eko Kassapadasabalassa sÃvako acchinnacÅvaro sÃkhÃbhaÇgaæ nivÃsetvà ca pÃrupitvà ca taæ padesaæ pÃpuïi. Sà taæ disvà "ayaæ bhadanto acchinnacÅvaro bhavati\<*<3>*>/, pubbe pi adinnabhÃvena mama nivÃ- sanaæ dullabhaæ jÃtan 'ti\<*<4>*>/ vatthaæ dvidhà phÃletvà ekaæ koÂÂhÃsaæ ayyassa dassÃmÅti" cintetvà uttaritvà attano nivÃ- sanaæ nivÃsetvà "tiÂÂhatha bhante" ti vatvà theraæ vanditvà vatthaæ phÃletvà tass' ekakoÂÂhÃsam\<*<5>*>/ adÃsi. So ekamante paÂicchannaÂÂhÃne Âhatvà sÃkhabhaÇgaæ cha¬¬etvà tass' ekaæ kaïïaæ nivÃsetvà ekaæ pÃrupitvà nikkhami, ath' assa vattho- bhÃsena sakalasarÅraæ taruïasuriyo viya ekobhÃsaæ ahosi. Sà taæ disvà "ayaæ\<*<6>*>/ ayyo paÂhamaæ na sobhi\<*<7>*>/ idÃni taruïa- suriyo viya virocati, idam pi tass' eva\<*<8>*>/ dassÃmÅti" dutiyaæ pi koÂÂhÃsaæ datvà "bhante ahaæ bhave carantÅ uttamarÆpa- dharà bhaveyyaæ, maæ disvà koci puriso sakabhÃvena saïÂhÃ- tuæ\<*<9>*>/ mà asakkhi\<*<10>*>/, mayà abhirÆpatarà nÃma a¤¤Ã mà hotÆ" 'ti patthanaæ Âhapesi. Thero anumodanaæ katvà pakkÃmi. Sà devaloke sa¤carantÅ\<*<11>*>/ tasmiæ kÃle AriÂÂhapure nibbattitvà tathÃrÆpà ahosi.--Atha tasmiæ nagare kattikachaïaæ gho- sayiæsu, kattikapuïïamÃya nagaraæ sajjayiæsu. AhipÃrako attano ÃrakkhaÂÂhÃnaæ gacchanto taæ Ãmantetvà "bhadde \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds omit guïÃ. 2 Bd ghaÂanaku-. 3 Bds bhavissatiæ. 4 Bds adds taæ. 5 Bd sà taæ koÂhÃsaæ. 6 Bds mayhaæ. 7 Bd -ati. 8 Bd etasseva. 9 Bds sandhÃretuæ. 10 Cks -Åti. 11 Bds saæsaranti. >/ #<[page 213]># %< 2. UmmadantÅjÃtaka. (527.) 213>% Ummadanti, ajja kattikacchaïo\<*<1>*>/, rÃjà nagaraæ padakkhiïaæ karonto paÂhamaæ imaæ gehadvÃraæ Ãgamissati, mà kho tassa attÃnaæ dassesi, so hi taæ disvà satiæ upaÂÂhÃpetuæ na sakkhissatÅti" Ãha. Sà gacchantaæ\<*<2>*>/ "ahaæ jÃnissÃmÅti". Tasmiæ gate dÃsiæ\<*<3>*>/ ÃïÃpesi: "ra¤¤o imaæ gehadvÃraæ Ãgata- kÃle mayhaæ ÃroceyyÃsÅti". Atha suriye atthaægate uggate puïïacande\<*<4>*>/ devanagare\<*<5>*>/ viya alaækate nagare sabbadisÃsu dÅpesu jÃlantesu\<*<6>*>/ rÃjà sabbÃlaækÃrapatimaï¬ito Ãja¤¤aratha- varagato amaccagaïaparivuto mahantena yasena nagaraæ padakkhiïaæ karonto paÂhamam eva AhipÃrakassa gehadvÃraæ agamÃsi, taæ pana gehaæ manosilÃvaïïapÃkÃraparikkhittaæ alaækataæ dvÃraÂÂÃlakaæ sobhaggappattaæ pÃsÃdikaæ. Tas- miæ khaïe dÃsÅ Ummadantiyà Ãrocesi, sà pupphasamuggaæ gÃhÃpetvà kinnarÅlÅÊhÃya\<*<7>*>/ vÃtapÃnaæ nissÃya Âhità ra¤¤o pupphÃni khipi. So taæ ulloketvÃ\<*<8>*>/ kilesamadamatto satiæ paccupaÂÂhÃpetuæ asakkonto "AhipÃrakass' etaæ gehan" ti sa¤jÃnitum pi nÃsakkhi. Atha sÃrathiæ Ãmantetvà pucchanto dve gÃthà abhÃsi: @@ @*>/ puÂÂho: avÃvaÂÃ, yadivà atthi bhattà ti. || Ja_XVIII:58 ||>@ Tattha kassa nudan ti kassa nu\<*<10>*>/ idaæ, paï¬umayenà 'ti rattiÂÂhi- kÃmayena\<*<11>*>/, dissatÅti vÃtapÃne Âhità pa¤¤Ãyati, aggÅti\<*<12>*>/ analajÃlakkhandho\<*<13>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs kattikarattikacchaïo, Bd -ratti gÃro chaïo. 2 Bds gaccha tvaæ sÃmi. 3 Cks -aæ. 4 Cks -o. 5 Bds -raæ. 6 Bd jalitesu. 7 Bd liÊÃya. 8 Bd disvà olo-. 9 Ck idheva, Bd imeva. 10 Cks omit nu. 11 Bds rattiÂhakapÃkÃramayena. 12 Ck aggati, Bd acchiti. 13 Cks naÊajÃ-. >/ #<[page 214]># %<214 XVIII. PaïïÃsanipÃta.>% dhÅtà nayan ti dhÅtÃ\<*<1>*>/ nu ayaæ, avÃvaÂà ti apetÃbharaïÃ\<*<2>*>/ apariggahitÃ\<*<3>*>/, bhattà ti yadivà assà sÃmiko atthi, idaæ akkhÃhÅti. Ath' assa so Ãcikkhanto dve gÃthÃ\<*<4>*>/ abhÃsi: @*>/, tath' eva\<*<6>*>/ so puriso bhÆmipÃla rattiædivaæ appamatto tav' atthe. || Ja_XVIII:59 ||>@ @*>/ ca subÃÊhiko\<*<8>*>/ ca amacco te a¤¤ataro janinda, tass' esà bhariyà AhipÃrakassa UmmadantÅ\<*<9>*>/ nÃmadheyyena rÃjà 'ti. || Ja_XVIII:60 ||>@ Tattha matyà ca petyà cà 'ti mÃtito ca pitito ca taæ jÃnÃmÅti vadati, atho pi assà ti atha sÃmikam pi 'ssà jÃnÃmÅti vadati, iddho ti samiddho, phÅto\<*<7>*>/ ti vatthÃlaækÃrehi phullito\<*<10>*>/, subÃÊhiko\<*<11>*>/ ti suÂÂhu a¬¬ho, nÃma- dheyyenà 'ti nÃmena, ayaæ hi\<*<13>*>/ yo naæ passati taæ ummÃdeti satim assa paccupaÂÂhÃpetuæ na deti tasmà UmmadantÅti vuccati. Taæ sutvà rÃjà nÃmam assà thomento anantaraæ g. Ã.: @*>/ nÃmam idaæ imissà matyà ca petyà ca kataæ susÃdhu, tathÃ\<*<14>*>/ hi mayhaæ apalokayantÅ ummattakaæ UmmadantÅ akÃsÅti. || Ja_XVIII:61 ||>@ Tattha matyà ca petyà cà 'ti mÃtarà ca pitarà ca, mayhan ti upa- yogatthe sampadÃnaæ, apalokayantÅti mayà apalokità sayaæ maæ apaloka- yantÅ maæ ummattakaæ akÃsÅti attho. Sà tassa kampitabhÃvaæ {¤atvÃ} vÃtapÃnaæ thaketvà siri- gabbham eva agamÃsi. Ra¤¤o pi 'ssÃ\<*<15>*>/ diÂÂhakÃlato paÂÂhÃya nagarapadakkhiïakaraïe\<*<16>*>/ cittam eva nÃhosi. So sÃrathiæ Ãmantetvà "samma Sunanda rathaæ nivattehÅti" vatvà "ayaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds kÃ. 2 Bds -varaïÃ. 3 Bd -ggahÃ. 4 Bd -Ãyo. 5 Cks tassÃ. 6 Bds taveva. 7 Ck pÅ-, Cs thÅ-, Bd phi-. 8 Bd suva¬hito, Bs suvaddhito. 9 Bd umaddantÅti, read: ummÃdinÅ? cfr. Zachariae supra. 10 Bd puppito. 11 Bd suva¬hito. 12 Bd aya¤hi, Cks ahaæhi. 13 so all three MSS. for aho? 14 Bd tadÃ. 15 Bd tassÃ. 16 Cks -ïaæka-, Bd -ïakÃ-. >/ #<[page 215]># %< 2. UmmadantÅjÃtaka. (527.) 215>% chaïo amhÃkaæ nÃnucchaviko, AhipÃrakasenÃpatiss' evÃnuccha- viko, r. pi tass' evÃnucchavikan" ti rathaæ nivattÃpetvà pÃsÃ- daæ abhiruyha sirisayane nipajjitvà vippalapanto Ãha: @*>/ puïïamÃse migamandalocanà upÃvisÅ puï¬arÅkattacaÇgÅ, dve puïïamÃyo tadahÆ ama¤¤aæ\<*<2>*>/ disvÃna pÃrÃpatarattavÃsiniæ. || Ja_XVIII:62 ||>@ @*>/ maæ yadà udikkhati vijambhamÃnà harat' eva me mano jÃtà vane kimpurisÅva pabbate. || Ja_XVIII:63 ||>@ @*>/ sÃmÃ\<*<6>*>/ Ãmuttamaïikuï¬alà ekaccavasanà nÃrÅ migÅ bhantÃ\<*<7>*>/ v' udikkhati. || Ja_XVIII:64 ||>@ @*>/ nÃrÅ upa¤¤issati sÅsato subhÃ. || Ja_XVIII:65 ||>@ @*>/ dhÅtà TirÅÂissa vilÃkamajjhà mudÆhi bÃhÃhi palissajissati\<*<10>*>/ brahÃvane jÃtadumaæ va mÃluvÃ. || Ja_XVIII:66 ||>@ @*>/ thÃlaæ\<*<12>*>/. || Ja_XVIII:67 ||>@ @*>/ tiÂÂhantiæ sabbagattaæ manoramaæ tato sakassa cittassa nÃvabodhÃmi ki¤canaæ. || Ja_XVIII:68 ||>@ @*>/ mayà diÂÂhà Ãmuttamaïikuï¬alÃ\<*<15>*>/, na supÃmi divÃrattiæ sahassaæ va parÃjito. || Ja_XVIII:69 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck so, Bd yà 2 Bd tadahuma¤¤Ãhaæ, Bs akha¤¤Ãtaæ. 4 Ck sa-, Cs sÃ-. 5 Bd brahmÃhi. 6 Cs samÃsemigamandÃ. 7 Bd phandÃ. 8 Bd -dhira-. 9 Bd -jÃlura-. 10 Cks -dissati 11 Ck phu-, Cs pu-. 12 Ck phÃ-. 13 Bd yadaddasantaæ. 14 Cks -tiæ, Bd -ti. 15 Bs -laæ. >/ #<[page 216]># %<216 XVIII. PaïïÃsanipÃta.>% @*>/ me varaæ dajjÃ, so ca labbhetha me varo: ekarattiæ\<*<2>*>/ dirattiæ\<*<3>*>/ và bhaveyyaæ AhipÃrako Ummadantyà ramitvÃna, SivirÃjà tato siyà ti. || Ja_XVIII:70 ||>@ Tattha puïïamÃse ti puïïacandÃya rattiyÃ, migamandalocanà ti kaï¬asantÃsena palÃyitvà vanantare Âhatvà luddaæ olokentiyà migiyà viya man- dÃni locanÃni assà ti migamandalocanÃ, upÃvisÅti padumavaïïena karata- lena pupphÃni khipitvà maæ olokentÅ vÃtapÃne nisÅdi, puï¬arÅkattacaÇgÅti rattapadumapattavaïïasarÅrÃ, dve puïïamÃyo ti ahaæ tadà tasmiæ chaïa- divase taæ pÃrÃpatapÃdasamÃnavaïïaæ rattavatthanivatthaæ disvà tassà mu- khaæ\<*<4>*>/ olokento ekassa pÃcÅnalokadhÃtuto ekassa AhipÃrakasenÃpatino nive- sane ti dvinnaæ puïïacandÃnaæ uggatattà dve puïïamÃyo ama¤¤iæ, aÊÃra- pamhehÅti visÃlapakhumehi\<*<5>*>/, subhehÅti parisuddhehi, vagguhÅti madhurÃ- kÃrehi, udikkhatÅti evarÆpehi nettehi yasmiæ khaïe oloketi, pabbate ti yathà Himavantapabbate suphullitavane\<*<6>*>/ vÅïaæ ÃdÃya tantissarena attano saraæ saæsandentÅ\<*<7>*>/ kimpurisà kimpurisassa manaæ harati\<*<6>*>/ evaæ harateva me mano ti vippalapati, brahatÅti\<*<9>*>/ ulÃrÃ, sÃmà ti suvaïasÃmÃ, ekacca- vasanà ti ekaccikavasanÃ, ekapaÂÂanivatthà ti attho, bhantà vudikkhatÅti saïhakesÃ\<*<10>*>/ puthunalÃÂà ÃyatabhamÆ visÃlakkhÅ tuÇganÃsà rattoÂÂhÅ\<*<11>*>/ setadantà tikhiïadÃÂhà suvaÂÂagÅvà tanubÃhu susaïÂhitapayodharà karamitamajjhà visÃla- soïÅ\<*<12>*>/ suvaïïakadalisamÃnarÆpÃ\<*<13>*>/ sÃ\<*<14>*>/ uttamitthi tasmiæ khaïe maæ udik- khantÅ bhayena vanaæ pavisitvà puna nivattitvà luddaæ udikkhantÅ bhanta- migÅva\<*<15>*>/ maæ udikkhatÅti vadati, bÃhÃmudÆ ti mudubÃhÃ, sannatavÅra- kuttiyÃ\<*<16>*>/ ti suphassitachekakaraïÃ\<*<17>*>/ upa¤¤issati man ti sà subhà nÃrÅ kadà nu maæ tehi tambhanakhehi sÅsato paÂÂhÃya sannatena vÅrena\<*<18>*>/ karaïena paritosessatÅti patthento vilapati, ka¤canamÃluracchadÃ\<*<19>*>/ ti ka¤canamaya- uracchadÃlaækÃrÃ, vilÃkamajjhà ti vilaggasarÅrà sÃ, brahÃvane ti mahÃ- vane, rattasucchavÅti hatthapÃdatalÃgganakhaoÂÂhamaæsesu lÃkhÃrasaratta- samÃnavaïïÃ, bindutthanÅti udakabubbuÊaparimaï¬alatthanÅ, tato ti yadà taæ tiÂÂhantiæ addasaæ tato patthÃya, sakassa {cittassÃ} 'ti attano cittassa anissaro jÃto 'mhÅti adhippÃyo, ki¤canan\<*<20>*>/ ti ki¤ci, ayam\<*<21>*>/ asukà nÃmà 'ti na jÃnÃmi, ummattako jÃto 'mhÅti vadati, diÂÂhà ti disvÃna\<*<22>*>/, supÃmÅti n' eva rattiædivaæ\<*<23>*>/ niddaæ labhÃmi, so ca labbhethà 'ti yam me Sakko varaæ dadeyya so ca me varo labheyya\<*<24>*>/, labheyya¤ c' Ãhaæ varan ti attho. Atha te amaccÃ\<*<25>*>/ AhipÃrakassÃpi Ãrocayaæsu: "sÃmi rÃjà nagaraæ padakkhiïaæ karonto tumhÃkaæ gharadvÃraæ gantvÃ\<*<26>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ce. 2 Bd -aæ. 3 Bd dvirattaæ. 4 Bd mukhassa sukhaæ. 5 Cks -pamukhehi. 6 Bd supuppita-. 7 Bd -dati. 8 Cks haranti. 9 Bd brahÃti. 10 Bd kaïha-. 11 Ck ratto, Bd rattÃti. 12 Ck -soïi, Cs -yoïi, Bd -yoni. 13 Cks -noruyÃ. 14 Cks omit sÃ. 15 Bd bhanda-. 16 Bds -dhÅra-. 17 Cks supa-, Bd suphuyita-. 18 Bd dhirena. 19 Bd -jÃlura-. 20 Bd ka¤ci-. 21 Bd a¤¤aæ. 22 so Cks; ditthÃti disvÃna wanting in Bd. 23 so Cks; Bd rattidivÃ. 24 so all three MSS. 25 Cks omit atha-. 26 Bd patvÃ. >/ #<[page 217]># %< 2. UmmadantÅjÃtaka. (527.) 217>% nivattitvà pÃsÃdaæ abhirÆÊho" ti\<*<1>*>/. So attano gehaæ gantvà Ummadantiæ {ÃmantetvÃ} "bhadde kacci\<*<2>*>/ ra¤¤o attÃnaæ dasse- sÅti" pucchi. "SÃmi, eko mahodaro mahÃdÃÂhiko rathe Âhatvà Ãgato puriso atthi, ahan taæ rÃjÃ\<*<3>*>/ và rÃjako\<*<4>*>/ và ti na jÃnÃmi, eko issaro ti pana\<*<5>*>/ vutto\<*<6>*>/, vÃtapÃne Âhatvà pupphÃni khipiæ\<*<7>*>/, so tÃvad eva nivattitvà gato" ti. So taæ sutvà "nÃsito 'mhi tayÃ" ti punadivase pÃto va rÃjanivesanaæ Ãruyha siri- gabbhadvÃre Âhatvà ra¤¤o Ummadantiæ nissÃya vippalÃpaæ sutvà "ayaæ Ummadantiyà paÂibaddhacitto jÃto, taæ alabhanto marissati, ra¤¤o ca mama¤ ca aguïaæ mocetvà imassa mayà jÅvitaæ dÃtuæ vaÂÂatÅti" attano nivesanaæ gantvà ekaæ daÊha- mantaæ\<*<8>*>/ upaÂÂhÃkaæ pakkosÃpetvà "tÃta asukaÂÂhÃne susira- cetiyarukkho atthi, tvaæ ka¤ci\<*<9>*>/ ajÃnÃpetvà atthaÇgate suriye tattha gantvà anto rukkhe nisÅda, ahaæ tattha balikammaæ karonto taæ ÂhÃnaæ patvà devatà namassanto yÃcÃmi: `deva- rÃja, amhÃkaæ rÃjà nagare chaïe vattamÃne akÅÊitvà va siri- gabbhaæ pavisitvà vippalapanto nipanno, mayaæ tattha kÃra- ïaæ na jÃnÃma, rÃjÃ\<*<10>*>/ devatÃnaæ bahÆpakÃro anusaævaccharaæ sahassaæ vissajjetvà balikammaæ karoti\<*<11>*>/, idaæ\<*<12>*>/ nÃma nis- sÃya rÃjà vippalapatÅti Ãcikkha\<*<13>*>/, ra¤¤o no jÅvitadÃnaæ dethÃ' 'ti yÃcissÃmi, tvaæ tasmiæ khaïe saraæ parivattetvÃ\<*<14>*>/ `senÃ- pati, tumhÃkaæ ra¤¤o vyÃdhi nÃma n' atthi, so pana tava bhariyÃya Ummadantiyà paÂibaddhacitto, sace taæ\<*<15>*>/ labhissati jÅvissati noce marissati, sace tassa jÅvitaæ icchasi Ummadantiæ assa dehÅti' katheyyÃsÅti\<*<16>*>/" evaæ taæ uggaïhÃpetvà uyyojesi. So gantvà tasmiæ rukkhe nisÅditvà punadivase senÃpatinà taæ ÂhÃnaæ gantvà ÃyÃcite\<*<17>*>/ tathà abhÃsi, senÃpati "sÃdhÆ" 'ti vatvà devataæ vanditvà amacce jÃnÃpetvà nagaraæ pavisitvà rÃjanivesanaæ {abhiruyha} sirigabbhadvÃraæ ÃkoÂesi. RÃjà satiæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -rÆyhatÅti. 2 Bd ki¤ci. 3 Bd adds ti. 4 Bds rÃjapurisoti, Cks rajako. 5 Cks omit pana. 6 Cks -e. 7 Bd -i. 8 Bd -mittaæ, Bs duÂÂhaæmantaæ. 9 Bd ki-. 10 Cks omit rÃjÃ. 11 Bds kÃreti. 12 Cs Bd imaæ. 13 Bd -atha. 14 Bd paÂivattitvÃtÃta. 15 Bd naæ. 16 Bd vadeyyÃsÅti. 17 Bd -to. >/ #<[page 218]># %<218 XVIII. PaïïÃsanipÃta.>% upaÂÂhapetvÃ\<*<1>*>/ "ko eso" ti pucchi. "Ahaæ deva AhipÃrako" ti. Ath' assa rÃjadvÃraæ\<*<2>*>/ vivari. So pavisitvà rÃjÃnaæ vanditvà g. Ã.: @*>/ abravi: ra¤¤o mano Ummadantyà niviÂÂho, dadÃmi te taæ, parivÃrayassÆ\<*<4>*>/ 'ti. || Ja_XVIII:71 ||>@ Tattha namassato ti tumhÃkaæ vilÃpakÃraïaæ jÃnanatthaæ balikammaæ katvà namassantassa, tan ti ahaæ taæ Ummadantiæ tumhÃkaæ paricÃrikaæ katvà dadÃmÅti. Atha naæ rÃjà "samma AhipÃraka mama Ummadantiyà paÂibaddhacittatÃya vilapitabhÃvaæ yakkhÃpi jÃnantÅti" pucchi. "ùma devÃ" 'ti. So "sabbalokena kira me lÃmakabhÃvo ¤Ãto" ti lajji, dhamme patiÂÂhÃya anantaraæ g. Ã.: @*>/ ca dhaæse amaro na c' amhi, jano ca no\<*<6>*>/ pÃpam idan ti ja¤¤Ã, bhuso ca ty-Ãssa manaso vighÃto datvà piyaæ Ummadantiæ adiÂÂhÃ\<*<7>*>/ ti. || Ja_XVIII:72 ||>@ Tattha dhaæse ti samma AhipÃraka ahaæ tÃya saddhiæ kilesavasena paricÃrayanto pu¤¤ato ca dhaæseyyaæ, tÃya saddhiæ paricÃritamattena amaro ca na homi, mahÃjano ca me idaæ\<*<8>*>/ lÃmakabhÃvaæ jÃneyya, tato ayuttaæ ra¤¤Ã katan ti garaheyya, ta¤ ca mama datvà pacchà piyabhariyaæ adiÂÂhÃ\<*<9>*>/ tava manaso vighÃto c' assà 'ti attho. Sesà ubhinnam pi vacanapaÂivacanagÃthÃ: @*>/. || Ja_XVIII:73 ||>@ @*>/ karaæ manusso so ma¤¤atÅ: mÃ-y-idha ma¤¤iæsu a¤¤e\<*<12>*>/,>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -ahetvÃ. 2 so all three MSS. for rÃjà dvÃraæ? 3 Bd idametad. 4 Bds -cÃra- 5 Cks pu¤¤a¤. 6 Bd me. 7 Ck adhiÂÂhÃ. 8 Bd imaæ. 9 Ck adhiÂÂÃ, Cs adiÂÂhe, Bd adiÂhÃ. 10 Bd adds rÃjà Ãha. 11 Bd kammaæ. 12 so all three MSS. for jÃni a¤¤o? >/ #<[page 219]># %< 2. UmmadantÅjÃtaka. (527.) 219>% @< passanti bhÆtÃni karontam etaæ yuttà ca ye honti narà pathavyÃ. || Ja_XVIII:74 ||>@ @*>/ naro pathavyà saddheyya lokasmi: na sÃ\<*<2>*>/ piyà ti, bhuso ca ty-Ãssa manaso vighÃto datvà piyaæ Ummadantiæ adiÂÂhÃ\<*<3>*>/. || Ja_XVIII:75 ||>@ @*>/. || Ja_XVIII:76 ||>@ @@ @*>/ karohi kÃmaæ. || Ja_XVIII:78 ||>@ @*>/ so n' uttapate paresaæ na tena so jÅvati dÅgham Ãyu\<*<7>*>/, devÃpi pÃpena samekkhare na\<*<8>*>/. || Ja_XVIII:79 ||>@ @*>/ sÃmikehi padinnaæ dhamme Âhità ye paÂicchanti dÃnaæ paÂicchakà dÃyakà cÃpi\<*<10>*>/ tattha sukhapphalaæ ¤eva karonti kammaæ\<*<11>*>/. || Ja_XVIII:80 ||>@ @*>/ naro pathavyà saddheyya lokasmi: na sà piyà ti>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd aæ¤e te koci. 2 Bd name sÃ. 3 Ck adhi-. 4 Cks upehi. 5 Bd siva, Bs sivi. 6 Bd na. 7 Bd -uæ. 8 Bd adds athassa abhipÃrakassa Ãha. 9 Cks a¤¤Ãkataæ. 10 Bd vÃpi, Cks cÃpi. 11 Bd adds rÃjà Ãha. 12 Bd koci. >/ #<[page 220]># %<220 XVIII. PaïïÃsanipÃta.>% @< bhuso ca ty-Ãssa manaso vighÃto datvà piyaæ Ummadantiæ adiÂÂhÃ\<*<1>*>/. || Ja_XVIII:81 ||>@ @*>/. || Ja_XVIII:82 ||>@ @*>/ mayha tathà paresaæ so\<*<4>*>/ evaæ jÃnÃti sa vedi dhammaæ. || Ja_XVIII:83 ||>@ @*>/ nu te ko dha\<*<6>*>/ naro pathavyà saddheyya etc. || Ja_XVIII:84 ||>@ @@ @*>/ vadhissÃmi attÃnaæ kÃmahetukaæ, na hi dhammaæ adhammena ahaæ vadhituæ\<*<8>*>/ ussahe. || Ja_XVIII:86 ||>@ @*>/, mayà pamuttaæ\<*<10>*>/ tato nam avhayesi. || Ja_XVIII:87 ||>@ @@ @*>/ sabbaæ, mam etam Ãgacchatu bhÆmipÃla, yathÃsukhaæ Sibba\<*<12>*>/ karohi kÃmaæ. || Ja_XVIII:89 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck adhi-, adding abhipÃrako Ãha. 2 Cks -Ãti. 3 Cks idÃ, Bd idhaæ. 4 Bd yo. 5 Cks -Ã. 6 Bd koci. 7 Bd so nunÃhaæ. 8 Cks vyÃdhi. 9 Bd asibyÃ, Bs sibyÃ. 10 Cs pavuttaæ. 11 Bd -ha¤ ca. 12 Bd sivi. >/ #<[page 221]># %< 2. UmmadantÅjÃtaka. (527.) 221>% @*>/ yathà thalamhÃ. || Ja_XVIII:90 ||>@ @*>/ dhammÃtisÃraæ va\<*<3>*>/ manovighÃtaæ urasà ahaæ paccupadissÃmi\<*<4>*>/ sabbaæ pathavÅ yathà thÃvarÃnaæ tasÃnaæ. || Ja_XVIII:91 ||>@ @*>/ manovighÃtaæ dukkha¤ ca n' icchÃmi ahaæ paresaæ, eko p' imaæ hÃrayissÃmi\<*<5>*>/ bhÃraæ dhamme Âhito ka¤ci na tÃpayanto\<*<6>*>/. || Ja_XVIII:92 ||>@ @@ @*>/ abhisamparÃyaæ. || Ja_XVIII:94 ||>@ @*>/ SivirÃja vajjuæ\<*<9>*>/ sanegamà jÃnapadà ca sabbe yan te mayà UmmadantÅ padinnÃ, bhusehi rÃja vanathaæ sajÃhi. || Ja_XVIII:95 ||>@ @@ @*>/ me si hitÃnukampÅ dhÃtà vidhÃtà c' asi kÃmapÃlo,>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -ÂÂhi va, Bd -Âhivi. 2 Bd ettho. 3 Bd -ra¤ ca. 4 so Cks for upa-? Bd accuttarissÃmi. 5 Cks kÃra-. 6 Bds ki¤ci ahÃpayanto. 7 Cks mÃssa. 8 Ck na henadh-, Bds na hetaædh-. 9 Bds vajje. 10 Ck Ãhu-, Cs ahÆ-, Bd Ãhuïeyyo. >/ #<[page 222]># %<222 XVIII. PaïïÃsanipÃta.>% @< tayÅ hutà deva mahapphalà hi me, kÃmena me Ummadantiæ paÂiccha. || Ja_XVIII:97 ||>@ @*>/ AhipÃrakÃ\<*<2>*>/ tuvaæ dhammaæ acÃrÅ mama kattaputta, a¤¤o nu te ko idha sotthikattà dipado naro aruïe\<*<3>*>/ jÅvaloke. || Ja_XVIII:98 ||>@ @*>/ anuttaro si, tvaæ dhammagÆ dhammavidÆ sumedho, so dhammagutto ciram eva jÅva, dhamma¤ ca me desaya dhammapÃla. || Ja_XVIII:99 ||>@ @@ @*>/ naro, sÃdhu mittÃnaæ adubbho\<*<6>*>/, pÃpass'\<*<7>*>/ akaraïaæ sukhaæ. || Ja_XVIII:101 ||>@ @@ @*>/, ye vÃpi\<*<9>*>/ ¤atvà na sayaæ karonti, upamà imà mayhaæ tuvaæ suïohi: || Ja_XVIII:103 ||>@ @*>/ sati. || Ja_XVIII:104 ||>@ @*>/ adhammiko. || Ja_XVIII:105 ||>@ @*>/ sati. || Ja_XVIII:106 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks saccaæ. 2 all three MSS. -ka. 3 Cks -o. 4 Cks tav. 5 Bd -navÃ. 6 Bd Ã-. 7 all three MSS. -ssa. 8 read: kataæ asÃdhuæ asamekkha kammaæ? 9 Ck yoyavÃpi, Cs yo vÃpi. 10 Bd -aægate. 11 read hot'. 12 Bd ujuæ-. >/ #<[page 223]># %< 2. UmmadantÅjÃtaka. (527.) 223>% @*>/ AhipÃraka. || Ja_XVIII:108 ||>@ @*>/ haricandanaæ || Ja_XVIII:109 ||>@ @@ @@ @*>/ sivaæ karissasi ciraæ rajjaæ, pa¤¤Ã hi tava tÃdisÅ. || Ja_XVIII:112 ||>@ @*>/ anumodÃma yaæ dhammaæ na-ppamajjasi, dhammaæ pamajja khattiyo raÂÂhà cavati issaro. || Ja_XVIII:113 ||>@ @*>/ saggaæ gamissasi\<*<6>*>/. || Ja_XVIII:114 ||>@ @@ @@ @@ @@ @@ @@ @@ @@ @*>/ suciïïena divam pattÃ, mà dhammaæ rÃja pamÃdo ti. || Ja_XVIII:123 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -tu. 2 Bd vattiya. 3 Cks avyasaniæ, Bd abyÃsannaæ. 4 Cks me. 5 Bd rÃjÃ. 6 Cks -ti. 7 Bd dhamma¤ cara mahÃrÃja indo devà sabrahmakÃ. >/ #<[page 224]># %<224 XVIII. PaïïÃsanipÃta.>% Tattha sabbÃpÅti janinda aham p' etaæ ekako va paÂicchÃdetvà ÃnessÃmi tasmà Âhapetvà ta¤ ca mama¤ ca a¤¤o sabbo pi jano\<*<1>*>/ imassa kammassa katassa ÃkÃramattam pi na ja¤¤Ã na jÃnissanti\<*<2>*>/, bhusehÅti tÃya saddhiæ abhiramanto attano taïhÃvanathaæ bhusaæ karohi va¬¬hehi, manorathaæ pÆrehÅti, sajÃhÅti manorathaæ pana pÆretvà sace te na ruccati atha naæ sajÃhi, mayham eva paÂicchÃpehi\<*<3>*>/, kamma\<*<4>*>/ karan ti samma AhipÃraka yo manusso pÃpakammaæ karonto so pacchà mà idha a¤¤e idaæ pÃpakammaæ ma¤¤iæsu mà jÃnantÆ 'ti ma¤¤e ti cinteti, duccintitam\<*<5>*>/ etaæ tassa, kiækÃraïÃ: karontam eva hi naæ passanti bhÆtÃni ye ca\<*<6>*>/ Buddhà Paccekabuddhà Buddhaputtà iddhiyogena yuttà te ca naæ passanti yeva, na me piyà ti samma AhipÃraka a¤¤o nu te koci\<*<7>*>/ idha imasmiæ sakalÃya pi paÂhaviyà na me UmmadantÅ piyÃ\<*<8>*>/ ti evaæ\<*<9>*>/ sadda- heyya\<*<10>*>/, sÅho va selassa guhan ti mahÃrÃja sace taæ tvaæ idha na Ãnesi atha yathà sÅho kilesapariÊÃhe uppanne sÅhapotikÃya vasanaÂÂhÃnaæ maïiguhaæ upeti evaæ tassà vasanaÂÂhÃnaæ gaccha, gantvà tattha attano patthanaæ\<*<11>*>/ pÆrehÅti, sukhapphalan ti samma AhipÃraka, paï¬ità attano dukkhena puÂÂhÃ\<*<12>*>/ samÃnà na sukhavipÃkadÃyakakammaæ pariccajanti, sammohità vÃpi hutvà mohena mÆÊhà sukhena mattà pÃpakammaæ nÃma\<*<13>*>/ na samÃcaranti, yathÃsukhaæ Sibba\<*<14>*>/ karohi kÃman ti sÃmi SivirÃja, attano dÃsiæ pari- vÃrentassa\<*<15>*>/ garahà nÃma n' atthi, tvaæ yathÃsukhaæ yathÃjjhÃsayaæ kÃmaæ karohi, attano icchaæ pÆrehÅti, na tena so jÅvatÅti samma AhipÃraka, yo issaro 'mhÅti pÃpaæ karoti katvà ca kiæ\<*<16>*>/ maæ devamanussà vakkhantÅti\<*<17>*>/ na uttasati na ottapati na so tena kammena dÅghaæ kÃlaæ jÅvati khippam eva marati, devatÃpi ca naæ kiæ imassa pÃpara¤¤o rajjena varam assa vÃlukÃghaÂaæ gale bandhitvà maraïan ti lÃmakena cakkhunà olokenti, a¤¤Ãtakan ti mahÃrÃja a¤¤esaæ santakaæ tehi sÃmikehi padinnadÃnaæ ye attano dhamma Âhità paÂic- chanti te tattha\<*<18>*>/ paÂicchakà ca dÃyakà ca sabbe pi sukhapphalam eva kammaæ karonti, paÂiggÃhake hi paÂigaïhante taæ dÃnaæ dÃyakassa mahantaæ vipÃkaæ\<*<19>*>/ detÅti a¤¤o nu te --pe-- addhà piyà --pe--, yo attadukkhenà 'ti samma Ahi- pÃraka yo attano dukkhena pÅÊito taæ dukkhaæ parassa dahati attano sarÅrato parasarÅre khipati parassa vÃ\<*<20>*>/ sukhena attano sukhaæ dahati taæ parassa sukhaæ gahetvà attani pakkhipati attano dukkhaæ harissÃmÅti paraæ dukkhitaæ karoti attÃnaæ sukhessÃmÅti parasukhaæ nÃseti na so dhammaæ jÃnÃti, yo pana evaæ jÃnÃti yath' ev' idaæ mayhaæ sukhadukkhaæ tathà paresan ti sa vedi dhammaæ so dhammaæ jÃnÃti nÃma, ayam etissà gÃthÃya attho, piyena te dammÅti piyena kÃraïabhÆtena piyaæ phalaæ patthento dammÅti attho, piyaæ labhantÅti saæsÃre saæsarantà piyam eva labhanti, kÃmahetukan ti samma \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd a¤¤a sabbÃpi janÃ, Cks a¤¤e sabbo pi jano. 2 so all three MSS. for -issati? 3 Cks -cchÃdehi, Bd paÂidehi. 4 all three MSS. -iæ. 5 Bds duci-. Cks duccaritaæ. 6 Cks va. 7 Cks konu. 8 Ck yÃ, Cs viyÃ. 9 Cks etaæ. 10 Cks -hessati. 11 Bd manaæ. 12 so all three MSS. 13 Bd adds manasÃ. 14 Bd sÅvi. 15 Cs Bd -cÃ-. 16 Bds kam. 17 Bd ra-, Bd da-. 18 Bd nattha. 19 Bds vipphÃraæ. 20 Cks omit vÃ. >/ #<[page 225]># %< 2. UmmadantÅjÃtaka. (527.) 225>% AhipÃraka kÃmahetukaæ ayuttakaæ katvÃ\<*<1>*>/ attÃnaæ\<*<2>*>/ vadhissÃmÅti\<*<3>*>/ me pari- vitakko uppajjissati\<*<4>*>/, mayhaæ satin ti mama santakaæ, mama santi\<*<5>*>/ pi pÃÂho, mama santikÃyÃ\<*<6>*>/ ti evaæ ma¤¤amÃno, sace tvaæ taæ na kÃmesÅti attho, sabbajanassà 'ti sabbe\<*<7>*>/ seniye\<*<8>*>/ sannipÃtetvà tassa sabbajanassà 'ti\<*<9>*>/ ayaæ mayhaæ ahità ti pariccajissÃmi, tato avhayesÅti tato naæ aparigghattÃ\<*<10>*>/ ÃnÃpeyyÃsi\<*<11>*>/, adÆsiyan ti anaparÃdhaæ, katte ti tam eva aparena nÃmena Ãlapati, so hi ra¤¤o hitaæ karoti tasmà kattÃ\<*<12>*>/ ti vuccati, na cÃpi tyÃssà 'ti evaæ akiccakÃrÅti nagare tava koci pakkho pi na bhaveyya, nindan ti na kevalaæ upavÃdam eva sace pi maæ koci sammukhà nindissati pasaæsissati và dosaæ và pana Ãropento garahissati tan p' ahaæ nindaæ pasaæsaæ garaha¤ ca sabbaæ sahissÃmi, sabbam etaæ mamÃgacchatÆ 'ti vadati, tamhà ti yo ete nindÃdayo na gaïhÃti tamhà purisà issariyasaækhÃtà sirÅ ca pa¤¤ÃsaækhÃtà lakkhÅ ca thalaÂÂhÃnato suvuÂÂhisaækhÃtà Ãpo viya apeti na patiÂÂhÃti, etto ti ito mama tassà pariccattakÃraïato, dhammÃtisÃram và ti dhammaæ atikka- mitvà pavattaæ\<*<13>*>/ akusalaæ và yaæ ki¤ci hoti, paccupadissÃmÅti sam- paÂicchissÃmi\<*<14>*>/, thÃvarÃnaæ tasÃnan ti yathà mahÃpaÂhavÅ khÅnÃsavÃna¤ ca puthujjanÃna¤ ca na ki¤ci na paÂicchati sabbaæ adhivÃseti tath' evÃham pi sabbam etaæ paÂicchissÃmi adhivÃsessÃmÅti dÅpeti, eko pi man ti ahaæ eko\<*<15>*>/ va imaæ attano dukkhabhÃraæ hÃrayissÃmi\<*<16>*>/ vahissÃmi\<*<17>*>/, dhamme Âhito ti vinicchayadhamme paveïidhamme\<*<18>*>/ tividhasucaritadhamme Âhito hutvÃ, saggÆ- pagan ti devapu¤¤akammaæ nÃm' etaæ saggÆpagaæ hoti, ya¤¤e\<*<19>*>/ dhanan ti ya¤¤adhanaæ, ayam eva và pÃÂho, UmmadantÅti UmmadantÅ pi mama sahÃyikà tvam pi sahÃyako, pitaro ti brahmÃno\<*<20>*>/, sabbe ti na kevalaæ devabrahmuno\<*<21>*>/ sabbe raÂÂhavÃsino maæ passatha bho sahÃyakassa bhariyà sahÃyikà iminà gehe katà ti nindeyyuæ, na hetadhamman\<*<22>*>/ ti na hi etaæ adhammikaæ, yaæ te mayà ti yasmà mayà sÃ\<*<23>*>/ tuyhaæ dinnÃ\<*<24>*>/ tasmà etaæ adhammo ti na vadissanti\<*<25>*>/, satan ti satÃnaæ BuddhÃdÅnaæ khantimettÃ- bhÃvanÃsÅlÃcÃrasaækhÃtÃni dhammÃni suvaïïitÃni, tÃni\<*<26>*>/ samuddavelà va durac- cayÃni, tasmà yathà samuddo velaæ nÃtikkamati evaæ aham pi sÅlavelaæ\<*<27>*>/ nÃtikkamÃmÅti\<*<28>*>/ vadati, Ãhuneyyo me sÅti mahÃrÃja tvaæ mama Ãhuna- pÃhunasakkÃrassa\<*<29>*>/ anucchaviko, dhÃtà vidhÃtà casi\<*<30>*>/ kÃmapÃlo ti tvaæ deva mama dhÃraïato dhÃtà issariyamukhassÃpi\<*<31>*>/ dahanato vidhÃtà icchita- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks akatvÃ, Bd ayuttaæ katvÃ. 2 Bs adds na. 3 Bd pavissÃmiti. 4 Bds uppajati. 5 so Cks for santiæ? Bd mayhaæ pasinti, Bs mayhaæ seti. 6 so Cks; Bd santakÃsÃyÃ. 7 Bds -Ã. 8 Ck Bd -yo, Cs seïiyo. 9 Bds -nassa, omitting ti. 10 Bd -hitattÃ. 11 Bd ÃneyyÃsi, Ck anÃpeyyÃsi, Bs aneyyÃsi. 12 Cks kaccÃ. 13 Cks -Ã. 14 Cs sampaÂissacchisÃmi, Bd paccuttarissÃmiti sampaÂicchissami dhÃrayissÃni, Bs paccuparissÃmÅti sampaÂicchà dhÃressÃmi. 15 Bd ekako. 16 Cks kÃr-, Bs tÃr-? 17 Cks ehiss-, Bd vah or gah-, Bs pah-. 18 Bds -ïiyadh-. 19 Cks -Ã. 20 Ck brahmaïo, Cs brÃhmano. 21 so Cks for -mÃno; Bd brahmaïo, omitting deva. 22 all three MSS. hetaædh. 23 Cks omit sÃ. 24 Cks -aæ. 25 Bd nevadissati. 26 Bd omits tÃni. 27 Cks sÅlaæ-. 28 Bks -missÃmÅti. 29 Bd omits pÃhuna. 30 Bds vasi. 31 Bds -sukhassÃpi. >/ #<[page 226]># %<226 XVIII. PaïïÃsanipÃta.>% patthitÃnaæ kÃmÃnaæ pÃlanato kÃmapÃlo, tayi\<*<1>*>/ hutà ti tuyhaæ dinnÃ\<*<2>*>/, kÃmena me ti mama patthanÃya\<*<3>*>/ Ummadantiæ paÂicchÃ\<*<4>*>/ 'ti; evaæ AhipÃrako ra¤¤o deti, rÃjà na mayhaæ attho ti paÂikkhipati, gÆthapatitaæ\<*<5>*>/ sÃkuïikaæ\<*<6>*>/ pacchiæ piÂÂhipÃdena paharitvà aÂaviyaæ khipantà viya ubho pi naæ jahant' eva, idÃni rÃjà punÃkathanatthÃya taæ santajjento addhà hÅti g. Ã., tattha kattaputtÃ\<*<7>*>/ 'ti pitÃ\<*<8>*>/ pi 'ssa kattà va\<*<9>*>/ teïa taæ evaæ Ãlapati, i. v. h.: addhà tvaæ ito pubbe mayhaæ sabbaæ dhammaæ acari hitam eva\<*<10>*>/ akÃsi, ajja\<*<11>*>/ pana paÂipakkho hutvà bahuæ\<*<12>*>/ kathesi, mà evaæ vippalapi, a¤¤o nu te dipado naro ko idha jÅvaloke aruïe yeva sotthiæ kattÃ\<*<13>*>/, sace hi ahaæ viya a¤¤o rÃjà tava bhariyÃya paÂibaddhacitto abhavissa anto aruïe yeva tava sÅsaæ chindÃ- petvà taæ attano ghare kareyya, ahaæ pana akusalabhayen 'eva na karomi, tuïhÅ hohi, na me tÃya\<*<14>*>/ attho ti santajjesi; so taæ sutvà puna pi ki¤ci vattuæ asakkonto ra¤¤o thutivasena tvaæ nÆ\<*<15>*>/ 'ti g. Ã., tass 'attho mahÃrÃja tvaæ ¤eva sakala-JambudÅpe sabbesaæ narindÃnaæ seÂÂho tvaæ anuttaro tvaæ vinicchayadhammapaveïidhammasucaritadhammÃnaæ\<*<16>*>/ gopÃya tena dhammagÆ tesaæ\<*<17>*>/ vidahitattà dhammavidÆ tvaæ sumedho\<*<18>*>/ tvam yaæ dhammaæ gopesi ten 'eva gutto, ciraæ jÅva dhamma¤ ca me desehi dhammapÃla dhammagopaka rÃja pavarÃ\<*<19>*>/ 'ti; atha rÃjà dh. desento tadiæghÃ, ti Ãdim Ã., tattha iæghà 'ti codanatthe nipÃto, yasmà maæ tvaæ codesi tasmà ti attho, satan ti Bud- dhÃdÅhi sappurisehi Ãsevitaæ, sÃdhÆ ti sundaro\<*<20>*>/ pasattho vinicchayapaveïi- sucaritadhammo rocesÅti dhammaruci, tÃdiso hi jÅvitaæ jahanto pi akiccaæ na karoti tasmà sÃdhu, pa¤¤Ãïavà ti ¤Ãïasampanno, mittÃnaæ adubbho ti mittassa adubbhanabhÃvo\<*<21>*>/, Âhitadhammassà 'ti patiÂÂhitatividhadhammassa, Ãsethà 'ti Ãseyyum nisÅdeyyuæ, desanÃsÅsam ev' etaæ\<*<22>*>/, cattÃro iriyÃpathe su- khaæ kappeyyun ti ayaæ pan 'ettha attho, sÅtacchÃyÃyà 'ti puttadÃra¤Ãti- mittÃnaæ sÅtacchÃyÃya, saæghare ti saæghare attano gehe adhammabalidaï¬Ã- dÅhi anupaddutasukhaæ passeyyun\<*<23>*>/ ti dasseti, na vÃhametan ti samma Ahi- pÃraka yaæ etaæ\<*<24>*>/ asamekkhitvà kataæ asÃdhukammaæ etaæ ahaæ na roca- yÃmi, ye vÃpi ¤atvÃna ti ye và pana rÃjÃno ¤atvà tulayitvà tÅretvÃosayaæ karonti tes' Ãhaæ kammaæ rocemÅti adhippÃyo, imà upamà ti imasmiæ pan' atthe tvaæ mayhaæ imà dve upamà suïohi, jimhan ti vaækaæ, nette ti yo tà gÃviyo neti\<*<25>*>/ tasmiæ jeÂÂhakausabhe, pagevà 'ti tasmiæ adhammaæ carante itarà pajà pag eva carati ativiya karotÅti attho, dhammiko ti cattÃri agatigamanÃni pahÃya dhammena r. kÃreti\<*<26>*>/, amarattan ti devattaæ, ratanan ti savi¤¤Ãïakaratanaæ\<*<27>*>/, vatthiyan ti kÃsikavattham eva, as- sitthiyo ti vÃtasamagatiasse pi uttamarÆpadharà itthiyo pi, ratanaæ maïika¤cà 'ti sattavidharatana¤ ca mÃïikkamayabhaï¬a¤ ca\<*<28>*>/, abhipÃla- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks tayÃ. 2 Cks -a. 3 Bs kÃmena. 4 Cks -a. 5 Bds bhÆmiyaæ pa-. 6 Cks -ka, Bd -ïinaæ. 7 all three MSS. kattha-. 8 so all three MSS. 9 Ck katthà va, Bd kattà ca. 10 Bd adds va¬himeva. 11 Bd idÃni. 12 Cks -u. 13 Cks katvÃ. 14 Bd ettÃya. 15 Cks nÆnÃ. 16 Bd -paveïiya-. 17 Cks -guttosaæ. 18 Bd adds so. 19 Ck carÃ, Cs pacarÃ, Bds javarÃ. 20 Cks add ti. 21 Cks -bhÃge. 22 Bd eva cetaæ. 23 Cks vase-. 24 Bd yathà taæ. 25 Cks neneti. 26 Bd -ento. 27 Bds savi¤¤ÃïakÃvi¤¤Ãïakaratanaæ. 28 Ck mÃni-, Bds mahagghabhaï¬aka¤ca. >/ #<[page 227]># %< 3. MahÃbodhijÃtaka. (528.) 227>% yantÅti alaækarontÃ\<*<1>*>/ rakkhanti, na. tassà 'ti tassa cakkavattirajjassÃpi hetu na visamaæ careyya\<*<2>*>/, usabho 'smÅti yasmà ahaæ SivÅnaæ majjhe jeÂÂhakarÃjà hutvà jÃto tasmà cakkavattirajjakaraïam\<*<3>*>/ pi visamaæ na carÃmÅti attho, netà ti mahÃrÃjÃnaæ\<*<4>*>/ kusalesu patiÂÂhapetvà devanagaraæ netà hitakÃraïena tassa pitÃ\<*<5>*>/ SivirÃjà kira dhammarÃjÃ\<*<6>*>/ ti sakala-JambudÅpe ¤Ãtattà uggato samena raÂÂhaæ pÃlanato\<*<7>*>/ raÂÂhapÃlo, apacÃyamÃno ti SivÅnaæ porÃïakarÃjÆnaæ paveïidhammaæ apacÃyamÃno, so ti so ahaæ tam eva dhammaæ cintemi\<*<8>*>/ manasikaromi, na vatte ti\<*<9>*>/ tena kÃraïena attano cittassa vase na vattÃmi; evaæ M-assa dhammakathaæ sutvà AhipÃrako thutiæ karonto addhà hÅti Ãdim Ã., na pamajjasÅti attanÃ\<*<10>*>/ kathitadhammaæ\<*<11>*>/ na-ppamajjasi tatth' eva vattesi, dhammaæ pamajjà 'ti\<*<12>*>/ dhammaæ pammussitvÃ\<*<13>*>/ agativasena gantvÃ\<*<14>*>/; evaæ so tattha\<*<15>*>/ thutiæ katvà dhammacariyÃya niyojento\<*<16>*>/ uttariæ dasagÃthÃ\<*<17>*>/ abhÃsi, tÃ\<*<18>*>/ heÂÂhà TesakuïajÃtake vaïïità va. Evaæ AhipÃrakasenÃpatinà ra¤¤o dhamme desite rÃjà Ummadantiyà paÂibaddhacittaæ vinodesi. S. i. d. Ã. s. j. s. (SaccapariyosÃne so bhikkhu sotÃpattiphale patiÂÂhahi): "Tadà SunandasÃrathi ùnando ahosi, AhipÃrako SÃriputto, UmmadantÅ UppalavaïïÃ, sesaparisà BuddhaparisÃ, SivirÃjà aham evÃ" 'ti. UmmadantÅjÃtakaæ. $<3. MahÃbodhijÃtaka.>$ Kinnu daï¬aæ kimÃjinan ti. Idaæ S. J. v. pa¤¤ÃpÃra- miæ Ã. k. Vatthuæ MahÃummagge Ãvibhavissati. Tadà pana S. "na bhikkhave idÃn' eva pubbo pi T. pa¤¤avà parappavÃdamaddano yevÃ" 'ti vatvà a. Ã.: A. B. Br. r. k. Bo. KÃsiraÂÂhe asÅtikoÂivibhavassa udicca- brÃhmaïamahÃsÃlassa\<*<19>*>/ kule nibbatti\<*<20>*>/, BodhikumÃro ti 'ssa nÃmaæ kariæsu. So vayappatto TakkasilÃya\<*<21>*>/ uggahita- sippo paccÃgantvà agÃramajjhe vasanto aparabhÃge kÃme pahÃya Himavantapadesaæ pavisitvà paribbÃjakapabbajjaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds ÃlokaækarontÃ. 2 Cks mareyyuæ. 3 Bd -kÃr-. 4 Bds mahÃjanaæ. 5 Bds hitÃ. 6 Bds dhammacÃrÅ. 7 Bd raÂhapÃlayanatÃya. 8 Bd anucintayanto. 9 Bds yasmà in the place of manasi--ti. 10 Bds -no. 11 Bd -e. 12 Cks parimajjasÅti. 13 Bd samussitvÃ. 14 Bds ag-. 15 Bds tassa. 16 Bs dhamma¤carà ti uyyojento, Bs -uojento. 17 Bds uttari tassa osÃnagÃthÃ. 18 Cks te. 19 Cks -la. 20 Cks -itva. 21 Bd -yaæ. >/ #<[page 228]># %<228 XVIII. PaïïÃsanipÃta.>% pabbajitvà tattha vanamÆlaphalÃhÃro ciraæ vasitvà vassÃratta- samaye Himavantà oruyha cÃrikaæ caranto anupubbena BÃrÃïasiæ\<*<1>*>/ patvà rÃjuyyÃne vasitvà punadivase paribbÃja- kasÃruppena nagare bhikkhÃya caranto rÃjadvÃraæ pÃpuïi. Tam enaæ sÅhapa¤jare Âhito rÃjà disvà tassa upasame pasÅ- ditvà taæ attano bhavanaæ pavesetvà rÃjapallaæke nisÅdÃ- petvà katapaÂisanthÃro thokaæ dhammakathaæ sutvà nÃnagga- rasabhojanaæ dÃpesi. M. bhattaæ gahetvà cintesi: "idaæ rÃjakulaæ nÃma bahudosaæ bahupaccÃmittaæ hoti\<*<2>*>/, ko nu kho mama uppannaæ bhayaæ nittharissatÅti\<*<3>*>/" so avidÆre Âhitaæ rÃjavallabhaæ ekaæ piÇgalasunakhaæ\<*<4>*>/ disvà mahantaæ\<*<5>*>/ bhatta- piï¬aæ gahetvà tassa dÃtukÃmatÃkÃraæ\<*<6>*>/ dassesi. RÃjà ¤atvà sunakhassa bhÃjanaæ ÃhÃrÃpetvà bhattaæ gÃhÃpetvà dÃpesi, M. pi tassa datvà bhattakiccaæ niÂÂhÃpesi. RÃjÃpi tassa\<*<7>*>/ paÂi¤¤aæ gahetvà antonagare\<*<8>*>/ rÃjuyyÃne païïasÃlaæ kÃretvà pabbajitaparikkhÃre datvà taæ tattha vÃsesi\<*<9>*>/, devasika¤ c' assa dve tayo vÃre upaÂÂhÃnaæ agamÃsi, bhojanakÃle pana M. niccaæ rÃjapallaæke yeva nisÅdati, rÃjabhojanam eva bhu¤jati, evaæ dvÃdasa saævaccharÃni atÅtÃni. Tassa pana ra¤¤o pa¤ca amaccà attha¤ ca dhamma¤ ca anusÃsanti, tesu eko ahetu- vÃdi\<*<10>*>/ eko issarakÃraïavÃdi\<*<11>*>/ eko pubbekatavÃdi eko uccheda- vÃdi eko khattavijjavÃdi\<*<12>*>/. Tesu ahetukavÃdi "ime sattà saæsÃrasuddhikÃ" ti mahÃjanaæ uggaïhÃpesi, issarakÃraïa- vÃdi "ayaæ loko issaranimmito" ti uggaïhÃpesi, pubbekatavÃdi "imesaæ sattÃnaæ sukhaæ và dukkhaæ và uppajjamÃnaæ\<*<13>*>/ pubbekaten' eva uppajjatÅti" gaïhÃpesi, ucchedavÃdi "ito paralokagatÃ\<*<14>*>/ nÃma n' atthi, ayaæ loko ucchijjatÅti" gaïhÃ- pesi, khattavijjavÃdi\<*<12>*>/ "mÃtÃpitaro pi mÃretvà attano va attho kÃmetabbo\<*<15>*>/" ti gaïhÃpesi. Te ra¤¤o vinicchaye niyuttà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks iyaæ. 2 Cks -mittà honti. 3 Ck nitta-. 4 Bd siÇgÃla-. 5 Bd mahÃsatto. 6 Cks -makÃkÃraæ. 7 Bd ssa. 8 Cks attano nagare. 9 Bd tasmiæ vÃsÃpesi. 10 Ck he-, Bd ahetukavÃdi. 11 Cks -ïamittavÃdi. 12 Bd khetta-. 13 Bd -nÃnaæ. 14 Cs -kaægatÃ, Bd -kaægato. 15 Bd kÃtabbo. >/ #<[page 229]># %< 3. MahÃbodhijÃtaka. (528.) 229>% la¤cakhÃdakà hutvà assÃmikaæ sÃmikaæ\<*<1>*>/ karonti. Ath' eka- divasaæ eko puriso kÆÂaÂÂaparÃjito M-aæ bhikkhÃya rÃjagehaæ pavisantaæ disvà vanditvà "bhante, tumhe rÃjagehe bhu¤ja- mÃnà vinicchayÃmacce la¤caæ gahetvà lokaæ vinÃsente kasmà ajjhÆpekkhatha, idÃni 'mhi pa¤cahi amaccehi kÆÂaÂÂakÃrassa hatthato la¤caæ gahetvà sÃmiko va samÃno assÃmiko kato" ti paridevi. So tasmiæ kÃru¤¤avasena vinicchayaæ gantvà dhammena vinicchinitvà sÃmikaæ ¤eva sÃmikaæ akÃsi, mahÃ- jano ekappahÃren' eva mahÃsaddena sÃdhukÃraæ adÃsi. RÃjà taæ saddaæ sutvà "kiæsaddo nÃmÃyan" ti pucchitvà tam atthaæ sutvà katabhattakiccaæ M-aæ upanisÅditvà pucchi: "bhante ajja kira vo\<*<2>*>/ aÂÂo vinicchito" ti. "ùma mahÃrÃjÃ" 'ti. "Bhante tumhesu vinicchinantesu mahÃjanassa va¬¬hi\<*<3>*>/ bhavissatÅti\<*<4>*>/ ito paÂÂhÃya tumhe va vinicchinathÃ" 'ti. "MahÃ- rÃja, mayaæ pabbajità nÃma, n' etaæ amhÃkaæ kamman" ti. "Bhante mahÃjane kÃru¤¤ena kÃtum vaÂÂati, tumhe sakala- divasaæ mà vinicchinatha, uyyÃnato pana idhÃgacchantÃ\<*<5>*>/ vinicchayaÂÂhÃnaæ gantvà pÃto va cattÃro aÂÂe vinicchinatha, bhutvà uyyÃnaæ gacchantà cattÃro, evaæ mahÃjanassa va¬¬hi\<*<3>*>/ bhavissatÅti". So tena punappuna yÃciyamÃno "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà tato paÂÂhÃya tathà akÃsi. KÆÂaÂÂakÃrakà okÃsaæ\<*<6>*>/ na\<*<7>*>/ labhiæsu, te pi amaccà la¤caæ alabhantà dug- gatà hutvà cintayiæsu: "BodhiparibbÃjakassa vinicchinana- kÃlato\<*<8>*>/ paÂÂhÃya mayaæ ki¤ci na labhÃma, handa naæ rÃja- veriko ti vatvà ra¤¤o antare paribhinditvà mÃrÃpemÃ\<*<9>*>/" 'ti te rÃjÃnaæ upasaækamitvà "mahÃrÃja BodhiparibbÃjako tumhÃkaæ anatthakÃmo" ti asaddhahantena ra¤¤Ã\<*<10>*>/ "sÅlavà esa ¤Ãïa- sampanno, na evaæ karissatÅti" vutte "mahÃrÃja, tena\<*<11>*>/ sa- kalanagaravÃsino attano hatthe katÃ\<*<12>*>/, kevalaæ amhe yeva \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds sÃmikaæ assÃmikaæ. 2 Bds te. 3 Bd vu¬hi. 4 Bd -ssati. 5 Bd -o. 6 Cks la¤caæ. 7 Cks alabh- in the place of na labh-. 8 Ck -cchinakÃ-, Bd -cchanakÃ-. 9 Bds -pessÃmÃ. 10 Cks -tenaæ ra¤¤o. 11 Bd adds hi. 12 Cs kathÃ, Bd katvÃ. >/ #<[page 230]># %<230 XVIII. PaïïÃsanipÃta.>% pa¤ca jane kÃtuæ na sakkoti\<*<1>*>/, sace amhÃkaæ na saddahatha tassa idhÃgatakÃle parisaæ olokethÃ" 'ti Ãhaæsu. RÃjà "sÃdhÆ" 'ti sÅhapa¤jare Âhito taæ Ãgacchantaæ olokento parivÃraæ disvà attano a¤¤Ãïena aÂÂakÃrakamanusse tassa parivÃro ti ma¤¤amÃno bhijjitvà te amacce pakkosÃpetvà "kin ti karomÃ" 'ti pucchi. "GaïhÃpetha naæ devÃ" 'ti. "OÊÃrikaæ aparÃdhaæ apassantà naæ\<*<2>*>/ kathaæ gaïhÃpessÃmÃ\<*<3>*>/" 'ti. "Tena hi mahÃrÃja pakatiparihÃram assa hÃpetha, taæ parihÃyantaæ disvà paï¬ito paribbÃjako kassaci anÃrocetvà sayam eva palÃyissatÅti". RÃjà "sÃdhÆ" 'ti vatvà anupubbena tassa parihÃraæ hÃpesi. PaÂhamadivasaæ tÃva taæ tuccha- pallaæke yeva nisÅdÃpesuæ, so pallaækaæ disvà va ra¤¤o pari- bhinnabhÃvaæ ¤atvà uyyÃnaæ gantvà taæ divasam eva pakkamitukÃmo hutvà "ekantena\<*<4>*>/ ¤atvà pakkamissÃmÅti\<*<5>*>/" na pakkÃmi, ath' assa punadivase tucchapallaæke nisinnassa ra¤¤o pakkabhatta¤ ca a¤¤a¤ ca gahetvà missakabhattaæ adaæsu, tatiyadivase mahÃtalaæ pavisituæ adatvà sopÃnasÅse yeva Âhapetvà missakabhattaæ adaæsu, so taæ ÃdÃya uyyÃ- naæ gantvà bhattakiccaæ akÃsi, catutthadivase heÂÂhÃpÃsÃde Âhapetvà kaïÃjakabhattaæ adaæsu\<*<6>*>/, tam pi gahetvà uyyÃnaæ gantvà bhattakiccaæ akÃsi. RÃjà amacce pucchi: "mahÃ- BodhiparibbÃjako sakkÃre parihÃpite\<*<7>*>/ pi na pakkamati, kin ti\<*<8>*>/ karomÃ" 'ti. "Deva, na so bhattatthÃya carati chattatthÃya pana carati, sace bhattatthÃya careyya paÂhamadivase\<*<9>*>/ yeva palÃyeyyÃ" 'ti "IdÃni kiæ karomÃ" 'ti. "Sve ghÃtÃpetha naæ mahÃrÃjÃ" 'ti. So "sÃdhÆ" 'ti tesaæ yeva hatthe khagge Âhapetvà "sve antaradvÃre {ÂhatvÃ} pavisantass' eva sÅsaæ chinditvà khaï¬Ãkhaï¬ikaæ katvà ka¤ci\<*<10>*>/ ajÃnÃpetvà vacca- kuÂiyaæ pakkhipitvà nahÃtvà ÃgaccheyyÃthÃ" 'ti Ãha. Te "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà "sve Ãgantvà evaæ karissÃmÃ" ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd sakkÃ. 2 Bd omits naæ. 3 Bd -hÃmÃ. 4 so Cks for ekaæsena? Bd pikantena. 5 Cks -missatÅti. 6 Bd adds so. 7 Cks -to. 8 Bds add naæ. 9 Bd -saæ. 10 Bd ki-. >/ #<[page 231]># %< 3. MahÃbodhijÃtaka. (528.) 231>% a¤¤ama¤¤aæ vicÃretvà attano attano nivesanÃni Ãgamiæsu\<*<1>*>/. RÃjÃpi sÃyaæ bhuttabhojano sirisayane nipajjitvà M-assa guïe anussari, ath' assa tÃvad eva soko uppajji, sarÅrato sedà mucciæsu\<*<2>*>/, sayane assÃdam alabhanto aparÃparaæ parivatti. Atha naæ aggamahesÅ upanipajji, so tÃya saddhiæ sallÃ- pamattam pi na kari, atha naæ sà "mahÃrÃja, kin nu kho sallÃpamattam pi na karotha, api nu\<*<3>*>/ me koci aparÃdho atthÅti" pucchi. "N' atthi devÅti, api ca kho BodhiparibbÃ- jako kira amhÃkaæ paccatthiko jÃto ti, tassa sve ghÃta- natthÃya pa¤ca amacce ÃïÃpesiæ, te taæ hanitvÃ\<*<4>*>/ khaï¬Ã- khaï¬ikaæ katvà vaccakÆpe khipissanti, so pana amhÃkaæ dvÃdasa saævaccharÃni bahuæ dh. d., ekÃparÃdho pi 'ssa mayà paccakkhato na diÂÂhapubbo, parapattiyena pana hutvà tassa mayà vadho Ãïatto, tena kÃraïena socÃmÅti". Atha naæ sÃ\<*<5>*>/ "sace te deva so paccatthiko jÃto taæ ghÃtento kiæ socasi, paccat- thikaæ nÃma puttam pi ghÃtetvà attano va sotthibhÃvo kÃtabbo, mà cintayitthÃ\<*<6>*>/" 'ti assÃsesi. So tassà vacanena paÂiladdhassÃso niddaæ okkami. Tasmiæ khaïe koleyyako piÇgalasunakho\<*<7>*>/ taæ kathaæ sutvà "sve mayà attano balena tassa jÅvitadÃnaæ dÃtuæ vaÂÂatÅti" cintetvà punadivase pÃto va pÃsÃdà oruyha mahÃdvÃraæ Ãgantvà ummÃre sÅsaæ katvà M-assa Ãgamanamaggaæ\<*<8>*>/ olokento nipajji. Te khaggahatthÃpi amaccà pÃto va Ãgantvà anantaradvÃre\<*<9>*>/ aÂÂhaæsu. Bo. pi velaæ sallakkhetvà uyyÃnà nikkhamma rÃjadvÃraæ Ãgacchi\<*<10>*>/, atha naæ sunakho disvà mukhaæ vivaritvà catasso dÃÂhà dassetvà "kiæ bhante JambudÅpatale a¤¤attha bhikkhaæ na labhasi, amhÃkaæ rÃjà tava mÃraïatthÃya pa¤cÃmacce khagga- hatthe antaradvÃre\<*<11>*>/ Âhapesi, mà tvaæ nalÃÂena maccuæ gahetvà Ãgami\<*<12>*>/, sÅghaæ\<*<13>*>/ pakkamÃ" 'ti mahÃsaddena viravi. So sabbaruda¤¤utÃya tam atthaæ ¤atvà tato nivattitvà uyyÃnaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -aæsu. 2 Bd mu¤c-. 3 Bds add kho. 4 Bds te pana naæ mÃritvÃ. 5 Bd adds Ãha. 6 Bd socittÃ. 7 Bd siÇgÃla-. 8 Ck -mattaæ. 9 so Cks for antaradvÃre? Bds Ãnantare. 10 Cs Ãga¤chi, Bds agamÃsi. 11 Bd dvÃrantare. 12 Bds ÃgamÃsi. 13 Bd siÇgaæ. >/ #<[page 232]># %<232 XVIII. PaïïÃsanipÃta.>% gantvà pakkamanatthÃya parikkhÃre Ãdiyi. RÃjÃpi sÅhapa¤jare Âhito taæ Ãgacchanta¤ c' adisvà "sace ayaæ mama paccat- thiko\<*<1>*>/ uyyÃnaæ gantvà balaæ sannipÃtetvà kammasajjo bha- vissati no ce attano parikkhÃre gahetvà gamanasajjo bhavissati, jÃnissÃmi tÃv' assa kiriyan" ti uyyÃnaæ gantvà M-aæ attano parikkhÃre ÃdÃya "gamissÃmÅti" païïasÃlato nikkhamantaæ caækamanakoÂiyaæ disvà vanditvà ekamantaæ Âhito paÂha- maæ g. Ã.: @@ Tass' attho: bhante, pubbe tvaæ amhÃkaæ gharaæ Ãgacchanto daï¬ÃdÅni gaïhÃsi, ajja pana kena kÃraïena daï¬a¤ ca ajina¤ ca chattupÃhana¤ ca mattikapasibbakolambanaæ\<*<2>*>/ aækusa¤ ca mattikapatta¤ ca saæghÃÂi¤ cà 'ti sabbe p' ime parikkhÃre taramÃno gaïhÃsi, kataran nu disaæ patthesi, kattha gantu- kÃmo sÅti pucchi. Taæ sutvà M. "ayaæ attanà katakammaæ na jÃnÃtÅti ma¤¤e ti, jÃnÃpessÃmi nan" ti dve gÃthà abhÃsi: @*>/ abhinikÆjitaæ\<*<4>*>/. || Ja_XVIII:125 ||>@ @*>/ va nadati sukkadÃÂhaæ vidaæsayaæ\<*<6>*>/ tava sutvà sabhariyassa vÅtasaddhassa\<*<7>*>/ mam patÅti. || Ja_XVIII:126 ||>@ Tattha abhinikÆjitan\<*<8>*>/ ti etena\<*<9>*>/ tava sunakhena evaæ mahÃviravena viravitaæ na jÃnÃmi, ditto\<*<5>*>/ và 'ti dappito\<*<10>*>/ viya, sabhÃriyassà 'ti tava sabhariyassa mama mÃraïatthÃya pa¤cannaæ\<*<11>*>/ amaccÃnaæ ÃïattabhÃvaæ kathen- tassa sutvà tvaæ kiæ\<*<12>*>/ a¤¤attha bhikkhaæ na labhasi ra¤¤o\<*<13>*>/ te vadho Ãïatto idha mÃgacchÅti\<*<14>*>/ ditto\<*<5>*>/ va nadatÅti, vÅtasaddhassa\<*<15>*>/ mampatÅti mam' antare vigatasaddhassa\<*<16>*>/ tava vacanaæ sutvà evam nadatÅti Ã. Tato rÃjà attano dosaæ sampaÂicchitvÃ\<*<17>*>/ khamÃpento catutthaæ g. Ã.: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds add bhaveyya. 2 Bd -na, Bs -ka. 3 Bd siÇgÃ-. 4 Cks abhinikujjitaæ for nikÆjitam? Bd -nÃbhinikujitaæ. 5 Bd diÂho. 6 Bd vidh-. 7 Ck -sabbassa, Cs bhÅtasaï¬assa? Bd vigatisaddassa. 8 Cks -kujji-. 9 Bs evaæ. 10 Bd dippa-, Bs dammi-. 11 Cks -Ãnam. 12 Bds kiæ tvaæ. 13 Bds -Ã. 14 Cs -ga¤chÅti. 15 Ck viyasaddhasaddhassa, Cs vÅnasaddhassa, Bd vigatasaddassa. 16 Bd -saddassa. 17 Bds add taæ. >/ #<[page 233]># %< 3. MahÃbodhijÃtaka. (528.) 233>% @@ Tattha bhiyyo ti sabbaæ etaæ mayÃ\<*<1>*>/ Ãïattaæ ayaæ me doso esa panÃ- haæ idÃni adhikataraæ tava\<*<2>*>/ pasÅdÃmi idh' eva vasa mà a¤¤attha gamÃ\<*<3>*>/ ti. Taæ sutvà M. "mahÃrÃja paï¬ità nÃma tÃdisena para- pattiyena apaccakkhakÃrinà saddhiæ na vasantÅti" vatvà tassa anÃcÃraæ pakÃsento Ã.: @*>/ sabalo ahu, sabbalohitako dÃni, kÃlo pakkamituæ mama. || Ja_XVIII:128 ||>@ @@ @@ @*>/ va udakatthiko. || Ja_XVIII:131 ||>@ @@ @*>/ migo sÃkhassito yathÃ. || Ja_XVIII:133 ||>@ @@ @*>/. || Ja_XVIII:135 ||>@ @@ Tattha sabbaseto ti mahÃrÃja paÂhamaæ eva tava nivesane mama odano\<*<8>*>/ sabbaseto ahosi, yaæ tvaæ bhu¤jasi tam eva maæ dÃpesÅti attho, tato ti tato pacchà paribhedakÃnaæ vacanaæ gahetvà tava mayi virattakÃle\<*<9>*>/ missako- dano jÃto, idÃnÅti idÃni sabbalohitako jÃto, kÃlo ti a¤¤Ãïassa kho\<*<10>*>/ tava santikà idÃni mama pakkamituæ kÃlo, abbhantaran ti paÂhamaæ mama. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd saccaæ mayà evaæ. 2 Cks va. 3 Bd -Å. 4 Cks vi. 5 Bd dahadaæ. 6 Cks -ssÃ-. 7 Bds jiyyare. 8 Cks -ne. 9 Bd adds pi sabalo. 10 Bds aguïa¤¤ussa for a¤¤-. >/ #<[page 234]># %<234 XVIII. PaïïÃsanipÃta.>% abbhantaraæ Ãsi\<*<1>*>/ alaækatamahÃtalaæ\<*<2>*>/ ussitasetacchatte rÃjapallaæke yeva maæ nisÅdÃpesuæ, majjhe ti sopÃnamatthake, purà niddhamanà hotÅti yÃva gÅvÃya gahetvà nikka¬¬hanÃ\<*<3>*>/ na hoti, anukhaïe ti sace pi anÆdakaæ udapÃnaæ patto puriso udakaæ apassanto kalalaæ viyÆhitvà anukhaïeyya tathÃpi taæ vÃri kaddamagandhiyaæ bhaveyya amanu¤¤atÃya na piveyya, tath' eva vÅtasaddhaæ payirupÃsantena\<*<4>*>/ laddhapaccayÃpi\<*<5>*>/ parittà c' eva lÆkhà ca ama- nu¤¤Ã aparibhogÃrahà ti attho, pasannan ti patiÂÂhitasaddhaæ, rahadan\<*<6>*>/ ti gambhÅraæ mahÃrahadaæ, bhajantan ti attÃnaæ bhajantam eva bhajeyya\<*<7>*>/, abhajantan 'ti paccatthikaæ, na bhÃjaye ti na bhajeyya, na bhÃjatÅti yo puriso attÃnaæ bhajantaæ hitacittaæ puggalaæ na bhajati so asappurisa- dhammo nÃmà 'ti, manussapÃpiÂÂho ti manussalÃmako patikiÂÂho\<*<8>*>/ sabba- pacchimako, sÃkhassito ti makkaÂo, accÃbikkhaïasaæsaggà ti ativiya abhiïhasaæsaggena, akÃle ti ayuttÃppattakÃle parassa piyabhaï¬aæ yÃcanÃya mittà jÅranti nÃma, tvam pi aticiranivÃsena mayi mettiæ bhindi, tasmà ti yasmà accÃbhikkhaïasaæsaggena asamosaraïena ca mittà jÅranti tasmÃ, cirÃ- ciran ti cirakÃlaæ vÅtinÃmetvà ciraæ\<*<9>*>/ na gaccheyya na upasaækameyya\<*<10>*>/, yÃcan ti yÃcitabbabhaï¬akaæ yuttakÃlena yÃceyya, na jÅrare\<*<11>*>/ ti evaæ mittà na jÅranti, purà te homà ti yÃva tava appiyà na homa tÃva\<*<12>*>/ Ãmantetvà evaæ gacchÃmà 'ti. RÃjà Ãha: @*>/ yÃcamÃnÃnaæ a¤jaliæ nÃvabujjhasi parivÃrakÃnaæ sattÃnaæ vacanaæ na karosi no evan taæ abhiyÃcÃma puna kayirÃsi pariyÃyan ti. || Ja_XVIII:137 ||>@ Tattha nÃvabujjhasÅti sace bhante imaæ\<*<14>*>/ yÃcantena mayà kata- a¤jaliæ na jÃnÃsi, na patigaïhÃsÅti attho, pariyÃyan ti puna idhÃgamanÃya ekaæ vÃraæ kÃreyyÃsÅti yÃcati. Bodhisatto Ãha: @*>/ mahÃrÃja mayha¤ ca\<*<16>*>/ raÂÂhavaddhana\<*<17>*>/ app-eva nÃma passema\<*<18>*>/ ahorattÃnam accaye ti. || Ja_XVIII:138 ||>@ Tattha eva¤ce no ti sace mahÃrÃja evaæ nÃnà hutvà viharantÃnaæ am- hÃkaæ antarÃyo\<*<19>*>/ na hessati, tuyha¤cÃ\<*<20>*>/ 'ti sace tuyhaæ và mayhaæ vÃ\<*<21>*>/ jÅvitaæ pavattissatÅti dÅpeti, passemà 'ti api nÃma passeyyÃma. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck asi, Bd Ãsanaæ. 2 Ck -thalaæ, Bds -talamhi. 3 Bd nika¬hamÃno. 4 Ck -pÃsa, Cs -pÃsanto. 5 Ck laddhÃyapipaccayÃ. 6 Bd dahadan. 7 Cks add na. 8 Bd -kuÂho. 9 Cks cirÃ. 10 Cks -me. 11 Bds jiyyare. 12 Cks tava. 13 Bds evaæ te. 14 Bds evaæ. 15 Bds vÃpi. 16 Bds mayhaæ vÃ. 17 Bd -¬hana. 18 Cks -Ãma. 19 Cks -yaæ. 20 Bds -ævÃ. 21 Cks omit vÃ, Bd omits mayhaæ và >/ #<[page 235]># %< 3. MahÃbodhijÃtaka. (528.) 235>% Evaæ vatvà M. ra¤¤o dh. desetvà "appamatto hohi ma- hÃrÃjÃ" 'ti vatvà uyyÃnà nikkhamitvà ekasmiæ sabhÃgaÂÂhÃne bhikkhÃya caritvà BÃrÃïasito nikkhamma anupubbena Hima- vantokÃsam eva gantvà ki¤ci kÃlaæ vasitvà puna otaritvà ekaæ paccantagÃmaæ nissÃya ara¤¤e vihÃsi\<*<1>*>/. Tassa pana {gatakÃlato} paÂÂhÃya te amaccà puna vinicchaye nisÅditvà vilo- paæ karontà cintayiæsu: "sace MahÃbodhiparibbÃjako punÃ- gamissati jÅvitaæ no n' atthi, kin nu khv-assa\<*<2>*>/ anÃgamana- kÃraïaæ kareyyÃmÃ" 'ti. Atha nesaæ etad ahosi: "ime sattà paÂibaddhaÂÂhÃnaæ nÃma jahituæ na sakkonti, kin nu khv- assa\<*<2>*>/ idha paÂibaddhaÂÂhÃnan" ti, tato "ra¤¤o aggamahesÅti" ¤atvà "ÂhÃnaæ kho pan' etaæ vijjati yaæ so imaæ nissÃya Ãgaccheyya, paÂigacc' eva\<*<3>*>/ naæ mÃrÃpessÃmÃ" 'ti te rÃjÃnaæ etad avocuæ: "deva ime divase nagare ekÃ\<*<4>*>/ kathà suyyatÅti". "Kiækathà nÃmÃ" 'ti. "MahÃbodhiparibbÃjako ca\<*<5>*>/ devÅ ca a¤¤ama¤¤aæ sÃsanapaÂisÃsanaæ pesessantÅti\<*<6>*>/". "Kin ti katvÃ" 'ti. "Tena kira deviyà pesitaæ: `sakkhasi\<*<9>*>/ nu kho attano balena rÃjÃnaæ mÃrÃpetvà mama setacchattaæ dÃtun' ti, tÃya pi 'ssa pesitaæ: `ra¤¤o mÃraïan nÃma mama bhÃro, khippaæ ÃgacchatÆ' 'ti". RÃjà tesaæ punappuna kathentÃnaæ saddahitvà "idÃni kiæ kÃtabban" ti pucchitvà "deviæ mÃre- tuæ vaÂÂatÅti" vutte anupaparikkhitvÃ\<*<8>*>/ va "tena hi taæ tumhe mÃretvà khaï¬Ãkhaï¬iyaæ\<*<9>*>/ chinditvà vaccakÆpe khipathÃ" 'ti Ã. Te tathà kariæsu, tassà mÃritabhÃvo sakalanagare pÃ- kaÂo ahosi. Ath' assà cattÃro puttà "iminà no niraparÃdhà mÃtà mÃritÃ" ti ra¤¤o paccatthikà ahesuæ. RÃjà mahÃ- bhayappatto ahosi. M. ParamparÃya taæ pavattiæ sutvà cintesi: "ÂhÃpetvà maæ a¤¤o kumÃre sa¤¤Ãpetvà pitaraæ khamÃpetuæ samattho nÃma n' atthi, ra¤¤o ca jÅvitaæ das- sÃmi kumÃre ca pÃpato mocessamÅti" so punadivase paccanta- gÃmaæ pavisitvà manussehi dinnaæ makkaÂamaæsaæ khÃditvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd vasi. 2 Bd khassa. 3 Bds -kacceva. 4 Cks -aæ. 5 Bd adds kira. 6 Bds pesentÅti. 7 Bd sakkÃ. 8 Cks -ttÃ. 9 Bd -kaæ. >/ #<[page 236]># %<236 XVIII. PaïïÃsanipÃta.>% tassa cammaæ yÃcitvÃ\<*<1>*>/ assamapÃde sukkhÃpetvà niggandhaæ katvà nivÃsesi pi pÃrupÅti\<*<2>*>/ pi aæse Âhapesi, kiækÃraïÃ\<*<3>*>/: "ba- hÆpakÃro\<*<4>*>/ me" ti vacanatthÃya. So taæ cammaæ ÃdÃya anu- pubbena BÃrÃïasiæ gantvà kumÃre upasaækamitvà "pitu ghÃtakammam nÃma dÃruïaæ, taæ vo na kÃtabban ti, ajarÃmaro satto nÃma n' atthi, ahaæ tumhe a¤¤ama¤¤aæ samagge karissÃmÅti c' eva Ãgato, tumhe mayÃ\<*<5>*>/ pahita- sÃsanena ÃgaccheyyÃthÃ" 'ti kumÃre ovaditvà antonagare uyyÃnaæ pavisitvà makkaÂacammaæ attharitvà silÃpaÂÂe nisÅdi. Atha naæ uyyÃnapÃlo disvà vegena gantvà ra¤¤o Ãrocesi. RÃjà sutvà va sa¤jÃtasomanasso\<*<6>*>/ te amacce ÃdÃya tattha gantvà M-aæ vanditvà nisÅditvà paÂisanthÃraæ kÃtuæ Ãrabhi. M. tena saddhiæ asammoditvà makkaÂacammam eva parimajji. Atha naæ evam Ãha: "bhante, tumhe maæ apaÂÂhapetvÃ\<*<7>*>/ makkaÂacammam eva parimajjatha, kiæ vo idaæ mayÃ\<*<8>*>/ bahÆ- pakÃrataran" ti. "ùma mahÃrÃja, bahÆpakÃro me esa vÃnaro, ahaæ imassa piÂÂhe nisÅditvà vicariæ, ayaæ me pÃnÅyaghaÂaæ Ãhari vasanaÂÂhÃnam sammajji abhisamÃcÃrikavattapaÂivattaæ me akÃsi, ahaæ pana attano dubbalacittatÃya assa maæsaæ khÃditvà cammaæ sukkhÃpetvà attharitvà nisÅdÃmi c' eva nipajjÃmi ca, evaæ bahÆpakÃro esa mayhan" ti. Iti so tesaæ vÃdabhindanatthÃya vÃnaracamme vÃnaravohÃraæ Ãropetvà taæ pariyÃyaæ sandhÃya imaæ kathaæ kathesi. So hi tattha\<*<9>*>/ nivatthapubbattÃ\<*<10>*>/ "piÂÂhe nisÅditvà vicarin\<*<11>*>/" ti Ã., taæ aæse katvà pÃnÅyaghaÂaæ\<*<12>*>/ ÃhaÂapubbattà "pÃnÅyaghaÂaæ ÃharatÅti" Ã., tena cammena bhÆmiyà sammaÂÂhapubbattÃ\<*<13>*>/ "vasanaÂÂhÃnaæ sammajjatÅti" Ã., nipannakÃle tena cammena piÂÂhiyà akkanta- kÃle pÃdÃnaæ puÂÂhapubbattà "vattapaÂivattakkam\<*<14>*>/ me akÃsÅti" Ã., chÃtakÃle pana tassa maæsaæ labhitvà khÃditattà "ahaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds gahetvÃ. 2 Bd -pesiti. 3 Bds add cammaæ. 4 Bd -raæ. 5 Cks mayaæ. 6 Bd adds hutvÃ. 7 Bds akathetvÃ. 8 Cks mahÃ. 9 Cs Bd tasca. 10 Ck nivatta-, Bd nivuÂha-. 11 Bd -ran. 12 Bd -Âassa. 13 Bd sampajja-. 14 Ck vattÃvattapaÂi-. >/ #<[page 237]># %< 3. MahÃbodhijÃtaka. (528.) 237>% pana attano dubbalacittatÃy' assa maæsaæ khÃdin\<*<1>*>/" ti Ã. Taæ sutvà te amaccà "pÃïÃtipÃto tena kato" ti sa¤¤Ãya "passatha bho pabbajitassa kammaæ: makkaÂaæ kira mÃretvà maæsaæ khÃditvà cammaæ gahetvà vicaratÅti" pÃïiæ paharitvà parihÃsam\<*<2>*>/ akaæsu. M. te tathà karonte disvà "ime attano vÃdabhedanatthÃya mama cammaæ gahetvÃ\<*<3>*>/ ÃgatabhÃvaæ na jÃnanti, na jÃnÃpessÃmi te" ti ahetukavÃdiæ tÃva Ãman- tetvà pucchi: "Ãvuso tvaæ kasmà paribhÃsasÅti\<*<4>*>/". "Mitta- dÆbhikammassa c' eva pÃïÃtipÃtassa ca katattÃ" ti. Tato M. "yo pana tava c' eva diÂÂhiyà ca te saddahitvà evaæ kareyya tena\<*<5>*>/ kiæ dukkatan" ti tassa vÃdaæ bhindanto Ã.: @*>/ saægatyÃ\<*<7>*>/ bhÃvÃya-m-anuvattati akÃmà akaraïÅyaæ và karaïÅyaæ vÃpi kubbati akÃmakaraïÅyasmiæ kuv-idha\<*<8>*>/ pÃpena lippati. || Ja_XVIII:139 ||>@ @*>/ na pÃpako bhoto ce\<*<10>*>/ vacanaæ saccaæ suhato vÃnaro mayÃ. || Ja_XVIII:140 ||>@ @@ Tattha udÅraïà ti kathÃ, saægatyà 'ti saægatiyÃ, channaæ abhijÃ- tÅnaæ taæ taæ abhijÃtiæ upagamanena, bhÃvÃyamanuvattatÅti bhÃvena anu- vattatÅti karaïatthe sampadÃnaæ, akÃmà ti akÃmena anicchÃya, akaraïÅyaæ và karaïÅyaæ và ti akattabbaæ pÃpaæ và kattabbaæ kusalaæ vÃ, kubbatÅti karoti, kuvidhÃ\<*<8>*>/ 'ti ko idha, i. v. h.: tvaæ ahetukavÃdi n' atthi hetu n' atthi paccayo sattÃnaæ saækilesÃyà 'ti Ãdi diÂÂhiko: ayaæ loko saægatiyà c' eva sabhÃvena ca anuvattati pariïamati tattha sukhaæ dukkhaæ paÂisaævedeti akÃmako pÃpakaæ và pu¤¤aæ và karotÅti vadasi, ayaæ tava udÅraïà sace\<*<11>*>/ tathà evaæ sante akÃmakaraïÅyasmiæ attano va dhammatÃya pavattamÃne\<*<12>*>/ pÃpe ko\<*<13>*>/ idha satto pÃpena lippati, sace hi attanÃ\<*<14>*>/ akatena pi lippati\<*<15>*>/ na koci na lippeyyà 'ti, so ce ti so ahetukavÃdasaækhÃto tava bhÃsitattho\<*<16>*>/ ca atthajotako dhammo ca kalyÃïo ce\<*<17>*>/ na pÃpako ahetuappaccayÃ\<*<18>*>/ sattà saæ- kilissantÅti\<*<19>*>/ vodayantÅti\<*<20>*>/ sukhadukkhaæ paÂisaævediyantÅti idaæ bhoto vaca- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -dan. 2 so all three MSS. for paribhÃ-? 3 Bd ÃdÃya. 4 Ck parihÃ-, Bd -hÃsatÅti. 5 Bd adds saddhiæ. 6 Bd te. 7 Cks -gacca. 8 Bd kvacidha? 9 Cks -e for -eva? 10 Cks ve. 11 Ck sÃÂe, Cs sÃce. 12 Bd -no. 13 Cks papako. 14 Bd -no. 15 Bds akate pÃpe na limpati. 16 Ck hÃ-. 17 Bds ca. 18 Bd ahetuka-. 19 Bd -ti. 20 so Bs; Cks codayantÅti, Bd omits vo-. >/ #<[page 238]># %<238 XVIII. PaïïÃsanipÃta.>% naæ saccaæ ce suhato vÃnaro mayÃ, ko ettha mama doso ti attho, vijÃniyà 'ti sace hi tvaæ attano vÃdassa aparÃdhaæ jÃneyyÃsi na maæ garaheyyÃsi, kiæ- kÃraïÃ: bhoto vÃdo hi tÃdiso, tasmÃ\<*<1>*>/ ayaæ mama vÃdaæ karotÅti maæ pa- saæseyyÃsi, attano pana vÃdaæ ajÃnanto maæ garahatÅti\<*<2>*>/. Evaæ M. taæ niggaïhitvà appaÂibhÃnaæ\<*<3>*>/ akÃsi. So pi rÃjà parisati\<*<4>*>/ maækubhÆto pattakkhandho nisÅdi. M. pi tassa vÃdaæ bhinditvà issarakÃraïavÃdiæ ÃmantetvÃ\<*<5>*>/ "tvaæ Ãvuso maæ kasmà paribhÃsasi yadi issaranimmÃnavÃdaæ\<*<6>*>/ sÃrato paccesÅti" vatvà Ã.: @@ @*>/ na ca pÃpako bhoto ce vacanaæ saccaæ suhato vÃnaro mayÃ. || Ja_XVIII:143 ||>@ @@ Tattha kappeti jÅvitan ti sace Brahmà và a¤¤o và koci issaro tvaæ ka- siyà jÅva tvaæ gorakkhenà 'ti evaæ sabbalokassa jÅvitaæ\<*<8>*>/ saævidahati\<*<9>*>/ vicÃreti\<*<10>*>/ iddhivyasanabhÃya¤cà 'ti issariyÃdibhedà iddhiyo ca ¤ÃtivinÃsÃdikaæ vyasanabhÃva¤ ca sesa¤ ca kalyÃïapÃpaæ\<*<11>*>/ kammaæ yadi\<*<12>*>/ issaro va\<*<13>*>/ kappeti\<*<14>*>/ karoti, niddesakÃrÅti yadi tassa niddesaæ Ãïattim eva\<*<15>*>/ yo koci puriso karoti evaæ sante yo koci pÃpakaæ karoti tassa issarena katattà issaro va tena pÃpena lippati, sesaæ purimanayen' eva veditabbaæ, yathà ca idha evaæ sabbattha. Iti so ambato va\<*<16>*>/ muggaraæ gahetvà ambaæ pÃtento viya issarakÃraïen' eva issarakÃraïavÃdaæ\<*<17>*>/ bhinditvà pubbe- katavÃdiæ Ãmantetvà "tvaæ Ãvuso maæ kiæ {paribhÃsasi} yadi pubbekatavÃdaæ saccaæ ma¤¤asÅti" vatvà Ã.: @*>/ sukhadukkhaæ nigacchati porÃïakaæ kataæ pÃpaæ tam eso muccate iïaæ, porÃïakam iïamokkho, kuvidha\<*<19>*>/ pÃpena lippati. || Ja_XVIII:145 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks kasmÃ. 2 Ck -sÅti. 3 Bd -ïaæ. 4 Bd paribhÃsati. 5 Cks omit ÃmantetvÃ. 6 Cks -nimmitavÃdaæ. 7 Cks -e. 8 Cks omit jÅvitaæ. 9 Cks -hÃti. 10 Bd vitar-. 11 Cks -ïaæ. 12 Bds add sabbaæ. 13 Cks ca. 14 Cks -ati. 15 Bd adds seso. 16 Bd ca. 17 Cks -ïaæ-. 18 Cks -taæhetu. 19 Bd kvaæciva, Bs kocidha. >/ #<[page 239]># %< 3. MahÃbodhijÃtaka. (528.) 239>% @*>/ na ca pÃpako bhoto ce vacanaæ saccaæ suhato vÃnaro mayÃ. || Ja_XVIII:146 ||>@ @@ Tattha pubbekatahetÆ 'ti pubbakatahetu purimabhave katakammaæ\<*<2>*>/ kÃraïen' eva, tameso muccate iïan ti yo vadhabandhanÃdÅhi dukkhaæ pÃ- puïÃti yadi so yaæ tena porÃïakaæ kataæ pÃpaæ taæ idÃni iïaæ muccati evaæ sante mamÃpi esa porÃïakaiïamokkho\<*<3>*>/, anena hi makkaÂena pubbe paribbÃ- jakena hutvà ahaæ makkaÂo samÃno hutvÃ\<*<4>*>/ khÃdito bhavissÃmi, sv-Ãyaæ idha makkaÂattaæ patto mayÃ\<*<5>*>/ paribbÃjakattaæ pattena mÃretvà khÃdito bhavissati, ko idha pÃpena lippatÅti. Iti so tassÃpi vÃdaæ bhinditvà ucchedavÃdiæ abhi- mukhaæ katvÃ\<*<6>*>/ "tvaæ Ãvuso n' atthi dinnan ti ÃdÅni vatvà idh' eva sattà ucchijjanti paralokaæ gacchantÃ\<*<7>*>/ nÃma n' atthÅti ma¤¤amÃno kasmà maæ paribhÃsasÅti\<*<8>*>/" santajjetvà Ã.: @*>/ rÆpaæ sambhoti pÃïinam yato ca rÆpaæ sambhoti tatth' eva anupagacchati. || Ja_XVIII:148 ||>@ @*>/ vinassati, ucchijjati ayaæ\<*<11>*>/ loko ye bÃlà ye ca paï¬itÃ, ucchijjamÃne lokasmiæ kuvidha\<*<12>*>/ pÃpena lippati. || Ja_XVIII:149 ||>@ @*>/ na ca pÃpako bhoto ce\<*<14>*>/ vacanaæ saccam suhato vÃnaro mayÃ. || Ja_XVIII:150 ||>@ @@ Tattha catunnan ti paÂhaviÃdÅnaæ bhÆtÃnaæ, rÆpan ti rÆpakkhandho, tatthevà 'ti yato taæ rÆpaæ sambhoti nirujjhanakÃle tatth' eva gacchati\<*<15>*>/, iminÃssa\<*<16>*>/ catumahÃbhÆtiko hi ayaæ puriso yadà kÃlaæ karoti\<*<17>*>/ paÂhavi\<*<18>*>/ paÂhavikÃyaæ anupeti\<*<19>*>/ anupagacchati Ãpo tejo vÃyo\<*<20>*>/ vÃyokÃyaæ anupeti anupagacchati ÃkÃsaæ indriyÃni saækamanti Ãsandipa¤camà purisà mataæ ÃdÃya gacchanti yÃva ÃÊÃhanà pÃdÃni pa¤¤Ãyanti kÃpotakÃni aÂÂhÅni bhavanti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -e. 2 Bd -e. 3 Bd esa porÃïakaæ evaæ sabbattha iïato mokkho. 4 Bds add mÃretvÃ. 5 Cks mayaæ. 6 Bd ÂhatvÃ. 7 Bd katà for gatÃ? 8 Bd -hÃsiti. 9 Ck ye up-. 10 Cks -aæ. 11 Cks -tÃyaæ. 12 Bd kvacidha, Bs kocidha. 13 Ck -ïe. 14 Ck te. 15 Bd anupag-. 16 Bds -nÃtassa. 17 Bd adds tadÃ. 18 Bd omits pa-. 19 Cks -ehi. 20 Bd omits vÃ. >/ #<[page 240]># %<240 XVIII. PaïïÃsanipÃta.>% bhasmantÃhÆtiyo\<*<1>*>/ dattupa¤¤attaæ\<*<2>*>/ yadidaæ dÃnaæ tesaæ tucchà musÃvilÃpo\<*<3>*>/ ye keci atthikavÃdaæ vadanti bÃlÃ\<*<4>*>/ ca paï¬itÃ\<*<4>*>/ ca kÃyassa bhedà ucchijjanti vinassanti na honti\<*<5>*>/ param maraïà ti imaæ diÂÂhiæ patiÂÂhapeti, idhevà 'ti imasmiæ yeva loke jÅvo jÅvati, pecca pecca\<*<6>*>/ vinassatÅti paraloke nibbatta- satto gativasena idha anÃgantvà tatth' eva paraloke vinassati ucchijjati, evaæ ucchijjamÃne lokasmiæ ko idha pÃpena lippati. Iti so tassa pi vÃdaæ bhinditvà khattavijjavÃdiæ Ãmantetvà "tvaæ Ãvuso `mÃtÃpitaro mÃretvà attano attho kÃ- tabbo' ti imaæ laddhiæ ukkhipitvà caranto\<*<7>*>/ kasmà maæ pari- bhÃsasÅti" vatvà Ã.: @*>/ jeÂÂham pi bhÃtaraæ haneyya putte ca dÃre ca attho ce\<*<9>*>/ tÃdiso siyà ti. || Ja_XVIII:152 ||>@ Tattha khattavidhà ti khattavijjÃ\<*<10>*>/, ayam eva và pÃÂho, khattavijjÃ- cariyÃnaæ\<*<11>*>/ etaæ nÃmaæ\<*<12>*>/, bÃlà paï¬itamÃnino ti bÃlà samÃnÃpi paï¬ità mayaæ attano paï¬itabhÃvaæ pakÃsemà 'ti ma¤¤amÃnà paï¬itamÃnino hutvà evam Ãhu, attho ce ti sace attano tathÃrÆpo\<*<13>*>/ koci attho siyà na ki¤ci pari- vajjeyya sabbaæ haneyya vÃ\<*<14>*>/ 'ti vadanti, tvam pi tesaæ a¤¤ataro ti. Evam tassa pi laddhiæ patiÂÂhÃpetvà attano laddhiæ pakÃsento Ã.: @*>/, mittadÆbhÅ hi pÃpako. || Ja_XVIII:153 ||>@ @*>/ suhato vÃnaro mayÃ. || Ja_XVIII:154 ||>@ @*>/ na ca pÃpako bhoto ce\<*<18>*>/ vacanaæ saccaæ suhato vÃnaro mayÃ. || Ja_XVIII:155 ||>@ @@ Tattha, ambho khattavidha\<*<19>*>/, amhÃkaæ pana Ãcariyà evaæ vaïïayanti: attanà paribhuttachÃyassa rukkhassa pi sÃkhaæ và païïaæ và na bha¤jeyya\<*<20>*>/, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so Cks; Bd assantÃbhÆ-. 2 Bd rattu-. 3 Ck tuccha-, Bd bhilÃpÃ, Cks vilÃpo. 4 Cks -e. 5 Bd adds ucchajjati. 6 Cks -aæ. 7 Bd vic-. 8 Cks attho. 9 Cks me. 10 Bd -vijÃ, Cks -vidhÃ. 11 Cks khatti-. 12 Ck Bd -a. 13 Cks -e. 14 Cks haneyyathÃ. 15 Bd bhindeyya. 16 Bd -si, Bd -pi. 17 Ck -e. 18 Ck me, Cs ve. 19 Bs -pidha? Cks -vÃdi. 20 Bd bhijjeyya. >/ #<[page 241]># %< 3. MahÃbodhijÃtako. (528.) 241>% kiækÃraïÃ: mittadÆbho hi pÃpako, tvaæ pana evaæ vadesi: atha atthe sam- uppanne samÆlam api abbahe ti, mama ca\<*<1>*>/ pÃtheyyena attho ahosi, tasmà sace p' esa mayà hato tathÃpi attho me sambalenà 'ti 'ti suhato vÃnaro mayà ti. Evaæ so tassÃpi vÃdaæ bhinditvà pa¤casu pi tesu nippa- bhesu\<*<2>*>/ nippaÂibhÃnesu\<*<3>*>/ rÃjÃnaæ Ãmantetvà "mahÃrÃja, tvaæ ime pa¤ca raÂÂhavilopake mahÃcore gahetvà vicarasi, aho si\<*<4>*>/ bÃlo\<*<5>*>/, evarÆpÃnaæ pi\<*<6>*>/ saæsaggena puriso diÂÂhadhammikam pi samparÃyikam pi mahÃdukkhaæ pÃpuïeyya" 'ti vatvà ra¤¤o dh. desento Ã.: @*>/ ca ucchedÅ yo ca khattavidho naro. || Ja_XVIII:157 ||>@ @*>/ kaÂukudrayo ti. || Ja_XVIII:158 ||>@ Tattha tÃdiso ti mahÃrÃja yÃdisà ete pa¤ca diÂÂhigatikà tÃdiso puriso sayam pi pÃpaæ kareyya yo c' assa\<*<9>*>/ vacanaæ suïÃti taæ a¤¤aæ pi kÃraye, dukkhanto\<*<8>*>/ ti evarÆpehi asappurisehi saddhiæ saæsaggo idhaloke pi\<*<10>*>/ para- loke pi dukkhanto\<*<8>*>/ kaÂukudrayo va hoti, imassa pan' atthassa pakÃsanatthaæ `yÃni kÃnici bhikkhave bhayÃni uppajjanti sabbÃni tÃni bÃlato' ti suttaæ Ãhari- tabbaæ, GodhajÃtaka-Sa¤jÅvajÃtaka-AkittijÃtakÃdÅhi\<*<11>*>/ pi cÃyam attho dÅpetabbo. IdÃni opammadassanavasena dhammadesanaæ va¬¬hento Ã.: @*>/ ajiyaæ aja¤ ca citrÃsayitvÃ\<*<13>*>/ yenakÃmaæ paleti. || Ja_XVIII:159 ||>@ @*>/ chadanaæ katvÃ\<*<13>*>/ va¤cayantÅ\<*<15>*>/ manusse anÃsakà thaï¬ilaseyyakà ca, rajojallaæ ukkuÂikappadhÃnam>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck cÃ. 2 Bd omits ca. 3 Bd omits ni-. 4 Bds nisinnesu. 5 Bd omits si. 5 Cks -Ã. 6 Cks hi. 7 Ck -i, Bd katavi, Bs katti. 8 Bds dukkhandho. 9 Bd yvÃyaæ, omitting cassa. 10 Cks -loka, omitting pi. 11 Cks -kaæ-kaæ-, Bd -Ãkatti-. 12 Bd urani, Bs uraïÅ. 13 so all three MSS. 14 Cks -ye. 15 all three MSS. -i. >/ #<[page 242]># %<242 XVIII. PaïïÃsanipÃta.>% @< pariyÃyabhatta¤ ca apÃnakattaæ pÃpÃcarÃ\<*<1>*>/ arahanto vadÃnÃ. || Ja_XVIII:160 ||>@ @*>/ pi kÃraye, asappurisasaæsaggo dukkhanto\<*<3>*>/ kaÂukudrayo. || Ja_XVIII:161 ||>@ @*>/ n' atthi viriyan ti hetu¤ ca apavadanti\<*<5>*>/ [ye] parakÃraæ\<*<6>*>/ attakÃra¤ [ca] ye tucchaæ samavaïïayuæ, || Ja_XVIII:162 ||>@ @*>/ pi kÃraye, asappurisasaæsaggo dukkhanto\<*<3>*>/ kaÂukudrayo. || Ja_XVIII:163 ||>@ @*>/ kammaæ kalyÃïapÃpakaæ na bhare va¬¬hakiæ rÃjà na pi yantÃni kÃraye. || Ja_XVIII:164 ||>@ @*>/ va¬¬hakiæ. || Ja_XVIII:165 ||>@ @@ @*>/ tasmà sassÃni paccanti raÂÂha¤ ca pallate ciraæ\<*<10>*>/. || Ja_XVIII:167 ||>@ @@ @@ @@ @*>/ dhammaæ carati pag eva itarà pajÃ, sabbaæ raÂÂhaæ sukhaæ seti rÃjà ce hoti dhammiko. || Ja_XVIII:171 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -cÃrÃ. 2 Cks -e 3 Bd dukkhandho. 4 Bds yamÃhu. 5 so Cks; Bd ahetu¤ca avindiye. 6 Cks pakÃ-. 7 Bds nassa. 8 Bd labhati. 9 Ck -seyyasi, Cs -siyyasi, Bd cÃnuphusiyati. 10 Bd pÃleti cÅraæ. 11 Cks omit pi. >/ #<[page 243]># %< 3. MahÃbodhijÃtaka. (528.) 243>% @@ @@ @@ @@ @*>/ ye yuttà kayavikkaye ojadÃnabalÅkare\<*<2>*>/ sa kosena virujjhati. || Ja_XVIII:177 ||>@ @*>/ ussite hiæsayaæ\<*<4>*>/ rÃjà sa balena virujjhati. || Ja_XVIII:178 ||>@ @*>/ sa¤¤ate\<*<6>*>/ brahmacÃrayo\<*<7>*>/ adhammacÃrÅ khattiyo so saggena virujjhati. || Ja_XVIII:179 ||>@ @*>/ ÂhÃnaæ puttehi ca virujjhati. || Ja_XVIII:180 ||>@ @@ @@ Tattha vakÃsu\<*<9>*>/ pubbe ti vako Ãsu\<*<10>*>/ pubbe, Ãsu\<*<10>*>/ 'ti nipÃtamattaæ, i. v. h.: mahÃrÃja, pubbe eko urabbharÆpo vako ahosi, tassa naÇguÂÂhamattam eva dÅghaæ, taæ pana so antarasatthimhi\<*<11>*>/ pakkhipitvà urabbharÆpena asaæ- kito ajayÆthaæ upeti, tattha urÃïika¤\<*<12>*>/ ca ajika¤ ca aja¤ ca hantvà yena- kÃmaæ paleti, tathÃvidheke ti\<*<13>*>/ tathÃvidhà eke samaïabrÃhmaïà pabbajjÃ- liÇgena chadanaæ katvà attÃnaæ chÃdetvà madhuravacanÃ\<*<14>*>/ hitakÃmà viya hutvà lokaæ va¤centi\<*<15>*>/, anÃsakà ti Ãdi tesaæ chÃdanaæ dassanatthaæ vuttaæ, ekacce hi mayaæ anÃsakà na ki¤ci\<*<16>*>/ Ãharemà 'ti manusse va¤centi\<*<15>*>/, apare mayaæ thaï¬ilaseyyakà ti, a¤¤esaæ rajojallaæ chÃdanaæ, a¤¤esaæ ukkuÂi- kappadhÃnaæ, te gacchantÃpi uppatitvà ukkuÂikà gacchanti, a¤¤esaæ sattÃha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck bhisaæ, Cs bhiæsaæ. 2 Cks -ne-. 3 Bds -niyame. 4 all three MSS. hisayaæ. 5 Cs Bd hisaæ. 6 Bd saæyame. 7 Bd -riyo. 8 Ck pavane, Cs pavasate. 9 Bd -Ãssu. 10 Bd assu. 11 Ck -sakkhimhi. 12 Bd ura-. 13 Cks omit ta-. 14 Bd -nÃdÅhi. 15 Bd -anti. 16 Cks ka¤ci. >/ #<[page 244]># %<244 XVIII. PaïïÃsanipÃta.>% dasÃhÃdivÃrabhojanasaækhÃtaæ\<*<1>*>/ pariyÃyabhattaæ chadanaæ, apare apÃnakattà honti, mayaæ pÃnÅyaæ na pivÃmà 'ti vadanti, arahanto vadÃnà ti pÃpa- carÃ\<*<2>*>/ hutvÃpi mayaæ arahanto ti vadantà vicaranti, ete\<*<3>*>/ ti mahÃrÃja ime và pa¤ca janà hontu a¤¤e và yÃvanto\<*<4>*>/ diÂÂhigatikà nÃma sabbe pi ete asappurisÃ, yÃhÆ\<*<5>*>/ ti ye Ãhu ye vadanti, sace hi viriyaæ nÃssÃ\<*<6>*>/ 'ti mahÃrÃja sace ¤Ãïasampannaæ\<*<7>*>/ kÃyikacetasikaæ viriyaæ na bhaveyya, nabhare ti evaæ sante va¬¬hakiæ và a¤¤e và kÃrake rÃjà na poseyya, na pi yantÃnÅti na pi tehi sattabhÆmikapÃsÃdÃdÅni yantÃni kareyya\<*<8>*>/, kiækÃraïÃ: viriyassa c' eva kammassa ca abhÃvÃ, ucchijjeyyà 'ti mahÃrÃja yadi ettakaæ kÃlaæ n' eva\<*<9>*>/ devo vasseyya na himaæ pateyya atha kappuÂÂhÃnakÃlo viya ayaæ loko ucchij- jeyya, ucchedavÃdinà kathitaniyÃmena pana ucchedo nÃma n' atthi, pallate\<*<10>*>/ ti pÃlayati\<*<11>*>/, gava¤ce ti catasso gÃthà ra¤¤o dhammadesanatthaæ eva vuttÃ, tathà mahÃrukkhassà 'ti ÃdikÃ, tattha mahÃrukkhassà 'ti madhurÃmbaruk- khassa, adhammenà 'ti agatigamanena, rasa¤ ca na jÃnÃtÅti adhammiko rÃjà raÂÂhassa rasaæ ojaæ na jÃnÃti Ãyasampattiæ na labhati, vinassatÅti su¤¤aæ hoti, manussà gÃmanigame cha¬¬etvà paccantaæ pabbatavisamaæ bhajanti, sabbÃni ÃyamukhÃni pacchijjanti, sabbosadhÅhÅti sabbehi mÆlata- capaïïapupphaphalÃdÅhi\<*<12>*>/ c' eva sappinavanÅtÃdÅhi ca osadhehi virujjhati, nÃssa\<*<13>*>/ tÃni sampajjanti, adhammikara¤¤o hi paÂhavi nirojà hoti, tassà nirojatÃya osadhÃnaæ viriyaæ\<*<14>*>/ na hoti, tÃni rogaæ vÆpasametuæ na sakkonti, iti so tehi viruddho nÃma hoti, negame ti\<*<15>*>/ nigamavÃsikuÂimbike, hiæsan\<*<16>*>/ ti hiæsanto\<*<17>*>/ pÅÊanto\<*<18>*>/, ye yuttà ti ye kayavikkaye yuttà Ãpaïamukhathala- pathavÃïijÃ\<*<19>*>/ te hiæsanto, ojadÃnabalÅkare\<*<20>*>/ ti tato tato\<*<21>*>/ bhaï¬Ãharaïa- suækadÃnavasena ojadÃnaæ c' eva\<*<22>*>/ chabbhÃgadasabhÃgÃdibhedaæ baliæ ca karonte, sa kosenà 'ti so ete hiæsanto adhammikarÃjà dhanadha¤¤Ã parihÃ- yanto kosena virujjhati nÃma, pahÃravarakhetta¤¤Æ ti imasmiæ imasmiæ\<*<23>*>/ ÂhÃne vijjhituæ vaÂÂatÅti evaæ pahÃravarÃnaæ khettaæ jÃnante\<*<24>*>/ dhanuggahe, saægÃme katanissame\<*<25>*>/ ti yuddhesu katakamme mahÃyodhe, ussite ti uggate pa¤¤Ãte\<*<26>*>/ mahÃmatte, hiæsan\<*<27>*>/ ti evarÆpe sayaæ và hiæsanto parehi và hiæsÃpento\<*<28>*>/, balenà 'ti balakÃyena\<*<29>*>/, tathÃvidhaæ hi rÃjÃnaæ ayaæ bahÆpakÃre attano rajjadÃyake pi hiæsati kimaÇga pana amhe ti avasesÃpi yodhà jahanti yeva, iti so balena viruddho nÃma hoti, tatheva isayo hiæ- san ti yathà ca negamÃdayo tath' eva esitaguïe\<*<30>*>/ pabbajite akkosanapaharaïÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck sattÃhaæ- -tÃ, Bd sattÃhadayÃhaphÃïitabho-. 2 Bds pÃpÃcÃrÃ. 3 Cks yepine. 4 Cks yÃc-. 5 Bds yamÃhu. 6 Bd nassÃ. 7 Bd sampayuttaæ 8 Bds kÃ-. 9 Cks na. 10 Cks pallato, Bd pÃlite, Bs pÃlayate. 11 Cks palÃyati. 12 Cks mÆlenaca-, Bd mÆlakacapatta-. 13 Bds nassa. 14 Bds ojÃ. 15 Cks omit ti, Bd reads negamehÅti 16 Ck Bd hisan. 17 Cs Bd his-. 18 Bds piÊento. 19 Bds ayÃnaæ mukhÃnaæthalajala-. 20 Bds -kÃre. 21 Cks only one tato. 22 Bds ojÃnameva. 23 Bd omits one im-. 24 Cks -to. 25 Bds -niyame. 26 Ck omits te. 27 Ck hisan, Bd hisayan. 28 Ck hiæsapanto, Cs hiæsanto. 29 Bds add taæ. 30 Ck isita-. >/ #<[page 245]># %< 3. MahÃbodhijÃtaka. (528.) 245>% dÅhi hiæsanto\<*<1>*>/ adhammacÃriko rÃjà kÃyassa bhedà apÃyam eva upeti, sagge nibbattituæ na sakkotÅti saggena viruddho nÃma hoti, bhariyaæ hanti adÆsikan ti attano bÃhuchÃyÃya va¬¬hitaæ puttadhÅtÃhi ca\<*<2>*>/ saæva¬¬haæ\<*<3>*>/ sÅlavatÅbhariyaæ mittapatirÆpakÃnaæ corÃnaæ vacanaæ gahetvà mÃreti, luddaæ pasavate ÂhÃnan ti so attano nirayÆpapattiæ pasavati nipphÃdeti, puttehi cà 'ti imasmiæ yeva attabhÃve attano puttehi saddhiæ virujjhatÅti; evaæ assa so tesaæ pa¤cannaæ janÃnaæ kathaæ gahetvà deviyà mÃritabhÃvaæ puttÃ- naæ viruddhabhÃvaæ\<*<4>*>/ sandhimukhe\<*<5>*>/ coraæ cÆlÃya gaïhanto viya kathesi, M-assa hi tesaæ amaccÃnaæ niggaïhana¤ ca dhammadesana¤ ca deviyà tehi\<*<6>*>/ mÃritabhÃvassa ca\<*<7>*>/ Ãvikaraïattha¤ ca tattha\<*<8>*>/ anupubbena kathaæ Ãharitvà okÃsaæ katvà etaæ atthaæ kathesi; rÃjà tassa vacanaæ sutvà attano apa- rÃdhaæ jÃni, atha naæ M. ito paÂÂhÃya mahÃrÃja evarÆpÃnaæ pÃpakÃnaæ kathaæ gahetvà mà puna evarÆpam akÃsÅti vatvà ovadanto dhamma¤care ti Ã. tattha dhamma¤care ti mahÃrÃja rÃjà nÃma janapadaæ adhammikena balinà apÅÊento janapade dh. careyya, sÃmike assÃmike akaronto negamesu dh. careyya, aÂÂhÃne akilamento balesu dh. careyya, vadhabandhanÃkkosaparibhÃse\<*<9>*>/ pari- haranto\<*<10>*>/ paccaye ca tesaæ dento\<*<11>*>/ isayo na vihiæseyya. dhÅtaro yuttaÂÂhÃne\<*<12>*>/ patiÂÂhapento putte sippÃni sikkhÃpetvà sammà pariharanto bhariyaæ issariya- vossaggÃlaækÃradÃnasammÃnanÃdÅhi anuggaïhanto\<*<13>*>/ puttadÃre sama¤\<*<14>*>/ careyyà 'ti. sa tÃdiso ti so tÃdiso rÃjà paveïiæ abhinditvà dhammena samena r. kÃrento rÃjÃïÃya rÃjatejena sÃmante\<*<15>*>/ sampakampeti tÃseti caleti\<*<16>*>/, Indo và 'ti idaæ opammatthaæ vuttaæ, yathà asure jetvà abhigaïhitvÃ\<*<17>*>/ ÂhitakÃlato paÂÂhÃya asurÃdhipo ti saækhaæ gato Indo te\<*<18>*>/ attano sapatta- bhÆte\<*<19>*>/ asure kampesi\<*<20>*>/ tathà kampetÅti. Evaæ M. ra¤¤o dh. desetvà cattaro pi kumÃre pakko- sÃpetvà ovaditvà ra¤¤Ã katakammaæ pakÃsetvà "rÃjÃnaæ khamÃpethÃ" 'ti khamÃpetvà "mahÃrÃja, ito paÂÂhÃya atuletvà paribhedakÃnaæ kathaæ gahetvà mà evarÆpaæ sÃhasika- kammaæ akÃsi, tumhe pi kumÃrà mà ra¤¤o dubbhitthÃ" 'ti sabbesaæ ovÃdaæ adÃsi. Atha naæ rÃjà Ã.: "ahaæ bhante tumhesu\<*<21>*>/ ca deviyà ca aparajjhanto ime\<*<22>*>/ nissÃya etesaæ\<*<23>*>/ kathaæ gahetvà etaæ pÃpakammaæ kariæ\<*<24>*>/, ime pa¤cÃpi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks Bd hisanto 2 Cks va, Bd omits ca. 3 Bd saæva¬haæ, Cks savaddhaæ. 4 Cks virujjha-. 5 Ck -o. 6 Ck teme, Cs te. 7 Bd omits ca. 8 Cs tasmÃ, C tassamÃ. 9 Cks -sÃ. 10 Bd paÂi-. 11 Bd dadanto. 12 Cks putta-. 13 Cks anuga-. 14 Bd dhammam. 15 Ck samanasamante. 16 Bds jÃ-. 17 Bd abhibhavi-. 18 Bd va. 19 Ck sampatibhÆto, Cs sammatibhÆto, Bs sampattabhÆte sineruto. 20 Cks -ti. 21 Cks -he. 22 Cks -esaæ. 23 Bd omits e-. 24 all three MSS. kari, Bd adds ito. >/ #<[page 246]># %<246 XVIII. PaïïÃsanipÃta.>% mÃremÅti". "Na labbhà mahÃrÃja evaæ kÃtun" ti. "Tena hi tesaæ\<*<1>*>/ hatthapÃde chedÃpemÅti". "Idam pi kÃtuæ na labbhÃ" ti. RÃjà "sÃdhu bhante" ti sampaticchitvà te sabbaharaïe\<*<2>*>/ katvà pa¤cacÆlÃkaraïagaddÆlabandhanagomayasi¤canehi\<*<3>*>/ ava- mÃnetvà raÂÂhà pabbÃjesi. Bo. pi tattha katipÃhaæ vasitvà "appamatto hohÅti" rÃjÃnaæ ovaditvà Himavantam eva gantvà jhÃnÃbhi¤¤aæ\<*<4>*>/ nibbattetvà yÃvajÅvaæ BrahmavihÃre bhÃvetvà BrahmalokÆpago ahosi. S. i¬.Ã. "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi T. pa¤¤avà yeva paravÃdappamaddano yevÃ" 'ti vatvà j. s.: "Tadà pa¤ca diÂÂhigatikà PurÃïakassapa\<*<5>*>/-MakkhaligosÃla-PakudhakaccÃna\<*<6>*>/-Ajitakesakambali- NigaïÂhanÃthaputtà ahesuæ, piÇgalasunakho\<*<7>*>/ ùnando, MahÃbodhi- paribbÃjako aham evÃ" 'ti. MahÃbodhijÃtakaæ. PaïïÃsani- pÃtavaïïanà niÂÂhitÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks naæ. 2 so Ck; Cs Bd sabbassaharaïe. 3 so Cks; Bd -gomayÃsita¤canehi. 4 Bd -Ã. 5 so all three MSS. for pÆraïa-, see E. Muller, Pali Proper Names in J.Pèå. 1888, cfr. Sp. Hardy, Manual p. 290. 6 Ck kakudha-, cfr. Sp. Hardy, Manual p. 291 and Alwis, Buddhism p.11. 7 Bd siÇgÃla-. >/ #<[page 247]># %< 247>% XIX. CHAèèHINIPùTA. $<1. SonakajÃtaka.>$ Kassa\<*<1>*>/ sutvà sataæ dammÅti. Idaæ S.J.v. nekkhamma- pÃramiæ\<*<2>*>/ Ã. k. Tadà hi Bh. dhammasabhÃyaæ nekkhammapÃramiæ\<*<2>*>/ vaïïetÃnaæ\<*<3>*>/ bhikkhÆnaæ majjhe nisÅditvà "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi T. mahÃbhinikkhamanaæ nikkhanto yevÃ" 'ti vatvà a. Ã.: A. RÃjagahe MagadharÃjà r. kÃresi. Bo. tassa aggama- hesiyà kucchismiæ nibbatti, nÃmagahaïadivase c' assa Arin- damakumÃro ti nÃmaæ kariæsu. Tassa jÃtadivase yeva purohitassa pi putto jÃyi\<*<4>*>/, SonakumÃro ti 'ssa nÃmaæ kariæsu. Te ubho pi ekato va¬¬hitvà vayappattà uttamarÆpadharÃ, rÆpena nibbisesà hutvà Takkasilaæ gantvà uggahitasippÃ, tato nikkhamitvà "sabbasamayasippa¤ ca desacÃritta¤ ca jÃnissÃmÃ" 'ti anupubbena cÃrikaæ carantà BÃrÃïasiæ patvà rÃjuyyÃne vasitvà punadivase nagaraæ pavisiæsu. Taæ divasa¤ ca ekacce manussà "brÃhmaïavÃcanakaæ karissÃmÃ" 'ti pÃyÃsaæ paÂiyÃdetvà ÃsanÃni pa¤¤ÃpetvÃ\<*<5>*>/ gacchantÃ\<*<6>*>/ te kumÃre disvà gharaæ pavesetvà pa¤¤attÃsane nisÅdÃpesuæ. Tattha B-assa pa¤¤attÃsane suddhavatthaæ atthaÂam ahosi Sonakassa ratta- kambalaæ. So taæ nimittaæ disvà "ajja\<*<7>*>/ piyasahÃyo Arinda- \<-------------------------------------------------------------------------- 1. Cfr. IV p.37. III p. 238. 1 Bd ta-. 2 Bd nikkhama-. 3 Bd vaïïayan-. 4 Bd vij-. 5 Bd pa¤¤ÃpetvÃ. 6 Bd -e. 7 Bds add me. >/ #<[page 248]># %<248 XIX. ChaÂÂhinipÃta.>% makumÃro BÃrÃïasiyaæ\<*<1>*>/ rÃjà bhavissati, mayhaæ pana senÃ- patiÂÂhÃnaæ dassatÅti a¤¤Ãsi. Te ubho pi katabhattakiccà uyyÃnam eva Ãgamaæsu. Tadà BÃrÃïasira¤¤o kÃlakatassa sattamo divaso hoti, aputtakaæ rÃjakulaæ, amaccÃdayo sasÅ- saæ\<*<2>*>/ nahÃtà sannipatitvà "rÃjÃrahassa santikam gamissasÅti\<*<3>*>/" phussarathaæ vissajjesuæ, so nagarà nikkhamitvà anupubbena uyyÃnaæ gantvà uyyÃnadvÃre nivattitvà Ãrohanasajjo hutvà aÂÂhÃsi. Bo. maÇgalasilÃpaÂÂe sasÅsaæ pÃrupitvà nipajji, Sona- kakumÃro tassa santike nisÅdi, so turiyasaddaæ sutvà "Arinda- massa phussarathaæ\<*<4>*>/ Ãgacchati, ajja ayaæ\<*<5>*>/ rÃjà hutvà mama senÃpatiÂÂhÃnaæ dassati, na kho pana mayhaæ issariyen' attho, etasmiæ gate nikkhamitvà {pabbajissÃmÅti}" cintetvà ekamante paÂicchanne aÂÂhÃsi. Purohito uyyÃnaæ pavisitvà M-aæ ni- pannakaæ disvà turiyÃni paggaïhÃpesi\<*<6>*>/, M. pabujjhitvà pari- vattitvà thokaæ nipajjitvà uÂÂhÃya silÃpaÂÂe pallaækena nisÅdi, atha naæ purohito a¤jalim paggaïhitvà Ã.: "rajjan te deva pÃpuïÃtÅti". "Kiæ aputtakaæ rÃjakulan" ti. "Evaæ devÃ" ti. "Tena hi sÃdhÆ" 'ti. Atha naæ te\<*<7>*>/ tatth' eva abhisi¤- citvà rathaæ ÃropetvÃ\<*<8>*>/ mahantena parivÃrena nagaraæ pave- sesuæ, so nagaraæ padakkhiïaæ katvà pÃsÃdaæ abhiruyha\<*<9>*>/ yasamahantatÃya pana SonakakumÃraæ na sari. So pi tasmiæ nagaraæ paviÂÂhe\<*<10>*>/ Ãgantvà silÃpaÂÂe nisÅdi, ath' assa purato bandhanÃ\<*<11>*>/ pamuttasÃlarukkhato paï¬upalÃsaæ pati, so taæ disvà va "yath' ev' etaæ tathà mama pi sarÅraæ jaraæ patvà patissatÅti" aniccÃdivasena vipassanaæ paÂÂhapetvà pacceka- bodhiæ pÃpuïi, taæ khaïaæ ¤ev' assa gihiliÇgaæ antaradhÃyi, pabbajitaliÇgaæ pÃtur ahosi, so "n' atthi dÃni punabbhavo" ti udÃnaæ udÃnento NandamÆlakapabbhÃraæ agamÃsi. M. pi cattÃlÅsamattÃnaæ saævaccharÃnaæ accayena saritvà "kahan nu kho me sahÃyo Sonako" ti\<*<12>*>/ punappuna saranto pi "mayà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -sÅ. 2 Bd casÅ-. 3 Bd -tÅti. 4 Bd -tho. 5 Bd ajjesa. 6 Ck turiyaæ nigg-. 7 Bd omits te. 8 Bd abhirÆhi-. 9 Bd -rÆyiso. 10 Bd adds pacchÃ. 11 Bd vaï¬Ã for vaïÂÃ. 12 Bds add soïakaæ. >/ #<[page 249]># %< 1. SonakajÃtaka. (529.) 249>% suto và diÂÂho vÃ" ti vattÃraæ alabhitvà alaækatamahÃtale rÃjapallaæke nisinno gandhabbanaÂanaccakÃdiparivuto\<*<1>*>/ sam- pattiæ anubhonto\<*<2>*>/ "yo me kassaci santike sutvà `asukaÂÂhÃne nÃma Sonako vasatÅti' Ãcikkhissati tassa sataæ dammi\<*<3>*>/, yo sÃmaæ disvà Ãrocessati tassa sahassan" ti ekaæ udÃnaæ abhisaækharitvà gÅtavasena udÃnento paÂhamaæ g. Ã.: Kassa\<*<4>*>/ sutvà sataæ dammi sahassaæ daÂÂhu\<*<5>*>/ Sonakaæ, ko me Sonakam akkhÃti\<*<6>*>/ sahÃyaæ paæsukÅÊitan ti\<*<7>*>/. Ath' assa mukhato lu¤cantÅ viya gahetvà ekà nÃÂakitthi taæ gÃyi, atha a¤¤Ã atha a¤¤Ã ti "amhÃkaæ ra¤¤o piyagÅtan" ti sabbà orodhà gÃyiæsu, anukkamena nagaravÃsino pi janapada- vÃsino\<*<8>*>/ pi tam eva gÅtaæ gÃyiæsu, rÃjÃpi punappuna tam eva gÅtaæ\<*<9>*>/ gÃyati. PaïïÃsamattÃnaæ saævaccharÃnaæ accayena tassa\<*<10>*>/ bahÆ\<*<11>*>/ puttadhÅtaro ahesuæ, jeÂÂhaputto DÅghÃvuku- mÃro\<*<12>*>/ nÃma ahosi. TadÃ\<*<13>*>/ Sonakapaccekabuddho "Arinda- mÃrajà maæ daÂÂhukÃmo, gacchÃmi 'ssa kÃmesv-ÃdÅnavaæ\<*<14>*>/ nekkhamme cÃnisaæsaæ kathetvà pabbajjanÃkÃraæ karomÅti" cintetvà iddhiyÃgantvÃ\<*<15>*>/ uyyÃne nisÅdi. TadÃ\<*<16>*>/ eko va satta- vassiko pa¤cacÆÊakumÃro mÃtarà pahito gantvà uyyÃnu- pavane\<*<17>*>/ dÃrÆni uddharanto punappuna\<*<18>*>/ gÅtaæ gÃyi. Atha naæ so pakkositvà "kumÃra tvaæ\<*<19>*>/ a¤¤aæ agÃyitvà ekam eva gÅtaæ gÃyasi, kiæ a¤¤aæ jÃnÃsÅti" pucchi. "JÃnÃmi bhante ti\<*<20>*>/, amhÃkaæ pana ra¤¤o idam eva piyaæ, tena\<*<21>*>/ punappuna gÃyÃmÅti". "Etassa pana te gÅtassa paÂigÅtaæ gÃ- yanto koci diÂÂhapubbo" ti\<*<22>*>/. "Na {diÂÂhapubbo} bhante" ti. "Ahaæ taæ sikkhÃpessÃmi, sakkhissasi ra¤¤o santikaæ gantvà paÂigÅtaæ gÃyitun" ti. "ùma bhante" ti. Ath' assa so paÂi- gÅtaæ Ãcikkhanto "mayhaæ sutvÃ" ti Ãdim Ã., uggaïhÃpetvà ca \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -nÃÂakanaccagÅtÃdÅhi pa-. 2 Bd -bhavanto. 3 Bd dassÃmi. 4 Bd ta-. 5 Bd diÂhi. 6 Bd -kkhÃsi. 7 kassa sutvà -- ti wanting in Cks. 8 Bd -dÃ. 9 Bd omits gÅ-. 10 Bd panassa. 11 Ck -u. 12 Ck -yu-. 13 Bd tato. 14 Bd kÃmesu Ãd. 15 Bds -yà ÃkÃsenÃgantvÃ. 16 Ck adds rÃjÃ, Cs rÃja. 17 Bd -nap-. 18 Bd adds taæ. 19 Bd adds kathaæ. 20 Bd omits ti. 21 Bd add naæ. 22 Cks omit ti. >/ #<[page 250]># %<250 XIX. ChaÂÂhinipÃta.>% pana taæ uyyojesi: "gaccha kumÃra, imaæ paÂigÅtaæ ra¤¤Ã saddhiæ gÃhi\<*<1>*>/, rÃjà te mahantaæ issariyaæ dassati, kin te dÃrÆhi, vegena yÃhÅti". So "sÃdhÆ" 'ti taæ paÂigÅtaæ uggaï- hitvà vanditvà "bhante yÃvÃhaæ rÃjÃnaæ Ãnemi tÃva idh' eva hothÃ" 'ti vatvà vegena mÃtu santikaæ gantvà "amma khip- paæ maæ nahÃpetvà alaækarohi\<*<2>*>/, ajja taæ daÊiddabhÃvato mo- cessÃmÅti" vatvà nahÃtamaï¬ito rÃjadvÃraæ gantvà "ayyado- vÃrika, `eko dÃrako tumhehi saddhiæ gÅtaæ\<*<3>*>/ gÃyissÃmÅti Ãgantvà rÃjadvÃre Âhito' ti ra¤¤o ÃrocehÅti" Ã. So vegena gantvà Ãrocesi, rÃjà "ÃgacchatÆ" 'ti pakkosÃpetvà "tÃta tvaæ mayà saddhiæ gÅtaæ\<*<3>*>/ gÃyissasÅti" Ã. "ùma devÃ" ti. "Tena hi gÃyassÆ" 'ti. "Deva na imasmiæ ÂhÃne gÃyÃmi, nagare\<*<4>*>/ pana bheri¤ carÃpetvà mahÃjanaæ sannipÃtÃpetha, mahÃjana- majjhe gÃyissÃmÅti". RÃjà tathà kÃretvà alaækatamaï¬ape pallaækamajjhe nisÅditvà tassa anurÆpaæ Ãsanaæ dÃpetvà "idÃni tava gÅtaæ gÃyassÆ" 'ti Ã. "Deva, tumhe tÃva gÃ- yatha, athÃhaæ paÂigÅtaæ gÃyissÃmÅti". Tato rÃjà paÂhamaæ gÃyanto @*>/ sutvà sataæ dammi sabassaæ daÂÂhu\<*<6>*>/ Sonakaæ, ko me Sonakam akkhÃti sahÃyaæ paæsukÅlitan ti g. Ã. || Ja_XIX:1 ||>@ Tattha sutvà ti asukaÂÂhÃne nÃma te piyasahÃyo Sonako vasatÅti tassa vasanaÂÂhÃnaæ sutvà Ãrocentassa kassa\<*<7>*>/ sataæ dammi\<*<8>*>/, daÂÂhÆ 'ti\<*<9>*>/ asu- kaÂÂhÃne nÃma mayà diÂÂho ti disvà Ãrocentassa kassa\<*<7>*>/ sahassaæ dammÅti. Evaæ ra¤¤Ã paÂhamaæ udÃnagÃthÃya gÅtÃya pa¤cacÆÊakadÃrakena paÂigÅtabhÃvaæ pakÃsento S. abhisambuddho hutvà dve pade abhÃsi: @*>/: mayhaæ sutvà sataæ dehi sahassaæ daÂÂhu\<*<6>*>/ Sonakaæ. ahaæ\<*<11>*>/ Sonakam akkhissaæ sahÃyaæ paæsukÅÊitan ti. || Ja_XIX:2 ||>@ Tena vuttagÃthÃya pana ayam attho: mahÃrÃja, tvaæ\<*<12>*>/ sutvà Ãrocentassa sataæ dammÅti vadasi\<*<13>*>/, tam pi mayham eva dehi, yaæ disvà Ãrocentassa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd gÃyÃhi. 2 Cks -kara, Bd -rotu. 3 Bd gÅtapaÂigÅtaæ. 4 Bd -ramajhe. 5 Bd ta-. 6 Bds diÂÂha. 7 Bds ta-. 8 Bd -Åti. 9 Bd diÂhanti. 10 Cks add ti. 11 Bd ahante. 12 Cks naæ. 13 Bd -ti. >/ #<[page 251]># %< 1. SonakajÃtaka. (529). 251>% sahassaæ dammÅti vadasi\<*<1>*>/ tam pi mayham eva dehi, ahaæ te taæ piyasahÃyaæ idÃn' eva paccakkhato va ayaæ so ti Ãcikkhissan ti, itoparaæ suvi¤¤eyyaæ, sambandhagÃthà pÃlinayen' eva veditabbÃ. @*>/] janapade raÂÂhesu nigamesu ca kattha te\<*<3>*>/ Sonako diÂÂho tam me akkhÃhi pucchito. || Ja_XIX:3 ||>@ @*>/ eva deva vijite tav' ev' uyyÃnabhÆmiyà ujuvaæsÃ\<*<5>*>/ mahÃsÃlà nÅlobhÃsà manoramà || Ja_XIX:4 ||>@ @*>/ upÃdÃnesu lokesu\<*<7>*>/ ¬ayhamÃnesu nibbuto. || Ja_XIX:5 ||>@ @@ @@ Tattha ujuvaæsÃ\<*<5>*>/ ti ujukhandhÃ, mahÃsÃlà ti mahÃrukkhÃ, megha- samÃnà ti nÅlameghasadisÃ, rammà ti ramaïÅyÃ, a¤¤o¤¤anissità ti sÃkhÃhi sÃkham mÆlehi ca mÆlaæ saæsibbitvÃ\<*<8>*>/ ÂhitÃ, tesan ti evarÆpÃnaæ tava uyyÃnavane sÃlÃnaæ heÂÂhÃ\<*<9>*>/, jhÃyatÅti lakkhaïÆpanijjhÃnÃarammaïÆpanijjhÃna- saækhÃtehi jhÃnehi jhÃyati, anupÃdÃno ti kÃmÆpÃdÃnarahito\<*<10>*>/, ¬ayhamÃ- nesÆ 'ti ekÃdasahi aggÅhi ¬ayhamÃnesu sattesu, nibbuto ti te aggÅ nibbÃ- petvà sÅtalena hadayena jhÃyamÃno tava uyyÃne maÇgalarukkhamÆle silÃpaÂÂe nisinno esa te sahÃyo ka¤canapaÂimà viya sobhamÃno patimÃnetÅti, tato cà 'ti bhikkhave tato so Arindamo rÃjà tassa vacanaæ sutvà Sonakapacceka- buddhaæ pasissÃmÅti caturaÇginiyà senÃya pÃyÃsi nikkhami, vicaranto ti ujukam eva Ãgantvà tasmiæ mahante vanasaï¬e vicaranto tassa santikaæ gantvà taæ ÃsÅnaæ addakkhi, so taæ avanditvÃ\<*<11>*>/ ekamantaæ nisÅditvà attano\<*<12>*>/ kilesÃbhiratattÃ\<*<13>*>/ taæ kapaïo ti ma¤¤amÃno imaæ g. Ã.: @@ Tattha jhÃyatÅti nimmÃtÃpÅtiko kÃru¤¤appatto jhÃyatÅti\<*<14>*>/. @*>/ kapaïo hoti dhammaæ\<*<16>*>/ kÃyena phassayaæ\<*<17>*>/. || Ja_XIX:9 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ti. 2 Ck yo. 3 Cks tattha so. 4 Cks tam. 5 Cks ujuævasÃ. 6 so all three MSS. 7 upÃdÃnesu lokesu is wanting in Cks; and has been added in Bd. 8 Ck simbitvÃ, Cs sibbitvÃ, Bd saæsibbetvÃ. 9 Bd adds sandhÃya. 10 Bds nÃdivira-. 11 Bd va-. 12 Bds -nÃ. 13 Ck -rattÃ, Cs -ratta. 14 Cks -sÅti. 15 Bd -je. 16 Ck -a. 17 Cks pa-, Bd pu-, Bs phu-. >/ #<[page 252]># %<252 XIX. ChaÂÂhinipÃta.>% @@ Tattha iman ti tassa kilesÃbhiratassa pabbajjaæ arocentassa\<*<1>*>/ imaæ pabbajjÃgarahanavacanaæ\<*<2>*>/ sutvÃ, etadabravÅti pabbajjÃyà guïaæ pakÃsento etaæ abravi phassayan\<*<3>*>/ ti phassayanto\<*<4>*>/, yena ariyamaggadhammo nÃma kÃyena phassito\<*<3>*>/ so kapaïo nÃma na hotÅti dassento evam Ã., niraækatvà ti attabhÃvato nÅharitvÃ, pÃpo pÃpaparÃyano ti sayaæ pÃpÃnaæ karaïena pÃpo\<*<5>*>/ a¤¤esam pi akarontÃnaæ\<*<6>*>/ patiÂÂhÃbhÃvena pÃpaparÃyano. Evaæ so B-aæ garahi, so attano garahitabhÃvaæ ajÃnanto viya hutvà nÃmagottaæ kathetvà tena saddhiæ paÂisanthÃraæ karonto @*>/ bhoto sukhà seyyà idha pattassa Sonakà 'ti g. Ã. || Ja_XIX:11 ||>@ Tattha kaccÅti\<*<7>*>/ amhÃkaæ tÃva na ki¤ci aphÃsukaæ, bhoto pana kacci\<*<7>*>/ idha pattassa imasmiæ uyyÃne vasato sukhavihÃro ti pucchi. Atha naæ so paccekabuddho "mahÃrÃja na kevalaæ dha a¤¤atrÃpi vasantassa mama aphÃsukaæ nÃma n' atthÅti" vatvà tassa samaïabhadragÃthà nÃma Ãrabhi: @*>/ bhadram adhanassa anÃgÃrassa bhikkhuno: na tesaæ koÂÂhe upenti\<*<9>*>/ na kumbhe na kaÊopiyÃ\<*<10>*>/, paraniÂÂhitam esÃnà tena yÃpenti subbatÃ. || Ja_XIX:12 ||>@ @*>/ piï¬o bhottabbo na ca koc' Æparodhati. || Ja_XIX:13 ||>@ @*>/ na ca koc' Æparodhati. || Ja_XIX:14 ||>@ @*>/ bhadram adhanassa anÃgÃrassa bhikkhuno: muttassa raÂÂhe carato saÇgo yassa na vijjati. || Ja_XIX:15 ||>@ @*>/ bhadram adhanassa anÃgÃrassa bhikkhuno: nagaramhi ¬ayhamÃnamhi nÃssa ki¤ci a¬ayhatha. || Ja_XIX:16 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks Ãr-, Bd Ãr- corr. to ar-. 2 Bd -jjaægarahava-. 3 Cks pa-, Bd phu-. 4 Bds phussayanto, Cks passanto. 5 Bds add pÃpa parÃyano ti. 6 Bd ka-. 7 Bds ki¤ci. 8 Ck bhadra pi, read bhadram api adhanassa throughout? 9 Bd Cs op-. 10 Ck natumhenekÃlo-, Cs natumhenakaÊo-, Bds -kumbhi-. 11 Bd -a. 12 Cks bhutt-. 13 Cs Bd -ampi. 14 Bd adds pi. >/ #<[page 253]># %< 1. SonakajÃtaka. (529). 253>% @*>/ bhadram adhanassa anÃgÃrassa bhikkhuno: raÂÂhe vilumpamÃnamhi nÃssa ki¤ci ahÅratha\<*<2>*>/. || Ja_XIX:17 ||>@ @*>/ bhadram adhanassa anÃgÃrassa bhikkhuno: corehi rakkhitaæ maggaæ ye c' a¤¤e pÃripanthikÃ\<*<3>*>/ pattacÅvaram ÃdÃya sotthiæ gacchanti subbatÃ. || Ja_XIX:18 ||>@ @*>/ bhadram adhanassa anÃgÃrassa bhikkhuno: yaæ yaæ disaæ pakkamati anapekho va gacchatÅti. || Ja_XIX:19 ||>@ Tattha anÃgÃrassà 'ti mahÃrÃja gharÃvÃsaæ pahÃya anÃgÃriyabhÃvaæ pattassa adhanassa aki¤canassa bhikkhuno sabbakÃlaæ bhadram eva, na tesan ti {mahÃrÃjÃ} tesaæ adhanÃnaæ bhikkhÆnaæ na koÂÂhÃgÃre dhanadha¤¤Ãni upenti\<*<4>*>/ na kumbhiyaæ na pacchiyaæ, te pana subbatà pariniÂÂhitaæ paresaæ ghare pakkaæ ÃhÃraæ saæghÃÂipÃrutà kapÃlam ÃdÃya gharapaÂipÃÂiyà esantÃ\<*<5>*>/ pari- yesantÃ\<*<6>*>/ tena tato laddhena\<*<7>*>/ taæ ÃhÃraæ navannaæ pÃÂikulyÃnaæ vasena paccavekkhitvà paribhu¤jitvà jÅvitavuttiyÃ\<*<8>*>/ yÃpenti, anavajjo\<*<9>*>/ piï¬o\<*<10>*>/ bhot- tabbo\<*<11>*>/ ti vejjakammÃdikÃya anesanÃya và kuhanÃlapanÃnemittikatÃnippesi- katÃlÃbhena lÃbhaæ nijigiæsanatÃ\<*<12>*>/ ti evarÆpena micchÃjÅvena vÃ\<*<13>*>/ uppÃditÃ- pi\<*<14>*>/ cattÃro paccayà dhammena samena uppÃditÃpi apaccavekkhitvà paribhuttÃ\<*<15>*>/ vÃ\<*<16>*>/ sÃvajjapiï¬o nÃma, anesanaæ pahÃya micchajÅvaæ vajjetvà dhammena samena uppÃdità paÂisaækhà yoniso cÅvaraæ paÂisevÃmÅti vutte nayena pacca- vekkhitvÃ\<*<17>*>/ anavajjo\<*<18>*>/ piï¬o nÃma, yena evarÆpo anavajjapiï¬o bhuttabbo paribhu¤jitabbo ya¤ ca evarÆpaæ anavajjaæ\<*<18>*>/ piï¬aæ bhu¤jamÃnaæ paccaye nissÃya koci appamattako pi kileso na uparodhati na pÅÊeti tassa dutiyam pi bhadram adhanassa anÃgÃrassa bhikkhuno, nibbuto ti puthujjanabhikkhuno dhammena uppannapiï¬o pi paccavekkhitvà paribhu¤jamÃno nibbutapiï¬o nÃma, ekantato pana khÅïÃsavassa piï¬o nibbutapiï¬o nÃma, kiækÃraïÃ: so hi theyyaparibhogo iïaparibhogo dÃyajjaparibhogo sÃmiparibhogo ti imesu ca- tÆsu paribhogesu sÃmiparibhogavasena\<*<19>*>/ bhu¤jati taïhÃdÃsavyataæ\<*<20>*>/ atÅto sÃmi hutvà paribhu¤jati na taæ tappaccayà koci appamattako pi kileso uparodhatÅti, muttassa raÂÂhe carato ti upaÂÂhÃkakulÃdisu alagga- mÃnassa\<*<21>*>/ chinnavalÃhakassa viya RÃhumukhà muttavimalacandamaï¬alassa viya ca yassa gÃmanigamÃdisu carantassa rÃgasaÇgÃdisu eko pi saÇgo n' atthi, ekacco hi kulehi\<*<22>*>/ saæsaÂÂho viharati sahasokÅ sahanandi\<*<23>*>/ ekacco mÃtÃpitusu alaggamÃnaso vicarati eko nagaravÃsidaharo\<*<24>*>/ viya. evarÆpassa puthujjanassÃpi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds pi. 2 Cks abhÅ-, Bd ahi-. 3 Bd parigaïhikÃ. 4 Cks op-. 5 Ck etassa, Bd esanÃ. 6 Bd -sanÃ. 7 Bds add piï¬ena. 8 Cks -iæ. 9 Bds -a. 10 Ck pa, Cs pi. 11 Bd bhettabbo, Cks bhuttabbo. 12 so Cs; Ck -nakatÃ, Bd jigisanatÃ. 13 Cks omit vÃ. 14 Cks -tÃhi, Bd -tÃya pi. 15 Bds -tto 16 Bd omits vÃ. 17 Bds add paribhutto va. 18 Bd -a. 19 Bd adds taæ. 20 Bd taïhÃyadÃsabyaæ. 21 Bds -nasassa. 22 Bd -esu. 23 Ck -ki nandi, Cs -sokÅ saæganandi, Bd sahasoki sahanandi, Bs -sokiæ honandi. 24 Bd nagaragÃmavÃsi. >/ #<[page 254]># %<254 XIX. ChaÂÂhinipÃta.>% bhadram eva, nÃssa ki¤cÅti yo\<*<1>*>/ hi bahuparikkhÃro hoti so mà me\<*<2>*>/ ha- riæsÆ 'ti atirekatarÃni\<*<3>*>/ cÅvarÃdÅni antonagare upaÂÂhÃkakule nikkhipati, atha nagaramhi ¬ayhamÃne asukakule nÃma aggi uÂÂhito ti sutvà socati kilamati, evarÆpassa bhadraæ nÃma n' atthi, yo pana mahÃrÃja sakuïavattaæ pÆreti kÃyapaÂibaddhaparikkhÃro va hoti tassa mÃdisassa na ki¤ci a¬ayhatha, ten' assa pa¤camaæ hi\<*<4>*>/ bhadram eva, vilumpamÃnamhÅti viluppamÃnamhi ayam eva và pÃÂho, ahÅrathÃ\<*<5>*>/ 'ti yathà pabbatagahanÃdÅhi nikkhamitvà raÂÂhaæ vilumpamÃnesu\<*<6>*>/ coresu bahuparikkhÃrassa antogÃme Âhapitaæ vilumpati\<*<6>*>/ hÅrati\<*<7>*>/ tathà yassa adhanassa kÃyapaÂibaddhaparikkhÃrassa na ki¤ci ahÅratha tassa\<*<8>*>/ chaÂÂham pi bhadram eva, ye ca¤¤e pÃripanthikÃ\<*<9>*>/ ti ye pi a¤¤e tesu tesu ÂhÃnesu suækagahaïaÂÂhÃya Âhapità pÃripanthikÃ\<*<9>*>/ tehi ca rakkhitaæ pattacÅvaran ti corÃnaæ anupakÃraæ suækikÃnaæ asuækÃrahaæ mattikapattaæ c' eva katadaÊhÅkammaparibhaï¬aæ\<*<10>*>/ paæsukÆlacÅvara¤ ca appagghÃni kÃya- bandhanaparissÃvanasÆcivÃsisatthakÃni cà 'ti sabbe pi aÂÂha parikkhÃre\<*<11>*>/ kÃya paÂibaddhe katvà maggaæ paÂipanno kenaci aviheÂhiyamÃno\<*<12>*>/ sotthiæ gacchati, subbato ti\<*<13>*>/ lobhanÅyÃni hi cÅvarÃdÅni disvà corÃpi haranti suækikÃpi kin nu kho etassa hatthe ti pattatthavikÃdÅni sodhenti, subbato pana sullahukavutti tesaæ passantÃnaæ yeva sotthiæ gacchati, ten' assa sattamam pi bhadram eva, anapekkho va gacchatÅti kÃyapaÂibaddhato\<*<14>*>/ atirekassa vihÃre paÂisÃmitassa kassaci parikkhÃrassa abhÃvà vasanaÂÂhÃnaæ nivattitvÃpi na oloketi, yaæ disaæ gantukÃmo hoti taæ gacchanto anapekkho va gacchati\<*<15>*>/. AnurÃdhapurà nikkha- mitvà thÆpÃrÃme pabbajitÃnaæ dvinnaæ kulaputtÃnaæ vu¬¬hataro\<*<16>*>/ viya. (--? ) Iti Sonakapaccekabuddho aÂÂha samaïabhadrakÃni\<*<17>*>/ ka- thesi, tato uttariæ pana satam pi sahassam pi aparimÃïÃni samaïabhadrakÃni\<*<18>*>/ esa kathetuæ samattho yeva, rÃjà pana kÃmÃbhiratattà taæ\<*<19>*>/ kathaæ paÂicchinditvÃ\<*<20>*>/ "mayhaæ sa- maïabhadrakehi attho n' atthÅti" attano kÃmÃdhivimuttitaæ\<*<21>*>/ pakÃsento Ãha: @*>/ tvaæ bhikkhu pasaæsasi, aha¤ ca giddho kÃmesu kathaæ kÃhÃmi\<*<23>*>/ Sonaka. || Ja_XIX:20 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks so. 2 Bd adds coro. 3 Bd adhikÃni. 4 Bds pi. 5 Bd ahinda-. 6 Bd viluppa-. 7 Ck virati, Bds harati. 8 Cks hÅrathassa, Bds ahir-. 9 Bd parigaÇhikÃ. 10 Bs -daÊha-, Ck -daÊhÅcevabhaï¬aæ, Bd -daÊhikammaparidaï¬aæ. 11 Cks -ra, Cs -rÃ. 12 Bd -hedha-. 13 Ck pubbako, Cks omit ti. 14 so Cks; Bd -bandhato. 15 Bd -tÅti. 16 Cks bu-. 17 Bds -bhadragÃthÃyo. 18 Bd -bhadragÃthani. 19 Bd tassa. 20 Cs Bd pacchi. 21 Bds -muttataæ. 22 Bds bahÆni samaïabhadrÃni yo. 23 Bd gÃhÃ. >/ #<[page 255]># %< 1. SonakajÃtaka. (529) 255>% Tattha vaïïenà 'ti kÃraïena. Ath naæ paccekabuddho Ãha: @*>/ narà pÃpÃni katvÃna upapajjanti duggatiæ. || Ja_XIX:22 ||>@ @*>/ nikkhantà akutobhayà ekodibhÃvÃdhigatà na te gacchanti duggatiæ. || Ja_XIX:23 ||>@ @*>/ atthaæ jÃnanti paï¬itÃ: || Ja_XIX:24 ||>@ @@ @@ @*>/ sampassaæ vanacetyÃni\<*<5>*>/ na palittha\<*<6>*>/ vihaÇgamo. || Ja_XIX:27 ||>@ @*>/ GaÇgà pamattaæ kuïape rataæ samuddaæ ajjhagÃhayi\<*<8>*>/ agati\<*<9>*>/ yattha pakkhinaæ. || Ja_XIX:28 ||>@ @*>/ vihaÇgamo na pacchato na purato n' uttaraæ no\<*<11>*>/ pi dakkhiïaæ\<*<12>*>/ || Ja_XIX:29 ||>@ @*>/ agati\<*<9>*>/ yattha pakkhinaæ, so ca tatth' eva pÃpattha yathà dubbalako tathÃ. || Ja_XIX:30 ||>@ @*>/ makarà susÆ pasayhakÃrà khÃdiæsu phandamÃnaæ vipakkhinaæ\<*<15>*>/. || Ja_XIX:31 ||>@ @*>/ ye c' a¤¤e kÃmabhogino giddhÃ\<*<17>*>/ ce\<*<18>*>/ na vamissanti\<*<19>*>/ kÃkapa¤¤Ãya te vidÆ. || Ja_XIX:32 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -ccitÃ. 2 Ck pahi-, Bd -hantvÃna. 3 Cks pi idhe-, Bd midhe-. 4 Ck pipasÃhÃgirayodakaæ, Bd pivaÇgikarasodakaæ, Bs pivaæ gaÇgira-, read: -thodakaæ? 5 Cks -vettÃni. 6 Bd palettha corr. to paletvÃ? 7 Bds ta¤ca-, Cks ohÃriïÅ. 8 Bd ajjagÃhasi, Cks ajjhagÃhÃsi. 9 Cks -tiæ. 10 so Ck; Cs udapatvÃ, Bds udaæ patvÃ; read udapattha? 11 Cks -ranto. 12 Cks -ïÃ. 13 Bd najjhÃgÃgacchi, Bs najjhagÃgacchi. 14 Cks -la. 15 Cks -itaæ, Bd -iïaæ, Bs -ikaæ. 16 Ck Bd -jÃ. 17 Bd gicchÃ. 18 Cks ve. 19 Cks ga-. >/ #<[page 256]># %<256 XIX. ChaÂÂhinipÃta>% Tattha pÃpÃnÅti mahÃrÃja tvaæ kÃmagiddho narà ca\<*<1>*>/ kÃme nissÃya kÃyaduccaritÃdÅni pÃpÃni katvà yattha supinake pi dibbà ca mÃnusakà ca kÃmà na labhanti\<*<2>*>/ taæ duggatiæ upapajjantÅti attho, pahatvÃnà 'ti khelapiï¬aæ viya pahÃya, akutobhayà ti rÃgÃdÅsu kutoci anÃgatabhayÃ, ekodibhÃvÃdhi- gatà ti ekodibhÃvaæ ekavihÃrikaæ adhigatÃ, na te ti te evarÆpà pabbajità duggatiæ na gacchanti, upamante ti mahÃrÃja dibbamÃnusake kÃme patthen- tassa hatthikuïape paÂibaddhakÃkasadisassa tava ekaæ upamaæ karissÃmi, taæ suïohÅti attho, kuïapan ti hatthikaÊebaraæ\<*<3>*>/, mahaïïave ti gambhÅra- puthule\<*<4>*>/ udake eko kira mahÃvÃraïo GaÇgÃtÅre caranto GaÇgÃya patitvà utta- rituæ asakkonto tatth' eva mato GaÇgÃya vuyhi. taæ sandhÃy' etaæ vuttaæ, vÃyaso ti ÃkÃsena gacchanto eko kÃko, yÃna¤ca vatidan ti so evaæ cintetvà tattha nilÅyitvà idaæ mayà hatthiyÃnaæ laddhaæ ettha nilÅno sukhaæ carissÃmi ayam eva ca me anappako bhakkho bhavissati idÃni mayà a¤¤attha gantum na vaÂÂatÅti sanniÂÂhÃnam akÃsi, tattha rattin ti tassa\<*<5>*>/ ratti¤ ca divà ca tatth' eva mano abhirato ahosi, na paÊitthÃ\<*<6>*>/ 'ti na u¬¬etva\<*<7>*>/ pakkÃmi, otaraïÅti\<*<8>*>/ samuddÃbhimukhÅ otaramÃnÃ, ohÃraïÅti pi pÃÂho, sà samuddÃbhimukhÅ ava- haramÃnÃ\<*<9>*>/ ti attho, agati yatthà 'ti samuddamajjhe sandhÃyÃha, bhak- khaparikkhÅïo ti parikkhÅïabhakkho, udapatvÃ\<*<10>*>/ ti khÅïe camme ca maæse ca aÂÂhisaæghÃÂe Æmivegena bhinno udake nimujji, atha so kÃko udake patiÂÂhÃ- tuæ asakkonto uppati, evaæ uppatitvà ti attho, agati yattha pakkhinan ti yasmiæ samuddamajjhe pakkhinaæ agati tattha so evaæ uppatito, pacchimaæ disaæ gantvà tattha patiÂÂhaæ alabhitvà tato puratthimaæ tato uttaraæ tato dakkhiïan ti catasso pi disà gantvà attano patiÂÂhÃnaæ na ajjhagacchÅti\<*<11>*>/ adhiga¤chÅti\<*<12>*>/, attho, atha vÃyaso evaæ uppatitvà pacchimÃdisu\<*<13>*>/ ekekaæ disaæ aga¤chi, dÅpaæ pana na ajjhagÃmà ti evaæ p' ettha attho daÂÂhabbo, pÃpatthà 'ti patito, yathà dubbalako ti yathà dubbalako pateyya tath' eva patito, susÆ ti susunÃmakÃ\<*<14>*>/ caï¬amacchÃ, pasayhakÃrà ti anicchamÃnakaæ yeva balakkÃrena, vipakkhinan\<*<15>*>/ ti viddhaæsitapakkhakaæ\<*<16>*>/, giddhà ce vamissantÅti\<*<17>*>/ yadi gijjhà hutvà kÃme na vamissanti\<*<17>*>/ na cha¬¬essanti kÃkapa¤¤Ãya te samÃnapa¤¤Ã\<*<18>*>/ ti\<*<9>*>/, iti te BuddhÃdayo paï¬ità vidÆ vadanti jÃnantÅti attho\<*<20>*>/, atthasandassanÅti atthapakÃsikÃ\<*<21>*>/, tva¤ca pa¤¤Ãyase 'ti pa¤¤Ãyissasi, i. v. h.: mahÃrÃja mayà hitakÃmena tava ovÃdo dinno, taæ pana tvaæ yadi kÃhasi devaloke nibbattissasi, yadi na kÃhasi kÃmapaæke nimuggo jÅvitapariyosÃne niraye nibbattissasÅti, evaæ tvam eva tena kÃraïena và akÃra- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks add me. 2 so all three MSS. for labbhanti? 3 Bd -varaæ. 4 Ck reputhulodake. 5 Cks tassÃ. 6 Ck palittÃ, Cs paÊitvÃ, Bd paÊetvÃ, Bs phaletthÃ. 7 Bd uppatetvÃ, Bs uppadhotvÃ. 8 Ck ohÃrÃni, Cs ohÃraïÅti. 9 Bd avaharaïÅ. 10 so Cks; Bd udakaæ patvà corr. to udaæ-? 11 Ck ajjhabhÃgacchatÅti, Cs ajjhabhÃga¤chÅti, Bd ajjhagÃgacchiti altered to -gÃnÃgacchiti. 12 Bd nÃdhigacchati. 13 Bd mÃdisÃsu. 14 Ck susukÃnÃmeka, Cs -kÃ. 15 Cks pakkhan, Bd vipakkhakan. 16 Bd viddhaæsatapakkhataæ. 17 Cks ga-. 18 Bds -te ti kÃkassamÃna-. 19 Bd omits ti. 20 Cks omit a-. 21 Cks -itÃ. >/ #<[page 257]># %< 1. SonakajÃtaka. (529.) 257>% ïena và sagge\<*<1>*>/ và niraye\<*<1>*>/ và pa¤¤Ãyissasi, ahaæ pana bhavehi\<*<2>*>/ mutto appaÂi- sandhiko ti; imaæ\<*<3>*>/ pana ovÃdaæ dentena paccekabuddhena nadÅ dassitÃ, tÃya vuyhamÃnaæ hatthikuïapaæ dassitaæ, kuïapakhÃdako kÃko dassito, tassa\<*<4>*>/ kuïa- paæ khÃditvà pÃnÅyam pivanakÃlo\<*<5>*>/ dassito, ramaïÅyavanasaï¬adassanakÃlo das- sito, kuïapassa nadiyà vuyhamÃnassa samuddappaveso dassito, samuddamajjhe kÃkassa hatthikuïape patiÂÂhaæ alabhitvà vinÃsaæ pattakÃlo dassito, tattha nadÅ viya anamataggo saæsÃro daÂÂhabbo, nadiyà vuyhamÃnaæ hatthikuïapaæ viya saæsÃre pa¤cakÃmaguïaæ, kÃko viya bÃlaputhujjano, kÃkassa kuïapaæ khÃditvà pÃnÅyaæ pivanakÃlo viya puthujjanassa kÃmaguïaæ\<*<6>*>/ paribhu¤jitvà somanassika- kÃlo\<*<7>*>/, kÃkassa kuïape laggass' eva ramaïÅyavanasaï¬adassanaæ\<*<8>*>/ viya puthuj- janassa kÃmaguïe laggass' eva savanavasena aÂÂhatiæsÃarammaïadassanaæ, ku- ïape samuddaæ paviÂÂhe\<*<9>*>/ kÃkassa patiÂÂhaæ\<*<10>*>/ labhituæ asakkontassa vinÃsaæ pattakÃlo viya bÃlaputhujjanassa kÃmaguïagiddhassa pÃpaparÃyanassa kusala- dhamme patiÂÂhaæ alabhitvà mahÃniraye mahÃvinÃsaæ pattan ti\<*<11>*>/. Evam assa so imÃya upamÃya ovÃdaæ datvà idÃni tam eva ovÃdaæ thiraæ katvà patiÂÂhapetuæ g. Ã.: @*>/ na bhÃseyya dÃso ayirassa\<*<13>*>/ santike ti. || Ja_XIX:34 ||>@ Tattha na bhÃseyyà 'ti vacanaæ agaïhantassa hi tato\<*<14>*>/ uttariæ bhÃ- samÃno hi sÃmikassa santike dÃso viya hoti, dÃso hi sÃmike kathaæ gaïhante pi agaïhante pi katheti yeva, tena vuttaæ taduttariæ\<*<12>*>/ na bhÃseyyà 'ti. @@ abhisambuddhagÃthÃyaæ. Tattha idaæ {vatvÃnÃ} 'ti bhikkhave so paccekabuddho amitÃya lokuttara- buddhiyà amitabuddhimà idaæ vatvà iddhiyà uppatitvà sace pabbajissasi tav' eva noce pabbajissasi tav' eva dino te mayà ovÃdo appamatto hohÅti evaæ anusÃsitvÃna khattiyaæ pakkÃmi. Bo. pi taæ ÃkÃsena gacchantaæ yÃva dassanapathÃ\<*<15>*>/ olokento Âhatvà tasmiæ cakkhupathe atÅte\<*<16>*>/ saævegaæ paÂi- labhitvà cintesi: "ayaæ brÃhmaïo hÅnajacco\<*<17>*>/ samÃno asam- bhinnakhattiyavaæse\<*<18>*>/ jÃtassa mama matthake attano pÃda- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -ena. 2 Bds sabbabh-. 3 Cks idaæ. 4 Ck tathassa. 5 Ck picana-, Cs pi pana-. 6 Bd -ïe. 7 Cks -itakÃlo. 8 Ck -i, Cs -nÅ. 9 Cks -o. 10 Cks patiÂÂhita. 11 so Cks for pattakÃlo? Bds pattitidaÂÂhabba. 12 Bd tat-. 13 Bd ayyassa. 14 Bd adds ce. 15 Bd dissana-. 16 Bds atikkamante. 17 Cks brÃhmaïajacco. 18 Ck -nno -so, Cs -nne--se. >/ #<[page 258]># %<258 XIX. SaÂÂhinipÃta.>% rajaæ okiranto ÃkÃsaæ uppatitvà gato, mayÃpi ajj' eva nik- khamitvà pabbajituæ vaÂÂatÅti" so r. niyyÃdetvà pabbajitukÃmo gÃthadvayam Ã.: @*>/, rajjaæ niyyÃdayissÃmi, nÃhaæ rajjena-m-atthiko. || Ja_XIX:36 ||>@ @*>/ kÃko va dummedho kÃmÃnaæ vasam annagÃ\<*<3>*>/ ti. || Ja_XIX:37 ||>@ Tattha ko nu me ti kuhin nu ime, rÃjakattÃro ti ye rajjÃrahaæ\<*<4>*>/ abhi- si¤citvà rÃjÃnaæ karonti, sÆtà veyyattimÃgatÃ\<*<5>*>/ ti sÆtà ca ye ca a¤¤e\<*<6>*>/ veyyattabhÃvaæ\<*<7>*>/ Ãgatà mukhamaÇgalikÃ, rajjenamatthiko ti rajjena atthiko, ko ja¤¤Ã maraïaæ suve ti maranaæ ajja\<*<8>*>/ suve và ti idaæ ko\<*<9>*>/ jÃnituæ samattho. Evaæ r. niyyÃdentassa sutvà amaccà Ãhaæsu: @*>/, Taæ rajje abhisi¤cassu, so no rÃjà bhavissatÅti. || Ja_XIX:38 ||>@ Tatoparaæ ra¤¤Ã vuttagÃtham Ãdiæ katvà uttÃnasam- bandhagÃthÃ\<*<11>*>/ pÃÊinayen' eva veditabbÃ. @*>/ rÃjà bhavissati. || Ja_XIX:39 ||>@ @@ @*>/ gÃmasahassÃni paripu¤¤Ãni sabbaso -- te putta paÂipajjassu, rajjaæ niyyÃdayÃmi\<*<14>*>/ te. || Ja_XIX:41 ||>@ @@ @@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks sudÃ-, Bd sutÃveyatta-. 2 Ck mahaæ, Bds nÃhaæ. 3 Bd anvagÃ. 4 Bd rÃjÃ-. 5 Cks sudÃ-, Bd sutÃveyatta- corr. to suddhÃve-. 6 Bds sudÃ-, Cks sutà va a¤¤e ca. 7 Bds byatta-. 8 Bds add vÃ. 9 Bd adds na. 10 Bd -va¬hano. 11 Bd uttÃnatthasam-. 12 Ck ce. 13 Cks saÂÂhiæ throughout. 14 Cks -tayÃmi. >/ #<[page 259]># %< 1. SonakajÃtaka. ( 529.) 259>% @@ @*>/ || Ja_XIX:46 ||>@ @*>/ -- te putta {paÂipajjassu}, rajjaæ niyyÃdayÃmi te. || Ja_XIX:47 ||>@ @@ @*>/ atho pi veyyagghà sabbÃlaækÃrabhÆsità || Ja_XIX:49 ||>@ @@ @@ @*>/ puÇgavÆsabhà -- tà putta paÂipajjassu, rajjaæ niyyÃdayÃmi te. || Ja_XIX:52 ||>@ @@ @*>/ Ãmuttamaïikuï¬alà -- tà putta paÂipajjassu, rajjaæ niyyÃdayÃmi te. || Ja_XIX:54 ||>@ @@ @*>/ ti me sutaæ, tayà vinà ahaæ tÃta jÅvitum hi na ussahe. || Ja_XIX:56 ||>@ @@ @*>/ ÃdÃya pacchato, subharo te bhavissÃmi, na te hessÃmi dubbharo. || Ja_XIX:58 ||>@ @*>/ siyÃ\<*<9>*>/ || Ja_XIX:59 ||>@ @*>/ antarÃyakaro mamaæ\<*<11>*>/, imaæ kumÃraæ pÃpetha pÃsÃdaæ rativaddhanaæ. || Ja_XIX:60 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck dÅghavÃyano, Cs sÅghavÃhito, Bd siÇgavÃhaïÃ, Bs sÅghavÃhaïÃ. 2 Bds indriyÃcÃpa-, Cks illiyocÃpa-. 3 Bd -e. 4 Cks -ha¤¤a. 5 Bd vicittavatthÃ-. 6 Ck Bd mÃtÃ. 7 Bds pu-. 8 Bd byasanam. 9 so all three MSS. for siyuæ. 10 Cks -liæ. 11 Bd mama. >/ #<[page 260]># %<260 XIX. SaÂÂhinipÃta>% @*>/ yathà Sakkaæ va accharà tà naæ tattha ramessanti\<*<2>*>/, tÃhi-m-eso\<*<3>*>/ ramissati. || Ja_XIX:61 ||>@ @*>/ ka¤¤Ã DÅghÃvuæ raÂÂhaddhanaæ: || Ja_XIX:62 ||>@ @*>/. || Ja_XIX:63 ||>@ @@ @*>/ bharatha, bhaddaæ vo, ahaæ bhattà bhavÃmi vo. Taæ tattha avacuæ ka¤¤Ã DÅghÃvuæ raÂÂhavaddhanaæ: kuhiæ rÃjà anuppatto, ito rÃjà kuhiæ gato. || Ja_XIX:65 ||>@ @@ @@ @*>/ te sÃgataæ\<*<8>*>/ rÃja sÅhasseva giribbajaæ, anusÃsa mahÃrÃja, tvaæ no\<*<9>*>/ sabbÃsaæ issaro ti. || Ja_XIX:68 ||>@ Tattha khippan ti tena hi taæ sÅghaæ Ãnetha, ÃlapÅti saÂÂhi gÃmasa- hassÃnÅti ÃdÅni vadanto Ãlapi, sabbÃlaækÃrabhÆsità ti te nÃgà sabbehi sÅsupagÃdÅhi alaækÃrehi bhÆsitÃ, hemakappanavÃsasà ti suvaïïakhacitena kappanena paÂicchannasarÅrÃ, gÃmaïÅyehÅti hatthÃcariyehi, ajÃnÅyà và 'ti kÃraïÃkÃranÃ\<*<10>*>/ jÃnanakà vÃ\<*<11>*>/, jÃtiyà sindhavà ti sindhavaraÂÂhena\<*<12>*>/ Sindhu- nadÅtire jÃtÃ, gÃmaïÅyehÅti assÃcariyehi, illiyÃcÃpadhÃrÅhÅti\<*<13>*>/ illiÃvudha¤ ca\<*<14>*>/ cÃpÃvudha¤ ca dhÃrentehi, dÅpà atho pi veyyagghà ti dÅpicamma- vyagghacammaparivÃrÃ\<*<15>*>/, gÃmaïÅyehÅti rathikehi, vammÅhÅti\<*<16>*>/ sannaddha- vammehi\<*<17>*>/, roha¤¤Ã ti rattavaïïÃ, puÇgavÆsabhà ti usabhasaæ- khÃtena jeÂÂhakapuÇgavena samannÃgatÃ, daharasseva me ti atha naæ ku- mÃro tÃta mama\<*<18>*>/ daharasseva\<*<19>*>/ sato mÃtà matÃ\<*<20>*>/ iti mayà sutaæ so 'haæ tayà vinà jÅvituæ na sakkhissÃmÅti Ã., poto ti taruïapotako, jessantan ti vicarantaæ, sÃmuddikan ti samudde vicarantaæ, dhanesinan ti dhanaæ pariyesantÃnaæ, vohÃro ti tasmiæ ohÃrento\<*<21>*>/ heÂÂhà ka¬¬hanako vÃÊamaccho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd kammusa-, Bs kammussa-. 2 Bds -issanti. 3 Cs Bd ceso. 4 Cks Ãlapuæ. 5 Bd adds kumÃroÃha. 6 Bd maæ maæ, Bs mamaæ. 7 Bd tattha. 8 Bd svÃ-. 9 Cks so. 10 Bd -ïaæ. 11 Bd vijÃnanakà ca, Cks -ko va. 12 Bd jÃtiyà sindhuraÂÂhe. 13 Bds indriyÃ-. 14 Bds indriyÃvu-. 15 Cks -pÃrÃ. 16 Bd cariyehi vammibhiti, Cks cammÅhÅti. 17 Cks -cammehi. 18 Bd adds tÃta mama. 19 Bd adds me. 20 Bd mÃtÃ. 21 Bd vicitravohÃro in the place of tasmiæ --. >/ #<[page 261]># %< 2. SaækiccajÃtaka. (530.) 261>% và udakarakkhaso và ÃvaÂÂo vÃ, tatthà 'ti tasmiæ samudde, vÃïijà vya- sanÅ siyà ti atha te vÃïijà vyasanasampattà bhaveyyuæ, siyun\<*<1>*>/ ti và pÃÂho, puttakalÅti puttalÃmako puttakÃlakaïïÅ, kumÃro puna ki¤ci vattuæ na visahi\<*<2>*>/, atha rÃjà amacce ÃïÃpento iman ti Ãdim Ã., tattha kambussahatthÃyo ti kambussaæ vuccati suvaïïaæ, suvaïïÃbharaïabhÆsitahatthÃyo ti attho, yathà ti yathà icchanti tathÃ\<*<3>*>/, evaæ vatvà M. tatth' eva taæ abhisi¤cÃpetvà nagaraæ pÃhesi, sayaæ pana ekako va uyyÃnà nikkhamitvà Himavantaæ pavisitvà rama- ïÅye bhÆmibhÃge païïasÃlaæ mÃpetvà isipabbajjaæ pabbajitvà vanamÆlaphalÃ- hÃro yÃpesi, mahÃjano pi kumÃraæ BÃrÃïasiæ pavesesi, so nagaraæ padakkhi- ïaæ katvà pÃsÃdaæ abhirÆhi\<*<4>*>/, tam atthaæ pakÃsento S. tato ti Ãdim Ã., taæ disvà avacuæ ka¤¤Ã ti taæ mahantena sirisobhaggena Ãgataæ disvà asuko nam' eso ti ajÃnantiyo va tà nÃÂakitthiyo avocuæ, mama\<*<5>*>/ bharathà 'ti maæ icchatha, paækan ti rÃgÃdikilesapaækaæ, thale ti pabbajjÃya, akaïÂakan ti rÃgakaïÂakÃdirahitaæ, teh' eva gabanehi agahanaæ, mahÃpathan ti sagga- mokkhagÃminaæ mahÃmaggaæ paÂipanno, yenà 'ti yena micchÃmaggena dugga- tiæ gacchanti tam ahaæ paÂipanno ti vadati, tato tà cintesuæ: rÃjà tÃva amhe pahÃya pabbajito, ayam pi kÃmesu viharantarÆpo\<*<6>*>/, sace naæ nÃbhiramessÃma nikkhamitvà pabbajeyya, abhiramanÃkÃram assa karissÃmà 'ti, atha naæ abhi- nandantiyo osÃnagÃtham Ãhaæsu, tattha giribbajan ti sÅhapotikÃnaæ\<*<7>*>/ vasa- naÂÂhÃnaæ ka¤canaguhaæ, kesarasÅhassa Ãgataæ viya tassa tava Ãgataæ suÃ- gataæ\<*<8>*>/, tvanno ti tvam sabbÃsam pi amhÃkam issaro sÃmÅti. Eva¤ ca pana vatvà sabbe turiyÃni paggaïhiæsu, nÃnap- pakÃrÃni naccagÅtÃni vattayiæsu\<*<9>*>/, yaso mahà ahosi, so yasa- matto\<*<10>*>/ pitaraæ na sari, dhammena pana\<*<11>*>/ r. kÃretvà yathÃ- kammaæ gato, Bo. pi jhÃnÃbhi¤¤aæ\<*<12>*>/ nibbattetvÃ\<*<13>*>/ Brahmalo- kÆpago ahosi. S. i. d. Ã. "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi T. mahÃbhinikkha- manaæ nikkhanto yevÃ" 'ti vatvà j. s.: "Tadà paccekabuddho pari- nibbÃyi, putto RÃhulakumÃro ahosi, ArindamarÃjà aham evÃ" 'ti. SonakajÃtakaæ. $<2. SaækiccajÃtaka.>$ Disvà nisinnaæ rÃjÃnan ti. Idaæ S. JÅvakambavane v. AjÃtasattussa pitughÃtakammaæ Ã. k. So hi Devadattaæ nissÃya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd sighan. 2 Bd -hati. 3 Bds add karonti. 4 Bds -ruyhi. 5 Bds mamaæ. 6 so Cks; Bds virattacittarÆpo. 7 Cks -ikaæ. 8 Cks omit su-. 9 Bds pavattiæsu. 10 Bd yasasampatto. 11 Bds omit pana. 12 Bds Ã-. 13 all three MSS. -ttitvÃ. >/ #<[page 262]># %<262 XIX. SaÂÂhinipÃta.>% tassa vacanena pitaraæ ghÃtÃpetvà Devadattassa saæghabhedÃvasÃne bhinnaparisassa roge uppanne "T-aæ khamÃpessÃmÅti\<*<1>*>/" ma¤casÅvikÃya SÃvatthiæ\<*<2>*>/ gacchantassa JetavanadvÃre paÂhaviæ paviÂÂhabhÃvaæ sutvà "Devadatto SammÃsambuddhassa paÂipakkho hutvà paÂhaviæ pavisitvà avÅciparÃyano jÃto, mayÃpi taæ nissÃya pità dhammiko dhammarÃjà ghÃtito, aham pi nu kho paÂhaviæ pavisissÃmÅti" bhÅto rajjasiriyà cittassÃdaæ alabhi\<*<3>*>/, "thokaæ niddÃyissÃmÅti" niddaæ upa- gatamatto navayojanabahalÃya\<*<4>*>/ ayapaÂhaviyaæ\<*<5>*>/ pÃtetvà ayasÆlehi koÂÂiyamÃno\<*<6>*>/ viya sunakhehi lu¤citvà khajjamÃno viya bheravaravena viravanto\<*<7>*>/ uÂÂhÃsi, ath' ekadivasaæ komudiyà cÃtumÃsiniyà amacca- gaïaparivuto attano yasaæ oloketvà "mama pitu yaso ito\<*<8>*>/ mahanta- taro, tathÃrÆpaæ\<*<9>*>/ nÃmÃhaæ dhammarÃjaæ\<*<10>*>/ Devadattaæ nissÃya ghÃtesin" ti cintesi, tass' evaæ cintentass' eva kÃye ¬Ãho uppajji, sakalasarÅraæ sedatintaæ ahosi, tato "ko nu kho mama imaæ bhayaæ vinodetÅti" cintetvà "Âhapetvà Dasabalaæ a¤¤o n' atthÅti" cintetvÃ\<*<11>*>/ "ahaæ T-assa mahÃparÃdhiko, ko nu kho maæ\<*<12>*>/ netvà dassessatÅti" cintento "na a¤¤o koci a¤¤atra JÅvakÃ" ti sallakkhetvà tassa gahetvà gamanÆpÃyaæ karonto "ramaïÅyà vata bho dosinà rattÅti" udÃnaæ udÃnetvà "kin nu khv-ajja samaïaæ và brÃhmaïaæ và payirupÃ- seyyÃmÃ" 'ti vatvà purÃïasÃvakÃdÅhi purÃïÃdÅnaæ guïe kathite tesaæ vacanaæ anÃdiyitvà JÅvakaæ paÂipucchitvà tena T-assa guïaæ kathetvà "taæ devo\<*<13>*>/ Bhagavantaæ\<*<14>*>/ payirupÃsatÆ" 'ti vutte hatthiyÃnÃni kappÃ- petvÃ\<*<15>*>/ JÅvakambavanaæ gantvà T-aæ upasaækamitvà vanditvà T-ena katapaÂisanthÃro sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤aphalaæ pucchitvà T-assa ma- dhurasÃma¤¤aphaladhammadesanaæ\<*<16>*>/ sutvà suttapariyosÃne upÃsa- kattaæ paÂivedetvà T-aæ khamÃpetvà pakkÃmi. So tato paÂÂhÃya dÃnaæ dento sÅlaæ rakkhanto T-ena saddhiæ saæsaggaæ katvà madhuradhammakathaæ suïanto kalyÃïamittasaæsaggena pahÅnabhayo vigatalomahaæso hutvà cittassÃdaæ paÂilabhi\<*<17>*>/, sukhena\<*<18>*>/ cattÃro iriyÃpathe kappesi. Ath' ekadivasaæ dh. k. s.: "Ãvuso, AjÃtasattu pitughÃtakammaæ katvà bhayappatto ahosi, rajjasiriæ nissÃya cittassÃ- daæ alabhanto sabbiriyÃpathesu dukkhaæ anubhosi, so dÃni T-aæ Ãgamma kalyÃïamittasaæsaggena vigatabhayo issariyasukhaæ anu- bhotÅti". S. Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave e. k. s." ti pucchitvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -mati. 2 Ck -iyaæ. 3 so Cks; Bd na labhi. 4 Bd -yaæ. 5 Bd ayamahÃpaÂhavÅyaæ, Cks paÂhaviæ 6 Bd koÂi-. 7 Bd vihar-. 8 Cks add ca. 9 Cks -pÃ. 10 Bd -jÃnaæ. 11 Bd ¤atvÃ. 12 Cks me in the place of kho maæ. 13 Cks vo. 14 Cks bhavantaæ. 15 Ck sampÃ-, Cs kampÃ-. 16 Bd madhuraæ-. 17 Bds -itva. 18 Ck sumukhena. >/ #<[page 263]># %< 2. SaækiccajÃtaka. (530.) 263>% "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' esa pitu- ghÃtakammaæ katvà maæ nissÃya sukhaæ sayÅti" vatvà a. Ã.: A. B. Brahmadatto\<*<1>*>/ BrahmadattakumÃraæ nÃma puttaæ paÂilabhi. Tadà Bo. purohitassa gehe paÂisandhiæ gaïhi, jÃtassa c' assa SaækiccakumÃro ti nÃmaæ kariæsu. Te ubho pi rÃjanivesane ekato va va¬¬hiæsu, a¤¤ama¤¤asahÃyakÃ\<*<2>*>/ hutvà vayappattà Takkasilaæ gantvà sabbasippÃni uggaïhitvà paccÃgamiæsu. Atha rÃjà puttassa uparajjaæ adÃsi, Bo. pi uparÃjass' eva santike ahosi. Ath' ekadivasaæ uparÃjà pitu uyyÃnakÅÊaæ gacchantassa mahantaæ yasaæ disvà tasmiæ lobhaæ uppÃdetvà "mayhaæ pità mama bhÃtisadiso\<*<3>*>/, sace etassa maraïaæ olokessÃmi mama mahallakakÃle r. labhissÃmi, tadà laddhena pi rajjena ko attho\<*<4>*>/, pitaraæ mÃretvà r. kÃressÃ- mÅti\<*<5>*>/" cintetvà B-assa tam atthaæ Ãrocesi. Bo. "samma, pitughÃtakammaæ nÃma bhÃriyaæ nirayamaggo, na sakkà etaæ kÃtuæ, mà karÅti" paÂibÃhi. So punappuna pi kathetvà yÃvatatiyaæ tena paÂibÃhito pÃdamÆlikehi saddhiæ mantesi, te sampaÂicchitvà ra¤¤o\<*<6>*>/ maraïÆpÃyaæ vÅmaæsiæsu. Bo. taæ pavattiæ ¤atvà "nÃhaæ etehi saddhiæ ekato\<*<7>*>/ bhavissÃmÅti" mÃtÃpitaro anÃpucchitvà aggadvÃrena nikkhamitvà Himavantaæ pavisitvà isipabbajjaæ pabbajitvà jhÃnÃbhi¤¤aæ\<*<8>*>/ nibbattetvà vanamÆlaphalÃhÃro vihÃsi. RÃjakumÃro pi tasmiæ gate pitaraæ mÃretvà mahantaæ yasaæ anubhavi. "SaækiccakumÃro kira isipabbajjaæ pabbajito" ti sutvà bahÆ kulaputtà nikkhamitvà tassa santike pabbajiæsu, so mahatà isigaïena parivuto tattha vasi sabbehi samÃpattilÃbhÅhi\<*<9>*>/ yeva. RÃjà pitaraæ mÃretvà appamattakaæ yeva kÃlaæ rajjasukhaæ anubhavitvÃ\<*<10>*>/ tato paÂÂhÃya bhÅto cittassÃdaæ alabhanto niraye kammakaraïappatto viya ahosi. So B-aæ anussaritvà "sahÃyo me `pitughÃta- kammaæ bhÃriyan' ti paÂisedhetvà mam attano kathaæ gÃha- petuæ asakkonto attÃnaæ niddosaæ katvà palÃyi, sace so idha \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds add r. kÃrento. 2 Bd -¤¤aæsa-. 3 Bds bhÃtikasa-. 4 Cks add ti. 5 Bd gaïhissÃmiti. 6 Cks omit ra¤¤o. 7 Bd -ko. 8 Bd -Ã. 9 Ck -ihi, Bds -ino. 10 Cks anuvibh-. >/ #<[page 264]># %<264 XIX. SaÂÂhinipÃta.>% abhavissa na me pitughÃtakammaæ kÃtuæ adassa, idam pi me bhayaæ hareyya, kahan nu kho\<*<1>*>/ etarahi viharati, sac' assa\<*<2>*>/ va- sanaÂÂhÃnaæ jÃneyyaæ pakkosÃpeyyaæ, ko nu kho me tassa vasa- naÂÂhÃnaæ ÃroceyyÃ" 'ti cintesi. So tato paÂÂhÃya antopure ca rÃjasabhÃya¤ ca B-ass' eva vaïïaæ bhÃsati. Evaæ addhÃne gate B. "rÃjà maæ saratÅti, mayà tattha gantvÃ\<*<3>*>/ dh. desetvà taæ\<*<4>*>/ nibbhayaæ katvà Ãgantuæ vaÂÂatÅti" païïÃsa vassÃni Himavante vasitvà pa¤casatatÃpasaparivuto ÃkÃsena gantvà DÃyapasse nÃm' uyyÃne otaritvà isigaïaparivuto silÃpaÂÂe nisÅdi. UyyÃna- pÃlo taæ disvà "bhante gaïasatthà ko nÃmÃ" 'ti pucchi, "Saækiccapaï¬ito nÃmÃ" 'ti ca\<*<5>*>/ sutvà sayam pi sa¤jÃnitvà "bhante yÃvÃhaæ rÃjÃnaæ Ãnemi tÃva idh' eva hotha, amhÃkaæ rÃjà tumhe daÂÂhukÃmo" ti vatvà vanditvà vegena rÃjakulaæ gantvà tassa ÃgatabhÃvaæ ra¤¤o Ãrocesi. RÃjà tassa santikaæ gantvÃ\<*<6>*>/ kattabbayuttakaæ upacÃraæ katvà pa¤haæ pucchi. Tam atthaæ pakÃsento S. Ã.: @@ @*>/, khippaæ passa mahesinaæ. || Ja_XIX:70 ||>@ @@ @*>/ chattaæ upÃhanaæ\<*<9>*>/ || Ja_XIX:72 ||>@ @@ @@ @*>/ kÃlaæ ama¤¤atha tato pÃpÃni kammÃni pucchituæ paccapajjatha. || Ja_XIX:75 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds add so. 2 Bd sacetassa. 3 Bd adds tassa. 4 Bd omits taæ. 5 Bd omits ca. 6 Ck Ãg-, Cs ag-. 7 Bd niyyÃti. 8 Bd -a. 9 Bds chatta¤cup-. 10 Bd atha. >/ #<[page 265]># %< 2. SaækiccajÃtaka. (530.) 265>% @*>/ pecca gacchanti narà dhammÃticÃrino, aticiïïo mayà dhammo, tam me akkhÃhi pucchito. || Ja_XIX:77 ||>@ Ta. disvà ti bhikkhave so uyyÃnapÃlo rÃjÃnaæ rÃjasabhÃya\<*<2>*>/ nisinnaæ disvÃ, athassà 'ti evaæ nisinnaæ disvà atha tassa paÂivedesi yassÃsÅti vadanto, ÃrocesÅti attho, yassÃsÅti mahÃrÃja yassa tvaæ anukampako muducitto Ãsi\<*<3>*>/ yassa abhiïhaæ vaïïaæ payirudÃhÃsi so ayaæ Saækicco isÅnaæ antare sÃdhu laÂÂhako\<*<4>*>/ ti sammato anuppatto tava uyyÃne silÃpaÂÂe isigaïaparivuto ka¤cana- paÂimà viya nisinno, taramÃnarÆpo ti mahÃrÃja pabbajità nÃma kule và gaïe và alaggà tumhÃkaæ anÃgacchantÃnam eva\<*<5>*>/ pakkameyyuæ\<*<6>*>/ tasmà taramÃnarÆpo khip- paæ niyyÃhi mahantÃnaæ sÅlÃdiguïÃnaæ esitattÃ\<*<7>*>/ gavesitattÃ\<*<8>*>/ mahesinaæ, tato ti bhikkhave so rÃjà tassa vacanaæ sutvà tato tassa vacanato anantaram eva, nikkhippà 'ti nikkhipitvÃ, tassa kira uyyÃnadvÃraæ patvà va etad ahosi: pabba- jità nÃma garuÂÂhÃniyà SaækiccatÃpasassa santikaæ uddhatavesena gantuæ ayuttan ti so maïicittasuvaïïadaï¬aæ vÃÊavÅjaniæ ka¤canamayaæ uïhÅsapaÂÂaæ supari- khittaæ maÇgalakhaggaæ setacchattaæ sovaïïapÃdukà ti imÃni pa¤ca rÃjaka- kudhabhaï¬Ãni apanesi tena vuttaæ nikkhippà 'ti, paÂicchadanti tad\<*<9>*>/ eva rÃjakakudhabhaï¬aæ Âhapayitvà bhaï¬ÃgÃrikassa hatthe datvÃ, DÃyapassasmin ti evaænÃmake uyyÃne, atha kÃlaæ ama¤¤athà 'ti atha so idÃni me pa¤- haæ pucchituæ kÃlo ti jÃni\<*<10>*>/, PÃÊiyaæ pana yathÃ\<*<12>*>/ kÃlan ti Ãgataæ, tassa kÃlÃnurÆpena pa¤hapucchanaæ\<*<12>*>/ ama¤¤athà 'ti attho, paccapajjathà 'ti paÂipajji, peccà 'ti paÂigantvÃ, paralokassa và nÃmam etaæ\<*<13>*>/, tasmà paraloke\<*<14>*>/ ti attho, mayà ti bhante mayà sucaritadhammo\<*<15>*>/ atikkanto pitughÃtakammaæ kataæ, tamme\<*<16>*>/ akkhÃhÅti tasmà me\<*<17>*>/ akkhÃhi\<*<18>*>/: kaæ gatiæ\<*<19>*>/ pitughÃtakà gacchanti katarasmiæ niraye paccantÅti pucchati, so taæ sutvà tena hi mahÃrÃja suïohÅti vatvà ovÃdaæ tÃva adÃsi. S. tam atthaæ Ãvikaronto Ãha: @@ @*>/ maggeyya kaïÂako. || Ja_XIX:79 ||>@ @*>/. || Ja_XIX:80 ||>@ Ta. uppathenà 'ti corehi pariyuÂÂhitamaggena, maggamanusÃsatÅti khemaæ maggaæ akkhÃti, nÃssa maggeyya kaïÂako ti tassa ovÃdakÃrassa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 all three MSS. -i. 2 Bds -yaæ. 3 Bd ahosi. 4 Bd laddhako. 5 Bds anÃgacchantÃna¤¤eva, Cks gac-. 6 Cks -eyya. 7 Cks mahamtaæ -- guïaæ esitattaæ. 8 Cks passa in the place of gavesitattÃ. 9 Bd tam 10 Bds jÃnÃti. 11 Cks tathÃ. 12 Cks pa¤haæ-. 13 Cs nÃmatametaæ, Bd nÃmetaæ. 14 Cks -ko. 15 Cks add ti. 16 Cks kammaæ, Bs yamme. 17 Ck ce. 18 Bds omit tasmà me a-. 19 all three MSS. -i. 20 Bd na-. 21 Cks -tiæ, omitting ti. >/ #<[page 266]># %<266 XIX. SaÂÂhinipÃta.>% purisassa mukhaæ corakaïÂako na passeyya, yo dhamman ti yo sucarita- dhammaæ Ãcikkhati, na so ti so puriso nirayÃdibhedaæ duggatiæ na gaccheyya, uppathasadiso hi mahÃrÃja adhammo maggasadiso sucaritadhammo, tvaæ pana pubbe pitaraæ ghÃtetvà rÃjà homÅti mayhaæ kathetvà mayà paÂibÃhito, mama vacanaæ akatvà pitaraæ mÃretvÃ\<*<1>*>/ idÃni socasi, paï¬itÃnaæ ovÃdaæ akarontà nÃma coramaggaæ\<*<2>*>/ paÂipannà viya mahÃvyasanaæ pÃpuïantÅti. Evam assa ovÃdaæ datvà upari dhammaæ desento Ã.: @*>/ mahÃrÃja adhammo pana uppatho, adhammo nirayaæ neti dhammo pÃpeti suggatiæ. (IV 496|18). || Ja_XIX:81 ||>@ @@ @@ @@ @*>/ paÂibhayà dukhà || Ja_XIX:85 ||>@ @@ @@ @*>/ sa¤¤atÃnaæ tapassinaæ. || Ja_XIX:88 ||>@ @*>/ paccanti\<*<7>*>/ macchÃbhÅlÃ\<*<8>*>/ katà yathà saævacchare asaækheyye narà kibbisakÃrino. || Ja_XIX:89 ||>@ @@ @*>/ dhÃvanti tato dhÃvanti pacchato, uttarena pi dhÃvanti tato dhÃvanti dakkhiïaæ, yaæ yaæ dvÃraæ gacchanti taæ taæ devà pithÅyare\<*<10>*>/. || Ja_XIX:91 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ghÃÂetvÃ. 2 Bd -a. 3 Cs Bd pantho. 4 Bds bhasmÃ. 5 Cks -cattÃro. 6 Ck guïÃhuno. 7 Bd paccenti. 8 Bd macchÃbhila, Cks -bila. 9 Cks add pi. 10 Bd pidhiyyare. >/ #<[page 267]># %< 2. SaækiccajÃtaka. (530.) 267>% @*>/ janà nirayavÃsino\<*<2>*>/ bÃhà paggayha kandanti patvà dukkhaæ anappakaæ. || Ja_XIX:92 ||>@ @*>/ duratikkamaæ na sÃdhurÆpe\<*<4>*>/ ÃsÅde\<*<5>*>/ na sa¤¤atÃnaæ tapassinaæ. || Ja_XIX:93 ||>@ @@ @*>/ rajasà Vacchaæ Kisam avakiriya Daï¬akÅ tÃlo va mÆlato\<*<7>*>/ chinno, sa rÃjà vibhavaæ gato. || Ja_XIX:95 ||>@ @*>/ manaæ\<*<9>*>/ Mejjho\<*<10>*>/ MÃtaÇgasmiæ yasassine\<*<11>*>/ (IV 389|27) sapÃrisajjo ucchinno, MejjhÃra¤¤aæ\<*<10>*>/ tadà ahu. || Ja_XIX:96 ||>@ @*>/ a¤¤a¤¤aæ\<*<13>*>/ musale hantvà sampattà YamasÃdanaæ\<*<14>*>/. || Ja_XIX:97 ||>@ @*>/ antalikkhacaro\<*<16>*>/ pure (III 460|1) pÃvekkhi paÂhaviæ Cecco hÅnatto patta pariyÃyaæ\<*<17>*>/. || Ja_XIX:98 ||>@ @@ @*>/ muniæ vijjÃcaraïasampannaæ gantÃ\<*<19>*>/ so nirayaæ adho. || Ja_XIX:100 ||>@ @*>/ paribhÃsenti\<*<21>*>/ pharusÆpakkamà janà anapaccà adÃyÃdà tÃlÃvatthu\<*<22>*>/ bhavanti te. || Ja_XIX:101 ||>@ @@ @*>/ pecca paccati. || Ja_XIX:103 ||>@ @*>/ ca vassasahassÃni sataæ divyÃni paccati\<*<25>*>/ accisaæghapareto so dukkhaæ vedeti vedanaæ. || Ja_XIX:104 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks satasahassÃni. 2 Bds -gÃmino. 3 Bd -si. 4 Cks -po. 5 Cks Ãside, Bd nÃside. 6 Cks -jÃ. 7 Bd samÆlo. 8 Ck -gaccha, Cs -gacca. 9 Bd mÃ-. 10 Bd ma-. 11 Ck Bd -no. 12 Bds -vindayo, Cs -venÃhuyo, Ck -venhuso. 13 Ck aæ¤a¤¤a, Bds a¤¤ama¤¤a. 14 all three MSS. -sÃdhanaæ. 15 Cks santo. 16 Cks -kkhe-. 17 so all three MSS. for patva paryayaæ. 18 Cks -to. 19 Cks hantÃ, Bd gantvÃ. 20 Bd vu¬he, Bs buddhe. 21 Bd -santi. 22 Bd tÃla-. 23 Bd tÃ-. 24 Cks yo. 25 Bd pucati. >/ #<[page 268]># %<268 XIX. SaÂÂhinipÃts.>% @*>/ nakhehi ca. || Ja_XIX:105 ||>@ @*>/ yathÃ. || Ja_XIX:106 ||>@ @*>/ paccati. || Ja_XIX:107 ||>@ @*>/, pakka¤ ca sattÅhi hananti nittacaæ andhaæ karitvà muttakarÅsabhakkhaæ, khÃre nimujjanti\<*<5>*>/ tathÃvidhaæ naraæ. || Ja_XIX:108 ||>@ @*>/ ayogula¤ ca dÅghe ca phÃle\<*<7>*>/ cirarattatÃpite vikkhambham ÃdÃya vibhajjà rajjuhi\<*<8>*>/ vatte\<*<9>*>/ mukhe saæsavayanti rakkhasÃ. || Ja_XIX:109 ||>@ @*>/ kÃkolasaæghà ca dijà ayomukhà saægamma khÃdanti vipphandamÃnaæ jivhaæ vibhajja vighÃsaæ\<*<11>*>/ salohitaæ\<*<12>*>/. || Ja_XIX:110 ||>@ @*>/ paribhinnagattaæ nippothayantÃ\<*<14>*>/ (anu)vicaranti rakkhasÃ, ratÅ hi nesaæ\<*<15>*>/, dukhino pan' Åtare, etÃdisasmiæ niraye vasanti ye keci\<*<16>*>/ loke idha pettighÃtino\<*<17>*>/. || Ja_XIX:111 ||>@ @*>/ ito gantvà Yamakkhayaæ bhusam Ãpajjate\<*<19>*>/ dukkhaæ attakammaphalÆpago. || Ja_XIX:112 ||>@ @*>/ pÅÊayanti punappunaæ. || Ja_XIX:113 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd lomehi ca. 2 Bd tuï¬aÂÂito. 3 Bd -Ãya. 4 Bd -yaæ. 5 Ck na --, Bd nisi- corr. to nisu-. 6 Bds pakkatthitam, Cks jakaækÃÂhim. 7 Ck phalo, Bd pÃle. 8 Bd rajjati. 9 so Cks; Bd vivate, Bs vivaÂe. 10 Bd cabalà corr. to sabalÃ? Cks giddhÃ. 11 Cks vigha-. 12 Cks vilobhi-. 13 so Cs; Bd va¬hakÃlaæ, Ck daï¬akolaæ. 14 Cks nippoÂa-. 15 Bd te-. 16 Cks yo koci. 17 Bd pitti-. 18 Bd hatvÃ. 19 Cks Ãsajjate. 20 Cks pÃ-, Bd vÃ-. >/ #<[page 269]># %< 2. SaækiccajÃtaka. (530.) 269>% @*>/ ruhiraæ attasambhavaæ tambalohavilÅnaæ va tattaæ pÃyenti\<*<2>*>/ mattighaæ. || Ja_XIX:114 ||>@ @*>/ kuïapaæ pÆti\<*<4>*>/ duggandhaæ gÆthakaddamaæ pubbalohitasaækÃsaæ rahadaæ ogayha tiÂÂhati. || Ja_XIX:115 ||>@ @*>/ tattha atikÃyà ayomukhÃ\<*<6>*>/ chaviæ chetvÃna\<*<7>*>/ khÃdanti pagiddhÃ\<*<8>*>/ maæsalohite. || Ja_XIX:116 ||>@ @*>/ kuïapaæ vÃti\<*<10>*>/ samantà satayojanaæ. || Ja_XIX:117 ||>@ @*>/ cakkhÆhi\<*<12>*>/ tena gandhena jÅyati, etÃdisaæ Brahmadatta mattigho\<*<13>*>/ labhate dukhaæ. || Ja_XIX:118 ||>@ @*>/ duggaæ VetaraïÅnadiæ. || Ja_XIX:119 ||>@ @*>/ duggaæ Vetaraïiæ nadiæ. || Ja_XIX:120 ||>@ @@ @*>/ sajanti niraye tatte tikhiïakaïÂake nÃriyo ca aticÃriniyo\<*<17>*>/ narà ca paradÃragÆ. || Ja_XIX:122 ||>@ @*>/ puthÆ, sayanti vinividdhaÇgÃ, dÅghaæ jagganti saævariæ\<*<19>*>/. || Ja_XIX:123 ||>@ @*>/ tattaæ aggisamÆdakaæ. || Ja_XIX:124 ||>@ @*>/ sakaæ kammaæ pubbe dukkatam attano. || Ja_XIX:125 ||>@ @*>/ vÃpi nanandaraæ\<*<23>*>/ tassà vaækena jivhaggaæ nibbahanti sabandhanaæ. || Ja_XIX:126 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd taæ passavaæ pakkà gattÃ. 2 Bd pÃyanti. 3 Bd jighacchaæ. 4 so Cks; Bd puti. 5 Bd -iyo. 6 Cks adho-. 7 Bd tetvÃna. 8 Bd saægiddhÃ, Bs saæviddhÃ. 9 Bds putikaæ. 10 Cks pÃti. 11 so Ck; Cs Bd pi hi. 12 Cks -Æti. 13 Bd mÃtugho. 14 Bd gabbhapÃtayo, Cks gabbhÃpÃtiniyo. 15 Ck duhatomhilambanti, Bd ubhato abhilampanti. 16 Bd etaæ te. 17 Bd -cÃriyo. 18 Cks vigatÃ. 19 Bds sabbadÃ. 20 so all three MSS. for pabbajanti? 21 Cks -oti. 22 Cks seÂÂhaæ. 23 Bd nandanaæ. >/ #<[page 270]># %<270 XIX. SaÂÂhinipÃta.>% @*>/ vyÃmamattaæ kiminaæ jivhaæ passati attani, vi¤¤Ãpetuæ na sakkoti, Tapane pecca paccati. || Ja_XIX:127 ||>@ @*>/ || Ja_XIX:128 ||>@ @*>/ papatanti avaæsirÃ. || Ja_XIX:129 ||>@ @@ @*>/ bheraï¬akà gijjhà kÃkoÊà ca\<*<5>*>/ ayomukhà vipphandamÃnaæ\<*<6>*>/ khÃdanti naraæ kibbisakÃrinaæ\<*<7>*>/. || Ja_XIX:131 ||>@ @*>/ channÃ\<*<9>*>/ gantÃ\<*<10>*>/ te nirayaæ adho\<*<11>*>/ ti. || Ja_XIX:132 ||>@ Ta. patho\<*<12>*>/ ti dasakusalakammapatho\<*<13>*>/ dhammo, khemo ti\<*<14>*>/ appaÂi- bhayo sugatimaggo, visamajÅvino ti adhammena kappitajÅvikÃ\<*<15>*>/, niraye te ti te etesaæ nibbattaniraye kathemi, suïohi me ti M. ra¤¤Ã pitughÃtakÃ- naæ nibbattananirayaæ\<*<16>*>/ pucchito pi paÂhamaæ taæ adassetvÃ\<*<17>*>/ aÂÂha mahÃni- raye soÊasa ca ussadaniraye\<*<18>*>/ dassetuæ evam Ã., kiækÃraïÃ: paÂhamamhi tas- miæ dassiyamÃne rÃjà phalitena hadayena tatth' eva mareyya imesu pana nira- yesu paccanasatte disvà diÂÂhÃnugatiko hutvà ahaæ viya a¤¤e pi bahupÃpa- kammino atthi ahaæ etesaæ antare paccissÃmÅti sa¤jÃtupatthambho Ãrogo\<*<19>*>/ bhavissatÅti, te pana niraye dassento M. paÂhamaæ iddhibalena paÂhaviæ dvidhà katvà pacchà dassesi, tesaæ vacanattho: nirayapÃlehi\<*<20>*>/ pajjalitÃni nÃnÃyudhÃni gahetvà khaï¬Ãkhaï¬ikaæ chiïïÃ\<*<21>*>/ nerayikasattà punappuna sa¤jÅvanti etthà 'ti Sa¤jÅvo, nirayapÃlà pana nadantà vaggantà jalitÃni nÃnÃyudhÃni gahetvà jali- tÃya lohapaÂhaviyaæ nerayike\<*<22>*>/ aparÃparaæ anubandhitvà paharitvà jalitapaÂha- viyaæ patite jalitaæ kÃÊasuttaæ pÃtetvà jalitapharasuæ gahetvà sayaæ unnÃ- dantà mahantena aÂÂassarena\<*<23>*>/ viravante aÂÂhaæse soÊasaæse karontÃ\<*<24>*>/ ettha tacchantÅti KÃÊasutto, mahantà jalitÃ\<*<25>*>/ ayapabbatà saæghÃtenti\<*<26>*>/ etthà 'ti SaæghÃto, tattha kira satte\<*<27>*>/ navayojanÃya jalitÃyapaÂhaviyà yÃva \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so all three MSS. 2 Ck apanevanakÃrakÃ, Cs apaïevaïa-. 3 Ck khÃrÃ-. 4 Cks ÂaækÃ. 5 Cks omit ca. 6 Ck -na, Cs -nÃ. 7 Bd -kÃrakaæ. 8 Bds rajjuyÃ. 9 Bds chandÃ. 10 Bd gatÃ. 11 Cks ayo, Bds nirayussadan. 12 Bd païho, Cs pattho. 13 Bd -tha. 14 Cks omit ti. 15 Cks kappika-. 16 Cks -ye, Bd nippatta nirayaæ. 17 Cks apassetvÃ. 18 Bd mahÃni-. 19 Cs Bd a-. 20 Cks -lohi. 21 Bd chindÃchindaæ. 22 Bd adds satte. 23 Ck aÂÂha-. 24 Cks -to, Bd -to corr. to -tÃ. 25 Bd -a. 26 Cks ghÃtenti, Bd saæghÃÂenti. 27 Cks sante. >/ #<[page 271]># %< 2. SaækiccajÃtaka. (530.) 271>% kaÂito pavesetvà niccale\<*<1>*>/ karonti, atha puratthimato\<*<2>*>/ ayapabbato samuÂÂhÃya asani viya viravanto\<*<3>*>/ Ãgantvà te satte saïhakaraïÅyaæ\<*<4>*>/ tilaæ\<*<5>*>/ piæsanto viya gantvà pacchimadisÃya tiÂÂhati, pacchimadisato samuÂÂhite pi tath' eva gantvà puratthimadisÃya tiÂÂhati, dve pana ekato samÃgantvà ucchuyante\<*<6>*>/ ucchukhaï- ¬Ãni\<*<7>*>/ viya pÅÊenti, evaæ ta. bahÆni vassasatasahassÃni dukkhaæ anubhonti, dve ca Roruvà ti JÃlaroruvo DhÆmaroruvo cÃ\<*<8>*>/ 'ti dve, ta. JÃlaroruvo kappena saïÂhitÃhi rattalohitajÃlÃhi\<*<9>*>/ puïïo DhÆmaroruvo khÃradhÆmena\<*<10>*>/, nesu\<*<11>*>/ JÃla- roruve\<*<12>*>/ paccantÃnaæ\<*<13>*>/ navahi vaïamukhehi jÃlà pavisitvà sarÅraæ dahanti\<*<14>*>/, DhÆmaroruve\<*<12>*>/ navahi\<*<15>*>/ vaïamukhehi khÃradhÆmo pavisitvà pÅÂhaæ viya sarÅ- raæ sedeti, ubhayathÃpi\<*<16>*>/ paccantà sattà mahÃviravaæ viravantÅti dve pi\<*<17>*>/ Roruvà ti vuttÃ, jÃlÃnaæ vÃ\<*<18>*>/ pana sattÃnaæ vÃ\<*<18>*>/ tesaæ dukkhassa vÃ\<*<18>*>/ vici- antaraæ n' atthi etthà 'ti AvÅci, mahanto AvÅcÅti MahÃavÅci, ta. \<*<19>*>/ hi pu- ratthimÃdÅhi bhittÅhi jÃlà uÂÂhahitvà pacchimÃdÅsu paÂiha¤¤ati tà ca bhittiyo vinivijjhitvÃ\<*<20>*>/ parato\<*<21>*>/ yojanasataæ gaïhÃti, heÂÂhà uÂÂhitÃpi\<*<22>*>/ upari paÂiha¤¤ati upari uÂÂhità heÂÂhà paÂiha¤¤ati, evaæ tÃv' ettha jÃlÃnaæ vÅci nÃma n' atthi, tassa pana anto yojanasataæ ÂhÃnaæ khÅravallipiÂÂhassa pÆritanÃli viya sattehi nirantaraæ pÆritaæ, catÆhi iriyÃpathehi paccantÃnaæ pamÃïaæ n' atthi, na ca a¤¤ama¤¤aæ\<*<23>*>/ bÃdhenti\<*<24>*>/ sakasakaÂÂhÃne\<*<25>*>/ yeva paccanti\<*<26>*>/, evam ettha sattÃ- naæ vÅci nÃma n' atthi, yathà pana jivhagge cha madhubindÆni sattamassa tam- balohabinduno anu¬ahanabalavatÃya\<*<17>*>/ abbohÃrikÃni honti tathà ta. anu¬ahana- balavatÃya\<*<27>*>/ sesà cha akusalavipÃkupekhà abbohÃrikÃ\<*<28>*>/ honti, dukkham eva nirantaraæ pa¤¤Ãyati, evam ettha dukkhassa vÅci nÃma n' atthi, sv-Ãyaæ saha vibhattÅhi\<*<29>*>/ vikkhambhato\<*<30>*>/ aÂÂhÃrasÃdhikayojanasato\<*<31>*>/ ÃvaÂÂato catupaïïÃ- sÃdhikayojanasato\<*<32>*>/ saha ussadehi dasayojanasahasso ti\<*<33>*>/ evam assa mahantatà veditabbÃ, niccalasatte tapatÅti Tapano\<*<34>*>/, ativiya tÃpetÅti PatÃpano\<*<35>*>/, ta Tapanasmiæ\<*<36>*>/ tÃva satte\<*<37>*>/ tÃlakkhandhappamÃïe\<*<38>*>/ jalitÃyasÆle nisÅdÃpenti, tato heÂÂhà paÂhavÅ jalati sÆlaæ\<*<39>*>/ jalati, evaæ So nirayo\<*<40>*>/ niccale\<*<41>*>/ satte tapati, itarasmiæ pana sabbasatte\<*<42>*>/ jalantehi Ãvudhehi paharitvà jalitaæ ayapabbataæ Ãropenti, tesaæ pabbatamatthake ÂhitakÃle kammapaccayo vÃto paharati, te ta. saïÂhÃtuæ asakkontà uddhapÃdà adhosirà papatanti, atha heÂÂhà paÂhaviyÃ\<*<43>*>/ jalitÃni ayasÆlÃni uÂÂhahanti, te tÃni matthaken' eva ÃsÃdetvà tesu vinividdhÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -lo, Bd -laæ. 2 Bd adds jalito. 3 Bd vivaranto. 4 Cks -ya, Bd saïÂhÃ-? 5 Ck -tilo, Cs tile. 6 Cks -to, Bd ucchayante. 7 Bd uccha-. 8 Cks omit cÃ. 9 Cks -rohirajÃlehi. 10 Ck -dhÆpena, Cs -dÆpena. 11 Bd tesu. 12 Cks -o. 13 Cks -na¤ca. 14 Cks ¬ayh-. 15 Bd paccantÃnaæ navahi 16 Ck -tÃpi, Bd -ttÃpi. 17 Cks add ca. 18 Cks pÃ. 19 Bd tatra. 20 Bd vavajhi-, Bs pavijjhi-. 21 Bds purato. 22 Bd omits pi. 23 Cks -¤¤ehi. 24 Bd byÃpÃdhenti. 25 Bd only one saka. 26 Cks -enti. 27 Bd -da-. 28 Cks -kÃni. 29 Bd -bhittihi. 30 Bds -bhanato. 31 Bd -katiyo-. 32 Bs kanavayo-, Bd -kanevayo-. 33 Bds -hassÃni. 34 all three MSS. tÃ-. 35 Bd mahÃtÃ-. 36 Bd tÃ-. 37 Bd tÃpente satte, Bs only tÃpente for tÃva satte. 38 Ck -ïo. 39 Bd sulÃni. 40 Cks -e. 41 Cks -o. 42 Bds nibbattasatta. 43 Bd ayapathavÅto pappataæ. >/ #<[page 272]># %<272 XIX. SaÂÂhipÃta.>% sarÅrà jalantà paccanti, evam esa\<*<1>*>/ ativiya tÃpetÅti, B. pana ete niraye dassento paÂhamaæ Sa¤jÅvaæ dassetvà ta. paccante nerayikasatte disvà mahÃjanassa mahÃbhaye uppanne taæ antaradhÃpetvà puna paÂhaviæ dvidhà katvà KÃÊa- suttaæ dassesi, ta. pi paccamÃne satte disvà mahÃjanassa mahÃbhaye uppanne tam pi antaradhÃpesÅti, evaæ paÂipÃÂiyà dassesi, tato rÃjÃnaæ Ãmantetvà mahÃ- rÃja tayà imesu aÂÂhasu mahÃnirayesu paccamÃne satte disvà appamÃdaæ kÃtuæ vaÂÂatÅti vatvà puna tesaæ yeva mahÃnirayÃnaæ kiccaæ kathetuæ iccete ti Ãdiæ Ã, ta. akkhÃtà ti mayÃ\<*<2>*>/ tuyhaæ kathità porÃïakehi ca kathità yeva, Ãkiïïà ti paripuïïÃ\<*<3>*>/, paccekà soÊasussadà ti etesaæ nirayÃnaæ ekekassa catÆsu dvÃresu ekekasmiæ cattÃro cattÃro katvà soÊasa soÊasa ussadanirayà ti sabbe pi sataæ\<*<4>*>/ aÂÂhavÅsati\<*<5>*>/ ussadanirayà aÂÂha ca mahÃnirayà ti chattiæsa- nirayasataæ, kadariyÃtapanÃ\<*<6>*>/ ti sabbe p' ete kadariyÃnaæ tapanÃ\<*<7>*>/, balava- dukkhatÃya ghorÃ, kappanibbattÃnaæ\<*<8>*>/ accÅnaæ atthitÃya accimanto, bha- yassa mahantatÃya\<*<9>*>/ mahabbhayÃ, diÂÂhamattà vÃ\<*<10>*>/ sutamattà vÃ\<*<11>*>/ lomÃni haæsentÅti\<*<12>*>/ lomahaæsanarÆpà va\<*<13>*>/, bhiæsanatÃya bhesmÃ\<*<14>*>/, bhayajanana- tÃya paÂibhayÃ, sukhÃbhÃvena dukkhÃ, catukkaïïà ti sabbe pi caturassÃ\<*<15>*>/ ma¤jÆsasadisÃ, vibhattà ti catudvÃravasena vibhattÃ, bhÃgaso mità ti dvÃra- vÅthÅnaæ vasena koÂÂhÃse\<*<16>*>/ Âhapetvà mitÃ, ayasà paÂikujjitÃ\<*<17>*>/ ti sabbe\<*<18>*>/ pi navayojanikena ayakapÃlena paÂicchannà hutvÃ\<*<19>*>/, tiÂÂhantÅti sabbe pi ettakaæ ÂhÃnaæ anupharitvà tiÂÂhanti, ete ti\<*<20>*>/ tesu nirayesu samparivattitvà punappuna patamÃne sandhÃyÃha, ativattÃro ti pharusavÃcÃhi atikkamitvà vattÃro\<*<21>*>/, mahÃnirayesu kira yebhuyyena dhammikasamaïabrÃhmaïesu katÃ- parÃdhÃ\<*<22>*>/ paccanti, tasmà evam Ãha, te bhÆnahuno ti te isÅnaæ ativattÃro attano va¬¬hiyà hatattà bhÆnahuno koÂÂhÃsakatattÃ\<*<23>*>/ macchà viya\<*<24>*>/ paccanti asaækheyye\<*<25>*>/ ti gaïetuæ asakkuïeyye, kibbisakÃrino ti dÃruïakamma- kÃrino, nikkhamanesino ti nirayà nikkhamanaæ esantÃpi gavesantÃpi nikkha- manadvÃraæ nÃdhigacchanti, puratthimenà 'ti yadà taæ dvÃraæ apÃrutaæ hoti atha tadabhimukhà dhÃvanti\<*<26>*>/, tesaæ ta. {chaviÃdÅni} jhÃyanti, dvÃrasamÅpaæ\<*<27>*>/ pattÃnam pi\<*<28>*>/ etesaæ\<*<29>*>/ taæ pithÅyati\<*<30>*>/, pacchimaæ apÃrutaæ viya khÃyati, esa nayo sabbattha, na sÃdhurÆpe ti vuttappakÃraæ sappaæ viya sÃdhu- rÆpe isayo nÃsÅde\<*<31>*>/ na pharusavacanehi\<*<32>*>/ kÃyakammena và ghaÂÂento upa- gaccheyya, kiækÃraïÃ: sa¤¤atÃnaæ tapassÅnaæ ÃsÃditattÃ\<*<33>*>/ aÂÂhasu mahÃnirayesu mahÃdukkhassa anubhavitabbattÃ\<*<34>*>/, idÃni ye rÃjÃno tathÃrÆpe ÃsÃdetvà taæ dukkhaæ pattà te dassetuæ atikÃyo ti Ãdim Ã., ta. atikÃyo ti balasampannamahÃkÃyo, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks etaæ. 2 Bd adds ca. 3 Bd parikiïïÃ. 4 Cks yaætaæ. 5 Bd adds ca. 6 Bd -tÃ-. 7 Bd tÃ. 8 Bd kammani-. 9 Cks mahantÃya. 10 Cks omit vÃ. 11 Cks pÃ. 12 Bd haæsanti. 13 Bd ca. 14 Bd bhasmÃ. 15 Bd -raæ. 16 Bd adds gahetvÃ. 17 Cks omit pÃ-. 18 Cks -Ã. 19 Bd puÂÃ, Bs phuÂÃ. 20 Bds uddhaæpÃdà avaæsirà ti evaæ for ete ti. 21 Cks catt-. 22 Cks -rÃyÃ, Bds -parÃdhÃva. 23 Bds -katÃ. 24 Bd adds ca. 25 Cks Bd -yyÃ. 26 Cks yÃ. 27 Bd -pe. 28 Bd -na¤ca. 29 Bds te-. 30 Cks -yanti. 31 Cks nasÅde, Bd nÃside. 32 Bd -nena. 33 all three MSS. asÃ-. 34 Cks -vitattÃ. >/ #<[page 273]># %< 2. SaækiccijÃtaka. (530.) 273>% mahissÃso ti mahÃdhanuggaho, sahassabÃhÆ 'ti pa¤cahi dhanuggahasatehi bÃhusahassena\<*<1>*>/ Ãropetabbaæ dhanuæ ÃropanasamatthabÃhu, KekÃdhipo\<*<2>*>/ ti KekaraÂÂhÃdhipati\<*<2>*>/, vibhavaæ gato ti vinÃsappatto, vatthÆni SarabhaÇgajÃtake vitthÃritÃni, upahacca manan\<*<3>*>/ ti attano cittaæ padÆsetvÃ, MÃtaÇgasmin ti MÃtaÇgapaï¬ite, vatthuæ MÃtaÇgajÃtake vaïïitaæ, KaïhadÅpÃyanÃsajjà 'ti KaïhadÅpÃyanaæ Ãsajja, YamasÃdhanan ti nirayaæ\<*<4>*>/, vatthuæ GhaÂajÃtake\<*<5>*>/ vitthÃritam, isinà ti KapilatÃpasena, pÃvekkhÅti paviÂÂho, Cecco ti Cetiya- rÃjÃ, hÅnatto ti parihÅnattabhÃvo antarahitaiddhi, pattapariyÃyan ti pari- yÃyaæ maraïakÃlaæ patvÃ, vatthuæ CetiyajÃtake kathitaæ, tasmà ti yasmà cittavasiko hutvà isÅsu aparajjhitvà aÂÂhasu mahÃnirayesu paccati tasmÃ, chan- dÃgamanan ti chandÃdicatubbidham pi agatigamanaæ, paduÂÂhenà 'ti kud- dhena, gantÃ\<*<6>*>/ so nirayaæ adho ti so tena adhogamaniyena kammena adho nirayam eva gacchati, PÃÊiyaæ pana nirayassudan ti likhitaæ, taæ tassa ussa- danirayaæ gacchatÅti a., vaddhe\<*<7>*>/ ti vayovaddhe ca guïavaddhe ca, anapaccà ti bhavantare pi apaccaæ và dÃyÃdaæ và na labhantÅti a., tÃlÃvatthÆ\<*<8>*>/ ti diÂÂha- dhamme pi chinnamÆlatÃlo viya mahÃvinÃsaæ patvà niraye nibbattanti, hantÅti mÃreti, cirarattÃyà 'ti ciraæ, evaæ M. isiviheÂhakÃnaæ paccananiraye dassetvà upari adhammikarÃjÆnaæ paccananiraye dassento yo cà 'ti Ãdim Ã., ta. raÂÂha- viddhaæsano ti chandÃdivasena gantvà raÂÂhassa viddhaæsano, accisaægha- pareto ti accisamÆhaparikkhitto, tejobhakkhassà 'ti aggim eva khÃdan- tassa, gattÃnÅti tigÃvute\<*<10>*>/ sarÅre sabbaÇgapaccaÇgÃni lomehi ca nakhehi cà 'ti etehi saddhiæ sabbÃni ekajÃlÃn' eva honti, tuttaddito\<*<10>*>/ ti Ãna¤jakÃraïaæ\<*<11>*>/ kÃriyamÃno tuttehi\<*<12>*>/ viddho nÃgo yathà nadati, idÃni pitughÃtikÃdÅnaæ paccana- niraye dassetuæ yo\<*<13>*>/ lobhà ti Ãdim Ã., ta. lobhà ti yasadhanalobhena, dosà ti duÂÂhacittatÃya, nittacan ti lohakumbhiyaæ bahÆni vassasahassÃni pakkaæ nÅharitvà tigÃvutam assa sarÅraæ nittacaæ katvà jalitÃya lohapaÂhaviya\<*<14>*>/ {pÃtetvÃ} tikhiïehi\<*<15>*>/ ayasÆlehi koÂÂetvÃ\<*<16>*>/ cuïïavicuïïaæ karonti, andhaæ karitvà ti mahÃrÃja taæ pitughÃtakaæ nirayapÃlà lohapaÂhaviyaæ uttÃnaæ pÃtetvà jalitehi ayasÆlehi akkhÅni bhinditva\<*<17>*>/ andhaæ karitvà mukhe uïhaæ muttakarÅsaæ pakkhipitvà palÃlapÅÂhaæ viya\<*<18>*>/ saævaÂÂetvà kappena saïÂhite khÃralohaudake nimujjÃpenti, tattaæ pakkaÂÂhitaæ\<*<19>*>/ ayogula¤ cà 'ti puna pakkaÂÂhita- gÆthakalala¤\<*<20>*>/ c' eva jalitÃyogula¤ ca khÃdÃpenti, so pana taæ ÃhariyamÃnaæ disvà mukhaæ pidheti\<*<21>*>/, ath' assa dÅghe ciratÃpite\<*<22>*>/ jalamÃne phÃle\<*<23>*>/ ÃdÃya mukhaæ vikkhambhetvÃ\<*<24>*>/ vivaritvà rajjubaddhaæ ayabalisaæ khipitvà jivhaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ehi. 2 Bd ketak-. 3 Ck upÃhacca manan, Bd upahacca mÃnan. 4 Bd nirayapÃlakarÃjÃnaæ. 5 Cks ghata-. 6 all three MSS. gantvÃ. 7 Bd vu¬he. 8 Cks nÃlÃ-, Bd tÃlavatthun. 9 Ck gÃvasarire, Cs gÃvute-, Bd tigÃvutte. 10 Bd tuï¬attito, Bs tuï¬a¬¬ito? 11 Bd Ãna¤canakÃ-. 12 Bd tuï¬-. 13 Cks ye. 14 Bd -yaæ. 15 Bd tikkhehi. 16 Bd -entÃ. 17 Cks -dantÃ. 18 Bd add naæ. 19 Bd pakkudhitam, Cks chakaækathim. 20 Cks pakkaÂÂhigÆthakalalÃ, Bd pakkadhitaæ gudhakalala¤, Bs pakkuÂÂhitaægÆthakalalaæ. 21 Ck pideti. 22 Cks cirarattÃpite. 23 Bd hale, Cks thÃle. 24 Bd -itva. >/ #<[page 274]># %<274 XIX. SaÂÂhinipÃta.>% nÅharitvà tasmiæ vatte\<*<1>*>/ vivaÂÂe mukhe taæ ayogulaæ saæsavayanti pakkhipanti, rakkhasà ti nirayapÃlÃ, sÃmà cà 'ti mahÃrÃja tassa pitughÃtakassa taæ\<*<2>*>/ ba- lisena nikka¬¬hitvà ayasaækÆhi\<*<3>*>/ paÂhaviyaæ vitataæ\<*<4>*>/ jivhaæ sÃmasoïà sabala- vaïïà sunakhà ca lohatuï¬Ã\<*<5>*>/ gijjhà ca kÃkasaæghà ca a¤¤e ca nÃnappakÃrà sakuïà samÃgantvà Ãvudhehi chindantà viya vibhajja kÃkapadÃkÃrena koÂÂhÃse katvà vipphandamÃnaæ vissandamÃnaæ\<*<6>*>/ salohitaæ\<*<7>*>/ vighÃsaæ\<*<8>*>/ khÃdanti\<*<9>*>/ vigha- santÃ\<*<10>*>/ bhakkhayantÅti attho, taæ da¬¬hakoÊan\<*<11>*>/ ti taæ pitughÃtakaæ jhÃ- yamÃnaæ tÃlaæ\<*<12>*>/ viya jalitasarÅraæ, paribhinnagattan ti ta. ta. bhinna- gattaæ\<*<13>*>/, nippothayantà ti jalitehi ayamuggarehi paharantÃ, ratÅ hi nesan ti tesaæ nirayapÃlÃnaæ sà rati kÅÊà hoti, dukhino panÅtare ti itare pana nerayikasattà dukkhità honti, pettighÃtino ti pitughÃtikÃ\<*<14>*>/, iti imaæ pitu- ghÃtikÃnaæ paccananirayaæ disvà rÃjà bhÅtatasito ahosi, atha nam M. samassÃ- setvà mÃtughÃtikÃnaæ paccananirayaæ dassesi, Yamakkhayan ti Yamanive- sanaæ, nirayan ti a., attakammaphalÆpago ti attano kammaphalena upa- gato, amanussà ti nirayapÃlÃ, hantÃraæ janayantiyà ti mÃtughÃtikaæ, vÃlehÅti\<*<15>*>/ ayamakacivÃlehi\<*<16>*>/ veÂhetvà ayayantena pÅÊenti, tan ti taæ mÃtu- ghÃtikaæ pÃyentÅti\<*<17>*>/ tassa pÅÊiyamÃnassa ruhiraæ gaÊitvà ayakapallaæ pÆreti, atha naæ yantato niharanti, tÃvad ev' assa sarÅraæ pÃkatikaæ hoti, taæ paÂha- viyaæ uttÃnaæ nipajjÃpetvà vilÅnaæ tambalohaæ viya pakkaÂÂhitaæ\<*<18>*>/ lohitaæ pÃyenti\<*<19>*>/, ogayha tiÂÂhatÅti bahÆni vassasahassÃni ayayantena\<*<20>*>/ pÅÊetvà je- gucchaduggandhapaÂikkÆle mahante gÆthakaddamÃavÃÂe khipanti, so taæ rahadaæ ogayha ogayhitvà tiÂÂhati, atikÃyà ti ekadonikanÃvappamÃïasarÅra\<*<21>*>/, ayomukhà ti ayasÆcimukhÃ, chaviæ chetvÃnÃ\<*<22>*>/ ti chaviæ Ãdiæ katvà yÃvaÂÂhim pi bhetvÃ\<*<23>*>/ aÂÂhimi¤jaæ khÃdanti, pagiddhÃ\<*<24>*>/ ti gadhitÃ\<*<25>*>/ mucchitÃ, na kevala¤ ca khÃdant' eva adhomaggÃdÅhi\<*<26>*>/ pana pavisitvà mukhÃdÅhi nikkhamanti, vÃma- passÃdÅhi pavisitvà dakkhiïapassÃdÅhi nikkhamanti, sakalasarÅraæ\<*<27>*>/ chiddÃ- vacchiddaæ karonti, so ta. atidukkhapareto viravanto paccati socati, so mÃtu- ghÃtako taæ Sataporisaæ nirayaæ patto sasÅsako nimuggo va hoti, ta¤ ca kuïa- paæ\<*<28>*>/ samantà yojanasataæ pÆti\<*<29>*>/ hutvà vÃyati, mattigho ti mÃtighÃtiko, KhuradhÃramanukkammà 'ti KhuradhÃranirayaæ atikkamitvà ta.\<*<30>*>/ niraya- pÃlà mahantamahante khure uparidhÃre katvÃ\<*<31>*>/ santharanti\<*<32>*>/, tato yà hi gab-÷ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits vatte 2 Bd jivhaæ. 3 Ck ayaæ saækuhi, Cs ayaæ saæ¤ahi. 4 Ck vi, Bd vivaÂa. 5 Ck -taï¬i, Cs -tuï¬a, Bd -kuï¬Ã. 6 Bd omits vis-. 7 Cks omit sa. 8 Cks vighaæsaæ 9 Bds -tÃ. 10 Bds viyasatte. 11 Bd -tÃlan. 12 so Cks; Bd kÃlaæ. 13 Bds paribhi-. 14 Ck adds viya. 15 so Bds; Cks vÃlabhÅti. 16 so Ck Bd; Cs avama-? 17 Bd pÃya-. 18 Cks pakkaïÂhantaæ, Bds pakkudhitaæ. 19 Bd -anti. 20 Bds -ehi. 21 Cks -ïikaæ nÃ-. 22 Bds bhetvÃna. 23 Ck yÃvà vaÂÂhimhi hetvÃ, Cs yÃvaÂÂhimahetvÃ, Bd yÃva aÂhi vibhetvÃ, Bs yÃva aÂÂhi pi bhetvÃ. 24 Bds saægi-. 25 Cs gathitÃ, Ck gamitÃ. 26 Bd -mukhÃdÅhi. 27 Cks -rÃ. 28 Ck kÆpaæ, Bs vaccakÆpaæ in the place of ta¤ca --. 29 Bd putikaæ. 30 Bds add kira. 31 Ck urasÃrekatvÃ, Bd upadhÃritvÃ, Bs uparidhÃretvÃ? 32 Bd saïÂha-, Ck tattharatti. >/ #<[page 275]># %< 2. SaækiccajÃtaka. (530) 275>% bhapÃtanÃni\<*<1>*>/ khÃrabhesajjÃni\<*<2>*>/ pivitvà gabbhapÃtitÃ\<*<3>*>/ gabbhapÃtiniyo itthiyo jalitehi Ãvudhehi pothentà anubandhanti tà tikhiïakhuradhÃrà sukhaï¬Ãkhaï¬ikà hutvà punappuna uÂÂhÃya taæ durabhisambhavaæ KhuradhÃranirayaæ atikka mantiyo atikkamitvà nirayapÃlehi anubaddhÃ\<*<4>*>/ duggaæ duggamaæ\<*<5>*>/ visamaæ Vetaraïiæ patanti, ta. kammakÃraïaæ NimijÃtake Ãvibhavissati, evaæ gabbha- pÃtinÅnaæ nirayaæ dassetvà yattha paradÃrakà ca aticÃriniyo ca paccanti taæ KoÂisimbalinirayaæ\<*<6>*>/ dassento ayomayà ti Ãdiæ Ã., ta. dubhato-m-abhi- lambhantÅti\<*<7>*>/ Vetaraïiyà ubhosu tÅresu tÃsaæ simbalÅnaæ sÃkhà {olambanti}, te accimanto ti te pajjalitasarÅrà sattà accimanto hutvà tiÂÂhanti, yojanan ti tigÃvutaæ tesaæ\<*<8>*>/ sarÅrato uÂÂhitajÃlÃya pana saddhiæ te\<*<9>*>/ yojanaubbedhà honti, ete sajantÅti te paradÃrikà sattà nÃnÃvidhehi Ãvudhehi koÂÂhiyamÃnÃ\<*<10>*>/ ete Simbaliniraye abhirÆhanti, te patantÅti te bahÆni vassasahassÃni rukkha- viÂapesu laggà jhÃyitvà puna nirayapÃlehi Ãvudhehi\<*<11>*>/ vihatà vivattà hutvà pari- vattitvà adhosÅsakà patanti, puthÆ ti bahÆ, vinividhaÇga ti tesaæ tato patanakÃle heÂÂhà ayapaÂhavito sÆlÃni uÂÂhahitvà tesaæ matthakaæ paÂicchanti, tÃni tesaæ adhomaggena\<*<12>*>/ nikkhamanti, te evaæ sÆlesu viddhà viravantÃ\<*<13>*>/ sayanti, dÅghan ti supine pi niddaæ alabhantà digharattaæ jaggantÅti, tato\<*<14>*>/ ratyà vivasane ti rattÅnaæ accayena, cirakÃlÃtikkamenà 'ti a., pavajjantÅti saÂÂhiyojanikaæ jalitaæ lohakumbhiæ kappena saïÂhitaæ jalitatambaloharasa- puïïaæ lohakumbhiæ nirayapÃlehi khittÃ\<*<15>*>/ pavisanti\<*<16>*>/, dussÅlà ti paradÃrikÃ, itoparaæ\<*<17>*>/ sÃmikavattasassuvattÃdÅni\<*<18>*>/ apÆrentÅnaæ\<*<19>*>/ paccanaÂÂhÃnaæ pakÃ- sento yà cÃ\<*<20>*>/ 'ti Ãdiæ Ã., ta. atima¤¤atÅti BhisajÃtake kathitaæ\<*<21>*>/ sÃmika- vattaæ akarontÅ atikkamitvà ma¤¤ati, jeÂÂhan ti sÃmikassa jeÂÂhabhÃtaraæ, nanandaran\<*<22>*>/ ti sÃmikassa bhaginiæ, etesam pi a¤¤atarassa hatthapÃda- piÂÂhiparikammanahÃpanabhojanÃdibhedaæ vattaæ apÆrentÅ tesu hirottappaæ anupaÂÂhapentÅ te atima¤¤ati nÃma, sÃpi niraye nibbattati, vaækenà 'ti tassà sÃmikavattÃdÅnam aparipÆrikÃya sÃmikÃdayo: akkositvà paribhÃsitvà niraye nibbattÃya lohapaÂhaviyaæ nipajjÃpetvà ayasaækunà mukhaæ vi- varitvà balisena jivhaggaæ nibbahanti rajjubandhanena saæbandhanaæ\<*<23>*>/ Ãka¬¬hanti, kiminan ti kimibharitaæ, i. v. h. mahÃrÃja so nerayikasatto evaæ nikka¬¬hitaæ attano vyÃmena vyÃmamattaæ\<*<24>*>/ jivhaæ Ãvudhehi koÂ- ÂhitakoÂÂhitaÂÂhÃne\<*<25>*>/ sa¤jÃtehi mahÃdoïippamÃïehi\<*<26>*>/ kimÅhi\<*<27>*>/ bharitaæ passati vi¤¤Ãpetuæ na sakkotÅti nirayapÃle yÃcitukÃmo pi ki¤ci vattuæ na sakkoti. Tapane\<*<28>*>/ ti evaæ sà ta. bahÆni vassasahassÃni paccitvà puna TapanamahÃniraye\<*<28>*>/ paccati, idÃni sÆkarikÃdÅnaæ paccananiraye dassento \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds -nÃhi. 2 Bd kha-. 3 Ck -pa-, Bd adds kÃ. 4 Ck -bandhÃ, Bd -bandhantÃ. 5 Bd dukkhamaæ. 6 Cs koÂa-, Bd kaïhakaæsippali-. 7 Ck -tomhila-, Cs tomahila-. 8 Cks add sarÅraæ. 9 Bd omits te 10 Bds koÂi-. 11 Bd -dhe gahetvÃ. 12 Cks -e. 13 Bd cirarattÃ. 14 Bds attho. 15 Cks khittaæ. 16 Bd paccanti. 17 Bd tatopa-. 18 Ck -vantassuravantÃ-, Cs -vattassuravattÃ-. 19 Ck -tÅti. 20 Cks vÃ. 21 Bd vutta. 22 Bds -dan. 23 so Cks; Bd sab-. 24 Ck -mettÃ, Cs -mattÃ. 25 Bd koÂi-. 26 Bd -ïika-. 27 Bd omits ki-. 28 Bd tÃ-. >/ #<[page 276]># %<276 XIX. SaÂÂhinipÃta.>% orabbhikà ti Ãdiæ Ã., ta avaïïe vaïïakÃrikÃ\<*<1>*>/ ti pesu¤¤akÃrakÃ, khÃra- nadin ti ete orabbhikÃdayo etehi sattiÃdÅhi ha¤¤amÃnà Vetaraïiæ patantÅti a., sesÃni orabbhikÃdÅnaæ paccanaÂÂhÃnÃni NimijÃtake Ãvibhavissanti, kÆÂakÃrÅti kÆÂavinicchayassa c' eva tulÃkuÂÃdÅna¤ ca kÃrake\<*<2>*>/ sandhÃy' etaæ vuttam, ta. kÆÂavinicchavakÆÂaÂÂakÃrakakÆÂa agghÃpanikÃnaæ paccananirayÃni NimijÃtake Ãvi- bhavissanti, vantan ti vamitakaæ, durattÃnan ti duggatattabhÃvÃnaæ, i. v. h.: mahÃrÃja, te durattabhÃvà sattà ayakÆÂehi matthake bhijjamÃne vamanti\<*<4>*>/, tato taæ vantaæ jalitakapÃlehi tesu ekaccÃnaæ mukhe pakkhipanti, iti te paresaæ vantaæ bhu¤janti nÃma, bheraï¬akà ti sigÃlÃ, vipphandamÃnan ti, ayo- mukhaæ\<*<5>*>/ nipajjÃpitaæ nikka¬¬hitajivhaæ\<*<6>*>/ ito c' ito ca phandamÃnaæ\<*<7>*>/, mi- genà 'ti okacaramigena\<*<8>*>/, pakkhinà 'ti tathÃrÆpen' eva, gantÃ\<*<9>*>/ te ti gan- tÃro\<*<10>*>/ te, nirayussadan ti ussadanirayaæ, PÃÊiyaæ pana nirayaæ adho ti likhitaæ, ayaæ pana nirayo NimijÃtake Ãvibhavissati. Iti M. ettake niraye dassetvà idÃni lokavivaraïaæ\<*<11>*>/ katvà ra¤¤o devaloke dassento Ã.: @*>/ uddhaæ gacchanti suciïïen' idha kammanÃ\<*<13>*>/, suciïïassa phalaæ passa: saindadevÃ\<*<14>*>/ sabrahmakÃ. || Ja_XIX:133 ||>@ @*>/ nÃnutappeyya peccÃ\<*<16>*>/ 'ti. || Ja_XIX:134 ||>@ Ta. santo ti kÃyÃdÅhi upasantÃ, uddhan ti devalokaæ, saindÃ\<*<17>*>/ ti ta. ta. indehi saddhiæ, M. \<*<18>*>/ hi 'ssa cÃtummahÃrÃjike deve ca dassento mahÃrÃja cÃtummahÃrÃjÃdike hi deve passa cattÃro mahÃrÃje passa tÃvatiæse passa Sakkaæ passà 'ti evaæ sabbe pi indake\<*<19>*>/ deve dassetvà idaæ pi suciïïassa phalan ti dassesi, taæ taæ brÆmÅti tasmà taæ bhaïÃmi, dhamman ti ito paÂÂhÃya pÃïÃtipÃtÃdÅni pa¤ca verÃni pahÃya dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni karohi\<*<20>*>/, yathà taæ suciïïaæ nÃnutappeyyà 'ti yathà taæ dÃnÃdipu¤¤akammaæ suciïïaæ pitughÃtakammapaccayaæ\<*<21>*>/ vippaÂisÃraæ paÂicchÃdetuæ samatthatÃya taæ nÃnu- tappeyya tathà taæ suciïïaæ cara, bahuæ pu¤¤aæ karohÅti a. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck avanne vaïa-, Cs avaïevaïa-. 2 Cks omit kÃ-. 3 Cks -ve. 4 Ck vamatanti, Cs vamananti, Bd vapanti. 5 so Cks for -khÃ? Bds adhomukhaæ. 6 Ck Bd -hÃ. 7 Bd vippa-. 8 Bd otacÃra-, Ck okatara-. 9 Bd gatÃ. 10 Bds gantvÃ. 11 Bds devaloka-. 12 va. 13 Bds -unÃ. 14 Bd sahindÃ-. 15 Cks omit su. 16 Cks gacchÃ, Bd pecchÃ, read: yathà na taæ anutappeyya pecca? 17 Bds sahindÃ. 18 Cks -e. 19 Bds sahindake sabrahmake ca. 20 Bd karothà ti. 21 Cks -kammaæpa-. >/ #<[page 277]># %< 2. SaækiccajÃtaka. (530) 277>% So M-ssa dhammakathaæ sutvà tato paÂÂhÃya assÃsaæ paÂilabhi. B. pi ki¤ci kÃlaæ ta. vasitvà attano vasanaÂÂhÃnaæ yevà gato. S. i. d. Ã. "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' esa mayà assÃsito yevÃ" 'ti vatvà j. s.: "Tadà rÃjà AjÃtasattu ahosi, isigaïo Buddha- parisÃ, Saækiccapaï¬ito aham evÃ" 'ti. SaækiccajÃtakaæ. SaÂÂhinipÃta vaïïanà niÂÂhitÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 278]># %< 278>% XX. SATTATINIPùTA. $<1. KusajÃtaka.>$ Idante raÂÂhan ti. Idaæ S. J. v. ukkaïÂhitabikkhuæ Ã. k. So kira SÃvatthivÃsi-kulaputto sÃsane uraæ datvà pabbajito, ekadivasaæ SÃvatthiyaæ piï¬Ãya caranto ekaæ alaækataitthiæ su- bhanimittaggÃhavasena oloketvà kilesÃbhibhÆto anabhirato vihÃsi dÅghakesanakho kisasarÅro kiliÂÂhacÅvaro uppaï¬uppaï¬ukajÃto dhama- nisanthatagatto, yathà hi devaloke cavanadhammÃnaæ devaputtÃnaæ pa¤ca pubbanimittÃni pu¤¤Ãyanti mÃlà milÃyanti vatthÃni kilissanti sarÅre dubbaïïiyaæ okkamati ubhohi kacchehi sedà muccanti\<*<1>*>/ devo devÃsane nÃbhiramati evam evaæ sÃsanà cavanadhammÃnaæ ukkaïÂhi- tabhikkhÆnaæ pa¤ca pubbanimittÃni\<*<2>*>/ pa¤¤Ãyanti saddhÃpupphÃni milÃyanti sÅlavaÂÂhÃni kilissanti maækubhÃvatÃya c' eva ayasavasena ca dubbaïïiyaæ okkamati kilesasedà muccanti\<*<1>*>/ ara¤¤arukkhamÆla- su¤¤ÃgÃresu nÃbhiramanti, tassa pi tÃni\<*<3>*>/ pa¤¤Ãyiæsu. Atha naæ Satthu santikaæ netvà "ayaæ bhante ukkaïÂhito" ti dassesuæ. S. saccaæ "kirÃ" 'ti pucchitvà "saccaæ bhanti" ti vutte "mà bhikkhu kilesavasiko ahosi, mÃtugÃmo nÃm' esa\<*<4>*>/ pÃpo, tasmiæ paÂibaddha- cittataæ vinehi\<*<5>*>/, sÃsane abhirama, mÃtugÃme pÃÂibaddhacittatÃya hi tejavanto pi porÃïakapaï¬ità nittejà hutvà anayavyasanaæ pÃpuïiæsÆ" 'ti vatvà a. Ã.: A. MallaraÂÂhe KusÃvatÅrÃjadhÃniyaæ\<*<6>*>/ OkkÃko nÃma rÃjà dhammena r. kÃresi. Tassa soÊasannaæ itthisahassÃnaæ jeÂ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd mu¤c-. 2 Bd omits pubba. 3 Bd tassapitÃnimittÃni. 4 Cks -esÃ. 5 Bd vinodehi. 6 Bd -yÃ. >/ #<[page 279]># %< 1. KusajÃtaka. (531) 279>% Âhikà SÅlavatÅ nÃma aggamahesÅ ahosi, sà n' eva puttaæ na dhÅtaraæ labhati, nÃgarà c' eva raÂÂhavÃsino ca rÃjanive- sanadvÃre\<*<1>*>/ sannipatitvà "raÂÂhaæ\<*<2>*>/ nassissati vinassissatÅti" upakkosiæsu. RÃjà sÅhapa¤jaraæ ugghÃÂetvà "mayi r. kÃrente adhammakÃro nÃma n' atthi, kasmà upakkosathÃ" 'ti pucchi. "Saccaæ deva adhammakÃro\<*<3>*>/ n' atthi\<*<4>*>/, vaæsÃnurakkhako pana\<*<5>*>/ vo putto na vijjati, a¤¤o r. gahetvà raÂÂhaæ nÃsessati, tasmà dhammena r. kÃretuæ samatthaæ puttaæ patthethÃ" 'ti. "Put- taæ patthento kiæ karomÅti". "PaÂhamaæ tÃva ekaæ\<*<5>*>/ sattÃ- haæ cullanÃÂakaæ dhammanÃÂakaæ katvà visajjetha, sace taæ\<*<6>*>/ puttaæ labhissati\<*<7>*>/ sÃdhu, noce atha majjhimanÃÂakaæ vissajjetha, tato jeÂÂhanÃÂakaæ vissajjetha, avassaæ ettikÃsu itthisu ekà pu¤¤avatÅ puttaæ labhissatÅti". RÃjà tesaæ va- canena\<*<8>*>/ tathà {katvÃ} sattame sattame divase yathÃsukhaæ abhiramitvà ÃgatÃgatÃ\<*<9>*>/ pucchi: "kacci\<*<10>*>/ vo putto laddho" ti. Sabbà "na labhÃma devÃ" 'ti Ãhaæsu. RÃjà "na me putto uppajjissatÅti" anattamano ahosi. NÃgarà puna tath' eva upakkosiæsu. RÃjà "kiæ upakkosatha, mayà tumhÃkaæ va- canena nÃÂakÃni vissaÂÂhÃni, ekÃpi puttaæ na labhi, idÃni kiæ karomÅti" Ã. "Deva età dussÅlà bhavissanti nippu¤¤Ã, n' atthi etÃsaæ\<*<11>*>/ puttalÃbhÃya pu¤¤aæ\<*<12>*>/, tumhe etÃsu puttaæ alabhan- tÅsu mà appossukkataæ Ãpajjatha, aggamahesÅ vo\<*<13>*>/ SÅlavatÅ devÅ sÅlasampannÃ, taæ vissajjetha, tassà putto uppajjissatÅti". So "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà "ito kira sattame divase rÃjà SÅlavatiæ deviæ dhammanÃÂakaæ katvà vissajjessati, purisà sannipatantÆ" 'ti bheri¤ carÃpetvà sattame divase deviæ alaæ- kÃrÃpetvà rÃjanivesanà otÃretvà vissajjesi. Tassà sÅlatejena Sakkabhavanaæ uïhÃkÃraæ dassesi. Sakko "kin nu kho" ti Ãvajjanto\<*<14>*>/ deviyà puttapatthanabhÃvaæ\<*<15>*>/ ¤atvà "etissà mayà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks omit rÃja. 2 Bds add te. 3 Bd adds nÃma. 4 Bd adds api ca. 5 Ck etaæ. 6 Ck tà sace naæ, Cs sace tha, Bd sacetÃ. 7 all three MSS. -nti. 8 Bd vacanaæ sutvÃ. 9 Bd -tÃnaæ. 10 Bd ki¤ci 11 Bd -su. 12 Cks -Ã. 13 Bd te. 14 Cks -ento. 15 Cks puttaæ-. >/ #<[page 280]># %<280 XX. SattatinipÃta.>% puttaæ dÃtuæ vaÂÂatÅti\<*<1>*>/, atthi nu kho devaloke etessÃnuccha- viko\<*<2>*>/ putto" ti upadhÃrento B-aæ addasa, so kira tadà TÃ- vatiæsabhavane Ãyaæ khepetvà uparidvaloke nibbattitukÃmo\<*<3>*>/ ahosi. Sakko tassa vimÃnadavÃraæ gantvà taæ pakkosÃpetvà "mÃrisa\<*<4>*>/ tayà manussalokaæ gantvà OkkÃkara¤¤o\<*<5>*>/ aggama- hesiyà kucchismiæ\<*<6>*>/ paÂisandhiæ gaïhituæ vaÂÂatÅti" saæ- paÂicchÃpetvà aparam pi devaputtaæ "tvam pi tassà yeva\<*<7>*>/ putto bhavissasÅti\<*<8>*>/" vatvà "mà kho pan' assÃ\<*<9>*>/ koci sÅlaæ bhindÅti\<*<10>*>/" mahallakabrÃhmaïavesena ra¤¤o nivesanadvÃraæ agamÃsi. MahÃjano pi nahÃtÃlaækato "ahaæ deviæ gaïhissÃ- mÅti" rÃjadvÃre sannipati Sakka¤ ca pana disvà "tvaæ kasmà Ãgato sÅti" parihÃsaæ akÃsi. Sakko pi "kiæ maæ\<*<11>*>/ garahatha, sace pi me sarÅraæ jiïïaæ rÃgo pana na jÅrati, sace SÅlavatiæ labhissÃmi ÃdÃya naæ gamissÃmÅti Ãgato 'mhÅti" vatvà attano ÃnubhÃvena sabbesaæ purato aÂÂhÃsi, a¤¤o tassa tejena putato bhavituæ nÃsakkhi, so taæ sabbÃlaækÃrapatimaï¬itaæ\<*<12>*>/ nive- sanà nikkhamantiæ yeva hatthe gahetvà pakkÃmi. Atha naæ ta. ta. Âhità garahiæsu: "passatha bho, mahallakabrÃhmaïo evaæ uttamarÆpadharaæ deviæ ÃdÃya gacchati, attano yattaæ na jÃnÃtÅti". DevÅ pi "mahallako maæ gahetvà gacchatÅti" aÂÂÅ- yati\<*<13>*>/ harÃyati jigucchati\<*<14>*>/. RÃjÃpi vÃtapÃne Âhatvà "ko nu kho deviæ gahetvà gacchatÅti" olokento taæ disvà anattamano ahosi. Sakko taæ ÃdÃya nagaradÃrena nikkhamitvà dvÃra- samÅpe ekaæ gharaæ mÃpesi\<*<15>*>/ vivaÂÂadvÃram pa¤¤attakaÂÂhat- tharikaæ\<*<16>*>/. Atha naæ sà "idaæ vo\<*<17>*>/ nivesanan" ti pucchi. So "Ãma bhadde, pubbe pana ahaæ eko, idÃni 'mhà dve janÃ, ahaæ bhikkhÃya caritvà taï¬ulÃdÅni ÃharissÃmi, tvaæ imissà kaÂÂhattharikÃya nipajjÃ\<*<18>*>/" 'ti vatvÃ\<*<19>*>/ naæ mudunà hatthena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd vaÂÂati. 2 Bd etissà anu-. 3 Cks nibbattidhammo. 4 Cks -sÃ. 5 Bd uk-. 6 Bd -imhi. 7 Bd etissà eva. 8 all three MSS. -tÅti. 9 Cks -a. 10 Bd -datuhi. 11 Bds adds tumhe. 12 Cks -kÃraæ-. 13 Bd na aÂÂiyati na. 14 Bd omits ji-. 15 Ck mÃnesi, Cs manesi. 16 Bd adds katvÃ. 17 Bd te. 18 Bd -Ãhi. 19 Bd adds so. >/ #<[page 281]># %< 1. KusajÃtaka. (531) 281>% parÃmasi\<*<1>*>/, dibbasamphassaæ pharÃpetvÃ\<*<2>*>/ ta. nipajjÃpesi, sà dibbasamphassapharanena sa¤¤aæ vissajjesi. Atha naæ attano ÃnubhÃvena TÃvatiæsabhavanaæ netvà alaækatavimÃne dibba- sayane nipajjÃpesi. Sà sattame divase pabujjhitvà taæ sam- pattiæ disvà "na so brÃhmaïo\<*<3>*>/ manusso, Sakko bhavissatÅti" a¤¤Ãsi. Sakko pi tasmiæ samaye pÃricchattakamÆle dibbanÃ- Âakaparivuto nisinno hoti. Sà sayanà uÂÂhÃya tassa santikaæ gantvà vanditvà ekamantaæ aÂÂhÃsi. Atha naæ Sakko "varaæ te devi demi\<*<4>*>/, gaïhÃhÅti" Ã. "Tena hi me deva puttam de- hÅti". "Devi, tiÂÂhatu eko\<*<5>*>/, ahaæ te dve putte dassÃmi, tesu pana eko pa¤¤avà bhavissati na\<*<6>*>/ rÆpavà eko rÆpavà na pa¤¤avÃ, tesu\<*<7>*>/ paÂhamaæ kataraæ icchatÅti". "Pa¤¤avantaæ devÃ" 'ti. So "sÃdhÆ" 'ti vatvà tassà kusatiïaæ dibba¤ ca vatthaæ dibbacandanaæ pÃricchattakapupphaæ Kokanada¤ ca nÃma vÅïaæ datvà taæ ÃdÃya ra¤¤o sayanagharaæ pavisitvà ra¤¤Ã saddhiæ ekasayane nipajjÃpetvà aÇguÂÂhaken'\<*<8>*>/ assà nÃbhiæ parÃmasi, tasmiæ khaïe B. tassà kucchimhi paÂisan- dhiæ gaïhi. Sakko pi sakaÂÂhÃnam eva gato. Paï¬ità devÅ gabbhassa patiÂÂhitabhÃvaæ jÃni. Atha naæ pabuddho rÃjà disvà "kena nÅtÃsÅti" pucchi. "Sakkena devÃ" 'ti. Ahaæ paccakkhato ekaæ mahallakabrÃhmaïaæ taæ ÃdÃya gacchan- taæ addasaæ, kasmà maæ va¤cesÅti\<*<9>*>/" "Saddaha deva, Sakko maæ gahetvà devalokaæ nesÅti". "Na saddahÃmi devÅti\<*<10>*>/". Ath' assa sà Sakka-dattiyaæ kusatiïaæ dassetvà "saddahÃ" 'ti Ã. RÃjÃ, kusatiïaæ nÃma yato kutoci labbhatÅti" na sad- dahi. Ath' assa sà dibbavatthÃni dassesi\<*<11>*>/. RÃjà tÃni disvà saddahitvà "bhadde, Sakko tÃva taæ netu, putto pana te laddho" ti pucchi. "Laddho mahÃraja, gabbho me patiÂÂhito" ti. So tuÂÂho tassà gabbhaparihÃraæ adÃsi. Sà dasamÃ- saccayena puttaæ vijÃyi, tassa a¤¤aæ nÃmam akatvà kusa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -santo. 2 Ck phÃ-. 3 taï¬ulÃdini- - - brÃhmaïo wanting in Cs. 4 Bd dadÃmi. 5 Bd adds putto. 6 Bd vi. 7 Bd tesaæ. 8 Bd pÃdaÇg-. 9 Bd adds na saddahi. 10 Bd omits na suddahÃmi - -. 11 Bd -ti. >/ #<[page 282]># %<282 XX. SattatinipÃta.>% tiïanÃmam eva akaæsu. KusakumÃrassa padasÃgamanakÃle itaro devaputto tassà kucchimhi paÂisandhiæ gaïhi, tassa JayampatÅti nÃmaæ kariæsu. Te mahantena yasena va¬¬hiæsu. B. pa¤¤avà Ãcariyassa santike ki¤ci\<*<1>*>/ anuggahetvà attano pa¤- ¤Ãya sabbasippesu nipphattiæ pÃpuni. Ath' assa soÊasavassa- kÃle rÃjà r. dÃtukÃmo deviæ Ãmantetvà "bhadde puttassa te r. datvà nÃÂakÃni upaÂÂhapessÃma\<*<2>*>/, jÅvantà yeva naæ rajje patiÂÂhitaæ passissÃma, sakala-Jambudipe kho pana yassa ra¤¤o dhÅtaraæ icchasi tam assa\<*<3>*>/ Ãnetvà aggamahesiæ karissÃma, cittam assa jÃnÃhi kataraæ rÃjadhÅtaraæ rocetÅti". Sà "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà "kumÃrassa ca imaæ pavattiæ Ãrocetvà cit- taæ jÃnÃhÅti" ekaæ paricÃrikaæ pesesi. Sà gantvà tassa taæ pavattiæ Ãrocesi. Taæ sutvà M. cintesi: "ahaæ na rÆpavÃ, rÆpasampannà rÃjadhÅtà ÃnÅtÃpi maæ disvà `kim me iminà virÆpenÃ' 'ti palÃyissati, iti no lajjitabbakaæ bhavissati, kim me gharÃvÃsena, dharamÃne\<*<4>*>/ mÃtÃpitaro upaÂÂhahitvà tesaæ accayena nikkhamitvà pabbajissÃmÅti" so "mayhaæ n' eva rajjen' attho na nÃÂakehi, ahaæ mÃtÃpitunnaæ accayena pabba- jissÃmÅti" Ã. Sà gantvà tassa kathaæ deviyà Ãrocesi. RÃjà anattamano hutvà puna katipÃhaccayena sÃsanaæ pesesi, so pi paÂibÃhi yeva. Evaæ yÃvatatiyaæ paÂibÃhitvà catutthavÃre cintesi: "mÃtÃpitÆhi saddhiæ ekantena paÂipakkhabhÃvo\<*<5>*>/ na yutto, ekaæ upÃyaæ karissÃmÅti" so kammÃrajeÂÂhakaæ pak- kosÃpetvà bahuæ suvaïïaæ datvà "ekaæ itthirÆpakaæ\<*<6>*>/ karo- hÅti" uyyojetvà tasmiæ pakkante a¤¤aæ {suvaïïaæ} gahetvà sayaæ itthirupakaæ\<*<6>*>/ akÃsi. B-ttÃnaæ adhippÃyÃ\<*<7>*>/ nÃma ijjhanti\<*<8>*>/. Taæ rÆpaæ jivhÃya avaïïanÅyasobhaæ ahosi. Atha naæ M. khomaæ nivÃsÃpetvà sirigabbhe ÂhapÃpesi\<*<9>*>/. So kammÃra- jeÂÂhakena ÃbhatarÆpaæ disvÃ\<*<10>*>/ taæ garahitvà "gaccha am- hÃkaæ sirigabbhe\<*<11>*>/ ÂhapitarÆpakaæ ÃharÃ" 'ti Ã. So gabbhaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd has added sippaæ. 2 Bd has added mayaæ. 3 Bd tassetaæ. 4 Bd -no. 5 Bd adds nÃma. 6 Ck -rÆpaæ. 7 Bd -yo. 8 Bd samijhasi. 9 Cs Âa-, Ck pÃpesi. 10 Cs Ãbhate rÆpake, Ck ahaæte rÆpake, both omitting disvÃ. 11 Bd adds gaætvÃ. >/ #<[page 283]># %< 1. KusajÃtaka. (531) 283>% paviÂÂho taæ disvà "kumÃrena saddhiæ abhiramituæ ekà de- vaccharà Ãgatà bhavissatÅti" hatthaæ pasÃretuæ avisahanto nikkha- mitvà "deva sirigabbhe ayyà ekikà devadhÅtà ÂhitÃ\<*<1>*>/, upagantuæ na sakkomÅti" Ã. "TÃta gaccha suvaïïarÆpaæ etaæ ÃharÃ" 'ti puna pesito Ãhari. KumÃro kammÃrena kataæ rÆpakaæ\<*<2>*>/ suvaïïagabbhe khipÃpetvÃ\<*<3>*>/ attanÃ\<*<4>*>/ kataæ alaækÃrÃpetvà rathe ÂhapÃpetvà "evarÆpaæ labhanto gaïhÃmÅti" mÃtu santikaæ pahiïi. Sà amacce pakkosÃpetvà "tÃta mayhaæ putto mahÃ- pu¤¤o sakkadattiyo, anucchavikaæ kumÃrikaæ\<*<5>*>/ labhissati, tumhe\<*<6>*>/ imaæ rÆpakaæ\<*<1>*>/ paÂicchannayÃne ÂhapÃpetvÃ\<*<7>*>/ sakala- JambudÅpaæ carantà yassa ra¤¤o evarÆpaæ dhÅtaraæ passatha tass' etaæ datvà `OkkÃkarÃjà tumhehi saddhiæ ÃvÃhaæ ka- rissatÅti' divasaæ vavatthapetvÃ\<*<8>*>/ ÃgacchathÃ" 'ti Ã. Te "sÃdhÆ" 'ti taæ ÃdÃya mahantena parivÃrena nikkhamitvà vicarantà yaæ yaæ\<*<9>*>/ rÃjadhÃniæ pÃpuïanti ta. sÃyaïhasamaye mahÃ- janassa samosaraïaÂÂhÃne taæ rÆpakaæ vatthapupphÃlaækÃrehi\<*<10>*>/ alaækaritvà suvaïïasivikaæ Ãropetvà titthamagge ÂhapetvÃ\<*<11>*>/ sayaæ paÂikkamitvà ÃgatÃgatÃnaæ kathÃsavanatthaæ ekamante tiÂÂhanti. MahÃjano taæ oloketvà "suvaïïarÆpan" ti sa¤¤aæ\<*<12>*>/ akatvà "ayaæ manussitthisamÃnà devaccharapaÂibhÃgà ativiya sobhati, kin nu kho ettha Âhità kuto và ÃgatÃ, amhÃkaæ na- gare everÆpà n' atthÅti" vaïïentÃ\<*<13>*>/ pakkamanti\<*<14>*>/. Taæ sutvà amaccà "sace idha evarÆpà dÃrikà bhaveyya `asukÃ\<*<15>*>/ rÃjadhÅtà viya asukÃ\<*<16>*>/ amaccadhÅtÃ\<*<16>*>/ viyÃ' ti vadeyyuæ\<*<17>*>/ addhà idha evarÆpà n' atthÅti" taæ ÃdÃya a¤¤aæ nagaraæ gacchanti. Te\<*<18>*>/ evaæ vicarantà MaddaraÂÂhe SÃgalanagaraæ\<*<19>*>/ sampÃpu- ïiæsu, ta. Maddara¤¤o satta dhÅtaro uttamarÆpadharà de- vaccharapaÂibhÃgÃ, tÃsaæ sabbajeÂÂhikà PabhÃvatÅ nÃma, tassà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ekikà devadhitÃ, Cks ekikà va ÂhitÃ. 2 Ck rÆpaæ. 3 Bd nikhi- corr. to nikkhÅ-. 4 Bd -no. 5 Bd omits ku-. 6 Bd adds evarÆpaæ labhantà gaïhissatha. 7 Bd Âhape-. 8 Cks Âha-. 9 Bd only one yaæ. 10 Ck vanta-, Cs vatta-, Bd vatthjÃla¤k-. 11 Bd adds ÃmaccÃ. 12 Cks saæ¤Ãya. 13 Bd -to. 14 Bd -ti. 15 Cks -a. 16 Ck Bd -kÃ-. 17 Cks -yya. 18 Bd ete. 19 Ck sÃgalaæ. >/ #<[page 284]># %<284 XX. SattatinipÃta.>% sarÅrato bÃlasuriyassa viya pabhà va niccharanti, kÃlandhakÃre pi catuhatthagabbhe\<*<1>*>/ padÅpakiccaæ nÃma n' atthi, sabbo gab- bho ekobhÃso va hoti. DhÃtÅ pan' assà khujjÃ, sà PabhÃvatiæ bhojetvà tassà sÅsaæ nahÃpanatthaæ aÂÂhahi vaïïadÃsÅhÅ aÂÂha- ghaÂe gÃhÃpetvà sÃyaïhasamaye udakatthÃya gacchantÅ tittha- magge Âhitaæ taæ rÆpakaæ disvà "PabhÃvatÅti" sa¤¤Ãya "ayaæ dubbinÅtà `sÅsaæ nahÃyissÃmÅti' amhe udakatthÃya pe- setvà paÂhamataraæ Ãgantvà titthamagge ÂhitÃ" ti kujihitvà "are kulalajjÃpanike\<*<2>*>/, purimataraæ Ãgantvà idhà ÂhitÃsi, sace rÃjà jÃnissati nÃsessati no" ti vatvÃ\<*<3>*>/ hatthena gaï¬apasse\<*<4>*>/ pahari, hatthatalaæ bhijjanappamÃïaæ\<*<5>*>/ jÃtaæ, tato "suvaïïa- rÆpakan" ti ¤atvà hasamÃnÃ\<*<6>*>/ vaïïadÃsÅnaæ santikaæ gacchantÅ "passatha\<*<7>*>/ me kammaæ, `mama dhÅtÃ' ti\<*<8>*>/ sa¤¤Ãya\<*<9>*>/ pahÃraæ adÃsiæ, ayaæ mama dhÅtu santike kiæ agghati, kevalaæ mama hattho dukkhÃpito" ti Ã. Atha naæ rÃjadÆtà gahetvà "tvaæ `mama dhÅtà ito abhirÆpatarÃ' ti vadantÅ kaæ\<*<10>*>/ nÃma kathe- sÅti". "Maddara¤¤o dhÅtaraæ PabhÃvatiæ\<*<11>*>/, idaæ rÆpaæ\<*<12>*>/ tassà soÊasam pi kalaæ nÃgghatiti\<*<13>*>/". Te tuÂÂhamÃnasà rÃja- dvÃraæ gantvà "OkkÃkara¤¤o dÆtà dvÃre ÂhitÃ" ti ra¤¤o paÂihÃresuæ. RÃjà Ãsanà vuÂÂhÃya Âhitako va "pakkosathÃ\<*<14>*>/" 'ti Ã. Te pavisitvà rÃjÃnaæ vanditvà "mahÃrÃjà amhÃkaæ rÃjà tumhÃkaæ Ãrogyaæ pucchatÅti" vatvà katasakkÃrasammÃnà "kimatthaæ ÃgatÃ\<*<15>*>/" ti vutte "amhÃkaæ ra¤¤o putto sÅhas- saro KusakumÃro nÃma, rÃjà tassa r. dÃtukÃmo tumhÃkaæ santikaæ pahiïi, tumhÃkaæ kira dhÅtaraæ PabhÃvatiæ tassa detha, ima¤ ca\<*<16>*>/ suvaïïarÆpakaæ\<*<17>*>/ deyyadhammaæ gaï- hathÃ" 'ti taæ rÆpakaæ tassa adaæsu. So pi "evarÆpena mahÃrÃjena saddhiæ vivÃhamaÇgalaæ bhavissatÅti" tuÂÂhacitto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds anto gabbhe. 2 Bd adds amhehi. 3 Bd gaætvÃ. 4 Ck gaddha-, Bd gaï¬a- corr. to kaïïa. 5 Bd -ïaæ corr. to -naæ viya. 6 Bd adds tÃsaæ. 7 Bd -thetaæ. 8 Bd ya. 9 Bd sa¤¤Ãti. 10 Ck kiæ. 11 Bd -tÅti. 12 Bd -pakaæ. 13 Bd na ag- 14 Bd -sÃpethÃ. 15 Bd -tatthÃ. 16 Cks ida¤ca. 17 Cks -rÆpaæ. >/ #<[page 285]># %< 1. KusajÃtaka (531) 285>% sampaÂicchi. Atha naæ dÆtà Ãhaæsu: "mahÃrÃja amhehi na sakkà papa¤cetuæ\<*<1>*>/, kumÃrikÃya laddhabhÃvaæ gantvà ra¤¤o ÃrocessÃma, atha\<*<2>*>/ so Ãgantvà ÃdÃya gamissatÅti". So "sÃdhÆ" 'ti vatvà tesaæ sakkÃraæ katvà vissajjesi. Te gantvà ra¤¤o ca deviyà ca Ãrocesuæ. RÃjà mahantena parivÃrena KusÃ- vatito nikkhamitvà anupubbena SÃgalanagaraæ sampÃpuïi\<*<3>*>/. MaddarÃjà paccuggantvà nagaraæ pavesetvà mahantaæ sakkÃ- raæ akÃsi. SÅlavatÅ devÅ paï¬itattÃ\<*<4>*>/ "ko jÃnÃti kim bhavissa- tÅti" ekÃhadvÅhaccayen' eva MaddarÃjÃnaæ Ã.: "mahÃrÃja suïisaæ daÂÂhukÃm' amhÃ\<*<5>*>/" 'ti. So "sÃdhÆ" 'ti sampaticchitvà pakkosÃpesi, PabhÃvatÅ sabbÃlaækÃrapatimaï¬ità dhÃtigaïa- parivutà Ãgantvà sassuæ\<*<6>*>/ vandi. Sà taæ disvà va cintesi: "ayaæ kumÃrikà abhirÆpÃ, mayhaæ putto virÆpo, sace esà taæ passissati ekÃham pi avasitvà palÃyissati, upÃyaæ karissÃ- mÅti" sà MaddarÃjÃnaæ Ãmantetvà "mahÃrÃja, sunisà me puttassa anucchavikÃ, api ca kho pan' amhÃkaæ kule paveïiyÃ\<*<7>*>/ ÃgatacÃrittaæ atthi, sace ayaæ tasmiæ cÃritte vattissati nes- sÃma nan" ti Ã. "Kim pana vo cÃrittan" ti. "AmhÃkaæ vaæse yÃva ekassa gabbhassa patiÂÂhÃnà diva sÃmikaæ pas- situm na labhanti\<*<8>*>/, sace esà tathà karissasi nessÃma nan" ti. RÃjà "kiæ amma sakkhissasi evaæ vattitun" ti dhÅtaraæ puc- chi. Sà "Ãma tÃtÃ" 'ti Ã. Tato OkkÃkarÃjà Maddara¤¤o bahuæ vibhavaæ\<*<9>*>/ datvà taæ\<*<10>*>/ ÃdÃya pakkÃmi. MaddarÃjÃpi mahantena parivÃrena dhÅtaraæ uyyojesi. OkkÃko KusÃvatiæ gantvà nagaraæ alaækarÃpetvà sabbabandhanÃni mocÃpetvà puttassa abhisekaæ datvÃ\<*<11>*>/ PabhÃvatiæ aggamahesiæ kÃretvÃ\<*<12>*>/ "KusarÃjassa ÃïÃ" ti bheri¤ carÃpesi. JambudÅpatate rÃjÃno yesaæ dhÅtaro atthi te Kusara¤¤o dhÅtaro pahiïiæsu yesaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs ppa¤cetuæ, Bd papa¤caæ kÃtuæ, Ck va¤cetuæ. 2 Bd adds naæ. 3 Bd pÃpuïi. 4 Ck -¬ittÃ, Bd pan¬ipattÃ. 5 Bd -hi. 6 Bd sassuraæ. 7 Ck pame-, Cs pavame-, Bd kulapave-. 8 Bd patiÂhÃnaæ hoti tÃva divà taæ sÃmikaæ p. na labbhati. 9 Bd dhanaæ. 10 Cks omits datvà taæ, Cs omits taæ. 11 Bd -kaæ abhisa¤ci rajjaæ datvÃ. 12 Bd adds nagare. >/ #<[page 286]># %<286 XX. SattatinipÃta.>% puttÃ\<*<1>*>/ atthi te ten' eva saddhiæ mittabhÃvaæ akaækhantà putte upaÂÂhÃke katvà pahiïiæsu. B-assa nÃÂakaparivÃro mahà ahosi, mahantena yasena r. kÃresi. PabhÃvatiæ\<*<2>*>/ pana divà passituæ na labhati, sÃpi taæ divà passitum na labhati, ubhin- naæ pi rattiæ dassanam eva hoti. Tattha PabhÃvatiyà sarÅrap- pabhà abbohÃrikà ahosi. B. pi sirigabbhato rattiæ yeva nikkhamati. So katipÃhaccayena PabhÃvatiæ divà daÂÂhukÃmo mÃtu Ãrocesi. Sà "mà te\<*<3>*>/ rucci, yÃv' ekaæ puttaæ labhi\<*<4>*>/ tÃva ÃgamehÅti\<*<5>*>/" paÂikkhipi. So punappuna yÃci yeva. Atha naæ\<*<6>*>/ Ã.: tena hi hatthisÃlaæ gantvà hatthimeï¬avesena tiÂÂha, ahaæ taæ ta. ÃïessÃmi, atha naæ akkhÅni pÆretvà olokeyyÃsi, mà ca attÃnaæ jÃnÃpesiti\<*<7>*>/. So "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà hatthisÃlaæ agamÃsi. RÃjamÃtà hatthimaÇgalaæ kÃretvà PabhÃvatiæ "ehi sÃmikassa te hatthino passissÃmÃ\<*<8>*>/" ti tattha netvà "ayaæ hatthi asuko nÃma ayaæ asuko nÃmÃ" 'ti das- sesi. Ta. naæ rÃjà mÃtu pacchato gacchantiæ\<*<9>*>/ hatthiccha- kanapiï¬ena piÂÂhiyaæ pahari, sà kuddhà "ra¤¤Ã\<*<10>*>/ te hatthaæ chindÃpessÃmÅti" vatvà deviæ ujjhÃpesi, sà naæ sa¤¤Ãpetvà piÂÂhiæ parimajji. Puna pi rÃjà daÂÂhukÃmo hutvà assasÃlÃya assagopakavesena disvà tath' eva assacchakanapiï¬ena pahari, tadÃpi naæ kuddhaæ sassÆ sa¤¤Ãpesi. Pun' ekadivasaæ PabhÃvatÅ M-aæ passitukÃmà hutvà sassuyà Ãrocetvà "alaæ te mÃ\<*<11>*>/ ruccÅti" paÂikkhittÃpi\<*<12>*>/ punappuna yÃci, atha naæ sà Ã.: "tena hi sve mama putto nagaraæ padakkhiïaæ ka- rissati\<*<13>*>/, tvaæ sÅhapa¤jaraæ vivaritvà passeyyÃsÅti", eva¤ ca pana vatvà punadivase nagaraæ alaækÃrÃpetvà Jayampati- kumÃraæ rÃjavesaæ gÃhÃpetvà hatthipasse nisÅdÃpetvà nagaraæ padakkhiïaæ kÃrÃpesi. PabhÃvatiæ\<*<14>*>/ ÃdÃya sÅhapa¤jare Âhatvà "passa\<*<15>*>/ tava sÃmikassa sirisobhaggan\<*<16>*>/" ti Ã. Sà "anuccha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -o. 2 Bd so pa-. 3 Bd adds tÃta. 4 Cks -ati. 5 Bd -mÃhiti. 6 Bd adds sÃ. 7 Bd -hiti. 8 Bd passÃmÃ. 9 Bd adds disvÃ. 10 Bd ra¤¤o kathetvÃ. 11 Bd mà te. 12 Bd paÂikkhipetvÃpi. 13 Ck Bd -ssÃti. 14 Bd sà pa. 15 Bd passatha. 16 Bd -ggappatten. >/ #<[page 287]># %< 1. KusajÃtaka. (531.) 287>% viko me sÃmiko laddho" ti attamanà ahosi. Taæ divasaæ pana M. hatthimeï¬avesen' eva Jayampatissa pacchimÃsane nisÅditvà yathÃdhippÃyena PabhÃvatiæ oloketvÃ\<*<1>*>/ hatthavikÃrÃdi- vasena cittaruciyaæ kÅÊaæ\<*<2>*>/ dassesi. Hatthimhi atikkante rÃja- mÃtà PabhÃvatiæ pucchi: "diÂÂho te amma sÃmiko" ti. "ùma ayye, pacchimÃsane\<*<3>*>/ pan' assa nisinno hatthimeï¬o ativiya dubbinÅto mayhaæ hatthavikÃrÃdÅni dassesi, kasmà evarÆpaæ alakkhikaæ ra¤¤o pacchimÃsane\<*<3>*>/ nisÅdÃpesun\<*<4>*>/" ti. "Amma ra¤¤o pacchÃsane rakkhà nÃma icchitabbÃ" ti. Sà cintesi: "ayaæ hatthimeï¬o ativiya nibbhayo rÃjÃnaæ rÃjà ti pi na ma¤¤ati, kacci\<*<5>*>/ nu kho eso va\<*<6>*>/ KusarÃjÃ, addhà hi so virÆpo bhavissati, ten' eva maæ na dassentÅti" sà khujjaæ kaïïa- mÆle Ã.: "amma gaccha tÃva, jÃnÃhi kiæ purimÃsane nisinnako rÃjà udÃhu pacchimÃsane" ti. "Kathaæ panÃhaæ jÃnissÃmÅti". "Sace hi so rÃjà bhavissati paÂhamataraæ hatthipiÂÂhito ota- rissati, imÃya sa¤¤Ãya jÃnÃhÅti". Sà gantvà ekamante Âhità paÂhamaæ M-aæ otarantaæ addasa pacchà JayampatikumÃraæ. M. pi ito c' ito ca olokento khujjaæ disvà "iminÃ\<*<7>*>/ kÃraïena esà Ãgatà bhavissatÅti" ¤atvÃ\<*<8>*>/ pakkosÃpetvà "imaæ antaraæ\<*<9>*>/ mà kathehÅti" daÊhaæ vatvÃ\<*<10>*>/ uyyojesi. Sà gantvà "purimÃ- sane nisinno paÂhamaæ otarÅti" Ã. PabhÃvatÅ tassà vacanaæ\<*<11>*>/ saddahi. Puna rÃjÃ\<*<12>*>/ daÂÂhukÃmo hutvà mÃtaraæ yÃci. Sà paÂikkhipituæ asakkontÅ "tena hi a¤¤Ãtakavesena uyyÃnaæ gacchÃhÅti" Ã. So uyyÃnaæ gantvà pokkharaïiyaæ galappa- mÃïaæ udakaæ pavisitvà paduminipaïïena\<*<13>*>/ sÅsam chÃdetvà pupphitapadumena mukhaæ avattharitvÃ\<*<14>*>/ aÂÂhÃsi. MÃtÃpi 'ssa PabhÃvatiæ uyyÃnaæ netvà sÃyaïhasamaye "ime rukkhe passa, sakuïe passa, mige passÃ" 'ti palobhayamÃnà pokkharaïÅ- tÅraæ pesesi\<*<15>*>/. Sà pa¤cavidhapadumasa¤channaæ pokkha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ento. 2 Bd keÊiæ. 3 Bd pacchÃsane. 4 Bd -pesuæ niharÃpehinaæ. 5 Ck pacca, Bd kiæ. 6 Cks ca. 7 Bd adds nÃma. 8 Bd adds taæ. 9 Bd adds pabhÃvatiyÃ. 10 Bd katvÃ. 11 Bds adds sutvÃ. 12 Bd saddahi M. pi naæ puna. 13 Bd -ppattena. 14 Bd avÃritvÃ. 15 Bd pÃyÃsi. >/ #<[page 288]># %<288 XX. SattatinipÃta.>% raïiæ disvà nahÃyitukÃmà paricÃrikÃhi saddhiæ pokkharaïiæ otaritvà kÅÊantÅ taæ padumaæ disvà gahetukÃmÃ\<*<1>*>/ hatthaæ pa- sÃreti\<*<2>*>/, atha naæ rÃjà paduminipaïïaæ apanetvà "ahaæ Kusa- rÃjÃ" ti hatthe gaïhi. Sà tassa mukhaæ disvà "yakkho maæ gaïhatÅti\<*<3>*>/" viravitvà tatth' eva visa¤¤itaæ pattÃ, ath' assà rÃjà hatthaæ mu¤ci. Sà sa¤¤aæ paÂilabhitvà "KusarÃjà kira maæ hatthe gaïhi, iminà c' ahaæ\<*<4>*>/ hatthisÃlÃyaæ hatthiccha- kaïena assasÃlÃya¤ ca assacchakaïakena pahaÂÃ, aya¤ c' eva maæ\<*<5>*>/ hatthissa pacchÃsane nisÅditvà uppaï¬esi, kim me evaæ- virÆpena\<*<6>*>/ dummukhena patinÃ, ahaæ jÅvantÅ a¤¤aæ patiæ la- bhissÃmÅti" cintetvà attanà saddhiæ Ãgate amacce pakkosÃ- petvà "mama yÃnavÃhanaæ sajjaæ karotha, ajj' eva gamissÃ- mÅti" Ã. Te ra¤¤o Ãrocesuæ. RÃjà cintesi: "sace gantuæ na labhissati hadayam assÃ\<*<7>*>/ phalissati, gacchatu, puna taæ attano balena ÃnessÃmÅti\<*<8>*>/". Ath' assà gamanaæ anujÃni. Sà pitu nagaram eva agamÃsi. M. pi uyyÃnato nagaraæ pavisitvà alaækatapÃsÃdaæ abhirÆhi. B-aæ hi sà pubbepatthanÃvasena na icchi, so pubbakammavasen' eva\<*<9>*>/ virÆpo ahosi. -- A. kira BÃrÃïasidvÃragÃme uparimavÅthiyà ca heÂÂhimavÅthiyà ca dve kulÃni vasiæsu, ekassa kulassa dve puttà ekass' ekà va dhÅtà ahosi, dvÅsu puttesu B. kaniÂÂho, naæ kumÃrikaæ jeÂÂhassa Ãnesuæ\<*<10>*>/, kaniÂÂho ÃdÃrÃharaïe\<*<11>*>/ bhÃtu santike yeva vasi. Ath' ekadivasaæ tasmiæ ghare atirasakapÆve paciæsu, B. ara¤¤aæ gato hoti, tassa pÆvaæ Âhapetvà avasesÃ\<*<12>*>/ bhÃjetvà khÃdiæsu. Tasmiæ khaïe paccekabuddho bhikkhÃya ghara- dvÃraæ agami\<*<13>*>/, B-assa bhÃtujÃyÃ\<*<14>*>/ "cÆÊapatino a¤¤aæ pÆvaæ pacissÃmÅti" taæ gahetvà paccekabuddhassa adÃsi, so pi taæ khaïaæ ¤eva ara¤¤ato Ãgacchi\<*<15>*>/, atha naæ sà Ã.: "sÃmi cittaæ pasÃdehi, tava koÂÂhÃso paccekabuddhassa dinno" ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd vicinitu-. 2 Cs Bd -resi. 3 Bd gaïhiti. 4 Bd vÃhaæ. 5 Bd ayameva ca mayhaæ. 6 Bd evarÆpena. 7 Cks assa. 8 Bd adds cintetvÃ. 9 Cks pubbe-. 10 Bd jeÂhakassa adaæsu. 11 so Ck; Bd dÃrakabhÃvena. 12 Bd -se. 13 Bd agamÃsi. 14 Ck jÃyatu. 15 Ck ag-. >/ #<[page 289]># %< 1. KusajÃtaka. (531.) 289>% So "tava koÂÂhÃsaæ khÃditvà mama koÂÂhÃsaæ desi, a¤¤aæ kiæ karissasÅti\<*<1>*>/" kuddho gantvà pattato pÆvaæ gaïhi. Sà mÃtu gharaæ gantvà navavilÅnaæ campakapupphavaïïaæ sap- piæ Ãharitvà pattaæ pÆresi\<*<2>*>/, taæ obhÃsaæ mu¤ci\<*<3>*>/. Sà taæ disvà patthanaæ Âhapesi: "bhante\<*<4>*>/, nibbattanibbattaÂÂhÃne me sarÅraæ obhÃsajÃtaæ\<*<5>*>/ hotu, uttamarÆpadharà bhaveyyaæ\<*<6>*>/, iminà ca me asappurisena saddhiæ ekaÂÂhÃne vÃso mà ahosÅti". Iti sà imissà pubbapatthanÃya vasena\<*<7>*>/ taæ na icchi. B. pi taæ pÆvaæ tasmiæ patte\<*<8>*>/ osÅdÃpetvà patthanaæ\<*<9>*>/ Âhapesi: "bhante imaæ yojanasataæ\<*<10>*>/ vasantim pi Ãnetvà mama pÃda- paricÃrikaæ kÃtuæ samattho bhaveyyan" ti. Ta. yaæ\<*<16>*>/ so kuddho hutvÃ\<*<12>*>/ pÆvaæ gaïhi tassa pubbakammassa vasena virÆpo ahosi\<*<13>*>/. -- So PabhÃvatiyà gatÃya sokappatto ahosi, nÃnÃkÃrehi paricaramÃnÃpi naæ sesitthiyo\<*<14>*>/ oloketum\<*<15>*>/ pi na sakkhiæsu, PabhÃvatirahitam assa sakalam pi nivesanaæ tuc- chaæ viya khÃyi. So "idÃni SÃgalanagaraæ pattà bhavissa- tÅti" paccÆsamaye mÃtu santikaæ gantvà "amma, ahaæ Pa- bhÃvatiæ ÃnessÃmi, tumhe r. anusÃsathÃ" 'ti\<*<16>*>/ paÂhamaæ g. Ã.: @*>/ anusÃsa amma, gacchÃm' ahaæ yattha piyà PabhÃvatÅti. || Ja_XX:1 ||>@ Ta. sayoggan ti hatthiyoggÃdisahitaæ, sakÃyuran ti sapa¤carÃjakaku- dhabhaï¬aæ, anusÃsa ammà 'ti so kira purisassa r. datvà puna gaïhanaæ nÃma me ayuttan ti pitu và bhÃtu và aniyyÃdetvà mÃtu niyyÃdento evam Ã. Sà tassa kathaæ sutvà "tena hi tÃta appamatto bha- veyyÃsi, mÃtugÃmo nÃma asuddhÃsayo\<*<18>*>/" ti vatvà nÃnaggara- sabhojanassa\<*<19>*>/ suvaïïakaroÂiæ pÆretvà "idaæ antarÃmagge \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ssÃmiti. 2 Bd -ritvà patte paccekabuddhassa pÆresi. 3 Bd mucci. 4 Bd adds iminà dÃnapalena. 5 Ck Bd -saæjÃtaæ. 6 Bd -yyuæ, Ck -yya. 7 Bd adds na. 8 Bd sappipa-. 9 Ck -na¤ca. 10 Ck -te. 11 Bd adds kÃraïaæ. 12 Bd gaætvÃ. 13 Bd adds sà ca taæ na icchiti. 14 Bd -cÃriyamÃnà nisinnasesitthiyo. 15 Bd -kÃpetum. 16 Bd adds vadanto. 17 Bd raÂhaæ. 18 Bd aparisuddhahadayo. 19 Bd -rasaggassa bho-. >/ #<[page 290]># %<290 XX. SattatinipÃta.>% bhu¤jeyyÃsÅti" vatvà uyyojesi. So taæ ÃdÃya mÃtaraæ van- ditvà tikkhattuæ padakkhiïaæ katvà "jÅvanto puna passissÃ- mÅti\<*<1>*>/" sirigabbhaæ pavisitvà pa¤cÃvudhaæ sannayhithà bhatta- karoÂiyà saddhiæ kahÃpaïasahassaæ pasibbake katvÃ\<*<2>*>/ Kokana- daæ\<*<3>*>/ vÅïaæ ÃdÃya nagarà nikkhamitvà maggaæ paÂipajjitvà mahÃbalo mahÃthÃmo yÃva majjhantikà païïÃsayojanÃni gantvà bhattaæ bhu¤jitvà sesena divasabhÃgena puna païïÃsayojanÃni gantvà ekÃhen' eva yojanasatikaæ maggaæ khepetvà sÃyaïha- samaye nahÃtvÃ\<*<4>*>/ SÃgalanagaraæ pÃvisi. Tasmiæ paviÂÂha- matte yeva tassa tejena PabhÃvatÅ sayanapiÂÂhe saïÂhÃtuæ asakkontÅ otaritvà bhÆmiyaæ nipajji. B-am pi kilantindriyaæ vÅthiyaæ gacchantaæ a¤¤atarà itthÅ\<*<5>*>/ disvà pakkosÃpetvà nisÅ- dÃpetvà pÃde dhovÃpetvà sayanaæ dÃpesi\<*<6>*>/, tasmiæ niddÆ- pagate bhattaæ sampÃdetvà pabhodhetvà bhattaæ bhojesi, so tuÂÂho tassa saddhiæ karoÂiyà kahÃpaïasahassaæ adÃsi. So pa¤cÃvudhaæ tatth' eva Âhapetvà "gantabbaÂÂhÃnaæ\<*<7>*>/ no atthÅti" vatvà vÅïaæ ÃdÃya hatthisÃlaæ gantvà "ajja me idha vasituæ detha, gandhabbaæ vo\<*<8>*>/ karissÃmÅti" vatvà hatthigopakehi anu¤¤Ãto ekamante nipajjitvÃ\<*<9>*>/ paÂippassaddhadaratho uÂÂhÃya vÅïaæ mu¤citvà "sakalanagaravÃsino imaæ saddaæ suïantÆ" 'ti vÅïaæ vÃdento gÃyi. PabhÃvatÅ bhÆmiyaæ nipannà taæ saddaæ sutvÃ\<*<10>*>/ "ayaæ na a¤¤assa vÅïÃya\<*<11>*>/ saddho, nissaæ- sayaæ KusarÃjà mam' atthÃya Ãgato" 'ti a¤¤Ãsi. MaddarÃjÃpi taæ saddaæ sutvà "ativiya madhuraæ vÃdeti, sve etaæ pakko- sÃpetvà mama gandhabbaæ kÃressÃmÅti" cintesi. B. "na sakkà idha vasamÃnena PabhÃvatiæ daÂÂhuæ, aÂÂhÃnam etan" ti pÃto va nikkhamitvà sÃyaæ\<*<12>*>/ bhuttagehe yeva pÃtarÃsaæ bhu¤jitvà viïaæ Âhapetvà rÃjakumbhakÃrassa santikaæ gantvà tassa antevÃsikabhÃvaæ upagantvà ekadivasen' evaæ gharaæ mattikÃya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck passe-. 2 hadayamassaphalissati----katvà wanting in Cs. 3 Bd muda¤ca. 4 Bd patvÃ. 5 Ck itti, Cs Bd itthiæ. 6 Bd adds so kilantatÃya nippajjitvà niddaæ okkami athassÃ. 7 Bd gandhappa-. 8 Bd te gÅtaæ. 9 Bd adds sokaæ niddÃyitvÃ. 10 Bd adds va cintesi. 11 Bd viïÃ. 12 Bd sayaæ. >/ #<[page 291]># %< 1. KusajÃtaka. (531.) 291>% pÆretvà "bhÃjanÃni karomi ÃcariyÃ" 'ti vatvà "Ãma karohÅti" vutte ekaæ mattikÃpiï¬am cakke Âhapetvà cakkaæ Ãvijjhi\<*<1>*>/, sakiæ Ãviddhaæ\<*<2>*>/ eva yÃva majjhantikà tikkam Ãgami\<*<3>*>/ yeva. So nÃnÃvaïïÃni khuddakamahantÃni bhÃjanÃni katvà PabhÃ- vatiyà atthÃya bhÃjanaæ karonto nÃnÃrÆpÃni samuÂÂhapesi. B-ttÃnaæ hi adhippÃyà ijjhanti\<*<4>*>/. "TÃni pana rÆpÃni PabhÃ- vatÅ yeva passatÆ" 'ti\<*<5>*>/ adhiÂÂhÃsi. So sabbabhÃjanÃni sukkhÃ- petvà pacitvà gehaæ pÆresi. KumbhakÃro nÃnÃbhÃjanÃni ga- hetvà rÃjakulaæ agamÃsi. RÃjà disvà "ken' imani katÃnÅti" pucchi. "Mayà devÃ" ti. "Ahaæ tayà akatÃni jÃnÃmi, ka- thehi kena katÃnÅti". "AntevÃsinà me devÃ" 'ti. "Na te antevÃsÅ, Ãcariyo te so, tassa santike sippaæ sikkha, ito paÂ- ÂhÃya ca mama dhÅtÃnaæ bhÃjanÃni karotu, imaæ c' assa sahassaæ dehÅti" sahassaæ dÃpetvà "imÃni khuddakabhÃjanÃni mama dhÅtÃnaæ dehÅti" Ã. So tÃni tÃsaæ santikaæ haritvÃ\<*<6>*>/ "imÃni kÅÊanatthÃya khuddakabhÃjanÃnÅti" Ã. Tà sabbà Ãga- miæsu. KumbhakÃro M-ena PabhÃvatiyà atthÃya katabhÃjanam eva tassà adÃsi. Sà bhÃjanaæ gahetvà tattha attano ca ca khujjÃya ca rÆpaæ passitvà "imaæ na a¤¤ena kataæ, KusarÃjen' eva katan" ti ¤atvà kujjhitvà "iminà mayhaæ attho n' atthi, icchantÃnaæ dehÅti" Ã. Ath' assa bhaginiyo kuddhabhÃvaæ\<*<7>*>/ ¤atvà "Kusara¤¤Ã katan ti ma¤¤asi, na idaæ tena kataæ, kumbhakÃrena kataæ, gaïhÃhi nan" ti avaha- siæsu. Sà tena katabhÃvaæ tassa ca ÃgatabhÃvaæ tÃsaæ na kathesi. KumbhakÃro sahassaæ B-assa datvà "tÃta rÃjà te tuÂÂho, ito kira paÂÂhÃya rÃjadhÅtÃnaæ bhÃjanÃni kareyyÃsi, tÃtÃhaæ tÃsaæ harissÃmÅti" Ã. So "idhÃpi vasantena na sakkà PabhÃvatiæ daÂÂhun" ti taæ sahassaæ tass' eva datvà rÃju- paÂÂhÃkassa naÊakÃrassa santikaæ gantvà tass' antevÃsiko hutvà PabhÃvatiyÃ\<*<8>*>/ tÃlavaïÂaæ katvà tatth' eva setacchattaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks av-. 2 Bd Ãvijhi yeva. 3 so Cks; Bd Ãbhami. 4 Bd -yo nÃma samijjhati. 5 Bd -tÅti. 6 Bd netvÃ. 7 Cks kujjha- for kujjhana-? 8 Bd adds atthÃya. >/ #<[page 292]># %<292 XX. SattatinipÃta.>% ÃpÃnabhÆmi¤ ca vatthaæ\<*<1>*>/ gahetvà Âhitaæ PabhÃvatiæ cà 'ti nÃnÃrÆpÃni dasseti\<*<2>*>/. NaÊakÃro ta¤ ca a¤¤a¤ ca tena kata- bhaï¬aæ ÃdÃya rÃjakulaæ agamÃsi. RÃjà disvà "ken' imÃni katÃnÅti" pucchitvà purimanayen' eva sahassaæ datvà "imÃni\<*<3>*>/, naÊakÃrabhaï¬Ãni mama dhÅtÃnaæ dehÅti" Ã. so pi B-ena PabhÃvatiyà atthÃya katatÃlavaïÂaæ tassà yeva\<*<4>*>/ adÃsi, tatrÃpi rÆpÃni a¤¤o jano na passati, PabhÃvatÅ pana disvà ra¤¤Ã katabhÃvaæ ¤atvà "gaïhitukÃmà gaïhantÆ" 'ti kuddhà bhÆmi- yaæ khipi. Atha naæ sesà hasiæsu. NaÊakÃro sahassaæ Ãharitvà B-assa adÃsi. So "idam pi mayhaæ avasanaÂÂhÃnan" ti sahassaæ tass' eva datvà rÃjamÃlakÃrassa santikaæ gantvà antevÃsikabhÃvaæ upagantvà nÃnÃvidhaæ mÃlÃvikatiæ bandhitvà PabhÃvatiyà atthÃya nÃnÃrÆpacitraæ ekaæ cumbaÂakaæ akÃsi. MÃlÃkÃro taæ sabbaæ ÃdÃya rÃjakulaæ agamÃsi. RÃjà disvà "ken' imÃni ganthitÃnÅti" pucchi. "Mayà devÃ" 'ti. "Ahaæ tayÃganthitÃni jÃnÃmi, kathehi kena ganthitÃnÅti". "AntevÃ- sinà me devÃ" 'ti. "Na so antevÃsÅ, Ãcariyo te so, tassa santike sippaæ sikkha, ito paÂÂhÃya mama dhÅtÃnaæ pupphÃni ganthatu, ima¤ c' assa sahassaæ dehÅti" sahassaæ datvà "imÃni pupphÃni mama dhÅtÃnaæ dehÅti" Ã. B-ena PabhÃva- tiyà atthÃya kataæ mÃlÃcumbaÂakaæ tassà yeva adÃsi. Sà tatth eva attano ca ra¤¤o ca rÆpehi saddhiæ nÃnÃrÆpÃni disvà tena katabhÃvaæ ¤atvà kujjhitvà bhÆmiyaæ khipi. Sesà bhaginiyo taæ tath' eva avahasiæsu\<*<5>*>/. MÃlÃkÃro pi sa- hassaæ haritvÃ\<*<6>*>/ B-assa datvà taæ pavattiæ Ãrocesi. So "idam pi mayhaæ avasanaÂÂhÃnan" ti sahassaæ tass' eva datvà ra¤¤o sÆdassa santikam gantvà antevÃsibhÃvaæ\<*<7>*>/ upa- gacchi. Ath' ekadivasaæ sÆdo ra¤¤o bhojanavikatiæ haranto attano atthÃya pacituæ B-assa aÂÂhimaæsaæ adÃsi. So taæ tathà sampÃdesi yathÃssa\<*<8>*>/ gandho sakalanagaraæ avatthari. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd vatthuæ. 2 Bd -si. 3 Cks iminÃ. 4 Cks eva. 5 Cks apa-, Bd avasahiæsu. 6 Bd Ãha-. 7 Bd -sika-. 8 Bd athassu. >/ #<[page 293]># %< 1. KusajÃtaka. (531.) 293>% RÃjà naæ ghÃyitvà "kiæ no\<*<1>*>/ mahÃnase a¤¤am pi maæsaæ pacasÅti\<*<2>*>/" pucchi. "N' atthi deva, api\<*<3>*>/ kho pana me antevÃsi- kassa aÂÂhimaæsaæ pacanatthÃya dinnaæ, tass' eso\<*<4>*>/ gandho bhavissatÅti". RÃjà taæ\<*<5>*>/ ÃharÃpetvà tato thokaæ jivhagge Âhapesi, tÃvad eva sattarasaharaïisahassÃni khobhetvÃ\<*<6>*>/ phari. RÃjà rasataïhÃya bajjhitvÃ\<*<7>*>/ sahassaæ datvà "ito paÂÂhÃya tava antevÃsinà mama¤ ca\<*<8>*>/ dhÅtÃna¤ ca me bhattaæ pacÃpetvà tvaæ mayhaæ Ãhara, so mama dhÅtÃnaæ haratÆ\<*<9>*>/" 'ti Ã. SÆdo gantvà tassÃrocesi. So taæ sutvà "idÃni me manoratho mat- thahaæ patto, idÃn' Ãhaæ PabhÃvatiæ daÂÂhuæ labhissÃmÅti" tuÂÂho taæ sahassaæ tass' eva datvà punadivase bhattaæ saæ- pÃdetvà ra¤¤o bhattabhÃjanÃni pesetvà rÃjadhÅtÃna¤ ca bhatta- kÃcaæ\<*<10>*>/ sayaæ gahetvà PabhÃvatiyà vasanapÃsÃdaæ abhirÆhi. Sà taæ kÃcaæ ÃdÃya pÃsÃdaæ abhirÆhantaæ disvà cintesi: "ayaæ attano ananucchavikaæ dÃsakammakarehi kattabbaæ karoti\<*<11>*>/, sace panÃhaæ\<*<12>*>/ tuïhi bhavissÃmi `idÃni maæ esà rocetÅti' sa¤¤Å hutvà katthaci agantvÃ\<*<13>*>/ maæ olokento idh' eva vasissati, idÃn' eva naæ akkositvà paribhÃsitvà muhuttam pi idha vasituæ adatvà palÃpessÃmÅti" sà dvÃraæ addhavi- vaÂaæ katvà ekaæ hatthaæ kavÃÂe laggetvà ekena aggalaæ uppÅÊetvà dutiyaæ g. Ã.: @*>/ KusÃvatiæ Kusa\<*<15>*>/ na icchÃmi\<*<16>*>/ dubbaïïaæ ahaæ vasantan ti. || Ja_XX:2 ||>@ T. a.: mahÃrÃja tvaæ bhattakÃro hutvà ujukena cittena yo pi te sÅsaæ bhindeyya tassa p' etaæ kammaæ na karosi, anujjukena\<*<17>*>/ pana cittena\<*<18>*>/ mam' atthÃya evaæ\<*<19>*>/ taæ mahantaæ kÃcaæ haranto\<*<20>*>/ divà ca ratto ca nisÅthakÃle \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck ko, Bd te. 2 Cks -tÅti. 3 Bd adds ca. 4 Bd tassevaso. 5 Bd omit taæ. 6 Bd khobhantaæ. 7 Cks bandhitvÃ. 8 Bd mama. 9 Bd mÃha-. 10 Cs -kÃvaæ, Bd -kÃjaæ. 11 Bd dÃsakammaæ karoti akattabbaæ kammameva karoti. 12 Bd adds katipÃhaæ. 13 Ck Bd Ãg-. 14 read: khippaæ tvaæ? 15 Bd kuse, Cs -saæ, Ck -san. 16 Ck -ma; read n'. 17 Ck -ke, Bd anujjabhÆtena. 18 Ck citte. 19 Cs evaækaæ, Bd etaæ. 20 Bd Ãha-. >/ #<[page 294]># %<294 XX. SattatinipÃta.>% mahantaæ dukkhaæ anubhavissasi, kiæ tena anujjubhÆtena\<*<1>*>/, tvaæ attano na- garaæ KusÃvatim eva paÂigaccha, a¤¤am attanà sadisiæ\<*<2>*>/ atirasapÆvasaïÂhÃna- mukhiæ yakkhiniæ aggamahesiæ katvà r. kÃrehi, na icchÃmi dubbaïïam ahaæ vasantan ti ahaæ pana taæ dubbaïïaæ dussaïÂhitaæ idha vasantaæ na icchÃmÅti. So "PabhÃvatiyà me santikà kathà laddhÃ" ti tuÂÂhacitto tisso gÃthà abhÃsi: @*>/ vaïïapalobhito tava ramÃmi Maddassa niketaramme hitvÃna raÂÂhaæ tava dassane rato. || Ja_XX:3 ||>@ @*>/ vaïïapalobhito tava sammÆÊharÆpo vicarÃmi mediniæ, disaæ jÃnÃmi kuto 'mhi Ãgato, tay' amhi matto migamandalocane. || Ja_XX:4 ||>@ @*>/ nÃhaæ rajjena-m-atthiko ti. || Ja_XX:5 ||>@ Ta ramÃmÅti abhiramÃmi na ukkaïÂhÃmi, sammÆÊharÆpo ti kilesa- sammÆÊho hutvÃ, tayamhi matto ti tayi matto 'mhi tayà và matto 'mhi suvaïïacÅravasane ti suvaïïakhacitavatthavasane, rajjenamatthiko rajjena atthiko. Evaæ vutte sà cintesi: "ahaæ etaæ `vippaÂisÃrÅ bhavissa- tÅti' paribhÃsÃmi, ayaæ pana ra¤jitvà va kathesi, sace kho pana maæ `ahaæ KusurÃjÃ' ti vatvà hatthe gaïheyya ko naæ vÃreyya koci\<*<6>*>/ no imaæ kathaæ suïeyyÃ" 'ti dvÃraæ thaketvà suciæ datvÃ\<*<7>*>/ anto\<*<8>*>/ aÂÂhÃsi. So pi bhattakÃcaæ Ãharitvà rÃjadhÅtaro bhojesi. PabhÃvatÅ "gaccha KusarÃjena pakkabhattaæ ÃharÃ" 'ti khujjaæ pesesi. Sà Ãharitvà "bhu¤jÃ" 'ti Ã. "NÃhaæ tena pakkabhattaæ bhu¤jÃmi, tvaæ bhu¤jitvà attano laddhanivÃpaæ gahetvà bhattaæ pacitvà Ãhara, Kusara¤¤o pana ÃgatabhÃvaæ mà kassaci ÃrocesÅti" Ã. Khujjà tato paÂÂhÃya tassà koÂÂhÃ- saæ Ãharitvà sayaæ bhu¤jati, attano koÂÂhÃsaæ tassà upaneti\<*<9>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck anubhutena, Cs anububhÆtena. 2 Ck -saæ. 3 Cks -tiæ, Bd -ti. 4 Cks -ti, Bd -tÅ? 5 Bd kÃmena. 6 Cks kovi. 7 Cs danto. 8 Bd adds gabbhe. 9 Bd -si. >/ #<[page 295]># %< 1. KusajÃtaka. (531.) 295>% KusarÃjÃpi tato paÂÂhÃya taæ passituæ alabhanto cintesi: "atthi nu kho PabhÃvatiyà mayi sineho udÃhu n' atthÅti, vÅ- maæsissÃmi nan" ti so rÃjadhÅtaro bhojetvà bhattakÃcaæ ÃdÃya nikkhamanto tassà gabbhadvÃre pÃsÃdatalaæ pÃdehi paharitvà bhÃjanÃni ghaÂÂetvÃ\<*<1>*>/ nitthanitvÃ\<*<2>*>/ visa¤¤Å hutvà avakujjo pati. Sà tassa nitthanitasaddena\<*<3>*>/ dvÃraæ vivaritvà taæ bhattakÃcena otthaÂaæ disvà cintesi: "ayaæ rÃjà sakala-JambudÅpe agga- rÃjà maæ nissÃya rattindivaæ dukkhaæ anubhoti, sukhumÃla- tÃya bhattakÃcena avatthaÂo pati\<*<4>*>/, jÅvati nu kho" ti sà gab- bhato nikkhamitvà tassa nÃsÃvÃtaæ upadhÃretuæ gÅvaæ pasÃ- retvà mukhaæ olokesi. So mukhapÆraæ\<*<5>*>/ kheÊaæ gahetvÃ\<*<6>*>/ tassà sarÅre pÃtesi. Sà taæ paribhÃsitvà gabbhaæ pavisitvà dvÃraæ addhavivaÂaæ katvà ÂhitÃ: @*>/ icchasÅti g. Ã. || Ja_XX:6 ||>@ Tattha abbhÆ ti abhÆti ava¬¬hÅti\<*<8>*>/ attho. So paÂibaddhacittatÃya akkosiyamÃno pi paribhÃsiyamÃno pi vippaÂisÃraæ anuppÃdetvà va anantaraæ g. Ã.: @@ SÃpi tasmiæ evaæ kathente pi anosakkitvà thaddhava- canaæ\<*<9>*>/ vatvà palÃpetukÃmà itaraæ g. Ã.: @*>/ yo anicchantam icchasÅti\<*<11>*>/. || Ja_XX:8 ||>@ Ta kaïikÃrassa dÃrunà ti kaïikÃrakaÂÂhena, bÃdhesÅti\<*<12>*>/ bandhasi. Taæ sutvà rÃjà tisso gÃthà abhÃsi: @*>/ gato. || Ja_XX:9 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd vaÂÂe-. 2 Bd nitthu-. 3 Bd nikkhunitassa sa-. 4 Bd seti. 5 Ck Bd mukhaæ-. 6 Bd adds khunanti corr. to niÂhunanti. 7 Bd akantaæ kantuæ. 8 Ck ava¬¬hati, Cs a¬¬hÅti, Bd abbhutiti avu¬hiti. 9 Ck thaddhataraæ na, Cs thaï¬ataraæ naæ. 10 Cks bhÃdheti, Bd pÃdhesi. 11 Cks -tÅti. 12 Cs bhÃ-, Bd phÃ-. 13 Bd -dÃ. >/ #<[page 296]># %<296 XX. SattatinipÃta.>% @@ @*>/ maæ rÃjaputti udikkhasi nÃÊÃriko tadà homi rÃjà homi tadà Kuso ti. || Ja_XX:11 ||>@ Ta. mudulakkhaïe ti mukunà itthilakkaïena samannÃgate, yo ti yo ahaæ tiro raÂÂhaæ\<*<2>*>/ Ãgato tava santike vasanto paÂisanthÃramattam pi sÃtaæ\<*<3>*>/ na labhÃmi so\<*<4>*>/ evaæ ma¤¤Ãmi: mayi sinehuppattinivÃraïÃya\<*<5>*>/ nÆna tava hadaye pÃsÃïo Âhapito, bhÆkuÂiæ katvà ti kodhena valivisamaæ\<*<6>*>/ nalÃÂaæ katvÃ, ÃÊÃriko ti bhattakÃrako, tasmiæ khaïe ahaæ Muddara¤¤o antepure bhattakÃra- dÃso viya homÅti vadati, umhayamÃnÃ\<*<7>*>/ ti pahaÂÂhÃkÃraæ dassetvà hasamÃnÃ, rÃjà homÅti tasmiæ khaïe ahaæ KusÃvatinagare r. kÃrento rÃjà viya homi, kasmÃsi evaæ pharusÃ, ito paÂÂhÃya mà evarÆpaæ kari bhadde ti. Sà tassa vacanaæ sutvà cintesi: "ayaæ ativiya allÅyitvà katheti\<*<8>*>/, musÃvÃdaæ katvà upÃyena taæ ito palÃpessÃmÅti" g. Ã.: @@ T. a.: mahÃrÃja mayhà KusarÃjà mayhaæ pati bhavissati na bhavissatÅti\<*<9>*>/ bahunimittapÃÂhakà pucchità te kÃmaæ kira maæ sattadhà chindantu n' eva me tvaæ pati bhavissasÅti vadiæsÆ 'ti. Taæ sutvà rÃjà taæ paÂibÃhanto "bhadde mayÃpi attano raÂÂhe nemittikÃ\<*<10>*>/ pucchità te `a¤¤atra sÅhassara-KusarÃjato tava pati nÃma n' atthÅti' vyÃkariæsu, aham pi attano ¤Ãïa- mimittena evam evaæ\<*<11>*>/ kathemÅti" vatvà anantaraæ g. Ã.: @*>/ na c' eva te\<*<13>*>/ pati atthi a¤¤o sÅhassarà Kusà ti. || Ja_XX:13 ||>@ T. a.: yadi hi\<*<14>*>/ a¤¤esaæ nemittÃnaæ vacanaæ yadi và mama vacanaæ saccaæ tava a¤¤o pati nÃma n' atthÅti. Sà tassa vacanaæ sutvà "na sakkà imaæ lajjÃpetuæ, pa- lÃyatu và mà và kim me iminÃ" 'ti dvÃraæ pidhÃya attÃnaæ na dassesi. So pi kÃcaæ gahetvà otari. Tato paÂÂhÃya taæ daÂÂhuæ na labhi\<*<15>*>/, bhattakÃrakakammaæ karonto ativiya kila- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -naæ. 2 Bd raÂhÃ. 3 Bd kÃtuæ. 4 Cks yo. 5 Bd -ïÃ. 6 Cks valici-. 7 Cks -nan. 8 Bd -si. 9 Cks -ati. 10 Bd -akÃ. 11 Bd eva. 12 Bd mama. 13 Cks nevamete, Bd na cevatve. 14 Ck omits hi. 15 Bd labhati. >/ #<[page 297]># %< 1. KusajÃtaka. (531.) 297>% mati, bhuttapÃtarÃso dÃrÆni phÃleti bhÃjanÃni dhovati kÃcena udakaæ Ãharati, sayanto ammaïapiÂÂhiyaæ sayati, pÃto vuÂÂhÃya yÃguÃdÅni pacati harati bhojeti, nandirÃgaæ nissÃya atidukkhaæ anubhoti. So ekadivasaæ bhattagehadvÃrena gacchantiæ\<*<1>*>/ khujjaæ disvà pakkosi. Sà PabhÃvatiyà bhayena tassa san- tikam gantuæ na visahantÅ\<*<2>*>/ turitÃ\<*<3>*>/ viya gacchati. Atha naæ javena\<*<4>*>/ upagantvà "khujje" ti Ã. Sà nivattitvà Âhità "ko eso" ti vatvà "tumhÃkaæ saddaæ na suïÃmÅti" Ã. Atha naæ "khujje tvam pi sÃminÅ\<*<5>*>/ pi te\<*<6>*>/ ativiya thaddhÃ, ettakaæ kÃlaæ tumhÃkaæ santike vasantà ÃrogyasÃsanamattam\<*<7>*>/ pi na labhÃma\<*<8>*>/, deyyadhammaæ pana kiæ dassatha\<*<9>*>/, tiÂÂhatu tÃv' etaæ api me PabhÃvatiæ muduæ katvà dassetuæ sakkhissasÅti" Ã. Sà "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchi. Atha naæ "sace me taæ dassetuæ sakkhissasi khujjabhÃvaæ te ujukaæ katvà gÅveyyakaæ dassÃ- mÅti" palobhanto pa¤ca gÃthà Ã.: @@ @@ @*>/ PabhÃvatÅ. || Ja_XX:16 ||>@ @@ @*>/ upasamphase ti. || Ja_XX:18 ||>@ Ta. nekkhaæ gÅvante ti tava gÅvaæ sabbasuvaïïamayam\<*<12>*>/ eva kÃressÃ- mÅti attho, nekkhaæ gÅvan te karissÃmÅti\<*<13>*>/ pi pÃÂho, tava gÅvÃya nekkhassa piÊandhanaæ bandhessÃmÅti\<*<14>*>/ a., olokeyyà 'ti sace tava vacanena maæ PabhÃ- vatÅ olokeyya sace maæ tÃya\<*<15>*>/ olokÃpetuæ sakkhissasÅti a., Ãlapeyyà 'ti Ãdisu pi eso va nayo, ettha pana umhÃpeyyÃ\<*<16>*>/ 'ti hasitavasena\<*<17>*>/ parihÃseyya\<*<18>*>/, pamhÃpeyyà 'ti mahÃhasitavasena parihÃseyya\<*<19>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -taæ. 2 Bd visahati. 3 Bd turitaturitÃ. 4 Bd vegena. 5 Bd -ni, Ck sÃmÅti. 6 Bd adds ubho pi. 7 Cks -yaæ sÃ-. 8 so all three MSS. for -mà ti? 9 so all three MSS. for -thà ti vutte? 10 Bd ummÃ-. 11 Bd pÃïinÃ. 12 Bd sabbaæ-. 13 Cks kÃressÃmÅti. 14 Bd piladdhissÃmiti. 15 Bd tassÃ. 16 Bd ummÃ- corr. to umhÃ-. 17 Bd mandaha-. 18 Cks -ha-. 19 Cs -bhÃ-. >/ #<[page 298]># %<298 XX. SattatinipÃta.>% Sà tassa vacanaæ sutvà "gacchatha tumhe deva, kati- pÃhena\<*<1>*>/ taæ tumhÃkaæ vase karissÃmi, passatha me parakka- man" ti vatvà taæ karaïÅyaæ tÅretvà PabhÃvatiyà santi- kaæ gantvà tassà vasanagabbhaæ sodhentÅ viya paharaïa- yoggaæ leddukhaï¬aæ pi asesetvà antamaso pÃdukÃpi nÅharitvà sakalaæ\<*<2>*>/ gabbhaæ sammajjitvà gabbhadvÃre ummÃraæ antaraæ katvà uccÃsanaæ\<*<3>*>/ pa¤¤Ãpetvà PabhÃvatiyà ekaæ nÅcÃpÅÂha- kaæ attharitvà "ehi amma, sÅse te Ækà vicinissÃmÅti" taæ tattha nisÅdÃpetvà attano Æruantare tassà sÅsaæ Âhapetvà tho- kaæ kaï¬uyitvà "aho imissà sÅse Ækà bahÆ" ti sakasÅsato Ækà gahetvà tassà Âhapetvà "passa kittikà te sÅse ÆkÃ" ti piya- kathaæ kathetvà M-assa guïakathaæ kathentÅ @*>/ pose vetanena\<*<5>*>/ anatthike\<*<6>*>/ ti g. Ã. || Ja_XX:19 ||>@ T. a.: ekaæsenÃyaæ\<*<7>*>/ rÃjaputtÅ pubbe KusÃvatinagare Kusanarindassa santike mÃlÃgandhavilepanavatthÃlaækÃravasena\<*<8>*>/ appamattakam pi sÃtaæ na vindati na labhati\<*<9>*>/, tambÆlamattam pi\<*<10>*>/ etissÃ\<*<11>*>/ dinnapubbaæ na bhavissati, kiækÃraïÃ: itthiyo nÃma ekaæ divasam pi aækaæ\<*<12>*>/ avattharitvà nipannasÃmi- kamhi\<*<13>*>/ hadayaæ bhindituæ na sakkonti, ayaæ pana ÃÊÃrike bhate\<*<14>*>/ pose ÃÊÃri- katta¤ ca bhatakatta¤\<*<15>*>/ ca upagate etasmiæ\<*<16>*>/ purise mÆlena anatthike\<*<17>*>/ ke- valaæ imaæ\<*<18>*>/ yeva nissÃya r. pahÃya Ãgantvà evaæ dukkhaæ anubhavante paÂisanthÃramattam pi na karoti\<*<19>*>/, sace pi te\<*<20>*>/ amma tasmiæ sineho n' atthi sakala-JambudÅpe aggarÃjà maæ nissÃya kilamatÅti\<*<21>*>/ tassa ki¤cid eva dÃtuæ arahasÅti. Sà khujjÃya kujjhi\<*<22>*>/. Atha naæ khujjà gÅvÃya gahetvà anto gabbhe khipitvÃ\<*<23>*>/ bahi hutvà dvÃraæ pidhÃya Ãvi¤jana- rajjumhi\<*<24>*>/ olambantÅ aÂÂhÃsi. PabhÃvatÅ naæ gahetuæ asakkontÅ dvÃramÆle Âhatvà akkosantÅ itaraæ g. Ã.: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -haccayena. 2 Bd -a. 3 Cks uccÃsayanaæ. 4 Cks gate. 5 Ck vevatanena, Bd vettanena. 6 Ck atthike, Bd anatthiko. 7 Ck ekÃye-, Cs ekÃse-. 8 Bd -radivasena. 9 Cks omit nal-. 10 Bd adds tena. 11 Bd etassÃ. 12 so Cks; Bd agÃre. 13 Cks -kaæhi, Bd -kampi. 14 Cks gato. 15 Bd bhatta¤. 16 Cks ekasmiæ. 17 Cs -ko. 18 Bd taæ. 19 Bd karosi. 20 Bd omits te. 21 Cks -ati. 22 Ck -itvÃ, Cs kujjitvÃ. 23 Bd adds sayaæ. 24 Ck Ãvijana-, Bd Ãvicchana-. >/ #<[page 299]># %< 1. KusajÃtaka. (531.) 299>% @*>/ khujjà labhati jivhÃya chedanaæ sunisitena satthena evaæ dubbhÃsitaæ bhaïan ti. || Ja_XX:20 ||>@ Ta. sunisitenà 'ti suÂÂhu nisitena tikhiïena satthena, evaæ dubbhÃ- sitan ti evaæ asotabbayuttakaæ dubbhÃsitaæ bhaïan ti. Atha khujjà Ãvi¤janarajjuæ\<*<2>*>/ gahetvà Âhità va "nippu¤¤e\<*<4>*>/ dubbinÅte tava rÆpaæ kassa\<*<4>*>/ kiæ karissati, kiæ\<*<5>*>/ mayaæ tava rÆpaæ khÃditvà yÃpessÃmÃ" 'ti vatvà terasahi gÃthÃhi B-assa guïaæ pakÃsentÅ khujjÃgajjitaæ nÃma gajji: @*>/ Ãrohena PabhÃvati, mahÃyaso ti katvÃna karassu rucire piyaæ. || Ja_XX:21 ||>@ @*>/ Ãrohena PabhÃvati, mahaddhano ti katvÃna --pe-- || Ja_XX:22 ||>@ @@ @@ @@ @@ @@ @@ @@ @@ @@ @*>/ ti pi\<*<8>*>/ katvÃna --pe-- || Ja_XX:32 ||>@ @*>/ karassu rucire piyan ti. || Ja_XX:33 ||>@ Ta. mà naæ rÆpena pÃmesi Ãrohena PabhÃvatÅti are PabhÃvati mà tvaæ etaæ Kusanarindaæ attano rÆpena ÃrohapariïÃhena\<*<10>*>/ pamiïi\<*<11>*>/, mÃssu\<*<12>*>/ evaæ pamÃïaæ gaïhi, mahÃyaso ti mahÃnubhÃvo so ti evaæ hadaye katvà rucire piyadassane karassu tassa\<*<13>*>/ piyaæ, ÃnubhÃvo yeva hi 'ssa\<*<14>*>/ rÆpan ti vadati, esa nayo sabbattha, api ca\<*<15>*>/ mahÃdhano ti mahÃbhogo, mahab- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks omit sÃ. 2 Bd Ãvicchana-. 3 Bd nippa¤¤e. 4 Bd omit kassa. 5 Bd omits kiæ. 6 Bd pÃpesi. 7 Ck -yÃyo. 8 Cks omit pi. 9 Ck vatvÃna. 10 Ck -parinÃha mahà thÃmo mahÃrahena, Bd Ãropena pariïÃhena. 11 Cks pameïi. 12 Bd passa. 13 Cks -ssa. 14 Bd yenamahisÃ. 15 Bd adds mahÃyaso ti mahÃparivÃro. >/ #<[page 300]># %<300 XX. SattatinipÃta.>% balo ti mahÃthÃmo\<*<1>*>/, mahÃraÂÂho ti vipularaÂÂho, mahÃrÃjà ti sakala- JambudÅpe aggarÃjÃ, sÅhassaro ti sÅhasaddasamÃnÃsaddo, vaggussaro ti lÅlÃyuttasaro\<*<2>*>/, bindussaro ti sampiï¬itaghanassaro, ma¤jussaro ti sun- darassaro, madhussaro ti madhu viya\<*<3>*>/ yuttassaro\<*<4>*>/, satasippo ti paresaæ santike asikkhitvà attano balen' eva nipphannÃnekasatasippo, khattiyo ti OkkÃkapaveïiyaæ\<*<5>*>/ jÃtÃsambhinnakhattiyo, KusarÃjà ti Sakkadattiyakusatiïa- samÃnanÃmo rÃjÃ, evarÆpo hi a¤¤o rÃjà nÃma n' atthÅti jÃnitvà etassa piyaæ karohÅti, ettikÃhi gÃthÃhi tassa guïaæ kathesi. Sà tassà vacanaæ sutvà "khujje ativiya gajjasi, hatthena pÃpuïantÅ\<*<6>*>/ sassÃmikabhÃvaæ te\<*<7>*>/ jÃnÃpessÃmÅti\<*<8>*>/" khujjaæ taj- jesi. SÃpi naæ "ahaæ taæ rakkhamÃnà pituno te KusarÃjassa ÃgatabhÃvaæ nÃrocemi\<*<9>*>/, hotu ajja ra¤¤o ÃrocessÃmÅti" mahan- tena saddena taæ bhÃyÃpesi. Sà "kocid eva na suïeyyÃ" 'ti khujjaæ sa¤¤Ãpesi. B. pi naæ passituæ alabhanto sattamÃse dubbhojanena dukkhaseyyÃya kilamanto cintesi: "ko me etÃya attho, sattamÃse pi vasanto etaæ passitum pi na labhÃmi, ativiya kakkhaÊà sÃhasikÃ\<*<11>*>/, gantvà mÃtÃpitaro passissÃmÅti". Tasmiæ khaïe Sakko Ãvajjanto tassa ukkaïÂhitabhÃvaæ ¤atvà `rÃjà sattamÃse PabhÃvatiæ daÂÂhum pi na labhati, labhana- kÃraïam assa karissÃmÅti" Maddara¤¤o dÆte katvà sattannaæ rÃjÆnaæ dÆte\<*<12>*>/ pÃhento\<*<13>*>/, "PabhÃvatÅ KusarÃjÃnaæ\<*<14>*>/ cha¬¬etvà ÃgatÃ, Ãgacchantu PabhÃvatiæ\<*<15>*>/ gaïhantÆ" 'ti ekekassa visuæ visuæ sÃsanÃni pahiïi. Te mahÃparivÃrena gantvà nagaraæ pattà a¤¤ama¤¤assa ÃgatakÃraïaæ na jÃnanti\<*<16>*>/, te "tvaæ kasmà Ãgato" ti pucchitvà tam atthaæ ¤atvà kujjhitvà "ekaæ\<*<17>*>/ kira dhÅtaraæ sattannaæ dassati, passath' assa anÃcÃraæ, uppaï¬eti no, gaïhatha nan" ti "sabbesam\<*<18>*>/ pi amhÃkaæ PabhÃvatiæ và detu yuddhaæ vÃ" ti sÃsanÃni pahiïitvà na- garaæ parivÃrayiæsu. MaddarÃjà sÃsanaæ sutvà bhÅtatasito amacce Ãmantetvà "kiæ karomÃ" 'ti pucchi. Atha nam amaccà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits mahabbalo---. 2 Bd -ssaro corr. to -saro. 3 Ck mÃdhuriya. 4 madhu---wanting in Cs. 5 Cks -me-. 6 so Cs; Ck -nanti, Bd hatthe mà ve guïanti. 7 Bd taæ. 8 Bd jÃnissÃmiti. 9 Ck narocemi, Bd nÃrocesi. 10 Bd omits na. 11 Bd adds ti. 12 Bd -aæ. 13 Ck -tÃ, Cs -te. 14 Ck -jÃ, Cs -jà corr. to -jaæ. 15 Bd omits pa-. 16 Cks -tÃ. 17 Cks etaæ. 18 Cks sabbe. >/ #<[page 301]># %< 1. KusajÃtaka. (531.) 301>% "deva satta p' ime\<*<1>*>/ PabhÃvatiæ nissÃya ÃgatÃ, `sace na das- sasi pÃkÃram bhinditvà nagaraæ pavisitvà jÅvitakkhayaæ pÃ- petvà r. gaïhissÃmÃ' 'ti vadanti, pÃkÃre abhinne yeva tesaæ PabhÃvatiæ pesemÃ\<*<2>*>/" 'ti vatvà @*>/, purà maddanti pÃkÃraæ Ãnent' etaæ PabhÃvatin ti || Ja_XX:34 ||>@ g. Ãhaæsu. Ta. upatthaddhà ti atitthaddhà dappitÃ\<*<4>*>/, Ãnentetan ti Ãnentu etaæ PabhÃvatin ti sÃsanÃni pahiïiæsu, tasmà yÃva\<*<5>*>/ ete nÃgà pÃkÃraæ na maddanti tÃva nesaæ PabhÃvatiæ pesehi mahÃrÃjà 'ti. RÃjà taæ sutvà "sac' Ãhaæ ekassa PabhÃvatiæ pesessÃmi sesà yuddhaæ karissanti, na sakkà ekassa dÃtuæ, sakala- jambudÅpe aggarÃjÃnaæ cha¬¬etvÃ\<*<6>*>/ Ãgamanassa phalaæ la- bhatu\<*<7>*>/, vadhitvà naæ sattakhaï¬Ãni katvà sattannaæ pesessÃ- mÅti" vadanto anantaraæ g. Ã.: @@ Tassa sà kathà sakalanivesane pÃkaÂa ahosi, paricÃrikà gantvà "rÃjà kira taæ satta khaï¬Ãni katvà sattannaæ rÃjÆ- naæ pesessatÅti" PabhÃvatiyà Ãrocesuæ. Sà maraïabhaya- bhÅtà Ãsanà vuÂÂhÃya bhaginÅhi parivutà mÃtu sirigabbhaæ agamÃsi. Tam atthaæ pakÃsento Satthà Ãha: @*>/ rÃjaputtÅ sÃmà koseyyavÃsinÅ assupuïïehi nettehi dÃsigaïapurakkhatà ti. || Ja_XX:36 ||>@ Ta. sÃmà ti suvaïïavaïïÃ. koseyyavÃsinÅti suvaïïakhacitakoseyya- nivÃsanÃ. Sà mÃtu santikaæ gantvà mÃtaraæ vanditvà parideva- mÃnà Ã.: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd satta rÃjÃno pi. 2 Bd pesissÃmÃ. 3 Bd -ikÃ. 4 Bd dappità corr. to gabbitÃ? 5 Bd adds yÃva. 6 Bd adds ÃgatÃ. 7 so all three MSS. for labhantu? 8 Bd adds khattiyÃnaæ. 9 Bd ÃvuÂhahi corr. to av-. >/ #<[page 302]># %<302 XX. SattatinipÃta.>% @@ @@ @*>/ nÆna me\<*<2>*>/ tambanakhà sulomà bÃhà mudÆ candanasÃralittà chinnà vane ujjhità khattiyehi gayha vako\<*<3>*>/ gacchati yenakÃmaæ || Ja_XX:39 ||>@ @*>/ sigÃlo mÃtÆ va putto taruïo tanÆjo. || Ja_XX:40 ||>@ @*>/ nisevitaæ ka¤canamekhalÃhi\<*<6>*>/ chinnaæ vane khattiyehi avatthaæ gayhà vako\<*<7>*>/ gacchati yenakÃmaæ || Ja_XX:41 ||>@ @@ @*>/ harÅyiæsu\<*<9>*>/ khattiyà dÆragÃmino aÂÂhÅni amma yÃcitvà anupathe\<*<10>*>/ dahÃtha naæ\<*<11>*>/ || Ja_XX:43 ||>@ @*>/, yadà te pupphità assu\<*<13>*>/ hemantÃnaæ himaccaye sareyyÃtha mama amma: evaævaïïà PabhÃvatÅti. || Ja_XX:44 ||>@ Ta. kakkupanisevitan ti sÃsapakakkuloïakakkumattikakakkutilakakku- haliddikakkÆ mukhacuïïako\<*<14>*>/ ti imehi pa¤cahi kakkÆhi upanisevitaæ, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks tÃ. 2 Cks maæ. 3 Bd vaÇko. 4 so Cks for lambihitÅ, Bd lambissati? 5 Bd -kotitaæ. 6 Bd -lehi. 7 Bd dhaÇko. 8 Cs Bd -Ãni. 9 Ck hari-, Bd harisu. 10 Cks -patthe. 11 so Cks for nà = nÃni? Bd maæ. 12 Bd -ye. 13 Bd Ãsuæ. 14 Bd -ke, Cks omit kakku after loïa. >/ #<[page 303]># %< 1. KusajÃtaka. (531.) 303>% ÃdÃsadantÃtharupaccavekkhitan ti dantamayatharumhi ÃdÃse pacca- vekkhitaæ katvÃ\<*<1>*>/ oloketvà maï¬itaæ, subhan ti subhamukhaæ, virajan ti vigatarajaæ nimmalaæ, anaÇgaïan ti vaÇgapilakÃdidosarahitaæ\<*<2>*>/, chuddhan\<*<3>*>/ ti amma evarÆpaæ mama mukhaæ addhà idÃni khattiyehi cha¬¬itaæ ara¤¤e vane ÂhassatÅti paridevi, asite ti kÃÊake, vellitagge ti natagge, sÅvathi- kÃyà 'ti susÃnamhi, parika¬¬hayantÅti\<*<4>*>/ evarÆpe mam kese manussamaæ- sakhÃdakagijjhà pÃdehi paharitvà nÆna parika¬¬hissanti\<*<5>*>/, gayhà vako\<*<6>*>/ gac- chati yenakÃman ti amma mama evarÆpaæ bÃhaæ nÆna vako\<*<6>*>/ gahetvà lu¤- citvà khÃdanto yenakÃmaæ gacchati, tÃlÆpanibhe ti suvaïïatÃlaphalassadise, kÃsikacandanenà 'ti sukhumacandanena sevite\<*<7>*>/ nisevite, thanesu me ti amma mama susÃne patitÃya evarÆpe thane disvà mukhena ¬asitvà tesu me thanesu attano tanujo mÃtu taruïaputto viya nÆna sigÃlo lambissati, soïin ti kaÂiputhulakaæ\<*<8>*>/, sukoÂÂhitan\<*<9>*>/ ti gohanukena paharitvà sukoÂÂhitaæ\<*<10>*>/, avatthan ti cha¬¬itaæ, bhakkhayitvà ti amma ete ettakà nÆna mama maæsaæ khÃditvà ajarÃmarà bhavissantÅti\<*<11>*>/, harÅyiæsÆ 'ti\<*<12>*>/ amma sace khattiyà mayi paÂibaddhacittà mama maæsÃni hareyyuæ atha tumhe aÂÂhÅni yÃcitvà anupathe\<*<13>*>/ dahÃtha nam\<*<14>*>/ jaæghamaggamahÃmaggÃnaæ\<*<15>*>/ antare da- heyyÃthà 'ti vadati, khettÃnÅti amma mama jhÃpitaÂÂhÃne mÃlÃvatthÆni kÃretvà ettha etesu khettesu kanikÃrarukkhe ropaya, himaccaye ti hima- pÃtÃtikkame phaggumÃse\<*<16>*>/, sareyyÃthà 'ti tesaæ pupphÃnaæ caÇgo- Âakaæ\<*<17>*>/ pÆretvà urÆsu Âhapetvà mama dhÅtà PabhÃvatÅ evaævaïïà ti sarey- yÃthà 'ti. Iti sà maraïabhayatajjità mÃtu santike vilapi. Madda- rÃjÃpi pharasu¤ ca gaïÂhika¤\<*<18>*>/ ca gahetvà "coraghÃto\<*<19>*>/ idh' eva ÃgacchatÆ" 'ti ÃïÃpesi. Tassa Ãgamanaæ sakalarÃjagehe pÃkaÂaæ\<*<20>*>/ ahosi. Ath' assa\<*<21>*>/ ÃgatabhÃvaæ sutvà PabhÃvatiyà mÃtÃ\<*<22>*>/ uÂÂhÃyÃsanà sokasamappità ra¤¤o santikaæ agamÃsi. Tam atthaæ pakÃsento Satthà Ãha: @*>/ khattiyà devavaïïinÅ disvà asi¤\<*<24>*>/ ca sÆïa¤\<*<25>*>/ ca ra¤¤o Maddassa thÅpure ti. || Ja_XX:45 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd tattha. 2 Bd kaï¬api-. 3 Bd su-. 4 Bd -ka¬hissantÅti. 5 Bd Ãka¬hi-. 6 Bd dhaÇko. 7 Cks -taæ, Bd -ta. 8 Ck kaÂiphalakaæ. 9 Bd -Âi-. 10 Bd suva¬hi-. 11 Bd -issanti. 12 Ck hariyiæsuci, Cs harÅyiæsuciti, Bd harisuti. 13 Cks -patthe. 14 Bd mÃ. 15 Bd jaæghamagge jaæghamagga-. 16 Bd pagguïa-. 17 Bd suvaïïacaÇko-. 18 Ck -ta¤, Bd bhaï¬ika¤. 19 Bd -ghÃÂako. 20 Cks -Âo. 21 Bd sà tassa. 22 Cks -tu. 23 Cks uÂÂhÃsi. 24 Cks Ã-. 25 Cks suta¤, Bd suïi¤. >/ #<[page 304]># %<304 XX. SattatinipÃta.>% Ta. udaÂÂhÃsÅti\<*<1>*>/ Ãsanà vutthÃya ra¤¤o santikaæ gantvà aÂÂhÃsi, asi¤cÃ\<*<2>*>/ 'ti antepuramhi alaækatamahÃtale ra¤¤o parato nikkhittaæ pharasu¤ ca gaï- Âhika¤\<*<4>*>/ ca disvà vilapantÅ. @*>/ susa¤¤aæ tanumajjhimaæ dhÅtaraæ Maddo hantvÃna khattiyÃnaæ padassatÅti g. Ã. || Ja_XX:46 ||>@ Ta. asinà ti pharasuæ sandhÃyÃha, so hi imasmiæ ÂhÃne asi nÃma jÃto, susa¤¤aæ tanumajjhiman ti suÂÂhu sa¤¤Ãtaæ tanumajjhimaæ. Atha naæ rÃjà sa¤¤apento Ãha: "devi, kiæ kathesi, tava dhÅtà sakala-JambudÅpe aggarÃjÃnaæ virÆpo ti cha¬¬etvà gata- magge padavala¤je avinaÂÂhe yeva {maccuæ}\<*<6>*>/ nalÃÂenÃdÃya ÃgatÃ, idÃni attano rÆpan nissÃya issÃsaphalaæ\<*<7>*>/ labhatÆ" 'ti. Sà tassa vacanaæ sutvà dhÅtu santikaæ gantvà vilapantÅ Ã.: @*>/, sÃjja\<*<9>*>/ lohitasa¤channà ga¤chisi\<*<10>*>/ YamasÃdanaæ\<*<11>*>/. || Ja_XX:47 ||>@ @*>/ hitÃnaæ vacanaæ na karoti atthadassinaæ. || Ja_XX:48 ||>@ @*>/ Yamakkhayaæ. || Ja_XX:49 ||>@ @*>/ niku¤jati\<*<15>*>/ khattiyÃnaæ kule bhadde, kin nu sukhataraæ tato. || Ja_XX:50 ||>@ @*>/ dvÃre kumÃro c' uparodati khattiyÃnaæ kule bhadde, kin nu sukhataraæ tato. || Ja_XX:51 ||>@ @*>/ etc. || Ja_XX:52 ||>@ Ta. puttakÅti\<*<18>*>/ naæ Ãlapati, i. v. h.: amma kiæ idha karissasi\<*<19>*>/ sÃmi- kassa santikaæ gaccha mà rÆpamadena gajjÅti\<*<20>*>/ evaæ yÃcantiyÃpi me vacanaæ na\<*<21>*>/ akÃsi sÃ\<*<22>*>/ ajja lohitasa¤channÃ\<*<23>*>/ ga¤chisi\<*<24>*>/ YamasÃdanaæ\<*<25>*>/ maccu- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck uÂÂh-, Cs vuÂÂh-. 2 Cks omit a-. 3 Cks sut-, Cs sun-, Bd su-. 4 Bd gaï¬i-. 5 Ck mayinÃ, Cs masinÃ. 6 Ck -u, Cs macca. 7 Bd Ãdisaæ-. 8 Bd puttike. 9 Bd svÃjja. 10 Cs ga¤jisi, Bd gacchasi. 11 all three MSS. -sÃdhanaæ. 12 Bd ge. 13 Ck gacchisi, Cs ga¤jisi, Bd gacchasi. 14 Cks va. 15 Bd nikuj-. 16 so Ck; Cs siæsatÅ, Bd sisati; read hiæsati? 17 Bd -kujjite. 18 Bd -iketi. 19 Ck -ssÃti, Cs -ssati. 20 Bd majjiti. 21 Ck naæ, Cs tam. 22 Cks omit sÃ. 23 Cks -aæ. 24 Cs ga¤jisi, Bd gacchasi. 25 all three MSS. -dha-. >/ #<[page 305]># %< 1. KusajÃtaka. (531.) 305>% bhavanaæ\<*<1>*>/ gamissasÅti, pÃpiya¤cà 'ti ito pÃpatara¤ ca nigacchati, sace ca ajja vÃresÅti amma sace tvaæ cittavasaæ Ãgantvà Kusanarindaæ paÂiccalad- dhaæ attano rÆpena sadisaæ cÃrudassanaæ kumÃraæ ÃrÃdhayissa\<*<2>*>/, Yamak- khayan ti evaæ sante Yamanivesanaæ na gaccheyyÃsi, tato ti yamhi khatti- yakule ayaæ vibhÆti tamhà nÃnÃbherisaddena c' eva mattavÃraïaku¤canÃdena ca ninnÃdità KusÃvatÅrÃjakulà kin nu kho sukhataraæ disvà idhÃgatÃsÅti a., hiæsatÅti\<*<3>*>/ hessati\<*<4>*>/, kumÃro ti susikkhito so gandhabbakumÃro\<*<5>*>/, uparo- datÅti nÃnÃturiyÃni gahetvÃ\<*<6>*>/ upahÃraæ karoti, kokilÃbhiniku¤jite\<*<7>*>/ ti KusarÃjakule sÃyapÃtaæ\<*<8>*>/ pavattaæ gÅtavÃditÆpahÃraæ paÂippharanti\<*<9>*>/ viya ko- kilÃhi abhinikÆjite\<*<10>*>/. Iti sà ettikÃhi gÃthÃhi\<*<11>*>/ tÃya saddhiæ sallapitvà "sace ajja Kusanarindo idha assa ime satta rÃjÃno palÃpetvà mama dhÅ- taraæ dukkhà mocetvà ÃdÃya gaccheyyÃ" 'ti cintetvà @*>/ pararaÂÂhappamaddano Kuso soÊÃrapa¤¤Ãïo\<*<13>*>/, so\<*<14>*>/ no dukkhà pamocaye ti g. Ã. || Ja_XX:53 ||>@ Tattha soÊÃrapa¤¤Ãïo\<*<15>*>/ ti uÊÃrapa¤¤o. Tato PabhÃvatÅ "mama mÃtu Kusassa vaïïaæ bhaïantiyà mukhaæ na-ppahoti, ÃcikkhissÃmi tÃv' assÃ\<*<16>*>/ tassa idh' eva ÃlÃrikakammaæ katvà vasanabhÃvan" ti cintetvà @*>/ sattudamano\<*<18>*>/ pararaÂÂhappamaddano Kuso soÊÃrapa¤¤Ãïo\<*<19>*>/, so no\<*<20>*>/ sabbe vadhissatÅti g. Ã. || Ja_XX:54 ||>@ Ath' assà mÃtà "ayaæ maraïabhayabhÅtà vilapatÅti\<*<21>*>/" cintetvà @*>/ bÃlà va bhÃsasi, Kuso ce\<*<23>*>/ Ãgato assa kiæ na jÃnemu taæ mayan ti g. Ã. || Ja_XX:55 ||>@ Ta. bÃlà ti mÆÊhà a¤¤Ãïà hutvÃ, kiæ na jÃnemÆ 'ti kena kÃraïena na jÃneyyÃma, so hi antarÃmagge Âhito va amhÃkaæ sÃsanaæ peseyya samussita- dhajassa caturaÇginÅ senà pa¤¤Ãyetha\<*<24>*>/ tvaæ pana maraïabhayena kathesÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -nÃ, Cs macca-, Bd maccurÃjÃnaæ bhavanaæ 2 Bd atarayissasi. 3 so Cks; Bd sÅsatiti corr. to hasÅsa-. 4 so all three MSS. for hesati? 5 Cks -amba-, Bd -appa-. 6 Cks add tÃ. 7 Cks -lÃhi-, all three MSS. -kujite. 8 Ck sÃyanapÃnaæ, Bd sÃyaæpÃtaæ. 9 Cs -tÅ; read -tÅhi? 10 Ck Bd -kujite. 11 Cks omit gÃ-. 12 Bd sattumaddano. 13 Bd so uÊÃ-, Cs sÃlÆra-. 14 Bd yo. 15 Ck sÃlÆra-, Cs sÃlura-. 16 Ck tÃvassa, Cs sÃvassa, Bd tassÃ. 17 Bd so. 18 Bd -maddano. 19 Cks sÃlÃ-. 20 Bd yo te. 21 Ck vilapanti, Cs vilapantÅti. 22 Bd andha. 23 Cks ca. 24 Cks -petha. >/ #<[page 306]># %<306 XX. SattatinipÃta.>% Sà evaæ vutte "na me mÃtà saddahati, tassa idhÃgantvà sattamÃse vasanabhÃvaæ na jÃnÃti\<*<1>*>/, dassessÃmi nan" ti cin- tetvà mÃtaraæ hatthe gahetvà sÅhapa¤jaraæ vivaritvà hatthaæ pasÃretvà dassentÅ: @*>/ kumbhÅ\<*<3>*>/ dhovati onato ti g. || Ja_XX:56 ||>@ Ta. kumÃripuramantare ti tava dhÅtÃnaæ kumÃrÅnaæ vasanaÂÂhÃ- nantare\<*<4>*>/ olokehi, saævellin\<*<5>*>/ ti kacchaæ bandhitvÃ\<*<6>*>/ kumbhaæ\<*<7>*>/ dhovatÅti. So kira tadà "ajja mama macoratho matthakaæ pÃ- puïissati, addhà maraïabhayatajjità PabhÃvatÅ mamÃgata- bhÃvaæ\<*<8>*>/ kathessati, bhÃjanÃni dhovitvà paÂisÃmessÃmÅti" uda- kaæ Ãharitvà bhÃjanÃni dhovituæ Ãrabhi. Atha\<*<9>*>/ naæ mÃtà paribhÃsantÅ: @*>/ tvam asi caï¬ÃlÅ adÆ si kulagatthinÅ\<*<11>*>/, kathaæ Maddakule jÃtà dÃsaæ kayirÃsi\<*<12>*>/ kÃmukan ti g. Ã. || Ja_XX:57 ||>@ Ta. veïÅti\<*<12>*>/ tacchikÃ\<*<14>*>/, adÆ si kulagatthinÅti\<*<15>*>/ udÃhu tvaæ kula- dÆsikÃ, kÃmukan ti kathaæ nÃma tvaæ evarÆpe kule jÃtà attano sÃmikaæ dÃsaæ\<*<16>*>/ kareyyÃsÅti. Tato PabhÃvatÅ\<*<17>*>/ "mama mÃtà imassa maæ nissÃya evaæ- vasanabhÃvaæ na jÃnÃti, ma¤¤e" ti cintetvà itaraæ g. Ã.: @*>/ na caï¬ÃlÅ, na c' amhi kulagatthinÅ\<*<19>*>/, OkkÃkaputto bhaddan te tvaæ nu dÃso ti ma¤¤asÅti. || Ja_XX:58 ||>@ Ta. okkÃkaputto ti amma esa OkkÃkaputto tvaæ pana dÃso ti ma¤¤asi kasmà naæ ahaæ dÃso ti kathessÃmiti. IdÃni 'ssa yasaæ\<*<20>*>/ vaïïentÅ Ãha: @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd jÃnÃmi. 2 Bd -aæ. 3 all three MSS. -i. 4 Bd -ena. 5 Bd -an. 6 Cks taccham, omitting bandhitvÃ. 7 Bd -bhi. 8 Bd maæ Ãg-. 9 Ck adds ca. 10 Ck venu, Cs venÅ, Bd veïi. 11 Bd -vaddhini. 12 Cks -asi. 13 Cks venÅti, Bd veïiti. 14 Ck -ukÃ. 15 Bd -viddhiniti. 16 Ck dÃsikaæ, Bd dÃsaæ katvÃ. 17 Ck -tÅti, Cs pabhÃtÅ, Bd pabhÃvati. 18 Cks venÅ, Bd veïi. 19 Bd -viddhini. 20 Bd saæ. >/ #<[page 307]># %< 1. KusajÃtaka. (531.) 307>% @@ @@ @@ @*>/ || Ja_XX:63 ||>@ @*>/ vÅsati\<*<3>*>/ etc. || Ja_XX:64 ||>@ Evaæ tÃya chahi\<*<4>*>/ gÃthÃhi M-assa yaso vaïïito. Ath' assÃ\<*<5>*>/ mÃtà "ayaæ asambhÅtà katheti\<*<6>*>/, addhà evam etan" ti saddahitvà ra¤¤o santikaæ gantvà tam atthaæ Ãrocesi. So vegena PabhÃvatiyà santikaæ ÃgantvÃ\<*<7>*>/ "sacaæ kira amma KusarÃjà idhÃgato" ti. "ùma tÃta\<*<8>*>/, ajja\<*<9>*>/ sattamÃsÃ\<*<10>*>/ tava dhÅtÃnaæ ÃÊÃrikattaæ karontassÃ" 'ti. So tassa asaddahanto khujjaæ pucchitvà yathÃbhÆtaæ sutvà dhÅtaraæ garahanto: @*>/ bÃle yaæ khattiyaæ mahabbalaæ nÃgaæ\<*<12>*>/ maï¬Ækavaïïena na taæ akkhÃs' idhÃgatan\<*<13>*>/ ti g. Ã. || Ja_XX:65 ||>@ Tattha tagghà 'ti ekaæse nipÃto va\<*<14>*>/. Evaæ dhÅtaraæ garahitvà vegena tassa santikaæ gantvà katapaÂisanthÃro a¤jalim paggayha attano accayaæ dassento: @*>/ idhÃgatan ti g. Ã. || Ja_XX:66 ||>@ Taæ sutvà M. "sac' Ãhaæ pharusaæ vakkhÃmi idh' ev' assa hadayaæ phalissati, assÃsessÃmi nan" ti cintetvà bhÃ- janantare Âhito itaraæ g. Ã.: @@ RÃjà tassa santikà paÂisanthÃraæ labhitvà pÃsÃdaæ Ãru- yha\<*<16>*>/ PabhÃvatiæ pakkositvà khamÃpanatthÃya pesetuæ: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 this verse is wanting in Bd. 2 Bd duhanti. 3 Cks -tiæ. 4 Bd pa¤cahi. 5 Cks assa. 6 Bd -si. 7 Bd gantvÃ. 8 Bd tÃtÃti. 9 Bd ajjassa. 10 Bd -so. 11 Bd -Âaæ 12 Ck -a, Bd -o. 13 Bd -siÃg-. 14 Bd -seneva. 15 Cs -ha. 16 Bd abhirÆyhitvÃ. >/ #<[page 308]># %<308 XX. SattatinipÃta.>% @@ Sà pitu vacanaæ sutvà bhaginÅhi c' eva paricÃrikÃhi ca parivutà tassa santikaæ agamÃsi. So pi kammakÃravesena\<*<1>*>/ Âhito va tassà attano santikaæ Ãgamanaæ ¤atvà "ajja PabhÃ- vatiyà mÃnaæ bhinditvà pÃdamÆle naæ kalale nipajjÃpessÃmÅti" sabbaæ attanÃ\<*<2>*>/ Ãbhataudakaæ\<*<3>*>/ cha¬¬etvà khalamaï¬alamattaæ ÂhÃnaæ madditvà ekakalalaæ akÃsi. Sà tassa santikaæ gantvà tassa pÃdesu patitvà kalalapiÂÂhe nipannà taæ khamÃpesi. Tam atthaæ Ãvikaronto\<*<4>*>/ SatthÃ: @@ Ta. sirasà ti sirasà nipativÃ. KusarÃjan ti kusarÃjaæ\<*<5>*>/ pÃde aggahesi, gahetvà ca pana khamÃpentÅ tisso gÃthà Ã.: @*>/ ratyà atikkantà imÃ\<*<7>*>/ deva tayà vinÃ, vande te sirasà pÃde, mà me\<*<8>*>/ kujjhi rathesabha. || Ja_XX:70 ||>@ @@ @@ Ta. ratyà ti rattiyo, tà imà ti\<*<9>*>/ tÃ\<*<10>*>/ imà sabbÃpi tayà vinà va atikkantÃ, saccaæ\<*<11>*>/ te paÂijÃnÃmÅti mahÃrÃja ettakaæ kÃlaæ mayà tava appiyam eva kataæ idaæ te ahaæ saccaæ\<*<11>*>/ paÂijÃnÃmi, aparam pi suïohi me\<*<12>*>/ ito paÂÂhÃ- yÃhaæ pana tuyhaæ appiyaæ na karissÃmi, eva¤ce\<*<13>*>/ ti sace evaæ yÃcananÃya mama tvaæ vacanaæ na karissasÅti\<*<14>*>/. Taæ sutvà rÃjà "sac' Ãhaæ imaæ `tvaæ ¤eva jÃnissasÅti' vakkhÃmi hadayam assà phalissati assÃsessÃmi nan" ti cintetvà Ã.: @*>/ kalyÃïi, mà tvaæ bhÃyi PabhÃvati. || Ja_XX:73 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -vasena, Ck kammavegena, Cs kammavesena. 2 Bd -no. 3 Bd -taæ-. 4 Bd pakÃsento. 5 Bd -jaæ corr. to -jassa. 6 Bd mÃ. 7 Bd kÃmÃ. 8 Bd maæ. 9 Ck nÅ, Cs ti? Bd kÃmà ti in the place of tà imà ti. 10 Cks ti. 11 Cks sabbaæ. 12 Bd adds ti. 13 Cs evaæ me. 14 Cks -si. 15 Ck Bd -smiæ. >/ #<[page 309]># %< 1. KusajÃtaka. (531.) 309>% @@ @*>/ sussoïi bahuæ dukkhaæ titikkhissaæ\<*<2>*>/ bahÆ Maddakule\<*<3>*>/ hantvà nayituæ taæ PabhÃvatÅti. || Ja_XX:75 ||>@ Ta. kiæ na kÃhÃmÅti kiækÃraïà tava vacanaæ na karissÃmÅti, vi- kuddho tyasmÅti\<*<4>*>/ vikuddho nikkopo te asmi, saccaæ te ti\<*<5>*>/ vikuddhabhÃva¤ ca idÃni appiyakaraïa¤ ca ubhayaæ te idaæ saccam eva patijÃnÃmi, tava kÃmà ti tava kÃmena taæ icchamÃno, titikkhissan ti adhivÃsemi, bahÆni\<*<6>*>/ MaddarÃjakulÃni\<*<7>*>/ hantvà balakkÃrena tam netuæ samattho pi\<*<8>*>/. So Sakkassa\<*<9>*>/ devara¤¤o paricÃrikaæ\<*<10>*>/ viya taæ attano parivÃraæ disvà khattiyamÃnaæ uppÃdetvà "mayi kira dhara- mÃne yeva mama bhariyaæ a¤¤e\<*<11>*>/ gahetvà gamissantÅti" sÅho viya rÃjaÇgaïe vijambhamÃno "sakalanagaravÃsino me Ãgata- bhÃvaæ jÃnantÆ" 'ti vagganto nadanto appoÂhento\<*<12>*>/ "idÃni te jÅvagÃhaæ gahessÃmi, rathÃdayo yojentÆ" ti anantaraæ g. Ã.: @@ Ta. nÃnÃcitre ti nÃnÃlaækÃracitre, samÃhite ti asse sandhÃya vuttaæ, susikkhite nibbisevane ti attho, atha dakkhatha me vegan ti atha me parakkamaæ passissatha. "SattÆnaæ gaïhanaæ nÃma mayhaæ bhÃro, gaccha tvaæ nahÃtvà alaækaritvà pÃsÃdaæ abhirÆha" 'ti taæ uyyojesi. MaddarÃjÃpi 'ssa parihÃrakaraïatthaæ amacce pahiïi. Te tassa mahÃnasadvÃre yeva sÃïiæ parikkhipitvà kappake upaÂÂha- pesuæ. So katamassukammo sÅsaæ nahÃto sabbÃlaækÃrapati- maï¬ito amaccÃdiparivuto "pÃsÃdaæ abhirÆhissÃmÅti" disà viloketvà appoÂhesi\<*<13>*>/, olokitolokitaÂÂhÃnaæ\<*<14>*>/ pakampittha\<*<15>*>/. So "idÃni me parakkamaæ passathÃ" 'ti Ã. Tam atthaæ pakÃsento Satthà anantaraæ g. Ã.: @*>/ vijambhamÃnaæ sÅhaæ va pothentaæ\<*<17>*>/ diguïaæ\<*<18>*>/ bhÆjan ti. || Ja_XX:77 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs kÃmÃma, Ck kÃhÃmi. 2 Cs titikkhiyaæ, Ck tidukkhiyaæ. 3 Bd -laæ. 4 Ck -inti, Bd iæti. 5 Bd adds ti. 6 Bd bahunti. 7 Bd -kulaæ. 8 Bd ti. 9 Bd atha so sakka. 10 Bd -vÃ-. 11 Cks -o. 12 Bd -Âento. 13 Bd -Âesi. 14 Cks sabbalokitaÂÂhÃne. 15 Bd kampitvÃ. 16 Bd maddassantepure. 17 Bd appoÂe-. 18 Bd dvi-. >/ #<[page 310]># %<310 XX. SattatinipÃta.>% T. a.: ta¤ ca ta. vijambhantaæ appoÂhentaæ\<*<1>*>/ ra¤¤o antepure\<*<2>*>/ vÃta- pÃnÃni vivaritvà itthiyo udikkhiæsÆ 'ti. Ath' assa MaddarÃjà katÃana¤jakÃraïaæ alaækatavÃraïaæ pesesi. So\<*<3>*>/ samussitasetacchattaæ hatthikkhandhaæ Ãruyha "PabhÃvatiæ ÃnethÃ" 'ti tam pi pacchato nisÅdÃpetvà catu- raÇginiyà senÃya parivuto pÃcÅnadvÃrena nikkhamitvà parase- naæ oloketvà "ahaæ KusarÃjÃ, jÅvitatthikÃ\<*<4>*>/ udarena nipajjantÆ" 'ti tikkhattuæ sÅhanÃdaæ naditvà sattumathanaæ\<*<5>*>/ akÃsi. Tam atthaæ pakÃsento Satthà Ãha: @@ @*>/. || Ja_XX:79 ||>@ @*>/ anÅkaÂÂhà rathikà pattikÃrikà a¤¤ama¤¤assa khundanti\<*<8>*>/ KusasaddabhayaÂÂhitÃ\<*<6>*>/. || Ja_XX:80 ||>@ @*>/ Kusassa ra¤¤o devindo adà Verocanaæ maïiæ || Ja_XX:81 ||>@ @*>/ saÇgÃmaæ laddhà verocannaæ maïiæ hatthikkhandhagato rÃjà pÃvekkhi Nagaraæ puraæ. || Ja_XX:82 ||>@ @*>/ sasurass'\<*<12>*>/ upanÃmesi: ime te deva sattavo. || Ja_XX:83 ||>@ @*>/ amittà vihatÃ\<*<14>*>/ tava, kÃmaæ karohi te tayÃ, mu¤ca và te\<*<15>*>/ hanassu và ti. || Ja_XX:84 ||>@ Ta palÃyiæsÆ\<*<16>*>/ 'ti satiæ paccupaÂÂhÃpetuæ asakkontà vipallatthacittà bhijjiæsu, KusasaddabhayaÂÂhitÃ\<*<6>*>/ ti Kusara¤¤o saddaæ nissÃya jÃtena bhayena upaddutà mÆÊhacittÃ, a¤¤ama¤¤assa khundantÅti\<*<8>*>/ a¤¤ama¤¤aæ chindanti, ChindiæsÆ\<*<17>*>/ 'ti pi pÃÂho, tasmin ti evaæ B-assa saddasavanen' eva\<*<18>*>/ bhinne tasmiæ saÇgÃmasÅse taæ M-assa parakkamaæ passitvà passitvà tuÂÂhahadayo Sakko\<*<19>*>/ Verocanaæ nÃma maïikkhandhaæ tassa adÃsi, Nagaraæ puran ti NagarasaækhÃtaæ puraæ, bandhitvà ti tesaæ yeva uttarisÃÂakena pacchÃ- bÃhaæ bandhitvÃ, kÃmaæ karohi te tayà ti tvaæ attano kÃmaæ icchaæ ruciæ karohi, ete hi tayà dÃsakatÃpi sukatà yevÃ\<*<20>*>/ 'ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd appoÂe-. 2 Bd anto-. 3 Cks omit so. 4 Cks jÅvika-. 5 Bd -maddanaæ. 6 Bd -yaÂÂitÃ, Ck -yaæÂhitÃ. 7 Bd -rohÃ. 8 Ck bundan-, Bd chindan-. 9 Ck paÂÂha-, Bd tuÂha-. 10 Ck viditvÃ, Bd jitvÃna. 11 Cks satta. 12 Cks -ssa. 13 Cks vasagataæ, Bd vasaæ katvà corr. to vasaæ gantvÃ? 14 Cs vihÃtÃ, Bd vigatÃ. 15 Cks ne. 16 Bd vippa-. 17 Bd bhindisu. 18 Ck saddaævan-, Bd -ïeneva saægÃme. 19 Cks omit sakko. 20 Bd dÃsÃkatà yevÃ. >/ #<[page 311]># %< 1. KusajÃtaka. (531.) 311>% RÃjà Ãha: @*>/ sattavo ete, na h' ete\<*<2>*>/ mayhaæ sattavo, tva¤ ¤eva no mahÃrÃjÃ\<*<3>*>/, mu¤ca và te\<*<4>*>/ hannasu và ti. || Ja_XX:85 ||>@ Tattha tva¤¤eva no ti mahÃrÃja tvaæ yeva amhÃkaæ issaro. Evaæ vutte M. "kiæ imehi mÃritehi, mà nesaæ Ãgamanaæ niratthakaæ botu\<*<5>*>/, PabhÃvatiyà kaniÂÂhà satta Maddara¤¤o dhÅtaro atthi tà nesaæ dÃpessÃmÅti" cintetvÃ: @*>/ te dhÅtaro satta devaka¤¤Ãsmà subhÃ, dadÃhi tesaæ ekekaæ, hontu jÃmÃtaro tavan\<*<7>*>/ ti g. Ã. || Ja_XX:86 ||>@ Atha naæ rÃjà Ãha: @*>/, dehi nesaæ yad icchasÅti. || Ja_XX:87 ||>@ Ta. tvanno sabbesan ti mahÃrÃja Kusanarinda kiæ vadasi tvaæ etesa¤ ca sattannaæ rÃjÆnaæ mama ca imÃsa¤ ca sabbesaæ no issaro, yadicchasÅti yadi icchasi yassa và yaæ\<*<9>*>/ icchasi tassa taæ dehÅti. So\<*<10>*>/ tà sabbÃpi alaækÃrÃpetvà ekekassa ra¤¤o ekekaæ adÃsi. Tam atthaæ pakÃsento S. pa¤ca gÃthà abhÃsi: @@ @*>/ tena lÃbhena tuÂÂhà sÅhassare Kuse sakaraÂÂhÃni\<*<11>*>/ pÃyiæsu khattiyà satta tÃvade. || Ja_XX:89 ||>@ @@ @*>/. || Ja_XX:91 ||>@ @*>/, ubhayo ca jayampatÅ samaggà te tadà Ãsuæ, phÅtaæ dharaïim Ãvasun ti. || Ja_XX:92 ||>@ Ta. pÅïitÃ\<*<15>*>/ ti santappitÃ, pÃyiæsÆ 'ti idÃni appamattà bhaveyyÃthà 'ti Kusanarindena ovaditÃ\<*<16>*>/ agamaæsu, agamÃsÅti katipÃhaæ vasitvà amhÃkaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck tuyhevaÂÂha. 2 Bd hite. 3 Cs Bd -ja. 4 Cks no. 5 Bd hotÆti. 6 Cks ime. 7 Bd tavÃ. 8 all three MSS. -ja. 9 Ck yasvÃyaæ, Cs sassavÃyaæ, Bd yasa yaæ dÃtuæ tava. 10 Bd evaæ vutte so. 11 Bd païitÃ. 12 Cks sakÃ-. 13 Cs na a¤-, Ck Bd omit n, Bd a¤¤ama¤¤aæ paÂirocisu. 14 Cs -¤ji, Bd -cchi. 15 Ck pÅïita, Cs pÅïÃ, Bd païitÃ. 16 Cks -itvÃ. >/ #<[page 312]># %<312 XX. SattatinipÃta.>% raÂÂhaæ gamissÃmÅti sasuraæ Ãpucchitvà gato, ekarathe yantà ti dve pi ekarathaæ abhiruyha gacchantÃ, samÃnavaïïarÆpenà 'ti vaïïena ca rÆpena ca samÃnà hutvà na\<*<1>*>/ a¤¤ama¤¤Ãtirocisun ti eko ekaæ nÃtikkami\<*<2>*>/, maïi- ratanÃnubhÃvena kira M. abhirÆpo ahosi suvaïïavaïïo sabhaggappatto, saæ- ga¤chÅti\<*<3>*>/ M-assa Ãgamanaæ sutvà bahuæ païïÃkÃraæ ÃdÃya paccuggamanaæ katvà samÃga¤chi\<*<4>*>/, so pi mÃtarà saddhiæ yeva nagaraæ padakkhiïaæ katvà alaækatapÃsÃdatalaæ abhirÆhi, jayampatÅti te pi ubho\<*<5>*>/ jayampatikà samaggà ahesuæ, tato paÂÂhÃya ca pana yÃvajÅvaæ samaggà sammodamÃnà phÅtaæ dharaïiæ ajjhÃvasiæsÆ 'ti. S. i¬.ë.p.j«. (SaccapariyosÃne ukkaïÂhitabhikkhu sotÃpatti- phale patiÂÂhahi): "Tadà mÃtÃpitaro mahÃrÃjakulÃni ahesuæ, kaniÂÂho ùnando, khujjà KhujjuttarÃ, PabhÃvatÅ RÃhulamÃtÃ, parisà Buddha- parisÃ, KusarÃjà aham evÃ" 'ti. KusajÃtakaæ. $<2. Sona-Nanda-jÃtaka.>$ Devatà nu sÅti. Idaæ S.j.v. mÃtiposakabhikkhuæ Ã. k. Vatthuæ SÃmajÃtake vatthusadisaæ. Tadà pana S. "mà bhikkhave imaæ bhikkhuæ ujjhÃyatha\<*<6>*>/, porÃïakapaï¬ità sakala-JambudÅpe r. labhamÃnÃpi agabetvà mÃtÃpitaro posiæsÆ\<*<7>*>/" 'ti vatvà a, Ã.: A. BÃrÃïasÅ Brahmavaddhanaæ nÃma nagaraæ ahosi. Ta. Manojo nÃma rÃjà r. kÃresi. Ta. a¤¤ataro asÅtikoÂivibhavo brÃhmaïamahÃsÃlo aputtako ahosi, tassa brÃhmaïÅ ten' eva "bhoti puttaæ patthehÅti" vuttÃ\<*<8>*>/ patthesi. Atha B. Brahma- lokà cavitvà tassà kucchimhi paÂisandhiæ gaïhi, jÃtassa c' assa SonakumÃro ti nÃmaæ kariæsu. Tassa padasÃgamana- kÃle a¤¤o pi satto Brahmalokà cavitvà tassà yeva kucchismiæ\<*<9>*>/ paÂisandhiæ gaïhi, tassa jÃtassa\<*<10>*>/ NandakumÃro ti nÃmaæ kariæsu. Tesaæ uggahitavedÃnaæ sabbasippe nipphattiæ pattÃ- naæ\<*<11>*>/ rÆpasampadaæ disvà brÃhmaïo brÃhmaïiæ Ãmantetvà "bhoti puttaæ SonakumÃraæ gharabandhanena bandhissÃmÃ" 'ti Ã. Sà "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà puttassa tam atthaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits na. 2 Bd -isu. 3 Cs -¤jÅti, Ck Bd -cchiti. 4 Cs -¤ji, Bd -cchi. 5 Ck ubhayo. 2. N-to = Nandapaï¬ito, S-to = Sonapaï¬ito. 6 Bd -yittha. 7 Bd adds yevÃ. 8 Bd -e. 9 Bd -imhi. 10 Bd omits jÃ-. 11 Bd adds vayapattÃnaæ. >/ #<[page 313]># %< 2. Sona-Nanda-jÃtaka. (532.) 313>% Ãcikkhi. So "alaæ amma mayhaæ gharÃvÃsena, ahaæ hi yÃvajÅvaæ tumhe paÂijaggitvà tumhÃkaæ accayena Himavantaæ pavisitvà pabbajissÃmÅti". Sà brÃhmaïassa tam\<*<1>*>/ atthaæ Ãro- cesi. Te punappuna khathentÃpi\<*<2>*>/ tassa cittaæ alabhitvà NandakumÃraæ Ãmantetvà "tÃta tena hi tvaæ kuÂumbaæ pati- pajjÃ\<*<3>*>/" 'ti vatvà "nÃhaæ bhÃtarà cha¬¬itakilesaæ\<*<4>*>/ sÅsena ukkhipÃmi, aham pi tumhÃkaæ accayena bhÃtarà va saddhiæ pabbajissÃmÅti" vutte "ime evaæ taruïÃpi\<*<5>*>/ kÃme jahanti, ki- maÇga\<*<6>*>/ pana mayaæ sabbe va\<*<7>*>/ pabbajissÃmÃ" 'ti cintetvà "tÃtÃ\<*<8>*>/, kiæ vo amhÃkaæ accayena pabbajjÃya\<*<9>*>/, sabbe yeva\<*<10>*>/ pabbajissÃmÃ" 'ti ra¤¤o Ãrocetvà sabbaæ dhanaæ dÃnamukhe vissajjetvà dÃsajanaæ bhujissaæ katvà ¤ÃtÅnaæ dÃtabbayuttakaæ datvà cattÃro pi janà Brahmavaddhananagarà nikkhamitvà Himavantapadese pa¤capadumasa¤channaæ saraæ nissÃya ra- maïÅye vanasaï¬e assamaæ mÃpetvà pabbajitvà ta. vasiæsu. Ubho pi bhÃtaro mÃtÃpitaro paÂijaggiæsu, pÃto va tesaæ danta- kaÂÂha¤ ca mukhadhovana¤ ca datvà païïasÃla¤ ca pariveïa¤ ca sammajjitvà pÃnÅyaæ upaÂÂhÃpetvà ara¤¤ato madhura- phalÃni Ãharitvà mÃtÃpitaro khÃdÃpenti uïhena và sÅtena và vÃrinÃ\<*<11>*>/ nahÃpenti, jaÂà sodhenti, pÃdaparikammÃdÅni tesaæ karonti. Evaæ addhÃne gate Nandapaï¬ito "mayà Ãbhata- phalÃphalÃn' eva mÃtÃpitaro khÃdÃpessÃmÅti\<*<12>*>/" hiyyo ca para- maho\<*<13>*>/ ca gahitaÂÂhÃnato yÃni và tÃni và pÃto va Ãharitvà mÃtÃpitaro khÃdÃpeti, te tÃni khÃditvà mukhaæ vikkhÃletvà uposathikà bhavanti. Sonapaï¬ito pana dÆraæ gantvà ma- dhurÃni supakkÃni Ãharitvà upanÃmeti. Atha naæ te\<*<14>*>/ "tÃta" kaïiÂÂhena te ÃbhatÃni mayhaæ pÃto va khÃditvà uposathikà jÃtÃ, idÃni no attho n' atthÅti" vadanti, iti tassa phalÃphalÃni paribhogaæ na labhanti vinassanti, punadivasÃdÅsu\<*<15>*>/ pi tath' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd etam. 2 Bd kathetvÃpi. 3 Bd -Ãhi. 4 Ck -kileæ, Bd -kheÊaæ. 5 Bd -vi, Cks omit pi. 6 Bd -aæ. 7 Bd yeva. 8 Bd -a. 9 Bd adds idÃneva 10 Ck saheva, Cs saheca. 11 Bd pÃïiyena. 12 Ck -mi, Bd -miti pÆrato gantvÃ. 13 so Ck; Bd parahito, Cs bhÅyyo ca paramato? 14 Bd omits te. 15 Bd -sesu. >/ #<[page 314]># %<314 XX. SattatinipÃta.>% evà 'ti, evaæ so pa¤cÃbhi¤¤atÃya\<*<1>*>/ dÆraæ gantvÃpi\<*<2>*>/ Ãharati, te puna\<*<3>*>/ na khÃdanti. Atha M. cintesi: "mÃtÃpitaro me su- khumÃlÃ, Nando ca yÃni vÃ\<*<4>*>/ tÃni va apakkaduppakkÃni\<*<5>*>/ phalÃ- phÃlÃni Ãharitvà khÃdÃpeti, evaæ sante ime na\<*<6>*>/ ciraæ pa- vattissanti, vÃremi\<*<7>*>/ nan" ti, atha naæ Ãmantetvà "Nanda ito paÂÂhÃya phalÃphalaæ Ãharitvà mamÃgamanaæ patimÃnehi, ubho ekato va khÃdÃpessÃmÃ" 'ti Ã. So evaæ vutte pi attano va pu¤¤aæ\<*<8>*>/ paccÃsiæsanto na tassa vacanam akÃsi. M. "Nando mama vacanaæ akaranto ayuttaæ karoti, païapessÃmi\<*<9>*>/ nan" ti, tato "ekato va mÃtÃpitaro paÂijaggissÃmÅti\<*<10>*>/" cin- tetvà "Nanda, tvaæ anovÃdako, paï¬itÃnaæ vacanaæ na ka- rosi, ahaæ jeÂÂho, mÃtÃpitaro mamam eva\<*<11>*>/ bhÃrÃ\<*<12>*>/, aham eva ne paÂijaggissÃmi, tvaæ idha vasituæ na lacchasi, a¤¤attha yahÅti" tassa accharaæ pahari. So tena païÃmito\<*<13>*>/ tassa santike ÂhÃtuæ asakkonto taæ vanditvà mÃtÃpitaro upasaæ- kamitvà tam atthaæ Ãrocetvà attano païïasÃlaæ pavisitvà kasiïaæ oloketvà taæ divasam eva pa¤cÃbhi¤¤Ã\<*<14>*>/ aÂÂha samÃ- pattiyo nibbattetvà cintesi: "ahaæ SinerupÃdato ratanavÃlikaæ Ãharitvà mama bhÃtu païïasÃlapariveïe okiritvà bhÃtaraæ KhamÃpetuæ pahomi, evam pana na sobhissati Anotattodakaæ\<*<15>*>/ Ãharitvà khamÃpessÃmi, evam pi na sobhissati sace me bhÃtÃ\<*<16>*>/ devatÃnaæ vasena (add na?) khameyya\<*<17>*>/ cattÃro ma- hÃrÃjÃno Sakka¤ ca ÃnetvÃ\<*<18>*>/ khamÃpeyyaæ, evam pi me\<*<19>*>/ na sobhissati sakala-JambudÅpe Manojaæ aggarÃjÃnaæ Ãdiæ katvà rÃjÃno Ãnetvà khamÃpessÃmi, evaæ sante mama bhÃtu guïo sakala-JambudÅpaæ\<*<20>*>/ avattharitvà gamissati, candasuriyo viya pa¤¤ÃyissatÅti" so tÃvad eva iddhiyà gantvà Brahma- vaddhananagare tassa ra¤¤o nivesanadvÃre otaritvÃ\<*<21>*>/ "eko \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ÃtÃya. 2 Bd gantvà patitÃ. 3 Cks pana. 4 Bd omits vÃ. 5 Ck Bd -dupa-, Cs omits aduppakk. 6 Ck va. 7 Bd vÃressÃmi. 8 Cks -Ã. 9 so Ck; Cs païÃ-, Bd palÃ-, read païÃmessÃmi? 10 Cks -ssanti. 11 Bd me va. 12 Bd -o. 13 so Cs; Ck panÃmite, Bd palÃpito. 14 Bd -Ãyo. 15 Bd anotattato uda-. 16 Bd bhÃtaraæ. 17 Bd khamÃpeyyaæ. 18 Bd ÃharitvÃ. 19 so Cks for ce? Bd omits me. 20 Bd -pe. 21 Bd adds Âhito. >/ #<[page 315]># %< 2. Sona-Nanda-jÃtaka. (532.) 315>% kira vo tÃpaso datthukÃmo" ti ra¤¤o ÃrocÃpesi. RÃjà "kiæ pabbajitassa mayà diÂÂhena, ÃhÃratthÃya Ãgato bhavissatÅti" bhattaæ\<*<1>*>/ pahiïi, bhattaæ na icchi, taï¬ulaæ pahiïi\<*<3>*>/, vatthÃni pahiïi\<*<3>*>/, mÆle\<*<4>*>/ pahiïi, mÆlaæ\<*<4>*>/ na icchi, atha tassa santike dÆtaæ pesesi\<*<5>*>/, "kimatthaæ kirÃgato sÅti\<*<6>*>/" so dÆtena puÂÂho "rÃjÃnaæ upÃÂÂhÃhituæ Ãgato 'mhÅti" Ã., rÃjÃ\<*<7>*>/ sutvà "bahÆ mama upaÂÂhÃkÃ, attano tÃpasadhammaæ\<*<8>*>/ karotÆ" 'ti pÃhesi\<*<9>*>/, so taæ sutvà "ahaæ tumhÃkaæ ra¤¤o attano balena sakala- JambudÅpe r. gahetvà dassÃmÅti" Ã., taæ sutvà rÃjà cintesi: "pabbajità nama paï¬itÃ, ka¤ci\<*<10>*>/ upÃyaæ jÃnissantÅti" taæ pakkosÃpetvà Ãsanaæ dÃpetvà vanditvà "bhante tumhe kira mayhaæ sakala-JambudÅpe r. gahetvà dassathÃ" 'ti pucchi\<*<11>*>/. "ùma mahÃrÃjÃ" 'ti. "Kathaæ gaïhissathÃ" 'ti. "MahÃ- rÃja antamaso khuddamakkhihÃya pivanamattam pi lohitaæ kassaci anuppÃdetvà tava dhanacchedanaæ\<*<12>*>/ akatvà attano iddhiyà va gahetvà dassÃmi\<*<13>*>/, kevalaæ papa¤caæ akatvà ajj' eva nikkhamituæ vaÂÂatÅti". So tassa\<*<14>*>/ saddahitvà senaÇga- parivuto nikkhami, sace senÃya uïhaæ hoti N-to attano iddhiyà chÃyaæ katvà sÅtaæ karoti, deve vassante senÃya upari vassi- tuæ na deti, uïhaæ vÃtaæ\<*<15>*>/ nivÃreti\<*<16>*>/, magge khÃïukaïÂa- kÃdayo sabbaparissaye antaradhÃpeti, maggaæ kasiïamaï¬alaæ viya samaæ\<*<17>*>/ katvà sayaæ ÃkÃse cammaæ\<*<18>*>/ pattharitvà pallaæ- kena nisinno senÃya purato\<*<19>*>/ gacchati. Evaæ senaæ ÃdÃya paÂhamaæ KosalaraÂÂhaæ gantvà nagarassa avidÆre khandhÃ- vÃraæ nivesetvÃ\<*<20>*>/ "yuddhaæ và no detu vase và vattatÆ" 'ti\<*<21>*>/ Kosalara¤¤o dÆtaæ pÃhesi, so kujjhitvÃ\<*<22>*>/ "kiæ ahaæ na rÃjà ti, yuddhaæ dammÅti" senaæ purakkhatvÃ\<*<23>*>/ nikkhami\<*<24>*>/, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd so bha-. 2 Bd adds t. na icchi. 3 Bd adds v. na icchi. 4 Bd tampulaæ. 5 Bd pahiïi 6 Cks omit sÅ. 7 Bd adds taæ 8 Bd tÃpasassa kammaæ. 9 Bd pesesi. 10 Bd ki-. 11 Bd pucchanti. 12 Bd -cchedaæ. 13 Bd adds api ca. 14 Bd adds vacanaæ. 15 Cs và na, Bd sitaæ và uïhaæ vÃ. 16 Bd vÃreti. 17 Cks visamasamaæ 18 Bd campakhaï¬aæ. 19 Bd parivuto. 20 Bd nivÃ-. 21 Bd detuæ setacchattaæ và no detuæ ki. 22 Bd adds Ãha. 23 Bd rÆpakkhitvÃ. 24 Bd -itvÃ. >/ #<[page 316]># %<316 XX. SattatinipÃta.>% dve senà yujjhituæ\<*<1>*>/ Ãrabhiæsu, N-to dvinnam pi antare attanÃ\<*<2>*>/ nisinnaæ ajinacammaæ\<*<3>*>/ mahantaæ katvà pasÃretvà dvÅhi pi senÃhi khittasare cammen' eva sampaÂicchi, ekasenÃya pi koci kaï¬ena viddho nÃma n' atthi, hatthagatÃnaæ pana kaï¬Ãnaæ khayena dve pi senà nirupÃyÃ\<*<4>*>/ aÂÂhaæsu. N-to pi\<*<5>*>/ "mà bhÃyi mahÃrÃjÃ" 'ti assÃsetvà Kosalassa santikaæ gantvà "mahÃrÃja mà bhÃyi, n' atthi te paripantho, tava r. tav' eva bhavissati, kevalaæ Manojara¤¤o vasavattÅ\<*<6>*>/ hohÅti" Ã. So tassa va- canaæ\<*<7>*>/ saddahitvà "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchi, atha naæ Mano- jassa santikaæ netvÃ\<*<8>*>/ "mahÃrÃja, KosalarÃjà te vase vattati, imassa r. imass' eva hotÆ" 'ti, so\<*<9>*>/ "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà taæ attano vase vattetvà dve senà ÃdÃya AÇgaraÂÂhaæ gantvà AÇga¤\<*<10>*>/ ca gahetvà MagadharaÂÂhe Magadhan ti eten' upÃyena sakala-JambudÅpe rÃjÃno attano vase vattetvà tehi parivuto Brahmavaddhananagaram eva gato, r. gaïhanto pan' esaæ\<*<11>*>/ sattannaæ saævaccharÃnaæ upari sattadivasÃdhikehi sattamÃ- sehi gaïhi, so ekekarÃjadhÃnito nÃnappakÃraæ kahajjabhojjaæ ÃharÃpetvà ekasataæ rÃjÃno gahetvà tehi saddhiæ sattÃhaæ mahÃpÃnaæ pivi. N-to "yÃva rÃjà sattÃhaæ issariyasukhaæ anu- bhoti tÃv' assa attÃnaæ na dassessÃmÅti\<*<12>*>/" Uttarakurumhi piï¬Ãya caritvà Himavati\<*<13>*>/ Ka¤canaguhadvÃre sattÃhaæ vasi. Manojo pi sattame divase\<*<14>*>/ attano mahantaæ sirivibhavaæ oloketvà "ayaæ yaso na\<*<15>*>/ mayhaæ mÃtÃpitÆhi na\<*<16>*>/ a¤¤ehi dinno, NandatÃpasaæ\<*<17>*>/ nissÃya uppanno, taæ kho pana me apassantassa ajja sattamo divaso, kahaæ nu kho me yasadÃ- yako sahÃyo" 'ti N-taæ sari. So tassa anussaraïabhÃvaæ ¤atvà Ãgantvà purato ÃkÃse aÂÂhÃsi. So cintesi: "ahaæ imassa tÃpasassa devabhÃvaæ và manussabhÃvaæ và na jÃnÃmi, sace \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd yujhi-, Cks yuddhi-. 2 Bd -no. 3 Ck asina-, Bd ajinna-. 4 Cs nirupÃnÃyà corr. to -pÃyÃ, Bd nirÆpassÃhÃ, Ck nirupÃya. 5 Cs adds manojaæ, Bd manojassa santike gantvÃ. 6 Cks -i, Bd vasevatti. 7 Bd omits va-. 8 Bd -ke ÃnetvÃ. 9 Ck te, Cs omits so. 10 Ck aha¤, Cs aga¤, Bd aÇgaraÂhaæ, omitting ca. 11 Bd panase. 12 Bd dassÃmiti. 13 Bd -vante. 14 Bd -ena, Cs -ena corr. to -e. 15 Bd omits na. 16 Cs naæ. 17 Bd nanda tassa pu¤¤aæ. >/ #<[page 317]># %< 2. Sona-Nanda-jÃtaka. (532.) 317>% hi esa manusso sakala-JambudÅpe r. etass' eva dassÃmi, atha devo ce hoti\<*<1>*>/ devatÃsakkÃram assa\<*<2>*>/ karissÃmÅti" so taæ vÅ- maæsanto paÂhamaæ g. Ã.: @@ So tassa vacanaæ sutvà sabhÃvam eva kathento duti- yam g. Ã.: @*>/ 'ti. || Ja_XX:94 ||>@ Tattha BhÃratÃ\<*<4>*>/ 'ti raÂÂhabhÃradhÃritÃya naæ\<*<5>*>/ evaæ Ãlapi. Taæ sutvà {rÃjÃ} "manussabhÆto kirÃyaæ, mayhaæ evaæ bahÆpakÃro, mahantena yasena taæ santappessÃmÅti" cin- tetvà Ã. @*>/ veyyÃvaccaæ anappakaæ: devamhi vassamÃnamhi anvÃvassaæ\<*<7>*>/ bhavaæ akÃ. || Ja_XX:95 ||>@ @*>/ bhavaæ akÃ. || Ja_XX:96 ||>@ @*>/ raÂÂhÃni vasino te bhavaæ akÃ, tato ekasataæ khatte anuyutte\<*<10>*>/ bhavaæ akÃ. || Ja_XX:97 ||>@ @*>/ bha¤ ¤am\<*<19>*>/ icchasi, hatthiyÃnaæ assarathaæ nÃriyo ca alaækatà nivesanÃni rammÃni mayaæ bhoto dadÃmase. || Ja_XX:98 ||>@ @*>/ mayaæ bhoto dadÃmase, atha và AssakÃvantiæ\<*<14>*>/ sumanà damma te mayaæ. || Ja_XX:99 ||>@ @@ Ta. katarÆpamidan ti katajÃniyaæ\<*<15>*>/ katasabhÃvaæ, veyyÃvaccan ti kÃyaveyyÃvaÂikakammaæ\<*<16>*>/, anvÃvassan\<*<17>*>/ ti anuavassaæ, yathà devo na \<-------------------------------------------------------------------------- 1 ce hoti wanting in Cks. 2 Cks -Ã. 3 Ck Bd -thÃ, Cs -tà corr. to -thÃ. 4 all three MSS. -thÃ. 5 Bd -radhÃratÃyanaæ. 6 Bd -to. 7 Bd anovassaæ. 8 so Bd; Cks -majjhesaratÃnaæ. 9 Ck pi-, Cs Bd phi-. 10 Bd -yante. 11 Cks cara tÃ. 12 Cks haæ¤aæ, Bd bhu¤jaæ. 13 in Bd corr. to atha aÇge và magadhe. 14 Cs -vanti, Bd kassakÃvanti. 15 Bd omits ka-. 16 Cs kÃyyÃvaÂika-, Bd kÃyaveyyÃvaÂikammaæ. 17 Bd anovassan. >/ #<[page 318]># %<318 XX. SattatinipÃta.>% vassati tathà katan ti a., sÅtacchÃyan ti sÃtalacchÃyaæ, vasino te ti te raÂÂhavasino amhÃkaæ vasavattino\<*<1>*>/, khatte\<*<2>*>/ ti khattiye, aÂÂhakathÃyaæ pana ayam eva và pÃÂho, patÅtassu mayan ti tuÂÂhà mayaæ, vara taæ bha¤¤a- micchasÅti\<*<3>*>/ bhà ti\<*<4>*>/ ratanass' etaæ nÃmaæ, varan te dadÃmi yaæ ratanaæ icchasi taæ varehÅti\<*<5>*>/ a., hatthiyÃnan ti ÃdÅhi sarÆpato taæ ratanaæ dasseti, AssakÃvantin\<*<6>*>/ ti AssakaraÂÂhaæ vÃ\<*<7>*>/ AvantiraÂÂhaæ vÃ\<*<8>*>/, rajjenà 'ti sace hi sakalena JambudÅparajjena attho tam pi te datvà ahaæ phalakÃyudhahattho\<*<9>*>/ tumhÃkaæ rathassa purato dhÃvissÃmÅti dÅpeti, yadicchasÅti etesu mayà vuttappakÃresu yaæ icchasi taæ anusÃsa ÃïÃpehi. Taæ sutvà N-to attano adhippÃyaæ Ãvikaronto Ã.: @*>/ rajjena nagarena dhanena vÃ, atho pi janapadena attho mayhaæ na vijjatÅti. || Ja_XX:101 ||>@ "Sace tava mayi sineho atthi\<*<11>*>/ ekaæ me vacanaæ karo- hÅti" vatvÃ: @*>/ raÂÂhe vijite ara¤¤e atthi assamo, pità mayhaæ janettÅ ca ubho sammanti assame. || Ja_XX:102 ||>@ @*>/ katvà Sonaæ yÃcÃmu\<*<14>*>/ saævaran ti. || Ja_XX:103 ||>@ Ta. raÂÂhe ti rajje, vijite ti ÃïÃpavattiÂÂhÃne, assamo ti HimavantÃ- ra¤¤e eko assamo atthi, sammantÅti tasmiæ assame vasanti, tesÃhan ti tesu ahaæ, kÃtave ti vattapaÂivattaphalÃharaïasaækhÃtaæ pu¤¤aæ kÃtuæ na labhÃmi, bhÃtà me S-to nÃma mam' ekasmiæ aparÃdhe mà idha vasÅti maæ païÃmesi\<*<15>*>/, ajjhÃcÃran\<*<13>*>/ ti\<*<16>*>/ te mayaæ bhavantaæ adhiÃcÃraæ parisaæ\<*<17>*>/ parivÃraæ katvà S-taæ saævaraæ yÃcemu, Ãyatiæ\<*<18>*>/ yÃcÃmà 'ti a., yÃcamu saæ- varan\<*<19>*>/ ti pi pÃÂho, mayaæ tayà saddhiæ Sonaæ yÃceyyÃma khamÃpeyyÃma, imaæ varaæ tava santikà gaïhÃmÅti a. Atha naæ rÃjà Ãha: @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -tti, Cs -tta. 2 Cks kkhette, Bd khatye. 3 Bd bhu¤jam-. 4 Ck bhÃtitÅbhÃ, Cs bhÃsÅtibhà corr. to bhÃtÅtibhÃ, Bd omits bhÃti. 5 Bd vade 6 Ck -vantÅtan, Bd -vantÅ. 7 Ck va. 8 Ck omits avanti-. 9 Cks -tthehi. 10 Cs bhi, Bd pi. 11 Cks attho. 12 Bd tava. 13 Bd ajhÃvar-. 14 Bd yÃcemu. 15 Bd palÃpesi. 16 Bd adds avivaraæ. 17 Ck pharisa, Bd sa. 18 Bd -tisaævaraæ. 19 Ck yevaraæ. >/ #<[page 319]># %< 2. Sona-Nanda-jÃtaka.(532.) 319>% Ta. karomÅti ahaæ sakala-JambudÅpe r. dadamÃno ettakaæ kiæ na karissÃmi, karomÆti vadati, kÅvanto ti kittakÃ. Nandapaï¬ito Ãha: @@ Ta. jÃnapadà ti gahapatÅ\<*<1>*>/, mahÃsÃlà ca brÃhmaïà ti sÃrappattà brÃhmaïà ca parosatà yeva, alaæ hessantÅti antÃpariyantÃ\<*<3>*>/ bhavissanti, yÃcakà ti mam' atthÃya S-tassa khamÃpakÃ. Atha rÃjà Ãha: @*>/, ÃbandhanÃni gaïhÃtha pÃdÃs' ussÃrayaæ dhaje, assaman taæ gamissÃmi yattha sammati Kosiyo ti. || Ja_XX:106 ||>@ Ta. yojentÆ 'ti hatthÃrohà hatthÅ assÃrohà ca asse kappentu, rathaæ sannayhanaæ rathÅti\<*<4>*>/ samma rathika\<*<5>*>/ tram pi rathaæ sannayha\<*<6>*>/, ÃbandhanÃnÅti hatthiassarathesu ÃbandhitabbÃni bhaï¬akÃni gaïhatha, pÃdÃ- sussÃrayaæ dhaje ti rathe Âhapitadhaje\<*<7>*>/ ussÃrayantu ussÃpentu, Kosiyo ti yasmiæ assame Kosiyagotto vasatÅti vadati. @*>/ assamaæ rammaæ yattha sammati Kosiyo ti || Ja_XX:107 ||>@ ayaæ abhisambuddhagÃthÃ. Ta. tato cà 'ti bhikkhave evaæ vatvà tato so rÃjà ekasataæ\<*<9>*>/ khattiye gahetvà mahatiyà senÃya parivuto N-taæ purato katvà nagarà nikkhami, ca- turaÇginÅti caturaÇginiyÃ\<*<10>*>/ agamÃsi\<*<11>*>/, antarÃmagge vattamÃno pi avassa- gÃmitÃya evaæ vutto, catuvÅsatiakkhohiïisaækhena\<*<12>*>/ balakÃyena saddhiæ maggapaÂipannassa tassa N-to\<*<13>*>/ iddhÃnubhÃvena aÂÂhusabhavitthataæ maggaæ samaæ mÃpetvà ÃkÃse cammaæ pattharitvà ta. pallaækena nisÅditvà senÃya pari- vuto alaækatahatthikkhandhe nisÅditvà gacchantena\<*<14>*>/ ra¤¤Ã saddhiæ dhamma- yuttakaæ kathento sÅtuïhÃdiparissaye\<*<15>*>/ haranto\<*<16>*>/ agamÃsi. Ath' assa assamaæ pÃpuïanadivase S-to "mama kaniÂ- Âhassa atirekasattadivasÃdhikÃni\<*<17>*>/ sattamÃsÃdhikÃni\<*<18>*>/ satta- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 all three MSS. -i. 2 so Cks; Bd pariyattÃ, omitting antÃ. 3 Cks rathÅ, Bd rathaæ saïhaæyasÃrathi. 4 Bd ratthaæ saïhaya sÃrathiti. 5 Cks rathikÃ, Bd sÃrathi. 6 Bd saïhayittha. 7 Cks ÂhapitadhajapÃdesudhaje. 8 Ck aggamÃ, Bd ÃgamÃ. 9 Bd -te, Ck -ta. 10 Bd -giyà senÃya. 11 Bd ÃgamÃti. 12 Bd -saÇkhÃtena. 13 Bd -tassa. 14 Cks -te. 15 Bd situï-. 16 Bd vÃrento. 17 Cks -sattamÃsÃdhi-. 18 Cks satta ca divasÃni. >/ #<[page 320]># %<320 XX. SattatinipÃta.>% vassÃni nikkhantassÃ" 'ti Ãvajjitvà "kahan nu kho so etara- hÅti" dibbena cakkhunà olokento "catuvÅsatiakkhohiïipari- vÃrena\<*<1>*>/ ekasataæ rÃjÃno gahetvà maæ yeva khamÃpetuæ ÃhacchatÅti" disvà cintesi: "imehi rÃjÆhi c' eva parisÃhi\<*<2>*>/ ca mama kaniÂÂhassa bahÆni pÃÂihÃriyÃni diÂÂhÃni, mamÃnubhÃvaæ ajÃnitvà ayaæ kÆÂajaÂilo attano pamÃïaæ na jÃnÃti, amhÃkaæ ayyena saddhiæ payojetÅti maæ vambhetvÃ\<*<3>*>/ kathento avÅci- parÃyanà bhaveyyuæ, iddhipÃÂihÃriyaæ nesaæ dassessÃmÅti" so caturaÇgulamattena aæsaæ\<*<4>*>/ asamphusantaæ ÃkÃse kÃcaæ Âhapetvà Anotattodakaæ\<*<5>*>/ Ãharituæ ra¤¤o avidÆre ÃkÃsena pÃyÃsi. N-to pana taæ Ãgacchantaæ disvà attÃnaæ dassetuæ avisahanto nisinnaÂÂhÃne yeva antarÃdhÃya\<*<6>*>/ palÃyitvà Hima- vantaæ pÃvisi. ManojarÃjà pana naæ ramaïÅyena isivesena\<*<7>*>/ tathà Ãgacchantaæ disvÃ: @*>/ kÃco vehÃsaæ caturaÇgulaæ aæsaæ asamphusaæ eti udahÃrassa gacchato ti g. Ã. || Ja_XX:108 ||>@ Ta. kÃdambako\<*<8>*>/ ti kadambarukkhamayo, asamphusaæ\<*<9>*>/ etÅti aæ- saæ\<*<10>*>/ asamphusanto sayam eva gacchati, udahÃrassà 'ti udakaæ Ãharituæ gacchantassa esa\<*<11>*>/ kÃco evaæ eti, ko nÃma tvaæ kuto vÃgacchasi. Evaæ vutte MahÃsatto gÃthadvayam Ãha: @*>/, bharÃmi mÃtÃpitaro rattindivam atandito. || Ja_XX:109 ||>@ @*>/ phala¤ ca mÆla¤ ca Ãharitvà disampati posemi mÃtÃpitaro pubbekatam anussaran ti. || Ja_XX:110 ||>@ Ta. sahitaævato\<*<12>*>/ ti sahitavato\<*<13>*>/ sÅlÃcÃrasampanno, eko tÃpaso ahan ti vadati, bharÃmÅti posemi, atandito ti analaso hutvÃ, pubbekatan ti tehi pubbe kataæ mayhaæ guïaæ anussaranto. Taæ sutvà rÃjà tena saddhiæ vissÃsaæ kattukÃmo anan- taraæ g. Ã.: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds saddhi. 2 Cks -sÃsu. 3 Cs vamhe-, Bd -bhento. 4 Cks antaraæ Bd asaæ. 5 Bd anotatthato ud-. 6 Bd -yi. 7 Bd issariyena. 8 Bd kadampÃmayo. 9 Cks e asam-, Bd asam-, Bd asaæ asaæpusaæ. 10 Bd asakuÂam. 11 Bd kassa eka. 12 Bd sahipappato. 13 Cks etaæ. >/ #<[page 321]># %< 2. Sona-Nanda-jÃtaka.(532.) 321>% @@ Tattha assaman ti tumhÃkaæ assamapadaæ. Atha M. attano ÃnubhÃvena assamapadagÃmimaggaæ mÃpetvÃ: @@ T. a.: mahÃrÃja ayaæ ekapadiko jaæghamaggo iminà gacchatha yena disÃ- bhÃgena taæ meghavaïïaæ supupphitakoviÊÃrasaæchannaæ kÃnanaæ dissati ettha mama pità Kosiyagotto vasati esa so assamo ti. @@ @*>/ pa¤¤ÃpetvÃna Ãsanaæ païïasÃlaæ pavisitvà pitaraæ paÂibodhayi: || Ja_XX:114 ||>@ @@ @*>/ upÃvisÅti. || Ja_XX:116 ||>@ imà abhisambuddhagÃthÃ. Ta pakkÃmÅti Anotattaæ\<*<3>*>/ agamÃsi, parimajjitvÃ\<*<4>*>/ ti bhikkhave so isi vegena Anotattaæ gantvÃ\<*<5>*>/ pÃnÅyaæ ÃdÃya tesu rÃjesu\<*<6>*>/ assamaæ asampattesu yeva Ãgantvà pÃnÅyaghaÂe pÃnÅyamÃlake Âhapetvà mahÃjano pivissatÅti vana- kusumehi\<*<7>*>/ vÃsetvÃ\<*<8>*>/ sammujjaniæ\<*<9>*>/ ÃdÃya assamapadaæ sammajjitvà païïa- sÃladvÃre pitu Ãsanaæ pa¤¤Ãpetvà pavisitvà pitaraæ jÃnÃpesÅti a., upÃvisÅti uccÃsane nisÅdi, B-ssa mÃtà pana tassa pacchato nÅcatare\<*<10>*>/ Ãsane nisÅdi, B. nÅcÃsane ekamante nisÅdi. N-to pi B-ssa Anotattato pÃnÅyaæ ÃdÃya assamaæ Ãgata- kÃle\<*<11>*>/ ra¤¤o santikaæ Ãgantvà assamassa avidÆre khandhÃ- vÃraæ nivesÃpesi\<*<12>*>/. Atha rÃjà nahÃtvà sabbÃlaækÃrapati- maï¬ito ekasatarÃjaparivuto N-taæ gahetvà mahantena siri- sobhaggena B-ttaæ khamÃpetuæ assamaæ pÃvisi. Atha naæ tathà Ãgacchantaæ B-assa pità disvà B-aæ pucchi, so pi 'ssa Ãcikkhi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 all three MSS. -jjetvÃ. 2 Cks padvÃraæhi. 3 Bd anotatthato. 4 Bd -jjetvÃ. 5 Bd -tthaæ Ãg-. 6 Bd -Ãsu. 7 Bd nava-. 8 Cks mÃse-. 9 Cs samma¤j-, Bd samajja-. 10 Bd nice. 11 Bd -magata-. 12 -re nivÃsesi. >/ #<[page 322]># %<322 XX. SattatinipÃta.>% Tam atthaæ pakÃsento S. Ã.: @*>/ tejasà khattasaæghaparibbÆÊhaæ Kosiyo etad abravi: || Ja_XX:117 ||>@ @*>/ rathesabhaæ. || Ja_XX:118 ||>@ @@ @*>/ pahaÂÂhaæ va khadiraÇgÃrasannibhaæ mukhaæ cÃru r-ivÃbhÃti\<*<4>*>/, ko eti siriyà jalaæ. || Ja_XX:120 ||>@ @@ @@ @*>/, ko eti siriyà jalaæ. || Ja_XX:123 ||>@ @*>/ yasassino samantà anupariyanti\<*<7>*>/, ko ceti siriyà jalaæ. || Ja_XX:124 ||>@ @*>/ caturaÇginÅ\<*<9>*>/ samantà anupariyÃti\<*<10>*>/, ko eti siriyà jalaæ. || Ja_XX:125 ||>@ @*>/ apariyantà sÃgarasseva Æmiyo. || Ja_XX:126 ||>@ @*>/ Indo va jayataæ pati Nandass' ajjhÃvaraæ eti assamaæ brahmacÃrinaæ. || Ja_XX:127 ||>@ @*>/ apariyantà sÃgarasseva Æmiyo ti. || Ja_XX:128 ||>@ Ta. jalantarivà 'ti jalantaæ viya paÂipannÃnÅti etÃni turiyÃni kassa purato ÃgacchantÅti a., hÃsayantà 'ti tosentÃ, ka¤canapaÂÂenà 'ti tÃta kass' eso ka¤canamayena vijjuvaïïinà uïhÅsapaÂÂena nalÃÂante\<*<14>*>/ parikkhitto ti pucchati, yuvà ti taruïo kalÃpasannaddho ti sannaddhasaratuïhÅro, ukkÃ- mukhe pahaÂÂhaæ và 'ti kammÃrÃnaæ uddhane pahaÂÂhasuvaïïaæ viya, khadiraÇgÃrasannibhan ti vÅtaccikakadiraÇgÃravaïïaæ\<*<15>*>/, ÃdiccaraæsÃ- varaïan ti ÃdicaraæsÅnaæ Ãvaraïam, aækaæ pariggayhà 'ti aækaæ pa- riggahetvÃ\<*<16>*>/ parikkhipitvà ti a., vÃlavÅjanimuttaman\<*<17>*>/ ti vÃlavÅjaniæ\<*<18>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -taæriva. 2 Bd -o. 3 Bd -aæ. 4 Cs vÃ-, Bd mukha¤carucirÃ-. 5 Cks -renti. 6 Bd -yantÃ. 7 Bd -parÅkiranti. 8 Bd -rathÃ-, Ck -assÃrathÃpattÅ-, Cs -assÃrathÃpatthÅ-. 9 Ck -ïiæ, Bd -ni. 10 Bd -yÃyanti. 11 Cks -bbhani, Bd -bhaïi. 12 Cks -rÃjamÃnojo, Bd -rÃjamanujo. 13 Ck -bbhaniæ, Cs -bbhaïi. 14 so Cks; Bd nalÃtante. 15 Bd vitacchita-. 16 Cs adds passaæ, Bd parisaæ. 17 all three MSS. -mÃ. 18 Bd maïivÃlavÅjani. >/ #<[page 323]># %< 2. Sona-Nanda-jÃtaka.(532.) 323>% uttamaæ\<*<1>*>/, caratÅti sa¤carati, chattÃnÅti ÃjÃnÅyapiÂÂhe nisinnÃnaæ dhÃrita- chattÃdhichattÃni, parikirantÅti\<*<2>*>/ kassa samantà sabbadisÃbhÃgesu parikiri- yanti\<*<3>*>/, caturaÇginÅti etehi hatthiÃdÅhi catÆhi aÇgehi samannÃgatÃ\<*<4>*>/, akkhobhanÅti khobhetuæ na sakkÃ, sÃgarassevà 'ti sÃgarassa Æmiyo viya apariyantÃ, rÃjÃbhirÃjà ti ekasatÃnaæ rÃjÆnaæ pÆjito\<*<5>*>/ tesaæ và adhiko rÃjÃbhirÃjÃ\<*<6>*>/, jayataæ patÅti jayappattÃnaæ tÃvatiæsÃnaæ jeÂÂhako, ajjhÃ- varan ti mama khamÃpanatthÃya Nandassa parisabhÃvaæ upagantvà eti. Satthà Ãha: @@ Ta. isÅnaæ ajjhupÃgamun ti bhikkhave sabbe pi te rÃjÃno surabhi- candanena anulittà uttamakÃsikavatthadhÃrino sirasi patiÂÂhÃpita¤jalÅ hutvà isÅnaæ santikaæ upagatÃ. Tato ManojarÃjà vanditvà ekamantaæ nisinno paÂisanthÃraæ karonto: @*>/ nu bhoto kusalaæ, kacci\<*<7>*>/ bhoto anÃmayaæ, Kacci\<*<7>*>/ u¤chena\<*<8>*>/ yÃpetha, kacci\<*<7>*>/ mÆlaphalà bahÆ. || Ja_XX:130 ||>@ @*>/ makasà ca appam eva siriæsapÃ\<*<10>*>/, vane vÃÊamigÃkiïïe kacci hiæsà na vijjatÅti || Ja_XX:131 ||>@ gÃthadvayaæ Ã. Tatoparaæ tesaæ vacanapaÂivacanavasena kathitagÃthÃ\<*<11>*>/ honti. @*>/ yÃpema, atho mÆlaphalà bahÆ, || Ja_XX:132 ||>@ @*>/ makasà ca appam eva siriæsapÃ\<*<10>*>/, vane vÅÊamigÃkiïïe biæsà amhaæ na vijjati. || Ja_XX:133 ||>@ @*>/ pÆgÃni assame sammataæ idha\<*<13>*>/, nÃbhijÃnÃmi uppannaæ ÃbÃdhaæ amanoramaæ. || Ja_XX:134 ||>@ @*>/ pavedaya: || Ja_XX:135 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -mÃ. 2 Cks -kÅrentÅti. 3 Bd -kiranti. 4 so all three MSS. 5 Bd pÆrato. 6 Bd rÃjÃdhi-. 7 Bd ki¤ci. 8 Cks u¤j-, Bd ucch-. 9 Bd omits ca. 10 Bd sarisapÃ. 11 Bd saægÅtigÃthÃ. 12 so Ck for cassu? Cs Bd vassa. 13 Bd sampato mama. 14 Bd idhatti, Cks idhanti. >/ #<[page 324]># %<324 XX. SattatinipÃta.>% @*>/. || Ja_XX:136 ||>@ @@ @*>/ sabbassa agghiyaæ kataæ, NandassÃpi nisÃmetha vacanaæ yaæ so pavakkhati. || Ja_XX:138 ||>@ @@ ImÃ\<*<3>*>/ yebhuyyena pÃkaÂÃ\<*<4>*>/ sambandhÃ\<*<5>*>/ yeva, yaæ pan' ettha apÃkaÂaæ tad eva vakkhÃma, pavedayà 'ti yaæ imasmiæ ÂhÃne tava abhirucitaæ atthi taæ no kathehÅti vadati, khuddakappÃnÅti etÃni nÃnÃrukkhaphalÃni\<*<6>*>/ khudda- madhupaÂibhÃgÃni\<*<7>*>/ madhurÃni. varaævaran\<*<8>*>/ ti ito uttamuttamaæ\<*<9>*>/ gahetvà bhu¤ja, girigabbharà ti Anotattato, sabbassa agghiyan ti yena mayaæ Ãpucchità taæ amhehi paÂiggahÅtaæ nÃma tumhehi ca dinnam eva nÃma ettÃvatà imassa janassa sabbassa agghiyaæ tumhehi kataæ, NandassÃpÅti amhÃkaæ tÃva sabbaæ kataæ idÃni N-to ki¤ci vattukÃmo tassÃpi\<*<10>*>/ tÃva\<*<11>*>/ vacanaæ suïotha, ajjhÃvaramhà 'ti mayaæ hi na a¤¤ena kammena ÃgatÃ, Nandassa pana parisà hutvà tumhÃkaæ khamÃpanatthÃya Ãgatà ti vadati, bhavan ti bhavaæ S-to suïÃtu. Evaæ vutto N-to uÂÂhÃyÃsanà mÃtÃpitaro ca bhÃtara¤ ca vanditvà parisÃya\<*<1>*>/-saddhiæ sallapanto Ã.: @*>/ me vaco. || Ja_XX:140 ||>@ @*>/ yakkhÃni\<*<15>*>/ idha assame ara¤¤e bhÆtabhavyÃni suïantu vacanaæ mama. || Ja_XX:141 ||>@ @*>/ bÃhu\<*<17>*>/ tava Kosiya sammato. || Ja_XX:142 ||>@ @*>/ ca bhattukÃmassa me sato vÅra pu¤¤am idaæ ÂhÃnaæ\<*<19>*>/, mà maæ Kosiya vÃraya. || Ja_XX:143 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd varÃvaraæ. 2 Bd omits ca. 3 Cks omit imÃ. 4 Cks -Âa. 5 Bd sampandhÃ, Cks -dhi. 6 Cks na in the place of etÃni nÃnÃ. 7 so Cks; Bd khuddakkhamadhu-. 8 Bd varaævaren. 9 Bd uttamaæ u- 10 Bd tassa pi. 11 all three MSS. tÃ. 12 Bd sakapa-. 13 Cks amanu¤¤antu. 14 so Cks = samitÃro? Bd yevasantisamittÃro. 15 Ck yakkharÃnÅ, Cs yakkhÃrÃni. 16 Bd -ïÃ, Ck -ïe, Cs -ïo corr. to -ïe. 17 Cs bahu, Bd bÃhuæ. 18 Ck janentÅ, Cs janenetti, Bd janetti. 19 Bd dhiramapu¤¤a pidaæ ÂhÃnaæ, Cks cara pu¤¤amidaæ ÂhÃnÃ. >/ #<[page 325]># %< 2. Sona-Nanda-jÃtaka.(532.) 325>% @*>/, uÂÂhÃnapÃricariyÃya dÅgharattaæ tayà kataæ, mÃtÃpitusu pu¤¤Ãni mama lokadado bhava. || Ja_XX:144 ||>@ @*>/ saggassa lokassa yathà jÃnÃsi tvaæ ise. || Ja_XX:145 ||>@ @*>/ ariyamaggavaro naro ti. || Ja_XX:146 ||>@ Ta anuma¤¤antÆ\<*<4>*>/ 'ti anubujjhantu, sÃdhukaæ katvà paccakkhaæ ka- rontÆ 'ti a., samÅtÃro\<*<5>*>/ ti samÃgatÃ, ara¤¤e bhÆtabhavyÃnÅti asmiæ HimavantÃra¤¤e yÃni bhÆtÃni c' eva buddhimariyÃdÃ\<*<6>*>/ pattÃni bhavyÃni ca taruïa- devatÃni, tÃni pi\<*<7>*>/ sabbÃni mama vacanaæ suïantÆ 'ti a., namo katvÃnà 'ti idaæ so parisÃya sa¤¤aæ datvà tasmiæ vanasaï¬e nibbattadevatà namakkÃraæ katvà va Ã., t. a.: ajja bahÆhi devatÃhi mama bhÃtikassa dhammakathÃsavanatthaæ ÃgatÃhi bhavitabbaæ, ayaæ vo namakkÃro, tumhe pi mayaæ sahÃyà hothà 'ti so devatÃnaæ a¤jaliæ paggaïhitvà parisaæ sa¤jÃnÃpetvà isiæ vakkhÃmÅti Ãdiæ Ã., ta.isin ti S-taæ sundhÃya vadati, sammato ti bhÃtaro nÃma aÇgasamà honti tasmà so te ahaæ dakkhino\<*<8>*>/ bÃhÆ ti sammato tena\<*<9>*>/ khamituæ arahathà 'ti dÅpeti, vÅrà 'ti viriyavanta mahÃparakkama, pu¤¤amidaæ ÂhÃnan ti idaæ mÃtÃpitÆpaÂÂhÃnaæ nÃma pu¤¤aæ saggasaævattanikakÃraïaæ taæ karon- taæ maæ mà vÃrayà 'ti vadati, sabbhihetan ti etaæ mÃtÃpitÆpaÂÂhÃnaæ nÃma paï¬itehi upa¤¤Ãtaæ upagantvà ¤Ãta¤ c' eva vaïïitan ca, upanissajà 'ti idaæ mayhaæ nissaja vissajehi dehi, uÂÂhÃnapÃricariyÃyÃ\<*<10>*>/ 'ti uÂÂhÃnena c' eva pÃricariyÃya\<*<11>*>/ ca katan ti, dÅgharattaæ tayà kusalaæ kataæ, pu¤¤ÃnÅti idÃni ahaæ mÃtÃpitusu pu¤¤Ãni kattukÃmo. lokadado\<*<12>*>/ hohi\<*<13>*>/, ahaæ hi tesaæ vattaæ upaÂÂhÃnaæ katvà devaloke aparimÃïaæ yasaæ labhissÃmi, tassa me tvaæ dÃyako hohÅti vadati, tathevà 'ti yathà tvaæ jÃnÃsi tath' eva a¤¤e pi manujà imissà parisÃya santi ye\<*<14>*>/ nÃnappakÃre dhamme idaæ jeÂÂhÃpacÃyibhÃ- vasaækhÃtaæ dhammakoÂÂhÃsaæ vidanti\<*<15>*>/ kin ti maggo saggassa\<*<16>*>/ lokasà 'ti, sukhÃvahan ti uÂÂhÃnena ca pÃricariyÃya\<*<17>*>/ ca mÃtÃpitunnaæ sukhÃvahaæ, taæ man ti taæ maæ evaæ sammÃpaÂipannam pi bhÃtà S-to tamhà pu¤¤Ã abhivÃreti nivÃreti, ariyamaggavaro\<*<18>*>/ ti\<*<19>*>/ so evaæ vÃrento ayaæ naro mama piyadassanatÃya ariyasaækhÃtassa devalokassa maggÃvaraïo\<*<20>*>/ nÃma hotÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -sajju. 2 so all three MSS. 3 Bd pu¤¤ÃnivÃreti. 4 Cks amanu¤¤antÆ. 5 Bd sapitÃro. 6 Bd vuddhipari-. 7 Ck -devatÃtÃnipi, Bd -tÃni ca tÃni pi. 8 Bd adds me. 9 Bd -ïa. 10 Bd -pÃdacari-. 11 Bd pÃda-. 12 Bd -do ti tassa mama tvaæ saggaæ lokaæ dado. 13 all three MSS. hoti. 14 Bd yeva. 15 Bd va- 16 Bd sadevakassa. 17 Bd pÃdaca-. 18 Bd -Ãvaro. 19 Bd adds ariyamaggassa Ãvaro 20 Ck -vÃraïo, Bd -varaïaæ. >/ #<[page 326]># %<326 XX. SattatinipÃta.>% Evaæ N-ena vutte M. "imassa tÃva tumhehi vacanaæ sutaæ, idÃni mama pi suïÃthÃ" 'ti sÃvento Ã. @*>/ ajjhÃvarà mama: kulavaæsaæ mahÃrÃja porÃïaæ parihÃpayaæ adhammacÃri jeÂÂhesu\<*<2>*>/ nirayaæ so upapajjati. || Ja_XX:147 ||>@ @@ @*>/. || Ja_XX:149 ||>@ @*>/ na-ppamajjÃmi, jeÂÂho c' asmi rathesabhà 'ti. || Ja_XX:150 ||>@ Ta. bhÃturajjhÃvarÃ\<*<5>*>/ ti mama bhÃtu parisà hutvà Ãgatà bhavanto sabbe pi rÃjÃno mama pi tÃ\<*<6>*>/ vacanaæ suïantu, parihÃpayan ti parihÃpento. dhammassà 'ti jeÂÂhÃpacÃyadhammapaveïidhammassa, kusalà ti chekÃ, cÃ- rittena cà 'ti ÃcÃrasÅlena sampannÃ, bhÃrà ti sabbe ete jeÂÂhena vahitabbà paÂi- jaggitabbà ti tassa bhÃtarà nÃma, nÃviko viyà 'ti yathà nÃvÃgarubhÃraæ\<*<7>*>/ Ãdiyitvà samuddamajjhe nÃvaæ sotthinà netuæ nÃviko ussahe ti vÃyamati saha nÃvÃya sabbabhaï¬aæ jano ca tass' eva bhÃro hoti tathà mam' eva sabbe ¤Ãtakà bhÃro aha¤ c' ete ussahÃmi paÂijaggituæ sakkomi, ra¤ ca jeÂÂhÃpacÃya- nadhammaæ na-ppamajjÃmi, na kevala¤ ca etesa¤ ¤eva sakalassa pi lokassa jeÂÂho c' asmi, tasmà aham eva saddhiæ Nandena paÂijaggituæ yutto ti. Taæ sutvà sabbe pi rÃjÃno attamanà hutvà "jeÂÂhabhÃ- tikassa kira avasesà bhÃrÃ\<*<8>*>/ ti ajja amhehi ¤Ãtan" ti N-taæ PahÃya M-assa nissitÃ\<*<9>*>/ hutvà tassa thutiæ karontÃ\<*<10>*>/ dve gÃthà abhÃsiæsu: @*>/ tame ¤Ãïaæ jÃlaæ va jÃtavedato\<*<12>*>/ evam eva no bhavaæ dhammaæ Kosiyo pavidaæsayi. || Ja_XX:151 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -tar. 2 Cks jeÂÂho. 3 Bk -tha. 4 Bd dhammassa. 5 Ck -tar-. 6 read tÃva? 7 Bd nÃvÃya. 8 Bd -o. 9 Bd -ttaæ sannisitÃ. 10 Ck Bd -o. 11 so Ck; Bd adhigamÃ. 12 Bd jÃtadevato. >/ #<[page 327]># %< 2. Sona- Nanda-jÃtaka. (532.) 327>% Ta. adhigatamhÃ\<*<1>*>/ 'ti mayaæ ito pubbe jeÂÂhÃpacÃyanadhammapa- ÂicchÃdake tame vattamÃnÃ\<*<2>*>/ ajja jÃtavedato\<*<3>*>/ jÃlaæ va ¤Ãïaæ\<*<4>*>/ adhigatÃ, evam- eva no ti yathà mahandhakÃre pabbatamatthako jalito jÃtavedo samantà Ãlokaæ pharanto rÆpÃni dasseti tathà no bhavaæ Kosiyagotto dhammaæ pavidaæsayÅti a., vÃsudevo ti vasudevo\<*<5>*>/ vasujotano\<*<6>*>/ dhammappakÃsanno ti a. Iti M. ettakaæ kÃlaæ N-tassa pÃÂihÃriyÃni disvà tasmiæ pasannacitte te rÃjÃno ¤Ãïabalena tasmiæ pasÃdaæ bhinditvà attano kathaæ gÃhÃpetvà sabbe attano va mukhullokite akÃsi. Atha naæ N-to "bhÃtà me paï¬ito vyatto dhammakathiko, sabbe p' ime rÃjÃno bhinditvà attano pakkhe kari\<*<7>*>/, Âhapetvà imaæ a¤¤o\<*<8>*>/ mayhaæ paÂisaraïaæ n' atthi, imam eva yÃcissÃ- mÅti" cintetvà g. Ã.: @*>/, tava baddha¤caro\<*<10>*>/ hessaæ vuÂÂhito paricÃrako ti. || Ja_XX:153 ||>@ T. a.: sace tumhe mama evaæ yÃcamÃnassa khamÃpanatthÃya paggahitaæ a¤jaliæ nÃvabujjhatha na patigaïhatha tumhe va mÃtÃpitaro upaÂÂhahatha ahaæ pana tumhÃkaæ baddha¤caro\<*<10>*>/ veyyÃvaccakaro hessaæ rattiædivaæ analasa- bhÃvena vuÂÂhito\<*<11>*>/ aham tumhe paÂijaggissÃmÅti. M-assa pakatiyÃpi N-te\<*<12>*>/ roso\<*<13>*>/ và reraæ và n' atthi atithaddhaæ\<*<14>*>/ kathentassa pan' assa mÃnahÃpanatthaæ\<*<15>*>/ nig- gahavasena\<*<16>*>/ tathà katvà idÃni 'ssa vacanaæ sutvà tuÂÂhacitto tasmiæ pasÃdaæ uppÃdetvà "idÃni te khamÃmi, mÃtÃpitaro ca paÂijaggituæ labhissasÅti\<*<17>*>/" tassa guïaæ pakÃsento Ã.: @@ @*>/ suïotha vacanaæ mama: nÃyaæ bhÃro bhÃramato ahu\<*<19>*>/ mayhaæ kudÃcanaæ. || Ja_XX:155 ||>@ @*>/ katvà upaÂÂhÃnÃya yÃcati. || Ja_XX:156 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adhigamÃ. 2 Bd -ne. 3 Bd jÃtadevato. 4 Bd jÃtaæ laæ pa¤¤Ãïaæ. 5 Ck vÃ-. 6 Ck sujÃtano. 7 Bd karavaÂha. 8 Bd ra¤¤o. 9 Bd -bujhatha. 10 Bd paÂhacaro. 11 Bd adds paricÃriko. 12 bhaginÅ ¤Ãtibandhanà v. 57----- nandapaï¬ite wanting in Cs. 13 Bd doso. 14 Ck anitabbaæ? 15 Bd -pahÃnatthaæ. 16 Bd adds vÃ. 17 Bd -tÅti. 18 Cs va. 19 Ck Ãhu. 20 Cks -caraæ. >/ #<[page 328]># %<328 XX. SattatinipÃta.>% @*>/ santÃnaæ brahmacÃrinaæ Nandaæ\<*<2>*>/ vo\<*<3>*>/ vadatha\<*<4>*>/ eke kam Nando\<*<5>*>/ upatiÂÂhatÆ\<*<6>*>/ ti. || Ja_XX:157 ||>@ Ta. ariyo ti sundaro, ariyasamÃcÃro sundarÃcÃro si jÃto, bÃÊhan ti idÃni tvaæ mama ativiya ruccasi, suïothà 'ti amma tÃta tumhe mama vacanaæ suïotha, nÃyaæ bhÃro ti ayaæ tumhÃkaæ paÂijjagganabhÃro na kadÃci mama bhÃramato ahu, tamman ti taæ bhÃro ti ama¤¤itvà va maæ tumhe upaÂÂhi- taæ samÃnaæ, upaÂÂhÃnÃyà 'ti tumhe upaÂÂhÃtuæ maæ yÃcati, yo ve ic- chatÅti mayhaæ hi tvaæ me mÃtaraæ và pitaraæ và upaÂÂhahà 'ti vattuæ na yuttaæ, tumhÃkaæ pana santÃnaæ brahmacÃrinaæ\<*<8>*>/ yo\<*<9>*>/ eko icchati taæ vadÃmi kÃmaæ\<*<10>*>/ Nandaæ vo vadatha\<*<11>*>/ taæ\<*<12>*>/ mama KaniÂÂhaæ Nandaæ rocatha\<*<13>*>/ tumhesu kaæ esa upatiÂÂhati\<*<14>*>/ ubho pi hi mayaæ tumhÃkaæ puttà yevà 'ti. Ath' assa mÃtà Ãsanà vuÂÂhÃya "tÃta S-ta ciravippavuttho te kaniÂÂho, evaæ cirÃgataæ pi taæ yÃcituæ na visahÃmi, mayaæ hi tan nissità idÃni pana tayà anu¤¤ÃtÃ, ahaæ etaæ brahmacÃrinaæ bÃhÃhi upagÆhitvà sÅse upagghÃyituæ\<*<14>*>/ la- bheyyan" ti imam atthaæ pakÃsentÅ: @@ Atha nam M. "tena hi amma anujÃnÃmi, tvaæ\<*<15>*>/ gaccha puttaæ Nandaæ ÃliÇgitvà sÅsaæ\<*<16>*>/ ghÃyitvà cumbitvà tava hadaye sokaæ nibbÃpehÅti" Ã. Sà tassa santikaæ gantvà N-taæ parisamajjhe yeva ÃliÇgitvà sÅsaæ ghÃyitvà cumbitvà badaye sokaæ nibbÃpetvà M-ena saddhim sallapantÅ Ã.: @@ @*>/ suppante Nandaæ passÃmi Ãgataæ udaggà sumadà homi: Nando no Ãgato ayaæ. || Ja_XX:160 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks kÃmanaæ. 2 Ck -do, Cs -da. 3 Cs ve. 4 Cks caratha. 5 Bd -dà maæ. 6 Cks omit maæ. 7 Ck upaÂÂhitÆ. 8 Ck -rÅïaæ, Bd -ri. 9 Cks so. 10 Bd -ena. 11 Cks ratha 12 Cks omit taæ. 13 Bd rodetha, Cs nanda rocetha. 14 Bd upaÂhÃtuæ. 15 Bd upasaæghÃyituæ. 16 Cks taæ. 17 Bd -e. 18 Bd suttÃmhi. >/ #<[page 329]># %< 2. Sona- Nanda-jÃtaka. (532.) 329>% @*>/ pi Nandaæ passÃmi Ãgataæ, bhattuc-ca\<*<2>*>/ mayha¤ ca piyo Nando no pÃvisÅ gharaæ. || Ja_XX:162 ||>@ @*>/ Nando pÃvisÅ gharaæ labhatu tÃta Nando taæ: maæ Nando upatiÂÂhatÆ 'ti. || Ja_XX:163 ||>@ Ta. mÃluteritan ti yathà vÃtÃhataæ assatthapallavaæ kampati evaæ ci- rassaæ Nandaæ disvÃna ajja mama hadayaæ kampatÅti, soppante\<*<4>*>/ ti tÃta Sona yadÃhaæ suttÃ\<*<5>*>/ supinena Nandaæ Ãgataæ passÃmi tadÃpi udaggà homÅti, bhattuccÃ\<*<2>*>/ 'ti sÃmikassa ca mayha¤ ca piyo, Nando no pÃvisÅ gharan ti tÃta putto no Nando païïasÃlaæ pavisatu\<*<6>*>/, yan ti yasmà pitu\<*<7>*>/ suÂÂhu piyo tasmà puna imamhà gharà na vippavaseyya\<*<8>*>/ Nando tan ti Nando yaæ icchati taæ labhatu, maæ Nando ti tÃta Sona tava pitaraæ tvaæ upaÂÂhaha Nando maæ upatiÂÂhatu. M. "evaæ hotÆ" 'ti mÃtu vacanaæ sampaÂicchitvà "Nanda tayà jeÂÂhakakoÂÂhÃso laddho, mÃtà nÃma atiguïakÃrikÃ, appa- matto hutvà paÂijaggeyyÃsÅti" ovaditvà mÃtu guïaæ hakÃsento dve gÃthà abhÃsi: @*>/ maggo saggassa lokassa mÃtà taæ varate ise. || Ja_XX:164 ||>@ @*>/ ise ti. || Ja_XX:165 ||>@ Ta. anukampakà ti muduhadayÃ, pubbe rasadadÅti paÂhamam eva attano khÅrasaækhÃtassa rasassa dÃyikÃ, mÃtà tan ti mama mÃtà maæ na\<*<11>*>/ icchati taæ varati\<*<12>*>/, gottÅti gopÃyikÃ, pu¤¤Æpassaæhità ti pu¤¤anissità pu¤¤adÃyikÃ. Evaæ M. dvÅhi gÃthÃhi mÃtu guïaæ kathetvà punÃgantvà tassà Ãsane nisinnakÃle "Nanda tvaæ dukkarakÃrikaæ mÃta- raæ labhi, ubho pi mayaæ mÃtarà dukkhena saævaddhitÃ, taæ dÃni tvaæ appamatto paÂijaggÃhi\<*<13>*>/, amadhurÃni phalÃ- phalÃni mà khÃdÃpesÅti\<*<13>*>/" vatvà parisamajjhe yeva mÃtu duk- karakÃrikattaæ pakÃsento Ã.: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -ssÃ. 2 Bd -u¤ca. 3 Ck saæ 4 Bd suttÃ. 5 Cks sottÃ. 6 so all three MSS. 7 Cks omit yanti yasmà pitu. 8 Ck Bd vippaseyya. 9 Bd ja no. 10 Bd vadate. 11 Bds yaæ. 12 Bd vadati, Cks add icchati. 13 Ck -ggo, Cs -ggi. >/ #<[page 330]># %<330 XX. SattatinipÃta.>% @@ @@ @@ @*>/ aÇgapÃpuraïena ca rodantaæ (add: eva) toseti, tosentÅ tena vuccati. || Ja_XX:169 ||>@ @@ @@ @@ @@ @@ @*>/ dhanakÃmÃnaæ nassati, iti me sutaæ, mÃtaraæ aparicaritvÃna kicchaæ và so nigacchati. || Ja_XX:175 ||>@ @@ @@ @@ @*>/ ca atthacariyà ca yà idha samÃnattÃ\<*<4>*>/ ca dhammesu tattha tattha yathÃrahaæ, || Ja_XX:179 ||>@ @*>/ saÇgahà nÃssu na mÃtà puttakÃraïÃ. || Ja_XX:180 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so both MSS. for gÅtena? 2 so both MSS. 3 so both MSS. for -vajja¤? 4 so both MSS. for -ttaæ? 5 so both MSS. for ca, read ce? >/ #<[page 331]># %< 2. Sona- Nanda-jÃtaka. (532.) 331>% @@ @@ @*>/, tasmà hi te namasseyya sakkareyyÃtha paï¬ito. || Ja_XX:183 ||>@ @*>/ pÃnena vatthena sayanena ca ucchÃdanena nahÃpanena pÃdÃnaæ\<*<3>*>/ dhovanena ca, || Ja_XX:184 ||>@ @*>/ idha c' eva [naæ\<*<5>*>/] pasaæsanti pecca sagge ca modatÅti. || Ja_XX:185 ||>@ Ta. puttaphalan ti puttasaækhÃtaæ phalaæ, devatÃya\<*<6>*>/ namassatÅti putto me upapajjatÆ 'ti devatÃya namakkÃraæ karoti ÃyÃti\<*<7>*>/, pucchatÅti kata- rena nakkhattena jÃto putto dÅghÃyuko hoti katarena appÃyuko ti evaæ nak- khattÃni ca pucchati, utusaævaccharÃni cà 'ti channaæ utÆnaæ kata- rasmiæ\<*<8>*>/ utumhi jÃto dÅghÃyuko hoti katarasmiæ\<*<8>*>/ utumhi appÃyuko kativassÃya và mÃtu jÃto putto dÅghÃyuko hoti kativassÃya appÃyuko ti evaæ utusaæ- vaccharÃni ca pucchatÅti, utusinÃtÃyÃ\<*<9>*>/ ti pupphe uppanne utumhi nahÃtÃya, avakkamo ti tiïïaæ sannipÃtÃ\<*<10>*>/ gabbhÃvakkaman ti hoti kucchiyaæ gabbho paÂÂhÃti, tenà 'ti tena gabbhena sà dohaÊinÅ hoti, tenÃ; ti tadà tassà kucchimhi nibbattapajÃya\<*<11>*>/ sneho uppajjati\<*<12>*>/ tena kÃraïena suhadà ti vuccati, tenà 'ti tena kÃraïena sà janayantÅti janettÅ ca vuccati, aÇgapÃpuraïena\<*<13>*>/ cà 'ti thanantare\<*<14>*>/ nipajjÃpetvà sarÅrasamphassaæ pharÃpentÅ aÇgasaækhÃten' eva pÃpuraïena\<*<13>*>/, tosetÅti sa¤¤Ãpeti hÃseti, mamiæ\<*<15>*>/ katvà ti agaï¬uputtassa me\<*<16>*>/ upari vÃto paharati Ãtapo\<*<17>*>/ pharatÅti evaæ mamaækÃranaæ\<*<18>*>/ katvà si- niddhena hadayena udikkhati, ubhayametassà 'ti ubhayam pi taæ dhanaæ etassa puttassa atthÃya a¤¤esaæ adassetvà sÃragabbhÃdisu mÃtà gopeti, evaæ putta adu puttà 'ti andhabÃla putta evaæ rÃjakulÃdisu appamatto hohi\<*<19>*>/ adu¤ c' adu¤ ca\<*<20>*>/ kammaæ karohÅti sikkhÃpentÅ iti mÃtà viha¤¤ati kilamati. pattayobbane ti putte pattayobbane taæ puttaæ nisÅthe\<*<21>*>/ paradÃresu pamattaæ sÃyaæ anÃgacchantaæ ¤atvà assupuïïehi netthi maggaæ olokentÅ viha¤¤ati kilamati, kicchà bhato ti kicchena bhato paÂijaggito, micchà caritvÃnà 'ti mÃtaraæ apaÂijaggitvÃ, dhanÃpÅti\<*<22>*>/ dhanampi\<*<23>*>/, ayam eva và pÃÂho, i. v. h.: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 tassà utu (v.75)--- anukampakà wanting in Bd. 2 Bd omits m. 3 Ck -na. 4 Cks -tÃ. 5 so all three MSS. 6 Bd -yaæ 7 Bd ÃyÃcati. 8 Cks katamaæ. 9 Bd -sanhÃtÃyÃ? 10 so Cks; Bd -tÃya. 11 Cks -ttaæpa-. 12 Bd jÃyati. 13 Bd -vu-. 14 Bd tadanantare. 15 Bd mapa. 16? Ck agaddhiputtasame, Cs agaï¬iputtasame, Bd adhituputtassa me. 17 Bd ÃtÃ-. 18 Bd dhammakÃ-. 19 Bd hotÅti. 20 Ck dudu¤cadu¤ca, Bd aduæ ca aduæ ca. 21 Cks nisÅtha, Bd nisive. 22 Bd -nÃsiti. 23 Bd adds adÃsi. >/ #<[page 332]># %<332 XX. SattatinipÃta.>% dhanakÃmÃnaæ uppannadhanam pi mÃtaraæ apaÂijaggantÃnaæ nassatÅti me sutan ti, kicchaæ và so ti iti dhanaæ vÃssa nassati dukkhaæ và so\<*<1>*>/ nigacchati, labbhametan ti taæ idhaloke ca devaloke ca ÃnandÃdisukhaæ mÃtaraæ pari- caritvà vijÃnato paï¬itassa labbhÃ\<*<2>*>/, sakkà laddhuæ tÃdisenà 'ti a., dÃna¤cà 'ti mÃtÃpitunnaæ dÃnaæ dÃtabbaæ piyavacanaæ bhaïitabbaæ uppannakicca- sÃdhanavasena attho caritabbo jeÂÂhÃpacÃyanadhammesu ta. ta. parisamajjhe và rahogatÃnaæ và abhivÃdanÃdivasena samÃnattatÃ\<*<3>*>/ kÃtabbà na raho abhivÃdanÃdÅni katvà parisatiæ na kÃtabbÃni\<*<4>*>/ sabbattha samÃnen' eva bhavitabbaæ, ete ca saÇgahà nassÆ 'ti sace ete cattÃro saægahà na bhaveyyuæ, samavekkhan- tÅti sammÃnayena kÃraïena pekkhanti, mahattan ti seÂÂhattaæ, brahmà ti puttÃnaæ\<*<5>*>/ brahmasamà uttamà seÂÂhÃ, pubbÃcariyà ti paÂhamÃcariyÃ, Ãhu- neyyà ti ÃhunapaÂiggÃhakà yassa kassaci sakkÃrassa anucchavikÃ, annena- matho ti annena atho pÃnena, peccà 'ti kÃlakiriyÃya pariyosÃne ito gantvà sagge ca modati pamodatÅti. Evaæ M. Sineruæ pavaÂÂento viya desanaæ niÂÂhÃpesi. Taæ sutvà sabbe pi te rÃjÃno sabbabalakÃyà pasÅdiæsu. Atha ne pa¤casu sÅlesu patiÂÂhÃpetvà "dÃnÃdÅsu appamattà hothÃ" 'ti ovaditvà uyyojesi, te sabbe pi dhammena r. kÃretvà Ãyu- pariyosÃne devanagaraæ pÆrayiæsu. S-to N-to pi yÃvatÃ- yukaæ mÃtÃpitaro paricaritvà Brahmaloka-parÃyanà ahesuæ. S. i. d. Ã. s. p. j. s. (Saccapariyosane mÃtiposakabhikkhu sotÃ- pattiphale paÂÂhÃsi): "Tadà mÃtÃpitaro mahÃrÃjakulÃni ahesu, N-to ùnando, BanojarÃjà SÃriputto, ekasatarÃjÃ\<*<6>*>/ asÅti mahÃtherà ca a¤¤a- taratherà ca, catuvÅsati akkhohiïiyo BuddhaparisÃ. Sonapaï¬ito pana aham evà 'ti. Sona-Nanda-jÃtakaæ. SattatinipÃta- vaïïanà niÂÂhitÃ\<*<7>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds puriso 2 Bd labbham. 3 so all three MSS. for samÃnatÃ? 4 Cks -ti? 5 Ck na. 6 Cs -ja. 7 Bd -pÃtajÃtakaæ niÂhitaæ-KusajÃtakaæ Soïa ca dve jÃtakÃni SattatinipÃtamhi therehi saÇgahakÃrehi saÇgitÃ. >/ #<[page 333]># %< 333>% XXI. ASýTINIPùTA. $<1. CullahaæsajÃtaka.>$ Sumukhà ti. Idaæ S. VeÊuvane\<*<1>*>/ v.Ãyasmato ùnandassa\<*<2>*>/ jÅ- vitapariccÃgaæ Ã. k. Devadattena hi Tassa jÅvità voropetum payojitesu dhanuggahesu paÂhamaæ\<*<3>*>/ pesitena Ãgantvà "nÃhaæ bhante sakkomi\<*<4>*>/ Bhagavantaæ jÅvità voropetuæ, mahiddhiko so Bhagavà mahÃnu- bhÃvo" ti vutte Devadatto\<*<5>*>/ "alaæ Ãvuso, mà tvaæ samaïaæ Gotamaæ jÅvità voropehi\<*<6>*>/, aham eva s-aæ G-aæ jÅvità voropessÃmÅti" vatvà T-e\<*<7>*>/ GijjhakÆÂassa pabbatassa pacchÃchÃyÃya\<*<8>*>/ caækamante\<*<9>*>/ Gijjha- kÆÂam\<*<10>*>/ pabbataæ abhirÆhitvÃ\<*<11>*>/ yantavegena mahatiæ\<*<12>*>/ silaæ pavijjhi, "imÃya silÃya s-aæ G-aæ jÅvità voropessÃmÅti\<*<13>*>/" dve pabbatakÆÂÃni\<*<14>*>/ samÃgantvà taæ silaæ paÂicchiæsu\<*<15>*>/, tato papaÂikÃ\<*<16>*>/ uppatitvà Bha- gavato pÃdaæ paharitvà ruhiraæ\<*<17>*>/ uppÃdesi. BalÃvavedanà pavat- tiæsu. JÅvako T-assa pÃdaæ satthakena phÃletvà duÂÂhalohitaæ vÃmetvÃ\<*<18>*>/ pÆtimaæsaæ apanetvÃ\<*<19>*>/ bhesajjaæ ÃlimpitvÃ\<*<20>*>/ nÅrogaæ\<*<21>*>/ akÃsi. S.purimadivasam\<*<22>*>/ eva bhikkhasaæghaparivuto\<*<23>*>/ mahatiyÃ\<*<24>*>/ BuddhalÅÊhÃya\<*<25>*>/ vicari\<*<26>*>/. Atha naæ disvà Devadatto cintesi: "s-assa G-assa rÆpaggappattaæ\<*<27>*>/ sarÅraæ disvà koci manussabhÆto upasaæ- kamituæ na sakkoti, ra¤¤o kho pana NÃlÃgiri nÃma hatthi\<*<28>*>/ Caï¬o \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks jetavane. 2 Sdr -dattberassa. 3 Bd Sdr sabbapatha-. 4 Sdr adds taæ. 5 Bds add Ãha, Sdr has so d. Ãha. 6 Bds -esi. 7 Cks -tassa. 8 Sdr pacchima-. 9 Sdr adds sayaæ. 10 Sdr -a. 11 Sdr -ruyhi-. 12 all three MSS. -ti. 13 Bds add vatvÃ, Sdr tathÃ. 14 Bd -ÂÃ, Sdr -ÂÃdhÃ. 15 so Cks; Bds Sdr sampaÂi-. 16 Bd pabbatikÃ. 17 Sdr rudhi-. 18 Sdr -ta mopetvÃ. 19 Sdr adds chovitvÃ? 20 Bd -etvÃ, Sdr -ppetvÃ. 21 all four MSS. ni-. 22 Cks purimasadisaæ, Bs puna divasam, Sdr purisadiso. 23 Sdr mahÃbhi-. 24 Sdr adds va. 25 Bd Sdr -liÊÃya. 26 Sdr nagaraæ pÃvisi. 27 Bds rÆpasobhagga-, Sdr rupaæsobhaga-. 28 Bd Sdr mahÃha-. >/ #<[page 334]># %<334 XXI. AsÅtinipÃta.>% pharuso\<*<1>*>/ Buddha-Dhamma-Saægha-guïe na jÃnÃti\<*<2>*>/, so naæ jÅvi- takkhayaæ pÃpessatÅti" so gantvà tam atthaæ ra¤¤o Ãrocesi. RÃjà "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà hatthÃcariyaæ pakkosÃpetvà "samma sve NÃlÃgiriæ mattaæ katvà pÃto va s-ena G-ena paÂipannavÅthiyaæ vissajjehÅti" Ã. Devadatto pi naæ\<*<3>*>/ "a¤¤esu divasesu hatthi kittakaæ suraæ pivatÅti" pucchitvà "aÂÂha ghaÂe\<*<4>*>/" 'ti vutte "sve\<*<5>*>/ soÊasa ghaÂe pÃyetvà s-ena G-ena paÂipannavÅthiæ\<*<6>*>/ abhimukhaæ kareyyÃsÅti" Ã, So "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchi. RÃjà nagare bheri¤ carÃpessi\<*<7>*>/: "sve NÃÊÃgiriæ mattakaæ katvà nagare vissajjessanti, nÃgarà pÃto va sabbakiccÃni katvà antaravÅthiæ mà paÂipajjiæsÆ" 'ti. Devadatto pi rÃjanivesanÃ\<*<8>*>/ oruyha hatthisÃlaæ gantvà hatthigopake Ãmantetvà "mayaæ bhaïe uccaÂÂhÃnÅyaæ\<*<9>*>/ nÅcaÂÂhÃne\<*<10>*>/ kÃtuæ samatthÃ\<*<11>*>/, sace vo yasena attho sve pÃto va NÃÊÃgiriæ tikhiïasurÃya soÊasa ghaÂe pÃ- yetvà s-assa G-assa ÃgamanavelÃya tuttatomarehi\<*<12>*>/ vijjhitvÃ\<*<13>*>/ kujjhÃ- petvà hatthisÃlaæ bhindÃpetvà s-ena G-ena paÂipannavÅthiæ abhi- mukhaæ\<*<14>*>/ katvà s-aæ G-aæ jÅvitakkhayaæ pÃpethÃ" 'ti Ã. Te "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchiæsu. Sà pavatti sakalanagare vitthÃrikÃ\<*<15>*>/ ahosi. Budha-Dhamma-Saægha-mÃmakà upÃsakà taæ sutvà S-raæ upasaækamitvà "bhante. Devadatto ra¤¤Ã saddhiæ ekato hutvà sve tumhehi paÂipannavÅthiyaæ NÃÊÃgiriæ vissajjÃpessati, sve piï¬Ãya apavisitvà idh' eva hotha. mayaæ vihÃre yeva Buddhapamukhassa saæghassa\<*<16>*>/ bhikkhaæ dassÃmÃ" 'ti vadiæsu. S. "sve piï¬Ãya\<*<17>*>/ pavisissÃmÅti" avatvà "ahaæ sve NÃÊÃgiriæ dametvà pÃÂihÃriyaæ katvÃ\<*<18>*>/ titthiye madditvà RÃjagahe piï¬Ãya acaritvÃ\<*<19>*>/ va bhikkhu- saæghaparivuto nagarà nikkhamitvà VeÊuvanam eva gamissÃmi\<*<20>*>/, RÃja- gahavÃsino pi bahÆni\<*<21>*>/ bhattabhÃjanÃni gahetvà VeÊuvanam eva Ãga- missanti, sve vihÃre bhattaggaæ bhavissatÅti" iminà kÃraïena tesaæ adhivÃsesi. Te T-assa adhivÃsanaæ viditvà bhattabhÃjanÃni ÃharitvÃ\<*<22>*>/ "vihÃre yeva dÃnaæ dassÃmÃ" 'ti pakkamiæsu. S-Ãpi paÂhamayÃme dh. desetvà majjhimayÃme\<*<23>*>/ pa¤he\<*<24>*>/ vissajjetvà pacchimayÃmassa paÂhamakoÂÂhÃse\<*<25>*>/ sÅhaseyyaæ kappetvà dutiyakoÂÂhÃse phalasamÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd Sdr add manussaghÃÂako 2 Sdr ajÃnanto, omitting so. 3 Cks na. 4 Bd Sdr add bhante. 5 Bd adds tvaæ, Sdr taæ. 6 Bd Sdr -iyaæ. 7 Sdr -petvÃ. 8 Sdr -nato. 9 Bd Sdr -nato. 10 Sdr adds pi nicaÂÂhÃnato uccaÂÂhÃne. 11 Bd adds nicaÂhÃnato và uccaÂhÃne kÃtuæ samatthÃ. 12 Bd kuÂato-, Sdr tuÂÂhato-. 13 Bd vijjhantà vijjhantÃ, Sdr vijjhanto vijjhantÃ. 14 Bd Sdr -iyaæ. 15 Bd Sdr -itÃ. 16 Bd Sdr bhikkhusa-. 17 Bd Sdr add na. 18 Sdr pÃÂihÃriyaka. 19 Sdr caritvÃ. 20 Bd ÃgamissÃmiti. 21 Ck -u, Cs -Æ. 22 Bs -rÃpetvÃ. 23 Sdr adds devadatÃya 24 Bd Sdr -aæ. 25 Sdr path-. >/ #<[page 335]># %< 1. CullahaæsajÃtaka. (533.) 335>% pattiyà vÅtinÃmetvÃ\<*<1>*>/ tatiyakoÂÂhÃse mahÃkaruïÃsamÃpattiæ samÃpajjitvà bodhaneyyabandhave\<*<2>*>/ olokento NÃÊÃgiridamane\<*<3>*>/ caturÃsÅtiyà pÃïasahassÃ- naæ dhammÃbhisamayaæ disvà pabhÃtÃya rattiyà katasarÅrapaÂijaggano\<*<4>*>/ Ãyasmantaæ Anandaæ Ãmantetvà "ùnanda ajja RÃjagahaparivattakesu\<*<5>*>/ aÂÂharasasu vihÃresu\<*<6>*>/ sabbesaæ\<*<7>*>/ bhikkhÆnaæ mayà saddhiæ RÃja- gahaæ pavisituæ ÃrocehÅti" Ã. Thero tathà akÃsi. Sabbe bhikkhÆ VeÊuvane sannipatiæsu. S. mahÃbhikkhusaæghaparivÃro\<*<8>*>/ RÃjagahaæ\<*<9>*>/ pÃvisi, hatthimeï¬Ã\<*<10>*>/ yathÃnusiÂÂhaæ paÂipajjiæsu\<*<11>*>/, mahanto samÃ- gamo ahosi. SaddhÃpasannÃ\<*<12>*>/ manussà "ajja kira BuddhanÃgassa\<*<13>*>/ tiracchÃnanÃgena\<*<14>*>/ saÇgÃmo bhavissati. anopamÃya\<*<15>*>/ BuddhalÅÊhÃya NÃÊÃgiridamanaæ passissÃmÃ" 'ti pÃsÃdahammiyagehacchadanÃni abhi- ruyha aÂÂhaæsu. Assaddhà pana micchÃdiÂÂhikÃ\<*<16>*>/ "NÃÊÃgiri caï¬o pharuso\<*<17>*>/, BuddhÃdÅnaæ guïaæ na jÃnÃti\<*<18>*>/, so ajja s-assa G-assa suvaïïavaïïaæ rÆpaæ\<*<19>*>/ viddhaæsetvÃ\<*<20>*>/ jÅvitakkhayaæ pÃpessati. ajja\<*<21>*>/ paccÃmittassa piÂÂhiæ passissÃmÃ" 'ti pÃsÃdÃdisu\<*<22>*>/ aÂÂhaæsu. Hatthi pi Bhagavantaæ Ãgacchantaæ disvà manusse tÃsento gehÃni viddhaæ- sento sakaÂÃni saæcuïïento soï¬aæ ussÃpetvà pahaÂÂhakaïïavÃlo pabbato viya ajjhottharanto yena Bh. tenÃbhidhÃvi, taæ disvà bhikkhÆ Bh-aæ etad avocuæ: "ayaæ bhante NÃÊÃgiri caï¬o pharuso manussa- ghÃtako\<*<23>*>/ imaæ racchaæ paÂipanno, na kho panÃyaæ BuddhÃdÅnaæ guïaæ jÃnÃti, paÂikkamatu bhante Bh "paÂikkamatu Sugato" 'ti. "Mà bhikkhave bhÃyatha\<*<24>*>/, paÂibalo\<*<25>*>/ ahaæ NÃÊÃgiriæ dametun" ti. AthÃyasmà SÃriputto S-raæ yÃci: "bhante pitu uppannakiccaæ\<*<26>*>/ nÃma jeÂÂhaputtassa bhÃro, ahaæ etaæ\<*<27>*>/ damemÅti" Atha naæ S. "SÃriputta, Buddhabalaæ nÃma a¤¤aæ, sÃvakabalaæ a¤¤aæ tiÂÂha tvan" ti paÂibÃhi. Evaæ\<*<28>*>/ yebhuyyena asÅtimahÃtherà yÃciæsu. S. sabbe pi paÂibÃhi. AthÃyasmà ùnando S-ri balavasinehena addhi- vÃsetuæ asakkonto "ayaæ hatthi paÂhammaæ maæ mÃretÆ" 'ti T-tass' atthÃya jÅvitaæ pariccajitvÃ\<*<29>*>/ Satthu purato aÂÂhÃsi. Atha naæ S. "apehi ùnanda, mà me purato aÂÂhÃsÅti" Ã. "Bhante, ayaæ hatthi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck yo vÅti-, Sdr -yo samÃpajjitvÃ. 2 Bds -dhujane. 3 Bd Sdr -nena, Bs damena. 4 Bd Sdr adds hutvÃ. 5 Cks -ke. 6 Bd Sdr mahÃvi-. 7 Bd Sdr add pi. 8 Bd Sdr -parivutto. 9 Sdr adds piï¬Ãya. 10 Cks -¬o, Sdr atha ha-. 11 Cks paÂijaggiæ 12 Sdr -sampannà 13 Sdr buddhamahÃnÃ-. 14 Sdr adds saddhiæ. 15 Bd anu-. 16 Sdr adds ayaæ. 17 Bd Sdr adds manussaghÃÂako. 18 Cks -tÅti. 19 Bd Sdr sariraæ. 20 Cks -itvÃ. 21 Sdr ajjeva. 22 Sdr rukkhapÃ-. 23 Bd Sdr -Âako 24 Bds Sdr -ittha. 25 Ck Sdr -le. 26 so Bds; Cks pitunnaæ kiccÃ, Sdr uppannakiccaæ omitting pitu. 27 Bds aham eva taæ, Sdr ahaæ meva. 28 Cks e. 29 Bd Sdr add gantvÃ. >/ #<[page 336]># %<336 XXI AsÅtinipÃta.>% caï¬o pharuso manussaghÃtako\<*<1>*>/ kappuÂÂhÃnaggisadiso, paÂhamaæ maæ mÃretvà pacchà tumhÃkaæ santikaæ ÃgacchatÆ" 'ti thero avaca, yÃvatatiyaæ vuccamÃno pi ca tath' eva aÂÂhÃsi\<*<2>*>/ na paÂikkamati\<*<3>*>/. Atha naæ Bh. \<*<4>*>/ iddhibalena paÂikkamÃpetvà bhikkhÆnaæ antare Âha- pesi\<*<5>*>/. Tasmiæ khaïe ekà itthi NÃÊÃgiriæ disvà maraïabhayabhÅtà pÃlÃyamÃnÃ\<*<6>*>/ aækena gahitadÃrakaæ hatthino ca T-tassa ca antare cha¬¬etvà palÃyi, hatthi taæ anubandhitvÃ\<*<7>*>/ dÃrakassa santikaæ Ãgami\<*<8>*>/. dÃrako mahÃravaæ ravi. S. NÃÊÃgiriæ odissakamettÃya\<*<9>*>/ pharitvà sumadhuraæ brahmassaraæ nicchÃretvà "ambho NÃÊÃgiri, taæ soÊasa- surÃghaÂe\<*<10>*>/ pÃyetvà mattaæ karontÃ\<*<11>*>/ na a¤¤aæ gaïhissatÅti ka- riæsu, maæ gaïhissatÅti\<*<12>*>/ kariæsu, mà akÃraïena jaæghÃyo kilamento\<*<13>*>/ vicari. ito chÅti" pakkosi. So Satthu vacanaæ sutvà akkhÅni ummÅ- letvà Bh-to rÆpasiriæ oloketvà paÂiladdhasaævego Buddhatejena pacchinnasurÃmado\<*<14>*>/ soï¬aæ olambetvÃ\<*<15>*>/ kaïïe cÃlento\<*<15>*>/ gantvà T-tassa pÃdesu pati. Atha naæ S. "NÃÊÃgiri, tvaæ tiracchÃnahatthi, ahaæ BuddhavÃraïo, ito paÂÂhÃya mà caï¬o mÃ\<*<16>*>/ pharuso mà ma- nussaghÃtako\<*<17>*>/ bhava, mettacittaæ paÂilabhÃ" 'ti vatvà dakkhiïa- hatthaæ pasÃretvà kumbhaæ\<*<18>*>/ parÃmasitvÃ\<*<19>*>/ Mà ku¤jara nÃgam Ãsado, dukkho hi ku¤jara nÃgamÃsado. na\<*<20>*>/ hi nÃgahatassa\<*<21>*>/ ku¤jara sugatÅ hoti itoparÃyano\<*<22>*>/. Mà ca mado mà ca pamÃdo\<*<23>*>/, na hi pamattà sugatiæ vajanti, tena tva¤ ¤eva tathà karissasi yena tvaæ sugatiæ gamissasÅti\<*<24>*>/ dh. d. Tassa sakalasarÅraæ pÅtiyà nirantararaæ phuÂaæ\<*<25>*>/ ahosi, sace\<*<26>*>/ tiracchÃnagato na\<*<27>*>/ bhavissa sotÃpannaphalaæ adhigamissa\<*<25>*>/. Manussà taæ pÃÂihÃriyaæ disvà unnadiæsu appoÂhesuæ\<*<29>*>/, sa¤jÃtasomanassà nÃnÃbharaïÃni khipiæsu, tÃni hatthissa sarÅraæ paÂicchÃdayiæsu, tato \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd Sdr -Âako. 2 Bd akÃsi, Sdr thito. 3 Bd Sdr -mi. 4 Sdr satthÃ. 5 Bd Sdr tha-. 6 Cks -naæ. 7 Bd Sdr add nivattitvÃ. 8 Bd Sdr agamÃsi. 9 Bd udissataæ me-, Sdr uddassa me-. 10 Cks -Âesu. 11 Bd -te 12 Cks -ssati, Bd Sdr add pana. 13 Bd Sdr -manto 14 Cks paÂicchanna-. 15 Sdr olabanto. 16 Cks omit mÃ. 17 Bd Sdr -Âako. 18 Bd -e, Sdr -bhambhe. 19 Sdr adds imaæ gÃthamÃha. 20 Ck ti, Sdr ni. 21 so Cs Bd; Ck -hattassa. 22 Cks paraæyato. 23 read pÃmado. 24 Sdr adds evaæ. 25 Sdr phuÂÂhaæ. 26 Bds add kira. 27 Bd nÃ. 28 Bd Sdr -ssati. 29 Ck appoÂheæsu, Bd appoÂesu, Sdr apphotayiæsu. >/ #<[page 337]># %< 1. {CullahaæsajÃtaka}. (533.) 337>% paÂÂhÃya NÃlÃgiri DhanapÃlako nÃma jÃto. Tasmiæ kho pana Dhana- pÃlakasamÃgame caturÃsÅtipÃïasahassÃni amataæ piviæsu\<*<1>*>/ S. Dhana- pÃlakaæ pa¤casu sÅlesu patiÂÂhÃpesi. Soï¬Ãya Bh-to pÃdapaæsÆni gahetvà upari muddhani Ãkiritvà paÂikuÂito\<*<2>*>/ paÂikkamitvà dassanÆpacÃre Âhito Dasabalaæ vanditvà nivattitvà hatthisÃlaæ pÃvisi, tato paÂÂhÃya ca danto\<*<3>*>/ sudanto hutvà na ki¤ci viheÂheti\<*<4>*>/. S. nipannamanoratho "yehi yaæ dhanaæ khittaæ tesaæ yeva\<*<5>*>/ tam hotÆ" 'ti adhiÂÂhÃya "ajja mayà mahantaæ pÃÂihÃriyaæ kataæ\<*<6>*>/, imasmiæ nagare piï¬Ãya ca- raïaæ appatirÆpan" ti titthiye madditvà bhikkhusaæghaparivuto ja- yappatto khattiyo viya nagarà nikkhamitvà VeÊuvanam eva gato. NagaravÃsino bahuannapÃnakhÃdaniyaæ ÃdÃya vihÃraæ gantvà mahÃ- dÃnaæ pavattayiæsu. Taæ divasaæ sÃyaïhÃsamaye dhammasabhaæ pÆretvà nisinnà bhikkhÆ kathaæsamuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso Ãyasmatà Anandena\<*<8>*>/ T-tass' atthÃya attano JÅvitaæ pariccajantena dukkaraæ kataæ, NÃÊÃgiriæ disvà S-rà tikkhattuæ paÂibÃhiyamÃno pi nÃpagato\<*<9>*>/, aho dukkarakÃrako Ãvuso thero\<*<10>*>/" 'ti. S. "ùnandassa guïakathà pa- vattati, gantabbaæ mayà etthÃ" 'ti GandhakuÂito nikkhamitvà Ãgantvà "k. n. bh. e. k. s. ti p. i. n. ti v. na bh. i. p. p' ùnando tiracchÃna- yoniyaæ nibbatto pi mam' atthÃya jÅvitaæ pariccajÅti" vatvÃ\<*<12>*>/ a. Ã.: A. \<*<13>*>/ MahiæsakaraÂÂhe\<*<14>*>/ SakuÊanagare\<*<15>*>/ SakuÊo\<*<16>*>/ nÃma rÃjà dhammena r. kÃresi. Tadà nagarato avidÆre ekasmiæ nesÃdagÃmake a¤¤ataro nesÃdo pÃsehi sakuïe bandhitvà nagare vikkiïanto\<*<17>*>/ jÅvikaæ\<*<18>*>/ kappesi. Nagarato ca avidÆre ÃvaÂÂato dvÃdasayojano\<*<19>*>/ MÃnusiyo\<*<20>*>/ nÃma padumasaro ahosi pa¤ca- vaïïapadumasa¤channo, ta. nÃnappakÃro sakuïasaægho osari\<*<21>*>/, so nesÃdo ta. aniyÃmena pÃse o¬¬eti\<*<22>*>/. Tasmiæ kÃle dha- taraÂÂhahaæsarÃjà channavutihaæsasahassaparivuto\<*<23>*>/ Citta- kÆÂapabbate SuvaïïaguhÃyaæ vasati\<*<24>*>/, Sumukho\<*<25>*>/ nÃm' assa senÃpati ahosi. Ath' ekadivasam\<*<26>*>/ tato haæsayÆthà kati- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks pÃyiæsu. 2 so Cks; Bs Sdr -iko, Bd paÂikuto. 3 Bs Sdr danta. 4 Bds Sdr -dhesi. 5 Bds ¤eva, Cks va. 6 Cks -tÃ. 7 Bd sannisinnÃ, Sdr sannipattitvÃ. 8 Cks Ãyasmà Ãnando. 9 Sdr anapagato. 10 Sdr Ãyasmà Ãnando. 11 Sdr ti atha naæ satthà dibbasotadhÃtuyà sutvÃ. 12 Sdr adds tuïhi ahosi tehi yÃcito. 13 Sdr adds bhikkhave. 14 Cks mahisara-, Sdr mahisaka-. 15 Bds Sdr sÃgala-. 16 Bd Sdr sÃgalo. 17 Ck Bd Sdr viki-. 18 Bd Sdr -taæ. 19 Sdr -niko. 20 Bd Sdr -ssiyo. 21 Sdr otari, Bd -à otariæsu. 22 Bds Sdr -si. 23 Bd Cs -parivÃro. 24 Sdr pariva-. 25 Ck sukhumo. 26 Bds Sdr ekadÃ. >/ #<[page 338]># %<338 XXI AsÅtinipÃta.>% payà suvaïïahaæsà MÃnusiyasaraæ\<*<1>*>/ ÃgantvÃ\<*<2>*>/ pahÆtagocare tasmiæ yathÃsukhaæ caritvÃ\<*<8>*>/ sucitra-CittakÆÂaæ\<*<4>*>/ gantvà dhata- raÂÂhassa Ãrocesuæ: "mahÃrÃja manussapathe MÃnusiyo\<*<5>*>/ nÃma padumasaro sampannagocaro, ta. gocaraæ gaïhituæ gacchÃmÃ" 'ti. So "manussapatho nÃma sÃsaæko\<*<6>*>/, mà vo ruccÅti\<*<7>*>/" pa- ÂikkhipitvÃpi\<*<8>*>/ punappuna vuccamÃno "sace tumhÃkaæ ruccati gacchÃmÃ" 'ti saparivÃro taæ saraæ agamÃsi. So ÃkÃsÃ\<*<9>*>/ otaranto pÃdaæ pÃse pavesento\<*<10>*>/ yeva otari, ath' assa pÃso pÃdaæ ayasatthakena\<*<11>*>/ bandhanto\<*<12>*>/ viya Ãbandhitvà gaïhi, ath' assa "chindissÃmi nan" ti Ãka¬¬hantassa paÂhamavÃre cammaæ chijji\<*<13>*>/ dutiyavÃre maæsaæ\<*<14>*>/ tatiyavÃre nahÃruæ\<*<15>*>/, pÃso aÂÂhim Ãhacca aÂÂhÃsi, lohitaæ pagghari\<*<16>*>/, balavavedanà pavattiæsu\<*<17>*>/. So cintesi: "sac' ahaæ baddharÃvaæ\<*<18>*>/ ravissÃmi ¤Ãtakà me utrastÃ\<*<19>*>/ hutvà gocaraæ agaïhitvà chÃtajjhattà va palÃyantÃ\<*<20>*>/ dubbalatÃya samudde patissantÅti" so vedanaæ adhivÃsetvÃ\<*<21>*>/ ¤ÃtÅnaæ yÃvadatthaæ caritvÃ\<*<22>*>/ haæsakÅÊaæ\<*<23>*>/ kÅ- ÊanakÃle mahantena saddena\<*<24>*>/ baddharÃvaæ\<*<25>*>/ ravi, taæ sutvà va te haæsà maraïabhayatajjitÃ\<*<26>*>/ CitrakÆÂÃbhimukhÃ\<*<27>*>/ pakka- miæsu\<*<28>*>/. Tesu\<*<29>*>/ pakkantesu Sumukho haæsasenÃpati "kacci nu kho idaæ bhayaæ mahÃrÃjassa uppannaæ, jÃnissÃmi nan" ti vegena pakkhanditvà purato gacchantassa haæsagaïassa antare M-aæ adisvà majjhimahaæsagaïaæ vicini\<*<30>*>/, ta. pi\<*<31>*>/ adisvà "nissaæsayaæ tass' ev' etaæ\<*<32>*>/ bhayaæ uppannan" ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ssiyaæ-. 2 Sdr gantvÃ. 3 Bd Sdr vica-. 4 Ck sucitrucitrakÆtaæ, Bd suhitaæ citta-, Sdr cittaækuÂaæ, omitting sucitra. 5 Bd manussi-. 6 Sdr sapaÂibhayo. 7 Sdr ruccatÅti, Bd ruccitthÃti. 8 Bds Sdr add tehi. 9 Sdr -sato. 10 Cks Bd Sdr -santo. 11 Bd Sdr -mattakena, Bs -patta-. cfr 359|3 12 Bd ka¬ha-, Bs ka¬¬he-, Sdr ghaÂe-. 13 Cks chindi. 14 Bd Sdr add chijji 15 Cks omit mahÃruæ, Bds add chijji, Sdr has ïhÃru chijji, adding catutthavÃre so. 16 Sdr -rati. 17 Bd Sdr omit pa. 18 Bd bandharavaæ, Sdr bandhanaravaæ. 19 Bd uttarÃsÃ, Sdr cittutrÃsÃ. 20 Cks -ti. 21 Sdr adds yÃva. 22 Bd khÃditvÃ, Sdr gocaraæ gaïhitvÃ. 23 Bd Sdr haæsÃnaæ. 24 Cks omit sa-. 25 Bd bandhanaravaæ, Sdr bandharavaæ. 26 Bds Sdr add hutvÃ. 27 Bd Sdr citta-. 28 Sdr pakkhaï¬iæsu. 29 Cks pi. 30 Sdr -ïassa vicinitvÃ. 31 Sdr adds taæ. 32 Sdr tassevataæ. >/ #<[page 339]># %< 1. CullahaæsajÃtaka. (533.) 339>% nivattitvà Ãgacchanto M-aæ pÃse baddhaæ\<*<1>*>/ lohitamakkhitaæ dukkhÃturaæ paækapiÂÂhe nipannaæ disvà "mà bhÃyi mahÃrÃja\<*<2>*>/, ahaæ mama jÅvitaæ pariccajitvà tumhe pÃsato mocessÃmÅti" vadanto otaritvà M-aæ assÃsento paækapiÂÂhe nisÅdi. Atha naæ vÅmaæsanto M. paÂhamaæ g. Ã.: @*>/ pakkamanti vihaÇgamÃ, gaccha tuvam pi, mà kaækhi, n' atthi baddhe\<*<15>*>/ sahÃyatà ti. || Ja_XXI:1 ||>@ Ta. anupacinantÃ\<*<4>*>/ ti sinehena Ãlayavasena\<*<5>*>/ anolokento\<*<6>*>/, pakka- mantÅti ete channavutihaæsasahassà ¤ÃtivihaÇgamà maæ\<*<7>*>/ cha¬¬etvà gacchanti tvam pi gaccha mà idha ÂhÃnaæ\<*<8>*>/ Ãdaækhi evaæ hi pÃsena baddhe mayi sa- hÃyatà nÃma n' atthi na hi te ahaæ idÃni ki¤ci sahÃyakiccaæ kÃtuæ sakkhis- sÃmi kin te mayà nirupakÃrena papa¤caæ akatvà gacch' evà 'ti vadati. Tatoparaæ\<*<9>*>/: @*>/ taæ kathaæ jahe. || Ja_XXI:2 ||>@ @*>/ maraïaæ seyyo ya¤ce jÅve tayà vinÃ. || Ja_XXI:3 ||>@ @*>/ evaægataæ jahe, yà gati tuyhaæ sà mayhaæ ruccate vihaÇgÃdhipa\<*<13>*>/. || Ja_XXI:4 ||>@ @*>/ nu pÃsena baddhassa\<*<15>*>/ gati a¤¤Ã mahÃnasÃ, sà kathaæ cetayÃnassa\<*<16>*>/ muttassa tava\<*<17>*>/ ruccati. || Ja_XXI:5 ||>@ @*>/ atthaæ mama tuyha¤ ca pakkhima ¤ÃtÅnaæ vÃvasiÂÂhÃnaæ ubhinnaæ jÅvitakkhaye. || Ja_XXI:6 ||>@ @*>/ andhena tamasà gataæ\<*<20>*>/ tÃdise sa¤cajaæ\<*<21>*>/ pÃïaæ kam attham abhijotaye\<*<22>*>/. || Ja_XXI:7 ||>@ @*>/ pÃïinaæ. || Ja_XXI:8 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sdr bandhaæ disvÃ. 2 Sdr -jà ti vatvÃ. 3 Ck anapaviïantÃ, Cs anapavÅïantÃ, Sdr anuvi-. 4 Ck napaviïantÃ, Cs napavÅï-, Sdr anuvi-. 5 Cks Ãlapanava-. 6 all four MSS. -to. 7 Cks omit maæ. 8 Bds Sdr vÃsaæ. 9 Sdr adds sumukho Ãha. 10 Cks omit dukkhi. 11 Bds Sdr tadeva. 12 Cks etaæ. 13 Sdr -pà ti tato M. Ãha. 14 Bds kiæ. 15 all four MSS. bandh-. 16 Cks cetasÃ-. 17 Cks ava. 18 Sdr -si. 19 Sdr dve piccha, Cks -de vi¤ca. 20 Sdr kataæ, Bd kathaæ. 21 Sdr sa¤caja, Bd sa¤cacajaæ. 22 Sdr adds ti sumukho Ãha 23 Cks dassati, Bd dassetaæ. >/ #<[page 340]># %<340 XXI AsÅtinipÃta.>% @*>/ dhammà c' atthaæ samuÂÂhitaæ bhatti¤ ca tayi sampassaæ\<*<2>*>/ nÃvakaækhÃmi\<*<3>*>/ jÅvitaæ. || Ja_XXI:9 ||>@ @*>/ mittam Ãpade na-ccaje jÅvitassÃpi hetu dhammam anussaraæ\<*<5>*>/. || Ja_XXI:10 ||>@ @*>/ te ciïïo bhattÅ ca vidità mayi, kÃmaæ\<*<7>*>/ karassu mayh' etaæ, gacch' evÃnumato\<*<8>*>/ mayÃ. || Ja_XXI:11 ||>@ @*>/ gate kÃle yaæ bandhaæ\<*<10>*>/ ¤Ãtinaæ mayà tayà taæ buddhisampannam\<*<11>*>/ assa paramasaævutaæ. || Ja_XXI:12 ||>@ @*>/ mantayantÃnaæ ariyÃnaæ ariyavuttinaæ paccadissatha\<*<13>*>/ nesÃdo ÃturÃnaæ iv' antako. || Ja_XXI:13 ||>@ @*>/ dÅgharattaæ hità dijà tuïhÅm Ãsittha ubhayo na ca sa¤cesum\<*<15>*>/ ÃsanÃ. || Ja_XXI:14 ||>@ @*>/ tato tato abhikkamatha vegena dijasattu dijÃdhipe. || Ja_XXI:15 ||>@ @*>/ nesÃdo\<*<18>*>/ baddhà iti vicintayaæ || Ja_XXI:16 ||>@ @@ @*>/ ÃsÅne dijasaæghagaïÃdhipe: || Ja_XXI:18 ||>@ @@ @*>/. || Ja_XXI:20 ||>@ @*>/ sakhà pÃïasamo ca me, n' eva naæ vijahissÃmi yÃva kÃlassa pariyÃyaæ\<*<22>*>/. || Ja_XXI:21 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck ave-, Cs avakkhÃto, Bd apekkhanto. 2 Cs Sdr samphassaæ. 3 Cks -khÃva, Bd -khÃpi. 4 Cks -e. 5 Sdr -ranti tato M. Ãha. 6 Cks kha. 7 Sdr kÃyaæ. 8 Cks gaccheva a-. 9 Ck -va. 10 so Ck; Cs khandhaæ, Bds Sdr khaï¬aæ. 11 Bd vuddhi-. 12 Bds -vaæ. 13 Cks pabbadi-, Bds Sdr paccudi-. 14 Bd Ãbhisaæcikkhi, Cks abhisaæcikkha. 15 Cks navasa¤copa, Bd sa¤calesuæ, Bs sa¤casuæ, Sdr sa¤cesu. 16 Cks -ddante, Sdr -ddente. 17 Cks paï¬a-, Bd pa¤ca, Bs pacchÃ-, Sdr ma¤ca-. 18 Cks -de. 19 Ck pavatthikÃse, Cs pavattakÃye, Bd pava¬ha-. 20 Sdr -sÅti sumukho Ãha. 21 Bd dijamitto, Cks dijomitto, Cfr.IV426|15. 22 Sdr -yanti nesÃdo Ãha. >/ #<[page 341]># %< 1. CullahaæsajÃtaka. (533.) 341>% @*>/ nÃddasa\<*<2>*>/ pÃsam o¬¬itaæ, padaæ h' etaæ mahantÃnaæ, bodhum\<*<3>*>/ arahanti\<*<4>*>/ Ãpadaæ\<*<5>*>/. || Ja_XXI:22 ||>@ @*>/. || Ja_XXI:23 ||>@ @*>/ pÃsà bahuvidhà tatÃ\<*<8>*>/ gÆÊham Ãsajja bajjhanti\<*<9>*>/ ath' evaæ jÅvitakkhaye ti. || Ja_XXI:24 ||>@ ImÃsaæ gÃthÃnaæ sambandho PÃÊivasen' eva\<*<10>*>/ veditabbo; ta. gacchevà 'ti mahÃrÃja ahaæ ito gaccheyyaæ và na và nÃhaæ\<*<11>*>/ tena gamanena\<*<12>*>/ và agamanena và amaro siyaæ, ahaæ ito gato pi agato pi maraïato\<*<13>*>/ amutto va, ito pubbe pana sukhitaæ taæ upÃsitvà idÃni dukkhitaæ kathaæ jaheyyan ti vadati, maraïaæ và ti mamaæ hi Ãgacchantassa\<*<14>*>/ và tayà saddhiæ maraïaæ bhaveyya gacchantassa và tayÃ\<*<15>*>/ vinà jÅvitaæ, tesu dvÅsu\<*<16>*>/ yaæ tayà sad- dhiæ maraïaæ tad eva me varaæ yaæ pana tayà vinà jÅveyyaæ na me taæ varan ti a., ruccate ti yà va tava gati nipphatti\<*<17>*>/ sà va\<*<18>*>/ mayhaæ ruccati, sà kathan ti samma Sumukha mama\<*<19>*>/ tÃva daÊhena vÃlapÃsena\<*<20>*>/ baddhassa parahatthagatassa sa gati ruccatu tava pana cetayÃnassa\<*<21>*>/ sacetanassa pa¤¤Ã- vato muttassa\<*<22>*>/ kathaæ ruccati, pakkhimà 'ti pakkhasampanna\<*<23>*>/, ubhinnan ti amhÃkaæ dvinnaæ jÅvitakkhaye sati tvaæ mama và tava và avasiÂÂha¤ÃtÅ- naæ\<*<24>*>/ và kam atthaæ passasi\<*<25>*>/, yaæ nà 'ti ettha nakÃro upamÃne, ka¤- canadepicchÃ\<*<26>*>/ 'ti ka¤canadvepiccha\<*<27>*>/, ayam eva và pÃÂho ka¤canasadisa- ubhayapakkhà 'ti a., tamasà ti tamasi, gatan ti kataæ\<*<28>*>/, ayam eva và pÃÂho, purimassa nakÃrassa iminà sambandho, na katan ti kataæ viyà 'ti a., i. v. h.: tayi pÃïaæ cajante pi\<*<29>*>/ acajante pi\<*<29>*>/ mama jÅvitassa abhÃvà yaæ tava pÃïa- sa¤cajanam taæ\<*<30>*>/ andhena tamasi katam viya ki¤cid evarÆpakammaæ apaccak- khaguïaæ, tÃdise tava apaccakkhaguïe pÃïasa¤cajane\<*<31>*>/ tvaæ pÃïaæ sa¤cajanto kaæ atthaæ joteyyÃsÅti\<*<32>*>/, dhammo apacito santo ti kin nu dhammo pÆjito mÃnito\<*<33>*>/ samÃno, atthaæ dassetÅti\<*<34>*>/ vuddhiæ\<*<35>*>/ dasseti, apekkhÃno ti apekkhanto, dhammà catthan\<*<36>*>/ ti dhammato ca\<*<37>*>/ atthaæ samuÂÂhitaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd Sdr vihaÇgo. 2 Cks -sÃ. 3 Cks buddhum. 4 Bds -hati. 5 Sdr -danti s. Ã. 6 Sdr -tÅti nesÃdo Ã. 7 Ck apitvevamahaæ ma¤¤e, Cs apitthevamahaæ ma¤¤e, Bd apitvaæ vaæ mahÃpu¤¤a. 8 Ck tathÃ, Bd katÃ, Sdr gatÃ? 9 Sdr va-, Bd bu-. 10 Bd Sdr -nayeneva. 11 Cks haæ. 12 Cks maggena. 13 Cks -ïa. 14 Sdr ag-. 15 Cks add vÃ. 16 Cks omit dvÅ-. 17 Sdr omits tava gati. 18 Cks yà ca. 19 Cks khama, Bd omits mama. 20 Sdr vÃÊamayapÃsana. 21 Sdr metayÃnassa, Ck metanÃyassa, Cs cetanÃyassa. 22 Cks yu-. 23 Bds -aæ. 24 Bd Sdr -tthÃnaæ ¤Ã-. 25 Cks passi. 26 Cks depipicchÃ. 27 Cks -dopiccha. 28 Cks katÃ. 29 Cks -tenÃpi. 30 Cks omit taæ. 31 Bds Sdr sa¤cajanto, omitting pÃïa. 32 Bd kimatthaæ jÃneyyÃsiti, Sdr kimatthaæ mabhijoteyyositi. 33 Bds Sdr add sammÃnito. 34 Cks dassa-. 35 Bd buddhi, Sdr vu¬hi. 36 Cks Bd vatthan. 37 Ck va. >/ #<[page 342]># %<342 XXI. AsÅtinipÃta.>% passanto, bhattin ti sinehaæ, sataæ dhammo ti paï¬itÃnaæ sabhÃvo, yo mitto ti yo mitto ÃpadÃsu mittaæ na\<*<1>*>/ caje, tassa acajantassa\<*<2>*>/ esa sabhÃvo nÃma addhà sataæ dhammo vidito\<*<3>*>/ pÃkaÂo jÃto, kÃmaæ karassÆ 'ti etaæ kÃmaæ mayà icchitaæ mama karassu, api tvevaæ gate kÃle ti api tu evaæ gate kÃle mayi imasmiæ ÂhÃne pÃsena baddho\<*<4>*>/, paramasaævutan ti parama- paripuïïaæ, icceva\<*<5>*>/ mantayantÃnan ti gaccha na gacchÃmÅti evaæ ka- thentÃnaæ, ariyÃnan ti ÃcÃrÃriyÃnaæ, paccadissathà 'ti kÃsÃvÃni vÃsetvà rattamÃle\<*<6>*>/ pilandhitvà muggaraæ ÃdÃya gacchanto\<*<7>*>/ va\<*<8>*>/ adissatha. ÃturÃnan ti gilÃnÃnaæ maccu viya, abhisamikkhÃ\<*<9>*>/ 'ti bhikkhave ti ubho pi sattuæ Ãyantaæ passitvÃ, hità ti dÅgharattaæ a¤¤ama¤¤assa hità muducittÃ, na ca sa¤cesu ÃsanÃ\<*<10>*>/ ti Ãsanato na caliæsu yathà nisinnà va ahesuæ, Sumukho pana ayaæ nesÃdo Ãgantvà paharanto\<*<11>*>/ maæ paÂhamaæ\<*<11>*>/ paharatÆ 'ti cintetvà M-aæ pacchato katvà nisÅdi, dhataraÂÂhe ti haæse, samu¬¬ente\<*<12>*>/ ti maraïa- bhayena ito c' ito ca uppatante disvÃ, Ãsajjà 'ti itare dve jane upagantvÃ, paccakampitthà 'ti baddhà na baddhà ti cintento upadhÃrento akampittha, vegaæ hÃpetvà saïikaæ agamÃsi, Ãsajja baddhan ti nibaddhaæ M-aæ upagantvà nisinnaæ Sumukhaæ, ÃdÅnavan ti ÃdÅnavam eva hutvà M-aæ olokentaæ disvÃ, vimato 'ti kin nu kho abaddho baddhassa santike nisinno kÃranaæ pucchissÃmÅti vimatijÃto\<*<13>*>/ hutvà ti a., paï¬are ti haæse athavà pari- suddhe nimmale sampahaÂÂhe ka¤canavaïïe ti a., pavaddhakÃye ti va¬- ¬hitakÃye mahÃsarÅre, yannÆ 'ti yan tÃva eso mahÃpÃse baddho pi na kurute disan ti palÃyanatthÃya ekaæ disaæ na vajati\<*<14>*>/ taæ yuttan ti adhippÃyo, balÅti balasampanno hutvÃpi, pakkhÅti taæ Ãlapati, ohÃyà 'ti cha¬¬etvÃ, yantÅti sesasakuïà gacchanti, avahÅyasÅti ohiyyasi, dijÃmittà 'ti dijÃnaæ amittà yÃva kÃlassa pariyÃyan ti yÃva maraïassa vÃro Ãgacchati, kathaæ panÃyan ti tvaæ rÃjà me so ti vadasi rÃjÃno ca nÃma paï¬ità honti, iti\<*<15>*>/ paï¬ito sa- mÃno kena kÃraïena o¬¬itaæ pÃsaæ na\<*<16>*>/ addasa\<*<17>*>/, padaæ hetan ti yasama- hattaæ và ¤Ãnamahattaæ và pattÃnaæ attano Ãpadabujjhanaæ\<*<18>*>/ nÃma padaæ kÃraïaæ, tasmà te Ãpadaæ\<*<19>*>/ bodhuæ arahanti, parÃbhavo ti ava¬¬hi, ÃsajjÃpÅti upagantvÃpi na bujjhati, tatà ti vitatà o¬¬itÃ, gÆÊhamÃsajjÃ\<*<20>*>/ 'ti tesu pÃsesu yo\<*<21>*>/ gÆÊho\<*<20>*>/ paÂicchanno pÃso taæ\<*<22>*>/ Ãsajja bajjhanti, athevan ti atha evaæ jÅvitakkhaye bajjhant' evà 'ti a. Iti so taæ\<*<23>*>/ kathÃsallÃpena muduhadayaæ katvà M-assa jÅvitaæ yÃcanto: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sdr a. 2 Bds Sdr add mittassa. 3 Cks vijitÃti, Bds tihividito. 4 so Cs; Ck Bd Sdr bandho. 5 Bd Sdr -vaæ. 6 Bs Sdr -laæ. 7 Sdr Ãg- 8 Cks ca. 9 Bd abhici¤cakkhÃ, Bs Sdr abhisa¤cikkhÃ. 10 Cks na¤casa¤copÃ, Bd nasaccelesu-, Bs naca saæcetuæ-, Sdr nacala¤cesunti. 11 Sdr omits pa-. 12 Cks haæsasamudente. 13 so Cks Bd; Sdr mati-. 14 Bds Sdr bhajati. 15 Bd Sdr add pi. 16 Bd pÃsanaæ, Cks omit na. 17 Bd adassa, Sdr addasaæ. 18 so Cs; Ck ap-, Bd apadaæ-. 19 Bds ap-. 20 Sdr guyh-. 21 Cks so. 22 Cks pà naæ, Bs pÃcà taæ. 23 Ck saætaæso, Cs sanaæ so, Bd so omitting taæ. >/ #<[page 343]># %< 1. CullahaæsajÃtaka. (533.) 343>% @*>/ sukhudrayo, api no anuma¤¤asi\<*<2>*>/, api no jÅvitaæ dade ti g. Ã. || Ja_XXI:25 ||>@ Ta. api nÃyan ti api nu ayaæ, sukhudrayo ti sukhaphalo, anu- ma¤¤asÅti\<*<3>*>/ CittakÆÂaæ\<*<4>*>/ gantvà ¤Ãtake passituæ api no\<*<5>*>/ anujÃneyyÃsi, jÅvi- taæ dade ti api no imÃya kathÃya\<*<6>*>/ uppannavissÃso na mÃreyyÃsÅti. So tassa madhurakathÃya bajjhitvà @@ Tato Sumukho catasso gÃthà abhÃsi: @*>/ etaæ icchÃmi a¤¤atr' etassa jÅvitÃ, sace ekena tuÂÂho\<*<8>*>/ si mu¤c' etaæ\<*<9>*>/ ma¤ ca bhakkhaya\<*<10>*>/. || Ja_XXI:27 ||>@ @*>/ tuly' asmà vayasà ubho, na te lÃbhena jÅn' atthi\<*<12>*>/, etena\<*<13>*>/ niminà tuvaæ. || Ja_XXI:28 ||>@ @*>/, hotu giddhi tavÃsmasu, maæ pubbe bandha pÃsena pacchà mu¤ca dijÃdhipaæ. || Ja_XXI:29 ||>@ @*>/ yÃcanÃya ca mettÅ ca dhataraÂÂhehi yÃvajÅvÃya te siyà ti. || Ja_XXI:30 ||>@ Ta. etan ti yaæ a¤¤atra etassa jÅvità mama jÅvitaæ etaæ ahaæ n' icchÃmi, tulyasmà ti samÃnà homa, niminà tuvan ti parivattehi tvaæ, tavÃsmasÆ ti tava amhesu giddhi hotu, kin te etena, mayi lobham uppÃdehÅti vadati, tÃvadevà 'ti tattako yeva, yÃcanÃya cà 'ti yà mama yÃcanà sà katà assà 'ti a. Iti so tÃya dhammadesanÃya tele pakkhittakappÃsapicu viya mudukatahadayo M-aæ tassa dÃsaæ katvà dadanto Ãha: @*>/ ca puttadÃrà ca bandhavÃ. || Ja_XXI:31 ||>@ @*>/ te tÃdisà mittà bahunnaæ idha vijjati yathà tvaæ dhataraÂÂhassa pÃïasÃdhÃraïo sakhÃ. || Ja_XXI:32 ||>@ @*>/ te sahÃyaæ mu¤cÃmi, hotu rÃjà tavÃnugo, kÃmaæ khippam ito gantvà ¤Ãtimajjhe virocathà 'ti. || Ja_XXI:33 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds Sdr saævÃ-. 2 Cks -esi, Bd Sdr -Ãsi. 3 Bd Sdr -Ãsiti. 4 Cks citra-. 5 Bds Sdr tvaæ in the place of api no. 6 Bds Sdr gÃthÃya. 7 Sdr namevÃ-, Cks navÃ-. 8 Ck ku-. 9 Cks ma¤-. 10 Cs -yaæ. 11 Ck Sdr -nÃ. 12 so Cks Bds jiratthi, Sdr onatÃ. 13 Cks add maæ. 14 Bds Sdr -pe-. 15 Bd Sdr katassa 16 Cks bhattÃ. 17 Cks nà va. 18 Cks se. >/ #<[page 344]># %<344 XXI. AsÅtinipÃta.>% Ta. no ti nipÃtamattaæ, tayà muttan ti imaæ hi tvaæ ¤eva mu¤casi nÃma tasmà imaæ tayà muttaæ ito CitrakÆÂapabbata-gataæ\<*<1>*>/ mahantà ¤Ãtisaæghà ca\<*<2>*>/ ete ca mittÃdayo passantu ettha, bandhavà ti ekalohitasambandhÃ\<*<3>*>/, vijjatÅti vijjanti, pÃïasÃdhÃraïo ti sÃdhÃraïapÃïo avibhattajÅvito\<*<4>*>/, yathà tvaæ etassa sakhà etÃdisà a¤¤esaæ bahunnaæ mittÃ\<*<5>*>/ nÃma na vijjanti, tavÃ- nugo ti etaæ\<*<6>*>/ dukkhitaæ ÃdÃya purato gacchantassa tava ayaæ anugo hotu. Evaæ vatvà pana nesÃdaputto pemacittena M-aæ upasaæ- kamitvà bandhanaæ chinditvà ÃliÇgitvà sarato nikkhÃpetvÃ\<*<7>*>/ sara- tÅre taruïadabbapiÂÂhe\<*<8>*>/ nisÅdÃpetvà pÃde baddhapÃsaæ mudu- cittena saïikaæ mocetvÃ\<*<9>*>/ dÆre khipitvà M-e balavasinehaæ paccupaÂÂhÃpetvà mettacittena udakaæ ÃdÃya lohitaæ dhovitvà punappuna parimajji, tassa mettacittÃnubhÃvena B-assa pÃde sirà sirÃhi\<*<10>*>/ maæsaæ maæsena cammaæ cammena ghaÂÂitaæ\<*<11>*>/, tÃvad eva pÃdo saærÆÊho\<*<12>*>/ sa¤jÃtachavi\<*<13>*>/ sa¤jÃtalomo ahosi, abaddhapÃdena nibbiseso B. sukhito pakatibhÃven' eva nisÅdi. Atha Sumukho attÃnaæ nissÃya M-assa sukhitabhÃvaæ disvÃ\<*<14>*>/ jÃtasomanasso\<*<15>*>/ nesÃdassa thutim akÃsi. Tam atthaæ pakÃsento Satthà Ãha: @@ @@ Tattha vakkaÇgo ti vaækagÅvo. Evaæ luddakà 'ti imaæ\<*<16>*>/ thutiæ katvà Sumukho B-aæ Ã.: "mahÃrÃja, iminà amhÃkaæ mahÃupakÃro kato, ayaæ hi am- hÃkaæ vacanaæ akatvà kÅÊÃhaæse no\<*<17>*>/ katvà issarÃnaæ dento bahuæ dhanaæ labheyya, mÃretvÃ\<*<18>*>/ maæsaæ vikkiïanto pi labhetha\<*<19>*>/, attano pana jÅvitaæ anoloketvà amhÃkaæ vacanaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds -taæ gaætvÃ. 2 Bd yeva, Sdr yeca. 3 Cks -taæ-. 4 Bd -vako, Sdr -viko. 5 Cks -Ãnaæ. 6 Cks ettha. 7 so Cks for -metvÃ? Bds Sdr nikkhami-. 8 Bds -dabbatiïapiÂÂhe, Sdr -dabbhatiïa-. 9 Cks temetvÃ, Bds mocitvÃ. 10 so Cks; Bds -rehi, Sdr sirÃsirÃ. 11 so Sdr; Bds -kaæ, Ck sanikaæ, Cs saïikaæ. 12 Bd sammÃruÊho. 13 Bd Sdr succhavi. 14 Sdr viditvÃ. 15 Bd Sdr sa¤jÃta-. 16 Bs Sdr omit imaæ, Bd has imaæ pana. 17 Bd -so nÃ. 18 Sdr adds vÃ. 19 Ck labheta, Bd mÆlaæ pilÃaheta, Sdr bahÆdhanaæ labheteva. >/ #<[page 345]># %< 1. CullahaæsajÃtaka. (533.) 345>% kari, imaæ ra¤¤o santikaæ netvà sukhajÅvikaæ karomÃ" 'ti. M. sampaÂicchi. Sumukho attano bhÃsÃya M-ena saddhiæ kathento puna manussabhÃsÃya luddaputtaæ Ãmantetvà "samma tvaæ kimatthaæ pÃse\<*<1>*>/ o¬¬esÅti" pucchitvà "dhanatthan" ti vutte "evaæ sante tuvaæ\<*<2>*>/ amhe ÃdÃya nagaraæ pavisitvà ra¤¤o dassehi, bahuæ\<*<2>*>/ te dhanaæ dÃpessÃmÅti\<*<4>*>/" Ã. @*>/ taæ anusikkhÃmi yathà tvam api\<*<6>*>/ lacchase lÃbhaæ yathÃyaæ\<*<7>*>/ dhataraÂÂho pÃpaæ ki¤ci na dakkhati\<*<8>*>/. || Ja_XXI:36 ||>@ @*>/ ubhayato Âhite || Ja_XXI:37 ||>@ @*>/ mahÃrÃja haæsÃdhipatino ime, ayaæ hi rÃjà haæsÃnaæ, ayaæ senÃpatÅtaro. || Ja_XXI:38 ||>@ @*>/ bahuæ dassati te dhanan ti. || Ja_XXI:39 ||>@ Ta. anusikkhÃmÅti anusÃsÃmi, pÃpan ti lÃmakaæ, ra¤¤o dassehi no ti amhe ubho pi ra¤¤o dassehi, B-assa pa¤hapabhÃvadassanatthaæ\<*<12>*>/ attano mittadhammassa ÃvibhÃvanatthaæ luddassa dhanalÃbhatthaæ ra¤¤o sÅle patiÂÂhÃ- panatthaæ cà 'ti catÆhi kÃraïehi evaæ Ã., dhataraÂÂhÃ\<*<13>*>/ ti netvà ca pana ra¤¤o evaæ ÃcikkheyyÃsi\<*<14>*>/: mahÃrÃja ime dhataraÂÂhakule jÃtà dve haæsÃdhi- patino\<*<15>*>/, etesu ayaæ rÃjà itaro senÃpatÅti, iti naæ sikkhÃpesi, patÅto ti ÃdÅni tÅïi pi tuÂÂhÃkÃravevacanÃn' eva\<*<16>*>/ Evaæ vutte luddo "sÃmi, mà vo rÃjadassanaæ\<*<17>*>/ ruccatu\<*<18>*>/, rÃjÃno nÃma calacittÃ, keÊihaæse\<*<19>*>/ và vo\<*<20>*>/ kareyyuæ mÃra- peyyuæ vÃ" ti vatvà "samma mà bhÃyi, ahaæ tÃdisaæ kak- khalaæ luddaæ lohitapÃïiæ dhammakathÃya mudukaæ katvà mama pÃdesu pÃtesiæ\<*<21>*>/, rÃjÃno nÃma pu¤¤avantà ca pa¤¤a- vantà ca subhÃsitadubbhÃsita¤¤Æ\<*<22>*>/ ca. khippaæ amhe ra¤¤o dassehÅti" vutte "tena hi mà mayhaæ kujjhittha, ahaæ Ãvuso\<*<23>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd Sdr -saæ. 2 Bd Sdr omit tuvaæ. 3 Bd bahÆnaæ. 4 Bd pessÃmiti. 5 Cks add ca. 6 Cks tuvam hi. 7 Bds Sdr tavÃyaæ. 8 Sdr rakkhati. 9 Ck kÃve, Bd koje, Sdr kÃje. 10 Cks Sdr -a, Bd -o. 11 Bd Sdr citto, Ck vinto. 12 Bds pa¤¤ÃbhÃva-, Sdr pa¤¤ÃnubhÃvaæ-. 13 Cks -o. 14 Cks -sÅti. 15 Cks jÃto vehÃsÃdhi-. 16 Bd tuÂha-. 17 Cks rÃjÃ-, Sdr ra¤¤o evaæ dassanaæ. 18 Bd -ti, Sdr rucci. 19 Bd kiÊa- altered to kiÊÃ-, Sdr kila-. 20 Cks omit vo. 21 Sdr pÃdesi, Bd pÃtemi. 22 Sdr -taæ dubbhÃsitaæ jÃnanti. 23 Bd Sdr avassaæ. >/ #<[page 346]># %<346 XXI. AsÅtinipÃta.>% tumhÃkaæ ruciyÃ\<*<1>*>/ nemÅti" ubho pi kÃcaæ\<*<2>*>/ Ãropetvà rÃjakulaæ gantvà ra¤¤o dassetvà ra¤¤Ã puÂÂho yathÃbhÆtaæ Ãrocesi. Tam atthaæ pakÃsento Satthà Ãha: @*>/ ubhayato Âhite. || Ja_XXI:40 ||>@ @*>/ mahÃrÃja haæsÃdhipatino ime, ayaæ hi rÃjà haæsÃnaæ, ayaæ senÃpatÅtaro\<*<4>*>/ || Ja_XXI:41 ||>@ @*>/ tava hatthattham\<*<7>*>/ ÃgatÃ, kathaæ luddo mahantÃnaæ issare-m-idha-m-ajjhagÃ\<*<8>*>/. || Ja_XXI:42 ||>@ @*>/ pallalesu janÃdhipa yaæ yadà yatanaæ ma¤¤e dijÃnaæ pÃïarodhanaæ. || Ja_XXI:43 ||>@ @@ @*>/ parakkanto dhamme yutto vihaÇgamo. || Ja_XXI:45 ||>@ @@ @*>/ aham ajjhagaæ. tato taæ pÃmu¤ciæ pÃsà anu¤¤Ãsiæ sukhena ca. || Ja_XXI:47 ||>@ @@ @@ @*>/ taæ anusikkhÃmi yathà tvam api lacchase lÃbhaæ yathÃyaæ dhataraÂÂho pÃpaæ ki¤ci na dakkhati\<*<13>*>/. || Ja_XXI:50 ||>@ @*>/ ubhayato Âhite. || Ja_XXI:51 ||>@ @*>/ mahÃrÃja haæsÃdhipatino ime, ayaæ hi rÃjà {haæsÃnaæ}, ayaæ senÃpatÅtaro. || Ja_XXI:52 ||>@ @*>/ bahuæ dassati te dhanaæ. || Ja_XXI:53 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ruccayÃ. 2 Bds Sdr kÃjaæ. 3 Bds kÃje, Sdr kÃjaæ. 4 Bd -o, Sdr -a. 5 Sdr adds taæ sutvà rÃjà Ãha. 6 Bd Sdr vihaÇgÃ. 7 Sdr hatthaÂÂham. 8 Bd Sdr -re idha a-. 9 Sdr haæsÃ. 10 Bd Sdr aÂÂhe 11 Cks pÃ-. 12 Cks add ca. 13 Sdr rakkhati. 14 Bds Sdr kÃje. 15 Cks Sdr -o. 16 Cks citto >/ #<[page 347]># %< 1. CullahaæsajÃtaka. (533.) 347>% @@ @@ @*>/ te deva nä¤aæ passÃmi edisaæ sabbasÃkuïikagÃme\<*<2>*>/, taæ passa manujÃdhipà 'ti. || Ja_XXI:56 ||>@ Ta. kammanÃ\<*<3>*>/ upapÃdayÅti yaæ so avaca taæ karonto kÃyakammena sampÃdesi, gantvà ti haæsarÃjena nisinnakÃcakoÂiæ\<*<4>*>/ uccataraæ senÃpatinÃ\<*<5>*>/ nisinnakoÂiæ\<*<4>*>/ thokaæ nÅcaæ katvà ubho pi\<*<6>*>/ ukkhipitvÃ\<*<7>*>/ haæsarÃjà ca senÃ- pati ca rÃjÃnaæ passituæ gacchanti ussaratha ussarathà 'ti janaæ ussÃrento evarÆpÃ\<*<8>*>/ sobhaggappattà suvaïïavaïïahaæsarÃjÃno\<*<9>*>/ na diÂÂhapubbà ti\<*<10>*>/ ma- nussesu pasaæsantesu\<*<11>*>/ khippam antepuraæ gantvÃ, adassayÅti haæsa- rÃjÃno tumhe daÂÂhum Ãgatà ti ra¤¤o ÃrocÃpetvà tena tuÂÂhacittena ÃgacchantÆ\<*<12>*>/ 'ti pakkosÃpite\<*<13>*>/ atiharitvà dassayi\<*<14>*>/, hatthatthan\<*<15>*>/ ti hatthe atthaæ\<*<16>*>/ pattan ti vuttaæ hoti, mahantÃnan ti yasamahantaæ pattÃnaæ suvaïïa- vaïïÃnaæ dhataraÂÂhahaæsÃnaæ issare\<*<17>*>/ sÃmino kathaæ tvaæ luddo hutvà adhigato ti pucchati, isseramidhamajjhagatÃ\<*<18>*>/ ti pi pÃÂho, etesaæ issariyaæ tvaæ\<*<19>*>/ kathaæ ajjhagà ti a., vihità ti yojitÃ, yaæ yadà yatanaæ ma¤¤e ti mahÃrÃja yaæ yaæ samosaraïaÂÂhÃnaæ dijÃnaæ pÃïarodhanaæ jÅvitakkha- yakaraæ ma¤¤Ãmi ta. ta. mayà pallalesu pÃsà vihitÃ, tÃdisan ti mÃnusiyÃ\<*<20>*>/ sare tathÃvidhaæ pÃïarodhanaæ mayà vihitaæ pÃsaæ, tan ti taæ etaæ ta. baddhaæ, upÃsÅno ti attano jÅvitaæ agaïetvà upagantvà nisinno, mamÃyan ti maæ ayaæ senÃpati abhÃsathÃ\<*<21>*>/, mayà saddhiæ kathesi, sudukkaran ti tasmiæ khaïe esa amhÃdisehi anariyehi sudukkaraæ akÃsi, kiæ\<*<22>*>/ tan ti dahate bhÃvamuttaman ti attano uttamam ajjhÃsayaæ dahati vidahi pakÃsayi\<*<23>*>/, attanÃyan ti attano ayaæ, anutthunanto ti bhattu guïe vaïïento tassa jÅvitaæ\<*<24>*>/ maæ yÃci, tassà 'ti tassa tathÃ\<*<25>*>/ yÃcantassa, sukhena cà 'ti yathÃ- sukhaæ CitrakÆÂaæ\<*<26>*>/ gantvà ¤Ãtisaæghaæ passathà 'ti ca anujÃniæ, etthevà 'ti mayà pana ime dve ettha\<*<27>*>/ MÃnusiyaæ sare yeva CittakÆÂagamanÃya anu- matà ahesuæ, evaægato ti sattuhatthagato, janayeyyÃtha maddavan ti attani mettacittaæ janesi, upÃyanan\<*<28>*>/ ti païïÃkÃraæ sabbasÃkuïika- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd upayÃna¤ca, Sdr upayana¤ca, Cks upÃsanaæ hi. 2 Cks sabbe --kÃgÃme. 3 Bd Sdr -unÃ. 4 Bd -kÃjÃ-, Sdr -kÃpaÇkoÂiæ. 5 Bd Sdr -ti. 6 Bd Sdr pi te. 7 Sdr pa-. 8 Bd Sdr add nÃma. 9 Sdr -ïÃh-. 10 Bd Sdr add muduhadayena. 11 Bd Sdr hisampattesu. 12 Bd Sdr -atÆ. 13 Bd Sdr -to. 14 Ck dassasi, Bd Sdr dassesi. 15 Cks hatthapatthan, Bd hatthattan, Sdr hatthaÂÂhan. 16 Bd Sdr hatthesu Ãgataæ. 17 Bd Sdr -ra. 18 Bds Sdr issara--gÃ. 19 Cks omit tvaæ. 20 Bd mÃnussiya, Sdr manussiya. 21 Bd Sdr ajjhabh-. 22 Sdr ka, Bd omits kiætanti. 23 Bd -hati--seti. 24 Bds Sdr add mu¤cà ti. 25 Cks tassetassa yathÃ. 26 Bd Sdr citta-. 27 Cks ete in the place of dve ettha. 28 Ck upÃyan, Bd Sdr upayÃnan. >/ #<[page 348]># %<348 XXI. AsÅtinipÃta.>% gÃme ti sabbasmim pi sÃkuïikagÃme ahaæ a¤¤aæ tava evarÆpaæ kenaci sÃkuïikena Ãbhatapubbaæ upÃyanaæ\<*<1>*>/ na passÃmi, taæ passà 'ti taæ mayà Ãbhataæ upÃyanaæ\<*<1>*>/ passa manujÃdhipà 'ti. Evaæ so Âhitako va Sumukhassa guïe kathesi. Tato rÃjà haæsara¤¤o mahÃrahaæ Ãsanam Sumukhassa ca suvaïïa- bhaddapÅÂhakaæ dÃpetvà tesaæ ta. nisinnÃnaæ suvaïïabhÃ- janehi lÃjamadhuphÃïitÃdÅni\<*<2>*>/ dÃpetvà niÂÂhite pana\<*<3>*>/ bhojanakicce a¤jalim paggayha M-aæ dhammakathaæ yÃcitvà suvaïïapÅÂhe nisÅdi. So tena yÃcito paÂisanthÃraæ tÃva akÃsi. Tam atthaæ pakÃsento Satthà Ãha: @@ @*>/ nu bhoto kusalaæ, kacci\<*<4>*>/ bhoto anÃmayaæ, kacci\<*<4>*>/ raÂÂham idaæ phÅtaæ dhammena-m-anusissati\<*<5>*>/. || Ja_XXI:58 ||>@ @*>/. || Ja_XXI:59 ||>@ @*>/ bhoto amaccesu doso koci na vijjati, kaccin\<*<4>*>/ nu te tav' atthesu nÃvakaækhanti jÅvitaæ\<*<7>*>/. || Ja_XXI:60 ||>@ @*>/. || Ja_XXI:61 ||>@ @*>/. || Ja_XXI:62 ||>@ @@ Ta. rÃjÃnan ti SakuÊarÃjÃnaæ\<*<10>*>/ vakkaÇgo ti haæsarÃjÃ, dhammena- manusissatÅti\<*<11>*>/ dhammena anusissati\<*<12>*>/, doso ti aparÃdho, tavatthesÆ 'ti uppannesu tava yuddhÃdÅsu atthesu, nÃvakaækhantÅti uraæ\<*<13>*>/ datvà pariccajantà kacci\<*<4>*>/ attano jÅvitaæ na patthenti jÅvitaæ cajitvà tav' ev' atthaæ karonti, sÃdisÅti samajÃtikÃ, assavà ti vacanaæ\<*<14>*>/ sampaÂicchikÃ, puttarÆpayasÆ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd Sdr upayÃnaæ. 2 Ck -pÃniyÃdini, Cs -pÃnÅyÃdÅni, Bd -pÃïitÃdÅni, Sdr -pÃniïitÃdini, Bs -phÃnitÃ-. 3 Cks pÃna. 4 Bd ki¤ci. 5 Bd -ssÃsisi, Sdr -ssasÅti, adding rÃjà Ãha. 6 Bd -sÃsahanti, Sdr -ssissahanti, adding m. Ãha. 7 Sdr jiviteti, adding rÃjà Ãha. 8 Sdr -tanti, adding m. Ãha. 9 Sdr -gÃti rÃjÃha. 10 Cks sakuïa-, Bds Sdr sÃgalarÃ-. 11 Cks -sÅti, Bd -ssÃsasÅti, Sdr -sÃsasÅti. 12 Cks -sÃsissati, Bds -sÃsati, wanting in Sdr 13 Ck udaraæ, Cs upadaraæ. 14 Bd Sdr -na. >/ #<[page 349]># %< 1. CullahaæsajÃtaka. (533.) 349>% petà ti puttehi ca rÆpena ca yasena ca upetÃ, tavacchandavasÃnugà ti kacci\<*<1>*>/ tav' ev' ajjhÃsayaæ tava vasaæ anuvattati na attano cittavasenÃvattatÅti\<*<2>*>/ pucchati. Evaæ B-ena paÂisanthÃre kate puna rÃjà tena saddhiæ kathento Ã.: @*>/ nu mahÃsattuhatthatthataæ\<*<4>*>/ gato\<*<5>*>/ dukkham Ãpajji vipulaæ tasmiæ paÂhamamÃpade. || Ja_XXI:64 ||>@ @*>/ yan n' ÃpatitvÃna daï¬ena samapothayi\<*<6>*>/, evam etesaæ jammÃnaæ pÃkatikaæ bhavati tÃvade\<*<7>*>/. || Ja_XXI:65 ||>@ @*>/ na cÃyaæ ki¤ci-r-asmÃsu sattÆ va samapajjatha. || Ja_XXI:66 ||>@ @*>/. || Ja_XXI:67 ||>@ @@ @*>/ Sumukhen' eva etadatthÃya cintitaæ bhoto sakÃse Ãgamanaæ etassa dhanaæ\<*<11>*>/ icchatÃ\<*<12>*>/ || Ja_XXI:69 ||>@ @*>/ c' asmi dassanÃ, eso api\<*<14>*>/ bahuæ vittaæ\<*<15>*>/ labhataæ yÃvat' icchÅti\<*<16>*>/. || Ja_XXI:70 ||>@ Ta mahÃsattuhatthatthataæ gato\<*<17>*>/ ti mahantassa sattuno hat- thatthataæ\<*<18>*>/ gato, ÃpatitvÃnà 'ti upadhÃvitvÃ, pÃkatikan ti pakatikaæ, ayam eva và pÃÂho, i. v. h. etesaæ hi jammÃnaæ tÃvad eva evaæ pakatikaæ hoti sakuïe daï¬ena pothetvà jÅvitakkhayaæ pÃpetvÃ\<*<19>*>/ va dhanaæ\<*<20>*>/ labhantÅti\<*<21>*>/, ki¤cirasmÃsÆ 'ti ki¤ci amhesu\<*<22>*>/, sattu và 'ti sattu viya, paccakampitthà 'ti mahÃrÃja esa amhe disvà baddhÃ\<*<23>*>/ ti sa¤¤Ãya thokaæ osakkittha\<*<24>*>/, pubbe và 'ti ayam eva paÂhamaæ\<*<25>*>/ ajjhabhÃsi, tadà ti tasmiæ kÃle, etadatthÃyà 'ti etassa nesÃdaputtassa atthÃya cintitaæ, dhanamicchatà ti etassa dhanaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ki¤ci. 2 Bd Sdr -na-. 3 Ck bhavannu-, Bd bhavantaæ ki¤ci, Bs bhagavantaæ-, Sdr bhavanto-. 4 Cks -kaæ, Sdr habhaÂÂha. 5 Cks -Ã. 6 Cks -Âhayi. 7 read: pakatÅ hoti--? Sdr -evà ti haæsarÃjà Ãha. 8 so Cks; Bds evamÃpariyÃsati, Sdr evamÃriyÃseti. 9 Sdr ajjha-. 10 Bds Sdr ida¤ca. 11 Cks vitt-. 12 Cks -akÃ, Sdr -tÃti rÃjà Ãha. 13 Ck panito, Cs piïito, Bd Sdr patito. 14 Bds Sdr cÃpi. 15 Bs Sdr cittaæ. 16 Bds Sdr yÃvadi-. 17 Bd -kaægato, Sdr hatthaÂÂhagatÃ. 18 Bd hattattha, Bs hatthatthaæ, Sdr hattaÂÂha. 19 Bd Sdr pÃpento. 20 Bd vettanaæ, Bs Sdr vetanaæ. 21 Bd labhati, Sdr labhissati. 22 Sdr adds idaæ vuttaæ hoti ete saha. 23 Bd bandhanÃ, Sdr bandhÃ. 24 Bd osakkatha, Sdr usakkittha. 25 Cks và pÃÂho maæ. >/ #<[page 350]># %<350 XXI. AsÅtinipÃta.>% icchantena tena tava santikaæ amhÃkaæ Ãgamanaæ\<*<1>*>/ cintitaæ, svÃgataæ cevidan\<*<2>*>/ ti mà bhonto cintayantu bhavataæ idaæ idhÃgamanaæ svÃgatam eva, labhatan ti labhatu. Eva¤ ca pana vatvà rÃjà a¤¤ataraæ amaccaæ oloketvà "kiæ karomi devÃ" 'ti vutte "imaæ nesÃdaæ kappitakesa- massuæ nahÃtÃnulittaæ sabbÃlaækÃrapatimaï¬itaæ kÃretvà ÃnehÅti" vatvà tena tathà katvà ÃnÅtassa tassa saævacchare\<*<3>*>/ satasahassuÂÂhÃnakaæ\<*<4>*>/ gÃmaæ dve vÅthiyo\<*<5>*>/ gahetvà Âhitaæ\<*<6>*>/ gehaæ rathavaraæ\<*<7>*>/ a¤¤a¤ ca bahuæ hira¤¤asuvaïïaæ adÃsi. Tam atthaæ Ãvikaronto SatthÃ: @@ Atha M. ra¤¤o dh. d. So dhammakathaæ sutvà tuÂÂha- hadayo "dhammakathikassa sakkÃraæ karissÃmÅti" setacchattaæ datvà r. paÂicchÃpento Ã.: @*>/ vaso\<*<9>*>/ vattati ki¤canaæ\<*<10>*>/ sabb' atth' issariyaæ bhavataæ pasÃsatha yad icchatha. || Ja_XXI:72 ||>@ @@ Ta. vaso vattatÅti yattha ca mama vaso\<*<11>*>/ vattati, ki¤canan\<*<12>*>/ ti appamattakam pi, sabbatthissariyan ti sabbaæ bhavataæ yeva issariyaæ atthu, yaæ ca¤¤amupakappatÅti pu¤¤akammatÃya\<*<13>*>/ dÃnatthaæ và chattaæ ussÃpetvà r. eva upabhottuæ và yaæ và a¤¤aæ tumhÃkaæ ruccati taæ karotha, etaæ\<*<14>*>/ dadÃmi vo vittaæ, saddhiæ setacchattena mama santakaissariyaæ vissajjÃmÅti. Atha M. ra¤¤Ã dinnaæ setacchattaæ puna\<*<15>*>/ tass' eva adÃsi. RÃjÃpi cintesi: "haæsara¤¤Ã tÃva me dhammakathà sutÃ, luddaputtena pana ayaæ Sumukho madhurakatho ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sdr ga-. 2 Sdr -tantevi-. 3 Bd repeats saæ-. 4 Bd Sdr add katvÃ. 5 Bds itthiyo. 6 so Cks; Bds taæmahantaæ, Sdr mahantaæ. 7 Bd Sdr -ra¤ca. 8 so Cs; Ck -dÅnaæ, Bd -dhinaæ, Sdr -pÃkinaæ. 9 so all four MSS. for vase? 10 Bd Sdr ki¤ci-. 11 Cks vÃ-. 12 all three MSS. ki¤ci-. 13 Bd Sdr -kÃmatÃya. 14 Cks evaæ. 15 Sdr pana. >/ #<[page 351]># %< 1. CullahaæsajÃtaka. (533.) 351>% ativiya vaïïito, imassÃpi dhammakathaæ sossÃmÅti" so tena saddhiæ sallapanto anantaraæ g. Ã.: @*>/ paï¬ito kÃmasÃ\<*<2>*>/ buddhisampanno tam my-Ãssa paramappiyan ti. || Ja_XXI:74 ||>@ Ta. yathà ti yadi\<*<3>*>/ i. v. h.: yadi ca me ayaæ Sumukho paï¬ito buddhi- sampanno kÃmasÃ\<*<1>*>/ attano ruciyà ajjhabbÃseyya tam me paramappiyaæ assà 'ti. Tato Sumukho Ãha: @@ @*>/ yo seÂÂho tva¤ ca uttamasattavo bhÆmipÃlo manussindo pÆjÃ\<*<5>*>/ bahÆhi hetubhi. || Ja_XXI:76 ||>@ @@ Ta nÃgarÃjÃrivantaran ti selÃyabbhantaraæ paviÂÂho nÃgarÃjà viya, pativattun ti tumhÃkaæ dvinnaæ antare vattuæ na sakkomi, na meso ti sace vadeyyaæ\<*<1>*>/ na me so vinayo bhaveyya, amhÃka¤ cevà 'ti\<*<6>*>/ channavutiyÃ\<*<7>*>/ haæsasahassÃnaæ, uttamo sattavà ti uttamasatto, pÆjÃ\<*<5>*>/ ti ubho tumhe mayhaæ bahÆhi kÃraïehi pÆjÃrahà c' eva pasaæsÃrahà ca. pessenÃ\<*<8>*>/ 'ti pessa- vacanakarena\<*<9>*>/ sevakena. RÃjà tassa vacanaæ sutvà tuÂÂhahadayo jÃto\<*<10>*>/, nesÃda- putto vaïïesi\<*<11>*>/ "a¤¤ena tumhÃdisena madhuradhammakathi- kena nÃma na bhavitabban" ti vatvà Ã.: @*>/: paï¬ito aï¬ajo iti, na h' eva akatattassa nayo\<*<13>*>/ etÃdiso siyà ti. || Ja_XXI:78 ||>@ @*>/ || Ja_XXI:79 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so all four MSS. 2 Cks -yÃ. 3 Cks yad, Sdr omits yadi. 4 Cs Bd Sdr -ka¤ceva. 5 so all four MSS. for pujjÃ? 6 Bd Sdr add amhÃka¤ceva. 7 Bd Sdr -ti. 8 Bd peyenÃ. 9 Bd veyyÃvaccakarena, Sdr veyyÃvaccakÃraïena, Ck pessanavacanakarena. 10 Ck ÂhÃnetuæ, Cs ÂhÃtuæ. 11 Bd Sdr -ti. 12 Cks te saddo 13 Cks naso. 14 Sdr i-. >/ #<[page 352]># %<352 XXI. AsÅtinipÃta.>% Ta dhammenà 'ti sabhÃvena kÃraïena, akatattassà 'ti asampÃdita- attabhÃvassa mittadubbhissa\<*<1>*>/, nayo ti pa¤¤Ã, aggapakatimà ti aggasabhÃvo, uttamattavo ti uttamasatto, yÃvatatthÅti yavatà mayà diÂÂhà nÃma atthi, nä¤an ti tasmiæ mayà diÂÂhatthÃne a¤¤aæ evarÆpaæ na passÃmi, tuÂÂho smi\<*<2>*>/ vo pakatiyà ti samma haæsarÃja ahaæ pakatiyà paÂhamam eva tum- hÃkaæ dassanena tuÂÂho, vÃkyenà 'ti idÃni\<*<3>*>/ vo madhuravacanena tuÂÂho smi, ciraæ passeyya vo ti icc-eva vasÃpetvà muhuttam pi avippavasanto ciraæ tumhe passeyyan ti esa me chando ti vadati. Tato M. rÃjÃnaæ pasaæsanto Ãha: @*>/ parame mitte katar\<*<5>*>/ asmÃsu taæ tayÃ, pattà nissaæsayaæ ty-Ãmhà bhattir asmÃsu yà tava. || Ja_XXI:81 ||>@ @@ @*>/. || Ja_XXI:83 ||>@ @*>/ mahà attho ¤ÃtivissÃsanà siyà ti. || Ja_XXI:84 ||>@ Ta. {katarasmÃsÆ} 'ti kataæ\<*<8>*>/ amhesu, pattà nissaæsayaæ tyamhà ti mayaæ nissaæsayena tayà pattà yeva. bhattirasmÃsu yà tavà 'ti yà tava amhesu bhatti tÃya bhattiyà mayaæ tayà asaæsayena pattà yeva, na ca vippa- yuttà vippavutthÃpi sahavÃsino yeva nÃma mayan ti dÅpeti, adu¤ ca nÆna sumahà ti eta¤ ca ekaæsen eva sumahantaæ, ¤Ãtisaæghassamantaran ti amhehi dvÅhi janehi rahitassa mama ¤Ãtisaæghassa antaraæ chiddaæ, asmÃ- kan ti amhÃkaæ dvinnaæ adassanena bahÆsu pakkhisu dukkhaæ uppannaæ, passemarindamà 'ti\<*<9>*>/ passeyyÃma arindama, bhavatan ti bhoto dassanena, eso cÃpi\<*<10>*>/ mahà attho ti yà esÃ\<*<11>*>/ ¤ÃtisaæghasaækhÃtÃ\<*<12>*>/ ¤ÃtivissÃsanà siyà eso cÃpi\<*<10>*>/ mahanto attho. Evaæ vutte rÃjà tesaæ gamanaæ anujÃni\<*<13>*>/. M. pi ra¤¤o pa¤cavidhe dussÅle ÃdÅnavaæ sÅle ca Ãnisaæsaæ kathetvÃ\<*<14>*>/ "imaæ sÅlaæ rakkha\<*<15>*>/, dhammena r. kÃrehi\<*<16>*>/, catÆhi saæ- gahavatthÆhi janaæ\<*<17>*>/ saægaïhÃ" ti ovaditvà CittakÆÂaæ agamÃsi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd Sdr -assa. 2 all three MSS. smiæ. 3 Bd Sdr add pana. 4 Cks kicca. 5 so all four MSS. 6 all four MSS. ¤Ãti, Bd Sdr -murin-. 7 Bd vÃhi, Sdr vÃpi. 8 Sdr kataraæ. 9 Bd Sdr -murin-. 10 Bd Sdr vÃpi. 11 Cks pi yampisÃsaæ. 12 Cks ¤Ãtisaægahasaæ-. 13 Sdr -nÃti. 14 Sdr -esi. 15 Bd Sdr rakkhatha. 16 Sdr -etha, Bds -esi. 17 Sdr mahÃrÃjanaæ >/ #<[page 353]># %< 1. CullahaæsajÃtaka. (533.) 353>% Taæ atthaæ pakÃsento Satthà Ãha: @*>/ ¤Ãtisaægham upÃgamuæ. || Ja_XXI:85 ||>@ @*>/ haæsÃ, puthusaddo ajÃyatha. || Ja_XXI:86 ||>@ @@ Ta. upÃgamun ti aruïuggamanavelÃyam eva madhupÃnÃdÅni\<*<3>*>/ pari- bhu¤jitvà ra¤¤Ã ca deviyà ca dvÅhi suvaïïatÃlavaïÂehi\<*<4>*>/ ukkhipitvà gandhamÃ- lÃdÅhi katasakkÃrà tÃlavaïÂehi\<*<4>*>/ otaritvà rÃjÃnaæ padakkhiïaæ katvà vehÃsam uppatitvà ra¤¤Ã {a¤jaliæ} paggayha gacchatha sÃmino ti vutte {sÅhapa¤jarena} nikkhamitvÃ\<*<5>*>/, uttamena javena gantvà ¤Ãtigaïaæ upÃgamiæsu\<*<6>*>/, parame ti uttame, kekà ti attano sabhÃvaravena kekÃ\<*<7>*>/ ti saddam akaæsu, bhattugÃravà ti bhattari sagÃravÃ, parikariæsÆ 'ti bhattuno muttabhÃvena tuÂÂhà taæ bhattÃ- raæ samantà parivÃrayiæsu, laddhapaccayà ti laddhapatiÂÂhÃ. Evaæ parivÃretvà pana te haæsà "kathaæ mutto si ma- hÃrÃjÃ" 'ti pucchiæsu. M. Sumukhaæ nissÃya muttabhÃvaæ SakuÊarÃjaluddaputtehi\<*<8>*>/ katakamma¤ ca kathesi. Taæ sutvà tuÂÂho\<*<9>*>/ haæsagaïo\<*<9>*>/ "Sumukho senÃpati ca rÃjà ca luddaputto ca sukhità niddukkhà ciraæ jÅvantÆ" 'ti thutiæ akÃsi. Tam atthaæ pakÃsento Satthà osÃnagÃtham Ã.: @*>/ dhataraÂÂhà ¤Ãtisaægham upÃgamun ti. || Ja_XXI:88 ||>@ Ta. mittavatan ti kalyÃïamittasampannÃnaæ, padakkhiïà ti sukha- nipphattino vuddhiyuttÃ, dhataraÂÂhà ti haæsarÃjÃ\<*<11>*>/ Sumukho ra¤¤Ã c' eva luddaputtena cà 'ti dvÅhi evaæ ubho-pi te dhataraÂÂhà kalyÃïamittasampannÃ, yathà ¤Ãtisaægham upÃgamuæ ¤ÃtisaæghÆpagamanasaækhÃto nesaæ attho pa- dakkhiïo jÃto evaæ a¤¤esam pi mittavataæ atthà padakkhiïà hontÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -manvÃya, Sdr -mandÃya, Bs -maïÃya. 2 Cks -nim- 3 Bd jÃlÃmadhupÃïitÃdini, Sdr madhulÃjapÃïitÃdini. 4 Bd -tÃlapaïïehi, Sdr -pattehi. 5 Bd Sdr nikkhantÃ. 6 Sdr upasaÇkamiæsu. 7 Bds Sdr keke. 8 Ck sakularÃjÃ-, Bd sÃgalarÃjÃ-, Sdr sÃgalara¤¤a ca luddakena ca 9 Sdr -Ã. 10 Cks add pi. 11 so Bd; Cks add sumukhÃdÅhi. >/ #<[page 354]># %<354 XXI. AsÅtinipÃta.>% S. i¬.Ã. "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi Anando mam' atthÃya jÅvitaæ pariccajÅti" vatvà j. s.: "Tadà nesÃdo\<*<1>*>/ Channo\<*<2>*>/ ahosi, rÃjÃ\<*<3>*>/ SÃriputto. Sumukho ùnando\<*<4>*>/, navutihaæsasahassÃ\<*<5>*>/ Buddha- parisÃ, haæsarÃjà aham evÃ" 'ti. CullahaæsajÃtakaæ\<*<6>*>/. $<2. MahÃhaæsajÃtaka.>$ Ete haæsà pakkamantÅti. Idaæ S. VeÊuvane v. therassa\<*<7>*>/ jÅvitapariccÃgam eva Ã. k. Vatthuæ vuttasadisam eva. idha pana S. atÅtaæ Ãharanto idaæ Ãhari: A. BÃrÃïasiyaæ {Saæyamassa}\<*<8>*>/ nÃma BÃrÃïasira¤¤o Khemà nÃma aggamahesÅ ahosi. Tadà Bïavutihaæsasahassaparivuto CittakÆÂe vihÃsi. Ath' ekadivasaæ Khemà devÅ paccÆsa- samaye supinakaæ\<*<9>*>/ addasa: suvaïïavaïïahaæsà Ãgantvà rÃja- pallaæke nisÅditvà madhurassarena\<*<10>*>/ dhammakathaæ kathe- suæ, deviyÃ\<*<11>*>/ sÃdhukÃraæ datvà dh. suïantiyÃ\<*<12>*>/ dhamma- savanena atittÃya eva ratti vibhÃyi\<*<13>*>/, haæsà dhammakathaæ kathetvà sÅhapa¤jarena nikkhamitvà agamaæsu, sà vegen' uÂÂhÃya "palÃyamÃne haæse gaïhatha gaïhathÃ" 'ti vatvà hatthaæ pasÃrentÅ yeva pabujjhi. Tassà kathaæ sutvà pari- cÃrikÃyo "kuhiæ haæsÃ" ti thokaæ avahasiæsu, sà tasmiæ khaïe supinakabhÃvaæ\<*<14>*>/ ¤atvà cintesi: "ahaæ abhÆtaæ na passÃmi, addhà imasmiæ loke suvaïïahaæsà bhavissanti, sace kho pana `suvaïïahaæsÃnaæ dh. sotukÃm' amhÅti' rÃjÃnaæ vakkhÃmi `amhehi suvaïïahaæsà nÃma na diÂÂhapubbÃ, haæ- sÃnaæ ca kathà nÃma abhÆtà yevÃ' 'ti vatvà nirussukko\<*<15>*>/ bhavissati `dohaÊo' ti vutte pana kenaci\<*<16>*>/ upÃyena pariyesissati, evaæ me manoratho ijjhissatÅti" sà gilÃnÃlayaæ dassetvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sdr suddho. 2 Sdr channatthero. 3 Sdr sÃgalo rÃjÃ. 4 Sdr sumukhasenÃpati ca Ãnandatthero ahosi ca. 5 Bds Sdr chana-. 6 Sdr -sà dhataraÂÂho pana lokapÃtho evaæ haretha jÃtakan ti iti jÃtakaÂÂhakathà asitini. 2 Su. = Sumukho. 7 Bds anandattherassa. 8 Bds saæyamassa. 9 Bds -naæ. 10 Bd -saddena. 11 Ck -viæ, Cs -vÅyaæ, Bd -vÅyÃ. 12 Cks -tisÃ. 13 Cks vihÃyi. 14 Bd supinabh-. 15 Cks nirussako. 16 Bd yena ke-. >/ #<[page 355]># %< 2. MahÃhaæsajÃtaka. (534.) 355>% paricÃrikÃnaæ sa¤¤aæ katvà nipajji. RÃjà rÃjÃsane nisinno tassà dassanavelÃya taæ adisvà "kahaæ Khemà devÅti" puc- chitvÃ\<*<1>*>/ "gilÃnÃ" ti sutvà tassà santikaæ gantvà sayanekadese nisÅditvà piÂÂhiyaæ parimajjanto "aphÃsukan" ti pucchi. "Deva, aphÃsukaæ n' atthi, dohaÊo pana me uppanno" ti. "Bhaïa\<*<2>*>/ devi yaæ icchasi, sÅghaæ te upanÃmessÃmÅti". "MahÃrÃja aham ekassa suvaïïahaæsassa setacchatte\<*<3>*>/ rÃjapallaæke ni- sinnassa gandhamÃlÃdÅhi pÆjaæ katvà sÃdhukÃraæ dadamÃnÃ\<*<4>*>/ dhammakathaæ sotuæ icchÃmi, sace labhÃmi icc-etaæ kusalaæ noce jÅvitaæ me n' atthÅti". Atha naæ rÃja "sace manussa- loke atthi labhissasi, mà cintayÅti" assÃsetvà sirigabbhÃ\<*<5>*>/ nik- khamma amaccehi saddhiæ mantesi: "hambho\<*<6>*>/, Khemà devÅ `suvaïïahaæsassa dhammakathaæ sotuæ labhantÅ jÅvissÃmi, alabhantiyà me jÅvitaæ n' atthÅti' vadati, atthi nu kho su- vaïïavaïïahaæsÃ" ti. "Deva amhehi n' eva diÂÂhapubbà na sutapubbÃ" ti. "Ke pana jÃneyyun" ti. "BrÃhmaïà devÃ" ti. RÃjà brÃhmaïe pakkosÃpetvÃ\<*<7>*>/ pucchi: "honti nu kho ÃcariyasuvaïïahaæsÃ\<*<8>*>/" ti. "ùma mahÃrÃja amhÃkaæ `macchà kakkaÂakà kacchapà migà morà haæsà ti ete tiracchÃnagatà suvaïïavaïïÃ\<*<9>*>/ hontÅti' Ãgataæ\<*<10>*>/, `ta. dhataraÂÂhakulahaæsÃ\<*<11>*>/ nÃma paï¬ità ¤ÃïasampannÃ' iti manussehi saddhiæ satta su- vaïïavaïïà hontÅti". RÃjà attamano hutvà "kahan nu kho ÃcariyadhataraÂÂhahaæsà vasantÅti" pucchitvà "na jÃnÃma mahÃrÃjÃ" 'ti. Atha "ke jÃnissantÅti" "luddaputtÃ" ti vutte sabbe attano vijite luddake sannipÃtetvÃ\<*<12>*>/ pucchi: "tÃtÃ\<*<13>*>/ su- vaïïavaïïà dhataraÂÂhakule\<*<13>*>/ haæsà nÃma kahaæ vasantÅti" Ath' eko luddo "Himavante kira deva CittakÆÂapabbate ti\<*<14>*>/ kulaparamparÃya kathentÅti" Ã. "JÃnÃsi pana tesaæ gahaïÆ- pÃyan" ti. "Na jÃnÃmi devÃ" 'ti. So brÃhmaïapaï¬ite \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds pucchi. 2 Bd tena bi bha-. 3 Bds samussitase-. 4 Bd -naæ 5 Bd -ato. 6 Bd am-. 7 Bd adds sakkÃraæ katvà 8 Bd -yÃ-. 9 Cks suvaïïÃ. 10 Ck Ãha-, Bd ÃgatÃ. 11 Cks dhataraÂÂhahaæsakulÃ. 12 Bd -tÃpetvÃ. 13 Bd -a. 14 Bd adds no. >/ #<[page 356]># %<356 XXI. AsÅtinipÃta.>% pakkosÃpetvà CittakÆÂe suvaïïahaæsÃnaæ atthibhÃvaæ Ãro- cetvà "jÃnÃtha nu kho tesaæ gahaïÆpÃyan" ti pucchi. "MahÃ- rÃjÃ, kin tehi gantvà gahitehi, upÃyena nagarasamÅpaæ Ãnetvà gahessÃmÃ" 'ti. "Ko pana upÃyo" ti. "MahÃrÃja nagarato uttarena\<*<1>*>/ tigÃvutappamÃïaæ khemaæ\<*<2>*>/ nÃma saraæ khanÃpetvÃ\<*<3>*>/ udakassa pÆretvà nÃnÃdha¤¤Ãni ropetvà pa¤cavaïïapadumasa¤- channaæ\<*<4>*>/ kÃretvà ekaæ paï¬itaæ\<*<5>*>/ nesÃdaæ paÂicchÃpetvà manussÃnaæ upagantuæ adatvà catÆsu kaïïesu Âhitehi\<*<6>*>/ abhayaæ vatvà ghosÃpetha, taæ sutvÃ\<*<7>*>/ nÃnÃsakuïÃ\<*<8>*>/ otarissantÅti, te pi haæsà paramparÃya tassa sarassa khemabhÃvaæ sutvà Ãgac- chissanti, atha ne vÃlapÃsehi bandhÃpetvà gaïhÃpeyyÃthÃ" ti. Taæ sutvà rÃjà tehi vuttappadesehi\<*<9>*>/ vuttappakÃraæ saraæ kÃ- retvÃ\<*<10>*>/ chekaæ nesÃdaæ pakkosÃpetvà tassa sahassaæ dÃpetvà "tvaæ ito paÂÂhÃya attano kammaæ mà kari, puttadÃraæ te ahaæ posessÃmi, tvaæ appamatto khemaæ saraæ rakkhanto manusse paÂikkamÃpetvà catÆsu kaïïesu abhayaæ ghosÃpetvà ÃgatÃ- gatasakuïe\<*<11>*>/ mama ÃcikkheyyÃsi, suvaïïahaæsesu Ãgatesu mahantaæ sakkÃraæ labhissasÅti" taæ samassÃsetvà khemaæ saraæ paticchÃpesi. So tato paÂÂhÃya ra¤¤Ã vuttanayen' eva ta. paÂipajji\<*<12>*>/, "khemaæ saraæ rakkhatÅti" c' assa Khemane- sÃdo tv-eva\<*<13>*>/ nÃmaæ udapÃdi. Tato paÂÂhÃya nÃnappakÃrà sakuïà otariæsu, "khemaæ nibbhayaæ saran" ti paramparÃ- ghosena nÃnÃhaæsà Ãgamiæsu: paÂhamaæ tÃva tiïahaæsà Ãgamiæsu\<*<14>*>/, tesaæ ghosena paï¬uhaæsÃ\<*<15>*>/, tesaæ gh. mano- silÃhaæsÃ\<*<16>*>/, tesaæ gh. setahaæsÃ\<*<15>*>/, tesaæ gh. pÃkahaæsÃ\<*<15>*>/. Tesu Ãgatesu Khemako ra¤¤o Ãrocesi: "deva pa¤cavaïïa- haæsà Ãgantvà sare gocaraæ gocaraæ gaïhanti, pÃkahaæ- sÃnaæ Ãgatattà idÃni katipÃhena suvaïïahaæsà Ãgamissanti, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds avidÆrena. 2 Ck tigÃvutamatte tigÃvutappamÃna-, Bd tigÃvuttamattetigÃ- vuttappamÃïaæ-. 3 Bd kÃrÃpetvÃ. 4 Cks -Ã. 5 Bd -a. 6 Cks hi. 7 Cks omit taæ sutvÃ. 8 Bd adds dasadisÃ. 9 Bd -se. 10 Bd kÃrÃpetvÃ. 11 Bd -tesa-. 12 Bd paÂijaggi. 13 Bd tevassa. 14 Bd -aæsu. 15 Bd adds Ãgamiæsu. 16 Cks -là vaïïÃ, Bd adds Ãgamiæsu. >/ #<[page 357]># %< 2. MahÃhaæsajÃtaka. (534.) 357>% mà cintayittha devÃ" 'ti. Taæ sutvà rÃjÃ\<*<1>*>/ "a¤¤ena ta. na gantabbaæ, yo gacchissati\<*<2>*>/ hatthapÃdaccheda¤ ca gharavilopa¤ ca pÃpuïissatÅti" nagare bheri¤ carÃpesi. tato paÂÂhÃya ta. koci na gacchati. CittakÆÂassa pana avidÆre Ka¤canaguhÃya pÃkahaæsà vasanti, te mahabbalÃ, dhataraÂÂhakulena saddhiæ tesaæ\<*<3>*>/ sarÅravaïïo ca viseso, pÃkahaæsara¤¤o pana dhÅtà suvaïïavaïïà ahosi, so taæ "dhataraÂÂhamahissarassa anu- rÆpÃ" ti tassa pÃdaparicÃrikaæ katvà pesesi, sà tassa piyà ahosi manÃpÃ, ten' eva kÃraïena tÃni dve haæsakulÃni a¤¤a- ma¤¤aæ vissÃsikÃni jÃtÃni. Ath' ekadivasaæ B-assa parivÃra- haæsà pÃkahaæse pucchiæsu: "tumhe ime divase\<*<4>*>/ kahaæ gocaraæ gaïhathÃ" 'ti. "Mayaæ BÃ-ito avidÆre khemasare g. gaïhÃma, tumhe pana kuhiæ Ãhiï¬athÃ", "asukaæ nÃmÃ" 'ti vutte "kasmà khemaæ saraæ na gacchatha\<*<5>*>/, so hi saro ramanÅyo nÃnÃsakuïasamÃkiïïo pa¤cavaïïapadumasa¤channo nÃnÃdha¤¤aphalasampanno nÃnappakÃrabhamaragaïanikÆjito\<*<6>*>/ catÆsu kaïïesu niccappavattÃbhayaghosano, koci naæ\<*<7>*>/ upa- saækamituæ samattho nÃma n' atthi pag eva a¤¤aæ upadda- vaæ kÃtuæ, evarÆpo so saro" ti khemaæ saraæ vaïïayiæsu. Te tesaæ\<*<8>*>/ vacanaæ sutvà "BÃrÃïasisamÅpe kira evarÆpo khemo nÃma saro atthi, pÃkahaæsà ta. gantvà g. gaïhanti, tumhe pi dhataraÂÂhamahissarassa Ãrocetha, sace\<*<9>*>/ anujÃnÃti mayam pi ta. gantvà g. gaïheyyÃmÃ" 'ti Sumukhassa kathesuæ, Su. ra¤¤o Ãrocesi, so cintesi: "manussà nÃma bahumÃyÃ\<*<10>*>/ upÃya- kusalÃ, bhavitabbam ettha kÃraïena, ettakaæ kÃlam esa\<*<11>*>/ saro n' atthi, idÃni amhÃkaæ gahaïatthÃya kato bhavissatÅti" so Su-aæ Ã.: "mà te ta. gamanaæ ruccatu\<*<12>*>/, na so saro tehi sudhammatÃya kato, amhÃkaæ gahaïatthaæ kato, manussà nÃma\<*<13>*>/ kharamantà upÃyakusalÃ, tumhe sake\<*<14>*>/ yeva gocare \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks omit rÃ-. 2 Bd adds tattha 3 Cks tesaæ saddhiæ. 4 Bd -esu divasesu. 5 asukaæ -- wanting in Cks 6 Cks -rarudatikujito. 7 Bd omits naæ. 8 Cks te. 9 Cks omit sace 10 Bd adds kharamanto, Bs kharamantÃ. 11 Bd eso. 12 Bds -tha. 13 Bds add bahumÃyÃ. 14 Cks omit sake. >/ #<[page 358]># %<358 XXI. AsÅtinipÃta.>% carathÃ" 'ti. Suvaïïahaæsà "khemaæ saraæ gantukÃm' amhÃ" 'ti dutiyam pi Su-assa Ãrocesuæ, so tesaæ ta. gantu- kÃmataæ M-assa Ãrocesi. Atha M. "mama ¤Ãtakà maæ\<*<1>*>/ nissÃya mà kilamantu, tena hi gacchÃmÃ" 'ti navutisahassa- haæsaparivuto ta. gantvà g. gahetvà haæsakÅÊaæ kÅÊitvà Citta- kÆÂam eva paccÃgami. Khemako tesaæ caritvà gatakÃle gantvà tesaæ ÃgatabhÃvaæ ra¤¤o Ãrocesi. RÃjà tuÂÂhacitto hutvà "samma Khemaka ekaæ và dve và haæso gaïhituæ vÃyama\<*<2>*>/, mahantaæ te yasaæ dassÃmÅti" vatvà paribbayaæ datvà taæ\<*<3>*>/ uyyojesi. So ta. gantvà cÃÂipa¤jare nisÅditvà haæsÃnaæ ca- raïaÂÂhÃnaæ vÅmaæsi. B-à nÃma nilloluppacÃrino honti, tasmà M. otiïïaÂÂhÃnato paÂÂhÃya sapadÃnaæ\<*<4>*>/ sÃliæ khÃdanto Ãga- mÃsi, sesà ito c' ito ca khÃdantà vicariæsu. Atha luddaputto "ayaæ haæso nilloluppacÃrÅ, imaæ bandhituæ vaÂÂatÅti" cin- tetvà punadivase haæsesu saraæ anotiïïesu yeva cÃÂipa¤jare nisinno taæ ÂhÃnaæ gantvà avidÆre pa¤jare\<*<5>*>/ attÃnaæ paÂicchÃ- detvà chiddena olokento acchi. Tasmiæ khaïe M. navuti- haæsasahassaparivuto\<*<6>*>/ hiyyo otiïïaÂÂhÃne yeva otaritvà odhi- yaæ nisÅditvà khÃdanto pÃyÃsi, nesÃdo pa¤jarachiddena\<*<7>*>/ olo- kento tassa rÆpaggappattaæ\<*<8>*>/ attabhÃvaæ disvà "ayaæ haæso sakaÂappamÃïasarÅro\<*<9>*>/ suvaïïavaïïo tÅhi rattarÃjÅhi gÅvÃya parikkhitto, tisso rÃjiyo galena otaritvà udarantarena gatÃ, tisso pacchÃbhÃgena nibbijjhitvÃ\<*<10>*>/ gatÃ, rattakambalasutta- sikkÃya Âhapitaka¤canakkhandho viya atirocati, iminà etesaæ ra¤¤Ã bhavitabbaæ, imam eva gaïhissÃmÅti" cintesi. HaæsarÃ- jÃpi bahuæ gocaraæ caritvà jalakÅÊaæ kÅÊitvà haæsagaïapari- vuto CittakÆÂam eva agamÃsi, iminà niyÃmena chadivase\<*<11>*>/ g. gaïhi. Sattame\<*<12>*>/ divase Khemako kÃÊÃssavÃlamayaæ\<*<13>*>/ daÊhaæ mahÃ- rajjuæ vaÂÂetvà yaÂÂhiyà pÃsaæ katvà "sve haæsarÃjà imasmiæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks ¤ÃtakÃnaæ. 2 Bds -atha. 3 Cks omit taæ. 4 Bd sampadÃnacÃri. 5 Bd pa¤carena. 6 Bd parikkhitto. 7 Cks -re- 8 Bds rÆpasobhagga-. 9 Bds sakaÂanÃbhi-. 10 so Cks; Bd nippajji-. 11 Bd pa¤ca. 12 Bds chaÂhe. 13 Cks -vÃla daÊhaæ. >/ #<[page 359]># %< 2. MahÃhaæsajÃtaka. (534.) 359>% okÃse otarissatÅti" tatvÃto\<*<1>*>/ ¤atvà anto udake yaÂÂhipÃsaæ o¬¬i. Punadivase haæsarÃjà otaranto pÃdaæ pÃse pavesento yeva otari, ath' assa pÃso pÃdaæ ayapaÂÂakena bandhanto\<*<2>*>/ viya Ãbandhitvà gaïhi, so "chindissÃmi nan" ti vegaæ janetvà ka¬- ¬hitvà poÂhesi\<*<3>*>/, paÂhamavÃre\<*<4>*>/ suvaïïavaïïaæ cammaæ chijji\<*<5>*>/, dutiyavÃre kambalavaïïamaæsaæ\<*<6>*>/ chijji, tatiyavÃre nahÃruæ chijji, catutthavÃre pan' assa pÃdà chindeyyuæ\<*<7>*>/, ra¤¤o pana hÅnaÇgatÃ\<*<8>*>/ nÃma ananucchavikà ti na vÃyÃmaæ akÃsi, balave- danà pavattiæsu, so cintesi: "sac' Ãhaæ baddharavaæ ra- vissÃmi ¤Ãtakà me utrastÃ\<*<9>*>/ hutvà g. agahetvà chÃtajjhattà va palÃyantà samudde patissantÅti" so vedanaæ adhivÃsetvà pÃsavase\<*<10>*>/ vattetvà sÃliæ caranto\<*<11>*>/ viya hutvà tesaæ yÃvad- atthaæ caritvà haæsakÅÊaæ kÅÊanakÃle mahantena saddena baddharÃvaæ ravi, taæ sutvà haæsà purimanayen' eva pakka- miæsu. Su. pi heÂÂhavuttanayen' eva cintetvà vicinitvà tÅsu koÂÂhÃsesu M-aæ adisvà "addhà tass' eva taæ bhayaæ uppan- nan" ti nivattitvà "mà bhÃyi mahÃrÃja, ahaæ mama jÅvitaæ pariccajitvà tumhe mocessÃmÅti" vadanto otaritvà M-aæ assÃ- sento paækapiÂÂhe nisÅdi. M. "navutiyÃ\<*<12>*>/ haæsasahassesu maæ cha¬¬etvà palÃtesu\<*<13>*>/ ayaæ\<*<14>*>/ ekako va Ãgato, kin nu kho luddaputtassa ÃgatakÃle maæ cha¬¬etvà palÃyissati udÃhu no" ti vÅmaæsanavasena lohitamakkhito pÃsalaÂÂhiyaæ olambanto\<*<15>*>/ yeva tisso gÃthà abhÃsi: @*>/ hemavaïïa\<*<17>*>/ kÃmaæ Sumukha pakkama. || Ja_XXI:89 ||>@ @@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs Bd tatthato, Bs tattato. 2 Bds ka¬¬hanto. 3 Cs peÂhesi, Bd pÃdesi, Bs pÃÂesi. 4 Cks omit pa-. 5 Cs chiddi. 6 Bd -vaïïaæ-. 7 so Cks for chijjeyyuæ? Bds pÃdo chijjeyya. 8 Bs hinÃÇgaæ. 9 cittutrastÃ. 10 Cks pÃsaæ-. 11 Bds khÃd-. 12 Bd -ti. 13 Bds palÃyantesu. 14 Bd adds sumukho. 15 Bd -ento 16 Cks -Ã. 17 Bd --e. >/ #<[page 360]># %<360 XXI. AsÅtinipÃta.>% Ta. bhayamerità ti bhayena erità bhayaÂÂità bhayacÃlitÃ\<*<1>*>/, tatiyapade harÅti pi heman ti pi suvaïïass' eva nÃmaæ, so pi harittacatÃya hemavaïïo, tena taæ evaæ Ãlapi, Sumukhà 'ti sundaramukha, anapekkhamÃnà ti tava\<*<2>*>/ ¤Ãtayo\<*<3>*>/ anolokentÃ\<*<4>*>/ nirÃlayà hutvÃ, patevà 'ti uppatÃhi yeva, mà anÅghÃyà 'ti ito gantvà pattabbÃya niddukkhabhÃvÃya viriyaæ mà hÃpesi. Taæ sutvà Su. "ayaæ haæsarÃjà mama bhÃvaæ\<*<5>*>/ na jÃnÃti, anuppiyabhÃïimitto\<*<6>*>/ tÅ maæ sallakkheti, sassinehabhÃvam\<*<7>*>/ assa dassessÃmÅti\<*<8>*>/" catasso gÃthà abhÃsi: @*>/ dhataraÂÂha tavaæ\<*<10>*>/ jahe, jÅvitaæ maraïaæ và me tayà saddhiæ bhavissati. || Ja_XXI:92 ||>@ @*>/ dhataraÂÂha tavaæ\<*<10>*>/ jahe. na maæ anariyasaæyutte\<*<11>*>/ kamme yojetum arahasi. || Ja_XXI:93 ||>@ @@ @*>/ ¤Ãtimajjhe ito gato, taæ hitvà patataæ seÂÂha kin te vakkhÃm' ito gato. idha pÃïaæ cajissÃmi, na anariyaæ kattum ussahe ti. || Ja_XXI:95 ||>@ Ta. nÃhan ti ahaæ mahÃrÃja kÃyikacetasikena dukkhena puÂÂho pi taæ na jahÃmi, anariyasaæyutte ti mittadÆbhikehi ahirikehi kattabbatÃya anariya- bhÃvena saæyutte, kamme ti taæ jahitvà pakkamanakamme, sakumÃro ti\<*<13>*>/ ekadivase yeva paÂisandhiæ gahetvà ekadivase aï¬akosaæ padÃletvà ekato va¬¬hitakumÃro ti a., sakhà tyasmÅti ahaæ te dakkhiïakkhisamo\<*<14>*>/ piyasa- hÃyo, sacitte ti tava sake citte ahaæ Âhito\<*<15>*>/ tava vase vattÃmi tayi jÅvante jÅvÃmÅti\<*<16>*>/ a., saæcitte\<*<17>*>/ ti pi pÃÂho, tava citte ahaæ saïÂhito suÂÂhito ti a., ¤Ãto ti sabbahaæsÃnaæ antare sa¤¤Ãto. vikattissan\<*<18>*>/ ti kuhiæ haæsarÃjà ti pucchito ahaæ kin ti kathessÃmi, kinte vakkhÃmÅti tava pavattiæ pucchante haæsagaïe kiæ vakkhÃmi. Evaæ Su-ena catÆhi gÃthÃhi sÅhanÃde nadite tassa guïaæ pakÃsento M. Ã.: @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs Bd ca-. 2 Cks tena. 3 Bd ¤ÃtakÃyo. 4 Bd -o. 5 Bds mittabhÃvaæ. 6 Cks -e. Bd anukampiyabhÃvamitto. 7 Bd sineha-. 8 Bd adds cintento. 9 Cks ti. 10 Bds tuvaæ. 11 all three MSS. -yaæsaæ-. 12 so Cks for vikatthi-? Bd vikitti-. 13 Bd adds samÃnakumÃro. 14 Ck -nakkhi-, Bd -ïasmiæ-. 15 Bd hito. 16 Bd -mi na jÅvante na jÅvÃmÅti. 17 Cks sac-. 18 so all three MSS. >/ #<[page 361]># %< 2. MahÃhaæsajÃtaka. (534.) 361>% @*>/ jÃyati, adhigacchasi tvaæ mayhaæ evaæbhÆtassa jÅvitan ti. || Ja_XXI:97 ||>@ Ta. dhammo ti esa porÃnapaï¬itÃnaæ sabhÃvo, bhattÃraæ sa- khÃran\<*<2>*>/ ti sÃmika¤ ca sahÃya¤ ca samÃnaæ, bhayan ti cittutrÃso mayhaæ na jÃyati. CittakÆÂapabbate haæsagaïamajjhe Âhito viya homi, mayhan ti mama jÅvitaæ maæ labhÃpessasi. Evaæ tesaæ kathentÃnaæ\<*<3>*>/ luddaputto sarapariyante Âhito haæse tÅhi khaï¬ehi palÃyante disvà "kin nu kho" ti pÃ- saÂÂhÃnaæ olokento B-aæ pÃsalaÂÂhiyaæ olambantaæ disvà sa¤jÃtasomanasso kacchaæ\<*<4>*>/ bandhitvà muggaraæ gahetvà kappuÂÂhÃnaggi viya avattharamÃno païhiyà akkantakalale\<*<5>*>/ upari sÅsena gantvà purato patante vegena\<*<6>*>/ upasaækami. Tam atthaæ pakÃsento Satthà Ãha: @*>/ mantayantÃnaæ ariyÃnaæ ariyavattinaæ\<*<8>*>/ daï¬am ÃdÃya nesÃdo ÃpadÅ\<*<9>*>/ turito\<*<10>*>/ bhusaæ. || Ja_XXI:98 ||>@ @*>/, aÂÂhÃsi purato ra¤¤o haæso vissÃsayaæ vyathaæ. || Ja_XXI:99 ||>@ @@ Ta. ariyavattinan\<*<12>*>/ ti ariyÃcÃre vattamÃnÃnaæ, bhusan ti daÊhaæ bala- vaæ, aparibrÆhayÅti\<*<13>*>/ anantaragÃthÃyaæ Ãgataæ\<*<14>*>/ mà bhÃyÅti vacanaæ bhan- anto\<*<15>*>/ atibrÆhesi\<*<16>*>/ mahÃsaddaæ nicchÃresi, aÂÂhÃsÅti sace nesÃdo rÃjÃnaæ paharissati ahaæ pahÃraæ paÂicchissÃmÅti\<*<17>*>/ jÅvitaæ pariccajitvà purato aÂÂhÃsi, vissÃsayan ti vissÃsento, vyathan ti vyathitaæ bhÅtaæ\<*<18>*>/ rÃjÃnaæ, mà bhÃyÅti iminà vacanena vissÃsento, tÃdisà ti tumhÃdisà ¤ÃïaviriyasampannÃ, yogan ti viriyayogaæ\<*<19>*>/ yuttan ti anucchavikaæ, dhammÆpasaæhitan ti kÃraïanissitaæ, tena pariyÃpadÃnenà 'ti tena mayà payuttena\<*<20>*>/ yogena parisuddhena, pamokkhasÅti muccissasi. Evaæ Su. M-aæ assÃsetvà luddaputtassa santikaæ gantvà madhuraæ mÃnusiæ vÃcaæ nicchÃrento.. samma tvaæ konÃmo" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd teva. 2 Bds -raæman. 3 Cks omit evaæ--. 4 Bds add daÊhaæ. 5 Bds -laæ. 6 so Cks; Bd omits gantvà -- na. 7 Bd evaæ. 8 Bds -vu-. 9 Bds ÃpatÅ. 10 Cks -tu. 11 Cks -si. 12 Bd -vu-. 13 Cks -sÅti. 14 Cks Ãhata. 15 Bds vadanto. 16 Bd -isi. 17 Bds sampa-. 18 Bd bhi-, Cks hi-. 19 Cks -ga, Bds ¤Ãïaviriya-. 20 Bds vuttena. >/ #<[page 362]># %<362 XXI. AsÅtinipÃta.>% ti pucchitvà "suvaïïavaïïahaæsarÃja ahaæ Khemako nÃmÃ" 'ti vutte "samma Khema tayà o¬¬itavÃlapÃse yo và so và haæso baddho ti sa¤¤aæ mà kari, navutiyÃ\<*<1>*>/ haæsasahassÃnaæ pavaro dhataraÂÂhahaæsarÃjà te pÃse baddho ¤ÃïavÃ\<*<2>*>/ sÅlÃcÃrasampanno saægÃhakapakkhe\<*<3>*>/ Âhito, nÃyaæ mÃretuæ yutto, ahaæ tava iminÃ\<*<4>*>/ kattabbakiccaæ karissÃmi, ayam pi suvaïïavaïïo ahaæ pi\<*<5>*>/ etass' atthÃya attano jÅvitaæ pariccajÃmi\<*<6>*>/, sace tvaæ etassa pattÃni gaïhitukÃmo\<*<7>*>/ mama pattÃni gaïha, atho pi cammamaæsanahÃruaÂÂhÅnaæ a¤¤ataraæ gaïhitukÃmo mam' eva sarÅrato gaïha, atha naæ kÅÊÃhaæsaæ kÃtukÃmo si ma¤ ¤eva kara\<*<8>*>/ jÅvantam eva vikkiïitvÃ, sace\<*<9>*>/ dhanaæ uppÃdetu- kÃmo maæ\<*<10>*>/ vikkiïitvà uppÃdehi, mà etaæ ¤ÃïÃdiguïayuttaæ\<*<11>*>/ avadhi, sace hi vadhissasi nirayÃdÅhi na muccissasÅti" taæ nirayabhayena santajjetvà attano madhurakathaæ gaïhÃpetvà puna B-assa santikaæ gantvà taæ assÃsento aÂÂhÃsi. NesÃdo tassa kathaæ sutvà "ayaæ tiracchÃnagato samÃno manussehi pi kÃtuæ asakkarÆpaæ\<*<12>*>/ karoti, manussÃpi hi evaæ mitta- dhamme ÂhÃtuæ\<*<13>*>/ na sakkonti, aho esa ¤Ãïasampanno ma- dhurakatho dhammiko" ti sakalasarÅraæ pÅtisomanassapuïïaæ katvà pahaÂÂhalomo daï¬aæ cha¬¬etvà sirasi a¤jaliæ patiÂÂhÃ- petvà suriyaæ namassanto yiya Su-assa guïaæ kittento aÂÂhÃsi. Tam atthaæ pakÃsento Satthà Ãha: @*>/. || Ja_XXI:101 ||>@ @*>/ mÃnusiæ dijo ariyaæ bruvÃno\<*<16>*>/ vakkaÇgo cajanto mÃnusiæ giraæ. || Ja_XXI:102 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ti. 2 Bds omit vÃ. 3 Bd sambhavapekkhe, Bs saæbhÃvapakkhe. 4 Bds add sarÅrena. 5 Bds add thatheva ahaæ. 6 Bds -jissÃmi. 7 Bd adds sime. 8 Bd kiÊa. 9 Cks omit sace. 10 Bds add jÅvantaæ. 11 Bds add haæsarÃjÃnaæ. 12 Bds asakkuïeyyaæ evarÆpaæ. 13 Bd kÃtuæ. 14 Ck ranÃmayi, Cs raï-. 15 Cks -taæ. 16 Bd brÆhanto. >/ #<[page 363]># %< 2. MahÃhaæsajÃtaka. (534.) 363>% Ta. a¤jalissà 'ti a¤jalim assa, na me ti\<*<1>*>/ gÃthÃy' assa thutiæ karoti, ta. mÃnusin ti manussavÃcaæ, ariyan ti sundaraæ niddosaæ, cajanto ti vissajjento, i. v. h.: samma tvaæ dijo samÃno ajja mayÃ\<*<2>*>/ mÃnusiæ vÃcaæ bhÃ- santo niddosaæ bruvÃno\<*<3>*>/ mÃnusiæ giraæ cojanto paccakkhato diÂÂho, ito pubbe pana idaæ acchariyaæ mayà n' eva sutaæ na diÂÂhan ti, kinnu tÃyan ti yaæ etaæ\<*<4>*>/ tvaæ upÃsayi kin nu te ayaæ hoti. Evaæ duÂÂhacittena\<*<5>*>/ puÂÂho Su. "ayaæ muduko jÃto, idÃ- nim assa bhiyyosomattÃya mudubhÃvatthaæ mama guïaæ dassessÃmÅti" cintetvà Ã.: @*>/, sanÃpacc' assa kÃrayiæ, tam Ãpade pariccattuæ n' ussahe vihagÃdhipaæ\<*<7>*>/. || Ja_XXI:104 ||>@ @*>/ bhattà me mà eko vyasanaæ agÃ, tathà taæ samma nesÃda: bhattÃyaæ\<*<9>*>/, abhito\<*<10>*>/ rame ti. || Ja_XXI:105 ||>@ Ta. nussahe ti na samattho 'mi, mahÃgaïÃyÃ\<*<11>*>/ 'ti mahato haæsa- gaïassa\<*<12>*>/, mà eko ti\<*<13>*>/ mÃdise sevake vijjamÃne mà ekako\<*<14>*>/ vyasanaæ agÃ, tathà tan ti yathÃhaæ vadÃmi tath' eva taæ, sammà 'ti vayassa, bhattÃ- yaæ\<*<15>*>/ abhito rame ti bhattà ayaæ mama, aham assa ca abhito rame santike ramÃmi na ukkaïÂhÃmi. Taæ\<*<16>*>/ tassa dhammanissitaæ madhurakathaæ sutvà so- manassappatto pahaÂÂhalomo "sac' Ãhaæ etaæ sÅlÃdiguïa- yuttaæ haæsarÃjÃnaæ vadhissÃmi catÆhi apÃyehi na mu¤- cissÃmi, rÃjà maæ yad icchati taæ karotu, ahaæ etaæ Su- assa dÃyaæ katvà vissajjessÃmÅti" cintetvà g. Ã.: @*>/ vakkaÇga yo piï¬am apacÃyasi, cajÃmite taæ bhattÃraæ, gacchatu\<*<19>*>/ bho yathÃsukhan ti. || Ja_XXI:106 ||>@ Ta. ariyavattasÅti mittadhammarakkhanasaækhÃtena ÃcÃrÃriyÃnaæ vattena samannÃgato, piï¬amapacayasÅti bhattu santikà laddhaæ piï¬aæ\<*<19>*>/ pÆjesi, gacchatu\<*<18>*>/ bho ti dve pi janà assumukhe ¤Ãtisaæghe\<*<20>*>/ sahÃyamÃnÃ\<*<21>*>/ yathÃsukhaæ gacchatha. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds namassati. 2 Bd adds saddhiæ. 3 Bd brÆhanto. 4 Cks omit yaæ. 5 so Cks; Bd ekaæ tuÂhacittena so. 6 Cks dijom-. 7 Cks -pa, Bd vihaÇgÃdhipaæ. 8 Bd -yaæ 9 Bs -raæ, Cks bhattÃhaæ. 10 Ck atihito, Cs ahito. 11 Bd -yan. 12 Bds add sÃmi. 13 Cks ki. 14 Bd -to. 15 Cks bhattÃhaæ. 16 Bds nesÃdo taæ. 17 Bd -ttaæsi. 18 Bds -antu. 19 Bds add senÃpati. 20 Cks ¤Ãti. 21 so Ck bhÃyamÃnÃ, Bd sahÃsayamÃnÃ. >/ #<[page 364]># %<364 XXI. AsÅtinipÃta.>% Evaæ vatvà nesÃdo muducittena M-aæ upasaækamitvà yaÂÂhiæ nÃmetvà paækapiÂÂhe nisidÃpetvà pÃsayaÂÂhiæ\<*<1>*>/ mocetvà ukkhipitvà sarato nÅharitvà taruïadabbatiïapiÂÂhe nisÅdÃpetvà pÃde baddhapÃsaæ saïikaæ mocetvà M-tte balavasinehaæ paccupaÂÂhÃpetvà mettena\<*<2>*>/ cittena udakaæ ÃdÃya lohitaæ pu¤- jitvÃ\<*<3>*>/ punappuna parimajji, ath' assa mettÃnubhÃvena sirÃya siraæ\<*<4>*>/ maæsena maæsaæ cammena cammaæ ghaÂitaæ, pÃdo pÃkatiko ahosi, itarena bibbiseso B. sukhappatto hutvà pakati- bhÃvena nisÅdi. Su. attÃnaæ nissÃya ra¤¤o sukhitabhÃvaæ disvà sa¤jÃtasomanasso cintesi: "iminà amhÃkaæ mahÃupakÃro kato, amhehi etassa kataæ\<*<5>*>/ nÃma n' atthi, sace h' esa\<*<6>*>/ rÃja- mahÃmattÃnaæ\<*<7>*>/ atthÃya amhe gaïhi\<*<8>*>/ tesaæ santikaæ netvà bahudhanaæ labhissati, sace attano atthÃya gaïhi amhe vikkiïitvà dhanaæ labhissat' eva, pucchissÃmi tÃva nan" ti, atha naæ upakÃraæ kÃtukÃmatÃya pucchanto Ã.: @@ @@ Ta. sace ti samma nesÃda sace tayà attano payogena attano atthÃya haæsÃna¤\<*<9>*>/ c' eva sesapakkhina¤ ca pÃso o¬¬ito\<*<10>*>/, anissaro ti anissaro hutvà amhe mu¤canto yenÃsi Ãïatto\<*<11>*>/ tassa santakaæ gaïhanto theyyaæ kayirÃsi. Tam sutvà nesÃdo "nÃhaæ tumhe attano atthÃya gaïhiæ, {BÃ-ra¤¤Ã}\<*<12>*>/ pana saæyamena gaïhÃpito 'mhÅti" vatvà deviyà diÂÂhasupinato\<*<13>*>/ paÂÂhÃya yÃva ra¤¤Ã\<*<11>*>/ tesaæ ÃgatabhÃvaæ sutvà "samma Khemaka ekaæ và dve và haæse gaïhituæ vÃyama, mahantaæ te yasaæ dassÃmÅti" vatvà paribbayaæ datvà uyyojitabhÃvo tÃva sabbaæ pavattiæ Ãrocesi. Taæ sutvà Su. "iminà nesÃdena attano jÅvitaæ agaïetvà amhe \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds -iyÃ. 2 Bd metta. 3 Bd dhovitvÃ. 4 Cks siraæ sirÃ. 5 Bd upakÃraæ, Bs upakÃro. 6 Bd pesa. 7 Cs rÃjÃrÃja-, Ck rÃjarÃja-. 8 Cks -hinti. 9 Ck na. 10 Bds ohito. 11 Ck ananto, Cs Ãnanto. 12 Bd -Ã. 13 Ck -tÃ, Bd diÂÂhasisupinakÃlato. 14 Cks -o. >/ #<[page 365]># %< 2. MahÃhaæsajÃtaka. (534.) 365>% vissajjentena dukkaraæ kataæ, sace mayaæ ito va CittakÆÂaæ gamissÃma n' eva dhataraÂÂhara¤¤o pa¤¤ÃnubhÃvo na\<*<1>*>/ mayhaæ mittadhammo pÃkaÂo bhavissati na luddaputto mahantaæ yasaæ lacchati na rÃjà pa¤casu sÅlesu patiÂÂhahissati\<*<2>*>/ na deviyà mano- ratho matthakaæ pÃpuïissatÅti" cintetvà "samma, evaæ sante amhe vissajjetuæ na labhasi, ra¤¤o no\<*<3>*>/ dassehi, so amhe yathÃruciæ\<*<4>*>/ karissatÅti\<*<5>*>/".÷ Imam atthaæ pakÃsento: @*>/ rÃjà yathÃbhi¤¤aæ karissatÅti g. Ã. || Ja_XXI:109 ||>@ Ta. tassevà 'ti tass' eva santikaæ nehi, tatthà 'ti tasmiæ nivesane, yathÃbhi¤¤an ti yathÃdhippÃyaæ yathÃruciæ. Taæ sutvà nesÃdo "mà vo bhante\<*<7>*>/ rÃjadassanaæ rucci\<*<8>*>/, rÃjÃno nÃma sappaÂibhayÃ, keÊihaæse và vo kareyyuæ mareyyuæ vÃ" ti Ã. Atha naæ Su "samma ludda, mà amhÃkaæ cintayi, ahaæ tÃdisassas kakkhaÊassa dhammakathÃya maddavaæ janesiæ, ra¤¤o kin nu na janessÃmi, rÃjÃno hi paï¬ità subhÃsita¤¤Æ\<*<9>*>/, khippaæ no ra¤¤o santikaæ nehi, nayanto ca mà baddho\<*<10>*>/ nayi, pupphapa¤jare nisÅdÃpetvà nehi, pupphapa¤jara¤ ca ka- ronto dhataraÂÂhassa mahantaæ setapadumasa¤channaæ mama khuddakaæ rattapadumasa¤channaæ katvà dhataraÂÂhaæ\<*<11>*>/ pu- rato maæ pacchato nÅcataraæ katvà ÃdÃya khippam netvà ra¤¤o dassehÅti" Ã. So\<*<12>*>/ tassa vacanaæ sutvà "Samukho rÃjÃ- naæ disvà mama mahantaæ yasaæ dÃtukÃmo bhavissatÅti" sa¤ jÃtasomanasso mudÆhi latÃhi\<*<13>*>/ pa¤jare katvà padumehi chÃ- detvà vuttanayena te gahetvà agamÃsi. Tam atthaæ pakÃsento Satthà Ãha: @*>/ vutto\<*<15>*>/ nesÃdo\<*<15>*>/ hemavaïïe harittace ubhohatthehi saægayha pa¤jare ajjhavodahi. || Ja_XXI:110 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks omit na. 2 Cks patiÂÂhÃti. 3 Cks add na. 4 Cks rucim 5 Cks -sÅti. 6 Cks -mano. 7 Bd bhaddante 8 Bd -itta. 9 Bd -tadubbhasita¤¤Æ. 10 so Cks for -e; Bds banddhanena. 11 Cks add maæ 12 so Cs Bd; Ck to sà corr. to sà for sÃto? 13 Bd labhÃhi. 14 Bds -vaæ. 15 Cks -e. >/ #<[page 366]># %<366 XXI. AsÅtinipÃta.>% @*>/ pakkhÅ ubho bhassaravaïïine Sumukhaæ dhatarattha¤ ca luddo ÃdÃya pakkamÅti. || Ja_XXI:111 ||>@ Ta. ajjhavodahÅti odahi Âhapesi, bhassaravaïïine ti pabhÃsam- pannavaïïe. Evaæ luddassa te\<*<2>*>/ ÃdÃya pakkamanakÃle dhataraÂÂha- haæso pÃkarÃjahaæsadhÅtaraæ\<*<3>*>/ attano bhariyaæ saritvà Su-aæ Ãmantetvà kilesavasena vilapi. Tam atthaæ Ãvikaronto Satthà Ãha: @@ @*>/ ko¤cÅ\<*<5>*>/ samuddatÅre va\<*<6>*>/ kapaïà nÆna rucchatÅti\<*<7>*>/. || Ja_XXI:113 ||>@ Ta. bhÃyÃmÅti maraïaæ\<*<6>*>/ bhÃyÃmi, sÃmÃyà 'ti suvaïïavaïïÃya, lak- khaïÆruyà ti lakkhaïasampannaÆruyÃ, vadhama¤¤Ãyà 'ti vadhaæ jÃnitvà mÃrità ti sa¤¤Å\<*<9>*>/ hutvÃ, vadhissatÅti kim me piyasÃmike\<*<10>*>/ mate jÅvitenà 'ti marissati\<*<11>*>/ pÃkahaæsarÃjadhÅtÃ, Suhemà ti evaænÃmikÃ, hemasuttacÃ\<*<12>*>/ ti hemasadisasundaratacÃ\<*<13>*>/, rucchatÅti\<*<14>*>/ yathà loïisaækhÃtaæ\<*<15>*>/ samuddaæ {otaritvÃ} mate patimhi ko¤cisakuïikÃ\<*<16>*>/ kapaïà rodati evaæ nÆna sà rodissati. Taæ sutvà Su. "ayaæ haæso a¤¤e\<*<17>*>/ ovadituæ yutto mÃtu- gÃmaæ nissÃya kilesavasena vilapati, udakassa ÃdittakÃlo viya vatiyà uÂÂhÃya kedÃrakhÃdanakÃlo viya ca jÃto, yan nÆnÃhaæ attano balena mÃtugÃmassa dosaæ pakÃsetvà etaæ sa¤¤a- peyyan" 'ti cintetvà Ãha\<*<18>*>/: @*>/ lokassa appameyyo mahÃgaïÅ ekitthim anusoceyya, na idaæ pa¤¤avato-m-iva. || Ja_XXI:114 ||>@ @*>/ gandham Ãdeti\<*<21>*>/ ubhayaæ chekapÃpakaæ bÃlo Ãmakapakkaæ va lolo andho va Ãmisaæ. || Ja_XXI:115 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -re-. 2 Cks taæ. 3 Bd pÃkahaæsarÃjÃ-. 4 Cks suvomà hemasuttavÃ. 5 Ck koci, Cs kocÅ, Bd ko¤ci. 6 Cks ca. 7 Bds rucca-. 8 Ck -à corr. to -aæ, Bd -ato. 9 Cks -Ã. 10 Cks -iye. 11 Bds add pÃkahaæsà ti. 12 Cks -yuttavà 13 Cks -rakattacÃ. 14 Cks rucchiti, Bd rucca-. 15 Bd loïa-. 16 Cks ku¤ca-. 17 Bd -aæ. 18 Cks omit Ãha. 19 Bd mahÃsatto. 20 Cks ca. 21 Cks -hi. >/ #<[page 367]># %< 2. MahÃhaæsajÃtaka. (534.) 367>% @*>/ maæ, kiccÃkiccaæ na jÃnÃsi sampatto kÃlapariyÃyaæ\<*<2>*>/ || Ja_XXI:116 ||>@ @*>/ ma¤¤as' itthiyo, bahÆ sÃdhÃraïà h' età soï¬Ãnaæ va surÃgharaæ. || Ja_XXI:117 ||>@ @*>/ soko rogo c' upaddavo, (II 330|19) kharà ca bandhanà c' età maccupÃso\<*<5>*>/ guhÃsayo\<*<5>*>/, tÃsu\<*<6>*>/ yo vissase poso so naresu narÃdhamo ti. || Ja_XXI:118 ||>@ Ta. mahanto ti mahanto\<*<7>*>/ samÃno, lokassà 'ti haæsalokassa, appa- meyyo ti guïehi metuæ\<*<8>*>/ asakkuneyyo, mahÃgaïÅti mahantena gaïena samannÃgato gaïasatthÃ, ekitthin ti yaæ evarÆpo bhavaæ ekaæ itthiæ anuso- ceyya idaæ anusocanaæ na pa¤¤Ãvato-m-iva, tenÃhaæ ajja taæ bÃlo ti ma¤¤ÃmÅti adhippÃyen' evam Ã., ÃdetÅti gaïhÃti, chekapÃpakan ti sundarÃ- sundaraæ Ãmakapakkan ti Ãmaka¤ ca pakka¤ ca, lolo ti rasalolo, i. v÷: mahÃrÃja yathà nÃma vÃto padumasarÃdÅni paharitvà sugandham pi saækÃraÂÂhÃ- nÃdÅni paharitvà duggandham pÅti ubhayaæ chekapÃpakaæ gandhaæ Ãdiyati yathà ca bÃlo kumÃrako ambajambÆnaæ heÂÂhà nisinno hatthaæ pasÃretvà patita- patitaæ Ãmam pi pakkam pi phalaæ gahetvà khÃdati yathà ca rasalolo andho bhatte upanÅte yaæ ki¤cÅ samakkhikam pi nimmakkhikam pi Ãmisaæ Ãdiyati evaæ itthiyo nÃma kilesavasena a¬¬ham pi duggatam pi kulÅnam pi akulÅnam pi abhirÆpam pi virÆpam pi gaïhanti bhajanti\<*<9>*>/, tÃdisÃnaæ pÃpadhammÃnaæ itthÅnaæ kÃraïÃ\<*<10>*>/ vippalapasi mahÃrÃjà 'ti, atthesÆ 'ti kÃraïÃkÃraïesu, mando ti andhabÃlo, paÂibhÃsi\<*<11>*>/ man ti mama upaÂÂhÃsi, kÃlapariyÃ- yan\<*<12>*>/ ti evarÆpaæ maraïakÃlaæ patto imasmiæ kÃle idaæ kattabbaæ idaæ na kattabbaæ idaæ vattabbaæ idaæ na vattabban ti na jÃnÃsi devà 'ti, a¬- ¬hummatto ti a¬¬hamattako\<*<13>*>/ ma¤¤e hutvÃ, udÅresÅti yathà suraæ pivi- tvÃnà 'ti matto puriso yaæ và taæ và lapati evaæ lapasÅti a., seyyÃ\<*<14>*>/ ti varÃ\<*<14>*>/ uttamÃ\<*<14>*>/, mÃyà cesà ti ÃdÅsu deva itthiyo nÃm' età va¤canaÂÂhena mÃyà agayhÆpagaÂÂhena marÅci sokÃdÅnaæ paccayattà soko, rogo cupaddavo ti rogÃdi\<*<15>*>/ anekappakÃro upaddavo, kodhÃdÅhi thaddhabhÃvena kharÃ, tà hi\<*<16>*>/ nissÃya andubandhanÃdÅhi bandhanato\<*<17>*>/ bandhanà cetÃ, itthiyo\<*<18>*>/ nÃma sarÅraguhÃyaæ puna vasanakamaccu\<*<19>*>/ nÃma età devà ti\<*<20>*>/ kÃmahetu kÃmani- dÃnaæ kÃmÃdhikaraïaæ eva rÃjÃno coraæ gahetvà ti suttena p' esa attho dÅpetabbo (--?). \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ti. 2 so all three MSS. for -paryayaæ. 3 Bd -o. 4 Bd Cs va. 5 Bds -Ã. 6 Bd tyÃsu. 7 Cks mahantattÃ. 8 Bds pame. 9 Cks add kÃsÃnaæ vÃ. 10 Cks kiækÃrÃïÃ. 11 Bds -ti. 12 Cks -kiriyÃyan. 13 Bd a¬huma-. 14 Bd -o. 15 Bd omits cupaddavo--. 16 so Bd; Cs tÃ, Ck ti 17 Bds bajhanato. 18 Ck -i, Cs -Å. 19 Cks casanakaæ. 20 Cks etadevÃti. >/ #<[page 368]># %<368 XXI. AsÅtinipÃta.>% Tato dhataraÂÂho mÃtugÃme paÂibaddhacittatÃya "tvaæ mÃtugamassa guïaæ na jÃnÃsi, paï¬ità etaæ\<*<1>*>/ jÃnanti, na etÃ\<*<2>*>/ garahitabhÃ" ti dÅpento Ã.: @*>/ ko taæ ninditum arahati, mahÃbhÆt' itthiyo nÃma lokasmiæ upapajjisuæ. || Ja_XXI:119 ||>@ @*>/ poso pÃïaæ Ãsajja pÃïibhi. || Ja_XXI:120 ||>@ @@ @*>/ bhÅru titikkhati, paï¬ità ca mahantà no\<*<6>*>/ atthe yu¤janti duyyuje. || Ja_XXI:122 ||>@ @*>/. || Ja_XXI:123 ||>@ @*>/ ra¤¤o sÆdà mahÃnase, tathà hi vaïïo paÂÂÃnaæ phalaæ veÊuæ va taæ vadhi. || Ja_XXI:124 ||>@ @*>/ na icchi\<*<10>*>/ u¬¬etuæ\<*<11>*>/, sayaæ bandhaæ\<*<12>*>/ upÃgami, so p' ajja\<*<12>*>/ saæsayaæ patto atthaæ gaïhÃhi mà mukhan ti. || Ja_XXI:125 ||>@ Ta yan ti yaæ mÃtugÃmasaækhÃtaæ vatthuæ pa¤¤Ãvuddhehi\<*<14>*>/ ¤Ãtaæ tesam eva pÃkaÂaæ na bÃlÃnaæ, mahÃbhÆtà ti mahÃguïà mahÃnisaæsÃ, upa- pajjiæsÆ 'ti paÂhamakappikakÃle itthiliÇgassa paÂhamaæ pÃtubhÆtattà paÂha- maæ nibbattà ti a., tyÃsÆ 'ti Su-a tÃsu itthÅsu kÃyavacÅkhi¬¬Ã ca païihità ohità Âhapità kÃmaguïarati ca patiÂÂhitÃ, bÅjÃnÅti BuddhapaccekabuddhÃriya- sÃvakacakkavattiÃdibÅjÃni tÃsu rÆhanti, yadidan ti ye ete sabbe pi sattà pajÃ- yare ti sabbe tÃsaæ yeva kucchimhi saævaddhà ti dÅpeti, nibbide\<*<15>*>/ ti nib- bindeyya, pÃïamÃsajja pÃïibhÅti attano pÃïehi pi tÃsaæ pÃïaæ ÃsÃdetvà attano jÅvitaæ cajanto pi tà labhitvà ko nibbindeyyà 'ti a., na¤¤o\<*<16>*>/ ti na a¤¤o, Su-a mayà CittakÆÂatale haæsagaïamajjhe nisinena\<*<17>*>/ taæ adisvà kahaæ Su. ti vutte esa mÃtugÃmaæ gahetvà Ka¤canaguhÃyaæ uttamaratiæ\<*<18>*>/ anubhotÅti vadanti, evaæ tvam eva thÅnaæ atthesu yu¤jasi yuttapayutto ahosi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd eva. 2 Cks netaæ, Bd na hi tÃ, Bs na hetÃ. 3 Ck saæ vaddhehuæ tva paæ¤Ãtaæ, Cs saæ vaddhehupaæ¤Ãtaæ, Bd yaæ bu-. 4 Bd nibbije. 5 Bd sayaæ. 6 Bd camahatÃno, Cks mabhattÃno. 7 Bd attha-. 8 Cks -katti-. 9 Cks si. 10 Bds icchasi. 11 Cks o¬¬-. 12 Cks baddhaæ. 13 Cks sajja. 14 Cs -vudhehi. 15 Bd -je. 16 Cks nÃ-. 17 Cks -nne. 18 all three MSS. -ti. >/ #<[page 369]># %< 2. MahÃhaæsajÃtaka. (534.) 369>% na a¤¤o ti a, tassa tyajjà 'ti tassa te ajja maraïabhaye jÃte iminà bhÅtena maraïabhayena\<*<1>*>/ ma¤¤e ayaæ mÃtugÃmassa dosadassane nipuïà mati jÃyate ti adhippÃyen' evam Ãha, sabbo hÅti yo koci, saæsayappatto ti jÅvitasaæ- sayappatto, bhÅrÆ 'ti bhÅru hutvÃpi bhayaæ adhivÃseti\<*<2>*>/, mahantà no ti ye pana paï¬ità ca honti mahante\<*<3>*>/ ca ÂhÃne\<*<4>*>/ Âhità mahantà no\<*<5>*>/ te duyyu¤je atthe yu¤janti ghaÂanti\<*<6>*>/ vÃyamanti, tasmà mà bhÃyi dhiro hohÅti taæ ussÃhento evam Ã, Ãpadan ti sÃmino Ãgataæ\<*<7>*>/ Ãpadaæ esa sÆro paÂibÃhati etadatthÃya sÆramantinaæ icchanti, attapariyÃyan ti attaparittÃïam pi ca kÃtuæ sakko- sÅti\<*<8>*>/ pi adhippÃyo, vikantiæsÆ 'ti\<*<9>*>/ chindiæsu i. v. h.: {Sumukha} tvaæ mayà attano anantare ÂhÃne Âhapito tasmà ajja yathà ra¤¤o sÆdà amhe maæsatthÃya na kantanti\<*<10>*>/ tathà karohÅti, tÃdiso hi amhÃkaæ pattavaïïo taæ avadhÅti sv-Ãyaæ vaïïo yathà nÃma veÊuæ nissÃya jÃtaæ phalaæ veÊum eva vadhati tathà mÃ\<*<11>*>/ taæ vadhi ta¤ ca mama¤ ca mà vadhÅti adhippÃyen' evam Ã., mutto pÅti\<*<12>*>/ yathÃsukhaæ CittakÆÂapabbataæ gacchà 'ti evaæ luddaputtena mayà saddhiæ mutto vissajjito samÃno pi u¬¬ituæ\<*<13>*>/ na icchi, sayan ti rÃjÃ- naæ daÂÂhukÃmo hutvà sayam eva bandhaæ\<*<14>*>/ upagato ti evam idaæ amhÃkaæ bhayaæ taæ\<*<15>*>/ nissÃya Ãgataæ, so pajjÃ\<*<16>*>/ 'ti so pi\<*<17>*>/ ajja jÅvitasaæsayaæ patto, atthaæ gaïhÃhi mà mukhan ti idÃni amhÃkaæ muccanakÃraïaæ\<*<18>*>/ gaïha yathà muccÃma\<*<18>*>/ tathà vÃyÃma, vÃto va\<*<19>*>/ gandhamÃdetÅti\<*<20>*>/ ÃdÅni vadanto itthigarahatthÃya\<*<21>*>/ mà mukhaæ pasÃrayi. Evaæ M. mÃtugÃmaæ vaïïetvà Su-aæ appaÂibhÃnaæ katvà tassa anattamanabhÃvaæ viditvà idÃni naæ paggaï- hanto g. Ã.: @*>/ yogaæ payu¤jassu yuttaæ dhammÆpasaæhitaæ, tava pariyÃpadÃnena mama pÃïesanaæ carÃ\<*<23>*>/ 'ti. || Ja_XXI:126 ||>@ Ta. So ti samma Su-a so tvaæ, taæ yogan ti yaæ pubbe ahaæ yogaæ payu¤jissaæ yuttaæ dhammÆpasaæhitan ti avacÃsi taæ idÃni payu¤jassu, tava-nenà 'ti tava tena payogena parisuddhena, pariyodÃtenÃ\<*<24>*>/ 'ti pi pÃÂho parittÃnenà 'ti a., tayà katattà tava santakena\<*<25>*>/ parittÃnena mama jÅvitapari- yasanaæ\<*<26>*>/ carà 'ti adhippÃyo. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds add bhÅto. 2 Bd -si. 3 Cks -tÃ. 4 Cks add ca. 5 Bd adds atthe yu¤janti duyÆje ti. 6 Bd -enti. 7 Cks -ta. 8 Bd -tÅti. 9 Cks vikatt-. 10 Cks katt-, Bds vikantiæsu. 11 Bd omits mÃ. 12 Cks sÅti. 13 Cks o¬-. 14 Bd dhaæ, Ck baddhaæ, Cs vaddhaæ corr. to baddhaæ or baædhaæ. 15 Bd kaæ. 16 Cks sajja. 17 Cks si. 18 Bd mu¤c-. 19 Cks ca. 20 Ck -dediti, Bd -dehiti. 21 Bd -garahanat- 22 Cks taæ. 23 Cks caran. 24 Ck -dhÃtenÃ. 25 Bd santi-. 26 Bd -yosÃnaæ >/ #<[page 370]># %<370 XXI. AsÅtinipÃta.>% Atha\<*<1>*>/ Su. \<*<2>*>/ "ativiya maraïabhayabhÅto, mama balaæ na jÃnÃti, rÃjÃnaæ disvà thokaæ kathaæ labhitvà jÃnissÃmi, assÃ- sessÃmi tÃva nan" ti cintetvà g. Ã.: @*>/ patataæ seÂÂha, na hi bhÃyanti tÃdisÃ, ahaæ yogaæ payu¤jissaæ yuttaæ dhammÆpasaæhitaæ, mama pariyÃpapadÃnena khippaæ pÃsÃ\<*<4>*>/ pamokkhasÅti. || Ja_XXI:127 ||>@ Ta. pÃsà ti dukkhapÃsato. Iti tesaæ sakuïabhÃsÃya kathentÃnaæ luddaputto na ki¤ci a¤¤Ãsi, kevalaæ pana te kÃcenÃdÃya BÃ-iæ pÃvisi accha- riyabbhutajÃtena pa¤jalinà mahÃjanena anugammamÃno\<*<5>*>/, so rÃjadvÃraæ patvà attano ÃgatabhÃvaæ ra¤¤o ÃrocÃpesi. Tam atthaæ pakÃsento Satthà Ãha: @@ Ta. paÂi--man ti Khemako Ãgato ti evaæ ra¤¤o maæ vadetha\<*<6>*>/, dha- taraÂÂhÃyan ti ayaæ dh-o Ãgato ti ca paÂivedetha. DovÃriko gantvà paÂivedesi, rÃjà sa¤jÃtasomanasso "khip- paæ ÃgacchatÆ" 'ti vatvà amaccagaïaparivuto samussitase- tacchatte rÃjapallaæke nisinno Khemakaæ haæsakÃcakaæ ÃdÃya mahÃtalaæ abhirÆÊhaæ disvà suvaïïavaïïe haæse olo- ketvà "sampuïïo me manoratho" ti tassa\<*<7>*>/ kattabbakiccaæ amacce ÃïÃpesi. Tam atthaæ pakÃsento Satthà Ãha: @*>/ khalu sa¤¤amÃno\<*<9>*>/ rÃjà amacce ajjhabhÃsatha: || Ja_XXI:129 ||>@ @*>/ yÃvanto eva\<*<11>*>/ icchatÅti\<*<12>*>/. || Ja_XXI:130 ||>@ Ta. pu¤¤asaækÃse ti attano pu¤¤asadise, lakkha¤¤asammate\<*<8>*>/ ti seÂÂhasammate abhi¤¤Ãte, khalÆ 'ti nipÃto, tassa te khalu disvà ti purimapadena sambandho, dethà 'ti Ãdi rÃjà pasannÃkÃraæ karonto Ã., ta. kÃmaækaro \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks add naæ. 2 Bd adds ayaæ. 3 Cks -a. 4 Cks -se. 5 Ck -gammÃno, Bd -gacchamÃno. 6 Bds nivedetha. 7 Bd adds detha luddassà ti tassa. 8 Bds lakkhaïa-. 9 Cks saæ¤amano, Bd saæyamano. 10 read: kÃmaæ karohi yam assa? 11 Cks esa. 12 Cks -sÅti. >/ #<[page 371]># %< 2. MahÃhaæsajÃtaka. (534.) 371>% hira¤¤assà 'ti hira¤¤aæ\<*<1>*>/ assa kÃmakiriyÃ\<*<2>*>/ atthu, yÃvanto ti yattakaæ eva icchati tattakaæ hira¤¤am assa dethà 'ti a. Evaæ pasannÃkÃraæ kÃretvà pÅtisomanassasamussÃhito\<*<3>*>/ "gacchatha, naæ alaækaritvà ÃnethÃ" 'ti Ã. Atha naæ amaccà rÃjanivesanà otÃretvà kappitakesamassuæ nahÃtÃnu- littaæ sabbÃlaækÃrapatimaï¬itaæ katvà ra¤¤o dassesuæ. Ath' assa rÃjà saævacchare satasahassuÂÂhÃnake dvÃdasagÃme Ãja¤¤ayuttaæ\<*<4>*>/ rathaæ alaækatamahÃgeha¤ cà 'ti mahantaæ yasaæ dÃpesi. So mahantaæ yasaæ labhitvà attano kammaæ\<*<5>*>/ pakÃsetuæ "na te\<*<6>*>/ deva mayà yo và so và haæso ÃnÅto, ayaæ pana navutihaæsasatasahassÃnaæ rÃjà dhataraÂÂho nÃma, ayaæ pana senÃpati Su. nÃmÃ" 'ti Ã. Atha naæ rÃjà "kathaæ te samma ete gahitÃ" ti pucchi. Tam atthaæ pakÃsento Satthà Ãha: @*>/ KÃsirÃjà tadÃbravÅ\<*<8>*>/: yad'Ãyaæ\<*<9>*>/ samma Khemaka puïïà haæsehi tiÂÂhati || Ja_XXI:131 ||>@ @*>/ kathaæ gahÅti. || Ja_XXI:132 ||>@ Ta. pasannattan ti pasannabhÃvaæ somanassappattaæ, yadÃyan\<*<11>*>/ ti vayassa\<*<12>*>/ Khemaka yadi ayaæ amhÃkaæ pokkharaïÅ navutihaæsasahassehi puïïà tiÂÂhati, kathaæ ruciæ majjhagatan ti evaæ sante tvaæ tesaæ rucÅnaæ piyadassanÃnaæ baæsÃnaæ majjhagataæ etaæ\<*<13>*>/ ¤Ãtisaæghena okiïïaæ, ni- majjhiman ti n' eva majjhimaæ n' eva\<*<14>*>/ kaniÂÂhaæ uttamaæ haæsarÃjÃnaæ kathaæ pÃsahattho upÃgami kathaæ gaïhÅti. So tassa kathento Ãha: @*>/, padam etassa anvesaæ appamatto bhavassito\<*<16>*>/. || Ja_XXI:133 ||>@ @*>/, tatthÃhaæ odahiæ pÃsaæ, ev' etaæ dijam aggahin ti. || Ja_XXI:134 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -o. 2 so Bd; Cks kÃmaæ. 3 Bd piti-, Cks pisom-. 4 Bd -a. 5 Cks kÃmaæ. 6 Bd kho. 7 Cks -antaæ. 8 Bd tadabravi. 9 Bd yadyÃyaæ. 10 so all three MSS. for nimm-? 11 Cks yantvÃyan, Bs yadvÃyan? Bd yadyÃyan. 12 Cks cayassa, Bds samma. 13 Bds evaæ. 14 Cks omit neva. 15 Bds upÃga-. 16 Bds ghaÂa-. 17 Bd ÃdÃïesaraæ. >/ #<[page 372]># %<372 XXI. AsÅtinipÃta.>% Ta. ÃdÃnÃnÅti ÃdÃnÃni gocaragahaïaÂÂhÃnÃnÅti a., ayam eva và pÃÂho, upÃsato\<*<1>*>/ ti upagacchantassa, padan ti gocarabhÆmiyaæ akkantapadaæ, bha- vassito\<*<2>*>/ ti cÃÂipa¤jaranissito\<*<3>*>/, athassà 'ti atha chaÂÂhe divase\<*<4>*>/ Ãdanesanaæ\<*<5>*>/ carantassa padam addakkhiæ, evetan ti evaæ etaæ, dijaæ aggahin ti sab- baæ gahitopÃyaæ Ãcikkhi. Taæ sutvà rÃjà "ayaæ dvÃre Âhatvà paÂivedento pi dhata- raÂÂhass' evÃgamanaæ paÂivedesi, idÃni pi `etaæ ekam eva gaïhin' ti vadati, kinnu kho ettha kÃraïan" ti cintetvà g. Ã.: @*>/ sakuïÃ, atha eko ti bhÃsasi, cittan nu te vipariyatthaæ\<*<7>*>/ Ãdu kin nu jigiæsasÅti\<*<8>*>/. || Ja_XXI:135 ||>@ Ta. vipariyatthan\<*<9>*>/ ti vipallatthaæ, Ãdu kinnu jigiæsasÅti\<*<10>*>/ udÃhu kin nu cintesi, kiæ itaraæ gahetvà a¤¤assa dÃtukÃmo hutvà cintesÅti pucchati. Tato luddo "na me deva cittaæ vipallatthaæ nÃpi ahaæ itaraæ a¤¤assa dÃtukÃmo, api\<*<11>*>/ kho pana mayà ohite pÃse eko baddho" ti Ãvikaronto Ãha: @*>/ tapaneyyanibhÃ\<*<13>*>/ subhà uraæ saæhacca\<*<14>*>/ tiÂÂhanti so me bandhaæ\<*<15>*>/ upÃgami. || Ja_XXI:136 ||>@ @*>/ aÂÂhÃsi cajanto\<*<17>*>/ mÃnusiæ giran ti. || Ja_XXI:137 ||>@ Ta. lohitakà ti rattavaïïÃ, tÃlà ti rÃjiyo,uraæsaæhaccÃ\<*<18>*>/ 'ti uraæ Ãhacca, i. v. h.: mahÃrÃja yass' età rattasuvaïïasappaÂibhÃgà tisso lohitakà rÃjiyo gÅvaæ parikkhipitvà uraæ Ãhacca tiÂÂhanti so eko va mama\<*<19>*>/ pÃse ban- dhaæ upagato\<*<20>*>/ ti, bhassaro ti parisuddho pabhÃsampanno, Ãturan ti gilÃ- naæ dukkhitaæ aÂÂhÃsÅti "DhataraÂÂhassa {baddhabhÃvaæ} ¤atvà nivattitvà etaæ sa- massÃsetvà mamÃgamanakÃle paccuggamanaæ katvà ÃkÃse yeva mayà saddhiæ madhurapaÂisanthÃraæ katvà manussabhÃsÃya dhataraÂÂhassa guïe kathento aÂÂhÃsi, mama hadayaæ mudu- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks upÃhatoso, Bd upÃgato. 2 Bds bhavi-, Bds ghaÂa-. 3 Ck cÃdvi-, Bd cÃti-. 4 Bd adds etassa. 5 Bd ÃdÃnesaraæ, Cks -nesaæ. 6 Cks me. 7 Bd -yattaæ, Ck -yathaæ, Cs -yataæ. 8 Ck jihissiti, Cs chigiæsa-, Bd jigisa-. 9 Cks -yatan, Bd -yattan. 10 Ck jihiæ-, Cs chig-, Bd jigis-. 11 Bd api ca. 12 Cks kÃlaæ. 13 Bds -nÅyÃ. 14 Ck urasammÃ, Cs urasaævÃcca, Bd uraæsaæha¤ca, Bs urasaæha¤ca. 15 Cks baddhaæ. 16 Ck brumÃno, Bd brahmano. 17 Bds vadanto. 18 Ck urasaæbha¬Ã, Cs urasaæ-. 19 Cks maæ. 20 Bd upÃ-. >/ #<[page 373]># %< 2. MahÃhaæsajÃtaka. (534.) 373>% kaæ katvà puna etass' eva purato aÂÂhÃsi, athÃhaæ deva Su-assa subhÃsitaæ sutvà pasannacitto dhataraÂÂhaæ vis- sajjesiæ, iti dhataraÂÂhassa pÃsato mokkho, ime haæse ÃdÃya mama idhÃgamana¤ ca Sumukhen' eva katan" ti evaæ so Su-assa guïaæ kathesi. Taæ sutvà rÃjà Su-assa dhamma- kathaæ sotukÃmo ahosi, luddaputtassa sakkÃraæ karantass' eva suriyo atthagamito, dÅpà pajjalitÃ, bahÆ khattiyÃdayo sannipatitÃ, Khemà devÅ pi vividhanÃÂakaparivÃrÃ\<*<1>*>/ ra¤¤o dakkhiïapasse nisÅdi, tasmiæ khaïe rÃjà Su-am kathÃpetu- kÃmo g. Ã.: @*>/ me parisaæ patto bhayà bhÅto no bhÃsasÅti. || Ja_XXI:138 ||>@ Ta. saæhaccà 'ti madhurakatho kira tvaæ atha kasmà idÃni mukhaæ pidhÃya tiÂÂhasi, ÃdÆ ti kacci\<*<3>*>/, bhayà bihÅto ti parisasÃrajjabhayena bhÅto hutvà Taæ sutvà Sumukho abhÅtabhÃvaæ dassento Ã.: @@ Ta. tÃdise ti api ca kho pana tathÃrÆpe atthe uppanne vÃkyaæ bhÃ- sissÃmÅti vacanokÃsaæ olokento nisinno 'mhÅti a. Taæ sutvà rÃjà kathaæ va¬¬hetukÃmatÃya paribhÃsaæ karonto Ã.: @*>/ pattike nÃssa cammaæ và kÅÂaæ và vammine ca dhanuggahe || Ja_XXI:140 ||>@ @*>/ và sumÃpitaæ otiïïaæ\<*<6>*>/ parikhaæ duggaæ daÊham aÂÂÃlakkoÂÂhakaæ yattha paviÂÂho Sumukha bhÃyitabbaæ\<*<7>*>/ na bhÃyasÅti\<*<8>*>/. || Ja_XXI:141 ||>@ Ta. abhisaran ti rakkhanatthÃya\<*<9>*>/ parivÃretvà Âhitaæ Ãvudhahatthaæ parisan te na passÃmi, nÃssà 'ti ettha assà 'ti nipÃtamattaæ, camman ti sara- parittÃnacammaæ\<*<10>*>/, kÅÂan ti kÅÂakaæ cÃÂipÃlaæ vuccati, cÃÂikapÃlahatthÃpi te santike\<*<11>*>/ n' atthÅti dÅpeti, vammine ti vammasannaddhe, na hira¤¤an ti. yaæ nissÃya na bhÃyasi\<*<12>*>/ taæ hira¤¤am pi te na passÃmi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks devÅ tividhà nÃÂaka-. 2 Cks adÃ. 3 Bd adu ti ki¤ci. 4 Bd nÃ. 5 Cks Cks nabharaæ. 6 so Cks; Bd okiïïaæ. 7 Cks bhÃsi-. 8 Cks bhÃsa-. 9 Ck -ïa-. 10 Cs -ïa- 11 Cks santi. 12 Cks bhÃseyyÃsÅti. >/ #<[page 374]># %<374 XXI. AsÅtinipÃta.>% Evaæ ra¤¤Ã "kiæ te abhÃyanakÃraïan" ti vutte taæ kathento Ã.: @@ @*>/, bhÃsem' atthavatiæ vÃcaæ sacce\<*<2>*>/ c' assa patiÂÂhito. || Ja_XXI:143 ||>@ @@ Ta. abhisarenà 'ti ÃrakkhaparivÃrena, attho ti etena mama kiccaæ n' atthi, kasmà yasmà aparena\<*<3>*>/ tumhÃdisÃnaæ amaggena maggaæ\<*<4>*>/ mÃpetvà yÃma ÃkÃsacÃrino mayan\<*<5>*>/ ti, paï¬ità tyamhà ti tayà sut' amhÃ, ten' eva kÃraïena amhÃkaæ santikà dhammasotukÃmo kira no gÃhÃpesi, saccecassà 'ti sace\<*<6>*>/ pana tvaæ sacce patiÂÂhito assa atthavatiæ kÃraïanissitaæ vÃcaæ bhÃseyyÃma, asaccassà 'ti vacÅsaccarahitassa tava subhÃsitaæ muï¬assa dantasucÅ\<*<7>*>/ viya kiæ karissati. Taæ sutvà rÃjà "kasmà maæ musÃvÃdÅ anariyo ti vadasi, kiæ mayà katan" ti Ãha. Atha naæ Sumukho tena hi suïÃ- hÅti vatvà Ã.: @*>/ brÃhmaïÃnaæ vÃcanÃ\<*<8>*>/ imaæ Khemiæ\<*<9>*>/ akÃrayi, abhaya¤ ca tayà ghuÂÂhaæ imÃyo dasadhà disÃ. || Ja_XXI:145 ||>@ @*>/ tattha ahiæsà c' ettha pakkhinaæ. || Ja_XXI:146 ||>@ @*>/ tav' antike, te te baddh' asmÃ\<*<12>*>/ pÃsena, etaæ\<*<13>*>/ te bhÃsitaæ musÃ. || Ja_XXI:147 ||>@ @@ Ta. tan ti tvaæ, Khemin\<*<14>*>/ ti evaænÃmikaæ pokkharaïiæ, ghuÂÂhan ti catÆsu kaïïesu Âhatvà ghosÃpitaæ, dasadhà ti imà tà dasadhà Âhità ti\<*<15>*>/ disÃsu tayà abhayaæ ghuÂÂhaæ, ogayhà 'ti ogahitvà ÃgatÃnaæ santikÃ, pahÆ- ta¤cÃdanan\<*<16>*>/ ti pahÆta¤ ca padumuppalasÃliÃdikaæ adanaæ\<*<17>*>/, idaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck atta-, Bd catta-. 2 Cks sabbe. 3 Bds apathena. 4 Bds pathaæ. 5 Cks vayan. 6 Ck save, Cs sacce. 7 so all three MSS. 8 Cks -naæ. 9 Bd -aæ. 10 Ck modanaæ, Bd khÃ-. 11 Bd -tamhÃ. 12 Bd bandhanasmÃ. 13 Bd ekan. 14 Bds -an. 15 so Cks; Bds dasadhà disà taæ taæ. 16 Cks -cÃdan-, Bds -khÃdanan. 17 Bds khÃdanaæ. >/ #<[page 375]># %< 2. MahÃhaæsajÃtaka. (534.) 375>% sutvÃnà ti tesaæ tava pokkharaïiæ ogahitvà ÃgatÃnaæ santikà idaæ abhayaæ sutvà tava santike tava samÅpe tayà kÃritapokkharaniæ Ãgat' amhà ti a., te te ti te mayaæ tava pÃsena baddhÃ, purakkhatvà ti purato katvÃ, icchÃ- lobhan ti icchÃsaækhÃtaæ pÃpakaæ lobham, ubho sandhin ti ubhayam devaloke ca manussaloke ca paÂisandhiæ, imam eva pÃpadhamme\<*<1>*>/ purato katvà caranto puggalo sugatipaÂisandhim atikkamitvÃ, asÃtan ti nirayam upapajjatÅti. Evaæ parisamajjhe yeva rÃjÃnaæ lajjÃpesi. Atha naæ rÃjà "nÃhaæ Sumukha tumhe mÃretvà maæsakhÃditukÃmo\<*<2>*>/ gaïhÃpesiæ, paï¬itabhÃvaæ pana vo sutvà subhÃsitaæ sotukÃmo gaïhÃpesin ti" pakÃsento Ã.: @*>/ Sumukha, na pi lobhà vam aggahiæ, sutà ca paï¬ità ty-attha nipuïà atthacintakÃ\<*<4>*>/. || Ja_XXI:149 ||>@ @*>/ idhÃgatÃ, tathà taæ samma nesÃdo vutto Sumukha-m-aggahÅti. || Ja_XXI:150 ||>@ Ta. nÃparajjhÃmÃ\<*<3>*>/ ti mÃrento avarajjhati\<*<6>*>/ nÃma mayaæ na mÃrema, lobhÃvamaggahin ti maæsaæ khÃditukÃmo hutvà lobhà vaæ\<*<7>*>/ tumhe na pi\<*<8>*>/ aggahiæ, paï¬ità tyatthà ti paï¬ità ti sut' attha\<*<9>*>/, atthacintakà ti pa- ÂicchannÃnam atthÃnaæ cintakÃ, atthavatin ti kÃraïanissitaæ, tathà ti tena kÃraïena, vutto ti mayà vutto hutvÃ, SumukhamaggahÅti Ãlapati, makÃro sandhikaro, aggahÅti dhammaæ desessatÅti\<*<10>*>/ tumhe gaïhi. Taæ sutvà Sumukho\<*<11>*>/ "ayuttaæ te kataæ mahÃrÃjÃ" 'ti vatvà Ã.: @*>/ KÃsipati upanÅtasmiæ jÅvite, bhÃsem' atthavatiæ vÃcaæ sampattà kÃlapariyÃyaæ\<*<13>*>/. || Ja_XXI:151 ||>@ @*>/ migena migaæ hanti pakkhiæ và pana pakkhinà sutena và sutaæ kiïe\<*<15>*>/ ki anariyataraæ tato. || Ja_XXI:152 ||>@ @@ @*>/ pattasaæsayaæ, vÃyameth' eva kiccesu, saævare vivarÃni ca. || Ja_XXI:154 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so Cks; Bd imeva dhamme. 2 Cs Bd maæsaæ-. 3 Cks nÃva-. 4 Bd tyattha- 5 so Cks Bd byÃhareyyuæ. 6 so Cks; Bd avirajhati, Bs avirujjhati. 7 Cs -vÃ, Bs -va. 8 Bd nÃhaæ. 9 Bd sutà atthaæ. 10 Bds desetuæ 11 Bds add subhÃsitaæ sotukÃmena. 12 Bd bhÆ-. 13 read -paryayaæ. 14 Cks ye. 15 Bd kilyÃ, Bs kiïyÃ. 16 Bds byÃdhe. >/ #<[page 376]># %<376 XXI. AsÅtinipÃta.>% @*>/ sampattà kÃlapariyÃyan\<*<2>*>/ idha dhammaæ caritvÃna ev' ete tidivaæ gatÃ. || Ja_XXI:155 ||>@ @@ Ta. upanÅtasmin ti maraïasantikaæ\<*<3>*>/ upanÅte, kÃlapariyÃyan ti maraïakÃlavÃraæ pattà samÃnÃ\<*<4>*>/ bhÃsissÃma\<*<5>*>/ na hi dhammakathikaæ bandhitvà maraïabhayena tajjetvà dhammaæ suïanti, ayuttan te kataæ, migenà 'ti suÂÂhusikkhÃpitena dÅpakamigena, hantÅti hanti pakkhinà ti dÅpakapakkhinà ca, sutenà 'ti khemaæ nibbhayan ti vissutena dÅpakamigapakkhisadisena padu- masarena, sutan ti paï¬ito cittakathÅti eva sutaæ dhammakathikaæ, kiïe\<*<6>*>/ ti dhammaæ sossÃmÅti\<*<7>*>/ pÃsabandhanena và yo\<*<8>*>/ kiïeyya bÃdheyya, tato ti tesaæ kiriyato uttariæ a¤¤aæ anariyataraæ nÃma kim atthi, ariyarudan ti mukhena ariyavacanaæ sundaravacanaæ bhÃsati, dhammavassito ti kammena\<*<9>*>/ anariyadhammaæ\<*<10>*>/ avassito, ubho ti devalokà ca manussalokà cà 'ti ubha- yamhÃ, idha cevà 'ti idha upapanno\<*<11>*>/ pi parattha upapanno\<*<11>*>/ pi evarÆpo dvÅhi sugatilokehi dhaæsitvà nirayam eva upapajjati, pattasaæ sayan ti jÅvi- tasaæsayapamÃïaæ\<*<12>*>/ pi dukkhaæ patvà na killameyya, saævare cà 'ti attano chiddÃni randhÃni\<*<13>*>/ saævareyya pidaheyya, vaddhà ti guïavaddhà paï¬itÃ, abbhatikkantà ti imaæ manussalokaæ\<*<14>*>/ atikkantÃ, pariyÃyan ti maraïa- kÃlapariyÃyapattà hutvÃ, evete ti evaæ ete, idan ti idaæ mayà vuttaæ attha- nissitaæ vacanaæ, dhamman ti paveïidhammam\<*<15>*>/ pi sucaritadhammam pi. Taæ sutvà rÃjà Ãha: @*>/ Ãsana¤ ca mahÃrahaæ pa¤jarato pamokkhÃmi dhataraÂÂhaæ yasassinaæ || Ja_XXI:157 ||>@ @*>/ ra¤¤o dukkhite hoti dukkhito. || Ja_XXI:158 ||>@ @*>/ kho arahati\<*<19>*>/ piï¬am asnÃtu\<*<20>*>/ bhattuno yathÃyaæ Sumukho ra¤¤o pÃïasÃdhÃraïo sakhà ti. || Ja_XXI:159 ||>@ Ta. udakan ti pÃdadhovanaæ, pajjan ti pÃdabbha¤janaæ, sukhe ti sukhamhi sati. Ra¤¤o vacanaæ sutvà tesaæ ÃsanÃni hatitvà ta. nisinnÃ- naæ gandhodakena pÃde dhovitvà satapÃkatelena abbha¤jayiæsu. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks abbhÃ-. 2 read -paryayaæ. 3 Cks -kÃ. 4 Bds add na. 5 Cks -mi. 6 Bd kilyÃ, Bs kiïyÃ. 7 Bds desessÃ-. 8 Cks so. 9 Cks kammanaæ. 10 Bds -yaædhamma. 11 Cks uppa-. 12 Bds -sayamÃpannaæ. 13 Bd dvÃrÃnÃni. 14 Cks omit abbha--. 15 Bds -ïiya-. 16 Bds majjaæ. 17 Cks -tÃ. 18 Cks -Ã. 19 Cks -anti. 20 Ck asanÃtu, Bd bhasmÃtu, Cs asmÃtu. >/ #<[page 377]># %< 2. MahÃhaæsajÃtaka. (534.) 377>% Satthà tam atthaæ pakÃsento Ãha: @*>/ kÃsikavatthinaæ\<*<2>*>/ dhataraÂÂho upÃvisi. || Ja_XXI:160 ||>@ @*>/ Sumukho ajja pÃvekkhi dhataraÂÂhass' anantarÃ. || Ja_XXI:161 ||>@ @*>/ puthÆ ÃdÃya KÃsiyo haæsÃnaæ abhihÃreyyuæ aggara¤¤o pavÃsitan ti. || Ja_XXI:162 ||>@ Ta. maÂÂhan ti karaïapariniÂÂhitaæ, kÃsikavatthinan\<*<5>*>/ ti kÃsika- vatthena atthaÂaæ, kocchan ti majjhe saækhittavyagghacammaparisibbitaæ\<*<6>*>/ maÇgaladivase aggamahesiyà nisÅdenapÅÂhakaæ, ka¤canapattehÅti suvaïïa- bhÃjanehi, puthÆ ti bahujanÃ, KÃsiyo ti KÃsiraÂÂhavÃsino, abhihÃreyyun ti upanÃmesuæ, aggara¤¤o pavÃsitan ti aÂÂhasatasuvaïïapÃtiæ\<*<7>*>/ pakkhittaæ haæsara¤¤o païïÃkÃratthÃya KÃsira¤¤o pesitaæ nÃnaggarasabhojanaæ. Evaæ upanÅte pana tasmiæ KÃsirÃjà tesaæ saÇgahatthaæ sayaæ suvaïïapÃtiæ gahetvà upanÃmesi, te tato ca madhulÃje khÃditvà madhurodakaæ\<*<8>*>/ piviæsu, atha M. ra¤¤o abhihÃra¤ ca pasÃda¤ ca\<*<9>*>/ disvà paÂisanthÃraæ akÃsi. Taæ pakÃsento Satthà Ãha: @@ @*>/ nu bhoto kusalaæ kacci\<*<10>*>/ bhoto anÃmayaæ, (IV 427|269 V 348|13) kacci raÂÂham idaæ phÅtaæ dhammena-m-anusissati\<*<11>*>/. || Ja_XXI:164 ||>@ @*>/. || Ja_XXI:165 ||>@ @@ @@ @@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks maÂÂha, Bd paÂha, Bs matthaæ. 2 Bd -vattinaæ, Bs -vatthiïïaæ Cks patthiïïaæ for paÂÂinaæ? 3 Bd -parisuppitaæ, Cks -sibbitÃ. 4 Bd -mattehi. 5 Ck -pattinnan, Cs -patthiïïan, Bd vattinnan. 6 Ck -ta. 7 Bd -satapalasu-, Bs -vaïïapalapÃtiæ. 8 Cks madhukaæ. 9 Cks abhikÃrapasÃ. 10 Bd ki¤ci throughout. 11 Bd -sÃsati, Bs -sÃsasi. 12 Bds -sÃsÃmi. >/ #<[page 378]># %<378 XXI. AsÅtinipÃta.>% @*>/ akutociupaddavaæ asÃhasena dhammena samena-m-anusissati\<*<2>*>/. || Ja_XXI:170 ||>@ @*>/. || Ja_XXI:171 ||>@ @*>/. || Ja_XXI:172 ||>@ @*>/, adhammo me niraækato. || Ja_XXI:173 ||>@ @*>/ dÅghaæ samavekkhasi khattiya, kacci matto madanÅye paralokaæ\<*<7>*>/ na santasi\<*<8>*>/. || Ja_XXI:174 ||>@ @*>/ anÃgataæ dÅghaæ samavekkhÃmi pakkhima\<*<10>*>/. Âhito dasasu dhammesu paralokaæ na santase\<*<11>*>/: || Ja_XXI:175 ||>@ @@ @@ @@ @*>/ pa¤¤avatÃm ivà 'ti. || Ja_XXI:179 ||>@ Ta disvà ti taæ bahuaggapÃnabhojanam disvÃ, pesitan ti ÃharÃpetvà upanÅtam, khattadhammÃnan ti paÂhamakÃrakesu paÂisanthÃradhammÃnam, tato pucchi anantarà ti tasmim kÃle kacci nu bhoto ti anupaÂipÃÂiyà puc- chi, tà pana cha gÃthà heÂÂhÃvuttatthà yeva, anuppÅÊan\<*<13>*>/ ti kacci raÂÂhavÃsino yante ucchum viya na pÅÊesÅti pucchati, akutociupaddavan ti kutoci anupaddavaæ, samenamanusissatÅti\<*<14>*>/ kacci tayÃ\<*<15>*>/ raÂÂhaæ dhammena samena anusÃsÅyati\<*<16>*>/, santo ti sÅlÃdiguïayuttà sappurisÃ, niraækatvà ti cha¬¬etvÃ, nÃnÃgataæ\<*<17>*>/ dÅghan ti anÃgataæ attano jÅvitapavattiæ kacci dÅghan ti na samavekkhasi ÃyusaækhÃrÃnaæ parittabhÃvaæ jÃnÃsÅti pucchati, nadanÅye ti madÃvahe\<*<18>*>/ rÆpÃdiÃrammaïe, na santasÅti\<*<19>*>/ na bhÃyasi\<*<20>*>/, i. v. h.: kacci rÆpÃdÅsu kÃraïesu amatto\<*<21>*>/ appamatto hutvà dÃnÃdÅnaæ kusalÃnaæ katattà paralokaæ na bhÃyasÅti, dasasÆ 'ti dasasu rÃja- dhammesu dÃnÃdÅsu dasavatthukÃcetanÃdÃnaæ pa¤casÅladesasÅlÃdisilaæ deyya- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd anupi-. 2 Bd -sÃsati. 3 Bds -sÃsÃmi. 4 Bds -ti. 5 Cks mevÃ-, Bds dhammenevamanu-. 6 Bd nunÃ. 7 Bds -ke. 8 so all three MSS. 9 Ck nÃgam, Bd aham. 10 Bds -mÃ. 11 Bds santasi, Ck naccintase. 12 Bd yidam. 13 all three MSS. anupÅ. 14 Bd -sasatiti. 15 Bds tava. 16 Bd -sÃsasi. 17 Cks nÃgatam, Bds anÃgataæ. 18 Bds madÃra-. 19 Cks -taseti. 20 so all three MSS. 21 Bd omits am-. >/ #<[page 379]># %< 2. MahÃhaæsajÃtaka. (534.) 379>% dhammaæ cÃgo pariccÃgo ujubhÃvo ajjavaæ mudubhÃvo maddavaæ uposatha- kammaæ tapo mettÃpubbabhÃgo akkodho\<*<1>*>/ daruïÃpubbabhÃgo avihiæsà adhi- vÃsanà khanti avirodho avirodhanaæ, acintetvà ti mama imaæ guïasampattiæ\<*<2>*>/ acintetvÃ, bhÃvadosan ti cittadosaæ, ana¤¤Ãyà 'ti ajÃnitvÃ, asmÃkam pi cittadoso nÃma n' atthi, yam esa jÃneyya taæ ajÃnitvà pharusaæ kakkhalaæ giraæ vissajjesi, ayoniso ti anupÃyena, yÃnasmÃsÆ 'ti yÃni vajjÃni amhesu na santi\<*<3>*>/ tÃni vadati, na idan ti tasmÃssa\<*<4>*>/ idaæ vacanaæ pa¤¤avatÃmiva na hoti ten' eva samma na paï¬ito viya upaÂÂhÃti. Taæ sutvà Sumukho "mayà guïasampanno va\<*<5>*>/ rÃjà apa- sÃdito, so me\<*<6>*>/ kuddho, khamÃpessÃmi nan" ti cintetvà Ã.: @@ @*>/ puttÃnaæ bhÆtÃnaæ dharaïÅ-r-iva\<*<8>*>/ asmÃkaæ adhipannÃnaæ khamassu rÃjaku¤jarà 'ti. || Ja_XXI:181 ||>@ Ta. atisÃran ti pakkhalitam\<*<9>*>/, vegenà 'ti ahaæ etaæ kathaæ kathento vegena sahasà kathesiæ dukkhan ti cetasikadukkhaæ mama vipulaæ ahosi, tasmà kodhavasena yaæ\<*<10>*>/ mayà vuttaæ tam me khama\<*<11>*>/ mahÃrÃjà 'ti, puttÃnan ti tvaæ amhÃkaæ puttÃnaæ pità viya, dharaïÅrivà 'ti pÃïabhÆtÃnaæ paÂhavi viya ca tvaæ amhÃkaæ avassayo, adhipannÃnan ti dosena aparÃdhena {ajjho- thaÂÃnaæ}, khamassÆ 'ti idaæ so Ãsanà oruyha pakkhehi a¤jaliæ katvà Ã. Atha naæ rÃjà ÃliÇgitvà ÃdÃya suvaïïapÅÂhe\<*<12>*>/ nisÅdÃpetvà accayena\<*<13>*>/ desanaæ patigaïhanto Ã.: @@ Ta. anumodÃmà 'ti etaæ te dosaæ khamÃma, yan ti yasmà tvaæ attano cittaæ paÂicchannabhÃvaæ na gÆhasi, khilan ti cittakhÃïukaæ. Idaæ vatvà pana rÃjà M-assa dhammakathÃya Sumukhassa ca ujubhÃve pasÅditvà "pasannena nÃma pasannÃkÃro kÃtabbo" ti ubhinnam pi tesaæ attano rajjasiriæ niyyÃdento Ã.: @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds akodho, Cks adhikkodho. 2 Cks guïaæ-. 3 Bd vijjanti. 4 Bd tasmà mama. 5 Cks himayÃ. 6 Ck semeke, Cs seme. 7 Cks va. 8 Bd -ïi viya. 9 Bd adds kathaæ. 10 Cks taæ. 11 Bd khamatha, Cks tasmà khama. 12 Ck puttapiÂhe, Cs puïïapÅthe. 13 Bds -ya. >/ #<[page 380]># %<380 XXI. AsÅtinipÃta.>% @*>/ saækhamutta¤ ca vatthakaæ\<*<2>*>/ haricandanaæ ajinaæ\<*<3>*>/ dantabhaï¬a¤ ca lohaæ kÃÊÃyasaæ\<*<4>*>/ bahuæ\<*<5>*>/, etaæ dadÃmi vo vittaæ, issaraæ vissajÃmi vo ti. || Ja_XXI:184 ||>@ Ta. atthÅti nidahitaæ, muttà ti viddhÃviddhamuttÃ, maïayo\<*<5>*>/ ti maïibhaï¬akÃni, saækhamutta¤cà 'ti dakkhiïavaÂÂasaækharatana¤\<*<6>*>/ ca ÃmalavaÂÂamuttaratana¤\<*<7>*>/ ca, vatthakan\<*<8>*>/ ti sukhumakÃsiyavatthÃni, ajinan ti ajinamigacammaæ, lohaæ kÃÊÃyasan\<*<9>*>/ ti tambaloha¤ ca kÃÊaloha¤ ca, issaran ti ka¤canamÃlena setacchattena saddhiæ dvÃdasayojanike BÃrÃïasinagare rajjaæ. Eva¤ ca pana vatvà ubho pi te setacchattena pÆjetvà r. paÂicchÃpesi. Atha M.ra¤¤Ã saddhiæ sallapanto Ã.: @*>/ tvaæ no Ãcariyo bhava. || Ja_XXI:185 ||>@ @*>/ 'ti. || Ja_XXI:186 ||>@ Ta. dhammesÆ 'ti kusalakammapathadhammesu, Ãcariyo ti tvaæ amhehi vyattataro tasmà no\<*<12>*>/ Ãcariyo hohi, api ca dasannaæ rÃjadhammÃnaæ aka- thitattÃ\<*<13>*>/ Sumukhassa dosaæ dassetvà accayapaÂiggahaïassa\<*<14>*>/ katattÃpi tvaæ amhÃkaæ Ãcariyo va\<*<15>*>/, tasmà idÃni pi no ÃcÃrasikkhÃpadena\<*<16>*>/ Ãcariyo bhavà 'ti a., passemarindamÃ\<*<11>*>/ 'ti passemu Arindama. So tesaæ saægamanaæ anujÃni. B-ttassÃpi dh. kathen- tass' eva aruïaæ uÂÂhahi. Tam atthaæ pakÃsento Satthà Ãha: @*>/ ti g. Ã. || Ja_XXI:187 ||>@ Ta yathÃtathan ti yaæ ki¤ci attham\<*<18>*>/ tehi saddhiæ cintetabba¤ ca mantetabba¤ ca sabbaæ taæ cintetvà ca mantetvà cà 'ti a., anu¤¤ÃsÅti gacchathà 'ti anu¤¤Ãsi. Evaæ tena anu¤¤Ãto B. rÃjÃnaæ "appamatto dhammena r. kÃrehÅti" vatvÃ\<*<19>*>/ pa¤casu sÅlesu patiÂÂhÃpesi. RÃjÃpi tesaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd iyo. 2 Cks -ikaæ 3 Ck apitaæ, Bd ajinnaæ. 4 Cks kÃÊaæ-, Bd kÃÊa-. 5 Ck Bd -u. 5 Bd -iyo. 6 Bd dakkhiïÃvattaæ- 7 Bd Ãmalakavattaæ-. 8 Cks -iyan Bd ikan. 9 Ck kÃla-, Bd kÃlÃyan. 10 Bd vu-. 11 Bds -murind-. 12 Cks samÃno tattha in the place of tasmà no. 13 Cks -mmÃkathi-. 14 Cks parigg-, Cs periggaïhassa, Bd paÂiggahaïassa. 15 Cks ca. 16 Cks -patena, Bd Ãcariyasi-. 17 Cks -mo. 18 Cks atthi. 19 Bd ovaditvÃ. >/ #<[page 381]># %< 2. MahÃhaæsajÃtaka. (534.) 381>% ka¤canabhÃjanehi madhulÃje madhurodaka¤\<*<1>*>/ ca upanetvÃ\<*<2>*>/ niÂÂhitÃhÃrakicce gandhamÃlÃdÅhi pÆjetvà B-aæ suvaïïa- caÇgoÂakena sayaæ ukkhipi\<*<3>*>/, Khemà devÅ Sumukhaæ ukkhipi, atha ne sÅhapa¤jaraæ ugghÃÂÃpetvà suriyuggamanavelÃya "gac- chatha sÃmino" ti vissajjesuæ Tam atthaæ pakÃsento Satthà Ãha: @*>/ vigÃhisun ti g. Ã. || Ja_XXI:188 ||>@ Tattha vigÃhisun ti ÃkÃsaæ pakkhandiæsu. Tesu M. suvaïïacaÇgoÂakÃ\<*<5>*>/ uppatitvà ÃkÃse Âhatvà "mà cintayi mahÃrÃja, appamatto amhÃkaæ ovÃde vatteyyÃsÅti" rÃjÃnaæ samassÃsetvà Sumukhaæ ÃdÃya CittakÆÂam eva gato, tÃni pi kho navutihaæsasahassÃni Ka¤canaguhato nikkhamitvà pabbatatale nisinnÃni\<*<6>*>/ te Ãgacchante disvà paccuggantvà pari- vÃresuæ, te ¤Ãtigaïaparivutà CittakÆÂatalaæ pavisiæsu. Tam atthaæ pakÃsento Satthà Ãha: @*>/ haæsÃ, puthusaddo ajÃyatha. || Ja_XXI:189 ||>@ @*>/ aï¬ajà laddhapaccayÃ. || Ja_XXI:190 ||>@ Ta. parame ti uttame, akarun ti mahÃsaddaæ nicchÃresuæ, keke ti attano sabhÃvena keke ti saddam akaæsu, bhattugÃravà parikariæsÆ 'ti bhattuno pamuttabhÃvena gantvà attÃnaæ (bhattÃraæ?) samantà parivÃrayiæsu, laddhapaccayà ti laddhapatiÂÂhÃ. Evaæ parivÃretvà ca pana te haæsà "kathaæ mutto si mahÃrÃjÃ" 'ti pucchiæsu. M. Sumukhaæ nissÃya muttabhÃvaæ SaæyamarÃjaputtehi katakamma¤ ca kathesi, taæ sutvà tuÂÂhà haæsagaïà "Sumukho pana senÃpati ca rÃjà ca luddo ca sukhità niddukkhà naciraæ jÅvantÆ" 'ti Ãhaæsu. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks madhudaka¤. 2 Bs -nÃmetvÃ. 3 Bd ukkhipetvÃ. 4 Bds bhavanato. 5 Bd -kato. 6 Bd -nnÃ, Bs nipannÃ. 7 Ck -ti samakaruæ. 8 Cks -kÅresuæ >/ #<[page 382]># %<382 XXI. AsÅtinipÃta.>% Tam atthaæ pakÃsento Satthà Ãha\<*<1>*>/: @*>/ dhataraÂÂhà ¤Ãtisaægham upÃgamun ti. || Ja_XXI:191 ||>@ Taæ CullahaæsajÃtake vitthÃritam\<*<3>*>/ eva. S. i. d. Ã. j. s.: "Tadà luddo Channo ahosi. Khemà devÅ Khemà bhikkhunÅ. rÃjà SÃriputto, parisà BuddhaparisÃ, Sumukho Anando, dhataraÂÂho aham evÃ" 'ti. MahÃhaæsajÃtakaæ. $<3. SudhÃbhojanajÃtaka.>$ Naguttame\<*<4>*>/ ti. Idaæ S. J. v. ekaæ dÃnajjhÃsayam bhik- khuæ Ã. k. So kira SÃvatthiyaæ eko kulaputto Satthu dhamma- kathaæ sutvà pasannacitto pabbajitvà sÅlesu paripÆrakÃrÅ\<*<5>*>/ dhutaÇga- guïasamannÃgato sabrahmacÃrÅsu pavattamettacitto divasassa tikkhat- tuæ BuddhadhammasaæghupaÂÂhÃne appamatto ÃcÃrasampanno dÃnaj- jhÃsayo ahosi, sÃrÃïÅyadhammapÆrako attanà laddhaæ paÂiggÃhakesu vijjamÃnesu chinnabhatto hutvà deti yeva, tassa\<*<6>*>/ so dÃnajjhÃsayo dÃnÃbhiratabhÃvo bhikkhusaæghe pÃkaÂo ahosi. Ath' ekadivasaæ dh. k. s. "Ãvuso asuko nÃma bhikkhu dÃnajjhÃsayo dÃnÃbhirato attanà laddhaæ pasatamattaæ\<*<7>*>/ pÃnÅyam pi lobhaæ chinditvà sabrahmacÃrÅnaæ deti, Bodhisattass' ev' assa ajjhÃsayo" ti. S. taæ kathaæ dibbÃya sotadhÃtuyà sutvà GandhakuÂito nikkhamitvà Ãgantvà "k. n. bh. e. k. s" ti p. "i. n." ti v. "ayaæ bhikkhave bhikkhu pubbe adÃnasÅlo maccharÅ tiïaggena telabindum pi adÃtà ahosi, atha taæ ahaæ dametvà nibbisevanam katvà dÃnaphalaæ vaïïetvà dÃne patiÂÂhÃpesiæ, so pasatamattaæ udakam pi labhitvà `adatvà na pivissÃmÅti' mama santike varaæ aggahesi, tassa phalena dÃnajjhÃsayo dÃnÃbhirato" ti vatvÃ\<*<8>*>/ a. Ã.: A. B. Br. r. k. eko gahapati a¬¬ho ahosi asÅtikoÂivibhavo Ath' assa rÃjà seÂÂhiÂÂhÃnaæ adÃsi. So rÃjapÆjito nagara- janapadapÆjito hutvà ekadivasaæ attano sampattiæ oloketvà cintesi: "ayaæ yaso mayà atÅtabhaven' eva\<*<9>*>/ niddÃyantena kÃyaduccaritÃdÅni karontena\<*<10>*>/ (add: na) laddho sucaritÃni pana \<-------------------------------------------------------------------------- 1 tattha parame-----Ãha wanting in Cks. 2 Bds add pi. 3 Bds vuttattham. 4 so Cks; Bd neva ïiïami c: neva kiïÃmi, Bs na guttame girivare. 5 Bd paripÆri-, Cks pÃripÆra-. 6 Bd tasmà 7 Bd pasaÂa-. 8 Bds add tuïhi ahosi tehi yÃcito. 9 Ck atibhÃveneva, Bd atitaveneva. 10 Cks -to na. >/ #<[page 383]># %< 3. SudhÃbhojanajÃtaka. (535.) 383>% pÆretvà laddho\<*<1>*>/, anÃgate pi mayà mama patiÂÂhaæ kÃtuæ vaÂÂatÅti" so ra¤¤o santikaæ gantvà "deva mama ghare asÅti- koÂidhanaæ atthi, taæ gaïhÃ" 'ti vatvà "na mayhaæ tava dhanena attho, bahum me dhanaæ, tato\<*<2>*>/ pi yad icchasi gaïhÃ" 'ti vutte "kin nu deva mama dhanaæ dÃnaæ\<*<8>*>/ dÃtuæ labhÃ- mÅti" Ã. Atha ra¤¤Ã "yathÃruciæ karohÅti" vutte catÆsu nagaradvÃresu nagaramajjhe nivesanadvÃre cà 'ti cha dÃna- sÃlÃ\<*<4>*>/ kÃretvà devasikaæ chasatasahassapariccÃgaæ karonto mahÃdÃnaæ pavattesi. So yÃvajÅvaæ dÃnaæ datvà "imaæ mama dÃnavaæsaæ mà ucchinditthÃ\<*<5>*>/" 'ti putte anusÃsitvÃ\<*<6>*>/ jÅvitapariyosÃne Sakko hutvà nibbatti. Putto pi 'ssa tath' eva dÃnaæ datvà Cando hutvà nibbatti, tassa putto Suriyo hutvÃ\<*<7>*>/ tassa putto MÃtali hutvÃ\<*<7>*>/ tassa putto Pa¤casikho hutvà nib- batti. Tassa pana putto ChaÂÂho seÂÂhi\<*<8>*>/ Maccharikosiyo nÃma ahosi asÅtikoÂivibhavo yeva, so "mama pitupitÃmahà bÃlà ahesuæ, dukkhena sambhataæ dhanaæ cha¬¬esuæ, ahaæ pana dhanaæ rakkhissÃmi, kassaci ki¤ci na dassÃmÅti" cintetvà dÃnasÃlaæ viddhaæsetvà agginà jhÃpetvà thaddhamaccharÅ ahosi. Ath' assa gehadvÃre yÃcakà sannipatitvà bÃhà pag- gayha "mahÃseÂÂhi mà attano pitipitÃmahÃnaæ vaæsaæ nÃsayi, dÃnaæ dehÅti" mahÃsaddena parideviæsu. Taæ sutvà mahÃ- jano "Maccharikosiyena attano vaæso\<*<9>*>/ ucchinno" ti naæ garahi. So lajjito vivesanadvÃre yÃcakÃnaæ\<*<10>*>/ ÂhÃnaæ nivÃre tuæ Ãrakkhaæ Âhapesi, te nippaccayà hutvà puna tassa geha- dvÃraæ na olokesuæ, so tato paÂÂhÃya dhanam eva saæ- gharati\<*<11>*>/, n' ev' attanà paribhu¤jati na puttadÃrÃdÅnaæ deti, ka¤jikadutiyaæ\<*<12>*>/ sakuï¬akabhattaæ bhu¤jati, mÆlaphalamatta- tantÃni\<*<13>*>/ thullavatthÃni nivÃseti, païïachattaæ matthake kÃretvà jaragoïÃyuttajajjararathakena\<*<14>*>/ yÃti, iti tassa asappurisassa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -Ã. 2 Bd ito. 3 Bd omits dÃ-. 4 Bd -Ãyo. 5 Bd -dathÃ. 6 Cks -sÃritvÃ. 7 Bd adds nibbatti. 8 Bds laddho seÂhiÂhÃnaæ in the place of seÂÂhi. 9 Cks -e, Bd dÃnavaæso. 10 Bds add ÃgatÃnaæ. 11 Bd saæhari. 12 Bd ki¤ciyaæ bilaÇgadutiyaæ. 13 so Cks; Bd dhÆlakapamatta-. 14 Bd jaraggena yuttena jajjara-. >/ #<[page 384]># %<384 XXI. AsÅtinipÃta.>% tattakaæ dhanaæ sunakhena laddhanÃÊikeraæ viya ahosi. So ekadivasaæ rÃjupaÂÂhÃnaæ gacchanto "anuseÂÂhiæ ÃdÃya ga- missÃmÅti" tassa gehaæ agamÃsi, tasmi¤ ca khaïe anuseÂÂhi puttadhÅtÃhi parivuto navasappipakkamadhurasakkharacuïïehi saækhataæ pÃyÃsaæ bhu¤jamÃno nisinno ahosi\<*<1>*>/, so Maccha- riyakosiyaæ disvà Ãsanà vuÂÂhÃya "ehi mahÃseÂÂhi imasmiæ pallaæke nisÅda\<*<2>*>/ pÃyÃsaæ bhu¤jissÃmÃ" 'ti\<*<3>*>/ Ã. So\<*<4>*>/ tassa pÃ- yÃsaæ disvà va mukhe kheÊo uppajji, bhu¤jitukÃmo ahosi, evaæ pana cintesi: "sac' Ãhaæ bhu¤jissÃmi seÂÂhino\<*<5>*>/ mama gehaæ ÃgatakÃle paÂisakkÃro kÃtabbo bhavissati, evaæ me dhanaæ nassissati, na bhu¤jissÃmÅti" Ã., atha\<*<6>*>/ punappuna yÃciyamÃno pi "idÃni me bhuttaæ, suhito smÅti" na icchi, anuseÂÂhimhi\<*<7>*>/ bhu¤jante pana\<*<8>*>/ olokento mukhe sa¤jÃyamÃnena\<*<9>*>/ kheÊena nisÅ- ditvà tassa bhattakiccÃvasÃne tena saddhiæ rÃjanivesanaæ gantvÃ\<*<10>*>/ puna\<*<11>*>/ attano gehaæ anuppatto pÃyÃsataïhÃya pÅÊi- yamÃno cintesi: "sac' Ãhaæ `pÃyÃsaæ bhu¤jitukÃmo 'mhÅti' vakkhÃmi mahÃjano bhu¤jitukÃmo bhavissati bahutaï¬ulÃdayo nassissanti, na kassaci kathessÃmÅti" so rattindivaæ pÃyÃsam eva cintento vÅtinÃmetvÃpi dhananÃsanabhayena kassaci aka- thetvà va pipÃsaæ adhivÃsesi, anukkamena adhivÃsetuæ asak- konto uppaï¬uppaï¬ukajÃto ahosi, evaæ sante pi dhananÃsa- bhayena akathento aparabhÃge dubbalo hutvà seyyaæ\<*<12>*>/ upa- gÆhitvà nipajji. Atha naæ bhariyà upasaækamitvÃ\<*<13>*>/ hatthena piÂÂhiæ parimajjÃnà "kin te sÃmi aphÃsukan" ti pucchi, "tav' eva sarÅre aphÃsukaæ karohi" "Mama aphÃsukaæ n' atthÅti". "Sami, {paï¬uvaïïo} si {jÃto}, kin nu te {kÃci} cintà atthi, udÃhu {rÃjÃ} kupito, Ãdu\<*<14>*>/ puttehi avamÃno kato, atha vÃpi kÃci {taïhÃ} {uppannÃ"} ti. "ùma\<*<15>*>/ {taïhÃ}\<*<16>*>/ uppannÃ" ti, "kathehi sÃmi\<*<17>*>/, sakkhissasi {naæ} rakkhitun" ti. "RakkhitabbayuttakÃme rakkhissÃmÅti." Evam \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd hoti. 2 Cks -di. 3 Bd -mÅti. 4 Cks omit so. 5 Bds anuse-. 6 Bd adds naæ. 7 Cks omit an-. 8 Bd puna. 9 Bd sajja-. 10 Bd adds rÃjanaæ rÃjanivesanato otaritvÃ. 11 Bds omit puna. 12 Bd sayanaæ. 13 Bds -gantvÃ. 14 Bds a- 15 Bd kÃma. 16 Bd add me. 17 Cks omit ti kathehi sÃmi. >/ #<[page 385]># %< 3. SudhÃbhojanajÃtaka. (535.) 385>% pi dhananÃsabhayena kathetuæ na ussahi, tÃya pana punap- puna pÅÊiyamÃno kathesi: "bhadde ahaæ ekadivasaæ anu- seÂÂhiæ sappimadhusakkharacuïïehi saækhataæ pÃyÃsaæ bhu¤- jantaæ disvà tato paÂÂhÃya tÃdisaæ pÃyÃsaæ bhu¤jitukÃmo jÃto" ti. "Asappurisa, kiæ tvaæ duggato, sakala-BÃrÃïasi- vÃsÅnaæ pahonakaæ pÃyÃsaæ pacissÃmÅti." Ath' assa sÅse daï¬ena paharaïakÃlo viya ahosi. So tassà kujjhitvà "jÃnÃm' ahaæ tava mahaddhanabhÃvaæ, sace te kulagharà Ãbhataæ\<*<1>*>/ atthi pÃyÃsaæ pacitvà nÃgarÃnaæ dehÅti" Ã. "Tena hi eka- vÅthivÃsÅnaæ pahonakaæ katvà pacÃmÅti". "Kin te tehi\<*<2>*>/, attano santakaæ khÃdantÆ" 'ti. "Tena hi ito c' ito ca satta- gharavÃsÅnaæ\<*<3>*>/ pahonakaæ katvÃ\<*<4>*>/" ti. "Kin te tehÅti\<*<5>*>/. "Tena hi imasmiæ gehe parijanassÃ" 'ti. "Kin te tenÃ\<*<6>*>/" 'ti. "Tena hi bandhujanass' eva\<*<7>*>/ pacÃmÅti" "kin te etenÃ" 'ti. "Tena hi tuyha¤ ca mayha¤ ca pacÃmi sÃmÅti" "KÃsi tvaæ, tuyhaæ na vaÂÂatÅti" "Ekakass' eva\<*<8>*>/ te pacÃmi sÃmÅti\<*<9>*>/" "Mayha¤ ca mà paci, gehe\<*<10>*>/ pacante bahÆ paccÃsiæsanti, mayhaæ pana patthaæ\<*<11>*>/ taï¬ulÃna¤ ca catubhÃgaæ khÅrassa accharaæ sakkharÃya karaï¬akaæ\<*<12>*>/ madhussa eka¤ ca pacana- bhÃjanaæ\<*<13>*>/ dehi, ara¤¤aæ pavisitvà tattha pacitvà bhu¤jissÃmÅti". Sà tathà akÃsi. So taæ sabbaæ ceÂakena\<*<14>*>/ gÃhÃpetvà gaccha\<*<15>*>/ "asukaÂÂhÃne tiÂÂhÃ" 'ti\<*<16>*>/ taæ purato pesetvà ekako va oguïÂhikaæ katvà a¤¤Ãtakavesena\<*<17>*>/ tattha gantvà nadÅtÅre ekasmiæ gacchamÆle uddhanaæ kÃretvà dÃrudakaæ ÃharÃpetvà "tvaæ gantvà ekasmiæ\<*<18>*>/ magge Âhatvà ka¤cid\<*<19>*>/ eva disvà mama sa¤¤aæ dadeyyÃsi, mayà pakkositakÃle ÃgaccheyyÃsÅti" taæ pesetvà aggiæ katvà pÃyÃsaæ paci. Tasmiæ khaïe Sakko devarÃjà dasasahassayojanaæ alaækatadevanagaraæ\<*<20>*>/ saÂÂhi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Bd Ãha-. 2 Bd kinte etehi. 3 Cks sattasatta-. 4 Bd adds pacÃmi. 5 Bd ete-. 6 Bd et-. 7 Bds add pahonakaæ katvÃ. 8 Bd tena hi ekasseva pahonakaæ katvÃ. 9 Bd adds vutte. 10 Bd adds pana. 11 Bd piÂhaæ. 12 Bds add sappissa karaï¬ikaæ. 13 Cks panabhÃ-. 14 Cks -ke. 15 Cks omit gaccha. 16 Bd -naæ tiÂÂhÃhiti. 17 Cks a¤¤atara-. 18 so all three MSS. for etasmiæ? 19 Bd ki-. 20 Cks -taædeva-. >/ #<[page 386]># %<386 XXI. AsÅtinipÃta.>% yojanaæ SuvaïïavÅthiæ\<*<1>*>/ yojanasahassussitaæ\<*<2>*>/ Vejayantaæ pa¤cayojanasatikaæ Sudhammaæ\<*<3>*>/ saÂÂhiyojanaæ Paï¬ukambala- silÃsanaæ pa¤cayojanÃvaÂÂaæ\<*<4>*>/ Ka¤canamÃlasetacchattaæ a¬¬ha- teyyakoÂisaækhÃdevaccharÃalaækatapaÂiyattaæ\<*<5>*>/ attabhÃvan ti imaæ attaïo siriæ oloketvà "kin nu kho katvà mayà ayaæ yaso laddho" ti cintetvà BÃrÃïasiyaæ seÂÂhibhÆtena pavattita- dÃnaæ addasa, tato "mama puttÃdayo kuhiæ nibbattÃ" ti olokento\<*<6>*>/ "putto me Cando devaputto hutvà nibbatti tassa putto Suriyo" ti\<*<7>*>/ sabbesaæ nibbattiæ disvà "Pa¤casikhassa putto kÅdiso" ti olokento attano vaæsassa ucchinnabhÃvaæ passi, ath' assa etad ahosi: "ayaæ asappuriso maccharÅ hutvà n' ev' attanà paribhu¤jati na paresaæ deti, mama tena vaæso ucchinno, kÃlaæ katvà niraye nibbattissati, ovÃdam assa datvà mama vaæsaæ patiÂÂhÃpetvà etassa imasmiæ devanagare nib- battanÃkÃraæ karissÃmÅti" so CandÃdayo pakkosÃpetvà "etha manussapathaæ gacchissÃma\<*<8>*>/, Maccharikosikena\<*<9>*>/ amhÃkaæ vaæso ucchinno: dÃnasÃlà jhÃpità n' ev' attanà paribhu¤jati na paresaæ deti, idÃni pana pÃyÃsaæ paribhu¤jitukÃmo\<*<10>*>/ hutvà ghare paccante a¤¤assÃpi pÃyÃso\<*<11>*>/ dÃtabbo bhavissatÅti ara¤¤aæ pavisitvà ekako va pacati, etaæ dametvà dÃnaphalaæ jÃnÃpetvà ÃgamissÃma, api\<*<12>*>/ kho pana amhehi sabbehi\<*<13>*>/ ekato yÃciya- mÃno tatth' eva mareyya\<*<14>*>/, mama paÂhamaæ gantvà pÃyÃsaæ yÃcitvà nisinnakÃle tumhe brÃhmaïavaïïena paÂipÃÂiyà Ãgantvà yÃceyyÃthÃ" 'ti vatvà sayaæ tÃva brÃhmaïavesena\<*<15>*>/ taæ upa- saækamitvà "bho kataro BÃrÃïasigamamaggo" ti pucchi. Atha naæ Maccharikosiyo "kiæ ummatto si\<*<16>*>/, BÃ-maggaæ pi na jÃnÃsi, kiæ\<*<17>*>/ ito esi etto yÃhÅti" Ã. Sakko tassa vacanaæ\<*<18>*>/ asuïanto viya "kiæ kathesÅti" taæ upagacchat' eva. So pi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -vitiæ, Cs -vÅthÅ, Bd vittiïïaæ. 2 Bd -ssubbedhaæ. 3 Bd -asabhaæ. 4 Bd -ttaæ. 5 Bd -khÃtÃ-. 6 Bd -etvÃ. 7 Bd adds tassa putto mÃtali tassa putto pa¤casikho ti. 8 Bd gami-. 9 Bd -yena. 10 Bd omits pari. 11 Cks omit pÃyÃso. 12 Bd api ca. 13 Ck savehi, Bd omits sabbehi. 14 so Cks; Bd pareyya, read: vÃreyya? 15 Bds -vaïïena. 16 Cks ti, Bd omits si. 17 Bd ti. 18 Bd adds sutvÃ. >/ #<[page 387]># %< 3. {SudhÃbhojanajÃtaka}. (535.) 387>% "are badhirabrÃhmaïa kiæ ito esi parato yÃhÅti" viravi. Atha naæ Sakko "bho kasmà viravasi, dhÆmo pa¤¤Ãyati, aggi pa¤¤Ãyati, pÃyÃso paccati, brÃhmaïanimantanaÂÂhÃnena\<*<1>*>/ bha- vitabbaæ\<*<2>*>/, aham pi brÃhmaïÃnaæ bhojanakÃle thokaæ labhis- sÃmi\<*<3>*>/, kiæ mam nicchubhasÅti\<*<4>*>/" vatvà "n' atth' ettha brÃh- maïanimantanaæ, parato\<*<5>*>/ yÃhÅti" vutte "tena hi kasmà kujjhasi, tava bhojanakÃle thokaæ labhissÃmÅti" Ã. Atha naæ so. "ahaæ te ekasittham\<*<6>*>/ pi na dassÃmi, thokaæ idaæ\<*<7>*>/ mama yÃpanamattam eva, mayÃpi c' etaæ\<*<8>*>/ yÃcitvà va laddhakaæ\<*<9>*>/, tvaæ a¤¤ato\<*<10>*>/ tavÃhÃraæ pariyesÃ" 'ti\<*<11>*>/ bhariyaæ\<*<12>*>/ yÃcitvà laddhabhÃvaæ sandhÃy' evaæ vatvÃ: @*>/ ti g. Ã. || Ja_XXI:192 ||>@ Taæ sutvà Sakko "aham pi te madhurasaddena ekaæ silokam kathessÃmi\<*<14>*>/, suïÃhÅti" vatvà "na me tava silokena attho" ti tassa\<*<15>*>/ vÃrentassa vÃrentassa @@ @*>/ ariyaæ\<*<17>*>/ maggaæ samÃruha\<*<18>*>/, n' ekÃsÅ\<*<19>*>/ labhate sukhan ti || Ja_XXI:194 ||>@ gÃthadvayam Ãha. Ta. anumajjhato majjhakan ti appakam pi majjhe chetvà dve koÂ- ÂhÃse karitvà ekakoÂÂhÃsaæ datvà tato avasesato anumajjhato pi puna majjhe chetvà eko koÂÂhÃso dÃtabbo yeva, adÃnaæ na-- ti appaæ và bahuæ và din- naæ hotu\<*<20>*>/, adÃnaæ nÃma na hoti, tam pi dÃnaæ eva mahapphalam evà 'ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ïÃnaæ-. 2 Bd -anti. 3 Bd -miti. 4 Bd niccharÃyasÅti. 5 Bd pÆ-. 6 Bd -siÂhaæ. 7 Bd imaæ. 8 Bds mayÃpacitaæ. 9 so Cks; Bd va me laddhaæ kiæ. 10 Bd a¤¤aæ. 11 Bd adds vatvÃ. 12 Cks yÃ. 13 so Bd for duvinnan? Cks vidunnaæ. 14 Bd adds taæ. 15 Cks omit tassa. 16 Bd tha. 17 Ck -yÃ, Cs -ya. 18 Bds -yha. 19 Cks -si, Bd nekÃlapÅ. 20 Bds hoti. >/ #<[page 388]># %<388 XXI. AsÅtinipÃta.>% So tassa vacanaæ sutvà "manÃpan te brÃhmaïa kathitaæ, pÃyÃse pakke thokaæ labhissasi, nisÅdÃ" 'ti Ã. Sakko eka- mante nisÅdi. Tasmiæ nisinne Cando ten' eva nayena\<*<1>*>/ upasaæ- kamitvà tath' eva kathaæ pavattetvà tassa vÃrentassa vÃren- tass' eva @*>/ eko bhu¤jati bhojanaæ. || Ja_XXI:195 ||>@ @*>/, ariyamaggaæ samÃrÆha\<*<4>*>/, n' ekÃsÅ\<*<5>*>/ labhate sukhan ti g. Ã. || Ja_XXI:196 ||>@ Tattha samÅhitan ti dhanuppÃdanaviriyaæ. So tassa vacanaæ sutvÃ\<*<6>*>/ kicchena kasirena "tena hi ni- sÅda, thokaæ labhissasÅti" Ã. So gantvà Sakkassa santike nisÅdi. Tato Suriyo ten' eva nayena upasaækamitvà tath' eva kathaæ pavattetvÃ\<*<7>*>/ tassa\<*<8>*>/ vÃrentassa vÃrentass' eva @@ @*>/ Ãha. || Ja_XXI:198 ||>@ Tassa pi vacanaæ sutvà kicchena kasirena "tena hi ni- sÅda, thokaæ labhissasÅti" Ã. So gantvà Candassa santike nisÅdi. Atha naæ MÃtali ten' eva nayen' upasaækamitvà tath' eva kathaæ pavattetvà tassa vÃrentassa vÃrentass' eva @*>/ bahukÃya GayÃya ca Doïe Timbarutitthasmiæ sÅghasote mahÃvahe || Ja_XXI:199 ||>@ @@ TÃsaæ attho: yo puriso nÃgayakkhÃdÅnaæ baliæ\<*<11>*>/ karomiti samuddaloïi- pokkharaïiÃdisu\<*<12>*>/ yaæ ki¤ci saraæ upagantvà juhati\<*<13>*>/ tattha balikammaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd niyÃmena. 2 Cks -amhi 3 Bd tha. 4 Bds -rÆyha. 5 Cks -si, Bs -pi. 6 Bds add tatheva kathaæ pavattetvÃ. 7 Cks kathetvÃ. 8 Cks omit tassa. 9 Bd gÃtham. 10 Bds add poso. 11 Bd phalikammaæ. 12 Bd -ïÃdisu. 13 Bd -tÅti. >/ #<[page 389]># %< 3. SudhÃbhojanajÃtaka. (535.) 389>% karoti tathà bahukÃya nadiyà GayÃya\<*<1>*>/ pokkharaniyà DoïanÃmake ca Tim- barÆnÃmake ca titthe, sÅghasote mahante vÃrivahe\<*<2>*>/, atra cassà 'ti yadi atrÃpi etesu\<*<3>*>/ sarÃdÅsu assa purisassa huta¤ c' eva samÅhita¤ ca hoti saphalaæ sukhu- drayaæ\<*<4>*>/ sampajjati, atithismiæ yo nisinnasmiæ neko bhu¤jati bhojanaæ ettha vattabbam eva n' atthi, tena taæ vadÃmi Kosiya dÃnÃni ca dehi saya¤ ca bhu¤ja ariyÃnaæ dÃnÃbhiratÃnaæ BuddhÃdÅnaæ maggaæ abhirÆha na hi\<*<5>*>/ ekÃsÅti\<*<6>*>/ eko va bhu¤jamÃno sukhan nÃma\<*<7>*>/ labhatÅti\<*<8>*>/ So tassÃpi\<*<9>*>/ vacanaæ sutvà pabbatakÆÂena otthaÂo\<*<10>*>/ viya kicchena\<*<11>*>/ "tena hi nisÅda, thokaæ labhissasÅti" Ã. MÃtali gantvà Suriyassa santike nisÅdi. Tato Pa¤casikho ten' eva nayena upasaækamitvà tath' eva kathaæ pavattetvà tassa vÃrentassa vÃrentass' eva @*>/ dÅghasuttaæ sabandhanaæ atithismiæ yo nisinnasmiæ eko\<*<13>*>/-- sukhan ti || Ja_XXI:202-203 ||>@ gÃthadvayam Ãha. Maccharikosiyo taæ sutvà dukkhayogena nitthunanto "tena hi nisÅda, thokaæ labhissasÅti" Ã. Pa¤casikho gantvà MÃtalissa santike nisÅdi. Iti tesu pa¤casu brÃhmaïesu ni- sinnamattesv-eva\<*<14>*>/ pÃyÃso pacci\<*<15>*>/. Atha naæ Kosiyo ud- dhanà otÃretvà "tumhÃkaæ pattÃni ÃharathÃ" 'ti Ã. Te yathÃnisinnÃ\<*<16>*>/ va hatthe\<*<17>*>/ pasÃretvà Himavantato mÃluva- pattÃni Ãhariæsu. Kosiyo tÃni disvà "tumhÃkaæ etesu pattesu dÃtabbapÃyÃso n' atthi, khadirÃdÅnaæ pattÃni ÃharathÃ" 'ti. Te tÃni Ãhariæsu, ekekapattaæ yodhaphalakappamÃnaæ\<*<18>*>/ ahosi. So sabbesam dabbiyà pÃyÃsaæ adÃsi, sabbantimassa dÃnakkÃle pi ukkhaliyà Ænaæ\<*<19>*>/ na pa¤¤Ãyi\<*<20>*>/. Pa¤cannam pi datvà sayaæ ukkhaliæ gahetvà nisÅdi. Tasmiæ khaïe Pa¤casikho uÂÂhÃya attabhÃvaæ jahitvà sunakho hutvà tesaæ purato pas- sÃvaæ karonto ÃgamÃsi\<*<21>*>/, brÃhmaïà attano pÃyÃsaæ pattena pidahiæsu, Kosiyassa hatthapiÂÂhe passÃvabindu\<*<22>*>/ pati, brÃh- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd gatÃya. 2 Cks najÅvahe, Bs vÃrasahe. 3 Bd ekesu. 4 Bd sukhindriyaæ. 5 Bd -rÆhanti. 6 Bd ekÃpÅti, Cks ekÃsi. 7 Bds add na. 8 Cks -sÅti. 9 Bds tassa. 10 Cs ottharo, Bd ottako. 11 Bds add kasirena. 12 Cks yo, Bds nigi-. 13 Cks neko. 14 Cks -tteyeva. 15 Bd paci. 16 Cks tathÃ-. 17 Bds -aæ. 18 Bd yÃvapha-. 19 Bds talaæ. 20 Bd pa¤¤Ãpiyi, Cks pa¤¤Ãsi-. 21 Ck ag-. 22 Cks -uæ. >/ #<[page 390]># %<390 XXI. AsÅtinipÃta.>% maïà kuï¬ikÃhi udakaæ gahetvà pÃyÃsaæ abbhukkiritvà bhu¤- jamÃnà viya ahesuæ. Kosiyo "mayham pi udakaæ detha, hatthaæ dhovitvà bhu¤jissÃmÅti" Ã. "Tava udakaæ Ãha- ritvà hatthaæ dhovÃ" 'ti. "Mayà tumhÃkaæ pÃyÃso dinno, mayhaæ thokaæ udakaæ dethÃ" 'ti. "Mayaæ piï¬apatipiï¬a- kammaæ nÃma na karomÃ" 'ti "Tena hi imaæ ukkhaliæ oloketha, hatthaæ dhovitvà ÃgamissÃmÅti" nadiæ otari, Tasmiæ khaïe sunakho ukkhaliæ passÃvena\<*<1>*>/ pÆresi, so taæ passÃvaæ karontaæ disvà mahantaæ daï¬am ÃdÃya tajjento Ãgacchi, so assÃjÃniyamatto hutvà taæ anubandhanto\<*<2>*>/ nÃnÃvaïïo ahosi, kÃÊo pi hoti seto pi suvaïïavaïïo pi kabaro pi ucco pi nÅco pi, evaæ nÃnÃvaïïo hutvà Maccharikosiyaæ anubandhi, so maraïabhayabhÅto brÃhmaïe upasaækami, te pi uppatitvà ÃkÃse ÂhitÃ. So tesaæ tam iddhiæ disvÃ: @@ Taæ sutvà Sakko devarÃjÃ: @*>/ Pa¤casikho ti vuccatÅti g. vatvà || Ja_XXI:205 ||>@ tassa yasaæ vaïïento: @*>/ nandatÅti g. Ã. || Ja_XXI:206 ||>@ So tassa vacanaæ sutvÃ\<*<5>*>/ "evarÆpaæ dibbasampattiæ kinti katvà labhantÅti" pucchi\<*<6>*>/. "AdÃnasÅlà tÃva pÃpadhammà mac- charino devalokaæ na gacchanti, niraye nibbattantÅti" das- sento: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd vassa. 2 Ck ambandhato. 3 Cks so. 4 Cks va. 5 Bds add sakka. 6 Bd adds sakko >/ #<[page 391]># %< 3. SudhÃbhojanajÃtaka. (536.) 391>% @*>/ nikkhippa sarÅradehaæ kÃyassa bhedà nirayaæ vajantÅti || Ja_XXI:207 ||>@ imaæ gÃthaæ vatvà dhamme ÂhitÃnaæ devalokapaÂilÃbhaæ dassetuæ: @*>/ dhamme Âhità saæyame saævibhÃge idh' eva nikkhippa sarÅradehaæ kÃyassa bhedà sugatiæ vajantÅti g. Ã. || Ja_XXI:208 ||>@ Ta. ÃsasÃnÃ\<*<3>*>/ ti ÃsiæsantÃ, ye keci sugatiæ Ãsiæsanti sabbe te saæ- yamasaækhÃte dasasÅladhamme saævibhÃgasaækhÃte dÃnadhamme ca Âhità hutvà idha sarÅrasaækhÃtaæ dehaæ nikkhipitvà tassa kÃyassa bhedà sugatiæ vajantÅti a. Evaæ vatvà ca "Kosiya, no mayaæ tava santike pÃyÃ- satthÃya ÃgatÃ, kÃru¤¤ena pana taæ anukampamÃnà Ãgat' amhÃ" 'ti tassa pakÃsetuæ: @*>/ ¤ÃtÅ purimÃsu jÃtisu so maccharÅ rosako\<*<5>*>/ pÃpadhammo, tav' eva atthÃya idhÃgat' amhà mà pÃpadhammo nirayaæ apatthà 'ti Ãha. || Ja_XXI:209 ||>@ Ta. so ti so tvaæ mà pÃpadhammo ti ayaæ amhÃkaæ ¤Ãti pÃpadhammo mà nirayaæ agamà ti etadatthaæ ÃgÃt' amhà 'ti a. Tam sutvà Kosiyo "atthakÃmà kira me ete, maæ nirayà uddharitvà sagge patiÂÂhÃpetukÃmÃ" ti tuÂÂhacitto: @*>/ hitakÃmà yaæ maæ samanusÃsatha\<*<7>*>/, so 'haæ tathà karissÃmi sabbaæ vuttaæ\<*<8>*>/ hitesihi. || Ja_XXI:210 ||>@ @*>/ ajj' eva upÃramÃmi\<*<10>*>/, na cÃp' ahaæ\<*<11>*>/ ki¤ci kareyya\<*<12>*>/ pÃpam>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks add te. 2 Ck assÃnÃ, Bds ÃsiyamÃnÃ. 3 Ck assÃnÃ, Cs ÃssÃnÃ, Bd ÃsisamÃnÃ, Bs ÃsiæsamÃnÃ. 4 Cks omit si. 5 Bd kosiyo. 6 Cks te. 7 Bds samanubhÃsatha. 8 Ck utto, Cs vutto. 9 Bd eso-. 10 Bd upa-. 11 Bds cÃpÃ-. 12 Bds -yyaæ. >/ #<[page 392]># %<392 XXI. AsÅtinipÃta.>% @< na cÃpi me ki¤ci-m-adeyyam atthi na cÃpi datvà udakaæ p' ahaæ piye\<*<1>*>/. || Ja_XXI:211 ||>@ @*>/ bhogà ime VÃsava khÅyissanti\<*<3>*>/, tato ahaæ pabbajissÃmi Sakka hitvÃna kÃmÃni yathodhikÃnÅti Ãha. || Ja_XXI:212 ||>@ Ta. man ti mama, vo\<*<4>*>/ ti tumhe. yaæ man ti yena maæ samanusÃsatha tena me tumhe hitakÃmÃ, tathà ti\<*<5>*>/ yathà vadatha tath' eva karissÃmi, upÃra- mÃmÅti\<*<6>*>/ maccharibhÃvato upÃramÃmi\<*<6>*>/, adeyyamatthÅti ito paÂÂhÃya mama Ãlopato upa¬¬ham pi adeyyaæ nÃma n' atthi, na cÃpi datvà ti udakapasatam pi cahaæ labhitvà {adatvÃ} na pivissÃnni, khÅyissantÅti vikhÅyissanti\<*<7>*>/, yatho- dhikÃnÅti vatthukÃmakilesakÃmavasena yathÃÂhitakoÂÂhÃsÃni yeva. Sakko Maccharikosiyaæ dametvà nibbisevanaæ katvà dÃnaphalaæ jÃnÃpetvà dhammadesanÃya pa¤casu sÅlesu pa- tiÂÂhÃpetvà saddhiæ tehi devanagaram eva gato. Macchari- kosiko pi nagaraæ pavisitvà rÃjÃnaæ anujÃnÃpetvà gahita- gahitabhÃjÃnÃni pÆretvà gaïhantÆ ti yÃcakÃnaæ dhanaæ datvà tasmiæ khaïe nikkhamma Himavato\<*<8>*>/ dakkhiïapasse GaÇgÃya C' eva\<*<9>*>/ ekassa jÃtassarassa (add ca?) antare païïasÃlaæ katvà pabbajitvà vanamÆlaphalÃhÃro tattha ciraæ vihÃsi jaraæ pÃpuïi. Tadà Sakkassa ùsà Saddhà Siri HirÅti catasso dhÅtaro honti, tà bahudibbagandhamÃlaæ\<*<10>*>/ ÃdÃya udakakÅÊanatthÃya Anotatta- dahaæ gantvà tattha kÅÊitvà ManosilÃtale nisÅdiæsu. Tasmiæ khaïe NÃrado nÃma brÃhmaïatÃpaso TÃvatiæsabhavanaæ divÃvihÃratthÃya gantvà Nandavana-CittakÆÂalatÃvanesu\<*<11>*>/ dÅvÃ- vihÃraæ katvà pÃricchattakapupphaæ chattaæ viya chÃ- yatthÃya dhÃrayamÃno ManosilÃtalamatthake\<*<12>*>/ attano vasa- naÂÂhÃnaæ\<*<13>*>/ Ka¤canaguhaæ gacchati. Atha tà tassa hatthe taæ pupphaæ disvà yÃciæsu. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds pivÃmi in the place of pahaæpiye, Cs pahaæpipe. 2 Bd -le 3 so all three MSS. for -yisanti. 4 Cks te. 5 Cks -kÃmatthà ti. 6 Bds upa-. 7 Cks omit vi. 8 Bds -vantato. 9 Cks -yameva. 10 Bds bahuæ-. 11 Bds omit kÆÂa. 12 Bd -kena. 13 Cks omit ÂhÃnaæ >/ #<[page 393]># %< 3. SudhÃbhojanajÃtaka. (535.) 393>% Tam atthaæ pakÃsento Satthà Ãha: @*>/ GandhamÃdane modanti tà devavarÃbhipÃlitÃ\<*<2>*>/, athÃgamà isivaro sabbalokagÆ\<*<3>*>/ supupphitaæ dumavarasÃkham Ãdiya || Ja_XXI:213 ||>@ @*>/ và dÃnavehi và a¤¤atra devehi tadÃrahaæ h' idaæ. || Ja_XXI:214 ||>@ @*>/ pamadÃdhipÃ\<*<6>*>/ muniæ Asà ca Saddhà ca tato SirÅ HirÅ icc-abravuæ\<*<7>*>/ NÃradadevabrÃhmaïaæ\<*<8>*>/: || Ja_XXI:215 ||>@ @*>/, tvam pi no hohi\<*<10>*>/ yath' eva VÃsavo. || Ja_XXI:216 ||>@ @*>/ NÃrado icc-abravÅ saækalahaæ udÅrayi: na mayham atth' atthi imehi koci naæ. yà yeva vo seyyasi sà piÊayhathÃ\<*<12>*>/ 'ti. || Ja_XXI:217 ||>@ Ta. girivare ti purimassa vevacanaæ, devavarÃbhipÃlitÃ\<*<13>*>/ ti Sakkena rakkhitÃ, sabbalokagÆ ti devaloke ca manussaloke ca sabbattha gamana- samattho, dumavarasÃkhamÃdiyà 'ti sÃkhÃya jÃtattà dumavarassa SÃkhan ti laddhanÃmapupphaæ\<*<14>*>/ gahetvÃ, sakkatan ti katasakkÃraæ, amaravarehÅti Sakkaæ sandhÃya vuttaæ, a¤¤atra devehÅti Âhapetvà deve ca iddhimante ca a¤¤ehi manussehi và yakkhÃdÅhi và aladdhaæ, tadÃrahaæ hidan ti tesaæ yeva hidaæ\<*<15>*>/ arahaæ anucchavikaæ, kanakattacÆpamà ti kanakÆpamattacÃ, uÂÂhÃyà 'ti ayyo mÃlÃgandhavilepanÃdipaÂivirato\<*<16>*>/ pupphaæ na piÊandhissati ekasmiæ padese cha¬¬essati, etaæ yÃcitvà pupphaæ piÊandhissÃmà 'ti hatthe\<*<17>*>/ pasÃretvà yÃcamÃnà ekappahÃren' eva uÂÂhahitvÃ, pamadÃdhipÃ\<*<18>*>/ ti pama- dÃnaæ uttamÃ, munin ti isiæ, anuddiÂÂhan ti asukassa nÃma dassÃmÅti an- uddiÂÂhaæ\<*<19>*>/, sabbagatÅ te ijjhantÆ 'ti sabbà te cittagati ijjhatu patthita- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck hirivÃre. 2 Cks varÃhi-. 3 Bd omits sabba-. 4 Bds ma¤¤ehi. 5 Bd nÃ-. 6 Bd pamudÃdhipÃ, Bs pamadÃyipÃ, Cks -paæ. 7 Ck -vaæ, Bd -vu. 8 Bds -daæde-. 9 Cks ijjha. 10 Ck Bds hoti, Cs hosi. 11 Cks -nÃhisam- 12 Bd piladdheyathÃ, Bs yà piÊandhetha. 13 Cks -rÃhi- 14 Bd -nÃmaæ-. 15 Ck hitaæ. 16 Ck -panÃchavivirato. 17 vÃyakkhÃ--- hatthe wanting in Cs. 18 Bds pamu-. 19 Bd -Ã. >/ #<[page 394]># %<394 XXI. AsÅtinipÃta.>% patthitassa lÃbhÅ hohÅti\<*<1>*>/ assa\<*<2>*>/ maÇgalaæ vadanti, yatheva vÃsavo ti yathà amhÃkaæ pità VÃsavo icchiticchitaæ deti tath' eva no tvam pi hohÅti, tan ti taæ pupphaæ, abhisamekkhà 'ti disvÃ, saækalahan ti nÃnÃgÃhaæ kalaha- vaddhanaæ kathaæ udÅresi, imehÅti imehi pupphehi nÃma mayhaæ attho n' atthi, paÂivirato ahaæ mÃlÃdhÃraïato ti dÅpeti, yà yeva vo seyyasÅti yà tumhÃkaæ antare jeÂÂhikÃ, sà piÊayhathÃ\<*<3>*>/ 'ti sà etaæ pilandhatÆ 'ti a. Tà catasso pi tass vacanaæ sutvà gÃtham Ãhaæsu\<*<4>*>/: @*>/ NÃrada yass' icchasi tassam anuppavecchasu, yassà hi no NÃradà tvaæ padassasi sà yeva no hohiti seÂÂhasammatà ti\<*<6>*>/. || Ja_XXI:218 ||>@ Ta. tvaæ nottamo\<*<7>*>/ ti uttamamahÃmuni tvam eva no upadhÃrehiti. TÃsaæ vacanaæ sutvà NÃrado tà Ãlapanto: @*>/ kalahaæ udÅraye, gantvÃna bhÆtÃdhipam eva pucchatha sace na jÃnÃtha idh' uttamÃdhaman ti g. a. || Ja_XXI:219 ||>@ T. a.: bhadde\<*<9>*>/ sugatte, idaæ tumhehi vuttaæ vacanaæ mama ayuttam, evaæ hi sati mayà tumhesu ekaæ seÂÂhaæ sesà hÅnÃ\<*<10>*>/ karontena\<*<11>*>/ kalaho va¬- ¬hito bhavissati, ko ca bÃhitapÃpo brÃhmano kalahaæ udÅreyya\<*<12>*>/ va¬¬heyya, evarÆpassa hi kalahava¬¬hanaæ nÃma ayuttaæ, tasmà ito gantvà attano pitaraæ bhÆtÃdhipaæ Sakkam eva pucchatha sace attano uttamaæ và adhamaæ và na jÃnÃthà 'ti. Tato SatthÃ: @*>/ sakÃse\<*<14>*>/ gantvÃna Sahassacakkhuno pucchiæsu bhÆtÃdhipaæ: kà nu seyyasÅti g. Ã. || Ja_XXI:220 ||>@ Ta. paramappakopità ti pupphaæ adentena ativiya kopità tassa kupità hutvÃ, udÅrità ti bhÆtÃdhipam eva pucchathà 'ti vuttÃ, sahassa -- ti Sakkassa santikaæ gantvÃ, kà nÆ 'ti amhÃkaæ antare katarà uttamà ti pucchiæsu. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks labhÅ hohÅ. 2 Bds tassa thuti. 3 Bd piladdheyyatÃ, Bs piÊandeyyathÃ. 4 Cks omit g. Ã. 5 Bds -mevÃ-. 6 Cks add g.Ã. 7 Bds -mevÃ. 8 Bds omit ko. 9 Bd sadde 10 Ck hinÃ, Cs bhina, Bd hinÃti, Bs bhÅtÃ. 11 Bd kathentena. 12 Bd uddiseyya, Bs udisseyya. 13 Bd pattà 14 Bds -saæ. >/ #<[page 395]># %< 3. SudhÃbhojanajÃtaka. (535.) 395>% Evaæ pucchitvà ÂhitÃ: @*>/ Ãyattamanà Purindado icc-abravÅ devavaro kata¤jali: sabbà va vo\<*<2>*>/ hotha sugatte\<*<3>*>/ sÃdisÅ, ko n' eva\<*<4>*>/ bhadde kalahaæ udÅrayÅti. || Ja_XXI:221 ||>@ Ta. tÃdisvà ti bhikkhave catasso pi attano santikaæ Ãgatà disvÃ, Ãyat- tamanà ti ussukkamanÃ\<*<5>*>/ vyÃvaÂacittÃ, kata¤jalÅti namassamÃnÃhi devatÃhi paggahita¤jali, sÃdisÅti sabbà va\<*<6>*>/ tumhe sÃdisiyo, konevÃ\<*<7>*>/ 'ti ko nu eva kalaham udÅrayÅti imaæ nÃnÃgÃhaæ viggahaæ kathesi va¬¬hesi. Ath' assa tà kathayamÃnÃ: @*>/ mahÃmuni dhamme Âhito NÃrado saccanikkamo\<*<9>*>/ so no bravÅ girivare GandhamÃdane: gantvÃna bhÆtÃdhipam eva pucchatha sace na jÃnÃtha idh' uttamÃdhaman ti g. Ãhaæsu. || Ja_XXI:222 ||>@ Tatha saccanikkamo\<*<10>*>/ ti tathaparakkamo. Taæ sutvà Sakko "imà catasso pi mayhaæ dhÅtaro, sac' Ãhaæ etÃsu ekà guïasampannà uttamà ti vakkhÃmi sesà kujjhis- santi, na sakkà ayaæ aÂÂo vinicchinituæ, imà Himavante KosiyatÃpasassa santikaæ pesessÃmi, so etÃsaæ aÂÂaæ vinicchi- nissatÅti" cintetvà "ahaæ tumhÃkaæ aÂÂaæ na vinicchinÃmi, Himavante KosiyatÃpaso nÃma atthi, tassÃhaæ attano sudhÃ- bhojanaæ pesessÃmi, so parassa adatvà na bhu¤jati dadanto\<*<11>*>/ ca vicinitvà guïavantÃnaæ deti, yà tumhesu tatth' assa hatthato bhattaæ labhissati sà uttamà bhavissatÅti" Ãcikkhanto: @*>/ bhattaæ varagatte bhu¤jati, viceyya dÃnÃni dadÃti Kosiyo, vassà hi so dassati sà va seyyasÅti\<*<13>*>/ g. Ã. || Ja_XXI:223 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so all three MSS. for disva. 2 Cks va co, Bd ca vo. 3 Cks -ena. 4 Bds nedha. 5 Ck ussukkamÃnÃ, Cs ussukkamÃnÃ. 6 Ck ca. 7 Bds nedhÃ. 8 Bds -lokacarato. 9 Ck -tikka-. 10 Cks -tikka-. 11 Cks bhu¤janto. 12 so all three MSS. for -tva. 13 Cks sà nu-. >/ #<[page 396]># %<396 XXI. AsÅtinipÃta.>% Ta. brahÃra¤¤acaro ti mahÃara¤¤avÃsÅ. Iti so tÃpasassa santikaæ pesetvà MÃtaliæ pakkosÃpetvà tassa santikaæ pesento anantaraæ g. Ã.: @*>/ sammati dakkhiïaæ disaæ GaÇgÃya tÅre Himavantapasmani\<*<2>*>/ sa\<*<3>*>/ Kosiyo dullabhapÃnabhojano, tassa sudham\<*<4>*>/ pÃpaya devasÃrathÅti. || Ja_XXI:224 ||>@ Ta. sammatÅ ti vasati, dakkhiïan ti Himavantassa dakkhiïÃya disÃya, pasmanÅti\<*<5>*>/ passe. Tato Satthà Ãha: @*>/ ti. || Ja_XXI:225 ||>@ Ta. adissamÃno ti bhikkhave so MÃtali devarÃjassa vacanaæ sampaÂic- chitvà taæ assamaæ gantvà adissamÃnakÃyo hutvà tassa sudhaæ adÃ, dadamÃno ca rattiæ padhÃnam anuyu¤jitvà paccÆsasamaye aggiæ paricaritvà vibhÃtÃya rattiyà udentaæ suriyaæ namassamÃnassa Âhitassa tassa hatthe sudhÃbhojanam patiÂÂhÃpesi. Kosiko taæ gahetvà Âhitako va gÃthadvayam Ã.: @*>/ hi me pabhaækaraæ lokatamonud' uttamaæ sabbÃni bhÆtÃni aticca\<*<8>*>/ VÃsavo, ko n' eva me pÃïisu kiæsudh' odahi. || Ja_XXI:226 ||>@ @@ Ta. udaggihuttan ti udÃggihuttaæ paricaritvà udÃggisÃlato nik- khamma païïasÃladvÃre Âhatvà pabhaækaraæ lokatamonudaæ uttamaæ Ãdiccaæ upatiÂÂhato mama sabbÃni bhÆtÃni aticca\<*<9>*>/ atikkamitvà vattamÃno VÃsavo nu kho evaæ mama pÃïisu kiæsudhaæ\<*<10>*>/ kiæ nÃm' etaæ odahi, saækhÆpaman ti Ãdihi Âhitako sudhaæ vaïïeti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds so. 2 Bd -tupasmini, Bs -tapasmini. 3 Bd so. 4 Bd sukhaæ, Cks sudaæ. 5 Bds pasmi-. 6 Cks padÃ. 7 Cks -ÂÂhito, Bd upaÂhato. 8 so Cks; Bds adhicca. 9 Bds adhicca. 10 Cks sudhÃvÃ. >/ #<[page 397]># %< 1. SudhÃbhojanajÃtaka. (535.) 397>% Tato MÃtali Ãha: @*>/ turito mahÃmuni, jÃnÃsi maæ MÃtali\<*<2>*>/ devasÃrathi\<*<2>*>/, bhu¤jassu bhattuttamaæ, mà vicÃrayi\<*<3>*>/. || Ja_XXI:228 ||>@ @*>/ kodhÆpanÃha¤ ca vivÃdapesuïaæ sÅtuïhatandi¤ ca rasuttamaæ idan ti. || Ja_XXI:229 ||>@ Ta. sudhÃbhihÃsin\<*<5>*>/ ti idam sudhÃbhojanaæ tuyhaæ abhihariæ, jÃnÃ- sÅti jÃnÃsi maæ tvaæ, ahaæ MÃtali nÃma devasÃrathÅti a., mà vicÃrayÅti\<*<6>*>/ na {bhu¤jÃmÅ} {appaÂikkhipitvÃ} bhu¤ja, mà papa¤caæ kara\<*<7>*>/, pÃpÃke ti ayam sudhà bhuttà dvÃdasa pÃpadhamme hanti\<*<8>*>/, khudan ti paÂhamaæ tÃva chÃta- bhÃvaæ hanti\<*<8>*>/ dutiyaæ pÃnÅyapipÃsaæ tatiyaæ ukkaïÂhitaæ catutthaæ kÃya- darathaæ pa¤camaæ klamaæ\<*<9>*>/ kilantabhÃvaæ chaÂÂhaæ kodhaæ sattamaæ upa- nÃhaæ aÂÂhamaæ vivÃdaæ pesuïaæ\<*<10>*>/ dasamaæ sÅtaæ ekÃdasamaæ uïhaæ dvÃ- dasamaæ tandiæ ÃlasiyabhÃvaæ, idaæ rasuttamaæ uttamarasaæ sudhÃbhojanaæ ime dvÃdasa pÃpadhamme hanti. Taæ sutvà Kosiyo attano vatasamÃdÃnaæ Ãvikaronto: @*>/ MÃtali mayha bhu¤jitum pubbe adatvà iti me vatuttamaæ, na cÃpi ekÃsanam ariyapÆjitaæ, asaævibhÃgÅ ca sukhaæ na vindatÅti g. vatvà || Ja_XXI:230 ||>@ "bhante tumhehi parassa adatvà bhojane kaæ dosaæ disvà idaæ vataæ samÃdinnan" ti MÃtalinà puÂÂho Ãha: @*>/ pÃradÃrikÃ\<*<13>*>/ mittadduno ye ca sapanti\<*<14>*>/ subbate sabbe ca\<*<15>*>/ te maccharipa¤camÃdhamÃ\<*<16>*>/, tasmà adatvà udakam pi nÃsmiye\<*<17>*>/. || Ja_XXI:231 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -bhÃsiæ. 2 so all three MSS. for -iæ? 3 Bd mÃbhivÃrayi. 4 Bd darathakkhamaæ, Bs darathakkamaæ. 5 Cks -bhÃsin. 6 Ck picÃ-, Bd habhivÃrayiti. 7 Bds -ri. 8 Bd hanati. 9 Bds omit klamaæ. 10 Ck -naæ. 11 all three MSS. -ti. 12 Cks came. 13 all three MSS. pa-. 14 Cks savanti. 15 Bd va. 16 Bd -mÃgamÃ. 17 Bds nasmi. >/ #<[page 398]># %<398 XXI. AsÅtinipato.>% @*>/ 'h' itthiyà và purisassa và pana dassÃmi dÃnaæ vidusam pavaïïitaæ, sabbà vada¤¤Æ idha vÅtamaccharà bhavanti h' ete sucisaccasammatà ti. || Ja_XXI:232 ||>@ Ta. pubbe ti paÂhamaæ adatvÃ\<*<2>*>/, athavà iti me pubbe vatuttamaæ, idaæ pubbe va mayà vataæ\<*<3>*>/ samÃdinnan ti dasseti, na cÃpi ekÃsanan ti ekakassa Ãsanaæ na ariyehi BuddhÃdÅhi pÆjitaæ, sukhan ti dibbamÃnusakasukhaæ na labhati, thÅghÃtakà ti itthighÃtakÃ\<*<4>*>/, ye cime\<*<5>*>/ ti ye ca ime, sapantÅti\<*<6>*>/ akkosanti, subbate ti dhammikasamaïabrÃhmaïe, maccharipa¤camà ti maccharipa¤camo etesan ti maccharipa¤camÃ, adhamà ti ime pa¤ca adhamà nÃma, tasmÃti yasmÃ\<*<7>*>/ ahaæ pa¤camÃdhammabhÃvabhayena\<*<8>*>/ adatvà udakam pi nÃsmiye na paribhu¤jissÃmÅti imaæ vataæ samÃdiyiæ\<*<9>*>/, so\<*<10>*>/ hitthiyà và ti so\<*<10>*>/ ahaæ itthiyà vÃ, vidusampavaïïitan ti vidÆhi paï¬itehi BuddhÃdÅhi vaïïitaæ, sucisaccasammatà ti ete okappaniyasaddhÃya samannÃgatà vada¤¤Æ vigatamaccherà purisà sucÅ c' eva\<*<11>*>/ uttamasammatà ca hontÅti a. Taæ sutvà MÃtali dissamÃnakÃyena aÂÂhÃsi. Tasmiæ khaïe tà catasso devaka¤¤Ã catuddisaæ aÂÂhaæsu: Siri pÃcÅnadisÃya aÂÂhÃsi, ùsà dakkhiïadisÃya aÂÂhÃsi, Saddhà pacchimadisÃya, Hiri uttaradisÃya. Tam atthaæ pakÃsento Satthà Ãha: @*>/ devavarena pesità ka¤¤Ã catasso kanakattacÆpamÃ: Asà ca Saddhà ca SirÅ HirÅ tato taæ assamaæ Ãgamuæ yattha Kosiyo. || Ja_XXI:233 ||>@ @*>/ sabbo paramappamodito subhena vaïïena sikhÃ-r-iv' aggino ka¤¤Ã catasso caturo\<*<14>*>/ catuddisà icc-abravÅ MÃtalino ca sammukhÃ: || Ja_XXI:234 ||>@ @*>/, Ãcikkha me tvaæ katamÃsi devatÃ. || Ja_XXI:235 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks yo. 2 Cks sutvÃ. 3 Bd tava in the place of vataæ, Cks cataæ, 4 Cks -ke. 5 Cks came. 6 Ck suvan-, Cs savan-. 7 Cks tasmÃ. 8 Cks -maæ adhammi-, Bd pa¤camÃdhama-. 9 Bds -dayi. 10 Cks yo. 11 Bd suci-, Cks sucimeva. 12 Bds ma-. 13 so all three MSS. 14 Bd cÃturo. 15 so Cks; Bd -vella-. >/ #<[page 399]># %< 3. SudhÃbhojanajÃtaka. (535.) 399>% @*>/ devÅ manujesu\<*<2>*>/ pÆjità apÃpasattÆpanisevinÅ sadà sudhÃvivÃdena tav' antim ÃgatÃ, taæ maæ sudhÃya varapa¤¤a bhÃjaya. || Ja_XXI:236 ||>@ @*>/ sabbakÃmehi naro pamodati, SirÅti maæ jÃnahi\<*<4>*>/ jÆhat' uttama, tam maæ sudhÃya varapa¤¤a bhÃjayà 'ti. || Ja_XXI:237 ||>@ Ta. ato ti tato, mutÃ\<*<5>*>/ ti anumatÃ, atha devavarena anumatà c' eva pesità cà 'ti a., sabbo-- to ti anavasseso\<*<6>*>/ hutvà atipamudito, sÃman ti pi pÃÂho, tà devatà sÃmaæ disvà ti a., caturo\<*<7>*>/ ti caturÃ\<*<7>*>/, ayam eva và pÃÂho cÃturiyena samannÃgatà ti a., tÃravarà ti tÃrÃnaæ varÃ, ka¤cana -- gahe ti ka¤canarÆ- pakasadisasarÅre, SirÃhan ti Siri ahaæ, tavantimÃgatà ti tava santikaæ ÃgatÃ, bhÃjayà 'ti yathà maæ sudhà bhajati\<*<8>*>/ tathà karohi, sudhaæ me dehÅti a., jÃnÃhÅti jÃna\<*<9>*>/, jÆhatuttamà 'ti aggiæ jÆhantÃnaæ uttama. Taæ sutvà Kosiyo Ãha: @*>/ tayà vihÅnà na labhanti ki¤canaæ, tay-idaæ na sÃdhu yadidaæ tayà kataæ. || Ja_XXI:238 ||>@ @*>/ dÃsaæ viya bhogavà sukhÅ. || Ja_XXI:239 ||>@ @*>/, na tÃdisÅ arahati ÃsanÆdakaæ kuto sudhÃ\<*<1>*>/, gaccha na mayha ruccasÅti. || Ja_XXI:240 ||>@ Ta. sippenà 'ti hatthiassarathatharusippÃdinÃ\<*<13>*>/ vijjÃcaraïenà 'ti vedattaya- saækhÃtÃya vijjÃya c' eva sÅlena ca paguïÃ, sakammanÃ\<*<14>*>/ ti attano purisÃkÃrena padhÃnaguïasamannÃgatÃ, ki¤canan ti ki¤ci appamattakam pi yasaæ và sukhaæ và na labhanti, yadidan ti yam etaæ issariyatthÃya sippÃdÅni uggahetvÃ\<*<15>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so all three MSS. 2 Bds -ebhi. 3 Bds so. 4 Bds jÃnÃ-. 5 Bds ma-. 6 Cks -sÃ. 7 Bd cÃ-. 8 Ck bho-, Cs bhÃ-. 9 Bds jÃnÃtu. 10 Bd -unÃ. 11 Bd -si. 12 Cks -nipÃ, Bd vidÆrÃ-. 13 Bds dhanu in the place of tharu. 14 Bds -unÃ. 15 Bd uggaïhi-. >/ #<[page 400]># %<400 XXI. AsÅtinipÃta.>% carantÃnaæ tayà vekallaæ kataæ taæ\<*<1>*>/ te na sÃdhu, arÆpiman ti virÆpaæ, tayÃnu- gutto ti tayà anurakkhito, jÃtimÃmapÅti jÃtisampannam pi sippavijjÃcaraïa- buddhikammehi sampannaæ pi\<*<2>*>/, pesetÅti pesanakÃraæ\<*<3>*>/ karoti, taæ tan ti tasmà taæ, asaccan ti sabhÃvasaækhÃte sacce avattanatÃya\<*<4>*>/ asaccaæ uttama- bhÃvarahitaæ, avibhajjasevinin ti avibhajitvà yuttÃyuttam ajÃnitvà sippÃdi- sampanne pi itare pi sevamÃnaæ, vidurÃnupÃtinin ti paï¬itÃnupÃtiniæ paï¬ite\<*<5>*>/ pÃtetvÃ\<*<6>*>/ pothetvÃ\<*<7>*>/ viheÂhetvà caramÃnaæ, kuto sudhà ti tÃdisÃya nigguïÃya kuto sudhÃbhojanaæ, na me ruccasi gaccha mà idha tiÂÂhà 'ti. Sà tath' ev antaradhÃyi. Tato so ùsÃya saddhiæ salla- panto Ã.: @*>/ kambuvimaÂÂhadhÃrinÅ, osittavaïïaæ paridayha sobhasi\<*<9>*>/ kusaggirattaæ apiÊayha ma¤jariæ. || Ja_XXI:241 ||>@ @*>/ saracÃpadhÃrinÃ\<*<11>*>/ virÃdhità mandam iva udikkhasi. ko te dutÅyo idha mandalocane, na bhÃyasi ekikà kÃnane vane ti. || Ja_XXI:242 ||>@ Ta. cittaÇgadÃ\<*<12>*>/ ti citrehi aÇgadehi samannÃgatÃ, kambu -- nÅti karaïa- pariniÂÂhÃnena\<*<13>*>/ vimaÂÂhasuvaïïÃlaækÃradhÃrinÅ, osittavaïïan ti avasitta- udakadhÃravaïïaæ dibbadukÆlaæ, paridayhà 'ti nivÃsetvà ca pÃrupitvà ca, kusaggirattan ti kusatiïaggisikhÃvaïïaæ, apiÊayhama¤jarin ti sapallavaæ asokakaïïikaæ kaïïe piÊandhitvà ti vuttaæ hoti, saracÃpadhÃrinÃ\<*<14>*>/ ti luddhena, virÃdhità ti viraddhapahÃrÃ, mandamivà 'ti yathÃ, sà migÅ bhÅtÃ\<*<15>*>/ vanante\<*<16>*>/ Âhatvà taæ mandaæ oloketi evaæ olokesi. Tato sÃ: @@ Ta. MasakkasÃrappabhavamhÅti\<*<17>*>/ TÃvatiæsabhavane sambhavÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks omit taæ. 2 Bd omits sippa--- pi. 3 Ck -ïa-, Bd -rakaæ. 4 Cks avattÃya. 5 Bds -ehi. 6 Ck pÃpe--. 7 Bd omits po-. 8 Cks jÃ. 9 Bd -ti. 10 Cs hantÃ, Bd sandÃ. 11 Bd -no. 12 Cks -jÃ. 13 Bd -niÂhitena. 14 Cks -no. 15 Cks hitÃ, Bd bhi-. 16 Bd -tare. 17 Cks -vÃti. >/ #<[page 401]># %< 3. SudhÃbhojanajÃtaka. (535.) 401>% Taæ sutvà Kosiyo "tvaæ kira yo te ruccati tassa ÃsÃ- phalanipphÃdanena Ãsaæ\<*<1>*>/ desi, yo te na ruccati tassa na desi\<*<2>*>/, n' atthi tayà samÃpatti tattha vinÃsakÃrÅti\<*<3>*>/" dÅpento Ã. @@ @@ @@ @*>/ dha¤¤a¤ ca dhana¤ ca ¤Ãtake ÃsÃya saggÃdhimanà sukhesino tapanti lÆkham pi tapaæ cirantaraæ, kummaggam Ãruyha parenti duggatiæ. || Ja_XXI:247 ||>@ @*>/ vinayassu attani, na tÃdisÅ arahati ÃsanÆdakaæ kuto sudhÃ, gaccha na mayha ruccasÅti. || Ja_XXI:248 ||>@ Ta. parentÅti pakkhandanti, jÅnÃdhanà ti jinadhanÃ, iti tava vasena eke sampajjanti eke vipajjanti n' atthi tayà sadisà pÃpadhammà ti vadati. karonti pÃyaso ti taæ taæ kiccaæ upÃyena karonti, ÅtinipÃtenà 'ti visavÃ- tamÆsikasalabhasukapÃïakasetaÂÂhikarogÃdÅnaæ sassupaddavÃnaæ a¤¤ataranipÃtena vÃ, tato ti tato sassato te\<*<7>*>/ ki¤ci phalaæ na vindanti\<*<8>*>/, tesam pi Ãsacchedaka- kammaæ tvam eva karosÅti vadati, athattakÃrÃnÅti yuddhabhÆmisu purisÃkÃre, ùsaæ purakkhatvà ti issariyÃsaæ\<*<9>*>/ purato katvÃ, bhatturatthà ti sÃmino atthÃya, atigÃÊhità ti paccatthikehi atipÅÊità viluttasÃpateyyà viddhastavÃhanà hutvÃ, panassantÅti\<*<10>*>/ palÃyanti, aladdha ki¤canan ti ki¤ci issariyaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks ÃsÃ. 2 Cks dehi. 3 Bds -sikÃti. 4 Bds panayanti. 5 Bd -tvÃ. 6 Cks sudhà saæ. 7 Ck kena. 8 Cks vindati. 9 Bd -yà Ãsaæ, Bs -ya tÃsaæ. 10 Bds panayantÅti. >/ #<[page 402]># %<402 XXI. AsÅtinipÃta.>% alabhitvÃ, iti etesam pi issariyÃlÃbhaæ tvameva karosÅti vadati, saggÃdhimanà ti saggaæ adhigantumanÃ\<*<1>*>/, lÆkhan ti nirojaæ pa¤catapÃdikaæ kÃyakila- mathaæ, cirantaran ti cirakÃlaæ, ÃsÃvisaævÃdikasammatà ime ti evaæ ime sattà saggÃsayÃ\<*<2>*>/ duggatiæ gacchanti tasmà tvaæ ùsà nÃma visaævÃdikasammatà visaævÃdikà ti saækhaæ gatÃ, ùse ti taæ Ãlapati. SÃpi tena paÂikkhittà tatth' ev' antaradhÃyi. Tato Sad- dhÃya saddhiæ sallapanto g. Ã.: @*>/ disaæ pati, pucchÃmi taæ ka¤canavelliviggahe Ãcikkha me tvaæ katamÃsi devatà ti. || Ja_XXI:249 ||>@ Ta. daddallamÃnà ti jalamÃnÃ, digha¤¤anÃmavhayanan\<*<4>*>/ ti aparà ti ca pacchimà ti ca evaæ digha¤¤ena lÃmakena nÃmena vuccamÃnaæ disam pati daddallamÃnà tiÂÂhasi\<*<5>*>/. Tato sà gÃtham Ãha: @*>/ devÅ manujesu pÆjità apÃpasattÆpanisevinÅ sadà sudhÃvivÃdena tav' antim ÃgatÃ, taæ maæ sudhÃya varapa¤¤a bhÃjayà 'ti. || Ja_XXI:250 ||>@ Ta. Saddhà ti yassa kassaci vacanapattiyÃyanÃ\<*<7>*>/ sÃ\<*<8>*>/ sÃvajjÃpi hoti ana- vajjÃpi, pÆjità ti anavajjakoÂÂhÃsavasena\<*<9>*>/ pÆjitÃ, apÃpasattÆpanisevi- nÅti anavajjasaddhÃya\<*<10>*>/ ca ekantapattiyÃyanasabhÃvÃya paresu pi pattiyÃya- navidahanasamatthÃya devatÃy' etaæ nÃmaæ. Atha nam Kosiyo "ime sattà tassa tassa\<*<11>*>/ vacanaæ saddahitvà taæ taæ karontÃ\<*<12>*>/ kattabbato akattabbam eva bahutaraæ karonti, taæ sabbaæ tayà kÃritaæ nÃma hotÅti" vatvà evam Ãha\<*<13>*>/: @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 all three MSS. -tuæmanÃ. 2 Bds -sÃya. 3 Cks dÅghaæ¤Ã-; Bd dissa¤¤e-. 4 Cs jighaæ¤Ã-, Bd dÅgha¤¤e. 5 Bds -ti. 6 so all three MSS. for -ha. 7 Ck -sayanÃ, Cs -sÃyanÃ, Bd vacanumattiyÃyanÃ. 8 Bd omits sÃ. 9 Bd -jjÃkoÂÂhÃsa-, Cks -sevasena. 10 Bd -ddhÃ. 11 Bd yassa kassaci in the place of tassa tassa. 12 Bd -to. 13 in Bd imesatta-- evam Ãha come after v.62 and before tattha dÃnanti. >/ #<[page 403]># %< 3. SudhÃbhojanajÃtaka. (535.) 403>% @< theyyaæ musÃkÆÂam atho pi pesuïaæ\<*<1>*>/ karonti h' eke puna viccutà tayÃ. || Ja_XXI:251 ||>@ @*>/ pekhavà sÅlÆpapannÃsu patibbatÃsu pi vinetvÃ\<*<3>*>/ chandaæ kuladhÅtiyÃsu\<*<4>*>/ pi karoti\<*<5>*>/ saddhaæ pana kumbhadÃsiyÃ. || Ja_XXI:252 ||>@ @*>/, na tÃdisÅ arahasi ÃsanÆdakaæ kuto sudhÃ, gaccha na mayha ruccasÅti. || Ja_XXI:253 ||>@ Ta. dÃnan\<*<7>*>/ ti savatthukaæ pu¤¤acetanaæ, daman ti indriyadamaæ\<*<8>*>/, cÃgan ti deyyapariccÃgaæ\<*<9>*>/, saæyaman ti sÅlaæ, ÃdÃya saddhÃyà 'ti etÃni dÃnÃdÅni\<*<10>*>/ mahÃnisaæsÃni kÃtabbÃnÅti vadataæ vacanaæ saddhÃya Ãdiyitvà karonti ekadÃ, kÆÂan ti tulÃkÆÂÃdikaæ katvÃ\<*<11>*>/ gÃmakÆÂÃdikaæ\<*<12>*>/ và karonti, heke ti eke manussà evarÆpesu nÃma kÃlesu imesa¤ ca atthÃya theyyÃdÅni kattabbÃnÅti kesa¤ci vacanaæ saddahitvà etÃni pi karonti, pana viccutà tayà ti pana tayà viyuttà sÃvajjadukkhavipÃkÃn' etÃni na kattabbÃnÅti vadataæ vacanaæ apattiyÃyitvÃpi\<*<13>*>/ karonti, iti tava vasena anavajjam pi sÃvajjam pi kareyya, tava\<*<14>*>/ sadisÅsÆ 'ti jÃtigottasÅlÃdÅhi sadisÅsu, pekhavà ti pekhà vuccati taïhÃ, sataïho\<*<15>*>/ ti a, chandan ti chandarÃgaæ, saddhan ti kumbhadÃsiyÃpi vacane saddhaæ karonti tassÃ\<*<16>*>/ ahaæ tumhÃkaæ imaæ nÃma upakÃraæ karissÃmÅti vadantiyÃ\<*<17>*>/ pattiyÃyitvà kulitthiyo pi cha¬¬etvà tam eva nisevanti\<*<18>*>/ asukà nÃma tumhesu paÂibaddhacittà ti kumbhadÃsiyÃpi vacane saddhaæ katvà ca\<*<19>*>/ paradÃraæ sevanti, tvam eva Saddhe\<*<20>*>/ paradÃrasevinÅti yasmà taæ taæ pattiyÃyitvà tava vasena paradÃraæ sevanti pÃpaæ karonti kusalaæ jahanti tasmà tvam eva para- dÃrasevinÅ tvaæ pÃpÃni karosi kusalaæ ri¤casi\<*<21>*>/, n' atthi tayà samÃnà lokavi- nÃsikà pÃpadhammÃ, gaccha na me ruccasÅti\<*<22>*>/. Sà tatth' ev' antaradhÃyi. Kosiyo pi uttarato ÂhitÃya Hiriyà saddhiæ sallapanto gÃthadvayam Ãha: @*>/ Æhate yà dissati uttamarÆpavaïïinÅ>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -naæ. 2 Cks sÃ- 3 so all three MSS. for -tva. 4 Bd kulitthiyÃsu. 5 Bd -onti. 6 Bd ni riccasi. 7 Cks jÃ-. 8 Bd -damanaæ. 9 Bd deyyadhamma-. 10 Bd etÃya ÃdÃnÃ-. 11 Bd vÃ. 12 Bd adds kammaæ. 13 Bd Ãp-. 14 Cks teva. 15 Cks omit sataïho. 16 Bd tasmÃ. 17 Cks -isÃ. 18 Cs pati-, Bd paÂi-. 19 Bd va. 20 Cks -o. 21 Bds niriccasi. 22 Ck -titi. 23 all three MSS. -iæ. >/ #<[page 404]># %<404 XXI. AsÅtinipÃta.>% @< tathÆpamà maæ paÂibhÃsi devate, acikkha me tvaæ katamÃsi accharÃ. || Ja_XXI:254 ||>@ @*>/ anilerità lohitapattamÃlinÅ kà tiÂÂhasi mandam ivÃvalokayaæ\<*<2>*>/, bhÃsesamÃnà va\<*<3>*>/ giraæ na mu¤casÅti. || Ja_XXI:255 ||>@ Ta. digha¤¤arattin ti pacchimarattiæ, rattipariyosÃne ti a., Æhate ti aruïe uggate, yà ti yà puratthimà disà rattasuvaïïatÃya uttamarÆpadharà hutvà dissati, kÃlà nidÃgherivà 'ti nidÃghasamaye kÃÊavalli viya, aggijÃtiva\<*<4>*>/ 'ti aggijÃ\<*<5>*>/ iva sÃpi navajjhÃmakkhette\<*<6>*>/ paÂhamajÃtà viyà 'ti a., lohitapattamÃ- linÅti lohitavaïïehi patteni parivutÃ, kà tiÂÂhasÅti yathà sà taruïakÃlavalli vÃterità vilÃsamÃnà sobhamÃnà tiÂÂhati evaæ kà nÃma tvaæ tiÂÂhasi, bhÃse- samÃn vÃ\<*<7>*>/ 'ti mayà saddhiæ bhÃsitukÃmà viya hosi\<*<8>*>/ na ca giraæ mu¤casi. Tato sà gÃtham Ãha: @*>/ devÅ manujesu pÆjità apÃpasattÆpanisevinÅ sadà sudhÃvivÃdena tav' antim ÃgatÃ, sà taæ\<*<10>*>/ na sakkomi sudham pi yÃcituæ, kopÅnarÆpà viya yÃcan' itthiyÃ\<*<11>*>/ ti. || Ja_XXI:256 ||>@ Ta. hirÃhan\<*<12>*>/ ti Hiri ahaæ, sudhampÅti sà ahaæ sudhÃbhojanaæ taæ yÃcitum pi na sakkomi, kiækÃraïÃ\<*<13>*>/ ti, kopÅnarÆpà viya yÃcanitthiyÃ\<*<14>*>/ yasmÃ\<*<15>*>/ itthiyà yÃcanà nÃma kopÅnarÆpà viya rahassavivaraïasadisÃ\<*<16>*>/ hoti, nillajjÃ\<*<17>*>/ viya hotÅti a. Taæ sutvà tÃpaso dve gÃthà abhÃsi: @*>/ ahan nimantaye, sudhÃya yam p' icchasi tam pi dammi te. || Ja_XXI:257 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd aggijÃlÃriva, Bs -jÃriva, Cks -jÃnica? 2 Bds igÃ-. 3 Bd bhÃsesamÃnÃriva, Cks bhÃsemimÃtÃva. 4 Cks agga-, Bd aggijÃlÃrivÃ, Bs -jÃriva. 5 Cks agga-, Bd aggijÃlÃ, Bs -jÃte. 6 Bd nijhÃma-. 7 Ck bhÃsesimanÃcÃ, Cs bhÃsesimÃnÃvÃ, Bd bhÃsesamÃnÃrivÃ. 8 Bd ahosi. 9 Cs Bd -haæ. 10 Bds haæ. 11 Bds -nitthiyÃ, Cks yÃcanatthikÃ. 12 so all three MSS. 13 Cks -ïan. 14 Cks -natthiyÃ, omitting ti. 15 Bd tasmÃ. 16 Bds rahassaÇgavi-. 17 Bds -jja-. 18 Bd nayÃ-. >/ #<[page 405]># %< 3. SudhÃbhojanajÃtaka. (535.) 405>% @*>/ ti. || Ja_XXI:258 ||>@ Ta. dhammenà 'ti sabhÃvena, ¤Ãyenà 'ti kÃraïena, na hi yÃcanà sudhà ti na hi yÃcanÃya sudhà labbhati, ten' eva kÃraïena itarà tisso na labhiæsu, taæ tan ti tasmà taæ, yamicchasÅti na kevalaæ nimantemi\<*<2>*>/ yeva ya¤ ca sudhaæ icchasi tam pi dammi te, ka¤canavelliviggahe ti ka¤ca- narÃsisassirÅkasarÅre\<*<3>*>/, pÆjiyà ti na kevalaæ sudhÃya a¤¤ehi pi sabbarasehi tvaæ mayà pÆjetabbayuttikÃ\<*<4>*>/ va, asmiye\<*<1>*>/ ti taæ\<*<5>*>/ pÆjetvà sace sudhÃya\<*<6>*>/ avasesaæ bhavissati aham pi bhu¤jissÃmi. Tato aparà abhisambuddhagÃthÃ\<*<7>*>/: @*>/ uda¤¤avantaæ\<*<9>*>/ phalam ariyapÆjitaæ apÃpasattÆpanisevitaæ sadÃ. || Ja_XXI:259 ||>@ @*>/ bahuk' ettha pupphità ambà piyÃlà panasà ca kiæsukà sobha¤janà lodda-m-atho pi padmakà kekà ca bhaÇgà tilakà ca pupphitÃ. || Ja_XXI:260 ||>@ @*>/ uddÃlakà pÃÂali sindhuvÃrità supu¤¤agandhÃ\<*<12>*>/ mucalindaketakÃ. || Ja_XXI:261 ||>@ @*>/ taï¬ulÃ. || Ja_XXI:262 ||>@ @*>/. || Ja_XXI:263 ||>@ @*>/ satavaækà ca rohità ÃligaggarakÃkiïïà pÃthÅnÃ\<*<16>*>/ kÃkamacchakÃ. || Ja_XXI:264 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -ise. 2 Bd -esi. 3 Bds -sadise. 4 Cks pÆji-. 5 Cks tvaæ. 6 Cks omit su-. 7 Cks omit tato--. 8 Cks pÃvisiya as-, Bd pÃvÅsiyas-; read: pÃvisi ramma assamaæ? 9 Bd udakaævantaæ. 10 Ck -ggahÃnÃ, Cs -ggahanÃ, Bd rukkhagahaïÃ. 11 so Bds; Cks -dhukacetasÃ. 12 Bds manuïïa-. 13 Bds ca. 14 Bd sÃdumapp-. 15 Bd siÇgupavaÇgà vaÇkulÃ. 16 Ck pÃÂinÃ, Bd pÃÂiïÃ. >/ #<[page 406]># %<406 XXI. AsÅtinipÃta.>% @@ @@ @*>/ ca gavajà mahisà rohità rurÆ eïeyyà varÃhà c' eva gaïino nÅkasÆkarÃ\<*<2>*>/ kadalimigà bahÆ c' ettha biÊÃrà sasakaïïikÃ\<*<3>*>/. || Ja_XXI:267 ||>@ @@ Ta. jutÅmatà ti ÃnubhÃvasampannena, pÃvisiyassaman ti pÃvisi assa- maæ, yakÃro vya¤janasandhikaro, uda¤¤avantan\<*<4>*>/ ti tesu tesu ÂhÃnesu uda- kasampannaæ, phalan ti anekaphalasampannaæ, ariya-- ti nÅvaraïadosa- rahitehi jhÃnalÃbhÅhi ariyehi pÆjitaæ pasatthaæ, rukkhaggahaïÃ\<*<5>*>/ ti pup- phÆpagaphalÆpagarukkhagahaïÃ\<*<6>*>/, sobha¤janà ti siggurukkhÃ\<*<7>*>/, loddamatho pi padmakÃ\<*<8>*>/ ti loddarukkhà ca padmarukkhÃ\<*<9>*>/ ca, kekà ca bhaÇgà cà 'ti evannÃmakà rukkhà eva, karerÅti\<*<10>*>/ karerirukkhÃ, uddÃlakà ti vÃtaghÃtakÃ. mucalindaketakà ti mucalindà ca pa¤cavidhaketakà ca, hareïukà ti apa- raïïajà ti, veÊukà ti vaæsacorakÃ, veïÆ\<*<11>*>/ ti ara¤¤amÃsà timbarurukkhÃ, cÅ- nakà ti khuddakarÃjamÃsÃ, mocà ti aÂÂhikadali, sÃliyo ti nÃnappakÃra- jÃtassaraæ upanissÃya jÃtà nÃnÃsÃliyo, pavÅhayo ti nÃnappakÃrà vihayo, Ãbhujino ti bhÆjapattÃ, taï¬ulà ti nikkuï¬akathusà saya¤ jÃtataï¬ulasÅsÃni, tassa cà 'ti bhikkhave tassa ca assamassa uttaradisÃbhÃge, pokkharaïÅti pa¤cavidhapadumasa¤channajÃtassarapokkharaïÅ, akakkasà ti macchapittasevÃ- lÃdikakkasarahitÃ, apabbharà ti acchinnataÂÃ\<*<12>*>/ samatitthÃ\<*<13>*>/, appaÂigan- dhiyà ti appaÂikkÆlagandhena sugandhena udakena samannÃgatÃ, tatthà 'ti tassà pokkharaïiyÃ, khemino ti\<*<14>*>/ abhayà siÇgÆ ti ÃdÅni tesaæ macchÃnaæ nÃmÃni, kuïÃlakà ti kokilÃ, citrà ti citrapattÃ, sikhaï¬Åti uÂÂhitasikhà morà a¤¤e pi và matthake jÃtasikhà pakkhino, pÃnÃyamÃyantÅti pÃnÃya Ãyanti, palÃsÃdà ti khaggà gavajÃ, gaïino ti gokaïïÃ, kaïïikÃ\<*<15>*>/ ti kaïïikamigÃ\<*<16>*>/, chamÃgirÅti\<*<17>*>/ bhÆmiyam patthaÂà piÂÂhipÃsÃïÃ, puppha -- tà ti vicitrapupphasanthatÃ, dijÃbhighuÂÂhà ti madhurassarehi dijehi abhi- ghuÂÂhÃ, evarÆpà yattha bhÆmipabbatÃ\<*<18>*>/ ti. Evaæ Bh. Kosiyassa assamaæ vaïïesi. IdÃni\<*<19>*>/ Hirideviyà ta. pavisanÃdÅni dassetuæ Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks palÃsÃjÃ, Bd palasadÃ, Bs pallasadÃ. 2 so Cs; Ck nika-, Bd ni¤ga-. 3 Cks -akÃ. 4 Bd udakavantan. 5 Cks -nÃ. 6 Ck pupphÃpagarukkhagahÃnà ti, Cs -gahanà ti. 7 Cks -a, Bd siÇgarukkhÃ. 8 Bd -padukÃ. 9 Bd paduru. 10 Cks karotÅti. 11 Bd keïu. 12 Bd -taÊÃ. 13 Bds supatiÂhÃ. 14 Cks add khemino. 15 Cks -akÃ. 16 Cks -aka-. 17 Cks ja-. 18 Bd tattha. 19 Cks imÃni. >/ #<[page 407]># %< 3. SudhÃbhojanajÃtaka. (535.) 407>% @*>/ Ãsanaæ. || Ja_XXI:269 ||>@ @*>/ navehi pattehi sayaæ sahÆdakaæ sudh' ÃbhihÃsi turito mahÃmuni. || Ja_XXI:270 ||>@ @*>/ brahme tidivaæ\<*<4>*>/ jitÃvinÅ. || Ja_XXI:271 ||>@ @@ @*>/ Sakko pi tadà apÆjayi sahindà ca devà suraka¤¤am uttamaæ sà pa¤jalÅ devamanussapÆjità navamhi kocchamhi yadà upÃvisÅti. || Ja_XXI:273 ||>@ Ta. suttacà ti suchavi, nÅladumÃbhilambità ti nÅlesu dumesu abhi- lambità hutvÃ, taæ taæ\<*<6>*>/ nÅladumasÃkhaæ parÃmasantÅty-attho, mahÃmegha- rivà 'ti tena nimantità mahÃmeghavijju viya tassa taæ assamaæ pÃvisi, tassà ti tassà HiriyÃ, susambandhasiran ti susambandhasÅsaæ\<*<7>*>/, kusÃmayan ti usÅrÃdimissakakusatiïamayaæ, sugandhan ti usÅrena c' eva a¤¤ena ca sugandhatiïena missakattà sugandhaæ, ajinÆpasevitan ti upari atthaÂena ajinena upasevitaæ, atricchakocchan ti evarÆpaæ kocchÃssanaæ païïasÃla- dvÃre attharitvÃ, sukhayidaæ Ãsanan ti sukhaæ nisÅda idam Ãsanaæ, yan ti yÃvadatthaæ, icchamÃnÃyà 'ti sudhaæ icchantiyÃ, navehi pattehÅti taæ khaïaæ ¤eva pokkharaïito Ãbhatehi allapaduminipattehi, sayan\<*<8>*>/ ti sahatthena, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so all three MSS. read sukhedaæ. 2 Bds -jutiædharo. 3 Bd -aæ. 4 Cks te-. 5 Bds enaæ. 6 Cks ti. 7 Bd suÂhusampannasÅsaæ. 8 Cks sÃyan. >/ #<[page 408]># %<408 XXI. {AsÅtinipÃta}.>% sahÆdakan ti dakkhiïodakasahitaæ, sudhÃbhihÃsÅti sudhaæ abhihari, turito ti somanassavegena turito, handà 'ti vavassaggatthe\<*<1>*>/ nipÃto, jitÃvi- nÅti jÃyappattà hutvÃ, anumatà ti idÃni yathÃruciæ gacchà 'ti anu¤¤ÃtÃ, udÅ- rità ti tidasapuraæ gantvà Sakkassa santike ayaæ sudhà ti udÅrayi, sura- ka¤¤an ti devadhÅtaraæ, uttaman ti pavaraæ, sÃpa¤j -- tà ti pa¤jalÅhi\<*<2>*>/ devehi ca manussehi ca pÆjitÃ, yadà ti yadà nisÅdanatthÃya Sakkena dÃpite nave ka¤canapÅÂhasaækhÃte kocche sà upÃvisi tadà taæ ta. nisinnaæ Sakko ca sesadevatà ca paricchattakapupphÃdÅhi pÆjayiæsu. Evaæ Sakko taæ pÆjetvà cintesi: kena nu kho kÃraïena Kosiyo sesÃnaæ adatvà imissà va sudhaæ adÃsÅti. So tassa kÃraïassa jÃnanatthÃya puna MÃtaliæ\<*<3>*>/ pesesi. Tam atthaæ Ãvikaronto SatthÃ: @*>/ eva MÃtaliæ sahassanetto tidasÃnam indo: gantvÃna vÃkyaæ mama brÆhi Kosiyaæ [ùsÃya Saddha-Siriyà ca Kosiyaæ] (cfr. v. 89) HirÅ sudhaæ kena-m-alattha\<*<5>*>/ hetunà ti g. Ã. || Ja_XXI:274 ||>@ Ta. saæsÅti abhÃsi\<*<6>*>/, vÃkyaæ manà 'ti mama vÃkyaæ Kosiyaæ brÆhi, ùsÃya SaddhÃ-Siriyà cà 'ti ùsÃto ca SaddhÃto ca Sirito ca Hiri yeva kena hetunà sudham alattha. So tassa vacanaæ sampaÂicchitvà Vajayantarathaæ Ãruyha agamÃsi. Tam atthaæ pakÃsento Satthà Ãha: @*>/ udatÃrayÅ rathaæ daddallamÃnaæ upakiriyasÃdisaæ jambonadÅsaæ tapaneyyasannibhaæ alaækataæ ka¤canacittasantikaæ\<*<8>*>/. || Ja_XXI:275 ||>@ @*>/ eïeyyakà laæghamay' ettha pakkhiyo mig' ettha veÊuriyamayÃ\<*<10>*>/ yudhÃyutÃ. || Ja_XXI:276 ||>@ @*>/>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd upasagg-. 2 Cks a¤j-. 3 Cs -lÅ, Ck Bd -li. 4 Bd -nad. 5 Bd aladdhÃ. 6 Ck ahÃsi, Ck ahÃsi. 7 Bd sulabbhavatthuæ. 8 so Cks; Bd -sannibhaæ. 9 Bds kiæpurisa in the place of kiki. 10 Cks -yÃ-. 11 Cks -sÃ. >/ #<[page 409]># %< 3. SudhÃbhojanajÃtaka. (535.) 409>% @< alaækate ka¤canajÃluracchade ÃveÊine saddagame\<*<1>*>/ asaægite. || Ja_XXI:277 ||>@ @@ @@ @@ Ta. taæ suplavatthan\<*<2>*>/ ti taæ Vejayantaratham sukhena plavanatthaæ udatÃrayÅti uttÃresi, ukkhipitvà gamanasajjam akÃsi, upakiriyasÃdisan ti upakaraïabhaï¬ehi sadisaæ, yathà tassa aggisikhÃsamÃnavaïïÃni\<*<3>*>/ jalanti tatth eva jalitan ti a., jambunadÅsan ti jambunadasaækhÃtarattasuvaïïamayaæ Åsaæ, ka¤canacittasantikan\<*<4>*>/ ti ka¤canamayena sattaratanacittena aÂÂha- maÇgalena samannÃgataæ, suvaïïacandetthà 'ti suvaïïamayà candakà ettha rathe, hatthÅti suvaïïarajatamaïimayà hatthi\<*<5>*>/, gavÃdisu pi es' eva nayo, laæghimayettha pakkhiyo\<*<6>*>/ ti ettha rathe laæghamayà nÃnÃratanamayà pakkhiyo\<*<7>*>/ paÂipÃÂiyà ca ÂhitÃ, yudhÃyutà ti attano attano yÆdhena\<*<8>*>/ saddhiæ yuttà hutvà dassitÃ, assarÃjaharayo\<*<9>*>/ ti harivaïïamanomayÃssarÃjÃno, su- sunÃgasÃdise\<*<10>*>/ ti balasampattiyà taruïanÃgasadise\<*<9>*>/, ka¤canajÃluracchade ti ka¤canajÃlamayena uracchadÃlaækÃrena samannÃgate, ÃveÊine ti ÃveÊasaæ- khÃtehi\<*<11>*>/ kaïïÃlaækÃrehi yutte, saddagame ti patodappahÃraæ vinà sadda- matten' eva gamanasÅle, asaægite ti nissaÇge sÅghajave, evarÆpe assarÃje tattha yojesun ti a., abhinÃdayitthà 'ti yÃnasaddena ekaninnÃdaæ akÃsi, vanaspatÅni cà 'ti vanaspatÅni ca vanasaï¬e cà 'ti a, pavyathayitthà 'ti kampayittha, ta. ÃkÃsaÂÂhavimÃnakampanena nabhakampanaæ veditabbaæ, pÃ- vÃramekaæsakato ti ekaæsakatapavaradibbavattho, vaddhan ti guïavuddhaæ, vinÅtavantan ti vinÅtena ÃcÃravattena samannÃgataæ, iccabravÅti rathaæ ÃkÃse Âhapetvà otaritvà evaæ abravi, devabrÃhmaïan ti devasamaæ\<*<12>*>/ brÃhmaïaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -hame. 2 Bds -tthun. 3 Bd adds upakaraïÃni. 4 Bds -sannibhan. 5 so all three MSS. 6 Bd -ino. 7 Bd pakkhigaïÃpi. 8 Cks Bd yu-. 9 Cks rÃjÃ-. 10 Bds -sÃ. 11 Cks -Êi-. 12 Bd seÂha. >/ #<[page 410]># %<410 XXI. AsÅtinipÃta.>% So tassa vacanaæ sutvÃ: @@ Ta. addhà ti sippÃdisampanne pi asampanne pi bhajanato addhà ti maæ paÂibhÃti, aniccà ti Saddhà pana taæ taæ p'ettha\<*<1>*>/ vatthuæ pahÃya a¤¤asmiæ a¤¤asmiæ\<*<2>*>/ uppajjamÃnato\<*<3>*>/ hutvà abhÃvÃkÃrena\<*<4>*>/ aniccà ti maæ paÂibhÃti, visaæ-- matà ti ùsà pana yasmà dhanatthikà nÃvÃya samuddaæ pakkhanditvà vinaÂÂhapÃbhatÃ\<*<5>*>/ enti tasmà visaævÃdikà ti maæ paÂibhÃti, ariyamhi guïe ti Hiri pana hirottappabhÃvasaækhÃte\<*<6>*>/ parisuddhe ariyaguïe patiÂÂhità ti. IdÃni tassà guïaæ vaïïento Ãha: @@ @*>/ jÅvitaæ te sampaÂicchanti punà hirÅmanÃ. || Ja_XXI:283 ||>@ @*>/ hir' Ãyaæ hi\<*<9>*>/ pÃpajanaæ nivÃraïÅ. taæ sabbaloke Hirim ariyapÆjitaæ Indassa taæ vedaya devasÃrathÅti. || Ja_XXI:284 ||>@ Ta. jiïïà ti vidhavÃ, sabhattÆ 'ti sassÃmikà taruïitthiyo, attano ti tà sabbÃpi parapurisesu attano chandarÃgaæ uggataæ viditvà ayuttam etaæ amhÃkan ti hiriyà sacittaæ nivÃrenti, hiri pÃpakammaæ na karoti\<*<10>*>/, patataæ palÃyinan ti patantÃna¤ ca palÃyantÃna¤ ca antare, jahitvà jÅvitan ti ye hirÅmanto honti attano jÅvitaæ cajitvà hiriyà nivattanti, te ti evan nivattÃ\<*<11>*>/ ca pana te hirimanà puna attano sÃmikaæ sampaÂicchanti amittahatthato mo- cetvà gaïhanti, pÃpajanaæ nivÃraïÅti pÃpato janaæ nivÃriïÅ, ayam eva và \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds omit pettha. 2 Bd only one a¤¤-. 3 Bds uppajjanato. 4 Bd -va-, Bs abhÃtÃ-. 5 Cks -ÂÂhÃ-. 6 Bds -ppasabhÃva-. 7 Bd -tvÃ. 8 Bd -dhÃrini. 9 so Cks; Bd omits hi; read -ya hÅ? 10 omits hiri, and reads karonti. 11 Bd te hi evaæ nivattÃ, Cks te ti evan ti vatvÃ. >/ #<[page 411]># %< 3. SudhÃbhojanajÃtaka. (535.) 411>% pÃÂho, tan ti taæ Hiriæ, ariyapÆjitan ti ariyehi BuddhÃdÅhi pÆjitaæ. Indassa taæ vedayà 'ti yasmà evaæ mahÃguïà ariyapÆjità c' esà tasmà taæ evaæ uttamà nÃm' esà ti Indassa kathehi. Taæ sutvà MÃtali. @@ Ta. diÂÂhan\<*<1>*>/, ti Hiri mahÃguïà ariyapÆjità ti laddhiæ, odahÅti hadaye pavesesi, seÂÂhasammatà ti tava santike sudhÃya laddhakÃlato paÂÂhÃya Indassa santike ka¤canÃsanaæ labhitvà sabbadevatÃhi pÆjiyamÃnà uttama- sammatà jÃyatha. Evaæ tasmiæ kathente yeva Kosiyassa taæ khaïaæ ¤eva cavanadhammo\<*<2>*>/ jÃto. Atha naæ MÃtali "Kosiya Ãyu- saækhÃro te\<*<3>*>/ ossaÂÂho dÃnadhammo\<*<4>*>/ pi samatto\<*<5>*>/, kin te ma- nussalokena, devalokaæ gacchÃmÃ" 'ti ta. netukÃmo hutvà @*>/ rathaæ samÃruyha mamÃyitaæ imaæ\<*<7>*>/. Indo ca taæ Inda-sagotta kaækhati, ajj' eva tvaæ Indasahavyataæ vajà 'ti g. Ã. || Ja_XXI:286 ||>@ Ta. mamÃyitan ti piyaæ manÃpaæ, Indasagottan ti purimabhave Indena sagottaæ\<*<8>*>/, kaækhatÅti tavÃgamanaæ icchanto kaækhati. Iti tasmiæ Kosiyena saddhiæ kathente yeva Kosiyo ca- vitvà opapÃtiko devaputto hutvà Ãruyha dibbarathe aÂÂhÃsi. Atha naæ MÃtali Sakkassa santikaæ nesi. Sakko taæ disvà tuÂÂhamÃnaso attano dhÅtaraæ Hirideviæ tassa aggamahesiæ katvà adÃsi, aparimÃïam assa issariyaæ ahosi. Taæ atthaæ viditvà "anomasattÃnaæ kammaæ nÃma evaæ vi- sujjhatÅti" S. osÃnagÃtham Ãha: @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so all three MSS. 2 Bds nassanadham-. 3 Ck no? Bd omits te. 4 Bds cavanadham-. 5 Bd sampatto. 6 Bds apakkama. 7 Bd idaæ. 8 Bd samÃnago-. >/ #<[page 412]># %<412 XXI. AsÅtinipÃta.>% @< ye keci-m-addakkhu sudhÃya bhojanaæ sabbe va te Indasahavyataæ gatà ti. || Ja_XXI:287 ||>@ Ta. apÃpakammino ti apÃpakammÃ\<*<1>*>/ sattà evaæ visujjhanti, ye kecim- addakkhun ti ye keci sattà tasmiæ Himavantapadese tadà Kosiyena Hiriyà diyyamÃnaæ sudhÃbhojanaæ addasaæsu, sabbevate ti sabbe pi taæ dÃnaæ anumoditvà cittaæ pasÃdetvà Indasahavyataæ gatà ti. S. i. d. Ã. "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' etaæ adÃnÃbhirataæ thaddhamacchariyaæ\<*<2>*>/ samÃnaæ ahaæ damesim evÃ" 'ti vatvà j. s.: "Tadà Hiridevatà Uppalavaïïà ahosi, Kosiyo dÃnapati bhikkhu, Pa¤casikho Anuruddho, MÃtali ùnando, Suriyo Kassapo, Cando MoggallÃno. NÃrado SÃriputto, Sakko aham evÃ" 'ti. SudhÃbho- janajÃtakaæ\<*<3>*>/. $<4. KuïÃlajÃtaka.>$ EvamakkhÃyatÅti. Idaæ S. KuïÃladahe v. anabhiratipÅÊite pa¤casate bhikkhÆ Ã. k. TatrÃyaæ anupubbikathÃ: SÃkiya-KoliyÃ* kira Kapilavatthunagarassa ca Koliyanagarassa ca antare Rohiïiæ nÃma nadiæ eken eva Ãvaraïena bandhÃpetvà sassÃni kÃrenti. Atha JeÂÂhamÆlamÃse sassesu milÃyantesu ubhayanagaravÃsÅnaæ\<*<4>*>/ pi kamma- karÃ\<*<5>*>/ sannipatiæsu. Tattha Ko-vÃsino vadiæsu: "idaæ udakaæ ubhato\<*<6>*>/ nÅhariyamÃnaæ\<*<7>*>/ n' eva tumhÃkaæ na amhÃkaæ pahossati\<*<8>*>/, amhÃkaæ pana sassaæ ekaudaken' eva nippajjissati, idaæ udakaæ amhÃkaæ dethÃ" 'ti Ka-vÃsino vadiæsu: "tumhesu koÂÂhake pÆretvà Âhitesu mayaæ rattasuvaïïanÅlamaïikÃÊakahÃpaïe gahetvà na sakkhissÃma pacchipasibbakÃdihatthà tumhÃkaæ gharadvÃre vicarituæ, amhÃkam pi sassaæ eken' eva udakena nippajjissati, idaæ udakaæ amhÃkaæ dethÃ" 'ti. "Na mayaæ dassÃmÃ" 'ti. "Mayam pi na dassÃmÃ" ti. Evaæ kathaæ\<*<9>*>/ va¬¬hetvà eko uÂÂhÃya ekassa pahÃraæ adÃsi so pi a¤¤assà 'ti evaæ a¤¤ama¤¤aæ paharitvà rÃjakulÃnaæ jÃtiæ ghaÂetvÃ\<*<10>*>/ kalahaæ va¬¬hesuæ\<*<11>*>/ Koliyakammakarà vadanti: "tumhe Ka-vÃsike\<*<12>*>/ gahetvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -a. 2 Bds -ri. 3 Bd -kaæ, asÅti nipÃtavaïïanà niÂhitÃ. 4. K. = KuïÃÊo, s. = sakuïo. Ka. = Kapilavatthu. Ko. = Koliyanagara Bhi. = bhikkhave. P. = Puïïamukho, ph. = phussakokilo. * cfr. Dhammapada p. 351. Weber's Ind. Studien Bd.5 p.412. Senart's MahÃvastu T.1 p.338. 4 Bd -vÃsikÃnaæ. 5 Bd kasikamma-. 6 Bd -yato. 7 Ck niha-, Cs tiha-, Bd har-. 8 Bd pahoti. 9 Bds kalahaæ. 10 Bd ghaÂÂetvà ghaÂÂetvÃ. 11 Bd pavatte-. 12 Bd -vÃsino sÃkiyadÃrake. >/ #<[page 413]># %< 4. KuïÃlajÃtaka. (536.) 413>% gacchatha, ye soïasigÃlÃdayo viya attano bhaginÅhi saddhiæ vasiæsu etesaæ hatthiassÃdayo và phalakÃyudhÃni và amhÃkaæ kiæ karissan- tÅti". SÃkiyakammakarà vadanti: "tumhe dÃni kuÂÂhino dÃrake gahetvà gacchatha. ye anÃthà niggatikÃ\<*<1>*>/ tiracchÃnà viya kolarukkhe vasiæsu etesaæ hatthiassÃdayo và phalakÃyudhÃni và amhÃkaæ kiæ karissantÅti. Te gantvà tasmiæ kamme niyuttÃmaccÃnaæ kathesuæ, amaccà rÃjakulÃnaæ kathesuæ, tato SÃkiyà "bhaginÅhi saddhiæ saæ- vÃsikÃnaæ\<*<2>*>/ thÃma¤ ca bala¤ ca dassessÃmÃ" 'ti yuddhasajjà nikkha- miæsu. KoliyÃpi "kolarukkhavÃsÃnaæ\<*<3>*>/ thÃma¤ ca bala¤ ca dasses- sÃmÃ" 'ti yuddhasajjà nikkhamiæsu. Apare panÃcariyÃ: SÃkiya- KoliyÃnaæ dÃsÅsu udakatthÃya nadiæ gantvà cumbaÂÃni bhÆmiyaæ nikkhipitvà sukhakathÃya\<*<4>*>/ nisinnÃsu ekissà cumbaÂaæ ekà saka- sa¤¤Ãya gaïhi, taæ nissÃya "tava cumbaÂaæ mama cumbaÂan" ti kalahe pavatte kamena ubhayanagaravÃsino dÃsakammakarà c' eva sevakabhojakÃmaccauparÃjÃno\<*<5>*>/ cà 'ti sabbe yuddhasajjà nikkhamiæsÆ 'ti vadanti, imamhà pana nayà purimanayo va bahÆsu aÂÂhakathÃsu Ãgato yuttarÆpo cà 'ti sv-eva\<*<6>*>/ gahetabbo. Te pana sÃyanhe\<*<7>*>/ yuddha- sajjà nikkhamissantÅti. Tasmiæ samaye Bh. SÃvatthiyaæ\<*<8>*>/ viharanto paccÆsasamaye lokaæ volokento ime evaæ yuddhasajje nikkhamante\<*<9>*>/ addasa, disvÃ\<*<10>*>/ "mayi gate esa kalaho vÆpamissati nu kho no" ti upadhÃrento "aham ettha gantvà kalahavÆpasamatthaæ tÅïi jÃtakÃni kathessÃmi, tato kalaho vÆpasamissati, atha sÃmaggidÅpanatthÃya dve jÃtakÃni kathetvà Attadaï¬asuttaæ dessessÃmi\<*<11>*>/ desanaæ sutvà ubhayanagaravÃsino a¬¬hateyyÃni a¬¬hateyyÃni kumÃrasatÃni dasses- santi\<*<12>*>/ ahan te pabbajessÃmi, mahanto samÃgamo bhavissatÅti" san- niÂÂhÃnaæ katvÃ\<*<13>*>/ sarÅrapaÂijagganaæ katvà SÃvatthiyaæ piï¬Ãya caritvà piï¬apÃtapaÂikkanto sÃyaïhasamaye GandhakuÂito nikkhamitvà kassaci anÃrocetvÃ\<*<14>*>/ sayam eva pattacÅvaraæ ÃdÃya dvinnaæ senÃnaæ antare ÃkÃse pallaækaæ ÃbhujitvÃ\<*<15>*>/ tesaæ saævegajananatthaæ disvà andha- kÃraæ kÃtuæ kesaraæsiyo vissajjento nisÅdi, atha tesaæ saævigga- mÃnasÃnaæ attÃnaæ dassento chabbaïïabuddharasmiyo vissajjesi. Ka-vÃsino Bh-taæ disvà "amhÃkaæ ¤ÃtiseÂÂho S. Ãgato, diÂÂho nu kho amhÃkaæ kalahakaraïabhÃro\<*<16>*>/" ti cintetvà "na kho pana sakkà S-ri Ãgate amhehi parassa sarÅre satthaæ pÃtetuæ. Ko-vÃsino amhe \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -thà ti niggahitÃ. 2 Cks vasitakÃnaæ. 3 Bd koliyarukkhanagaravÃsinaæ 4 Ck sukhatÃya 5 Bd sevakagÃmabho-. 6 Bd so va. 7 Bd -hasamaye. 8 Cks tthiæ. 9 Bd nikkhante. 10 Bd adds ca. 11 SuttanipÃta p. 173, Cks dasse-. 12 Cks dassanti. 13 Bds add pÃtova. 14 Cks -ci-. 15 Bd Ãbhu¤j-. 16 Cks -haæ-. >/ #<[page 414]># %<414 XXI. AsÅtinipÃta.>% hanantu và pacantu vÃ" ti ÃyudhÃni cha¬¬esuæ. Ko-vÃsino pi tath' eva akaæsu. Atha Bh. otaritvà ramaïÅye padese vÃlikÃpuÊine pa¤- ¤attavarabuddhÃsane nisÅdi anopamÃya Buddhasiriyà virocamÃno, te pi rÃjÃno\<*<1>*>/ Bh-taæ vanditvà nisÅdiæsu. Atha ne S.jÃnanto va "kasmà Ãgat' attha mahÃrÃjÃ" ti pucchitvà "n' eva bhante nadÅdassanatthÃya na\<*<2>*>/ kÅÊanatthÃya\<*<3>*>/ imasmiæ pana ÂhÃne saægÃmaæ paccupaÂÂhÃpetvà Ãgat' amhÃ" ti. "Kiæ nissÃya vo kalaho mahÃrÃjÃ" ti. "Udakaæ nissÃya\<*<4>*>/ bhante" ti. "Udakaæ kiæ agghati mahÃrÃjÃ" 'ti. "Appaæ\<*<5>*>/ bhante" ti, "PaÂhavÅ nÃma kiæ agghati m." ti. "Anagghà bh." ti. "Khattiyà kiæ agghantÅti". "Khattiyà nÃma anagghà bh." ti. "Appagghaæ udakaæ nissÃya kasmà mahagghe khattiye nÃsetha m. ` ti "kalahasmiæ hi assÃdo nÃma n' atthi, kalahavasena hi mahÃrÃja ekÃya rukkhadevatÃya kÃÊasÅhena saddhiæ baddhÃghÃto\<*<6>*>/ sakalam pi imaæ kappaæ anuppatto yevÃ" 'ti vatvà PhandanajÃtakaæ kathesi. Tato "parapattiyena nÃma mahÃrÃja na bhavitabbaæ, parapattiyÃ\<*<7>*>/ hutvÃpi ekassa sasassa\<*<8>*>/ kathÃya tiyojanasahassavitthate Himavante catuppadagaïÃ\<*<9>*>/ mahÃsamuddaæ pakkhandino ahesuæ, tasmà para- pattiyena na bhavitabban" ti vatvà Daddabhaj. kathesi. Tato "kadÃci mahÃrÃja dubbalo pi mahabbalassa randhe\<*<10>*>/ passati, kadÃci mahabbalo pi dubbalassa\<*<11>*>/ laÂukikÃpi sakuïikà hatthinÃgaæ ghÃtesÅti" vatvà LaÂukikaj. kathesi. Evaæ kalahavÆpasamanatthÃya tÅïi jÃtakÃni kathetvà sÃmaggiparidÅpanatthÃya dve jÃtakÃni kathesi: "samaggÃnaæ hi mahÃrÃja koci otÃraæ\<*<12>*>/ nÃma passituæ na sakkotÅti" vatvà Rukkha- dhammaj. kathesi. tathà "samaggÃnaæ mahÃrÃja koci vivaraæ\<*<13>*>/ passi- tuæ nÃsakkhi, yadà pana a¤¤Ãma¤¤aæ vivÃdam akaæsu atha ne eko\<*<14>*>/ nesÃdaputto jÅvitakkhayaæ pÃpetvà ÃdÃya gato, vivÃde assÃdo nÃma n' atthÅti" vatvà VaÂÂakaj. kathesi. Evaæ imÃni pa¤ca jÃtakÃni ka- thetvà avasÃne Attadaï¬asuttaæ kathesi. RÃjÃno pasannà "sace S. nÃgamissa mayaæ a¤¤ama¤¤aæ vadhitvà lohitanadiæ pavattayissÃma, S-ran nissÃya no jÅvitaæ laddhaæ, sace pana S. ÃgÃraæ ajjhÃvasissa dvÅpasahassadvayaparivÃraæ\<*<15>*>/ catumahÃdÅparajjaæ\<*<16>*>/ hatthagataæ abha- vissa atirekasahassÃ\<*<17>*>/ kho pan' assa puttà abhavissaæsu\<*<18>*>/ tato khatti- yaparivÃro abhavissa\<*<19>*>/, taæ kho pan' esa sampattiæ pahÃya nikkha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks rÃjÃ. 2 Cks omit na. 3 Bds add api ca kho pana. 4 Cks omit ni-. 5 Bds appagghaæ. 6 Bd bandhÃ-. 7 Bds -yo. 8 Bds sasakassa. 9 Bds -ïÃdayo. 10 Bd anatthu. 11 Bd adds anatthaæ passati. 12 Bd okÃraæ. 13 Bd vivÃdaæ. 14 Cks omit ne eko. 15 Bd dÅpaparivÃraæ, Bs dvisahassadÅpa parivÃraæ. 16 Bd adds assa. 17 Bds -aæ. 18 Cks abhavissa. 19 Bd -ro ca ÃcÃrissa. >/ #<[page 415]># %< 4. KuïÃlajÃtaka. (536.) 415>% mitvà sambodhiæ patto, idÃni pi khattiyaparivÃro va vicaratÆ" 'ti ubhayanagaravÃsino a¬¬hateyyÃni a¬¬hateyyÃni\<*<1>*>/ kumÃrasatÃni adaæsu, Bh. te pabbÃjetvà mahÃvanaæ agamÃsi, punadivasato paÂÂhÃya tehi parivuto ekadà Kapilapure\<*<2>*>/ ekadà Koliyanagare ti dvÅsu nagaresu piï¬Ãya carati, ubhayanagaravÃsino mahÃsakkÃraæ kariæsu. Tesaæ garugÃravena na attano ruciyà pabbajitÃnaæ anabhirati uppajji, purÃïadutiyikÃyo pi tesam anabhiratijÃnanatthÃya taæ taæ vatvà sÃsanaæ pesesi\<*<3>*>/, te atirekataraæ ukkaïÂhiæsu. Bh. Ãvajjanto tesaæ anabhiratibhÃvaæ ¤atvà "ime bhikkhÆ mÃdisena Buddhena saddhiæ ekato vasantà ukkaïÂhanti, kathaærÆpà nu kho tesaæ dhamma- kathÃ\<*<4>*>/ sappÃyÃ" ti upadhÃrento KuïÃladhammadesanaæ passi. Ath' assa etad ahosi: "ahaæ\<*<5>*>/ ime bhikkhÆ Himavantaæ netvà KuïÃla- kathÃya tesaæ mÃtugÃmadosaæ pakÃsetvà anabhiratiæ haritvÃ\<*<6>*>/ sotÃ- pattimaggaæ dassÃmÅti" so pubbaïhasamayaæ nivÃsetvà pattacÅvaraæ ÃdÃya Kapilavatthuæ piï¬Ãya caritvà pÃcchÃbhattaæ piï¬apÃtapaÂik- kanto bhattakiccavelÃyam eva te\<*<7>*>/ pa¤casate bhikkhÆ Ãmantetvà "diÂÂhapubbo vo bhi. ramaïÅyo Himavantapadeso" ti pucchi. "No h' idaæ\<*<8>*>/ bhante" ti. "Gacchissatha pana HimavantacÃrikaæ" ti\<*<9>*>/. "Bhante aniddhimantÃ\<*<10>*>/ mayaæ, kathaæ gamissÃmÃ" 'ti "Sace pana vo koci gahetvà gaccheyya gaccheyyÃthÃ" 'ti. "ùma bhante" ti. S. sabbe pi ne attano iddhiyà gahetvà ÃkÃse uppatitvà Himavantaæ gantvà gaganatale Âhito va ramaïÅye Himavantapadese Ka¤canapabba- taæ\<*<11>*>/ Maïip. HiÇgulap. A¤janap. SÃnup. Phalikapabbatan ti nÃnÃvidhe pabbate pa¤ca mahÃnadiyo\<*<12>*>/ Kaïïamuï¬akaæ RathakÃraæ SÅhappa- pÃtaæ Chaddantaæ Tiyaggalaæ\<*<13>*>/ Anotattaæ KuïÃladahan ti sattadahe dassesi, Himavanto nÃma mahÃ\<*<14>*>/ pa¤cayojanasatubbedho tiyojanasa- hassavitthato, tassa imaæ ramaïÅyaæ ekadesaæ\<*<15>*>/ attano ÃnubhÃvena dassesi, ta. katanivÃsÃni\<*<16>*>/ sÅhavyagghahatthikulÃdÅni catuppÃdÃni pi ekadesato dassesi\<*<17>*>/, ta. ÃrÃmarÃmaïeyyakÃdÅni pupphaphalÆpage ruk- khe nÃnÃvidhe sakuïasaæghe jalathalajapupphÃni Himavantassa pu- ratthimapasse suvaïïatalaæ pacchimapasse hiÇgulatalaæ dassesi, imesaæ rÃmaïeyyakÃdÅnaæ\<*<18>*>/ diÂÂhakÃlato paÂÂhÃya tesaæ bhikkhÆnaæ purÃïadutiyikÃsu chandarÃgo pahÅno\<*<19>*>/. Atha S. te bhikkhÆ gahetvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks only one a¬-. 2 Bd -lavatthupure. 3 Cks -suæ. 4 Bds dhammi-. 5 Cks omit ahaæ. 6 Bds vinodetvÃ. 7 Cks omit te. 8 Bd hetaæ. 9 Bd adds vutte. 10 Bd -to. 11 Bd adds ratanap. 12 Bd adds satta mahÃsarÃ. 13 Bd kiyaÇgalaæ. 14 Bds add pathavÅto. 15 Bd ekaæ-. 16 Bd -vÃsanÃni. 17 Bd -ti. 18 Bd -ïiyakÃnaæ. 19 Bd bahino. >/ #<[page 416]># %<416 XXI. AsÅtinipÃta.>% ÃkÃsato otaritvà Himavantassa pacchimapasse saÂÂhiyojanike silÃtale sattayojanikassa kappaÂÂhikasÃlarukkhassa heÂÂhà tiyojanÃya\<*<2>*>/ manosi- lÃya\<*<3>*>/ tehi bhikkhÆhi parivuto chabbaïïabuddharasmiyo vissajjento aïïavakucchiæ khobhetvà jalamÃno suriyo viya nisÅditvà madhurassa- raæ nicchÃrento te bhikkhÆ Ãmantesi: "bhi, imasmiæ Himavante tum- hehi adiÂÂhapubbaæ pucchathÃ" ti. Tasmiæ khaïe dve citrakokilà ubhosu koÂisu daï¬akaæ mukhena ¬asitvÃ\<*<4>*>/ majjhe attano sÃmikaæ nisÅdÃpetvà aÂÂha cittakokilà purato aÂÂha pacchato aÂÂha dakkhiïato aÂÂha vÃmato aÂÂha heÂÂhato\<*<5>*>/ aÂÂha upari chÃyaæ katvà evaæ taæ citrakokilaæ parivÃretvà ÃdÃsenÃgacchanti. Te bhikkhÆ taæ sakuïa- saæghaæ disvà S-raæ pucchiæsu: "ke nÃm' ete bhante sakuïÃ" ti. "Bhi. mama esa\<*<6>*>/ porÃïako vaæso, mayà Âhapitapaveïi\<*<7>*>/ maæ pubbe evaæ parivÃriæsu\<*<8>*>/, tadà pan' esa sakuïagaïo mahà ahosi, a¬¬hu¬- ¬hÃni dijaka¤¤ÃsahassÃni maæ\<*<9>*>/ parivÃriæsu, anupubbena\<*<10>*>/ parihÃyitvà idÃni ettako jÃto" 'ti. "KathaærÆpe\<*<11>*>/ pana bhante vanasaï¬e età dijaka¤¤Ã tumhe paricariæsÆ" 'ti. Atha nesaæ S. "tena hi bhi. su- nÃthÃ" 'ti satiæ upaÂÂhapÃpetvà atÅtam Ãharitvà dassento Ãha: Evam akkhÃyati evam anusÆyati: sabbosadhadharaïidhare nekapupphamalyavitate\<*<12>*>/ gajagavajamahisarurucamarapasada- khaggagokaïïasÅhavyagghadÅpiacchakokataracchauddÃrakÃkada- limigabilÃrasasakaïïikÃnucarite\<*<13>*>/ Ãkiïïanelamaï¬alamahÃvarÃ- hanÃgakulakaïerusaæghÃdhivutthe\<*<14>*>/ issammigasÃkhammigasa- rabhammigaeïimmigavÃtammigapasadammigapurisallukimpurisa- yakkharakkhasanisevite\<*<15>*>/ amajjama¤jarÅdharabrahaÂÂhapup- phapuphitagganekapÃdapagaïavitate\<*<16>*>/ kuraracakoravÃrana- mayÆraparabhutajÅvajÅvakacelÃvakabhiækÃrakaravÅkamattavihaÇ- gasatasampaghuÂÂhe\<*<17>*>/ a¤janamanosilaharitÃlahiÇgulakahemara- jatakanakadhÃtusatavinaddhapatimaï¬itappadese\<*<18>*>/ -- evarÆpe khalu kho ramme vanasaï¬e KuïÃlo nÃma sakuïo paÂivasati \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd mano. 2 Bds -nikÃya. 3 Bd -sÅlatalÃya. 4 Bds gahetvÃ. 5 Bd heÂÂhÃ. 6 Ck eka, Bd esa mama. 7 Cks pameïi. 8 Ck -cÃr-. 9 Cks mama. 10 Bd adds pana. 11 Bd kathaæ evarÆpe. 12 Ck -malyÃ-, Bd -malla-. 13 Bd -cÃmari-taracchayo-udÃrikadali-, Cks kaïïakÃ-. 14 Bd -nÃnÃkulakareïu-vuÂhe. 15 Bds -pÆrisÃlÆ-. 16 Bd -pahaÂhapupphapussitaggÃ-vitaÂe. 17 Bd -kurura-, Cks -cakura-, Bds -sarabhÆta-, Cks -karavÅra-, Bd satataæsam-. 18 Bd -kanakÃnekadhÃtusata. >/ #<[page 417]># %< 4. KuïÃlajÃtaka. (536.) 417>% ativiya citto ativiya cittapattacchadano, tass' eva khalu bho K-assa s-assa a¬¬hu¬¬hÃni itthisahassÃni paricÃrikà dijaka¤¤Ãyo. Atha khalu bho dve dijaka¤¤Ãyo kaÂÂhaæ mukhena ¬asitvà taæ K-aæ s-aæ majjhe nisÅdÃpetvà u¬¬enti, "mà naæ K-aæ s-aæ addhÃnapariyÃyapathe kilamatho ubbÃhetthÃ\<*<1>*>/" 'ti. Pa¤- casatadijaka¤¤Ãyo\<*<2>*>/ heÂÂhato heÂÂhato ¬enti\<*<3>*>/, "sac' Ãyaæ K. s. Ãsanà paripatissati\<*<4>*>/ mayan taæ pakkhehi paÂiggahessÃmÃ" 'ti\<*<5>*>/. Pa¤casatà dijaka¤¤Ãyo uparÆpari\<*<6>*>/ ¬enti, "mà naæ K-aæ s-aæ Ãtapo paritÃpÅti\<*<7>*>/" Pa¤casatà dijaka¤¤Ãyo ubhatopasse ¬enti\<*<8>*>/ "mà naæ K-aæ s-aæ sÅtaæ và uïhaæ và tiïaæ và rajo và vÃto và ussÃvo và upapphusÅti". Pa¤casatà dijaka¤¤Ãyo purato purato ¬enti\<*<9>*>/, "mà naæ K-aæ s-aæ gopÃlakà và pasu- pÃlakà và tiïahÃrakà và kaÂÂhahÃrakà và vanakammikà và kaÂÂhena và kaÂhalena\<*<10>*>/ và pÃïinà và le¬¬unà và daï¬ena và satthena và sakkharÃhi\<*<11>*>/ và pahÃraæ adaæsu\<*<12>*>/, mÃyaæ K. s. gacchehi và latÃhi và rukkhehi vÃ\<*<13>*>/ thambhehi và pÃsÃïehi và balavantehi và pakkhÅhi saægÃmesÅti\<*<14>*>/". Pa¤casatà dijaka¤¤Ãyo pacchato ¬enti\<*<15>*>/ saïhÃhi sakhilÃhi ma¤jÆhi\<*<16>*>/ madhurÃhi vÃ- cÃhi samudÃcarantiyo, "mÃyaæ\<*<17>*>/ K. s. Ãsane pariyukkaïÂhÅti". Pa¤casatà dijaka¤¤Ãyo\<*<18>*>/ disodisaæ ¬enti\<*<15>*>/ nekarukkhavividha- vikatiphalam Ãharantiyo, "mÃyaæ K. s. khudÃya parikilamitthÃ" 'ti. Atha khalu bho dijaka¤¤Ãyo taæ K-aæ s-aæ ÃrÃmen' eva ÃrÃmaæ uyyÃnen' eva uyyÃnaæ nadÅtitthen' eva n-aæ pabbatasikharen' eva p-aæ ambavanen' eva a-aæ jambuvanen' eva j-aæ labujavanen' eva l-aæ nÃÊikerasa¤jÃdiyen' eva\<*<19>*>/ n-iæ\<*<20>*>/ khippam eva abhisambhonti ratatthÃya\<*<21>*>/. Atha khalu bho K. s. tÃhi dijaka¤¤Ãhi divasaæ\<*<22>*>/ paribbÆÊho\<*<23>*>/ evam apa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds -ethÃ. 2 Bd adds mukhe. 3 Ck naccenti, Bd heÂhako ¬enti. 4 Cks -Âissati. 5 Bd -mi, omitting ti. 6 Cks evarÆpari. 7 so Cks for -tÃpayÅti? Bd -tÃpeti. 8 Cks naccenti, Bd na¬enti. 9 Ck naccenti. 10 Bd kathalÃya. 11 Cks -ÃyÃ. 12 Cks addaæsu. 13 Bd adds sÃkhehi vÃ. 14 Cks messasÅti. 15 Ck naccenti. 16 Bd ma¤¤Ãhi. 17 Cks mà saæ, Bd yà maæ. 18 Cks omit di-. 19 so Cks; Bds -sa¤cÃriyeneva. 20 Bds -sa¤cÃri. 21 Bd rati-. 22 Cks -se 23 Ck -he. >/ #<[page 418]># %<418 XXI. AsÅtinipÃta.>% sÃdeti: "nassatha tumhe vasaliyo, vinassatha tumhe vasaliyo coriyo dhuttiyo asatiyo lahucittiyo katassa appatikÃrikÃyo anilo viya yenakÃmaægamÃyo" ti. TatrÃyaæ atthavaïïanÃ: bhi. yo vaïïasaï¬o evam akkhÃyati eva¤ ca anusÆyati kin ti kathÅyati: sabbosadhadharaïidhare ti vitthÃro, ta. sabbosa- dhadharaïidhare ti sabbosadhadharaïimhi mÆlatacapattapupphÃdisabbosa- dhadharÃya\<*<1>*>/ dharaïiyà samannÃgato ti a., sabbosadhayutto và dharaïidharo\<*<2>*>/, so hi padeso sabbosadhadharaïidharo ti evam akkhÃyati eva¤ ca anusÆyati, tasmiæ vanasaï¬e ti vuttaæ hoti, sesapadayojanÃya pi es' eva nayo, neka- pupphamalyavitate ti nekehi\<*<3>*>/ pilandhanatthÃya\<*<4>*>/ uppannapupphehi c' eva pilandhanamalyehi ca vitate, rurÆ 'ti suvaïïavaïïà migÃ, uddÃrà ti upadra- migÃ\<*<5>*>/, bilÃrà ti mahÃbilÃrà nelamaï¬alaæ vuccati taruïà bhiækacchÃcamaï¬a- laæ\<*<6>*>/, mahÃvarÃhà ti mahÃhatthino, Ãkiïïanelamaï¬alamahÃvarÃhena gocari- kÃdibhedena dasavidhena nÃgakulena c' eva kaïerusaæghena\<*<7>*>/ ca adhivutthe\<*<8>*>/ ti a., issammigÃ\<*<9>*>/ ti kÃÊasÅhÃ, vÃtammigà ti pasatammigÃ\<*<10>*>/ ti citramigÃ, purisallÆ\<*<11>*>/ ti vaÊavÃmukhayakkhiniyo, kimpurisà ti devakinnaracandakinnara- dumakini aradaï¬amÃnavakakontasakuïakaïïapÃpurÃdibhedà kinnarÃ, amajja- ma¤jaridharabrahaÂÂhapupphapupphitagganekapÃdapagaïavitate ti makuladharehi c' eva ma¤jaridharehi ca supupphitehi ca aggamattapupphehi\<*<12>*>/ c' anekehi pÃdapagaïehi ca vitate, vÃraïà nÃma hatthiliÇgasakuïÃ, celÃpakà ti\<*<13>*>/ pi eke\<*<14>*>/ sakuïà yeva, hema¤ ca ka¤cana¤ cà 'ti dve suvaïïajÃtiyo, etehi a¤janÃdÅhi nekadhÃtusatehi anekehi vaïïadhÃturÃjihi\<*<15>*>/ vinaddhapatimaï¬i- tappadese, bho ti dhammÃlapanamattam etaæ, citto ti mukhatuï¬ake\<*<16>*>/ heÂÂhÃ- udarabhÃge pi\<*<17>*>/ citro\<*<18>*>/ va, a¬¬hu¬¬hÃnÅti\<*<19>*>/ tÅïi sahassÃni pa¤casatÃnÅti a., addhÃnapariyÃyapathe ti addhÃnasaækhÃte gamanamagge, ubbÃhetthÃ\<*<20>*>/ ti bÃdhayittha\<*<21>*>/, upapphusÅti upagantvà phusi, pahÃraæ adaæsÆ 'ti ettha mà nan ti padassa sÃmivasen' attho veditabbo, saægÃmesÅti samÃgami, saïhÃ- hÅti maÂÂhÃhi\<*<22>*>/, sakhilÃhÅti\<*<23>*>/ piyÃhi, ma¤jÆhÅti sakhilÃhi\<*<24>*>/, madhurÃ- hÅti madhurassarÃhi, samudÃcarantiyo ti gandhakaraïavasena paricarantiyo nekarukkhavividhavikatiphalan ti nekehi rukkhehi vividhavikatiphalaæ, ÃrÃmeneva ÃrÃman ti pupphÃrÃmÃdisu a¤¤atarena ÃrÃmen' eva a¤¤aæ ÃrÃ- maæ nentÅti a., uyyÃnÃdisu pi es' eva nayo, nÃÊikÅrasa¤jÃdiyenÃ\<*<25>*>/ ti nÃÊi- kÅravanen' eva a¤¤aæ nÃÊikÅravanaæ abhisambhotÅti evaæ netvà tattha naæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -rÃ. 2 Cks -re. 3 Bd anek-. 4 Bd phalatthÃya. 5 so Cs; Ck upadra¤chÃ? Bds uddà 6 so Cs; Ck bhiæjakacchÃca-, Bd taruïabhigacchÃpa-, Bs bhiægacchÃja-. 7 Bd kareïu-. 8 Bd -vuÂhe. 9 Bds issamigà etc. 10 Bds pasada-. 11 Cks -u, Bd -sÃlu. 12 Bd -pupphitehi. 13 Cks -phakà ti. 14 Bd ete. 15 Bds -rÃsÅhi. 16 Bd hi. 17 Bds uparibhogehi. 18 Cks -e. 19 Bd adds a¬¬hacatutthÃni. 20 Bd -ethÃ. 21 Bd bÃhittha. 22 Cks mayÃhi, Bd maÂhÃhi. 23 Cks saddhiælÃbhÅti. 24 Cks saliÊÃhi. 25 so Cks; Bd -sa¤jÃriyenevÃ. >/ #<[page 419]># %< 4. KuïÃlajÃtaka. (536.) 419>% khippaæ ¤eva ratatthÃya\<*<1>*>/ pÃpuïanti, divasaæ\<*<2>*>/ paribbÆÊho ti sakaladivasaæ vÆÊho\<*<3>*>/, apasÃdetÅti tà kira taæ evaæ divasam pi paricaritvà nivÃsarukkhe otÃretvà parivÃretvà rukkhasÃkhÃsu nisÅditvà app-eva nÃma madhuravacanaæ labheyyÃmà 'ti patthayantiyo iminà uyyojitakÃle attano vasanaÂÂhÃnaæ gamis- sÃmà 'ti vasanti, KuïÃlarÃjà pana tà uyyojento nassathà 'ti Ãdi vacanehi apasÃdeti, ta. \<*<4>*>/ vinassathà 'ti sabbatobhÃgena nassatha gehe dhanadha¤¤ÃdÅnaæ nÃsanena coriyo bahumÃyatÃya dhuttiyo naÂÂhasatitÃya asatiyo anavaÂÂhitacitta- tÃya lahucittÃyo katavinÃsanena mittadÆbhitÃya appatikÃriyo ti. Eva¤ ca pana vatvà "iti kho bhi. ahaæ tiracchÃnagato pi itthÅnam akata¤¤utaæ bahumÃyataæ anÃcÃratam\<*<5>*>/ dussÅlata¤ ca jÃnÃmi. tadà p' ahaæ\<*<6>*>/ tÃsaæ vase avattitvà tà yeva attano vase vattemÅti" imÃya kathÃya\<*<7>*>/ tesaæ bhikkhÆnaæ anabhiratiæ haritvà S. tuïhi ahosi. Tasmiæ khaïe dve kÃlakokilà sÃmikaæ daï¬akena ukkhipitvà heÂÂhÃ- bhÃgÃdisu catasso catasso hutvà taæ padesaæ Ãgamiæsu, tÃpi disvà te S-raæ pucchiæsu. S. "pubbe bhi. mama sahÃyo Puïïamukho nÃma phussakokilo\<*<8>*>/ ahosi, tassÃyaæ vaæso" ti vatvà purimanayen' eva tehi bhikkhÆhi pucchito Ãha: Tass' eva\<*<9>*>/ khalu bho Himavato pabbatarÃjassa puratthima- disÃbhÃge susukhumasunipuïagirippabhavÃ\<*<10>*>/ haritupayantiyo\<*<11>*>/ ti. Ta. suÂÂhusukhumasaïhasakhilatÃya\<*<12>*>/ susukhumasunipuïÃ\<*<13>*>/ girÅ\<*<14>*>/ etÃ- saæ pabhavÃ\<*<15>*>/ ti girippabhavÃ\<*<16>*>/ Himavantato sandamÃnÃ, haritatiïamissa- oghatÃya harita-KuïÃladahaæ upagamanena upayantiyo ti sukhumasunipuïa- girippabhavÃ\<*<17>*>/ haritupayantiyo\<*<18>*>/ evarÆpà nadiyo yasmiæ santÅti a. IdÃni yaæ KuïÃladahaæ tà upayanti ta.\<*<19>*>/ pupphÃni vaïïento Ãha: UppalakumudapadumanaÊinasatapattasogandhikamandÃlaka- sampattivirÆÊhasucigandhamanu¤¤apÃvakappadese\<*<20>*>/ ti. Ta. uppalan ti nÅluppalaæ, naÊinanti setapadumaæ, satapattan ti paripuïïasatapattapadumaæ, sampattÅti etehi sampattivirÆÊhehi abhinavajÃtehi sucigandhena c' eva manu¤¤ena ca hadayabandhanasamatthatÃya pÃvakena\<*<21>*>/ ca padesena samannÃgato ti a. IdÃni tasmiæ dahe rukkhÃdayo vaïïento Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd rati. 2 Cks -sa. 3 Bd paribbÆÊho. 4 Bd adds nassathà ti gacchatha. 5 Cks -ra. 6 Bd pÃhaæ. 7 Bds gÃthÃya. 8 Cks Bd pu-. 9 Cks evaæ. 10 Ck -ppahÃvÃ, Bd -patava. 11 Ck bhari-, Cs bharitÆpasantiyo, Bd tassa susukhumasunipuïà in the place of tatth. 12 Bd -salilatÃya. 13 Cks -ïo. 14 Cks giri. Bd gÅri. 15 Cks pabhÃvo, Bd pabhavo. 16 Cks -bhÃvÃ. 17 Ck -bhÃvÃ. 18 Ck haritÃlayantiyo, Cs haritÆlapayantiyo. 19 Bd -yantiyo tÃni. 20 Cks -dÃlava-. 21 Bds mÃva-. >/ #<[page 420]># %<420 XXI. AsÅtinipÃta.>% KuravakamucalindaketakacetasavajuÊapunnÃgavakulatilaka- piyakahasanasÃlasalaÊacampakÃsokanÃgarukkhatirÅÂibhÆjapatta- loddacandanoghavane kÃÊÃgalupadmakapiyaÇgudevadÃrukacoca- gahane\<*<1>*>/ kakudhakuÂajÃækolakaccikÃrakaïïikÃrakaïaverako- raï¬akoviÊÃrakiæsukayodhivanamallikamanaÇgaïamanavajja- bhaï¬isurucirabhaginimÃlÃdimalyadhare jÃtisumanamadhugan- dhikadhanukÃrikatÃlisatÃlisatagarausÅrakoÂÂhakacchavitate atimuttaka- saækusumitalatÃvitatapatimaï¬itappadese haæsapilavakÃdamba- kÃraï¬avÃbhinadite vijjÃdharasiddhasamaïatÃpasagaïÃdhivutthe varadevayakkharakkhasadÃnavagandhabbakinnaramahoragÃnu- ciïïappadese\<*<2>*>/ -- EvarÆpe khalu bho ramme vanasaï¬e Puïïamukho nÃma phussakokilo pativasati atiyiya madhuragiro vilasitanayana- mattakkho, tass' eva khalu bho P-assa ph-assa a¬¬hu¬¬hÃni itthisatÃni paricÃrikà dijaka¤¤Ãyo. Atha khalu bho dve dija- ka¤¤Ãyo kaÂÂhaæ mukhena ¬asitvà taæ P-aæ ph-aæ majjhe nisÅdÃpetvà u¬¬enti, "mà naæ P-aæ ph-laæ addhÃnapariyÃya- pathe kilamatho ubbÃhetthÃ\<*<3>*>/" 'ti. Pa¤¤Ãsa dijaka¤¤Ãyo heÂÂhato ¬enti,\<*<4>*>/ "sac' Ãyaæ P. ph. \<*<5>*>/ Ãsanà paripatissati\<*<6>*>/ mayaæ taæ pakkhehi paÂiggahessÃmÃ" 'ti. Pa¤¤Ãsa dijaka¤¤Ãyo uparÆpari denti\<*<4>*>/, "mà naæ P-aæ ph-aæ ÃtÃpo paritÃpÅti". Pa¤¤Ãsa dijaka¤¤Ãyo ubhatopasse ¬enti\<*<4>*>/, "mà naæ P-aæ ph-aæ sÅtaæ và uïhaæ và tiïaæ và rajo và vÃto và ussÃvo và upapphu- sÅti". Pa¤¤Ãsa dijaka¤¤Ãyo purato\<*<7>*>/ ¬enti\<*<8>*>/, "mà naæ P-aæ ph-aæ gopÃlakà và pasupÃlakà và tiïahÃrakà và kaÂÂha- hÃrakà và vanakammikà và kaÂÂhena và kaÂhalena\<*<9>*>/ và pÃïinà và le¬¬unà và daï¬ena và satthena và sakkharÃhi và pahÃraæ adaæsu, mÃyaæ P. ph gacchehi và latÃhi và rukkhehi và thambhehi và pÃsÃïehi và halavantehi và pakkhÅti\<*<10>*>/ saæ- gÃmesÅti". Pa¤¤Ãsa dijaka¤¤Ãyo pacchato\<*<11>*>/ ¬enti saïhÃhi sa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd kurÃ-katakavidisama¤¤ulapuïïÃgabahÆla- piyaÇkÃhasanasaralÃcampakÃasoka- kÃlagulupaduka-dÃruïatecagahaïe. 2 Bd tatthevayakkha-. 3 Bd -ethÃ. 4 Cks naccenti. 5 Bd adds sakuïo. 6 Cks -paÂi-. 7 Cks repeat pu-. 8 Ck naccenti. 9 Ck kalena, Bd kathalÃya. 10 Cks -ehi, Bds -ihi. 11 Cks repeat pa-. >/ #<[page 421]># %< 4. KuïÃlajÃtaka. (536.) 421>% khilÃhi ma¤jÆhi\<*<1>*>/ madhurÃhi vÃcÃhi samudÃcarantiyo, "mÃyaæ P. ph. Ãsane pariyukkaïÂhÅti\<*<2>*>/" Pa¤¤Ãsa dijaka¤¤Ãyo diso- disaæ ¬enti nekarukkhavividhavikatiphalaæ Ãharantiyo, "mÃ- yaæ P. ph. khudÃya parikilamitthÃ" 'ti. Atha khalu bho dija- ka¤¤Ãyo taæ P-aæ ph-aæ ÃrÃmen' eva ÃrÃmaæ uyyÃnen' eva uyyÃnaæ nadÅtitthen' eva n-aæ pabbatasikharen' eva p-aæ ambavanen' eva a-aæ jambuvanen' eva j-aæ lambujavanen eva l-aæ nÃÊikerasa¤jÃdiyen' eva\<*<3>*>/ n-iæ\<*<4>*>/ khippam eva abhi- sambhonti\<*<5>*>/ ratatthÃya\<*<6>*>/. Atha khalu bho P. ph. tÃhi dija- ka¤¤Ãhi divasaæ paribbÆÊho\<*<7>*>/ evaæ pasaæsati: "sÃdhu sÃdhu bhaginiyo, etaæ kho bhaginiyo tumhÃkaæ patirÆpaæ\<*<3>*>/ kula- dhÅtÃnaæ\<*<9>*>/ yaæ tumhe bhattÃraæ paricareyyÃthÃ\<*<10>*>/" 'ti. Atha khalu bho P. ph.yena KuïÃlo sÂen' upasaækami, addassuæ\<*<11>*>/ kho K-assa s-assa paricÃrikà dijaka¤¤Ãyo taæ P-aæ ph-aæ, dÆrato Ãgacchantaæ disvÃna yena P. phÂen' upasaækamiæsu\<*<12>*>/, upasaækamitvà taæ P. aæ ph-aæ etad avocuæ: "ayaæ samma P-kha KuïÃlo s. ativiya pharuso ativiya pharusavÃco, app-eva nÃma tavam\<*<13>*>/ pi Ãgamma piyavÃcaæ labheyyÃmÃ" 'ti. "App- eva nÃma bhaginiyo" ti vatvà yena K. sÂen' upasaækami, upasaækamitvà K-ena s-ena saddhiæ paÂisammoditvà eka- mantaæ nisinno kho P. ph. taæ K-aæ s-aæ etad avoca; "kissa tvaæ samma K-la itthÅnaæ sujÃtÃnaæ kuladhÅtÃnaæ sammÃpaÂipannÃnaæ micchÃpaÂipanno\<*<14>*>/, amanÃpabhÃïÅnam pi kira samma K-la itthÅnaæ manÃpabhÃïinà bhavitabbaæ ki- maÇga pana manÃpabhÃïinan" ti. Evaæ vutte\<*<15>*>/ K«Âaæ P-aæ ph-aæ evaæ apasÃdesi: "nassa tvaæ samma jamma vasala, vinassa tvaæ samma jamma vasala, ko nu tayà viyatto jÃyÃyÃcitenÃ\<*<16>*>/" 'ti, evaæ apasÃdito va\<*<17>*>/ pana P. ph. tato h' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ma¤¤Æhi. 2 Cks pariu-. 3 Ck -jÃtadiyeneva, Cs -jÃdiy-, Bds -sa¤cÃrikeneva. 4 Ck -sa¤jÃtÃdi, Bds -sa¤cÃraæ. 5 Bd -bhenti. 6 Bd rati. 7 Cks divasapari-, Bd divÃsaæpari-. 8 Cks -pa. 9 Ck -dhitÃ. 10 Bd paÂi-. 11 Ck addassu, Cs addasÃsu, Bd addasÃsuæ. 12 Bd omits upa-. 13 Bd taæ. 14 Bd adds si. 15 Bd -o. 16 so Cks; Bd jÃyÃjinenÃ. 17 Bd ca. >/ #<[page 422]># %<422 XXI. AsÅtinipÃta.>% eva\<*<1>*>/ paÂinivatti. Atha khalu bho P-assa ph-assa aparena samayena nacirass' eva\<*<2>*>/ kharo ÃbÃdho uppajji lohitapakkhan- dikà pabÃÊhà vedanà vattanti\<*<3>*>/ maraïantikÃ. Atha khalu bho P-assa kokilassa paricÃrikÃnaæ dijaka¤¤Ãnaæ etad ahosi: "ÃbÃdhiko ayaæ P. ph., app-eva nÃma imamhà ÃbÃdhÃ\<*<4>*>/ vuÂÂha- heyyÃ" 'ti, ekaæ adutiyaæ ohÃya yena K. sÂen' upasaæ- kamiæsu. AddasÃ\<*<5>*>/ kho K. s. tà dijaka¤¤Ãyo dÆrato va Ãgac- chantiyo, disvÃna tà dijaka¤¤Ãyo etad avoca: "kahaæ pana tumhÃkaæ\<*<6>*>/ vasaliyo bhattÃ" ti, "ÃbÃdhiko samma K-la P. ph., app-eva nÃma tamhà ÃbÃdhÃ\<*<7>*>/ vuÂÂhaheyyÃ" 'ti\<*<8>*>/, evaæ vutte K. sÂà dijaka¤¤Ãyo evaæ apasÃdesi: "nassatha tumhe vasa- liyo, vinassatha tumhe vasaliyo coriyo dhuttiyo asatiyo lahu- cittiyo\<*<9>*>/ katassa appatikÃrikÃyo anilo viya yenakÃmaægamÃyo" ti vatvà yena P. ph. ten' upasaækami upasaækamitvà taæ P-aæ ph-aæ etad avoca: "haæ\<*<10>*>/ samma P-khÃ" 'ti "haæ samma K-lÃ" 'ti. Atha khalu bho K. s. taæ P-aæ ph-aæ- pakkhehi ca tuï¬akena ca pariggahetvà vuÂÂhÃpetvà nÃnÃ- bhesajjÃni pÃyÃpesi\<*<11>*>/, atha khalu bho P-assa ph-assa so ÃbÃdho paÂippassambhÅti. Ta. piyakà ti setapupphÃ, hasanà ti hakÃro sandhikaro, asanÃyavÃ\<*<12>*>/, tirÅÂÅti ekarukkhajÃti, candanà ti rattasurabhicandanÃ, oghavane ti ete- saæ oghena ghaÂÃya\<*<13>*>/ samannÃgate vane, devadÃrukacocagahane\<*<14>*>/ ti devadÃrurukkhehi c' eva kadalÅhi ca gahane, kaccikÃrà ti ekà rukkhajÃti, kaïikÃrà ti mahÃpupphÃ, kaïïikÃrà ti khuddakapupphÃ, kiæsukà ti vi- ghÃtakÃ\<*<15>*>/, yodhikà ti yudhikÃ\<*<16>*>/, vanamallikamanaÇganamanavajja- bhaï¬isurucirabhaginimÃlamalyadhare ti mallikÃna¤ ca anaÇgaïÃnaæ anavajjÃna¤ ca bhaï¬Ãnaæ surucirÃna¤ ca bhaginÅnaæ pupphehi malyadhÃraya- mÃne, dhanukÃrÅti dhanupÃtaÊi tÃlisà ti tÃlisapattarukkhÃ, kacchavitate\<*<17>*>/ ti etehi sumanÃdÅhi vitatanadikacchapabbatakacche\<*<17>*>/, saækusumitalatÃ\<*<18>*>/ ti tesu tesu ÂhÃnesu suÂÂhukusumitÃtimuttakehi\<*<19>*>/ c' eva nÃnÃvidhalatÃhi ca\<*<20>*>/ vitatapatimaï¬itappadese, tÃpasasamaïagaïÃdhivutthe ti etesaæ vijjÃ- dharÃdÅnaæ gaïehi adhivutthe, P-mukho ti\<*<21>*>/ mukhaparipuïïatÃya P-kho\<*<22>*>/, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds yeva. 2 Bd adds accayena. 3 Bd pav-. 4 Bd adds naæ, Bs na. 5 Bd -sa. 6 Bd tumhaæ. 7 Bds add na. 8 Bd si. 9 Bd -Ãyo. 10 Cks haæ. 11 Ck yÃyÃ-. 12 so Cks for asano yeva? Bd ÃsanÃyeva. 13 Bds satatagha-. 14 Cks -cova-. 15 Bd vÃtaghaÂakÃ. 16 Ck yutikÃ, Cs suyÆthikÃ. 17 Bd gaccha-. 18 Cks -late. 19 Bd adhi-. 20 Cks -latà omitting ca. 21 Cks omit p-mukho ti. 22 Cks -khÃ. >/ #<[page 423]># %< 4. KuïÃlajÃtaka. (536.) 423>% parehi puÂÂhatÃya phussakokilo, vilasitanayano\<*<1>*>/ ti vilasitanetto, mattak- kho ti yathà mattÃnaæ akkhÅni rattÃni honti evaæ rattakkho pamÃïayuttanetto vÃ, bhaginiyo ti ariyavohÃrena Ãlapanaæ, paricareyyÃthà 'ti sakaladivasaæ gahetvà vicareyyÃtha, iti so piyakathaæ kathetvà uyyojeti\<*<2>*>/, kadÃci pana K. s. saparivÃro P-mukhaæ dassanÃya gacchati kadÃci P. K-lassa santikaæ gacchati, tenÃha: atha khalu bho ti, sammà 'ti vayassa, Ãgammà 'ti paÂicca upanissÃya, labheyyÃmà 'ti K-assa santikaæ piyavacanaæ labheyyÃma, appevanÃmà 'ti api nÃma labheyyÃma, vakkhÃmi nan ti, sujÃtÃnan ti samÃnajÃtikÃnaæ, nassà 'ti palÃya, jammà 'ti lÃmaka, vyatto ti ko nu\<*<3>*>/ sadiso a¤¤o vyatto nÃma atthi, jÃyÃyÃcitenÃ\<*<4>*>/ 'ti jÃyÃjitena\<*<5>*>/, ayam và pÃÂho, evaæ itthiparÃjitena tayà sadiso ko nÃma vyatto atthÅti, taæ puna evarÆpassa vacanassa ÃbhaïanatthÃya\<*<6>*>/ apasÃdeti, tato hevÃ\<*<7>*>/ 'ti kuddho m. K. ti cintetvà tato yeva paÂinivatti, so nivattitvà saparivÃro attano vasanaÂÂhÃnam eva agamÃsi, appeva nÃmà 'ti saæsayaparivitakko imamhà ÃbÃdhà vuÂÂhaheyya và na và ti evaæ cintetvà taæ ohÃya pakkamiæsu, tumhan\<*<8>*>/ ti tumhÃkaæ, app-eva nÃmà 'ti tamhà ÃbÃdhà vuÂÂhaheyya và na vÃ, amhÃkaæ ÃgatakÃle mato bhavissati, mayaæ hi idÃn' esa marissatÅti ¤atvà tumhÃkaæ pÃdaparicÃrikà bhavituæ Ãgatà ti, ten' upasaæ- kamÅti imà itthiyo sÃmikassa matakÃle Ãgatà paÊikkÆlà bhavissÃmà 'ti taæ pahÃya ÃgÃtÃ\<*<9>*>/ gantvà mama sahÃyaæ pupphaphalÃdÅni nÃnÃbhesajjÃni saæharitvà Ãro- gaæ\<*<10>*>/ karissÃmÅti cintetvà nÃgabalo M. ÃdÃse\<*<11>*>/ uppatitvà yena so ten' upa- saækami, han ti nipÃto, jÅvasi sammà 'ti pucchanto evam Ãha, itaro pi 'ssa jÅvÃmÅti vadanto haæ sammà ti Ãha, pÃyÃpesiti pÃyesi, paÂippassambhÅti vÆpasanto. TÃpi dijaka¤¤Ãyo tasmiæ aroge jÃte ÃgatÃ. K. pi P-khaæ katipÃhaæ phalÃphalÃni\<*<12>*>/ khÃdÃpetvà tassa balappattakÃle "samma tvaæ idÃni Ãrogo\<*<10>*>/, attano paricÃrikÃhi saddhiæ vasa, aham pi attano vasanaÂÂhÃnaæ gamissÃmÅti" Ã. Atha naæ so "imÃ\<*<13>*>/ maæ bÃÊhagilÃnaæ pahÃya palÃtÃ\<*<14>*>/, na me etÃhi dhut- tÅhi\<*<15>*>/ attho" ti Ã. Taæ sutvà M. "tena hi te samma itthÅnaæ pÃpabhÃvaæ ÃcikkhissÃmÅti" P-aæ gahetvà Himavantapasse manosilÃtalaæ netvà sattayojaniyasÃlamÆle manosilÃsane\<*<16>*>/ nisÅdi, ekasmiæ passe P. saparivÃro nisÅdi. Sakala-Himavante deva- ghosanÃcari\<*<17>*>/: "ajja K. sakuïarÃjà Himavati\<*<18>*>/ manosilÃsane nisÅditvà BuddhalÅhÃya dh. desessati, taæ suïÃhtÃ" 'ti param- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -nÃ. 2 Bd -si 3 Bd adds tayÃ. 4 Bd jÃyajinenÃ. 5 Ck Bd jayÃ-. 6 Ck ÃhanatthÃya, Cs Ãbhanat-, Bd abhaïat-, Bs abhaïanat-. 7 Bd yevÃ. 8 Ck tiyahan, Cs tuyhan. 9 Bd adds ti ahaæ, Bs ahaæ. 10 Bd a-. 11 Bds -ena. 12 Bd -lena. 13 Bd adds samma. 14 Bds palÃyanti. 15 Bd vasalÅhi. 16 Bd lÃtale. 17 Bd devatÃ-. 18 Bd -vante. >/ #<[page 424]># %<424 XXI. AsÅtinipÃta.>% parÃghosena chakÃmÃvacarà devà ¤atvÃ\<*<1>*>/ yebhuyyena\<*<2>*>/ sanni- patiæsu, bahÆ nÃgasupaïïagijjhà aÂaviyam pi\<*<3>*>/ devÃ\<*<4>*>/ taæ atthaæ ugghosiæsu. Tadà ùnando nÃma gijjharÃjà dasasa- hassagijjhaparivÃro Gijjhapabbate paÂivasati, so pi taæ kolÃ- halaæ sutvà "dh. suïissÃmÅti\<*<5>*>/" saparivÃro Ãhantvà ekamantaæ nisÅdi. NÃrado pi pa¤cÃbhi¤¤ÃtÃpaso dasasahassatÃpasapari- vuto Himavantapadese viharanto taæ devaghosanaæ sutvà "sahÃyo kira me K. itthÅnaæ aguïaæ kathessati\<*<6>*>/, mayÃpi taæ desanaæ sotuæ vaÂÂatÅti" tÃpasasahassena\<*<7>*>/ saddhiæ iddhiyà ta. gantvà ekamantaæ nisÅdi. BuddhÃnaæ desanÃsannipÃta- sadiso mahÃsamÃgamo ahosi. Atha M.jÃtissara¤¤Ãïena itthi- dosapaÂisaæyuttaæ atÅtabhave diÂÂhakÃraïaæ P-aæ\<*<8>*>/ kÃya- sakkhiæ katvà kathesi. Tam atthaæ pakÃsento Satthà Ãha: Atha khalu bho K. s. taæ P-aæ ph-aæ gilÃnÃvuÂÂhitaæ acira- vuÂÂhitaæ gela¤¤Ã\<*<9>*>/ etad avoca: "diÂÂhà mayà samma P-kha KaïhÃ\<*<10>*>/ dvepitikÃ\<*<11>*>/ pa¤capatikà ya\<*<12>*>/ chaÂÂhe purise cittaæ paÂibaddhan ti\<*<13>*>/ yà {yadidaæ} kavandhe pÅÂhasappimhÅti\<*<14>*>/". Bhavati ca pan' uttar' ettha\<*<15>*>/ vÃkyaæ: @*>/ ca rÃjà ete patÅ pa¤ca-m-aticca\<*<17>*>/ nÃrÅ akÃsi\<*<18>*>/ khujjavÃmanena pÃpan ti. || Ja_XXI:288 ||>@ "DiÂÂhà mayà samma P-kha SaccatapÃvÅ nÃma samaïÅ su- sÃnamajjhe vasantÅ\<*<19>*>/ catutthabhattaæ pariïÃmayamÃnÃ, sÃ\<*<20>*>/ tulÃputta- kena\<*<21>*>/ pÃpam akÃsi. DiÂÂhà mayà s. P-kha KÃkÃti\<*<22>*>/ nÃma devÅ samuddamajjhe vasantÅ bhariyà Venateyyassa\<*<23>*>/ NaÂakuverena\<*<24>*>/ pÃpam akÃsi. DiÂÂhà mayà s. P-kha KuraÇgavÅ\<*<25>*>/ lomasundarÅ\<*<26>*>/ EÊa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd sutvÃ. 2 Bd adds tattha. 3 Bd -ïïÃvijjÃdharÃdÅnaæ pj, Bs -vijjhÃtaÂavisayampi. 4 Bd devatÃ. 5 Cks sussÃmÅti. 6 Bd adds mahasamÃgamo bhavissati. 7 Bd -dasasahassena. 8 Bd -khassa. 9 Bds gela¤¤Ãtaæ, Cks gela¤¤aæ. 10 Bd adds devÅ. 11 Bds dvÅ-. 12 so Cks for yassÃ? Bd yo, Bs raæ. 13 so Cks; Bds -bandhi. 14 Bd pitha-, Cks piÂÂha-. 15 Cs pha-, Bd ma-. 16 Bd sÅha-. 17 Bd paticca. 18 Bd akÃri. 19 all three MSS. -i. 20 Cks omit sÃ. 21 so Cs; Ck tulaæputtaækena, Bd sÆrÃvuttakena, Bs surÃdhu-. 22 Bd kÃkavanti; se III p. 90. 23 Bd nevat-. 24 -kupparena. 25 Bds kuruÇgadevÅ. 26 Cks -sudarÅ. >/ #<[page 425]># %< 4. KuïÃlajÃtaka. (536.) 425>% kamÃraæ\<*<1>*>/ kÃmayamÃnà ChaÊaÇgakumÃra-dhanantevÃsinÃ\<*<2>*>/ pÃpam akÃsi, Evaæ h' etaæ\<*<3>*>/ mayà ¤Ãtaæ: Brahmadattassa mÃtaraæ ohÃya KosalarÃjÃ\<*<4>*>/ Pa¤cÃlacaï¬ena pÃpam akÃsi. Età ca a¤¤Ã ca akaæsu pÃpaæ. tasmÃhaæ itthÅnaæ na vissase na-ppasaæse. mahÅ yathà jagati- samÃnarattà vasundharà itarÅtarÃpatiÂÂhà sabbasahÃ\<*<5>*>/ aphandanÃ\<*<6>*>/ akuppà tath' itthiyo\<*<7>*>/, tÃyo na vissase naro @*>/ pa¤cahattho\<*<9>*>/ suruddho pasayhakhÃdÅ parahiæsane rato tath' itthiyo\<*<10>*>/, tÃyo na vissase naro. || Ja_XXI:289 ||>@ Na khalu\<*<11>*>/ s. P-kha vesiyo nÃriyo gamaniyo\<*<12>*>/, na h' età bandha- kiyo\<*<13>*>/ nÃma, vadhikÃyo nÃma etÃyo yadidaæ vesiyo nÃriyo gamaniyo ti, corà viya veïikatà madir' iva diddhÃ\<*<14>*>/ vÃïijÃ\<*<15>*>/ viya vÃcÃsanthu- tiyo\<*<16>*>/ issÃsiÇgam iva parivattÃyo uraga-m-iva dujjivhÃyo sobbham iva paÂicchannà pÃtÃlam iva duppÆrà rakkhasÅ viya duttosÃ\<*<17>*>/ Yamo v' ekantahÃriyo sikhÅ-r-iva\<*<18>*>/ sabbabhakkhà nadÅ-r-iva sabbavÃhÅ\<*<19>*>/ anilo viya yenakÃmaæcarÃ\<*<20>*>/ Neru viya avisesakÃrà visarukkho\<*<21>*>/ viya nicca- phalitÃyo\<*<22>*>/ ti. Bhavati ca pan' uttar' ettha vÃkyaæ: @*>/ vÃïijo va\<*<24>*>/ vikatthanÅ\<*<25>*>/ issasiÇgam ivÃvattÃ\<*<26>*>/ dujjivhaurago yathÃ\<*<27>*>/. || Ja_XXI:290 ||>@ @*>/. || Ja_XXI:291 ||>@ @*>/ visarukkho viya pa¤cadhÃ\<*<30>*>/ nÃsayanti ghare bhogaæ ratanÃn' antakaritthiyo,\<*<31>*>/ ti. || Ja_XXI:292 ||>@ Ta. gilÃnÃvuÂÂhitan ti paÂhamaæ gilÃnaæ pacchÃvuÂÂhitaæ\<*<32>*>/, diÂÂhà mayà ti atÅte kira Brahmadatto KÃsirÃjà sampannabalavÃhanatÃya Kosalarajjaæ gahetvà KosalarÃjÃnaæ mÃretvà tassa aggamahesiæ sannisinnagabbhaæ gahetvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks eÊamÃrakaæ, Bd eÊakakumÃraæ. 2 Cs Bd -raædha-. 3 Bd eva¤hi-. 4 so Cks; Bds -jaæ. 5 Cs sabbÃsaha, Ck sabbÃsahÃ. 6 Ck athanÃnÃ. 7 Ck tali-, tathi-, Bs dati-. 8 Cs vaÊÃ-. 9 Bd pa¤cÃvuddho, Bd -vudho, Ck pa¤cahatthe. 10 Ck ratthitthiyo, Cs tthitthiyo, Bd tattittiyo. 11 Bd adds kho. 12 so all three MSS. 13 Cks na hetÃvakavandhakiyo. 14 so Cs; Ck madirà viya visagiddhÃ, Bd madirà variÂÂhÃ. 15 Bd -o. 16 Ck vÃcÃyasatthutiyo. 17 Ck dutto, Cs dhutto. 18 all three MSS. sikhi-. 19 all three MSS. -i. 20 Cks -mÃvacarÃ. 21 Bd -Ã. 22 Cks -liniyo. 23 Bd riÂho. 24 Bd ti. 25 Ck vitatthati, Bd vikattani. 26 Bd isiÇgamiva parivattÃ. 27 Bd dujÅvhÃ. 28 avisesa--- wanting in Cs. 29 so Cs; Ck -samÃpakà ti, Bd -samÃgatÃ. 30 so Cs; Ck pa¤cadÃ, Bds niccaphalo. 31 Ck ratanatthakaritthiyo, Bd ratanÃnantaritthiyo. 32 Ck pa¤cÃ-, Bd paccÃnuvu-. >/ #<[page 426]># %<426 XXI. AsÅtinipÃta.>% BÃrÃïasiæ gantvà taæ attano aggamahesiæ akÃsi, sÃ\<*<1>*>/ aparabhÃge dhÅtaraæ vijÃyi, ra¤¤o pana\<*<2>*>/ pakatiyà dhÅtà và putto và n' atthi, so tussitvÃ: bhadde varaæ gaïhÃ\<*<3>*>/ 'ti Ã., sà gahitakaæ katvà Âhapesi, tassà pana kumÃrikÃya Kaïhà ti nÃmaæ kariæsu, ath' assà vayappattÃya mÃtÃ\<*<4>*>/: amma pitarà te varo dinno, taæ ahaæ gahetvà Âhapesiæ, tava ruccanakaæ varaæ gaïhà 'ti Ã. \<*<5>*>/, sÃ: mayhaæ\<*<6>*>/ avijjamÃnaæ\<*<7>*>/ n' atthi, patiæ gahaïatthÃya\<*<8>*>/ me sayaævaraæ kÃrehÅti kilesa- bahulatÃya hirottappaæ bhinditvà mÃtaraæ Ã., sà ra¤¤o Ãrocesi, rÃjÃ: yathÃ- ruciæ\<*<9>*>/ patigaïhÃtÆ 'ti vatvà sayaævaraæ ghosÃpesi. rajaÇgaïe sabbÃlaækÃra- patimaï¬ità bahupurisà sannipatiæsu, Kaïhà pupphasamuggaæ ÃdÃya uttara- sÅhapa¤jare Âhità olokentÅ ekam pi na rocesi, tadà Paï¬urÃjagottato\<*<10>*>/ Ajjuno Nakulo BhÅmaseno YudhiÂÂhilo Sahadevo\<*<11>*>/ ti ime pa¤ca Paï¬urÃjaputtÃ\<*<12>*>/ TakkasilÃya disÃpÃmokkhassa Ãcariyassa santike sippaæ gahetvÃ\<*<13>*>/ desacÃrittaæ jÃnissÃmà 'ti vicarantà RÃrÃïasiæ pattÃ\<*<14>*>/ antonagare kolÃhalaæ sutvà pucchitvà taæ atthaæ ¤atvà mayam pi gamissÃmà 'ti ka¤canarÆpasamÃnarÆpà pa¤ca\<*<15>*>/ pi ta. gantvà paÂipÃÂiyà aÂÂhaæsu, Kaïhà te disavà pa¤casu Âhitesu paÂibaddha- città hutvà pa¤cannam pi sÅsesu mÃlÃcumbaÂakÃni khipitvÃ: amma ime pa¤ca jane vÃremÅti\<*<16>*>/ Ã., sà ra¤¤o Ãrocesi, rÃjà varassa dinnattà na labhissasÅti\<*<17>*>/ avatvà anattamano va kiæjÃtikà kassa puttà ti pucchitvà Paï¬urÃjaputtabhÃvaæ\<*<12>*>/ ¤atvà tesaæ sakkÃraæ katvà taæ pÃdaparicÃrikaæ adÃsi, sà sattabhÆmakapÃsÃde te\<*<18>*>/ kilesavasena saÇgaïhi, eko pan' assà paricÃriko khujjo pÅÂhasappÅ atthi, sà pa¤ca rÃjaputte kilesavasena saÇgaïhitvà tesaæ bahinikkhantakÃle okÃsaæ labhitvà kilesena anu¬ayhamÃnà khujjena saddhiæ pÃpaæ karoti, tena ca sad- dhiæ kathentÅ: mayhaæ tayà sadiso piyo n' atthi rÃjaputte mÃretvà tesaæ galalohitena tava pÃde makkhÃpessÃmÅti\<*<19>*>/ vadati, itaresu pi jeÂÂhabhÃtikena missibhÆtakÃle: imehi catÆhi janehi tvam eva mayhaæ piyataro mayà jÅvitam pi tav' atthÃya pariccattaæ mama pitu accayena tuyhaæ yeva r. dÃpessÃmÅti\<*<20>*>/ va- dati, itarehi saddhiæ missÅbhÆtakÃle pi es' eva nayo, te ayaæ\<*<21>*>/ amhe piyÃyati issariya¤ ca no etaæ nissÃya jÃtan ti tassà ativiya tussanti, sà ekadivasaæ ÃbÃdhikà ahosi, atha naæ te parivÃretvà eko sÅsaæ sambÃhanto nisÅdi sesà ekekaæ hattha¤ ca pÃda¤ ca, khujjo pana pÃdamÆle nisÅdi, sà sÅsaæ sambÃha- mÃnassa jeÂÂhabhÃtikassa AjjunakumÃrassa: mayhaæ tayà piyataro n' atthi jÅvamÃnà tuyhaæ jÅvissÃmi pitu accayena tuyhaæ r. dÃpesÃmÅti sÅsena sa¤¤aæ dadamÃnà taæ saægaïhi, itaresam pi hatthapÃdehi tath' eva sa¤¤aæ adÃsi, khujjassa pana: tvaæ ¤eva mama piyo tav' atthÃya ahaæ jÅvissÃmÅti jivhÃya sa¤¤aæ adÃsi, te sabbe pi pubbe kathitabhÃvena tÃya sa¤¤Ãya tam atthaæ jÃniæsu, tesu sesà attano dinnasa¤¤Ãyo\<*<22>*>/ jÃniæsu, AjjunakumÃro pana tassà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd tÃ, Cks omit sÃ. 2 Cks omit pana. 3 Bd -hÃhi. 4 Bd adds taæ Ãha. 5 Bd omits Ãha. 6 Bd adds a¤¤aæ. 7 so Cks; Bd adds dhanaæ. 8 Bd gaïhana-. 9 Bd -itaæ. 10 Ck paï¬arÃjà bhoggano, Cs paï¬arÃja bho. 11 Bd sÅha-. 12 Cks paï¬a-. 13 Bd ugga-. 14 Bd patvÃ. 15 Bd adds paï¬urÃjaputtÃ. 16 Bds jane va me dehiti. 17 Cks -tÅti. 18 Ck -da ti. 19 Bd -mÃti. 20 Bd pÃpessÃmiti. 21 Cks te saæ. 22 Bd -Ãyeva. >/ #<[page 427]># %< 4. KuïÃlajÃtaka. (536.) 427>% hatthapÃdajivhÃvikÃre disvÃ: yathà mayhaæ evaæ sesÃnam pi imÃya sa¤¤Ãya dinnaæ\<*<1>*>/ bhavissati khujjena cÃpi saddhiæ etissà santhavena\<*<2>*>/ bhavitabban ti cintetvà bhÃtaro gahetvà bahi nikkhamitvà pucchi: diÂÂhà vo pa¤capatikà mama sÅsavikÃraæ dassentÅti, Ãma diÂÂhà ti, kÃraïaæ jÃnÃthà 'ti, na jÃnÃmà 'ti, idaæ nÃm' ettha kÃraïaæ: tumhÃkaæ hatthapÃdehi dinnasa¤¤Ãya kÃraïaæ jÃnÃthà 'ti\<*<3>*>/ amhÃkam pi ten' eva kÃraïena adÃsÅti, khujjassa jivhÃvikÃrena sa¤¤ÃdÃnassa kÃraïaæ jÃnÃthà 'ti, na jÃnÃmà 'ti atha nesaæ Ãcikkhitvà iminÃpi saddhiæ etÃya pÃpakammaæ katan ti\<*<4>*>/, tesu asaddhahantesu khujjaæ pakkositvà pucchi, so sabbaæ pavattiæ kathesi, te tassa vacanaæ sutvà tassà vigatachandarÃgÃ: aho mÃtugÃmo nÃma pÃpo dussÅlo, amhÃdise nÃma jÃtisampanne sobhaggappatte pa- hÃya evarÆpena jegucchapaÂikkÆlena khujjena saddhiæ pÃpakammaæ karoti, ko nÃma paï¬itajÃtiko evaæ nillajjÃhi pÃpadhammÃhi itthÅhi saddhiæ ramissatÅti anekapariyÃyena mÃtugÃmaæ garahitvà alaæ no gharÃvÃsenà 'ti pa¤ca janà Himavantam pavisitvà kasiïaparikammaæ katvà ÃyupariyosÃne yathÃkammaæ gatÃ, K. sakuïarÃjà AjjunakumÃro ahosi, tasmÃ\<*<5>*>/ attanà diÂÂhakÃranaæ dassento diÂÂhà mayà ti Ãdiæ Ã. Ta. dvepitikÃ\<*<6>*>/ ti Kosalara¤¤o\<*<7>*>/ KÃsira¤¤o ca vasen' etaæ vuttaæ, pa¤capatikà yà 'ti pa¤capatikÃ, yakÃro nipÃtamatto, paÂibaddhantiyÃ\<*<8>*>/ ti paÂibaddhamanÃ\<*<9>*>/, kavandhe\<*<10>*>/ ti\<*<11>*>/ tassa kira gÅvÃya\<*<12>*>/ onamitva\<*<13>*>/ uraæ allÅnà tasmà chinnasÅso viya khÃyati, pa¤camaticcÃ\<*<14>*>/ 'ti ete pa¤ca atikka- mitvÃ, khujjavÃmanenà 'ti khujjena vÃmanakena\<*<15>*>/, aparÃni pi diÂÂhapubbÃni dassento puna diÂÂhà ti Ãdim Ãha, ta. paÂhamavatthusmiæ tÃva ayaæ vibhÃvanÃ: atÅte kira BÃrÃïasiæ nissÃya SaccatapÃvÅ\<*<16>*>/ nÃma setasamaïÅ susÃne païïa- sÃlaæ kÃretvà ta. vasamÃnà cattÃri\<*<17>*>/ bhattÃni atikkamitvà bhu¤jati, sakalana- gare Cando viya Suriyo viya ca pÃkaÂà ahosi, B-sivÃsino khipitvÃpi\<*<18>*>/ khali- tvÃpi namo SaccatapÃviyÃ\<*<19>*>/ ti vadanti, ath' ekasmiæ chaïakÃle paÂhamadivase tÃva suvaïïakÃrà gaïabandhane\<*<20>*>/ ekasmiæ padese maï¬apaæ kÃretvÃ\<*<21>*>/ maccha- maæsasurÃgandhamÃlÃdÅni netvÃ\<*<22>*>/ surÃpÃnaæ Ãrabhiæsu, ath' eko suvaïïakÃro surÃdhiÂÂhako\<*<23>*>/ cha¬¬ento: namo SaccatapÃviyÃ\<*<24>*>/ ti vatvà ekena paï¬itena: ambho andhabÃla calacittÃya itthiyà namo karosi aho bÃlo sÅti vutte: samma mà evaæ avaca mà nirayasaævattanikaæ kammaæ\<*<25>*>/ karÅti Ã., atha naæ so: dubbuddhi tuïhi nohi\<*<26>*>/ sahassena abbhutaæ kara\<*<27>*>/ ahan te\<*<28>*>/ SaccatapÃviæ\<*<29>*>/ ito sattame divase alaækatapaÂiyattaæ imasmiæ ÂhÃne nisinno suravitthaæ\<*<30>*>/ gÃhÃpetvà suraæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so Bd; Cks -Ã. 2 Bd sandhavena. 3 Bds add Ãma jÃnÃmà ti. 4 Bd adds vatvÃ. 5 Bd tattha. 6 Bds adds ca. 7 Bds dvi-. 8 so Ck; Bd paÂibandhiyÃ, Cs paÂibaddhantibaddhayÃ. 9 Cks paÂibaddhamÃnÃ, Bd -bandhamÃnÃ. 10 Cks tav-, Bd kaphante. 11 Cks pi. 12 Bds givÃ. 13 Bd -etvÃ. 14 Ck pa¤capatimaticcÃ, Cs pa¤capatÅmaticcÃ, Bd pa¤capaticcÃ. 15 Bds add idaæ vatvÃ. 16 Ck -pÃpi, Cs -pÃcÅ, Bd -pÃvi. 17 Bd adds divasÃni. 18 Cks omit pi. 19 all three MSS. pÃpiyÃ. 20 Bd gaïÃbandhena. 21 Bd katvÃ. 22 Bd ÃharetvÃ. 23 Cks -vitthako for vittako? 24 Ck -pÃciyÃ? Bd -pÃpiyÃ. 25 Cks omit ka-. 26 Bd adds ti. 27 Bd karoti. 28 Bd taæ. 29 Bd -pÃpi. 30 so Cks for -vittakaæ? Bd -dhiÂhakaæ. >/ #<[page 428]># %<428 XXI. AsÅtinipÃta.>% pivissÃmi mÃtugÃmo dhuvasÅlo n' atthÅti Ã., so na sakkhissasÅti vatvà tena saddhiæ sahassena abbhutaæ akÃsi, so\<*<1>*>/ a¤¤esaæ suvaïïakÃrÃnaæ Ãrocetvà punadivase pÃto va tÃpasavesena susÃnaæ pavisitvà tassà vasanaÂÂhÃnassa avi- dÆre surivaæ namassanto aÂÂhÃsi, sà bhikkhÃya gacchamÃnà taæ disvÃ: mahid- dhiko tÃpaso bhavissati ahan tÃva susÃnapasse vasÃmi ayaæ majjhe susÃnassa bhavitabbam ass' antarena\<*<2>*>/ santadhammena vandissÃmi nan ti upasaækamitvà vandi, so n' eva olokesi na pi Ãlapi, dutiyadivase pi tath' eva akÃsi, tatiya- divase pana vanditakÃle adhomukho va gacchà 'ti Ã., catutthadivase kacci\<*<3>*>/ bhikkhÃya na kilamasÅti paÂisanthÃram akÃsi, sà paÂisanthÃro me laddho ti tuÂÂhà pakkÃmi, pa¤camadivase bahutaraæ paÂisanthÃraæ labhitvà thokaæ nisÅ- ditvà gatÃ, dhaÂÂhadivase pana taæ Ãgantvà vanditvà nisinnaæ: bhagini kin nu kho ajja BÃrÃnasiyaæ mahÃgÅtavÃditasaddo ti vatÃ: ayya tumhe na jÃnÃtha nagare chaïo ghuÂÂho ta. kÅÊantÃnaæ esa Âaddo ti vutte: ettha nÃm' esa saddo ti ajÃnanto viya hutvÃ: bhagini katibhattÃni atikkamasÅti pucchi, cattÃri ayya\<*<4>*>/ tumhe pana kati atikkamethà 'ti, satta bhaginÅti, idaæ so musà abhÃsi\<*<5>*>/, deva- sikaæ h' esa\<*<6>*>/ rattiæ bhu¤jati, so\<*<7>*>/: kati te\<*<8>*>/ bhagini vassÃni pabbajitÃyà 'ti pucchitvà tÃya dvÃdassa vassÃnÅti vutte tumhÃkaæ kati hÅti vutto\<*<9>*>/ idaæ\<*<10>*>/ chaÂÂhaæ vassan ti Ã., atha naæ: atthi pana te bhagini santadhammÃdhigamo ti pucchitvà n' atthi ayyà 'ti\<*<11>*>/ tumhÃkaæ pana\<*<12>*>/ atthÅti vutte mayam pi n' atthÅti vatvÃ: bhagini mayaæ n' eva kÃmasukhaæ labhÃma na nekkhammasukhaæ. kiæ amhÃkaæ yeva uïho nirayo mahÃjanassa kiriyaæ karoma ahaæ gihÅ\<*<13>*>/ bha- vissÃmi atthi me\<*<14>*>/ mÃtu santakaæ\<*<15>*>/ dhanaæ na sakkomi dukkhaæ anubhavitun ti Ã., sà tassa vacanaæ sutvà attano calacittatÃya\<*<16>*>/ tasmiæ paÂibaddhacittà hutvÃ: ayya aham pi ukkaïÂhità sace maæ na cha¬¬etha\<*<17>*>/ aham pi gihinÅ bhavissÃ- mÅti Ã., atha naæ so pi: ehi na taæ cha¬¬essÃmi bhariyà me bhavissasÅti taæ nagaraæ pavesetvà saævasitvà surÃpÃnamaï¬apaæ gantvà tÃya surÃvittha- kaæ\<*<18>*>/ gÃhÃpetvà suraæ pivi, itaro sahassajito\<*<19>*>/, sà taæ paÂicca puttadhÅtÃhi va¬¬hi, tadà K. putto\<*<20>*>/ ahosi, so taæ kÃranaæ Ãharitvà dassento diÂÂhà ti Ãdiæ Ã. Dutiyavatthusmiæ\<*<21>*>/ atÅtakathÃya catukkanipÃte KÃkÃtijÃtakavaïïanÃya\<*<22>*>/ vitthÃritÃ, tadà pana K. GaruÊo ahosi. Tasmà attanà diÂÂham pakÃsento diÂÂhà mayà ti Ãdim Ã, tatiyavatthusmiæ\<*<23>*>/ atÅte Brahmadatto KosalarÃjÃnaæ vadhitvà r. gahetvà tassa aggamahesiæ gabbhiniæ\<*<24>*>/ ÃdÃya BÃrÃïasiæ paccÃgantvà tassà gabbhinibhÃvaæ jÃnanto p' taæ aggamahesiæ akÃsi, sà paripakkagabbhÃ\<*<25>*>/ su- vaïïarÆpakasadisaæ puttaæ vijÃyitvÃ: vuddhippattaæ pi naæ BÃrÃïasirÃjà esa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds taæ. 2 Cs -tare, Bds -passabbhantare. 3 Bd ki¤ci. 4 Bd ayyÃni. 5 Cks bhÃsi. 6 Bd so sadÃ. 7 Bd adds taæ 8 Cks omit te. 9 Bd kati vassÃni ti vutte. 10 Bd adds me. 11 Cks omit natthi and ti. 12 Bd pi. 13 Cks -i, Bd gÅhi. 14 Bd adds na. 15 Cks -ti-. 16 Bd bÃla-. 17 Bd -essatha. 18 Cs -citthakaæ, Bd -dhiÂhakaæ. 19 Cs -æjito, Bd -ssena jito. 20 Bds surÃdhuttako. 21 Bds tatiya-. 22 cfr.III p.90, Bd kÃkavati-. 23 Bds catukka-. 24 Bds sag-. 25 Bd paripuïïa-. >/ #<[page 429]># %< 4. KuïÃlajÃtaka. (536.) 429>% me paccÃmittassa putto kiæ iminà ti mÃrÃpessati mà me putto parahatthena maratÆ 'ti cintetvÃ: amma imaæ mama\<*<1>*>/ dÃrakaæ pilotikaæ attharitvà ÃmakasusÃne\<*<2>*>/ nipajjÃpetvà ehÅti Ã., dhÃti\<*<3>*>/ tathà {katvÃ} nahÃtvÃ\<*<4>*>/ paccÃgami, KosalarÃjÃpi ma- ritvà puttassa Ãrakkhadevatà hutvà nibbatti, tassÃnubhÃvena ekassa eÊapÃlassa tasmiæ padese eÊakà vÃrentassa\<*<5>*>/ ekà eÊikà taæ kumÃraæ disvà sinehaæ uppÃ- detvà khÅraæ pÃyetvà thokaæ caritvà puna gantvà dve tayo\<*<6>*>/ cattÃro vÃre pÃ- yesi, eÊakapÃlo tassà kiriyaæ disvà taæ ÂhÃnaæ gantvà taæ dÃrakaæ disvà puttasinehaæ paccupaÂÂhÃpetvà attano bhariyÃya adÃsi, sà pana aputtikÃ, ten' assà tha¤¤aæ n' atthi, atha naæ eÊikà khÅraæ eva pÃyesi. tato paÂÂhÃya devasikaæ dve tisso eÊikà maranti, eÊakapÃlo: imasmiæ paÂijaggiyamÃne sabbà eÊikà marissanti kiæ no iminà ti taæ ekasmiæ mattikabhÃjane nipajjÃpetvà aparena pidahitvà mÃsa- cuïïena mukhaæ nibbivaraæ limpitvÃ\<*<7>*>/ nadiyà vissajjesi, tam enaæ vuyhamÃnaæ heÂÂhÃtitthe rÃjanivesane jiïïapaÂisaækhÃrako eko caï¬Ãlo sapajÃpatiko mukhaæ\<*<8>*>/ dhovanto disvà vegena gantvà Ãharitvà tÅre Âhapetvà kiæ etthà 'ti vivaritvà olokento dÃrakaæ passi, bhariyÃpi 'ssa aputtikÃ, tassÃ\<*<9>*>/ tasmiæ puttasineho nibbatti, atha naæ gehaæ netvà paÂijaggi. taæ sattaÂÂhavassakÃlato paÂÂhÃya mÃtÃpitaro rÃjakulaæ gacchantà ÃdÃya gacchanti, soÊasavassakÃlato paÂÂhÃya so ca\<*<10>*>/ bahulaæ gantvà jiïïapaÂisaækhÃranaæ\<*<11>*>/ karoti, ra¤¤o, ca aggamahesiyà KuraÇgavÅ\<*<12>*>/ nÃma dhÅtà ahosi uttamarÆpadharÃ, sà tassa diÂÂhakÃlato paÂ- ÂhÃya tasmiæ paÂibaddhacittà hutvà a¤¤attha anabhiratà tassa kammakaraïaÂÂhÃ- nam eva Ãgacchati, tesaæ abhiïhadassanena\<*<13>*>/ a¤¤ama¤¤aæ paÂibaddhacittÃnaæ antorÃjakule yeva paticchannokÃse ajjhÃcÃro pavatti, gacchante kÃle paricÃri- kÃyo\<*<14>*>/ ra¤¤o Ãrocesum, rÃjà kujjhitvà amacce sannipÃtetvÃ: iminà caï¬Ãla- puttena imaæ\<*<15>*>/ nÃma kataæ imassa kattabbaæ jÃnÃthà 'ti Ã., amaccÃ: mahÃ- parÃdho esa nÃnÃvidhÃ\<*<16>*>/ kammakaraïÃ\<*<17>*>/ kÃretvà pacchà naæ mÃretuæ vaÂÂa- tÅti vadiæsu, tasmim khaïe kumÃrassa pità Ãrakkhadevatà tass' eva kumÃrassa mÃtu sarÅre adhimucci, sà devÃnubhÃvena\<*<18>*>/ rÃjÃnaæ upasaækamitvÃ: mahÃrÃjà nÃyaæ kumÃro caï¬Ãlo esa mama kucchismiæ nibbatto Kosalara¤¤o putto ahaæ putto me mato ti tumhÃkaæ musà avacaæ aham etaæ tumhÃkaæ paccÃmittassa putto ti dhÃtiyÃ\<*<19>*>/ datvà ÃmakasusÃne cha¬¬Ãpesiæ atha naæ eko eÊapÃlako PaÂijaggi so attano eÊikÃsu marantÅsu nadiyà pavÃhesi atha naæ vuyhamÃnaæ amhÃkaæ\<*<20>*>/ gehe jiïïapaÂisaækhÃrako caï¬Ãlo disvà posesi sace na saddahatha te sabbe pakkosÃpetvà pucchathà 'ti, rÃjà dhÃtiæ\<*<21>*>/ Ãdiæ katvà sabbe pakkosÃ- petvà pucchitvà tath' eva taæ pavattiæ sutvà jÃtisampanno kumÃro ti tuÂÂho taæ nahÃpetvà alaækÃrÃpetvà tass' eva dhÅtaraæ adÃsi, tassa pana eÊakÃnaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs Bd omit mama. 2 Bd Ãgamaka-. 3 Ck ccÃti? Cs dhÃti, Bd jÃti. 4 Bd netvÃ. 5 Bds -ke cÃrentassa. 6 Cks tatiye in the place of dve tayo. 7 Bd vili-. 8 Bd makaci. 9 Bd tasmÃ. 10 Bd sveva. 11 Bd gehajiïïapatisaÇkhÃ. 12 Bds kuruÇgadevÅ. 13 Bd abhinnaævad-. 14 Bd adds sutvÃ, Bs ¤atvÃ. 15 Bd idaæ. 16 Bd -a. 17 Bd -ïaæ. 18 Bd devatÃ-. 19 Bd -yo. 20 Bds tum-. 21 Ck dhÃti, Bd -tiyo. >/ #<[page 430]># %<430 XXI. AsÅtinipÃta.>% mÃritattà EÊakamÃto\<*<1>*>/ ti nÃmaæ kariæsu\<*<3>*>/, ath' assa rÃjà sasenavÃthanaæ datvÃ: gaccha attano pitu santakaæ r. gaïhà 'ti taæ\<*<3>*>/ uyyojesi, so hi KuraÇgaviæ\<*<4>*>/ ÃdÃya gantvà rajje patiÂÂhÃsi, ath' assa BÃrÃïasirÃjà anuggahitasippo ayan ti sippasikkhÃpanatthaæ ChalaÇgakumÃraæ nÃma Ãcariyaæ\<*<5>*>/ katvà pesesi, so tassa Ãcariyo me ti senÃpatiÂÂhÃnaæ adÃsi, aparabhÃge KuraÇgavÅ\<*<4>*>/ tena saddhiæ anÃ- cÃram akÃsi, senÃpatino pi paricÃrako\<*<6>*>/ DhanantevÃsÅ nÃma atthi, so tassa hatthe KuraÇgaviyÃ\<*<7>*>/ vatthÃlaækÃrÃdÅni pesesi, sà tenÃpi saddhiæ pÃpam akÃsi, K. taæ kÃraïaæ Ãharitvà dassento diÂÂhà mayà ti Ãdim Ãha. Ta. lomasundarÅti romarÃjiyà maï¬itaudarÃ\<*<8>*>/, ChalaÇgakumÃra- dhanantevÃsinà ti EÊakamÃrakaæ\<*<9>*>/ patthayamÃnÃpi ChaÊaÇgakumÃrasenÃ- patinÃ\<*<10>*>/ ca tass' eva\<*<11>*>/ paricÃrikena dhanantevÃsinà ca saddhiæ pÃpaæ akÃsi, evaæ anÃcÃrÃ\<*<12>*>/ itthiyo dussÅlà pÃpadhammÃ, tenÃhaæ tÃ\<*<13>*>/ na-ppasaæsÃmÅti, idaæ M. atÅtaæ Ãharitvà dassesi, so hi tadà ChaÊaÇgakumÃro ahosi, tasmà attanà diÂÂhakÃraïaæ Ãhari. Pa¤camavatthusmiæ pi atÅte KosalarÃjà BÃrÃïasirajjaæ gahetvà B-sira¤¤o aggamahesiæ gabbhiniæ pi aggamhesiæ katvà sakanagaram eva gato, sà apara- bhÃge puttaæ vijÃyi, rÃjà aputtakattà taæ puttasinehena positvÃ\<*<14>*>/ sabbasippÃni sikkhÃpetvà vayappattaæ attano pitu santakaæ r. gaïhà 'ti pesesi, so tattha gantvà r. kÃresi, ath' assa mÃtà puttaæ passitukÃm' amhÅti KosalarÃjÃnaæ Ãpucchitvà mahÃparivÃrà BÃrÃïasiæ gacchantÅ\<*<15>*>/ dvinnaæ raÂÂhÃnaæ antare ekasmiæ nigame nivÃsaæ gaïhi, ta, eko Pa¤cÃlacaï¬o nÃma brÃhmaïakumÃro atthi abhirÆpo, so tassà païïÃkÃraæ upanesi\<*<16>*>/, sà taæ disvà va paÂibaddha- città tena saddhiæ pÃpakammaæ\<*<17>*>/ katvà katipÃhaæ tatth' eva vÅtinÃmetvà B-siæ gantvà puttaæ disvà khippaæ nivattitvà puna tasmiæ yeva nigame ni- vÃsaæ gahetvà katipÃhaæ tena saddhiæ anÃcÃraæ caritvà Kosalanagaraæ gatÃ, sà tato paÂÂhÃya nacirass' eva taæ taæ kÃraïaæ vatvà puttassa santikaæ gac- chissÃmÅti\<*<18>*>/ rÃjÃnaæ Ãpucchitvà gacchantÅ ca ÃgacchantÅ ca tasmiæ nigame addhamÃsamattaæ tena saddhiæ anÃcÃraæ carÅti, sampuïïamukhaitthiyo nÃma\<*<19>*>/ dussÅlà musÃvÃdiniyo ti, idam pi atÅtaæ dassento\<*<20>*>/ evaæ h' etan ti\<*<21>*>/ Ãdiæ Ãha. Ta. Brahmadattassa mÃtaran ti BÃrÃïasirajjaæ kÃrentassa Brahma- dattassa kumÃrassa mÃtaraæ, tadà kira K.: Pa¤cÃlacaï¬o ahosi, tasmà taæ attanà ¤Ãtaæ kÃraïaæ dassento evaæ Ã. EtÃcà 'ti samma Puïïamukha età ca pa¤ca itthiyo pÃpaæ akaæsu, na a¤¤Ã ti sa¤¤aæ mà kari, atha kho età ca a¤¤Ã ca bahÆ pÃpakammakÃrikà ti, imasmiæ thÃne Âhatvà loke aticÃrinÅnaæ vatthÆni kathetabbÃni, jagatÅti yathà jagatisaækhÃtà mahÅ samÃnarattà ti paÂighÃbhÃvena sabbesu samarattÃ\<*<22>*>/ hutvà sà vasundharà itarÅtarÃpatiÂÂhà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds eÊakakumÃro. 2 Bd akaæsu. 3 Cks omit taæ. 4 Bds kuraÇgadevÅ. 5 Ck ÃcÃ. 6 Ck Bd -iko. 7 Bd kuruÇgadevÅyÃ. 8 Cks -udÃrÃ. 9 Bds eÊakumÃrakaæ. 10 Cks -kumÃraæse-. 11 Bd -sseva. 12 Cks -ra. 13 Cks taæ. 14 Bds -etvÃ. 15 Ck -ati, Bd -anto 16 Bds -nÃmesi. 17 Bd pÃpaæ. 18 Bds gacchÃmÅti. 19 Bds nÃmetÃ. 20 Bds add mahÃsatto. 21 Ck hetanatthi. Cs hetananti. 22 Bds samÃna-. >/ #<[page 431]># %< 4. KuïÃlajÃtaka. (536.) 431>% ti\<*<1>*>/ uttamÃna¤ ca adhamÃna¤ ca patiÂÂhà hoti tahÃ\<*<2>*>/ itthiyo pi kilesavasena sabbesam uttamÃdhamÃnaæ patiÂÂhà honti, itthiyo hi okÃsaæ labhamÃnÃ\<*<3>*>/ ke- naci\<*<4>*>/ saddhiæ pÃpaæ\<*<5>*>/ karonti nÃma, sabbasahà ti yathà ca sÃ\<*<6>*>/ sabbam eva sahati na phandati\<*<7>*>/ na kuppati\<*<8>*>/ tathà iÂÂhiyo sabbe pi purise\<*<9>*>/ lokassÃ- davasena\<*<10>*>/ sahanti, sace tÃsaæ koci puriso citte patiÂÂhito va hoti tassa\<*<11>*>/ rak- khanatthaæ na phandanti\<*<12>*>/ na kolÃhalaæ karonti\<*<13>*>/ nÃma, yathà ca sà na kuppati na calati evaæ itthiyo methunadhammena na kuppanti na calanti na sakkà tena pÆretuæ, vÃlamigo ti duÂÂhamigo, pa¤cahattho\<*<14>*>/ ti mukhassa c' eva catunna¤ ca caraïÃnaæ vasen' etaæ vuttaæ, suruddho ti suluddo su- pharuso, tath' itthiyo ti yathà sÅhassa mukha¤ c' eva\<*<15>*>/ cattÃro hatthapÃdà ti pa¤cÃvudhÃni tathà itthÅnaæ rÆpasaddagandharasapoÂÂhabbÃni pa¤cÃvudhÃni, yathà so attano bhakkhaæ gaïhanto tehi pa¤cahi pi gaïhÃti tathÃpi\<*<16>*>/ kilesa- bhakkhaæ gaïhamÃnà rÆpÃdÅhi Ãvudhehi paharitvà gaïhanti, yathà so kakkhaÊo pasayha khÃdati evaæ etÃpi kakkhaÊà pasayha khÃdikÃ\<*<17>*>/, tathà h' età thirasÅle pi purise attano balena pasayhakÃraæ katvà sÅlavinÃsaæ pÃpenti, yathà so parahiæsane rato evaæ tÃpi kilesavasena parahiæsane\<*<18>*>/ ratÃ, tÃyo\<*<19>*>/ ti tà evaæ aguïasamannÃgatÃ, tÃsu\<*<20>*>/ na vissase naro, gamaniyo\<*<21>*>/ ti gaïikÃyo, i. v. h.: samma P-kha yÃn' etÃni itthÅnaæ vesiyo ti ÃdÅni nÃmÃni na etÃni tÃsaæ sabhÃvato vuttÃni\<*<22>*>/, na h' età vesiyo nÃma nÃriyo nÃma na\<*<23>*>/ gamaniyo nÃma na vandhakiyo\<*<24>*>/ nÃma, sabhÃvanÃmato pana vadhikÃyo\<*<25>*>/ nÃma etÃyo yà età vesiyo nÃriyo\<*<26>*>/ gamaniyo ti vuccanti\<*<27>*>/, vadhikÃyo ti\<*<28>*>/ sÃmikaghÃtikÃyo, sv-Ãyam attho MahÃhaæsajÃtakena dÅpetabbo, vuttaæ h' etaæ: MÃyà c' esà marÅcÅva soko rogo c' upaddavo (supra p. 367) kharà ca bandhanà c' età maccupÃso\<*<29>*>/ guhÃsayo\<*<29>*>/ tÃsu yo vissase poso so naresu narÃdhamo ti, veïikatà ti kataveïiyo, yathà hi moliæ bandhitvà aÂaviyaæ Âhitacoro janaæ vilumpati evam etÃpi kilesavasaæ\<*<30>*>/ netvà dhanaæ\<*<31>*>/ vilumpanti, madiriva diddhÃ\<*<32>*>/ ti visamissasurà viya, yathà sÃ\<*<33>*>/ vikÃraæ dasseti evam eva tÃpi a¤¤esu purisesu sÃrattà kiccÃkiccaæ ajÃnantiyo a¤¤asmiæ kattabbe a¤¤am eva karonti vayovikÃraæ\<*<34>*>/ dassenti, vÃcÃsanthutiyo\<*<35>*>/ ti yathà vÃïijo attano bhaï¬assa vaïïam eva bhaïati evam etÃpi attano aguïaæ paÂicchÃdetvà gunam eva pakÃsenti, parivattÃyo\<*<36>*>/ ti yathà issÃmigassa\<*<37>*>/ siÇgaæ parivattitvà Âhitaæ evaæ lahucittatÃya pi\<*<38>*>/ parivattà yeva honti, uragamivà 'ti urago \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks omit ti. 2 Bd kathaæ. 3 Cks -naæ. 4 Cks na kenaci. 5 Cks add na. 6 Cks omit sÃ. 7 Ck pandati, Bd omits ph-. 8 Bd adds na calati. 9 Bd sabbesu pÆrisesu. 10 Cks nalok-. 11 Bd tassÃ, Ck omits tassa. 12 Bds -ati. 13 Bd -oti. 14 Bds pa¤cÃvudho. 15 Cks mukhe ceva. 16 Bd tathà tÃpi. 17 Bd -itÃ. 18 Bd -sÃya. 19 Cks ta-. 20 Bd omits tÃ-. 21 so Bd; Ck gamaïi, Cs gamatÅyo. 22 Bd sabhÃvanÃmÃni. 23 Cks vess-. 24 Bd ba-. 25 Bd vadhitÃyo. 26 Ck adds na. 27 Cks -antÅti. 28 Ck omits ti. 29 Bd -Ã. 30 Bd -vanaæ. 31 Bd janaæ. 32 Bds -rÃvariÂÂhÃ. 33 Bd yathassÃ. 34 Cs yovi-, Bds viparitÃkÃraæ. 35 Cks -satthu-, Bd -saïha-. 36 Bds vipa-. 37 Bd isimi-. 38 Bd vi. >/ #<[page 432]># %<432 XXI. AsÅtinipÃta.>% viya musÃvÃditÃya dujjivhà nÃma, sobbhamivà 'ti yathà paÂicchanno\<*<1>*>/ gÆtha- kÆpo evaæ vatthÃlaækÃrapaÂicchannà hutvà vicaranti, yathà ca\<*<2>*>/ kacavarÃdi- paÂicchanno ÃvÃÂo akkanto pÃdadukkhaæ janeti evam etÃpi vissÃsena upasevi- yamÃnÃ, pÃtÃlamivà 'ti yathà mahÃsamudde pÃtÃlaæ duppÆraæ evam etÃpi methunena vijÃyanena alaækÃrenà ti tÅhi duppÆrÃ, ten' evÃha: tiïïaæ bhi. dhammÃnaæ atitto mÃtugÃmo ti Ãdi, rakkhasÅ viyà 'ti yathà rakkhasÅ nÃma maæsagiddhatÃya dhanena na sakkà tosetuæ bahum pi dhanaæ paÂikkhipitvà maæsam eva pattheti evam etÃpi metunagiddhatÃya bahunÃpi dhanena na tussanti dhanaæ agaïetvà methunam eva patthenti, Yamo và 'ti yathà Yamo ekantaharo\<*<3>*>/ na ki¤ci pariharati evametÃpi jÃtisampannÃdÅsu na ki¤ci pariharanti sabbaæ kilesavasena sÅlavinÃsaæ pÃpetvà dutiyacittavÃre nirayaæ upanenti, sikhirivà 'ti yathà sikhÅ sucim pi asucim pi sabbaæ bhakkhayati tath' eva tÃpi hÅnuttame sabbe sevanti, nadÅupamÃya pi es' eva nayo, yenakÃmaæcarà ti bhummatthe karaïavacanaæ, yattha etÃsaæ kÃmo hoti tatth' eva dhÃvanti, NerÆ 'ti Himavati eko suvaïïapabbato taæ upagatÃ\<*<4>*>/ kÃkÃpi suvaïïavaïïÃpi\<*<5>*>/ honti, yathà so evaæ etÃpi nibbisesakarÃ\<*<6>*>/ attÃnaæ upagataæ ekasadisaæ katvà passanti, visarukkho ti ambasadiso kimpakkarukkho, so niccam eva phalati vaïïÃdisampanno ca\<*<7>*>/ hoti, tena taæ nirÃsaækà paribhu¤jitvà maranti. evaæ etÃpi\<*<8>*>/ rÆpÃdivasena\<*<9>*>/ niccaphalitÃ\<*<10>*>/ ramaïÅyà viya khÃyanti, seviyamÃnà pa- mÃdaæ uppÃdetvÃ\<*<11>*>/ apÃyesu pÃtenti, tena vuttaæ: ùyatiæ\<*<12>*>/ dosaæ nä¤Ãya\<*<13>*>/ yo kÃme paÂisevati vipÃkante hananti naæ. kiæpakkam iva bhakkhitan ti yathà và visarukkho niccaphatto\<*<14>*>/ sadà anattà va\<*<15>*>/ hoti evam etÃpi sÅlÃdivi- nÃsavasena\<*<16>*>/ yathà visarukkhassa mÆlam pi taco pi pattam pi puppham pi phalam pi visam evà 'ti niccaphalo tath' etÃsaæ\<*<17>*>/ rÆpam pi-pe-poÂÂhabbaæ pi visam evà 'ti visarukkho viya niccaphalitÃyo ti. punaruttaran\<*<18>*>/ ti gÃthÃbandhanena tam atthaæ pÃkaÂataraæ\<*<19>*>/ kÃtuæ evam Ãha ta ratanà nta- karitthiyo\<*<20>*>/ ti sÃmikehi dukkhasambhatÃnaæ ratanÃnaæ antarÃyakarà itthiyo tÃni paresaæ datvà anÃcÃraæ caranti. Itoparaæ nÃnappakÃrena attano dhammakathÃvilÃsaæ dassento Ãha. cattÃr' imÃni samma P-kha yÃni kicce jÃte anatthacarÃni\<*<21>*>/ bha- vanti tÃni\<*<22>*>/ parakule na vÃsetabbÃni: goïaæ dhenuæ yÃnaæ bhariyaæ cattÃri etÃni paï¬ito yani gharà vippavÃsaye\<*<23>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds padarapaÂi-. 2 Cks omit ca. 3 Bd -mÃro. 4 Ck -a. 5 Bd -Ãva. 6 Bd -kÃrÃ. 7 Cks va. 8 Bd ekÃpi, omitting evaæ. 9 Bds -didassanavasena 10 Bd -latÃya. 11 Cks apÃ-. 12 Ck ayati, Bd Ãyati. 13 Cks na a¤-. 14 Bds -lattÃ. 15 Ck anantà va, Cs anatthà vaho, Bd an attà ca. 16 Bd -sanavasena. 17 Bd tathevatÃsu. 18 Bds punamaru-. 19 Bd -Âaæ 20 Bd -nantika-. 21 Bd anatthakÃri. 22 Cks omit kicce jÃte anatthakÃri tÃni. 23 Cks gharÃni nippa-. >/ #<[page 433]># %< 4. KuïÃlajÃtaka. (536.) 433>% @*>/ bhariyaæ ¤Ãtikule na vÃsaye bhajanti\<*<2>*>/ rathaæ ajÃnakÃ\<*<3>*>/, ativÃhena hananti puÇgavaæ. || Ja_XXI:293 ||>@ @@ Cha imÃni samma P-kha yÃni\<*<4>*>/ kicce jÃte anatthacarÃni bhavanti: aguïaæ dhanum ¤Ãtikule\<*<5>*>/ ca bhariyà cÃraæ\<*<6>*>/ nÃvÃ\<*<7>*>/ akkhabhagga¤ ca\<*<8>*>/ yÃnaæ dÆremitto pÃpasahÃyako\<*<9>*>/ ca kicce jÃte anatthacarÃni\<*<10>*>/ bhavantÅti. AÂÂhahi khalu samma P-kha ÂhÃnehi itthi sÃmikaæ ava- jÃnÃti\<*<11>*>/: daliddatà Ãturatà jiïïakatà surasoï¬akatà muddhatÃ\<*<12>*>/ pa- mattatà sabbakiccesu anuvattanatà sabbadhammaæ\<*<13>*>/ amuppÃdanena\<*<14>*>/. imehi khalu s. P-kha aÂÂhahi ÂhÃnehi itthi sÃmikaæ avajÃnÃti. Bha- vati ca pan' uttar' ettha\<*<15>*>/ vÃkyaæ: @*>/ rattaæ\<*<17>*>/ kiccesu\<*<18>*>/ hÃpanaæ sabbakÃmapadÃnena\<*<19>*>/ avajÃnanti sÃmikan ti. || Ja_XXI:295 ||>@ Navahi khalu s. P-kha ÂhÃnehi itthi padosaæ Ãharati\<*<20>*>/: ÃrÃmaga- manasÅlà ca hoti uyyÃnasÅlÃ\<*<21>*>/ ca hoti nadÅtitthagamanasÅlà ca hoti ¤ÃtikulagamanasÅlà ca hoti parakulagamanasÅlà ca hoti adÃsadussa- maï¬anÃnuyogam\<*<22>*>/ anuyuttasÅlà ca hoti majjapÃyinÅ ca hoti nillokanasÅlà ca hoti padvÃraÂÂhÃyinÅ\<*<23>*>/ ca hoti, imehi khalu s. P-kha navahi ÂhÃnehi itthi padosam ÃharatÅti. Bhavati ca pan' uttar' ettha\<*<24>*>/ vÃkyaæ: @*>/ uyyÃnaæ\<*<26>*>/ nadÅ ¤Ãtiparakulaæ\<*<26>*>/ dussamaï¬anam\<*<27>*>/ anuyuttà yà c' itthi majjapÃyinÅ\<*<28>*>/. || Ja_XXI:296 ||>@ @*>/ navahi etehi ÂhÃnehi padosam Ãharat' itthiyo\<*<30>*>/. || Ja_XXI:297 ||>@ CattÃlÅsÃhi khalu s. P-kha ÂhÃnehi itthi purisaæ accÃvadati\<*<31>*>/ vijam- bhati vinamati vilasati vilajjati nakhena nakhaæ ghaÂÂeti pÃdena pÃdaæ akkamati\<*<32>*>/ kaÂÂhena paÂhaviæ likhati dÃrakaæ ullaægheti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 read: gava¤ ca--yÃna ca? 2 Bd bhu¤janti, Ck bhajanti for bha¤j-? 3 Bd ayÃ. 4 Bd adds vatthÆni. 5 Cks -lÃ. 6 so Ck for cÃrÃ? Bd vÃraæ, Cs pÃraæ 7 Cks nÃvaæ. 8 Bd arikkha bhaÇga¤ca. 9 Cs pÃpÃsbhÃcako. 10 Bds -karÃni. 11 Bds add bhavati ca manuttarettha vÃkyaæ. 12 Bd muÂhatÃ, Bs muddatà 13 Bds sabbadhane. 14 so Bds; Ck anuppÃpadena, Cs anuppapÃna. 15 Cks panu-. 16 Bd -ttara¤ca. 17 Ck rathanaæ. 18 Bd sabbaki-. 19 so Cks; Bd païidhÃnena. 20 Bd -anti. 21 Bds -gamanasÅlÃ. 22 Bd ÃdÃya-. 23 Cs pa¤cadvÃ-, Bd padvÃrayini. 24 Bd ma-. 25 Bd add ca hoti. 26 so all three MSS. 27 Bd ÃdÃyadu-, Bs adÃsadu-. 28 Bd -na-. 29 Cks -ÂÂhÃ-, 30 Bd -rant-. 31 Bd ajjhÃrati. 32 Bd -mi. >/ #<[page 434]># %<434 XXI. AsÅtinipÃta.>% olaægheti\<*<1>*>/ kÅÊati kÅÊÃpeti cumbati cumbÃpeti bhu¤jati bhu¤jÃpeti\<*<2>*>/ dadÃti\<*<3>*>/ ÃyÃcati\<*<4>*>/ katam anukaroti uccaæ bhÃsati nÅcaæ bhÃsati avic- caæ bhÃsati viviccaæ bhÃsati naccena gÅtena vÃditena roditena vilasi- tena vibhÆsitena jagghati pekkhati paÂicÃleti guyhabhaï¬akaæ sa¤- cÃleti Æruæ vivarati Æruæ pidahati thanaæ dasseti kacchaæ dasseti nÃbhiæ dasseti akkhiæ nikhanati\<*<5>*>/ bhamukaæ ukkhipati oÂÂhaæ pali- khati\<*<6>*>/ jivham palikhati\<*<7>*>/ jivhaæ nillÃÊeti\<*<8>*>/ dussaæ mu¤cati dussaæ bandhati\<*<9>*>/ sirasaæ mu¤cati sirasaæ\<*<10>*>/ bandhati, imehi khalu s. P-kha cattÃlÅsÃhi\<*<11>*>/ ÂhÃnehi itthi purisaæ accÃvadati\<*<12>*>/ Pa¤cavÅsÃhi khalu s. P-kha ÂhÃnehi itthi paduÂÂhà veditabbà bhavati: sÃmikassa pavÃsaæ vaïïeti pavutthaæ\<*<13>*>/ na-ssarati Ãgataæ nÃbhinandati avaïïaæ tassa bhaïati vaïïaæ\<*<14>*>/ tassa na bhaïati anatthaæ tassa carati atthaæ tassa na carati akiccaæ tassa karoti kiccaæ tassa na karoti parida- hitvà sayati parammukhÅ nipajjati parivattakajÃtÃ\<*<15>*>/ kho pana hoti kuækumiyajÃtÃ\<*<16>*>/ dÅghaæ assasati dukkhaæ vediyati uccÃrapassÃvaæ abhiæhaæ gacchati vilomaæ Ãcarati parapurisasaddaæ sutvà kaïïa- sotaæ vivarati tam odahati\<*<17>*>/ nihatabhogà kho pana hoti paÂivissakehi santhavaæ karoti nikkhantapÃdà kho pana hoti visikhÃnucÃrinÅ ati- cÃrinÅ kho pana hoti sÃmike agÃravà paduÂÂhamanasaækappÃ\<*<18>*>/ imehi khalu s. P-kha pa¤cavÅsÃhi\<*<19>*>/ ÂhÃnehi itthi paduÂÂhà veditabbà bhava- tÅti\<*<20>*>/. Bhavati ca pan' uttar' ettha vÃkyaæ: @*>/ vaïïaæ na kadÃci bhÃsati, ete paduÂÂhÃya bhavanti lakkhaïÃ. || Ja_XXI:298 ||>@ @*>/ caratÅ\<*<23>*>/ asa¤¤atÃ, attha¤ ca hÃpeti akiccakÃrinÅ. paridahitvà sayatÅ\<*<23>*>/ paraæmukhÅ, ete paduÂÂhÃya bhavanti lakkhaïÃ. || Ja_XXI:299 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ulaæghÃpesu. 2 Ck bhojÃ-, Cs bhujÃ-. 3 Cks dadati. 4 Bds yÃ-. 5 Ck -ïati, Bd nikkhaïati. 6 Bd upalikkhati. 7 Bd omits jivhaæ pa-. 8 Bd nillelati. 9 Bd paÂib-. 10 Cks siraæsaæ. 11 Bd -sehi. 12 Bd aghÃcarati. 13 Bds -ÂÂhaæ, Cs pavussaæ, Ck pavuccasaæ. 14 Ck omit tassa bh. v. 15 Cks parÃ-. 16 Bd kukupiya-, Bs kukammiya-. 17 Cks omit tita. 18 Bd adds abhiïhaæ dvÃre tiÂhati kacchÃni aÇgÃni thanÃni dasseti disodisaæ gaætvà pekkhati. 19 Bds -vÅsati. 20 Bds -antÅti. 21 so all three MSS. 22 so Cks for anatthamassa, Bd anatthaæ tasseva. 23 all three MSS. -ti. >/ #<[page 435]># %< 4. KuïÃlajÃtaka. (536.) 435>% @*>/ ca bhavati\<*<2>*>/ kuækumÅ. dÅgha¤ ca assasati dukkha vediti\<*<3>*>/. uccÃrapassÃvaæ abhiïha\<*<4>*>/ gacchati. ete etc. || Ja_XXI:300 ||>@ @*>/. saddaæ nisÃmeti parassa bhÃsato. nihatabhogà ca karoti santhavam, ete etc. || Ja_XXI:301 ||>@ @@ @*>/ ete etc. || Ja_XXI:303 ||>@ @*>/ dassayantÅ. disodisaæ pekkhati bhantacittÃ, ete etc. || Ja_XXI:304 ||>@ @*>/ sabbe kaÂÂhamayà vanà sabbitthiyo kare pÃpaæ labhamÃne\<*<9>*>/ nivÃtake. || Ja_XXI:305 ||>@ @*>/ vÃpi labhetha tÃdisaæ sabbà ca itthÅ kareyyuæ no\<*<11>*>/ pÃpaæ a¤¤aæ aladdhÃ\<*<12>*>/ pÅÂhasappinÃpi [saddhiæ]. || Ja_XXI:306 ||>@ @*>/ pÅtikarÃpi vesiyÃ\<*<11>*>/, na vissase, titthasamà hi nÃriyo ti. || Ja_XXI:307 ||>@ Ta goïaæ dhenun ti liÇgavipallÃsena vuttaæ, ¤Ãtikule padussatÅti ta. sà nibbhayà hutvà taruïakÃlato paÂÂhÃya vissÃsikehi dÃsÃdÅhi saddhiæ anÃ- cÃraæ carati, ¤Ãtakà ¤atvÃpi niggahaæ na karonti attano akittiæ pariharamÃnà ajÃnantà viya honti, anatthacÃrinÅti\<*<15>*>/ anÃsiæsitabbÃtthÃ\<*<16>*>/, akiccakÃrinÅti\<*<17>*>/ a., aguïan ti jiyÃrahitaæ, pÃpasahÃyako ti dummitto, daliddatà ti dalidda- tÃya, sesapadesu pi es' eva nayo, ta daliddo alaækÃrÃdÅnaæ abhÃvato kilesena saægaïhituæ na sakkotÅti taæ avajÃnÃtÅti\<*<18>*>/, gilÃno pi\<*<19>*>/ vatthukÃmakilesakÃme\<*<20>*>/ saægaïhituæ na sakkotÅti, jarÃjiïïo kÃyikavÃcasikakhi¬¬Ãratisamattho na hoti, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck parÃvattaka-, Cs parÃvattakÃ-, Bd parivattaka-. 2 read: hoti. 3 Bds vedayati. 4 read: -ha. 5 Ck Bds atikicca-. 6 Bds apetagÃ. 7 Cks vi. 8 Ck -ta, Bds -natÅ. 9 Cks -nÃ. 10 Cks -kÃ. 11 so Bd; Cks omit no. 12 Cks alattha. 13 Bds -tthanÃ. 14 Bds cesiyÃ. 15 so all three MSS. for anatthacarÃni-? 16 so Cs for -atthÃni?; Ck -attÃni, Bd anÃcaritabbÃni anattÃni. 17 so all three MSS. for -karÃnÅti? 18 Bd -nÃti. 19 Bd ti. Cks piya. 20 Bd adds hi. >/ #<[page 436]># %<436 XXI. AsÅtinipÃta.>% surÃsoï¬o tassà hatthe\<*<1>*>/ pilandhanÃdÅni pi surÃgharaæ ¤eva paveseti, muddho\<*<2>*>/ andhabÃlo ratikusalo\<*<3>*>/ na hoti, pamatto dÃsisoï¬o\<*<4>*>/ hutvà gharadÃsÅhi\<*<5>*>/ saddhiæ saævasati, bhariyaæ pana akkosati patibhÃsati tena taæ\<*<6>*>/ avajÃnÃti\<*<7>*>/ sabbakiccesu anuvattantaæ ayaæ nittejo mam eva anuvattatÅti taæ akkosati paribhÃsati, yo pana\<*<8>*>/ sabbadhanaæ anuppÃdeti kuÂumbaæ paÂicchÃpeti tassa bhariyà sabbaddhana- sÃraæ hatthe katvà taæ dÃsaæ viya avajÃnÃti icchamÃnà ko tayà attho ti gharato pi taæ nikka¬¬hissati\<*<9>*>/, muddhapattanti muddhabhÃvappattaæ, rattan ti pamattaæ, padosamÃharatÅti sÃmike padosaæ Ãharati dussati pÃpakammaæ karotÅti a., ÃrÃmagamanasÅlà ti sÃmikaæ\<*<10>*>/ anÃpucchà va abhiïhaæ pupphÃ- rÃmÃdÅsu a¤¤ataraæ gantvà ta. anÃcÃraæ caritvà ajja mayà ÃrÃmarukkhadeva- tÃya\<*<11>*>/ balikammaæ katan ti ÃdÅni vatvà bÃlasÃmikaæ sa¤¤apeti, paï¬ito pana addhà esà ta. anÃcÃraæ caratÅti puna tassà gantuæ na deti, evaæ sabbattha attho veditabbo, parakulan ti sandiÂÂhasambhattÃdÅnaæ gehaæ, taæ sÃ\<*<12>*>/ asukakule me va¬¬hi payojità atthi tÃvakÃlikaæ dinnaæ\<*<13>*>/ atthi taæ sodhe- mÅti ÃdÅni vatvà gacchati, nillokanasÅlà ti vÃtapÃnantarÃdÅhi olokanasÅlÃ\<*<14>*>/, padvà raÂÂhÃyinÅti attano aÇgapaccaÇgÃni dassentÅ padvÃre tiÂÂhati, accÃva- datÅti\<*<15>*>/ atikkamma carati atikkamma vadati\<*<16>*>/ sÃmikassa santike Âhità ca\<*<17>*>/ a¤¤assa nimittaæ dassetÅti a., vijambhatÅti\<*<18>*>/ ahaæ taæ disvà vijambhissÃmi\<*<18>*>/ tÃya sa¤¤Ãya okÃsassa atthitaæ và natthitaæ vÃ\<*<19>*>/ jÃneyyÃsÅti paÂhamam eva katasaæketà và hutvà akatasaæketà vÃpi evaæ esa mayi bajjhissatÅti sÃmikassa passe Âhità va vijambhati\<*<20>*>/ vijambhanaæ\<*<20>*>/ dasseti, vinamatÅti ki¤cid eva bhÆmiyaæ pÃtetvà taæ ukkhipantÅ viya onamitvà piÂÂhiæ dasseti, vilasatÅti gamanÃdÅhi iriyÃpathehi alaækÃrena vilÃsaæ dasseti, vilajjatÅti vilajjantÅ viya vatthena sarÅraæ chÃdeti kavÃÂaæ và bhittaæ và allÅyati, nakhenà 'ti pÃdana- khena pÃdanakhaæ natthanakhena hatthanakhaæ\<*<21>*>/ ghaÂÂheti, kaÂÂhenà 'ti daï¬akena, dÃrakan ti attano và puttaæ a¤¤assa và puttaæ gahetvà ukkhi- pati và ukkhipÃpeti vÃ, kÅÊatÅti sayaæ kÅÊati dÃrakaæ kÅÊÃpeti, cumbanÃdÅsu pi es' eva nayo, dadÃtÅti tassa ki¤cid eva phalaæ và pupphaæ và deti, yÃca- tÅti taæ eva paÂiyÃcati, anukarotÅti dÃrakena kataæ anukaroti, uccan ti mahÃsaddavasena và thomanavasena\<*<22>*>/ và uccaæ, nÅcan ti mandasaddavasena\<*<23>*>/ và amanÃpavacanena vÃ\<*<24>*>/ paribhavavacanavasena\<*<25>*>/ và nÅcaæ, aviccan ti bahujanamajjhe apaÂicchanne\<*<26>*>/, viviccan ti raho paÂicchannaæ, naccenà 'ti etehi naccÃdÅhi nimittaæ karoti, ta roditena nimittakaraïena\<*<27>*>/ rattiæ deve vas- sante vÃtapÃnena hatthiæ Ãropetvà seÂÂhiputtena nÅtÃya purohitabrÃhmaïiyà vatthuæ kathetabbaæ, jagghatÅti mahÃhasitaæ hasati\<*<28>*>/, evam pi nimittaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -a. 2 Ck -e, Bd adds ti. 3 Ck -le. 4 Bd -isu soï¬o. 5 Cks aæ-. 6 Bd naæ. 7 Bd -jÃnÃni. 8 Cks so, omitting pana. 9 Bd naæ nika¬hati. 10 Bd adds Ãpucchà vÃ. 11 Bds -me-. 12 Bd tassÃ. 13 Bd dvinnakaæ. 14 Bd ullo-. 15 Bd accÃcaratÅti. 16 Bd omits a. vadati. 17 Bd va. 18 Cks vijamh-. 19 Bd atthibhÃvam và in the place of atthitaæ--. 20 Ck vijamh-. 21 Bd omits hattha--. 22 Cs thomasavanena. 23 Cs mandasavanavasena. 24 Cks omit amanÃpa-- 25 Cks -bhavanavasena, Bs -bhÃsavacana-. 26 Bd -aæ. 27 Cks -kÃraïe. 28 Cks -anti. >/ #<[page 437]># %< 4. KuïÃlajÃtaka. (536.) 437>% karoti, kacchan ti upakacchakaæ, palikhatÅti\<*<1>*>/ dantehi likhati sirasan ti kesavaÂÂim eva, kesÃnaæ mocanabandhane pi\<*<2>*>/ parapurisÃnaæ nimittam karoti\<*<3>*>/ aniyÃmetvà vÃ\<*<3>*>/ kocid eva sÃrajjissatÅti pi karoti\<*<4>*>/ yeva\<*<5>*>/, veditabbà bhavatÅti\<*<6>*>/ ayaæ mayi paduÂÂhà kuddhà kujjhitvà pana micchà caratÅti paï¬itena veditabbà bhavati\<*<7>*>/, pavÃsan ti asukagÃme payuttadhanaæ nassati gaccha taæ sÃdhehi vyavahÃraæ\<*<8>*>/ karohÅti ÃdÅni vatvà tasmiæ gate anÃcÃraæ caritukÃmà pavÃsaæ vaïïeti, anatthan ti ava¬¬hiæ akiccan ti akattabbayuttakaæ, paridahitvà ti gÃÊhaæ nivÃsetvÃ, parivattakajÃtÃ\<*<9>*>/ ti ito c' ito ca parivattamÃnÃ, kuæ- kumiyajÃtà ti kolÃhalajÃtà pÃdamÆle nipanne upaÂÂhÃpeti dÅpaæ jÃlÃpeti nÃnappa- kÃrakaæ kolÃhalaæ karoti tassa kilesaratiæ nÃseti dukkhaæ vedayatÅti sÅsam me rujjatÅti ÃdÅni vadati, vilomamÃcaratÅti ÃhÃraæ sÅtaæ icchantassa uïhaæ detÅti ÃdÅnaæ vasena paccanÅkavutti hoti, nihatabhogà ti sÃmikena dukkhaæ\<*<10>*>/ sambhatÃnaæ bhogÃnaæ surÃlolatÃdÅhi vinÃsikÃ, santhavan\<*<11>*>/ ti kilesavasena santhavaæ\<*<11>*>/ karoti, nikkhantapÃdà ti jÃrassa upadhÃraïatthÃya nikkhanta- pÃdÃ, sÃmike patimhi agÃraven' eva ca paduÂÂhamÃnasatÃya ca aticÃrinÅ hoti, sabbitthiyo ti Âhapetvà vipassanÃya tanukatakilesà sesà sabbà itthiyo pÃpaæ kareyyuæ, labhamÃneti\<*<12>*>/ labhamÃne saævijjamÃne ti a., nivÃtake ti raho mantanake paribhedake khaïaæ\<*<13>*>/ và raho và ti pÃpakaraïatthÃya okÃsaæ và paÂicchannaÂÂhÃnaæ và kareyya\<*<14>*>/, no ti ettha no ti nipÃtamattaæ, alatthÃ\<*<15>*>/ ti aladdhà ayam eva và pÃÂho, a¤¤aæ sampannapurisaæ\<*<16>*>/ alabhitvà pÅÂhasappi- nÃpi tato patikiÂÂhatarenÃpi\<*<17>*>/ pÃpakaæ kareyy' eva, ÃrÃmakarÃsÆ ti\<*<18>*>/ abhi- ratikÃrikÃsu\<*<19>*>/, aniggahÃsÆ 'ti niggahena vinetuæ asakkuïeyyÃsu, tittha- samà ti yathà titthaæ uttamÃdhamesu na ki¤ci\<*<20>*>/ nahÃyantaæ vÃreti tathà etÃpi raho va khaïe và nivÃtake và sati na ki¤ci\<*<20>*>/ patikkhipanti. Tathà hi: AtÅte pana BÃrÃïasiyaæ Kaï¬ari\<*<21>*>/ nÃma rÃjà uttama- rÆpadharo, tassa devasikaæ amaccÃ\<*<22>*>/ gandhakaraï¬akasahassaæ Ãha- ranti, ten' assa mivesane paribhaï¬aæ katvà gandhadaraï¬ake phÃletvà gandhadÃrÆni katvà ÃhÃraæ pacanti\<*<23>*>/, bhariyà pan' assa\<*<24>*>/ abhirÆpà ahosi nÃmena KinnarÃ\<*<25>*>/ nÃma, purohito pi 'ssa samavayo Pa¤cÃla- caï¬o nÃma buddhisampanno\<*<26>*>/ ahosi. ra¤¤o pana pÃsÃdaæ nissÃya antopÃkÃre jamburukkho nibbatti. tassa sÃkhà pÃkÃramatthake olam- banti, tassa chÃyÃya jeguccho dussaïÂhÃno pÅÂhasappÅ vasati. ath' ekadivasaæ Kinnarà devÅ vÃtapÃnena olokentÅ taæ disvà patibaddha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd upalikkh-. 2 Bd hi. 3 Bds omit niyÃmetvà vÃ. 4 Ck piyakaroti. 5 Bds add paduÂÂhÃ. 6 Bd -antÅti. 7 Bd -anti. 8 Bds voh-. 9 Cks parÃ-. 10 Cs Bd -a. 11 Bd saïÂha-. 12 Ck -no pi, Cs -no ti. 13 Ck mattanakkhataæ, Cs mantaïakkhaïa. 14 Bds -yyuæ. 15 Bd aladdhÃ. 16 Cs Bd -nnaæ. 17 Bds paÂikkÆlata-. 18 Ck adds ÃrÃmakÃrÃsu, Cs -karÃsu. 19 Bds anabhi-. 20 so all three MSS. for ka¤ci? 21 Bd kinnaro. 22 Bd -ccasahassaæ. 23 Bds paccati. 24 Bd pissa. 25 Bd -rÅ. 26 Cks vuddhi-. >/ #<[page 438]># %<438 XXI. AsÅtinipÃta.>% città hutvà rattiæ rÃjÃnaæ ratiyà saægaïhitvà tasmiæ niddaæ okkante saïikaæ uÂÂhÃya nÃnaggarasabhojanaæ suvaïïasarake pakkhipitvà ucchaÇge\<*<1>*>/ katvà sÃtakarajjuyà vÃtapÃnena otaritvà jambuæ Ãruyha sÃkhÃya oruyha pÅÂhasappiæ bhojetvà pÃpaæ katvà Ãgatamaggen' eva pÃsÃdaæ Ãruyha gandhehi sarÅraæ ubbaÂÂetvà ra¤¤Ã saddhiæ ni- pajji, eten' upÃyena nibaddhaæ ten' eva saddhiæ pÃpam karoti, rÃjÃpi na jÃnÃti. So ekadivasaæ nagaraæ padakkhiïaæ katvà nivesanaæ pavisanto jambucchÃyÃya sayitaæ paramakÃru¤¤appattaæ pÅthasappiæ disvà purohitaæ Ãha: "pass' etaæ\<*<2>*>/ manussapetan" ti. "ùma devÃ" 'ti "Api nu kho samma evarÆpaæ paÂikkÆlaæ kÃci itthi chandarÃ- gavasena upagaccheyyÃ" 'ti. Taæ kathaæ sutvà pÅÂhasappÅ mÃnaæ janetvà "ayaæ rÃjà kiæ kathesi, attano deviyà mama santikaæ Ãgamanaæ na jÃnÃti ma¤¤e" ti jamburukkhassa a¤jalim paggahetvà "suïa sÃmi jamburukkhe nibbattadevate, Âhapetvà taæ\<*<3>*>/ a¤¤o etaæ kÃraïaæ na jÃnÃtÅti" Ã. Purohito tassa kiriyaæ disvà cintesi: "addhà ra¤¤o aggamahesi jamburukkhenÃgantvÃ\<*<4>*>/ iminà saddhiæ pÃpaæ karo- tÅti" so rÃjÃnaæ pucchi: "mahÃrÃja deviyà te rattibhÃge sarÅrasam- phasso kÅdiso hotÅti" "Samma a¤¤aæ na passÃmi, majjhimayÃme pan' assà sarÅraæ sÅtalaæ hotÅti"\<*<5>*>/. "Tena hi deva tiÂÂhatu a¤¤Ã itthi, aggamahesi te Kinnarà devÅ iminà saddhiæ pÃpaæ karotÅti" "samma kiæ vadesi, evarÆpà paramavilÃsappattÃ\<*<6>*>/ kiæ iminà parama- jegucchena saddhiæ abhiramissatÅti". "Tena hi naæ deva parigaïhÃ- hÅti". So "sÃdhÆ" 'ti rattiæ bhuttasÃyamÃso tÃya saddhiæ nipajjitvà "parigaïhissÃmi tan" ti pakatiyà niddÆpagamanavelÃya niddupagato viya ahosi, sÃpi uÂÂhÃya tath' eva akÃsi, rÃjà tassà anupadaæ yeva gantvà jambucchÃyaæ nissÃya aÂÂhÃsi. PiÂhasappÅ deviyà kujjhitvà "tvaæ\<*<7>*>/ aticirÃyitvà ÃgatÃ" ti\<*<8>*>/ hatthena kaïïasakkhaliyaæ\<*<9>*>/ pahari, atha naæ "mÃ\<*<10>*>/ kujjhi sÃmi, ra¤¤o niddÆpagamanaæ olokesin" ti vatvà tassa gehe pÃdaparicÃrikà viya ahosi, tena\<*<11>*>/ pan' assà pahÃ- rena sÅhamukhakuï¬alaæ kaïïato galitvà ra¤¤o pÃdamÆle pati, rÃjà "vaÂÂissati\<*<12>*>/ ettakan" ti taæ gahetvà gato, sÃpi tena saddhiæ ati- caritvà purimaniyÃmen' eva gantvà ra¤¤Ã saddhiæ nipajjituæ Ãrabhi. RÃjà paÂikkhipitvà punadivase "kinnarà devÅ mayà dinnaæ\<*<13>*>/ sabbÃ- laækÃraæ alaækaritvà etÆ" 'ti ÃïÃpesi, sà "sÅhakuï¬alaæ me suvaïïa- kÃrassa santike" ti vatvà nÃgami, puna pesite pana ekakuï¬alà va \<-------------------------------------------------------------------------- 1 all three MSS. ucca-. 2 Bd ekaæ. 3 Bd hitaæ. 4 Bd -na. 5 Cks hoti. 6 Bd -sasampannÃ. 7 Bd adds ajja. 8 Bd Ãgacchati. 9 Bds -saÇkhÃ-. 10 Bd adds maæ. 11 Cks te. 12 Bd vatt-. 13 Cks -a. >/ #<[page 439]># %< 4. KuïÃlajÃtaka. (536.) 439>% ÃgamÃsi..rÃjà pucchi "kahan te kuï¬alan" ti "suvaïïakÃrassa san- tike" ti suvaïïakÃraæ pakkositvÃ\<*<1>*>/ "kiækÃraïà imassÃ\<*<2>*>/ kuï¬alaæ na desÅti\<*<3>*>/" Ã., "nÃhaæ gaïhÃmi devÃ" ti, rÃjà kujjhitvà "pÃpe caï¬Ãli\<*<4>*>/ mìisena te suvaïïakÃrena bhavitabban" ti vatvà "taæ kuï¬alaæ purato khipitvà purohitaæ Ã.: "samma saccaæ tayà vuttaæ, gaccha sÅsam assà chedÃpehÅti" so taæ rÃjagehi yeva ekasmiæ padese Âha- petvà rÃjÃnaæ upasaækamitvà "deva mà KimmarÃdeviyÃ\<*<5>*>/ kujjhi\<*<6>*>/, sabbà itthiyo evarÆpà yeva, sace pi itthÅnaæ dussÅlabhÃvaæ passitukÃmo\<*<7>*>/ dassessÃmi te etÃsaæ pÃpakaæ c' eva bahumÃyÃbhÃva¤ ca, ehi a¤¤Ã- takavesena janapadaæ carÃmÃ" 'ti. RÃjà "sÃdhÆ" 'ti mÃtaraæ r. paticchÃpetvà tena saddhiæ cÃrikaæ pakkÃmi, te saæyojanamaggaæ gantvà mahÃmagge nisinnÃnaæ eko kuÂimbiko puttass' atthÃya maÇ- galaæ katvà ekaæ kumÃrikaæ paÂicchannayÃne nisÅdÃpetvà mahantena parivÃrena gacchati, taæ disvà purohito\<*<8>*>/ Ã.: "sace icchasi imaæ ku- mÃrikaæ tayà saddhiæ pÃpaæ kÃretuæ sakkÃ\<*<9>*>/" ti. "kiæ kathesi, mahÃparivÃrà na sakkà sammÃ" 'ti, purohito "tena hi passa devÃ" 'ti purato gantvÃ\<*<10>*>/ maggato avidÆre sÃïiæ\<*<11>*>/ parikkhipitvà rÃjÃnaæ anto- sÃïiyaæ katvà sayaæ maggapasse rodanto nisÅdi, atha naæ kuÂimbiko disvà "tÃta kasmà rodasÅti" pucchi, "bhariyà me garubhÃrÃ, taæ kula- gharaæ netuæ maggapaÂipanno 'smi, tassà antarÃmagge yeva gabbho cali, esà antosÃïiyaæ kilamati, kÃci 'ssà itthi santike n' atthi, mayÃpi ta. gatuæ na sakkÃ, na jÃnÃmi kiæ bhavissatÅti", "ekaæ itthiæ ladhuæ vaÂÂatÅti, mà rodi, bahÆ itthiyo, ekà gamissatÅti", "tena hi ayam eva kumÃrikà gacchatu, etissÃpi maÇgalam. bhavissatÅti", so cintesi: "saccaæ vadati, suïisÃya pi maÇgalam eva iminà nimittena, sà puttadhÅtÃhi va¬¬hissatÅti" tam eva pÃpesi\<*<12>*>/, sà ta. pavisitvà rÃjÃnaæ disvà paÂibaddhacittà hutvà pÃpam akÃsi, rÃjÃpi 'ssà aÇgulimuddikaæ adÃsi. atha naæ katakiccaæ nikkhamitvà Ãgataæ pucchiæsu: "kiæ vijÃtÃ" ti, "suvaïïavaïïaæ puttan" ti, kuÂumbiko taæ ÃdÃya pÃyÃsi. purohito pi ra¤¤o santikaæ gantvà "ditthÃ\<*<13>*>/ te deva kumÃrikÃpi evaæ pÃpà kimaÇga pana a¤¤Ãpi, api pana te ki¤ci dinnan" ti, Ãmà aÇguli- muddikà dinnÃ" ti, "nÃssa taæ dassÃmÅti" vegena gantvà yÃnakaæ gaïhitvà "kim etan" ti vutte "ayaæ me\<*<14>*>/ brÃhmaïiyà ussÅsake Âhapitamuddikaæ gahetvà ÃgatÃ" ti "dehi amma muddikan" ti, sà taæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -sÃpetvÃ. 2 Bd imissÃ. 3 Bd detÅti. 4 Bd -le. 5 Cks -iæ. 6 Bd -ittha. 7 Bds ¤ÃtukÃmo. 8 Bd adds rÃjÃnaæ. 9 Bd sakkomi. 10 Bd gaætvÃ, Cks omit gantvÃ. 11 Ck sÃniæ, Bd sÃdhaïa. 12 Bds pesesi. 13 Cks -an. 14 Bd ayameva. >/ #<[page 440]># %<440 XXI. AsÅtinipÃta.>% dadamÃnà brÃhmaïaæ hatthe\<*<1>*>/ nakhena vijjhitvà "gaïha corÃ" 'ti adÃsi. Evaæ brÃhmaïo nÃnÃvidhehi upÃyehi a¤¤Ã bahÆ aticÃriniyo ra¤¤o dassetvà "idha tÃva ettakaæ hoti\<*<2>*>/, a¤¤attha gamissÃma devÃ" 'ti Ã. RÃjà sakala-JambudÅpe cari, te pi "sabbà itthiyo evarÆpà bha- vissanti, kin no etÃhi. nivattÃmÃ" 'ti\<*<3>*>/ BÃrÃïasim eva paccÃgantvà "evaæ\<*<4>*>/ mahÃrÃja itthiyo nÃma, evaæ pÃpadhammà pakati etÃsaæ, khama\<*<5>*>/ deva KinnarÃdeviyÃ" ti purohitena yÃcito khamitvà rÃjanive- sanato naæ\<*<6>*>/ nikka¬¬hÃpesi, ÂhÃnato pana taæ\<*<7>*>/ apanetvà a¤¤aæ aggamahesiæ akÃsi, ta¤ ca pÅÂhasappiæ nikka¬¬hÃpetvà jambusÃkhaæ\<*<8>*>/ chedÃpesi. Tadà K.Pa¤cÃlacaï¬o ahosi, iti attanà diÂÂhakÃraïam eva\<*<9>*>/ Ãharitvà dassento @*>/ disvà Kaï¬ari-KinnarÃnaæ\<*<11>*>/ sabbitthiyo na ramantÅ agÃre taæ tÃdisaæ maccaæ cajitvà bhariyÃ\<*<12>*>/ a¤¤aæ disvà purisaæ pÅÂhasappin ti g. Ã. || Ja_XXI:308 ||>@ T. a.: Yaæ ve Kaï¬arissa\<*<13>*>/ ra¤¤o KinnarÃya ca deviyà ti imesaæ Kaï¬ari-kinnarÃnaæ virÃgakÃraïaæ ahosi taæ disvà jÃnitabbaæ sabbitthiyo attano sÃmikÃnaæ na ramanti agÃre, tathà hi a¤¤aæ pÅÂhasappipurisaæ disvà taæ rÃjÃnaæ tÃdisaæ ratikusalaæ maccaæ cajitvÃ\<*<14>*>/ bhariyà tena manussapetena saddhiæ pÃpaæ akÃsÅti Aparo: atÅte Bako nÃma BÃrÃïasirÃjà dhammena r. kÃresi, tadà BÃrÃïasiyà pÃcÅnadvÃravÃsino ekassa daliddassa Pa¤capÃpà nÃma dhÅtà ahosi, sà kira pubbe pi ekà daliddadhÅtà mattikaæ madditvà gehe bhittiæ limpati, ath' eko paccekabuddho attano pabbhÃraparibhaï¬a- karaïatthaæ "kahaæ mattikaæ labhissÃmÅti" cintetvà "BÃrÃïasiyaæ laddhuæ sakkÃ" ti\<*<15>*>/ pÃrupitvà pattahattho nagaraæ pavisitvà tassà avidÆre aÂÂhÃsi, sà kujjhitvà olokentÅ\<*<16>*>/ "samaïa mattikam pi na labhasÅti" vatvÃ\<*<17>*>/ mahantaæ mattikÃpiï¬aæ Ãharitvà patte Âhapesi, so tÃya mattikÃya pabbhÃre paribhaï¬am akÃsi\<*<18>*>/, tassà mattikÃpiï¬a- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ïahatthaæ. 2 Bd hotu. 3 Cks nivattitvÃ. 4 Cs imÃ, Bd omits evaæ. 5 Bd -atha. 6 Cks omit naæ. 7 Cks omit taæ. 8 Cks add agge. 9 Ck -katheva, Cs -kameva, Bs -karaïameva. 10 Bd ya¤ca. 11 Bd kinnarÅ-. 12 read: -ttha bharyÃ. 13 Bd ya¤ca kinnarikassa. 14 so all three MSS. 15 Bd adds cÅvaraæ. 16 Bds add paduÂhena manasà mattikampi bhikkhatÅti avoca paccekabuddho niccalo va ahosi atha sà paccekabuddhaæ niccalitaæ disvà puna cittaæ pasÃdetvà oloketvÃ. 17 Bd adds sukhumaæ. 18 Bds add sà nacirasseva tato cavitvà tasmiæ yeva nagare bahidvÃragÃme duggatitthiyà kucchimhi paÂisandhiæ gaïhi sà dasamÃsaccayena mÃtukucchito nikkhami. >/ #<[page 441]># %< 4. KuïÃlajÃtaka. (536.) 441>% phalena sarÅraæ phassasampannaæ ahosi, kujjhitvà olokitattà pana hatthapÃdamukhÃkkhinÃsÃni pÃpÃni virÆpÃni ahesuæ, tena naæ Pa¤- capÃpà t' eva\<*<1>*>/ sa¤jÃniæsu. Ath' ekadivasaæ BÃrÃïasirÃjà rattiæ a¤¤Ãtakavesena nagaraæ parigaïhanto taæ padesaæ gato, sÃpi gÃma- dÃrikÃhi saddhiæ kÅÊantÅ ajÃnitvà va rÃjÃnaæ hatthe gaïhi, so tassà hatthasamphassena sabhÃvena saïÂhÃtuæ\<*<2>*>/ nÃsakkhi, dibbaphassena\<*<3>*>/ puÂÂho viya ahosi, so phassarÃgaratto tathÃrÆpam\<*<4>*>/ pi taæ hatthe ga- hetvà "kassa dhÅtÃsÅti" pucchitvà "dvÃravÃsino" ti vutte assÃmika- bhÃvaæ pucchitvà "ahan te sÃmiko bhavissÃmi, gaccha mÃtÃpitaro anujÃnÃpehÅti" Ã., sà mÃtÃpitaro upagantvà "eko maæ puriso iccha- tÅti" vatvà "so pi duggato bhavissati\<*<5>*>/ sace tÃdisam pi icchati, sÃdhÆ" 'ti vutte gantvà mÃtÃpitÆhi anu¤¤ÃtabhÃvaæ Ãrocesi, so 'tasmiæ yeva gehe tÃya saddhiæ vasitvà pÃto va rÃjanivesanaæ pÃvisi, tato paÂÂhÃy' eva rÃjà a¤¤Ãtakavesena nibaddhaæ ta. gacchati a¤¤aæ itthiæ olo- ketuæ na icchati. Ath' ekadivasaæ tassà pitu lohitapakkhandikà uppajji, asambhinnakhÅrasappimadhusakkharÃyutto pÃyÃso tassa\<*<6>*>/ bhe- sajjaæ, taæ te daliddatÃya uppÃdetuæ na sakkonti, tato Pa¤capÃpÃya mÃtà dhÅtaraæ Ã.: "kiæ amma tava sÃmiko pÃyÃsaæ uppÃdetuæ sakkhissatÅti", "amma mama sÃmikena amhehi pi duggatatarena bha- vitabbaæ, evaæ sante pi pucchissÃmi naæ, mà cintayÅti" vatvà tassÃ- gamanavelÃya dummanÃ\<*<7>*>/ hutvà nisÅdi, atha naæ rÃjà Ãgantvà "kiæ dummanÃsÅti" pucchitvà tam atthaæ sutvà "bhadde idaæ atiissara- bhesajjaæ kuto labhissÃmÅti" vatvà cintesi: "na sakkà mayà nicca- kÃlaæ evaæ carituæ, antarÃmagge parissayo pi daÂÂhabbo. sace kho pana etaæ antepuraæ nessÃmi etissà phassasampadaæ ajÃnantà `am- hÃkaæ rÃjà yakkhiniæ gahetvà Ãgato' ti keliæ karissanti, sakala- nagaravÃsino etissà samphassaæ jÃnÃpetvà garahaæ mocessÃmÅti", atha naæ Ã.: "bhadde mà cintayi, ÃharissÃmi te pitu pÃyÃsan" ti vatvà tÃya saddhiæ abhiramitvà rÃjanivesanaæ gantvà punadivase tÃdisaæ pÃyÃsaæ pacÃpetvà païïÃni aggahetvÃ\<*<8>*>/ dve puÂe katvà ekas- miæ\<*<9>*>/ pÃyÃsaæ pakkhipitvà ekasmiæ cÆÊÃmaïiæ Âhapetvà bandhitvà rattibhÃge gantvà "bhadde mayaæ daliddÃ, kicchena sampÃditaæ, tava pitaraæ `ajja imambà puÂà pÃyÃsaæ bhu¤ja\<*<10>*>/ sve imamhÃ' ti vadeyyÃsÅti" Ã.: sà tathà akÃsi, ath' assà pità ojasampannattà pÃyÃsassa thokam eva bhu¤jitvà titto jÃto, sesaæ mÃtu datvà sayam \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd tveva-. 2 Bd sandhÃretuæ. 3 Bd -samphassena. 4 Bd tathÃvirÆ- 5 Bds -tÅti. 6 Bds va etassa. 7 Cks -no. 8 Bds ÃharÃpetvÃ. 9 Cks omit ek-. 10 Bd -atu. >/ #<[page 442]># %<442 XXI. AsÅtinipÃta.>% pi bhu¤ji, tayo pi sukhità ahesuæ, cÆÊÃmaïipuÂaæ punadivasatthÃya Âhapesuæ, rÃjà nivesanaæ gantvà mukhaæ dhovitvà "cÆÊÃmaïiæ me ÃharathÃ" 'ti vatvà "na passÃma devÃ" 'ti vutte "sakalanagaraæ vicinathÃ" 'ti Ã., vicinitvà na passiæsu, "tena hi bahinagare dalidda- gehesu bhattapaïïapuÂe upÃdÃya vicinathÃ" 'ti vicinitvÃ\<*<1>*>/ tasmiæ ghare cÆÊÃmaïiæ disvà "tassà mÃtÃpitaro corÃ\<*<2>*>/" ti bandhitvà na- yiæsu, ath' assà pità "sÃmi na mayaæ corÃ, a¤¤enÃyaæ maïi Ãbhato" ti vatvà "kenÃ" 'ti vutte, jÃmatarà me\<*<3>*>/" ti Ãcikkhitvà "kahaæ so" ti pucchite "dhÅtà me jÃnÃtÅti Ã., tato tÃya saddhiæ kathesi; "amma sÃmikan\<*<4>*>/ te jÃnÃsÅti", "na jÃnÃmÅti", "evaæ sante amhÃkaæ jÅvitaæ n' atthÅti\<*<5>*>/", "tÃta so andhakÃre ÃgantvÃ\<*<6>*>/ andhakÃre yeva yÃti, ten' assa rÆpaæ na jÃnÃmi, hatthasamphassena pana naæ jÃnituæ sakko- mÅti", so rÃjapurisÃnaæ Ãrocesi, te pi ra¤¤o Ãrocesuæ, rÃjà ajÃnanto viya hutvà "tena hi taæ itthiæ rÃjaÇgaïe\<*<7>*>/ antosÃïiyaæ Âhapetvà sÃïiyà hatthappamÃïaæ chiddaæ katvà nagaravÃsino sannipÃtetvà hatthasamphassena coraæ gaïhathÃ" 'ti Ã. "rÃjapurisà tathà kÃtuæ tassà santikaæ gantvà rÆpaæ disvà va vippaÂisÃrino hutvà Ãhaæsu\<*<8>*>/: "ayaæ\<*<9>*>/ pisÃcÅti\<*<10>*>/" jigucchitvà phusituæ\<*<11>*>/ na ussahiæsu, Ãnetvà pana\<*<12>*>/ rÃjaÇgaïe antosÃïiyaæ Âhapetvà sakalanagaravÃsino sannipÃte- suæ, sà ÃgatÃgatassa chiddena pasÃritaæ hatthaæ gahetvà va "no eso" vadati, purisà tassà dibbaphassasadise phasse bajjhitvà apa- gantuæ na sakkhiæsu, "sac'Ãyaæ daï¬Ãrahà daï¬aæ datvÃpi dÃsa- kammakarabhÃvaæ upagantvÃpi etaæ ghare karissÃmÃ" 'ti cintayiæsu, atha te rÃjapurisà daï¬ehi koÂÂetvà pabbÃjesuæ\<*<13>*>/, uparÃjaæ Ãdikatvà sabbe ummattakà viya ahesuæ. atha\<*<14>*>/ rÃjÃ: "ki¤ci\<*<15>*>/ ahaæ bha- veyyan" ti hatthaæ pasÃresi, taæ hatthe gahetvà va "coro me gahÅto" ti mahÃsaddaæ kari, rÃjà te purise pucchi: "tumhe etÃya hatthe gahità kim cintayitthÃ" 'ti, te yathÃbhÆtaæ Ãrocesuæ, atha ne rÃjà Ã.: "ahaæ\<*<16>*>/ attano gehaæ Ãnetuæ evaæ kÃresiæ\<*<17>*>/, etissà phassaæ\<*<18>*>/ ajÃnantà maæ paribhaveyyun\<*<19>*>/" ti vatvÃ\<*<20>*>/ "tasmÃ\<*<21>*>/ mayà sabbe tumhe jÃnÃpitÃ, vadatha\<*<22>*>/ idÃni kass' esà gehe bhavituæ yuttÃ" ti, "tumhÃkaæ devÃ" 'ti. atha naæ abhisi¤citvà aggamahesiæ a¤¤Ãsi\<*<23>*>/, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd Cs -nantÃ. 2 Bd -ro. 3 Cks -ro, Bd me jÃnamÃtarÃ. 4 Cks yan. 5 Cks natthi. 6 Ck Ãga¤jitvÃ, Cs aga¤chitvÃ. 7 Ck adds sÃ, Cs sa. 8 Cks ahaddhi. 9 Bds dhidhi. 10 Ck jisÃ-, Cs pisÃmÅti, Bd phisÃcÃti. 11 Cks phusitaæ, Bd phassi-. 12 Bds add naæ. 13 Bds palÃpesuæ. 14 Bd adds naæ. 15 Cks ka¤ci. 16 Bds add etaæ 17 Bds evamakÃsi. 18 Cs -Ã, Ck omits ph-. 19 Cks -bhÃ-. 20 Bds cintetvÃ. 21 Cks tassa. 22 Bd -etha. 23 Bd akÃsi. >/ #<[page 443]># %< 4. KuïÃlajÃtaka. (536.) 443>% mÃtÃpitunnaæ pi 'ssà issariyaæ dÃpesi, tato paÂÂhÃya pana\<*<1>*>/ sammatto n' eva vinicchayaæ paÂÂhapesi na a¤¤aæ itthiæ oloketi, tà tassÃ\<*<2>*>/ antaraæ pariyesiæsu, sà ekadivasaæ dvinnaæ\<*<3>*>/ aggamahesibhÃvassa supiïe nimittaæ disvà ra¤¤o Ãrocesi, rÃjà supinapÃÂhake pakko- sÃpetvà "evarÆpe supine diÂÂhe kiæ hotÅti" pucchi, te itarÃsaæ itthÅnaæ santikà la¤caæ gahetvà "mahÃrÃja deviyà sabbasetahatthino khandhe nisinnabhÃvo tumhÃkaæ maraïassa pubbanimittaæ hatthik- khandhagatÃya candaparÃmasanaæ tumhÃkaæ paccÃmittarÃjÃnaya- nassa\<*<4>*>/ pubbanimittan" ti vatvà "idÃni kiæ kÃtabban" ti vutte "deva imaæ mÃretuæ na sakkÃ, nÃvÃya pana naæ Âhapetvà nadiyaæ vissajjetuæ vaÂÂatÅti" vadiæsu, rÃjà ÃhÃravatthÃlaækÃrehi saddhiæ rattibhÃge\<*<5>*>/ naæ nÃvÃyaæ Âhapetvà nadiyaæ vissajjÃpesi, sà nadiyà vuyhamÃnà heÂÂhÃnadiyà nÃvÃya udakakÅÊaæ kÅÊantassa PÃ- vÃriyara¤¤o abhimukhaæ\<*<6>*>/ pattÃ, tassa senÃpati nÃvaæ disvà "ayaæ nÃvà mayhan" ti Ã., rÃjà "nÃvÃya bhaï¬aæ mayhan" ti vatvà Ãga- tÃya nÃvÃya taæ disvà "kà nÃma tvaæ pisÃcisadisÃ\<*<7>*>/" ti pucchi, sà sitaæ katvà Bakassa ra¤¤o aggamahesibhÃvaæ kathetvà taæ\<*<8>*>/ sabbaæ pavattiæ tassa kathesi, sà pana Pa¤capÃpà ti sakala-JambudÅpe pÃ- kaÂÃ\<*<9>*>/, atha naæ rÃjà hatthe gahetvà ukkhipi, saha gahaïen' eva phassarÃgaratto a¤¤Ãsu itthÅsu\<*<10>*>/ itthisa¤¤am pi akatvà taæ agga- mahesiÂÂhÃne Âhapesi, sà tassa pÃïasamà ahosi, Bako taæ pavattiæ sutvà "nÃhaæ tassa aggamahesiæ\<*<11>*>/ kÃtuæ dassÃmÅti" senaæ saæ- ka¬¬hitvÃ\<*<12>*>/ tassa paÂititthe\<*<13>*>/ nivesanaæ katvà païïaæ pesesi: "bhari- yaæ và me detu yuddhaæ vÃ" ti, so\<*<14>*>/ yuddhasajjo ahosi, ubhinnaæ amaccà "mÃtugÃmaæ nissÃya maraïakiccaæ n' atthi, purimasÃmikattà esa Bakassa pÃpuïÃti nÃvÃya laddhattà PÃvÃriyassa\<*<15>*>/, tasmà eke- kassa gehe sattasattadivasÃni hotÆ" 'ti mantetvà dve pi rÃjÃno sa¤¤Ã- pesuæ, te ubho pi attamanà hutvà titthapaÂititthe\<*<16>*>/ nagarÃni mÃpetvà vasiæsu, sà dvinnam pi tesaæ mahesittaæ\<*<17>*>/ kÃresi, dve pi tassà sam- mattÃ\<*<18>*>/ ahesuæ, sà pana ekassa ghare sattÃhaæ vasitvà nÃvÃya itarassa gharaæ gacchati\<*<19>*>/, nÃvaæ pÃjetvà nentena ekena mahallaka- kha¤jakena\<*<20>*>/ vattena saddhiæ nadimajjhe pÃpaæ karoti. Tadà K. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds add tÃya. 2 Cs tÃtassaæ, Cks tà yassÃ. 3 Bds add rÃjÆnaæ. 4 Bd -rÃjassa. 5 Cks -gÃya. 6 Bd -khathÃnaæ. 7 Bd -ca-. 8 Cks omit taæ. 9 Cks add ahesuæ. 10 Cks omit itthÅsu 11 all three MSS. -si. 12 Bds -¬¬hi. 13 Bds tassa pana nadÅtitthe. 14 Bds add yuddhaæ dassÃmi na bhariyan ti vatvà 15 Ck -riyayassa, Bds riyassÃti. 16 Bds tiÂhapatiÂhena. 17 Bd aggamahesitaæ. 18 Cks samaggÃ. 19 Bd ghare gacchanti. 20 Cks -ke, Bds -khujjakena. >/ #<[page 444]># %<444 XXI. AsÅtinipÃta.>% sakuïarÃjà Bako ahosi, tasmà idaæ attanà diÂÂhakaæ\<*<1>*>/ Ãharitvà dassento Ã.: @*>/ PÃvÃrikassa ra¤¤o accantakÃmÃnugatassa bhariyà avÃcarÅ\<*<2>*>/ baddhavasÃnugassa\<*<3>*>/ kaæ và itthÅ\<*<4>*>/ nÃticare tada¤¤an ti. || Ja_XXI:309 ||>@ Ta. accantakÃmÃnugatassà 'ti accantaæ kÃmaæ anugatassa, avÃ- carÅti\<*<5>*>/ anÃcÃraæ cari, baddhavasÃnugassÃ\<*<3>*>/ 'ti baddhassa\<*<6>*>/ attano vasÃnu- gatassa attano pesanakÃrassa santike ti a., karaïatthe vÃ\<*<7>*>/ sÃmivacanaæ. tena saddhiæ pÃpam akÃsÅti vuttaæ hoti, tada¤¤an ti kataraæ\<*<8>*>/ a¤¤aæ purisaæ nÃticareyyà 'ti a. Aparam\<*<9>*>/ pi: atÅte Brahmadattassa bhariyà PiÇgiyÃnÅ\<*<10>*>/ nÃma\<*<11>*>/ sÅhapa¤jaraæ vivaritvà olokentÅ maÇgalassagopakaæ disvà ra¤¤o nid- dokkamanakÃle\<*<12>*>/ vÃtapÃnena oruyha tena saddhiæ aticaritvà puna pÃsÃdaæ abhiruya gandhehi sarÅraæ ubbaÂÂetvà ra¤¤Ã saddhiæ ni- pajji, ath' ekadivasaæ rÃja "kin nu kho deviyà a¬¬harattasamaye niccaæ sarÅraæ sÅtalaæ hoti, parigaïhissÃmi nan" ti ekadivasaæ niddÆ- pagato viya hutvà taæ uÂÂhÃya gacchantiæ anugantvà assabandhena saddhiæ aticarantiæ disvà nivattitvà sayanaæ abhirÆhi\<*<13>*>/ sÃpi aticaritvà Ãgantvà cullasayane\<*<14>*>/ nipajji, punadivase rÃjÃmaccamajjhe yeva taæ pakkosÃpetvà taæ kiccaæ Ãvikaritvà "sabbà va itthiyo pÃpadhammÃ" ti tassà vadhabandhanachejjabhejjÃrahaæ dosaæ\<*<15>*>/ khamitvà ÂhÃnà cÃvetvà a¤¤aæ aggamahesiæ akÃsi. Tadà KuïÃlarÃjà Brahmadatto ahosi, tena taæ attanà diÂÂhakaæ Ãharitvà dassento pi: @*>/ sabbalokissarassa ra¤¤o piyà Brahmadattassa bhariyà avÃcarÅ baddhavasÃnugassa\<*<17>*>/, taæ vÃpi sà nÃjjhaga kÃmakÃminÅti g. Ã. || Ja_XXI:310 ||>@ Ta. taæ ti sà evaæ aticarantÅ taæ va assabandhaæ taæ vÃ\<*<18>*>/ aggamahe- siÂhÃnan ti ubhayam pi na ajjhaga\<*<19>*>/ ubhayato bhaÂÂhà ahosi, kÃmakÃminÅti kÃme patthayamÃnÃ, evaæ pÃpadhammà itthiyo ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd diÂhaæ. 2 Bds anÃcÃri. 3 Bd paÂhavasÃnugata-. 4 so Cs; Ck kaæ vÃsi itthi, Bd kaæ vÃpi itthi, read: kaæ vÃpi thÅ? 5 Bds anÃcÃrÅti. 6 Bd paÂhassa. 7 Bds taæ. 8 Bd adds taæ. 9 Bd -rÃ. 10 Cs piÇgiyÃti, Ck pigiyÃti, Bd piyaÇgayÃni. 11 Bd adds aggamahesi. 12 so Cks; Bd niddupagamana-. 13 Bd -rÆyhi. 14 Ck tulla-, Bd cÆÊasayanake. 15 Ck -bandhanajje bhejjÃrahaæ¤osaæ, Bd -bandhachajjabhajjÃ-, Cs -raharaæ-. 16 Bd piyaÇgayÃni. 17 Bds anÃcÃri paÂha vasÃnugatassa. 18 Cks omit assa--. 19 Bd nÃjhagamÃ. >/ #<[page 445]># %< 4. KuïÃlajÃtaka. (536.) 445>% AtÅtavatthumhi itthÅnaæ dosaæ kathetvà aparena pi pariyÃyena tÃsaæ dosam eva kathento Ãha: @*>/ nÃdevasatto puriso thÅnaæ saddhÃtum arahati. || Ja_XXI:311 ||>@ @*>/ pajÃnanti kataæ na kiccaæ na mÃtaraæ pitaraæ bhÃtaraæ vÃ, anariyà samatikkantadhammà sass' eva\<*<3>*>/ cittassa vasaæ vajanti. || Ja_XXI:312 ||>@ @*>/ pi piyaæ manÃpaæ anukampakaæ\<*<15>*>/ pÃïasamam pi santaæ\<*<6>*>/ ÃvÃsu\<*<7>*>/ kiccesu ca naæ jahanti, tasmÃham itthÅnaæ na vissasÃmi. || Ja_XXI:313 ||>@ @*>/ kannappakannaæ yathà rukkhachÃyÃ, calÃcalaæ hadayaæ itthiyÃnaæ\<*<9>*>/ cakkassa\<*<10>*>/ nemi viya\<*<11>*>/ parivattati. || Ja_XXI:314 ||>@ @*>/ ÃdeyyarÆpaæ\<*<13>*>/ purisassa vittaæ\<*<14>*>/ saïhÃhi vÃcÃhi nayanti-m-etaæ\<*<15>*>/ kambojakà jalajeneva assaæ. || Ja_XXI:315 ||>@ @*>/ ÃdeyyarÆpaæ\<*<16>*>/ purisassa vittaæ\<*<14>*>/ samantato naæ parivajjayanti tiïïo nadÅpÃragato va kullaæ. || Ja_XXI:316 ||>@ @*>/ sabbabbhakkhà tikkhÃmayÃ\<*<18>*>/ nadi-r-iva\<*<19>*>/ sÅghasotà sevanti h' età piyam appiya¤ ca\<*<20>*>/ nÃvà yathà orakÆlaæ para¤ ca. || Ja_XXI:317 ||>@ @*>/ ekassa na dvinnaæ Ãpaïo va\<*<22>*>/ pasÃrito, yo tà mayhan ti ma¤¤eyya vÃtaæ jÃlena bÃdhaye\<*<23>*>/. || Ja_XXI:318 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -naæ mittadubbhinaæ. 2 Cks taæ. 3 Cks sassÃva. 4 Ck -nnuttam, Bd -vuÂhaæ. 5 Bd -kammaæ. 6 Bd bhattaæ, Ck santa, Cs santiæ. 7 Cs Bd avÃsu. 8 Bd bÃrÃïassa, Bs vÃra-. 9 Bd itthinaæ. 10 Cks omit ca-. 11 so Bd; Ck nevivara, Cs nemiva. 12 Bds sapekkha-. 13 Cks a-. 14 Cks ci-. 15 Cs Bd enam. 16 Cs a-. 17 read: sikhÅva? 18 so Ck; Cs tikkhamayÃ, Bd tikkhamÃnÃ. 19 Cs Bd nadÅriva; read: nadÅva? 20 so Cs; Ck yamampiya¤ca, Bds yamappiyanti. 21 Bd etÃ. 22 Cks so. 23 Bds bandhaye. >/ #<[page 446]># %<446 XXI. AsÅtinipÃta.>% @*>/. || Ja_XXI:319 ||>@ @*>/ omasanti varaæ varaæ. || Ja_XXI:320 ||>@ @*>/ niccayatto bhajetha, tesaæ bhave\<*<14>*>/ dubbidu sabbabhÃvo. || Ja_XXI:321 ||>@ @*>/ kantà na dakkhiïà pamadà sevitabbÃ, na parassa bhariyà na dhanassa hetu et' itthiyo pa¤ca na sevitabbà ti. || Ja_XXI:322 ||>@ Ta. khuddÃnan\<*<6>*>/ ti khuddÃnaæ\<*<6>*>/, KaïaverajÃtake\<*<7>*>/ viya baddhacore pi sÃrajjanaæ sandhÃy' etaæ vuttaæ, lahucittÃnan ti taæ muhuttam eva pari- vattanacittÃnaæ, CulladhanuggahajÃtaken' etaæ kathetabbaæ\<*<8>*>/, akatu¤¤utà pana etÃsaæ EkanipÃte TakkÃriyajÃtakena dÅpetabbÃ, nÃdevasatto ti na adevasatto devena asatto anÃsatto\<*<9>*>/ ayakkhagahitako abhÆtÃvaÂÂhito\<*<10>*>/ puriso thÅnaæ sÅla- vantataæ\<*<11>*>/ saddhÃtuæ\<*<12>*>/ nÃrahati\<*<13>*>/ bhÆtÃvaÂÂo\<*<14>*>/ pana saddaheyya, katan ti attano kataæ upakÃraæ, kiccan ti attanà kÃtabbakiccaæ, na mÃtaran ti sabbe pi ¤Ãtake cha¬¬etvà yasmiæ paÂibaddhacittà honti taæ ¤eva anubandha- nato ete mÃtÃdayo na jÃnanti\<*<15>*>/ nÃma mahÃpanthakamÃtÃ\<*<16>*>/ viya, anaryà ti nillajjÃ, sassà 'ti sakassa, avÃsÆ\<*<13>*>/ 'ti ÃpadÃsu\<*<17>*>/, kiccesÆ 'ti tesu tesu karaïÅ- yesu, kannappakannan ti otiïïotiïïaæ, yathà hi visame padese rukkhac- chÃyà ninnam pi orohati thalam pi abhirÆhati\<*<18>*>/ tathà etÃsam pi cittaæ na ki¤ci uttamÃdhamaæ vajjeti, calÃcalan ti ekasmim yeva apatiÂÂhitaæ, nemÅti sakaÂassa gacchato cakkanemi viya. ÃdeyyarÆpan\<*<19>*>/ ti gahetabbajÃtikaæ, vittan ti dhanaæ, nayantÅti attano vasaæ nenti, jalajenà 'ti jalajÃta- sevÃlena, KambojakaraÂÂha-vÃsino kira yadà aÂavito asse gaïhitukÃmà honti tadà ekasmiæ ÂhÃne vatiæ parikkhipitvà dvÃraæ yojetvà assÃnaæ udakapÃnatitthe sevÃlaæ madhunà makkhetvà sevÃlasambaddhÃni\<*<20>*>/ tÅre\<*<21>*>/ tiïÃni Ãdiæ katvà yÃva parikkhepadvÃrà makkhenti, assà pÃnÅyaæ pivitvà rasagedhena madhumakkhitÃni tiïÃni carantÃ\<*<22>*>/ anukkamena taæ ÂhÃnaæ pavisanti, iti te\<*<23>*>/ yathà jalajena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 in Bd the second hemistich comes before the first. 2 Cks bahu-. 3 Cks Bd ro, Bs yo. 4 Bds have. 5 Ck bahunÃ, Bd bahunna. 6 Bds luddÃ-. 7 Cks -ru-, Bd kajavedÃ-. 8 Bd dÅpetabbaæ. 9 so Cks; Bds na devasattoti na devasatto devena anÃsatto. 10 so Cs; Ck abhuttÃvaÂÂito, Bd abhÆtapavattito. 11 Bds -vantatavÃdaæ. 12 Bd sandhÃ-. 13 so all three MSS. 14 Ck -e, Bd bhÆta vitto. 15 Bds -Ãti. 16 Cks -patthaka-? Bd -païhaka. 17 Ck Bd apa-. 18 Bds -rÆyhati. 19 Cks a-. 20 Ck -savaddhÃni, Cs -saævaddhÃni, Bd sambandhÃni, Bs -saæbandhanÃ. 21 Bd omits tÅre. 22 Bds khÃdantÃ. 23 Ck se, Bd yathà te. >/ #<[page 447]># %< 4. KuïÃlajÃtaka. (536.) 447>% palobhetvà asse\<*<1>*>/ vasaæ\<*<2>*>/ nenti tathà etÃpi dhanaæ disvà tassa gahaïatthÃya saïhÃhi vÃcÃhi purisaæ vasaæ nentÅti a., kullan ti taraïatthÃya gahitaæ yaæ ki¤ci, silesÆpamà ti purisÃnaæ cittabandhanena silesasadisÃ, tikkhÃmayà ti tikhiïamayÃ\<*<3>*>/, sÅghasotà nadÅrivà 'ti yathà pabbateyyà nadÅ sÅghasotÃ\<*<4>*>/ ti a., Ãpaïo ti yathà ca pasÃritÃpaïo yesaæ mÆlaæ atthi tesaæ yeva upakÃro tath' etÃpi, yo tà ti yo puriso tà itthiyo, bÃdhaye\<*<5>*>/ ti yo vÃtam pi jÃlena bÃdheyya\<*<6>*>/, velà tÃsaæ na vijjatÅti yathà etÃsaæ nadÅnaæ asukavelÃyam ev' ettha gantabban ti velà n' atthi rattim pi divÃpi icchiticchitakkhaïe upagantabbà n' eva asuken' evÃ\<*<7>*>/ 'ti pi mariyÃdà n' atthi atthikatthikena upagantabbà n' eva (-?) tathà etÃpÅti a., ghatÃsanasamà ti yathà aggi indhanena tappati etÃpi kilesaratiyÃ, kaïha-- ti kodhanatÃya upanÃhitÃya ghoravisatÃya dÆjivhatÃya mittadÆbhitÃyà ti pa¤cahi kÃraïehi kaïhasappasirasadisÃ, tattha bahularÃgatÃya ghoravisatà pisuïatÃya dÆjivhatÃ\<*<8>*>/ aticÃritÃya mittadÆbhità veditabbÃ, gÃvo bahitiïassÃ\<*<9>*>/ 'ti yathà gÃvo khÃditaÂÂhÃnaæ cha¬¬etvà bahimanÃpassa\<*<10>*>/ tiïassa varaæ varaæ omasanti khÃdanti evam etÃpi niddhanaæ cha¬¬etvà a¤¤aæ sadhanam eva gacchantÅti\<*<11>*>/ a., muddhÃbhisittan ti rÃjÃnaæ, pa- madà ca sabbà ti sabbà tà itthiyo, ete\<*<12>*>/ ti ete pa¤ca jane, niccayatto\<*<13>*>/ ti niccaæ {sa¤¤ato} upaÂÂhitasati, appamatto va hutvà ti a., dubbidÆ 'ti dujjÃno, sabbabhÃvo ti ajjhÃsayo, cirapariciïïo pi hi aggi dahati ciravissÃsiko pi ku¤jaro ghÃteti ciraparicito pi sappo ¬asati ciravissÃsiko pi rÃjà anatthakÃro\<*<14>*>/ hoti, evaæ cirapariciïïÃpi itthiyo vikÃraæ dassentÅti, naccantavaïïà ti abhirÆpavatÅ, na bahÆna\<*<15>*>/ kantà ti a¬¬hakÃsigaïikà viya na bahunnaæ piyà manÃpÃ, na dakkhiïà ti naccagÅtakusalÃ, tathÃrÆpà hi\<*<16>*>/ bahumittà honti tasmà na sevitabbÃ, na dhanassa hetÆ 'ti yà dhanahetu yeva bhajati sà apariggahÃpi na sevitabbÃ, sà hi dhanaæ alabhamÃnà kujjhati. Evaæ vutte mahÃjano M-assa "aho sukathitan" ti sÃdhu- kÃram adÃsi, so etehi kÃraïehi itthÅnaæ aguïaæ kathetvà tuïhi ahosi. Taæ sutvà ùnando gijjharÃjà "samma KuïÃlarÃjà aham pi attano ¤Ãïabalena itthÅnaæ aguïaæ kathessÃmÅti" vatvà aguïakathaæ Ãrabhi. Taæ dassento BhagavÃ\<*<17>*>/ Ãha: Atha khalu bho A. gijjharÃjà K-ssa sakuïassa ÃdimajjhakathÃpariyosÃnaæ\<*<18>*>/ viditvà tÃyaæ velÃyaæ imà gÃthÃyo abhÃsi: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -Ã, Cs -a, Bd -aæ. 2 Bd -e. 3 all three MSS. tikkhamÃyà ti tikkhiïamÃyÃ. 4 Ck sÅghamayÃ, Bd Cs add evaæ sÅghamÃyÃ. 5 Bds bandh-. 6 Ck baddh-, Bds bandh-. 7 Cks -kenavÃ. 8 Cs -tÃya. 9 Cks bahu-. 10 Cks -manÃpamanÃpassa. 11 Bds bhaj-. 12 Cks etÃ. 13 Cs -yanto, Ck niccaæ yatto, Bd -yato. 14 Cs Bd -karo. 15 Ck bahu, Bd bahunnaæ. 16 Cs Bd add bahÆhi patthitÃ. 17 Bds satthÃ. 18 Bd -gÃthà pari-. >/ #<[page 448]># %<448 XXI. AsÅtinipÃta.>% @@ @*>/ kiccesu ca naæ jahanti, tasmà hi itthÅnaæ na vissasÃmi. || Ja_XXI:324 ||>@ @@ @*>/ maman ti, na vissase itthi dasanna mÃtaraæ. || Ja_XXI:326 ||>@ @@ @*>/ chindeyyum pi chedayeyyuæ\<*<4>*>/ kaïÂham\<*<5>*>/ pi chetvÃ\<*<6>*>/ rudhiraæ pipeyyuæ\<*<7>*>/, mà dÅnakÃmÃsu\<*<8>*>/ asa¤¤atÃsu bhÃvaæ kare GaÇgatitthÆpamÃsu. || Ja_XXI:328 ||>@ @*>/ musÃ, gÃvo bahitiïasseva\<*<10>*>/ omasanti varaæ varaæ. || Ja_XXI:329 ||>@ @*>/ ca atho pi dunnivatthena ma¤junà bhaïitena ca. || Ja_XXI:330 ||>@ @*>/, na tà ki¤ci na jÃnanti yaæ manussesu va¤canaæ. || Ja_XXI:331 ||>@ @@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks apassu. 2 Cks rÃja-, Bd rÃjà sukhÃ. 3 Cks -uæ, Bds -umpi. 4 Bds chindÃpeyyumpi. 5 Bds -e. 6 Ck jatvÃ. 7 Bds piveyyuæ. 8 Bds dinna-. 9 Bds yÃthÃ. 10 Cks bahu-. 11 Bd mitena, read: smitena or mhitena. 12 Bs capala. >/ #<[page 449]># %< 4 KuïÃlajÃtaka. (536.) 449>% @@ @*>/ chava¬Ãhakaæ [pupphacha¬¬akaæ] sadhanam anupatanti nÃriyo. || Ja_XXI:335 ||>@ @*>/ sadisam api\<*<3>*>/ gacchanti [anupatanti] dhanahetu\<*<4>*>/ nÃriyo ti. || Ja_XXI:336 ||>@ Ta. ÃdimajjhakathÃpariyosÃnan\<*<5>*>/ ti kathÃya\<*<6>*>/ ÃdimajjhapariyosÃnaæ, laddhà khaïan ti okÃsaæ labhitvÃ, icchati man ti maæ esà icchatÅti pi puriso itthÅnaæ na vissaseyya, sÃkhapurÃïasanthatan ti hiyyo và pare và santhataæ purÃïapaïïasanthataæ\<*<7>*>/ na vissase, appoÂhetvÃ\<*<8>*>/ apaccavekkhitvà na paribhu¤jeyya, tatra hi dÅghajÃtiko và pavisitvà tiÂÂheyya paccÃmito và satthaæ nikkhipeyya, mittapurÃïacoran ti panthadÆbhanaÂÂhÃne Âhitaæ coraæ purÃïamitto me ti\<*<9>*>/ na vissaseyya, corÃ\<*<10>*>/ hi ye\<*<11>*>/ saæjÃnanti te yeva mÃrenti, sakhà maman ti so hi khippam eva kujjhati, tasmà rÃjÃnaæ sakhà me ti na vissase, dasannamÃtaran ti ayaæ mahallikà idÃni maæ na aticarissati attÃ- naæ rakkhissatÅti\<*<12>*>/ na vissasitabbÃ, rÃmakarÃsÆ 'ti bÃlÃnaæ ratikarÃsu, accantasÅlÃsÆ 'ti atikkantasÅlÃsu, accanta -- gatassÃpÅti sace pi accanta- anugatapemà assa tathÃpi naæ na vissase, kiækÃraïÃ: titthasamà hi nÃriyo ti sambandho, titthaæ viya sabbasÃdhÃraïà ti a., haneyyun ti kuddhà và a¤¤apurisasÃrattà và hutvà sabbesaæ taæ hananÃdikaæ kareyyuæ, mà dÅna- kÃmÃsÆ\<*<13>*>/ 'ti hÅnajjhÃsayÃsu\<*<14>*>/ kiliÂÂhÃasayÃsu, bhÃvan ti evarÆpÃsu sinehaæ mà kari\<*<15>*>/, GaÇgÃtitthÆpamÃsÆ 'ti sabbasÃdhÃraïaÂÂhena GaÇgÃtitthasadisÃsu, musà ti musÃvÃdo tÃsaæ saccasadiso va, gatenà 'ti Ãdisu pekkhitena palo- bhanena\<*<16>*>/ UmmadantijÃtakaæ dunnivatthena NaÊinijÃtakaæ ma¤junà bhaïitena `tuvaÂaæ kho ayyaputta ÃgaccheyyÃsÅti' Nandattherassa vatthuæ kathetabbaæ, coriyo ti sambhatassa\<*<17>*>/ vinÃsanena coriyo, kaÂhinà ti thaddhahadayÃ, vÃÊà ti duÂÂhà appaken' eva kujjhanasÅlÃ, lapassakkharÃ\<*<18>*>/ ti niratthakalapanena sakkharà viya madhurÃ, asà ti asatiyo lÃmikÃ, sÃrattà ti sabbasÃrattÃ\<*<19>*>/, pa- gabbhà ti kÃyapagabbhiyÃdÅhi pagabbhÃ, yathà ti yathà sikhÅ sabbaghaso evaæ tÃpi sabbaghasÃ, pativellantÅti parissajanti upagÆhanti veÂhenti, latà và 'ti yathà latà rukkhanissità rukkhaæ veÂheti evam età purisaæ parissajantiyo pi dhanaæ\<*<20>*>/ parissajanti nÃma, hatthibandhÃdÅsu gopuriso ti vuccati gopÃlako, chava¬Ãhakan ti chavÃnaæ ¬Ãhakaæ susÃnagopÃnan\<*<21>*>/ ti vuttaæ hoti, puppha- cha¬¬akan ti vaccaÂÂhÃnasodhakaæ, sadhanan ti etesu pi sadhanaæ anu- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so all three MSS. 2 so Bs; Bd chavakasama, Cks caÂaka. 3 read: abhi? 4 add va? 5 Bds -gÃthÃpari-. 6 Bds gÃthÃya. 7 Bd sÃkhà in the place of païïa. 8 so Cks; Bd -ÂetvÃ. 9 Bds add taæ. 10 Bd -o. 11 Cks yene, Bs yeye? 12 Cks -sÅti. 13 Ck Bd dina-. 14 Ck lita-, Cs lÅna-, Bd hina-. 15 Cks tare. 16 Cks -ne. 17 Bd adds dhanassa. 18 Bds lapanasa-. 19 Cks -dÃrattÃ. 20 Bd omits pari--. 21 Bds susÃnapÃlan. >/ #<[page 450]># %<450 XXI. AsÅtinipÃta.>% gacchanti yeva, aki¤canan ti adhanaæ, chavakasaman\<*<1>*>/ ti sunakhamaæ- sakhÃdakacaï¬Ãlena samaæ sadisaæ tena nibbisesam pi purisaæ bhajanti gac- chanti\<*<2>*>/, kasmÃ\<*<3>*>/: yasmà anupatanti dhanahetu nÃriyo. Evaæ attano ¤Ãïe Âhatvà ùnando gijjharÃjà itthÅnaæ aguïaæ kathetvà tuïhi ahosi. Tassa vacanaæ sutvà NÃrado pi attano ¤Ãïe Âhatvà tÃsaæ {aguïaæ} kathesi. Taæ dassento Satthà Ãha: Atha khalu bho NÃrado deva- brÃhmaïo ùnandassa g-assa ÃdimajjhakathÃpariyosÃnaæ\<*<3>*>/ viditvà tÃyaæ velÃyaæ imà gÃthÃyo abhÃsi: @*>/ bhÃsato: samuddo brÃhmaïo rÃjà itthi cÃpi dijampati. || Ja_XXI:337 ||>@ @*>/ tà samuddaæ na pÆrenti, ÆnattÃ\<*<7>*>/ hi na pÆrati. || Ja_XXI:338 ||>@ @*>/ bhiyyo pi sutam iccheyya, Ænattà hi na pÆrati. || Ja_XXI:339 ||>@ @@ @*>/ ca sabbakÃmarasÃharÃ, kareyya navame chandaæ, Ænattà hi na pÆrati. || Ja_XXI:341 ||>@ @*>/ pasÃkhÃ, sabbitthiyo dhanahetÆ vajanti. || Ja_XXI:342 ||>@ @*>/ paro\<*<12>*>/ parÃmase osi¤ciyÃ\<*<13>*>/ sÃgaraæ ekapÃïinà sakena tÃlena\<*<14>*>/ haneyya ghosanaæ yo sabbabhÃvaæ pamadÃsu ossajeyya\<*<15>*>/. || Ja_XXI:343 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck caÂakasan, Cs vaÂakasadisan, Bd chavakasama sadisan. 2 Ck bhaga-, read: abhig-? 3 Cks tasmÃ. 4 Bds gÃthÃpariyosÃne. 5 Bd suïÃtha mama. 6 Bd -vissitÃ. 7 Cks ÆnantÃ. 8 Bds -Ãnaæ-, Cks -kkhÃma-. 9 Bd -to. 10 Cs kaïÂa- 11 Bd jÃ-; read: jaleneva? 12 Bds naro. 13 Bds -ceyya, Cks -ciyasa. 14 Bds hatthena. 15 Cks bbassajeyya, Bd uyujje; read ossaje. >/ #<[page 451]># %< 4. KuïÃlajÃtaka. (536.) 451>% @@ @@ @@ Ta. dijampatÅti dijaseÂÂhakaæ\<*<1>*>/ KuïÃlaæ Ãlapati, sarità ti Ãdi Âha- pitamÃtikÃya bhÃjanattaæ vuttaæ, Ænattà ti udakapatiÂÂhÃnassa hi mahantattà Ænà yeva, adhiyÃhan ti sajjhÃyitvÃ, vedamakkhÃnapa¤caman\<*<2>*>/ ti itihÃsapa¤camaæ vedacatukkaæ, Ænattà ti so hi ajjhÃsayamahantatÃya sikkhi- tabbassa na pÆrati, ratanocitan ti nÃnÃratanehi citaæ paripuïïaæ, Ænattà ti so hi taïhÃmahantatÃya na pÆrati, siyà ti siyuæ, ayam eva và pÃÂho, sabbakÃmarasÃharà ti sabbesaæ kÃmarasÃnaæ ÃharaïakÃ, navame ti aÂÂhahi atittibhÃvadassanatthaæ vuttaæ, sà pana dasame pi\<*<3>*>/ tato uttaritare pi chandaæ karot' eva, Ænattà ti sà hi kÃmataïhÃmahantatÃya na pÆrati, kaïÂakÃnaæ pasÃkhà ti sambÃdhamagge\<*<4>*>/ kaïÂakasÃkhÃsadisÃ, yathà hi sÃkhà laggitvà Ãka¬- ¬hati evaæ etÃpi rÆpÃdÅhi ka¬¬hanti, yathà sÃkhà hatthÃdÅsu vijjhitvà dukkhaæ uppÃdeti evaæ etÃpi puÂÂhamattà va sarÅrasamphassena vijjhitvà mahÃvinÃsaæ pÃ- penti. vajantÅti parapurisaæ vajanti, parÃmase ti gaïheyya, osi¤ciyà ti nahÃyituæ otiïïo ekena pÃïinà sakalasamudde\<*<5>*>/ udakaæ osi¤ceyya\<*<6>*>/ gahetvà cha¬- ¬eyya, sakenà 'ti ekena attano hatthena tam eva hatthaæ hanitvÃ\<*<7>*>/ ghosaæ uppÃdeyya, sabbabhÃvan ti tvaæ me\<*<8>*>/ iÂÂho kanto piyo manÃpo ti vucca- mÃno yo\<*<9>*>/ puriso evam ev' etan ti saddahanto attano ajjhÃsayaæ pamadÃsu ossajjeyya\<*<10>*>/ so jÃlÃdÅhi vÃtagahaïÃdÅni kareyyà 'ti a., gatan ti gamanaæ, analà ti tÅhi dhammehi alan ti vacanarahitÃ, duppÆrà ti yathà mahÃnadÅ ndakena evaæ kÅlesaratiyà duppÆrÃ, sÅdantÅ naæ-- nà ti tattha\<*<11>*>/ nan ti nipÃtamattaæ, itthiyo allÅnà catÆsu apÃyesu sÅdantÅti viditvÃ, ÃvaÂÂanÅti yathà ÃvaÂÂanÅ mahÃjanassa hadayaæ mohetvà attano vase vatteti evam etÃpÅti\<*<12>*>/ a., vikopanà ti nÃsanaÂÂhena ca garahanaÂÂhena ca brahmacariyassa kopikÃ, chandasà vÃ\<*<13>*>/ ti piyasaævÃsavasena vÃ, dhanena và ti dhanahetu vÃ, saïÂhÃnan ti yathà jÃtavedo attano ÂhÃnaæ yaæ yaæ padesaæ allÅyati taæ taæ\<*<14>*>/ ¬ahati tathà etÃpi yaæ yaæ purisaæ kilesavasena allÅyanti taæ taæ anu¬ahanti mahÃvinÃsaæ pÃpenti. Evaæ NÃradena itthÅnaæ aguïe pakÃsite puna M. vise- setvà tÃsaæ aguïaæ pakÃsesi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -jeÂhakaæ. 2 Bd bedamakkhÃna-, Cks devakkhÃmanap-. 3 Bds add vÅsatime pi. 4 Ck sakhÃdha-, Bd sampÃva-. 5 Bd -a. 6 Ck -eyyÃ, Bd -eyyuæ. 7 Bd haritvÃ. 8 Bd tvam eva. 9 Bd so. 10 Bd uss-. 11 Bds ettha. 12 Cks -pi attho. 13 Ck chandavÃsÃvÃ. 14 Cks only one taæ. >/ #<[page 452]># %<452 XXI. AsÅtinipÃto.>% Taæ dassetuæ Satthà Ãha: Atha khalu bho K. s. NÃradassa devabrÃhmaïassa ÃdimajjhakathÃpariyosÃnaæ viditvà tÃyaæ velÃyaæ imà gÃthÃyo abhÃsi: @*>/ pi Ãside, eko ekapamadaæ\<*<2>*>/ hi nÃlape\<*<3>*>/. || Ja_XXI:348 ||>@ @*>/, bÃdhayanti anupaÂÂhitÃsatÅ dÅpe rakkhasigaïo va\<*<5>*>/ vÃïije. || Ja_XXI:349 ||>@ @@ @*>/. || Ja_XXI:351 ||>@ @*>/ nÃriyo chandasà ca\<*<8>*>/ ratiyà dhanena và jÃtavedasadisam pi tÃdisaæ rÃgadosavatiyo\<*<9>*>/ ¬ahanti naæ. || Ja_XXI:352 ||>@ @*>/ ¤atvà purisaæ mahaddhanaæ osaranti sadhanaæ sah' attanÃ, rattacittaæ ativeÂhayanti naæ\<*<11>*>/ sÃla\<*<12>*>/ mÃluvalatà kÃnane. || Ja_XXI:353 ||>@ @*>/ mÃyakovidÃ. || Ja_XXI:354 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -aæ ura-. 2 Cks ekaæ-, Bds ekÃya-. 3 Cks pamadà hi-, Bd ekÃya pamudÃya nÃlape, Bs ekÃya pamadà hi-. 4 so Cs for -tamhi- or -tasmi-, Ck -haïitamihita udhÃ, Bd -tapita-. 5 Ck gaïeva? Bd gaïÃva. 6 Bd Ãpagaæ, Bs ÃpagÃ. 7 Bd upalÃpenti. 8 Bds vÃ. 9 Bd -vadhiyo. 10 Bd uddhaæ, read: a¬¬ha ¤atva? 11 Cks nÃ. 12 Bd -aæ. 13 so Ck; Cs e sati? Bd va samtataæ. >/ #<[page 453]># %< 4. KuïÃlajÃtaka. (536.) 453>% @< rakkhità aticaranti sÃmikaæ dÃnavaæ va hadayantarassitÃ\<*<1>*>/ || Ja_XXI:355 ||>@ @@ @@ @*>/ hÅnam eva\<*<3>*>/ upagatà hi nÃriyo tà ramanti kuïape va makkhikÃ. || Ja_XXI:358 ||>@ @*>/. || Ja_XXI:359 ||>@ @*>/ kusalaæ tapoguïaæ yo anariyacaritÃni-m-Ãcari\<*<6>*>/ devatÃhi nirayaæ nimissati chedagÃmimaïiyaæ va vÃïijo. || Ja_XXI:360 ||>@ @*>/ garahito parattha ca dummatÅ\<*<8>*>/ upagato sakammunà gacchatÅ aniyato gaÊÃgaÊaæ duÂÂhagadrabharatho va uppathe. || Ja_XXI:361 ||>@ @*>/ Ãvasitvà [na] tiracchÃnayoniyaæ\<*<10>*>/ petarÃjavisayaæ na mu¤cati\<*<11>*>/. || Ja_XXI:362 ||>@ @*>/ Nandane cakkavatticarita¤ ca mÃnuse nÃsayanti pamadà pamÃdinaæ duggati¤ ca paÂipÃdayanti naæ. || Ja_XXI:363 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds -yantanissitÃ. 2 all three MSS. -kasÃ-. 3 read: ev'. 4 Bds -jjeyya sukhattiko, Cs -jje sukhanayo. 5 all three MSS. ossajjitvÃ. 6 Cks omit yo, Bds have yo anariyesu ca-. 7 read: idhÃ. 8 Bd dummedho. 9 Bd ayasaæ, Bs Ãyasaæ, Ck mÃnasayaæ, Cs mÃsayaæ. 10 Cks -yo. 11 Cks muccati. 12 Cks va >/ #<[page 454]># %<454 XXI. AsÅtinipÃta.>% @*>/ va\<*<2>*>/ accharà ye caranti pamadÃh' anatthikÃ. || Ja_XXI:364 ||>@ @@ @*>/ na dullabhaæ\<*<4>*>/ ye caranti pamadÃh' anatthikà ti. || Ja_XXI:366 ||>@ Ta. sallape ti sace mayà saddhiæ sallapessasi sÅsan te pÃtessÃmÅti\<*<5>*>/ vatvà khaggaæ ÃdÃya ÂhitenÃpi\<*<6>*>/ sallapitamatte yeva taæ khÃditvà jÅvitavinÃsaæ pÃpessÃmÅti dosinà hutvà Âhitena pisÃcenÃpi saddhiæ sallape, upagataæ ¬asi- tvÃ\<*<7>*>/ nÃsessÃmÅti Âhitaæ\<*<8>*>/ uggatejaæ uragaæ\<*<9>*>/ Ãside va, eko pana hutvà raho ekÃya\<*<10>*>/ pamadÃya na hi sallape\<*<11>*>/, lokacittamathanà ti lokassa cittaghÃ- tikÃ\<*<12>*>/, dÅperakkhasigaïo\<*<13>*>/ ti yathà yakkhadÅpe rakkhasigaïo\<*<13>*>/ manussena\<*<14>*>/ vesena\<*<15>*>/ vÃïije palobhetvÃ\<*<17>*>/ attano vasagate katvà khÃdanti evaæ imÃpi kÃma- guïehi attano vase katvà satte mahÃvinÃsaæ pÃpentÅti a., vinayo ti ÃcÃro, saævaro ti mariyÃdÃ, pÃbhatan ti dukkhasambhatam dhanaæ gilanti nÃsenti, aniyatà ti aniyatacittÃ, loïatoyavatiyan ti loïatoyavantaæ samuddan\<*<17>*>/ ti a., ÃpakÃ\<*<18>*>/ ti ÃpagÃ, ayam eva và pÃÂho, yathà samuddaæ nadiyo osa- ranti evaæ pamÃdinaæ pamadà ti a., chandasà ti pemena, ratiyà ti pa¤ca- kÃmaguïaratiyÃ, dhanena và ti dhanahetu vÃ, jÃtavedasadisan ti guïa- sampattiyà aggim iva jalantam\<*<19>*>/ pi, rÃgadosavatiyo ti rÃgadosehi vadhikÃ. rÃjadosagatiyo\<*<20>*>/ ti pi pÃÂho, osarantÅti madhuravacanena taæ bandhantiyo upagacchanti, sadhanan\<*<21>*>/ ti sadhanÃ\<*<22>*>/, ayam eva và pÃÂho, vatthÃlaækÃratthÃya ki¤ci attano dhanaæ datvÃpi otarantÅti a, sahattanÃ\<*<23>*>/ 'ti attabhÃvena sad- dhiæ attano\<*<24>*>/ bhÃvam pi tass' eva pariccajantiyo viya honti, ativeÂha- yantÅti dhanagahaïaÂÂhÃya ativiya veÂhenti pÅÊenti, vividhena chandasà ti nÃnÃvidhena ÃkÃrena, citrabimbamukhiyo ti alaækÃraïavasena citrasarÅrà vicitramukhiyo va hutvÃ, ÆhasantÅti mahÃhasitaæ hasanti, pahasantÅti mandahasitaæ hasanti, Saævaro vÃ\<*<24>*>/ 'ti mÃyÃkÃrapuriso viya asurindo viya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -vyamhi-, Bd suvaïïabyamhi-. 2 Bds ca. 3 Cks -ihi, Bd -ibhi, Bs -Åhi. 4 Cks -Ã. 5 Bds phÃle-, Ck pÃthe-. 6 Bd adds sallape. 7 Ck ta¬ayitvÃ. 8 Bd taæ. 9 Cks omit uragaæ. 10 Cks ekÃya. 11 Cks Ãlape. 12 Bd lokacittassÃghÃÂakÃ. 13 Bd -Ã. 14 Cks manuæ¤ena. 15 Bd veseva, Cks omit vesena. 16 Bds upalÃpetvÃ. 17 Ck vatta-. 18 Bds Ãpagan, Cks -kan. 19 Bds jalitam. 20 Cks -dosavÃ. 21 Cks -nÃ. 22 Cks -naæ. 23 Bd Cs atta. 24 Cks cÃ. >/ #<[page 455]># %< 4. KuïÃlajÃtaka. (536.) 455>% ca\<*<1>*>/, dÃnavaæ va hadayantarassitÃ\<*<2>*>/ ti yathà kuto nu Ãgacchatha bho tayo janà ti Karan¬akajÃtake\<*<3>*>/ hadayantarassitÃ\<*<2>*>/ antoudaragatÃpi\<*<4>*>/ dÃnavaæ aticÃri evaæ aticaranti, arakkhiyo\<*<5>*>/ h' età ti dÅpeti, na bhÃsatÅti na virocati HÃrita- Lomasakassapa-Kusa-rÃjÃno viya, tenà 'ti tato\<*<6>*>/ amittena katavyasanà atirekatara- vyasanan ti a., apekkhavà ti sataïho, kesa-- tajjità ti Ãka¬¬hitvà lÆna- kesÃ\<*<7>*>/ nakhehi chinnagattÃ\<*<8>*>/ tajjità pÃdÃdÅhi ca tÃÊità va hutvà yo\<*<9>*>/ keÊivasena\<*<10>*>/ ete pi vippakÃre karoti\<*<11>*>/ tÃdisaæ hÅnam eva upagatà nÃriyo ramanti na\<*<12>*>/ ete vippakÃre pariharanti madhurasamÃcÃre\<*<13>*>/, kiækÃraïÃ: ramanti kuïape va makkhikà ti yasmà jegucche hatthikuïapÃdimhi makkhikà viya tà hÅne yeva ramantÅti a., o¬¬itan ti na età itthiyo nÃma atha kho imesu ÂhÃnesu Na- mucino KilesamÃrassa migapakkhigahaïatthaæ luddakehi o¬¬itaæ pÃsa¤ ca vÃ- kara¤ cà 'ti\<*<14>*>/ ma¤¤amÃno pa¤¤Ãcakkhunà ca\<*<15>*>/ cakkhumÃ\<*<16>*>/ dibbamÃnusakena\<*<17>*>/ sukhena atthiko parivajjeyya, ossajjitvà ti devamanussesu mahÃsampattidÃ- yakaæ tapoguïaæ cha¬¬etvÃ\<*<18>*>/ yo puriso anariyesu\<*<19>*>/ pa¤casu kÃmaguïesu kÃmaraticaritÃni Ãcarati, devatÃhi nirayaæ nimissatÅti\<*<20>*>/ so sadevalokena parivattetvÃ\<*<21>*>/ nirayaæ gaïhissati, chedagÃmimaïiyaæ va vÃïijo ti yathà bÃlavÃïijo mahagghabhaï¬aæ datvà chedagÃmilÃmakaæ maïikaæ gaïhati tathÃ- rÆpo ayaæ hotÅti a, so ti so itthÅnaæ vasaæ gato, aniyato ti ettakaæ kÃlaæ apÃyesu paccissati, gaÊÃgaÊan ti devalokà ca\<*<22>*>/ manussalokà ca\<*<22>*>/ galitvà apÃ- yam eva gacchatÅti\<*<23>*>/ a., yathà kiæ: duÂÂha-- uppathe ti yathà kÆÂagadra- bhayuttaratho maggà okkamitvà uppathe yeva gacchati tathÃ, sattisimbali- vanan ti sattisadisehi kaïÂakehi yuttam Ãyasasimbalivanaæ, petarÃjavisayan ti petavisaya¤ ca kÃlaka¤jakÃsuravisaya¤ ca\<*<24>*>/, pamÃdinan ti pamattÃnaæ, te hi pamadÃsu pamattà tÃsaæ sampattÅnaæ mÆlabhÆtaæ kusalaæ na karonti, iti tesaæ pamadà sabbà tà nÃsayanti nÃma, paÂipÃdayanti nan ti tathÃ- vidhaæ purisaæ tà pamÃdavasen' eva akusalaæ kÃretvà duggatiæ paÂipÃdenti nÃma, sovaïïavyamhanilayà ti suvaïïamayavimÃnavÃsiniyo, pamadÃ- hanatthikà ti ye\<*<25>*>/ purisà pamadÃhi anatthikà hutvà brahmacariyaæ caranti, sa- matikkamà ti kÃmadhÃtusamatikkamena ya gati, rÆpadhÃtuyà bhÃvo ti yo kÃmadhÃtusamatikkamagatisaækhÃto rÆpadhÃtusambhavo\<*<26>*>/ tesaæ na dullabho, vÅtarÃgavisayÆpapattiyà ti yÃ\<*<27>*>/ vÅtarÃgavisaye suddhÃvÃsaloke uppatti sÃpi tesaæ na dullabhà ti a., accantan ti anatÅtaæ\<*<28>*>/ avinÃsadhammakaæ\<*<29>*>/ acalitan ti kilesehi akampitaæ, nibbutehÅti nibbutakilesehi, sucÅhÅti parisuddhehi evarÆpaæ nibbÃnam pi na dullabhaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks yeva vÃ. 2 Bd -yantanissitÃ. 3 = Samugga- Vol.III p.527. 4 Cks attano. 5 Bds -itÃ. 6 Bd tamhÃ. 7 Cks -sa. 8 Ck jiïïa-. 9 Cks ye. 10 Bd kilesa-. 11 Cks -onti. 12 so Cks; Bd naæ. 13 Bds add ti. 14 Cks vÃkarajja¤cÃti, Bd vÃku¤ce. 15 Ck ma, Bd omits pa¤¤Ã-. 16 Bd adds puriso. 17 Bd omits dibba. 18 Bd adds yo ti. 19 Bds add aparisuddhesu. 20 Cks -atia. 21 Bds niva-. 22 Bd vÃ. 23 Bds -issatÅti. 24 Bd asurà ca peta¤ca. 25 Cks yo. 26 Bds -tuyà bhÃvo. 27 Ck sÃ, Bd omits yÃ. 28 Cks antÃtÅtaæ. 29 Bd -taæ. >/ #<[page 456]># %<456 XXI. AsÅtinipÃta.>% Evaæ M. amatamahÃnibbÃnam pÃpetvà desanaæ niÂÂha- pesi. Himavante kinnaramahoragÃdayo ÃkÃse Âhitadevatà ca "aho BuddhalÅÊhÃya kathitan" ti sÃdhukÃram adaæsu. ùnando gijjharÃjà NÃrado devabrÃhmaïo Puïïamukho ca phussakokilo attano attano parisaæ ÃdÃya yathÃÂhÃïam eva gamiæsu. M. sakaÂÂhÃnam eva gato. Itare pana antarantarÃ\<*<1>*>/ ÃgantvÃ\<*<2>*>/ Ma- hÃsattassa santike ovÃdaæ gahetvà tasmiæ ovÃde Âhatvà sagga- parÃyanà ahesuæ. S. i. d. Ã. j. samodhÃnento osÃnagÃthà abhÃsi: @@ Te pana bhikkhÆ gamanakÃle Satthu ÃnubhÃvena gantvà Ãgamana- kÃle attano attano ÃnubhÃvena ÃgatÃ, tesaæ S. mahÃvane kammaÂÂhÃnaæ kathesi, te taæ divasam eva arahattaæ pÃpuïiæsu. Mahà devatÃ- samÃgamo ahosi, atha\<*<3>*>/ Bh. MahÃsamayasuttaæ kathesÅti. KuïÃla- jÃtakaæ. AsÅtinipÃtaæ. \<*<4>*>/ $<5. MahÃsutasomajÃtaka.>$ Kasmà tuvan ti. Idaæ S. J. v. AÇgulimÃlattheraæ Ã. k. Tassa uppatti ca pabbajjà ca\<*<5>*>/ AÇgulimÃlasuttavaïïanÃya vutta- nayena vitthÃrato veditabbÃ. So pana saccakiriyÃya mÆÊhagabbhÃya itthiyà sotthibhÃvaæ katvà tato paÂÂhÃya sulabhapiï¬o hutvà vivekam anubrÆhanto aparabhÃge arahattaæ patvà abhi¤¤Ãto asÅtimahÃtherÃnaæ abbhantaro\<*<6>*>/ ahosi. Tasmiæ kÃle dh. k. s.: "Ãvuso aho Bhagavatà tathÃrÆpaæ luddaæ lohitapÃïiæ mahÃcoraæ AÇgulimÃlaæ adaï¬ena asatthena dametvà nibbisevanaæ karontena dukkaraæ kataæ, aho Buddhà nÃma dukkarakÃrikÃ" ti. S. GandhakuÂiyaæ nisinno\<*<7>*>/ va dibbasotena kathaæ sutvà "ajja mama gamanaæ bahÆpakÃraæ bha- vissati, mahÃdhammadesanà pavattissatÅti" ¤atvà anopamÃya Buddha- lÅÊhÃya dhammasabhaæ\<*<8>*>/ gantvà pa¤¤attÃsane nisÅditvà "k. n. bh. e. k. s." ti p. "i. n." ti v. "anacchariyaæ bhi. idÃni paramÃbhisam- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd anantarantÃ. 2 Bd gaætvÃ. 3 Bd athassa. 4 Cks omit asÅti-. 5. Cfr. Morris, B.& CariyÃ-PiÂaka p. 100. 5 Bds add upasampadà ca. 6 Bds -re yeva. 7 Bds Âhito. 8 Bd -bhÃyaæ. >/ #<[page 457]># %< 5. MahÃsutasomajÃtaka. (537.) 457>% bodhiæ pattena mayà etassa vinayanaæ, sv-Ãhaæ pubbacariyaæ ca- ranto padesa¤Ãïe Âhito pi etaæ damesin" ti vatvÃ\<*<1>*>/ a. Ã.: A. KururaÂÂhe Indapattanagare Koravyo nÃma rÃjà dhammena r. kÃresi\<*<2>*>/. B. tassa aggamahesiyà kucchismiæ nibbatti\<*<3>*>/, sutavittakatÃya\<*<4>*>/ pana taæ Sutasomo ti sa¤jÃniæsu, tam enaæ rÃjà vayappattaæ\<*<5>*>/ disÃpÃmokkhÃcariyassa santike sippaæ gahaïatthÃya Takkasilaæ pesesi, so ÃcariyabhÃgaæ adÃya nikkhamitvà maggaæ paÂipajji. BÃrÃïasiyaæ\<*<6>*>/ KÃsira¤¤o putto BrahmadattakumÃro pi tath' eva vatvà pitarà pesito, nik- khamitvà tam eva maggaæ paÂipajji. Sutasomo\<*<7>*>/ maggaæ gantvà nagaradvÃre sÃlÃya phalake vissamanatthÃya nisÅdi. BrahmadattakumÃro pi gantvà tena saddhiæ ekaphalake nisÅdi. Atha naæ Sutasomo paÂisanthÃraæ karonto "samma magga- kilanto kuto ÃgacchasÅti" pucchitvà "BÃrÃïasito" ti vutte "kassa putto" ti\<*<8>*>/ "BrahmadattassÃ" 'ti\<*<9>*>/ "konÃmo"ti\<*<8>*>/ "Brah- madattakumÃro nÃmÃ" 'ti\<*<10>*>/ "kena kÃraïena Ãgato sÅti" pucchi. So "sippagahaïÃya\<*<11>*>/" 'ti vatvà tam pi maggakilanto ti ten' eva nayena itaraæ pucchi. So pi sabbaæ Ãcikkhi. Te ubho pi "mayaæ khattiyà ekÃcariyass' eva santike sippagahaïÃya\<*<12>*>/ gacchÃmÃ" 'ti a¤¤ama¤¤aæ mittabhÃvaæ katvà nagaraæ pavi- sitvà Ãcariyakulaæ gantvà Ãcariyaæ abhivÃdetvà attano jÃtiæ Ãvikatvà sippagahaïÃya\<*<13>*>/ ÃgatabhÃvaæ kathesuæ. So "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchi. Te ÃcariyabhÃgam datvà sippaæ paÂÂha- pesuæ, na kevala¤ ca te yeva a¤¤e pi tadà JambudÅpe eka- satamattà rÃjaputtà tassa santike sippaæ gaïhanti\<*<13>*>/. Suta- somo tesaæ jeÂÂhantevÃsiko\<*<14>*>/ hutvà sippaæ upadisanto nacirass' eva nipphattiæ pÃpuïi, so a¤¤esaæ\<*<15>*>/ santikaæ agantvÃ\<*<16>*>/ "sa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds add tuïhi ahosi tehi yacito. 2 Bds add tadà amhÃkaæ 3 Bds add dasamÃse atikkante suvaïïavaïïaæ puttaæ vijÃyi. 4 Bds -vittatÃya. 5 Bds add disvà nikkhasahassaæ datvÃ. 6 Bds tadà BÃ-. 7 Bds atha Su-. 8 Bd siti. 9 Cks -assa, omitting ti, Bds read : kÃsira¤¤o putto ti. 10 Bds nÃma, omitting ti. 11 Cks -ïayÃ, Bds sippuggahaïatthÃya. 12 Bds sippuggahïatthÃya. 13 Bds -tà Ãgacchanti. 14 Cks jeÂÂhÃcariyo. 15 Bds -assa. 16 Cks Ãg-. >/ #<[page 458]># %<458 XXI. AsÅtinipÃta.>% hÃyo me" ti vatvà BrahmadattakumÃram eva gantvÃ\<*<1>*>/ tassa piÂÂhiÃcariyo hutvà khippaæ sikkhÃpesi, itaresam pi kamena\<*<2>*>/ sippaæ niÂÂhitaæ. Te anuyogaæ datvà Ãcariyaæ vanditvà Sutasomaæ parivÃretvà nikkhamiæsu, atha ne Sutasomo mag- gadhure\<*<3>*>/ Âhatvà uyyojento "tumhe attano attano pitunnaæ sip- paæ dassetvà rajjesu patiÂÂhahessatha\<*<4>*>/, patiÂÂhità pana mam' ovÃdaæ kareyyÃthÃ" 'ti Ã. "Kiæ ÃcariyÃ" 'ti. "Pakkha- divasesu uposathikà hutvà mà ghÃtaæ\<*<5>*>/ kareyyÃthÃ" 'ti. Te "sÃdhÆ" ti sampaÂicchiæsu. B. hi aÇgavijjÃpÃÂhakattÃ\<*<6>*>/ "anÃ- gate BÃrÃïasikumÃraæ\<*<7>*>/ nissÃya mahÃbhayaæ uppajjissatÅti" ¤atvà ca te evaæ\<*<8>*>/ ovaditvà uyyojesi. Te sabbe pi attano attano janapadaæ gantvà pitunnaæ sippaæ dassetvà rajje patiÂÂhÃya patiÂÂhitabhÃva¤ c' eva ovÃde vattanabhÃva¤ ca jÃnÃpetuæ païïÃkÃrena saddhiæ païïÃni pahiïiæsu. M. taæ pavattiæ ¤atvà "appamattà hothÃ\<*<9>*>/" 'ti païïÃni pahiïi. Tesu BÃrÃïasirÃjà maæsena vinà bhattaæ na bhu¤jati, uposatha- divasatthÃya pi 'ssa maæsaæ gahetvà Âhapenti\<*<10>*>/, ath' ekadiva- saæ evaæ Âhapitamaæsaæ bhattakÃrakassaæ pamÃdena rÃja- gehe koleyyasunakhà khÃdiæsu, bhattakÃrako maæsaæ adisvà kahÃpaïamuÂÂhiæ ÃdÃya caranto maæsaæ uppÃdetuæ asak- konto "sace amaæsakabhattaæ upanÃmessÃmi jÅvitaæ me n' atthi, kin nu kho karissÃmÅti" cintetvà "atth' eso upÃyo" ti vikÃle\<*<11>*>/ ÃmakasusÃnaæ gantvà taæmuhuttamatassa\<*<12>*>/ purisassa Ærumaæsaæ Ãharitvà supakkaæ pacitvà bhattaæ upanÃmesi, ra¤¤o maæsakhaï¬aæ jivhagge Âhapimattam eva sattarasaharaïi- sahassÃni phari, sakalasarÅraæ khobhetvà aÂÂhÃsi, kiækÃranÃ: pubbe\<*<13>*>/ sevitatÃya\<*<14>*>/, so kira atÅtÃnantare attabhÃve yakkho hutvà bahuæ manussamaæsaæ khÃdi\<*<15>*>/, ten' assa taæ piyaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks omit gantvÃ, Bds read brahmadattassa kumÃrasseva santikaæ gantvÃ. 2 Bds anukka-. 3 Bds maggantare. 4 Bd paÂiÂhahissanti. 5 Bd ghÃÂanaæ. 6 Bd -pÃtakusalattÃ, Bs -pÃkaÂattà 7 Bds -ïasiyaæ brahmadattakumÃraæ 8 so Cks; Bds tesaæ in the place of ca te evaæ. 9 Cks hontÆ. 10 Bds -eti. 11 Bd kÃle. 12 Cks -mattassa, Bds muhuttaæ matassa. 13 Cks -Ã. 14 Bd sevanatÃya. 15 Bd khÃditapubbo. >/ #<[page 459]># %< 5. MahÃsutasomajÃtaka. (537.) 459>% ahosi, so "sac' Ãhaæ tuïhi yeva paribhu¤jissÃmi na me ayaæ imaæ maæsaæ kathessatÅti" cintetvà saha kheÊena bhÆmiyaæ pÃtesi\<*<1>*>/, "niddosaæ deva khÃdÃhÅti" ca vutte manusse paÂikka- mÃpetvà "aham etassa niddosabhÃvaæ jÃnÃmi, kiæ maæsam etan" ti "purimadivasesu paribhogamaæsam eva devÃ" 'ti "nanu a¤¤asmiæ kÃle ayaæ raso n' atthÅti" "ajja supakkaæ devÃ" 'ti "nanu pubbe pi evam eva pacasÅti", atha naæ tuïhi- bhÆtaæ ¤atvà "sabhÃvaæ và kathehi\<*<2>*>/ jÅvitaæ và te n' atthÅti" Ã., so abhayaæ yÃcitvà yathÃbhÆtaæ kathesi, rÃjà "mà saddam akÃsi, pakatiyà pacanamaæsaæ tvaæ\<*<3>*>/ khÃditvà mayhaæ manussa- maæsam eva pacÃhÅti" Ã., "nanu dukkaraæ devÃ" 'ti, "mà bhÃyi, na dukkaran" ti, "nibaddhaæ\<*<4>*>/ kuto labhissÃmÅti", "nanu ban- dhanÃgÃre bahumanussÃ" ti,. so tato paÂÂhÃya tathà akÃsi, apara- bhÃge bandhanÃgÃre manussesu khÅïesu "idÃni kiæ karomÅti" Ã., "antarÃmagge sahassabhaï¬ikaæ khipitvà yo taæ gaïhati\<*<5>*>/ taæ `coro' ti gahetvà mÃrehÅti", so tathà katvÃ\<*<6>*>/ aparabhÃge sahassabhaï¬ikaæ olokentam pi adisvà "idÃni kiæ karomÅti" Ã., "yÃmabherivelÃya\<*<7>*>/ nagaraæ Ãkulaæ hoti, tvaæ ekasmiæ gharasandhimhi vÃ\<*<8>*>/ catukke và Âhatvà manussaæ paharitvÃ\<*<9>*>/ maæsaæ gaïhÃ" 'ti, so tato paÂÂhÃya thÆlamaæsaæ ÃdÃya gacchati, tesu tesu ÂhÃnesu kaÊebarÃni dissanti, "mama mÃtà na pa¤¤Ãyati, pità na pa¤¤Ãyati, bhÃtà bhaginÅ na pa¤¤ÃyatÅti" manussÃnaæ paridevanasaddo suyyati, nÃgarà bhÅtatasità hutvà "ime manusse sÅho nu kho khÃdati vyaggho nu kho yakkho nu kho" ti olokentà pahÃramukhaæ disvà "eko manusso khÃ- dati ma¤¤e" ti\<*<10>*>/ mahÃjano rÃjaÇgaïe sannipatitvà upakkosi\<*<11>*>/, rÃjà "kiæ tÃtÃ" ti pucchi, "deva imasmiæ nagare manussa- khÃdako coro atthi, gaïhÃpethÃ" 'ti, "ahaæ kathaæ jÃnissÃmi, kiæ ahaæ nagaraæ rakkhanto carÃmÅti", mahÃjano "rÃjà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pÃdesi. 2 Bds add no ce kathesi. 3 Cks taæ. 4 Ck khaï¬aæ, Bd nibandhaæ. 5 Bd -hissati. 6 Bds akÃsi. 7 Bds paÂhamapacchimayÃme yadà majhimayÃme-. 8 Bds add vÅthiyaæ vÃ. 9 Bds -sse mÃretvÃ. 10 Bd -tÅti pa¤¤anti. 11 Bd -sisu. >/ #<[page 460]># %<460 XXI. AsÅtinipÃta.>% nagarena anatthiko, KÃlahatthisenÃpatissa ÃcikkhissÃmÃ" 'ti vatvÃ\<*<1>*>/ tassa kathetvà "coraæ pariyesituæ vaÂÂatÅti" vadiæsu, so "sattÃhaæ Ãgametha, pariyesitvà coraæ dassÃmÅti" mahÃ- janaæ uyyojetvà purise ÃïÃpesi "tÃtà nagare kira manussa- khÃdako coro atthi, tumhe tesu tesu ÂhÃnesu nilÅyitvà taæ gaïhathÃ" 'ti, te "sÃdhÆ" 'ti vatvà tato paÂÂhÃya nagaraæ parigaïhanti, bhattakÃrako pi ekasmiæ gharasandhimhi paÂic- channo hutvà ekaæ itthiæ mÃretvà ghanaghanamaæsaæ ÃdÃya pacchiæ pÆretuæ Ãrabhi, atha naæ te purisà gahetvà pothetvÃ\<*<2>*>/ pacchÃbÃhaæ bandhitvà "gahito manussakhÃdako coro" ti mahÃsaddaæ kariæsu, mahÃjano\<*<3>*>/ parivÃresi, atha naæ suÂÂhu vadhitvÃ\<*<4>*>/ maæsapacchiæ gÅvÃya bandhitvà senÃpatissa dasse- suæ, senÃpati\<*<5>*>/ disvà "kin nu kho esa imaæ maæsaæ khÃdati udÃhu a¤¤ena maæsena missetvà vikkiïÃti udÃhu a¤¤assa vacanena mÃretÅti\<*<6>*>/" cintetvà tam atthaæ pucchanto\<*<7>*>/ paÂha- maæ gÃtham Ãha: @*>/ itthÅ purise ca mÆÊho maæsassa hetu adu\<*<9>*>/ dhanassa kÃraïà ti. || Ja_XXI:368 ||>@ Ta. rasakà 'ti bhattakÃrakaæ Ãlapati, itoparaæ uttÃnasambandhÃni va- canapaÂivacanÃni PÃlivasen' eva veditabbÃni\<*<10>*>/. @*>/ maæsaæ bhadante\<*<12>*>/ edisaæ\<*<13>*>/. || Ja_XXI:369 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd gaætvÃ. 2 Cks poÂh-. 3 Bd atha naæ mahÃ-. 4 Cks vadi-, Bds bandhi. 5 Bds add taæ. 6 Bds -sÅti. 7 Bds add sutasomajÃtake. 8 Ck hanÃti, Bd hanasi. 9 Cks Ã-. 10 Bds add bhattakÃrako Ãha. 11 all three MSS. -ti. 12 Ck bhante, Bd bhaddante. 13 Bds -santi atha naæ senÃpati Ãha. >/ #<[page 461]># %< 5. MahÃsutasomajÃtaka. (537.) 461>% @< pÃto va antepuraæ pÃpuïitvà lapeyyÃsi me rÃjino sammukhe taæ\<*<1>*>/. || Ja_XXI:370 ||>@ @*>/ yathÃ\<*<3>*>/ tuvaæ bhÃsasi KÃlahatthi, pÃto va antepuraæ pÃpuïitvà vakkhÃmi te rÃjino sammukhe tan ti. || Ja_XXI:371 ||>@ Ta. bhagavà ti gÃravÃdivacanam etaæ, sace tuvan ti saccaæ nu kho bhaïati\<*<4>*>/ udÃhu maraïamukhena\<*<5>*>/ musà ti\<*<6>*>/ vÅmaæsanto evaæ Ã., ta. su- dÃruïÃnÅti manussaghÃtakammÃni, sammukhetan ti sammukhe Âhatvà evaæ vadeyyÃsÅti so sampaticchanto g. Ã. Atha naæ senÃpati gÃÊhabandhanam eva sayÃpetvà vi- bhÃtÃya rattiyà amaccehi ca saddhiæ mantetvà sabbesu eka- vÃdesu\<*<7>*>/ jÃtesu sabbaÂÂhÃnesu Ãrakkhaæ Âhapetvà nagaram hatthagataæ katvà rasakassa pi gÅvÃya maæsapacchiæ ban- dhitvà ÃdÃya rÃjanivesanaæ pÃyÃsi, sakalanagaraæ viravi\<*<8>*>/, rÃjà hiyyo\<*<9>*>/ bhuttapÃtarÃso sÃyamÃsam pi alabhitvà "rasako idÃni Ãgacchissati idÃni ÃgacchissatÅti" nisinno va rattiæ vÅti- nÃmetvà "ajjÃpi rasako nÃgacchati\<*<10>*>/, nÃgarÃna¤ ca mahÃsaddo suyyati, kin nu kho etan" ti vÃtapÃnena olokento taæ tathÃ- rÆpaæ ÃnÅyamÃnaæ disvà "pÃkaÂaæ idaæ kÃraïaæ jÃtan" ti cintetvà dhitiæ\<*<11>*>/ upaÂÂhapetvà pallaæke nisÅdi, KÃlahatthi pi naæ upasaækamitvà anuyu¤ji, so pi 'ssa kathesi. Tam atthaæ pakÃsento Satthà Ãha: @*>/ suriyass' uggamanam pati KÃlo rasakam ÃdÃya rÃjÃnaæ upasaækami. upasaækamitvà rÃjÃnaæ idaæ vacanam abravi\<*<13>*>/: || Ja_XXI:372 ||>@ @*>/ itthÅ purise tuvaæ maæsÃni khÃdasi\<*<15>*>/. || Ja_XXI:373 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds tanti atha naæ rasako Ãha. 2 Bd bhadd-. 3 Ck yameva, Cs yame. 4 Ck bhaneti, Cs bhati, Bd bhaïasi. 5 Bds -bhayena. 6 Bd musà bhaïasÅti. 7 Bds -chandesu. 8 Bd vivari. 9 Bds hiyo. Cs bhiyo. 10 Bd -tÅti. 11 Bd sati. 12 Ck rattÃ-. 13 Bd -viti tattha bhikkhave tato tadà kÃle ratyÃvivassÃne suriyugga- manaæ pati kÃÊo rassakaæ ÃdÃya rÃjÃnaæ upasaÇkamitvà idaæ vacanaæ abravi avoca. 14 Bd hanati. 15 Bd -sÅti tattha mahÃrÃja kira rassako tayà pesito saccaæ ayaæ rassako itthi ca purise ca hanati tvaæ maæsÃni manussamaæsÃni khÃdasi saccaæ kira tato rÃjà Ãha. >/ #<[page 462]># %<462 XXI. AsÅtinipÃta.>% @*>/ tathà KÃÊa rasako pesito mayÃ. mama atthaæ karontassa kim etaæ paribhÃsasÅti. || Ja_XXI:374 ||>@ Ta. KÃlà 'ti KÃÊahatthi, evamevan ti tejavantena senÃpatinà anuyutto\<*<2>*>/ musà vattuæ asakkonto evam Ãha, ta. tathà ti idaæ purimass' eva vevacanaæ, mamatthan ti mama va¬¬him, karontassà 'ti karontaæ, kimetan ti kasmà evaæ paribhÃsasi aho dukkaraæ karosi tvaæ nÃma a¤¤aæ coraæ agahetvà mamam pesanakÃrakaæ\<*<3>*>/ gaïhÃsÅti tassa bhayaæ janento kathesi\<*<4>*>/. Tam sutvà senÃpati "ayaæ saken' eva mukhena paÂijÃnÃti, aho sÃhasiko, ettakaæ nÃma kÃÊaæ manussÃ\<*<5>*>/ etena khÃditÃ\<*<6>*>/, vÃressÃmi nan" ti cintetvà Ãha: "mahÃrÃja mà evaæ kari, mÃ\<*<7>*>/ manussamaæsaæ khÃdÅti\<*<8>*>/". "KÃÊahatthi kiæ kathesi, nÃhaæ ito viramituæ sakkomÅti\<*<9>*>/". "MahÃrÃja\<*<10>*>/ sace na vira- missasi attÃna¤ ca raÂÂha¤ ca nÃsessasÅti\<*<11>*>/. "Evaæ nassante\<*<12>*>/ pi ahaæ n' eva viramituæ sakkomÅti" Tato senÃpati tassa sa¤¤ÃpanÃya\<*<13>*>/ vatthuæ Ãharitvà dassesi\<*<14>*>/: atÅtasmiæ hi mahÃ- samudde cha mahÃmacchà ahesuæ, tesu ùnando Timando\<*<15>*>/ AjjhohÃro\<*<16>*>/ ti ime tayo janÃ\<*<17>*>/ pa¤cayojanasatikÃ, TÅtimÅti\<*<18>*>/ MiÇgalo TimirapiÇgalo\<*<19>*>/ ti ime\<*<20>*>/ sahassayojanikÃ\<*<21>*>/, te sabbe pi pÃsÃïasevÃlabhakkhÃ\<*<22>*>/ ahesuæ, tesu ùnando samuddassa ekapasse vasati, taæ\<*<23>*>/ bahÆ macchà dassanÃya upasaæ- kamanti, ekadivasaæ "sabbesaæ dipadacatuppadÃnaæ rÃjà pa¤¤Ãyati, amhÃkaæ rÃjÃ\<*<24>*>/ n' atthi, mayam p' etaæ\<*<25>*>/ rÃjÃ- naæ karissÃmÃ" 'ti cintetvà sabbe ekacchandà hutvà ùnandaæ rÃjÃnaæ kariæsu, macchà tato paÂÂhÃya tassa sÃyapÃtaæ\<*<26>*>/ upaÂÂhÃnaæ gacchanti. Ath' ekadÅvasaæ ùnando ekasmiæ pab- bate pÃsÃïasevÃlaæ khÃdanto ajÃnitvà sevÃlo\<*<27>*>/ ti sa¤¤Ãya eka- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd eva. 2 Cs -e. 3 Cs -ïa-. 4 Bd tattha bho kÃlahatthi evameva tathà rassako me mayà pesito mama atthaæ karontassa rassakassa etaæ rassakaæ kiæ paribhÃsasi in the place of tattha--kathesi. 5 Bd -ssamaæsaæ. 6 Bd -taæ. 7 Cks omit mÃ. 8 Bd khÃdasiti. 9 Cks -mi. 10 Cks omit ma-. 11 Cks -tÅti, Bd nassissasÅti. 12 Bd -o. 13 Bds -natthÃya. 14 Bds add mahÃrÃja 15 Bds panando. 16 Cs ajjhoro, Ck ajjhÃro. 17 Bds macchÃ. 18 Ck timiti. 19 Bd piÇgalo timirapiÇgalo mahÃtimirapiÇgalo. 20 Bd adds tayo macchÃ. 21 Bds add honti. 22 Ck -na-. 23 Cks omit taæ. 24 Cks omit rÃjÃ. 25 Cks pekaæ. 26 Bd sÃyaæ pÃto. 27 Bds -laæ. >/ #<[page 463]># %< 5. MahÃsutasomajÃtaka. (537.) 463>% macchaæ\<*<1>*>/ khÃdi, tassa taæ maæsaæ chÃdesi, so\<*<2>*>/ "kin nu kho idaæ ativiya madhuran" ti nÅharitvà olokento macchakhaï¬aæ disvà "ettakaæ kÃlaæ ajÃnitvà na khÃdin\<*<3>*>/" ti cintetvà "sÃ- yam pi pÃto pi macchÃnaæ upaÂÂhÃnaæ katvÃ\<*<4>*>/ gamanakÃle ekadve\<*<5>*>/ macche khÃdissÃmi, pÃkaÂaæ katvà khÃdiyamÃnesu hi\<*<6>*>/ eko pi maæ na upasaækamissati, sabbe palÃyissantÅti" paÂicchanno hutvà pacchÃ\<*<7>*>/ osakkitosakkitaæ paharitvÃ\<*<8>*>/ khÃdi, macchà parikkhayaæ gacchantÃ\<*<9>*>/ cintayiæsu: "kuto nu kho ¤ÃtÅnaæ bhayaæ uppajjissatÅti", ath' eko paï¬itamaccho\<*<10>*>/ "mayhaæ ùnandassa kiriyaæ\<*<11>*>/ na ruccati, parigaïhissÃmi\<*<12>*>/ nan" ti macchesu upaÂÂhÃnaæ gatesu ùnandassa kaïïapattena paÂicchanno aÂÂhÃsi, ùnando macche uyyojetvà pacchato gac- chante\<*<13>*>/ khÃdi, so maccho taæ disvà itaresaæ Ãrocesi, te sabbe pi bhÅtÃ\<*<14>*>/ palÃyiæsu, ùnando tato paÂÂhÃya maccharasa- lobhena\<*<15>*>/ {a¤¤aæ} gocaraæ na gaïhÃti, so jighacchÃya\<*<16>*>/ kila- manto\<*<17>*>/ "kahaæ nu kho gatÃ" ti\<*<18>*>/ te macche pariyesanto ekaæ pabbataæ disvà "mama bhayena imaæ pabbataæ nissÃya vasanti ma¤¤e\<*<19>*>/, pabbataæ parikkhipitvà upadhÃressÃmÅti" naÇguÂÂhena sÅsena ca ubho passÃni\<*<20>*>/ parikkhipitvà gaïhi, "sace idha vasissanti\<*<21>*>/ palÃyissantÅti" pabbataæ parikkhipantaæ attano naÇguÂÂhaæ disvà "ayaæ maccho maæ va¤cetvà pabba- taæ nissÃya vasatÅti" kuddho païïÃsayojanamattaæ naÇguÂÂhaæ gaïhi\<*<22>*>/, a¤¤aæ macchan ti\<*<23>*>/ sa¤¤Ãya\<*<24>*>/ gahetvà murumurÃ- yanto\<*<25>*>/ khÃdi, dukkhÃ\<*<26>*>/ vedanà uppajji, lohitagandhena macchà sannipatitvà lu¤citvà lu¤citvÃ\<*<27>*>/ khÃdantÃ\<*<28>*>/ yÃvasÅsam {Ãgamiæsu}, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds ekaæ-. 2 Bds khÃdantassa in the place of ch. so. 3 Bd khÃdÃmÅ. 4 Bd ÃgantvÃ. 5 Bd ekaæ-. 6 Bd -ne, omitting hi. 7 Bds macchaæ. 8 Bds add khÃdissÃmÅti tathà katvÃ. 9 Bds viditvÃ. 10 Bd -to-. 11 Bd kÃraïaæ, Bs karaïaæ. 12 Cks omit pari. 13 Bd -taæ. 14 Bds bÅtatasitÃ. 15 Bd -rassagiddhena. 16 Ck tigacchasÃyaæ, Cs jigacchÃsÃyaæ. 17 Ck kilento, Cs kilanto. 18 Bd adds jigacchÃya piÊito. 19 Bd adds ti taæ. 20 Bd passesu, Bs ubhosu passesu. 21 Bds vasanti. 22 Bd khaï¬aæ. 23 Cks maccha, omitting ti. 24 Bd adds daÊhaæ. 25 Bd muruæmurÃpento 26 Bd dukkha. 27 Bd omits l. l. 28 Bd adds bhu¤jetvÃ. >/ #<[page 464]># %<464 XXI. AsÅtinipÃta.>% mahÃsarÅratÃya nivattituæ asakkonto tatth' eva jÅvitakkhayaæ pÃpuïi, pabbatÃkÃro\<*<1>*>/ aÂÂhirÃsi ahosi, ÃkÃsacÃrino tÃpasaparibbÃ- jikà manussÃnaæ kathayiæsu, sakala-JambudÅpe manussà jÃniæsu. Taæ vatthuæ Ãharitvà dassento KÃlahatthi Ã.: @*>/. || Ja_XXI:375 ||>@ @*>/ ¤Ãtake ca parivattiyÃ\<*<4>*>/ attÃnam eva khÃdati. || Ja_XXI:376 ||>@ @*>/ chando, mà bhakkhasÅ\<*<6>*>/ rÃja manussamaæsaæ, mà tvaæ imaæ kevalaæ vÃrijo va dipadÃdhipa su¤¤am akÃsi raÂÂhan ti. || Ja_XXI:377 ||>@ Ta. sabbamacchÃnan ti sabbesaæ macchÃnaæ jeÂÂhako, khÃditvà ti so attano parisaæ khÃdi\<*<7>*>/, khÃdiyà ti pacchà attÃnaæ khÃditvà mato, Ãyatin\<*<8>*>/ ti yadi anÃgate uppajjanadukkhaæ na jÃnÃti, vidhammà 'ti vidhamitvà nÃ- setvÃ, putte cà 'ti puttadhÅtaro caji\<*<9>*>/, ¤Ãtake cà 'ti sesa¤Ãtake caji, vidhamma putte cajitvà ¤Ãtake cà 'ti a., parivattiyà ti a¤¤aæ alabhanto nivattitvà attÃnam eva khÃdati, vihetÆ 'ti vigacchatu, kevalan ti sakalaraÂÂhaæ, vÃrijo và 'ti ùnandamaccho viya\<*<10>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds pabbatarÃsiviya. 2 Bd khÃdiyamako. 3 Bd only ca. 4 Ck -vattatiya, Cs -vattiya, Bd -vattaya. 5 Bd vigetu. 6 Bd bhikkhayi, Cks -si. 7 Ck omits khÃdi. 8 Cks -tÅ. 9 Ck capi. 10 Bd tattha mahÃrÃja atitasmiæ kÃle mahÃsamudde pa¤casatayojaniko Ãnando nÃma mahÃmaccho sabbesaæ|| macchÃnaæ rÃjà mahÃsamuddassa ekapasse Âhito, khÃditvà ti sakajÃtikÃnaæ macchÃnaæ rasagiddhimà macche khÃditvà parikkhiïà ti macchaparisÃya khayaæ pattÃya attanan ti a¤¤aæ gocaraæ agahetvà pappataæ parikkhÅpento païïÃsayojanamattaæ attano naÇguÂhakhaï¬aæ macchasa¤¤Ãya khÃditvà mato maraïappatto hutvà idÃni mahÃsamudde pappata matto atthi rÃsi ahosi, evaæ pamatto ti evampi yathà mahÃmaccho Ãnando evaæ tathà tvaæ taïhÃya rasagiddhito hutvà pamatto pamÃdabhÃvappatto, rasagÃrave ratto ti manussamaæsaæsassa rasagÃrave ratto atirattacitto hoti, bÃlo ti yadi tvaæ bÃlo duppa¤¤o Ãyati anÃgate uppajjanadukkhaæ nÃvabujhati na jÃnÃti ki attho, vidhamÃti vidhamitvà nÃsetvÃ, putte cà ti puttabhariyÃyo ca, ¤Ãtake cà ti sesa¤Ãtake ca sahÃye ca, vidhamà ti vihamitvà aæ¤aæ ÃhÃraæ alabhitvà jighacchÃya piÊito sakalanagaraæ parivattaya manussamaæsaæ alabhitvà attÃnaæ khÃdanto Ãnando pacchà viya attÃna¤¤eva khÃdati, idante sutvÃnà ti mahÃrÃja te tuyham mayà Ãnitaæ idaæ udÃtaraïaæ sutvÃna chando manussamaæsaæ khÃdanachando, vigetÆ ti vigacchatu viramatu, mà bhakkhayiti mahÃrÃja manussamaæsaæ mà bhakkhayi mà khÃdi, mà tvaæ imaæ kevalanti mahÃsamuddaæ su¤¤aæ karonto vÃrijo Ãnando maccho idha, dvipadÃdhipà ti bho dhipadÃdhipa dvipadÃnaæ manussÃnaæ issara mà tvaæ kevalaæ saccato imaæ tvaæ kÃsikaraÂhaæ nagaraæ su¤¤aæ mà akÃsiti attho. >/ #<[page 465]># %< 5. MahÃsutasomajÃtaka. (537.) 465>% Taæ sutvà rÃjà "KÃÊahatthi tvam eva upamaæ jÃnÃsi aham pi jÃnÃmÅti" manussamaæsagiddhatÃya porÃïakavatthuæ Ãharitvà dassento Ãha: @*>/ jambupesiæ aladdhÃna mato so tassa\<*<2>*>/ saækhaye. || Ja_XXI:378 ||>@ @*>/ bhakkhaæ rasuttamaæ aladdhà mÃnusaæ maæsaæ ma¤¤e hassÃmi\<*<4>*>/ jÅvitan ti. || Ja_XXI:379 ||>@ Ta. tassà 'ti tassa SujÃtassa\<*<5>*>/; atÅte kira BÃrÃïasiyaæ SujÃto nÃma kuÂimbiko loïambilasevanatthÃya HimavantÃ\<*<6>*>/ ÃgatÃni pa¤ca isisatÃni attano uyyÃne vasÃpetvà upaÂÂhahi\<*<7>*>/, ghare niccapa¤¤attÃ\<*<8>*>/ va bhikkhà ahosi, te pana tÃpasà kadÃci janapade pi bhikkhÃya caranti\<*<9>*>/, mahÃjambupesÅ pi Ãharitvà khÃ- danti, tesaæ jambupesiæ Ãharitvà khÃdanakÃle SujÃto cintesi: ajja bhadantÃnaæ tayo cattÃro divasà anÃgacchantÃnaæ kahan nu kho gatà ti so puttakaæ aÇguÊiyÃ\<*<10>*>/ gÃhÃpetvà tesaæ bhattakiccakÃle tattha agamÃsi, tasmiæ samaye mahallakÃnaæ mukhavikkhÃlanaudakaæ\<*<11>*>/ datvà sabbanavako\<*<12>*>/ jambupesiæ khÃdati, SujÃto tÃpase vanditvà nisinno: kiæ bhante khÃdathà 'ti pucchi, mahÃjambupesiæ Ãvuso ti, taæ sutvà kumÃro pipÃsaæ uppÃdesi, ath' assa gaïajeÂÂhako\<*<13>*>/ thokaæ dÃpesi, so tam khÃditvà vararase bajjhitvÃ: pesim me detha pesim me dethà 'ti punappuna yÃci, kuÂimbiko dhammaæ suïanto\<*<14>*>/: mà viravi\<*<15>*>/ gehaæ gantvà khÃdissatÅti\<*<16>*>/ naæ va¤cetvà imaæ nissÃya bhadantà ukkaïÂheyyun ti taæ samassÃsento taæ isigaïaæ ÃpucchitvÃ\<*<17>*>/ va gehaæ gato, gatakÃlato paÂÂhÃy' eva c' assa putto: pesim me dethà 'ti paridevi, isayo pi\<*<18>*>/ ciraæ vutth' amhÃ\<*<19>*>/ 'ti vatvà Himavan- tam eva gatÃ, ÃrÃme isayo apassantÃ\<*<20>*>/ tassa ambajambupanasamocÃdÅnaæ pesiyo sakkharÃcuïïasaæyuttÃ\<*<21>*>/ adaæsu, tà tassa jivhagge Âhapitamattà halÃhalavisasa- disà honti, so sattÃhaæ nirÃhÃro hutvÃ\<*<22>*>/ jÅvitakkhayaæ pÃpuïi; rÃjà idaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds oraso tassa atrajo. 2 Bds -Ã. 3 so Cks; Bd bhuttaæ. 4 Bds hissÃmi. 5 Bd tattha kÃÊahatthi kuÂumpiko nÃmena sujÃto nÃma tassa atrajo putto oraso jampupesi aladdhà na alabhetvÃna, mato ti tassà jampupesiyà saækhayo so kutumpikaputto mato yathà ahaæ evameva rasuttamaæ a¤¤arasÃna¤ca uttamaæ manussÃnaæ maæsaæ bhutvà bhu¤cetvà aladdhà manussamaæsaæ jivitaæ hissÃmÅti ma¤¤e ma¤¤Ãmi. 6 Bd -tato. 7 Bd upaÂhÃsi. 8 Bd niccaæpa¤casatamattÃ. 9 Bd adds kadÃci. 10 Bd -yaæ. 11 Bd -nakÃle u-. 12 Bd saæghana-. 13 Bd adds tÃpaso. 14 Bd adds putta. 15 Bd vivari. 16 so all three MSS. for -sÅti? 17 Bd anÃp-. 18 Bds add idha. 19 Ck vutthÃya, Cs vatthumhÃ, Bd vatthamhÃ. 20 Bds -o. 21 Bds -e. 22 Cks omit hu-. >/ #<[page 466]># %<466 XXI. AsÅtinipÃta.>% kÃraïaæ Ãharitvà dassento evam Ãha, tassa saækhaye ti tassa jambupesiyà khaye a¤¤aæ ÃhÃraæ anÃharitvà mato, bhakkhan ti khÃdaniyaæ, rasuttaman ti uttamaæ rasaæ, hassÃmÅti jahissÃmi, hasÃmÅti pi pÃÂho\<*<1>*>/. Tato KÃÊahatthi "ayaæ rÃjà ativiya rasagiddho, aparÃni\<*<2>*>/ udÃharaïÃni ÃharissÃmÅti" cintetvà "mahÃrÃja viramÃ\<*<3>*>/" 'ti Ã., "na sakkomÅti\<*<4>*>/," "sace na viramissasi ¤Ãtimaï¬alato c' eva rajjasirito ca parihÃyissasi";-- atÅtasmiæ pi\<*<5>*>/ idh' eva BÃrÃ- ïasiyaæ pa¤casÅlarakkhakaæ sotthiyakulaæ\<*<6>*>/ ahosi, tassa ku- lassa eko puttako ahosi, so mÃtÃpitunnaæ piyo manÃpo paï- ¬ito\<*<7>*>/ tiïïaæ vedÃnaæ pÃragÆ, so samavayehi taruïehi saddhiæ gaïabandhanena vicari, sesagaïabandhà macchamaæsÃdÅni khÃ- dantà suraæ pivanti, mÃïavo maæsÃdÅni na khÃdati suram pi na pivati, te cintayiæsu\<*<8>*>/: "ayaæ surÃya apivanato amhÃkaæ mÆlaæ na deti, upÃyena naæ suraæ pÃyessÃmÃ" 'ti\<*<9>*>/ te sanni- patitvà "samma chaïaæ kÅlissÃmÃ" 'ti Ãhaæsu, "tumhe\<*<10>*>/ su- raæ pivatha aham na pivÃmi, tumhe va gacchathÃ" 'ti, "samma tava pÃnatthÃya\<*<11>*>/ khÅraæ gaïhÃpessÃmÃ"\<*<12>*>/ 'ti, so "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchi, dhuttà uyyÃnaæ gantvà padumini- païïesu tikkhiïaæ suraæ bandhÃpetvà Âhapayiæsu, atha nesaæ pÃnakÃle mÃïavassa khÅraæ upanayiæsu\<*<13>*>/, eko dhutto "pok- kharamadhuæ bho ÃharÃ" 'ti ÃharÃpetvà paduminipatte puÂaæ heÂÂhÃ\<*<14>*>/ chiddaæ katvÃ\<*<15>*>/ mukhe Âhapetvà Ãka¬¬hi, evaæ itare pi ÃharÃpetvà piviæsu, mÃïavo "kim etan" ti pucchi, "pok- kharamadhusa¤¤Ãya suraæ pivi, ath' assa aÇgÃre pakkamaæsaæ adaæsu, tam pi khÃdi\<*<16>*>/, evam assa punappunaæ pivantassa mattakÃle "na etaæ pokkharamadhu, surà esÃ" ti vadiæsu, so "ettakaæ kÃlaæ\<*<17>*>/ madhurarasaæ na jÃniæ\<*<18>*>/, Ãharatha bho suran" ti Ã., ÃharitvÃ\<*<19>*>/ puna pi adaæsu, pipÃsà mahatÅ ahosi, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck jahessumi, Cs jahessÃmi, tassa samkhaye--- pÃÂho wanting in Bd. 2 Bds add pissa. 3 Bd -mÃhi. 4 Bd adds so manussamaæsaæ viramituæna. 5 Bd -æ hi. 6 Cks sotti-. 7 Bd adds byatto. 8 Bd mantayisu. 9 Bd adds vatvÃ. 10 samma tu-. 11 Bds pivana-. 12 Ck -pesahi, Cs -pehÅ, Bs -pemÃ. 13 Bds add atha. 14 so Cks; Bd -pattapuÂaæ gahetvÃ. 15 Bd adds aÇguli, Bs aggaæ? 16 Bd -dati. 17 Bds add evaæ. 18 Bd jÃnÃmi. 19 Cks omit Ã-. >/ #<[page 467]># %< 5. MahÃsutasomajÃtaka. (537.) 467>% ath' assa puna yÃcentassa\<*<1>*>/ "khÅïÃ" ti vadiæsu, so "handa taæ bho\<*<2>*>/ ÃharÃpethÃ" 'ti aÇgulimuddikaæ adÃsi, tato\<*<3>*>/ sakala- divasaæ tehi saddhiæ pivitvà matto rattakkho kampanto\<*<4>*>/ vippalapanto gehaæ gantvà nipajji, ath' assa pità surÃya pÅtabhÃvaæ\<*<5>*>/ ¤atvà vigate made\<*<6>*>/ "tÃta ayuttan te kataæ sotthiyakule jÃtena suraæ pivantena\<*<7>*>/, mà puna evam akÃsÅti" Ã, "tÃta ko mayhaæ doso" ti, "surÃya pÅtabhÃvo\<*<8>*>/", "tÃta kiæ kathesi, mayà evarÆpaæ madhurarasaæ ettakaæ kÃlaæ aladdha- pubban" ti, brÃhmaïo punappuna yÃci, so pi "na sakkÃ\<*<9>*>/ viramitun" ti Ã., atha brÃhmaïo "evaæ sante amhÃkaæ kula- vaæso ca ucchijjissati dhana¤ ca nassissatÅti" cintetvÃ: @@ Ta. abhakkhaæ -- ti abhakkhitabbayuttakaæ bhakkhituæ\<*<10>*>/. Eva¤ ca pana vatvà "tÃta virama sace na viramasi ahaæ vÃ\<*<11>*>/ ito gehà nikkhamissÃmi tava vÃ\<*<12>*>/ raÂÂhà pabbÃ- janiyakammaæ karissÃmÅti" à "mÃïavo "evaæ sante pi ahaæ suraæ jahituæ na sakkomÅti" vatvà gÃthÃdvayam Ã.: @*>/ maæ tvaæ nivÃraye, so 'haæ tattha gamissÃmi yattha lacchÃmi edisaæ. || Ja_XXI:381 ||>@ @@ Ta. rasÃnan ti loïambilatittakaÂukakhÃrikamadhurakasÃvÃnaæ\<*<14>*>/ sattan- naæ\<*<15>*>/ a¤¤ataraæ, uttamarasabhÆtam etaæ majjan nÃma, so vÃhan ti so aham eva, nippatissÃmÅti nikkhamissÃmi. Eva¤ ca pana vatvà "nÃhaæ surÃpÃnà viramissÃmi, yan te ruccati taæ karohÅti" Ã., atha brÃhmaïo "tayi amhe pariccajante mayam pi taæ pariccajissÃmÃ" 'ti vatvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd yÃca-. 2 Cks tha, omitting bho. 3 Bds so. 4 Cks -ento. 5 Bd pivita-. 6 Bds matte. 7 Bds add na vaÂÂati. 8 Bds pivitabhÃvenÃti. 9 Cs Bd -o. 10 Bds -ayituæ. 11 Bd tÃta. 12 Bd ta¤ ca. 13 Bds kasmÃ. 14 Bds -kasÃvasaÇkhÃtÃnaæ 15 Bds add rasÃnaæ. >/ #<[page 468]># %<468 XXI. AsÅtinipÃta.>% @*>/ pi dÃyÃde putte lacchÃma mÃïava, tva¤ ca jamma vinassasu yattha pattaæ na [taæ] suïomà 'ti g. Ã. || Ja_XXI:383 ||>@ Ta. yattha pattan ti yattha gataæ taæ\<*<2>*>/ asukaÂÂhÃne nÃma vasatÅti na suïÃma tattha gacchà 'ti a. Atha naæ vinicchayaæ netvà aputtabhÃvaæ katvà nÅharÃ- pesi, so aparabhÃge nippaccayo kapaïo pilotikaæ\<*<3>*>/ nivÃsetvà kapÃlahattho piï¬Ãya caranto a¤¤ataraæ ku¬¬aæ nissÃya kÃlam akÃsi. -- Idaæ kÃraïaæ Ãharitvà KÃÊahatthi ra¤¤o dassetvà "mahÃrÃja sace tvaæ amhÃkaæ vacanaæ na karissasi pabbÃ- janiyakamman te karissantÅti" vatvà g. Ã.: @*>/ dipadinda suïohi me: pabbÃjessanti taæ raÂÂhà soï¬amÃïavakaæ yathà ti. || Ja_XXI:384 ||>@ Evaæ KÃÊahatthinà upamÃya ÃbhatÃya pi rÃjà tato viramituæ asakkonto aparam pi udÃharaïaæ dassetuæ Ã.: @@ @*>/ ÃdÃya samudde udakaæ mine evaæ mÃnusakà kÃmà dibbakÃmÃna santike. || Ja_XXI:386 ||>@ @@ Vatthuæ heÂÂhÃvuttanayen' eva. Ta. bhÃvitattÃnan ti bhÃvitacittÃnaæ tesaæ pa¤cannaæ isisatÃnaæ, accharaæ kÃmayanto ti, so kira\<*<6>*>/ isÅnaæ mahÃjambupesikhÃdanakÃle\<*<7>*>/ anÃga- manaæ viditvÃ\<*<8>*>/ kena nu kho kÃraïena na\<*<9>*>/ Ãgacchanti sace katthaci gatà jÃnissÃmi noce atha nesaæ santike dhammaæ suïissÃmÅti uyyÃnaæ gantvÃ\<*<10>*>/ gaïajeÂÂha- kassa santikà dhammaæ suïanto\<*<11>*>/ suriye atthaægate uyyojiyamÃno pi ajja idh' eva vasissÃmÅti vatvà isigaïaæ vanditvà païïasÃlaæ pavisitvà nipajji, rattibhÃge Sakko devarÃjà devasaæghaparivuto saddhiæ attano paricÃrikÃhi isigaïaæ van- dituæ Ãgato, sakalÃrÃmo ekobhÃso ahosi, SujÃto kin nu kho etan ti uÂÂhÃya païïasÃlacchiddena oloketvà Sakkaæ isigaïaæ vandituæ Ãgataæ devaccharÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -am. 2 Bd omits taæ. 3 Bds jiïïapi-. 4 Bds mahÃrÃja, Cks tuvaæ rÃjÃ. 5 so Cks for dakaæ, Bds kusaggenudakaæ. 6 Bds add tesaæ. 7 Cs -siæ-, Bd -siyÃ-. 8 Bd disvÃ. 9 Bds kinnu kÃraïam na, Cks omit na. 10 Bds add isayo vanditvÃ. 11 Bds add nisinno va. >/ #<[page 469]># %< 5. MahÃsutasomajÃtaka. (537.) 469>% parivutaæ disvà accharÃnaæ sahadassanen' eva rÃgaratto ahosi. Sakko nisÅditvà dhammakathaæ sutvà sakaÂÂhÃnam eva gato, kuÂimbiko punadivase isigaïaæ vanditvà pucchi: bhante ko nÃm' esa rattibhÃge tumhÃkaæ vandanatthÃya Ãgato ti, Sakko Ãvuso ti, taæ parivÃretvà nisinnà katamÃ\<*<1>*>/ ti, devaccharà nÃm' età ti, so isigaïaæ vanditvà gehaæ gantvà gatakÃlato paÂÂhÃya accharam me detha accharam me dethà ti vilapi, ¤Ãtakà parivÃretvà bhÆtapaviÂÂho\<*<2>*>/ nu kho ti accharaæ pahariæsu, so nÃhaæ etaæ\<*<3>*>/ accharaæ kathemi devaccharaæ kathemÅti vatvà ayaæ accharà ti alaækaritvà ÃnÅtaæ bhariyam pi gaïikam pi oloketvÃ\<*<4>*>/ nÃyaæ accharà yakkhinÅ esà ti devaccharam me dethà 'ti vippalapanto nirÃhÃro\<*<5>*>/ jÅvitakkhayaæ pÃpuïi, tena vuttaæ: accharaæ kÃmayanto va na so bhu¤ji na so pivÅti, samudde udakaæ mine ti samma KÃÊahatthi yo kusaggena udakaæ gahetvà ettakaæ siyÃ\<*<6>*>/ samudde udakan ti tena saddhiæ upamÃya mineyya so kevalaæ mineyy' eva kusagge\<*<7>*>/ udakaæ pana ativiya parittam eva yathà taæ evaæ mÃnusakà kÃmà dibbakÃmÃnaæ santike, tasmà so SujÃto a¤¤aæ itthiæ na olokesi, accharam eva patthento mato, evamevà 'ti yathà so dibbakÃmaæ alabhanto jÅvitaæ jahi evaæ aham pi uttamarasaæ manussamaæsaæ alabhanto jÅvitaæ\<*<8>*>/ jahissÃ- mÅti vadati. Taæ sutvà KÃÊahatthi "ayaæ rÃjà ativiya rasagiddho, sa¤¤ÃpessÃmi nan" 'ti, "sakajÃtimaæsaæ\<*<9>*>/ khÃditvà ÃkÃsacara- suvaïïahaæsÃpi tÃva naÂÂhÃ" ti dassetuæ gÃthÃdvayam Ãha: @*>/ avuttiparibhogena\<*<11>*>/ sabbe abbhatthataæ gatà || Ja_XXI:388 ||>@ @@ Ta. avuttiparibhogenÃ\<*<12>*>/ 'ti attano anÃjÅvabhÆtena\<*<13>*>/ paribhogena, abbhatthatan ti sabbe maraïaæ eva pattÃ: atÅte kira CittakÆÂe Suvaïïa- guhÃya navutihaæsasahassÃni vasanti, te vassike cattÃro mÃse na nikkhamanti, sace nikkhameyyuæ udakapuïïehi pakkhehi\<*<14>*>/ Ãhiï¬etuæ\<*<15>*>/ asakkontà samudde yeva pateyyuæ\<*<16>*>/, tasmà na nikkhamanti, upakaÂÂhe pana vassakÃle jÃtassarato saya¤jÃtasÃliæ Ãharitvà guhaæ\<*<17>*>/ pÆretvà sÃliæ khÃdantà vasanti, tesaæ pana guhaæ paviÂÂhakÃle guhÃdvÃre eko rathacakkapamÃïo uïïanÃbhimakkaÂako\<*<18>*>/ ekekasmiæ mÃse ekekaæ jÃlaæ\<*<19>*>/ bandhati\<*<20>*>/, tassa ekekaæ suttaæ gorajjuppa- mÃïaæ\<*<21>*>/, haæsà naæ\<*<22>*>/ jÃlaæ chindissatÅti\<*<23>*>/ ekassa taruïahaæsassa dve \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks nisinno, Bds nisinnà kà nÃmetÃ. 2 Ck bhÆtÃvaÂÂho, Bs -ÃvaÂÂo. 3 Bd evaæ. 4 Bds -ento. 5 Bds add hutvà tattheva. 6 Bds mahÃ. 7 Bd -ena. 8 Cks omit jÅ-. 9 Bds -jÃtikÃnaæ maæsaæ. 10 Bd vehÃyasaæ-. 11 Ck Ã-, Bd atutta-, Bs abhutta-. 12 Bds abhutta-. 13 Bds sajÃtibhÆ-. 14 Cks sapattehi. 15 Bds uppatituæ. 16 Cks pÃ-. 17 Bds guhÃyaæ. 18 Bds uïïÃ-. 19 Bd adds na. 20 Cks vinati for vinamati? 21 Bds add hoti. 22 Bd taæ. 23 Bds -ssantÅti. >/ #<[page 470]># %<470 XXI. AsÅtinipÃta.>% koÂÂhÃse denti, so vigate deve purato hutvÃ\<*<1>*>/ jÃlaæ chindati, ten' eva maggena sesà gacchanti, ath' ekasmiæ kÃle pa¤ca mÃse vassÃratto\<*<2>*>/ ahosi, haæsà khÅïa- gocarà kin nu kho kattabban ti mantetvÃ\<*<3>*>/ jÅvantà aï¬Ãni labhissÃmà 'ti paÂha- maæ aï¬Ãni khÃdiæsu tato potake tato jiïïahaæse, pa¤camÃsaccayena vassaæ apagataæ, makkaÂako pa¤cajÃlÃni vibandhati\<*<4>*>/, haæsà sakajÃtikÃnaæ maæsaæ khÃditvà appatthÃmà jÃtÃ, dviguïakoÂÂhÃsalÃbhitaruïahaæso\<*<5>*>/ jÃlaæ\<*<6>*>/ paharitvà cattÃri bhindi\<*<7>*>/, pa¤camaæ bhindituæ nÃsakkhi, tatth' eva laggi, ath' assa sÅsaæ chinditvÃ\<*<8>*>/ makkaÂo lohitaæ pivi, a¤¤o pi a¤¤o pi Ãgantvà jÃlaæ pahari, so pi tatth' eva laggo ti evaæ sabbesaæ makkaÂako lohitaæ pivi, tadà dhataraÂÂha- kulaæ ucchinnan ti vadanti\<*<9>*>/, tena vuttaæ: sabbe abbhatthataæ gatà ti, evam- evan\<*<10>*>/ ti yathà te haæsà abhakkhaæ sajÃtimaæsaæ khÃdiæsu tathà tvam pi khÃdasi sakalanagaraæ bhayappattaæ virama mahÃrÃjà 'ti, tasmà pabbÃ- jayanti tan ti yasmà abhakkhaæ sajÃtimaæsaæ bhakkhesi tasmÃ\<*<11>*>/ nagara- vÃsino taæ raÂÂhà pabbÃjenti. RÃjà aparam pi upamaæ vattukÃmo ahosi, nÃgarà pana uÂÂhÃya "sÃmi senÃpati kiæ karosi\<*<12>*>/, kiæ manussamaæsa- khÃdakacoraæ gahetvà carasi\<*<13>*>/, sace na viramati raÂÂhato naæ pabbÃjehÅti\<*<14>*>/" nÃssa kathetuæ adaæsu, rÃjà ba- hunnaæ kathaæ sutvà bhÅto pana\<*<15>*>/ vattuæ nÃsakkhi, puna pi naæ senÃpati "kiæ mahÃrÃja viramituæ sakkhissasÅti" va- tvà "na sakkomÅti" vutte sabbaæ\<*<16>*>/ orodhajana¤ ca\<*<17>*>/ putta- dhÅtaro ca sabbÃlaækÃrapaÂimaï¬itaæ\<*<18>*>/ passe Âhapetvà "ma- hÃrÃja imaæ ¤ÃÂimaï¬alam eva amaccagaïa¤ ca rajjasiri¤ ca olokehi, mà nassi, virama manussamaæsato" ti Ã., rÃjà "na mayhaæ etaæ\<*<19>*>/ manussamaæsato piyataran\<*<20>*>/" ti vatvà "tena hi mahÃrÃja imamhà nagarà ca raÂÂhà ca nikkhamathÃ" 'ti vutte\<*<21>*>/ "KÃÊahatthi, na me rajjen' attho\<*<22>*>/, nikkhamÃmi, ekaæ pana\<*<23>*>/ khagga¤ ca rasaka¤ ca\<*<24>*>/ dehÅti" Ã., ath' assa khagga¤ ca manussamaæsapacanabhÃjana¤ ca pacchi¤ ca ukkhipÃpetvà rasaka¤ ca datvà raÂÂhà pabbÃjaniyakammaæ kariæsu. So\<*<25>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds gantvÃ. 2 Bs -vuttho, Bd -vuÂho. 3 Bds add mayaæ. 4 Bs vinandhati, Cks vini. 5 Bd -ïaækoÂhÃsaæ. 6 Bds -le. 7 Bd -ati. 8 Bd vijhitvÃ. 9 Bd omits va-. 10 Cks -etan. 11 Bds add ime. 12 Bds -oma. 13 Bd vicarissasi. 14 Bds add vutte. 15 Cs Bd pu-. 16 Bds sabbesaæ. 17 Bds -dhÃna¤ca. 18 so Cks; Bd -te, Bs -to. 19 Bds ete. 20 Bd -rÃ. 21 Bds add rÃjà Ãha. 22 Bds add nagarÃ. 23 Bds add me. 24 Bds add bhÃjana¤ca. 25 Bds add khagga¤ca. >/ #<[page 471]># %< 5. MahÃsutasomajÃtaka. (537.) 471>% rasakaæ\<*<1>*>/ ÃdÃya nagarà nikkhamitvà ara¤¤aæ pavisitvà ekas- miæ nigrodhamÆle vasanaÂÂhÃnaæ katvà ta. vasanto aÂavimagge Âhatvà manusse mÃretvà Ãharitvà rasakassa deti, so pi 'ssa maæsaæ pacitvÃ\<*<2>*>/ upanÃmeti, evaæ ubho pi jÅvanti\<*<3>*>/, "ahaæ are\<*<4>*>/ coro porisÃdo" ti vatvà tasmiæ pakkhante koci saka- bhÃvena saïÂhÃtuæ\<*<5>*>/ na sakkoti, sabbe bhÆmiyaæ patanti, tesu yaæ icchati taæ uddhapÃdaæ vÃ\<*<6>*>/ adhopÃdaæ\<*<7>*>/ và katvÃ\<*<8>*>/ rasa- kassa deti, so ekadivasaæ ara¤¤e ka¤ci manussaæ alabhitvà Ãgato rasakena "kiæ devÃ" 'ti vutte "uddhane ukkhaliæ Ãrope- hÅti" Ã., "maæsaæ kahaæ devÃ" 'ti, "labhissÃm' ahaæ maæ- san" ti, so "n' atthi dÃni me jÅvitan" ti kampamÃno uddhane aggiæ katvà ukkhaliæ Ãropesi, atha naæ porisÃdo asinà pa- haritvà mÃretvà maæsaæ pacitvà khÃdi. Tato paÂÂhÃya ekako jÃto sayam eva pacitvà khÃdi\<*<9>*>/. "PorisÃdo maggaæ paÂipanne\<*<10>*>/ hanatÅti" sakala-JambudÅpe pÃkaÂaæ\<*<11>*>/ ahosi. Tadà eko sam- pannavibhavo brÃhmaïo pa¤cahi sakaÂasatehi vohÃraæ karonto pubbantato aparantaæ sa¤carati, so cintesi: "porisÃdo nÃma kira coro magge\<*<12>*>/ manusse mÃreti, dhanaæ datvÃ\<*<13>*>/ aÂaviæ atikkamissÃmÅti" so aÂavimukhavÃsinaæ manussÃnaæ\<*<14>*>/ "maæ aÂaviæ\<*<15>*>/ atikkamethÃ" 'ti sahassaæ datvà tehi saddhiæ mag- gaæ paÂipajji, gacchanto ca\<*<16>*>/ sabbasatthaæ\<*<17>*>/ purato katvà nahÃtÃnulitto sabbÃlaækÃrapatimaï¬ito setagoïayutte sukha- yÃnake nisinno tehi ativÃhikapurisehi parivuto\<*<18>*>/ sabbapacchato agamÃsi\<*<19>*>/, porisÃdo rukkhaæ Ãruyha purise upadhÃrento "se- samanussesu kim imesu\<*<20>*>/ khÃditabbaæ atthÅti\<*<21>*>/" vigatacchando hutvà brÃhmaïadiÂÂhakÃlato\<*<22>*>/ paÂÂhÃya taæ khÃditukÃmatÃya upagaÊitakhelo\<*<23>*>/ ahosi, so tasmiæ attano santikaæ Ãgate\<*<24>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds -a¤ca. 2 Bds add rÃjÃnaæ. 3 Bds add manussagahaïakÃle. 4 Ck mÃre, Bd ara¤¤a, Bs ara¤¤aæ. 5 Bd sandhÃretuæ. 6 Bds omit vÃ. 7 Bd adhosisaæ, Bs -siraæ. 8 Bds add ÃharitvÃva. 9 Bds -ati. 10 Cks omit pa-, Bd reads magge maggapaÂippanne, Bs maggapanne. 11 Bds -o. 12 Bds antarÃmagge. 13 Bd adds taæ. 14 Bds add Ãha tumhe. 15 Bd -ito. 16 Bds add brahmaïo. 17 Bd -sakaÂaæ. 18 Bds add sayaæ. 19 Ck Bd Ã-. 20 Bds add mayÃ. 21 Bds add sabbesu. 22 Cks omit brÃhmaïa. 23 Bds paggharita-. 24 Bds add rukkato oruyha. >/ #<[page 472]># %<472 XXI. AsÅtinipÃta.>% "aham are\<*<1>*>/ coro porisÃdo" ti nÃmaæ\<*<2>*>/ sÃvetvà khaggaæ pari- vattento vÃlukÃya akkhÅni pÆrento viya pakkhandi, eko pi uÂÂhÃtuæ\<*<3>*>/ samattho nÃma nÃhosi, sabbe urena bhÆmiyaæ ni- pajjiæsu, so sukhayÃnake nisinnaæ brÃhmaïaæ pÃde gÃhetvà piÂÂhiyaæ adhosÅsakaæ olambetvà sÅsaæ gopphakehi paharanto ukkhipitvà pÃyÃsi\<*<4>*>/, purisà uÂÂhÃya "bho purisa cara\<*<5>*>/, mayaæ brÃhmaïassa hatthato sahassaæ\<*<6>*>/ gaïhimha, ko nÃma amhÃkaæ purisÃkÃro\<*<7>*>/ sakkonto và asakkonto vÃ, thokaæ anubandhÃmÃ" 'ti\<*<8>*>/ anubandhiæsu, porisÃdo pi nivattitvà olokento ki¤ci adisvà saïikaæ pÃyÃsi, tasmiæ khaïe eko sÆrapuriso vegena taæ pÃ- puïi, so taæ disvà ekaæ vatiæ laæghento\<*<9>*>/ khadirakhÃnukaæ akkamitvà khÃnuæ piÂÂhipÃdena nikkhami, so\<*<10>*>/ lohitena gaÊan- tena\<*<11>*>/ laæghamÃno yÃti, atha naæ so puriso disvà "kho mayà esa viddho, kevalaæ tumhe pacchato etha, gaïhissÃmi nan" ti Ã., te dubbalabhÃvaæ ¤atvà taæ anubandhiæsu, so tehi anubandhanabhÃvaæ ¤atvà brÃhmaïaæ vissajjetvà attÃnaæ sotthim akÃsi, ativÃhikÃ\<*<12>*>/ brÃhmaïassa laddhakÃlato paÂÂhÃya "kiæ amhÃkaæ corenÃ" 'ti tato nivattiæsu, porisÃdo pi attano nigrodhamÆlaæ gantvà pÃrohantaraæ\<*<13>*>/ pavisitvà nipanno "ayyo rukkhadevate, sace me sattÃhabbhantare yeva vaïaæ phÃsukaæ kÃtuæ sakkhissasi sakala-JambudÅpe ekasatakhattiyÃnaæ gala- lohitena te khandhaæ dhovitvÃ\<*<14>*>/ antehi parikkhipitvÃ\<*<15>*>/ pa¤ca- madhuramaæsena balikammaæ karissÃmÅti" ÃyÃcanaæ akÃsi\<*<16>*>/, tassa pana annapÃnaæ alabhantassa sarÅraæ sukkhi\<*<17>*>/, anto- sattÃhe yeva vaïo phÃsuko ahosi, devatÃnubhÃvena\<*<18>*>/ tassa phÃsukabhÃvaæ sallakkhesi, so katipÃhaæ manussamaæsaæ khÃditvà bale\<*<19>*>/ gahetvà cintesi: "bahÆpakÃrà me devatÃ, ÃyÃ- canÃ\<*<20>*>/ muccissÃmÅti\<*<21>*>/" so khaggaæ ÃdÃya rukkhamÆlato \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck ahaæ mÃre, Cs Ãmare, Bd ahaæ hare. 2 Bds add tikkhÃttuæ. 3 Bds ÂhÃtuæ 4 Bds add tadÃ. 5 so Bd; Cks bho tissa pussa. 6 Bds kahÃpaïa-. 7 so Cks; Bd asappurisakaro. 8 Bds add vatvÃ. 9 Bds -anto. 10 Cks omit so. 11 Bds paggharantena. 12 Bds -kapurisÃ. 13 so Cs; Ck pa-, Bd po-. 14 Bds dhovissÃmi. 15 Bds -pÃpetvÃ. 16 Bds kari. 17 Bds sussetva. 18 Bd so deva-. 19 Bds -aæ. 20 Bds -namassÃ. 21 Bd mu¤c-. >/ #<[page 473]># %< 5. MahÃsutasomajÃtaka. (537.) 473>% nikkhamitvà "rÃjÃno ÃnessÃmÅti" pÃyÃsi, atha naæ purimabhave yakkhakÃle ekato manussamaæsakhÃdako sahÃyako yakkho anuvicaranto taæ disvà "ayaæ mama atÅtabhave sahÃyo" ti ¤atvà "samma maæ sa¤jÃnÃsÅti" pucchi, "na jÃnÃmÅti\<*<1>*>/", ath' assa purimabhave katakÃraïaæ\<*<2>*>/ kathesi, so\<*<3>*>/ sa¤jÃnitvà paÂi- santhÃram akÃsi, kuhiæ\<*<4>*>/ nibbatto sÅti" puÂÂho nibbattaÂÂhÃna¤ ca raÂÂhato\<*<5>*>/ pabbÃjitakÃraïa¤ ca idÃni vasanaÂÂhÃna¤ ca\<*<6>*>/ khÃnuviddhakÃrana¤ ca\<*<7>*>/ devatÃya ÃyÃcanamocanatthaæ\<*<8>*>/ ga- manakÃraïa¤ ca ÃrocetvÃ\<*<9>*>/ "tayÃpi |mama taæ\<*<10>*>/ kiccaæ nittharitabbaæ, ubho pi gacchÃma sammÃ" 'ti Ã., "samma\<*<11>*>/ gaccheyyÃma\<*<12>*>/, ekaæ pana me kammaæ atthi, ahaæ kho pana agghapadalakkhaïaæ\<*<13>*>/ nÃma mantaæ jÃnÃmi, so bala¤ ca java¤ ca tejussatta¤ ca\<*<14>*>/ karoti\<*<15>*>/, taæ mantaæ gaïhÃ" 'ti Ã., so "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchi, yakkho pi 'ssa taæ datvà pak- kÃmi, porisÃdo mantaæ uggahetvà tato paÂÂhÃya vÃtajavo atisÆro ahosi, so sattÃhabbhantare yeva ekasatarÃjÃno uyyÃnÃ- dÅni gacchante disvà vÃtavegena pakkhanditvÃ\<*<16>*>/ nÃmaæ sÃvetvà vagganto nadanto bhayappatte katvà pÃde gahetvà adhosire\<*<17>*>/ katvà païhiyà sÅsaæ paharanto vÃtavegena netvà hatthatalesu chiddÃni katvà rajjuyÃ\<*<18>*>/ nigrodharukkhe olambesi, aggapÃdaÇ- gulÅhi bhÆmiyaæ phusamÃnÃhi\<*<19>*>/ vÃte paharante milÃtekaraï¬a- kadÃmÃni\<*<20>*>/ viya parivattantÃ\<*<21>*>/ olambiæsu, Sutasomaæ pana "piÂÂhiÃcariyo me" ti ca"JambudÅpo mà tuccho ahosÅti" pi nÃnesi, so\<*<22>*>/ "balikammaæ karissÃmÅti" aggiæ katvà sÆlaæ tacchento\<*<23>*>/ nisÅdi, rukkhadevatÃ\<*<24>*>/ disvà "mayhaæ kir' esa balikammaæ karoti, vaïo pi 'ssa mayÃ\<*<25>*>/ phÃsukaæ kataæ n' atthi, idÃni \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd sa¤jÃ-, Bs mayaæ jÃnÃmÅti. 2 Bd kataæ-. 3 Bds add taæ. 4 Bds ka-. 5 Bd raÂhÃ. 6 Ck adds devatÃna¤ca. 7 Bds khÃïunÃ-. 8 Bd ÃyÃcanÃ-. 9 Bds add samma. 10 Bds mametaæ. 11 Bds add na . 12 Bds -mahaæ. 13 Bds Cs anagghaæ-. 14 so Cks; Bd tejussadatta¤ca. 15 Bd -hi. 16 Bds add ahaæ are porisÃdo ti 17 Bd -sise 18 Bd adds ÃnuïetvÃ, Bs ÃdhunetvÃ. 19 Ck Bds -nehi; Bds add te. 20 Bd -kor-. 21 Cks -entÃ. 22 Bd sutasomo pana mama piÂÂhi Ãcariyo hoti sace gaïhissÃmi sakalajambudÅpe tuccho bhavissatÅti taæ nÃnesiti so imehi. 23 Bd sÆle tacchanto. 24 Bds add taæ kiriyaæ. 25 Bds add ki¤ci. >/ #<[page 474]># %<474 XXI. AsÅtinipÃta.>% mahÃvinÃsaæ karissati, kin nu kho kattabban" ti cintetvà "ahaæ etam vÃretuæ na sakkhissÃmÅti" cÃtummahÃrÃjikÃnam santikaæ gantvÃ\<*<1>*>/ kathetvà "nivÃretha nan" ti Ã., tehi\<*<2>*>/ "na mayaæ\<*<3>*>/ sakkhissÃmÃ" 'ti vutte\<*<4>*>/ Sakkaæ upasaækamitvà tam atthaæ kathetvà "nivarehi nan" ti Ã., so pi "nÃhaæ sakkomi nivÃre- tuæ, samatthaæ pana ÃcikkhissÃmÅti" vatvà "ko nÃmÃ" 'ti vutte "sadevake loke\<*<5>*>/ a¤¤o n' atthi, KururaÂÂhe pana Inda- pattanagare KorabyarÃjaputto Sutasomo nÃma, taæ nibbiseva- naæ damessati rÃjÆna¤ ca jÅvitaæ dassati, ta¤ ca manussa- maæsÃ\<*<6>*>/ oramÃpessati, sakala-JambudÅpe amataæ\<*<7>*>/ abhisi¤- cissati, sace pi rÃjÆnaæ\<*<8>*>/ jÅvitaæ dÃtukÃmo Sutasomaæ Ãnetvà balikammaæ kÃtuæ vadehÅti\<*<9>*>/", so "sÃdhÆ" 'ti\<*<10>*>/ khippaæ Ãgantvà pabbajitavesena tassa avidÆre pÃyÃsi, so padasaddena "rÃjà nu kho koci palÃto" ti\<*<11>*>/ olokento taæ disvà "pabbajità nÃma khattiyà va, imaæ gahetvà ekasataæ pÆretvà balikammaæ karissÃmÅti" uÂÂhÃya asihattho\<*<12>*>/ anubandhi, tiyojanaæ anu- bandhitvÃpi pÃpuïituæ nÃsakkhi, gattehi\<*<13>*>/ sedà mucciæsu\<*<14>*>/, so cintesi: "ahaæ pubbe hatthim pi assam pi ratham pi dhÃ- vantaæ anubandhitvà gaïhÃmi. ajj' imaæ pabbajitaæ sakÃya gatiyÃ\<*<15>*>/ gacchantaæ sabbatthÃmena dhÃvanto pi gaïhitum na sakkomi, kin nu kho kÃraïan" ti, tato "pabbajitÃ\<*<16>*>/ nÃma va- canakÃrakà hontÅti\<*<17>*>/ tiÂÂhÃ" 'ti naæ\<*<18>*>/ vatvà "thitaæ gahessÃ- mÅti" cintetvà "tiÂÂha samaïÃ" 'ti Ã., ahaæ tÃva Âhito, tvaæ pana ÂhÃtum vÃyamà 'ti Ã. \<*<19>*>/, atha naæ "bho pabbajitÃ\<*<20>*>/ nÃma jÅvitahetu pi alikaæ na bhaïanti\<*<21>*>/, tvaæ pana musà kathe- sÅti" vatvà g. Ã.: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds add tamatthaæ. 2 Cks te. 3 Bds add porisÃdassa kammaæ nivÃretuæ 4 Bds add ko sakkhissasÅti pucchitvà sakko devarÃjà ti sutvÃ. 5 Bds add sadiso. 6 Cks -saæ. 7 Bds add viya dhammaæ. 8 Cks -Ãnaæ. 9 Bds vaÂÂatÅti vadehÅti Ãha. 10 Bds add sampaÂicchitvÃ. 11 Bds bhavissatÅti. 12 Bd Ãvudha-. 13 Cks gatte. 14 Bd mu¤c-. 15 Bds pakatiyÃ. 16 Bd so p-to. 17 Bd -karo hoti. 18 Bd -vacanaæ. 19 Bd dhÃvituæ vÃyamamakÃsati. 20 Bd -to. 21 Bd -ati. >/ #<[page 475]># %< 5. MahÃsutasomajÃtaka. (537.) 475>% @*>/, aÂhito Âhito 'mhÅti\<*<2>*>/ lapasi brahmacÃri\<*<3>*>/ idaæ te samaïa ayuttaæ, asi¤ ca me ma¤¤asi kaækapattan ti\<*<4>*>/. || Ja_XXI:390 ||>@ Tattha sammukho ti parammukho. \<*<5>*>/ Tato devatà gÃthadvayam Ãha: @*>/. || Ja_XXI:391 ||>@ @*>/ rÃja sutaæ gaïhÃhi khattiya, tena ya¤¤aæ yajitvÃna evaæ saggaæ gamissasÅti. || Ja_XXI:392 ||>@ Ta. saddhammesÆ 'ti sakesu kusalakammapathesu\<*<8>*>/, na nÃmagottan ti yathà tvaæ pubbe\<*<9>*>/ Brahmadatto hutvÃ\<*<10>*>/ taæ nÃmaæ jahitvà porisÃdo hutvà idÃni kammÃsapÃdo jÃto khattiyakule\<*<11>*>/ jÃto\<*<12>*>/ abhakkhaæ\<*<13>*>/ bhakkhesi nÃhaæ tathà nÃmagottaæ parivattayÃmi, cora¤cà 'ti akusalakammapathesu Âhitaæ coraæ aÂhitaæ nÃma vadanti, ito cutan ti ito cutaæ hutvà apÃye niraye nibbattamÃnaæ, so hi niraye patanto na patiÂÂhÃnaæ labhati nÃma, sutan ti\<*<14>*>/ bho porisÃda musÃvÃdi tayà mayhaæ sakala-JambudÅpe rÃjÃno Ãnetvà bali- kammaæ karissÃmÅti paÂissutaæ idÃni ye và te và dubbalarÃjÃno Ãnesi JambudÅ- patale jeÂÂhakaæ SutasomarÃjÃnaæ sace tvaæ nÃnessasi vacanan te musà nÃma hoti tasmà Sutasomaæ gaïhÃhÅti. Evaæ vatvà devatà pabbajitavesaæ antaradhÃpetvà sakena vaïïena ÃkÃse suriyo viya jalamÃnà aÂÂhÃsi, so tassà kathaæ sutvà rÆpaæ ca oloketvà "kÃsi tvan" ti Ã., "imasmiæ rukkhe nibbattadevatÃ" ti, so "diÂÂhà me attano devatÃ" ti tussitvà "sÃmi devarÃja, mà Sutasomassa kÃraïà cintayi, attano ruk- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds pammu-. 2 so Cks; Bd aÂhito tvaæ Âhito smiti. 3 so Cks; Bd -rini. 4 Cks asi¤ca me vaæ¤aæsi-, Bd kaÇkha-. 5 Bd tattha samaïa tiÂhÃhÅti tiÂhÃhi idam vacanaæ mayà vutto so tvaæ pamukho, paraæmukho hutvà gacchasi brahmacarini aÂhito tvaæ Âhito amhi iti lapasi me asi¤ca kaÇkhaæ pattaæ ma¤¤asi. 6 Bd -o. 7 Bds sace tvaæ saddahasi. 8 Bds dasaku-, adding Âhito asmi bhavÃmi. 9 Bds add daharakÃle. 10 Bd adds pitari kÃlaÇkate bÃrÃïasÅrajjaæ labhitvà bÃrÃïasÅrÃjà jÃto. 11 Cks omit khattiya. 12 Bd adds pi. 13 Bd manussamaæsaæ. 14 the wording of the previous passages is quite different in Bds. >/ #<[page 476]># %<476 XXI. AsÅtinipÃta.>% khaæ pavisÃ" 'ti Ã., devatà tassa passantass' eva rukkhaæ pÃvisi, tasmiæ khaïe suriyo atthaægamito cando uggato, pori- sÃdo vedavedaÇgakusalo nakkhattacÃraæ jÃnÃti, so nabhaæ oloketvà "sve Phussanakkhattaæ bhavissati, Sutasomo nahÃ- yituæ uyyÃnaæ gamissati, tattha taæ gaïhissÃmi, Ãrakkho pana\<*<1>*>/ mahà bhavissati, samantà tiyojanaæ sakala-JambudÅ- pavÃsino rakkhantà carissanti, asaævihite Ãrakkhe paÂhama- yÃme yeva MigÃciruyyÃnaæ\<*<2>*>/ gantvà maÇgalapokkharaïiæ ota- ritvà ÂhassÃmÅti\<*<3>*>/" cintetvÃ\<*<4>*>/ gantvà pokkharaïiæ oruyha paduminipattena\<*<5>*>/ sÅsaæ paÂicchÃdetvà aÂÂhÃsi, tassa tejena macchakacchapÃdayo osakkitvà udakapariyante vaggavaggà hutvà vicariæsu, "kuto pan' assÃyaæ tejo" ti pubbayogato, so hi Kassapadasabalassa kÃle khÅrasalÃkabbattaæ upaÂÂhÃpesi\<*<6>*>/, tena mahÃthÃmo ahosi, aggisÃlaæ kÃretvà bhikkhusaæghaæ sÅtavinodanatthaæ aggi¤ ca dÃrÆni ca dÃrucchedanavÃsÅphara- su¤ ca adÃsi, tena tejavà ahosi, evaæ tasmiæ antouyyÃnaæ\<*<7>*>/ gate yeva balavapaccÆse\<*<8>*>/ samantà tiyojane Ãrakkhaæ gaï- hiæsu, rÃjÃpi pÃto va bhuttapÃtarÃso alaækatahatthikkhandha- gato caturaÇginiyà senÃya\<*<9>*>/ nagarà nikkhami, tasmiæ khaïe\<*<10>*>/ Takkasilato Nando nÃma brÃhmaïo catasso satÃrahagÃthÃ\<*<11>*>/ ÃdÃya vÅsaæyojanasataæ\<*<12>*>/ maggaæ atikkamma taæ nagaraæ patvà dvÃragÃme vasitvà suriye uggate nagaraæ pavisanto rÃjÃnaæ pÃcÅnadvÃrena nikkhamantaæ disvà hatthaæ ussÃ- petvÃ\<*<12>*>/ jayÃpesi, rÃjà disÃcakkhuko hutvà gacchanto unna- tappadese Âhitassa brÃhmaïassa pasÃritahatthaæ disvà hatthinà taæ\<*<14>*>/ upasaækamitvà evam Ãha\<*<15>*>/: @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds panassa. 2 Bds migÃjinaæ-. 3 Bds vasissÃmÅti. 4 Bd adds tattha. 5 Bd paduma-. 6 Bd paÂhapesi. 7 Bd -ne. 8 Bds -sasamaye. 9 Bds add parivuto. 10 Bds tadà in the place of t. kh. 11 Bds -Ãyo. 12 Bd vÅsati-, Bs visaæti-. 13 Bds pasÃretvÃ. 14 Bds hatthinÃgaæ. 15 Bds pucchi, omitting evaæ. >/ #<[page 477]># %< 5. MahÃsutasomajÃtaka. (537.) 477>% @< akkhÃhi me brÃhmaïa etam atthaæ, kim icchasÅ demi tay-ajja patthitan ti\<*<1>*>/. || Ja_XXI:393 ||>@ Atha naæ so\<*<2>*>/ Ãha: @*>/ sugambhiratthà varasÃgarÆpamÃ, tav' eva\<*<4>*>/ atthÃya idhÃgato 'smi, suïohi gÃthà paramatthasaæhità ti\<*<6>*>/. || Ja_XXI:394 ||>@ vatvÃ\<*<6>*>/ "mahÃrÃja imà Kassapadasabalena desità catasso satÃ- rahà gÃthÃ\<*<7>*>/, tumhe sutavittakà ti sutvà tumhÃkaæ desetuæ Ãgato mhÅti" Ãha, rÃjà tuÂÂhamÃnaso hutvà "Ãcariya suÂÂhu te kataæ\<*<8>*>/, mayà pana nivattituæ na sakkÃ\<*<9>*>/, ajja Phussayogena sÅsaæ nahÃyitudivaso\<*<10>*>/, Ãgantvà sossÃmi, tvaæ mà ukkaï- ÂhÅti" vatvà "gacchatha brÃhmaïassa asuke gehe sayanaæ pa¤¤Ãpetvà ghÃsacchÃdanam saævidahathÃ" 'ti amacce ÃïÃ- petvà uyyÃnaæ pÃvisi, taæ aÂÂhÃrasahatthena pÃkÃrena pa- rikkhittaæ ahosi, taæ a¤¤ama¤¤aæ ghaæsantÃ\<*<11>*>/ hatthÅ pa- rikkhipiæsu, tato assà tato rathà tato dhanuggahÃdayo pattÅti khubhitamahÃsamuddo\<*<12>*>/ viya uttiïïabalakÃyo\<*<13>*>/ ahosi, rÃjà oÊÃrikÃni ÃbharaïÃni mu¤citvÃ\<*<14>*>/ massukammaæ kÃretvà ubbaÂÂi- tasarÅro pokkharaïiyÃ\<*<15>*>/ rÃjavibhavena nahÃtvà paccuttaritvà udakagahaïasÃÂake\<*<16>*>/ nivÃsetvà aÂÂhÃsi, ath' assa gandhamÃlÃ- laækÃre\<*<16>*>/ upahariæsu\<*<17>*>/, so porisÃdo cintesi: "rÃjà alaækata- kÃle bhÃriko bhavissati, sallahukakÃle yeva naæ gaïhissÃmÅti" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds tattha bho brahmaïa tava jÃtibhÆmi kismi raÂhe atthi, yena atthena tvaæ payojanena hetubhÆtena idha imasmim nagare anuppatto bho brahmaïa mayà pucchito so tvaæ etamatthaæ etaæ payojanaæ me mayhaæ akkhÃhi, kathehi tayà paÂhitaæ vatthuæ te tuyhaæ. dadÃmi kiæ vatthuæ icchasiti taæ bhagavantaæ pucchÃmi. 2 Bd adds gÃtham. 3 Bd Cs mahi-. 4 Cks tameva 5 Bds add tattha dharaïÅ mahissara bhÆmipÃla kassapadasabalena desità catusatÃrahà catasso gÃthà kimbhÆtà sugambhÅrÃtthavarà sagarÆpamà tava eva atthÃya idha ÂhÃne anuppatto asmi bhavÃmi suïohÅti kassapadasabalena desità paramatthasaæhità imà satÃrahà gÃthÃyo suïohÅti attho. 6 Bd adds ca pana. 7 Bd -Ãyo. 8 Bd Ãgataæ. 9 Bds sakkomi. 10 Bd nhÃyituæ Ãgatomhiti ahaæ punadivase. 11 Bds saæghaÂÂantà samantÃ. 12 Bds saækh-. 13 Bds unnÃdetvà ba-. 14 Bd om-. 15 Bds add anto. 16 Bd -ena. 17 Bds upanayiæsu. >/ #<[page 478]># %<478 XXI. AsÅtinipÃta.>% so nadanto vagganto vijju\<*<1>*>/ viya matthakupari khaggaæ pari- vattento\<*<2>*>/ "aham are\<*<3>*>/ coro porisÃdo" ti nÃmaæ sÃvetvà aÇguliæ nalÃÂe Âhapetvà udakà nikkhami\<*<4>*>/, tassa saddaæ sutvà va hatthÃrohà hatthÅhi assÃrohà assehi rathikÃ\<*<5>*>/ rathehi\<*<6>*>/ bhas- siæsu, balakÃyo gahitÃni\<*<7>*>/ ÃvudhÃni cha¬¬etvà udarena\<*<8>*>/ nipajji, porisÃdo Sutasomaæ ukkhipitvà gaïhi, sesarÃjÃno pÃde ga- hetvà adhosiraæ\<*<9>*>/ katvà païhiyà sÅsaæ paharanto gacchati, Bodhisattaæ pana upagantvà onato ukkhipitvà khandhe nisÅ- dÃpesi\<*<10>*>/, so "dvÃrena gamanaæ papa¤co" ti\<*<11>*>/ sammukhaÂÂhÃ- nen' eva\<*<12>*>/ aÂÂhÃrasahatthaæ pÃkÃraæ laæghitvà purato pi gaÊitamadamattavÃraïakumbhe\<*<13>*>/ okkamitvÃ\<*<14>*>/ pabbatakÆÂÃni pÃtento viya vÃtajavÃni\<*<15>*>/ assaratanÃni\<*<15>*>/ piÂÂhe akkamanto pÃtetvà rathavare\<*<16>*>/ rÃthasÅse\<*<17>*>/ akkamitvà bhamarikam bha- manto viya nÅlaphalakÃni\<*<18>*>/ nigrodhapattÃni maddanto viya ekavegen' eva\<*<19>*>/ tiyojanamattaæ\<*<20>*>/ gantvà "atthi nu kho koci Sutasomass' atthÃya pacchato Ãgacchanto" ti avaloketvà ka¤ci\<*<21>*>/ adisvà saïikaæ gacchanto Sutasomassa kesehi uda- bindÆni attano upari patantÃni\<*<22>*>/ disvà "maraïassa abhÃyanto nÃma n' atthi, Sutasomo pi maraïabhayena rodati ma¤¤e\<*<23>*>/" ti cintetvà Ãha: @@ @*>/ uda\<*<25>*>/ puttadÃraæ dha¤¤aæ\<*<25>*>/ dhanaæ rajataæ jÃtarÆpaæ>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks macchaæ. 2 Bd matthake khaggaæ paribhamanto. 3 Bd hare. 4 Bds uttari. 5 Bd rathÃrohÃ. 6 Bd adds sabbe. 7 Bds gahitagahitÃni. 8 Bds urena, adding bhÆmiyaæ. 9 Bd -sisakaæ. 10 Cks -petvÃ. 11 Bds bhavissatÅti. 12 Bd -neyeva. 13 Bd paggalitapÃde matta-. 14 Bds ak-. 15 Bds -naæ. 16 Bds -dhure. 17 Bd -sesu. 18 Cks -kÃ. 19 Bd ekaæ-. 20 Bd adds maggaæ. 21 Bd ki-. 22 Bds ure patitÃni. 23 Bd omits ma¤¤e. 24 so all three MSS. for attÃna ¤ÃtÅ? 25 Bds udÃhu. >/ #<[page 479]># %< 5. MahÃsutasomajÃtaka. (537.) 479>% @< kimo nu\<*<1>*>/ tvaæ SutasomÃnutappe, KoravyaseÂÂha vacanaæ suïoma te\<*<2>*>/ ti. || Ja_XXI:396 ||>@ Ta. yaæ paï¬ità ti yaæ tumhÃdisà paï¬ità a¤¤esam pi sokanudà bhavanti evaæ sokavinodanaæ a¤¤esam pi dÅpaæ samudde bhinnanÃvÃnaæ dÅpo viya patiÂÂhà boti tasmà tumhÃdisà matimantà (add na) rudantÅti a., kimo nu tvan ti samma Sutasoma tumhÃdise maraïabhayena rodante a¤¤e andhabÃlà kiæ karissanti api ca taæ pucchÃmi imesu puttÃdisu kimo nu tvaæ SutasomÃnu- tappe ti kim eva anusocasi kiæ cintesÅti a. \<*<3>*>/ Sutasomo Ãha: @*>/ vÃham attÃnam anutthunÃmi\<*<5>*>/ na puttadÃraæ na dhanaæ na raÂÂhaæ, sata¤ ca dhammo carito purÃïo, taæ saægaraæ\<*<6>*>/ brÃhmaïassÃïutappe. || Ja_XXI:397 ||>@ @*>/ (supra p. 24, 15.) saccÃnurakkhÅ punar Ãvajissan ti. || Ja_XXI:398 ||>@ Ta. anutthunÃmÅti ahaæ na\<*<8>*>/ te\<*<9>*>/ rudÃmi, imesam pi puttÃdÅnaæ atthÃya na anutthunÃmi na socÃmi, api ca kho sataæ paï¬itÃnaæ carito purÃïa- dhammo atthi, saægaraæ katvà saddhÃnuppattaæ nÃm' etaæ saægaraæ brÃh- maïassa aham anusocÃmÅti a., saccÃnurakkhÅti saccaæ anurakkhanto\<*<10>*>/, so brÃhmaïo Takkasilato Kassapadasabalena\<*<11>*>/ desità catasso gÃthÃyo ÃdÃya Ãgato, tassÃhaæ Ãgantukavattaæ kÃretvà nahÃtvà Ãgato suïissÃmi, yÃva mamÃgamanà ÃgamehÅti saægaraæ katvà Ãgato, tvaæ tà gÃthà sotuæ adatvà va maæ gaïhi, sace maæ vissajjesi taæ dhammaæ sutvà saccÃnurakkhÅ punar Ãvajjissan ti vadati. Atha porisÃdo Ãha: @*>/ etaæ abhisaddahÃmi: sukhÅ naro maccumukhà pamutto amittahatthaæ punar Ãvajeyya\<*<13>*>/, KoravyaseÂÂha na hi maæ upehi. || Ja_XXI:399 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd kimiva. 2 Bds -metan. 3 so Cks; the comment in Bd is more diffuse and quite different from the above. 4 Bd nevÃ-, Ck tÃvÃ-. 5 Bds anuttarÃmi. 6 Bds saækaraæ. 7 Bd -ïaæ sampadÃya. 8 Cs tà va. 9 Cs ne. 10 The comment in Bd is quite different. 11 Bs -lassa. 12 Bd nevÃ-. 13 Ck -deyya. >/ #<[page 480]># %<480 XXI. AsÅtinipÃta.>% @@ Ta. sukhÅti sukhappatto hutvÃ, maccumukhà pamutto ti mÃdisassa corassa hatthato mutthatÃya maraïamukhà pamutto nÃma hutvÃ, na hi maæ upehÅti\<*<1>*>/ na hi maæ upagamissasi, mandiran ti rÃjadhÃnigehaæ gantvÃ, kÃmakÃmÅti Ãlapanam etaæ, kÃmaæ kÃmayamÃno ti a, kuto ti kena nÃma kÃraïena\<*<2>*>/. Taæ sutvà MahÃsatto sÅho viya asambhÅto Ãha: @*>/ parisuddhasÅlo na\<*<4>*>/ jÅvitaæ garahito pÃpadhammo, na hi taæ naraæ tÃyate duggatÅhi\<*<5>*>/ yassÃpi hetÆ alikaæ bhaïeyya. || Ja_XXI:401 ||>@ @@ Ta. nataæ vareyyà 'ti maraïaæ iccheyya, icchatu\<*<6>*>/ patthetÆ 'ti a., na hi jÅvitan ti pÃpadhammo pana garahito jÅvitaæ na vareyya mà icchatu, jÅvitaæ hi tassa anÃyatabhadrakattÃ\<*<7>*>/ dujjÅvitaæ nÃma, yassà 'ti yassa attÃdino atthÃya dussÅlo alikaæ bhaïeyya etaæ attÃdivatthuæ na taæ purisaæ duggatÅhi na tÃyate\<*<8>*>/ na rakkhati, girimÃvaheyyà 'ti samma porisÃda mayà saddhiæ ekÃcariyakule sikkhito evarÆpo sahÃyako hutvà ayaæ\<*<9>*>/ jÅvitahetu musà na ka- thetÅti\<*<10>*>/, kim pana na saddahasi: sace hi puratthimÃdibhedo vÃto uÂÂhÃya ma- hantaæ pabbataæ tulapicu viya ÃkÃse Ãvaheyya taæ saddhÃtabbaæ ahaæ ca musà na bhaïeyyan ti idaæ pana na tv-eva saddhÃtabbaæ\<*<11>*>/ Evaæ vutte pi so na saddhahi yeva, atha\<*<12>*>/ Bodhisatto "ayaæ mayhaæ na saddahati\<*<13>*>/, sapathena\<*<14>*>/ pi naæ saddahÃ- pessÃmÅti" cintetvà "samma porisÃda, khandhato tÃvà maæ otÃrehi, sapatham pi katvà taæ saddahÃpessÃmÅti" vutte tena\<*<15>*>/ otÃretvà bhÆmiyaæ Âhapito sapathaæ karonto Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks upesÅti. 2 The comment in Bd very different. 3 Ck -yyaæ. 4 Cks add hi. 5 Bd -tibhi. 6 Cks icchetu. 7 Cs -ti-. 8 Ck nÃnÃrayate, Cs natÃrayate. 9 Bd ahaæ. 10 Bd emÅti. 11 The comment quite different in Bd. 12 Bds add kho. 13 Bd -hi. 14 Cks -the. 15 Bd adds taæ. >/ #<[page 481]># %< 5. MahÃsutasomajÃtaka. (537.) 481>% @*>/ bhavitvà saccÃnurakkhÅ punar Ãvajissan ti. || Ja_XXI:403 ||>@ Tass' attho: sace icchasi evarÆpehi Ãvudhehi susaævihitÃrakkhe khatti- yakule nibbatti nÃma mà hotÆ 'ti asiæ và sattiæ và parÃmasÃmi a¤¤aæ và yaæ icchasi taæ sapatham pi te samma ahaæ karomi yathà ahaæ tayà mutto gantvà brÃhmaïassa anaïo hutvà saccam anurakkhanto punÃgamissan\<*<2>*>/ ti. Tato porisÃdo "ayaæ Sutasomo khattiyehi akattabbaæ sapathaæ karoti. kim me iminÃ, etamhÃ\<*<3>*>/ aham pi khattiya- rÃjÃ, mam' eva bÃhulohitaæ\<*<4>*>/ gahetvà devatÃya balikammaæ karissÃmi, ayaæ ativiya kilamatÅti" cintetvà Ãha: @*>/ te kato saÇgaro\<*<6>*>/ brÃhmaïena raÂÂhe sake issariye Âhitena taæ saægaraæ\<*<6>*>/ brÃhmaïassa-ppadÃya\<*<7>*>/ saccÃnurakkhÅ punar ÃvajassÆ 'ti g. Ã. || Ja_XXI:404 ||>@ Ta. punarÃvajassÆ 'ti puna ÃgaccheyyÃsi. Atha naæ MahÃsatto "samma mà cintayi, catasso satÃ- rahà gÃthà sutvà dhammakathikassa pÆjaæ katvà pÃto vÃga- missan\<*<2>*>/" ti vatvà g. Ã.: @*>/ me kato saÇgaro\<*<6>*>/ brÃhmaïena raÂÂhe sake issariye Âhitena taæ saÇgaraæ brÃhmaïassa-ppadÃya saccÃnurakkhÅ punar Ãvajissan ti. || Ja_XXI:405 ||>@ Atha naæ porisÃdo "mahÃrÃja tumhe\<*<9>*>/ khattiyehi akattab- baæ sapathaæ karittha, taæ\<*<10>*>/ anusareyyÃthÃ" 'ti vatvà "samma porisÃda, tvaæ maæ daharakÃlato paÂÂhÃya jÃnÃsi\<*<11>*>/, hassena\<*<12>*>/ pi me musà na kathitapubbaæ, sv-Ãhaæ\<*<13>*>/ idÃni rajje Âhito\<*<14>*>/ dhammÃdhammaæ jÃnanto kiæ musà kathessÃmi, saddaha \<-------------------------------------------------------------------------- 1 all three MSS. an-. 2 Bd -ssÃmi. 3 so Cks; Bd esa etu gÃmÃ, Bs esa etu và mà vÃ. 4 so Cks; Bd bahu-. 5 Ck so. 6 Bd saÇka-. 7 Bd -naæ sap-. 8 Cs so. 9 Cks tvaæ. 10 Cks -ritvà tvaæ. 11 Ck Bd ja-. 12 Bds hÃsena. 13 Ck suvÃhaæ, Bd sohaæ. 14 Bds pati-. >/ #<[page 482]># %<482 XXI. AsÅtinipÃta.>% mayhaæ, ahaæ te balikammaæ pÃpuïissÃmÅti" saddahÃpito "tena hi gaccha mahÃrÃja, tumhesu anÃgatesu balikammaæ na bhavissati, devatÃpi tumhehi vinà na sampaÂicchati, mà me balikammassa |antarÃyaæ karitthÃ" 'ti M-aæ uyyojesi, so RÃhumukhà pamuttacando viya nÃgabalo thÃmasampanno khippam eva nagaraæ pÃpuïi, senÃpi 'ssa "SutasomarÃjà paï¬ito madhuradhammakathiko ekadvekathà kathetuæ labhanto pori- sÃdaæ dametvà sÅhamukhà muttamattavÃraïo\<*<1>*>/ viya Ãgamissa- tÅti" ca\<*<2>*>/ "rÃjÃnaæ porisÃdassa datvà Ãgatà ti no\<*<3>*>/ garahissatÅti" ca cintetvà bahinagare yeva niviÂÂhÃ\<*<4>*>/ naæ\<*<5>*>/ dÆrato va Ãgacchan- taæ disvà paccuggantvà vanditvà "ki¤cittha\<*<6>*>/ mahÃrÃja pori- sÃdena na kilamitthÃ\<*<7>*>/" 'ti paÂisanthÃraæ katvà "porisÃdena mayhaæ mÃtÃpitÆhi pi dukkarataraæ kataæ, tathÃrupo nÃma caï¬o sÃhasiko mama dhammakathaæ sutvà maæ vissajjesÅti" vutte rÃjÃnaæ alaækaritvà hatthikkandhaæ Ãropetvà pari- vÃretvÃ\<*<8>*>/ nagaraæ pavisiæsu\<*<9>*>/, taæ disvà sabbe nÃgarà tus- siæsu, so pi dhammasoï¬atÃya mÃtÃpitaro adisvà va "pacchÃpi ne\<*<10>*>/ passissÃmÅti" rÃjanivesanaæ pavisitvà rÃjÃsane nisajja\<*<11>*>/ brÃhmaïaæ pakkosÃpetvà massukammÃni 'ssa ÃïÃpetvà taæ kappitakesamassuæ nahÃtÃnulittaæ vatthÃlaækÃrapatimaï¬itaæ katvà Ãnetvà dassitakÃle\<*<12>*>/ sayaæ pacchà nahÃtvà tassa attano bhojanaæ dÃpetvà tasmiæ bhutte sayaæ bhu¤jitvà taæ mahÃ- rahe pallaæke nisÅdÃpetvà dhammagarukatÃy' assa\<*<13>*>/ gandha- mÃlÃdÅhi pÆjaæ katvà sayaæ nÅcÃsane\<*<14>*>/ nisÅditvà "tumhehi mayhaæ Ãbhatà gÃthà suïÃma\<*<15>*>/ ÃcariyÃ" 'ti yÃci. Tam atthaæ dÅpento Satthà Ãha: @*>/:>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -pattaæ vÃ-. 2 Bds ime. 3 Bds mahÃjano. 4 Bds yeva khandhavÃraæ katvà aÂÂhÃsi. 5 Bds taæ. 6 so Cks; Bd ki¤ci. 7 Bd -ito. 8 Bd omits pari-. 9 Bd pÃvÅsi. 10 Bds nesaæ. 11 Bd nisÅditvÃ. 12 so Ck; Cs assita-, Bs desita-. 13 Bd -gurutÃ. 14 Bd nivesane. 15 Bd suïo-. 16 so all three MSS. for et' avoca? >/ #<[page 483]># %< 5. MahÃsutasomajÃtaka. (537.) 483>% @< suïoma gÃthÃyo satÃrahÃyo yà me sutà assu hitÃya brahme ti. || Ja_XXI:406 ||>@ Ta. etadavocà 'ti etaæ avoca. BrÃhmaïo Bodhisattena yÃcitakÃle gandhehi hatthe ub- baÂÂetvà pasibbakà manoramaæ potthakaæ nÅharitvà ubhohi hatthehi gahetvà "tena hi mahÃrÃja Kassapadasabalena desità rÃgamadÃdinimmadanÃ\<*<1>*>/ ÃlayasamugghÃtavaÂÂupacchedataïhak- khayatthÃya\<*<2>*>/ virÃganirodhÃmatamahÃnibbÃnasampÃpikÃ\<*<3>*>/ ca- tasso satÃrahà gÃthà suïÃhÅti\<*<4>*>/" vatvà potthakaæ olokento Ãha: @*>/ Sutasoma sabbhi hotu\<*<6>*>/ samÃgamo, sà naæ\<*<7>*>/ saægati pÃleti nÃsabbhi bahusaægamo. || Ja_XXI:407 ||>@ @@ @@ @*>/ ca dÆre paÂhavÅ ca dÆre, pÃraæ samuddassa tad Ãhu dÆre, tato have dÆrataraæ vadanti sata¤ ca dhammaæ\<*<9>*>/ asata¤ ca rÃjà 'ti. || Ja_XXI:410 ||>@ Ta. sakidevÃ\<*<5>*>/ 'ti ekavÃram: eva, sabbhÅti sappurisehi, sà nan ti sà sabbhi saægati samÃgamo ekavÃraæ\<*<10>*>/ pavatto\<*<11>*>/ pi taæ puggalaæ pÃleti rak- khati, nÃsabbhÅti asappurisehi pana bahuæ\<*<12>*>/ suciram pi kato saægamo ekaÂÂhÃne nivÃso\<*<13>*>/ na pÃleti, na thÃvaro hotÅti a., samÃsethà 'ti saddhiæ nisÅdeyya, sabbe pi iriyÃpathe paï¬iten' eva saddhiæ pavatteyyà 'ti a., san- thavan ti mittasanthavaæ, sataæ saddhamman ti paï¬itÃnaæ BuddhÃ- dÅnaæ sattatiæsabodhapakkhiyadhammasaækhÃtaæ saddhammaæ seyyo hoti\<*<14>*>/, etaæ dhammaæ ¤atvà va¬¬hi yeva hotÅti, hÃni nÃma n' atthÅti a., rÃjarathà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so Ck Bs; Cs -nimadanÃ, Bd -nippidanÃ. 2 Cs omits tthÃya. 3 Ãlaya-- nirodha wanting in Bd. 4 Bd -ïo-. 5 Bds sakiæ deva. 6 Bds -ti. 7 Ck sa taæ. 8 Bds -aæ. 9 Bd -o 10 Ck -ra. 11 Bds pavattento. 12 Ck -u. 13 Bd -e. 14 Bd ti. >/ #<[page 484]># %<484 XXI. AsÅtinipÃta.>% ti rÃjÆnaæ ÃrohaniyarathÃ, sucittà ti\<*<1>*>/ suparikammakatÃ, sabbhi pave- dayÃntÅti BuddhÃdayo santo sabbhÅti saækhaæ gataæ sobhanaæ uttamaæ nibbÃnaæ pavedenti\<*<2>*>/, so nibbÃnasaækhÃto santadhammo\<*<3>*>/ jaraæ na upeti na jÅtati, nabhÃ\<*<4>*>/ ti ÃkÃso, dÆre ti paÂhavÅ hi sappatiÂÂhÃ\<*<5>*>/ saÇgahaïÃ\<*<6>*>/ ÃkÃso nirÃlambo appatiÂÂho, iti ubho ete ekà baddhÃpi\<*<7>*>/ visaæyogaÂÂhena anupalittaÂ- Âhena ca\<*<8>*>/ dÆre nÃma honti, pÃran ti orimatÅrato paratÅraæ, tadÃhÆ ti taæ Ãhu. Iti brÃhmaïo catasso satÃrahà gÃthà Kassapadasabalena desitaniyÃmena desetvà tuïhi ahosi, tÃ\<*<9>*>/ sutvà M. "saphalaæ me Ãgamanan" ti tuÂÂhacitto "imà gÃthà n' eva sÃvaka- bhÃsità na isibhÃsità na |kavikatÃ\<*<10>*>/, sabba¤¤unà va bhÃsitÃ, kin nu kho agghantÅti\<*<11>*>/" cintetvà "imÃsaæ sakalam pi cakka- vÃÊaæ yÃva Brahmalokà sattaratanapuïïaæ katvà dadamÃno n' eva anucchavikaæ kÃtuæ sakkoti, ahaæ kho pan' assa tiyo- janasate KururaÂÂhe sattayojanike Indapattanagare rajjam dÃtuæ pahomi, atthi\<*<12>*>/ khv-assa rajjaæ kÃretum bhÃgyan" ti aÇgavijjÃnubhÃvena olokento nÃddasa, tato senÃpatiÂÂhÃnÃdÅni\<*<13>*>/ cintetvÃ\<*<14>*>/ ekagÃmabhojanam pi tassa\<*<15>*>/ bhÃgyaæ adisvà dhana- lÃbhassa olokento koÂidhanto paÂÂhÃya oloketvà catunnaæ kahÃpaïasahassÃnaæ bhÃgyaæ disvà "ettakena naæ pÆjessÃ- mÅti" catasso sahassatthavikà dÃpetvà "Ãcariya tumhe a¤¤e- saæ khattiyÃnaæ imà gÃthà desetvà kiæ\<*<16>*>/ labhathÃ" 'ti pucchi, "ekekÃya\<*<17>*>/ sataæ sataæ mahÃrÃja, ten' eva\<*<18>*>/ satÃrahà nÃma jÃtÃ" ti Ãha, atha naæ MahÃsatto "Ãcariya tvaæ attanÃ\<*<19>*>/ ga- hetvà vicaraïabhaï¬assa\<*<20>*>/ anagghaæ\<*<21>*>/ na jÃnÃsi, ito paÂÂhÃya tÃ\<*<22>*>/ sahassÃrahà nÃma hontÆ" 'ti vatvà gÃtham Ãha: @*>/. || Ja_XXI:411 ||>@ Ath' assa ekaæ sukhayÃnakaæ datvà "brÃhmaïaæ sotthinà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks omit ti. 2 Bd adds thomenti. 3 Bds sataædh-. 4 Bds -an. 5 Bd sampa-. 6 so Bds; Ck yagaganaæ, Cs yagahaïaæ. 7 Bd bandh-. 8 Cks vi. 9 Bd taæ. 10 Bd na kenaci bhÃsitÃ. 11 Bd agghanti, Cks agghatÅti. 12 Bds add nu. 13 Ck -dinaæ. 14 Bds olokento. 15 Bd -bhojanassÃpi. 16 Bd kittakaæ dhanaæ. 17 Bd adds gÃthÃya. 18 Bd add tÃ. 19 so Cks; Bd -no dhanaæ 20 so Cks; Bd vikiïitabh-. 21 so Cks; Bd agghaæ. 22 Bd ekekà gÃthÃ. 23 Bds add an explanation of this verse. >/ #<[page 485]># %< 5. MahÃsutasomajÃtaka. (537.) 485>% gehaæ pavesethÃ\<*<1>*>/" 'ti purise ÃïÃpetvà taæ uyyojesi, tasmiæ khaïe Sutasomena ra¤¤Ã satÃrahà yathà sahassÃrahà katvà pÆjitÃ\<*<2>*>/, sÃdhÆ sÃdhÆ 'ti mahÃsÃdhukÃrasaddo ahosi, tassa mÃtÃpitaro taæ saddaæ sutvà "kiæsaddo nÃm' eso" ti puc- chitvà yathÃbhÆtaæ sutvÃ\<*<3>*>/ dhanalolatÃya\<*<4>*>/ MahÃsattassa\<*<5>*>/ kuj- jhiæsu, so pi brÃhmaïaæ uyyojetvà tesaæ santikaæ gantvà vanditvà aÂÂhÃsi, ath' assa pitÃ\<*<6>*>/ "tÃta evarÆpassa sÃhasika- corassa hatthato mutto sÅti" paÂisanthÃram pi akatvà attano dhanalolatÃya\<*<4>*>/ "saccaæ kira tÃta tayo catasso gÃthà sutvà cattÃri sahassÃni dinnÃnÅti" pucchitvà "saccan" ti vutte @*>/ navutiyà ca gÃthÃ, satÃrahà cÃpi bhaveyyu\<*<8>*>/ gÃthÃ, paccattam eva Suttasoma jÃnÃhi sahassiyo nÃma kuth' atthi\<*<9>*>/ gÃthà ti Ãha. || Ja_XXI:412 ||>@ Ta. paccattamevà 'ti attanà jÃnÃhi, kudhatthÅti kuhiæ atthi\<*<10>*>/ Atha naæ MahÃsatto "nÃhaæ tÃta dhanena vaddhiæ icchÃmi sutena icchÃmÅti" sa¤¤Ãpento Ãha: @@ @*>/ evam pi te paï¬ità rÃjaseÂÂha sutvà na tappanti subhÃsitena || Ja_XXI:414 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd sampÃdethÃ, Bs sampÃpethÃ. 2 Bds add ti nagaravÃsino. 3 Bd adds attano. 4 Bd -lobhatÃya. 5 Ck mahÃsaddantassa. 6 Bd adds kathaæ. 7 Cks add vÃ. 8 Cks -uæ, Bd -yya. 9 Ck kuthÃtthi, Bds kà atthi. 10 Ck hatthi; Bd tattha tÃta sutasoma gÃthà asitÃrahà navutÃrahà satÃrahà cÃpi gÃthà bhaveyya, tÃta sutasoma paccattameva attanà va jÃnÃhi, sahassÃrÃhà nÃma gÃthà kà kassa puggalassa santike atthÅti. 11 Ck nadihi, Bd nadibhi. >/ #<[page 486]># %<486 XXI. AsÅtinipÃta.>% @< tam eva sakkacca nisÃmayÃmi, na hi tÃta dhammesu mam' atthi tittÅti. || Ja_XXI:415 ||>@ Ta. vo ti nipÃtamattaæ, santo ti ete ca maæ bhajeyyun ti icchÃmi, savantÅhÅti nadÅhi, sakassà 'ti tiÂÂhatu NandabrÃhmano yadà ahaæ attano dÃsassÃpi\<*<1>*>/ suïomi\<*<2>*>/ Eva¤ ca pana vatvà "mà maæ tÃva\<*<3>*>/ dhanahetu pari- bhÃsi\<*<4>*>/, ahaæ `dhammam sutvà ÃgamissÃmÅti' sapathaæ katvà Ãgato, idÃn' Ãhaæ porisÃdassa santikaæ gamissÃmi\<*<5>*>/. idaæ vo rajjaæ gaïhathÃ" 'ti niyyÃdento @*>/ ti g. Ã. || Ja_XXI:416 ||>@ Ta. kante\<*<6>*>/ ti santike. Tasmiæ samaye pitu ra¤¤o hadayaæ uïham ahosi, so "tÃta Sutasoma kin nÃm' etaæ kathesi, caturaÇginiyà senÃya coraæ gahessÃmÅti" vatvà g. Ãha: @@ Ta. hanÃmà 'ti sace evaæ payojitÃ\<*<7>*>/ senà taæ gahetuæ na sakkonti atha naæ sakalaraÂÂhavÃsino gahetvà gantvà hanÃma sattuæ mÃrema\<*<8>*>/ taæ attano\<*<9>*>/ paccÃmittan ti a Atha naæ mÃtÃpitaro assupuïïamukhà "tÃta mÃ\<*<10>*>/ gan- tuæ\<*<11>*>/ labbhÃ" ti yÃciæsu, soÊasasahassà nÃÂakitthiyo pi sesa- parijano pi "amhe anÃthe katvà kuhiæ gacchasi devÃ" 'ti parideviæsu, sakalanagare koci sakabhÃvena saïÂhÃtuæ\<*<12>*>/ asakkonto "porisÃdassa kira\<*<13>*>/ paÂi¤¤aæ datvà Ãgato, idÃni \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds add santike. 2 Bd add tÃta dhammesu mama titti na hi atthiti. 3 Bd tÃta. 4 Bds -sasi. 5 Ck -iti. 6 so Cks for ¤atte? cfr. p.26.6; Bd unte, Bs ante? 7 Ck -kaæ, Cs -kÃ. 8 Bd hanema. 9 Bds amhÃkaæ. 10 Bd adds gaccha. 11 Bds add na. 12 Bds sandhÃretuæ. 13 Bd pana kira ahaæ. >/ #<[page 487]># %< 5. MahÃsutasomajÃtaka. (537.) 487>% catasso satÃrahÃ\<*<1>*>/ gÃthà sutvà dhammakathikassa sakkÃraæ katvà mÃtÃpitaro vanditvà puna kira corassa santikaæ ga- missatÅti" sakalanagaraæ ekakolÃhalaæ ahosi, so mÃtÃpitunnaæ vacanaæ sutvà @@ Ta. jÅvaæ gahetvÃnà 'ti jÅvagÃhaæ\<*<2>*>/ gahetvÃ, taæ tÃdisan ti taæ tena kataæ tathÃrÆpaæ\<*<3>*>/ pubbakiccan ti purimaupakÃraæ, janindà 'ti pitaraæ Ãlapati. So mÃtÃpitaro assÃsetvÃ\<*<4>*>/ "amma tÃta tumhe mayhaæ mà cintayittha, katakalyÃïo ahaæ, chakÃmaggissariyaæ\<*<5>*>/ na dulla- bhan" ti mÃtÃpitaro vanditvà sesajanaæ anusÃsetvà pakkÃmi. Tam atthaæ pakÃsento Satthà gÃtham Ãha: @*>/ so pitaraæ mÃtara¤ ca anusÃsetvà negama¤ [ca] bala¤ ca saccavÃdÅ saccÃnurakkhamÃno\<*<7>*>/ agamÃsi so yena\<*<8>*>/ so porisÃdo ti. || Ja_XXI:419 ||>@ Ta. saccÃnurakkhamÃno ti saccaæ anurakkhamÃno, agamÃsÅti taæ rattiæ nivesane yeva sayitvÃ\<*<9>*>/ punadivase aruïuggamanavelÃya mÃtÃpitaro vanditvà sesajanaæ anusÃsetvà assumukhena nÃnappakÃraæ paridevantena itthÃ- gÃrÃdijanena anugato nagarà nikkhamma taæ janaæ nivattetuæ asakkonto mahÃmagge daï¬akena tiriyaæ lekhaæ katvà "imaæ\<*<10>*>/ mayi sasnehÃ\<*<11>*>/ mÃ\<*<12>*>/ atikkamiæsÆ" 'ti Ãha, mahÃjano tejavato sÅlavantassa Ãïaæ atikkamituæ asak- konto mahÃsaddena paridevamÃno taæ sÅhavijambhitena gacchantaæ olokento\<*<13>*>/ Âhatvà tasmiæ dassanÆpacÃraæ atikkamante ekarÃvaæ ravanto nagaraæ pÃvisi, so pi Ãgatamaggen' eva tassa santikaæ gato, tena vuttaæ: agamÃsi so yattha so porisÃdo ti. Tato porisÃdo cintesi\<*<14>*>/: "sace mama sahÃyo Sutasomo ÃgantukÃmo Ãgacchatu và mà vÃ\<*<15>*>/ rukkhadevatà me yaæ\<*<16>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd sahassÃrahÃ. 2 Bd jÅvamÃnaæ. 3 Cks tathÃnurÆ-. 4 Bds anusÃsetvÃ. 5 Bd -masaggissariyaæ. 6 so all three MSS. 7 read: saccÃnurakkhamÃno saccavÃdÅ? 8 Bds yattha. 9 Bds vasitvÃ. 10 Bd adds sace. 11 Bd sineho atthi. 12 Ck maæ. 13 Bds -etvÃ. 14 Cks gacchanto pana in the place of tato porisÃdo cintesi. 15 Bd omits và mà vÃ. 16 Bd yaæ mayhaæ. >/ #<[page 488]># %<488 XXI. AsÅtinipÃta.>% icchatu taæ karotu, ime rÃjÃno mÃretvà pa¤ca madhuramaæsena balikammaæ karissÃmÅti" citakaæ katvà aggiæ jÃletvà "aæ- gÃraæ tÃva hotÆ" 'ti tassa sÆlaæ tacchantassa nisinnakÃle\<*<1>*>/ Ãgato\<*<2>*>/, atha naæ porisÃdo disvà tuÂÂhacitto "samma gantvà kattabbakiccaæ te katan" ti pucchi, MahÃsatto "Ãma mahÃrÃja Kassapadasabalena desità me gÃthà sutÃ\<*<3>*>/, dhammakathikassa sakkÃro ca kato, tasmà gantvà kattabbakiccaæ nÃma hotÅti" dassetuæ gÃtham Ãha: @*>/ saccÃnurakkhÅ punar Ãgato 'smi, yajassu ya¤¤aæ hantvÃna mama maæsaæ\<*<5>*>/ khÃdÃhi và maæ samma porisÃdÃ\<*<6>*>/ 'ti. || Ja_XXI:420 ||>@ Ta. yajassÆ 'ti maæ mÃretvà devatÃya và ya¤¤aæ yajassu maæsaæ và me khÃdÃhÅti a. Taæ sutvà porisÃdo "ayaæ rÃjà na bhÃyati, vigatama- raïabhayo hutvà katheti, kissa nu kho esa ÃnubhÃvo" ti cintetvà "a¤¤aæ n' atthi: ayaæ `Kassapadasabalena desità me gÃthà sutÃ' ti vadati, tÃsaæ etenÃnubhÃvena bhavitabbaæ, aham p' etaæ kathÃpetvà tà gÃthà sossÃmi, evaæ aham pi nibbhayo bhavissÃmÅti" sanniÂÂhÃnaæ katvà gÃtham Ãha: @*>/ mayhaæ pacchÃ, citakà ayaæ tÃva sadhÆmikà va\<*<8>*>/, niddhÆmake pacitaæ sÃdhu pakkaæ, suïÃma\<*<9>*>/ gÃthÃyo satÃrahÃyo ti. || Ja_XXI:421 ||>@ Ta. khÃditun\<*<10>*>/ ti khÃdanaæ, tava khÃdanaæ\<*<11>*>/ mayhaæ pacchà và pure và na parihÃyati, pacchÃpi\<*<12>*>/ hi tvaæ mayà khÃditabbo va, pacitan ti nidhÆmake nijjÃle aggimhi pakkamaæsaæ sÃdhupakkaæ nÃma hoti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds add sutasomo. 2 Cks gato. 3 Bd sutvÃ. 4 Bd -ïasampadÃya. 5 so Bds; Cks omit hantvÃna mama maæsaæ; read: hantvÃna me maæsaæ yajassu ya¤¤aæ? 6 Cks khÃda maæ porisÃdÃ. 7 Bd -taæ. 8 Bd ca. 9 Bd -ïo. 10 Bd -tan. 11 Bd tÃva khÃdeyyaæ. 12 Ck paccÃya pi. >/ #<[page 489]># %< 5. MahÃsutasomajÃtaka. (537.) 489>% Taæ sutvà MahÃsatto "ayaæ porisÃdo pÃpadhammo, imaæ thokaæ niggahetvà lajjÃpetvà kathessÃmÅti" cintetvà Ãha: @@ @*>/, kiæ sutena karissasÅti. || Ja_XXI:423 ||>@ Ta. dhamma¤cà 'ti imà ca gÃthà navalokuttaradhammaæ abhivadanti, kuhiæ sametÅti kattha samÃgacchati\<*<2>*>/, dhammo hi sugatiæ và agatiæ\<*<3>*>/ và pÃpeti adhammo duggatiæ, kuto dhamman\<*<1>*>/ ti vacÅsaccamattam\<*<4>*>/ pi n' atthi kuto dhammo, kiæ sutenà 'ti tvaæ etena sutena kiæ karissasi, mattikÃbhÃ- janaæ viya sÅhavasÃya abhÃjanaæ tvaæ dhammassa. So evaæ kathite n' eva kujjhi, kasmÃ: MahÃsattassa mettÃnubhÃvena\<*<5>*>/ mahantena, atha naæ "kiæ puna samma Sutasoma aham eva adhammiko" ti vatvà gÃtham Ãha: @*>/ purisaæ attahetu ubho pi te pecca samà bhavanti, kasmà no adhammikaæ brÆsi\<*<7>*>/ maæ tvan ti. || Ja_XXI:424 ||>@ Ta. kasmà no ti ye JambudÅpatale rÃjÃno alaækatapaÂiyattà mahÃbala- parivÃrà rathavaragatà migavaæ carantà tikhiïehi sarehi mige vijjhitvà mÃrenti te avatvà kasmà tvaæ maæ yeva adhammikaæ vadesi\<*<8>*>/, yadi te niddosà aham pi niddoso yevà 'ti dÅpeti. Taæ sutvà MahÃsatto laddhiæ bhindanto gÃtham Ãha: @*>/ bhakkhà khattiyena pajÃnatÃ, abhakkhaæ rÃja bhakkhesi, tasmà adhammiko tuvan ti. || Ja_XXI:425 ||>@ Tass' attho: samma porisÃda\<*<10>*>/ khattiyadhammaæ jÃnantena pa¤ca pa¤ca 'ti hatthiÃdayo das' eva sattà maæsamayena\<*<11>*>/ na kho\<*<12>*>/ bhakkhà na kho\<*<12>*>/ khÃditabbayuttakÃ, na kho t' eva và pÃÂho, aparo nayo: khattiyena khattiya- dhammaæ jÃnantena pa¤canakhesu sattesu sasako sallako godho\<*<13>*>/ sÃmi\<*<14>*>/ kummo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -o. 2 Cks -si. 3 Bds nibbÃnaæ. 4 Ck -saccaæ tampi. 5 Bds mettÃbhÃvanÃya. 6 Bd gÃhane. 7 Cks brÆhi. 8 Bd -asi. 9 so all three MSS. 10 Bds add khattiyena nÃma. 11 so Cks; Bd maæsavasena. 12 Bd omits kho. 13 Cks -Ã. 14 so Cks; Bds sÃci. >/ #<[page 490]># %<490 XXI.AsÅtinipÃta.>% ti ime pa¤c' eva sattà bhakkhitabbayuttakà na a¤¤e, tvaæ pana abbakkhaæ purisamaæsaæ bhakkhesi, tenÃpi adhammiko ti. Iti so niggahaæ patvà a¤¤aæ nissaraïaæ adisvà attano pÃpaæ paÂicchÃdento gÃtham Ãha: @@ Ta. nakkhattadhamme ti tvaæ nakkhatthadhammasaækhÃte nÅti- satthe\<*<1>*>/ na kusalo si\<*<2>*>/, attano atthÃnatthaæ na jÃnÃsi, akÃraïen' eva te loke paï¬ito ti kitti patthaÂÃ\<*<3>*>/, ahaæ pana te paï¬itabhÃvaæ na passÃmi\<*<4>*>/, atibÃlo sÅti vadati. Atha naæ MahÃsatto "samma khattadhamme kusalena nÃma mÃdisen' eva bhavitabbaæ, ahaæ taæ jÃnÃmi, na puna tathattÃya\<*<5>*>/ paÂipajjÃmÅti" vatvà gÃtham Ãha: @*>/ te nerayikà bhavanti, tasmà ahaæ khattadhammaæ pahÃya saccÃnurakkhÅ punar Ãgato 'smi, yajassu ya¤¤aæ khÃda maæ porisÃdÃ\<*<7>*>/ 'ti. || Ja_XXI:427 ||>@ Ta. kusalà ti tathattÃya paÂipajjanakusalÃ, pÃyenà 'ti yebhuyyena nera- yikÃ, ye pana tattha na nibbattanti te sesÃpÃyesu nibbattanti. PorisÃdo Ãha: @*>/ kÃmitthiyo kÃsikacandana¤ ca sabbaæ tahiæ labbhati sÃmitÃya\<*<9>*>/, saccena kiæ passasi Ãnisaæsan ti. || Ja_XXI:428 ||>@ Ta. pÃsÃdavÃsà ti samma Sutasoma tava tiïïaæ utÆnaæ anucchavikà dibbavimÃnakappà tayo nivÃsapÃsÃdÃ, paÂhavigavÃssan\<*<10>*>/ ti paÂhavÅ ca gÃvo ca assà ca bahÆ, kÃmitthiyo ti kÃmavatthubhÆtà itthiyo, kÃsikacandana¤ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd natti-. 2 Bds yo. 3 Cks -patthavÃ, Bd patthaÂo. 4 Bd adds na jÃnÃmi. 5 Cks only tÃya. 6 Cks pÃse. 7 read: maæ khÃda posÃda yajassu ya¤¤aæ? 8 Bds -Ã. 9 Bd labhasi sÃmikÃya. 10 Bd -ssÃ. >/ #<[page 491]># %< 5. MahÃsutasomajÃtaka.(537.) 491>% cà 'ti kÃsikavattha¤ ca lohitacandana¤ ca. sabbaæ tahin ti eta¤\<*<1>*>/ ca a¤¤a¤ ca upabhogaparibhogaæ sabbaæ tahiæ\<*<2>*>/ attano nagare sÃmitÃya labhasi, sÃmi hutvà yathà icchasi tathà paribhu¤jituæ labhasi, so tvaæ sabbaæ etaæ pahÃya saccÃnurakkhÅ idhÃgacchanto saccena kim Ãnisaæsaæ\<*<3>*>/ passasi. Bodhisatto Ãha: @@ Ta. sÃdhutaran ti yasmà sabbe pi rasà sattÃnaæ saccakÃle yeva païÅtà honti tasmà saccaæ tesaæ sÃdhutaraæ\<*<4>*>/, yasmà và viratisaccavacÅsacce Âhità jÃtimaraïasaækhÃtassa tebhÆmakavaÂÂassa pÃraæ amatamahÃnibbÃnaæ taranti pÃpuïanti tasmà taæ sÃdhutaran ti. Evam assa MahÃsatto sacce Ãnisaæsaæ kathesi, tato porisÃdo vikasitapadumapuïïacandasassirÅkam ev' assa mu- khaæ oloketvà "ayaæ Sutasomo\<*<5>*>/ aÇgÃracitakaæ maæ sasÆlaæ\<*<6>*>/ tacchantaæ passati, cittutrÃsamattam pi 'ssa n' atthi, kin nu kho esa\<*<7>*>/ satÃrahÃnaæ gÃthÃnaæ ÃnubhÃvo udÃhu saccassa a¤¤ass' eva và kassacÅti" cintetvà "pucchissÃmi tÃva nan" ti pucchanto gÃtham Ãha: @*>/ nÆna te maraïabhayaæ janinda, alinacitto c' asi\<*<9>*>/ saccavÃdÅti. || Ja_XXI:430 ||>@ MahÃsatto pi 'ssa Ãcikkhanto Ãha: @*>/ ye vipulà pasatthÃ, visodhito paralokassa maggo, dhamme Âhito ko maraïassa bhÃye. || Ja_XXI:431 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks eva¤. 2 Ck taïhi, Bd hi. 3 Cks -anusaæsaæ. 4 Bds add rasÃnaæ. 5 Cks omit oloketvà ayaæ sutasomo. 6 Bd maæsasulaæ. 7 Bd assa. 8 Bd hi. 9 Bd asi. 10 Bd diÂhÃ. >/ #<[page 492]># %<492 XXI. {AsÅtinipÃta}.>% @< anÃnutappaæ paralokaæ\<*<1>*>/ gamissaæ, yajassu ya¤¤aæ khÃda maæ porisÃda. || Ja_XXI:432 ||>@ @@ @@ @*>/, dhammena me issariyaæ pasatthaæ --pe--. || Ja_XXI:435 ||>@ @*>/, dhammena me issariyaæ pasatthaæ, anÃnutappaæ --pe--. || Ja_XXI:436 ||>@ @@ @@ Ta. kalyÃïà ti kalyÃïakammÃ, anekarÆpà ti dÃnÃdivasena\<*<3>*>/ neka- vidhÃ, ya¤¤Ã ti dasavidhadÃnavatthupariccÃgavasena ativipulà paï¬itapasatthà ya¤¤Ãpi yiÂÂhà pavattitÃ, dhamme Âhito ti evaæ dhamme patiÂÂhito mÃdiso ko nÃma maraïassa bhÃyeyya, anÃnutappan ti ananutappamÃno, dhammena me issariyaæ pasatthan ti dasavidharÃjadhammaæ akopetvà dhammen' eva mayà rajjaæ pasaæsitaæ\<*<4>*>/, kÃrÃ\<*<5>*>/ ti ¤Ãtisu ¤ÃtikiccÃni nittesu ca mittakiccÃni, dÃnan ti savatthukacetanÃ, bahudhà ti bahÆhi ÃkÃrehi, bahunnan ti na pa¤cannaæ ma dasannaæ satassa pi sahassassa pi\<*<6>*>/ dinnam eva, santappità ti gahitagahitabhÃjanÃni pÆretvà suÂÂhu tappitÃ\<*<7>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so all three MSS. 2 Bds katÆpakÃrÃ. 3 Bd annÃdi-. 4 Bds pasÃsi-. 5 Bds katÆpakÃrÃ, Cs karo. 6 Cks sahassam pi, Bd adds satasahassassa pi. 7 Bd santa-. >/ #<[page 493]># %< 5. {MahÃsutasomajÃtaka}. (537.) 493>% Taæ sutvà porisÃdo "ayaæ SutasomarÃjà sappuriso ¤Ãïa- sampanno\<*<1>*>/, sac' Ãhaæ\<*<2>*>/ etaæ khÃdeyyaæ muddhà me sattadhà phaleyya paÂhavi và pana me vivaraæ dadeyyÃ" 'ti bhÅtatasito "samma na tvaæ mayà khÃditabbayuttarÆpo" ti vatvà gÃ- tham Ãha: @@ Ta. visan ti tatth' eva mÃraïasamatthaæ\<*<3>*>/ halÃhalavisaæ, jalitan ti attano visatejen' eva jalitaæ tena uggatejaæ aggikkhandhaæ viya vicarantaæ ÃsÅvisaæ và pana so gÅvÃya gaïheyya. Iti so MahÃsattaæ "halÃhalavisasadiso me tvaæ, ko taæ khÃdissatÅti" vatvà tà gÃthÃyo sotukÃmo taæ yÃcitvà tena dhammagÃravajananatthaæ "evarÆpÃnaæ anavajjadhammÃnaæ\<*<4>*>/ gÃthÃnaæ tvaæ abhÃjanan" ti paÂikkhitto pi "sakala-JambudÅpe iminà sadiso paï¬ito n' atthi, ayaæ nÃma mama hatthà mu¤- citvà gantvà tà gÃthà sutvà dhammakathikassa sakkÃraæ katvà nalÃÂena maccuæ ÃdÃya punÃgato, ativiya sÃdhurÆpà gÃthà bhavissantÅti" suÂÂhutaraæ sa¤jÃtasavanÃdaro hutvà yÃcanto gÃtham Ãha: @*>/ vijÃnanti narà kalyÃïapÃpakaæ, api gÃthà suïitvÃna dhamme me ramatÅ mano ti. || Ja_XXI:440 ||>@ Tass' attho: samma sutasoma narà nÃma dhammaæ sutvà kalyÃïam pi pÃpam pi jÃnanti, app-eva\<*<6>*>/ tà gÃthà sutvà mama pi kusalapathadhamme\<*<7>*>/ mano rameyyà 'ti. Atha MahÃsatto "sotukÃmo dÃni porisÃdo, kathessÃmi 'ssa nan" ti cintetvà "tena hi samma sÃdhukaæ suïÃhÅti" taæ ohitasotaæ katvà NandabrÃhmaïena kathitaniyÃmen' eva gÃthÃnaæ thutiæ katvà chakÃmÃvacaradevesu\<*<8>*>/ ekakolÃhalaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds add madhuradhammakathiko. 2 Cks svÃhaæ. 3 Cks Bd ma-. 4 Bd omits dhammÃnaæ. 5 Cks -a. 6 Bds add nÃma. 7 Bd kusalakammapatha. 8 Bd chasu--vesu. >/ #<[page 494]># %<494 XXI. AsÅtinipÃta>% katvà devatÃsu sÃdhukÃraæ dadamanÃsu\<*<1>*>/ MahÃsatto porisÃ- dassa dhammaæ kathesi: @*>/ samÃgamo, sà naæ saægati pÃleti nÃsabbhi bahusaægamo. || Ja_XXI:441 ||>@ @@ @@ @*>/ ca dÆre paÂhavÅ ca dÆre, pÃraæ samuddassa tad Ãhu dÆre, tato have\<*<4>*>/ dÆrataraæ vadanti sata¤ ca dhammaæ asata¤ ca rÃjà 'ti. || Ja_XXI:444 ||>@ Tassa tena sukathitattà c' eva attano paï¬itabhÃvena ca "gÃthà sabba¤¤Æbuddhakathità viyÃ" 'ti cintentassa sakala- sarÅraæ pa¤cavaïïÃya pÅtiyà phari\<*<5>*>/, Bodhisatte muducittaæ ahosi, setacchattadÃyakaæ pitaram viya naæ ama¤¤i, so "ahaæ Sutasomassa\<*<6>*>/ dÃtabbahira¤¤asuvaïïe\<*<7>*>/ na passÃmi, ekekÃya pan' assa\<*<8>*>/ gÃthÃya ekekaæ\<*<9>*>/ varaæ dassÃmÅti" cintetvà gÃtham Ãha: @*>/ sumano patÅto, cattÃri te samma vare dadÃmÅti. || Ja_XXI:445 ||>@ Ta. ÃnandÅti ÃnandajÃto\<*<11>*>/, sesÃni tass' eva vevacanÃni, cattÃro pi h' ete tuÂÂhÃkÃrà yeva. Atha naæ MahÃsatto "kiæ nÃma tvaæ varaæ dassasÅti" apasÃdento Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs Bd -deve. 2 Bds hoti. 3 Bds -aæ. 4 Cks bhave. 5 Cs pÆri, Bds paripÆri. 6 Cks sutasomo massa. 7 Bds dÃtabbaæ ki¤ci hivaïïaæ. 8 Bd pana. 9 Cks -kÃ. 10 Bd Ãnantivitto, Cks Ãnandacitto. 11 Cks -di-. >/ #<[page 495]># %< 5. MahÃsutasomajÃtaka.(537.) 495>% @*>/ varaæ passasi pÃpadhamma\<*<2>*>/. || Ja_XXI:446 ||>@ @@ Ta. yo ti yo tvaæ maraïadhammo aham asmÅti attano maraïaæ na jÃnÃsi\<*<3>*>/ na bujjhasi\<*<4>*>/ pÃpadhammam eva karosi, hitÃhitan ti idaæ me kam- maæ hitaæ idaæ ahitaæ idaæ vinipÃtaæ nessati\<*<5>*>/ idaæ saggan ti na jÃnÃsi, rase ti manussamaæsarase, vajjan ti vadeyyaæ\<*<6>*>/, avÃkareyyà 'ti vÃcÃya datvà dehi me varan ti vuccamÃno\<*<7>*>/ avÃkareyyÃsi na dadeyyÃsi\<*<8>*>/, upabba- jeyyà 'ti ko imaæ kalahaæ paï¬ito upagaccheyya. Tato porisÃdo "nÃyaæ mayhaæ saddahati, saddahÃpessÃmi nan" ti gÃtham Ãha: @@ Ta. avikampamÃno ti anolÅyamÃno Atha MahÃsatto "ayaæ ativiya sÆro hutvà kathesi\<*<9>*>/, ka- rissati me vacanaæ gaïhissÃmi\<*<10>*>/, sace pana `manussamaæsaæ na khÃditabban' ti paÂhamam eva varaæ varissaæ\<*<11>*>/ ativiya kilamissati, paÂhamaæ a¤¤e tayo vare gahetvà pacchà etaæ gaïhissÃmÅti" cintetvà Ãha: @*>/ pa¤¤assa pa¤¤ÃïavatÃ\<*<13>*>/ sameti, passeyya taæ vassasataæ arogaæ, etaæ varÃnaæ paÂhamaæ varÃmÅti. || Ja_XXI:449 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd taæ. 2 Bd -o, Bs -e. 3 Ck omits na, Bd omits jÃnÃsi. 4 Bd adds na jÃnÃ. 5 Bd omits nessati. 6 Bds add na. 7 Bd adds na. 8 Bd omits na da- 9 Bd -eti. 10 Bd -miti. 11 Bds vÃrayissaæ. 12 Bd sakhi. 13 Cks -navatÃ. >/ #<[page 496]># %<496 XXI.AsÅtinipÃta.>% Ta. ariyassà 'ti ÃcÃrÃriyassa, sakkhÅti\<*<1>*>/ sakkhi¬hammo ti\<*<2>*>/ mitta- dhammo, pa¤¤ÃïavatÃ\<*<3>*>/ ti ¤Ãïasampannena\<*<3>*>/, sametÅti GaÇgodakaæ viya Yamunodakena saæsandati dhÃtuso\<*<4>*>/ hi sattà saæsandanti, passeyya tan ti porisÃdassa ciraæ jÅvitaæ icchanto\<*<5>*>/ paÂhamaæ attano jÅvitavaraæ yÃcati paï¬i- tassa hi pana\<*<6>*>/ mama jÅvitaæ dehÅti vattuæ ayuttaæ api ca so mayham eva\<*<7>*>/ Ãrogyaæ icchatÅti cintetvà tussissatÅti\<*<8>*>/ pi evam Ãha. So taæ sutvà va "ayaæ issariya dhaæsetvÃ\<*<9>*>/ idÃni maæ- saæ khÃditukÃmassa evaæ mahÃanatthakÃrassa mahÃcorassa mayham eva jÅvitaæ icchati, aho mama hitakÃmo" ti tuÂÂha- mÃnaso taæ\<*<10>*>/ va¤cetvà varassa gahitabhÃvaæ ajÃnitvà va taæ varaæ dadamÃno gÃtham Ãha: @*>/ pa¤¤assa pa¤¤Ãïavatà sameti, passe pi\<*<12>*>/ maæ vassasataæ arogaæ\<*<13>*>/, etaæ varÃnaæ paÂhamaæ dadÃmÅti. || Ja_XXI:450 ||>@ Ta. varÃnan ti catunnaæ varÃnaæ paÂhamaæ. Tato Bodhisatto Ãha: @*>/ idha bhÆmipÃlà muddhÃbhisittà katanÃmadheyyà na tÃdise bhÆmipatÅ adesi, etaæ varÃnaæ dutiyaæ varÃmÅti. || Ja_XXI:451 ||>@ Ta. katanÃmadheyyà ti muddhani abhisittattÃ\<*<15>*>/ va muddhÃbhisittà katanÃmadheyyà ti, na tÃdise ti tÃdise khattiye na adesi mà khÃdÅti. Iti so dutiyaæ varaæ gaïhanto parosatÃnaæ khattiyÃnaæ jÅvitavaraæ gaïhi, porisÃdo pi 'ssa dadamÃno Ãha: @*>/ idha bhÆmipÃlà muddhÃbisittà katanÃmadheyyà na tÃdise bhÆmipatÅ ademi\<*<17>*>/, etaæ varÃnaæ dutiyaæ dadÃmÅti. || Ja_XXI:452 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd sakhiti. 2 Bds omit ti. 3 Bd ¤Ãna-. 4 Bd -yo. 5 Bd adds viya. 6 Ck pi, Bd omits pana. 7 Bds add esa. 8 Cks -sÅti. 9 Bds -yaæ ÂhapetvÃ. 10 Cks omit taæ. 11 Bd sakkhi. 12 Bd passapi. 13 Bd Ãrogyaæ. 14 Bd se. 15 Cks -ttatÃ. 16 Bds se. 17 Cks adesi. >/ #<[page 497]># %< 5. MahÃsutasomajÃtaka.(537.) 497>% Kiæ pana te tesaæ saddaæ suïanti na\<*<1>*>/ suïantÅti na\<*<2>*>/ sabbaæ suïanti, porisÃdena hi rukkhassa dhÆmajÃlupaddava- bhayena\<*<3>*>/ paÂikkamitvà aggi kato, aggino ca rukkhassa ca antare nisÅditvà MahÃsatto tena saddhiæ kathesi, tasmà sab- baæ {asutvÃ} upa¬¬hupa¬¬ham suïiæsu, te "idÃni Sutasomo porisÃdaæ damessati, mà bhÃyathÃ" 'ti a¤¤ama¤¤aæ samassÃ- sesuæ, tasmiæ khaïe MahÃsatto imaæ gÃtham Ãha: @*>/ raÂÂhe paÂipÃdayÃhi, etaæ varÃnaæ tatiyaæ varÃmÅti. || Ja_XXI:453 ||>@ Ta, parosatan ti atirekasataæ, te gahità ti tayà gahitÃ, talÃvutà ti hatthatalesu ÃvutÃ. Iti MahÃsatto tatiyaæ\<*<5>*>/ varaæ gaïhanto tesaæ khatti- yÃnaæ sakaraÂÂhaæ\<*<6>*>/ niyyÃtanavaraæ gaïhi, kiækÃraïÃ: so akhÃdanto pi verabhayena\<*<7>*>/ sabbe te dÃse {katvÃ} ara¤¤e yeva vÃsÃpeyya\<*<8>*>/ mÃretvà và cha¬¬eyya paccantaæ và netvà vikki- neyya, tasmà tesaæ sakaraÂÂhaniyyÃtanavaraæ gaïhi, itaro pi 'ssa\<*<9>*>/ dadamÃno imaæ\<*<10>*>/ gÃtham Ãha: @*>/ raÂÂhe paÂipÃdayÃmi, etaæ varÃnaæ tatiyaæ dadÃmÅti. || Ja_XXI:454 ||>@ Catutthaæ pana gaïhanto Bodhisatto imaæ gÃtham Ãha: @*>/ bhayÃhi, puthÆ narà lenam anuppaviÂÂhÃ, manussamaæsaæ viramehi rÃja\<*<12>*>/, etaæ varÃnaæ catutthaæ varÃmÅti. || Ja_XXI:455 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck omits suïanti na. 2 Ck taæ. 3 Cks -lÃ-. 4 Cks na. 5 Bd -ya. 6 Bd -e. 7 Bd veri-. 8 Bd vÃseyya. 9 Cks omit ssa. 10 Cks idaæ. 11 Cs vya-, Bd byÃdhikÃya. 12 Ck Bd -jÃ. >/ #<[page 498]># %<498 XXI.AsÅtinipÃta.>% Ta. chiddan ti na\<*<1>*>/ ghanÃvÃsaæ\<*<2>*>/, tattha gÃmÃdÅnaæ uÂÂhitattà savivaraæ, vyÃdhitaæ\<*<3>*>/ bhayÃhÅti porisÃdo idÃni ÃgamissatÅti tava bhayena kampamÃnÃ\<*<4>*>/, lenamanuppaviÂÂhà ti dÃrake hatthesu gahetvà tiïagahanÃdinilÅyanaÂÂhÃnaæ\<*<5>*>/ paviÂÂhÃ, manussamaæsan ti duggandhajegucchapaÂikkÆlaæ manussamaæsaæ pajaha nissakkatthe\<*<6>*>/ và upayogaæ, manussamaæsato viramÃhÅti attho. Evaæ vutte porisÃdo pÃïiæ paharitvà hasanto "samma Sutasoma, kin nÃm' etaæ kathesi, kath'Ãhaæ tuyhaæ\<*<7>*>/ etaæ varaæ dadeyyÃmi\<*<8>*>/, sace pi gaïhitukÃmo a¤¤aæ gaïhÃ" 'ti vatvÃ\<*<9>*>/ gÃtham Ãha: @*>/ vanaæ paviÂÂho, so 'haæ kathaæ etto upÃrameyyaæ, a¤¤aæ varÃnaæ catutthaæ varassÆ 'ti. || Ja_XXI:456 ||>@ Ta. vanan ti rajjaæ pahÃya imaæ vanaæ paviÂÂho. Atha naæ MahÃsatto "tvaæ manussamaæsassa piyattÃ\<*<11>*>/ `tato viramituæ. na sakkomÅti' vadasi, yo hi piyaæ nissÃya pÃpaæ karoti ayaæ bÃlo" ti vatvà gÃtham Ãha: @*>/ me ti janinda tÃdiso (III 280|3) attaæ\<*<13>*>/ niraækatvà piyÃni sevati, attà va seyyo paramà va seyyo, labbhà piyà ocitatthena pacchà ti. || Ja_XXI:457 ||>@ Ta. tÃdiso ti janinda tÃdiso yuvà abhirÆpo mahÃyaso idaæ nÃma me piyan ti piyavatthÆh' Ãlaggo\<*<14>*>/ attÃnaæ niraækatvà sabbasugatÅhi c' eva sukha- visesehi ca nuditvÃ\<*<15>*>/ niraye pÃtetvà na ve piyÃni sevati, paramà va seyyo ti purisassa hi paramhÃ\<*<16>*>/ piyavatthumhà attà va varataro\<*<17>*>/, labbhà piyà ti piyà nÃma visayavasena\<*<18>*>/ c' eva pu¤¤ena ca ocitatthena va¬¬hitatthena diÂÂha- dhamme c' eva parattha ca devamanussasampattiæ patvà sakkà laddhuæ. Evaæ vutte porisÃdo bhayappatto hutvà "ahaæ\<*<19>*>/ Suta- somena gahitavaraæ vissajjÃpetum pi manussamaæsato vira- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds omit na. 2 Bds gharÃ-. 3 Bd byÃdhitÃ, Cks vyadhitaæ. 4 Bd kampitÃ. 5 all three MSS. gahaïÃ-. 6 Cks nissakkanatthe. 7 Bd tumhÃkaæ. 8 Bds dassÃmi. 9 Ck pavatvÃ, Bd gaïhÃhi ti vatvÃ. 10 Bds hetumhi. 11 Bds piyatarattÃ. 12 Ck navesiyaæ. 13 Bds attÃnaæ. 14 Cs -Æhi laggo, Bd -vatthulo tena tattha. 15 Bd cavetvÃ. 16 Bd omits pa-. 17 Bds add kiækÃraïÃ. 18 Cks visayÃyasena. 19 Cs Bd add hi. >/ #<[page 499]># %< 5. MahÃsutasomajÃtaka.(537.) 499>% mitum pi na sakkomi, kin nu kho karissÃmÅti" assupuïïehi nettehi gÃtham Ãha: @*>/, n' amhi sakko nivÃretuæ a¤¤aæ tuvaæ\<*<2>*>/ samma varaæ varassÆ 'ti. || Ja_XXI:458 ||>@ Ta. vijÃnÃhÅti tvam pi jÃnÃhi\<*<3>*>/ Tato Bodhisatto Ãha: @*>/ attaæ niraækatvà piyÃni sevati soï¬o va pÅtvÃna visassa\<*<5>*>/ thÃlaæ ten' eva so hoti dukkhÅ parattha. || Ja_XXI:459 ||>@ @*>/ sevati ariyadhammaæ dukkhito va pÅtvÃna yathosadhÃni ten' eva so hoti sukhÅ paratthà 'ti. || Ja_XXI:460 ||>@ Ta. yo ve ti samma porisÃda yo idam me piyan ti pÃpakiriyÃya attÃnaæ niraækatvà yÃni vatthÆni sevati so surÃpemena visamissaæ suraæ pÅtvÃ\<*<7>*>/ soï¬o viya tena pÃpakammena parattha nirayÃdÅsu dukkhÅ hoti, saækhÃyà 'ti jÃnitvà tuletvà piyÃni hitvÃpi\<*<8>*>/ adhammapaÂisaæyuttÃni piyÃni cha¬¬etvÃ. Evaæ vutte porisÃdo kapaïaæ paridevanto\<*<9>*>/ gÃtham Ãha: @@ Ta. etassà 'ti manussamaæsaæ dasseti\<*<10>*>/, kintimahan ti kiæ katvÃ\<*<11>*>/ ahaæ taæ varaæ demi. Tato MahÃsatto imaæ gÃtham Ãha: @*>/ Ãhu vÃkyaæ, saccappaÂi¤¤Ã ca\<*<13>*>/ bhavanti santo,>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -nÃhi. 2 Cks tvaæ. 3 Cks jÃnÃsi. 4 Bds -nurakkhÅ. 5 Bds visamissa. 6 so all three MSS. 7 Ck pitvÃ, Bs pivitvÃ. 8 Bds hitvÃti. 9 Bd kalunaæ. 10 Ck dasse, Bd manussamaæsassa. 11 Bd kinti vatvÃ. 12 Bd dvi-. 13 Cks -¤¤Ãya. >/ #<[page 500]># %<500 XXI.AsÅtinipÃta.>% @< varassu samma iti maæ avoca, icc-abravÅ tvaæ na hi te sametÅti. || Ja_XXI:462 ||>@ Ta. diguïan\<*<1>*>/ ti samma porisÃda paï¬ità nÃma ekaæ vatvà puna taæ visaævÃdento dutiyaæ vacanaæ na vadanti\<*<2>*>/, iti maæ avocà 'ti samma Suta- soma varassu varan ti evaæ maæ avocà 'ti\<*<3>*>/, iccabravÅti tasmÃ\<*<4>*>/ yaæ tvaæ iti abravi te idÃni na sameti. Puna so rodanto yeva gÃtham Ãha: @*>/ upÃgÃ, tan te varaæ kin ti-m-ahaæ dadeyyan ti. || Ja_XXI:463 ||>@ Ta. pÃpan ti kammapathaæ apattaæ\<*<6>*>/, duccaritan ti kammapathap- pattaæ, kilesan ti dukkhaæ, manussamaæsassa kate\<*<5>*>/ ti manussamaæ- sassa hetu, upÃgà ti upagato 'mhi, tan te ti taæ tuyhaæ, kath'Ãhaæ varaæ demi, mà maæ mÃrayi, anukampaæ kÃru¤¤aæ mayi karohi, a¤¤aæ varaæ gaïhà 'ti Ãha. Atha MahÃsatto Ãha: @*>/ pi dassam evà 'ti. || Ja_XXI:464 ||>@ Evaæ tena paÂhamaæ vuttagÃthaæ Ãharitvà dassetvà vara- dÃne ussÃhaæ janento\<*<8>*>/ gÃtham Ãha: @*>/, saccappaÂi¤¤Ã ca\<*<10>*>/ bhavanti santo, datvà varaæ khippam avÃkarohi\<*<11>*>/ etena sampajja surÃjaseÂÂha. || Ja_XXI:465 ||>@ @*>/ aÇgaæ caje jÅvitaæ rakkhamÃno,>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd dvi-. 2 Bd kathenti. 3 Bd abhÃsi, Bs abhÃsasi. 4 Bd kasmÃ. 5 Bds bhavo. 6 so Cks; Bd appattaæ. 7 Cks jahe-, Bds cajitvÃna. 8 Bd ussÃhento. 9 Cks sata nesa dhammo. 10 Bd va. 11 Bd khippamevÃk-. 12 Bd dhanaæ aÇgavarassa hotu, Cs omits yo pana. >/ #<[page 501]># %< 5. MahÃsutasomajÃtaka.(537.) 501>% @< aÇgadhanaæ\<*<1>*>/ jÅvitaæ cÃpi sabbaæ caje naro dhammam anussaranto ti. || Ja_XXI:466 ||>@ Ta. pÃïan ti jÅvitaæ, santo ta¤ ca\<*<2>*>/ api jÅvitaæ cajanti, na dhammaæ khippamavÃkarohÅti idha khippaæ mayhaæ dehÅti attho, etenà 'ti etena dhammena c' eva saccena ca sampajja sampanno upapanno hohi, surÃja- seÂÂhà 'ti taæ saægaïhanto\<*<3>*>/ Ãlapati, caje dhanan ti samma porisÃda paï- ¬ito puriso hatthapÃdÃdimhi aÇge chejjamÃne\<*<4>*>/ tassa rakkhanatthÃya\<*<5>*>/ bahum pi dhanaæ cajeyya, dhammamanussaranto ti aÇgadhanajÅvitaæ pariccajanto pi satam dhammaæ na vÅtikkamissÃmÅti evaæ dhammaæ anussaranto. Evaæ MahÃsatto imehi kÃraïehi taæ sacce patiÂÂhÃpento idÃni attano garubhÃvaæ dassetuæ @*>/ dhammaæ puriso vija¤¤Ã ye c' assa kaækhaæ vinayanti santo taæ hi 'ssa dÅpa¤ ca parÃyana¤ ca na tena mittiæ jarayetha\<*<7>*>/ pa¤¤o ti gÃtham Ãha. || Ja_XXI:467 ||>@ Ta. yassà 'ti yamhà purisÃ, dhamman ti kusalÃkusalajotakaæ kÃraïaæ, vija¤¤Ã ti jÃneyya\<*<8>*>/, taæ hissà 'ti taæ Ãcariyakulaæ etassa puggalassa patiÂÂhÃnaÂÂhena\<*<9>*>/ dÅpaæ uppanne bhaye gantabbaÂhÃnaÂÂhena\<*<10>*>/ parÃyana¤ ca, na tena mittin ti tena Ãcariyapuggalena saha\<*<11>*>/ paï¬ito kenaci kÃraïena mettiæ na jarayetha\<*<12>*>/ na vinÃseyya. Eva¤ ca pana vatvà "samma porisÃda guïavantassa Ãcariyassa vacanaæ nÃma bhindituæ na vaÂÂati, aha¤ ca ta- ruïakÃle pi tava piÂÂhiÃcariyo hutvà bahuæ\<*<13>*>/ sikkhÃpesiæ, idÃni BuddhalÅÊhÃya satÃrahà gÃthà kathesiæ, tena me va- canaæ kÃtuæ arahasÅti" Ãha, taæ sutvà porisÃdo\<*<14>*>/ "Sutasomo mayhaæ Ãcariyo c' eva paï¬ito ca\<*<15>*>/, varo c' assa mayà dinno, kiæ sakkà kÃtuæ, ekasmiæ attabhÃve maraïaæ nÃma dhuvaæ, manussamaæsaæ na khÃdissÃmi, dassÃmi 'ssa varan" ti assu- dhÃrÃhi pavattamÃnÃhi uÂÂhÃya Sutasomanarindassa pÃdesu patitvà varaæ dadamÃno imaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck aham dhanaæ. 2 Bds nÃma in the place of ta¤ca. 3 Bd paggaïhanto. 4 Bd chijj- 5 Ck -ïatthÃya. 6 Cks yassÃhi. 7 Bds ji-. 8 Bd vijÃ-. 9 Cks -ÂÂhaÂÂhena. 10 Cks gantabbaÂÂhena, Bd gandhappaÂhÃna-. 11 Ck sahÃsaha, Bds sahaso. 12 Bd jiyaretha, Bs jÅrayetha. 13 Bd adds sikkhÃ, Bs sikkhaæ. 14 Bd adds ayaæ. 15 Cks omit paï¬ito ca. >/ #<[page 502]># %<502 XXI.AsÅtinipÃta.>% @*>/ maæ yÃcasi etam atthaæ etam pi te samma varaæ dadÃmÅti. || Ja_XXI:468 ||>@ Atha naæ MahÃsatto "evam atthu\<*<2>*>/ samma, sÅle patiÂÂhi- tassa maraïam pi nÃma varaæ, gaïhÃmi mahÃrÃja tayà din- naæ varaæ, ajja\<*<3>*>/ paÂÂhÃya Ãcariyapathe\<*<4>*>/ patiÂÂhito 'si, evaæ sante pi taæ yÃcÃmi: sace te mayi sineho atthi pa¤casÅlÃni gaïha mahÃrÃjÃ" 'ti Ãha, "sÃdhu samma dehi me sÅlÃnÅti", "gaïha mahÃrÃjÃ" 'ti, so MahÃsattaæ pa¤capatiÂÂhitena van- ditvà ekamantaæ nisÅdi, MahÃsatto pi taæ sÅle\<*<5>*>/ patiÂÂhÃpesi, tasmiæ khaïe tattha sannipatità bhummadevà "MahÃsatte pÅtiæ janento\<*<6>*>/ AvÅcito yÃva bhavaggà a¤¤o porisÃdaæ ma- nussamaæsato nivÃretuæ samattho nÃma n' atthi, aho Suta- somena dukkaraæ\<*<7>*>/ katan" ti mahantena saddena vanaghaÂaæ unnÃdento sÃdhukÃram adaæsu, tesaæ saddaæ sutvà cÃtumma- hÃrÃjikà ti evaæ yÃva Brahmalokà ekakolÃhalaæ ahosi, rukkhe laggitarÃjÃno pi taæ devatÃnaæ sÃdhukÃrasaddaæ suïiæsu, rukkhadevatÃpi vimÃne\<*<8>*>/ Âhità va sÃdhÆkÃraæ adÃsi, iti deva- tÃnaæ saddo sÆyati rÆpaæ na dissati, devatÃnaæ sÃdhukÃra- saddaæ sutvà rÃjÃno cintayiæsu: "Sutasomaæ nissÃya\<*<9>*>/ jÅvi- taæ laddhaæ, dukkaraæ kataæ Sutasomena porisÃdaæ da- mento" ti Bodhisattassa thutiæ kariæsu, porisÃdo MahÃsat- tassa pÃde vanditvà ekamantaæ aÂÂhÃsi, atha naæ MahÃsatto "samma khattiye mocehÅti" Ãha, so cintesi: "ahaæ etesaæ paccÃmitto, ete mayà mocità `gaïhatha no paccÃmittan' ti maæ hiæseyyum pi, mayà jÅvitaæ cajantenÃpi na sakkà Su- tasomassa hatthato gahitaæ sÅlaæ bhindituæ iminà saddhiæ yeva gantvà mocessÃmi, evaæ me abhayaæ bhavissatÅti", atha Bodhisattaæ vanditvà "Sutasoma ubho pi gantvà khattiye mocessÃmÃ" ti\<*<10>*>/ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd Cs ca. 2 Bds Ãha. 3 Bd ajjato. 4 Bd bhariya. 5 Bd naæ sÅlesu. 6 Bd -etvÃ. 7 Bds -rataraæ. 8 Bd sakavi-. 9 Bds add no. 10 Bd adds vatvÃ. >/ #<[page 503]># %< 5. MahÃsutasomajÃtaka.(537.) 503>% @*>/ pi me samma karohi vÃkyaæ, ubho pi gantvÃna pamocayÃmà 'ti. || Ja_XXI:469 ||>@ Ta. satthà ti saggamaggassa desitattà satthÃ, taruïakÃlato paÂÂhÃya sakhÃ\<*<2>*>/ ca. Atha naæ Bodhisatto @*>/ vatvà || Ja_XXI:470 ||>@ te upasaækamitvà Ãha: @*>/ talÃvutà assumukhà rudantÃ, na jÃtu dubbhetha imassa ra¤¤o, saccappaÂi¤¤aæ me paÂissuïÃthà 'ti. || Ja_XXI:471 ||>@ Ta. kammÃsapÃdenà 'ti idaæ MahÃsatto ubho pi gantvÃna pamoca- yÃmà sampaÂicchitvà khattiyà nÃma mÃnatthaddhà honti muttamattà iminà viheÂhit' amhà 'ti porisÃdaæ potheyyum pi haneyyum pi na kho pan' esa tesu dubbhissati aham ekako va gantvà paÂi¤¤aæ tÃva nesaæ gaïhÃmÅti cintetvà tattha gantvà te hatthatale Ãvuïitvà aggapÃdaÇgulÅhi\<*<5>*>/ bhÆmiyaæ\<*<6>*>/ phusamÃnÃsu rukkhasÃkhÃsu olambite\<*<7>*>/ vÃtappahÃraïakÃle nÃgadantesu\<*<8>*>/ olambitakaraï¬akadu- mÃni\<*<9>*>/ viya samparivattante addasa, te pi taæ disvà idÃni 'mha arogà ti ekappa- hÃren' eva mahÃravaæ raviæsu, atha te MahÃsatto mà bhÃyathÃ\<*<10>*>/ ti assÃsetvà mayà porisÃdato\<*<11>*>/ tumhÃkaæ abhayaæ gahitaæ tumhe pana me vacanaæ karothà 'ti vatvà evam Ãha, tattha na\<*<12>*>/ jÃtÆ 'ti ekaæsen' eva na dubbhetha. Tato te Ãhaæsu: @*>/ 'ti. || Ja_XXI:472 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 all three MSS. tvaæ. 2 Cks -Ãya. 3 Bds add evaæ. 4 so Cks form viheÂhit' attha? Bd vihedhitamhÃ, Bs viheÂhayitthamha. 5 Bd -lisu. 6 Bd bhÆmi. 7 Cks -tesu, Bd olaggite. 8 Bd -dante. 9 Bd olaggitakor-. 10 Bd -yitthÃ. 11 Bd -do damito. 12 Ck pana. 13 Bd paÂisuïomÃ. >/ #<[page 504]># %<504 XXI. AsÅtinipÃta.>% Ta. paÂissuïÃmÃ\<*<1>*>/ 'ti evaæ paÂi¤¤aæ adhivÃsema sampaÂicchÃma api ca kho pana mayaæ kilantà kathetuæ na sakkoma tumhe sabbasattÃnaæ sara- ïaæ tumhe va kathetha mayaæ vo vacanaæ sutvà paÂi¤¤aæ dassÃmà 'ti. Atha naæ\<*<2>*>/ Bodhisatto "tena hi me\<*<3>*>/ paÂi¤¤aæ dethÃ" 'ti vatvÃ\<*<4>*>/ @*>/ hotu aya¤ ca rÃjÃ, tumhe ca vo hotha yath' eva puttÃ\<*<6>*>/ ti. || Ja_XXI:473 ||>@ Te pi sampaÂicchamÃnà imaæ gÃtham Ãhaæsu: @@ Ta. tumhe ca vo ti vokÃro nipÃtamattaæ. Iti MahÃsatto tesaæ paÂi¤¤aæ gahetvà porisÃdaæ pakko- sitvà "ehi\<*<7>*>/, khattiye mocehÅti" Ãha, so khaggaæ gahetvà ekassa ra¤¤o bandhanaæ chindi, rÃjà sattÃhaæ nirÃhÃro vedanÃmatto\<*<8>*>/ sahabandhanacchedà mucchito bhÆmiyaæ pati, taæ disvà Ma- hÃsatto kÃru¤¤aæ katvà "samma porisÃda, mà evaæ chindÅti" ekaæ rÃjÃnaæ ubhohi hatthehi daÊhaæ gahetvà ure katvà "idÃni bandhanaæ chindÃ" 'ti Ãha, atha porisÃdo khaggena chindi, MahÃsatto pi thÃmasampannatÃya taæ ure nipajjÃpetvà orasaputtaæ viya muducittena otÃretvà bhÆmiyaæ nipajjÃpesi, evaæ sabbe pi te bhÆmiyaæ nipajjÃpetvà vaïe dhovitvà dÃra- kÃnaæ kaïïato suttaæ viya saïikaæ rajjuyo nikka¬¬hitvà pubbalohitaæ dhovitvà vaïe niddose katvà "samma porisÃda, ekaæ rukkhatacaæ pÃsÃïe ghaæsitvà ÃharÃ" 'ti ÃharÃpetvà saccakiriyaæ katvà tesaæ hatthatalÃni makkhesi, taæ khaïaæ yeva vaïo phÃsukaæ\<*<9>*>/ ahosi, porisÃdo taï¬ule\<*<10>*>/ gahetvà vÃra- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd paÂisuïomÃ. 2 Bd ne. 3 Bd omits me. 4 Bd adds gÃthamÃha. 5 Bd no. 6 Bd mayaæ pi hessÃma yatheyateva puttà in the place of tumhe - - 7 Bds add samma. 8 Bds -patto. 9 so all three MSS. 10 Bds -laæ. >/ #<[page 505]># %< 5. MahÃsutasomajÃtaka. (537.) 505>% ïaæ\<*<1>*>/ paci, ubho janà parosataæ khattiye vÃraïaæ\<*<1>*>/ pÃyesuæ\<*<2>*>/, iti te sabbe santappitÃ, suriyo pi atthaægato, punadivase pi pÃto ca majjhantike ca sÃya¤ ca vÃraïam\<*<1>*>/ eva pÃyetvà tatiyadivase sasitthakaæ yÃguæ pÃyesuæ, tÃvatÃ\<*<3>*>/ arogÃ\<*<4>*>/ ahesuæ, atha te MahÃsatto "gantuæ sakkhissathÃ" 'ti pucchitvà "gacchÃmÃ" 'ti vutte "ehi samma porisÃda, sakaraÂÂhaæ gacchÃmÃ" 'ti Ãha, so rodamÃno tassa pÃdesu patitvà "tvaæ samma rÃjÃno gahetvà gaccha, ahaæ idh' eva mÆlaphalÃni khÃdanto vasissÃ- mÅti" Ãha, "samma idha kiæ karissasi, ramaïÅyan te raÂÂhaæ, BÃrÃïasiyaæ rajjaæ karohÅti\<*<5>*>/", "samma kiæ kathesi na sakkà mayà tattha gantuæ, sakalanagaravÃsino pi\<*<6>*>/ me verikÃ\<*<7>*>/, te `mayhaæ iminà mÃtà khÃdità mayhaæ pitÃ' ti maæ paribhÃ- sissanti, `gaïhath' imaæ coran' ti ekale¬¬unÃ\<*<8>*>/ va\<*<9>*>/ maæ jÅvità voropessanti, aha¤ ca tumhÃkaæ santike sÅle patiÂÂhito, jÅvita- hetum pi na sakkà mayà paraæ mÃretuæ, nÃhaæ gacchÃmi, ahaæ manussamaæsato viratattÃ\<*<10>*>/ kittakaæ jÅvissÃmi, idÃni mama tumhÃkaæ dassanaæ n' atthÅti" roditvà "gacchatha tumhe" ti Ãha, ath' assa MahÃsatto piÂÂhiæ parimajjitvÃ\<*<11>*>/ "samma\<*<12>*>/ Sutasomo nÃmÃhaæ, mayà hi tÃdiso kakkhaÊo\<*<13>*>/ vi- nÅto, BÃrÃïasivÃsikesu kiæ vattabbaæ\<*<14>*>/ atthi, ahaæ taæ tattha patiÂÂhÃpessÃmÅ\<*<15>*>/, attano rajjaæ dvidhà bhinditvà dassÃmÅti", "tumhÃkam pi nagare mama verino atthi yevÃ" 'ti vutte "iminà mama vacanaæ karontena dukkaraæ kataæ, yena ten' upÃyena porÃïakayase patiÂÂhÃpetabbo esa mayÃ" ti cintetvà tassa palo- bhanatthÃya nagarasampattiæ vaïïento Ãha: @*>/ hitvà kath' eko ramasÅ ara¤¤e. || Ja_XXI:475 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks taraïaæ. 2 so Cks; Bd pÃhesuæ. 3 Bd yÃvatÃ. 4 Ck -Ã. 5 Ck kare-, Bd kÃre-. 6 Bds hi. 7 Bds verino. 8 Bds ekeka-. 9 Cs Bd vÃ. 10 Bd -maæsassa viramitattÃ. 11 Ck -manditvÃ, Cs -madditvÃ. 12 Bd adds porisÃda mà cintayi. 13 Bds add pharuso. 14 Cks omit vattabbaæ. 15 Bds add sace. 16 Ck -sÃna, Bs -yÃni. >/ #<[page 506]># %<506 XXI. AsÅtinipÃta.>% @*>/ alaækatà samparivÃrayitvà Indaæ va devesu pamodayiæsu hitvà kath' eko ramasÅ ara¤¤e. || Ja_XXI:476 ||>@ @*>/ bahugoïakamhi sucimhi\<*<3>*>/ sabbasayanamhi sa¤¤ate\<*<4>*>/ sayanassa majjhamhi sukhaæ sayitvà hitvà kath' eko ramasÅ ara¤¤e. || Ja_XXI:477 ||>@ @*>/ nippurisam hi turiyaæ bahuæ sugÅta¤ ca suvÃdita¤ ca hitvà kath' eko ramasÅ ara¤¤e. || Ja_XXI:478 ||>@ @*>/ pahÆtamalyaæ\<*<7>*>/ migÃcirÆpetapuraæ\<*<8>*>/ surammaæ hayehi nÃgehi ratheh' upetaæ hitvà kath' eko ramasÅ ara¤¤e. || Ja_XXI:479 ||>@ Ta. sukatan ti nÃnappakÃrehi suÂÂhukataæ, suniÂÂhitan ti sambhÃra- yojanena\<*<9>*>/ taæ\<*<10>*>/ suÂÂhuyojitaæ, katheko ti kathaæ eko, ramasÅti mÆla- phalÃni khÃdanto kathaæ ramissasi, ehi mahÃrÃja gamissÃmà 'ti, vellivilÃka- majjhÃ\<*<11>*>/ ti ettha vellÅti\<*<11>*>/ rÃsi\<*<12>*>/ vilÃkamajjhà ti vilaggamajjhà uttattaghana- suvaïïarÃsippabhà c' eva\<*<13>*>/ tanudÅghamajjhà ca\<*<14>*>/ 'ti dasseti, devesu 'ti devaloke accharà Indaæ va ramaïÅye BÃrÃïasinagare pubbe taæ pamodayiæsu 'ti, tà hitvà idha kiæ karissasi, ehi samma gacchÃmà 'ti, tambupadhÃne\<*<15>*>/ ti rattupadhÃne sabbasayanamhÅti sabbattharaïatthate sayane, sa¤¤ate\<*<16>*>/ ti anekabhÆmike\<*<17>*>/ dassetvà attharattÃlaækatayutte\<*<18>*>/ tuvaæ\<*<19>*>/ pubbe sayÅti attho, sukhan ti tÃdisassa sayanassa majjhamhi sukhaæ sayitvà idÃni kathaæ ara¤¤e ramissasi, ehi gacchÃma sammà 'ti, nisÅthe ti rattibhÃge\<*<20>*>/, hitvà ti eva- rÆpaæ sampattiæ cha¬¬etvÃ, uyyÃnasampannaæ pahÆtamalyan\<*<21>*>/ ti mahÃrÃjà tava uyyÃnasampannaæ nÃnÃvidhapupphaæ\<*<22>*>/, migÃcirÆpetapuran\<*<8>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd veli-. 2 Bd kambupadÃne. 3 Bd subhamhi. 4 Bd saægo. 5 Bd atho nisive, Bs nisipe. 6 Cks -nna. 7 Ck pahuta-, Cs bahÆta-, Bd bahuta-. 8 Bds Bds migÃjinÆpetaæ-. 9 Bds nÃnÃsambh-. 10 Bds omit taæ. 11 Bd veli-. 12 so Bd; Cks raæsi. 13 Cks -bhÃvova, Bd -suvaïïarÃsÅvaïïarÃsÅpabhà ceva. 14 Cks vÃ. 15 Bd kampu-. 16 Bd saÇge. 17 Cks -kÃ. 18 so Bs; Cs atthathattÃaækayutte, Ck attharantÃaækayutte, Bd addharatÃlaÇkata-. 19 Bds tatthatuvaæ. 20 Bds add nisÅde ti pi pÃÂho. 21 Bd bahuta-, Bs uyyÃnaæ- 22 Cks nÃnÃvidhehi pupphaæ. >/ #<[page 507]># %< 5. MahÃsutasomajÃtaka (537) 507>% suramman ti taæ uyyÃnaæ MigÃciran\<*<1>*>/ nÃma nÃmena upetaæ puram pi te suÂÂhu rammaæ hitvà ti evarÆpaæ manoramaæ cha¬¬etvÃ. Iti MahÃsatto "app-eva nÃma esa pubbe upabhuttaupa- bhogarasaæ\<*<2>*>/ saritvà gantukÃmo bhaveyyÃ" 'ti paÂhamaæ bho- janena palobhesi dutiyaæ kilesena\<*<3>*>/ tatiyaæ sayanena catutthaæ naccagÅtavÃditena pa¤camaæ uyyÃnena c' eva nagarena cà 'ti imehi ettakehi palobhetvà "ehi mahÃrÃja, ahaæ taæ ÃdÃya gantvà BÃrÃïasiyaæ patiÂÂhÃpetvà pacchà sakaraÂÂhaæ gac- chÃmi\<*<4>*>/, sace BÃrÃïasirajjaæ na labhissÃma\<*<5>*>/ kupa¬¬harajjan te dassÃmi, kiæ te ara¤¤avÃsena, mama vacanaæ karohÅti" Ãha, so tassa kathaæ\<*<6>*>/ sutvà gantukÃmo hutvà "Sutasomo\<*<7>*>/ mayhaæ atthakÃmo anukampako paÂhamaæ kalyÃïe patiÂÂhÃpetvà `idÃni porÃïakayase\<*<8>*>/ patiÂÂhÃpessÃmÅti' vadati, sakkhissati c' esa patiÂÂhÃpetuæ, iminà saddhiæ yeva gantuæ vaÂÂati, kim me ara¤¤enÃ\<*<9>*>/" 'ti cintetvà tuÂÂhacitto tassa guïaæ nissÃya va¤¤aæ kathetukÃmo "samma Sutasoma kalyÃïamittasaæsaggato sÃdhu- taraæ pÃpamittasaæsaggato ca pÃpataram nÃma n' atthÅti" vatvà Ãha: @@ @*>/ sÆdakaæ\<*<11>*>/ purisÃdhamaæ\<*<12>*>/ akÃsiæ pÃpakaæ kammaæ yena gacchÃmi duggatiæ. || Ja_XXI:481 ||>@ @@ @*>/ kÃhÃmi kusalaæ kammaæ yena gacchÃmi suggatiæ. || Ja_XXI:483 ||>@ @*>/ anaddhaneyyaæ aciraÂÂhitÅkaæ\<*<15>*>/>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds migÃjinaæ. 2 Bd -paribhoga-. 3 Bd -savasena 4 Bds gamissÃmi. 5 Bd labhissasi. 6 Bd vacanaæ. 7 Ck -ma. 8 Bds add ca. 9 Bds -avÃsenÃ. 10 Ck yathà bhÃrasmà gamma, Bd yathà harassakam-. 11 Bd suddhaækÃ. 12 Ck purisÃda-. 13 Bd pajÃnÃhi. 14 Bds vuÂÂhaæ. 15 Ck Bd -itikaæ, Cs -ÅtÅkaæ. >/ #<[page 508]># %<508 XXI. AsÅtinipÃta.>% @< evam pi ce hoti asataæ samÃgamo anaddhaneyyo udakaæ thale va. || Ja_XXI:484 ||>@ @*>/ ciraÂÂhitÅkaæ\<*<2>*>/ naraviriyaseÂÂha evam pi ce hoti sataæ samÃgamo ciraÂÂhitÅko udakaæ sare va. || Ja_XXI:485 ||>@ @@ Ta. suve suve ti divase divase, anaddhaneyyan ti na addhÃnakkamaæ, sare ti samudde, naraviriyaseÂÂhà 'ti naresu viriyena seÂÂha, udakaæ sare và 'ti samudde vaÂÂaudakaæ viya, avyÃyiko ti avigacchanako, yÃvam pi tiÂÂheyyà 'ti yattakaæ kÃlaæ jÅvitaæ tiÂÂheyya tattakaæ kÃlaæ tath' eva hoti, na jÅrati sappurisehi mittabhÃvo. Iti so porisÃdo sattahi gÃthÃhi MahÃsattass' eva vaïïaæ kathesi, so porisÃda¤ ca te rÃjÃno ca gahetvà paccanta- gÃmaæ agamÃsi, paccantavÃsino MahÃsattaæ disvà nagaraæ gantvÃ\<*<3>*>/ Ãcikkhiæsu, amaccà balakÃyaæ ÃdÃya gantvà parivÃra- yiæsu, MahÃsatto tena parivÃrena BÃrÃïasirajjaæ agamÃsi, antarÃmagge janapadavÃsino\<*<4>*>/ païïÃkÃraæ datvà anugamaæsu\<*<5>*>/, mahanto parivÃro ahosi, tena saddhiæ BÃrÃïasiæ sampÃpuïi, tadà porisÃdassa putto rÃjà hoti, senÃpati KÃÊahatthi yeva, nÃgarà ra¤¤o Ãrocayiæsu: "mahÃrÃja Sutasomo kira porisÃdaæ dametvà ÃdÃya idhÃgacchati, nagaram assa\<*<6>*>/ pavisituæ na dassÃmÃ" 'ti sÅghaæ nagaradvÃrÃni pidahitvà Ãvudhahatthà aÂÂhaæsu, MahÃsatto dvÃrapidahitabhÃvaæ ¤atvà porisÃda¤ ca parosata¤ ca rÃjÃno ohÃya katÅhi ca amaccehi saddhim Ãgantvà "ahaæ Sutasomo\<*<7>*>/ rÃjÃ, dvÃraæ vivarathÃ" 'ti Ãha, purisà gantvà ra¤¤o Ãrocesuæ, so "khippaæ vivarathÃ" 'ti vivarÃ- pesi, MahÃsatto nagaraæ pÃvisi, rÃjà ca KÃÊahatthi ca\<*<8>*>/ paccug- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds vuÂÂhaæ. 2 Ck Bd -ikaæ 3 Bds add amaccÃnaæ. 4 Bd adds bodhisattassa. 5 Cs -miæsu, Bd gacchiæsu. 6 Cks nagarassa. 7 Bd -ma. 8 Bd cassa. >/ #<[page 509]># %< 5. MahÃsutasomajÃtaka. (537) 509>% gamanaæ katvà ÃdÃya pÃsÃdam Ãropayiæsu, so rÃjÃsane nisÅ- ditvà porisÃdassa aggamahesi¤ ca sesÃmacce ca pakkosÃpetvà KÃÊahaÂÂhim Ãha: "KÃÊahatthi kasmà ra¤¤o nagaraæ pavisituæ na dethÃ" 'ti, "so rajjaæ karonto imasmiæ nagare bahumanusse khÃdi, khattiyehi akattabbaæ kari, sakala-JambudÅpaæ chiddam akÃsi evarÆpo pÃpadhammo, tena kÃraïenà 'ti, idÃni so eva- rÆpaæ karissatÅti", "mà cintayittha, ahaæ taæ dametvà sÅlesu patiÂÂhÃpesiæ, jÅvitahetu pi ka¤ci\<*<1>*>/ na viheÂÂhessati, n' atthi vo tato bhayaæ, evaæ mà karittha, puttehi nÃma mÃtÃpitaro paÂijaggitabbÃ, mÃtÃpitiposakÃ\<*<2>*>/ hi saggaæ gacchanti, itare nirayaæ", evaæ, so nÅcÃsane nisinnassa puttarÃjassa ovÃdaæ datvà "KÃÊahatthi tvaæ ra¤¤o sahÃyo c' eva sevako ca, ra¤- ¤Ãsi\<*<3>*>/ mahante issariye patiÂÂhÃpito, tayÃpi ra¤¤o attha¤ cari- tuæ vaÂÂatÅti" senÃpatim pi anusÃsitvà "devi tuvam pi kula- gehà Ãgantvà tassa santikÃ\<*<4>*>/ mahesiÂÂhÃnaæ\<*<5>*>/ patvà puttadhÅtÃhi vuddhippattÃ, tayÃpi tassa atthaæ carituæ vaÂÂatÅti" deviyà ovÃdaæ datvà tam eva vatthuæ matthakaæ pÃpetuæ dham- maæ desento Ãha: @*>/ yo ajeyyaæ jinÃti, na so sakhà yo sakhÃraæ\<*<7>*>/ jinÃti, na sà bhariyÃ\<*<8>*>/ yà patino vibheti\<*<9>*>/, na te puttÃ\<*<10>*>/ ye na bharanti jiïïaæ. || Ja_XXI:487 ||>@ @*>/ ye na bhaïanti dhammaæ, rÃga¤ ca dosa¤ ca pahÃya mohaæ dhammaæ bhaïantà va bhavanti santo. || Ja_XXI:488 ||>@ @*>/ jÃnanti missaæ bÃlehi paï¬itaæ, bhÃsamÃna¤ ca jÃnanti desentaæ amataæ padaæ. || Ja_XXI:489 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ki¤ci. 2 Bd -tuposakÃ. 3 Bds ra¤¤Ãpi. 4 Bd -ke. 5 Bds aggama-. 6 read: rÃjà na so? 7 Bd sakhÃna. 8 read: bharyà na sÃ? 9 Bs viroti, Cks pihoti. 10 read: puttà na te? 11 read: santo na te? 12 Cks nabh-. >/ #<[page 510]># %<510 XXI. AsÅtinipÃta>% Ta. ajeyyan ti ajeyyà nÃma mÃtÃpitaro, te jinanto rÃjà nÃma na hoti. sace tvaæ pitu santakaæ rajjaæ labhitvà tassa paÂisattu hosi\<*<1>*>/ akiccakÃri nÃma bhavissasi, sakhÃraæ\<*<2>*>/ jinÃtÅti kuÂaÂÂena jinÃti, sace tvaæ KÃÊahatthi ra¤¤Ã saddhiæ mittadhammaæ na pÆresi adhamme hutvà niraye nibbattissasi, na vibhetÅti\<*<3>*>/ na bhÃyati\<*<4>*>/, sace tvaæ ra¤¤o na bhÃyasi ariyadhamme\<*<5>*>/ Âhità nÃma na hosi\<*<6>*>/, jiïïan ti mahallakaæ, tasmiæ kÃle abharantÃ\<*<7>*>/ puttà nÃma na honti, santo ti paï¬itÃ, ye na bhaïanti dhamman ti ye pucchità sabhÃ- vaæ na vadanti na te paï¬ità nÃma, dhammaæ bhaïantà ti ete rÃgÃdayo pahÃya parassa hitÃnukampakà hutvà sabhÃvaæ bhaïantà paï¬ità nÃma honti, nÃbhÃsamÃnan\<*<7>*>/ ti na abhÃsamÃnaæ, amataæ padan ti amatamahÃ- nibbÃnaæ desentaæ paï¬itan ti jÃnanti, ten' eva porisÃdo maæ ¤atvà pasanno\<*<8>*>/ cattÃro vare datvà pa¤casu sÅlesu patiÂÂhito, bhÃsaye ti paï¬ito puriso dham- maæ bhÃseyya joteyya\<*<9>*>/, BuddhÃdayo hi isayo, yasmà dhammo tesaæ dhajo subhÃsitadhajà nÃma, subhÃsitaæ gaïhanti\<*<10>*>/, bÃlà pana subhÃsitaæ gaïhantà nÃma n' atthÅti. Imassa dhammakathaæ sutvà rÃjà ca senÃpati ca tuÂÂhà "gacchÃma mahÃrÃjÃnaæ\<*<11>*>/ ÃnessÃmÃ\<*<12>*>/" 'ti\<*<13>*>/ nagare bheri¤ cÃrÃpetvà nÃgare sannipÃtetvà "tumhe mà bhÃyathÃ\<*<14>*>/, rÃjà kira dhamme patiÂÂhito, etha\<*<15>*>/ naæ ÃnemÃ" 'ti mahÃjanaæ ÃdÃya MahÃsattaæ purakkhatvÃ\<*<16>*>/ ra¤¤o santikam gantvà van- ditvà kappake upaÂÂhÃpetvà kappitakesamassuæ nahÃtapasÃ- dhitaæ\<*<17>*>/ rÃjÃnaæ ratanarÃsimhi patiÂÂhÃpetvà abhisi¤citvà na- garaæ pavesesuæ, porisÃdarÃjà parosatÃnaæ khattiyÃnaæ Ma- hÃsattassa ca mahÃsakkÃraæ kÃresi "Sutasomanarindena kira porisÃdo\<*<18>*>/ dametvà rajje patiÂÂhÃpito" ti sakale-JambudÅpe mahÃkolÃhalaæ udapÃdi, IndapattanagaravÃsino "rÃjÃno Ãgac- chantÆ\<*<19>*>/" 'ti dÆtaæ pahiïiæsu, so tattha mÃsamattaæ vasitvà "samma gacchÃma mayaæ, tvaæ appamatto hohi\<*<20>*>/, nagara- dvÃre\<*<21>*>/ ca nivesanadvÃre\<*<22>*>/ cà 'ti pa¤ca dÃnasÃlÃ\<*<23>*>/ kÃrehi\<*<24>*>/, dasarÃjadhamme\<*<25>*>/ akopetvà agatigamanaæ pariharÃ" 'ti pori- sÃdam ovadi, parosatÃhi rÃjadhÃnÅhi balakÃyo yebhuyyena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ahosi. 2 Bd nakhÃnaæ. 3 Cks viheti. 4 Cks bhÃsati. 5 Cks bhari-. 6 Bd hoti, adding akiccakÃri nÃma bhavissati. 7 Ck arahantÃ, Cs aharantÃ. 8 Bds -acitto. 9 Bd katheyya. 10 Bd paggaïhanti. 11 Bds -ja, omitting naæ. 12 Bds ÃnemÃ. 13 Bd adds vatvÃ. 14 Bd -ittha. 15 Bd atha. 16 Bd purato katvÃ. 17 Ck -ditaæ, Bd nhÃtÃnulittà pasobhitaæ. 18 Bd -daæ. 19 Bds -atÆ. 20 Bd hohiti. 21 Bd -resu. 22 Ck nivÃsana-. 23 Bd -lÃyo. 24 Cks -esi. 25 Bd -esu. >/ #<[page 511]># %< 5. MahÃsutasomajÃtaka. (537.) 511>% sannipati, so tena balakÃyena parivuto BÃrÃïasito nikkhami, porisÃdo pi nikkhamitvà upa¬¬hapathà nivatti, MahÃsatto avÃ- hanÃnaæ rÃjÆnaæ vÃhanÃni datvà sabbe uyyojesi, te pi\<*<1>*>/ tena saddhiæ sammoditvà yathÃrahaæ\<*<2>*>/ vandanÃliÇganÃdÅni katvà attano attano janapadaæ\<*<3>*>/ gamiæsu, MahÃsatto pi nagaraæ patvà mahantena issariyena IndapattavÃsÅhi devanagaraæ viya alaækatanagaram pavisitvà mÃtÃpitaro vanditvà paÂisanthÃraæ\<*<4>*>/ katvà mahÃtalaæ abhirÆhi\<*<5>*>/, so dhammena rajjaæ karento\<*<6>*>/ cintesi: "rukkhadevatà mayhaæ bahÆpakÃrÃ, balikammalÃbham assÃ\<*<7>*>/ karissÃmÅti" so tassa nigrodhassa avidÆre mahantaæ taÊÃ- kaæ kÃretvà bahÆni kulÃni pesetvà gÃmaæ nivesesi, gÃmo mahà ahosi asÅtimattÃapaïasahassapatimaï¬ito, tam pi rukkhamÆlaæ sÃkhantatato paÂÂhÃya samatalaæ kÃretvà parikkhittaæ vedikaæ toraïadvÃrayuttaæ akÃsi, devatà pasÅdi\<*<8>*>/, kammÃsapÃdassa da- mitaÂÂhÃne niviÂÂhattà pana so gÃmo KammÃsadammanigamo\<*<9>*>/ nÃma jÃto, sabbe pi rÃjÃno MahÃsattassa ovÃde Âhatvà dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni katvà saggapadaæ\<*<10>*>/ pÆrayiæsu. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà "nÃhaæ bhikkhave idÃn' eva AÇgulimÃlaæ damemi, pubbe p' esa mayà damito yevÃ" 'ti vatvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà porisÃdarÃjà AÇgulimÃlo ahosi, KÃÊahatthi SÃriputto, NandabrÃhmaïo ùnando, rukkhadevatà Kassapo, Sakko Anuruddho, sesarÃjÃno BuddhaparisÃ, mÃtÃpitaro mahÃrÃjakulÃni, Suta- somarÃjà kira aham evÃ" 'ti. MahÃsutasomajÃtakaæ\<*<11>*>/. AsÅ- tinipÃtavaïïanà niÂÂhitÃ\<*<12>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds rÃjÃno. 2 Bds mahÃsattaæ. 3 Bds -de. 4 Bds madhurapa-. 5 Bd -rÆyhi. 6 Bd karonto. 7 Cks assa. 8 Bds abhippasÅdati. 9 Ck -dhamma-. 10 Bd saggapÆraæ. 11 Bd omits mahà and adds niÂhitaæ. 12 Cs adds paÂisandhimÃnusÅho bhogavÃsanÃpiÂakattaye dÃnasÅlamayà pu¤¤Ã mama hotu bhavÃbhave, iminà pu¤¤akammena yÃva Buddho bhavÃmahaæ mahosadho va ¤Ãïena jotisetthÅva bhoginà vessantaro va dÃnena hotu mayhaæ bhÃvabhave. Bd adds an idex of all the JÃtakas contained in VÅsatinipÃta -- AsÅtinipÃta.>/