Jataka: X. Dasanipata; XI. Ekadasanipata; XII. Dvadasanipata; XIII. Terasanipata; XIV. Pakinnakanipata; XV. Visatinipata. Based on the ed. by V. Fausb”ll: The JÃtaka together with its commentary, being tales of the anterior births of Gotama Buddha. For the first time edited in the original PÃli, Vol. IV, London : Pali Text Society 1887. (Reprinted 1963) Input by the Dhammakaya Foundation, Thailand, 1989-1996 [GRETIL-Version vom 16.3.2015] NOTICE This file is (C) Copyright the Pali Text Society and the Dhammakaya Foundation, 2015. This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License. These files are provided by courtesy of the Pali Text Society for scholarly purposes only. In principle they represent a digital edition (without revision or correction) of the printed editions of the complete set of Pali canonical texts published by the PTS. While they have been subject to a process of checking, it should not be assumed that there is no divergence from the printed editions and it is strongly recommended that they are checked against the printed editions before quoting. ANNOTATED VERSION IN PTS LAYOUT STRUCTURE OF REFERENCES (added): 1. Reference at the beginning of JÃtaka verses: Ja_n,n.nn(=nnn).nn = Ja_NipÃta,Vagga[in NipÃtas I-VIII only!].JÃtaka in that NipÃta/Vagga(=running JÃtaka number).Verse 2. Reference at the end of JÃtaka verses: Ja_n:nnn = Ja_NipÃta:running verse number EXAMPLE: In NipÃta III, the 10th JÃtaka of the 5th Vagga is the altogether 300th JÃtaka (counted from NipÃta I, Vagga 1, JÃtaka 1). Accordingly, the 3rd verse of this JÃtaka is introduced with the reference: "Ja_III,5.10(=300).3:" [NipÃtas IXff. having no Vagga division, the NipÃta number is followed by a full-stop (not a comma, as after Vagga numbers) and the number of the JÃtaka, e.g. "Ja_IX.2(=428).2:"] Counted from the beginning of NipÃta III, the 3rd verse of Ja_III,5.10 is the altogether 150th verse in that NipÃta, as indicated by the additional reference at the end of that same verse: "Ja_III:150" #<...># = BOLD %<...>% = ITALICS *<...>* = SUPERSCRIPT $<...>$ = UNDERLINE/LARGE \<...>\ = REDLINE @<...>@ = OUTLINE/BLUE ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf and http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf For further information see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm ___________________________________________________________________ JÃtaka with Commentary Vol. IV #<[page 001]># %< 1>% X. DASANIPùTA. $<1. CatudvÃrajÃtaka.>$ CatudvÃramidaæ nagaran ti. Idaæ S. J. v. ekaæ dub- bacaæ\<*<1>*>/ Ã. k. Paccuppannavatthuæ NavanipÃtassa paÂhamajÃtake vitthÃritam eva, idha pana S. taæ bhikkhuæ "saccaæ kira tvaæ dub- baco" ti pucchitvà "saccaæ bhante" ti vutte "pubbe pi tvaæ bhik- khu dubbacatÃya paï¬itÃnaæ vacanaæ akatvà khuracakkaæ ÃsÃde- sÅti\<*<3>*>/" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte KassapadasabalassakÃle BÃrÃïasiyaæ asÅti- koÂivibhavassa seÂÂhino\<*<4>*>/ putto Mittavindako nÃma ahosi. Tassa mÃtÃpitaro sotÃpannà ahesuæ, so pana dussÅlo assaddho. Atha naæ aparabhÃge pitari kÃlakate\<*<5>*>/ mÃtà kuÂumbaæ vicÃ- rentÅ Ãha: "tÃta tayà dullabhamanussattaæ\<*<6>*>/ laddhaæ, dÃnaæ dehi, sÅlaæ rakkha\<*<7>*>/, uposathakammaæ kara\<*<8>*>/, dhammaæ suïÃ- hÅti". "Amma na mayhaæ dÃnÃdÅhi attho. mà maæ ki¤ci avaca, ahaæ yathÃkammaæ gamissÃmÅti" evaæ vadantam\<*<9>*>/ pi naæ ekadivasaæ puïïamuposathadivase mÃtà Ãha: "tÃta, ajja abhilakkhito mahÃuposathadivaso, ajja uposathaæ samÃdiyitvà vihÃraæ gantvà sabbarattiæ dhammaæ sutvà ehi, ahaæ te sahassaæ dassÃmÅti". So "sÃdhÆ" 'ti dhanalobhena uposathaæ samÃdiyitvà bhuttapÃtarÃso vihÃraæ gantvà divasaæ vÅtinÃmetvà rattiæ yathà ekam pi dhammapadaæ kaïïaæ na paharati tathà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd dubbacabhikkhuæ. 2 Bd adds bhikkhu. 3 Cks -do-, Bd ÃharesÅti, Bs bhÃrasÅti. 4 Bd adds eko. 5 Bd kÃlaÇka-. 6 Bd -bhaæma-. 7 Bd -khÃhi 8 Bd karohi. 9 Bd caran-. >/ #<[page 002]># %<2 X. DanasipÃta.>% ekasmiæ padese nipajjitvà niddaæ okkamitvà punadivase pÃto va mukhaæ dhovitvà gehaæ gantvà nisÅdi. MÃtà pan' assa "ajja me putto dhammaæ sutvà pÃto va dhammakathikatheraæ\<*<1>*>/ ÃdÃya ÃgamissatÅti" yÃguæ\<*<2>*>/ khÃdaniyaæ bhojaniyaæ paÂiyÃde- tvà Ãsanaæ pa¤¤ÃpetvÃ\<*<3>*>/ tassÃgamanaæ\<*<4>*>/ patimÃnentÅ\<*<5>*>/ taæ eka- kaæ Ãgataæ disvà "tÃta dhammakathiko kena nÃnÅto\<*<6>*>/" ti vatvà "na mayhaæ dhammakathiken'\<*<7>*>/ attho" ti vutte\<*<8>*>/ "tena hi yÃ- guæ\<*<9>*>/ pivÃ" 'ti Ãha. So "tumhehi mayhaæ sahassaæ paÂi- sutaæ, taæ tÃva me detha, pacchà pivissÃmÅti" Ãha. "Piva tÃta, pacchÃ\<*<10>*>/ gaïhissasÅti". "Gahetvà va pivissÃmÅti". Ath' assa mÃtà sahassabhaï¬ikaæ purato Âhapesi. So yÃguæ\<*<9>*>/ pivitvà sahassabhaï¬ikaæ gahetvà vohÃraæ karonto nacirass' eva vÅsaæ\<*<11>*>/ satasahassaæ uppÃdesi. Ath' assa etad ahosi: "nÃvaæ upaÂÂhapetvÃ\<*<12>*>/ vohÃraæ karissÃmÅti". So nÃvaæ upaÂÂhapetvÃ\<*<12>*>/ "amma ahaæ nÃvÃya vohÃraæ karissÃmÅti" Ãha. Atha naæ mÃtà "tvaæ tÃta ekaputtako, imasmiæ ghare dhanam pi ba- huæ\<*<13>*>/, samuddo anekÃdÅnavo, mà gamÅti" vÃresi. So "ahaæ gamissÃm' eva, na sakkà maæ vÃretun" ti vatvà "ahaæ\<*<14>*>/ tÃta vÃressÃmÅti" mÃtarà hatthe gahito\<*<15>*>/ hatthaæ vissajjÃpetvà mÃtaraæ paharitvà pÃtetvà antaraæ katvà gantvÃ\<*<16>*>/ nÃvÃya sam- uddaæ pakkhandi. NÃvà sattame divase Mittavindakaæ nissÃya samuddapiÂÂhe niccalà aÂÂhÃsi. KÃlakaïïisalÃkà vÃriyamÃnÃ\<*<17>*>/ Mittavindakass' eva hatthe tikkhattuæ pati. Ath' assa uÊum- paæ\<*<18>*>/ datvà "imaæ ekaæ nissÃya bahÆ\<*<19>*>/ mà vinassantÆ" 'ti taæ samudde\<*<20>*>/ khipiæsu, tÃvad eva nÃvà javena samuddaæ\<*<21>*>/ pakkhandi. So pi uÊumpe\<*<22>*>/ nipajjitvà ekaæ dÅpaæ\<*<23>*>/ pÃpuïi. Tattha phaÊikavimÃne\<*<24>*>/ catasso petiyo addasa. Tà sattÃhaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -kattheram. 2 Cks -gu. 3 Bd pa¤¤a-. 4 Bd tassa Ãg-. 5 Bd paÂimÃntena. 6 Ck tena Ãni-, Bd kena nÃnito. Cb Ba kena Ã-. 7 Bd -na. 8 Cks -o. 9 Bd -gum. 10 Bd adds te dassÃmÅti. 11 Bd vÅsasahassìhikaæ, Bs visatisahassÃdhika. 12 Bd upaÂha-, Cks uÂÂhÃ-. 13 Bd -hu, Cs -huæ corr. to hu. 14 Bd ahantaæ. 15 Bd adds pi. 16 Bd omits ga-. 17 all three MSS. -salÃkaæ, Cs vÃpiya-, Bd cÃriyamÃno, Bs karÅyamÃno. 18 Cs uln- corr. to uÊu-, Bd ulu-. 19 Cks -u. 20 Bd -ddapiÂhe. 21 Bd mahÃsa-. 22 Bd ulu-. 23 Bd dipakaæ, Cs ekadipakaæ. 24 Cs Bd -li-. >/ #<[page 003]># %< 1. CatudvÃrajÃtaka. (439) 3>% dukkhaæ anubhavanti sattÃhaæ sukhaæ. So tÃhi saddhiæ dibbasampattiæ anubhavi. Atha naæ tÃ\<*<1>*>/ dukkhÃnubhavanat- thÃya gacchamÃnà "sÃmi, mayaæ sattame divase ÃgamissÃma, yÃva mayaæ ÃgacchÃma tÃva anukkaïÂhamÃno idh' eva vasÃ" 'ti vatvà agamaæsu. So taïhÃvasiko hutvà tasmiæ yeva pha- lake nipajjitvà puna samuddapiÂÂhena gacchanto aparam pi dÅpaæ\<*<2>*>/ patvà tattha rajatavimÃne aÂÂha petiyo disvà eten' eva upÃyena aparasmiæ dÅpake maïivimÃne soÊasa aparasmiæ\<*<3>*>/ kana- kavimÃne dvattiæsa petiyo disvà tÃhi saddhiæ dibbasampattiæ anubhavitvà tÃsam pi dukkhaæ anubhavituæ gatakÃle puna samuddapiÂÂhena gacchanto ekaæ pÃkÃraparikkhittaæ catudvÃ- raæ\<*<4>*>/ nagaraæ\<*<5>*>/ addasa, ussadanirayo\<*<6>*>/ kira so bahunnaæ\<*<7>*>/ nerayi- kasattÃnaæ kammakaraïÃnubhavanaÂÂhÃnaæ\<*<8>*>/, Mittavindakassa pana alaækatapaÂiyattaæ nagaraæ viya hutvà upaÂÂhÃsi. So "imaæ nagaraæ pavisitvà rÃjà bhavissÃmÅti" cintetvà pavisitvà khuracakkaæ ukkhipitvÃ\<*<9>*>/ paccamÃnaæ nerayikasattaæ addasa, ath' assa taæ\<*<10>*>/ tassa sÅse khuracakkaæ padumaæ\<*<11>*>/ hutvà upaÂ- ÂhÃsi, ure pa¤caÇgikabandhanaæ\<*<12>*>/ uracchadapasÃdhanaæ hutvà sarÅrato galantaæ\<*<13>*>/ lohitaæ lohitacandanavilepanaæ\<*<14>*>/ hutvà paridevanasaddo madhuragÅtasaddo\<*<15>*>/ hutvà upaÂÂhÃsi. So tassa santikaæ gantvà "bho purisa ciraæ tayà padumaæ dhÃritaæ, dehi me etan" ti Ãha. "Samma, na-y-idaæ padumaæ, khura- cakkaæ\<*<16>*>/ etan" ti. "Tvaæ mayhaæ adÃtukÃmatÃya evaæ vada- sÅti". Nerayikasatto cintesi: "mayhaæ kammaæ khÅïaæ bhavissati, iminÃpi mayà viya mÃtaraæ paharitvà Ãgatena bha- vitabbaæ, dassÃmi 'ssa khuracakkan" ti. Atha naæ "ehi bho, gaïha imaæ paduman\<*<17>*>/" ti vatva khuracakkaæ tassa sÅse khipi. taæ tassa matthakam\<*<18>*>/ piæsamÃnaæ\<*<19>*>/ bhassi. Tasmiæ khaïe \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds tattha. 2 Bd dipakaæ. 3 Bd adds dipake. 4 Bd -ra. 5 Bd -ram. 6 Cks -dÃ-. 7 Bd -hÆnaæ 8 Cks -bhÃvaÂÂhÃ-. 9 Bd adds sÅse. 10 Ck naæ. Bd omits taæ. 11 Bd adds viya. 12 Bd -kaæba-. 13 Bd gaÊ-. 14 Bd omits lohita, and adds viya. 15 Bd -rasarogi-, and adds viya. 16 Cks -kam. 17 Bd iman, omitting pa-. 18 Cks -kaæ. 19 Cks pisamÃnaæ, Bs khipamanaæ. >/ #<[page 004]># %<4 X. DasanipÃta.>% Mittavindako tassa khuracakkabhÃvaæ ¤atvà "tava khuracakkaæ gaïha, tava khuracakkaæ ganhÃ" 'ti vedanÃmatto\<*<1>*>/ paridevi. Itaro antaradhÃyi. Tadà Bodhisatto\<*<2>*>/ mahantena parivÃrena ussadacÃrikam caramÃno taæ ÂhÃnaæ pÃpuïi. Mittavindako taæ ulloketvÃ\<*<3>*>/ "sÃmi devarÃja, idaæ maæ\<*<4>*>/ cakkaæ saïhakara ïÅ\<*<5>*>/ viya tilÃni piæsamÃnaæ\<*<6>*>/ otarati, kin nu kho mayà pÃpaæ katan\<*<7>*>/" ti pucchanto dve gÃthà abhÃsi: @*>/, oruddhapatiruddho\<*<9>*>/ 'smi kiæ pÃpaæ pakatam mayÃ. || Ja_X:1 ||>@ @*>/ dvÃrÃ, oruddho 'smi yathà dvijo, kimÃdhikaraïaæ yakkha cakkÃbhinihato ahan ti. || Ja_X:2 ||>@ Tattha daÊhapÃkÃran ti thirapÃkÃraæ, daÊhatoraïan ti pi pÃÂho, thira- dvÃran ti attho, oruddhapatiruddhosmÅti anto katvà samantà pÃkÃrena ruddho, palÃyanaÂÂhÃnaæ na pa¤¤Ãyati, kiæ pÃpaæ pakatan ti kin nu kho mayà pÃpakammaæ kataæ, apihità ti thakitÃ, yathà dvijo\<*<11>*>/ ti pa¤jare pakkhitto sakuïo viya, kimÃdhikaraïan ti\<*<12>*>/ kiæ kÃraïaæ, cakkÃbhinihato ti cakkena abhinihato. Ath' assa devarÃjÃ\<*<13>*>/ kÃraïaæ kathetuæ\<*<14>*>/ cha gÃtha abhÃsi: @@ @*>/ aÂÂh' ajjhagamà aÂÂhÃhi pi ca\<*<16>*>/ soÊasa (=III p. 207.) || Ja_X:4 ||>@ @*>/ ca battiæsa\<*<18>*>/, atriccho\<*<19>*>/ cakkam Ãsado, icchÃhatassa posassa cakkaæ bhamati matthake. || Ja_X:5 ||>@ @*>/ ye va\<*<21>*>/ taæ anugijjhanti te honti cakkadhÃrino. || Ja_X:6 ||>@ @*>/ bhaï¬aæ apahÃya\<*<23>*>/ maggaæ appaÂivekkhiya yesaæ c' etaæ asaækhÃtaæ\<*<24>*>/ te honti cakkadhÃrino. || Ja_X:7 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -patto, Bs -naæ patto. 2 Bd adds rukkhadevatà hutvÃ. 3 Bd olo-. 4 Bd imaæ in the place of idaæ maæ. 5 Cs Bd -ïi. 6 Ck pisaæsa-, Bd sÅsamÃnaæ. 7 Bd paka-. 8 Cks daÊhatoraïaæ. 9 Bd -paÂi-. 10 Cks hi pi-. 11 Ck Bd dijo. 12 Bd adds kiæ adhikaraïaæ. 13 Bd omits de-. 14 Bd adds devaputto. 15 Bdf -tubbhi. 16 Ck ca omitting pi, Cs catu omitting pi, Bd aÂhÃsi vÃpi, Bs attha pi và ca, Bf aÂhÃbhi sà ca. 17 Ck -sÃpi, Cs -sÃri, Bf -sÃbhi. 18 Cks -sÃ. 19 Cs -ccha, {Ck Bf -cchaæ.} 20 Ck -nÅ, Cs -ni, Bd visaragÃmini. 21 Cks omit va. 22 Bds u. 23 Cs avhÃya, Bf vahÃya, Bd ca ohÃya, Bs bahubhaï¬a ca ohÃya. 24 Cks -kha-. >/ #<[page 005]># %< 1. CatudvÃrajÃtaka. (439.) 5>% @*>/, kareyya vÃkyaæ anukampakÃnaæ, taæ tÃdisaæ nÃtivatteyya cakkan ti. || Ja_X:8 ||>@ Tattha laddhà satasahassÃni\<*<2>*>/ atirekÃni visatÅti tvaæ uposathaæ katvà mÃtu santikà sahassaæ gahetvà vohÃraæ karonto satasahassa¤\<*<3>*>/ ca atire- kÃni vÃsati labhitvÃ, nÃkarÅti tena dhanena atuÂÂho nÃvÃya samuddaæ pavisanto samudde ìÅnavaæ\<*<4>*>/ kathetvà mÃtarà vÃriyÃmÃno pi anukampakÃnaæ ¤ÃtÅnaæ samma vacanaæ\<*<5>*>/ nÃkari\<*<6>*>/, sotÃpannaæ mÃtaraæ paharitvà antaraæ katvà nik- khanto yevÃsÅti dÅpeti, laæghÅti nÃvaæ ullaæghanasamatthaæ (?), pakkhandÅti pakkhanto si, appasiddhikan\<*<7>*>/ ti mandasiddhiæ\<*<8>*>/ vinÃsabahulam catÆhi\<*<9>*>/ aÂÂhà 'ti atha naæ nissÃya ÂhitÃya nÃvÃya phalakaæ datvà samudde khitto pi\<*<10>*>/ tvaæ\<*<11>*>/ mÃtaraæ nissÃya ekadivasaæ katassa uposathakammassa nissan- dena phalikavimÃne catasso itthiyo labhitvà tato rajatavimÃne aÂÂha maïivimÃne soÊasa kanakavimÃne dvattiæsa adhigato si\<*<12>*>/, atriccho\<*<13>*>/ cakkamÃsado ti atha tvaæ yathà laddhena asantuÂÂho atra uttaritaraæ labhissÃmÅti evaæ laddhaæ laddhaæ atikkamanalobhasaækhÃtÃya\<*<14>*>/ atricchÃya samannÃgatattà atriccho\<*<15>*>/ pÃpapuggalo tassa uposathakammassa khÅïattà dvattiæsa itthiyo atikkamitvà imaæ petanagaraæ Ãgantvà tassa mÃtupahÃradÃnÃkusalassa nissandena idaæ cakkaæ sampatto si, atricchan ti pi pÃÂho, atra atra icchamÃno ti\<*<16>*>/ attho, atricchà ti pi pÃÂho, atricchÃyÃ\<*<17>*>/ 'ti attho, bhamatÅti tassa te icchÃhatassa posassa idaæ cakkaæ matthakaæ nipiæsamÃnaæ\<*<18>*>/ idÃni kumbhakÃrakacakkaæ\<*<19>*>/ viya matthake bhamatÅti attho, ye va\<*<20>*>/ taæ anugijjhantÅti taïhà nÃm' esà gacchantÅ uparÆpari visÃlà hoti samuddo viya ca\<*<21>*>/ duppÆrà rÆpÃdisu tassa tassa icchanaicchÃya visaÂagÃminÅ\<*<22>*>/, taæ evarÆpaæ taïhaæ ye anugijjhanti giddhÃ\<*<23>*>/ gathità hutvà punappuna\<*<24>*>/ allÅyanti, te honti cakkadhÃrino ti te evaæ paccantÃ\<*<25>*>/ khuracakkaæ dhÃrenti, bahuæ\<*<26>*>/ bhaï¬an ti mÃtÃpitunnaæ\<*<27>*>/ santakaæ bahuæ\<*<26>*>/ dhanaæ ohÃya, maggan ti\<*<28>*>/ gantabbaæ appasiddhikaæ samuddamaggaæ apaccavekkhitvÃ, yathà tvaæ paÂipanno evam evaæ a¤¤esam pi yesaæ c' etaæ asaækhÃtaæ\<*<29>*>/ avÅmaæsitaæ te\<*<30>*>/ yathÃ\<*<31>*>/ tvaæ tath' eva taïhÃva- sikÃ\<*<32>*>/ hutvà dhanaæ pahÃya\<*<33>*>/ gamanamaggaæ anavekkhitvà paÂipaïïÃ\<*<34>*>/ cak- kadhÃrino honti, kammam samekkhe ti tasmà paï¬ito puriso attano\<*<35>*>/ kattabbakammaæ\<*<36>*>/ sadosaæ nu kho niddosan ti samekkheyya paccavekkheyya, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd atthasa¤hi-. 2 Cks -na. 3 Bd -ssÃni. 4 Bd -va¤ca. 5 Cs samma- corr. to sacca-, Bd sammÃ- 6 Cs na-. 7 Cks -yan. 8 Bd ddhani. 9 Bd -tubbhi. 10 Bd si. 11 Cks taæ. 12 Bd sÅti. 13 Cks -cchaæ. 14 Cks -nakÃlÃbhÃsaæ-. 15 Cks -Ã. 16 Cks add pi. 17 Ck -cchÃ. 18 Bd omits ni. 19 Cd -kÃraca-. 20 Cks omit va. 21 Ck omits ca. 22 Bd visara-. 23 Bd gijjhÃ. 24 Bd -naæ. 25 Bd iccbantÃ. 26 Bd -u. 27 Bd -tÆnaæ. 28 Cks maggaæ gacchanti. 29 Bd -kha-. 30 Cks ye. Bd vo. 31 Ck tathÃ, Cs ta or na. 32 Cks -ko. 33 Bd ohÃ-. 34 Bd pati-. 35 Bd -nÃ. 36 Bd -bbaæka-. >/ #<[page 006]># %<6 X. DasanipÃta.>% vipula¤ca bhogan ti attano dhammaladdhaæ dhanarÃsim pi avekkheyya, nÃtivatteyyà 'ti taæ tÃdisaæ puggalaæ idaæ cakkaæ na ativatteyya\<*<1>*>/ nÃvatthareyya\<*<2>*>/, nÃtivattetÅti pi pÃÂho, nÃvattharatÅti attho. Taæ sutvà Mittavindako "iminà devaputtena mayà kata- kammaæ tatvato\<*<3>*>/ ¤Ãtaæ, ayaæ mayhaæ paccanapamÃnaæ pi jÃnissati, pucchÃmi\<*<4>*>/ nan" ti cintetvà navamaæ gÃham Ãha: @*>/ Âhassati, kati vassasahassÃni, tam me akkhÃhi pucchito ti. || Ja_X:9 ||>@ Ath' assa kathento MahÃsatto dasamaæ gÃtham Ãha: @*>/ Ãviddhaæ, na taæ jÅvaæ pamokkhasÅti. || Ja_X:10 ||>@ Tattha atisarÅti pi atisaro, atisarissatÅti pi atisaro\<*<6>*>/, accasaro ti tass' eva vevacanaæ, idaæ vuttaæ hoti: ambho Mittavindaka\<*<7>*>/ suïÃhi\<*<8>*>/ mama vacanaæ, tvaæ hi atidÃruïassa kammassa katattà atisaro, tassa pana na sakkà vassagaïa- nÃya vipÃko pa¤¤Ãpetun ti\<*<9>*>/ aparimÃïaæ atimahantaæ vipÃkadukkhaæ sarissasi\<*<10>*>/ paÂipajjissasÅti\<*<11>*>/ pi atisaro, tena te ettakÃni vassasahassÃnÅti vattuæ na sakko- mÅti, sirasimÃviddhan ti yaæ pana te idaæ cakkaæ sirasi\<*<12>*>/ Ãviddhaæ kumbhakÃracakkam\<*<13>*>/ iva\<*<14>*>/ bhamati\<*<15>*>/, na taæ jÅvaæ pamokkhasÅti\<*<16>*>/ taæ\<*<17>*>/ tvaæ yÃva te kammavipÃko na khÅyati tÃva jÅvamÃno na mokkhasi\<*<18>*>/, kammavi- pÃke pana khÅïe idaæ cakkaæ pahÃya yathÃkammaæ gamissasÅti. Idaæ vatvà devaputto attano ÂhÃnaæ\<*<19>*>/ eva gato, itaro pi mahÃdukkhaæ paÂipajji. S. i. d. Ã. j. s.: "Tadà Mittavindako\<*<20>*>/ dubbacabhikkhu ahosi, devarÃjÃ\<*<21>*>/ aham evÃ" 'ti. CatudvÃrajÃtakaæ\<*<22>*>/. $<2. KaïhajÃtaka.>$ Kaïho vatÃyaæ puriso ti. Idaæ S. Kapilavatthuæ nissÃya\<*<23>*>/ NigrodhÃrÃme viharanto sitapÃtukammaæ Ã. k. Tadà kira S. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks nÃti-. 2 Cks nÃtivatteyya. 3 Bd tatthato, Bs tathato? 4 Bd pucchissÃmi. 5 Cks sirasmiæ. 6 Bd tattha atisaro ti atipsarÅti pi atisaro atisarissatÅti pi atisaro. 7 Bd -da. 8 Bd -ïo-. 9 Bd vipÃkaæ vattanti. 10 Cks pariss-. 11 Ck -pajjasÅti, Bd patipaccissasÅti. 12 Bd sirasmiæ. 13 Ck -raæ ca-, Cs -rÃæ ca- corr. to -raca-. 14 Cks add ca. 15 Cks add taæ. 16 Cks -si. 17 Bd omits taæ. 18 Bd pamo-. 19 Bd devaÂhÃ-. 20 Bd adds ayaæ. 21 Bd adds pana. 22 Bd adds paÂhamaæ. 23 Bds upani-. >/ #<[page 007]># %< 2. KaïhajÃtaka. (440.) 7>% sÃyaïhasamaye NigrodhÃrÃme bhikkhusaæghaparivuto jaæghÃvihÃraæ\<*<1>*>/ anucaækamanto a¤¤atarasmiæ padese sitaæ pÃtvÃkÃsi. ùnandathero\<*<2>*>/ "ko nu kho hetu ko paccayo Bhagavato sitassa pÃtukammÃya, na\<*<3>*>/ ahetu TathÃgatà sitaæ pÃtukaronti, puchissÃmi tÃvÃ" 'ti a¤jalim\<*<4>*>/ paggayha sitakaraïaæ pucchi. Ath' assa S. "bhÆtapubbaæ ùnanda Kaïho nÃma isi ahosi, so imasmiæ bhÆmippadese\<*<5>*>/ vihÃsi jhÃyÅ jhÃnarato, tassa sÅlatejena Sakkabhavanaæ kampÅti" sitakÃraïaæ vatvà tassa vatthuno apÃkaÂattÃ\<*<6>*>/ therena yÃcito a. Ã.: A. B. Br. r. k. BÃrÃïasiyaæ\<*<7>*>/ asÅtikoÂivibhavena aput- takena brÃhmaïena sÅlaæ samÃdiyitvà putte patthite Bodhisatto tassa brÃhmaïiyà kucchismiæ nibbatti, kÃÊavaïïattà pan' assa nÃmagahaïadivase KaïhakumÃro ti nÃmaæ akaæsu. So soÊasavassakÃle maïipaÂimÃ\<*<8>*>/ viya sobhaggappatto\<*<9>*>/ hutvà pitarà sippuggahaïatthÃya pesito TakkasilÃya\<*<10>*>/ sabbasippÃni ugga- hetvà paccÃga¤chi\<*<11>*>/. Atha naæ pità anurÆpena dÃrena saæ- yojesi. So aparabhÃge mÃtÃpitunnaæ\<*<12>*>/ sabbaissariyaæ paÂipajji. Ath' ekadivasaæ ratanakoÂÂhÃgÃrÃni viloketvà varapallaæka- majjhagato suvaïïapaÂÂaæ\<*<13>*>/ ÃharÃpetvà "ettakaæ dhanaæ asukena\<*<14>*>/ uppÃditaæ ettakaæ asukenÃ" 'ti pubba¤ÃtÅhi su- vaïïapaÂÂe\<*<15>*>/ likhitÃni akkharÃni disvà cintesi: "yehi imaæ dhanaæ uppÃditaæ te na pa¤¤Ãyanti, dhanam eva pa¤¤Ãyati, eko pi idaæ\<*<16>*>/ gahetvà gato n' atthi, na kho pana sakkà dhanaæ bhaï¬ikaæ bandhitvà paralokaæ netuæ, pa¤casÃdhÃraïabhÃvena\<*<17>*>/ hi\<*<18>*>/ asÃrassa dhanassa\<*<19>*>/ dÃnaæ sÃro, bahurogasÃdhÃraïabhÃvena asÃrassa kÃyassa sÅlavantesu abhivÃdanÃdikammaæ sÃro, anic- catÃbhibhÆtassa asÃrassa jÅvitassa aniccÃdivasena vipassanÃyogo sÃro, tasmà asÃrehi bhogehi sÃragahaïatthaæ dÃnaæ dassÃmÅti" so Ãsanà uÂÂhÃya\<*<20>*>/ ra¤¤o santikaæ gantvà rÃjÃnaæ Ãpuc- chitvà mahÃdÃnaæ pavattesi. YÃva sattamà divasà dhanaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -gha-. 2 Bd -datthe-. 3 Bd tana. 4 Bd -liæ. 5 Bd -mipa-. 6 Cs apa-, Ck apÃhaÂattÃ, Bs apaka-. 7 Bd adds ekena. 8 Bd -pati- 9 Bd sobhaggayasaggapatto. 10 Bd -yaæ. 11 Bd -gacchi. 12 Bd -tÆnaæ. 13 Bd -pattaæ. 14 Bd adds nÃma. 15 Bd -patte. 16 Bd adds dhanaæ. 17 Bd pa¤cannaæ verÃnaæ sÃ-. 18 Bd omits hi 19 Bd asÃradussadha-. 20 Bd vu-. >/ #<[page 008]># %<8 X. DasanipÃta.>% aparikkhÅyamÃnaæ\<*<1>*>/ disvà "kiæ me dhanena, yÃva maæ jarà nÃbhibhavati tÃvad eva pabbajitvà abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca nibbattetvà brahmalokaparÃyano bhavissÃmÅti" cintetvà gehe {sabbadvÃrÃni} vivarÃpetvà "dinnaæ ¤eva\<*<2>*>/ harantÆ" 'ti asucÅ viya jigucchanto vatthukÃme pahÃya mahÃjanassa rodantassa paridevan- tassa nagarà nikkhamitvà Himavantapadesaæ pavisitvà isipab- bajjaæ pabbajitvà attano vasanatthÃya ramaïÅyaæ bhÆmibhÃgaæ olokento imaæ ÂhÃnaæ patvà "idha vasissÃmÅti" ekaæ inda- vÃruïikarukkhaæ\<*<3>*>/ gocaragÃmaæ katvà adhiÂÂhÃya tass' eva rukkhassa mÆle vihÃsi, gÃmantasenÃsanaæ pahÃya Ãra¤¤ako ahosi, païïasÃlaæ akatvà rukkhamÆliko ahosi abbhokÃsiko nesajjiko, sace\<*<3>*>/ nipajjitukÃmo\<*<4>*>/ bhÆmiyaæ yeva nipajjati, dan- tamusaliko\<*<5>*>/ hutvà anaggipakkam eva khÃdati, thusaparikkhit- taæ ki¤ci na khÃdati, ekadivase ekavÃram eva khÃdati, ekÃsaniko ahosi. KhamÃya\<*<6>*>/ paÂhaviÃpatejavÃyusamo\<*<7>*>/ hutvà ete ettake dhutaguïe samÃdÃya vatti\<*<8>*>/. Imasmiæ kira jÃtake Bodhi- satto paramappiccho\<*<9>*>/ ahosi. So nacirass' eva abhi¤¤Ã ca samÃ- pattiyo ca nibbattetvà jhÃnakÅÊikaæ\<*<10>*>/ kÅÊanto tatth' eva vasati, phalÃphalattham pi a¤¤attha na gacchati, rukkhassa phalitakÃle phalaæ khÃdati, pupphitakÃle pupphaæ khÃdati\<*<11>*>/, sapattakÃle\<*<12>*>/ pattÃni\<*<13>*>/ khÃdati, nippattakÃle\<*<14>*>/ papaÂikaæ\<*<15>*>/ khÃdati\<*<11>*>/. Evaæ paramasantuÂÂho hutvà imasmiæ ÂhÃne ciraæ vasi. So eka- divasam pi\<*<16>*>/ pubbaïhasamaye tassa rukkhassa pakkÃni\<*<17>*>/ gaï- hanto pana loluppacÃrena uÂÂhÃya a¤¤asmiæ padese na gaïhÃti\<*<18>*>/. YathÃnisinno va hatthaæ pasÃretvà hatthappamÃïe ÂhÃne\<*<19>*>/ ÂhitÃni phalÃni saæharati, tesu pi manÃpÃmanÃpaæ avicinitvà sampatta- sampattam eva gaïhi. Evaæ paramasantuÂÂhassa tassa sÅlatejena Sakkassa Paï¬ukambalasilÃsanaæ uïhÃkÃraæ dassesi. Taæ kira Sakkassa Ãyukkhayena và uïhaæ hoti pu¤¤akkhayena và \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -kkhi-, Bd -kkha-. 2 Bd yeva. 3 Bd adds pi. 4 Bd nipajjati. 5 Bd -la-. 6 Bds chamÃ-. 7 Bd -pamo, Bs -yuparamo 8 Bd vasati. 9 Ck -mapariccho. 10 Bd -kiÊaæ. 11 Cks omit khÃ-. 12 Bd omits sa. 13 Bd -ttaæ. 14 Ck Bd nipa-. 15 Bd pappati-. 16 Bd -saæ, omitting pi. 17 Bd adds phalÃnigaïhi. 18 Bd gaïhabhi. 19 Ck hatthampamÃne ÂhÃne, Bd hatthappasÃdaÂhÃne. >/ #<[page 009]># %< 2. KaïhajÃtaka. (440.) 9>% a¤¤asmiæ và mahÃnubhÃvasatte\<*<1>*>/ taæ ÂhÃnaæ patthente\<*<2>*>/ dhammi- kÃnaæ và mahiddhiyasamaïabrÃhmaïÃnaæ\<*<3>*>/ sÅlatejena\<*<4>*>/ uïhaæ ahosi. Sakko "ko nu kho maæ\<*<6>*>/ cÃvetukÃmo" ti Ãvajjitvà imasmiæ padese vane\<*<7>*>/ vasantaæ Kaïhaæ isiæ rukkha- phalÃni uccinantaæ disvà cintesi: "ayaæ isi ghoratapo parimÃritindriyo\<*<8>*>/, imaæ dhammakathÃya sÅhanÃdaæ nadÃpetvà sukhakÃraïaæ sutvà varena\<*<9>*>/ santappetvà imassa rukkhaæ dhuvaphalaæ katvà ÃgamissÃmÅti" so mahantenÃnubhÃvena sÅghaæ otaritvà tasmiæ rukkhamÆle tassa piÂÂhipasse Âhatvà "attano avaïïe kathite kujjhissati nu kho no" ti vÅmaæsanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/, na mayhaæ manaso piyo ti. || Ja_X:11 ||>@ Tattha kaïhan\<*<11>*>/ ti kÃÊavaïïaæ\<*<12>*>/, rukkhaphalabhojanatÃya kaïho\<*<13>*>/. Kaïho tassa\<*<14>*>/ vacanaæ sutvà "ko mu kho mayà saddhiæ kathetÅti\<*<15>*>/" dibbacakkhunà upadhÃrento "Sakko" ti ¤atvà ani- vattitvÃ\<*<16>*>/ anoloketvà va dutiyaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha tacasà ti tacena kaïho nÃma na hotÅti attho, antosÃro ti abbhantare sÅlasamÃdhipa¤¤Ãvimutti¤ÃïadassanasÃrehi samannÃgato, evarÆpo hi bÃhitapÃpattà brÃhmaïo nÃma hoti, sa ve ti yasmiæ pana pÃpÃni\<*<17>*>/ kam- mÃni so yattha katthaci kule\<*<18>*>/ jÃto yena kenaci sarÅravaïïena samannÃgato pi kÃÊako va. Eva¤ ca pana vatvà imesaæ sattÃnaæ kaïhabhÃvakarÃni pÃpakammÃni ekavidhÃdÅhi bhedehi vitthÃretvà sabbÃni pi tÃni garahitvÃ\<*<19>*>/ sÅlÃdayo guïe pasaæsitvà ÃkÃse candaæ uÂÂhÃpento \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -ve-, Cs -ve-, Bs -vasattehi. 2 Bs adds na vÃ. 3 Bd -ddhikasa-. 4 Cs adds tadà sÅlatejena, Bd dÃnatejena vÃ. 5 Cks omit vÃ. 6 Bd adds ÂhÃnÃ. 7 Bd omits vane. 8 Bd paramajitindriyo. 9 Cks sukÃraïaæ suvarena, Bs sukhakÃraïaæ sÃvetvà varena. 10 Bdf -mippa-. 11 Bd -ho. 12 Bd -ïo. 13 Bds bhojananti rukkhaphalabhojanaæ in the place of rukkha--- 14 Bd isi sakkassa. 15 Ck -theti, Cs -theti corr. to -thetÅti. 16 Cks ni-. 17 Bd pÃpakÃni. 18 Bd -lesu. 19 Bd -hetvÃ. >/ #<[page 010]># %<10 X. DasanipÃta.>% viya Sakkassa dhammaæ desesi\<*<1>*>/. Sakko tassa dhammakathaæ sutvà pamudito somanassajÃto MahÃsattaæ varena nimantento tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ subhÃsite varaæ brÃhmaïa te dammi yaæ ki¤ci manas' icchasÅti. || Ja_X:13 ||>@ Tattha etasmin ti yaæ idaæ tayà sabba¤¤Æ-Buddhena viya sulapitaæ tasmiæ sulapite tumhÃkam eva ca anucchavikattà patirÆpe\<*<2>*>/ subhÃsite, yaæ ki¤cÅti yaæ yaæ\<*<3>*>/ ki¤ci manasà icchasi sabbaæ te taæ varaæ taæ\<*<4>*>/ icchitaæ patthitaæ dammÅti attho. Taæ sutvà MahÃsatto cintesi: "ayaæ `kin nu kho attano avaïïe kathite kujjhissati no' ti maæ vÅmaæsanto mayhaæ chavivaïïa¤ ca bhojana¤ ca vasanaÂÂhÃna¤ ca garahitvÃ\<*<5>*>/ idÃni mayhaæ akuddhabhÃvaæ ¤atvà pasannacitto varaæ deti, maæ kho pan' esa `Sakkissariya-BrahmissariyÃnaæ atthÃya brah- macariyaæ caratÅti' pi ma¤¤eyya, tatr' assa nikkaækhÃbhÃvat- thaæ\<*<6>*>/ `mayham paresu kodho và doso và mà uppajjatu parasam- pattiyaæ lobho và paresu sineho và mà uppajjatu majjhatto va bhaveyyan' ti ime mayà cattÃro vare gahetuæ vaÂÂatÅti" so tassa nikkaækhÃbhÃvatthÃya cattÃro vare gaïhanto catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ attano nisneham abhikaækhÃmi, ete me caturo vare ti. || Ja_X:14 ||>@ Tattha vara¤ce me ado ti sace tvaæ mayhaæ varaæ adÃsi, sunik- kodhan ti akujjhanavasena suÂÂhunikkodhaæ, suniddosan ti adussanavasena suÂÂhuniddosaæ, nillobhan ti parasampattisu suÂÂhunillobhaæ, vattimattano\<*<7>*>/ ti evarÆpaæ attano pavattiæ, nisnehan ti puttadhÅtÃdÅsu savi¤¤Ãïakesu dhana- dha¤¤ÃdÅsu và avi¤¤Ãïakesu attano santakesu pi\<*<8>*>/ nisnehaæ apagatalobhaæ, abhikaækhÃmÅti evarÆpaæ imehi catuaÇgehi\<*<9>*>/ samannÃgataæ attano vuttiæ abhikaækhÃmi, ete me caturo vare ti ete nikkodhÃdike caturo mayhaæ vare dehÅti vadati, kim pan' esa na jÃnÃti yathà na sakkà Sakkassa santikÃ\<*<10>*>/ va- raæ\<*<11>*>/ gahetvà va\<*<12>*>/ 'me\<*<13>*>/ kodhÃdayo haritun ti: no na jÃnÃti, Sakke\<*<14>*>/ pana va- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ti. 2 Bd paÂi-. 3 Bd omits one yaæ 4 Bd omits taæ. 5 Bd -he-. 6 Bd nikhaæka-. 7 Bdf vu-. 8 Cks ca. 9 Bd catuhaÇ-. 10 Bd -ke. 11 Bd taæ. 12 Bd varena. 13 Cs meme, Bd omits me. 14 Bd adds kho. >/ #<[page 011]># %< 2. KaïhajÃtaka. (440.) 11>% raæ dadante\<*<1>*>/ na gaïhÃmÅti vacanaæ na yuttan ti ca tassa ca nikkaækhÃbhÃ- vatthÃya\<*<2>*>/ gaïhi. Tato Sakko cintesi: "Kaïhapaï¬ito varaæ ganhanto ati- viya anavajjavare\<*<3>*>/ gaïhi, etesu varesu guïadosaæ etam eva pucchissÃmÅti". Atha naæ pucchanto pa¤camaæ gÃtham Ãha: @*>/ dose và lobhe snehe va\<*<5>*>/ brÃhmaïa ÃdÅnavaæ sampassasi\<*<6>*>/, tam me akkhÃhi pucchito ti. || Ja_X:15 ||>@ Tass' attho: brÃhmaïa kiæ nu tvaæ kodhe và dose và lobhe và snehe và ÃdÅnavaæ passasi\<*<7>*>/, taæ tÃva me pucchito akkhÃhi, na hi mayaæ tattha ÃdÅnavaæ pajÃnÃmà 'ti. Atha naæ MahÃsatto "tena hi suïÃhÅti" vatvà catasso gÃthà abhÃsi: @*>/ hoti va¬¬hat' eso\<*<9>*>/ akhantijo, ÃsaÇgi bahupÃyÃso, tasmà kodhaæ na rocaye. || Ja_X:16 ||>@ @*>/ vÃcà parÃmÃso\<*<11>*>/ anantarà tato pÃïi tato daï¬o satthassa paramà gati, doso kodhasamuÂÂhÃno, tasmà dosaæ na rocaye. || Ja_X:17 ||>@ @@ @@ Tattha akhantijo ti yo\<*<12>*>/ anadhivÃsikajÃtikassa akkhantito jÃto\<*<13>*>/ kodho paÂhamaæ paritto hutvà bahu hoti aparÃparaæ va¬¬hati tassa va¬¬hanabhÃvo KhantivÃdijÃtakena c' eva CulladhammapÃlajÃtakena ca vaïïetabbo, api ca Tissa- maccassa p' ettha\<*<14>*>/ bhariyaæ Ãdiæ katvà sabbaæ sajanasaparijanaæ mÃretvà pacchà attano mÃritavatthuæ kathetabbaæ, ÃsaægÅti Ãsaægakaraïo\<*<15>*>/, yassa uppajjati taæ Ãsattaæ lagitaæ\<*<16>*>/ karoti taæ vatthuæ vissajjetvà gantuæ na deti nivattitvà nivattitvÃ\<*<17>*>/ akkosanÃdÅni kÃreti, bahupÃyÃso ti bahunà kÃyikacetasika- dukkhasaækhÃtena upÃyÃsena kilamathena samannÃgato, kodhaæ nissÃya hi kodha- vasena ariyÃdÅsu katavÅtikkamà diÂÂhadhamme c' eva samparÃye ca vadhabandhana- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd dente. 2 Bd -kha-. 3 Bd -jje-. 4 Bdf vÃ. 5 Bd ca. 6 Cks -passi, Bf Ãdinava tvampassi. 7 Cks passi. 8 Ck Bd -Æ. 9 Bd va¬hateso, Cks va¬¬heteso. 10 Bdf pharusÃ. 11 Cks para-. 12 Bd so. 13 Ck joto, Bd omits jÃto. 14 Bd cettha. 15 Bd ÃsaÇgisabhÃvakaraïo. 16 Bd laggi- 17 Bd only one ni-. >/ #<[page 012]># %<12 X. DasanipÃta.>% vippaÂisÃrÃdÅni\<*<1>*>/ {c'eva} pa¤cavinibandhanakammakaraïÃdÅni\<*<2>*>/ ca bahÆni dukkhÃni anubhavantÅti kodho bahupÃyÃso nÃma, tasmà ti yasmà esa evaæ anekÃdÅnavo tasmà kodhaæ na rocemi, duÂÂhassà 'ti kodhanalakkhaïena\<*<3>*>/ kodhena kujjhit- và aparabhÃge dussanalakkhaïena dosena duÂÂhassa paÂhamaæ tÃva are dÃsa pessà 'ti\<*<4>*>/ pharusavÃcà niccharati\<*<5>*>/, vÃcÃya antarà Ãka¬¬hanavika¬¬hanavasena hatthaparÃmÃso tato anantarà upakkamanavasena pÃïi pavattati, tato daï¬o\<*<6>*>/, daï¬appahÃre\<*<7>*>/ atikkamitvÃ\<*<8>*>/ pana ekatodhÃraubhatodhÃrassa satthassa paramà gati\<*<9>*>/ sabbapariyantà satthanipphatti\<*<10>*>/ hoti yadà hi satthena paraæ jÅvità voropetvà pacchà ten' eva satthena attÃnaæ jÅvità voropeti tadà doso matthakaæ patto hoti, doso kodhasamuÂÂhÃno ti yathà anambilaæ takkaæ và ka¤jikaæ\<*<11>*>/ và pariïÃmavasena parivattitvà ambilaæ hoti tam ekajÃtikam pi samÃnaæ am- bilaæ anambilan ti nÃnà vuccati tathÃ\<*<12>*>/ pubbakÃle kodho pariïamitvà apara- bhÃge doso hoti, so akusalamÆlattena ekajÃtiko pi samÃno kodho doso ti nÃnà vuccati, yathà ca anambilato ambilaæ evaæ so pi kodhato samuÂÂhÃtÅti kodha- samuÂÂhÃno, tasmà ti yasmà evaæ anekÃdÅnavo doso tasmà dosam pi na rocemi, ÃlopasahasÃkÃrà ti divÃdivass' eva\<*<13>*>/ gÃmaæ paharitvà vilumpanÃni\<*<14>*>/ ca Ãvudhaæ sarÅre Âhapetvà idaæ\<*<15>*>/ nÃma me dehÅti sahasÃkÃrà ca\<*<16>*>/, nikati va¤canÃni cà 'ti patirÆpakaæ\<*<17>*>/ dassetvà parassa haraïaæ nikati nÃma, sà asuvaïïam eva suvaïïan ti kÆÂakahÃpaïa¤\<*<18>*>/ ca kahÃpaïo ti datvà parasantakagahaïe\<*<19>*>/ daÂÂhabbÃ, paÂibhÃnavasena pana upÃyakusalatÃya parasantakagahaïaæ va¤canaæ\<*<20>*>/ nÃma, tass' evaæ pavatti daÂÂhabbÃ: eko kira ujujÃtiko gÃmikapuriso ara¤¤ato sasakaæ Ãnetvà nadÅtÅre Âhapetvà nahÃyituæ otari, ath' eko dhutto taæ sasakaæ sÅse katvà nahÃyituæ otiïïo, itaro uttaritvà sasakaæ apassanto ito c' ito ca vilokesi\<*<21>*>/, tam enaæ dhutto kiæ\<*<22>*>/ vilokesÅti vatvà imasmiæ me\<*<23>*>/ ÂhÃne sasako Âhapito taæ na passÃmÅti vutte andhabÃla\<*<24>*>/ na tvaæ\<*<25>*>/ jÃnÃsi sasakà nÃma nadÅtÅre Âhapità palÃyanti passa\<*<26>*>/ ahaæ attano sasakaæ sÅse Âhapetvà va nahÃyÃmÅti, so appaÂibhÃnatÃya evaæ bhavissatÅti pakkÃmi, ekakahÃpaïena migapotakaæ gahetvà puna taæ datvà dvikahÃpaïakagghanakassa\<*<27>*>/ migassa gahitavatthuæ p' ettha\<*<28>*>/ kathetabbaæ, dissanti lobhadhammesÆ 'ti Sakka\<*<29>*>/ ime alobhÃdayo pÃpadhammà lobhasabhÃvesu\<*<30>*>/ lobhÃbhibhÆtesu sattesu dissanti, na hi aluddhà evarÆpÃni kammÃni karonti, evaæ lobho anekÃdÅnavo, tasmà lo- bham pi na rocemi, snehasaægathità ganthà ti Ãrammaïesu allÅyanalak- khaïena snehena saægathitÃ\<*<31>*>/ punappuna uppÃdavasena\<*<32>*>/ ghÃÂità suttena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -bandhavippati-. 2 Bd pa¤cavidhabandhana-. 3 Bd kujjhana-. 4 Bd adosaæ passà ti in the place of are-. 5 Bd nicchÃreti. 6 Bd omits daï¬o, 7 Bd -rena. 8 Bd upakka-. 9 Bd paraæ mÃreti in the place of pa-. 10 Bd nipphutti. 11 Bd ka¤cikaæ. 12 Cks tadÃ. 13 Bd -vaseva. 14 Bd viluppamÃnÃni. 15 Cks idan. 16 Bd va. 17 Bd paÂi-. 18 Bd -ïe, omitting ca kahÃpaïo, 19 Bd -ïena. 20 Bd -nan. 21 Ck olo-. 22 Bd kimbho. 23 Bd omits me. 24 Cks -le. 25 Ck adds na. 26 Bd -yantÅti passa, Cks -yanti tassa. 27 Bd ïaggha-. 28 Bd adds dipetvÃ. 29 Ck omits sakka 30 Bd -venasu- 31 Bd -itvÃ. 32 Bd -danava-. >/ #<[page 013]># %< 2. KaïhajÃtaka. (440.) 13>% pupphÃni viya baddhà nÃnappakÃresu Ãrammaïesu pavattamÃnà abhijjhÃkÃyaganthÃ, senti manomayà puthÆ ti te\<*<1>*>/ puthusu Ãrammaïesu uppannà suvaïïÃdÅhi nibbattÃni suvaïïÃdimeyÃni ÃbharaïÃdÅni\<*<2>*>/ viya manena nibbattattà manomayà abhijjhÃkÃyaganthà tesu Ãrammaïesu senti anusenti, te bhusaæ upatÃpentÅti te evaæ\<*<3>*>/ anusayità balavatÃpaæ janentÃ\<*<4>*>/ bhusaæ upatÃpenti atikilamenti, tesaæ pana bhusaæ upatÃpane `sallaviddho va ruppatitÅ' gÃthÃya vatthuæ `piyajÃtikà kho gahapati sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsà piyappabhutikÃ' `piyato jÃyate\<*<5>*>/ pemato jÃyate\<*<6>*>/ soko' ti ÃdÅni suttÃni ca ÃharitabbÃni, api ca MaÇgalabodhisattassa\<*<7>*>/ dÃrake datvà balavasokena hadayaæ phali, Vessantarabodhisattassa mahantaæ domanassaæ udapÃdi, evaæ pÆritapÃramÅnaæ mahÃsattÃnaæ p' ete\<*<8>*>/ opatÃpaæ karonti\<*<9>*>/ yeva, ayaæ snehe ÃdÅnavo, tasmà sneham pi na rocemÅti. Sakko pa¤havissajjanaæ\<*<10>*>/ sutvà "Kaïhapaï¬ita, tayà ime pa¤hà BuddhalÅhÃya sÃdhukaæ kathitÃ, ativiya tuÂÂho 'smi te, aparam pi\<*<11>*>/ varaæ gaïhÃhÅti" vatvà dasamaæ gÃtham Ãha: @*>/ te sulapite patirÆpe subhÃsite varaæ brÃhmaïa te dammi yaæ ki¤ci manas' icchasÅti. || Ja_X:20 ||>@ Tato Bodhisatto anantaraæ gÃtham Ãha: @*>/ ce ma ado Sakka sabbabhÆtÃnam issara ara¤¤e me viharato niccaæ ekavihÃrino ÃbÃdhà na\<*<14>*>/ uppajjeyyuæ antarÃyakarà bhusà ti. || Ja_X:21 ||>@ Tattha antarÃyakarÃ\<*<15>*>/ ti imassa\<*<16>*>/ tapokammassa antarÃyakÃrakÃ\<*<17>*>/. Taæ sutvà Sakko "Kaïhapaï¬ito varaæ gaïhanto na Ãmisasannissitaæ\<*<18>*>/ gaïhÃti\<*<19>*>/, tapokammanissitam eva gaïhÃ- tÅti\<*<19>*>/" cintetvà bhiyyosomattÃya pasanno aparam pi varaæ dadamÃno itaraæ gÃtham Ãha: @@ B. pi varagahaïÃpadesena\<*<20>*>/ dhammaæ desento osÃnagÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd tesu. 2 Bd -ïÃni. 3 Cks etaæ. 4 Bd balavantÃsa¤janentÃ. 5 Cs sujÃyate 6 Bd omits pe- jÃ-, and adds soko me bho jÃyate. 7 Bd suma-. 8 Bd pemaæ. 9 Bd karoti. 10 Ck -he-, Bd -hÃ-. 11 Bd -raæ, omitting pi. 12 Bd -iæ. 13 Cks -ra¤. 14 Bdf mÃ. 15 Bd adds bhÆsÃ. 16 Bd adds me. 17 Cs -karà corr. to -kÃrÃ, Bd -karÃ. 18 Bd adds varaæ. 19 Bd -ha-. 20 Ck varaægahana-, Bd varaægahaïÃ-, Cs varagahaïa-. >/ #<[page 014]># %<14 X. DasanipÃta.>% @*>/ Sakka kassaci kadÃci upaha¤¤etha, etaæ Sakka varaæ vare ti. || Ja_X:23 ||>@ Tattha mano và ti manodvÃraæ vÃ, sarÅraæ và ti kÃyadvÃraæ vÃ, vacÅdvÃram pi\<*<2>*>/ etesaæ gahaïena gahitam evà 'ti\<*<3>*>/ veditabbaæ, maækate\<*<4>*>/ ti mama kÃraïÃ, upaha¤¤ethÃ\<*<5>*>/ 'ti upaghÃtaæ\<*<6>*>/ Ãpajjeyya, aparisuddhaæ assa, idaæ vuttaæ hoti: Sakka devarÃja, mama kÃraïà maæ nissÃya mama anattha- kÃmatÃya kassaci sattassa kismici\<*<7>*>/ kÃle idaæ tividham pi\<*<8>*>/ kammadvÃraæ na\<*<9>*>/ upaha¤¤etha\<*<10>*>/, pÃïÃtipÃtÃdÅhi dasahi akusalakammapathehi vimuttaæ parisud- dham eva bhaveyyà 'ti. Iti M. Chasu pi ÂhÃnesu varaæ gaïhanto nekkhammanis- sitam eva gaïhi, jÃnÃti c' esa sarÅraæ\<*<11>*>/ nÃma vyÃhidhammaæ, na taæ sakkà Sakkena avyÃdhidhammaæ\<*<12>*>/ kÃtuæ, sattÃnaæ hi\<*<13>*>/ tÅsu dvÃresu parisuddhabhÃvo na sakkÃyatto va\<*<14>*>/, evaæ sante pi tassa dhammadesanatthaæ ime vare gaïhi. Sakko pi taæ rukkhaæ dhuvaphalaæ\<*<15>*>/ katvà MahÃsattaæ vanditvà sirasi a¤jaliæ\<*<16>*>/ patiÂÂhapetvà "ÃrogÃ\<*<17>*>/ idh' eva vasathÃ" 'ti vatvà sakaÂÂhÃnam gato. B. pi aparihÅnajjhÃno brahmalokÆpago ahosi. S. i. d. Ã. "Ananda pubbe mayà nivutthabhÆmippadeso v' eso\<*<18>*>/" ti vatvà j. s.: "Tadà Sakko Anuruddho ahosi, Kaïhapaï¬ito\<*<19>*>/ aham evÃ" 'ti. KaïhajÃtakaæ\<*<20>*>/. $<3. CatuposathikajÃtaka.>$ Yo kopaneyyo ti. Idaæ CatuposathikajÃtakaæ PuïïakajÃtake ÃvibhavissatÅti\<*<21>*>/. CatuposathikajÃtakaæ\<*<22>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks maækato, Bd maækute. 2 Cks -raæ vÃ. 3 Cks eva, omitting ti. 4 Cks maækato, Bd maækute. 5 Cks -haæ¤athà 6 Bd adds mÃ. 7 Ck -smi, Cs smicci corr. to -smici, Bd -smiævi. 8 Cks -dhaæhi. 9 Bd omits na. 10 Cks -haæ¤atha, Bd -ha¤¤ethà ti. 11 Bd -ran. 12 Bd -dhikadha-. 13 Bd -na¤ca, omitting hi. 14 Bd na sakkà sakkena attÃnaæ sakko va. 15 Bd madurapha- 16 Cks -lim, Bd lÅ. 17 Bd Cs a-. 18 Cks ceso. 19 Bd adds pana. 20 Bd adds dutiyaæ. 21 Cks -ssati. 22 Bd adds tatiyaæ. >/ #<[page 015]># %< 4. SaækhajÃtaka. (442.) 15>% $<4. SaækhajÃtaka.>$ Bahussuto ti. Idaæ S. J. v. sabbaparikkhÃradÃnaæ Ã. k. SÃvatthiyaæ kir' eko upÃsako TathÃgatassa dhammadesanaæ sutvà pasannacitto svÃtanÃya nimantetvà attano gharadvÃre maï¬apaæ kÃretvà alaækaritvà punadivase\<*<1>*>/ kÃlaæ ÃrocÃpesi. S. pa¤casatabhikkhu- parivÃro\<*<2>*>/ tattha gantvà pa¤¤attavarÃsane\<*<3>*>/ nisÅdi. UpÃsako\<*<4>*>/ Buddha- pamukkhassa bhikkhusaæghassa mahÃdÃnam datvà "puna svÃtanÃyÃ" 'ti evaæ sattÃhaæ nimantetvà mahÃdÃnaæ pavattetvà sattame divase sabbaparikkhÃradÃnaæ adÃsi. Taæ\<*<5>*>/ pana dadamÃno upÃhanadÃnaæ ussannaæ katvà adÃsi. Dasabalassa dinno upÃhanasaæghÃÂo\<*<6>*>/ sahas- sagghanako ahosi, dvinnaæ aggasÃvakÃnaæ\<*<7>*>/ pa¤casataggha nakÃ, sesÃnaæ\<*<8>*>/ pa¤cannaæ bhikkhusatÃnaæ satagghanakÃ\<*<8>*>/ ti. Iti so sabba- parikkhà radÃnaæ datvà attano parisÃya saddhiæ Bhagavato santike nisÅdi. Ath' assa S. madhurena sarena {anumodanaæ} karonto "upÃsaka, uÊÃrante\<*<9>*>/ sabbaparikkhÃradÃnaæ, attamano hohi, pubbe anuppanne Buddhe paccekabuddhassa ekaæ upÃhanasaæghÃÂaæ datvà nÃvÃya bhinnÃya appatiÂÂhe samudde\<*<10>*>/ upÃhanadÃnanissandena\<*<11>*>/ patiÂÂhaæ labhiæsu, tvaæ pana Buddha-pamukhassa saæghassa\<*<12>*>/ sabbaparikkhÃradÃnaæ adÃsi, tassa te upÃhanadÃnaæ\<*<13>*>/ kasmà patiÂÂhà na\<*<14>*>/ bhavissatÅti" vatvà tena yÃcito a. Ã.: A. ayaæ BÃrÃïasÅ MolinÅ nÃma ahosi. MolinÅnagare Brahmadatte rajjaæ kÃrente Saækho nÃma brÃhmaïo a¬¬ho mahaddhano\<*<15>*>/ catusu nagaradvÃresu nagaramajjhe nive- sanadvÃre\<*<16>*>/ ti chasu ÂhÃnesu dÃnasÃlÃ\<*<17>*>/ kÃretvà devasikaæ cha satasahassÃni vissajjento\<*<18>*>/ kapaïiddhikÃnaæ\<*<19>*>/ mahÃdÃnaæ pavattesi. So ekadivasaæ cintesi: "ahaæ gehe dhane khÅïe dÃnaæ dÃtuæ na sakkhissÃmi, aparikkhÅïe yeva dhane nÃvÃya SuvaïïabhÆmiæ gantvà dhanaæ ÃharissÃmÅti" so nÃvaæ bandhÃ- petvà bhaï¬assa pÆretvÃ\<*<20>*>/ puttadÃraæ Ãmantetvà "yÃvÃhaæ\<*<21>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds tathÃgatassa. 2 Bd -bhikkhusata-. 3 Bd -tte-. 4 Bd adds saputtadÃraparijano, 5 Bd taæ. 6 Bds -to. 7 Cks dinnaæ, and omit agga, Bd dvi-. 8 Bd -ni-. 9 Ck -ranto, Cs -ranto corr. to -rante, Bd -raæ te. 10 Bd mahÃsa-. 11 Bd -dÃnassa ni-. 12 Bd bhikkusa-. 13 Cd -dÃnassaphalaæ. 14 Bd na patiÂhÃ. 15 Bd adds mahÃbhogo pahÆtavittapakaraïo pahÆtadhanadha¤¤asuvaïïarajato. 16 Bd adds cÃ. 17 Bd -lÃyo. 18 Bd -etvÃ. 19 Bd -kÃdÅnaæ. 20 Bd pÆrÃpetvÃ. 21 Bd yÃva a.-. >/ #<[page 016]># %<16 X. DasanipÃta.>% ÃgacchÃmi tÃva me dÃnaæ anupacchindantÃ\<*<1>*>/ pavatteyyÃthÃ" 'ti vatvà dÃsakammakaraparivuto chattaæ ÃdÃya upÃhanaæ Ãruyha majjhantikasamaye paÂÂanagÃmÃbhimukho pÃyÃsi. Tasmiæ khaïe GandhamÃdane eko paccekabuddho ÃvajjitvÃ\<*<2>*>/ dhanÃ- haraïatthÃya gacchantaæ disvà "mahÃpuriso dhanaæ Ãharituæ gacchati, bhavissati nu kho assa samudde antarÃya no" ti Ãvajjitvà "bhavissatÅti" ¤atvà "esa maæ disvà chatta¤ ca upÃhana¤ ca mayhaæ datvà upÃhanadÃnanissandena\<*<3>*>/ samudde bhinnÃya nÃvÃya patiÂÂhaæ labhissati, karissÃmi 'ssa\<*<4>*>/ anuggahan" ti\<*<4>*>/ ÃkÃsenÃgantvà tassÃvidÆre otaritvà caï¬avÃtÃtape aÇgÃra- santharasadisaæ uïhavÃlukaæ maddanto tassÃbhimukho\<*<5>*>/ Ãga¤chi\<*<6>*>/. So taæ disvà va "pu¤¤akkhettaæ me Ãgataæ, ajja mayà ettha bÅjaæ\<*<7>*>/ ropetuæ vaÂÂatÅti" tuÂÂhacitto vegena taæ\<*<8>*>/ upasaækamitvà vanditvà "bhante mayhaæ anuggahatthÃya\<*<9>*>/ thokaæ maggà okkamma imaæ rukkhamÆlaæ upagacchathÃ" 'ti vatvà tasmiæ rukkhamÆlaæ\<*<10>*>/ upasaækamante\<*<11>*>/ rukkhamÆle vÃlukaæ ussÃpetvà uttarÃsaægaæ pa¤¤apetvÃ\<*<12>*>/ paccekabuddhaæ nisÅdÃpetvà vÃsitaparissÃvitena udakena pÃde dhovitvà gandha- telena makkhetvà attano upÃhanà omu¤citvà pu¤chitvÃ\<*<13>*>/ gandhatelena makkhetvà tassa paÂimu¤citvÃ\<*<14>*>/ bhante imà upÃhanà Ãruyha chattaæ matthake katvà gacchathÃ" 'ti chat- tupÃhanaæ\<*<15>*>/ adÃsi. So tassÃnuggahatthÃya\<*<16>*>/ taæ gahetvà pasÃdasaævaddhanatthaæ\<*<17>*>/ passantass' ev' assa uppatitvà Gan- dhamÃdanam evÃgamÃsi\<*<18>*>/. B. pi taæ disvà ativiya pasannacitto paÂÂanaæ gantvà nÃvaæ abhirÆhi. Ath' assa mahÃsamuddaæ paÂipannassa sattame divase nÃvà vivaram adÃsi, udakaæ ussi¤cituæ nÃsakkhiæsu. MahÃjano maraïabhayabhÅto attano attano devatà namassitvà mahÃviravaæ viravi. M. ekaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs -cchindÃttÃ, Bds -cchinditvÃ. 2 Bd -jje-. 3 Bd -dÃnassa ni-. 4 Ck ssaæ. Cs ss. 5 Bd tassa a-. 6 Bk Ãgacchi. 7 Bd dÃnabijam. 8 Cs naæ, Bd omits taæ. 9 Bd -haïatthÃya. 10 Bd -le. 11 Bd -saÇkamante. 12 Bd pa¤¤Ã-, 13 Bd pucchi-. 14 Bd paÂi-. 15 Bd -ttaæ upÃ-. 16 Bd tassa a-. 17 Cks pÃ-, Bd va¬¬ha-. 18 Bd eva a-. >/ #<[page 017]># %< 4. SaækhajÃtaka. (442.) 17>% upaÂÂhÃkaæ gahetvà sakalasarÅraæ teÊena makkhetvà sappinà saddhiæ sakkharacuïïaæ yÃvadatthaæ khÃditvà tam pi\<*<1>*>/ khÃ- dÃpetvà tena saddhiæ kÆpakayaÂÂhimatthakaæ Ãruyha "imÃya disÃya amhÃkaæ nagaran" ti disaæ vavatthapetvà maccha- kacchapaparipanthato attÃnaæ mocento tena\<*<2>*>/ saddhiæ usabha- mattaæ atikkamitvà pati. MahÃjano vinÃsaæ pÃpuïi. M. pana upaÂÂhÃkena saddhiæ samuddaæ tarituæ Ãrabhi. Tassa taran- tass' eva satta\<*<3>*>/ divasà gatÃ\<*<4>*>/. So tasmim pi kÃle loïodakena mukhaæ vikkhÃletvà uposathiko ahosi yeva. Tadà pana catÆhi lokapÃlehi Maïimekhalà nÃma devatÃ\<*<5>*>/ "sace\<*<6>*>/ nÃvÃya bhinnÃya tisaraïagatÃ\<*<7>*>/ và sÅlasampannà và mÃtÃpitidevatà vÃ\<*<8>*>/ manussà dukkhappattà honti te rakkheyyÃsÅti" samudde ÃrakkhatthÃya\<*<9>*>/ Âhapità hoti. Sà attano issariyena sattÃhaæ pamajjitvà sat- tame divase samuddaæ olokentÅ sÅlÃcÃrayuttaæ\<*<10>*>/ SaækhabrÃh- maïaæ disvà "imassa sattamo\<*<11>*>/ divaso\<*<11>*>/ samudde patitassa, sace amarissa\<*<12>*>/ ativiya gÃrayhÃ\<*<13>*>/ abhavissan" ti\<*<14>*>/ saævigga- mÃnasÃ\<*<25>*>/ ekaæ suvaïïapÃtiæ nÃnaggarasassa\<*<16>*>/ dibbabhojanassa pÆretvà vÃtavegena tattha gantvà tassa purato ÃkÃse Âhatvà "brÃhmaïa tvaæ sattÃhaæ nirÃhÃro, imaæ dibbabhojanaæ bhu¤ jÃ" 'ti\<*<7>*>/ Ãha. So taæ oloketvÃ\<*<18>*>/ "apanehi tava bhattaæ, ahaæ uposathiko" ti\<*<19>*>/. Ath' assa upaÂÂhÃko pacchato Ãgac- chanto devataæ adisvà saddam eva sutvà "ayam brÃhmaïo pakatisukhumÃlo sattÃhaæ nirÃhÃratÃya dukkhito maraïabhayena vilapati ma¤¤e, assÃsissÃmi\<*<20>*>/ nan" ti cintetvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks hi. 2 Bd upaÂhakena. 3 Ck tassa, Bd sattamo. 4 Bd divaso jÃto. 5 Bd devadhitÃ. 6 Bd has added samudde. 7 Bd -naægÃ-. 8 Bd -pitu devatà và tathà corr. to -pitupaÂhakà và tathÃ. 9 Bd -kkhanatthÃya. 10 Bd -rasaæyu-. 11 Ck -e. 12 Bd sace so marissati. 13 Bd -reyhaæ me. 14 Bd bhavissati ti. 15 Bd -mÃnahadayà hutvÃ. 16 Bd -rasa. 17 Ck jati, Cs -jÃni corr. to -jÃti? 18 Bd ullo-. 19 Bd adds Ãha. 20 so all three MSS. >/ #<[page 018]># %<18 X. DesanipÃta.>% @< ath' akkhaïe dassayase vilÃpaæ, a¤¤o nu ko te paÂimantako\<*<1>*>/ mayà ti. || Ja_X:24 ||>@ Tattha sutadhammo ti dhammo pi tayà dhammikasamaïabrÃhmaïÃnaæ santike suto, diÂÂhà ti tesaæ paccaye dadantena veyyÃvaccaæ karontena dhammikasamaïabrÃhmaïà tayà diÂÂhÃ, evaæ akaronto hi passanto pi te na passati yeva, athakkhaïe ti atha akkhaïe sallapantassa kassaci abhÃvena vacanassa anokÃse, dassayase ti ahaæ uposathiko ti vadanto vilÃpaæ dassesi\<*<2>*>/, paÂimantako\<*<1>*>/ ti mayà a¤¤o ko tava paÂimantako\<*<1>*>/ paÂivacanadÃyako\<*<1>*>/, kiækÃraïà evaæ vippalapasÅti. So tassa vacanaæ sutvà "imassa sÃ\<*<3>*>/ devatà na pa¤¤Ãyati ma¤¤e" ti cintetvà "samma nÃhaæ maraïassa bhÃyÃmi, atthi pana me a¤¤o paÂimantako\<*<1>*>/" ti vatvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ suppaÂimuttakambu paggayha sovaïïamayÃya pÃtiyà bhu¤jassu bhattaæ iti maæ vadeti, saddhà città tam ahaæ no ti brÆmÅti. || Ja_X:25 ||>@ Tattha subbhÆ 'ti subhamukhÃ\<*<5>*>/, subhà ti pÃsÃdikà uttamarÆpadharÃ, suppaÂimuttakambÆ 'ti paÂimuttasuvaïïÃlaækÃrÃ, paggayhà 'ti suvaïïa- pÃtiyà bhattaæ gahetvà ukkhipitvÃ, saddhà città ti saddhà c' eva\<*<6>*>/ tuÂÂhacittà ca\<*<7>*>/, saddhaæ\<*<8>*>/ cittan\<*<9>*>/ ti pi pÃÂho, tass' attho: saddhan\<*<10>*>/ ti saddahantaæ\<*<11>*>/, cit- tan ti tuÂÂhacittaæ tamahaæ no tÅti\<*<12>*>/ tam ahaæ\<*<13>*>/ devataæ uposathikattà paÂikkhipanto no ti brÆmi\<*<14>*>/, na vippalÃmi sammà 'ti. Ath' assa so tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/, uÂÂhehi, naæ\<*<16>*>/ pa¤jalik' Ãbhipuccha: devÅ nu si\<*<17>*>/ tvaæ uda mÃnusÅ nÆ 'ti. || Ja_X:26 ||>@ Tattha sukhamÃsasÃno\<*<18>*>/ ti etÃdisaæ yakkhaæ disvà attano sukhaæ Ãsiæsanto paï¬ito puriso amhÃkaæ sukhaæ bhavissati na bhavissatÅti puccheyya, uÂÂhehÅti udakato uÂÂhÃnÃkÃraæ dassento uÂÂhaha\<*<19>*>/, pa¤jalikÃbhipucchà 'ti\<*<20>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pati-. 2 Ck -ti. 3 Bd omits sÃ. 4 Bf sumbhà subhÃ, Bd subhamukhà in the place of s«. 5 so Cks for -mukÃ? Bd tattha subhamukhà ti. 6 Bd veca. 7 Ck ti. 8 Ck Bd saddhÃ. 9 Ck cittÃ. 10 Ck Bd saddhÃ. 11 Ck saddhahatthaæ. 12 Ck devataæ no tÅti tamahaæ devataæ no tÅti in the place of tamahaæ notÅti. 13 subbhÆ--- tamahaæ wanting in Cs. 14 Bd -mÅti. 15 Bd ÃsamÃno, Bf ÃsisamÃno. 16 Ck taæ. 17 Cks sÅ. 18 Bd ÃsamÃno. 19 Bd uÂhehi taæ. 20 Bd adds sa. >/ #<[page 019]># %< 4. SaækhajÃtaka. (442.) 19>% pa¤jaliko hutvà abhipuccha, uda mÃnusÅ nÆ 'ti udÃhu mahiddhikà siddhatapÃ\<*<1>*>/ mÃnusÅ tvan ti. B. "yuttaæ kathesÅti" taæ pucchanto catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ bhu¤jassu bhattaæ iti maæ vadesi pucchÃmi taæ nÃri mahÃnubhÃve: devÅ nu si\<*<3>*>/ tvaæ uda mÃnusÅ nÆ 'ti. || Ja_X:27 ||>@ Tattha yaæ tvan ti yasmà tvaæ sukhena maæ abhisamekkhase piyacak- khÆhi olokesi, pucchÃmi tan ti tena kÃraïena taæ pucchÃmi. Tato devatà dve gÃthà abhÃsi: @*>/ anukampikà no ca paduÂÂhacittÃ, tav' eva\<*<5>*>/ atthÃya idhÃgatÃsmi\<*<6>*>/. || Ja_X:28 ||>@ @*>/ Saækha sabbassa ty-Ãhaæ paÂipÃdayÃmi\<*<8>*>/ yaæ ki¤ci tuyhaæ manasÃbhipatthitan ti. || Ja_X:29 ||>@ Tattha idhà 'ti imasmiæ samudde, nÃnà vividhÃnÅti\<*<9>*>/ bahÆni ca anekappakÃrÃni ca hatthiyÃnÃssayÃnÃdÅni atthi, sabbassa tyÃhan ti tass'\<*<10>*>/ annapÃnÃdino sabbassa sÃmikaæ katvà taæ te annapÃnÃdiæ paÂipÃdayÃmi dadÃmi, yaæ ki¤cÅti a¤¤am pi yaæ ki¤ci tava manasà icchitaæ sabbaæ te dammÅti. Taæ sutvà M. "ayaæ devatÃ\<*<11>*>/ samuddapiÂÂhe mayhaæ `ida¤ c' ida¤ ca dammÅti' vadati, kin nu kho esÃ\<*<12>*>/ mayà katena pu¤¤akammena dÃtukÃmà udÃhu attano balena, pucchissÃmi tÃva nan" ti cintetvà pucchanto sattamaæ gÃtham Ãha: @*>/ hutaæ va\<*<14>*>/ mayhaæ sabbassa no issarà tvaæ sugatte\<*<15>*>/, sussoïi subbhuru\<*<16>*>/ vilÃkamajjhe kissa me kammassa ayaæ vipÃko ti. || Ja_X:30 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd si tvaæ atha. 2 Cks tvaæ. 3 Cks sÅ. 4 Bd sÃlapÃdÅmajjhe. 5 Cks tameva, Bd tatheva, Bf bhaveva. 6 Cks -gatosmiæ, Bd -gatÃsmiæ. 7 Bd vidhÃ-, Bf nà vidhÃ-. 8 Cks -ma, Bf -dessÃmi. 9 all three MSS. vidhÃ-. 10 Bd tassa. 11 Bd devadhitÃ. 12 Cks esa. 13 Ck omits va, Cs has ba, Bdsf ca. 14 Bdsf ca. 15 Bd sabhatte. 16 Bd subbhamusu, Bf sumbhamu. >/ #<[page 020]># %<20 X. DasanipÃta.>% Tattha yiÂÂhan ti dÃnavasena yajitaæ, hutan ti ÃhunapÃhunavasena dinnaæ, sabbassa no issarà tvan ti tassa amhÃkaæ pu¤¤akammassa sabbassa tvaæ issarÃ, imassa ayaæ vipÃko imassa ayan\<*<1>*>/ ti jÃnituæ samatthà ti attho, sussoïÅti sundaraÆrulakkhaïe, subbhurÆ 'ti\<*<2>*>/ sundarabhamuke, suvilÃka- majjhe\<*<3>*>/ ti suÂÂhuvilaggitatanumajjhe, kissa me ti\<*<4>*>/ mayà katakammesu katara- kammassÃyaæ\<*<5>*>/ vipÃko yenÃhaæ appatiÂÂhe samudde patiÂÂhaæ labhÃmÅti. Taæ sutvà devatà "ayaæ brÃhmaïo yaæ\<*<6>*>/ kusalakammaæ kataæ taæ maæ\<*<7>*>/ `na jÃnÃtÅti' sa¤¤Ãya\<*<8>*>/ pucchati ma¤¤e, kathessÃmi dÃni 'ssÃ" 'ti kathentÅ\<*<9>*>/ aÂÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ tasitam kilantaæ paÂipÃdayi Saækha upÃhanÃhi\<*<11>*>/, sÃ\<*<12>*>/ dakkhiïà kÃmaduhà tav' ajjà 'ti. || Ja_X:31 ||>@ Tattha ekabhikkhun ti taæ paccekabuddhaæ sandhÃyÃha, ugghaÂÂha- pÃdan\<*<13>*>/ ti uïhavÃlukÃya ghaÂÂhapÃdaæ\<*<14>*>/, tasitan ti pipÃsitaæ, paÂipÃdayÅti paÂipÃdesi yojesi\<*<15>*>/, kÃmaduhà ti sabbakÃmadÃyikÃ. M. etaæ\<*<16>*>/ sutvÃ\<*<17>*>/ "evarÆpe pi nÃma appatiÂÂhe mahÃ- samudde mayà dinnaæ upÃhanadÃnaæ mama sabbakÃmadadaæ jÃtaæ, aho sudinnaæ me paccekabuddhassa dÃnan" ti tuÂÂha- citto navamaæ gÃtham Ãha: @@ Tass' attho: devate evaæ sante mayhaæ ekaæ nÃvaæ mÃpehi, khuddikaæ\<*<18>*>/ pana ekadoïikaæ\<*<19>*>/ nÃvaæ mÃ\<*<20>*>/ mÃpehi, yaæ pana mÃpesi\<*<21>*>/ sà hotu nÃvà bahÆhi susibbitehi\<*<22>*>/ phalakehi upapannà udakapavesanÃbhÃvena\<*<23>*>/ anavassutà erakena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks imissÃyan. 2 Bd subbhamÆti. 3 read: -bhamu, kesu: vi-? 4 Cks add kissa. 5 Bd -massa ayaæ. 6 Bd yante. 7 Bd kammaæ. 8 Bd pa¤¤Ãya. 9 all three MSS. -ti. 10 Bd -ÂÂa-, Bf ughaÂÂitapÃ-. 11 Bdf -nÃni. 12 Bd dasÃ. 13 Bd -ÂÂa-. 14 Ck ghaÂÂa-, Bd ghaÂÂhitapÃ-. 15 Bd yojesÅti attho, Cks add na mama sabbakÃmadadaæ jÃtaæ. 16 Cs taæ. 17 Bd taæ sutvà mahÃsatto. 18 Bd -dda-. 19 Bd -kappamÃïaæ. 20 all three MSS. omit mÃ. 21 Bd -pessasi. 22 Cks -siddhi-? 23 Bd -nassÃbh-. >/ #<[page 021]># %< 4. SaækhajÃtaka. (442.) 21>% sammà gahetvà gacchantena\<*<1>*>/ vÃtena yuttÃ, Âhapetvà hi nÃvaæ\<*<3>*>/ a¤¤assa yÃnassa\<*<3>*>/ ettha bhÆmi n' atthi, tÃya pana nÃvÃya\<*<4>*>/ maæ ajj' eva MolinÅnagaraæ pÃpayÃ\<*<5>*>/ 'ti. DevatÃ\<*<6>*>/ tassa vacanaæ sutvà tuÂÂhacittà sattaratanamayaæ nÃvaæ mÃpesi, sà dÅghato aÂÂhausabhà ahosi, vitthÃrato catu- usabhÃ\<*<7>*>/, gambhÅrato vÅsatiyaÂÂhikÃ, tassà indanÅlamayà tato kÆpakÃ, sovaïïamayÃni yottÃni, rajatamayÃni\<*<8>*>/ sÅtÃni, sovaïïa- mayÃn' eva\<*<9>*>/ phiyÃrittÃni\<*<10>*>/ ahesum. Devatà taæ nÃvaæ sattan- naæ ratanÃnaæ pÆretvà brÃhmaïaæ ÃliÇgitvà alaækatanÃvÃya Ãropesi, upaÂÂhÃkaæ pan' assa na olokesi, brÃhmaïo attanà katakalyÃïato tassa pattiæ adÃsi, so anumodi, tadà devatà tam\<*<11>*>/ pi ÃliÇgitvà nÃvÃya patiÂÂhÃpesi. Atha naæ nÃvaæ MolinÅ- nagaraæ netvà brÃhmaïassa ghare dhanaæ patiÂÂhÃpetvà attano vasanaÂÂhÃnam eva agamÃsi. Satthà abhisambuddho hutvà @*>/ sumanà patÅtà nÃvaæ sucittaæ abhinimminitvÃ\<*<13>*>/ ÃdÃya Saækhaæ purisena saddhiæ upÃnayÅ nagaraæ sÃdhuramman ti || Ja_X:33 ||>@ imaæ osÃnagÃtham abhÃsi. Tattha sà ti bhikkhave sà devatà tattha samuddamajjhe tassa vacanaæ sutvà vittisaækhÃtÃya pÅtiyà samannÃgatattà vittÃ\<*<14>*>/, sumanà ti\<*<15>*>/ sunda- ramanÃ\<*<16>*>/ pÃmujjena patÅtacittà hutvà citraæ\<*<17>*>/ nÃvaæ nimminitvÃ\<*<18>*>/ taæ\<*<19>*>/ brÃhmaïaæ paricÃrakena\<*<20>*>/ saddhiæ ÃdÃya sÃdhurammaæ atiramaïÅyaæ nagaraæ upÃnayi. BrÃhmaïo ti yÃvajÅvaæ aparimitadhanaæ\<*<21>*>/ gehaæ ajjhÃ- vasanto dÃnaæ datvà sÅlaæ rakkhitvà ÃyupariyosÃne\<*<22>*>/ sapariso devanagaraæ pÆresi\<*<22>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -tenÃ. 2 Cks nÃvÃ, Bd dibbanÃvaæ. 3 Cks omit yÃnassa. 4 Bd nÃvÃya corr. to dibbanÃ-. 5 Bd pÃpayassu. 6 Bd devatà corr. to devadhÅtÃ. 7 Cks catuttha us-. 8 Cks -yÃ, 9 Bd -yÃni ca. 10 Cks piyÃ-. 11 Bd naæ. 12 Ck vitthÃ, Bdf tuÂhacittà in the place of tattha vittÃ. 13 Ck -nimmitvÃ. 14 Bd città corr. to tuÂhacittÃ. 15 Bd has added sumanà ti, Cks omit them. 16 Cs suramaïÃ, Bdf sundaramanasÃ. 17 Bd vicitra. 18 Ck nimmitvÃ. 19 Bd omits taæ. 20 Bd -rik-. 21 Bd amita- 22 Bd jÅvitapa-. 23 Bd paripÆ-. >/ #<[page 022]># %<22 X. DasanipÃta.>% S. i. d. Ã. saccÃni pakÃsetvà j. s. (SaccapariyosÃne upÃsako sotÃpattiphale patiÂÂhahi): "Tadà devatÃ\<*<1>*>/ Uppalavaïïà ahosi, puriso\<*<2>*>/ ùnando, SaækhabrÃhmaïo aham evÃ" 'ti. SaækhajÃtakaæ\<*<3>*>/. $<5. CullabodhijÃtaka.>$ Yo te imaæ visÃlakkhin ti. Idaæ S. J. v. ekaæ kodha- naæ Ã. k. So kira bhikkhu niyyÃnikasÃsane pabbajitvÃpi kodhaæ niggahetuæ nÃsakkhi, kodhano ahosi upÃyÃsabahulo, appam pi vutto samÃno abhisajji kuppi vyÃpajji patitthÅyi\<*<4>*>/. S. tassa kodhanabhÃvaæ\<*<5>*>/ sutvà pakkosÃpetvà "saccaæ kira tvaæ kodhano\<*<6>*>/" ti\<*<7>*>/ pucchitvà "saccaæ bhante" ti vutte "bhikkhu, kodho nÃma vÃretabbo, evarÆpo hi idhaloke ca paraloke ca anatthakÃrako nÃma n' atthi\<*<8>*>/, tvaæ\<*<9>*>/ nikko- dhassa Sambuddhassa sÃsane pabbajitvà kasmà kujjhasi, porÃïakapaï¬ità bÃhirÃasane pabbajitvÃpi kodhaæ na kariæsÆ" 'ti vatvà a. Ã.: A. B. Br. r. k. a¤¤atarasmiæ KÃsinigame\<*<10>*>/ eko brÃhmaïo a¬¬ho mahaddhano mahÃbhogo aputtako ahosi, tassa brÃhmaïÅ puttaæ patthesi. Tadà Bodhisatto Brahmalokà cavitvà tassa brÃhmaïiyÃ\<*<11>*>/ kucchiyaæ nibbatti, tassa nÃmagahaïadivase BodhikumÃro ti nÃmaæ kariæsu. Tassa vayappattakÃle Takka- silaæ gantvà sabbasippÃni uggahetvà paccÃgatassa aniccha- mÃnass' eva mÃtÃpitaro samajÃtikakulÃ\<*<12>*>/ kumÃrikaæ Ãnesuæ. SÃpi Brahmalokà cutà va uttamarÆpadharà devaccharapaÂibhÃgÃ. Tesaæ anicchamÃnÃnaæ ¤eva a¤¤ama¤¤aæ ÃvÃhavivÃhaæ kariæsu. Ubhinnam pi\<*<13>*>/ pana tesaæ kilesasamudÃcÃro nÃma na bhÆtapubbo, saærÃgavasena\<*<14>*>/ a¤¤ama¤¤assa olokanaæ nÃma nÃhosi\<*<15>*>/, su- pinena\<*<16>*>/ pi nehi\<*<17>*>/ methunadhammo nÃma na diÂÂhapubbo, evaæ parisuddhasÅlà ahesuæ. AthÃparabhÃge M. mÃtÃpitÆsu kÃlaka- tesu\<*<18>*>/ tesaæ sarÅrakiccaæ katvà taæ pakkositvà "bhadde tvaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd devatà corr. to devadhÅta. 2 Bd upaÂhÃkÃpu-. 3 Bd adds catutthaæ. 4 Ck -tthiyi, Bd patiÂhasi, Bs patiÂÂhayi. 5 Cks kodhabhÃ-. 6 Bd has added sÅ. 7 Bd adds taæ. 8 Bd has crossed out nÃma natthi. 9 Ck omit tvaæ. 10 Bd kÃsikani-. 11 Bd tassÃ, omitting brÃhmaïiyÃ. 12 Cs -ka- corr. to -kÃ-, Bd samÃnajÃtikÃ-. 13 Bd -naæ, omitting pi. 14 Bd sarÃ-. 15 Cks nahosi. 16 Bd -ine. 17 Bd omits nehi. 18 Bd kÃlaæ-. >/ #<[page 023]># %< 5. CullabodhijÃtaka. (443.) 23>% imaæ asÅtikoÂidhanaæ gahetvà sukhena jÅvÃhÅti" Ãha\<*<1>*>/. "Tvaæ pana ayyaputtÃ" 'ti. "Mayhaæ dhanena kiccaæ n' atthi, Hima- vantapadesaæ pavisitvà pabbajitvà attano patiÂÂhaæ karissÃmÅti". "Kiæ pana ayyaputta pabbajjà nÃma purisÃnaæ yeva\<*<2>*>/ vaÂÂatÅti" "ItthÅnam pi vaÂÂati bhadde" ti. "Tena hi ahaæ tayà cha¬¬i- takheÊapiï¬aæ\<*<3>*>/ na gaïhissÃmi\<*<4>*>/, mayham pi dhanena kiccaæ n' atthi, aham pi pabbajissÃmÅti". "SÃdhu bhadde" ti. Ubho pi\<*<5>*>/ mahÃdÃnaæ datvà nikkhamitvà ramaïÅye bhÆmibhÃge assa- maæ katvà pabbajitvà u¤chÃphalÃphalehi\<*<6>*>/ yÃpento\<*<7>*>/ tattha dasamattÃni saævaccharÃni vasiæsu, jhÃnaæ pana nesaæ na tÃva uppajjati. Te tattha pabbajjÃsukhen' eva dasasaævaccharaæ vasitvà loïambilasevanatthÃya janapadacÃrikaæ\<*<8>*>/ carantà anu- pubbena BÃrÃïasiæ patvà rÃjuyyÃne vasiæsu. Ath' ekadivasaæ rÃjà uyyÃnapÃlaæ païïÃkÃraæ ÃdÃya Ãgataæ disvà "uyyÃna- kÅÊikaæ\<*<9>*>/ kÅÊissÃma, uyyÃnaæ sodhehÅti" vatvà tena sodhitasajji- taæ\<*<10>*>/ uyyÃnaæ mahantena parivÃrena agamÃsi. Tasmiæ khaïe te ubho pi janà uyyÃnassa ekasmiæ passe pabbajjÃsukhena vÅtinÃmentà nisinnà honti. Atha rÃjà uyyÃne vicaranto te ubho nisinnake disvà paramapÃsÃdikaæ uttamarÆpadharaæ parib- bÃjikaæ\<*<11>*>/ olokento paÂibaddhacitto ahosi. So kilesavasena kampanto "pucchissÃmi tÃva" ayaæ paribbÃjikà imassa kiæ hotÅti"' Bodhisattaæ upasaækamitvà "pabbajita ayaæ te parib- bÃjikà kiæ hotÅti" pucchi. "MahÃrÃja, ki¤ci na hoti, kevalaæ ekapabbajjÃya pabbajitÃ, api\<*<12>*>/ kho pana me gihikÃle pÃda- paricÃrikà ahosÅti". Taæ sutvà rÃjà "ayaæ kir' etassa ki¤ci na hoti, api\<*<12>*>/ kho pana gihikÃle pÃdaparicÃrikà kir' assa ahosi, sace panÃhaæ imaæ issariyabalena gahetvà gaccheyyaæ kin nu kho esa karissati, parigaïhÃmi\<*<13>*>/ tÃva nan" ti\<*<14>*>/ cintetvà upasaækamitvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd has added kiæ karissatha tumhe, and scratched out tvaæ; so reads Bs also. 2 Bd -na¤¤eva. 3 Ck cha¬¬hi-. 4 Cks -mÅti. 5 Bd has added jÃnÃ. 6 Cs uccÃpha-, Ba ucchÃcariyÃyaæ pha-, Bs u¤chÃriyà pha-. 7 so all three MSS. 8 Bd -ka¤. 9 Bd -kiÊaæ. 10 Bd susodhitaæ sus-. 11 Cks add disvÃ. 12 Bds add ca. 13 Bd parigaïhissÃmi. 14 Cks tÃvanti. >/ #<[page 024]># %<24 X. Dasanipata.>% @*>/ ÃdÃya balà gaccheyya kin nu kayirÃsi brÃhmaïà 'ti. || Ja_X:34 ||>@ Tattha sammillabhÃsinin\<*<1>*>/ ti mandahasitabhÃsiniæ\<*<2>*>/, balà gaccheyyà 'ti balakkÃrena ÃdÃya gaccheyya, kinnu kayirÃsÅti tassa tvaæ brÃhmaïa kiæ kareyyÃsÅti. Ath' assa kathaæ sutvà M. dutiyaæ gÃtham aha: @*>/ me na mucceyya na me mucceyya jÅvato\<*<4>*>/ rajaæ va vipulà vuÂÂhi khippam eva nivÃraye ti. || Ja_X:35 ||>@ Tass' attho: mahÃrÃja sace imaæ gahetvà gacchante kismici mama abbhan- tare kopo uppajjeyya so me anto uppajjitvà na mucceyya yÃvÃhaæ jÅvÃmi tÃva me na mucceyya, nÃssa anto ghanasannivesena\<*<5>*>/ patiÂÂhÃtuæ dassÃni, atha kho yathà uppannaæ rajaæ vipulà meghavuÂÂhi khippaæ nivÃrayati\<*<6>*>/ tathà khippam eva taæ\<*<7>*>/ mettÃbhÃvanÃya niggahetvà vÃressÃmÅti. Evaæ M. sÅhanÃdaæ nadi. RÃjà pan' assa kathaæ sutvÃpi andhabÃlatÃya paÂibaddhaæ attano cittaæ nivÃretuæ asakkonto a¤¤ataraæ amaccaæ ÃïÃpesi: "imaæ paribbÃjikaæ rÃjanive- sanaæ nehÅti". So "sÃdhÆ" 'ti paÂisuïitvà "adhammo loke vattati, ayuttan" ti ÃdÅni vatvà paridevamÃnaæ ¤eva naæ ÃdÃya pÃyÃsi. B. tassà paridevanasaddaæ sutvà ekavÃraæ oloketvà puna na olokesi. Taæ rodantiæ paridevantiæ rÃjanivesanam eva nayiæsu. So pi BÃrÃïasirÃjà uyyÃne papa¤caæ akatvà va sÅghaæ gha- raæ\<*<8>*>/ gantvà taæ paribbÃjikaæ pakkosÃpetvà mahantena yasena nimantesi. SÃ\<*<9>*>/ yasassÃguïaæ\<*<10>*>/ pabbajjÃy' eva\<*<11>*>/ ca guïaæ kathesi. RÃjà kenaci pariyÃyena tassà manaæ alabhanto taæ ekasmiæ gabbhe karitvà cintesi: "ayaæ paribbajikÃ\<*<12>*>/ evarÆpaæ yasaæ na icchati, so pi tÃpaso evarÆpaæ mÃtugÃmam gahetvà gac- chante\<*<13>*>/ kujjhitvà olokitamattam pi na akÃsi, pabbajità kho pana bahumÃyà honti, ki¤ci payojetvà anattham pi me kareyya, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bdsf saæmilhahÃsi-. 2 Ck mandanÃhasitabhÃsinÅ, Cs manÃhasitabhÃsinÅ, Bd mandahasini. 3 Cs -jjÃ? Bdsf -jje. 4 Cks jÅvi-. 5 Bd antogharassannivÃsena. 6 Cks -yeti, Bd -reti. 7 Bd naæ. 8 Bd gharaæ corr. to taraæ. 9 Bds add pana. 10 Bds yasassa ag-. 11 Bd -jjÃya eva. 12 Bd adds silavati kalyÃïadhammÃ. 13 Bd -to. 14 Bd -mÅti. >/ #<[page 025]># %< 5. CullabodhijÃtaka. (443.) 25>% gacchÃmi tÃva, jÃnami\<*<14>*>/ `kiæ karonto nisinno"' ti saïÂhÃtum asak- konto uyyÃnaæ agamÃsi. B. pi cÅvaraæ sibbento\<*<1>*>/ nisÅdi. RÃjà mandaparivÃro\<*<2>*>/ va padasaddaæ akaronto saïikaæ upasaækami. B. rÃjÃnaæ anoloketvà cÅvaram eva sibbi. RÃjà "ayaæ kujjhitvà mayà saddhiæ na kathetÅti\<*<3>*>/" ma¤¤amÃno "ayaæ kÆÂatÃpaso `kopassa\<*<4>*>/ uppajjituæ na dassÃmi, uppanne\<*<5>*>/ pi naæ khippam eva niggahessÃ- mÅti' paÂhamam eva gajjitvà idÃni kodhen' eva thaddho\<*<6>*>/ hutvà mayà saddhiæ na sallapatÅti" sa¤¤Ãya tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ balamhi va\<*<8>*>/ apassito\<*<9>*>/ sv-Ãjja\<*<10>*>/ tuïhikkhako\<*<11>*>/ dÃni saæghÃÂiæ sibbam acchasÅti. || Ja_X:36 ||>@ Tattha balamhiva\<*<8>*>/ apassito\<*<9>*>/ ti balanissito viya butvà tuïhikkhako\<*<12>*>/ ti ki¤ci avadanto, sibbamacchasÅti sibbanto acchasi. Taæ sutvà M. "ayaæ rajà `kodhavasena maæ nÃlapatÅti' ma¤¤ati\<*<13>*>/, kathessÃmi dÃni 'ssa uppannassa kodhassa vasaæ agatabhÃvan\<*<14>*>/" ti cintetvà catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ jÅvato, rajaæ va vipulà vuÂÂhi khippaæ eva nivÃrayin\<*<16>*>/ ti. || Ja_X:37 ||>@ Tass' attho: mahÃrÃja uppajji\<*<17>*>/ me, na na\<*<18>*>/ uppajji, na pana me muc- cittha, nÃssa patthayitvÃ\<*<19>*>/ hadaye thÃtuæ adÃsiæ, iti so mama jÅvato na muc- citth' eva, rajaæ va vipulà vuÂÂhi viya khippam eva naæ nivÃrayin ti. Taæ sutvà rÃjà "kin nu kho esa kopam eva sandhÃya vadati udÃhu a¤¤aæ ki¤ci sippaæ\<*<20>*>/ sandhÃya kathesÅti\<*<21>*>/, puc- chissami tÃva nan" ti cintetvà pucchanto pa¤camaæ gÃtham Ãha: @*>/ mucci, kin te no\<*<23>*>/ mucci jÅvato, rajaæ va vipulà vuÂÂhi katamaæ tvaæ nivÃrayÅti. || Ja_X:38 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd sibbanto. 2 Ck manÃpari-, Cs manapa- corr. to manÃpa-, Bd manta-, Bs manda-. 3 Bd sallapasÅti. 4 Bd kodhassa. 5 Bd -naæ. 6 Bd baddho. 7 Ck Bd -kattittho, Cs -katthittho corr. to -katthito, Bf kattitto. 8 Cks ca, Bs balamiva. 9 Cks -no. 10 Bdf svajja. 11 Ck -ikkako, Bd ikkato, Bs -Åkato? Bf -ikabho. 12 Cs ikkako, Cs ikkako corr. to -ikkhako, Bds ikkato. 13 Bd ma¤¤eti. 14 Cks apagata-. 15 Bd muccittha, 16 Bdf -yi. 17 Cks -jja. 18 Bd omits one na. 19 so Cks; Bd patiÂhahitvÃ. 20 Ck omits sippaæ. 21 Cks kathesÅti. 22 Cks na. 23 Cks na, Bd nÃ. >/ #<[page 026]># %<26 X. DasanipÃta.>% Tattha kin te uppajji no\<*<1>*>/ muccÅti kiæ tava uppajji c' eva na ca mucci. Taæ sutvà B. "mahÃrÃja, evaæ kodho\<*<2>*>/ anekÃdÅnavo\<*<3>*>/ mahÃ- vinÃsadÃyako, eko mama uppajji uppanna¤ ca taæ\<*<4>*>/ mettÃ- bhÃvanÃya nivÃresin" ti kodhe ÃdÅnavaæ kathento @*>/ mucci kodho dummedhagocaro. || Ja_X:39 ||>@ @@ @@ @@ @*>/ pÃvako nÃma jÃyati, tam eva kaÂÂhaæ ¬ahati\<*<6>*>/ yasmà so jÃyate gini. || Ja_X:43 ||>@ @*>/ sÃrambhà jÃyate kodho, so pi ten' eva ¬ayhati\<*<6>*>/. [S. P. p. 299.) || Ja_X:44 ||>@ @*>/ pava¬¬hati (Grimblot, 7) nihÅyati tassa yaso kÃÊapakkhe va candimÃ. || Ja_X:45 ||>@ @*>/ dhÆmaketu va kodho yass' upassammati ÃpÆrati tassa yaso sukkapakkhe va candimà ti || Ja_X:46 ||>@ ime gÃthà Ãha. Tattha na passatÅti attattham pi na passati pag eva parattaæ, sÃdhu passatÅti attatthaparatthaæ\<*<10>*>/ ubhayatthaæ\<*<11>*>/ sÃdhu passati, dummedhagocaro ti nippa¤¤Ãnaæ ÃharabhÆto\<*<12>*>/, dukkhamesino ti dukkhaæ icchantÃ, sadatthan ti attano atthabhÆtaæ atthato c' eva dhammato ca va¬¬hiæ\<*<13>*>/, parakkare ti vipulam pi atthaæ uppannaæ parato kÃreti, apanetha na me iminà attho ti vadati, sa bhÅmaseno ti so bhÅmÃya bhayajananiyà mahatiyà kilesa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks na. 2 Cks omit kodho. 3 Bd bahuÃdinavo. 4 Bd naæ. 5 Bd mattha-, Bf maddamÃ-. 6 Bdf da-. 7 Bdf omit m. 8 Ck yassu, Cs yassÆ. 9 Bd anindho, Bf aniddho. 10 Cks -ttha. 11 Cks -tthe. 12 Bds ÃdhÃra-, Bd adds karoti. 13 Ck -Å, Cs -i, Bd buddhi. >/ #<[page 027]># %< 6. {KaïhadÅpÃyanajÃtaka}. (444.) 27>% senÃya samannÃgato\<*<1>*>/, pammaddÅti attano balavabhÃvena\<*<2>*>/ uÊÃre pi satte gahetvà attano vase karaïena maddanasamattho, na me amuccathà 'ti mama santikà mokkhaæ na labhi, hadaye và pana me khÅraæ\<*<3>*>/ viya muhuttaæ dadhibhÃvena na patitthiyyatthÃ\<*<3>*>/ 'ti attho, kaÂÂhasmiæ manthamÃnasmin\<*<4>*>/ ti araïisahite mathiyamÃne\<*<5>*>/, matthamÃnasmin ti pi pÃÂho, yasmà ti yato kaÂÂhà jÃyati tam eva dahati, ginÅti aggi, bÃlassamavijÃnato ti bÃlassa avijÃnantassa, sÃram- bhà jÃyate ti ahaæ tvan ti Ãka¬¬hanavika¬¬hanaæ karontassa kÃraïuttariya- lakkhaïasÃrambhÃ\<*<6>*>/ araïimatthanÃya\<*<7>*>/ viya pÃvako kodho jÃyati, so pi tenevà 'ti so pi bÃlo ten' eva kodhena kaÂÂhaæ viya agginà ¬ayhati\<*<8>*>/, anedho\<*<9>*>/ dhÆmaketu và 'ti anindhano aggi viya, tassà 'ti tassa adhivÃsanakhantiyà samannÃgatassa puggalassa sukkapakkhe\<*<10>*>/ cando viya laddho yaso aparÃparaæ ÃpÆrati. RÃjà M-ssa dhammakathaæ sutvà tuÂÂho ekaæ amaccaæ ÃïÃpetvÃ\<*<11>*>/ paribbÃjikaæ ÃnÃpetvÃ\<*<12>*>/ "bhante nikkodhatÃpasa\<*<13>*>/, ubho pi tumhe pabbajjÃsukhena vÅtinÃmentà idh' eva uyyÃne vasatha, ahaæ vo dhammikaæ\<*<14>*>/ rakkhÃvaraïaguttiæ\<*<15>*>/ karissÃmÅ- ti" vatvà khamÃpetvà vanditvà pakkÃmi. Te ubho pi tatth- eva vasiæsu. AparabhÃge paribbÃjikà kÃlam akÃsi. B. tassà kÃlakatÃya Himavantaæ pavisitvà abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca nibbattetvÃ\<*<16>*>/ brahmavihÃre bhÃvetvà Brahmaloka-parÃyano ahosi. S. i. d. Ã. saccÃni pakÃsetvà j. s. (SaccapariyosÃne kodhano bhikkhu anÃgÃmiphale patiÂÂhahi): "Tadà paribbÃjikà RÃhulamÃtà ahosi, rÃjà ùnando, paribbÃjako aham evÃ" 'ti. Cullabodhi- jÃtakaæ. $<6. KaïhadÅpÃyanajÃtaka.>$ SattÃhamevÃhan ti. Idaæ S. J. v. ekaæ\<*<17>*>/ ukkaïÂhita- bhikkhuæ Ã. k. Vatthuæ KusajÃtake Ãvibhavissati. S. taæ bhikkhuæ "saccaæ kira tvaæ\<*<18>*>/ ukkaïÂhito\<*<19>*>/" ti pucchitvà "saccan" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd has added balavÃ. 2 Bd balabhÃ-. 3 Bds patiÂÂhahitthÃ. 4 Bd maÂhahaïasmiæ? 5 Bd matthi-. 6 Bd ka-, Cks -bho. 7 Ck araïiæ-, Cs araniæ-. 8 Bd da-. 9 Bd anindho. 10 Cks add va. 11 Ck ÃnÃ-. 12 Bds ÃharÃpetvÃ. 13 Bd adds te 14 Bd -ka. 15 Bd -caraïa-. 16 Bd adds cattÃro. 17 Bd omits ekaæ. 18 Bd adds bhikkhu. 19 Bd adds sÅ. >/ #<[page 028]># %<28 X. DasanipÃta>% ti vutte "bhikkhu porÃïakapaï¬ità anuppanne Buddhe bÃhirakapab- bajjaæ pabbajitvÃ. atirekapa¤¤ÃsavassÃni anabhiratà brahmacariyaæ carantà hirottappabhedabhayena attano ukkaïÂhitabhÃvaæ kassaci na kathesuæ, tvaæ kasmà evarÆpe niyyÃnikasÃsane pabbajitvà mÃdisassa garuno Buddhassa sammukhe Âhatvà catuparisamajjhe ukkaïÂhita- bhÃvaæ Ãvikarosi, kimatthaæ attano hirottappaæ na rakkhasÅti" vatvà a. Ã.: A. VaæsaraÂÂhe\<*<1>*>/ Kosambiyaæ Kosambiko nÃma rÃjà rajjaæ kÃresi. Tadà a¤¤atarasmiæ nigame dve brÃhmaïà asÅtikoÂidhanavibhavà a¤¤ama¤¤aæ piyasahÃyakà kÃmesu dosaæ disvà mahÃdÃnaæ pavattetvà ubho pi kÃme pahÃya mahÃjanassa rodantassa paridevantassa\<*<2>*>/ nikkhamitvà Hima- vantapadese assamapadaæ katvà pabbajitvà u¤chÃcariyÃya\<*<3>*>/ vanamÆlaphalÃphalena yÃpentÃ\<*<4>*>/ païïÃsavassaæ\<*<5>*>/ vasiæsu, jhÃnaæ uppÃdetuæ nÃsakkhiæsu\<*<6>*>/. Te pa¤¤Ãsavassaccayena loïambilase- vanatthÃya janapadaæ carantà KÃsiraÂÂhaæ\<*<7>*>/ pÃpuïiæsu\<*<8>*>/. Tatr' ekasmiæ\<*<9>*>/ nigamagÃme\<*<10>*>/ DÅpÃyanatÃpasassa gihisahÃyo\<*<11>*>/ maï¬avyo\<*<12>*>/ nÃma atthi. Te ubho pi tassa santikaæ aga- maæsu. So te disvà va attamano\<*<13>*>/ païïasÃlaæ kÃretvà ubho pi catÆhi paccayehi upaÂÂhahi. Te tattha tÅïi cattÃri vassÃni vasitvà taæ Ãpucchitvà cÃrikaæ carantà BÃrÃïasiæ patvà Ati- muttakasusÃne\<*<14>*>/ vasiæsu. Tattha DÅpÃyano yathÃbhirantaæ viharitvà puna tass' eva sahÃyakassa santikaæ gato. Maï¬avya- tÃpaso\<*<15>*>/ tatth' eva vasi. Ath' ekadivasaæ eko coro antonagare corikaæ katvà dhanarÃsiæ\<*<16>*>/ ÃdÃya nikkhamanto "coro" ti ¤atvà paÂibuddhehi gharasÃmikehi c' eva Ãrakkhamanussehi ca anu- baddho\<*<17>*>/ niddhamanena nikkhamitvà vegena susÃnam pavisitvà tÃpasassa païïasÃladvÃre bhaï¬ikaæ cha¬¬etvÃ\<*<18>*>/ palÃyi. Dhana- sÅmikÃ\<*<19>*>/ bhaï¬ikaæ disvà "are duÂÂhajaÂila tvaæ rattiæ corikaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd vaæÇkaraÂhe, Bs vaæsika-. 2 Bd -tasseva. 3 Cs Bd ucchÃ-. 4 Cks -to. 5 Bds -ssÃni. 6 Bd na-. 7 Bd kÃsikara-. 8 Bd saæpÃ-. 9 Bs tatra tasmiæ. 10 Bd nigame. 11 Cks gihÅ-, Bd hÅhi-. 12 Cs maï¬abba, Ck Bd -byo. 13 Ck attano. 14 Cks -kaæ-, Bds adhimuttika-? 15 Bd -bya-. 16 Cs dhanasÃpaæ, Bds dhanasÃraæ. 17 Bds -bandhanto. 18 Cks cha¬¬he- 19 Bds manussÃ. >/ #<[page 029]># %< 6. KaïhadÅpÃyanajÃtaka. (444.) 29>% katva divà tÃpasarÆpena carasÅti" tajjetvà pothetvà taæ ÃdÃya netvà ra¤¤o dassayiæsu. RÃjà anupaparikkhitvà va "gacchatha, naæ sÆle uttÃsetha" 'ti Ãha. Taæ susÃnaæ netvà khadira- sÆlaæ\<*<1>*>/ Ãropayiæsu. TÃpasassa sarÅre sÆlaæ na pavisati. Tato nimbasÆlaæ Ãhariæsu, tam pi na pavisati. AyasÆlaæ\<*<2>*>/ Ãhariæsu, tam pi na pavisati. TÃpaso "kin nu kho me pubbakamman" ti olokesi. Ath' assa jÃtissara¤Ãïaæ uppajji, tena pubbakam- maæ olokento addasa\<*<3>*>/. Kiæ pan' assa pubbakamman ti: KoviÊÃrasÆle makkhikÃvedhanaæ\<*<4>*>/. So kira purimabhave va¬- ¬hakiputto\<*<5>*>/ hutvà pitu rukkhatacchanaÂÂhÃnaæ gantvà ekaæ makkhikaæ gahetvà koviÊÃrasakalikÃya\<*<6>*>/ sÆle viya\<*<7>*>/ vijjhi. Tam enaæ pÃpaæ\<*<8>*>/ imaæ ÂhÃnaæ patvà gaïhi. So\<*<9>*>/ "na sakkà ito pÃpÃ\<*<10>*>/ muccitun" ti ¤atvà rÃjapurise Ãha: "sace maæ sÆle uttasetukÃm' attha\<*<11>*>/ koviÊÃrasÆlaæ ÃharathÃ" 'ti. Te tathà katvà taæ sÆle uttÃsetvà Ãrakkhaæ datvà pakkamiæsu. ùrak- khikà paÂicchannà hutvà tassa santikaæ Ãgacchante olokenti. Tadà DÅpÃyano ciradiÂÂho\<*<12>*>/ me sahÃyo" ti Maï¬avyassa\<*<13>*>/ san- tikaæ Ãgacchanto "sÆle uttÃsito" ti taæ divasaæ ¤eva antarÃ- magge sutvà taæ ÂhÃnaæ gantvà ekamantaæ Âhito "kiæ samma kÃrako sÅti" pucchitvà "akÃrako 'mhÅti" vutte "attano mano- padosaæ rakkhituæ sakkhi na sakkhÅti" pucchi. "Samma yehi ahaæ gahito n' eva tesaæ na ra¤¤o upari mayhaæ manopadoso atthÅti". "Evaæ sante tÃdisassa sÅlavato chÃyà mayhaæ sukhÃ" ti vatvà DÅpÃyano sÆlaæ nissÃya nisÅdi\<*<14>*>/. Ath' assa sarÅre Maï¬avyassa sarÅrato lohitabindÆni patiæsu, tÃni suvaïïavaïïa- sarÅre\<*<15>*>/ patitapatitÃni sukkhitvà kÃÊakÃni sampajjiæsu, tato paÂ- ÂhÃya ca so KaïhadÅpÃyano nÃma ahosi. So sabbarattiæ tatth' eva nisÅdi. Punadivase Ãrakkhapurisà gantvà taæ pavattiæ ra¤¤o Ãrocesuæ. RÃjà "anisÃmetvà va\<*<16>*>/ me katan" ti vegena tattha \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds -le. 2 Bd tato aya-. 3 Ck -si. 4 Cks -vedanaæ. 5 Ck -kÅ-. 6 Bs -salÃkaya? 7 Bd omits viya. 8 Bds pÃpakammaæ. 9 Bd adds taæ. 10 Bd adds mayÃ. 11 Bd -kÃmÃttha. 12 Bd ciraæ-. 13 Bd -byassa. 14 Bd -dati. 15 Bd -vaïïe-. 16 Bd omits va. >/ #<[page 030]># %<30 X. DasanipÃta>% gantvà "pabbajita kasmà sÆlaæ nissÃya nisinno sÅti" DÅpÃyanaæ pucchi. "MahÃrÃja imaæ tÃpasaæ rakkhanto nisinno 'smi\<*<2>*>/, kiæ pana tvaæ imassa kÃrakabhÃvaæ và akÃrakabhÃvaæ và ¤atvà evaæ karosÅti\<*<2>*>/." So kammassa asodhitabhÃvaæ Ãcikkhi. Ath' assa so "mahÃrÃja ra¤¤Ã nÃma nisammakÃrinà bhavittabbaæ, `alaso gihÅ\<*<3>*>/ bhogakÃmo\<*<4>*>/ na sÃdhÆ"' 'ti ÃdÅni vatvà dham- maæ desesi. RÃjà Maï¬avyassa niddosabhÃvaæ ¤atvà "sÆlaæ harathÃ" 'ti ÃïÃpesi. SÆlaæ harantà harituæ na sakkhiæsu. Maï¬avyo Ãha: "mahÃrÃja, ahaæ pubbe katakammadosena eva- rÆpaæ ayasam\<*<5>*>/ patto, mama sarÅrato sÆlaæ harituæ na sakkÃ, sace pi mayhaæ jÅvitaæ dÃtukÃmo kakacaæ\<*<6>*>/ ÃharÃpetvà imaæ sÆlaæ cammasamaæ\<*<7>*>/ chindÃpehÅti". RÃjà tathà kÃresi. Anto- sarÅre sÆlo anto yeva ahosi. Tadà kira so sukhumaæ sakalika- hÅraæ\<*<8>*>/ gahetvà makkhikÃya vaccamagaæ\<*<9>*>/ pavesesi, taæ tassà antosarÅre yeva ahosi, sà tena kÃraïena amaritvà attano Ãyuk- khayen' eva mari, tasmà ayam pi na mato ti. RÃjà tÃpase vanditvà khamÃpetvà ubho pi uyyÃne vasÃpento paÂijaggi. Tato paÂÂhÃya Maï¬avyo\<*<10>*>/ Aïimaï¬avyo nÃma jÃto. So rÃjÃnaæ upanissÃya tatth' eva vasi. DÅpÃyano pana tassa vaïaæ\<*<11>*>/ phÃsukaæ katvà attano gihisahÃya-Maï¬avyassa santikam eva gato. Taæ païïa- sÃlaæ pavisantaæ disvà sahÃyassa Ãrocesuæ\<*<12>*>/. So sutvÃ\<*<13>*>/ tuÂÂha- citto saputtadÃro bahuæ gandhamÃlatelaphÃïitÃdiæ ÃdÃya taæ païïasÃlaæ gantvà DÅpÃyanaæ vanditvà pÃde dhovitvÃ\<*<14>*>/ makkhetvà pÃnakaæ pÃyetvà ùïimaï¬avyassa pavattiæ suïanto nisÅdi. Ath' assa putto Ya¤¤adattakumÃro nÃma caækamanakoÂiyaæ bheï¬u- kena\<*<15>*>/ kÅÊi. Tatra c' ekasmiæ vammike ÃsÅviso vasati. KumÃrassa bhÆmiyaæ pahaÂabheï¬uko\<*<16>*>/ gantvà vammÅkabile ÃsÅvisassa mat- thake pati. So ajÃnanto bile hatthaæ pavesesi. Atha naæ kuddho ÃsÅviso hatthe ¬asi, so visavegamucchito\<*<17>*>/ tatth' eva pati. Ath' assa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -smÅti. 2 Bd kÃresÅti 3 Cs gihi, Bd gÅhi. 4 Cks repeat kÃmo, Bd alaso gÅhi gÃmabhogini, cfr. III p. 154. 5 Bd bhayaæsam. 6 Ck cakataæ corr. to cakacaæ, Ck kkamaæ? corr. to kakacaæ. 7 Ck cammaæ sa-. 8 Bd -kaæ hiraæ. 9 Bd vecca-. 10 Cks omit maï¬avyo. 11 Ck vanaæ, Cs vanaæ corr. to vaïaæ. 12 Bd disvà eko puriso sahÃyakassa Ãrocesi. 13 Bd adds va. 14 Bd adds telena. 15 Bd geï-. 16 Bd -geï-. 17 Bd -gena mu-. >/ #<[page 031]># %< 6. KaïhadÅpÃyanajÃtaka. (444.) 31>% mÃtÃpitaro sappena daÂÂhabhÃvaæ\<*<1>*>/ ¤atvà kumÃraæ\<*<2>*>/ ukkhipitvà tÃpasassa santikaæ Ãnetvà pÃdamÆle nipajjÃpetvà "bhante, pabbajitvà nÃma osadhaæ và parittaæ và jÃnanti, puttakaæ no nÅrogaæ\<*<3>*>/ karothÃ" 'ti Ãhaæsu\<*<4>*>/. "Ahaæ osadhaæ na jÃnÃmi, nÃhaæ vejjakammaæ karissÃmÅti". "Pabbajito ti\<*<5>*>/ tena hi bhante imasmiæ kumÃrake mettaæ katvà saccakiriyaæ karothÃ" 'ti\<*<6>*>/. TÃpaso "sÃdhu saccakiriyam karissÃmÅti" vatvà Ya¤¤adattassa sÅse hatthaæ Âhapetvà paÂhamam gÃtham Ãha: @*>/ brahmacariyaæ, athÃparaæ yaæ caritaæ mamÃ-y-idaæ\<*<8>*>/ vassÃni pa¤¤Ãsa samÃdhikÃni akÃmako và hi ahaæ carÃmi, etena saccena suvatthi hotu, hataæ visaæ, jÅvatu Ya¤¤adatto ti. || Ja_X:47 ||>@ Tattha athÃparaæ yaæ caritan ti atha tasmÃ\<*<9>*>/ sattÃhÃ\<*<10>*>/ uttari yaæ\<*<11>*>/ brahmacariyacaraïaæ, akÃmako và hÅti pabbajjaæ anicchanto yeva, etena saccena suvatthi hotÆ 'ti sace atirekapa¤¤Ãsa vassÃni anabhirativÃsaæ\<*<12>*>/ vasantena mayà kassaci ajÃnÃpitabhÃvo saccaæ etena saccena Ya¤¤adattakumÃ- rassa sotthi\<*<13>*>/ hotu jÅvitaæ paÂilabhatÆ 'ti. Saha saccakiriyÃya Ya¤¤adattassa thanappadesato\<*<14>*>/ uddhaæ visaæ bhassitvà paÂhaviæ pÃvisi. KumÃro akkhÅni ummÅletvà mÃtÃpitaro oloketvà "ammÃ" 'ti vatvà parivattitvà nipajji. Ath' assa pitaraæ KaïhadÅpÃyano Ãha: "mayà tÃva mama balaæ kataæ, tvam pi attano balaæ karohÅti". So "aham pi\<*<15>*>/ saccaæ karissÃmÅti" puttassà ure hatthaæ Âhapetvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ kadÃci disvÃnÃhaæ atithiæ vÃsakÃle>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ¬aÂha-. 2 Bd -rakaæ. 3 all three MSS. ni-. 4 Bd ti Ãha taæ sutvà tÃpaso Ãha. 5 Bd omits pabbajito ti. 6 Bd adds vutte. 7 Ck acariyaæ, Bd Ãcari. 8 Cks mama-, Bf mama idaæ. 9 Bd tasmiæ. 10 Cs -ha. 11 Bd adds mama. 12 Bp -rataæ vÃ-. 13 Bs adds bhÃvo. 14 Bd vinappa-. 15 Bd pi ahaæ. 16 Cs Bd nÃbhinandi. >/ #<[page 032]># %<32 X. DasanipÃta.>% @< na cÃpi me appiyataæ\<*<1>*>/ aveduæ bahussutà samaïabrÃhmaïà ca akÃmako và hi ahaæ dadÃmi, etena saccena suvatthi hotu, hataæ visaæ, jÅvatu Ya¤¤adatto ti. || Ja_X:48 ||>@ Tattha vÃsakÃle ti vasanatthÃya gehaæ ÃgatakÃle, na cÃpi me appiyataæ\<*<1>*>/ avedun ti bahussutÃpi pana samaïabrÃhmaïà ayaæ n' eva dÃnaæ abhinandati na amhe ti imaæ mama appiyabhÃvaæ n' eva jÃniæsu, ahaæ\<*<2>*>/ hi te piyacakkhÆhi yeva olokemÅti dÅpeti, etena saccenà 'ti sace ahaæ dÃnaæ dadamÃno pi\<*<3>*>/ vipÃkaæ asaddahitvà attano anicchÃya dammi anicchanabhÃva¤ ca\<*<4>*>/ mama pare na\<*<5>*>/ jÃnanti etena saccena suvatthi hotÆ 'ti attho. Evaæ tena\<*<6>*>/ saccakiriyÃya katÃya kaÂito uddhaæ visaæ bhassitvà paÂhaviæ pÃvisi. KumÃro uÂÂhÃya nisÅdi, ÂhÃtuæ pana na sakkoti. Ath' assa pità mÃtaraæ aha: "bhadde mayà attano balaæ kataæ, tvaæ dÃni\<*<1>*>/ saccakiriyaæ katvà puttassa uÂÂhÃya\<*<8>*>/ gamanabhÃvaæ karohÅti". SÃ\<*<8>*>/ "atthi mayhaæ ekaæ\<*<10>*>/ saccaæ, tava pana santike kathetuæ na sakkomÅti\<*<11>*>/". "Bhad- de yathÃtathà me puttaæ Ãrogaæ\<*<12>*>/ karohÅti". Sà "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà saccaæ karontÅ tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ tÃta pahÆtatejo yo taæ a¬atthi\<*<14>*>/ patarÃ\<*<15>*>/ udicca, tasmi¤ ca\<*<16>*>/ me appiyatÃya ajja pitari\<*<17>*>/ ca te n' atthi koci viseso, etena --pe-- Ya¤¤adatto ti. || Ja_X:49 ||>@ Tattha tÃtà 'ti puttaæ Ãlapati, pahÆtatejo\<*<18>*>/ ti balaviseso, patarà ti padarÃ\<*<19>*>/, ayam eva và pÃÂho, udiccà 'ti uddhaæ ¤atvÃ\<*<20>*>/ vammÅkabilato uÂÂhito\<*<21>*>/ ti attho, pitari ca\<*<22>*>/ te ti te pitari\<*<23>*>/, aÂÂhakathÃyaæ pana ayam eva và pÃÂho, idaæ vuttaæ hoti: tÃta Ya¤¤adatta asmi¤ ca ÃsÅvise tava ca \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -tÃ. 2 Bd aha¤. 3 Bd omits pi. 4 Cks anicchitabhÃ-, Bd anicchÃnabhÃvaæ, omitting ca. 5 Bd neva in the place of pare na. 6 Bd e tena. 7 Bd idÃni. 8 Ck vu-. 9 Bd adds pi. 10 Ck eka Bd eka¤ca. 11 Bd sakkÃti. 12 Bds ar- 13 Cks as-. 14 Bd a¬assi viraÊà aÂacchi, Bsf a¬assi. 15 Bd satarÃ, Bsf biÊÃrÃ. 16 Bd va. 17 Ck -rÅ. 18 Bd bahuta-. 19 Bd viguÊà ti vivarà satarà ti satasarasÃ, Bs viÊÃrà ti vivarÃ. 20 so Cks for ÂhatvÃ? Bds uddharitvà in the place of u ¤. 21 Bds uÂÂhÃyÃ. 22 Ck -rÅ, Bd omits ca. 23 Bd pitari va te, Bs pitari ca tava. >/ #<[page 033]># %< 6. KaïhadÅpÃyanajÃtaka. (444.) 33>% pitari appiyabhÃvena mayhaæ koci viseso n' atthi, ta¤ ca pana appiyabhÃvaæ Âhapetvà ajja mayà koci\<*<1>*>/ jÃnÃpitapubbo nÃma n' atthi, sace etaæ saccaæ etena saccena tava sotthi hotu\<*<2>*>/. Saha saccakiriyÃya sabbaæ visaæ bhassitvà paÂhaviæ pÃvisi, Ya¤¤adatto nibbisena sarÅrena uÂÂhÃya kÅÊituæ Ãraddho. Evaæ putte uÂÂhite Maï¬avyo DÅpÃyanassa ajjhÃsayaæ pucchanto catutthaæ gÃtham Ãha: @@ Tass' attho: ye keci\<*<3>*>/ khattiyÃdayo kÃme pahÃya idhaloke pabbajanti te a¤¤atra Kaïhà bhavantaæ kaïhaæ Âhapetvà a¤¤e akÃmarÆpà nÃma n' atthi, sabbe jhÃnabhÃvanÃya kilesÃnaæ samitattà santà tÅïi\<*<4>*>/ dvÃrÃni yathà nibbisevanÃni honti tathà tesaæ damitattà dantà hutvà abhiratà va\<*<5>*>/ brahmacariyaæ caranti, tvaæ pana bhante DÅpÃyana kiækÃraïà tapaæ jigucchamÃno akÃmako hutvà brahmacariyaæ carasi, kasmà puna agÃram eva na ajjhÃvasÅti. Ath' assa so kÃraïaæ kathento pa¤camaæ gÃtham Ãha: @*>/ bÃlo\<*<7>*>/ vatÃyaæ', etassa vÃdassa jigucchamÃno akÃmako carÃmi brahmacariyaæ vi¤¤Æpasattha¤ ca\<*<8>*>/ sata¤ ca\<*<9>*>/ ÂhÃnaæ, evaæ p' ahaæ\<*<10>*>/ pu¤¤akaro bhavÃmÅti. || Ja_X:51 ||>@ Tass' attho: kaïho kamma¤ ca phala¤ ca saddahitvà tÃva mahantaæ vibhavaæ pahÃya agÃrà nikkhamitvà yaæ pajahi puna tadattham eva nivatto, so ayaæ lÃlamukho vata\<*<11>*>/ gÃmadÃrako viya\<*<12>*>/ bÃlo\<*<13>*>/ vatà 'ti imaæ\<*<14>*>/ vÃdaæ jiguc- chamÃno ahaæ attano hirottappabhedabhayena anicchamÃno pi brahmacariyaæ carÃmi\<*<15>*>/, ki¤ca\<*<16>*>/ bhiyyo: pabbajjÃpu¤¤a¤ ca nÃm' etaæ vi¤¤Æhi BuddhÃdÅhi pasatthaæ\<*<17>*>/ tesaæ ¤eva\<*<18>*>/ ca\<*<19>*>/ sataæ nivÃsanaÂÂhÃnaæ, evaæ\<*<20>*>/ iminÃpi kÃra- ïena ahaæ pu¤¤akaro bhavÃmi, assumukho pi rudamÃno brahmacariyaæ carÃmi yevà 'ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks kenaci. 2 Bd hotÆ ti. 3 Bd adds pi. 4 Bd cakkhÃdÅni. 5 Bd abhiramitvà ca. 6 Cks ca, Bf omits va. 7 Ck Bd balo, Bf selo, Cs bÃle. 8 Bd vi¤¤uppasaÂhaæ va. 9 Bd va. 10 Bd evamahaæ, Bf evamà pu¤¤a-. 11 Bd te. 12 Bd adds ca. 13 Bd ba. 14 Bd idaæ. 15 Ck carasi. 16 Cks ki¤ci. 17 Bd -saÂhaæ. 18 Bd yeva. 19 Bd va. 20 Cks adds pahaæ. >/ #<[page 034]># %<34 X. DasanipÃta.>% Evaæ so attano ajjhÃsayaæ kathetvà puna Maï¬avyaæ pucchanto chaÂÂhaæ gÃtham Ãha: @*>/ brÃhmaïe addhike\<*<2>*>/ ca santappayÃsi annapÃnena\<*<3>*>/ bhikkhuæ, opÃnabhÆtaæ va gharaæ tavÃ-y-idaæ\<*<4>*>/ annena pÃnena upetarÆpaæ, atha kissa vÃdassa jigucchamÃno akÃmako dÃnam imaæ\<*<5>*>/ dadÃsÅti. || Ja_X:52 ||>@ Tattha bhikkhun ti bhikkhaæ carantÃnaæ\<*<6>*>/ bhikkha¤ ca sampÃdetvà dadÃsi\<*<7>*>/ (-?), opÃnabhÆtaæ và 'ti catumahÃpathe\<*<8>*>/ katasÃdhÃraïÃ\<*<9>*>/ pokkha- raïÅ viya. Tato ca\<*<10>*>/ Maï¬avyo attano ajjhÃsayaæ kathento sattamaæ gÃtham Ãha: @*>/ me Ãsu\<*<12>*>/ pitÃmahà ca\<*<11>*>/ saddhÃ, ahÆ\<*<13>*>/ dÃnapatÅ vada¤¤Æ, taæ kullavattaæ\<*<14>*>/ anuvattamÃno `mÃhaæ kule antimagandhino ahuæ etassa vÃdassa jigucchamÃno akÃmako dÃnam imaæ dadÃmÅti. || Ja_X:53 ||>@ Tattha ÃsÆ\<*<15>*>/ 'ti padassa saddhà ti iminà sambandho, saddhà ahesun ti attho, ahÆ ti saddhà hutvÃ\<*<16>*>/ uttari dÃnajeÂÂhakà c' eva dethà karothà ti vutta- vacanassa\<*<17>*>/ atthajÃnanakà ca ahesuæ, taæ kullavattan\<*<18>*>/ ti taæ kulavattaæ\<*<19>*>/, aÂÂhakathayÃ\<*<20>*>/ pana ayam eva và pÃÂho, mÃhaæ kule antimagandhino ahun ti ahaæ attano kule sabbapacchimako c' eva kulapalÃpo\<*<21>*>/ ca mà assan\<*<22>*>/ ti sallakkhetvà etaæ kulantimo kulapalÃpo\<*<23>*>/ ti vÃdaæ jigucchamÃno ahaæ anicchamÃno pi idaæ dÃnaæ dadÃmÅti dÅpeti. Eva¤ ca pana vatvà Maï¬avyo attano bhariyaæ pucchanto\<*<24>*>/ aÂÂhamaæ gÃthaæ Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks tvaæ. 2 Bd andhi-. 3 so Bf ; Bd annapÃnehi, Cks annenapÃnena. 4 Cks tava-, Bd tava sariraæ, Bf tavassidaæ. 5 Bd idaæ. 6 Bd bhikkha¤ ca varadantÃnaæ. 7 Bd dadÃmi. 8 Bd cÃ-. 9 Ck katha-, Cs katha- corr. to kata-, Bd khata-. 10 Bd omits ca. 11 Bd va. 12 Bdf Ãsuæ. 13 all four MSS. -u. 14 Bds kulavataæ. 15 Ck ahÆ. 16 Bd adds tato. 17 Bd vuttanayena va-. 18 Bd kulavatan. 19 Ck kulla-. 20 Bd -yam. 21 Bd -palÃso. 22 Bd assun. 23 Cks kulantimÃ--, Bd etaæ kulaæ antimo kulapalÃso. 24 Bd phucchamÃno. >/ #<[page 035]># %< 6. KaïhadÅpÃyanajÃtaka. (444.) 35>% @*>/ me appiyataæ\<*<2>*>/ avedi a¤¤atra kÃmà paricÃrayantÅ\<*<3>*>/, atha kena vaïïena mayà te\<*<4>*>/ bhoti saævÃsadhammo ahu evarÆpo ti. || Ja_X:54 ||>@ Tattha asamatthapa¤¤an ti kuÂumbaæ vicÃretuæ appaÂibalapa¤¤aæ\<*<5>*>/ atitaruïiæ ¤eva samÃnaæ, yantÃnayin ti yan taæ Ãnayiæ, yaæ\<*<6>*>/ ahaæ daharam eva samÃnaæ taæ ¤Ãtikulato Ãnesin ti vuttaæ hoti, a¤¤atra kÃmà pari- cÃrayantÅti\<*<7>*>/ ettakaæ kÃlaæ vinà kÃmena anicchÃya maæ paricÃrayantÃpi attano appiyabhÃvam pi maæ na jÃnÃpesi, sampiyÃyamÃnarÆpà va\<*<8>*>/ maæ paricÃri\<*<9>*>/, kena vaïïenà 'ti kena kÃraïena, bhotÅti taæ Ãlapati, evarÆpo ti ÃsÅvisa- samÃnapaÂikÆlabhÃvena\<*<10>*>/ mayà saddhiæ tava {saævÃsadhammo} evÃrÆpo piyasaæ- vÃso viya kathaæ jÃto ti. Ath' assa sà kathentÅ navamaæ gÃtham Ãha: @*>/ kadÃci atthi paramparà nÃma kule imasmiæ, taæ kullavattaæ\<*<12>*>/ anuvattamÃnà `mÃhaæ kule antimagandhinÅ ahuæ' etassa vÃdassa jigucchamÃnà akÃmikà baddha\<*<13>*>/ carÃmi\<*<14>*>/ tuyhan ti. || Ja_X:55 ||>@ Tattha Ãrà dÆre ti a¤¤ama¤¤avevacanaæ, atidÆre ti vÃ\<*<15>*>/ dassentÅ\<*<16>*>/ evam Ãha, idhà 'ti nipÃtamattaæ, na kadÃcÅti attho, paramparà ti purisapa- ramparÃ, idaæ vuttaæ hoti: sÃmi\<*<17>*>/, imasmiæ amhÃkaæ ¤Ãtikule dÆrato paÂÂhÃya yÃva sattamà kulaparivaÂÂÃ\<*<18>*>/ purisaparamparà nÃma n' atthi, ekitthiyÃpi sÃmikaæ cha¬¬etvà a¤¤o puriso gahitapubbo\<*<19>*>/ nÃma n' atthÅti, taæ kullavattan\<*<20>*>/ ti\<*<21>*>/ aham pi taæ kulavattaæ kulapameïiæ anuvattamÃnà attano kule pacchimikà pÃlÃpabhÆtÃ\<*<22>*>/ mà assan\<*<23>*>/ ti sallakkhetvà etaæ kulantimà kulagandhinÅti\<*<24>*>/ vÃdaæ jigucchamÃnà akÃmikÃpi\<*<25>*>/ tuyhaæ baddha\<*<26>*>/ carÃmi, veyyÃvaccakÃrikà padacÃrikÃ\<*<27>*>/ jÃt' amhÅti\<*<28>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks cÃpi 2 Cks Bf -tÃ. 3 Cks -ti, Bd parivÃrayantÃ, Bf -cÃrayantÃ. 4 Bdf hi. 5 Cks apaÂi-. 6 Bd Ãnayissam. 7 Bd -yantÃti. 8 Bds ya. 9 Cks -ra. 10 Bd -tÅkkÆ. 11 Bdf yidha. 12 Bdf kulavattaæ. 13 Cs baï¬a, Bd paÂha, Bf patta. 14 Bd varami. 15 Bds add taæ. 16 Cks dasseti, Bds dassenti. 17 Bd adds idha. 18 Bd -vattÃ. 19 Ck aæ¤aæ purisaæ gahitapubba, Cs aænaæ purisaæ gahitapubbÃ. 20 Ck Bd kula-. 21 Bd hi hoti. 22 Bd palÃla-, Bd palÃsa-. 23 Bd assun. 24 Ck -dhini, Cs -dhinÅ. 25 Bd -kÃsi. 26 Cs baï¬a, Bd paÂha. 27 Bd padaparicÃ-. 28 Bd -tasmÅti. >/ #<[page 036]># %<36 X. DasanipÃta.>% Eva¤ ca pana vatvà "mayà sÃmikassa santike abhÃsitapub- baæ\<*<1>*>/ guyhaæ bhÃsitaæ, kujjheyya pi\<*<2>*>/ me ayaæ, amhÃkaæ kulÆ- pakatÃpasassa sammukhÃ\<*<3>*>/ yeva naæ khamÃpessÃmÅti" cintetvà khamÃpentÅ dasamaæ gÃtham Ãha: @*>/ ki¤ci, so no ayaæ jÅvati Ya¤¤adatto ti. || Ja_X:56 ||>@ Tattha taæ khamyatan ti taæ khamyatu\<*<5>*>/, puttahetu mamajjà 'ti\<*<6>*>/ mama bhÃsitaæ ajja imassa puttassa hetu khamÅyatu\<*<7>*>/, so no ayan ti yassa puttassa kÃraïà mayà etaæ bhÃsitaæ so no putto jÅvati, imassa jÅvitalÃbhen' eva\<*<8>*>/ me khama sÃmi, ajja paÂÂhÃya tava vasavattinÅnaæ\<*<9>*>/ bhavissÃmÅti. Atha maæ Maï¬avyo "uÂÂhehi bhadde, khamÃmi te, ito pana paÂÂhÃya mà pharusacittà ahosi, ahaæ\<*<10>*>/ te appiyaæ na karissÃmÅti" Ãha. B. pi Maï¬avyaæ Ãha: "Ãvuso tayà dussaæ- gharaæ dhanaæ saægharitvà kamma¤ ca phala¤ ca asaddahitvà dÃnaæ dentena ayuttaæ kataæ, ito paÂÂhÃya dÃnÃni saddahitvà dadeyyÃsÅti". So "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvÃ\<*<11>*>/ B-aæ Ãha: "bhante tayÃ\<*<12>*>/ amhÃkaæ dakkhiïeyyabhÃve Âhatvà anabhiratena\<*<13>*>/ brahmacariyaæ carantena\<*<14>*>/ ayuttaæ kataæ, ito paÂÂhÃya dÃni\<*<15>*>/ yathà tayi katà kÃrà mahapphalà honti evaæ cittaæ pasÃdetvà suddhacitto jhÃnÃbhirato hutvà brÃhmacariyaæ carÃ\<*<16>*>/" 'ti. Te M-aæ vanditvà uÂÂhÃya agamaæsu. Tato paÂÂhÃya bhariyà sÃmike sasnehÃ\<*<17>*>/ ahosi, Maï¬avyo pasannacitto saddhÃya dÃnaæ adÃsi, B. anabhiratiæ vinodetvÃjhÃnÃbhi¤¤aæ uppÃdetvà Brahma- loka-parÃyano ahosi. S. i. d. Ã. saccÃni pakÃsetvà j. s. (SaccapariyosÃne ukkaï- Âhito\<*<18>*>/ sotÃpattiphale patiÂÂahi): "Tadà Maï¬avyo ùnando ahosi, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -sitabbaæ. 2 Cs kujjheyanapi, Ck kujjhe pi, Bd kujjheyyÃsi, Bs jiguccheyyÃsi. 3 Bds -khe. 4 Bd panatthi, Bf paritti. 5 Bd khamyapiyyatu. 6 Bds add taæ. 7 Cks khalÅyatu, Bd khamiyyatu. 8 Cks -lÃbhova. 9 Bd vasaævattini. 10 Bd ahampi. 11 Bds add maï¬abyo. 12 Cks yadÃ. 13 Bd adds hutvÃ, Bs has -rato hutvÃ. 14 Bs -nto. 15 Bd id-. 16 Bd carÃhi. 17 Bd sneho. 18 Bd adds bhikkhu. >/ #<[page 037]># %< 7. NigrodhajÃtaka. (445.) 37>% bhariyà VisÃkhÃ, putto RÃhulo, ùïimaï¬avyo SÃriputto, KaïhadÅpÃyano aham evÃ" 'ti. KaïhadÅpÃyanajÃtakaæ. $<7. NigrodhajÃtaka.>$ NavÃhametaæ jÃnÃmÅti. Idaæ S. VeÊuvane v. Devadattaæ Ã. k. Ekadivasaæ hi\<*<1>*>/ tena "Ãvuso Devadatta, S. tava bahÆpakÃro, tvaæ hi SatthÃraæ nissÃya pabbajjaæ labhi, upasampadaæ labhi, TepiÂakaæ Buddhavacanaæ uggaïhi, jhÃnaæ uppÃdesi, lÃbhasakkÃro pi te Dasabalass' eva santako" ti bhikkhÆhi vuttena\<*<2>*>/ tiïasalÃkaæ ukkhipitvà "ettakam pi samaïena Gotamena mayhaæ kataguïaæ\<*<3>*>/ na passÃmÅti" vutte dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ. S. Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi Devadatto akata¤¤Æ mittadÆbhÅ yevÃ"\<*<4>*>/ 'ti vatvà a. Ã.: AtÅte RÃjagahe MagadhamahÃrÃjÃnÃma rajjaæ kÃresi. Tadà RÃjagahaseÂÂhi attano puttassa janapadaseÂÂhino dhÅtaraæ Ãnesi. Sà vaæjhà ahosi. Ath' assà aparabhÃge sakkÃro pari- hÃyi. "AmhÃkaæ puttassa gehe vaæjhitthiyà vasantiyà kathaæ kulavaæso va¬¬hissatÅti" yathà sÃ\<*<5>*>/ suïÃti evam pi kathaæ samuÂÂhÃpenti. Sà taæ sutvà "hotu, gabbhinÅÃlayaæ katvà ete va¤cessÃmÅti" cintetvà attano atthacÃrikaæ dhÃtiæ\<*<6>*>/ "amma gabbhiniyo nÃma ki¤ca ki¤ca karontÅti" gabbhinipari- hÃraæ pucchitvà sutvà utukÃlaæ\<*<7>*>/ paÂicchÃdetvà ambilÃdirucikÃ\<*<8>*>/ hutvà hatthapÃdÃnaæ uddhumÃyanakÃle hatthapÃdapiÂÂhiyo koÂÂhÃpetvÃ\<*<9>*>/ bahalÃ\<*<10>*>/ kÃresi, divase divase pi pilotikÃveÂhanena\<*<11>*>/ udarava¬¬hanaæ va¬¬hesi\<*<12>*>/, thanamukhÃni kÃÊÃni\<*<13>*>/ kÃresi, sarÅrakiccaæ karontÅ pi a¤¤atra tassÃ\<*<14>*>/ dhÃtiyà a¤¤esaæ sam- mukhe\<*<15>*>/ na karoti. SÃmiko pi 'ssà gabbhaparihÃraæ adÃsi. Evaæ\<*<16>*>/ nava mÃse vasitvà "idÃni janapade pitu gharaæ gantvà vijÃyissÃmÅti" sassusasure Ãpucchitvà rathaæ abhiruyha mahantena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds add bhikkhÆ. 2 Bd vutte. 3 Bd kataæ-. 4 Bd omits yevÃ. 5 Cks sÃdhu. 6 Bds dhÃti Ãha. 7 Bd utunikÃle. 8 Bd -diniru-. 9 Bd koÂÂÃ-. 10 Bd pahalaæ 11 Bd adds ca. 12 Bd dassesi. 13 Bd kÃÊakÃni. 14 Cks tassa, Bd tayÃ. 15 Bd a¤¤e pi saæmukkhaÂhÃne. 16 Cks eva. >/ #<[page 038]># %<38 X. DasanipÃta.>% parivÃrena RÃjagahà nikkhamitvà maggaæ paÂipajji. Tassà pana purato purato eko sattho gacchati, satthena vasitvà gataÂ- ÂhÃnaæ esà pÃtarÃsakÃle pÃpuïÃti. Ath' ekadivasaæ tasmiæ satthe ekà duggatitthi rattiæ ekasmiæ nigrodharukkhamÆle puttaæ vijÃyitvà pÃto\<*<1>*>/ satthe gacchante "ahaæ vinà satthena gantuæ na sakkhissÃmi\<*<2>*>/, sakkà kho pana jÅvantiyà puttaæ labhitun" ti nigrodhamÆle\<*<3>*>/ jalÃbu¤ c' eva gabbhama- la¤ ca attharitvà puttaæ cha¬¬etvà agamÃsi\<*<5>*>/. DÃrakassÃpi devatà rakkhaæ gaïhiæsu, so hi na yo và so vÃ, B. yeva\<*<6>*>/ pana tadà tÃdisaæ paÂisandhiæ gaïhi. Itarà pÃtarÃsakÃle taæ ÂhÃnaæ patvà "sarÅrakiccaæ karissÃmÅti" tÃya dhÃtiyà saddhiæ nigrodhamÆlaæ\<*<7>*>/ gatà suvaïïavaïïaæ dÃrakaæ disvà "amma nipphannaæ no kiccan" ti pilotikÃ\<*<8>*>/ apanetvà ucchaÇ- gapadesaæ lohitena ca\<*<9>*>/ gabbhamalena ca\<*<10>*>/ makkhetvà attano gabbhavuÂÂhÃnabhÃvaæ Ãrocesi. TÃvad eva naæ sÃïiyà parik- khipitvà haÂÂhatuÂÂho parijano RÃjagaham païïaæ pesesi. Ath' assà sassusasurà "vijÃtakÃlato paÂÂhÃya pitu kule kiæ karissati, idh' eva ÃgacchatÆ" 'ti pesayiæsu. Sà paÂinivattitvà RÃjaga- ham eva pÃvisi. Tatra naæ sampaÂicchitvà dÃrakassa nÃmaæ karontà nigrodhamÆle jÃtattà NigrodhakumÃro ti nÃmaæ kariæsu. Taæ divasaæ ¤eva seÂÂhisuïisÃpi\<*<11>*>/ vijÃyanatthÃya kulagharaæ ÃgacchantÅ\<*<12>*>/ antarÃmagge ekissà rukkhasÃkhÃya heÂÂhà puttaæ vijÃyi, tassa SÃkhakumÃro ti nÃmaæ kariæsu. Taæ divasaæ ¤eva seÂÂhiæ nissÃya vasantassa tunnakÃrassa\<*<13>*>/ bhariyÃpi pilo- tikantare puttaæ vijÃyi, tassa Pottiko\<*<14>*>/ ti nÃmaæ kariæsu. MahÃseÂÂhi ubho pi te dÃrake "NigrodhakumÃrassa jÃtadivase\<*<15>*>/ jÃtÃ" ti ÃnÃpetvÃ\<*<16>*>/ ten' eva saddhiæ saæva¬¬hesi. Te ekato va¬¬hitvà vayappattà Takkasilaæ gantvà sippaæ uggaï- hiæsu. Ubho pi seÂÂhiputtà Ãcariyassa dve sahassÃni adaæsu. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds va. 2 Bd mÅti, Cs -mÅti corr. to -mÅ. 3 Cks -mÆlajÃle. 4 Ck jÃlÃmukha¤, Cs jÃlabu¤, Bd jalapu¤. 5 Ck Bd Ãg-. 6 Bd adds so-. 7 Bd -le. 8 Bd -kÃyo. 9 Bd -teneva. 10 Cks omit ca. 11 Bds anuse-. 12 Bd gacchanti. 13 Bd tuïïakÃrakassa. 14 Cs potta-, Bd potthi-. 15 Bd -sa¤¤eva. 16 Bd ÃharÃpetvÃ. >/ #<[page 039]># %< 7. NigrodhajÃtaka. (445.) 39>% NigrodhakumÃro Pottikassa attano santike sippaæ paÂÂhapesi. Te nipphannasippà Ãcariyaæ Ãpucchitvà nikkhantà "janapada- cÃrittaæ jÃnissÃmÃ\<*<1>*>/" 'ti anupubbena BÃrÃïasiæ patvà ekasmiæ devakule\<*<2>*>/ nipajjiæsu. Tadà BÃrÃïasira¤¤o kÃlakatassa sattamo divaso. "Sve phussarathaæ yojessÃmÃ" 'ti nagare bheri¤ carÃpesuæ. Tesu pi sahÃyesu rukkhamÆle nipajjitvà niddÃyan- tesu Pottiko paccÆsakÃle uÂÂhÃya NigrodhakumÃrassa pÃde parimajjanto nisÅdi\<*<3>*>/. Tasmiæ rukkhe vutthakukkuÂesu\<*<4>*>/ upari- kukkuÂo heÂÂhÃkukkuÂassa sÃrÅre vaccaæ pÃtesi. Atha naæ\<*<5>*>/ so "ken' etaæ pÃtitan" ti Ãha\<*<6>*>/. "Samma, mà kujjhi, mayà ajÃnantena pÃtitan" ti\<*<7>*>/. "Are tvaæ mama sarÅraæ attano vaccaÂÂhanaæ\<*<8>*>/ ma¤¤asi\<*<9>*>/, mama pamÃïaæ na jÃnÃsÅti". Atha naæ itaro\<*<10>*>/: "are tvaæ" ajÃnantena me katan' ti vutte pi kujjhasi\<*<11>*>/ yeva, kiæ pana te pamÃïan" ti Ãha. "Yo\<*<12>*>/ maæ mÃretvà maæsaæ khÃdati\<*<13>*>/ so\<*<14>*>/ pÃto va sahassaæ labhati\<*<15>*>/, kasmÃ\<*<16>*>/ ahaæ mÃnaæ na karissÃmÅti". Atha naæ itaro Ãha: "are ettakamattena tvaæ mÃnaæ karosi, maæ pana mÃretvà yo thÆlamaæsaæ khÃdati so pÃto va rÃjà hoti, yo majjhimamaæ- saæ khÃdati so senÃpati hoti, yo aÂÂhinissitaæ\<*<17>*>/ khÃdati so bhaï¬ÃgÃriko hotÅti" Ãha. Pottiko tesaæ kathaæ sutvà "kin no sahassena, rajjam eva varan" ti saïikaæ rukkhaæ abhirÆ- hitvà uparisayitakukkuÂaæ\<*<18>*>/ gahetvà mÃretvà aÇgÃrakesu\<*<19>*>/ pacitvà ÂhÆlamaæsaæ Nigrodhassa adÃsi majjhimamaæsaæ SÃkhassa aÂÂhimaæsaæ attanà khÃdi, khÃditvà ca pana "samma Nigrodha tvaæ ajja rÃjà bhavissasi, samma SÃkha tvaæ senÃ- pati bhavissasi, ahaæ pana bhaï¬ÃgÃriko" ti vatvà "kathaæ jÃnÃsÅti" puÂÂho taæ pavattiæ Ãrocesi. Te tato\<*<20>*>/ pi pÃtarÃsa- velÃya BÃrÃïasiæ pavisitvà ekassa brÃhmaïassa gehe sappi- sakkharÃyuttaæ pÃyÃsaæ\<*<21>*>/ bhu¤jitvà nagarà nikkhamitvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds -cÃrikaæ carissÃmÃ. 2 Bd rukkhamÆle. 3 Bd nisinno hoti. 4 Cs vutta-, Bd dvÅsu nivutta-. 5 Bd adds itaro. 6 Cks ahaæ. 7 Bd adds Ãha. 8 Cks vaccanaÂÂhÃ-. Bd vaccaÂhÃ-. 9 Bd adds kiæ. 10 Bd adds Ãha. 11 Ck kujjhi-. 12 Bd adds pana. 13 Bd khÃdeti. 14 Cks omit so. 15 Bd labhissati 16 Bd tasmÃ. 17 Bd adds maæsaæ, cfr. vol. II 412|4. 18 Bd -taæ ku-. 19 Bd -re. 20 Bd tayo. 21 Bd pÃtarÃsaæ. >/ #<[page 040]># %<40 X. DasanipÃta.>% uyyÃnaæ pavisiæsu\<*<1>*>/. NigrodhakumÃro silÃpaÂÂe nipajji, itare dve bahi nipajjiæsu. Tasmiæ samaye pa¤ca rÃjakakudha- bhaï¬Ãni anto Âhapetvà phussarathaæ vissajjesum. Tassa vitthÃrakathà MahÃjanakajÃtaka Ãvibhavissati. Phussaratho uyyÃnaæ gantvà nivattitvà Ãrohanasajjo hutvà aÂÂhÃsi. Purohito "uyyÃne pu¤¤avatà sattena bhavitabban" ti uyyÃnaæ pavisitvà kumÃraæ disvà pÃdato\<*<2>*>/ sÃÂakaæ apanetvà pÃdesu lakkhaïÃnÅ upadhÃretvà `tiÂÂhatu BÃrÃïasÅrajjaæ\<*<3>*>/, sakala-JambudÅpassa pi\<*<4>*>/ rÃjà bhavituæ yutto" ti sabbatÃlÃvacare\<*<5>*>/ paggaïhÃpesi. NigrodhakumÃro pabujjhitvà mukhato sÃÂakaæ apanetvà mahÃjanaæ oloketvà parivattitvÃ\<*<6>*>/ nipanno thokaæ vÅtinÃmetvà silÃpaÂÂe pallaækena nisÅdi. Atha naæ purohito jÃnunÃ\<*<7>*>/ patiÂ- ÂhÃya "rajjaæ te deva pÃpuïÃtÅti" vatvà "sÃdhÆ" 'ti vutte tatth' eva ratanarÃsimhi Âhapetvà abhisi¤ci. So rajjaæ patvà SÃkhassa senÃpatiÂÂhÃnaæ datvà mahantena sakkÃrena nagaraæ pÃvisi. Pottiyo pi tehi\<*<8>*>/ saddhiæ ¤eva agamÃsi\<*<8>*>/. Tato paÂÂhÃya M. BÃrÃïasiyaæ dhammena rajjaæ kÃresi. So ekadivasaæ mÃtÃpitunnaæ saritvà SÃkhaæ Ãha: "samma, na sakkà mÃtÃpitÆhi vinà vattituæ, mahantena parivÃrena gantvà mÃtÃ- pitaro no ÃnehÅti". SÃkho\<*<10>*>/ "na me tattha kammaæ atthÅti" paÂikkhipi. Tato Pottikaæ ÃïÃpesi. So "sÃdhÆ" 'ti tattha gantvà Nigrodhassa mÃtÃpitaro "putto vo\<*<11>*>/ rajje patiÂÂhito, etha gacchÃmÃ" 'ti Ãha. Te "atthi no tÃta vibhavamattÃ\<*<12>*>/, alaæ tattha gamanenÃ" 'ti paÂikkhipiæsu. SÃkhassÃpi mÃtÃ- pitaro avoca, te pi na icchiæsu, attano mÃtapitaro avoca, "mayaæ\<*<13>*>/ tunnakammena\<*<14>*>/ jÅvissÃma, alan" ti paÂikkhipiæsu. So tesaæ manaæ alabhitvà BÃrÃïasim eva paccÃgantvÃ\<*<15>*>/ "senÃ- patissa ghare maggakilamathaæ vinodetvà pacchà Nigrodhaæ passissÃmÅti" cintetvà tassa nivesanadvÃraæ gantvà "`sahÃyo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pÃ-. 2 Bd pÃdantato. 3 Bd -sÅyaæ rajjaæ. 4 Bds adhipati in the place of pi. 5 Ck -tÃÊavacare, Bd sabbatÆriyÃni. 6 Cks -vattetvÃ. 7 Bd jaïïunÃ, Cs jÃïunÃ. 8 Cks omit tehi. 9 Ck Ãg-. 10 Bd adds sÃmi. 11 Ck vÃ, Bd te. 12 Bds -mattaæ. 13 Bds add tÃta. 14 Bd tunnakÃrakakammena. 15 Bd pacchÃg. >/ #<[page 041]># %< 7. NigrodhajÃtaka. (445.) 41>% kira te Pottiyo nÃma Ãgato' ti senÃpatissa ÃrocethÃ\<*<1>*>/" 'ti dovÃrikaæ Ãha. So tathà akÃsi\<*<2>*>/. SÃkho pana "ayaæ\<*<3>*>/ mayhaæ rajjaæ adatvà sahÃyassa Nigrodhassa adÃsÅti" tasmiæ veraæ bandhi, so taæ kathaæ sutvà va kuddho Ãgantvà "ko imassa sahÃyo, ummattako dÃsiputto, gaïhatha tan\<*<4>*>/" ti vatvà hattha- pÃdajÃnukapparehi koÂÂhÃpetvÃ\<*<5>*>/ gÅvÃya\<*<6>*>/ gÃhÃpetvà nÅharÃpesi. So cintesi: "SÃkho mama santikà senÃpatiÂÂhÃnaæ labhitvà akata¤¤Æ mittadÆbhÅ\<*<7>*>/ maæ koÂÂetvÃ\<*<8>*>/ nÅharÃpesi, Nigrodho pana paï¬ito kata¤¤Æ sappuriso, tass' eva santikaæ gamissÃ- mÅti" so rÃjadvÃraæ gantvÃ\<*<8>*>/ "Pottiyo kira nÃma te sahÃyo dvÃre Âhito" ti ra¤¤o ÃrocÃpesi. RÃjà pakkosÃpetvà taæ Ãgacchantaæ disvà Ãsanà vuÂÂhÃya paccuggantvà paÂisanthÃ- raæ katvà massukammÃdÅni kÃrÃpetvà sÃbbÃbharaïapati- maï¬itena paribhuttanÃnaggarasabhojanena\<*<10>*>/ tena saddhiæ sukhanisinno mÃtÃpitunnaæ pavattiæ pucchitvà anÃgamana- bhÃvaæ suïi. SÃkho pi "Pottiyo maæ ra¤¤o santike pari- bhindeyyà 'ti, mayi pana gate ki¤ci vattuæ na sakkhissatÅti" tatth' eva agÃmasi. Pottiyo tassa santike yeva rÃjÃnaæ Ãmantetvà "deva ahaæ maggakilanto `SÃkhassa gehaæ gantvà vissamitvà idhÃgamissÃmÅti' Ãgamiæ\<*<11>*>/, atha maæ SÃkho `nÃhaæ\<*<12>*>/ jÃnÃmÅti' vatvà koÂÂhÃpetvÃ\<*<13>*>/ gÅvÃya\<*<14>*>/ gÃhÃpetvà nÅharÃpesÅti saddaheyyÃsi tvaæ etan\<*<15>*>/" ti vatvà tisso gÃthà abhÃsi: @*>/ evaæ Nigrodha kin ti ma¤¤asi. || Ja_X:57 ||>@ @*>/ maæ datvà mukhapahÃrÃni SÃkhassa vacanaækarÃ. || Ja_X:58 ||>@ @*>/ dubbhinà kataæ anariyaæ\<*<19>*>/ SÃkhena sakhinà te janÃdhipà 'ti. || Ja_X:59 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -cehi. 2 Bd adds so cintesi. 3 Cks ahaæ, Bd omits ayaæ. 4 Bd nan. 5 Bd koÂÂÃ-. 6 Bd -yaæ. 7 Cks -dubhi, Bd dubbhi. 8 Bd koÂÂÃpe-. 9 Bd adds deva. 10 Cks -rasaparibho-. 11 Cs -mi, Bd idhÃgamÅti. 12 Bds add taæ. 13 Bds koÂtÃ-. 14 Bd -yaæ. 15 Cks evan. 16 Bd yadi, Bf cari. 17 Bs niddÃ-. 18 Bd -nÃ. 19 Bd anadiyaæ. >/ #<[page 042]># %<42 X. DasanipÃta.>% Tattha kinti ma¤¤asÅti yathà maæ SÃkho avadi\<*<1>*>/ kiæ tvam pi evam eva ma¤¤asi udÃhu a¤¤athÃ\<*<2>*>/ ma¤¤asi, maæ SÃkho evaæ vadeyyà 'ti\<*<3>*>/ saddahasi, taæ\<*<4>*>/ na saddahasÅti, galavinÅtenà 'ti galaggahena, dubbhinà ti mittadub- bhinÃ. Taæ sutvà Nigrodho catasso gÃthà abhÃsi: @*>/ samma akkhÃsi SÃkhena katanaæ\<*<6>*>/ kataæ. || Ja_X:60 ||>@ @*>/, ettha me n' atthi saæsayo. || Ja_X:61 ||>@ @@ @*>/ posamhi sÅlavante ariyavuttine sukhette viya bÅjÃni kataæ tamhi na nassatÅti. || Ja_X:63 ||>@ Tattha\<*<9>*>/ saæsatÅti\<*<10>*>/ Ãcikkhati, katanaæ katan ti Ãka¬¬hanavika¬- ¬hanapothanakoÂÂanasaækhÃtaæ\<*<12>*>/ katanaæ\<*<13>*>/ katan ti attho, sakhÅnaæ sÃjÅva- karo ti samma Pottiya tvaæ sahÃyakÃnaæ sÃajÅvakaro\<*<13>*>/ jÅvikÃya uppÃdetÃ\<*<14>*>/, mama SÃkhassa cÆbhayan ti mayha¤ ca SÃkhassa ca ubhinnam pi sakhÅnan ti attho, tvaæ no sissariyan ti tvaæ no Ãsi issariyaæ dÃtÃ\<*<15>*>/, tava santikà amhehi imaæ laddhaæ\<*<16>*>/, mahantatan ti mahantabhÃvaæ. Evaæ\<*<17>*>/ pana\<*<18>*>/ ettakaæ kathente Nigrodhe SÃkho tatth' eva aÂÂhÃsi. Atha naæ rÃjà "SÃkha imaæ Pottikaæ sa¤jÃnÃ- sÅti" pucchi. So tuïhÅ ahosi. Ath' assa rÃjÃïaæ\<*<19>*>/ ÃïÃpento\<*<20>*>/ aÂÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ hanantu SÃkhaæ sattÅhi\<*<22>*>/, nÃssa icchÃmi jÅvitan ti. || Ja_X:64 ||>@ Tattha jamman ti lÃmakaæ, nekatikan ti va¤cakaæ\<*<23>*>/. Taæ sutvà Pottiko "mà esa bÃlo maæ nissÃya nassatÆ" 'ti cintetvà navamaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bs acari. 2 Bd yathÃ. 3 Bd si. 4 Bd me. 5 Cks taæ. 6 Bd kataæ na, Bf ka¬hanaæ, Cs kantaæ. 7 so Cks; Bf labhitvà iddhi. 8 Bd va. 9 Bds add me. 10 Bds add maæ. 11 Cks -kodhana saæ-. 12 Bd kataæ na. 13 Bd su-. 14 Cs -to, Bd -detvÃ. 15 all three MSS. Ãsi, Cs -yadÃtÃ. 16 Bd imaæ sampatti amhehi laddhaæ. 17 Bd eva¤ca. 18 Bd adds vatvÃ. 19 Ck rÃjÃnaæ, Bd rÃja¬aï¬aæ. 20 Cs ÃnÃ-. 21 Cs cittakaæ, Bdsf cintitaæ. 22 Ck sahintÅ? Cs santÅhi, Bdf sattihi? 23 Bd va¤canikaæ. >/ #<[page 043]># %< 8. TakkaÊajÃtaka. (446.) 43>% @@ Tattha khamyatassà 'ti khamyataæ\<*<1>*>/ assa, etassa asappurisassa khamathà 'ti attho, duppaÂiÃnayà ti matassa nÃma pÃïaæ paÂiÃnetuæ\<*<2>*>/ na sakkÃ. RÃjà tassa vacanaæ sutvà SÃkhassa khami, senÃpatiÂÂhÃnam pi Pottiyassa\<*<3>*>/ dÃtukÃmo Ãsi\<*<4>*>/, so pana na icchi. Ath' assa sabbaseïÅnaæ\<*<5>*>/ vicÃraïÃrahaæ bhaï¬ÃgÃrikaÂhÃnaæ nÃma adÃsi. Pubbe\<*<6>*>/ kir' etaæ ÂhÃnantaraæ nÃhosi, tato paÂÂhÃya jÃtaæ\<*<7>*>/. AparabhÃge Pottikabhaï¬ÃgÃriko\<*<8>*>/ puttadhÅtÃhi va¬- ¬hamÃno attano puttadhÅtÃnaæ ovÃdavasena osÃnagÃtham Ãha: @*>/ mataæ seyyo {ya¤ce} SÃkhasmi\<*<10>*>/ jÅvitan ti. || Ja_X:66 ||>@ S. i. d. Ã, "evaæ bhikkhave Devadatto pubbe pi akata¤¤Æ yevÃ" 'ti vatvà j. s.: "Tadà SÃkho Devadatto ahosi, Pottiko ùnando Nigrodho aham evÃ" 'ti. NigrodhajÃtakaæ. $<8. TakkaÊajÃtaka.>$ Na takkaÊÃ\<*<11>*>/ santi na ÃÊupÃnÅti\<*<12>*>/. Idaæ S. J. v. ekaæ pituposakaæ upÃsakaæ Ã. k. So kira ekasmiæ daÊiddakule\<*<13>*>/ paccÃjÃto\<*<14>*>/ mÃtari kÃlakatÃya pÃto va uÂÂhÃya\<*<15>*>/ dantakaÂÂhamukho- dakÃdÅni karonto bhatiæ và kasiæ và katvà laddhavibhavÃnurÆpena yÃgubhattÃdÅni sampÃdetvà pitaraæ posesi. Atha naæ pità Ãha: "tÃta tvaæ ekako va anto ca bahi ca kattabbaæ karosi, ekaæ te kula- dÃrikaæ ÃnessÃma\<*<16>*>/, sà te gehe kattabbaæ karissatÅti". "TÃta itthiyo nÃma gharaæ Ãgatà n' eva mayhaæ na tumhÃkaæ cittasukhaæ\<*<17>*>/ karissanti, mà evarÆpaæ cintayittha, ahaæ yÃvajÅvaæ tumhe posetvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd khamatu 2 Bd pati-. 3 Bd -yasseva. 4 Bd ahosi. 5 Bd -senÃnaæ, Cs -senÅnaæ. 6 Bd adds pi. 7 Bd jÃnÃti. 8 Bd -ko-. 9 Cs -smi. 10 Ck Bd -smiæ. 11 Ck -lÃ. 12 Ck Ãlu-, Bd ÃluvÃ-. 13 Cs Bd -li-. 14 Bds pacchÃ- 15 Bd upaÂhÃya. 16 Bd Ãnema. 17 Bd cittaæ-. >/ #<[page 044]># %<44 X. DasanipÃta.>% tumhÃkaæ accayena jÃnissÃmÅti\<*<1>*>/". Ath' assa pità anicchamÃnakassa\<*<2>*>/ ekaæ kumÃrikaæ Ãnesi, sà sasurassa ca sÃmikassa ca upakÃrikà ahosi nÅcavutti. SÃmiko pi 'ssà "mama pitu upakÃrikÃ" ti tussitvà laddhaæ laddhaæ manÃpaæ manÃpaæ Ãharitvà deti, sÃpi taæ sasurass' eva upanÃmeti\<*<3>*>/. Sà aparÃbhÃge cintesi: "mayhaæ sÃmiko laddhaæ laddhaæ pitu adatvà mayham eva deti, addhà pitari nisneho jÃto, imaæ mahallakaæ eken' upÃyena mama sÃmikassa paÂikkÆlaæ katvà gehà nÅharÃpessÃmÅti" sà tato paÂÂhÃya udakaæ atisÅtaæ và accuïhaæ vÃ\<*<4>*>/ atiloïaæ và aloïaæ và bhattaæ uttaï¬ulaæ và atikilinnaæ\<*<5>*>/ và ti\<*<6>*>/ evamÃdÅni tassa kodhuppattikÃraïÃni katvà tasmiæ kujjhante "ko imaæ mahallakaæ upaÂÂhÃtuæ sakkhissatÅti" pharusÃni vatvà kalahaæ va¬¬heti\<*<7>*>/. Tattha tattha kheÊapiï¬ÃdÅni cha¬¬etvÃpi sÃmikaæ ujjhÃ- pesi\<*<8>*>/, "passa\<*<9>*>/ pitu kammaæ, `ida¤ c' ida¤ ca mà karÅti' vutto\<*<10>*>/ kujjhati, imasmiæ gehe pitaraæ vÃ\<*<11>*>/ vÃsehi maæ vÃ" ti. Atha naæ so "bhadde, tvaæ daharÃ, yattha katthaci jÅvituæ sakkhissasi, mayhaæ pità mahallako, tvaæ tassa\<*<12>*>/ asahantÅ imamhà gehà nikkhamÃ" 'ti Ãha. Sà bhÅtà "ito\<*<13>*>/ paÂÂhÃya evaæ na karissÃmÅti" sasurassa pÃdesu patitvà khamÃpetvà pakatiniyÃmen' eva paÂijaggituæ Ãrabhi. Atha so upÃsako purimadivasesu tÃya ubbÃÊho Satthu santikaæ\<*<14>*>/ dhammasavanÃya agantvÃ\<*<15>*>/ tassà pakatiyaæ ÂhitakÃle agamÃsi\<*<16>*>/. Atha naæ S. "kiæ upÃsaka sattaÂÂhadivasÃni dhammasavanÃya nÃgato sÅti" pucchi. So taæ kÃraïaæ kathesi. "IdÃni tÃva\<*<17>*>/ tassà kathaæ aga- hetvà pitaraæ na nÅharÃpesi, pubbe pana\<*<18>*>/ etissà kathaæ\<*<19>*>/ gahetvà pitaraæ ÃmakasusÃnaæ netvà ÃvÃÂe nikhaïi\<*<20>*>/, maraïakÃle ahaæ\<*<21>*>/ sattavassiko hutvà mÃtÃpitunnaæ guïaæ kathetvà pitughÃtakammaæ\<*<22>*>/ nivÃresiæ, tadà tvaæ mama kathaæ sutvà tava pitaraæ yÃvajÅvaæ paÂijaggitvà saggaparÃyano jÃto, sv-Ãyaæ mayà dinnaovÃdo\<*<23>*>/ bhavantara- gatam pi taæ\<*<24>*>/ na vijahÅti\<*<25>*>/ iminà kÃraïena tassà kathaæ gahetvÃ\<*<26>*>/ idÃni tayà pità na nÅhaÂo\<*<27>*>/" ti vatvà tena yÃcito a. Ã.: A. B. Br. r. k. a¤¤atarasmiæ KÃsigÃme ekassa kulassa\<*<28>*>/ ekaputto ahosi nÃmena VasiÂÂhako\<*<29>*>/ nÃma. So mÃtÃpitaro \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pabbajissÃmÅti. 2 Ck -mÃnatassa, Bd -mÃnasseva. 3 Cks -mesÅti. 4 Bd adds Ãhari sÆpaæ. 5 Bd -kilinaæ, Cks -kilantaæ. 6 Bd omits ti. 7 Cs -esi, Bd -etvÃ. 8 Bd kujjhÃ-. 9 Bd has added te. 10 Bd -e. 11 Bd mà added afterwards in the place of vÃ. 12 Bd et-. 13 Bd ito. 14 Bd -ke. 15 Cks Ãg-. 16 Ck Ãg-. 17 Bd satthà idÃni tuvaæ. 18 Bd adds te. 19 Bd adds sutvÃ. 20 Ck nikhaïitvÃ, Cs nikkhaïitvÃ, Bd khÅpitvÃ, Bs ÃvÃÂaæ khaïitadÃ. 21 Bd omits ahaæ. 22 Ck kammÃ, Cs -takakammÃ, Bd -takakammaæ. 23 Bd dinno-. 24 Cks naæ. 25 Bd -hati. 26 Bd ag-. 27 Bd nihato. 28 Bd kulaghare. 29 Bd paviÂhako corr. to savi-. >/ #<[page 045]># %< 8. TakkaÊajÃtaka. (446.) 45>% patijagganto aparabhÃge mÃtari kÃlakatÃya pitaraæ posesÅti sabbaæ\<*<1>*>/ paccuppannavatthuniyÃmen' eva kathetabbaæ. Ayaæ pan' ettha viseso: Tadà sà itthi "passa pitu kammaæ, `ida¤' c' ida¤ ca mà karÅti' vutto\<*<2>*>/ kujjhatÅti" vatvà "sÃmi pità te caï¬o pharuso niccaæ kalahaækaro\<*<3>*>/, jarÃjiïïo vyÃdhipÅÊito nacirass' eva marissati, ahaæ\<*<4>*>/ etena saddhiæ ekagehe vasituæ na sakkomi, sayam p'esa\<*<5>*>/ katipÃhen' eva\<*<6>*>/ marissat' eva\<*<7>*>/, tvaæ etaæ ÃmakasusÃnaæ netvà ÃvÃÂaæ khaïitvà tattha naæ pak- khipitvà kuddÃlena sÅsaæ chinditvÃ\<*<8>*>/ jÅvitakkhayaæ pÃpetvà upari paæsunà chÃdetvà ÃgacchÃ" 'ti Ãha. So\<*<9>*>/ punappuna vuccamÃno\<*<10>*>/ "bhadde purisamÃraïaæ\<*<11>*>/ nÃma bhÃriyaæ, kathaæ nam mÃressÃmÅti" Ãha. "Ahaæ te upÃyaæ ÃcikkhissÃmÅti". "Acikkha tÃvÃ" 'ti. "SÃmi, tvaæ paccÆsakÃle pitu nipannaÂ- ÂhÃnaæ gantvà yathà sabbe suïanti evaæ mahÃsaddaæ katvà `tÃta asukagÃme tumhÃkakaæ dhÃraïako\<*<12>*>/ atthi, mayi gate na deti, tumhÃkaæ accayena na dassat' eva, sve yÃnake nisÅditvà pÃto va gacchissÃmÃ\<*<13>*>/' 'ti vatvà tena vuttavelÃyam eva vuÂÂhÃya\<*<14>*>/ yÃnakaæ yojetvà tattha naæ nisÅdÃpetvà ÃmakasusÃnaæ netvà ÃvÃÂe nikhaïitvÃ\<*<15>*>/ corehi acchinnasaddaæ katvÃ\<*<16>*>/ sÅsaæ\<*<17>*>/ nahÃyitvà ÃgacchÃ" 'ti. VasiÂÂhako\<*<18>*>/ "atth' esa upÃyo" ti tassà vacanaæ sampaÂicchitvà yÃnakaæ gamanasajjakaæ\<*<19>*>/ akÃsi. Tassa pan' eko\<*<20>*>/ sattavassiko putto atthi paï¬ito vyatto, so mÃtu vacanaæ sutvà "mayhaæ mÃtà pÃpadhammÃ, pitaraæ me pitighÃtakammaæ\<*<21>*>/ kÃreti\<*<22>*>/, ahaæ imassa pitighÃ- takammaæ\<*<22>*>/ kÃtuæ na dassÃmÅti" saïikaæ\<*<23>*>/ gantvà ayyakena saddhiæ nipajji. VasiÂÂhako\<*<24>*>/ pi itarÃvuttavelÃya\<*<25>*>/ yÃnakaæ yoje- tvà "ehi tÃta uddhÃraæ sodhessÃmÃ\<*<26>*>/" 'ti pitaraæ yÃnake nisÅdÃ- pesi. KumÃrako pi paÂhamataraæ yÃnakaæ abhirÆhi. VasiÂÂhako\<*<24>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds vatthu. 2 Bd -e. 3 Bd -karoti. 4 Bd aha¤ ca. 5 Bd nisaæsayaæ so. 6 Bd -hena. 7 Bd -ti yeva. 8 Bd bhind-. 9 Bd adds tÃya. 10 Bd -nÃya. 11 Cks -ma-. 12 Bd uddhÃ-. 13 Bd Cs -mÅ. 14 Bd uÂhÃya. 15 Bd -taæ khaïitvÃ. 16 Bd adds mÃretvà ÃvÃÂe pakkhipetvÃ. 17 Bd adds bhinnitvÃ. 18 Bd paviÂhako pi corr. to sav-. 19 Bd -sajjaæ. 20 Cks eke. 21 Bd pitu-. 22 Bd -si. 23 Bd santikaæ. 24 Bd paviÂhako corr. to sav- 25 Bd -rà corr. to rÃya. 26 so all three MSS. >/ #<[page 046]># %<46 X. DasanipÃta.>% taæ nivÃretuæ asakkonto ten' eva saddhiæ ÃmakasusÃnaæ gantvà pitara¤ ca putta¤\<*<1>*>/ ca yÃnakena saddhiæ ekamante Âhapetvà sayaæ otaritvà kuddÃlapiÂakaæ ÃdÃya ekasmiæ paÂicchannaÂÂhÃne\<*<2>*>/ caturassÃavÃÂaæ khaïituæ Ãrabhi. KumÃro\<*<3>*>/ otaritvà tassa santikaæ gantvà ajÃnanto viya kathaæ\<*<4>*>/ samuÂÂhÃ- petvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ santi na ÃlupÃni\<*<6>*>/ na biÊÃliyo\<*<7>*>/ na kalambÃni\<*<8>*>/ tÃta, eko ara¤¤amhi susÃnamajjhe kimatthiko tÃta khaïÃsi\<*<9>*>/ kÃsun ti. || Ja_X:67 ||>@ Tattha na takkaÊÃ\<*<10>*>/ ti piï¬Ãlukandà na santi\<*<11>*>/, ÃlupÃnÅti\<*<12>*>/ Ãluka- kandÃ\<*<13>*>/, biÊÃliyo\<*<14>*>/ ti biÊÃrivallÅkandÃ, kalambÃnÅti tÃlakandÃ\<*<15>*>/. Ath' assa pità dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ phuÂÂho\<*<17>*>/, tam ajj' ahaæ nikhaïissÃmi sobbhe, na hi 'ssa taæ jÅvitaæ rocayÃmÅti. || Ja_X:68 ||>@ Tattha anekavyÃdhÅhÅti anekehi vyÃdhÅhi uppannena dukkhena phuÂÂho\<*<17>*>/, na hissa tan ti ahaæ hi assa tava pitÃmahassa taæ dujjÅvitaæ na icchÃmi, evarÆpà jÅvità maraïam ev' assa varan ti ma¤¤amÃno taæ sobbhe nikhaïissÃmÅti. Taæ sutvà kumÃro upa¬¬hagÃtham\<*<18>*>/ Ãha: @*>/ accÃhitaæ\<*<20>*>/ kamma\<*<21>*>/ karosi luddan ti. || Ja_X:69a ||>@ Tass' attho: tÃta tvaæ pitaraæ dukkhà mocessamÅti\<*<22>*>/ maraïadukkhena yojento etaæ pÃpakaæ saækappaæ paÂiladdhÃ\<*<23>*>/ tassa ca saækappassa vasena hitaæ atikkamma Âhitattà accÃhitaæ kamma karosi luddan ti. Eva¤ ca pana vatvà pitu hatthato kuddÃlaæ gahetvà avidÆre a¤¤aæ\<*<24>*>/ ÃvÃÂaæ khaïituæ Ãrabhi. Atha naæ pità \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd kumÃraka¤. 2 Bd -nne ÂhÃne. 3 Bd -rako. 4 Ck taæ. 5 Cks Bf -lÃ. 6 Bds -vÃni. 7 Ck bilÃ-. 8 Bd kaÊ- corr. to kal-, Cs kalambiyo. 9 Ck Bdf khaïasi. 10 Ck -lÃ. 11 kandà na santi wanting in Cks. 12 Bds -vÃnÅti. 13 Cks -da, Bd Ãluva-. 14 Ck bilÃ-. 15 Bd kÃla-. 16 Bdf dukkhena. 17 Cks puÂÂho. 18 Bd -¬¬haægÃ-. 19 Bd pÃpakaæ. 20 Cks asÃhi-. 21 Bdf kammaæ. 22 Bd pamo-. 23 Bd -laddhaæ. 24 Bd a¤¤ataraæ. >/ #<[page 047]># %< 8. TakkaÊajÃtaka. (446.) 47>% upasaækamitvà "kasmà tÃta ÃvÃÂaæ khaïasÅti" pucchi. So\<*<1>*>/ tassa kathento tatiyaæ gÃthaæ pÆresi\<*<2>*>/: @*>/, taæ kullavattaæ\<*<4>*>/ anuvattamÃno aham pi taæ nikhaïissÃmi sobbhe ti. || Ja_X:69b ||>@ Tass' attho: tÃta aham pi etasmiæ\<*<5>*>/ sobbhe taæ mahallakakÃle nikhaïis- sÃmi, iti kho tÃta mayÃpi kate\<*<6>*>/ imasmiæ sobbhe tuvaæ jarÆpanÅto\<*<7>*>/ etÃdisaæ kammaæ paÂilacchase, yaæ etaæ tayà pavattitaæ kulavattaæ anuvattamÃno vayappatto bhariyÃya saddhiæ vasanto aham pi taæ nikhaïissÃmi sobbhe ti. Ath' assa\<*<8>*>/ pità catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ orasako samÃno ahitÃnukampi me tvaæ si puttà 'ti. || Ja_X:70 ||>@ Tattha pakubbamÃno ti abhibhavanto, Ãsajjà 'ti ghaÂÂetvÃ. Evaæ vutte paï¬itakumÃrako ekaæ paÂivacanagÃthaæ dve udÃnagÃthà ti tisso gÃthà abhÃsi: @*>/ tÃta ahitÃnukampi hitÃnukampi te aham pi tÃta, pÃpa¤ ca taæ kamma\<*<11>*>/ pakubbamÃnaæ arahÃmi no vÃrayituæ tato hi. || Ja_X:71 ||>@ @*>/ mÃtaraæ\<*<13>*>/ pitaraæ và VasiÂÂha\<*<14>*>/ adÆsake\<*<15>*>/ hiæsati pÃpadhammo\<*<16>*>/ kÃyassa bhedà abhisamparÃyaæ asaæsayaæ so nirayaæ pareti\<*<17>*>/. || Ja_X:72 ||>@ @*>/ mÃtaraæ\<*<19>*>/ pitaraæ và VasiÂÂha\<*<14>*>/ annena pÃnena upaÂÂhahÃti>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks omit so. 2 Bd gÃthamÃha. 3 Bdf kammaæ jaro-. 4 Bdf kula-. 5 Bd eka-. 6 Cs tate, Bd nikkhaïite. 7 Bd jaro-. 8 Bd tassa in the place of athassa. 9 Ck mamaæ. 10 Bd natahaæ corr. to na cÃhaæ. 11 Bd kammaæ. 12 Cks so. 13 Cks add vÃ. 14 Cks saviÂÂha, Bdf saviÂha. 15 Cks -ko, Bd -ko corr. to -ke. 16 Cks -Ã. 17 Ck paroti, Cs papoti, Bd pureti, Bf upeti 18 Cks so. 19 all three MSS. add vÃ. >/ #<[page 048]># %<48 X. DasanipÃta.>% @< kÃyassa bhedà abhisamparÃyaæ asaæsayaæ so sugatiæ paretÅti\<*<1>*>/. || Ja_X:73 ||>@ Imaæ\<*<2>*>/ pana puttassa dhammakathaæ sutvà pità aÂÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ karomi luddan ti. || Ja_X:74 ||>@ Tattha aha¤ca taæmÃtarà ti aha¤ ca te mÃtarÃ, ayam eva và pÃÂho. Taæ sutvà kumÃrako\<*<4>*>/ "tÃta, itthiyo nÃma uppanne dose aniggayhamÃna punappuna pÃpaæ karonti, mama mÃtà yathà puna evarÆpaæ na karoti tathà naæ païÃmetuæ\<*<5>*>/ vaÂÂatÅti" navamaæ gÃtham Ãha: @*>/ janettÅ {niddhÃpaye}\<*<7>*>/ taæ sakà agÃrÃ, (cfr. 41|26, III 99|8) a¤¤am pi te sà dukkham Ãvaheyyà 'ti. || Ja_X:75 ||>@ VasiÂÂhako\<*<8>*>/ paï¬itaputtassa kathaæ sutvà somanassajÃto hutvà "gacchÃma tÃtÃ" 'ti saddhiæ puttena ca pitarà ca yÃnake nisÅditvà pÃyÃsi. SÃpi kho anÃcÃrà "nikkhantà no gehà kÃÊa- kaïïÅti" haÂÂhatuÂÂhà allagomayena pu¤chitvÃ\<*<9>*>/ pÃyÃsaæ pacitvà Ãgamanamaggaæ olokentÅ te ÃgacchÃnte disvà "nikkhantaæ kÃÊakaïïiæ puna gahetvà Ãgato" ti kujjhitvà "are niggatika\<*<10>*>/ nikkhantaæ kÃÊakaïïiæ puna ÃdÃya Ãgato sÅti" paribhÃsi\<*<11>*>/. VasiÂÂhako\<*<12>*>/ ki¤ci avatvà yÃnakaæ mocetvà "anÃcÃre kiæ vadesÅti" taæ sukoÂÂhitaæ koÂÂhetvÃ\<*<13>*>/ "ito paÂÂhÃya imaæ gehaæ mà pÃvisÅti\<*<14>*>/" pÃde gahetvà nikka¬¬hi. Tato pitara¤ ca putta¤ ca\<*<15>*>/ nahÃpetvà sayam pi nahÃyitvÃ\<*<16>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pureti, Bf upeti. 2 Cks idaæ. 3 Bdf kammaæ. 4 Bd -ro. 5 Ck pana-, Bd panÃ-. 6 Bdf jÃtiyÃ. 7 Bdf niddhÃpaye. 8 Bd saviÂhako. 9 Cs pucchitvÃ, Bd upalimpetvÃ, Bs upalimpitvÃ. 10 Bd nikatika. 11 Cks -hÃsi. 12 Cks saviÂÂha-, Bd paviÂha- corr. to sav-. 13 Bd -koÂÂi-koÂÂe-. 14 Cks pa-. 15 Cks add sayaæ. 16 Cks omit sayampi nahÃyitvÃ. >/ #<[page 049]># %< 8. TakkaÊajÃtaka. (446.) 49>% tayo pi pÃyÃsaæ paribhu¤jiæsu. SÃpi pÃpadhammà katipÃhaæ a¤¤asmiæ gehe vasi. Tasmiæ kÃle putto pitaraæ Ãha: "tÃta mama mÃtà ettakena na bujjhati, tumhe mama mÃtu maækubhÃvakaraïatthaæ\<*<1>*>/ `asukagÃme mama mÃtuladhÅtà atthi, sà mayhaæ pitara¤ ca putta¤ ca ma¤ ca paÂijaggissati, taæ ÃnessÃmÅti' vatvà mÃlÃgandhÃdÅni ÃdÃya yÃnakena nikkhamitvà khettaæ anuvicaritvà sÃyaæ ÃgacchathÃ" 'ti. So tathà akÃ- si. PaÂivissakakule itthiyo "sÃmiko kira te a¤¤aæ bhariyaæ Ãnetuæ asukagÃmaæ nÃma gato" ti tassà acikkhiæsu. Sà "idÃni 'mhi naÂÂhÃ, n' atthi me puna okÃso" ti bhÅtatasità hutvà "puttam eva yÃcissÃmÅti" saïikaæ puttassa santikaæ gantvà tassa pÃdesu patitvà "taæ ÂhapetvÃ\<*<2>*>/ a¤¤o mama paÂisaranaæ n' atthi, ito paÂÂhÃya tava pitara¤ ca pitÃmaha¤ ca alaæka- tacetiyaæ viya paÂijaggissÃmi\<*<3>*>/, puna mayhaæ imasmiæ ghare pavesaæ\<*<4>*>/ karohÅti" Ãha. So "sÃdhu amma, sace puna eva- rÆpaæ na karissatha\<*<5>*>/ karissÃmi\<*<6>*>/, appamattà hothÃ" 'ti vatvà pitu ÃgamanakÃle dasamaæ gÃtham Ãha: @*>/ bhariyà anariyarÆpà mÃtà mam' esà sakiyÃ\<*<8>*>/ janettÅ dantà kaïerÆ\<*<9>*>/ va vasÆpanÅtà sà pÃpadhammà punar' ÃvajÃtÆ 'ti. || Ja_X:76 ||>@ Tattha kaïeru\<*<9>*>/ và 'ti\<*<10>*>/ idÃni sà Ãna¤jakÃraïaæ\<*<11>*>/ kÃrità hatthinÅ viya dantà vasaæ upanÅtà nibbisevanÃ, punarÃvajÃtÆ 'ti puna imaæ gehaæ ÃgacchatÆ 'ti. Evaæ so pitu\<*<12>*>/ kathetvà gantvà mÃtaraæ Ãnesi. Sà sÃmi- ka¤ ca sasura¤ ca khamÃpetvà tato paÂÂhÃya dantÃ\<*<13>*>/ dham- mena samannÃgatà hutvà sÃmika¤ ca sasura¤ ca putta¤ ca paÂijaggi, ubho pi ca puttassa ovÃde Âhatvà dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni karitvÃ\<*<14>*>/ saggaparÃyanà ahesuæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -kÃraïa-. 2 Bd tÃta Âhapetvà taæ. 3 Bd -mÅti. 4 Bd -sanaæ. 5 Cks na karissa e, Bd na karisssaÅ, 6 after karissasÅ Bd has added ti na karissÃmi tÃtà ti tena hi. 7 Bd omits sÃ. 8 Bd satiyÃ? corr. to jÃtiyÃ, Bf jÃtiyÃ. 9 Bdf kareïu. 10 Bd adds tÃta. 11 all three MSS. Ãï-. 12 Bd adds dhammaæ. 13 Cks -ta. 14 Bd kÃretva. >/ #<[page 050]># %<50 X. DasanipÃta.>% S. i. d. Ã. saccÃni pakÃsetvà j. s. (SaccapariyosÃne pituposako sotÃpattiphale patiÂÂhahi): "Tadà pità ca putto ca suïisà ca ete\<*<1>*>/ yeva ahesuæ, paï¬itakumÃrako pana\<*<2>*>/ aham evÃ" 'ti. TakkaÊa- jÃtakaæ. $<9. MahÃdhammapÃlajÃtaka.>$ Kinte vatan ti. Idaæ S. paÂhamagamanena Kapilapuraæ gantvà NigrodhÃrÃme v. pitu nivesane ra¤¤o asaddahanaæ Ã. k. Tadà hi Suddhodana-mahÃrÃjà vÅsatisahassabhikkhuparivÃrassa Bhagavato attano nivesane yÃgukhajjakaæ datvà antarÃbhatte sammodanÅyaæ karonto "bhante tumhÃkaæ padhÃnakÃle devatà Ãgantvà ÃkÃse Âhatvà `putto te SiddhatthakumÃro apÃhÃratÃya mato' ti mayhaæ Ãrocesun" ti Ãha, SatthÃrà ca "saddahi\<*<3>*>/ mahÃrÃjÃ" ti vutte "na saddahiæ bhante\<*<4>*>/, ÃkÃse Âhatvà kathentiyo pi pana\<*<5>*>/ devatà `mama puttassa bodhitale buddhattaæ apatvÃ\<*<6>*>/ parinibbÃnaæ nÃma n' atthÅti' paÂikkhipin" ti Ãha. "MahÃrÃja pubbe\<*<7>*>/ tvaæ MahÃdhamma- pÃlakÃle pi `putto te mato, imÃni 'ssa aÂÂhÅnÅti\<*<8>*>/' dassetvà vadantassa pi disÃpÃmokkhÃcariyassa `amhÃkaæ kule taruïakÃle kÃlakiriyà nÃma n' atthÅti' na saddahi, idÃni pana kasmà saddahissatÅti"\<*<9>*>/ vatvà tena yÃcito a. Ã.: A. B. Br. r. k. KÃsiraÂÂhe DhammapÃlagÃmo nÃma ahosi, so DhammapÃlakulassa vasanatÃya etaæ nÃmaæ labhi, tattha dasannaæ kusalakammapathadhammÃnaæ pÃlanato DhammapÃlo tv-eva\<*<10>*>/ pa¤¤Ãto brÃhmaïo\<*<11>*>/ paÂivasati. Tassa\<*<12>*>/ kule antamaso dÃsakammakarÃpi dÃnaæ denti sÅlaæ rakkhanti uposathakam- maæ\<*<13>*>/ karonti. Tadà B. tasmiæ kule nibbatti, Dhamma- pÃlakumÃro tv-ev' assa\<*<14>*>/ nÃmaæ kariæsu. Atha naæ vayap- pattaæ pità sahassaæ datvà sippuggahaïatthÃya\<*<15>*>/ Takkasilaæ pesesi. So tattha gantvà disÃpÃmokkhÃcariyassa santike sippaæ uggaïhi\<*<16>*>/, pa¤cannaæ mÃïavakasatÃnaæ jeÂÂhantevÃsiko ahosi. Tadà Ãcariyassa jeÂÂhaputto kÃlam akÃsi. Acariyo mÃïava- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks te. 2 Bd -mÃro pi. 3 Bd saddahasi pana. 4 Bd adds ti. 5 Bd omits pana. 6 Cks ÃpatvÃ, Bd app-. 7 Bd adds pi. 8 Bd adds aÂhini. 9 so all three MSS. 10 Bd teva. 11 Bd adds tattha. 12 Bd tasmiæ. 13 Bd -sathaæ, omitting kammaæ. 14 Bd tevassa. 15 Cks sippagah-. 16 Bd gaïhi. >/ #<[page 051]># %< 9. MahÃdhammapÃlajÃtaka. (447.) 51>% parivuto\<*<1>*>/ ¤Ãtigaïena saddhiæ rodanto\<*<2>*>/ susÃne tassa sarÅrakiccaæ kÃreti\<*<3>*>/, tattha Ãcariyo ca ¤Ãtivaggo c' assa antevÃsikà ca rodanti paridevanti, DhammapÃlo c' eko\<*<4>*>/ na rodati na pari- devati, api ca kho pana tesu pa¤casatesu mÃïavesu susÃnà Ãgamma\<*<5>*>/ Ãcariyassa santike nisÅditvà "aho evarÆpo nÃma ÃcÃrasampanno taruïamÃïavo taruïakÃle yeva mÃtÃpitÆhi vippayutto maraïaæ patto" ti vadantesu "sammÃ\<*<6>*>/ tumhe `taruno' ti bhaïatha, atha kasmÃ\<*<7>*>/ taruïakÃle yeva mato\<*<8>*>/ "ayuttaæ taruïakÃle maritun" ti aha. Atha naæ te Ãhaæsu: "kiæ pana samma tvaæ imesaæ sattÃnaæ maraïasabhÃvaæ\<*<9>*>/ na jÃnÃsÅti". "JÃnÃmi, taruïakÃle pana na maranti, mahallakakÃle yeva marantÅti". "Nanu aniccà sabbe saækhÃrà hutvà abhÃvino" ti. "Saccaæ aniccÃ\<*<10>*>/, daharakÃle pana sattà na maranti, mahallakakÃle\<*<11>*>/ aniccataæ\<*<12>*>/ pÃpuïantÅti". "Kiæ pana samma\<*<13>*>/ DhammapÃla tumhÃkaæ gehe na keci\<*<14>*>/ marantÅti". "DaharakÃle pana\<*<15>*>/ na maranti, mahallakakÃle yeva marantÅti\<*<16>*>/. Kiæ pan' esà tumhÃkaæ kule\<*<17>*>/ paveïÅti". "ùma kule\<*<17>*>/ paveïÅti". MÃïavà taæ tassa kathaæ Ãcariyassa Ãrocesum. Atha naæ so pakkosÃpetvà pucchi: "saccaæ kira tÃta DhammapÃla tumhÃ- kaæ kule daharakÃle na mÅyantÅti". "Saccaæ ÃcariyÃ" 'ti. So tassa vacanaæ sutvà cintesi: "ayaæ ativiya acchariyaæ vadati, imassa pitu santikaæ gantvà pucchitvà sace etaæ sac- caæ aham pi tam eva dhammaæ paripÆressÃmÅti\<*<18>*>/". So put- tassa kattabbakiccaæ katvà sattaÂÂhadivasaccayena Dhamma- pÃlaæ pakkosÃpetvà "tÃta ahaæ vippavasissÃmi\<*<19>*>/, tvaæ yÃva mamÃgamanà ime mÃïave sippaæ vÃcehÅti" vatvà ekass' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -vakapa-. 2 Bd adds kandanto. 3 Bd -resi, Ck -resiti corr. to -reti. 4 Bd veko. 5 Bd gamma. 6 Bd -a. 7 Ck a kasmÃ, Bd kasmÃ. 8 Bd marati nanu. 9 Bd -nabhÃvaæ. 10 Cks -aæ. 11 Bd adds pana maranti, Cs pana sattà na maranti mahallakakÃle. 12 Ck aniccaætaæ, Cs aniccaæntaæ corr. to aniccantaæ. 13 Bd omits samma. 14 Cks ki¤ci, Bd teci corr. to keci. 15 Bd adds sattÃ. 16 Bd -ranti. 17 Bd kula. 18 Bd purissÃmÅti. 19 Cks -vassissÃmi, Bd khippaæ ÃgamissÃmi in the place of vi-. >/ #<[page 052]># %<52 X. DasanipÃta>% eÊekassa\<*<1>*>/ aÂÂhÅni gahetvà dhovitvà vÃsetvà pasibbake katvà ekaæ cullupaÂÂhÃkaæ ÃdÃya Takkasilato nikkhamitvà anupubbena taæ gÃmaæ patvà "kataraæ MahÃdhammapÃlassa gehan" ti pucchitvà gantvà dvÃre aÂÂhÃsi. BrÃmaïassa dÃsamanussesu yo yo paÂhamaæ addasa so so Ãcariyassa hatthato chattaæ gaïhi, upÃhanaæ gaïhi upaÂÂhÃkassÃpi\<*<2>*>/ hatthato pasibbakaæ gaïhi, "`puttassa vo\<*<3>*>/ DhammapÃlakumÃrassa Ãcariyo dvÃre Âhito' ti kumÃrassa pitu ÃrocethÃ" 'ti ca vuttà te "sÃdhÆ" 'ti vatvÃ\<*<4>*>/ Ãrocayiæsu. So vegena dvÃramÆlaæ gantvà "ito ethÃ" 'ti taæ gharaæ ÃnetvÃ\<*<5>*>/ pallaæke nisÅdÃpetvà sabbaæ pÃda- dhovanÃdikiccaæ akÃsi. ùcariyo bhuttabhojano sukhakathÃya nisinnakÃle "brÃhmaïa putto te DhammapÃlakumÃro pa¤¤avà tiïïaæ vedÃnaæ aÂÂhÃrasanna¤ ca sippÃnaæ nipphattiæ patto, api kho\<*<6>*>/ pan' ekena aphÃsukena jÅvitakkhayaæ patto, sabbe saækhÃrà aniccÃ, mà socitthÃ" 'ti Ãha. BrÃhmaïo pÃïiæ paharitvà mahÃhasitaæ hasi, "kin nu brÃhmaïa hasasÅti" ca vutte "mayhaæ putto na marati, a¤¤o koci mato bhavissatÅti" Ãha. "BrÃhmaïa, putto yeva mato\<*<7>*>/, aÂÂhÅni disvà saddahÃ" 'ti aÂÂhÅni\<*<8>*>/ nÅharitvà "imÃni te puttassa aÂÂhÅnÅti" Ãha. "EtÃni eÊakassa và sunakhassa và bhavissanti, mayhaæ pana putto na marati, amhÃkaæ\<*<9>*>/ kule yÃva sattamà kulaparivaÂÂà taruïa- kÃle matapubbà nÃma n' atthi, tvaæ musà bhaïasÅti". Tas- miæ khaïe sabbe pi pÃïiæ paharitvà mahÃhasitaæ hasiæsu. Acariyo taæ acchariyaæ disvà somanassappatto hutvÃ, brÃh- maïa, tumhÃkaæ kulapaveïiyaæ daharÃnaæ amaraïena na sakkà ahetukena bhavituæ, kena vo\<*<10>*>/ kÃraïena daharà na mÅyantÅti" pucchanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ekassa e-. 2 Bd -kassa pi- 3 Bd te? 4 Bd gantvÃ. 5 Cks atine-. 6 Cs pi mo, Bd api va kho. 7 Bd ate corr. to te. 8 Cks omit aÂÂhÅni. 9 Bd adds hi. 10 Bd omits vo. >/ #<[page 053]># %< 9. MahÃdhammapÃlajÃtaka. (447.) 53>% Tattha vatan ti vatasamÃdÃnaæ, brahmacariyan ti seÂÂhacariyam, kissa suciïïassà 'ti tumhÃkaæ kule daharÃnaæ amaraïaæ nÃma katara- sucaritassa vipÃko\<*<1>*>/. Taæ sutvà brÃhmaïo yesaæ guïÃnaæ ÃnubhÃvena tasmiæ kule daharà na mÅyanti te vaïïayanto @*>/, anariyaæ parivajjemu sabbaæ, tasmà ti\<*<3>*>/ amhaæ daharà na mÅyare. || Ja_X:78 ||>@ @@ @*>/ dÃnà sumanà bhavÃma, (J. III p. 300.) dadam pi ce\<*<5>*>/ attamanà bhavÃma, datvÃpi ce nÃnutappÃma pacchà --pe--. || Ja_X:80 ||>@ @*>/ --pe--. || Ja_X:81 ||>@ @@ @*>/ medhÃvino honti pahÆtapa¤¤Ã bahussutà vedaguno\<*<8>*>/ ca honti --pe--. || Ja_X:83 ||>@ @@ @*>/ anujÅvino ca paricÃrikà kammakarà ca sabbe>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds add ti. 2 Bdf pariva-. 3 Bdf hi. 4 Ck na. 5 Bd ca. 6 Ck pÃnenahatappayÃma, Cs pÃnenahatatapp- corr. to pÃnenabhitatapp-. 7 Bf suttamÃsu, Bd muttamÃsu. 8 Ck -nÃ, Cs Bdf -ïÃ. 9 Bd dÃvesyo? Bf dÃyyo. >/ #<[page 054]># %<54 X. DasanipatÃ.>% @< dhammaæ caranti paralokahetu tasmà ti\<*<1>*>/ amhaæ daharà na mÅyare ti || Ja_X:85 ||>@ imà gÃthà Ãha. Tattha dhammaæ carÃmà 'ti dasakusalakammapathadhammaæ carÃ- ma\<*<2>*>/, attano jÅvitahotu kunthakipillakam\<*<3>*>/ pi jÅvità na voropema, parabhaï¬aæ lobhacittena na olokemà 'ti sabbaæ vitthÃretabbaæ musÃvÃdo\<*<4>*>/ c' ettha\<*<5>*>/ musÃ- vÃdissa akaraïapÃpaæ nÃma n' atthÅti\<*<6>*>/ ussadavasena\<*<7>*>/ puna\<*<8>*>/ vutto, te kira hassÃdhippÃyena pi musà na bhaïanti, pÃpÃnÅti sabbÃni pi nirayagÃmÅni\<*<9>*>/ lÃmakakammÃni\<*<10>*>/, anariyan ti ariyagarahitaæ sabbaæ asundaraæ aparisuddhaæ\<*<11>*>/ kammaæ parivajjayÃma, tasmà ti amhan ti ettha tikÃro nipÃtamatto, tena kÃraïena amhÃkaæ daharà na mÅyanti, antarÃ\<*<12>*>/ akÃlamaraïaæ nÃma no n' atthÅti attho, tasmà hi\<*<13>*>/ amhan ti pi pÃÂho, suïomà 'ti mayaæ kiriyavÃdÃ\<*<14>*>/ nÃma sappurisÃnaæ kusaladÅpanam pi asappurisÃnaæ akusaladÅpanam pi dhammaæ suïÃma\<*<15>*>/, so pana no sutamattako va hoti, taæ na rocayÃma\<*<16>*>/, tehi pana no sad- dhiæ viggaho vÃ\<*<17>*>/ vivÃdo và mà hotÆ 'ti, dhammaæ suïoma, sutvÃpi hitvÃ\<*<18>*>/ asante\<*<19>*>/ sante vattÃma, ekam pi khaïaæ na jahÃma\<*<20>*>/ sante\<*<21>*>/, pÃpamitte pahÃya kalyÃïamitte sevino va homà 'ti, samaïe mayaæ brÃhmaïe ti brÃhmaïa mayaæ samitapÃpabÃhitapÃpe paccekabuddhasamaïabrÃhmaïe pi\<*<22>*>/ avasesadham- mikasamaïabrÃhmaïe pi addhikÃdayo\<*<22>*>/ sesajane pi annapÃnena abhitappemà 'ti attho, pÃÊiyaæ pana ayaæ gÃthà pubbe va dÃnà ti gÃthÃya\<*<24>*>/ pacchato Ãgacchati\<*<25>*>/, nÃtikkamÃmà 'ti attano bhariyaæ atikkamitvà bahi a¤¤aæ micchÃcÃraæ na karoma, {a¤¤atra} tÃhÅti tà attano bhariyÃ\<*<26>*>/ Âhapetvà sesa- itthÅsu brahmacariyaæ carÃma, amhÃkaæ bhariyÃpi\<*<27>*>/ sesapurisesu evam eva pavattanti\<*<28>*>/, jÃyare ti jÃyanti, suggavÃsÆ\<*<29>*>/ 'ti susÅlÃsu uttamitthÅsu, idaæ vuttaæ hoti: ye etÃsu sampannasÅlÃsu\<*<30>*>/ uttamitthÅsu amhÃkaæ puttà jÃyanti te medhÃvino ti evaæpakÃrà honti, kuto tesaæ antarà maraïaæ, tasmÃpi amhÃkaæ kule daharà na marantÅti, dhammaæ carÃmà 'ti paralokatthÃya tividhasucari- tadhammaæ\<*<31>*>/ carÃma, dasso\<*<32>*>/ ti dÃsiyo. AvasÃne @@ (Dhp. p. 126, JÃt. vol. I. p. 31, TheragÃthà by Oldenberg p. 35.) \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd hi. 2 Cks dhammakarÃ. 3 Bd -pilli-. 4 Bd omits mu-. 5 Bd tattha. 6 Bd natthi 7 Bd ussannavasena. 8 Bd pana. 9 Ck -minÅ, Cs Bd -mini. 10 Bd omits lÃmÃk. 11 Cks -ddha. 12 Bd -re. 13 Bd omits hi. 14 Cs kiriyÃvadà corr. to -ya-, Bd kiriyathÃ. 15 Bd suïo-. 16 Ck -mi. 17 Cks omit vÃ. 18 Bds labhitvÃ. 19 Bd omits asante. 20 Bd paja-. 21 Bd asante. 22 Ck hi. 23 Bd addhikayÃcaka. 24 Ck gÃthÃ, Cs thÃ. 25 Bd Ãgacchato Ãgacchati corr. to Ãgato. 26 Bds -yÃyo. 27 Bd -yayo pi. 28 Ck pattanti, Bd vattanti. 29 Bd muttamÃsÆ. 30 Cks sammantasi- 31 Bd -taædha-. 32 Bd dÃsyo. >/ #<[page 055]># %< 10. KukkuÂajÃtaka. (448.) 55>% @@ imÃni dvÅhi gÃthÃhi dhammacÃrÅnam guïaæ kathesi. Tattha rakkhatÅti dhammo nÃm' esa\<*<1>*>/ rakkhito attano\<*<2>*>/ rakkhakaæ\<*<3>*>/ paÂirakkhati, sukhamÃvahÃtÅti devamanussasukha¤ c' eva nibbÃnasukha¤ ca Ãharati\<*<4>*>/, na duggatin ti nirayÃdibhedaæ duggatiæ na gacchati, evaæ brÃh- maïa mayaæ dhammaæ rakkhÃma, dhammo pi amhe rakkhatÅti dasseti, dham mena gutto ti mahÃchattasadisena attano gopitadhammena gutto, a¤¤assa aÂÂhÅnÅti tayà ÃnÅtÃni pan' aÂÂhÅni\<*<5>*>/ a¤¤assa eÊakassa và sunakhassa vÃ\<*<6>*>/ bhavissanti, cha¬¬eh' etÃni\<*<7>*>/, mama putto sukhÅ kumÃro ti. Taæ sutvà Ãcariyo Ãha: "mayhaæ Ãgamanaæ suÃgamanaæ saphalaæ no nipphalan" ti sa¤jÃtasomanasso DhammapÃlassa pitaraæ khamÃpetvà "mayà Ãgacchantena tumhÃkaæ vÅmaæsa- natthÃya imÃni eÊakaÂÂhÅni ÃbhatÃni\<*<8>*>/, putto te Ãrogo\<*<9>*>/ yeva, tumhÃkaæ rakkhaïadhammaæ\<*<10>*>/ mayham pi dethÃ" 'ti païïe likhitvà katipÃhaæ tattha vasitvà Takkasilaæ gantvà Dhamma- pÃlaæ sabbasippÃni sikkhÃpetvà mahantena parivÃrena pesesi. S. SuddhodanamahÃrÃjassa imaæ dhammadesanaæ Ã. saccÃni pakÃsetvà j. s. (SaccapariyosÃne rÃjà anÃgÃmiphale patiÂÂhahi): "Tadà mÃtÃpitaro mahÃrÃjakulÃni ahesuæ, Ãcariyo SÃriputto, parisà Buddha- parisÃ, DhammapÃlakumÃro pana aham evÃ" 'ti. MahÃdhammapÃla- jÃtakaæ. $<10. KukkuÂajÃtaka.>$ NÃsmase katapÃpamhÅti. Idaæ S. VeÊuvane v. va- dhÃya parisakkanam Ã. k. DhammasabhÃyaæ\<*<11>*>/ bhikkhÆ Devadattassa aguïakathaæ\<*<12>*>/ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso Devadatto dha- nuggahÃdipayojanena Dasabalassa vadhattham\<*<13>*>/ eva upÃyaæ karotÅti". \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -so. 2 Cks add rakkhataæ, Bd rakkhitaæ. 3 Bd omits rakkhakaæ. 4 Bd Ãvahati. 5 Bd pana aÂhÅni. 6 Bd adds aÂhÅni. 7 Cs ti¬¬ehotÃni, Bd cha¬¬esotÃni, Bd cha¬¬etha tÃni. 8 Bd ÃgatÃni. 9 Bd ar-. 10 Ck -na-, Bd rakkhita-. 11 Bd -ya¤hi. 12 Ck agunaækÃ-, Bd aguïÃ-. 13 Bd dhanattham. >/ #<[page 056]># %<56 X. DasanipÃta.>% S. Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' esa mayhaæ vadhÃya parisakki\<*<1>*>/ yevÃ" 'ti vatvà a. Ã.: A. Kosambiyaæ Kosambako\<*<2>*>/ nÃma rÃjà rajjaæ kÃresi. Tadà B. ekasmiæ veÊuvane kukkuÂayoniyaæ\<*<3>*>/ nibbattitvÃ\<*<4>*>/ aneka- satakukkuÂaparivÃro ara¤¤e vasati. TassÃvidÆre eko seno vasati, so upÃyena ekaæ\<*<6>*>/ kukkuÂaæ gahetvà khÃdanto Âhapetvà B-aæ sese\<*<6>*>/ khÃdi, B. ekako va ahosi. So appamatto velÃya gocaraæ gahetvà veïugahanaæ\<*<6>*>/ pavisitvà vasati. Seno\<*<8>*>/ taæ gaïhituæ asakkonto "ekena naæ upÃyena upalÃpetvà gaïhissÃ- mÅti" cintetvà tassÃvidÆre sÃkhÃya nilÅyitvà "samma kukku- ÂarÃja, tvaæ mayhaæ kasmà bhÃyasi, ahaæ tayà saddhiæ vissÃsaæ kattukÃmo, asuko\<*<9>*>/ nÃma padeso\<*<10>*>/ sampannagocaro, tattha ubho pi gocaraæ gahetvà a¤¤ama¤¤aæ piyasaævÃsaæ vasissÃmÃ" 'ti Ãha. Atha naæ B. Ãha: "samma mayhaæ tayà saddhiæ vissÃso nÃma n' atthi, gaccha tvan" ti. "Samma, tvaæ mayà pubbe katapÃpatÃya na saddahasi, ito paÂÂhÃya evarÆpaæ na karissÃmÅti". "Na mayhaæ tÃdisena sahÃyen' attho, gacch' eva\<*<11>*>/ tvan" ti. Iti naæ yÃva tatiyaæ paÂikkhipitvà "ettakehi aÇgehi samannÃgatena puggalena saddhiæ vissÃso nÃma kÃtuæ na vaÂÂatÅti" vanaghaÂaæ unnÃdento devatÃsu\<*<12>*>/ sÃdhukÃraæ dadamÃnÃsu dhammakathaæ paÂÂhapento @*>/, atisante pi nÃsmase. || Ja_X:88 ||>@ @*>/, ghaæsanti\<*<15>*>/ ma¤¤e mittÃni vÃcÃya na ca kammanÃ\<*<16>*>/. || Ja_X:89 ||>@ @*>/ yasmiæ n' atthi kata¤¤utÃ. || Ja_X:90 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -sakkhi, Bd -sakkati. 2 Bd -piko. 3 Cks kukkuha- throughout. 4 Cks nibbatti. 5 Bd ekekaæ. 6 Bd sesaæ. 7 Bd veÊu-. 8 Bd so se-. 9 Bd -kasmiæ. 10 Bd -se. 11 Bd gaccha, omitting eva. 12 Cks -tÃ. 13 Bd nÃsmÃse attatthap-, Bf nasmÃse akkattap-. 14 Bdf -pÃsi-. 15 Cks ghas-. 16 Bdf -unÃ. 17 Bdf nÃsite, Cks nÃside-. >/ #<[page 057]># %< 10. {KukkuÂajÃtaka}. (448.) 57>% @*>/ itthÅnaæ\<*<2>*>/ purisÃnaæ vÃ- nÃnà va\<*<3>*>/ katvà saæsaggaæ tÃdisam pi {na asmase}\<*<4>*>/. || Ja_X:91 ||>@ @*>/ atthetaæ\<*<6>*>/ sabbaghÃtinaæ nisitaæ va paÂicchannaæ tÃdisam pi\<*<7>*>/ nÃsmase. || Ja_X:92 ||>@ @*>/ nÃsmase. || Ja_X:93 ||>@ @*>/ karoti dummedho ta¤ ca jhatvÃna\<*<9>*>/ gacchatÅti || Ja_X:94 ||>@ imà gÃthà Ãha. Tattha nÃsmase ti nÃssase, ayam eva và pÃÂho, na vissase ti vuttaæ hoti, katapÃpamhÅti paÂhamakatapÃpe\<*<10>*>/ puggale, alikavÃdine ti musÃvÃdimhi pi na vissase, tassa hi akattabbaæ nÃma papaæ n' atthi, nÃsmasattaÂÂha- pa¤¤amhÅti\<*<11>*>/ attano atthÃya eva yassa pa¤¤Ã snehavasena na bhajati dhanatthiko va bhajati\<*<12>*>/ tasmiæ attaÂÂhapa¤¤e pi na vissase, atisante ti anto upasame avijjamÃne yeva bahi upasamadassanena atisante viya paÂicchannakammante bilapaÂicchannÃasÅvisasadise\<*<13>*>/ kuhakapuggale, go pipÃsakajÃtikÃ\<*<14>*>/ ti gunnaæ pipÃsakajÃtikÃ\<*<15>*>/, pipÃsitagosadisÃ\<*<16>*>/ ti vuttaæ hoti, yathà pipÃsitagÃvo titthaæ otaritvà mukhapÆraæ udakaæ pivanti na pana udakassa kattabbayuttakaæ karonti evam evaæ ekacce ida¤ c' ida¤ ca karissÃmà 'ti madhuravacanena mittÃni ghaæsanti\<*<17>*>/ piyavacanÃnucchavikaæ pana na karonti, tÃdisesu vissÃso mahato anatthÃya hotÅti dÅpeti, sukkha¤jalÅpaggahÅtà ti paggahitatuccha- a¤jalino\<*<18>*>/, vÃcÃya paliguïÂhità ti idaæ dassÃma karissÃmà 'ti vacanena paÂicchÃditÃ\<*<19>*>/, manussapheggÆ ti evarÆpà asÃrakà manussapheggÆ nÃma, nÃsÅde\<*<20>*>/ ti nÃsÅde\<*<21>*>/ evarÆpe na upagaccheyya, yasmiæ natthÅti yasmi¤ ca puggale kata¤¤utà n' atthi tam pi nÃsÅde\<*<21>*>/ ti attho, a¤¤asacittÃnan\<*<22>*>/ ti a¤¤en' a¤¤ena cittena samannÃgatÃnaæ, lahucittÃnan ti attho, evarÆpÃnaæ itthÅnaæ và purisÃnaæ và na vissase ti dÅpeti, nÃnà va\<*<23>*>/ katvà saæsaggan ti yo\<*<24>*>/ pi na sakkà anupagantvà etassa antarÃyaæ kÃtun ti antarÃyakaraïatthaæ nÃnÃkara- ïehi\<*<25>*>/ saæsaggaæ katvÃ\<*<26>*>/ daÊhaæ karitvà pacchà antarÃyaæ karoti tÃdisamhi\<*<27>*>/ puggale\<*<28>*>/ nÃsmase na vissaseyyà 'ti dasseti, anariyakammaæ okkantan ti anariyÃnaæ dussÅlÃnaæ kammaæ otaritvà Âhitaæ, atthetan\<*<29>*>/ ti athiraæ\<*<30>*>/ appa- tiÂÂhitavacanaæ, sabbaghÃtinan ti okÃsaæ labhitvà sabbesaæ upaghÃtakaraæ\<*<31>*>/, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd a¤¤ama¤¤acittÃnaæ, Bf natthi ana¤¤a¤¤acittÃna. 2 Bd adds vÃ. 3 Bdf vi. 4 Bf casmase, Bd na vissase. 5 Ck -ti, Cs -tiæ. 6 Bd aÂhetaæ. 7 Bd adds hi. 8 Cks du-, Bdf dubhi. 9 Bd chetvÃna, Bf hantÃna. 10 Cs paÂhamaæ-. 11 Bd nÃsmà attattha-. 12 Cks bhajeti, Bd anatthiko pi bhajati. 13 Bd sidhilapaÂicchannaæ-. 14 Bd -si-. 15 Bd omits gu--kÃ. 16 Bd -sika-. 17 Cks ghas-. 18 Cks paggahitÃ-, Bd -hitarittatuccha-. 19 Cs -dinÃ, Bds -dikÃ. 20 Bds nÃsite. 21 so Cks; Bds nÃhare. 22 Ck a¤¤aci-, Bd a¤¤ama¤¤aci-. 23 Bd vÅ. 24 Cks so. 25 Bd -kÃ-. 26 Bd ÃvÅka-. 27 Cks -simhi, Bd -sampi. 28 Bd elaæ. 29 Bd aÂhetan. 30 Ck ati-, Bd adhi-. 31 Bd -kaæ. >/ #<[page 058]># %<58 X. DasanipÃta.>% nisitaæ va paÂicchannan ti kosiyà và pilotikÃya và paÂicchannaæ nisi- takhaggam iva, tÃdisampÅti evarÆpam\<*<1>*>/ pi amittaæ mittapatirÆpakaæ na vissaseyya. sÃkhallenÃ\<*<2>*>/ ti maÂÂhavacanena, acetasà ti acittakena, vacanam eva hi nesaæ maÂÂhaæ\<*<3>*>/ cittaæ pana thaddhaæ\<*<4>*>/ pharusaæ, vividhehÅti vividhehi upÃyehi otÃrÃpekhÃ\<*<5>*>/ upagacchanti, tÃdisampÅti yo tehi amittehi mittapati- rÆpakehi sadiso hoti tam pi na vissase ti attho, Ãmisan ti khÃdaniyabhoja- niyaæ\<*<6>*>/, dhanan ti ma¤capaÂipÃdakaæ Ãdiæ katvà avasesaæ, yattha passa- tÅti sahÃyassa\<*<7>*>/ gehe yasmiæ ÂhÃne passati, dÆbhiæ\<*<8>*>/ karotÅti dÆbhicittaæ\<*<9>*>/ uppÃ- deti taæ dhanaæ harati ta¤ ca jhatvÃnÃ\<*<10>*>/ ti ta¤ ca sahÃyakaæ hantvÃpi\<*<11>*>/ gacchati. Iti imà satta gÃthà kukkuÂarÃjà kathesi. @@ @@ @@ @*>/ Ãrà vivajjeyya naro vicakkhaïo senaæ yathà kukkuÂo vaæsakÃnane ti\<*<13>*>/ || Ja_X:98 ||>@ imà catasso dhammarÃjena bhÃsità abhisambuddhagÃthÃ. Tattha jahe kÃpurise hete ti bhikkhave ete kÃpurise paï¬ito jaheyya, hakÃro pan' ettha nipÃtamattaæ, pacchà ca manutappatÅti pacchà ca anu- tappati, kÆÂamivo¬¬itan ti vane migÃnaæ bandhanatthÃya kÆÂapÃsaæ viya o¬¬itaæ, niccaæ viddhaæsakÃrinan ti niccaæ viddhaæsanakaraæ\<*<14>*>/, vaæ- sakÃnane ti yathÃ\<*<15>*>/ vaæsavane kukkuÂo senaæ vivajjesi evaæ vicakkhaïo pÃpa- mitte vivajjeyya. So pi\<*<16>*>/ tà gÃthà vatvà senaæ Ãmantetvà "sace imasmiæ ÂhÃne vasissasi jÃnissÃmi te kattabban" ti tajjesi. Seno tato palÃyitvà a¤¤attha\<*<17>*>/ gato. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -paæ, omitting pi. 2 Bd sÃkhalyenÃ. 3 Bds maÂhaæ, Cks maÂÂha. 4 Ck panatthaddhaæ? Bd omits thaddhaæ. 5 Cks ota-, Bd -kÃ, Bs -kkhÃ. 6 Bd -yaæ bho-. 7 Bd -ya. 8 Ck dÆbhÅ, Cs dubhi, Bd dubbhi. 9 Cks omit dÆbhi. 10 Bd chetvÃnà 11 Bd -kampi hantvÃ, Cks -kaæ gantvÃ. 12 Bd niccaæ. 13 Cks omit ti. 14 Bd -sakaraæ. 15 Cks omit yathÃ. 16 Bd hi. 17 Bd -tra. >/ #<[page 059]># %< 11. MaÂÂakuï¬alijÃtaka. (449.) 59>% S. i. d. Ã. "evaæ bhikkhave Devadatto pubbe pi mayhaæ va- dhÃya parisakkÅti\<*<1>*>/" vatvà j. s.: "Tadà senako Dvadatto ahosi, kukkuÂo aham evÃ" 'ti. KukkuÂajÃtakaæ. $<11. MaÂÂakuï¬alijÃtaka.>$ Alaækato maÂÂakuï¬alÅti. Idaæ S. J. v. mataputta- {kuÂumbikaæ}\<*<2>*>/ Ã. k. SÃvatthiyaæ kir' ekassa buddhupaÂÂhÃkassa {kuÂumbikassa} piyaputto kÃlam akÃsi. So puttasokasamappito na nahÃyati na bhu¤jati na kammante vicÃreti na BuddhupaÂÂhÃnaæ gacchati, kevalaæ "piyaputtaka maæ ohÃya paÂhamataraæ gato sÅti" ÃdÅni vatvà vilapati. S. paccÆsasamaye lokaæ volokento\<*<3>*>/ tassa sotÃpattiphalÆpanis- sayaæ disvà punadivase bhikkhusaæghaparivuto SÃvatthiyaæ piï¬Ãya caritvà katabhattakicco bhikkhÆ uyyojetvà ùnandattherena pacchÃsama- ïena tassa gharaÂÂhÃnaæ\<*<4>*>/ agamÃsi. Satthu ÃgatabhÃvaæ kuÂumbikassa Ãrocesuæ. Ath' assa gehajano\<*<5>*>/ Ãsanaæ pa¤¤Ãpetvà SatthÃraæ nisÅdÃpetvà kuÂumbikaæ pariggahetvà Satthu santikaæ Ãnesi. Taæ vanditvà eka- mantaæ nisinnaæ S. karuïÃsÅtalena vacanena Ãmantetvà "kiæ upÃsaka ekaputtakaæ\<*<6>*>/ anusocasÅti" pucchitvà "Ãma bhante" ti vutte "upÃsaka porÃïakapaï¬ità putte kÃlakate sokasamappità vicarantà paï¬itÃnaæ kathaæ sutvà alabhanÅyaÂÂhÃnan\<*<7>*>/ ti tattato ¤atvà appam\<*<8>*>/ pi\<*<9>*>/ sokaæ na kariæsÆ" 'ti vatvà tena yÃcito a. Ã.: A. B. Br. r. k. ekassa mahÃvibhavassa brÃhmaïassa putto pa¤cadasasoÊasavassakÃle ekena vyÃdhinà phuÂÂho\<*<10>*>/ kÃlaæ katvà devaloke nibbatti. BrÃhmaïo tassa kÃlakiriyato\<*<11>*>/ paÂÂhÃya susÃnaæ gantvà chÃrikapu¤jaæ\<*<12>*>/ Ãvijjhanto paridevati, sabba- kammante pacchinditvÃ\<*<13>*>/ sokasamappito vicarati. Devaputto anuvicaranto taæ disvà "ekaæ upÃyaæ\<*<14>*>/ katvà sokaæ harissÃmÅti" tassa susÃnaæ gantvà paridevanakÃle tass' eva puttavaïïÅ hutvà sabbÃbharaïapatimaï¬ito ekasmiæ passe\<*<15>*>/ Âhatvà ubho hatthe sÅse \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -sakkhÅti, Bd -sakkatÅti. 2 Bd -puttaæ-. 3 Bd olo-. 4 Bds gharadvÃraæ. 5 Bd gehe-. 6 Bd omits eka. 7 Bd Cks alabbhaniya-. 8 Bd appamattakaæ. 9 nisinnaæ---appampi wanting in Ck. 10 Cks puÂÂho. 11 Bd kÃlaækatakÃlato. 12 Cks -chaæ, Bd -pu¤caæ. 13 Bd paricajitvÃ. 14 Bd upamaæ. 15 Bd padese. >/ #<[page 060]># %<60 X. DasanipÃta.>% Âhapetvà mahÃsaddena paridevi. BrÃhmaïo saddaæ sutvà taæ oloketvà puttapemaæ paÂilabhitvà tassa santike Âhatvà "tÃta mÃïava imasmiæ susÃnamajjhe kasmà paridevasÅti" pucchanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ (Dhp. p. 95.) mÃlabhÃrÅ\<*<2>*>/ haricandanussado bÃhà paggayha kandasi, vanamajjhe kiæ dukkhito tuvan\<*<3>*>/ ti. || Ja_X:99 ||>@ Tattha alaækato nÃnÃbharaïabhÆsito\<*<4>*>/, maÂÂakuï¬alÅti\<*<5>*>/ karaïapari- niÂÂhitehi\<*<6>*>/ kuï¬alehi samannÃgato, mÃlÃbhÃrÅti\<*<7>*>/ vicitrakusumamÃladharo\<*<8>*>/, haricandanussado ti suvaïïavaïïena candanena anulitto, vanamajjhe ti susÃnamajjhe, kiæ dukkhito tuvan\<*<9>*>/ ti kiækÃraïà dukkhito tvaæ Ãcikkha, ahaæ te yaæ\<*<10>*>/ icchasi taæ dassÃmÅti Ãha. Ath' assa kathento mÃïavo dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/, tena dukkhena jahÃmi jÅvitan ti. || Ja_X:100 ||>@ BrÃhmaïo sampaÂicchanto @*>/ lohamayaæ atha rÆpiyÃmayaæ\<*<12>*>/ [atha] pÃvada, rathaæ kÃrayÃmi\<*<13>*>/ te, cakkayugaæ paÂipÃdayÃmi\<*<14>*>/ tan ti || Ja_X:101 ||>@ tatiyaæ gÃtham aha. Tattha pÃvadà 'ti yÃdisena te attho yÃdisa¤ ca\<*<15>*>/ rocesi\<*<16>*>/ tÃdisaæ vada ahan te rathaæ kÃrayÃmi\<*<17>*>/, paÂipÃdayÃmÅti pa¤jarÃnurÆpaæ cakkayugaæ taæ\<*<18>*>/ adhigacchÃpemi. Taæ sutvà mÃïavena kathitÃya gÃthÃya\<*<19>*>/ @@ paÂhamapadaæ S. abhisambuddho hutvà kathesi, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -li, Bdf maÂha-. 2 Cks mÃlabhÃri, Bf mÃladhÃri. 3 Cks tvan. 4 Bd -vibhÆsito. 5 Bd maÂha-. 6 Bd -paÂini-. 7 Cs Bd mÃla-. 8 Bd -mÃlÃ-. 9 Cks tvan. 10 Cks saæ. 11 Cs Bdf -dami. 12 all four MSS. maïi-. 12 Bdf -yamÃ-. 13 Cks kareyyÃmi, Bsf karissÃmi. 14 Ck paÂilabhayÃmi, Cs -lÃbh-. 15 Bd -saæ. omitting ca. 16 Cks rocasi. 17 Bds karissÃmi. 18 Bd omits taæ. 19 Bd omits so mÃïavo---padaæ. 20 Ck sutvÃ. 21 Bf so haïavo tassa pÃvadi; >/ #<[page 061]># %< 11. MaÂÂakuï¬alijÃtaka. (449.) 61>% @*>/ ubhay' ettha\<*<2>*>/ bhÃtaro\<*<3>*>/, sovaïïamayo ratho mama tena cakkayugena sobhatÅti || Ja_X:102b ||>@ sesaæ mÃïavo\<*<4>*>/. Tadanantaraæ\<*<5>*>/ @*>/ tvaæ patthayase\<*<8>*>/ apatthiyaæ, ma¤¤Ãmi tuvaæ\<*<9>*>/ marissasi na hi\<*<10>*>/ tuvaæ lacchasi candasÆriye\<*<11>*>/ ti || Ja_X:103 ||>@ brÃhmaïena vuttagÃthÃya apatthiyan ti apatthetabbaæ. Tato @*>/ ti || Ja_X:104 ||>@ mÃïavena vuttagÃthÃya\<*<13>*>/ gamanÃgamanan ti uggamana¤ ca atthagamana¤ ca, vaïïo yeva vaïïadhÃtu, ubhayettha\<*<14>*>/ vÅthiyo ti ettha ÃkÃse ayaæ can- dassa vÅthi ayaæ suriyassà 'ti evaæ ubhayÃgatabhÆmiyo\<*<15>*>/ pi pa¤¤Ãyanti, peto panà 'ti paralokaæ gatasatto pana na dissat' eva, ko nu kho ti evaæ sante amhÃkaæ dvinnaæ kandantÃnaæ ko nu kho balyataro\<*<16>*>/. Evaæ mÃïave kathente brÃhmaïo sallakkhetvà @@ gÃtham Ãha. Tattha candaæ viya dÃrako\<*<17>*>/ ti yathà daharo gÃmadÃrako candaæ\<*<18>*>/ dethà 'ti candass' atthÃya rodeyya evaæ aham pi petaæ kÃlakataæ abhipatthemÅti. Iti brÃhmaïo mÃïavassa kathÃya nissoko hutvà tassa thu- tiæ karonto sesagÃthà abhÃsi: @*>/, sabbaæ nibbÃpaye\<*<20>*>/ daraæ. || Ja_X:106 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd candima-. 2 Bd -yattha. 3 Bd adds vehÃyasaægamo. 4 Bd brÃhmaïo. 5 Bd tassa an-. 6 Cks omit Ãha. 7 Cks so. 8 Bd satthassasi. 9 Ck paæ¤ÃmitvÃ. Cs maæ¤Ãvitatvaæ, Bd a¤¤Ãpituvaæ, Bf ma¤¤Ãpituvaæ. 10 Bd omits hi. 11 Bd candimasu-. 12 Cks -karo. 13 Bd -yaæ. 14 Bd -yattha. 15 Bd ubhayagamanÃgamanabhÆ- 16 Ck -karo, Bdsf bÃlyataro. 17 Bd adds rudan. 18 Bd adds me. 19 Bd -ce. 20 Ck -yo; cfr. Thiessen, Die Legende von KisÃgotamÅ p. 45. >/ #<[page 062]># %<62 X. DasanipÃta.>% @*>/ vata me sallaæ yam Ãsi\<*<2>*>/ hadayanissitaæ yo me sokaparetassa puttasokaæ apÃnudi. || Ja_X:107 ||>@ @@ Atha nam mÃïavo "brÃhmaïa yass' atthÃya tvaæ rodasi ahan te putto, ahaæ devaloke nibbatto, ito paÂÂhaya mà maæ anusoci, dÃnaæ dehi sÅlaæ rakkha\<*<3>*>/ uposathakammaæ karohÅti" ovaditvà sakaÂÂhÃnam eva gato. BrÃhmaïo pi tass' ovÃde Âhatvà dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni katvà kÃlakato devaloke nibbatti. S. i. d. Ã. saccÃni pakÃsetvà j. s. (SaccapariyosÃne kuÂumbiko sotÃpattiphale patiÂÂhahi): "Tadà dhammadesakadevaputto aham eva ahosin" ti. MaÂÂakuï¬alijÃtakaæ\<*<4>*>/. $<12. BiÊÃrikosiyajÃtaka.>$ Apacanto pÅti. Idaæ S. J. v. ekaæ dÃnavataæ\<*<5>*>/ bhikkhuæ Ã. k. So kira Bhagavato dhammadesanaæ sutvà sÃsane pabbajita- kÃlato paÂÂhÃya dÃnavato\<*<6>*>/ ahosi dÃnajjhÃsayo\<*<7>*>/, pattapariyÃpannaæ\<*<8>*>/ a¤¤assa adatvà na bhu¤ji, antamaso pÃnÅyam pi labhitvà a¤¤assa adatvà na pivati\<*<9>*>/, evaæ dÃnÃbhirato ahosi. Ath' assa\<*<10>*>/ dhammasabhÃyaæ guïakathaæ kathesuæ. S. Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte taæ bhikkhuæ pakkosÃpetvà "saccaæ kira tvaæ\<*<11>*>/ dÃnavato\<*<6>*>/ dÃnajjhÃsayo" ti pucchitvà "saccaæ bhante" ti vutte "bhikkhave ayaæ pubbe assaddho ahosi appasanno, tiïaggena\<*<12>*>/ telabindum\<*<13>*>/ pi uddharitvà kassaci na adÃsi, atha naæ ahaæ dametvà nibbi- sevanaæ katvà dÃnaphalaæ ¤Ãpesiæ\<*<14>*>/, taæ enaæ dÃnaninnaæ\<*<15>*>/ cittaæ bhavantare pi na vijahatÅti" vatvÃ\<*<16>*>/ a. Ã.: A. B. Br. r. k. Bodhisatto seÂÂhikule nibbattitvà vayap- patto kuÂumbaæ saïÂhÃpetvà pitu accayena seÂÂhiÂÂhÃnaæ patvà ekadivasaæ dhanavilokanaæ katvà "dhanaæ pa¤¤Ãyati, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd abbuÊhi, Bs abbÆÊhaæ, 2 Cks yasmÃhi. 3 Bd rakkhÃhi. 4 Cks -la-. 5 Bd -vantaæ. 6 Bds -vanto. 7 Cs -yÃ. corr. to -yo. 8 Bd adds pi piï¬apÃtaæ. 9 Bd pivi. 10 Bd adds bhikkhÆ. 11 Bd adds bhikkhu. 12 Bd tiïena 13 Bd -dumattaæ. 14 Bd -phale patiÂÂhà pesiæ. 15 Bd tameva dÃnaæ dinna. 16 Bd adds bhikkhuhi yÃcito. >/ #<[page 063]># %< 12. BiÊÃrikosiyajÃtaka. (450.) 63>% etassa uppÃdakà na pa¤¤Ãyanti, imaæ dhanaæ vissajjetvà mayÃ\<*<1>*>/ dÃnaæ dÃtuæ vaÂÂatÅti" dÃnasÃlaæ kÃretvà yÃvajÅvaæ mahÃdÃnaæ pavattetvà ÃyupariyosÃne "idaæ dÃnavaÂÂaæ\<*<2>*>/ mà upacchindÅti\<*<3>*>/" puttassa ovÃdaæ datvà TÃvatiæsabhavane Sakko hutvà nibbatti. Putto pi 'ssa tath' eva dÃnaæ datvà puttaæ ovaditvà Ãyupari- yosÃne Cando devaputto hutvà nibbatti. {Tassa} putto Suriyo hutvÃ\<*<4>*>/ tassÃpi\<*<5>*>/ putto MÃtalisaægÃhako hutvÃ\<*<4>*>/ tassa putto Pa¤casikho gandhabbaputtako\<*<6>*>/ hutvà nibbati. ChaÂÂho pana assaddho ahosi thaddhacitto nisneho maccharÅ, so\<*<7>*>/ dÃnasÃlaæ viddhaæsetvà jhÃpetvÃ\<*<8>*>/ yÃcake pothetvÃ\<*<9>*>/ nÅharÃpesi, kassaci tiïaggena\<*<10>*>/ uddharitvà telabidum\<*<11>*>/ pi na deti. Tadà Sakko devarÃjà attano pubbakammaæ oloketvà "pavattati nu kho me dÃnavaæso udÃhu no" ti upadhÃrento "putto me dÃnaæ\<*<12>*>/ pavattetvà Cando hutvà nibbatti, tassa putto Suriyo\<*<13>*>/ tassa putto MÃtali\<*<14>*>/ tassa putto Pa¤casikho hutvà nibbatti, chaÂÂho pana taæ vaæ- saæ upacchindÅti\<*<15>*>/" passi. Ath' assa etad\<*<16>*>/ ahosi: "imaæ pÃpadhammaæ dametvà dÃnaphalaæ jÃnÃpetvà ÃgamissÃmÅti" so Canda-Suriya-MÃtali-Pa¤casikhe pakkosÃpetvà "sammÃ\<*<17>*>/ amhÃkaæ vaæse chaÂÂho kulavaæsaæ samucchinditvà dÃnasÃlaæ jhÃpetvà yÃcanake\<*<18>*>/ nÅharÃpesi, na kassaci ki¤ci deti, etha\<*<19>*>/ naæ damayissÃmÃ" 'ti tehi saddhiæ BÃrÃïasiæ agamÃsi\<*<20>*>/ Tasmiæ khaïe seÂÂhi rÃjupaÂÂhÃnaæ katvÃ\<*<21>*>/ Ãgantvà sattame dvÃrakoÂÂhake antaravÅthiæ olokento caækamati\<*<22>*>/. Sakko "tumhe mama paviÂÂhakÃle pacchato paÂipÃÂiyà ÃgacchathÃ" 'ti vatvà gantvà seÂÂhissa santike Âhatvà "bho seÂÂhi\<*<23>*>/ bhojanaæ me dehÅti" Ãha. "BrÃhmaïa n' atthi tava idha bhattaæ, a¤¤attha gacchÃ\<*<24>*>/" 'ti. "Bho mahÃseÂÂhi brÃhmaïehi bhatte \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd mahÃ. 2 Bd -vattaæ. 3 Bd -dÃti. 4 Bd adds nibbatti. 5 Bd tassa. 6 Cs -putto, Bd -devaputto. 7 Bd yo. 8 Bd omits jhÃ-. 9 Cks poÂh-. 10 Bd tiïena. 11 Bd -dumattaæ. 12 Cks omit dÃnaæ. 13 Bd adds hutvÃ. 14 Bd adds saægÃhako hutvÃ. 15 Ck -dati, Cs Bd -diti, Bs -datÅti. 16 Cks etaæ. 17 Bd -a. 18 Bd -cake. 19 Cks atha. 20 Ck Bd Ãg-. 21 Bd gantvÃ. 22 Ck okkamati. 23 Bd mahÃse-. 24 gacchÃhÅti. >/ #<[page 064]># %<64 X. DasanipÃta.>% yÃcite na\<*<1>*>/ dÃtuæ na labbhatÅti". "BrÃhmaïa, mama gehe pakkam pi pacitabbam\<*<2>*>/ pi bhattaæ n' atthi, apagacchÃ\<*<3>*>/" 'ti Ãha. "MahÃseÂÂhi, ekaæ te silokaæ kathessÃmi\<*<4>*>/, suïÃhÅti". "N' atthi mayhaæ tava silokenÃttho\<*<5>*>/, gaccha mà idha tiÂÂhÃ" 'ti. Sakko tassa kathaæ asuïanto viya dve gÃthà abhÃsi: @*>/ dicchanti santo laddhÃna bhojanaæ, kim eva tvaæ pacamÃno yaæ na dajjà na\<*<7>*>/ taæ samaæ. || Ja_X:109 ||>@ @@ TÃsaæ attho: mahÃseÂÂhi apacantÃpi\<*<6>*>/ santo\<*<8>*>/ sappurisà bhikkhÃcariyÃya laddham pi bhojanaæ dÃtuæ icchanti, na ekakÃ\<*<9>*>/ paribhu¤janti, kim eva tvaæ\<*<10>*>/ pacamÃno yaæ na dadeyyÃsi na taæ saman taæ\<*<11>*>/ tava anurÆpaæ anucchavikaæ na hoti, dÃnaæ hi maccherena ca pamÃdena cà 'ti dvÅhi dosesi na diyyati, pu¤¤aæ pana ÃkaækhamÃnena vijÃnatà paï¬itamanussena\<*<12>*>/ dÃtabbam eva hotÅti. So tassa vacanaæ sutvà "tena hi gehaæ pavisitvà nisÅda, thokaæ lacchasÅti" Ãha. Sakko pavisitvà te siloke sajjhÃyanto\<*<13>*>/ nisÅdi. Atha Cando Ãgantvà bhattaæ yÃci, "n' atthi te bhattaæ, gacchÃ" 'ti ca vutto "mahÃseÂÂhi, anto eko brÃhmaïo nisinno, brÃhmaïavÃcanakaæ ma¤¤e bhavissati, aham pi pavisissÃmÅti" vatvà "n' atthi brÃhmaïavÃcanakaæ, nikkhamÃ" 'ti vuccamÃno pi "mahÃseÂÂhi iægha tÃva silokaæ suïÃhÅti dve gÃthà abhÃsi: @*>/ bhayaæ] dighacchÃ\<*<16>*>/ ca pipÃsà ca yassa bhÃyati maccharÅ tam eva bÃlaæ phusati asmiæ loke paramhi ca. || Ja_X:111 ||>@ @@ Tattha yassa bhÃyatÅti ahaæ a¤¤esaæ datvà sayaæ jighacchito ca pipÃsito ca bhavissÃmÅti yassa\<*<17>*>/ jighacchÃya ca pipÃsÃya ca bhÃyati, tamevà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd a. 2 Cks pacitam. 3 Bd a¤¤attha gacchÃhÅti. 4 Bd adds taæ. 5 Bd -kenattho. 6 Cks Bf -to pi. 7 Bd ne. 8 Bd omits sa-. 9 Bd eki-. 10 Cs adds hi, Bd reads kimeva tvanti tvaæ kiæ. 11 Bd samantitaæ. 12 Bd adds tava sadisena. 13 Cks sajjh-. 14 Bs suïo. 15 Ck addato, Bd adato. 16 Bds jigh.- 17 Ck yassÃ. >/ #<[page 065]># %< 12. BiÊÃrikosiyajÃtaka. (450.) 65>% 'ti taæ yeva\<*<1>*>/ jighacchÃpipÃsÃsaækhÃtabhayaæ\<*<2>*>/ etaæ bÃlaæ nibbattanibbattaÂÂhÃne idhaloke ca paraloke ca phusati pÅÊeti, accantadÃliddiyaæ\<*<3>*>/ pÃpuïÃti, malÃbhi- bhÆ ti macchariyamalaæ\<*<4>*>/ abhibhavanto. TassÃpi vacanaæ sutvà "tena hi pavisa, thokaæ labhis- sasÅti" Ãha. So\<*<5>*>/ pavisitvà Sakkassa santike nisÅdi. Tato thokaæ vÅtinÃmetvà Suriyo Ãgantvà bhattaæ yÃcitvÃ\<*<6>*>/ dve gÃthà abhÃsi: @*>/ kubbataæ asanto nÃnukubbanti, sataæ dhammo durannayo. || Ja_X:113 ||>@ @*>/ asata¤ ca nÃnà hoti itogati: (II 86 | 1.) asanto nirayaæ yanti, santo saggaparÃyanà ti. || Ja_X:114 ||>@ Tattha duddadan ti dÃnaæ nÃma\<*<9>*>/ duddadaæ maccheraæ abhibha- vitvà dÃtabbato taæ dadamÃnÃnaæ, dukkaran ti tad eva dÃnakammaæ dukka- raæ\<*<10>*>/ yuddhasadisaæ taæ kubbataæ, nÃnukubbantÅti\<*<11>*>/ asappurisà dÃnaphalaæ ajÃnantà tesaæ gatamaggaæ nÃnugacchanti, sataæ dhammo ti sappurisÃnaæ BodhisattÃnaæ dhammo a¤¤ehi duranugamo\<*<12>*>/, asanto ti macchariyavasena dÃnaæ adatvÃ\<*<13>*>/ asappurisà nirayaæ yanti. SeÂÂhi gahetabbagahaïaæ apassanto "tena hi pavisitvà brÃhmaïÃnaæ santike nisÅda, thokaæ lacchasÅti" Ãha. Tato thokaæ vÅtinÃmetvà MÃtali Ãgantvà bhattaæ yÃcitvà "n' atthÅti" vacanasamakÃlam\<*<14>*>/ eva sattamaæ gÃtham Ãha: @*>/ pavecchanti, bahunà eke\<*<16>*>/ na dicchare, appasmà dakkhiïà dinnà sahassena samaæ mitÃ\<*<17>*>/ ti. || Ja_X:115 ||>@ Tattha appasmeke pavecchantÅti mahÃseÂÂhi ekacce paï¬itapurisà appe pi deyyadhamme pavecchanti dadanti yevÃ' ti attho, bahunÃpi deyyadham- mena samannÃgatà eke hÅnasattÃ\<*<18>*>/, na dicchare ti na dadanti, dakkhiïà ti kamma¤ ca phala¤ ca saddahitvà dinnaæ\<*<19>*>/ dÃnaæ, sahassena samaæ mità ti evaæ dinnà kaÂacchubhattamattÃpi dakkhiïà sahassadÃnena saddhiæ mitÃ\<*<20>*>/, mahÃphalattà sahassadÃnasadisÅ yeva\<*<21>*>/ hotÅti attho. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ta¤¤eva. 2 Bd -taæbhayaæ. 3 Cs -dÃliddayaæ, Bd daliddaæyaæ. 4 Cs -yaæmale, Ck -yamale. 5 Bd adds pi. 6 Bd yÃcanto. 7 Bdf -aæ. 8 Bdf sataæ, omitting ca. 9 Cks dÃma. 10 Cks -ra. 11 Cks nÃnugacchantÅti. 12 Cks durÃ-, Bd duradugamo. 13 Bd adantÃ. 14 Bd -namattakÃ-. 15 Bd appamheke. 16 Bd peke, Bsf bahuneke. 17 Ck samappitÃ. 18 Ck hina, Cs hÅsattÃ, Bd omits hÅna. 19 Bd dinna. 20 Ck matÃ, Cs manÃ. 21 Cks eva. >/ #<[page 066]># %<66 X. DasanipÃta.>% Tam pi so "tena hi pavisitvà nisÅdÃ" 'ti Ãha. Tato tho- kaæ vÅtinÃmetvà Pa¤casikho Ãgantvà bhattaæ yÃcitvà "n' atthi, gacchÃ" 'ti vutte "ahaæ kahaæ\<*<1>*>/ gatapubbo, imasmiæ gehe brÃh- maïavÃcanakaæ bhavissati\<*<2>*>/ ma¤¤e" ti tassa dhammakathaæ Ãrabhanto aÂÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ care dÃra¤\<*<4>*>/ ca posaæ dadaæ appakasmi pi, sataæ sahassÃnaæ sahassayÃginaæ kalaæ pi nÃgghanti tathÃvidhassa te\<*<5>*>/ ti. || Ja_X:116 ||>@ Tattha dhamman ti tividhasucaritadhammaæ\<*<6>*>/, samu¤chakan\<*<7>*>/ ti gÃme và ÃmapakkabhikkhÃcariyaæ\<*<8>*>/ ara¤¤e và phalÃphalaharaïasaækhÃtaæ u¤chaæ\<*<9>*>/ yo careyya so pi dhammam eva care, dÃra¤ca posan ti attano ca\<*<10>*>/ puttadÃraæ posento yeva, dadaæ appakasmin ti paritte pi ca\<*<10>*>/ deyyadhamme dhammika- samaïabrÃhmaïÃnaæ dadamÃno va\<*<11>*>/ dhammaæ care ti attho, sataæ\<*<12>*>/ sahassa- naæ sahassayÃginan ti paraæ heÂhetvà viheÂhetvà sahassena sahassena\<*<13>*>/ yÃgaæ yajantÃnaæ sahassayÃginaæ\<*<14>*>/ issarÃnaæ satasahassam\<*<15>*>/ pi, kalam pi nÃgghanti tathÃvidhassa te\<*<16>*>/ ti tesaæ satasahassasaækhÃtÃnaæ\<*<17>*>/ sahas- sayÃginaæ\<*<18>*>/ yÃgà tathÃvidhassa dhammena samena deyyadhammaæ uppÃdetvà dadantassa duggatamanussassa soÊasiæ kalaæ nÃgghantÅti. SeÂÂhi\<*<19>*>/ Pa¤casikhassa kathaæ sutvà sallakkhesi. Atha naæ anagghakÃraïaæ\<*<20>*>/ pucchanto navamaæ gÃtham Ãha: @*>/ samena dinnassa na aggham eti, kathaæ sahassÃnaæ sahassayÃginaæ kalam pi nÃgghanti tathÃvidhassa te ti. || Ja_X:117 ||>@ Tattha ya¤¤o ti dÃnayogo satasahassapariccÃgavasena\<*<22>*>/ vipulo vipulat- tÃ\<*<23>*>/ ca\<*<24>*>/ mahagghato, samena dinnassà 'ti\<*<25>*>/ dhammena dinnassa\<*<26>*>/ kena\<*<27>*>/ kÃraïena agghaæ na upeti, kathaæsahassÃnan ti brÃhmaïa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd na. 2 Ck -tÅti. 3 Ck -ka¤, Cs samu¤jaka¤, Bd samucchakaæ. 4 Bd puttadÃraæ. 5 Cks ne. 6 Bd -taædha-. 7 Cs samu¤ja-, Bd samuccha-. 8 Bd Ãmakapakka-. 9 Cs u¤jaæ, Bd ucchaæ. 10 Bd omits ca. 11 Bd omits va. 12 Ck Bd sata. 13 Bd only one sah-. 14 Bd -gÅnaæ. 15 Bd -hassÃnaæ. 16 Cks -dhassÃ, omitting te. 17 Bd omits sata, Cks read -khÃtaæ. 18 Bd gÅnaæ, Ck -giniæ. 19 Bd atha kho se-. 20 Cks anagghanaæ-. 21 Cks -ano. 22 Cks satasahassassa sahassapari-. 23 Bd vipulaphalattÃ, Bs -halatÃya. 24 Cks va, Bs adds mahagghatÃya ca. 25 Cks dinnassa, omitting ti. 26 Cks omit dhdi-. 27 Bd tena. >/ #<[page 067]># %< 12. BiÊÃrikosiyajÃtaka. (450.) 67>% kathaæ sahassayÃginaæ purisÃnaæ bahunnaæ sahassÃnaæ\<*<1>*>/ satasahassa- saækhÃtÃ\<*<2>*>/ issarà tathÃvidhassa dhammena uppÃdetvà dÃyakassa ekassa duggata- manussassa\<*<8>*>/ kalaæ nÃgghantÅti. Ath' assa kathento Pa¤casikho osÃnagÃtham Ãha: @*>/ vadhitvà atha socayitvÃ, sà dakkhiïà assumukhà sadaï¬Ã samena dinnassa na aggham eti, evaæ sahassÃnaæ sahassayÃginaæ kalam pi nÃgghanti tathÃvidhassa te ti. || Ja_X:118 ||>@ Tattha visame ti visame kÃyakammÃdimhi niviÂÂhÃ, jhatvÃ\<*<4>*>/ ti kilametvÃ, vadhitvà ti mÃretvÃ, socayitvà ti sasoke katvÃ. So Pa¤casikhassa dhammaæ\<*<5>*>/ sutvà "tena hi gaccha, gehaæ pavisitvà nisÅda, thokaæ lacchasÅti" Ãha. So pi gantvà tesaæ santike nisÅdi. Tato BiÊÃrikosiyaseÂÂhi\<*<6>*>/ dÃsiæ ÃmantetvÃ\<*<7>*>/ "etesaæ brÃhmaïÃnaæ palÃpavÅhÅnaæ\<*<8>*>/ nÃÊiæ nÃÊiæ\<*<9>*>/ dehÅti" Ãha. Sà vÅhÅ\<*<9>*>/ gahetvà brÃhmaïe upasaækamitvà "ime ÃdÃya yattha katthaci pacÃpetvà bhu¤jathÃ" 'ti Ãha\<*<10>*>/. "Na mayaæ vÅhi ÃmasÃmÃ" 'ti\<*<11>*>/. "Ayya\<*<12>*>/ vÅhÅ kira na ÃmasantÅti". "Tena hi nesaæ\<*<13>*>/ taï¬ule dehÅti". Sà taï¬ule ÃdÃya gantvà brÃh- maïe "taï¬ule gaïhathÃ\<*<14>*>/" 'ti Ãha. Mayaæ Ãmakaæ na pati- gaïhÃmÃ" 'ti. "Ayya Ãmakaæ kira na gaïhantÅti". "Tena hi nesaæ\<*<15>*>/ karoÂiyaæ va¬¬hetvà gobhattaæ dehÅti". Sà tesaæ karoÂiyaæ va¬¬hetvà mahÃgoïÃnaæ\<*<16>*>/ pakkabhattaæ Ãharitvà adÃsi. Pa¤ca pi janà kabale va¬¬hetvà mukhe pakkhipitvà gale laggÃpetvà akkhÅni parivattetvà vissaÂÂhasa¤¤Ã matà viya nipajjiæsu. DÃsÅ\<*<17>*>/ te disvà "matà bhavissantÅti" bhÅtà gantvà seÂÂhino Ãrocesi: "ayya te brÃhmaïà gobhattaæ gilituæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits sah-. 2 Cks purisasatasahassasaækhÃ. 3 Bd adds dÃnaæ. 4 Bdf chetvÃ. 5 Bd dhammakathaæ. 6 Bd -ra-, 7 Bd -tesi. 8 Bd palÃsa-, 9 Bd only one nÃÊiæ. 9 Cks vÅhi, Bd vÅhinÃÊiæ. 10 Bd adds brahmaïà na amhÃkaæ vihinà attho. 11 Bd adds taæ sutvà sÃ. 12 Bd adds ime brahmaïa. 13 Bd te-. 14 Bd pag- 15 Ck saæ, Bd jetesam. 16 Bd omits mahÃ. 17 Bd sÃdÃsÅ. >/ #<[page 068]># %<68 X. DasanipÃta.>% asakkontà matÃ" ti. So cintesi: "idÃni `ayaæ pÃpadhammo sukhumÃlabrÃhmaïÃnaæ\<*<1>*>/ gobhattaæ dÃpesi, te taæ gilituæ asakkontà matÃ' ti maæ garahissantÅti". Tato dÃsiæ Ãha: "khippaæ gantvà etesaæ karoÂikesu\<*<2>*>/ bhattaæ haritvà nÃnagga- rasaæ\<*<3>*>/ sÃlibhattaæ va¬¬hehÅti". Sà tathà akÃsi. SeÂÂhi antara- vÅthipaÂipanne manusse pakkosÃpetvà "ahaæ mama\<*<4>*>/ bhu¤jana- niyÃmena etesaæ brÃhmaïÃnaæ bhattaæ dÃpesiæ, ete lobhena mahante piï¬e katvà bhu¤jamÃnà gale laggÃpetvà matÃ, mama niddosabhÃvaæ jÃnÃthÃ\<*<5>*>/" 'ti vatvà parisaæ sannipÃtÃpesi\<*<6>*>/. MahÃjÃne\<*<7>*>/ sannipatite brÃhmaïà uÂÂhÃya mahÃjanaæ oloketvà "passath' imassa seÂÂhissa musÃvÃditaæ\<*<8>*>/, amhÃkaæ attano bhu¤janabhattaæ dÃpesin ti vadati, paÂhamaæ amhÃkaæ gobhat- taæ dento\<*<9>*>/ amhesu matakesu\<*<10>*>/ viya nipannesu imaæ bhattaæ va¬¬hÃpesÅti" vatvà attano mukhehi gahitabhattaæ\<*<11>*>/ bhÆmiyaæ pÃtetvà dassesuæ. MahÃjano seÂÂhiæ garahitvÃ\<*<12>*>/ "andhabÃla attano kulavaæsaæ nÃsesi, dÃnasÃlaæ jhÃpesi, yÃcanake\<*<13>*>/ gÅ- vÃya gahetvà nÅharÃpesi, idÃni imesaæ sukhumÃlabrÃhmaïÃnaæ bhattaæ dento gobhattaæ\<*<14>*>/ dÃpesi, paralokaæ gacchanto tava gharavibhavaæ\<*<15>*>/ gÅvÃya bandhitvà gamissasi ma¤¤e" ti. Tas- miæ khaïe sakko mahÃjanaæ pucchi: "jÃnÃtha tumhe imas- miæ gehe\<*<16>*>/ dhanaæ kassa santakan" ti. "Na jÃnÃmÃ" 'ti. "`Imasmiæ nagare asukakÃle BÃrÃïasimahÃseÂÂhi nÃma dÃna- sÃlÃ\<*<17>*>/ kÃretvà mahÃdÃnaæ pavattayÅti' sutapubbaæ tumhehÅti". "ùma suïÃmÃ" 'ti. "Ahaæ so seÂÂhi, taæ dÃnaæ datvà Sakko devarÃjà hutvà nibbatto, putto pi me taæ vaæsaæ anÃsetvÃ\<*<18>*>/ Cando devaputto hutvà nibbatto, tassa putto Suriyo tassa putto MÃtali tassa putto Pa¤casikho\<*<19>*>/ hutvà nibbatto, tesu ayaæ Cando ayaæ Suriyo ayaæ MÃtali saægÃhako ayaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -lÃnaæbrÃ-. 2 Cks etesu, Ck -Âitesu, Bd karotikesu. 3 Bd -sa. 4 Cks omit mama. 5 Cks jÃna-. 6 Bd -pÃtesi, 7 Cks -no. 8 Cks -dinaæ, Bd -vÃdissa taæ, Bs -vÃdÅ taæ. 9 Bd datvÃ. 10 Bd matesu. 11 Bd taæ bhattaæ. 12 Ck garahi, Cs -hindÃ? 13 Bd yavake. 14 Cks repeat va¬¬hÃpesÅti---gobhattaæ. 15 Bd ghare-. 16 Bd adds janasÃmikaæ. 17 Bd -laæ 18 Bd avinÃ-, adding dÃnaæ datvÃ. 19 Bd adds gandhabbadevaputto. >/ #<[page 069]># %< 12. BiÊÃrikosiyajÃtaka. (450.) 69>% imassa pÃpadhammassa pità Pa¤casikho gandhabbaputto\<*<1>*>/, evaæ bahuguïaæ\<*<2>*>/ dÃnaæ nÃma kattabbam eva\<*<3>*>/ kusalaæ paï¬itehÅti" kathentÃ\<*<4>*>/ mahÃjanassa kaækhacchedanatthaæ ÃkÃse uppatitvà mahantenÃnubhÃvena mahantena parivÃrena jalamÃnasarÅrà aÂÂhaæsu, sakalanagaraæ pajjalitaæ\<*<5>*>/ viya ahosi. Sakko mahÃ- janaæ Ãmantetvà "mayaæ\<*<6>*>/ attano dibbasampattiæ pahÃya ÃgacchantÃ\<*<7>*>/ imaæ kulapacchimakaæ\<*<8>*>/ kulagaraæ\<*<9>*>/ pÃpadhammaæ BiÊÃrikosikaæ nissÃya ÃgatÃ, `ayaæ papadhammo attano kulavaæ- saæ nÃsetvà dÃnasÃlaæ jhÃpetvà yÃcanake\<*<11>*>/ gÅvÃya gahetvà nÅharÃ- petvà amhÃkaæ vaæsaæ samucchindi\<*<12>*>/, ayaæ adÃnasÅlo hutvà niraye nibbatteyyÃ' 'ti imassa anukampÃya Ãgat' amhÃ" 'ti vatvà dÃnaguïaæ pakÃsentà mahÃjanassa dhammaæ desesi. BiÊariko- siyo\<*<13>*>/ a¤jaliæ patiÂÂhÃpetvà "deva ahaæ ito paÂÂhÃya porÃïakula- vaæsaæ anÃsetvà dÃnaæ pavattessÃmi, ajja Ãdiæ katvà va antamaso udakadantapoïaæ upÃdÃya attanà laddhÃhÃraæ parassa adatvà na khÃdissamÅti\<*<14>*>/" paÂi¤¤aæ adÃsi. Sakko taæ dametvà nib- bisevanaæ katvà pa¤casu sÅlesu patiÂÂhÃpetvà cattÃro devaputte ÃdÃya sakaÂÂhÃnam eva gato. So pi seÂÂhi yÃvajÅvaæ dÃnaæ datvà TÃvatiæsabhavane nibbatti. S. i. d. Ã. "evaæ bhikkhave ayaæ bhikkhu pubbe assaddho ahosi kassaci {ki¤ci} adÃtÃ\<*<15>*>/, ahaæ pana naæ dametvà dÃnaphalam jÃnÃpesiæ, tam eva cittaæ\<*<16>*>/ bhavantaragatam pi na jahÃtÅti" vatvà j. s.: "Tadà seÂÂhi ayaæ dÃnapatikabhikkhu\<*<17>*>/ ahosi, Cando SÃriputto, Suriyo\<*<18>*>/ MoggallÃno, MÃtali Kassapo, Pa¤casikho ùnando, Sakko pana aham evÃ" 'ti. BiÊÃrikosiyajÃtakaæ\<*<19>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd gandhabbadevaputto ti. 2 Cks add etaæ. 3 Cks etaæ. 4 Cks repeat ka-, Bd reads kathento va. 5 Bd -lantaæ. 6 Bd adds bho. 7 Cks -to. 8 Ck kusalaæ pa-, Cs kulavaæpa-. 9 so Cks; Bd kulavaæsanÃsaæ. 10 Bd -siyaæ, all three MSS. read here biÊÃre. 11 Bd yÃcake. 12 Ck -diya, Bd chindi. 13 Bd bilÃra-, and adds pi sirasmiæ. 14 Bd adds Sakkassa. 15 Bd adatvÃ. 16 Bd dÃnacittaæ. 17 Bd -kobhi-. 18 Bd puriso. 19 Bd -ra-, Bf appacantijÃtakaæ. >/ #<[page 070]># %<70 X. DasanipÃta.>% $<13. CakkavÃkajÃtakaæ.>$ Vaïïavà abhirÆpo sÅti. Idaæ S. J. v. ekaæ lolabhikkhuæ Ã. k. So kira cÅvaradÅhi atitto "kahaæ saæghabhattaæ kahaæ ni- mantaïan" ti\<*<1>*>/ pariyesanto vicarati, ÃmisakathÃyam evÃbhiramati\<*<2>*>/. Ath' a¤¤e pesalà bhikkhÆ tassÃnuggahena Satthu Ãrocesuæ, S. taæ pakkosÃpetvà "saccaæ kira tvaæ bhikkhu lolo" ti pucchitvÃ\<*<3>*>/ "saccaæ bhante" ti vutte "bhikkhu, kasmà evarÆpe niyyÃnikasÃsane pabbajitvà lolo ahosi\<*<4>*>/, lolabhÃvo\<*<5>*>/ nÃma pÃpako\<*<6>*>/, pubbe pi tvaæ lolabhÃvaæ nissÃya BÃrÃïasiyaæ hatthikuïapÃdÅhi atitto mahÃara¤¤aæ paviÂÂho" ti vatvà a. Ã.: A. B. Br. r. k. eko lolakÃko BÃrÃïasiyaæ hatthikuïapÃ- dÅhi atitto "ara¤¤aæ nu kho kÅdisan" ti ara¤¤aæ gantvà tattha pi\<*<7>*>/ phalÃphalehi asantuÂÂho GaÇgÃtÅraæ gantvà vicaranto jayaæ- patike cakkavÃke disvà "ime sakuïà ativiya sobhanti, ime\<*<8>*>/ imasmiæ GaÇgÃtÅre bahuæ maæsaæ\<*<9>*>/ khÃdanti ma¤¤e\<*<10>*>/, ime paÂipucchitvà mayÃpi imesaæ gocaraæ khÃditvà vaïïavantena bhavituæ vaÂÂatÅti" tesaæ avidÆre nisÅditvà cakkavÃkaæ puc- chanto dve gÃthà abhÃsi: @@ @*>/ macchaæ vÃlajaæ\<*<12>*>/ mu¤jarohitaæ GaÇgÃtÅresu\<*<13>*>/ nisinno\<*<14>*>/ evaæ bhu¤jasi bhojanan ti. || Ja_X:120 ||>@ Tattha ghano ti ghanasarÅro, sa¤jÃtarohito ti uttattasuvaïïaæ viya uÂÂhujÃtarohitavaïïo pÃÂhÅnan ti pÃÂhÅnanÃmakaæ\<*<15>*>/ pÃsÃnamacchaæ pÃvu- san ti mahÃmukhamacchaæ, pÃgusan\<*<16>*>/ ti pi pÃÂho, vÃlajan\<*<17>*>/, vÃlajamacchaæ\<*<17>*>/ mu¤jarohitan ti mu¤jamaccha¤ ca rohitamaccha¤ ca, evaæ bhu¤jasÅti evarÆpaæ bhojanaæ ma¤¤e bhu¤jasÅti pucchi\<*<18>*>/ CakkavÃko tassa vacanaæ paÂikkhipanto tatiyaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds ÃdinÃ. 2 Bd eva abh-. 3 Cks pucchi. 4 Bd si. 5 Bd adds ca. 6 Bd mahÃpÃ-. 7 Bd omits pi. 8 Bd omits ime. 9 Bd bahÆmacchamaæsaæ. 10 Bd adds ti. 11 Cks paÂusaæ, Bd pÃvumaæ. 12 Ck vÃlam, Cs vÃlajam, Bd thalajaæ, Bf talakhaæ. 13 Cks gaÇgÃya tÅ-. 14 Bdf gaÇgÃtire nisinno si. 15 Bd omits pÃ-. 16 Bds pÃtusan. 17 Cks va-, Bd tha-. 18 Bd pucchati. >/ #<[page 071]># %< 13. CakkavÃkajÃtaka. (451). 71>% @*>/ etaæ bhu¤jÃmi jaÇgalÃn' odakÃni\<*<2>*>/ và a¤¤atra sevÃlapaïakÃ\<*<3>*>/, etam me samma bhojanan ti. || Ja_X:121 ||>@ Tass' attho: ahaæ a¤¤atra sevÃlà ca païakà ca sesÃni jaÇgalÃni và odakÃni và maæsÃni ÃdÃya etaæ bhojanaæ na\<*<4>*>/ bhu¤jÃmi, yaæ pan' etaæ sevÃlapaïakaæ etaæ me samma bhojanan ti. Tato kÃko dve gÃthà abhÃsi: @@ @*>/ maæsÆpasecanaæ, na ca me tÃdiso vaïïo cakkavÃka yathà tavan ti. || Ja_X:123 ||>@ Tattha yathà tavan ti yathà tava sobhaggappatto sarÅravaïïo tÃdiso mayhaæ vaïïo n' atthi, etena kÃraïena nÃhaæ tava sevÃlapaïakaæ mama bhojanan ti vadantassa vacanaæ na\<*<6>*>/ saddahÃmÅti. Ath' assa cakkavÃko dubbaïïakÃraïaæ kathetvà dhammaæ desento sesagÃthà abhÃsi: @*>/. || Ja_X:124 ||>@ @*>/ si dhaæka pÃpena kammanÃ\<*<9>*>/, (cfr. III 313|10-11) laddho piï¬o na pÅïeti, tena vaïïo te ediso\<*<7>*>/. || Ja_X:125 ||>@ @@ @*>/ loke, piyo hohisi mammiva. || Ja_X:127 ||>@ @*>/ (cfr. Milindap. p.402) mettaæso sabbabhÆtesu veraæ tassa na kenacÅti. || Ja_X:128 ||>@ Tattha sampassan ti samma kÃka tvaæ paresu uppannaæ attani vera- cittaæ sampassamÃno mÃnusiæ pajan hiæsanto\<*<12>*>/ viheÂhento utrasto bhÅto ghasasÅ\<*<13>*>/ bhu¤ jasi, tena te edis' obÅbhacchavaïïo ti\<*<14>*>/, dhaækà 'ti kÃkaæ Ãlapati, piï¬o ti bhojanaæ, ahiæsà sabbapÃïÅnan\<*<15>*>/ ti ahaæ pana sabbasatte \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd cÃham. 2 Bdf uda-. 3 Bd -lÃ-. 4 Cks omit na. 5 Bdf suci. 6 Cks omit na. 7 Bdsf tavediso. 8 Bdsf -rudd ho. 9 Bdf kammunÃ. 10 Cks Bf caraæ. 11 Cks hÃpaye. 12 Bds pajanti satte. 13 Bd ghassasÅti. 14 Bd cigaccho vaïïo jÃto. 15 Cks -ïino. >/ #<[page 072]># %<72 X. DasanipÃta.>% ahiæsanto bhu¤jÃmÅti vadati, so karassu ÃnubhÃvan ti so tvaæ pi\<*<1>*>/ viriyaæ karohi, attano sÅliyasaækhÃtaæ, dussÅlabhÃvaæ vÅtivattassu, ahiæsÃyà 'ti ahiæ- sÃya samannÃgato hutvà loke vicara, piyo hohisi mammivÃ\<*<1>*>/ ti evaæ sante mayà sadiso va lokassa piyo hohisi\<*<3>*>/, na jinÃtÅti\<*<4>*>/ dhanajÃniæ\<*<5>*>/ na karoti, na jÃpaye ti a¤¤ena\<*<6>*>/ pi na kÃreti, mettaæso ti mettakoÂÂhÃso mettacitto, na kenacÅti kenaci ekasattena pi saddhiæ tassa veraæ nÃma n' atthÅti. "Tasmà sace lokassa piyo bhavituæ icchasi sabbaverehi vi- ramÃhÅti" evaæ cakkavÃko kÃkassa dhammaæ desesi. KÃko "tumhe attano gocaraæ mayhaæ na kathethÃ" 'ti kà kà ti vas- santo uppatitvà BÃrÃnasiyaæ ukkÃrabhÆmiyaæ ¤eva otari. S. i. d. Ã. saccÃni pakÃsetvà j. s. (SaccapariyosÃne lolabhikkhu anÃgamiphale patiÂÂhahi): "Tadà kÃko lolabhikkhu ahosi, cakkavÃkÅ RÃhulamÃtà cakkavÃko aham evÃ" 'ti. CakkavÃkajÃtakaæ. $<14. BhÆripa¤hÃjataka.>$ Saccaæ kirà 'ti. Idaæ BhÆripa¤hajÃtakaæ\<*<8>*>/ UmmaggajÃtake Ãvibhavissati. BhÆripa¤hajÃtakaæ\<*<9>*>/. $<15. MahÃmaÇgalajÃtakaæ.>$ Kiæ su naro ti. Idaæ S. J. v. MahÃmaÇgalasuttaæ Ã. k. RÃjagahanagarasmiæ hi\<*<10>*>/ kenacid eva karaïÅyena santhÃgÃre sannipatitassa\<*<11>*>/ mahÃjanassa majjhe eko puriso "ajja me maÇgalakiriyà atthÅti" uÂÂhÃya agamÃsi. Aparo tassa vacanaæ\<*<12>*>/ sutvà "ayaæ `maÇ- galan' ti vatvÃ\<*<13>*>/ gato\<*<14>*>/, kiæ etaæ maÇgalaæ nÃmÃ" 'ti Ãha. Tam a¤¤o "abhimaÇgalarÆpadassanaæ maÇgalaæ nÃma, ekacco hi kÃlass' eva uÂÂhÃya sabbasetaæ và usabhaæ\<*<15>*>/ passati gabbhinitthiæ và rohita- macchaæ và puïïaghaÂaæ và navavilÅnagosappiæ\<*<16>*>/ và ahatavatthaæ\<*<17>*>/ và pÃyÃsaæ vÃ\<*<18>*>/ passati, ito uttariæ\<*<19>*>/ maÇgalaæ nÃma n' atthÅti" Ãha. Ekacce tena kathiyaæ\<*<20>*>/ "sukathitan" ti abhinandiæsu. Aparo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds attano. 2 Bd maæpivÃ. 3 Ck hoti, Cs hohi. 4 Cks jinÃti. 5 Cs -jÃtiæ, Bd -hÃniæ. 6 Bd a¤¤o. 7 Cks omit kÃko. 8 Cks Bd -pa¤¤a-. 9 Bd -pa¤¤a-. 10 Bd adds mahÃjano. 11 Cks -titvÃssa. 12 Bd omits va-. 13 Bd adds va. 14 Bd adds ki esa maÇgalaæ gato. 15 Bd -setaæ maÇgala usabhaæ vÃ. 16 Cks -sippiæ, Bd navaïitaæ và gosappiæ vÃ. 17 Bd Ãharaæ và vatthaæ. 18 Cks omit vÃ. 19 Cs -riyaæ, Bd -ri. 20 Bd tena k. ekacce. >/ #<[page 073]># %< 15. MahÃmaÇgalajÃtaka. (453.) 73>% "na\<*<1>*>/ etaæ maÇgalaæ, sutaæ\<*<2>*>/ nÃma\<*<3>*>/ maÇgalaæ, ekacco hi\<*<4>*>/ puïïà ti vandantÃnaæ suïÃti, tathà va¬¬hà ti\<*<5>*>/ va¬¬hamÃnà ti suïÃti\<*<6>*>/, bhu¤jà 'ti khÃdà 'ti vadantÃnaæ suïÃti, ito uttariæ maÇgalaæ nÃma n' at- thÅti" Ãha. Tena\<*<7>*>/ kathitam pi\<*<8>*>/ ekacce "sukathitan" ti abhinandiæsu. Aparo "na etaæ maÇgalaæ, mutaæ\<*<9>*>/ nÃma\<*<10>*>/ maÇgalaæ, ekacco\<*<11>*>/ hi kÃlass' eva uÂÂhÃya paÂhaviæ Ãmasati\<*<12>*>/, haritaæ\<*<13>*>/ tiïaæ allagomayaæ\<*<14>*>/ parisuddhasÃÂakaæ rohitamacchaæ\<*<15>*>/ suvaïïarajataæ\<*<16>*>/ bhojanaæ\<*<17>*>/ Ãma- sati\<*<17>*>/, ito uttari maÇgalaæ nÃma n' atthÅti" Ãha. Tena\<*<18>*>/ kathitam pi\<*<19>*>/ ekacce "sukathitan" ti abhinandiæsu\<*<20>*>/. Evaæ diÂÂhamaÇgalikà sutamaÇgalikà mutamaÇgalikà ti tisso parisÃ\<*<21>*>/ hutvà a¤¤ama¤¤aæ sa¤¤Ãpetuæ\<*<22>*>/ nÃsakkhiæsu\<*<23>*>/. Bhummadevatà Ãdiæ katvà yÃva Brahma- lokà "idaæ maÇgalan" ti tatvato\<*<24>*>/ najÃniæsu. Sakko cintesi: "imaæ maÇga- lapa¤haæ sadevake loke a¤¤atra bhagavatà a¤¤o kathetuæ samattho nÃma n' atthi, Bhagavantaæ upasaækamitvÃ\<*<25>*>/ pa¤haæ pucchissÃmÅti" so rattibhÃge SatthÃraæ upasaækamitvà vanditvà a¤jaliæ paggayha "bahÆ devà manussà cÃ" 'ti pa¤haæ pucchi. Ath' assa S. dvÃdasahi\<*<26>*>/ gÃthÃhi aÂÂhatiæsa mahÃmaÇgalÃni kathesi. MaÇgalasutte vinivaÂÂente vinivaÂÂente\<*<27>*>/ koÂisahassamattà devatà arahattaæ pÃpuïiæsu, sotapannÃ- dÅnaæ gaïanapatho n' atthi. Sakko maÇgalaæ\<*<28>*>/ sutvà sakaÂÂhÃnam eva gato. SatthÃrà maÇgale kathite sadevako\<*<29>*>/ loko\<*<29>*>/ "sukathitan" ti abhinandi. TadÃ\<*<30>*>/ dhammasabhÃyaæ TathÃgatassa guïakathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso S. a¤¤esaæ avisayaæ maÇgalapa¤haæ sadeva- kassa lokassa cittaæ gahetvà kukkuccaæ chinditvÃ\<*<31>*>/ gaganatale candaæ uÂÂhÃpento viya kathesi, evaæ mahÃpa¤¤o Ãvuso TathÃgato" ti. S. Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "anacchariyaæ bhikkhave idÃni sambodhipattassa mama\<*<32>*>/ maÇgalapa¤hakathanaæ, sv-Ãham Bodhisatta- cariyaæ caranto pi devamanussÃnaæ kaækhÃ\<*<33>*>/ chinditvà maÇgala- pa¤haæ kathesin" ti vatvà a. Ã.: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs taæ. 2 Cs mata. 3 Ck maÇgalannÃma, Cs omits nÃma. 4 Ck ekasohi Cs ekahiso. 5 Bd omits va¬¬hà ti. 6 Bd sukhan ti. 7 Bd tenÃpi-. 8 Bd -thitaæ, omitting pi. 9 Ck muta. 10 Ck omits nÃma. 11 Bd -cce. 12 Ck aæma-, Bd Ãmasanti. 13 Bd -ta. 14 Ck -malayaæ. 15 Bd -a. 16 Bd bhÃ-. 17 Bd -santi. 18 Bd tehi. 19 Bd -taæ, omitting pi. 20 aparo na---abhinandiæsu wanting in Cs, 21 Bd tayo visadisà in the place of tisso parisÃ. 22 Cks -pesuæ. 23 Bd na-. 24 Bd tathato 25 Bd adds imaæ. 26 cfr. SuttanipÃta, Bd -sa 27 Bd vitivatte only once. 28 Bd -lasuttaæ. 29 Cks -ke. 30 Cks tathÃ. 31 Bd bhin-. 32 Bd omits mama. 33 Bd -khaæ. >/ #<[page 074]># %<74 X. DasanipÃta.>% A. Bo. ekasmiæ nigame vibhavasampannassa brÃhmaïassa kule nibbatti, RakkhitakumÃro ti 'ssa nÃmaæ kariæsu\<*<1>*>/. So vayappatto TakkasilÃya\<*<2>*>/ uggahitasippo katadÃrapariggaho mÃtÃpitunnaæ accayena ratanavilokanaæ katvà saæviggamÃnaso mahÃdÃnaæ pavattetvà kÃme pahÃya Himavantapadese pabbaji- tvà jhÃnÃbhi¤¤aæ nibbattetvà vanamÆlaphalÃhÃro ekasmiæ padese vÃsaæ kappesi. Anupubben' assa parivÃro mahà ahosi pa¤ca antevÃsikasatÃni. Ath' ekadivasaæ te tÃpasà B-aæ upa- saækamitvÃ\<*<3>*>/ "Ãcariya vassÃrattasamaye Himavantato otaritvà loïambilasevanatthÃya janapadacÃrikaæ gacchÃma, evaæ no sarÅra¤ ca thiraæ bhavissati jaæghÃvihÃro ca kato bhavissatÅti" Ãhaæsu. Te\<*<4>*>/ "tena hi\<*<5>*>/ tumhe gacchatha, ahaæ idh' eva vasissÃmÅti" vuttÃ\<*<6>*>/ taæ vanditvà Himavantà otaritvà cÃrika¤ caramÃnà BÃrÃïasiæ patvà rÃjuyyÃne vasiæsu. Tesaæ mahÃ- sakkÃrasammÃno ahosi. Ath' ekadivasaæ BÃrÃnasiyaæ san- thÃgÃre sannipatite mahÃjanakÃye maÇgalapa¤ho samuÂÂhahi Sabbaæ paccuppannanayen' ena veditabbaæ. Tadà pana manussÃnaæ kaækhaæ chinditvà maÇgalapa¤haæ kathetuæ samatthaæ apassanto mahÃjano uyyÃnaæ gantvà isigaïaæ maÇgalapa¤haæ pucchi. Isayo rÃjÃnaæ Ãmantetvà "mahÃrÃja, mayaæ etaæ\<*<7>*>/ kathetuæ na sakkhissÃma\<*<8>*>/, amhÃkaæ pana Ãcariyo RakkhitatÃpaso nÃma mahÃpa¤¤o\<*<9>*>/ Himavante vasati, so sadevakassa lokassa cittaæ gahetvà etaæ maÇgalapa¤haæ kathessatÅti" vadiæsu. RÃjÃ\<*<10>*>/ "bhante Himavanto nÃma dÆre duggamo ca\<*<11>*>/, na sakkhissÃma mayaæ\<*<12>*>/ gantuæ, sÃdhu vata tumhe yeva Ãcariyassa\<*<13>*>/ santikaæ gantvà pa¤haæ pucchitvà uggaïhitvà puna ÃgantvÃ\<*<14>*>/ amhÃkaæ kathethÃ" 'ti Ãha. Te "sadhÆ" 'ti sampaÂicchitvà Ãcariyassa santikaæ gantvÃ\<*<15>*>/ kata- paÂisanthÃrà Ãcariyena ra¤¤o dhammikabhÃve janapadacÃritte ca pucchite taæ diÂÂhamaÇgalÃdÅnaæ uppattiæ Ãdito paÂÂhÃya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd akaæsu. 2 Bd -yaæ. 3 Bd adds vanditvÃ. 4 Bd omits te. 5 Cks omit hi. 6 Bd vutte. 7 Bd evaæ. 8 Bd adds ahi ca kho. 8 Cks -pa¤ho. 10 Bd taæ sutvà rÃjÃ. 11 Bd va. 12 Bd adds tattha. 13 Bd -ya. 14 Bd punÃgantva. 15 Bd adds vanditvÃ. >/ #<[page 075]># %< 15. MahÃmaÇgalajÃtaka. (453.) 75>% kathetvà ra¤¤o yÃcanÃya\<*<1>*>/ ca\<*<2>*>/ attano pa¤hasavanatthaæ\<*<3>*>/ Ãga- tabhÃvaæ pakÃsetvà "sÃdhu no bhante maÇgalapa¤haæ pÃkaÂaæ katvà kathethÃ" 'ti yÃciæsu. Tato jeÂÂhantevÃsiko Ãcariyaæ pucchanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ paramhi loke kathaækaro sotthÃnena gutto ti. || Ja_X:129 ||>@ Tattha kÃle ti maÇgalapatthanakÃle, vijjan ti vedaæ, sutÃnan ti sikkhitabbayuttakapariyattÅnaæ, asmiæ va\<*<5>*>/ ti ettha vÃ\<*<6>*>/ ti nipÃtamattaæ, sotthÃnenà 'ti sotthibhÃvÃvahena\<*<7>*>/ maÇgalena, idaæ vuttaæ hoti: Ãcariya puriso maÇgalaæ icchanto maÇgalakÃle kiæ su nÃma jappanto tÅsu vedesu kataraæ và vedaæ katamaæ\<*<8>*>/ và sutÃnaæ antare sutapariyattiæ\<*<9>*>/ adhÅyitvà so macco imasmiæ loke paramhi ca kathaækaro\<*<10>*>/ etesu jappÃdÅsu kiæ kÅdisena\<*<11>*>/ kena kena\<*<12>*>/ niyÃmena karonto sotthÃnena niraparÃdhamaÇgalena\<*<13>*>/ gutto rakkhito hoti\<*<14>*>/, ubhayalokahitaæ gahetvà ÂhitamaÇgalaæ\<*<15>*>/ amhÃkaæ kathehÅti. Evaæ jeÂÂhantevÃsinÃ\<*<16>*>/ maÇgalapa¤haæ puÂÂho M. deva- manussÃnaæ kaækhÃ\<*<17>*>/ chindanto "ida¤ c' ida¤ ca maÇgalan" ti BuddhalÅÊhÃya maÇgalaæ kathento @*>/ sotthÃnaæ tad ÃhÆ 'ti Ãha. || Ja_X:130 ||>@ Tattha yassa\<*<19>*>/ devà ti bhummadeve Ãdiæ katvà sabbe pi kÃmÃvacara- devatÃ\<*<20>*>/, pitaro cà 'ti tatuttariæ\<*<21>*>/ rÆpÃvacarÃrÆpÃvacarabrahmÃno\<*<22>*>/, siriæ- sapà ti dÅghajÃtikÃ. sabbabhutÃni cÃpÅti\<*<23>*>/ vuttÃvasesÃni ca sabbÃni pi bhÆtÃni, mettÃya niccaæ apacitÃni hontÅti ete sabbe sattà dasa disÃ\<*<24>*>/ pharaïavasena pavattÃya appanappattÃya\<*<25>*>/ mettÃya\<*<26>*>/ apacità honti mÃnitÃ\<*<27>*>/, bhÆtesu ve\<*<28>*>/ ti taæ tassa puggalassa sabbasattesu\<*<29>*>/ sotthÃnam niraparÃdha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ÃyÃ-. 2 Bd va. 3 Bd attano sattapa¤hÃya ¤Ãpanatthaæ. 4 Bd asmÅdha, Ck Bf asmiæ ca, Bs asmiæ vÃ. 5 Cs pa, Bd dhÃ. 6 Bd idhÃ. 7 Bd suttibhÃvaæ gatena Bs suddhibhÃvaæ gatena. 8 Bd kataraæ. 9 Ck -yanti, Cs yantÅ, Bs -yattinaæ. 10 Bd adds ti. 11 Bd omits kÅ-. 12 Bd omits one kena. 13 Ck -rÃdhaæ-. 14 Bd adds taæ. 15 Bd thitaæ-. 16 Bd -vÃsikena. 17 Bds khaæ. 18 Cs Bd ce. 19 Bd yassà ti yassa puggalassa. 20 Bd devÃ. 21 Bd taduttari. 22 Bd rÆpÃvacarà arÆpÃvacarÃ-. 23 Cks cÃ, omitting pÅ. 24 Bd da odisÃ, Bs odissa? 25 Cs appanÃpp-, Bd appanÃpa-. 26 Bds mettÃbhÃvanÃya. 27 Bd omits mÃ-. 28 Ck ce. 29 Bd sabbesu-. >/ #<[page 076]># %<76 X. DasanipÃta.>% maÇgalaæ\<*<1>*>/ Ãhu, mettÃvÅhÃrÅ hi\<*<2>*>/ sabbesaæ piyo hoti parÆpakkamena\<*<3>*>/ avidhiko piyo hoti\<*<5>*>/, iti so iminà maÇgalena rakkhito gopito hotÅti. Iti M. paÂhamamaÇgalaæ kathetvà dutiyÃdÅni kathento @*>/ sabbalokassa nivÃtavutti itthÅpumÃnaæ sahadÃrakÃnaæ khantà duruttÃnaæ apaÂikkÆlavÃdÅ -- adhivÃsanaæ sotthÃnaæ tad Ãhu. || Ja_X:131 ||>@ @*>/ nÃvajÃnÃti sahÃyamatte\<*<7>*>/ sippena kulyÃbhi dhanena\<*<8>*>/ jaccà rucipa¤¤o atthakÃle\<*<9>*>/ mutÅmÃ\<*<10>*>/ -- sahÃyesu ve\<*<11>*>/ sotthÃnaæ tad Ãhu. || Ja_X:132 ||>@ @*>/ ve\<*<13>*>/ yassa bhavanti santo saævissatthà avisaævÃdakassa na mittadÆbhÅ saævibhÃgÅ\<*<14>*>/ dhanena -- mittesu ve\<*<13>*>/ sotthÃnaæ tad Ãhu. || Ja_X:133 ||>@ @*>/ koliniyà sÅlavatÅ patibbatà -- dÃresu ve\<*<11>*>/ sotthÃnaæ tad Ãhu. || Ja_X:134 ||>@ @*>/ parakkama¤ ca advejjhatà suhad ayaæ maman ti -- rÃjÆsu ve\<*<11>*>/ sotthÃnaæ tad Ãhu. || Ja_X:135 ||>@ @*>/ sotthÃnaæ tad Ãhu. || Ja_X:136 ||>@ @*>/ vaddhà ÃrÃdhitÃ\<*<18>*>/ samacariyÃya santo>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -rÃdhaæ-. 2 Bds add puggalo. 3 Bd parakk-. 4 so Cs; Ck avidhi corr. to avidhiko' Bds aviko. 5 Bd omits hoti. 6 Cks so. 7 Bdsf -mitte. 8 Bd tulyÃ-. 9 Cks -la. 10 Ck bhÆtima, Cs munÅmÃ, Bd sumatimÃ. 11 Bd ce. 12 Bd me-. 13 Bdf ce. 14 Bd -gi, Cks -gaæ. 15 Bd sajÃta. 16 Cks soveyya, Bd soveyyaæ. 17 Bd sunanti. 18 Bd anÃdhitÃ. >/ #<[page 077]># %< 15. MahÃmaÇgalajÃtaka. (453.) 77>% @< bahussutà isayo sÅlavanto arahantamajjhe sotthÃnaæ tad ÃhÆ 'ti imà gÃthà Ãha\<*<1>*>/. || Ja_X:137 ||>@ Tattha nivÃtavuttÅti muducittatÃya sabbalokassa nÅcavutti hoti, khantà duruttÃnan ti parehi vuttÃnaæ duÂÂhavacanÃnaæ adhivÃsako hoti, appaÂik- kÆlavÃdÅti `akkocchi maæ avadhi man' ti yugaggÃhaæ akaronto anukÆlam eva vadati, adhivÃsanan ti idaæ adhivÃsanaæ tassa narassa sotthÃnaæ niraparÃdha- maÇgalaæ\<*<2>*>/ paï¬ità vadanti, sahÃyamatte\<*<3>*>/ ti sahÃye ca sahÃyamatte\<*<4>*>/ ca, tattha sahapaæsukÅÊità sahÃyà nÃma, dasadvÃdasa vassÃni ekato vutthà sahÃyamattÃ\<*<5>*>/ nÃma\<*<6>*>/, te sabbe pi `ahaæ sippavà ime nisippÃ\<*<7>*>/' ti evaæ sippena và `ahaæ kulÅno ime nikkulÅnÃ\<*<8>*>/' ti evaæ kulasampattisaækhÃtÃhi kulyÃbhi\<*<9>*>/ và `ahaæ a¬¬ho ime duggatÃ' ti evaæ dhanena và `ahaæ jÃtisampanno ime dujjÃta' ti evaæ jaccà và nÃvajÃ- nÃti, rucipa¤¤o ti sÃdhupa¤¤o sundarapa¤¤o, atthakÃle ti kassacid eva atthassa kÃraïassa uppannakÃle, mutÅmÃ\<*<10>*>/ ti taæ\<*<11>*>/ atthaæ paricchinditvà vicÃraïasamatthatÃya mutimÃ\<*<12>*>/ hutvà te sahÃye nÃvajÃnÃti, sahÃyesÆ 'ti taæ\<*<12>*>/ tassa anavajÃnanaæ sahÃyesu sotthÃnaæ nÃmà 'ti porÃïakapaï¬ità Ãhu, tena hi so niraparÃdhamaÇgalena\<*<14>*>/ idhaloke ca paraloke ca gutto hoti, tattha paï¬ite sahÃye\<*<15>*>/ nissÃya sotthibhÃvo KusanÃÊijÃtakena kathetabbo, santo ti paï¬ità sappurisà va\<*<16>*>/ yassa mittÃni bhavanti, saævissatthà ti gharaæ pavisitvà icchiticchitassa\<*<17>*>/ gahaïavasena vissÃsam ÃpannÃ, avisaævÃdakassà 'ti avisaæ- vÃdasÅlassa, na mittadÆbhÅti\<*<17>*>/ yo ca mittadÆbhÅ na hoti, saævibhÃgÅ dha- nenà 'ti attano dhanena mittÃnaæ saævibhÃgaæ karoti, mittesÆ 'ti mitte nissÃya laddhabbaæ tassa taæ mittesu sotthÃnaæ nÃma hoti, so hi evarÆpehi mittehi rakkhito sotthiæ pÃpuïÃti, tattha mitte nissÃya sotthibhÃvo MahÃuk- kusajÃtakÃdÅhi\<*<18>*>/ kathetabbo, tulyavayà ti samÃnavayÃ, samaggà ti samagga- vÃsÃ\<*<20>*>/, anubbatà ti anuvattikÃ, dhammakÃmà ti tividhasucaritadhammaæ roceti, pajÃtÃ\<*<21>*>/ ti vijÃyanÅ\<*<22>*>/ na vaæjhÃ\<*<23>*>/, dÃresÆ 'ti etehi guïehi\<*<24>*>/ saman- nÃgate mÃtugÃme gehe vasante\<*<25>*>/ sÃmikassa sotthi hotÅti paï¬ità kathenti, tattha sÅlavantaæ matugÃmaæ nissÃya sotthibhÃvo MaïicorajÃtaka-SambulajÃtaka-Khaï¬a- hÃlajatakehi\<*<26>*>/ kathetabbo, soceyyan ti sucibhÃvaæ, advejjhatà ti advejjha- tÃya, `na esa mayà saddhiæ bhijjitvà dvidhà bhavissatÅti' evaæ advejjhabhÃvena yaæ jÃnÃti, suhadayaæ maman ti suhado\<*<27>*>/ ayaæ maman ti ca yaæ jÃnÃti\<*<28>*>/, rÃjÆsu ve\<*<29>*>/ ti evaæ rÃjÆsu sevakÃnaæ sotthÃnaæ nÃmà 'ti paï¬ità kathenti, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd abhÃsi. 2 Bd -rÃdhaæ-. 3 Ck -vatte, Bd -mitte. 4 Ck -matthe, Bd mitte. 5 Bd -mittÃ. 6 Bd adds hotÅti. 7 Cks nasippÃ. 8 Cks nakul-. 9 Cks kalyÃbhi, Bd -saækhÃtà parikulyÃbhi. 10 Cs munÅmÃ, Bds matimÃ. 11 Bd taæ taæ. 12 Bd ma-. 13 Bd omits taæ. 14 Bd -rÃdhena attano ma¤ga-. 15 Bd -taæ sahÃyaæ. 16 Bd ca. 17 Bd -tasseva. 18 Cks -dubhi. 19 Cks -kukkusa-. 20 Cks avagga-. 21 Bd sajÃtÃ. 22 Bd -yinÅ. 23 Bd sa vajjhÃ. 24 Bd silagu-. 25 Bd gahessante. 26 Cks -jÃtakehikhaï¬ahÃla-. 27 Bd -hadayo. 28 Bd ayanti mamaæ jÃnÃti. 29 Bd ce. >/ #<[page 078]># %<78 X. DasanipÃta.>% dadÃti saddho ti kamma¤ ca phala¤ ca saddahitvà dadÃti, saggesu ve\<*<1>*>/ ti evaæ sagge devaloke sotthÃnaæ niraparÃdhamaÇgalan\<*<2>*>/ ti paï¬ità kathenti, taæ Petavatthu-VimÃnavatthÆhi vitthÃretvà kathetabbaæ, punanti vaddhÃ\<*<3>*>/ ti yaæ puggalaæ ¤ÃïavaddhÃ\<*<4>*>/ ariyadhammena sundaradhammena\<*<5>*>/ punanti\<*<6>*>/ pariso- dhenti\<*<7>*>/, samacariyÃyÃ\<*<8>*>/ 'ti sammÃpaÂipattiyÃ\<*<9>*>/, bahussutà ti paÂivedhaba- hussutÃ, isayo ti isigaïÃ, sÅlavanto\<*<10>*>/ ti ariyasÅlena samannÃgatÃ, arahan- tamajjhe ti arahantÃnaæ majjhe paÂilabhitabban ti sotthÃnaæ paï¬itÃ\<*<11>*>/ kathenti, arahanto hi attanÃ\<*<12>*>/ paÂividdhamaggaæ Ãcikkhitvà paÂipÃdentÃ\<*<13>*>/ ÃrÃdhakaæ\<*<14>*>/ puggalaæ ariyadhammena punanti\<*<15>*>/, so pi arahÃ\<*<15>*>/ va hoti. Evaæ M. arahattena desanÃya kÆÂaæ gaïhanto aÂÂhahi gÃthÃhi maÇgalÃni\<*<16>*>/ kathetvà tesaæ yeva maÇgalÃnaæ thutiæ karonto osÃnagÃtham Ãha: @*>/, tÃnÅdha sevetha naro sapa¤¤o, na hi maÇgale ki¤canam atthi saccan ti. || Ja_X:138 ||>@ Tattha na hi maÇgale ti tasmiæ pana diÂÂhasutamuttappabhede maÇgale ki¤canaæ ekamaÇgalam\<*<18>*>/ pi saccaæ nÃma n' atthi, nibbÃnam eva pan' ekaæ\<*<19>*>/ paramasaccan ti. Isayo tÃni maÇgalÃni sutvà sattaÂÂhadivasaccayena Ãcari- yaæ Ãpucchitvà tatth' eva agamaæsu\<*<20>*>/. RÃjÃ\<*<21>*>/ tesaæ santikaæ gantvà pucchi. Te tassa Ãcariyena kathitaniyÃmen' eva\<*<22>*>/ maÇgalapa¤haæ kathetvà Himavantam eva agamaæsu. Tato paÂÂhÃya loke maÇgalaæ pÃkaÂaæ ahosi. MaÇgalesu vattitvà matamatÃ\<*<23>*>/ saggapathaæ\<*<24>*>/ pÆresuæ. B. \<*<25>*>/ brahmavihÃre bhÃ- vetvà isigaïaæ ÃdÃya Brahmaloke nibbatti. S. i. d. Ã. "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' Ãhaæ maÇgala- pa¤haæ kathesin" ti\<*<26>*>/ vatvà j. s.: "Tadà isigaïo\<*<27>*>/ Buddhaparisà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ce. 2 Bd -rÃdhaæ-. 3 Bd sunanti vuddhÃ. 4 Bd -vu-. 5 Bd omits su-. 6 Bd sun-. 7 Cks puri-, Bd sodhenti. 8 Bd sampaca-. 9 Bd vattapatipattiyÃ. 10 Cks -tÃ. 11 Cks -tÃnaæ. 12 Bd no. 13 Bd -to. 14 Ck -dhanaækaæ. 15 Cks -ho. 16 Bd aÂhamahÃmaÇg-. 17 Ck sucudriyÃnÅ, Cs sumudiyÃni. 18 Bd ekaæ-. 19 Bd etaæ. 20 Cs Bd Ãg-. 21 Bd atha rÃ-. 22 Bd -mena, omitting eva. 23 Cs matÃ, Bd matÃmatÃ. 24 saggapuraæ. 25 Bd adds cattÃro. 26 Bd kathesi yevà ti. 27 Bd -ïÃ. >/ #<[page 079]># %< 16. GhatajÃtaka. (454.) 79>% ahosi\<*<1>*>/, maÇgalapa¤hapucchako\<*<2>*>/ jeÂÂhantevÃsÅ\<*<3>*>/ SÃriputto, Ãcariyo aham evÃ" 'ti. MahÃmaÇgalajÃtakaæ. $<16. GhatajÃtaka.>$ UÂÂhehi Kaïhà 'ti. Idaæ S. J. v. mataputtaæ\<*<4>*>/ Ã. k. Vatthuæ MaÂÂhakuï¬alivatthusadisam\<*<5>*>/ eva. Idha pana S. taæ upÃsakaæ\<*<6>*>/ "kiæ upÃsaka socasÅti" vatvà "Ãma bhante" ti vutte "upÃsaka porÃïaka- paï¬ità paï¬itÃnaæ kathaæ sutvà mataputtaæ\<*<7>*>/ nÃnusociæsÆ" 'ti vatvà tena yÃcito a. Ã.: A. UttarÃpathe Kaæsabhoge Asita¤jananagare\<*<8>*>/ Ma- kÃkaæso nÃma\<*<9>*>/ r. kÃresi. Tassa Kaæso ca Upakaæso cà 'ti dve puttà ahesuæ, Devagabbhà nÃma ekà dhitÃ. Tassà jÃtadivase nemittikabrÃhmaïà "etissà kucchiyaæ nibbattaputto Kaæsa- bhogaæ\<*<10>*>/ Kaæsavaæsaæ nÃsessatÅti" vyÃkariæsu. RÃjà bala- sinehena dhÅtaraæ nÃsetuæ\<*<11>*>/ nÃsakkhi, "bhÃtaro\<*<12>*>/ jÃnissan- tÅti\<*<13>*>/" yÃvatÃyukaæ Âhatvà kÃlam akÃsi. Tasmiæ kÃlakate Kaæso rÃjà ahosi, Upakaæso uparÃjÃ, te\<*<14>*>/ cintayiæsu: "sace mayaæ bhaginiæ nÃsessÃma gÃrayhà bhavissÃma, etaæ kassaci adatvà nissÃmikaæ katvà paÂijaggissÃmÃ" 'ti te ekathÆïakaæ\<*<15>*>/ pÃsÃdaæ kÃretvà taæ tattha vasÃpesuæ. Nandagopà nÃm' assÃ\<*<16>*>/ paricÃrikà ahosi, Andhakaveïhu\<*<17>*>/ nÃma dÃso tassà sÃmiko Ãrakkham akÃsi. Tadà UttaramadhurÃyaæ\<*<18>*>/ MahÃsÃgaro nÃma rajjaæ kÃreti\<*<19>*>/, tassa SÃgaro ca UpasÃgaro cà 'ti dve puttà ahesuæ. Tesu pitu accayena SÃgaro rÃjà ahosi, UpasÃgaro uparÃjÃ. So Upakaæsassa sahÃyako ekÃ- cariyakule ekato\<*<20>*>/ uggahitasippo, so\<*<21>*>/ bhÃtu antepure dubbhitvà gayhamÃno\<*<22>*>/ palÃyitvà Kaæsabhoge\<*<23>*>/ Upakaæ- sassa santikaæ agamÃsi. Upakaæso Kaæsara¤¤o dassesi, rÃjà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ahesuæ. 2 Bd -pa¤haæ pucchanto. 3 Bd -vÃsiko. 4 Bd adds kuÂumbikaæ. 5 Cks -kuï¬alasadisam. 6 Bd adds pucchi. 7 Cs -putta, Ck -puttÃ. 8 Ck aæsit-. 9 Bd adds rÃjÃ. 10 Bd kaæsagottaæ. 11 Bd vinÃ-. 12 Bd adds pi. 13 Bd adds mahÃkaæso. 14 Bd tadÃ. 15 Bd ekathambhaæ. 16 Bd nÃma tassÃ. 17 Bd addhakaveï¬o. 18 Bd -mathÆrÃyaæ. 19 Bd -resi 20 Cks eko. 21 Bd adds sÃgarassa. 22 Bd bhayamÃno. 23 Cks -bhogge. >/ #<[page 080]># %<80 X. DasanipÃta.>% tassa mahantaæ yasaæ adÃsi. So rÃjupaÂÂhÃnaæ gacchanto DevagabbhÃya nivÃsaæ ekatthÆïakapÃsÃdaæ\<*<1>*>/ disvà "kass' eso nivÃso" ti pucchitvà taæ kÃraïaæ sutvà DevagabbhÃya paÂi- buddhacitto ahosi. DevagabbhÃpi ekadivasaæ taæ Upakaæsena saddhiæ rÃjupaÂÂhÃnaæ gacchantaæ disvà "ko eso" ti pucchi- tvà "MahÃsÃgarassa putto UpasÃgaro nÃmÃ" 'ti NandagopÃya santikà sutvà tasmiæ paÂibaddhacittà ahosi. UpasÃgaro Nan- dagopÃya la¤caæ datvà "bhagini sakkhissasi me Devagabbhaæ dassetun" ti Ãha. Sà "na etaæ sÃmi garukan" ti vatvà taæ kÃraïaæ DevagabbhÃya Ãrocesi. Sà pakatiyà va tasmiæ paÂibaddhacittà taæ vacanaæ sutvà "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchi\<*<2>*>/. Nandagopà UpasÃgarassa sa¤¤aæ datvà rattibhÃge taæ\<*<3>*>/ pÃsÃdaæ Ãropesi. So DevagabbhÃya saddhiæ saævÃsaæ kappesi. Atha nesaæ punappunasaævÃsena Devagabbhà gabbhaæ paÂilabhi. AparabhÃge tassà gabbhapatiÂÂhÃnaæ pÃkaÂaæ ahosi. BhÃtaro Nandagopaæ\<*<4>*>/ pucchiæsu. Sà abhayaæ yÃcitvà taæ antaraæ kathesi. Te sutvà "bhaginiæ\<*<5>*>/ nÃsetuæ na sakkÃ, sace dhÅta- raæ vijÃyissati tam pi na nÃsessÃma, sace pana putto bhavis- sati nÃssesÃmÃ" 'ti cintetvà Devagabbhaæ UpasÃgarass' eva adaæsu. Sà paripuïïagabbhà dhÅtaraæ vijÃyi. BhÃtaro sutvà haÂÂhatuÂÂhà tassà A¤janadevÅti nÃmaæ kariæsu. Tesaæ Gova¬¬hamÃnaæ\<*<6>*>/ nÃma bhogagÃmaæ adaæsu. UpasÃgaro\<*<7>*>/ Devagabbhaæ gahetvà Gova¬¬hamÃnagÃme\<*<6>*>/ vasi. Devagab- bhÃya puna pi gabbho patiÂÂhÃsi. NandagopÃpi taæ divasam eva gabbhaæ paÂilabhi. TÃsu pariïatagabbhÃsu\<*<8>*>/ ekadivasam eva Devagabbhà puttaæ vijÃyi Nandagopà dhÅtaraæ. Deva- gabbhà puttassa nÃsanabhayena\<*<9>*>/ puttaæ NandagopÃya rahassena pesetvà tassà dhÅtaraæ ÃnÃpesi\<*<10>*>/. Tassà vijÃtabhÃvaæ bhÃti- kÃnaæ Ãrocesuæ. Te "puttaæ vijÃtÃ\<*<11>*>/ dhÅtaran" ti pucchitvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ekathaæbhaæ-. 2 Bd -itvÃ. 3 Ck naæ. 4 Bd -pakaæ. 5 Bd bhagÅni. 6 Bd bhogava¬¬ha-. 7 Bd adds ca. 8 Ck parinÃtha-, Cs paiïÃna-, Bd paripuïïa-. 9 Bd vinÃsabhayena. 10 Bd ÃharÃpesi. 11 Bd omits vi-. >/ #<[page 081]># %< 16. GhatajÃtaka. (454.) 81>% "dhÅtaran" ti vutte "tena hi posethÃ" 'ti Ãhaæsu. Eten upÃyena Devagabbhà dasa putte vijÃyi, Nandagopà dasa dhÅtaro. Puttà NandagopÃya santike va¬¬hanti dhÅtaro DevagabbhÃya, taæ antaraæ koci na jÃnÃti. DevagabbhÃya jeÂÂhaputto VÃsudevo nÃma ahosi dutiyo Baladevo nÃma tatiyo Candadevo nÃma catuttho Suriyadevo pa¤camo Aggidevo chaÂÂho Varuïadevo sattamo Ajjuno aÂÂhamo Pajjuno navamo Ghatapaï¬ito dasamo Aækuro nÃma ahosi. Te "AndhakaveïhudÃsaputtÃ\<*<1>*>/ dasa bhÃtikà ceÂakÃ" ti pÃkaÂà ahesuæ. Te aparabhÃge vuddhim\<*<2>*>/ anvÃya thÃmabalasampannà kakkhalapharusÃ\<*<3>*>/ hutvà vilopaæ karontà caranti\<*<4>*>/, ra¤¤o gacchantaæ païïÃkÃraæ\<*<5>*>/ vilumpant' eva Manussà sannipatitvà "AndhakaveïhudÃsaputtÃ\<*<6>*>/ dasa bhÃtikà raÂÂhaæ vilumpantÅti" rÃjaÇgaïe upakkosiæsu. RÃjà Andhaka- veïhuæ\<*<7>*>/ pakkosÃpetvà "kasmà puttehi vilopaæ kÃrÃpesÅti" tajjesi. Evaæ dutiyam pi tatiyam pi manussehi upakkose kate rÃjà taæ santajjesi. So maraïabhayabhÅto rÃjÃnaæ varaæ\<*<8>*>/ yÃcitvà "deva ete na mayhaæ puttÃ, UpasÃgarassa puttÃ" ti taæ\<*<9>*>/ antaraæ Ãrocesi. RÃjà bhÅto "kena ne\<*<10>*>/ upÃyena gaïhÃmÃ" 'ti amacce pucchitvà "ete deva mallayuddhakÃ\<*<11>*>/, nagare yuddhaæ kÃretvà tattha ne yuddhamaï¬alaæ Ãgate gÃhÃpetvà mÃressÃmÃ" 'ti vutte CÃnura¤ ca MuÂÂhika¤ cà 'ti dve malle pesetvà "ito sattame divase yuddhaæ bhavissatÅti" nagare bheri¤ carÃpetvà rÃjadvÃre\<*<12>*>/ yuddhamaï¬alaæ sajjÃpetvà akkhavÃÂaæ kÃretvà yuddhamaï¬alaæ alaækÃrÃpetvà jayapaÂÃkÃ\<*<13>*>/ bandhÃpesuæ. Sakalanagaraæ saækhubhi\<*<14>*>/, cakkÃticakkaæ ma¤cÃtima¤caæ bandhiæsu. CÃnura-MuÂÂhikà yuddhamaï¬alaæ Ãgantvà vaggantà gajjantà appoÂhentà vicariæsu. Dasa bhÃtikÃpi Ãgantvà raja- kavÅthiæ\<*<15>*>/ vilumpitvà vaïïasÃÂake nivÃsetvà gandhÃpaïesu \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd antakaveï¬a-. 2 Bd va¬¬hiæ. 3 Bd -lÃ-. 4 Bd vica-. 5 Bd -te païïà kÃrepi. 6 Bd andhakaveï¬a-. 7 Bd aï¬akaveï¬aæ. 8 Bd abhayaæ. 9 Cks omit taæ. 10 Bd te. 11 Bd -yuddhacittakÃ. 12 Bd rÃjaÇgaïe. 13 Bd dhajapaÂÃkaæ. 14 Bd -khubbhitaæ, Cs -khubhitaæ. 15 Bds bhattagandharajaka-. >/ #<[page 082]># %<82 X. DasanipÃta.>% gandhe mÃlÃkÃrÃpaïesu mÃlaæ vilumpitvà vilittagattÃ\<*<1>*>/ mÃla- bhÃrino\<*<2>*>/ katakaïïapÆrÃ\<*<3>*>/ vaggantà gajjantà appoÂhentà yuddha- maï¬alaæ pavisiæsu. Tasmiæ khaïe CÃnuro appoÂhento vicarati\<*<4>*>/. Baladevo taæ disvà "na naæ hatthena chupissÃmÅti" hatthisÃlato mahantaæ hatthiyottaæ Ãharitvà vaggitvà gajjitvà yottaæ khipitvà CÃnuraæ udare veÂhetvà dve yottakoÂiyo ekato katvà veÂhetvÃ\<*<5>*>/ ukkhipitvà sÅsamatthake bhametvà bhÆmiyaæ pothetvÃ\<*<6>*>/ bahi akkhavÃÂe\<*<7>*>/ khipi. CÃnure mate rÃjà MuÂÂhika- mallaæ ÃïÃpesi. So uÂÂhÃya vaggitvà gajjitvà appoÂhesi. Baladevo taæ pothetvà aÂÂhÅni sa¤cuïïetvà "amallo 'mhi amallo 'mhÅti" vadantam eva "nÃhaæ tava mallabhÃvaæ và amalla- bhÃvaæ và jÃnÃmÅti" hatthe gahetvà bhÆmiyaæ pothetvà jÅvitakkhayaæ pÃpetvà bahi akkhavÃÂe khipi. MuÂÂhiko maranto\<*<8>*>/ "yakkho hutvà taæ khÃdituæ labhissÃmÅti" patthanaæ Âhapesi, so KÃÊamattiyÃÂaviyaæ\<*<9>*>/ nÃma yakkho hutvà nib- batti. RÃjà "gaïhatha dasa bhÃtikaceÂake\<*<10>*>/" ti uÂÂhahi. Tasmiæ khaïe VÃsudevo cakkaæ khipi, taæ dvinnam pi bhÃti- kÃnaæ sÅsÃni pÃtesi. MahÃjano bhÅtatasito "avassayo no ho- thÃ" 'ti tesaæ pÃdesu patitvà nipajji. Te dve mÃtule mÃretvà Asita¤jananagare\<*<11>*>/ rajjaæ gahetvà mÃtÃpitaro tattha katvà dasa pi janà "sakala-JambudÅpe rajjaæ gaïhissÃmÃ" 'ti nikkha- mitvà anupubbena KÃÊasenara¤¤o\<*<12>*>/ nivÃsaæ Ayojjhanagaraæ gantvà nagaraæ\<*<13>*>/ parikkhipitvà Âhitarukkhagahanaæ\<*<14>*>/ viddhaæ- setvà pÃkÃraæ bhinditvà rÃjÃnaæ gahetvà taæ rajjaæ attano hatthagataæ katvà DvÃravatiæ saæpÃpuïiæsu. Tassa pana nagarassa ekato samuddo ekato pabbato. AmanussapariggahÅtaæ kira taæ ahosi, tassa Ãrakkhaæ katvÃ\<*<15>*>/ Âhitayakkho paccÃmitte disvà gadrabhavesena gadrabharavaæ ravati, tasmiæ khaïe \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -gatta. 2 Bd -dhÃrino. 3 Bd -durÃ. 4 Bd vivarati. 5 Bd vaÂÂetvÃ. 6 Cks poÂhe-. 7 Ck Bd -te. 8 Bd mahanto. 9 Ck kÃlamaÂÂiyaæ, omitting aÂaviyaæ, Cs kÃÊaæmatthiyaæ, Bd kÃÊamattiya aÂÂaviyaæ. 10 Cs bhÃtice-, Bd -kece-. 11 Ck asitajjana-, Cs asitajannagare. 12 Bd kÃÊayÃna-. 13 Bd taæ. 14 Bd gahaïaæ. omitting Âhitarukkha. 15 Bd gahetvÃ. >/ #<[page 083]># %< 16. GhatajÃtaka. (454.) 83>% yakkhÃnubhÃvena sakalanagaraæ uppatitvà samuddamajjhe ekasmiæ dÅpake tiÂÂhati, paccÃmittesu gatesu punÃgantvÃ\<*<1>*>/ sakaÂÂhÃne yeva patiÂÂhÃti. TadÃpi so gadrabho tesaæ dasan- naæ bhÃtikÃnaæ Ãgamaïaæ ¤atvà gadrabharavaæ ravi, na- garaæ uppatitvà dÅpake patiÂÂhÃya\<*<2>*>/ tesu nagaraæ adisvà nivattesu punÃgantvÃ\<*<1>*>/ sakaÂÂhÃne patiÂÂhahi. Te puna nivat- tiæsu, puna\<*<4>*>/ gadrabho tath' eva akÃsi. Te DvÃravatÅnagare rajjaæ gaïhituæ\<*<5>*>/ asakkontà KaïhadÅpÃyanassa santikaæ gantvà vanditvà "bhante mayaæ DvÃravatÅrajjaæ gahetuæ na sakkoma, ekaæ no upÃyaæ kathethÃ" 'ti pucchitvà "parikhÃpiÂÂhe asu- kasmiæ nÃma ÂhÃne eko gadrabho carati, so\<*<6>*>/ amitte disvà viravati, tasmiæ khaïe nagaraæ uppatitvà gacchati, tumhe tassa pÃde gaïhatha, ayaæ vo nipphajjanupÃyo" ti vutte tÃpa- saæ vanditvÃ\<*<7>*>/ dasa pi janà gadrabhassa pÃdesu\<*<8>*>/ patitvÃ\<*<9>*>/ "sÃmi Âhapetvà tumhe a¤¤o amhÃkaæ nissayo\<*<10>*>/ n' atthi, amhÃkaæ nagaraæ gaïhanakÃle mà ravitthÃ\<*<11>*>/" ti yÃciæsu. Gadrabho "na sakkà mayà na viravituæ\<*<12>*>/, tumhe pana paÂha- mataraæ Ãgantvà cattÃro janà mahantÃni ayanaÇgalÃni ÃdÃya\<*<13>*>/ catÆsu nagaradvÃresu\<*<14>*>/ mahante ayakhÃïuke bhÆmiyaæ koÂÂe- tvÃ\<*<15>*>/ nagarassa uppatanakÃle naÇgalÃni\<*<16>*>/ gahetvà naÇgalÃbad- dhaæ\<*<17>*>/ ayasaækhalikaæ ayakhÃïuke bandheyyÃtha, nagaraæ uppa- tituæ na sakkhissatÅti" Ãha. Te "sÃdhÆ" 'ti vatvà tasmiæ aviravante\<*<18>*>/ yeva naÇgalÃni ÃdÃya catÆsu nagaradvÃresu khÃïuke bhÆmiyaæ ÃkoÂetvÃ\<*<19>*>/ aÂÂhaæsu. Tasmiæ khaïe gadrabho ravi\<*<20>*>/, nagaraæ uppatituæ Ãrabhi, catÆsu dvÃresu Âhità catÆhi ayanaÇgalehi gahetvà naÇgalÃbaddhà ayasaækhalikà khÃïuke\<*<21>*>/ bandhiæsu, na- garaæ uppatituæ nÃsakkhi. Dasa bhÃtikà tato nagaraæ pavisitvà rÃjÃnaæ mÃretvà rajjaæ gaïhiæsu. Evaæ te sakala-JambudÅpe \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks puna-. 2 Bd patiÂÂhÃti. 3 Cks puna-. 4 Bd adds pi. 5 Bd gahi-. 6 Bd adds hi. 7 Bd adds gantvÃ. 8 Bds add gahetvÃ. 9 Bd nipati-. 10 Bd avassayo. 11 Bd vira-. 12 Bd ravituæ. 13 Bd gahetvÃ. 14 Bd omits nagara. 15 Cks koÂÂhe-, Bd ÃkoÂetvÃ. 16 Cks -le. 17 Bd -bandhaæ. 18 Bd a¬¬haratte. 19 Cks -Âhe-. 20 Bd vir-, 21 Bd ayakhÃïukesu. >/ #<[page 084]># %<84 X. DasanipÃta.>% tesaÂÂhiyà nagarasahassesu sabbe rÃjÃno cakkena jÅvitakkhayaæ pÃpetvà DvÃravatiyaæ vasamÃnà rajjaæ dasa koÂÂhÃse katvà vibhajiæsu. Bhaginiæ pana\<*<1>*>/ A¤janadeviæ\<*<2>*>/ na sariæsu\<*<3>*>/. Tato puna "ekÃdasa koÂÂhÃse karomÃ" 'ti vutte Aækuro\<*<4>*>/ "mama koÂÂhÃsaæ tassà detha, ahaæ vohÃraæ katvà jÅvissÃmi, kevalaæ tumhe attano attano janapade mayhaæ suækaæ vissajjethÃ" 'ti Ãha. Te "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà tassa koÂÂhÃsaæ bhaginiyà datvà saddhiæ tÃya nava rÃjÃno DvÃravatiyaæ vasiæsu, Aækuro pana vÃïijjaæ akÃsi. Evaæ tesu aparÃparaæ puttadhÅtÃhi va¬- ¬hamÃnesu addhÃne\<*<5>*>/ gate mÃtÃpitaro kÃlam akaæsu. Tadà kira manussÃnaæ vÅsativassasahassÃyukÃlo hoti. Tadà VÃsudeva- mahÃrÃjassa eko piyaputtako\<*<6>*>/ kÃlam akÃsi. RÃjà sokapareÂo sabbakiccÃni pahÃya ma¤cassa aÂaniæ pariggahetvà vilapanto nipajji. Tasmiæ kÃle Ghatapaï¬ito\<*<8>*>/ cintesi: "Âhapetvà maæ a¤¤o\<*<8>*>/ mama bhÃtu sokaæ harituæ\<*<9>*>/ samattho nÃma n' atthi, upÃyen' assa sokaæ harissÃmÅti" so ummattakavesaæ gahetvà "sasaæ me detha sasaæ me dethÃ" 'ti ÃkÃsaæ ullokento\<*<10>*>/ sakala- nagaraæ vicari. "Ghatapaï¬ito ummattako jÃto" ti sakala- nagaraæ saækhubhi. Tasmiæ kÃle Rohiïeyyo nÃma amacco VÃsudevara¤¤o santikaæ gantvà tena saddhiæ kathaæ samuÂ- ÂhÃpento paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ bhÃtà hadayaæ cakkhuæ\<*<12>*>/ va\<*<13>*>/ dakkhiïaæ tassa vÃtà balÅyanti\<*<14>*>/, Ghato jappati Kesavà 'ti. || Ja_X:139 ||>@ Tattha Kaïhà 'ti gottenÃlapati, KaïhÃyanagotto kir 'esa, ko attho ti katarà nÃma va¬¬hi, hadayaæ cakkhuæ\<*<12>*>/ va\<*<13>*>/ dakkhiïan ti hadayena c' eva dakkhiïacakkhunà ca samÃno ti attho, tassa vÃtà balÅyantÅti\<*<15>*>/ tassa hadayaæ apasmÃravÃtÃvattharantÅti\<*<16>*>/ attho, jappatÅti sasaæ me dethà ti vippalapati, kesavà 'ti so kira kesasobhanatÃya kesavo ti pa¤¤Ãyittha, tena taæ nÃmena Ãlapati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks add vÃïijjaæ akÃsi. 2 Bd -vÅ. 3 Bd adaæsu. 4 Bd aÇg-. 5 Cks -naæ. 6 Bd -putto. 7 Bd ghaÂa-. 8 Bd adds koci. 9 Bd paha-. 10 Bd olo-. 11 Bdsf tuyhaæ sakÃ. 12 Ck Bf -u. 13 Bd Bf ca. 14 Cks khalÅ-, Bd bali-, Bf paliyyanti. 15 Cks khal-, Bds paleyyantÅti. 16 Bd asamÃvÃtà avattha-, Bs aghasmiæ vÃtà ava-. >/ #<[page 085]># %< 16. GhatajÃtaka. (454.) 85>% Evaæ amaccena vutte tassa vuÂÂhitabhÃvaæ ¤atvà S. abhisam- buddho hutvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @@ RÃjà uÂÂhÃya sÅghaæ pÃsÃdà otaritvà Ghatapaï¬itassa santikaæ gatvÃ, ubhosu hatthesu daÊhaæ gahetvà tena saddhiæ sallapanto tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ kevalaæ DvÃrakaæ\<*<3>*>/ imaæ saso saso ti lapasi, ko nu te sasam ÃharÅti. || Ja_X:141 ||>@ Tattha kevalaæ dvÃrakaæ\<*<3>*>/ iman ti kasmà ummattako viya hutvà sakalaæ imaæ DvÃravatÅnagaraæ vicaranto\<*<4>*>/ saso saso ti lapasi\<*<5>*>/, ko tava sasaæ hari\<*<6>*>/, kena te saso gahito ti pucchati. So ra¤¤Ã\<*<7>*>/ evaæ vutte pi punappuna\<*<8>*>/ tad eva vacanaæ vadati. RÃjà puna dve gÃthà abhÃsi: @*>/ (cfr. supra p. 60.) lohamayaæ atha rÆpiyÃmayaæ saækhasilÃpavÃÊamayaæ kÃrayissÃmi te sasaæ. || Ja_X:142 ||>@ @@ TatrÃyaæ saækhepattho: etesu suvaïïamayÃdÅsu yaæ icchasi taæ vada, ahaæ te kÃretvà dassÃmi, atha pi te na rocesi\<*<10>*>/ a¤¤e pi ara¤¤e vanagocarà sasakà atthi, te pi\<*<11>*>/ te ÃnayissÃmi, vada bhadramukha kÅdisaæ sasaæ icchasÅti. Ra¤¤o kathaæ sutvà paï¬ito\<*<12>*>/ chaÂÂhaæ gÃtham Ãha: @*>/ etaæ icchÃmi ye sasà paÂhaviæ sitÃ, candato sasam icchÃmi, tam me ohara Kesavà 'ti. || Ja_X:144 ||>@ Tattha oharà ti otÃrehi\<*<14>*>/. RÃjà tassa kathaæ sutvà "nissaæsayaæ me bhÃtà um- mattako jÃto" ti domanassappatto sattamaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks adhito. 2 Ck Bf ca. 3 Bd nagaraæ. 4 Bd caranto. 5 Bd vilapati. 6 Bds avahari. 7 Cks ra¤¤o. 8 Bd -nampi. 9 all four MSS. maïi-. 10 Bd athÃpi ete na rocasi. 11 Cks omit pi. 12 Bd ghatapa-. 13 Bdf cÃ-. 14 Bd ohÃrehi. >/ #<[page 086]># %<86 X. DasanipÃta.>% @@ Tattha ¤ÃtÅti kaniÂÂhaæ Ãlapanto Ãha, idaæ vuttaæ hoti: tÃta mayhaæ piya¤Ãti so tvaæ nÆna atimadhuraæ attano jÅvitaæ jahissasi\<*<1>*>/ yo apatthetabbaæ patthesÅti. Ghatapaï¬ito ra¤¤o vacanaæ sutvà niccalo Âhatvà "bhÃ- tika tvaæ candato sasakaæ patthentassa taæ alabhitvÃ\<*<2>*>/ jÅ- vitakkhayabhÃvaæ jÃnanto kiækÃraïà mataputtaæ {anusocasÅti}" vatvà aÂÂhamaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha evan ti idaæ alabbhaneyyaÂhÃnaæ\<*<3>*>/ nÃma na patthetabban ti yadi evaæ jÃnÃsi, yada¤¤an ti evaæ jÃnanto ca\<*<4>*>/, yadi a¤¤aæ\<*<5>*>/ anusÃsasÅti attho, pure ti atha kasmÃ\<*<6>*>/ catutthamÃsamatthake mataæ puttaæ ajjÃpi anusocasÅti vadati. Iti\<*<7>*>/ so antaravÅthiyaæ Âhitako va "bhÃtika ahaæ tÃva pa¤¤ÃyamÃnaæ patthemi, tvaæ pana apa¤¤ÃyamÃnassa\<*<8>*>/ so- casÅti" vatvà tassa dhammaæ desento puna dve gÃthà abhÃsi: @@ @@ Tattha yan ti bhÃtika yaæ etaæ\<*<9>*>/ jÃto me putto mà marÅti manussena và devena\<*<10>*>/ và puna na labbhà na sakkà laddhuæ taæ tvaæ patthesi, taæ pan' etaæ kuto labbhà kena kÃraïena sakkà laddhuæ, na sakkà ti dÅpeti, kasmÃ: yasmÃ\<*<11>*>/ alabbhiyaæ alabbhaneyyaÂÂhÃnaæ hi nÃm' etan ti attho, mantà ti mantappayogena, mÆlabhesajjÃti mÆlabhesajjena, osadhehÅti nÃnÃvidhosadhehi, dhanena và ti koÂisatasaækhenÃpi dhanena vÃ, idaæ vuttaæ hoti: yaæ tvaæ petam anusocasi etehi mantappayogÃdÅhi pi Ãnetuæ na sakkà ti. RÃjà taæ sutvà "yuttaæ tÃta sallakkhitaæ\<*<12>*>/, mama soka- haraïatthÃya tayà idaæ katan" ti Ghatapaï¬itaæ vaïïento catasso gÃthà abhÃsi: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks jahati, Bd vijahessasi. 2 Bd adds va. 3 Bd -ïeyyakaæ. 4 Cks va. 5 Cks a¤¤e. 6 Bd adds ito. 7 Bd evaæ. 8 Bd -mÃnassatthÃya. 9 Bd evaæ. 10 Bd amanussena. 11 Bd omits ya-. 12 Cs adds ce, Ck me. >/ #<[page 087]># %< 16. GhatajÃtaka. (454.) 87>% @@ @@ @@ @*>/ abbÆÊhasallo 'smi vÅtasoko anÃvilo na socÃmi na rodÃmi tava sutvÃna mÃïavà 'ti || Ja_X:152 ||>@ Tattha paÂhamagÃthÃya ayaæ saækhepattho: yathà yenÃkÃrena\<*<2>*>/ ajja maæ puttasokaparetaæ Ghato purisapaï¬ito sokaharaïatthÃya nijjhÃpaye nijjhÃpesi bodhesi yassa a¤¤assÃpi etÃdisà purisapaï¬ità amaccà assu tassa kuto soko ti, sesagÃthà vuttatthà yeva. AvasÃne @*>/ karonti sappa¤¤Ã ye honti anukampakà vinivattayanti sokamhà Ghato jeÂÂhaæ va bhÃtaran ti || Ja_X:153 ||>@ ayaæ abhisambuddhagÃthÃ. Evaæ GhatakumÃrena visoke kate VÃsudeve rajjam anu- sÃsente dÅghassa addhuno accayena dasabhÃtikaputtÃ\<*<4>*>/ kumÃrà cintayiæsu: "KaïhadÅpÃyanaæ `dibbacakkhuko' ti vadanti, vÅmaæsissÃma tÃva nan" ti ete\<*<5>*>/ ekaæ daharakumÃraæ alaæ- karitvà gabbhiniÃkÃrena\<*<6>*>/ dassetvà udare masÆrakaæ\<*<7>*>/ bandhitvà tassa santikaæ netvà "bhante ayaæ kumÃrikà kiæ vijÃyissatÅti" pucchiæsu. TÃpaso\<*<8>*>/ "dasabhÃtikarÃjÆnaæ vinÃsakÃlo patto, mayhaæ nu kho ÃyusaækhÃro kÅdiso\<*<9>*>/" ti olokento "ajj' eva me maraïaæ bhavissatÅti" ¤atvà "kumÃrà iminà tumhÃkaæ ko attho" ti vatvà "katheth' eva no\<*<10>*>/" ti nibaddho "ayaæ ito sattame divase khadiraghaÂikaæ vijÃyissati, tÃya VÃsudeva- kulaæ nassissati, api\<*<11>*>/ kho pana tumhe khadiraghaÂikaæ gahetvà jhÃpetvà chÃrikaæ nadiyaæ pakkhipeyyÃthÃ\<*<12>*>/" 'ti Ãha. Atha naæ te "kÆÂajaÂila puriso vijÃyanako nÃma n' atthÅti" vatvà tantarajjukaæ\<*<13>*>/ nÃma kÃraïaæ katvà tatth' eva jÅvitakkhayaæ pÃpayiæsu. RÃjÃno kumÃre pakkosÃpetvà "kiækÃraïà tÃpasaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck so ahaæ. 2 Bd yena kÃraïena. 3 Bd etaæ. 4 Bd -kÃnaæ puttÃ. 5 Bd te. 6 Bd -raæ. 7 Bd massu-, Bs mayÆ-. 8 Bd adds dibbacakkhunà olokento. 9 Bd adds hotÅ. 10 Ck -tha va no, Bd -tha bhante. 11 Bd api ca. 12 Cks -peyyathÃ. 13 Bd -rajju. >/ #<[page 088]># %<88 X. DasanipÃta.>% mÃrayitthÃ" 'ti pucchitvà sabbaæ sutvà bhÅtà tassa Ãrakkhaæ datvà sattame divase tassa\<*<1>*>/ kucchito nikkhantaæ khadiragha- Âikaæ jhÃpetvà chÃrikaæ nadiyà pakkhipiæsu. Sà nadiyà vuyhamÃnà mukhadvÃre ekapasse laggi, tato erakaæ nibbatti. Ath' ekadivasaæ te rÃjÃno "samuddakÅÊikaæ\<*<2>*>/ kÅÊissÃmÃ" 'ti mukhadvÃraæ gantvà mahÃmaï¬apaæ kÃretvà alaækatamaï¬ape khÃdantà pivantà keÊivasen' eva pavattahatthapÃdaparÃmÃsÃ\<*<3>*>/ dvidhà bhijjitvà mahÃkalahaæ kariæsu. Ath' eko a¤¤aæ mug- garaæ alabhanto erakavanato ekaæ erakapattaæ gaïhi, taæ gahitamattam eva khadiramusalaæ ahosi, so tena mahÃjanaæ potheti. Ath' a¤¤ehi\<*<4>*>/ sabbehi gahitagahitaæ\<*<5>*>/ musalam eva ahosi, te a¤¤ama¤¤aæ paharitvà vinÃsaæ pÃpuïiæsu. Tesu vinassantesu VÃsudevo Baladevo bhaginÅ A¤janadevÅ purohito\<*<6>*>/ ti cattÃro janà rathaæ abhirÆhitvà palÃyiæsu, sesà sabbe pi vinaÂÂhÃ. Te pi cattÃro rathena palÃyantà kÃÊamattikÃÂaviæ\<*<7>*>/ pÃpuïiæsu. MuÂÂhikamallo patthanaæ katvà yakkho hutvà tattha nibbatto Baladevassa ÃgatabhÃvaæ ¤atvà tattha gÃmaæ mÃpetvà malla- vesaæ gahetvà "ko yujjhitukÃmo" ti vagganto gajjanto appo- Âhento\<*<9>*>/ vicari. Baladevo taæ disvà va "bhÃtika ahaæ iminà saddhiæ\<*<8>*>/ yujjhissÃmÅti" vatvà VÃsudeve vÃrente vÃrente yeva rathà oruyha tassa santikaæ gantvÃ\<*<10>*>/ appoÂhesi\<*<11>*>/. Atha naæ so pasÃritahatthe yeva gahetvà mÆlakakandaæ viya khÃdi. VÃsudevo tassa matabhÃvaæ ¤atvà bhagini¤ ca purohita¤ ca ÃdÃya sabba- rattiæ gantvà suriyodaye ekaæ paccantagÃmaæ patvÃ\<*<11>*>/ "ÃhÃraæ pacitvà ÃharathÃ" 'ti bhagini¤ ca purohita¤ ca gÃmaæ pahiïitvà sayaæ ekasmiæ gacchantare paÂicchanno nipajji. Atha naæ Jarà nÃma eko luddo gacchaæ calantaæ disvà "sÆkaro\<*<13>*>/ ettha bhavissatÅti" sa¤¤Ãya sattiæ khipitvà pÃde vijjhitvÃ\<*<14>*>/ "ko maæ vijjhÅtÅ" vutte manussassa viddhabhÃvaæ ¤atvà bhÅto palÃyituæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd tassÃ. 2 Bd -kilitaæ. 3 Bd pavattÃ-. 4 Cks athaæ¤o athaæ¤o ti. 5 Ck sabbe gahitaæ, Cs sabbehitagahitaæ. 6 Bd has added cÃ. 7 Ck kÃla-, Bd kÃlamattika aÂavi. 8 Bd omits saddhiæ. 9 Bd -Âento. 10 Bd has added vagganto gajjanto. 11 Bd -Âesi. 12 Cks omit patvÃ. 13 Bd sukkaro. 14 Bd vijjhi. >/ #<[page 089]># %< 16. GhatajÃtaka. (454.) 89>% Ãrabhi. {RÃjà satiæ} paccupaÂÂhapetvà uÂÂhÃya "mÃtula mà bhÃyi, ehÅti" pakkositvà Ãgataæ "ko si nÃma\<*<1>*>/ tvan" ti pucchitvà "ahaæ sÃmi Jarà nÃmÃ\<*<3>*>/" 'ti "`JarÃya viddho marissatÅti' kira maæ porÃïà vyÃkariæsu, nissaæsayaæ ajja mayà maritabban" ti ¤atvà "mÃtula, mà bhÃyi, ehi, pahÃram\<*<3>*>/ me bandhÃ\<*<4>*>/" 'ti tena pahÃramukhaæ bandhÃpetvà taæ uyyojesi, balavavedanà pavat- tiæsu, itarehi Ãbhataæ ÃhÃraæ paribhu¤jituæ nÃsakkhi. Atha te Ãmantetvà "ajja ahaæ\<*<4>*>/ marissÃmi, tumhe pana sukhumÃlà a¤¤aæ kammaæ katvà jÅvituæ na sakkhissattha, imaæ vijjaæ sikkhathÃ" 'ti ekaæ vijjaæ sikkhÃpetvà te uyyojetvà tatth' eva jÅvitakkhayaæ pÃpuïi. Evaæ A¤janadeviæ Âhapetvà sabbe va vinÃsaæ pÃpuïiæsÆ 'ti. S. i. d. Ã. "upÃsaka, evaæ porÃïakapaï¬itÃnaæ kathaæ sutvà attano puttasokaæ hariæsu, mÃ\<*<6>*>/ cintayÅti" vatvà saccÃni pakÃsetvà j. s. (UpÃsako saccapariyosÃne sotÃpattiphale patiÂÂhahi): "Tadà Rohiïeyyo ùnando ahosi, VÃsudevo SÃriputto, avasesÃ\<*<7>*>/ BuddhaparisÃ, Ghatapaï¬ito pana aham evÃ\<*<8>*>/" 'ti. GhatajÃtakaæ. DasanipÃta- vaïïanÃ\<*<9>*>/ niÂÂhitÃ\<*<10>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits nÃma. 2 Ck nÃmo- Cs nÃmà altered to nÃmo. 3 Bd pÃdaæ. 4 Bd -ÃhÅ. 5 Bd ajjÃhaæ. 6 Bd tvaæ mÃ. 7 Bd sabbe parisÃ. 8 Bd ahameva sammÃsambuddho loke vivattacchedo ahosÅ. 9 Bd GhaÂapaï¬itajÃtakaæ iti soÊasajÃtakapaï¬itassa dasanipÃtassa atthavaïïanÃ. 10 Bd adds akkharà ekameka¤ca buddharÆpaæ samaæ siyà tasmà hi paï¬ito poso likkheyya piÂakattiyaæ. NibbÃnapaccayo hotu. SakkarÃj 1150 etc. >/ #<[page 090]># %< 90>% XI. EKùDASANIPùTA. $<1. MÃtiposakajÃtaka.>$ Tassa nÃgassa vippavÃsenà 'ti. Idaæ S. J. v. mÃtuposa- katheraæ Ã. k. Paccuppannavatthuæ SÃmajÃtakavatthu-sadisaæ. S. pana bhikkhÆ Ãmantetvà "mà bhikkhave etaæ ujjhÃyittha, porÃïa- kapaï¬ità tiracchÃnayoniyaæ nibbattÃpi mÃtarà viyuttà sattÃhaæ nirÃ- hÃratÃya sussamÃnà rÃjÃrahaæ bhojanaæ labhitvÃpi `mÃtaraæ\<*<1>*>/ vina na bhu¤jissÃmÃ' 'ti mÃtaraæ disvà va gocaraæ gaïhiæsÆ" 'ti vatvà Ã. a.: A. B. Br. r. k. Bo. Himavantapadese hatthiyoniyaæ nibbattitvà sabbaseto ahosi abhirÆpo\<*<2>*>/ asÅtihatthisahassapari- vÃro\<*<3>*>/, mÃtà pan' assa andhÃ. So madhuramadhurÃni\<*<4>*>/ phalÃ- phalÃni hatthÅnaæ datvà mÃtu peseti\<*<5>*>/, hatthÅ\<*<6>*>/ tassà adatvà attanà va khÃdanti. so parigaïhanto taæ pavattiæ ¤atvà "yÆthaæ cha¬¬etvà mÃtaram me\<*<7>*>/ posessÃmÅti" rattibhÃge a¤¤esaæ hatthÅnaæ ajÃnantÃnaæ mÃtaraæ gahetvà Caï¬oraïa- pabbatapÃdaæ gantvà ekaæ naÊiniæ upanissÃya ÂhitÃya pabbata- guhÃya mÃtaraæ Âhapetvà posesi\<*<8>*>/. Ath' eko BÃrÃïasi-vÃsÅ\<*<9>*>/ vanacarako maggamÆÊho disaæ vavatthapetuæ asakkonto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -rÃ. 2 Bd adds dassaniyo pÃsÃdiko lakkhaïasampanno, Bs pÃsÃdiko manava¬¬hikaro. 3 Bd adds so jarÃjiïïaæ mÃtaraæ poseti. 4 Ck dhuramadhurÃni. 5 Cs poseti, Bd mÃtu santikaæ pesesi. 6 Bd hatthayo. 7 Bd -rameva. 8 Ck pe-. 9 all three MSS. -si. >/ #<[page 091]># %< 1. MÃtiposajÃtaka. (455.) 91>% mahantena saddena paridevi. B. tassa saddaæ sutvà "ayaæ puriso anÃtho, na kho pana me taæ patirÆpaæ yaæ esa mayi Âhite idha vinasseyyÃ" 'ti tassa santikaæ gantvà taæ bhayena palÃyantaæ disvà "ambho purisa, n' atthi te maæ nissÃya bhayaæ, mà palÃyi, kasmà tvaæ paridevanto vicarasÅti" puc- chitvà "sÃmi ahaæ maggamÆÊho, ajja me sattamo divaso" ti vutte "bho purisa, mà bhÃyi, ahan taæ manussapathe Âhapes- sÃmÅti" taæ attano piÂÂhiyaæ nisÅdÃpetvà ara¤¤Ã nÅharitvà nivatti. So pi pÃpo "nagaraæ gantvà ra¤¤o ÃrocessÃmÅti" rukkhasa¤¤aæ pabbatasa¤¤aæ karonto va nikkhamitvà BÃrÃ- ïasiæ agamÃsi. Tasmiæ kÃle ra¤¤o maÇgalahatthi\<*<1>*>/ kÃlam akÃsi. RÃjà "sace kenaci katthaci opavayhaæ\<*<2>*>/ kÃtuæ yutta- rÆpo hatthi\<*<1>*>/ diÂÂho atthi so ÃcikkhatÆ" 'ti bheri¤ carÃpesi. So puriso rÃjÃnaæ upasaækamitvà "mayà deva tumhÃkaæ opavayho\<*<3>*>/ bhavituæ yuttarÆpo sabbaseto sÅlavà hatthirÃjà diÂÂho, ahaæ maggaæ desessÃmi, mayà saddhiæ hatthÃcariye pesetvà taæ gaïhÃpethÃ" 'ti Ãha. RÃjà "sÃdhÆ" 'ti vanacara- kena\<*<4>*>/ saddhiæ mahantena parivÃrena hatthÃcariyaæ pesesi. So tena saddhiæ gantvà B-aæ naÊiniæ pavisitvà gocaraæ gaïhantaæ passi. B. pi hatthÃcariyaæ disvà "idaæ bhayaæ na a¤¤ato uppannaæ, tassa purisassa\<*<5>*>/ santikà uppannaæ bhavissati, ahaæ kho pana mahÃbalo hatthisahassam pi vid- dhaæsetuæ samattho, pahomi\<*<6>*>/ kujjhitvà raÂÂhakaæ\<*<7>*>/ senÃvÃha- naæ nÃsetuæ, sace pana kujjhissÃmi sÅlaæ me bhijjissati, tasmà ajja sattÅhi koÂÂiyamÃno pi na kujjhissÃmÅti" adhiÂÂhÃya sÅsaæ nÃmetvà niccalo\<*<8>*>/ aÂÂhÃsi. HatthÃcariyo padumasaraæ otaritvà tassa lakkhaïasampattiæ disvà "ehi puttÃ" 'ti rajatadÃma- sadisÃya soï¬Ãya gahetvà sattame divase BÃrÃïasiæ pÃpuïi\<*<9>*>/. BodhisattamÃtÃ\<*<10>*>/ putte anÃgacchante "putto me rÃjamahÃmattehi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so all three MSS. 2 Bd opaguyhaæ. 3 Bd -guyho 4 Bd rÃjà sÃdhu imaæ maggadesikaæ katvà ara¤¤aæ gantvà iminà vuttaæ hatthinÃgaæ Ãnethà ti tena. 5 Bd pÃpapu-. 6 Bd homi. 7 Bd sara-. 8 Bd adds va. 9 Bd -ïÃti. 10 Bd -sattassa mÃtà pana. >/ #<[page 092]># %<92 XI. EkÃdasanipÃta.>% nÅto bhavissati, idÃni tassa vippavÃsena ayaæ vanasaï¬o va¬¬hissatÅti" paridevamÃnà dve gÃthà abhÃsi: @*>/ bhisasÃmà ca nivÃte pupphità kaïikÃrÃ. || Ja_XI:1 ||>@ @*>/ rÃjakumÃro vÃ\<*<3>*>/ kavacam abhihessati asambhÅto ti. || Ja_XI:2 ||>@ Tattha virÆÊhà ti va¬¬hità nÃma, n' atth' ettha saæsayo ti ÃsaæsÃvasen' evam Ãha, sallakÅ ca kuÂajà cà 'ti\<*<4>*>/ indasÃlarukkhà kÆÂajarukkhà ca, kuruvin dakaravÅrÃ\<*<5>*>/ bhisasÃmà cà 'ti kuruvindarukkhà ca karavÅranÃ- makÃni\<*<6>*>/ mahÃtiïÃni ca bhisÃni ca sÃmÃkà cà 'ti attho, ete ca sabbe idÃni va¬¬hissantÅti paridevati, nivÃte ti pabbatapÃde, pupphità ti mama puttena sÃkhÃ\<*<7>*>/ bha¤jitvÃ\<*<8>*>/ akhÃdiyamÃnà kaïikÃrÃpi pupphitÃ\<*<9>*>/ bhavissantÅti vuttaæ hoti, kocidevà 'ti katthacid eva gÃme và nagare vÃ, suvaïïakÃyÆrà ti suvaïïÃbharaïà rÃjarÃjÃmahÃmattÃ, bharanti piï¬enà 'ti ajja mÃti- posakaæ\<*<10>*>/ nÃgarÃjÃnaæ\<*<11>*>/ rÃjÃrahassa bhojanassa suva¬¬hitena piï¬ena posenti, yatthà 'ti yasmiæ nÃgarÃje rÃjà nisÅditvÃ, kavacamabhihessatÅti\<*<12>*>/ saÇgÃmaæ pavisitvà paccÃmittÃnaæ kavacaæ abhihanissati bhindissati, idaæ vuttaæ hoti: yattha mama putte nisinno rÃjà và rÃjakumÃro và asambhÅto hutvà paccÃmittÃnaæ kavacaæ hanissati taæ ma¤¤e\<*<13>*>/ nÃgarÃjÃnaæ suvaïïÃ- bharaïà ajja piï¬ena bharantÅti. HatthÃcariyo pi antarÃmagge\<*<14>*>/ va ra¤¤o sÃsanaæ pesesi\<*<15>*>/. RÃjà nagaraæ alaækÃrÃpesi. HatthÃcariyo B-aæ katagandha- paribhaï¬aæ alaækatapaÂiyattaæ hatthisÃlaæ netvà citrasÃïiyÃ\<*<16>*>/ parikkhipÃpetvà ra¤¤o Ãrocesi. RÃjà nÃnaggarasabhojanaæ ÃdÃya gantvà B-assa dÃpesi. So "mÃtaraæ vinà gocaraæ na gaïhissÃmÅti" piï¬aæ na gaïhi. Atha naæ yÃcanto rÃjà tati- yaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -varÃ. 2 Cks Bd rÃja. 3 Cks omit vÃ. 4 Cks ca, omitting ti. 5 Bd -varÃ. 6 Bd -vara-, Cks -vÅrÃnÃmakÃti. 7 Bd -khaæ. 8 Cks bhaï¬itvÃ. 9 Cks add viya va¬¬hitÃ. 10 Bd mÃtuposaka. 11 Bd -rÃjaæ. 12 Bd -bhihanessa-. 13 Bd me. 14 Bd adds vattamÃno. 15 Bd adds taæ sutvÃ. 16 Bd vicitra-. >/ #<[page 093]># %< 1. MÃtiposakajÃtaka. (455.) 93>% @*>/ nÃga karissasÅti. || Ja_XI:3 ||>@ Taæ sutvà B. catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ andhà aparinÃyikÃ\<*<3>*>/ khÃïuæ pÃdena ghaÂÂeti giriæ Caï¬oraïam patÅti. || Ja_XI:4 ||>@ Tattha sà nÆna sà ti mahÃrÃja nÆna sà esÃ\<*<4>*>/, kapaïiyÃ\<*<2>*>/ ti puttaviyo- gena kapaïÃ, khÃïun ti tattha tattha patitaæ rukkhakaliægaraæ\<*<5>*>/, ghaÂÂetÅti paridevamÃnà tattha tattha pÃdena\<*<6>*>/ pothentÅ\<*<7>*>/ nÆna pÃdena hanati\<*<8>*>/ caï- ¬oraïam patÅti caï¬oraïapabbatÃbhimukhÅ pabbatapÃde pariphandamÃnà ti attho. Atha naæ pucchanto rÃjà @*>/ khÃïuæ pÃdena ghaÂÂeti giriæ Caï¬oraïam patÅti || Ja_XI:5 ||>@ pa¤camaæ gÃthaæ vatvÃ\<*<10>*>/ @*>/ khÃïuæ pÃdena ghaÂÂeti giriæ Caï¬oraïam patÅti\<*<12>*>/ || Ja_XI:6 ||>@ chaÂÂhagÃthÃya\<*<13>*>/ tam atthaæ sutvà mu¤cÃpento sattamaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha yoyaæ bharatÅti ayaæ nÃgo `ahaæ mahÃrÃja andhamÃtaraæ posemi, mayà vinà mayhaæ mÃtà jÅvitakkhayaæ pÃpuïissati, tÃya vinà mayhaæ issariyena attho n' atthi, ajja me mÃtu gocaraæ agaïhantiyÃ\<*<14>*>/ sattamo divaso' ti vadati\<*<15>*>/, tasmà yo ayaæ mÃtaraæ bharati etaæ mahÃnÃgaæ khippaæ mu¤- catha, sabbehi ¤ÃtÅhi\<*<16>*>/ saddhiæ esa mÃtarà sametu samÃgacchatÆ 'ti. AÂÂhamanavamà abhisambuddhagÃthà honti: @*>/ ku¤jaro muhuttaæ assasitvÃna\<*<18>*>/ agamÃ\<*<19>*>/ yena pabbato. || Ja_XI:8 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd tÃni. 2 Bd kapaïikÃ. 3 Bd -ïÃ-. 4 Bd omits esÃ. 5 Ck -liægharaæ Bd dukkharakaÊikaraæ. 6 all three MSS. pÃde. 7 Cks poÂhenti, Bd pothenti. 8 Cks -haranti. 9 Ck Bd -ïÃ-. 10 Bd Ãha. 11 Cs Bd -ïÃ-. 12 Bd adds rÃjÃ. 13 Cks chaÂÂhaæ-, Bd chaÂhamagÃ-. 14 Bds alabhantiyÃ. 15 Ck omits va-. 16 Cs Bd ¤ÃtibhÅti. 17 Bd dÃmÃya. 18 Bd assÃsetvÃnÃ. 19 Cks Ãg-. >/ #<[page 094]># %<94 XI. EkÃdasanipÃta.>% @*>/ gantvà sÅtaæ ku¤jarasevitaæ soï¬Ãya udakam ÃhatvÃ\<*<2>*>/ mÃtaraæ abhisi¤cathà 'ti. || Ja_XI:9 ||>@ So kira nÃgo bandhanà mutto thokaæ vissamitvà ra¤¤o dasarÃjadhamma- gÃthÃya dhammaæ desetvà `appamatto hohi mahÃrÃjÃ' 'ti ovÃdaæ datvà mahÃ- janena gandhamÃlÃdÅhi pÆjiyamÃno nagarà nikkhamitvà tadahe va taæ paduma- saraæ patvà `mama mÃtaraæ gocaraæ gÃhÃpetvà va sayaæ gaïhissÃmÅti' bahuæ bhisamuÊÃlaæ\<*<3>*>/ ÃdÃya soï¬apÆraæ udakaæ gahetvà guhÃlenato nikkhamitvà guhÃdvÃre nisinnÃya mÃtu\<*<4>*>/ santikaæ gantvà sattÃhaæ nirÃhÃratÃya mÃtu sarÅraæ\<*<5>*>/ phassapaÂilÃbhatthaæ\<*<6>*>/ upari udakaæ si¤ci. Tam atthaæ Ãvikaronto S. dve gÃthà abhÃsi. BodhisattamÃtÃpi\<*<7>*>/ "devo vassatÅti" sa¤¤Ãya taæ akkosan- tÅ\<*<8>*>/ dasamaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha atrajo ti attano\<*<10>*>/ jÃto. Atha naæ samassÃsento B. ekÃdasamaæ gÃtham Ãha: @*>/ yasassinà ti. || Ja_XI:11 ||>@ Tattha Ãgato tyÃhan ti Ãgato te ahaæ, vedehenà 'ti ¤Ãïasampan- nena\<*<19>*>/, yasassinà ti mahÃparivÃrena, tena ra¤¤Ã maÇgalahatthibhÃvÃya gahito pi ahaæ mutto idÃni tava santikaæ Ãgato, uÂÂhehi gocaraæ gaïhÃhÅti. SÃ\<*<13>*>/ ra¤¤o anumodanaæ karontÅ osÃnagÃtham Ãha: @*>/ yo me puttaæ amocesi\<*<15>*>/ sadà vaddhÃpacÃyikan\<*<16>*>/ ti. || Ja_XI:12 ||>@ RÃjÃ\<*<17>*>/ B-assa guïe pasÅditvà naÊiniyà avidÆre gÃmaæ mÃpetvà B-assa ca mÃtu c' assa\<*<18>*>/ nibaddhavattaæ\<*<19>*>/ paÂÂha- pesi. AparabhÃge B. mÃtari kÃlakatÃya tassà sarÅraparihÃraæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs nali-. 2 Ck Ãhattha, Cs Ãhatva, Bd ÃharitvÃ, Bs -kaæ gahetvÃ. 3 Bd mÆ-, Cks -mÆlÃ-. 4 Bd mÃtuyÃ. 5 Bd -ra. 6 Cks -ttaæ, Bd samphassapatilÃbhattaæ. 7 Bd -sattassamÃ-. 8 all three MSS. -ti. 9 Bd sa. 10 Bd -nÃ. 11 Ck vedena. 12 Ck ¤ÃnÃs-, Cs ¤Ãnas-, Bs kÃtis-. 13 Bd adds tuÂhamÃnasÃ. 14 Bd -va¬¬hano. 15 Bd pamo-. 16 Bd vu-. 17 Bd tadà rÃjÃ. 18 Ck mÃtuccassa, Cs mÃtussa ca, Bds mÃtuyà cassa. 19 Cks nibaï¬avaÂÂaæ. >/ #<[page 095]># %< 2. JuïhajÃtaka. (456.) 95>% katvà Karaï¬akaæ\<*<1>*>/ assamapadaæ\<*<2>*>/ nÃma gato. Tasmiæ pana ÂhÃne Himavantato otaritvà pa¤casatà isayo vasiæsu, taæ vattaæ\<*<3>*>/ tesaæ adÃsi. RÃjà B-assa samÃnarÆpaæ silÃpaÂimaæ\<*<4>*>/ kÃretvà mahÃsakkÃraæ pavattesi. JambudÅpa-vÃsino anusaæ- vaccharaæ sannipatitvà hatthimahaæ nÃma kariæsu. S. i. d. Ã. saccÃni pakÃsetvà j. s. (SaccapariyosÃne mÃtiposaka- bhikkhu\<*<5>*>/ sotÃpattiphale patiÂÂhahi): "Tadà rÃjà ùnando ahosi\<*<6>*>/, hatthinÅ MahÃmÃyà devÅ\<*<7>*>/, mÃtiposakanÃgo\<*<8>*>/ pana aham evÃ" 'ti. MÃtiposakajÃtakaæ. $<2. JuïhajÃtaka.>$ Suïohi mayhaæ vacanaæ janindà 'ti. Idaæ S. J. {v.} ùnandatherena laddhavare Ã. k. PaÂhamabodhiyaæ hi\<*<9>*>/ vÅsativas- sÃni Bhagavato anibaddhaupaÂÂhÃkà ahesuæ, ekadà thero NÃgasamÃlo {ekadÃ} NÃgito\<*<10>*>/ UpavÃïo\<*<11>*>/ Sunakkhatto\<*<12>*>/ Cundo\<*<12>*>/ SÃgalo\<*<13>*>/ ekadà Meghiyo Bhagavantaæ upaÂÂhahi\<*<14>*>/- Ath' ekadivasaæ Bhagavà bhik- khÆ Ãmantesi: "bhikkhave idÃni 'mhi mahallako, ekacce bhikkhÆ `iminà maggena gacchÃmÃ' 'ti vutte a¤¤ena gacchanti, ekacce may- haæ pattacÅvaraæ bhÆmiyaæ nikkhipanti, nibaddhaupaÂÂhÃkam me\<*<15>*>/ ekaæ bhikkhuæ jÃnÃthÃ" 'ti. "Bhante ahaæ upaÂÂhahissÃmi ahaæ upaÂÂhahissÃmÅti" sirasi a¤jaliæ katvà uÂÂhite SÃriputtatherÃdayo "tum- hÃkaæ patthanÃ\<*<16>*>/ mattakaæ pattÃ\<*<17>*>/, alan" ti paÂikkhipi\<*<18>*>/. Tato bhikkhÆ ùnandattheraæ "tvaæ Ãvuso upaÂÂhÃkaÂÂhÃnaæ yÃcÃ\<*<19>*>/" 'ti Ãhaæsu. Thero\<*<20>*>/ "sace me\<*<21>*>/ Bhagavà attanà laddhaæ\<*<23>*>/ cÅvaraæ na dassati piï¬apÃtaæ na dassati ekagandhakuÂiyaæ vasituæ na dassati maæ gahetvà nimantanaæ na gamissati, sace pana Bhagavà mayà gahitaæ\<*<23>*>/ nimantanam gamissati sac' Ãhaæ\<*<24>*>/ tiroraÂÂhà tirojanapadà Bhagavantaæ daÂÂhuæ Ãgataparisaæ Ãgatakkhaïe yeva dassetuæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd kadaï¬aka. 2 Cs -desaæ, Bd assamasapadaæraæ. 3 Cks vaddhaæ i. e. vaÂÂaæ. 4 Ck silÃyapa-. 5 Bds mÃtu-. 6 Bd adds pÃpapuriso devadatto ahosi hatthÃcariyo sÃriputto ahosi mÃtÃ. 7 Bd omits devÅ. 8 Bd mÃtuposakahatthi. 9 Bd -ya¤hi. 10 Bd nÃbhito ekadÃ. 11 Cks -no, Bd adds ekadÃ. 12 Bd adds ekadÃ. 13 Bd sÃgato. 14 Cks -hiæsu. 15 Bds maæ. 16 Cks -naæ. 17 Ck patvÃ. 18 Ck pari-. 19 Bd yÃcÃhi. 20 Cks add me. 21 Bds add bhante. 22 Bd laddha. 23 Ck -ta. 24 Bd sacehaæ. >/ #<[page 096]># %<96 XI. EkÃdasanipÃta.>% labhissÃmi yadà me kaækhà uppajjati tasmiæ khaïe\<*<1>*>/ Bhagavantaæ upasaækamituæ labhissÃmi sace yaæ Bhagavà mama parammukkhà dhammaæ katheti\<*<2>*>/ taæ Ãgantvà mayhaæ kathessati ev'Ãhaæ\<*<3>*>/ Bhaga- vantaæ upaÂÂhahissÃmÅti" ime cattÃro paÂikkhepe catasso ca\<*<4>*>/ ÃyÃ- canà ti\<*<5>*>/ aÂÂha vare yÃci. BhagavÃpi 'ssa adÃsi. So tato paÂÂhÃya pa¤cavÅsativassÃni\<*<6>*>/ nibaddhaupaÂÂhÃko ahosi. So pa¤casu ÂhÃnesu\<*<7>*>/ etadagge Âhapanaæ patvà Ãgamasampadà adhigamasampadà pubbahetu- sampadà attatthaparipucchÃsampadÃ\<*<8>*>/ titthavÃsasampadà yonisomanasikÃ- rasampadà BuddhÆpanissayasampadà ti imÃhi sattahi sampadÃhi saman- nÃgato Buddhassa\<*<10>*>/ santike aÂÂha vare dÃyajjaæ labhitvà BuddhasÃsane pa¤¤Ãto gaganamajjhe\<*<11>*>/ cando viya pÃkaÂo ahosi. Ath' ekadivasaæ\<*<12>*>/ dhammasabhÃyaæ katham samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso TathÃgato ùnandat- theraæ varadÃnena santappesÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhik- khave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' Ãhaæ\<*<13>*>/ Anandaæ varena santappesiæ, pubbe p' Ãhaæ yaæ yaæ esa yÃci taæ taæ adÃsim evÃ" 'ti vatvà a. Ã.: A. B. Br. r. k. tassa putto JuïhakumÃro nÃma Takka- silÃyaæ sippaæ uggahetvà Ãcariyassa anuyogaæ datvà rattibhÃge andhakÃre Ãcariyagharà nikkhamitvà attano nivÃsanaÂÂhÃnaæ vegena gacchanto a¤¤ataraæ brÃhmaïaæ bhikkhaæ caritvà attano nivÃsanaÂÂhÃnaæ gacchantaæ apassanto bÃhunà paha- ritvà tassa bhattapÃtiæ bhindi. BrÃhmaïo patitvà viravi. Ku- mÃro kÃru¤¤ena nivattitvà taæ hatthe gahetvà uÂÂhÃpesi\<*<14>*>/. BrÃhmaïo "tayà tÃta mama bhikkhÃbhÃjanaæ bhinnaæ, bhatta- mÆlaæ me dehÅti" Ãha. KumÃro "brÃhmaïa, idÃn' Ãhaæ tava bhattamÆlaæ dÃtuæ na sakkomi, ahaæ kho pana KÃsira¤¤o putto JuïhakumÃro nÃma, mayi rajje patiÂÂhite Ãgantvà maæ dhanaæ yÃceyyÃsÅti" vatvà niÂÂhitasippo Ãcariyaæ vanditvà BÃrÃïasiæ gantvà pitu sippaæ dassesi. Pità "jÅvantena me putto diÂÂho, rÃjabhÆtaæ pi naæ passissÃmÅti" rajje abhisi¤ci. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds yeva. 2 Bd -thessati. 3 Bds -hantaæ. 4 Cs Bd omit ca. 5 Cks -nÃnÅti. 6 Bd vassÃdÅni. 7 Bd adds te. 8 Cks atthatthapaÂi-. 9 Cs tattha-, Bd tiÂha-. 10 Cks buddhÃnaæ. 11 Bd -ïa-. 12 Bds add bhikkhÆ. 13 Ck pahaæ. 14 Ck upaÂÂhÃ-. >/ #<[page 097]># %< 2. JuïhajÃtaka. (456.) 97>% So JuïharÃjà nÃma hutvà dhammena rajjaæ kÃresi. BrÃhmaïo taæ pavattiæ sutvà "idÃni mama bhattamÆlaæ ÃharissÃmÅti\<*<1>*>/" BÃrÃïasiæ gantvà rÃjÃnaæ alaækatanagaraæ padakkhiïaæ karontam eva disvà ekasmiæ unnatapadese\<*<2>*>/ Âhito hatthaæ pasÃretvà jayÃpesi. RÃjà anoloketvà va atikkami\<*<3>*>/. BrÃhmaïo tena adiÂÂhabhÃvaæ ¤atvà kathaæ samuÂÂhapento paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ seÂÂhà 'ti. || Ja_XI:13 ||>@ Tattha JuïhamhÅti mahÃrÃja tayi Juïhamhi ahaæ eken'\<*<5>*>/ atthena idhÃnupatto, na nikkÃraïà idhÃgato\<*<6>*>/ 'mhÅti dÅpeti, addhike ti addhÃnaæ Ãgate. gantabban ti taæ addhikaæ\<*<7>*>/ addhÃnam Ãgataæ yÃcamÃnaæ brÃhmaïaæ anoloketvà va gantabban ti paï¬ità na Ãhu na kathentÅti. RÃjà tassa vacanaæ sutvà hatthiæ vajiraækusena niggahetvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ atthena idhÃnupatto, kaæ và tvam\<*<9>*>/ atthaæ mayi patthayÃno idhÃgamo\<*<10>*>/ brahme tad iægha brÆhÅti. || Ja_XI:14 ||>@ Tattha iæghà 'ti codanatthe nipÃto. Tatoparaæ brÃhmaïassa ca ra¤¤o ca vacanapaÂivacana- vasena sesagÃthà kathitÃ: @*>/ me sÃdisÅ\<*<12>*>/ dve dadÃhi. || Ja_XI:15 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ÃharÃpessÃmÅti. 2 Bd -ppa-. 3 Ck anikkami, Cs akkami. 4 Bd dvi-. 5 Bd -na. 6 Bd ÃgÃto omitting idh. 7 Bd omits addhi-. 8 Bdf yenÃpi. 9 Cks tam. 10 Cks -me, Bdf -mÃ. 11 Bd va. 12 all four MSS. -si. >/ #<[page 098]># %<98 XI. EkÃdasanipÃta.>% @*>/ te assavà santi keci, atthaæ vÃ\<*<2>*>/ me abhijÃnÃsi\<*<3>*>/ kattaæ. || Ja_XI:16 ||>@ @*>/ te\<*<5>*>/ nÃbhijÃnÃmi kattaæ, pubbe ca kho saÇgati mattam Ãsi. || Ja_XI:17 ||>@ @@ @*>/ timÅsikÃyaæ\<*<7>*>/ aæsena aæsaæ samaghaÂÂayimha. || Ja_XI:19 ||>@ @*>/ tattha, sà yeva no saÇgati mattam Ãsi tato na pacchà na pure kadÃci. || Ja_XI:20 ||>@ @@ @*>/ kho saÇgatisanthavÃni pubbe kataæ vÃpi vinÃsayanti, bahum\<*<10>*>/ pi bÃlesu kataæ vinassati, tathà hi bÃlà akata¤¤urÆpÃ. || Ja_XI:22 ||>@ @*>/ kho saÇgatisanthavÃni pubbe kataæ vÃpi na nÃsayanti,>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs ca, Bdf nu. 2 Bd si. 3 Bd Ã-. 4 Bd atthaæ si. 5 Ck ce. 6 Ck Bd -hÅ. 7 Cs Bdf timi-. 8 Bd -sÃramha. 9 Bd va. 10 Cks -Æ. >/ #<[page 099]># %< 2. JuïhajÃtaka. (456.) 99>% @< appam pi dhÅresu kataæ na nassati, tathà hi dhÅrà sukata¤¤urÆpÃ. || Ja_XI:23 ||>@ @@ @*>/ rÃja, nakkhattarÃjÃ-r-iva tÃrakÃnaæ ÃpÆratÅ KÃsipatÅ yathà ahaæ, tayà hi\<*<9>*>/ me saÇgamo ajja laddho ti. || Ja_XI:25 ||>@ Tattha sÃdisÅti rÆpavaïïajÃtikulapadesena mayà sÃdisiyo\<*<3>*>/ dve mahÃ- yasà bhariyà ca me dehÅti attho, bhiæsarÆpo ti kin nu te brÃhmaïa bala- varÆpasÅlÃcÃraguïasaækhÃtaæ tapokammaæ atthÅti pucchati, mantà nu te ti udÃhu vicitrarÆpà sabbatthasÃdhakà mantà te atthi, assavà ti vacanakÃrakÃ\<*<4>*>/ icchiticchitadÃyakÃ\<*<5>*>/ và te keci santi, kattan ti kataæ, udÃhu tayà kataæ, ki¤ci mama atthaæ abhijÃnÃsÅti pucchati, saÇgatimattan ti samÃgamamattaæ tayà saddhiæ pubbe mama ÃsÅti vadati, jÃnato me ti jÃnantassa mama imaæ\<*<6>*>/ paÂhamaæ kataæ\<*<6>*>/ tava dassanaæ, na\<*<7>*>/ tÃbhijÃnÃmÅti\<*<8>*>/ na taæ abhijÃnÃmi\<*<9>*>/, timÅsikÃyan\<*<10>*>/ ti bahalatimirÃya\<*<11>*>/ rattiyaæ, te tattha ÂhatvÃnà 'ti te mayaæ tasmiæ aæsena aæsaæ ghaÂÂitaÂÂhÃne ÂhatvÃ, vÅtisÃrimha tatthà 'ti tasmiæ yeva ÂhÃne sÃritabbayuttakaæ kathaæ sÃrayimha\<*<12>*>/, ahaæ `bhikkhÃbhÃja- naæ me tayà bhinnaæ, bhattamÆlaæ me dehÅti\<*<13>*>/, avacaæ, tvaæ `idÃn' Ãhaæ tava bhattamÆlaæ dÃtuæ na sakkomi, ahaæ kho pana KÃsira¤¤o putto JuïhakumÃro nÃma, mayi rajje patiÂÂhite Ãgantvà maæ dhanaæ yÃceyyÃsÅti' avacà 'ti imaæ sÃrÃïÅyaæ kathaæ kariæhà 'ti Ãha, sà yeva no saÇgati mattamÃsÅti deva amhÃkaæ sà yeva a¤¤ama¤¤aæ saÇgati mattam Ãsi ekamuhuttaæ ahosÅti dÅpeti, tato ti tato pana\<*<15>*>/ muhuttikamittadhammato pacchà và pure và kadÃci amhÃ- kaæ saÇgati nÃma na bhÆtapubbÃ, na paï¬ità ti brÃhmaïa paï¬ità nÃma taæ muhuttikasaÇgatiæ\<*<16>*>/ và cirakÃlasanthavÃni và yaæ ki¤ci pubbe kataguïaæ và na nÃsenti, bahum\<*<17>*>/ pÅti bahukam pi, akata¤¤urÆpà ti yasmÃ\<*<19>*>/ bÃlà aka- ta¤¤usabhÃvà tasmà tesu bahum\<*<16>*>/ pi kataæ nassatÅti attho, sukata¤¤urÆpà ti suÂÂhukata¤¤usabhÃvÃ\<*<19>*>/, etthÃpi\<*<20>*>/ tathà hÅti hikÃro kÃraïattho va, dadÃmi te ti brÃhmaïena yÃcitayÃcitaæ\<*<21>*>/ dadanto evam Ãha, evaæ satan ti brÃhmaïo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds samacca. 2 Bs pi. 3 Ck -soyo, Bs -sÃ. 4 Bd -ikÃ. 5 Bds add yakkhÃ. 6 Bd omits ka-. 7 Cks omit na. 8 Cks nÃbhi-. 9 Cks -mÅti. 10 Cs Bd timi-. 11 Bds balava-. 12 Bd vitisÃ-. 13 Cks dehitaæ. 14 Cks idaæ. 15 Bd adds taæ. 16 Cks -kÃ. 17 Cks -hÆ. 18 Cks yasavÃ. 19 Cks -vo. 20 Ck etthÃ, Cs etthÃti. 21 Bd omits yÃcita. >/ #<[page 100]># %<100 XI. EkÃdasanipÃta.>% ra¤¤o anumodanaæ karonto vadati, sataæ\<*<1>*>/ sappurisÃnaæ ekavÃram pi samecca\<*<2>*>/ saÇgati nÃma evaæ hoti, rivà 'ti ettha rakÃro\<*<3>*>/ nipÃtamattaæ, tÃrakÃnan ti tÃrakagaïamajjhe, KÃsipatÅti rÃjÃnaæ Ãlapati, idaæ vuttaæ hoti: deva KÃsi- raÂÂhÃdhipati yathà cando tÃrakÃmajjhe\<*<4>*>/ Âhito tÃrÃgaïaparivuto pÃÂipadato\<*<5>*>/ paÂÂhÃya yÃva puïïamà ÃpÆrati tathà aham pi ajja tayà dinnehi gÃmavarÃdÅhi ÃpÆrÃmÅti, tayà hi\<*<6>*>/ me ti mayà pubbe tayà saddhiæ laddho pi saægamo aladdho\<*<7>*>/, ajja pana mama manorathassa nipphannattà mayà tayà saha saÇgamo laddho nÃmà 'ti, nipphannaæ me tayà saddhiæ mettaphalan ti vadati. Bodhisatto tassa mahantaæ yasaæ adÃsi. S. i. d. Ã. "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' Ãhaæ ùnandaæ varena santappemi\<*<8>*>/ yevÃ" 'ti vatvà j. s.: "Tadà brÃhmano ùnando ahosi, rÃjÃ\<*<9>*>/ aham evÃ" 'ti. JuïhajÃtakaæ. $<3. DhammajÃtakaæ.>$ Yasokaro pu¤¤akaro hamasmÅti. Idaæ S. J. v. Deva- dattassa paÂhavipavesannaæ\<*<10>*>/ Ã. k. DhammasabhÃyaæ\<*<11>*>/ ka- thaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso Devadatto TathÃgatena saddhiæ paÂi- virujjhitvà paÂhaviæ paviÂÂho" ti. S. Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhik- khave etarahi kathÃya sannisinnÃ" 'ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "idÃni tÃv' esa bhikkhave mama Jina-cakke pahÃraæ datvà paÂhaviæ paviÂÂho, pubbe pana\<*<12>*>/ dhammacakke pahÃraæ datvà pa- Âhaviæ pavisitvà AvÅci-parÃyano jÃto" ti vatvà a. Ã.: A. B. Br. r. k. Bo. kÃmÃvacaraloke Dhammo nÃma devaputto hutvà nibbatti, Devadatto Adhammo nÃma. Tesu Dhammo dibbÃlaækÃrapatimaï¬ito dibbaæ rathavaram abhi- ruyha accharÃgaïaparivuto manussesu sÃyamÃsaæ\<*<13>*>/ bhu¤jitvà attano attano\<*<14>*>/ gharadvÃre\<*<15>*>/ sukhakathÃya nisinnesu puïïa- muposathadivase gÃmanigamarÃjadhÃnÅsu\<*<16>*>/ ÃkÃse Âhatvà "pÃïÃ- tipÃtÃdÅhi dasahi akusalakammapathehi viramitvà mÃtupaÂÂhÃ- naddhammaæ pitupaÂÂhÃnadhammaæ tividhasucaritadhammaæ\<*<17>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck omits sataæ. 2 Bd samacca. 3 Bd rivakÃro. 4 Bd -kÃnaæ ma-. 5 Cks paÂipÃ-. 6 Bd hi corr. to pi. 7 Cks ajjaladdho, Bd aladdho va 8 Bds -esi. 9 Bds add pana. 10 Bd pathavippa-. 11 Bd tadà hi dham-. 12 Bd pi. 13 Bds sÃyaæ bhattaæ. 14 Bd only one a-. 15 Bd -resu. 16 Bd -gamajanapadarÃjaÂhÃnÅsu. 17 Bd -dhamme ca. >/ #<[page 101]># %< 3. DhammajÃtaka. (457.) 101>% pÆretha, evaæ saggaparÃyanà hutvà mahantaæ yasaæ anubha- vissathÃ" 'ti manusse dasakusalakammapathe samÃdapento JambudÅpaæ padakkhiïaæ karoti, Adhammo\<*<1>*>/ "pÃïaæ hanathÃ" 'ti Ãdinà nayena\<*<2>*>/ akusalakammapathe\<*<3>*>/ samÃdapento JambudÅpaæ vÃmaæ karoti. Atha tesaæ ÃkÃse rathà sammukhà ahesuæ, atha nesaæ parisà "tumhe kassa tumhe kassÃ" 'ti pucchitvà "mayaæ Dhammassa, mayaæ AdhammassÃ" 'ti vatvà maggà ukkamitvÃ\<*<4>*>/ dvidhà jÃtÃ. Dhammo pi Adhammaæ Ãmantetvà "samma tvaæ Adhammo ahaæ Dhammo, maggo mayhaæ anucchaviko, tava rathaæ okkÃmetvÃ\<*<5>*>/ mayhaæ maggaæ dehÅti" paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ samaïabrÃhmaïÃnaæ, maggÃraho devamanussapÆjito Dhammo ahaæ, dehi Adhamma maggan ti. || Ja_XI:26 ||>@ Tattha yasokaro ti ahaæ devamanussÃnaæ yasodÃyako, dutiyapade pi es' eva nayo, sadatthuto\<*<7>*>/ ti sadà thuto\<*<8>*>/ niccapasattho\<*<9>*>/. TatoparÃ; @*>/ maggaæ ahaæ Dhamma adinnapubbaæ. || Ja_XI:27 ||>@ @*>/ ca, uyyÃhi jeÂÂhassa kaniÂÂha maggÃ. || Ja_XI:28 ||>@ @*>/ 'haæ dadeyya maggaæ,>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds pana devaputto. 2 Bd adds dasa. 3 Ck adds hi, Cs hi ramitvÃ. 4 Bd okk-. 5 Cks okkamitvÃ. 6 Cs -tthato. 7 Cks -tthato. 8 Cks sadatthato. 9 Bd niccaæ-. 10 Bd rajjaæ corr. to da-, Cks vajjaæ. 11 Bd -nandano. 12 Bd te. >/ #<[page 102]># %<102 XI. EkÃdasanipÃta.>% @< yuddha¤ ca no hotu\<*<1>*>/ ubhinnam ajja, yuddhasmi yo jessati tassa maggo. || Ja_XI:29 ||>@ @*>/, guïehi sabbehi upetarÆpo Dhammo, Adhamma tvaæ kathaæ vijessasi\<*<3>*>/. || Ja_XI:30 ||>@ @*>/ Dhammam ajja ayo suvaïïaæ viya dassaneyyaæ. || Ja_XI:31 ||>@ @*>/ yuddhabalo s' Adhamma\<*<6>*>/ na tuyha vaddhà ca garÆ\<*<7>*>/ ca atthi, magga¤\<*<8>*>/ ca te dammi piyÃppiyena vÃcÃduruttÃni pi te khamÃmÅti || Ja_XI:32 ||>@ imà cha\<*<9>*>/ gÃthà tesaæ yeva\<*<10>*>/ vacanapaÂivacanavasena ÂhitÃ\<*<11>*>/. Tattha sa kissa hetumhi tavajjà 'ti\<*<12>*>/ so 'mhi ahaæ Adhammo, AdhammayÃnaæ rathaæ\<*<12>*>/ ÃrÆÊho abhÅto balavà kiækÃraïà ajja bho Dhamma kassaci adinnapubbaæ maggaæ tuyhaæ dammÅti\<*<14>*>/, pubbe ti\<*<15>*>/ paÂhamakappi- kakÃle imasmiæ loke dasakusalakammapathadhammo\<*<16>*>/ ca pubbe pÃtur ahosi pacchà adhammo, jeÂÂho cà 'ti pure nibbattabhÃvena ahaæ jeÂÂho ca\<*<17>*>/ seÂÂho ca porÃïako ca, tvaæ pana kaniÂÂho, tasmà maggà uyyÃhÅti vadati, na pipÃti- rÆpÃ\<*<18>*>/ ti ahaæ hi vo\<*<19>*>/ n' eva yÃcanÃya na patirÆpavacanena\<*<20>*>/ maggÃraha- tÃya maggaæ dadeyyaæ, anuvisaÂo\<*<21>*>/ ti ahaæ catasso disà catasso anu- disà ti sabbadisà attano guïena patthaÂo pa¤¤Ãto, lohenà 'ti ayamuÂÂhikena, ha¤chatÅti\<*<22>*>/ hanissati, yuddhabalo sadhammà 'ti sace tvaæ yuddhabalo si Adhamma, vaddhÃ\<*<23>*>/ ca garÆ\<*<24>*>/ cà 'ti yadi tuyhaæ ime vuddhÃ\<*<23>*>/ ime garupaï¬itÃ\<*<25>*>/ evaæ n' atthi, piyÃppiyenà 'ti piyena pi\<*<26>*>/ appiyenÃpi dadanto\<*<27>*>/ piyena viya te maggaæ dadÃmÅti attho. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks ti-. 2 Bds atulyo. 3 Cks -ti. 4 Ck ha¤jati, Cs haæjiti, Bd ha¤¤ati. 5 Cks tvaæ. 6 Ck saddhamma, Bd adhamma. 7 Bd guru? Cks garu. 8 Cks maggÃ. 9 Cks ca. 10 Bd tesa¤¤eva. 11 Bd kathitÃ. 12 Bds tavajja dajjanti. 13 Cs omits rathaæ. 14 Cs dammÅ pi, Ck dhammÅ pi. 15 Ck pi. 16 Cks -e. 17 Cks omit ca. 18 Bd pÃtiruppà corr. to pÃÂirupÃ. 19 Bd te. 20 Bd pati- corr. to paÂi-. 21 Cks anusaÂo. 22 all three MSS. ha¤¤a-. 23 Bd vu¬¬hÃ. 24 Bd guru. 25 Bd adds cà ti. 26 Bd viya. 27 Bd anto. >/ #<[page 103]># %< 3. DhammajÃtaka. (457.) 103>% Bodhisattena pana imÃya gÃthÃya kathitakhaïe\<*<1>*>/ yeva Adhammo rathe ÂhÃtuæ asakkonto avaæsiro paÂhaviyaæ patitvà paÂhaviyà vivare dinne gantvà AvÅcimhi yeva nibbatti. Etam athaæ viditvà Bhagavà abhisambuddho hutvà sesagÃthà abhÃsi: @@ @*>/ yuddhabalaæ vijetvà hantvà Adhammaæ nihanitva\<*<3>*>/ bhumyÃ\<*<4>*>/ pÃyÃsi vitto\<*<5>*>/ abhiruyha sandanaæ maggen' eva atibalo saccanikkamo\<*<6>*>/. || Ja_XI:34 ||>@ @*>/ yathà Adhammo patito avaæsiro. || Ja_XI:35 ||>@ @*>/ yathÃpi Dhammo abhiruyha sandanan ti. || Ja_XI:36 ||>@ Tattha yuddhatthiko ce ti ayaæ tassa vilÃpo, so kir' evaæ vilapanto yeva {patitvÃ} paÂhaviæ paviÂÂho, ettÃvatà ti bhikkhave yÃvatà paÂhaviæ paviÂÂho tÃvatÃ\<*<9>*>/ Adhammo\<*<10>*>/ hato nÃma hoti, khantÅbalo\<*<11>*>/ ti bhikhave evaæ Adhammo paÂhaviæ paviÂÂho, adhivÃsanakhantibalo taæ yuddhabalaæ vijetvà vadhitvà bhÆmiyaæ nihanitvà pÃtetvà vittijÃtatÃya\<*<12>*>/ vitto\<*<13>*>/ attano rathaæ Ãruyha maggen' eva saccanikkamo\<*<14>*>/ tathaparakkamo\<*<15>*>/ Dhammadevaputto pÃyÃsi, asammÃnità ti asakkatÃ, sarÅradehan ti imasmiæ yeva loke sarÅrasaæ- khÃtaæ dehaæ nikkhipitvÃ, nirayaæ vajantÅti\<*<16>*>/ yassa pÃpapuggalassa ete sakkÃrÃrahÃ\<*<17>*>/ gehe asakkatà tathÃrÆpÃ\<*<18>*>/, yathà Adhammo patito avaæsiro evaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -kkhaïe. 2 all four MSS. -ti-. 3 Bdf vihanetvÃ. 4 Bd -yà corr. to -yaæ 5 Ck Bf citto. 6 Ck -kkhamo. 7 Bdsf add te. 8 Bdf add te. 9 Bd ettÃ-. 10 Bd adds patito. 11 all three MSS. -ti-. 12 Ck vintijÃnatÃya? Cs vittijÃnatÃya, Bd cittajÃtatÃya. 13 Bs citto. 14 Bds add ti. 15 Cs tatha- corr. to tathÃ-. 16 Ck vajanti. 17 Cks -rarahÃ, Bd -rÃrahe. 18 Ck adds ti; Cs tathÃrÆpà ti yÃthÃrÆpÃ, Bd yathà ti in the place of tathÃrÆpÃ. >/ #<[page 104]># %<104 XI. EkÃdasanipÃta.>% avaæsirà nirayaæ vajantÅti attho, sugatiæ vajantÅti yassa pan' ete sakkatà tÃdisà paï¬ità yathÃpi Dhammo sandanaæ abhiruyha devalokaæ gato evaæ sugatiæ vajanti\<*<1>*>/. S. evaæ dhammaæ desetvà "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi Devadatto mayà saddhiæ paÂivirujjhitvà paÂhaviæ paviÂÂho" ti vatvà j. s.: "Tadà Adhammo Devadatto ahosi, parisÃpi 'ssa Devadattaparisà va\<*<2>*>/, Dhammo pana ahaæ\<*<3>*>/, parisÃ\<*<4>*>/ Buddhaparisà yevÃ" 'ti, Dham- majÃtakaæ\<*<5>*>/. $<4. UdayajÃtaka.>$ Ekà nisinnà ti. Idaæ S. J. v.\<*<6>*>/ ukkaïÂhita {bhikkhuæ} Ã. k. Vatthuæ KusajÃtake Ãvibhavissati. S. pana taæ bhikkhuæ Ãman- tetvÃ\<*<7>*>/ "saccaæ kira tvaæ bhikkhu {ukkaïÂhito}" ti\<*<8>*>/ pucchitvà "saccaæ bhante" ti vutte "bhikkhu kasmà kilesavasena evarÆpe niyyÃnika- sÃsane\<*<9>*>/ ukkaïÂhasi, porÃnakapaï¬ità samiddhe dvÃdasayojanike Su- rundhananagare\<*<10>*>/ rajjaæ kÃrentÃ\<*<11>*>/ devaccharapaÂibhÃgÃya itthiyà sad- dhiæ satta vassasatÃni ekagabbhe vasantà indriyÃni bhinditvà lobhavasena na olokesun" ti vatvà a. Ã.: A. KÃsiraÂÂhe Surundhananagare KÃsirÃjà r. kÃresi, tassa n' eva putto na dhÅtà ahosi. So attano deviyo "putte patthethÃ" 'ti Ãha\<*<12>*>/. Tadà Bo. Brahmalokà cavitvà tassa\<*<13>*>/ aggamahesiyà kucchimhi\<*<14>*>/ nibbatti. Ath' assa mahÃjanassa hadayaæ va¬¬hetvà jÃtabhÃvena Udayabhaddo\<*<15>*>/ ti nÃmaæ kariæsu. KumÃrassa pÃdacÃraæ\<*<16>*>/ caraïakÃle a¤¤o pi satto Brahmalokà cavitvà tass' eva ra¤¤o a¤¤atarÃya\<*<17>*>/ deviyà kuc- chimhi\<*<18>*>/ kumÃrikà hutvà nibbatti, tassÃpi UdayabhaddÃ\<*<19>*>/ ti nÃmaæ kariæsu. KumÃro vayappatto sabbasippe\<*<20>*>/ nipphattiæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -tÅti. 2 Cs yeva, Bd ca. 3 Bd ahameva. 4 Bd adds pana. 5 Bd dhammadevaputtajÃ-. 6 Bds add ekaæ. 7 Bd omits Ã-. 8 Bd sÅti. 9 Bds add pabbajitvÃ. 10 Ck surundana- 11 Bd -to. Cks -te. 12 Bs ÃïÃpesi, Bd adds aggamahesÅ pi ra¤¤o. vacanaæ sampaÂicchitvà tathà akÃsi tassà sÅlatejena. 13 Bd ra¤¤o. 14 Bd -ismiæ. 15 Bd -bhaÂ- throughout. 16 Cs -vÃraæ, Bd pÃda corr. to pÃdatÃ, Bs padasÃ. 17 Cks -rÃ. 18 Cks -ismim. 19 Bd -bhaÂÃ. 20 Bd -a. >/ #<[page 105]># %< 4. UdayajÃtaka. (458). 105>% pÃpuïi, jÃtibrahmacÃrÅ pana ahosi, supinantenÃpi\<*<1>*>/ methuna- dhammaæ na jÃnÃti, nÃssa\<*<2>*>/ kilesesu cittaæ allÅyi. RÃjà puttaæ\<*<3>*>/ rajje abhisi¤citvà "nÃÂakÃni 'ssa\<*<4>*>/ paccupaÂÂhÃpessÃmÅti" sÃsanaæ pesesi. Bo. "na mayhaæ rajjen' attho, kilesesu cittam me na allÅyatÅti" paÂikkhipitvà punappuna vuccamÃno rattajambunadamayaæ itthirÆpaæ kÃretvà "evarÆpaæ itthiæ labhamÃno rajjaæ paÂicchissÃmÅti\<*<5>*>/" mÃtÃpitunnaæ pesesi. Te taæ suvaïïarÆpakaæ sakala-JambudÅpaæ pariharÃpetvà tathÃ- rÆpaæ itthiæ alabhantà Udayabhaddaæ alaækaritvà tassa santike Âhapesuæ sà taæ suvaïïarÆpaæ\<*<6>*>/ abhibhavitvà aÂÂhÃsi. Atha tesaæ\<*<7>*>/ anicchamÃnÃnaæ ¤eva vamÃtikabhaginiæ Udaya- bhaddhakumÃriæ\<*<4>*>/ aggamahesiæ katvà B-aæ rajje abhisi¤ciæsu. Te pana dve pi brahmacariyavÃsam eva vasiæsu. AparabhÃge mÃtÃpitunnaæ accayena B. rajjaæ kÃresi. Ubho\<*<8>*>/ ekagabbhe vasamanÃpi lobhavasena indriyÃni bhinditvà a¤¤ama¤¤aæ na olokesuæ, api\<*<10>*>/ kho pana "yo amhesu paÂhamataraæ kÃlaæ karoti so nibbattaÂÂhÃnato Ãgantvà `asukaÂÂhÃne nibbatto 'smÅti' ÃrocetÆ" 'ti saÇgaram\<*<11>*>/ akaæsu. Atha kho B. abhisekato sattavassasataccayena kÃlam akÃsi. A¤¤o rÃjà nÃhosi, Udaya- bhaddÃya eva\<*<12>*>/ Ãïà pavatti, amaccà rajjaæ anusÃsiæsu. B. pi TÃvatiæsabhavane Sakkattaæ patvà yasamahantatÃya sattÃ- haæ anussarituæ nÃsakkhi. Iti so manussagaïanÃya satta- vassasataccayena Ãvajjitvà "UdayabhaddharÃjadhÅtaraæ\<*<13>*>/ dhanena vÅmaæsitvà sÅhanÃdaæ nadÃpetvÃ\<*<14>*>/ dhammaæ desetvà saÇgaraæ mocetvà ÃgamissÃmÅti" cintesi. Tadà kira manus- sÃnaæ dasavassasahassÃyukÃlo ahosi\<*<15>*>/. RÃjadhÅtà taæ di- vasaæ rattibhÃge supihitesu\<*<17>*>/ dvÃresu Âhapite Ãrakkhe satta- bhÆmakapÃsÃdavaratale\<*<18>*>/ alaækatasirigabbhe ekikÃ\<*<19>*>/ niccalà at- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -napi. 2 Bd na tassa. 3 Ck putte. 4 Bd -kÃnissa corr. to -kÃpissa. 5 Bd sampaÂi-. 6 Bd -rÆpakaæ. 7 Bd nesaæ. 8 Cks udayaku-. 9 Bd adds pi. 10 Bd adds ca. 11 Bd saÇk-. 12 Bd -bhaÂÃyeva. 13 Bd -bhaÂaæ-. 14 Bd naÂÃ-, Ck vadÃ-. 15 Bd hoti. 16 Bd adds pi. 17 Bd pihi-. 18 Bd -mi-. 19 Bd adds va. >/ #<[page 106]># %<106 XI. EkÃdasanipÃta.>% tano sÅlaæ ÃvajjamÃnà nisÅdi. Atha Sakko suvaïïamÃsakapÆraæ ekaæ suvaïïapÃtiæ ÃdÃya Ãgantvà sayanagabbhe yeva pÃtu bhavitvà ekamantaæ Âhito tÃya saddhiæ sallapanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha sucÅti sucivatthanivatthÃ, sa¤¤atÆrÆ ti suÂÂhuÂhapitaÆrÆ iriyÃ- pathaæ saïÂhapetvà sucivatthà ekikà va nisinnÃsÅti vuttaæ hoti, aninditaÇgÅti pÃdantato yÃva kesantÃ\<*<1>*>/ aninditasarÅrà paramasobhaggappattasarÅrà ti, kinna- ranettacakkhÆ 'ti tÅhi maï¬alehi pa¤cahi ca pasÃdehi upasobhitattà kinnarÃnaæ nettasadisehi cakkhÆhi samannÃgate, imekarattin ti imaæ ekarattiæ ajja Åmas- miæ alaækatasayanagabbhe ekato vaseyyÃmà 'ti yÃcati. Tato rÃjadhÅtà dvà gÃthà abhÃsi: @*>/ daÊhamaÂÂÃlakoÂÂhakaæ\<*<3>*>/ rakkhitaæ khaggahatthehi duppavesam idaæ puraæ. || Ja_XI:38 ||>@ @*>/ cÃpi Ãgamo ca\<*<5>*>/ na vijjati, atha kena nu vaïïena saÇgamaæ icchase mayà ti. || Ja_XI:39 ||>@ Tattha ukkiïïantaraparikhan\<*<6>*>/ ti idaæ dvÃdasayojanikaæ Surun- dhanapuraæ antarantarà udakaparikhÃnaæ kaddamaparikhÃnaæ sukkhapari- khÃna¤\<*<7>*>/ ca ukkiïïattÃ\<*<8>*>/ ukkiïïantaraparikhaæ\<*<9>*>/, daÊhamaÂÂÃlakoÂÂhakan\<*<10>*>/ ti thirehi aÂÂÃlakehi dvÃrakoÂÂhakehi ca samannÃgataæ, khaggahatthehÅti Ãvudhahatthehi dasahi yodhasahassehi rakkhitaæ, duppavesam idaæ puran ti idaæ sakalapuram pi tassa anto mÃpitaæ mayhaæ nivÃsapuram\<*<11>*>/ pi ubha- yaæ\<*<12>*>/ kassaci pavisituæ na sakkÃ, Ãgamo cÃ\<*<13>*>/ 'ti idha imÃya velÃya taru- ïassa và yobbanappattassa và thÃmasampannayodhassa và a¤¤assa và mahantam pi païïÃkÃraæ gahetvà Ãgacchantassa Ãgamo nÃma n' atthi, saÇgaman ti atha tvaæ kena kÃranena imÃya velÃya mayà saha samÃgamaæ\<*<14>*>/ icchasi\<*<15>*>/. Atha Sakko catutthaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd kesaggÃ. 2 Ck ukkinn-, Bd okkhiïï-, Bf okki-. 3 Bd daÊha aÂÂÃ-. 4 Bd yÆdino, Bf yuddhino. 5 Ck va, Bd vÃ. 6 Cs ukkinn-, Bd okkhiïï-. 7 Cks sukka-. 8 Cs ukkinna-, Bd ukkhiïïa-. 9 Bd ukkh-. 10 Bd daÊha aÂÂa-. 11 Bd -sanapu-. 12 Bd -yampi. 13 Cs Bd vÃ. 14 Bd saÇgamaæ. 15 Bd -sÅti. >/ #<[page 107]># %< 4. UdayajÃtaka. (458). 107>% @*>/, tvaæ maæ nandaya\<*<2>*>/ bhaddan te, puïïakaæsaæ dadÃmi te. || Ja_XI:40 ||>@ Tass' attho: kalyÃïi sundaradassane, aham ev' eko\<*<3>*>/ devaputto devÃnubhÃ- vena\<*<4>*>/ idhÃgato, tvaæ ajja maæ\<*<5>*>/ nandaya tosehi, ahaæ te imaæ suvaïïa- mÃsakapuïïaæ\<*<6>*>/ suvaïïapÃtiæ\<*<7>*>/ dadÃmÅti. Taæ sutvà rÃjadhÅtà pa¤camaæ gÃtham Ãha: @@ Tass' attho: ahaæ devarÃja devaæ và yakkhaæ và Udayaæ atikkamitvà a¤¤aæ na patthemi, so tvaæ gacch' eva, mà idha aÂÂhÃsi, na me tayà Ãbha- tena\<*<8>*>/ païïÃkÃrena attho, gantvà ca\<*<9>*>/ mÃssu imaæ ÂhÃnaæ punar Ãvajitthà 'ti. So tassà sÅhanÃdaæ sutvà aÂhatvà gatasadiso hutvà tat- th' ev' antarahito\<*<10>*>/ aÂÂhÃsi. So punadivase tÃyam {eva} velÃya suvaïïamÃsakapÆraæ rajatapÃtiæ ÃdÃya tÃya saddhiæ sallapanto chaÂÂhaæ gÃtham Ãha: @*>/ ratÅ uttamÃ\<*<12>*>/ kÃmabhoginaæ yaæhetu sattà visamaæ caranti\<*<13>*>/ mà taæ ratiæ jÅyi tuvaæ sucimhite\<*<14>*>/, dadÃmi te rÆpiyaæ kaæsapÆran ti. || Ja_XI:42 ||>@ Tass' attho: bhadde rÃjadhÅte yà esà kÃmabhogisattÃnaæ\<*<15>*>/ rati sumethu- naæ\<*<16>*>/ kÃmarati nÃma uttamarati yassà ratiyÃ\<*<17>*>/ kÃraïà sattà kÃyaduccaritÃdivi- samaæ caranti taæ ratiæ tvaæ bhadde sucimhite manÃpahasite mà jÅyi, aham pi Ãgaccahanto na tucchahattho Ãgato, hiyyo suvaïïamÃsakapÆraæ suvaïïapÃtiæ Ãhariæ ajja rÆpiyapÃtiæ\<*<18>*>/, imaæ te ahaæ rÆpiyapÃtiæ suvaïïapÆraæ dadÃmÅti. RÃjadhÅtà cintesi: "ayaæ kathÃsallÃpaæ labhanto punap- punÃgamissati, na dÃni tena saddhiæ kathessÃmÅti" sà ki¤ci \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd tavantike, Bf bhavantike. 2 Bd nandassa, Bf nandassu. 3 Bd omits ev. 4 Bd devatÃnu-. 5 Cks mama. 6 Cks -kaæ-, Cs svaïïamÃsakapuïïa. 7 Cs svaï- 8 Ck Ãha-, Bd Ãga-. 9 Ck Bd va. 10 Bd tattheva an-. 11 Bdsf omit sÃ. 12 Bd -ma, Bsf -maæ. 13 Bd varanti. 14 Bd -to. 15 Bd -gÅnaæ satt-. 16 Bd -na, Cks ratisumethÆnaæ. 17 Bd dutiyÃ. 18 Bd adds suvaïïapÆraæ. >/ #<[page 108]># %<108 XI. EkÃdasanipÃta.>% na kathesi. Sakko tassà akathanabhÃvaæ\<*<1>*>/ ¤atvà tatth' ev' antarahito\<*<2>*>/ ÂhatvÃ\<*<3>*>/ punadivase tÃyam eva velÃya lohapÃtiæ kahÃpaïapÆraæ ÃdÃya "bhadde\<*<4>*>/ maæ kÃmaratiyà santappehi, imaæ te kahÃpaïapÆraæ lohapÃtiæ dassÃmÅti" Ãha. Taæ disvà rÃjadhÅtà sattamaæ gÃtham Ãha: @*>/ dhanena ukkaæsatÅ yattha karoti chandaæ, vipaccanÅko tava devadhammo paccakkhato thodatarena esÅti. || Ja_XI:43 ||>@ Tass' attho: bho purisa tvaæ jaÊo, naro hi nÃma nÃriæ kilesaratikÃraïà dhanena nijjhÃpento sa¤¤apento yattha nÃriyà chandaæ karoti taæ ukkaæsati vaïïetvà thometvà bahutarena dhanena palobheti, tuyhaæ pan' eso devasabhÃvo vipaccanÅko, tvaæ hi mayà paccakkhato thokatarena esi paÂhamadivase suvaïïa- pÆraæ suvaïïapÃtiæ Ãharitvà dutiyadivase\<*<6>*>/ rÆpiyapÃtiæ tatiyadivase kahÃpaïa- pÆraæ lohapÃtiæ ÃharasÅti. Taæ sutvà M.\<*<7>*>/ "bhadde rÃjakumÃri\<*<8>*>/, ahaæ chekavÃïijo, na niratthakena atthaæ nÃsemi\<*<9>*>/, sace tvaæ Ãyunà và vaïïena và va¬¬heyyÃsi ahaæ te païïÃkÃraæ va¬¬hetvà Ãhareyyaæ, tvaæ pana parihÃyas' eva, tenÃham pi dhanaæ parihÃpemÅti" vatvà tisso gÃthà abhÃsi: @*>/ pi tuyhaæ nihiyyati, jiïïatarÃsi ajja. || Ja_XI:44 ||>@ @@ @*>/ tvaæ vayasÃ\<*<12>*>/ rÃjaputti sumedhase brahmacariyaæ careyyÃsi, bhiyyo vaïïavatÅ siyà ti. || Ja_XI:46 ||>@ Tattha nihiyyatÅti parissÃvane Ãsittaudakaæ viya parihÃyati, manussa- lokasmiæ hi sattà jÅvitena vaïïena cakkhupasÃdÃdÅhÅti dine dine parihÃyant' eva\<*<13>*>/, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bs akatana-, Cs akathata-, Bd akathita-. 2 Bd tattheva an-. 3 Bd hutvÃ. 4 Bd adds tvaæ. 5 Bdf nijjhÃ-, Bs niÂÂhÃ-. 6 Bd adds suvaïïapÆraæ. 7 Bd sakko. 8 Ck -rÅ. 9 Bd nÃmemi. 10 Cks -ne. 11 Bds va. 12 Cks vasasÃ. 13 Cks -yateva. >/ #<[page 109]># %< 4. UdayajÃtaka. (458.) 109>% {jiïïatarÃsÅti} mama paÂhamaæ Ãgatadivase pavattaæ hi te Ãyuæ\<*<1>*>/ hiyyo- divasaæ na pÃpuïi, kuÂhÃriyà chinnaæ viya tatth' eva nirujjhi, hiyyo pavattaæ\<*<2>*>/ ajjadivasaæ na pÃpuïi, hiyyo\<*<3>*>/ kuÂhÃriyà chinnaæ viya\<*<4>*>/ nirujjhi, tasmà ajja jiïïatarÃsi\<*<5>*>/ jÃtÃ, evaæ me ti tiÂÂhatu hiyyo ca paramaho\<*<6>*>/ ca, ajj' eva pana may- haæ evaæ pekkhamÃnassa\<*<7>*>/ pekkhamÃnass' eva, hÃyat' eva tato vaïïo aho- rattÃnam accaye ti ito paÂÂhÃya pana\<*<8>*>/ rattiædivesu vÅtivattesu ahorattÃnam accayena apaïïattikabhÃvam eva gamissasÅti\<*<9>*>/ dasseti, iminà cÃ\<*<10>*>/ 'ti tasmà bhadde sace tvaæ iminà va vayena\<*<11>*>/ imasmiæ suvaïïavaïïe sarÅre jarÃya avilutte yeva seÂÂhacariyaæ careyyÃsi\<*<12>*>/ pabbajitvà samaïadhammaæ kareyyÃsi\<*<13>*>/ bhiyyo vaïïavatÅ siyÃ\<*<14>*>/ atirekataravaïïÃ\<*<15>*>/ bhaveyyÃsÅti. Tato rÃjadhÅtà itaraæ gÃtham Ãha: @*>/ yathà manussÃ, gattesu tesaæ valiyo na honti, pucchÃmi taæ yakkhà mahÃnubhÃva\<*<17>*>/: kathaæ na\<*<18>*>/ devÃnaæ sarÆradeho ti. || Ja_XI:47 ||>@ Tattha sarÅradeho ti sarÅrasaækhÃto deho devÃnaæ sarÅraæ kathaæ na jÅrati, idan taæ ahaæ\<*<19>*>/ pucchÃmÅti vadati. Ath' assà kathento Sakko itaraæ gÃtham Ãha: @@ Tattha yathà manussà ti yathà manussà jÅrantÃ\<*<20>*>/ rÆpena vaïïena bhogena cakkhupasÃdÃdÅhi ca jÅranti na evaæ devÃ, tesaæ\<*<21>*>/ gattesu valiyo pi na santi, maÂÂaka¤canapaÂÂam eva vaïïasarÅram\<*<22>*>/ hoti, suve suve ti divase divase, bhiyyataro và 'ti atirekataro va tesaæ dibbo ca vaïïo vipulà ca bhogà honti, manussesu hi\<*<23>*>/ rÆpaparihÃni\<*<24>*>/ cirajÃtabhÃvassa\<*<25>*>/ sakkhi, devesu\<*<26>*>/ atirekarÆpasampatti atirekaparivÃrasampatti ca\<*<27>*>/, evaæ aparihÃnadhammo nÃma\<*<28>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -u. 2 Bd -ampi. 3 Bd adds va. 4 Bd adds tattheva. 5 Bd -rÃpi. 6 Bd parato 7 Bd omits pe-. 8 Bd omits pa-, 9 Ck -tÅti. Bd bhavissatÅti. 10 Bd vÃ. 11 Cks upÃyena. 12 Bd vadeyyÃsÅti. 13 Bd -sÅti. 14 Bd adds ti. 15 Bd -Å, Cks -tarÃ-. 16 Cks jÅyanti, Bd jinanti, Bf jiranti. 17 Bd -vaæ. 18 Cks -nu. 19 Bd idaæ ahaæ taæ. 20 Ck -ti. 21 Bd adds hi. 22 so Cks; Bd maÂhaka¤canapattaveïayamevasariraæ. 23 Cs bhÅ. 24 Cs rupa-, Bd rÆpaæ-. 25 Bd ciraæjÃti-. 26 Bd pasakkhi-. 27 Bd adds hoti. 28 Bd nÃmesa. >/ #<[page 110]># %<110 XI. EkÃdasanipÃta.>% devaloka, tasmà tvaæ jaraæ apatvÃ\<*<1>*>/ va nikkhamitvà pabbaja\<*<2>*>/, evaæ parihÃniyasabhÃvà manussalokà muccitvÃ\<*<3>*>/ aparihÃniyasabhÃvaæ evarÆpaæ develokaæ gamissasÅti. Sà devalokassa vaïïaæ sutvÃ\<*<4>*>/ gamanamaggaæ puc- chantÅ\<*<5>*>/ itaraæ gÃtham Ãha: @*>/ pavutto, pucchÃmi taæ yakkha mahÃnubhÃva: katthaÂÂhito paralokaæ na bhÃye ti. || Ja_XI:49 ||>@ Tattha kiæ sÆ dha bhÅtà ti devarÃja ayaæ khattiyÃdibhedà anekà janatà kiæbhÅtà kassa\<*<7>*>/ bhayena parihÃniyasabhÃvÃ\<*<8>*>/ manussalokà devalokaæ na gacchatÅti pucchati, maggo\<*<8>*>/ ti devalokagÃmimaggo, idha pana in ti Ãharitvà ko ti pucchà kÃtabbÃ, ayam h ettha attho: nekatitthÃyatanavasena\<*<10>*>/ paï¬itehi pavutto devalokamaggo\<*<11>*>/ ko kataro ti vuttaæ hoti, katthaÂÂhito ti paralokaæ gacchanto katarasmiæ magge Âhito na bhÃyatÅti. Ath' assà kathento Sakko itaraæ gÃtham Ãha: @*>/ gharam Ãvasanto saddho mudÆ saævibhÃgÅ vada¤¤Æ saÇgÃhako sakhilo saïhavÃco (III. 262|21) etthaÂÂhito paralokaæ na bhÃye ti. || Ja_XI:50 ||>@ Tass' attho: bhadde Udaye vÃcaæ mana¤ ca sammà Âhapetvà kÃyena pi pÃpÃni akaronto ime dasakusalakammapathe samÃdÃya vattanto bahÆ annapÃne bahÆ vÃ\<*<13>*>/ deyyadhamme ghare vasanto `dÃnassa vipÃko atthÅti' saddhÃya saman- nÃgato muducitto dÃnasaævibhÃgatÃya\<*<13>*>/ saævibhagÅ\<*<15>*>/, pabbajità bhikkhÃya caramÃna vadanti\<*<16>*>/ nÃma paccayadÃnena tesaæ tassa vÃdassa jÃnanato vada¤¤Æ, catÆhi saÇgahavatthÆhi saÇgÃhako\<*<17>*>/, piyavÃditÃya sakhilo, maÂÂavacanatÃya\<*<18>*>/ saïhavÃco, ettha etthake\<*<19>*>/ guïarÃsimhi Âhito paralokaæ gacchanto na bhÃyatÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd appatvÃ. 2 Bd -jÃhi. 3 Bd cavitvÃ. 4 Bds add tassa, 5 all three MSS. -ti. 6 Ck -yatÃnaæ, Bd -kÃyanaæ. 7 Bd kissa. 8 Ck adds nu. 9 Bd kiæ ma-. 10 Cks nekÃ-, Bd aneka-. 11 Bd adds ca. 12 Bdf bahunna-. 13 Cks ta. 14 Cks -bhÃgaratÃya, Bs bhÃgatÃyaæ. 15 Ck -gi. 16 Bds caranti. 17 Ck -ga-, Cs -gÃ- corr. to -ga-. 18 Cs maÂÂha-. Bd maÂha-. 19 so all three MSS. >/ #<[page 111]># %< 4. UdayajÃtaka. (458.) 111>% Tato rÃjadhÅtÃ\<*<1>*>/ tassa vacanaæ sutvà thutiæ karontÅ\<*<2>*>/ itaraæ gÃtham Ãha: @*>/ pucchÃmi: ko nu tvam asi subrahà ti. || Ja_XI:51 ||>@ Tass' attho: yathà mÃtÃpitaro puttake anusÃsanti tathà maæ anusÃsasi, uÊÃravaïïa\<*<4>*>/ sobhaggappattarÆpa\<*<5>*>/ ko nu si tvan ti\<*<6>*>/ accuggatasarÅro\<*<7>*>/ ti. Tato B. itaraæ gÃtham Ãha: @*>/ idhÃgato, Ãmanta kho taæ gacchÃmi, mutto 'smi tava saÇgarÃ\<*<9>*>/ ti. || Ja_XI:52 ||>@ Tass' attho: kalyÃïadassane ahaæ purimabhave tava sÃmiko Udayo nÃma TÃvatiæsabhavane Sakko hutvà nibbatto, idhÃgacchanto na kilesavasenÃgato, taæ vÅmaæsitvÃ\<*<10>*>/ pana saægaraæ\<*<11>*>/ mocessamÅti saægaratthÃya\<*<11>*>/ pubbe saæga- ressa\<*<11>*>/ katattà Ãgato 'smi, idÃni taæ Ãmantevà gacchÃmi, mutto 'smi tava saæ- garÃ\<*<11>*>/ ti. RÃjadhÅtà assasitvÃ\<*<12>*>/ "sÃmi, tvaæ UdayabhaddarÃjÃ" ti as- sudhÃrÃya pavattamÃnÃya\<*<13>*>/ "ahaæ tumhe\<*<14>*>/ vinà vasituæ na sakkomi, yathà tumhÃkaæ santike vasÃmi tathà maæ anu- sÃsathÃ" 'ti vatvà itaraæ gÃtham Ãha: @*>/ saægaratthÃ\<*<16>*>/ idhÃgato anusÃsa maæ rÃjaputta yathÃssu puna saÇgamo ti. || Ja_XI:53 ||>@ Atha naæ anusÃsanto\<*<17>*>/ catasso gÃthà abhÃsi @*>/ vayo khaïo tath' eva, ÂhÃnaæ n' atthi dhuvaæ, cavanti sattÃ, parijÅyati addhuvaæ sarÅraæ, Udaye mà pamÃda, carassu dhammaæ. || Ja_XI:54 ||>@ @*>/ paÂhavÅ dhanassa pÆrà ekass' eva siyà ana¤¤adheyyÃ, ta¤ cÃpi jahÃti avÅtarÃgo, Udaye mà pamÃda, carassu dhammaæ. || Ja_XI:55 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds taæ. 2 all three MSS. -ti 3 Cs -aæ. 4 Cs -aæ. 5 Bs -paæ 6 Bd asi. 7 Bd tvaæ evaæ. 8 Cks -rÃ. 9 Cs -ratthÃ, Bd saækarattÃ. 10 Bd adds ca. 11 Bd saæka-. 12 Cks assÃ-, Bd assÃsetvÃ. 13 Bd -dhÃrÃ--mÃnÃ. 14 Bd -ehi. 15 Cks omit si. 16 Cs saægaratthÃ. Bs saÇgaraÂhÃ. 17 Bd adds mahÃsatto. 18 all four MSS. -ti. 19 Cks kasiïa. >/ #<[page 112]># %<112 XI. EkÃdasanipÃta.>% @*>/ bhÃtaro ca bhariyà yÃpi\<*<2>*>/ dhanena hoti kÅtà te cÃpi jahanti a¤¤ama¤¤aæ, Udaye mà pamÃda, carassu dhammaæ. || Ja_XI:56 ||>@ @*>/ duggatÅ ca\<*<3>*>/ ittaravÃso ti jÃniyÃ, Udaye mà pamÃda, carassu dhamman ti. || Ja_XI:57 ||>@ Tattha adhipatatÅti ativiya patati sÅghaæ atikkamati, vayo ti paÂhamavayÃdi tividho pi, khaïo\<*<4>*>/ tathevÃ\<*<5>*>/ 'ti uppÃdaÂÂhitibhaÇgakhaïo pi tath' eva adhi- patati\<*<6>*>/, ubhayenÃpi\<*<7>*>/ bhadde imesaæ sattÃnaæ ÃyusaækhÃro nÃma sÅghasotanadÅ\<*<8>*>/ viya anivattanto sÅghaæ atikkamatÅti\<*<9>*>/ dasseti, ÂhÃnaæ natthÅti uppannasaæ- khÃrÃ\<*<10>*>/ abijjitvà tiÂÂhantÆ 'ti patthanÃya pi tesaæ ÂhÃnaæ nÃma n' atthi, evaæ ekaæsen eva Buddhaæ Bhagavantaæ Ãdiæ katvà sabbe pi sattà cavanti, dhuvaæ maraïaæ, addhuvaæ jÅvitan ti evaæ maraïasatiæ bhÃvehÅti dÅpeti, parijÅyatÅti idaæ suvaïïavaïïaæ sarÅraæ jÅrat' eva, evaæ jÃnÃhi, mÃpamÃdà 'ti tasmà tvaæ Udayabhadde mà pamÃdaæ Ãpajji, appamattà hutvà dasakusalakammapathadhammaæ carÃhÅti, kasiïà ti sakalÃ, ekass' evà ti yadi ekass' eva ra¤¤o va tasmiæ ekasmiæ ¤eva\<*<12>*>/ ana¤¤ÃdhÅnÃ\<*<13>*>/ assa, taæ cÃpi\<*<14>*>/ jahÃti avÅtarÃgo ti taïhÃvasiko puggalo ettakena pi yasena atitto maraïakÃle avÅtarÃgo va taæ vijahati, evaæ taïhÃya apÆraïÅyabhÃvaæ\<*<15>*>/ jÃnÃhÅti dÅpeti, te vÃpÅti mÃtà puttaæ putto mÃtaraæ pità puttaæ putto pitaraæ bhÃtà bhaginiæ bhaginÅ bhÃtaraæ bhariyà sÃmikaæ sÃmiko bhariyan ti ete a¤¤ama¤¤aæ jahanti\<*<16>*>/, nÃnà honti, evaæ sattÃnaæ vinÃbhÃvaæ jÃnÃhÅti dipeti, parabhojanan ti vividhÃnaæ kÃkÃdÅnaæ parasat- tÃnaæ bhojanaæ, ittaravÃso ti yà esà imasmiæ saæsÃre manussabhÆtà sugati\<*<17>*>/ ca tiracchÃnabhÆtà duggati\<*<17>*>/ ca etaæ ubhayam pi ittaravÃso ti jÃnitvà mà pamÃda, carassu dhammaæ, imesaæ sattÃnaæ nÃnÃÂhÃnato Ãgantvà {ekaÂ- ÂhÃne} samÃgamo paritto, ime sattà appakam eva kÃlaæ ekato vasanti, tasmà appamattà hohÅti. Evaæ M. tassà ovÃdam adÃsi. SÃpi tassa dhammaka- thÃya pasÅditvà thutiæ karontÅ\<*<18>*>/ osÃnagÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks omit ca. 2 Bd cÃpi, Bf bhariyÃpi. 3 Bd -ti¤ca. 4 Bd si. 5 Cks omit vÃ. 5 Bd ati. 7 Cks udayenà ti. 8 Bd -sotÃ-. 9 Cks -mÅti. 10 Bd -nÃ-. 11 Bd omits va, 12 Bd yeva. 13 Ck aæÇadhÅtà corr. to anaæÇadhÅtÃ, Bd avinÃ, Cs ata¤¤evadhÅtÃ. 14 Cks vÃpi, Bd tathÃpi in the place of taæ cÃpi. 15 Cks Ãp- 16 Bd paja-. 17 Cks -tiya¤. 18 all three MSS. -ti. >/ #<[page 113]># %< 5. PÃnÅyajÃtaka. (459.) 113>% @*>/ yakkho: appaæ maccÃna jÅvitaæ, kasira¤ ca paritta¤ ca ta¤ ca dukkhena saæyutaæ, sÃhaæ ekà pabbajissÃmi hitvà KÃsiæ Surundhanan ti. || Ja_XI:58 ||>@ Tattha sÃdhÆ 'ti\<*<2>*>/ appaæ maccÃna jÅvitan ti bhÃsamÃno ayaæ devarÃjà sÃdhu bhÃsati, kiækÃraïÃ: idaæ hi kasira¤ ca dukkhaæ assÃdarahitaæ paritta¤ ca na bahukaæ ittarakÃlaæ, sace hi kasiram pi\<*<3>*>/ samÃnaæ dÅghakÃlaæ pavatteyya parittakam pi\<*<4>*>/ samÃnaæ sukhaæ bhaveyya vaÂÂeyya\<*<5>*>/, idaæ pana kasira¤ c' eva paritta¤ ca sakalena vaÂÂadukkhena\<*<6>*>/ saæyutaæ\<*<7>*>/ sannÅtaæ\<*<8>*>/, sÃhan ti sà ahaæ Surundhanan ti Surundhananagara¤ ca KÃsiraÂÂhaÇ\<*<9>*>/ ca cha¬¬etvÃ\<*<10>*>/ ekikà pabbajissÃmÅti Ãha. B. tassa ovÃdaæ datvà sakaÂÂhÃnam eva gato. SÃpi pu- nadivase amacce rajjaæ paÂicchÃpetvà attano\<*<11>*>/ nagare yeva ramaïÅye uyyÃne isipabbajjaæ pabbajitvà dhammaæ caritvà ÃyupariyosÃne TÃvatiæsabhavane B-assa pÃdaparicÃrikà hutvà nibbatti. S, i. dhammadesanaæ Ã. saccÃni pakÃsetvà j. s. (Saccapariyo- sÃne ukkaïÂhitabhikkhu sotÃpattiphale patiÂÂhahi): "Tadà rÃjadhÅtà RÃhulamÃtà ahosi, Sakko pana aham evÃ" 'ti. UdayajÃtakaæ. $<5. PÃnÅyajÃtaka.>$ Mitto mittassà 'ti. Idaæ S. J. v. kilesaniggahaæ Ã. k. Ekasmiæ hi samaye SÃvatthi-vÃsino pa¤casatà gihÅ sahÃyakà TathÃgatassa dhammadesanaæ sutvà pabbajitvà upasampannà anto- koÂisanthÃre vasantà a¬¬harattasamaye kÃmavitakkaæ vitakkesuæ, sabbaæ heÂÂhÃvuttanayen' eva vitthÃretabbaæ. Bhagavato Ãïattiyà panÃyasmatà ùnandena bhikkhusaæghe sannipatite S. pa¤¤attÃsane nisÅditvà anodissakaæ katvà "kÃmavitakkaæ vitakkayitthÃ" 'ti avatvà sabbasaÇgÃhikavasen' eva "bhikkhave kileso khuddako nÃma n' atthi, bhikkhunà nÃma uppannuppannÃ\<*<12>*>/ kilesà niggahetabbà va\<*<13>*>/, porÃïa- kapaï¬ità anuppanne Buddhe kilese niggahetvà paccekabodhi¤Ãïaæ\<*<14>*>/ pattÃ" ti vatvà a. Ã.: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -sathayaæ, Cs -satatiyaæ, Bdf -satiyaæ. 2 Bd adds bhadde. 3 Bd omits pi. 4 Bd adds ca. 5 Cks vaddheyya. 6 Cks vaddha-. 7 Bd -yuttaæ. 8 Bd -nÅhitaæ. 9 Bd kÃsikara-. 10 Cks cha¬¬he-. 11 Bd anto. 12 Bd uppanna. 13 Bd omits va. 14 Bd -buddha-. >/ #<[page 114]># %<114 XI. EkÃdasanipÃta.>% A. B. Br. r. k. KÃsiraÂÂhe ekasmiæ gÃmake dve sahÃyakÃ\<*<1>*>/ pÃnÅyatumbÃni ÃdÃya khettaæ gantvà ekamante Âhapetvà khettaæ koÂÂetvÃ\<*<2>*>/ pipÃsitakÃle Ãgantvà pÃnÅyaæ pivanti. Tesu eko pÃnÅyatthÃya Ãgantvà attano pÃnÅyaæ rakkhanto itarassa tumbato pivitvà sÃyaæ ara¤¤Ã nikkhamitvà nahÃyitvà Âhito "atthi nu kho me kÃyadvÃrÃdÅhi ajja ki¤ci pÃpaæ katan" ti upadhÃrento thenetvà pÃnÅyassa pÅtabhÃvaæ disvÃ\<*<3>*>/ saævegappatto hutvà "ayaæ taïhà va¬¬hamÃnà maæ apÃyesu khipissati, imaæ kilesaæ niggaïhissÃmÅti" pÃnÅyassa thenetvà pÅtabhÃvaæ Ãrammaïaæ katvà vipassanaæ va¬¬hetvà paccekabodhi¤Ãïaæ nibbattetvà paÂiladdha¤Ãïaæ\<*<4>*>/ Ãvajjanto\<*<5>*>/ aÂÂhÃsi. Atha naæ itaro nahÃyitvà uÂÂhito "ehi samma gharaæ gacchÃmÃ" 'ti Ãha. "Gaccha tvaæ, mama gharena kiccaæ n' atthi, paccekabuddhà nÃma mayan" ti. "Pacceka- buddhà nÃma tumhÃdisÃ\<*<6>*>/ hontÅti". "Atha\<*<7>*>/ kidisà hontÅti". "DvaÇgulakesà kÃsÃyavatthavasanÃ\<*<8>*>/ Uttarahimavante Nanda- mÆlakapabbhÃre vasantÅti". So sÅsaæ parÃmasi, taæ khaïaæ yev' assa gihiliÇgaæ antaradhÃyi, surattadupaÂÂaæ nivattham eva, vijjullatÃya sadisaæ kÃyabandhanaæ baddham eva, alattakapÃÂalavaïïaæ\<*<9>*>/ uttarÃsaÇgacÅvaraæ ekaæsakatam eva, meghavaïïaæ paæsukÆlacÅvaraæ aæse\<*<10>*>/ Âhapitam eva, bhama- ravaïïo mattikÃpatto\<*<11>*>/ vÃmaæsakÆÂe\<*<12>*>/ laggito va ahosi, so ÃkÃse Âhatvà dhammaæ desetvà uppatitvà NandamÆlakapab- bhÃre yeva otari. Aparo pi KÃsigÃme\<*<13>*>/ yeva kuÂumbiko Ãpaïe nisinno ekaæ purisaæ attano bhariyaæ ÃdÃya gacchan- taæ disvà taæ uttamarÆpadharaæ itthiæ indriyÃni bhinditvà oloketvà puna cintesi: "ayaæ me lobho va¬¬hamÃno apÃyesu khipissatÅti" saæviggamÃnaso vipassanaæ va¬¬hetvà pacceka- bodhi¤Ãïaæ nibbattetvà ÃkÃse Âhito dhammaæ desetvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -yÃ. 2 Ck khothetvÃ, Cs koÂÂhetvÃ. 3 Bd adds so. 4 Bd -laddhaguïaæ. 5 Cks -jjento. 6 Bd has added na. 7 Bd adds naæ. 8 Bd vatthaniva-. 9 Bd -pa-. 10 Bd aæsakuÂe. 11 Bd -ka-. 12 Bd vÃma aæ-. 13 Bd kÃsika gÃ-. >/ #<[page 115]># %< 4. PÃnÅyajÃtaka. (455.) 115>% NandamÆlakapabbhÃram eva gato. KÃsigÃmavÃsino\<*<1>*>/ yeva dve pitÃputtà ekato maggaæ paÂipajjiæsu, aÂavimukhe va\<*<2>*>/ corà Âhità honti, te pitÃputte labhitvà puttaæ gahetvà "dhanaæ Ãharitvà tava puttaæ gaïhÃ" pitaraæ vissaj- jenti, dve bhÃtaro labhitvà kaniÂÂhaæ gahetvà jeÂÂhaæ vissajjenti, ÃcariyantevÃsike labhitvà Ãcariyaæ gahetvà antevÃsikaæ vissajjenti, antevÃsiko sippalabhena dhanaæ Ãharitvà Ãcariyaæ gaïhitvà gacchati. Atha te pitÃputtà tattha corÃnaæ ÂhitabhÃvaæ ¤atvà "tvaæ maæ\<*<3>*>/ `pitÃ' ti mà vadi, aham pi taæ\<*<4>*>/ `putto' ti na vakkhÃmÅti" katikaæ katvà corehi gahitakÃle "tumhe a¤¤ama¤¤aæ kiæ hothÃ" 'ti puÂÂhà "na ki¤ci homÃ" 'ti sampajÃnamusÃvÃdaæ kariæsu. Tesu aÂavito nikkhamitvà sÃyaæ nahÃyitvÃ\<*<5>*>/ Âhitesu putto attano sÅlaæ sodhento taæ musÃvÃdaæ disvà "idaæ pÃpaæ va¬¬hamÃnaæ maæ apÃyesu khipissati, imaæ kilesaæ niggaïhissÃmÅti" vipassanam va¬¬hetvà paccekabodhi¤Ãïaæ nibbattetvà ÃkÃse Âhito pitu dhammaæ desetvà NandamÆlakapabbhÃram eva gato. KÃsigÃmake\<*<6>*>/ yeva\<*<7>*>/ pana eko gÃmabhojako mÃghÃtaæ kÃrÃpesi, atha naæ balikammakÃle mahÃjano sannipatitvà Ãha: "sÃmi mayaæ migasÆkarÃdayo mÃretvà yakkhÃnaæ balikammaæ karissÃma, balikammakÃlo eso" ti. "TumhÃkaæ pubbekaraïa- niyÃmen' eva karothÃ" 'ti. Manussà bahuæ pÃïÃtipÃtam akaæsu. So bahuæ macchamaæsaæ disvà "ime manussà ettake pÃïe mÃrentà mam' ekassa\<*<8>*>/ vacanena mÃrayiæsÆ" 'ti kukkuccaæ katvà vÃtapÃnaæ nissÃya Âhitako va vipassanaæ va¬¬hetvà paccekabodhi¤Ãïaæ nibbattetvà ÃkÃse Âhito\<*<9>*>/ dhammaæ desetvà NandamÆlakapabbhÃram eva gato. Aparo pi KÃsiraÂÂhe\<*<10>*>/ yeva gÃmabhojako majjavikkayaæ vÃretvà "sÃmi, pubbe imasmiæ kÃle surÃchaïo\<*<11>*>/ nÃma hoti, kiæ karomÃ" 'ti mahÃjanena vutte\<*<12>*>/ `tumhÃkaæ porÃïakaniyÃmen' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd aparo pi kÃsikagÃ-. 2 Bd ca. 3 Cks mama. 4 Bd omits taæ. 5 Bd -yitÃ-. 6 Bd aparo pi kÃsikagÃme. 7 Bd adds ca. 8 Bd mamevekassa. 9 Bd adds va. 10 Bd kÃsikara-. 11 Ck -chano, Cs -pÃïo. 12 Bd -o. >/ #<[page 116]># %<116 XI. EkÃdasanipÃta.>% karothÃ" 'ti Ãha. Manussà chaïaæ katvà suraæ pivitvà kalahaæ karontà hatthapÃde bhinditvÃ\<*<1>*>/ sÅsaæ bhinditvà kaïïe chinditvà bahudaï¬e bajjhiæsu. GÃmabhojako te disvà cintesi: "mayi ananujÃnante\<*<3>*>/ ime etaæ dukkhaæ na vindeyyun" ti so ettakena kukkuccaæ katvÃ\<*<3>*>/ vipassanaæ va¬¬hetvà paccekaboddhi¤Ãïaæ nibbattetvà "appamattà hothÃ" 'ti ÃkÃse Âhatvà dhammaæ desetvà NandamÆlakapabbhÃram eva gato. AparabhÃge pa¤ca paccekabuddhà bhikkhÃcÃratthÃya BÃrÃïasi- dvÃre otaritvà sunivatthà supÃrutà pÃsÃdikehi\<*<4>*>/ abhikkamÃdÅhi piï¬Ãya carantà rÃjadvÃraæ pÃpuïiæsu. RÃjà te disvà va pasannacitto rÃjanivesanaæ pavesÃpetvÃ\<*<5>*>/ pÃde dhovitvà gandhatelena makkhetvà païÅtena khÃdaniyena bhojaniyena parivisitvà ekamantaæ nisÅditvà "bhante tumhÃkaæ paÂhama- vaye pabbajjà sobhati, imasmiæ vaye pabbajjantà kÃmesu ÃdÅnavaæ passittha, kiæ vo Ãrammaïaæ ahosÅti" pucchi. Te tassa kathentÃ\<*<6>*>/ @*>/, tena pacchà vijigucchiæ taæ pÃpaæ pakatam mayÃ, mà puna akaraæ pÃpaæ tasmà pabbajito ahaæ. || Ja_XI:59 ||>@ @*>/, tena pacchà vijigucchiæ taæ pÃpaæ pakatam mayÃ, mà puna akaraæ pÃpaæ tasmà pabbajito ahaæ. || Ja_XI:60 ||>@ @@ @@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd bha¤jitvÃ. 2 Cks anu-. 3 Bd adds vÃtapÃnaæ nissÃya Âhitako va. 4 Cs pa-. 5 Bd -setvÃ. 6 Bd adds gÃthamÃhaæsu. 7 Cks -jiyaæ, Bdf -jissaæ. 8 Bdsf upapajj-. >/ #<[page 117]># %< 5. PÃnÅyajÃtaka. (459.) 117>% @< tes' Ãhaæ samanu¤¤Ãsiæ, tena pacchà vijigucchiæ taæ pÃpaæ pakatam mayÃ, mà puna akaraæ pÃpaæ tasmà pabbajito ahan ti || Ja_XI:63 ||>@ imÃ\<*<1>*>/ paÂipÃÂiyà pa¤ca gÃthà abhÃsiæsu. RÃjÃpi ekamekassa vyÃkaraïaæ sutvà "bhante ayaæ pabbajjà tumhÃkam eva anucchavikÃ" ti thutiæ akÃsi. Tattha mitto mittassà 'ti mahÃrÃja ahaæ ekassa mitto hutvà tassa mittassa santakaæ pÃnÅyaæ iminà nÃma niyÃmena paribhu¤jiæ, tasmà ti yasmà puthujjanà nÃma pÃpaæ\<*<4>*>/ karonti tasmà aham pi, mà puna akaraæ pÃpan ti taæ pÃpaæ Ãrammaïaæ katvà pabbajito 'mhÅti, chando ti mahÃrÃja iminà nÃma niyÃmena mama paradÃraæ disvà kÃme chando uppajji, {agaïhun} ti gaïhiæsu\<*<3>*>/, jÃnan ti tesaæ corÃnaæ ahaæ\<*<4>*>/ kin te ayaæ\<*<5>*>/ hotÅti pucchite\<*<6>*>/ jÃnanto yeva na ki¤ci hotÅti a¤¤athà vyÃkÃsi somayÃge ti navachande uÂÂhite somayÃgaæ nÃma yakkhabaliæ\<*<7>*>/ kariæsu, tasmiæ upaÂÂhite, samanu¤¤Ãsim ti samanu¤¤o Ãsiæ, surÃmerayamadhukà ti piÂÂhasurÃdiæ sura¤ ca pup- phÃsavÃdimeraya¤ ca pakkamadhu\<*<8>*>/ viya madhuraæ ma¤¤amÃnÃ, ye janà paÂhamÃsuno ti ye no\<*<9>*>/ gÃme janÃ\<*<10>*>/ paÂhamaæ evarÆpà Ãsuæ ahesuæ, bahunnaæ te ti te ekadivasaæ ekasmiæ chaïe\<*<11>*>/ patte bahunnaæ anatthÃya majjapÃnaæ kappayiæsu\<*<12>*>/ RÃjà tesaæ dhammaæ sutvà pasannacitto cÅvarasÃÂake ca bhesajjÃni ca datvà paccekabuddhe uyyojesi. Te pi tassa anumodanaæ katvà tatth' eva agamaæsu. Tato paÂÂhÃya rÃjà vatthukÃmesu viratto anapekho\<*<13>*>/ hutvà nÃnaggarasabhojanaæ bhu¤jitvà itthiyo anÃlapitvÃ\<*<14>*>/ anoloketvà virattacitto uÂÂhÃya sirigabbhaæ pavisitvà nisinno setabhittiyaæ kasiïaparikammaæ katvà jhÃnaæ nibbattesi. So jhÃnappatto kÃme\<*<15>*>/ garahanto @*>/ patisevanto na labhiæ tÃdisaæ sukham ti || Ja_XI:64 ||>@ gÃtham Ãha. Tattha bahukaïÂake ti bahupaccÃmitte, ye han\<*<17>*>/ ti ye\<*<18>*>/ ahaæ, ayam eva và pÃÂho, tÃdisan ti etÃdisaæ kilesarahitajhÃnasukhaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd paccekabuddhà imÃ. 2 Bd pÃpakammaæ. 3 Bd ag-. 4 Bd ayaæ. 5 Bd omits ayaæ. 6 Bd -to. 7 Bd yakkhaæ-. 8 Bd -uæ. 9 Cks yo no, Bd ye janÃ. 10 Cks gÃmajanÃ. 11 Cks -ïo. 12 Bd ak-. 13 Bd -pekkho. 14 Cks -petvÃ. 15 Cks -maæ. 16 Bd yomÃhaæ, Bf yo ayaæ. 17 Cs ye ahan, Bd yo mÃhan. 18 Bd yo. >/ #<[page 118]># %<118 XI. EkÃdasanipÃta.>% Ath' assa aggamahesÅ "ayaæ rÃjà paccekabuddhÃnaæ dhammakathaæ sutvà ukkaïÂhitarÆpo\<*<1>*>/ amhehi saddhiæ akathetvÃ\<*<2>*>/ sirigabbhaæ paviÂÂho, parigaïhissÃmi tÃva nan" ti cintetvà sirigabbhadvÃraæ gantvà dvÃre Âhità ra¤¤o kÃme garahantassa udÃnaæ sutvà "mahÃrÃja, tvaæ kÃme garahasi, kÃmasukhasadisaæ nÃma sukhaæ n' atthÅti" kÃme\<*<3>*>/ vaïïentÅ\<*<4>*>/ itaraæ gÃtham Ãha: @*>/ sukhà kÃmÃ, n' atthi kÃmaparaæ\<*<6>*>/ sukhaæ, ye kÃme patisevanti saggan te upapajjare ti. || Ja_XI:65 ||>@ Tattha mahassÃdà ti mahÃrÃja ete kÃmà nÃma mahÃassÃdÃ, ito uttariæ a¤¤aæ sukhaæ n' atthi, kÃmasevino hi apÃye anupagamma sagge nibbattantÅti attho. Taæ sutvà B. tassà "nassa vasali, kiæ kathesi, kÃmesu\<*<7>*>/ sukhaæ nÃma kuto\<*<8>*>/, vipariïÃmadukkhà hi\<*<9>*>/ ete" ti garahanto sesagathà abhÃsi: @*>/ dukhaæ, ye kÃme patisevanti nirayan te upapajjare. || Ja_XI:66 ||>@ @*>/ yathà sunisito nettiæso va supÃyiko\<*<12>*>/ sattÅva urasÅ khitto\<*<13>*>/ -- kÃmà dukkhatarÃ\<*<14>*>/ tato. || Ja_XI:67 ||>@ @*>/ phÃlaæ va divasaætattaæ -- kÃmà dukkhatarà tato. || Ja_XI:68 ||>@ @*>/ yathà tambalohavilÅnaæ va -- kÃmà dukkhatarà tato ti. || Ja_XI:69 ||>@ Tattha nettiæso ti nikkaruïo, idam pi ekassa khaggassa nÃmaæ, duk- khatarÃ\<*<17>*>/ ti evaæ jalitaÇgÃrakÃsuæ và divasantattaæ phÃlaæ và paÂicca yaæ dukkhaæ uppajjati tato pi kÃmà yeva dakkhatarà ti attho, anantaragÃthÃya: yathà etÃni visÃdÅni dukkhÃvahanato dukkhÃni evaæ kÃmÃpi dukkhÃ, taæ pana kÃmadukkhaæ itarehi dukkhehi dukkhataran ti attho. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds ahosi. 2 Bd adds va. 3 Cks -maæ. 4 all three MSS. -ti. 5 Bd mahÃssÃ-. 6 Bd kÃmÃ-. 7 Cks -me. 8 Bd adds atthi. 9 Bd omits hi. 10 Bd kÃmÃ-. 11 Ck Ãsiæ, Cs Ãsi. 12 Bd -yito. 13 Bd -Ã. 14 Ck -raæ, Cs -ran. 15 Bd vÃtikapodisaæ, Bf sÃkhitaporisaæ. 16 so Cks; Bdf telaæ pakkudhitaæ. 17 Cks -ran. >/ #<[page 119]># %< 5. PÃnÅyajÃtaka. (459.) 119>% Evaæ M. deviyà dhammaæ desetvà amacce sannipÃtetvà "bho amaccà tumhe rajjaæ paÂipajjatha\<*<1>*>/, ahaæ pabbajissÃmÅti" vatvà mahÃjanassa rodantassa paridevantassa\<*<2>*>/ uÂÂhÃya ÃkÃse Âhatvà ovÃdaæ datvà anilapathen' eva Uttarahimavantaæ gantvà ramaïÅye padese assamaæ mÃpetvà isipabbajjaæ pabbajitvà ÃyupariyosÃne Brahmaloka-parÃyano ahosi. S. i. d. Ã. "bhikkhave, kileso khuddako nÃma\<*<3>*>/ n' atthi, appa- mattako pi paï¬itena niggahetabbo yevÃ" 'ti vatvà saccÃni pakÃsetvà j. s. (SaccapariyosÃne pa¤casatà bhikkhÆ arahatte patiÂÂhahiæsu): "Tadà paccekabuddhà parinibbÃyiæsu, devÅ RÃhulamÃtà ahosi, rÃjà pana aham evÃ" 'ti. PÃnÅyajÃtakaæ. $<6. Yuva¤jayajÃtaka.>$ MittÃmaccaparibbÆÊhan ti. Idaæ S. J. v. mahÃbhinik- khamanaæ Ã. k. Ekadivasaæ hi dhammasabhÃyaæ sannipatitÃ\<*<4>*>/ bhikkhÆ "Ãvuso sace Dasabalo agÃraæ ajjhÃvasissa\<*<5>*>/ sakalacakkavÃÊa- gabbhe cakkavattirÃjà abhavissa\<*<6>*>/ sattaratanasamannÃgato catuiddhÅhi\<*<7>*>/ samiddho parosahassaputtaparivÃro, so evarÆpaæ sirivibhavaæ pahÃya kÃmesu dosaæ disvà a¬¬harattasamaye ChannasahÃyo\<*<8>*>/ Kanthakam\<*<9>*>/ Ãruyha nikkhamitvà AnomanadÅtÅre\<*<10>*>/ pabbajitvà chavassÃni dukkara- kÃrikaæ katvà sammÃsambodhiæ patto" ti Satthu guïakathaæ kathayiæsu. S. Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva TathÃgato\<*<11>*>/ mahÃbhinikkhamanaæ nikkhanto, pubbe pi dvÃdasa- yojanike BÃrÃïasinagare rajjaæ pahÃya nikkhanto yevÃ" 'ti vatvà a. Ã.: A. Rammanagare Sabbadatto nÃma rÃjà ahosi. Ayaæ hi BÃrÃïasÅ UdayajÃtake Surundhananagaraæ 'Ãma jÃtaæ\<*<12>*>/ CullasutasomajÃtake Sudassanaæ nÃma Soïananda- jÃtake\<*<13>*>/ Brahmavaddhanaæ\<*<14>*>/ nÃma Khaï¬ahÃlajÃtake Puppha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd paÂicchhatha. 2 Bd -sseva. 3 Bd nÃma khuddako. 4 Bd repeats san-. 5 Bd -vassissaæ. 6 Bd -vissaæ. 7 Bd -iddhi. 8 Bd chanda-. 9 Bd kaïÂha-. 10 Bd -mÃ-. 11 Bd tathÃidÃneva. 12 Bd -tÃ. 13 Cks sona-. 14 Cks -nÅ. >/ #<[page 120]># %<120 XI. EkÃdasanipÃta.>% vatÅ nÃma\<*<1>*>/, imasmiæ pana Yuva¤jayajÃtake Rammanagaraæ nÃma ahosi, evam assÃ\<*<2>*>/ kadÃci kadÃci nÃmaæ parivattati\<*<3>*>/. Tattha\<*<4>*>/ Sabbadattara¤¤o puttasahassaæ ahosi. Yuva¤jayassa\<*<5>*>/ nÃma jeÂÂhaputtassa uparajjaæ adÃsi. So\<*<6>*>/ ekadivasaæ pÃto va rathavaram Ãruyha mahantena sirivibhavena uyyÃnakÅlaæ gac- chanto rukkhaggatiïaggasÃkhaggamakkaÂakasuttajÃlÃdÅsu muttÃ- jÃlÃkÃre nalagge ussÃvabinduæ disvà "samma sÃrathi kin nÃm' etan" ti pucchitvà "etaæ\<*<7>*>/ deva himasamaye patanaussÃva- bindÆ\<*<8>*>/ nÃmÃ" 'ti sutvà divasabhÃgaæ uyyÃne kÅÊitvà sÃyaïhakÃle paccÃgacchanto\<*<9>*>/ te adisvà "samma sÃrathi, kahaæ te\<*<10>*>/ ussÃva- bindÆ, na te idÃni passÃmÅti" pucchi. "Deva te suriye uggacchante sabbe va\<*<11>*>/ chijjitvÃ\<*<12>*>/ paÂhaviyaæ pavisantÅti\<*<13>*>/". Taæ\<*<14>*>/ sutvà saævegappatto hutvà "imesaæ sattÃnaæ jÅvita- saækhÃrÃpi tiïagge ussÃvabindusadisÃ, mayà vyÃdhijarÃma- raïehi apÅÊiten' eva mÃtÃpitaro Ãpucchitvà pabbajituæ vaÂÂatÅti" ussÃvabindum eva Ãrammaïaæ katvà Ãditte\<*<15>*>/ viya tayo bhave passanto attano gehaæ agantvÃ\<*<16>*>/ alaækatapaÂiyattayà viniccha- yasÃlÃya nisinnassa pitu santikam eva gantvà pitaraæ vanditvà ekamantaæ Âhito pabbajjaæ yÃcanto @*>/, taæ devo anuma¤¤atÆ 'ti || Ja_XI:70 ||>@ paÂhamaæ gÃtham Ãha\<*<19>*>/. Tattha paribbÆÊhan ti parivÃritaæ, taæ devoti\<*<19>*>/ mama pabbajjaæ devo anujÃnÃtÆ 'ti attho. Atha naæ rÃjà vÃrento\<*<20>*>/ dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ Yuva¤jayà 'ti || Ja_XI:71 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds sankhabrahmaïajÃtake molini nÃma. 2 Cks assa. 3 Bd -vattÅti. 4 Cs ttha. 5 Bd yudha¤- throughout. 6 Bd adds divase divase mahÃdÃnaæ pavattesi evaæ gacchante kÃle bodhisatto. 7 Bd ete. 8 Bd -nakaæus-, Cs -nahimabhindÆ. 9 Cks pacchÃ-. 10 Bd ete. 11 Bd omits va. 12 Bd bhijjitvÃ. 13 Bd patantÅti. 14 Cks omit taæ. 15 Bd -o. 16 Cks gantvÃ. 17 Bk -jissa ma-. Bd -jissÃmahaæ rÃja, Bf -jisso. 18 Cks omit p. g. Ãha. 19 Bd adds taæ. 20 Bd nivÃ-. 21 Cks -jji, Bd -aja, Bf -jja. >/ #<[page 121]># %< 6. Yuva¤jayajÃtaka. (460.) 121>% Taæ sutvà kumÃro tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ nÃbhikÅratÅti. || Ja_XI:72 ||>@ Tattha dÅpa¤cà 'ti tÃta n' eva mayahaæ kÃmehi Ænaæ atthi na maæ hiæsitÃ\<*<2>*>/ koci vijjati, ahaæ pana paralokagamanÃya attano patiÂÂhaæ kÃtuæ icchÃmÅti, kÅdisaæ\<*<3>*>/: yaæ jarà nÃbhikÅrati\<*<4>*>/ na viddhaæseti tam ahaæ kÃtum icchÃmi, amatamahÃnibbÃnaæ gavesissÃmi, na me kÃmehi attho, anujÃna maæ mahÃrÃjà 'ti vadati. Iti punappuna kumÃro pabbajjaæ yÃci rÃjà mà pabbajà 'ti vÃresi\<*<5>*>/ Taæ atthaæ Ãvikaronto S. upa¬¬hagÃtham Ãha: @@ Tattha vÃkÃro sampiï¬anattho, idaæ vuttaæ hoti: evaæ bhikkhave putto ca pitaraæ yÃcati pità ca orasaæ puttaæ yÃcatÅti. Sesaæ upa¬¬hagÃthaæ rÃjà Ãha: @*>/ yÃcate tÃta: mà pabbaja Yuva¤jayà 'ti. || Ja_XI:73b ||>@ Tass' attho: ayaæ te tÃta nigamavÃsÅ mahÃjano yÃcati, nagarajano pi: mà tvaæ pabbajÅti\<*<7>*>/. KumÃro puna pi @*>/ ti || Ja_XI:74 ||>@ imaæ\<*<9>*>/ gÃtham Ãha. Tattha vasamantagÆ\<*<8>*>/ ti mÃhaæ\<*<10>*>/ kÃmehi sammatto pamatto jarÃya vasagÃmÅ\<*<11>*>/ nÃma homi, vaÂÂadukkhaæ pana khepetvà yathà sabba¤¤Æta¤Ãïa- paÂivijjhanako\<*<12>*>/ homi tathà maæ olokehÅti adhippÃyo. Evaæ vutte rÃjà appaÂibhÃno\<*<13>*>/ ahosi, mÃtà pan' assa "putto te devi pitaraæ pabbajjaæ anujÃnÃpetÅti" sutvà "kiæ tumhe kathethÃ" 'ti nirussÃsena\<*<14>*>/ mukhena sovaïïasivikÃya\<*<15>*>/ nisÅditvà sÅghaæ vinicchayaÂÂhÃnaæ gantvà yÃcamÃnà chaÂÂhaæ gÃtham Ãha: @*>/ Yuva¤jayà 'ti. || Ja_XI:75 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd janÃ. 2 Bd hiæsanto. 3 Cks -sÃ. 4 Bd -tÅti yaæ dipaæ jarà nÃbhikirati. 5 Cks -eti. 6 Cks tegÃmo. 7 Bd -jÃti. 8 Cks antagÆ. 9 Bd pa¤camaæ. 10 Bd mà ahaæ. 11 all three MSS. -mi. 12 Cks -ïaæ pa-. 13 Bd -ïo. 14 Cks nira-. 15 Bd su-. 16 Bd -jja. >/ #<[page 122]># %<122 XI. EkÃdasanipÃta.>% Taæ sutvà kumÃro sattamaæ gÃtham Ãha: @@ Tass' attho: amma yathà tiïagge ussÃvabindu suriyass' uggamanam\<*<1>*>/ {pati- ÂhÃtuæ} asakkoti\<*<2>*>/ paÂhaviæ patati evaæ imesa¤ ca\<*<3>*>/ sattÃnaæ jÅvitaæ parittaæ tÃvakÃlikaæ aciraÂÂhitikaæ, evarÆpe lokasannivÃse\<*<4>*>/ kathaæ su\<*<5>*>/ tvaæ ciraæ maæ passissasi, mà maæ nivÃrehÅti. Evaæ vutte pi sà punappuna yÃci yeva. Tato M. pitaraæ Ãmantetvà aÂÂhamaæ gÃtham Ãha: @@ Tass' attho: tÃta rathesabha imaæ mama\<*<6>*>/ mÃtaraæ taramÃnà purisà sovaïïasivikÃyÃnaæ\<*<7>*>/ Ãropentu, mà me jÃtijarÃvyÃdhimaraïakantÃraæ tarantassa atikkamantassa mÃtà antarÃyakarà ahÆ ti. RÃjà puttassa vacanaæ sutvà "gaccha bhadde tava sivikÃya nisÅditvà RativaddhanapÃsÃdaæ yeva abhirÆhÃ" 'ti Ãha. Sà tassa vacanaæ sutvà thÃtuæ asakkontÅ\<*<8>*>/ nÃrÅgaïaparivutà gantvà pÃsÃdaæ Ãruyha "kÃ\<*<9>*>/ nu kho puttassa\<*<10>*>/ pavattÅti" vinicchayadvÃraæ olokentÅ\<*<8>*>/ aÂÂhÃsi. B. pi mÃtu gatakÃle puna pitaraæ yÃci. RÃjà taæ paÂibÃhituæ asakkonto "tena hi tÃta tava manaæ matthakaæ pÃpehi, pabbajÃhÅti\<*<11>*>/" anujÃni\<*<12>*>/. Anu¤¤ÃtakÃle B-assa kaniÂÂho YudhiÂÂhilakumÃro nÃma pitaraæ vanditvà "tÃta mayham pi\<*<13>*>/ pabbajjaæ anujÃnÃthÃ" 'ti anujÃnÃpesi. Ubho pi bhÃtaro pitaraæ vanditvà kÃme pahÃya mahÃjanaparivutÃ\<*<14>*>/ vinicchayato nikkhamiæsu. DevÅ\<*<15>*>/ M-am oloketvà "mama putte pabbajite Rammanagaraæ tucchaæ bhavissatÅti" paridevamÃnà gÃthadvayam\<*<16>*>/ Ãha: @*>/ Yuva¤jayo anu¤¤Ãto Sabbadattena rÃjinÃ. || Ja_XI:78 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -yassa ug-. 2 Bd na sak-. 3 Bd -saæ, omitting ca. 4 Ck -so, Cs -so corr. to -se. 5 Bd omits su. 6 Cks omit mama. 7 Bd su-. 8 all three MSS. -ti. 9 Cks ko. 10 Cks omit pu-. 11 all three MSS. -jjÃhÅti, Bd adds rÃjÃ. 12 Bd adds rÃjÃ. 13 Bd -haæ, omitting pi. 14 Cks -to. 15 Bd adds pi. 16 Cs Bd gÃthÃ-. 17 Cks -ko, Bd -ïaæ. >/ #<[page 123]># %< 6. Yuva¤jayajÃtaka. (460.) 123>% @*>/. || Ja_XI:79 ||>@ Tattha abhidhÃvathà 'ti parivÃretvà ÂhitanÃriyo sabbà vegena dhÃvathà 'ti ÃïÃpeti, bhaddante ti etaæ gantvà bhaddaæ tava hotÆ 'ti vadatha\<*<2>*>/, Rammakan\<*<3>*>/ ti Rammanagaraæ sandhÃyÃha, yÃhu seÂÂho ti yo\<*<4>*>/ ra¤¤o puttasahassassa seÂÂho ahosi so\<*<5>*>/, pabbajito ti pabbajjÃya gacchantaæ sandhÃy' evam Ãha. B. pi na tÃva pabbajati so hi mÃtÃpitaro vanditvà ka- niÂÂhaæ\<*<6>*>/ YudhiÂÂhilakumÃraæ gahetvà nagarà nikkhamma mahÃjanaæ nivattetvà ubho pi\<*<7>*>/ Himavantaæ pavisitvà mano- ramaÂÂhÃne\<*<8>*>/ assamapadaæ katvà isipabbajjaæ pabbajitvà jhÃ- nÃbhi¤¤aæ nibbattetvà vanamÆlaphalÃdÅhi yÃvajÅvaæ yÃpen- tÃ\<*<9>*>/ Brahmaloka-parÃyanà ahesuæ. Tam atthaæ osÃne abhisambuddhagÃthÃ\<*<10>*>/ dÅpeti: @@ Tattha maccuno ti MÃrassa, idaæ vuttaæ hoti: bhikkhave Yuva¤jayo YudhiÂÂhilo ti\<*<11>*>/ te ubho pi komÃrà mÃtÃpitaro pahÃro MÃrassa santakaæ rÃgadosamohasaÇgaæ bhinditvÃ\<*<12>*>/ pabbajità ti. S. i. d. Ã. \<*<13>*>/ "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi TathÃgato rajjaæ cha¬¬etvÃ\<*<14>*>/ pabbajito yevÃ" 'ti vatvà j. s.: "Tadà mÃtÃpitaro ma- hÃrÃjakulÃni ahesuæ, YudhiÂÂhilakumÃro ùnando\<*<15>*>/. Yuva¤jayo aham evÃ" 'ti. Yuva¤jayajÃtakaæ\<*<16>*>/ $<7. DasarathajÃtaka.>$ Etha {Lakkhaïa} SÅtà cà 'ti. Idaæ S. J. v. ekaæ mata- pitikaæ\<*<17>*>/ kuÂumbikaæ Ã. k. So hi pitari kÃlakate sokÃbhibhÆto sabbakiccÃni pahÃya sokÃnuvattako\<*<18>*>/ ahosi. S. paccÆsasamaye lokaæ olokento tassa sotÃpattiphalÆpanissayaæ disvà punadivase SÃvatthiyaæ piï¬Ãya caritvà katabhattakicco bhikkhÆ uyyojetvà ekaæ pacchÃsama- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks balo ti. 2 Bd -ti. 3 Cks -ko, Bd -kaæ. 4 Cks omit yo. 5 Cks omit so. 6 Cks -ÂÂha. 7 Bd adds bhÃtaro. 8 Bd -ramme ÂhÃne. 9 Bd -etvÃ. 10 Bd -thÃya. 11 Bd ca. 12 Bd chin-. 13 Bd adds saccÃni pÃkÃsetvÃ. 14 Cks cha¬¬he-. 15 Bd adds ahosi. 7. Cfr. The Dasaratha-JÃtaka by V. Fausbell 1871. 16 Bd yudha¤- throughout. 17 Cks -pÅtikaæ, Bd -pitaraæ. 18 Bd adds va. >/ #<[page 124]># %<124 XI. EkÃdasanipÃta.>% ïaæ gahetvà tassa gehaæ gantvà vanditvà nisinnaæ madhuravacanena Ãlapanto "socasi upÃsakÃ" 'ti vatvà "Ãma bhante pitusoko maæ bÃdhatÅti" vutte "upÃsaka porÃïakapaï¬ità aÂÂha\<*<1>*>/ lokadhamme tatvato\<*<2>*>/ jÃnantà pitari kÃlakate appamattakam pi sokaæ na kariæsÆ" 'ti vatvà tena yÃcito a. Ã.: A. B. Dasaratha-mahÃrÃjà nÃma agatigamanaæ pahÃya dhammena rajjaæ kÃresi. Tassa\<*<3>*>/ soÊasannaæ itthi- sahassÃnaæ jeÂÂhikÃ\<*<4>*>/ aggamahesÅ dve putte eka¤ ca dhÅtaraæ vijÃyi, jeÂÂhaputto RÃmapaï¬ito nÃma ahosi, dutiyo Lakkhaïa- kumÃro nÃma, dhÅtà SÅtà devÅ nÃma. AparabhÃge aggamahesÅ kÃlam akÃsi. RÃjà tassà kÃlakatÃya ciraæ\<*<5>*>/ sokavasaæ gantvà amaccehi sa¤¤Ãpito tassà kattabbaparihÃraæ katvà a¤¤aæ aggamahesiÂÂhÃne Âhapesi. Sà ra¤¤o piyà ahosi manÃpÃ. SÃpi aparabhÃge gabbhaæ gaïhitvà laddhagabbhaparihÃrà puttaæ vijÃyi, BharatakumÃro ti 'ssa nÃmaæ kariæsu. RÃjà puttasi- nehena "bhadde, varaæ te dammi, gaïhÃhÅti" Ãha. Sà gahi- takaæ katvà Âhapetvà kumÃrassa saÂÂhavassakÃle rÃjÃnaæ upa- saækamitvà "deva tumhehi mayhaæ puttassa varo dinno, idÃni 'ssa naæ\<*<7>*>/ dethÃ" 'ti Ãha. "Gaïha bhadde" ti. "Deva puttassa me rajjaæ dethÃ" 'ti. RÃjà accharaæ paharitvà "nassa vasali, mayhaæ dve puttà aggikkhandhà viya jalanti, te mÃrÃpetvà tava puttassa rajjaæ yÃcasÅti" tajjesi. Sà bhÅtà sirigab- bhaæ pavisitvà a¤¤esu\<*<7>*>/ divasesu rÃjÃnaæ punappuna rajjam eva yÃci. RÃjà tassà taæ varaæ adatvà va cintesi: "mÃtugÃmo nÃma akata¤¤Æ mittadÆbhÅ\<*<8>*>/, ayaæ me kÆÂapaïïaæ và kÆÂala¤caæ và katvà putte ghÃtÃpeyyÃ\<*<9>*>/" 'ti so putte pakkosÃpetvà tam atthaæ ÃrocetvÃ: "tÃta tumhÃkaæ idha vasantÃnaæ antarÃyo pi bhaveyya, tumhe sÃmantarajjaæ và ara¤¤aæ và gantvà mama dhÆmakÃle Ãgan- tvà kulasantakaæ rajjaæ gaïheyyÃthÃ\<*<10>*>/" 'ti vatvà puna nemittake\<*<11>*>/ pakkosÃpetvà attano Ãyuparicchedaæ pucchitvà "a¤¤Ãni dvÃdasa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd aÂhavidhe. 2 Bd tatthato. 3 Cs tatthassa. 4 Cks jeÂÂhakÃ. 5 Bd cirataraæ. 6 Bd varaæ. 7 Bd adds pi. 8 Cks -bhi, Bd -dubbhi. 9 Cks -yyasÅ. 10 Ck -yyathÃ, Cs gaïhethÃ. 11 Bd ni-. >/ #<[page 125]># %< 7. DasarathajÃtaka. (461.) 125>% vassÃni pavattissatÅti\<*<1>*>/" sutvà "tÃta ito dvÃdasavassaccayena Ãgantvà chattaæ ussÃpeyyÃthÃ\<*<2>*>/" 'ti Ãha. Te "sÃdhÆ" 'ti vatvà pitaraæ vanditvà rodantà pÃsÃdà otariæsu. SÅtà devÅ "aham pi bhÃtikehi saddhiæ gamissÃmÅti" pitaraæ vanditvà rodantÅ\<*<3>*>/ nikkhami. Te tayo pi mahÃjanaparivÃrÃ\<*<4>*>/ nikkhamitvà mahÃjanaæ nivattetvà anupubbena Himavantaæ pavisitvà sampannodake sulabhaphalÃphale padese assamaæ mÃpetvà phalÃphalena yÃpentà vasiæsu. Lakkhaïapaï¬ito pana\<*<5>*>/ SÅtà ca RÃmÃpaï¬itaæ yÃcitvà "tumhe amhÃkaæ pituÂÂhÃne ÂhitÃ, tasmà assame yeva hotha, mayaæ phalÃphalaæ Ãharitvà tumhe posessÃmÃ" 'ti paÂi¤¤aæ gaïhiæsu. Tato paÂÂhÃya RÃmapaï¬ito tatth' eva hoti, itare\<*<6>*>/ phalÃphalaæ\<*<7>*>/ Ãharitvà taæ paÂijaggiæsu. Evaæ tesaæ phalÃphalena yÃpetvà vasantÃnaæ DasarathamahÃrÃjà puttasokena navame saævacchare kÃlam akÃsi. Tassa sarÅra- kiccaæ kÃretvà devÅ attano puttassa BharatakumÃrassa "chattaæ ussÃpethÃ" 'ti Ãha. Amaccà pana "chattasÃmikà ara¤¤e vasantÅti" na adaæsu\<*<8>*>/. BharatakumÃro "mama bhÃtaraæ RÃmapaï¬itaæ ara¤¤Ã\<*<10>*>/ Ãnetvà chattaæ ussÃpessÃmÅti" pa¤ca rÃjakakudhabhaï¬Ãni gahetvà caturaÇginiyà senÃya tassa vasanaÂ- ÂhÃnaæ patvà avidÆre khandhÃvÃraæ nivÃsetvÃ\<*<10>*>/ katipayehi\<*<11>*>/ amaccehi saddhiæ Lakkhaïapaï¬itassa ca SÅtÃya ca ara¤¤aæ gatakÃle assamapadaæ pavisitvà assamapadadvÃre suÂÂhuÂha- pitaka¤canarÆpakaæ\<*<12>*>/ viya RÃmapaï¬iÂaæ nirÃsaækaæ\<*<13>*>/ sukha- nisinnaæ upasaækamitvà vanditvà ekamantaæ Âhito ra¤¤o pavattiæ Ãrocetvà saddhiæ amaccehi pÃdesu patitvà rodi. RÃmÃpaï¬ito n' eva soci na rodi\<*<14>*>/, indriyavikÃramattam pi 'ssa nÃhosi. Bharatassa pana roditvà nisinnakÃle sÃyaïhasamaye itare dve phalÃphalaæ ÃdÃya Ãgamiæsu. RÃmapaï¬ito cintesi: "ime daharÃ, mayhaæ viya parigaïhanapa¤¤Ã etesaæ n' atthi, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so all three MSS. 2 Cks -yyathÃ. 3 all three MSS. -ti. 4 Bd adds nagarÃ. 5 Bd ca. 6 Cks -ro. 7 Cks -le. 8 Bd nÃd-. 9 Bd -¤ato. 10 Cks nivÃretvÃ. 11 Bd -pÃ- 12 Bd omits suÂÂhu. 13 Ck nirÃsakaæ, Bd nirÃsa¤kaæ. 14 Bd Paridevi. >/ #<[page 126]># %<126 XI. EkÃdasanipÃta.>% sahasà pità vo\<*<1>*>/ mato' ti vutte sokaæ dhÃretuæ\<*<2>*>/ asakkontÃnaæ hadayaæ pi tesaæ phaleyya\<*<3>*>/, upÃyena te udakaæ otÃretvà etaæ pavattiæ sÃvessÃmÅti". Atha nesaæ purato ekaæ udakaÂÂhÃnaæ dassetvà "tumhe aticirena ÃgatÃ, idaæ vo daï¬akammaæ hotu: imaæ udakaæ otaritvà tiÂÂhathÃ" 'ti upa¬¬hagÃthaæ tÃva Ãha: @@ Tass' attho: etha Lakkhaïa SÅtà ca, Ãgacchantu\<*<4>*>/, ubho pi otaratha imaæ udakan ti. Te ekavacanena otaritvà aÂÂhaæsu. Atha nesaæ taæ pavattiæ Ãrocento sesaæ upa¬¬hagÃtham Ãha: @@ Te pitu matasÃsanaæ sutvà va visa¤¤Ã\<*<5>*>/ ahesuæ. Puna pi nesaæ kathesi, puna visi¤¤Ã\<*<5>*>/ ahesun ti evaæ yÃvatatiyaæ visa¤¤itaæ patte te amaccà ukkhipitvà udakà nÅharitvà thale nisÅdÃpetvÃ\<*<6>*>/ laddhassÃsesu tesu\<*<7>*>/ sabbela¤¤ama¤¤aæ roditvà paridevitvà nisÅdiæsu. Tadà BharatakumÃro cintesi: "mayhaæ bhÃtà LakkhaïakumÃro bhaginÅ ca SÅtà devÅ pitu\<*<8>*>/ matasÃsanaæ sutvà va sokaæ sandhÃretuæ na sakkonti, RÃmapaï¬ito pana na socati na paridevati, kin nu kho tassa\<*<9>*>/ asocanakÃraïaæ, pucchissÃmi nan" ti so taæ pucchanto dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ socitabbaæ na socasi, pitaraæ kÃlakataæ sutvà na taæ pasahate\<*<10>*>/ dukhan\<*<11>*>/ ti. || Ja_XI:82 ||>@ Tattha pabhÃvenà 'ti ÃnubhÃvena, na taæ pasahate\<*<12>*>/ ti evarÆpaæ dukkhaæ kena kÃraïena taæ na pÅÊeti, kiæ te asocanakÃraïaæ, kathehi tÃva nan\<*<13>*>/ ti. Ath' assa RÃmapaï¬ito attano asocanakÃraïaæ kathento\<*<14>*>/ @*>/ posena lapataæ\<*<16>*>/ bahuæ sa\<*<17>*>/ kissa vi¤¤Æ medhÃvÅ attÃnam upatÃpaye. || Ja_XI:83 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks te. 2 Bd sandhÃ-. 3 Ck phÃ-. 4 so Cks; Bd -ta. 5 Bd -¤i. 6 Bd omits thale ni-. 7 Cks omit tesu. 8 Bd pitussa. 9 Cks cassa. 10 Bdf sabhÃvena. 11 Bd pi sahate. 12 all three MSS. dukkhan. 13 Bd no. 14 Bd adds Ãha. 15 Bd nipÃ-, Bf nivÃ-. 16 Bf labataæ, Cks lapitaæ. 17 Bd taæ. >/ #<[page 127]># %< 7. DasarathajÃtaka. (461.) 127>% @*>/ ca ye bÃlà ye ca paï¬ità a¬¬hà c' eva daliddà ca sabbe maccuparÃyanÃ. || Ja_XI:84 ||>@ @*>/ bhayaæ evaæ jÃtÃnaæ maccÃnaæ niccaæ maraïato bhayaæ. || Ja_XI:85 ||>@ @*>/, pÃto eke na dissanti sÃyaæ diÂÂhà bahujjanÃ. || Ja_XI:86 ||>@ @*>/ atthaæ udabbahe sammÆÊho hiæsam attÃnaæ kayira\<*<5>*>/ c' enaæ\<*<6>*>/ vicakkhaïo. || Ja_XI:87 ||>@ @@ @@ @*>/ sambhogà sabbapÃïinaæ. || Ja_XI:90 ||>@ @@ @*>/ dassa¤ ca bhokkha¤ ca\<*<9>*>/ bharissÃmi\<*<10>*>/ ca ¤Ãtake, sesaæ sampÃlayissÃmi, kiccam evaæ\<*<11>*>/ vijÃnato ti. || Ja_XI:92 ||>@ imÃhi gÃthÃhi aniccataæ pakÃsesi. Tattha pÃletun ti rakkhituæ, lapatan\<*<12>*>/ ti lapantÃnaæ, idaæ vuttaæ hoti: tÃta Bharata yaæ sattÃnaæ jÅvitaæ\<*<13>*>/ bahum pi vippalappantÃnaæ\<*<14>*>/ purisÃnaæ ekenÃpi\<*<15>*>/ mà upacchijjÅti na sakkà rakkhituæ so dÃni mÃdiso aÂÂha lokadhamme tatvato\<*<16>*>/ jÃnanto vi¤¤Æ medhÃvÅ paï¬ito maraïapariyosÃnajÅvitesu\<*<17>*>/ sattesu\<*<18>*>/ kissa attÃnamupatÃpaye, kiækÃraïà anupakÃrena\<*<19>*>/ sokadukkhena attÃnaæ santÃpeyyà 'ti, daharà cà 'ti gÃthà `maccu nÃm' esa tÃta Bharata n' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck uddhÃ, Bd buddhÃ. 2 Bf patanato, Cks papatato. 3 Bd bahÆjanÃ. 4 Bd ki-. 5 Cs Bf -rÃ. 6 Cs ve- corr. to ce-, Bd vedaæ. 7 Cks -paramattheva. 8 Ck ahaæ. 9 Bd gotta¤ca, Bf yasa¤ca bhoga¤ca. 10 Ck bhariyÃ, Cs bharisa, Bdsf bhariyÃpi. 11 Bd etaæ, Bf esaæ. 12 Cks lapitan. 13 Bd adds taæ. 14 Bd vilap-. 15 Bd -napi. 16 Ck -Ãto, Bd tattato. 17 Cks -nejÅ-. 18 Ck adds matesu. 19 Bd anupatÃpayena. >/ #<[page 128]># %<128 XI. EkÃdasanipÃta.>% eva suvaïïarÆpakasadisÃnaæ daharÃnaæ khattiyakumÃrakÃdÅnaæ na vuddhippat- tÃnaæ mahÃyodhÃnaæ na bÃlÃnaæ puthujjanasattÃnaæ na buddhÃdÅnam paï- ¬itÃnaæ na cakkavattiÃdÅnaæ issarÃnaæ na nirasanavasanÃnaæ\<*<1>*>/ daliddÃnaæ\<*<2>*>/ lajjati\<*<3>*>/, sabbe p' ime sattà maccuparÃyanà maraïamukhe sambhaggÃ\<*<4>*>/ bhavanti yeva' 'ti dassanatthaæ vuttÃ\<*<5>*>/, papatanà ti papatanato\<*<6>*>/, idaæ vuttaæ hoti: yathÃ\<*<6>*>/ tÃta Bharata pakkÃnaæ phalÃnaæ pakkakÃlato paÂÂhÃya idÃni vaïÂà chijjitvà patissanti idÃni patissantÅti patanato bhayaæ\<*<8>*>/ niccaæ dhuvaæ ekaæsikam eva bhavati\<*<9>*>/ evaæ ÃsaækaniyabhÃvato\<*<10>*>/ evaæjÃtÃnaæ\<*<11>*>/ maccÃnam pi ekaæsikaæ yevà maraïato bhayaæ\<*<12>*>/, na h' atthi\<*<13>*>/ so khaïo và layo vÃ\<*<14>*>/ yattha tesaæ maraïaæ na\<*<15>*>/ Ãsaækitabbaæ bhaveyyà 'ti, sÃyan ti vikÃle, iminà rattibhÃge diÂÂhÃnaæ divasabhÃge\<*<16>*>/ divasabhÃge ca diÂÂhÃnaæ rattibhÃge adassanaæ dÅpeti, ka¤ci- datthan\<*<16>*>/ ti pità me putto me ti ÃdÅhi paridevayamÃnoce\<*<18>*>/ poso {sammÆÊho} attÃnaæ hiæsanto kilamanto appamattakam pi atthaæ Ãhareyya, kayira cetaæ\<*<19>*>/ viccakkhaïo ti\<*<20>*>/ atha paï¬ito puriso\<*<21>*>/ paridevaæ kareyya, yasmà pana\<*<22>*>/ paridevanto mataæ và Ãnetuæ a¤¤aæ và tassa va¬¬hiæ kÃtuæ na sakkoti tasmà niratthakattà paridevitassa paï¬ità na paridevanti\<*<23>*>/, attÃnamattano ti attano attabhÃvaæ sokaparidevadukkhena hiæsanto, na tenà 'ti tena paridevena para- lokaæ gatà sattà na pÃlenti na yÃpenti, niratthà ti tasmà tesaæ matasattÃnaæ ayaæ paridevanà niratthakÃ, saraïan ti nivÃsagehaæ, idaæ vuttaæ hoti: yathà paï¬ito puriso attano vasanÃgÃre Ãditte\<*<24>*>/ muhuttaæ pi vosÃnaæ anÃpajjitvÃ\<*<25>*>/ ghaÂasatena ghaÂasahassena vÃrinà naæ\<*<26>*>/ nibbÃpayat' eva evaæ dhiro uppatitaæ sokaæ khippaæ\<*<28>*>/ nibbÃpaye, tÆlaæ viya ca vÃto yathà ÂhÃtuæ\<*<28>*>/ na sakkoti evaæ dhaæsaye viddhaæsayeyyÃ\<*<29>*>/ 'ti attho, eko va macco ti ettha tÃtà Bharata ime sattà kammassakà nÃma, tathà hi ito paralokaæ gacchanto satto eko va acceti\<*<30>*>/ atikkamati, khattiyÃdikule jÃyamÃno pi eko va gantvà jÃyati, tattha tattha pana ¤Ãtimittasaæyogavasena ayaæ me pità ayaæ\<*<31>*>/ mÃtà ayaæ\<*<31>*>/ mitto ti saæyoga- paramà tv-eva sambhogà sabbapÃïinaæ, paramatthena pana tÅsu\<*<32>*>/ bhavesu kammassakà ve te sattà ti attho\<*<33>*>/, tasmà ti yasmà tesaæ\<*<34>*>/ sattÃnaæ ¤Ãtimittasaæyogaæ\<*<35>*>/ ¤Ãtimittaparibhogaæ\<*<36>*>/ Âhapetvà ito paraæ a¤¤aæ n' atthi tasmà sampassato\<*<37>*>/ ima¤ ca para¤ ca lokaæ nÃnÃbhÃvavinÃbhÃvam eva sammà passato\<*<38>*>/, a¤¤Ãya dhamman ti aÂÂhavidhalokadhammaæ jÃnitvÃ, hadayaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck nirasavasa-, Bds nidhanÃnaæ. 2 Bd daliddÃdÅnaæ. 3 Cks lajjà ti. 4 Cks saæ-, Bd bhaggapalibhaggÃ. 5 Cks vuttaæ. 6 Ck patanato. 7 Bd adds hi. 8 Bd tesaæ. 9 Cks bhavanti, Bd bhayanti. 10 Bd anÃsaækaniyato. 11 Bd evajÃ-. 12 Ck bhaye. 13 Bd natthi. 14 Cks add yÃ. 15 Bd omits na. 16 Cks omit di-, 17 Bd ki¤cid-. 18 Bd -devamÃno va. 19 Cs kayirà me taæ, Bd kayira ve daæ. 20 Cks omit ti. 21 Bd adds evaæ. 22 Cs na. 23 Bd -tÅti. 24 Cks -tto. 25 Ck pajjitvÃ, Cs pacchitvà corr. to Ãditte mahantaæ pi vosÃnaæ anÃpajjitvÃ. 26 Bd omits naæ. 27 Bd khippameva. 28 Bd saïÂhituæ. 29 Cs Bd -seyyÃ. 30 Ck accayeti. 31 Bd adds me. 32 Bd adds pi. 33 Cks omit attho. 34 Bd tasmà etesaæ. 35 Ck -saævegaæ. 36 Bd -gamattaæ. 37 Bd adds ti. 38 Cks -anto. >/ #<[page 129]># %< 7. DasarathajÃtaka. (461.) 129>% mana¤ cà 'ti\<*<1>*>/ idaæ ubhayam pi cittass' eva nÃmaæ, idaæ vuttaæ hoti: LÃbho alÃbho ayaso yaso ca (vol. III, 98, Cfr. Alwis, Sidath S. CVI.) nindà pasaæsà ca sukha¤ ca dukkhaæ, ete aniccà manujesu dhammÃ, mà soca, kiæ socasi PoÂÂhapÃdà 'ti imesaæ aÂÂhannaæ lokadhammÃnaæ yena tena\<*<2>*>/ cittena ¤Ãyanti\<*<3>*>/ (-- ?) tassa ca\<*<4>*>/ aniccataæ ¤atvà Âhitassa dhÅrassa pitiputtamaraïÃdivatthukÃpi\<*<5>*>/ mahantÃ\<*<6>*>/ sokà hadayam na tÃpayantÅti\<*<7>*>/, etaæ và aÂÂhavidhaæ lokadhammaæ ¤atvà Âhitassa hadayavatthu¤ ca mana¤ ca mahantÃpi sokà na tÃpayantÅti evam ettha\<*<8>*>/ attho daÂÂhabbo, sohaæ dassa¤ca bhokkha¤cÃ\<*<9>*>/ 'ti gÃthÃya: tÃta Bharata andhabÃlasattÃnaæ viya mama rodanaæ paridevanaæ nÃma nÃnucchavikaæ\<*<10>*>/, ahaæ pana pitu accayena tassa ÂhÃne Âhatvà kapaïÃdÅnaæ\<*<11>*>/ dÃnaæ ÂhÃnantarÃ- rahÃnaæ ÂhÃnantaraæ yasÃrahÃnaæ yasaæ dassÃmÅti, pitarà me paribhuttanayena issariyaæ bhu¤jissÃmi, ¤Ãtake\<*<12>*>/ posessÃmi, avasesa¤ ca attano\<*<13>*>/ parijanÃdikaæ janaæ pÃlayissÃmi\<*<14>*>/, dhammikasamaïabrÃhmaïÃnaæ dhammikarakkhÃvaraïa- guttiæ karissÃmÅti, evaæ hi vijÃnato paï¬itapurisassa anurÆpakiccan\<*<15>*>/ ti attho. Parisà imaæ\<*<16>*>/ RÃmÃpaï¬itassa aniccatÃpakÃsaniæ dhamma- desanaæ sutvà nissokà ahosi\<*<17>*>/. Tato BharatakumÃro RÃma- paï¬itaæ vanditvà "{BÃrÃïasirajjaæ} paÂicchathÃ" 'ti Ãha. "TÃta Lakkhaïa¤ ca SÅtadevi¤ ca gahetvà gantvà rajjaæ anusÃsathÃ" 'ti. "Tumhe pana devÃ" 'ti. "TÃtÃ, mama pità `dvÃdasavassaccayenÃgantvÃ\<*<18>*>/ rajjaæ kareyyÃsÅti\<*<19>*>/' maæ avoca ahaæ idÃn' eva gacchanto tassa vacanakaro nÃma na homi\<*<20>*>/, a¤¤Ãni pana\<*<21>*>/ tÅïi vassÃni atikkamitvà ÃgamissÃmÅti". "Etta- kaæ kÃlam ko rajjaæ kÃressatÅti". "Tumhe karothÃ" 'ti. "Na mayaæ kÃressÃmÃ" 'ti. "Tena hi yÃva mama ÃgamanÃ\<*<21>*>/ imà pÃdukà kÃressantÅti" attano tiïapÃdukà omu¤citvà adÃsi. Te tayo pi janà pÃdukà gahetvà paï¬itaæ\<*<23>*>/ vanditvà mahÃjana- parivutà BÃrÃïasiæ agamaæsu. TÅïi saævaccharÃni pÃdukà rajjaæ kÃresuæ. Amaccà tiïapÃdukà rÃjapallaæke Âhapetvà aÂÂaæ vinicchinanti, sace dubbinicchito hoti pÃdukà a¤¤a- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks cÃpi, Bd mananti. 2 Bd kenaci. 3 Bd pa¤¤Ãyanti. 4 Bd omits ca. 5 Bd -kÃ. 6 Cs Bd -tÃpi. 7 Bd bhÃsayantÅti. 8 Bd pettha. 9 Bd daya¤ca gotta¤cÃ. 10 Bd na anu-. 11 Bd adds dÃnarahÃnaæ. 12 Bd adds ca. 13 Bd anto. 14 Bd pÃlessÃmi. 15 Bd -paæki-. 16 Cks imÃ. 17 Bd ahesuæ. 18 Bd -na Ãg-. 19 Bd kÃ-. 20 Bd nÃhosi. 21 Bd pi. 22 Bd mamÃgamanÃ. 23 Bd rÃmapa-. >/ #<[page 130]># %<130 XI. EkÃdasanipÃta.>% ma¤¤aæ paÂiha¤¤anti\<*<1>*>/, tÃya sa¤¤Ãya puna vinicchinanti, sammÃvinicchitakÃle pÃdukà nissaddà sannisÅdanti. Paï¬ito\<*<2>*>/ tiïïaæ saævaccharÃnaæ accayena ara¤¤Ã nikkhamitvà BÃraïa- sinagaraæ patvà uyyÃnaæ pÃvisi. TassÃgatabhÃvaæ\<*<3>*>/ ¤atvà kumÃrà amaccaparivutà uyyÃnaæ gantvà SÅtaæ aggamahesiæ katvà ubhinnam pi abhisekaæ kariæsu\<*<4>*>/. Evaæ abhisekappatto M. alaækatarathe Âhatvà mahantena parivÃrena nagaraæ pavi- sitvà padakkhiïaæ katvà SucandakapÃsÃdavarassa mahÃtalaæ abhiruyha\<*<5>*>/ tato paÂÂhÃya soÊasa vassasahassÃni\<*<6>*>/ dhammena rajjaæ kÃretvÃ\<*<7>*>/ saggapadaæ\<*<8>*>/ pÆresi. @@ ayaæ abhisambuddhÃgÃthà tam atthaæ dÅpeti\<*<9>*>/. Tattha kambugÅvo ti suvaïïaliÇgasadisagÅvo\<*<10>*>/, suvaïïaæ hi kambun\<*<11>*>/ ti vuccati. S. i. d. Ã. j. s. (SaccapariyosÃne kuÂumbiko sotÃpattiphale patiÂÂhahi\<*<12>*>/): "Tadà DasarathamahÃrÃjà SuddhodanamahÃrÃjà ahosi, mÃtà MahÃmÃyÃ, SÅtÃ\<*<13>*>/ RÃhulamÃtÃ, Bharato ùnando, Lakkhaïo SÃriputto, parisà BuddhaparisÃ, RÃmapaï¬ito aham evÃ" 'ti. Da- sarathajÃtakaæ\<*<14>*>/. $<8. SaævarajÃtaka.>$ JÃnanto no mahÃrÃjà 'ti. Idaæ S. J. v. ekaæ ossaÂÂha- viriyaæ bhikkhuæ Ã. k. So kira SÃvatthivÃsikulaputto Satthu dhammadesanaæ sutvà pabbajitvÃ\<*<15>*>/ ÃcariyupajjhÃyavattaæ pÆrento ubhayÃni pÃtimokkhÃni paguïÃni katvà paripuïïapa¤cavasso "kam- maÂÂhÃnaæ gahetvà ara¤¤e vasissÃmÅti" ÃcariyupajjhÃye Ãpucchitvà KosalaraÂÂhe ekaæ paccantagÃmaæ gantvà tattha iriyÃpathe pasannehi\<*<16>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -ati. 2 Bd rÃmapa-. 3 Bd tassa ÃgamanabhÃ-. 4 Bd akaæsu. 5 Bd -ruhi. 6 Bd sodasa-. 7 Bd adds ayuhapariyosÃne. 8 Bd saggapÆraæ. 9 Bd pakÃseti. 10 Bd suvaïïÃ-, Ck -lÅhasagÅvo, Cs -liÇgasadisigÅvo. 11 Bd kambu. 12 Bd -patiÂhÃsi. 13 Bd devÅsÅtÃ. 14 Bd bharatarÃmajÃ-. 15 Bd adds laddhupasampado. 16 Bds pasanna. >/ #<[page 131]># %< 8. SamvarajÃtaka. (462.) 131>% manussehi païïasÃlaæ katvà upaÂÂhiyamÃno vassaæ upagantvà yu¤- janto ghaÂanto\<*<1>*>/ vÃyamanto accÃraddhena viriyena temÃsaæ kammaÂ- ÂhÃnaæ bhÃvetvà obhÃsamattam pi uppÃdetuæ asakkonto cintesi: "addhÃ-m-ahaæ\<*<2>*>/ SatthÃrà desitesu catÆsu puggalesu padaparamo, kim me ara¤¤avasenÃ' 'ti Jetavanaæ gantvà "TathÃgatassa rÆpasiriæ pas- santo madhuraæ dhammadesanaæ suïanto vÅtinÃmessÃmÅti" so viriyaæ ossa- jitvÃ\<*<3>*>/ tato nikkhamanto anupubbena Jetavanaæ gantvà ÃcariyupajjhÃyehi c' eva sandiÂÂhasambhattehi ca ÃgamanakÃraïaæ puÂÂho tam atthaæ kathetvà tehi\<*<4>*>/ "kasmà evam akÃsÅti" garahitvà Satthu santikaæ netvà "kiæ bhikkhave anicchamÃnaæ bhikkhuæ ÃnayitthÃ" 'ti vutte "ayaæ bhante viriyaæ ossajitvÃ\<*<5>*>/ Ãgato" ti Ãrocite S. "saccaæ kirÃ" 'ti pucchitvà "saccaæ bhante\<*<6>*>/" ti vutte "kasmà bhikkhu viriyaæ ossaji\<*<6>*>/, imasmiæ hi sÃsane nibbiriyassa kusÅtapuggalassa aggaphalaæ ara- hattaæ nÃma n' atthi, Ãraddhaviriyà c' imaæ dhammaæ ÃrÃdhenti, tvaæ kho pana pubbe viriyavà ovÃdakkhamo ten' eva kÃraïena BÃrÃïasira¤¤o puttasatassa sabbakaniÂÂho pi\<*<8>*>/ hutvÃ\<*<9>*>/ paï¬itÃnaæ ovÃde Âhatvà setacchattaæ patto sÅti" vatvà a. Ã.: A. B. Br. r. k. SaævarakumÃro nÃma puttasatassa ka- niÂÂho ahosi. RÃjà "ekekaæ puttaæ sikkhitabbayuttakaæ\<*<10>*>/ sikkhÃpethÃ" 'ti ekekassa amaccassa adÃsi. SaævarakumÃrassa Ãcariyo amacco Bodhisatto ahosi paï¬ito vyatto rÃjaputtassa pitiÂÂhÃne\<*<11>*>/ Âhito. Amaccà sikkhitasikkhite rÃjaputte ra¤¤o dassesuæ. RÃjà tesaæ janapadaæ datvà uyyojesi. Saævara- kumÃro sabbasippe nipphattiæ patvà Bodhisattaæ pucchi: tÃta\<*<12>*>/ sace maæ pità janapadaæ peseti kiæ karomÅti". "TÃta, tvaæ janapade diyyamÃne taæ agahetvà `deva aham sabba- kaniÂÂho, mayi pi gate tumhÃkaæ pÃdamÆlaæ tucchaæ hes- sati\<*<13>*>/, ahaæ pÃdamÆle yeva vasissÃmÅti' vadeyyÃsÅti". Ath' ekadivasaæ SaævarakumÃraæ vanditvà ekamantaæ Âhitaæ\<*<14>*>/ rÃjà pucchi: "kiæ tÃta sippaæ te niÂÂhitan" ti. "ùma devÃ" 'ti. "Tuyhaæ janapadaæ vÃrehÅti\<*<15>*>/. "Deva tumhÃkaæ pÃda- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -Âento. 2 Bd addhà ahaæ. 3 Cs -ajji- corr. to -aji-, Bd -ajji-. 4 so all three MSS. instead of kathesi? 5 Cs -ajji- corr. to -aji-, Bd -ajje-. 6 Bd saccan, omitting bhante. 7 Bd -ajji. 8 Bd omits pi. 9 Bd adds pi. 10 Bd adds sikkhaæ. 11 Bd pati-. 12 Cks kiæ tÃta. 13 Bd bhavissati. 14 Bd nisinnaæ. 15 Bd demÅti. >/ #<[page 132]># %<132 XI. EkÃdasanipÃta.>% mÆlaæ tucchaæ bhavissati, pÃdamÆle yeva vasissÃmÅti\<*<1>*>/". RÃjà tussitvà "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchi. Tato\<*<2>*>/ paÂÂhÃya ra¤¤o pÃda- mÆle yeva hutvÃ\<*<3>*>/ Bodhisattaæ pucchi: "tÃta a¤¤aæ kiæ karo- mÅti". "RÃjÃnaæ ekaæ purÃïauyyÃnaæ\<*<4>*>/ yÃcÃhÅti". So "sÃdhÆ" 'ti uyyÃnaæ yÃcitvà tattha jÃtakehi pupphaphalehi nagare issarajanaæ saægaïhitvÃ\<*<5>*>/ puna "kiæ karomÅti" pucchi. "TÃta rÃjÃnaæ Ãpucchitvà antonagare\<*<6>*>/ bhattavetanaæ tvaæ eva dehÅti". So tathà katvà antonagare kassaci ki¤ci ahÃ- petvÃ\<*<7>*>/ bhattavetanaæ datvà puna\<*<8>*>/ Bodhisattaæ pucchitvà rÃ- jÃnaæ vi¤¤Ãpetvà antonivesane dÃsaporisÃnam pi assÃnam\<*<9>*>/ pi balakÃyassÃpi vaÂÂaæ\<*<10>*>/ aparihÃpetvà adÃsi, tirojanapadehi\<*<11>*>/ ÃgatÃnaæ dÆtÃnaæ\<*<12>*>/ nivesanaÂÂhÃnÃdÅni vÃïijÃnaæ suækÃni\<*<13>*>/ sabbakaraïÅyÃni attanà va akÃsi. Evaæ so M-assa ovÃde Âhatvà sabbaæ antojana¤ ca bahijana¤ ca nagare ca raÂÂha- vÃsino ca Ãgantuke ca {ayapaÂÂen' eva}\<*<14>*>/ (cfr. V 359|4) tena tena saægaha- vatthunà Ãbandhitvà saægaïhi\<*<15>*>/, sabbesaæ piyo ahosi manÃpo. AparabhÃge rÃjÃnaæ maraïama¤cake\<*<16>*>/ nipannaæ amaccà pucchiæsu: "deva tumhÃkaæ accayena setacchattaæ kassa dassÃmÃ\<*<17>*>/" 'ti. "TÃta mama puttà sabbe pi setacchattassa sÃmino va\<*<18>*>/, yo pana tumhÃkaæ manaæ gaïhÃti tass' eva da- deyyÃthÃ\<*<19>*>/" 'ti. Te tasmiæ kÃlakate\<*<20>*>/ tassa sarÅraparihÃraæ katvà sattame divase sannipatitvà "ra¤¤Ã `yo tumhÃkaæ manaæ gaïhÃti tassa chattaæ ussÃpeyyÃthÃ\<*<21>*>/' 'ti vuttaæ, amhÃka¤ ca ayaæ SaævarakumÃro manaæ gaïhÃtÅti\<*<22>*>/" ¤Ãtakehi parivÃri- taæ\<*<23>*>/ tassa ka¤canamÃlasetacchattaæ\<*<24>*>/ ussÃpayiæsu. Saævara- mahÃrÃjà B-assa ovÃde Âhatvà dhammena rajjaæ kÃresi. Itare ekÆnasatakumÃrà "pità kira no kÃlakato, Saævarassa\<*<25>*>/ kira \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd homÅti. 2 Bd so tato. 3 Bd adds puna. 4 Bd -ïuyyÃ-. 5 Bd -hi. 6 Bd attano na-. 7 Ck ka¤ci ÃhÃ-. 8 Bd punappunaæ-. 9 Bd hatthinaæ. 10 Ck vaÂÂhaæ, Bd vattaæ. 11 Cks -dena. 12 Bd dÆtÃdinaæ. 13 Bd suækanti. 14 Cks ayapaÂÂaneva, Bd Ãyavattaneca. 15 Bd gaïhi. 16 Bd -ma¤ce. 17 Bd -dammÃ. 18 Bd ca. 19 Bd deyyÃthÃ, Cks dadeyyathÃ. 20 Bd tÃlaækate. 21 Cs -yyathÃ. 22 Ck gaïhatÅti. 23 Bd omits ¤Ãpari-. 24 Bd ku¤canamÃlaæ-. 25 Bd -rakumÃrassa. >/ #<[page 133]># %< 8. SaævarajÃtaka. (462.) 133>% chattaæ ussÃpesuæ, so sabbakaniÂÂho, tassa chattaæ na pÃ- puïÃti, sabbajeÂÂhakassa chattaæ ussÃpessÃmÃ" 'ti sabbe va\<*<1>*>/ ekato Ãgantvà "chattaæ và no detu yuddhaæ vÃ" ti Saævara- mahÃrÃjassa païïaæ pesetvà nagaraæ uparundhiæsu. RÃjà B-assa taæ pavattiæ Ãrocetvà "idÃni kiæ karomÃ" ti pucchi. "MahÃrÃja, tava bhÃtÅhi\<*<2>*>/ saddhiæ yujjhanakiccaæ\<*<3>*>/ n' atthi, tvaæ pitu santakadhanaæ\<*<4>*>/ satakoÂÂhÃse kÃretvà ekÆnasataæ bhÃtÅnaæ\<*<5>*>/ pesetvà `imaæ tumhÃkaæ pitu santakaæ koÂÂhÃsaæ gaïhatha, nÃhaæ tumhehi saddhiæ yujjhissÃmÅti\<*<6>*>/' sÃsanaæ pa- hiïathÃ" 'ti. So tathà akÃsi. Ath' assa sabbajeÂÂhabhÃtiko UposathakumÃro nÃma sese Ãmantetvà "tÃta, rÃjÃnaæ nÃma abhibhavituæ samattho nÃma n' atthi, aya¤ ca no kaniÂÂha- bhÃtiko paÂisattu pi hutvà na tiÂÂhati, amhÃkaæ pitu santakaæ pesetvà `nÃhaæ tumhehi saddhiæ yujjhÃmÅti' pesesi, na kho pana mayaæ sabbe\<*<7>*>/ ekakkhaïe chattaæ ussÃpessÃma, ekass' eva chattaæ ussÃpessÃma, ayam eva rÃjà hotu, etha taæ pas- sitvà rÃjakuÂumbaæ\<*<8>*>/ paÂicchÃpetvà amhÃkaæ janapadam eva gacchÃmÃ" 'ti Ãha\<*<9>*>/. Atha te sabbe pi kumÃrà nagaraæ\<*<10>*>/ vivarÃpetvà paÂisattuno ahutvà nagaraæ pavisiæsu. RÃjÃpi tesaæ amaccehi sakkÃraæ gÃhÃpetvà paÂimaggaæ pesesi. Ku- mÃrà mahantena\<*<11>*>/ parivÃrena pattikà va Ãgantvà rÃjanivesanaæ abhirÆhitvà SaævaramahÃrÃjassa nipaccÃkÃraæ dassetvà nÅcÃ- sane nisÅdiæsu. SaævaramahÃrÃjà setacchattassa heÂÂhà sÅ- hÃsane nisÅdi, mahanto yaso mahantaæ sirisobhaggaæ ahosi, olokitolokitaÂÂhÃnaæ kampati\<*<12>*>/. UposathakumÃro Saævara- mahÃrÃjassa siribhavaæ oloketvà "amhÃkaæ pità attano acca- yena SaævarakumÃrassa rÃjabhÃvaæ ¤atvà ma¤¤e amhÃkaæ janapade datvà imassa na adÃsÅti" cintetvà tena saddhiæ sallapanto tisso gÃthà abhÃsi: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pi. 2 Bd bhÃtikehi. 3 Cks yuddhana-. 4 Bd santakaæ-. 5 Bd bhÃtikÃnaæ. 6 Bd yujjhÃmÅti. 7 Bd adds pi. 8 Cks -bÃ. 9 Cks Ãhaæsu. 10 Bd -radvÃraæ. 11 Bd nÃtima-. 12 Bd kampi. >/ #<[page 134]># %<134 XI. EkÃdasanipÃta.>% @@ @*>/ deve divaæ gate ¤ÃtÅ taæ samanuma¤¤iæsu sampassaæ attham attano. || Ja_XI:95 ||>@ @*>/, kena taæ nÃtivattanti ¤Ãtisaæghà samÃgatà ti. || Ja_XI:96 ||>@ Tattha jÃnanto no ti jÃnanto nu, janÃdhipo ti amhÃkaæ pità narindo, ime ti ime ekÆnasate kumÃre, PÃlipotthakesu\<*<3>*>/ pana a¤¤e kumÃre ti likhitaæ\<*<4>*>/, pÆjento ti tena tena janapadena mÃnento, na taæ kenacÅti khuddakena\<*<5>*>/ pi kenadi janapadena taæ pÆjetabbaæ na ma¤¤ittha, ayaæ mama accayena rÃjà bhavissatÅti ¤atvà va\<*<6>*>/ ma¤¤e attano pÃdamÆle vÃsesÅti\<*<7>*>/, tiÂÂhante no ti tiÂÂhante nu, dharamÃne yeva nÆ 'ti pucchati\<*<8>*>/, Ãdu\<*<9>*>/ deve ti udÃhu amhÃkaæ pitari deve divaæ gate attano atthaæ va¬¬hiæ passantÃ\<*<10>*>/ saddhiæ rÃjakÃrakehi negamajanapadehi ¤Ãtayo taæ\<*<11>*>/ rÃjà hotÆ 'ti samanuma¤¤iæsÆ\<*<12>*>/ 'ti\<*<13>*>/, vat- tenà 'ti sÅlÃcarena, sa¤jÃte adhitiÂÂhasÅti\<*<14>*>/ samÃnajÃtike ekÆnasatabhÃtaro\<*<15>*>/ abhibhavitvà tiÂÂhasi, nÃtivattantÅti\<*<16>*>/ nÃbhibhavanti. Taæ sutvà SaævaramahÃrÃjà attano guïaæ kathento cha gÃthà abhÃsi: @@ @*>/ isÅ\<*<18>*>/ dhammaguïe ratÃ. || Ja_XI:98 ||>@ @*>/ atima¤¤Ãmi, dhamme me nirato mano. || Ja_XI:99 ||>@ @*>/ anÅkaÂÂhà rathikà pattikÃrikÃ\<*<21>*>/ tesu\<*<22>*>/ na-ppaÂibandhÃmi nibaddhaæ\<*<23>*>/ bhattavetanaæ. || Ja_XI:100 ||>@ @*>/, BÃrÃïasiæ voharanti bahumaæsasurodakaæ\<*<25>*>/. || Ja_XI:101 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs Ãhu, Bd adu. 2 Bd atitiÂhasi. 3 Bd pÃÊipoÂha-. 4 Bd likkhi-. 5 Bd -nÃ. 6 Bd omits va. 7 Cks -tÅti, Bd ÂhapesÅti. 8 Bd pucchi. 9 Cs ahu, Bd anu. 10 Bd -to. 11 Cks omit taæ. 12 Bd samanu¤¤iæsu. 13 Bd omits ti. 14 Bd atitiÂh-. 15 Bd -re. 16 Ck nÃdhi-, Cs nÃdhivattanti. 17 Cks samanu-. 18 Cks isiæ, Bdf isi. 19 so all four MSS. 20 Cks -rÆhÃ, Bdf -rohÃ. 21 Bdf -rakÃ. 22 Bdsf tesaæ. 23 Bd niviÂhaæ, Bf nimittaæ. 24 Cs Bd -ikÃ. 25 Cks Bf bahuæ, Cks maæsaæ. >/ #<[page 135]># %< 8. SaævarajÃtaka. (462.) 135>% @*>/ Uposathà 'ti. || Ja_XI:102 ||>@ Tattha na rÃjaputtà 'ti ahaæ rÃjaputta ka¤ci sattaæ\<*<2>*>/ ayaæ nÃma sampatti imassa mà hotÆ 'ti na usuyyÃmi\<*<3>*>/, tÃdinan ti tÃdilakkhaïayuttÃïaæ samitapÃpatÃya samaïÃnaæ mahantÃnaæ sÅlakkhandhÃdÅnaæ guïÃnaæ esitatÃya mahesÅnaæ dhammikasamaïabrÃhmaïÃnaæ pa¤capatiÂÂhitena pÃde vandÃmi, dÃnaæ dadanto dhammika¤ ca nesaæ rakkhÃvaraïaguttiæ paccupaÂÂhapento sakkaccaæ te namassÃmi, manena sampiyÃyanto va vÆjemÅti attho, te man ti te samaïÃ\<*<4>*>/ ayaæ dhammakoÂÂhÃse yuttapayutto sussÆsaæ anusuyyako\<*<5>*>/ ti tatvato ¤atvà maæ dhammaguïe yuttaæ sussÆsaæ anusuyyakaæ anusÃsanti, idaæ kuru idaæ\<*<6>*>/ mà karÅti ovadantÅti attho, tesÃhan ti tesaæ ahaæ, hat- thÃruhÃ\<*<7>*>/ ti hatthÅ\<*<8>*>/ Ãruyha yujjhanayodhÃ, anÅkaÂÂhà ti hatthÃnÅkÃdÅsu ÂhitÃ, rathikà ti rathayodhÃ, pattikÃrikÃ\<*<9>*>/ ti pattino va\<*<10>*>/, nibaddhan\<*<11>*>/ ti yaæ tehi sajjitaæ\<*<12>*>/ bhatta¤ ca vetana¤ ca taæ\<*<13>*>/ na paÂibandhÃmi, apari- hÃpetvà dadÃmÅti attho, mahÃmattà ti bhÃtika mayhaæ mahÃpa¤¤Ã mantesu kusalà mahÃamaccà c' eva\<*<14>*>/ avasesamantino ca paricÃrikà atthi, iminà idaæ dasseti: tumhe mantasampanne paï¬ite Ãcariye na labhittha amhÃkaæ pana Ãcariyà paï¬ità upÃyakusalÃ, te no setacchattena\<*<15>*>/ yojesuæ, BÃrÃïasin ti bhÃtika mama chattaæ ussÃpitakÃlato paÂÂhÃya amhÃkaæ rÃjà dhammiko an- vaddhamÃsaæ devo vassati tena sassÃni sampajjantÅti\<*<16>*>/ BÃrÃïasiyaæ bahuæ khÃditabbayuttakaæ maæsamacchaæ\<*<17>*>/ pÃtabbayuttakaæ surodaka¤ ca\<*<18>*>/ jÃtan ti\<*<19>*>/, evaæ raÂÂhavÃsino bahumaæsasurodakaæ\<*<20>*>/ katvà BÃrÃïasiæ vo- haranti, phÅtÃ\<*<21>*>/ ti hatthiratanÃssaratanamuttaratanÃdÅni Ãharitvà nirupaddavà vohÃraæ karontà phÅtà samiddhÃ, evaæ jÃnÃhÅti bhÃtika Uposatha ahaæ imehi ettakehi kÃraïehi sabbakaniÂÂho pi\<*<22>*>/ hutvà mama bhÃtike abhibhavitvà setacchattaæ patto, evaæ maæ jÃnÃhÅti. Ath' assa guïaæ sutvà UposathakumÃro dve gÃthà abhÃsi: @*>/ atho pi ¤Ãtinaæ hito. || Ja_XI:103 ||>@ @*>/ Indaæ va asurÃdhipo ti. || Ja_XI:104 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks jÃnÃhi. 2 Ck kaævisattaæ, Cs kavisattaæ, Bd ki¤oi mattaæ. 3 Cks suyyÃæ. 4 Bd samaïà maæ. 5 Bd -kaæ. 6 Cks imaæ. 7 Bd -rohÃ. 8 all three MSS. -i. 9 Bd -rakÃ. 10 Ck Bd ca. 11 Bd niviÂhaæ. 12 Ck addhitaæ, Cs ajjitaæ. 13 Bd ahaæ taæ. 14 Cks te ca. 15 Bd -ni. 16 Cks -jjatÅti. 17 Bd macchamaæsaæ. 18 Bd -dakaæ va, Cs -dakaæ va corr. to - - ca? Ck ti. 19 Cs jÃnan ti. 20 Cks bahuæ-, Bd -maæsaæsurodakanti. 21 Ck titÃ, Cs jÅtÃna. 22 Bd va. 23 Cks cepi, Bf cÃsi. 24 Ck -sayhanti. >/ #<[page 136]># %<136 XI. EkÃdasanipÃta.>% Tattha dhammena kirà 'ti tÃta SaævaramahÃrÃja dhammena kira tvaæ ekÆnasatÃnaæ ¤ÃtÅnaæ attano jeÂÂhabhÃtikÃnaæ anubhÃvaæ abhibhavasi\<*<1>*>/, ito paÂÂhÃya ca\<*<2>*>/ tvam eva rajjaæ kÃrehi, tvaæ hi\<*<3>*>/ medhÃvÅ c' eva paï¬ito ca ¤ÃtÅna¤ ca\<*<4>*>/ hito ti attho, taæ tan\<*<5>*>/ ti taæ\<*<6>*>/ evaæ vividhaguïasampannaæ taæ. ¤ÃtiparibbÆÊhan ti amhehi ekÆnasatehi ¤Ãtakehi parivÃritaæ, nÃnÃ- ratanamocitan ti nÃnÃratanehi ocitaæ sa¤citaæ bahuratanasa¤cayaæ, asurÃ- dhipo ti yathà tÃvatiæsehi parivutaæ Indaæ asurarÃjà na tapati evaæ amhehi Ãrakkhaæ karontehi\<*<7>*>/ parivÃritaæ tiyojanasatike KÃsiraÂÂhe dvÃdasayojanikÃyà BÃrÃïasiyà rÃjjaæ kÃrentaæ amittà na tapissantÅti dÅpeti. SaævaramahÃrÃjà sabbesam pi bhÃtikÃnaæ mahantaæ ya- saæ adÃsi. Te tassa santike mÃsaddhamÃsaæ\<*<8>*>/ vasitvà "ma- hÃrÃja, janapadesu coresu uÂÂhahantesu mayaæ jÃnissÃma, tvaæ rajjasukhaæ anubhavÃ" 'ti vatvà attano attano jana- padaæ gatÃ. RÃjÃpi B-assa ovÃde Âhatvà ÃyupariyosÃne devanagaraæ pÆrento agamÃsi. S. i. d. Ã. "bhikkhu evaæ tvaæ pubbe ovÃdakkhamo idÃni kasmà viriyaæ na akÃsÅti" vatvà saccÃni pakÃsetvà j. s. (Saccapari- yosÃne so bhikkhu sotÃpattiphale patiÂÂhahi): "Tadà SaævaramahÃrÃjà ayaæ bhikkhu ahosi, UposathakumÃro SÃriputto, SesabhÃtikà therÃ- nutherÃ, parisà BuddhaparisÃ, ovÃdadÃyako amacco\<*<9>*>/ aham evÃ" 'ti. SaævarajÃtakaæ. $<9. SuppÃrakajÃtaka.>$ Ummujjanti nimujjantÅti. Idaæ S. J. v. pa¤¤ÃpÃra- miæ Ã. k. Ekadivasaæ hi sÃyaïhasamaye TathÃgatassa dhammaæ desetuæ nikkhamanaæ ÃgamayamÃnà bhikkhÆ dhammasabhÃyaæ ni- sÅditvà "Ãvuso aho\<*<10>*>/ S. mahÃpa¤¤o puthupa¤¤o hÃsupa¤¤o javana- pa¤¤o tikkhapa¤¤o nibbedhikapa¤¤o tatra tatra upÃyapa¤¤Ãya sam- annÃgato vipulÃya paÂhavisamÃya mahÃsamuddo viya gambhÅrÃya ÃkÃso viya vitthiïïÃya\<*<11>*>/, sakala-JambudÅpasmiæ hi uÂÂhitapa¤¤o Dasa- balaæ atikkamitvà gantuæ samattho nÃma n' atthi yathà mahÃ- samudde uÂÂhitaÆmi\<*<12>*>/ velaæ nÃtikkamati\<*<13>*>/ velaæ patvÃ\<*<14>*>/ va bhijjati\<*<13>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -bhÃvÅ. 2 Bd omits ca. 3 Bd pi. 4 Bd va. 5 Bd taæ taæ, Cks omit tan. 6 Bd omits taæ. 7 Cks -te. 8 Bd -¬¬ha-. 9 Bd adds pana. 10 Bd adds amhÃkaæ. 11 Cks vitti-. 12 Bd uÂhitÃ-. 13 Bd -anti. 14 Bd pattà pattÃ. >/ #<[page 137]># %< 9. SuppÃrakajÃtaka. (463.) 137>% evaæ na koci pa¤¤Ãya Dasabalaæ atikkamati Satthu pÃdamÆlaæ patvÃ\<*<1>*>/ bhijjat' evÃ\<*<2>*>/" 'ti Dasabalassa mahÃpa¤¤ÃpÃramiæ vaïïesuæ\<*<3>*>/. S. Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva TathÃ- gato pa¤¤avà pubbe pi aparipakke\<*<4>*>/ ¤Ãïe\<*<5>*>/ pa¤¤avà va, andho hutvà mahÃsamudde udakasa¤¤Ãya `imasmiæ\<*<6>*>/ samudde idaæ nÃma idam nÃma ratanan' ti a¤¤ÃsÅti" vatvà a. Ã. A. BharuraÂÂhe\<*<7>*>/ BharurÃjÃ\<*<7>*>/ nÃma r. kÃresi. Bharu- kacchaæ\<*<7>*>/ nÃma paÂÂanagÃmo\<*<8>*>/ ahosi. Tadà Bo. Bharukacche\<*<7>*>/ niyyÃmajeÂÂhassa\<*<9>*>/ putto hutvà nibbatti pÃsÃdiko suvaïïavaïïo. SuppÃrakakumÃro\<*<10>*>/ ti 'ssa nÃmaæ kariæsu. So mahan- tena parivÃrena va¬¬hanto soÊasavassakÃle yeva niyyÃmaka- sippe nipphattiæ patvà aparabhÃge pitu accayena niyyÃmaka- jeÂÂhako hutvÃ\<*<11>*>/ niyyÃmakakammaæ akÃsi, paï¬ito ¤Ãïasampanno ahosi\<*<12>*>/, tena ÃrÆÊhanÃvÃya vyÃpatti nÃma n' atthi. Tassa aparabhÃge loïajalapahaÂÃni\<*<13>*>/ dve pi cakkhÆni nassiæsu. So tato paÂÂhÃya niyyÃmakajeÂÂhako hutvÃpi\<*<14>*>/ niyyÃmakakammaæ akatvà rÃjÃnaæ nissÃya jÅvissÃmÅti" rÃjÃnaæ upasaækami. Atha naæ rÃjà agghÃpaniyakamme Âhapesi. Tato paÂÂhÃya ra¤¤o hatthiratanaæ\<*<15>*>/ assaratanaæ\<*<15>*>/ muttasÃramaïisÃrÃdÅni agghÃpeti\<*<16>*>/. Ath' ekadivasaæ "ra¤¤o maÇgalahatthÅ bha- vissatÅti" kÃÊapÃsÃïakÆÂavaïïaæ ekaæ vÃraïaæ Ãnesuæ. Taæ disvà rÃjà "paï¬itassa dassethÃ" 'ti Ãha. Atha naæ tassa santikaæ nayiæsu. So hatthena tassa sarÅraæ parimadditvà "nÃyaæ maÇgalahatthÅ bhavituæ anucchaviko, pacchÃvÃmana- kadhÃtuko esa\<*<17>*>/, etaæ hi mÃtà vijÃyamÃnà aæsena\<*<18>*>/ paÂic- chituæ nÃsakkhi, tasmà bhÆmiyaæ patitvà pacchimapÃdehi vÃmanakadhÃtuko jÃto" ti Ãha. Hatthiæ gahetvà Ãgate puc- chiæsu. Te "saccaæ paï¬ito kathetÅti" vadiæsu. Taæ kÃra- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pattà pattÃ. 2 Bd bhijjantevÃ. 3 Bd vaïïentà nisÅdisu. 4 Bd -kka. 5 Bd -ena. 6 Bd repeats i-. 7 Bd garu. 8 Cks paddhana-. 9 Bd niyyÃmakajeÂhakassa, Cs niyyÃmajeÂÂhakassa. 10 Bd supÃ- throughout. 11 Bd -tvÃpi. 12 Cks omit ahosi. 13 Cks lonajalla-, Bd loïakajalapahatÃni. 14 Cks -tvÃ. 15 Bd -na. 16 Bd -pesi. 17 Bd -eso. 18 Bd a¤gena. >/ #<[page 138]># %<138 XI. EkÃdasanipÃta.>% ïam rÃjà sutvà tuÂÂho tassa aÂÂha kahÃpaïe dÃpesi. Pun' ekadivasaæ "ra¤¤o maÇgalasso\<*<1>*>/ bhavissatÅti" ekaæ assaæ Ãnayiæsu. Tam pi rÃjà paï¬itassa santikaæ pesesi. So\<*<2>*>/ hat- thena parÃmasitvà "ayaæ maÇgalasso\<*<1>*>/ bhavituæ na yutto, etassa hi jÃtadivase yeva mÃtà mari, tasmà mÃtu khÅraæ alabhanto na sammà va¬¬hito" ti Ãha. SÃpi 'ssa kathà saccà va ahosi. Tam pi sutvà rÃjà tussitvà aÂÂh' eva kahÃpaïe\<*<3>*>/ dÃpesi. Ath' ekadivasaæ\<*<4>*>/ "maÇgalaratho bhavissatÅti" rathaæ Ãhariæsu, tam pi rÃjà tassa santikaæ pesesi. So taæ\<*<5>*>/ hat- thena parÃmasitvà "ayaæ ratho susirarukkhena kato, tasmà ra¤¤o nÃnucchaviko" ti Ãha. SÃpi 'ssa kathà saccà va ahosi. RÃjà tam pi sutvà aÂÂh' eva kahÃpaïe dÃpesi. Ath' assa kambalaratanaæ mahagghaæ Ãnayiæsu\<*<6>*>/. Tam pi tass' eva pesesi. So\<*<2>*>/ hatthena parÃmasitvà "imassa mÆsikacchinnaæ ekaæ\<*<7>*>/ ÂhÃnaæ atthÅti" Ãha. Sodhentà taæ disvà ra¤¤o Ãrocesuæ. RÃjà tussitvà aÂÂh' eva kahÃpaïe dÃpesi. So cintesi: "ayaæ rÃjà evarÆpÃni pi\<*<8>*>/ acchariyÃni disvà aÂÂh' eva kahÃpaïe dÃpesi, imassa dÃyo nahÃpitadÃyo, nahÃpitassa- jÃtako\<*<9>*>/ bhavissati, kim me evarÆpena rÃjupaÂÂhÃnena, attano vasanaÂÂhÃnam eva gamissÃmÅti" so BharukacchapaÂÂanaæ\<*<10>*>/ eva paccÃgami. Tasmiæ tattha vasante vÃïijà nÃvaæ sajjetvà "kaæ\<*<11>*>/ niyyÃmakaæ karissÃmÃ" 'ti mantentÃ\<*<12>*>/ "SuppÃraka- paï¬itena ÃrÆÊhanÃvà na vyÃpajjati, esa paï¬ito upÃyakusalo, andho samÃno pi SuppÃrakapaï¬ito va uttamo" ti taæ upa- saækamitvà "niyyÃmako no hohÅti" vatvà "tÃta\<*<13>*>/, ahaæ andho, kathaæ niyyÃmakakammaæ karissÃmÅti" vutte "sÃmi andhÃpi tumhe yeva amhÃkaæ uttamo" ti\<*<14>*>/. Punappuna yÃciyamÃno "sÃdhu tÃtÃ\<*<15>*>/, tumhehi Ãrocitasa¤¤Ãya niyyÃmako bhavissÃmÅti" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -lÃsso. 2 Bd adds taæ pi. 3 Bd atha k. yeva. 4 Bd adds ra¤¤o. 5 Bd taæ pi. 6 Bd tassa mahagghakamalaratanaæ Ãhariæsu in the place of athassa--. 7 Bd -a. 8 Bd omits pi. 9 Bd jÃti-. 10 Bd garu- corr. to bharu- 11 Bd taæ. 12 Cks -to, Bd -tetvÃ, Bs mantesuæ. 13 Bd omits tÃta. 14 so all three MSS., add Ãhaæsu? 15 Bd -a. >/ #<[page 139]># %< 9. SuppÃrakajÃtaka. (463.) 139>% tesaæ nÃvaæ abhirÆhi. Te nÃvÃya\<*<1>*>/ mahÃsamuddaæ pakkhan- diæsu. NÃvà satta divasÃni nirupaddavà agamÃsi, tato akÃla- vÃtaæ\<*<2>*>/ uppÃtitaæ uppajji, nÃvà cattÃro mÃse pakatisamudda- piÂÂhe vicaritvà KhuramÃlasamuddaæ nÃma pattÃ, tattha macchà manussasamÃnasarÅrà khuranÃsà udake ummujjani- mujjaæ\<*<3>*>/ karonti. VÃïijà te disvà M-aæ tassa samuddassa nÃmaæ pucchantà paÂhamaæ gÃtham Ãhaæsu: @@ Evaæ tehi puÂÂho M. attano niyyÃmakasuttena saæsandetvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ payÃtÃnaæ vÃïijÃnaæ dhanesinaæ nÃvÃya vippanaÂÂhÃya KhuramÃlÅti vuccatÅti. || Ja_XI:106 ||>@ Tattha payÃtÃnan ti BharukacchapaÂÂanà nikkhamitvà gacchantÃnaæ, dhanesinan ti tumhÃkaæ vÃïijÃnaæ dhanaæ pariyesantÃnaæ, vippanaÂ- ÂhÃyà 'ti tÃtÃ\<*<5>*>/ tumhÃkaæ imÃya videsaæ pakkhantÃya nÃvÃya kamma- kÃrakÃ\<*<6>*>/ pakatisamuddaæ atikkamitvà sampatto ayaæ samuddo KhuramÃlÅti vuc- cati, evaæ etaæ paï¬ità kathentÅti\<*<7>*>/. Tasmiæ pana samudde vajiraæ uppajjati\<*<8>*>/. M. "sac' Ãhaæ `ayaæ vajirasamuddo' ti evaæ etesaæ kathessÃmi lobhena bahuæ\<*<9>*>/ vajiraæ gaïhitvà nÃvaæ osÅdÃpessantÅti\<*<6>*>/" tesaæ anÃ- cikkhitvà va nÃvaæ laggÃpetvÃ\<*<10>*>/ upÃyen' ekaæ yottaæ gahetvà macchagahaïaniyÃmena jÃlaæ khipÃpetvà vajirasÃraæ uddha- ritvà nÃvÃya\<*<11>*>/ pakkhipitvà a¤¤aæ appagghabhaï¬aæ cha¬¬Ã- pesi. NÃvà taæ\<*<12>*>/ samuddaæ atikkamitvà parato\<*<13>*>/ AggimÃlaæ nÃma gatÃ. So pajjalitÃggikkhandho viya majjhantikasuriyo viya ca obhÃsaæ mu¤canto\<*<14>*>/ aÂÂhÃsi. VÃïijà @*>/ suriyo va\<*<16>*>/ samuddo patidissati, SuppÃrakan\<*<17>*>/ taæ pucchÃma: samuddo katamo ayan ti || Ja_XI:107 ||>@ gÃthÃya\<*<18>*>/ taæ pucchiæsu. M. pi tesaæ anantaragÃthÃyà kathesi: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks nÃvÃ. 2 Bd Ãkula-. 3 Bd -nimmujjaæ. 4 Bd garu-. 5 Cs B¬ -a. 6 so all three MSS. instead of -kÃnaæ? 7 Bd kathenti. 8 Bd ussannaæ hoti in the place of up-. 9 Bd -u. 10 Bd ola-. 11 Bd -yaæ. 12 Cks naæ. 13 Bd purato. 14 Bd muccanto. 15 Bd aggÅ ca. 16 Bd ca. 17 Bd -kaæ. 18 Bd adds vÃïijÃ. >/ #<[page 140]># %<140 XI. EkÃdasanipÃta.>% @*>/ payÃtÃnaæ vÃïijÃnaæ dhanesinaæ nÃvÃya vippanaÂÂhÃya AggimÃlÅti vuccatÅti. || Ja_XI:108 ||>@ Tasmiæ pana samudde suvaïïaæ ussannaæ ahosi. M. purimanayen' eva tato pi suvaïïaæ gÃhÃpetvà nÃvÃya pak- khipi\<*<2>*>/. NÃvà tam pi samuddaæ atikkamitvà khÅraæ viya dadhiæ viya ca obhÃsantaæ DadhimÃlaæ\<*<3>*>/ nÃma samuddaæ pÃ- puïi VÃïijà @*>/, SuppÃrakan taæ pucchÃma\<*<5>*>/: samuddo katamo ayan ti || Ja_XI:109 ||>@ gÃthÃya tassa nÃmaæ pucchiæsu. M. anantaragÃthÃya Ãcikkhi: @*>/ payÃtÃnaæ vÃïijÃnaæ dhanesinaæ nÃvÃya vippanaÂÂhÃya DadhimÃlÅti vuccatÅti. || Ja_XI:110 ||>@ Tasmiæ pana samudde rajataæ ussannaæ\<*<7>*>/. So tam pi upÃyena gÃhÃpetvÃ\<*<8>*>/ nÃvÃya pakkhipÃpesi. NÃvà tam pi sam- uddaæ atikkamitvà nÅlakusatiïaæ viya sampannasassam iva ca obhÃsamÃnaæ NÅlavaïïakusamÃlaæ\<*<9>*>/ nÃma sammuddaæ pÃ- puïi. VÃnijà @*>/ va sasso\<*<11>*>/ va samuddo patidissati, SuppÃrakan taæ pucchÃma, samuddo katamo ayan ti || Ja_XI:111 ||>@ gÃthÃya tassa pi nÃmaæ pucchiæsu. So anantaragÃthÃya Ãcikkhi: @*>/ payÃtÃnaæ vÃïijÃnaæ dhanesinaæ nÃvÃya vippanaÂÂhÃya KusamÃlÅti vuccatÅti. || Ja_XI:112 ||>@ Tasmiæ pana samudde nÅlamaïiratanaæ ussannaæ ahosi. So tam pi upÃyena gÃhÃpetvà nÃvÃya pakkhipÃpesi. NÃvà tam pi samuddaæ atikkamitvà nalavanaæ\<*<12>*>/ viya ca veÊu- vanaæ viya ca khÃyamÃnaæ NalamÃlaæ\<*<13>*>/ nÃma samuddaæ pÃpuïi. Vaïijà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd garu-. 2 Bd pakkhipÃpesi. 3 Bd -li. 4 Bd patibhÃsati. 5 Cks -mi. 6 Bd garu- corr. to bharu-. 7 Cks uppannaæ, Bd adds ahosi. 8 Cks gahetvÃ. 9 Bd nÅlavaïïaækusamÃlÃ. 10 Ck -e. 11 Cks -e. 12 Cs nÅla-, Bd naÊa-. 13 Ck -li, Cs naÊamÃlÅ, Bd naÊamÃlin. >/ #<[page 141]># %< 9. SuppÃrakajÃtaka. (463.) 141>% @*>/ va veÊuæ\<*<2>*>/ va samuddo {patidissati,} SuppÃrakan taæ pucchÃma: samuddo katamo ayan ti || Ja_XI:113 ||>@ gÃthÃya tassa\<*<2>*>/ pi nÃmaæ pucchiæsu. M. anantarÃgÃthÃya kathesi: @*>/ vuccatÅti\<*<5>*>/. || Ja_XI:114 ||>@ Tasmiæ pana samudde vaæsarÃgaveÊuriyaæ ussannaæ\<*<6>*>/. So tam pi\<*<7>*>/ gÃhÃpetvà nÃvÃya pakkhipÃpesi. Aparo nayo: nalo\<*<8>*>/ ti vicchikanalo\<*<8>*>/ kakkaÂakanalo\<*<8>*>/ pi so rattavaïïo hoti, veÊÆ 'ti\<*<9>*>/ pavÃÊass' etaæ\<*<10>*>/ nÃmaæ, so\<*<11>*>/ samuddo pavÃÊussanno ratto- bhÃso ahosi, tasmà yathà nalo\<*<12>*>/ va\<*<13>*>/ veÊu\<*<14>*>/ vÃ\<*<15>*>/ ti pucchiæsu. M. tato pavÃÊaæ gÃhÃpesi. VÃïijà NalamÃliæ atikkamantà VaÊabhÃmukhasamuddaæ\<*<16>*>/ nÃma passiæsu, tattha udakaæ ka¬¬hitvà ka¬¬hitvÃ\<*<17>*>/ sabbato- bhÃgena uggacchati, tasmiæ sabbatobhÃgena uggato¬akaæ\<*<18>*>/ sabbatobhÃgena chinnataÂamahÃsobbho\<*<19>*>/ viya pa¤¤Ãyati, Æmiyà uggatÃya ekato papÃtasadisaæ hoti, bhayajanano saddo up- pajjati sotÃni bhindanto viya hadayaæ phÃlento viya, taæ\<*<20>*>/ disvà vÃïijà bhÅtatasità @*>/ bhiæsanako samuddo suyyat' amÃnuso\<*<22>*>/, yathà sobbho papÃto ca\<*<23>*>/ samuddo patidissati, SuppÃrakan taæ pucchÃma: samuddo katamo ayan ti || Ja_XI:115 ||>@ gÃthÃya tassa nÃmaæ pucchiæsu. Tattha suyyatamÃnuso\<*<24>*>/ ti suyyati amÃnuso mahÃsamuddo\<*<25>*>/. @@ Bo. anantaragÃthÃya tassa nÃmaæ ÃcikkhitvÃ\<*<27>*>/ "tÃtÃ\<*<28>*>/ imaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds naÊo. 2 Cs Bd veÊu. 3 Bd -Ã. 4 Bd naÊa-. 5 Cks -ati. 6 Bd masÃragallave- ahosi, Cks vaæsarÃgaveluriyussannaæ. 7 Bd adds upÃyena. 8 Bd -Êo. 9 Bd adds pana. 10 Bd evetaæ. 11 Bd adds ca. 12 Ck Bd naÊo. 13 Bd ca. 14 Cks velo. 15 Bd cÃ. 16 Ck vala-, Cs vÃla-, Bd balavÃ-. 17 Bd only one ka-. 18 Bd ugacchante udakaæ. 19 Bd uchinda-. 20 Bd cataæ, Ck naæ. 21 Bdf mahabbh-. 22 Cs sÆyyÃtimÃ- corr. to -tamÃ-. 23 Cs Bd va. 24 Bd suyyatimÃ-, Cs suyyÃta-. 25 Ck adds ti; Bd has amÃnuso saddo mahÃsatto. 26 Cs -mukhanti, Bd balavÃmukhiti. 27 Bd adds tassa nÃmaæ Ãcikkhi evaæ. 28 Bd tÃta. >/ #<[page 142]># %<142 XI. EkÃdasanipÃta.>% VaÊabhÃmukhaæ\<*<1>*>/ samuddaæ pattà nivattituæ samatthà nÃvà nÃma n' atthi, ayaæ sampattanÃvaæ\<*<2>*>/ nimujjÃpetvà vinÃsaæ pÃpetÅti" Ãha. Ta¤ ca nÃvaæ satta manussasatÃni abhirÆhiæsu, te sabbe maraïabhayabhÅtà ekappahÃren' eva\<*<3>*>/ AvÅcimhi paccamÃnÃ\<*<4>*>/ sattà viya atikaruïasaraæ\<*<5>*>/ mu¤ciæsu. M. "Âha- petvà maæ a¤¤o etesaæ sotthibhÃvaæ kÃtuæ samattho nÃma n' atthi, saccakiriyÃya tesaæ sotthiæ karissÃmÅti" cintetvà te Ãmantetvà "tÃtÃ\<*<6>*>/ maæ khippaæ gandhodakena nahÃpetvà ahatavatthÃni\<*<7>*>/ nivÃsÃpetvà puïïapÃtiæ\<*<8>*>/ sajjetvà nÃvÃya dhure ÂhapethÃ" 'ti. Te vegena tathà kariæsu. M. ubhohi hatthehi puïïapÃtiæ\<*<8>*>/ gahetvà nÃvÃya dhure Âhito saccakiriyaæ karonto osÃnagÃtham Ãha: @*>/ ekapÃïam pi hiæsitaæ\<*<10>*>/, etena saccavajjena sotthiæ nÃvà nivattatÆ 'ti. || Ja_XI:117 ||>@ Tattha yato ti yato paÂÂhÃya ahaæ attÃnaæ sarÃmi yato paÂÂhÃya c' amhi vi¤¤Ætaæ patto ti attho, ekapÃïam pi hiæsitan\<*<11>*>/ ti etthantare saæcicca ekaæ kunthakipillakapÃïam pi vihiæsitaæ\<*<12>*>/ nÃbhijÃnÃmi, desanÃmattam ev' etaæ, Bo. pana tiïasalÃkam pi upÃdÃya mayà parasantakaæ na gahitapubbaæ lobhena\<*<13>*>/ paradÃraæ na olokitapubbaæ musà na bhÃsitapubbaæ\<*<14>*>/ tiïaggena\<*<15>*>/ pi majjaæ na pÅtapubban\<*<16>*>/ ti evaæ pa¤casÅlavasena\<*<17>*>/ saccakiriyaæ akÃsi, katvà ca pana puïïapÃtiyà udakaæ nÃvÃya dhure Ãsi¤ci\<*<18>*>/ CattÃro mase videsaæ pakkhantà nÃvà nivattitvà iddhimà viya iddhÃnubhÃvena\<*<19>*>/ ekadivasen' eva BharukacchapaÂÂanaæ\<*<20>*>/ agamÃsi, gantvà ca pana thale pi aÂÂhÆsabhamattaæ ÂhÃnaæ pakkhanditvà nÃvikassa gharadvÃre\<*<21>*>/ aÂÂhasi. M. tesaæ vÃïi- jÃnaæ suvaïïarajatamaïippavÃÊavajirÃni bhÃjetvà adÃsi, "etta- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks valabhÃ-, Bd balavÃmukha. 2 Cks sampatti-, Bs sampattÃ-. 3 Cks add atikaruïaæ. 4 Bd -na. 5 Bd atikÃru¤¤aæ ravaæ. 6 Bd -a. 7 Cs Bd Ãh-. 8 Bd suvaïïapÃ-. 9 Ck saævicca. 10 Bf pihisituæ, Bd vihiæsituæ. 11 Bd -situn, Cks -sito. 12 Bd kundhakipillikaæ pi pÃïaæ hÅsituæ. 13 Bd lobhavasena. 14 Bd -bbÃ, Cs omits musÃ--bbaæ. 15 Bd -nÃ. 16 Bd pivita-. 17 Bd adds pana. 18 Bd abhisi¤ci. 19 Bd saccÃnu-. 20 Bd garu-. 21 Bd adds yeva. >/ #<[page 143]># %< 9. SuppÃrakajÃtaka. (463.) 143>% kehi vo ratanehi alaæ, mà puna samuddaæ pavisitthÃ" 'ti ca\<*<1>*>/ tesaæ ovÃdaæ datvà yÃvajÅvaæ dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni katvà devapuraæ pÆresi. S. i. d. Ã. "evaæ bhikkhave pubbe pi TathÃgato mahÃpa¤¤o yevÃ" 'ti vatvà j. s.: "TadÃ\<*<2>*>/ parisà BuddhaparisÃ\<*<3>*>/, SuppÃraka- paï¬ito pana aham evÃ" 'ti. SuppÃrakajÃtakaæ. EkÃda- sanipÃtavaïïanà niÂÂhitÃ\<*<4>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits ca. 2 Bd adds sÃ. 3 Bd adds ahesuæ 4 Bd -jÃtakaæ navamaæ. Iti JÃtakaÂhakathÃya navajÃtakapatimaï¬itassa ekÃdasanipÃtass' atthavaïïanà niÂhitÃ. So(yo?) thero sÃrasaddena dhammasadden' alaÇkito jÃtakaæ sodhitaæ suÂhu tenattherena yaæ idaæ iminà pu¤¤akammena buddho hessaæ anÃgate sivaæ va neyyalokassa pÃpemi amattaæ padaæ nibbÃnapaccayo hotu niÂhitaæ SakkarÃj 1150 etc. >/ #<[page 144]># %< 144>% XII. DVùDASANIPùTA. $<1. CullakuïÃlajÃtaka.>$ KhuddÃnaæ lahucittÃnan ti. Idaæ jÃtakaæ KuïÃlajÃtake Ãvibhavissati. CullakuïÃlajÃtakaæ. $<2. BhaddasÃlajÃtaka.>$ Kà tvaæ suddhehi vatthehÅti. Idaæ S. J. v. ¤Ãtattha- cariyaæ\<*<1>*>/ Ã. k. SÃvatthiyaæ hi AnÃthapiï¬ikassa nivesane pa¤- cannaæ bhikkhusatÃnaæ nibaddhabhojanaæ\<*<2>*>/ pavattati, tathà VisÃ- khÃya ca Kosalara¤¤o ca. Tattha pana\<*<3>*>/ ki¤cÃpi nÃnaggarasabho- janaæ dÅyati bhikkhÆnam pan' ettha koci vissÃsiko n' atthi, tasmà bhikkhÆ rÃjanivesane na bhu¤janti, bhattaæ gahetvà AnÃthapiï¬ikassa và VisÃkhÃya và a¤¤esaæ và vissÃsikÃnaæ gharaæ gantvà bhu¤janti. RÃjà ekadivasaæ "païïÃkÃraæ ÃhaÂaæ, bhikkhÆnaæ dethÃ" 'ti bhattaggaæ pesetvà "bhattagge bhikkhÆ n' atthÅti" vutte "kahaæ gatÃ" ti pucchitvà "attano vissÃsikagehesu nisÅditvà bhu¤jantÅti" sutvà bhuttapÃtarÃso Satthu santikaæ gantvà "bhante bhojanaæ nÃma kiæparaman\<*<4>*>/" ti pucchi. "VissÃsaparamaæ\<*<5>*>/ mahÃrÃja, ka¤jika- mattaæ\<*<6>*>/ pi hi\<*<7>*>/ vissÃsikena dinnaæ madhuraæ hotÅti". "Bhante kena pana saddhiæ bhikkhÆnaæ vissÃso hotÅti". "¥ÃtÅhi và Sakyakulehi\<*<8>*>/ và mÃhÃrÃjÃ" 'ti. Tato rÃjà cintesi: "ekaæ SakyadhÅtaraæ Ãnetvà aggamahesiæ karissÃmÅti, evaæ mayà saddhiæ bhikkhÆnaæ ¤Ãtiko\<*<9>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 2. Cfr. Dhammapada p. 211. 1 Bd ¤Ãtakattha-. 2 Ck -ddhaæ-. 3 Bd adds rÃjÃ. 4 Bd sarasan. 5 Bd visÃsikÃya sarasaæ. 6 Cs -kamahantaæ. 7 Bd -rÃjà ti ki¤ci ki¤cikamattaæ, omitting pi hi. 8 Cks sekhaku-. 9 Bd -ta-. >/ #<[page 145]># %< 2 BhaddasÃlajÃtaka. (465.) 145>% viya vissÃso\<*<1>*>/ bhavissatÅti\<*<2>*>/" so uÂÂhÃyÃsanà attano nivesanaæ gantvà Kapilavatthuæ dÆtaæ\<*<3>*>/ pesesi: "dhÅtaraæ kira\<*<4>*>/ me dentu, ahaæ tum- hehi saddhiæ ¤ÃtibhÃvaæ icchÃmÅti". SÃkiyà dÆtavacanaæ sutvà sannipatitvà mantayiæsu\<*<5>*>/: "mayaæ Kosalara¤¤o ÃïÃpavattiÂÂhÃne va- sÃma, sace dÃrikaæ\<*<6>*>/ na dassÃma mahantaæ veraæ bhavissati, sace dassÃma kulavaæso no bhijjissati, kin nu kho kattabban\<*<7>*>/" ti. Atha ne MahÃnÃmo Ãha: "mà cintayittha, mama dhÅta VÃsabhakhattiyÃ\<*<8>*>/ nÃma nÃgamuï¬Ãya nÃma dÃsiyà kucchismiæ nibbattà soÊasavassapa- desikÃ\<*<9>*>/ uttamarÆpadharà sobhaggappattà pitivaæsena khattiyajÃtikÃ, tam assa\<*<10>*>/ "khattiyaka¤¤Ã" ti\<*<11>*>/ pesessÃma". SÃkiyà "sÃdhÆ" 'ti sam- paÂicchitvà dÆte pakkosÃpetvà "sÃdhu, dÃrikaæ dassÃma\<*<12>*>/, idÃn' eva taæ gahetvà gacchathÃ" 'ti Ãhaæsu. DÆtà cintesuæ: "ime SakyÃ\<*<13>*>/ nÃma jÃtiæ nissÃya atimÃnino, "sadisÅ no' ti vatvà asadisim pi\<*<14>*>/ da- deyyuæ, etehi saddhiæ ekato bhu¤jamÃnam eva gaïhissÃmÃ\<*<15>*>/" 'ti te evam Ãhaæsu: "mayam gahetvà gacchantà yà tumhehi saddhiæ ekato bhu¤jati taæ gahetvà gamissÃmÃ\<*<16>*>/" 'ti. SÃkiyÃ\<*<17>*>/ tesaæ nivÃsanaÂÂhÃnaæ dÃpetvà "kiæ karissÃma" 'ti cintayiæsu. MahÃnÃmo Ãha: "tumhe mà cintayittha, ahaæ upÃyaæ karissÃmi, tumhe mama bhojanakÃle VÃsabhakhattiyaæ alaækaritvà ÃnetvÃ\<*<18>*>/ mayà ekasmiæ kabale gahitamatte `deva, asuko rÃjà nÃma païïaæ pahiïi, imaæ tÃva sÃsanaæ suïÃthÃ' 'ti païïaæ dasseyyÃthÃ\<*<19>*>/" 'ti. Te "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà tasmiæ bhu¤jamÃne kumÃrikaæ alaækariæsu. MahÃnÃmo dhÅtaraæ me Ãnetha, mayà saddhiæ bhu¤jatÆ" 'ti Ãha\<*<20>*>/. Atha naæ "alaækaritvÃ\<*<21>*>/ tÃvad evÃ" 'ti\<*<22>*>/ thokaæ papa¤caæ katvà Ãnayiæsu. Sà "pitarà saddhiæ bhu¤jissÃmÃ\<*<23>*>/" 'ti ekapÃtiyÃ\<*<24>*>/ hat- thaæ otÃresi. MahÃnÃmo tÃya saddhiæ ekaæ\<*<25>*>/ piï¬aæ gahetvà mukhe Âhapesi, dutiyapiï¬assa\<*<26>*>/ hatthe pasÃritamatte\<*<27>*>/ "deva, asuka- ra¤¤Ã nÃma\<*<28>*>/ païïaæ pahitaæ, imaæ tÃva sÃsanaæ suïÃthÃ" 'ti païïaæ upanÃmesuæ. MahÃnÃmo "amma tvaæ bhu¤jÃ\<*<29>*>/" 'ti dakkhiïa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits viya vissÃso. 2 Bd -ssati. 3 Bd -te. 4 Bd omits ki-. 5 Bd cinta-. 6 Bd dhitaraæ 7 Bd kÃta-. 8 Bd -ttisÃ. 9 Cks -vassikapadesikÃ, Bd -vassudesikÃ. 10 Bd vÃsabha in the place of tamassa 11 Bd taæ. 12 Bd dammhi. 13 Bd sÃkiyÃ. 14 Cks -sÅ, Bd taæ gahessÃmÃ. 17 Ck sÃkiyà corr. to sà mÃtiyÃ. 18 Bd Ãnetha. 19 Ck Bd -yyathÃ, Cs -yya corr. to -yyÃthÃ. 20 Cks omit Ãha. 21 Cks -riyyati. 22 Bd eva, omitting ti. 23 Bd -mi, Cs -mi corr. to -mÃ. 24 Ck -niyÃ, Cs -niyà corr. to -tiyÃ, Bd -tiyaæ. 25 Bd -a. 26 Bd -¬Ãya. 27 Bd -rite, omitting matte. 28 Bd -ra¤¤o, omitting nÃma. 29 Bd -Ãhi. >/ #<[page 146]># %<146 XII. DvÃdasanipÃta.>% hatthaæ pÃtiyà yeva katvà vÃmahatthena païïaæ\<*<1>*>/ gahetvà païïaæ olokesi. Tassa taæ\<*<2>*>/ sÃsanaæ upadhÃrentass' eva itarà bhu¤ji. So tassà bhuttakÃle hatthaæ dhovitvà mukhaæ vikkhÃlesi\<*<3>*>/. DÆtÃ\<*<4>*>/ nic- chayen' eva\<*<5>*>/ "sÃ\<*<6>*>/ etassa dhÅtÃ" ti niÂÂhaæ agamaæsu\<*<7>*>/, na\<*<8>*>/ taæ antaraæ jÃnituæ sakkhiæsu. MahÃnÃmo mahantena\<*<9>*>/ parivÃrena dhÅ- taraæ\<*<10>*>/ pesesi. DÆtÃpi taæ\<*<11>*>/ SÃvatthiæ\<*<12>*>/ netvà "ayaæ kumÃrikà jÃtisampannà MahÃnÃmassa dhÅtÃ" ti vadiæsu. RÃjà tussitvà sakala- nagaraæ alaækÃrÃpetvà taæ ratanarÃsimhi Âhapetvà aggamahesiÂÂhÃne abhisi¤cÃpesi. Sà ra¤¤o piyà ahosi manÃpÃ\<*<13>*>/. Ath' assà nacirass' eva gabbho patiÂÂhahi, rÃjà gabbhaparihÃraæ dÃpesi\<*<14>*>/, sà dasamÃ- saccayena suvaïïavaïïaæ puttaæ vijÃyi. Ath' assa nÃmagahaïa- divase rÃjà attano ayyakÃya\<*<15>*>/ santikaæ pesesi: "SakyarÃjadhÅtà VÃsabhakhattiyà puttaæ vijÃyi, kim assa nÃmaæ karontÆ\<*<16>*>/" 'ti. Taæ pana sÃsanaæ gahetvà gato amacco thokaæ badhiradhÃtuko, so gantvà ra¤¤o ayyakÃya\<*<17>*>/ Ãrocesi. SÃ\<*<18>*>/ taæ sutvà "VÃsabhakhattiyà puttaæ avijÃyitvÃpi sabbaæ janaæ abhibhavi\<*<19>*>/, idÃni pana ativiya ra¤¤o vallabhà bhavissatÅti" Ãha. BadhirÃmacco\<*<20>*>/ "vallabhÃ" ti va- canaæ dussutaæ sutvà vi¬Æ¬abho\<*<21>*>/" ti sallakkhetvà rÃjÃnaæ upa- gantvà "deva kumÃrassa kira `Vi¬Æ¬abho' ti nÃmaæ karothÃ" 'ti Ãha. RÃjà "porÃïakaæ no kuladattikaæ\<*<22>*>/ nÃmaæ bhavissatÅti" cintetvà "Vi¬Æ¬abho" ti nÃmam akÃsi. Tato paÂÂhÃya kumÃro kumÃraparihÃrena va¬¬hanto sattavassikakÃle a¤¤esaæ kumÃrÃnaæ mÃtÃmahakulato\<*<23>*>/ hatthirÆpakÃssarÆpakÃdÅni\<*<24>*>/ ÃhariyamÃnÃni\<*<25>*>/ disvà mÃtaraæ pucchi: "amma, a¤¤esaæ mÃtÃmahakulato\<*<23>*>/ païïÃkÃro Ãhariyyati, mayhaæ koci ki¤ci na peseti\<*<26>*>/, kiæ tvaæ nimmÃtÃpitikÃ\<*<27>*>/" ti. Atha naæ sÃ\<*<28>*>/ "tÃta, tava\<*<29>*>/ SakyarÃjÃno mÃtÃmahÃ\<*<30>*>/, dÆre pana\<*<31>*>/ vasanti, tena te ki¤ci na pesentÅti" vatvà va¤cesi. Puna soÊasavassakÃle\<*<32>*>/ "amma mÃtÃmaha- kulaæ\<*<33>*>/ passitukÃmo 'mhÅti\<*<34>*>/". "Alaæ tÃta, kiæ tattha bhavaæ\<*<35>*>/ karissatÅti" vÃriyamÃno pi punappunaæ yÃci. Ath' assa mÃtà "tena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits pa-. 2 Bd tassatthaæ. 3 Bd adds taæ disvÃ. 4 Cs duta, Bd dukÃ. 5 Ck niccayene. 6 Bd omits sÃ. 7 Bd niÂhamakaæsu. 8 Bd adds te. 9 Bd adds sakkÃrena. 10 Bd adds ra¤¤o. 11 Bd naæ. 12 Cks -iyaæ, Bd -i. 13 Bd ma- ahosi. 14 Bd -ramadÃsi. 15 Cs ayyi-, Bd -akassa. 16 Bd karomÃ. 17 Bd -kassa. 18 Bd so. 19 Bd -vati. 20 Bd -rÃm-. 21 Bd vi¬a¬a- througout. 22 Bd rÃjadatthiyaæ in the place of no kula-. 23 Cks -hÃ-. 24 Bd -di 25 Bd -nÃdÅni, Cks -mÃnÃ. 26 Bd -si. 27 Bd nimÃtÃnimitÃsÅti. 28 Bd mÃtÃ. 29 Bd omits tava. 30 Bd pitÃmahà nÃma te. 31 Bd omits pana. 32 Bd -ssikakÃle. 33 Ck -hÃ-, Bd pitÃmahassa mahÃnÃmassa kulaæ. 34 Bd adds vatvÃ. 35 Bd tattha nto, Cks omit bhavaæ. >/ #<[page 147]># %< 2. BhaddasÃlajÃtaka. (465.) 147>% hi gacchÃhÅti" sampaÂicchi. So pitu Ãrocetvà mahantena parivÃrena nikkhami. VÃsabhakhattiyà puretaraæ païïaæ pesesi: "ahaæ idha sukhaæ vasÃmi, sÃmino mÃssa ki¤ci antaraæ\<*<1>*>/ dassayiæsÆ" 'ti. SÃ- kiyà Vi¬Æ¬abhassa Ãgamanaæ ¤atvà "vandituæ na sakkÃ" ti\<*<2>*>/ tassa daharadaharakumÃrake\<*<3>*>/ janapadaæ\<*<4>*>/ pahiïiæsu. KumÃre Kapila- vatthuæ sampatte SÃkiyà santhÃgÃre sannipatiæsu. KumÃro santhÃ- gÃraæ gantvà aÂÂhÃsi. Atha naæ "ayan te tÃta mÃtÃmaho\<*<5>*>/, ayaæ mÃtulo" ti vadiæsu. So sabbe vandamÃno vicari. So yÃva piÂÂhiyà rujanappamÃïaæ\<*<6>*>/ vanditvà ekam pi attÃnaæ vandantaæ\<*<7>*>/ adisvà "kin nu kho maæ vandantà n' atthÅti" pucchi. SÃkiyà "tÃta kaniÂÂha- kumÃrà janapadaæ gatÃ" ti vatvÃ\<*<8>*>/ tassa mahantaæ sakkÃraæ ka- riæsu. So katipÃhaæ vasitvà mahantena parivÃrena nikkhami. Ath' ekà dÃsÅ tena\<*<9>*>/ santhÃgÃre nisinnaphalakaæ "idaæ VÃsabhakhattiyÃdÃ- siyà puttassa nisinnaphalakan" ti akkositvà khÅrodakena dhovi. Eko puriso attano Ãvudhaæ pamussitvÃ\<*<10>*>/ nivatto taæ gaïhanto Vi- ¬Æ¬abhakumÃrassa akkosanasaddaæ sutvà taæ antaraæ pucchitvÃ\<*<11>*>/ "VÃsabhakhattiyà dÃsiyà kucchismiæ MahÃnÃmasakkassa jÃtÃ\<*<12>*>/" ti ¤atvà gantvà balakÃyassa\<*<13>*>/ kathesi. "VÃsabhakhattiyà kira dÃsiya dhÅtÃ" ti mahÃkolÃhalaæ ahosi. KumÃro taæ sutvà "ete tÃva\<*<14>*>/ mama nisinna- phalakaæ khÅrodakena dhovantu, ahaæ pana rajje patiÂÂhitakÃle ete- saæ galalohitaæ gahetvà mama nisinnaphalakaæ dhovissÃmÅti" cittaæ Âhapesi. Tasmiæ SÃvatthiæ\<*<15>*>/ gate amaccà sabbaæ pavattiæ ra¤¤o Ãrocesuæ. RÃjÃ\<*<16>*>/ "mayhaæ dÃsidhÅtaraæ adaæsÆ" 'ti SÃkiyÃnaæ kujjhitvÃ\<*<17>*>/ VÃsabhakhattiyÃya ca puttassa ca dinnaparihÃraæ\<*<18>*>/ pac- chinditvÃ\<*<19>*>/ dÃsadÃsÅhi laddhabbamattakam\<*<20>*>/ eva dÃpesi. Tato kati- pÃhaccayena Satthà rÃjanivesanaæ gantvÃ\<*<21>*>/ nisÅdi. RÃjà ÃgantvÃ\<*<22>*>/ vanditvà "bhante tumhÃkaæ kira ¤Ãtakehi dÃsidhÅtà mayhaæ dinnÃ, ten' assà ahaæ saputtÃya\<*<23>*>/ parihÃraæ acchinditvà dÃsadÃsÅhi laddhabba- mattakam\<*<24>*>/ eva dÃpesin" ti Ãha. Satthà "ayuttaæ mahÃrÃja SÃki- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks mÃssu-, Bd sÃmino ki¤ci antara mÃ. 2 Bd sakkonti. 3 Bd -re kumÃrike 4 Bd -de. 5 Bd pitÃmahÃ. 6 Bd ruccamÃno. 7 Ck -tÃ, Bd vandanaæ. 8 Bd omits va-. 9 Ck te, Bd tene. 10 Ck pammu-, Bd pamusitvÃ. 11 vÃrena nikkhami---pucchitvà wanting in Cs. 12 Bd dhitÃ. 13 Bd phalaæ, Cs phala yassa, yassa being crossed out. 14 Ck ettova. 15 Cks -iyaæ, Bd -i. 16 Bd adds sabbe. 17 Bd kucchitvÃ. 18 Ck dinnaæ corr. to dinna. 19 Bd acchi- 20 Bd laddhaæpparihÃramattaæ. 21 Bd Ãg-. 22 Bd satthÃraæ in the place of Ãg-. 22 Ck tenassa Ãhaæ supu-, Cs tassà Ãhaæ supu- corr. to tenassà ahaæ sapu-. 23 Bd laddhabbaparihÃyamattam, Ck laddhabyamattakam. >/ #<[page 148]># %<148 XII. DvÃdasanipÃta.>% yehi kataæ, dadantehi nÃma samajÃtikà dÃtabbÃ, assa\<*<1>*>/ taæ\<*<2>*>/ pana mahÃrÃja vadÃmi\<*<3>*>/: VÃsabhakhattiyà rÃjadhÅtÃ\<*<4>*>/ khattiyara¤¤o\<*<5>*>/ gehe abhisekaæ labhi\<*<6>*>/, Vi¬Æ¬abho ti khattiyarÃjÃnam eva paÂicca jÃto, `mÃtigottaæ\<*<7>*>/ nÃma kiæ karissati, pitigottaæ\<*<8>*>/ eva pamÃïan' ti porÃ- ïakapaï¬ità daÊidditthiyà kaÂÂhahÃrikÃya\<*<9>*>/ aggamahesiÂÂhÃnaæ adaæsu, tassà ca kucchismiæ\<*<10>*>/ jÃtakumÃro dvÃdasayojanikÃya BÃrÃïasiyÃ\<*<11>*>/ rajjaæ patvà KaÂÂhavÃhanarÃjà nÃma jÃto" ti vatvÃ\<*<12>*>/ KaÂÂhahÃri- jÃtakaæ\<*<13>*>/ kathesi. RÃjÃ\<*<14>*>/ dhammakathaæ sutvà `pitigottaæ\<*<8>*>/ eva kira pamÃïan' ti tussitvà mÃtÃputtÃnam pakatiparihÃram eva dÃpesi. Ra¤¤o pana Bandhulo\<*<15>*>/ nÃma senÃpati Mallikaæ\<*<16>*>/ nÃma attano bha- riyaæ vaæjhaæ\<*<17>*>/ "tava kulagharam eva gacchÃ\<*<18>*>/" 'ti KusinÃram eva pesesi. SÃ\<*<19>*>/ "SatthÃraæ disvà gacchissÃmÅti" Jetavanaæ pavi- sitvà TathÃgataæ vanditvà ekamante\<*<20>*>/ Âhità "kahaæ gacchasÅti" ca puÂÂhà "sÃmiko me bhante kulagharaæ pesesÅti" vatvà "kasmÃ" ti vutte\<*<21>*>/ "vaæjhà aputtikà ti\<*<22>*>/ bhante" ti vatvà SatthÃrà "yadi evaæ gamanakiccaæ n' atthi, nivattÃ\<*<18>*>/" ti vuttÃ\<*<23>*>/ tuÂÂhÃ\<*<24>*>/ SatthÃraæ van- ditvà nivesanam eva\<*<25>*>/ agamÃsi\<*<26>*>/, "kasmà nivattÃsÅti\<*<27>*>/" ca puÂÂhà Dasabalena nivattit' amhi sÃmÅti\<*<28>*>/" Ãha. SenÃpati "diÂÂhaæ bha- vissati TathÃgatena kÃraïan" ti Ãha. Sà nacirass' eva gabbhaæ labhitvÃ\<*<29>*>/ uppannadohaÊà "dohaÊo me uppanno" ti Ãrocesi. "Kiæ- dohaÊo" ti. "VesÃlinagare\<*<30>*>/ gaïarÃjakulÃnaæ\<*<31>*>/ abhisekamaÇgalapokkha- raïiæ otaritvà nahÃtvà pÃnÅyaæ pÃtukÃm' amhi\<*<32>*>/ sÃmÅti\<*<33>*>/". SenÃpati "sÃdhÆ" 'ti vatvà sahassatthÃmaæ dhanuæ gahetvà taæ rathaæ Ãro- petvà SÃvatthito nikkhamitvà rathaæ vÃhento\<*<34>*>/ VesÃliæ\<*<35>*>/ pÃvisi. Tasmiæ ca kÃle Kosalara¤¤o\<*<36>*>/ BandhulasenÃpatinà saddhiæ ekÃ- cariyakule uggahitasippo MahÃli nÃma Licchavi andho LicchavÅnaæ atthaæ\<*<37>*>/ dhamma¤ ca anusÃsanto dvÃrasamÅpe yeva vasati\<*<38>*>/, so ra- thassa ummÃre paÂighÃtaæ\<*<39>*>/ sutvÃ, Bandhulamallassa rathavÃhana- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ayaæ. 2 Bd omits taæ. 3 Bd dÃsi in the place of va-. 4 Cks khattiyarÃ-. 5 Bd -yassara-. 6 Bd -kampattÃ. 7 Bd mÃtu-. 8 Bd pitu-. 9 Bd -yampi. 10 Bd -imhi. 11 Ck -yaæ. 12 Bd omits vatvÃ. 13 Cs -rikajÃ-, Bd kaÂhavÃhanajÃ-, cfr J. I, p. 133. 14 Bd adds satthu. 15 Bd bandhuphalo. 16 Ck Bd -kÃ. 17 Bd vajjhÃ, Cs vandhaæ corr. to vaæjhaæ. 18 Bd -Ãhi. 19 Bd adds ca. 20 Bd -taæ. 21 Bd -Ã. 22 Bd omits ti. 23 Bd adds sÃ. 24 Bd adds hattÃ. 25 Bd adds puna. 26 Bd Ãg-. 27 Bd adds vuttÃ. 28 Bd omits sÃmÅ. 29 Bd patila-. 30 Bd -liyÃna-. 31 Ck narÃ-, Cs ganarÃ- corr. to gaïarÃ-. Bd licchavirÃ-. 32 Bd pivitukÃmÃmhi. 33 Bd omits sÃmÅ. 34 Bd pÃrento. 35 Cks -liyaæ, Bd -li-. 36 Cks -¤¤Ã ca. 37 Bd -¤ca. 38 Bd vasi. 39 Bd paÂighatanan. saddaæ. >/ #<[page 149]># %< 2. BhaddasÃlajÃtaka. (465.) 149>% saddo\<*<1>*>/, ajja LicchavÅnaæ bhayaæ uppajjissatÅti" Ãha. Pokkharaïiyà anto ca bahi ca Ãrakkho balavÃ\<*<2>*>/, upari lohajÃlaæ patthaÂaæ\<*<3>*>/, sa- kuïÃnam pi okÃso n' atthi. SenÃpati pana rathà otaritvà Ãrakkhike khaggena paharanto palÃpetvà lohajÃlaæ chinditvà antopokkharaïiyaæ\<*<4>*>/ bhariyaæ\<*<5>*>/ nahÃpetvà pÃyetvà sayam pi nahÃtvà Mallikaæ rathaæ Ãro- petvà nagarà nikkhamitvà Ãgatamaggen' eva pÃyÃsi. ùrakkhikà gantvà LicchavÅnaæ Ãrocesuæ. LicchavirÃjÃno\<*<6>*>/ kujjhitvà pa¤casatà pa¤ca rathasatÃni Ãruyha "Bandhulamallaæ gaïhissÃmÃ" 'ti nikkha- miæsu. Taæ pavattiæ MahÃlissa Ãrocesuæ. MahÃli "mà gamittha, so hi vo sabbe ghÃtessatÅti" Ãha. Te pi "mayaæ gamissÃmi yevÃ" 'ti vadiæsu. "Tena hi cakkassa yÃva nÃbhito paviÂÂhaÂÂhÃnaæ\<*<8>*>/ disvà nivatteyyÃtha, tato anivattantà purato asanisaddaæ viya suïissatha, tamhÃ\<*<9>*>/ ÂhÃnà nivatteyyÃtha, tato anivattantà tumhÃkaæ rathadhure\<*<10>*>/ chiddaæ passissatha\<*<11>*>/, tamhà ÂhÃnà nivatteyyÃth' eva\<*<12>*>/, parato\<*<13>*>/ mà gamitthÃ" 'ti. Te tassa vacanena anivattitvÃ\<*<14>*>/ anubandhiæsu yeva. MallikÃ\<*<15>*>/ disvà "rathà sÃmi pa¤¤ÃyantÅti" Ãha. "Tena\<*<16>*>/ hi ekasseva rathassa\<*<17>*>/ pa¤¤ÃyanakÃle\<*<18>*>/ ÃroceyyÃsÅti". Sà yadà sabbe eko viya hutvà pa¤¤Ãyiæsu tadà "ekam eva sÃmi rathasÅsaæ pa¤¤ÃyatÅti" Ãha. Bandhulo "tena hi imà rasmiyo gaïhÃ\<*<19>*>/" 'ti tassà rasmiyo datvÃ\<*<20>*>/ rathe Âhito\<*<21>*>/ dhanuæ Ãropesi. Rathacakkaæ yÃva nÃbhito paÂhaviæ pÃvisi, LicchavÅ\<*<22>*>/ gantvà taæ ÂhÃnaæ disvÃpi na nivattiæsu. Itaro thokaæ gantvà jiyaæ poÂhesi\<*<23>*>/, asanisaddo viya ahosi, tato\<*<24>*>/ pi na nivattiæsu, anubandhantà gacchant' eva. Bandhulo rathe Âhitako va ekaæ saraæ khipi, so pa¤cannaæ rathasatÃnaæ rathasÅsaæ\<*<25>*>/ chiddaæ katvà pa¤ca rÃjasatÃni\<*<26>*>/ parikarabandhaÂÂhÃne\<*<27>*>/ vinivijjhitvà paÂhaviæ pÃvisi. Te attano viddhabhÃvaæ ajÃnitvà "tiÂÂha re tiÂÂha re" ti vadantà anubandhiæsu yeva. Bandhulo rathaæ Âhapetvà "tumhe matakÃ, matakehi saddhiæ mayhaæ yuddhaæ nÃma n' atthÅti" Ãha. "MatakÃ\<*<28>*>/ nÃma amhÃdisÃ\<*<29>*>/ hontÅti\<*<30>*>/". "Tena hi sabbapurimassa\<*<31>*>/ parikaraæ\<*<32>*>/ mocethÃ" 'ti\<*<33>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds eso. 2 Bd Ãrakkhaæ thapetvà in teh place of Ã. b. 3 Bd upatthataæ. 4 Cks -ïiæ. 5 Bd adds otaritvÃ. 6 Bd te lic-. 7 Bd ghaÂayissatÅti. 8 Bd pathavipaviÂhÃÂhÃnÃni. 9 Bd tasmÃ. 10 Bd -resu. 11 Cks passissa. 12 Bd -yyÃtha. 13 Bd pu-. 14 Bd adds taæ. 15 Bd adds rathaæ. 16 Bd bandhulotena. 17 Bd ekassa rathassa viya. 18 Bd adds mama. 19 Bd -Ãhi. 20 Bd adds so. 21 Bd adds va. 22 Cks -vi, Bd -vino. 23 Bd potesi so. 24 Bd te tato. 25 so all three MSS., Dhp. -sÅse. 26 Bd -naæ. 27 Bd parikkhÃrabandhana-. 28 Bd te ma-. 29 Bd -so na ve. 30 Bd adds vadiæsu. 31 Cks sabbe-, Bd sabbapacchimassa. 32 Bd -kkhÃraæ. 33 Bd adds Ãha. >/ #<[page 150]># %<150 XII. DvÃdasanipÃta.>% Te mocayiæsu. So muttamatte\<*<1>*>/ yeva maritvà patito. Atha ne "sabbe pi tumhe evarÆpÃ\<*<2>*>/, attano gharÃni gantvà saævidhÃtabbaæ saævidahitvà puttadÃraæ\<*<3>*>/ anusÃsitvà sannÃhaæ mocethÃ" 'ti Ãha. Te tathà katvà sabbe\<*<4>*>/ jÅvitakkhayaæ pattÃ. Bandhulo pi\<*<5>*>/ Mallikaæ SÃvatthiæ\<*<6>*>/ Ãnesi. Sà soÊasakkhattuæ yamake\<*<7>*>/ putte vijÃyi, sabbe pi sÆrà thÃmasampannà ahesuæ, sabbasippe\<*<8>*>/ nipphattiæ pÃpuïiæsu, ekekassa\<*<9>*>/ purisasahassaparivÃro ahosi, pitarà saddhiæ rÃjanivesanaæ gacchantehi teh' eva rÃjaÇgaïaæ paripÆri. Ath' ekadivasaæ vinicchaye kÆÂaÂÂaparÃjitÃ\<*<10>*>/ manussà Bandhulaæ Ãgacchantaæ disvà mahÃviravaæ viravantÃ\<*<11>*>/ vinicchayÃmaccÃnaæ\<*<12>*>/ kÆÂaÂÂakÃraïaæ tassa Ãrocesuæ. So\<*<13>*>/ vinicchayaæ gantvÃ\<*<14>*>/ aÂÂaæ tÅretvÃ\<*<15>*>/ sÃmikam eva sÃmikaæ\<*<16>*>/ akÃsi. MahÃjano mahÃsaddena sÃdhukÃraæ pavattesi. RÃjà "kiæ idan" ti pucchitvà tam atthaæ sutvà tussitvà sabbe pi te amacce hÃretvà Bandhulass' eva vinicchayaæ niyyÃdesi, so tato paÂÂhÃya sammà vinicchini\<*<17>*>/. Tato\<*<18>*>/ porÃïakavinicchayikÃ\<*<19>*>/ la¤caæ alabhantà appalÃbhà hutvà Bandhulaæ\<*<20>*>/ "rajjaæ patthetÅti" rajakule paribhin- diæsu. RÃjà tesaæ\<*<21>*>/ kathaæ gahetvà cittaæ niggahetuæ nÃsakkhi. "Imasmiæ\<*<22>*>/ idh' eva ghÃtiyamÃne\<*<23>*>/ garahÃ\<*<24>*>/ uppajjissatÅti" puna cintetvà payuttapurisehi paccantaæ paharÃpetvÃ\<*<25>*>/ Bandhulaæ pakkosÃ- petvà "paccanto kira kupito\<*<26>*>/, tava puttehi saddhiæ gantvÃ\<*<18>*>/ core gaïhÃ\<*<27>*>/" ti pahiïitvÃ\<*<28>*>/ "etth' ev' assa\<*<29>*>/ dvattiæsÃya puttehi saddhiæ sÅsaæ chinditvà ÃharathÃ" 'ti tena\<*<30>*>/ saddhiæ a¤¤e pi samatthe mahÃ- yodhe pesesi. Tasmiæ paccantaæ gacchante yeva "senÃpati kira ÃgacchatÅti\<*<31>*>/" payuttakacorà palÃyiæsu. So taæ padesaæ ÃvÃsÃ- petvà janapadaæ santappetvà nivatti. Ath' assa nagarato avidÆ- raÂÂhÃne\<*<32>*>/ te yodhà saddhiæ puttehi\<*<33>*>/ sÅsaæ chindiæsu. Taæ divasaæ MallikÃya pa¤cahi bhikkhusatehi saddhiæ dve aggasÃvakà nimantità honti. Ath' assà pubbaïhe\<*<34>*>/ yeva\<*<35>*>/ "sÃmikassa te\<*<36>*>/ saddhiæ puttehi sÅsaæ chinnaæ\<*<37>*>/" ti\<*<38>*>/ païïaæ Ãharitvà adaæsu. Sà taæ pavattiæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -Ã. 2 Bd adds mataka yeva. 3 Bd -re. 4 Bd adds pi. 5 Bd omits pi. 6 Cks -iyaæ, Bd -i. 7 Bd -ka. 8 Bd sabbe. 9 Bd -Ãpi. 10 Cks kÆÂattaæ-. 11 Bd mahÃravaæ ravantÃ. 12 Bd -yÃm-. 13 Bd adds pi. 14 Bd adds taæ. 15 Bd vicÃretvÃ. 16 Bd adds asÃmikameva asÃmikaæ. 17 Bd vinicchindi. 18 Bd adds te. 19 Bd -yakÃmaccÃ. 20 Bd -lo. 21 Bd tato rÃjà taæ. 22 Bd ime. 23 Ck Bd no. 24 Bd adds me. 25 Ck -hÃ-, Bd adds te palÃpetvà nivattakÃle antarÃmagge puttehi sandiæ mÃretuæ vaÂÂatÅti. 26 Bd kuppi-. 27 Bd -ÃhÅ. 28 all three MSS. -ni-. 29 Bd tatthevassa. 30 Bd tehi. 31 Bd adds sutvÃ. 32 Bd -re ÂhÃ. 33 Bd pusa-, 34 Bd -hasamaye. 35 Bd omits yeva. 36 Ck tehi, Cs ne. 37 Bd chindisÆ. 38 Bd adds idaæ. >/ #<[page 151]># %< 2. BhaddasÃlajÃtaka. (465.) 151>% ¤atvà kassaci ki¤ci avatvà païïaæ ucchaÇge katvà bhikkhusaægham eva paricari\<*<1>*>/. Ath' assà paricÃrikÃ\<*<2>*>/ bhikkhÆnaæ bhattaæ datvà sappicÃÂiæ ÃharantÃ\<*<3>*>/ therÃnaæ purato cÃÂiæ bhindiæsu. Dhamma- senÃpati\<*<4>*>/ "bhedanadhammaæ bhinnaæ, na cintetabban" ti Ãha. Sà ucchaÇgato païïaæ nÅharitvà "`dvattiæsÃya puttehi saddhiæ pitu sÅsaæ chinnan' ti me imaæ\<*<5>*>/ païïaæ Ãhariæsu, ahaæ\<*<6>*>/ idaæ sutvÃpi na cin- temi, sappicÃÂiyà bhiïïÃya kiæ cintessÃmi bhante" ti Ãha. Dhamma- senÃpati "animittam ana¤¤Ãtan\<*<7>*>/" ti ÃdÅni vatvà uÂÂhÃyÃsanà dhammaæ desetvÃ\<*<8>*>/ vihÃraæ agamÃsi. SÃpi dvattiæsu suïisÃyo\<*<9>*>/ pakkosÃpetvà "tumhÃkaæ sÃmikà niraparÃdhà attano purimakammaphalaæ labhiæsu, tumhe mà socittha\<*<10>*>/, ra¤¤o pi\<*<11>*>/ upari manopadosaæ mà karitthÃ" 'ti ovadi. Ra¤¤o carapurisà naæ\<*<12>*>/ katham sutvà gantvÃ\<*<13>*>/ tesaæ niddo- sabhÃvaæ ra¤¤o kathesuæ\<*<14>*>/. RÃjà saævegappatto tassà nivesanaæ gantvÃ\<*<15>*>/ Mallika¤ ca suïisÃyo c' assà khamÃpetvà MallikÃya varaæ adÃsi. Sà "gahito me hotÆ" 'ti vatvà tasmiæ gate\<*<16>*>/ matakabhattaæ datvà nahÃtvà rÃjÃnaæ upasaækamitvà "deva tumhehi me varo dinno, mayha¤ ca a¤¤en' attho n' atthi, dvattiæsÃya\<*<17>*>/ ca me suïisÃnaæ mama¤ ca kulagharagamanaæ\<*<18>*>/ anujÃnÃthÃ\<*<19>*>/" 'ti Ãha. RÃjà sam- paÂicchi. Sà dvattiæsa suïisÃyo\<*<20>*>/ sakasakakulaæ\<*<21>*>/ pesetvà sayaæ KusinÃranagare attano kulagharam agamÃsi. RÃjÃpi BandhulasenÃ- patino bhÃgineyyassa DÅghakÃrÃyanassa nÃma senÃpatiÂÂhÃnaæ adÃsi. So pana "mÃtulo\<*<22>*>/ iminà mÃrito" ti ra¤¤o otÃraæ gavesako carati\<*<23>*>/. RÃjÃ\<*<24>*>/ niraparÃdhassa Bandhulassa mÃritakÃlato paÂÂhÃya vippaÂisÃrÅ hutvà cittassÃdaæ na labhati, rajjasukhaæ\<*<25>*>/ nÃnubhoti. Tadà Satthà SakyÃnaæ\<*<26>*>/ UÊumpaæ nÃma nigamaæ upanissÃya viharati. RÃjà tattha gantvà ÃrÃmato avidÆre khandhÃvÃraæ nivesetvÃ\<*<27>*>/ mandena\<*<28>*>/ parivÃrena "SatthÃraæ vandissÃmÅti\<*<29>*>/" vihÃraæ gantvà pa¤ca rÃja- kakudhabhaï¬Ãni KÃrÃyanassa\<*<30>*>/ datvà ekako va gandhakuÂiæ pÃvisi. Sabbaæ Dhammacetiyasutta-niyÃmen' eva veditabbaæ. Tasmiæ gandha- kuÂiæ paviÂÂhe KÃrÃyano\<*<30>*>/ tÃni\<*<31>*>/ rÃjakakudhabhaï¬Ãni gahetvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -vari, Cs Bd -visi. 2 Bd -kÃyo. 3 Bd -tiyo. 4 Bd adds upÃika. 5 Bd idaæ. 6 Bd aha¤ca. 7 SuttanipÃta v. 574. 8 Cs -nto, Bd omits dh. de-. 9 Cks -sÃ. 10 Bd adds mà paridevittha. 11 Bd omits pi. 12 Bd taæ. 13 Bd omits ga-. 14 Bd kathayiæsu. 15 Cks Ãg-. 16 Bd adds tesaæ. 17 Cks -sÃ. 18 Cks -raæga-. 19 Cks -nathÃ. 20 Bd -sÃya suïisÃyÃnaæ. 21 Cks sakyakulaæ 22 Bd adds me. 23 Bd okÃsaæ vesanto vica-. 24 Bd adds pi; sà dvattiæsa---rÃja wanting in Cs. 25 Bd adds ca. 26 Bd sÃkiyÃ-. 27 Bd nivÃ-. 28 Bd mahantena. 29 Bd -mÃti. 30 Bd dÅghakÃ-. 31 Bd adds pa¤ca. >/ #<[page 152]># %<152 XII. DvÃdasanipÃta.>% Vi¬Æ¬abhaæ rÃjÃnaæ katvà ra¤¤o ekaæ assaæ eka¤ c' upaÂÂhÃna- kÃrikaæ\<*<1>*>/ mÃtugÃmaæ nivattetvÃ\<*<2>*>/ SÃvatthiæ\<*<3>*>/ agamÃsi. RÃjà SatthÃrà saddhiæ piyakathaæ kathetvà nikkhamanto sena adisvà taæ mÃtu- gÃmaæ pucchitvà taæ pavattiæ sutvà bhÃgineyyaæ ÃdÃya gantvÃ\<*<4>*>/ "Vi¬Æ¬abhaæ gahessÃmÅti\<*<5>*>/" Rajagahanagaraæ gacchanto vikÃle dvÃresu pihitesu\<*<6>*>/ nagaraæ patvÃ\<*<7>*>/ ekissà sÃlÃya nipajjitvà vÃtÃtapakilanto rattibhÃge tatth' eva kÃlam akÃsi. VibhÃtÃya rattiyà "deva Kosala- narindo\<*<8>*>/ anÃtho\<*<9>*>/ jÃto" ti vilapantiyà tassà itthiyà saddaæ sutvà ra¤¤o Ãrocesuæ. So mÃtulassa mahantena sakkÃrena sarÅra- kiccaæ kÃresi. vi¬Æ¬abho pi rajjaæ labhitvà taæ veraæ saritvà "sabbe pi SÃkiye mÃressÃmÅti\<*<10>*>/" mahatiyà senÃya nikkhami. Taæ divasaæ S. paccÆsakÃle\<*<11>*>/ lokaæ olokento\<*<12>*>/ ¤Ãtisaæghassa vinÃsaæ disvà "¤Ãtisaægahaæ. kÃtuæ vaÂÂatÅti" cintetvà pubbaïhasamaye piï- ¬Ãya caritvà piï¬apÃtapaÂikkanto gandhakuÂiyaæ sÅhaseyyaæ kappetvà sÃyaïhasamaye ÃkÃsena gantvÃ\<*<13>*>/ KapilavatthusÃmante ekasmiæ ka- baracchÃye rukkhamÆle nisÅdi. Tato avidÆre Vi¬Æ¬abhassa rajjasÅ- mÃya mahanto sandacchÃyo\<*<14>*>/ nigrodharukkho atthi. Vi¬Æ¬abho SatthÃ- raæ\<*<15>*>/ disvà upasaækamitvà vanditvÃ\<*<16>*>/ "bhante kiækÃraïà evarÆpÃya uïhavelÃya imasmiæ kabaracchÃye rukkhamÆle nisÅdittha\<*<17>*>/ etasmiæ sandacchÃye\<*<18>*>/ nigrodhamÆle nisÅdatha bhante" ti vatvà "hotu mahÃ- rÃja, ¤ÃtakÃnaæ chÃyà nÃma sÅtalÃ" ti vutte "¤ÃtakÃnaæ rakkha- ïatthÃya S. Ãgato bhavissatÅti" cintetvà SatthÃraæ vanditvà nivattitvà SÃvatthim eva paccÃgami. SatthÃpi uppatitvà Jetavanam eva gato. RÃjà SÃkiyÃnaæ dosaæ saritvà dutiyam pi nikkhamitvà tatth' eva SatthÃraæ passitvà puna nivatti, tatiyavÃre\<*<19>*>/ nikkhamitvà tatth' eva SatthÃraæ passitvà nivatti" catutthavÃre pana tasmiæ nikkhante S. \<*<20>*>/ SÃkiyÃnaæ pubbakammaæ oloketvà tesaæ nadiyaæ visapakkhepana- pÃpakammassa\<*<21>*>/ appaÂibÃhiyabhÃvaæ ¤atvà catutthavÃraæ na aga- mÃsi\<*<22>*>/. Vi¬Æ¬abharÃjà khÅrapÃyake dÃrake\<*<23>*>/ Ãdiæ katvà sabbe SÃ- kiye ghÃtetvà galalohitena phalakaæ\<*<24>*>/ dhovitvà paccÃgamÃsi\<*<25>*>/. Satthari pana tatiyavÃre gamanato paccÃgantvà punadivase piï¬Ãya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ca upa-. 2 Bd nivattÃpetvÃ; vihÃraæ---nivattetvà wanting in Cs. 3 Bd -i, Ck -iyaæ. 4 Cks Ãg-. 5 Bd adds so. 6 Bd pidahi-. 7 Bd paviyitumasakkonto in the place of patvÃ. 8 Bd -rindaæ idÃni 9 Bd adds pi. 10 Bd -mÃti. 11 Bd -samaye. 12 Bd vo-. 13 Bd -nÃgantvÃ. 14 Bd sitacchÃyo. 15 sarÅrakiccaæ---satthÃraæ wanting in Cs. 16 Bd omits va-. 17 Bd -datha. 18 Bd sÅtacÃye. 19 Cs adds pi. 20 dosaæ---satthà wanting in Bd. 21 Bd -kkhip-. 22 Bd nÃg-. 23 Bd nirahaïake, omitting dÃrake. 24 Bd nisinnapha-. 25 Bd -mi. >/ #<[page 153]># %< 2. BhaddasÃlajÃtaka. (465.) 153>% caritvà niÂÂhÃpitabhattakicce gandhakuÂiyaæ vissamante\<*<1>*>/ disÃhi\<*<2>*>/ sanni- patità bhikkhÆ dhammasabhÃyaæ nisÅditvà "Ãvuso S. attÃnaæ dassetvà rÃjÃnaæ nivattetvÃ\<*<3>*>/ ¤Ãtake maraïabhayà mocesi, evam ¤ÃtakÃnaæ atthacarako\<*<4>*>/ S." ti Bhagavato guïakathaæ kathesuæ\<*<5>*>/. S. Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave TathÃgato idÃn' eva ¤ÃtakÃ- naæ atthaæ carati, pubbe pi cari\<*<6>*>/ yevÃ" 'ti vatvà a. Ã.: A. B. Brahmadatto dasarÃjadhamme\<*<7>*>/ akopetvà dham- mena rajjaæ kÃrento\<*<8>*>/ ekadivasaæ cintesi: "JambudÅpatale rÃ- jÃno bahutthambhesu pÃsÃdesu vasanti, tasmà bahÆhi tham- bhehi pÃsÃdakaraïaæ\<*<9>*>/ nÃma anacchariyaæ, yan nÆnÃhaæ ekatthambhakaæ pÃsÃdaæ kareyyaæ\<*<10>*>/, sabbarÃjÆnaæ\<*<11>*>/ agga- rÃjà bhavissÃmÅti" so vaddhakÅ\<*<12>*>/ pakkosÃpetvà "mayhaæ sobhaggappattaæ ekatthambhakaæ\<*<13>*>/ pÃsÃdaæ karothÃ" 'ti Ãha. Te "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà ara¤¤aæ pavisitvÃ\<*<14>*>/ ujÆ ma- hante ekatthambhakapÃsÃdÃrahe bahurukkhe disvà "ime ruk- khà santi, maggo pana visamo, na sakkÃ\<*<15>*>/ otÃretuæ, ra¤¤o ÃcikkhissÃmÃ" 'ti cintetvà tathà akaæsu. RÃjà "yena\<*<16>*>/ kenaci upÃyena saïikaæ otÃrethÃ" 'ti vatvà "deva\<*<17>*>/ kenaci pi upÃ- yena na sakkÃ" ti vutte "tena hi mama uyyÃne ekaæ ruk- khaæ upadhÃrethÃ" ti Ãha. Va¬¬hakÅ uyyÃnaæ gantvà ekaæ sujÃtaæ\<*<18>*>/ ujukaæ gÃmanigamapÆjitaæ rÃjakulato pi laddha- balikammaæ maÇgalasÃlarukkhaæ\<*<19>*>/ disvà ra¤¤o santikaæ gan- tvà tam atthaæ Ãrocesuæ. RÃjà "uyyÃne rukkho\<*<20>*>/ nÃma mama paÂiladdho, gacchatha\<*<21>*>/, naæ\<*<22>*>/ chindathÃ" 'ti Ãha. Te "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà gandhamÃlÃdihatthà uyyÃnaæ gan- tvà rukkhe gandhapa¤caÇgulaæ\<*<23>*>/ datvà suttena parikkhipitvà pupphakaïïikaæ bandhitvà dÅpaæ jÃletvà balikammaæ katvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pavisante. 2 Bd disÃdÅhi. 3 Bd nivattapetvÃ. 4 Ck -rato, Bd atthÃyacaro. 5 Bd kathayiæsu. 6 Bd acari. 7 Bd -maæ. 8 Bd karonto. 9 Ck -kÃraïaæ. 10 Ck kÃreyya, Cs kÃreyyaæ. 11 Cks sabbaæ-. 12 Bd -kiæ. 13 Bd -ka. 14 Bd omits arpa-. 15 Cks sakkoma taæ idha. 16 Bd omits yena. 17 Bd adds yena. 18 Bd omits su-. 19 Bd -lÃ-. 20 Cks -aæ. 21 Bd adds so. 22 Bd taæ. 23 Bd -likaæ. >/ #<[page 154]># %<154 XII. DvÃdasanipÃta.>% "ito sattame divase Ãgantvà rukkhaæ chindissÃma, rÃjà che- dÃpeti\<*<1>*>/, imasmiæ rukkhe nibbattadevatÃ\<*<2>*>/ a¤¤attha gacchantu\<*<3>*>/, amhÃkaæ doso n' atthÅti" sÃvesuæ. Atha tasmiæ nibbatto devaputto taæ vacanaæ sutvà "nissaæsayaæ ime va¬¬hakÅ imaæ rukkhaæ chindissanti, vimÃnaæ me nÃsessanti\<*<4>*>/, vimÃna- pariyantikam eva kho pana mayhaæ jÅvitaæ, ima¤ ca rukkhaæ parivÃretvÃpi\<*<5>*>/ Âhitesu\<*<6>*>/ taruïasÃlarukkhesu\<*<7>*>/ nibbattÃnaæ mama ¤ÃtidevatÃnam pi bahÆni vimÃnÃni nassissanti\<*<8>*>/, na kho pana maæ tathÃ\<*<9>*>/ attano vinÃso bÃdhati yathÃ\<*<10>*>/ ¤ÃtÅnaæ, tasmà tesaæ\<*<11>*>/ mayà jÅvitadÃnaæ\<*<12>*>/ dÃtuæ vaÂÂatÅti" cintetvà a¬¬ha- rattasamaye dibbÃlaækÃrapatimaï¬ito ra¤¤o sirigabbhaæ pavi- sitvà sakalagabbhaæ ekobhÃsaæ katvà ussÅsakapasse rodamÃno aÂÂhÃsi. RÃjà taæ disvà bhÅtatasito tena saddhiæ sallapanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ aghe vehÃsayaï ÂhitÃ, kena ty-assÆni vattanti kuto taæ bhayam Ãgatan ti. || Ja_XII:1 ||>@ Tattha kà ti yakkhanÃgasupaïïasakkÃdisu\<*<14>*>/ kÃ\<*<15>*>/ nÃma tvan ti pucchati, vatthehÅti\<*<13>*>/ vacanamattam etaæ\<*<16>*>/, sabbe pi pana dibbÃlaækÃre\<*<17>*>/ sandhÃy' evam\<*<18>*>/ Ãha, aghe ti appaÂighe ÃkÃse, vehÃsayan ti tass' eva vevacanam, kena tyassÆnÅti\<*<19>*>/ kena kÃraïena tava assÆni pavattanti\<*<20>*>/, kuto ti ¤Ãtiviyo- gadhanavinÃsÃdim\<*<21>*>/ kiæ nissÃya tava bhayam Ãgatan ti pucchati. Taæ sutvà devarÃjà dve gÃthà abhÃsi: @@ @*>/, yath' eva man te pÆjesuæ tath' eva tvam pi pÆjayà 'ti. || Ja_XII:3 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd chindÃpesi. 2 Bd -ttÃ-. 3 Bd -atu. 4 Bd nassissatÅti. 5 Bd omits pi. 6 Cks ÂÂhi-. 7 Bd -lÃ-. 8 Bd adds vimÃnapariyantikameva mama ¤Ãtinaæ devatÃnaæ jivitaæ. 9 Bd yathÃ. 10 Bd tathÃ. 11 Bd nesaæ. 12 Bd -taæ, omitting dÃnaæ. 13 Ck Bdf vatte-. 14 Cs -sakkÃ- corr. to -sakkhÃ-. 15 Cks ko. 16 Bd evetaæ. 17 Bd sabbehi pana vatthadib-. 18 Bd -ya, omitting evam. 19 Ck tthÃssunÅti, Cs ttÃsunÅti. 20 Bd omits pa. 21 Cks -dÅ, Bd dinÃ. 22 Cks te maæ ama¤¤isuæ. >/ #<[page 155]># %< 2. BhaddasÃlajÃtaka. (465.) 155>% Tattha tiÂÂhato ti sakala-BÃrÃïasi-nagarena c' eva\<*<1>*>/ gÃmanigamehi ca tayÃ\<*<2>*>/ ca pÆjitassa niccaæ balikamma¤ ca sakkÃra¤ ca labhantassa mayhaæ imasmiæ uyyÃne\<*<3>*>/ tiÂÂhantassa ettako kÃlo\<*<4>*>/ gato ti dasseti, nagarÃnÅti na- garapaÂisaækhÃrakammÃni\<*<5>*>/, agÃre ti bhÆmigehÃni\<*<6>*>/, disampatÅti disÃnaæ pati mahÃrÃja\<*<7>*>/, na\<*<8>*>/ mante ti te nagarapaÂisaækhÃrakaraïÃdÅni\<*<9>*>/ karontÃ\<*<10>*>/ imasmiæ nagare porÃïakarÃjÃno maæ nÃtima¤¤iæsu nÃtikkamiæsu na viheÂha- yiæsu\<*<11>*>/, mama nivÃsarukkhaæ\<*<12>*>/ chinditvà attano kammÃni na kariæsu, mayhaæ pana sakkÃram eva kariæsÆ 'ti avaca, yathevà 'ti tasmÃ\<*<13>*>/ yath' eva ne\<*<14>*>/ porÃïakarÃjÃno maæ pÆjayiæsu eko pi imaæ rukkhaæ na chindÃpesi, tva¤\<*<15>*>/ cÃpi maæ\<*<16>*>/ tath' eva pÆjaya mà me rukkhaæ chedayÅti. Tato rÃjà dve gÃthà abhÃsi: @*>/ ahaæ na passÃmi thullam\<*<18>*>/ kÃyena te dumaæ, ÃrohapariïÃhena abhirÆpo si\<*<19>*>/ jÃtiyÃ. || Ja_XII:4 ||>@ @@ Tattha kÃyenà 'ti pamÃïena\<*<20>*>/, idaæ vuttaæ hoti: tava pamÃïena\<*<21>*>/ taæ\<*<22>*>/ viya thÆlaæ mahantaæ ahaæ a¤¤aæ dumaæ na passÃmi, tva¤ ¤eva pana ÃrohapariïÃhena sujÃtasaækhÃtatÃya\<*<23>*>/ susaïÂhÃnaujubhÃvappakÃrÃya\<*<24>*>/ jÃtiyà ca abhirÆpo sobhaggappatto ekatthambhapÃsÃdÃraho ti, pÃsÃdan ti tasmà taæ chedÃpetvÃ\<*<25>*>/ ahaæ pÃsÃdaæ kÃrÃpessÃm' eva, tattha tan ti taæ panÃhaæ samma devarÃja\<*<26>*>/ tattha pÃsÃde upanessÃmi\<*<27>*>/ vasÃpessÃmi, so\<*<28>*>/ tvaæ mayà saddhiæ ekato vasanto aggagandhamÃlÃdÅni labhanto sakkÃrappatto sukhaæ jÅvissasÅti\<*<29>*>/ nivÃsanaÂÂhÃnÃbhÃvena\<*<30>*>/ me vinÃso bhavissatÅti mà cintesi\<*<31>*>/, ciran te yakkha jÅvitaæ bhavissatÅti. Taæ sutvà devarÃjà dve gÃthà abhÃsi: @*>/ udapÃdi sarÅrena vinÃbhÃvo puthuso maæ vikantetvà khaï¬aso avakantatha. || Ja_XII:6 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck veva, Cs vevÃ, Bd -rehideva. 2 Bd tathÃ. 3 Bd adds manussÃnaæ pÆjitassa. 4 Bd adds va. 5 Ck -parisaæbhÃra-, Cs -parisaækhÃra-, Bd -patisaækhÃraïa-. 6 Bd bhÆmibhÃgegehÃni. 7 Bd -jÃ. 8 Bd naæ. 9 Ck -patisambhÃra-, Bd nagaraÂisaæbharaïÃdÅni. 10 Bd -to, Cks -ti. 11 Bd vihevesuæ. 12 Bd nivÃsanaru-. 13 Bd kasmÃ. 14 Bd omits ne. 15 Cks tvaæ. 16 Bd omits maæ. 17 Bf tvaæ vÃ, Bd kataæ và in the place of ta¤ca. 18 Bf tulaæ, Bd tÆlaæ. 19 Ck ti. 20 Bd tava vimÃnena. 21 Bd vimÃnena. 22 Bd samÃnataæ. 23 Ck sujÃtatÃsaæ-, Cs sujÃto saæ-, Bd sujÃtasaækhÃtÃya. 24 Bd samasaïÂhÃnauju-, Cks susaïÂhÃnaæ-. 25 Bd ekathambhapÃsÃdataæ chedÃ-, omitting raho ti pÃsÃdanti tasmÃ. 26 Ck Bd -jÃ. 27 all three MSS. upani-. 28 Bd omits so. 29 Ck -sÅtÅ, Cs -ssasi, Bd jivassatÅti. 30 Ck -naæbhÃvena, Cs Bd -nabhÃvena. 31 Bd -tayi. 32 so Cks for cetaæ? Bdf evaæ cittaæ. >/ #<[page 156]># %<156 XII. DvÃdasanipÃta.>% @*>/, evaæ me chijjamÃnassa na dukkhaæ\<*<2>*>/ maraïaæ siyà ti. || Ja_XII:7 ||>@ Tattha evaæ hetaæ\<*<3>*>/ udapÃdÅti yadi evaæ etaæ cittaæ tava uppannaæ, sarÅrena vinÃbhÃvo ti yadi te mama sarÅrena bhaddasÃlarukkhena saddhiæ\<*<4>*>/ mama vinÃbhÃvo patthito\<*<5>*>/, puthuso ti atha naæ bahudhÃ\<*<6>*>/ vikantitvà ti\<*<7>*>/ chinditvÃ, khaï¬aso ti\<*<8>*>/ khaï¬Ãkhaï¬aæ\<*<9>*>/ katvà avakantatha, agge cÃ\<*<10>*>/ 'ti avakantantÃ\<*<11>*>/ pana paÂhamaæ agge\<*<12>*>/ tato majjhe\<*<12>*>/ chinditvà sabbapacchà mÆle chindatha, evaæ hi me chijjamÃnassa\<*<13>*>/ na dukkhaæ maraïaæ bhaveyyà 'ti yÃcati. Tato rÃjà dve gÃthà abhÃsi: @*>/ yathà chinde\<*<15>*>/ kaïïanÃsa¤ ca jÅvite tato pacchà siro chinde\<*<15>*>/, taæ dukkhaæ maraïaæ siyÃ. || Ja_XII:8 ||>@ @*>/ bhaddasÃla vanaspati, kiæ hetu kaæ upÃdÃya khaï¬aso chinnam\<*<17>*>/ icchasÅti. || Ja_XII:9 ||>@ Tattha hatthapÃdan\<*<14>*>/ ti hatthe ca pÃde ca, taæ dukkhan ti taæ evaæ paÂipÃÂiyà chijjantassa\<*<18>*>/ corassa\<*<19>*>/ maraïaæ dukkhaæ siyÃ, sukhaæ no\<*<20>*>/ ti samma BhaddasÃla vajjhapattÃ\<*<21>*>/ corÃ\<*<22>*>/ sukhena maritukÃmà sÅsacche- daæ yÃcanti na\<*<23>*>/ khaï¬aso chedanaæ, tvaæ pana etaæ\<*<24>*>/ yÃcasi, tena taæ pucchÃmi: sukhan nu\<*<25>*>/ khaï¬aso chinnan ti, kiæ hetÆ 'ti khaï¬aso\<*<26>*>/ chin- naæ nÃma na sukhaæ, kÃraïena pan' ettha bhavitabban ti taæ pucchanto evam Ãha. Ath' assa Ãcikkhanto BhaddasÃlo dvà gÃthà abhÃsi: @*>/ khaï¬aso chinnam icchÃmi mahÃrÃja suïohi me: || Ja_XII:10 ||>@ @*>/ mama passe nivÃtajà te pi 'haæ\<*<29>*>/ upahiæseyyaæ, paresaæ assa dumocitan\<*<30>*>/ ti. || Ja_XII:11 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck vivin-, Bd mÆlamhi chindatha. 2 Cks dukkha. 3 Bd citta. 4 Bd sama. 5 Cs pattiko, Bd patiÂhito. 6 Bd pahÆdhÃ, Cks bahuvidhÃ. 7 Cks omit ti. 8 Ck omits ti. 9 Cks khaï¬a-. 10 Cks vÃ. 11 Bd avakantentà ca. 12 Bd -aæ. 13 Bd -nÃya. 14 Bdf -de. 15 Bdf -nne. 16 Ck jinnaæ, Cs cinnaæ. 17 Bd chindaæ, Bf chinda. 18 Bd chindantassa. 19 Bd tassa. 20 Bd dukkhan in the place of no. 21 Cs -tto, Ck vajjappattÃ, Bd vajhappatto. 22 Bd te. 23 Cs nÃ. 24 Bd evaæ. 25 Bd sukhaædukkhaæ, omitting nu. 26 Cks -to. 27 Ck sammÆpasobhitaæ, Bd dhammipasaæhitaæ corr. to dhamma-. 28 Bd -va¬hÃ. 29 Cks ahaæ. 30 Cks -cinan, Bd assumukhovitan, Bf asukhukhocitaæ. >/ #<[page 157]># %< 2. BhaddasÃlajÃtaka. (465.) 157>% Tattha hetuæ dhammÆpasaæhitan\<*<1>*>/ ti mahÃrÃja yaæ\<*<2>*>/ hetusabhÃ- vaæ\<*<3>*>/ yuttam eva na hetupatirÆpakaæ\<*<4>*>/ hetuæ upÃdÃya Ãrabbha sandhÃyÃha khaï¬aso chinnaæ icchÃmi taæ\<*<5>*>/ ohitasoto suïÃhÅti\<*<6>*>/ attho, ¤Ãti me ti mama BhaddasÃlarukkhassa chÃyÃya\<*<7>*>/ sukhasaævaddhÃ\<*<8>*>/ mama passe\<*<9>*>/ taruïasÃla- rukkhesu\<*<10>*>/ nibbattà mayà katavÃtaparittÃïattÃ\<*<11>*>/ nivÃtajà mama ¤Ãtakà deva- saæghà atthi te\<*<12>*>/ ahaæ visÃlasÃkhaviÂapo mÆle chinditvà patanto upahiæ- seyyaæ, sambhaggavimÃne karonto vinÃseyyan ti attho, paresaæ assa dumo- citan\<*<13>*>/ ti evaæ sante mayà tesaæ paresaæ ¤ÃtidevasaæghÃnaæ assa\<*<14>*>/ duk- khaæ ocitaæ va¬¬hitaæ, na cÃhaæ\<*<15>*>/ tesaæ dukkhakÃmo\<*<16>*>/, tasmà bhaddasÃlaæ khaï¬aso chinnam icchÃmÅti\<*<17>*>/ ayam ettha adhippÃyo\<*<18>*>/. Taæ sutvà rajà "dhammiko vatÃyaæ devaputto, attano vimÃnavinÃsato\<*<19>*>/ pi\<*<20>*>/ ¤ÃtÅnaæ vimÃnavinÃsaæ\<*<21>*>/ na icchati, ¤ÃtÅnam atthacariyam carati\<*<22>*>/, abhayam assa dassÃmÅti" tus- sitvà osÃnagÃtham Ãha: @*>/ bhaddasÃla vanaspati, hitakÃmo so ¤ÃtÅnaæ, abhayaæ samma dadÃmi te ti. || Ja_XII:12 ||>@ Tattha cetabbarÆpaæ cetasÅti ¤ÃtÅsu muducittatÃya cintento cinte- tabbayuttakam eva cintesi samma bhaddasÃlà 'ti, chedassa rÆpaæ chedasÅti pi pÃÂho, tass' attho: khaï¬aso chinnam icchanto chedetabbayuttakam eva chedesÅti\<*<24>*>/, abhayan ti etasmin te sabbaguïe\<*<25>*>/ pasÅditvà abhayaæ dadÃmi, na me pÃ- sÃden' attho, nÃhan taæ chedÃpessÃmi, gaccha ¤Ãtisaæghaparivuto sakkatagaru- kato sukhaæ jÅvà 'ti\<*<26>*>/ Ãha. DevarÃjà ra¤¤o dhammaæ desetvà agamÃsi. RÃjà tass' ovÃde Âhatvà dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni katvà saggapadaæ\<*<27>*>/ pÆresi. So i. d. Ã. "evaæ bhikkhave pubbe pi TathÃgato ¤Ãtatthacariyaæ caratÅti" vatvà j. s.: "Tadà rÃjà ùnando ahosi, taruïasÃlesu nibbatta- devatà BuddhaparisÃ, BhaddasÃladevarÃjÃ\<*<28>*>/ aham evÃ" 'ti. Bhadda- sÃlajÃtakaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd dhammapa-. 2 Bd omits yaæ. 3 Bd hetuæ sabhÃva. 4 Bd adds taæ. 5 Bd ti. 6 Bd suïohiti. 7 Bd chÃya. 8 Bd -va¬hÃ. 9 Bd adds ti. 10 Ck -kkhe, 11 Bd -natthÃ. 12 Bd omits te. 13 Cks -citan, Bd assu mukho citan. 14 Bd assumukhaæ. 15 Bd nevÃhaæ. 16 Ck dukkhakÃmo. 17 Bd chindÃpemiti. 18 Bd adds ti. 19 Cs Bd -sano. 20 Bd -vinÃsanaæ. icchati. 21 Bd vimÃnanÃsanaæ. 22 Bd titi rÃjÃ. 23 Bd cetayyarÆpaæ cetesi, Bf ceteyyarÆpaæ cetasi. 24 Bd dÃÂho tattha ceï¬eso chinnamicchanno chedetabbayuttakameva chedesÅti. 25 Bd omits sabba. 26 Bd jÅvhÃtÅti. 27 Bd saggapÆraæ. 28 Bd adds pana. >/ #<[page 158]># %<158 XII. DvÃdasanipÃta.>% $<3. SamuddavÃïijajÃtaka.>$ Kasanti vapanti te janà ti. Idaæ S. J. v. Devadattassa pa¤cakulasatÃni gahetvà niraye paviÂÂhabhÃvaæ\<*<1>*>/ Ã. k. So hi agga- sÃvakesu parisaæ gahetvà pakkantesu sokaæ sandhÃretuæ asakkonto uïhalohite\<*<2>*>/ mukhato nikkhante\<*<3>*>/ balavarogapÅÊito\<*<4>*>/ TathÃgatassa guïaæ anussaritvà "aham eva navamÃse TathÃgatassa anatthaæ cintesi, Satthu pana mayi pÃpacittaæ nÃma n' atthi, asÅtimahÃtherÃnam pi mayi ÃghÃto\<*<6>*>/ nÃma n' atthi, mayà katakammena aham eva idÃni anÃtho jÃto, SatthÃ- rÃpi 'mhi\<*<7>*>/ vissaÂÂho mahÃtherehi pi ¤ÃtiseÂÂhena RÃhulatherena\<*<8>*>/ Sakya- rÃjakulehi\<*<9>*>/ pi\<*<10>*>/, gantvà SatthÃraæ khamÃpessÃmÅti" parisÃya sa¤¤aæ datvà attÃnaæ ma¤cakena gÃhÃpetvà rattiæ rattiæ\<*<11>*>/ gacchanto Kosala- nagaraæ\<*<12>*>/ sampÃpuïi. Anandatthero Satthu Ãrocesi "Devadatto kira bhante tumhÃkaæ khamÃpetuæ ÃgacchatÅti". "ùnanda Devadatto mama dassanaæ na labhissatÅti". Atha tasmiæ SÃvatthinagaraæ\<*<13>*>/ sampatte puna thero Ãrocesi. BhagavÃpi tath' eva avaca. Tassa JetavanadvÃre\<*<14>*>/ JetavanapokkharaïisamÅpaæ\<*<15>*>/ Ãgatassa pÃpaæ matthakaæ pÃpuïi: sarÅre ¬Ãho\<*<16>*>/ uppajji, nahÃtvà pÃnÅyaæ pivitukÃmo hutvà "ma¤cakaæ\<*<17>*>/ Ãvuso otÃretha, pÃnÅyaæ pivissÃmÅti" Ãha. Tassa otaritvÃ\<*<18>*>/ bhÆmiyaæ Âhapita- mattassa cittassÃde\<*<19>*>/ aladdhe\<*<20>*>/ yeva mahÃpaÂhavÅ vivaraæ adÃsi tÃvad eva taæ\<*<21>*>/ AvÅcito jÃlÃ\<*<22>*>/ vuÂÂhÃya{\<*<23>*>/} parikkhipi\<*<24>*>/. So "pÃpakammaæ me matthakaæ pattan" ti T-assa guïaæ\<*<25>*>/ anussaritvà "imehi aÂÂhÅhi\<*<26>*>/ tam aggapuggalaæ (Dhp. p. 148.) devÃtidevaæ naradammasÃrathiæ\<*<27>*>/ samantacakkhuæ satapu¤¤alakkhaïaæ pÃïehi Buddhaæ saraïaæ upemÅti\<*<28>*>/" imÃya gÃthÃya saraïe\<*<29>*>/ patiÂÂhahanto va\<*<30>*>/ avÅciparÃyano ahosi\<*<31>*>/. Tassa pana pa¤ca upaÂÂhÃkakulasatÃni\<*<32>*>/ ahesuæ, tÃni kulÃni pi\<*<33>*>/ tappakkhi- kÃni\<*<34>*>/ hutvà Dasabalaæ akkositvà paribhÃsitvà AvÅcimhi yeva nib- battiæsu. Evaæ so\<*<35>*>/ pa¤ca kulasatÃni gaïhitvà AvÅcimhi patiÂÂhito\<*<36>*>/. Ath' ekadivasaæ dh. \<*<37>*>/ k. s.: "Ãvuso Devadatto pÃpo lÃbhagiddha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd patitabhÃ-. 2 Ck -to, Bd -taæ. 3 Bd -to. 4 Bd phalavavedanÃpiÊito. 5 Bd omits na-. 6 Bd -Âo. 7 Bd amhi. 8 Bd adds pi. 9 Bd sÃkyarÃjÃ-. 10 Bd adds saddhiæ. 11 Bd na sÃvatthi in the place of r. r. 12 Bd -laraÂhaæ. 13 Bd -radvÃraæ. 14 Bd omits je-. 15 Bd jetavane pokkharaïiyÃsa-. 16 Bd dÃ-. 17 Bd ma¤cakato maæ. 18 Bd obhÃretvÃ. 19 Cks -do, Bd -daæ. 20 Cs alado corr. to aladdhe? Bd aladde. 21 Bd omits taæ. 22 Bd aggijÃlÃ. 23 Cs Bd u-. 24 Bd -pitvà gaïhi. 25 Bd -ïe. 26 Ck -ehi. 27 Ck -dhamma-, Cs -dhamma- corr. to -damma-. 28 Bd gatosmiti. 29 Ck -ïo, Cs -ïo corr to -ïe. 30 Bd omits va. 31 Bd -sÅti. 32 Bd -kusalatÃni. 33 Ck tÃpi in the place of tÃni k. pi, Cs tÃni pi. 34 Cks naæpa-. 35 Bd adds tÃni. 36 Bd paÂhito. 37 Bd adds bhikkhu. >/ #<[page 159]># %< 3. SamuddavÃïijajÃtaka. (466.) 159>% tÃya\<*<1>*>/ SammÃsambuddhe aÂÂhÃne\<*<2>*>/ kopaæ bandhetvà anÃgatabhayaæ anoloketvà pa¤cahi kulasatehi saddhiæ avÅciparÃyano jÃto" ti. S. Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "bhikkhave\<*<3>*>/ Devadatto lÃbha- sakkÃragiddho\<*<4>*>/ hutvà anÃgatabhayaæ na olokesi, pubbe pi anÃgata- bhayam na oloketvÃ\<*<5>*>/ paccuppannasukhagedhena\<*<6>*>/ saddhiæ parisÃya mahÃvinÃsaæ patto" ti vatvà a. Ã.: A. B. Br. r. k. BÃrÃïasito avidÆre kulasahassanivÃso\<*<7>*>/ mahÃva¬¬hakÅgÃmo ahosi. Tattha va¬¬hakÅ "tumhÃkaæ ma¤- caæ karissÃma, pÅÂhaæ karissÃma, geham karissÃmÃ" 'ti\<*<8>*>/ manussÃnaæ hatthato bahuæ iïaæ gaïhitvÃ\<*<9>*>/ kinti\<*<10>*>/ kÃtuæ na sakkhiæsu. Manussà diÂÂhadiÂÂhava¬¬hakÅ\<*<11>*>/ codenti pali- buddhanti\<*<12>*>/. Te iïÃyikehi\<*<13>*>/ upaddutÃ\<*<14>*>/ vasituæ asakkontà "videsaæ gantvà yatthakatthaci vasissÃmÃ" 'ti ara¤¤aæ pavi- sitvà rukkhe\<*<15>*>/ chinditvà mahatiæ\<*<16>*>/ nÃvaæ bandhitvà nadiæ otÃretvà ÃharitvÃ\<*<17>*>/ gÃmato gÃvuta¬¬hayojanamatte ÂhÃne Âha- petvà a¬¬harattasamaye gÃmaæ Ãgantvà puttadÃraæ ÃdÃya nÃvaÂÂhÃnaæ gantvà taæ nÃvaæ abhiruyha anukkamena mahÃ- samuddaæ pavisitvà vÃtavasena\<*<18>*>/ vicarantà samuddamajjhe ekaæ dÅpakaæ pÃpuïiæsu. Tasmiæ pana dÅpake sayaæ- jÃtÃni\<*<19>*>/ sÃliucchukadaliambajambupanasanÃlikerÃdÅni\<*<20>*>/ vi- vidhÃni phalÃphalÃni\<*<21>*>/ atthi. A¤¤ataro pi bhinnanÃvo puriso paÂhamataraæ taæ dÅpakaæ patvà sÃlibhattaæ bhu¤jamÃno ucchuÃdÅni khÃdamÃno tasmiæ paÂivasati thullasarÅro naggo parÆÊhakesamassu\<*<22>*>/. Va¬¬hakÅ cintayiæsu: "sace ayaæ dÅpo\<*<23>*>/ rakkhasapariggahÅto bhavissati sabbe\<*<24>*>/ vinÃsaæ pÃpuïissÃma\<*<25>*>/, parigaïhissÃma tÃva nan" ti. Atha\<*<26>*>/ satta\<*<27>*>/ purisà sÆrà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd labhasakkÃragi-. 2 Bd adds ca. 3 Bd na bhikkhave idÃneva. 4 Ck -rÃægi-. 5 Bd anÃlo-. 6 Bd -giddhena. 7 Bd -ssaparivÃro. 8 Bd adds vatvÃ. 9 Bd gahetvÃ. 10 Bd ki¤ci. 11 Bd diÂhadiÂhÃ-. 12 Bd omits pa-. 13 Bd -yakehi janehi. 14 Bd adds sukhaæ. 15 Bd -aæ. 16 Cks -tÅ, Bd -mahantaæ. 17 Bd avÃhitvÃ. 18 Bd -vegena. 19 Bd -jÃta. 20 Cks add ca. 21 Bd vividhaphalÃni. 22 Bd -no thÆlasariyo n. p. tasmiæ dipake pativasati atha te pi. 23 Bd -pako. 24 Bd adds hi amhe. 25 Bd -ïissanti. 26 Bd vatvà in the place of atha. 27 Bd sattaÂha. >/ #<[page 160]># %<160 XII. DvÃdasanipÃta.>% balavanto sannaddhapa¤cÃvudhà hutvà otaritvà dÅpakaæ pari- gaïhiæsu. Tasmiæ khaïe so puriso bhuttapÃtarÃso ucchurasaæ pivitvà sukhappatto ramaïÅye padese rajatapaÂÂasadise\<*<1>*>/ vÃlu- katale sÅtalÃya\<*<2>*>/ chÃyÃya uttÃnako nipajjitvà "JambudÅpavÃsino kasantà vapantà evarÆpaæ sukhaæ na labhanti, JambudÅpato mayhaæ ayam eva dÅpo\<*<3>*>/ varan" ti gÃyamÃno udÃnam udÃnesi. S. \<*<4>*>/ bhikkhÆ Ãmantetvà "so bhikkhave puriso\<*<5>*>/ udÃnaæ udÃnesÅti" dassento paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ bhÃgino, JambudÅpà idam eva no varan ti. || Ja_XII:13 ||>@ Tattha te ti JambudÅpavÃsino janÃ, kammaphalÆpajÅvino ti nÃnÃ- kammÃnaæ phalÆpajÅvino sattÃ. Atha te dÅpakam parigaïhamÃnà purisà tassa gÅtasaddaæ sutvà "manussassaddo viya suyyati, jÃnissÃma nan" ti saddÃ- nusÃrena gantvà taæ purisaæ disvà "yakkho bhavissatÅti" bhÅtà sare sannahiæsu. So pi te disvà attano vadhabhayena "nÃhaæ sÃmi yakkho, puriso 'mhi, jÅvitadÃnaæ me dethÃ" 'ti yÃcanto "purisà nÃma tumhÃdisà naggabhoggà hontÅti\<*<7>*>/" vutto\<*<8>*>/ punappuna yÃcitvà manussabhÃvaæ ¤Ãpesi. Te taæ\<*<9>*>/ upasaæ- kamitvà sammodanÅyaæ kathaæ katvÃ\<*<10>*>/ tassa tattha\<*<11>*>/ Ãgatani- yÃmaæ pucchiæsu. So pi tesaæ saccaæ\<*<12>*>/ kathetvà "tumhe attano pu¤¤asampattiyà idhÃgatÃ\<*<13>*>/, ayaæ eko\<*<14>*>/ uttamadÅpo, na h' ettha\<*<15>*>/ sahatthena kammaæ katvà jÅvanti, sayaæjÃtasÃlÅnaæ c' eva ucchuÃdÅnaæ c' ettha anto n' atthÅti anukkaïÂhantÃ\<*<16>*>/ vasatha" 'ti Ãha. "Idha pana vasantÃnaæ amhÃkaæ a¤¤o \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -paÂasadisa. 2 Ck silÃnalÃya, Cs silÃnalÃya corr. to sÅtalÃya, Bd sÅta. 3 Bd -pako. 4 Bd atha satthÃ. 5 Bd adds imaæ. 6 Ck rathasassa, Cs ra¬assa corr. to raÂÂhassa, Bf dipassa. 7 bhÅtÃ--hontÅti wanting in Bd. 8 Bd vutte. 9 Bd te pi taæ purisaæ. 10 Bd sutvÃ. 11 Ck omits tattha. 12 Bd sabbaæ tesaæ. 13 Cks -to. 14 Bd omits eko. 15 Bd na e-. 16 Bd anukkaïÂhà hutvÃ. >/ #<[page 161]># %< 3. SamuddavÃïijajÃtaka. (466.) 161>% paripantho\<*<1>*>/ n' atthÅti\<*<2>*>/". "A¤¤aæ bhayaæ ettha n' atthi: ayaæ pana amanussapariggahÅto, amanussà tumhÃkaæ uccÃrÃ- passÃvaæ disvà kujjheyyuæ, tasmà taæ karontà vÃlukaæ viyÆ- hitvà vÃlukÃya paÂicchÃdeyyÃtha, ettakaæ idha bhayaæ, a¤¤aæ n' atthi, niccaæ appamattà bhaveyyÃthÃ" 'ti. Te tattha vÃ- saæ upaga¤chiæsu\<*<3>*>/. Tasmiæ pana; kulasahasse\<*<4>*>/ pa¤cannaæ pa¤cannaæ kulasatÃnaæ jeÂÂhakà dve va¬¬hakÅ ahesuæ, tesu eko bÃlo ahosi rasagiddho, eko paï¬ito rasesu anallÅno. AparabhÃge sabbe pi\<*<5>*>/ te tattha\<*<6>*>/ sukhaæ vasantà thÆlasarÅrà hutvà cintayiæsu: "ciraæ pi te\<*<7>*>/ no sÆrà ucchurasena merayaæ katvà pivissÃmÃ" 'ti te merayaæ kÃretvà pivitvà madavasena gÃyantà naccantà kÅÊantà pamattà tattha tattha uccÃrapassÃ- vaæ katvà apaÂicchÃdetvà dÅpakaæ jegucchaæ\<*<8>*>/ paÂikkÆlaæ kariæsu. Devatà "ime amhÃkaæ kÅÊÃmaï¬alaæ paÂikkÆlaæ karontÅti" kujjhitvà "samuddaæ\<*<9>*>/ uttarÃpetvà dÅpadhovanaæ\<*<10>*>/ karissÃmÃ" 'ti mantetvÃ\<*<11>*>/ "ayaæ kÃÊapakkho, ajj' amhÃkaæ samÃgamo ca bhinno, ito dÃni pannarasame\<*<12>*>/ divase puïïamu- posathe\<*<13>*>/ candassa uggatavelÃya\<*<14>*>/ samuddaæ {ubbattetvÃ} sabbe p' ime ghÃtessÃmÃ\<*<15>*>/" 'ti divasaæ Âhapayiæsu. Atha tesaæ\<*<16>*>/ antare eko dhammiko devaputto "mà ime mama passantassa nassiæsÆ" 'ti anukampÃya tesu sÃyamÃsaæ bhu¤jitvà ghara- dvÃre sukhakathÃya nisinnesu\<*<17>*>/ sabbÃbharaïapatimaï¬ito\<*<18>*>/ sa- kaladÅpaæ ekobhÃsaæ katvà uttarÃdisÃyaæ\<*<19>*>/ ÃkÃse Âhatvà "ambho va¬¬hakÅ, devatà tumhÃkaæ kuddhÃ, imasmiæ ÂhÃne mà vasittha, ito addhamÃsaccayena\<*<20>*>/ hi devatà samuddaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd paÂibandho. 2 Bd natthi. 3 Bd -gacchi-. 4 Bd kulasamasse. 5 Bd adds tatita tasità sare saïÂhahiæsu so te disvà attano vadhabhayena nÃhaæ sami yakkho pÆriso mhi jÅvitaæ me dethà ti yÃcanto pÆrisà nÃma tumhÃdisà naggà na hontitittha. 6 Bd omits te tattha. 7 so Cks; Bd vasità in the place of pi te; read: pipÃsitÃ? 8 Bd ji-. 9 Bd mahÃsa-. 10 Bd dÅpaka-. 11 Bd cintetvÃ. 12 Bd -rasa. 13 Bd -miuposasadivase. 14 Bd candassuggamanave-. 15 Bd samime ghÃÂessÃmi. 16 Cs Bd ne-. 17 Bd sanni-. 18 Bd sabbÃlaækÃrapaÂi-. 19 Bd -rÃyadisÃya. 20 Bd a¬¬ha-. >/ #<[page 162]># %<162 XII. DvÃdasanipÃta.>% ubbattetvà sabbe va tumhe ghÃtessanti\<*<1>*>/, ito\<*<2>*>/ nikkhamitvà palÃyathÃ" 'ti\<*<3>*>/ dutiyaæ gÃthaæ Ãha: @*>/ sÃgarassa\<*<5>*>/ uplÃpayaæ\<*<6>*>/ dÅpam imaæ uÊÃraæ, mà vo vadhÅ, gacchatha lenam a¤¤an ti. || Ja_XII:14 ||>@ Tattha uplÃpayan\<*<7>*>/ ti imaæ dÅpaæ ajjhottharanto\<*<8>*>/ abhibhavissati, mà vo vadhÅti so sÃgaravego tumhe mà vadhÅ\<*<9>*>/. Iti so tesaæ ovÃdaæ datvà attano ÂhÃnam eva gato. Tas- miæ gate aparo sahÃyiko kakkhaÊo devaputto "imassa va- canaæ gahetvà palÃyeyyum pi\<*<10>*>/, ahaæ tesaæ\<*<11>*>/ gamanaæ vÃretvà sabbe p' ime mahÃvinÃsaæ pÃpessÃmÅti" cintetvà dibbÃlaæ- kÃrapatimaï¬ito\<*<12>*>/ sakalagÃmaæ\<*<13>*>/ ekobhÃsaæ karonto Ãgantvà dakkhiïÃdisÃya\<*<14>*>/ ÃkÃse Âhatvà "eko devaputto idhÃgato no\<*<15>*>/" 'ti pucchitvÃ\<*<16>*>/ "Ãgato" ti vutte "so vo kiæ kathesÅti" vatvà "imaæ nÃma sÃmÅti" vutte "so tumhÃkaæ idhanivÃsaæ\<*<17>*>/ na icchati, rosena\<*<18>*>/ katheti\<*<19>*>/, tumhe a¤¤attha agantvà idh' eva vasathÃ" 'ti vatvà dve gÃthà abhÃsi: @*>/ dÅpam imaæ uÊÃraæ, taæ me nimittehi bahÆhi diÂÂhaæ, mà bhetha\<*<21>*>/, kiæ socatha, modathavho\<*<22>*>/. || Ja_XII:15 ||>@ @*>/ ÃvÃsam imaæ uÊÃraæ, na vo bhayaæ paÂipassÃmi\<*<24>*>/ ki¤ci, Ãputtaputtehi pamodathavho\<*<25>*>/ ti. || Ja_XII:16 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -Âe-. 2 Cks omit ito. 3 Bd adds vatvÃ. 4 Ck hohi, Cs hohÅti, Bd hossati, Bf hehiti. 5 Bd -rÃya. 6 Cks upalÃpayaæ, Bd uplÃvassaæ, Bf uppÃvassaæ. 7 Cks upalÃ-, Bd uplÃvassan. 8 Ck ujjhotta-. 9 Bd vadi. 10 Bd -yeyyunti. 11 Bd ne-. 12 Bd -Âi-. 13 Bd -dÅpaæ. 14 Bd -ïÃya di-. 15 Bd omits no. 16 Bd pucchi. 17 Bd idanivÃsanaæ. 18 Bd dosena. 19 Bd -si. 20 Bdf uplÃvassaæ. 21 Cks hetha, Bf lÃtha. 22 Bd pamodatha vo. 23 so Ck; Cs patatattha, Bd vatthata, Bf patatta; read: passatha? 24 Bd pati-. 25 Ck paco-, Bd mamodatha vo. >/ #<[page 163]># %< 3. SamuddavÃïijajÃtaka. (466.) 163>% Tattha na jÃtayan\<*<1>*>/ ti na jÃtu ayaæ, mà bhethà 'ti mà bhÃyittha, pa- modathavho\<*<2>*>/ ti pamudità pÅtisomanassajÃtà hotha, ÃputtaputtehÅti yÃva puttÃnam pi puttehi modatha\<*<3>*>/, n' atthi vo\<*<4>*>/ imasmiæ ÂhÃne bhayan ti. Evaæ so imÃhi dvÅhi gÃthÃhi te assÃsetvà pakkÃmi. Tassa pakkantakÃle dhammikadevaputtassa vacanaæ anÃdiyitvÃ\<*<5>*>/ bÃla- va¬¬hakÅ "suïantu me\<*<6>*>/ bhonto vacanan" ti\<*<7>*>/ sesava¬¬hakÅ Ãmantetvà pa¤camaæ gÃtham Ãha: @*>/ dakkhiïÃyaæ\<*<9>*>/ disÃyaæ khemaæ paÂikkosati\<*<10>*>/ tassa saccaæ, na uttaro vedi bhayÃbhayassa, mà bhetha, kiæ socatha {modathavho} ti. || Ja_XII:17 ||>@ Tattha dakkhiïÃyan\<*<11>*>/ ti dakkhiïÃya\<*<12>*>/, ayam eva và pÃÂho. Taæ sutvà rasagiddhà pa¤casatà va¬¬hakÅ tassa bÃlassa vacanaæ Ãdiyiæsu. Itaro pana paï¬itava¬¬hakÅ taæ vacanaæ anÃdÃya\<*<13>*>/ te va¬¬hakÅ Ãmantetvà catasso gÃthà abhÃsi: @*>/ sabbe. || Ja_XII:18 ||>@ @*>/ saccam Ãha moghaæ paÂikkosati uttar' Ãyaæ\<*<16>*>/. || Ja_XII:19 ||>@ @*>/ c' eva no hohiti\<*<18>*>/ ÃpadatthÃ\<*<19>*>/ ima¤ ca dÅpaæ na pariccajema, sace va kho uttaro saccam Ãha\<*<20>*>/ moghaæ paÂikkosati dakkhiï' Ãyaæ\<*<21>*>/,>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks jÃtÃ-. 2 Bd -tha v. 3 Bd pamo-. 4 Bd na ki¤ci in the place of natthi vo. 5 Bd -yanto. 6 Cs ma, Bd omits me. 7 Bd adds te. 6 Cks tvevÃyaæ vÃ, Bd devÃya, Bf yo cetassaæ. 9 Bd -nÃvÃ. 10 Ck khemantipakkosÅsi, Cs khemantipakkosisi, Bf khemantimaæ pakkosati, Bd khemantipakkoti. 11 Bd dakkhiyan. 12 Bd -yaæ. 13 Bd -diyanto. 14 Bds vinassi-. 15 Bd mayaæ dakkhiïÃ, Bf ayaæ dakkhiïÃ. 16 Cks -ro ayaæ. 17 Cks Bf sa. 18 Ck hoti, Cs hotÅti, Bf hehiti. 19 Bdf aparattÃ, Cs ÃpadatvÃ. 20 Cks Ãhu. 21 Cks -ïo ayaæ. >/ #<[page 164]># %<164 XII. DvÃdasanipÃta.>% @< tam eva nÃvaæ abhiruyha sabbe evaæ mayaæ sotthi taremu\<*<1>*>/ pÃraæ. || Ja_XII:20 ||>@ @*>/ naro seÂÂham upeti ÂhÃnan ti. || Ja_XII:21 ||>@ Tattha vippavandantÅti a¤¤ama¤¤aæ vadanti, lahun ti purimassa atthadÅpanaæ, doïin ti gambhÅraæ mahÃnÃvaæ, sabbayantÆpapannan ti sabbehi piyÃrittÃdÅhi\<*<3>*>/ yantehi upapannaæ sà ceva no hohiti\<*<4>*>/ ÃpadatthÃ\<*<5>*>/ ti sà ca\<*<6>*>/ no nÃvà pacchÃpi uppannÃya ÃpadÃya ÃpadatthÃ\<*<5>*>/ bhavissati ima¤ ca dÅpaæ na\<*<7>*>/ pariccajissÃma, taremÆ\<*<8>*>/ 'ti tarissÃma, na ve sugaïhan ti na ve su- khena gaïhitabbaæ, seÂÂhan ti uttamaæ tathaæ\<*<9>*>/ saccaæ, kaniÂÂhan ti pa- Âhamaæ vacanaæ upÃdÃya pacchimaæ vacanaæ kaniÂÂhaæ nÃma, idhÃpi\<*<10>*>/ na ve sugaïhan ti anuvattane va\<*<11>*>/, idaæ vuttaæ hoti: ambho va¬¬hakÅ yena kenaci paÂhamena vuttaæ\<*<12>*>/ vacanaæ idam eva seÂÂhaæ tathaæ saccan ti na\<*<13>*>/ su- khaæ\<*<14>*>/ gaïhitabbam eva yathÃ\<*<15>*>/ taæ evaæ kaniÂÂhaæ pacchÃvuttavaca- naæ\<*<16>*>/ pi\<*<17>*>/ idam eva tathan ti na\<*<18>*>/ gaïhitabbaæ\<*<19>*>/, yaæ pana sotavisayaæ\<*<20>*>/ ÃpÃthaæ\<*<21>*>/ gataæ hoti taæ ÃpÃthagataæ\<*<22>*>/ gahetvà yo\<*<23>*>/ idha paï¬itapuriso purima¤ ca pacchimavacana¤ ca\<*<24>*>/ paviceyya vicinitvà tÅretvà upaparikkhitvÃ\<*<25>*>/ majjhaæ\<*<26>*>/ gaïhati\<*<27>*>/ yaæ tattha\<*<28>*>/ saccaæ sabhÃvabhÆtaæ tad eva paccakkhaæ katvà gaïhati\<*<29>*>/ sa ve\<*<30>*>/ naro seÂÂham upeti ÂhÃnaæ\<*<31>*>/ so puriso\<*<32>*>/ uttamaÂÂhÃ- naæ upeti adhigacchati vindati paÂilabhatÅti. So\<*<33>*>/ eva¤ ca pana vatvà Ãha\<*<34>*>/: "ambho mayaæ dvinnam pi devaputtÃnaæ\<*<35>*>/ vacanaæ\<*<36>*>/ karissÃma, nÃvaæ tÃva sajjey- yÃma\<*<37>*>/, tato\<*<38>*>/ sace paÂhamassa vacanaæ saccaæ bhavissati taæ nÃvaæ\<*<39>*>/ abhirÆhitvà palÃyissÃma, atha itarassa vacanaæ saccaæ bhavissati\<*<40>*>/ nÃvaæ ekamante Âhapetvà idh' eva vasis- sÃmÃ" 'ti evaæ vutte bÃlava¬¬hakÅ\<*<41>*>/ "ambho tvaæ udaka- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks tÃ- 2 Cks ce. 3 Bd phi-. 4 Ck -hÅti, Cs hoti corr. to hohiti for hotÅti? Bd hotÅti. 5 Bd aparatthÃ. 6 Bd saceva. 7 Ck dÅpannaæ, Cs ima¤cÃdÅpanaæ. 8 Cks tÃ-. 9 Bd tatha. 10 Bd idha pi ca. 11 Ck -vattateva, Bd anuttare carÃma. 12 Cs Bd -a. 13 Bd omits na. 14 Cks add gaïhaæ na. 15 Bd adds ca. 16 so all three MSS. 17 Bd adds hi. 18 Ck omits na. 19 Bd idhameva thakaæ saccanti na gaïhitabba. 20 Cks soti-. 21 Ck ÃpÃtaæ, Bd -tha. 22 Bd omits Ã-. 23 Cks so. 24 Cks pacchima¤canaæ. 25 Cks -kkhipitvÃ. 26 Bd pacchimaæ. 27 Bd -hiti. 28 Bd tathaæ. 29 Bd gaïÅti. 30 Cks ce. 31 Bd -nanti. 32 Bd omits pu-. 33 Bd omits so. 34 Bd omits Ãha. 35 Bd dinnam pi devatÃnam. 36 Bd -na¤ce. 37 Cks sajjÃ-. 38 Bd omits ta-. 39 Cs omits nÃvam, Ck taæ nÃvam. 40 Bd -tÅti. 41 Cks -lÃ. >/ #<[page 165]># %< 3. SamuddavÃïijajÃtaka. (466.) 165>% pÃtiyaæ suæsumÃraæ passasi\<*<1>*>/, atidÅghasutto si\<*<2>*>/, paÂhamadeva- putto amhesu rosena\<*<3>*>/ kathesi pacchimo\<*<4>*>/ sinehena\<*<5>*>/, imaæ eva- rÆpaæ pavaradÅpaæ\<*<6>*>/ pahÃya kuhiæ gamissÃma, sace pana tvaæ gantukÃmo tava parisaæ gaïhitvà nÃvaæ karohi, am- hÃkaæ nÃvÃya kiccaæ n' atthÅti" Ãha. Paï¬ito attano pari- saæ gahetvà nÃvaæ sajjetvà sabbÆpakaraïÃni Ãropetvà sa- pariso nÃvÃya aÂÂhÃsi. Tato puïïamadivase canduggamana- velÃya\<*<7>*>/ samuddato Æmi\<*<8>*>/ uttaritvà jaïïukapamÃïÃ\<*<9>*>/ hutvà dÅpa- kaæ dhovitvà gatÃ\<*<10>*>/. Paï¬ito samuddassa uttaraïabhÃvaæ ¤atvà nÃvaæ vissajjesi. BÃlava¬¬hakÅpakkhikÃni pa¤cakula- satÃni "samuddato\<*<11>*>/ ÆmÅ\<*<12>*>/ dÅpaæ\<*<13>*>/ dhovanatthÃya ÃgatÃ\<*<10>*>/, etta- kam eva etan" ti kathentÃ\<*<10>*>/ nisÅdiæsu. Tato kaÂippamÃïÃ\<*<14>*>/ purisappamÃïÃ\<*<15>*>/ tÃlappamÃïÃ\<*<16>*>/ sattatÃlappamÃïÃ\<*<17>*>/ sÃgaraÆmi dÅpakam pi vahamÃnÃ\<*<18>*>/ Ãga¤chi\<*<19>*>/. Paï¬ito upÃyakusalatÃya rase alaggo sotthinà gato, bÃlava¬¬hakÅ rasalobhena\<*<20>*>/ anÃgata- bhayaæ anoloketvÃ\<*<21>*>/ pa¤cahi kulasatehi saddhiæ vinÃsaæ patto. Itoparà sÃnusÃsanÅ\<*<22>*>/ tam atthaæ dÅpayamÃnà tisso abhisam- buddhagÃthà honti: @*>/ sotthi vahiæsu vÃïijà anÃgatatthaæ paÂivijjhiyÃnaæ appam pi\<*<24>*>/ nÃcceti\<*<25>*>/ sa\<*<26>*>/ bhÆripa¤¤o. || Ja_XII:22 ||>@ @*>/ atthe jÃte\<*<28>*>/ samuddamajjhe yathà te manussÃ. || Ja_XII:23 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -ti. 2 Ck -yuttosi, Bd ativadÅgham passasi. 3 Bd dosavasena. 4 Bd adds pi so. 5 Bd -neva. 6 Ck paridÅ-, Cs caradÅ-. 7 Bd candassa ug-. 8 Bd ummivego. 9 so Cks; Bd kaÂippa-. 10 Bd -to. 11 Bd samudda. 12 Cks Æmi, Bd ummi. 13 Bd dÅpa. 14 Ck -no, Cs -ïo. 15 Ck -ïe, Cs -ïo. 16 Cks -ïo. 17 Ck -nÃ, Bd omits satta-. 18 Cks sÃgara dÅpakam pi daha-, Bd ti uddhà ummi dÅpakaæ pi vuyumÃnÃ. 19 Bd ÃgacchantÃ. 20 Bd rasaægiddhena. 21 Bd -ento 22 Bd iti tassÃnusÃsanÃya in the place of ito--nÅ. 23 Bd -unÃ. 24 Ck appavi, Cs appappi. 25 Ck nÃveti, Bf nÃceti, Bd nacceti. 26 Cks ca, Bdf so. 27 so all four MSS. for sÅdanti paccupp¬anne? 28 Cks jÃtÃ, Bf atthajÃte. >/ #<[page 166]># %<166 XII. DvÃdasanipÃta.>% @*>/, taæ tÃdisaæ paÂikatakiccakÃriæ\<*<2>*>/ na taæ kiccaæ kiccakÃle vyadhetÅti\<*<3>*>/. || Ja_XII:24 ||>@ Tattha sakammanÃ\<*<4>*>/ ti anÃgatabhayaæ\<*<5>*>/ disvà puretaraæ katena attano kammena, sotthiæ\<*<6>*>/ vahiæsÆ 'ti khemena\<*<7>*>/ gamiæsu, vÃïijà ti samudde vicaraïabhÃvena va¬¬hakÅ vuttÃ, paÂivijjhiyÃnan ti evaæ bhikkhave paÂha- mataraæ\<*<8>*>/ kattabbaæ anÃgataæ atthaæ paÂivijjhitvÃ\<*<9>*>/ idhaloke bhÆripa¤¤o kula- putto appamattakam pi attano atthaæ na acceti\<*<10>*>/ nÃtivattati na hÃpetÅti attho, appaÂivijjhiyatthan\<*<11>*>/ ti appaÂivijjhitvà atthaæ, paÂhamam eva kattabbaæ akatvÃ\<*<12>*>/ ti attho paccuppanne ti yadà taæ anÃgataæ\<*<13>*>/ atthajÃtaæ uppajjati tadà tasmiæ paccuppanne sÅdanti, atthe jÃte\<*<14>*>/ attano patiÂÂhaæ na labhanti, samudde te bÃlava¬¬hakÅ manussà viya vinÃsaæ pÃpuïanti anÃgatan ti\<*<15>*>/ bhikkhave paï¬itapuriso\<*<16>*>/ anÃgataæ\<*<17>*>/ paÂhamataraæ kattabhakiccaæ samparÃ- yikaæ và hotu diÂÂhadhammikaæ và paÂikayirÃtha\<*<18>*>/ puretaraæ kareyya\<*<19>*>/, kiæ- kÃraïÃ: mà maæ kiccaæ kiccakÃle vyÃdhesi, pure\<*<20>*>/ kattabbaæ hi pure akari- yamÃnaæ\<*<21>*>/ pacchÃ\<*<22>*>/ paccuppannabhÃvapattaæ\<*<23>*>/ attano kiccakÃle kÃyacittÃ- bÃdhena vyÃdheti\<*<24>*>/, taæ maæ\<*<25>*>/ mà vyÃdhesÅti, paÂhamam evà naæ paï¬ito kareyya, taæ tÃdisan ti yathÃ\<*<26>*>/ paï¬itaæ purisaæ, paÂikatakiccakÃrin\<*<27>*>/ ti paÂigacc' eva\<*<28>*>/ kattabbakiccakÃrinaæ\<*<29>*>/, taæ kiccan ti\<*<30>*>/ kiccakÃle paccup- pannakÃle tÃdisaæ purisaæ na vyÃdheti na bÃdhetÅti\<*<31>*>/, kasmÃ: pure yeva\<*<32>*>/ katattà ti. S. i. d. Ã. "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi Devadatto pac- cuppannasukhe laggo anÃgataæ\<*<33>*>/ anoloketvà sapariso vinÃsaæ patto" ti vatvà j. s.: "Tadà bÃlava¬¬hakÅ Devadatto ahosi, dakkhiïÃya\<*<34>*>/ disÃya Âhito adhammiko\<*<35>*>/ devaputto KokÃliko, uttaradisÃya Âhito\<*<36>*>/ devaputto SÃriputto, paï¬itava¬¬hakÅ\<*<37>*>/ aham evÃ" 'ti. Samudda- vÃïijajÃtakaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd byÃdesi, Bf byatesi. 2 Bd paÂigataæ-, Bf patikathaæ-. 3 Bd byÃdhesÅti Bf byatesiti. 4 Bd -unÃ. 5 Cs -taæ-, Bd anÃgataæ anÃ-. 6 Bd -i. 7 Bd sukhena pana. 8 Bd pathamaæ. 9 Bd vajjhitvÃ. 10 Bd nacceti. 11 Cks -yathÃ. 12 Bd ÃvÅkatvÃ. 13 Bd omits anÃ-. 14 Bd adds vinÃ. 15 Bd omits anÃgatanti. 16 Bd -sÃ. 17 Bd -te. 18 Bd -kariyÃtha. 19 Bd -reyyuæ. 20 Bd adds ti. 21 Ck aki-. 22 yadÃ---pacchà wanting in Cs. 23 Cks -vaæ. 24 Bd -si. 25 Bd tasmiæ in the place of taæ maæ. 26 Bd tathÃ. 27 Cks paÂigatakiccakÃrÅ, Bd paÂikataækiccakÃrin. 28 Ck -gacce, Bd -kacceva. 29 Cks -ritaæ. 30 Bd kiccaæ omitting ti. 31 Ck bÃdha-. 32 Bd pÆraïakasseva. 33 Bd -tabhayaæ. 34 Bd -ïa. 35 Bd -ka. 36 Bd adds dhammika. 37 Bd adds pana. >/ #<[page 167]># %< 4. KÃmajÃtaka. (467.) 167>% $<4. KÃmajÃtaka.>$ KÃmaæ KÃmayamÃnassà 'ti. Idaæ S. J. v. a¤¤ataraæ brÃhmaïaæ Ã. k. Eko kira SÃvatthivÃsi-brÃhmaïo AciravatÅtÅre khettakÃraïatthÃya ara¤¤aæ koÂÂesi\<*<2>*>/. S. tassa upanissayaæ disvà SÃvatthiæ\<*<3>*>/ piï¬Ãya pavisanto maggà okkamma tena saddhiæ paÂi- santhÃraæ katvà "kiæ karosi brÃhmaïÃ" 'ti vatvà "khettaÂÂhÃnaæ koÂÂÃpemi\<*<2>*>/ bho GotamÃ" 'ti vutte "sÃdhu brÃhmaïa kammaæ karo- hÅti" vatvà agamÃsi. Eten' ev' upÃyena\<*<4>*>/ chinnarukkhe\<*<5>*>/ hÃretvà khettassa sodhanakÃle\<*<6>*>/ kasanakÃle kedÃrabandhanakÃle\<*<7>*>/ cÃ\<*<8>*>/ ti punappuna gantvà tena saddhiæ paÂisanthÃram akÃsi. Vapana- divase\<*<9>*>/ pana brÃhmaïo "ajja bho Gotama mayhaæ vappamaÇ- galaæ\<*<10>*>/, ahaæ\<*<11>*>/ imasmiæ sasse nippanne Buddha-pamukhassa saæ- ghassa mahÃdÃnaæ dassÃmÅti" Ãha. S. \<*<12>*>/ adhivÃsetvà pakkÃmi. Pun' ekadivasaæ brÃhmaïaæ\<*<13>*>/ sassaæ olokentaæ\<*<14>*>/ gantvà "kiæ karosi brÃhmaïÃ" 'ti pucchitvà "sassaæ olokemi bho GotamÃ" 'ti vutte "sÃdhu brÃhmaïÃ" 'ti vatvà pakkÃmi. Tadà brÃhmaïo cintesi: "sa- maïo Gotamo abhiïhaæ Ãgacchati, nissaæsayaæ bhattena atthiko, dassÃmi 'ssa\<*<15>*>/ bhattan" ti tass' evaæ cintetvà gehaæ gatadivase Sat- thÃpi tattha\<*<16>*>/ agamÃsi. Atha brÃhmaïassa ativiya vissÃso uppajji\<*<17>*>/. AparabhÃge pariïate sasse "sve khettaæ lÃyissÃmÃ" 'ti sanniÂÂhÃnaæ katvà nipanne brÃhmaïe Aciravatiyà upari sabbarattiæ karakavassaæ\<*<18>*>/ vassi, mahogho\<*<19>*>/ Ãgantvà ekanÃlamattam\<*<20>*>/ pi asesetvÃ\<*<21>*>/ sabbaæ sas- saæ samuddaæ pavesesi. BrÃhmaïo oghamhi\<*<22>*>/ otarite\<*<23>*>/ sassavinÃsaæ\<*<24>*>/ oloketvà sakabhÃvena saïÂhÃtuæ na sakkhi\<*<25>*>/, balavasokÃbhibhÆto hatthena uraæ sandhÃretvÃ\<*<26>*>/ paridevamÃno gehaæ gantvÃ\<*<27>*>/ vippala- panto\<*<28>*>/ nipajji. S. paccÆsasamaye sokÃbhibhÆtaæ brÃhmaïaæ disvà "brÃhmaïassa avassayo\<*<29>*>/ bhavissÃmÅti" punadivase SÃvatthiyaæ piï- ¬Ãya caritvÃ\<*<30>*>/ piï¬apÃtapaÂikkanto bhikkhÆ vihÃraæ pesetvà pacchÃ- samaïena saddhiæ tassa gehadvÃraæ agamÃsi. BrÃhmaïo\<*<31>*>/ ÃgatabhÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds khettatthÃya. 2 Cks koÂÂh-. 3 Cks -iyaæ, Bd -i. 4 Bd evupÃ-. 5 Bd paticchanna-. 6 Bd sodhÃpana-. 7 Ck kedhÃra-, Bd dÃra-. 8 Cks ca and add vapanakÃle, Bd omits cÃ. 9 Bd punadivase. 10 Bd -lakiriyÃ. 11 Bd omits a-. 12 Bd adds tuïhibhÃvena. 13 Bd -ïo. 14 Bd -kento satthÃpi tattha. 15 Cks dassÃmahaæ tassa. 16 Ck tassa. 17 Bd ahosi. 18 Bd ghanikavassaæ. 19 Bd mahÃmegho. 20 Bd -nÃlimattaæ. 21 Bd anavasesaæ katvÃ. 22 Ck oghampi. 23 Bd patite. 24 Ck sassaæ-. 25 Cs nÃsakkhi, Bd -bhÃvaæ sandhÃretu nÃhosi. 26 Bd paharitvÃ. 27 Bd omits g. g. 28 Bd rodento. 29 Bd -ïassÃva-. 30 Bd adds pacchÃbhattam. 31 Bd adds satthu >/ #<[page 168]># %<168 XII. DvÃdasanipÃta.>% vaæ sutvà "paÂisanthÃratthÃya me sahÃyo Ãgato bhavissatÅti" laddhas- sÃso\<*<1>*>/ Ãsanaæ pa¤¤Ãpesi. S. pavisitvà pa¤¤attÃsane nisÅditvà "brÃh- maïa kasmà dummano\<*<2>*>/ si, kin te aphÃsukan" ti pucchi. "Bho Go- tama AciravatÅtÅre mayÃ\<*<3>*>/ rukkhe chedanato\<*<4>*>/ paÂÂhÃya katakammaæ tumhe jÃnÃtha, ahaæ imasmiæ sasse nippanne\<*<5>*>/ tumhÃkaæ dÃnaæ dassÃ- mÅti vicarÃmi, idÃni me sabbaæ taæ sassaæ mahoghena samuddam eva pavesitaæ, ki¤ci avasiÂÂhaæ n' atthi, sakaÂasatamattaæ\<*<6>*>/ dha¤¤aæ vi- naÂÂhaæ, tena me mahÃsoko uppanno" ti. "Kiæ pana brÃhmaïa so- cantassa naÂÂhaæ punÃgacchatÅti". "No h' etaæ bho GotamÃ" 'ti. "Evaæ sante\<*<8>*>/ kasmà socasi, imesaæ sattÃnaæ dhanadha¤¤aæ nÃma uppajjanakÃle uppajjati nassanakÃle nassati, ki¤ci saækhÃragataæ anassanadhammaæ nÃma n' atthi, mà cintayÅti\<*<9>*>/". Iti naæ S. samassÃ- setvÃ\<*<10>*>/ tassa sappÃyadhammaæ\<*<11>*>/ desento KÃmasuttaæ kathesi. Sutta- pariyosÃne\<*<12>*>/ socanto\<*<13>*>/ brÃhmaïo sotÃpattiphale patiÂÂhahi. S. naæ\<*<14>*>/ nissokaæ katvà uÂÂhÃyÃsanà vihÃraæ agamÃsi. "S. asukaæ nÃma brÃhmaïaæ sokasallasamappitaæ nissokaæ katvà sotÃpattiphale patiÂÂhÃpesÅti\<*<15>*>/" sakalanagaraæ a¤¤Ãsi. BhikkhÆ dh. hi\<*<16>*>/ k. s.: "Ãvuso Dasabalo brÃhmaïena saddhiæ\<*<17>*>/ mettiæ\<*<18>*>/ katvà vissÃsiko hutvà upÃyen' eva tassa sokasallasamappitassa dhammaæ desetvà taæ nisso- kaæ katvà sotÃpattiphale patiÂÂhÃpesÅti". S. Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' Ãhaæ etaæ nissokam akÃ- sin\<*<19>*>/" ti vatvà a. Ã.: A. B. Brahmadattassa ra¤¤o dve puttà ahesuæ. So jeÂÂhassa\<*<20>*>/ uparajjaæ adÃsi, kaniÂÂhassa senÃpatiÂÂhÃnaæ. AparabhÃge Brahmadatte kÃlakate amaccÃ\<*<21>*>/ jeÂÂhassa\<*<20>*>/ abhi- sekaæ paÂÂhapesuæ. So "na mayhaæ rajjen' attho, kaniÂÂhassa me dethÃ" 'ti vatvà punappuna yÃciyamÃno pi paÂikkhipitvà kaniÂÂhassa abhiseke kate "na me issariyen' attho" ti uparajjÃ- dÅni pi\<*<22>*>/ na icchi, "tena hi sÃdÆni\<*<23>*>/ bhojanÃni bhu¤janto idh' eva vasÃhÅti" vutte pi "na me imasmiæ nagare kiccaæ atthÅti" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd paÂiladdhassaso. 2 Cks dubbalo. 3 Bd mapa. 4 Bd rukkhacche-. 5 Cks nipph-. 6 Bd pasatamattaæ. 7 Cks -ma, omitting ti. 8 Bd adds pi. 9 Bd -yittha. 10 Bd saæpahaæsitvÃ. 11 Cks -yaædham-. 12 Cks -naæ. 13 Ck gacchanto, Cs gacchante. 14 Bd taæ. 15 Cks -ÂÂhÃsÅti. 16 Bd omits hi. 17 Bd adds pi. 18 Bd mittaæ. 19 all three MSS. -sÅ. 20 Bd jeÂhakassa. 21 Cks -cce. 22 Bd omits pi. 23 Ck sÃdhÆni, Bd sÃrasa. >/ #<[page 169]># %< 4. KÃmajÃtaka. (467.) 169>% BÃrÃïasito nikkhamitvà paccantaæ gantvà ekaæ seÂÂhikulaæ nissÃya sahatthena kammaæ karonto vasi. Te aparabhÃge tassa rÃjakumÃrabhÃvaæ ¤atvà kammaæ kÃtuæ na adaæsu\<*<1>*>/, kumÃraparihÃren' eva taæ parihariæsu\<*<2>*>/. AparabhÃge rÃja- kammikÃ\<*<3>*>/ khettappamÃïagahaïatthÃya\<*<4>*>/ taæ gÃmaæ agamiæsu\<*<5>*>/. SeÂÂhi rÃjakumÃraæ upasaækamitvà "sÃmi mayaæ tumhe po- sema, kaniÂÂhabhÃtikassa païïaæ pesetvà amhÃkaæ baliæ hÃrethÃ" 'ti. So "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà "ahaæ\<*<6>*>/ asuka- seÂÂhikulaæ nÃma upanissÃya vasÃmi\<*<7>*>/, maæ nissÃya etesaæ baliæ vissajjehÅti" païïam pesesi. RÃjà "sÃdhÆ" 'ti vatvà tathà kÃresi. Atha naæ sakalagÃmavÃsino pi janapadavÃsino pi upasaækamitvà "mayaæ tumhÃkaæ ¤eva baliæ dassÃma, amhÃkaæ vissajjÃpehÅti\<*<8>*>/" Ãhaæsu. So tesam pi atthÃya paï- ïaæ pesetvà vissajjÃpesi. Tato paÂÂhÃya te tass' eva baliæ adaæsu. Ath' assa mahÃlÃbhasakkÃro nibbatti\<*<9>*>/, tena saddhiæ ¤ev' assa\<*<10>*>/ taïhÃpi mahatÅ jÃtÃ. So aparabhÃge sabbam pi taæ\<*<11>*>/ janapadaæ yÃci, uparajjaæ yÃci, kaniÂÂho pi tassa adÃsi yeva. So taïhÃya va¬¬hamÃnÃya uparajjena pi asantuÂÂho "rajjaæ gaïhissÃmÅti" janapadaparivuto\<*<12>*>/ gantvà bahinagare Âhatvà "rajjaæ và me detu yuddhaæ vÃ" ti kaniÂÂhassa paï- ïaæ pahiïi. KaniÂÂho cintesi: "ayaæ bÃlo pubbe rajjam pi uparajjÃdÅni pi\<*<13>*>/ paÂikkhipitvà idÃni "yuddhena gaïhÃmÅti' vadati, sace kho panÃhaæ imaæ\<*<14>*>/ yuddhena\<*<15>*>/ mÃressÃmi garahà me bhavissati, kiæ me rajjenÃ" 'ti. Ath' assa "alaæ yuddhena, gaïhÃhÅti\<*<16>*>/" pesesi. So rajjaæ gahetvÃ\<*<17>*>/ kaniÂ- Âhassa uparajjaæ datvà tato paÂÂhÃya rajjaæ kÃrento taïhÃ- vasiko hutvà ekena rajjena asantuÂÂho dve tÅïi rajjÃni patthe- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd nÃdaæsu. 2 Bd -raparivÃreneva taæ parivÃresuæ. 3 Bd adds paccantaæ gantvÃ. 4 Cks -ïaæganhatthÃya. 5 Bd Ãgamaæsu. 6 Ck ahaæsu, Cs Ãhaæ corr. to Ãha. 7 Bd vasissÃmiti. 8 Bd amhÃkampi suÇkaæ visajjehÅti. 9 Bd ahosi. 10 Bd tenassa, omitting saddhiæ ¤ev. 11 Bd omits taæ. 12 Cks -daæpa-, adding taæ nagaraæ. 13 Bd rajjaoparajjÃdÅni. 14 Bd omits imaæ. 15 Bd adds naæ. 16 Cks -hatÆti. 17 Bd gaïhitvÃ. >/ #<[page 170]># %<170 XII. DvÃdasanipÃta.>% tvà taïhÃya koÂiæ nÃddasa. Tadà Sakko devarÃjà "ke nu\<*<1>*>/ kho loke mÃtÃpitaro upaÂÂhahanti, ke dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni karonti, ke taïhÃvasikÃ" ti olokento tassa taïhÃvasikabhÃvaæ ¤atvà "ayaæ bÃlo BÃrÃïasirajjena pi\<*<2>*>/ na tussati\<*<3>*>/, sikkhÃpessÃmi nan" ti mÃïavakavesena rÃjadvÃre Âhatvà "eko upÃyakusalo mÃïavo dvÃre Âhito" ti ÃrocÃpetvà "pavisatÆ" 'ti vutte pavi- sitvà rÃjÃnaæ jayÃpetvà "kiækÃraïà Ãgato sÅti" vutte "ma- hÃrÃja, tumhakaæ ki¤ci vattabbaæ atthi, raho paccÃsiæsÃmÅti\<*<4>*>/" Ãha. SakkÃnubhÃvena tÃvad eva manussà paÂikkamiæsu. Atha naæ mÃïavo "ahaæ mahÃrÃja phÅtÃni\<*<5>*>/ ÃkiïïamanussÃni sampannabalavÃhanÃni tÅïi nagarÃni passÃmi, ahaæ te\<*<6>*>/ attano ÃnubhÃvena tesu rajjaæ\<*<7>*>/ gahetvà dassÃmi, papa¤caæ akatvà sÅghaæ gantum vaÂÂatÅti" Ãha. So lobhavasiko\<*<8>*>/ rÃjà "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvÃ\<*<9>*>/ SakkÃnubhÃvena pana taæ\<*<10>*>/ "ko va\<*<11>*>/ tvaæ kuto vÃ\<*<11>*>/ Ãgato\<*<12>*>/ kiæ và te laddhuæ vaÂÂatÅti" na pucchi. So pi ettakaæ vatvà TÃvatiæsabhavanam eva agamÃsi. RÃjà amacce pakkosÃpetvà "eko mÃïavo amhÃkaæ tÅïi rajjÃni gahetvà `dammÅti\<*<13>*>/' Ãha, taæ\<*<14>*>/ pakkosatha, nagare bheri¤ carÃpetvà balakÃyaæ sannipÃtetha\<*<15>*>/, papa¤caæ akatvà tÅïi rajjÃni gaïhissÃmÅti" vatvà "kiæ pana te mahÃrÃja tassa mÃïavassa sakkÃro và kato nivÃsanaÂÂhÃnaæ và pucchitan" ti vutte "n' eva sakkÃraæ akÃsiæ na nivÃsanaÂÂhÃnaæ pucchiæ, gacchatha naæ upadhÃrethÃ" 'ti Ãha. UpadhÃrentà naæ adisvÃ\<*<16>*>/ "mahÃrÃja sakalanagare mÃïavaæ na passÃmÃ" 'ti Ãrocayiæsu\<*<17>*>/. Taæ sutvà rÃjà domanassajÃto "tÅsu nagaresu rajjaæ naÂÂhaæ\<*<18>*>/, mahanten' amhi\<*<19>*>/ yasena parihÅno, `n' eva me paribbayaæ adÃsi na\<*<20>*>/ nivÃsanaÂÂhÃnan' ti mayhaæ kujjhitvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck omits kenu, Cs has konu, Bd tenanu. 2 Bd omits pi. 3 Bd adds ahaæ. 4 Cks pacchÃ-, Bd pacÃ-. 5 Cks thÅnÃni, Bd pÅtÃni. 6 Bd omits te. 7 Bd te rajje. 8 Bd taïhÃva-. 9 Bd -cchi. 10 Bd omits pana taæ. 11 Bd omits vÃ. 12 Bd omits Ã-. 13 Bd dassÃmÅti. 14 Bd bhaïe taæ. 15 Bd -pÃtÃpetha. 16 Bd upadhÃretha tÅïi rajjÃni gaïhissÃmà ti vatvà ca pana te. 17 Bd Ãrocesuæ. 18 Bd rajje, omitting naÂÂhaæ. 19 Cks -tenampi. 20 Bd adds ca. >/ #<[page 171]># %< 4. KÃmajÃtaka. (467.) 171>% mÃïavo gato\<*<1>*>/ bhavissatÅti\<*<2>*>/" punappuna cintesi. Ath' assa taïhÃvasikassa kÃye\<*<3>*>/ ¬Ãho uppajji, sarÅre pari¬ayhante udaraæ khobhetvà lohitapakkhandikà udapÃdi, ekaæ bhojanaæ pavi- sati ekaæ nikkhamati, vejjà tikicchituæ na sakkonti, rÃjà kilamati. Ath' assa vyÃdhitabhÃvo\<*<4>*>/ sakalanagare pÃkaÂo ahosi. Tadà Bo. Takkasilato sabbasippÃni uggaïhitvà BÃrÃïasinagare mÃtÃpitunnaæ santikaæ Ãgato. Taæ ra¤¤o\<*<5>*>/ pavattiæ sutvà "ahaæ tikicchissÃmÅti" rÃjadvÃraæ\<*<6>*>/ gantvà "eko kira mÃïavo\<*<7>*>/ tumhe tikicchituæ Ãgato" ti ÃrocÃpesi\<*<8>*>/. RÃjà "mahanta- mahantÃ\<*<9>*>/ disÃpÃmokkhavejjÃpi maæ tikicchituæ na sakkonti, taruïamÃïavo kiæ\<*<10>*>/ sakkhissati\<*<11>*>/, paribbayaæ datvà vissaj- jetha nan" ti Ãha. Taæ sutvà mÃïavo "mayhaæ vejja- vetanena kammaæ n' atthi\<*<12>*>/, ahaæ tikicchissÃmi\<*<13>*>/, kevalaæ bhesajjamÆlamattaæ detÆ" 'ti Ãha. Taæ sutvà rÃjà "sÃdhÆ" 'ti\<*<14>*>/ pakkosÃpesi. MÃïavo rÃjÃnaæ vanditvÃ\<*<15>*>/ "mà bhÃyi mahÃrÃja, ahaæ te tikicchÃmÅti\<*<16>*>/, api ca kho pana me rogassa samuÂÂhÃnaæ ÃcikkhÃ\<*<17>*>/" 'ti. RÃjà harÃyamÃno\<*<18>*>/ "kin te\<*<19>*>/ samuÂÂhÃnena, bhesajjam eva karohÅti" Ãha. "MahÃrÃja vejjà nÃma `ayaæ vyÃdhi imaæ nissÃya samuÂÂhito' ti ¤atvà tada- nucchavikaæ\<*<20>*>/ bhesajjaæ karontÅti". RÃjà "sÃdhu tÃtÃ" 'ti samuÂÂhÃnaæ kathento tena mÃïavena Ãgantvà "tÅsu nagaresu rajjaæ gahetvà dassÃmÅti" Ãdiæ katvà sabbaæ kathetvÃ\<*<21>*>/ "iti\<*<22>*>/ me tÃta taïhaæ nissÃya vyÃdhi uppanno, sace tikicchi- tuæ sakkosi tikicchÃhÅti" Ãha. "Kiæ pana\<*<23>*>/ mahÃrÃja soca- nÃya tÃni nagarÃni\<*<24>*>/ sakkà laddhun" ti. "Na sakkà tÃtÃ" 'ti. "Evaæ sante kasmà socasi mahÃrÃja, sabbam eva hi savi¤¤Ã- ïakÃvi¤¤Ãïakavatthuæ\<*<25>*>/ attano sarÅraæ\<*<26>*>/ Ãdiæ katvà pahÃya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd anÃgato. 2 Bd adds so. 3 Bd sarire. 4 Bd byÃdibhÃvo. 5 Bd omits ra-. 6 Bd rÃjÃnaæ. 7 Bd taruïamÃ-. 8 Bd Ãrocesi. 9 Bd omits mahanta. 10 Bd kiæ taruïa-. 11 Bd -tÅti. 12 Bd mayhaæ vajjena kammena vettanaæ natthi. 13 Bd -mÅti. 14 Bd omits sÃdhÆ ti. 15 Bd disvÃ. 16 Bd -cchissÃmÅti. 17 Bd -ÃhÅ. 18 Bd rÃjà bhÃyaæ sayamÃno. 19 Bd tena. 20 Bd omits tad. 21 Bd -esi. 22 Bd ito. 23 Bd omits pana. 24 Bd tÅïirajjÃni. 25 Ck aviæ¤ÃnÃkavatthuæ, Cs aviæ¤Ãïake aviæïÃnakavatthuæ. 26 Bd sakkÃraæ. >/ #<[page 172]># %<172 XII. DvÃdasanipÃta.>% gamanÅyaæ\<*<1>*>/, catÆsu nagaresu rajjaæ gahetvÃpi tvaæ\<*<2>*>/ ekappa- hÃren\<*<2>*>/ eva na catasso bhattapÃtiyo paribhu¤jissasi, na catÆsu sayanesu sayissasi, na cattÃri vatthayugÃni\<*<3>*>/ acchÃdessasi\<*<4>*>/, taïhÃvasikena nÃma bhavituæ na vaÂÂati, ayaæ hi taïhà nÃma va¬¬hamÃnà catÆhi apÃyehi mu¤cituæ na detÅti". Iti\<*<5>*>/ naæ M. ovaditvà ath' assa dhammaæ desento @@ @@ @@ @@ @*>/ vijetvà sasÃgarantaæ mahim Ãvasanto oraæ samuddassa atittarÆpo pÃraæ samuddassÃpi patthayetha\<*<7>*>/. || Ja_XII:29 ||>@ @*>/ anussaraæ kÃme manasà titti nÃjjhagÃ\<*<9>*>/ tato nivattÃ\<*<10>*>/ paÂikkamma\<*<11>*>/ disvà te ve tittà ye pa¤¤Ãya tittÃ\<*<12>*>/. || Ja_XII:30 ||>@ @*>/ seÂÂhaæ, na so kÃmehi tappati, pa¤¤Ãya tittaæ purisaæ taïhà na kurute vasaæ. || Ja_XII:31 ||>@ @*>/ kÃmÃni, appicch' assa alolupo, samuddamatto puriso na so kÃmehi tappati rathakÃro va cammassa parikantaæ upÃhanaæ. || Ja_XII:32 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd sahÃyaæ nÃma nissÃya in the place of pahÃya gamanÅyaæ. 2 Cks taæ. 3 Bd vatthÃbharaïÃni. 4 Bd chÃ-. 5 Bd omits iti. 6 all four MSS. -vÅ. 7 Bd samuddamabhipatthayeta. 8 Bd ye ca, Bf yevam. 9 Bd nagÃ. 10 so Bf ; Bd tato cittenivattena, Ck tato ti vatvÃ, Cs tato nivatvÃ. 11 Bd adds ÃdÅnavaæ. 12 Ck disvà te ce tittà ye paæ¤Ãya tittÃ, Cs disvà te ve tittà ye pam¤Ãya tittÃ, Bd disvà ye te titti sapa¤¤Ã. 13 Bd tittÃnaæ. 14 Ck -neteva. >/ #<[page 173]># %< 4. KÃmajÃtaka. (467.) 173>% @*>/ kÃmÃnaæ taæ taæ sampajjate sukhaæ, sabba¤ ce\<*<2>*>/ sukham iccheyya sabbe\<*<3>*>/ kÃme pariccaje ti || Ja_XII:33 ||>@ imà gÃthà Ãha\<*<4>*>/. Tattha kÃman ti vatthukÃmam pi kilesakÃmam pi\<*<5>*>/, kÃmayamÃnassà 'ti patthayamÃnassa, tassa ca taæ\<*<6>*>/ samijjhatÅti tassa puggalassa taæ\<*<7>*>/ kÃmitaæ\<*<8>*>/ vatthuæ samijjhati ce va\<*<9>*>/, nippajjati ce\<*<10>*>/ ti attho, tato naæ aparaæ\<*<11>*>/ kÃme ti ettha nan ti nipÃtamattaæ, aparan ti parabhÃgadÅpanaæ\<*<12>*>/, kÃme ti upayogabahuvacanaæ\<*<13>*>/, idaæ vuttaæ hoti: sace\<*<14>*>/ kÃmaæ kÃmayamÃ- nassa taæ kÃmitaæ vatthuæ samijjhati tasmiæ samiddhe tatoparaæ so pug- galo\<*<15>*>/ yathà nÃma ghamme\<*<16>*>/ gimhakÃle vÃtÃtapena kilanto\<*<17>*>/ taïhaæ vindati pÃnÅyapipÃsaæ paÂilabhati\<*<18>*>/ evaæ bhiyyo bhiyyo\<*<19>*>/ kÃmataïhÃsaækhÃte kÃme vindati paÂilabhati\<*<20>*>/, rÆpataïhÃdikÃmataïhà v' assa va¬¬hanti yevà 'ti, gavaæ và 'ti gorÆpassa viya, siÇgino ti matthakaæ padÃletvà uÂÂhitasiÇgassa, man- dassà 'ti mandapa¤¤assa, bÃlassà 'ti bÃladhamme yuttassa, idaæ vuttaæ hoti: yathà vacchakassa va¬¬hantassa sarÅren' eva saddhiæ siÇgaæ va¬¬hati\<*<21>*>/ evaæ andhabÃlassÃpi appattakÃmataïhà ca\<*<22>*>/ pattakÃmapipÃsà ca\<*<23>*>/ aparÃparaæ va¬¬hatÅti, sÃliyavakan ti sÃlikkhettaæ yavakhettaæ, etena sÃliyavÃdikaæ sab- baæ dha¤¤aæ dasseti, dutiyapadena sabbaæ dipadacatuppadaæ dasseti, paÂhama- padena và sabbaæ avi¤¤Ãïakaæ itarena savi¤¤Ãïakaæ, datvÃ\<*<24>*>/ ti datvÃpi\<*<25>*>/, idaæ vuttaæ hoti: tiÂÂhantu tÅïi rajjÃni, sace so mÃïavo a¤¤o\<*<26>*>/ vÃ\<*<27>*>/ sakalam pi paÂhaviæ\<*<28>*>/ savi¤¤Ãïakaæ avi¤¤Ãïakaæ và pana kassaci\<*<29>*>/ datvà gaccheyya idam pi ettakaæ vatthuæ ekass' eva apariyantaæ\<*<30>*>/, evaæ duppÆrà esà taïhà nÃma, iti vidvà sama¤care ti\<*<31>*>/ evaæ jÃnanto puriso taïhÃvasiko ahutvÃ\<*<32>*>/ kÃyasamÃcÃrÃdÅni\<*<33>*>/ pÆrento samaæ careyyà 'ti, oran ti orimakoÂÂhÃsaæ\<*<34>*>/ patvà tena\<*<35>*>/ atittarÆpo puna samuddassa\<*<36>*>/ pÃram pi pattheyya\<*<37>*>/, evaæ taïhÃvasikasattà nÃma dup- pÆrà ti dasseti, yÃvà 'ti aniyÃmitaparicchedo\<*<38>*>/, anussaran ti anussaranto, nÃjjhagÃ\<*<39>*>/ ti na vindati, idaæ vuttaæ hoti: mahÃrÃja puriso apariyante pi\<*<40>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck yacchati, Bd jahati. 2 Bd ca. 3 Bd sabba. 4 Bd abhÃsi. 5 Bd omits pi ki--pi. 6 Ck se taæ. 7 Ck sataæ, Cs ssata. 8 Bd kÃmitava. 9 Cks te in the place of ceva. 10 Bd cÃ, Cks nipajjati ce. 11 Cks add pi. 12 Bd -ge, omitting dÅpanaæ. 13 Bd -gebahÆ-. 14 Bd omits sace. 15 Bd adds tatoparaæ. 16 Ck gamhe, Bd ghamhe. 17 Cks -pe ki-, Bd vÃtÃtamenaphakilamanti. 18 Bd omits paÂi. 19 Bd only one bhiyyo. 20 Bd omits pa-. 21 Bd yaæ va¬¬hamÃnassa va¬¬hati yeva evaæ sarireneva saddhiæ siÇgaæ va¬¬hati in the place of yathÃ--. 22 Bd appattÃkÃmataïhà ca, Cks appamattakÃmataïhà va. 23 Bd omits patta--ca. 24 Bd adds cÃ. 25 Bd omits pi. 26 Cks aæ¤aæ. 27 Bd te or vo? 28 Bd omits pa-. 29 Bd savi¤¤Ãïakaæ avi¤¤Ãïakaæ và na pana kassaci, Cks -kÃvi¤¤ÃïanakaratanapÆraæ kassaci. 30 Bd Ãdiyati in the place of ap-. 31 Cks omit ti. 32 Bd samaæ hutvÃ. 33 Bd -rÃdinÃ. 34 Ck otarita-, Cs orita-. 35 Bd samuddÃsa in the place of patvà tena. 36 Bd -dda. 37 Bd patthayethÃ. 38 Cks ati-, Bd aniyataparicchÃdo. 39 Bd na-. 40 Bd -to, omitting pi. >/ #<[page 174]># %<174 XII. DvÃdasanipÃta.>% kÃme manasÃ\<*<1>*>/ anussaranto tittiæ na vindati\<*<2>*>/ pattukÃmo\<*<3>*>/ va hoti, evaæ kÃmesu sattÃnaæ taïhà va¬¬hat' eva, tato nivattitvÃ\<*<4>*>/ ti tato pana\<*<5>*>/ vatthu- kÃmakilesakÃmato\<*<6>*>/ nivattitvà kÃyena paÂikkamma\<*<7>*>/ ¤Ãïena ÃdÅnavam disvà ye pa¤¤Ãya tittà paripuïïÃ\<*<8>*>/ te va\<*<9>*>/ tittà nÃma, pa¤¤Ãya tittinaæ\<*<10>*>/ seÂÂhan ti pa¤¤Ãya ayaæ\<*<11>*>/ tittinaæ paripÆritaæ\<*<12>*>/ seÂÂhaæ\<*<13>*>/, ayam eva và pÃÂho, na so kÃmehi tappatÅti, na hÅti pi pÃÂho, yasmà pa¤¤Ãya titto puriso kÃmehi na pari¬ayhatÅti attho, na kurute vasan ti tÃdisaæ hi purisaæ taïhÃvasaæ\<*<14>*>/ kÃtuæ vase vattetuæ na sakkoti, sv-eva\<*<15>*>/ pana taïhÃya ÃdÅnavaæ disvà GaÇgamÃlo\<*<16>*>/ viya A¬¬hamÃsakarÃjÃ\<*<17>*>/ viya ca taïhÃvase na pavattatÅti\<*<18>*>/ attho, apacinethevà 'ti viddhaæseyyath' eva\<*<19>*>/, samuddamatto\<*<20>*>/ ti maha- tiyà pa¤¤Ãya samannÃgatattÃ\<*<21>*>/ samuddappamÃïo, so mahantena\<*<22>*>/ agginÃpi sa- muddo viya kilesakÃmehi na tappati na ¬ayhati, rathakÃro ti cammakÃro, parikantan ti parikantanto\<*<23>*>/, idaæ vuttaæ hoti: yathà cammakÃro upÃhanaæ parikantanto\<*<24>*>/ yaæ yaæ cammassa agayhÆpakaÂÂhÃnaæ hoti taæ taæ cajitvà upÃhanaæ katvà upÃhanamÆlaæ labhitvà sukhito hoti evam eva\<*<25>*>/ paï¬ito cammakÃrasatthasadisÃya pa¤¤Ãya kantanto\<*<26>*>/ yaæ yaæ odhiæ kÃmÃnaæ cajati\<*<27>*>/ tena ten assa kÃmodhinà rahitaæ\<*<28>*>/ taæ taæ kÃyakammaæ vacÅkammaæ mano- kamma¤\<*<29>*>/ ca sukhaæ sampajjati\<*<30>*>/ vigatadarathaæ, sace pana sabbam pi kÃya- kammÃdisukhaæ vigataparilÃham eva iccheyya kasiïaæ bhÃvetvà jhÃnaæ nib- battetvà sabbe kÃme pariccaje ti Bodhisattassa\<*<31>*>/ pana imaæ gÃthaæ kathentassa\<*<32>*>/ ra¤¤o setacchattaæ Ãrammaïaæ katvà odÃtakasiïajjhÃnaæ udapÃdi. RÃjÃpi arogo ahosi, so tuÂÂho sayanà vuÂÂhÃya\<*<33>*>/ "ettakà vejjà maæ tikicchituæ nÃsakkhiæsu, paï¬itamÃïavo pana attano ¤Ãïosadhena maæ nÅrogaæ\<*<34>*>/ akÃsÅti" tena saddhiæ sallapanto dasamaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits ma-. 2 Bd janeti. 3 Bd patta-. 4 Bd nivattiyyÃ. 5 Bd paraæ. 6 Cks add cittena. 7 Cks -mmaæ. 8 Bd adds ca. 9 Bd omits va. 10 Bd tittÅ-. 11 so Bd; Ck paæ¤Ãayaæ, Cs paæayaæ. 12 Ck -naæ, Cs -purinaæ, Bd -puïïaæ. 13 Bd seÂho. 14 Bd taïhÃya vasaæ. 15 Ck sve or sa ve, Bd so. 16 Bd sarabhaÇgamÃïavo. 17 Cks addha-. 18 Bd taïhà na va¬¬hatÅti. 19 Bd -seyyameva. 20 Ck samuddhamantho, Cs samuddamanto. 21 Bd sampannattÃ. 22 Bd himavantena. 23 Cks -kantato, Bd -tento. 24 Bd -tento. 25 Cs evaæ. 26 yaæ yaæ cammassa--- kantanto wanting in Bd. 27 Cks vajati, Bd vijahati. 28 Bd kÃmÃvinodati. 29 Bd pacceka¤. 30 Bd -te. 31 Bd pavesanaæ. sabbakÃyakammÃdÅsukhaæ vigataæ pariïatameva iccheyya jhÃnaæ và bhÃveyya jhÃnaæ pana nibbattheyya in the place of sace pana---bodhisattassa. 32 Cks add kathentasseva. 33 Bd vuÂhahitvÃ. 34 Bd pa¤¤Ãtissayena kÃmÃnaæ nÃnà Ãdinava in the place of ¤Ãïo--nirogaæ. >/ #<[page 175]># %< 4. KÃmajÃtaka. (467.) 175>% @*>/ honti sahassiyo, patigaïha\<*<2>*>/ mahÃbrahme sÃdh' etaæ tava bhÃsitan ti. || Ja_XII:34 ||>@ Tattha aÂÂhà 'ti dutiyaæ gÃthaæ adiæ katvà kÃmÃdÅnavapaÂisa¤¤uttÃ\<*<3>*>/ aÂÂha, sahassiyo ti sahassÃrahÃ, paÂigaïhÃ\<*<2>*>/ 'ti aÂÂha sahassÃni gaïha, sÃdhetaæ tava bhÃsitan ti sÃdhu etaæ tava vacanaæ. Taæ\<*<4>*>/ sutvà M. ekÃdasamaæ gÃtham Ãha: @*>/, pacchimaæ bhÃsato\<*<6>*>/ gÃthaæ kÃme me na rato mano ti. || Ja_XII:35 ||>@ Tattha pacchiman ti rathakÃro va cammassÃ\<*<7>*>/ 'ti gÃthaæ, kÃme me na rato\<*<6>*>/ mano ti imaæ gÃthaæ bhÃsamÃnass' eva mama vatthukÃme pi kile- sakÃme pi mano nÃbhirami\<*<8>*>/, ahaæ hi imaæ gÃthaæ bhÃsamÃno attano va\<*<9>*>/ dhammadesanÃya jhÃnaæ nibbattesiæ mahÃrÃjà 'ti. RÃjÃ\<*<10>*>/ bhiyyosomattÃya tussitvà M-aæ vaïïento osÃna- gÃthaæ Ãha: @*>/ vat' ayaæ\<*<12>*>/ mÃïavako sabbalokavidÆ muni yo\<*<13>*>/ imaæ taïhaæ dukkhajananiæ parijÃnÃti paï¬ito ti. || Ja_XII:36 ||>@ Tattha dukkhajananin ti sakalavaÂÂadukkhajananiæ, parijÃnÃtÅti parijÃni paricchindi lu¤citvà nÅharÅti\<*<14>*>/ B-aæ vaïïento evam Ãha. B. pi "mahÃrÃja appamatto hutvà dhammaæ carÃ" 'ti rÃjÃnaæ ovaditvà ÃkÃsena Himavantaæ gantvà isipabbajjaæ pabbajitvà yÃvatÃyukaæ\<*<15>*>/ brahmavihÃre\<*<16>*>/ bhÃvetvÃ\<*<17>*>/ Brahma- loka-parÃyano\<*<18>*>/ ahosi. S. i. d. Ã. "evaæ bhikkhave pubbe pi hi\<*<19>*>/ etaæ brÃhmaïaæ nissokaæ akÃsin" ti vatvà j. s.: "Tadà rÃjà esa brÃhmaïo ahosi, paï¬itamÃïavo\<*<20>*>/ aham evÃ" 'ti. KÃmajÃtakaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks saccÃ. 2 Bd paÂi-. 3 Ck -navaæ-, Bd -navasaæyuttÃ. 4 Cks omits taæ. 5 Bd nahÆtehi pi. 6 Cks -te. 7 Ck ca kammassÃ, Cs ca cammassÃ-, Bd -ro cammakÃrassÃ. 8 Bd mama kÃmehi vatthukÃmehi me mano nÃbhiramÃmi. 9 Bd bhÃsamÃnassa kÃme nirato mano arati mano in the place of -mÃno attano va. 10 Bd adds pi. 11 Bdf bhadra-. 12 Bdf vatÃ-. 13 Bd so. 14 Bd niharati. 15 Bd adds ÂhatvÃ. 16 Bd -raæ. 17 Bd adds aparihinajjhÃno hutvÃ. 18 Bd -lokÆpago. 19 Bd pÃhaæ. 20 Bd adds pana. >/ #<[page 176]># %<176 XII. DvÃdasanipÃta.>% $<5. JanasandhajÃtakaæ.>$ Dasa khalÆ 'ti. Idaæ S. J. v. Kosalara¤¤o ovÃdatthÃya kathesi. Ekasmiæ hi kÃle rÃjà issariyamadamatto kilesasukhanissito\<*<1>*>/ vinicchayam pi na\<*<2>*>/ paÂÂhapesi, BuddhupaÂÂhÃne\<*<3>*>/ pamajji. So eka- divasaæ\<*<4>*>/ Dasabalaæ anussaritvÃ\<*<5>*>/ "vandissÃmÅti" bhuttapÃtarÃso ratha- varam Ãruyha vihÃraæ gantvà SatthÃraæ vanditvà nisÅdi. Atha naæ S. "kiæ mahÃrÃja ciraæ\<*<6>*>/ na pa¤¤ÃyasÅti\<*<7>*>/" vatvà "bahukiccatÃya no bhante BuddhupaÂÂhÃnassa okÃso na jÃto" ti vutte "mahÃrÃja, mÃdise\<*<8>*>/ nÃma ovÃdadÃyake\<*<8>*>/ sabba¤¤Æbuddhe\<*<8>*>/ dhuravihÃre vasante\<*<9>*>/ ayuttaæ tava pamajjituæ, ra¤¤Ã nÃma rÃjakiccesu\<*<10>*>/ appamattena raÂÂhavÃsÅnaæ mÃtÃpitusamena\<*<11>*>/ agatigamanam pahÃya dasarÃjadhamme akopentena rajjaæ kÃretuæ vaÂÂati, ra¤¤e hi dhammikabhÃve sati parisà pi 'ssa dhammikà hoti, anacchariyaæ kho\<*<12>*>/ pan' etaæ yaæ mayi anusÃsante\<*<13>*>/ tvaæ dhammena rajjaæ kareyyÃsi, porÃïakapaï¬ità anusÃsakÃacariye avijjamÃne pi attano matiyÃ\<*<14>*>/ va tividhasucaritadhamme patiÂÂhÃya mahÃjanassa dhammaæ desetvà saparisà saggapadaæ\<*<15>*>/ pÆrayamÃna agamiæsÆ" 'ti vatvÃ\<*<16>*>/ tena yÃcito a. Ã.: A. B. Br. r. k. Bo. tassa\<*<17>*>/ aggamahesiyà kucchimhi nib- batti. JanasandhakumÃro\<*<18>*>/ ti 'ssa nÃmaæ kariæsu. Ath' assa vayappattassa Takkasilato sabbasippÃni uggahetvÃ\<*<19>*>/ ÃgatakÃle rÃjà sabbÃni bandhanÃgÃrÃni sodhÃpetvà uparajjaæ adÃsi. So aparabhÃge pitu accayena rajje patiÂÂhÃya catÆsu nagaradvÃresu\<*<20>*>/ nagaramajjhe\<*<21>*>/ rÃjadvÃre\<*<22>*>/ ti cha dÃnasÃlÃyo kÃretvÃ\<*<23>*>/ divase divase\<*<24>*>/ cha satasahassÃni pariccajitvà sakala- JambudÅpaæ khobhetvÃ\<*<25>*>/ mahÃdÃnaæ pavattento\<*<26>*>/ bandhanÃ- gÃrÃni niccaæ vivaÂÃni\<*<27>*>/ kÃretvà dhammagaï¬ikaæ\<*<28>*>/ bhedÃ- petvÃ\<*<29>*>/ catÆhi saægahavatthÆhi\<*<30>*>/ lokaæ saægaïhanto pa¤ca \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd kilesaratisukhaæ-. 2 Ck omits na. 3 Bd -nacapi. 4 Bd -se. 5 Bd adds satthÃraæ. 6 Bd civaraæ. 7 Ck -rÃja pana paæ¤ÃyatÅti, Cs -rÃja na pa¤¤ÃyatÅti. 8 Bd -o. 9 Bd viharanto. 10 Bd dasarÃ-. 11 Cs Bd -piti-. 12 Ck anaccariyaæ ko, anacchariyaæ ko corr. to -kho, Bd rÃjadhamme Âhito honti yaæ kho. 13 Bd manussÃsente. 14 Bd pakati. 15 Bd saggapatha. 16 Bd omits va-. 17 Bd omits ta-. 18 Cks -dhavaku-, Bd -sandaku-. 19 Ck -hi-, Bd uggaïhitvÃ. 20 Bd adds ceva. 21 Bd adds ca. 22 Bd adds cÃ. 23 Bd kÃrÃpetvÃ. 24 Bd only one di-. 25 Bd saækho. 26 Bd pattanto. 27 Cks niccavivaÂaædhÃni. 28 Bd -bhaï¬ikaæ. 29 Bd sodhÃpetvÃ. 30 Bd saÇgavatthÆhi. >/ #<[page 177]># %< 5. JanasandhajÃtaka. (468.) 177>% sÅlÃni rakkhanto uposathavÃsaæ vasanto dhammena rajjaæ kÃresi, antarantarà ca raÂÂhavÃsino sannipÃtetvÃ\<*<1>*>/ "dÃnaæ detha, sÅlaæ samÃdiyatha\<*<2>*>/, dhammena kammante ca\<*<3>*>/ vohÃre ca payojetha, daharakÃle yeva sippÃni uggaïhatha, dhanaæ uppÃdetha, gÃmakÆÂakammaæ\<*<4>*>/ {và pisuïakammaæ\<*<5>*>/ và mÃ} karittha, caï¬Ã\<*<6>*>/ pharusà mà ahuvattha, mÃtupaÂÂhÃnaæ pitupaÂÂhÃnaæ pÆretha, kule jeÂÂhÃpacÃyino bhavathÃ" 'ti dhammaæ desetvà mahÃjanaæ\<*<7>*>/ sucaritadhamme patiÂÂhÃpesi. So ekadivasaæ païïarasiuposathadivase\<*<8>*>/ samÃdinnuposatho "mahÃjanassa bhiyyo bhiyyo\<*<9>*>/ hitasukhatthÃya appamÃdavihÃratthÃya dham- maæ desessÃmÅti" cintetvÃ\<*<10>*>/ bheri¤ carÃpetvà attano orodhe Ãdiæ katvà sabbaæ\<*<11>*>/ nagarajanaæ sannipÃtÃpetvÃ\<*<12>*>/ rÃjaÇgaïe\<*<13>*>/ alaækataratanamaï¬apamajjhe pa¤¤attavarapallaæke nisÅditvà "ambho nagaravÃsino, tumhÃkaæ tapanÅye ca atapanÅye ca dhamme desessÃmi, appamattà hutvà ohitasotà sakkaccaæ\<*<14>*>/ suïothÃ\<*<15>*>/" 'ti vatvà dhammaæ desesi. S. saccaparibhÃvitaæ mukharatanaæ vivaritvÃ\<*<16>*>/ taæ desanaæ madhurena sarena Kosalara¤¤o Ãvikaronto\<*<17>*>/ @*>/ rÃjà Janasandho. || Ja_XII:37 ||>@ @*>/, `na pubbe dhanam esissaæ' iti pacchÃnutappati. || Ja_XII:38 ||>@ @*>/ asippassa' iti pacchÃnutappati. || Ja_XII:39 ||>@ @*>/' iti pacchÃnutappati. || Ja_XII:40 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -teva. 2 Ck -dhiyittha, Cs -diyittha, Bd adds bhÃvanaæ bhÃvetha. 3 Bd kammaæ ceva. 4 Bd kuÂasakkhikammaæ vÃpi. 5 Bd suïavÃcakammaæ vÃ, Ck suna-. 6 Bd -a. 7 Bd -ne. 8 Cs Bd panna-. 9 Bd only one bhi-. 10 Bd adds nagare. 11 Bd -a. 12 Bd -tetvÃ. 13 Bd adds alaækaritvÃ. 14 Ck -Ã. 15 Bd -ïÃ-. 16 Ck -vica-, Bd vavaretvÃ. 17 Bd adds gÃthÃmÃha. 18 Bd iccevÃsuha. 19 Bf appamudÃnitaæ, Bd asamuddhitaæ. 20 Cks -iæ, Bd kaccÃvutti. 21 Bdf caï¬o ca pharusso cÃpi. >/ #<[page 178]># %<178 XII. DvÃdasanipÃta.>% @*>/ anÃriyo, bhÆtÃnaæ nÃvadÃyissaæ\<*<2>*>/' iti pacchÃnutappati. || Ja_XII:41 ||>@ @*>/ anÃpÃdÃsu itthisu paradÃraæ asevissaæ\<*<4>*>/' iti pacchÃnutappati. || Ja_XII:42 ||>@ @@ @*>/ gatayobbane\<*<6>*>/ pahu\<*<7>*>/ santo na posissaæ' iti pacchÃnutappati. || Ja_XII:44 ||>@ @@ @*>/' iti pacchÃnutappati. || Ja_XII:46 ||>@ @@ @*>/ ca etÃni ÂhÃnÃni yoniso paÂipajjati karaæ purisakiccÃni sa pacchà nÃnutappatÅti || Ja_XII:48 ||>@ imà gÃthà Ãha. Tattha ÂhÃnÃnÅti kÃraïÃni, pubbe ti paÂhamam eva akaritvÃ, sa pac- chÃmanutappatÅti\<*<10>*>/ so paÂhamaæ kattabbÃnaæ akÃrako puggalo pacchà idha- loke pi paraloke pi\<*<11>*>/ tappati\<*<12>*>/ kilamati, pacchÃ\<*<13>*>/ tappatÅti pi pÃÂho, iccÃhÃ\<*<14>*>/ 'ti evaæ\<*<15>*>/ rÃjà janasandho avoca, iccassuhÃ\<*<16>*>/ 'ti pi pÃÂho, tattha sukÃro ti nipÃtamattaæ, icc' assu ÃhÃ\<*<17>*>/ 'ti padacchedo; idÃni\<*<18>*>/ tÃni dasa tapanÅyakÃraïÃni pakÃsetuæ B-assa dhammakathà hoti, tattha pubbe ti paÂhamam eva taruïa- kÃle parakammaæ katvÃ\<*<19>*>/ asamudÃnitaæ\<*<20>*>/ asambhataæ dhanaæ\<*<21>*>/, mahallaka- kÃle alabhitvà tappati socati\<*<22>*>/, pare ca sukhite disvà sayaæ dukkhaæ jÅvanto pubbe dhanaæ na pariyesissan ti evaæ pacchà anutappati, tasmà mahallaka- kÃle sukhaæ jÅvitukÃmà daharakÃle yeva dhammikÃni kasikammÃdÅni katvà dhanaæ pariyesathÃ' ti\<*<24>*>/ dasseti, pure santan ti pure daharakÃle Ãcariye pa- yirupÃsitvÃ\<*<25>*>/ mayà kÃtuæ sakyarÆpaæ samÃnaæ hatthisippÃdikaæ ki¤ci sippaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd luddho cÃpi. 2 Cks nava-, Bds nÃnukampiyaæ. 3 Bd santisu. 4 Bd -ra¤casevi-. 5 Bd -kaæ. 6 Bd -naæ. 7 Bdf bahu. 8 Cks -pÃsenti, Bd parirÆpÃsissaæ. 9 Cks so. 10 Bd pacchà anu-. 11 Bd pacchÃkÃle, omitting idha--pi. 12 Bd atita-. 13 Ck patipacchÃ. 14 Bd iccevÃhÃ. 15 Bd ti iti evaæ. 16 Ck iccassÃbhÃ, Cs iccassÃbhà corr. to -hÃ, Bd iccasÆhÃ. 17 Ck iccasu ÃbhÃ, Cs iccassu Ãbhà corr. to -ÃhÃ. 18 Bd yÃni. 19 Bds parakkamaæ aka-. 20 Bd asamuddhitanti. 21 Bd omits dha-. 22 Cks -si. 23 Bd etaæ. 24 Bd -yesentÅti. 25 Cks payur-. >/ #<[page 179]># %< 5. JanasandhajÃtaka. (468.) 179>% na sikkhitaæ, pacchÃ\<*<1>*>/ mahallakakÃle asippassa dukkhà jÅvitavutti, n' eva sakkà tadà sippaæ sikkhituæ, tasmÃ\<*<2>*>/ mahallakakÃle sukhaæ jÅvitukÃmà taruïakÃle yeva sippÃni sikkhethÃ\<*<3>*>/ 'ti dasseti\<*<4>*>/, kÆÂavedÅti\<*<5>*>/ kÆÂajÃnanako gÃmakÆÂo và lokassa anatthakÃrako vÃ\<*<6>*>/ tulÃkÆÂÃdikÃrako\<*<7>*>/ và kÆÂaÂÂakÃrako vÃ\<*<8>*>/ ti attho, Ãsin ti evarÆpo ahaæ pubbe ahosiæ, pisuïo ti pesu¤¤akÃrako, piÂÂhi- maæsiko ti la¤caæ gahetvà asÃmike sÃmike karonto paresaæ piÂÂhimaæ- sakhÃdako iti, pacchà ti evaæ maraïama¤ce nipanno anutappati, tasmà sace niraye na\<*<9>*>/ vasitukÃm' attha mà evaæ\<*<10>*>/ pÃpakammaæ karitthà 'ti ovadati, luddo\<*<11>*>/ ti dÃruïo, anariyo ti na ariyo\<*<12>*>/ nÅcasamÃcÃro, nÃvadÃyissan\<*<13>*>/ ti khantimettÃnuddayavasena na nÅcavuttiko ahosiæ, sesaæ purimanayen' eva yojetabbaæ, anÃpÃdÃsÆ 'ti apÃdÃnam ÃpÃdo pariggaho ti attho, n' atthi yÃ- saæ\<*<14>*>/ apÃdo na anÃpadÃ\<*<15>*>/, a¤¤ehi akatapariggahÃsÆ\<*<16>*>/ 'ti attho, upaÂÂhite ti paccupaÂÂhite\<*<17>*>/, na pubbe ti\<*<18>*>/ ito\<*<19>*>/ pubbe dÃnaæ na adadaæ, pahu\<*<20>*>/ santo ti dhanabalena pi\<*<21>*>/ kÃyabalena pi posituæ samattho paÂibalo\<*<22>*>/ samÃno, Ãcariyan ti ÃcÃre\<*<23>*>/; sikkhÃpanato\<*<24>*>/ pità Ãcariyo ti adhippeto, anusatthÃran ti anusÃsakaæ, sabbakÃmarasÃharan ti sabbe\<*<25>*>/ vatthukÃmarase Ãharitvà positÃraæ\<*<26>*>/, accama¤¤issan\<*<27>*>/ ti tassa ovÃde agaïhanto atikkamitvà ma¤- ¤issaæ, na pubbe ti ito pubbe dhammikasamaïabrÃhmaïe\<*<28>*>/ hi gilÃnÃgilÃne pi\<*<29>*>/ cÅvarÃdÅni datvà apaÂijagganena\<*<30>*>/ payirupÃsissan ti\<*<31>*>/, tapo ti sucaritatapo, santo ti\<*<32>*>/ kÃyÃdÅhi\<*<33>*>/ dvÃrehi upasanto sÅlavÃ, idaæ vuttaæ hoti: tividhasu- sucaritasaækhÃto tapo ca\<*<34>*>/ ciïïo evarÆpo ca upasanto payirupÃsito\<*<35>*>/ nÃma sÃdhu sundaro, na pubbe ti mayà daharakÃle evarÆpo tapo na ciïïo, iti pacchà jarÃjiïïo maraïabhayatajjito anutappati socati, sace tumhe evaæ na socitukÃmà tapokammam karothà 'ti vadati, yo\<*<36>*>/ ca etÃnÅti yo\<*<36>*>/ pana\<*<37>*>/ etÃni dasakÃraïÃni paÂhamam eva upÃyena paÂipajjati samÃdÃya vattati purisehi kattabbÃni\<*<38>*>/ dhammikakiccÃni karonto\<*<39>*>/ appamÃdavihÃripuriso pacchà nÃnu- tappati somanassappatto va hotÅti\<*<40>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd kicchÃti. 2 Bd omits ta-, Cks kasmÃ. 3 Bd sippaæ sikkhathÃ. 4 Ck -enti, Bd omits dasseti. 5 Bd kuÂaæverÅti. 6 Cks omit vÃ. 7 Bd lÃkuÂÃ-. 8 Bd omits kÆÂaÂÂavÃ. 9 Bd a. 10 Bd evarÆpaæ. 11 Bd luddho. 12 Ck ïa anariyo, Bd anariyo, Bd anariyo, omitting na. 13 Ck -yissa, Cs nÃvadÃsissi corr. to -dÃyissa, Bd nÃpacÃrissan. 14 Bd omits natthiyÃsaæ. 15 so Ck; Cs apÃdena an-, Bd omits na an-. 16 Bd -hesu. 17 Bd pa¤cupa-. 18 Ck pi. 19 Bd omits pubbe ti ito. 20 Bd bahu. 21 Cks omit pi. 22 Bd pati-. 23 Cs ÃkÃre, Bd ÃcÃra. 24 Bd -nako idha. 25 Bd -a. 26 Cks posito. 27 Cks amaccama¤¤i-, Bd atima¤¤i-. 28 Ck -mo, Cs mano corr. to -ïe? 29 Bd gÅhino in the place of hi--pi. 30 Ck apati-, Bd patijaggaïena. 31 Bd -sissa, omitting ti. 32 Ck pante hi, Cs santo hi, Bd santo tÅti. 33 Bd omits kÃ-. 34 Bd omits ca. 35 Bd -pÃsako. 36 Cks so. 37 Bd ca. 38 Bd kÃta-. 39 Bd adds yo. 40 Cks ahosÅti, Bd pacchÃnutappati domanassapatto hotÅti. >/ #<[page 180]># %<180 XII. DvÃdasanipÃta.>% Iti M. anvaddhamÃsaæ iminà va\<*<1>*>/ niyÃmena mahÃjanassa dhammaæ desesi. MahÃjano pi 'ssa ovÃde Âhatvà tÃni dasa ÂhÃnÃni pÆretvà saggaparÃyano\<*<2>*>/ ahosi. S. i. d. Ã. "evaæ mahÃrÃja porÃïakapaï¬ità anÃcariyakà attano va matiyà dhammaæ desetvà mahÃjanaæ saggapade\<*<3>*>/ patiÂÂhÃpesun" ti vatvà j. s.: "Tadà parisà Buddhaparisà ahosi\<*<4>*>/, JanasandharÃjÃ\<*<5>*>/ aham evÃ" 'ti. JanasandhajÃtakaæ. $<6. MahÃkaïhajÃtaka.>$ Kaïho kaïho cà 'ti. Idaæ S. J. v. lokatthacariyaæ Ã. k. Ekadivasam hi bhikkhÆ dhammasabhÃyaæ nisÅditvÃ\<*<6>*>/ "Ãvuso S. bahujanahitÃya paÂipanno\<*<7>*>/ attano phÃsuvihÃraæ pahÃya lokass' eva atthaæ carati, paramÃbhisambodhiæ patvà sayaæ pattacÅvaram ÃdÃya aÂÂhÃrasayojanamaggaæ gantvà pa¤cavaggiyatherÃnaæ dhammacakkaæ pavattetvà pa¤camiyà pakkhassa Anattalakkhaïasuttaæ kathetvà sabbesaæ arahattaæ adÃsi, UruveÊaæ gantvÃ\<*<8>*>/ jaÂilÃnaæ a¬¬hu¬¬hÃni pÃÂihÃriyasahassÃni dassetvà pabbÃjetvÃ\<*<9>*>/ GayÃsÅse\<*<10>*>/ ùdittapariyÃyaæ\<*<11>*>/ kathetvà jaÂilasahassassa\<*<12>*>/ arahattaæ adÃsi, MahÃkassapassa tÅïi gÃvutÃni paccuggamanam gantvÃ\<*<13>*>/ tÅhi ovÃdehi upasampadaæ adÃsi, eko pacchÃbhatte\<*<14>*>/ pa¤cacattÃlÅsayojanamaggaæ gantvà PukkusÃti- kulaputtaæ anÃgÃmiphale patiÂÂhÃpesi, MahÃkappinassa vÅsaæ yojana- sataæ paccuggamanaæ katvà arahataæ adÃsi, eko pacchÃbhatte\<*<14>*>/ tiæsayojanamaggaæ gantvà tÃva kakkhalaæ\<*<15>*>/ pharussaæ AÇgulimÃlaæ arahatte patiÂÂhÃpesi, tiæsayojanam eva\<*<16>*>/ maggaæ gantvà ùÊavakaæ\<*<17>*>/ sotÃpattiphale patiÂÂhÃpetvà kumÃrassa sotthiæ akÃsi, TÃvatiæsa- bhavane temÃsaæ vasanto asÅtiyà va devatÃkoÂÅnaæ\<*<18>*>/ dhammÃbhisama- yaæ sampÃdesi\<*<19>*>/, Brahmalokaæ gantvà Bakabrahmuno diÂÂhiæ bhin- ditvà dasannaæ\<*<20>*>/ BrahmasahassÃnaæ arahattaæ adÃsi, anusaæ- vaccharaæ tÅsu maï¬alesu cÃrikaæ caramÃno upanissayasampannÃnaæ manussÃnaæ saraïÃni c' eva\<*<21>*>/ sÅlÃni ca maggaphalÃni ca deti, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits va. 2 Bd adds va. 3 Bd saggapuraæ. 4 Bd ahesuæ. 5 Bd adds pana. 6 Cks add yÃva¤cidaæ. 7 Bd parippanno. 8 Bd adds tebhÃtikÃnaæ. 9 Bd omits pab-. 10 Bd -sena. 11 Bd anattapa-. 12 Bd -hassÃnaæ. 13 Bd katvÃ. 14 Bd ekaæ pacchÃbhattaæ. 15 Ck -Êa. 16 Bd -na, omitting eva. 17 Bd -kayakkhaæ. 18 Bd asitikoÂanaæ devatÃnaæ. 19 Bd -samayo Ãhosi. 20 Bd dasa. 21 Bd ca. >/ #<[page 181]># %< 6. MahÃkaïhajÃtaka. (469.) 181>% nÃgasupaïïÃdÅnaæ pi nÃnappakÃrakaæ atthaæ caratÅti" Dasabalassa lokatthacariyaguïavaïïaæ vaïïayiæsu\<*<1>*>/. S. Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "anacchariyaæ bhikkhave, yv-Ãhaæ\<*<2>*>/ idÃni abhisambodhiæ patvà lokassa atthaæ careyyaæ\<*<3>*>/ so\<*<4>*>/ pubbe sarÃgakÃle pi lokattha- cariyam eva carin\<*<5>*>/" 'ti vatvà a. Ã.: A. B. KassapasammÃsambuddhakÃle UsÅnaro nÃma rÃjà r. kÃresi. KassapasammÃsambuddhe catusaccadesanÃya mÃhÃ- janaæ bandhanÃ\<*<6>*>/ mocetvà nibbÃnanagaraæ pÆretvà parinibbute dÅghassa addhuno accayena sÃsanaæ osakki: bhikkhÆ ekavÅ- satiyà anesanÃhi jÅvikaæ kappenti bhikkhunÅsaæsaggaæ\<*<7>*>/ karonti puttadhÅtÃhi va¬¬hanti, bhikkhÆ bhikkhudhammaæ\<*<8>*>/ bhikkhuniyo bhikkhunidhammaæ upÃsakà upÃsakadhammaæ upÃsikà upÃsika- dhammaæ brÃhmaïà brÃhmaïadhammaæ vissajjesuæ, yebhuyyena manussà dasÃkusalakammapathe samÃdÃya pavattiæsu\<*<9>*>/, matamatà apÃyesu pÆriæsu\<*<10>*>/. Tadà Sakko devarÃjà nave devaputte\<*<11>*>/ apas- santo manussalokaæ oloketvà manussÃnaæ apÃyesu nibbattiæ\<*<12>*>/ ¤atvà Satthu sÃsanaæ osakkitaæ disvÃ\<*<13>*>/ "kin nu karissÃmÅti" cintento\<*<14>*>/ "atth' eko upÃyo" ti "mahÃjanaæ bhÃyetvà tÃsetvÃ\<*<15>*>/ bhÅtabhÃvaæ ¤atvÃ\<*<16>*>/ assÃsetvà dhammaæ desetvÃ\<*<17>*>/ osakkita- sÃsanaæ\<*<18>*>/ paggayha aparaæ vassasahassaæ\<*<19>*>/ pavattana- kÃraïaæ karissÃmÅti" sanniÂÂhÃnaæ katvà MÃtalidevaputtaæ mocappamÃïadÃÂhaæ catÆhi dÃÂhehi viniccharantar asmi\<*<20>*>/ bhayÃnakaæ\<*<21>*>/ gabbhinÅnaæ\<*<22>*>/ dassanen' eva gabbhapÃtanappa- kÃraæ\<*<23>*>/ ghorarÆpaæ ajÃneyyappamÃïaæ kÃÊavaïïaæ MahÃkaï- hasunakhaæ\<*<24>*>/ katvÃ\<*<25>*>/ pa¤caÇgikabandhanena bandhitvà ratta- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -guïaæ kathayiæsu. 2 Bd so haæ, Cks svÃhaæ. 3 Bd lokatthacariyaæ caranto. 4 Bd omits so. 5 Bd lokassa atthaæ carÃmi yevÃ. 6 Bd kilesabandhanaæ. 7 Cks -niæsaæ-, Bd bhikkhugihi-. 8 Bd adds visajjesuæ. 9 Bd -ttayiæsu. 10 so Cks; Bd paripÆresuæ saggamaggà tucchanti. 11 Bd nave nave deve. 12 Bd -ttitabhÃvaæ. 13 Cks omit di-. 14 Bd -tetvÃ. 15 Bd omits tÃ-. 16 Bd adds pacchÃ. 17 Bd omits dh. d. 18 Bd -taæ sÃ-. 19 Bd divasaæ in the place of va-. 20 Bd vicinipÃtarasmiæyo. 21 Bd adds katvÃ. 22 Bd gabbhinaæ. 23 Bd -pÃytanasamatthaæ. 24 Bd mahÃkaïïa-. 25 Bd mÃpetvÃ. >/ #<[page 182]># %<182 XII. DvÃdasanipÃta.>% mÃlassa\<*<1>*>/ pilandhetvà rajjukoÂiyaæ\<*<2>*>/ ÃdÃya sayaæ dve kÃsÃyÃni nivÃsetvà pacchÃmukhe\<*<3>*>/ kese bandhitvà rattamÃlaæ pilandhetvà ÃropitapavÃÊavaïïajiyaæ\<*<4>*>/ mahÃdhanuæ gahetvà vajiragganÃrÃ- caæ\<*<5>*>/ nakhamukhe\<*<6>*>/ parivattento vanacarakavesaæ\<*<7>*>/ gahetvà nagarato yojanamatte\<*<8>*>/ ÂhÃne otaritvà "nassati loko, nassati\<*<9>*>/ loko" ti tikkhatuæ saddaæ\<*<10>*>/ anusÃvetvÃ\<*<11>*>/ manusse\<*<12>*>/ utrÃsetvÃ\<*<13>*>/ nagarÆpacÃraæ patvà puna saddam akÃsi. Manussà sunakhaæ disvà utrastÃ\<*<14>*>/ nagaraæ pavisitvà taæ pavattiæ ra¤¤o Ãroca- yiæsu\<*<15>*>/. RÃjà sÅghaæ nagaradvÃrÃni pidhÃpesi\<*<16>*>/. Sakko pi aÂÂhÃrasahatthaæ pÃkÃraæ\<*<17>*>/ laæghetvÃ\<*<18>*>/ sunakhena saddhiæ antonagare\<*<19>*>/ patiÂÂhahi. Manussà bhÅtatasità palÃyitvà gehÃni pavisitvà dvÃrÃni pidahiæsu\<*<20>*>/ MahÃkaïho pi diÂÂhadiÂÂha- manusse\<*<21>*>/ upadhÃvitvà santÃsento rÃjanivesanaæ agamÃsi. RÃjaÇgaïe manussà bhayena palÃyitvà rajanivesanaæ pavisitvÃ\<*<22>*>/ dvÃraæ pidahiæsu. UsÅnararÃjÃpi\<*<23>*>/ orodhe gahetvà pÃsÃdaæ abhirÆhi\<*<24>*>/. MahÃkaïho purimapÃde ukkhipitvà kavÃÂe Âha- petvÃ\<*<25>*>/ mahÃbhusitaæ bhusi. Tassa bhusitasaddo\<*<26>*>/ heÂÂhà avÅciæ upari bhavaggaæ gaïhi\<*<27>*>/, sakalacakkavÃÊaæ ekanin- nÃdaæ ahosi. PuïïakajÃtake\<*<28>*>/ Puïïakara¤¤o\<*<29>*>/ BhÆridatta- jÃtake SudassananÃgara¤¤o imasmiæ MahÃkaïhajÃtake ayaæ saddo ti ime tayo\<*<30>*>/ saddà JambudÅpe mahÃsaddà nÃma ahesuæ. NagaravÃsino bhÅtatasità hutvà ekapuriso pi Sakkena\<*<31>*>/ saddhiæ kathetuæ nÃsakkhi\<*<32>*>/. RÃjà yeva pana\<*<33>*>/ dhitiæ\<*<34>*>/ upaÂÂhapetvà vÃtapÃnaæ nissÃya Sakkaæ Ãmantetvà "ambho ludda\<*<35>*>/ kasmà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -mÃlaæ kaïïe. 2 Cs -koÂiviyaæ corr. to -viya, Bd -bhoÂiyaæ. 3 Bd pa¤cadhÃ. 4 Cks -taæpavÃlavaïïaæji-. 5 Bd -raggakhurammaæ. 6 Bd nakhena. 7 Bd -cÃrika-. 8 Bd -a. 9 Cks vina-. 10 Cks -am. 11 Cs -sÃsetvÃ. 12 Bd -ssacittaæ. 13 Bd uttÃ-. 14 Bd utrÃsÃ. 15 Bd -cesuæ. 16 Bd nagaradvÃraæ pidahatthà ti dvÃrÃni pitakkesi. 17 Bd dvÃraæ. 18 Bd uliÇghitvÃ. 19 Ck -ra, Cs -raæ. 20 Bd niliyiæsu in the place of dvÃ- pida-. 21 Bd diÂhadiÂhe-. 22 Bd mahÃbhÆmigehÃni, apavÅsitvà dvÃraæ patvà in the place of rÃjani- pavi-. 23 Cs usÅnakarÃ-, Bd osinakarÃ-. 24 Bd -rÆyhi. 25 Bds vÃtapÃne Âhatvà in the place of kÃÂha-. 26 Bd omits bhusita. 27 Bds patvÃ. 28 Bd vidÆrajÃ-. 29 Bd -kayakkhara¤¤o, adding kusajÃtake kusara¤¤o. 30 Bd catasso. 31 Bd pakkena. 32 Bd sakkoti. 33 Bd omits pana. 34 Bd satiæ. 35 Bd luddhaka. >/ #<[page 183]># %< 6. MahÃkaïhajÃtaka. (469.) 183>% te sunakho bhÆsÅti" Ãha. "ChÃtabhÃvenÃ\<*<1>*>/" 'ti. "Tena hi 'ssa\<*<2>*>/ bhattaæ dÃpemÅti\<*<3>*>/" antojanassa ca attano ca pakka- bhattaæ\<*<4>*>/ sabbaæ dÃpesi. Taæ sabbaæ sunakho ekaæ\<*<5>*>/ ka- balaæ\<*<6>*>/ viya katvà puna saddam akÃsi. Puna rÃjà pucchitvà idÃni "me sunakho chÃto yevÃ" 'ti sutvà hatthiassÃdÅnaæ pakkabhattaæ sabbaæ ÃharÃpetvà dÃpesi. Tasmiæ pi\<*<7>*>/ ekappa- hÃren' eva niÂÂhÃpite sakalanagarassa pakkabhattaæ\<*<8>*>/ dÃpesi. Tam pi so tath' eva bhu¤jitvà puna saddam akÃsi. RÃjà "na esa sunakho, nissaæsayaæ yakkho esa\<*<9>*>/, ÃgamanakÃraïaæ pucchissÃmÅti" bhÅtatasito hutvà pucchanto paÂhamaæ gÃ- tham Ãha: @*>/ baddho pa¤cahi rajjÆhi kiæ dhÅra sunakho tavÃ\<*<11>*>/ 'ti. || Ja_XII:49 ||>@ Tattha Kaïho kaïho ti bhayavasena\<*<12>*>/ daÊhakammavasena\<*<13>*>/ và Ãmeï- ¬itaæ\<*<14>*>/, ghoro ti passantÃnaæ bhayajananako\<*<15>*>/, patÃpavÃ\<*<16>*>/ ti dÃÂhehi nikkhamantena raæsipatÃpena patÃpavÃ\<*<17>*>/, kiæ dhÅrà 'ti dhÅra viriyavanta tav' esa\<*<18>*>/ evarÆpo kakkhalo sunakho kiæ karoti, kiæ mige\<*<19>*>/ gaïhÃti udÃhu te amitte, kin te\<*<20>*>/ iminÃ, vissajjehi nan ti adhippÃyen' evam Ãha. Taæ sutvà Sakko dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ bhavissati, manussÃnaæ anayo hutvà tadà Kaïho pamokkhatÅti. || Ja_XII:50 ||>@ Tass' attho: ayaæ\<*<22>*>/ hi migamaæsaæ khÃdissÃmÅti idha nÃgato, tasmÃ\<*<23>*>/ migÃnam attho na bhavissati, manussamaæsaæ pana khÃdituæ\<*<24>*>/ Ãgato, tasmÃ\<*<25>*>/ nesaæ\<*<26>*>/ anayo mahÃvinÃsakÃrako hutvà yadà nena\<*<27>*>/ manussà vinÃsaæ pÃpitÃ\<*<28>*>/ bhavissanti tadà ayaæ kaïho pamokkhati\<*<29>*>/ mama hatthato muccissatÅti\<*<30>*>/. Atha naæ rÃjà "kiæ pana te\<*<31>*>/ bho luddaka\<*<32>*>/ sunakho sabbesaæ yeva manussÃnaæ maæsaæ khÃdissati udÃhu tava \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -na mahÃrÃjÃ. 2 Bd hi tassa. 3 Bd -essÃmiti. 4 Bd omits anto- bhattaæ. 5 Bd eka. 6 Cs -liæ. 7 Cs tasmiæ vapi, Bds tampi. 8 Bd pakkaæ-. 9 Bd -yaæ esa rakkho bhavissati. 10 Bd -dÃÂhà pabhÃsavÃ. 11 Cks tavan. 12 Bd ubhayavacane. 13 Bd omits kammÃ. 14 Bd Ãlapati. 15 Bd -janako. 16 Bd pabhÃsavÃ. 17 Bd dÃÂhà nikkhantaraæsibhÃsena pabhÃsavÃ. 18 Bd viravan ti viravi yathà vuttÃvasesÃnaæ in the place of kiæ dhÅrÃ---. 19 Bd mitte. 20 Bd ti, omitting te, Ck omits kinte. 21 Bds -naka. 22 Cks ahaæ. 23 Bds na tesaæ pi in the place of tasmÃ. 24 Bd adituæ. 25 Bd kattha. 26 Bd te-. 27 Bd te. 28 Bd pÃpitakÃrÃ. 29 Bd -tÅti. 30 Bd mu¤ci-. 31 Bd omits te. 32 Bd luddhaka. >/ #<[page 184]># %<184 XII. DvÃdasanipÃta.>% amittÃnaæ yevÃ" 'ti puchitvà "amittÃnaæ yeva maharÃjÃ" 'ti vutte "ke pana te idha\<*<1>*>/ amittÃ" ti pucchitvà "adhammÃ- bhiratà asamacÃrino\<*<2>*>/ mahÃrÃjÃ" 'ti vutte "kathehi tÃva ne amhÃkan" ti pucchi\<*<3>*>/. Ath' assa kathento devarÃjà dasa gÃthà abhÃsi: @*>/ saæghÃÂipÃrutà naÇgalehi kasissanti tadà Kaïho pamokkhati. || Ja_XII:51 ||>@ @*>/ pabbajità muï¬Ã saæghÃÂipÃrutà yadÃ\<*<6>*>/ loke gamissanti --pe--. || Ja_XII:52 ||>@ @*>/ paækadantà rajassirà iïaæ vodÃya\<*<8>*>/ gacchanti tadà --pe--. || Ja_XII:53 ||>@ @*>/ vede\<*<10>*>/ sÃvittiæ ya¤¤atantra¤ ca\<*<11>*>/ brÃhmaïà bhatikÃya\<*<12>*>/ yajissanti tadà --pe--. || Ja_XII:54 ||>@ @*>/ jiïïake\<*<14>*>/ gatayobbane\<*<15>*>/ pahu santo\<*<16>*>/ na bharanti\<*<17>*>/ tadà --pe--. (Suttanip. v. 98,124.) || Ja_XII:55 ||>@ @*>/ jiïïake gatayobhane `bÃlà tumhe' ti vakkhanti\<*<19>*>/ tadà --pe--. || Ja_XII:56 ||>@ @*>/ mÃtulÃnÅpitucchasaæ\<*<21>*>/ yadà loke gamissanti --pe--. || Ja_XII:57 ||>@ @*>/ karissanti tadà --pe--. || Ja_XII:58 ||>@ @*>/ vedhavetrà thullabÃhÆ\<*<24>*>/ apÃÂubhÃ\<*<25>*>/ mithubhedaæ\<*<26>*>/ karissanti tadà --pe--. || Ja_XII:59 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pana idha ke. 2 Bds adhammavisamacÃrino in the place of adhammÃ-. 3 Cs omits pucchi, Bds vutte. 4 Cks muï¬a-. 5 Bd tapaniyo. 6 Bd yadi. 7 Bd capalÃ-. 8 Cks iïÃvodÃya, Bdf codÃya. 9 Ck Bd adicca. 10 Bd vedaæ. 11 Cs omits ya¤¤a; Ck has saæ¤Ãtantu¤ca, Bdf ya¤¤atatra¤ca, Bs ya¤¤Ã aÂÂha. 12 Cs bhattÃya, Ck hatakÃya, Bs bhantikÃya. 13 Cks vÃpi, Bd ca pi. 14 Bd -kaæ. 15 Bd -naæ. 16 Cks pahu santÃ, Bd bahusanto. 17 Cks bharissanti. 18 Cks vÃpi. 19 Bd na bÃlà tumhe dadanti. 20 Bs sakhi-, Bd omits bhariyaæ. 21 Cs -nipitucchasaæ, Bs -nipitucchÃ, Bd mÃtulÃnibhariyaæ. mÃtucchÃyaæ dhitubhaginimÃtari¤ca. 22 Bs paï¬a-, Bd pantaghÃÂaæ. 23 Bd sukkacchavi. 24 Cks -u, Bd thÆlapÃtu. 25 Cs apÃÂi-, Bd only Ã. 26 Bd mitta-. >/ #<[page 185]># %< 6. MahÃkaïhajÃtaka. (469.) 185>% Tattha samaïakà ti mayaæ samaï' amhÃ\<*<1>*>/ 'ti paÂi¤¤ÃtÃ\<*<2>*>/, yadà hi loka- vohÃren' evam\<*<3>*>/ Ãha, kasissantÅti te kadÃpi\<*<4>*>/ kasanti\<*<5>*>/ yeva, ayaæ pana ajÃ- nanto viya evam Ãha, ayaæ hi 'ssa adhippÃyo: ete dussÅlà mama\<*<6>*>/ amittÃ, yadà mama sunakho\<*<7>*>/ ete mÃretvà maæsaæ khÃdituæ bhavissati\<*<8>*>/ tadà esa Kaïho ito pa¤carajjubandhanà mokkhatÅti, iminà upÃyena sabbagÃthÃsu adhippÃyo ca yojanà ca\<*<9>*>/ veditabbÃ, pabbajità ti BuddhasÃsane pabbajitÃ, gamissantÅti agÃramajjhe pa¤ca kÃmaguïe paribhu¤jantiyo vicarissantÅti\<*<10>*>/, dÅghuttaroÂÂhà ti dÃÂhikÃnaæ va¬¬hitattÃ\<*<11>*>/ dÅghuttaroÂÂhÃ, paækadantà ti paækena\<*<12>*>/ malema samannÃgatadantÃ\<*<13>*>/, iïaæ vodÃyÃ\<*<14>*>/ 'ti bhikkhÃcariyÃya\<*<15>*>/ dhanaæ saægharitvÃ\<*<16>*>/ va¬¬hiyÃ\<*<17>*>/ iïaæ payojetvà taæ codetvÃ\<*<18>*>/ tato laddhena jÅvikaæ kappentà yadà gacchantÅti\<*<19>*>/ attho, sÃvittin ti sÃvitti¤ ca\<*<20>*>/ adhÅyitvÃ, ya¤¤atantra¤cÃ\<*<21>*>/ 'ti ya¤¤avidhÃyakaæ\<*<22>*>/ tantraæ\<*<23>*>/, ya¤¤asuttaæ\<*<24>*>/ adhÅyitvà ti attho, bhatikÃyà ti\<*<25>*>/ te te\<*<26>*>/ rÃjarÃjamahÃmatte upasaækamitvà tumhÃkaæ ya¤¤aæ yajissÃma dhanaæ dethà 'ti evaæ bhatiatthÃya\<*<27>*>/ yadÃ\<*<28>*>/ ya¤¤aæ yajissanti, pahu santo\<*<29>*>/ ti bharituæ posituæ\<*<30>*>/ samatthÃ\<*<31>*>/ samÃnÃ, bÃlà tumhe ti tumhe\<*<32>*>/ bÃlà na ki¤ci jÃnÃthÃ\<*<33>*>/ 'ti yadà vakkhanti, gamissantÅti\<*<34>*>/ lokadhammasevanavasena gamissanti, panthaghÃtan\<*<35>*>/ ti panthe Âhatvà manusse mÃretvà tesaæ bhaï¬aka- gahaïaæ\<*<36>*>/, sukhacchavÅti kÃsÃvacuïïÃdighaæsanena samuÂÂhÃpitÃ\<*<37>*>/ sukhac- chavivaïïÃ\<*<38>*>/, vedhaverà ti vidhavà apatikÃ\<*<39>*>/, tehi vidhavà sarantÅti\<*<40>*>/ tividha- verà ca\<*<41>*>/ vedhaverÃ\<*<42>*>/, thullabÃhÆ ti pÃdaparimaddanÃdÅhi\<*<43>*>/ samuÂÂhÃpitamaæ- satÃya\<*<44>*>/ mahÃbÃhÆ\<*<45>*>/, apÃÂubhÃ\<*<46>*>/ ti apÃÂubhÃvà dhanuppÃdavirahitÃ\<*<47>*>/ ti attho, mithubhedan\<*<48>*>/ ti mittabhedaæ\<*<49>*>/, ayam eva và pÃÂho, idaæ vuttam hoti: yadà evarÆpà itthidhuttà imÃ\<*<50>*>/ amhe na jahissantÅti sahira¤¤avidhavÃ\<*<51>*>/ upa- gantvÃ\<*<52>*>/ saævÃsaæ kappetvà tÃsaæ santakaæ khÃditvÃ\<*<53>*>/ tÃhi\<*<54>*>/ saddhiæ mitta- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd samitamhÃ. 2 Cks paÂi¤¤ÃmattÃ. 3 so Bds; Ck sarÃhiÊitamohÃ-, Cs sÃrahÅÊÅnevam. 4 Bd tadÃ. 5 Bd kasissanti. 6 Bd omits mama. 7 Cks -khena. 8 Cks -vissanti, Bd vissatÅti. 9 Bd -ppÃyo ete dussÅlà amittà ti yojanÃ. 10 Bd paribhu¤jissantÅti. 11 Bd digha thÃne ÂhitattÃ. 12 Bd danta. 13 Bd -gatattÃ. 14 Bd codÃyÃ. 15 Cks -cariya. 16 Bds saæhari-. 17 Bd va¬hetÃ. 18 Bd bhadetvà or cÃdetvÃ. 19 Bd -taæ kappanto gacchatÅti. 20 Bd savittinÃmapakaraïaæ. 21 Ck saæ¤atanträca, Cs ya¤¤atatra¤cÃ, Bd a¤aya¤catatra¤cÃ. 22 Bd yubhavidhassa. 23 Ck tantra, Bd tatra. 24 Ck ya¤casuttaæ, Bd ya¤¤aæ. 25 Bd bhatikÃyavati, Cks hatakÃyÃti. 26 Bd adds brahmaïÃ. 27 Bds bhatikatthÃya. 28 Bd omits yadÃ. 29 Bd bahusanto. 30 Bd omits po-. 31 Cks -tthÃya. 32 Cks add ti. 33 Cks -na-. 34 Ck -ssanti, Bd na ki¤ci dhanaæ no dethà ti gamissantÅti. 35 Bd pantaghÃÂabhan. 36 Cks -kaæga-, Bd bhaï¬agaha-. 37 Cks -taæ, Bd -cuïïÃniyaæsanena samatthacittÃ. 38 Bd sukka-. 39 Cks vidhavapatikÃ, Bd vidhapà apatikÃ. 40 so Ck; Cs raærantÅti, Bd vidhapà hi veranti. 41 so Cks; Bd omits ti--ca. 42 Bd adds vivo itthiyo vucchanti, Bs vidhavà itthiyo vuccanti. 43 Cks thullabahu pÃda-, Bd thulabÃhuti pÃdaparicÃrÃnÃrihi. 44 Ck -satÃ, Bd samuÂhÃpitamahÃkÃya. 45 Cs adds patvÃyu. 46 Bd -tu-. 47 Cs -vÃdanu-, Bd apÃtubhÃvatà anupÃdarahitÃ. 48 Bd mittabhe-. 49 Bd omits mitta. 50 Bd idha. 51 Bd pahinanto vidhavÃ. 52 Bd upasaÇkamati. 53 Cks santikaæ-, Bd satakaæ dhÃretvÃ. 54 Bd tÃya. >/ #<[page 186]># %<186 XII. DvÃdasanipÃta.>% bhedaæ karissanti\<*<1>*>/ vissÃsaæ bhinditvà a¤¤esaæ hira¤¤akoÂÂhaæ\<*<2>*>/ gamissanti tadà esa te core\<*<3>*>/ sabbe va\<*<4>*>/ khÃditvà muccissatÅti\<*<5>*>/, asappurisacintakà ti asappurisacittaæ\<*<6>*>/ paradukkhacittaæ\<*<7>*>/ cintanasÅlÃ, tadà ti tadà sabbe p' ime\<*<8>*>/ ghÃtetvÃ\<*<9>*>/ khÃditamaæso\<*<10>*>/ Kaïho pamokkhatÅti\<*<11>*>/. Eva¤ ca\<*<12>*>/ pana vatvà "ime mayhaæ mahÃrÃja amittÃ" ti te te amittakÃrake\<*<13>*>/ pakkhanditvà khÃditukÃmataæ\<*<14>*>/ viya katvà dasseti. Tato\<*<15>*>/ mahÃjanassa utrastakÃle\<*<16>*>/ sunakhaæ rajjuyà Ãka¬¬hitvà Âhapitaæ viya katvà luddakavesaæ vijahitvà attano ÃnubhÃvena ÃkÃse jalamÃno viya\<*<17>*>/ Âhatvà "mahÃrÃja ahaæ Sakko devarÃjà `ayaæ loko vinassatÅti' Ãgato, sampati hi matamatà adhamme vattitvà apÃye\<*<18>*>/ pÆrenti, devaloko tuccho viya jÃto, ito paÂÂhÃya adhammikesu kattabbaæ\<*<19>*>/ ahaæ jÃnissÃmi\<*<20>*>/, tvaæ appamatto hohÅti\<*<21>*>/" catÆhi satÃrahagÃthÃhi dhammaæ desetvà manusse\<*<22>*>/ dÃnasÅlesu patiÂÂhÃpetvà osak- kitasÃsanaæ\<*<23>*>/ aparaæ\<*<24>*>/ vassasahassaæ\<*<25>*>/ pavattanasamatthaæ katvà MÃtaliæ ÃdÃya sakaÂÂhÃnam eva gato\<*<26>*>/. S. i. d. Ã. "evaæ bhikkhave pubbe p' ahaæ\<*<27>*>/ lokassa attham eva carÃmÅti" vatvà j. s.: "Tadà MÃtali ùnando ahosi, Sakko\<*<28>*>/ aham evÃ" 'ti. MahÃkaïhajÃtakaæ. $<7. KosiyajÃtaka.>$ KosiyajÃtakaæ SudhÃbhojanajÃtake Ãvibhavissati. Kosiya- jÃtakaæ\<*<29>*>/. $<8. Meï¬akajÃtaka.>$ Meï¬akapa¤haæ\<*<30>*>/ UmmaggajÃtake\<*<31>*>/ Ãvibhavissati. Meï¬aka- pa¤hajÃtakaæ\<*<32>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds ti. 2 Cks -koÂÂhÃnaæ, Bds a¤¤aæ ÂhÃnaæ. 3 Bd vere in the place of te core. 4 Bd omits va. 5 Cs -ssantÅti, Bd pu¤cissati, Bs mu¤cissantÅti. 6 Bd omits as-. 7 Bd dukkhaæ. 8 Bd omits me. 9 Bd -Âe-. 10 Bd khÃdati tato. 11 Bd -kkhatiti, Cks -kkhÃti. 12 Bd evaæ, omitting ca. 13 Bds adhammakÃ-. 14 Bd -kÃmo. 15 Bd omits tato. 16 Bd utrÃsana-. 17 Bd omits viya. 18 Bd Ãgato pamattà hi mahÃjanà adhammaæ. vattetvà matamatà apÃye. 19 Bd omits ka-. 20 Bd adÃpessÃmi. 21 Bd hohi mahÃrÃjà ti. 22 Bd -ssÃnaæ. 23 Cks osakkana-. 24 Bd a¤¤a. 25 Bd -ssa. 26 Bd adds mahÃjano dÃnasÅlÃdÅni pu¤¤Ãni katvà devaloke nibbattiæsu. 27 Bd pÃhaæ. 28 Bd adds pana. 29 Cks omit Ãvi--kaæ. 30 Bd meï¬akajÃtakaæ. 31 Bd mahÃumaÇga-. 32 Cks omit me-. >/ #<[page 187]># %< 9. MahÃpadumajÃtaka. (472.) 187>% $<9. MahÃpadumajÃtaka.>$ NÃdaÂÂhÃ\<*<1>*>/ parato dosan ti. Idaæ S. J. v. Ci¤camÃïa- vikaæ Ã. k. PaÂhamabodhiyaæ hi Dasabalassa puthubhÆtesu sÃva- kesu aparimÃïesu devamanussesu\<*<2>*>/ ariyabhÆmiæ okkantesu patthaÂe guïasamudaye\<*<3>*>/ mahÃlÃbhasakkÃro udapÃdi. Titthiyà suriyuggamane khajjopanakasadisà ahesuæ, hatalÃbhasakkÃrÃ\<*<4>*>/ te\<*<5>*>/ antaravÅthiyaæ Âhatvà "kiæ samaïo Gotamo va\<*<6>*>/ Buddho, mayam pi BuddhÃ, kiæ tass' eva dinnaæ\<*<7>*>/ mahapphalaæ amhÃkaæ pi dinnaæ\<*<8>*>/ mahapphalam eva, amhÃkam pi detha karothÃ\<*<9>*>/" 'ti evaæ manusse vi¤¤ÃpentÃpi\<*<10>*>/ lÃbhasakkÃraæ alabhitvÃ\<*<11>*>/ raho sannipatitvà "kena nu kho upÃyena samaïassa Gotamassa manussÃnaæ antare avaïïaæ uppÃdetvÃ\<*<12>*>/ lÃbha- sakkÃraæ nÃsessÃmÃ\<*<13>*>/" 'ti mantayiæsu. Tadà SÃvatthiyaæ Ci¤ca- mÃïavikà nÃm' ekà paribbÃjikà uttamarÆpadharà sobhagappattà devaccharà viya, tassÃ\<*<14>*>/ sarÅrato raæsiyo\<*<15>*>/ niccharanti. Ath' eko kharamantÅ evam Ãha: "Ci¤camÃïavikaæ paÂicca samaïassa Gota- massa avaïïaæ uppÃdetvà lÃbhasakkÃraæ nÃsessÃmÃ" 'ti\<*<17>*>/. Te "atth' eso upÃyo" ti sampaÂicchiæsu. Atha sà TitthiyÃrÃmaæ ÃgantvÃ\<*<18>*>/ vanditvà aÂÂhÃsi. Titthiyà tÃya saddhiæ na kathesuæ. Sà "ko nu kho me doso ti, yÃvatatiyaæ vandÃmi ayyÃ" ti vatvà "ayya ko nu kho me doso ti, kiæ\<*<19>*>/ mayà saddhiæ na kathethÃ" 'ti Ãha. "Bhagini samaïaæ Gotamaæ amhe viheÂhentaæ hatalÃbhasakkÃre katvà vicarantaæ na jÃnÃsÅti". "Na jÃnÃmi ayyÃ\<*<20>*>/, kiæ pan' ettha mayÃ\<*<21>*>/ katabban" ti. "Sace tvaæ bhagini amhÃkaæ sukhaæ icchasi attÃnaæ paticca samaïassa Gotamassa avaïïaæ uppÃdetvà lÃbha- sakkÃraæ nÃsehÅti\<*<22>*>/". Sà "SÃdhu ayyÃ, mayh' eso\<*<23>*>/ bhÃro, mà cintayitthÃ" 'ti vatvà pakkamitvÃ\<*<24>*>/ itthimÃyÃkusalatÃya\<*<25>*>/ tato paÂÂhÃya SÃvatthivÃsÅnaæ\<*<26>*>/ dhammakathaæ sutvà Jetavanà nikkhamaïasamaye\<*<27>*>/ indagopakavaïïaæ paÂaæ\<*<28>*>/ pÃrupitvà gandhamÃlÃdihatthÃ\<*<29>*>/ jetavanÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds nadiÂhÃ. 2 Bd omits deva. 3 Bd patharantesu guïodayesu. 4 Bd te hi alÃbha-. 5 Bd omits te. 6 Cks ca. 7 Bd dÃnaæ. 8 Bd omits mahap--dinnaæ. 9 Bd dethÃ, omitting karothÃ. 10 Cks hi, Bd vi¤¤ÃpetvÃpi. 11 Bd alabhanto. 12 Bd pakÃsetvà tassa. 13 Bd -seyyÃmÃ. 14 Ck viyassÃ, Cs visassÃ, Bd devaccharapaÂibhÃgà viya tassÃ. 15 Bd rasmiyo. 16 Bd nikkhamanti. 17 Bd vinÃseyyÃthà ti, Cks add mantayiæsu. 18 Bd gantvÃ. 19 Bd kissa. 20 Bd ayye. 21 Bd mayà kiæ panettha. 22 Cks kÃse-. 23 Bd ayaæ me. 24 Bd pakkÃmi. 25 Cks itthiyamÃyÃ. 26 Bd -sino. 27 Bd -ne nikkhamantasa-. 28 Bd omit pa-. 29 Cs -dÅhi hatthÃ, Bd mandhamÃlÃdÅhi, omitting hatthÃ. >/ #<[page 188]># %<188 XII. DvÃdasanipÃta.>% bhimukhÅ\<*<1>*>/ gacchati "imÃya velÃya kuhiæ gacchasÅti" ca\<*<2>*>/ vutte "kiæ tumhÃkaæ mama\<*<3>*>/ gamanaÂÂhÃnenÃ" 'ti vatvà JetavanasamÅpe TitthiyÃrÃme vasitvà pÃto va "aggavandanaæ vandissÃmÃ\<*<4>*>/" 'ti nagarà nikkhamante upÃsakajane\<*<5>*>/ Jetavane vutthÃ\<*<6>*>/ viya hutvà nagaraæ pavisantÅ\<*<7>*>/ "kuhiæ vutthÃsÅti" vutte "kiæ tumhÃkaæ mama vutthaÂÂhÃ- nenÃ" 'ti vatvà mÃsaddhamÃsaccayena\<*<8>*>/ pucchiyamÃnà "Jetavane sama- ïena Gotamena saddhiæ ekagandhakuÂiyà vutth' amhÅti\<*<9>*>/" puthujja- nÃnaæ "saccaæ nu kho etaæ no" ti kaækhaæ uppÃdetvà temÃsa- catumÃsaccayena\<*<10>*>/ pilotikÃhi\<*<11>*>/ udaraæ veÂhetvà gabbhinivaïïaæ dasse- tvà upari rattapaÂaæ\<*<12>*>/ pÃrupitvà "samaïaæ Gotamaæ paÂicca gabbho\<*<13>*>/ laddho" ti andhabÃle\<*<14>*>/ gahetvà aÂÂhanavamÃsaccayena udare dÃru- maï¬alaæ bandhitvÃ\<*<15>*>/ upari rattapaÂaæ pÃrupitvà hatthapÃda- pitthiyo gohanukena\<*<16>*>/ koÂÂhÃpetvÃ\<*<17>*>/ ussade dassetvÃ\<*<18>*>/ kilantindriyà ti\<*<19>*>/ hutvà sÃyaïhasamaye TathÃgate alaækatadhammÃsane nisÅditvà dhammaæ desente dhammasabhaæ\<*<20>*>/ gantvà TathÃgatassa purato Âhatvà "mahÃsamaïa mahÃjanassa tÃva dhammaæ desesi, madhuro te saddo suphassitaæ\<*<21>*>/ dantÃvaraïaæ, ahaæ pana taæ paÂicca gabbhaæ labhitvà paripuïïagabbhà jÃtÃ, n' eva me sÆtigharaæ jÃnÃsi na sappitelÃdÅni, sayaæ akaronto upaÂÂhÃyakÃnam pi a¤¤ataraæ\<*<22>*>/ Kosala- rÃjÃnaæ và AnÃthapiï¬ikaæ\<*<23>*>/ và VisÃkhaæ mahÃupÃsikaæ vÃ\<*<24>*>/ `imissà mÃïavikÃya\<*<25>*>/ kattabbayuttakaæ karohÅti' na vadasi, abhira- mituæ yeva jÃnÃsi gabbhaparihÃraæ na jÃnÃsÅti" gÆthapiï¬aæ gahetvà candamaï¬alaæ dÆsetuæ vÃyamantÅ viya parisamajjhe\<*<26>*>/ TathÃgataæ akkosi\<*<27>*>/. TathÃgato dhammakathaæ Âhapetvà sÅho viya abhinadanto\<*<28>*>/ "bhagini tayà kathitassa\<*<29>*>/ tathabhÃvaæ và vitathabhÃvaæ\<*<30>*>/ và aha¤ c' eva tva¤ ca jÃnÃmÃ" 'ti Ãha. "ùma samaïa tayà ca\<*<31>*>/ mayà ca ¤ÃtabhÃven' ev' etaæ jÃtan\<*<32>*>/" ti. Tasmiæ khaïe Sakkassa Ãsanaæ\<*<33>*>/ uïhÃkÃraæ dassesi, so ÃvajjamÃno "Ci¤camÃïavikà TathÃgataæ abhÆ- tena akkosatÅti" ¤atvà "idaæ\<*<34>*>/ vatthuæ sodhessÃmÅti" catÆhi deva- puttehi saddhiæ Ãgami\<*<35>*>/. Devaputtà mÆsikapotikà hutvà dÃru- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -khà va. 2 Bd omits ca. 3 Cks omit mama. 4 Bd -mi. 5 Bd -ke. 6 Bd jetavanaganasadisÃ, Ck vuttÃ. 7 Bd adds kuto. 8 Bd catumanasaccayena. 9 Bd -hÃtiÃha. 10 Bd omits temÃsa. 11 Ck -kÃdi, Bd pilekikÃya. 12 Bd omits ratta. 13 Bd adds me. 14 Bd athamÃlÃ. 15 Bd ÂhapetvÃ. 16 Bd -ïu-. 17 Bd koÂÃ-. 18 Bd ussÃretvà in the place of us--. 19 Cks -driyÃni, Bd kilitthindriyÃni. 20 Bd -bhÃyaæ. 21 Bd suphÆsita. 22 Bd upaÂhakaæ pakkosÃpetvÃ, omitting a¤¤ataraæ. 23 Bd mahÃanÃtha-. 24 Cks omit vÃ. 25 Bd ci¤camÃ-. 26 Cs adds na, Bd yeva. 27 Bd abbÃcikkhi. 28 Bd vijaæbhiyamÃno. 29 Bd katassa, omitting tayÃ. 30 Bd ata-. 31 Bd ceva. 32 Bd -bhÃvena jÃto. 33 Bd bhavanaæ. 34 Bd imaæ. 35 Bd agami. >/ #<[page 189]># %< 9. MahÃpadunajÃtaka. (472.) 189>% maï¬alakassa bandhanarajjukÃni\<*<1>*>/ ekappahÃren' eva chindiæsu\<*<2>*>/, pÃruta- paÂaæ\<*<2>*>/ vÃto ukkhipi, dÃrumaï¬alakaæ patamÃnaæ tassà pÃdapiÂÂhi- yaæ pati, ubho aggapÃdà ucchindiæsu\<*<4>*>/. ManussÃ\<*<5>*>/ "kÃlakaïïi SammÃsambuddhaæ akkosasÅti\<*<6>*>/" sÅse khelaæ pÃtetvà le¬¬udaï¬a- hatthà Jetavanà nÅhariæsu. Ath' assà TathÃgatassa cakkhupathaæ atikkantakÃle mahÃpaÂhavi bhijjitvà vivaram adÃsi, AvÅcito jÃlÃ\<*<7>*>/ uÂÂhahi, sà kuladattiyakambalaæ\<*<8>*>/ pÃrupamÃnà viya gantvà AvÅcimhi nibbatti. A¤¤atitthiyÃnaæ lÃbhasakkÃro parihÃyi, Dasabalassa bhiyyo- somattÃya va¬¬hi. Punadivase\<*<9>*>/ dh. k. s.: "Ãvuso Ci¤camÃïavikà evaæ\<*<10>*>/ uÊÃraguïaæ aggadakkhiïeyyaæ SammÃsambuddhaæ abhÆtena akkositvà mahÃvinÃsaæ pattÃ" ti. S. Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhik- khave e. k. s." ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na {bhikkhave} idÃn' eva pubbe p' esÃ\<*<11>*>/ maæ abhÆtena akkositvà vinÃsaæ\<*<12>*>/ pattà yevÃ" 'ti vatvà a. Ã.: A. B. Br. r. k. Bo. tassa aggamahesiyà kucchismiæ\<*<13>*>/ nib- batti, phullapadumasassirÅkamukhattà pan' assa Paduma- kumÃro\<*<14>*>/ tv-ev' assa nÃmaæ kariæsu\<*<15>*>/. So vayappatto\<*<16>*>/ sabbasippÃni uggaïhi\<*<17>*>/. Ath' assa mÃtà kÃlam akÃsi. RÃjà a¤¤aæ aggamahesiæ katvà puttassa uparajjaæ adÃsi. Apara- bhÃge rÃjà paccantaæ kupitaæ vÆpasametuæ gacchanto agga- mahesiæ\<*<18>*>/ "bhadde idh' eva vasa, ahaæ paccantaæ vÆpasa- metuæ gacchÃmÅti" vatvà "nÃhaæ deva nivattissÃmi, aham pi ÃgamissÃmÅti\<*<19>*>/" vutte yuddhabhÆmiyaæ\<*<20>*>/ ÃdÅnavaæ dassetvà "yÃva mamÃgamanÃ\<*<21>*>/ anukkaïÂhamÃna vasa, ahaæ Paduma- kumÃraæ\<*<22>*>/ yathà tava kattabbakiccesu appamatto hoti evaæ ÃïÃpetvà gamissÃmÅti" vatvà tathà katvà gantvÃ\<*<23>*>/ paccÃmitte palÃpetvÃ\<*<24>*>/ janapadaæ santappetvÃ\<*<25>*>/ paccÃgantvÃ\<*<26>*>/ bahinagare khandhÃvÃraæ\<*<27>*>/ nivÃsesi\<*<28>*>/. Bo. pitu ÃgatabhÃvaæ ¤atvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -ko, Bd bandharajjukÃni. 2 Bd pacchisuæ. 3 Bd pÃrumapanapaÂaæ. 4 so Cks for -jjiæsu? Bd chinisu. 5 Bd adds uÂhÃyakiæ. 6 Bd -sesÅti. 7 Bd aggijÃ-. 8 Bd -yaæka-. 9 Bd adds bhikkhave. 10 Bd omits evaæ. 11 Bd pi esÃ. 12 Bd mahÃvi-. 13 Bd -imhi. 14 mahÃpa-. 15 Cks kari. 16 Bd adds takkasilÃyaæ gantvÃ. 17 Bd -hitvà Ãgami. 18 Bd adds Ãha. 19 Bd nÃhaæ idheva vasissÃmÅti in the place of deva---ÃgamissÃmÅti. 20 Bd -yÃ. 21 Bd -naæ. 22 Bd mahÃpa-. 23 Bd omits ga-. 24 Bd assÃsetvÃ. 25 Bd ÂhapetvÃ. 26 Bd omits pa-. 27 Bd -re. 28 Bd -setvÃ. >/ #<[page 190]># %<190 XII. DvÃdasanipÃta.>% nagaraæ alaækÃrÃpetvà rÃjagehaæ paÂijaggÃpento\<*<1>*>/ ekako va tassa santikaæ agamÃsi\<*<2>*>/. Sà tassa\<*<3>*>/ rÆpasobhaæ\<*<4>*>/ disvà paÂi- baddhacittà ahosi. Bo.\<*<5>*>/ taæ vanditvà "amma tumhÃkaæ\<*<6>*>/ kiæ kattabban\<*<7>*>/" ti pucchi. Atha naæ "ammÃ\<*<8>*>/ 'ti\<*<9>*>/ maæ vada- sÅti" uÂÂhÃya hatthe gahetvà "sayanaæ abhirÆhÃ" 'ti Ãha. "KiækÃraïÃ" ti. "YÃva rÃjà Ãgacchati tÃva ubho pi kilesa- ratiyà ramissÃmÃ" 'ti. "Amma tvaæ mama mÃtà ca sassÃ- mikà ca, mayÃ\<*<10>*>/ sapariggahamÃtugÃmo\<*<11>*>/ nÃma kilesavasena indriyÃni bhinditvà na olokitapubbo pi\<*<12>*>/, kathaæ tayÃ\<*<13>*>/ saddhiæ evarÆpaæ kiliÂÂhakammaæ karissÃmÅti". Sà dve tayo vÃre kathetvà tasmiæ anicchamÃne "mama vacanaæ na karosÅti" Ãha. "ùma na karomÅti". "Tena hi ra¤¤o kathetvà sÅsaæ te\<*<14>*>/ chindÃpessÃmÅti\<*<15>*>/". M. "tava ruciæ karohÅti\<*<16>*>/" taæ lajjÃpetvà pakkÃmi. Sà bhÅtatasitÃ\<*<17>*>/ cintesi: "sac' Ãyaæ paÂhamataraæ\<*<18>*>/ pitu\<*<19>*>/ Ãrocessati jÅvitaæ me n' atthi, aham eva puretaraæ kathessÃmÅti\<*<20>*>/" bhattaæ abhu¤jitvÃ\<*<21>*>/ kiliÂÂha- lomavatthaæ\<*<22>*>/ nivÃsetvà sarÅre nakharÃjiyo dassetvà "`kuhiæ devÅti' ra¤¤Ã pucchitakÃle\<*<23>*>/ `gilÃnÃ' ti katheyyÃthÃ" 'ti pari- cÃrikÃnaæ sa¤¤aæ datvà gilÃnÃlayaæ katvÃ\<*<24>*>/ nipajji. RÃjÃpi nagaraæ padakkhiïaæ katvà nivesanaæ\<*<25>*>/ Ãruyha taæ apas- santo "kuhiæ devÅti" pucchitvÃ\<*<26>*>/ "gilÃnÃ" ti sutvÃ\<*<27>*>/ siri- gabbhaæ pavisitvà "kiæ te devi aphÃsukan" ti pucchi. Sà tassa vacanaæ asuïantÅ viya hutvà dve tayo vÃre pucchitÃ\<*<28>*>/ "mahÃrÃja, kasmÃ\<*<29>*>/ kathesi, tuïhÅ hohi\<*<30>*>/, sassÃmikaitthiyo\<*<31>*>/ nÃma mÃdisÃ\<*<32>*>/ hontÅti" vatvà "kena viheÂhitÃ\<*<33>*>/, sÅghaæ me \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -petvÃ. 2 Ck Ãg-. 3 Cks tassÃ, Bd pi taæ. 4 Bd -sobhaggappattaæ. 5 Bd omits ahosi bo-. 6 Bd amhÃkaæ. 7 Cks -bbÃ. 8 Bd omits a-. 9 Bd kiæ. 10 Ck sayÃ, Bd payà ca. 11 Bd -ho-. 12 Cs hi, Bd omits pi. 13 Bd mayÃ. 14 Bd te sÅsaæ. 15 Bd adds Ãha. 16 Bd kathehÅtivatvÃ. 17 Bd omits bhÅ-. 18 Bd pathamaæ. 19 Bd pituno. 20 Bd -mi nanti. 21 Bd bhutvÃ. 22 Bd -lÃmakavatthaæ. 23 Bd pucchanakÃle. 24 Bd omits gilÃkatvÃ. 25 Bd nÃgaraæ gantvà Ãsanaæ. 26 Cks pucchi. 27 Bd omits gi--sutvÃ. 28 Bd pucchitvà tÃpi tuïhi ahosi devÅ kasmà na kathesi tuïhi ahosÅti. 29 Bd kiæ. 30 Bd omits tuïhÅ hohi. 31 Bd asÃmi-. 32 Bd adds nÃ. 33 Bd kenaci hedhitÃ. >/ #<[page 191]># %< 9. MahÃpadumajÃtaka. (472.) 191>% kathehi, sÅsam assa chindissÃmÅti" vutte "kaæ si\<*<1>*>/ tvaæ ma- hÃrÃja nagare Âhapetvà gato" ti "PadumakumÃran\<*<2>*>/" ti "so mayhaæ vasanaÂÂhÃnaæ ÃgantvÃ\<*<3>*>/ `tÃta mà evaæ kÃrohi\<*<4>*>/, ahaæ tava mÃtÃ' ti vuccamÃno\<*<5>*>/ pi `Âhapetvà maæ a¤¤o rÃjà nÃma atthi\<*<6>*>/, ahan taæ gehe karitvÃ\<*<7>*>/ kilesaratiyà ramissÃmÅti' maæ kesesu\<*<8>*>/ gahetvà aparÃparaæ lu¤citvà attano vacanaæ akaron- tiæ\<*<9>*>/ vadhitvÃ\<*<10>*>/ koÂÂetvà gato" ti Ãha. RÃja anupaparikkhitvÃ\<*<11>*>/ ÃsÅviso viya kuddho purise ÃïÃpesi: "gacchatha, Paduma- kumÃraæ bandhitvà ÃnethÃ" 'ti. Te nagaraæ avattharantà viya tassa gehaæ gantvà taæ bandhitvà paharitvà pacchÃ- bÃhaæ gÃÊhabandhanaæ\<*<12>*>/ bandhitvà rattakaïaveramÃlaæ\<*<13>*>/ gÅvÃya paÂimu¤citvà vajjhaæ katvà paharantÃ\<*<14>*>/ Ãnayiæsu. So "deviyà idaæ kamman" ti ¤atvà "bho purisÃ, nÃhaæ ra¤¤o dosakÃrako, niraparÃdho 'ham asmÅti" vilapanto Ãgac- chati. Sakalanagaraæ saækhubhitvÃ\<*<15>*>/ "rÃjà kira mÃtugÃ- massa vacanaæ gahetvà MahÃpadumakumÃraæ ghÃtÃpetÅti\<*<16>*>/" sannipatitvà kumÃrassa\<*<17>*>/ pÃdamÆle patitvà "na te\<*<18>*>/ idaæ sÃmi anucchavikan\<*<19>*>/" ti mahÃsaddena paridevi\<*<20>*>/. Atha naæ netvà ra¤¤o dassesuæ. RÃjÃ\<*<21>*>/ disvà va cittaæ niggaïhituæ asak- konto "ayaæ arÃjà va\<*<22>*>/ rÃjalÅÊhaæ karoti, mama putto hutvÃ\<*<23>*>/ aggamahesiyà aparajjhi\<*<24>*>/, gacchatha naæ corapapÃte pÃtetvà vinÃsaæ pÃpethÃ" 'ti Ãha. M. "na mayhaæ tÃta evarÆpo aparÃdho\<*<25>*>/ atthi, mà mÃtugÃmassa kathaæ\<*<26>*>/ gahetvà maæ nÃsehÅti" pitaraæ yÃci. So tassa kathaæ na gaïhi. Tato soÊasasahassà antepurikà "tÃta MahÃpadumakumÃra attano ananucchavikaæ idaæ laddhan" ti mahÃviravaæ viraviæsu. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd kassa. 2 Bd puttaæ me pa-. 3 Bd adds evamakÃsi. 4 tÃta--karohi wanting in Bd. 5 Cks -ne. 6 Bd natthi in the place of nÃma atthi. 7 Bd ayaæ maæ gahetvà in the place of ahan--karitvÃ. 8 Bd me kese. 9 Cks -ti, Bd maæ akarontaæ. 10 Bd patitvÃ. 11 Bd adds va. 12 Bd -haæba-. 13 Bd rattakuramÃlaæ. 14 Bd omits vajjhaæ--tÃ. 15 Bd -bbhi. 16 Bd ghÃtÃpesÅti. 17 Bd rÃjÃku-. 18 Bd omits nate. 19 Bd ananucchavikaæ, omitting ti. 20 Bd -viæsu. 21 Bd -jÃpi. 22 Bd omits arÃjÃva. 23 Bd -tvÃpi. 24 Bd -rajjhati. 25 Bd doso. 26 Bd vacanaæ. >/ #<[page 192]># %<192 XII. DvÃdasanipÃta.>% Sabbe khattiyamahÃsÃlÃdayo pi amaccaparijano pi "deva, kumÃro sÅlÃcÃraguïasampanno vaæsÃnurakkhako\<*<1>*>/ rajjadÃyÃdo, mà naæ\<*<2>*>/ mÃtugÃmassa vacanaæ gahetvà anupaparikkhitvà vinÃsesi\<*<3>*>/, ra¤¤Ã nÃma nisammakÃrinà bhavitabban" ti vatvà satta gÃthà abhÃsiæsu: @*>/ parato dosaæ anuæthÆlÃni\<*<5>*>/ sabbaso (Dhp. p. 341) issaro panaye daï¬aæ sÃmaæ appaÂivekkhiya. || Ja_XII:61 ||>@ @@ @@ @*>/. || Ja_XII:64 ||>@ @*>/ ÂhÃpetuæ, tasmà ubhayam Ãcare. || Ja_XII:65 ||>@ @@ @@ Tattha nÃdaÂÂhÃ\<*<8>*>/ ti na adisvÃ, parato ti parassa, sabbaso ti sab- bÃni aïuæthÆlÃni khuddakamahantÃni\<*<9>*>/ vajjÃni, sÃmaæ appaÂivekkhiyà 'ti\<*<10>*>/ paravacanaæ\<*<11>*>/ pahÃya attano paccakkhaæ akatvÃ\<*<12>*>/ paÂhavissaro rÃjà daï- ¬aæ na panaye\<*<13>*>/ na\<*<14>*>/ paÂÂhapeyya, MahÃsammatarÃjakulasmiæ\<*<15>*>/ hi satato\<*<16>*>/ uttaridaï¬o nÃma n' atthi, tÃÊanagarahanapabbÃjanato\<*<17>*>/ uddhaæ\<*<18>*>/ hattha- pÃdacchedanaghÃtanaæ\<*<19>*>/ nÃma n' atthi, pacchà kakkhaÊarÃjÆnaæ kÃle etaæ uppannaæ, taæ sandhÃya te amaccà ekanten' eva parassa dosaæ sÃmaæ adisvà kÃtuæ na yuttan ti kathentà evam Ãhaæsu, yo ca {appaÂivekkhitvÃ} ti ma- hÃrÃja evaæ paÂivekkhitvà dosÃnucchaviko\<*<20>*>/ daï¬o\<*<20>*>/ panetabbo\<*<21>*>/, yo rÃjÃ\<*<22>*>/ agatigamme Âhito\<*<23>*>/ taæ dosaæ appaÂivekkhitvà hatthacchedÃdidaï¬aæ\<*<24>*>/ karoti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -rakkhito. 2 Bd omits mÃnaæ. 3 Bd va mà nÃsesi. 4 Bdsf nadiÂhÃ. 5 Bd anuthÆ-. 6 Cks sa ce, Bd sa ve kÃritumarahasi, Bs---hati. 7 Bf mahatthe, Bd atthaæ mahatte. 8 Bd na viÂhÃ, Bs na diÂÂhÃ. 9 Bd -ta. 10 Cks -ya, omitting ti. 11 Bd parassa va-. 12 Bd katvÃ. 13 Cks païa-. 14 Bd adds ca. 15 Bd -kÃlasmiæ. 16 Bd paccakkhato. 17 Bd pabbÃjaniyato, omitting tÃÊanagarahana. 18 Bd udaæ. 19 Bd -Âanaæ. 20 Cks -e. 21 Ck -ïe-. 22 Bd sabbe rÃjÃno, Cks so rÃjÃ. 23 Bd -Ã. 24 Bd sabbache-. >/ #<[page 193]># %< 9. MahÃpadumajÃtaka. (472.) 193>% so attano dukkhakÃraïaæ\<*<1>*>/ karonto sakaïÂakabhojanaæ\<*<2>*>/ gilati nÃma jaccandho viya ca\<*<3>*>/ samakkhikaæ bhu¤jati nÃma, adaï¬iyan ti yo adaï¬etabbaæ daï¬eti daï¬etabba¤\<*<4>*>/ ca daï¬iyaæ\<*<5>*>/ adaï¬etvÃ\<*<4>*>/ attano rucim eva karoti so andho va\<*<6>*>/ visamaæ\<*<7>*>/ maggaæ paÂipanno\<*<8>*>/ na jÃnÃtÅti, samÃsamaæ tato pÃsÃïÃdisu pakkha- lanto andho viya catÆsu apÃyesu mahÃdukkhaæ pÃpuïÃtÅti attho, etÃnÅti etÃni daï¬iyÃdaï¬iyakÃraïÃni\<*<9>*>/ c' eva daï¬iyakÃraïesu pi aïuæthÆlÃni ca\<*<10>*>/ sabbÃni sudiÂÂhaæ disvà anusÃseyya\<*<11>*>/, sa ve\<*<12>*>/ rÃjà vohÃtuæ\<*<13>*>/ voharituæ\<*<14>*>/ rajjam\<*<15>*>/ anusÃsitum arahatÅti attho, attaæ mahante\<*<16>*>/ ÂhÃpetun ti evarÆpo\<*<17>*>/ anup- panne bhoge uppÃdetvà uppanne thÃvare katvà attÃnaæ mahante uÊÃre issariye Âhapetuæ na\<*<18>*>/ sakkotÅti\<*<19>*>/ attho, mudÆ 'ti mudurÃjà raÂÂhavÃsikÃnaæ pari- bhÆto hoti\<*<20>*>/ ava¤¤Ãto so\<*<21>*>/, rajjaæ niccoraæ\<*<22>*>/ kÃtuæ na sakkoti, veravà ti atitikkhassa\<*<23>*>/ pana sabbe pi raÂÂhavÃsino\<*<24>*>/ verino hontÅti saveravà nÃma hoti, anumajjhanti anubhÆtaæ mudutikhiïabhÃvÃnaæ\<*<25>*>/ majjhaæ samÃcÃre, amudu anatitikkho hutvà rajjaæ kÃraye\<*<26>*>/ ti attho, na itthikÃraïÃ\<*<27>*>/ ti pÃpaæ lÃma- kaæ mÃtugÃmaæ nissÃya vaæsÃnurakkhakaæ\<*<28>*>/ chattadÃyÃdaæ\<*<29>*>/ puttaæ ghÃÂe- tuæ\<*<30>*>/ nÃrahasi mahÃrÃjà 'ti. Evaæ nÃnÃkÃraïehi kathentÃpi amaccà attano kathaæ gÃhÃpetuæ nÃsakkhiæsu. B. pi yÃcanto attano pi\<*<31>*>/ kathaæ gÃhÃpetuæ nÃsakkhi, andhabÃlo pana so\<*<32>*>/ rÃjà "gacchatha naæ corapapÃte khipathÃ" 'ti ÃïÃpento aÂÂhamaæ\<*<33>*>/ gÃtham Ãha: @*>/ ca loko ekanto\<*<35>*>/ itthÅ ca ayam ekikÃ, tenÃhaæ paÂipajjissaæ, gaccha pakkhipath' eva nan ti. || Ja_XII:68 ||>@ Tattha tenÃhan ti yena kÃraïena sabbo loko ekanto\<*<35>*>/ kumÃrass' eva pakkho hutvà Âhito aya¤ ca itthi ekikà va tena kÃraïenÃhaæ imissà vacanaæ paÂipajjissaæ, gacchatha naæ pabbataæ Ãropetvà papÃte khipath' evà 'ti. Evaæ vutte soÊasasahassÃsu rÃjitthÅsu\<*<36>*>/ ekÃpi sakabhÃvena saïÂhÃtuæ\<*<37>*>/ nÃsakkhi, sakalanagaravÃsino bÃhà paggayha\<*<38>*>/ kese parikiriya\<*<39>*>/ vilapiæsu. RÃjà "ime\<*<40>*>/ imassa papÃte \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd anatthakÃ-. 2 Cs Bd -kaæbho-. 3 Bd omits ca. 4 Cks ad-. 5 Cks ad-, Bd omits daï¬iyaæ. 6 Bd viya. 7 Bd samÃsamaæ. 8 Bd adds pi. 9 Bd daï¬akÃ-. 10 Ck va, Cs Bd omit ca. 11 Cks manu-. 12 Cks sa ce. 13 Bd cakÃrituæ. 14 Bd omits voharituæ. 15 Bd rajje. 16 Bd mahatte. 17 Bd -pe. 18 Bd omits na. 19 Cks sakkomÅti. 20 Cks hotu. 21 Bd sÃ. 22 Bd rajjanivÃraïaæ. 23 Bd atikkhÃya. 24 Bd sabbesaæ--vÃsikÃnaæ. 25 Bd mudutikkhabhÃvaæ. 26 Bd bhÃreyyÃ. 27 Cks itthiyÃkÃ-. 28 Bd -rakkhitaæ. 29 Bd attano dÃyÃda. 30 Bd -Âe-. 31 Bd omits pi. 32 Bd omits so. 33 Cks paÂhamaæ. 34 Cks -e. 35 Bdf ekato 36 Bd rÃjaitthisu. 37 Bd sandhÃretuæ. 38 Bd adds kandetvÃ. 39 Bd -yamÃnÃ. 40 Bd omits ime. >/ #<[page 194]># %<194 XII. DvÃdasanipÃta.>% khipanaæ paÂibÃheyyuæ pÅti\<*<1>*>/" saparivÃro\<*<2>*>/ mahÃjanassa pari- devantass' eva\<*<3>*>/ taæ\<*<4>*>/ uddhapÃdaæ adhosiraæ\<*<5>*>/ katvà gÃhÃpetvà papÃte khipÃpesi. Ath' assa mettÃbhÃvanÃnubhÃvena pabbate adhivatthà devatà "mà bhÃyi MahÃpadumÃ" 'ti taæ samassÃ- sentÅ ubhohi hatthehi gahetvà hadaye Âhapetvà dibbaphassaæ\<*<6>*>/ pharÃpetvÃ\<*<7>*>/ otaritvà pabbatapÃde pabbataÂÂhakanÃgabhavane\<*<8>*>/ nÃgarÃjassa phaïagabbhe Âhapesi. NÃgarÃjà B-aæ nÃgabha- vanaæ netvà attano yasaæ majjhe bhinditvà adÃsi. So tattha ekasaævaccharaæ vasitvà "manussapathaæ gamissÃmÅti\<*<9>*>/" vatvà "kataraÂÂhÃnan\<*<10>*>/" ti vutte "Himavantaæ gantvà pabbajissÃ- mÅti" Ãha. NÃgarÃjà "sÃdhÆ" 'ti taæ gahetvà manussapathe patiÂÂhÃpetvà pabbajitaparikkhÃre datvà sakaÂÂhÃnaæ eva gato. So pi Himavantaæ pavisitvà isipabbajjaæ pabbajitvà jhÃnÃ- bhi¤¤aæ\<*<11>*>/ nibbattetvà vanamÆlaphalÃhÃro tattha paÂivasi\<*<12>*>/. Ath' eko BÃrÃïasivÃsivanacarako\<*<13>*>/ taæ ÂhÃnaæ patto M-aæ sa¤jÃnitvà "nanu tvaæ deva MahÃpadumakumÃro" ti vatvà "Ãma sammÃ" 'ti vutte taæ vanditvà katipÃhaæ tattha vasitvà BÃrÃïasiæ gantvà ra¤¤o Ãrocesi: "deva putto te\<*<14>*>/ Himavanta- padese isipabbajjaæ pabbajito\<*<15>*>/ païïasÃlÃyaæ vasati, ahaæ tassa santike vasitvà Ãgato" ti\<*<16>*>/. "Paccakkhan te diÂÂho" ti. "ùma devÃ" 'ti. RÃjà mahÃbalakÃya parivuto tattha gantvà vanapariyante khandhÃvÃraæ bandhitvà amaccaparivuto\<*<17>*>/ païïasÃlaæ ka¤canarÆpasiriyÃ\<*<18>*>/ païïasÃladvÃre nisinnaæ M-aæ\<*<19>*>/ vanditvà ekamantaæ nisÅdi, amaccÃpi vanditvà paÂisanthÃraæ katvà nisÅdiæsu. B. pi rÃjÃnaæ phalÃphalena\<*<20>*>/ paÂipucchitvà paÂisanthÃraæ akÃsi. Atha naæ rÃjà "tÃta mayà tvaæ gam- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -yyuæpÅti, Bd -yyunti. 2 Bd adds gantvÃ. 3 Bd tassa, omitting eva. 4 Bd naæ. 5 Bd uddhaæ--avaæ-. 6 Cks -phassa, Bd -samphassaæ. 7 Bd païÃmetvÃ. 8 Bd patiÂhita in the place of pabbataÂÂhaka--. 9 Bd -ssÃmi mahÃrÃjÃti. 10 Bd -raæ ÂhÃ-. 11 Bd -¤Ã. 12 Bd pativasati. 13 Bd -cÃriko. 14 Cks omit te. 15 Bd -itvÃ. 16 Bd adds taæ sutvà rÃjÃ. 17 Bd amaccagaïa-. 18 Bd pasadisaæ. 19 Bd adds disvÃ. 20 Bd omits pha-. >/ #<[page 195]># %< 9. MahÃpadumajÃtaka. (472.) 195>% bhÅre papÃte khipÃpito\<*<1>*>/, kathaæ sa¤jÅvito\<*<2>*>/ sÅti" pucchanto navamaæ gÃtham Ãha: @*>/ narake gambhÅre suduruttare pÃtito giriduggasmiæ kena tvaæ tattha nÃmarÅti\<*<4>*>/. || Ja_XII:69 ||>@ Tattha anekatÃle\<*<3>*>/ ti anekatÃlappamÃïe\<*<5>*>/, nÃmarÅti\<*<6>*>/ na mari. TatoparÃ: @*>/ tattha thÃmavà girisÃnujo paccaggahÅ\<*<8>*>/ maæ bhogehi tenÃhaæ tattha nÃmariæ\<*<9>*>/. || Ja_XII:70 ||>@ @*>/ rÃjaputta sakaæ gharaæ, rajjaæ kÃrehi, bhaddan te, kiæ ara¤¤e karissasi\<*<11>*>/. || Ja_XII:71 ||>@ @*>/ sukhÅ assa sukhaæ\<*<13>*>/ passÃmi attani\<*<14>*>/. || Ja_XII:72 ||>@ @*>/ tvaæ ubbhataæ brÆsi, tam me akkhÃhi pucchito\<*<11>*>/. || Ja_XII:73 ||>@ @*>/ salohitaæ, catt' Ãhaæ ubbhataæ brÆmi, evaæ jÃnÃhi khattiyà 'ti. || Ja_XII:74 ||>@ imÃsu\<*<17>*>/ pa¤casu ekantarikà tisso gÃthà B-assa dve ra¤¤o. Tattha paccaggahÅti\<*<18>*>/ pabbatapatanakÃle devatÃya pariggahetvà dibba- phassena\<*<19>*>/ samassÃsetvà upanÅtaæ\<*<20>*>/ maæ paÂigaïhi gahetvÃ\<*<21>*>/ pana\<*<22>*>/ nÃga- bhavanaæ netvÃ\<*<28>*>/ mahantaæ yasaæ datvà manussapathaæ maæ nehÅti vutto\<*<24>*>/ maæ manussapathaæ Ãnesi sv-Ãhaæ\<*<25>*>/ idhÃgantvà pabbajito iti tena\<*<26>*>/ devatÃya ca nÃgarÃjassa cÃnubhÃvenÃhaæ\<*<27>*>/ tattha na marin ti sabbaæ\<*<28>*>/ Ãrocesi, ehÅti\<*<28>*>/ rÃjà tassa vacanaæ sutvà somanassappatto hutvà tÃta ahaæ bÃlabhÃvena itthiyà vacanaæ gahetvà evaæ ÃcÃraguïena taæ\<*<30>*>/ aparajjhiæ khamÃhi me\<*<31>*>/ ti pÃdesu patitvà uÂÂhehi mahÃrÃja khamÃmi te\<*<32>*>/ itoparaæ puna mà evaæ anisammakÃrÅ bhaveyyÃsÅti vutto\<*<33>*>/ tÃta tvaæ attano kulasantakaæ\<*<34>*>/ setacchattaæ ussÃpetvà rajjaæ anusÃsanto\<*<35>*>/ mayhaæ khamasi nÃmà 'ti evam Ãha, uddha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -petvÃ. 2 Bd assajÅ-, Bs sajÅ-. 3 Bd -kÃle. 4 Bds na marasÅti. 5 Bd anekampamÃne kÃle. 6 Cks na-, Bd marasÅti. 7 Ck -bale, Bd -phaïe, Bf -phalo. 8 Cks -bhÅ, Bdf paccuggahi. 9 Cks -ri, Bd namari. 10 Cks -ni-, Bdf patine-. 11 Bds add kumÃro Ãha. 12 Cks uggari-. 13 Cks evaæ. 14 Bd attanÅti, and adds rÃjà Ãha, Cks attanÃ. 15 Cks kiæ, omitting nu. 16 Cks -assa. 17 Ck imÃsa, Bd imissÃ. 18 Bd paccuggahimanti. 19 Bd -sampassena. 20 Bd saïikaæ. 21 Bd paÂiggahetvà in the place of paÂi--. 22 Bd omits pana. 23 Bd Ãne-. 24 Bd -pathaæ pahiïà ti vutte. 25 Bd ahaæ. 26 Bd teneva. 27 Bd ca a--na a-. 28 all three MSS. marÅti, Bd so in the place of sabbaæ. 29 Bd omits ehÅti. 30 Ck -gunante taæ, Bd sÅlÃcÃrasampanne tayi. 31 Bd adds dosaæ. 32 Bd adds dosaæ. 33 Bd -e. 34 Bd kulavettikaæ. 35 Cks -te. >/ #<[page 196]># %<196 XII. DvÃdasanipÃta.>% ritvà ti hadayavakkÃdÅni asampattam eva taæ\<*<1>*>/ uddharitvÃ, sukhaæ pas- sÃmi attanÅti\<*<2>*>/ attÃnaæ mahÃrÃja evam aham pi puna sotthibhÃvappattaæ gilitabalisapurisam iva attÃnaæ\<*<3>*>/ passÃmÅti, kiæ nu tvan ti idaæ rÃjà taæ atthaæ vitthÃrato\<*<4>*>/ sotuæ pucchati, kÃmÃhan ti pa¤cakÃmaguïe ahaæ, hatthi assaæ salohitan ti\<*<5>*>/ evaæ hatthiassarathavÃhanaæ sattaratanÃdibhedaæ\<*<6>*>/ vibhavaæ salohitan ti brÆmi\<*<7>*>/, cattÃhan cattaæ ahaæ yadà taæ sabbam pi cattaæ hoti pariccattaæ taæ dÃnaæ ahaæ ubbhatan ti brÆmi. "Iti kho mahÃrÃja mayhaæ rajjena kiccaæ n' atthi, tvaæ pana dasa rÃjadhamme akopetvà agatigamanaæ pahÃya dham- mena rajjaæ kÃrehÅti" M. pitu ovÃdaæ adÃsi. So\<*<8>*>/ roditvà kanditvÃ\<*<9>*>/ nagaraæ gacchanto antarÃmagge amacce pucchi: "ahaæ kaæ\<*<10>*>/ nissÃya evarÆpena ÃcÃrasampannena\<*<11>*>/ puttena viyogaæ patto" ti. "Aggamahesiæ\<*<12>*>/ devÃ" 'ti. RÃjà taæ uddhapÃdaæ gÃhÃpetvà corapapÃte khipÃpetvà nagaraæ pavi- sitvà dhammena rajjaæ kÃresi. S. i. d. Ã. "evaæ bhikkhave pubbe p' esà maæ akkositvà mahÃvinÃsaæ pattÃ" ti vatvà @*>/ paï¬ito nÃgo SÃriputto ca devatà ahaæ tadà rÃjaputto\<*<14>*>/, evaæ dhÃretha jÃtakan ti || Ja_XII:75 ||>@ osÃnagÃthÃya j. samodhÃnesi\<*<15>*>/. MahÃpadumajÃtakaæ. $<10. MittÃmittajÃtaka.>$ KÃni kammÃni kubbÃnÅti. Idaæ S. J. v. Kosalara¤¤o atthacaraæ\<*<16>*>/ amaccaæ Ã. k. So kira ra¤¤o bahÆpakÃro Ãhosi. Ath' assa rÃjà atirekasammÃnaæ kÃresi. Avasesà naæ asahamÃnà "deva asuko amacco tumhÃkaæ anatthakÃrako" ti paribhindiæsu. RÃjà taæ parigaïhanto ki¤ci dosaæ adisvà "ahaæ massa ki¤ci dosaæ na passÃmi, kathaæ nu kho sakkà mayà imassa mittabhÃvaæ và amittabhÃvaæ và jÃnitun" ti cintetvà "imaæ pa¤haæ Âhapetvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits taæ. 2 Bd attaninti, Cks sukhamassa attanti. 3 Bd balisameva attani. 4 Bd -rito. 5 all three MSS. atthi assa, Cks -taæ hi. 6 Bd omits bhedaæ. 7 Bd omits brÆmi. 8 Bd adds rÃjÃ. 9 Bd paridevitvÃ. 10 Cks taæ. 11 Bd ÃcÃraguïasam-. 12 all three MSS. -si. 13 Cks add ca. 14 Bd rÃjaputto ahaæ Ãsi, Bf r. a. tadÃ. 15 Ck -dhani, Cs -dhÃni. 16 Bd -cariyaæ. >/ #<[page 197]># %< 10. MittÃmittajÃtaka. (473.) 197>% TathÃgataæ a¤¤o jÃnituæ na sakkhissati, gantvà pucchissÃmÅti\<*<1>*>/" so bhuttapÃtarÃso S-raæ upasaækamitvà "bhante kathaæ nu kho sakkà purisena attano mittabhÃvaæ và amittabhÃvaæ và jÃnitun" ti pucchi. Atha naæ S. "pubbe pi mahÃrÃja paï¬ità imaæ pa¤haæ cintetvà paï¬ite pucchitvà tehi kathitavasena ¤atvà amitte vajjetvÃ\<*<2>*>/ mitte seviæsÆ" 'ti vatvà tena yÃcito a. Ã.: A. B. Br. r. k. Bo. tassa atthadhammÃnusÃsako amacco ahosi. Tadà BÃrÃïasira¤¤o ekaæ atthacarakaæ amaccaæ sesà paribhindiæsu. RÃjà tassa dosaæ apassanto "kathaæ nu kho sakkà amittaæ và mittaæ và ¤Ãtun\<*<3>*>/" ti M-aæ pucchanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ jÃneyya medhÃvÅ disvà sutvà va\<*<5>*>/ paï¬ito ti. || Ja_XII:76 ||>@ Tass' attho: kÃni kammÃni karontaæ medhÃvÅ paï¬ito puriso cakkhunà disvà sotena và sutvà ayaæ mayhaæ amitto ti jÃneyya tassa jÃnanatthÃya kathaæ vi¤¤Æ parakkameyyà 'ti. Ath' assa amittalakkhaïaæ kathento\<*<6>*>/ @*>/ disvà na ca naæ paÂinandati (vol.III 31|22) cakkhÆni c' assa\<*<8>*>/ na dadÃti paÂiloma¤ ca\<*<9>*>/ vattati. || Ja_XII:77 ||>@ @@ @@ @@ tato naæ nÃnukampati, aho\<*<10>*>/ so pi labheyy' ito\<*<11>*>/. @*>/ paï¬ito ti || Ja_XII:81 ||>@ M. \<*<13>*>/ imà pa¤ca gÃthà vatvà puna \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -mà ti. 2 Cks vajji-. 3 Bd sakkomi taæ ¤Ãtun in the place of sakkÃ--. 4 Bd mitte. 5 Bd ca. 6 Bd adds gÃthÃmÃha. 7 Bd ummeyyate, Bf umbhayate. 8 Cks yassa. 9 Cks -mÃca. 10 Bd ÃhÃ, Bf ahÃ. 11 Cs -yyato, Ck labheyyakotÃ, Bd labheyito. 12 Bdf ca. 13 Bd omits mahÃsatto. >/ #<[page 198]># %<198 XII. DvÃdasanipÃta.>% @*>/ paï¬ito ti\<*<2>*>/ || Ja_XII:82 ||>@ imÃya gÃthÃya mittalakkhaïaæ puÂÂho sesagÃthà abhÃsi: @*>/ sarati Ãgataæ abhinandati tato kelÃyito\<*<4>*>/ hoti vÃcÃya paÂinandati. || Ja_XII:83 ||>@ @*>/ bhajati amitte tassa na sevati akkosante nivÃreti vaïïakÃme pasaæsati. || Ja_XII:84 ||>@ @*>/ pasaæsati. || Ja_XII:85 ||>@ @*>/ so pi labheyy' ito\<*<8>*>/. || Ja_XII:86 ||>@ @*>/ jÃneyya disvà sutvà va\<*<1>*>/ paï¬ito ti. || Ja_XII:87 ||>@ Tattha na naæ umhayate\<*<10>*>/ ti taæ mittaæ\<*<11>*>/ mittapatirÆpako\<*<12>*>/ sitam na karoti pahaÂÂhÃkÃraæ na dasseti, na ca naæ paÂinandatÅti tassa kathaæ paggaïhanto na paÂinandati na tussati\<*<13>*>/, cakkhÆni tassa na dadÃtÅti olokentaæ na oloketi, paÂiloma¤cà 'ti tassa kathaæ patippharati paÂisattu hoti, vaïïakÃme ti tassa vaïïaæ bhaïante\<*<14>*>/, nÃkkhÃtÅti\<*<15>*>/ attano guyhaæ tassa nÃcikkhati, kammaæ tassà 'ti tena katakammaæ na\<*<16>*>/ vaïïayati\<*<17>*>/, pa¤- ¤assÃ\<*<18>*>/ 'ti tassa pa¤¤aæ\<*<19>*>/ na-ppasaæsati ¤Ãïasampadaæ na sahati\<*<20>*>/, abha- ve ti\<*<21>*>/ ava¬¬hiyÃ\<*<22>*>/, tassa nuppajjate\<*<23>*>/ ti tassa mittapaÂirÆpakassa mama\<*<24>*>/ mittassa pi ito dassÃmÅti sati na uppajjati, nÃnukampatÅti mudu- cittena na cintesi, labheyyito\<*<25>*>/ ti labheyya ito, ÃkÃrà ti kÃraïÃni, pa- vutthan ti videsagataæ, kelÃyito\<*<26>*>/ ti kelÃyati mamÃyati pattheti piheti icchatÅti attho, vÃcÃya 'ti madhuravacanena taæ samudÃcaranto nandati tussati\<*<27>*>/, sesaæ vuttapaÂipakkhanayen' eva veditabbaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bdf ca. 2 Bd adds bodhisatto. 3 Cs pavutthantaæ taæ? Ck pavutthaæ taæ, Bd paÂhaæ tassa, Bf pavuÂhuæ tassa. 4 Bd -iko. 5 Cks tassa. 6 Cks paæ¤Ãtassa. 7 Bd ahÃ, Bf mahÃ. 8 Cks -yyato, Bd labheyito. 9 Cks omit su. 10 Bd ummayyate. 11 Bd omits mittaæ. 12 Bd -kaæ. 13 Bd dussati. 14 Bd tassa vaïïente. 15 Cks na khamati. 16 Cs taæ. 17 Bd nandiyati. 18 Bd pa¤¤amassÃ. 19 Cks pa¤haæ, Bd assa ¤Ãïaæ. 20 Cs nayhati, Bd na bhÃsati. 21 Cks abhavenÃ, Bd abhave nandatÅti. 22 Bd avu¬hiyÃ. 23 Bd adds satÅ. 24 Bd omits mama. 25 Cs labheyyato, Ck labheyyakan, Bd labheyito. 26 Cks -yino, Bd -yiko. 27 Bd paÂinandati na dussati. >/ #<[page 199]># %< 10. MittÃmittajÃtaka (473.) 199>% RÃjà M-assa kathÃya attamano hutvà tassa mahantaæ yasaæ adÃsi. S. i. d. Ã. "evaæ mahÃrÃja pubbe p' esa pa¤ho samuÂÂhahi\<*<1>*>/, paï¬ità vacanaæ\<*<2>*>/ kathayiæsu\<*<3>*>/, imehi dvattiæsÃyÃkÃrehi\<*<4>*>/ amitto ca\<*<5>*>/ mitto ca\<*<6>*>/ jÃnitabbo" ti vatvà j. s.: "Tadà rÃjà ùnando ahosi, paï- ¬itÃmacco\<*<7>*>/ aham evÃ" 'ti. MittÃmittajÃtakaæ. DvÃdasani- pÃta vaïïanà niÂÂhitÃ\<*<8>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd samuÂhito. 2 Bd pana. 3 Bd -sÆ ti. 4 Bd dvikÃraïehi. 5 Bd omits amitto ca. 6 Bd omits ca. 7 Bd -tÃmacco pana. 8 Bd iti dasajÃtakavatthupaÂimaï¬itaæ dvÃdasanipÃtajÃtakaæ niÂÂhitaæ. >/ #<[page 200]># %< 200>% XIII. TERASANIPùTA. $<1. AmbajÃtaka.>$ AhÃsi me ambaphalÃni pubbe ti. Idaæ S. J. v. Deva- dattaæ Ã. k. Devadatto pi "ahaæ Buddho bhavissÃmi, mayhaæ samaïo Gotamo n' evÃcariyyo na upajjhÃyo" ti Ãcariyaæ paccakkhÃyya jhÃnaparihÅno saæghaæ bhinditvà anupubbena SÃvatthiæ Ãgacchanto bahi-Jetavane paÂhaviyà vivare dinne\<*<1>*>/ AvÅciæ pÃvisi. Tadà dh. \<*<2>*>/ k«.: "Ãvuso Devadatto Ãcariyaæ paccakkhÃya\<*<3>*>/ mahÃvinÃsaæ patto AvÅci- mahÃniraye nibatto" ti. S. Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave e. k. s." ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi Devadatto Ãcariyaæ paccakkhÃya mahÃvinÃsaæ patto yevÃ" 'ti vatvà a. Ã.: A. B. Br. r. k. tassa purohitakulaæ ahivÃtakarogena vinassi. Eko va\<*<4>*>/ putto bhittiæ bhinditvà palÃto, so Takka- silaæ gantvà disÃpÃmokkhassa Ãcariyassa sÃntikÃ\<*<5>*>/ vede ca sesasippÃni ca uggaïhitvà Ãcariyaæ vanditvà nikkhanto, "desa- cÃrittaæ\<*<6>*>/ carissÃmÅti\<*<7>*>/" vicaranto ekaæ paccantanagaraæ pÃ- puïi. Taæ nissÃya mahÃcaï¬ÃlagÃmako ahosi\<*<8>*>/. Tadà Bo. tasmiæ gÃme paÂivasati paï¬ito vyatto, akÃle phalaæ gaïhÃ- panamantaæ jÃnÃti, so pÃto va kÃcaæ\<*<9>*>/ ÃdÃya tato gÃmà nikkhamitvà ara¤¤e ekaæ ambarukkhaæ upasaækamitvà satta- padamatthake Âhito taæ mantaæ parivattetvÃ\<*<10>*>/ ambarukkhaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd dente. 2 Bd adds bhikkhu. 3 Ck ariyapa-. 4 Bd omits vÃ. 5 Bd adds. tayo. 6 Bd -cÃrikaæ. 7 Bd jÃnissÃmÅti. 8 Cks omit ahosi. 9 Cs Bd kÃjaæ. 10 Bd parijappitvÃ. >/ #<[page 201]># %< 1. AmbajÃtaka. (474.) 201>% ekena udakapasatena paharati, rukkhato taæ khaïaæ ¤eva purÃïapaïïÃni patanti navÃni uÂÂhahanti, pupphÃni pupphitvà patanti, ambaphalÃni uÂÂhÃya muhutten' eva paccitvà madhu- rÃni ojavantani dibbaphalasadisÃni\<*<1>*>/ hutvà rukkhato patanti. M. tÃni uccinitvà yÃvadatthaæ khÃditvà kÃcaæ\<*<2>*>/ pÆretvÃ\<*<3>*>/ gehaæ gantvà tÃni vikkiïitvà puttadÃraæ posesi. So brÃhmaïakumÃro M-aæ akÃle ambapakkÃni Ãharitvà vikkiïantaæ disvà "nissaæ- sayena tehi mantabalena\<*<4>*>/ uppannehi bhavitabbaæ\<*<5>*>/, imaæ purisaæ nissÃya etaæ anagghamantaæ labhissÃmÅti" cintetvà M-assa ambÃni ÃharaïaniyÃmaæ pariggaïhanto tatvato\<*<6>*>/ ¤atvà tasmiæ ara¤¤ato anÃgate va\<*<7>*>/ tassa gehaæ gantvà ajÃnanto viya hutvà tassa bhariyaæ "kuhiæ\<*<8>*>/ Ãcariyo" ti pucchitvà "ara¤¤aæ gato" ti vutte taæ\<*<9>*>/ ÃgamayamÃno\<*<10>*>/ Âhatvà Ãgac- chantaæ disvà paccuggantvà hatthato kÃcaæ\<*<11>*>/ gahetvÃ\<*<12>*>/ Ãha- ritvà gehe Âhapesi. M. taæ oloketvà bhariyaæ Ãha: "bhadde ayaæ mÃïavako\<*<13>*>/ mantatthÃya Ãgato, na pan' assa hatthe manto Âhassati, asappuriso eso" ti. MÃïavo pi "ahaæ imaæ mantaæ Ãcariyassa upakÃrako hutvà labhissÃmÅti" cintetvà tato paÂÂhÃya tassa gehe kattabbakiccÃni\<*<14>*>/ karoti: dÃrÆni Ãharati vÅhiæ koÂÂeti\<*<15>*>/ pacati mukhadhovanÃdÅni\<*<16>*>/ deti pÃde dhovati. Ekadivasaæ M-ena "tÃta mÃïava ma¤caæ\<*<17>*>/ pÃdÃnaæ me upa- dhÃnaæ dehÅti" vutte a¤¤aæ apassitvà sabbarattaæ Ærumhi Âhapetvà nisÅdi. AparabhÃge M-assa bhariyà puttaæ vijÃyi, tassà pasÆtikÃparikammaæ\<*<18>*>/ sabbaæ akÃsi. Sà ekadivasaæ M-aæ Ãha: "sÃmi, ayaæ mÃïavo jÃtisampanno hutvÃpi\<*<19>*>/ mantatthÃya amhÃkaæ veyyÃvaccaæ karoti, etassa hatthe manto tiÂÂhatu và mà và deth' assa\<*<20>*>/ mantan" ti. So "sÃdhÆ" 'ti sampa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd dibbarasa sa-. 2 Cs Bd kÃjam. 3 Bd pÆrÃpetvÃ. 4 Bd mantaphalena. Cks -sayenetaæ mantabalehi. 5 Bd -bbanti. 6 Bd tathato, Ck tatvÃto. 7 Bd yeva. 8 Bd adds ayye. 9 Bd adds Ãgataæ. 10 Bd adds va. 11 Ck kÃmaæ, Cs kÃjaæ. 12 Bd disvà hatthato paccuggahetvÃ. 13 Bd -vo. 14 Bd sabbaki-. 15 Bd adds bhattaæ. 16 Bd dantakaÂhamu-. 17 all three MSS. ma¤ca. 18 Ck omits pari, Bd reads tassà sutikÃle parik - -. 19 Bd omits pi. 20 Bd detha tassa. >/ #<[page 202]># %<202 XIII. TerasanipÃta.>% Âicchitvà tassa mantaæ datvà taæ evam Ãha: "tÃta, anaggho\<*<1>*>/ manto, tava imaæ nissÃya mahÃlÃbhasakkÃro bhavissati, ra¤¤Ã và rÃjamahÃmattena và `ko te Ãcariyo' ti puÂÂhakÃle maæ mà nigÆhittho, sace hi `caï¬Ãlassa me santikÃ\<*<2>*>/ manto gahito' ti lajjanto\<*<3>*>/ `brÃhmaïamahÃsalo me Ãcariyo' ti kathessasi\<*<4>*>/ imassa mantassa\<*<5>*>/ phalaæ na labhissasÅti\<*<6>*>/". So "kiækÃraïÃ\<*<7>*>/ nigÆhis- sÃmi\<*<8>*>/, kenaci puÂÂhakÃle tumhe yeva kathessÃmÅti" vatvà vanditvà caï¬ÃlagÃmato nikkhamitvà mantaæ\<*<9>*>/ vÅmaæsitvà anu- pubbena BÃrÃïasiæ\<*<10>*>/ patvà ambÃni vikkiïitvà bahuæ dhanaæ labhi. Ath' ekadivasaæ uyyÃnapÃlo tassa hatthato ambaæ pi kiïitvÃ\<*<11>*>/ ra¤¤o adÃsi. ÖÃjà taæ paribhu¤jitvà "kuto\<*<12>*>/ tayà evarÆpaæ ambaæ laddhan\<*<13>*>/" ti pucchi. "Deva eko mÃïavo akÃlÃmbaphalÃni\<*<14>*>/ Ãnetvà vikkiïÃti, tato me gahitan" ti. "Ito paÂÂhÃya idh' eva ambÃni ÃharatÆ 'ti taæ vadehÅti". So tathà akà si. MÃïavo pi tato paÂÂhÃya ambÃni rÃjakulaæ harati ra¤¤Ã ca "maæ upaÂÂhahÃ" 'ti\<*<15>*>/ vutte rÃjÃnaæ upaÂÂha- hanto bahuæ dhanaæ labhitvà kamena\<*<16>*>/ vissÃsiko jÃto. Atha naæ ekadivasaæ rÃjà pucchi: "mÃïava, kuto akÃle evaæ vaïïagandharasasampannÃni ambÃni labhasi\<*<17>*>/ "kin te nÃgo và supaïïo và devo và koci deti udÃhu mantabalaæ\<*<18>*>/ etan" ti. "Na me mahÃrÃja koci deti\<*<19>*>/, anaggho pana me manto atthi, tass' etaæ\<*<20>*>/ balan" ti. "Tena hi mayam pi ekadivasaæ mantabalaæ\<*<21>*>/ daÂÂhukÃmÃ" ti. "SÃdhu deva, dassessÃmÅti". RÃjà punadivase tena saddhiæ uyyÃmaæ gantvà "dassehÅti" Ãha. So "sÃdhÆ" 'ti ambarukkhaæ upagantvà sattapada- matthake Âhito mantaæ parivattetvà rukkhaæ udakena pahari, taæ khaïaæ ¤eva ambarukkho heÂÂhÃvuttaniyÃmena\<*<22>*>/ phalaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds yaæ. 2 Bd puÂho pana mayhaæ Ãcariyo caï¬Ãlo tassa santikÃ. 3 Bd lajjito ti. 4 Bd ti ce kathissati. 5 Bd omits ma-. 6 Bd bhavissatÅti. 7 Bd adds taæ. 8 Bd -mÅti. 9 Bd -te. 10 Cks -siyaæ, Bd -sÅ. 11 Cks vikki-, Bd viki- in the place of piki-. 12 Bd adds samma. 13 Bd -po ambo laddho. 14 Cks omit amba. 15 Bd atha ra¤¤Ã upaÂhahÅti no. 16 Cs kammena, Bd anukkamena. 17 Bd Ãharasi. 18 Bd -phalaæ. 19 Bd adds atthano pa¤¤Ãphalena. 20 Bd tasseva. 21 Bd -phalaæ. 22 Bd -neva. >/ #<[page 203]># %< 1. AmbajÃtaka. (474) 203>% gahetvà mahÃmegho viya ambavassaæ vassi, mahÃjano sÃdhu- kÃraæ adÃsi, celukkhepà pavattiæsu\<*<1>*>/, rÃjà phalÃni khÃditvà tassa bahuæ dhanaæ datvà "mÃïava\<*<2>*>/, evarÆpo te acchariya- manto kassa santike gahito" ti pucchi. MÃïavo "sac' Ãhaæ `caï¬Ãlassa santike' ti vakkhÃmi lajjitabbakaæ\<*<3>*>/ bhavissati ma¤ ca garahissanti\<*<4>*>/, manto kho pana me paguïo idÃni na nassis- sati\<*<5>*>/, disÃpÃmokkhÃcariyaæ\<*<6>*>/ apadisÃmÅti\<*<7>*>/" cintetvà musÃvÃdaæ katvà "TakkasilÃya\<*<8>*>/ disÃpÃmokkhÃcariyassa santike gahito me" ti vadanto\<*<9>*>/ Ãcariyaæ paccakkhÃsi, taæ khaïaæ ¤eva manto antaradhÃyyi. RÃjà somanassajÃto taæ ÃdÃya nagaraæ pavisitvà pun' ekadivasaæ\<*<10>*>/ "ambÃni khÃdissÃmÅti" uyyÃnaæ gantvà maÇgalasilÃpaÂÂe nisinno\<*<11>*>/ "mÃïava ambÃni ÃharÃ" 'ti Ãha. So "sÃdhÆ" 'ti ambaæ upagantvÃ\<*<2>*>/ sattapadamatthake Âhito "mantaæ parivattessÃmÅti `mante anupaÂÂhahante\<*<12>*>/ antara- hitabhÃvaæ ¤atvà lajjito aÂÂhÃsi. RÃjà "ayaæ pubbe parisa- majjhe yeva ambÃni Ãharitvà amhÃkaæ deti, ghanameghavassaæ viya ambaæ vassÃpeti, idÃni thaddho viya Âhito, kin nu kho kÃraïan" ti cintetvà taæ pucchanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha ahÃsÅti Ãhari, dumapphalÃnÅti rukkhaphalÃnÅti. Taæ sutvà mÃïavo "sace `ajja ambaphalaæ na gaïhÃmÅti\<*<13>*>/' vakkhÃmi rÃjà me kujjhissati, musÃvÃdena va¤cessÃmÅti\<*<14>*>/" dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/, khaïaæ muhuttaæ na maæ tosayanti\<*<16>*>/,>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ttayiæsu. 2 Bd adds ko. 3 Ck lajja-, Bd -taæ. 4 Bd maæ garahissati. 5 Ck nassissanti, Bd nassati. 6 Ck -kkha Ãc-, Bd -kkho Ãcariyo me ti. 7 Cks -disÃti. 8 Bd -yaæ. 9 Bd vadati. 10 Bd punadivase. 11 Bd nisÅdi. 12 Bd anuÂha-. 13 Bd gaïhÃpessÃmÅti. 14 Bd ÃcikkhissÃmiti. 15 Bds pati-, Cs patimÃïa-. 16 Bd -tta¤ca mantenapassaæ, Bf khaïà muhutte na manto passanti. >/ #<[page 204]># %<204 XIII. TerasanipÃta.>% @< nakkattayoga¤ ca khaïa¤ ca laddhà athÃhariss'\<*<1>*>/ ambaphalaæ pahÆtan\<*<2>*>/ ti. || Ja_XIII:2 ||>@ Tattha athÃharissambaphalan\<*<3>*>/ ti atha\<*<4>*>/ ambaphalaæ ÃharissÃmi\<*<5>*>/. RÃjà "ayaæ a¤¤adà nakkhattayogaæ na vadati, kin nu kho etan" ti pucchanto dve gÃthà abhÃsi: @*>/, athÃhari\<*<7>*>/ ambaphalaæ pahÆtaæ\<*<8>*>/ vaïïena gandhena rasen' upetaæ. || Ja_XIII:3 ||>@ @*>/ tuyhaæ dumapphalà pÃtubhavanti brahme, sv-Ãjja na pÃrese\<*<10>*>/ japam pi mante\<*<11>*>/ ayaæ so ko nÃma tav' ajja dhammo ti. || Ja_XIII:4 ||>@ Tattha na pÃresÅti\<*<12>*>/ na sakkosi, japampÅti\<*<13>*>/ jappanto pi parivattento pi, ayaæ so ti ayam eva so tava sabhÃvo ajja ko nÃma jÃto ti. Taæ sutvà mÃïavo\<*<14>*>/ "na sakkà rÃjÃnaæ musÃvÃdena va¤cetuæ, sace pi me sabhÃve kathite Ãïaæ karoti\<*<15>*>/ karotu, sabhÃvam eva kathessÃmÅti" cintetvà dve gÃthà abhÃsi: @*>/. || Ja_XIII:5 ||>@ @*>/ puÂÂho makkhÃbhibhÆto alikaæ abhÃïiæ, mantà ime brÃhmaïassà 'ti micchà pahÅnamanto kapaïaæ rudÃmÅti. || Ja_XIII:6 ||>@ Tattha dhammenà 'ti samena kÃraïena appaÂicchÃdetvà va adÃsi, pakati¤ca saæsÅti mà 'me pucchito nÃma gottaæ guyhittho sace guyham \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd addhÃha-. 2 Cs pahu-, Bd bahu-, Ck papan. 3 Bd addhaha-. 4 Bd addhÃmayaæ. 5 Bd harissÃmÃti. 6 Bd pas-. 7 Bd sayaæhari. 8 Bd muhuttaæ. 9 so Ck; Cs parassa, Bdf puresi, Bs pureti. 10 Bdf svajja na pÃdesi. 11 Bd jappaæ samantaæ, Bs jappapimantaæ. 12 Bd pÃde-. 13 Bds jappanti. 14 Bd adds pi. 15 Bds kareyya. 16 Cks mantÃ. 17 Cks hi, Bdf pi? >/ #<[page 205]># %< 1. AmbajÃtaka. (474) 205>% pi\<*<1>*>/ mantÃ\<*<2>*>/ te nassissantÅti\<*<3>*>/ tesaæ nassanapakati¤\<*<4>*>/ ca mayhaæ saæsi, brÃh- maïassà 'ti micchà ti brÃhmaïassa santike mayà ime mantà gahità ti micchà abhÃïiæ, tena me te mantà naÂÂhÃ, sv-ahaæ pahÅnamanto idÃni ka- païaæ rodÃmi. Taæ sutvà rÃjà "ayaæ pÃpadhammo evarÆpaæ ratanaæ\<*<5>*>/ na olokesi, evarÆpasmiæ hi uttamaratane\<*<6>*>/ laddhe jÃti kiæ karissatÅti" kujjhitvÃ\<*<7>*>/ @*>/ madhuæ madhutthiko\<*<9>*>/ vinde, so hi tassa dumuttamo. || Ja_XIII:7 ||>@ @*>/ vessà suddà caï¬Ãla pukkusà yasmÃ\<*<11>*>/ dhammaæ vijÃneyya so hi tassa naruttamo. || Ja_XIII:8 ||>@ @*>/ gale gahetvà khalayÃtha\<*<13>*>/ jammaæ yo uttamatthaæ kasirena laddhaæ mÃnÃtimÃnena vinÃsayitthÃ\<*<14>*>/ 'ti || Ja_XIII:9 ||>@ imà gÃthà Ãha. Tattha madhutthiko ti madhuatthiko puriso ara¤¤e madhuæ olokento etesaæ rukkhÃnaæ yato madhuæ labhati so hi\<*<15>*>/ dumo tassa dumuttamo\<*<16>*>/ nÃma, tato c' eva khattiyÃdÅsu yamhà purisà dhammaæ kÃraïaæ\<*<17>*>/ y' uttamatthaæ\<*<18>*>/ vijÃ- neyya so tassa uttamanaro\<*<18>*>/, imassa daï¬a¤ cà 'ti imassa pÃpadhammassa sabbappaharaïadaï¬a¤\<*<20>*>/ ca veÊupesÅhi\<*<21>*>/ piÂÂhicammaæ uppÃÂentÃ\<*<22>*>/ vadha¤ ca datvà ima¤ ca jammaæ gale gahetvà khalayÃtha\<*<23>*>/ khalÅkÃraæ\<*<24>*>/ pÃpetvà niddhamatha\<*<25>*>/ kiæ iminà idha vasantenà 'ti. RÃjapurisà tathà katvà "tavÃcariyassa santikaæ\<*<26>*>/ gantvà taæ ÃrÃdhetvÃ\<*<27>*>/ sace puna mante\<*<28>*>/ labhasi\<*<29>*>/ idhÃgaccheyyÃsi, no ce imaæ disaæ mà olokeyyÃsÅti" taæ nibbisayam akaæsu. So anÃtho hutvà "Âhapetva Ãcariyaæ na me a¤¤aæ paÂi- saraïaæ atthi, tass' eva santikaæ gantvà taæ ÃrÃdhetvà puna mantaæ yÃcissÃmÅti" rodanto taæ gÃmaæ agamÃsi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd guhasi. 2 Bd -o. 3 Bd -ssati. 4 Ck tassana-, Bd anassanaæ-. 5 Bds -namantaæ. 6 Bd -ramante. 7 Bds add tassa garahanto. 8 Bd paÂhali-. 9 Bd -ttiko, Cks -tthikÃ. 10 Cks -ïa. 11 Bd yamhÃ. 12 Ck ÇatvÃ. 13 Bdf gala-. 14 Cks -yittho. 15 Cks so ca. 16 Ck mudutta-. 17 Bd kÃla. 18 Bd yuttaæ mattaæ. 19 Bd so va tassa uttamo nÃma. 20 Cks sabbassaharaïadaï¬e. 21 Bd -pesikÃdini. 22 Bd upanetvÃ. 23 Cks -ÃyÃtha, Bd galayÃtha. 24 so Cks; Bd khalaækÃrattaæ. 25 Bd adds nika¬¬hatha. 26 Bd -ke. 27 Bd adds va. 28 Cks -to. 29 Ck labhÅsi, Bd labhissasi. >/ #<[page 206]># %<206 XIII. TerasanipÃta.>% Atha naæ Ãgacchantaæ disvà M. bhariyaæ Ãmantetvà "bhadde passa taæ\<*<1>*>/ pÃpadhammaæ parihÅnamantaæ puna Ãgacchantan\<*<2>*>/" ti Ãha. So M-aæ upasaækamitvà vanditvà ekamantaæ ni- sinno "kiækÃraïà Ãgato sÅti" puÂÂho "Ãcariya musÃvÃdaæ katvà Ãcariyaæ paccakkhitvà mahÃvinÃsaæ patto 'mhÅti" vatvà accayaæ desetvà puna mante\<*<3>*>/ yÃcanto @*>/ akkame\<*<5>*>/ kaïhasappaæ andho\<*<6>*>/ yathà jotim adhiÂÂhaheyya evam pi maæ tvaæ khalitaæ sapa¤¤Ã\<*<7>*>/ pahÅnamantassa puna-ppasÅdÃ\<*<8>*>/ 'ti || Ja_XIII:10 ||>@ gÃtham Ãha. Tattha yathà saman ti yathà puriso idaæ samaÂÂhÃnan\<*<9>*>/ ti ma¤¤amÃno sobbhaæ và guhaæ và bhÆmiyà phalitaÂÂhÃnasaækhÃtaæ\<*<10>*>/ narakaæ và pÆtipÃdaæ và pateyya, pÆtipÃde ti Himavantapadese mahÃrukkhesu\<*<11>*>/ sukkhitvÃ\<*<12>*>/ matesu samÆlesu\<*<13>*>/ pÆtikesu jÃtesu\<*<14>*>/ tasmiæ ÂhÃne mahà ÃvaÂo hoti tassa nÃmaæ, jotimadhiÂÂhaheyyà 'ti aggiæ akkameyya, evam pÅti evaæ aham pi pa¤¤Ãcakkhuno abhÃvà andho\<*<15>*>/ tumhÃkaæ visesaæ ajÃnanto tumhesu khalito tvaæ maæ khalitam viditvÃ\<*<16>*>/ sapa¤¤Ã\<*<17>*>/. ¤ÃïasampannÃ\<*<18>*>/ pahÅnamantassa mama puna pasÅdatha\<*<19>*>/. Atha\<*<20>*>/ naæ Ãcariyo "tÃta, tvaæ kiæ kathesi, andho\<*<15>*>/ hi dinnÃya sa¤¤Ãya\<*<21>*>/ sobbhÃdÅni pariharati, mayà paÂhamaæ eva kathitaæ, idÃni kimatthaæ mama santikaæ Ãgato sÅti" vatvà @*>/ tava sampadÃsiæ, tvam pi dhammena paÂiggahese, pakatim pi te attamano asaæsiæ\<*<23>*>/: dhamme Âhitaæ taæ na jaheyya manto\<*<24>*>/. || Ja_XIII:11 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd tha. 2 Ck Ãgacchanti, Cs ÃgacchatÅ. 3 Bd omits mante. 4 Ck rajjÆni cÃ, Bd jotiæ vÃ, Bf rujjuti vÃ. 5 Bd -meyya. 6 Bd anto. 7 so Bf; Cks Bd sapa¤¤aæ. 8 Bd punasampadÃhÅ, Bd -sampasÅdÃ. 9 Bd saman. 10 Bd khalita-. 11 Cks -rukkhe 12 Bd sussitvÃ. 13 Cks matetassamÆle. 14 Bd và in the place of jÃtesu. 15 Bd anto. 16 Bd vanditvÃ. 17 Bd sapa¤¤Ãnti. 18 Bd -nnaæ. 19 Bd pidethà ti. 20 Cks omit atha. 21 Bd pa¤¤Ãya dinnÃya in the place of d. s. 22 Bd mantaæ. 23 all four MSS. -si. 24 Cks Bf -tÃ. >/ #<[page 207]># %< 2. PhandanajÃtaka. (475.) 207>% @*>/ bÃla mantaæ kasirena laddhaæ yaæ dullabhaæ ajja manussaloke kicchÃpi\<*<2>*>/ laddhà jÅvikam\<*<3>*>/ appa¤¤a\<*<4>*>/ vinÃsayÅ\<*<5>*>/ alikaæ bhÃsamÃno || Ja_XIII:12 ||>@ @*>/ musà bhaïantassa asa¤¤atassa mante mayaæ tÃdisake na dema, kuto mantÃ, gaccha na mayha\<*<7>*>/ ruccasÅti || Ja_XIII:13 ||>@ imà gÃthà Ãha. Tattha dhammenà 'ti aham pi tava ÃcariyabhÃgaæ hira¤¤aæ và su- vaïïaæ và agahetvà dhammen' eva mante\<*<8>*>/ sampadÃsiæ, tvam pi ki¤ci adatvà dhammena samen' eva paÂiggahesi. dhamme Âhitan ti ÃcariyapÆjake dhamme Âhitaæ, tÃdisake ti tathÃrÆpe akÃle\<*<9>*>/ phalagaïhÃpake\<*<10>*>/ mante na deme, gaccha na me ruccasÅti. So evaæ Ãcariyena uyyojito\<*<11>*>/ "kiæ mayhaæ jÅvitenÃ" 'ti ara¤¤aæ pavisitvà anÃthamaraïaæ mari. S. i. d. Ã. "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi Devadatto Ãcari- yaæ paccakkhÃya mahÃvinÃsaæ patto" ti vatvÃj. s. "Tadà akata¤¤Æ\<*<12>*>/ mÃïavo Devadatto ahosi, rÃjà ùnando, caï¬Ãlaputto\<*<13>*>/ aham evÃ" 'ti. AmbajÃtakaæ. $<2. PhandanajÃtaka.>$ KuÂhÃrihattho puriso ti. Idaæ S. RohiïÅnadÅtÅre\<*<14>*>/ ¤Ãta- kÃnaæ kalahaæ Ã. k. Vatthuæ\<*<15>*>/ KuïÃlajÃtake Ãvibhavissati. Tadà pana S. ¤Ãtake Ãmantetvà mahÃrÃja\<*<16>*>/ A. B. Br. r. k. bahinagare va¬¬hakÅgÃmo ahosi. Tatth' eko\<*<17>*>/ brÃhmaïava¬¬hakÅ ara¤¤Ã\<*<18>*>/ dÃrÆni Ãharitvà rathaæ katvà jÅvikaæ\<*<19>*>/ kappesi. Tadà Himavantapadese mahÃphandanurukkho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks so. 2 Bd ki¤cÃpi. 3 Cs Bd jÅvitaæ. 4 Bd -pa¤¤o. 5 Ck -sasi, Bd vinÃseti. 6 Bd omits ca. 7 Bdf mayhaæ. 8 Bd omits mante. 9 Bd -la. 10 Bd phalaæ-. 11 Bd uyyojetvÃ. 12 Cks omit ak-. 13 Bd adds pana. 14 Bd jetavane viharanto in the place of Ro-. 15 Bd adds pana. 16 Bd omits mahÃ. 17 Bd tatreko. 18 Bd -¤¤ato. 19 Bd -taæ. >/ #<[page 208]># %<208 XIII. TerasanipÃta.>% ahosi. Eko\<*<1>*>/ kÃÊasÅho gocaraæ pariyesitvà Ãgantvà tassa mÆle nipajji. Ath' assa ekadivasaæ vÃte paharante eko sukkha- daï¬ako patitvà khandhe avatthÃsi\<*<2>*>/. So thokaæ khandhena rujantena bhÅtatasito uÂÂhÃya pakkhanditvà puna nivatto Ãgata- maggaæ\<*<3>*>/ olokento ke¤ci adisvà "a¤¤o me\<*<4>*>/ sÅho và vyaggho và anubandhanto n' atthi, imasmiæ pana rukkhe nibbatta- devatà maæ ettha nipajjantaæ na sahati ma¤¤e, hotu jÃnissÃ- mÅti" aÂÂhÃne kopaæ\<*<5>*>/ bandhitvà rukkhaæ paharitvà "n' eva tava rukkhe\<*<6>*>/ pattaæ khÃdÃmi na sÃkhaæ bha¤jÃmi\<*<7>*>/, a¤¤e mige idha vasante sahasi maæ na\<*<8>*>/ sahasi, ko mayhaæ doso atthi\<*<9>*>/, katipÃhaæ Ãgamehi, samÆlan\<*<10>*>/ te rukkhaæ uppÃÂÃpetvÃ\<*<11>*>/ khaï¬Ãkhaï¬ikaæ chedÃpessÃmÅti" rukkhadevataæ tajjetvà ekaæ purisaæ upadhÃrento vicari. Tadà so brÃhmaïava¬¬hakÅ dve tayo manusse ÃdÃya rathadÃrÆnaæ atthÃya yÃnakena taæ padesaæ gantvà ekasmiæ ÂhÃne yÃnakaæ Âhapetvà vÃsiphara- suhattho rukkhe upadhÃrento phandanarukkhasamÅpaæ\<*<12>*>/ aga- mÃsi. KÃÊasÅho taæ disvà "ajja mayà paccÃmittassa piÂÂhiæ daÂÂhuæ vaÂÂatÅti" gantvà rukkhamÆle aÂÂhÃsi, va¬¬hakÅ ca ito c' ito ca olokento\<*<13>*>/ phandanasamÅpena pÃyÃsi. So\<*<14>*>/ "yÃva eso nÃtikkamati tÃvad ev' assa kathessÃmÅti" cintetvà paÂha- maæ gÃtham Ãha: @*>/ tiÂÂhasi\<*<16>*>/, puÂÂho me samma akkhÃhi, kiæ dÃruæ chetum icchasÅti\<*<17>*>/. || Ja_XIII:14 ||>@ Tattha puriso ti tvaæ\<*<18>*>/ kuÂhÃrihattho eko puriso, imaæ vanaæ ogayha\<*<15>*>/ tiÂÂhasÅti. So tassa vacanaæ sutvà "acchariyaæ bho, na vata me\<*<19>*>/ ito pubbe migo\<*<20>*>/ mÃnusiæ vÃcaæ bhÃsanto diÂÂhapubbo, esa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd tatreko. 2 so Cks; Bd khante atthÃsi. 3 Bd Ãgamana-. 4 Bd maæ. 5 Ck khopaæ, Bd kova. 6 Bd rukkhassa. 7 Ck Bd bhu-. 8 Bd sahasÅ ma na, Ck omits sah-. 9 Ck aæna, Cs a¤¤e. 10 Bd -lakaæ. 11 Bd -ÂetvÃ. 12 Bd bandanasamipena. 13 Bd -ketvÃ. 14 Bd adds pi. 15 Bds ogga-. 16 Cks -ti. 17 Cks hetthamicchatÅti. 18 Bds kiæ tvaæ. 19 Bd vatato mÃïavaka in the place of bho--. 20 Cks add vÃ. >/ #<[page 209]># %< 2. PhandanajÃtaka. (475.) 209>% rathÃnucchavikaæ dÃruæ jÃnissati\<*<1>*>/, pucchÃmi tan" ti cintetvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha Åso ti tvam pi eko kÃÊasÅho vanÃni carasi, tvaæ rathÃnucchavikaæ dÃruæ\<*<2>*>/ jÃnissasi. Taæ sutvÃ\<*<3>*>/ "ito dani me manoratho matthakaæ pÃpuïis- satÅti" cintetvà tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ phandano nÃma, taæ dÃruæ nemiyà daÊhan ti. || Ja_XIII:16 ||>@ So\<*<5>*>/ taæ sutvà somanassajÃto "sudivasena vat' amhi\<*<6>*>/ ajja ara¤¤aæ paviÂÂho, tiracchÃnagato me rathÃnucchavikaæ dÃruæ acikkhati, aho sÃdhÆ" 'ti pucchanto catutthaæ gÃtham Ãha: @@ Ath' assa Ãcikkhanto dve gÃthà abhÃsi: @*>/ namanti na ca bha¤jare so rukkho phandano nÃma yassa mÆle ahaæ\<*<8>*>/ Âhito. || Ja_XIII:18 ||>@ @@ Tattha arÃnan ti idaæ so kadÃc' esa imaæ rukkhaæ na gaïheyya guïaæ assa kathessÃmÅti cintetvà evam Ãha, tattha ÅsÃnemirathassa cà 'ti rathaÅsÃya ca\<*<9>*>/ nemiyà ca sesassa ca rathassa sabbassa te esa\<*<10>*>/ kammaniyo kammakkhamo bhavissatÅti. So evaæ Ãcikkhitvà tuÂÂhamÃnaso ekamante cari\<*<11>*>/. Va¬- ¬hakÅ pi rukkhaæ chindituæ Ãrabhi. Rukkhadevatà cintesi: "mayà etassa upari na ki¤ci pÃtitaæ, ayaæ aÂÂhÃne ÃghÃtaæ\<*<12>*>/ bandhitvà mama vimÃnaæ nÃseti, aha¤ ca nassissÃmi, eken' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -tÅti vatvÃ. 2 Bd rathaærukkhaæ. 3 Bd adds kÃlasÅho. 4 Cks ca. 5 Bd omits so. 6 Ck sudivasopavanamhi, Bd -jÃto na purimadivaso va imaæ. 7 Cks pha-, Bd pathampanti. 8 Bd mÆlesvÃhaæ. 9 Bd omits ratha and ca. 10 Bd nemiyà ca rathassa ca sesa¤ca sabbassa rathassa esa. 11 Bd vicari. 12 Bd -Âaæ. >/ #<[page 210]># %<210 XIII. TerasanipÃta.>% upÃyena ima¤ ca Åsaæ nÃsessÃmÅti\<*<1>*>/" sÃ\<*<2>*>/ vanakammikapuriso viya hutvà tassa santikaæ Ãgantvà pucchi: "bho purisa, manÃpo te rukkho laddho, imaæ chinditvà kiæ karissasÅti". "Rathe\<*<3>*>/ nemiæ karissÃmÅti". "Iminà rukkhena ratho bha- vissatÅti kena te akkhÃtan" ti. "Ekena kÃÊasÅhenÃ" 'ti. "SÃdhu, suÂÂhu tena akkhÃtaæ: iminà rukkhena ratho sundaro bhavissatÅti, kÃlasÅhassa pana galacammaæ\<*<4>*>/ uppÃÂetvà catu- raÇgulamatte ÂhÃne ayapaÂÂena viya nemimaï¬ale parikkhitte nemi ca thirà bhavissati, bahuæ\<*<5>*>/ dhanaæ labhissasÅti". "KÃÊasÅhacammaæ kuto lacchÃmÅti". "Kiæ lÃlako si, ayaæ tava rukkho vane Âhito\<*<6>*>/ na palÃyati, tvaæ yena Âe rukkho akkhÃto tassa santikaæ gantvà `sami tayà dassitarukkhaæ kataraÂÂhÃne chindÃmÅti' va¤cetvà Ãnehi, atha naæ nirÃsaækaæ `idha ca ettha ca chindÃ' 'ti tuï¬aæ\<*<7>*>/ pasÃretvà Ãcikkhantaæ tikhiïena mahÃpharasunà koÂÂetvà jÅvitakkhayaæ pÃpetvà cam- maæ ÃdÃya varamaæsaæ khÃditva rukkhaæ chindÃ" 'ti veraæ appesi. Tam atthaæ pakÃsento S. imà gÃthà Ãha: @*>/ ajjhabhÃsatha: mayham pi vacanaæ atthi, BhÃradvÃja suïohi me. || Ja_XIII:20 ||>@ @*>/ upakhandhamhà okkacca\<*<10>*>/ caturaÇgulaæ tena nemiæ pariharesi\<*<11>*>/, evaæ daÊhataraæ siyÃ. || Ja_XIII:21 ||>@ @*>/ tÃvade jÃtÃna¤ ca ajÃtÃnaæ ÅsÃnaæ dukkham\<*<13>*>/ ÃvahÅti. || Ja_XIII:22 ||>@ Tattha BhÃradvÃjà 'ti taæ gottenÃlapati\<*<14>*>/, upakhandhamhà ti khandhato, okaccà 'ti okkantitvÃ\<*<15>*>/. Va¬¬hakÅ rukkhadevatÃya vÃcanaæ sutvà "aho ajja mayhaæ maÇgaladivaso" ti kÃÊasÅhaæ ghÃtetvà rukkhaæ chin- ditvà pakkÃmi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd imassa va ime vinÃse-. 2 Bd omits sÃ. 3 Bd -a. 4 Bd omits pana gala. 5 Bd adds ca. 6 Cks vanaÂÂhato. 7 Bd mukhacu-. 8 Bdf devatÃ, Cs tÃvadeva. 9 so Cks; Bdf imassa. 10 Bd ukk-. 11 so Cks; Bd pasÃresi, Bf pasÃdesi. 12 Bd appeti. 13 Bd rukkham, Bf rukkhÃ. 14 Bd -na Ã-. 15 Bd ukkacà ti upagantvÃ. >/ #<[page 211]># %< 3. JavanahaæsajÃtaka. (476.) 211>% Tam atthaæ pakÃsento S. @@ @*>/ vivÃdo yattha jÃyati mayÆranaccaæ naccanti\<*<2>*>/ yathà ne\<*<3>*>/ ÅsaphandanÃ. || Ja_XIII:24 ||>@ @*>/, yÃvant' ettha samÃgatÃ: sammodatha mà vivadittha, mà hotha ÅsaphandanÃ. || Ja_XIII:25 ||>@ @*>/ sikkhetha, buddheh' etaæ pasaæsitaæ, sÃmaggirato\<*<6>*>/ dhammaÂÂho yogakkhemà na dhaæsatÅti Ãha. || Ja_XIII:26 ||>@ Tattha aghÃtayun ti ghÃtÃpesuæ, mayÆranaccaæ naccantÅti ma- hÃrÃja yattha hi manussÃnaæ vivÃdo hoti tattha yathà nÃma mayÆrà naccantà paÂicchÃdetabbaæ\<*<7>*>/ rahassaÇgaæ pÃkaÂaæ karonti evaæ te manussà a¤¤a- ma¤¤assa randhaæ pakÃsentÃ\<*<8>*>/ mayÆranaccaæ; naccanti\<*<9>*>/ nÃma, yathà te Åsa- phandanà a¤¤ama¤¤assa randhaæ pakÃsentÃ\<*<10>*>/ nacciæsu nÃma, taæ vo ti tena kÃraïena tumhe vadÃmi, bhaddaæ vo\<*<11>*>/ ti bhaddaæ tumhÃkaæ hotu, yÃvan- tetthà 'ti yÃvÃnto ettha Åsaphandanasadisà mà ahuvattha, sÃmaggimevÃ\<*<12>*>/ 'ti samaggabhÃvam\<*<13>*>/ eva tumhe sikkheyyÃtha\<*<14>*>/, idaæ pa¤¤Ãvuddhehi paï¬itehi pasaæsitaæ, dhammaÂÂho ti sucaritadhamme Âhito, yogakkhemà ti yogehi khemà nibbÃnÃ\<*<15>*>/ na dhaæsati na parihÃyatÅti nibbÃnena desanÃya kÆÂaæ gaïhi. RÃjÃno\<*<16>*>/ dhammakathaæ sutvà samaggà jÃtÃ. S. i. d. Ã. j. s.: "Tadà taæ kÃranaæ disvÃ\<*<17>*>/ tasmiæ vanasaï¬e\<*<18>*>/ devatÃ\<*<19>*>/ ahan" ti. PhandanajÃtakaæ. $<3. JavanahaæsajÃtakaæ.>$ Idheva haæsa nipatà 'ti. Idaæ S. J. v. DaÊhadhammasut- tantadesanaæ\<*<20>*>/ Ã. k. Bhagavatà hi "seyyathÃpi bhikkhave cattÃro daÊ- hadhammà dhanuggahà susikkhitÃ\<*<21>*>/ katahatthà katÆpÃsanÃ\<*<22>*>/ catuddisà Âhità assu atha\<*<23>*>/ puriso Ãgaccheyya `ahaæ imesam catunnaæ daÊha- dhammÃnaæ dhanuggahÃnaæ susikkhitÃnaæ katahatthÃnaæ katÆpÃsa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ssÃnaæ. 2 Bd -rÃnaccaæ naccantÃ. 3 Bdf te. 4 Bd bhaddante, Bf bhadante. 5 Bdf sÃmagyameva. 6 Ck Bd sÃmagya-, Cs maggaratho. 7 Bd -bba. 8 all three MSS. -to. 9 Bd -tÃ. 10 all three MSS. -to. 11 Cks ho, Bd bhadanto. 12 Bd sÃmagyam-. 13 Bd sÃmaggi-. 14 Bd tumhehi sikkhatha. 15 Bd -na. 16 Bd sakyarÃ-. 17 Bd viditvÃ. 18 Bd adds vutte. 19 Bd adds pana. 20 Bd -dhammadhanuggahasu-. 21 Cks omit su. 22 Cs -sakÃ. 23 Bd atheke. >/ #<[page 212]># %<212 XIII. TerasanipÃta.>% nÃnaæ catuddisà kaï¬e khitte appatiÂÂhite puthaviyaæ\<*<1>*>/ gahetvà ÃgamissÃmÅti' taæ kiæ ma¤¤atha bhikkhave\<*<2>*>/ `javano\<*<3>*>/ puriso paramena javena samannÃgato' ti alaæ vacanÃyà 'ti evaæ bhante, yathà ca\<*<4>*>/ bhikkhave tassa purisassa javo yathà ca\<*<4>*>/ candimasuriyÃnaæ javo tato sÅghataro yathà ca bhikkhave tassa purisassa javo yathà ca\<*<5>*>/ candi- masuriyÃnaæ javo yathà ca yÃva devatà va\<*<6>*>/ candimasuriyÃnaæ pu- rato dhÃvanti tÃsaæ devatÃnaæ javo tato sÅghataro yathà ca bhik- khave tassa purisassa --pe-- tÃsaæ devatÃnaæ javo tato sÅghataraæ\<*<7>*>/ ÃyusaækhÃrà khÅyanti tasmà ti ha bhikkhave evaæ sikkhitabbaæ `appamattà bhavissÃmÃ'\<*<8>*>/ ti evaæ\<*<9>*>/ hi vo bhikkhave sikkhitabban" ti (-- ?). Imassa suttassa kathitadivasato\<*<10>*>/ dutiyadivase\<*<11>*>/ dh. k. s.: "Ãvuso S. attano Buddhavisaye Âhatvà imesaæ sattÃnaæ ÃyusaækhÃre ittare\<*<12>*>/ dubbale katvà paridÅpento puthujjanabhikkhÆ ativiya santÃsaæ pÃpesi, aho Buddhabalaæ nÃmÃ" 'ti. S. Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave e. k. s. 'ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "anacchariyaæ bhik- khave, sv-Ãhaæ idÃni sabba¤¤utaæ patto, ÃyusaækhÃrÃnaæ ittara- bhÃvaæ dassetvà bhikkhÆ saævejetvà dhammaæ desemi\<*<13>*>/, mayà hi pubbe ahetukaæ\<*<14>*>/ haæsayoniyaæ nibbattenÃpi\<*<15>*>/ ÃyusaækhÃrÃnaæ ittarabhÃvaæ dassetvà BÃrÃïasirÃjÃnaæ Ãdiæ katvà sakalarÃjaparisaæ saævejetvà dhammo desito" ti vatvà a. Ã.: A. B. Br. r. k. M. javanahaæsayoniyaæ nibbattitvà na- vutihaæsasahassaparivuto CittakÆÂe paÂivasati. So ekadivasaæ JambudÅpatale ekasmiæ sare saparivÃro sayaæjÃtasÃliæ khÃ- ditvà ÃkÃse suvaïïakila¤jaæ pattharanto viya mahantena pari- vÃrena BÃrÃïasinagarassa matthakamatthakena\<*<16>*>/ manda- mandÃya\<*<17>*>/ vilÃsagatiyà CitrakÆÂaæ gacchati. Atha naæ BÃrÃïasirÃjà disvà "iminÃpi mÃdisena ra¤¤Ã bhavitabban" ti amaccÃnaæ vatvà tasmiæ sinehaæ uppÃdetvà mÃlÃgandhavile- panaæ gahetvà M-aæ olokento\<*<18>*>/ sabbaturiyÃni paggaïhÃpesi. M. taæ\<*<19>*>/ attano sakkÃraæ karontaæ disvà haæse\<*<20>*>/ pucchi: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pa-. 2 Cks -o. 3 Bds javena dhÃvanto. 4 Bd omits ca. 5 Cks omit ca. 6 Ck yÃvatÃvadeva, Bd devatà in the place of yÃvadevatÃva. 7 Bd -rÃ. 8 Bd viharissÃmÃ. 9 Bd evaÇ. 10 Bd adds paÂhÃya. 11 Bd adds bhikkhÆ. 12 Bd omits i-. 13 Bd dhamme desesi. 14 Bd -ka. 15 Bd -tte pi. 16 Bd omits matthaka. 17 Bd omits manda. 18 Bd -ketvÃ. 19 Bd omits taæ. 20 Cks haæsesu. >/ #<[page 213]># %< 3. JavanahaæsajÃtaka. (476.) 213>% "rÃjà mama evarÆpaæ sakkÃraæ karonto kiæ paccÃsiæsatÅti". "Tumhehi saddhiæ mittabhÃvaæ devÃ" 'ti. "Tena hi ra¤¤o amhehi saddhiæ mittabhÃvo hotÆ" 'ti ra¤¤Ã saddhiæ mitta- bhÃvaæ katvà pakkÃmi. Ath' ekadivasaæ ra¤¤Ã\<*<1>*>/ uyyÃnaæ gatakÃle Anotattadahaæ\<*<2>*>/ gantvà ekena pakkhena udakaæ ekena candanacuïïaæ ÃdÃya gantvà rÃjÃnaæ tena udakena nahÃpetvà candanacuïïena okiritvà mahÃjanassa passantass' eva saparivÃro CittakÆÂaæ agamÃsi. Tato paÂÂhÃya rÃjà M-aæ daÂÂhukÃmo hutvà "sahÃyo me ajja ÃgamissatÅti" Ãga- manamaggaæ olokento va\<*<3>*>/ acchati. Tadà M-assa kaniÂÂhà dve haæsapotakà "suriyena saddhiæ javissÃmÃ" 'ti mantetvà M-assÃ- rocesuæ\<*<4>*>/: "mayaæ suriyena saddhiæ javissÃmÃ" 'ti. "TÃta suriyavego\<*<5>*>/ nÃma sÅgho\<*<6>*>/, suriyena saddhiæ javituæ na sak- khissatha, antarà va vinassissatha, mà gamitthÃ" 'ti. Te dutiyam pi tatiyam pi yÃciæsu. B. \<*<7>*>/ te yÃva tatiyaæ vÃresi yeva. Te mÃnatthaddhà attano balaæ ajÃnantà M-assa anÃ- cikkhitvà va "suriyena saddhiæ javissÃmÃ" 'ti suriye anug- gate yeva gantvà Yugandharamatthake nisÅdiæsu. M. te adisvà "kahan nu kho gatÃ" ti pucchitvà taæ pavattiæ sutvà cintesi: "te suriyena saddhiæ javituæ na sakkhissanti, antarà va vinassissanti, jÅvitaæ tesaæ dassÃmÅti" so pi\<*<8>*>/ gantvà Yugan- dharamatthake yeva nisÅdi. Ath' uggate\<*<9>*>/ suriyamaï¬ale haæ- sapotakà uppatitvà suriyena saddhiæ pakkhandiæsu. M. pi tehi saddhiæ pakkhandi. KaniÂÂhabhÃtiko yÃva pubbaïha- samayà javitvà kilami, pakkhasandhÅsu aggiuÂÂhÃnakÃlo viya ahosi. So B-assa sa¤¤aæ adÃsi: "bhÃtika\<*<10>*>/ na sakkomÅti". Atha naæ M. "mà bhÃyi, jÅvitaæ te dassÃmÅti" pakkhapa¤- jarena parikkhipitvà assÃsetvà CittakÆÂapabbataæ netvà haæ- sÃnaæ majjhe Âhapetvà puna pakkhanditvà suriyaæ patvà itarena saddhiæ pÃyÃsi. So pi\<*<11>*>/ yÃva upakaÂÂhamajjhantikÃ\<*<12>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -o. 2 Bd -he. 3 Bd omits va. 4 Bd m-assa Ãro-. 5 Bd -javo. 6 Bd sighataro. 7 Bd adds pi. 8 Bd omits pi. 9 Bd atha u-. 10 Cks -tiya. 11 Bd esÃpi. 12 Bd upakaÂhakà maj-. >/ #<[page 214]># %<214 XIII. TerasanipÃta.>% suriyena saddhiæ javitvà kilami, pakkhasandhÅsu aggiuÂÂhÃna- kÃlo viya ahosi. Tato B-assa sa¤¤aæ adÃsi: "bhÃtika\<*<1>*>/ na sakkomÅti". Tam pi M. tath' eva samassÃsetvà pakkhapa¤- jarenÃdÃya CittakÆÂam eva agamÃsi. Tasmiæ khaïe suriyo nabhamajjhaæ pÃpuïi. Atha M. "ajja mama sarÅrabalaæ vÅ- maæsissÃmÅti" cintetvà ekavegena pakkhanditvà Yugandhara- matthake nisÅditvà tato uppatitvà ekavegen' eva\<*<2>*>/ suriyaæ pÃpuïitvà kÃlena purato kÃlena pacchato javitvà cintesi: "may- haæ suriyena saddhiæ\<*<3>*>/ javanaæ nÃma niratthakaæ ayoniso- manasikÃrasambhÆtaæ, kiæ me iminÃ, BÃrÃïasiæ gantvà mama sahÃyassa\<*<4>*>/ ra¤¤o atthadhammayuttaæ kathaæ kathessÃmÅti" so nivattitvà suriye nabhamajjhaæ anatikkante yeva sakala- cakkavÃÊaæ antantena anusaæyÃyitvÃ\<*<5>*>/ vegaæ parihÃpento sa- kala-JambudÅpaæ antantena anusaæyÃyitvÃ\<*<5>*>/ BÃrÃïasiæ pÃ- puïi. DvÃdasayojanikaæ sakalanagaraæ haæsacchannaæ\<*<6>*>/ viya ahosi, chiddaæ nÃma na pa¤¤Ãyati\<*<7>*>/, anukkamena vege parihÃyante\<*<8>*>/ ÃkÃse chiddÃni\<*<9>*>/ pa¤¤Ãyiæsu. M. vegaæ pari- hÃpetvà ÃkÃsÃ\<*<10>*>/ otaritvà sÅhapa¤jarassa abhimukhaÂÂhÃne aÂÂhÃsi. RÃjà "Ãgato me sahÃyo" ti somanassappatto tassa nisÅdanatthÃya ka¤canapÅÂhaæ pa¤¤Ãpetvà "samma pavisa, idha nisÅdÃ" 'ti vatvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha idhà 'ti ka¤canapÅÂhaæ sandhÃyÃha, nipatà 'ti nisÅda, issaro sÅti tvaæ imassa ÂhÃnassa issaro sÃmÅ hutvà Ãgato ti vadati, yaæ idhatthÅti yaæ imasmiæ nivesane atthi taæ aparisaækanto amhÃkaæ kathehi\<*<11>*>/. M. ka¤canapÅÂhe nisÅdi. RÃjà satapÃkasahassapÃkehi telehi tassa pakkhantarÃni makkhetvà ka¤canataÂÂade madhu- lÃje ca\<*<12>*>/ sakkharodaka¤ ca dÃpetvÃ\<*<13>*>/ madhurapaÂisanthÃraæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -tiya. 2 Bd -na, omitting eva. 3 Cks omit saddhiæ. 4 Bd -yakassa. 5 Bd anuyÃyitvÃ. 6 Cks -sacha-. 7 Cks -yasi. 8 Ck adds parihÃriyante, Cs parihÃyante. 9 Bd chiddÃpi. 10 Bd -sato. 11 Bd -hÅti. 12 Bd mandhulÃmedhurodaka¤ca. 13 Bd khÃdÃpetvÃ. >/ #<[page 215]># %< 3. JavanahaæsajÃtaka. (476.) 215>% katvà "samma tvaæ\<*<1>*>/ ekako va Ãgato si, kuhiæ\<*<2>*>/ ÃgamitthÃ" 'ti\<*<2>*>/. So taæ pavattiæ vitthÃrena kathesi. Atha naæ rÃjà Ãha: "samma mama pi suriyena saddhiæ javitavegaæ dasse- hÅti". "MahÃrÃja na sakkà so vego\<*<4>*>/ dassetun" ti. "Tena hi sarikkhakamattaæ dassehÅti". "SÃdhu mahÃrÃja, sarikkha- kamattaæ dassessÃmi, akkhaïavedhidhanuggahe sannipÃtehÅti". RÃjà sannipÃtesi. M. cattÃro\<*<5>*>/ gahetvà rÃjanivesanÃ\<*<6>*>/ oruyha rÃjaÇgaïe silÃthambhaæ nikhaïÃpetvà attano gÅvÃya ghaïÂaæ bandhÃpetvà silÃthambhamatthake nisÅditvà cattÃro dhanug- gahe silÃthambhaæ nissÃya cÃtuddisÃbhimukhe Âhapetvà "ma- hÃrÃja ime cattÃro janÃ\<*<7>*>/ ekappahÃren' eva cÃtuddisÃbhimukhà cattÃri kaï¬Ãni khipantu, tÃn' Ãhaæ\<*<8>*>/ paÂhaviæ appattÃn' evÃ- haritvÃ\<*<9>*>/ etesaæ pÃdamÆle pÃtessami\<*<10>*>/, mama kaï¬atthÃ\<*<11>*>/ gatabhÃvaæ ghaïÂÃsaddasa¤¤Ãya\<*<12>*>/ jÃneyyÃsi, ahaæ pana na pa¤¤ÃyissÃmÅti" vatvà tehi\<*<13>*>/ ekappahÃren' eva khittakaï¬Ãni Ãharitvà tesaæ pÃdamÆle pÃtetvà silÃthambhake nisinnam eva attÃnaæ dassetvà "diÂÂho te mahÃrÃjà mayhaæ vego" ti vatvà "mahÃrÃja, ayaæ vego mayhaæ n' eva uttamo na\<*<14>*>/ majjhimo, paritto lÃmakavego esa, evaæsÅgho mahÃrÃja amhÃkaæ\<*<15>*>/ vego" ti Ãha. Atha naæ rÃjà pucchi: "samma atthi pana tumhÃkaæ vegato a¤¤o sÅghataro vego" ti. "ùma samma\<*<16>*>/ amhÃkaæ uttamavegato pi sataguïena sahassaguïena sata- sahassaguïena imesaæ sattÃnaæ ÃyusaækhÃrà khÅyanti bhijjanti khayaæ gacchantÅti" khaïikanirodhavasena rÆpadhammÃnaæ bhedaæ dassesi. RÃjÃ\<*<17>*>/ M-assa kathaæ sutvà maraïabhaya- bhÅto satiæ paccupaÂÂhÃpetuæ asakkonto bhÆmiyaæ papati\<*<18>*>/. MahÃjano utrÃsa-ppatto ahosi, ra¤¤o mukhaæ udakena si¤citvà satiæ paÂilabhÃpesuæ. Atha naæ M. "mahÃrÃja, mà bhÃyi, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks omit tvaæ. 2 Cks -sÅti, all three MSS. kuhiæ. 3 Bd adds pucchi. 4 Bd sakkomi vegaæ. 5 Bd cattÃro dhanuggahe, Cks tesaæ sabbajeÂÂhaka cattÃro. 6 Bd omits rÃja. 7 Bd dhanuggahajanÃ. 8 Bd tÃni ahaæ. 9 Bd eva Ã-. 10 Bd -miti. 11 Bd -Ãya. 12 Bd ghaï¬ianusadda-. 13 Bd tesaæ. 14 Bd nÃpi. 15 Bd omits a-. 16 Bd mahÃrÃja. 17 Bd dasseti tato nÃmadhammÃnaæ rÃjÃ. 18 Bd pati. >/ #<[page 216]># %<216 XIII. TerasanipÃta.>% maraïasatiæ bhÃvehi\<*<1>*>/, dhammaæ cara\<*<2>*>/, dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni karohi\<*<3>*>/, appamatto hohÅti" ovadi\<*<4>*>/. Taæ\<*<5>*>/ rÃjà "sÃmi mayaæ tumhÃdisena ¤ÃïasampannenÃcariyena\<*<6>*>/ vinà vasituæ\<*<7>*>/ na sak- khissÃmi, CittakÆÂapabbataæ Ãgantvà mayhaæ dhammaæ de- sento mayhaæ ovÃdÃcariyo hutvà idh' eva vasÃ\<*<8>*>/" 'ti yÃcanto dve gÃthà abhÃsi: @*>/ piyà bhavanti, disvà pan' ekassa viheti chando\<*<10>*>/, disvà ca sutvà ca piyà bhavanti, kaccin\<*<11>*>/ nu me piyyasi\<*<12>*>/ dassanena. || Ja_XIII:28 ||>@ @@ TÃsaæ attho: samma haæsarÃja savanen' eva\<*<13>*>/ ekassa ekacce piyà honti\<*<14>*>/, evaæguïÃ\<*<15>*>/ nÃmà ti sutvà savanena\<*<16>*>/ piyÃyati, ekassa pan' ekacce\<*<17>*>/ disvà chando vigacchati pemaæ\<*<18>*>/ antarÃdhÃyati khÃdituæ ÃgÃtà yakkhà viya upaÂÂha- hanti\<*<19>*>/, ekassa ekacce disvà ca\<*<20>*>/ sutvà cà 'ti ubhayatthÃpi piyà honti\<*<22>*>/, tena taæ pucchÃmi: kaccin\<*<23>*>/ nu me piyyase\<*<24>*>/ dassanena, kaccin\<*<25>*>/ nu tvaæ maæ piyÃyasi, mayhaæ pana tvaæ savanena piyo dassanaæ panÃgamma atipiyo va, evaæ mama piyadassano samÃno\<*<26>*>/ CitrakÆÂaæ\<*<27>*>/ Ãgantvà idha mam' eva\<*<28>*>/ santike vasà 'ti\<*<29>*>/. B. Ãha: @*>/ ekadà vajjÃ\<*<31>*>/ `haæsarÃjaæ\<*<32>*>/ pacantu me'. || Ja_XIII:30 ||>@ Tattha matto va\<*<33>*>/ ekadà ti mahÃrÃja mayaæ tavÃgÃre niccaæ pÆjità vaseyyÃma, tvaæ pana kadÃci surÃmadamatto maæsakhÃdanatthaæ haæsarÃjaæ\<*<34>*>/ pacantu me ti vadeyyÃsi, atha tavÃnujÅvino\<*<35>*>/ maæ mÃretvà pacceyyuæ, tadÃ- haæ kiæ karissÃmÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd maraïÃnussati bhÃvetha. 2 Bd carÃtha. 3 Bd karotha. 4 Bd hotha devà ti Ãha. 5 Bd atha. 6 Bd ¤Ãïaphalasampannena Ã-. 7 Bd vattituæ. 8 Bd vasÃhi. 9 Bd savenekassa. 10 Bd disvà ekassa piyo vigacchanto. 11 Bd kicci, Bf ki¤ci. 12 Bd piyÃsi, Bf piyassi. 13 Bd savanena. 14 Bd piyo hoti. 15 Bd -o. 16 Cks savane, Bd savenana. 17 Bd pana e-. 18 Bd khemaæ. 19 Bd Ãgatayakkho viya upaÂhÃhati. 20 Cks va. 21 Cks vÃ. 22 Bd -ttha pi pahoti. 23 Bd ki¤ci. 24 Bd pÅyÃti. 25 Bd -nÃti ki¤ci. 26 Bd omits sa-. 27 Bd citta-. 28 Bd mama. 29 Bd sehÅti. 30 Cs ca. 31 Bd majjaæ, Bf vajje. 32 Bd -ja. 33 Cks ca. 34 Bd -rÃnajÃnaæ. 35 Bd -yyà ti ettha evaæ tava anu-. >/ #<[page 217]># %< 3. JavanahaæsajÃtaka. (476.) 217>% Ath' assa\<*<1>*>/ rÃjà "tena hi majjam eva na pivissÃmÅti" pati¤¤aæ dÃtuæ\<*<2>*>/ @*>/ || Ja_XIII:31 ||>@ gÃtham Ãha. Tatoparaæ B. cha gÃthà abhÃsi: @@ @@ @*>/, santike hi pi so dÆre yasmà vivasate mano. || Ja_XIII:34 ||>@ @*>/ hoti pasannacitto\<*<6>*>/ pÃraæ samuddassa pasannacitto, anto pi yo\<*<7>*>/ hoti paduÂÂhacitto\<*<8>*>/ pÃraæ samuddassa paduÂÂhacitto. || Ja_XIII:35 ||>@ @*>/, Ãrà santo\<*<10>*>/ saævasanti manasà raÂÂhava¬¬hana\<*<11>*>/. || Ja_XIII:36 ||>@ @*>/ appiyà ti. || Ja_XIII:37 ||>@ Tattha vassitan ti mahÃrÃja tiracchÃnagatà hi\<*<13>*>/ ujuhadayÃ, tena tesaæ vassitaæ suvijÃnaæ, manussà pana kakkhalÃ\<*<14>*>/, tasmà tessaæ vacanaæ dubbi- jÃnataran ti attho, yo pubbe ti yo puggalo paÂhamam eva attamano hutvà tvaæ mayhaæ ¤Ãtako mitto pÃïasamo sakhà ti api evaæ\<*<15>*>/ ma¤¤ati sv-eva pacchà diso\<*<16>*>/ verÅ sampajjati\<*<17>*>/, evaæ durÃjÃnÃni\<*<18>*>/ manussahadayÃni, nivi- satÅti mahÃrÃja yasmiæ puggale pemavasena mano nivisati so dÆre vasanto pi avidÆrena\<*<19>*>/ so vasati yeva\<*<20>*>/ nÃma, yasmà pana puggalÃ\<*<21>*>/ mano vivasati\<*<22>*>/ apeti so santike vasanto pi dÆre yeva, anto pi yo\<*<23>*>/ hotÅti mahÃrÃja yo sahÃyo pasannacitto so cittena allÅnattÃ\<*<25>*>/ pÃraæ samuddassa vasanto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd only atha. 2 Bd adds imaæ gÃthamÃha. 3 Bd nà cÃpi rajjaæ pivissÃmi yÃva me vagaccharighati. 4 Cks yo. 5 Cs Bd so. 6 Cks Bf paduÂÂha-. 7 Bdf so. 8 Cks Bf pasannacitto. 9 Bd saævasanti ye tÃdisà rathessa? 10 Bd ÃrodhitÃ. 11 Ck -naæ, Bd j-va¬¬hana, Bd -va¬¬hanaæ. 12 Bd parato ahosi. 13 Bd omits hi. 14 Cs -lattÃ, Bd -la. 15 so Cks; Bd abhi in the place of api evaæ. 16 Bd tÃdiso. 17 Cks -ri-, Bd veraæ sammajjati. 18 Bd duvijÃnaæ nÃma. 19 Bd -re, Cks add kevalaæ avidÆre sahÃpi. 20 Bd yo. 21 Bd yasmiæ pana puggale. 22 Bd na visati. 23 Ck Bd so. 24 Ck allÅnattà corr. to anallÅ-, Bd aliyaætattÃ. >/ #<[page 218]># %<218 XIII. TerasanipÃta.>% pi anto yeva hoti, yo pana duÂÂhacitto so cittena anallÅnattÃ\<*<1>*>/ anto vasanto\<*<2>*>/ pi pÃraæ samuddassa hoti nÃma, ye disà te ti\<*<3>*>/ ye va verino paccatthikà ekato\<*<4>*>/ vasantÃpi te dÆre\<*<5>*>/ vasanti yeva, santo\<*<6>*>/ pana paï¬ità Ãrà ÂhitÃpi mettÃ- bhÃvitena manasà Ãvajjantà saævasanti yeva, purà te homÃ\<*<7>*>/ 'ti yÃvà appiyà na homa\<*<8>*>/ tÃvad eva taæ Ãmantetvà gacchÃmÃ\<*<8>*>/ 'ti vadati. Atha naæ\<*<9>*>/ rÃjà Ãha: @*>/: puna kayirÃsi pariyÃyan ti. || Ja_XIII:38 ||>@ Tattha evaæ ce ti sace\<*<10>*>/ haæsarÃja evaæ a¤jalim paggayha yÃcamÃnÃ- naæ amhÃkaæ imaæ a¤jaliæ nÃvabujjhasi tava paricÃrakÃnaæ samÃnÃnaæ\<*<11>*>/ vacanaæ na karosi atha naæ evaæ\<*<12>*>/ yÃcÃma\<*<8>*>/, puna kayirÃsi pariyÃyan ti kÃlÃnukÃle\<*<13>*>/ idha gamanÃya\<*<14>*>/ vÃraæ kareyyÃsÅti attho. Tato B. Ãha: @*>/ mahÃrÃja mayhaæ và raÂÂhavaddhana\<*<16>*>/ app-eva nÃma passema\<*<17>*>/ ahorattÃnaæ accaye ti. || Ja_XIII:39 ||>@ Tattha evaæ ce no ti mahÃrÃja mà cintayi\<*<18>*>/, sace amhÃkaæ evaæ viharantÃnaæ jÅvitantarÃyo na bhavissati app-eva nÃma ubho a¤¤ama¤¤aæ passissÃma, api ca tvaæ mayà dinnaæ\<*<19>*>/ ovÃdam eva mama ÂhÃne ÂhapetvÃ\<*<20>*>/ evaæ ittarajÅvite\<*<21>*>/ lokasannivÃse appamatto hutvà dÃnÃdÅni punnÃni karonto dasarÃja- dhamme akopetvà dhammena rajjaæ kÃresi, evaæ hi me\<*<22>*>/ ovÃdaæ karonto maæ passissasi\<*<23>*>/ yevà 'ti. Evaæ M. rÃjÃnaæ ovaditvà CittakÆÂam eva gato. S. i. d. Ã. "evaæ bhikkhave pubbe\<*<24>*>/ tiracchÃnayoniyaæ nib- battenÃpi mayà ÃyusaækhÃrÃnaæ dubbalabhÃvaæ dassetvà dhammo desito" ti vatvà j. s.: "Tadà rÃjà ùnando ahosi, KaniÂÂho MoggallÃno, majjhimo SÃriputto, sesahaæsagaïo\<*<25>*>/ BuddhaparisÃ, javanahaæso pana aham evÃ" 'ti. JavanahaæsajÃtakaæ\<*<26>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd analliyatthÃ. 2 Ck ava-. 3 Bd ye tÃdisà ti. 4 Ck ekako. 5 Bd dure, omitting te; Cks te, omitting dÆre. 6 Bd ye. Cs sananto. 7 Bd purato homÅ. 8 Bd -mi. 9 Bd omits naæ. 10 Cks omit sace. 11 Ck samÃnaæ. 12 Cks etaæ. 13 Bd kÃlenakÃlaæ. 14 Bd idhÃga-. 15 Ck cÃpi, Bd tumhÃka¤ca. 16 Bd -va¬¬hana. 17 Ck passeva. Bd assemaæ. 18 Bd cittayittha. 19 Cks dinna-. 20 Bd ÂhatvÃ. 21 Ck -rÃ-. 22 Cks cime. 23 Cks -ti, Bd passati. 24 Bd adds pi. 25 Bd sesà - danÃ. 26 Bd haæsa-. >/ #<[page 219]># %< 4. CullanÃradajÃtaka. (477.) 219>% $<4. CullanÃradajÃtaka.>$ Na te kaÂÂhÃni bhinnÃnÅti. Idaæ S. J. v. thulla- kumÃrikapalobhanaæ Ã. k. SÃvatthivÃsino kir' ekassa kulassa soÊasavassikÃ\<*<1>*>/ dhÅtà ahosi\<*<2>*>/ sobhaggappattÃ, na pana taæ koci vÃresi\<*<3>*>/. Ath' assÃ\<*<4>*>/ mÃtà cintesi: "mama dhÅtà vayappattà na ca naæ koci vÃreti\<*<5>*>/, Ãmisena macchaæ viya etÃya ekaæ SÃkiyabhikkhuæ palo- bhetvà uppabbÃjetvà taæ nissÃya jÅvissÃmÃ" 'ti. Tadà ca SÃvatthi- vÃsÅ\<*<6>*>/ eko kulaputto sÃsane uraæ datvà pabbajitvà upasampannakÃlato\<*<7>*>/ paÂÂhÃya sikkhÃkÃmataæ pahÃya Ãlasiyo sarÅramaï¬anÃnuyutto\<*<8>*>/ vihÃsi. MahÃupÃsikà gehe yÃgukhÃdaniyabhojaniyÃni sampÃdetvà dvÃre Âhatvà antarÃvÅthiyÃ\<*<9>*>/ gacchantesu bhikkhÆsu\<*<10>*>/ rasataïhÃya bandhitvà gahetuæ sakkuïeyyarÆpaæ ekaæ upadhÃrentÅ TepiÂakÃbhidhammikavinayadha- rÃnaæ mahantena parivÃrena gacchantÃnaæ antare ka¤ci gayhÆpakaæ adisvà tesaæ pacchato gacchantÃnaæ madhuradhammakathikÃnaæ\<*<11>*>/ chinnavalÃhakasadisÃnaæ\<*<12>*>/ piï¬apÃtikÃnaæ pi antare ka¤ci adisvà va ekaæ yÃva bahiapaÇgà akkhÅni a¤jetvÃ\<*<13>*>/ kese osaïhetvÃ\<*<14>*>/ dukÆlantara- vÃsakaæ nivÃsetvà ghaÂÂitamaÂÂacÅvaraæ pÃrupitvà maïivaïïapattaæ ÃdÃya manoramaæ chattaæ dhÃrayamÃnaæ\<*<15>*>/ vissaÂÂhindriyaæ\<*<16>*>/ kÃyada¬¬hiba- hulaæ\<*<17>*>/ puggalaæ Ãgacchantaæ disvà "imaæ sakkà gaïhitun" ti vatvÃ\<*<18>*>/ vanditvà pattaæ gahetvÃ\<*<9>*>/ "etha bhante" ti gharaæ atinetvÃ\<*<20>*>/ nisÅdÃ- petvà yÃguÃdihi parivisitvà katabhattakiccaæ "bhante ito paÂÂhÃya idh' evÃgaccheyyÃthÃ" 'ti Ãha. So pi tato paÂÂhÃya tatth' eva gantvÃ\<*<21>*>/ aparabhÃge vissÃsiko\<*<22>*>/ ahosi. Ath' ekadivasaæ mahÃ- upÃsikà tassa savanapathe Âhatvà "imasmiæ gehe upabhogamattÃ\<*<23>*>/ atthi, tathÃrÆpo pana me putto và jÃmÃto\<*<24>*>/ và gehaæ vicÃretuæ\<*<25>*>/ samattho n' atthÅti" Ãha. So tassà vacanaæ sutvà "kimatthaæ nu kho kathetÅti\<*<26>*>/" thokaæ hadayaviddho\<*<27>*>/ viya ahosi. Sà dhÅtaraæ Ãha: "imaæ palobhetvà tava vase vattÃpehÅti". Sà tato paÂÂhÃya maï¬itapasÃdhità itthikuttavilÃsehi\<*<28>*>/ taæ palobhesi. ThullakumÃrikà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pannarasasoÊasavassuddesikÃ. 2 Bd adds sÃ. 3 Cs parivÃ-, Bd naæ na koci nivÃ-. 4 all three MSS. assa. 5 Bd nivÃresi. 6 Cks -si, Bd siko. 7 Bd upasampada-. 8 Bd -namanu-. 9 Bd -ravattiyÃ-. 10 Bd ekabhikkhuæ. 11 Bd -rakathÃkathitÃnaæ. 12 Bd acchannà loha sasÃnaæ. 13 Bd bahi aÇgapa¤caÇgaïi a¤citvÃ. 14 Bd omits kese-. 15 Ck chatta dhÃriya-, Bd chattaæ doriya-. 16 Bd visattindriya. 17 Bd kÃdaÊi phahunaæ. 18 Cs gantvÃ. 19 Bd omits vanditvÃ--. 20 Bd omits ati. 21 Bd evÃ-. 22 Bd visÃsiko, Cks vissÃso. 23 Bd paribhogamatthÃ. 24 Bd cÃmÃbharo, Bs jÃmÃtaro. 25 Bd vitire-. 26 Bd -sÅti. 27 Bd hadare vaddho. 28 Ck kuttha-, Bd kuÂaæ vi-. >/ #<[page 220]># %<220 XIII. TerasanipÃta.>% ti na ca thullasarÅrà ti daÂÂhabbÃ, thÆlà và hotu kisà và pa¤ca- kÃmaguïikarÃgena\<*<1>*>/ thÆlatÃya thullakumÃrikà ti vuccati. So daha- rako\<*<2>*>/ kilesavasiko hutvà "na dÃn' Ãhaæ BuddhasÃsane patiÂÂhÃtuæ sakkhissÃmÅti" cintetvà vihÃraæ gantvÃ\<*<3>*>/ pattacÅvaraæ niyyÃdetvÃ\<*<4>*>/ "ukkaïÂhito smÅti" ÃcariyupajjhÃye Ãha. Te taæ ÃdÃya Satthu santikaæ netvÃ\<*<5>*>/ "bhante ayaæ bhikkhu ukkaïÂhito" ti Ãrocesuæ. S. "saccaæ kira tvaæ bhikkhu ukkaïÂhito sÅti" pucchitvà "saccaæ bhante" ti "kena ukkaïÂhÃpito sÅti" "thullakumÃrikÃya bhante" ti vutte "bhikkhu pubbe p' esà tava ara¤¤e vasantassa brahmacariyan- tarÃyaæ katvà mahantaæ anattham akÃsi, puna tvaæ etam eva nissÃya kasmà ukkaïÂhito sÅti\<*<6>*>/" vatvÃ\<*<7>*>/ bhikkhÆhi yÃcito a. Ã.: A. B. Br. r. k. Bo. KÃsiraÂÂhe mahÃbhoge brÃhmaïa- kule nibbattitvà uggahitasippo\<*<8>*>/ kuÂumbaæ saïÂhapesi. Ath' assa bhariyà ekaæ puttaæ vijÃyitvà kÃlam akÃsi. So "yath' eva me piyabhariyÃyà evaæ mayi pi maraïaæ na lajjissati\<*<9>*>/, kiæ me gharÃvÃsena, pabbajjissÃmÅti" cintetvà kÃme pahÃya puttaæ ÃdÃya Himavantaæ pavisitvà tena saddhiæ isipabbajjaæ pabbajitvà jhÃnÃbhi¤¤aæ nibbattetvà vanamÆlaphalÃhÃro ara¤¤e vihÃsi. Tadà paccantavÃsino corà janapadaæ pavisitvà gÃmaæ paharitvÃ\<*<10>*>/ karamare\<*<11>*>/ gahetvà bhaï¬ikà ukkhipÃpetvà puna paccantam pÃyesuæ\<*<12>*>/. Tesaæ\<*<13>*>/ antare ekà abhirÆpà kumÃrikà kerÃÂikapa¤¤Ãya\<*<14>*>/ samannÃgatà cintesi\<*<15>*>/: "ime amhe netvÃ\<*<16>*>/ dÃsibhogena\<*<17>*>/ bhu¤jissanti\<*<18>*>/, ekena upÃyena palÃyituæ vaÂÂa- tÅti" sà "sÃmi sarÅrakiccaæ kÃtukÃm' amhi\<*<19>*>/, thokaæ paÂikka- mitvÃ\<*<20>*>/ ÂhitÃ" ti vatvà core va¤cetvà palÃyitvà ara¤¤e vi- carantÅ B-assa puttaæ assame katvà phalÃphalatthÃya gata- kÃle pubbaïhasamaye taæ assamaæ pÃpuïitvà taæ tÃpasa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds pana. 2 Bd hadayo. 3 Ck omits vihÃraæ gantvÃ. 4 Cks add asukaÂÂhÃnaæ nÃma gamissÃmÅti tatra me vatthÃni pesethÃ" 'ti vatvà vihÃraæ gantvà pattacÅvaraæ gaïhatha gaïhatha. 5 Bd gantvÃ. 6 Cks omits sÅ. 7 Bd adds tuïhi ahosi. 8 Bd uggaïhita-. 9 Bd lajjassatÅti. 10 Bd hÃretvÃ. 11 Bd kumÃrake. 12 Bd pÃpayisu. 13 Bd atha tÃsaæ. 14 Ck karo-, Bd kira tikkhapa¤¤Ãya. 15 Bd -tetvÃ. 16 Bd gahetvÃ. 17 Bd dÃsa-. 18 Bd paribhu-. 19 Cks kÃtuæ-. Bd -mÃmhi. 20 Bd attikk-. >/ #<[page 221]># %< 4. CullanÃradajÃtaka. (477). 221>% kumÃraæ kÃmaratiyà palobhetvà sÅlam assa bhinditvà attano vase vattetvÃ\<*<1>*>/ "kin te ara¤¤e vÃsena, ehi gÃmavÃsaæ gacchÃ- ma\<*<2>*>/, tatra hi rÆpÃdayo kÃmaguïà sulabhÃ" ti Ãha. So\<*<3>*>/ "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà "pità tÃva\<*<4>*>/ me ara¤¤ato phalÃ- phalaæ Ãharituæ gato\<*<5>*>/, taæ disvà ubho pi ekato va gamissÃmÃ" 'ti Ãha. Sà cintesi: "ayaæ taruïadÃrako ki¤ci na\<*<6>*>/ jÃnÃti, pitarà pan' assa mahallakakÃle pabbajitena bhavitabbaæ\<*<7>*>/, so Ãgantvà `tvaæ idha kiæ karosÅti' maæ pothetvà pÃde gahetvà ka¬¬hetvà ara¤¤e khipissati\<*<8>*>/, tasmim anÃgate yeva palÃ- yissÃmÅti" atha naæ "ahaæ purato gacchÃmi, tvaæ pacchà ÃgaccheyyÃsÅti" vatvà maggasa¤¤aæ Ãcikkhitvà pakkÃmi. So tassà gatakÃlato paÂÂhÃya uppannadomanasso yathà pure ki¤ci vattaæ\<*<9>*>/ akatvà sasÅsaæ\<*<10>*>/ pÃrupitvà antopaïïasÃlÃya pajjhÃ- yanto\<*<11>*>/ nipajji. M. phalÃphalaæ ÃdÃya ÃgantvÃ\<*<12>*>/ tassà pÃ- davala¤chaæ\<*<13>*>/ disvà "ayaæ mÃtugÃmassa pÃdavala¤cho\<*<14>*>/, puttassa me\<*<15>*>/ sÅlaæ bhinnaæ bhavissatÅti" cintento païïasÃlaæ pavisitvà phalÃphalaæ otÃretvà puttaæ pucchanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ te na hÃpito, kin nu mando va jhÃyasÅti. || Ja_XIII:40 ||>@ Tattha aggÅ pi te na hÃpito ti aggÅ pi te na jalito, mando và 'ti nippa¤¤o andho bÃlo viya. So pitu kathaæ sutvà uÂÂhÃya pitaraæ vanditvà gÃraven' eva ara¤¤avÃse anussÃhaæ\<*<17>*>/ pavedento gÃthadvayam Ãha: @*>/, raÂÂhaæ icchÃmi gantave. || Ja_XIII:41 ||>@ @*>/ ito gantvÃ\<*<20>*>/ yasmiæ janapade vasaæ ÃcÃraæbrahme\<*<21>*>/ sikkheyyaæ taæ dhammaæ anusÃsa manti. || Ja_XIII:42 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd vasaæ katvÃ. 2 Bd gÃmaæ katvà vassissÃma. 3 Bd adds pi. 4 Bd ca. 5 Cks Ãharatu. 6 Bd na ki¤ci. 7 Bd -nti. 8 Bd khippissatÅti. 9 Bd omits va-. 10 Bd omits sa. 11 Ck Bd pajjÃ-. 12 Cks gantvÃ. 13 Bd pÃvala¤caæ, Bd pÃdavalaÇjaæ. 14 Cks padavalaÇjo, Bd padavala¤co. 15 Bd mama. 16 Bd aggisi. 17 Bd a¤¤ara¤¤aævÃsà manussà vÃsà gamanatthÃya taæ. 18 Bd -amhi. 19 Bd yathÃhaæ. 20 Bd -tvÃna. 21 Bf brahma, Bd Ãcaridhammaæ. >/ #<[page 222]># %<222 XIII. TerasanipÃta.>% Tattha KassapÃmantayÃmitan ti Kassapa ÃmantayÃmi taæ, gantave ti gantuæ, ÃcÃran\<*<1>*>/ ti yasmiæ janapade vasÃmi tatra\<*<2>*>/ vasanto yathà ÃcÃraæ janapadacÃrittaæ sikkheyyaæ jÃneyyaæ\<*<3>*>/ taæ dhammaæ anusÃsa ovadÃ\<*<4>*>/ 'ti vadati. M. "sÃdhu tÃta, desacÃrittaæ te kathessÃmÅti" vatvà gÃthadvayaæ Ãha: @*>/ vÃsaæ taæ dhammaæ nisÃmehi me: || Ja_XIII:43 ||>@ @*>/, paæke\<*<7>*>/ ca mà visÅdittho yatto\<*<8>*>/ cÃsÅvise\<*<9>*>/ care ti. || Ja_XIII:44 ||>@ Tattha dhamman ti sace raÂÂhe vÃsaæ rocesi tena hi tvaæ janapada- cÃrittaædhammaæ nisÃmehi, yatto cÃsÅvise\<*<10>*>/ ti ÃsÅvisassa santike yatta- paÂiyatto careyyÃsi, sakkonto\<*<11>*>/ ÃsÅvisaæ parivajjeyyÃsÅti attho. TÃpasakumÃro saækhittena bhÃsitassa atthaæ ajÃnanto pucchi: @*>/ ÃsÅvisaæ brÆhi, taæ me akkhÃhi pucchito ti. || Ja_XIII:45 ||>@ Itaro pi 'ssa vyÃkÃsi: @*>/ surabhÅ vaggÆ sÃdukhuddarasÆpÃmÃ\<*<14>*>/, visaæ tad Ãhu ariyÃse\<*<15>*>/ brahmacariyassa NÃrada. || Ja_XIII:46 ||>@ @*>/ cittaæ tÆlaæ bhaÂÂhaæ va mÃluto, papÃto eso akkhÃto brahmacariyassa NÃrada. || Ja_XIII:47 ||>@ @*>/ akkhÃto brahmacariyassa NÃrada. || Ja_XIII:48 ||>@ @*>/ tÃta rÃjÃno Ãvasanti mahiæ imaæ, te tÃdise\<*<19>*>/ manussinde\<*<20>*>/ mahante tÃta NÃrada. || Ja_XIII:49 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd Ãcariyan. 2 Bd tattha. 3 Bd omits jÃ-. 4 Bd -dÃhi. 5 Ck corÃcayase, Cs socayase. 6 Bd -jjeya. 7 Cks -o, Bf pako, Bd paÇge. 8 Ck satto, Cs yanto, Bd rattho, Bf yattho. 9 Cks cÃsivise, Bdf vÃsivise. 10 Ck Bd vÃ-. 11 Bd akkanto. 12 Cks omit tvaæ. 13 Cks -aæ, Bf -¤¤o. 14 Bf -mo. 15 so Bsf; Cks ariyÃyo. 16 Bf yatino; ÃsavÃ---yuvino wanting in Bd. 17 Bf ca, Cks omit va. 18 Bd mahantÃ. 19 Bd mà tÃdise. 20 Cks -do. >/ #<[page 223]># %< 4. CullanÃradajÃtaka. (477.) 223>% @*>/ akkhÃto brahmacariyassa NÃrada. || Ja_XIII:50 ||>@ @*>/ bhattakÃle yaæ yaæ gehaæ upasaækame\<*<3>*>/ yad' ettha kusalaæ ja¤¤Ã tattha ghÃsesanaæ care. || Ja_XIII:51 ||>@ @*>/ pÃnattho bhojanÃya vÃ\<*<5>*>/ mitaæ khÃde mitaæ bhu¤je na ca rÆpe manaæ kare. || Ja_XIII:52 ||>@ @*>/ kirÃsaæ vÃ\<*<7>*>/ sabhÃni kiraïÃni\<*<8>*>/ ca Ãrakà parivajjehi yÃn iva\<*<9>*>/ visamaæ pathan ti. || Ja_XIII:53 ||>@ Tattha Ãsavo ti pupphÃsavÃdivisaæ\<*<10>*>/, tadÃhÆ 'ti taæ ÃsavasaækhÃtaæ suraæ ariyà brahmacariyassa visan ti vadanti, pamattan ti muÂÂhassatiæ\<*<11>*>/, tÆlaæ bhaÂÂhaæ và 'ti rukkhato\<*<12>*>/ bhassitvà patitatÆlaæ viya, akkhÃto ti BuddhÃdÅhi kathito, siloko ti kittivaïïo, sakkÃro ti a¤jalikammÃdi, pÆ jà ti gandhamÃlÃdÅhi pÆjÃ, paæko ti esa osÅdÃpanaÂÂhena paæko ti akkhÃto, mahante ti mahantabhÃvappatte, na tesaæ pÃdato care ti tesaæ san- tike na care\<*<13>*>/, rÃjakulÆpako na siyÃ\<*<14>*>/ ti attho, rÃjÃno hi ÃsÅvisÃ\<*<15>*>/ viya mu- hutten' eva kujjhitvà anayavyasanaæ pÃpenti api ca antopurappavesane vuttÃ- dÅnavavasena p' ettha attho\<*<16>*>/ veditabbo, bhattattho\<*<17>*>/ ti bhattena atthiko hutvÃ, yadettha kusalan ti yaæ tesu\<*<18>*>/ upasaækamitabbabhogesu\<*<19>*>/ kusalaæ anavajjaæ pa¤cÃgocararahitaæ jÃneyyÃsi tattha ghÃsesanaæ careyyÃsÅti attho, na ca rÆpe manaæ kare ti parakule\<*<20>*>/ matta¤¤Æ hutvà bhojanaæ bhu¤janto pi tattha itthirÆpe manaæ mà kareyyÃsi\<*<21>*>/, cakkhuæ ummÅletvà itthirÆpe ni- mittaæ mà gaïheyyÃsÅti vadati, guÂÂhimacchaæ gharÃsavÃ\<*<22>*>/ ti ayaæ pottha- kesu pÃÂho aÂÂhakathÃyaæ pana goÂÂhimajjakirÃsavÃ\<*<23>*>/ ti vatvà goÂÂhin ti\<*<24>*>/ gunnaæ ÂhitaÂÂhÃnaæ majjan ti pÃnÃgÃraæ kirÃsan ti dhuttakerÃÂikajanan\<*<25>*>/ ti vuttaæ, sabhÃni kiraïÃni cÃ\<*<26>*>/ 'ti sabhÃyo ca hira¤¤asuvaïïÃnaæ kara- naÂÂhÃnÃni ca\<*<27>*>/, Ãrakà ti etÃni sabbÃni dÆrato parivajjeyyÃsi, yÃnivà 'ti sappitelayÃnena gacchanto visamaæ maggaæ viya. MÃïavo pitu kathentassa\<*<28>*>/ kathentass' eva satiæ paÂi- labhitvà "tÃta alaæ me\<*<29>*>/ manussapathenÃ" 'ti Ãha. Ath' assa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks Bf omit so. 2 Bd attattho, Cks bhattaÂÂho. 3 Bd -kÃlo ca sa gahesuæ pasaækame. 4 Bd -le. 5 Bd pÃnattà bhodhanatthà vÃ. 6 Ck guÂÂhimajjaæ, Cs guÂÂhimacchaæ. 7 Bd -sa¤ca. 8 Ck kiranÃni, Cs karaïÃni, Bd kÃraïÃni. 9 Cks ca. 10 Bd -savÃsitaæ. 11 Bds muÂÂhissati, Cks muÂÂhimattaæ. 12 Bd rukkhÃ. 13 Cks add ti. 14 Bd bhaveyyÃsi. 15 Cs Bd -so. 16 Bd vuttÃnitina catasenà ayametta attho. 17 Cks bhattaÂÂho. 18 Bd te. 19 Bds -tabbesu gehesu, Ck -tabbe yogesu. 20 Bd paraloke. 21 Ck Bd -sÅti. 22 so Cks; Bd goÂhaæ majjaæ kirÃsan. 23 Ck -kÅrÃsicÃ, Cs guÂÂhimajjakirÃsavÃ, Bd goÂhaæ majjakÅrÃsa¤cÃ. 24 Cks goÂÂhÅti, Bd goÂhanti. 25 Bd vuttakerÃdika-. 26 Cks vÃ, Bd kÃra-. 27 Ck tikinaÂÂhÃ-, Cs nikinaÂÂhÃ-, Bd karanathÃnaæ. 28 Bd omits ka-. 29 Bd alameva. >/ #<[page 224]># %<224 XIII. TerasanipÃta.>% pità mettÃdibhÃvanaæ\<*<1>*>/ Ãcikkhi. So tass' ovÃde Âhatvà na- cirass' eva jhÃnÃbhi¤¤aæ nibbattesi. Ubho pi\<*<2>*>/ pitÃputtÃ\<*<3>*>/ aparihÅnajjhÃnÃ\<*<4>*>/ Brahmaloke nibbattiæsu. S. i. d. Ã. j. s.: "Tadà sà dÃrikÃ\<*<5>*>/ ayaæ thullakumÃrikÃ\<*<6>*>/ ahosi, tÃpasakumÃro ukkaïÂhitabhikkhu, pitÃ\<*<7>*>/ aham eva" 'ti. Culla- nÃradajÃtakaæ. $<5. DÆtajÃtaka.>$ DÆte te brahme pÃhesin ti. Idaæ S. J. v. {attano} pa¤¤Ã- pasaæsanaæ Ã. k. Dh.\<*<8>*>/ k«.: "passathavuso\<*<9>*>/ Dasabalassa upÃya- kosallaæ, Nandassa kulaputtassa\<*<10>*>/ accharÃgaïaæ\<*<11>*>/ dassetvà arahattaæ adÃsi, cullapanthakassa pilotikaæ datvà saha paÂisambhidÃhi arahattaæ adÃsi, kammÃraputtassa padumaæ dassetvÃ\<*<12>*>/ arahattaæ adÃsi, evaæ nÃnÃupÃyehi satte vinetÅti". S. Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave e. k. s." ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave TathÃ- gato idÃn' eva `iminà idaæ hotÅti' upÃyajÃnano\<*<13>*>/ upÃyakusalo, pubbe pi upÃyakusalo yevÃ" 'ti vatvà a. Ã.: A. B. Br. r. k. janapado ahira¤¤o\<*<14>*>/ ahosi. So hi\<*<15>*>/ jana- padaæ pÅÊetvà dhanam\<*<16>*>/ eva saækaddhi. Tadà B. KÃsigÃme brÃhmaïakule nibbattitvà vayappatto Takkasilaæ gantvà "pacchà dhammena bhikkhaæ caritvà Ãcariyadhanaæ ÃharissÃ- mÅti" vatvà sippaæ paÂÂhapetvà niÂÂhitasippo anuyogaæ datvà "Ãcariya tumhÃkaæ Ãcariyadhanaæ ÃharissÃmÅti" Ãpucchitvà nikkhamma janapade caranto dhammena samena pariyesitvà satta nikkhe labhitvà "Ãcariyassa dassÃmÅti" gacchanto antarÃ- magge GaÇgaæ tarituæ\<*<17>*>/ nÃvaæ abhirÆhi\<*<18>*>/. Tassa tattha nÃvÃya viparivattamÃnÃya\<*<19>*>/ taæ suvaïïaæ udake pati\<*<20>*>/. So cintesi: "dullabhahira¤¤o janapado\<*<21>*>/, puna Ãcariyadhane\<*<22>*>/ pariyesi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -bhÃvaæ. 2 Cks omit pi. 3 Cs -o. 4 Bd adds kÃlaæ katvÃ. 5 Bd kumÃrikÃ. 6 Bd omits thulla. 7 Bd adds pana. 8 Bd adds bhikkhÆ. 9 Bd -tha Ã-. 10 Bd sakyapu-. 11 Ck -rÃïaæ, Cs -rÃnaæ, Bd acchare. 12 Bd datvÃ. 13 Cks -ne. 14 Bd sahi-. 15 Bd omits hi. 16 Bd janaæ. 17 Bd ota-. 18 Bd -rÆyhi. 19 Bs vicari-, Bd omits vipari. 20 Bd -tÅti. 21 Bd -bhaæhira¤¤aæ janapade. 22 Bd ÃcariyassatÃgaæ. >/ #<[page 225]># %< 5. DÆtajÃtaka. (478.) 225>% yamÃne papa¤co bhavissati, yan nÆnÃhaæ GaÇgÃtÅre yeva nirÃ- hÃro nisÅdeyyaæ, tassa me nisinnabhÃvaæ anupubbena rÃjà jÃnissati, tato amacce pesessati, ahaæ tehi saddhiæ na man- tessÃmi\<*<1>*>/, tato rÃjà sayaæ Ãgamissati, iminà upÃyena tassa santikÃ\<*<2>*>/ Ãcariyadhanaæ labhissÃmÅti" so\<*<3>*>/ GaÇgÃtÅre uttarisÃÂa- kaæ pÃrupitvà ya¤¤asuttaæ bahi Âhapetvà rajatapaÂÂavaïïe vÃlukÃtale suvaïïapaÂimà viya nisÅdi. Taæ nirÃhÃraæ ni- sinnaæ disvà mahÃjano "kasmà nisinno sÅti" pucchati. Kas- saci na kathesi. Punadivase dvÃragÃmavÃsino tassa tattha ni- sinnabhÃvaæ sutvà Ãgantvà pucchiæsu, tesam pi na kathesi, te tassa kilamathaæ\<*<4>*>/ disvà paridevantÃ\<*<5>*>/ pakkamiæsu. Tatiya- divase nagaravÃsino Ãgamiæsu, catutthadivase nagarato issara- jano\<*<6>*>/, pa¤camadivase rÃjaparisÃ\<*<7>*>/, chaÂÂhe divase rÃjà amacce pesesi, tehi pi saddhiæ na kathesi. Sattame divase rÃjà bha- yappatto hutvà tassa santikaæ gantvà pucchanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/, dukkhaæ guyha\<*<9>*>/ mataæ nu te. || Ja_XIII:54 ||>@ Tattha guyha\<*<10>*>/ mataæ nu te ti kin nu kho brÃhmana yaæ tava\<*<11>*>/ dukkhaæ uppannaæ taæ te guyhan ti mataæ\<*<12>*>/ na a¤¤assa Ãcikkhitabban ti. Taæ sutvà M. "mahÃrÃja dukkhaæ nÃma harituæ sam- atthass' evÃcikkhitabbaæ, na a¤¤assÃ" 'ti vatvà satta gÃthà Ãha\<*<13>*>/: @*>/ mà kho no tassa\<*<15>*>/ akkhÃhi yo taæ dukkhà na mocaye. || Ja_XIII:55 ||>@ @*>/ dukkhajÃtassa ekantam api bhÃsato\<*<17>*>/ vippamoceyya\<*<18>*>/ dhammena kÃmaæ tassa pavedaya\<*<19>*>/. || Ja_XIII:56 ||>@ @*>/ ca vassitaæ (= supra 217|6) manussavassitaæ rÃja dubbijÃnataraæ tato. || Ja_XIII:57 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -mÅti, Bd lapissÃmÅti. 2 Bd -ke. 3 Bd omits so. 4 Bd -mantattaæ. 5 Bd -vitvÃ. 6 Bd imassarajanÃ. 7 Bd rÃjÃpÆrisÃ. 8 Bdf byÃkÃsi. 9 Bdf tuyhaæ. 10 Bd tuyhaæ dukkhaæ. 11 Bd ki¤ci. 12 Bd tuyhameva maæ taæ. 13 Bd abhÃsi. 14 Bdf -va¬¬hana. 15 Bd mà na kho tassa. 16 Ck ca taæ, Cs va taæ;, Bd tathÃ? Bf yo tassa. 17 Bd ekaÇkhamÃti Ãgato, Bf ekaÇgamahibhÃgaso. 18 Cks so vi-, Bd vippamu¤ceyya, omitting so. 19 Bd -deyya, Bf mavedayaæ. 20 Bd -nÃna¤. >/ #<[page 226]># %<226 XIII. TerasanipÃta.>% @@ @*>/ jantu akÃlarÆpe Ãnandino\<*<2>*>/ tassa bhavant'\<*<3>*>/ amittà hitesino tassa dukhÅ bhavanti. || Ja_XIII:59 ||>@ @@ @*>/ ja¤¤Ã avisayhaæ attano `nÃyaæ nÅti\<*<5>*>/ mayha sukhÃgamÃya' eko va tippÃni sahetha\<*<6>*>/ dhÅro saccaæ hirottappam apekkhamÃno\<*<7>*>/ ti. || Ja_XIII:61 ||>@ Tattha uppajjatÅti sace tava uppajjeyya, mà akkhÃhÅ ti mà kathayi, dubbijÃnataraæ tato ti\<*<8>*>/ tiracchÃnagatavassitato\<*<9>*>/ dubbijÃnataraæ, tasmà tatvato\<*<10>*>/ ajÃnitvà harituæ asamatthassa attano dukkhaæ na kathetabbaæ devà 'ti, api ce ti gÃthÃya kathitattÃ\<*<11>*>/, anÃnuputtho ti punappuna puÂÂho\<*<12>*>/, pavedaye ti katheti\<*<13>*>/, akÃlarÆpe akÃle, kÃlan ti attano guyhassa kathana- kÃlaæ\<*<14>*>/, tathÃvidhassà 'ti paï¬itapurisassa\<*<15>*>/ attanà saddhiæ ekamanaæ\<*<16>*>/ viditvà tathÃvidhassa Ãcikkheyya, tippÃnÅti kharÃni\<*<17>*>/, sace ti yadi\<*<18>*>/ attano dukkhaæ avisayhaæ attano và parassa và purisakÃrena atikicchaæ\<*<19>*>/ jÃneyyà 'ti\<*<20>*>/, nÅtÅti\<*<21>*>/ lokapaveïi\<*<22>*>/, aÂÂhalokadhammÃ\<*<23>*>/ ti attho, idaæ vuttaæ hoti: atha\<*<24>*>/ ayaæ lokapaveïi\<*<22>*>/ na mayhaæ eva\<*<25>*>/ sukhagamÃya uppannÃ. aÂÂhahi\<*<26>*>/ lokadhammehi parimutto nÃma n' atthi, evaæ sante sukham eva patthentena parassa dukkhÃropanaæ\<*<27>*>/ ayuttaæ, n' etaæ hirottappasampannena kattabbaæ, atthi ca me hirottappan ti saccaæ saævijjamÃnaæ attani\<*<28>*>/ hirot- tappaæ apekkhamÃno\<*<29>*>/ va a¤¤assa anÃrocetvà eko va\<*<30>*>/ tippÃni sahetha\<*<31>*>/ dhÅro ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -yaæ. 2 Cks -dito, Bd Ãnindino. 3 Ck -tu, Bdf -ti. 4 Bdf va. 5 nÅti? Cks neti, Bd na tehi in the place of nÃyaæ nÅti, Bf nÃyaæ tehi. 6 Bdf saheyya. 7 Cks -ppasamokkha-, Bd -ppapamokkha-. 8 Cks add tato. 9 Bd -gatassÃpi. 10 Bd tattato. 11 Bd gÃthÃvuttatÃ. 12 Bd anupu-. 13 Bd -si. 14 Cks -le. 15 Cks -saæ. 16 Ck ekamantaæ. 17 Ck carÃni, Bds dukkhÃni. 18 Cks yadidaæ. 19 Bd atikicca. 20 Cks -yyantÅ. 21 Ck ti. Cs tinÅti, Bd tehi ti teeva. 22 Ck -pameïi. 23 Bd kà aÂÂha-. 24 Bd aÂhavidhÃ. 25 Bd evaæ. 26 Bd uppannehi, omitting aÂÂhahi. 27 Bd adds nÃma, Cks -rocanaæ. 28 Bd -no. 29 Cks samekkh-. 30 Cks vÃ. 31 Bd -heyya. >/ #<[page 227]># %< 5. DÆtajÃtaka. (478) 227>% Evaæ M. sattahi gÃthÃhi ra¤¤o\<*<1>*>/ dhammaæ desetvà attano Ãcariyadhanassa pariyesitabhÃvaæ dassento catasso gÃthà abhÃsi: @*>/ nigame rÃjadhÃniyo bhikkhamÃno mahÃrÃja Ãcariyassa dhanatthiko || Ja_XIII:62 ||>@ @*>/ me naÂÂhà mahÃrÃja, tasmà socÃm' ahaæ bhusaæ\<*<4>*>/. || Ja_XIII:63 ||>@ @*>/ nÃlaæ dukkhà pamocetuæ, tasmà tesaæ na vyÃhariæ. || Ja_XIII:64 ||>@ @*>/ me mahÃrÃja manasÃnuvicintito\<*<7>*>/ alaæ dukkhà pamocetuæ, tasmà tuyhaæ pavedayin ti. || Ja_XIII:65 ||>@ Tattha bhikkhamÃno ti ete gahapatiÃdayo yÃcamÃno, te me ti satta nikkhà mama GaÇgaæ tarantassa naÂÂhÃ, GaÇgÃya\<*<8>*>/ patitÃ, purisà te ti ma- hÃrÃja tava dÆtapurisà manasÃ\<*<9>*>/ anucintità ti nÃlaæ ime maæ\<*<10>*>/ dukkhà mocetun ti mayà ¤ÃtÃ, tasmà ti tena kÃraïena tesaæ attano dukkhaæ nÃ- cikkhiæ, pavedayin ti kathesiæ. RÃjà tassa dhammakathaæ\<*<11>*>/ sutvà "mà cintayi brÃhmaïa, ahaæ te Ãcariyadhanaæ dassÃmÅti" diguïaæ\<*<12>*>/ adÃsi. Tam atthaæ pakÃsento S. osÃnagÃtham Ãha: @*>/ KÃsÅnaæ raÂÂhavaddhano\<*<14>*>/ jÃtarÆpamaye nikkhe suvaïïassa catuddasà 'ti. || Ja_XIII:66 ||>@ Tattha jÃtarÆpamaye ti te suvaïïassa cuddasa nikkhe pi\<*<15>*>/ jÃtarÆpa- maye yeva adÃsi, na yassa và tassa và suvaïïassà 'ti attho. M. ra¤¤o ovÃdaæ datvÃ\<*<16>*>/ Ãcariyassa dhanaæ datvà dÃnÃ- dÅni pu¤¤Ãni katvà rÃjÃpi\<*<17>*>/ tass' ovÃde Âhito dhammena rajjaæ kÃretvà ubho pi yathÃkammaæ gatÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits ra¤¤o. 2 Bd raÂho vaca-. 3 Bd tena. 4 Bd tuyhaæ. 5 Cks -sà anu-. 6 Bd tvaæ jano. 7 Cks -sà anu-, Bd so mayà anu-. 8 Bd -yaæ. 9 Bd omits ma-. 10 Bd me in the place of ime maæ. 11 Bd omits dhamma. 12 Bd dviguïam. 13 Bdsf pasannacitto. 14 Bd -va¬¬hano. 15 Bd omits pi. 16 Ck ¤atvÃ. 17 Bd omits pi. >/ #<[page 228]># %<228 XIII. TerasanipÃta.>% S. i. d. Ã. "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi T. upÃyakusalo yevÃ" 'ti vatvà j. s.: Tadà rÃjà ùnando ahosi, Ãcariyo SÃriputto, mÃïavo\<*<1>*>/ aham evÃ" 'ti. DÆtajÃtakaæ. $<6. KÃliÇgabodhijÃtaka.>$ RÃjà KÃliÇgo cakkavattÅti. Idaæ S. J. v. Anandatthe- rena\<*<2>*>/ kataæ mahÃbodhipÆjaæ Ã. k. VeneyyasaægahatthÃya hi\<*<3>*>/ T-te\<*<4>*>/ janapadacÃrikaæ pakkante SÃvatthivÃsino gandhamÃlÃdihatthà Jetavanaæ gantvà a¤¤aæ pÆjanÅyaÂÂhÃnaæ alabhitvà gandhakuÂidvÃre pÃtetvà gacchanti. Tena\<*<5>*>/ uÊÃrapÃmojjà honti. Taæ kÃraïaæ ¤atvà AnÃthapiï¬iko T-assa Jetavanaæ ÃgatakÃle ùnandattherassa santikaæ gantvà "bhante ayaæ vihÃro T-te cÃrikaæ pakkante nippaccayo\<*<6>*>/ hoti, manussÃnaæ gandhamÃlÃdÅhi pÆjanÅyaÂÂhÃnaæ na hoti, sÃdhu bhante T-assa imam atthaæ Ãrocetvà ekassa\<*<7>*>/ pÆjanÅyaÂÂhÃnassa sakkuïeyya- bhÃvaæ và asakkuïeyyabhÃvaæ và jÃnÃthÃ" 'ti. So "sÃdhÆ" 'ti sam- paÂicchitvà T-aæ pucchi: "kati nu kho bhante cetiyÃnÅti". "TÅïi ùnandÃ" 'ti. "KatamÃni bhante\<*<8>*>/". "SÃrÅrikaæ pÃribhogikaæ udde- sikan" ti. "Sakkà pana bhante tumhesu dharantesu yeva cetiyaæ\<*<9>*>/ kÃtun" ti. "ùnanda, sÃririkaæ na sakkÃ\<*<10>*>/, taæ hi BuddhÃnaæ pari- nibbutakÃle\<*<11>*>/ hoti\<*<12>*>/, uddesikaæ avatthukaæ manamattakena hoti\<*<13>*>/, Buddhehi pana\<*<14>*>/ paribhutto MahÃbodhi\<*<15>*>/ dharantesu pi parinibbutesu pi\<*<16>*>/ cetiyam evÃ" 'ti. "Bhante tumhesu cÃrikaæ\<*<17>*>/ pakkantesu Jeta- vanamahÃvihÃro appatisaraïo hoti, manussÃ\<*<18>*>/ pÆjanÅyaÂÂhÃnaæ na la- bhanti\<*<19>*>/ "MahÃbodhito bÅjaæ Ãharitvà JetavanÃdvÃre ropemi\<*<20>*>/ bhante" ti. "SÃdhu ùnanda, ropehi\<*<21>*>/, evaæ sante Jetavane mama nibaddha- vÃso viya bhavissatÅti". Thero AnÃthapiï¬ikassa ca VisÃkhÃya ca ra¤¤o ca ÃrocetvÃ\<*<22>*>/ JetavanadvÃre bodhiropanaÂÂhÃne ÃvÃÂaæ sodhÃ- petvÃ\<*<23>*>/ MahÃmoggallÃnatheraæ Ãha: "bhante ahaæ JetavanadvÃre bodhiæ ropessÃmi\<*<24>*>/ "MahÃbodhito me\<*<25>*>/ pakkaæ ÃharathÃ" 'ti. Thero "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà ÃkÃsena Bodhimaï¬aæ gantvà vaïÂato\<*<26>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds brÃhmaïa mÃ-. 2 Ck Bd -dathe-. 3 Bd omits hi. 4 Cks -to. 5 Bds te. 6 Bd apa-. 7 Bd etassa. 8 Bd adds tiïi. 9 Bd tesaæ. 10 Bd adds kÃtuæ. 11 Bd parinibbÃna-. 12 Bd sakkà kÃtuæ. 13 so Cs ; Ck manamatthane hoti, Bd udissakaæ paribhogika¤ca sakkà hoti. 14 Bd omits pana. 15 Bd adds rukkho bukkhesu. 16 Bd omits paripi. 17 Bd omits cÃ-. 18 Bd mahÃjano. 19 Bd labhati. 20 Bd ropessÃmi. 21 Bd -hÅti. 22 Bd -cesi. 23 Bds khaïÃpetvÃ. 24 Bd -mà ti. 25 Bd adds bodhi. 26 Bd vaï¬Ã. >/ #<[page 229]># %< 6. KaliÇgabodhijÃtaka. (479.) 229>% parigalantuæ\<*<1>*>/ pakkaæ\<*<2>*>/ bhÆmiæ appattam\<*<3>*>/ eva cÅvarena paÂicchitvà Ãharitvà adÃsi\<*<4>*>/. ùnandatthero "ajja bodhiæ ropessÃmÅti" Kosala- rÃjÃnaæ Ãrocesi. RÃjà sÃyaïhasamaye mahantena parivÃrena sabbÆ- pakaraïÃni\<*<5>*>/ gÃhÃpetvà Ãgami\<*<6>*>/, tathà AnÃthapiï¬iko VisÃkhà ca a¤¤o ca saddho jano\<*<7>*>/. Thero mahÃbodhiropanaÂÂhÃne\<*<8>*>/ mahantaæ suvaïïa- kaÂÃhaæ Âhapetvà heÂÂhÃ\<*<9>*>/ chiddaæ kÃretvà gandhakalalassa pÆrÃ- petvÃ\<*<10>*>/ "idaæ\<*<11>*>/ bodhipakkaæ ropehi mahÃrÃjÃ" 'ti ra¤¤o adÃsi. So cintesi: "rajjaæ nÃma na sabbakÃlaæ amhÃkaæ hatthe tiÂÂhati, idaæ mayà AnÃthapiï¬ikena\<*<12>*>/ ropÃpetuæ\<*<13>*>/ vaÂÂatÅti" so taæ pakkaæ mahÃ- seÂÂhissa hatthe Âhapesi. Atha naæ AnÃthapiï¬iko gandhakalalaæ viyÆhitvà tattha pÃtesi, tasmiæ tassa\<*<14>*>/ hatthato muttamatte\<*<15>*>/ sabbe- saæ passantÃnaæ ¤eva naÇgalasÅsappamÃïo bodhirukkho\<*<16>*>/ païïÃsa- hatthubbedho uÂÂhahi, catÆsu disÃsu uddha¤ cà 'ti pa¤ca mahÃsÃkhà païïÃsahatthà vÃ\<*<17>*>/ nikkhamiæsu, iti so taæ khaïaæ ¤eva vanaspati- jeÂÂhako\<*<10>*>/ hutvà aÂÂhÃsi, mahantaæ pÃÂihÃriyam ahosi\<*<19>*>/. RÃjà aÂÂha- satamatte\<*<20>*>/ suvaïïarajataghaÂe gandhodakapÆre\<*<21>*>/ nÅluppalahatthakÃdi- patimaï¬ite\<*<22>*>/ mahÃbodhiæ parikkhipitvà puïïaghaÂapantiæ nÃma ÂhapÃpesi\<*<23>*>/, sattaratanamayaæ vedikaæ kÃresi, suvaïïamissikaæ\<*<24>*>/ vÃlukaæ okiri, pÃkÃraparikkhepaæ kÃresi, sattaratanamayaæ dvÃra- koÂÂhakaæ kÃresi. SakkÃro mahÃ\<*<25>*>/ ahosi. Thero T-aæ upasaæ- kamitvà "bhante tumhehi MahÃbodhimÆle samÃpannasamÃpattiæ mayà ropitabodhimÆle\<*<26>*>/ nisÅditvà mahÃjanassa hitatthÃya samÃpajjathÃ" 'ti. "ùnanda, kiæ kathesi, mayi MahÃbodhimaï¬e\<*<27>*>/ samÃpannasamÃpattiæ samÃpajjitvà nisÅdante\<*<28>*>/ a¤¤o padeso dhÃretuæ na sakkotÅti". "Bhante mahÃjanassa hitatthÃya\<*<29>*>/ imassa bhÆmippadesassa vahananiyÃmena\<*<30>*>/ samÃpattisukhena taæ bodhimÆlaæ paribhu¤jathÃ" 'ti. S. ekarattiæ samÃpattisukhena taæ paribhu¤ji. Thero KosalarÃjÃdÅnaæ kathetvà bodhimahaæ nÃma kÃresi. So pi kho ùnandattherena ropitattà "ùnandabodhi" yevà 'ti pa¤¤Ãyittha\<*<31>*>/. Tadà dh. k. s.: "Ãvuso Ãyasmà ùnando dharante yevà T-te bodhiæ ropÃpetvÃ\<*<32>*>/ mahÃpÆjaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck parigaÊhantaæ, Bd -galanta. 2 Cs adds phalaæ. 3 Bd asampattaæ. 4 Bd gahetvà ÃdÃya Ãnandatherassa adÃsi. 5 Bd -kÃrÃni. 6 Bd Ãgacchati. 7 Bd sappo mahÃjano jÃti. 8 Ck -dhiæ-. 9 Bd omits he-. 10 Bd pÆretvÃ. 11 Cs idha. 12 Bd -kassa. 13 Bd ropetuæ, 14 Cs tatthassa, Bd omits tassa. 15 Bd adds yeva. 16 Bd bodhikhandhe. 17 Ck ca. 18 Bds vanappati-. 19 Bd omits mahantaæ--. 20 Bd aÂharasamatte. 21 so Cks; Bd -kena pÆretvÃ. 22 Bd -paÂi-. 23 Bd -ghaÂe paÂipÃÂiyà thapesi. 24 Bd -ssa-. 25 Bd mahÃsakkÃro. 26 Bd ropite. 27 Bd -mÆle. 28 Bd nisinne. 29 Bd hitasukhÃya. 30 so Cks; Bd caniyÃmena. 31 Bd pa¤¤Ãyi. 32 Bd ropetvÃ. >/ #<[page 230]># %<230 XIII. TerasanipÃta.>% kÃresi, aho mahÃguïo thero" ti. S. Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhik- khave e. k. s." ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi ùnando saparivÃresu\<*<1>*>/ catÆsu mahÃdÅpesu manusse gahetvà bahugandhamÃlaæ ÃharÃpetvÃ\<*<2>*>/ MahÃbodhimaï¬e bodhimahaæ kÃresi yevÃ" 'ti vatvà a. Ã.: AtÅte KÃliÇgaraÂÂhe\<*<3>*>/ Dantapuranagare KÃliÇgo rajjaæ kÃresi. Tassa MahÃkÃliÇgo CullakÃliÇgo ti dve puttà ahesuæ Tesu\<*<4>*>/ nemittà jeÂÂhaputtaæ\<*<5>*>/ "pitu accayena rajjaæ kÃressa- tÅti\<*<6>*>/" vyÃkariæsu, kaniÂÂhaæ\<*<7>*>/ pana "ayaæ isipabbajjaæ pabba- jitvà bhikkhaæ\<*<8>*>/ carissati, putto pan' assa cakkavattÅ bha- vissatÅti" vyÃkariæsu. AparabhÃge jeÂÂhaputto pitu accayena rÃjà ahosi, kaniÂÂho\<*<9>*>/ uparÃjÃ. So "putto kira me\<*<10>*>/ cakka- vattÅ bhavissatÅti" puttaæ nissÃya mÃnaæ\<*<11>*>/ akÃsi. RÃjà asa- hanto\<*<12>*>/ "CÆlakÃliÇgaæ gaïhÃ" 'ti ekaæ atthacarakaæ ÃïÃpesi. So gantvÃ, kumÃra, rÃjà taæ gaïhÃpetukÃmo, tava jÅvitaæ rakkhÃ\<*<12>*>/" 'ti Ãha. So attano la¤chanamuddika¤ ca sukhuma- kambala¤ ca khagga¤ cà 'ti imÃni tÅïi atthacarakÃmaccassa\<*<14>*>/ dassetvà "imÃya sa¤¤Ãya mama puttassa rajjaæ dadeyyÃthÃ" 'ti vatvà ara¤¤aæ pavisitvà ramaïÅye bhÆmibhÃge assamaæ katvà isipabbajjaæ pabbajitvà nadÅtÅre vÃsaæ kappesi. Madda- raÂÂhe pi SÃgalanagare Maddara¤¤o dhÅtà jÃyi\<*<15>*>/, taæ pi ne- mittikà "ayaæ bhikkhaæ caritvà jÅvissati\<*<16>*>/, putto pan' assà cakkavattÅ bhavissatÅti" vyÃkariæsu. Sakala-jambudÅpe\<*<17>*>/ rÃ- jÃno taæ pavattiæ sutvà ekappahÃren' eva Ãgantvà nagaraæ\<*<18>*>/ rundhiæsu. MaddarÃjà cintesi: "sac' Ãhaæ imaæ ekassa dassÃmi sesarÃjÃno kujjhissanti, mama dhÅtaraæ rakkhissÃmÅti" dhÅtara¤ ca bhariya¤ ca gahetvà a¤¤Ãtakavesena\<*<19>*>/ palÃyitvà ara¤¤aæ pavisitvà KÃliÇgakumÃrassa\<*<20>*>/ assamato\<*<21>*>/ UparigaÇge\<*<22>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -re. 2 Bd Ãhari. 3 Bd ka- throughout. 4 Bd omits tesu. 5 Bd -putto. 6 Bd sÅti. 7 Bd -niÂho. 8 Cks bhikkhÃ. Bd bhikkhÃya. 9 Bd adds pana. 10 Bd omits me. 11 Bd pana kalahaæ. 12 Bd apasÃdento. 13 Bd -Ãhi. 14 Bd -rikÃma-. 15 Bd -Ço aggamahesi dhitaraæ vijÃyi. 16 Bd vitaæ kappessati. 17 Bd omits sakala. 18 Bd sÃgalana-. 19 Cks a¤¤atara-. 20 Bd cÆlaka-. 21 Bd -mapadato. 22 Bd uparibhÃge. >/ #<[page 231]># %< 6. KÃliÇgabodhijÃtaka. (479.) 231>% assamaæ katvà pabbajitvà u¤chÃcariyÃya jÅvikaæ kappento tattha paÂivasi\<*<1>*>/. MÃtÃpitaro "dhÅtaraæ rakkhissÃmÃ" 'ti taæ assamapade katvà phalÃphalatthÃya gacchanti. Sà tesaæ gatakÃle nÃnÃpupphÃni gahetvà pupphacumbaÂakaæ katvÃ-GaÇgÃtÅre\<*<2>*>/ ÂhapitasopÃnapantÅ viya jÃto\<*<3>*>/ supupphito ambarukkho atthi- taæ abhirÆhitvÃ\<*<4>*>/ kÅÊitvà pupphacumbaÂakaæ udake khipati. Taæ ekadivasaæ gantvà GaÇgÃya nahÃyato KÃliÇgakumÃrassa\<*<5>*>/ sÅse laggi. So taæ oloketvà "idaæ ekÃya\<*<6>*>/ itthiyà kataæ, no ca kho mahallikÃya\<*<7>*>/ taruïakumÃrikÃya katakammaæ\<*<8>*>/, taæ vÅmaæ- sissÃmi tÃva nan" ti kilesavasena UparigaÇgaæ gantvà tassà ambarukkhe nisÅditvà madhurena sarena gÃyantiyà saddaæ sutvà rukkhamÆlaæ gantvà taæ disvà "bhadde tvaæ kà nÃmÃ" ti Ãha. "MÃnusÅ aham\<*<9>*>/ asmi sÃmÅti". "Tena hi otarÃhÅti". "Na sakkà sÃmi, ahaæ khattiyÃ" ti. "Bhadde, aham pi khattiyo\<*<10>*>/, otarÃhÅti". "Na sakkà sÃmi, na vacanamatten' eva\<*<11>*>/ khattiyo hoti\<*<12>*>/, yadi si\<*<13>*>/ khattiyo khattiyamÃyaæ kathethÃ" 'ti\<*<14>*>/. Te ubho pi a¤¤ama¤¤aæ khattiyamÃyaæ kathayiæsu\<*<15>*>/. RÃjÃdhÅtà otarati\<*<16>*>/. Te a¤¤ama¤¤aæ ajjhÃcariæsu\<*<17>*>/. Sà mÃtÃpitÆsu Ãgatesu tassa KÃliÇgarÃjaputtabhÃvaæ c' eva ara¤- ¤aæ\<*<18>*>/ paviÂÂhakÃraïa¤ ca vitthÃrena tesaæ kathesi. Te "sÃ- dhÆ" 'ti sampaÂicchitvà taæ tassa adaæsu. Tesaæ piyasaæ- vÃsena vasantÃnaæ rÃjadhÅtà gabbhaæ labhitvà dasamÃsacca- yena dha¤¤apu¤¤alakkhaïaæ\<*<19>*>/ puttaæ vijÃyi, KÃliÇgo ti 'ssa nÃmam akaæsu. So vayappatto pitu c' eva ayyakassa ca santike sabbasippe nipphattiæ pÃpuni. Ath' assa pità nak- khattayogavasena bhÃtu matabhÃvaæ ¤atvà "tÃta mà tvaæ ara¤¤e vasa\<*<20>*>/, peteyyo te\<*<21>*>/ MahÃkÃliÇgo kÃlakato, tvaæ Dantapuraæ gantvà kulasantakaæ rajjaæ\<*<22>*>/ gaïhÃ\<*<23>*>/" 'ti vatvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pativasati. 2 Cks omit gaÇgÃtÅre. 3 Cs jÃte, Bd eko 4 Bd -rÆyhi-. 5 Bd vatvà gaÇgÃyaæ nhÃyantassa cÆlakÃ-. 6 Bd adds taruïiyà kumÃrikÃya. 7 Bd adds kataæ. 8 Bd kataæ. 9 Bd manussi ham. 10 Bd adds yeva. 11 Ck vacanena matteneva. 12 Bd ahosi. 13 Bd omits si. 14 Cks paÂÂhÃhÅti. 15 Cks paÂhayiæsu. 16 Cs Bd otari. 17 Bd ajjhÃcÃraæ carisu. 18 Bd -a. 19 Ck -ïa, Bd -ïasampannaæ. 20 Bd vasi. 21 Bd mettayo rÃjÃ. 22 Bd sakara-. 23 Bd gaïhÃhi. >/ #<[page 232]># %<232 XIII. TerasanipÃta.>% attanà ÃnÅta¤ muddika¤ ca kambala¤ ca khagga¤ ca datvà "tÃta, Dantapuranagare asukavÅthiyaæ amhÃkaæ atthacarako amacco atthi, tassa gehe sayanamajjhe otaritvà imÃni tÅïi\<*<1>*>/ tassa dassetvà mama puttabhÃvaæ Ãcikkha, so taæ rajje patiÂÂhÃpessatÅti" uyyojesi. So mÃtÃpitaro ca ayyake\<*<2>*>/ ca van- ditvà pu¤¤amayiddhiyà ÃkÃsena\<*<3>*>/ gantvà amaccassa sayana- piÂÂhe yeva otaritvà "ko si tvan" ti puÂÂho "CullakÃliÇgassa putto 'mhÅti" Ãcikkhitvà tÃni ratanÃni dassesi. Amacco rÃja- parisÃya Ãrocesi, amaccà nagaraæ alaækÃrÃpetvà tassa chat- taæ\<*<4>*>/ ussÃpayiæsu. Ath' assa KÃliÇgabhÃradvÃjo\<*<5>*>/ nÃmà puro- hito dasa\<*<6>*>/ cakkavattivattÃni Ãcikkhi, so taæ vattaæ pÆresi. Ath' assa païïarasauposathadivase Cakkadahato cakkaratanaæ Uposathakulato\<*<7>*>/ hatthiratanaæ ValÃhassarÃjakulato\<*<8>*>/ assarata- naæ Vepullato\<*<9>*>/ maïiratanaæ Ãgami\<*<10>*>/, itthigahapatiparinÃya- karatanÃni pÃtubhaviæsu\<*<11>*>/. So\<*<12>*>/ sakalacakkavÃlagabbhe rajjaæ gaïhitvà ekadivasaæ chattiæsayojanÃyÃmaparisÃya parivuto sabbasetaæ KelÃsakÆÂa-paÂibhÃgaæ hatthiæ abhiruyha\<*<13>*>/ ma- hantena sirivilÃsena mÃtÃpitunnaæ santikaæ payÃsi. Ath' assa sabbabuddhÃnaæ jayapallaÇkassa puthavinÃbhibhÆtassa\<*<14>*>/ MahÃ- bodhimaï¬assa uparibhÃgena gantuæ nÃgo nÃsakkhi\<*<15>*>/, rÃjà punappuna codesi\<*<16>*>/, so nÃsakkhi\<*<17>*>/ yeva. Tam atthaæ pakÃsento S. paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ agamÃ\<*<19>*>/ BodhisamÅpam nÃgena mahÃnubhÃvenà 'ti. || Ja_XIII:67 ||>@ Atha\<*<20>*>/ ra¤¤o purohito ra¤¤Ã saddhiæ gacchanto "ÃkÃse Ãvaraïaæ nÃma n' atthi, kin nu kho rÃjà hatthiæ pesetuæ na \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds ratanÃni. 2 Bd ayyikÃyyakaÇ. 3 Bd -nÃ. 4 Bd setaccha-. 5 Bd -gassa bhÃ-, Bd kÃlibhÃra-. 5 Bd tassa. 7 -thakusalo. 8 Bd valÃhakakulako. 9 Bd vepÆla pappatato. 10 Bd adds uttarakuruto. 11 Bd -vanti. 12 Bd adds ca. 13 Bd Ãyuyha. 14 Cks jayamaÇgÃlassa-, Bd jayapallaÇkassa ca pathavi-. 15 Bd -bhÃge nÃgo gantuæ na sakkhi. 16 Bd -ti. 17 Bd na-. 18 Ck -sÃyaæ, Bd pathaviæ manussÃti, Bf pathavÅmanusÃsi. 19 Ck ÃgamÃ, Bd agamÃsi, Bf ÃgamÃsi. 20 Bd athassa. >/ #<[page 233]># %< 6. KÃliÇgabodhijÃtaka. (479.) 233>% sakkoti, vÅmaæsissÃmÅti" ÃkÃsÃ\<*<1>*>/ oruyha sabbabuddhÃnaæ\<*<2>*>/ jayapallaækaæ puthavinÃbhiæ\<*<3>*>/ MahÃbodhimaï¬aæ\<*<4>*>/ passi. Tadà kira tattha\<*<5>*>/ rÃjakarÅsamattaÂÂhÃne\<*<6>*>/ sasakamassumattam\<*<7>*>/ pi tiïaæ nÃma n' atthi, rajatapaÂÂavaïïavÃlukà vippakiïïà va hoti, samantà tiïalatÃvanaspatiyo\<*<8>*>/ Bodhimaï¬aæ padakkhiïaæ katvà Ãvattitvà bodhimaï¬Ãbhimukhà va aÂÂhaæsu. BrÃhmaïo taæ bhÆmibhÃgaæ {oloketvÃ} "idaæ\<*<9>*>/ sabbabuddhÃnaæ sabba- kilesaviddhaæsanaÂÂhÃnaæ, imassa uparibhÃgena\<*<10>*>/ SakkÃdÅhi pi na sakkà gantun" ti cintetvà KÃliÇgara¤¤o santikaæ gantvà Bodhimaï¬assa vaïïaæ kathetvà rÃjÃnaæ "otarÃ" 'ti Ãha. Tam atthaæ pakÃsento S. imà gÃthà Ãha: @*>/ rÃjÃnaæ KÃliÇgaæ\<*<12>*>/ samaïakola¤¤aæ cakkaæ vattayato\<*<13>*>/ pariïetvÃ\<*<14>*>/ pa¤jalÅ idam avoca: || Ja_XIII:68 ||>@ @@ @*>/ tiïalatà asmiæ bhÆmibhÃgasmiæ, puthaviyÃyaæ maï¬o\<*<16>*>/, iti no sutaæ\<*<17>*>/ mahÃrÃja. || Ja_XIII:70 ||>@ @*>/ maï¬o\<*<19>*>/, orohitvà namo karohi. || Ja_XIII:71 ||>@ @*>/ abhijÃtà mÃtito ca\<*<21>*>/ pitito ca ettÃvatà padesaæ te nÃgà n' eva-m-upayanti. || Ja_XIII:72 ||>@ @*>/ nÃgo, kÃmaæ pesehi ku¤jaraæ dantiæ\<*<23>*>/ ettÃvatà padeso sakkà nÃgena-m-upagantuæ\<*<24>*>/. || Ja_XIII:73 ||>@ @*>/ yathà idaæ\<*<26>*>/ vacanaæ. || Ja_XIII:74 ||>@ @*>/ ra¤¤a ¤Ãgo ko¤co va ÃnaditvÃ\<*<28>*>/ paÂisakkitvÃ\<*<29>*>/ nisÅdi garubhÃram asahamÃno ti. || Ja_XIII:75 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -sato. 2 Bd adds yeva. 3 Bd pathavinÃbhibhÆta 4 Bd maï¬alabhÆtaæ bhÆmibhÃgaæ. 5 Bd aÂha. 6 Bd -matte ÂhÃne. 7 Bd kesamassu-. 8 Bd -vanappa-. 9 Bd adds hi. 10 Bd -ge. 11 Cks kÃlibhÃ-, Bd kaliÇgo bhÃradvÃco ca, Bf aliÇgo bhÃradvÃjo va. 12 Bd kÃliÇge, Bf kaliÇga. 13 Bd -yatto, Bf cakkavattayato. 14 Bdf parigahetvÃ. 15 Cs avaÂÂÃ. 16 Ck puthaviyÃnaæ-, Cs -macco, Bd pathaviyà nÃbhiya maï¬o, Bs -paï¬o. 17 Bdsf add mante. 18 Bd pa-. 19 Cs macco. 20 Bds add ca. 21 Bd omits ca. 22 Bdf omit te. 23 Cks Bf danti, Bd pesesiku¤caranti. 24 Bd ettÃvatà va padeso ca na sakkà nÃdena mupagantuæ. 25 Ck maæyaæ. 26 Bd yathidaæ. 27 Cs ca. 28 Cks anÃdayitvÃ, Bds abhinaditvÃna, Bf abhinitvÃna. 29 Bf patikkamitvÃ. >/ #<[page 234]># %<234 XIII. TerasanipÃta.>% Tattha samaïakola¤¤an ti tÃpasÃnaæ puttaæ, cakkaæ vattayato ti cakkaæ vattayamÃnaæ, cakkavattin ti attho, pariïetvÃ\<*<1>*>/ 'ti bhÆmibhÃgaæ vÅmaæsitvÃ, anugÅto\<*<2>*>/ ti sabbabuddhehi vaïïito, anadhivarà ti atulà appa- meyyÃ, virocantÅti vigatasabbakilesandhakÃrÃ\<*<3>*>/ taruïasuriyo viya idha nisinnà virocanti, tiïalatà ti tiïÃni ca latÃni ca, maï¬o ti catunahutÃdhikadviyojana- satasahassabahalÃya\<*<4>*>/ puthaviyÃ\<*<5>*>/ maï¬o\<*<6>*>/ sÃro nÃbhibhÆto acalaÂÂhÃnaæ, kappe saïÂhahante paÂhamaæ saïÂhahati vinassante pacchà vinassati, iti no sutan ti evaæ amhehi lakkhaïamantavasena sutaæ\<*<7>*>/, orohitvà ti ÃkÃsà otaritvÃ, imassa sabbabuddhÃnaæ kilesapa¤jaraviddhaæsanaÂÂhÃnassa\<*<8>*>/ namakkÃraæ\<*<9>*>/ karohi, pÆja- sakkÃram anuvidhehi\<*<10>*>/, ye te ti ye te cakkavattira¤¤o hatthiratanasaækhÃtà uposathakule nibbattà nÃgÃ, ettÃvatà ti sabbe pi te ettakaæ padesaæ n' eva-m- upayanti, koÂÂhiyamÃnÃpi\<*<11>*>/ na upagacchanti yeva, abhijÃto ti gocariyÃdÅni aÂÂhahatthikulÃni abhibhavitvà atikkamitvà uposathakule jÃto, ku¤jaran ti uttamaæ, ettÃvatà ti ettako\<*<12>*>/ padeso\<*<12>*>/ sakkÃ\<*<13>*>/ etena nÃgena upagantuæ, ito uttariæ na sakkÃ, Ãkaækhanto vajiraækusena\<*<14>*>/ sa¤¤aæ datvà pesehÅti, veyya¤- janiyakavaco\<*<15>*>/ nisÃmetvà ti bhikkhave so rÃjà tassa lakkhaïapÃÂhassa\<*<16>*>/ veyya¤janikassa\<*<15>*>/ KaliÇga-BhÃradvÃjassa vaco nisÃmetvà upadhÃretvà ¤assÃma mayaæ yathà imassa vacanaæ yadi và saccaæ yadi và alikan ti vÅmaæsanto nÃgaæ pesesÅti\<*<17>*>/ attho, ko¤co va ÃnaditvÃnÃ\<*<18>*>/ 'ti bhikkhave so nÃgo tena ra¤¤Ã\<*<19>*>/ vajiraækusena\<*<20>*>/ codetvà pesito ko¤casakuïo viya naditvà paÂiosakki- tvÃ\<*<21>*>/ soï¬aæ ukkhipitvà gÅvaæ unnÃmetvÃ\<*<22>*>/ garubhÃvaæ vahituæ asakkonto viya ÃkÃse yeva nisÅdi. So tena punappuna vijjhiyamÃno\<*<23>*>/ vedanaæ sahituæ asak- konto kÃlam akÃsi. RÃjà pan' assa matabhÃvaæ ajÃnanto tathÃ\<*<24>*>/ nisinno\<*<25>*>/ va ahosi. KÃliÇgabhÃradvÃjo "mahÃrÃja tava nÃgo niruddho, a¤¤aæ hatthiæ saækamÃ" 'ti avoca\<*<26>*>/. Tam atthaæ pakÃsento S. dasamaæ gÃtham Ãha: @*>/ viditvà rÃjÃnaæ KÃliÇgaæ taramÃno ajjhabhÃsittha\<*<28>*>/: a¤¤aæ saækama\<*<29>*>/ nÃgaæ, nÃgo khÅïÃyuko mahÃrÃjà ti. || Ja_XIII:76 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pariggahitvÃ. 2 Bd samaïagito, Bs samanuggato. 3 Bd -kÃravidhaæsanÃ. 4 Bd -dhikÃya dvi-, Bs -sahassÃya ba-, Cks -sahassÃba-. 5 Bd -pa. 6 Cks macco. 7 Bd vuttaæ. 8 Ck -saÇjara-, Bds kilesavidhaæsanaÂhÃnaæ. 9 Bds namo. 10 Bd karohi. 11 Bd koÂi-. 12 Cks -e. 13 Bds na sakkÃ. 14 Bd atijanta jiraÇgusena. 15 Bd veyya¤cani-. 16 Bd -pÃtakassa. 17 Cks pesehÅti, Bd pessesÅti. 18 Ck Ãnadhi-, Bd abhinanditvÃ, Bs abhinaditvÃ. 19 Cks omits ra¤¤Ã. 20 Bd adds ra¤¤o. 21 BD paÂiokkamitvÃ. 22 Bd upanÃ-. 23 Bd vijamÃno? 24 Bd pithe. 25 Cs omits tathà nisinno. 26 Bd Ãha. 27 Ck khiïÃmÃyu-, Cs khÅïamÃyu-. 28 Bd -bhÃsata. 29 Bd saægamma. >/ #<[page 235]># %< 6. KÃliÇgabodhijÃtaka. (479.) 235>% Tattha nÃgo khÅïÃyuko ti nÃgo te jÅvitakkhayaæ patto, yaæ ki¤ci karontena pi na sakkÃ\<*<1>*>/ hatthipiÂÂhe nisinnena bodhimaï¬amatthakena gantuæ, a¤¤aæ nÃgaæ saækamÃ\<*<2>*>/ 'ti. Ra¤¤o pu¤¤iddhibalena a¤¤o nÃgo uposathakulato Ãgantvà piÂÂhiæ upanÃmesi. RÃjà tassa piÂÂhiyaæ nisÅdi. Tasmiæ khaïe matahatthi bhÆmiyaæ pati. Tam atthaæ pakÃsento S. itaraæ gÃtham Ãha: @*>/ nÃgaæ, saækante ca\<*<4>*>/ ra¤¤o nÃgo tatth' eva pati bhumyÃ\<*<5>*>/, veyya¤janiyavaco yathà tathà ahu nÃgo ti. || Ja_XIII:77 ||>@ Atha rÃjà ÃkÃsÃ\<*<6>*>/ oruyha Bodhimaï¬aæ\<*<7>*>/ oloketvà pÃÂihari- yaæ disvà BhÃradvÃjassa thutiæ karonto @*>/ KÃliÇgo brÃhmaïaæ idam avoca: tvam evÃsi sambuddho sabba¤¤Æ sabbadassÃvÅti. || Ja_XIII:78 ||>@ BrÃhmaïo taæ anadhivÃsento attÃnaæ nÅcaÂÂhÃne Âhapetvà buddhe yeva ukkhipitvà vaïïesi. Tam atthaæ pakÃsento S. imà gÃthà Ãha: @*>/ anadhivÃsento KÃliÇgabrÃhmaïo idam avoca: veyya¤janiyÃ\<*<11>*>/ mayaæ, buddhà sabba¤¤uno va\<*<12>*>/ mahÃrÃja. || Ja_XIII:79 ||>@ @*>/ mayaæ, buddhà sabbaæ pajÃnantÅti\<*<14>*>/. || Ja_XIII:80 ||>@ Tattha veyya¤janikà ti mahÃrÃja mayaæ vya¤janaæ disvà vyÃkaraïa- samatthà sutabuddhà nÃma\<*<15>*>/, buddhà pana sabba¤¤Æ sabbavidÆ, buddhà hi atÅtÃdibhedaæ sabbaæ jÃnanti c' eva vadanti\<*<16>*>/ ca, sabba¤¤Æta¤Ãïen' ete\<*<17>*>/ sab- baæ jÃnanti na lakkhaïena, mayaæ pana ÃgamapurisÃ\<*<18>*>/ attano sippabalen' eva jÃnÃma, taæ\<*<19>*>/ ekadesam eva, buddhà pana sabbaæ pajÃnanti\<*<20>*>/. RÃjà Buddhaguïe sutva somanassappatto hutvà sakala- cakkavÃÊavÃsikehi bahuæ gandhamÃlaæ ÃharÃpetvà MahÃbodhi- maï¬e sattÃhaæ bodhipÆjaæ\<*<21>*>/ kÃresi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd karonto pina sakkÃ, Bs karonte pi na-, Ck karonto na hi-, Cs karonte na hi-. 2 Cs sa¤¤amÃ, Bds saægammà ti. 3 Bd saægammi. 4 Bd sakante na. Bf saækante va. 5 Bd bhummÃ, Bf patità bhumyÃ. 6 Bd -sato. 7 Ck -maï¬alaæ. 8 Ck kÃÊibhÃra-, Cs kÃli-, Bd kalingo-. 9 Bd abhÃsi. 10 Bd omits va-. 11 Bd veyya¤canikà hi, Bf veyya¤canikà ni. 12 Bdf omit va. 13 Bdf ÃgamabalasÃhi. 14 Bd sabbapajÃnatÃni. 15 Bd adds mahÃrÃjÃ. 16 Bds passanti. 17 Bd -na te. 18 Bds Ãgamanabalassà ti. 19 Bd ta¤ca. 20 Bd -tÅti. 21 Bd -pÆraæ. >/ #<[page 236]># %<236 XIII. TerasanipÃta.>% Taæ atthaæ pakÃsento S. imaæ gÃthadvayam Ãha: @*>/ nÃnÃturiyehi vajjamÃnehi mÃlÃgandhavilepanaæ ÃharitvÃ\<*<2>*>/ pÃkÃraparikkhepaæ kÃresi\<*<3>*>/, atha rÃjà pÃyÃsi. || Ja_XIII:81 ||>@ @@ Tattha pÃyÃsÅti mÃtÃpitunnaæ santikaæ agamÃsi, so MahÃbodhimaï¬e aÂÂhÃrasahatthaæ suvaïïatthambhaæ ussÃpesi, tassa sattaratanamayaæ\<*<4>*>/ vedikaæ\<*<5>*>/ kÃresi, ratanamissakaæ vÃlukaæ okiritvÃ\<*<6>*>/ pÃkÃraparikkhepaæ\<*<7>*>/ kÃresi, satta- ratanamayaæ dvÃrakoÂÂhakaæ kÃresi, devasikaæ pupphÃnaæ saÂÂhivÃhasahassÃni\<*<8>*>/ sannipÃtayi, evaæ Bodhimaï¬aæ pÆjesi. PÃÊiyaæ pana saÂÂhivÃhasahassÃnaæ pupphÃnan ti ettakam eva vuttaæ\<*<9>*>/. Evaæ MahÃbodhipÆjaæ katvà gantvÃ\<*<10>*>/ mÃtÃpitaro\<*<11>*>/ ÃdÃya Dantapuram eva ÃgantvÃ\<*<12>*>/ dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni katvà TÃvatiæsa- bhavane nibbatti. S. i. d. Ã. "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' ùnando\<*<13>*>/ Bodhi- pÆjaæ akÃsi\<*<14>*>/ yevÃ" 'ti vatvà j. s. "Tadà KÃliÇgo\<*<15>*>/ Anando ahosi, KÃliÇgabhÃradvÃjo\<*<16>*>/ pana aham evÃ" 'ti. KÃliÇgabodhijÃtakaæ\<*<17>*>/. $<7. AkittijÃtakaæ.>$ Akittiæ disvÃna sammatan\<*<18>*>/ ti. Idaæ S. J. v. ekaæ SÃvatthivÃsiæ dÃnapatiæ\<*<19>*>/ Ã. k. So kira S-raæ nimantetvà sattÃ- haæ Buddhapamukhassa saæghassa\<*<20>*>/ mahÃdÃnaæ datvà pariyosÃna- divase ariyasaæghassa sabbaparikkhÃre adasi. Ath' assa S. parisa- majjhe anumodanaæ karonto "upÃsaka, mahà te pariccÃgo. atidukka- raæ\<*<21>*>/ tayà kataæ, ayaæ hi\<*<22>*>/ dÃnavaæso nÃma porÃïakapaï¬itÃnaæ vaæso, dÃnaæ nÃma gihinÃpi pabbajitenÃpi dÃtabbam eva, porÃïaka- paï¬itÃ\<*<23>*>/ pabbajitvà ara¤¤e vasantà aloïadhÆpanaæ\<*<24>*>/ udakamattasittaæ\<*<25>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bdsf mamÃyitvÃna-, Bd taæ bodhiæ. 2 Bds abhiharÃpetvÃ, Bf abhaharitvÃ. 3 so Cks; Bdsf omit pÃkÃ--kÃresi. 4 Cks -ya, Bd omits satta. 5 Cks vedikÃ. 6 Bds okirÃpetvÃ. 7 Bd -kkhitta. 8 Bd -ssÃnaæ. 9 Bds Ãgataæ. 10 Bd omits ga-. 11 Bd adds ayyÃkÃyyike ca. 12 Bd ÃnetvÃ. 13 Bd pi Ã-, Cs omits p. 14 Bd kÃresi. 15 Bd tadÃpi mÃïavakakaliÇgo pi. 16 Ck kÃlibhÃ-. 17 Bd kaliÇgajÃ-. 18 Cks sammantan. 19 Bd dvÃnapati upÃsaka. 20 Bd bhikkhu sa-. 21 Bd aho dukkharaæ. 22 Bd adds upÃsaka. 23 Bd adds pana. 24 Bd aloïakaæ vidhÆpanaæ. 25 Ck udakamantasiætaæ, Cs -mattasinnaæ, Bd udakasiÂhaæmattaæ, Bs -siÂÂhamattaæ. >/ #<[page 237]># %< 7. AkittijÃtaka. (480.) 237>% kÃrapaïïaæ khÃdamÃnÃpi sampattayÃcakÃnaæ yÃvadatthaæ datvà sayaæ pÅtisukhena yÃpayiæsÆ" 'ti vatvà "bhante idaæ tÃva sabba- parikkhÃradÃnaæ mahÃjanassa pÃkaÂaæ tumhehi vuttaæ apÃkaÂaæ, taæ\<*<1>*>/ no kathethÃ" 'ti tena yÃcito a. Ã.: A. B. Br. r. k. Bo. asÅtikoÂivibhavassa brÃhmaïamahÃ- sÃlassa kule nibbatti. AkittÅti 'ssa nÃmaæ kariæsu. Tassa padasÃgamanakÃle bhaginÅ jÃyi\<*<2>*>/. YasavatÅti tassÃ\<*<3>*>/ nÃmaæ kariæsu. M. soÊasavassakÃle Takkasilaæ gantvà sabbasippÃni uggaïhitvà paccÃgamÃsi. Ath' assa mÃtÃpitaro kÃlam akaæsu. So tesaæ petakiccÃni\<*<4>*>/ kÃretvà ratanavolokanaæ\<*<5>*>/ karonto "asuko nÃma\<*<6>*>/ ettakaæ dhanaæ saïÂhapetvà atÅto, asuko etta- kan" ti vacanaæ sutvà saæviggamÃnaso hutvà "idaæ\<*<7>*>/ dhanam eva pa¤¤Ãyati\<*<8>*>/ na dhanassa saæhÃrakÃ\<*<9>*>/, sabbe\<*<10>*>/ imaæ dhanaæ pahÃy' eva gatÃ, ahaæ pana taæ\<*<11>*>/ ÃdÃya gamissÃmÅti" bhagi- niæ pakkosÃpetvà "tvaæ imaæ dhanaæ paÂipajjÃ\<*<12>*>/" ti. "Tuy- haæ\<*<13>*>/ pana ko ajjhÃsayo" ti. "PabbajitukÃmo 'mhÅti\<*<14>*>/". "TÃta, ahaæ tumhehi cha¬¬itakhelaæ sirena na paÂicchissÃ- mÅti\<*<15>*>/ "na me iminà attho, aham pi pabbajissÃmÅti". So rÃjÃ- naæ Ãpucchitvà bheri¤ carÃpesi: "dhanen' atthikÃ\<*<16>*>/ paï¬i- tassa\<*<17>*>/ gehaæ gacchantÆ\<*<18>*>/" 'ti. So sattÃhaæ mahÃdÃnaæ pavattetvà dhane akkhÅyamÃne cintesi: "mayhaæ ÃyusaækhÃrà khÅyanti, kim me dhanakÅÊÃya, atthikÃ\<*<19>*>/ gaïhissantÅti" nivesana- dvÃraæ vivaritvà "dinna¤ ¤eva\<*<20>*>/ harantÆ" 'ti sahira¤¤asu- vaïïaæ gehaæ pahÃya ¤Ãtimaï¬alassa paridevantassa bhagi- niæ gahetvà BÃrÃïasito yena dvÃrena nikkhami taæ Akitti- dvÃraæ nÃma jÃtaæ yena titthena nadiæ otiïïo tam pi Akitti- titthaæ nÃma jÃtaæ. So dve tÅïi yojanÃni gantvà ramaïÅye ÂhÃne païïasÃlaæ katvà bhaginiyà saddhiæ pabbaji, tassa\<*<21>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits taæ. 2 Bd vijÃyi. 3 Bd ssÃ. 4 Bd mata-. 5 Bd dhanavilo-. 6 Bd adds naæ. 7 Bd imaæ. 8 Cks -yatÅti. 9 Bd -ko. 10 Bd omits sa. 11 Cks naæ? 12 Bd -jjÃhi. 13 Bd tumhÃkaæ. 14 Bd -kÃmamhiti. 15 Bd -taæ khelaæ na siso sampaÂicehamiti. 16 Bd -na a-. 17 Bd akattipaï¬i-. 18 Bd Ãg-. 19 Bd adds taæ. 20 Bd adds dhana me. 21 Bd omits tassa. >/ #<[page 238]># %<238 XIII. TerasanipÃta.>% pabbajitakÃlato paÂÂhÃya bahugÃmanigamarÃjadhÃnivÃsino pi pabbajiæsu, mahÃparivÃro ahosi, mahÃlÃbhasakkÃro nibbatti, BuddhuppÃdo viya pavatti\<*<1>*>/. Atha M. "ayaæ mahÃlÃbhasakkÃro, atimahÃparivÃro pi mahanto\<*<2>*>/, mayà ekaken' eva\<*<3>*>/ viharituæ vaÂÂatÅti" cintetvà avelÃya antamaso bhaginim pi ajÃnÃpetvà ekako va nikkhamitvà anupubbena DamiÊaraÂÂhaæ patvà KÃ- vÅrapaÂÂanasamÅpe uyyÃne viharanto jhÃnÃbhi¤¤aæ nib- battesi, tatrÃpi 'ssa mahÃlÃbhasakkÃro uppajji. So taæ jigucchanto\<*<4>*>/ cha¬¬etvà ÃkÃsena gantvà NÃgadÅpasamÅpe KÃra- dÅpe\<*<5>*>/ otari. Tadà KÃradÅpo AhidÅpo nÃma hoti\<*<6>*>/. So tattha mahantaæ kÃrarukkhaæ upanissÃya païïasÃlaæ mÃpetvà vÃsaæ kappesi. Tassa tattha vasanabhÃvaæ. \<*<7>*>/ na koci jÃnÃti. Ath' assa bhaginÅ bhÃtaraæ gavesamÃnà anupubbena DamiÊa- raÂÂhaæ patvà taæ adisvà tena vasitaÂÂhÃne yeva vasi, jhÃnaæ pana\<*<8>*>/ nibbattetuæ nÃsakkhi\<*<9>*>/. M. appicchatÃya kat- thaci\<*<10>*>/ agantvÃ\<*<11>*>/ tassa rukkhassa phalakÃle phalÃni khÃdati pattakÃle pattÃni udakasittÃni\<*<12>*>/ khÃdati. Tassa sÅlatejena Sak- kassa Paï¬ukambalasilÃsanaæ uïhÃkÃraæ dassesi. Sakko "ko nu kho maæ ÂhÃnà cÃvetukÃmo" ti Ãvajjanto paï¬itaæ\<*<13>*>/ disvà "kimatthaæ nu kho esa tÃpaso sÅlaæ\<*<14>*>/ rakkhati, Sakkattaæ nu kho pattheti udÃhu a¤¤aæ\<*<15>*>/, vÅmaæsissÃmi naæ, ayaæ hi dukkhena jÅvikaæ kappeti, udakasittÃni\<*<12>*>/ kÃrapattÃni khÃdati, sace Sakkattaæ pattheti attano sittÃni\<*<16>*>/ pattÃni\<*<17>*>/ mayhaæ dassati no ce na dassatÅti" brÃhmaïavaïïena tassa santikaæ Ãgami\<*<18>*>/. B. pi kÃrapattÃni\<*<19>*>/ sedetvà otÃretvà "sÅtalabhÆtÃni khÃdissÃmÅti" païïasÃladvÃre nisÅdi. Ath' assa purato Sakko bhikkhatthÃya aÂÂhÃsi. M. taæ disvà somanassappatto hutvà "lÃbhà vata me, yÃcakaæ\<*<20>*>/ passÃmi, ajja mama manorathaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ttati. 2 Bd lÃbhasakkÃro mahÃparivÃro pi mahanto. 3 Bd ekako va 4 Bd jigujjhitvÃ. 5 Ck kÃrÃ-. 6 Bd ahosi. 7 Bd tattha tassa pasannabhÃvaæ. 8 Bd omits pana. 9 Bd na-. 10 Ck kacchati. 11 Ck -Ãg-. 12 Cks -sinnÃni, Bd -siÂhÃni. 13 Bd akatti paï¬i-. 14 Bd silÃni. 15 Bd a¤¤anti. 16 Cks sinnÃni, Bd siÂhÃni. 17 Bd omits pa-. 18 Bd agamÃsi. 19 Bd -païïÃni. 20 Bd me yo haæ yÃcake. >/ #<[page 239]># %< 7. AkittijÃtaka. (480.) 239>% matthakaæ pÃpetvà dÃnaæ dassÃmÅti" pakkabhÃjanen' evÃ- dÃya\<*<1>*>/ gantvà "idaæ me dÃnaæ, sabbaïïÆta¤Ãïassa paccayo hotÆ" 'ti attano asesetvà và tassa bhikkhÃya\<*<2>*>/ bhÃjane pakkhipi. BrÃhmaïo dÃnaæ\<*<3>*>/ gahetvà thokaæ gantvà antaradhÃyi. M. pi tassa datvà puna apacitvà pÅtisukhen' eva vÅtinÃmetvà puna- divase pi pacitvà tatth' eva\<*<4>*>/ païïasÃladvÃre nisÅdi. Sakko puna brÃhmaïavesena Ãgami\<*<5>*>/, puna pi tassa\<*<6>*>/ datvà M. tath' eva vÅtinÃmesi. Tatiyadivase pi tath' eva datvà "aho\<*<7>*>/ me lÃbhÃ, kÃrapattÃni\<*<8>*>/ nissÃya mahantaæ pu¤¤aæ pasavÃmÅti\<*<9>*>/" somanassappatto tayo divase anÃhÃratÃya dubbalo pi samÃno majjhantikasamaye païïasÃlato nikkhamitvà dÃnaæ Ãvajjanto\<*<10>*>/ païïasÃladvÃre nisÅdi. Sakko pi cintesi: "ayaæ brÃhmaïo tayo divase nirÃhÃro hutvà evaæ dubbalo pi dÃnaæ dento tuÂÂhacitto va deti, cittassa a¤¤athattamattaæ\<*<11>*>/ n' atthi, ahaæ imaæ\<*<12>*>/ `idaæ nÃma patthetvà dÃnaæ detÅti' na jÃnÃmi, pucchitvà ajjhÃsayam assa sutvà dÃnakÃraïaæ jÃnissÃmÅti" so majjhantike vÅtivattento mahantena sirisobhaggena\<*<13>*>/ taruïa- suriyo viya jalamÃno Ãgantvà M-assa purato Âhatvà "ambho tÃpasa evaæ\<*<14>*>/ uïhavÃte paharante evarÆpe\<*<15>*>/ loïajalaparikkhitte\<*<16>*>/ ara¤¤e\<*<17>*>/ kimatthaæ tapokammaæ karosÅti" pucchi. Tam atthaæ pakÃsento S. paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ sammantaæ\<*<19>*>/ Sakko bhÆtapati bravi: Kimatthiyaæ\<*<20>*>/ mahÃbrahme eko sammasi\<*<21>*>/ ghammanÅti. || Ja_XIII:83 ||>@ Tattha kimatthiyan\<*<22>*>/ ti kiæ manussasampattiæ patthento\<*<23>*>/ udÃhu SakkasampattiÃdÅnaæ a¤¤ataran ti. M. taæ sutvà SakkabhÃva¤ c' assa ¤atvà "nÃhaæ età sampattiyo patthemi, sabba¤¤Ætaæ pana patthento tapokammaæ karomÅti" pakÃsetuæ dutiyaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd bhÃjaneneva ÃdÃya, omitting pakka. 2 Cs bhikkhÃ, Bd omits bhi-. 3 Bd taæ. 4 Cks tatheva. 5 Bd agamÃsi. 6 Bd ssa. 7 Bd adds vada. 8 Bd -païïÃni. 9 Bd pasutanti. 10 Cks -jjento. 11 Ck aæÇatattha matthamattaæ, Bd a¤¤atattampi. 12 Bd omits imaæ. 13 Bd adds gagaïatale. 14 Bd evarÆpe. 15 Bd omits evarÆpe. 16 Bd kÃrarukkhe pari-. 17 so Cs ; Ck Bd a¤¤e. 18 Cks add na, Bf has disÃna. 19 Cks sammantaæ, Bd sampati. 20 Ck kimitthiyaæ, Bd kipaÂhayaæ. 21 Bd sampati. 22 Ck kimitthiyan, Bf kimattiyaæ, Bd kiæ paÂhayan. 23 Bd paÂhanto. >/ #<[page 240]># %<240 XIII. TerasanipÃta.>% @@ Tattha tasmà ti yasmà punappuna jÃti punappuna khandhÃnaæ bhedanaæ sammohamaraïa¤ ca dukkhaæ tasmà yatth' etÃni n' atthi taæ nibbÃnaæ pat- thento idha sammÃmÅti evaæ attano nibbÃnajjhÃsayataæ\<*<1>*>/ dÅpesi\<*<2>*>/. Taæ sutvà Sakko tuÂÂhamÃnaso "sabbabhavesu kirÃyaæ ukkaïÂhito nibbÃnatthÃya ara¤¤e viharati, varam assa dassÃ- mÅti" varena taæ nimantento tatiyaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha manasicchasÅti yaæ ki¤ci manasà icchasi taæ dammi\<*<3>*>/, varaæ gaïhÃhÅti. M. varaæ gaïhanto catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ Sakka sabbabhÆtÃnam issara yena putte ca dÃre ca dhanadha¤¤aæ piyÃni ca laddhà narà na tappanti\<*<5>*>/ so lobho na mayÅ vase ti. || Ja_XIII:86 ||>@ Tattha varaæ ce me ado\<*<4>*>/ ti sace mayhaæ varaæ desi, piyÃni cà 'ti a¤¤ani ca yÃni piyabhaï¬Ãni, na tappantÅti\<*<6>*>/ punappuna puttÃdayo patthenti yeva, na tittiæ upagacchanti\<*<7>*>/, na mayÅ vase ti mayi mà vasatu mà uppajjatu. Ath' assa Sakko tussitvà uttarim pi varaæ dento MahÃ- satto ca gaïhanto imà gÃthà abhÃsiæsu: @@ @*>/ Sakka sabbabhÆtÃnaæ issara khettaæ vatthuæ hira¤¤a¤ ca gavÃssaæ dÃsaporisaæ yena jÃtena jÅyanti\<*<8>*>/ so doso na mayÅ vase ti. || Ja_XIII:88 ||>@ @@ @*>/ Sakka sabbabhÆtÃnaæ issara bÃlaæ na passe na suïe na ca bÃlena saævase, bÃlen' allÃpasallÃpaæ\<*<9>*>/ na kare na ca rocaye. || Ja_XIII:90 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -yanaæ, Bd -jjhÃnasayataæ. 2 Bd -ti. 3 Bd adds taæ. 4 Cs adÃ. 5 Bd laddhà nu¤¤Ãni na tappenti, Bf laddhà nanutappenti. 6 Bd tappe-. 7 Bd omits upa. 8 Bd khiyanti. 9 Cks bÃlena allÃpa-. >/ #<[page 241]># %< 7. AkittijÃtaka. (480.) 241>% @*>/ bÃlo\<*<2>*>/, vada Kassapa kÃraïaæ! kena Kassapa bÃlassa dassanaæ nÃbhikaækhasi. || Ja_XIII:91 ||>@ @*>/, vinayaæ so na jÃnÃti, sÃdhu tassa adassanaæ. || Ja_XIII:92 ||>@ @@ @*>/ taæ kare ta¤ ca rocaye. || Ja_XIII:94 ||>@ @*>/ dhÅro, vada Kassapa kÃraïaæ kena Kassapa dhÅrassa dassanaæ abhikaækhasi. || Ja_XIII:95 ||>@ @@ @@ @*>/ bhakkhà pÃtubhaveyyuæ sÅlavanto ca yÃcakÃ. || Ja_XIII:98 ||>@ @*>/ me na khÅyetha, datvà nÃnutapeyy' ahaæ, dadaæ cittaæ pasÃdeyyaæ, etaæ Sakka varaæ vare. || Ja_XIII:99 ||>@ @@ @*>/, etaæ Sakka varaæ vare. || Ja_XIII:101 ||>@ @*>/ narà ca atha nÃriyo dassanaæ m' Ãbhikaækhanti, kin nu me dassane bhayaæ. || Ja_XIII:102 ||>@ @*>/ sabbakÃmasamiddhinaæ\<*<10>*>/ disvà tapo pamajjeyyaæ\<*<11>*>/, etaæ te dassane bhayan ti. || Ja_XIII:103 ||>@ Tattha yena jÃtenà 'ti yena cittena jÃtena kuddhà sattà pÃïavadhÃ- dÅnaæ và katattà rÃjadaï¬avasena visaæ khÃdanÃdÅhi và attano\<*<12>*>/ maraïa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so all four MSS. 2 Bd tato. 3 Bd viku-. 4 Cks dhÅrena allÃ-. 5 Bd -a. 6 Bd omits ca. 7 Bd mameva ujhidheyaæ. 8 Bf vatta, Bd bahu vatta-. 9 Bdf -vaïïaæ. 10 Ck -itaæ? 11 all four MSS. -yya. 12 Cks attÃnaæ. >/ #<[page 242]># %<242 XII. DvÃdasanipÃta.>% vasena etÃni khettÃdÅni jÅyanti so doso mayi na vaseyyà 'ti yÃcati, na suïe ti asukaÂÂhÃne nÃma vasatÅti pi\<*<1>*>/ imehi kaïïehi\<*<2>*>/ na suïeyyaæ, kinnu te akaran ti\<*<3>*>/ tava bÃlena mÃtà mÃritÃ\<*<4>*>/ udÃhu\<*<5>*>/ pità a¤¤aæ và pana te kin nÃma bÃlo anatthaæ akariæ\<*<6>*>/, anayaæ nayatÅti akÃraïaæ kÃraïan ti gan- hÃti\<*<7>*>/, pÃïÃtipÃtÃdÅni katvà jÅvikaæ kappessÃmÅti evarÆpÃni anatthakammÃni\<*<8>*>/ cinteti, adhurÃyan ti saddhÃdhurasÅladhurapa¤¤Ãdhuresu ayojetvà ayoge niyu¤jati, dunnayo seyyaso hotÅti dunnayo va\<*<9>*>/ tassa seyyo hoti, pa¤ca dussÅlakammÃni samÃdÃya vattanam eva seyyo ti gaïhÃti, hitapaÂipattiyà và dunnayo hoti\<*<10>*>/ netuæ\<*<11>*>/ asakkuïeyyo, sammà vutto ti hetunà kÃraïena vutto pi kuppati, vinayan ti evaæ abhikkamitabban ti Ãdikaæ ÃcÃravinayaæ na jÃnÃti, ovÃdaæ\<*<12>*>/ na sampaÂicchati, sÃdhu tassà 'ti etehi kÃraïehi tassa adassanam eva sÃdhu, suriyassuggamanaæ patÅti suriyass' uggamanavelÃya, dibbà bhakkhà ti dibbabhojanaæ, yÃcakà ti tassa dibbabhojanassa paÂiggÃ- hakÃ, vatacariyÃhÅti\<*<13>*>/ dÃnasÅlauposathakammehi, dassanaæ mÃbhikaæ- khantÅti dassanaæ mama abhikaækhanti, taæ tÃdisan ti Ãyasmantaæ\<*<14>*>/ evarÆpaæ dibbÃlaækÃravibhÆsitaæ, pamajjeyyan\<*<15>*>/ ti pamÃdam Ãpajjeyyaæ\<*<16>*>/, tava sirisampattiæ pattheyyaæ evaæ nibbÃnatthÃya pavattite tapokamme Sak- kaÂÂhÃnaæ patthento pamatto nÃma bhaveyyaæ, etaæ\<*<17>*>/ tava dassane\<*<18>*>/ mayhaæ bhayan ti. Sakko "sÃdhu bhante, na te ito paÂÂhÃya santikaæ Ãga- missÃmÅti\<*<19>*>/" taæ abhivÃdetvà khamÃpetvà pakkÃmi. M. yÃva- jÅvaæ tatth' eva vasanto brahmavihÃre bhÃvetvà Brahmaloke nibbatti. S. i. d. Ã. j. s.: "Tadà Sakko Anuruddho ahosi, Akittipaï¬ito\<*<20>*>/ aham evÃ" 'ti. AkittijÃtakaæ\<*<21>*>/. $<8. TakkÃriyajÃtaka.>$ Ahameva dubbhÃsitaæ bhÃsiæ bÃlo ti. Idaæ S. J. v. KokÃlikaæ Ã. k. Ekasmiæ hi antovasse dve aggasÃvakà gaïaæ vihÃya\<*<22>*>/ vivittakÃvÃsaæ\<*<23>*>/ vasitukÃmà S-raæ Ãpucchitvà KokÃlikaraÂÂhe KokÃlikassa\<*<24>*>/ vasanaÂÂhÃnaæ gantvà evam Ãhaæsu: "Ãvuso KokÃlika \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits pi. 2 Bd kÃraïehi. 3 so all three MSS., Bd adds ki nu. 4 Bd nihatÃ. 5 Bd adds tava. 6 so Cks; Bd -raæ, Bs -ri. 7 Bd akaraïena karonti gaïhiti. 8 Bd akÃraïani kammÃni. 9 Ck ca. Bd ga. 10 Bd ti. 11 Cks netaæ. 12 Bd -da¤ca. 13 Bd vatta-. 14 Bd omits Ã-. 15 Bd -yyÃ. 16 Bd -yya na. 17 Bd evaæ. 18 Bd -naæ. 19 Bd -mà ti. 20 Bd akatti- and adds pana. 21 Bdf adatti-, cfr. Morris, B. & C. p. 73. 22 Bd pahÃya. 23 Bd -ttÃvÃsaæ. 24 Bd -ka. >/ #<[page 243]># %< 8. TakkÃriyajÃtaka. (481.) 243>% taæ nissÃya amhÃkaæ amhe ca nissÃya tav'! eva\<*<1>*>/ phÃsuvihÃre sati\<*<2>*>/ imaæ temÃsaæ idha vaseyyÃmÃ" 'ti. "Ko panÃvuso maæ nissÃya tumhÃkaæ phÃsuvihÃro" ti\<*<3>*>/. "Sace tvaæ Ãvuso `dve aggasÃvakà idha viharantÅti' kassaci na ÃroceyyÃsi mayaæ sukhaæ vihareyyÃma, ayaæ taæ nissÃya amhÃkaæ phÃsuvihÃro" ti. "Atha tumhe nissÃya mayhaæ ko phÃsuvihÃro" ti. "Mayaæ tuyham antotemÃse\<*<4>*>/ dham- maæ vÃcessÃma dhammakathaæ kathessÃma, esa tuyhaæ amhe nis- sÃya phÃsuvihÃro" ti. "Vasatha Ãvuso\<*<5>*>/ yathÃjjhÃsayenÃ" 'ti so tesaæ païÅtasenÃsanaæ\<*<6>*>/ adÃsi. Te phalasamÃpattisukhena sukhaæ vasiæsu, na koci tesaæ tattha vasanabhÃvaæ jÃnÃti\<*<7>*>/. Te vutthavassà pavÃre- tvà "Ãvuso, taæ nissÃya vutth' amha, S-raæ vandituæ gacchÃmÃ" 'ti taæ Ãpucchiæsu. So "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà te ÃdÃya dhura- gÃmaæ\<*<8>*>/ piï¬Ãya cari\<*<9>*>/. Therà katabhattakiccà gÃmato nikkhamiæsu. KokÃliko te uyyojetvà nivattitvà manussÃnaæ Ãrocesi: "upÃsakÃ, tumhe tiracchÃnasadisÃ, dve aggasÃvake temÃsaæ dhuravihÃre vasante na jÃnittha\<*<10>*>/, idÃni te gatÃ\<*<11>*>/" ti. Manussà "kasmà pana bhante amhÃkaæ na ÃrocayitthÃ\<*<12>*>/" 'ti vatvà bahuæ sappitelÃdibhesajja¤\<*<13>*>/ c' eva vatthacchÃdana¤ ca gahetvà there upasaækamitvà vanditvà "kha- matha no bhante, mayaæ tumhÃkaæ aggasÃvakabhÃvaæ na jÃnÃma, ajja no KokÃlikabhadantassa vacanena ¤ÃtÃ, amhÃkaæ anukampÃya imÃni\<*<14>*>/ bhesajjavatthacchÃdanÃni gaïhathÃ" 'ti. KokÃliko "therà appicchà santuÂÂhÃ, imÃni vatthÃni attanÃ\<*<15>*>/ agahetvà mayhaæ dassan- tÅti" cintetvà upÃsakehi saddhiæ yevà therÃnaæ santikaæ gato. Therà bhikkhuparipÃcitattÃ\<*<16>*>/ tato ki¤ci n' eva attanà gaïhiæsu na KokÃli- kassa dÃpesuæ. UpÃsakà "bhante idÃni agaïhantÃ\<*<17>*>/ puna amhÃkaæ anuggahatthÃya\<*<18>*>/ idhÃgaccheyyÃthÃ\<*<19>*>/" 'ti yÃciæsu. Therà adhivÃ- setvÃ\<*<20>*>/ Satthu santikaæ agamiæsu\<*<21>*>/. KokÃliko "ime therà attanÃ\<*<22>*>/ na\<*<23>*>/ gaïhantà mayham pi na dÃpesun" ti ÃghÃtaæ bandhi. TherÃpi Satthu santike thokaæ vasitvà attano parivÃre pa¤casate bhikkhÆ ÃdÃya bhikkhusahassena saddhiæ cÃrikaæ caramÃnà KokÃlikaraÂÂhaæ pattÃ. Te upÃsakà paccuggamanaæ katvà there ÃdÃya tam eva vihÃraæ netvà devasikaæ mahÃsakkÃraæ kariæsu. PahÆtabhesajja- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds tava, Cks tatheva. 2 Bds -ro bhavissati. 3 Cks omit ti. 4 Bd -saæ. 5 Bd -thÃvuso. 6 Bd paÂirÆpas-. 7 Bd koci nesaæ---na jÃnÃti. 8 Bd -me. 9 Bd -ritvÃ. 10 Cks -nitvÃ. 11 Bd Ãga-. 12 Bd nÃrocetthÃ. 13 Bd -jje. 14 Bd omits i-. 15 Bd -no. 16 Bd imaæ bhikkhuæ paÂicca dinnattÃ. 17 Bd gaïhantÃ, Cs ga- corr. to aga-. 18 Bd anukammÃya. 19 Bd idha Ãg-. 20 Bd anadhi-. 21 Ck Ãg- corr. to ag-, Bd Ãgamisuæ. 22 Bd -no. 23 Bd a. >/ #<[page 244]># %<244 XIII. TerasanipÃta.>% vatthacchÃdanaæ\<*<1>*>/ uppajjati\<*<2>*>/. Therehi saddhiæ gatabhikkhÆ\<*<3>*>/ cÅvarÃni vicarentà saddhiæ ÃgatabhikkhÆna¤ ¤eva denti KokÃlikassa na denti, therÃpi tassa na\<*<4>*>/ dÃpenti. KokÃliko cÅvaraæ na\<*<5>*>/ labhitvà "pÃpicchà SÃriputta-MoggallÃnÃ, pubbe diyyamÃnalÃbhaæ agahetvà idÃni gaïhanti, pÆretuæ na sakkÃ, a¤¤aæ\<*<6>*>/ na olokentÅti" there akkosati paribhÃsati. Therà "ayaæ amhe nissÃya akusalaæ pasavatÅti" saparivÃrà nikkha- mitvà "a¤¤aæ bhante katipÃhaæ vasathÃ" 'ti manussehi yÃciyamÃnÃpi nivattituæ na icchiæsu. Ath' eko daharabikkhu\<*<7>*>/ Ãha: "upÃsakÃ, kathaæ therà vasissanti, tumhÃkaæ kulÆpakathero\<*<8>*>/ imesaæ vÃsaæ na sahatÅti". Te tassa santikaæ gantvà "bhante, tumhe kira therÃnaæ idha vÃsaæ\<*<9>*>/ na sahatha, gacchatha, ne khamÃpetvà vÃ\<*<10>*>/ nivattetha palÃyitvà và a¤¤attha vasathÃ" 'ti. So upÃsakÃnaæ bhayena gantvà there yÃci. Therà "gacchÃvuso, na mayaæ nivattÃmÃ" 'ti pakka- miæsu. So\<*<11>*>/ nivattetuæ asakkonto vihÃram eva paccÃgato. Atha naæ\<*<12>*>/ upÃsakà pucchiæsu: "nivattità te bhante therÃ" ti. "Nivatte- tuæ nÃsakkhiæ". "Kiæ Ãvuso" ti. Atha naæ "imasmiæ pÃpadhamme idha vasante\<*<13>*>/ pesalà bhikkhÆ na vasissanti, nikka¬¬hÃma nan" ti cintetvà "bhante, mà tvaæ idha vasi, amhe nissÃya tuyhaæ ki¤ci n' atthÅti" Ãhaæsu. So\<*<14>*>/ tehi abahumÃnakato\<*<15>*>/ pattacÅvaram ÃdÃya Jetavanaæ gantvà S-raæ upasaækamitvà "pÃpicchà bhante SÃriputta- MoggallÃnà pÃpakÃnaæ icchÃnaæ vasaæ gatÃ" ti\<*<16>*>/ Ãha. Atha naæ S. "mà h' evaæ KokÃlika\<*<17>*>/, pasÃdehi KokÃlika\<*<18>*>/ SÃriputta- MoggallÃnesu cittaæ, `pesalÃ, bhikkhÆ' 'ti dhÃrehi\<*<19>*>/". KokÃliko "tumhe bhante tumhÃkaæ aggasÃvakÃnaæ saddahatha, ahaæ paccakkhato addasaæ, pÃpicchà ete paÂicchannakammantà dussÅlÃ" ti vatvà yÃva- tatiyaæ S-rà vÃrito pi tath' eva vatvà uÂÂhÃyÃsanà pakkÃmi. Tassa pakkantamattass' eva\<*<20>*>/ sakalasarÅre\<*<21>*>/ sÃsapamattà piÊakà uÂÂhahitvà anupubbena va¬¬hitvà beluvapakkamattà hutvà bhijjitvà pubbalohitaæ\<*<22>*>/ pagghariæsu. So nitthananto\<*<23>*>/ vedanÃmatto\<*<24>*>/ JetavanadvÃrakoÂÂhake nipajji. "KokÃlikena dve aggasÃvakà akkuÂÂhÃ\<*<25>*>/" ti yÃva Brahma- lokà ekakolÃhalam ahosi. Ath' assa upajjhÃyo Tudu\<*<26>*>/ nÃma \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs pahÆtaæ-, Bd bahutaæ-. 2 Bd -jji. 3 Bd Ãg-. 4 Bd na tassa. 5 Bd a. 6 Bd -e. 7 Bd robhi-. 8 Bd -kothe-, and adds idha. 9 Bd vasanaæ. 10 Bd omits vÃ. 11 Bd adds there. 12 Bd omits naæ. 13 Bd vasante idha. 14 Bd omits so. 15 Bd nika¬¬hito. 16 Bd adds ca. 17 Bd -lika and adds avaca 18 Cks -liya. 19 Bd vÃreti vÃrito pi. 20 Bd pakkantasseva. 21 Bd omits sakala. 22 Bd -lohikÃni. 23 Bd nitthu-. 24 Bd -patto. 25 Bd ÃkuddhÃ. 26 Bd tÆrisa, Bs turisa. >/ #<[page 245]># %< 8. TakkÃriyajÃtaka. (481.) 245>% Brahmà taæ kÃraïaæ ¤atvà gantvÃ\<*<1>*>/ "there khamÃpessÃmÅti" Ãgantvà ÃkÃse Âhatvà "KokÃlika, pharusaæ te kammaæ kataæ, aggasÃvake pasÃdehÅti" Ãha. "Ko pana tvaæ Ãvuso" ti. "Tudu\<*<2>*>/ Brahmà nÃm' ahan\<*<3>*>/" ti. "Nanu tvaæ\<*<4>*>/ Ãvuso Bhagavatà anÃgÃmÅti\<*<5>*>/ vyÃkato, anÃ- gÃmÅ\<*<6>*>/ anÃvattidhammo tasmÃ\<*<7>*>/ lokà ti vuttaæ\<*<8>*>/, tvaæ saækÃraÂÂhÃne yakkho bhavissasÅti\<*<9>*>/" MahÃbrahmÃnaæ\<*<10>*>/ apasÃdesi. So\<*<11>*>/ taæ attano vacanaæ gÃhÃpetuæ asakkonto "tava vÃcÃya tvam eva paccassÆ" 'ti\<*<12>*>/ suddhavÃsam eva gato. KokÃliko pi kÃlaæ katvà Padumaniraye uppajji. Tassa tattha nibbattabhÃvaæ ¤atvà Sahampati MahÃbrahmÃ\<*<13>*>/ TathÃgatassa Ãrocesi\<*<14>*>/. S. bhikkhÆnaæ Ãrocesi. BhikkhÆ tassa aguïaæ kathentà dh. k. s.: "Ãvuso KokÃliko kira SÃriputta- MoggallÃne akkositvà attano mukhaæ nissÃya Padumaniraye uppanno" ti. S. Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave e. k. s." ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave KokÃliko idÃn' eva vacanena hato attano mukhaæ nissÃya dukkhaæ anubhoti, pubbe p' esa\<*<15>*>/ mukhaæ nissÃya dukkhaæ anubhavi\<*<16>*>/ yevÃ" 'ti vatvà a. Ã.: A. B. Br. r. k. tassa purohito PiÇgalo nikkhantadÃÂho ahosi. Tassa brÃhmaïÅ a¤¤ena brÃhmaïena saddhiæ aticari. So pi tÃdiso va purohito brÃhmaïiæ\<*<17>*>/ punappuna vÃrento pi vÃretuæ asakkonto cintesi: "imaæ mama veriæ sahatthà mÃ- retuæ na sakkÃ, upÃyena naæ mÃressÃmÅti" so rÃjÃnaæ upa- saækamitvà Ãha: "mahÃrÃja, tava nagaraæ sakala-JambudÅpe agganagaraæ, tvaæ aggarÃjÃ, evaæ aggara¤¤o nÃma tava dakkhiïadvÃraæ duyuttaæ amaÇgalan\<*<18>*>/" ti. "ùcariya idÃni kiæ kÃtabban" ti. "MaÇgalaæ\<*<19>*>/ katvà yojetabban" ti. "Kiæ laddhuæ vaÂÂatÅti". "PurÃïadvÃraæ hÃretvÃ\<*<20>*>/ maÇgalayuttÃni dÃrÆni\<*<21>*>/ gahetvà nagarapariggÃhakÃhaæ\<*<22>*>/ bhÆtÃnaæ baliæ datvà maÇgalanakkhattena patiÂÂhÃpetuæ\<*<23>*>/ vaÂÂatÅti". "Tena hi evaæ karothÃ" 'ti. Tadà B. TakkÃriyo nÃma mÃïavo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits ga-. 2 Bds turisa. 3 Bd nÃmÃhan. 4 Ck nabÆtvaæ, Cs nanutvÃ, Bd nanu ca. 5 Cks -mi, Bd -miti. 6 all three MSS. -mi, Bd adds ca. 7 Bd asmÃ. 8 Bd -e-. 9 all three MSS. -tÅti. 10 Bd -hmaæ. 11 Bd omits so. 17 Bd tva¤¤eva pa¤¤Ãyissasiti vatvÃ. 13 Bd omits mahÃ. 14 Bd -tassÃro-. 15 Bd adds attano. 16 Bd -bhosi. 17 Cks -ïsÅ, Bd -ïi. 18 Bd duruttaæ avama-. 19 Cks -le. 20 Bd nihÃritvÃ. 21 Cks -ruæ, Bd -runi. 22 Bd paÂi-. 23 Bd pari-. >/ #<[page 246]># %<246 XIII. TerasanipÃta.>% hutvà tassa santike sippaæ uggaïhÃti\<*<1>*>/. Purohito purÃïa- dvÃraæ hÃretvÃ\<*<2>*>/ navaæ niÂÂhÃpetvà rÃjÃnaæ Ãha: "niÂÂhitaæ deva dvÃraæ, sve bhaddanakkhattaæ\<*<2>*>/, taæ anatikkamitvÃ\<*<3>*>/ baliæ katvà dvÃraæ patiÂÂhÃpetuæ vaÂÂatÅti". "ùcariya bali- kammatthÃya kiæ laddhuæ vaÂÂatÅti\<*<5>*>/". "Deva mahesakkhaæ dvÃraæ mahesakkhadevatÃhi\<*<6>*>/ adhiggahÅtaæ\<*<7>*>/, ekaæ piÇgalaæ nikkhantadÃÂhaæ ubhato visuddhaæ brÃhmaïaæ mÃretvà tassa maæsalohitena baliæ\<*<8>*>/ katvà sarÅraæ heÂÂhà khipitvà dvÃraæ patiÂÂhÃpetabbaæ, evaæ tumhÃka¤ ca nagarassa ca sotthiæ bhavissatÅti". "SÃdhu Ãcariya, evarÆpaæ brÃhmaïaæ mÃretvà dvÃraæ patiÂÂhÃpehÅti\<*<10>*>/". So tuÂÂhamÃnaso "sve paccÃ- mittassa piÂÂhiæ passissÃmÅti" ussÃhajÃto attano gehaæ gantvà mukhaæ rakkhituæ asakkonto turitaturito bhariyaæ Ãha: "pÃpacaï¬Ãli\<*<11>*>/, ito paÂÂhÃya kena saddhiæ abhiramissasi, sve te jÃraæ mÃretvà balikammaæ karissÃmÅti". "NiraparÃdhaæ kiækÃraïà mÃressasÅti". "RÃjà `kaÊÃrapiÇgalassa brÃhma- ïassa maæsalohitena baliæ\<*<8>*>/ katvÃ\<*<12>*>/ nagaradvÃraæ patiÂÂhÃ- pehÅti' Ãha, jÃro te kaÊÃrapiÇgalo, taæ mÃretvà baliæ\<*<8>*>/ karissÃmÅti". Sà jÃrassa santikaæ\<*<13>*>/ pÃhesi: "rÃjà kira kaÊÃra- piÇgalaæ brÃhmaïaæ mÃretvà baliæ kÃtukÃmo, sace jÅvitu- kÃmo a¤¤e pi tayà sadise brÃhmaïe gahetvà sve\<*<14>*>/ kÃlass' eva palÃyassÆ" 'ti. So tathà akÃsi. Taæ nagare pÃkaÂaæ ahosi. Sakalanagarato sabbe kaÊÃrapiÇgalà palÃyiæsu\<*<15>*>/. Purohito amittassa\<*<16>*>/ palÃtabhÃvaæ ajÃnitvà pÃto va rÃjÃnaæ upasaæ- kamitvà "deva asukaÂÂhÃne kaÊÃrapiÇgalo brÃhmaïo atthi, taæ gaïhÃpethÃ" 'ti Ãha. RÃjà manusse\<*<17>*>/ pesesi, te apassantà Ãgantvà "palÃto kira" 'ti Ãrocesuæ. "A¤¤attha upadhÃrethÃ" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits ug. 2 Bd nihÃ-. 3 Bd -ddakaæ na-. 4 Ck -kkamemitvÃ, Cs -kkametvÃ, Bd -kkhamitvÃ. 5 Bd adds Ãha. 6 Bd -kkhÃhi de-. 7 Bd pari-. 8 Bd balikammaæ. 9 Cs -i. 10 katvÃ---pehÅti wanting in Bd. 11 Bd pÃpe-. 12 Bd adds sariraæ heÂhà khipetvà dvÃraæ paÂhÃtiÂhapetabba evaæ tumhÃka¤ca nagarasa vuddhi bhavissatÅti so sÃdhu Ãcariya evarÆpaæ brahmaïaæ mÃretvà nagaradvÃraæ patiÂhÃpehÅti. 13 Bd -ke. 14 Bd sa. 15 Bd palÃyantÅti. 16 Bd paccÃmi. 17 Bd amacce. >/ #<[page 247]># %< 8. TakkÃriyajÃtaka. (481.) 247>% 'ti. Sakalanagare upadhÃrentÃpi na passiæsu\<*<1>*>/. Tato "saïi- kaæ upadhÃrethÃ" 'ti vutte "deva Âhapetvà purohitaæ a¤¤o evarÆpo n' atthÅti\<*<2>*>/" vadiæsu. Purohitaæ na sakkà mÃretun" ti. "Deva kiæ vadetha\<*<3>*>/, purohitassa kÃraïà ajja dvÃre apa- tiÂÂhÃpite\<*<4>*>/ nagaraæ aguttaæ bhavissati, Ãcariyo kathento `ajja\<*<5>*>/ atikkametvÃ\<*<6>*>/ ito saævaccharaccayena nakkhattaæ labhissatÅti' kathesi, saævaccharaæ\<*<7>*>/ nagare advÃrake\<*<8>*>/ paccatthikÃnaæ okÃso bhavissati\<*<9>*>/, yaæ ka¤ci\<*<10>*>/ mÃretvà a¤¤ena vyattena brÃhmaïena balikammaæ\<*<11>*>/ kÃretvà dvÃraæ patiÂÂhÃpessÃmÃ" 'ti. "Atthi pana a¤¤o\<*<12>*>/ Ãcariyasadiso paï¬ito brÃhmaïo" ti\<*<13>*>/. "Atthi deva tass' eva\<*<14>*>/ antevÃsÅ TakkÃriyamÃïavo nÃma, tassa puro- hitaÂÂhÃnaæ datvà dvÃre\<*<15>*>/ maÇgalaæ karothÃ" 'ti. RÃjà taæ pakkosÃpetvà sammÃnaæ kÃretvà purohitaÂÂhÃnaæ datvà tathà kÃtuæ ÃïÃpesi. So mahantena parivÃrena nagaradvÃraæ aga- mÃsi. Purohitaæ rÃjÃnubhÃvena bandhitvà Ãnayiæsu. M. dvÃraæ patiÂÂhÃpanaÂÂhÃne\<*<16>*>/ ÃvÃÂaæ khaïÃpetvà sÃïiæ\<*<17>*>/ parik- khipÃpetvÃ\<*<18>*>/ Ãcariyena saddhiæ antosÃïiyaæ aÂÂhÃsi. ùcariyo ÃvÃÂaæ oloketvà attano patiÂÂhaæ alabhanto "attho tÃva me nipphÃdito\<*<19>*>/ ahosi, bÃlatÃya pana mukhaæ rakkhituæ asakkonto vegena pÃpitthiyà kathesin ti attanà va me\<*<18>*>/ attano vadho Ãbhato\<*<21>*>/" ti M-aæ Ãlapanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ bÃlo bheko\<*<23>*>/ v' ara¤¤e ahim avhayÃno\<*<24>*>/, TakkÃriye\<*<25>*>/ sobbham imaæ patÃmi\<*<26>*>/, na kir' eva sÃdhu\<*<27>*>/ ativelabhÃïÅti. || Ja_XIII:104 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds sadisaæ. 2 Bd omits n. 3 Bd kathetha. 4 Bd -Âhite. 5 Bd omits ajja. 6 Bd -mi-. 7 Cks -re. 8 Ck dvÃrake, Bd dvÃrike aniÂhite. 9 Bd -tÅti. 10 Cks yaæ ki¤ci, Bd taæ in the place of yaæ ka¤ci. 11 Cks kamme. 12 Cks ra¤¤o. 13 Bd omits ti. 14 Bd tassa. 15 Bd omits dvÃre. 16 Bd dvÃrathapanaÂhÃne. 17 Bd sÃïiya. 18 Bd adds ÃvÃÂe. 19 Bd attano atthÃya niyyÃbyÃdito in the place of attho--. 20 Bd omits va me. 21 Ck Ãha-, Bd Ãga-. 22 Cks -siæ. 23 Bd bÃlabhake. 24 Bd avhÃyamÃno. 25 Cks -yo. 26 Bd takkÃriye sobbhamhi ahaæ pahÃmi. 27 Bd -dhu ti. >/ #<[page 248]># %<248 XIII. TerasanipÃta.>% Tattha dubbhÃsitaæ bhÃsÅti dubbhÃsitaæ bhÃsiæ\<*<1>*>/, bheko và 'ti yathà ara¤¤e maï¬uko vassanto attano khÃdakaæ ahiæ\<*<2>*>/ avhayamÃno dubbhÃ- sitaæ bhÃsati\<*<3>*>/ nÃma evaæ aham eva dubbhÃsitaæ bhÃsiæ\<*<4>*>/, TakkÃriye\<*<5>*>/ ti tassa TakkÃriyà ti itthiliÇgaæ nÃma. Ten' etaæ\<*<6>*>/ Ãlapanto gÃtham Ãha: @*>/ sokapariddava¤\<*<8>*>/ ca, attÃnaæ yeva garahÃsi ettha\<*<9>*>/ Ãcera yan taæ\<*<10>*>/ nikhaïanti\<*<11>*>/ sobbhe ti. || Ja_XIII:105 ||>@ Tattha ativelabhÃïÅti velÃtikkantaæ\<*<12>*>/ pamÃïÃtikkantaæ\<*<13>*>/ katvà ka- thanaæ nÃma na sÃdhu kira\<*<14>*>/, ativelabhÃïÅ puriso na sÃdhÆ 'ti pi\<*<15>*>/ attho, sokapariddava¤\<*<16>*>/ cà 'ti Ãcariya evam eva\<*<17>*>/ ativelabhÃïÅ puriso vadha- bandhana¤\<*<18>*>/ ca soka¤ ca mahantena saddena parideva¤ ca pappoti, garahasÅti paraæ agarahitvà attÃnaæ yeva garaheyyÃsi\<*<19>*>/, etthÃ\<*<20>*>/ 'ti etasmiæ kÃraïe, Ãcera yantan ti Ãcariya\<*<21>*>/ yena kÃraïena taæ nikhaïanti sobbhe\<*<22>*>/ taæ tayà va kataæ\<*<23>*>/, tasmà attÃnaæ eva garaheyyÃsÅti vadati. Eva¤ ca\<*<24>*>/ naæ vatvà "Ãcariya vÃcaæ arakkhitvà na kevalaæ tvam eva dukkhappatto a¤¤e pi pattà yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãharitvà dassesi. Pubbe kira BÃrÃïasiyaæ KÃlÅ nÃma gaïikà ahosi, tassà Tuï¬ilo nÃma bhÃtÃ. KÃlÅ\<*<25>*>/ ekadivasaæ sahassaæ gaïhÃti. Tuï¬ilo pana itthidhutto surÃdhutto akkhadhutto va\<*<26>*>/, sà tassa dhanaæ deti, so laddhaæ laddhaæ vinÃseti. Sà taæ vÃrentÅ\<*<27>*>/ vÃretuæ nÃsakkhi. So ekadivasaæ dÆtaparÃjito\<*<28>*>/ nivattha- vatthÃni datvà kaÂasÃÂakakhaï¬aæ\<*<29>*>/ nivÃsetvà tassà gehaæ Ãgami. TÃya va\<*<30>*>/ dÃsiyo ÃïattÃ\<*<21>*>/ honti: "Tuï¬ilassa Ãgata- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ÃbhÃsi. 2 Cks add avheti viya so taæ. 3 Bd -si. 4 Bd abhÃsi. 5 Cks -yo, Bd -yena. 6 Bd itthiÇganÃmaæ parivaïïanaæ. 7 Ck evaæ dhaæ, Bd bandhaæ taæ. 8 Bd sokaæ-. 9 Cks etto. 10 Bd Ãcariyataæ. 11 Ck nikhan-, Bd nikkhaï- 12 Cs -ta, Bd -ïÅti bhaïanto ti velato atikkantaæ, Ck -tikkaïïaæ. 13 Ck has added pa-, Bd omits ti. 14 Bd omits kira. 15 Bd omits pi. 16 Bd sokaæ-, Cks -vÃ, omitting cÃ. 17 Cks etaæ. 18 Bd vadhaæ-. 19 Ck -yyÃsÅti, Cs -yya 20 Cks etto. 21 Cks Ãcari. 22 Bd adds ti. 23 Bd taæ tathà kataæ re. 24 Bd adds pana. 25 Bd sÃ. 26 Bd omits va. 27 Cks -ti, Bd omits vÃ-. 28 Bd jato parÃ-. 29 Ck -sÃrakaï¬aæ, Cs -sÃrakakhaï¬aæ, Bd -sÃÂakakhaï¬Ã. 30 Bd aya¤ ca in the place of tÃya va. 31 Ck ÃnantÃ, Bd ÃnÃpesi. >/ #<[page 249]># %< 8. TakkÃriyajÃtaka. (481.) 249>% kÃle ki¤ci\<*<1>*>/ adatvà gÅvÃya naæ gahetvà nÅhareyyÃthÃ" 'ti. TÃ\<*<2>*>/ tathà kariæsu. So dvÃramÆle rodanto aÂÂhÃsi. Ath' eko seÂÂhiputto niccakÃlaæ KÃliyà sahassaæ Ãharanto\<*<3>*>/ taæ diva- saæ taæ disvà "kasmà Tuï¬ila rodasÅti" pucchi. "SÃmi, jÆte\<*<4>*>/ parÃjito mama bhaginiyà santikaæ Ãgato 'mhi, taæ\<*<5>*>/ maæ dÃsiyo gÅvÃya gahetvà nÅhariæsÆ" 'ti. "Tena hi\<*<6>*>/ tiÂÂha, bha- giniyà te kathessÃmÅti" so gantvÃ\<*<7>*>/ "bhÃtà te kaÂasÃÂakakhaï- ¬aæ\<*<8>*>/ nivÃsetvà Âhito, vatthÃni 'ssa\<*<9>*>/ kimatthaæ na desÅti" Ãha. "Ahaæ tÃva\<*<10>*>/ na demi, sace\<*<11>*>/ pana te sineho atthi tvaæ de- hÅti". Tasmiæ pana gaïikÃghare\<*<12>*>/ idaæ\<*<13>*>/ cÃrittaæ: Ãbhataæ sahassato, pa¤ca satÃni gaïikÃya honti\<*<14>*>/, pa¤ca satÃni vattha- gandhamÃlÃmÆlaæ\<*<15>*>/ honti, ÃgatapurisÃ\<*<16>*>/ tasmiæ ghare laddha- vatthÃni nivÃsetvà rattiæ vasitvà punadivase gacchantÃ\<*<16>*>/ nivÃsetvÃ\<*<17>*>/ ÃbhatavatthÃn' eva\<*<18>*>/ nivÃsetvà gacchanti\<*<19>*>/. Tasmà so seÂÂhiputto tÃya dinnaæ vatthaæ\<*<20>*>/ nivÃsetvà attano sÃÂake Tuï¬ilassa dÃpesi. So nivÃsetvà nadanto gantvà surÃgehaæ pÃvisi. KÃlÅ pi dÃsiyo ÃïÃpesi: "sve etassa gamanakÃle vatthÃni acchindeyyÃthÃ" 'ti. Tà tassa nikkhamanakÃle ito c' ito ca upadhÃvitvà vilumpamÃnà viy' assa\<*<21>*>/ sÃÂake gahetvà "idÃni yÃhi kumÃrÃ" 'ti naggaæ katvà vissajjesuæ. So naggo va nikkhami, jano parihÃsaæ karoti, so lajjitvà "mayà v' etaæ\<*<22>*>/ kataæ, aham eva attano mukhaæ rakkhituæ nÃsakkhin" ti paridevi. Idaæ tÃva dassetuæ tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ Tuï¬ilam Ãnupuccheyyaæ\<*<24>*>/ Kareyya\<*<25>*>/ saæ\<*<26>*>/ bhÃtaraæ KÃlikà yaæ\<*<27>*>/, naggo v' ahaæ\<*<28>*>/ vatthayuga¤ ca jÅno\<*<29>*>/, ayam pi attho bahu tÃdiso và 'ti. || Ja_XIII:106 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks ka-. 2 Ck Bd tÃta. 3 Bd -rÃpento. 4 Cks dÆte, Bd jute. 5 Bd i. 6 Bd so pi in the place of tena hi. 7 Bd Ãg-. 8 Cks -sÃrÃkaï¬aæ, Bd -sÃÂarakakhaï¬aæ. 9 Cks yassÃ. 10 Ck va, Bd omits tÃva. 11 Bd avi ca, omitting pana. 12 Bd -kÃyagha-. 13 Bd imaæ. 14 Ck hotÅti, Cs hoti. 15 Bd vattamÃlamÆlÃni. 16 Bd -o. 17 so Cks ; Bd taæ thapetvà in the place of ni-. 18 Cks Ãgata-. 19 Bd -ati. 20 Bd dinnavatthÃni. 21 Bd omits viyassa. 22 Cks cetaæ. 23 all three MSS. evÃhaæ. 24 Bd anupucchaæ. 25 Cs kareyyaæ. 26 Bd ta. 27 Bd kÃlikÃya, Ck kÃÊikÃÊaya, Cs kÃlikÃliya. 28 Bd vÃhaæ. 29 Cks jito, Bd vattayugga¤ca jano. >/ #<[page 250]># %<250 XIII. TerasanipÃta.>% Tattha bahu tÃdiso và 'ti seÂÂhiputto pi\<*<1>*>/ hi attanà katen' eva\<*<2>*>/ duk- khaæ\<*<3>*>/ patto, tvam pi\<*<4>*>/ tasmà ayam pi tuyhaæ dukkhuppattÅti\<*<5>*>/ attho bahÆhi kÃraïehi tÃdiso va\<*<6>*>/. Aparo pi: BÃrÃïasiyaæ ajapÃlÃnaæ pamÃdena gocara- bhÆmiyaæ dvÅsu meï¬esu yujjhantesu eko kuliÇgasakuïo\<*<7>*>/ "ime idÃni bhinnehi sÅsehi marissanti, vÃressÃmi vata no" ti\<*<8>*>/ "mÃtula mà yujjhathÃ" 'ti vÃretvà tesaæ\<*<9>*>/ kathaæ agahetvà yujjhantÃnaæ yeva piÂÂhiyam\<*<10>*>/ pi sÅse pi nisÅditvà yÃcitvà vÃretuæ asakkonto "tena hi maæ mÃretvà yujjhathÃ" 'ti ubhinnaæ\<*<11>*>/ sÅsamantaraæ\<*<12>*>/ pÃvisi. Te a¤¤ama¤¤aæ pahariæsu yeva. So saïhakaraïiyaæ\<*<13>*>/ piæsito\<*<14>*>/ viya attanà katen' eva vinÃsaæ patto. Idaæ\<*<15>*>/ aparaæ kÃraïaæ dassento\<*<16>*>/ cattuthaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha meï¬antaran ti meï¬Ãnaæ antaraæ, accupatÅti\<*<17>*>/ atigantvà uppati, ÃkÃse sÅsÃnaæ vemajjhe aÂÂhÃsÅti attho, piæsito ti pÅÊito. Aparo pi: BÃrÃïasivÃsino va\<*<18>*>/ gopÃlakapÃlitaæ\<*<19>*>/ tÃla- rukkhaæ disvà ekaæ phalatthÃya\<*<20>*>/ rukkhaæ Ãropesuæ, tasmiæ phalÃni pÃtente eko kaïhasappo vammÅkà nikkhamitvà tÃlaæ abhirÆhi\<*<21>*>/, heÂÂhà Âhità daï¬ÃdÅhi paharantÃpi taæ vÃretuæ nÃsakkhiæsu. Te "sappo tÃlaæ abhirÆhatÅti\<*<22>*>/" itarassa Ãcik- khiæsu, so\<*<23>*>/ bhÅto mahÃviravaæ viravi, heÂÂhà Âhità ekaæ thirasÃÂakaæ catÆsu kaïïesu gahetvà "imasmiæ sÃÂake patÃ" 'ti taæ Ãhaæsu. So parigalitvÃ\<*<24>*>/ catunnam pi antare sÃÂaka- majjhe pati, tassa vÃtavegena sandhÃretuæ asakkontà a¤¤a- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits pi. 2 Bd katena. 3 Bd dukkha. 4 Bd adds hi. 5 Cks -ppatiæ, Bd dukkhapatto ti. 6 Ck ca. 7 Bd adds nÃma. 8 Bd vÃrissÃmÅti, omitting vata no. 9 Bd adds taæ. 10 Bd piÂhe. 11 Bd adds pi. 12 Bd sisanta-. 13 Cks -ïÅyaæ, Bd saïhikaraïiyaæ. 14 Bd pisito, Cks piæsato. 15 Bd idampi. 16 Bd dassetuæ. 17 Cs adds accÆpapatÅti, Ck accuppatatÅti accuppatati. 18 Bd omits va. 19 Ck gopÃlakapalitaæ, Cs gopÃlitaæ, Bd gopÃlakÃphalinaæ. 20 Bd tÃla pha-. 21 Bd Ãruyha. 22 Ck -hÅtÅti, Bd -hiti. 23 Bd puriso. 24 Ck -gilitvÃ, Cs -giÊitvÃ, Bd patanto. >/ #<[page 251]># %< 8. TakkÃriyajÃtaka. (481.) 251>% ma¤¤aæ sÅsehi paharitvà bhinnehi sÅsehi jÅvitakkhayaæ pattÃ. Idaæ kÃraïaæ dassento pa¤camaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha potthakan ti ghanasÃÂakaæ\<*<1>*>/, sabbeva te ti te pi cattÃro janà attanà katen' eva bhinnasÅsà sayiæsu. Apare: BÃrÃïasivÃsino eÊakacorà rattiæ ekaæ ajaæ thene- tvÃ\<*<2>*>/ "ara¤¤e khÃdissÃmÃ" 'ti tassà avassanatthÃya mukhaæ bandhitvà veÊugumbe Âhapesuæ. Punadivase taæ khÃdituæ gacchantà Ãvudhaæ pammussitvÃ\<*<3>*>/ agamaæsu. Te "ajaæ mÃretvà maæsaæ pacitvà khÃdissÃma, ÃharathÃvudhan" ti ekassÃpi hatthe Ãvudhaæ adisvà "vinà Ãvudhena etaæ mÃretvÃpi maæsaæ ga- hetuæ na sakkÃ" ti\<*<4>*>/ "vissajjetha naæ\<*<5>*>/, pu¤¤am\<*<6>*>/ assa atthÅti" vissajjesuæ. Tadà eko veÊukÃro\<*<7>*>/ veÊuæ gahetvà "puna pi Ãgantvà gahessÃmÅti" nalakÃrasatthiæ veÊupattantare Âha- petvà pakkÃmi. Ajà "mutt' amhÅti\<*<8>*>/" tussitvà veÊumÆle kÅÊa- mÃnÃ\<*<9>*>/ pacchimapÃdehi paharitvà taæ satthiæ pÃtesi. Corà satthisaddaæ sutvà upadhÃretvà taæ disvà tuÂÂhamÃnasà ajaæ mÃretvà maæsaæ khÃdiæsu\<*<10>*>/. Iti sÃpi ajÃ\<*<11>*>/ attanà katen' eva matà ti idaæ dassetuæ chaÂÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ ten' eva tassà galak' Ãvakantaæ\<*<13>*>/, ayam pi attho bahu tÃdiso và 'ti. || Ja_XIII:109 ||>@ Tattha avekkhipantÅti\<*<14>*>/ kÅÊamÃnà pacchimapÃde khipantÅ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck saïÃsÃ-, Cs ghaïa-, Bd omits ghana. 2 Bd adds divÃ. 3 Bd pamusetvÃ. 4 Bd omits ti. 5 Cks add a¤¤ama¤¤assa. 6 Cks pu¤¤aæ. 7 Bd nalakÃro. 8 Bd -o muttomhiti. 9 Bd -no. 10 Bd khÃdanti bhujanti kira. 11 Cks -Å. 12 Cks -gaÇji, Bd -penti asimacche gacchi, Bf asimajjhagacchi. 13 Cs -kÃvantaæ, Bd -kÃvikanti, Bs -kÃyavikanti, Bf galayÃyavikantaæ. 14 Bd -penti. >/ #<[page 252]># %<252 XIII. TerasanipÃta.>% Eva¤ ca pana vatvà "attano vacanaæ rakkhitvà mitabhÃ- ïino nÃma maraïadukkhà muccantÅti" dassetvà kinnaravatthuæ Ãhari: BÃrÃïasivÃsÅ kir' eko luddaputto\<*<1>*>/ Himavantaæ gantvà eken' upÃyena jayampatike dve kinnare gahetvà Ãnetvà ra¤¤o adÃsi. RÃjà adiÂÂhapubbe kinnare disvÃ\<*<2>*>/ "ludda imesaæ ko guïo" ti pucchi. "Deva, ete madhurena sarena\<*<3>*>/ gÃyanti, manu¤¤aæ naccanti, manussà evaæ gÃyitu¤ ca naccitu¤ ca na jÃnantÅti". RÃjà luddassa bahuæ dhanaæ datvà kinnare "gÃyatha naccathÃ\<*<4>*>/" 'ti Ãha. "Sace\<*<5>*>/ mayaæ gÃyantà vya¤janaæ paripuïïaæ kÃtuæ na sakkissÃma duggÅtaæ hoti\<*<6>*>/, amhe garahissanti vadhissanti, bahuæ kathentÃna¤ ca pana |musÃvÃdo hotÅti" musÃvÃda- bhayena ra¤¤o punappuna vuttÃpi na bhÃsiæsu na nacciæsu. RÃjà kujjhitvà "ime mÃretvà maæsaæ pacitvà ÃharathÃ" 'ti ÃïÃpento sattamaæ gÃtham Ãha: @*>/ devà na pi gandhabbaputtÃ, migà ime atthavasÃbhatÃ\<*<8>*>/ ime, eka¤ ca naæ sÃyamÃse pacantu eka¤ ca naæ\<*<9>*>/ pÃtarÃse pacantÆ 'ti. || Ja_XIII:110 ||>@ Tattha migà ime ti sace devà và gandhabbà và bhaveyyuæ nacceyyuæ c' eva gÃyeyyuæ ca, ime pana migà tiracchÃnagatÃ, atthavasÃbhatÃ\<*<10>*>/ ime ti atthaæ paccÃsiæsantena luddenÃnÅtattÃ\<*<11>*>/ atthavasena mama ÃbhatÃ\<*<12>*>/, etesu ekaæ sÃyamÃse ekaæ pÃtarÃse paccantÆ 'ti. KinnarÅ cintesi: "rÃjà kuddho, nissaæsayaæ mÃressati, idÃni kathetuæ kÃlo" ti anantaraæ gÃtham Ãha: @*>/ dubbhÃsitÃnaæ kalam pi nÃgghanti\<*<14>*>/ subhÃsitassa, dubbhÃsitaæ saækamÃno kileso, tasmà tuïhÅ kimpurisÃ, na balyÃ\<*<15>*>/ ti. || Ja_XIII:111 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd luddako. 2 Bd adds tusitvÃ. 3 Bd saddena. 4 Cs gÃye--nacce-. 5 Bd kinnarà sace. 6 Cs koti, Bd dugitake ti, Bs duggÅtake ti. 7 Bdf na i-. 8 Bd -vasagatÃ, Bf vasÃgathÃ. 9 Cks omit naæ, all three MSS. add puna. 10 Ck -sÃhatÃ, Bd -saæ gatÃ. 11 Bd -na anivattà ca. 12 Cks ÃhatÃ, Bds hatthaæ gatÃ. 13 Bs sahassÃni, Bd sattaæ mÃsÃmi. 14 Bd naggh-. 15 Ck kiæpuriso balyÃ, Cs kimpurise na balyÃ, Bd kiæpurisà nalyÃ. >/ #<[page 253]># %< 8. TakkÃriyajÃtaka. (481.) 253>% Tattha saækamÃno kileso ti kadÃci ahaæ bhÃsamÃno dubbhÃsitaæ bhÃseyyan ti\<*<1>*>/ evaæ dubbhÃsitaæ saækamÃno\<*<2>*>/ kilissati\<*<3>*>/ kilamati, tasmà ti tena kÃraïena tumhÃkaæ nÃgÃyiæ na\<*<4>*>/ bÃlabhÃvenà 'ti. RÃjà kinnariyà tussitvà anantaraæ gÃtham Ãha: @*>/ pamu¤cath' etaæ\<*<6>*>/, giri¤ ca naæ\<*<7>*>/ Himavantaæ nayantu, ima¤ ca kho dentu mahÃnasÃya pÃto ca naæ pÃtarÃse pacantÆ 'ti. || Ja_XIII:112 ||>@ Tattha yà mesà ti yà me esÃ, dentÆ 'ti mahÃnasatthÃya dentu. Kinnaro ra¤¤o vacanaæ sutvà "ayaæ maæ akathentaæ avassaæ mÃressati, idÃni kathetuæ vaÂÂatÅti" itaraæ gÃtham Ãha: @*>/ 'smi\<*<9>*>/ mahÃrÃja, nÃtho 'haæ bhariyÃya ca\<*<10>*>/, dvinnam a¤¤ataraæ ¤atvà mutto gaccheyya pabbatan ti. || Ja_XIII:113 ||>@ Tattha pajjunnanÃthà ti tiïabhakkhà pasavo meghanÃthÃ\<*<11>*>/ nÃma, pasunÃthà ti ayaæ pana manussapajà pa¤cagorasena upajÅvantÃ\<*<12>*>/ pasunÃthà pasupatiÂÂhÃ, tvaænÃtho\<*<13>*>/ smÅti\<*<14>*>/ ahaæ pana tvaænÃtho, tvaæ mama pa- tiÂÂhÃ\<*<15>*>/, nÃtho han ti\<*<16>*>/ mama pana bhariyÃya\<*<17>*>/ ahaæ\<*<18>*>/ nÃtho\<*<19>*>/, aham assà patiÂÂhÃ\<*<20>*>/, dvinnama¤¤ataraæ ¤atvà mutto gaccheyya pabbatan ti amhÃkaæ dvinnaæ antare eko\<*<21>*>/ ekaæ mataæ ¤atvà sayaæ\<*<22>*>/ maraïato mutto pacchÃ\<*<23>*>/ Himavantaæ gaccheyya, jÅvamÃna pana mayaæ a¤¤ama¤¤aæ na jahÃma, tasmà sace si\<*<24>*>/ imaæ Himavantaæ pesetukÃmo paÂhamaæ maæ mÃretvà pacchà pesehÅti. Eva¤ ca pana vatvà "mahÃrÃja, na mayaæ tava vacanaæ akÃtukÃmatÃya tuïhÅ ahosimha\<*<25>*>/, kathÃya pana dosaæ disvà na kathayimhÃ" 'ti dÅpento imaæ gÃthadvayam Ãha: @*>/ nÃnà janà sevitabbà janinda,>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -yyaæ, omitting ti. 2 Bds bhÃsamÃnÃ. 3 Cks kile-. 4 Cks nÃgÃyinaæ, Bd bhÃsi na amhÃkaæ in the place of nÃ-. 5 Bds byÃkÃsi. 6 Bd pamu¤cahetu. 7 Ck omits naæ, Bd reads giriæ ravaæ, Bs giriæ varaæ. 8 Cks taæ-. 9 Bds si. 10 Cs mama nÃthà mama bhariyà mama nÃthà in the place of nÃthohaæ--, Ck only mama bhariyÃ. 11 Bd meghÃ-, Bs megho-. 12 Cks -to, Bds uppajjanato. 13 Cks tuæ-. 14 Bds sÅti. 15 Bd -tiÂho. 16 Cks mama nÃthà ti. 17 Cks bhariyÃ. 18 Cks mama. 19 Cks nÃthÃ. 20 Cks -ÂÂho, Bds tvaæ mama patiÂho asi nÃtho hanti mama bhariyÃya bhaæ nÃtho ahamassa patiÂho in the place of ahaæ pana---. 21 Bd omits eko. 22 Bds ahaæ. 23 Bd omits pa-. 24 Bds pi. 25 Ck ahesimha, Bds ahumha. 26 so Cks; Bds -jjayetha. >/ #<[page 254]># %<254 XIII. TerasanipÃta.>% @< yen' eva eko labhate pasaæsaæ ten' eva a¤¤o labhate ninditÃraæ. || Ja_XIII:114 ||>@ @*>/ acitto\<*<2>*>/, sabbo loko cittavasamhi\<*<3>*>/ citto\<*<4>*>/, paccekacittà puthu sabbasattÃ, kass' Ådha cittassa vase na vatte ti\<*<5>*>/. || Ja_XIII:115 ||>@ Tattha suparivajjayà ce\<*<6>*>/ ti mahÃrÃja nindà nÃma sukhena parivaj- jetuæ na sakkÃ, nÃnà janà ti nÃnà chandajanÃ, yenevà 'ti yena sÅlÃdiguïen' eko pasaæsaæ labhati ten' eva a¤¤o ninditÃraæ labhati, amhÃkaæ\<*<7>*>/ kinnarÃnaæ antare akathanena pasaæsaæ labhati, manussÃnaæ antare nindaæ, iti nindà nÃma dupparivajjayÃ, sv-Ãhaæ kathaæ tava santikà pasaæsaæ labhissÃmi\<*<8>*>/ sabbo loko paracitto\<*<9>*>/ acitto\<*<10>*>/ ti mahÃrÃja asappuriso\<*<11>*>/ hi pÃïÃtipÃtÃdi- cittena sappuriso pÃïÃtipÃtà veramaïÅÃdicittena acitto ti\<*<12>*>/, evaæ sabbo loko paracittena acitto\<*<13>*>/ ti attho, cittavasamhi citto\<*<14>*>/ ti sabbo pana\<*<15>*>/ attano hÅnena và païÅtena và cittena cittaæ jÃnÃti\<*<16>*>/, evaæ paccekacittà ti\<*<17>*>/ pÃÂi- yekacittà puthuppabhedà sabbe sattÃ, tesu kass' ekassa tava\<*<18>*>/ và a¤¤assa và citte na\<*<19>*>/ mÃdiso và a¤¤o và vatteyya, tasmà ayaæ\<*<20>*>/ mama cittavasena na vattatÅti\<*<21>*>/ mà mayhaæ kujjhi, sabbasattà hi attano cittavase na gacchanti devà 'ti kimpuriso ra¤¤o dhammaæ desesi. RÃjà "sabhÃvam eva katheti, paï¬ito kinnaro" ti soma- nassappatto hutvà osÃnagÃtham Ãha: @*>/, yo dÃni vyÃhÃsi\<*<23>*>/ bhayassa bhÅto so dÃni mutto sukhito arogo, vÃcà kir' ev' atthavatÅ narÃnan ti. || Ja_XIII:116 ||>@ Tattha vÃcà kirevatthavatÅ narÃnan ti vÃcà kir' eva imesaæ sattÃ- naæ atthavatÅ hitÃvahà hotÅti attho. RÃjà kinnare\<*<24>*>/ suvaïïapa¤jare nisÅdÃpetvà tam eva luddaæ pakkositvÃ\<*<25>*>/ "gacch' ime\<*<26>*>/ gahitaÂÂhÃne yeva vissajjehÅti" vissajjÃpesi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -citte, Cs -citto corr. to -e, Bds paricitto. 2 Ck amitto, Bd aticitto. 3 Cks -vÃ-. 4 Ck citte, Cs citto? Bd patto. 5 Bd kariyà dha cittavasena vattÅti. 6 Cs omits ce; Bds -yethÃ. 7 Bd adds hi. 8 Bds -mÅti. 9 Bd pari-. 10 Bd omits a-. 11 Bd adds nÃma. 12 Bds va. 13 Bd paracitto atici-. 14 Cks citte, Bd patto. 15 Bds adds loko. 16 so Bd: Cks cittena và nÃma in the place of cittaæ jÃnÃti. 17 Cks -citta, omitting ti. 18 Bd ¤Ãtassa in the place of kass--. 19 Bd adds và kinnarà vÃ. 20 Bds ahaæ. 21 Bd -vase na vattissÃmiti. 22 Bd a¤gÃhini. 23 Bds byÃkÃsi. 24 Ck rÃjÃkinnaro, Cs rÃjakinnaro. 25 Bd -sÃpetvÃ. 26 Bd gaccha bhaïe. >/ #<[page 255]># %< 9. RurujÃtaka. (482.) 255>% M. pi "passÃcariya\<*<1>*>/, evaæ kinnarÃ\<*<2>*>/ vÃcaæ rakkhitvà pattakÃle kathitena sabhÃsiten' eva muttÃ\<*<2>*>/, tvaæ pana dukkathitena mahÃdukkhaæ patto" ti idaæ udÃharaïaæ das- setvà "Ãcariya, mà bhÃyi, jÅvitan te dassÃmÅti" assÃsesi, "api\<*<3>*>/ kho pana tumhe maæ rakkheyyÃthÃ\<*<4>*>/" 'ti vutte "na tÃva nakkhattayogo labbhatÅti\<*<5>*>/" divasaæ vÅtinÃmetvà majjhima- yÃmasamanantare mataæ eÊakaæ ÃharÃpetvà "brÃhmaïa yattha katthaci gantvà jÅvÃhÅti" ki¤ci ajÃnÃpento\<*<6>*>/ uyyojetvà eÊaka- maæsena baliæ katvà dvÃraæ patiÂÂhÃpesi. S. i. d. Ã. "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi KokÃliko vÃcÃ- hato yevÃ\<*<7>*>/" 'ti vatvà j. s.: "Tadà kaÊÃrapiÇgalo KokÃliko ahosi, TakkÃriyapaï¬ito\<*<8>*>/ aham evÃ" 'ti. TakkÃriyajÃtakaæ. $<9. RurujÃtaka.>$ Kassa\<*<9>*>/ gÃmavaraæ dammÅti. Idaæ S. VeÊuvane v. Devadattaæ Ã. k. So kira bhikkhu "bahÆpakÃro te Ãvuso Deva- datta S., tvaæ TathÃgataæ nissÃya pabbajjaæ labhi, tÅïi piÂakÃni uggaïhi, lÃbhasakkÃraæ pÃpuïÅti" vutto\<*<10>*>/ "Ãvuso S-ra mama tiïagga- matto pi upakÃro na kato, ahaæ sayam eva pabbajiæ sayaæ tÅïi piÂakÃni uggaïhiæ sayaæ lÃbhasakkÃraæ pÃpuïin" ti kathesi. Bhik- khÆ dh. k. s.: "akata¤¤Æ Ãvuso Devadatto akatavedÅti\<*<11>*>/". S. Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave e. k«." ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave Devadatto idÃn' eva akata¤¤Æ pubbe pi aka- ta¤¤Æ yeva, pubbe p' esa mayà jÅvite dinne pi mama guïamattaæ na jÃnÃtÅti" vatvà a. Ã.: A. B.Br.r.k. eko asÅtikoÂivibhavo seÂÂhi puttaæ labhitvà MahÃdhanako ti 'ssa nÃmaæ katvà "sippaæ uggaïhanto me putto kilamissatÅti" ki¤ci sippaæ na uggahÃpesi\<*<12>*>/. So gÅtanaccakhÃ- danabhojanato uddhaæ na ki¤ci a¤¤Ãsi. Taæ vayappattaæ paÂirÆpena dÃrena saæyojetvà mÃtÃpitaro kÃlam akaæsu. So tesaæ accayena itthidhuttasurÃdhuttÃkkhadhuttÃdÅhi\<*<13>*>/ parivuto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omit pass. 2 Bd -o. 3 Bd adds ca. 4 Cks -yyathÃ. 5 Bd adds taæ. 6 Bd -petvÃ. 7 Cs -hatevÃ, Bd vÃcÃrahato yevÃ. 8 Bds adds pana. 9. Cfr. Morris, B.& C. p.87. 9 Bds tassa. 10 Bd -e. 11 Bd adds tasseva aguïakathaæ kathesuæ. 12 Bd uggaïhÃ-. 13 Cks -suradhuttÃhi. >/ #<[page 256]># %<256 XIII. TerasanipÃta.>% nÃnÃvyasanamukhehi sabbaæ dhanaæ viddhaæsetvà iïaæ ÃdÃya taæ dÃtuæ asakkonto iïÃyikehi codiyamÃno cintesi: "kiæ mayhaæ jÅvitena, ten' ev' amhi\<*<1>*>/ attabhÃvena a¤¤o viya jÃto, mataæ seyyo" ti so iïÃyike Ãha: "tumhÃkaæ iïapaïïÃni gahetvà Ãgacchatha, GaÇgÃtÅre me nihitaæ kulasantakaæ dhanaæ atthi, taæ vo dassÃmÅti". Te tena saddhiæ agamaæsu. So "idha dhanaæ idha dhanan" ti nidhiÂÂhÃnaæ Ãcikkhanto viya "GaÇ- gÃya patitvà marissÃmÅti" palÃyitva GaÇgÃya pati. So caï¬a- sotena vuyhanto kÃru¤¤aravaæ viravi. Tadà M. rurumiga- yoniyaæ nibbattitvà parivÃraæ cha¬¬etvà ekako va GaÇgani- vattane ramaïÅye sÃlamissake supupphitambavane vasati\<*<2>*>/, tassa sarÅracchavi sumajjitaka¤canapaÂÂavaïïo\<*<3>*>/ ahosi, hatthapÃdalÃkhà parikammakatà viya\<*<4>*>/, naÇguÂÂhaæ camarinaÇguÂÂhaæ\<*<5>*>/ viya, siÇgÃni rajatadÃmavaïïÃni\<*<6>*>/, akkhÅni sumajjitamaïigulikà viya, mukhaæ odahitvà Âhapitarattakambalabheï¬ukÃ\<*<7>*>/ viya\<*<8>*>/. So a¬¬harattasamaye tassa karuïasaddaæ sutvà "manussasaddo sÆyati, mà mayi dharante maratu, jÅvitam assa dassÃmÅti" cintetvà sayanagumbà uÂÂhÃya nadÅtÅraæ gantvà "ambho purisa, mà bhÃyi, jÅvitaæ te dassÃmÅti" assÃsetvà sotaæ chindanto\<*<9>*>/ gantvà taæ piÂÂhiyaæ Ãropetvà tÅraæ pÃpetvà attano vasanaÂ- ÂhÃnaæ netvÃ\<*<10>*>/ palÃphalÃni datvà dvÅhatÅhaccayena "bho purisa, ahaæ taæ ito ara¤¤Ã\<*<11>*>/ nÅharitvà BÃrÃnÃsimagge ÂhapessÃmi, tvaæ sotthinà gamissasi, api kho pana `asukaÂÂhÃne nÃma ka¤canamigo vasatÅti' dhanakÃraïà maæ ra¤¤o và rÃjamahÃ- mattassa và mà ÃcikkhÃ\<*<13>*>/" 'ti Ãha. So "sÃdhu sÃmÅti" sam- paÂicchi. M. tassa paÂi¤¤aæ gahetvà taæ attano piÂÂhe Ãro- petvà BÃrÃïasimagge otÃretvà nivatti. Tassa BÃrÃïasiæ pavi- sanadivase yeva Khemà nÃma ra¤¤o aggamahesÅ paccÆsakÃle supinantena suvaïïavaïïaæ migaæ attano dhammaæ desentaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd etenamhi. 2 Bd adds uposathaæ upavuÂhÃya. 3 Bd sumajjhitaka¤canakaphalakavaïïo. 4 Bd rasaparikammagatÃpi. 5 Bd cÃ-. 6 Bd -dÃmasadisÃni. 7 Bd -lakeï¬u-. 8 Bd adds evarÆpaæ tassa rÆpaæ ahosi. 9 Bd adds viya. 10 Bd adds assÃsetvÃ. 11 Bd -ato. 12 Bd -asÅti. 13 Bd -iyaæ. >/ #<[page 257]># %< 9. RurujÃtaka. (482.) 257>% disvà cintesi: "sace evarÆpo migo na\<*<1>*>/ bhaveyya nÃhaæ su- pinena passeyyaæ, addhà bhavissati\<*<2>*>/, ra¤¤o ÃrocessÃmÅti" sà rÃjÃnaæ upasaækamitvà "mahÃrÃja, ahaæ suvaïïavaïïassa migassa dhammaæ sotukÃmÃ, labhissÃmi ce jÅvissÃmi, no ce n' atthi me jÅvitan" ti Ãha. RÃjà naæ assÃsetvà "sace ma- nussaloke atthi labhissasÅti" vatvà brÃhmaïe pakkosÃpetvà "suvaïïavaïïamigà nÃmà hontÅti" pucchitvà "Ãma deva hon- tÅti" sutvà alaækatahatthikkhandhe suvaïïacaÇgoÂake sahas- satthavikaæ Âhapetvà yo suvaïïamigaæ Ãcikkhissati tassa sad- dhiæ sahassatthavikasuvaïïacaÇgoÂakehi\<*<3>*>/ ta¤ ca hatthiæ tato va uttariæ dÃtukÃmo hutvà suvaïïapaÂÂe gÃthaæ likhÃpetvà ekaæ amaccaæ pakkositvÃ\<*<4>*>/ "ehi tvaæ tÃta, mama vacanena imaæ gÃthaæ nagaravÃsÅnaæ kathehÅti" imasmiæ jÃtake paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ gÃmavaraæ dammi nÃriyo ca alaækatÃ, ko me taæ migaæ akkhÃti migÃnaæ migam uttaman ti. || Ja_XIII:117 ||>@ Amacco suvaïïapaÂÂaæ gahetvà sakalanagare vÃcÃpesi. Atha so seÂÂhiputto BÃrÃïasiæ pavisanto va taæ kathaæ sutvà amaccassa santikaæ gantvà "ahaæ ra¤¤o evarÆpam migaæ ÃcikkhissÃmi, maæ ra¤¤o dassehÅti" Ãha. Amacco hatthito otaritvà taæ ra¤¤o santikaæ netvà "ayaæ kira deva taæ migaæ ÃcikkhissatÅti" dassesi. RÃjà "saccaæ bho purisÃ" 'ti pucchi. So "saccaæ mahÃrÃja, tvaæ etaæ yasaæ mayhaæ dassasÅti\<*<6>*>/" vadanto dutiyaæ gÃtham Ãha: @@ Taæ sutvà rÃjà tassa mittadÆbhissa tussitvà "ambho kuhiæ so migo vasatÅti" pucchitvà "asukaÂÂhÃne nÃma devÃ" 'ti vutte tam eva maggadesakaæ katvà mahantena parivÃrena taæ ÂhÃnaæ agamÃsi. Atha naæ so mittadÆbhÅ "senaæ deva \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck omits na, Cs evarÆpe na. 2 Bd -tÅti. 3 Cks -vikaæsu-, Bd -kenaca. 4 Bd -sÃpetvÃ. 5 Bds tassa-. 6 Cks -tÅti, Bd dehÅti. >/ #<[page 258]># %<258 XIII. TerasanipÃta.>% sannisÅdÃpehÅti\<*<1>*>/" vatvÃ\<*<2>*>/ sannisinnÃya\<*<3>*>/ senÃya "eso\<*<4>*>/ so deva suvaïïamigo etasmiæ ÂhÃïe\<*<5>*>/ vasatÅti" hatthaæ pasÃretvà Ãcikkhanto tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ tiÂÂhati\<*<7>*>/ migo ti. || Ja_XIII:119 ||>@ Tattha indagopakasa¤channà ti etassa vanasaï¬assa bhÆmi indago- pakavaïïÃya rattÃya sukhasamphassÃya tiïajÃtiyà sa¤channà tivassikasasakassa\<*<8>*>/ kucchi viya mudukÃ, ettha evaæ\<*<9>*>/ ramaïÅye vanasaï¬e so tiÂÂhatÅti dassesi. RÃjà tassa vacanaæ sutvà amacce ÃïÃpesi: "tassa mi- gassa palÃyituæ adentà khippaæ Ãvudhahatthehi purisehi sad- dhiæ vanasaï¬aæ parivÃrethÃ" 'ti. Te tathà katvà unna- diæsu. RÃjà katÅhi\<*<10>*>/ pi janehi\<*<11>*>/ saddhiæ ekamante aÂÂhÃsi. So pi 'ssa\<*<12>*>/ puriso avidÆre aÂÂhÃsi. M. taæ saddaæ sutvà cintesi: "mahato balakÃyassa saddo, tamhà me\<*<13>*>/ purisà bha- yena uppannena bhavitabban" ti so uÂÂhÃya sakalaparisaæ oloketvà ra¤¤o ÂhitaÂÂhÃnaæ disvà "ra¤¤o ÂhitaÂÂhÃne yeva me sotthiæ bhavissati, etth' eva mayà gantuæ vaÂÂatÅti" cintetvà rÃjÃbhimukho pÃyÃsi. RÃjà taæ Ãgacchantaæ disvà "nÃga- balo migo avattharanto\<*<14>*>/ Ãgaccheyya\<*<15>*>/, saraæ sannahitvà imaæ migaæ santÃsetvà sace palÃyati vijjhitvÃ\<*<16>*>/ dubbalaæ katvà gaïhissÃmÅti" dhanuæ Ãropetvà bodhisattÃbhimukho va ahosi: Taæ atthaæ dassento S. gÃthadvayam Ãha: @*>/ katvÃna usuæ sandhÃy' upÃgami\<*<18>*>/, (III274 |12) migo ca disvà rÃjÃnaæ dÆrato ajjhabhÃsatha: || Ja_XIII:120 ||>@ @*>/ akkhÃsi: etth' eso tiÂÂhatÅ migo ti. || Ja_XIII:121 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd sannipÃtehi. 2 Bd omits va. 3 Bd adds ca. 4 Bd ehÅti vatvà in the place of eso. 5 Bd vane. 6 Cs Bd etthaso. 7 Bd vasati. 8 Bd only sasa. 9 Bd etasmiæ. 10 Cks katihi. 11 Bd katipayehi. 12 Bd omits ssa. 13 Bd omits me. 14 Bd adds viya. 15 Bd -yyà ti. 16 Bd visajjhitvÃ. 17 Bds sarejjhaæ. 18 Bd sannÃy-. 19 so all three MSS. >/ #<[page 259]># %< 9. RurujÃtaka. (482.) 259>% Tattha adejjhan\<*<1>*>/ ti jiyÃya ca sarena ca saddhiæ ekam eva katvÃ, sandhÃyÃ\<*<2>*>/ 'ti sandahitvÃ\<*<3>*>/, ÃgamehÅti tiÂÂha mahÃrÃja mà maæ vijjhi jÅva- gÃham eva maæ gaïhà 'ti madhurÃya manussavÃcÃya abhÃsi. RÃjà tassa madhurakathÃya bajjhitvÃ\<*<4>*>/ dhanuæ otÃretvà gÃravena aÂÂhÃsi. M. pi rÃjÃnaæ upasaækamitvà madhura- patisanthÃraæ katvà ekamantaæ aÂÂhÃsi. MahÃjano pi sabbÃ- vudhÃni cha¬¬etvà Ãgantvà rÃjÃnaæ parivÃresi. Tasmiæ khaïe M. suvaïïakiækiïikaæ cÃlento viya madhurassarena rÃjÃnaæ pucchi: "ko nu te idham akkhÃsi: etth' eso tiÂÂhati migo" ti. Tasmiæ khaïe so pÃpapuriso thokaæ paÂikkamitvà sotapathe aÂÂhÃsi. RÃjà "iminà me tvaæ dassito" ti kathento chaÂÂhaæ gÃtham Ãha: @*>/ poso samma tiÂÂhati ÃrakÃ, so hi me idham akkhÃsi: etth' eso tiÂÂhate migo ti. || Ja_XIII:122 ||>@ Tattha pÃpacaro\<*<5>*>/ ti visaÂÂhÃcÃro\<*<6>*>/. Taæ sutvà M. taæ mittadÆbhiæ garahitvà ra¤¤Ã saddhiæ sallapanto sattamaæ gÃtham Ãha: @*>/ seyyo na tv-ev' ekacciyo naro ti. || Ja_XIII:123 ||>@ Tattha viplÃvitan\<*<8>*>/ ti uttÃritaæ\<*<9>*>/, ekacciyo ti ekacco pana mitta- dÆbhÅ pÃpapuggalo udake patanto\<*<10>*>/ pi uttÃrito\<*<9>*>/ na tv-eva seyyo, kaÂÂhaæ hi nÃnappakÃrena upakÃrÃya saævattati, mittadÆbhÅ pana vinÃsÃya, tasmà tato\<*<11>*>/ kaÂÂhaæ eva varataran\<*<12>*>/ ti porÃïakapaï¬ità kathayiæsu, mayà pana na tesaæ vacanaæ katan ti. Taæ sutvà rÃjà itaraæ gÃtham Ãha: @*>/ rurÆ\<*<14>*>/ garahasÅ\<*<15>*>/ migÃnaæ kiæ pakkhinaæ\<*<16>*>/ kiæ pana mÃnusÃnaæ,>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd sarejjha katvÃnÃ. 2 Cks sandhiyÃ, Bd omits sandhÃyà ti. 3 Bd sanhayitvÃ. 4 Bd bandhetvÃ. 5 so Bd; Ck pÃdaoro, Cs pÃdacaro. 6 Bd visattÃcaro. 7 Cks vipalÃ-, Bd nippabbhavitaæ? Bs viplapataæ. 8 Ck viphalÃ-, Cs vipalÃ-, Bd niplavi-, Bs viplapatan. 9 Bds uddhari. 10 Cks maranto. 11 Bd tesaæ. 12 Bd varan. 13 Bd adds tvaæ. 14 Ck rÆru, Cs ruru, Bd nunu. 15 Cks -si, Bd garaha. 16 Cks pakkhÅnaæ, Bd pakkhina. >/ #<[page 260]># %<260 XIII. TerasanipÃta.>% @< bhayaæ\<*<1>*>/ hi maæ vindati napparÆpaæ sutvÃna taæ mÃnusiæ bhÃsamÃnan. || Ja_XIII:124 ||>@ Tattha migÃnan ti migÃnaæ a¤¤ataraæ garahasi udÃhu pakkhÅnaæ Ãdu\<*<2>*>/ manussÃnan ti pucchi, bhayaæ\<*<3>*>/ maæ vindatÅti bhayaæ maæ paÂilabhati, ahaæ attani\<*<4>*>/ anissaro bhayasantako viya homi, anapparÆpan ti mahantaæ. Tato M. "mahÃrÃja, na migaæ na pakkhiæ garahÃmi, manussaæ pana garahÃmÅti" dassento navamaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha vahane ti patitapatite\<*<5>*>/ vahituæ samatthe GaÇgÃvahe\<*<6>*>/, maho- dake salile ti mahÃudake\<*<7>*>/ mahÃsalile ti attho, ubhayenÃpi GaÇgÃvahass' eva\<*<8>*>/ bahÆdakataæ dasseti, tatonidÃnan ti mahÃrÃja yo mayhaæ tayà das- sito puriso\<*<9>*>/ mayÃ\<*<10>*>/ GaÇgÃya vuyhamÃno a¬¬harattasamaye karuïaæ\<*<11>*>/ vira- vanto uttÃrito\<*<12>*>/ tatonidÃnaæ me va\<*<13>*>/ idaæ ajja\<*<14>*>/ bhayaæ Ãgataæ, asappuri- sehi samÃgamo nÃma dukkho mahÃrÃjà 'ti. Taæ sutvà rÃjà tassa kujjhitvà "evaæ bahÆpakÃrassa nÃma guïaæ na jÃni\<*<15>*>/, vijjhitvà naæ jÅvitakkhayaæ pÃpessÃ- mÅti" dasamaæ gÃtham Ãha: @*>/ vihaÇgamaæ tanucchidaæ hadaye ossajÃmi, hanÃmi mittadduæ\<*<17>*>/ akiccakÃriæ yo tÃdisaæ kammakataæ na jÃnÃtÅti. || Ja_XIII:126 ||>@ Tattha catuppattan ti 'catÆhi vÃjapattehi\<*<18>*>/ samannÃgataæ, vihaÇ- gaman ti ÃkÃsagÃmiæ, tanucchidan ti sarÅrachindanaæ, ossajÃmÅti etassa hadaye vissajjemi. Tato M. "mà esa maæ nissÃya nassatÆ" 'ti cintetvà ekÃdasamaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -yÃ. 2 Cs Ãhu, Bd ca. 3 Cks omit bhayaæ. 4 Bd attano. 5 Bd omits patita. 6 Ck gaÇgÃyavahe. 7 Cks omit salile ti mahÃudake. 8 Cks vahasso va omitting gaÇgÃ, Bds gaÇgÃvatassa ca. 9 Bd adds eso. 10 Bd mahÃ. 11 Bd kÃru¤¤arava. 12 Bd uddhirito. 13 Cs omits va. 14 Bd omits idamajja. 15 Bd jÃnÃti. 16 Ck idaæma, Bd imaæ. 17 Bd taæ mittadubbhi. 18 Bd omits vÃja. >/ #<[page 261]># %< 9. RurujÃtaka. (482.) 261>% @*>/, kÃmaæ gharaæ gacchatu pÃpadhammo, ya¤ c' assa bhaÂÂhaæ\<*<2>*>/ tad etassa dehi, aha¤ ca te kÃmakaro bhavÃmÅti. || Ja_XIII:127 ||>@ Tattha kÃman ti kÃmena yathÃruciyà attano gharaæ gacchatu, ya¤cassa bhaÂÂhaæ\<*<2>*>/ tadetassa dehÅti ya¤ c' assa idaæ nÃma te dassÃmÅti tayà kathitaæ tassa dehi, kÃmakaro\<*<3>*>/ ti icchÃkaro, yaæ icchasi taæ karohi maæ- saæ và me khÃda kÅÊÃmigaæ và karohi, sabbattha te\<*<4>*>/ anukÆlavattanÅ bhavissÃ- mÅti attho. Taæ sutvà rÃjà tuÂÂhamÃnaso M-assa thutiæ karonto anantaraæ gÃtham Ãha: @*>/ yo dÆbhato\<*<7>*>/ mÃnusassa\<*<7>*>/ na\<*<8>*>/ dubbhi, kÃmaæ gharaæ gacchatu pÃpadhammo, ya¤ c' assa bhaÂÂhaæ tad\<*<9>*>/ etassa dammi, aha¤ ca te kÃmacÃraæ\<*<10>*>/ dadÃmÅti. || Ja_XIII:128 ||>@ Tattha sataæ so\<*<11>*>/ ti addhà tvaæ sataæ paï¬itÃnaæ a¤¤ataro, kÃma- cÃran\<*<12>*>/ ti ahaæ tava dhammakathÃya\<*<13>*>/ pasÅditvà tuyhaæ\<*<14>*>/ kÃmÃcÃraæ\<*<15>*>/ abhayaæ dadÃmi, ito paÂÂhÃya tumhe nibbhayà yathÃruciyà viharathà 'ti M-assa varaæ adÃsi. Atha naæ M. "mahÃrÃja, manussà nÃma a¤¤aæ mukhena bhaïanti\<*<16>*>/ a¤¤aæ karontÅti" parigaïhanto\<*<17>*>/ dve gÃthà abhÃsi: @*>/ ca vassitaæ, (supra 225|27) manussavassitaæ rÃja dubbijÃnataraæ tato. || Ja_XIII:129 ||>@ @*>/' `sakhÃ' ti và (supra 226|1) yo pubbe sumano hutvà pacchà sampajjate diso ti. || Ja_XIII:130 ||>@ Taæ sutvà rÃjà "migarÃja, mà maæ evaæ ma¤¤i, ahaæ hi rajjaæ jahanto pi tuyhaæ dinnavaraæ na vijahissaæ, saddaha\<*<20>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd kÃtuæ. 2 Bd bhattaæ. 3 Cks kÃmaæ-. 4 Cks to, Bd tenu. 5 Cks sey. 6 Bd dubbalo. 7 Bd manussa; read: mÃnusassa dÆbhato? 8 Bd omits na. 9 Ck Bd dad. 10 Bd gÃmavaraæ. 11 Ck satan, Cs sataæ se. 12 Bd gÃmavaran. 13 Bd dhammaæ. 14 Bd tamhÃkaæ. 15 Bd gÃmavaraæ ca. 16 Bd bhÃsanti. 17 Bd parigga-. 18 Bd sakuïÃna¤. 19 Cks -tta, Bd -ttÃ. 20 Bd saddhahatha. >/ #<[page 262]># %<262 XIII. TerasanipÃta.>% mayhan" ti varaæ adÃsi. M. tassa santikà varaæ gaïhanto attÃnaæ Ãdiæ katvà sabbasattÃnaæ abhayadÃnaæ varaæ gaïhi. RÃjÃpi taæ varaæ\<*<1>*>/ datvà B-aæ nagaraæ netvà nagara¤ ca M-a¤ ca alaækÃrÃpetvà deviyà dhammaæ desÃpesi. M. deviæ Ãdiæ katvà ra¤¤o ca rÃjaparisÃya ca madhurÃya manussa- bhÃsÃya dhammaæ desetvà rÃjÃnaæ dasahi rÃjadhammehi ovaditvà mahÃjanaæ anusÃsetvà ara¤¤aæ pavisitvà miga- gaïaparivuto vÃsaæ kappesi. RÃjà "sabbasattÃnaæ\<*<2>*>/ abhayaæ dammÅti" nagare bheri¤ carÃpesi. Tato paÂÂhÃya migapakkhÅ- naæ koci hatthaæ pasÃretuæ samattho nÃma na hosi. Miga- gaïo manussÃnaæ sassÃni khÃdati, koci vÃretuæ na sakkoti\<*<3>*>/. MahÃjano rÃjaÇgaïaæ\<*<4>*>/ gantvà upakkosi\<*<5>*>/. Tam atthaæ pakÃsento S.\<*<6>*>/ imaæ gÃtham Ãha: @*>/ negamà ca samÃgatÃ: migà dha¤¤Ãni khÃdanti, taæ devo paÂisedhatÆ 'ti. || Ja_XIII:131 ||>@ Tattha taæ devo ti taæ migagaïaæ devo paÂisedhetu. Taæ sutvà rÃjà gÃthadvayam Ãha: @@ @*>/, na tv-evÃhaæ migarÃjassa varaæ datvà musà bhaïe ti. || Ja_XIII:133 ||>@ Tattha mÃsÅti kÃmaæ mayham janapado mÃ\<*<9>*>/ mà hotu\<*<10>*>/, rurun ti na tv-eva ahaæ suvaïïavaïïassa rurumigarÃjassa abhayaæ datvà dubbhissÃmi. MahÃjano ra¤¤o vacanaæ sutvà ki¤ci vattuæ avisahanto paÂikkami\<*<11>*>/. Sà kathà vitthÃrikÃ\<*<11>*>/ ahosi. Taæ sutvà M. migagaïaæ sannipÃtetvÃ\<*<13>*>/ "ito paÂÂhÃya manussÃnaæ sassaæ\<*<14>*>/ mà khÃditthÃ\<*<15>*>/" 'ti ovaditvà "attano khettesu païïasa¤¤aæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits t. v. 2 Bd sabbesaæ sa-. 3 Bd khÃdanto kenaci nivÃretuæ na sakkhissasi. 4 Bd -ïe. 5 Bd -sisu. 6 Bd omits satthÃ. 7 Bd ja-. 8 Cks mà maæ janapado ahuæ. in the place of mà maæ--. 9 Ck vÃ, Bd omits one mÃ. 10 Bd hosi. 11 Bd paÂipakkÃmi. 12 Ck vitthÃrikatÃ, Cs -kathÃ, Bds vitthÃritÃ. 13 Bd -pÃtÃpetvÃ. 14 Bd sassÃni. 15 Bd -dathÃ. >/ #<[page 263]># %< 10. SarabhamigajÃtaka. (483.) 263>% bandhantÆ" 'ti; manussÃnaæ pesesi. Manussà tathà kariæsu\<*<1>*>/. TÃya sa¤¤Ãya migà yÃvaæ ajjakÃlÃ\<*<2>*>/ sassaæ na khÃdanti. S. i. d. Ã. "na bhikkhave idÃn' eva\<*<3>*>/ Devadatto akata¤¤Æ yevÃ" 'ti vatvà j. s.: "Tadà seÂÂhiputto Devadatto ahosi, rÃjà ùnando, ruru- migo\<*<4>*>/ aham evÃ" 'ti. RurumigajÃtakaæ. $<10. SarabhamigajÃtaka.>$ ùsiæsetheva puriso ti. Idaæ S. J. v. attanÃ\<*<5>*>/ saækhittena pucchitassa pa¤hassa dhammasenÃpatino\<*<6>*>/ vitthÃrena vyÃ- karaïaæ Ã. k. Tadà pana S. theraæ saækhittena pa¤haæ pucchi. Devorohaïe tatrÃyaæ saækhepato anupubbikathÃ: RÃjagahe seÂÂhino hi santike candanappatte\<*<7>*>/ Ãyasmatà Piï¬ola-BhÃradvÃjena iddhiyà gahite S. bhikkhÆnaæ iddhipÃÂihÃriyakÃraïaæ paÂikkhipi. Tadà tit- thiyà "paÂikkhittaæ samaïena Gotamena iddhipÃÂihÃriyakÃraïaæ, idÃni sayam pi na karissatÅti" cintetvà maækubhÆtehi attano sÃvakehi "kiæ bhante iddhiyà pattaæ na gaïhitthÃ\<*<8>*>/" ti vuccamÃnà "n' etaæ\<*<9>*>/ Ãvuso amhÃkaæ dukkaraæ, chavassa pana dÃruppattass' atthÃya\<*<10>*>/ attano saïhasukhumaguïaæ\<*<11>*>/ ko gihÅnaæ pakÃsessatÅti\<*<12>*>/ na gaï- himha\<*<13>*>/, samaïà pana Sakyaputtiyà lolabÃlatÃya\<*<14>*>/ iddhiæ dassetvà gaïhiæsu, mà `amhÃkaæ iddhikaraïaæ bhÃro' ti cintayittha, mayaæ hi, tiÂÂhantu samaïassa Gotamassa sÃvakÃ, ÃkaækhamÃnà pana samaïena Gotamen' eva saddhiæ iddhim pi dasseyyÃma, sace hi\<*<15>*>/ samaïo G. ekaæ pÃÂihÃriyaæ karissati mayaæ\<*<16>*>/ diguïaæ\<*<17>*>/ karissÃmÃ" 'ti kathayiæsu. Taæ sutvÃ\<*<18>*>/ bhikkhÆ Bhagavato Ãrocesuæ: "bhante titthiyà kira pÃÂihÃriyaæ karissantÅti". SatthÃ\<*<19>*>/ "bhik- khave\<*<20>*>/, karontu, aham pi karissÃmÅti\<*<21>*>/". Taæ sutvà BimbisÃro Ãgantvà Bhagavantaæ pucchi: "bhante pÃtihÃriyaæ\<*<22>*>/ karissathÃ" 'ti. "ùma mahÃrÃjÃ" 'ti. "Nanu bhante sikkhÃpadaæ pa¤¤attan" ti. "MahÃ- rÃja, taæ mayà sÃvakÃnaæ pa¤¤attaæ, BuddhÃnaæ pana sikkhÃpadaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd phaïïasa¤¤aæ bandhÃpetvà manussÃnaæ ghosÃpesi te tathà bandhiæsu. 2 Bd yÃvajjatanÃya. 3 Bd adds pubbe pi. 4 Bd -migarÃjÃ. 5 Bd omits attanÃ. 6 Ck -nÃ. 7 Bds -o, Cs -ttena pucchitassa. 8 Bd gaïhathÃ. 9 Bd nataæ. 10 Bd dÃrupattattÃya. 11 Bd -ïa. 12 Bd pakÃssesÅti. 13 Cks gaïhimahÃ, Bd gaïhÃma. 14 Bd omits bÃla. 15 Bd pi. 16 Cks add dve kÃrissÃma tatiyaæ samaïo G. karissati. 17 Bd dviguïaæ. 18 Cks omit sutvÃ. 19 Cks vissatthÃ. 20 Bd sace karonti. 21 Bd adds Ãha. 22 Bd adds kira. >/ #<[page 264]># %<264 XIII. TerasanipÃta.>% nÃma n' atthi, yathà hi mahÃrÃja tava uyyÃne pupphaphalaæ a¤¤e- saæ\<*<1>*>/ cÃritaæ\<*<2>*>/ na tava evaæ sampadaæ idaæ daÂÂhabban" ti. "Ka- haæ\<*<3>*>/ pana bhante pÃÂihÃriyaæ karissathÃ" 'ti. "SÃvatthinagare gaï- ¬ambarukkhamÆle" ti. "ùmhehi\<*<4>*>/ tattha kiæ kattabban" ti. "Na ki¤ci mahÃrÃjÃ" 'ti. Punadivase S. katabhattakicco cÃrikaæ pakkÃmi. Manussà "kuhiæ bhante S. gacchatÅti" pucchanti. "SÃvatthinÃgara- dvÃre gaï¬ambarukkhamÆle titthiyamaddanaæ\<*<5>*>/ yamakapÃÂihÃriyaæ kÃtun" ti tesaæ bhikkhÆ kathayanti\<*<6>*>/. MahÃjano "acchariyarÆpaæ\<*<7>*>/ kira\<*<8>*>/ pÃÂihÃriyaæ bhavissati\<*<9>*>/, passissÃma nan" ti gharadvÃrÃni cha¬- ¬etvà SatthÃrà saddhiæ ¤eva agamÃsi. A¤¤atitthiyà "mayam pi samaïassa G-assa pÃÂihÃriyakaraïaÂÂhÃne pÃÂihÃriyaæ karissÃmÃ" 'ti upaÂÂhÃkehi saddhiæ S-aæ eva anubandhiæsu. S. anupubbena pana SÃvatthiæ gantvà ra¤¤Ã\<*<10>*>/ "pÃÂihÃriyaæ kira bhante karissathÃ" 'ti pucchito "karissÃmÅti" vatvà "kadà bhante" ti vutte "ito sattame divase, ÃsÃÊhipuïïamÃsiyan" ti Ãha\<*<11>*>/. "Maï¬apaæ karomi bhante" ti. "Alaæ mahÃrÃja, mama pÃÂihÃriyakaraïaÂÂhÃne Sakko\<*<12>*>/ dvÃdasa- yojanikaæ ratanamaï¬apaæ karissatÅti". "Etaæ kÃraïaæ nagare ugghosÃpemi bhante" ti. "UgghosÃpehi mahÃrÃjÃ" 'ti. RÃjà dhamma- ghosakaæ alaækatahatthipiÂÂhiæ Ãropetvà "S.\<*<13>*>/ kira SÃvatthidvÃre gaï¬ambarukkhamÆle titthiyamaddanaæ pÃÂihÃriyaæ karissati ito sat- tame\<*<14>*>/ divase" ti devasikaæ ghosanaæ kÃreti\<*<15>*>/. Titthiyà "gaï¬am- barukkhamÆle kira karissatÅti" sÃmikÃnaæ dhanaæ datvÃ\<*<16>*>/ SÃvatthi- sÃmante ambarukkhe chindÃpayiæsu. Dhammaghosako puïïamadivase\<*<17>*>/ "pÃto va ajja\<*<18>*>/ pÃÂihÃriyaæ bhavissatÅti" ugghosesi\<*<19>*>/. DevatÃnu- bhÃvena sakala-JambudÅpe dvÃre Âhatvà ugghositaæ viya ahosi, ye ye gantuæ cittaæ uppÃdenti te te SÃvatthiæ pattaæ\<*<20>*>/ eva attÃnaæ pas- siæsu, dvÃdasayojanikà parisà ahosi. S. pÃto va SÃvatthiæ piï¬Ãya pavisituæ nikkhami. Gaï¬o nÃma\<*<21>*>/ rÃjuyyÃnapÃlo piï¬ipakkam eva kumbhappamÃïaæ mahantaæ ambapakkaæ ra¤¤o haranto S-raæ nagara- dvÃre disvà "idaæ T-ass' eva anucchavikan" ti\<*<22>*>/ adÃsi. S. paÂigga- hetvÃ\<*<23>*>/ tatth' eva ekamante\<*<24>*>/ nisinno paribhu¤jitvÃ\<*<25>*>/ "ùnanda, imaæ aÂÂhiæ\<*<26>*>/ uyyÃnapÃlassa imasmiæ Âhine ropanatthÃya dehi, esa gaï- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd a¤¤aæ. 2 Cs Bd vÃri-. 3 Bd kattha. 4 Bd omits a-. 5 Bd -na. 6 Bd thesaæ bhikkhunaæ kathaæ sutvÃ. 7 Bd anacchari yaæ evarÆpaæ. 8 Bd omits kira. 9 Bd -tÅti. 10 Cks ra¤¤o, Bd ara¤¤Ã. 11 Bd ahaæ. 12 Bd adds devarÃjÃ. 13 Bd bhagavÃ. 14 Bd -ma. 15 Bd -si. 16 Bd adds sÃmikÃ. 17 Bd punadivase. 18 Bd bhagavato. 19 Bd -ti. 20 Ck pattham, Bd sÃvatthipattaæ. 21 Bd pana. 22 Bd adds taæ. 23 Cks -ggahÃpetva. 24 Bd -taæ. 25 Bd -janto. 26 Bd ampaÂhi. >/ #<[page 265]># %< 10. SarabhamigajÃtaka. (483.) 265>% ¬ambo nÃma bhavissatÅti" Ãha. Thero tathà akÃsi. UyyÃnapÃlo paæsuæ viyÆhitvà ropesi. Taæ khaïaæ ¤eva aÂÂhiæ\<*<1>*>/ bhijjitvà mÆlÃni otariæsu, naÇgalÅsappamÃïo rattaækuro uÂÂhahi\<*<2>*>/, mahÃjanassa olo- kentass' eva païïÃsahatthakkhandho païïÃsahatthasÃkhÃ\<*<3>*>/ ubbedhena ca hatthasatiko ambarukkho sampajji\<*<4>*>/, tÃvad ev' assa pupphÃni ca phalÃni ca uÂÂhahiæsu, so madhukaraparivuto\<*<5>*>/ suvaïïavaïïaphala- bharito\<*<6>*>/ nabhaæ pÆretvà aÂÂhÃsi, vÃtappaharaïakÃle madhukara- pakkÃni\<*<7>*>/ patiæsu, pacchà Ãgacchantà bhikkhÆ paribhu¤jitvà va Ãga- miæsu\<*<3>*>/. SÃyaïhasamaye devarÃjà Ãvajjanto "sattaratanamaï¬apakara- ïaæ\<*<8>*>/ amhÃkaæ bhÃro\<*<9>*>/ kato" ti ¤atvà Vissakammaæ pesetvà dvÃdasa- yojanikaæ nÅluppalasa¤channaæ sattaratanamaï¬apaæ kÃresi. Evaæ dasasahassacakkavÃladevatà sannipatiæsu. S. titthiyamaddanaæ asÃ- dhÃraïaæ sÃvakehi yamakapÃÂihÃriyaæ katvà bahuno\<*<10>*>/ janassa pasanna- bhÃvaæ ¤atvà oruyha BuddhÃsane nisinno dhammaæ desesi. VÅsati- pÃïakoÂiyo amatapÃnaæ piviæsu. Tato "purimabuddhà pana pÃÂi- hÃriyaæ katvà kattha gacchantÅti" Ãvajjanto "TÃvatiæsabhavanaæ" ti ¤atvà BuddhÃsanà uÂÂhÃya dakkhiïapÃdaæ Yugandharamuddhani Âha- petvà vÃmapÃdena Sinerumatthakaæ akkamitvà PÃricchattakamÆle Paï¬ukambalasilÃya vassaæ upagantvà antotemÃsaæ devÃnaæ Abhi- dhammakathaæ\<*<11>*>/ katheti\<*<12>*>/. Parisà Satthu gataÂÂhÃnaæ ajÃnantÅ\<*<13>*>/ disvÃ\<*<14>*>/ va "gamissÃmÃ" 'ti tatth' eva temÃsaæ vasi. UpakaÂÂhÃya pavÃraïÃya MahÃmoggallÃnatthero gantvà Bhagavato Ãrocesi. Atha naæ S. pucchi: "kahaæ pana etarahi SÃriputto" ti. "Esa bhante pÃÂihÃriye pasÅditvà pabbajitehi pa¤cahi bhikkhusatehi saddhiæ Saæ- kassanagare\<*<15>*>/ vasatÅti". "MoggallÃna, ahaæ ito sattame divase Saæ- kassanagaradvÃre otarissÃmi, T-aæ daÂÂhukÃmà Saækassanagare sanni- patantÆ" 'ti. Thero "sÃdhÆ" 'ti paÂisuïitvà ÃgantvÃ\<*<16>*>/ parisÃya Ãro- cetvÃ\<*<17>*>/ sakalaparisaæ SÃvatthito tiæsayojanaæ Saækassanagaraæ eka- muhutten' eva pÃpesi. S. vutthavasso\<*<18>*>/ pavÃretvà "mahÃrÃja manussa- lokaæ gamissÃmÅti" Sakkassa Ãrocesi. Sakko Vissakammaæ Ãmantetvà "Dasabalassa manussalokagamanaÂÂhÃya sopÃnaæ\<*<19>*>/ karohÅti" Ãha. So Sinerumatthake sopÃnasÅsaæ SaækassanagaradvÃre dhurasopÃnaæ katvà majjhe maïimayaæ ekasmiæ passe rajatamayaæ ekasmiæ passe so- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Bd -i. 2 Cks uÂÂhahitvÃ. 3 so all three MSS. 4 Bd sampajjetvÃ. 5 Bd madhurapattaparipuïïo. 6 Bd -bhÃ-. 7 Bd madhura-? 8 Ck satthÃrÃmaï¬apaæ-, Cs satthÃrÃmaï¬apa-, Bd satthuratanamaï¬ampa-. 9 Bd kÃro, omitting kato. 10 Bd bahu. 11 Bd -mapiÂakaæ. 12 Bd -si. 13 Cks -ti, Bd -tà 14 Bd adi-. 15 Bd radvÃre. 16 so all three MSS. 17 Bd -cesi. 18 Bd vuÂhavasso, Cks omit vu-. 19 Bd tiïi sopÃïÃni. >/ #<[page 266]># %<266 XIII. TerasanipÃta.>% vaïïamayan ti tÅïi sopÃnÃni mÃpesi, sattaratanamayà vedikÃparikkhepà ti\<*<1>*>/. S. lokavivaraïaæ pÃÂihÃriyaæ katvà majjhe maïimayena sopÃ- nena otari. Sakko pattacÅvaraæ aggahesi, SuyÃmo vÃlavÅjaniæ. Sa- hampati BrahmÃ\<*<2>*>/ chattaæ dhÃresi, dasasahassacakkavÃladevatà dibba- gandhamÃlÃdÅhi pÆjayiæsu. S-raæ dhurasopÃne patiÂÂhitaæ\<*<3>*>/ paÂhamam eva SÃriputtatthero vandi, pacchà sesaparisÃ. Tasmiæ samÃgame S. cintesi: "MoggallÃno iddhimà ti pÃkaÂo, UpÃli vinayadharo ti, SÃri- puttassa pana mahÃpa¤¤Ãguïo na pÃkaÂo, ÂhapetvÃ\<*<4>*>/ maæ\<*<5>*>/ a¤¤o etena sadiso samapa¤¤o\<*<6>*>/ nÃma n' atthi, pa¤¤Ãguïaæ assa pÃkaÂaæ karissÃ- mÅti" paÂhamaæ tÃva puthujjanapa¤haæ\<*<7>*>/ pucchi, taæ puthujjanà va kathayiæsu\<*<8>*>/. Tato sotÃpannÃnaæ visaye pa¤haæ pucchi, tam pi sotÃpannà va kathayiæsu, puthujjanà na jÃniæsu. Evaæ\<*<9>*>/ sakadÃ- gÃmivisaye anÃgÃmivisaye khÅïÃsavavisaye mahÃsÃvakavisaye ca pa¤- haæ pucchi, tam pi heÂÂhimà heÂÂhimÃ\<*<10>*>/ na jÃniæsu, uparimà upari- mÃ\<*<11>*>/ kathayiæsu\<*<12>*>/, aggasÃvakavisaye puÂÂhapa¤ham pi aggasÃvakà va kathayiæsu\<*<13>*>/, a¤¤e na jÃniæsu. Tato SÃriputtattherassa visaye pa¤haæ pucchi, taæ thero va kathesi, a¤¤e na jÃniæsu. Manussà "ko nÃma esa thero S-rà saddhiæ kathesÅti" pucchitvà "dhamma- senÃpati SÃriputto nÃmÃ" 'ti sutvà "aho mahÃpa¤¤o" ti vadiæsu. Tato paÂÂhÃya devamanussÃnaæ antare therassa mahÃpa¤¤Ãguïo pÃ- kaÂo jÃto. Atha naæ S. Ye ca saækhatadhammÃse ye ca sekhà puthÆ idha tesaæ {me} nipako iriyaæ puÂÂho pabrÆhi mÃrisà 'ti Buddhavisaye pa¤haæ pucchitvà "imassa nu kho SÃriputta saækhittena bhÃsitassa kathaæ vitthÃrena attho daÂÂhabbo" ti Ãha. Thero pa¤- haæ\<*<14>*>/ oloketvà "S. maæ sekhÃsekhÃnaæ\<*<15>*>/ bhikkhÆnaæ ÃgamanapaÂi- padaæ pucchatÅti\<*<16>*>/" pa¤he nikkaækho\<*<17>*>/ hutvà "ÃgamanapaÂipadaæ\<*<18>*>/ nÃma khandhÃdivasena bahÆhi mukhehi sakkà kathetuæ, katarÃkÃrena\<*<19>*>/ nu kho kathento Satthu ajjhÃsayaæ gaïhituæ sakkhissÃmÅti" ajjhÃsaye kaækhi\<*<20>*>/. S. "SÃriputto pa¤he nikkaækho, ajjhÃsaye pana me kaæ- khati, mayà naye adinne kathetuæ na sakkhissati, nayam assa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd parikkemÃ, omitting ti. 2 Bd mahÃbra-. 3 Bd patiÂhahantaæ. 4 Bd adds kira. 5 Bd sammÃsambuddhaæ. 6 Bd sÃriputtaterassa pa¤¤Ã pÃpunitu samattho in the place of etena-- 7 Bd -jjanÃnaæ visaye pa¤haæ. 8 Bd pathamaæ tÃva puthujanà kath- 9 Bd tato. 10 Bd only one he-. 11 Bd only one u-. 12 Bd vakathesuæ. 13 puthujjanÃ--kathayiæsu wanting in Cs. 14 Bd so thero-. 15 Bd satthÃra brÆhi mÃrissà ti. 16 Cks pucchati. 17 Bd nikaÇkhÃ. 18 Cks -dÃ. 19 Bd kathaæ kena kÃranena. 20 Cks -Å. >/ #<[page 267]># %< 10. SarabhamigajÃtaka. (483.) 267>% dassÃmÅti" nayaæ dassento\<*<1>*>/ "bhÆtam idan ti\<*<2>*>/, SÃriputta samanu- passÃ\<*<3>*>/" 'ti Ãha. Evaæ kir' assa ahosi. "SÃriputto mam' ajjhÃsayaæ gahetvà kathento khandhavasena kathessatÅti" therassa saha naya- dÃnena so pa¤ho nayasatena nayasahassena upaÂÂhÃsi\<*<4>*>/, so S-rà dinna- naye\<*<5>*>/ Âhatvà Buddhavisaye pa¤haæ kathesi. S. dvÃdasayojanikÃya parisÃya dhammaæ desesi, tiæsapÃïakoÂiyo amatapÃnaæ piviæsu. S.\<*<6>*>/ parisaæ uyyojetvà cÃrikaæ caranto anupubbena SÃvatthiæ\<*<7>*>/ gantvà punadivase SÃvatthiyaæ piï¬Ãya caritvà piï¬apÃtapaÂikkanto bhikkhÆhi vatte dassite gandhakuÂiæ pÃvisi. SÃyaïhasamaye bhikkhÆ therassa guïakatham kathentà dhammasabhÃyaæ nisÅdiæsu: "mahÃpa¤¤o Ãvuso SÃriputto puthupa¤¤o javanapa¤¤o tikkhapa¤¤o nibbedhikapa¤¤o, Dasabalena saækhittena pucchitapa¤haæ vitthÃrena kathesÅti". S. Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave e. k. s." ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' esa saækhittena bhÃsitassa vitthÃren' atthaæ katheti\<*<3>*>/ yevÃ" 'ti vatvà a. Ã.: A. B. Br. r. k. Bo. sarabhamigayoniyaæ nibbattitvÃ\<*<9>*>/ ara¤¤e paÂivasati\<*<10>*>/. RÃjà migavittako ahosi thÃmasampanno, a¤¤aæ manussaæ manusso ti pi\<*<11>*>/ na gaïeti\<*<12>*>/. So ekadivasaæ migavaæ gantvà amacce Ãha: "yassa passena migo palÃyati ten' eva so daï¬o\<*<13>*>/ dÃtabbo" ti. Te cintayiæsu: "kadÃci gehamajjhe ÂhitÃpi koÂÂhakaæ virajjhanti\<*<14>*>/, uÂÂhitamigaæ\<*<15>*>/ yena kenaci upÃyena ra¤¤o ÂhitaÂÂhÃnam eva ÃropessÃmÃ" 'ti cin- tetvÃ\<*<16>*>/ ca pana katikaæ\<*<17>*>/ katvà ra¤¤o dhuramaggaæ adaæsu. Te mahantaæ gumbaæ parikkhipitvà muggarÃdÅhi bhÆmiæ hanÃ- pesuæ\<*<18>*>/. PaÂhamam eva sarabhamigo uÂÂhÃya tikkhattuæ gum- baæ anuparigantvÃ\<*<19>*>/ palÃyanokÃsaæ olokento sesadisÃsu ma- nusse bÃhÃya bÃhaæ dhanunà dhanuæ Ãhacca nirantare\<*<20>*>/ Âhite disvà ra¤¤o ÂhitaÂÂhÃne yeva okÃsaæ addasa. So ummÅlitesu\<*<21>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd dadanto. 2 Bd idaæ, omitting ti. 3 Ck -passasÅ, Cs passasÅ. 4 Bd upaÂhÃpesi. 5 Bd -yena, Cs -yena corr. to -ye. 6 Bd devalokato otaritvà sa¤kassanagaradvÃre Âhito satthÃ. 7 Cks -iyaæ. 8 Bd -rena kathesi. 9 Ck Bd -etvÃ. 10 Bd omits paÂi. 11 Bd a¤¤e manusse, omitting manusso ti pi. 12 Cks bhaïeti. 13 Cks omit daï¬o. 14 so Cs; Ck virajjanti, Bd vemajhe thitamigavaæ virujhanti, Bs vemajjhe Âhitagavaæ, virajjhanti. 15 Bd uruddhitaæ pi. 16 Bd -entÃ. 17 Bd kathitaæ. 18 Bd pothayisu. 19 Bd anuvivaranto, Bs anuparicaranto. 20 Bd nicarante. 21 Bd ummilitvà tesaæ. >/ #<[page 268]># %<268 XIII. TerasanipÃta.>% akkhÅsu vÃlukaæ khipamÃno viya rÃjÃnaæ abhimukho agamÃsi. RÃjà taæ lahusampattaæ\<*<1>*>/ disvà saraæ khipitvà virajjhi. Sara- bhamigà nÃma saraæ va¤cetuæ chekà honti: sare abhimukhaæ Ãgacchante vegaæ gÃhÃpetvÃ\<*<3>*>/ tiÂÂhanti, pacchato Ãgacchante vegena purato va\<*<4>*>/ javanti\<*<5>*>/, uparibhÃgenÃgacchante\<*<6>*>/ piÂÂhiæ nÃmenti, passenÃgacchante thokaæ apagacchanti, kucchimajjhaæ\<*<7>*>/ sandhÃyÃgacchante\<*<8>*>/ parivattitvà patanti, sare atikkante vÃtac- chinnavalÃhakavegena palÃyanti. So pi rÃjà tasmiæ parivattitvà patite "sarabho me viddho" ti nÃdaæ mu¤ci. Sarabho uÂÂhÃya vÃtavegena palÃyi balamaï¬alaæ bhijjitvÃ, ubhosu passesu ÂhitÃ\<*<9>*>/ amaccà sarabhaæ palÃyamÃnaæ disvà ekato hutvà pucchiæsu: "migo kassa\<*<10>*>/ ÂhitaÂÂhÃnaæ abhirÆhÅti\<*<11>*>/". "Ra¤¤o ÂhitaÂÂhÃ- nan" ti. "RÃjà `viddho me' ti vadati, ko nena\<*<12>*>/ viddho ti, nibbirajjho\<*<13>*>/ bho amhÃkaæ rÃjÃ, bhÆmi nena viddho\<*<14>*>/" ti iti tenÃ- nappakÃrena ra¤¤Ã saddhiæ keliæ kariæsu. RÃjà cintesi: "ime maæ parihÃsanti\<*<15>*>/, mama pamÃïaæ na jÃnantÅti" gÃÊhaæ nivÃsetvà pattiko va khaggaæ ÃdÃya "sarabhaæ gaïhissÃmÅti" vegena pakkhandi. Atha naæ disvà tÅïi yojanÃni anubandhi. Sarabho ara¤¤aæ pÃvisi, rÃjÃpi pÃvisi yeva. Tattha\<*<16>*>/ sara- bhamigassa gamanamagge saÂÂhihatthamatto\<*<17>*>/ mahÃpÆtipÃda- narakÃvÃÂo\<*<18>*>/ atthi, so tiæsahatthamattaæ\<*<19>*>/ udakena puïïo tiïehi\<*<20>*>/ paÂicchanno. Sarabho udakagandhaæ ghÃyitvà va ÃvÃÂabhÃvaæ\<*<21>*>/ ¤atvà thokaæ osakkitvà gato\<*<22>*>/. RÃjà pana ujukaæ eva Ãgacchanto tasmiæ papati. Sarabho tassa pada- saddaæ asuïanto nivattitvà taæ apassanto "narakÃvÃÂe patito bhavissatÅti" ¤atvà ÃgantvÃ\<*<23>*>/ olokento naæ gambhÅraudake appatiÂÂhaæ kilamantaæ disvà tena kataæ aparÃdhaæ hadaye \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd phalasampanna. 2 Bd khapetvà vijhi. 3 Bd hÃpetvÃ. 4 Bd omits puratova. 5 Bd jahanti. 6 Bd -gena. 7 Ck kucchima ajjhaæ, Bd only kucchi. 8 Bd saniyÃgacchante. 9 Bd -ta. 10 Bd adds passe. 11 Bd -ruyhiti. 12 Bd tena. 13 Bd nibbijjho. 14 Bd viddhÃ, Cks vijjho. 15 so all three MSS. 16 Bd so tattha. 17 Bd saÂhimattahattho. 18 Cs -kÃavÃÂo, Bd -pÃdakÃpÃto. 19 Bd -hatthapatto. 20 Bd adds ca. 21 Bd avÃÂaæ. 22 Bd okkami in the place of o. g. 23 Bd omits Ã. >/ #<[page 269]># %< 10. SarabhamigajÃtaka. (483.) 269>% akatvà sa¤jÃtakÃru¤¤o "mà mayi passante va rÃjÃ\<*<1>*>/ nassatu, imamhà naæ dukkhà mocessÃmÅti" ÃvÃÂatÅre Âhito "mà bhÃyi mahÃrÃja, ahaæ taæ dukkhà mocessÃmÅti" vatvà attano piya- puttaæ uddharituæ ussÃhaæ karonto viya tass' uddharaïatthÃya silÃya yoggaæ\<*<2>*>/ katvà va, "vijjhissÃmÅti" Ãgataæ\<*<3>*>/ rÃjÃnaæ saÂÂhi- hatthà narakà uddharitvà assÃsetvà piÂÂhiæ Ãropetvà ara¤¤Ã nÅharitvà senÃya avidÆre otÃretvà ovÃdam assa datvà pa¤casu sÅlesu patiÂÂhÃpesi. RÃjà M-aæ vihÃya gantuæ\<*<4>*>/ asakkonto Ãha: "sÃmi sarabharÃja\<*<5>*>/, mayà saddhiæ BÃrÃïasiæ ehi, dvÃda- sayojanikÃya te\<*<6>*>/ BarÃïasiyÃ\<*<7>*>/ rajjaæ dammi, taæ karohÅti\<*<8>*>/". "MahÃrÃja, mayaæ tiracchÃnagatÃ, na no rajjen' attho, sace te mayi sineho atthi mayà dinnÃni sÅlÃni rakkhanto raÂÂhavÃsino pi sÅlaæ\<*<9>*>/ rakkhÃpehÅti" taæ ovaditvà ara¤¤am eva pÃvisi. So assu- puïïehi nettehi tassa guïe saranto va senaæ sampÃpuïitvà senaÇgaparivuto nagaraæ gantvà "ito paÂÂhÃya sakalaraÂÂhavÃsino pa¤casÅlÃni rakkhantÆ" 'ti dhammabheri¤ carÃpesi. M-ena pana attano kataguïaæ kassaci akathetvà sÃyaæ nÃnaggarasabhojanaæ bhu¤jitvà alaækatasayane\<*<10>*>/ sayitvà paccÆsakÃle M-assa guïaæ saritvà uÂÂhÃya sayanapiÂÂhe pallaækena nisÅditvà pÅtipuïïena hadayena chahi gÃthÃhi udÃnaæ udÃnesi: @*>/ puriso, na nibbindeyya paï¬ito, (J. I. p. 267.) passÃmi vo 'haæ attÃnaæ, yathà icchiæ tathà ahu. || Ja_XIII:134 ||>@ @*>/ puriso, na nibbindeyya paï¬ito, passÃmi vo 'haæ attÃnaæ udakà thalam ubbhataæ. || Ja_XIII:135 ||>@ @@ @@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks add ko. 2 Bd sÅlayogaæ. 3 Bd ÃgantvÃ. 4 Bd vinà vasituæ. 5 Bd -bhamigarÃja. 6 Bd taæ. 7 Cks -siyaæ. 8 Bd kÃrehÅti. 9 Cks pa¤casÅlaæ. 10 Bd -nena. 11 Bd Ãsisattheva. >/ #<[page 270]># %<270 XIII. TerasanipÃta.>% @< bahÆ hi phassà ahità hità ca, avitakkità maccum upabbajanti. || Ja_XIII:138 ||>@ @@ ùsiæsethevÃ\<*<1>*>/ 'ti Ãsacchedakakammaæ akatvà attano kamme Ãsaæ ka- roth' eva, na ukkaïÂheyya, yathà icchin ti ahaæ hi saÂÂhihatthà narakà uÂÂhÃnaæ icchiæ, so 'mhi tath' eva jÃto, tato uÂÂhito yevà 'ti dÅpeti, ahità hità cà 'ti dukkhaphassà ca sukhaphassà ca maraïaphassà ca jÅvitaphassà cà 'ti pi attho\<*<2>*>/, sattÃnaæ hi maraïaphasso ahito jÅvitaphasso hito, tesaæ avitakkito aciïÂito pi\<*<3>*>/ maraïaphasso\<*<4>*>/ va ÃgacchatÅti dasseti, acintitampÅti mayà ÃvÃÂe patissÃmÅti na cintitaæ, sarabhaæ mÃressÃmÅti cintitaæ, idÃni pana me cintitaæ naÂÂhaæ, acintitam eva jÃtaæ, bhogà ti yasaparivÃrÃ, ete cintÃmayà na honti, tasmà ¤Ãïavatà viriyam eva kÃtabbaæ, viriyavato hi acintitam pi hoti yeva. Tass' evaæ udÃnentass' eva aruïaæ uÂÂhahi. Purohito pÃto va sukhaseyyapucchanatthaæ Ãgantvà dvÃre\<*<5>*>/ Âhito tassa udÃnagÅtasaddaæ sutvà cintesi: "rÃjà hÅyo migavaæ agamÃsi, tattha sarabhamigaæ viraddho bhavissati, tato amaccehi ava- hasiyamÃno "mÃretvà taæ ÃnessÃmÅti\<*<6>*>/" khattiyamÃnen" eva taæ anubandhanto saÂÂhihatthe narake patito bhavissati, da- yÃlunà sarabharÃjena ra¤¤o dosaæ acintetvà rÃjÃ\<*<7>*>/ uddhaÂo\<*<8>*>/ bhavissati, tena ma¤¤e udÃnaæ udÃnetÅti\<*<9>*>/". Evaæ brÃh- maïassa ra¤¤o paripuïïavya¤janaæ udÃnaæ sutvà sumajjite ÃdÃse mukhaæ olokentassa chÃyà viya ra¤¤Ã ca sarabhena ca katakÃraïaæ\<*<10>*>/ pÃkataæ ahosi. So nakhaggena dvÃraæ koÂ- Âhesi\<*<11>*>/. RÃjà "ko eso" ti pucchi. "Ahaæ deva purohito" ti. Ath' assa dvÃraæ vivaritvà "ito eh' ÃcariyÃ\<*<12>*>/" 'ti Ãha. So pavisitvà rÃjÃnaæ jayÃpetvà ekamantaæ Âhito "ahaæ mahÃrÃja tayà ara¤¤e katakÃraïaæ jÃnÃmi, tvaæ ekaæ sarabhamigaæ anubandhanto narake patito, atha naæ so sarabho silÃya yoggaæ\<*<13>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ÃsisatthevÃ. 2 Bd pi pÃtho attho. 3 Bd upamaraïaphasena ahità jivitamaraïena hità tesaæ vitakkitho pi cintito in the place of sattÃnaæ---. 4 Bd -ssÃ. 5 Bd rÃjadvÃre. 6 Bd ÃharissÃmiti. 7 Cks rÃjÃnaæ. 8 Bd uddharitho. 9 Bd -nesÅti. 10 Bd katakammaæ. 11 Bd Cs ÃkoÂesi. 12 Bd ito evatha Ã-. 13 Bd sÅlÃyogaæ. >/ #<[page 271]># %< 10. SarabhamigajÃtaka. (483.) 271>% katvà narakato uddhari, so tvaæ tassa guïaæ saritvÃ\<*<1>*>/ udÃnaæ udÃnesÅti" vatvà dve gathà abhÃsi: @*>/ vikkantam anujÅvasi\<*<3>*>/. || Ja_XIII:140 ||>@ @*>/ silÃya yoggaæ\<*<5>*>/ sarabho karitvà dukkhÆpanÅtaæ maccumukhà pamocayi alÅnacittaæ ta migaæ vadesÅti\<*<6>*>/. || Ja_XIII:141 ||>@ Tattha anusarÅti\<*<7>*>/ anubandhi, vikkantan ti uddharaïatthÃya\<*<8>*>/ kata- parikammaæ, anujÅvasÅti\<*<9>*>/ upajÃvasi\<*<10>*>/, tassÃnubhÃvena tayÃ\<*<11>*>/ jÅvitaæ laddhan ti attho, samuddharÅti\<*<12>*>/ uddhari\<*<13>*>/, ta migaæ vadesÅti\<*<6>*>/ taæ suvaïïa- sarabhamigaæ idha sirisayane nisinno vaïïesi. Taæ sutvà rÃjà "ayaæ mayà saddhiæ na\<*<14>*>/ migavaæ Ãgato\<*<15>*>/ sabbaæ pavattiæ jÃnÃti, kathaæ nu kho jÃnÃti\<*<16>*>/, puc- chissÃmi nan" ti cintetvà navamaæ gÃtham Ãha: @*>/ tatth' eva\<*<18>*>/ tadà ahosi udÃhu te koci naæ\<*<19>*>/ etad akkhÃ\<*<20>*>/, vivattacchaddo\<*<21>*>/ nu si sabbadassÅ, ¤Ãïaæ nu te brÃhmaïa bhiæsarÆpan ti. || Ja_XIII:142 ||>@ Tattha bhiæsarÆpan ti kin nu te\<*<22>*>/ ¤Ãïaæ balavajÃtikaæ\<*<23>*>/, ten' etaæ\<*<24>*>/ jÃnÃsÅti. BrÃhmaïo "nÃhaæ sabba¤¤Æ Buddho, vya¤janaæ amakkhe- tvÃ\<*<25>*>/ tayà kathitagÃthÃnaæ pana mayhaæ attho upaÂÂhÃtÅti\<*<26>*>/" dÅpento dasamaæ gÃtham Ãha: @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd anussaretvÃ. 2 Cks tvaæ, Bd tuva. 3 Bd -taæ jivitaæ labhi. 4 Ck ya uddhari, Cs uddhari only. 5 Bd yogaæ. 6 Bd tamevadesÅti in the place of ta--. 7 Bd anussasariti. 8 Bd uttara-. 9 Bd jivita labhissatÅti. 10 Bd omtis u-. 11 Bd tava. 12 Bds -rinti, Cks uddharÅti. 13 Bds uttÃresi. 14 Cks add ca. 15 Bd gato. 16 Bd omits kathaæ--. 17 Bds kiæ tvaæ. 18 Ck taÊava? Bd latheva. 19 Bd ta. 20 Cks akkho. 21 Bd vivaÂacchÃdo, Cs vivattacchaddÃ. 22 Bd bhisarÆpaæ tava in the place of kinnute. 23 Cks -jÃnitaæ. 24 Bd kenetaæ. 25 Bd samekkhitvÃ. 26 Bd -hÅti. >/ #<[page 272]># %<272 XIII. TerasanipÃta.>% @< gÃthÃpadÃna¤ ca subhÃsitÃnaæ atthaæ tad Ãnenti janinda dhÅrà ti. || Ja_XIII:143 ||>@ Tattha subhÃsitÃnan ti vya¤janaæ amakkhetvÃ\<*<1>*>/ suÂÂhu bhÃsitÃnaæ. atthaæ tadÃnentÅti so tesaæ attho, taæ Ãnenti\<*<2>*>/ upadhÃrentÅti. RÃjà tassa tussitvà bahuæ dhanaæ adÃsi. Tato paÂÂhÃya ca dÃnÃdipu¤¤Ãbhirato ahosi, manussÃpi\<*<3>*>/ pu¤¤Ãbhiratà hutvà matamatà saggapadam eva pÆrayiæsu. Ath' ekadivasaæ rÃjà "lakkhaæ vijjhissÃmÅti" purohitaæ ÃdÃya uyyÃnaæ gato. Tadà Sakko devarÃjà bahÆ\<*<4>*>/ nave deve ca\<*<5>*>/ devaka¤¤Ãyo ca\<*<6>*>/ disvà "kin nu kÃraïan" ti Ãvajjanto sarabhamigena narakà uddha- ritvà ra¤¤o sÅlesu patiÂÂhÃpitabhÃvaæ\<*<7>*>/ ¤atvà "ra¤¤o ÃnubhÃvena mahÃjano pu¤¤Ãni karoti, tena devaloko paripÆrati, idÃni kho pana rÃjà lakkhaæ vijjhituæ uyyÃhaæ gato" ti\<*<8>*>/ vÅmaæsitvà "sÅhanÃdaæ nadÃpetvà sarabhamigassa guïaæ kathÃpetvà attano ca SakkabhÃvaæ jÃnÃpetvà ÃkÃse Âhito dhammaæ desetvà mettÃya c' eva pa¤canna¤ ca sÅlÃnaæ guïaæ kathÃpetvÃ\<*<9>*>/ Ãga- missÃmÅti" cintetvà uyyÃnaæ agamÃsi. RÃjÃpi "lakkhaæ vijjhissÃ- mÅti" dhanuæ Ãropetvà saraæ sandahi\<*<10>*>/. Tasmiæ khaïe Sakko ra¤¤o ca lakkhassa ca antare attano ÃnubhÃvena sarabhaæ dassesi. RÃjà taæ disvà saraæ na mu¤ci. Atha naæ Sakko purohitassa sarÅre adhimuccitvÃ\<*<11>*>/ gÃthÃya ajjhabhÃsi\<*<12>*>/: @*>/ paraviriyaghÃtiæ\<*<14>*>/ cÃpe saraæ kiæ vicikicchase tuvaæ, nunno\<*<15>*>/ saro sarabhaæ hantu khippaæ, annaæ hi etaæ varapa¤¤a ra¤¤o ti. || Ja_XIII:144 ||>@ Tattha pattin\<*<16>*>/ ti vÃjapattehi\<*<17>*>/ samannÃgataæ, paraviriyaghÃtin ti paresaæ viriyaghÃtakaæ, cÃpe saran ti etaæ pattisaækhÃtaæ\<*<16>*>/ saraæ cÃpe ÃdÃya sannahitvÃ\<*<19>*>/ idÃni tvaæ vicikicchasi, hantÆ 'ti tayà vissaÂÂho hutvà esa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd apekkhitvÃ. 2 Bd tesaæ atthaæ jÃnanti in the place of so tesaæ--. 3 Cks -ssÃhi, Bd omits pu¤¤Ã--. 4 Cs -u. 5 Ck na vedo ce va, Bd pahu pÃhunake deve. 6 Bd omits deva-. 7 Bd patiÂhita-. 8 Bd pi, Cks taæ. 9 Bd kathetvÃ. 10 Bd saïhayi. 11 Bd -mu¤jitvÃ. 12 Bd gÃthà abhÃsi. 13 Bd paÂÂaæ. 14 Bd ghÃÂi. 15 Ck nuïïo, Cs nunne, Bd tuïho, Bs tunne. 16 Bds paÂÂan. 17 Bd vÃca-. 18 Bd paÂÂasahitaæ. 19 Cs sannayihitvÃ, Bd sanhayitvÃ. >/ #<[page 273]># %< 10. SarabhamigajÃtaka. (483.) 273>% saro khippaæ imaæ sarabhaæ hantu\<*<1>*>/, annaæ hi etan ti varapa¤¤a ma- hÃrÃja sarabho nÃma ra¤¤o ÃhÃro bhakkho ti attho. Tato rÃjà gÃtham Ãha: @@ Tattha pubbekata¤cà 'ti brÃhmaïa aham etaæ\<*<2>*>/ ekaæsena jÃnÃmi yathà migo khattiyassa annaæ, pubbe pana iminà mayhaæ kataguïaæ pÆjemi, tasmà na hanÃmÅti. Tato Sakko gÃthadvayam Ãha: @*>/ migo mahÃrÃja, asur' eso\<*<4>*>/ disampati, etaæ hantvà manussinda bhavassu amarÃdhipo. || Ja_XIII:146 ||>@ @*>/ rÃja\<*<6>*>/ vicikicchase tuvaæ hantuæ migaæ sarabhaæ `sahÃyakaæ me' saputtadÃro nara viriyaseÂÂha gantà tuvaæ\<*<7>*>/ Vetaraïiæ Yamassà 'ti. || Ja_XIII:147 ||>@ Tattha asureso\<*<8>*>/ ti asuro esa\<*<9>*>/ asurajeÂÂhako Sakko\<*<10>*>/ eso ti adhippÃ- yena vadati, amarÃdhipo ti tvaæ etaæ Sakkaæ mÃretvà sayaæ Sakko deva- rÃjà hohÅti vadati, Vetaraniæ Yamassà ti sace etaæ sahÃyo me ti cintetvà na hanissasi\<*<11>*>/ saputtadÃro\<*<12>*>/ Yamassa Vetaraïiæ nirayaæ\<*<13>*>/ gato\<*<14>*>/ bhavissa- sÅti\<*<15>*>/ taæ\<*<16>*>/ tÃsesÅti. Tato rÃjà dve gÃthà abhÃsi: @*>/ yo mama pÃnad' assa\<*<18>*>/. || Ja_XIII:148 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd hanatu. 2 Bd petaæ. 3 Bd naso. 4 Cks -roso. 5 Ck va. 6 Bd -jÃ. 7 Bd gantvÃ-, Cks gantvà tvaæ. 8 Cks -roso. 9 Bd eso. 10 Bd omits sakko. 11 Bd mÃressasi. 12 Bd -rena. 13 Ck -ïi nirayaæ, Cs -ïÅ-, Bd -raniyaæ. 14 Bd gantvÃ. 15 all three MSS. -tÅti. 16 Bd naæ. 17 Bd ha¤hi. 18 Bd pÃïÃdado. >/ #<[page 274]># %<274 XIII. TerasanipÃta.>% @*>/ mayhaæ ekassa kattà vivanasmiæ\<*<2>*>/ ghore\<*<3>*>/, taæ tÃdisaæ pubbakiccaæ saranto jÃnaæ mahÃbrahme\<*<4>*>/ kathaæ haneyyan\<*<5>*>/ ti. || Ja_XIII:149 ||>@ Tattha yo mama pÃïadassÃ\<*<6>*>/ 'ti brÃhmaïa yo mama pÃïa¬o\<*<6>*>/ assa yena me piyaæ\<*<7>*>/ jÅvitaæ dinnaæ narakaæ pavisantenÃpi mayà so\<*<8>*>/ na tv-eva ha¤¤o\<*<9>*>/ na hantabbo\<*<10>*>/, avajjho eso ti vadati, ekassa kattà vivanasmiæ\<*<11>*>/ ghore ti dÃruïe ara¤¤e paccatthikassa\<*<12>*>/ sato ekassa asahÃyassa\<*<13>*>/ mama kattà kÃrako jÅvitassa dÃyako, sv-Ãhaæ taæ iminà kataæ\<*<14>*>/ tÃdisaæ pubbekiccaæ saranto taæ guïaæ jÃnanto yeva kathaæ haneyyaæ\<*<15>*>/. Atha Sakko purohitassa sarÅrato apagantvÃ\<*<16>*>/ Sakkatta- bhÃvaæ mÃpetvà ÃkÃse Âhatvà ra¤¤o guïaæ pakÃsento @*>/ ciram eva\<*<18>*>/ jÅva, rajjaæ imaæ\<*<19>*>/ dhammaguïe\<*<20>*>/ pasÃsa\<*<21>*>/, nÃrÅgaïehi paricÃrayanto modassu raÂÂhe tidive VÃsavo. || Ja_XIII:150 ||>@ @*>/ datvà ca bhutvà ca yathÃnubhÃvaæ anindito saggam upehi ÂhÃnan ti || Ja_XIII:151 ||>@ gÃthadvayam Ãha. Tattha mittÃbhirÃdhÅti\<*<23>*>/ mitte ÃrÃdhento tosento tesu adubbhamÃno, sabbÃtithÅti\<*<24>*>/ sabbe dhammikasamaïabrÃhmaïe\<*<25>*>/ atithipÃhunake yeva katvà pariharanto\<*<26>*>/ yÃcitabbayuttako\<*<27>*>/ hutvÃ, anindito ti dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni\<*<28>*>/ ka- raïena pamudito devalokena\<*<29>*>/ abhinandito\<*<30>*>/ hutvà saggaÂÂhÃnaæ upehÅti\<*<31>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs kicchÃ-, Bd kicchÃkatassa. 2 Bd vivarasmiæ. 3 Ck -rÃ. 4 Ck -ma. 5 Ck bhaïe-, Cs bhane-. 6 Bd -dado. 7 Bd piya. 8 Cs yo. 9 Cks ha¤¤e, Bd tatheva. 10 Bd hani, omitting na. 11 Bd piva-. 12 Bd paviÂhassa. 13 Bd -yakassa. 14 Cks add taæ. 15 Ck haïeyyaæ, Cs bhaïeyya, Bd pÃhaneyyaæ. 16 Bd -gato. 17 Cs -dhi, Ck mittÃhivarÃdhi, Bd mittÃdhirÃvi. 18 Bd ciname. 19 Bd rajjavimaæ, Cks rajjaæmimaæ. 20 Bd imassagaïe? 21 Bd vassÃsÃ. 22 Bd -tittipÃhunake katvÃni. 23 Bd mittÃdhirÃ. 24 Bd -tittiti. 25 Bd -ïÃ, Ck -ïo. 26 Bd paricÃrayanto. 27 Bd sÃmicitabba-. 28 Cks pu¤¤a-. 29 Ck mevalokena, Cs cadeva-, Bd parato ceva loke ca. 30 Bd anindito. 31 Bd upetÅti. >/ #<[page 275]># %< 10. SarabhamigajÃtaka. (483.) 275>% Evaæ vatvà Sakko devarÃjà "ahaæ mahÃrÃja taæ pari- gaïhituæ Ãgato, tvaæ attÃnaæ parigaïhituæ\<*<1>*>/ nÃdÃsi, appamatto hohÅti" taæ ovaditvà sakaÂÂhÃnam eva gato. S. i. d. Ã. "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi SÃriputto saæ- khittena bhÃsitassa vitthÃrena atthaæ jÃnÃti yevÃ" 'ti vatvà j. s.: "Tadà rÃjà ùnando ahosi, purohito SÃriputto, sarabho\<*<2>*>/ aham evÃ" 'ti. SarabhamigajÃtakaæ\<*<3>*>/. TerasanipÃtavaïïanà niÂÂhitÃ\<*<4>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs pariggahi-, Bd pariggahetabbaæ. 2 Bd -bhamigo pana. 3 Bd adds dasamaæ yattha yattha bhave jÃto puriso homi paï¬ito abhirÆpo mahÃpa¤¤o dhÃremi piÂakattayaæ labhitvÃna metteyo karaïaæ bhaveyyaæ. 4 Bd omits terasa--. >/ #<[page 276]># %< 276>% XIV. PAKI××AKANIPùTA. $<1. SÃlikedÃrajÃtaka.>$ Sampannaæ sÃlikedÃran ti. Idaæ S. J. v. mÃtiposaka- bhikkhuæ\<*<1>*>/ Ã. k. Vatthuæ\<*<2>*>/ SÃmajÃtake Ãvibhavissati. S. pana taæ bhikkhuæ pakkosÃpetvà "saccaæ kira tvaæ bhikkhu gihÅ\<*<3>*>/ pose- sÅti" pucchitvà "saccaæ bhante" ti vutte "kin te hontÅti\<*<4>*>/" "mÃtÃ- pitaro\<*<5>*>/ bhante" ti vutte "sÃdhu bhikkhu porÃïakapaï¬ità tiracchÃnà hutvÃ\<*<6>*>/ suvayoniyaæ\<*<7>*>/ nibbattitvÃpi\<*<8>*>/ jiïïake\<*<9>*>/ mÃtÃpitaro kulÃvake ni- pajjÃpetvà mukhatuï¬akena gocaraæ\<*<10>*>/ Ãharitvà posesun\<*<11>*>/" 'ti vatvà a. Ã.: A. RÃjagahe MagadharÃjà nÃma rajjaæ kÃreti\<*<12>*>/. Tadà nagarato pubbuttarÃya\<*<13>*>/ disÃya SÃlindiyo\<*<14>*>/ nÃma brÃhmaïa- gÃmo ahosi. Tassa pubbuttaradisÃya Magadhakhettaæ\<*<15>*>/. Tattha Kosiyagotto nÃma SÃlindiyavÃsÅ\<*<16>*>/ brÃhmaïo sahassa- karÅsamattaæ khettaæ gahetvà sÃliæ vapÃpesi\<*<17>*>/. UÂÂhite\<*<18>*>/ sasse\<*<19>*>/ vatiæ thiraæ kÃretvà kassaci païïÃsakarÅsamattaæ kassaci saÂÂhikarÅsamattan ti evaæ pa¤cakarÅsasatamattaæ\<*<20>*>/ kattikhettaæ\<*<21>*>/ attano purisÃna¤ ¤eva ÃrakkhatthÃya datvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds mÃtu-. 2 Bd paccuppannaæ vatthu. 3 Bd gihino. 4 Cks honti. 5 Bd adds me. 6 Bd hutvÃpi. 7 Bd suvakayo-. 8 Ck nibbattetvÃpi, Bd nippattetvÃ. 9 Bd jiïïa. 10 Bd adds ÃhÃraæ. 11 Bd posisu. 12 Bd -si. 13 Bd -ra. 14 Bds sÃliddi-. 15 Bds add atthi. 16 Ck -si, Bd sÃliddiyavÃsi. 17 Bd vappesi. 18 Bd adds ca pana. 19 Ck vasse. 20 Bds pa¤casatakarisamattaæ. 21 Cs kanti-, Bd omits katti. >/ #<[page 277]># %< 1. SÃlikedÃrajÃtaka. (484.) 277>% sesaæ pa¤cakarÅsasatamattaæ\<*<1>*>/ bhatiæ katvÃ\<*<2>*>/ ekassa bhata- kassa adÃsi so tattha kuÂiæ katvà rattiædivaæ vasati. Khet- tassa pana pubbuttarabhÃge\<*<3>*>/ ekasmiæ sÃnupabbate mahantaæ simbalivanaæ\<*<4>*>/, tattha\<*<5>*>/ anekÃni suvasatÃni vasanti. Tadà B. tasmiæ suvasaæghe suvara¤¤o putto hutvà nibbatti, so va- yappatto abhirÆpo thÃmavÃ\<*<6>*>/, sakaÂanÃbhippamÃïo sarÅro ahosi. Ath' assa pità mahallakakÃle "ahaæ idÃni dÆraæ gantuæ na sakkomi, tvaæ imaæ gaïaæ pariharÃ" 'ti rajjaæ\<*<7>*>/ niyyÃdesi. So punadivasato paÂÂhÃya mÃtÃpitunnaæ gocaratthÃya gantuæ nÃdÃsi "suvagaïaparivuto\<*<8>*>/ Himavantaæ gantvà sayaæjÃta- sÃlivanesu\<*<9>*>/ yÃvadatthaæ sÃliæ khÃditvà ÃgamanakÃle mÃtÃ- pitunnaæ pahonakaæ gocaraæ ÃdÃya gantvÃ\<*<10>*>/ mÃtÃpitaro poseti\<*<11>*>/. Ath' assa ekadivasaæ suvà Ãrocesuæ: "pubbe imasmiæ kÃle Magadhakhette sÃli paccati\<*<12>*>/, idÃni kin nu kho jÃtan ti\<*<13>*>/ tena hi jÃnÃthÃ" 'ti dve suve pahiïiæsu. SuvÃ\<*<14>*>/ gantvà Magadhakhette otarantà tassa bhatiyà rakkhaïaka- purisassa khette otaritvÃ\<*<15>*>/ sÃliæ khÃditvà ekaæ sÃlisÅsaæ ÃdÃya simbalivanaæ gantvÃ\<*<16>*>/ sÃlisÅsaæ M-assa pÃdamÆle pÃ- tetvÃ\<*<17>*>/ "evarÆpà tattha\<*<18>*>/ sÃlÅti" vadiæsu. So punadivase suvagaïaparivuto tattha gantvà tasmiæ khette otari. So\<*<1>*>/ puriso suve sÃliæ khÃdante\<*<20>*>/ ito c' ito ca dhÃvitvà vÃrento pi vÃretuæ na sakkoti. Sesà suvÃ\<*<21>*>/ sÃliæ khÃditvà tucchamukhà va gacchanti\<*<22>*>/, suvarÃjà pana bahÆni sÃlisÅsÃni ekato katvà haritvÃ\<*<23>*>/ mÃtÃpitunnaæ deti. Suvà punadivasato paÂÂhÃya tatth' eva sÃliæ khÃdiæsu. Atha so puriso\<*<24>*>/ "sace ime \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck tesaæ--, Cs sesaæ a¤cakarÅsamattaæ, Bd sesapa¤casatakarisamattaæ khettaæ attano pÆrisosÃnaæ. 2 Cks datvÃ. 3 Bd -radisà bhÃge. 4 Ck sibba-, 4 Ck sibba-, Bd sippa- and adds atthi. 5 Bd attha. 6 Bd thÃmasampanno. 7 Bd omits rajjaæ. 8 Bd -gaïaæ pariharanto. 9 Cks jÃtassaresusÃli-, Bd sayaæjÃtasÃlivanena. 10 Bd Ãharitvà in the place of Ã. g. 11 Bds -si. 12 Bd paccanti. 13 Cks kathanti. 14 Bd te. 15 Bd otarisu. 16 Bd Ãg-. 17 Bd thapetvÃ. 18 Bds tattha evarÆpÃ. 19 Bd adds pana. 20 Bd adds disvÃ. 21 Bd adds yÃvadatthaæ. 22 Bd gacchisu. 23 Bd tehi parivuto hutvà ÃharitvÃ. 24 Bd adds sÆve sÃli khÃdente disvà ito cito ca dhÃvitvà vÃrento pi vÃretuæ nÃsakkhi. >/ #<[page 278]># %<278 XIV. PakiïïakanipÃta.>% a¤¤aæ katipÃhaæ evaæ khÃdissanti ki¤ci na bhavissati, brÃhmaïo sÃliæ agghÃpetvà mayhaæ iïaæ karissati, gantvà tassa ÃrocemÅti\<*<1>*>/" so sÃlimuÂÂhinà saddhiæ tathÃrÆpaæ païïÃ- kÃraæ gahetvÃ\<*<2>*>/ brÃhmaïaæ passitva vanditvÃ\<*<3>*>/ ekamantaæ Âhito "kiæ bho purisa sampannaæ sÃlikhettan" ti puÂÂho "Ãma brÃhmaïa sampannan" ti vatvà dve gÃthà abhÃsi: @*>/ te brahme: na naæ\<*<5>*>/ vÃretum ussahe. || Ja_XIV:1 ||>@ @*>/ tattha sakuïo, so\<*<7>*>/ tesaæ sabbasundaro bhutvà sÃliæ yathÃkÃmaæ tuï¬enÃdÃya gacchatÅti. || Ja_XIV:2 ||>@ Tattha sampannan ti paripuïïaæ avikalaæ\<*<8>*>/, kedÃran ti khettaæ, sabbasundaro ti sabbehi koÂÂhÃsehi sundaro rattatuï¬o ji¤jukasanni- bhakkhi rattapÃdo\<*<9>*>/ tÅhi rÃjÅhi parikkhittagÅvo mahÃmayÆrappamÃïo so yÃva- datthaæ sÃliæ khÃditvà a¤¤aæ\<*<10>*>/ tuï¬ena gahetvà gacchati\<*<11>*>/. BrÃhmaïo tassa kathaæ sutvà suvarÃje sinehaæ uppÃdetvà khettapÃlaæ pucchi: "ambho purisa pÃsaæ o¬¬etuæ jÃnÃsÅti". "ùma jÃnÃmÅti". Atha naæ gÃthÃya ajjhabhÃsi: @*>/ vÃlapÃsÃni yathà bajjhetha\<*<13>*>/ so dijo, jiva¤ ca naæ gahetvÃna Ãnayetha\<*<14>*>/ mam' antike ti. || Ja_XIV:3 ||>@ Tattha o¬¬entÆ\<*<15>*>/ 'ti o¬¬ayantu, vÃlapÃsÃnÅti assavÃlÃdirajjumayà pÃsÃ, jÅva¤ca nan ti jÅvantaæ ¤eva ca\<*<16>*>/. Taæ sutvà khettapÃlo sÃliæ agghÃpetvà iïassa akata- bhÃvena tuÂÂho gantvà assavÃle\<*<17>*>/ vaÂÂetvà "ajja imasmiæ ÂhÃne otarissatÅti" sutvà suvara¤¤o otaraïaÂÂhÃnaæ sallakkhetvà punadivase pÃto na cÃtippamÃïaæ pa¤jaraæ\<*<18>*>/ katvà pÃsaæ\<*<19>*>/ o¬¬etvà suvÃnaæ Ãgamanaæ olokento kuÂiyaæ nisÅdi. SuvarÃ- jÃpi suvagaïaparivuto Ãgantvà aloluppacÃratÃya hiyyo\<*<20>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -cessÃmiti. 2 Bd adds sÃliddhiyagÃmaæ gantvÃ. 3 Bd païïÃkÃraæ datvÃ. 4 Bd -va-. 5 Bd taæ. 6 Bd ca. 7 Bd yo. 8 Bd avekallaæ. 9 Cks -sannibhakkhi, Bd -sannibho bhakkhi. 10 Bd a¤¤e. 11 Bd -tÅti. 12 Bd ujhantu. 13 Bd bajheyya. 14 Bd -yehi. 15 Bd ujhantÆ. 16 Bd adds Ãnayehiti Ãnehi. 17 Bd -laæ. 18 Cks -se vÃtappahÃre tesaæ caraïakaæ. 19 Bd -sa¤ca. 20 Bd vihiyo, Ck bhiyyo, Cs hÅyyo. >/ #<[page 279]># %< 1. SÃlikedÃrajÃtaka. (484.) 279>% khÃditaÂÂhÃne o¬¬itapÃse\<*<1>*>/ pÃdaæ\<*<2>*>/ pavesento va otari. So attano baddhabhÃvaæ ¤atvà cintesi: "sac' Ãhaæ\<*<3>*>/ idÃn' eva baddharÃvaæ ravissÃmi ¤ÃtakÃ\<*<4>*>/ bhayatajjità gocaraæ agahetvà va palÃyissanti, yÃva etesaæ gocaragahaïaæ\<*<5>*>/ adhivÃsessÃmÅti" so tesaæ suhitabhÃvaæ ¤atvà maraïabhayatajjito hutvà tik- khattuæ baddharÃvaæ ravi. Sabbe\<*<6>*>/ palÃyiæsu. SuvarÃjà "ettakesu me\<*<7>*>/ ¤ÃtÅsu\<*<8>*>/ nivattitvà olokento pi n' atthi, kin nu kho mayÃ\<*<9>*>/ pÃpaæ\<*<10>*>/ katan" ti vilapanto @*>/ pÅtvà ca pakkamanti vihaÇgamÃ, eko baddho 'smi pÃsena, kiæ pÃpaæ pakatam mayà ti || Ja_XIV:4 ||>@ gÃtham Ãha. KhettapÃlo suvarÃjassa baddharÃvaæ suvÃna¤ ca ÃkÃse pakkhandanasaddaæ sutvà "kin nu kho" ti kuÂito\<*<12>*>/ oruyha pÃsaÂÂhÃnaæ gantvà suvarÃjÃnaæ\<*<13>*>/ disvà "yass' eva me\<*<14>*>/ pÃso o¬¬ito so eva\<*<15>*>/ baddho" ti tuÂÂhamÃnaso suvarÃ- jÃnaæ pÃsato mocetvà dve pÃde ekato\<*<16>*>/ bandhitvÃ\<*<17>*>/ SÃlindiya- gÃmaæ gantvà suvapotaæ brÃhmaïassa adÃsi. BrÃhmaïo\<*<18>*>/ balavasinehena M-aæ ubhohi hatthehi daÊhaæ gahetvà aæke nisÅdÃpetvà tena saddhiæ sallapanto dve gÃthà abhÃsi: @*>/. || Ja_XIV:5 ||>@ @*>/. || Ja_XIV:6 ||>@ Tattha udaraæ nÆnà 'ti a¤¤esaæ udaraæ udaram eva ma¤¤e tava udaraæ pana atiudaraæ, tatthà 'ti tasmiæ simbalivane, pÆresÅti vassÃ- rattatthÃya pÆresi, nidhÅyasÅti nidhesi. Taæ sutvà suvarÃjà madhurÃya manussabhÃsÃya sattamaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd o¬¬iyaæ. 2 Bd pÃsaæ pÃse. 3 Bd sace haæ. 4 Bd adds me. 5 Bd -ïà tÃva. 6 Bd atha sabbe te suvÃ. 7 Bd omits me. 8 Bd ¤Ãtakesu. 9 Bd me. 10 Bd paramapÃ-. 11 Bd pi. 12 Bd -ÂiyÃ. 13 Cks -jÃ. 14 Bd omits me. 15 Bd sveva. 16 Bd adds katvÃ. 17 Bd adds daÊhaæ ÃdÃya. 18 Bd adds taæ disvÃ. 19 Cks -ti. 20 Bd nidayÃsÅti, Cks -tÅti. >/ #<[page 280]># %<280 XIV. PakiïïakanipÃta.>% @*>/ dammi sampatto koÂisimbaliæ, nidhim pi tattha nidahÃmi, evaæ jÃnÃhi Kosiyà 'ti. || Ja_XIV:7 ||>@ Tattha iïaæ mu¤cÃmiïaæ dammÅti\<*<2>*>/ tava sÅliæ haritvà iïaæ mu¤- cÃmi c' eva\<*<2>*>/ dadÃmi ca 'ti vadati\<*<4>*>/, nidhimpÅti ekaæ tattha simbalivane anugÃmikanidhim pi nidahÃmi. Atha naæ brÃhmaïo pucchi: @@ Tattha iïadÃnan ti iïassa dÃnaæ, nidhiæ nidhÃnan ti nidhino nidhÃnaæ. Evaæ brÃhmaïena puÂÂho suvarÃjà tassa vyÃkaronto catasso gÃthà abhÃsi: @*>/ bharissanti, tasmà tesaæ iïaæ dade. || Ja_XIV:9 ||>@ @*>/ jiïïakà gatayobbanÃ, tesaæ tuï¬ena\<*<7>*>/ hÃtÆna mu¤ce\<*<8>*>/ pubbakataæ\<*<9>*>/ iïaæ. || Ja_XIV:10 ||>@ @@ @*>/ me iïadÃnaæ, iïamokkho me ediso\<*<11>*>/, nidhiænidhÃnaæ akkhÃtaæ\<*<12>*>/, evaæ jÃnÃhi Kosiyà 'ti. || Ja_XIV:12 ||>@ Tattha hÃtÆnà 'ti haritvÃ, taæ nidhin ti taæ pu¤¤akammaæ paï¬ità anugÃmikanidhiæ nÃma kathenti, nidhiænidhÃnan ti nidhino nidhÃnaæ, nidhÃnanidhin\<*<13>*>/ ti pi pÃÂho, ayam eva attho. BrÃhmaïo M-assa dhammakathaæ sutvà pasannacitto dve gÃthà abhÃsi: @*>/ pakkhÅ\<*<15>*>/ dijo paramadhammiko, ekaccesu manussesu ayaæ dhammo na vijjati. || Ja_XIV:13 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs -minaæ, Bd mu¤jÃminna. 2 Cs -mi naæ, Bd mu¤jÃminnaæ. 3 Bd adds iïaæ. 4 Bd omits va-. 5 Ck te ma hÃtÃ, Cs te maæ bhÃtÃ. 6 Bd vu¬hÃ. 7 Cs tuÂÂhena. 8 Cs pubbe ca, Bd pa¤ce. 9 Bd pubbe-. 10 Bd Ådisaæ. 11 Bd ca Ådiso. 12 Bd akkhÃmi. 13 so Bd; Cks nidhiænidhÃnaæ for nidhÅni-? 14 Bd vatÃya. 15 all three MSS. -i. >/ #<[page 281]># %< 1. SÃlikedÃrajÃtaka. (484.) 281>% @*>/ puna pi suva passemu, piyaæ me tava dassanan ti. || Ja_XIV:14 ||>@ Tattha bhu¤ja sÃlin ti ito paÂÂhÃya nibbhayo hutvà bhu¤jÃ\<*<2>*>/ 'ti karÅsa- sahassam pi tass' eva niyyÃdento evam Ãha, passemÆ 'ti attano ruciyà Ãgataæ a¤¤esu divasesu taæ passeyyÃmà 'ti. Evaæ\<*<3>*>/ M-aæ yÃcitvà piyaputtaæ viya muducittena olo- kento pÃdato bandhanaæ mocetvà satapÃkatelena pÃde mak- khetvà bhaddapÅÂhe nisÅdÃpetvà ka¤canataÂÂake madhulÃje khÃdÃpetvà sakkharodakaæ\<*<4>*>/ pÃyesi. Ath' assa suvarÃjà "appamatto hohi brÃhmaïÃ" 'ti vatvà ovadanto @*>/ ca no Kosiya te sakÃse, nikkhittadaï¬esu dadÃhi dÃnaæ, jiïïe ca mÃtÃpitaro bharassÆ 'ti gÃtham Ãha. || Ja_XIV:15 ||>@ Tattha tavassamamhÅti tava nivesane, ratÅti abhirati. Taæ sutvà brÃhmaïo tuÂÂhahadayo\<*<6>*>/ udÃnaæ udÃnento @*>/ addasÃsiæ pavaraæ dijÃnaæ, suvassa sutvÃna subhÃsitÃni kÃhÃmi pu¤¤Ãni anappakÃnÅti gÃtham Ãha. || Ja_XIV:16 ||>@ Tattha lakkhÅti sirÅ pi pu¤¤am pi pa¤¤Ãpi. M. brÃhmaïena attano dinnaæ karÅsasahassaæ paÂikkhi- pitvà aÂÂhakarÅsmattam eva gaïhi. BrÃhmaïo thambhe nikhaïitvà tassa taæ khettaæ niyyÃdetvà a¤jalim paggayha "gaccha sÃmi, assumukhe matÃpitaro assÃsehÅti" vatvÃ\<*<8>*>/ taæ uyyojesi. So tuÂÂhamÃnaso sÃlisÅsaæ ÃdÃya gantvà mÃtÃ- pitunnaæ purato nikkhipitvà "amma tÃta uÂÂhethÃ" 'ti Ãha. Te assumukhà va bhÃsamÃnÃ\<*<9>*>/ uÂÂhahiæsu. TÃvad eva suva- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -hi. 2 Bd -jÃhiti. 3 Bd adds brÃhmaïo. 4 Bd sakkÃro-. 5 Cks rati¤, Bd ratti. 6 Bd tuÂhamÃnaso. 7 Cks so. 8 Cks assÃsetvÃ, Bd niyyÃdetvà gandhamÃlÃdihi pÆjetvà khamÃpetvà pacchÃmi suvarÃjà ti assumukhe rodamÃne mÃtÃpitaro assÃsehiti. 9 Cs hasamÃnÃ, Bd rodamÃnÃ. >/ #<[page 282]># %<282 XIV. PakiïïakanipÃta.>% gaïà sannipatitvà "kathaæ mutto si devÃ" 'ti pucchiæsu\<*<1>*>/. So nesaæ\<*<2>*>/ sabbaæ vitthÃrato kathesi. Kosiyo pi suvara¤¤o ovÃdaæ datvà tato paÂÂhÃya dhammikasamaïabrÃhmaïÃnaæ mahÃdÃnaæ paÂÂhapesi. Taæ atthaæ pakÃsento S. osÃnagÃtham Ãha: @*>/ brÃhmaïe cà 'ti. || Ja_XIV:17 ||>@ Tattha santappayÅti gahitÃni bhÃjanÃni pÆrento santappesi. S. i. d. Ã. "evaæ bhikkhu mÃtÃpitiposanaæ\<*<4>*>/ nÃma paï¬itÃnaæ vaæso" ti vatvà saccÃni pakÃsetvà j. s. (SaccapariyosÃne so bhikkhu sotÃpattiphale patiÂÂhahi): "Tadà suvagaïo\<*<5>*>/ Buddhaparisà ahosi\<*<6>*>/, mÃtÃpitaro mahÃrÃjakulÃni, khettapÃlo Channo, brÃhmaïo ùnando, suva- rÃjà aham evÃ" 'ti. SÃlikedÃrajÃtakaæ\<*<7>*>/. $<2. CandakinnarajÃtaka.>$ UpanÅyatÅdaæ ma¤¤e ti. Idaæ S. kapilapuraæ\<*<8>*>/ nissÃya nigrodhÃrÃme viharanto rÃjanivesane RÃhulamÃtaraæ Ã. k. Idaæ pana jÃtakaæ DÆrenidÃnato paÂÂhÃya kathetabbaæ. Sà pan' esà NidÃna- kathà yÃva\<*<9>*>/ LaÂÂhivane Uruvelakassapassa sÅhanÃdÃ\<*<10>*>/ ApaïïakajÃtake kathitÃ, tatoparaæ yÃva Kapilavatthugamanà VessantarajÃtake Ãvi- bhavissati. S. pana pitu nivesane nisÅditvà antarabhattasamaye MahÃ- dhammapÃlajÃtakaæ kathetvà katabhattakicco "RÃhulamÃtu vasanaÂ- ÂhÃne\<*<11>*>/ nisÃditvà tassÃ\<*<12>*>/ guïaæ vaïïento\<*<13>*>/ CandakinnarajÃtakaæ\<*<14>*>/ ka- thessÃmÅti" rÃjÃnaæ pattaæ gÃhÃpetvà dvÅhi aggasÃvakehi saddhiæ RÃhulamÃtu vasanaÂÂhÃnaæ pÃyÃsi. Tadà tassà pamukhe\<*<15>*>/ cattÃlÅsasa- hassÃ\<*<16>*>/ nÃÂakitthiyo vasanti, tÃsu\<*<17>*>/ khattiyaka¤¤Ãna¤ ¤eva navutiadhi- kasahassaæ. Sà T-assa Ãgamanaæ ¤atvà "sabbÃ\<*<18>*>/ kÃsÃvÃn' eva\<*<19>*>/ nivÃsentÆ" 'ti tÃsaæ ÃrocÃpesi, tà tathà kariæsu. S. Ãgantvà pa¤¤attÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -isu, Cks -i. 2 Bd te-. 3 Cks -ïa. 4 Cs -tupo-, Bd -tÆnaæ po-. 5 Bds -ïÃ. 6 Bd ahesuæ. 7 Bd kedÃra-. 8 Bd -lavatthupu-. 9 Cks omit yÃva. 10 Bd -daæ. 11 Bd nivesane. 12 Bd omits tassÃ. 13 Bd guïe kathento. 14 Bd -ri-. 15 Bds -khÃ. 16 Bd -ssa. 17 Bds tÃsaæ. 18 Bd sabba. 19 Ck -vaneva, Bd -sÃve. >/ #<[page 283]># %< 2. CandakinnarajÃtaka. (485.) 283>% sane nisÅdi. Atha tÃ\<*<1>*>/ sabbÃpi ekappahÃren' eva viraviæsu, mahà paridevasaddo ahosi. RÃhulamÃtÃ\<*<2>*>/ paridevitvà sokaæ vinodetvà S-raæ vanditvà rÃjagatena\<*<3>*>/ bahumÃnena sagÃravena nisÅdi. RÃjà tassÃ\<*<4>*>/ guïakathaæ Ãrabhi: "bhante mama suïhà `tumhehi kÃsÃvÃni nivatthÃ- nÅti' sutvà kÃsÃvÃn' eva nivÃsesi, `mÃlÃdÅni pariccattÃnÅti' sutvÃ\<*<5>*>/ mÃlÃ- dÅni pariccajitvà bhÆmisayanà va jÃtÃ\<*<6>*>/ tumhÃkaæ pabbajitakÃle vidhavà hutvà a¤¤ehi rÃjÆhi pesitaæ païïÃkÃraæ na gaïhi, evaæ tumhesu asaæhÅracittà esÃ" ti nÃnppakÃrehi tassà guïakathaæ kathesi. S. "anacchariyaæ mahÃrÃja yaæ esà idÃni mama pacchime attabhÃve mayi sasnehÃ\<*<7>*>/ asaæhÅracittà ana¤¤aneyyÃ\<*<8>*>/ bhaveyya\<*<9>*>/, sÃ\<*<10>*>/ tiracchÃ- nayoniyaæ nibbattÃpi mayi asaæhÅracittà ana¤¤aneyyÃ\<*<11>*>/ ahosÅti" vatvà tena yÃcito a. Ã.: A. B. Br. r. k. M. Himavantapadese kinnara yoniyaæ nibbatti. Candà nÃm' assa bhariyÃ. Te ubho pi CandanÃ- make\<*<12>*>/ rajatapabbate vasiæsu. Tadà BÃrÃïasirÃjà amaccÃnaæ rajjaæ niyyÃdetvà dve kÃsÃyÃni nivÃsetvà sannaddhapa¤cÃ- vudho ekako va Himavantaæ pÃvisi. So migamaæsaæ khÃ- danto ekaæ khuddakanadiæ anussaranto\<*<13>*>/ uddhaæ abhirÆhi\<*<14>*>/. CandapabbatavÃsino kinnarà vassÃrattasamaye\<*<15>*>/ anotaritvà pabbate yeva vasanti nidÃghe\<*<16>*>/ otaranti. TadÃ\<*<17>*>/ so Canda- kinnaro attano bhariyÃya saddhiæ otaritvà tesu tesu ÂhÃnesu gandhe vilimpanto\<*<18>*>/ pupphareïuæ khÃdanto\<*<19>*>/ pupphapaÂe\<*<20>*>/ nivÃsento pÃrumpanto latÃdolÃhi\<*<21>*>/ kÅÊanto madhurassarena gÃyanto taæ khuddakanadiæ patvà ekasmim\<*<22>*>/ nivattaÂÂhÃne\<*<23>*>/ otaritvà udake pupphÃni vikiritvà udakakÅÊaæ kÅÊitvà puppha- paÂe\<*<20>*>/ nivÃsetvà pÃrupitvà rajatapaÂÂavaïïÃya vÃlukÃya puppha- sayanaæ\<*<24>*>/ pa¤¤Ãpetvà ekaæ veïudaï¬aæ\<*<25>*>/ gahetvà sayane \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs Bd sÃ. 2 Bd -tÃpi. 3 Bd rÃjÃgehe, Bs rÃjagehe. 4 Ck Bd tassa. 5 Ck omits mÃlÃdÅni---. 6 so Cks; Bd pariccajji bhumiyaæ sayatÅti sutvà bhumisusayanÃvajÃtÃ. 7 Cks -ho, Bds sinehÃ. 8 Ck anaæ¤eyya, Cs Ãnaæ¤eyya, Bd Ãna¤caneyyÃ, Bs ana¤janeyyÃ. 9 Cs omits bhaveyya. 10 Cs esÃ, Bd omits sÃ. 11 Cs Ãn-. 12 Ck candÃnÃmÃ, Cs candÃnÃmÃya. 13 Bd anusa¤caranto. 14 Bd -ruyhi. 15 Ck vassa-, Bd vassavutthÃsa-. 16 Bd -ghasamaye. 17 Bd adds ca. 18 Bd adds tesu tesu ÂhÃnesu. 19 Ck omits pukhÃ-. 20 Bd -paÂakena. 21 Cks -lÃbhi, Bd -lÃdihi. 22 Ck eta-. 23 Bd nivattanaÂhÃne. 24 Bd puppÃsanaæ. 25 Bd veÊudaï¬akaæ. >/ #<[page 284]># %<284 XIV. PakiïïakanipÃta.>% nisÅdiæsu\<*<1>*>/. Tato Candakinnaro veïuæ\<*<2>*>/ vÃdento madhura- saddena\<*<3>*>/ gÃyi, CandakinnarÅ muduke hatthe\<*<4>*>/ nÃmetvà tassÃ- vidÆre Âhità nacc' eva\<*<5>*>/ gÃyi ca. So rÃjà tesaæ saddaæ sutvà padasaddaæ asÃvento saïikaæ ÃgantvÃ\<*<6>*>/ paÂicchanne Âhatvà te kinnare disvà kinnariyÃ\<*<7>*>/ paÂibaddhacitto hutvà "taæ kinna- raæ vijjhitvà jÅvitakkhayaæ pÃpetvà imÃya saddhiæ saævÃsaæ kappessÃmÅti" cintetvÃ\<*<8>*>/ Candakinnaraæ vijjhi. So vedanÃ- matto\<*<9>*>/ paridevamÃno catasso gÃthà Ãha\<*<10>*>/. @*>/ ma¤¤e, Cande lohitamadena\<*<12>*>/ majjÃmi\<*<13>*>/, vijahÃmi\<*<14>*>/ jÅvitaæ, pÃïà me Cande\<*<15>*>/ nirujjhanti. || Ja_XIV:18 ||>@ @*>/ me, dukkhaæ me\<*<17>*>/, hadayaæ me dayhate, nitammÃmi tava Candiyà socantiyà na naæ a¤¤ehi sokehi. || Ja_XIV:19 ||>@ @*>/ nadÅ\<*<19>*>/ aparipuïïiyà va sussÃmi tava Candiyà socantiyà na naæ a¤¤ehi sokehi. || Ja_XIV:20 ||>@ @*>/ pabbatapÃde\<*<21>*>/ imÃni assÆni vattare mayhaæ tava Candiyà socantiyà na naæ a¤¤ehi sokehÅti. || Ja_XIV:21 ||>@ Tattha upanÅyatÅti\<*<22>*>/ santativicchedaæ upanÅyati\<*<23>*>/, idan ti jÅvitaæ, pÃïà me ti bhadde Cande mama jÅvitapÃïÃ\<*<24>*>/ nirujjhanti, osadhi\<*<16>*>/ me ti jÅvitaæ me osÅdati, nitammÃmÅti atikilamÃmi, tava Candiyà ti idaæ mama dukkhaæ, na naæ a¤¤ehi sokehÅti\<*<25>*>/ atha kho tava Candiyà socantiyà sokahetu, yasmà tvaæ mama viyogena socissasi\<*<26>*>/ tasmà ti attho, tiïamiva vanamivà 'ti tattha pÃsÃïe khittatiïam iva mÆle chinnavanam iva ca milÃ- yÃmÅti vadati, sare pabbatapÃde\<*<27>*>/ ti yathà nÃma pabbatapÃde patitaæ vassaæ saritvà acchinnadhÃraæ vattati. M. imÃhi catÆhi gÃthÃhi paridevitvà pupphasayane\<*<28>*>/ ni- panno\<*<29>*>/ va satiæ vissajjetvà parivattitvà sayi\<*<30>*>/, rÃjà patiÂÂhito\<*<31>*>/ va, itarà MahÃsatte paridevante pi attano ratiyà mattà hutvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd nisiditvÃ. 2 Bd veÊu. 3 Bd manu¤¤a-. 4 Bd muduhatthena. 5 Bd nicci ceva. 6 Bd gantvÃ. 7 Cks -riyaya. 8 Bd ÂhatvÃ. 9 Bd -patto. 10 Bd abhÃsi. 11 Ck Bd -tidam. 12 Bd -maddane. 13 Bd pa¤¤Ãmi. 14 Bd jahÃmi. 15 Cks -do. 16 so Cks; Bd osaÂhi. 17 Bd omits me. 18 Bds milÃyÃmi. 19 Cks nadiæ, Bd nadi. 20 Bd vassaæ va, omitting sare. 21 Bd pabbate-, Cks omit pabbata. 22 Cks -yantÅti. 23 Bd upaniyyati, Cks niyyÃsi. 24 Bd -te-. 25 Bd -hiti, Cks -hi. 26 Cks -ti. 27 Bd pabbatarepÃde, Cks omit pabbata. 28 Bd pubbÃsane. 29 Bd nisinno. 30 Bd omits sayi. 31 Bd patiÂhito, Cks pi Âhito. >/ #<[page 285]># %< 2. CandakinnarajÃtaka. (485.) 285>% tassa viddhabhÃvaæ na jÃnÃti, visa¤¤aæ pana naæ\<*<1>*>/ parivatti- tvà nipannaæ disvà "kin nu kho me sÃmikassa\<*<2>*>/ dukkhan" ti upadhÃrentÅ\<*<8>*>/ pahÃramukhato\<*<4>*>/ paggharantaæ lohitaæ disvà piyasÃmike uppannaæ\<*<5>*>/ balavasokaæ sandhÃretuæ asakkontÅ mahÃsaddena paridevi. RÃjà "kinnaro mato bhavissatÅti" nikkhamitvà attÃnaæ dassesi. Candà taæ\<*<6>*>/ disvà "iminà me corena piyasÃmiko viddho bhavissatÅti" kampamÃnà palÃ- yitvà pabbatamatthake Âhatvà rÃjÃnaæ {paribhÃsentÅ}\<*<3>*>/ pa¤ca gÃthà Ãha\<*<7>*>/: @*>/ rÃjaputto yo me icchitapatiæ varÃkiyà vijjhi\<*<9>*>/ vanamÆlasmiæ\<*<10>*>/, so 'yaæ\<*<11>*>/ viddho chamà seti\<*<12>*>/. || Ja_XIV:22 ||>@ @*>/ kimpurisaæ apekkhamÃnÃya\<*<14>*>/. || Ja_XIV:23 ||>@ @*>/ rÃjaputta tava jÃyà yo mayhaæ hadayasoko kimpurisaæ apekkhamÃnÃya\<*<14>*>/. || Ja_XIV:24 ||>@ @*>/. || Ja_XIV:25 ||>@ @*>/ mà ca patiæ\<*<18>*>/ addakkhi\<*<19>*>/ rÃjaputta tava jÃyà yo kimpurisaæ avadhi adÆsakaæ mayhaæ kÃmÃhÅti. || Ja_XIV:26 ||>@ Tattha varÃkiyà ti kapaïÃya, paÂimu¤catÆ\<*<20>*>/ 'ti paÂilabhatu phusatu pÃpuïÃtu, mayhaæ kÃmÃhÅti mayhaæ kÃmena. RÃjà naæ\<*<21>*>/ pa¤cahi gÃthÃhi paridevitvÃ\<*<22>*>/ pabbatamat- thake Âhitaæ yeva assÃsento @*>/ Caude rodi\<*<24>*>/, mà soci vanatimiramattakkhi, mama tvaæ hohisi bhariyà rÃjakule pÆjità nÃrÅti || Ja_XIV:27 ||>@ gÃthaæ Ãha. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck païïaæ. 2 Bd piya sÃ-. 3 all three MSS. -ti. 4 Bd mahÃsattassa dukkhato. 5 Cks -nna. 6 Ck naæ. 7 Bd abhÃsi. 8 Bd adds si. 9 Bds vijjhasi. 10 Ck cinamÆ-, Bd thanamÆ-. 11 Bd yÃha in the place of so yaæ. 12 Bd sesi. 13 Cks -kaæ 14 Cks ave-. 15 Cks -muccatu, Bd -mu¤jatu. 16 this verse is wanting in Bd. 17 Bd -aæ. 18 Bd putti. 19 Bd tamayi. 20 Cks -muccatÆ, Bd mu¤jatÆ. 21 Bd taæ. 22 Bd paribhÃsetvÃ. 23 Bd tvaæ. 24 Ck rucci, Cs ruci. >/ #<[page 286]># %<286 XIV. PakiïïakanipÃta.>% Tattha Cande ti M-assa paridevanakÃle nÃm' assÃ\<*<1>*>/ sutattà evam Ãha, vanatimiramattakkhÅti vanatimirapupphasamÃnakkhi\<*<2>*>/, pÆjità ti soÊa- sannaæ itthisahassÃnaæ jeÂÂhikà aggamahesÅ\<*<3>*>/ hessasi. Candà tassa vacanaæ sutvà "tvaæ kiæ maæ\<*<4>*>/ vadesÅti\<*<5>*>/" sÅhanÃdaæ nadantÅ anantaraæ gÃtham Ãha: @@ Tattha api nÆnÃhan ti api ekaæsen' eva ahaæ marissaæ. So tassà vacanaæ sutvà nicchandarÃgo hutvà itaraæ gÃtham Ãha: @*>/ ara¤¤e taæ\<*<7>*>/ migà ramissantÅti\<*<8>*>/. || Ja_XIV:29 ||>@ Tattha api bhÅruke ti bhÅrujÃtike\<*<9>*>/, tÃlissatagarabhojane\<*<10>*>/ ti tvaæ tÃlissapattatagarabhojanÃ\<*<11>*>/ migÅ\<*<12>*>/, tasmà ara¤¤e taæ migà va\<*<13>*>/ ramissanti, na tvaæ rÃjakulÃrahÃ\<*<14>*>/, gacchà 'ti naæ\<*<15>*>/ avaca. Vatvà ca pana nirapekkho hutvà pakkÃmi. Sà tassa gatabhÃvaæ ¤atvà oruyha M-aæ ÃliÇgitvà pabbatamatthakaæ Ãropetvà pabbatatale nipajjÃpetvà sÅsam assa attano Æruso katvà balavaparidevaæ\<*<16>*>/ paridevamÃnà dvÃdasa gÃthà abhÃsi: @*>/ ca kandarà tà ca\<*<18>*>/ giriguhÃyo, tattha taæ\<*<19>*>/ apassantÅ kimpurisa kathaæ ahaæ kÃsaæ\<*<20>*>/. || Ja_XIV:30 ||>@ @*>/ ramaïÅyà vÃÊamigehi anuciïïÃ, tattha\<*<22>*>/ taæ apassantÅ kimpurisa kathaæ ahaæ kÃsaæ\<*<20>*>/. || Ja_XIV:31 ||>@ @*>/ ramaïÅyà vÃÊamigehi anuciïïÃ, tattha taæ --pe--\<*<24>*>/. || Ja_XIV:32 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks nÃmassa. 2 Ck -pupphamÃnakkhÅ, Cs -pupphapamÃïakkhi, Bd -samÃnà akkhi. 3 all three MSS. -si. 4 Ck kimaæ, Bd kiæ, omitting maæ. 5 Cks -hÅti. 6 Ck -no, Cs -nagarabhojano, Bd tÃlisataggarabhojanÃtasmÃ. 7 Bd tvaæ. 8 Ck rasminti, Cs ramissanti, Bd ramissantithi. 9 Bd atibhirukajÃ-, Bs api atibhÅru-. 10 Bds tÃlÅsataggarabhojanÃ. 11 Bd tÃlisapattataggarapattabho-. 12 Bds sÅti. 13 Bd omits va. 14 Bd -le arahÃ. 15 Bd omits naæ. 16 Cks omit paridevaæ. 17 Bd omits tÃ. 18 Bd omits tà ca. 19 Bd yo ca tatheva tiÂhanti tattheva taæ. 20 Bd akÃsi. 21 Bd -saïdÃtÃ? 22 Bd tattheva. 23 Ck -santha, Cs -santharÃ, Bd -saïÂhatÃ. 24 Bd tattheva taæ apassantaæ kiæpurisa kathaæ ahaæ akÃsi. >/ #<[page 287]># %< 2. CandakinnarajÃtaka. (485.) 287>% @*>/ savanti giricaranadiyo\<*<2>*>/ kusumÃbhikiïïasotÃyo, tattha --pe--\<*<3>*>/. || Ja_XIV:33 ||>@ @*>/, tattha --pe--\<*<3>*>/. || Ja_XIV:34 ||>@ @*>/, tattha --pe--\<*<5>*>/. || Ja_XIV:35 ||>@ @*>/ --pe--. || Ja_XIV:36 ||>@ @*>/ --pe--. || Ja_XIV:37 ||>@ @*>/ --pe--, tattha --pe--. || Ja_XIV:38 ||>@ @@ @@ @@ Tattha te pabbatà ti yesu mayaæ ekato\<*<6>*>/ abhiramimhÃ\<*<7>*>/ ime te pabbatà tà ca kandarà tà ca giriguhÃyo, tatth' eva\<*<8>*>/ Âhità tesu ahaæ idÃni taæ apassantÅ\<*<9>*>/, kathaæ kÃsan ti\<*<10>*>/ kiæ karissÃmi, tesu pupphaphalapallavÃdisobhaæ taæ\<*<11>*>/ apassantÅ\<*<12>*>/ kathaæ adhivÃsetuæ sakkhissÃmÅti paridevati, païïasanthatÃ\<*<13>*>/ ti tÃlÅsa attÃdigandhapaïïasantharÃ\<*<14>*>/, acchà ti pasannodikÃ\<*<15>*>/, nÅlÃnÅti maïimayÃni, pÅtÃnÅti sovaïïamayÃni, tambÃnÅti manosilÃmayÃni, tuÇgÃ- nÅti uccÃni tikkhiïaggÃni, setÃnÅti rajatamayÃni, citrÃnÅti\<*<16>*>/ sattaratana- missakÃni, yakkhagaïasevite ti bhummadevatÃsevite\<*<17>*>/. Iti sà dvÃdasahi gÃthÃhi paridevitvà M-assa ure hatthaæ Âhapetvà santÃpabhÃvaæ ¤atvà "Cando jÅvati yeva, tÃvad eva\<*<18>*>/ ujjhÃnakammaæ\<*<19>*>/ katvà jÅvitam assa dassÃmÅti" cintetvà "kin nu kho lokapÃlà nÃma n' atthi, udÃhu vippavutthà Ãdu \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd accÃ. 2 Bd girivananadiyo. 3 Bd tatheva taæ ete. 4 Bd -niyÃni. 5 Bd tattheva taæ etc. 6 Bd adds va. 7 Bd -ruhimhÃ. 8 Ck natheva, Cs Bd tatheva. 9 all three MSS. -ti. 10 Cks kathaæ tÃsaæ. 11 Cks -bhaæ, omitting taæ, Bd -bhantaæ taæ. 12 Cks passanti, Bd apassanti. 13 Bd -saïhatÃ. 14 Bd -gandharasadaïïasaïÂharÃ. 15 Bd vippasannodakÃ. 16 Cks vici-. 17 Cks bhummÃ--tÃ, Bd -tÃhi sevite. 18 Bd devatÃni in the place of tÃvadeva, Bs devatÃ. 19 Bd uccÃna-. >/ #<[page 288]># %<288 XIV. PakiïïakanipÃta.>% matà me\<*<1>*>/ piyasÃmikaæ na rakkhantÅti" devujjhÃnakammaæ\<*<2>*>/ akÃsi. Tassà sokavegena SakkassÃsanaæ\<*<3>*>/ uïhaæ ahosi. So\<*<4>*>/ Ãvajjanto taæ kÃraïaæ ¤atvà brÃhmaïavaïïenÃgantvÃ\<*<5>*>/ kuï¬i- kato\<*<6>*>/ udakaæ gahetvà M-aæ si¤ci\<*<7>*>/. TÃvad eva visaæ\<*<8>*>/ an- taradhÃyi, vaïïo rÆhi, "imasmiæ ÂhÃne viddho" ti pi\<*<9>*>/ na pa¤¤Ãyi\<*<10>*>/, M. sukhito uÂÂhÃsi\<*<11>*>/. Candà arogaæ piyasÃmikaæ disvà somanassappattà Sakkassa pÃde vandantÅ anantaraæ gÃtham Ãha: @*>/ yo me icchitapatiæ\<*<13>*>/ varÃkiyà amatena abhisi¤ci samÃgatasmiæ piyatamenà 'ti. || Ja_XIV:42 ||>@ Tattha amatenà 'ti udakaæ amataæ ma¤¤amÃnà evam Ãha, piya- tamenà 'ti piyatarena, ayam eva và pÃÂho. Sakko tesaæ ovÃdam adÃsi: "ito paÂÂhÃya Candapabba- tato\<*<14>*>/ oruyha manussapathaæ mà gamittha, idh' eva vasathÃ" 'ti eva¤ ca pana ovaditvà sakaÂÂhÃnam eva gato. CandÃpi "kin no sÃmi iminà paripanthaÂÂhÃnena\<*<15>*>/, ehi Candapabba- tam eva gacchÃmÃ\<*<16>*>/" 'ti vatvà osÃnagÃtham Ãha: @*>/ dÃni girivaranadiyo\<*<18>*>/ kusumÃbhikiïïasotÃyo\<*<19>*>/ nÃnÃdumasavanÃyo\<*<20>*>/ piyaævadà a¤¤ama¤¤assà 'ti. || Ja_XIV:43 ||>@ S. i. d. Ã. "na idÃn' eva pubbe p' esà mayi asaæhÅracittà ana¤¤aneyyà yevÃ\<*<21>*>/" 'ti vatvà j. s. "Tadà rÃjà Anuruddho ahosi\<*<22>*>/, Candà RÃhulÃmÃtÃ, kinnaro aham evÃ" 'ti. Candakinnara- jÃtakaæ\<*<23>*>/. $<3. MahÃukkusajÃtaka.>$ Ukkà milÃcÃ\<*<24>*>/ bandhantÅti. Idaæ S. J. v. Mitta- gandhakaupÃsakaæ\<*<25>*>/ Ã. k. So kira SÃvatthiyaæ parijiïïa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks tename. 2 Bd devatà uccÃnÃ-. 3 Bd -ssa Ãs-. 4 Bd sakko. 5 Bd -na Ãg-. 6 Bd tuïhigato. 7 Bd Ãsa¤ci. 8 Bd adds nivattetvÃ. 9 Bd omits pi. 10 Bd -yati. 11 Bd adds pi. 12 Bd ayyare-. 13 Bd -taæpa-. 14 Cks candÃ-. 15 Cks iminÃya, Ck paripatta-, Cs parinata-, Bd paripaïhÃ-. 16 Cks gacchÃ. 17 Cs Bd vivarÃma. 18 Cks -diyÃ, Bd girivananadiyo. 19 Bd -sotayo, Cs -sotÃye. 20 Bd -dumavasanÃyo. 21 Bd evÃ. 22 Bd rÃjà devadatto ahosi sakko anuruddho. 23 Bd -rÅ-. 24 Ck vi-, Bds ci-. 25 Bds mittabandha-. >/ #<[page 289]># %< 3. MahÃukkusajÃtaka. (486.) 289>% kulassa putto sahÃyaæ pesetvà a¤¤ataraæ kuladhÅtaraæ vÃrÃpetvà "atthi pan' assa uppannakiccaæ\<*<1>*>/ nittharaïasamattho mitto và sahÃyo vÃ" ti "n' atthÅti\<*<2>*>/" "tena hi mitte tÃva ganthetÆ\<*<3>*>/" 'ti vutte tasmiæ ovÃde Âhatvà paÂhamaæ tÃva catÆhi dovÃrikehi saddhiæ mettiæ akÃsi. AthÃnupubbena nagaraguttikagaïakamahÃmattÃdÅhi\<*<4>*>/ saddhiæ mettiæ katvà senÃpatinÃpi uparÃjenÃpi saddhiæ\<*<5>*>/, tehi pana saddhiæ ekato hutvà ra¤¤Ã saddhiæ akÃsi, tato asÅtiyà mahÃtherehi\<*<6>*>/ ùnandattherena\<*<7>*>/ saddhiæ ekato hutvà T-ena saddhiæ mettiæ\<*<8>*>/ akÃsi. Atha naæ S. saraïesu ca sÅlesu ca patiÂÂhÃpesi, rÃjÃpi 'ssa issariyam adÃsi, so Mittagandhako\<*<9>*>/ yevà 'ti pÃkaÂo jÃto. Ath' assa rÃjà mahantaæ gehaæ datvà ÃvÃhamaÇgalaæ kÃresi, rÃjÃnaæ Ãdiæ katvà mahÃjano païïÃkÃre\<*<10>*>/ pahiïi. Ath' assa bhariyà ra¤¤Ã pahitaæ païïÃkÃraæ uparÃjassa uparajena pahitaæ senÃpatissà 'ti eten' upÃyena sakala- nagaravÃsino Ãbandhitvà gaïhi. Sattame divase mahÃsakkÃraæ katvÃ\<*<11>*>/ Dasabalaæ nimantetvà pa¤casatasaækhÃtassa\<*<12>*>/ Buddha- pamukhassa saæghassa\<*<13>*>/ mahÃdÃnaæ datvà bhattakiccÃvasÃne S-rà katÃnumodanaæ\<*<14>*>/ sutvà ubho pi jayampatikà sotÃpattiphale patiÂÂha- hiæsu. Dh. k. s.: "Ãvuso MittagandhakaupÃsako\<*<15>*>/ attano bhariyaæ nissÃya tassà vacanaæ sutvÃ\<*<16>*>/ sabbehi mettiæ\<*<17>*>/ katvà ra¤¤o santikà makÃsakkÃraæ labhi, S-rÃ\<*<18>*>/ saddhiæ pana mettiæ katvà ubho pi jayampatikà sotÃpattiphale patiÂÂhitÃ" ti. S. Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave e. k. s." ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhik- khave idÃn' ev' esa etaæ\<*<19>*>/ mÃtugÃmaæ nissÃya mahantaæ yasaæ patto, pubbe\<*<20>*>/ tiracchÃnayoniyaæ nibbatto pi pan' esa etissà vaca- nena bahÆhi saddhiæ\<*<21>*>/ mettiæ\<*<22>*>/ katvà puttasokato mutto" ti vatvÃ\<*<23>*>/ a. Ã.: A. B. Br. r. k. eke\<*<24>*>/ paccantavÃsino yattha yattha\<*<24>*>/ bahuæ maæsaæ labhanti tattha tattha gÃmaæ nivesetvÃ\<*<25>*>/ ara¤¤e vicaritvÃ\<*<26>*>/ migÃdayo mÃretvà maæsaæ Ãharitvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs Bd -nnaæ-. 2 Bd natthÅti. 3 Bd bandhetÆ. 4 Bd omit sgaïaka. 5 Bd adds mitti, Bs metti. 6 Bd adds saddhiæ. 7 Bd adds pi. 8 Bd mitti. 9 Bd middhaban-. 10 Bd -raæ. 11 Bd Ãbhandhitvà bho jÃyampatità sotÃpattiphale patiÂhatvà in the place of Ãbandhitvà gaïhi---katvÃ. 12 Bd pa¤ca satassa. 13 Bd -pamukha bhikkhusaÇghassa. 14 Bd kathitaæ anu-. 15 Bd -bandhaka-. 16 Bd katvÃ. 17 Bd mittaæ. 18 Bd tathÃgatena. 19 Bd ekaæ. 20 Bd adds pi. 21 Cks omit sa-. 22 Bd mitti. 23 Bd tehi yÃcito. 24 Bd ekacce. 25 Bd nivÃ-. 26 Bd omits vi. >/ #<[page 290]># %<290 XIV. PakiïïakanipÃta.>% puttadÃraæ\<*<1>*>/ posenti. Tesaæ gÃmato avidÆre mahÃjÃtassaro\<*<2>*>/, tassa dakkhiïapassa eko senasakuïo pacchimapasse ekà sena- sakuïÅ uttarapasse sÅho migarÃjà pÃcÅnapasse ukkusasakuïa- rÃjà vasati, jÃtassaramajjhe pana unnataÂÂhÃne kacchapo vasati. Tadà so seno seniæ "bhariyà me hohÅti" vÃresi\<*<3>*>/. Atha naæ sà Ãha: "atthi pana te koci mitto" ti. "N' atthi bhadde" ti. "AmhÃkaæ uppannabhayaæ và dukkhaæ và haraïasamatthaæ\<*<4>*>/ sahÃyakaæ\<*<5>*>/ laddhuæ vaÂÂati, mitte tÃva gaïhÃhÅti". "Kena\<*<6>*>/ saddhiæ mettiæ\<*<7>*>/ karomi bhadde" ti. "PÃcÅnapasse vasan- tena ukkusarÃjena uttarapasse sÅhena jÃtassaramajjhe kaccha- pena saddhiæ\<*<8>*>/ karohÅti". So tassà vacanaæ sampaÂicchitvà tathà akÃsi. Tadà te ubho saævÃsaæ kappetvÃ-tasmiæ yeva sare ekasmiæ dÅpake kalambarukkho\<*<9>*>/ atthi samantà udakena parikhitto tasmiæ-kulÃvakaæ katvà paÂivasiæsu. Tesaæ aparabhÃge dve potakà jÃyiæsu, tesaæ pakkhesu asaæjÃtesu yeva ekadivasaæ te jÃnapadà divasaæ\<*<10>*>/ ara¤¤e carantÃ\<*<11>*>/ ki¤ci alabhitvà "na sakkà tucchahatthehi gharaæ gantuæ, mac- che và kacchape và gaïhissÃmà 'ti" saraæ otarivà taæ dÅpakaæ gantvà tassa kalambassa\<*<12>*>/ mÆle nipajjitvà makasÃdÅhi khajja- mÃnà tesaæ palÃpanatthÃya\<*<13>*>/ araïiæ manthetvÃ\<*<14>*>/ aggiæ nib- battetvÃ\<*<15>*>/ dhÆmaæ kariæsu. DhÆmo uggantvÃ\<*<16>*>/ sakuïe pa- hari\<*<17>*>/, sakuïapotakà viraviæsu. JÃnapadà taæ sutvà "ambho sakuïapotakÃnaæ saddo, uÂÂhetha ukkà bandhatha, chÃtà sayituæ na sakkoma, sakuïamaæsaæ khÃditvà va sa- yissÃmÃ" 'ti vatvà aggiæ jÃletvÃ\<*<18>*>/ ukkà bandhiæsu. Sakuïikà tesaæ saddaæsutvà "ime amhÃkaæ potake khÃditukÃmÃ, mayaæ evarÆpassa bhayassa haraïatthÃya mitte gaïhimha, sÃmikaæ ukkusarÃjassa santikaæ pesessÃmÅti" cintetvà "gaccha \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -re. 2 Bd adds atthi. 3 Bds vadati. 4 Bd niÂharaïa-. 5 Bd mittaæ và sahÃyaæ vÃ. 6 Bd kehi. 7 Bd mittiæ. 8 Bd adds mitti. 9 Bd kadappa-. 10 Bd tisaæ. 11 Bd caritvÃ. 12 Bd kadappassa. 13 Cks palÃyana-, Bd palÃpanatthÃ. 14 Ck mante-, Bd bandhitvÃ. 15 Bd adds na sakkà tuccha. 16 Bd dhume uggatte. 17 Bd omits s. p. 18 Cks jalitvÃ. >/ #<[page 291]># %< 3. MahÃukkusajÃtaka. (486.) 291>% sÃmi, puttÃnaæ no uppannabhayaæ ukkusarÃjassa ÃrocehÅti\<*<1>*>/" paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ bandhanti dÅpe\<*<3>*>/, pajà mamaæ\<*<4>*>/ khÃdituæ patthayanti, mittaæ sahÃya¤ ca vadehi\<*<5>*>/ senaka\<*<6>*>/, Ãcikkha ¤Ãtivyasanaæ dijÃnan ti. || Ja_XIV:44 ||>@ Tattha milÃcÃ\<*<7>*>/ ti jÃnapadÃ, dÅpe ti dÅpakamhi, pajà mamaæ ti mama puttake, senakà 'ti senakasakuïaæ nÃmenÃlapati, ¤Ãtivyasanan ti puttassa vyasanaæ, dijÃnan ti amhÃkaæ ¤ÃtÅnaæ dijÃnaæ, idaæ\<*<9>*>/ vyasanaæ ukkusarÃjassa santikaæ gantvà ÃcikkhÃhÅti vadati. So vegena tassa vasanaÂÂhÃnaæ gantvà vassitvÃ\<*<10>*>/ attano ÃgatabhÃvaæ jÃnÃpetvà kotokÃso upasaækamitvà vanditvà "kiækÃraïà Ãgato sÅti" puÂÂho\<*<11>*>/ dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/, ukkusarÃja saraïan taæ upemi, pajà mamaæ khÃdituæ patthayanti luddà milÃcÃ\<*<13>*>/, bhava me sukhÃyà 'ti. || Ja_XIV:45 ||>@ Tattha dijo ti tvaæ dijo c' eva dijo\<*<14>*>/ pavaro ca. UkkusarÃjà senakaæ "mà bhÃyÅti" assÃsetvà tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/, karomi te senaka etam atthaæ, ariyo hi ariyassa karoti kiccan ti. || Ja_XIV:46 ||>@ Tattha kÃle akÃle ti divà ca ratti¤ ca, ariyo ti idha ÃcÃrÃriyo adhippeto, ÃcÃrasampanno hi ÃcÃrasampannassa kiccaæ karotv-eva, kim ettha Ãcariyan\<*<16>*>/ ti vadati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds vatvÃ. 2 Bd cilÃbha, Bs ci-. 3 Bd raÂhÃdipe. 4 Bd mama. 5 Cks parehi. 6 Bd -kaæ. 7 Bd tilÃcÃ, Bs ci-. 8 Bd mamÃ. 9 Bd imaæ. 10 Bds yassetvÃ. 11 Bd Ãgatakaraïaæ dassento. 12 Ck pakkhira, Bd pakkhima. 13 Bd cilÃ. 14 Cks dije, Bd dijÃnaæ. 15 Bd esamÃnaæ. 16 Bd karaïiyan. >/ #<[page 292]># %<292 XIV. PakiïïakanipÃta.>% Atha naæ pucchi: "kiæ samma rukkhaæ ÃrÆÊhÃ\<*<1>*>/ milÃcÃ\<*<2>*>/" ti. "Na tÃva abhirÆhanti\<*<3>*>/, ukkà yeva bandhantÅti". "Tena hi tvaæ sÅghaæ gantvÃ\<*<4>*>/ mama sahÃyikaæ assÃsetvà mama Ãgamana- bhÃvaæ ÃcikkhÃ" 'ti. So tathà akÃsi. UkkusarÃjÃpi gantvÃ\<*<5>*>/ kalambassÃvidÆre\<*<6>*>/ milÃcÃnaæ\<*<2>*>/ abhirÆhanaæ olokento ekasmiæ rukkhagge nisÅditvà ekassa milÃcassa\<*<2>*>/ abhirÆhanakÃle tasmiæ kulÃvakassa avidÆraæ\<*<7>*>/ abhirÆÊhe sare nimujjitvà pakkhehi ca mukhehi ca udakaæ Ãharitvà ukkÃya upari Ãsi¤ci, sà nibbÃyi. MilÃcà "ima¤ ca senakassakuïaæ\<*<8>*>/ potake c' assa\<*<9>*>/ khÃdissÃmÃ" 'ti otaritvà puna ukkaæ jalÃpetvÃ\<*<10>*>/ abhirÆhiæsu\<*<11>*>/, puna ukkuso vijjhÃpesi\<*<12>*>/. Eten' upÃyena baddhabaddhaæ\<*<13>*>/ vijjhÃpentass' ev' assa\<*<12>*>/ a¬¬haratto jÃto. So ativiya kilami\<*<14>*>/, heÂÂhà udare kilomakaæ tanuttagataæ\<*<15>*>/, akkhÅni rattÃni jÃtÃni. Taæ disvà sakuïikà sÃmikaæ Ãha: "sÃmi atikilanto\<*<16>*>/ ukkusarÃjÃ, etassa thokaæ vissamanatthÃya gantvà kacchaparÃjassa kathehÅti". So tassà vacanaæ sutvà ukkusaæ upasaækamitvà gÃthÃya ajjhabhÃsi: @*>/, attÃnurakkhÅ bhava mà a¬ayha, lacchÃma putte tayi jÅvamÃne ti. || Ja_XIV:47 ||>@ Tattha kataæ tavayidan\<*<18>*>/ ti tayà idaæ, ayam eva và pÃÂho. So tassa vacanaæ sutvà sÅhanÃdaæ nadanto pa¤camaæ gÃtham Ãha: @*>/ rakkhÃvaraïaæ karonto sarÅrabhedÃpi na santasÃmi, karonti h' ete\<*<20>*>/ sakhinaæ\<*<21>*>/ sakhÃro: pÃïaæ cajanti, satÃn' esa\<*<22>*>/ dhammo ti. || Ja_XIV:48 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd abhirulÃ. 2 Ck Bd ci-. 3 Bd -ruÊÃ. 4 Bd katvÃ. 5 Bd Ãg-. 6 Bd kad- 7 Bd -re. 8 Bds senaka sakuïa, Cks kÃraïasakuïa. 9 Bd ca. 10 Bds jÃ-. 11 Bds abhiruhi, Cks abhihariæsu. 12 Cs vijjha-, Bd vijÃ-. 13 Ck baddhaæbaddha, Bd bandhabandha. 14 Bd -mati. 15 Bd aïukaægataæ. 16 Bd ativiya kilamanto. 17 so Cks for tavedaæ, Bds tayidaæ. 18 Bd tayidan. 19 Bd tameva. 20 so Cks for etaæ? Bds heke. 21 Ck Bd -naæ. 22 Cks sataænesa. >/ #<[page 293]># %< 3. MahÃukkusajÃtaka. (486.) 293>% CaÂÂhaæ pana S. abhisambuddho hutvà tassa guïaæ vaïïento Ãha: @*>/ putte\<*<2>*>/ a¬¬haratte anÃgate ti. || Ja_XIV:49 ||>@ Tattha kuraro\<*<3>*>/ ti ukkusarÃjÃ\<*<4>*>/, putte\<*<2>*>/ ti senassa putte\<*<5>*>/ rakkhanto tesaæ atthÃya a¬¬haratte anÃgate\<*<6>*>/ yÃva diya¬¬hayÃmaæ vÃyÃmaæ karonto dukkaraæ akÃsi. Seno pi "ukkusa\<*<7>*>/ thokaæ vissamÃhi sammÃ" 'ti vatvà kacchapassa santikaæ gantvà taæ uÂÂhÃpetvà "kiæ samma Ãgato sÅti" vutte "evarÆpaæ nÃma bhayaæ uppannaæ "ukkusa- rÃjà paÂhamayÃmato paÂÂhÃya vÃyamanto kilami, ten' amhi tava santikaæ Ãgato" ti vatvà sattamaæ gÃtham Ãha: @*>/ khalita-ssakammunà mittÃnukampÃya patiÂÂhahanti, puttà mam' aÂÂÃ\<*<9>*>/, gatiæ Ãgato 'smi, atthaæ caretha\<*<10>*>/ mama vÃrichannÃ\<*<11>*>/ 'ti. || Ja_XIV:50 ||>@ Tass' attho: sÃmi ekaccehi yasato và dhanato và cutÃpi sakammanÃ\<*<12>*>/ khalitÃpi\<*<13>*>/ mittÃnaæ anukampÃya patiÂÂhahanti, mama¤ ca puttà aÂÂÃ\<*<14>*>/ ÃturÃ, tenÃhaæ\<*<15>*>/ taæ gatiæ paÂisaraïaæ\<*<16>*>/ katvà Ãgato\<*<17>*>/, puttÃnaæ jÅvitadÃnaæ dadanto atthaæ me carÃhÅti\<*<18>*>/. Taæ sutvà kacchapo itaraæ gÃtham Ãha: @@ Ath' assa putto avidÆre nipanno pitu vacanaæ sutvà "mà me pità kilamatu, ahaæ pitu kiccaæ karissÃmÅti" cintetvà navamaæ gÃtham Ãha: @*>/ atthacariyaæ\<*<20>*>/,>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd guruyo. 2 Cks putto. 3 Bd gururo, Cs kurare. 4 Cs -ja. 5 Ck putto. 6 Bd adds ti. 7 Bd -saæ. 8 Ck ete, Bd heke. 9 Bd mapaÂÂÃ, Cks mamajja. 10 Bd caratha. 11 Ck -jananÃ, Bd -carati. 12 Bd -mmunÃ. 13 Bd cali-. 14 Cks ajja. 15 Bd tenaneva. 16 Bd omits paÂi. 17 Bd adds smiæ. 18 Bd caretha vÃricarÃti. 19 Ck arati. 20 Bd omits caratÅ attha. >/ #<[page 294]># %<294 XIV. PakiïïakanipÃta.>% @< ahaæ carissÃmi tav' etam\<*<1>*>/ atthaæ senassa putte paritÃyamÃno ti. || Ja_XIV:52 ||>@ Atha naæ pità gÃthÃya ajhabhÃsi: @*>/ caretha atthacariyaæ, app-eva maæ disvà pavaddhakÃyaæ\<*<3>*>/ senassa puttà na viheÂhayeyyun\<*<4>*>/ ti. || Ja_XIV:53 ||>@ Tattha satÃnesa dhammo ti paï¬itÃna esa dhammo, puttà na 'ti\<*<5>*>/ senassa putte milÃcÃ\<*<6>*>/ na heÂhayeyyuæ\<*<7>*>/. Evaæ vatvà mahÃkacchapo "samma mà bhÃyi, tvaæ purato gaccha, idÃn' ahaæ ÃgamissÃmÅti\<*<8>*>/" taæ uyyojetvà udake pa- titvÃ\<*<9>*>/ kalala¤ ca saæka¬¬hitvÃ\<*<10>*>/ ÃdÃya dÅpakaæ gantvà aggiæ pajjhÃpetvÃ\<*<11>*>/ nipajji. MilÃcÃ\<*<6>*>/ "kiæ no senapotehi\<*<12>*>/, imaæ kÃïakacchapaæ\<*<13>*>/ parivattetvà mÃressÃma, ayaæ no sabbesaæ pahossatÅti" valliyo uddharitvà jiyÃ\<*<14>*>/ gahetvà nivatthapiloti- kÃpi\<*<15>*>/ mocetvà tesu ÂhÃnesu bandhitvà kacchapaæ parivatte- tuæ na sakkonti. Kacchapo te Ãka¬¬hanto gantvÃ\<*<16>*>/ gam- bhÅraÂÂhÃne udake pati. Te pi kacchapalobhena tena\<*<17>*>/ saddhiæ yeva patitvà udakapuïïÃya kucchiyà kilantÃ\<*<18>*>/ nikkhamitvà "bho ekena\<*<19>*>/ no ukkusena yÃva a¬¬harattà ukkà vijjhÃpitÃ, idÃni iminà kachapena udake pÃtetvÃ\<*<20>*>/ udakaæ pÃyetvà mahodarà kat' amhÃ\<*<21>*>/, puna aggiæ karitvà aruïe uggate pi ime senapotake khÃdissÃmÃ" 'ti aggiæ kÃtuæ Ãrabhiæsu. Sakuïikà tesaæ saddaæ\<*<22>*>/ sutvà "sÃmi, ime yÃya\<*<23>*>/ kÃyaci velÃya\<*<24>*>/ amhÃkaæ puttake khÃditvà gamissanti, sahÃyassa no sÅhassa santikaæ\<*<25>*>/ gacchÃ" 'ti Ãha. So taæ khaïaæ ¤eva \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck tametam, Bd tatheva. 2 Bd naæ. 3 Ck pa¤caddha-, Bd vava¬¬ha-. 4 so Cks; Bd puttÃni na hedayeyyun. 5 all three MSS. puttÃnÅti. 6 Ck Bd ci-. 7 Bd nabodaye-. 8 Ck nÃgami-, Bd idÃnÃhÃgami-. 9 Bd pavaÂÂetvÃ. 10 Bd vallayo uddharitvà vallikÃlaæ la¤casevìha¤ca sa¬hitvà in the place of kalala¤ca--. 11 Bds vijjhÃ-. 12 Bd -takehi. 13 Bds kÃla-. 14 so Cs; Ck piyÃ, Bd vallitoÂiyo. 15 Bd -kÃhi. 16 Bd omits ga-. 17 Bd omits tena. 18 Cks -to, Bd kilamanto. 19 Cs etena. 20 Bd patitvÃ. 21 Bd gakatÃdhammÃ. 22 Bd kathaæ. 23 Bd sÃya. 24 Bd -yaæ. 25 Bd -ke. >/ #<[page 295]># %< 3. MahÃukkurajÃtaka. (486.) 295>% tassa santikaæ gantvà "kiæ avelÃya Ãgato sÅti" vutte\<*<1>*>/ Ãdito paÂÂhÃya taæ pavattiæ Ãrocetvà ekÃdasamaæ gÃtham Ãha: @*>/, puttà mam' aÂÂÃ\<*<3>*>/, gatim Ãgato 'smi, tvan no si rÃjÃ, bhave me sukhÃyà 'ti. || Ja_XIV:54 ||>@ Tattha pasÆ ti sabbatiracchÃne Ãha, idaæ vuttaæ hoti: sÃmi migesu viriyena seÂÂha\<*<4>*>/, lokasmiæ hi sabbatiracchÃnÃpi manussÃpi bhayatajjitÃ\<*<5>*>/ hutvà seÂÂhaæ upagacchanti\<*<6>*>/, mama ca puttà aÂÂÃ\<*<7>*>/, sv-Ãhan taæ va gatiæ\<*<8>*>/ katvà Ãgato 'mhi\<*<9>*>/, tvaæ amhÃkaæ rÃjÃ, sukhÃya me bhavà 'ti\<*<10>*>/. Taæ sutvà sÅho gÃtham Ãha: @*>/ vadhÃya, kathaæ hi vi¤¤Æ bahu sampajÃno na vÃyame attajanassa guttiyÃ\<*<12>*>/ ti. || Ja_XIV:55 ||>@ Tattha taæ disatan\<*<13>*>/ ti taæ disasamÆhaæ\<*<14>*>/, taæ tava paccatthikaæ gaïan\<*<15>*>/ ti attho, bahÆ ti amitte\<*<16>*>/ hantuæ samattho, sampajÃno ti mit- tassa bhayappattaæ\<*<17>*>/ jÃnanto\<*<18>*>/, attajanassà 'ti attasamassa\<*<19>*>/ aÇgasamassa\<*<20>*>/ mittassà 'ti attho. Eva¤ ca pana vatvà "gaccha tvaæ, putte samassÃsehÅti" taæ uyyojetvà maïivaïïaæ udakaæ maddamÃno pÃyÃsi. MilÃcà taæ\<*<21>*>/ Ãgacchantaæ disvà "kurarena\<*<22>*>/ tÃva amhÃkaæ ukkà vijjhÃpitÃ\<*<23>*>/, kacchapena amhÃkam\<*<24>*>/ nivatthapilotikÃnam pi assÃmikà katÃ, idÃni pana naÂÂh' amhÃ, sÅho no jÅvitakkhayam eva pÃpessatÅti" maraïabhayatajjità yena và tena vÃ\<*<25>*>/ pÃla- yiæsu. SÅho Ãgantvà rukkhamÆle na ki¤ci addassa. Atha naæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -o. 2 Bd -gacchanti. 3 Cks mamajja. 4 Bd -o. 5 Ck -tvÃ, Bd apaÂÂititÃ. 6 Bd upajjanti. 7 Bd aÂÂà atuyÃ, Cks addhÃ. 8 Bd gatiæ, omitting va, Cks va hatiæ. 9 Ck omits mhi. 10 Cks sukhÃyamevÃti, Bd sukhÃyamebhavÃhiti; tattha pasÆti--- wanting in Cs. 11 Bd dipakaæ. 12 Bd vu-. 13 Bd dipakan. 14 Bd verasamohaæ. 15 Ck gaïhan. 16 Bd samitte. 17 Bd bhayuppatti. 18 Bd ajÃ-. 19 Ck atthaæ samatthassa, Bd athasamassa. 20 Bd adds jÃnassa. 21 Ck milÃnaæ, Cs milÃmataæ, Bd cilÃtataæ. 22 Bd kuruyena. 23 Bd adds tathÃ. 24 Cks -penamhÃti. 25 Cks omit vÃ. >/ #<[page 296]># %<296 XIII. TerasanipÃta.>% kuraro\<*<1>*>/ ca kacchapo ca sena ca upasaækamitvà vandiæsu. So tesaæ mittÃnisaæsaæ kathetvà "ito paÂÂhÃya mittadhammaæ abhinditvà appamattà hothÃ" 'ti ovaditvà pakkÃmi. Te pi sa- kaÂÂhÃnÃni\<*<2>*>/ gatÃ. Senasakuïikà attano putte oloketvà "mitte nissÃya amhehi dÃrakà laddhÃ" ti sukhasamaye\<*<3>*>/ senena saddhiæ sallapantÅ mittadhammaæ pakÃsamÃnà cha gÃthà abhÃsi: @*>/, ayira¤ ca kayirÃtha sukhehi ayiro\<*<5>*>/, nivatthakojo va sare 'bhihantvÃ\<*<6>*>/ modÃma puttehi samaÇgibhÆtÃ. || Ja_XIV:56 ||>@ @*>/ kÆjantaæ upakÆjanti lomasÃ\<*<8>*>/ hadayaÇgamaæ. || Ja_XIV:57 ||>@ @@ @*>/, sampannasakkhissa bhavanti h' ete, yo\<*<10>*>/ mittavà yasavà uggatatto\<*<11>*>/ asmi¤ ca loke modati\<*<12>*>/ kÃmakÃmi\<*<13>*>/. || Ja_XIV:59 ||>@ @*>/. || Ja_XIV:60 ||>@ @*>/ kurute dijo evaæ so sukhito hoti yathÃham tvaæ ca senakà 'ti. || Ja_XIV:61 ||>@ Tattha mitta¤cà 'ti yaæ ka¤ci\<*<16>*>/ attano mitta¤ ca suhajja¤ ca suhadaya- sahÃya¤ ca sÃmiÂÂhÃnikaæ\<*<17>*>/ ayira¤ ca karoth' eva\<*<18>*>/, nivatthakojo va sarebhi- hantvÃ\<*<19>*>/ ti etha kojo ti kavacaæ\<*<20>*>/, yathà nÃma paÂimukkaæ\<*<21>*>/ kavacaæ sare abhihanti\<*<22>*>/ nivÃreti evaæ mayaæ\<*<23>*>/ mittabalena paccatthike abhihantvà puttehi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd kakkuro. 2 Bd yathÃÂha-. 3 Bd sukhanisinnasamaye. 4 so Cs; Ck -gara¤ca, Bd suhadaya¤ca. 5 Bd sukhÃgamÃya. 6 Ck hi-. 7 Cks yassampalÃyino. 8 Bd lomahaæsa. 9 Ck attÃ, Cs atthÃ. 10 Bd so. 11 Bd upaga-. 12 so Cks for lokasmi cà modati? Bd asmi dha loke dati. 13 Bd -kÃsi. 14 Cks si ¤Ã-. 15 Ck mittiæ, Bd mittaæ. 16 all three MSS. ki¤ci. 17 Bd sÃpisakaæsaækhÃta. 18 Bd karoteva. 19 Cs Bd sarehihantvÃ. 20 Bd vajo. 21 Bd patimutta. 22 Cs Bd -hanati. 23 Bds add pi. >/ #<[page 297]># %< 4. UddÃlakajÃtaka. (487.) 297>% saddhiæ modÃmà 'ti vadati, sakamittassa kammenà 'ti sakassa mittassa parakkamena, sahÃyassÃpalÃyino\<*<1>*>/ ti sahÃyassa apalÃyino migarÃjassa, lomasÃ\<*<2>*>/ ti pakkhino, amhÃkaæ puttakà ma¤ ca\<*<3>*>/ ta¤ ca kÆjantaæ\<*<4>*>/ hada- yaÇgamaæ madhurassaraæ niccharetvà upakÆjanti, samaÇgibhÆtà ti ekaÂÂhÃne ÂhitÃ, rÃjÃvatà sÆravatà ca attho ti yassa sÅhasadiso rÃjà ukkusakacchapa- sadisà ca sÆrà mittà ca\<*<5>*>/ honti tena rÃjavatà sÆravatà ca\<*<6>*>/ attho sakà papuïi- tuæ, bhavanti hete ti yo\<*<7>*>/ ca sampannasakhÅ\<*<8>*>/ paripuïïamittadhammo tassa te\<*<9>*>/ sahÃyà bhavanti\<*<10>*>/, uggatatto ti sirisobhaggena uggatabhÃvo, asmi¤ca loke ti idhalokasaækhÃte asmi¤ ca loke modati, kÃmakÃmÅti sÃmikaæ Ãla- pati, so hi kÃme kÃmanato\<*<11>*>/ kÃmakÃmÅ nÃma "samaggamhÃ\<*<12>*>/ ti samaggÃ\<*<13>*>/ jÃt' amhÃ, sa¤Ãtake ti\<*<14>*>/ ¤Ãtakehi puttakehi\<*<15>*>/ saddhiæ Evaæ sà chahi gÃthÃhi mittadhammassa guïaæ kathesi. Te sabbe pi sahÃyake mittadhammaæ abhinditvà va yÃvatÃ- yukaæ Âhatvà yathÃkammaæ gatÃ. S. i. d. Ã. "na bhikkhave idÃn' eva sa\<*<16>*>/ bhariyaæ nissÃya su- khappatto pubbe pi sukhappatto yevÃ" 'ti vatvà j. s.: "Tadà seno ca senÅ ca jayampatikà ahesuæ\<*<17>*>/, puttakacchapo RÃhulo, pità Mog- gallÃno, ukkuso SÃriputto\<*<18>*>/, sÅho pana aham evÃ" 'ti. MahÃ- ukkusajÃtakaæ. $<4. UddÃlakajÃtaka.>$ KharÃjinÃ\<*<19>*>/ jaÂilà paækadantà ti. Idaæ S. J. v. ekaæ kuhakaæ\<*<20>*>/ Ã. k. So hi niyyÃnikasÃsane pabbajitvÃpi catupacca- yatthaæ\<*<21>*>/ tividhaæ kuhakavatthuæ\<*<22>*>/ pÆresi. Ath' assa aguïaæ pakÃsentà bhikkhÆ dh. k. s.: "Ãvuso asuko nÃma bhikkhu evarÆpe niyyÃnike BuddhasÃsane\<*<23>*>/ pabbajitvà kuhanaæ\<*<24>*>/ nissÃya jÅvikaæ kappe- tÅti\<*<25>*>/". S. Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave e. k. s." ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' esa kuhako yevÃ" 'ti vatvà a. Ã.: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -ssamapal-. 2 Bd lomassÃ. 3 Bd puttakÃna¤ca. 4 Ck ku¤j-. 5 Cks omit ca. 6 Cs Bd omit ca. 7 Ck so. 8 Ck -sakkhÅ, Cs -sakkhi, Bd -sakhÃ. 9 Bd tassete. 10 Bd sambha-. 11 Bd rato. 12 Cks -mhÃsÅ. 13 Ck samaggamhÃ. 14 Cks omit sa¤Ãtake ti. 15 Ck omits pu-; Bd reads puttehi. 16 Bd so. 17 Ck ahosi. 18 Ck adds ahosi. 19 Cks -dinÃ. 20 Bd adds bhikkhu. 21 Cs Bd -tthÃya. 22 Cs kuhana-, Bd kuhaïa-? 23 Bd -nikasÃsane, omitting buddha. 24 Ck Bd kuhakaæ. 25 Bd -sÅti. >/ #<[page 298]># %<298 XIV. PakiïïakanipÃta.>% A. B. Br. r. k. Bo. tassa purohito ahosi paï¬ito vyatto. So ekadivasaæ uyyÃnakÅÊaæ gato ekaæ abhirÆpaæ gaïikaæ disvà paÂibaddhacitto tÃya saddhiæ saævÃsaæ kappesi. Sà taæ paÂicca gabbhaæ paÂilabhi, paÂiladdhabhÃvaæ\<*<1>*>/ ¤atvà taæ Ãha: "sÃmi gabbho me patiÂÂhito, jÃtakÃle nÃmaæ karontÅ ayyakassa\<*<2>*>/ nÃmaæ karomÅti". So "vaïïadÃsiyà kucchismiæ nibbattassa na sakkà kulanÃmaæ kÃtun" ti cintetvà "bhadde, ayaæ vÃtaghÃtarukkho\<*<3>*>/ UddÃlo nÃma, idha paÂiladdhattà UddÃlako' ti 'ssa nÃmaæ kareyyÃsÅti" vatvà aÇgulimuddikaæ adÃsi: "sace dhÅtà hotu\<*<4>*>/ imÃya naæ poseyyÃsi, sace putto atha naæ vayappattaæ mayhaæ dasseyyÃsÅti". Sà aparabhÃge puttaæ vijÃyitvà UddÃlako ti 'ssa nÃmaæ akÃsi. So vayap- patto mÃtaraæ pucchi: "amma ko me pitÃ" ti. "Purohito tÃtÃ" 'ti. "Yadi evaæ vede uggaïhissÃmÅti" mÃtu hatthato muddika¤ ca ÃcariyabhÃga¤ ca gahetvà Takkasilaæ gantvà disÃpÃmokkhassa Ãcariyassa\<*<5>*>/ santike sippaæ uggaïhanto ekaæ tÃpasagaïaæ disvà "imesaæ santike varasippaæ bhavissati, taæ uggaïhissÃmÅti" sippalobhena pabbajitvà tesaæ vattapaÂi- vattaæ katvà "Ãcariyà maæ tumhÃkaæ jÃnanasippaæ\<*<6>*>/ sikkhÃ- pethÃ" 'ti Ãha. Te attano jÃnananiyÃmena taæ sikkhÃpesuæ. Pa¤cannaæ tÃpasasatÃnaæ eko pi etena\<*<7>*>/ atirekapa¤¤o nÃhosi, so yeva\<*<8>*>/ tesaæ pa¤¤Ãya aggo, ath' assa te sannipatitvà Ãcari- yaÂÂhÃnaæ adaæsu. Atha ne so Ãha: "mÃrisà tumhe niccaæ vanamÆlaphalÃhÃrà ara¤¤e yeva vasatha, manussapathaæ kasmà na gacchathÃ" 'ti. "MÃrisa, manussà nÃma dÃnaæ\<*<9>*>/ datvà anumodanaæ kÃrÃpenti\<*<10>*>/ dhammakathaæ\<*<11>*>/ kathÃpenti pa¤haæ pucchani, mayaæ tena bhayena tattha na gacchÃma". "MÃrisà sace pi cakkavattirÃjà bhavissati maæ\<*<12>*>/ gahetvà kathanaæ nÃma mayhaæ bhÃro, tumhe mà bhÃyathÃ" 'ti vatvà tehi saddhiæ cÃrikaæ caramÃno anupubbena BÃrÃïasiyaæ\<*<13>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd gabbhassa patiÂhitabhÃvaæ. 2 Bd assà kiæ in the place of ayyakassa. 3 Bd -ghÃÂa-. 4 Bd -ti. 5 Bd -mokkhÃcariyassa. 6 Ck jÃnasi-. 7 Bd tena. 8 Bd sveva. 9 Bd mahÃdÃ-. 10 Cks karonti. 11 Ck dhamma, Bd dhammikathaæ. 12 Cs manaæ, Ck maïaæ. 13 Bd -sÅ. >/ #<[page 299]># %< 4. UddÃlakajÃtaka. (487.) 299>% patvà rÃjuyyÃne vasitvà punadivase sabbehi saddhiæ dvÃra- gÃme bhikkhÃya cari. Manussà mahÃdÃnaæ adaæsu. TÃpasà punadivase nagaraæ pavisiæsu. Manussà mahÃdÃnaæ adaæsu. UddÃlakatÃpaso anumodanaæ\<*<1>*>/ karoti maÇgalaæ vadati pa¤haæ vissajjeti. Manussà pasÅditvà bahupaccaye adaæsu. Sakala- nagaraæ "paï¬ito gaïasatthà dhammikatÃpaso Ãgato" ti saæ- khubhi. Taæ ra¤¤o pi kathayiæsu. RÃjà "kuhiæ vasantÅti" pucchitvà "uyyÃne" ti sutvà "sÃdhu ajja nesaæ\<*<2>*>/ dassanÃya gamissÃmÅti\<*<3>*>/" Ãha. Eko\<*<4>*>/ gantvà "rÃjà kira vo passituæ ÃgacchatÅti" UddÃlakassa kathesi. So\<*<5>*>/ isigaïaæ Ãmantetvà "mÃrisÃ, rÃjà Ãgamissati, issare\<*<6>*>/ ca nÃma ekadivasaæ ÃrÃ- dhetvà yÃvajÅvaæ\<*<7>*>/ alaæ hotÅti". "Kiæ pana kÃtabbaæ ÃcÃ- riyÃ" 'ti. So evam Ãha: "tumhesu ekacce vaggulivataæ\<*<8>*>/ carantu ekacce ukkuÂikappadhÃnam anuyu¤jantu ekacce kaï- ÂakapassayikÃ\<*<9>*>/ bhavantu ekacce pa¤catapaæ\<*<10>*>/ tapantu ekacce udakorohanakammaæ\<*<11>*>/ karontu ekacce tattha tattha mante sajjhÃyantÆ" 'ti. Te tathà kariæsu. Sayaæ pana aÂÂha và dasa và paï¬ite vÃdine\<*<12>*>/ gahetvà manohare\<*<13>*>/ ÃdhÃrake ra- maïÅyaæ potthakaæ Âhapetvà antevÃsikaparivuto pa¤¤atte sÃpassaye\<*<14>*>/ Ãsane nisÅdi. Tasmiæ khaïe rÃjà purohitaæ ÃdÃya mahantena parivÃrena uyyÃnaæ ÃgantvÃ\<*<15>*>/ te micchÃtapaæ ca- rante disvà "apÃyabhayehi\<*<16>*>/ muttÃ\<*<17>*>/" ti pasÅditvà UddÃlakassa santikaæ gantvà paÂisanthÃraæ katvà ekamante\<*<18>*>/ nisinno tuÂÂha- mÃnaso purohitena saddhiæ sallapanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ ye 'me\<*<20>*>/ japanti kacciæ\<*<21>*>/ nu te mÃnusake payoge idaæ vidÆ parimuttà apÃyà ti. || Ja_XIV:62 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd dÃnÃnu-. 2 Bd te-. 3 Bd gamissÃmi sveva gamissÃmà ti. 4 Bd adds puriso. 5 Bd adds pi. 6 Bd -ro. 7 Bd adds jivituæ. 8 Bd -vattaæ. 9 Bd kaï¬ikesayikÃ. 10 Bd pa¤cÃ-. 11 Bd udakaro-. 12 Bd paï¬itapÃdino. 13 Bd manorame. 14 Bd omits sÃ-. 15 Bd gantvÃ. 16 Bd -yamhÃ. 17 Bd mutto, Cs vuttÃ. 18 Bd -taæ. 19 Cs rummakkharupÃ, Cs rupÃ. 20 Bd mantaæ. 21 Ck kacca, Bd kicci. >/ #<[page 300]># %<300 XIV. PakiïïakanipÃta.>% Tattha kharÃjinà ti kharehi\<*<1>*>/ ajinacammehi samannÃgatÃ, paæka- dantà ti dantakaÂÂhassa akhÃdanena malaggahitadantÃ\<*<2>*>/, dummukharÆpÃ\<*<3>*>/ ti ana¤jitakkhÃ\<*<4>*>/ amaï¬itarÆpà lÆkhasaæghÃÂidharÃ\<*<5>*>/, mÃnusake payoge ti manussehi kattabbakiriye, idaæ vidÆ ti idaæ tapakaraïa¤\<*<6>*>/ ca mantajjhÃna¤ ca jÃnantÃ\<*<7>*>/, apÃyà ti kacci Ãcariya\<*<8>*>/ ime\<*<9>*>/ catÆhi apÃyehi muttà ti pucchati. Taæ {sutvÃ} purohito "ayaæ rÃjà aÂÂhÃne pasanno, tuïhÅ bhavituæ na vaÂÂatÅti" cintetvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha bahussuto ce ti sace mahÃrÃja\<*<10>*>/ bahussuto\<*<11>*>/ paguïÃtivedo\<*<12>*>/ dasakusalakammaæ\<*<13>*>/ na careyya tÅhi dvÃrehi pÃpÃn' eva kareyya, tiÂÂhantu tayo vedà sahassavedo\<*<14>*>/ pi samÃno\<*<15>*>/ taæ\<*<16>*>/ bÃhusaccaæ paÂicca aÂÂhasamÃpatti- saækhÃtaæ caraïam apatvà apÃyadukkhato na mu¤ceyyà 'ti. Tassa vacanaæ sutvà UddÃlako cintesi: "rÃjà yathà và tathà và isigaïassa pasÅdi, ayaæ pana brÃhmaïo aticarantaæ\<*<17>*>/ goïaæ tuï¬e\<*<18>*>/ paharati\<*<19>*>/, va¬¬hitabhatte\<*<20>*>/ kacavaraæ nipatati\<*<21>*>/, kathessÃmi tena saddhiæ" ti so\<*<22>*>/ tena saddhiæ\<*<23>*>/ kathento tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ caraïaæ\<*<25>*>/ ¤eva saccan ti. || Ja_XIV:64 ||>@ Tattha aphalÃ\<*<26>*>/ ti tava vedà ca sesasippÃni ca aphalÃni Ãpajjanti, tÃni kasmà uggaïhanti, sÅlasaæyamena saddhiæ caraïaæ\<*<25>*>/ ¤eva ekaæ saccaæ ÃpajjatÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pakhurehi. 2 kharÃjinÃ---dantà wanting in Cks. 3 Cks rummakkharÆpÃ. 4 Bd -tamukkhÃ. 5 Bd lukhacivarasaæghÃÂi-. 6 Bd imaæ pa¤cÃtapacaraïa¤. 7 Bd mantasajhÃyananti pa¤caparimuttà apÃyÃnantÃ. 8 Cks -yaæ. 9 Ck Bd imehi. 10 Bd adds ahaæ. 11 Bd adds mhiti. 12 Bd paguïamanto pi. 13 Bd -kammapathadhammaæ. 14 Bd -bedÃpi. 15 Bd -nÃ. 16 Bd adds beda¤ca. 17 Bd caï¬aæ in the place of ati--. 18 Bd daï¬ena. 19 Bd -ranto viya. 20 Bd viddhita-. 21 so Cs; Ck nipati, Bd khipanto viya in the place of nipatati. 22 Ck omits so. 23 Bd ïa in the place of so--. 24 Cs sasa¤¤a-. 25 Cs -na¤. 26 Cks -lÃyi. >/ #<[page 301]># %< 4. UddÃlakajÃtaka. (487.) 301>% Tato purohito catutthaæ\<*<1>*>/ gÃtham Ãha: @*>/ caraïaæ\<*<3>*>/ ¤eva\<*<4>*>/ saccaæ, kittiæ hi\<*<5>*>/ pappoti adhicca vede, santiæ pun' eti\<*<6>*>/ caraïena danto ti. || Ja_XIV:65 ||>@ Tattha na hevà 'ti nÃhaæ vedà aphalà ti vadÃmi, api\<*<7>*>/ kho pana sasaæ- yamaæ caraïaæ saccam eva sabhÃvabhÆtaæ uttamaæ, tena hi sakkà dukkhà muccituæ\<*<8>*>/, santiæ punetÅti\<*<9>*>/ samÃpattisaækhÃtena caraïena danto hadaya- santikaraæ nibbÃnaæ pÃpuïÃti\<*<10>*>/. Taæ sutvà UddÃlako "na sakkà iminà saddhiæ paÂi- pakkhavasena ÂhÃtuæ\<*<11>*>/, `putto tavÃ\<*<12>*>/' ti vutte sinehaæ akaronto nÃma n' atthi, puttabhÃvam assa kathessÃmÅti" cintetvà pa¤ca- maæ gÃtham Ãha: @*>/ yeva so, UddÃlako ahaæ bhoto sotthiyÃkulavaæsako ti. || Ja_XIV:66 ||>@ Tattha bhaccà ti mÃtÃpità ca sesabandhÆ\<*<14>*>/ ca bharitabbà nÃma, yena pana jÃto so yeva\<*<15>*>/ so hoti, attà yeva hi attano jÃyati, aha¤ ca tayà va UddÃlarukkhamÆle jÃto\<*<16>*>/, tayà vuttam eva nÃmaæ kataæ, UddÃlako ahaæ bho ti\<*<17>*>/. So "ekaæsena tvaæ\<*<18>*>/ UddÃlako" ti vutte\<*<19>*>/ "ÃmÃ" 'ti vatvà "mayà te mÃtu sa¤¤Ãnaæ\<*<20>*>/ dinnaæ, taæ kuhin" ti "idaæ brÃhmaïÃ" 'ti muddikaæ tassa hatthe Âhapesi. BrÃhmaïo muddikaæ sa¤jÃnitvà "nicchayena tvaæ\<*<21>*>/ brÃhmaïo\<*<22>*>/, brÃh- maïadhamme\<*<23>*>/ pana\<*<24>*>/ jÃnÃsÅti" vatvà brÃhmaïadhamme\<*<23>*>/ pucchanto chaÂÂhaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks omit catutthaæ. 2 Cs -na¤. 3 Cks -lÃyÅ. 4 Bd yeva. 5 Bd kitti¤ca. 6 Bd puïÃti. 7 Bd adds ca. 8 Bd mu¤ji-. 9 Bd puïÃti. 10 Bd -tÅti. 11 Bd vÃretuæ. 12 Bd adds tavÃ. 13 Bd sva. 14 Bd -dhuno. 15 Cks eva. 16 Bd janito. 17 Cks hoti, Bd bhotÅti. 18 Ck omits tvaæ. 19 Bd vutto. 20 Bd sa¤¤aæ. 21 Cks taæ. 22 Bd omits brÃ-. 23 Bd -aæ. 24 Bd omits pana. >/ #<[page 302]># %<302 XIV. PakiïïakanipÃta.>% @@ UddÃlako pi tassa Ãcikkhanto sattamaæ gÃtham Ãha: @*>/ yÆpaæ, evaækaro brÃhmaïo hoti khemÅ, dhamme Âhitaæ tena amÃpayiæsÆ\<*<2>*>/ 'ti. || Ja_XIV:68 ||>@ Tattha niraækatvà aggimÃdÃyà ti nirantaraæ katvà aggiæ\<*<3>*>/ gahetvà paricarati, Ãpo sijaæ yajaæ usseti\<*<1>*>/ yÆpan ti abhisecanakammaæ\<*<4>*>/ karonto sammÃpÃsaæ vÃjapeyyaæ\<*<5>*>/ và niraggalaæ và yajanto suvaïïayÆpaæ ussÃpeti, khemÅti khemappatto, amÃpayiæsÆ\<*<6>*>/ 'ti ten' eva ca naæ\<*<7>*>/ kÃraïena dhamme Âhitaæ kathenti\<*<8>*>/. Taæ sutvà purohito tena kathitaæ brÃhmaïadhammaæ garahanto aÂÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ secanen' atthi\<*<10>*>/ na pi\<*<11>*>/ kevali\<*<12>*>/ brÃhmaïo na\<*<13>*>/ khanti na pi\<*<14>*>/ soraccaæ, na pi\<*<15>*>/ so parinibbuto ti. || Ja_XIV:69 ||>@ Tattha secanenÃ\<*<16>*>/ 'ti tena vuttesu brÃhmaïadhammesu ekaæ dassetvà sabbaæ paÂikkhipati, idaæ vuttaæ hoti: aggiparicaraïena\<*<17>*>/ và udakasecanena và pasughÃtaya¤¤ena vÃ\<*<18>*>/ suddhÅ\<*<19>*>/ nÃma n' atthi, na pi\<*<15>*>/ ettakena brÃhmaïo kevalaparipuïïo hoti, na adhivÃsanakhantÅ\<*<20>*>/ na sÅlasoraccaæ na pi\<*<15>*>/ kilesa- parinibbÃnena\<*<21>*>/ parinibbuto nÃma hotÅti. Tato naæ UddÃlako "yadi evaæ brÃhmaïo\<*<22>*>/ na hoti atha kathaæ hotÅti" pucchanto navamaæ gÃthaæ Ãha: @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck dasseti, Cs dassesi, Bd Ãpo si¤ja yajaæ usseti. 2 Bd samÃpassisÆ. 3 Bd jotiaggi. 4 Bd ahbisekaka-. 5 Bd vÃca-. 6 Bd samÃpayiæsu. 7 Bd neva ca in the place of tenevacanaæ. 8 Bd kathayiæsu. 9 Cs suddhiæ, Ck Bd suddhi. 10 Bd secane navà atthi. 11 Ck omits na pi; Bd has nÃpi. 12 Ck -lÅ. 13 Bd sace. 14 Bd omits napi. 15 Bd nÃpi. 16 Bd secanena atthi. 17 Bd aggissa pa-. 18 Bd -ghÃÂa-, Cs omits pa--. 19 Cks suddhiæ, Bd -i. 20 Bd -ti, Ck -tiæ. 21 Bd omits pari--. 22 Bd adds kevaliparipuïïo. >/ #<[page 303]># %< 4. UddÃlakajÃtaka. (487.) 303>% Purohito tassa\<*<1>*>/ kathento itaraæ gÃtham Ãha: @*>/ 'ti. || Ja_XIV:71 ||>@ Tattha akhettabandhÆ ti akhetto abandhÆ\<*<3>*>/ khettavatthugÃmanigama- pariggahena c' eva ¤ÃtibandhavagottabandhavamittabandhavasahÃyabandhava- sippabandhavapariggahena ca rahito, amamo ti sattasaækhÃresu taïhÃdiÂÂhi- mamÃyanÃrahito, nirÃso ti lÃbhadhanaputtajÅvitÃsÃvirahito, nillobhapÃpo ti pÃpalobhena visamalobhena rahito, bhavalobhakhÅïo ti\<*<4>*>/ khÅïabhavarÃgo. Tato UddÃlako gÃtham Ãha: @*>/ caï¬Ãlapukkusà sabbe va soratà dantà sabbe va parinibbutÃ, sabbesaæ sÅtibhÆtÃnaæ atthi seyyo va pÃpiyo ti. || Ja_XIV:72 ||>@ Tattha atthi seyyo va pÃpiyo ti ete khattiyÃdayo sabbe pi hi soraccÃ- dÅhi samannÃgatà honti, evambhÆtÃnaæ pana tesaæ ayaæ seyyo ayaæ pÃpiyo ti evaæ hÅnukkaÂÂhatà atthi n' atthÅti pucchati. Ath' assa "arahattapattito paÂÂhÃya hÅnukkaÂÂhatà nÃma n' atthÅti" dassetuæ brÃhmaïo gÃtham Ãha: @*>/ caï¬Ãlapukkusà sabbe va soratà dantà sabbe va parinibbutÃ, sabbesaæ sÅtibhÆtÃnaæ n' atthi seyyo va pÃpiyo ti. || Ja_XIV:73 ||>@ Atha naæ garahanto UddÃlako gÃthadvayam Ãha: @*>/ pÃpiyo. panaÂÂhaæ\<*<7>*>/ carasi brÃhma¤¤aæ sotthiyÃkulavaæsatan ti\<*<8>*>/. || Ja_XIV:74 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pissa. 2 Bd sammÃpayisu. 3 Bd akhettabandhukena. 4 Cks add te. 5 Ck Bd suddhÃ. 6 Bd a. 7 Ck vana-, Bd paraÂha. 8 Ck sotthiyÃkulavaæsananti; pana--satanti wanting in Cs. >/ #<[page 304]># %<304 XIV. PakiïïakanipÃta.>% Tass' attho: yadi etehi guïehi samannÃgatÃnaæ viseso n' atthi eko va vaïïo hoti, evaæ sante taæ\<*<1>*>/ ubhatosujÃtabhÃvaæ nÃsento panaÂÂhaæ\<*<2>*>/ carasi brÃhma¤¤aæ\<*<3>*>/ caï¬Ãlasamo hosi sotthiyakulavaæsaæ\<*<4>*>/ nÃsesÅti\<*<5>*>/. Atha naæ purohito upamÃya sa¤¤Ãpento gÃthadvayam aha: @@ @*>/ manussesu sadà sujjhanti mÃnavÃ\<*<7>*>/, na tesaæ jÃtiæ pucchanti dhammam a¤¤Ãya subbatà ti. || Ja_XIV:76 ||>@ Tattha vimÃnan ti gehaæ và maï¬apaæ vÃ, chÃyà ti tesaæ vatthÃnaæ chÃyÃ, so nÃnÃvidho\<*<8>*>/ rÃgo na hoti\<*<9>*>/, sabbachÃyà ekavaïïà va hoti, evam- evan\<*<10>*>/ ti manussesu pi evamevaæ\<*<6>*>/ ekacce a¤¤Ãïà brÃhmaïà akÃraïen' eva cÃtuvaïïe\<*<11>*>/ suddhiæ pa¤¤Ãpenti, esà atthÅti mà gaïhi, yadà pana ariyamaggena mÃnavÃ\<*<12>*>/ sujjhanti tadà tehi paviÂÂhaæ\<*<13>*>/ nibbÃnadhammaæ jÃnitvà subbatà sÅlavanto paï¬itapurisà tesaæ jÃtiæ me pucchanti\<*<14>*>/, nibbÃnappattito paÂÂhÃya jÃti nÃma niratthakà ti. UddÃlako pana\<*<15>*>/ paccÃharituæ na\<*<16>*>/ sakkonto appaÂibhÃno nisÅdi\<*<17>*>/. Atha brÃhmaïo rÃjÃnam Ãha: "sabbe ete mahÃrÃja kuhakÃ, sakala-JambudÅpaæ koha¤¤en' eva nÃsessanti, UddÃ- lakaæ uppabbajÃpetvà upapurohitaæ\<*<18>*>/ karotha, sese uppabbÃ- jetvà phalakÃvudhÃni datvà sevake karothÃ" 'ti. "SÃdhu ÃcariyÃ" 'ti rÃjà tathà kÃresi\<*<19>*>/. Te rÃjÃnaæ upaÂÂhahantà va\<*<20>*>/ gatÃ. S. i. d. Ã. "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' esa kuhako yevÃ" 'ti j. s.: "Tadà UddÃlako kuhakabhikkhu ahosi, rÃjà ùnando, purohito aham evÃ" 'ti. UddÃlakajÃtakaæ\<*<21>*>/. $<5. BhisajÃtakaæ.>$ Assaæ gavaæ rajataæ jÃtarÆpan ti. Idaæ S. J. v. uk- kaïÂhitabhikkhuæ Ã. k. Vatthuæ KusajÃtake Ãvibhavissati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd tvaæ. 2 Bd sethaæ, Cs pÃnaÂÂhaæ. 3 all three MSS. brah-. 4 Bd -sataæ 5 Bd -setÅti. 6 Bd -va. 7 Cs Bd -ïa-. 8 Bd adds citro. 9 Cks na upeti, Bd rÃgo pi na hoti. 10 Cks -vÃ. 11 Bd -a. 12 Cs Bd -ïa-. 13 Bd paÂividdhaæ. 14 Bd sujhati. 15 Ck puna. 16 Bd a. 17 Bd -dati. 18 Bd omits upa. 19 Bd akÃsi. 20 Bd yathÃkammaæ. 21 Cks uddÃlajÃ-. 5. Morris, B.& C. p. 94. >/ #<[page 305]># %< 5. BhisajÃtaka. (488.) 305>% Tadà pana S. "saccaæ kira tvaæ bhikkhu ukkaïÂhito\<*<1>*>/" ti pucchitvà "saccaæ bhante" ti vutte "kiæ paÂiccÃ" 'ti "kilesaæ bhante" ti vutte "bhikkhu evarÆpe niyyÃnikasÃsane pabbajitvà kasmà kilesaæ paÂicca ukkaïÂhasi\<*<2>*>/, porÃïakapaï¬ità anuppanne Buddhe bÃhirapabbajjaæ pabbajitvà vatthukÃmakilesakÃme Ãrabbha uppajjanakasa¤¤aæ sa- pathaæ katvà hariæsÆ" 'ti vatvà a. Ã.: A. B. Br. r. k. Bo. asÅtikoÂivibhavassa brÃhmaïamahÃsÃlassa\<*<3>*>/ putto hutvà nibbatti, MahÃka¤canakumÃro ti 'ssa nÃmaæ ka- riæsu. Ath' assa padasÃpi\<*<4>*>/ caraïakÃle aparo pi putto jÃyi\<*<5>*>/, Upaka¤canakamÃro ti 'ssa nÃmam akaæsu. Evaæ paÂipÃÂiyà satta puttà ahesuæ. SabbakaniÂÂhà pan' ekà dhÅtÃ, tassà Ka¤canadevÅti nÃmaæ kariæsu. MahÃka¤canakumÃro vayap- patto Takkasilato sabbasippÃni uggahetvÃ\<*<6>*>/ Ãga¤chi\<*<7>*>/. Atha naæ mÃtÃpitaro gharÃvÃsena bandhitukÃmà "attanÃ\<*<8>*>/ samÃna- jÃtiyakulato te dÃrikaæ Ãnema\<*<9>*>/, gharÃvÃsaæ saïÂhapehÅti" vadiæsu. "Amma tÃta na mayhaæ gharÃvÃsen' attho, mayhaæ hi tayo bhavà Ãdittà viya sappaÂibhayà bandhanÃgÃraæ viya palibuddhÃ\<*<10>*>/ ukkÃrabhÆmi viya jegucchà hutvà upaÂÂhahanti, mayà supinena pi methunadhammo na diÂÂhapubbo, a¤¤e\<*<11>*>/ vo puttà atthi, te gharÃvÃsena nimantethÃ" 'ti vatvà punappuna yÃcito pi\<*<12>*>/ sahÃye pesetvà tehi yÃcito pi na icchi. Atha naæ sahÃyà "samma kiæ pana tvaæ patthento kÃme pari- bhu¤jituæ na icchasÅti" pucchiæsu. So tesaæ nekkhammajjhÃ- sayataæ\<*<13>*>/ Ãrocesi\<*<14>*>/. Taæ sutvÃssa\<*<15>*>/ mÃtÃpitaro sesaputte nimantesuæ, te pi na icchiæsu. Ka¤canadevÅ pi na icchi yeva. AparabhÃge mÃtÃpitaro kÃlam akaæsu. MahÃka¤cana- paï¬ito mÃtÃpitunnaæ kattabbakiccaæ katvà asÅtikoÂidhanena kapaïiddhikÃnaæ mahÃdÃnaæ datvà cha bhÃtaro bhaginiæ ekaæ dÃsaæ ekaæ dÃsiæ ekaæ sahÃya¤ ca ÃdÃya mahÃbhinikkha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds sÅ- 2 Cks -ÂhÃsi, Bd -Âhito. 3 Bd -sÃlakusalassa. 4 Cks -sÃhi. 5 Bd vijÃyi. 6 Bd uggaïhitvÃ. 7 Bd ÃgacchÃ. 8 Bd adds ca. 9 Bd ÃnessÃmi. 10 Bd balibandhanÃ. 11 Cks a¤¤aæ. 12 yÃcantÃpi na lasu. 13 Bd nikkhama- 14 Bd adds sÃdhu samma sahÃya bodhisattassa kathitameva kathesÅti. 15 Bd omits ssa. >/ #<[page 306]># %<306 XIV. PakiïïakanipÃta.>% manaæ nikkhamitvà Himavantaæ pÃvisi. Te tattha paduma- saraæ nissÃya ramaïÅye bhÆmibhÃge assamaæ katvà pabba- jitvà vanamÆlaphalÃhÃrehi\<*<1>*>/ yÃpayiæsu. Te ara¤¤aæ gac- chantà ekato va gantvà yatth' eko phalaæ và pattaæ và passati tattha itare pi pakkositvà diÂÂhasutÃni kathentà ucci- nanti, gÃmassa kammantaÂÂhÃnaæ viya hoti. AthÃcariyo MahÃka¤canatÃpaso cintesi: "amhÃkaæ asÅtikoÂidhanaæ cha¬- ¬etvà pabbajitÃnaæ evaæ loluppavasena\<*<2>*>/ phalÃphalass' atthÃya vicaraïan nÃma appatirÆpaæ, ito paÂÂhÃya aham eva phalÃ- phalaæ ÃharissÃmÅti" so assamaæ patvà sabbe pi te sÃ- yaïhasamaye sannipÃtetvà tam atthaæ Ãrocetvà "tumhe idh' eva samaïadhammaæ karontà acchatha, ahaæ phalÃphalaæ ÃharissÃmÅti" Ãha. Atha naæ Upaka¤canÃdayo "mayaæ Ãcariya tumhe nissÃya pabbajitÃ, tumhe idh' eva samaïa- dhammaæ karotha, bhaginÅ pi no idh' eva hotu, dÃsÅ pi tassà santike acchatu, mayaæ aÂÂha janà vÃrena phalÃphalaæ Ãha- rissÃma, tumhe pana tayo vÃramuttakÃ\<*<3>*>/ hothÃ" 'ti vatvà paÂi¤¤aæ gaïhiæsu. Tato paÂÂhÃya aÂÂhasu janesu ekeko vÃrena phalÃphalaæ Ãharati, sesà attano attano pÃpuïana- koÂÂhÃsaæ ÃdÃya vasanaÂÂhÃnaæ gantvà attano païïasÃlÃyam eva honti, akÃraïena ekato bhavituæ na labhanti. VÃrappatto phalÃphalaæ Ãharitvà - eko mÃlako atthi {tattha}\<*<4>*>/ - pÃsÃïaphalake ekÃdasakoÂÂhÃse katvà gaï¬isa¤¤aæ datvà attano koÂÂhÃsaæ ÃdÃya vasanaÂÂhÃnaæ pavisati\<*<5>*>/, sesà gaï¬isa¤¤Ãya nikkha- mitvà ullolaæ\<*<6>*>/ akatvà gÃravaparihÃrena gantvà attano attano pÃpuïanakoÂÂhÃsaæ ÃdÃya vasanaÂÂhÃnaæ gantvà paribhu¤jitvà samaïadhammaæ karonti. Te aparabbÃge bhisÃni Ãharitvà khÃdantÃ\<*<7>*>/ tattatapà ghoratapà parimÃritindriyà kasiïapari- kammaæ karontà vihariæsu. Atha tesaæ sÅlatejena Sakka- bhavanaæ kampi. Sakko pi\<*<8>*>/ "kÃmÃ\<*<9>*>/ vimuttÃ\<*<10>*>/ nu kho ime \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -rÃya. 2 Bd loluppacÃravasena. 3 Bd -muttÃva. 4 Bd tassa. 5 Bd -ÂhÃnaæ gantvà bhu¤jitvà paÂivasati. 6 Bd loluppaæ. 7 Bd adantÃ. 8 Bd adds Ãvajjanto taæ kÃraïaæ ¤atvÃ. 9 Ck kÃpikÃmÃ. 10 Bd dhimuttÃ. >/ #<[page 307]># %< 5. BhisajÃtaka. (488.) 307>% isayo no" ti sa¤¤aæ\<*<1>*>/ karoti yeva, so "ime tÃva isayo pa- riggaïhissÃmÅti" cintetvà attano ÃnubhÃvena M-assa koÂÂhÃsaæ tayo divase antaradhÃpesi. So paÂhamadivase koÂÂhÃsaæ adisvà "mama koÂÂhÃso\<*<2>*>/ pammuÂÂho\<*<3>*>/ bhavissatÅti" cintesi\<*<4>*>/, dutiyadivase "mama dosena\<*<5>*>/ bhavitabbaæ, païÃmanavasena\<*<6>*>/ mama koÂÂhÃsaæ na paÂÂhapesi, ma¤¤e" ti cintesi, tatiyadivase "kena nu kho kÃraïena mayhaæ koÂÂhÃsaæ na paÂÂhapenti\<*<7>*>/, sace me doso bhavissati\<*<8>*>/ khamÃpessÃmÅti" sÃyaïhasamaye gaï¬ikasa¤¤aæ\<*<9>*>/ adÃsi. Sabbe\<*<10>*>/ sannipatitvà "kena gaï¬i- sa¤¤Ã\<*<11>*>/ dinnÃ" ti Ãhaæsu. "Mayà tÃtÃ\<*<12>*>/" ti. "Kena kÃra- ïena ÃcariyÃ" 'ti\<*<13>*>/. "TÃtà tatiyadivase kena phalÃphalaæ Ãbhatan" ti. Eko uÂÂhÃya "mayà ÃcariyÃ" 'ti vanditvà aÂÂhÃsi. "KoÂÂhÃse karontena te\<*<14>*>/ mayhaæ koÂÂhÃso kato" ti. "ùma ÃcariyÃ, jeÂÂhakoÂÂhÃso me\<*<15>*>/ kato" ti. "Hiyyo kenÃbhatan" ti. Aparo uÂÂhÃya "mayÃ" ti vanditvà aÂÂhÃsi. "Maæ\<*<16>*>/ anussarÅti". "TumhÃkaæ me jeÂÂhakoÂÂhÃso Âhapito" ti\<*<17>*>/. "Ajja kenÃbhatan" 'ti. Aparo uÂÂhÃya vanditvà aÂÂhÃsi. "KoÂÂhÃsaæ karonto maæ anussarÅti". "TumhÃkaæ\<*<18>*>/ jeÂÂha- koÂÂhÃso kato" ti. "TÃtÃ, ajja mayhaæ koÂÂhÃsaæ alabhan- tassa tatiyo divaso\<*<19>*>/, paÂhamadivase\<*<20>*>/ koÂÂhÃsaæ adisvÃ\<*<21>*>/ "koÂÂhÃsaæ karonto maæ pammuÂÂho\<*<22>*>/ bhavissatÅti" cintesiæ, dutiyadivase "mama koci doso bhavissatÅti" cintesiæ, ajja pana "sace me doso atthi khamÃpessÃmÅti" cintetvà gaï¬ikasa¤¤Ãya\<*<23>*>/ tumhe sannipÃtesiæ\<*<24>*>/, `ete bhisakoÂÂhÃse\<*<25>*>/ tumhe karimhÃ' 'ti vadatha, ahaæ na labhÃmi, etesaæ thenetvà khÃdakaæ ¤Ãtuæ yaÂÂati\<*<26>*>/, kÃme pahÃya pabbajitÃnaæ bhisamattaæ thenaæ\<*<27>*>/ nÃma appatirÆpan" ti. Te tassa kathaæ sutvà "aho sÃha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ÃsaÇka. 2 Cks -saæ. 3 Bd pamuÂho. 4 Bd -tetvÃ. 5 Ck dÃsena, Bd dosana. 6 Bds tena. 7 Ck -ÂÂhÃ-. 8 Ck bhavitabbassati, Bd atthi te. 9 Bd gaï¬isa¤-. 10 Bd adds te. 11 Cks -aæ. 12 Bd tÃta katÃ. 13 Bd adds vanditvà aÂhaæsuæ. 14 Bd -te, Cs Bd omit te. 15 Bd mayÃ. 16 Bd karonto maæ. 17 Cks pi. 18 Bd adds me. 19 Bs tayo divaso, Cks tatiyadivase. 20 Ck omits pa-. 21 Bd omits koad-. 22 Bd pamuÂho. 23 Bd gaï¬isa¤-. 24 Bd -temi. 25 Ck hi-. 26 Cks -tÅti. 27 Bd thenanaæ. >/ #<[page 308]># %<308 XIV. PakiïïakanipÃta.>% sikakamman" ti sabbe va ubbegappattÃ\<*<1>*>/ ahesuæ. Tasmiæ\<*<2>*>/ assamapade vanajeÂÂhakarukkhe nibbattadevatÃpi otaritvà Ãgantvà tesa¤ ¤eva santike nisÅdi. Ana¤jakÃraïaæ\<*<3>*>/ kÃri- yamÃno\<*<4>*>/ dukkhaæ adhivÃsetuæ asakkonto ÃlÃnaæ\<*<5>*>/ bhinditvà palÃyitvà ara¤¤aæ paviÂÂho eko vÃraïo kÃlena kÃlaæ isigaïaæ vandati, so pi Ãgantvà ekamantaæ aÂÂhÃsi. SappakÅÊÃpanako\<*<6>*>/ eko vÃnaro ahikuï¬ikassa\<*<7>*>/ hatthato mu¤citvà ara¤¤aæ pavi- sitvà tatth' eva assame vasati, so pi taæ divasaæ isigaïaæ vanditvà ekamantaæ nisÅdi. Sakko "isigaïaæ parigaïhissÃ- mÅti" tesaæ santike adissamÃnakÃyo\<*<8>*>/ aÂÂhÃsi. Tasmiæ khaïe B-assa kaniÂÂho Upaka¤canatÃpaso uÂÂhÃyÃsanà B-aæ vanditvà sesÃnaæ apacitiæ dassetvà "Ãcariya ahaæ a¤¤e apaÂÂhapetvÃ\<*<9>*>/ attÃna¤ ¤eva sodhetuæ labhÃmÅti" pucchi. "ùma labhasÅti". So isigaïamajjhe Âhatvà "sace te mayà bhisÃni khÃditÃni eva- rÆpo nÃma homÅti" sapathaæ karonto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ hotu bhisÃni te brÃhmaïa yo ahÃsÅti. || Ja_XIV:77 ||>@ Tattha assaæ gavan ti idaæ so yattakÃni\<*<11>*>/ piyavatthÆni honti tehi vippayoge\<*<12>*>/ tattakÃni sokadukkhÃni uppajjantÅti vatthukÃme garahanto ÃhÃ\<*<13>*>/ 'ti veditabbaæ\<*<14>*>/. Taæ sutvà isigaïo "mÃrisa\<*<15>*>/ mà evaæ kathetha\<*<16>*>/, atibhÃ- riyo te sapatho\<*<17>*>/" ti kaïïe pidahi. Bo. pi naæ "tÃta, ati- bhÃriyo te sapatho, na tvaæ khÃdasi, tava pattÃsane nisÅdÃ" 'ti Ãha. Tasmiæ\<*<18>*>/ sapathaæ katvà nisinne dutiyo pi bhÃtÃ\<*<19>*>/ uÂÂhÃya M-aæ vanditvà sapathena attÃnaæ sodhento dutiyaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ubbigga-. 2 Bd asmiæ. 3 Bd Ãï-. 4 Bd ka-. 5 Ck ÃÊÃnaæ, Cs alÃnaæ, Bd aÊÃhanaæ,, Bs ÃlÃhaïaæ. 6 Bd sabbakiÊÃ-. 7 Cs -guïÂhi-, Bd -kuï¬a-. 8 Bd -kÃrena. 9 Bd a¤¤esaæ apanÃpetvÃ. 10 Ck samaggi. 11 Ck ettha-, Cs etta-. 12 Bd -gehi. 13 Bd abhÃsi. 14 Cks -bbo. 15 Cks -sÃ. 16 Cks mà kathayà ti. 17 Bd adds kato. 18 Bd adds pathamaæ. 19 Cks bhÃtu, Bd adds sahasa. >/ #<[page 309]># %< 5. BhisajÃtaka. (488.) 309>% @*>/ candana¤ ca dhÃretu putt' assa bahÆ bhavanti\<*<2>*>/ kÃmesu tibbaæ kurutaæ apekkhaæ bhisÃni te brÃhmaïa yo ahÃsÅti. || Ja_XIV:78 ||>@ Tattha tibban ti vatthukÃmakilesakÃmesu bahalaæ apekkhaæ karotÆ 'ti idaæ so yass' etesu tibbà apekkhà hoti\<*<3>*>/ so tehi vippayoge\<*<4>*>/ mahantaæ dukkhaæ pÃpuïÃtÅti dukkhapaÂikkhepavasen' evam Ãha. Tasmiæ nisinne sesÃpi attano attano ajjhÃsayÃnurÆpena taæ taæ gÃthaæ abhÃsiæsu: @@ @*>/ pasayhakÃrÅ rÃjÃbhirÃjÃ\<*<6>*>/ balavà yasassÅ sa cÃturantaæ mahim ÃvasÃtu bhisÃni te brÃhmaïa yo ahÃsi. || Ja_XIV:80 ||>@ @@ @*>/ sabbasamattavedanaæ{\<*<8>*>/} tapassinaæ\<*<9>*>/ ma¤¤atu sabbaloko pÆjetu naæ jÃnapadà samecca\<*<10>*>/ bhisÃni te brÃhmaïa yo ahÃsi. || Ja_XIV:82 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -sika. 2 so all three MSS. for -tu? 3 Bd honti. 4 Bd -gehi. 5 Cks hoti. 6 Bd rÃjÃdhi-. 7 Bd -yi-. 8 Bd -samanta-. 9 Cs tapassinÅna, Bd tapassina, Ck tapassÅtinaæ. 10 Bd samajha. >/ #<[page 310]># %<310 XIV. PakiïïakanipÃta.>% @*>/ rÃjato vyasanam alattha ki¤ci bhisÃni te brÃhmaïa yo ahÃsi. || Ja_XIV:84 ||>@ @*>/ itthÅsahassassa\<*<3>*>/ Âhapetu aggaæ sÅmantinÅnaæ pavarà bhavÃtu bhisÃni te brÃhmaïa yo\<*<4>*>/ ahÃsi. || Ja_XIV:85 ||>@ @*>/ sabbasamÃgatÃnaæ bhu¤jeyya sÃduæ avikampamÃnà carÃtu lÃbhena vikatthamÃnà bhisÃni te brÃhmaïa yo\<*<6>*>/ ahÃsi. || Ja_XIV:86 ||>@ @*>/ hotu mahÃvihÃre navakammiko hotu KajaÇgalÃyaæ Ãlokasandhiæ divasÃ\<*<8>*>/ karotu bhisÃni te brÃhmaïa yo ahÃsi. || Ja_XIV:87 ||>@ @*>/ pÃsasatehi chambhÅ\<*<10>*>/ rammà vanà niyyatu rÃjadhÃniæ tuttehi so ha¤¤atu pÃcanehi bhisÃni te brÃhmaïa yo ahÃsi. || Ja_XIV:88 ||>@ @*>/ laÂÂhÅhato sappamukhaæ upetu sakkacca baddho visikhaæ carÃtu bhisÃni te brÃhmaïa yo ahÃsÅti. || Ja_XIV:89 ||>@ Tattha tatiyena vuttagÃthÃya kasimà ti sampannakasikammo, putte gihÅ dhanimà sabbakÃme ti putte labhatu gihÅ hotu sattavidhena ratana- dhanena dhanimà hotu rÆpÃdibhede sabbakÃme labhatu, vayaæ apassan ti mahallakakÃle pabbajjÃnurÆpam pi attano vayaæ apassanto pa¤cakÃmaguïaæ\<*<12>*>/ samiddhagharam eva ÃvasatÆ 'ti, idaæ so pa¤cakÃmaguïagiddhÃ\<*<13>*>/ kÃmaguïa- vippayogena mahÃvinÃsaæ pÃpuïantÅti\<*<14>*>/ dassetuæ kathesi, catutthena vutta- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds so. 2 Bd vijitvÃ. 3 Bd -ssÃnaæ. 4 so all three MSS. 5 Bd dÃsinaæ hisÃ, Cks isÅnaæ bhisÃ. 6 Bd yÃ? 7 Ck -sa-. 8 Bd -santidivasaæ. 9 Ck bajjhatuæ, Cs -taæ, Bd -tu. 10 Cks jambhi, Bd sambhi. 11 Cks -ïapiÂÂhe. 12 Bd -kÃmÃ. 13 Ck -guïÃgiddhÃ, Bd -guïagiddho, Cs omits gÃmaguïagiddhÃ. 14 Bd -ïÃtiti. >/ #<[page 311]># %< 5. BhisajÃtaka. (488.) 311>% gÃthÃya rÃjÃbhirÃjÃ\<*<1>*>/ ti rÃjÆnaæ antare atirÃjà ti, idaæ so issarÃnaæ nÃma issariye\<*<2>*>/ parigalite mahantaæ dukkhaæ uppajjatÅti rajje dosaæ dassento kathesi, pa¤camena vuttagÃthÃya avÅtarÃgo ti purohitaÂÂhÃnataïhÃya sataïho\<*<3>*>/, idaæ so purohitassa purohitaÂÂhÃne parigalite\<*<4>*>/ mahantaæ domanassaæ uppajjatÅti dassetuæ kathesi, chaÂÂhena vuttagÃthÃya tapassinan ti tapasÅlasampanno ti naæ ma¤¤atu, idaæ so lÃbhasakkÃrÃpagame\<*<5>*>/ mahantaæ domanassaæ uppajjatÅti lÃbhasakkÃragarahÃvasena kathesi, sahÃyatÃpasena\<*<6>*>/ vuttagÃthÃya catussadan ti ÃkiïïamanussatÃya manussehi pahÆtadha¤¤atÃya dha¤¤ena sulabhadÃrutÃya\<*<7>*>/ dÃrÆhi sampannodakatÃya udakenà 'ti catÆhi ussannaæ catussadasamannÃgatan ti attho, VÃsavenà 'ti VÃsavena dinnaæ viya acalaæ VÃsavato laddhavarÃnu- bhÃven' ekaæ rÃjÃnaæ ÃrÃdhetvà tena dinnan ti pi attho, avÅtarÃgo ti kad- dame sÆkaro viya kÃmapaæke nimuggo va hutvÃ, iti so pi kÃmÃnaæ ÃdÅnavam eva kathento evam Ãha, dÃsena vuttagÃthÃya gÃmaïÅti gÃmajeÂÂhako, ayam pi kÃme garahanto yeva evam Ãha, Ka¤canadeviyà vuttagÃthÃya yan ti yaæ itthiæ ti\<*<8>*>/ attho, ekarÃjà ti aggarÃjÃ, itthisahassassà 'ti vacanamattatÃya vuttaæ, soÊa- sannaæ itthisahassÃnaæ aggaÂÂhÃne ÂhapetÆ 'ti attho, sÅmantinÅnan ti sÅ- mantadharÃnaæ itthÅnan ti attho, iti sà itthibhÃve ÂhatvÃpi duggandhaæ gÆtha- rÃsiæ viya kÃme garahantÅ yeva evam Ãha, dÃsiyà vuttagÃthÃya sabbasamÃga- tÃnan ti sabbesaæ sannipatitÃnaæ majjhe nisÅditvà akampamÃnà anosakka- mÃnà sÃdurasaæ bhu¤jatÆ 'ti attho, dÃsÅnaæ kira sÃmikassa santike nisÅditvà bhu¤janaæ nÃma appiyaæ, iti sà attano appiyattà va evam Ãha\<*<9>*>/, caratu lÃ- bhena vikatthamÃnà ti lÃbhahetu kuhanakammaæ karontÅ lÃbhasakkÃraæ uppÃdentÅ caratÆ 'ti attho, iminà sà dÃsibhÃve\<*<10>*>/ ÂhitÃpi kilesavatthum eva\<*<11>*>/ garahati, devatÃya vuttagÃthÃya ÃvÃsiko ti ÃvÃsajagganako, KajaÇgalÃyan ti evaæ- nÃmake nagare, tattha kira dabbasambhÃrà sulabhÃ, Ãlokasandhiæ divasà ti ekadivasen' ekam eva vÃtapÃnaæ karotu, so kira devaputto Kassapabuddha- kÃle KajaÇgalanagaraæ nissÃya yojanike jiïïamahÃvihÃre ÃvÃsikasaæghatthero hutvà jiïïavihÃre navakammaæ karonto va mahÃdukkhaæ anubhavi, tasmà tad eva dukkhaæ Ãrabbha evam Ãha, hatthinà vuttagÃthÃya pÃsasatehÅti bahÆhi pÃsehi, chambhÅti\<*<12>*>/ catusu pÃdesu gÅvÃya kaÂibhÃge cà 'ti chasu ÂhÃnesu, tuttehÅti dvikaïÂakehi dÅghalaÂÂhÅhi, pÃcanehÅti dasapÃcanehi\<*<13>*>/ aækusakehi vÃ, so kira attanà anubhÆtadukkhaæ ¤eva Ãrabbha evam Ãha, vÃnarena vutta- gÃthÃya alakkamÃlÅti ahiguïÂhikena kaïÂhe parikkhipitvà ÂhapitÃya alakkamÃlÃya samannÃgato, tipukaïïaviddho ti tipupilandhanena pilandhakaïïo\<*<14>*>/, laÂÂhi- hato ti sappakÅlaæ sikkhÃpiyamÃno\<*<15>*>/ laÂÂhiyÃpi hato hutvà eso pi ahi- guïÂhikahatthe\<*<16>*>/ attanà anubhÆtadukkhaæ sandhÃy' evam Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd rÃjÃdhi-. 2 Bd adds hi. 3 Bd saætaïhÃti. 4 Bd purohitaÂhÃne hi parigalite, Cks purohite galite. 5 Bd -mena. 6 Bd sahÃyakena pana. 7 Bds subhadÃ-. 8 Bds yantiyaæ itthÅti? Cks santitaæ itthÅti. 9 Ck adds catÆti, Cs has evamaha¤carÃtÆti. 10 Ck -bhÃge. 11 Bs kilesakÃmavatthukÃme. 12 Ck jamhÅti. 13 Cks rasa-. 14 Cks tipukaïïapitthe ti tipupilandhantena pilandhakaïïe. 15 Cks sappaæ kÅÊaæ sikkhÃpa-. 16 Cs -attho. >/ #<[page 312]># %<312 XIV. PakiïïakanipÃta.>% Evaæ tehi terasahi janehi sapathe kate M. cintesi: "kadÃci ime `ayaæ anaÂÂham eva naÂÂhan ti kathetÅti\<*<1>*>/' mayi Ãsaækaæ kareyyuæ, aham pi sapathaæ karomÅti". Atha naæ karonto cuddasamaæ gÃtham Ãha: @*>/ bhonto saækati ka¤cid evà 'ti. || Ja_XIV:90 ||>@ Tattha bhonto ti Ãlapanaæ, idaæ vuttaæ hoti: bhonto yo anaÂÂha- koÂÂhÃsaæ naÂÂhaæ me ti vadati yo và tumhesu ka¤ci Ãsaækati so pa¤cakÃma- guïe labhatu c' eva bhu¤jatu ca ramaïÅyaæ pabbajjaæ alabhitvà agÃramajjhe yeva\<*<3>*>/ maratÆ 'ti. IsÅhi pana sapathe kate Sakko "mà bhÃyittha, ahaæ ime vÅmaæsanto bhisÃni antaradhÃpesiæ, ime ca cha¬¬itakhela- piï¬aæ viya kÃme garahantÃ\<*<4>*>/ sapathaæ karonti, kÃmagara- hanakÃraïaæ te pucchissÃmÅti" cintetvà dissamÃnarÆpo B-aæ vanditvà pucchamÃno anantaragÃtham Ãha: @*>/ vicaranti loke iÂÂha¤ ca kanta¤ ca bahunnam etaæ piyaæ manu¤¤aæ idha jÅvaloke, kasmà isayo na-ppasaæsanti kÃme ti. || Ja_XIV:91 ||>@ Tattha yadesamÃnÃ\<*<4>*>/ ti yaæ vatthukÃmaæ kilesakÃma¤ ca kasigorakkhÃ- dÅhi samavisamakammehi pariyesamÃnÃ\<*<6>*>/ sattà loke vicaranti etaæ bahunnaæ devamanussÃnaæ iÂÂha¤ ca kanta¤ ca piya¤ ca manu¤¤a¤ ca, kasmà isayo na- ppasaæsantÅti attho, kÃme ti iminà taæ vatthuæ sarÆpato dasseti. Ath' assa pa¤haæ vissajjento M. dve gÃthà abhÃsi: @@ @*>/ pÃpaæ kÃyassa bhedà nirayaæ vajanti,>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -entÅti. 2 Cs vo, Bds yaæ. 3 Ck -jjheneva. 4 Cks -tÃya. 5 Cks sad-. 6 Ck -nÃya. 7 Ck Bd -tvÃ. >/ #<[page 313]># %< 5. BhisajÃtaka. (488.) 313>% @< ÃdÅnavaæ kÃmaguïesu disvà (SuttanipÃta v. 50.) tasmà isayo na-ppasaæsanti kÃme ti. || Ja_XIV:93 ||>@ Tattha kÃmesÆ 'ti kÃmahetu kÃme nissÃya kÃyaduccaritÃdÅni karontÅti attho, ha¤¤are ti daï¬ÃdÅhi ha¤¤anti, bajjhare ti rajjubhadhÃdÅhi bajjhanti, dukkhan ti kÃyikacetasikaæ asÃtaæ, bhayan ti attÃnuvÃdÃdikaæ sabbam pi bhayaæ, bhÆtÃdhipatÅti Sakkaæ Ãlapati, ÃdÅnavan ti evarÆpaæ dosaæ, so pan' esa ÃdÅnavo DukkhakkhandhÃdÅhi suttehi dÅpetabbo. Sakko M-assa kathaæ sutvà saæviggamÃnaso anantaraæ gÃtham Ãha: @@ Tattha vÅmaæsamÃno ti bhante ahaæ ime isayo kÃmÃdhimuttà và no và ti vÅmaæsanto, isino ti tava mahesino santakÃni bhisÃni, tÅre gahetvÃnà 'ti tÅre nikkhittÃni gahetvà thale ekamante nidhesiæ, suddhà ti idÃni mayà tumhÃkaæ sapathakiriyÃya ¤Ãtaæ: ime isayo suddhà apÃpà hutvà vasantÅti. Taæ sutvà Bo. gÃtham Ãha: @*>/ kÅÊasi devarÃjà 'ti. || Ja_XIV:95 ||>@ Tattha na te naÂà ti devarÃja mayaæ tava naÂà và kÅÊitabbayuttakà vÃ\<*<2>*>/ kenaci na homa na pi tava ¤Ãtakà na sahÃyÃ, atha tvaæ\<*<3>*>/ kismiæ\<*<4>*>/ parattham- bhaæ kiæ upatthambhaæ katvà kiæ nissÃya isÅhi saddhiæ kÅÊasÅti attho. Atha naæ Sakko khÃmapento vÅsatimaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha esà patiÂÂhà ti esà tava paÂiccayÃ\<*<5>*>/ ajja mama khalitassa aparÃ- dhassa patiÂÂhà hotu, kodhabalà ti paï¬ità nÃma khantibalà bhavanti na kodhabalà ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs Bd tuvaæ. 2 Ck -baæyuttakÃsÃ. 3 Cs taæ. 4 Bd kivÃ. 5 so Cks; Bd pÃdacchÃyÃ. >/ #<[page 314]># %<314 XIV. PakiïïakanipÃta.>% M. ca Sakkassa devara¤¤o khamitvà sayaæ isigaïaæ khamÃpento itaraæ gÃtham Ãha: @*>/ bhisÃnÅti. || Ja_XIV:97 ||>@ Tattha suvositaæ isinaæ ekarattan ti ÃyasmantÃnaæ isinaæ eka- rattaæ pi imasmiæ ara¤¤e vasitaæ suvasitam eva, kiækaraïÃ: yaæ VÃsavaæ bhÆtapatiæ addasÃma, sace hi mayaæ nagare avasimhà na imaæ addasÃma. bhonto ti bhavanto sabbe pi sumanà bhavantu tussantu Sakkassa devara¤¤o khamantu, kiækÃraïÃ: yaæ brÃhmaïo paccapÃdi\<*<1>*>/ bhisÃnÅti\<*<2>*>/ yasmà tum- hÃkaæ Ãcariyo bhisÃni paÂilabhÅti. Sakko isigaïaæ vanditvà devalokam eva gato. Isigaïo pi jhÃnÃbhi¤¤aæ nibbattetvà BrahmalokÆpago ahosi. S. i. d. Ã. "evaæ\<*<3>*>/ bhikkhÆ porÃïakapaï¬ità sapathaæ katvà kilese jahiæsÆ\<*<4>*>/" 'ti vatvà saccÃni pakÃsesi. SaccapariyosÃne ukkaïÂhita- bhikkhu sotÃpattiphale patiÂÂhahi. JÃtakaæ samodhÃnento\<*<5>*>/ tisso gÃthà abhÃsi: @@ @*>/, dÃsÅ Khujjuttarà tadÃ, Citto gahapati dÃso, yakkho SÃtÃgiro tadÃ. || Ja_XIV:99 ||>@ @*>/ tadà nÃgo, MadhuvÃseÂÂhavÃnaro\<*<8>*>/, KÃÊudÃyi tadà Sakko, evaæ dhÃretha jÃtakan ti || Ja_XIV:100 ||>@ BhisajÃtakaæ. $<6. SurucijÃtaka.>$ Mahesi Rucino bhariyà ti. Idaæ S. SÃvatthiæ\<*<9>*>/ upa- nissÃya MigÃramÃtu pÃsÃde viharanto VisÃkhÃya mahÃupÃsikÃya laddhe aÂÂha vare Ã. k. Sà hi ekadivasaæ Jetavane dhammakathaæ sutvà Bhagavantaæ saddhiæ bhikkhusaæghena svÃtanÃya nimantetvà pakkÃmi. Tassà pana rattiyà accayena cÃtuddÅpako mahÃmegho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd paccupÃdi. 2 Cks -sÃni. 3 Cks omit evaæ. 4 Bd paja-. 5 Bd adds puna satthÃ. 6 Bd adds ca. 7 Bd pÃlile-. 8 so Cks; Bd poÂhapÃdo ca vanayo. 9 Bd -iyaæ. >/ #<[page 315]># %< 6. SurucijÃtaka. (489.) 315>% vassi. Bhagavà bhikkhÆ Ãmantetvà "yathà bhikkhave Jetavane vas- sati evaæ catÆsu dÅpesu vassati, ovassÃpetha\<*<1>*>/ bhikkhave kÃyaæ, ayaæ pacchimako me\<*<2>*>/ cÃtuddÅpako mahÃmegho" ti vatvà ovassÃpita- kÃyehi\<*<3>*>/ bhikkhÆhi saddhiæ iddhibalena Jetavane antarahito VisÃkhÃya koÂÂhake pÃtur ahosi. UpÃsikà "acchariyaæ vata bho, abbhutaæ vata bho, T-assa mahiddhikatà mahÃnubhÃvatà yatra hi nÃma jaïïuka- mattakesu\<*<4>*>/ pi oghesu vattamÃnesu kaÂimattesu pi oghesu vattamÃnesu na hi nÃma ekabhikkhussa\<*<5>*>/ pi pÃdà và cÅvarÃni và allÃni bhavissan- tÅti" haÂÂhà udaggà Buddha-pamukhaæ bhikkhusaæghaæ parivisitvà katabhattakiccaæ Bhagavantaæ etad avoca: "addhÃhaæ bhante Bhaga- vantaæ varÃni yÃcÃmÅti". "Atikkantavarà kho VisÃkhe\<*<6>*>/ TathÃ- gatÃ" ti. "YÃni ca bhante kappanti yÃni ca anavajjÃnÅti". "Vadehi VisÃkhe" ti. "IcchÃm' ahaæ bhante bhikkhusaæghassa yÃvajÅvaæ vassikasÃÂikaæ dÃtuæ Ãgantukabhattaæ dÃtuæ gamikabhattaæ dÃtuæ\<*<7>*>/ gilÃnabhattaæ dÃtuæ gilÃnupaÂÂhÃkabhattaæ dÃtuæ gilÃnabhesajjaæ\<*<8>*>/ dÃtuæ dhuvayÃguæ dÃtuæ bhikkhunisaæghassa yÃvajÅvaæ udaka- sÃÂikaæ dÃtun" ti. S. "kaæ pana tvaæ VisÃkhe atthavasaæ\<*<9>*>/ sampassamÃnà T-aæ aÂÂha varÃni yÃcasÅti" pucchitvà tÃya varÃni- saæse\<*<10>*>/ kathite "sÃdhu sÃdhu VisÃkhe, sÃdhu kho tvaæ VisÃkhe imaæ Ãnisaæsaæ sampassamÃnà T-aæ aÂÂha varÃni yÃcasÅti\<*<11>*>/" vatvà "anujÃnÃmi\<*<12>*>/ VisÃkhe aÂÂha varÃnÅti\<*<13>*>/" aÂÂha vare datvà anu- modanaæ katvà pakkÃmi. Ath' ekadivasaæ Satthari pubbÃrÃme viharante\<*<14>*>/ dh. k. s.: "Ãvuso VisÃkhà mahÃupÃsikà mÃtugÃmabhÃve\<*<15>*>/ ÂhatvÃ\<*<16>*>/ Dasabalassa santikà aÂÂha vare labhi, aho mahÃguïÃ" ti. S. Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave e. k. s." ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave VisÃkhà idÃn' eva mama santikà vare labhi, pubbe pi\<*<17>*>/ labhi yevÃ" 'ti vatvà a. Ã.: AtÅte MithilÃyaæ Suruci nÃma rÃjà rajjaæ kÃrento puttaæ paÂilabhitvà tassa SurucikumÃro t-eva\<*<18>*>/ nÃmaæ akÃsi. So vayappatto "TakkasilÃya\<*<19>*>/ sippaæ uggaïhissÃmÅti\<*<20>*>/" gantvà nagaradvÃre sÃlÃyaæ nisÅdi. BÃrÃïasira¤¤o pi\<*<21>*>/ putto Brah- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck ossÃpetha. 2 Bd omits me. 3 Ck ossÃpita-. 4 Bd jÃïukamattesu. 5 Bd -ssÃ. 6 Ck -khÃ, Cs -khà corr. to -khe. 7 Bd omits g. d. 8 Bd salÃkabhattam. 9 Bd aÂhavarÃnisaæsaæ. 10 Cks -saæghe. 11 pucchitvÃ---yÃcasÅti wanting in Cs. 12 Bd adds te. 13 Bd adds satthÃ. 14 Bd adds bhikkhu. 15 Bd -gÃmattabhÃve. 16 Bd adds pi. 17 Bd pesÃ. 18 Cs Bd tveva. 19 Bd -yaæ. 20 Bd omits ug. 21 Bd omits pi. >/ #<[page 316]># %<316 XIV. PakiïïakanipÃta.>% madattakumÃro nÃma tath' eva gantvà SurucikumÃrassa ni- sinnaphalake yeva nisÅdi. Te a¤¤ama¤¤aæ pucchitvà vissÃ- sikà hutvà ekato va Ãcariyassa santikaæ gantvà ÃcariyabhÃgaæ datvà sippaæ paÂÂhapetvà nacirass' eva niÂÂhÃpitasippÃ\<*<1>*>/ Ãcari- yaæ Ãpucchitvà thokaæ maggaæ ekato va gantvà dvedhÃ- pathe\<*<2>*>/ Âhità a¤¤ama¤¤aæ ÃliÇgitvà mittadhammÃnurakkha- natthaæ katikaæ akaæsu\<*<3>*>/: "sace mama putto jÃyati tava dhÅtà tava putto\<*<4>*>/ mama dhÅtà tesaæ ÃvÃhavivÃhaæ karissÃmÃ" 'ti. Tesu rajjaæ kÃrentesu\<*<5>*>/ SurucimahÃrÃjassa putto jÃyi\<*<6>*>/, Suruci- kumÃro t' ev' assa\<*<7>*>/ nÃmaæ kariæsu. Brahmadattassa dhÅtà jÃyi\<*<6>*>/, Sumedhà ti 'ssÃ\<*<8>*>/ nÃmaæ kariæsu. SurucikumÃro va- yappatto Takkasilaæ gantvà sippaæ uggahetvÃ\<*<9>*>/ Ãga¤chi\<*<10>*>/. Atha naæ pità rajje abhisi¤citukÃmo\<*<11>*>/ "sahÃyassa kira me BÃrÃïasira¤¤o dhÅtà atthi, tam ev' assa aggamahesiæ karissÃ- mÅti" tassà atthÃya bahuæ païïÃkÃraæ datvà amacce pesesi. Tesaæ anÃgatakÃle yeva BÃrÃïasirÃjà deviæ pucchi: "bhadde mÃtugÃmassa nÃma kiæ atirekadukkhan" ti. "Sapattirosa- dukkhaæ\<*<12>*>/ devÃ" 'ti. "Tena hi bhadde amhÃkam ekadhÅtaraæ SumedhÃdeviæ\<*<13>*>/ tamhà dukkhà mocetvà yo etaæ ekikaæ eva gaïhissati tassa dassÃmÃ\<*<14>*>/" 'ti Ãha. So tehi amaccehi Ãgan- tvà tassà nÃme gahite\<*<15>*>/ "tÃtà kÃmaæ mayà pubbe va mayhaæ sahÃyassa pati¤¤ÃtÃ\<*<16>*>/ dÃrikÃ, imaæ pana mayaæ na itthighaÂÃya\<*<17>*>/ antare khipitukÃmÃ, yo etaæ\<*<18>*>/ ekikam eva gaïhÃti tassa dÃtukÃm' amhÃ" 'ti Ãha. Te ra¤¤o santikaæ pahiïiæsu. RÃjÃ\<*<19>*>/ "amhÃkaæ mahantaæ rajjaæ sattayojanikaæ Mithilana- garaæ tÅïi yojanasatÃni rajjaparicchedo\<*<20>*>/, heÂÂhimantena soÊasa itthisahassÃni laddhuæ vaÂÂaÂÅti" vatvà na rocesi. Suruci- kumÃro pana SumedhÃya rÆpasampadaæ sutvà savanasaæ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd niÂhitÃ-, Cks -sippo. 2 Ck omits pathe. 3 Bd kariæsu. 4 Bd adds vÃ. 5 Bd karon-. 6 Bds vij-. 7 Bd tveva. 8 Cks tissa. 9 Bd uggaïhitvÃ. 10 Bds Ãgacchi. 11 Bds add hutvÃ. 12 Bds sampattirosaæ-. 13 Bd -dhaædevi. 14 Bds -mÅ. 15 Ck nÃmagahito, Cs nÃmehito. 16 Bds paÂi¤¤ÃkatÃ, omitting dÃrikÃ. 17 Bds -gÃtÃya. 18 Bds ekaæ. 19 Bds add pana. 20 Bd raÂÂha-. >/ #<[page 317]># %< 6. SurucijÃtaka. (489.) 317>% saggena bajjhitvà "ahan taæ ekikam eva gaïhissÃmi, na mayhaæ itthighaÂÃya\<*<1>*>/ attho, taæ yeva\<*<2>*>/ ÃnentÆ\<*<3>*>/" 'ti mÃtÃpi- tunnaæ pesesi. Te tassa manaæ abhinditvà bahuæ dhanaæ pesetvà mahantena parivÃrena taæ ÃnÃpetvÃ\<*<4>*>/ kumÃrassa agga- mahesiæ katvà ekato va abhisi¤ciæsu. So SurucimahÃrÃjà nÃma hutvà dhammena rajjaæ kÃrento tÃya saddhiæ piyasaæ- vÃsaæ vasi. Sà pana dasavassasahassÃni tassa gehe vasantÅ n' eva puttaæ na dhÅtaraæ alattha\<*<5>*>/. Ath\<*<6>*>/ nÃgarà sanni- patitvà rÃjaÇgaïe upakkositvÃ\<*<7>*>/ "kiæ etan" ti vutte "a¤¤o\<*<8>*>/ doso n' atthi vaæsÃnupÃlako vo\<*<9>*>/ putto n' atthi\<*<10>*>/, tumhÃkaæ ekà va\<*<11>*>/ devÅ, rÃjakulaæ\<*<12>*>/ nÃma heÂÂhimantena soÊasahi itthi- sahassehi bhavitabbam, iÂÂhighaÂaæ gaïha deva, ekÃ\<*<13>*>/ pu¤¤a- vatÅ puttaæ labhissatÅti" vatvà "tÃtÃ, kiæ kathetha, `ahaæ a¤¤aæ na gaïhissÃmÅti' paÂi¤¤aæ datvà mayà esà ÃnÅtÃ,{\<*<14>*>/} na sakkà musÃvÃdaæ kÃtuæ, na mayhaæ itthighaÂÃya attho" ti ra¤¤Ã paÂikkhittà pakkamiæsu. Sumedhà taæ kathaæ sutvà "rÃjà tÃva saccavÃditÃya a¤¤Ã itthiyo na Ãneti\<*<15>*>/, aham eva pan' assa ÃnessÃmÅti" ra¤¤o mÃtu samabhariyÃya\<*<16>*>/ ÂhÃne Âhatvà attano ruciyÃ\<*<17>*>/ khattiyaka¤¤Ãnaæ sahassaæ amacca- ka¤¤Ãnaæ sahassaæ gahapatika¤¤Ãnaæ sahassaæ sabbasama- yanÃÂakitthÅnaæ\<*<18>*>/ sahassan ti cattÃri itthisahassÃni Ãnesi. TÃpi dasavassasahassÃni rÃjakule vasitvà n' eva puttaæ na dhÅtaraæ labhiæsu. Eten' ev' upÃyena aparÃni tikkhattuæ cattÃri cattÃri sahassÃni Ãnesi. TÃpi n' eva puttaæ na dhÅtaraæ labhiæsu. EttÃvatà soÊasa itthisahassÃni Ãnesuæ. CattÃlÅsa vassahassÃni atikkamiæsu, tÃni tÃya\<*<19>*>/ ekikÃya vutthehi\<*<20>*>/ dasahi saddhiæ pa¤¤Ãsa vassasahassÃni honti. Atha nÃgarà sannipatitvà puna upakkositvà "kiæ nÃm' etan\<*<21>*>/" ti vutte "deva tumhÃkaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -gatÃya. 2 Bd tameva. 3 Bds ÃnetÆ. 4 Bds ÃnetvÃ. 5 Bds labhi. 6 Bds add naæ. 7 Bds -siæsu. 8 Bds ra¤¤o. 9 Bds nÃma pana te in the place of vo. 10 Bds na vijjati. 11 Bds omit va. 12 Bds -le ca. 13 Bds devà ti addhà tÃsu. 14 Bd -ha¤ca. 15 Bds -si. 16 Bds -riyÃ. 17 Bds add va. 18 Bs sabbesavassanÃÂa-, Bd sabbesamassanÃ-, Bs sabbesavassanÃ-. 19 Bds add ÃnÅtÃya. 20 all three MSS. vuttehi. 21 Bds kimetaæ. >/ #<[page 318]># %<318 XIV. PakiïïakanipÃta.>% itthiyo\<*<1>*>/ puttaæ patthetuæ ÃïÃpethÃ" 'ti vadiæsu. RÃjà "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà "bhadde\<*<2>*>/ puttaæ patthethÃ" 'ti Ãha. Tà tato paÂÂhÃya puttaæ patthayamÃnÃ\<*<3>*>/ nÃnà devatà namassanti nÃnà vatÃni caranti\<*<4>*>/, putto n' uppajjat' eva. Atha rÃjà Sumedhaæ Ãha: "bhadde puttaæ patthehÅti". Sà "sÃdhÆ" 'ti\<*<5>*>/ pannarasuposathe aÂÂhaÇgasamannÃgataæ uposathaæ samÃ- dÃya sirigabbhe sÅlÃni ÃvajjamÃnà kappiyama¤cake nisÅdi. Sesà ajavatagovatà hutvÃ\<*<6>*>/ uyyÃnaæ agamaæsu\<*<7>*>/. SumedhÃya sÅlate- jena Sakkabhavanaæ kampi. Sakko ÃvajjitvÃ\<*<8>*>/ "Sumedhà put- taæ pattheti, puttam assà dassÃma\<*<9>*>/, na kho pana sakkà yaæ và taæ và dÃtuæ, anucchavikam assà puttaæ upadhÃressÃmÅti" upadhÃrento NaÊakÃradevaputtaæ passi. So hi pu¤¤asam- panno satto purimattabhÃve BÃrÃïasiyaæ vasanto vappakÃle\<*<10>*>/ khettaæ gacchanto ekaæ paccekabuddhaæ disvà dÃsakamma- kare\<*<11>*>/ "vapathÃ\<*<12>*>/" 'ti pahiïitvà sayaæ nivattitvà pacceka- buddhaæ gehaæ netvà bhojetvà puna GaÇgÃtÅraæ\<*<13>*>/ netvà puttena saddhiæ ekato hutvà udumbarabhittipìaæ\<*<14>*>/ naÊabhitti- kaæ païïasÃlaæ katvà dvÃraæ yojetvà caækamaæ katvà paccekabuddhaæ tattha\<*<15>*>/ temÃsaæ vasÃpetvà vutthavassaæ dve pi pitÃputtà ticÅvarena acchÃdetvà uyyojayiæsu\<*<16>*>/. Eten' eva niyÃmena satta\<*<17>*>/ paccekabuddhe tÃya païïasÃlÃya vasÃpetvà ticÅvarÃni akaæsu. Dve pi pitÃputtà naÊakÃrà hutvà GaÇgÃtÅre veÊuæ upadhÃrentà paccekabuddhaæ disvà evam akaæsÆ 'ti pi vadanti yeva. Te kÃlaæ katvà TÃvatiæsabhavane nibbattitvÃ\<*<18>*>/ chasu kÃmasaggesu\<*<19>*>/ anulomapaÂilomena\<*<20>*>/ mahantaæ devissa- riyaæ\<*<21>*>/ anubhavantÃ\<*<22>*>/ vicaranti. Te tadÃ\<*<23>*>/ cavitvà uparideva- loke nibbattitukÃmÃ\<*<24>*>/. Sakko TathÃgatabhÃvaæ ¤atvà tesu \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds deviyÃ. 2 Bds tumhe. 3 Cks patthi-. 4 Bds vattÃmi paricaranti. 5 Bds add sampaÂicchi. 6 Bds add puttaæ alabhitvÃ. 7 Cs Ãg-. 8 Bds -jjanto. 9 Cs -mi, Bds -mÅti. 10 Cks vayappattakÃle. 11 Ck -karo, Cs -kammare. 12 Bds gacchathÃ. 13 Bds -re. 14 Bs -pÃraæ. 15 Bds tattheva. 16 Bds -jesuæ. 17 Ck -e, Bs tassa, Bd sattaÂha. 18 all three MSS. nibbatte-? 19 Bds kÃmÃvacarasa-. 20 Bs anulomena. 21 Bds omit dev. 22 Bds -ti. 23 Bds tato. 24 Bds add honti. >/ #<[page 319]># %< 6. SurucijÃtaka. (489.) 319>% ekassa vimÃnadvÃraæ gantvà taæ Ãgantvà vanditvà Âhitaæ Ãha: "mÃrisa tayà manussalokaæ gantuæ vaÂÂatÅti". "MahÃ- rÃja, manussaloko nÃma jeguccho paÂikkÆlo, tattha Âhità dÃnÃ- dÅni pu¤¤Ãni katvà devalokaæ patthenti, tatra gantvà kiæ karissÃmÅti". "MÃrisa devaloke paribhu¤jitabbaæ sampattiæ manussaloke paribhu¤jissasi\<*<1>*>/ pa¤cavÅsatiyojanubbedhe\<*<2>*>/ ratana- pÃsÃde vasissasi\<*<3>*>/, adhivÃsehÅti". So adhivÃsesi. Sakko tassa paÂi¤¤aæ gahetvà isivesena\<*<4>*>/ rÃjuyyÃnaæ gantvà tÃsaæ itthÅnaæ upari ÃkÃse caækamanto attÃnaæ dassetvà "kassÃ\<*<5>*>/ puttavaraæ demi, kà puttavaraæ gaïhatÅti\<*<6>*>/" Ãha. "Bhante, mayhaæ dehi, mayhaæ dehÅti" hatthasahassÃni ukkhipiæsu. Tato\<*<7>*>/ Ãha: "ahaæ sÅlavatÅnaæ\<*<8>*>/ puttaæ dammi, tumhÃkaæ kiæ sÅlaæ ko ÃcÃro" ti. Tà ukkhittahatthe sammi¤jetvà "sace sÅlavatiyà dÃtukÃmo SumedhÃya santikaæ gacchÃ" 'ti vadiæsu. So ÃkÃse yeva gantvà tassà vÃsÃgÃre\<*<9>*>/ sÅhapa¤jare aÂÂhÃsi. Ath' assÃ\<*<10>*>/ Ãrocayiæsu: "etha devÅ, eko devarÃjà `tumhÃkaæ puttavaraæ dassÃmÅti' ÃkÃsenÃgantvà sÅhapa¤jare Âhito" ti. Sà garupari- hÃrenÃgantvà sÅhapa¤jaraæ ugghÃÂetvà "saccaæ kira bhante tumhe sÅlavatiyà puttavaraæ dethÃ" 'ti Ãha. "ùma demÅti". "Tena hi, mayhaæ dethÃ" 'ti. "Kiæ pana te sÅlaæ, kathehi\<*<11>*>/, sace me ruccissati\<*<12>*>/ dassÃmi te varan" ti. Sà tassa vacanaæ sutvà "tena hi suïÃhÅti" vatvà attano sÅlagunaæ\<*<13>*>/ kathentÅ pannarasa gÃthà abhÃsi: @@ @*>/ Ãviæ và yadi và raho. || Ja_XIV:102 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bs -sÅti, Bd -tÅti. 2 Bds add aÂÂhayojanavitthÃre. 3 Cks -ti. 4 Bs -se. 5 Bds kassÃhaæ. 6 Bds gaïhissatÅti. 7 Bds add sakko. 8 Bds -vantÃnaæ. 9 Bds pÃsÃdadvÃre. 10 Bds add tà itthiyo. 11 Ck -si, Bds -hÅti. 12 Bds ruccati. 13 Bs omits sÅla. 14 so Bd atima¤¤i 'ttha? Bds -ma¤¤attho, Cks -ma¤¤ittho. >/ #<[page 320]># %<320 XIV. PakiïïakanipÃta.>% @*>/ ise, musà me\<*<2>*>/ bhaïamÃnÃya muddhà phalatu sattadhÃ. || Ja_XIV:103 ||>@ @*>/ pità mÃtà cÃpi suvÃmino\<*<4>*>/ te maæ brahma\<*<5>*>/ vinetÃro yÃva aÂÂhaæsu jÅvite. || Ja_XIV:104 ||>@ @@ @@ @*>/ brÃhmaïa tÃsu issà và kodho và nÃhu mayhaæ kudÃcanaæ. || Ja_XIV:107 ||>@ @*>/ appiyÃ, attÃnaæ vÃnukampÃmi\<*<8>*>/ sadà sabbà sapattiyo. || Ja_XIV:108 ||>@ @@ @*>/ ye c' a¤¤e anujÅvino posemi saha dhammena sadà pamuditindriyÃ. || Ja_XIV:110 ||>@ @@ @@ @@ @*>/ pannarasiæ\<*<10>*>/ yÃva pakkhassa aÂÂhamiæ\<*<10>*>/* pÃÂihÃriyapakkha¤ ca aÂÂhaÇgasusamÃhitaæ uposathaæ upavasÃmi\<*<11>*>/ sadà sÅlesu saævutÃ. || Ja_XIV:114 ||>@ @@ Tattha mahesÅti aggamahesÅ, Rucino ti Surucira¤¤o, paÂhaman ti soÊasannaæ itthisahassÃnaæ sabbapaÂhamaæ, yaæ man ti yasmiæ kÃle maæ\<*<12>*>/ SurucÅ Ãnayi tato paÂÂhÃyÃhaæ\<*<13>*>/ dasavassasahassÃni ekikà va imasmiæ gehe vasiæ, atima¤¤itthÃ\<*<14>*>/ 'ti muhuttam pi sammukhà và parammukhà và atima¤¤in ti\<*<15>*>/ idaæ atikkamitvà ma¤¤amÃnaæ\<*<16>*>/ na jÃnÃmi na sarÃmi, ise ti taæ Ãlapati, te man ti sasuro ca sassu cà 'ti te ubho maæ, vinetÃro ti tehi vinÅt' amhi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -naæ. 2 Cks ce. 3 Cs manussa, Bd bhattu mamaæ sassu. 4 Bds cÃpi ca sassurÃ. 5 Cs Bd -me. 6 Cks -yÃti. 7 Cks ka¤ci. 8 Cks attÃnaæ va anu-. Bs atthÃnaæ vÃnammÃmi? 9 Bd pose. 10 Cks Bd -Å. * (Min., Gram. Palie XXIV, v. 24, Pischel TherÅg. p. 126, Dhp. p. 404). 11 Bd -vasi. 12 Bds add sukhasaævÃsÃya. 13 Bds paÂÂhÃya sÃhaæ. 14 Cks -ittho. 15 Bds -ma¤¤ati. 16 Cks ma¤¤anaæ. >/ #<[page 321]># %< 6. SurucijÃtaka. (489.) 321>% te me yÃva jÅviæsu tÃva ovÃdam adaæsu, ahiæsÃratinÅti ahiæsÃsaækhÃtÃya ratiyà samannÃgatÃ, mayà hi kunthakipilliko\<*<1>*>/ pi na hiæsitapubbo, kÃmasà ti ekanten' eva, dhammacÃrinÅti dasakusalakammapathe pÆremi\<*<2>*>/, upaÂÂhÃsin ti pÃdaparikammÃdÅni kiccÃni karontÅ upaÂÂhahiæ\<*<3>*>/, sahabhariyÃnÅti mayà saha ekasÃmikassa bhariyÃbhÆtÃni, nÃhÆ 'ti kilesaæ nissÃya issÃdhammo và kodhadhammo và mayhaæ na bhÆtapubbo, hitenà 'ti yaæ tÃsaæ hitaæ ten' eva nandÃmi, ure\<*<4>*>/ vutthÃ\<*<5>*>/ dhÅtaro viya tà disvà tussÃmi, kÃcÅti\<*<6>*>/ tÃsu ekÃpi mayhaæ appiyà nÃma n' atthi, sabbà piyavÃditÃy' eva\<*<7>*>/ anukampÃmÅti muducittena sabbà soÊasasahassÃpi tÃ\<*<8>*>/ attÃnaæ viya anukampÃmi, saha dhammenà 'ti nayena\<*<9>*>/ kÃraïena, yo yaæ kÃtuæ sakkoti taæ tasmiæ kamme yojemÅti\<*<10>*>/ attho, pamuditindriyà ti\<*<11>*>/ pesentÅ ca niccaæ pamuditindriyà va hutvà pesemi, are diÂÂhadÃsa idan nÃma karohÅti evaæ kujjhitvà na me koci katthaci pesitapubbo, payatapÃïinÅti dhotahatthà pasÃritahatthà va hutvÃ, pÃÂihÃrikapakkha¤cà 'ti\<*<12>*>/ aÂÂhamÅcÃtuddasÅpannarasÅnaæ\<*<13>*>/ pac- cuggamanÃnuggamanavasena cattÃro divase\<*<14>*>/, sadà ti niccakÃle\<*<15>*>/ pa¤casu sÅlesu saævutà tehi\<*<16>*>/ pihitagopitattabhÃvà va homÅti. Evaæ tassà gÃthÃsatena pi sahassena pi vaïïiyamÃnÃnaæ guïÃnaæ pamÃïan nÃma n' atthi, tÃya pana païïarasahi gÃthÃhi attano guïÃnaæ vaïïitakÃle yeva Sakko attano bahukaraïÅyatÃya tassà kathaæ avicchinditvà "pahÆtà abbhutà yeva te guïÃ" ti taæ pasaæsanto gÃthadvayam Ãha: @@ @@ Tattha dhammaguïà ti sabhÃvaguïà bhÆtaguïÃ, saævijjantÅti ye tayà vuttà te sabbe va tayi upalabbhanti, abhijÃto ti atijÃto\<*<17>*>/ yasassimà ti yasasampannena parivÃrena samannÃgato, uppajjatÅti evarÆpo tava putto uppajjissati, mà cintayÅti. Sà tassa vacanaæ sutvà somanassajÃtà taæ pucchantÅ dve gÃthà abhÃsi: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck kunta-, Bs -kÃdiko pi. 2 Ck sÆremi. 3 Bs upaÂÂhemi. 4 Ck vure. 5 Bd vuÂha. 6 Cks kÃmÅti. 7 Bds piyakÃyeva. 8 Bd -sahassÃnipi, Bs sabba sahassÃni pi. 9 Bd yena. 10 Bd payo-. 11 Cks omit ti. 12 Bds add pa¤camÅ. 13 Cks -dasapannarasÃnaæ. 14 Cks -sÃ, Bds divase labhati. 15 Bds -laæ. 16 Cks te. 17 Cks abhijÃto, Bds atijÃto suddhajÃto. >/ #<[page 322]># %<322 XIV. PakiïïakanipÃta.>% @*>/ rajojalladharo aghe vehÃsayaï Âhito manu¤¤aæ bhÃsasÅ\<*<2>*>/ vÃcaæ yaæ mayhaæ hadayaægamaæ. || Ja_XIV:118 ||>@ @*>/ mahiddhiko, ko vÃsi tvaæ anuppatto, attÃnam me pavedayà 'ti. || Ja_XIV:119 ||>@ Tattha rummÅti\<*<4>*>/ ana¤jitÃmaï¬ito, Sakko Ãgacchanto ramaïÅyena tÃ- pasavesenÃgato, pabbajitavesenÃgatattà pana sà evam Ãha, aghe ti appaÂighe ÂhÃne, yaæ mayhan ti yaæ etaæ\<*<5>*>/ mayhaæ manu¤¤avÃcaæ bhÃsasi taæ bhÃsamÃno tvaæ devatà nu si saggamhà idhÃgato isi vÃsi mahiddhiko ti yakkhÃdisu ko và tvam asi idhÃnuppatto attÃnam me pavedaya yathÃbhÆtaæ kathehÅti vadati. So tassà kathento cha gÃthà Ãha: @*>/. || Ja_XIV:120 ||>@ @*>/ jÅvalokasmiæ yà hoti\<*<8>*>/ samacÃrinÅ medhÃvinÅ sÅlavatÅ sassudevÃpatibbatÃ\<*<9>*>/. || Ja_XIV:121 ||>@ @@ @*>/ suciïïena pubbesucaritena ca idha rÃjakule jÃtà sabbakÃmasamiddhinÅ. || Ja_XIV:123 ||>@ @@ @@ Tattha sahassakkho ti atthasahassassa\<*<11>*>/ taæ muhuttaæ dassanavasena sahassakkho, itthi yÃ\<*<12>*>/ ti itthÅ, samacÃrinÅti tÅhi dvÃrehi samacariyÃya samannÃgÃtÃ, tÃdisÃyÃ\<*<13>*>/ 'ti yathÃrÆpÃya, sumedhÃyà 'ti supa¤¤Ãya, ubha- yatthakaÂaggaho ti ayaæ tava\<*<14>*>/ imasmi¤ ca attabhÃve anÃgate ca jayaggÃho, tesu\<*<15>*>/ anÃgatesu\<*<16>*>/ devalokÆpapatti\<*<17>*>/ idha jÅvite pavattamÃne\<*<18>*>/ kitti cÃ\<*<19>*>/ 'ti ayaæ ubhayattha kaÂaggÃho nÃma, dhamman ti evaæ sabhÃvaguïaæ ciraæ attani pÃlaya, esÃhan ti eso ahaæ, piyamme ti mayhaæ tava dassanaæ piyaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bs dummi. 2 Bd -se. 3 Bd cÃpi. 4 Bd dummiti. 5 Bs evaæ. 6 Bd bhavantike. 7 Bs atthiyo, Bd itthiyo. 8 Bd honti. 9 so all three MSS. 10 Ck bhante, Bs tvaæ ca bhadde. 11 Ck atthasahassa, Bs atthahi sahassassa cintitaæ. 12 Bd yo. 13 Cks tÃdisiyÃ. 14 Bds tÃva. 15 Bs adds idhalokaparalokesu. 16 Bds -te. 17 Bds add ca. 18 Cks pamatta-. 19 Cks mÃ. >/ #<[page 323]># %< 6. SurucijÃtaka. (489.) 323>% "Devaloke pana me kiccakaraïÅyaæ atthi, tasmà gacchÃmi, tvaæ appamattà hohÅti" tassà ovÃdaæ datvà pakkÃmi. NaÊa- kÃradevo\<*<1>*>/ paccÆsakÃle cavitvà tassà kucchimhi paÂisandhiæ gaïhi. SÃ\<*<2>*>/ ¤atvà ra¤¤o Ãrocesi. RÃjà gabbhaparihÃraæ adÃsi. Sà dasamÃsaccayena puttaæ vijÃyi, MahÃpanÃdo ti 'ssa nÃmaæ kariæsu. UbhayaraÂÂhavÃsino "sÃmi puttassa no khÅramÆlan" ti ekekaæ kahÃpaïaæ rÃjaÇgaïe khipiæsu, mahÃrÃsi ahosi. Ra¤¤Ã paÂikkhittÃpi ca "sÃmi puttassa va¬¬hitakÃle paribbayo bhavissatÅti" agahetvà va pakkamiæsu. KumÃro mahÃparivÃrena va¬¬hitvà vayappatto soÊasavassa- kÃle yeva sabbasippe nipphattiæ pÃpuïi. RÃjà puttassa vayaæ oloketvà deviæ Ãha: "bhadde puttassa me rajjÃ- bhisekakÃle ramaïÅyaæ assa pÃsÃdaæ kÃretvà abhisekaæ kÃressÃmÃ" 'ti. Sà "sÃdhu deva" 'ti sampaÂicchi. RÃjà vatthuvijjÃcariye pakkosÃpetvà "tÃtà va¬¬hakiæ gahetvà am- hÃkaæ nivesanato avidÆre puttassa me pÃsÃdaæ mÃpetha, rajjena naæ abhisi¤cissÃmÃ" 'ti Ãha. Te "sÃdhÆ" 'ti bhÆ- mippadesaæ vÅmaæsanti. Tasmiæ khaïe SakkassÃsanaæ uïhÃkÃraæ dassesi. So taæ kÃraïaæ ¤atvà Vissakammaæ Ãmantetvà "gaccha tÃta MahÃpanÃdakumÃrassa ÃyÃmavitthÃ- rato\<*<3>*>/ a¬¬hayojanikaæ\<*<4>*>/ abbedhena pa¤cavÅsatiyojanaæ\<*<5>*>/ ratana- pÃsÃdaæ mÃpehÅti" pesesi. So va¬¬hakivesena va¬¬hakÅnaæ santikaæ Ãgantvà "tumhe pÃtarÃsaæ bhu¤jitvà ethÃ" 'ti te pesetvà daï¬akena bhÆmiyaæ pahari, tÃvad eva vuttappakÃro sattabhÆmiko pÃsÃdo uÂÂhahi. MahÃpanÃdassa pÃsÃdamaÇ- galaæ\<*<6>*>/ chattamaÇgalaæ ÃvÃhamaÇgalan ti tÅïi maÇgalÃni\<*<7>*>/ ekato va ahesuæ. MaÇgalaÂÂhÃne ubhayaraÂÂhavÃsino sanni- patitvà maÇgalacchaïena sattavassÃni vÅtinÃmesuæ, n' eva ne rÃjà uyyojeti\<*<8>*>/, tesaæ vatthÃlaækÃrakhÃdaniyabhojani- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds -devaputto pana. 2 Bs adds gabbhapatiÂÂhitabhÃvaæ, Bd patiÂhitabhÃvaæ. 3 Bds ÃvÃmena yojanaæ vitthÃrato. 4 Bs aÂÂhayo-. 5 Bds -janikaæ. 6 Ck Bs -daæ-. 7 Cks omit maægalÃni. 8 Bs -si, Bd -suæ. >/ #<[page 324]># %<324 XIV. PakiïïakanipÃta.>% yÃdiæ\<*<1>*>/ sabbaæ rÃjakulasantakaæ ¤eva ahosi. Te sattasaæ- vaccharaccayena upakkositvà SurucimahÃrÃjena "kim etan" ti puÂÂhà "mahÃrÃja amhÃkaæ maÇgalaæ bhu¤jantÃnaæ satta- vassÃni gatÃni\<*<2>*>/, kadà maÇgalassa osÃnaæ bhavissatÅti" Ãhaæsu. Tato rÃjÃ\<*<3>*>/ "tÃtà puttena me ettakaæ kÃlaæ na hasitapubbaæ, yadà so hasissati tadà gamissathÃ" 'ti. Atha\<*<4>*>/ mahÃjano bheri¤ carÃpetà naÂe sannipÃtesi. NaÂasa- hassÃni\<*<5>*>/ sannipatitvà satta koÂÂhÃsà hutvà naccantà rÃjÃnaæ hasÃpetuæ nÃsakkhiæsu. Tassa hi dibbanÃÂakÃnaæ diÂÂhattà tesaæ naccaæ amanu¤¤aæ ahosi. Tadà Bhaï¬ukaïïa- Paï¬ukaïïÃ\<*<6>*>/ nÃma dve nÃÂakà chekÃ\<*<7>*>/ "mayaæ rÃjÃnaæ hasÃ- pessÃmÃ" 'ti. Bhaï¬ukaïïo\<*<8>*>/ nÃma\<*<9>*>/ rÃjadvÃre mahantaæ Atulaæ nÃma ambaæ mÃpetvà suttaguÊaæ khipitvà tassa sÃkhÃya laggÃpetvà suttena Atulambaæ\<*<10>*>/ abhirÆhi. Atulambo pi\<*<11>*>/ kira\<*<12>*>/ VessavaïÃmbo\<*<13>*>/. Ath' tam pi\<*<14>*>/ Vessavaïassa dÃsà gahetvà aÇgapaccaÇgÃni chinditvà pÃtesuæ. SesanaÂà tÃni\<*<15>*>/ samodhÃnetvà udakena si¤ciæsu\<*<16>*>/. So\<*<17>*>/ pupphapaÂaæ nivÃsetvà ca pÃrupitvà ca naccanto va uÂÂhahi. MahÃpanÃdo tam pi disvà n' eva hasi. Paï¬ukaïïanaÂo\<*<18>*>/ rÃjaÇgaïe dÃru- citakaæ kÃretvà attano parisÃya saddhiæ aggiæ pÃvisi. Tasmiæ nibbute citakaæ udakena si¤ciæsu. So sapariso pupphapaÂaæ nivÃsetvà ca pÃrupitvà na naccanto va uÂÂhahi. Tam pi disvà rÃjà n' eva hasi. Iti ta hasÃpetuæ asakkontÃ\<*<19>*>/ manussà upaddutà ahesuæ. Sakko taæ kÃraïaæ ¤atvà "gaccha tÃta, MahÃpanÃdaæ hasÃpetvà ehÅti" devanaÂakaæ pesesi. So Ãgantvà rÃjaÇgaïe ÃkÃse Âhatvà upa¬¬haraÇgaæ\<*<20>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks Bd -di. 2 Ck gatà ti, Cs -vassÃni dvÅtinÃmesuæ nevano gatà ti. 3 Cks omit tato rÃjÃ. 4 Bds athassa. 5 Ck panaÂhaÂa- corr. to panaÂa-, Cs janaÂa- 6 Bs -kaï¬o cakaï¬o ca, Bd -kaï¬o cakaïho ca. 7 Ca nÃÂakajekÃ, Bd -kajethakÃ. 8 Bs -kaï¬o, Bd -kaïho. 9 Bds tÃva. 10 hi dibba---atulambaæ wanting in Ck. 11 Cks ti. 12 Ck kÅ. 13 Bs -sse ambo? 14 Bds tam hi. 15 Cs tÃti, Bs -naÂakÃti, Bd sesanÃÂakÃ. 16 Bds abhisi-. 17 Ck adds saparisÃ. 18 Bs -kaïïo naÂo, Bd -kaïho naÂo. 19 Ck Bd -to, Cs -te, Bs -tÃ? 20 Bds upa¬¬ha Ãgaæ. >/ #<[page 325]># %< 7. Pa¤cÆposathajÃtaka. (490.) 325>% nÃma dassesi, eko va hattho eko va pÃdo ekaæ akkhiæ ekà dÃÂhÃ\<*<1>*>/ naccati\<*<2>*>/ calati\<*<3>*>/ phandati, sesaæ niccalaæ ahosi. Taæ disvà MahÃpanÃdo thokaæ sitaæ akÃsi. MahÃjano pana hasanto hasanto hassaæ dhÃretuæ satiæ\<*<4>*>/ paccupaÂÂhÃpetuæ\<*<5>*>/ asakkonto aÇgÃni vissajjetvà rÃjaÇgaïe yeva papati\<*<6>*>/. Tasmiæ kÃle maÇgalaæ niÂÂhitaæ. Sesam ettha panÃdo nÃma so rÃjà yassa yÆpo suvaïïayo\<*<7>*>/ (II,334, Therag. p. 22) ti MahÃpanÃdajÃtakena\<*<8>*>/ vaïïetabbaæ. RÃjà MahÃpanÃdo dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni katvà ayupariyosÃne devalokam eva gato. S. i. d. Ã. "evaæ bhikkhave VisÃkhà pubbe pi mama santikà varaæ labhi yevÃ" 'ti vatvà j. s.: "Tadà MahÃpanÃdo Bhaddaji ahosi, Sumedhà devÅ VisÃkhÃ, Vissakammo ùnando, Sakko\<*<9>*>/ aham evÃ" 'ti. SurucijÃtakaæ. $<7. Pa¤cÆposathajÃtaka.>$ Appossukko dÃni tvaæ kapoÂà 'ti. Idaæ S. j. v. upo- sathike pa¤casate upÃsake Ã. k. Tadà hi S. dhammasabhÃyaæ catuparisamajjhe alaækatabuddhÃsane nisÅditvà muducittena parisaæ oloketvà "ajja upÃsakÃnaæ kathaæ paÂicca desanà samuÂÂhahissatÅti" ¤atvà upÃsake ÃmÃntetvà "uposathik' attha upÃsakÃ" ti pucchitvà "Ãma bhante" ti vutte "sÃdhu vo kataæ, uposatho nÃm' esa porÃïa- kapaï¬itÃnaæ vaæso, porÃïakapaï¬ità hi rÃgÃdikilese niggahatthaæ uposathavÃsaæ vasiæsÆ" 'ti vatvà tehi yÃcito a. Ã.: AtÅte MagadharaÂÂhÃdÅnaæ tiïïaæ raÂÂhÃnaæ antare aÂavi ahosi. Bo. MagadharaÂÂhe brÃhmaïamahÃsÃlakule nibbattitvà vayappatto kÃme pahÃya nikkhamitvà taæ aÂaviæ pavisitvà assamaæ katvà vÃsaæ kappesi. Tassa pana assa- massa avidÆre ekasmiæ veïugahane attano bhariyÃya saddhiæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck ÂhitÃ, Cs dÃÂÂhikÃ, Bs dÃÂha? Bd dÃdhi. 2 Cks kaccati. 3 Bds add upa¬¬haæ. 4 Cks hÃsaætiæ, Bs patiæ? Bd sati. 5 Bs paccupaÂÂhetuæ. 6 Bds patati. 7 Bds -ïamayo. 8 Bds -ke. 9 Bds add pana. >/ #<[page 326]># %<326 XIV. PakiïïakanipÃta.>% kapoÂasakuïo vasati, ekasmiæ vammike ahi\<*<1>*>/, ekasmiæ vana- gumbe sigÃlo, ekasmiæ vanagumbe accho. Te cattÃro pi kÃlena kÃlaæ isiæ upasaækamitvà dhammaæ suïanti. Ath' ekadivasaæ kapoÂo bhariyÃya saddhiæ kulÃvakà nikkhamitvà gocarÃya pakkÃmi. Tassa pacchato gacchantiæ kapoÂiæ eko seno gahetvà palÃyi. Tassà viravasaddaæ sutvà kapoÂo nivattitvà olokento taæ tena hariyamamÃnaæ passi. Seno pi taæ viravantiæ yeva mÃretvà khÃdi. KapoÂo tÃya viyogena rÃgapariÊÃhena pari¬ayhamÃno cintesi: "ayaæ rÃgo maæ ati- viya kilameti, na dÃni imaæ aniggahetvà gocarÃya pakka- missÃmÅti" so gocarapathaæ pacchinditvà tÃpasassa santikaæ gantvà rÃganiggahÃya\<*<2>*>/ uposathaæ samÃdiyitvà ekamante ni- pajji. Sappo pi "gocaraæ pariyesissÃmÅti" vasanaÂÂhÃnà nikkhamitvà paccantagÃme gÃvÅnaæ caraïaÂÂhÃne gocaraæ pariyesati. Tadà gÃmabhojakassa sabbaseto maÇgalausabho gocaraæ gahetvà ekasmiæ vammÅkapÃde jaïïunà patiÂÂhÃya siÇgehi mattikaæ gaïhanto kÅÊati. Sappo gÃvÅnaæ pada- saddena bhÅto taæ vammÅkaæ pavisituæ pakkhanto. Atha naæ usabho pÃdena akkami, so taæ kujjhitvà ¬asi, usabho tatth' eva jÅvitakkhayaæ patto. GÃmavÃsino "usabho kira mato" ti sutvà sabbe ekato va Ãgantvà kanditvà taæ gandha- mÃlÃdÅhi pÆjetvà ÃvÃÂe nikhaïitvà pakkamiæsu. Sappo tesaæ gatakÃle nikkhamitvà "ahaæ kodhaæ nissÃya imaæ jÅvità voropetvà mahÃjanassa hadaye sokaæ pavesesiæ, na dÃni imaæ kodhaæ aniggahetvà gocarÃya pakkamissÃmÅti" nivattitvà assamaæ gantvà kodhaniggahÃya uposathaæ saæ- Ãdiyitvà ekamante nipajji. SigÃlo pi gocaraæ pariyesanto ekaæ matahatthiæ disvà "mahà me gocaro laddho" ti tuÂÂho gantvà soï¬Ãya ¬asi, thambhe\<*<3>*>/ daÂÂhakÃlo viya ahosi, tattha assÃdaæ alabhitvà dante ¬asi, pÃsÃïe\<*<4>*>/ daÂÂhakÃlo viya ahosi, kucchiyaæ ¬asi, kusÆle\<*<5>*>/ ¬aÂÂhakÃlo viya ahosi, naÇguÂÂhe ¬asi, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bs Ãsiviso. 2 Bds rÃgÃdini. 3 Bs -bho. 4 Ck -sÃno. 5 cfr. J. I, 502; Bds kapÃle. >/ #<[page 327]># %< 7. Pa¤cÆposathajÃtaka. (490.) 327>% ayathÃle\<*<1>*>/ daÂÂhakÃlo viya ahosi, vaccamagge ¬asi, ghatapÆve\<*<2>*>/ daÂÂhakÃlo viya ahosi. So lobhavasena khÃdanto antokucchi- yaæ pÃvisi, tattha chÃtakÃle\<*<3>*>/ maæsaæ khÃdati pipÃsitakÃle lohitaæ pivati nipajjanakÃle antÃni ca papphÃsa¤ ca avattha- ritvà nipajjati. So "idh' eva me annapÃna¤ ca sayana¤ ca nipphannaæ, a¤¤attha kiæ karissÃmÅti" cintetvà tatth' eva abhirato bahi anikkhamitvà antokucchiyaæ yeva vasi. Apara- bhÃge vÃtÃtapena hatthikuïape sukkhante karÅsamaggo pihito. SigÃlo antokucchiyaæ upapacciyamÃno\<*<4>*>/ appamaæsalohito paï¬usarÅro hutvà nikkhamanamaggaæ na passi. Ath' eka- divasaæ akÃlamegho vassi karÅsamaggo temiyamÃno mudu\<*<5>*>/ hutvà vivaraæ dassesi. SigÅlo chiddaæ disvà "aticiraæ ki- lanto iminà chiddena palÃyissÃmÅti" karÅsamaggaæ sÅsena pahari. TassÃ\<*<6>*>/ sambÃdhaÂÂhÃnena\<*<7>*>/ vegena nikkhantassa\<*<8>*>/ siïïasarÅrassa\<*<9>*>/ sabbÃni lomÃni karÅsamagge laggÃni, tÃlak- khandho\<*<10>*>/ viya nillomasarÅro hutvà nikkhami. So "lobhaæ nissÃya mayà idaæ dukkhaæ anubhÆtaæ, idÃni imaæ anigga- hetvà gocaraæ na gaïhissÃmÅti" cintetvà taæ assamaæ gantvà lobhaniggahÃya uposathaÇgaæ samÃdiyitvà ekamante nipajji. Accho pi ara¤¤Ã nikkhamitvà atricchÃbhibhÆto MalaraÂÂhe\<*<11>*>/ paccantagÃmaæ gato. GÃmavÃsino "accho kirÃgato" ti dhanudaï¬Ãdihatthà nikkhamitvà tena paviÂÂhaæ gumbaæ parivÃresuæ. So mahÃjanena parivÃritabhÃvaæ ¤atvà nikkha- mitvà palÃyi, palÃyantam eva na naæ dhanÆhi c' eva daï- ¬ena\<*<12>*>/ ca pothesuæ. So bhinnena sÅsena lohitena galantena\<*<13>*>/ attano vasanaÂÂhÃnaæ gantvà "idaæ dukkhaæ mama atricchÃ- lobhavasena uppannaæ, na dÃni naæ\<*<14>*>/ aniggahetvà gocaraæ gaïhissÃmÅti" taæ assamaæ gantvà atricchÃniggahÃya uposathaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds ayakapÃle. 2 Bs ghaïa-,, Bd ghana-. 3 Cs jÃta-, Ck natthachÃnakÃle. 4 Bds uppajjamÃno. 5 Cks muduæ. 6 Bs tassa, Bd tassa pa. 7 Ck sambÃda-, Cs sambÃÂÂhÃnena, Bs -ÂÂhÃne? Bd sampÃdhaÂhÃne. 8 Bds nikkhamantassa. 9 Cks sinna-, Bs bhinna-, Bd bhinnaæ-. 10 Bs kÃla-, Bd kÃlakanto. 11 Bd mallakaraÂhe, Bs malaya-. 12 Bds daï¬ÃdÅhi. 13 Cs gaÊ-. 14 Cks nÃ--, Bd na idÃni imaæ. >/ #<[page 328]># %<328 XIV. PakiïïakanipÃta.>% samÃdiyitvà ekamante nipajji. TÃpaso pi attano jÃtiæ nissÃya mÃnavasiko hutvà jhÃnaæ uppÃdetuæ na sakkoti. Ath' eko paccekabuddho tassa mÃnanissitabhÃvaæ ¤atvà "ayaæ na lÃmakasatto\<*<1>*>/, Buddhaækuro esa, imasmiæ yeva kappe sab- ba¤¤Ætaæ pÃpuïissati, imassa mÃnaniggahaæ katvà samÃ- pattinibbattanÃkÃraæ karissÃmÅti" tasmiæ païïasÃlÃya nisinne yeva Uttarahimavantato Ãgantvà tassa pÃsÃïaphalake nisÅdi. So nikkhamitvà taæ attano Ãsane nisinnaæ disvà mÃnanissita- bhÃvena anattamano\<*<2>*>/ hutvÃ\<*<3>*>/ taæ upasaækamitvà accharaæ paharitvà "nassa\<*<4>*>/ vasala kÃlakaïïi muï¬a samaïaka, kim- atthaæ mama nisÅdanaphalake nisinno sÅti" Ãha. Atha naæ so\<*<5>*>/ "sappurisa kasmà mÃnanissito si, ahaæ paÂividdhapacceka- bodhi¤Ãïo, tvaæ imasmiæ yeva kappe sabba¤¤ubuddho bha- vissasi, Buddhaækuro is, pÃramitÃ\<*<6>*>/ pÆretvà Ãgato a¤¤aæ\<*<7>*>/ ettakaæ nÃma kÃlaæ atikkamitvà Buddho bhavissasi, Buddhat- tabhÃve\<*<8>*>/ Siddhattho nÃma bhavissasÅti\<*<9>*>/" nÃma¤ ca gotta¤ ca kula¤ ca aggasÃvakÃdayo ca sabbe Ãcikkhitvà "kimatthaæ mÃnanissito hutvà pharuso hosi, na-y-idaæ tavÃnucchavikan" ti ovÃdam adÃsi. So tena evaæ vutte pi n' eva naæ vandi n' eva "kadà ahaæ Buddho bhavissÃmÅti" ÃdÅni pucchi. Atha naæ paccekabuddho "tava jÃtiyÃ\<*<10>*>/ mama guïÃnaæ\<*<11>*>/ mahanta- bhÃvaæ jÃna\<*<12>*>/, sace sakkosi ahaæ viya ÃkÃse vicarÃhÅti" vatvà ÃkÃse uppatitvà attano pÃdapaæsuæ tassa jaÂÃmaï¬ale viki- ranto Uttarahimavantam eva gato. TÃpaso tassa gatakÃle saævegappatto hutvà "ayaæ samaïo evaægarusarÅro vÃta- mukhe khittatÆlapicu viya ÃkÃse pakkhanto, ahaæ jÃtimÃnena evarÆpassa paccekabuddhassa n' eva pÃde vandiæ n' eva `kadÃ\<*<13>*>/ Buddho bhavissÃmÅti' pucchiæ, jÃti nÃm' esà kiæ karissati, imasmiæ loke sÅlacaraïam eva mahantaæ, ayaæ kho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -kaæsatto. 2 Cks ananta-. 3 Ck sutvÃ. 4 Cks tassa. 5 Bds add Ãha. 6 Bs pÃramiyo, Bd pÃramiro. 7 Cks aæ¤Ã. 8 Bd adds Âhito. 9 Cks -tÅti. 10 Cks add vÃ. 11 Bd adds neva. 12 Bds jÃnÃsi. 13 Bds kadÃhaæ. >/ #<[page 329]># %< 7. Pa¤cÆposathajÃtaka. (490.) 329>% pana me mÃno va¬¬hanto nirayaæ upanessati, na dÃni imaæ mÃnaæ aniggahetvà phalÃphalatthÃya gamissÃmÅti" païïasÃlam pavisitvà mÃnaniggahÃya uposathaæ samÃdÃya kaÂÂhattharikÃya nisinno mahäÃïo kulaputto mÃnaæ niggahetvà kasiïaæ bhÃ- vetvÃ\<*<1>*>/ abhi¤¤ÃsamÃpattiyo nibbattetvà nikkhamitvà caækamana- koÂiyaæ pÃsÃïaphalake nisÅdi. Atha naæ kapoÂÃdayo upa- saækamitvà vanditvà ekamantaæ nisÅdiæsu. M. kapoÂaæ pucchi\<*<2>*>/ "tvaæ a¤¤esu divasesu na imÃya velÃya Ãgacchasi, gocaraæ pariyesasi, kin nu ajja uposathiko jÃto sÅti". "ùma bhante" ti. Atha naæ "kena kÃraïenÃ" 'ti pucchanto\<*<3>*>/ pa- Âhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ kapoÂa, vihaÇgama\<*<5>*>/ na tava bhojanattho, khudaæ pipÃsaæ adhivÃsayanto kasmà bhavaæ posathiko kapoÂo ti. || Ja_XIV:126 ||>@ Tattha appossukko ti nÃrÃlayo\<*<6>*>/, bhojanattho ti\<*<7>*>/ kiæ\<*<8>*>/ ajja tava bhojanena attho n' atthi. Taæ sutvà kapoÂo dve gÃthà abhÃsi: @@ @*>/ vippayogena tassà manomayaæ vedanaæ vediyÃmi, tasmà ahaæ posathaæ pÃlayÃmi, rÃgo mamaæ mà punar ÃgamÃsÅti. || Ja_XIV:128 ||>@ Tattha ramÃmà 'ti imasmiæ bhÆmibhÃge kÃmaratiyà vamÃma, sÃkuïiko ti senasakuïo. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds va¬¬hetvÃ. 2 Cks pucchitvÃ. 3 Bs -taæ. 4 Ck tvaæ. 5 so all three MSS. 6 Bds add nivÃtavutti. 6 Cks nattho ti, Bds omit bhojanattho ti, Cs ki. 8 Bd kaæ. 9 Bds -bhÃvÃ. >/ #<[page 330]># %<330 XIV. PakiïïakanipÃta.>% KapoÂena attano uposathakamme\<*<1>*>/ vaïïite M. sappÃdisu ekamekaæ pucchi. Te pi yathÃbhÆtaæ vyÃkariæsu: @*>/ uraga-ddujivha\<*<3>*>/ dÃÂhÃvudho\<*<4>*>/ ghoraviso si sappa\<*<5>*>/, khudaæ pipÃsaæ adhivÃsayanto kasmà bhavaæ posathiko nu dÅgho\<*<6>*>/. || Ja_XIV:129 ||>@ @*>/, taæ kupito a¬assiæ\<*<8>*>/, dukkhÃbhitunno\<*<9>*>/ maraïaæ upÃgami. || Ja_XIV:130 ||>@ @@ @*>/ maæsÃni bahÆ susÃne, manu¤¤arÆpaæ tava bhojan' etaæ, khudaæ pipÃsaæ adhivÃsayanto kasmà bhavaæ posathiko sigÃlo. || Ja_XIV:132 ||>@ @*>/ kucchiæ mahato gajassa kuïape rato hatthimaæse pagiddho\<*<12>*>/, uïho ca vÃto tikhiïà ca\<*<13>*>/ rasmiyo te sosayuæ tassa karÅsamaggaæ. || Ja_XIV:133 ||>@ @*>/ maggo, mahà ca megho sahasà pavassi, so temayi tassa karÅsamaggaæ. || Ja_XIV:134 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Bs -ena. 2 Cks -Å, Bd anuÂÂagÃmi. 3 Cs -gadu-, Bd urÃdujivha. 4 Cks -dhÃ, Bd dÃdhÃvudho. 5 Bs samma. 6 Bds dÅgha. 7 Cks Bd -i. 8 Cks aï¬ajiæ, Bs a¬assi, Bd adassi. 9 Bd dukkhÃtituïïo. 10 Cks Bd -naæ. 11 so all three MSS. 12 Cs pahiÂÂho, Bds sugiddho, Ck pagiddhe. 13 Cks va. 14 Bds -manassa. >/ #<[page 331]># %< 7. Pa¤cÆposathajÃtaka. (490.) 331>% @< tasmà ahaæ posathaæ pÃlayÃmi, lobho mamaæ mà punar ÃgamÃsi. || Ja_XIV:135 ||>@ @*>/. || Ja_XIV:136 ||>@ @*>/ atricchatÃya malataæ\<*<3>*>/ aga¤chiæ\<*<4>*>/, tato janà nikkhamitvÃna gÃmà kodaï¬akena paripothayiæsu maæ. || Ja_XIV:137 ||>@ @*>/ paccÃgamÃsiæ sakaæ\<*<6>*>/ niketaæ, tasmà ahaæ posathaæ pÃlayÃmi, atricchatà mà punar ÃgamÃsÅti. || Ja_XIV:138 ||>@ Tattha anujjugÃmÅti ÃdÅhi taæ Ãlapati, calakkakÆ ti calamÃnaka- kudho, dukkhÃbhitunno ti so usabho dukkhena abhitunno Ãturo hutvÃ, bahÆ ti bahÆni, pavissan ti pÃvisiæ, rasmiyo ti suriyarasmiyo, nikkha- missan ti nikkhamiæ, kipillikÃnÅti\<*<7>*>/ upacikÃyo\<*<8>*>/, nippothayanto ti khÃdamÃno, atihÅÊayÃno\<*<9>*>/ ti atima¤¤anto\<*<10>*>/ garahanto, kodaï¬akenÃ\<*<11>*>/ 'ti dhanudaï¬ehi c' eva muggarehi ca. Evaæ te cattÃro pi attano\<*<12>*>/ uposathakammaæ vaïïetvà uÂÂhÃya M-aæ vanditvà "bhante tumhe a¤¤esu divasesu imÃya velÃya phalÃphalatthÃya gacchatha, ajja agantvà kasmà uposa- thik' atthÃ" 'ti pucchantÃ\<*<13>*>/ gÃtham Ãhaæsu: @*>/ apucchittha tuvaæ bhadante\<*<15>*>/ sabbe va vyÃkarimhà yathÃpajÃnaæ\<*<16>*>/, mayam pi pucchÃma\<*<17>*>/ tuvaæ bhadante\<*<15>*>/: kasmà bhavaæ posathiko va\<*<18>*>/ brahme ti. || Ja_XIV:139 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bs accha, Bd ajja. 2 Bd atipolayÃno. 3 Cs malanaæ, Bs mallayanaæ, Bd mahalla ayaæ taæ. 4 Bd agacchi. 5 so Cks for -aÇkitaÇgo? Bd rukiramakkhitaÇgo. 6 so all three MSS. for mamakaæ? 7 Cks -nanti. 8 Bds -kÃdayo. 9 Bd atipolayÃno. 10 Bs adds nindanto, Bd niddanto. 11 Bs kÃda-. 12 Bds repeat attano. 13 Ck Bs -to. 14 Ck to, Cs te. 15 Bd bhaddante. 16 Cks -jÃnanaæ. 17 Cks tucchÃma. 18 Ck ca, Bds nu. >/ #<[page 332]># %<332 XIV. PakiïïakanipÃta.>% So ti nesaæ vyÃkÃsi: @*>/ nÃma¤ ca gotta¤ caraïa¤ ca sabbaæ. || Ja_XIV:140 ||>@ @*>/ tassa pÃde, na cÃpi naæ mÃnagatena pucchiæ, tasmà ahaæ posathaæ pÃlayÃmi, mÃno mamaæ mà punar ÃgamÃsÅti. || Ja_XIV:141 ||>@ Tattha yanno\<*<3>*>/ ti yam atthaæ tvaæ amhe pucchi, yathÃpajÃnan\<*<4>*>/ ti attano pajÃnananiyÃmena\<*<5>*>/ taæ mayaæ vyÃkarimha, anupalitto ti sabbakile- sehi alitto\<*<6>*>/, so maæ avedÅti so mama idÃni gantabbaÂÂhÃna¤ ca gataÂÂhÃna¤ ca\<*<7>*>/ anÃgate tvaæ evaænÃmo nÃma\<*<8>*>/ Buddho bhavissasi evaægotto evarÆpaæ te sÅlacaraïaæ\<*<9>*>/ bhavissatÅti\<*<10>*>/ evaæ nÃma¤ ca gotta¤ ca caraïa¤ ca sabbaæ maæ avedi jÃnÃpesi kathesi me ti attho, evaæ pahaæ\<*<11>*>/ naggahe ti\<*<12>*>/ evaæ kathentassÃpi tassÃhaæ\<*<13>*>/ attano mÃnaæ nissÃya pÃde na vandiæ. Evaæ M. attano uposathakaraïaæ\<*<14>*>/ kathetvà te ovaditvà uyyojetvà païïasÃlaæ pÃvisi, itare pi yathÃÂhÃnÃni gamiæsu\<*<15>*>/. M. aparihÅnajjhÃno BrahmalokaparÃyano ahosi, itare ca\<*<11>*>/ tass' ovÃde Âhatvà saggaparÃyanà ahesuæ. S. i. d. Ã. "evaæ upÃsakà uposatho nÃm' esa porÃïakapaï¬itÃnaæ vaæso, vasitabbo posathavÃso" ti\<*<17>*>/ j. s.: "Tadà kapoÂo Anuruddho ahosi, accho Kassapo, sigÃlo MoggallÃno, sappo SÃriputto, tÃpaso\<*<18>*>/ aham evÃ" 'ti. Pa¤cÆposathajÃtakaæ. $<8. MahÃmorajÃtaka.>$ Sace hi tyÃhaæ dhanahetu gahito ti. Idaæ S. J. v. ekaæ ukkaïÂhitabhikkhuæ Ã. k. Taæ\<*<19>*>/ hi\<*<20>*>/ bhikkhuæ S. "saccaæ kira \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd gatiæ mÃgati¤ca. 2 Bs navandi. 3 Cks yanto. 4 Bds -jÃnanan. 5 Cs pajÃyana-, Bd pajÃnani-. 6 Bds anupalitto. 7 Cks omit gataÂÂhÃna¤ ca. 8 Bd omits nÃma. 9 Bs sÅlaæ te caraïaæ, Ck sÅlÃca-, Bd silaæcaraïaæ. 10 Cks -sÅti. 11 Bds evampÃhaæ. 12 Bd naæ gandÅhÅti. 13 Bs tassa ahaæ, Cs kathentassÃhaæ. 14 Bds -kÃ-. 15 Bs Ãg-, Bd ag-. 16 Cks itarÃ, omitting ca. 17 Bds add ca vatvÃ. 18 Bds add pana. 8. Cfr. V. Fausboell's Ten JÃtakas p. 111. 19 Ck tan. 20 Bd omits hi. >/ #<[page 333]># %< 8. MahÃmorajÃtaka. (491.) 333>% tvaæ ukkaïÂhito" ti pucchitvà "saccaæ bhante" ti vutte "bhikkhu, ayaæ nandirÃgo tÃdisaæ kiæ nÃma nÃloÊissati\<*<1>*>/, na hi Sineru-uppÃ- ÂanakavÃto sÃmante\<*<2>*>/ purÃïapaïïassa lajjati, pubbe sattavassasatÃni antokilesasamudÃcÃraæ vÃretvÃ\<*<3>*>/ viharante\<*<4>*>/ visuddhasatte\<*<5>*>/ p' esa\<*<6>*>/ ÃloÊesi\<*<7>*>/ yevÃ" 'ti vatvà a. Ã.: A. B. Br. r. k. Bo. paccantapadese morasakuïiyà kucchis- miæ paÂisandhiæ aggahesi. Gabbhe paripÃkagate mÃtà go- carabhÆmiyaæ aï¬aæ pÃtetvà pakkÃmi, aï¬a¤ ca\<*<8>*>/ nÃma mÃtu ÃrogabhÃve sati a¤¤asmiæ dÅghajÃtikÃdiparipanthe avijjamÃne na nassati\<*<9>*>/, tasmà taæ aï¬aæ kaïikÃramakulaæ viya suvaïïa- vaïïaæ hutvà pariïatakÃle attano dhammatÃya bhijji, suvaïïa- vaïïo moracchÃpo nikkhami, tassa dve akkhÅni ji¤jukaphala- sadisÃni tuï¬aæ pavÃÊavaïïaæ, tisso rattarÃjiyo gÅyaæ parikkhipitvà piÂÂhimajjhena agamaæsu. So vayappatto bhaï¬a- sakaÂamattasarÅro abhirÆpo ahosi, taæ sabbe nÅlamorà sanni- patitvà rÃjÃnaæ katvà parivÃrayiæsu. So ekadivasaæ udaka- soï¬iyaæ pÃnÅyaæ pivanto attano rÆpasampattiæ disvà cintesi: "ahaæ sabbamorehi atirekarÆpasobho\<*<10>*>/, sac' Ãhaæ imehi sad- dhiæ manussapathe vasissÃmi paripantho me uppajjissati\<*<11>*>/, Himavantaæ gantvà ekako va phÃsukaÂÂhÃne vasissÃmÅti" so\<*<12>*>/ rattibhÃge moresu patisallÅnesu\<*<13>*>/ ka¤ci ajÃnÃpetvÃ\<*<14>*>/ Hima- vantaæ pavisitvà tisso pabbatarÃjiyo atikkamma catutthÃya\<*<15>*>/ -ekasmiæ ara¤¤e padumasa¤channo mahÃjÃtassaro, tassÃvidÆre\<*<16>*>/ ekaæ pabbataæ nissÃya Âhito mahÃnigrodharukkho atthi, tassa sÃkhÃya-nilÅyi. Tassa pana pabbatassa vemajjhe manÃpà guhÃ\<*<17>*>/ atthi, so tattha vasitukÃmo hutvà tassÃ\<*<18>*>/ pamukhe pabbatatale nilÅyi. Taæ pana ÂhÃnaæ n' eva heÂÂhÃbhÃgena abhirÆhituæ na uparibhÃgena otarituæ sakkÃ, pakkhibiÊÃla- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so Ck; Cs nÃlÃÊissati, Bd nalolissati. 2 Bds mahanto. 3 Bds adds ÃcaretvÃ, Bd acaretvÃ. 4 Bds -to. 5 Bds -satto. 6 Bds pi. 7 Cs ÃlosiÊesi, Bds lolesi. 8 Bs aï¬ajÃ, Bd aïhà ca. 9 Bds -nti. 10 Bd -sobhaggo. 11 Bd -tÅti. 12 Bd adds kira. 13 Bd paÂi-. 14 Bds add uppatitvÃ. 15 Bds add pabbatarÃjiyÃ. 16 Bd tassÃpi avi-. 17 Bds -po guho. 18 Bd tassa. >/ #<[page 334]># %<334 XIV. PakiïïakanipÃta.>% dÅghajÃtikamanussabhayehi vimuttaæ\<*<1>*>/. So "idaæ me phÃsu- kaÂÂhÃnan" ti taæ\<*<2>*>/ divasaæ tatth' eva vasitvà punadivase pabbataguhato uÂÂhÃya pabbatamatthake puratthÃbhimukho ni- sinno udentaæ\<*<3>*>/ suriyamaï¬alaæ disvà attano divÃrakkhÃ- varaïatthÃya\<*<4>*>/ "udet' ayaæ cakkhumà ekarÃjÃ" ti parittaæ katvà gocarabhÆmiæ otaritvà gocaraæ gahetvà sÃyaæ Ãgantvà pabbatamatthake pacchÃbhimukho nisinno atthamentaæ\<*<5>*>/ suriya- maï¬alaæ disvà rattirakkhÃvaraïatthÃya\<*<6>*>/ "apet' ayaæ cak- khumà ekarÃjÃ" ti parittaæ katvà eten' upÃyena vasati. Atha naæ ekadivasaæ eko luddaputto ara¤¤e vicaranto pabbata- matthake nisinnaæ\<*<7>*>/ disvà attano nivesanaæ Ãgantvà maraïa- kÃle\<*<8>*>/ puttaæ Ãha: "tÃta catutthÃya pabbatarÃjiyà ara¤¤e su- vaïïavaïïo moro atthi, sace rÃjà pucchati ÃcikkheyyÃsÅti". Ath' ekasmiæ divase BÃrÃïasira¤¤o Khemà nÃma aggamahesÅ paccÆsakÃle supinaæ passi, evarÆpo supino ahosi: suvaïïa- vaïïo moro dhammaæ desesi, sà sÃdhukÃraæ datvà dhammaæ suïÃti, moro dhammaæ desetvà uÂÂhÃya pakkÃmi, sà "mora- rÃjà gacchati\<*<9>*>/, gaïhatha nan" ti vadantÅ\<*<10>*>/ yeva pabujjhi, pabujjhitvÃ\<*<11>*>/ pana supinabhÃvaæ ¤Ãtvà "supino ti vutte rÃjà na Ãdaraæ\<*<12>*>/ karissati, dohaÊo me ti vutte karissatÅti" cintetvà dohaÊinÅ viya\<*<13>*>/ hutvà nipajji. Atha naæ rÃjà upasaækamitvà pucchi: "bhadde kin te aphÃsukan" ti. "DohaÊo me uppanno" ti. "Kiæ icchasi bhadde" ti. "Suvaïïavaïïassa morassa dhammaæ sotuæ devÃ" 'ti. Bhadde kuto tÃdisaæ\<*<14>*>/ moraæ lacchÃmÃ\<*<15>*>/" 'ti. "Deva sace na labhÃmi jÅvitaæ me n' atthÅti". "Bhadde, mà cintayi, sace katthaci atthi labhissasÅti" rÃjÃ\<*<16>*>/ naæ\<*<17>*>/ assÃsetvà gantvÃ\<*<18>*>/ rÃjÃsane nisinno amacce pucchi: "ambho, devÅ suvaïïavaïïassa morassa dhammaæ sotukÃmÃ, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd vinimu-. 2 Ck omits taæ. 3 Bd udayanta. 4 Bds divÃrakkhaïatthÃya. 5 Bds atthaæ gamitaæ. 6 Bd rattirakkhaïatthÃya. 7 Bd adds moraæ. 8 Bd -nÃsannakÃle. 9 Bds morarÃjaæ gacchantaæ disvÃ. 10 all three MSS. -ti. 11 Bds add ca. 12 Bd rÃjà anÃda-. 13 Bs dohaliyaæ, Cks omit viya. 14 Bds evarÆpaæ. 15 Bd -mi. 16 Bds omit rÃjÃ. 17 Bds taæ. 18 Bd omits ga-. >/ #<[page 335]># %< 8. MahÃmorajÃtaka. (491.) 335>% morà nÃma suvaïïavaïïà hontÅti". "BrÃhmaïà jÃnissanti devÃ" 'ti. RÃjà brÃhmaïe\<*<1>*>/ pucchi. BrÃhmaïà evam Ãhaæsu: "mahÃrÃja, `jalajesu macchà kacchapà kakkaÂakÃ, thalajesu migà haæsà morà tittirÃ, ete tiracchÃnagatà manussà ca su- vaïïavaïïà hontÅti' amhÃkaæ lakkhaïamantesu Ãgatan" ti. RÃjà attano vijite luddaputte sannipÃtÃpetvà "suvaïïavaïïo moro vo diÂÂhapubbo" ti pucchi. Sesà "na diÂÂhapubbo" ti Ãhaæsu. Yassa pana pitarà Ãcikkhitaæ so Ãha: "mayÃpi na diÂÂhapubbo, pità ca pana me" `asukaÂÂhÃne nÃma suvaïïavaïïo moro atthÅti' kathesi". Atha nam rÃjà "samma mayhaæ ca deviyà ca jÅvitaæ dinnaæ bhavissati, gantvà taæ bandhitvà ÃnehÅti" bahuæ\<*<2>*>/ dhanaæ datvà uyyojesi. So puttadÃrassa dhanaæ datvà tattha gantvà M-aæ disvà pÃse o¬¬etvà "ajja\<*<3>*>/ bajjhissati, ajja bajjhissatÅti" abandhitvÃ\<*<4>*>/ va mato. DevÅ patthanaæ alabhantÅ matÃ. RÃjà "taæ me moraæ nissÃya piyabhariyÃ\<*<6>*>/ matÃ" ti kujjhitvà veravasiko\<*<7>*>/ hutvà "Himavante catutthÃya LabbatarÃjiyà suvaïïavaïïo moro carati, tassa maæsaæ khÃditvà ajarÃmarà hontÅti" suvaïïapaÂÂe likhÃpetvà paÂÂaæ sÃrama¤jÆsÃyaæ\<*<8>*>/ Âhapetvà kÃlam akÃsi. Ath' a¤¤o rÃjà ahosi, so paÂÂe akkharÃni disvà "ajarÃmaro bhavissamÅti" tassa gahaïatthÃya ekaæ luddaæ\<*<9>*>/ pesesi, so pi tatth' eva mato. Evaæ cha rÃjaparivaÂÂÃ\<*<10>*>/ gatÃ, cha luddaputtà Hima- vante eva\<*<11>*>/ matÃ. Sattamena\<*<12>*>/ pana ra¤¤Ã pesito sattamo luddo "ajja ajj' evÃ" 'ti satta saævaccharÃni bandhituæ\<*<13>*>/ asakkonto cintesi: "kin nu kho imassa mararÃjassa pÃde pÃsassa asa¤caraïakÃraïan\<*<14>*>/" ti. Atha maæ parigaïhanto sÃyaæpÃtaæ\<*<15>*>/ parittaæ karontaæ disvà "imasmiæ ÂhÃne a¤¤o moro n' atthi, iminà brahmacÃrinÃ\<*<16>*>/ bhavitabbaæ, brahma- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds add pakkosÃpetvÃ. 2 Bd -u. 3 Cks a. 4 Bd abajhitvÃ. 5 Bd omits me. 6 Bd adds me. 7 Bd kodha va-. 8 Bd sÃra¤¤Ãyaæ. 9 Bd luddakaputtaæ, Bs luddaputtaæ. 10 Bds -vattaæ katvà himavantaæ. 11 Bd yeva. 12 Bd -me 13 Bd bajhi-. 14 Bds abajhanakÃ-. 15 Cs -pÃnaæ, Ck -pÃïaæ. 16 Bds -cariyena. >/ #<[page 336]># %<336 XIV. PakiïïakanipÃta.>% cariyÃnubhÃvena c' eva parittÃnubhÃvena c' assa pÃdo pÃse\<*<1>*>/ na bajjhatÅti" nayato pariggahetvà paccantajanapadaæ gantvà ekaæ moriæ bandhitvà yathà sÃ\<*<2>*>/ accharÃya pahaÂÃya\<*<3>*>/ vassati pÃïimhi pahaÂe naccati evaæ sikkhÃpetvà ÃdÃya gantvà B-assa parittakaraïato puretaram eva pÃsaæ o¬¬etvà accharaæ pa- haritvà moriæ vassÃpesi. Moro tassà saddaæ suïi, tÃvad ev' assa\<*<4>*>/ satta vassasatÃni sannisinnakileso\<*<5>*>/ phaïaæ katvà pa- haÂÃsÅviso viya uÂÂhahi, so kilesÃturo hutvà parittaæ kÃtuæ asakkuïitvà yegena tassà santikaæ gantvà pÃde pÃsaæ\<*<6>*>/ pave- sento yeva ÃkÃsà otari, satta vassasatÃni asa¤caraïapÃso\<*<7>*>/ taæ khaïaæ yeva sa¤caritvà pÃdaæ bandhi. Atha naæ luddaputto laÂÂhiagge\<*<8>*>/ olambantaæ disvà cintesi: "imaæ morarÃjÃnaæ cha luddà bandhituæ na sakkhiæsu, aham pi sattavassÃni nÃ- sakkhiæ, ajja pan' esa imaæ moriæ nissÃya; kilesÃturo hutvà parittaæ kÃtuæ asakkuïitvà Ãgamma pÃse baddho heÂÂhÃsÅsako olambati, ovarÆpo me sÅlavà kilamito, evarÆpaæ a¤¤assa\<*<9>*>/ païïÃkÃratthÃya netuæ ayuttaæ, kim me ra¤¤Ã dinnena sakkÃ- rena, vissajjessÃmi nan" ti. Puna cintesi: "ayaæ nÃgabalo thÃmasampanno, mayi upasaækamante\<*<10>*>/ `esa maæ mÃretuæ ÃgacchatÅti' maraïabhayatajjito hutvÃ\<*<11>*>/ phandamÃno\<*<12>*>/ pÃdaæ và pakkhaæ và bhindeyya, anupagantvà va naæ\<*<13>*>/ paÂicchanno Âhatvà khurappen' assa pÃsaæ chindissÃmi\<*<14>*>/, tato sayam eva yathÃruciyà gamissatÅti" so paÂicchanno\<*<15>*>/ Âhatvà dhanuæ Ãro- petvà khurappaæ sandahitvÃ\<*<16>*>/ ka¬¬hi\<*<17>*>/. Moro pi "ayaæ luddo maæ kilesÃturaæ katvà baddhabhÃvam me ¤atvà na nirussukko\<*<18>*>/ acchissati\<*<19>*>/, kahaæ\<*<20>*>/ nu kho so" ti cintetvà ito c' ito ca oloketvÃ\<*<21>*>/ dhanuæ Ãropetvà Âhitaæ disvà "maæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pÃdena pÃso, Bs pÃdo pÃso? 2 Bds omit sÃ. 3 Bd -tÃya. 4 Bd suïanto tÃvadeva. 5 Bds -sinno-. 6 Bds Ãse pÃdaæ. 7 Bds -ïakapÃ-. 8 Bd yaÂhi-. 9 Bds ra¤¤o. 10 Cks -to. 11 Bd omits hutvÃ. 12 Bd bandha-. 13 Bd pa na. 14 Bds -mÅti. 15 Bd -e, Bs -aæ. 16 Bds sannayhitvÃ. 17 Bds Ãka¬¬hi. 18 Bds nirÃsaæko. 19 Bds Ãgacchissati. 20 Bds kathaæ. 21 Bds vilo-. >/ #<[page 337]># %< 9. MahÃmorajÃtaka. (491.) 337>% mÃretvà ÃdÃya gantukÃmo bhavissatÅti" ma¤¤amÃno maraïa- bhayatajjito hutvà jÅvitaæ yÃcanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ mà maæ vadhÅ, jÅvagÃhaæ gahetvà ra¤¤o va\<*<2>*>/ maæ samma upanti nehi\<*<3>*>/, ma¤¤e dhanaæ lacchasi napparÆpan ti. || Ja_XIV:142 ||>@ Tattha sace hi tyÃhan ti sace hi te ahaæ, upantinehÅti\<*<4>*>/ upantikaæ nehi, lacchasi napparÆpan ti lacchasi anapparÆpaæ. Taæ sutvà luddaputto cintesi: "morarÃjà ayaæ `maæ vijjhitukÃmatÃya khurappaæ sandahÅti\<*<5>*>/' ma¤¤eti\<*<6>*>/, assÃsessÃmi nan" ti so assÃsento dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ vadhÃya ajja samÃhito cÃpavare khurappo, pÃsa¤ ca ty-Ãhaæ adhipÃtayissaæ, yathÃsukhaæ gacchatu morarÃjà 'ti. || Ja_XIV:143 ||>@ Tattha adhipÃtayissan ti chindayissaæ. Tato moro dve gÃthà abhÃsi: @*>/ sattavassÃni mam Ãnubandhi\<*<9>*>/ rattiædivaæ khuppipÃsaæ sahanto atha kissa maæ pÃsavas' ÆpanÅtaæ pamuttave\<*<10>*>/ icchasi bandhanasmÃ. || Ja_XIV:144 ||>@ @*>/ icchasi bandhanasmà ti. || Ja_XIV:145 ||>@ Tattha yan ti yasmà maæ ettakaæ kÃlaæ tvaæ anubandhi tasmà tvaæ pucchÃmi: atha kissa maæ pÃsavasaæ\<*<12>*>/ upanÅtaæ bandhanasmà pamocetuæ icchasÅti attho, virato nu sajjà 'ti virato nu si ajja, sabbabhÆtesÆ\<*<13>*>/ 'ti sabbasattÃnaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ggahito, Cs gahÅto, Ck gahito. 2 Ck Bds ca. 3 Bd upantikaæ nehi. 4 Bds upantikaæ ne-. 5 Bds sannayhÅti. 6 Bds ma¤¤ati. 7 Bds -aæ. 8 Cks saæ. 9 Cks -iæ. 10 Ck pamuttame, Bds pamu¤care. 11 Ck pamuttaæ va, Bds pamu¤care. 12 Bds -vase. 13 Cks su, omitting ti. >/ #<[page 338]># %<338 XIV. PakiïïakanipÃta.>% Itoparaæ\<*<1>*>/: @*>/ tam attham- ito cuto\<*<3>*>/ kiæ labhate sukhaæ so. || Ja_XIV:146 ||>@ @@ @*>/ vadanti dÃnaæ, tesaæ vaco arahataæ saddahÃno tasmà ahaæ sakuïe bÃdhayÃmÅti. || Ja_XIV:148 ||>@ Imà uttÃnasambandhÃ\<*<5>*>/ gÃthà pÃÊinayen' eva veditabbÃ, tattha iccÃhu eke ti ekacce samaïabrÃhmaïà evaæ kathenti, tesaæ vaco arahataæ saddahÃno ti tassa kira kulÆpakà ucchedavÃdino naggasamaïakÃ, te taæ paccekabodhi¤Ãïassa upanissayasampannam pi sattaæ\<*<6>*>/ ucchedavÃdaæ gaïhÃ- pesuæ, so tesaæ\<*<7>*>/ saæsaggena kusalÃkusalaæ\<*<8>*>/ n' atthÅti gahetvà sakuïe mÃreti, evaæ mahÃsÃvajjà esÃ\<*<9>*>/ asappurisasevanÃ\<*<10>*>/ nÃma, te yeva cÃyaæ\<*<11>*>/ arahanto ti ma¤¤amÃno evam Ãha. Taæ sutvà M. "tass' eva\<*<12>*>/ paralokassa atthibhÃvaæ ka- thessamÅti\<*<13>*>/" pÃsalaÂÂhiyaæ\<*<14>*>/ adhosiro olambÃno va @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds vacanasambandho veditabbo, Bs vacanapativacanaæ sambandho veditabbo. 2 Cks -je. 3 Cks cito. 4 Bd duÂhu-, Bs daÂÂhu-. 5 Bd -a. 6 Cks santaæ. 7 Bds tehi. 8 Bds -laphalaæ. 9 Bds -vajjo esa. 10 Cs asappurusevanÃ, Bd asappurisassa sevanÃ. 11 Bd ayaæ, Bs tÃyaæ. 12 Cks tayÃva. 13 Cks kathÃpessÃmÅti. 14 Bd pÃsÃyaÂhiyaæ. >/ #<[page 339]># %< 8. MahÃmorajÃtaka. (491.) 339>% Tattha imassà 'ti kin nu te imassa lokassa santakÃ\<*<1>*>/ udÃhu paralokassà 'ti bhummatthe vÃ\<*<2>*>/ sÃmivacanaæ, kathannu te ti tesu vimÃnesu candasuriya- devaputte\<*<3>*>/ kathan nu kathenti, kiæ atthÅti\<*<4>*>/ udÃhu n' atthÅti kiæ và devà ti\<*<5>*>/ udÃhu manussà ti vÃ. Luddaputto gÃthaæ Ãha: @@ Atha naæ\<*<6>*>/ M. Ãha: @*>/ hÅnavÃdà ahetukà ye na vadanti kammaæ tathà phalaæ sukatadukkatÃnaæ dattupa¤¤attaæ\<*<8>*>/ ye ca vadanti dÃnan ti. || Ja_XIV:151 ||>@ Tattha ettheva te nihatà ti sace candasuriyà devaloke Âhità na ma- nussaloke sace ca te devà na manussà etth' eva\<*<9>*>/ etthake vyÃkaraïe te tava\<*<10>*>/ kulÆpakà hÅnavÃdà nihatà honti, ahetukà ti visuddhiyà và saækilesassa và hetubhÆtakammaæ\<*<11>*>/ n' atthÅti evaævÃdÃ, dattupa¤¤attan\<*<12>*>/ ti ye ca\<*<13>*>/ dÃnaæ lÃlakehi\<*<14>*>/ pa¤¤attan ti vadanti. So M-tte kathente sallakkhetvà gÃthadvayam Ãha: @*>/ ca kathaæ bhaveyya. || Ja_XIV:152 ||>@ @*>/ kiæ sevamÃno kena tapoguïena, akkhÃhi me morarÃja\<*<16>*>/ tam atthaæ yathà ahaæ no nirayaæ pateyyan ti. || Ja_XIV:153 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds santikÃ. 2 Bd adds etaæ. 3 Bds ti etesu candimasuriyadevaputtesu. 4 Bd adds kathenti. 5 Bds omit ti. 5 Bd athassa. 7 Cks nÅ-. 8 Bd datthu-, Bs daÂÂhu-. 9 Bd ettho. 10 Bds omit tava. 11 Bd -taæka-. 12 Bd daÂhu-. 13 Cs se ca, Bd yaæ ca. 14 Cs lÃÊa-, Bds lÃma-. 15 Bds kiæsamÃcÃraæ. 16 Cks -je, Bd -jÃ. >/ #<[page 340]># %<340 XIV. PakiïïakanipÃta.>% Tattha dattupa¤¤atta¤cÃ\<*<1>*>/ 'ti dÃna¤ ca dattupa¤¤attaæ\<*<1>*>/ nÃma kathaæ bhaveyyà 'ti attho, kathaækaro ti kataraæ kammaæ karonto\<*<2>*>/ ahaæ nirayaæ na gaccheyyaæ, itarÃni tass' eva vevacanÃni. Taæ sutvà M. "sac' Ãhaæ\<*<3>*>/ imaæ pa¤haæ kathessÃmi manussaloko tuccho viya kato\<*<4>*>/ bhavissati, tatth' ev' dhammi- kÃnaæ samaïabrÃhmaïÃnaæ atthibhÃvaæ kathessÃmÅti" cintetvà dve gÃthà abhÃsi: @*>/ anagÃriyà te, pÃto va piï¬Ãya caranti kÃle, vikÃlacariyÃviratà hi santo. || Ja_XIV:154 ||>@ @*>/ manaso pi yaæ siyÃ, te te\<*<7>*>/ pavakkhanti yathÃpajÃnaæ imassa lokassa parassa c' atthan ti. || Ja_XIV:155 ||>@ Tattha santo ti santapÃdà paï¬ità paccekabuddhÃ, yathÃpajÃnan ti te tuyhaæ attano jÃnananiyÃmena\<*<8>*>/ vakkhanti, kaækhaæ te chinditvà kathessanti, parassa catthan ti iminà nÃma kammena manussaloke nibbattanti iminà devaloke iminnà nirayÃdÅsu 'ti evaæ imassa ca parassa ca lokassa atthaæ Ãcikkhissanti, te pucchà 'ti. Eva¤ ca pana vatvà nirayabhayena tajjesi. So pana pÆritapÃramÅpaccekabodhisatto suriyarasmisaæphassaæ\<*<9>*>/ olo- ketvà Âhitaæ pariïatapadumaæ viya paripÃkagata¤Ãïo vicarati. So tassa dhammakathaæ suïanto Âhitapaden' eva Âhito saæ- khÃre parigaïhitvà tilakkhaïaæ sammasanto paccekabodhi¤Ã- ïaæ paÂivijjhi. Tassa paÂivedho ca M-assa pÃsato mokkho ca ekakkhaïe yeva ahosi. Paccekabuddho sabbakilese padÃ- letvà bhavapariyante Âhito udÃnaæ udÃnento. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd daÂhu- 2 Bds add kintikaro ti kena kÃraïena karonto. 3 Cks svÃhaæ. 4 Bd jÃto. 5 Bds kÃsÃya. 6 Cks pucchesi sante, Bd pucchÃhi yaæ te. 7 Bds taæ. 8 Ck jÃnaniyÃ-, Bd pajÃnanani-. 9 Bd adds parassa ca. >/ #<[page 341]># %< 8. MahÃmorajÃtaka. (491.) 341>% @*>/ luddakabhÃvam ajjà 'ti || Ja_XIV:156 ||>@ gÃtham Ãha. Tass' attho: yathà jiïïaæ purÃïaæ\<*<2>*>/ tacaæ urago jahÃti yathà ca harito sampajjamÃno nÅlapatto dumo katthaci katthaci\<*<3>*>/ Âhitaæ paï¬ÆpalÃsaæ jahÃti\<*<4>*>/ evaæ aham pi ajja luddabhÃvaæ dÃruïabhÃvaæ pajahitvà Âhito\<*<5>*>/, so\<*<6>*>/ dÃni esa pahÅno mama luddabhÃvo, sÃdhu vata pajahÃm' ahaæ luddakabhÃvam ajjà 'ti\<*<7>*>/, pajahÃmahan ti pajahiæ ahan ti attho\<*<7>*>/. So\<*<8>*>/ imaæ udÃnaæ udÃnetvà "ahaæ tÃva sabbakilesa- bandhanehi mutto, nivesane pana\<*<9>*>/ bandhitvà me\<*<10>*>/ Âhapità bahÆ sakuïà atthi, te kathaæ mocessÃmÅti" cintetvà M-aæ pucchi: morarÃja, nivesane me bahÆ sakuïà baddhà atthi, te kathaæ mocessÃmÃ" 'ti\<*<11>*>/. Paccekabuddhato pi\<*<12>*>/ sabba¤¤Æ- BodhisattÃnaæ ¤eva upÃyapariggaha¤Ãïaæ mahantataraæ hoti, tena taæ\<*<13>*>/ Ãha: "yaæ vo maggena\<*<14>*>/ kilese khaï¬etvà pacceka- bodhi¤Ãïaæ paÂividdhaæ taæ Ãrabbha saccakiriyaæ karotha, sakala-JambudÅpe bandhanagato satto nÃma\<*<15>*>/ na bhavissatÅti". So B-ttena dinnanayadvÃre\<*<16>*>/ Âhatvà saccakiriyaæ karonto @*>/ sakaæ niketan ti || Ja_XIV:157 ||>@ gÃtham Ãha. Tattha mokkha¤ca ne patto ti sv-Ãhaæ\<*<18>*>/ mokkhaæ patto pacceka- bodhi¤Ãïaæ paÂivijjhitvà Âhito te satte jÅvitadÃnena anukampÃmi, etena saccena sakaæ niketan ti sabbe pi te sattà attano\<*<19>*>/ vasanaÂÂhÃnaæ gacchantÆ 'ti vadati \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ja-. 2 Cks -ïa 3 Bd only one ka-. 4 all three MSS. jahati. 5 Bds niÂÂhito. 6 Bd omits so. 7 Bds ajja naæ luddakabhÃvaæ pajahÃmi ahan ti attho in the place of pajahÃmahanti--. 8 Bd evaæ so. 9 Bds add me. 10 Bds omit me. 11 Cks -mÃti. 12 Bd hi. 13 Bd naæ. 14 Bd yaæ yena bodhimagge, Bs Ãha yena bodhimaggena. 15 Bd pana. 16 Bds -nayaÂhÃne. 17 so Bs; Cks ne patto, Bd te patto. 18 Bds sacÃhaæ. 19 Bd repeats attano. >/ #<[page 342]># %<342 XIV. PakiïïakanipÃta.>% Ath' assa saccakiriyÃya akÃlam eva sabbe\<*<1>*>/ bandhanà muccitvÃ\<*<2>*>/ tuÂÂharÃvaæ\<*<3>*>/ ravantà sakaÂÂhÃnam eva gamiæsu. Tasmiæ pana khaïe tesaæ tesaæ gehesu biÊÃle Ãdiæ katvà sakala-JambudÅpe bandhanagato satto nÃma nÃhosi. Pacceka- buddho hatthaæ ukkhipitvà sÅsaæ parÃmasi, tÃvad eva gihi- liÇgaæ antaradhÃyi, pabbajitaliÇgaæ pÃtur ahosi. So saÂÂhi- vassathero\<*<4>*>/ viya Ãkappasampanno aÂÂhaparikkhÃradharo hutvà "tvaæ me mahatÅ\<*<5>*>/ patiÂÂhà ahosÅti" morarÃjassa a¤jalim pag- gayha padakkhiïaæ katvà ÃkÃse uppatitvà nandamÆlaka- pabbhÃraæ agamÃsi. MorarÃjÃpi laÂÂhiaggato\<*<6>*>/ uppatitvà go- caraæ gahetvà attano vasanaÂÂhÃnam eva gato. IdÃni luddassa sattavassÃni pÃsahatthassa caritvÃpi\<*<7>*>/ morarÃjÃnaæ nissÃya dukkhà muttabhÃvaæ pakÃsento S. osÃnagÃtham Ãha: @*>/ morÃdhipatiæ yasassiæ, bandhitva morÃdhipatiæ yasasiæ dukkhà pamu¤cÅ yathÃhaæ\<*<9>*>/ pamutto ti. || Ja_XIV:158 ||>@ Tattha bÃdhetun ti haretuæ\<*<10>*>/, ayam eva và pÃÂho, bandhitvà ti\<*<11>*>/ tassa dhammakathaæ sutvà paÂiladdhasaævego hutvà ti attho, yathÃhan\<*<12>*>/ ti yathà ahaæ sayambhƤÃïena mutto evam eva so pi mutto ti. S. i. d. Ã. saccÃni pakÃsetvà j. s. (SaccapariyosÃne ukkaïÂhita- bhikkhu arahattaæ pÃpuïi): "Tadà morarÃjà aham eva ahosin" ti. MahÃmorajÃtakaæ. $<9. TacchasÆkarajÃtaka.>$ YadesamÃnÃ\<*<13>*>/ vicariæhà 'ti. Idaæ S. J. v. dve ma- hallakatthere Ã. k. MahÃkosalo kira\<*<14>*>/ BimbisÃrassa dhÅtaraæ dento dhÅtu nahÃnÅyamÆlatthÃya\<*<15>*>/ KÃsigÃmaæ adÃsi. PasenadirÃjÃ\<*<16>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck sacÃkiriyÃyamakÃlaceva sabbe, Cs -yÃsamakÃlameva sabbe, Bd -yÃya sanantarameva, Bs -yÃva samantara. 2 Bds mocetvÃ. 3 Bd tuÂhiravaæ. 4 Bds -vassikatthero. 5 Bd tvameva mama. 6 Bds yaÂÂhi-. 7 Bds -retvÃpi. 8 so Cks for -tu, Bd mÃretuæ. 9 Cks -ci yathà ahaæ, Bd pamodiyavatahaæ. 10 Cks bÃdhetunti bÃdhetuæ, Bd haretun ti bÃdhetuæ in the place of bÃdhetun ti haretuæ. 11 Bs adds bandhi. 12 Cks yathà ahan. 9. Cfr. JÃt. vol. II, p. 404. 13 Cks yaædesa-. 14 Bd adds ra¤¤o. 15 Bd nÃniya. 16 Bd kosalapa-. >/ #<[page 343]># %< 9. TacchasÆkarajÃtaka. (492.) 343>% AjÃtasattunà pitari mÃrite\<*<1>*>/ taæ gÃmaæ acchindi. Tesu tass' atthÃya yujjhantesu paÂhamaæ AjÃtasattussa jayo ahosi. KosalarÃjà parÃ- jayappatto amacce pucchi: "kena nu kho upÃyena AjÃtasattuæ gaï- heyyÃmÃ" 'ti. "MahÃrÃja, bhikkhÆ nÃma mantakusalà honti, cara- purise pesetvà vihÃre bhikkhÆnaæ kathaæ parigaïhituæ vaÂÂatÅti". RÃjà "sÃdhÆ" 'ti paÂisuïitvà "etha, tumhe vihÃraæ gantvà paÂic- channà hutvà bhadantÃnaæ kathaæ parigaïhathÃ" 'ti purise\<*<2>*>/ payojesi. Jetavane pi bahÆ rÃjapurisà pabbajità honti, tesu dve mahallakatherà vihÃrapaccante païïasÃlÃya vasanti, eko Dhanuggahatissatthero nÃma, eko Mantidattatthero nÃma. Te sabbarattiæ supitvà paccÆsakÃle pa- bujjhiæsu. Tesu Dhamuggahatissatthero aggiæ jÃletvà Ãha: "bhante DattattherÃ\<*<3>*>/" 'ti. "Kiæ bhante" ti. "NiddÃyatha tumhe" ti. "Na\<*<4>*>/ niddÃyÃmi\<*<5>*>/, kiæ kÃtabban" ti. "Bhante lÃlako\<*<6>*>/ vatÃyaæ KosalarÃjÃ, cÃÂimattaæ bhojanam eva bhu¤jituæ jÃnÃtÅti". "Atha\<*<7>*>/ kiæ\<*<8>*>/ bhante" ti. "Attano kucchimhi pÃïakamattena AjÃtasattunà parÃjito\<*<9>*>/" ti\<*<10>*>/. "Kiæ\<*<11>*>/ pana bhante kÃtuæ vaÂÂatÅti". "Bhante Dattatthera\<*<12>*>/, yuddhaæ nÃma sakaÂabyÆhacakkabyÆhapadumabyÆhavasena tivi- dhaæ, tesu\<*<13>*>/ AjÃtasattuæ gaïhantena sakaÂabyÆhaæ katvà gaïhituæ vaÂÂatÅti, asukasmiæ nÃma pabbatakhaï¬amhi\<*<14>*>/ dvÅsu passesu sÆra- purise Âhapetvà purato balaæ dassetvà antopaviÂÂhabhÃvaæ ¤atvà naditvà vaggitvà kumine paviÂÂhamacchaæ viya antomuÂÂhiyaæ katvà va naæ gahetuæ sakkÃ" ti\<*<15>*>/. Payojitapurisà taæ kathaæ sutvà ra¤¤o Ãrocesuæ. RÃjà mahatiyà senÃya gantvà tathà katvà AjÃta- sattuæ gahetvà saækhalikabandhanena bandhitvà katipÃhaæ nimma- daæ\<*<16>*>/ katvà "puna evarÆpaæ mà karÅti" assÃsetvà mocetvà dhÅtaraæ VajirakumÃrikaæ nÃma tassa datvà mahantena parivÃrena vissajjesi. "Kosalara¤¤Ã Dhanuggahatissattherassa saævidhÃnena AjÃtasattu ga- hito" ti bhikkhÆnaæ antare kathà samuÂÂhahi, dhammasabhÃyam pi tath' eva kathaæ samuÂÂhÃpesuæ. S. Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhik- khave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi Dhanuggahatisso yuddha- saævidhÃne cheko yevÃ" 'ti vatvà a. Ã.: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck te, Bd pitarà mate, Bs pitari mate. 2 Bd caraka pu-. 3 Bds mantidatta-. 4 Ck Bd omit niddÃyatha tumhe ti na. 5 Bds -miti. 6 Ck ÊÃla-, Cs lÃÊa-, Bd balato, Bs bÃlako. 7 Cks add naæ. 8 Cs omits kiæ. 9 Cks add rÃjà for parÃjito? 10 Cks add vadÃpeti, cfr. II 404|8. 11 Bds kinti. 12 Bd mantida-. 13 Bds add bhÃgineyyaæ. 14 Bds pabbatakaïïe. 15 Bd sakkotÅti. 16 Bds nimmaddanaæ. >/ #<[page 344]># %<344 XIV. PakiïïakanipÃta.>% AtÅte BÃrÃïasiyaæ nagarassa dvÃragÃmavÃsÅ\<*<1>*>/ eko va¬¬hakÅ dÃruatthÃya ara¤¤aæ gantvà ÃvÃÂe patitaæ ekaæ sÆkarapotakaæ disvà Ãnetvà tacchasÆkaro\<*<2>*>/ ti 'ssa nÃmaæ katvà posesi. So tassa upakÃrako ahosi: tuï¬ena rukkhe parivatte- tvà deti, dÃÂhÃya veÂhetvà kÃÊasuttaæ ka¬¬hati, mukhena ¬asitvà vÃsinikhÃdanamuggare Ãharati. So vuddhippatto\<*<3>*>/ mahÃbalo mahÃsarÅro ahosi. VaddhakÅ\<*<4>*>/ tasmiæ puttapemaæ paccupaÂÂhÃpetvà "imaæ idha vasantaæ kocid eva hiæseyyÃ" 'ti ara¤¤e vissajjesi. So cintesi: "ahaæ imasmiæ ara¤¤e ekako vasituæ na sakkhissÃmi, ¤Ãtake pariyesitvà tehi parivuto vasissÃmÅti" so vanaghaÂÃya sÆkare pariyesanto bahusÆkare disvà tussitvà tisso gÃthà abhÃsi: @*>/ vicarimha pabbatÃni vanÃni ca anvesaæ vicariæ\<*<6>*>/ ¤ÃtÅ te 'me adhigatà mayÃ. || Ja_XIV:159 ||>@ @*>/ mÆlaphalaæ, bhakkho cÃyaæ anappako, rammà c' imà girinadiyo, phÃsu vÃso bhavissati. || Ja_XIV:160 ||>@ @*>/ asoko akutobhayo ti. (= p. 71 |21.) || Ja_XIV:161 ||>@ Tattha yadesamÃnà ti yaæ ¤Ãtigaïaæ pariyesantà mayaæ vicarimha, anvesan ti ciraæ vata anvesanto vicariæ, te me ti te ime, bhakko ti sv-eva vanamÆlaphalasaækhÃto\<*<9>*>/ bhakkho, appossukko ti anussusuko hutvÃ. SÆkarà tassa kathaæ\<*<12>*>/ sutvà catutthaæ gÃtham Ãhaæsu: @*>/ lenaæ\<*<12>*>/ pariyesa, sattu no idha vijjati, so taccha sÆkare hanti idhÃgantvà varaæ varan ti. || Ja_XIV:162 ||>@ Tattha tacchà 'ti taæ nÃmanÃlapatÅ, varaæ varan ti\<*<13>*>/ hananto ca\<*<14>*>/ thÆlamaæsaæ varaæ varaæ ¤eva hanti\<*<15>*>/, itoparaæ uttÃnasambandhagÃthà PÃÊinayen' eva veditabbÃ. @*>/ idha sattu, ko ¤ÃtÅ susamÃgate appadhaæse\<*<17>*>/ padhaæseti, tam me akkhÃtha\<*<18>*>/ pucchitÃ\<*<19>*>/. || Ja_XIV:163 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 all three MSS. -si. 2 Bds tacchakasÆ-. 3 Bd va¬hi-. 4 Bds atha va¬¬haki pi. 5 Cks yaædesa-. 6 Bd vipulaæ, Bs vipule. 7 Cs bahÆcidaæ, Bd bahucidaæ. 8 Bd -ko. 9 Ck svetamÆ-, Cs svevatamÆ-. 10 Bd vacanaæ. 11 Bd a¤¤aÇhi. 12 Cs -naæ. 13 Bds add sÆkare. 14 Bd omits ca. 15 Bds hanati. 16 Bd numhÃ-. 17 Cs appadaæse, Bd duppadhaæse, Bs duppadaæse, Ck omits appadhaæse. 18 Cks -ta, Bds -Ãhi. 19 Bd -to. >/ #<[page 345]># %< 9. TacchasÆkarajÃtaka. (492.) 345>% @*>/ hanti idhÃgantvà varaæ varaæ. || Ja_XIV:164 ||>@ @*>/, sabbe samaggà hutvÃna vasaæ kÃhÃma ekakaæ. || Ja_XIV:165 ||>@ @*>/ tam pi pacchà hanÃmase ti. || Ja_XIV:166 ||>@ Tattha ko namhÃkan\<*<4>*>/ ti aham\<*<5>*>/ tumhe disvà va ime sÆkarà appa- maæsalohità bhayena tesaæ\<*<6>*>/ bhavitabban ti cintesiæ, tasmà no\<*<7>*>/ Ãcikkhatha: ko nu\<*<8>*>/ amhÃkaæ idha sattu, uddhaggarÃjÅti uddhaggÃhi sarÅrarÃjÅhi sa- mannÃgato, vyagghaæ sandhÃy' evam Ãhaæsu, yo pÅyi yo amhÃkaæ antare eko pi palÃyissati tam pi mayaæ pacchà hanissÃmÃ\<*<9>*>/ 'ti. TacchasÆkaro sabbe sÆkare ekacitte katvà pucchi: "kÃya velÃya vyaggho ÃgamissatÅti". "Ajja pÃto va ekaæ gahetvà gato, sve pÃto va ÃgamissatÅti". So yuddhakusalo "imasmiæ ÂhÃne Âhitena\<*<10>*>/ sakkà jetun" ti bhÆmisÅsaæ jÃnÃti\<*<11>*>/, tasmà ekaæ padesaæ sallakkhetvà rattim eva sÆkare gocaraæ gÃhÃ- petvà balavapaccÆsato\<*<12>*>/ paÂÂhÃya "yuddhaæ nÃma sakaÂa- vyuhÃdivasena tividhaæ hotÅti" vatvà padumavyÆhaæ saævi- dahi\<*<13>*>/: majjhaÂÂhÃne khÅrapÃke\<*<14>*>/ sÆkarapotake Âhapesi\<*<15>*>/, te parivÃretvà tesaæ mÃtaro, tà parivÃretvà vaæjhasÆkariyo\<*<16>*>/, tÃsaæ anantarà sÆkarapotake, tesaæ anantarà makuladÃÂhe taruïasÆkare, tesaæ anantarà mahÃdÃÂhe\<*<17>*>/, tesaæ anantarà jarÃ- sÆkare\<*<18>*>/. Tato tattha tattha\<*<19>*>/ dasavaggaæ vÅsativaggaæ tiæ- savagga¤ ca\<*<20>*>/ katvà balagumbaæ Âhapesi. Attano atthÃya ekaæ ÃvÃÂaæ vyagghassa patanatthÃya ekaæ suppasaïÂhÃnaæ pab- bhÃraæ katvà khanÃpesi, dvinnaæ ÃvÃÂÃnaæ antare attano ÂhÃnatthÃya\<*<21>*>/ pÅÂhakaæ kÃresi. So thÃmasampanne\<*<22>*>/ yodha- sÆkare gahetvà tasmiæ tasmiæ ÂhÃne sÆkare assÃsento vicari. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds -re. 2 Bs samo-, Bd sahatuæ. 3 Bd -seyya. 4 Bd num-. 5 Bds ayaæ 6 Bd ne-. 7 Bds me. 8 Bd pana. 9 Bd mÃrissÃmÃ. 10 Bd -to. 11 Bd pajÃ-. 12 Cks balaca, Bd phalava. 13 Bd -dahati. 14 Bd khirapivake, Bs bisivake. 15 Bd vasÃpesi. 16 Bds vajjhÃ-, cfr. J. II 406|5. 17 Ck omits mahÃ, Bd tesaæ-- dÃÂhe. 18 Bds jinïasÆ-. 19 Bd only one ta-. 20 Bd -vaggaæ visavaggaæ-. 21 Bd vasanatthÃya. 22 Ck Bd -o. >/ #<[page 346]># %<346 XIV. PakiïïakanipÃta.>% Tass' evaæ karontass' eva suriyo ugga¤chi\<*<1>*>/. Atha vyaggha- rÃjà kÆÂajaÂilassa assamapadÃ\<*<2>*>/ nikkhamitvà pabbatatale aÂÂhÃsi. Taæ disvà sÆkarà "Ãgato no bhante verÅti" vadiæsu. "Mà bhÃyatha, yaæ esa karoti taæ sabbaæ paÂipakkhaæ\<*<3>*>/ hutvà karothÃ" 'ti. Vyaggho sarÅraæ vidhÆnitvà osakkanto\<*<4>*>/ viya passÃ- vam\<*<5>*>/ akÃsi, sÆkarÃpi tath' eva kariæsu, vyaggho sÆkare olo- kento\<*<6>*>/ mahÃnÃdaæ nadi, te pi tath' eva kariæsu. So tesaæ kiriyaæ disvà cintesi: "na ime pubbasadisÃ\<*<7>*>/, ajja mayhaæ\<*<8>*>/ paÂisattuno hutvà vaggavaggà ÂhitÃ, saævidahako tesaæ\<*<9>*>/ senÃ- nÃyako pi atthi, ajja mayà etesaæ santikaæ gantuæ na vaÂÂa- tÅti" maraïabhayabhÅto va nivattitvà kÆÂajaÂilassa santikaæ gato. Atha naæ so tucchahatthaæ disvà navamaæ gÃ- tham Ãha: @*>/ na santi yo\<*<11>*>/ saæghapatto kapaïo va\<*<12>*>/ jhÃyasÅti. || Ja_XIV:167 ||>@ Tattha saæghapatto ti yo tvaæ sÆkarasaæghaæ patto\<*<13>*>/ hutvà ki¤ci gocaraæ alabhitvà kapaïo viya jhÃyasi. Atha vyaggho tisso gÃthà abhÃsi: @*>/ ¤ÃtÅ ca disvÃna samaÇgi\<*<15>*>/ ekato tasmÃ\<*<16>*>/ jhÃyÃmi vanamhi ekako. || Ja_XIV:168 ||>@ @*>/ puthu, te dÃni saægamma rasanti\<*<18>*>/ ekato, yatthaÂÂhità duppasah' ajja\<*<19>*>/ te mayÃ. || Ja_XIV:169 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd uggacchati. 2 Cks -dena. 3 Bd sabbapaÂipakkhÃ. 4 Ck Bs osakkonto. 5 Cks passÃmam. 6 Bds -ketvÃ. 7 Bd pubbe-. 8 Bd mayaæ. 9 Bd ne-. 10 so Cks for migaviriyÃ? Bd vathaya, Bs vadhÃya. 11 Cks so. 12 Bd -ïà va, Ck karaïo va? 13 Bd -saÇghappatto. 14 Bd samo-. 15 Bds sÃmaggi. 16 add va? 17 Bd leïaæ-. 18 Cks saranti, Bd saÇga vasanti. 19 Bd -sahacca. >/ #<[page 347]># %< 9. TacchasÆkarajÃtaka. (492.) 347>% @*>/ te maæ samaggà hiæseyyuæ, tasmà nesaæ apatthave\<*<2>*>/ ti. || Ja_XIV:170 ||>@ Tattha samaÇgi\<*<3>*>/ ekato ti sahite\<*<4>*>/ hutvà ekato Âhite\<*<5>*>/, imassudan ti ime sudaæ mayÃ\<*<6>*>/ akkhÅni ummÅletvà olokitamattà va pubbe disÃ\<*<7>*>/ gacchanti, puthÆ 'ti visuæ visuæ, yatthaÂÂhità ti yasmiæ bhÆmibhÃge ÂhitÃ, pariïÃ- yakasampannà ti senÃnÃyakena sampannÃ, tasmà nesaæ apatthave\<*<2>*>/ ti tena kÃraïena etesaæ na patthemi\<*<8>*>/. Taæ sutvà kÆÂajaÂilo @@ gÃtham Ãha. Tattha migasaæghapatto ti migagaïaæ patto hutvà varam varaæ migaæ hanti, balaæ hi tÃdisan ti tÃdisaæ hi\<*<9>*>/ tassa balaæ. Atha vyaggho @*>/ seno na pi vyaggho migÃdhipo samagge sahite ¤ÃtÅ vyagghe ca\<*<11>*>/ kurute vase ti || Ja_XIV:172 ||>@ gÃtham Ãha. Tattha vyagghe cÃ\<*<12>*>/ 'ti vyaggasadise\<*<13>*>/ hutvà sarÅravidhÆnanÃdÅni katvà Âhite vase na kurute, attano vasena\<*<13>*>/ vattÃpetuæ na sakkotÅti attho. Puna jaÂilo taæ ussÃhento dve gÃthà abhÃsi: @*>/ ca. || Ja_XIV:173 ||>@ @*>/ ek' ettha apavattati\<*<16>*>/ taæ seno nitÃÊeti\<*<17>*>/, veyyagghi yeva sà gatÅti\<*<18>*>/. || Ja_XIV:174 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds -cÃrino. 2 so Cks; Bd apaÂhave, Bs apaÂÂhapesi. 3 Bds sÃmaggi. 4 Cs Bd -to. 5 Bds -to. 6 Cks masÃ, Bd mahÃ. 7 Bds disodisaæ. 8 Bd varaæ varaæ hantuæ etesaæ na paÂhemi, Bs varaæ varaæ hantisa na paÂÂhemi. 9 Cks omit tÃ-. 10 Cks na pi. 11 Bd na byaggho. 12 Cs vyaggho cÃ, Bd byaggho. 13 Bd vase. 14 so Cks for ¬ayanti? Bd ¬iyanti, Bs upasanti. 15 Cks ¬ayhamÃ-, Bd ¬iyamÃ-. 16 Bs apasakkati, Bd ekettha apasakkati. 17 Ck titÃletiæ, Cs nitÃletiæ. 18 Cks hatÅti. >/ #<[page 348]># %<348 XIV. PakiïïakanipÃta.>% Tattha kumbhÅlakà ti evaænÃmakà khuddakasakuïÃ, uppatantÅti gocare\<*<1>*>/ carantà uppatanti, dayanti\<*<2>*>/ cà 'ti gocaraæ gahetvà ÃkÃsena gac- chanti, ekettha apavattatÅti\<*<3>*>/ eko etesu\<*<4>*>/ osakkitvà ekapassena\<*<5>*>/ visuæ gacchati, nitÃÊetÅti\<*<6>*>/ paharitvÃ\<*<7>*>/ gaïhati veyyagghi yeva sà gatÅti vyag- ghÃnaæ\<*<8>*>/ esà ti veyyagghi, samaggÃnaæ gacchantÃnam pi esÃ, evÃrÆpà gati vyagghÃnaæ\<*<9>*>/ gati yeva nÃma hoti, na hi sakkà sabbehi\<*<10>*>/ ekato gantuæ, tasmà yo evaæ tattha eko gacchati taæ gaïhÃti\<*<11>*>/. Eva¤ ca pana vatvà "vyaggharÃja, tvaæ attano balaæ na jÃnÃsi, mà bhÃyi, kevalaæ tvaæ naditvà pakkhanda\<*<12>*>/, dve ekato gacchantà nÃma na bhavissantÅti" ussÃhesi. So\<*<13>*>/ tathà akÃsi. Tam atthaæ pakÃsento S. \<*<14>*>/ @*>/ luddenÃmisacakkhunà dÃÂhÅ dÃÂhisu pakkhandi ma¤¤amÃno yathà pure ti || Ja_XIV:175 ||>@ gÃtham Ãha. Tattha dÃÂhÅti sayaæ dÃÂhÃvudho itaresu dÃÂhÃvudhesu pakkhandi, yathà pure ti yathà pubbe ma¤¤eti tath' eva\<*<16>*>/ ma¤¤amÃno. So kirÃgantvÃ\<*<17>*>/ pabbatatale tÃva aÂÂhÃsi. SÆkarà "punÃ- gato sÃmi coro" ti tacchakassa Ãrocesuæ. So "mà bhÃyitthÃ" 'ti te assÃsetvà uÂÂhÃya dvinnaæ ÃvÃÂÃnaæ antare pÅÂhikÃya aÂÂhÃsi. Vyaggho vegaæ janetvà tacchasÆkaraæ sandhÃya pakkhandi. TacchasÆkaro parivattitvà pacchÃmukho purima- ÃvÃÂe pati. Vyaggho\<*<18>*>/ vegaæ sandhÃretuæ asakkonto gantvà suppapabbhÃre ÃvÃÂe patitvà pu¤jakito\<*<19>*>/ aÂÂhÃsi. TacchasÆkaro vegen' uÂÂhÃya\<*<20>*>/ tassa antarasatthimhi dÃÂhaæ otÃretvà yÃva hadayà phÃlento\<*<21>*>/ gantvÃ\<*<22>*>/ maæsaæ khÃditvà mukhena ¬asitvà bahiÃvÃÂe pÃtetvà "gaïhath' imaæ dÃsan' ti Ãha. PaÂhamÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -raæ. 2 so Cks; Bd ¬iyanti. 3 Bd ekatte apasakkatÅti. 4 Bd tesu. 5 Cs Bd add vÃ. 6 Bd -le-. 7 Bds tassa pa-. 8 Cks -na. 9 Bd gatÅti byagghÃnaæ samaggÃvÃsaæ gacchantÃnaæ pi esà evarÆpà gati byagghÃna. 10 Bds sabbeva. 11 Bds -hÃhÅti. 12 Bd -ditvÃ. 13 Bd adds pi. 14 Bd omits satthà and adds Ãha. 15 Cks -lakena. 16 Cks pubbe vÃti maæ¤Ãti tameva. 17 Bd kiragantvÃ. 18 Bd adds ca. 19 Cs pu¤chakito, Bd pa¤caliko, Bs pu¤chaliko. 20 Bd vegena ÃvÃÂà uÂÂhÃya. 21 Ck pÃÊento, Cs phÃlento, Bd phaletvÃ. 22 Bd omits ga-. >/ #<[page 349]># %< 9. TacchasÆkarajÃtaka. (492.) 349>% gatà ekavÃram eva tuï¬otÃraïamattam eva labhiæsu, pacchà Ãgatà "vyagghamaæsaæ nÃma kÅdisan" ti vadiæsu. Taccha- sÆkaro ÃvÃÂà uttaritvà sÆkare oloketvà "kin nu kho na suÂÂhu tussathÃ" 'ti Ãha. "SÃmi, eko tÃva vyaggho gahito, a¤¤o\<*<1>*>/ pan' eko dasavyagghanÃyako\<*<2>*>/ atthÅti". "Ko nÃm' eso" ti. Vyagghena ÃbhatÃbhatamaæsakhÃdako kÆÂajaÂilo" ti. "Tena hi etha, gaïhissÃma nan" ti tehi saddhiæ vegena pakkhandi. JaÂilo "vyaggho cirÃyatÅti" tassa Ãgamanamaggaæ olokento sÆkare\<*<3>*>/ Ãgacchante disvà "ime vyaggahaæ mÃretvà mam mÃraïatthÃya Ãgacchanti ma¤¤e" ti palÃyitvà ekaæ udumbaraæ abhirÆhi\<*<4>*>/. SÆkarà "ekaæ\<*<5>*>/ rukkhaæ ÃrÆÊho" ti vadiæsu. "Kiæ rukkhaæ" ti\<*<6>*>/. "Udumbararukkhan" 'ti\<*<7>*>/. "Tena hi mà cintayittha, idÃni naæ gahessÃmÃ\<*<8>*>/" 'ti taruïasÆkare pakkositvÃ\<*<9>*>/ rukkhamÆlato paæsuæ apabyÆhÃpesi, sÆkarÅhi mukhapÆraæ udakaæ ÃharÃpesi, ekaæ ujukaæ\<*<10>*>/ otiïïamulaæ\<*<11>*>/ eva aÂÂhÃsi. Tato sesasÆkare "tumhe apethÃ" 'ti ussÃretvà jaïïukehi\<*<12>*>/ patiÂÂhahitvà dÃÂhÃya mÆlaæ pahari, pharasunà pahaÂaæ viya chinditvà gataæ, rukkho parivattitvà pati\<*<13>*>/, kÆÂajaÂilaæ patantam eva paÂicchinditvÃ\<*<14>*>/ maæsaæ bhakkhe- suæ. Taæ acchariyaæ disvà rukkhadevatà @*>/ api rukkhà ara¤¤ajà sÆkarehi samaggehi vyaggho ekÃyane hato ti || Ja_XIV:176 ||>@ gÃtham Ãha. Tattha ekÃyane hato ti ekagamanasmiæ yeva hato. Ubhinnam pi pana tesaæ hatabhÃvaæ pakÃsento S. itaraæ gÃtham Ãha: @*>/ ti. || Ja_XIV:177 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -Ã. 2 Bd a¤¤o ko byagghanÃyako Cks vyagghagghanako, cfr. II 408|14 3 Bd bahusÆ-. 4 Bd -ruyhi. 5 Bd etaæ. 6 Cks omit ti. 7 Bd omits udu-. 8 Bd gaïhissÃmÅ. 9 Bd -osÃpetvÃ. 10 Cks ujÆ-. 11 Bd otiïïam. 12 Bd ji-. 13 Cs paÂi, Bds pati taæ. 14 Bd sampaÂicchitvÃ, Cs paÂicchitvÃ. 15 all three MSS. -ti. 16 Bd anadÅsu, Bs panadiæsu. >/ #<[page 350]># %<350 XIV. PakiïïakanipÃta.>% Puna tacchasÆkaro pucchi: "a¤¤o\<*<1>*>/ pi vo amitto\<*<1>*>/ atthÅti". SÆkarà "n' atthi sÃmÅti" vatvà "taæ abhisi¤citvÃ\<*<2>*>/ rÃjÃnaæ karissÃmÃ" 'ti udakaæ pariyesantà jaÂilassa pÃnÅyasaækhaæ disvà taæ dakkhiïÃvattasaækharatanaæ\<*<3>*>/ pÆretvà udakaæ ÃharitvÃ\<*<4>*>/ tacchakaæ\<*<5>*>/ udumbararukkhamÆle yeva abhisi¤ciæsu, abhisekaudakaæ\<*<6>*>/ Ãsittaæ, sÆkariæ yev' assa aggamahesiæ kariæsu. Tato paÂÂhÃya udumbarabhaddapÅÂhake\<*<7>*>/ nisÅdÃpetvà dakkhiïÃvaÂÂasaækhena abhisekakaraïaæ pavattaæ. Tam pi atthaæ pakÃsento S. osÃnagÃtham Ãha: @*>/ issaro ti. || Ja_XIV:178 ||>@ Tattha te su udumbaramÆlasmin ti te sÆkarÃ, sukÃro\<*<9>*>/ nipÃtamattaæ. udumbaramÆlasmin ti udumbarassa mÆle. S. i. d. Ã. "na bhikkhave idÃn' eva\<*<10>*>/ pubbe pi Dhanuggahatisso yuddhasaævidahanaccheko\<*<11>*>/ yevÃ" 'ti vatvà j. s.: "Tadà kÆÂajaÂilo Devadatto ahosi, tacchasÆkaro Dhanuggahatisso, rukkhadevatà aham evÃ" 'ti. TacchasÆkarajÃtakaæ. $<10. MahÃvÃïijajÃtaka.>$ VÃïijà samitiæ katvà ti. Idaæ S. J. v. SÃvatthivÃsino vÃïije Ã. k. Te kira vohÃratthÃya gacchantà Satthu mahÃdÃnaæ datvà saraïesu ca sÅlesu ca patiÂÂhÃya "bhante sace ÃrogÃ\<*<12>*>/ Ãga- missÃma puna tumhÃkaæ pÃdà vandissÃmÃ" 'ti vatvà pa¤camattehi sakaÂasatehi nikkhamitvà kantÃraæ patvà maggaæ asallakkhetvà maggamÆÊhà nirÆdake nirÃhÃre ara¤¤e vicarantà ekaæ nÃgaparigga- hÅtaæ nigrodharukkhaæ disvà sakaÂÃni mocetvà rukkhamÆle nisÅdiæsu. Te tassa udakatintÃni viya\<*<13>*>/ siniddhÃni pattÃni udakapuïïÃni viya ca sÃkhÃni disvà cintayiæsu: "imasmiæ rukkhe udakaæ sa¤carantaæ viya pa¤¤Ãyati, imassa puratthimasÃkhaæ chindÃma, pÃnÅyaæ no dassatÅti". \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -Ã. 2 Bds add no. 3 Bd -vaÂÂaæ-. 4 Bds abhiha-. 5 Bd -kasÆkaraæ. 6 Cks -kaæ ud-. 7 Bd -pithe. 8 Cd rÃjà ti. 9 Ck sÆkÃre, Cs sukaro. 10 all three MSS. omit idÃneva. 11 Bd -ne cheko. 12 Ck a-. 13 Bds add nÅlÃni. >/ #<[page 351]># %< 10. MahÃvÃïijajÃtaka. (493.) 351>% Ath' eko\<*<1>*>/ rukkhaæ abhirÆhitvà sÃkhaæ chindi\<*<2>*>/, tÃlakkhandhappamÃïà udakadhÃrà pavatti\<*<3>*>/ taæ nahÃyitvÃ\<*<4>*>/ ca pivitvà ca dakkhiïasÃkhaæ\<*<5>*>/ chindiæsu, tato nÃnaggarasabhojanaæ nikkhami, taæ bhu¤jitvà pac- chimasÃkhaæ chindiæsu, tato alaækataitthiyo nikkhamiæsu, tÃhi saddhiæ abhiramitvà uttarasÃkhaæ chindiæsu, tato satta ratanÃni nik- khamiæsu, tÃni gahetvà pa¤ca sakaÂasatÃni pÆretvà SÃvatthiæ paccÃ- gantvà dhanaæ saægopetvà gandhamÃlÃdihatthà Jetavanaæ gantvà S-raæ vanditvà pÆjetvà ekamantaæ nisinnà dhammakathaæ sitvÃ\<*<6>*>/ punadivase mahÃdÃnaæ datvà "bhante imasmiæ dÃne amhÃkaæ dhana- dÃyikÃya rukkhadevatÃya pattiæ demÃ" 'ti pattiæ adaæsu. S. niÂ- Âhitabhattakicco "katararukkhadevatÃya pattiæ dethÃ" 'ti pucchi. VÃïijà nigrodharukkhe dhanassa laddhÃkÃraæ\<*<7>*>/ T-tassa Ãrocayiæsu\<*<8>*>/. S. "tumhe tÃva matta¤¤utÃya taïhÃvasikà ahutvà dhanaæ labhittha\<*<9>*>/. pubbe pana amatta¤¤Æ taïhÃvasikà dhana¤ ca jÅvita¤ ca jÅyiæsÆ\<*<10>*>/" 'ti vatvà tehi yÃcito a. Ã.: A. BÃrÃïasinagaraæ (add: nissÃya? ) tam eva\<*<11>*>/ pana kantÃraæ sv-eva nigrodho. VÃïijà maggamÆÊhà hutvà tam eva nigrodhaæ passiæsu. Tam atthaæ S. abhisambuddho hutvà kathento @*>/ Ãgatà dhanahÃrÃya\<*<13>*>/ pakkamiæsu ekaæ katvÃna gÃmaïiæ. || Ja_XIV:179 ||>@ @*>/ taæ kantÃram Ãgamma appabhakkhaæ anodakaæ mahÃnigrodham addakkhuæ sÅtacchÃyaæ manoramaæ. || Ja_XIV:180 ||>@ @*>/ tattha nisÅditvà tassa rukkhassa chÃdiyÃ\<*<16>*>/ vÃïijà samacintesuæ bÃlà mohena pÃrutÃ: || Ja_XIV:181 ||>@ @*>/ ayaæ rukkho api vÃri ca\<*<18>*>/ sandati, iægh' assa purimaæ sÃkhaæ mayaæ chindÃma vÃïijÃ. || Ja_XIV:182 ||>@ @*>/ va pagghari acchaæ vÃriæ anÃvilaæ, te tattha nahÃtvÃ\<*<20>*>/ ca pivitvà ca yÃvat' icchiæsu\<*<21>*>/ vÃïijà || Ja_XIV:183 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd atha ko, Bs atha kho. 2 Bds add tato. 3 Bd -ttati. 4 so Cks; Bd te tattha nhÃtvÃ. 5 Cks -ïÃyasÃkhaæ. 6 Bds add nimantetvÃ. 7 Bd laddhakÃraïaæ. 8 Bd -tassÃrocesuæ. 9 Bd al-. 10 Bds vijahiæsÆ. 11 Bd -sÅyaæ nagare tadeva. 12 Cs Bd -ato. 13 Bd -rÃ. 14 Bd allÃyate. 15 Bd pi. 16 Bd chÃriyÃ. 17 Bd allÃyate. 18 Bd abhivÃriva, Ck api cÃrica. 19 Bds sà ca chindÃ. 20 Bd nhatvÃ. 21 Bd ta-. >/ #<[page 352]># %<352 XIV. PakiïïakanipÃta.>% @*>/ va pagghari sÃlimaæsodanaæ bahuæ appodavaïïe kummÃse singiæ bidalasÆpiyo\<*<2>*>/. || Ja_XIV:185 ||>@ @*>/ ca yÃvat' icchiæsu vÃïijà tatiyaæ samacintesuæ bÃlà mohena pÃrutÃ: || Ja_XIV:186 ||>@ @*>/ va pagghari nÃriyo samalaækatà || Ja_XIV:187 ||>@ @*>/. || Ja_XIV:188 ||>@ @*>/ tassa rukkhassa chÃdiyÃ\<*<7>*>/; te tÃhi parivÃretvÃ\<*<8>*>/ yÃvat' icchiæsu vÃïijà || Ja_XIV:189 ||>@ @@ @*>/ va pagghari muttà veÊuriyà bahÆ rajataæ jÃtarÆpa¤ ca kuttiyo paÂiyÃni ca || Ja_XIV:191 ||>@ @*>/ ca vatthÃni uddiyÃne ca\<*<11>*>/ kambale; te tattha bhÃre bandhitvà yÃvat' icchiæsu vÃïijà || Ja_XIV:192 ||>@ @@ @*>/ satthavÃho yÃcamÃno kata¤jalÅ: nigrodho kiæ aparajjhati\<*<13>*>/ vÃïijÃ, bhaddam atthu te. || Ja_XIV:194 ||>@ @*>/ uttarÃ, nigrodho kiæ aparajjhati\<*<15>*>/ vÃïijÃ, bhaddam atthu te. || Ja_XIV:195 ||>@ @*>/, mittadÆbho hi pÃpako. || Ja_XIV:196 ||>@ @*>/ ekassa vacanaæ bahÆ nisitÃhi kuÂhÃrÅhi mÆlato taæ upakkamun ti. || Ja_XIV:197 ||>@ imà gÃthà Ãha\<*<18>*>/. Tattha samitiæ katvà ti BÃrÃïasiyaæ samÃgamaæ katvÃ, bahÆ ekato hutvà ti attho, pakkamiæsÆ 'ti pa¤cahi sakaÂasatehi BÃrÃïaseyyakaæ bhaï- ¬aæ\<*<19>*>/ ÃdÃya pakkamiæsu, gÃmaïin ti ekaæ pa¤¤avantataraæ satthavÃhaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks sÃcchintÃ, Bd sÃvachindÃ. 2 Bds siÇgaverala-. 3 Bds khÃditvÃ. 4 Ck sÃcchinnÃ, Bd sà ca chindÃ-. 5 Bd pa¤ca-. 6 Bds paricÃriæsu. 7 Cs chÃdiya, Bd chÃriyÃ, Bs chÃriya. 8 so Cks for -vÃritÃ? Bds paicÃretvÃ. 9 Ck sÃcchintÃ, Cs sà ca chintÃ? Bd sà va chindÃ. 10 Bd -yÃni. 11 Bd -yÃni ca. 12 Bd atuÂhehi, Bs athuÂÂhehi. 13 Bd maraÂhati, Cks avarujjhati. 14 Bd va. 15 Ck avarujjhati, Cs avirujjhati, Bs aparajjhatha. 16 Bds bhinde-. 17 Cks anÃditvÃ, Bd te tassa anÃdiyitvÃ. 18 Bd avoca. 19 Bd bÃrÃïasito sakaÂabhaï¬aæ. >/ #<[page 353]># %< 10. MahÃvÃïijajÃtaka. (493.) 353>% katvà chÃdiyà ti chÃyÃya, addÃyate\<*<1>*>/ ti udakabharito\<*<2>*>/ viya addo\<*<3>*>/ hutvà pa¤¤Ãyati, chinnà va paggharÅti eko rukkhÃrohanakusalo abhirÆhitvà taæ chindi, sÃ\<*<4>*>/ chinnamattà va paggharÅti dasseti, parato pi es' eva nayo, appo- davaïïe kummÃse ti appodakapÃyÃsasadise kummÃse, siÇgin\<*<5>*>/ ti siÇgi- verÃdikaæ uttaribhaÇgaæ, bidalasÆpiyo ti muggasÆpÃdayo, vÃïijà ekà ti ekekassa vÃïijakassa, yattakà và tattha\<*<6>*>/ vÃïijà tesu ekekassa ekakà va, satthavÃhassa pana santike pa¤cavÅsati Âhità ti pi attho\<*<7>*>/, parikariæsÆ\<*<8>*>/ 'ti parivÃresuæ, tÃhi pana saddhiæ ¤eva nÃgÃnubhÃvena sÃïivitÃnasayanÃdÅni pagghariæsu, kuttiyo ti hatthattharÃdayo, paÂiyÃnÅti uïïÃmayapaccattharaïÃni setakambalÃni\<*<9>*>/ pi vadanti yeva, uddiyÃneca kambale ti\<*<10>*>/ uddiyÃ; nÃma kambalà atthi, te tattha bhÃre\<*<11>*>/ bandhitvà ti yÃvatakaæ icchiæsu tÃvatakaæ gahetvà pa¤ca- sakaÂasatÃni pÆretvà ti attho, vÃïijà bhaddamatthu te ti ekekaæ vÃni- jaæ Ãlapanto bhaddan te atthÆ 'ti Ãha, annapÃna¤cà 'ti anna¤ ca pÃna¤ ca adÃsi, sabbakÃme cà 'ti sabbakÃme ca adÃsi, mittadÆbho hÅti mittÃnaæ dÆbhanapuriso hi pÃpako lÃmako nÃma, anÃdiyitvà ti\<*<12>*>/ agahetvÃ, upak- kamun ti\<*<13>*>/ chindituæ Ãrabhiæsu. Atha ne chindanatthÃya rukkhamÆlam upagate\<*<14>*>/ disvà nÃgarÃjà cintesi: "ahaæ etesaæ pipÃsitÃnaæ pÃnÅyaæ dÃpesiæ, tato dibbabhojanaæ, atho\<*<15>*>/ sayanÃpi c' eva paricÃrikÃ\<*<16>*>/ ca nÃriyo, tato pa¤casakaÂasatapÆraæ\<*<17>*>/ ratanaæ, idÃni pana me rukkhaæ mÆlato chindissÃmà 'ti vadanti, ativiya luddhÃ, Âhapetvà satthavÃhaæ sese\<*<18>*>/ mÃretuæ vaÂÂatÅti" so "ettakà sannaddha- yodhà nikkhamantu, ettakà va\<*<19>*>/ dhanuggahÃ, ettakà vammino" ti senaæ vicÃresi\<*<20>*>/. Tam atthaæ pakÃsento S. @*>/ dhanuggahÃnaæ tisatà cha sahassà ca vammino ti || Ja_XIV:198 ||>@ gÃtham Ãha. Tattha sannaddhà ti suvaïïarajatÃdivammakavacikÃ\<*<22>*>/, dhanugga- hÃnaæ tisatà ti meï¬avisÃïadhanudharÃnaæ tÅïi satÃni\<*<23>*>/, vammino ti keÂakaphalakahatthÃ\<*<24>*>/ chasahassÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds allÃ-. 2 Bd -tÃ. 3 Cks -Ã, Bd allÃ. 4 Cks yÃ. 5 Bd siÇgavaran. 6 Bd omits và tattha. 7 Bd pa¤cavÅsatikà ti attho. 8 Cks upari-, Bd parivÃyiæsu, Bs parivÃrayiæsu. 9 Cks -baloti. 10 Cs -neva-, Bd uddiyÃni ca kammalÃniti. 11 Cks raæ. 12 Bd adds tassa vacanaæ. 13 Bds add mohà va. 14 Ck upÃgato, Cs upagato. 15 Bd atha. 16 Cks -rakÃ. 17 Bd sakaÂamaraæ satta. 18 Bd avesese. 19 Bd omits va. 20 Bd -ti. 21 Bd pa¤ca. 22 Ck -vammagakavacchikÃ, Cs -vammagavacchika, Bd vammikavicchitÃ. 23 Cks add ca. 24 Bd chekadacaraïaphalakahatthÃ. >/ #<[page 354]># %<354 XIV. PakiïïakanipÃta.>% @*>/ jÅvitaæ, Âhapetvà satthavÃhaæ\<*<2>*>/ sabbe bhasmaæ\<*<3>*>/ karotha ne ti || Ja_XIV:199 ||>@ ayaæ nÃgarÃjena vuttagÃthÃ. Tattha mà vo\<*<4>*>/ muccittha\<*<5>*>/ jÅvitan ti kassaci ekassa pi jÅvitam mà muccittha\<*<5>*>/. NÃgà tathà katvà uttarattharaïÃdÅni pa¤casu sakaÂasatesu Ãropetvà satthavÃhaæ gahetvà sayaæ tÃni sakaÂÃni pÃpentà BÃrÃïasiæ gantvà sabbadhanaæ tassa gehe paÂisÃmetvà taæ Ãpucchitvà attano nÃgabhavanam eva gatÃ. Tam atthaæ viditvà S. ovÃdavasena gÃthadvayam Ãha: @*>/ manaæ. || Ja_XIV:200 ||>@ @*>/ ÃdÅnavaæ ¤atvà taïhà dukkhassa sambhavaæ vÅtataïho anÃdÃno sato bhikkhu paribbaje. || Ja_XIV:201 ||>@ Tattha tasmà ti yasmà lobhavasagÃ\<*<8>*>/ mahÃvinÃsaæ pattà satthavÃho uttamasampattiæ tasmà haneyyÃrisakaæ\<*<9>*>/ manan ti anto\<*<10>*>/ uppajjamÃ- nÃmaæ nÃnÃvidhÃnaæ lobhasattÆnaæ\<*<11>*>/ santakaæ manaæ lobhasampayuttacittaæ\<*<12>*>/ haneyyà 'ti attho, etamÃdÅnavan\<*<13>*>/ ti evaæ lobhe ÃdÅnavaæ jÃnitvÃ, taïhà dukkhassa sambhavan ti jÃtiÃdidukkhassa ca taïhÃ\<*<14>*>/ sambhavo tato etaæ dukkhaæ nibbattati evaæ taïhà va\<*<15>*>/ dukkhassa sambhavaæ ¤atvà vÅtataïho anÃdÃnena anÃdÃno\<*<16>*>/ maggena ÃgatÃya satiyÃ\<*<17>*>/ sato hutvà bhikkhu paribbaje\<*<18>*>/ iriyetha vattethà 'ti arahattena kÆÂaæ gaïhi. Ima¤ ca pana dhammadesanaæ Ãharitvà "evaæ upÃsakà pubbe lobhavasikà vÃïijà mahÃvinÃsaæ pattÃ, tasmà lobhavasikena na bhavi- tabban" ti vatvà saccÃni pakÃsetvà j. s. (SaccapariyosÃne te vÃïijà sotÃpattiphale patiÂÂhitÃ): "Tadà nÃgarÃjà SÃriputto ahosÅ, satthavÃho aham evÃ" 'ti. MahÃvÃïijajÃtakaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd te mu¤jittha. 2 Bds add va. 3 Bs bhasmÅ, Bd tasmiæ. 4 Bs te. 5 Bd mu¤jittha. 6 Ck haneyya disataæ, Cs haneyyà disataæ, Bd haneyyÃriæsakaæ. 7 Bds evam. 8 Bd -vasikÃ. 9 Cks -yyÃdisataæ. 10 Bd attano. 11 Bd -sutthunaæ. 12 Cks -cittÃ, Bd -yuttaæ manaæ. 13 Bd evamÃ-. 14 Bd bhavataïhÃ. 15 Bd omits va. 16 Bd anÃdÃno ti taïhÃanÃdÃno in the place of anÃdÃnena-. 17 Cks sati, Bd omits satiyÃ. 18 Bd adds ti. >/ #<[page 355]># %< 11. SÃdhÅnajÃtaka. (494.) 355>% $<11. SÃdhÅnajÃtaka.>$ Abbhuto vato lokasmin ti. Idaæ S. J. v. uposathike upÃsake Ã. k. Tadà hi S. "upÃsakà porÃïakapaï¬ità attano upo- sathakammaæ nissÃya manussasarÅren' eva devalokaæ gantvà ciraæ vasiæsÆ" 'ti vatvà tehi yÃcito a. Ã. A. MithilÃyaæ SÃdhÅno nÃma rÃjà dhammena r. kÃresi. So catÆsu dvÃresu nagaramajjhe nivesanadvÃre ti cha dÃna- sÃlÃ\<*<1>*>/ kÃretvà sakala-JambudÅpaæ unnaÇgalaæ katvà mahÃ- dÃnaæ pavattesi. Devasikaæ cha satasahassÃni vayakaraïaæ\<*<2>*>/ gacchanti, pa¤ca sÅlÃni rakkhati uposathaæ upavasati\<*<3>*>/, raÂÂha- vÃsino pi tassa ovÃde Âhatvà dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni katvà mata- matà va devanagare yeva nibbattanti\<*<4>*>/. Sudhammadevasabhaæ pÆretvà nisinnà devara¤¤o sÅlÃcÃrÃdiguïam eva vaïïayanti. Taæ sutvà sesadevÃpi rÃjÃnaæ daÂÂhukÃmà ahesuæ. Sakko devarÃjà tesaæ manaæ viditvà Ãha: "SÃdhÅnarÃjÃnaæ daÂÂhu- kam' atthÃ" 'ti. "ùma devÃ" 'ti. So MÃtaliæ ÃïÃpesi: "gaccha\<*<5>*>/ Vejayantaæ rathaæ yojetvà SÃdhÅnaæ ÃnehÅti". So "sÃdhÆ" 'ti paÂisuïitvÃ\<*<6>*>/ rathaæ yojetvà VideharaÂÂhaæ aga- mÃsi. Tadà puïïamadivaso\<*<7>*>/ hoti\<*<8>*>/. MÃtali manussÃnaæ sÃyamÃsaæ bhu¤jitvà dvÃresu sukhakathÃya nisinnakÃle canda- maï¬alena saddhiæ rathaæ pesesi. Manussà "dve candà uÂÂhitÃ" ti vadantà candamaï¬alaæ pahÃya\<*<9>*>/ rathaæ Ãgac- chantaæ disvà "nÃyaæ cando, ratho esa\<*<10>*>/, devaputto\<*<11>*>/ pa¤¤Ã- yati, kass' etaæ\<*<12>*>/ manomayasindhavayuttaæ dibbarathaæ Ãneti, na a¤¤assa amhÃkaæ ra¤¤o bhavissati, rÃjà hi no dhammiko dhammarÃjÃ" ti somanassajÃtà hutvà a¤jaliæ paggayha Âhità paÂhamaæ gÃtham Ãhaæsu: @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -lÃyo. 2 Bd veyyÃkÃraïaæ. 3 Bd -tÅti. 4 Bds -iæsu. 5 Bd adds tvaæ. 6 Bd sampaÂicchitvÃ. 7 Bd -mi-. 8 Bd ahosi. 9 Bd ohÃya. 10 Bd eso. 11 Bd adds pi. 12 Cks kassesa etaæ, Bd kassa ekaæ. >/ #<[page 356]># %<356 XIV. PakiïïakanipÃta.>% Tass' attho: abbhuto vata tesaæ amhÃkaæ jÃto\<*<1>*>/ lokasmiæ lomahaæsano uppajji yassa dibbo ratho pÃtur ahosi Vedehassa yasassino ti. MÃtali pi rathaæ Ãnetvà manussesu gandhamÃlÃdÅhi\<*<2>*>/ pÆjentesu tikkhattuæ nagaraæ padakkhiïaæ katvà ra¤¤o nive- sanadvÃraæ gantvà rathaæ nivattetvà pacchÃbhÃge\<*<3>*>/ sÅhapa¤- jarummÃre\<*<4>*>/ Âhapetvà Ãrohaïasajjaæ katvà aÂÂhÃsi. Taæ divasaæ rÃjÃpi dÃnasÃlÃ\<*<5>*>/ oloketvà "iminà niyÃmena dÃnaæ dethÃ" 'ti ÃïÃpetvà uposathaæ samÃdÃya\<*<6>*>/ divasaæ vÅtinÃ- metvà amaccagaïaparivuto alaækatamahÃtale pÃcÅnasÅhapa¤- jarÃbhimukho dhammayuttakaæ\<*<7>*>/ kathento nisinno hoti. Atha naæ MÃtali rathÃbhirÆhanatthaæ\<*<8>*>/ nimantesi\<*<9>*>/, nimantetvà ÃdÃya agamÃsi. Tam atthaæ pakÃsento S. imà gÃthà Ãha: @@ @*>/ rÃjaseÂÂha disampati, devà dassanakÃmà te tÃvatiæsà saindakÃ, saramÃnà hi te devà SudhammÃyaæ samacchare. || Ja_XIV:204 ||>@ @*>/ pamukho ratham Ãruhi, sahassayuttaæ Ãruyha\<*<13>*>/ agà devÃna sanike. || Ja_XIV:205 ||>@ @*>/ devarÃjassa santike. || Ja_XIV:206 ||>@ @*>/ kÃmehi Ãsanena ca VÃsavo. || Ja_XIV:207 ||>@ @*>/ si anuppatto ÃvÃsaæ vasavattinaæ, vasa devesu\<*<17>*>/ rÃjisi sabbakÃmasamiddhisu, tÃvatiæsesu devesu bhu¤ja kÃme amÃnuse ti. || Ja_XIV:208 ||>@ Tattha samacchare ti acchanti, agà devÃna santike ti devÃnaæ santikaæ agamÃsi. Tasmiæ hi rathaæ abhirÆhitvÃ\<*<18>*>/ Âhite ratho ÃkÃsaæ pak- khandi, so mahÃjanassa olokentass' eva antaradhÃyi, MÃtali rÃjÃnaæ devalokaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so Bd; Cks vatesÃmhÃkaæ rÃjÃ. 2 Cks -dÅni. 3 Bd -yena. 4 Bd -pa¤caraum-. 5 Bd -lÃyo. 6 Bd dayitvÃ. 7 Bd -yuttakathaæ. 8 Cs -ïa-. 9 Bd omits ni-. 10 Bds abhÃsi. 11 so all three MSS. for ÃrÆha? 12 Bds add vedeho mithilaggaho. 13 Cks abhiruyha. 14 Bd rÃjÃsi. 15 Ck ma, Bds -tayittha. 16 Ck ko. 17 Ck Bs devasu. 18 Bd abhiharitvÃ. >/ #<[page 357]># %< 11. SÃdhÅnajÃtaka. (494.) 357>% nesi, taæ disvà devatà ca Sakko ca haÂÂhatuÂÂhà paccuggamanaæ katvà paÂi- santhÃraæ kariæsu. Tam atthaæ dassetuæ taæ devà ti Ãdi vuttaæ. Tattha paÂinandiæsÆ 'ti punappuna nandiæsu, Ãsanena cà 'ti rÃjÃnaæ ÃliÇgitvà idha nisÅdà 'ti attano Paï¬ukambalÃsanena ca kÃmehi ca nimantesi, upa¬¬ha- rajjaæ katvà ekÃsane nisÅdÃpesÅti attho. Tassa Sakkena devara¤¤Ã dasayojanasahassaæ devana- garaæ a¬¬hatiyà ca accharÃkoÂiyo VejayantapÃsÃda¤ ca majjhe\<*<1>*>/ bhinditvà dinnaæ sampattiæ anubhavantassa manussagaïanÃya sattavassasatÃni atikkantÃni, ten' attabhÃvena devaloke va sakaæ\<*<2>*>/ pu¤¤aæ khÅïaæ, anabhirati uppannÃ, tasmà Sakkena saddhiæ sallapanto @*>/ nu khÅïo\<*<4>*>/, maraïan nu santike udÃhu mÆÊho 'smi janindaseÂÂhÃ\<*<5>*>/ 'ti gÃtham Ãha. || Ja_XIV:209 ||>@ Tattha Ãyunnu khÅïo ti kin nu mama sarasena\<*<6>*>/ jÅvitindriyaæ khÅïaæ udÃhu upacchedakakammavasena maraïaæ santike jÃtan ti pucchati, janinda- seÂÂhà 'ti janindÃnaæ devÃnaæ seÂÂhà 'ti\<*<7>*>/. Atha naæ Sakko Ãha: @*>/ khÅïaæ\<*<9>*>/, maraïan te dÆre, na cÃpi mÆÊho naraviriyaseÂÂha, tava¤ ca\<*<10>*>/ pu¤¤Ãni parittakÃni sesaæ vipÃkaæ idha {vedayittho}\<*<11>*>/. || Ja_XIV:210 ||>@ @@ Tattha parittakÃnÅti idaæ ten' attabhÃvena\<*<12>*>/ devaloke vipÃkadayakÃni pu¤¤Ãni sandhÃya vuttaæ, itarÃni pi tassa\<*<13>*>/ ra¤¤o pu¤¤Ãni paÂhaviyaæ paæsu viya appamÃïÃni, vasa devÃnubhÃvenà 'ti ahaæ te\<*<14>*>/ attano pu¤¤Ãni majjhe bhinditvà dassÃmi mamÃnubhÃvena vasà 'ti naæ\<*<15>*>/ samassÃsento Ãha. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ma¤camajhe. 2 Bds vasanakaæ in the place of va sakaæ. 3 Bd Ãyu. 4 Cs khÅïaæ, Bs khÅno. 5 Bd janindÃnaæ devÃnaæ. seÂhÃ. 6 so Cks; Bs sarÅre. 7 gÃthamÃha---seÂÂhà ti wanting in Bd. 8 Ck nÃyu, Cs tÃyu. 9 Bds -o. 10 Bd tathe. 11 Ck vedhayittho, Cs vedayittho. 12 Bd tena att-. 13 Bd panassa. 14 Cks tena. 15 Bd taæ. >/ #<[page 358]># %<358 XIV. PakiïïakanipÃta.>% Atha naæ patikkhipanto M. Ãha: @*>/ parato dÃnapaccayÃ. || Ja_XIV:212 ||>@ @*>/ parato dÃnapaccayÃ, sayaækatÃni pu¤¤Ãni tam\<*<2>*>/ me Ãveïiyaæ\<*<3>*>/ dhanaæ. || Ja_XIV:213 ||>@ @@ Tattha yam parato dÃnapaccayà ti yaæ parena dinnattà labhati\<*<4>*>/ taæ yÃcitasadisam\<*<5>*>/ eva hoti, yÃcitakaæ hi tuÂÂhakÃle denti ruÂÂhakÃle\<*<6>*>/ acchinditvà gaïhantÅti\<*<7>*>/ vadati, samacariyÃyà 'ti kÃyÃdÅhi pÃpassa akaraïena, saæya- menà 'ti sÅlasaæyamena, damenà 'ti indriyadamanena, yaæ katvà ti yaæ karitvà sukhito c' eva hoti na ca pacchà anutappati, tathÃrÆpam eva kammaæ karissÃmÅti. Ath' assa vacanaæ sutvà Sakko MÃtaliæ ÃïÃpesi: "gac- cha\<*<8>*>/ SÃdhÅnarÃjÃnaæ Mithilaæ netvà uyyÃne otÃrethÅti". So tathà akÃsi. RÃjà uyyÃne caækamati, uyyÃnapÃlo disvà puc- chitvà gantvÃ\<*<9>*>/ NÃradara¤¤o Ãrocesi. So\<*<10>*>/ ra¤¤o ÃgatabhÃvaæ sutvà "tvaæ purato gantvÃ\<*<11>*>/ tassa ca mayha¤ ca dve ÃsanÃni pa¤¤ÃpehÅti" uyyÃnapÃlaæ uyyojesi. So tathà akÃsi. Atha naæ rÃjà pucchi: "kassa dve ÃsanÃni pa¤¤ÃpesÅti". Ekaæ tumhÃkaæ, ekaæ amhÃkaæ ra¤¤o" ti. Atha\<*<12>*>/ rÃjà "ko a¤¤o satto mama santike Ãsane nisÅdissatÅti" vatvà ekasmiæ nisÅ- ditvà ekasmiæ pÃde Âhapesi. NÃradarÃjà Ãgantvà tassa pÃde vanditvà ekamantaæ nisÅdi, so kir' assa sattamo pana nattÃ\<*<13>*>/ tadà kira vassasatÃyukakÃlo va hoti\<*<14>*>/. M. pana attano pu¤¤abalena ettakaæ kÃlaæ vÅtinÃmeti\<*<15>*>/. So NÃradaæ hatthe gahetvà uyyÃne vicaranto tisso gÃthà abhÃsi: @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd yaæ. 2 Bd taæ. 3 Ck Ãveniæ-, Cs Ãveni-, Bd Ãvenitaæ. 4 Cks labbhati. 5 Bd yÃcitakasa-. 6 Bd atuÂhakÃle. 7 Cks gaïhatÅti. 8 Bd adds tÃta. 9 Bd Ãg-. 10 Bd adds rÃjÃ. 11 Bd adds uyyÃnaæ samajjhetvÃ. 12 Bd adds naæ. 13 Cs patanattÃ, Bds panatto. 14 Bd ahosi. 15 Bd -si. >/ #<[page 359]># %< 11. SÃdhÅnajÃtaka. (494.) 359>% @*>/ sa¤channà padumuppalakehi ca -- y' ass' imÃni mamÃyiæsu kin nu te disataæ gatÃ\<*<2>*>/. || Ja_XIV:216 ||>@ @*>/ khettÃni so bhÆmibhÃgo te ÃrÃmà te vana 'me pacÃrÃ\<*<4>*>/ -- tam eva mayhaæ janataæ apassato su¤¤aæ va\<*<5>*>/ me NÃrada khÃyate disÃ\<*<6>*>/ ti. || Ja_XIV:217 ||>@ Tattha khettÃnÅti bhÆmibhÃge sandhÃyÃha, imaæ nikkhan ti imaæ tÃdisam eva udakaniddhamanaæ\<*<7>*>/, sukuï¬alan ti sobhanena\<*<8>*>/ musalapavesana- kuï¬alena\<*<9>*>/ samannÃgataæ, haritÃnopÃ\<*<10>*>/ ti udakaniddhamanassa ubhosu passesu haritatiïasa¤channÃ\<*<11>*>/ anupabhÆmiyo\<*<12>*>/, yassimÃni mamÃyiæsu 'ti tÃta NÃrada ye mama upaÂÂhÃkà ca oradhà ca imasmiæ uyyÃne mahantena ya- sena mayà saddhiæ vicarantà imÃni ÂhÃnÃni mamÃyiæsu piyÃyiæsu kataran nu te disataæ\<*<13>*>/ gatà kattha te pesitÃ, tÃnÅdha khettÃnÅti imasmiæ uyyÃne tÃva\<*<14>*>/ etÃni uparopakavirÆhaïaÂÂhÃnÃni\<*<15>*>/, te vana me pacÃrÃ\<*<16>*>/ ti ime te yeva vanapacÃrÃ\<*<17>*>/, vane vihÃrabhÆmiyo ti attho. Atha naæ NÃrado Ãha: "deva tumhÃkaæ devalokaæ gatÃnaæ idÃni sattavassasatÃni, ahaæ vo sattamo nattÃ\<*<18>*>/, tumhÃkaæ upaÂÂhÃkÃ\<*<19>*>/ sabbe\<*<20>*>/ maraïamukhaæ pattÃ, idaæ vo attano santakaæ rajjaæ, anubhavatha nan\<*<21>*>/" ti. RÃjà "tÃta NÃrada, nÃhaæ idhÃgacchanto rajjatthÃya Ãgato, pu¤¤a- karaïÃthÃy' amhi Ãgato, ahaæ pu¤¤am eva karissÃmÅti" vatvà @*>/ obhÃsentÃ\<*<23>*>/ catuddisà sammukhà devarÃjassa tidasÃna¤ ca sammukhÃ. || Ja_XIV:218 ||>@ @*>/ me bhavanaæ dibbaæ bhuttà kÃmà amÃnusà tavatiæsesu devesu sabbakÃmasamiddhisu. || Ja_XIV:219 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs maddÃ-. 2 so Ck; Cs kinnu te disatÃgatÃ, Bds kiæ nu te tÃdisaæ gatÃ. 3 Bds tÃni ca. 4 Cs vanime-, Bd te yeva ÃrÃme vaname sa¤carÃ, Bs te vaname sa¤carÃ. 5 so Cks for su¤¤Ã va? Bd su¤¤a¤ca. 6 Bd me yÃya nÃyate disÃ. 7 Cks -niddhanaæ. 8 Bd -ïena. 9 Bs pu¤¤apavesana-, Bd omits musalapavesana. 10 Bds -nupÃ. 11 Cks -tÃtiïasa¤channo. 12 Bd anupÃ-. 13 Bd kataraæ te idÃni satta dÃni sattavassasatÃni disaæ. 14 Bds tÃneva. 15 Cks -kÃ-. 16 Bds saæcarÃ. 17 Cks cana-, Bd vana¤carÃ. 18 Bd panatto. 19 Bds add ca orodhà ca. 20 Bd omits sa-. 21 Bd anussÃsÃ. 22 add va? Bds vimÃnÃni. 23 Cs Bd -to. 24 Ck vuttaæ, Bd vuÂhaæ. >/ #<[page 360]># %<360 XIV. PakiïïakanipÃta.>% @@ Tattha vuttham\<*<1>*>/ me bhavanaæ dibban ti Vejayantaæ sandhÃyÃha. sohaæ etÃdisan ti tÃta NÃrada so ahaæ Buddha¤Ãïena aparicchindanÅyaæ\<*<2>*>/ evarÆpaæ kÃmaguïasampattiæ pahÃya pu¤¤akaranatthÃya idhÃgato, adaï¬Ãva- caran ti adaï¬ehi nikkhittadaï¬asatthehi\<*<3>*>/ avacaritabbaæ\<*<4>*>/ sammÃdiÂÂhipurekkhÃ- raæ aÂÂhaÇgikamaggaæ, subbatà ti yena maggena subbatà sabba¤¤Æ Buddhà gacchanti abam pi agatapubbaæ disaæ gantuæ bodhitale nisÅditvà tam eva maggaæ paÂipajjissÃmÅti. Evaæ M. imà gÃthÃ\<*<5>*>/ sabba¤¤uta¤Ãïena\<*<6>*>/ saækhipivÃ\<*<7>*>/ ka- thesi. Atha naæ NÃrado puna pi Ãha: "rajjaæ deva anusÃsÃ" 'ti. "TÃtà na me rajjen' attho, satta vassasatÃni\<*<8>*>/ niÂÂhita- dÃnaæ\<*<9>*>/ pana sattÃhen' eva dÃtukÃm' amhÅti\<*<10>*>/". NÃrado "sÃdhÆ" 'ti tassa vacanaæ sampaÂicchitvà mahÃdÃnaæ paÂi- yÃdesi. RÃjà 'sattÃhaæ dÃnaæ datvà sattame divase kÃlaæ katvà TÃvatiæsabhavane\<*<11>*>/ nabbati. S. i. dhammadesanaæ Ã. "evaæ vasitabbayuttakaæ uposatha- kammaæ nÃmÃ" 'ti dassetvà saccÃni pakÃsetvà j. s. [SaccapariyosÃne upÃsakesu keci sotÃpattiphale keci sakadÃgÃmiphale\<*<12>*>/ patiÂÂhahiæsu]: "Tadà NÃradarÃjà ùnando ahosi, Sakko Anuruddho, SÃdhÅnarÃjà aham evÃ" 'ti. SÃdhÅnajÃtakaæ $<12. DasabrÃhmaïajÃtaka.>$ RÃjà avoca VidhÆran\<*<13>*>/ ti. Idaæ S.J.v. asadisadÃnaæ Ã. k. Taæ AÂÂhanipÃte SucirajÃtake\<*<14>*>/ vitthÃritam eva. RÃjà kira taæ dÃnaæ dadanto S-raæ jeÂÂhakaæ katvà pa¤ca bhikkhusatÃni vi- cinitvà gaïhitvà mahÃkhÅïÃsavÃnaæ ¤eva adÃsi. Ath' assa guïaæ\<*<15>*>/ kathentà "Ãvuso rÃjà asadisadÃnaæ dento\<*<16>*>/ vicinitvà mahÃphalaÂÂhÃne adÃsÅti" dh. k. s. S. Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave e. k. s." ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "anacchariyaæ bhikkhave yaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd vuÂhaæ, Ck vuÂhaæ. 2 Ck -cchitÃniyaæ, Cs -echitÃnÅyaæ. Bd -cchindaniyaæ. 3 Bds -hatthehi. 4 Ck paritabbaæ, Cs pharitabbaæ. 5 Bd -Ãyo. 6 Ck -ne, Cs -no? 7 Cks khipitvÃ. 8 Cks -satÃ. 9 Bds vigataæ dÃnaæ. 10 Bd -momhiti. 11 Bd adds yeva. 12 Bd adds keci anÃgÃmiphale. 13 Bd vidÆ-. 14 so Cks; Bd vidÆraja-. 15 Bd guïakathaæ. 16 Cks dente, Bd dadanto. >/ #<[page 361]># %< 12. DasabrÃhmaïajÃtaka. [495.] 361>% KosalarÃjà mÃdisassa Buddhassa upaÂÂhÃko hutvà viceyyadÃnaæ deti\<*<1>*>/, porÃïakapaï¬ità anuppanne Buddhe pi viceyyadÃnaæ dadaæsÆ\<*<2>*>/" 'ti vatvà a. Ã.: A. KururaÂÂhe Indapattanagare YuddhiÂÂhilagotto Ko- ravyarÃjÃ\<*<3>*>/ r. kÃresi. Tassa VidhÆro\<*<4>*>/ nÃma amacca attha¤ ca dhammaæ ca anusÃsi. RÃjà sakala-JambudÅpaæ kho- bhento\<*<5>*>/ mahÃdÃnaæ deti, taæ gahetvà bhu¤jantesu eko pi pa¤casÅlamattaæ rakkhanto nÃma n' atthi, sabbe dussÅla va, dÃnaæ rÃjÃnaæ na toseti. RÃjà "viceyyadÃnaæ\<*<6>*>/ mahapphalan" ti silavantanaæ dÃtukÃmo hutvà cintesi: "VidhÆrapaï¬itena\<*<4>*>/ saddhiæ mantayissÃmÅti" so taæ upaÂÂÃnaæ Ãgataæ Ãsane nisÅdÃpetvà pa¤haæ pucchi Tam atthaæ pakÃsento S. upa¬¬hagÃtham Ãha. Parato ra¤¤o ca VidhÆrassa ca vacanapaÂivacanaæ\<*<7>*>/ hoti. @@ @*>/ me bhu¤jeyyu\<*<9>*>/ bhojanaæ, dakkhiïaæ samma dassÃma\<*<10>*>/ yattha dinnaæ mahapphalaæ. || Ja_XIV:223 ||>@ @*>/ bhojanaæ. || Ja_XIV:224 ||>@ @*>/ mahÃrÃja yà tÃ\<*<13>*>/ brÃhmaïajÃtiyo, tesaæ vibhaÇgaæ\<*<14>*>/ vicayaæ\<*<15>*>/ vitthÃrena suïohi me. || Ja_XIV:225 ||>@ @*>/ ganthenti nahÃyanti\<*<17>*>/ japanti ca || Ja_XIV:226 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks denti. 2 Bd adaæsÆ. 3 Bd korabyo nÃma rÃjÃ. 4 Bd vidu- throughout. 5 Bd -etvÃ. 6 Bds add katamaæ. 7 Bd -naæ pa-. 8 Cks yo. 9 Ck Bds -yyuæ. 10 Bd -mi. 11 Cks Bd -yyuæ. 12 Cks add mÃ. 13 Bd yathÃ, Cks omit yà tÃ. 14 Bd vibhagaæ, Bs vibhÃvaæ. 15 Bds vicissaæ. 16 Bd -ye. 17 Bd nÃmayanti. >/ #<[page 362]># %<362 XIV. PakiïïakanipÃta.>% @*>/, [iti rÃjÃ\<*<2>*>/ Koravyo] na te\<*<3>*>/ vuccanti brÃhmaïÃ, a¤¤e\<*<4>*>/ VidhÆra pariyesa sÅlavante bahussute || Ja_XIV:228 ||>@ @*>/ methunà dhammà ye me bhu¤jeyyu bhojanaæ, dakkhiïaæ samma dassÃma yattha dinnaæ mahapphalaæ. || Ja_XIV:229 ||>@ @@ @*>/ rÃja\<*<7>*>/, te pi vuccanti brÃhmaïÃ, akkhÃtà te mahÃrÃja, tÃdise nipatÃmase. || Ja_XIV:231 ||>@ @*>/ [iti rÃjÃ\<*<2>*>/ Koravyo] na te vuccanti brÃhmaïÃ, a¤¤e VidhÆra pariyesa sÅlavante bahussute || Ja_XIV:232 ||>@ @@ @*>/ brÃhmaïà paccupessanti rÃjÃno gÃmesu nigamesu ca, || Ja_XIV:234 ||>@ @*>/ gÃmamhi ca vanamhi ca\<*<11>*>/', niggÃhakasamà rÃja, te pi vuccanti brÃhmaïÃ, akkhÃtà te mahÃrÃja, tÃdise nipatÃmase. || Ja_XIV:235 ||>@ @*>/, [iti rÃjÃ\<*<2>*>/ Koravyo] na te vuccanti brÃhmaïÃ, a¤¤e VidhÆra pariyesa sÅlavante bahussute || Ja_XIV:236 ||>@ @@ @*>/ paækadantà rajassirà okiïïà rajaraïÆhi\<*<13>*>/ yÃcakà vicaranti te, || Ja_XIV:238 ||>@ @*>/ rÃja, te pi vuccanti brÃhmaïÃ, akkhÃtà te mahÃrÃja, tÃdise nipatÃmase. || Ja_XIV:239 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck brahmaæ¤Ã, Bd brahmaïa¤¤Ã. 2 Bd adds ca. 3 Bds te na. 4 Cks -o 5 Bds -tÃ. 6 Bd -rasamÃ. 7 Ck cÃrÃra, Bd carÃ. 8 Cks brahmaæ¤Ã, Bd brahmaïa¤¤Ã. 9 Bd paækadatana¤ca. 10 Ck -hessÃmi, Bd vuÂhihissÃma. 11 Bds gÃme và nigamamhi vÃ. 12 Bd -kacchÃnakhÃ-. 13 Cks -rÃja-. 14 Bd khÃïunaghÃÂa-. >/ #<[page 363]># %< 12. DasabrÃhmaïajÃtaka. (495.) 363>% @*>/, [iti rÃjÃ\<*<2>*>/ Koravyo] na te vuccanti brÃhmaïÃ, a¤¤e VidhÆra pariyesa sÅlavante bahussute || Ja_XIV:240 ||>@ @@ @*>/ Ãmalakaæ\<*<3>*>/ ambajambuvibhÅÂakaæ\<*<4>*>/ labujaæ\<*<5>*>/ dantapoïÃni beluvà padarÃni ca || Ja_XIV:242 ||>@ @*>/ janÃdhipa, || Ja_XIV:243 ||>@ @@ @*>/, [iti rÃjÃ\<*<8>*>/ Koravyo] na te vuccanti brÃhmaïÃ, a¤¤e VidhÆra pariyesa sÅlavante bahussute || Ja_XIV:245 ||>@ @@ @*>/ Ãvahanti ca, || Ja_XIV:247 ||>@ @@ @*>/, [iti rÃjà Koravyo] na te vuccanti brÃhmaïÃ, a¤¤e VidhÆra pariyesa sÅlavante bahussute || Ja_XIV:249 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks brahmaæ¤Ã, Bd brahmaïÃ. 2 Bds add ca. 3 Cks -kÃ, Bd haritakaæ. 4 Bd ambaæjambuvibhokaæ. 5 Bd pulapujaæ. 6 Cks vipaïenti, Bd tikiïanti, Bs kiïanti. 7 Bd brahmaïa¤¤Ã. 8 Bds add ca throughout. 9 so Cs Bd for vivÃhent? Ck vihÃnata. 10 Ck brahmaæ¤Ã, Bd brahmaïa¤¤Ã. >/ #<[page 364]># %<364 XIV. PakiïïakanipÃta.>% @*>/ bhu¤janti gÃmesv-eke purohitÃ, bahÆ te paÂipucchanti\<*<2>*>/ aï¬acchedÃ\<*<3>*>/ tila¤chakÃ\<*<4>*>/, || Ja_XIV:251 ||>@ @@ @*>/, [iti rÃjà Koravyo] na te vuccanti brÃhmaïÃ, a¤¤e VidhÆra pariyesa sÅlavante bahussute || Ja_XIV:253 ||>@ @@ @*>/ tiÂÂhanti, satthaæ abbÃhayanti\<*<7>*>/ pi, || Ja_XIV:255 ||>@ @@ @*>/, [iti rÃjà Koravyo] na te vuccanti brÃhmaïÃ, a¤¤e VidhÆra pariyesa sÅlavante bahussute\<*<8>*>/ || Ja_XIV:257 ||>@ @@ @*>/ bÃdhenti {ÃgodhÃ}\<*<10>*>/ macchakacchapaæ, || Ja_XIV:259 ||>@ @*>/, te pi vuccanti brÃhmaïÃ, akkhÃtà te mahÃrÃja, tÃdise nipatÃmase. || Ja_XIV:260 ||>@ @*>/, [iti rÃjà Koravyo] na te vuccanti brÃhmaïÃ, a¤¤e VidhÆra pariyesa sÅlavante bahussute || Ja_XIV:261 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so Cks; Bd nikkhitta-. 2 Bd bahÆ jano pari-. 3 Bd antache-. 4 Ck nil-, Cs nila¤ji-, Bd nila¤ca-. 5 Ck brahmaæ¤Ã, Bd brahma¤¤Ã. 6 Cks vessÃ-, Bd cessa-. 7 Cks abbhÃ-. 8 apetÃ--bahussute wanting in Cs. 9 Bds sasaæ, Bd pilÃraæ. 10 Cks agodhÃ, Bd agodha. 11 Bd te luddakasamà rÃja. >/ #<[page 365]># %< 12. DasabrÃhmaïajÃtaka. (495.) 365>% @@ @*>/ kÃmÃhi heÂÂhà ma¤ce pasakkhitÃ\<*<2>*>/, rÃjÃno upari nahÃyanti somayÃge upaÂÂhite, || Ja_XIV:263 ||>@ @*>/ rÃja, te pi vuccanti brÃhmaïÃ, akkhÃtà te mahÃrÃja, tÃdise nipatÃmase. || Ja_XIV:264 ||>@ @*>/, [iti rÃjà Koravyo] na te vuccanti brÃhmaïÃ, a¤¤e VidhÆra pariyesa sÅlavante bahussute || Ja_XIV:265 ||>@ @@ Tattha sÅlavante ti maggenÃgatasÅle, bahussute ti paÂivedhabahussute, dakkhiïan ti dÃnaæ, ye te ti ye dhammikÃ\<*<55>*>/ samaïabrÃhmaïà tava dÃnaæ bhu¤jeyyuæ te dullabhà brÃhmaïajÃtiyo\<*<6>*>/ ti brÃhmaïakulÃni, tesaæ vi- bhaÇgaæ vicayan ti\<*<7>*>/ tesaæ brÃhmaïÃnaæ vibhÃgaæ\<*<8>*>/ mama pa¤¤Ãya vicita- bhÃvaæ\<*<9>*>/ vitthÃrena suïohi, saævute\<*<10>*>/ ti baddhamukhe\<*<11>*>/, osadhikÃyo\<*<12>*>/ ganthentÅti idaæ imassa rogassa bhesajjaæ\<*<13>*>/ idaæ imassÃ\<*<14>*>/ 'ti evaæ pilo- tike\<*<15>*>/ bandhitvà manussÃnaæ denti, nahÃyantÅti\<*<16>*>/ nahÃpanaæ\<*<17>*>/ nÃma karonti, japanti cà 'ti bhÆtavijjaæ parivattenti, tikicchakasamà ti vejja- sadisÃ, te pi vuccantÅti te pi brÃhmaïà và mayaæ abrÃhmaïà và ti ajÃnitvà va vejjakammena jÅvikaæ kappentà vohÃrena brÃhmaïà ti vuccanti, akkhÃtà te ti ime te mayà vejjabrÃhmaïà nÃma akkhÃtÃ, nipatÃmase ti vadehi dÃni, kiæ tÃdise brÃhmaïe nipatÃma nimantanatthÃya upasaækamÃma, atthi te etehi attho ti pucchati\<*<18>*>/, brÃhma¤¤Ã\<*<19>*>/ ti brÃhmaïadhammato\<*<20>*>/, na te\<*<21>*>/ vuc- cantÅti te bÃhitapÃpatÃya brÃhmaïà nÃma na vuccanti, kiækaïikÃyo\<*<22>*>/ ti mahÃrÃja apare brÃhmaïà attano brÃhmaïadhammaæ cha¬¬etvà jÅvikatthÃya rÃjarÃjamahÃmattÃnam purato kaæsatÃle gahetvà vÃdentà gÃyantà gacchanti, pesanÃni pÅti dÃsakammakarà viya pesanÃni pi gacchanti, rathacariyÃsÆ 'ti rathasippaæ sikkhanti, paricÃrakasamÃ\<*<23>*>/ ti dÃsakammakarasadisÃ, daï- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd dhanasÃ. 2 so Cks; Bd -ma¤je vamakkhitÃ. 3 Bd -majjasamÃ. 4 Cks brahmaæ¤Ã, Bd brahmaïa¤¤Ã. 5 Bd -ka. 6 Cks -ïà jÃtiyÃ. 7 Cks vibhÃgÃ-, Bd vibha¤ga vicinisanti, Bs vicinissanti. 8 Cks -ga¤ca, Bd vibhaÇgaæ. 9 Bd vicinitvà bhavaæ. 10 Cks -to, Bd -vutte. 11 Bd bandhana-. 12 Bds ye. 13 Cks -jjÃ. 14 Bd imassa rogassa bhesajjaæ. 15 Bds silokena. 16 Ck nahÃpay-, Cs nahÃy- corr. to nahÃpay-, Bd nÃpayantiti. 17 Bd nhÃpanaæ. 18 Bd pucchi. 19 Cks brahmaæ¤Ã, Bd brahmaïa¤¤Ã. 20 Bds add a¤¤Ã. 21 Cks omit te. 22 Cks kiækha-. 23 all three MSS. -rika-. >/ #<[page 366]># %<366 XIV. PakiïïakanipÃta.>% ¬an ti vaækadaï¬akaÂÂhaæ\<*<1>*>/, paccupessanti rÃjÃno ti rÃjarÃjamahÃmatte paÂicca Ãgamma sandhÃya paccupessanti\<*<2>*>/, gÃmesu nigamesu cà ti tesaæ nivesanadvÃre nisÅdanti, niggÃhakasamà ti niggÃhakakÃrakehi balisÃdhaka- rÃjapurisehi samà yathà te purisà agahetvà na gamissÃmà 'ti niggahaæ katvà gaïhanti yeva tathà gÃme và vane và aladdhÃ\<*<3>*>/ marantÃpi\<*<4>*>/ na vuÂÂhahissÃmà 'ti upavasanti, te pÅti te pi balisÃdhakasadisà pÃpadhammÃ, rajareïÆhÅti rajena\<*<5>*>/ ca paæsÆhi ca okiïïÃ, yÃcakà ti dhanayÃcakÃ, khÃïughÃtasamÃ\<*<6>*>/ ti malinasarÅratÃya jhÃmakhettakhÃïughÃtehi\<*<7>*>/ bhÆmiæ khaïitvà jhÃmakhÃïuka- uddharaïakamanussehi samÃnà agahetvà na gamissÃmà 'ti niccalabhÃvena Âhitattà nikhaïitvà ÂhapitavatikhÃïu\<*<8>*>/ viyà 'ti pi attho, te pÅti te pi tathà laddhaæ\<*<9>*>/ dhanaæ va¬¬hiyà payojetvà puna tath' eva ÂhitattÃ\<*<10>*>/ dussÅlabrÃhmaïÃ\<*<11>*>/, ucchu- puÂan ti ucchuæ c' eva phÃïitapuÂa¤\<*<12>*>/ ca, madhua¤janan ti madhu¤ ca a¤jana¤ ca, uccÃvacÃnÅti mahagghasamagghÃni\<*<13>*>/ païiyÃnÅti\<*<14>*>/ bhaï¬Ãni, vipaïentÅti\<*<15>*>/ vikkiïanti, te pÅti te pi imÃni ettakÃni vikkiïitvà jÅvikakappa- kavÃïijakabrÃhmaïÃ, posentÅti gorasavikkayena jÅvikakappanatthaæ posenti, pa- vecchantÅti\<*<16>*>/ attano dhÅtaro hira¤¤asuvaïïaæ gahetvà paresaæ denti, te evaæ paresaæ dadamÃnà vivÃhanti\<*<17>*>/ attano puttÃnaæ atthÃya gaïhamÃnà Ãvahanti nÃma ambaÂÂhavessehÅti kuÂumbikehi c' eva gahapatÅhi ca samÃnà te pi vohÃravasena brÃhmaïà ti vuccanti, nikkhanta bhikkhan\<*<18>*>/ ti gÃmapurohitÃ\<*<19>*>/ hutvà attano atthÃya nibaddhabhikkhaæ, bahÆ te\<*<20>*>/ ti bahujanà te gÃmapurohite nakkhatta- muhuttamaÇgalÃni\<*<21>*>/ pucchanti, aï¬acchedÃtila¤chakÃ\<*<22>*>/ ti bhatiæ gahetvà balivaddÃdÅnaæ aï¬acchedakà c' eva tisÆlÃdiaækakaraïena\<*<23>*>/ la¤chakà ca\<*<24>*>/ lak- khaïakÃrakÃ\<*<25>*>/ ti attho, tatthà 'ti tesaæ gÃmapurohitÃnaæ gehesu maæsavikkiïa- natthaæ ete pasuÃdayo pi ha¤¤anti, te pÅti te pi goghÃtakasamÃ\<*<26>*>/ brÃhmaïà ti vuccanti asicamman ti asilaÂÂhi¤ c' eva\<*<27>*>/ kaï¬avÃraïa¤ ca, vessapathesÆ 'ti vÃïijÃnaæ gamanamaggesu, satthaæ abbÃhayantÅti\<*<28>*>/ satthavÃhÃnaæ hatthato sataæ pi sahassam pi gahetvà satthe corÃÂaviæ atibÃhenti\<*<29>*>/, gopanisÃ- dehÅti gopÃlakehi c' eva nisÃdehi\<*<30>*>/ ca gÃmaghÃtakacorehi\<*<31>*>/ samà ti vuttaæ, te pÅti evarÆpà brÃhmaïà ti vuccanti, kuÂÃni kÃrayanti te ti kuÂapÃsÃdÃni ropenti, sasabiÊÃre\<*<32>*>/ ti sase ca biÊÃre ca, etena thalacare\<*<33>*>/ mige dasseti, à godhÃ\<*<34>*>/ macchakacchapan ti thalajesu tÃva {Ãgodhato}\<*<35>*>/ mahante ca khuddake ca pÃïyo\<*<36>*>/ bÃdhenti mÃrenti jalajesu macchakacchape, te pÅti te pi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd paÇkadantanti dantakaÂhaæ, Bs taækadanï¬anti dantakatthaæ. 2 Bd upasevanti. 3 Ck aladdha, Cs aladdhe. 4 Bd mando pi. 5 Bd -ehi. 6 Bd -ghÃÂakasamÃ. 7 Bd -khetteghÃÂakÃhi. 8 Bd -ïukÃ. 9 Bd -a. 10 Bd vicarantÃ. 11 Bd -lÃ-. 12 Bd phalÃnita-. 13 Bds mahagghÃppagghÃni. 14 Ck pÃïiyÃ-, Cs pÃni-, Bd pani-. 15 Ck -vipaïotÅti, Bd vikiïantÅti. 16 Cks pavegacchantÅti. 17 so Cks for vivÃhenti? Bd vivÃhantÅti. 18 Cks -tÃ-, Bds nikkhitta-. 19 Bd to, Cks gÃme purohito. 20 Bd bahujanÃ, Bs bahujane, Cks bahÆne. 21 Cks -ttaæmuhuttaæ-. 22 Ck nilacchi-, Cs nilaccha-, Bd nila¤cakÃ. 23 Bd sulÃdiaÇgakÃraïena-. 24 Bd omits la-ca. 25 Bd lancanakÃraïÃ. 26 Cks goghÃÂakasamaïa. 27 Bd asisatta¤ ceva. 28 Cks avahayantÅti omitting satthaæ. 29 Bd satthaæ corà aÂavi ÃvÃhanti. 30 Bd ne-. 31 Bd adds ca. 32 Cks -rÃ, Bd sasaæ bilÃran. 33 Bds vanacare. 34 Cks agodha. 35 Bd agodhato pathÃya. 36 Ck pÃïayo, Bd pÃïÃyo. >/ #<[page 367]># %< 12. DasabrÃhmaïajÃtaka. (495.) 367>% luddakasamà brÃhmaïà ti vuccanti, a¤¤e dhanassa kÃmÃhÅti apare brÃh- maïà dhanaæ patthentÃ\<*<1>*>/, heÂÂhÃma¤ce pasakkhitÃ\<*<2>*>/ ti kalim pavÃha- kammaæ\<*<3>*>/ kÃressÃmà 'ti ratanamayaæ\<*<4>*>/ ma¤caæ kÃretvà tassa heÂÂhà nipannà acchanti, atha tesaæ\<*<5>*>/ somayÃge uÂÂhite rÃjÃno upari nahÃyanti\<*<6>*>/, te kira yÃge\<*<7>*>/ niÂÂhite Ãgantvà tasmiæ ma¤ce nisÅdanti, atha ne a¤¤e brÃhmaïà kaliæ pavÃ- hessÃmà 'ti\<*<8>*>/ nahÃpenti\<*<6>*>/, ratanama¤co c' eva\<*<9>*>/ ra¤¤o rÃjÃlaækÃro ca sabbo\<*<10>*>/ heÂÂhà nipannass' eva hoti\<*<11>*>/, te pÅti te pi malamajjanehi\<*<12>*>/ nahÃpitehi\<*<6>*>/ sadisà brÃhmaïà ti vuccanti. Eva¤ c' ime vohÃramattabrÃhmaïe\<*<13>*>/ dassetvà idÃni para- matthabrÃhmaïe dassento dve gÃthà abhÃsi: @@ @@ Tattha sÅlavanto ti ariyasÅlena samannÃgatÃ, bahussutà ti paÂivedha- bÃhusaccena samannÃgatÃ, tÃdise ti evarÆpe bÃhitapÃpe paccekabuddhabrÃhmaïe nimantanatthÃya upasaækamÃmà 'ti. RÃjà tassa kathaæ sutvà pucchi: "samma VidhÆra evarÆpà aggadakkhiïeyyà brÃhmaïà kahaæ vasantÅti". "Uttara-Hima- vante NandamÆlakapabbhÃre mahÃrÃjÃ" 'ti. "Tena hi paï¬ita tava balena mayhaæ te brÃhmaïe pariyesÃ" 'ti tuÂÂhamÃnaso @*>/ nimantayà 'ti || Ja_XIV:269 ||>@ gÃtham Ãha. M. "sÃdhÆ" 'ti tassa vacanaæ sampaÂicchitvà "tena hi mahÃrÃja `nagaraæ alaækÃrÃpetvà sabbe nagara- vÃsino dÃnaæ datvà uposathaæ adhiÂÂhÃya samÃdinnasÅlà hontÆ' 'ti bheri¤ carÃpetvà tumhe pi saddhiæ parijanena uposathaæ samÃdiyathÃ" 'ti vatvà sayaæ pÃto va bhu¤jitvà uposathaæ samÃdÃya sÃyaïhasamaye jÃtipupphavaïïaæ sa- muggaæ\<*<15>*>/ ÃharÃpetvÃ\<*<16>*>/ ra¤¤Ã saddhiæ pa¤capatiÂÂhitaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd paÂhenti. 2 Bd mavekità or malakitÃ. 3 Bd kalipavÃhanakammaæ. 4 Bd tenamayaæ. 5 Bd ne-. 6 Bd nhÃ-. 7 Bd soma-. 8 Bd -mà ti. 9 Bd adds vattÃbhÃraïaæ, Bs vatthÃbharaïe. 10 Bd -e. 11 Bd honti. 12 Ck -maccha-. 13 Bd -tte-. 14 Bd ne. 15 Ck sumu-, Bd suvaïïasamu-. 16 Bd ÃhÃ-. >/ #<[page 368]># %<368 XIV. PakiïïakanipÃta.>% patiÂÂhahitvÃ\<*<1>*>/ paccekabuddhÃnaæ guïe anussaritvà vanditvà "Uttara-Himavante NandamÆlakapabbhÃre vÃsino pa¤ca paccekabuddhasatÃni\<*<2>*>/ sve amhÃkaæ bhikkhaæ gaïhantÆ" 'ti nimantetvà ÃkÃse aÂÂha pupphamuÂÂhiyo vissajjesi. Tadà tattha pa¤casatà paccekabuddhà vasanti, pupphÃni gantvà tesaæ upari patiæsu, te Ãvajjantà naæ\<*<3>*>/ kÃraïaæ ¤atvà "mÃrisà VidhÆrapaï¬itena nimantit' amhÃ, na kho pan' esa ittarasatto, Buddhaækuro esa, imasmiæ ¤eva kappe Buddho bhavissati\<*<4>*>/, karissÃma assa saÇgahan" ti nimantanaæ adhi- vÃsayiæsu. M. pupphÃnaæ anÃgamanasa¤¤Ãya adhivÃsita- bhÃvaæ ¤atvà "mahÃrÃja sve paccekabuddhà Ãgamissanti, sakkÃrasammÃnaæ karohÅti" Ãha. RÃjà punadivase mahÃ- sakkÃraæ katvà mahÃtale mahÃrahÃni ÃsanÃni pa¤¤Ãpesi. Paccekabuddhà Anotattadahe katasarÅrapaÂijagganÃvelaæ sal- lakkhetvà ÃkÃsenÃgantvà rÃjaÇgaïe otariæsu. RÃjà ca B. ca pasannamÃnasà tesaæ hatthato pattÃni gahetvà pÃsÃdaæ Ãro- petvà nisÅdÃpetvà dakkhiïodakaæ datvà païÅtena khÃdaniya- bhojaniyena parivisiæsu. BhattakiccapariyosÃne ca puna- divasatthÃyà 'ti evaæ satta\<*<5>*>/ divase nimantetvà mahÃdÃnaæ datvà sattame divase sabbaparikkhÃre adaæsu. Te\<*<6>*>/ anumo- danaæ katvà ÃkÃsena tatth' eva gatÃ, parikkhÃrÃpi\<*<7>*>/ tehi saddhiæ yeva gamiæsu\<*<8>*>/. S. i. dhammadesanaæ Ã. "anacchariyaæ bhikkhave Kosala- ra¤¤o mama upaÂÂhÃkassa sato viceyyadÃnaæ dÃtuæ, porÃïaka- paï¬ità anuppanne pi Buddhe adaæsu yevÃ" 'ti vatvà j. s.: "Tadà rÃjà Anando ahosi, VidhÆrapaï¬ito aham evÃ" 'ti. DasabrÃh- maïajÃtakaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ÂhapetvÃ. 2 Bd pa¤casatà paccekabuddhÃ. 3 Bds taæ. 4 Cks -vissatÅti. 5 Cks sattame. 6 Bd tena. 7 Cks -rà hi pi. 8 Bd parikkhÃrÃpi saparissà mahÃdÃnaæ datvà ÃyuhapariyosÃne saggapÆraæ pÆrayiæsu. >/ #<[page 369]># %< 13. BhikkhÃparamparajÃtaka. (496.) 369>% $<13. BhikkhÃparamparajÃtaka.>$ SukhumÃlarÆpaæ disvà ti. Idaæ S. J. v. a¤¤ataraæ kuÂum- bikaæ Ã. k. So kira saddho\<*<1>*>/ ahosi pasanno, T-tassa c' eva saæ- ghassa ca nibaddhaæ mahÃsakkÃraæ karoti. Ath' ekadivasaæ cintesi: "ahaæ Buddharatanassa c' eva saægharatanassa ca païÅtabhojanÃni\<*<2>*>/ c' eva sukhumavatthÃni ca dento niccaæ mahÃsakkÃraæ karomi, idÃni dhammaratanassÃpi karissÃmi, kin\<*<3>*>/ nu kho tassa sakkÃraæ karontena kattabban" ti. So bahuæ gandhamÃlÃdiæ\<*<4>*>/ ÃdÃya Jetavanaæ gantvà S-raæ vanditvà pucchi: "ahaæ bhante dhammaratanassa sakkÃraæ kÃtukÃmo\<*<5>*>/, kin\<*<3>*>/ nu kho tassa sakkÃraæ karontena kattabban" ti. Atha naæ S. \<*<6>*>/ "sace\<*<7>*>/ dhammaratanassa sakkÃraæ kÃtukÃmo dhamma- bhaï¬ÃgÃrikassa ùnandassa sakkÃraæ karohÅti" Ãha. So "sÃdhÆ" 'ti paÂisuïitvà theraæ nimantetvà punadivase\<*<8>*>/ theraæ mahantena sakkÃ- rena attano gehaæ netvà mahÃrahÃsane nisÅdÃpetvà gandhamÃlÃdÅhi pÆjetvà nÃnaggarasabhojanaæ datvà mahagghe ticÅvarapahonake sÃÂake adÃsi. Thero pi "ayaæ sakkÃro dhammaratanassa kato na mayhaæ anucchaviko, aggassa\<*<9>*>/ dhammasenÃpatissa anucchaviko" ti cintetvà piï¬apÃta¤ ca vatthÃni ca vihÃraæ haritvà SÃriputtattherassa adÃsi. So pi "ayaæ sakkÃro dhammaratanassa kato ekantena dhammasÃmi- SammÃsambuddhass' eva\<*<10>*>/ anucchaviko" ti cintetvà Dasabalassa adÃsi. S. attano uttaritaraæ adisvà piï¬apÃtaæ paribhu¤ji, cÅvarasÃÂake agga- hesi. BhikkhÆ dh. k. s.: "Ãvuso asuko nÃma kuÂumbiko `dhammara- tanassa sakkÃraæ karomÅti' dhammabhaï¬ÃgÃrika-ùnandattherassa\<*<11>*>/ dÃnaæ adÃsi, thero `na mayhaæ anucchaviko' ti dhammasenÃpatino adÃsi, so pi `nÃyaæ mayhaæ anucchaviko' ti T-tassa adÃsi, T. a¤¤aæ uttari- taraæ apassanto attano dhammasÃmitÃya `mayhaæ ev' eso\<*<12>*>/ anuccha- viko' ti taæ piï¬apÃtaæ paribhu¤ji, cÅvarasÃÂake gaïhi, evaæ so piï¬apÃto yathÃnucchavikatÃya\<*<13>*>/ sÃmino\<*<14>*>/ va pÃdamÆlaæ gato" ti. S. Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave e. k. s." ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva piï¬apÃto paramparÃyathÃ- nucchavikaæ gacchati, pubbe anuppanne Buddhe agamÃsi yevÃ" 'ti vatvà a. Ã.: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd saddhÃsampanno. 2 Bd païitÃni khÃdaniyabhojaniyÃni. 3 Bds kathaæ. 4 Bd bahugandhamÃlÃdÅni. 5 Bd adds mhi. 6 Bd adds Ãha. 7 Bd adds pi. 8 Bd places punadi- after paÂisuïitvÃ. 9 Bd aggasÃvakassa. 10 Cks -buddho tasseva. 11 Bd -kassa Ã-. 12 Ck dhammasÃminÃmaheveso, Cs -sÃmitÃmaveso, Bd -sÃmitÃya mayà veveso. 13 Bd yathà a-. 14 Bd dhammasÃ-. >/ #<[page 370]># %<370 XIV. PakiïïakanipÃta.>% A. B. Brahmadatto\<*<1>*>/ agatigamanam pahÃya dasa rÃjadhamme akopento dhammena r. kÃresi. Evaæ sante pi 'ssa vinicchayo\<*<2>*>/ su¤¤o viya ahosi. RÃjà attano aguïagavesako\<*<3>*>/ hutvà antoni- vesanÃdÅni\<*<4>*>/ parigaïhanto antopure ca antonagare ca dvÃra- gÃmesu ca attano aguïaæ kathentaæ adisvà "janapade gave- sissÃmÅti" amaccÃnaæ rajjaæ niyyÃdetvà purohitena saddhiæ a¤¤Ãtakavesena KÃsiraÂÂhe caranto ka¤ci aguïaæ kathentaæ adisvà paccante ekaæ nigamaæ patvà bahidvÃrasÃlÃya nisÅdi. Tasmiæ khaïe nigamavÃsÅ\<*<5>*>/ asÅtikoÂivibhavo kuÂumbiko mahan- tena parivÃrena nahÃnatitthaæ gacchanto sÃlÃya nisinnaæ su- vaïïavaïïaæ sukhumÃlasarÅraæ rÃjÃnaæ disvà uppannasineho sÃlaæ pavisitvÃ\<*<6>*>/ "idh' eva hothÃ" 'ti vatvà gehaæ gantvà nÃnaggarasabhojanaæ sampÃdÃpetvà mahantena parivÃrena bhattabhÃjanÃni gÃhÃpetvà agamÃsi. Tasmiæ khaïe Hima- vantavÃsÅ\<*<5>*>/ pa¤cÃbhi¤¤ÃtÃpaso\<*<7>*>/ Ãgantvà tatth' eva nisÅdi. NandamÆlakapabbhÃrato paccekabuddho pi ÃgantvÃ\<*<8>*>/ tatth' eva nisÅdi. KuÂumbiko ra¤¤o hatthadhovanaæ\<*<9>*>/ datvà nÃnaggarasehi sÆpavya¤janehi bhattapÃtiæ sajjetvà ra¤¤o upanesi. RÃjà taæ\<*<10>*>/ gahetvà purohitabrÃhmaïassa\<*<11>*>/ adÃsi. BrÃhmaïo\<*<12>*>/ gahetvà tÃpasassa adÃsi. TÃpaso paccekabuddhassa santikaæ gantvÃ\<*<13>*>/ vÃmahatthena bhattapÃtiæ\<*<14>*>/ dakkhiïahatthena kamaï¬aluæ ga- hetvà dakkhiïodakaæ datvà patte bhattaæ pakkhipi. So ka¤ci\<*<15>*>/ animantetvà anÃpucchitvà paribhu¤ji. Tassa bhattakiccapari- yosÃne kuÂumbiko cintesi: "mayà ra¤¤o bhattaæ dinnaæ ra¤¤Ã\<*<16>*>/ {brÃhmaïassa} brÃhmaïena tÃpasassa tÃpasena paccekabuddhassa, paccekabuddho ka¤ci\<*<17>*>/ anÃpucchitvà va bhu¤ji\<*<18>*>/, kin nu kho imesaæ ettakaæ\<*<19>*>/ dÃnakÃraïaæ, kiæ imassa ka¤ci\<*<17>*>/ anÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks brahmadatte rajjaæ, Bd -datte rajjaæ kÃrente. 2 Cs vicchayo, Bds anucchaviko na hoti in the place of vi-. 3 Ck rÃjà guïa-, Cs rÃjà aguïa-, both omitting attano. 4 Cks attano ni-. 5 all three MSS. -si. 6 Bds add paÂisanthÃraæ katvÃ. 7 Cs -¤¤a-, Bd -¤¤o-. 8 Cks gantvÃ. 9 Bds -naudakaæ. 10 Bd naæ. 11 Bd -tassa. 12 Bd adds pi. 13 Bd Ãg-. 14 Bd adds gahetvÃ. 15 all three MSS. ki¤ci. 16 Cks -o. 17 Bd ki-. 18 Bd panibh-. 19 Bd -kÃnaæ. >/ #<[page 371]># %< 13. BhikkhÃparamparajÃtaka. (496.) 371>% pucchitvà va bhu¤janakÃraïaæ, anupubbena\<*<1>*>/ pucchissÃmÅti" so ekekaæ upasaækamitvà vanditvà pucchi, te pi 'ssa kathesuæ: @*>/. Ja_XIV.13(=496).2: Tassa te\<*<2>*>/ pemakenÃhaæ adÃsiæ\<*<3>*>/ baddham\<*<4>*>/ odanaæ sÃlÅnaæ vicitaæ bhattaæ suciæ maæsÆpasecanaæ\<*<5>*>/, || Ja_XIV:270 ||>@ @*>/ patiggayha brÃhmaïassa adÃpayi\<*<7>*>/ attanÃ\<*<8>*>/ anasitvÃna\<*<9>*>/, ko 'yaæ dhammo, nam' atthu te. || Ja_XIV:271 ||>@ @*>/ ca, dÃtum arahÃmi bhojanaæ. || Ja_XIV:272 ||>@ @*>/, || Ja_XIV:273 ||>@ @*>/ patiggayha isissa bhojanaæ adÃ, akhetta¤¤Æ si\<*<13>*>/ dÃnassa, ko 'yaæ dhammo, nam' atthu te. || Ja_XIV:274 ||>@ @*>/ mÃnusake kÃme anusÃsÃmi rÃjino. || Ja_XIV:275 ||>@ @*>/ isino cirarattaæ\<*<16>*>/ tapassino vaddhassa\<*<17>*>/ bhÃvitattassa dÃtum arahÃmi bhojanaæ. || Ja_XIV:276 ||>@ @*>/ parÆÊhakacchanakhalomaæ paækadantaæ rajassiraæ: (cfr. 362|25) || Ja_XIV:277 ||>@ @*>/, nÃvakaækhasi\<*<20>*>/ jÅvitaæ, bhikkhu kena tayà seyyo yassa tvaæ bhojanaæ adÃ. || Ja_XIV:278 ||>@ @*>/ biÊÃlitakkaÊÃni\<*<22>*>/ ca dhunaæ sÃmÃkanÅvÃraæ saæghÃriyaæ pasÃriyaæ\<*<23>*>/ || Ja_XIV:279 ||>@ @*>/ maæsaæ badarÃmalakÃni ca tÃni Ãbhatva\<*<25>*>/ bhu¤jÃmi, atthi me so pariggaho. || Ja_XIV:280 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds te. 2 Bd tass eva. 3 all three MSS. -si. 4 Bd va¬¬ham. 5 Cks -sevanaæ. 6 Bd sattaæ, Cks pattaæ. 7 Bd adÃsayi. 8 Bds attÃnaæ. 9 Bs aïayitvÃna, Cs anavaæsitvÃ. 10 Bd Ãpanantiyo. 11 all three MSS. suci, Ck -sevanaæ. 12 Cs pattaæ. 13 Cks -aæ¤Ãsi. 14 so all three MSS. for bhu¤jaæ? 15 Bd ara¤¤i-. 16 Cks -a. 17 Bd vu¬¬hassa. 18 Bds kissaæ dhamanisaïÂhataæ. 19 Bds vihÃsi. 20 Cks nÃvaæk-. 21 Bd khaïamÃlu-. 22 Bd bilÃli-, Cks biÊÃni-. 23 Bd saæhariya pasÃriyaæ, Cks saæghÃÂiyaæ pasÃÂiyaæ. 24 Bd -u. 25 so Cks; Bd ÃharitvÃ. >/ #<[page 372]># %<372 XIV. PakiïïakanipÃta.>% @*>/ amamassa saki¤cano\<*<2>*>/ anÃdÃnassa sÃdÃno dÃtum arahÃmi bhojanaæ. || Ja_XIV:281 ||>@ @*>/ te bhattaæ pÃdÃsi suciæ maæsÆpasecanaæ\<*<4>*>/, || Ja_XIV:282 ||>@ @*>/ nimantesi, ko 'yam dhammo, nam' atthu te. || Ja_XIV:283 ||>@ @*>/ || Ja_XIV:284 ||>@ @*>/. || Ja_XIV:285 ||>@ @*>/ samamà sapariggahÃ, paccanÅkam ahaæ ma¤¤e yo dÃtÃraæ nimantaye ti. || Ja_XIV:286 ||>@ Tattha vivanan\<*<3>*>/ ti nirÆdakasadisaæ\<*<9>*>/ imaæ paccantaæ Ãgataæ, kÆÂÃ- gÃravarÆpetan\<*<10>*>/ ti kÆÂÃgÃravare\<*<11>*>/ upagataæ, ekaæ\<*<12>*>/ varakÆÂÃgÃravÃsinan\<*<13>*>/ ti attho, mahÃsayanamupocitan ti tatth' eva supa¤¤attaæ sirisayanaæ\<*<14>*>/ upocitaæ, tassa te ti evarÆpaæ taæ\<*<15>*>/ disvà ahaæ pemam akÃsiæ\<*<16>*>/, tassa tava pemakena baddhamodanan\<*<17>*>/ ti uttamam odanaæ\<*<18>*>/, vicitan ti apa- gatakhaï¬akÃlakehi vicittataï¬ulehi kataæ, adÃpayÅti\<*<19>*>/ adÃsi\<*<20>*>/, attÃnan ti attanÃ\<*<21>*>/, ayam eva và pÃÂho, anasitvÃnÃ\<*<22>*>/ 'ti abhu¤jitvÃ, ko yaæ dhammo ti mahÃrÃja ko esa tumhÃkaæ sabhÃvo, namatthu te ti namo tava atthu yo tvaæ attanÃ\<*<21>*>/ abhu¤jitvà parassa adÃsi, Ãcariyo ti kuÂumbiya esa mayhaæ ÃcÃrasikkhÃpako Ãcariyo, vyÃvaÂo ti uyyutto, Ãmantaïiko\<*<23>*>/ ti Ãmantetabba- yuttako, mayà dinnaæ\<*<24>*>/ gahetuæ anurÆpo, dÃtumarahÃmÅti tasmà ahaæ evarÆpassa Ãcariyassa bhojanaæ dÃtuæ arahÃmÅti rÃjà brÃhmaïassa guïaæ vaïïesi, akhettaæ¤ÆsÅti\<*<25>*>/ nÃhaæ taæ dÃnassa khettaæ mayi\<*<26>*>/ dinnaæ mahapphalaæ na\<*<27>*>/ hotÅti evaæ attÃnaæ dÃnassa akhettaæ jÃnÃsi\<*<28>*>/ ma¤¤e ti\<*<29>*>/, anusÃsÃmÅti attano atthaæ pahÃya\<*<30>*>/ ra¤¤o attha¤ ca dhamma¤ ca anusÃ- sÃmi, evaæ attano aguïaæ kathetvÃ\<*<31>*>/ Ãra¤¤akassÃ\<*<32>*>/ 'ti isino guïaæ kathesi, isino ti sÅlÃdiguïapariyesakassa, tapassino ti tapanissitakassa, vaddhassÃ\<*<33>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd paccanto apaccassa. 2 Bd ki¤cino, Ck kisa¤cano, Bs aki¤cano. 3 Cks -Å. 4 Ck sucimaæsÆpasevanaæ, Bd suci-. 5 Bd ki¤ci. 6 Cs -naæ, Bd arakaæ. 7 Bd -ati. 8 Ck vicinan, Cs vica-. 9 Bds nirudakÃra¤¤asa-. 10 Ck -varun, Cs -carun. 11 Bds -rena. 12 Cks okaæ, Bs evaæ. 13 Bd omits vara. 14 Ck -na. 15 Bd omits taæ. 16 all three MSS. -si. 17 Bd va¬¬ha-. 18 Bd uttamod-. 19 Cks -yinti, Bd -yiti. 20 Cks -siæ. 21 Bd -no. 22 Cks anayi-. 23 so Cks; wanting in Bd. 24 Bd adds bhattaæ. 25 Bd -¤usiti. 26 Bds mayÃ. 27 Bd omits na. 28 Cks -nasi. 29 Cks ma¤¤esÅti. 30 Bd atthÃya, omitting pahÃya. 31 Bd gahetvÃ. 32 Bd ara¤¤i-. 33 Bd vu¬¬h-. >/ #<[page 373]># %< 13. BhikkhÃparamparajÃtaka. (496.) 373>% 'ti paï¬itassa guïavaddhassa\<*<1>*>/, nÃvakaækhasÅti\<*<2>*>/ sayaæ dullabhabhojano hutvà evarÆpaæ bhojanaæ a¤¤assa desi\<*<3>*>/, kiæ attano jÅvitaæ na kaækhasi, bhikkhu kenà 'ti ayaæ bhikkhu katarena gunena tayà seÂÂhataro, khaïaæ- tÃlukalambÃnÅti\<*<4>*>/ khaïanto ÃlukalambÃni ÃlÆni c' eva tÃlakandÃni\<*<5>*>/ ca, biÊÃlatakkalÃni\<*<6>*>/ cà 'ti biÊÃlikandatakkalakandÃni ca, dhunan ti sÃmÃka¤\<*<7>*>/ ca nÅvÃra¤ ca dhunitvÃ, saæghÃriyaæ pasÃriyan\<*<8>*>/ ti ete sÃmÃkanÅvÃre\<*<7>*>/ dhunanto saæsÃretvÃ\<*<9>*>/ puna sukkhÃpite pasÃretvÃ\<*<10>*>/ suppena pappoÂetvà koÂÂe- tvà taï¬ule ÃdÃya pacitvà bhu¤jÃmÅti vadati, sÃkan ti yaæ ki¤ci sÆpeyya- païïaæ, maæsan ti sÅhavighÃsÃdimaæsaæ, tÃni Ãharitvà ti tÃni sÃkÃdÅni ÃharitvÃ, amamassà 'ti taïhÃdiÂÂhimamattarahitassa\<*<11>*>/, saki¤cano\<*<12>*>/ ti sapali- bodho\<*<13>*>/, anÃdÃnassà 'ti niggahaïassa, dÃtumarÃhÃmÅti evarÆpassa\<*<14>*>/ paccekabuddhassa attanÃ\<*<15>*>/ laddhabhojanaæ dÃtum arahÃmi, tunhÅmÃsÅnan ti ki¤ci avatvà nisinnaæ, aki¤canan ti rÃgaki¤canÃdÅhi\<*<16>*>/ rahitaæ, Ãratan ti virataæ sabbapÃpÃni pahÃya Âhitaæ, kamaï¬alun ti kamaï¬aluæ, ete hÅti ete rÃjÃdayo tayo janà ti hatthaæ pasÃretvà te niddisanto\<*<17>*>/ evam Ãha, dÃtu- marahantÅti mÃdisassa dÃtuæ arahanti, paccanÅkan ti paccanÅkapaÂipadaæ dÃyakassa nimantaïaæ, ekavÅsatiyà anesanÃsu a¤¤atarÃya\<*<18>*>/ piï¬apaÂipiï¬a- pariyesanÃya\<*<19>*>/ jÅvikakappanasaækhÃtà micchÃjÅvapaÂipatti nÃma hoti. Tassa\<*<20>*>/ vacanaæ sutvà kuÂumbiko attamano dve osÃna- gÃthà abhÃsi: @*>/ yattha dinnaæ mahapphalaæ. || Ja_XIV:287 ||>@ @*>/, isÅ\<*<23>*>/ mÆlaphale giddhÃ\<*<24>*>/, vippamuttà ca bhikkhavo ti. || Ja_XIV:288 ||>@ Tattha rathesabho ti rÃjÃnaæ sandhÃyÃha, kiccÃkiccesÆ 'ti ra¤¤o kiccakaraïÅye\<*<25>*>/, bhikkhavo ti paccekabuddhÃ, bhikkhavo pana sabbabhavehi\<*<26>*>/ vippamuttÃ. Paccekabuddho tassa dhammam desetvà sakaÂÂhÃnam eva gato, tathà tÃpaso. RÃjà pana katipÃhaæ tassa santike va- sitvà BÃrÃïasim eva gato. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -vu¬¬h-. 2 Cks na ca-. 3 Bd desiti. 4 Cs naætÃ-, Bds khaïamÃlu-. 5 Bd latÃtantÃni. 6 Bd pilÃli-. 7 Cks sÃma-. 8 Bd saæhariyapasÃriyan, Cks -ghÃÂiyaæ pasÃÂiyaæ. 9 so Bd for saæghÃretvÃ? Cks saæsÃvetvÃ. 10 Ck pasÃcetvÃ, Cs -vetvÃ. 11 Cks -mamanta-? Bd -mamÃ-. 12 Ck ki¤cano, Bds aki¤cano. 13 Bds apa-. 14 Bd adds anÃdÃnassa, Bs adÃnassa. 15 Bd -no. 16 Ck rÃha-, Cs rÃjÃ. 17 Cs naddisanto, Bds nindayanto. 18 Cks -rÃ. 19 Bd piï¬apÃtapari-. 20 Bd adds taæ. 21 Bds yo haæ ajja pajÃnÃmi. 22 Cks -ïo. 23 Cs isi, Bd isÅ? 24 Bd -o. 25 Bds -yesu. 26 Cks -ve. >/ #<[page 374]># %<374 XIV. PakiïïakanipÃta.>% S. i. dhammadesanaæ Ã. "na bhikkhave idÃn' eva piï¬apÃto yathÃnucchavikaæ gacchati, pubbe pi gato yavÃ" 'ti vatvà j. s.: "Tadà kuÂumbiko\<*<1>*>/ dhammaratanassa sakkÃrakuÂumbiko ahosi, rÃjà ùnando, purohito SÃriputto, hemavatako\<*<2>*>/ tÃpaso aham evÃ" 'ti. BhikkhÃparamparajÃtakaæ. Pakiïïakavaggavaïïanà niÂ- ÂhitÃ\<*<3>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd dhamapujitaku-. 2 Cks -kÃ, Bds himavanta-. 3 pakiïïaka - - wanting in Bd >/ #<[page 375]># %< 375>% XV. VýSATINIPùTA. $<1. MÃtaÇgajÃtaka.>$ Kuto nu Ãgacchasi rummavÃsÅti\<*<1>*>/. Idaæ S. J. v. Udena- vaæsarÃjÃnaæ sandhÃya kathesi. Tasmiæ hi kÃle Ãyasmà Piï¬ola- bhÃradvÃjo Jetavanato ÃkÃsena gantvà yebhuyyena Kosambiyaæ Udenassa ra¤¤o uyyÃnaæ divÃvihÃrÃya gacchati. Thero kira puri- mabhave rajjaæ karonto dÅgham addhÃnaæ tasmiæ uyyÃne mahÃpari- vÃro sampattiæ\<*<2>*>/ anubhavi. So tena pubbÃciïïena yebhuyyena tatth' eva divÃvihÃraæ nisÅditvà phalasamÃpattisukhena\<*<3>*>/ vÅtinÃmeti. Tasmiæ ekadivasaæ tattha gantvà supupphitasÃllamÆle nisinne\<*<4>*>/ Udeno sattÃhaæ mahÃpÃnaæ pivitvà "uyyÃnakÅÊaæ\<*<5>*>/ kÅÊissÃmÅti" mahantena parivÃrena uyyÃnam gantvà maÇgalasilÃpaÂÂe a¤¤atarÃya itthiyà aæke nipanno surÃmadamattatÃya niddaæ okkami. GÃyantà nisinnitthiyo turiyÃni cha¬¬etvà uyyÃnaæ pavisitvà pupphaphalÃdÅni vicinantiyo theraæ disvà gantvà vanditvà nisÅdiæsu. Thero\<*<6>*>/ dhammakathaæ kathento nisÅdi. ItarÃpi itthi aækaæ\<*<7>*>/ cÃletvà rÃjÃnaæ pabodhetvà "kuhiæ tà vasaliyo gatÃ" ti vutte "ekaæ samaïaæ parivÃretvà nisinnÃ" ti Ãha. So kuddho gantvà theraæ akkositvÃ\<*<8>*>/ paribhÃsitvà "handa ca taæ samaïaæ tambakipillakehi\<*<9>*>/ khÃdÃpessÃmÅti" kodhavasena therassa sarÅre tamba- kipillakapuÂaæ\<*<9>*>/ bhindÃpesi. Thero ÃkÃse Âhatvà tass' ovÃdaæ datvà Jetavane gandhakuÂidvÃre yeva otaritvà TathÃgatena "kuto Ãgato sÅti" puÂÂho\<*<10>*>/ tam atthaæ Ãrocesi. S. "na kho BhÃradvÃja Udeno idÃn' eva pabbajite viheÂheti, pubbe pi viheÂhay' evÃ\<*<11>*>/" 'ti vatvÃ\<*<12>*>/ tena yÃcito a. Ã.: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd du. 2 Bds -iyo. 3 Bds add vasitvà divasaæ. 4 Cks -o. 5 Bds -Êikaæ. 6 Bd adds tÃsaæ. 7 Bd a¤gaæ. 8 Bs pa-. 9 Bd tampakimili-. 10 Bd adds thero. 11 Bd vihesi yevÃ, Bs viheÂhesiyevÃ. 12 Bds add tuïhi ahosi. >/ #<[page 376]># %<376 X.V. VÅsatinipÃta.>% A. B. Br. r. k. M. bahinagare caï¬Ãlayoniyaæ nibbatti, MÃtaÇgo ti 'ssa nÃmaæ kariæsu. AparabhÃge vi¤¤Ætaæ patto MÃtaÇgapaï¬ito ti pÃkaÂo ahosi. Tadà BÃrÃïasiseÂÂhino dhÅtà DiÂÂhamaÇgalikà nÃma ekamÃsadvemÃsavÃrena mahÃparivÃrà uyyÃnakÅÊikaæ\<*<1>*>/ gacchati. Ath' ekadivasaæ M. kenaci kam- mena nagaraæ parisanto antaradvÃre DiÂÂhamaÇgalikaæ disvà ekamantaæ apagantvà allÅyitvà aÂÂhÃsi. DiÂÂhamaÇgalikà sÃïi- antarena olokentÅ taæ disvà "ko eso" ti pucchitvà "caï¬Ãlo ayye" ti vutte "adiÂÂhapubbayuttakaæ vata passÃmÃ" 'ti gan- dhodakena akkhÅni dhovitvà tato nivatti. Tayà saddhiæ nik- khantajano "are\<*<2>*>/ duÂÂha caï¬Ãla, ajja taæ nissÃya amhÃkaæ amÆlakaæ surÃbhattaæ naÂÂhan" ti kodhÃbhibhÆto MÃtaÇga- paï¬itaæ hatthehi ca pÃdehi ca pothetvÃ\<*<3>*>/ asa¤¤aæ\<*<4>*>/ katvà pakkÃmi. So muhuttaæ vÅtinÃmetvà paÂiladdhasa¤¤o cintesi: "DiÂÂhamaÇgalikÃya parijano maæ niddosaæ akÃraïena pothesi, DiÂÂhamaÇgalikaæ labhitvà va uÂÂhahissÃmi no\<*<5>*>/ alabhitÃ" ti adhiÂÂhÃya gantvà tassà pitu nivesanadvÃrena nipajji. So "kena kÃraïena nipanno sÅti" vutte "a¤¤aæ kÃraïaæ n' atthi: DiÂÂhamaÇgalikÃya me attho" ti Ãha. Eko divaso atÅto, tathà dutiyo tatiyo catuttho pa¤camo chaÂÂho ca. BodhisattÃnaæ adhiÂÂhÃnaæ nÃma samijjhati\<*<6>*>/, tasmà sattame divase DiÂÂha- maÇgalikaæ nÅharitvà tassa adaæsu. Atha naæ sà "uÂÂhehi sÃmi, tumhÃkaæ gehaæ gacchÃmÃ" 'ti Ãha. "Bhadde tava parijanen' amhi supothito\<*<7>*>/, dubbalo, maæ ukkhipitvà piÂÂhiæ ÃropetvÃ\<*<8>*>/ ÃdÃya gacchÃ\<*<9>*>/" 'ti. Sà tathà katvà nagaravÃsÅnaæ passantÃnaæ ¤eva nagarà nikkhamitvà caï¬ÃlagÃmaæ\<*<10>*>/ gatÃ. Atha naæ M. jÃtisambhedavÅtikkamaæ akatvà va katipÃhaæ gehe vasÃpetvà cintesi: "aham eva taæ lÃbhaggayasaggappat- taæ\<*<11>*>/ karonto pabbajitvà va kÃtuæ sakkhissÃmi\<*<12>*>/ na itarathÃ\<*<13>*>/" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds -naæ kiÊituæ. 2 Bd hare. 3 Bd podhe-. 4 Bds vis-. 5 Cks add ce. 6 Bd -icchati. 7 Cks supoÂh-, Bd pothito. 8 so Bds; Cs Ãropeta, Ck Ãropeti for ÃropentÅ? 9 Bd gacchÃhi. 10 Bd -makaæ. 11 Cks -ttÃ. 12 Cks -mÅti. 13 Cks irathÃ. >/ #<[page 377]># %< 1. MÃtaÇgajÃtaka. (497.) 377>% ti. Atha naæ Ãmantetvà "bhadde mayi ara¤¤ato ki¤ci anÃ- harante\<*<1>*>/ amhÃkaæ jÅvikà na-ppavattati\<*<2>*>/, yÃva mamÃgamanà mà ukkaïÂhi, ahaæ ara¤¤aæ gamissÃmÅti" vatvà gehavÃsino\<*<3>*>/ pi "imaæ mà pamajjitthÃ" 'ti ovaditvà ara¤¤aæ gantvà sa- maïakapabbajjaæ\<*<4>*>/ pabbajitvà appamatto sattame divase aÂÂha samÃpattiyo pa¤ca abhi¤¤Ã\<*<5>*>/ uppÃdetvà "idÃni DiÂÂhamaÇgali- kÃya\<*<6>*>/ avassayo bhavituæ sakkhissÃmÅti" iddhiyà gantvà caï¬Ãla- gÃmadvÃre otaritvà DiÂÂhamaÇgalikÃya gehadvÃraæ agamÃsi. TassÃgamanaæ sutvÃ\<*<7>*>/ nikkhamitvà "sÃmi kasmà maæ anÃthaæ katvà pabbajito sÅti" paridevi. Atha naæ "bhadde, mà cin- tayi, tava porÃïakayasato idÃni mahantataraæ yasaæ karissÃmi, api\<*<8>*>/ kho pana `na\<*<9>*>/ mayhaæ MÃtaÇgo\<*<10>*>/ sÃmiko, MahÃbrahmà me sÃmiko' ti ettakaæ parisamajjhe vattuæ sakkhissasÅti". "ùma sÃmi sakkhissÃmÅti". "Tena hi `idÃni te sÃmiko kuhin' ti puÂÂhà `Brahmalokaæ gato' ti vatvà `kadà ÃgamissatÅti' vutte `ito sattame divase puïïamÃya\<*<11>*>/ candaæ bhinditvà Ãga- missatÅti' vadeyyÃsÅti\<*<12>*>/" naæ vatvÃ\<*<13>*>/ Himavantam eva gato. DiÂÂhamaÇgalikÃpi BÃrÃïasiyaæ mahÃjanamajjhe\<*<14>*>/ tesu tesu ÂhÃnesu tathà kathesi. MahÃjano "aho\<*<15>*>/ MahÃbrahmà samÃno DiÂÂhamaÇgalikaæ na gacchati, evam etaæ bhavissatÅti" sad- dahi. B. pi puïïamadivase candassa gamanamajjhe ÂhitakÃle BrahmattabhÃvaæ mÃpetvà sakalaæ KÃsiraÂÂhaæ dvÃdasa- yojanikaæ BÃrÃïasinagara¤ ca ekobhÃsaæ katvà candaæ bhin- ditvà otaritvà BÃrÃïasiyÃ\<*<16>*>/ uparupari tikkhattuæ paribbha- mitvà mahÃjanena gandhamÃlÃdÅhi pÆjiyamÃno\<*<17>*>/ caï¬ÃlagÃmÃ- bhimukho ahosi. Brahmabhattà sannipatitvà caï¬ÃlagÃmakaæ\<*<18>*>/ gantvà DiÂÂhamaÇgalikÃya gehaæ suddhavatthehi chÃdetvà bhÆmi¤ ca\<*<19>*>/ catujÃtiyagandhehi opu¤chetvÃ\<*<20>*>/ pupphÃni vikiritvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck anÃrabhante. 2 Bd -ttantiti. 3 Bds -nam. 4 Bd tÃpasapa-. 5 Bd -Ãyo. 6 Ck -kÃ. 7 Bds add gehato. 8 Bds add ca. 9 Bds omit na. 10 Bd -gapaï¬ito. 11 Bd -yaæ. 12 Ck -sÅti iti, Bd -si iti. 13 Bd adds mahÃsatto. 14 Bd -janassa-. 15 Bd amhÃkaæ. 16 Cks -yaæ. 17 Ck pÆjaya-, Cs pÆjemÃno. 18 Cks -ikaæ. 19 Cks -iyaæ, Bds -mica. 20 Cks opu¤jetvÃ, Bds upalimpitvÃ. >/ #<[page 378]># %<378 XV. VÅsatinipÃta.>% dhÆmaæ datvà celavitÃnaæ pasÃretvà mahÃsayanaæ pa¤¤Ã- petvà gandhatelehi dÅpaæ jÃletvà dvÃre rajatapaÂÂavaïïavÃlukaæ\<*<1>*>/ okiritvà pupphÃni vikiritvà dhaje bandhiæsu. Evaæ alaækate gehe M. otaritvà anto pavisitvà thokaæ sayanapiÂÂhe nisÅdi. Tadà DiÂÂhamaÇgalikà utunÅ hoti\<*<2>*>/, ath' assÃ\<*<3>*>/ aÇguÂÂhakena nÃbhiæ parÃmasi, kucchiyaæ gabbho patiÂÂhÃsi. Atha naæ M. Ãmantetvà "bhadde gabbho te patiÂÂhito, tvaæ puttaæ vijÃ- yissasi, tvam pi putto pi te lÃbhaggayasaggappattà bhavissatha, tava pÃdadhovanaudakaæ\<*<4>*>/ sakala-JambudÅpe rÃjÆnaæ abhiseka- udakaæ\<*<5>*>/ bhavissati, nahÃnodakaæ pana te amatosadhaæ bha- vissati, ye naæ\<*<6>*>/ sÅse Ãsi¤cissanti te sabbadÃ\<*<7>*>/ rogehi muccissanti KÃÊakaïïiæ\<*<8>*>/ parivajjessanti, tava pÃdapÅÂhe sÅsaæ Âhapetvà vandantà sahassaæ dassanti, tathà savanaÂÂhÃne Âhatvà van- dantà sataæ dassanti, cakkhupathe Âhatvà vandantà ekaæ kahÃpaïaæ datvà vandissanti, appamattà hohÅti" naæ ova- ditvà gehà nikkhamitvà mahÃjanassa passantass' eva uppatitvà candamaï¬alaæ pÃvisi. Brahmabhattà sannipatitvà Âhitakà va rattiæ vÅtinÃmetvà pÃto va DiÂÂhamaÇgalikaæ suvaïïasivikaæ Ãropetvà sÅsen' ukkhipitvà nagaraæ pavisiæsu. MahÃbrahma- bhariyà ti naæ upasaækamitvà mahÃjano gandhamÃlÃdÅhi pÆjesi, pÃdapÅÂhe sÅsaæ Âhapetvà vandituæ labhantà sahassatthavikaæ denti, sotapathe Âhatvà vandituæ labhantà sataæ denti, cakkhu- pathe vandituæ labhantà ekaæ kahÃpaïaæ denti, evaæ dvÃda- dasojanikaæ BÃrÃïasiæ gahetvà vicarantà aÂÂhÃrasakoÂidhanaæ labhiæsu. Atha naæ nagaraæ pariharitvà Ãnetvà nagaramajjhe mahÃmaï¬apaæ katvà sÃïiæ\<*<9>*>/ parikkhipitvÃ\<*<10>*>/ mahantena siri- sobhaggena tattha vasÃpesuæ. Maï¬apasantike yeva satta- dvÃrakoÂÂhakaæ sattabhÆmakapÃsÃdaæ\<*<11>*>/ kÃtuæ Ãrabhiæsu, mahantaæ navakammaæ ahosi. DiÂÂhamaÇgalikà maï¬ape yeva puttaæ viyÃyi. Ath' assa nÃmagahaïadivase brÃhmaïà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -vaïïaæ-, 2 Bds ahosi. 3 Cks Bd assa. 4 Cs Bd -naæ uda-. 5 Bd -sekodakaæ. 6 Cs ye nÃ, Ck Bd ye na. 7 Bds sabba. 8 Cks -Å, Bd -i. 9 Bd sÃïiyÃ. 10 Bds add mahÃsayanaæ pa¤¤ÃpetvÃ. 11 Bd -bhumikaæ. >/ #<[page 379]># %< 1. MÃtaÇgajÃtaka. (497.) 379>% sannipatitvà maï¬ape jÃtattà Maï¬avyakumÃro\<*<1>*>/ ti\<*<2>*>/ nÃmaæ kariæsu. PÃsÃdo pana dasahi mÃsehi niÂÂhito. Tato paÂÂhÃya\<*<3>*>/ mahantena yasena tasmiæ vasati. Maï¬avyakumÃro pi ma- hantena parivÃrena va¬¬hati, tassa sattaÂÂhavassakÃle yeva JambudÅpatale uttamÃcariyà sannipatiæsu, te taæ tayo vede uggaïhÃpesuæ, soÊasavassakÃlato\<*<4>*>/ paÂÂhÃya brÃhmaïÃnaæ bhat- taæ\<*<5>*>/ paÂÂhapesi, nibaddhaæ soÊasa brÃhmaïasahassÃni ca\<*<6>*>/ bhu¤janti, catutthe dvÃrakoÂÂhake brÃhmaïÃnaæ dÃnaæ dÅyati. Ath' ekasmiæ mahÃmahadivase\<*<7>*>/ gehe bahuæ pÃyÃsaæ paÂiyÃ- desuæ, soÊasa brÃhmaïasahassÃni catutthe dvÃrakoÂÂhake nisÅ- ditvà suvaïïarasavaïïena\<*<8>*>/ navasappinà pakkamadhukhaï¬a- sakkharÃhi\<*<9>*>/ ca abhisaækhataæ pÃyÃsaæ paribhu¤janti, kumÃro pi sabbÃlaækÃrapatimaï¬ito suvaïïapÃdukÃ\<*<10>*>/ Ãruyha hatthena ka¤canakadaï¬aæ\<*<11>*>/ gahetvà "idha sappiæ detha, idha madhun" ti vicÃrento carati. Tasmiæ khaïe MÃtaÇgapaï¬ito Himavante assamapade nisinno "ko\<*<12>*>/ nu kho DiÂÂhamaÇgalikÃya puttassa pavattÅti" olokento tassa atitthena pakkhantabhÃvaæ disvà "ajj' eva gantvà mÃïavaæ dametvà yattha dinnaæ mahapphalaæ hoti tattha dÃnaæ dÃpetvà ÃgamissÃmÅti" cintetvà ÃkÃsena Anotattadahaæ gantvà mukhadhovanÃdÅni katvà manosilÃtale Âhito rattadupaÂÂaæ\<*<13>*>/ nivÃsetvà kÃyabandhanaæ bandhitvà paæ- sukÆlasaæghÃÂiæ pÃrupitvÃ\<*<14>*>/ mattikÃpattaæ ÃdÃya ÃkÃsena gantvà catutthe dvÃrakoÂÂhake dÃnagge yeva otaritvà eka- mantaæ aÂÂhÃsi. Maï¬avyo\<*<15>*>/ ito c' ito ca olokento taæ disvà "evaævirÆpo\<*<16>*>/ saækÃrayakkhasadiso\<*<17>*>/ ayaæ pabbajito imaæ\<*<18>*>/ ÂhÃnam Ãgacchanto kuto\<*<19>*>/ ÃgacchasÅti" tena saddhiæ salla- panto paÂhamaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -¬appa-. 2 Bd adds ssa. 3 Bd adds sÃ. 4 Bd so soÊa-. 5 Bd adds divase gehe. 6 Cs Bd omit ca. 7 Bd mahÃsamaya-. 8 Bds suvaïïasarakena. 9 Bd sakkÃrapakka-. 10 Bd -kÃni. 11 Cs la¤aka-, Ck la¤canaka-. 12 so all three MSS. 13 Bd omits ratta. 14 Bd pÃrumpetvÃ. 15 Bd adds kumÃro. 16 Bds evarÆpo. 17 Cks saækhÃra-, Bd saÇkararukkha-, Bs saÇkÃrarukkha-. 18 Bd idaæ pi. 19 Bd adds nu. >/ #<[page 380]># %<380 XV. VÅsatinipÃta.>% @*>/ otallako paæsupisÃcako va saækÃracolaæ paÂimucca\<*<2>*>/ kaïÂhe, ko re tuvaæ hohisi adakkhiïeyyo ti. || Ja_XV:1 ||>@ Tattha rummavÃsÅti\<*<1>*>/ ana¤jitÃmaï¬itaghaÂÂitasaæghÃÂitapilotikavasano\<*<3>*>/, otallako ti lÃmako olambavilambanantakadharo\<*<4>*>/ vÃ, paæsupisÃcako và 'ti saækÃraÂÂhÃne pisÃco viya, saækÃracolan ti saækÃraÂÂhÃne laddhapilotikaæ, paÂimuccÃ\<*<5>*>/ 'ti paÂimu¤citvÃ\<*<6>*>/, adakkhiïeyyo ti tvaæ adakkhiïeyyo ime- saæ paramadakkhiïeyyÃnaæ nisinnaÂÂhÃnaæ eko\<*<7>*>/ hutvÃ\<*<8>*>/ Ãgato. Taæ sutvà M. muducitten' eva tena saddhiæ sallapanto dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ pakataæ yasassi, taæ khajjare bhu¤jare piyyare ca, jÃnÃsi\<*<10>*>/ tvaæ paradattÆpajÅviæ, uttiÂÂha, piï¬aæ labhataæ sapÃko ti. || Ja_XV:2 ||>@ Tattha pakatan ti paÂiyattaæ\<*<11>*>/, yasassÅti parivÃrasampanna\<*<12>*>/, taæ khajjare ti taæ khajjanti\<*<13>*>/ c' eva bhu¤janti\<*<14>*>/ ca, piyyare ti\<*<15>*>/ pivanti\<*<16>*>/ ca, kiækÃraïà mayhaæ kujjhasi, uttiÂÂha piï¬an ti upatiÂÂhitvà labhitabbaæ piï¬aæ uÂÂhÃya Âhitehi và diyyamÃnaæ heÂÂhà Âhatvà labhitabbaæ piï¬aæ labhataæ, sapÃko ti sapÃkacaï¬Ãlo\<*<17>*>/ pi\<*<18>*>/ labhatu, jÃtisampannà hi yattha katthaci labhanti, sapÃkacaï¬Ãlassa pana ko deti\<*<19>*>/, dullabhapiï¬o ahaæ, tasmà me jÅvitapavattanatthaæ bhojanaæ dÃpehi kumÃrà 'ti. Tato Maï¬avyo gÃtham Ãha: @*>/ pakataæ brÃhmaïÃnaæ\<*<21>*>/ attatthÃya saddahato mama idaæ\<*<22>*>/, apehi ettho, kim idhaÂÂhito si, na mÃdisà tuyhaæ dadanti jammà 'ti. || Ja_XV:3 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd du-. 2 Bd -mu¤ca. 3 so Cs; Ck -ghaÂÂisamvaseno, Bd Ãna¤citomaï¬ite saæghÃÂitaæ pilo-- corr. to Ãna¤citamaï¬itaghaÂitasaæghÃÂipilo--, Bs ana¤jinomaï¬i--. 4 Bd -bananantakasuttadharo corr. to -bakanantaka-, Bs -bakuttakadharo. 5 Bd -mu¤cÃ. 6 Cks -mucci-. 7 Bs -tthÃna ko. 8 Bds add kuto. 9 so Cks for tavedaæ, Bd tava yidaæ. 10 Bd Cs add maæ. 11 Bd pari-. 12 all three MSS. -nnaæ. 13 Cks omit ti taæ khajjanti. 14 Cks -ati. 15 Cks omit piyyareti. 16 Cks pÅyanti. 17 Cks sÃ-. 18 Cks hi pi. 19 Bs vadati. 20 so Cks for mamedaæ, Bd mama yidaæ. 21 so all three MSS. for brahmÃnaæ? 22 so all three MSS. for mamedaæ. >/ #<[page 381]># %< 1. MÃtaÇgajÃtaka. (497.) 381>% Tattha attatthÃyà ti attano va¬¬hiatthÃya\<*<1>*>/, apehi ettho ti imamhà ÂhÃnà apagaccha, na mÃdisà ti mÃdisà jÃtisampannÃnaæ\<*<2>*>/ udiccabrÃhmaïÃnaæ\<*<3>*>/ denti na tuyhaæ\<*<4>*>/ caï¬Ãlassa, gaccha jammà 'ti. Tato M. gÃtham Ãha: @*>/, etÃya saddhÃya dadÃhi dÃnaæ, app-eva ÃrÃdhaye dakkhiïeyye ti. || Ja_XV:4 ||>@ Tass' attho: kumÃra sassaphalaæ ÃsiæsamÃnà tÅsu pi khettesu bÅjaæ vapanti, tattha ativuÂÂhikÃle thale sassaæ sampajjati ninne pÆtikaæ hoti Ãtape\<*<6>*>/ nadi¤ ca taÊÃka¤ ca nissÃya kataæ oghena vuyhati, mandavuÂÂhikÃle thale khette vipajjati ninne thokaæ sampajjati anÆpe\<*<7>*>/ sampajjat' eva samavuÂÂhikÃle thale khette\<*<8>*>/ thokaæ sampajjati itaresu sampajjat' eva, tasmà yathà phalaæ Ãsiæ- samÃnà tÅsu pi khettesu vapanti tathà tvam pi etÃya phalasaddhÃya\<*<9>*>/ ÃgatÃ- gatÃnaæ sabbesaæ ¤eva dÃnaæ dehi\<*<10>*>/, app-eva nÃma evaæ dadanto dakkhiïeyye ÃrÃdheyyÃsi labheyyÃsÅti. Tato Maï¬avyo gÃtham Ãha: @*>/ khettÃni supesalÃnÅti. || Ja_XV:5 ||>@ Tattha yesÃhan ti yesu ahaæ, jÃtimantÆpapannà ti jÃtiyà ca mantehi ca upapannÃ. Tato M. dve gÃthà abhÃsi: @*>/ ca atimÃnità ca lobho ca doso ca mado ca moho ete aguïà yesu va\<*<13>*>/ santi\<*<14>*>/ sabbe tÃnÅdha khettÃni apesalÃni. || Ja_XV:6 ||>@ @*>/ ca atimanità ca lobho ca doso ca mado ca moho>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd vu¬hi-. 2 Ck Bd mÃdisÃ-. 3 Bd adds dÃnaæ. 4 Bds tuyhanti. 5 Bd ÃsiÇkhamÃnà corr. to ÃsamÃnÃ, Bs ÃsasamÃnÃ? 6 Bds anupakhette. 7 Bd anupakhette. 8 Cks -aæ. 9 Cks -sandhÃya. 10 Cs deha, Bds deti. 11 Bd tÃni ca. 12 all three MSS. jÃti-. 13 Bd ca. 14 Ck panti. >/ #<[page 382]># %<382 XV. VÅsatinipÃta.>% @< ete aguïà yesu na santi sabbe tÃnÅdha\<*<1>*>/ khettÃni supesalÃnÅti. || Ja_XV:7 ||>@ Tattha jÃtimado ti aham asmi jÃtisampanno ti evaæ uppannamado\<*<2>*>/, atimÃnità cà 'ti\<*<3>*>/ a¤¤o mayà saddhiæ jÃtiÃdÅhi sadiso n' atthÅti atikkamma pavattamÃno, atilobhÃdayo\<*<4>*>/ lubbhanadussanamajjanamuyhanamattÃ\<*<5>*>/ ca, ape- salÃnÅti evarÆpà hi puggalà ÃsÅvisabharità viya vammÅkà appiyasÅlà honti, eva- rÆpÃnaæ dinnadÃnaæ\<*<6>*>/ na mahapphalaæ hoti, tasmà mÃ\<*<7>*>/ etesaæ pesalakhettabhÃvaæ ma¤¤ittho\<*<8>*>/, na hi jÃtimantà saggadÃyakÃ, ye pana jÃtimÃnÃdirahità ariyà tÃni khettÃni supesalÃni tesu dinnaæ mahapphalaæ te saggadÃyakà hontÅti. Iti so M-tte punappuna kathente kujjhitvà "ayaæ ativiya bahuæ vippalapati, kuhiæ gatà ime dovÃrikÃ, na imaæ\<*<9>*>/ caï- ¬Ãlaæ nÅharantÅti" gÃtham Ãha: @*>/ Upajotiyo ca UpajjhÃyo athavà Bhaï¬akucchi\<*<11>*>/, imassa daï¬a¤ ca vadha¤ ca datvà (= supra p. 205.) gale gahetvà khalayÃtha\<*<12>*>/ jamman ti. || Ja_XV:8 ||>@ Tattha kattheva\<*<13>*>/ bhaÂÂhÃ\<*<14>*>/ ti imesu tÅsu dvÃresu Âhapità Upajotiyo\<*<15>*>/ ca UpajjhÃyo ca Bhaï¬akucchi\<*<16>*>/ cà 'ti tayo dovÃrikà kva gatà ti attho. Te pi tassa vacanaæ sutvà vegenÃgantvà vanditvà "kiæ karoma devÃ" 'ti Ãhaæsu. "Ayaæ vo jammo caï¬Ãlo diÂÂho" ti. "Na passÃma deva, kutoci ÃgatabhÃvaæ na jÃnÃmÃ" 'ti. "Ko p' esa\<*<17>*>/ mÃyÃkÃro và vijjÃdharo vÃ\<*<18>*>/ bhavissatÅti". "IdÃni kiæ tiÂÂhathÃ" 'ti. "Kiæ karoma devÃ" 'ti. "Imassa mukham eva pothetvà bhindantà daï¬aveÊupesikÃhi piÂÂhiæ\<*<19>*>/ uppÃÂentÃ\<*<20>*>/ vadha¤ ca datvà gale gahetvà etaæ jammaæ khalayÃtha\<*<12>*>/, ito nÅharathÃ" 'ti. M. tesu attano santikaæ anÃgatesv-eva\<*<21>*>/ uppatitvà ÃkÃse Âhito gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd tÃni ca. 2 Cks uppannamÃno, Bd upannamaddo, Cs uppannaæ mano. 3 Cks -mÃntÃni. 4 Bd omits ati. 5 Bs ra¤jana, Bd ra¤cana in the place of majjana. 6 Bds dinnaæ-. 7 Cks omit mÃ. 8 Ck mà ¤ittho. 9 Bd yimaæ. 10 Ck katthaæ haÂÂhÃ, Cs kattha haÂÂhÃ, Bds kvattha gatÃ. 11 Bds gaï¬a-. 12 Bds gala-. 13 Cks katthe, Bds kvattha. 14 Cs haÂÂhÃ, Bds gatÃ. 15 Cks upayojito. 16 Bds gaï¬a-. 17 Bds cesa. 18 Bd adds coro vÃ. 19 Bds piÂÂhi cammaæ. 20 Bd uppÃdento, Bs uppÃÂanto, Cks uddhaÂantÃ. 21 Cks -gateyeva. >/ #<[page 383]># %< 1. MÃtaÇgajÃtaka. (497.) 383>% @*>/ khaïasi ayo dantena\<*<2>*>/ khÃdasi jÃtavedaæ padahasi yo isiæ paribhÃsasÅti. || Ja_XV:9 ||>@ Tattha jÃtavedaæ padahasÅti aggiæ gilituæ vÃyamasi. Ima¤ ca pana gÃthaæ vatvà M. passantass' eva mÃïa- vassa ca brÃhmaïÃna¤ ca ÃkÃse pakkhandi. Tam atthaæ pakÃsento S. gÃtham Ãha: @@ Tattha saccaparakkamo ti sabhÃvaparakkamo. So pÃcÅnadisÃbhimukho gantvà ekÃya vÅthiyà otaritvà "padavala¤jaæ\<*<3>*>/ pa¤¤ÃyatÆ" 'ti adhiÂÂhÃya pÃcÅnadvÃrasamÅpe piï¬Ãya caranto missakabhattaæ saæka¬¬hitvà ekissÃ\<*<4>*>/ sÃlÃya nisÅditvà missakabhattaæ paribhu¤ji. NagaradevatÃ\<*<5>*>/ "ayaæ amhÃkaæ ayyaæ viheÂhetvà kathetÅti" asahamÃnà Ãgamiæsu. Ath' assa jeÂÂhakayakkho gÅvaæ gahetvà parivattesi, sesade- vatà sesabrÃhmaïÃnaæ\<*<6>*>/ gÅvaæ gaïhitvà parivattesuæ. B-tte muducittatÃya pana "tassa putto" ti taæ\<*<7>*>/ na mÃrenti kevalaæ kilamenti\<*<8>*>/ yeva. Maï¬avyassa sÅsaæ parivattitvÃ\<*<9>*>/ piÂÂhipassÃ- bhimukhaæ jÃtaæ, hatthapÃdà ujukà thaddhà va aÂÂhaæsu, akkhÅni kÃlakatasseva viparivattiæsu, so thaddhasarÅro va nipajji. SesabrÃhmaïà mukhena kheÊaæ vamantà aparÃparaæ parivattanti\<*<10>*>/. "Ayye puttassa te ki¤ci\<*<11>*>/ jÃtan" ti DiÂÂha- maÇgalikÃya Ãrocayiæsu\<*<12>*>/. Sà vegenÃgantvà puttaæ disvà Ãha\<*<13>*>/ "kiæ etan" ti vatvà gÃtham Ãha: @*>/ piÂÂhito uttamaÇgaæ, bÃhaæ pasÃreti akammaneyyaæ, setÃni\<*<15>*>/ akkhÅni yathà matassa, ko me imaæ puttam akÃsi evan ti. || Ja_XV:11 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck girantakhena, Cs girannakhena, Bds girinakhena. 2 Bds -tehi. 3 Ck -Êanjaæ, Cs -Êa¤chaæ. 4 Bd -Ãya. 5 Cks -re-. 6 Cks sesaæ-. 7 Bd naæ. 8 Bds -manti. 9 Bd -etvÃ. 10 Bd adds mÃïavÃ. 11 Bd kiæ. 12 Ck Ãcorayiæsu. 13 Bds omit Ãha. 14 Bd ÃveÊi-. 15 Cks so-. >/ #<[page 384]># %<384 XV. VÅsatinipÃta.>% Tattha ÃveÂhitan\<*<1>*>/ ti parivattitaæ. Ath' assà tasmiæ ÂhÃne Âhitajano Ãrocetuæ gÃtham Ãha: @*>/ otallako paæsupisÃcako va\<*<3>*>/ saækÃracolaæ paÂimucca kaïÂhe, so te imaæ\<*<4>*>/ puttam akÃsi evan\<*<5>*>/ ti. || Ja_XV:12 ||>@ Sà taæ sutvà cintesi: "a¤¤ass' etaæ balaæ n' atthi, nis- saæsayaæ MÃtaÇgapaï¬ito bhavissati\<*<6>*>/, sampannamettÃbhÃvano kho pana dhÅro na ettakaæ janaæ kilametvà gamissati, kataran nu kho disaæ gato bhavissatÅti" tato pucchantÅ gÃtham Ãha: @*>/ accayaæ, app-eva naæ puttaæ labhemu jÅvitan ti. || Ja_XV:13 ||>@ Tattha gantvÃnà 'ti tassa santikaæ gantvÃ, taæ paÂikaremu\<*<7>*>/ acca- yan ti\<*<8>*>/ accayaæ paÂikarissÃma desessÃma khamÃpessÃma nan ti, puttaæ la- bhemu jÅvitan ti app-eva nÃma puttassa jÅvitaæ\<*<9>*>/ labheyyÃma. Ath' assà tattha Âhità mÃïavÃ\<*<10>*>/ evam\<*<11>*>/ Ãhaæsu: @@ Tattha pathaddhuno\<*<12>*>/ ti ÃkÃsapathasaækhÃtassa addhuno majjhe Âhito pannarase\<*<13>*>/ cando viya, api cÃpi so ti api ca kho pana so\<*<14>*>/ puratthimaæ disaæ gato. Sà tesaæ vacanaæ sutvà "mama sÃmiæ\<*<15>*>/ upadhÃressÃ- mÅti" suvaïïakalasasuvaïïasarakÃni gÃhÃpetvà dÃsigaïaparivutà tena padavala¤jassa\<*<16>*>/ adhiÂÂhitaÂÂhÃnaæ patvà tenÃnusÃrena gacchantÅ tasmiæ pÅÂhikÃya nisÅditvà bhu¤jamÃne tassa\<*<17>*>/ santikaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ÃveÊi-. 2 Bd du-. 3 Bd ca. 4 Bd idaæ. 5 Cks etan. 6 Bd -tÅti. 7 Cks paÂikiriyemu. 8 Bds add taæ. 9 Cks -tuæ. 10 Ck -vakÃ. 11 Bd kathentà gÃtham. 12 Ck paccuthaddhuno. 13 Bd -sa. 14 Cks omit so. 15 Bd -ikaæ. 16 Bd -la¤cassa. 17 Cks bhu¤jamÃnassa. >/ #<[page 385]># %< 1. MÃtaÇgajÃtaka. (497.) 385>% gantvà vanditvà aÂÂhÃsi. So\<*<1>*>/ taæ disvà thokaæ odanaæ patte Âhapesi. DiÂÂhamaÇgalikà suvaïïakalasena tassa udakaæ adÃsi. So tatth' eva\<*<2>*>/ hatthaæ dhovitvà mukhaæ vikkhÃlesi. Atha naæ sà "kena me puttassa vo vippakÃro kato" ti pucchantÅ gÃtham Ãha: @*>/ piÂÂhito uttamaÇgaæ, bÃhaæ pasÃreti akammaneyyaæ, setÃni akkhÅni yathà matassa, ko me imaæ puttam akÃsi evan ti. || Ja_XV:15 ||>@ TatoparÃ\<*<4>*>/ tesaæ vacanapaÂivacanagÃthÃ\<*<5>*>/ honti: @@ @*>/ pÃde saraïaæ gatÃsmi anvÃgatÃ\<*<7>*>/ puttasokena bhikkhu. || Ja_XV:17 ||>@ @*>/ etarahÅ\<*<8>*>/ ca mayhaæ manopadoso mama n' atthi\<*<9>*>/ koci, putto ca te vedamadena matto atthaæ na jÃnÃti adhicca vede. || Ja_XV:18 ||>@ @*>/ purisassa sa¤¤Ã\<*<11>*>/, ekÃparÃdhaæ\<*<12>*>/ khama bhÆripa¤¤a, (supra p. 313.) na paï¬ità kodhabalà bhavantÅti. || Ja_XV:19 ||>@ Tattha yakkhà ti nagarapariggahakÃ\<*<13>*>/ yakkhÃ, anvÃgatà ti anugatÃ\<*<14>*>/ isayo sÃdhurÆpà guïasampannà ti evaæ jÃnamÃnà ti attho, te ti te isÅnaæ gunaæ ¤atvÃ\<*<15>*>/ puttaæ duÂÂhacittaæ kupitacittaæ disvÃ\<*<16>*>/, tvaæ ¤eva me ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks omit so. 2 Bd tasseva. 3 Cks avedhi-, Bd ÃveÊi-. 4 Bd -raæ. 5 Bd adds nÃma. 6 Cs ca. 7 Cks addhÃ-. 8 all three MSS. -i. 9 Cks na matthi. 10 Bds -te ca. 11 Cks -aæ. 12 Bds etÃ-. 13 Cs -ggÃ-, Bd -ggahaka. 14 Cks omit anu-. 15 Bds guïa¤¤Ætava. 16 Bds viditvÃ. >/ #<[page 386]># %<386 XV. VÅsatinipÃta.>% sace yakkhà kupità evam akaæsu karontu\<*<1>*>/, devatà nÃma pÃnÅyauÊuæka- mattena\<*<2>*>/ santappetuæ sakkÃ, tasmÃhaæ tesaæ na bhÃyÃmi, kevalaæ tvaæ ¤eva me puttassa mà kujjhi, anvÃgatà ti Ãgatà sÃmi\<*<3>*>/, bhikkhÆ 'ti M-aæ ÃlapantÅ puttassa jÅvitadÃnaæ\<*<4>*>/ yÃcati, tadeva hÅti DiÂÂhamaÇgalike\<*<5>*>/ tadà tava puttassa maæ akkosanakÃle ca mayhaæ manopadoso n' atthi etarahi ca tayi\<*<6>*>/ yÃcamÃnÃya pi mama tasmiæ manopadoso n' atthi yeva, vedamadenà 'ti tayo me vedà uggahità ti madena, adhiccà 'ti te\<*<7>*>/ vede uggahetvÃpi\<*<8>*>/ atthÃnatthaæ na jÃnÃti, muhuttakenà 'ti yaæ ki¤ci uggahetvÃ\<*<8>*>/ muhutten' eva. Evaæ tÃya\<*<9>*>/ khamÃpiyamÃno M. "tena hi tesaæ\<*<10>*>/ yakkhÃ- naæ palÃyanatthÃya\<*<11>*>/ amatosadhaæ dassÃmÅti" vatvà gÃ- tham Ãha: @*>/ Maï¬avyo\<*<13>*>/ bhu¤jatu\<*<14>*>/ appapa¤¤o, yakkhà ca te naæ\<*<15>*>/ na viheÂhayeyyuæ, putto ca te hohiti so arogo ti. || Ja_XV:20 ||>@ Tattha uttiÂÂhapiï¬aæ ti ucchiÂÂhakaæ\<*<16>*>/ piï¬an ti pi pÃÂho. Sà M-assa vacanaæ sutvà "detha sÃmi amatosadhan" ti suvaïïasarakaæ upanÃmesi\<*<17>*>/. M. ucchiÂÂhaka¤jikaæ\<*<18>*>/ tattha Ãsi¤citvà "paÂhamaæ ¤eva ito upa¬¬haæ tava puttassa mukhe opitvÃ\<*<19>*>/ sesaæ cÃÂiyaæ udakena missetvà sesabrÃhmaïÃnaæ mukhe opehi\<*<20>*>/, sabbe pi\<*<21>*>/ nirogà bhavissantÅti" vatvà up- patitivà Himavantam eva gato. SÃpi taæ sarakaæ sÅsenÃdÃya "amatosadhaæ me laddhan" ti vadantÅ\<*<22>*>/ nivesanaæ gantvà paÂhamaæ puttassa mukhe ka¤jiæ\<*<23>*>/ opi\<*<24>*>/. Yakkho palÃyi, itaro paæsuæ pu¤chanto\<*<25>*>/ uÂÂhÃya "amma kim etan" ti Ãha. "Tayà kataæ tvam eva jÃnissasi, ehi tÃta\<*<26>*>/ dakkhiïeyyÃnaæ te\<*<27>*>/ vippakÃraæ passÃ\<*<28>*>/" 'ti. So te disvà vippaÂisÃrÅ ahosi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -to, Cs -tÃ. 2 Cks pÃnÅyaæ-, Bd -ullu¤ga-, Bs -ulluæka-. 3 Bds smi. 4 Cks -na¤ca. 5 Cks add na. 6 Cs tasi, Bds tati. 7 Bd omits te. 8 Bd -hi-. 9 Bd tÃyaæ. 10 Cks te. 11 so all three MSS. for palÃpa-? 12 Bd uttitta-. 13 Ck taæ maï-, Cs ta maï-, Bds tava maï-. 14 Cks bhu¤jitu. 15 Cks saæ. 16 Cks ucci-, Bd ucchiÂa piï¬aæ ucchittha. 17 Cks -kÃmesi. 18 Ck ucci-, Cs uddhiÂÂha-, Bd ucchitthaki¤ciyabhattaæ. 19 Bd osa¤citvÃ, Bs ositvÃ. 20 Bd osa¤cÃpehi, Bs osi¤cÃpehi. 21 Bd va. 22 Bd omits va-. 23 Bd ki¤cikaæ. 24 Bds osi¤ci. 25 Bd pu¤c-, Cks pu¤j-. 26 Bd adds tava. 27 Bds taæ. 28 Bd passÃhi. >/ #<[page 387]># %< 1. MÃtaÇgajÃtaka. (497.) 387>% Atha naæ mÃtà "tÃta Maï¬avya, tvaæ\<*<1>*>/ bÃlo, dÃnassa mahapphalaÂÂhÃnaæ na jÃnÃsi, dakkhiïeyyà nÃma evarÆpà na honti, MÃtaÇgapaï¬ita-sadisà va honti, ito paÂÂhÃya mà etesaæ dussÅlÃnaæ dÃnam adÃsi, sÅlavantÃnaæ dehÅti" vatvÃ\<*<2>*>/ @*>/, mahakkasÃvesu dadÃsi\<*<4>*>/ dÃnaæ kiliÂÂhakammesu asa¤¤atesu. || Ja_XV:21 ||>@ @*>/ mukhaæ parÆÊhaæ, pajaæ imaæ passatha rummarÆpiæ\<*<6>*>/, na jaÂÃjinan tÃyati\<*<7>*>/ appapa¤¤aæ. || Ja_XV:22 ||>@ @@ ti Ãha. Tattha mahakkasÃvesÆ 'ti mahÃkasÃvesu\<*<8>*>/ mahantehi rÃgakasÃvÃdÅhi\<*<8>*>/ samannÃgatesu, jaÂà ca\<*<9>*>/ kesà ti tÃta Maï¬avya\<*<10>*>/ dakkhiïeyyesu ekaccÃnaæ kesà jaÂÃ\<*<11>*>/ katvà baddhÃ\<*<12>*>/, ajinÃnivatthà ti sakhurÃni cammÃni vatthÃni, jarÆdapÃnaæ và 'ti tiïagahaïena\<*<13>*>/ jiïïakÆpe\<*<14>*>/ viya mukhaæ dÅghamassutÃya\<*<15>*>/ parÆÊhaæ\<*<16>*>/, pajaæ iman ti imaæ evarÆpaæ ana¤jitÃmaï¬itaæ\<*<17>*>/ lÆkhavesaæ pajaæ passatha, na jaÂÃjinan ti etaæ jaÂÃjinaæ imaæ appapa¤¤aæ pajan tÃyituæ na sakkoti, sila¤Ãïena\<*<18>*>/ tapokammÃn' eva imesaæ sattÃnaæ patiÂÂhÃ\<*<19>*>/ honti, yesan ti tasmÃ\<*<20>*>/ yesaæ ete ra¤janadussanamuyhanasabhÃvÃ\<*<21>*>/ rÃgÃdayo aÂÂhavatthukà ca\<*<22>*>/ avijjà virÃjità vigatà vigatattà yeva ca etesaæ kilesÃnaæ ye khÅïÃsavà arahanto tesu dinnaæ mahapphalaæ. "Tasmà tvaæ tÃta ito paÂÂhÃya evarÆpÃnaæ dussÅlÃnaæ adatvà loke aÂÂhasamÃpattilÃbhino pa¤cÃbhi¤¤Ãdhammika- samaïabrÃhmaïà ca paccekabuddhà ca (add: ye?) santi tesaæ dÃnaæ dehi, ehi tÃta tava kulÆpake amatosadhaæ pÃyetvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks taæ. 2 Bd adds imaæ gÃthamÃha. 3 Ck akocidoyi, Cs akocidosi. 4 Cks dadÃhi. 5 Ck Bd -ca, Cs charÆpadÃnaæ ca. 6 Bds du-. 7 Cks -te. 8 Cks -kÃ-. 9 Cks su. 10 Bd adds tava. 11 Cks kesa jaÂÃ, Bd na kesà jaÂÃnaæ. 12 Bd bandhÃya. 13 Cs -ïe, Ck -ïo. 14 Bd -kupo. 15 Bd adds ca. 16 Bd paruÊakesÃ. 17 Cks ani¤jita-. 18 Bd sÅlapa¤¤Ãïa, Ck sÅla¤Ãïe. 19 Bd -Ãni. 20 Bd yasmÃ. 21 Cks rajjena--, Bd ra¤cana--. 22 Cks va. >/ #<[page 388]># %<388 XV. VÅsatinipÃta.>% aroge karissÃmÅti" vacanaæ vatvà ucchiÂÂhaka¤jikaæ\<*<1>*>/ gÃhÃpetvà udakacÃÂiyaæ pakkhipitvà soÊasannaæ brÃhmaïasahassÃnaæ mukhesu\<*<2>*>/ Ãsi¤cÃpesi. Ekeko paæsuæ pu¤chanto\<*<3>*>/ va uÂÂhahi\<*<4>*>/. Atha te brÃhmaïà "imehi caï¬ÃlucchiÂÂhakaæ\<*<5>*>/ pÅtan" ti abrÃhmaïe kariæsu. Te lajjità BÃrÃïasito nikkhamitvà Mejjha- raÂÂhaæ\<*<6>*>/ gantvà Mejjhara¤¤o\<*<6>*>/ santike vasiæsu. Maï¬avyo pana tatth' eva vasi. Tadà VettavatÅnagaraæ upanissÃya VettavatÅnadÅtÅre JÃtimanto nÃm' eko brÃhmaïo pabbajito jÃtiæ nissÃya mahantaæ mÃnam akÃsi. M. "etassa mÃnaæ bhindissÃ- mÅti" taæ ÂhÃnaæ Ãgantvà tassÃsanne uparisote vÃsaæ kappesi. So ekadivasaæ dantakaÂÂhaæ khÃditvà imaæ dantakaÂÂhaæ "JÃtimantassa jaÂÃsu laggatÆ" 'ti adhiÂÂhÃya nadiyaæ pÃtesi, taæ\<*<7>*>/ tassa udakaæ Ãcamantassa\<*<8>*>/ jaÂÃsu laggi. So taæ disvà va "nassa vasalÃ" 'ti vatvà "kuto ayaæ kÃÊakaïïÅ ÃgatÃ\<*<9>*>/, upadhÃressÃmi nan" ti uddhasotaæ gacchanto M-aæ disvà "kiæjÃtiko sÅti" pucchi. "Caï¬Ãlo 'smÅti". "Tayà nadiyà dantakaÂÂhaæ pÃtitan" ti. "ùma mayÃ" ti. "Nassa vasala caï¬Ãla kÃÊakaïïi, mà idha vasi, heÂÂhÃsote vasÃ" ti vatvà heÂÂhÃsote vasantenÃpi tena pÃtite dantakaÂÂhe paÂisotaæ Ãgantvà jaÂÃsu laggante\<*<10>*>/ so\<*<11>*>/ "nassa vasala, sace idha va- sissasi sattame divase sattadhà muddhaæ phalissatÅti" Ãha. M. "sac' Ãhaæ etassa kujjhissÃmi sÅlaæ me arakkhitaæ bha- vissati, upÃyen' ev' assa mÃnaæ bhindissÃmÅti" sattame divase suriyuggamanaæ nivÃresi. Manussà ubbÃÊhÃ\<*<12>*>/ JÃtimantaæ\<*<13>*>/ tÃpasaæ upasaækamitvà "bhante tumhe suriyuggamanaæ na dethÃ" 'ti pucchiæsu. So Ãha: "na me taæ kammaæ, nadÅtÅre pan' eko caï¬Ãlo vasati, tass' etaæ kammaæ bhavissatÅti". Manussà M-aæ upasaækamitvà "tumhe bhante suriyass' ug- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks ucci-, Bd -ga¤citaæ corr. to -ka¤citaæ. 2 Bd mukhe. 3 Bd pu¤c-, Cks pu¤j-. 4 Cks uÂÂhi. 5 Ck -lusiÂÂhakaæ, Cs -lucci-, Bd -lucciÂhakaæ corr. to -lucchi-. 6 Bd majha-. 7 Bd adds anusotaæ gantvÃ. 8 Bd Ãcap-, Cs Ãcar- corr. to Ãcam-. 9 all three MSS. -to. 10 Bds -esu. 11 Cks omit so. 12 all three MSS. ubba-. 13 Ck -tÃ, Cs -ta. >/ #<[page 389]># %< 1. MÃtaÇgajÃtaka. (497.) 389>% gantuæ\<*<1>*>/ na dethÃ" 'ti pucchiæsu. "ùmÃvuso" ti. "Kiæ- kÃraïÃ". "TumhÃkaæ kulÆpakatÃpaso\<*<2>*>/ maæ niraparÃdhaæ abhisapi, tasmiæ Ãgantvà khamÃpanatthÃya mama pÃdesu patite suriyaæ vissajjessÃmÅti". Te gantvà taæ ka¬¬hantà Ãnetvà M-assa pÃdamÆle nipajjÃpetvà khamÃpetvà Ãhaæsu: "suriyaæ vissajjetha bhante" ti. "Na sakkà vissajjetuæ, sac' Ãhaæ vissajjessÃmi imassa sattadhà muddhà phalissatÅti". Atha\<*<3>*>/ "bhante kiæ karomÃ" 'ti. So "mattikÃpiï¬aæ\<*<4>*>/ ÃharathÃ" 'ti ÃharÃpetvÃ\<*<5>*>/ "imaæ tÃpasassa sÅse Âhapetvà tÃpasaæ otÃretvà udake ÂhapethÃ" 'ti ÂhapÃpetvà suriyaæ vissajjesi. Suriyasmiæ hi pahaÂamatte mattikÃpiï¬o sattadhà bhijji, tÃpaso udake nimujji. M. taæ dametvà "kahan nu kho\<*<6>*>/ soÊasa brÃhmaïa- sahassÃni vasantÅti" upadhÃrento "Mejjhara¤¤o santike" ti ¤atvà "te damessÃmÅti" iddhiyà gantvà nagarasÃmante otaritvà pattam ÃdÃya nagare piï¬Ãya cari\<*<7>*>/. BrÃhmaïà taæ disvà "ayaæ idha ekadvedivase vasanto pi amhe appatiÂÂhe karissa- tÅti" vegena gantvà "mahÃrÃja mÃyÃkÃro\<*<8>*>/ eko vijjÃdharo\<*<9>*>/ Ãgato, gaïhÃpetha nan" ti ra¤¤o Ãrocesuæ. RÃjà "sÃdhÆ" 'ti sam- paÂicchi. M. pi missakabhattaæ ÃdÃya a¤¤ataraæ ku¬¬aæ nissÃya pÅÂhikÃya nisinno bhu¤jati. Atha naæ\<*<10>*>/ a¤¤avihitakaæ ÃhÃraæ paribhu¤jamÃnam eva ra¤¤Ã pahitapurisà asinÃ\<*<11>*>/ pa- haritvà jÅvitakkhayaæ pÃpesum. so kÃlaæ katvà Brahmaloke nibbatti. Imasmiæ kira jÃtake B. koï¬adamako ahosi, so ten' eva paratantiyuttabhÃvena\<*<12>*>/ jÅvitakkhayaæ pÃpuïi. Devatà kujjhitvà sakalam eva MejjharaÂÂhaæ\<*<13>*>/ uïhakallavassaæ\<*<14>*>/ vassÃ- petvÃ\<*<15>*>/ raÂÂhaæ araÂÂham akaæsu. Tena vuttaæ\<*<16>*>/: @*>/ MejjhÃ\<*<18>*>/ MÃtaÇgasmiæ yasassine sapÃrisajjo\<*<19>*>/ ucchinno Mejjhara¤¤aæ\<*<20>*>/ tadà ahÆ\<*<21>*>/ ti. || Ja_XV:24 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd sÆriyuggamanaæ. 2 Bd -pako-. 3 Bd adds naæ. 4 Bd -ka-. 5 Ck ÃhÃ-. 6 Bd adds dÃni, Bs tÃni. 7 Bd carati. 8 Ck -karo. 9 Ck -dhÃrÃ, Cs -dhara. 10 Cks omit atha naæ. 11 Bd adds gÅvaæ. 12 Cs -sattabhÃvena, Bd maritantiayutta-. 13 Bd majharaÂha. 14 Bd unhakukkulavassaæ. 15 Bd vasitvÃ. 16 Cks omit t. v. 17 Bd -no, Ck upahaï¬amanaæ, Cs upahaï¬avanaæ. 18 so Ck; Cs -o, Bd majho. 19 Cs -jje. 20 so Ck Bd for -rÃjÃ? Cs mejjhera¤¤aæ. 21 Cks tadÃhu, Bd tadà ÃhÆ. >/ #<[page 390]># %<390 XV. VÅsatinipÃta.>% S. i. d. Ã. "na idÃn' eva pubbe pi Udeno pabbajite\<*<1>*>/ viheÂheti\<*<2>*>/ yevÃ" 'ti vatvà j. s.: "Tadà Maï¬avyo Udeno ahosi, MÃtaÇgapaï¬ito\<*<3>*>/ aham evÃ" 'ti. MÃtaÇgajÃtakaæ. $<2. Citta-SambhÆta-jÃtaka.>$ Sabbaæ narÃnam saphalaæ suciïïan ti. Idaæ S. J. v. Ãyasmato MahÃkassapassa piyasaævÃse dve saddhivihÃrake\<*<4>*>/ Ã. k. Te kira a¤¤ama¤¤am appaÂivibhattabhogà paramavissÃsikà ahesuæ, piï- ¬Ãya carantÃpi ekato va gacchanti ekato va Ãgacchanti, vinÃbhavituæ na sakkonti. DhammasabhÃyaæ bhikkhÆ tesaæ yeva vissÃsaæ vaïïa- yamÃnÃ\<*<5>*>/ nisÅdiæsu. S. Ãgantvà "kÃya {nu} 'ttha bhikkhave e. k. s." ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "anacchariyaæ bhikkhave imesaæ ekasmiæ attabhÃve vissÃsikattaæ\<*<6>*>/, porÃïakapaï¬ità tÅïi cattÃri bha- vantarÃni gacchantÃpi mittabhÃvaæ\<*<7>*>/ na vijahiæsu yevÃ" 'ti vatvà a. Ã.: A. AvantiraÂÂhe Ujjeniyaæ\<*<8>*>/ AvantimahÃrÃjà nÃma r. kÃresi. Tadà UjjeniyÃ\<*<9>*>/ bahi caï¬ÃlagÃmako hoti\<*<10>*>/. M. tattha nibbatti. Aparo pi satto tass' eva mÃtucchÃputto hutvà nibbatti. Tesu eko Citto nÃma ahosi, eko SambhÆto nÃma\<*<11>*>/. Te ubho pi vayappattà caï¬Ãlavaæsadhopanaæ nÃma sippaæ uggaïhitvà ekadivasaæ "UjjeninagaradvÃre\<*<12>*>/ sippaæ dasses- sÃmÃ\<*<13>*>/" 'ti eko uttaradvÃre sippaæ dassesi eko pÃcÅnadvÃre\<*<14>*>/. Tasmi¤\<*<15>*>/ ca nagare dve diÂÂhamaÇgalikÃyo ahesuæ ekà setthi- dhÅtà ekà purohitadhÅtÃ. TÃ\<*<16>*>/ bahukhÃdaniyabhojaniyamÃlÃ- gandhÃdÅni\<*<17>*>/ gÃhÃpetvà "uyyÃnakÅÊikaæ kÅÊissÃmÃ" 'ti ekà uttaradvÃrena nikkhami ekà pÃcÅnadvÃrena\<*<18>*>/. Tà te caï¬Ãla- putte sippaæ dassente disvà "ke ete" ti pucchitvà "caï¬Ãla- puttÃ" ti sutvà "apassitabbayuttakaæ vata passimhÃ" 'ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -to. 2 Ck piheÂÂhako, Cs viheÂÂhako, Bd vihedhate corr. to vihedheti. 3 Bd adds pana. 4 Bds -ike. 5 Bd vaïïayantÃ. 6 Cks vissÃsikaæ. 7 Ck mittÃ-, Cs mittÃ- corr. to mitta-. 8 Bd -yanagare. 9 Cs uddeniyaæ. 10 Bds ahosi. 11 Bd adds ahosi. 12 Bd -resu. 13 Cks -mÅ. 14 Ck -rena, Cs -rena corr. to -re. 15 Cks tasmiæ, Bd tasmi. 16 Cs dhÅnà tÃ, Bd dhità corr. to dhità tÃ, Bs dhÅnà tà corr. to dhÅtÃ. 17 Ck bahuæ--disi, Cs bahukhÃdanÅyabhojaniyaæ mÃlÃgandhÃdÅhi, Bd bahÆkhÃdaniyaæbhojaniyaæ-- corr. to -yabhojaniya--. 18 Cks add nikkhami. >/ #<[page 391]># %< 2. Citta-SambhÆta-jÃtaka. (498.) 391>% gandhodakena akkhÅni dhovitvÃ\<*<1>*>/ nivattiæsu. MahÃjano\<*<2>*>/ "are\<*<3>*>/ duÂÂhacaï¬Ãla, tumhe nissÃya mayaæ amÆlakÃni surÃbhattÃdÅni na labhimhÃ" 'ti te ubho pi bhÃtike pothetvà anayavyasanaæ pÃpesi\<*<4>*>/. Te paÂiladdhasa¤¤Ã uÂÂhÃya a¤¤ama¤¤assa santikaæ gacchantà ekasmiæ ÂhÃne samÃgantvà a¤¤ama¤¤assa taæ dukkhuppattiæ Ãrocetvà roditvà paridevitvÃ\<*<5>*>/ "kin ti karissÃmÃ" 'ti cintetvÃ\<*<6>*>/ "imaæ\<*<7>*>/ amhÃkaæ jÃtiæ nissÃya dukkhaæ uppan- naæ, caï¬Ãlakammaæ kÃtuæ na sakkhissÃma\<*<8>*>/, jÃtiæ paÂicchÃ- detvà brÃhmaïamÃïavavaïïena\<*<9>*>/ Takkasilaæ gantvà sippaæ uggaïhissÃmÃ" 'ti sanniÂÂhÃnaæ katvà tattha gantvà dham- mantevÃsikà disÃpÃmokkhÃcariyassa santike sippaæ paÂÂha- pesuæ. jambudÅpatale dve kira caï¬Ãlà jÃtiæ paÂicchÃdetvÃ\<*<10>*>/ sippaæ uggaïhantÅti sÆyittha. Tesu Cittapaï¬itassa sippaæ niÂÂhitaæ, SambhÆtassa na tÃva niÂÂhÃti\<*<11>*>/. Ath' ekadivasaæ eko gÃmavÃsÅ\<*<12>*>/ "brÃhmaïavÃcanakaæ\<*<13>*>/ karissÃmÅti" Ãcariyaæ nimantesi. Tam eva\<*<14>*>/ rattiæ devo vassitvÃ\<*<15>*>/ magge kandarÃ- dÅni pÆresi. ùcariyo pÃto va Cittapaï¬itaæ pakkosÃpetvà "tÃta ahaæ gantuæ na sakkhissÃmi, tvaæ mÃïavehi saddhiæ gantvà maÇgalaæ vatvà tumhehi laddhiæ bhu¤jitvà amhehi laddhaæ ÃharÃ" 'ti pesesi. So "sÃdhÆ" 'ti mÃïavake\<*<16>*>/ ga- hetvà gato. YÃva mÃïavà nahÃyanti c' eva mukhÃni ca dho- vanti tÃva manussà pÃyÃsaæ va¬¬hetvà "nibbÃtÆ" 'ti Âhape- suæ. MÃïavà tasmiæ anibbute yeva Ãgantvà nisÅdiæsu. Manussà dakkhiïodakaæ datvà tesaæ purato pÃtiyo Âhapesuæ. SambhÆto muddhÃdhÃtuko\<*<17>*>/ viya hutvà sÅtalo ti sa¤¤Ãya pÃ- yÃsapiï¬aæ ukkhipitvÃ\<*<18>*>/ mukhe Âhapesi, so tassa ÃdittÃyogulo viya mukhaæ ¬ahi\<*<19>*>/, so kampamÃno satiæ anupaÂÂhÃpetvà Cittapaï¬itaæ oloketvà caï¬ÃlabhÃsÃya "evaæ\<*<20>*>/ khaÊÃ\<*<21>*>/" ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds va. 2 Ck -nÃ. 3 Bd hare. 4 Bd -suæ. 5 Bd adds bhÃdika. 6 Bds mantetvÃ. 7 Cks idaæ. 8 Bd -mà ti. 9 Cks -vavattena. 10 Bd adds brahmaïa mÃnavavaïïena takkasÅlaæ gaætvÃ. 11 Cks tiÂÂhÃti, Bd niÂhitaæ. 12 all three MSS. -i. 13 Bd -nikaæ. 14 Cs tasmiæ. 15 Cs vasi-. 16 Cks mÃna-. 17 Cs muddhaæ-, Bd luddha-. 18 Cks ukkhitvÃ. 19 Bd dahati. 20 Bd eva. 21 Cs khaÊu, Bs khaÊu khaÊu, Ck kaÊu? >/ #<[page 392]># %<392 XV. VÅsatinipÃta.>% Ãha. So pi tath' eva satiæ anupaÂÂhÃpetvà caï¬ÃlabhÃsÃya\<*<3>*>/ "niggala\<*<2>*>/ niggalÃ\<*<3>*>/" ti Ãha. MÃïavà a¤¤ama¤¤aæ oloketvà "kiæbhÃsà nÃm' esÃ" ti vadiæsu. Cittapaï¬ito maÇgalaæ abhÃsi. MÃïavÃ\<*<4>*>/ nikkhamitvà vaggavaggà hutvà tattha tattha\<*<5>*>/ nisÅditvà bhÃsaæ sodhentà "caï¬ÃlabhÃsÃ\<*<6>*>/" ti ¤atvà "are duÂÂhacaï¬ÃlÃ, ettakaæ kÃlaæ `brÃhmaïà v' amhÃ\<*<7>*>/' ti vatvà va¤cayitthÃ\<*<8>*>/" 'ti ubho pi ne\<*<9>*>/ pothayiæsu. Ath' eko sappuriso "apethÃ" 'ti vÃretvà "ayaæ tumhÃkaæ jÃtiyà doso, gacchatha, katthacid eva\<*<10>*>/ pabbajitvà jÅvathÃ" 'ti te uyyojesi. MÃïavà tesaæ caï¬ÃlabhÃvaæ Ãcariyassa Ãrocesuæ. Te pi ara¤¤aæ pavisitvà isipabbajjaæ pabbajitvà nacirass' eva\<*<11>*>/ tato cavitvà Nera¤jarÃya tÅre migiyà kucchismiæ nibbattiæsu. Te mÃtu- kucchito nikkhantakÃlato paÂÂhÃya ekato vicaranti, vinÃbhavi- tuæ na sakkonti. Te ekadivasaæ gocaraæ gahetvà ekasmiæ rukkhamÆle sÅsena sÅsaæ siÇgena siÇgaæ tuï¬ena tuï¬aæ alliyÃpetvà romanthayamÃne\<*<12>*>/ Âhite disvà eko luddo\<*<13>*>/ sattiæ khipitvà ekappahÃren' eva jÅvità voropesi. Tato cavitvà NammadÃtÅre\<*<14>*>/ ukkusayoniyaæ nibbattiæsu. TatrÃpi te vud- dhippatte\<*<15>*>/ gocaraæ gahetvà sÅsena sÅsaæ tuï¬ena tuï¬aæ alliyÃpetvà Âhite disvà eko yaÂÂhiluddako ekappahÃren' eva bandhitvà vadhi. Tato pana cavitvà Cittapaï¬ito\<*<16>*>/ Kosambi- yaæ purohitassa putto hutvà nibbatti\<*<17>*>/. SambhÆtapaï¬ito Uttarapa¤cÃlara¤¤o putto hutvà nibbatti. Te nÃmagahaïa- divasato paÂÂhÃya attano jÃtiæ sariæsu. Tesu\<*<18>*>/ SambhÆta- paï¬ito nirantaraæ sarituæ asakkonto catutthaæ caï¬ÃlajÃtim eva anussarati, Cittapaï¬ito paÂipÃÂiyà catasso pi\<*<19>*>/, (add: so? ) soÊasa- vassakÃle nikkhamitvà Himavantaæ pavisitvà isipabbajjaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds eva, Bs evaæ. 2 Bd omits niggala. 3 Cs niggila niggilÃ, Bs niggilÅ. 4 Bd adds bahi. 5 Ck only one tattha. 6 Bd candÃlakabhÃsan. 7 Cks camhÃ, Bd brahmaïÃmhÃ. 8 Cs va¤citthÃ. 9 Bd te. 10 Bds ese. 11 Ck cirasseneva, Cs cirassaneva. 12 Cks romanta-, Bd romadhayamÃne corr. to romandha-, Bs romayamÃne. 13 Bd luddako. 14 Bd rammadÃnadÅtÅre. 15 Bd vu¬hi-. 16 Ck adds pana viya, Cs pana cavitvà cittapaï¬ito. 17 Cks omit nibbatti. 18 Bd omits tesu. 19 Bd tisso jÃtiyo in the place of pi. >/ #<[page 393]># %< 2. Citta-SambhÆta-jÃtaka. (498.) 393>% pabbajitvà jhÃnÃbhi¤¤aæ\<*<1>*>/ nibbattetvà jhÃnasukhena vÅtinÃ- mento\<*<2>*>/ vasi. SambhÆtapaï¬ito pitu accayena chattaæ ussÃ- petvà chattamaÇgaladivase\<*<3>*>/ yeva mahÃjanamajjhe maÇgala- gÅtaæ katvà udÃnavasena dve gÃthà abhÃsi. Taæ sutvà "am- hÃkaæ ra¤¤o maÇgalagÅtan" ti orodhÃpi gandhabbÃpi tam eva gÅtaæ gÃyanti, anukkamena "ra¤¤o piyagÅtan" ti sabbe pi nagaravÃsino tam eva gÃyanti. Cittapaï¬ito Himavantapadese vasanto yeva "kin nu kho mama bhÃtikena SambhÆtena chat- taæ laddhaæ udÃhu na tÃvÃ\<*<4>*>/" ti upadhÃrento laddhabhÃvaæ ¤atvà "navarajjaæ\<*<5>*>/ tÃva idÃni\<*<6>*>/ bodhetuæ na\<*<7>*>/ sakkhissÃmi\<*<8>*>/, mahallakakÃle naæ upasaækamitvà dhammaæ kathetvà pabbÃ- jessÃmÅti" cintetvà païïÃsa vassÃni agantvÃ\<*<9>*>/ ra¤¤o putta- dhÅtÃhi va¬¬hitakÃle iddhiyà gantvà uyyÃne otaritvà maÇgala- silÃpaÂÂe suvaïïapaÂimà viya nisÅdi. Tasmiæ khaïe eko dÃrako\<*<10>*>/ taæ gÅtaæ gÃyanto dÃrÆni uddharati. Cittapaï¬ito taæ pakkosi. So Ãgantvà vanditvà aÂÂhÃsi. Atha naæ Ãha: "tvaæ pÃto paÂÂhÃya imam eva gÅtaæ gÃyasi, kiæ a¤¤aæ na jÃnÃsÅti". "Bhante a¤¤Ãni pi bahÆni jÃnÃmi, imÃni pana me\<*<11>*>/ ra¤¤o piyagÅtÃni, tasmà imÃn' eva gÃyÃmÅti". "Atthi pana ra¤¤o gÅtassa paÂigÅtaæ gÃyanto" ti. "N' atthi bhante" ti. "Sakkhissasi pana tvaæ paÂigÅtaæ gÃyitun" ti. "JÃnanto sakkhissÃmÅti". "Tena hi tvaæ ra¤¤Ã\<*<12>*>/ dvÅsu gÅtesu gÃyitesu\<*<13>*>/ idaæ tayena\<*<14>*>/ katvà gÃyassÆ\<*<15>*>/" 'ti gÅtaæ datvÃ\<*<16>*>/ "gantvÃ\<*<17>*>/ ra¤¤o santike gÃyi\<*<18>*>/, rÃjà te pasÅditvà mahantaæ issariyaæ dassa- tÅti" uyyojesi. So sÅghaæ mÃtu santikaæ gantvà attÃnaæ alaækÃrÃpetvà rÃjadvÃraæ gantvà "eko kira dÃrako tumhehi saddhiæ paÂigÅtaæ gÃyissatÅti" ra¤¤o ÃrocÃpetvà "ÃgacchatÆ" 'ti vutte gantvà vanditvÃ\<*<19>*>/ "tvaæ kira tÃta paÂigÅtaæ gÃyissa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -¤¤Ã. 2 Bd -metvÃ. 3 -galika-. 4 Bds na vÃ. 5 Bd neva-. 6 Bd adds gaætvÃpi, Bs gantvÃvi. 7 Bds nÃ, Cks omit na. 8 Cks -mi. 9 Cs Ãg-. 10 Bd adds ra¤¤o. 11 Bds dve. 12 Ck ra¤¤o. 13 Cks omit gÃyitesu. 14 Ck nayena, Cs taya, Bds tatiyaæ. 15 Ck gÃyissÃ, Cs gÃyissa, Bd gÃyissÆ. 16 Ck bhatvÃ. 17 Ck adds satto. 18 so all three MSS. for gÃhi or gÃyissasi? 19 Bds ekamantaæ aÂÂhÃsi. >/ #<[page 394]># %<394 XV. VÅsatinipÃta.>% sÅti" puÂÂho "Ãma deva, sabbaæ rÃjaparisaæ sannipÃtÃpetha" 'ti sannipatitÃya parisÃya rÃjÃnaæ Ãha: "tumhe tÃva deva tumhÃkaæ gÅtaæ gÃyatha, athÃhaæ paÂigÅtaæ\<*<1>*>/ gÃyissÃmÅti". RÃjÃ\<*<2>*>/ @*>/ ki¤cana\<*<4>*>/ mogham atthi, passÃmi SambhÆtaæ mahÃnubhÃvaæ sakammanÃ\<*<3>*>/ pu¤¤aphalÆpapannaæ. || Ja_XV:25 ||>@ @*>/ ki¤cana\<*<4>*>/ moghaæ atthi, kaccin nu\<*<5>*>/ Cittassa\<*<6>*>/ pi evam eva iddho mano tassa yathÃpi mayhan ti || Ja_XV:26 ||>@ gÃthadvayam Ãha. Tattha na kammanÃ\<*<3>*>/ ki¤cana\<*<4>*>/ moghamatthÅti sukatadukkatesu kammesu ki¤cana\<*<7>*>/ ekakammam pi moghaæ nÃma n' atthi nipphalaæ na hoti, vipÃkaæ datvà va\<*<8>*>/ nassatÅti aparÃpariyavedaniyakammaæ\<*<9>*>/ sandhÃyÃha, Sam- bhÆtan ti passÃm' ahaæ Ãyasmantam SambhÆtaæ sakena kammanÃ\<*<10>*>/ pu¤¤a- phalÆpapannaæ\<*<11>*>/, sakammaæ nissÃya pu¤¤aphalena upapannaæ taæ passÃmÅti attho, kaccinnu\<*<4>*>/ Cittassa\<*<6>*>/ pÅti mayaæ hi dve janà ekato hutvà naciraæ sÅlaæ rakkhimha, ahaæ tÃva tassa phalena mahantaæ yasaæ patto, kacci nu\<*<12>*>/ kho me bhÃtikassa CittassÃpi evam eva mano iddho samiddhoti. Tassa gÅtÃvasÃne dÃrako gÃyanto tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ ki¤cana\<*<4>*>/ mogham atthi, Cittaæ vijÃnÃhi tath' eva deva, iddho mano tassa yathÃpi tuyhan ti. || Ja_XV:27 ||>@ Taæ sutvà rÃjà catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ etad akkhÃ, gÃthà sugÅtÃ, na mam' atthi kaækhÃ, dadÃmi te gÃmavaraæ sata¤ cà 'ti. || Ja_XV:28 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits gÅtaæ. 2 Bds add Ãha. 3 Bd -unÃ. 4 Bd ki¤cinu. 5 Bd ki¤ci nu. 6 Bd -ssÃ. 7 Cks -nÃ, Bd ki¤cinu. 8 Bd vi. 9 Bd -paravedaniya-. 10 Bd kammena. 11 Bd -nanti. 12 Bd -unÃ. 13 read: nam? >/ #<[page 395]># %< 2. Citta-SambhÆta-jÃtaka. (498.) 395>% Tattha sutama¤¤ato\<*<1>*>/ ti ahaæ SambhÆtassa bhÃtà Citto nÃmà 'ti va- dantassa Cittass' eva nu te santikà sutan ti attho, koci nan ti udÃhu mayà SambhÆtara¤¤o bhÃtà Citto diÂÂho ti koci te etam atthaæ Ãcikkhi\<*<2>*>/, sugÅtà ti sabbathÃpi ayaæ gÃthà sugÅtÃ, n' atth' ettha mama kaækhÃ, gÃmavaraæ sata¤ca 'ti gÃmavarÃnaæ te sataæ dadÃmÅti vadati. Tato dÃrako pa¤camaæ gÃtham Ãha: @*>/ Citto\<*<4>*>/, sutaæ a¤¤ato me, isÅ\<*<5>*>/ ca me etam atthaæ asaæsi, gantvÃna ra¤¤o paÂigÃhi gÃthaæ, api te varaæ\<*<6>*>/ attamano dadeyyà 'ti. || Ja_XV:29 ||>@ Tattha etamatthan ti tumhÃkaæ uyyÃne nisinno eko isi mayhaæ etam atthaæ Ãcikkhi. Taæ sutvà rÃjà "so mama bhÃtà Citto bhavissati, idÃn' eva naæ gantvà passissÃmÅti" purise ÃïÃpento gÃtha- dvayam Ãha: @@ @*>/ bherimudiÇgasaækhe, sÅghÃni yÃnÃni ca yojayantu, ajj' ev' ahaæ\<*<8>*>/ assamaæ taæ gamissaæ yatth' eva dakkhissaæ\<*<9>*>/ isiæ nisinnan ti. || Ja_XV:31 ||>@ Tattha Ãha¤¤arun ti Ãha¤¤antu\<*<10>*>/, assamaæ tan ti taæ assamaæ. So evaæ vatvà vararathaæ\<*<11>*>/ abhiruyha sÅghaæ gantvà uyyÃnadvÃre rathaæ Âhapetvà Cittapaï¬itaæ upasaækamitvà vanditvà ekamantaæ nisinno tuÂÂhamÃnaso aÂÂhamaæ gÃ- tham Ãha: @*>/ vata me ahosi gÃthà sugÅtà parisÃya majjhe, so\<*<13>*>/ 'haæ isiæ sÅlavatÆpapannaæ disvà patÅto sumano 'ham asmÅti. || Ja_XV:32 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds add te. 2 all three MSS. -kkhiæ. 3 Cks vÃhaæ. 4 Cks etto. 5 Ck Bd -i. 6 Bd api nu vo dhanaæ, api nu te dhanaæ. 7 Bd Ãha¤¤antu. 8 Bds ajjevÃhaæ. 9 read: -ssam? 10 Bd Ãha¤¤antÆ ti Ãhanantu. 11 Ck varathaæ, Cs vaparathaæ. 12 Bds -bho. 13 Ck yo. >/ #<[page 396]># %<396 XV. VÅsatinipÃta.>% Tass' attho: suladdhalÃbho vata\<*<1>*>/ mayhaæ chattamaÇgaladivase parisÃya majjhe, gÅtagÃthà sugÅtà vata ahosi, sv-Ãhaæ ajja sÅlavatasampannaæ isiæ disvà pÅtisomanassappatto jÃto ti So Cittapaï¬itassa diÂÂhakÃlato paÂÂhÃya somanassap- patto "bhÃtikassa me pallaækaæ attharathÃ" 'ti ÃdÅni ÃïÃ- pento navamaæ gÃtham Ãha: @*>/ patigaïhÃtu\<*<3>*>/ no bhavaæ, agghe bhavantaæ pucchÃma, agghaæ kurutu no bhavan ti. || Ja_XV:33 ||>@ Tattha agghe ti atithino dÃtabbayuttakasmiæ agghe bhavantaæ ÃpucchÃma, kurutu no ti imaæ no agghaæ bhavaæ patigaïhÃtu\<*<4>*>/. Evaæ madhurapaÂisanthÃraæ katvà rajjaæ majjhe bhin- ditvà dento itaraæ gÃtham Ãha: @*>/, karohi okÃsam anuggahÃya, ubho p' imaæ issariyaæ karomà 'ti. || Ja_XV:34 ||>@ Tattha issariyan ti KampillaraÂÂhe\<*<6>*>/ Uttarapa¤cÃlanagare rajjaæ majjhe bhinditvà dve pi janà karoma anubhavÃma. Tassa taæ vacanaæ sutvà Cittapaï¬ito dhammaæ desento cha gÃthà abhÃsi: @*>/ paÂisa¤¤amissaæ, na patthaye\<*<8>*>/ puttaæ pasuæ dhanaæ vÃ. || Ja_XV:35 ||>@ @*>/ taæ odhiæ nalo chinno va sussati. || Ja_XV:36 ||>@ @@ @*>/, maccu me na-ppamajjati, antakenÃdhipannassa kà rati kà dhanesanÃ. || Ja_XV:38 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds me ti. 2 Bd majjaæ. 3 Bd paÂi-. 4 Bd omits pati. 5 Bds paricÃri-, Cks parivÃra-. 6 Bds kapila-. 7 Cks evaæ. 8 Cks -yemi. 9 Cks apattaæ ¤eva, Bd appatta¤¤eva. 10 Bd so hametaæ pa-. >/ #<[page 397]># %< 2. Citta-SambhÆta-jÃtaka. (498.) 397>% @*>/, sakehi kammehi supÃpakehi caï¬Ãlagabbhe avasimha pubbe. || Ja_XV:39 ||>@ @*>/ migà Nera¤jaraæ pati ukkusà NammadÃtÅre\<*<3>*>/, ty-ajja brÃhmaïakhattiyÃ. || Ja_XV:40 ||>@ Tattha duccaritassà 'ti mahÃrÃja tvaæ sucaritass' eva phalaæ jÃnÃsi, ahaæ pana duccaritassÃpi phalaæ passÃmi yeva, mayaæ\<*<4>*>/ ubho duccarita- phalena ito catutthe attabhÃve caï¬Ãlayoniyaæ nibbattÃ, tattha naciraæ sÅlaæ rakkhitvà tassa phalena tvaæ khattiyakule nibbatto ahaæ brÃhmaïakule, ev' Ãhaæ\<*<5>*>/ duccaritassa\<*<6>*>/ phalaæ sociïïassa ca mahÃvipÃkaæ disvà attÃnam eva sÅlasa¤¤amena paÂisa¤¤amissaæ, puttaæ và pasuæ và dhanaæ và na patthemi, dasevimà vassadasà ti mahÃrÃja mandadasakaæ khi¬¬Ãdasakaæ vaïïa- dasakaæ baladasakaæ pa¤¤Ãdasakaæ hÃnidasakaæ\<*<7>*>/ pabbhÃradasakaæ vaæka- dasakaæ\<*<8>*>/ momÆhadasakaæ sayanadasakan ti imesaæ hi dasannaæ dasakÃnaæ vasena das' eva vassadasà imesaæ\<*<9>*>/ maccÃnaæ idha manussaloke jÅvitaæ, tayi- dan niyamena\<*<10>*>/ sabbÃ\<*<11>*>/ ekÃdasÃ\<*<12>*>/ pÃpuïÃti, atha kho appattaæ ¤eva taæ odhiæ naÊo chinno va sussati, ye pi sakalaæ vassasataæ jÅvanti tesam pi mandadasake pavattarÆpÃ\<*<13>*>/ rÆpadhammÃ\<*<14>*>/ chinditvÃ\<*<15>*>/ Ãtape khittanalo viya tatth eva sussanti antaradhÃyanti, taæ odhiæ atikkamitvà khi¬¬Ãdasakaæ na pÃpuïÃti, tathà khi¬¬ÃdasakÃdÅsu pavattà vaïïadasakÃdÅni, tatthà 'ti tasmiæ evaæ sussamÃne jÅvite kÃma¤ ca kÃmaguïe nissÃya abhinandanÃ\<*<16>*>/ kà kÃyakÅÊÃ- vasena\<*<17>*>/ khi¬¬Ã kà somanassavasena rati kà dhanesanÃ, kim me puttehi kiæ dÃrehi\<*<18>*>/, mutto 'smi etamhà puttadÃrabandhanà ti attho, antakenÃdhi- panassà 'ti jÅvitantakarena maccunà abhibhÆtassa, dipadÃ\<*<19>*>/ kaniÂÂhà ti dipadÃnaæ\<*<19>*>/ antare lÃmakÃ, avasimhà 'ti dve pi mayaæ vasimha, caï¬ÃlÃ- humhà 'ti mahÃrÃja ito pubbe catutthajÃti\<*<20>*>/ AvantiraÂÂhe Ujjeninagare caï¬ÃlÃ- ahumhÃ\<*<21>*>/ Tato cavitvà Nera¤jaraæ pati\<*<22>*>/ Nera¤jarÃtÅre\<*<23>*>/ ubho migà ahumhÃ, tattha dve pi amhe ekasmiæ rukkhamÆle a¤¤ama¤¤aæ nissÃya Âhite eko lud- dako eken' eva sattippahÃrena jÅvità voropesi Tato cavitvÃ\<*<24>*>/ NammadÃnadi- tÅre\<*<25>*>/ kurarà ahumha\<*<26>*>/, tatrÃpi\<*<27>*>/ no nissÃya Âhite eko nesÃdo ekappahÃren' eva bandhitvà jÅvitakkhayaæ pÃpesi. Tato cavitvà tyajja brÃhmaïakhattiyà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd dvi-. 2 Bd -humhà avantÅ. 3 Bd ramma-. 4 Bd adds hi. 5 Bd etÃhaæ. 6 phalaæ jÃnÃsi---duccaritassa wanting in Cs. 7 Cks omit dasakaæ. 8 Cks pavaæka-. 9 Cks imaæ. 10 so Ck; Cs tasidaæ na niyamena, Bd naæ niyÃmena corr. to na ni-. 11 Bd adds eva. 12 Bd -dasà corr. to dasa. 13 Bd -ttÃ-. 14 Cks rÆpÃ-. 15 Bd vich-. 16 Bd nanditÃ. 17 Bd -kiÊidivasena. 18 Ck adds murehi. 19 Bd dvi-. 20 so both MSS. 21 Ck ÃhumhÃ. 22 Bd -tÅti. 23 Bd -rÃnaditÅre. 24 Bd adds ukkusÃ. 25 Bd rammadÃtÅre. 26 Bd ukkussÃhumhÃ. 27 Bd tatthÃpi. >/ #<[page 398]># %<398 XV. VÅsatinipÃta.>% ti te mayaæ ajja brÃhmaïakhattiyà jÃtÃ, ahaæ Kosambiyaæ brÃhmaïakule nibbatto, tvaæ idha rÃjà jÃto ti. Evam assa\<*<1>*>/ atÅte\<*<2>*>/ lÃmakajÃtiyo pakÃsetvà idÃni imissÃpi jÃtiyà ÃyusaækhÃraparittataæ\<*<3>*>/ dassetvà pu¤¤assa\<*<4>*>/ ussÃhaæ janento catasso gÃthà abhÃsi: @*>/ jÅvitaæ appamÃyu, (cfr. Saæyutta- I p.2) jarÆpanÅtassa na santi tÃïÃ, karohi Pa¤cÃla mam' eta\<*<6>*>/ vÃkyaæ, mà kÃsi kammÃni dukkhudrayÃni\<*<7>*>/. || Ja_XV:41 ||>@ @*>/ jÅvitam appamÃyu, jarÆpanÅtassa na santi tÃïÃ, karohi Pa¤cÃla mam' ete\<*<8>*>/ vÃkyaæ, mà kÃsi kammÃni dukkhapphalÃni. || Ja_XV:42 ||>@ @*>/ jÅvitam appamÃyu, jarÆpanÅtassa na santi tÃïÃ, karohi Pa¤cÃla mam' eta\<*<6>*>/ vÃkyaæ, mà kÃsi kammÃni rajassirÃni. || Ja_XV:43 ||>@ @*>/ jÅvitam appamÃyu\<*<9>*>/, vaïïaæ jarà hanti narassa jÅyato karohi Pa¤cÃla mam' eta\<*<6>*>/ vÃkyaæ, mà kÃsi kammaæ\<*<10>*>/ nirayÆpapattiyÃ\<*<11>*>/ ti. || Ja_XV:44 ||>@ Tattha upanÅyatÅti mahÃrÃja idaæ jÅvitaæ maraïaæ upagacchati\<*<12>*>/, idaæ hi imesaæ sattÃnaæ appamÃyuæ saækhÃraparittatÃya pi ÂhitiparittatÃya pi\<*<13>*>/ parittaæ suriyuggamane tiïagge ussÃvabindusadisaæ, na santi tÃïà ti na hi jarÃmaraïaæ upanÅtassa puttÃdayo tÃïà nÃma honti, mameta\<*<14>*>/ vÃkyan ti mama etaæ vacanaæ, mà kÃsÅti mà rÆpÃdikÃmaguïe\<*<15>*>/ hetu pamÃdaæ Ãpajjitvà nirayÃdisu dukkhava¬¬hanÃni kammÃni kari, dukkhapphalÃnÅti dukkha- vipÃkÃni, rajassirÃnÅti kilesarajena okiïïasÅsÃni, vaïïan ti jiramÃnassa narassa sarÅravaïïaæ jarà hanti, nirayÆpapattiyà ti nirassÃde niraye up- pajjanatthÃya\<*<16>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd evaæ tassa. 2 Bd -tÃ. 3 Ck -tÃ, Bd -kaæ. 4 Bd pu¤¤esu. 5 both MSS. -ti. 6 Bd eva. 7 so Ck; Bd dukkhindriyÃni. 8 both MSS. eva. 9 Bd -yuæ. 10 Bd -Ãni. 11 Bd nirayupavattiyÃ, Ck nirayuppattiyÃ. 12 Ck -gacchi. 13 Ck sarasaparipattitÃya ÂhitipariyantitÃya in the place of saækhÃra---. 14 Bd eva. 15 so Cks; Bd -ïà for ïÃnaæ? 16 Ck -yaæ. >/ #<[page 399]># %< 2. Citta-SambhÆta-jÃtaka. (498.) 399>% M-tte kathente rÃjà tussitvÃ\<*<1>*>/ tisso gÃthà abhÃsi: @*>/ bhÃsasi evam etaæ, kÃmà ca me santi anapparÆpÃ, te duccajÃ\<*<3>*>/ mÃdisakena bhikkhu. || Ja_XV:45 ||>@ @*>/ passaæ thalaæ nÃbhisambhoti\<*<5>*>/ gantuæ evam p' ahaæ\<*<6>*>/ kÃmapaæke vyasanno\<*<4>*>/ na bhikkhuno maggam anubbajÃmi. || Ja_XV:46 ||>@ @*>/ pità ca\<*<7>*>/ puttam anusÃsare kinti sukhÅ bhaveyya\<*<8>*>/ evam pi maæ tvaæ anusÃsa bhante yam Ãcaraæ\<*<9>*>/ pecca sukhÅ bhaveyyan ti. || Ja_XV:47 ||>@ Tattha anapparÆpà ti aparittajÃtikà bahÆ aparimitÃ, te duccajÃ\<*<10>*>/ mÃdisakenà 'ti bhÃtika tvaæ kilese pahÃya Âhito, aham pana kÃmapaæke nimuggo, tasmà mÃdisakena\<*<11>*>/ te kÃmà duccajÃ, nÃgo yathà ti iminà attano kÃmapaæke nimuggabhÃvassa upamaæ dasseti, tattha vyasanno\<*<12>*>/ ti visanno\<*<13>*>/ anupaviÂÂho\<*<14>*>/, ayam eva và pÃÂho, maggan ti tumhÃkaæ ovÃdÃnusÃsanimaggaæ nÃnubbajÃmi pabbajituæ na sakkomi, idh' eva pana me Âhitassa ovÃdaæ dethà 'ti, anusÃsare ti anusÃsanti. Atha naæ M. Ãha: @*>/ ussahase\<*<16>*>/ janinda kÃme ime mÃnusake pahÃtuæ dhammaæ\<*<17>*>/ baliæ paÂÂhapayassu\<*<18>*>/ rÃja adhammakÃro ca\<*<19>*>/ te mà hu raÂÂhe. || Ja_XV:48 ||>@ @*>/ disà catasso nimantakÃ\<*<21>*>/ samaïabrÃhmaïÃnaæ, te annapÃnena\<*<22>*>/ upaÂÂhahassu vatthena senÃsanapaccayena ca. || Ja_XV:49 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd bujhitvÃ. 2 both MSS. -i. 3 Ck duccakÃ. 4 Ck vyasanto, Bd byasanno. 5 Bd -sabbhotu. 6 Ck evaæ-, Bd evamahaæ. 7 Ck va. 8 taæ odhiæ atikkamitvÃ---sukhÅ bhaveyya wanting in Cs. 9 Bds yathà ciraæ. 10 Cks omit te duccajÃ. 11 Bd -sena. 12 Cks vyasanto, Bd byasanno. 13 Ck visante, Cs visanne, Bd visannova. 14 Cs paviÂÂho. 15 Cks tvaæ. 16 all three MSS. ussÃ-. 17 Bd dhammi. 18 Ck -pasassu, Cs -passu, Bd upaÂhayassu. 19 Cks omit ca. 20 Bd -ti. 21 Bd -ti-. 22 Cks sanna-. >/ #<[page 400]># %<400 XV. VÅsatinipÃta>% @@ @*>/ rÃja mado saheyya nÃrÅgaïehi\<*<2>*>/ paricÃrayantaæ\<*<3>*>/ imam eva gÃthaæ manasÅkarohi bhÃsehi c' enaæ\<*<4>*>/ parisÃya majjhe: || Ja_XV:51 ||>@ @*>/ khÅrapÃyito parikiïïo supÃnehi sv-Ãjja\<*<6>*>/ rÃjà ti vuccatÅti. || Ja_XV:52 ||>@ Tattha\<*<7>*>/ dhammaæ\<*<8>*>/ balin ti dhammena samena anatirittabaliæ gaïhà 'ti attho, adhammakÃro ti porÃïakarÃjÆhi Âhapitaæ vinicchayadhammaæ bhinditvà pavattÃ\<*<9>*>/ adhammakiriyÃ, nimantakÃ\<*<10>*>/ ti dhammikasamaïabrÃhmaïe nimantetvà pakkosakÃ, yathÃnubhÃvan ti yathÃbalaæ yathÃsattiæ, imameva gÃthan ti idÃni vattabbaæ sandhÃyÃha, tatrÃyam adhippÃyo: mahÃrÃja sace taæ mado abhibhaveyya sace te nÃrigaïaparivutassa rÆpÃdayo vÃ\<*<11>*>/ kÃmaguïe rajjasukhaæ và Ãrabbha mÃno uppajjeyya ath' evaæ\<*<12>*>/ cinteyyÃsi: ahaæ pure caï¬Ãlayoniyaæ nibbatto channassa tiïakuÂimattassa\<*<13>*>/ abhÃvà abbhokÃsasayo aho- siæ, tadà hi me\<*<14>*>/ mÃtà caï¬ÃlÅ ara¤¤aæ\<*<15>*>/ dÃrupaïïÃdÅnaæ atthÃya\<*<16>*>/ gacchantÅ maæ kukkuragaïassa majjhe abbhokÃse nipajjÃpetvà attano khÅraæ pÃyetvà gacchati, so 'haæ kukkurehi parivÃrito tehi yeva saddhiæ sunakhiyà khÅraæ pivitvà va¬¬hito, evaæ nÅcajacco hutvà ajja rÃjà nÃma jÃto ti. Iti kho tvaæ\<*<17>*>/ mahÃrÃja iminà atthena attÃnaæ ovadanto yo\<*<18>*>/ pubbe abbhokÃsasayo jantu ara¤¤aæ\<*<15>*>/ vajantiyà caï¬Ãliyà ito c' ito ca anusaæcarantiyÃ\<*<19>*>/ sunakhiyà ca\<*<20>*>/ khÅraæ pÃyito supÃnehi\<*<21>*>/ parikiïïo\<*<22>*>/ va¬¬hito so ajja rÃjà ti vuccatÅti\<*<23>*>/ imaæ gÃthaæ bhÃseyyÃsÅti. Evaæ M. tass' ovÃdaæ\<*<24>*>/ datvà "dinno te mayà ovÃdo, idÃni tvaæ pabbaja và mà và attanà va attano kammassa\<*<25>*>/ vipÃkaæ paÂisevissÃmÅti\<*<26>*>/" vatvà ÃkÃse uppatitvà tassa mat- thake pÃdarajaæ\<*<27>*>/ pÃtento Himavantam eva gato. RÃjÃpi taæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs sacce taæ? Bd sace taæ 2 all three MSS. -ri-. 3 Bd -riyantaæ. 4 Ck bhÃsesi me maæ. 5 Ck cchantyÃ, Cs cchanajatyà corr. to cchanatyÃ. 6 Bds svajja. 7 Bd adds ussahase ti ussÃhasi. 8 Bd dhammi. 9 Ck -tta. 10 Bd -ti-. 11 Bd omits vÃ. 12 Cks athemaæ. 13 Bd -ssÃpi. 14 Cks maæ. 15 Bd -¤¤e. 16 Ck -païïamakaviÃdinaæ ÃdÃya, Cs -makaci ÃdÅnaæ ÃdÃya. 17 Cks taæ. 18 Bd yoso, Cks so 19 Bd -saæsar-. 20 Bd omits ca. 21 Cks -ïe, Bd sunakhehi. 22 Cks -ïïa. 23 Bd vuccati. 24 Bd tassa o-. 25 Cks kammaæ. 26 Cks -vissamÅti, Bd -vissatÅti. 27 Bd pÃdaærajaæ, Cks rÃjaæ. >/ #<[page 401]># %< 3. SivijÃtaka. (499) 401>% disvà uppannasaævego jeÂÂhaputtassa rajjaæ datvà balakÃyaæ nimantetvà HimavantÃbhimukho pÃyÃsi. M. tassa gamanaæ\<*<1>*>/ ¤atvà isigaïaparivuto Ãgantvà taæ\<*<2>*>/ ÃdÃya gantvà pabbÃjetvà kasiïaparikammaæ Ãcikkhi. So jhÃnÃbhi¤¤aæ nibbattesi. Iti te ubho pi BrahmalokÆpagà ahesuæ. S. i. d. Ã. "evaæ bhikkhave porÃïakapaï¬ità tÅïi cattÃri bha- vantarÃni gacchantÃpi\<*<3>*>/ daÊhavissÃsà va ahesun" ti vatvà j. s.: "Tadà SambhÆtapaï¬ito ùnando ahosi, Cittapaï¬ito aham evÃ" 'ti. Citta- SambhÆta-jÃtakaæ. $<3. SivijÃtaka.>$ DÆre apassan thero ti. Idaæ S. J. v. asadisadÃnaæ Ã. k. Taæ AÂÂhanipÃte SovÅrajÃtake\<*<4>*>/ vitthÃritam eva. Tadà pana rÃjà sattame divase sabbaparikkhÃre datvà anumodanaæ yÃci. S. akatvÃ\<*<5>*>/ va pakkÃmi. RÃjà bhuttapÃtarÃso vihÃraæ gantvà "kasmà bhante anumodanaæ akatthÃ\<*<6>*>/" ti Ãha. S. "asuddhà mahÃrÃja parisÃ" ti vatvà "na ve kadariyà devalokaæ vajantÅti" gÃthÃya dhammaæ desesi. RÃjà pasÅditvà sahassagghanakena\<*<7>*>/ sÅveyyakena uttarÃsaæghena T-taæ pÆjetvà nagaraæ pÃvisi. Punadivase dh. k. s.: "Ãvuso Kosala- rÃjà asadisadÃnaæ datvà tÃdisenÃpi dÃnena atitto Dasabalena dhamme desite puna satasahassagghanakaæ\<*<7>*>/ sÅveyyakavatthaæ adÃsi, yÃvà atitto vatÃvuso\<*<8>*>/ dÃnena rÃjÃ" ti. S. Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhik- khave e. k. s." ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte\<*<9>*>/ "bhikkhave bÃhirabhaï¬aæ nÃma sudinnaæ\<*<10>*>/, porÃïakapaï¬ità sakala-JambudÅpaæ unnaægalaæ katvà devasikaæ\<*<11>*>/ chasatasahassapariccÃgena dÃnaæ dadamÃnà bÃhiradÃnena atittà `piyassa dÃtà piyaæ labhatÅti\<*<12>*>/' sam- pattÃnaæ\<*<13>*>/ yÃcakÃnaæ akkhÅni uppÃÂetvà adaæsÆ" 'ti vatvà a. Ã.: A. SiviraÂÂhe AriÂÂhapuranagare SivimahÃrÃje r. kÃrente M. tassa putto hutvà nibbatti. SivikumÃro ti 'ssa nÃmaæ kariæsu. So vayappatto Takkasilaæ gantvà uggahita \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd tassÃga-. 2 Ck naæ, Bd omits taæ. 3 Bds gantvÃpi. 3. Cfr. CariyÃpiÂaka p. 77. 4 so Cks, see vol. III, 469; Bd sivirajÃtake. 5 Ck katvÃ, Bds avatvÃ. 6 so Cks; Bd na karitthÃ, Bs na katvÃritthÃ. 7 Bds satasahassagghani-. 8 Cs atittÃvuso, Bd atitto vata Ã-. 9 Bds add na. 10 Cks suddaæ. 11 Bd repeats de-. 12 Cks -ntÅti. 13 Bd -tta. >/ #<[page 402]># %<402 XV. VÅsatinipÃta.>% sippo Ãgantvà pitu sippaæ dassetvà uparajjaæ labhitvà apara- bhÃge pitu accayena rÃjà hutvà agatigamanaæ pahÃya dasa- rÃjadhamme akopetvà dhammena r. kÃrento catÆsu dvÃresu nagaramajjhe nivesanadvÃre\<*<1>*>/ ti cha dÃnasÃlÃ\<*<2>*>/ kÃretvà deva- sikaæ chasatasahassapariccÃgena mahÃdÃnaæ pavattesi, aÂÂha- micÃtuddasapannarasesu\<*<3>*>/ niccaæ dÃnasÃlaæ gantvà dÃnaæ olokesi. So ekadà puïïamadivase pÃto va samussitasetachatte rÃjapallaæke nisinno attanÃ\<*<4>*>/ dinnadÃnaæ Ãvajjanto bÃhira- vatthuæ attanà adinnaæ nÃma adisvà "mayà bÃhiravatthuæ adinnaæ nÃma n' atthi, na maæ bÃhiradÃnaæ toseti, aham ajjhattikadÃnaæ dÃtukÃmo, aho vat' ajja mama\<*<5>*>/ dÃnasÃlagata- kÃle\<*<6>*>/ kocid' eva\<*<7>*>/ yÃcako bÃhiravatthuæ ayÃcitvÃ\<*<8>*>/ ajjhattikassa nÃmaæ gaïheyya, sace\<*<9>*>/ me koci hadayamaæsassa nÃmaæ gaïheyya kaïayena\<*<10>*>/ uraæ paharitvà pasannaudakato sanÃlaæ padumaæ uddharanto viya lohitabindÆni paggharantaæ\<*<11>*>/ hada- yaæ nÅharitvà dassÃmi, sace sarÅramaæsassa nÃmaæ gaïheyya avalekhanasatthena\<*<12>*>/ lekhento\<*<13>*>/ viya sarÅramaæsaæ otÃretvà dassÃmi, sace me koci\<*<14>*>/ lohitassa nÃmaæ gaïheyy' antamukhe pakkhipitvÃ\<*<15>*>/ upanÅtabhÃjanaæ pÆretvà lohitaæ dassÃmi, sace và pana koci `gehe me kammaæ na-ppavattati\<*<16>*>/, gehe me dÃsakammaæ karohÅti' vadeyya rÃjavesaæ apanetvà bahi ÂhatvÃ\<*<17>*>/ attÃnaæ\<*<16>*>/ sÃvetvà dÃsakammaæ karissÃmi, sace me\<*<17>*>/ koci ak- khÅnaæ nÃmaæ gaïheyya tÃlami¤jaæ\<*<20>*>/ nÅharanto viya akkhÅni uppÃÂetvà dassÃmÅti" cintesi. Iti so\<*<21>*>/ Yaæ ki¤ci mÃnusaæ dÃnaæ adinnaæ me na vijjati yo pi yÃceyya maæ cakkhuæ dadeyyaæ avikampito ti cintevà soÊasahi gandhodakaghaÂehi nahÃtvà sabbÃlaækÃra- paÂimaï¬ito nÃnaggarasabhojanaæ bhu¤jitvà alaækatahatthik- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds add cÃ. 2 Bds -lÃyo. 3 Bds -catuddasipannarasÅsu. 4 Bd -no 5 Cks mayi. 6 Cs Bd -laæga-. 7 Cks kodeva. 8 Ck Ãy-. 9 Bd adds hi. 10 Ck kanasena, Cs kaïasena. 11 Ck repeats pa-. 12 Bd -sattakena. 13 Cks lekhanto, Bd telasiÇga likkhanto. 14 Bd omits me koci. 15 Bd pakkhanditvÃ. 16 Bd -vatti. 17 Bd bÃhÅraæ katvÃ, Ck bÃhiÂhatvÃ. 18 Cks atta-. 19 Bd omits me. 20 Bds -bÅjaæ. 21 Bd adds Ãha. >/ #<[page 403]># %< 3. SivijÃtaka. (499) 403>% khandhavaragato dÃnaggaæ agamÃsi. Sakko tassa ajjhÃsayaæ viditvà "SivirÃjà `ajja sampattayÃcakÃnaæ cakkhÆni uppÃÂetvà dassÃmÅti' cintesi, sakkhissasi nu kho dÃtuæ udÃhu no" ti tassa vÅmaæsanatthÃya jarÃpatto andhabrÃhmaïo viya hutvà ra¤¤o dÃnaggaæ gamanakÃle ekasmiæ unnatapadese hatthaæ pasÃretvà rÃjÃnaæ jayÃpetvà aÂÂhÃsi, RÃjà tadabhimukhaæ vÃraïaæ pesetvà "brÃhmana kiæ vadesÅti" pucchi. Atha naæ Sakko "mahÃrÃja tava dÃnajjhÃsayaæ nissÃya samuggagatena kittighosena sakalalokasannivÃso nirantaro\<*<1>*>/, aha¤ ca andho, tvaæ dvicakkhÆ" 'ti vatvà cakkhuæ yÃcanto paÂhamaæ gÃ- tham Ãha: @*>/ cakkhuæ yÃcitum Ãgato, ekanettà bhavissÃma, cakkhum me dehi yÃcito to. || Ja_XV:53 ||>@ Tattha dÆre ti ito dÆre vasanto, thero ti jarÃjiïïo\<*<3>*>/ thero\<*<4>*>/, ekanettà ti ekaæ nettaæ mayhaæ dehi, evaæ dve pi\<*<5>*>/ ekanettà bhavissÃma\<*<6>*>/. Taæ sutvà M. "idÃn' evÃhaæ pÃsÃde\<*<7>*>/ nisinno cintetvà Ãgato, aho me lÃbhÃ\<*<8>*>/, ajja vata me manoratho matthakaæ pÃpuïissati, adinnapubbadÃnaæ dassÃmÅti" tuÂÂhamÃnaso duti- yaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha vanibbakà 'ti taæ Ãlapati, cakkhupathÃnÅti cakkhÆnaæ\<*<9>*>/ etaæ\<*<10>*>/ nÃmaæ, yamÃhÆ 'ti yaæ paï¬ità duccajan ti kathanti. Itoparaæ uttÃnasambandhÃ\<*<11>*>/ gÃthà PÃlinayen' eva veditabbÃ\<*<12>*>/. @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds -taraæ phuÂo. 2 Cks omit va. 3 Bd omits jarÃ. 4 Bd adds viya. 5 Bd omits pi. 6 Bd -miti, Bs -mÃti. 7 Bd -dehi. 8 Bds -bho. 9 all three MSS. -unam. 10 Bd eva. 11 Bd -a. 12 Cks -aæ, Bd -o. >/ #<[page 404]># %<404 XV. VÅsatinipÃta.>% @< tenÃnÆsiÂÂho idha-m-Ãgato 'smi vanibbako cakkhupathÃni yÃcituæ. || Ja_XV:55 ||>@ @*>/ anuttaraæ: dadÃhi me cakkhupathÃni yÃcito, dadÃhi me cakkhupathaæ anuttaraæ yam Ãhu nettaæ purisena duccayaæ\<*<2>*>/. || Ja_XV:56 ||>@ @*>/ Ãga¤chi\<*<4>*>/ yam attham abhipatthayaæ te te ijjhantu saækappÃ: labha cakkhÆni brÃhmaïa. || Ja_XV:57 ||>@ @*>/ cakkhumà gaccha janassa pekkhato, yad icchase\<*<6>*>/ tvaæ tan te\<*<7>*>/ samijjhatÆ 'ti. || Ja_XV:58 ||>@ Tattha vanibbako ti yÃcan, tassa vaïin ti yÃcanaæ, te te\<*<8>*>/ ti te tava tassa atthassa\<*<9>*>/ saækappÃ, sa cakkhumà ti so tvaæ mama cakkhÆhi cakkumà hutvÃ, yadicchase\<*<10>*>/ tvaæ tan te\<*<11>*>/ samijjhatÆ 'ti yaæ tvaæ mama san- tikà icchasi taæ te samijjhatu. RÃjà ettakaæ kathetvà "idh' eva mayà akkhÅni uppÃÂetvà dÃtuæ asÃruppan" ti cintetvà brÃhmaïaæ ÃdÃya antepuraæ gantvà rÃjÃsane\<*<12>*>/ nisÅditvà SÅvakaæ\<*<13>*>/ nÃma vejjaæ pakkosÃ- petvà "akkhim me sodhehÅti" Ãha. "AmhÃkaæ kira rÃjà akkhÅni uppÃÂetvà brÃhmaïassa dÃtukÃmo" ti sakalanagare ekakolÃhalam ahosi. Atha senÃpatiÃdayo rÃjavallabhà ca nÃgarÃ\<*<14>*>/ ca orodhà ca sabbe sannipatitvà rÃjÃnaæ vÃrentà tisso gÃthà avocuæ: @*>/, dhanaæ dehi mahÃrÃja muttà veÊuriyà bahÆ. || Ja_XV:59 ||>@ @*>/, nÃge dehi mahÃrÃja hemakappanavÃsase\<*<17>*>/. || Ja_XV:60 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck vaïÅ, Bd vani; read: vanibbino mayha vaïiæ anuttaraæ? 2 Bds add rÃjà Ãha. 3 Cks annena. 4 Cks -ji, Bd Ãgacchati. 5 Cks sama. 6 Bds -si. 7 Cks dada te in the place of tan te. 8 Cks only one te. 9 Bd andhassa. 10 Bd -si. 11 Ck natadÃte in the place of yad--te, Cs tadate. 12 Bd rÃjanivesane. 13 Bds sÅvikaæ. 14 Cks Bd na. 15 Bd parakka-. 16 Bd omits c. 17 Cks -kappaïa-, Bds -kappani-. >/ #<[page 405]># %< 3. SivijÃtaka. (499.) 405>% @*>/ sabbe sayoggà sarathà sadÃ\<*<2>*>/ samantà parikareyyuæ\<*<3>*>/ evaæ dehi rathesabhà 'ti. || Ja_XV:61 ||>@ Tattha parÃkirÅti\<*<4>*>/ pariccaji, akkhÅsu hi dinnesu tvaæ r. na kÃressasi, a¤¤o rÃjà bhavissati, evaæ tayà mayaæ paricattà nÃma bhavissÃmà 'ti adhippÃ- yen' evam Ãhaæsu, parikareyyun\<*<3>*>/ ti parivÃreyyuæ, evaæ dehÅti yathà taæ avikalacakkhuæ\<*<5>*>/ Sivayo\<*<6>*>/ parivÃreyyuæ evaæ bÃhiradhanaæ\<*<7>*>/ ev' assa dehi mà akkhÅni, akkhÅsu\<*<8>*>/ dinnesu na taæ Sivayo\<*<6>*>/ parivÃressantÅti. Atha rÃjà tisso gÃthà abhÃsi: @*>/ so patitaæ pÃsaæ\<*<10>*>/ gÅvÃya\<*<11>*>/ paÂimu¤cati. || Ja_XV:62 ||>@ @*>/. || Ja_XV:63 ||>@ @*>/ hi yÃce taæ\<*<14>*>/ hi dade, yaæ na yÃce na taæ dade, sv-Ãhaæ tam eva dassÃmi yaæ maæ yÃcati brÃhmaïo ti. || Ja_XV:64 ||>@ Tattha paÂimu¤catÅti paveseti, pÃpà pÃpataro ti lÃmakÃpi lÃma- kataro nÃma hoti, sampatto YamasÃdanan\<*<12>*>/ ti Yamassa ÃïÃpavattiÂÂhÃ- naæ, Ussadanirayaæ esa-ppatto yeva nÃma hoti, yaæ hi yÃce ti yaæ yÃcako yÃceyya dÃyako pi tam eva dadeyya na ayÃcitaæ, aya¤ ca brÃhmaïo maæ cakkhuæ yÃcati na muttÃdikaæ\<*<15>*>/ dhanaæ, tad ev' assÃhaæ\<*<16>*>/ dassÃmÅti vadati. Atha naæ amaccà "kiæ patthetvà cakkhÆni desÅti" pucchantà @*>/ hi rÃjà Sivinaæ\<*<18>*>/ anuttaro cakkhÆni dajjà parolokahetÆ 'ti gÃtham Ãhaæsu. || Ja_XV:65 ||>@ Tattha paralokahetÆ 'ti mahÃrÃja kathaæ nÃma tumhÃdiso paï¬ita- puriso sandiÂÂhikaæ\<*<19>*>/ issariyaæ pahÃya paralokaketu cakkhÆni dadeyyÃ\<*<20>*>/ 'ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs simvayo, Bd siviyo, Bs sighayo. 2 Cks saha. 3 Cks -ki-. 4 Bd parakka-. 5 Bd -kalla-. 6 Bds sivi-. 7 Cks dehidhanam. 8 Bd adds hi. 9 Bd bhummaæ. 10 Cks pÃyaæ. 11 Bd -yaæ. 12 all three MSS. -dhanaæ. 13 Bd ya¤. 14 Bd ta¤, Ck na. 15 Bds omit kaæ. 16 Bd eva svÃhaæ. 17 Bd katha¤. 18 Ck -vÅ-. 19 Cks -ÂÂha-. 20 Bds -yyÃthÃ. >/ #<[page 406]># %<406 XV. VÅsatinipÃta>% Atha nesaæ kathento rÃjà gÃtham Ãha: @*>/ dadÃmi, na puttam icche na dhanaæ na raÂÂhaæ, sata¤ ca dhammo carito purÃïo, icc-eva dÃne ramate\<*<2>*>/ mano maman\<*<3>*>/ ti. || Ja_XV:66 ||>@ Tattha na vÃhan ti na ve ahaæ, yasasÃ\<*<1>*>/ ti dibbassa và mÃnusassa và yasassa kÃraïÃ\<*<4>*>/, na puttamicche ti imassa cakkhudÃnassa\<*<5>*>/ phalena n' evÃ- haæ puttam icchÃmi na dhanaæ na raÂÂhaæ, api ca sataæ paï¬itÃnaæ sabba¤¤u- bodhisattÃnaæ esa Ãciïïo samÃciïïo\<*<6>*>/ porÃïakamaggo yadidaæ pÃramÅpÆraïaæ nÃma, na hi pÃramiyo pÆretvÃ\<*<7>*>/ bodhitale\<*<8>*>/ saba¤¤utaæ pÃpuïituæ samattho nÃma n' atthi\<*<9>*>/, aha¤ ca pÃramiyo pÆretvà Buddho bhavitukÃmo, icc-evaæ dÃne ramate\<*<10>*>/ mano maman\<*<11>*>/ ti iminÃ\<*<12>*>/ kÃraïena mama mano dÃne yeva nirato\<*<13>*>/ ti vadati. SammÃsambuddho pi dhammasenÃpati-SÃripattatherassa pana\<*<14>*>/ CariyÃ- piÂakaæ desento "mayhaæ dvÅhi akkhÅhi pi sabba¤¤Æta¤Ãïam eva piyataran" ti dÅpetuæ Na me dessà ubho cakkhÆ, attÃnaæ me na dessiyaæ\<*<15>*>/, (CariyÃp. p. 78. 16) sabba¤¤Ætaæ piyaæ mayhaæ, tasmà cakkhuæ adÃs' ahan ti Ãha. MahÃsattassa pana kathaæ sutvà amaccesu appaÂibhÃnes M. SÅvakavejjaæ\<*<15>*>/ gÃthÃya ajjhabhÃsi: @*>/ susikkhito, sÃdhukarohi me vaco, laddhatva¤\<*<18>*>/ cakkhÆni mamaæ jigiæsato\<*<19>*>/ hatthesu Âhapehi\<*<20>*>/ vanibbakassÃ\<*<21>*>/ 'ti. || Ja_XV:67 ||>@ Tass' attho: samma SÅvaka tvaæ mayhaæ sahÃyo ca mitto ca vejjasippe\<*<22>*>/ cÃsi\<*<23>*>/ susikkhito, sÃdhu me vacanaæ karohi, mama jigiæsato\<*<24>*>/ upadhÃrentassa olokentass' eva tÃlami¤jam\<*<25>*>/ viya me akkhÅni uddharitvà imassa yÃcakassa hatthesu ÂhapehÅti. Atha naæ SÅvako Ãha: "cakkudÃnaæ nÃma bhÃriyaæ, upadhÃrehi\<*<26>*>/ devÃ" 'ti. "SÅvaka, upadhÃritaæ mayÃ, tvaæ mà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks yassÃ. 2 Bd -ti. 3 Bd mamÃ. 4 Cks -ïaæ. 5 Cks -dÃna. 6 Bd omits sa-. 7 Bds apÆ-. 8 Bd boddhipalla¤ke. 9 Bds atthi. 10 Cks -tÅ, Bd -ti. 11 Bds mamÃ. 12 Cks add me. 13 Bd omits ni . 14 Bd omits pana. 15 Cs desi-, Bd desiyÃ, Bs vedasiyo? 16 Bd sivakaæ vajjaæ. 14 Bd -vi-. 18 so Cks for uddhatva? Bds uddharetvÃ. 19 Cs jihiæ-, Bd mama jigÅsato. 20 so Bds for ÂhÃpehi? Cks Ãvesi. 21 all three MSS. vaïi-. 22 Ck adds cÃsippe. 23 Bd omits cÃsi. 24 Cks jihiæ-, Bd jigÅsato. 25 Bds -bÅjaæ. 26 Cks -hÅti. >/ #<[page 407]># %< 3. SivijÃtaka. (499.) 407>% papa¤caæ karohi, mà mayà saddhiæ bahuæ bahuæ kathehÅti". So cintesi: "ayuttaæ mÃddisassa susikkhitavejjassa\<*<1>*>/ ra¤¤o akkhÅsu satthapÃtanan\<*<2>*>/" ti so nÃnÃbhesajjÃni ghaæsitvà bhesajjacuïïena niluppale\<*<3>*>/ paribhÃvetvÃ\<*<4>*>/ dakkhiïÃkkhim upasiæghÃpesi" akkhi\<*<5>*>/ parivatti\<*<6>*>/, dukkhà vedanà uppajji. "Sallakkhehi mahÃrÃja, paripÃkakaraïaæ mayhaæ bhÃro" ti. "Apehi tÃta, mà pa- pa¤caæ karÅti". So paribhÃvetvà puna upasiæghÃpesi, akkhi akkhikÆpato mu¤ci\<*<7>*>/, balavatarà vedanà udapÃdi. "Sallakkhehi mahÃrÃja, sakkom' ahaæ paÂipÃkatikaæ\<*<8>*>/ kÃtun" ti. "Mà papa¤caæ karÅti". So tatiyavÃre kharataraæ paribhÃvetvà upanÃmesi, akkhi\<*<9>*>/ osadhabalena paribbhamitvà akkhikÆpato nikkhamitvà nahÃrusuttena\<*<10>*>/ olambamÃnaæ aÂÂhÃsi. "Sallak- khehi narinda, punapÃkatikakaraïaæ mayhaæ balan ti, "Mà papa¤caæ karÅti". Adhimattà vedanà udapÃdi\<*<11>*>/, lohitaæ pagghari, nivatthasÃÂakÃ\<*<14>*>/ lohitena temiæsu. Orodhà ca amaccà ca ra¤¤o pÃdamÆle patitvà "deva akkhÅni mà dehÅti" mahÃ- paridevaæ parideviæsu. RÃjà vedanaæ adhivÃsetvà "tÃta mà papa¤caæ karÅti" Ãha. So "sÃdhu devÃ" 'ti vÃmahatthena akkhiæ dhÃretvÃ\<*<13>*>/ dakkhiïahatthena satthakaæ ÃdÃya akkhi- suttakaæ chinditvà akkhiæ gahetvà M-assa hatthe Âhapesi. So vÃmakkhinà dakkhiïakkhiæ oloketvà vedanaæ adhivÃsetvà "ehi brÃhmaïÃ" 'ti brÃhmaïaæ pakkositvÃ\<*<14>*>/ "mama ito akkhito sataguïena sahassaguïena\<*<15>*>/ sabba¤¤Æta¤Ãïakkhim eva piyaæ, tassa me idaæ\<*<16>*>/ paccayo hoti" 'ti brÃhmaïassa\<*<17>*>/ adÃsi. So taæ ukkhipitvà attano akkhimhi Âhapesi, taæ tassÃnubhÃvena vikasitanÅluppalaæ viya hutvà patiÂÂhÃsi. M. vÃmÃkkhinà tassa taæ akkhiæ disvà "aho sudinnaæ mayà akkhidÃnan" ti\<*<18>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -tassa vejjassa. 2 Ck satthÃyapÃtanan, Bd satthapÃtun. 3 Bds -laæ 4 all three MSS. -vi-. 5 Cs -iæ. 6 Bd -ttitvÃ. 7 so Bd; Cs muï¬i or mucci? 8 Ck -pÃkakikaæ, Cs -pÃkkakaæ. 9 Cks -Å. 10 Bd nhÃrusuttakena. 11 Ck adds salakkhehi, Cs salla-. 12 Bd -kÃnaæ. 13 Bds akkhÅni dhovitvÃ. 14 Bds -sÃpetvÃ. 15 Bd adds satasahassaguïena. 16 Bd piyataraæ tassa idaæ me. 17 Bd adds akkhiæ. 18 Ck akkhinÅ and Cs akkhÅni in the place of akkhi¬Ãnanti. >/ #<[page 408]># %<408 XV. VÅsatinipÃta.>% antosamuggatÃya pÅtiyÃ\<*<1>*>/ nirantaraæ puÂÂho\<*<2>*>/ hutvà itaram pi akkhiæ adÃsi. Sakko tam pi attano akkhimhi Âhapetvà rÃja- nivesanà nikkhamitvà mahÃjanassa olokentass' eva nagarà nikkhamitvà devalokam eva gato. Taæ atthaæ pakÃsento S. diya¬¬haæ gÃtham Ãha: @*>/ vacanaækaro ra¤¤o cakkhÆni uddhatvÃ\<*<4>*>/ brÃhmaïass' upanÃmaye, sacakkhu brÃhmaïo Ãsi, andho rÃjà upÃvisÅti. || Ja_XV:68 ||>@ Ra¤¤o nacirass' eva akkhÅni rÆhiæsu, ruyhamÃnÃni\<*<5>*>/ ca ÃvÃÂabhÃvaæ\<*<6>*>/ appatvà kambalageï¬ukena\<*<7>*>/ viya uggatena maæsa- piï¬ena pÆretvà cittakammarÆpakassa viya akkhÅni ahesuæ, vedanà pacchijji. Atha M. katipÃhaæ pÃsÃde vasitvà "kiæ andhassa rajjenà 'ti, amaccÃnaæ rajjaæ niyyÃdetvà uyyÃnaæ gantvà pabbajitvà samaïadhammaæ karissÃmÅti" cintetvà amacce pakkosÃpetvà tesaæ tam atthaæ Ãrocetvà "eko mukhadho- vanÃdidÃyako kappiyakÃrako ca mayhaæ santike bhavissati, sarÅrakiccaÂÂhÃnesu pi me rajjukaæ bandhathÃ" 'ti vatvà sÃ- rathiæ Ãmantetvà "rathaæ yojehÅti" Ãha. Amaccà pan' assa rathena gantuæ adatvà suvaïïasivikÃya naæ netvà pokkha- raïÅtÅre nisÅdÃpetvà Ãrakkhaæ saævidhÃya paÂikkamiæsu. RÃjà pallaækena\<*<8>*>/ nisinno attano dÃnaæ Ãvajjesi\<*<9>*>/. Tasmiæ khaïe Sakkassa Ãsanaæ uïhaæ ahosi, so Ãvajjanto\<*<10>*>/ taæ kÃraïaæ disvà "mahÃrÃjassa varaæ datvà cakkhu paÂipÃka- tikaæ karissÃmÅti" cintetvà tattha gantvÃ\<*<11>*>/ M-assa avidÆre aparÃparaæ caækami. Tam atthaæ pakÃsento S. \<*<12>*>/ @*>/ Ãmantayi rÃjà SivÅnaæ raÂÂhavaddhano: || Ja_XV:69 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits pÅ-. 2 Cs phuÂÂho, Bd phuÂho. 3 Bd -vi-. 4 Bd uddharitvÃ. 5 Bd ruha-. 6 Bds pakatibhÃ-. 7 Cks -heï¬u-, Bd -gaïs¬u-. 8 Bd pallaÇke. 9 so all three MSS. 10 Cks Ãvajjento. 11 Cks Ãg-. 12 Bd adds Ãha. 13 all three MSS. su-. >/ #<[page 409]># %< 3. SivijÃtaka. (499.) 409>% @*>/ vanÃni ca. || Ja_XV:70 ||>@ @@ imà gÃthà Ãha. Sakko pi\<*<2>*>/ M-ttena padasaddaæ sutvà "ko eso" ti vutte @*>/ yaæ ki¤ci manas' icchasÆti || Ja_XV:72 ||>@ gÃtham Ãha. Evaæ vutte rÃjà gÃtham Ãha: @*>/ me dhanaæ Sakka balaæ\<*<5>*>/ koso c' anappako\<*<6>*>/, andhassa me sato dÃni maraïaæ ¤eva\<*<7>*>/ ruccatÅti. || Ja_XV:73 ||>@ Tattha maraïa¤¤eva ruccatÅti devarÃja idÃni mayhaæ andhabbhÃvena maraïam eva ruccati\<*<8>*>/, tam me dehÅti. Atha naæ Sakko Ãha: "SivirÃya kiæ pana tvaæ maritu- kÃmo hutvà maraïaæ rocesi udÃhu andhabhÃvenÃ" 'ti. "AndhabhÃvena devÃ" ti. "MabÃrÃja dÃnaæ nÃma na keva- laæ, samparÃyattham eva dÅyati\<*<9>*>/, diÂÂhadhammatthÃya\<*<10>*>/ pi pac- cayo hoti, tvaæ ca ekaæ\<*<11>*>/ cakkhuæ yÃcito dve adÃsi, tena saccakiriyaæ karohÅti" gÃthaæ\<*<12>*>/ samuÂÂhÃpetvà @*>/ tÃni bhÃsassu khattiya, saccan te bhaïamÃnassa puna cakkhuæ bhavissatÅti Ãha. || Ja_XV:74 ||>@ Taæ sutvà M. "Sakka, sace si\<*<14>*>/ mama cakkhuæ dÃtu- kÃmo a¤¤aæ upÃyaæ mà kari, mama dÃnanissanden' eva me\<*<15>*>/ cakkhuæ uppajjatÆ\<*<16>*>/" 'ti vatvà Sakkena "mahÃrÃja\<*<17>*>/, aham\<*<18>*>/ Sakko\<*<19>*>/ aham devarÃjà ti na\<*<20>*>/ paresaæ cakkhuæ dÃtuæ sak- komi, tayà dinnassa\<*<21>*>/ dÃnassa phalen' eva te cakkhuæ uppajjissatÅti" vutte "tena hi mayà dÃnaæ sudinnan" ti vatvà saccakiriyaæ karonto\<*<22>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -raïi¤ca, Bs -ra¤ca. 2 Bds sakkassa, omitting pi. 3 Bds -isi. 4 Bd pahu-. 5 Bd phalaæ? 6 Bd omits c. 7 Bds -ïa¤ceva. 8 Cks ruccatÅti. 9 Ck jiyati, Cs jÅ-, Bd diyati 10 Cks -ttÃya. 11 Cks eka. 12 Bds kathaæ. 13 Bd dvi-. 14 Bd pi 15 Bd omits me. 16 Bd upapa-. 17 Cks -jena. 18 Cks nevÃhaæ. 19 Cks omit ahaæ. 20 Cks omit na. 21 Bd dinna. 22 Bd adds gÃthamÃha. >/ #<[page 410]># %<410 XV. VÅsatinipÃta.>% @*>/ yÃcitum Ãyanti nÃnÃgottà vanibbakà yo\<*<2>*>/ pi maæ yÃcate tattha so pi me manaso piyo, etena saccavajjena cakkhuæ me upapajjathà 'ti || Ja_XV:75 ||>@ gÃtham Ãha. Tattha so pi me ti\<*<3>*>/ ye\<*<4>*>/ maæ yÃcituæ Ãgacchanti yo\<*<5>*>/ pi so pi tesu\<*<6>*>/ Ãga- tesu\<*<7>*>/ maæ\<*<8>*>/ yÃcati so pi me manaso piyo, etenà 'ti sace mama sabbe pi yÃcakà piya saccam ev' etaæ mayà vuttaæ etena me saccavacanena ekaæ\<*<9>*>/ cakkhuæ upapajjetha\<*<10>*>/ upapajjatÆ\<*<11>*>/ 'ti Ãha. Ath' assa vacanÃnantaram eva paÂhamaæ cakkhuæ uda- pÃdi. Tato dutiyassa uppajjanatthÃya\<*<12>*>/ @*>/ dehi cakkhun ti brÃhmaïo tassa cakkhÆni pÃdÃsiæ brÃhmaïassa vanibbino\<*<14>*>/. || Ja_XV:76 ||>@ @@ gÃthadvayam Ãha. Tattha ya¤ man ti yo maæ\<*<15>*>/, so ti so cakkhuvikalabrÃhmaïo\<*<16>*>/ dehi me cakkhun ti yÃcituæ Ãgato, vanibbino\<*<17>*>/ ti yÃcantassa, bhiyyo maæ ÃvisÅti brÃhmaïessa cakkhÆni datvà andhakÃlato\<*<18>*>/ tasmiæ andhakÃle tathÃ- rÆpaæ\<*<19>*>/ vedanaæ agaïetvà aho sudinnaæ me dÃnan ti paccavekkhantaæ maæ bhiyyo atirekatarà pÅti Ãvisi mama hadayaæ paviÂÂhÃ, somanassa¤ ca me\<*<20>*>/ anantaæ aparimÃïaæ uppajji\<*<21>*>/, etenà 'ti sace mama tadà anappakaæ pÅti- somanassaæ uppannaæ\<*<22>*>/ saccaæ ev' etaæ mayà vuttaæ etena me sacca- vacanena dutiyam pi cakkhuæ uppajjatÆ\<*<23>*>/ 'ti Ãha. Taæ khaïaæ ¤eva dutiyam pi cakkhuæ udapÃdi, tÃni pan' assa cakkhÆni n' eva pÃkatikÃni na dibbÃni, SakkabrÃhmaïassa\<*<24>*>/ hi dinnacakkhuæ\<*<25>*>/ puna pÃkatikaæ kÃtuæ na sakkÃ, upahata- vatthuno\<*<26>*>/ ca dibbacakkhuæ nÃma na uppajjati\<*<23>*>/, tÃni pan' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck saæ, Cs saæmÃ. 2 Cks so. 3 Bd ye manti. 4 Cs yo. 5 Cks ye. 6 Bd te pi yÃcakesu in the place of yo pi so pi tesu, Bs te pi yo pi tesu. 7 Bd Ãgacchantesu. 8 Bds yo maæ. 9 Cks eka. 10 Cks uppajjatha. 11 Cks uppajjantu. 12 Bd upapa-. 13 Cks Ãga, Bd agÃ. 14 Bds vanibbako. 15 Bd adds yÃcati. 16 Bd -vikallo-. 17 Bd vanibbako 18 Cks anandha-; Bds add paÂÂhÃya. 19 Cks -pi. 20 Bd mama. 21 Bds upapa-. 22 Bd -nnanti. 23 Bds upapa-. 24 Bd athassabrÃ-. 25 Bd dinnaæ-. 26 Cks -uto. >/ #<[page 411]># %< 3. SivijÃtakÃ. (499.) 411>% assa saccapÃramitÃcakkhÆnÅti\<*<1>*>/ vuttÃni, tesaæ uppattisamakÃlam eva SakkÃnubhÃvena sabbà rÃjaparisÃ\<*<2>*>/ sannipatità va ahosi\<*<3>*>/. Ath' assa Sakko mahÃjanamajjhe\<*<4>*>/ yeva thutiæ karonto @*>/. || Ja_XV:78 ||>@ @*>/ tiroselaæ samatiggayha pabbataæ samantà yojanasataæ dassanaæ anubhontu\<*<7>*>/ te ti || Ja_XV:79 ||>@ gÃthadvayam Ãha. Tattha dhammena bhÃsità ti mahÃrÃja imà te gÃthà dhammena sa- bhÃven' eva bhÃsitÃ, dibbÃnÅti dibbÃnubhÃvayuttÃni, paÂidiyyare ti paÂi- diyyanti\<*<8>*>/, tiroku¬¬an ti mahÃrÃja imÃni te cakkhÆni devatÃnaæ cakkhÆni viya paraku¬¬aæ paraselaæ yaæ ki¤ci pabbataæ\<*<9>*>/ samatiggayha atikkhamitvà samantà dasadisà yojanasataæ rÆpadassanaæ anubhontu sÃdhentÆ\<*<16>*>/ 'ti attho Iti so ÃkÃse Âhatvà mahÃjanamajjhe imà gÃthà bhÃsitvÃ\<*<11>*>/ "appamatto hohÅti" M-aæ ovaditvà devalokam eva gato. M. pi mahÃjanaparivuto mahantena sakkÃrena nagaraæ pavisitvà Candakaæ\<*<12>*>/ pÃsÃdaæ abhirÆhi\<*<13>*>/. Tena cakkhÆnaæ paÂiladdha- bhÃvo sakala-SiviraÂÂhe pÃkaÂo\<*<14>*>/ jÃto. Ath' assa dassanatthaæ raÂÂhavÃsino\<*<15>*>/ bahuæ païïÃkÃraæ gahetvà Ãgamiæsu\<*<16>*>/. M. "imasmiæ mahÃjanasannipÃte mama dÃnaæ vaïïessÃmÅti" rÃjadvÃre mahÃmaï¬apaæ kÃretvà samussitasetacchatte rÃjÃ- pallaæke nisinno nagare bheri¤ carÃpetvà sabbaseniyo sanni- pÃtetvà "ambho SiviraÂÂhavÃsino, imÃni me dibbacakkhÆni disvà ito paÂÂhÃya\<*<17>*>/ adatvà mà bhu¤jitthÃ\<*<18>*>/" 'ti vatvà dhammaæ desento catasso gÃthà abhÃsi: @*>/ yÃcito api visiÂÂhaæ supiyam pi attano. tad iægha sabbe Sivayo\<*<20>*>/ samÃgatà dibbÃni nettÃni mam' ajja passatha. || Ja_XV:80 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -tÃ- corr. to -tÃnubhÃvena-. 2 Bd -purisÃ. 3 Bd ca ahesuæ. 4 Bd -janassa majhe. 5 Bds -dissare. 6 Bd -kuÂaæ. 7 Cks -bhonti. 8 Bds -dissati. 9 Bd adds pi. 10 Bds sodh-. 11 Cks abhÃ-. 12 Bd suc-. 13 Bd -rÆyha. 14 Bd -to. 15 Bd sakalara-. 16 Cks ag-. 17 Bd adds dÃnaæ. 18 Bd -jathÃ. 19 Bd nu dadeyyaæ. 20 Bd sivi-. >/ #<[page 412]># %<412 XV VÅsatinipÃta.>% @*>/ me. || Ja_XV:81 ||>@ @*>/ atthi ki¤ci maccÃnaæ\<*<3>*>/ idha jÅvite\<*<4>*>/, datvÃna mÃnusaæ\<*<5>*>/ cakkhuæ laddham [me] cakkhuæ amÃnusaæ. || Ja_XV:82 ||>@ @*>/ detha dÃnÃni bhu¤jatha, datvà ca bhutvà ca yathÃnubhÃvaæ aninditÃ\<*<7>*>/ saggam upetha\<*<8>*>/ ÂhÃnan ti. || Ja_XV:83 ||>@ Tattha ko nÅdhà 'ti ko nu idha, api visiÂÂhan ti uttamam pi sa- mÃnaæ, cÃgamattà ti cÃgapamÃïato a¤¤aæ varaæ nÃma n' atthi, idha jÅvite ti imasmiæ jÅvaloke, idha jÅvitan\<*<9>*>/ ti pi pÃÂho, imasmiæ jÅvaloke jÅva- mÃnÃnan ti attho, amÃnusan ti dibbacakkhuæ mayà laddhaæ, iminà kÃraïena veditabbam etam: cÃgato uttamaæ nÃma n' atthÅti, etampi disvà ti etaæ mayà laddhaæ dibbacakkhuæ disvÃpi. ItÅmÃhi\<*<10>*>/ catÆhi gÃthÃhi dhammaæ desetvà tato paÂÂhÃya anvaddhamÃsaæ pannarasuposathe\<*<11>*>/ mahÃjanaæ\<*<12>*>/ sannipÃtÃ- petvà niccaæ imÃh' eva gÃthÃhi dhammaæ desesi. Taæ sutvà mahÃjano dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni katvà devalokaæ pÆrento vÃ\<*<13>*>/ agamÃsi\<*<14>*>/. S. i. d. Ã. "evaæ bhikkhave porÃïikapaï¬ità bÃhiradÃnenà asan- tuÂÂhasampattayÃcakÃnaæ\<*<15>*>/ attano cakkhÆni uppÃÂetvà adaæsÆ" 'ti vatvÃ\<*<16>*>/ j. s. Tadà sÅvakavejjo\<*<17>*>/ Anando ahosi, Sakko Anuruddho, sesaparisà BuddhaparisÃ, SivirÃjà pana aham evÃ" 'ti. SivijÃtakaæ. $<4. SirimandajÃtaka.>$ Pa¤¤Ãyupetaæ siriyà vihÅnan\<*<18>*>/ ti. Ayaæ Sirimandapa¤ho\<*<19>*>/ MahÃummagge Ãvibhavissati. SirimandajÃtakaæ\<*<19>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -te. 2 Bds varam. 3 Cks mantÃnaæ. 4 Bd -taæ. 5 Cks datvà mÃnusakaæ. 6 Bd -vi-. 7 Bd anandiko, Bs anidito. 8 Bd upehi. 9 so all three MSS. for jÅvinaæ or jÅvataæ? 10 Bd iti. 11 Bd -thesu. 12 Bd -ne. 13 Bd omits va 14 Cs Bd Ãg-. 15 Ck asantusÂha, Cs Bd asantuÂÂhÃ-. 16 Bds add saccÃni pakÃsetvÃ. 17 Bd sivikavajjo. 18 Ck vinÅhÅ-, Bd navihi-, 19 Bd -meï¬a-. >/ #<[page 413]># %< 5. RohantamigajÃtaka. (501.) 413>% $<5. RohantamigajÃtaka.>$ Ete yÆthÃ\<*<1>*>/ patÅyantÅti. Idaæ S. VeÊuvane v. Ãyasmato Anandassa {jÅvitapariccÃgaæ} Ã. k. So pan' assa jÅvitapariccÃgo AsÅtinipÃte CullahaæsajÃtake DhanapÃladamane Ãvibhavissati. Evaæ tenÃyasmatà Satthu atthÃya jÅvite pariccatte dh. k. s.: "Ãvuso Ãyasmà ùnando sekhapaÂisambhidappatto hutvà D-assÃtthÃya jÅvitaæ paricca- jÅti". S. Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave e. k. s." ti pucchitvà "imÃya ïÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' esa mam' atthÃya jÅvitaæ pariccaji yevÃ" 'ti vatvà a. Ã.: A. B. Br. r. k. \<*<2>*>/ Khemà nÃm' assa aggamahesÅ ahosi. Tadà B. Himavantapadese migayoniyaæ nibbattitvà suvaïïavaïïo ahosi sobhaggappatto, kaniÂÂho pi 'ssa Cittamigo nÃma su- vaïïavaïïo va\<*<3>*>/ ahosi, kaniÂÂhabhaginÅ pi Sutanà nÃma su- vaïïavaïïà va ahosi. M. pana Rohanto\<*<4>*>/ nÃma migarÃjà ahosi. So Himavante dve pabbatarÃjiyo atikkamitvà tatiyÃya antare Rohantaæ nÃma saraæ nissÃya asÅtimigasahassaparivÃro vÃsaæ kappesi. So andhe jiïïe mÃtÃpitaro posesi. Ath' eko BÃ- rÃïasito avidÆre nesÃdagÃmavÃsÅ nesÃdaputto Himavantaæ pa- viÂÂho M-aæ disvà attano gÃmaæ Ãgantvà aparabhÃge kÃlaæ karonto puttassa Ãrocesi: "tÃta amhÃkaæ kammabhÆmiyaæ asukasmiæ nÃma ÂhÃne suvaïïavaïïo migo vasati, sace rÃjà puccheyya katheyyÃsÅti\<*<5>*>/". Ath' ekadivasaæ Khemà nÃma devÅ paccÆsakÃle supinaæ addasa, evarÆpo supino hoti\<*<6>*>/: su- vaïïavaïïo migo\<*<7>*>/ ka¤canapÅÂhe nisÅditvà suvaïïakiækiïikaæ koÂÂento\<*<8>*>/ viya madhurena\<*<9>*>/ sarena deviyà dhammaæ deseti, sà sÃdhukÃraæ datvà dhammaæ suïÃti, migo\<*<10>*>/ dhammakathÃya aniÂÂhitÃya eva uÂÂhÃya gacchati, sà "migaæ gaïhathÃ" 'ti vadantÅ\<*<11>*>/ yeva pabujjhi. ParicÃrikÃyo tassà saddaæ sutvà "supihitadvÃravÃtapÃnaæ gehaæ, vÃtassa\<*<12>*>/ pi okÃso n' atthi, ayyà imÃya velÃya migaæ gaïhÃpetÅti\<*<13>*>/" avahasiæsu. Sà tasmiæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 all three MSS. yÆdhÃ. 2 Cks kÃresi. 3 Bd omits va. 4 Bd rohano. 5 Bds add aparabhÃge kÃlaÇkato ahosi. 6 Bd ahosi. 7 Bd adds ÃgantvÃ. 8 Bd ÃkoÂento. 9 Bd madhÆra. 10 Bd adds pi. 11 all three MSS. -i. 12 Bds janassÃ. 13 Bd -pethÃ. >/ #<[page 414]># %<414 XV. VÅsatinipÃta.>% khaïe "supino ayan" ti ¤atvà cintesi: "supino\<*<1>*>/ ti vutte\<*<2>*>/ rÃjà anÃdaro bhavissati, dohaÊo\<*<3>*>/ ti vutte pana Ãdarena pariye- sissatÅti\<*<4>*>/ suvaïïavaïïamigassa\<*<5>*>/ dhammakathaæ suïissÃmÅti" sà gilÃnÃlayaæ katva nipajji. RÃjà agantvà "bhadde kin te aphÃsukan" ti pucchi. "Deva a¤¤aæ\<*<6>*>/ n' atthi: dohaÊo pana me uppanno" ti. "Kiæ icchasÅti\<*<7>*>/". "Suvaïïavaïïassa dhammikamigassa dhammaæ sotuæ devÃ" 'ti. "Bhadde, yaæ n' atthi tattha te dohaÊo uppanno, suvaïïavaïïo\<*<9>*>/ nÃma migo yeva n' atthÅti". SÃ\<*<9>*>/ "sace na labhÃmi idh' eva me maraïan" ti ra¤¤o piÂÂhiæ datvà nipajji. RÃjà "sace atthi labhissasÅti" parisamajjhe nisÅditvà MorajÃtake vuttanayen' eva amacce brÃhmaïe ca pucchitvà "suvaïïavaïïà migà nÃmà hontÅti" sutvà luddake sannipÃtÃpetvÃ\<*<10>*>/ "ken' evarÆpo\<*<11>*>/ migo diÂÂho, kena suto" ti pucchitvà tena nesÃdaputtena pitu santikà sutaniyÃmena kathite "samma, tassa te migassa ÃnÅtakÃle mahantaæ sakkÃraæ karissÃmi, gaccha Ãnehi nan" ti vatvà paribbayaæ datvà taæ pesesi. So pi "sac' Ãhaæ deva taæ Ãnetuæ na sakkhissÃmi cammam assa anessÃmi taæ Ãnetuæ asakkonto lomÃni pi 'ssa ÃnessÃmi, tumhe mà cintayitthÃ" 'ti vatvà nivesanaæ gantvà puttadÃrassà puribbayaæ datvà tattha gantvà taæ migarÃjÃnaæ disvà "kismiæ nu kho ÂhÃne pÃsaæ o¬¬etvà imaæ gaïhituæ sakkhissÃmÅti" vÅmaæsanto pÃnÅya- titthe okÃsaæ passi, so daÊhaæ cammayottaæ vaÂÂetvà M-assa pÃnÅyapivanaÂÂhÃne yaÂÂhiyÃ\<*<12>*>/ pÃsaæ o¬¬esi. Punadivase M. asÅtiyà migasahassehi saddhiæ gocare caritvà "pakatititthe yeva pÃnÅyaæ pivissÃmÅti" tattha gantvà otaranto yeva pÃse bajjhi. So "sac' Ãhaæ idan' eva baddharÃvaæ\<*<13>*>/ ravissÃmi ¤Ãtigano\<*<14>*>/ pÃnÅyaæ apivitvà và bhÅto\<*<15>*>/ palÃyissatÅti\<*<16>*>/" cintetvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds me diÂho. 2 Bd sace vakkhÃmi in the place of vutte. 3 Bd adds me upanno. 4 Cks -ssati. 5 Bd -vaïïassa migassa-. 6 Cks a¤¤o. 7 Bd -si devÅti. 8 Bd adds viya. 9 Bd adds tassa vacanaæ sutvÃ. 10 Bd -pÃtetvÃ. 11 Bd keneva eva-. 12 Bd yaÂhi. 13 Bd bhandhanaravaæ. 14 Bd -Ã. 15 Bd -Ã, adding vanaæ. 16 Bd -antÅti. >/ #<[page 415]># %< 5. RohantamigajÃtaka. (501.) 415>% yaÂÂhiyaæ allÅyitvà attano vase vattetvà pÃnÅyaæ pivanto viya ahosi. Atha asÅtiyà migasahassÃnaæ pÃnÅyaæ pivitvà uttaritvà ÂhitakÃle "pÃsaæ chindissÃmÅti" tikkhattuæ Ãka¬¬hi\<*<1>*>/, paÂhama- vÃre cammaæ chijji, dutiye\<*<2>*>/ maæsaæ, tatiye\<*<2>*>/ nahÃruæ chin- ditvà pÃso aÂÂhiæ Ãhacca aÂÂhÃsi. So chindituæ asakkonto baddharÃvaæ\<*<3>*>/ ravi, migagaïo\<*<4>*>/ bhÃyitvà tÅhi ghaÂÃhi palÃyi\<*<5>*>/. Cittamigo tiïïam pi ghaÂÃnaæ\<*<6>*>/ antare M-aæ adisvà "idaæ bhayam uppajjamÃnaæ mama bhÃtu uppannaæ bhavissatÅti" cintetvà tassa santikaæ gantvÃ\<*<7>*>/ taæ baddhaæ\<*<8>*>/ passi. Atha naæ M. disvà "bhÃtika mà idha tiÂÂha, sÃsaækaæ idaæ ÂhÃnan" ti vatvà uyyojento paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ patÅyanti bhÅtà maraïÃ\<*<10>*>/ Cittaka, gaccha tuvam\<*<11>*>/ pi, mÃ,kaækhi. jÅvissanti tayà sahà 'ti. || Ja_XV:84 ||>@ Tattha ete ti cakkhupathaæ atikkamitvà dÆragate\<*<12>*>/ sandhÃyÃha, patÅ- yantÅti paÂigacchanti palÃyantÅti attho, Cittakà 'ti taæ Ãlapati, tayà sahà 'ti tvaæ etesaæ mama ÂhÃne Âhatvà rÃjà hohÅti ete tayà saddhiæ jÅvissantÅti. Tato ubhinnam pi tisso ekantarikagÃthÃ\<*<13>*>/ honti: @*>/ gacchÃmi, hadayam me avaka¬¬hati\<*<15>*>/, na taæ aham jahissÃmi, idha hessÃmi\<*<16>*>/ jÅvitaæ\<*<17>*>/. || Ja_XV:85 ||>@ @*>/ pi, mà kaækhi, jÅvissanti tayà saha. || Ja_XV:86 ||>@ @*>/ gacchÃmi, hadayam me avaka¬¬hati\<*<18>*>/, na taæ baddhaæ jahissÃmi, idha hessÃmi jÅvitan ti. || Ja_XV:87 ||>@ Tattha RohantÃ\<*<19>*>/ 'ti M-aæ nÃmenÃlapati, avaka¬¬hatÅti\<*<20>*>/ gaÊati\<*<21>*>/, sokena avaka¬¬hÅyati\<*<22>*>/, te hi nÆnà 'ti te amhÃkaæ mÃtÃpitaro ekaæsen' eva dvÅsu pi amhesu idha matesu aparinÃyikà hutvà apaÂijaggiyamÃnà sussitvà ma- rissanti, tasmà bhÃtika Citta gaccha tvaæ\<*<23>*>/, tayà saha te jÅvissantÅti attho, idha hessÃmÅti\<*<24>*>/ imasmiæ yeva ÂhÃne jÅvitaæ jahissÃmÅti vatvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -itvÃ. 2 Bd -yavÃre. 3 Bd bandharavaæ. 4 Bd -Ã. 5 Bd -yiæsu. 6 Bd -ÂakÃnaæ. 7 Cks Ãg-. 8 Bd bandhanaæ. 9 Cks yÆthÃdhà 10 Cks -ïassa. 11 Cks tvam. 12 Bds dÆraæ-. 13 Bd -Ãyo. 14 Bds rohaïa. 15 Cs Bd avakassati. 16 Bd hi-. 17 Bd adds bodhisatto Ãha. 18 all three MSS. avakassati. 19 Bd rohanÃ. 20 Bd -kassati. 21 Bd gaÊayati. 22 Bd ka¬hiyati. 23 Bd tuvaæ. 24 Bd hi-. >/ #<[page 416]># %<416 XV. VÅsatinipÃta>% B-assa dakkhiïapassaæ nissÃya taæ sandhÃretvà assÃ- sento aÂÂhÃsi. SutanÃpi nÃma migapotikà palÃyitvà migÃnaæ antare ubho bhÃtike apassantÅ "idaæ bhayaæ mama bhÃtikÃ- naæ uppannaæ bhavissatÅti" nivattitvà tesaæ santikaæ ÃgatÃ, naæ\<*<1>*>/ Ãgacchantiæ disvà M. pa¤camaæ gÃtham Ãha: @*>/ pi, mà kaækhi, jÅvissanti tayà sahà 'ti. || Ja_XV:88 ||>@ Tattha bhÅrÆ 'ti mÃtugÃmo nÃma appamattikenÃpi bhÃyati, tena naæ evaæ Ãlapati, kÆÂe ti paticchannapÃse, Ãyase ti so hi anto udake ayakkhandhaæ koÂÂetvÃ\<*<3>*>/ tattha sÃradÃruæ yaÂÂhiæ bandhitvà o¬¬ito, tasmà evam Ãha, tayà sahà 'ti te asÅtisahassamigà tayà saddhiæ jÅvissanti. TatoparÃ\<*<4>*>/ purimanayen' eva tisso gÃthà honti: @*>/ gacchÃmi, hadayam me avaka¬¬hati\<*<6>*>/, na taæ ahaæ jahissÃmi, idha hessÃmi jÅvitaæ. || Ja_XV:89 ||>@ @*>/ pi, mà kaækhi, jÅvissanti tayà saha. || Ja_XV:90 ||>@ @*>/, na taæ baddhaæ jahissÃmi, idha hessÃmi\<*<8>*>/ jÅvitan ti. || Ja_XV:91 ||>@ Tattha te nÆnà 'ti idhÃpi mÃtÃpitaro va sandhÃyÃha. SÃpi tath' eva paÂikkhipitvà M-assa vÃmapassaæ nissÃya assÃsayamÃnÃ\<*<9>*>/ aÂÂhÃssi. Luddo pi te mige palayante disvà baddharÃva¤\<*<10>*>/ ca sutvà "baddho bhavissati migarÃjÃ" ti gÃÊ- haæ kacchaæ bandhitvà migamÃraïasattiæ ÃdÃya vegenÃ- gacchi\<*<11>*>/. M. Ãgacchantaæ disvà navamaæ gÃtham Ãha: @*>/ sahÃvudho, so\<*<13>*>/ no vadhissati ajja usunà sattiyÃ-m-apÅti. || Ja_XV:92 ||>@ Tattha ruddarÆpo\<*<12>*>/ ti dÃruïajÃtiko, sattiyÃmapÅti sattiyÃpi no paharitvà vadhissati, tasmà yÃva so nÃgacchati tÃva palÃyathà 'ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd taæ. 2 Cks tvaæ. 3 Bd koÂe-. 4 Bd -raæ. 5 Bd rohana. 6 Cs Bd -kassati, 7 Bd -kassati. 8 Bd hi-. 9 Bd assÃsiyamÃnÃ. 10 Bd bandharava¤. 11 C8 vegenächi, Bd vegenÃgacchati, 12 Bd ludda-. 13 Bd yo. >/ #<[page 417]># %< 5. RohantamigajÃtaka. (501.) 417>% Taæ disvÃpi Cittamigo na palÃyi. Sutanà pana saka- bhÃvena saïÂhÃtuæ\<*<1>*>/ asakkontÅ maraïabhayabhÅtà thokaæ palÃ- yitvà "ahaæ dve bhÃtike pahÃya kuhiæ palÃyissÃmÅti" attano jÅvitam jahitvà nalÃÂena maccuæ ÃdÃya punÃgantvà bhÃtu vÃmapasse aÂÂhÃsi. Tam atthaæ pakÃsento S. dasamaæ gÃtham Ãha @*>/ bhayatajjità sudukkaraæ akarà bhÅru maraïÃy' Æpanivattathà ti. || Ja_XV:93 ||>@ Tattha maraïÃyÆpanivattathà 'ti maraïatthÃya upanivatti Luddo pi Ãgantvà te tayo jane ekato Âhite disvà metta- cittaæ uppÃdetvà ekakucchiyaæ nibbattabhÃtaro\<*<3>*>/ viya te ma¤¤amÃno cintesi: "migarÃjà tÃva pÃse baddho, ime pana dve janà hirottappabandhena baddhÃ, kin nu kho ime\<*<4>*>/ etassa hontÅti" atha ne pucchanto @*>/ upÃsare, na taæ cajitum icchanti jÅvitassa\<*<6>*>/ pi kÃraïà ti || Ja_XV:94 ||>@ Tattha kinnu te me ti kin nu te ime, upÃsare ti upÃyanti Ath' assa B. Ãcikkhi: @@ So tassa vacanaæ sutvà bhiyyosomattÃya muducitto ahosi. Citto\<*<7>*>/ migarÃjà tassa muducittaæ\<*<8>*>/ ¤atvà "samma ludda\<*<9>*>/, mà tvaæ etaæ migarÃjÃnaæ `migamatto\<*<10>*>/ yevÃ' 'ti ma¤¤ittha, ayaæ hi asÅtiyà migasahassÃnaæ rÃjà sÅlÃcÃrasampanno sabba- sattesu muducitto mahÃpa¤¤o andhe jiïïe mÃtÃpitaro poseti, sace tvaæ evarÆpaæ dhammikaæ\<*<11>*>/ mÃresi etaæ mÃrento mÃtÃ- pitaro ca no\<*<12>*>/ ma¤ ca bhagini¤ ca me ti amhe pa¤ca pi jane mÃresi yeva, mayhaæ pana bhÃtu jÅvitaæ dento pa¤cannam pi no\<*<13>*>/ jÅvitadÃyako sÅti" vatvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd sandhÃretuæ. 2 Bd bhayaÂÂÃ. 3 Cks nibbattÃ-. 4 Cks me. 5 Bd bandhaæ. 6 Bd -ssÃ. 7 Bd -a. 8 Bd -ttataæ. 9 Bd -aka. 10 Bd migÃmato. 11 Bd adds migaæ. 12 Bds ma. 13 Bds janÃnaæ. >/ #<[page 418]># %<418 XV. VÅsatinipÃta.>% @*>/ andhà aparinÃyikÃ, pa¤cannaæ jÅvitaæ dehi, bhÃtaraæ mu¤ca luddakà 'ti || Ja_XV:96 ||>@ gÃtham Ãha. So tassa dhammakathaæ sutvà pasannacitto "mà bhÃyi sÃmÅti" vatvà anantaraæ gÃtham Ãha: @*>/ migaæ, nandantu mÃtÃpitaro muttaæ disvà mahÃmigan ti. || Ja_XV:97 ||>@ Tattha vo ti nipÃtamattaæ, muttam\<*<2>*>/ ti bandhanà muttaæ passitvÃ. Eva¤ ca pana vatvà cintesi: "ra¤¤o dinno yaso\<*<3>*>/ mayhaæ kiæ karissati, sac' Ãhaæ imaæ migarÃjÃnaæ vadhissÃmi ayaæ vÃ\<*<4>*>/ me paÂhavi bhinditvÃ\<*<5>*>/ vivaraæ dassati asani và me mattha- kaæ patissati, vissajjessÃmi nan" ti so M-aæ upasaækamitvà yaÂÂhiæ pÃtetvà cammayottaæ chinditvà migarÃjÃnaæ ÃliÇgitvà udakapariyante nipajjÃpetvà muducittena saïikaæ pÃsÃ\<*<6>*>/ mo- cetvà nahÃrÆhi nahÃruæ maæsena maæsaæ cammena cammaæ samodhÃnetvà udakena lohitaæ dhovitvà mettÃcittena pu- nappuna parimajji. Tassa mettÃnubhÃvena M-assa ca pÃra- mitÃnubhÃvena sabbÃni nahÃrumaæsacammÃni sandhÅyiæsu, pÃdo sa¤channachavisa¤channalomo\<*<7>*>/ ahosi, asukaÂÂhÃne bad- dho ahosÅti pi na pa¤¤Ãyi, M. sukhappatto hutvà aÂÂhÃsi: Taæ disvà Cittamigo somanassajÃto luddassa anumodanaæ karonto @@ gÃtham Ãha. Atha M. "kin nu kho esa luddo maæ gaïhanto attano kammena gaïhi udÃhu a¤¤assa ÃïattiyÃ" ti cintetvà gahita- kÃraïaæ pucchi. Luddaputto Ãha: "sÃmi, na mayhaæ tum- hehi kammaæ atthi, ra¤¤o pana aggamahesÅ Khemà nÃma tumhÃkaæ dhammakathaæ sotukÃmÃ, tadatthÃya ra¤¤o Ãïattiyà tvaæ mayà gahito" ti. "Samma evaæ sante maæ vissajjento \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -pitti-. 2 Cks muttÃ. 3 Bd hinnayasena. 4 Ck va, Bd ca. 5 Bd bhijjitvÃ. 6 Cks -saæ. 7 Cks saæchavi-. >/ #<[page 419]># %< 5. RohantamigajÃtaka. (501.) 419>% atidukkaraæ karosi, ehi maæ netvà ra¤¤o dassehi, deviyà dhammaæ kathessÃmÅti". "SÃmi\<*<1>*>/, rÃjÃno nÃma kakkhaÊÃ, ko jÃnÃti kiæ bhavissati\<*<2>*>/, mayhaæ ra¤¤o dinnena yasena kammaæ n' atthi, gaccha tvaæ yathÃsukhan" ti. Puna M. "iminà maæ vissajjentena atidukkaraæ kataæ, yasapaÂilÃbhaupÃyam assa karissÃmÅti" cintetvà "samma pitthiæ tÃva me hatthena pari- majjÃ\<*<3>*>/" 'ti Ãha. So parimajji, hattho suvaïïavaïïehi lomehi pÆri\<*<4>*>/. "SÃmi imehi lomehi kiæ karomÅti". "Samma imÃni haritvÃ\<*<5>*>/ ra¤¤o ca deviyà ca dassetvà 'imÃni tassa suvaïïa- vaïïamigassa lomanÅti' vatvà mama ÂhÃne Âhatvà imÃhi gÃthÃhi deviyà dhammaæ desehi, taæ\<*<6>*>/ sutvà yeva hi 'ssÃ\<*<7>*>/ dohaÊo paÂippassambhissatÅti\<*<8>*>/". "Dhammaæ cara mahÃrÃjÃ" 'ti dasa- dhammacariyagÃthà uggaïhÃpetvà pa¤casÅlÃni datvà appa- mÃdena ovaditvà uyyoyesi. Luddaputto M-aæ ÃcariyaÂÂhÃne Âhapetvà tikkhattuæ padakkhiïaæ katvà catÆsu ÂhÃnesi van- ditvà lomÃni paduminipattena gahetvà pakkÃmi. Te pi naæ\<*<9>*>/ tayo janà thokaæ anugantvà mukhena gocara¤ ca pÃnÅya¤ ca gahetvà mÃtÃpitunnaæ santikaæ gamiæsu\<*<10>*>/. MÃtÃpitaro "tÃta Rohanta\<*<11>*>/, tvaæ kira\<*<12>*>/ baddho, kathaæ mutto" ti pucchantÃ\<*<13>*>/ @*>/ pamokkho Ãsi\<*<15>*>/ upanÅtasmiæ jÅvite, kathaæ putta amocesi kÆÂapÃsamha\<*<16>*>/ luddako ti || Ja_XV:99 ||>@ gÃtham Ãhaæsu. Tattha upanÅtasmin ti tava jÅvite maraïantike\<*<17>*>/ upanÅte kathaæ pa- mokkho Ãsi\<*<15>*>/. Taæ sutvà B. tisso gÃthà abhÃsi: @@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -ssÃmi, omitting ti sÃmi. 2 Ck -tÅti. 3 Bd -ÃhÅ. 4 all three MSS. puri. 5 Cks nÅha-. 6 Cks omit taæ. 7 Bd tassÃ. 8 Bd pasam-. 9 Bd omits maæ. 10 Cks Ãg-. 11 Bd rohana 12 Bd adds pÃse. 13 Cks -to. 14 Bd adds tvaæ for te? 15 Bd asi. 16 Bd -hÃ. 17 Cs maraïasantike, Bd -santikaæ. >/ #<[page 420]># %<420 XV. VÅsatinipÃta.>% @@ Tattha bhanan ti bhaïanto, hadayaÇgan ti hadayaÇgamaæ, dutiya- gÃthÃya bhaïan ti bhaïamÃnÃ, sutvà ti so imesaæ ubhinnaæ vÃcaæ sutvÃ. Ath' assa mÃtÃpitaro anumodantà Ãhaæsu: @*>/ hotu saha dÃrehi luddako yathà may' ajja nandÃma disvà Rohantam\<*<2>*>/ Ãgatan ti. || Ja_XV:103 ||>@ Luddo pi ara¤¤Ã nikkhamitvà rÃjakulaæ gantvà rÃjÃnaæ vanditvà ekamantaæ aÂÂhÃsi. Taæ disvà rÃjÃ\<*<3>*>/ @*>/ ludda: migacammÃni Ãhariæ\<*<5>*>/, atha kena nu vaïïena migacammÃni nÃharÅti\<*<6>*>/. || Ja_XV:104 ||>@ Tattha migacammÃnÅti migaæ và cammaæ vÃ, Ãharin ti ÃharissÃmi, idaæ vuttaæ hoti: ambho ludda, nanu tvaæ evaæ avaca: migaæ Ãnetuæ asak- konto cammaæ ÃharissÃmi\<*<7>*>/, taæ asakkonto lomÃnÅti, so tvaæ kena kÃraïena n' eva migaæ na migacammaæ ÃharÅti\<*<8>*>/. Taæ sutvà luddo @*>/ c' eva hatthatthaæ kÆÂapÃsa¤ ca so migo, abajjhi, ta¤ ca migarÃjaæ ta¤ ca muttà upÃsare. || Ja_XV:105 ||>@ @*>/ saævego abbhuto lomahaæsano, ima¤ c' Ãhaæ migaæ ha¤¤e ajja hassÃmi\<*<11>*>/ jÅvitan ti Ãha. || Ja_XV:106 ||>@ Tattha ÃgamÃ\<*<12>*>/ ti mahÃrÃja so migo mama hatthatthaæ hatthapassa¤ c' eva\<*<13>*>/ mayà odditaæ kÆÂapÃsa¤ ca Ãgato tasmi¤ ca kÆÂapÃse abajjhi, ta¤ca muttà upÃsare ti ta¤ ca baddhaæ apare muttà abaddhà ca dve migà assÃ- sentÃ\<*<14>*>/ taæ nissÃya aÂÂhaæsu, abbhuto ti pubbe abhÆtapubbo, ima¤cÃhan ti atha me saæviggassa etad ahosi: sace ahaæ imaæ migaæ hanissÃmi ajj' eva imasmiæ yeva ÂhÃne jÅvitaæ jahissÃmÅti\<*<15>*>/. @@ idaæ so rÃjà vimhayavasena punappuna pucchati. Taæ sutvà luddo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks anindito., 2 Bd rohaïam. 3 Bds add Ãha. 4 Bd -ca. 5 Bd -ri, Cks -raæ. 6 Bd -rÃti. 7 Bd ÃnessÃmi. 8 Bd -rantÅti. 9 Ck -ma, Bd -ma¤. 10 so all three Mss. 11 Bd ajjeva hissÃmi. 12 all three MSS. -man. 13 Bd pÃsa¤ceva. 14 Cks assÃsessÃ. 15 Bd adds taæ sutvà rÃjà Ãha. >/ #<[page 421]># %< 5. RohantamigajÃtaka. (501.) 421>% @@ Tattha odÃtasiÇgà ti rajatadÃmasadisasiÇgÃ, sucivÃlà ti camarÅ- vÃlasadisena\<*<1>*>/ sucinà vÃlena samannÃgatÃ, lohitakà ti rattaromapavÃlasadisÃ\<*<2>*>/, pÃdà ti khurapariyantÃ, a¤jitakkhà ti a¤jitehi\<*<3>*>/ viya visuddhapa¤cappasÃdehi akkhÅhi samannÃgatÃ. Iti so kathento va M-assa suvaïïavaïïÃni lomÃni ra¤¤o hatthe Âhapetvà tesaæ migÃnaæ sarÅravaïïaæ pakÃsento @*>/ devÃ, na te so abhihÃrayan\<*<5>*>/ ti || Ja_XV:109 ||>@ gÃtham Ãha. Tattha mÃtÃpettibharà ti jiïïe andhe mÃtÃpitaro posenti, etÃdisà tesaæ\<*<6>*>/ dhammikatÃ, na te so abhihÃrayan\<*<5>*>/ ti so migarÃjà na sakkà kenaci tava païïÃkÃratthÃya abhiharitun ti attho, abhibhÃrayin\<*<7>*>/ ti pi pÃÂho, so te ahan taæ\<*<8>*>/ païïÃkÃratthÃya nÃbhihÃrayim\<*<9>*>/, na ÃhÃrin ti attho. Ito so M-assa ca Cittamigassa ca SutanÃya ca miga- potikÃya guïe kathetvà "mahÃrÃja ahan tena migara¤¤a attano lomÃni dassetvà `mama ÂhÃne Âhatvà dasahi dhammacariyÃ- gÃthÃhi\<*<10>*>/ deviyà dhammaæ katheyyÃsÅti*' Ãïatto" ti vatvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd cÃmari-. 2 Bd rattanakhapa-. 3 Cks -te. 4 Bd -pitti-. 5 Cks -yun. 6 Cs Bd ne-. 7 Cks -hÃrayan. 8 Bd so ahaæ te taæ. 9 Bd -yi, Cks -yuæ. 10 Bd rÃjadha-. * After katheyyÃsÅti B. reads as follows: uggaïhÃpito Ãïatto" ti1. Taæ sutvà rÃjà taæ sattaratanakhacite rÃjapallaæke nisÅdÃpetvà sayaæ deviyà saddhiæ nÅcÃsane ekamantaæ nisÅditvà taæ a¤jaliæ paggayha yÃcati. So dhammaæ desento Ãha: 1. Dhamma¤ cara mahÃrÃja mÃtÃpitusu khattiya, idha dhammaæ caritvÃna rÃjà saggaæ gamissati. 2. Dhamma¤ cara mahÃrÃja puttadÃresu khattiya, idha dhammaæ caritvÃna rÃjà saggaæ gamissati. 3. Dhamma¤ cara mahÃrÃja mittÃmaccesu khattiya, idha dhammaæ caritvÃna rÃjà saggaæ gamissati. 4. Dhamma¤ cara mahÃrÃja vÃhanesu2 balesu ca, idha dhammaæ caritvÃna rÃjà saggaæ gamissati. 1 Bd omits ti. 2 Bd vÃhakesu? Bs vÃhaïesu. >/ #<[page 422]># %<422 XV. VÅsatinipÃta.>% ka¤canapÅÂhe nisÅditvà tÃhi gÃthÃhi dhammaæ desesi. Deviyà dohaÊo paÂippassambhi. RÃjà tussitvà luddaputtaæ mahantena yasena santappento @*>/ ca pallaækaæ ummÃpupphasirinnibhaæ\<*<2>*>/ || Ja_XV:110 ||>@ @@ @*>/ u¤chÃcariyÃya luddaka- etehi\<*<4>*>/ dÃraæ posehi. mà pÃpaæ akarÃ\<*<5>*>/ punan\<*<6>*>/ ti || Ja_XV:112 ||>@ gÃthà Ãha. Tattha thullan ti mahagghaæ, maïikuï¬alan ti pasÃdhana¤ ca te dammi, catussadan\<*<7>*>/ ti caturassadaæ\<*<8>*>/, catÆssÅsakan ti attho. ummÃ- pupphasirÅnibhan\<*<2>*>/ ti nÅlapaccattharaïatÃya\<*<9>*>/ ummÃpupphasadisÃya\<*<10>*>/ ni- bhÃya obhÃsena samannÃgataæ kÃÊavaïïadÃrusÃramayaæ vÃ, sÃdisiyo ti a¤¤a- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd caturassa¤. 2 Bd umÃrapupphasannibhaæ. 3 Cks ina-, Bd iïïÃdÅnaæ. 4 Bd etena. 5 Bd -ri, Ck -raæ. 6 Bd -nÃ. 7 Bds caturassan. 8 Cs -rÃ-, Bd omits ca. 9 Ck -natthanÃya, Cs -ïatthatÃya, Bd nilapaccattaraïatthÃ. 10 Cks bahupakÃro, Bd bahÆkÃro. 5. Dhamma¤ cara mahÃrÃja gÃmesu nigamesu ca, idha dhammaæ caritvÃna rÃjà saggaæ gamissati. 6. Dhamma¤ cara mahÃrÃja raÂÂhesu janapadesu ca idha dhammaæ caritvÃna rÃjà saggaæ gamissati. 7. Dhamma¤ cara mahÃrÃja samaïabrÃhmaïesu ca idha dhammaæ caritvÃna rÃjà saggaæ gamissati. 8. Dhamma¤ cara mahÃrÃja migapakkhÅsu khattiya, idha dhammaæ caritvÃna jÃjà saggaæ gamissati. 9. Dhamama¤ cara mahÃrÃja, dhammo suciïïo sukham Ãvahati1, idha dhammaæ caritvÃna rÃjà saggaæ gamissati. 10. Dhamma¤ cara mahÃrÃja, Indo devà sabrÃhmaïà suciïïena divaæ pattÃ, mà dhammaæ rÃja pamÃdo2. 11. Tatth' ev' ete vattapadÃ3, esà va anusÃsanÅ, sapa¤¤aæ sevi KalyÃïi sà etÅ tidivaæ gatà ti. Iti nesÃdaputto M-ena desitaniyÃmena ùkÃsaga¤gaæ otÃrento viya BuddhalÅÊhÃya dhammaæ desesi. MahÃjano sÃdhukÃrasahassÃni pavatteti. Dhammakathaæ sutvà yeva deviyà dohaÊo paÂippassambhi etc. 1 read: dhammo ÃvahatÅ sukhaæ? 2 so both MSS. for pÃmado; p.111, 25, vol. III 412|6 Dhp. v. 371 is likewise to be read pÃmado, then the metre will be right. 3 Bs tattheva te vatthapadÃ. >/ #<[page 423]># %< 6. HaæsajÃtaka. (502.) 423>% ma¤¤aæ rÆpena ca bhogena ca sadisÃ, usabha¤ca gavaæ satan ti usa- bhajeÂÂhakaæ katvà gavasata¤ ca te dammi, kÃressan ti dasarÃjadhamme akopento dhammen' eva rajjaæ kÃressÃmi, bahukÃro\<*<1>*>/ me sÅti suvaïïa- vaïïassa migara¤¤o ÂhÃne Âhatvà dhammassa desitattà tvaæ mama bahÆpakÃro, migarÃjena\<*<2>*>/ vuttaniyÃmen' eva te ahaæ pa¤casu sÅlesu patiÂÂhÃpito, kasÅ vaïijjà ti samma luddaka, ahaæ migarÃjaæ\<*<3>*>/ adisvà tassa vacanam eva sutvà pa¤casu sÅlesu patiÂÂhito, tvam pi ito paÂÂhÃya sÅlavà hohi yÃni tÃni kasÅ vaïijjÃ\<*<4>*>/ iïadÃnaæ\<*<5>*>/ u¤chÃcariyà 'ti ÃjÅvamukhÃni etena sammÃÃjÅvena tava puttadÃraæ posehi, mà puna pÃpaæ karÅti. So ra¤¤o kathaæ sutvà "na me gharÃvÃsen' attho, pabbajjaæ anujÃna\<*<6>*>/ devÃ" 'ti\<*<7>*>/ anujÃnÃpetvà ra¤¤Ã dinnaæ\<*<8>*>/ dhanaæ puttadÃrassa datvà Himavantaæ pavisitvà isipabbajjaæ pabbajitvà aÂÂha samÃpattiyo nibbattetvà Brahmaloka-parÃyano ahosi. RÃjÃpi M-assa ovÃde Âhatvà saggapadaæ\<*<9>*>/ pÆresi. OvÃdo\<*<10>*>/ vassasahassaæ\<*<11>*>/ pavatti\<*<12>*>/. S. i. d. Ã. "evaæ {bhikkhave} pubbe pi mam' atthÃya ùnandena jÅvitaæ pariccattam evÃ" 'ti vatvà j. s.: "Tadà luddo\<*<13>*>/ Channo ahosi, rÃjà SÃriputto, devÅ Khemà bhikkhunÅ, mÃtÃpitaro mahÃrÃjakulÃni, Sutanà UppalavaïïÃ, Cittamigo Anando, asÅtimigasahassÃni SÃkiyagaïo, RohantamigarÃjÃ\<*<14>*>/ aham evÃ" 'ti. RohantamigajÃtakaæ\<*<15>*>/. $<6. HaæsajÃtaka.>$ Ete haæsà pakkamantÅti. Idaæ S. Veluvane v. Anan- dattherassa jÅvitapariccÃgam eva Ã. k. TadÃpi hi dhammasa- bhÃyaæ therassa guïakathaæ kathentesu bhikkhusu S. ÃgantvÃ\<*<16>*>/ pucchitvÃ\<*<17>*>/ "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' ùnandena\<*<18>*>/ mam' atthÃya jÅvitaæ pariccattam evÃ" 'ti vatvà a. Ã.: A. B. Bahuputtako nÃma rÃjà r. kÃresi. KhemÃ\<*<19>*>/ nÃm' assa aggamahesÅ ahosi. Tadà M. suvaïïahaæsayoniyaæ nib- battitvà navutihaæsasahassaparivuto\<*<20>*>/ CittakÆÂe vasi. TadÃpi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks bahupakÃro, Bd bahÆkÃro. 2 Cks -je. 3 Bd -jÃnaæ. 4 Bd -Ãni. 5 Cks ina-. 6 Bd -nÃtha. 7 Ck omits anu - - ti. 8 Bd -a. 9 Bd saggapÆraæ. 10 Bds tassa o-. 11 Bd vassasatasahassaæ. 12 Bd -ttati. 13 Bd -ako. 14 Bd omits rohanta. 15 Bds rohaïa-. 16 Bd adds kÃya nuttha bhikkhave e. k. s. ti. 17 Bd adds imÃya nÃmà ti vutte. 18 Bd pi Ã-. 19 Bd adds tveva. 20 Bds chana-. >/ #<[page 424]># %<424 XV. VÅsatinipÃta.>% devÅ vuttanayen' eva supinaæ disvÃra¤¤o suvaïïavaïïahaæsassa\<*<1>*>/ dhammadesanÃsavane\<*<2>*>/ dohalaæ Ãrocesi. RajÃpi pucchitvà "suvaïïavaïïahaæsà nÃma\<*<3>*>/ CittakÆÂapabbate vasantÅti" ca sutvà Khemaæ nÃma saraæ\<*<4>*>/ kÃretvà nÃnappakÃrÃni nivÃpa- dha¤¤Ãni ropÃpetvà catÆsu kaïïesu devasikaæ abhayaghosa- naæ ghosÃpesi eka¤ ca luddaputtaæ haæsÃnaæ gahaïatthÃya payojesi. Tassa payojitÃkÃro ca tena tattha sakuïÃnaæ upa- parikkhitabhÃvo ca suvaïïahaæsÃnaæ ÃgatakÃle ra¤¤o Ãro- cetvà pÃsao¬¬itaniyÃmo\<*<5>*>/ ca M-assa pÃse baddhaniyÃmo ca Sumukhassa haæsasenÃpatino tÅsu haæsaghaÂÃsu taæ adisvà nivattana¤ ca sabbaæ MahÃhaæsajÃtake Ãvibhavissati, idhÃpi M. yaÂÂhipÃse bandhitvÃ\<*<6>*>/ pÃsayaÂÂhiyaæ olambanto\<*<7>*>/ yeva gÅvaæ pasÃretvà haæsÃnaæ gatamaggaæ olokento Sumukhaæ Ãgac- chantaæ disvà "ÃgatakÃle naæ vimaæsissÃmÅti" cintetvà tas- miæ Ãgate tisso gÃthà abhÃsi: @@ @*>/ gacchanti, kiæ eko avahÅyasi. || Ja_XV:114 ||>@ @*>/ patataæ\<*<10>*>/ seÂÂha, n' atthi baddhe\<*<11>*>/ sahÃyatÃ\<*<12>*>/, mà anÅghÃya hÃpesi, KÃmaæ Sumukha pakkamà 'ti. || Ja_XV:115 ||>@ Tattha bhayamerità ti bhayerità bhayatajjità bhayacalitÃ, harittaca hemavaïïà 'ti dvÅhi\<*<13>*>/ vacanehi tam evÃlapati, kÃman ti suvaïïattaca su- vaïïavaïïa sundaramukha ekaæsena pakkamÃhi yeva. kin te idhÃgamanenà 'ti vadati, ohÃyà 'ti maæ jahitvà uppatitÃ\<*<14>*>/, anapekkhamÃnÃ\<*<15>*>/ ti te ca me\<*<16>*>/ ¤Ãtakà mayi anapekkhà va gacchanti. patevà 'ti uppat' eva\<*<17>*>/, mà anÅghÃyÃ\<*<18>*>/ 'ti ito\<*<19>*>/ gantvà pattabbÃya niddukkhabhÃvÃya viriyaæ mà hÃpesi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ïïassa-. 2 Cks -nasavana. 3 Bds add atthÅti. 4 Bs saraïaæ. 5 Cks pÃsaæ-, Bd haæsÃnaæo¬-. 6 so all three MSS. 7 Cks -te, Bd -batto. 8 Cks -naæ. 9 Cks pate ca, Bd pageva. 10 Ck panataæ, Cs pattaæ Bd pakaÂaæ. 11 Bd bhante 12 Ck -nÃ, Bd -kÃ. 13 Bd adds pi. 14 Cks -to. 15 Cks -kkhÃ. 16 Bd mama 17 Cks uppatteva. 18 all three MSS.-ani-. 19 Bd etto. 20 Bd pattabÃyÃya. >/ #<[page 425]># %< 6. HaæsajÃtaka. [502.] 425>% Tato Sumukho paækapiÂÂhe nisÅditvà @*>/ DhataraÂÂha tavaæ\<*<2>*>/ jahe, jÅvitaæ maraïaæ và me tayà saddhiæ bhavissatÅti || Ja_XV:116 ||>@ gÃtham Ãha. Tattha dukkhapareto ti mahÃrÃja tvaæ maraïadukkhapareto ti\<*<3>*>/ ettaken' eva nÃhaæ\<*<4>*>/ jahÃmi. Evaæ Sumukhena sÅhanÃde kate DhataraÂÂho @*>/ 'haæ pata te taæ\<*<6>*>/ avassajin ti || Ja_XV:117 ||>@ gÃtham Ãha. Tattha etadariyassà 'ti yaæ tvaæ nÃhaæ tavaæ\<*<7>*>/ jahe ti bhÃsasi etaæ ÃcÃrasampannassa ariyassa kalyÃïaæ uttamavacanaæ, pata te tan ti aha¤ ca na taæ vissajjetukÃmo evaæ avacaæ atha kho taæ vÅmaæsamÃno pata tu\<*<8>*>/ iti etaæ vacanaæ avassajiæ, gacchà 'ti taæ avocan ti attho. Evaæ tesaæ kathayantÃnaæ\<*<9>*>/ ¤eva luddaputto daï¬aæ ÃdÃya vegenÃgato. Sumukho DhataraÂÂhaæ assÃsento\<*<10>*>/ tassÃ- bhimukho gantvà apacitiæ dassetvà haæsara¤¤o guïe kathesi, tÃvad eva luddo muducitto ahosi, so tassa muducittataæ ¤atvà puna gantvà haæsarÃjaæ eva assÃsento aÂÂhÃsi. Luddo pi haæsarÃjÃnaæ upasaækamitvà chaÂÂhaæ gÃtham Ãha: @*>/, Ãrà pÃsaæ na bujjhi tvaæ haæsÃnaæ pavaruttamo ti. || Ja_XV:118 ||>@ Tattha apadena padan ti mahÃrÃja tumhÃdiso antalikkhacaro\<*<12>*>/ dijo apadena\<*<13>*>/ akÃse padaæ katvà yÃti, na bujjhÅti\<*<14>*>/ so tvaæ evarÆpo dÆrato va imaæ\<*<15>*>/ pÃsaæ na bujjhi\<*<16>*>/ nÃvajÃnÅti\<*<17>*>/ pucchati. M. Ãha: @*>/ na bujjhatÅti. || Ja_XV:119 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd smi. 2 Bds tuvaæ. 3 Cks omit ti. 4 Bd nÃhantaæ. 5 Bd -nÃ. 6 so all three MSS.for patà t' etaæ? 7 Bd tuvaæ. 8 so Bd; Ck panataæ. Cs pantaæ. 9 Bd kathent-. 10 Bd -setvÃ. 11 Bd dvi-. 12 Bks -kkhe-. 13 Bd -de. 14 Cks na bajjhati, Bd nibbujhÅti. 15 Ck idaæ, Bd omits imaæ. 16 Cs adds taæ. 17 Bd na jÃnÃsiti. 18 Bds -jjapi, Cks -jjhÃpi >/ #<[page 426]># %<426 XV. VÅsatinipÃta.>% Tattha parÃbhavo ti samma luddaputta yadà parÃbhavo ava¬¬hi\<*<1>*>/ vinÃso sampatto hoti atha so\<*<2>*>/ poso jÅvitasaækhaye patte jÃla¤ ca pÃsa¤ ca patvÃpi na jÃnÃtÅti attho. Luddo\<*<3>*>/ haæsara¤¤o kathaæ abhinanditvà Sumukhena saddhiæ sallapanto tisso gÃthà abhÃsi: @*>/ avahÅyasi. || Ja_XV:120 ||>@ @*>/ bhutvà pivitvà ca pakkamanti vihaÇgamà anapekkhamÃnà vakkaÇgÃ, tvaæ ¤ev' eko\<*<6>*>/ upÃsasi. || Ja_XV:121 ||>@ @*>/ dijo hoti, mutto baddhaæ upÃsasi, ohÃya sakuïà yanti\<*<8>*>/, kiæ eko avahÅyasÅti. || Ja_XV:122 ||>@ Tattha tva¤ ca nan\<*<9>*>/ ti tvam eva ohiyyasÅti pucchati, upÃsasÅti payirupÃsasi. Sumukho Ãha: @*>/ ti. || Ja_XV:123 ||>@ Tattha yÃva kÃlassa pariyÃyan ti luddaputta yÃva jÅvitakÃlassa pariyosÃnaæ ahaæ etaæ na jahissÃmi yeva. Taæ sutvà luddo pasannacitto hutvà "sac' Ãhaæ evaæ- sÅlasampannesu imesu aparajjhissÃmi paÂhavÅ pi me vivaraæ dadeyya, kim me ra¤¤o santikà laddhena dhanena, vissajjes- sÃmi ne" ti cintetvÃ: @*>/ pÃïaæ cajitum icchasi so te sahÃyaæ mu¤cÃmi, hotu rÃjà tavÃnugo ti || Ja_XV:124 ||>@ gÃtham Ãha. Tattha yo ca tvan ti yo nÃma tvaæ, so te ti so ahaæ, tavÃnugo ti esa haæsarÃjà tava vasaæ anugato hotu. tayà saddhiæ ekaÂÂhÃne vasatu. Eva¤ ca pana vatvà DhataraÂÂhaæ yaÂÂhipÃsato otÃretvà tÅraæ\<*<12>*>/ netvà pÃsaæ mu¤citvà muducittena lohitaæ dhovitvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd avu¬hi. 2 Bd omits so. 3 Bd adds pi. 4 Ck tva¤ca na, Bds tva¤cenaæ. 5 Bd eko. 6 Bd tva¤ceveko. 7 Bd kiæ nu tyÃyaæ. 8 Cks hanti. 9 Bds tva¤cenan, Ck tva¤catan, Cs tva¤catan? 10 so all three MSS. for paryayan? 11 so all three MSS.for hetu? 12 Bd saratÅraæ. >/ #<[page 427]># %< 6. HaæsajÃtaka. (502.) 427>% nahÃruÃdÅni paÂipÃdesi. Tassa muducittatÃya M-assa pÃrami- tÃnaæ ÃnubhÃvena ca tÃvad eva pÃdo sacchavi\<*<1>*>/ ahosi, bandha- naÂÂhÃnam\<*<2>*>/ pi na pa¤¤Ãyi. Sumukho M-aæ\<*<3>*>/ oloketvà tuÂÂha- citto anumodanaæ karonto\<*<4>*>/ @@ Taæ sutvà luddo "gacchatha sÃmÅti" Ãha. Atha naæ M. "kiæ pana tvaæ samma maæ attano atthÃya bandhi udÃhu a¤¤assÃïattiyÃ" ti pucchitvÃ\<*<5>*>/ tena tasmiæ kÃraïe Ãrocite "kin nu kho me ito va CittakÆÂaæ gantuæ seyyo udÃhu nagaran" ti vÅmaæsanto "mayi nagaraæ gate luddaputto dhanaæ la- bhissati deviyà dohaÊo paÂippassambhissati Sumukhassa mitta- dhammo pÃkaÂo bhavissati\<*<6>*>/, tathà mama ¤Ãïabalena\<*<7>*>/ Khemaæ va saraæ abhayadakkhiïaæ katvà labhissÃmi\<*<8>*>/, tasmà nagaram eva gantuæ seyyo" ti saniÂÂhÃnaæ katvà "ludda, tvaæ amhe kÃcenÃdaya ra¤¤o santikaæ nehi, sace no rÃjà vissajjetukÃmo bhavissati vissajjessatÅti" Ãha. "RÃjÃno nÃma sÃmi kakkhaÊÃ, gacchatha tumhe\<*<9>*>/" ti. "Mayaæ tÃdisaæ luddam pi muduka- rimhÃ\<*<10>*>/, ra¤¤o ÃrÃdhane amhÃkaæ ko\<*<11>*>/ bhÃro, nehi yeva no sammÃ" 'ti. So tathà akÃsi. RÃjà haæse disvÃ\<*<12>*>/ somanassa- jÃto hutvà dve pi haæse ka¤canapÅÂhe nisÅdÃpetvà madhulÃje khÃdÃpetvà madhÆdakaæ.\<*<13>*>/ pÃyetvà a¤jalim paggayha dhamma- kathaæ ÃyÃci. HaæsarÃjà tassa sotukÃmataæ viditvà paÂha- maæ tÃva paÂisanthÃram akÃsi. Tatr' imà haæsassa ca ra¤¤o ca vacanapaÂivacanagÃthà honti: @*>/ bhoto kusalaæ, kacci\<*<15>*>/ bhoto anÃmayaæ, kacci\<*<15>*>/ raÂÂham idam phÅtaæ dhammena-m-anusÃsati\<*<16>*>/. || Ja_XV:126 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck sa¤chavi, Cs sachavi. 2 Bd bandhaÂhÃnam. 3 Bd bodhisattaæ 4 Bd adds gÃthamÃha. 5 Bd pucchi. 6 Cks -issatýti. 7 Cks -laæ. 8 Bd gamissÃmi. 9 Cks -hehÅti. 10 Bd mudukaæ ka-. 11 Bd omits ko. 12 Bd adds va. 13 Bd madhurodakaæ. 14 Bd ki¤ci in the place of kaccinnu. 15 Bd ki¤ci. 16 so Cks; in the place of Bd -sasi. >/ #<[page 428]># %<428 XV. VÅsatinipÃta.>% @*>/. || Ja_XV:127 ||>@ @*>/ bhoto amaccesu doso koci na vijjati, kacci\<*<2>*>/ Ãrà amittà te chÃyà dakkhiïato-r-iva\<*<3>*>/. || Ja_XV:128 ||>@ @*>/. || Ja_XV:129 ||>@ @*>/ te sÃdisÅ bhariyà assavà piyabhÃïinÅ puttarÆpayasÆpetà tava chandavasÃnugÃ\<*<5>*>/. || Ja_XV:130 ||>@ @@ @*>/ te bahavo puttà sujÃtà raÂÂhava¬¬hana pa¤¤Ãjavena sampannÃ, sammodanti tato tato. || Ja_XV:132 ||>@ @*>/ eko ca me puttà DhataraÂÂha mayà sutÃ, tesaæ tvaæ kiccam\<*<7>*>/ akkhÃhi, nÃvarajjhanti\<*<8>*>/ te vaco ti. || Ja_XV:133 ||>@ Tattha kusalan ti Ãrogyaæ, itaraæ tass' eva vevacanaæ, phÅtan ti kacci\<*<7>*>/ te idaæ raÂÂhaæ phÅtaæ subhikkhaæ dhammena ca naæ\<*<9>*>/ anusÃsasÅti\<*<10>*>/ pucchati, doso ti aparÃdho, chÃyà dukkhiïatorivÃ\<*<4>*>/ ti yathà nÃma dak- khiïadisÃbhimukhaæ\<*<11>*>/ chÃyà na va¬¬hati evaæ kacci\<*<2>*>/ te amittà na va¬¬hantÅti vadati, sÃdisÅti\<*<12>*>/ jÃtigottakulapadesehi\<*<13>*>/ samÃnÃ, evarÆpà hi aticÃrinÅ na hoti, assavà ti vacanapaÂiggÃhikÃ\<*<14>*>/, puttarÆpayasÆpetà ti puttehi ca rÆpena ca yasena ca upetÃ, pa¤¤Ãjavenà 'ti pa¤¤Ãvegena, pa¤¤aæ\<*<15>*>/ javÃpetvà tÃni tÃni kiccÃni paricchindituæ samatthà ti pucchati, sammodanti ti yattha yattha niyuttà honti tato tato sammodant' eva\<*<16>*>/ na virujjhantÅti pucchati, mayà suta ti mayà vissutÃ\<*<17>*>/, maæ hi loko bahuputtarÃjà ti vadati, iti te maæ nissÃya pÃkaÂà jÃtà ti mayà sutà nÃma hontÅti vadati, tesaæ tvaæ kiccamakkhÃ- hÅti tesaæ mama puttÃnaæ idaæ\<*<18>*>/ nÃma karontÆ\<*<19>*>/ 'ti tvaæ kiccaæ akkhÃhi na te vacanaæ avarajjhissanti\<*<20>*>/, ovÃdaæ tesaæ\<*<21>*>/ dehÅti adhippÃyen' evam Ãha. Taæ sutvà M. tesaæ ovÃdaæ dento pa¤ca gÃthà abhÃsi: @*>/ pi ce hoti jÃtiyà vinayena và atha pacchà kurute yogaæ kicce ÃpÃsu\<*<23>*>/ sÅdati. || Ja_XV:134 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so Cks; Bd -nusÃmi corr. to -sÃsÃmi, Bs -nusÃsÃmi, against the metre. 2 Bd ki¤ci. 3 Cks -ïakoriva. 4 Cks teriva. 5 Bd -dÃ-. 6 Bd -tam. 7 Bds ki¤ci. 8 Bds -ru-. 9 Bds omit ca naæ. 10 Cks -sayÅti. 11 so Cks; Bd -khi. 12 Cks sa-. 13 Bds jÃtibhoga gotta-. 14 Cks -gga-. 15 Cks -Ã. 16 Bd -dento. 17 Bd visutÃ. 18 Bd imaæ. 19 Bd kÃrentu. 20 Cks avajjhissanti, Bds avarujjhanti. 21 Bds ne-. 22 Cks uppa-. 23 Bd apadÃsu, Bs ÃpadÃsu. >/ #<[page 429]># %< 6. HaæsajÃtaka. (502.) 429>% @*>/ va rÆpÃni phullÃni-m-anupassati\<*<2>*>/. || Ja_XV:135 ||>@ @*>/ giriduggasmiæ antarà yeva sÅdati. || Ja_XV:136 ||>@ @*>/ dhitimà naro ÃcÃrasÅlasampanno nise aggÅva bhÃsati. || Ja_XV:137 ||>@ @*>/ upamaæ katvà putte vijjÃsu vÃcaya, saævirÆhetha\<*<6>*>/ medhÃvÅ khettabÅjaæ\<*<7>*>/ va vuÂÂhiyà ti. || Ja_XV:138 ||>@ Tattha vinayenà 'ti ÃcÃrena, pacchà kurute yogan ti so\<*<8>*>/ ce sikkhi- tabbasikkhÃsu\<*<9>*>/ daharakÃle yogaæ\<*<10>*>/ viriyaæ akatvà pacchà mahallakakÃle karoti evarÆpo pacchà tathÃrÆpe dukkhe và ÃpadÃsu và uppannÃsu sÅdati\<*<11>*>/ attÃnaæ uddharituæ\<*<12>*>/ na sakkoti, tassa saæhÅrapa¤¤assà 'ti tassa asikkhitattÃ\<*<13>*>/ tato haritabbapa¤¤assa\<*<9>*>/ aniccalabuddhino\<*<14>*>/, vivaro ti bhogÃhÅnaæ chiddaæ parihÃnÅti attho, nattamandho\<*<15>*>/ ti nattandho\<*<16>*>/, idaæ vuttaæ hoti: yathà nattandho\<*<16>*>/ rattikÃïo rattiæ candobhÃsÃdÅhi thÆlarÆpÃni passati sukhumÃni\<*<17>*>/ passituæ na sakkoti evaæ asikkhito\<*<18>*>/ samhÅrapa¤¤o kismi¤cid\<*<19>*>/ eva bhaye uppanne sukhumakiccÃni\<*<20>*>/ passituæ na sakkoti oÊÃrikÃn' eva passati, tasmà tava putte daharakÃle yeva sikkhÃpetuæ vaÂÂatÅti, asÃre ti nissÃre\<*<21>*>/ lokÃyata- vedasamaye\<*<22>*>/, sÃrayoga¤¤Æ ti sÃrayutto esa samayo ti ma¤¤amÃno matiæ na tv-eva vindati, bahuæ sikkhitvÃpi\<*<23>*>/ pa¤¤aæ na labhati yeva, giriduggas- min ti so evarÆpo yathà nÃma sarabho attano vasanaÂÂhÃnaæ Ãgacchanto antarÃ- magge visamam pi saman ti ma¤¤amÃno giridugge vegenÃgacchanto narakappa- pÃtaæ patvÃ\<*<24>*>/ antarà va\<*<25>*>/ sÅdati ÃvÃsaæ na pÃpuïÃti evam etaæ\<*<26>*>/ asÃraæ lokÃyatavedasamayasaæsÃrasa¤¤Ãya\<*<27>*>/ uggahetvà mahÃvinÃsaæ pÃpuïÃti, tasmà tava putte atthanissitesu va¬¬hiÃvahesu kiccesu yojetvà sikkhÃpehÅti, nise ag- gÅvà 'ti mahÃrÃja hÅnajÃtiko pi uÂÂhÃnÃdiguïasampanno rattiæ aggikkhandho viya obhÃsati, etaæ ve\<*<28>*>/ ti etaæ\<*<29>*>/ mayà vuttaæ nattandhan\<*<30>*>/ ca aggi¤ ca upamaæ katvà tava putte vijjÃsu vÃcaya\<*<31>*>/, sikkhitabbayuttÃsu sikkhÃsu yojehi, evaæ yutto hi yathà sukhettesu vuÂÂhiyà bÅjaæ virÆhati\<*<32>*>/ tath' eva medhÃvÅ saærÆhati\<*<33>*>/ yasena ca bhogehi ca va¬¬hatÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds rattim-. 2 Ck pullÃni-, Bds thÆlÃni anu-. 3 Bd omits va 4 Cks uÂÂhe-. 5 Bd eta¤ca. 6 Bd -ruÊhotha? 7 Bd khette. 8 Bd -yo. 9 Cks -tabbaæ-. 10 Cks yoggaæ, Bd yoga. 11 Cks ki¤ci in the place of sÅdati. 12 Bd uttari-. 13 Ck Bd -tatthÃ. 14 Bd niccaæ phalanabuddhino. 15 Bd rattimandho. 16 Bd rattandho. 17 Ck Bd sumukhÃni. 18 Cks asa-. 19 Ck kismÅcid, Cs kismicid. 20 Bd -mÃni- 21 Cks -ra. 22 Bds -yataneveda-. 23 Cks omit pi. 24 Bd patitvÃ. 25 Bd yeva. 26 Bd evaæ. 27 Bd -yatanabedasamayaæ sÃrasa¤¤Ãya. 28 Cks evaæ ve, Bds etaæ ce. 29 Cks evaæ. 30 Bd rattandha¤. 31 Cks vÃcÃya, Bd dhÃpaya. 32 Bd saævi-. 33 Cs saævi-, Bd yaæ virÆhati. >/ #<[page 430]># %<430 XV. VÅsartinipÃta.>% Evaæ M. sabbarattiæ ra¤¤o dhammaæ desesi. DeviyÃ. dohaÊo paÂippassambhi. M. aruïuggamanavelÃyam eva rÃjÃ- naæ\<*<1>*>/ sÅlesu patiÂÂhÃpetvà appamÃdena ovaditvà saddhiæ Sumukhena uttarasÅhapa¤jarena nikkhamitvà CittakÆÂam eva gato. S. i. d. Ã. "evaæ bhikkhave pubbe pi iminà mam' atthÃya jÅvitaæ pariccattam evÃ" 'ti vatvà j. s.: "Tadà luddo Channo ahosi, rÃjà SÃriputto, devÅ Khemà bhikkhunÅ, haæsaparisà SÃkiyagaïo\<*<2>*>/, Sumukho ùnando, haæsarÃjà aham evÃ" 'ti, HaæsajÃtakaæ. $<7. SattigumbajÃtaka.>$ Migaluddo\<*<3>*>/ mahÃrÃjà ti. Idaæ S. Maddakucchismiæ migadÃye v. Devadattaæ Ã. k. Devadattena hi silÃya paviÂÂhÃya Bhagavato pÃde sakalikÃya\<*<4>*>/ khate\<*<5>*>/ balavedanà uppajjiæsu\<*<6>*>/. T-assa dassanatthÃya bahÆ bhikkhÆ sannipatiæsu. Atha Bh. parisaæ sanni- patitaæ disvà "bhikkhave, imaæ senÃsanaæ atisambÃdhaæ, sannipÃto mahà bhavissati, mama¤ ca sivikÃya Maddakucchiæ nethÃ" 'ti Ãha. BhikkhÆ\<*<7>*>/ tathà kariæsu. JÅvako T-assa pÃdaæ phÃsukaæ akÃsi. BhikkhÆ Sutthu santike nisinnà va k. s.: "Ãvuso, Devadatto sayam pi pÃpo parisÃpi 'ssa pÃpÃ, iti so pÃpo pÃpaparivÃro va viharatÅti". S. "kiæ kathetha bhikkhave" ti pucchitvà "idaæ\<*<7>*>/ nÃmÃ" ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi Devadatto pÃpo pÃpaparivÃro yevÃ" 'ti vatvà a. Ã.: A. Uttarapa¤cÃlanagare Pa¤cÃlo nÃma rÃjà r. kÃresi. M. ara¤¤Ãyatane ekasmiæ sÃnupabbate simbalivane ekassa suvara¤¤o putto hutvà nibbatti, dve bhÃtaro ahesuæ. Tassa pana pabbatassa uparivÃte coragÃmako ahosi pa¤- cannaæ corasatÃnaæ nivÃso, adhovÃte assamo pa¤cannaæ isisatÃnaæ nivÃso. Tesaæ suvapotakÃnaæ\<*<9>*>/ pakkhanikkha- manakÃle vÃtamaï¬alikà udapÃdi, tÃya pahaÂo eko suvapotako\<*<15>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds pa¤casu. 2 Bd -ïÃ. 3 Bd -ddako. 4 Ck sakalikÃyakhalikÃya, Bd sakkhalikÃya. 5 Bd khitte. 6 Bds -jji. 7 Bd te bhi. 8 Cks imÃya. 9 Cks suka-. 10 Cks sukapoto. >/ #<[page 431]># %< 7. SattigumbajÃtaka. (503) 431>% coragÃmake corÃnaæ Ãvudhantare patito, tassa tattha patitattà Sattigumbo t' eva\<*<1>*>/ nÃmaæ kariæsu, eko assame vÃlukathale pupphantare pati, tassa tattha patitattà Pupphako t' eva\<*<1>*>/ nÃmaæ kariæsu. Sattigumbo corÃnaæ antare va¬¬hito, Pup- phako isÅnaæ. Ath' ekadivasaæ rÃjà sabbÃlaækÃrapatimandito rathavaraæ abhirÆhitvà mahantena parivÃrena migavatthÃya\<*<2>*>/ nagarato avidÆre supupphitaphalitaramaïÅyaæ upavanaæ\<*<3>*>/ gan- tvà "yassa passena migo palÃyati tass' eva\<*<4>*>/ gÅvÃ" ti vatvà rathà oruyha paÂicchÃdetvà dinne\<*<5>*>/ koÂÂhake dhanum ÃdÃya aÂÂhÃsi. Purisehi migÃnaæ uÂÂhapanatthÃya vanagumbesu poÂhi- yamÃnesu\<*<6>*>/ eko eïimigo uÂÂhÃya gamanamaggam olokento ra¤¤o ÂhitaÂÂhÃnass' eva vivittaæ disvà tadabhimukho pakkhanditvà palÃyi. Amaccà "kassa passena migo palÃyito" ti pucchantà "ra¤¤o passenÃ" ti ¤atvà ra¤¤Ã saddhiæ keÊiæ kariæsu. RÃjà asmimÃnena tesaæ keÊiæ asahanto "idÃni taæ migaæ gahissÃ- mÅti" rathaæ Ãruyha "sÅghaæ pesehÅti" sÃrathiæ ÃïÃpetvà migena gatamaggaæ paÂipajji. Rathaæ vegena gacchantaæ parisÃ\<*<7>*>/ anubandhituæ nÃsakkhi\<*<8>*>/. RÃjà sÃrathidutiyo\<*<9>*>/ yÃva majjhantikà gantvà mihaæ adisvà nivatto\<*<10>*>/ tassa coragÃmassa santike ramaïÅyaæ kandaraæ disvà rathà oruyha nahÃtvÃ\<*<11>*>/ ca pivitvà ca paccuttari. Ath' assa sÃrathi rathassa uttarattha- raïaæ otÃretvà rukkhacchÃyÃya pa¤¤Ãpesi. So tattha nipajji, sÃrathi pi tassa pÃde sambÃhanto nisÅdi, rÃjà antarantarà niddÃyati c' eva pabujjhati ca. CorÃgÃmakavÃsino\<*<12>*>/ corÃpi ra¤¤o ÃrakkhatthÃya\<*<13>*>/ ara¤¤am eva pavisiæsu, coragÃmake Satti- gumbo c' eva bhattarandhako Patikolambo\<*<14>*>/ nÃm' eko puriso cà 'ti dve va\<*<15>*>/ ohÅyiæsu. Tasmiæ khaïe sattigumbo gÃmakà nikkhamitvà rÃhÃnaæ disvà "imaæ niddÃyamÃnam eva mÃretvà ÃbharaïÃni gahessÃmÃ" 'ti cintetvà Patikolambassa\<*<15>*>/ santikaæ gantvà taæ\<*<16>*>/ kÃraïaæ Ãrocesi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd tvevassa. 2 Bd -vadhÃya. 3 Bd uparambhavanaæ. 4 Cks add so 5 so Cks; Bds ninna. 6 Cks poÂÂhi-, Bd pota-. Bds pu-. 8 Bds -iæsu. 9 Bd -thinÃdu-. 10 Bd nivattento. 11 Bd nhÃyitvÃ. 12 Bd omits ka 13 Bd -ïatthÃya. 14 Bds -lu-. 15 Ck vema, Cs ceva. 16 Bd omits taæ. >/ #<[page 432]># %<432 XV. VÅsatinipÃta.>% Tam atthaæ pakÃsento S. pa¤ca\<*<1>*>/ gÃthà abhÃsi: @@ @@ @*>/ sobhati lohituïhÅso divà suriyo va bhÃsati. || Ja_XV:141 ||>@ @@ @*>/ 'ti. || Ja_XV:143 ||>@ Tattha migaluddo ti luddo viya migÃnaæ gavesanto migaluddo ti vutto, ogaïo ti gaïaæ\<*<4>*>/ ohÅno\<*<5>*>/ hutvÃ, takkarÃnaæ kuÂiæ katan ti so rÃjà tattha ara¤¤e corÃnaæ vasanatthÃya kataæ gÃmakaæ addasa, tassà ti tato corakuÂito kato\<*<6>*>/, luddÃni bhÃsatÅti Patikolambena\<*<7>*>/ saddhiæ dÃruïÃni va- canÃni kathesi, sampannavÃhano ti sampannÃssavÃhano, lohituïhÅso ti rattena uïhÅsapaÂÂena\<*<8>*>/ samannÃgato, sampaÂike\<*<9>*>/ ti sampati idÃni evarÆpe ÂhitamajjhantikakÃle ti attho, sÃhasena ti sahasà pasayha kÃraïaæ\<*<10>*>/ katvÃ, gaïhÃmà 'ti vadati, nisÅthe pi raho dÃnÅti nisÅthe pi idÃni pi raho, idaæ vadati: yathà nisÅthe a¬¬harattasamaye manussà kilantà sayanti raho\<*<11>*>/ hoti idÃni pi\<*<12>*>/ Âhitamajjhantike pi\<*<13>*>/ tath' evà 'ti. hantvÃnà 'ti rÃjÃnaæ mÃretvà vatthÃbharaïÃni 'ssa gahetvà atha naæ pÃde gahetvà ka¬¬hitvà ekamante sÃkhÃhi paÂicchÃdema, iti so vegena sakiæ nikkhamati sakiæ Patikolambassa\<*<7>*>/ santikaæ gacchati. So tassa vacanaæ sutvà nikkhamitvà olokento rÃjabhÃvaæ ¤atvà bhÅto: @@ Atha naæ suvo gÃthÃya ajjhabhÃsi: @*>/ matto thullÃni gajjasi\<*<15>*>/, mÃtari\<*<16>*>/ mayha\<*<17>*>/ naggÃya kin nu tvaæ vijigucchase ti. || Ja_XV:145 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -camaæ. 2 Bds -lÅ 3 Cks apa-. 4 Bd omits ga-. 5 Bd adds parihino. 6 so all three MSS. for gato? 7 Bd paÂikoÊumb-. 8 Ck -paÂÂhena, Bd -pattena. 9 Bd-ti-. 10 Bd kÃraæ. 11 Bd adds nÃma. 12 Bd omits pi. 13 Bd adds kÃle. 14 Bd paÂikolum-. 15 Ck gajjati, Cs gacchati, Bd gacchasi. 16 Bd -rÃ. 17 Bds mayhaæ. >/ #<[page 433]># %< 7. SattigumbajÃtaka. (503.) 433>% Tattha atha tvan ti nanu tvaæ, matto ti corÃnaæ ucciÂÂhasuraæ\<*<1>*>/ la bhitvà tÃya matto hutvà pubbe mahÃgajjitÃni gajjasi, mÃtarÅti\<*<2>*>/ corajeÂÂhakassa bhariyaæ sandhÃyÃha, sà tadà sÃkhÃbhaÇgaæ nivÃsetvà carati, vijigucchase ti mama mÃtari naggÃya kin nu tvaæ idÃni corakammaæ jigucchasÅti\<*<3>*>/. RÃjà pabujjhitvà tassa tena saddhiæ manussabhÃsÃya kathentassa vacanaæ sutvà "sappaÂibhayaæ idaæ ÂhÃnan". ti sÃrathiæ uÂÂhÃpento imaæ gÃtham Ãha: @*>/ me na ruccati\<*<5>*>/, a¤¤aæ gacchÃma assaman ti. || Ja_XV:146 ||>@ So\<*<6>*>/ sÅghaæ uÂÂhahitvà rathaæ yojetvÃ: @@ gÃtham Ãha. Tattha balavÃhano ti balavÃhano\<*<6>*>/ mahÃthÃmÃssasampanno ti attho, adhitiÂÂhà 'ti abhirÆhÃ\<*<8>*>/. AbhirÆÊhamatte yeva tasmiæ sindhavà vÃtavegena pak- khandiæsu. Sattigumbo rathaæ gacchantaæ disvà sambha- mappatto\<*<9>*>/ dve gÃthà abhÃsi: @*>/ gatà sabbe ye asmiæ paricÃrakÃ\<*<11>*>/, esa gacchati Pa¤cÃlo mutto tesaæ adassanÃ. || Ja_XV:148 ||>@ @@ Tattha ko nu me ti kuhin nu ime\<*<12>*>/, asmin ti imasmiæ assame, pari- cÃrakÃ\<*<13>*>/ ti corÃ, adassanà ti etesaæ\<*<14>*>/ corÃnaæ adassanena, mutto esa gacchatÅti\<*<15>*>/ etesaæ hatthato mutto hutvà esa adassanaæ gacchatÅti pi attho, kodaï¬akÃnÅti dhanÆni\<*<16>*>/, jÅvitan ti tumhÃkaæ jÅvitaÂÂhÃnaæ\<*<17>*>/ mà mu¤- cittha, Ãyudhahatthà dhÃvitva gaïhatha nan ti. Evaæ tassa viravitvà aparÃparaæ vidhÃvantass' eva rÃjà isÅnaæ assamaæ patto. Tasmiæ khaïe isayo phalÃphalatthÃya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ucchiÂha-. 2 all three MSS. -rÃti. 3 Bds -si kÃtaæ na icchasÅti. 4 Cks -ïÃ. 5 Cks -anti. 6 Bd adds pi. 7 Ck bÃ-. 8 Bd -ruyha. 9 Bd saævegappatto. 10 Cks omit va. 11 Ck parivÃ-, Bd -cÃrikÃ. 12 Cks imesaæ. 13 Cs Bd -rikÃ. 14 Bd tesaæ. 15 Cks gacchati 16 Bd -nuæ. 17 Cs jÅvinantÃnaæ, Bds jÅvantÃnaæ. >/ #<[page 434]># %<434 XV. VÅsatinipÃta.>% gatÃ, eko Pupphasuvo\<*<1>*>/ ca\<*<2>*>/ assamapade\<*<3>*>/ hoti, so rÃjÃnaæ disvà paccuggamanaæ katvà paÂisanthÃram akÃsi. Tam atthaæ pakÃsento S. catasso gÃthà abhÃsi: @@ @@ @*>/ sÅtaæ Ãbhataæ girigabbharÃ, tato piva mahÃrÃja sace tvaæ abhikaækhasi. || Ja_XV:152 ||>@ @*>/ gatà ye asmiæ paricÃrakÃ\<*<6>*>/, sayaæ uÂÂhÃya gaïhavho, hatthÃ\<*<7>*>/ me n' atthi dÃtave ti. || Ja_XV:153 ||>@ Tattha paÂinanditthà 'ti rÃjÃnaæ disvà va tussi, lohitatuï¬ako ti rattatuï¬o sobhaggappatto, madhuke ti madhukaphalÃni, kÃsumÃriyo ti evaænÃmakÃni phalÃni kÃraphalÃni\<*<8>*>/ vÃ, tato pivà 'ti tato\<*<9>*>/ gahetvà pÃnÅyaæ\<*<10>*>/ pipa\<*<11>*>/, ye asmiæ paricÃrakÃ\<*<6>*>/ ti mahÃrÃja ye imasmiæ assame vicaraïakà isayo te ara¤¤aæ u¤chÃya gatÃ, gaïhavho ti phalÃni\<*<12>*>/ gaïhatha, dÃtave ti dÃtuæ. RÃjà tassa paÂisanthÃre pasÅditvà @*>/ pakkhÅ dijo paramadhammiko, ath' eso itaro pakkhÅ suvo luddÃni bhÃsati. || Ja_XV:154 ||>@ @*>/ hanatha bandhatha, mà vo\<*<14>*>/ mu¤cittha jÅvitaæ, icc-evaæ vilapantassa sotthiæ patto 'smi assaman ti || Ja_XV:155 ||>@ gÃthadvayam Ãha. Ettha itaro ti corakuÂiyaæ suvako, iccevan\<*<16>*>/ ti ahaæ pana tassa evaæ vilapantass' eva\<*<17>*>/ imaæ assamaæ sotthinà patto. Ra¤¤o kathaæ sutvà Pupphako dve gÃthà abhÃsi: @*>/ ekamÃtukà ekarukkhasmiæ saævaddhÃ\<*<19>*>/ nÃnÃkhettagatà ubho. || Ja_XV:156 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -suko. 2 Cs Bd va. 3 Bd adds Âhito. 4 Cks -ni-, Bd -ïi-. 5 Bd ara¤¤aæ uccÃya. 6 Bd -ri-. 7 Cs -aæ. 8 Cks omit kÃraphalÃni. 9 Bds adds phÃlakato. 10 Bd pÃniyamÃlakato, Cks Bd pÃniyaæ. 11 Bds piva. 12 Bd phÃlÃphalÃni. 13 Bd vatÃyaæ. 14 Bd evaæ. 15 Bd te. 16 Cks -vÃ. 17 Bd -tassa. 18 Bd saud-. 19 Bd -va¬hà >/ #<[page 435]># %< 7. SattigumbajÃtaka. (503.) 435>% Tattha bhÃtaro smà 'ti mahÃrÃja so cÃha¤ ca\<*<1>*>/ ubho bhÃtaro homa, corÃnan ti so corÃnaæ santike saævaddho\<*<2>*>/ ahaæ isÅnaæ santike, asataæ so sataæ ahan ti so asÃdhÆnaæ dussÅlÃnaæ santikaæ upagato\<*<3>*>/, ahaæ sìhÆnaæ sÅlavantÃnaæ, tena dhammena no vinà ti mahÃrÃja taæ Satti- gumbaæ corà coradhammena corakiriyÃya vinesuæ maæ isayo isidhammena sÅlÃ- cÃrena, tasmà so pi tena coradhammena no vinà hoti aham pi isidhammena no vinà homi. IdÃni taæ dhammaæ vibhajanto @*>/ sahasÃkÃrÃ, tÃni so tattha sikkhati. || Ja_XV:158 ||>@ @*>/ aæke vaddho 'smi\<*<6>*>/ BhÃratà 'ti || Ja_XV:159 ||>@ gÃthadvayam Ãha. Tattha nikatÅti patirÆpakena\<*<7>*>/ va¤canÃ\<*<8>*>/, va¤canÃnÅti ujukava¤canÃn' eva\<*<9>*>/, Ãlopà ti divà gÃmaghÃto, sahasÃkÃrà ti gehaæ pavisitvà maraïena tajjetvà sÃhasikakammakaraïÃni, saccan ti sabhÃvo\<*<10>*>/, dhammo ti sucarita- dhammo, ahiæsà ti mettacittapubbabhÃvo\<*<11>*>/, saæyamo ti sÅlaæ\<*<12>*>/, damo ti indriyadamanaæ, ÃsanÆdakadÃyÅnan\<*<13>*>/ ti adhigatÃnaæ\<*<14>*>/ Ãsana¤ ca udaka¤ ca dÃnasÅlÃnaæ, BhÃratà ti rÃjÃnaæ Ãlapati. IdÃni ra¤¤o dhammaæ desento imà gÃthà abhÃsi: @*>/ và yadivà asaæ sÅlavantaæ visÅlaæ và vasaæ\<*<16>*>/ tass' eva gacchati. || Ja_XV:160 ||>@ @*>/ so pi tÃdisako hoti sahavÃso hi tÃdiso. || Ja_XV:161 ||>@ @*>/ sevamÃnaæ saphuÂÂho samphusaæ\<*<19>*>/ paraæ saro diddho\<*<20>*>/ kalÃpaæ va\<*<21>*>/ alittam upalimpati\<*<22>*>/. || Ja_XV:162 ||>@ @*>/ vÃyanti, evaæ bÃlÆpasevanÃ. || Ja_XV:163 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs Bd ca ah-. 2 Bd -va¬ho. 3 Bd upÃ-. 4 Cks -pa, cfr. supra p. 11,18. 5 Cks -dÃsÅnaæ, Bd -dÃyikaæ. 6 Bd aÇgevu¬ho-. 7 Cks -pena. 8 Bd -nÃni. 9 Cs ujukena va¤-, Bds ujukaæ va¤-. 10 Bds yathà sa-. 11 Bds -bhÃgo. 12 Bd silasaæyamo. 13 Cks -dÃnan, Bs -dÃyinan. 14 Bds abbhÃg-. 15 Bds santaæ. 16 Cks vasan. 17 Cks -saævÆpa-, Bds cupa-. 18 so all three MSS. 19 Ck sampuÂÂho sampu-. 20 Bds du-, Cks diÂÂho. 21 Cks -pa¤ca. 22 Cks -lippati. 23 all three MSS. -i. >/ #<[page 436]># %<436 XV. VÅsarinipÃta.>% @*>/ vÃyanti, evaæ dhÅrÆpasevanÃ. || Ja_XV:164 ||>@ @@ Tattha sataæ\<*<3>*>/ và yadivà asan ti sappurisaæ và asappurisaæ vÃ, sevamÃno sevamÃnan ti seviyamÃno Ãcariyo sevamÃnaæ antevÃsikaæ, sam- phuÂÂho\<*<4>*>/ antevÃsikena\<*<5>*>/ phuÂÂho\<*<6>*>/ Ãcariyo, samphusaæ\<*<4>*>/ paran ti paraæ antevÃsiæ\<*<7>*>/ samphusanto\<*<4>*>/ Ãcariyo\<*<8>*>/, alittan ti naæ\<*<9>*>/ antevÃsikaæ pÃpa- dhammena alittaæ so Ãcariyo visadiddho\<*<10>*>/ saro sesaæ\<*<11>*>/ sarakalÃpaæ viya\<*<12>*>/ lim- pati\<*<13>*>/, evaæ bÃlÆpasevanà ti bÃlÆpasevano\<*<14>*>/ pÆtimacchaæ upanayhanaæ\<*<15>*>/ kusaggaæ viya hoti, pÃpakammaæ akaronto pi\<*<16>*>/ avaïïaæ akittiæ labhati, dhÅ- rÆpasevanà ti dhÅrÆpasevÅ hi\<*<17>*>/ puggalo tagarÃdigandhajÃtipaliveÂhita- pattaæ\<*<18>*>/ viya hoti, paï¬ito bhavituæ asakkonto pi kalyÃïamittasevÅ guïakittiæ labhati, phalapuÂassevà 'ti gandhapuÂasseva\<*<19>*>/ gandhapaliveÂhanapaïïasseva\<*<20>*>/, sampÃkamattano ti kalyÃïamittasaæsaggavasena\<*<21>*>/ attano paripÃkaæ pari- bhÃvanaæ\<*<22>*>/ ¤atvà ti attho, pÃpenti suggatin ti santo sammÃdiÂÂhikà attÃnaæ nissite satte saggan eva pÃpentÅti desanaæ yathÃnusandhim eva pÃpesi\<*<23>*>/. RÃjà tassa dhammakathÃya\<*<24>*>/ pasÅdi. Isigaïo pi Ãgato. RÃjà isayo vanditvà "bhante maæ anukampamÃnà mama va- sanaÂÂhÃne vasathÃ" 'ti vatvà tesaæ paÂi¤¤aæ gahetvà na- garaæ gantvà suvÃnaæ abhayaæ adÃsi. Isayo pi tattha aga- maæsu\<*<25>*>/. RÃjà isigaïaæ uyyÃne vasÃpento yÃvajÅvaæ upaÂÂha- hitvà saggapadaæ\<*<26>*>/ pÆresi. Ath' assa putto pi chattaæ ussÃ- petvà isigaïaæ paÂijaggi yevà 'ti tasmiæ kulaparivaÂÂe satta- rÃjÃno\<*<27>*>/ dÃnaæ pavattayiæsu. M. ara¤¤e vasanto yeva yathÃ- kammaæ gato. S. i. d. Ã. "evaæ bhikkhave pubbe pi Devadatto\<*<28>*>/ pÃpaparivÃro yevÃ" 'ti vatvà j. s. "Tadà Sattigumbo Devadatto ahosi, corà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 all three MSS. -i. 2 Bd yanti 3 Bd santaæ. 4 Ck sampu-. 5 Cks -vÃsikÃvÃ. 6 Ck pu-. 7 Bds Ãcariyaæ. 8 Bds antevÃsÅ. 9 Bd taæ. 10 Bd -duÂho. 11 Cks yesaæ. 12 Cks visaæ. 13 all three MSS. lippati 14 Bd -sevihi, Cs -sevino. 15 Cks upanayha. 16 Cks karonto. 17 so Cks for pi? Bds omit hi. 18 Cks -jÃtaæpali-, Bd takkarÃdigandhajÃti-. 19 Cks -Âassa. 20 Bd -pattasseva. 21 Cks -vÃ-. 22 Bd pÃripÃkabhÃvaæ. 23 Bd -eti. 24 Bd omits dhamma. 25 Bd Ãg-. 26 Bd saggapÆraæ. 27 Bd adds isigaïassa. 28 Bds add pÃpo. >/ #<[page 437]># %< 8. BhallÃÂiyajÃtaka (504.) 437>% Devadatta-parisÃ, rÃjà ùnando, isigaïo BuddhaparisÃ, Pupphakasuvo aham evÃ" 'ti. SattigumbajÃtakaæ. $<8. BhallÃÂiyajÃtaka.>$ BhallÃÂiyo nÃma ahosi rÃjà ti. Idaæ S. J. v. MallikÃ- deviæ\<*<1>*>/ Ã. k. Tassà kira ekadivasaæ ra¤¤Ã saddhiæ\<*<2>*>/ sayanaæ\<*<3>*>/ nissÃya kalaho ahosi. RÃjà kujjhitvà taæ na olokesi. Sà cintesi: "nÆna\<*<4>*>/ T. ra¤¤o\<*<5>*>/ mayi kuddhabhÃvaæ\<*<6>*>/ na jÃnÃtÅti". S. taæ kÃraïaæ\<*<7>*>/ ¤atvà punadivase bhikkhusaæghaparivuto SÃvatthiæ piï¬Ãya pavisitvà ra¤¤o gehadvÃraæ gato. RÃjà paccuggantvà pattaæ gahetvà S-raæ pÃsÃ- daæ Ãropetvà paÂipÃÂiyà bhikkhusaæghaæ nisÅdÃpetvà dakkhiïodakaæ datvà païÅtenÃhÃrena parivisitvà bhattakiccÃvasÃne ekamantaæ nisÅdi. S. "kin nu kho mahÃrÃja Mallikà na pa¤¤ÃyatÅti" pucchitvà "attano sukhamadamattÃyÃ" 'ti vutte "nanu mahÃrÃja tvaæ pubbe kinnara- yoniyaæ nibbattitvà ekarattiæ kinnariyà vinà hutvà sattavassasatÃni paridevamÃno vicarÅti" vatvà tena yÃcito a. Ã.: AtÅte B. BhallÃÂiyo nÃma rÃjà r. kÃrento "aÇgÃra- pakkaæ migamaæsaæ khÃdissÃmÅti" rajjaæ amaccÃnaæ niyyÃ- detvà sannaddhapa¤cÃvudho susikkhitakoleyyakasunakhagaïa- parivuto\<*<9>*>/ nagarà nikkhamitvà Himavantaæ pavisitvà anu GaÇgaæ gantvà upari abhirÆhituæ asakkonto ekaæ GaÇgaæ otiïïaæ\<*<10>*>/ nadiæ disvà tadanusÃrena gacchanto migasÆkarÃ- dayo vadhitvà aÇgÃrapakkamaæsaæ khÃdanto uccaÂÂhÃnaæ abhirÆhi. Tattha ramaïÅyÃya nadikÃya paripuïïakÃle tha- nappamÃïodikÃ\<*<11>*>/ hutvà sandati, a¤¤adà jaïïuppamÃïodikÃ\<*<12>*>/ hoti. Tattha nÃnappakÃramacchakacchapÃ\<*<13>*>/ vicaranti, udaka- pariyante rajatapaÂÂavaïïÃ\<*<14>*>/ vÃlukÃ, ubhosu tÅresu nÃnÃ- pupphaphalabharitavinamità rukkhà pupphaphalarasamattehi nÃnÃvihaÇgabhamaragaïehi\<*<15>*>/ samparikiïïà vividhamigasaægha- nisevitacchÃyÃ\<*<16>*>/. Evaæ ramaïÅyÃya hemavatakanadiyÃ\<*<17>*>/ tÅre \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds -kaæ-. 2 Cks ra¤¤o, omitting saddhiæ. 3 Cks -nan. 4 Bds nanu. 5 Ck -Ã. 6 Cks kujjha-. 7 Ck ka-. 8 Bds -ratÅti. 9 Ck -kÃleyyaka-. 10 Bd -a. 11 Bd thanampa-. 12 Bd jaïïukam pa-. 13 Bd -rakÃ-. 14 Cks -a. 15 Cs -vihaga-, Bd vihaÇgama. 16 Bd -nisevità sitacchÃya. 17 Bds hemavaïïakunnanadiyÃ. >/ #<[page 438]># %<438 XV. VÅsatinipÃta.>% dve kinnarà a¤¤ama¤¤aæ ÃliÇgitvà paricumbitvà nÃnappa- kÃrehi paridevantà rodanti. RÃjà tassà nadiyà tÅrena Gandha- mÃdanaæ abhirÆhanto\<*<1>*>/ te kinnare disvà "kin nu te\<*<2>*>/ ete kin- narà evaæ paridevanti, pucchissÃmi ne" ti cintetvà sunakhe oloketvà accharaæ pahari, susikkhità koleyyakÃ\<*<3>*>/ sunakhà tÃya sa¤¤aya gumbaæ pavisitvà udarena nipajjiæsu. So tesaæ paÂisallÅnabhÃvaæ\<*<4>*>/ ¤atvà dhanukalÃpa¤ c' eva sesÃvudhÃni ca Âhitarukkhaæ nissÃya Âhapetvà padasaddaæ akaronto saïi- kaæ\<*<5>*>/ tesaæ santikaæ gantvà "kiækÃraïà tumhe rodathÃ" 'ti kinnare pucchi. Tam atthaæ dassento\<*<6>*>/ S. tisso gÃthà abhÃsi: @*>/, agamà girivaraæ\<*<8>*>/ GandhamÃdanaæ sampupphitaæ kimpurisÃnuciïïaæ. || Ja_XV:166 ||>@ @*>/ dhanukalÃpa¤ ca so nikkhipitvÃ\<*<10>*>/ upÃgamÅ vacanaæ vattukÃmo yatthaÂÂhità kimpurisà ahesuæ. || Ja_XV:167 ||>@ @*>/ mantayavho abhiïhaæ, pucchÃmi vo mÃnusadenavaïïe: kathaæ vo jÃnanti manussaloke ti. || Ja_XV:168 ||>@ Tattha sÃÊÆrasaæghan ti sunakhagaïaæ, himaccaye ti catunnaæ\<*<12>*>/ hemantamÃsÃnaæ\<*<13>*>/ atikkame, Hemavatayà 'ti imissà HemavatanadiyÃ\<*<14>*>/ tÅre. Ra¤¤o vacanaæ sutvà kinnaro tuïhÅ ahosi. KinnarÅ pana ra¤¤Ã saddhiæ sallapi: @*>/ Paï¬arakaæ TikÆÂaæ sÅtodiyÃ\<*<16>*>/ anuvicarÃma\<*<17>*>/ najjo.>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ruyhanto. 2 Bd omits te. 3 Cs koleyya, Ck kÃleyya. 4 Bd -sallinaæ, omitting bhÃvaæ. 5 Bs -ni-. 6 Bds pakÃse-. 7 Ck acari yo. Cs vari so, Bd -vaæ sa ÃcÃri so. 8 read: girÅvaraæ agamÃ? 9 Bd nisÃdha- for nisÃda-? 10 Cks nikkhamitvÃ. 11 Ck kimaddhaÂÂhitÃ, Cs kimadha-. 12 Cks -a¤ca. 13 cks hemantamÃsæ, Bd hemavantaæ mÃsÃnaæ. 14 Bds -vatÃya-. 15 Bd mallagÅri. 16 Bd -dakÃ. 17 Cks ca anu-. >/ #<[page 439]># %< 8. BhallÃÂiyajÃtaka. (504.) 439>% @< migà manussà vÃ\<*<1>*>/ nibhÃsavaïïà jÃnanti no kimpurisà ca\<*<2>*>/ luddhà 'ti. || Ja_XV:169 ||>@ Tattha Mallaægirin\<*<3>*>/ ti samma luddaka mayaæ imaæ Mallagiri¤ ca Paï¬araka¤ ca TikÆÂa¤ ca imà najjo anuvicarÃma, MallÃgirin\<*<4>*>/ ti pi pÃÂho, ni- bhÃsavaïïà ti nibhÃsamÃnavaïïÃ\<*<5>*>/ dissamÃnakasarÅrà ti. Tato rÃjà tisso gÃthà abhÃsi: @*>/ cÃsi piyo piyÃya, pucchÃmi vo mÃnusadehavaïïe: kim idha\<*<7>*>/ vane rodatha appatÅtÃ. || Ja_XV:170 ||>@ @*>/ cÃsi\<*<8>*>/ piyo piyÃya, pucchÃmi vo mÃnusadehavaïïe: kim idha\<*<7>*>/ vane vilapatha appatÅtÃ. || Ja_XV:171 ||>@ @*>/ cÃsi piyo piyÃya, pucchÃmi vo mÃnusadehavaïïe: kim idha\<*<7>*>/ vane socatha appatÅtà ti. || Ja_XV:172 ||>@ Tattha sukiccharÆpan ti suÂÂhu dukkhappattà viya hutvÃ, ÃliÇgito\<*<8>*>/ cÃsi piyo piyÃyà 'ti tayÃ\<*<9>*>/ piyÃya tava piyo aliÇgito ca asi\<*<10>*>/, ÃliÇgiyo cÃsÅti\<*<11>*>/ pi pÃÂho, ayam ev' attho. kimidha vane ti kiækÃraïà idha vane antarantarà ÃliÇgitvà paricumbitvà piyaæ\<*<12>*>/ kathaæ kathetvà puna appatÅtà rodathà 'ti. Tatoparà ubhinnam pi allÃpasallÃpagÃthà honti: @*>/ [vip]pavasimha ludda akÃmakà a¤¤ama¤¤aæ sarantÃ, tam ekarattiæ\<*<14>*>/ anutappamÃnà socÃma, sà ratti punaæ na hessati. || Ja_XV:173 ||>@ @*>/ dhanaæ va naÂÂhaæ pitaraæ va\<*<16>*>/ pitaæ -- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so all three MSS. 2 Bd ti. 3 Cks mallan, Bd mallagirin. 4 Bd mÃlÃgÅrin. 5 Bds -mÃnussavaïïÃ. 6 Cks -giyo. 7 so all three MSS. for i¬hÃ? 8 Bd vÃsi. 9 Bds tava. 10 Cks Ãsi. 11 Cks ÃliÇgimassÅti. 12 Bd piya. 13 Cks mayameka-, Bd mayekarattaæ. 14 Bd -aæ. 15 Ck Bd -ppatetaæ. 16 Cks -ra¤ ca. >/ #<[page 440]># %<440 XV. VÅsatinipÃta.>% pucchÃmi vo mÃnusadehavaïïe: kathaæ vinÃvÃsam akappayittha. || Ja_XV:174 ||>@ @*>/ nadiæ passasi sÅghasotaæ nÃnÃdumacchadanaæ\<*<2>*>/ selakÆÂaæ\<*<3>*>/ tam me piyo uttari vassakÃle mama¤ ca ma¤¤aæ\<*<4>*>/ anubhadhatÅti\<*<5>*>/. || Ja_XV:175 ||>@ @*>/ sattaliyothika¤\<*<7>*>/ ca, piyo ca me hohiti\<*<8>*>/ mÃlabhÃrÅ aha¤ ca naæ mÃlinÅ\<*<9>*>/ ajjhupessaæ. || Ja_XV:176 ||>@ @*>/ kuravakaæ\<*<11>*>/ ocinÃmi uddÃlakÃ\<*<12>*>/ pÃÂalisinduvÃritÃ\<*<13>*>/, piyo ca me hohiti\<*<8>*>/ mÃlabhÃrÅ aha¤ ca naæ mÃlinÅ\<*<14>*>/ ajjhupessaæ. || Ja_XV:177 ||>@ @*>/ supupphitassa oceyya pupphÃni karomi mÃlaæ\<*<16>*>/, piyo ca me hohiti\<*<8>*>/ mÃlabhÃrÅ aha¤ ca naæ mÃlinÅ\<*<14>*>/ ajjhupessaæ. || Ja_XV:178 ||>@ @*>/ santharatthaæ\<*<18>*>/ yatth' ajja 'maæ\<*<19>*>/ viharissÃmu\<*<20>*>/ rattiæ. || Ja_XV:179 ||>@ @*>/ akaluæ\<*<22>*>/ candana¤ ca silÃya\<*<23>*>/ piæsÃmi pamattarÆpÃ, piyo ca me hohiti\<*<8>*>/ rositaÇgo aha¤ ca naæ rosità ajjhupessaæ. || Ja_XV:180 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks yayimaæ. 2 Ck-mÃcadanaæ, Cs -mÃchadanaæ. 3 Bd -kulaæ. 4 Bds ma¤¤e. 5 Cks -baddhatÅti. 6 Bd adhi-. 7 Bd -Êiyodhi-. 8 Bd he-. 9 Ck Bd -ni, Cs -niæ. 10 Bd aha¤ca taæ. 11 Cs khu- corr. to ku-, Bd kurakÃæ. 12 all three MSS. -ka. 13 Bd sindhu-. 14 Cks -niæ, Bd -ni. 15 Bd -lassa. 16 Cks -liæ. 17 Cks hoti, Bd hehiti. 18 Ck santa-, Bd saïharattaæ. 19 Bd hattajjimaæ. 20 Bd -ma. 21 Cks vo. 22 Bd aggaluæ. 23 Bd -yaæ. >/ #<[page 441]># %< 8. BhallÃÂiyajÃtaka. (504.) 441>% @< apÆratha\<*<1>*>/ tena muhuttakena, sÃyaæ nadÅ Ãsi mayà suduttarÃ. || Ja_XV:181 ||>@ @@ @*>/ catukkaæ nadiæ uttariyÃna ludda ÃliÇgiyà a¤¤ama¤¤aæ mayaæ ubho sakim pi rodÃma sakiæ hasÃma. || Ja_XV:183 ||>@ @*>/ mayaæ vippavasimha pubbe, vÃs' ek' imaæ jÅvitaæ bhÆmipÃla, ko n' Ådha kantÃya vinà vaseyya. || Ja_XV:184 ||>@ @*>/ kÅvatako nu samma, sace pi jÃnÃtha vadetha Ãyuæ, anussavÃ\<*<5>*>/ vaddhato\<*<6>*>/ Ãgamà và akkhÃtha me taæ avikampamÃnÃ. || Ja_XV:185 ||>@ @*>/ ludda, na c' antarà pÃpako atthi rogo, appa¤ ca dukkhaæ sukham eva bhiyyo, avÅtarÃgà vijahÃma jÅvitan ti. || Ja_XV:186 ||>@ Tattha mayekarattin\<*<8>*>/ ti mayaæ ekarattiæ\<*<9>*>/, vippavasimhà 'ti vippa- yuttà hutvà vasimhà 'ti\<*<10>*>/, anutappamÃnà ti anicchamÃnÃnaæ nÃma no eka- ratto atÅto\<*<11>*>/ ti taæ ekarattiæ\<*<9>*>/ anucintayamÃnÃ, puna na hessatÅti puna na bhavissati nÃgamissatÅti socÃma, dhanaæ va naÂÂhaæ pitaraæ va petan ti\<*<12>*>/ dhanaæ và naÂÂhaæ pitaraæ và mataraæ và petaæ kÃlakataæ kin nu kho tumhe cintayamÃnà kena kÃraïena taæ ekarattiæ\<*<13>*>/ vinÃvÃsaæ akappayittha, idam me Ãcikkhathà 'ti pucchati, yamiman\<*<14>*>/ ti yaæ idaæ, selakÆÂan\<*<15>*>/ ti dvinnaæ selÃnaæ antare sandamÃnaæ, vassakÃle ti ekassa\<*<16>*>/ meghassa uÂÂhÃya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Ãpu-., Bd amu-. 2 Cks su- 3 so Cs Bd; Ck Ådha for idhÃ? 4 Cs yovÃ, Bd te. 5 Bd -vo. 6 Cs vaddhano? Bd vuddhato. 7 Bd -aæ. 8 Cks mayameka-, Bd -rattan. 9 Cks rattiæ, omitting eka, Bds ekarattaæ. 10 Bd omits ti. 11 Bd omits atÅto. 12 Ck Bd omit dhanaæ va---. 13 Bd -aæ. 14 Ck yaman, Cs yayiman. 15 Bd -kulan. 16 Cks etassa. >/ #<[page 442]># %<442 XV. VÅsatinipÃta.>% vassanakÃle, amhÃkaæ hi imasmiæ vanasaï¬e rativasena vicaratÃnaæ eko megho uÂÂhahi, atha me piyasÃmiko kinnaro maæ pacchato ÃgacchatÅti ma¤¤amÃno etaæ nadiæ uttarÅti Ãha, aha¤cà 'ti ahaæ pan' etassa paratiraæ gatabhÃvaæ ajÃnantÅ supupphitÃni aækolakÃdÅni pupphÃni ocinÃmi, tattha sattaliyothi- ka¤cÃ\<*<1>*>/ 'ti kandalapuppha¤ ca suvaïïayodhika¤ ca ocinantÅ pana piyo ca me mÃlabhÃrÅ bhavissati aha¤ ca naæ mÃlinÅ hutvà ajjhupessan ti iminà kÃ- raïena ocinÃmi, uddÃlakà pÃÂalisinduvÃritÃ\<*<2>*>/ ti ime hi\<*<3>*>/ mayà ocità yevà 'ti vadati, oceyyà 'ti ocinitvÃ. akaluæ\<*<4>*>/ candana¤cà 'ti kÃÊÃkalu¤ ca\<*<5>*>/ rattacandana¤ ca, rositaÇgo ti vilittasarÅro, rosità ti\<*<6>*>/ vilittÃ\<*<7>*>/ hutvà ajjhupessan ti sayane upÃgamissÃmi\<*<8>*>/, nudaæ sÃle salaÊe kaïïilÃre ti etÃni mayà ocinitvà tÅre ÂhapitÃni\<*<9>*>/ pupphÃni nudantaæ harantaæ, su- dattarà ti tassà hi oratÅre\<*<10>*>/ ÂhitakÃle yeva nadiyà udakaæ Ãgataæ, taæ khanaæ yeva suriyo atthamito\<*<11>*>/, vijjutÃ\<*<12>*>/ niccharanti, kinnarà nÃma udaka- bhÅrukà honti, iti sà otarituæ na visahi, tenÃha: sÃyaæ nadÅ mayà duruttarÃ\<*<13>*>/ ti, sampassantà ti\<*<14>*>/ vijjuniccharaïakÃle passantÃ, rodÃmà 'ti andhakÃrÃkÃle apassantà rodÃma vijjuniccharaïakÃle\<*<15>*>/ passantà hasÃma, samvarÅti ratti, catukkan ti tucchaæ, uttariyÃnà 'ti uttaritvÃ, tÅhÆnakan ti tÅhi ÆnÃni sattavassasatÃni, yamidha mayan ti yaæ kÃlaæ idha mayaæ vippavasimha so ito tÅhi ÆnakÃni sattavassasatÃni hontÅti vadati, vÃsekiman ti vÃsaæ\<*<16>*>/ ekaæ imaæ tumhÃkam eva vassasataæ imaæ jÅvitan ti vadati, ko nÅdhà 'ti evaæ parittake jÅvite ko nu idha kantÃya vinà bhaveyya, ayuttaæ tave piya- bhariyÃya vinà bhavitun ti dÅpeti, kÅvatako nÆ ti rÃjà kinnariyà vacanaæ sutvà imesaæ ÃyuppamÃïaæ pucchissÃmÅti cintetvà tumhÃkaæ kittako ÃyÆ 'ti pucchati, anussavÃ\<*<17>*>/ sace vo kassaci vadantassa và sutaæ mÃtÃpitunnaæ và vaddhÃnaæ\<*<18>*>/ mahallakÃnaæ santikà Ãgamo\<*<19>*>/ atthi atha me tato anussavà vaddhato\<*<20>*>/ Ãgamo\<*<19>*>/ và etaæ avikampamÃnà akkhÃtha, na cantarà ti amhÃkaæ vassasahassaæ Ãyu\<*<21>*>/ antarà ca no pÃpako jÅvitantarÃyakaro rogo pi n' atthi. avÅtarÃgà ti a¤¤ama¤¤aæ avigatapemà hutvà Taæ sutvà rÃjà "ime hi nÃma tiracchÃnagatà hutvà eka- rattiæ\<*<22>*>/ vippayogena sattavassasatÃni rodantà vicaranti, ahaæ pana tiyojanasatike rajje mahÃsampatiæ pahÃya ara¤¤e vi- carÃmi, aho akiccakÃri 'mhÅti" tato ca nivatto\<*<23>*>/ BÃrÃïasiæ gantvà "kin te mahÃrÃja Himavante acchariyaæ diÂÂhan" ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -yodhika¤ cÃ. 2 Ck -pÃÂalasindhuvÃrakÃ, Cs -pÃtalasinduvÃrakÃ, Bd -pÃ- talisindhavÃritÃ. 3 Bd pi. 4 Bd Ãgalu. 5 Bd kÃlÃgaluca. 6 Cks omit ti. 7 Cks vilittatÃ. 8 Bd upa-. 9 Cks ÂhitÃni, Bd thapitÃni. 10 Bd oramatÅre. 11 Cks attamino, Bd aÂhaÇgamito. 12 Bds vijjulatÃ. 13 Bd suduttarÃ. 14 Cks passantÃni. 15 Bd vijjulatÃ-. 16 Bds vassekimetivassaæ in the place of vÃsekimantivÃsaæ. 17 Cks anusassavÃ. 18 Bd buddhÃnaæ. 19 Bd -mÃ. 20 Bd bu-. 21 Bds -uæ. 22 Bd ekaæ rattaæ. 23 Bd va vivatto. >/ #<[page 443]># %< 8. BhallÃÂiyajÃtaka. (504.) 443>% amaccehi puÂÂho sabbaæ Ãrocetvà tato paÂÂhÃya dÃnÃdÅni da- danto bhoge bhu¤ji. Tam atthaæ pakÃsento S. @*>/ migavaæ acÃri adÃsi dÃnÃni abhu¤ji bhoge ti || Ja_XV:187 ||>@ imaæ\<*<2>*>/ gÃthaæ vatvà puna vadanto dve gÃthà abhÃsi: @*>/ attakammÃparÃdho yathÃpi te kimpuris' ekarattiæ\<*<4>*>/. || Ja_XV:188 ||>@ @*>/ attakammÃparÃdho yathÃpi te kimpuris' ekarattin\<*<6>*>/ ti. || Ja_XV:189 ||>@ Tattha amÃnusÃnan ti kinnarÃnaæ, attakammÃparÃdho ti attano kammadoso, kimpurisekarattin\<*<6>*>/ ti yathà te kimpurise ekarattiæ kato attano kammadoso tapi\<*<7>*>/ tathà tumhe mà tapÅti\<*<8>*>/ attho. Mallikà devÅ T-assa dhammadesanaæ sutvà uÂÂhÃyÃsanà a¤jalim paggayha D-assa thutiæ karontÅ osÃnagÃtham Ãha: @*>/ adhimanÃ\<*<10>*>/ suïom' ahaæ vacanapathaæ tava-m-atthasaæhitaæ\<*<11>*>/, mu¤ca giraæ\<*<12>*>/ nudas' eva\<*<13>*>/ me daraæ, samaïa sukhÃvaha jÅva me ciran ti. || Ja_XV:190 ||>@ Tattha vividhaæ\<*<14>*>/ adhimanÃ\<*<15>*>/ suïomahan ti bhante tumhehi vividhehi nÃnÃkÃraïehi alaækaritvà desitaæ dhammadesanaæ\<*<16>*>/ adhimanÃ\<*<15>*>/ pa- sannacittà hutvà suïomi, vacanapathan ti taæ tumhehi vuttaæ vividha- vacanaæ, mu¤ca giraæ\<*<12>*>/ nudaseva\<*<17>*>/ me daran ti kaïïasukhaæ ma- dhuraæ giraæ mu¤canto mama hadaye sokadarathaæ nudasi yeva harasi yeva\<*<18>*>/, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds omit na. 2 Bd idaæ. 3 Bd tampi. 4 Cs -se eka-, Bd -rattaæ. 5 Bd kappi. 6 Bd -an. 7 Bd tappi, Cks tampi. 8 Bd tappiti. 9 Cks -dha 10 Cs -mÃna. 11 Bd tavamamattasa¤¤itaæ. 12 Cks giri. 13 Ck nudayeva, Cs nÆdayeva, Bds nudasseva. 14 all three MSS. -dha. 15 Cks -mÃnÃ. 16 Bd adds ahaæ. 17 Cks nudayeva, Bds nudasseva. 18 Bd omits h. y. >/ #<[page 444]># %<444 XV. VÅsatinipÃta.>% samaïasukhÃvaha jÅva me ciran ti bhante buddhasamaïa dibbamÃnusa- lokiyalokuttarasukhÃvaha jÅva me ciraæ mama sÃmi dhammarÃja ciraæ jÅvà 'ti. KosalarÃjà tato paÂÂhÃya tÃya saddhiæ samaggavÃsaæ vasi. S. i. d. Ã. j. s.: "Tadà kinnaro KosalarÃjà ahosi, kinnarÅ Mallikà devÅ ahosi. BhallÃÂiyarÃjÃ\<*<1>*>/ aham evÃ" 'ti. BhallÃÂiyajÃtakaæ\<*<2>*>/ $<9. SomanassajÃtaka.>$ Ko taæ hiæsati heÂhetÅti. Idaæ S.J.v. Devadattassa vadhÃya parisakkanaæ Ã. k. Tadà hi S. "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' esa mama vadhÃya parisakkati yevÃ" 'ti vatvà a. Ã.: AtÅte KururaÂÂhe Uttarapa¤cÃlanagare Reïu nÃma rÃjà r. kÃresi. Tadà MahÃrakkhito nÃma tÃpaso pa¤casata- tÃpasaparivÃro Himavante\<*<3>*>/ vasitvà loïambilasevanatthÃya cÃrikaæ caranto Uttarapa¤cÃlanagaraæ patvà rÃjuyyÃne va- sitvà sapariso\<*<4>*>/ piï¬Ãya caranto rÃjadvÃraæ pÃpuïi. RÃjà isi- ganaæ disvà iriyÃpathe\<*<5>*>/ pasanno alaækatamahÃthale nisÅdÃ- petvà païÅtena ÃhÃrena parivisitvà "bhante imaæ vassÃrattaæ mama uyyÃne vasathÃ" 'ti vatvà tehi saddhiæ uyyÃnaæ gantvà vasanaÂÂhÃnÃni kÃretvà pabbajitaparikkhÃre datvà vanditvà nikkhami. Tato paÂÂhÃya sabbe pi te rÃjanivesane bhu¤janti. RÃjà pana aputtako putte\<*<6>*>/ patheti, puttà n' uppajjanti. VassÃrattaccayena MahÃrakkhito "idÃni Himavanto ramaïi¤Åyo, tatth' eva gamissÃmÃ" 'ti rÃjÃnaæ Ãpucchitvà ra¤¤Ã kata- sakkÃrasammÃno nikkhamitvà antarÃmagge majjhantikasamaye maggà okkamma ekassa sandacchÃyassa\<*<7>*>/ rukkhassa heÂÂhà taruïatiïapiÂÂhe sapariso nisÅdi. TÃpasà kathaæ samuÂÂhÃ- pesuæ: "rÃjagehe vaæsÃnurakkhako putto n' atthi, sÃdhu vat' assa sace rÃjà puttaæ labheyya paveïi ghaÂÅyethÃ\<*<8>*>/" 'ti. MahÃrakkhito pi tesaæ kathaæ sutvà "bhavissati nu kho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks bhallÃÂirÃjÃ, Bd bhallÃtikÃ-. 2 Cks -ÂijÃ-, Bd -tikajÃ-. 9 Cfr. CariyÃ-P. p. 92. 3 Bds add ciraæ. 4 Bds -rivÃro. 5 Bd -ena. 6 Bds -aæ. 7 Bds sÅta-. 8 Ck -Âi-, Bds ghaÂÅyeyyÃ. >/ #<[page 445]># %< 9. SomanassajÃtaka. (505.) 445>% ra¤¤o putto udÃhu no" ti upadhÃrento "bhavissatÅti" ¤atvà evam Ãha: "mà bhonto cintayittha, ajja paccÆsakÃle eko deva- putto cavitvà ra¤¤o aggamehesiyà kucchimhi paÂisandhiæ gaï- hissatÅti". Taæ sutvà eko kÆÂajaÂilo "idÃni rÃjakulÆpako bhavissÃmÅti" cintetvà tÃpasÃnaæ gamanakÃle gilÃnÃlyaæ katvà nipajjitvà "ehi gacchÃmÃ" 'ti vutte "na sakkomÅti" Ãha. MahÃrakkhito tassa nipannakÃraïaæ ¤atvà "yadà sak- kosi tadà ÃgaccheyyÃsÅti" isigaïaæ ÃdÃya Himavantam eva gato. Kuhako pi ni vattitvà vegena gantvà rÃjadvÃre Âhatvà "MahÃrakkhitassa upaÂÂhÃnakatÃpaso\<*<1>*>/ Ãgato" ti ra¤¤o ÃrocÃpetvà ra¤¤a vegena pakkosÃpito pÃsÃdaæ abhiruyha pa¤¤attÃsane nisÅde. RÃjà kuhakaæ vanditvà ekamantaæ ni- sinno isÅnaæ Ãrogyaæ pucchitvà "bhante atikhippaæ ni- vattittha\<*<2>*>/, vegena ken' atthena Ãgat' atthÃ" 'ti Ãha. "ùma mahÃrÃja, isigaïo sukhaæ nisinno `sÃdhu vat' assa sace ra¤¤o paveïipÃlako putto uppajjeyyÃ' 'ti kathaæ samuÂÂhÃpesi, ahaæ taæ kathaæ sutvà `bhavissati nu kho ra¤¤o putto\<*<3>*>/' ti dibba- cakkhunà olokento mahiddhikaæ\<*<4>*>/ devaputtaæ `cavitvà agga- mahesiyà SudhammÃya kucchismiæ\<*<5>*>/ nibbattissatÅti' disvà `ajÃ- nantà gabbhaæ nÃseyyuæ, ÃcikkhissÃmi nesan' ti tumhÃkaæ kathanatthÃya Ãgato, kathitan te mayÃ, gacchÃm' ahaæ ma- hÃrÃjÃ" 'ti. RÃjà "bhante na sakkà gantun" ti tuÂÂho pa- sannacitto\<*<6>*>/ kuhakaæ\<*<7>*>/ tÃpasaæ uyyÃnaæ netvà vasanaÂÂhÃnaæ saævidahitvà adÃsi. So tato paÂÂhÃya rÃjakule bhu¤janto vasati, Dibbacakkhuko t' ev' assa\<*<8>*>/ nÃmaæ ahosi\<*<9>*>/. Tadà B. TÃvatiæsabhavanÃ\<*<10>*>/ cavitvà tattha paÂisandhiæ gaïhi, jÃtassa c' assa nÃmagahaïadivase SomanassakumÃro t' eva nÃmam kariæsu, so kumÃraparihÃren' eva va¬¬hati. Kuhaka- tÃpaso uyyÃnass' ev' ekasmiæ\<*<11>*>/ passe nÃnappakÃraæ sÆ- peyyasÃka¤ ca\<*<12>*>/ valliphalÃni ca ropetvà païïikÃnaæ hatthe vikiïanto dhanaæ. saïÂhapesi. B-assa sattavassikakÃle ra¤¤o \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd upaÂhaka-. 2 Cks nivattitvÃ. 3 Bds add udÃhuno. 4 Cs Bd -ka. 5 Bd -imhi. 6 Bds -mÃnaso. 7 Bd kuhika. 8 Bd tvevassa. 9 Bd hoti 10 Bd -nato. 11 Bd omits ev. 12 Cs -sÃka, Ck -sÃvaka. >/ #<[page 446]># %<446 XV. VÅsatinipÃta.>% paccanto kuppi. So "DibbacakkhutÃpasaæ mà pamajjÅti" kumÃraæ paÂicchÃpetvà "paccantaæ vÆpasamessÃmÅti" gato. Ath' ekadivasaæ kumÃro "jaÂilaæ passissÃmÅti" uyyÃnaæ gantvà kÆÂajaÂilaæ ekaæ gaïÂhikakÃsÃvaæ\<*<1>*>/ nivÃsetvà ekaæ pÃrupitvà ubhohi hatthehi dve udakaghaÂe gahetvà sÃkavatthusmiæ\<*<2>*>/ udakaæ Ãsi¤cantaæ disvà "ayaæ kÆÂajaÂilo attano samaïa- dhammaæ akatvà païïikakammaæ karotÅti" ¤atvà "kiæ karosi païïika gahapatikÃ" 'ti taæ lajjÃpetvà avanditvà va nik- khami\<*<3>*>/. KÆÂajaÂilo "ayaæ idÃn' eva evarÆpo paccÃmitto\<*<4>*>/, ko jÃnÃti kiæ karissati, idÃn' eva naæ nÃsetuæ vaÂÂatÅti" cintetvà ra¤¤o ÃgamanakÃle pÃsÃïaphalakaæ ekamantaæ khipitvà pÃnÅyaghaÂaæ bhinditvà païïasÃlÃya tiïÃni vikiritvà sarÅraæ telena makkhetvà païïasÃlaæ pavisitvà sasÅsaæ pÃrupitvà mahÃdukkhappatto viya\<*<5>*>/ ma¤ce\<*<6>*>/ nipajji. RÃjà Ãgantvà na- garaæ padakkhiïaæ katvà nivesanaæ apavisitvÃ\<*<7>*>/ "mama sÃmikaæ Dibbacakhukaæ passissÃmÅti" païïasÃladvÃraæ gantvà taæ vippakÃraæ disvà "kin nu kho etan" ti anto pavisitvà taæ nipannakaæ disvà pÃde parimajjanto paÂhamaæ gÃthaæ Ãha: @*>/, kin nu\<*<9>*>/ dummano socasi\<*<10>*>/ [appatÅto], kass' ajja mÃtÃpitaro rudantu\<*<11>*>/, kv-ajja setu\<*<12>*>/ nihato paÂhavyà ti. || Ja_XV:191 ||>@ Tattha hiæsatÅti paharati, heÂheÂÅti\<*<13>*>/ akkosati, kvajja setÆ 'ti ko ajja sayatu. Taæ sutvà kÆÂajaÂilo nitthananto\<*<14>*>/ uÂÂhÃya dutiyaæ gÃtham Ãha: @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds kaïthita- 2 Ck sÃkha, Cs sÃvakÃ-. 3 Bd nikkhamitvà nagaraæ gato. 4 Cks pacchÃ. 5 Ck piya. 6 Bd ma¤jake. 7 Bd pavisetvÃ. 8 Bd hedheti, Bs bodheti. 9 Cks omit nu. 10 so all three MSS. for socasi dummano? 11 Bd rucantÃ, Bs durantÃ. 12 Ck sotu, Cs so, read: ko ajja setu. 13 Cks vihei-, Bds bodhetÅti. 14 Bds nitthu-. >/ #<[page 447]># %< 9. SomanassajÃtaka. (505.) 447>% @< ahiæsako Renu-m-anuppavissa\<*<1>*>/ puttena te heÂhayito\<*<4>*>/ 'smi devà 'ti. || Ja_XV:192 ||>@ Itoparà uttÃnasambandhagÃthà PÃÊinayen' eva veditabbÃ. @*>/, kÃsÃviyà yantu\<*<4>*>/ antepuran taæ, hantvÃna\<*<5>*>/ taæ Somanassaæ kumÃraæ chetvÃnà sÅsaæ varaæ Ãharantu. || Ja_XV:193 ||>@ @*>/ khattiya. || Ja_XV:194 ||>@ @*>/ paÂidassayetha\<*<8>*>/. || Ja_XV:195 ||>@ @*>/: || Ja_XV:196 ||>@ @*>/ dovÃrikà khaggabhaddhÃ\<*<3>*>/ kÃsÃviyà hantu mamaæ janinda, akkhÃhi me pucchito etam atthaæ: aparÃdho ko n' Ådha mam' ajja atthÅti. || Ja_XV:197 ||>@ Tattha ahiæsako ti ahaæ kassaci ahiæsako sÅlÃcÃrasampanno, Renu- manupavissà 'ti mahÃrÃja Reïu ahaæ tava puttena\<*<11>*>/ mahÃparivÃrena anu- pavisitvà are kÆÂatÃpasa kasmà tvaæ idha vasÅti vatvà pÃsÃïaphalakaæ khipitvà ghaÂaæ bhinditvà hatthehi ca pÃdehi ca koÂÂentena\<*<12>*>/ viheÂhito 'smÅti evaæ so abhÆtam eva bhÆtaæ viya katvà rÃjÃnaæ saddahÃpesi, ÃyantÆ 'ti gacchantu, mama sÃmimhi vippaÂipannakÃlato paÂÂhÃya mayi pi so na lajjissatÅti kujjhitvà tassa vadhaæ ÃïÃpento evam Ãha, kÃsÃviyà ti\<*<13>*>/ coraghÃtakÃ, te pi pharasu- hatthà attano vidhÃnena gacchantÆ 'ti vadati, varan ti varasÅsaæ chinditvà Ãharantu, rÃjino ti bhikkhave ra¤¤o santike\<*<14>*>/ dÆtà ra¤¤Ã pesitÃ\<*<15>*>/ vegena gantvà mÃtarà alaækaritvà attano aæke nisÅdÃpitaæ\<*<16>*>/ kumÃraæ parivÃretvà etad avocuæ. issarenà 'ti ra¤¤Ã, vitiïïosÅti pariccatto si, sa\<*<17>*>/ rÃjaputto ti\<*<18>*>/ bhikkhave tesaæ vacanaæ sutvà maraïabhayatajjito mÃtu aækato uÂÂhÃya so \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd anupavissaæ. 2 Cks -yittho, Bd pothayito. 3 all three MSS. -bandhÃ. 4 Ck kÃsÃvayÃyantu, Cs kÃsÃvayÃy, Bds -viyÃhantu. 5 Cks gan-. 6 Bd vadhaæ passÃsi. 7 Bd maæ netvÃ. 8 Cks -yÃtha. 9 Bd omits v. 10 Ck Ãga¤cu, Cs Ãha¤ju, Bd Ãgacchuæ. 11 Cks putto. 12 Bd koÂe-. 13 Cks kÃsÃcikÃ, omitting ti. 14 Bd -kÃ. 15 Ck adds ti, Bd omits r. p. 16 Cks -tuæ. 17 Cks so. 18 Cks pi. >/ #<[page 448]># %<448 XV. VÅsatinipÃta.>% rÃjaputto, paÂidassayethÃ\<*<1>*>/ ti dassetha, tassà 'ti bhikkhave te dÆtà tassa kumÃrassa taæ vacanaæ sutvà mÃretuæ avisahantÃgoïaæ viya naæ rajjuyà pari- ka¬¬hantà netvà ra¤¤o dassayuæ\<*<2>*>/, kumÃre pana nÅyamÃne dÃsÅgaïaparivutÃ\<*<3>*>/ saddhiæ orodhehi SudhammÃpi devÅ nÃgarÃpi mayaæ niraparÃdhaæ kumÃraæ mÃretuæ na dassÃmà ti tena saddhiæ yeva agamaæsu\<*<4>*>/, Ãgacchun ti\<*<5>*>/ tum- hÃkaæ ÃïÃya mama santikaæ Ãgamaæsu\<*<6>*>/, hantuæ maman ti maæ mÃretuæ, ko nÅdhà ti ko nu idha mama aparÃdho yena maæ tvaæ mÃresÅti\<*<7>*>/ pucchi. RÃjà "bhavaggaæ atinÅcaæ, tava doso atimahÃ" ti tassa dosaæ kathento @*>/ aggiæ sadà paricaraïappamatto\<*<9>*>/, taæ tÃdisaæ saæyataæ brahmacÃriæ kasmà tuvaæ\<*<10>*>/ brÆsi gahapatÅti\<*<11>*>/ gatham Ãha. || Ja_XV:198 ||>@ Tattha udakaæ sajÃtÅti\<*<12>*>/ udakorohaïakammam karotÅti\<*<13>*>/, taæ\<*<14>*>/ tÃdisan ti taæ\<*<15>*>/ tathÃrÆpaæ mama sÃmiæ DibbacakkhutÃpasaæ kasmà tvaæ\<*<14>*>/ gahapativÃdena samudÃcarasÅti vadati. Tato kumÃro "deva mayhaæ gahapatiæ ¤eva gahapatin ti vadantassa ko doso" ti vatvà @*>/, brÃhmaïo gahapati\<*<18>*>/ tena hotÅti gÃtham Ãha. || Ja_XV:199 ||>@ Tattha mÆlà ti mÆlakÃdimÆlÃ\<*<19>*>/, phalà ti\<*<20>*>/ nÃnÃvidhÃni valliphalÃni, te rakkhati gopayatappamatto\<*<21>*>/ ti te esa tava kulÆpakatÃpaso païïika- kammaæ karonto nisÅditvà rakkhati vatiæ\<*<22>*>/ katva gopayati appamatto, tena kÃraïena so\<*<23>*>/ tava brÃhmaïo gahapati nÃma hoti. "Iti naæ aham pi gahapatÅti\<*<21>*>/ kathesiæ\<*<25>*>/, sace na sadda- hasi catÆsu dvÃresu païïike pucchÃpehÅti". RÃjà pucchÃpesi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -dassayatha, Bds -dissayethÃ. 2 Bd ada-. 3 Bd omits gaïa. 4 Bd Ãg-, Cs agamiæsu. 5 Bd Ãgacchanti. 6 Cks agamiæsu. 7 Bd mÃrÃpesÅti. 8 Ck sa¤chÃti, Cs sa¤jÃti. 9 so Ck; Cs -carata-, Bds -cÃri-. 10 Cks tvaæ. 11 so all three MSS. for gahÃpatÅti. 12 Cks sa¤jÃtÅti. 13 Ck kÃroti, Cs karoti, Bs karohÅti. 14 Cks omit taæ. 15 Bd omits taæ. 16 Bd taæ. 17 Bd goppiyatippamatto. 18 so all three MSS. for gahÃpatÅ brÃhmaïo? 19 Cks -la. 20 Cks phalà ni, Bds phalÃnÅti. 21 Bd -tyappa-. 22 Ck catiæ, Bd ti. 23 Cs nesa, Ck neya. 24 Bd gahappa-. 25 Bd kathemi. 26 Bd pi. >/ #<[page 449]># %< 9. SomanassajÃtaka. (505.) 449>% Te "Ãma\<*<1>*>/ mayaæ imassa hatthato païïaæ\<*<2>*>/ ca phalÃphalÃni\<*<3>*>/ ca vikiïÃmÃ" 'ti\<*<4>*>/ Ãhaæsu. Païïavatthum pi upakharÃpetvà paccakkham akÃsi. PaïïasÃlam pi 'ssa pavisitvà kumÃrassa parisÃ\<*<5>*>/ païïavikkayaladdhaæ kahÃpaïamÃsakabhaï¬ikaæ nÅ- haritvà ra¤¤o dassesi\<*<6>*>/. RÃjà M-assa niddosabhÃvaæ ¤atvÃ: @*>/ kumÃra, pariggahà vividhà santi-m-assa, te rakkhati gopayat' appamatto\<*<8>*>/, brÃhmaïo gahapati\<*<9>*>/ tena hotÅti gÃtham Ãha. || Ja_XV:200 ||>@ Tato M. cintesi: "evarÆpassa bÃlassa ra¤¤o santike vÃsato Himavantaæ pavisitvà pabbajituæ varaæ\<*<10>*>/, parisa- majjhe yev' assa dosaæ Ãvikatvà Ãpucchitvà ajj' eva nikkha- mitvà pabbajissÃmÅti" so parisÃya namakkÃraæ katvà @*>/ jÃnapadà ca sabbe: bÃl' Ãyaæ, bÃlassa vaco nisamma\<*<12>*>/ ahetunà ghÃtayate\<*<13>*>/ janindo ti. || Ja_XV:201 ||>@ Tattha bÃlÃyaæ bÃlassà 'ti ayaæ rÃjà sayaæ bÃlo imassa bÃlassa kÆÂa- jaÂilassa vacanaæ sutvà ahetunà va\<*<14>*>/ maæ ghÃtaye\<*<15>*>/ ti. Eva¤ ca pana vatvÃ\<*<16>*>/ attÃnaæ\<*<17>*>/ anujÃnÃpento itaraæ gÃtham Ãha: @*>/ virÆÊhe dunnikkhayo veÊu pasÃkhajÃto, vandÃmi pÃdÃni tavaæ\<*<19>*>/ janinda, anujÃna\<*<20>*>/ maæ, pabbajissÃmi devà 'ti. || Ja_XV:202 ||>@ Tattha visate ti visÃle mahante jÃte, dunnikkhayo ti dunnikka¬- ¬hiyo\<*<21>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pi. 2 Cks païïÃ. 3 Bd mÆlÃpha-. 4 Bds -miti. 5 Bd pu-. 6 Cks -suæ. 7 all three MSS. -si. 8 Bd -yatimappa-. 9 Ck -ïa-, Cs -ïÃ-, Bds sa brÃhmaïo gahapati: read: gahÃpatÅ brÃhmaïo? 10 Bd varanti. 11 Cks omit sa 12 Bd ani-. 13 Bd ghÃyate maæ. 14 Ck -nà vaæ, Bd -nà ma 15 Ck ghÃye, Bd ghÃtayate. 16 Bd adds pitaraæ vanditvÃ. 17 Bd adds pabbajÃya. 18 Bd -te. 19 Bd tava. 20 Cks -nÃ. 21 Bd -nikayÃto. >/ #<[page 450]># %<450 XV. VÅsatinipÃta.>% Tatoparà ra¤¤o ca puttassa vacanapaÂivacanagÃthà honti: @*>/ kumÃra, sabba¤ ca te issariyam dadÃmi, ajj' eva tvaæ Kuranaæ\<*<2>*>/ hohi rÃjÃ, mà pabbajÅ\<*<3>*>/, pabbajjà hi dukkhÃ. || Ja_XV:203 ||>@ @*>/ deva tavam\<*<5>*>/ atthi bhogÃ, pubbe v' ahaæ\<*<6>*>/ devaloke ramissaæ rÆpehi saddehi atho rasehi gandhehi passehi manoramehi. || Ja_XV:204 ||>@ @*>/ me bhogà tidivasmi\<*<8>*>/ deva parivÃritÃ\<*<9>*>/ accharÃsaæ gaïena, tava¤\<*<10>*>/ ca bÃlaæ paraneyyaæ\<*<11>*>/ viditvà na tÃdise rÃjakule vaseyyaæ\<*<12>*>/. || Ja_XV:205 ||>@ @*>/ bÃlo paraneyy' Ãham\<*<14>*>/ asmi, ekÃparÃdhaæ khama putta mayhaæ, puna pi ce edisakaæ bhaveyya yathÃmatiæ somanassaæ karohÅti. || Ja_XV:206 ||>@ Tattha dukkhà ti tÃta pabbajjà nÃma parapaÂibaddhÃ\<*<15>*>/ jÅvikatthÃ\<*<16>*>/ dukkhà mà pabbaji rÃjà hohÅti taæ\<*<17>*>/ yÃci, kinnÆ dha devà 'ti\<*<18>*>/ deva ye tava bhogÃ\<*<19>*>/ tesu kin nÃma bhu¤jitabbam atthi, parivÃritÃ\<*<20>*>/ ti paricÃritÃ\<*<21>*>/ ayam eva và pÃÂho, tassa kira jÃtissara¤¤Ãïaæ uppajji, tasmà evam Ãha, para- neyyan ti andhaæ viya yaÂÂhiyÃ\<*<22>*>/ parena netabbaæ\<*<23>*>/, tÃdise ti\<*<24>*>/ tÃdisassa ra¤¤o santike na paï¬itena vasitabbaæ, mayà attano ¤Ãïabalena ajja jÅvitaæ laddhaæ, nÃhaæ tava santike vasissÃmÅti ¤Ãpetuæ evam Ãha, yathÃmatin ti sace puna mayhaæ evarÆpo doso hoti atha tvaæ yathÃjjhÃsayaæ karohÅti puttaæ khamÃpesi. M. rÃjÃnaæ ovadanto\<*<25>*>/ aÂÂha gÃthà abhÃsi: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -laphale. 2 Cs -rÆ-. 3 all three MSS. -i. 4 Cks omit dha, all three MSS. nu. 5 so all three MSS. for tavaæ. 6 Bd cÃhaæ. 7 Bd adds ca. 8 all three MSS.-smiæ. 9 Ck -kÃ, Bd -cÃrikÃ. 10 Bd tu-. 11 Ck -ïi-, Cs -ni-. 12 Cks -yya. 13 Bd sacÃhaæ. 14 so Ck; Cs Bd -neyyoham; read: -neyy' ah'? 15 Bd -bandha. 16 Cs -kantÃ, Bd -tatthà corr. to -katthÃ. 17 Bd naæ. 18 Cks kinnu cà ti, Bd kiæ nu-. 19 Cks j-ge, Bs -go. 20 Bd -cÃrikÃ, Bs -cÃritÃ. 21 Cks parivÃrito. 22 Cs yaÂÂhi, Bds pathaviyÃ. 23 Cks -bbÃ. 24 Cks hi. 25 Bd ovÃdento. >/ #<[page 451]># %< 9. SomanassajÃtaka. (505.) 451>% @@ @*>/ cintitaæ -- bhesajjasseva sampatti vipÃko hoti bhadrako. || Ja_XV:208 ||>@ @*>/ na sÃdhu, (III154|23) asa¤¤ato pabbajito na sÃdhu, rÃjà na sÃdhu anisammakÃrÅ, yo paï¬ito kodhano taæ na sÃdhu. || Ja_XV:209 ||>@ @*>/ ca vi¬¬hati. || Ja_XV:210 ||>@ @*>/ issaro, vegÃ\<*<5>*>/ kataæ tapate bhÆmipÃla\<*<6>*>/, sammÃpaïidhi ca\<*<7>*>/ narassa atthà anÃnutappà te bhavanti pacchÃ. || Ja_XV:211 ||>@ @*>/ sukhudrayÃni\<*<9>*>/ bhavanti vaddhÃnumatÃni\<*<10>*>/ tÃni. || Ja_XV:212 ||>@ @*>/ dovÃrikà khaggabaddhÃ\<*<12>*>/ kÃsÃviyà hantu\<*<13>*>/ mamaæ janinda, mÃtuc-ca\<*<14>*>/ aækasmi\<*<15>*>/ ahaæ nisino Ãka¬¬hito sÃhasÃ\<*<16>*>/ tehi deva. || Ja_XV:213 ||>@ @*>/ hi sambÃdham sukiccha\<*<18>*>/ patto, madhuraæ piyaæ jÅvitaæ laddha\<*<19>*>/ rÃja kicchen' ahaæ\<*<20>*>/ ajja vadhà pamutto\<*<21>*>/, pabbajjam evÃbhimano 'ham asmÅti. || Ja_XV:214 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -vattÃya. 2 Ck -gi, Bd -go. 3 Bd -i, Cks -i¤. 4 Cks pÃïa-, Bd pana-. 5 Ck vahÃ, Cs vehÃ, Bd vegÃsÃ, Bs cegÃsÃ. 6 Ck -lam. 7 so Bd for sammÃpaïÅhitÃ? Ck -panidhi, Cs yammÃpaïÅya, Cks omit ca. 8 Ck -satÃni, Bd -saÂhÃni? 9 Bd sukhindriyÃni. 10 Bds buddhÃ-. 11 Ck -um, Cs -Ãga¤ju, Bd agacchuæ. 12 Bd -bandho. 13 Bd hantuæ. 14 Bds -tu¤ca. 15 Ck akasmiæ, Cs aækasmiæ, Bd aÇgasmi. 16 so all three MSS. for sahasÃ? 17 Cks -kaæ. 18 Cs sukicca corr. to sukiccha, Bd sukiccaæ. 19 so all three MSS. for laddhu? 20 all three MSS. -nÃhaæ. 21 Cs vidhÃ-, Bds vadhÃya mutto. >/ #<[page 452]># %<452 XV. VÅsatinipÃta.>% Tattha anisammà 'ti anoloketvà anupadhÃretvÃ, anavatthÃya cintitan ti\<*<1>*>/ na ca avatthapetvÃ\<*<2>*>/ na\<*<3>*>/ tuletvà na\<*<3>*>/ tÅretvà cintitaæ, vipÃko hoti pÃ- pako ti tassa hi yathà nÃma bhesajjassa vebhaÇgo\<*<4>*>/ vipatti evam evaæ\<*<5>*>/ vi- pÃko hoti pÃpako, asa¤¤ato ti kÃyÃdÅhi asa¤¤ato dussÅlo, taæ na sÃdhÆ 'ti taæ tassa kokhanatthaæ\<*<6>*>/ na sÃdhu, nÃnisammà 'ti anisÃmetvà ki¤ci kam- maæ na kareyya, païayeyyÃ\<*<7>*>/ 'ti paÂÂhapeyya pavatteyya, vegà ti vegena sahasÃ, sammÃpaïidhi cà 'ti sammÃpaïidhinà yoniso Âhapitena cittena katà narassa atthà pacchà anÃnutappà bhavantÅti attho, vibhajjà 'ti imÃni kÃtuæ yuttÃni imÃni kÃtuæ ayuttÃnÅti evam a¤¤Ãya\<*<8>*>/ vibhajitvÃ, kammÃyatanÃnÅti kammÃni, vaddhÃnumatÃnÅti paï¬itehi anumatÃni anavajjÃni\<*<9>*>/ honti. katu- kan ti deva kaÂukasambÃdhaæ sukicchaæ maraïabhayaæ patto 'mhi, laddhÆ\<*<10>*>/ 'ti attano ¤Ãïabalena labhitvÃ, pabbajjamevÃbhimano ti pabbajjÃbhi- mukhacitto yev' asmi. Evam M-ena dhamme desite rÃjà deviæ Ãmantetvà @*>/ taruïo\<*<12>*>/ Sudhamme anukampako Somanasso\<*<13>*>/ kumÃro taæ yÃcamÃno na labhÃmi s' ajja\<*<14>*>/, arahÃsi naæ\<*<15>*>/ yÃcitave tuvam pÅti gÃthaæ Ãha. || Ja_XV:215 ||>@ Tattha yÃcitave ti yÃcituæ. Sà pabbajjÃyam eva uyyojentÅ @@ Tattha nisammà 'ti pabbajanto\<*<16>*>/ ca nisÃmetvà micchÃdiÂÂhikÃnam pab- bajjaæ pahÃya sammÃdiÂÂhiyuttaæ niyyÃnikaæ pabbajjaæ pabbaja. Atha rÃjà gÃtham Ãha: @*>/ maæ\<*<18>*>/ dukkhÃpayase\<*<19>*>/ Sudhamme,>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks add -tanti. 2 Cs -tthajetvÃ, Bd anavatthÃto, Bs anavatthÃpetvÃ. 3 Bds a. 4 Cks vehaÇgo, Bd -jasseva vebhaÇgÃ. 5 Bd eva. 6 Bd kodhanantaæ. 7 Cks pÃïapeyyÃ, Bd panayeyya. 8 Bds evaæ pa¤¤Ãya. 9 Cks anuv-. 10 Bds laddhÃ. 11 Bd tavÃyaæ. 12 Ck -ïe. 13 Bd -ssa. 14 Bd svajja. 15 Cks no. 16 all three MSS. pabbajj-. 17 Cks -tÃ. 18 read: maæ dukkhitaæ. 19 so Bd for dukkhayase, Cs dukkhitahvase, Ck dukkhabhave. >/ #<[page 453]># %< 9. SomanassajÃtaka. (505.) 453>% @< yÃcassu puttaæ iti vuccamÃnà bhiyyo va ussÃhayase kumÃran ti. || Ja_XV:217 ||>@ Tattha yÃdisa¤cà 'ti yÃdisaæ idaæ tvaæ vadesi taæ acchariyarÆpaæ va\<*<1>*>/. dukkhitan ti pakatiyÃpi maæ dukkhitaæ bhiyyo dukkhÃpayasi\<*<2>*>/. Puna devÅ gÃtham Ãha: @*>/ parinibbutà lokam imaæ caranti tam\<*<4>*>/ ariyamaggaæ paÂipajjamÃnaæ na ussahe vÃrayituæ kumÃran ti. || Ja_XV:218 ||>@ Tattha vippamuttà ti rÃgÃdÅhi vippamuttÃ, parinibbutà ti kilesa- parinibbÃnena nibbutÃ, tamariyamaggan\<*<5>*>/ ti taæ tesaæ BuddhÃdÅnaæ ari- yÃnaæ santakaæ maggaæ paÂipajjamÃnaæ mama puttaæ vÃretuæ na vussa- hÃmi\<*<6>*>/ devà 'ti. Tassà vacanaæ sutvà rÃjà osÃnagÃtham Ãha: @*>/ vÅtasokà Sudhammà ti. || Ja_XV:219 ||>@ Tattha bahuÂhÃnacintino ti bahukÃraïacintino\<*<8>*>/, yesÃyan ti yesaæ ayaæ SomanassakumÃrasseva hi\<*<9>*>/ subhÃsitaæ sutvà appossukkà jÃtÃ, rÃjÃpi tad eva sandhÃyÃha. M. mÃtÃpitaro vanditvà "sace mayhaæ doso atthi kha- mathÃ\<*<10>*>/" 'ti Ãha, mahÃjanassa a¤jaliæ katvà HimavavantÃbhi- mukho gantvà manussesu nivattesu manussavaïïenÃgantvà devatÃhi sattapabbatarÃjiyo atikkamitvà Himavantaæ nÅto, Vissakammena nimmitÃya païïasÃlÃya isipabbajjaæ pabbaji, taæ\<*<11>*>/ tattha yÃva soÊasavassakÃlà rÃjakulaparicÃrikavesena\<*<12>*>/ devatà yeva upaÂÂhahiæsu. KÆÂajaÂilam pi mahÃjano pothetvà jÅvitakkhayaæ pÃpesi. M. jhÃnÃbhi¤¤aæ nibbattetvà Brahma- lokÆpago\<*<13>*>/ ahosi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits va. 2 Cks dukkhayÃsi, Bd dukkhapayÃsi. 3 Bd bhogi-. 4 Cks nam? 5 Cks naæ-? 6 Cs Bd us-. 7 so all three MSS. 8 Cks -kÃracin-, Bs -karaïacin-. 9 Bd adds sÃ. 10 Cks -tÃ. 11 Cks tvÃ. 12 Ck -vÃraka-, Cs -cÃraka-. 13 Cks -Æpagato. >/ #<[page 454]># %<454 XV. vÅsatinipÃta.>% S. i. d. Ã.: "evaæ bhikkhave pubbe p' esa mayhaæ vadhÃya parisakkati yevÃ" 'ti vatvà j. s.:"Tadà kuhako Devadatto ahosi, mÃtà MahÃmÃyÃ, Rakkhito SÃriputto, SomanassakumÃro aham evÃ" 'ti. SomanassajÃtakaæ. $<10. CampeyyajÃtaka.>$ Kà nu vijjurivÃbhÃsÅti. Idaæ S.J.v. uposathakammaæ Ã. k. Tadà hi S. "sÃdhu vo kataæ\<*<1>*>/ upÃsakà uposathavÃsaæ vasan- tehi, porÃïakapaï¬ità nÃgasampattiæ pahÃya uposathavÃsaæ vasiæsu yevÃ" 'ti vatvà tehi yÃcito a. Ã.: A. AÇgaraÂÂhe AÇge ca MagadharaÂÂhe Magadhe ca r. kÃrente AÇga-Magadha-raÂÂhÃnaæ antare Campà nÃma nadÅ, tattha nÃgabhavanaæ ahosi, Campeyyo nÃma nÃgarÃjà r. kÃresi. KadÃci MagadharÃjà AÇgaraÂÂhaæ gaïhÃti, kadÃci AÇgarÃjà MagadharaÂÂhaæ. Ath' ekadivasaæ MagadharÃjà AÇgena saddhiæ yujjhitvà yuddhaparÃjito assaæ Ãruyha palÃ- yanto AÇgara¤¤o yodhehi anubaddho puïïaæ CampÃnadiæ patvà "parahatthe maraïato nadiæ pavisitvà nataæ seyyo" ti assen' eva saddhiæ nadiæ otari. Tadà Campeyyo nÃgarÃjà anto udake ratanamaï¬apaæ nimminitvà mahÃparivÃro mahÃ- pÃnaæ pivati. Asso ra¤ ¤Ã saddhiæ udake nimujjitvà nÃga- ra¤¤o purato otari. NÃgarÃjà alaækatapaÂiyattaæ rÃjÃnaæ disvà sinehaæ uppÃdetvà Ãsanà uÂÂhÃya" mà bhÃyi mahÃrÃjà 'ti rÃjÃnaæ attano pallaæke nisÅdÃpetvà udake nimuggakÃraïaæ pucchi. RÃjà yathÃbhÆtaæ kathesi. Atha naæ "mà bhÃyi mahÃrÃja, ahan taæ dvinnaæ raÂÂhÃnaæ sÃnikaæ karissÃmÅti" assÃsetvà sattÃhaæ mahantaæ yasaæ anubhavitvà sattame divase MagadharÃjena saddhiæ nÃgabhavanà nikkhami\<*<2>*>/. Ma- gadharÃjà nÃgarÃjassÃnubhÃvena AÇgarÃjÃnaæ gahetvà jÅvità voropetvà dvÅsu raÂÂhesu r. kÃresi. Tato paÂÂhÃya ra¤¤o ca nÃgarÃjassa ca vissÃso thiro ahosi, rÃjà anusaævaccharaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 10. Cfr. CariyÃ-. P. p. 85. 1 Cks Bd kathaæ, Bds add kammaæ. 2 Cks -itvÃ. >/ #<[page 455]># %< 10. CampeyyajÃtaka. (506.) 455>% CampÃnadÅtÅre ratanamaï¬apaæ kÃretvà mahantena pariccÃ- gena nÃgara¤¤o balikammaæ karoti\<*<1>*>/, so mahantena pari- vÃrena nÃgabhavanà nikkhamitvà balikammaæ paÂicchati, mahÃjano nÃgara¤¤o sampattiæ oloketi. Tadà B. dalidda- kule nibbatto rÃjaparisÃya saddhiæ nadÅtÅraæ gantvà taæ nÃgarÃjassa sampattiæ disvà lobhaæ uppÃdetvà taæ upaÂÂha- yamÃno\<*<2>*>/ dÃnaæ datvà sÅlaæ rakkhitvà CampeyyanÃgarÃjassa kÃlakiriyato sattame divase cavitvà tassa vasanapÃsÃde\<*<3>*>/ sirisa- yanapiÂÂhe nibbatti, sarÅraæ sumanadÃmavaïïaæ mahantaæ ahosi. So taæ disvà vippaÂisÃrÅ hutvà "mayà katakusala- nissandena chasu kÃmaggesu\<*<4>*>/ issariyaæ koÂÂhe\<*<5>*>/ paÂisÃmitaæ dha¤¤aæ viya ahosi, sv-Ãhaæ imissà tiracchÃnayoniyaæ\<*<6>*>/ paÂisandhiæ gaïhiæ, kim me jÅvitenÃ" 'ti maraïacittaæ\<*<7>*>/ uppÃdesi. Atha naæ sumanà nÃma nÃgamÃïavikà disvà "ma- hÃnubhÃvo Sakko nibbatto bhavissatÅti" sesanÃgamÃïavikÃ- naæ\<*<8>*>/ sa¤¤aæ adÃsi, sabbà nÃnÃturiyahatthà Ãgantvà tassa upahÃraæ kariæsu. Tassa taæ nÃgabhavanaæ Sakkabhavanaæ viya ahosi, maraïacittaæ paÂippasambhi, sappasarÅraæ vija- hitvà sabbÃlaækÃrapaÂimaï¬ito sayanapiÂÂhe nisÅdi. Ath' assa tato paÂÂhÃya yaso mahà ahosi, so tattha nÃgarajjaæ kÃrento aparabhÃge vippaÂisÃrÅ hutvà "kim me imÃya tiracchÃnayoniyÃ, uposathavÃsaæ vasitvà ito mu¤citvà manussapathaæ gantvà saccÃni paÂivijjhitvà dukkhass' antaæ karissÃmÅti" cintetvà tato paÂÂhÃya tasmiæ yeva pÃsÃde uposathakammaæ karoti, alaækatanÃgamÃïavikà tassa santikaæ gacchanti, yebhuyyena sÅlaæ bhijjati. So tato paÂÂhÃya pÃsÃdà nikkhamitvà uyyÃ- naæ gacchati, tÃ\<*<9>*>/ tatrÃpi gacchanti, uposatho\<*<10>*>/ bhijjat' eva\<*<11>*>/, so\<*<12>*>/ cintesi: "mayà ito nÃgabhavanà nikkhamitvà manussa- lokaæ gantvà uposathavÃsaæ vasituæ vaÂÂatÅti" so tato \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd kÃreti. 2 Cks patthayamÃno. 3 Cks sayanapÃ-, Bds add sirigabbhe. 4 Bd kÃmasaggesu. 5 Bds -esu. 6 Bd -yÃ. 7 Bds maraïÃya-. 8 Cks omit nÃga. 9 Cks omit tÃ. 10 Bd -thakammaæ. 11 Ck bhijjato va, Cs bhijjanteva, Bd bhijjate. 12 Bd tato. >/ #<[page 456]># %<456 XV. VÅsatinipÃta.>% paÂÂhÃya uposathadivasesu nÃgabhavanà nikkhamitvà ekassa paccantagÃmassa avidÆre mahÃmaggasamÅpe vammÅkamatthake "mama cammÃdÅhi athikà cammÃdÅni gaïhantu, maæ kÅÊÃ- sappaæ vÃ\<*<1>*>/ kÃtukÃmà kÅÊasappaæ karontÆ" 'ti sÃrÅraæ dÃna- mukhe\<*<2>*>/ vissajjetvà bhoge Ãbhu¤jitvà nipanno uposathavÃsaæ vasati. MahÃmaggena\<*<3>*>/ gacchantà ca Ãgacchantà ca taæ disvà gandhÃdÅhi pÆjetvà pakkamanti, paccantagÃmavÃsino\<*<4>*>/ "ma- hÃnubÃhvo nÃgarÃjÃ" ti tassa upari maï¬apaæ karitvà sa- mantà vÃlukaæ okiritvà gandhÃdÅhi pÆjayiæsu. Tato paÂÂhÃya manussà M-tte pasÅditvà pÆjaæ katvà puttaæ patthenti\<*<5>*>/. M. pi uposathakammaæ karonto cÃtuddasÅpannarasesu vammÅka- matthake nipajjitvà pÃÂipade\<*<6>*>/ nÃgabhavanaæ gacchati, tass' evaæ uposathaæ\<*<7>*>/ karontassa addhÃ\<*<8>*>/ vÅtivatto. Ekadivasaæ Sumanà aggamahesÅ Ãha: "deva tvaæ manussalokaæ gantvà uposathaæ upavasasi, manussaloko ca sÃsaæko sappaÂibhayo, sace te bhayaæ uppajjeyya atha mayaæ yena nimittena jÃ- neyyÃma taæ no ÃcikkhÃ" 'ti. Atha naæ M. maÇgala- pokkharaïiyà tÅraæ netvà "sace maæ bhadde koci paharitvà kilamessati imissà pokkharaïiyà udakaæ Ãvilaæ bhavissati, sace supaïïà gahessanti\<*<10>*>/ udakaæ pakkamissati\<*<11>*>/, sace ahi- guïÂiko\<*<12>*>/ gaïhissati udakaæ lohitavaïïaæ bhavissatÅti" evaæ tassà tÅïi nimittÃni Ãcikkhitvà catuddasauposathaæ\<*<13>*>/ adhiÂÂhÃya so\<*<14>*>/ nÃgabhavanà nikkhamitvà tattha gantvà vammÅkamatthake nipajji sarÅrasobhÃya vammÅkaæ sobhayamÃno, sarÅraæ hi 'ssa rajatadÃmaæ viya setaæ ahosi, matthako rattakambalabheï¬uko\<*<12>*>/ viya, imasmiæ pana jÃtake B-assa sarÅraæ naÇgalasÅsappa- mÃïaæ\<*<16>*>/ viya ahosi, BhÆridattajÃtake ÆruppamÃïaæ, Saækha- pÃlajÃtake ekadoïikanÃvappamÃïaæ. Tadà eko BÃrÃïasÅvÃsi- mÃïavo Takkasilaæ gantvà disÃpÃmokkhassÃacariyassa santike \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits vÃ. 2 Bd -kho. 3 Bd -gge. 4 Bd add gaætvÃ. 5 Bd adds dhitaraæ pathenti. 6 Cks paÂi-. 7 Bd -thakammaæ. 8 Bd karonto addhÃnaæ. 9 Bd -Ãhi. 10 Bd -o gahessati. 11 Ck pakkaddhissati, Cs pakkaÂÂhissati, Bs pakkuyissati? 12 Bd -kuï¬iko. 13 Bd cÃtuddasÅ. 14 Bd omits so. 15 Bd -legenduko. 16 Cks naÇgula-. >/ #<[page 457]># %< 10. CampeyyajÃtaka. (506.) 457>% Ãlambanamantaæ\<*<1>*>/ uggaïhitvà tena maggena attano gehaæ gacchanto M-aæ disvà "imaæ sappaæ gahetvà gÃmanigama- rÃjadhÃnisu kÅÊÃpento\<*<2>*>/ dhanaæ uppÃdessÃmÅti" cintetvà dibbo- sadhÃni gahetvà dibbamantaæ parivattetvà tassa santikaæ agamÃsi. Dibbamantaæ sutakÃlato paÂÂhÃya M-assa kaïïesu tattasalÃkappavesanakÃlo viya jÃto, matthako sikharena abhi- matthiyamÃno\<*<2>*>/ viya jÃto. So "ko nu kho eso" ti bhoganta- rato sÅsaæ ukkhipitvà olokento ahiguïÂhikaæ\<*<4>*>/ disvà cintesi: "mama visaæ mahantaæ, sace 'haæ\<*<5>*>/ kujjhitvà nÃsÃvÃtam vissajjessÃmi etassa sarÅraæ bhusamuÂÂhi viya vippakirissati, atha me sÅlaæ khaï¬aæ bhavissati, na taæ olokessÃmÅti" so akkhÅni nimmÅletvà sÅsaæ bhogantare Âhapesi. Ahiguï¬ika- brÃhmaïo\<*<6>*>/ osadhaæ khÃditvÃ\<*<7>*>/ mantaæ parivattetvà kheÊaæ M-assa sarÅre opi\<*<8>*>/, osadhÃna¤ ca mantassa cÃnubhÃvena kheÊena phuÂÂhaphuÂÂhaÂÂhÃne\<*<9>*>/ photÃnaæ\<*<10>*>/ uÂÂhÃnakÃlo viya jÃto, atha naæ so naÇguÂÂhe gahetvà ka¬¬hitvà dÅghato nipajjÃ- petvà ajapadena daï¬ena uppÅÊetvà dubbalaæ katvà sÅsaæ daÊhaæ gahetvÃ\<*<11>*>/ nippÅÊesi. M. mukhaæ vivari, ath' assa mukhe kheÊaæ opitvÃ\<*<12>*>/ osadhamantaæ katvà dante bhindi, mukhaæ\<*<13>*>/ lohitassa pÆri. M. \<*<14>*>/ sÅlabhedabhayena evarÆpaæ dukkhaæ adhivÃsento akkhÅni ummÅletvà olokanamattam pi na kari. So pi "nÃgarÃjÃnaæ dubbalaæ karissÃmÅti" naÇguÂÂhato paÂÂhÃy' assa aÂÂhÅni cuïïayamÃno viya sakalasarÅraæ mad- ditvà paÂÂakaveÂhanan\<*<15>*>/ nÃma veÂhesi, tantamajjitan nÃma majji\<*<16>*>/, naÇguÂÂhe gahetvà dussapoÂhiman\<*<17>*>/ nÃma poÂhesi\<*<18>*>/. M-assa sakalasarÅraæ lohitamakkhitaæ ahosi, so\<*<19>*>/ mahÃve- danaæ adhivÃseti\<*<20>*>/. Ath' assa dubbalabhÃvaæ ¤atvà vallÅhi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ÃlambÃyana-. 2 Cs kÅÊa-. 3 Cks abhimanti-, Bd abhipattaya-, Bs abhimatthaya-. 4 Ck -guÂÂhikaæ, Cs -guï¬ikaæ, Bd -kuï¬ikaæ. 5 Bd sacÃhaæ. 6 Bd -kuï¬ika-. 7 Bd saækharitvÃ. 8 Cs mapi, Bs khipi, Bd ukkhipi. 9 Cks puÂÂhapuÂÂha-, Bd phuÂhaphuÂha-. 10 Cks poÂhÃnaæ. 11 Bd katvÃ. 12 Bds khipetvÃ. 13 Bd mukhe. 14 Bd adds attano. 15 Bd paÂÂakena vedhimaæ. 16 so Cks; Bd tantamajhimaæ nÃma majhi. 17 so Cks; Bd -potheyyaæ. 18 Bd podhesi. 19 Cks omit so. 20 Bd -sesi. >/ #<[page 458]># %<458 XV. VÅsatinipÃta.>% peÊaæ karitvà tattha naæ pakkhipitvà paccantagÃmaæ netvà mahÃjanamajjhe kÅÊÃpesi, nÅlÃdÅsu vaïïesu vaÂÂacaturassÃdisu saïÂhÃnesu aïuæthÆlÃdÅsu pamÃïesu yaæ yaæ brÃhmaïo icchati M. taæ tad eva katvà naccati, phaïasatam\<*<1>*>/ pi phaïasa- hassam\<*<2>*>/ pi karoti yeva. MahÃjano pasÅditvà bahuæ dhanam adÃsi, ekadivasam eva kahÃpaïasahassaæ\<*<3>*>/ sahassagghaïake\<*<4>*>/ ca parikkhÃre labhi\<*<5>*>/. BrÃhmaïo Ãdito va "sahassaæ labhitvà vissajjessÃmÅti" cintesi, taæ pana dhanaæ labhitvà "paccanta- gÃme yeva tÃva me ettakaæ dhanaæ laddhà rÃjarÃjamahÃ- maccÃnaæ\<*<6>*>/ santike bahuæ labhissÃmÅti" sakaÂa¤ ca sukha- yÃna¤ ca gahetvà sakaÂe parikkhÃre Âhapetvà sukhayÃnake nisinno mahantena parivÃrena M-aæ gÃmanigamÃdÅsu kÅÊÃ- pento "BÃrÃïasiyam Uggasenara¤¤o santike\<*<7>*>/ kÅÊÃpetvà vissaj- jessÃmÅti" agamÃsi. So maï¬uke mÃretvà nÃgara¤¤o deti. NÃgarÃjà punappuna "n' esa\<*<8>*>/ maæ nissÃya mÃressatÅti" na khÃdati. Ath' assa madhulÃje adÃsi. M. "sac' Ãhaæ gocaraæ gaïhissÃmi anto peÊÃya eva maraïaæ bhavissatÅti" te pi na khÃdati\<*<9>*>/. BrÃhmaïo mÃsamattena\<*<10>*>/ BÃrÃïasiæ patvà dvÃra- gÃmesu kÅÊÃpento bahuæ dhanaæ labhi. RÃjÃpi taæ\<*<11>*>/ pakko- sÃpetvà "amhÃkaæ kÅÊÃpehÅti Ãha."SÃdhu deva, sve panna- rase tumhÃkaæ kÅÊÃpessÃmÅti". RÃjà "sve nÃgarÃjà rÃjaÇgaïe naccissati, mahÃjano sannipatitvà passatÆ" 'ti bheri¤ carÃ- petvà punadivase rÃjaÇgaïaæ alaækÃrÃpetvà brÃhmaïaæ pakko- sÃpesi. So ratanapeÊÃya M-aæ netvà citratthare\<*<12>*>/ peÊaæ Âha- petvà nisÅdi. RÃjÃpi pÃsÃdà oruyha mahÃjanaparivuto rÃjÃ- sane\<*<13>*>/ nisÅdi. BrÃhmaïo M-aæ nÅharitvà naccÃpesi. MahÃjano sakabhÃvena saïÂhÃtuæ na sakkoti, celukkhepasahassÃni vattanti\<*<14>*>/, B-assa upari sattaratanavassaæ vassati. Tassa gahitassa mÃso sampÆri, ettakaæ kÃlaæ nirÃhÃro va ahosi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks pana-. 2 Ck païa-. 3 Bd -a¤ceva. 4 Bd -nike. 5 Bd labhati, Cks -raæ labhi. 6 Bd -mattÃnaæ. 7 Cks omit santike. 8 Bd -naæ esa. 9 Bd khÃdi. 10 Bs samÃsamattena, Cks mahÃsattena. 11 Bs naæ. 12 Bd vicittattare. 13 Bd rÃjÃsayane. 14 Bd pava-. >/ #<[page 459]># %< 10. CampeyyajÃtaka. (506.) 459>% Sumanà "aticirÃyati me piyasÃmiko, idÃni 'ssa idha anÃ- gacchantassa mÃso sampuïïo, kin nu kho kÃraïan" ti gantvà pokkharaïiæ olokentÅ lohitavaïïaæ udakaæ disvà "ahi- guï¬ikena\<*<1>*>/ gahito bhavissatÅti" ¤atvà nÃgabhavanà nikkha- mitvà vammÅkasantikaæ gantvà M-assa gahitaÂÂhÃna¤ ca kilamitaÂÂhÃna¤ ca disvÃ\<*<2>*>/ kanditvà paccantagÃmaæ gantvà pucchitvà taæ pavattiæ sutvà BÃrÃïasiæ\<*<3>*>/ gantvà rÃjaÇgaïe\<*<4>*>/ parisamajjhe ÃkÃse rudamÃnà aÂÂhÃsi. M. naccanto va ÃkÃsaæ olokento\<*<5>*>/ taæ disvà lajjito peÊaæ pavisitvà nipajji. RÃjà tassa peÊaæ paviÂÂhakÃle "kin nu kho kÃraïan" ti ito c' ito ca olokento taæ ÃkÃse Âhitaæ disvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ ti. || Ja_XV:220 ||>@ Tattha na taæ ma¤¤Ãmi mÃnusin\<*<6>*>/ ti ahan taæ mÃnusÅti na ma¤¤Ãmi, tayà ekÃya devatÃya gandhabbiyà và bhavituæ vaÂÂatÅti vadati. IdÃni tesaæ vacanapaÂivacanagÃthÃyo\<*<7>*>/ honti: @*>/ bhadante, atthen' amhi idhÃgatÃ. || Ja_XV:221 ||>@ @*>/, kin te naÂÂhaæ, kim pana patthayÃnà idhÃgatà nÃri, tad iægha brÆhi. || Ja_XV:222 ||>@ @*>/ nÃgo ti taæ\<*<11>*>/ Ãhu jano\<*<12>*>/ janinda tam aggahÅ puriso jÅvikattho, taæ bandhanà mu¤ca. patÅ\<*<13>*>/ mam' eso. || Ja_XV:223 ||>@ @*>/ vanibbakassa, akkhÃhi me nÃgaka¤¤e tam atthaæ, kathaæ vijÃnemu gahÅtanÃgaæ. || Ja_XV:224 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -kuï¬i-. 2 Bd adds roditvÃ. 3 Cks -siyaæ. 4 Bd rÃjadvÃre. 5 Bd -ketvÃ. 6 Cks -sÅ, Bd -si. 7 all three MSS. -naæpaÂi-. 8 Bd asmi. 9 Bd vasanti. 10 Cks cÃha. 11 Bd naæ. 12 Bd -nÃ. 13 Ck patiæ, Cs Bd -ti. 14 Bd Ãgacchi. >/ #<[page 460]># %<460 XV. VÅsatinipÃta.>% @*>/ pi nÃgo bhasmaæ kareyya, tathà hi so balaviriyÆpapanno, dhamma¤ ca nÃgo apacÃyamÃno, tasmà parakkamma tapo karotÅti. || Ja_XV:225 ||>@ Tattha atthenamhÅti ahaæ ekaæ kÃraïaæ paÂicca idhÃgatÃ, kupitin- driyà ti kilantindriyÃ, vÃrigaïà ti assubindughaÂÃ, urago ti cÃhÆ ti urago ti cÃyaæ mahÃjano katheti\<*<2>*>/, puriso ti ayaæ puriso taæ nÃgarÃjÃnaæ jÅvi- katthÃya aggahesi, vanibbakassà 'ti imassa vanibbakapurisassa kathan nu esa mahÃnubhÃvo samÃno hatthatthaæ Ãgato ti pucchati, dhamma¤cà 'ti pa¤casÅladhammaæ uposathavÃsadhamma¤ ca\<*<3>*>/ garuæ\<*<4>*>/ karonto viharati, tasmà iminà purisena gahito pi sac' Ãhaæ imassa upari nÃsÃvÃtaæ vissajjesÃmi bhusamuÂÂhiæ\<*<5>*>/ viya karissati evaæ me sÅlaæ bhijjissatÅti sÅlabhedabhayaæ\<*<6>*>/ parakkamma\<*<7>*>/ taæ dukkhaæ adhivÃsetvà tapo karoti viriyaæ eva karotÅti Ãha. RÃjà "kahaæ\<*<8>*>/ pan' eso\<*<9>*>/ iminà gahito" ti pucchi. Ath' assa sà ÃcikkhantÅ @*>/ nÃgarÃjÃ, tam aggahÅ puriso jÅvikattho, taæ bandhanà mu¤ca. patÅ mam' eso ti gÃtham Ãha. || Ja_XV:226 ||>@ Tattha catuppathe ti catukkamaggassa ÃsannaÂÂhÃne ekasmiæ vammÅke caturaÇgasamannÃgataæ adhiÂÂhÃnaæ adhiÂÂhahitvà uposathavÃsam vasanto ni- pajjatÅti\<*<11>*>/ attho, taæ\<*<12>*>/ bandhanà ti taæ evaæ dhammikaæ guïavantaæ nÃgarÃjÃnaæ etassa\<*<13>*>/ dhanaæ datvà peÊabandhanà pamu¤ca. Eva¤ ca pana vatvà puna pi\<*<14>*>/ yÃcantÅ\<*<15>*>/ dve gÃthà abhÃsi: @*>/ nÃriyo\<*<17>*>/ tÃpi taæ saraïaæ gatÃ. || Ja_XV:227 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs nÃgam. 2 Bd -si. 3 Bd uposathaæ vÃsaddhamma¤ca. 4 Bd guruæ. 5 Ck -i. Cs -Å, Bd bhasmamuÂhi. 6 Bds -yÃ. 7 CS parakkama, Bd parakkamaæ. 8 Bds kathaæ. 9 Ck Bd panoso. 10 Bs sampati. 11 Bd nippajjiti. 12 Cks omit taæ. 13 Ck ekassa. 14 Bd adds taæ. 15 all three MSS. -ti. 16 Bd -geha-. 17 Ck nÃriso, Bd nÃri. >/ #<[page 461]># %< 10. CampeyyajÃtaka. (506.) 461>% Tattha soÊasÃ\<*<1>*>/ 'ti mà tvaæ esa yo và so và daliddanÃgo ti ma¤¤ittha, etassa hi ettikÃ\<*<2>*>/ sabbÃlaækÃrapatimaï¬ità itthiyo va\<*<3>*>/, sesà sampatti aparimÃïà ti dasseti, vÃrigehÃsayÃ\<*<4>*>/ ti udakacchadanaæ udakagabbhaæ katvà tattha sayanasÅlÃ, ossaÂÂhakÃyo ti nissaÂÂhakÃyo hutvÃ, carÃtÆ 'ti caratu. Atha naæ rÃjà tisso gÃthà abhÃsi: @@ @*>/ nikkhasataæ ludda thulla¤ ca maïikuï¬alaæ catussada¤\<*<6>*>/ ca pallaækaæ ummÃpupphasirinnibhaæ\<*<7>*>/. || Ja_XV:230 ||>@ @@ Tattha luddà 'ti rÃjà uragaæ mocetuæ ahiguï¬ikaæ\<*<8>*>/ Ãmantetvà tassa dÃtabbaæ deyyadhammaæ dassento evam Ãha. gÃthà pana heÂÂhà vuttatthà yeva. Atha naæ luddo Ãha: @*>/ vacanaæ janinda\<*<10>*>/, mu¤cemu naæ uragaæ bandhanasmÃ, ossaÂÂhakÃyo urago carÃtu, pu¤¤atthiko mu¤catu bandhanasmà ti. || Ja_XV:232 ||>@ Tattha tava\<*<11>*>/ vacanan ti mahÃrÃja vinÃpi dÃnena tava vacanam eva amhÃkaæ garuæ\<*<12>*>/, mu¤cemu nan ti mu¤cissÃmi etan ti vadati. Eva¤ ca pana vatvà M-aæ peÊato nÅhari. NÃgarÃjà nikkhamitvà pupphantaraæ pavisitvà taæ attabhÃvaæ vija- hitvà mÃïavakavaïïena alaækatasarÅro\<*<13>*>/ paÂhaviæ bhindanto viya nikkhamitvà aÂÂhÃsi. Sumanà ÃkÃsà otaritvà tassa san- tike ÂhitÃ. NÃgarÃjÃ\<*<14>*>/ a¤jalim paggayha rÃjÃnaæ namassa- mÃno aÂÂhÃsi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd soÊasitthi. 2 Bd ettakÃ. 3 Bd vÃ. 4 all three MSS. -geha-. 5 Cks dhammi. 6 Bd caturassa¤ca. 7 Bd ummÃrapupphÃsannibhaæ. 8 Bd -kuï¬i-, Bs -guïÂhi-. 9 Ck tha. 10 read; dÃnà vinà te v.j.? 11 Ck omits tava. 12 Cks garu. 13 Bd adds hutvÃ. 14 Bd -jÃnaæ. >/ #<[page 462]># %<462 XV. VÅsatinipÃta.>% Tam atthaæ pakÃsento S. dve gÃthà abhÃsi: @*>/ namo te KÃsivaddhana, a¤jalin te pagaïhÃmi\<*<2>*>/, paseyyam me nivesanaæ. || Ja_XV:233 ||>@ @*>/ etam Ãhu yaæ mÃnuso vissase\<*<4>*>/ amÃnusamhi, sace ca maæ yÃcasi etam atthaæ dakkhemu te nÃga nivesanÃnÅti. || Ja_XV:234 ||>@ Tattha passeyyamme nivesanan ti mama nivesanaæ Campeyya- nÃgabhavanaæ ramaïÅyaæ passitabbayuttakaæ tan te ahaæ dassetukÃmo taæ sabalavÃhano ÃgantvÃ\<*<5>*>/ passa narindà 'ti vadati, dubbissasan\<*<6>*>/ ti dubbissa- sanÅyaæ\<*<7>*>/, sace cà 'ti sace maæ yÃcasi passeyyÃma te nivesanÃni api ca kho pana taæ na saddahÃmÅti vadati. Atha naæ saddahÃpetuæ sapathaæ karonto M. dve gÃthà abhÃsi: @*>/ vÃto girim Ãvaheyya cando ca suriyo ca chamà pateyyuæ subbà ca\<*<9>*>/ najjo paÂisotaæ\<*<10>*>/ vajeyyuæ na tv-ev' ahaæ rÃja musà bhaïeyyaæ. || Ja_XV:235 ||>@ @*>/ bhÆtadharà vasundharà siluccayo\<*<12>*>/ Meru samÆlam ubbahe na tv-ev' ahaæ rÃja musà bhaïeyyan ti. || Ja_XV:236 ||>@ Tattha saævaÂÂayaæ\<*<11>*>/ bhÆtadharà vasundharà ti ayaæ bhÆta- dharà ti ca vasundharà ti ca\<*<13>*>/ saækhaæ gatà mahÃpaÂhavÅ kila¤jaæ viya saæ- vaÂÂeyya, samÆlamubbahe ti evaæ MahÃsinerupabbato samÆlo uÂÂhÃya purÃïapaïïaæ viya ÃkÃse pakkhandeyya. So M-ena evaæ vutte pi asaddahanto @*>/ etam Ãhu yaæ mÃnuso\<*<15>*>/ vissase amÃnusamhi,>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -rÃjÃ, Cs -rÃja, both omitting tthu. 2 Bd paggayhÃmi, Bs paggaïhÃmi? 3 Ck dubbissasac, Bs duppisÃsam. 4 read: vissas'? 5 Bd gaætva. 6 Ck dubbissan, Bs dubbissÃsan. 7 Cks bhissasanÅyaæ, Bd dubbissÃsaniyaæ. 8 Bd pi. 9 Ck va. 10 Ck -ta. 11 so Cks for saævaÂÂaye? Bd -ÂÂeyya. 12 Bd sikhu-. 13 Cks vasun-. 14 Bd dubbisÃsam. 15 Bd manusso. >/ #<[page 463]># %< 10. CampeyyajÃtaka. (506.) 463>% @< sace ca maæ yÃcasi etam atthaæ dakkhemu te nÃga nivesanÃnÅti. || Ja_XV:237 ||>@ Puna pi tam eva gÃthaæ vatvà "tvaæ mayà kataguïaæ jÃnituæ arahasi, saddahituæ pana yuttabhÃvaæ và ayutta- bhÃvaæ và ahaæ jÃnissÃmÅti" pakÃsento itaraæ gÃtham Ãha: @*>/ ghoravisà uÊÃrÃ, mahÃtejà khippakopÅ ca hotha, mama kÃraïà bandhanasmà pamutto arahasi no jÃnitaye\<*<2>*>/ katÃnÅti. || Ja_XV:238 ||>@ Tattha uÊÃrà ti uÊÃravisÃ, jÃnitaye ti jÃnituæ. Atha naæ saddahÃpetuæ puna sapathaæ karonto M. @*>/ paccataæ niraye ghorarÆpe mà kÃyikaæ sÃtam alattha ki¤ci peÊÃya baddho maraïaæ upetu yo tÃdisaæ kamma kataæ na jÃne ti gÃtham Ãha. || Ja_XV:239 ||>@ Tattha paccatan ti paccatu, kamma katan ti katakammaæ, evaæ guïakÃrakaæ tumhÃdisaæ yo na jÃnÃti so evarÆpo hotÆ ti vadati. Ath' assa rÃjà saddahitvà thutim akÃsi: @*>/ anÆpanÃhÅ\<*<5>*>/, sabba¤ ca te nÃgakulaæ supaïïÃ\<*<6>*>/ aggiæ\<*<7>*>/ va gimhÃsu vivajjayantÆ 'ti. || Ja_XV:240 ||>@ Tattha tavamesa hotÆ 'ti tava esà paÂi¤¤Ã saccà hotu, aggiæ\<*<8>*>/ va gim- hÃsu vivajjayantÆ 'ti yathà manussà gimhakÃle santÃpaæ anicchantà jala- mÃnaæ aggiæ vivajjenti evaæ vivajjentu dÆrato va pariharantu. M. pi ra¤¤o thutiæ karonto itaraæ gÃtham Ãha: @*>/ nÃgakulaæ janinda mÃtà yathà suppiyaæ ekaputtaæ, aha¤ ca te nÃgakulena saddhiæ kÃhÃmi veyyÃvaÂikaæ uÊÃran ti. || Ja_XV:241 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 read; tumhe 'ttha kho? 2 Cks -taæye. 3 Cks yo. 4 Bds hoti. 5 Ck Bd anupanÃhi. Cs anÆpanÃhi. 6 Cks -a. 7 Ck Bd -i, Cs -Å. 8 Cks -Å. Bd -Å. 9 all three MSS. -si. >/ #<[page 464]># %<464 XV. VÅsatinipÃta.>% Taæ sutvà rÃjà nÃgabhavanaæ gantukÃmo senaæ gamana- sajjaæ kÃtuæ\<*<1>*>/ ÃïÃpento @*>/, dakkhemu nÃgassa nivesanÃnÅti gÃtham Ãha. || Ja_XV:242 ||>@ Tattha kambojake assatare sudante ti susikkhite kambojakaraÂÂha- sambhave assatare yojentu. Itarà abhisambuddhagÃthÃ: @*>/ Uggasenassa ra¤¤o, pÃyÃsi rÃjà bahu sobhamÃno purakkhato nÃrigaïassa majjhe ti. || Ja_XV:243 ||>@ Tattha bahu sobhamÃno ti bhikkhave BÃrÃïasirÃjà soÊasahi nÃrisa- hassehi purakkhato\<*<4>*>/ parivÃrito tassa\<*<5>*>/ nÃrigaïassa majjhe BÃrÃïasito nÃga- bhavanaæ gacchanto ativiya sobhamÃno pÃyÃsi. Tassa nagarà nikkhantakÃle yeva M. attano ÃnubhÃvena nÃgabhavane sabbaratanamayaæ\<*<6>*>/ pÃkÃra¤ ca dvÃrÃÂÂÃlake ca dissamÃnarÆpe katvà nÃgabhavanagamanamaggaæ\<*<7>*>/ alaækata- paÂiyattaæ mÃpesi. RÃjà sapariso\<*<8>*>/ tena maggena nÃga- bhavanaæ pavisitvà ramaïÅyaæ bhÆmibhÃga¤ ca pÃsÃde ca addasa. Tam atthaæ pakÃsento S. Ãha: @*>/ bhÆmiæ addakkhi KÃsivaddhano sovaïïaye\<*<10>*>/ ca pÃsÃde veluriyaphalakatthate. || Ja_XV:244 ||>@ @@ @*>/ so\<*<12>*>/ pÃvekkhi KÃsirÃjà Campeyyassa nivesanaæ. || Ja_XV:246 ||>@ @*>/ Campeyyassa nivesane dibbÃ\<*<14>*>/ turiyà vajjiæsu nÃgaka¤¤Ã ca naccayuæ. || Ja_XV:247 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd senagamanaæ sajjÃpetuæ. 2 Cks -ïe. 3 read: Ãvajjayiæs', Cks Ãvajjiæsu. 4 Cks -ta. 5 Bd -Ã. 6 Bd sattaratana-. 7 Bds -gÃmimaggaæ. 8 Bd saparivÃro. 9 Bds -citta-. 10 Bds sovaïïamaye. 11 Bd -samÅritaæ. 12 Cks omit so. 13 Bd -e. 14 Ck -a. >/ #<[page 465]># %< 10. CampeyyajÃtaka. (506.) 465>% @*>/ KÃsirÃjà pasanno. nisÅdi sovaïïamayamhi pÅÂhe sÃpassaye\<*<2>*>/ candanasÃralitte ti Ãha. || Ja_XV:248 ||>@ Tattha suvaïïacitakan\<*<3>*>/ ti suvaïïavÃlukÃya santhataæ\<*<4>*>/, vyamhan ti alaækatanÃgabhavanaæ, Campeyyassà 'ti nÃgabhavanaæ pavisitvà Campeyya- nÃgarÃjassa nivesanaæ pÃvisi, kaæsavijjupabhassaran ti meghamukhe suvaïïavaïïasa¤caraïavijju\<*<5>*>/ viya obhÃsamÃnaæ, gandhasameritan ti nÃnÃ- vidhehi dibbagandhehi anusa¤caritaæ\<*<6>*>/, caritaæ\<*<7>*>/ gaïenà 'ti taæ nivesanaæ nÃgaka¤¤Ãnaæ\<*<8>*>/ caritam anusa¤caritaæ, candanasÃralitte ti dibbasÃra- candanena anulitte. Tattha nisinnamattass' ev' assa nÃnaggarasaæ dibba- bhojanaæ upanÃmesuæ tathà soÊasannaæ itthisahassÃnaæ sesaparisÃya\<*<9>*>/ ca. So\<*<10>*>/ sattÃhamattaæ sapariso dibbannapÃnÃ- dÅni paribhu¤jitvà dibbehi kÃmaguïehi abhiramitvà sukhasa- yane nisinno M-assa yasaæ vaïïetvà "nÃgarÃja tvaæ eva- rÆpaæ sampattiæ pahÃya manussaloke vammikamatthake ni- pajjitvà kasmà uposathavÃsaæ vasasÅti" pucchi. So pi 'ssa kathesi. Taæ atthaæ pakÃsento S. Ãha: @@ @*>/ anomavaïïÃ\<*<12>*>/, n' etÃdisaæ atthi manussaloke, kimatthiyaæ nÃga tapo karosi. || Ja_XV:250 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 all three MSS. -i. 2 Bds so-. 3 Bds -citta-. 4 Bd saï¬ataæ? 5 Cks suvaïïasa¤caraïaæ-, Bs suvaïïavaïïaæsa¤caraïaæ, Bd suvaïïavaïïaæsaæcaraïa-. 6 Ck adds va naccanto. 7 Cs omits ca. 8 Bd -ka¤¤agaïena. 9 Bd sesarÃjapari-. 10 Bd adds pana. 11 Ck pÃyanti, Cs pÃsanti. 12 Cks -aæ. >/ #<[page 466]># %<466 XV. VÅsatinipÃta.>% @*>/ puthulomamacchà adÃsakuntÃbhirudà sutitthÃ, n' etÃdisaæ etc. || Ja_XV:251 ||>@ @@ @@ @*>/ samantato diviyà ca gandhà satataæ sampatanti\<*<3>*>/. n' etadisaæ atthi manussaloke, kimatthiyaæ nÃga tapo karosi\<*<4>*>/. || Ja_XV:254 ||>@ @*>/ janinda hetu, manussayoniæ abhipatthayÃno tasmà parakkamma tapo karomÅti. || Ja_XV:255 ||>@ Tattha tà ti soÊasasahassanÃgaka¤¤Ã sandhÃyÃha, kambukÃyÆradharà ti suvaïïÃbharaïadharÃ, vaÂÂaÇgulÅti pavÃÊaækurasadisavaÂÂaÇgalÅ, tambata- lÆpapannà ti abhirattehi hatthapÃdatalehi samannÃgatÃ, pÃyentÅti dibba- pÃnaæ ukkhipitvà taæ pÃyenti, puthulomamacchà ti puthulapattehi nÃnÃ- macchehi samannÃgatÃ, adÃsakuntÃbhirudà ti adÃsasaækhÃtehi\<*<6>*>/ sakuïehi abhirudÃ, sutitthà ti sundaratitthÃ, diviyà ca haæsà ti dibbahaæsà ca, sampatantÅti manu¤¤aravaæ ravantÃ\<*<7>*>/ rukkhato rukkhaæ sam atanti, dibbà ca gandhà ti tÃsu pokkharaïÅsu satataæ dibbagandhà vÃyanti, abhipattha- yÃno ti patthayanto vicarÃmi, tasmà ti tena kÃraïena parakkamma viriyaæ paggahetvà tapo karomi uposathaæ upavasÃmÅti. Evaæ vutte rÃjà @*>/ alaækato kappitakesamassu surosito lohitacandanena gandhabbarÃjà va\<*<9>*>/ disà pabhÃsasi. || Ja_XV:256 ||>@ @*>/ tam atthaæ: seyyo ito kena manussaloko\<*<11>*>/ ti Ãha. || Ja_XV:257 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks temÃ, Bds khomÃ. 2 Cks -Ã. 3 so Cks for patanti? Bd sampavÃyanti. 4 Bds add Bodhisatto Ãha. 5 Bd cÃpi. 6 so all three MSS. 7 Bd -ti. 8 Ck vihatattha-. 9 Cks ca. 10 Bd -ja. 11 Cs ke. >/ #<[page 467]># %< 10. CampeyyajÃtaka. (506.) 467>% Tattha surosito ti suvilitto. Ath' assa Ãcikkhanto nÃgarÃjà Ãha: @*>/ saævijjati saæyamo ca\<*<1>*>/, aha¤ ca laddhÃna manussayoniæ kÃhÃmi jÃtimaraïassa\<*<2>*>/ antan ti. || Ja_XV:258 ||>@ Tattha suddhÅ cÃ\<*<1>*>/ 'ti mahÃrÃja a¤¤atra manussalokà amatamahÃnibbÃna- saækhÃtà suddhi và silasaæyamo và n' atthi, antan ti manussayoniæ laddhà jÃtimaraïassa antaæ karissÃmÅti tapo karomi. Taæ sutvà rÃjà @*>/ ca disvÃna tava¤\<*<4>*>/ ca nÃga\<*<5>*>/ kÃhÃmi\<*<6>*>/ pu¤¤ani anappakÃnÅti. || Ja_XV:259 ||>@ Tattha nariyo\<*<2>*>/ 'ti imà tava nÃgaka¤¤Ã\<*<7>*>/ ca tava¤ ca disvà bahÆni pu¤¤Ãni karissÃmÅti vadati. Atha naæ nÃgarÃjà @*>/ ca disvÃna mama¤ ca rÃja karohi puïïÃni anappakÃnÅti Ãha. || Ja_XV:260 ||>@ Tattha karohÅti kareyyÃsi mahÃrÃja\<*<8>*>/. Evaæ vutte Uggaseno gantukÃmo hutvà "nÃgarÃja ciraæ vasit' amha\<*<9>*>/, gamissÃmÃ" 'ti Ãpucchi. Atha naæ M. "tena hi mahÃrÃja yÃvadicchakaæ dhanaæ gaïhÃ\<*<10>*>/" 'ti dhanaæ dassento @*>/ rÃsÅ suvaïïassa ca tÃlamattÃ, ito haritvà sovaïïagharÃni. [kÃraya] rÆpiyassa ca pÃkÃraæ karontu\<*<12>*>/. || Ja_XV:261 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd vÃ. 2 Bds jÃtijarÃmara. 3 Bds nÃ-. 4 Bds tu-. 5 Ck rÃja. 6 Cks ka-. 7 Bd -Ãyo. 8 Bd -jà ti. 9 Ck -hÃ, Cs vasitama, Bds vasimhÃ. 10 Bd -Ãhi. 11 Bd bahutaæ. 12 so all three MSS. for--suvaïïaæ gharÃni rÆpyassa cÃ--? >/ #<[page 468]># %<468 XV. VÅsatinipÃta.>% @*>/ ca vÃhasahassÃni pa¤ca veÊuriyamissÃni ito haritvà antepure bhÆmiyaæ santharantu, nikkaddamà hohiti\<*<2>*>/ nÅrajÃ\<*<3>*>/ ca. || Ja_XV:262 ||>@ @*>/ nagaraæ iddhaphÅtaæ\<*<5>*>/ rajja¤ ca\<*<6>*>/ kÃrehi anomapa¤¤Ã 'ti. || Ja_XV:263 ||>@ Tattha rÃsÅti tesu tesu ÂhÃnesu tÃlappamÃïarÃsiyo\<*<7>*>/, sovaïïagharÃnÅti suvaïïagehÃni, nikkaddamà ti evan te\<*<8>*>/ antepure bhÆmi nikkaddamà ca nÅrajÃ\<*<9>*>/ ca bhavissati, etÃdisan ti evarÆpaæ suvaïïamayaæ rajatapÃkÃraæ muttÃveÊuriyasanthatabhÆmibhÃgaæ\<*<10>*>/, phÅtan ti phÅtaæ taæ\<*<11>*>/ BÃrÃïasinagara¤ ra Ãvasa, anomapa¤¤Ã 'ti alÃmakapa¤¤a\<*<12>*>/. RÃjà tassa kathaæ sutvÃ\<*<13>*>/ adhivÃsesi. Atha M. nÃga- bhavane bheri¤ carÃpesi: "sabbà rÃjaparisà yÃvadicchakaæ hira¤¤asuvaïïÃdikaæ dhanaæ gaïhantÆ\<*<14>*>/" 'ti ra¤¤o ca ane- kehi sakaÂasatehi dhanaæ pesesi. Tadà rÃjà mahantena yasena nÃgabhavanà nikkhamitvà BÃrÃïasim eva gato. Tato paÂÂhÃya kira JambudÅpatalaæ sahira¤¤aæ jÃtaæ\<*<15>*>/. S. i. d. Ã. "evaæ porÃïakapaï¬ità nÃgasampattiæ pahÃya upo- sathavÃsaæ vasiæsÆ" 'ti vatvà j. s.: "Tadà ahiguï¬iko\<*<16>*>/ Devadatto ahosi, Sumanà RÃhulamÃtÃ. Uggaseno SÃriputto, CampeyyanÃgarÃjà aham evÃ" 'ti. CampeyyajÃtakaæ. $<11. MahÃpalobhanajÃtaka.>$ Brahmalokà cavitvÃnà 'ti. Idaæ S. J. v. visuddha- saækilesaæ Ã. k. Vatthuæ heÂÂhà vitthÃritam eva. Idha pana S. "bhikkhÆ mÃtugÃmo nÃm' esa visuddhasatte pi saækiliÂÂhe\<*<17>*>/ karontÅti\<*<18>*>/" vatvà a. Ã.: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks muttÃna¤. 2 Bd he-. 3 Cks Bd nirÃjÃ. 4 Bd -sÅ. 5 Ck iddhampitÃ, Cs iddhaæphÅtÃ, Bd iddhaæpitaæ. 6 Cks rajjaæ, omitting ca. 7 Bd -ïÃ-. 8 Bd evamsante. 9 Cks nÅrÃjÃ. 10 Bd -saïÂhata- 11 Bds omit taæ. 12 all three MSS. -¤¤Ã. 13 Bd adds taæ. 14 Bd harantu. 15 Bd sahira¤¤aæ suvaïïajÃtaæ, Ck sahiraæ¤ajÃtaæ. 16 Bd -kuï¬i-. 17 Cks -ÂÂhaæ. 18 Bd karotÅti. >/ #<[page 469]># %< 11. MahÃpalobhanajÃtaka. (507.) 469>% A. B. CÆlapalobhane vuttanayena atÅtavatthuæ vitthÃre- tabbaæ. Tadà pana M. Brahmalokà cavitvà KÃsira¤¤o\<*<1>*>/ putto hutvà nibbatti, Anitthigandha-kumÃro nÃma ahosi, itthÅ- naæ hatthe na saïÂhÃti, purisavesena\<*<2>*>/ tha¤¤aæ pÃyenti, jhÃ- nÃgÃre vasati\<*<3>*>/, itthiyo na passati. Taæ atthaæ pakÃsento S. catasso gÃthà abhÃsi: @@ @*>/ tÃy' eva sa¤¤Ãya kÃmehi vijigucchatha. || Ja_XV:265 ||>@ @*>/ eko rahasi jhÃyatha. || Ja_XV:266 ||>@ @*>/ puttasokena aÂÂito\<*<7>*>/: ekaputto c' ayaæ mayhaæ, na ca kÃmÃni bhu¤jatÅti. || Ja_XV:267 ||>@ Tattha sabbakÃmasamiddhisÆ 'ti sabbakÃmÃnaæ samiddhisu sampatti- yuttassa\<*<8>*>/ ra¤¤o putto hutvà eko devaputto nibbatti, svÃssÆ\<*<9>*>/ 'ti so kumÃro. tÃyevà 'ti tÃya Brahmaloke nibbattitÃya jhÃnasa¤¤Ãya eva, sumÃpitan ti pitarà suddhaæ\<*<10>*>/ manÃpaæ katvà mÃpitaæ\<*<11>*>/, rahasi jhÃyathà 'ti mÃtu- gÃmaæ apassanto vasi, paridevesÅti\<*<12>*>/ vilapati. Pa¤camÃ\<*<13>*>/ ra¤¤o paridevanagÃthÃ: @*>/ upÃyo\<*<15>*>/ so, ko vÃjÃnÃti ki¤canaæ ko\<*<16>*>/ me puttaæ palobheyya yathà kÃmÃni patthaye ti. || Ja_XV:268 ||>@ Tattha kho nu khettha\<*<17>*>/ so ti ko nu kho ettha etassa kÃmÃnaæ bhu¤janaupÃyo, ko nu kho idh' upÃyo\<*<18>*>/ so ti pi pÃÂho\<*<19>*>/, aÂÂhakathÃyam pana ko nu kho etaæ upavasitvà upalÃpanakÃraïaæ\<*<20>*>/ jÃnÃtÅti vuttaæ, ko và jÃnÃti ki¤canan ti ko và etassa pabuddhanakÃraïaæ\<*<21>*>/ jÃnÃtÅti attho. Tatoparaæ diya¬¬hÃbhisambuddhagÃthÃ\<*<22>*>/: @*>/ tatth' eva vaïïarÆpasamÃhità kusalà naccagÅtassa vÃdite ca padakkhiïÃ, sà tattha upasaækamma rÃjÃnaæ etad abravÅti. || Ja_XV:269 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds kÃsikÃ. 2 Bd adds naæ. 3 Bds nisÅdi. 4 Cks svÃssa. 5 Bd paÂisallino. 6 Bd -vasi. 7 Ck aÂÂhito? Cs aÂÂhino? Bs adhito? 8 Bd sampattisu Âhitassa. 9 Ck svassÃ, Bd svÃsu, Cs svÃssÃ. 10 Ck rÃjà suÂÂha, Cs rÃjà suÂÂhu in the place of pisu-. 11 Cs mÃtaraæ. 12 Bd -vasÅti. 13 Cks -maæ, Bd -mÃpi. 14 Cks khetta, Bd khotta, Bs khvettha. 15 Cks -yÃ. 16 Bds -yo. 17 Cks khetta, Bd khottha. 18 Cks -yà 19 Cks -yà 19 Cks add ti. 20 Bd upalobhana-. 21 so Cks; Bd palibuddhakÃ-, Bs paÊibuddhana-. 22 Bd diya¬¬hÃ-. 23 all three MSS. -i. >/ #<[page 470]># %<470 XV. VÅsatinipÃta.>% Tattha ahÆ ti bhikkhave, tattheva antepure cÆlanÃÂakÃnaæ antare ekà taruïakumÃrikà ahosi, padakkhiïà ti susikkhitÃ. @*>/ palobheyyam sace bhattà bhavissatÅti || Ja_XV:270a ||>@ upa¬¬hagÃthà kumÃrikÃya vuttÃ. Tattha sace bhattà ti sace esa mayhaæ pati bhavissati\<*<2>*>/. Taæ tathÃvÃdiniæ rÃjà kumÃriæ etad abravi: @@ Tattha tava bhattà bhavissatÅti tav' esa pati bhavissati\<*<3>*>/, tva¤ ¤eva tassa\<*<4>*>/ aggamahesÅ bhavissasi, gaccha naæ palobhehi, kÃmarasaæ jÃnÃpehÅti. Evaæ vatvà rÃjà "imissà kira okÃsaæ karontÆ" 'ti kumÃ- rassa\<*<5>*>/ upaÂÂhÃnaæ pesesi. Sà paccÆsakÃle vÅïaæ ÃdÃya gantvà kumÃrassa sayanagabbhassa bahi avidÆre Âhatvà agganakhehi vÅïaæ vÃdentÅ madhurena sarena gÃyitvà taæ palobhesi. Tam atthaæ pakÃsento S. Ãha: @@ @@ @*>/ uccÃvacaæ bahuæ hadayaÇgamaæ pemanÅyaæ atho kaïïasukhaæ mama. || Ja_XV:273 ||>@ @*>/ deva, khi¬¬Ã esà anappikÃ, sace tvaæ kÃme\<*<9>*>/ bhu¤jeyya bhiyyo bhiyyo chÃdeyyu\<*<10>*>/ taæ. || Ja_XV:274 ||>@ @*>/, avidÆramhi gÃyatu, assamassa samÅpamhi santike mayha gÃyatu. || Ja_XV:275 ||>@ @*>/ anupubbena Ãra¤¤am\<*<13>*>/ iva ku¤jaraæ. || Ja_XV:276 ||>@ @@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd naæ. 2 Bd -tÅti. 3 Cks omit bha-. 4 Be ¤evassa. 5 Cks -rassÃ. 6 read bhaïat. 7 Bds aho. 8 Bd pamudÃ. 9 Cks kÃmaguïe. 10 Bd chanteyyaæ corr. to chaneyyaæ, Bs chÃdeyya, omitting taæ. 11 so Cks for Ãgacchat' orena? Bd Ãgacchantorenaæ. 12 Ck bandinaæ, Bd bandhituæ. 13 Bds a-. >/ #<[page 471]># %< 11. MahÃpolabhanajÃtaka. (507.) 471>% @*>/ sabbe vikkandiæsu samÃgatÃ: putto ty-ayaæ\<*<2>*>/ maharÃja janaæ heÂhety-adÆsakaæ\<*<3>*>/. || Ja_XV:279 ||>@ @*>/ samhà raÂÂhÃto\<*<5>*>/ khattiyo: yÃvatÃ\<*<6>*>/ vijitaæ mayhaæ na te vattabba tÃvade\<*<7>*>/. || Ja_XV:280 ||>@ @*>/ vanam u¤chÃya\<*<9>*>/ pÃvisi. || Ja_XV:281 ||>@ @*>/ samuddaæ uparÆpari, so tassa gehaæ pÃvekkhi bhattakÃle\<*<11>*>/ upaÂÂhite. || Ja_XV:282 ||>@ @*>/ bhariyà palobhesi, passa yÃva sudÃruïaæ, cuto so brahmacariyamhà iddhiyà parihÃyatha. || Ja_XV:283 ||>@ @*>/ assamaæ upasaækami. || Ja_XV:284 ||>@ @*>/ gamissan ti sÅdat' eso mahaïïave. || Ja_XV:285 ||>@ @@ @*>/ Ãgamma\<*<16>*>/ iddhiyÃ\<*<17>*>/ missÅbhÃv' itthiyÃ\<*<18>*>/ gantvà saæsÅdasi mahaïïave. (II p. 330.) || Ja_XV:287 ||>@ @*>/. || Ja_XV:288 ||>@ @*>/ nadÅsamÃ, (II p. 326.) sÅdanti, naæ viditvÃna Ãrakà parivajjaye\<*<19>*>/. || Ja_XV:289 ||>@ @*>/. || Ja_XV:290 ||>@ @*>/ nibbidÃ\<*<23>*>/ ahu, laddhà porÃïakaæ maggaæ gacchat' eso vihÃyasaæ\<*<24>*>/. || Ja_XV:291 ||>@ @*>/ saævegaæ alabhÅ dhÅro pabbajjaæ samarocayi. || Ja_XV:292 ||>@ @*>/, kÃmarÃgaæ virÃjetvà BrahmalokÆpago ahÆ 'ti. || Ja_XV:293 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks jÃ-. 2 Cs tyÃhaæ, Bd tyÃyaæ 3 Cks -ti dÆ-, Bd hetetyadÆ-, Bs heÂheyyadÆ-. 4 so Cks for vivÃsesi? Bd vimÃhesi, Bs vipÃhesi. 5 Ck samahÃraÂÂhÃno, Cs mahÃraÂÂhÃto, Bd simÃraÂhato, Bs tamjà raÂÂhato. 6 Ck yÃcatÃ, Cs yÃvata 7 Cks kÃvade. 8 Cks -tvÃva. 9 Cks navamunchÃya, Bs vanamucchÃya. 10 Bd Ãgacchi 11 Cks bhatte-. 12 Cks tava. 13 Cks kÃcenÃdÃya, Bd kÃjena ÃdÃya. 14 Bd vehÃyasaæ. 15 Bs ayaæ. 16 Bd akkamma. 17 Bd siddhiyÃ. 18 Cks missÅgÃmitthiyÃ, Bd misisÃvitthÃyÃ. 19 Ck -se. 20 Bd dupÆrato. 21 Bd taæ 22 Cs isisan? 23 Bd -do. 24 Cs vihÃsayaæ corr. to vihÃyasaæ. 25 Cs vihÃsayaæ corr. to vihÃyasaæ, Bd vihÃsaæ. 26 Cks -si. >/ #<[page 472]># %<472 XV. VÅsatinipÃta.>% Tattha antepuran ti kumÃrassa vasanaÂÂhÃnaæ, bahun\<*<1>*>/ ti bahuæ\<*<2>*>/ nÃ- nappakÃrakaæ, kÃmÆpasaæhitan ti kÃmanissitaæ pavattayamÃnÃ, kÃmac- chandassà 'ti assa AnitthigandhakumÃrassa kÃmacchando uppajji, janan ti attano santikÃvacaraæ parivÃrakajanaæ\<*<3>*>/, uccÃvacan ti uggataæ\<*<4>*>/ anuggata¤ ca, bhu¤jeyyà 'ti sace bhu¤jeyyÃsi. chÃdeyyun ti\<*<5>*>/ ete kÃmà nÃma tava rucceyyuæ, so pamadÃ\<*<6>*>/ ti sutvà tuïhÅ ahosi, itarÃ\<*<7>*>/ punadivase pi gÃyi, evaæ kumÃro paÂibaddhacitto hutva tassÃgamanaæ\<*<8>*>/ rocento paricÃrake\<*<8>*>/ Ãman- tetvà iæghà 'ti gÃtham Ãha, tiroku¬¬amhÅti sayanagabbhaku¬¬assa bahi, mà a¤¤o ti a¤¤o kÃme paribhu¤janto puriso nÃma mà siyÃ, hantuæ upakkamÅti antaravÅthiyaæ otaritvÃ\<*<10>*>/ mÃretuæ Ãrabhi, vikkandiæsÆ 'ti kumÃrena katipayesu purisesu pahaÂesu purisà palÃyitvÃ\<*<11>*>/ gehÃni pavisiæsu, so purise alabhanto thokaæ vissami, tasmiæ khaïe rÃjaÇgane sannipatitvà upakko siæsu, janaæ heÂhetyadÆsakan\<*<12>*>/ ti niraparÃdhaæ janaæ heÂheti taæ gaïhÃpethà 'ti vadiæsu, rÃjà upÃyena kumÃraæ gaïhÃpetvà imassa kiæ kattab- ban ti pucchi, deva a¤¤aæ n' atthi: imaæ pana kumÃraæ tÃya kumÃrikÃya saddhiæ raÂÂhà pabbÃjetuæ vaÂÂatÅti vutte tathà akÃsi, tam atthaæ pakÃsento S. ta¤cà 'ti Ãdim Ãha, tattha vihÃhesÅti\<*<13>*>/ pabbÃjesi, na te vattabba tÃ- vÃde\<*<14>*>/ ti yattakaæ\<*<15>*>/ mayhaæ vijitaæ\<*<16>*>/ tattake tayà na vattabbaæ, u¤chÃyÃ\<*<17>*>/ ti phalÃphalatthÃya, tasmiæ pana vanaæ paviÂÂhe itarà yaæ tattha pacitabba- yuttakaæ atthi taæ pacitvà tassÃgamanaæ\<*<18>*>/ olokentÅ païïasÃladvÃre nisÅdati, evaæ kÃle gacchante ekadivasaæ antaradÅpavÃsÅ\<*<19>*>/ eko iddhimantatipaso assa- mato\<*<20>*>/ nikkhamitvà maïiphalakaæ viya udakaæ maddamÃno va ÃkÃse uppatitvà bhikkhÃcÃraæ gacchanto païïasÃlÃya uparibhÃgaæ patvà dhÆmaæ disvà imasmiæ ÂhÃne manussà vasanti ma¤¤e ti puïïasÃladvÃre otari, sà taæ disvà nisÅdÃ- petvà paÂibaddhacittà hutvà itthikuttaæ\<*<21>*>/ dassetvà tena saddhiæ anÃcÃraæ cari, tam atthaæ pakÃsento S. athetthà 'ti Ãdim Ãha, tattha isimÃga¤chÅti\<*<22>*>/ isi Ãga¤chi\<*<23>*>/, samuddaæ uparÆparÅti samuddassa matthakamatthakena\<*<24>*>/ passa yÃva sudÃruïan ti passatha bhikkhave tÃya kumÃrikÃya yÃva sudÃ- ruïaæ kammaæ katan ti attho, sÃyan ti sÃyaïhasamaye, disvà taæ vija- hituæ asakkonto sakaladivasaæ tatth' eva hutvà sÃyaïhasamaye rÃjaputtaæ Ãgataæ disvà palÃyituæ vehÃsaæ\<*<25>*>/ Ãgamissan ti uppatanÃkÃraæ karonto patitvà mahaïïave sÅdati, isiæ disvà ti anubandhamÃno gantvà passitvÃ, anukam- pÃyà 'ti sac' Ãyaæ bhÆmiyà Ãgato abhavissa palÃyitvà ara¤¤aæ paviseyya, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks bahÆ. 2 Bd -u. 3 Bd paricÃrika-. 4 Bd -ta¤ca. 5 Bd chandeyyuæ tanti. 6 Bd pamudÃ. 7 Bs -ro. 8 Bd tassà Ãg-. 9 Bd -rike. 10 Cs onatvÃ, Bd otaretvÃ, Bs otÃre-. 11 Bd palÃpetvÃ. 12 Cks -ti dÆsa-, Bd janaæ pÃteyyadusakan. 13 so Cks; Bd vivÃhe-. 14 Ck na te vattabbÃkÃtÃvade, Cs -bbakÃtÃvade. 15 Cks yatta. 16 Bds jÅvitaæ. 17 Bd ucchÃ-. 18 Bd tassaga-. 19 Cs -si, Ck antaredÅpavÃsi, Bd antaradÅpakÃvÃsi. 20 Bds assamapadato. 21 Bd -kutaæ. 22 Bd -gacchÅti. 23 Bd Ãgacchi. 24 Bd omits matthaka. 25 Bd vehÃyasaæ. >/ #<[page 473]># %< 12. Pa¤capaï¬itajÃtaka. (508.) 13. HatthipÃlajÃtaka. (509.) 473>% ÃkÃsenÃgato\<*<1>*>/ bhavissati\<*<2>*>/ tasmà samudde patito pi\<*<3>*>/ uppatanÃkÃram eva\<*<4>*>/ karotÅti anukampaæ uppÃdetvà tass' eva anukampÃya abhÃsatha, tÃsaæ pana gÃthÃnaæ attho TikanipÃte vutto yeva, nibbidÃ\<*<5>*>/ ahÆ 'ti kÃmesu nibbedo\<*<6>*>/ jÃto, porÃïa- kaæ maggan ti pubbe adhigataæ jhÃnavisesaæ, pabbajitvÃnà 'ti taæ itthiæ manussavÃsaæ\<*<7>*>/ netvà nivattitvà ara¤¤e isipabbajjaæ pabbajitvà kÃmarÃgaæ virÃjayi virÃjetvà BrahmalokÆpago ahosi. S. i. d. Ã. "evaæ bhikkhave mÃtugÃmaæ paÂicca visuddha- sattÃpi\<*<8>*>/ saækilissantÅti" vatvà s. p. j. s. (SaccapariyosÃne ukkhaïÂi- tabhikkhu arahattaæ patto): "Tadà AnitthigandhakumÃro aham eva ahosin" ti. MahÃpalobhanajÃtakaæ. $<12. Pa¤capaï¬itajÃtaka.>$ Pa¤capaï¬itajÃtakaæ MahÃummagge\<*<9>*>/ Ãvisabhavissati. Pa¤ca- paï¬itajÃtakaæ. $<13. HatthipÃlajÃtaka.>$ Cirassaæ vata passÃmÅti. Idaæ S. j. v. nekkhammaæ\<*<11>*>/ Ã. k. Tadà hiS. "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi T. nekkhammaæ\<*<12>*>/ nikkhanto yevÃ" 'ti vatvà a. Ã.: A. B. EsukÃrÅ nÃma rÃjà ahosi. Tassa purohito dahara- kÃlato paÂÂhÃya piyasahÃyo\<*<13>*>/. Te utho pi aputtakà ahesuæ. Te ekadivasaæ sukhasamaye\<*<14>*>/ nisinnà mantayiæsu: "amhÃkaæ issariyaæ mahantaæ, putto và dhÅtà và n' atthi, kin nu kho kattabban" ti. Tato rÃjà purohitaæ Ãha: "samma sace tava gehe putto jÃyissati mama rajjassa sÃmiko bhavissati, sace mama putto jÃyissati tava gehe bhogÃnaæ sÃmiko bhavissatÅti" evaæ ubho pi a¤¤ama¤¤aæ saÇgaraæ\<*<15>*>/ akaæsu. Ath' eka- divasaæ purohito bhogagÃmaæ gantvà ÃgamanakÃle dakkhiïa- dvÃrena nagaraæ pavisanto bahinagare ekaæ bahuputtikaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -na Ãg- 2 Bd -titi 3 Cks hi. 4 Cks -kÃramme. 5 Bds -do. 6 Bd -dho. 7 Bd -ssÃ-. 8 Ck Bd -satthÃpi. 9 Bd -umaÇge. 10 Cks omit pa¤ca-. 11 Bds mahÃbhikkhamanaæ. 12 Bd nekkhamaæ. 13 Bd omits piya. 14 Bds -sayane. 15 Bd saÇka-. >/ #<[page 474]># %<474 XV. VÅsatinipÃta.>% nÃma duggatitthiæ passi, tassà satta puttà sabbe va ÃrogÃ\<*<1>*>/, eko pacanabhÃjanakapallaæ gaïhi\<*<2>*>/ eko sayanakaÂasÃrakaæ, eko purato gacchati eko pacchato, eko aÇguliæ gaïhi, eko aæke nisinno eko khandhe. Atha naæ purohito pucchi: bhadde imesaæ dÃrakÃnaæ pità kuhin" ti. "SÃmi imesaæ pità nÃma nibaddho n' atthÅti". "EvarÆpe satta putte kin ti katvà alatthÃ" 'ti. Sà a¤¤aæ gahaïaæ\<*<3>*>/ apassantÅ nagara- dvÃre Âhitaæ nigrodharukkhaæ dassetvà "sÃmi etasmiæ nig- rodhe adhivatthadevatÃya\<*<4>*>/ santike patthetvà labhiæ, etÃya me puttà dinnÃ" ti Ãha. Purohito "tena hi gaccha tvan" ti rathà oruyha nigrodhamÆlaæ gantvà sÃkhÃya gahetvà cÃletvà "ambho devaputta\<*<5>*>/, tvaæ ra¤¤o santika kin nÃma na labhasi\<*<6>*>/, rÃjà vo\<*<7>*>/ anusaævaccharaæ sahassaæ vissajjetvà balikammaæ karoti, tassa putte na desi, etÃya duggatitthiyà tava ko upakÃro kato yen' assà satta putte adÃsi, sace amhÃkaæ ra¤¤o puttaæ na desi ito\<*<8>*>/ sattame divase samÆlaæ chindÃpetvà khaï¬Ã- khaï¬ikaæ kÃressÃmÅti" rukkhadevataæ tajjetvà pakkÃmi. So eten' eva niyÃmena punadivase pi punadivase pÅti\<*<9>*>/ paÂipÃÂiyà cha divase kathesi, chaÂÂhe pana divase sÃkhÃya gahetvà "rukkhadevate, ajj' ekarattimattakam eva sesaæ, sace me ra¤¤o puttaæ na desi sve taæ niÂÂhapessÃmÅti\<*<10>*>/" Ãha. Rukkhadevatà ÃvajjetvÃ\<*<11>*>/ taæ kÃraïaæ tatvato\<*<12>*>/ ¤atvÃ" "ayaæ brÃhmaïo puttaæ alabhanto mama vimÃnaæ nÃsessati, kena nu kho upÃyena tassa puttaæ dÃtuæ vaÂÂatÅti" catunnaæ mahÃrÃjÃnaæ santikaæ gantvà tam atthaæ Ãrocesi. Te "mayaæ tassa puttaæ dÃtuæ na sakkhissÃmÃ" 'ti vadiæsu. AÂÂhavÅsatiyakkhasenÃpatÅnaæ santikaæ agamÃsi, te pi tath' evÃhaæsu. Sakkassa\<*<13>*>/ devara¤¤o santikaæ gantvà kathesi, so pi "labhissati nu kho rÃjà anucchavike putte\<*<14>*>/ udÃhu no" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ar-. 2 Cks omit ga-. 3 so Cks; Ck Bd -naæ. 4 Bd -vattÃya-. 5 Bd devate. 6 Ck labhisi, Bs labhi. 7 Bd te. 8 Bd adds taæ. 9 Bd omits pupÅti. 10 Bd niÂhÃ-. 11 so all three MSS. 12 Bd tathato. 13 Bd sakka. 14 Cks nucchaviko putto. >/ #<[page 475]># %< 13. HatthipÃlajÃtaka. (509.) 475>% ti upadhÃrento pu¤¤avante cattÃro devaputte passi, te kira purimabhave BÃrÃïasiyaæ pesakÃrà hutvà tena kammena laddhakaæ pa¤ca koÂÂhÃse\<*<1>*>/ katvà cattÃro koÂÂhÃse paribhu¤- jiæsu, pa¤camaæ gahetvà ekato va dÃnaæ dadiæsu\<*<2>*>/, te tato cutà TÃvatiæsabhavane nibbattiæsu, tato YÃmabhavane ti evaæ anulomapaÂilomaæ chasu devalokesu sampattiæ anubhavantà vicaranti, tadà pana nesaæ TÃvatiæsabhavanato cavitvà YÃma- bhavanaæ gamanavÃro. Sakko nesaæ\<*<3>*>/ santikaæ gantvà pakko- sitvà "mÃrisà tumhehi manussalokaæ gantuæ vaÂÂatÅti, Esu- kÃrira¤¤o aggamahesiyà kucchismiæ nibbattathÃ" 'ti Ãha. Te tassa vacanaæ sutvà "sÃdhu deva, gamissÃma, na pana am- hÃkaæ rÃjakulen' attho, purohitassa gehe nibbattitvà dahara- kÃle yeva kÃme pahÃya pabbajissÃmÃ\<*<4>*>/" ti vadiæsu. Sakko "sÃdhÆ" 'ti tesaæ paÂi¤¤aæ gahetvà Ãgantvà rukkhadevatÃya tam atthaæ Ãrocesi. Sà tuÂÂhamÃnasà Sakkaæ vanditvà attano vimÃnam eva gatÃ. Purohito pi punadivase balava- purise\<*<5>*>/ sannipÃtÃpetvà vÃsipharasuÃdÅni gahetvÃ\<*<6>*>/ rukkhamÆlaæ gantvà rukkhasÃkhÃya gahetvà "ambho devate, ajja mayhaæ\<*<7>*>/ yÃcantassa sattamo divaso, idÃni te niÂÂhÃnakÃlo" ti Ãha. Tato rukkhadevatà mahantenÃnubhÃvena khandhavivarato nikkhamitvà madhurena sarena taæ Ãmantetvà "brÃhmaïa, tiÂÂhatu eko putto, cattÃro\<*<8>*>/ putte dassÃmÅti" Ãha. "Mama putten' attho n' atthi, amhÃkaæ ra¤¤o puttaæ dehÅti". "Tumhe va demÅti\<*<9>*>/". "Tena hi mama dve ra¤¤o dve de- hÅti\<*<10>*>/". "Ra¤¤o na demi, cattÃro pi tumhe va demi\<*<11>*>/, tayà ca laddhamattà bhavissanti, agÃre pana aÂhatvÃ\<*<12>*>/ daharakÃle yeva pabbajissantÅti". "Tvaæ\<*<13>*>/ kevalaæ putte dehi, apabba- janakÃraïaæ pana amhÃkaæ bhÃro" ti. Sà tassa puttavaraæ datvà attano bhavanaæ pÃvisi. Tato paÂÂhÃya devatÃya sakkÃro mahà pavatti\<*<14>*>/. JeÂÂhakadevaputto cavitvà purohitassa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -saæ. 2 Bd adaæsu. 3 Bd te-. 4 Bd -mi. 5 Bd bahupu-. 6 Bds gÃhÃpetvÃ. 7 Bds add taæ. 8 Bds add te 9 Bds tuyhaæ va dammÅti. 10 Cks hÅti. 11 Bd demiti. 12 Ck aÂÂhÃ-. 13 Bds add me. 14 Bds ahosi. >/ #<[page 476]># %<476 XV. VÅsatinipÃta.>% brÃhmaïiyà kucchismiæ nibbatti. Tassa nÃmagahaïadivase HatthipÃlo ti nÃmaæ katvà apabbajanatthÃya hatthigopake paÂicchÃpesuæ. So tesaæ santike va¬¬hati. Tassa padasÃ- gamanakÃle dutiyo cavitvà tassà kucchismiæ nibbatti. Tassa pi jÃtakÃle AssapÃlo ti nÃmaæ kariæsu. So assagopakÃnaæ santike va¬¬hati. Tatiyassa jÃtakÃle GopÃlo ti nÃmaæ ka- riæsu. So gopÃlakehi saddhiæ va¬¬hati. Catutthassa jÃta- kÃle AjapÃlo ti nÃmaæ kariæsu. So ajapÃlakehi saddhiæ va¬¬hati. Te vuddhim anvÃya sobhaggappattà ahesuæ. Atha nesaæ pabbajjÃbhayena\<*<1>*>/ ra¤¤o vijità pabbajite nÅhariæsu, sakala-KÃsiraÂÂhe ekapabbajito pi nÃhosi. Te kumÃrà pha- rusÃ\<*<2>*>/ ahesuæ, yÃya disÃya gacchanti tÃya disÃya ÃhariyamÃnaæ païïÃkÃraæ vilumpanti. HatthipÃlassa soÊasavassakÃle sarÅra- sampattiæ disvà rÃjà ca purohito-ca "kumÃrakÃ\<*<3>*>/ mahallakà jÃtÃ, chattussÃpanasamaye\<*<4>*>/ tesaæ kin nu kho kÃtabban" ti mantetvà "ete abhisittakÃlato paÂÂhÃya atissarà bhavissanti, tato pabbajità Ãgamissanti, te disvà pabbajissanti, etesaæ pabbajitakÃle janapado ulloÊo bhavissati, vÅmaæsÃma\<*<5>*>/ tÃva ne pacchà abhisi¤cissÃmÃ" 'ti cintetvà ubho pi isivesaæ gahetvà bhikkhaæ carantÃ\<*<6>*>/ HatthipÃlakumÃrassa nivesana- dvÃraæ agamaæsu. KumÃro te disvà va tuÂÂho pasanno upa- saækamitvà vanditvà tisso gÃthà abhÃsi: @*>/ paækadantaæ rajassiraæ. || Ja_XV:294 ||>@ @@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds pabbajita-. 2 Bds atipha-. 3 Bd adds atipharussà ahesuæ. 4 Cks Bd -yo. 5 Bds vimaæsissÃma. 6 Bds -ti. 7 Bds khÃri-. >/ #<[page 477]># %< 13. HatthipÃlajÃtaka. (509.) 477>% Tattha brÃhmaïan ti bÃhitapÃpaæ\<*<1>*>/ brÃhmaïaæ, devavaïïinan ti seÂÂhavaïïinaæ ghoratapaæ parimÃritindriyaæ\<*<2>*>/ pabbajitattabhÃvaæ\<*<3>*>/ uggatapan ti attho, bhÃradharan\<*<4>*>/ ti khÃribhÃradharaæ, isin ti sÅlakkhandhÃdayo pariye- sitvà Âhitaæ, dhammaguïe ratan ti sucaritakoÂÂhÃse abhirataæ, Ãsanan ti idaæ tesaæ nisÅdanatthÃya Ãsanaæ pa¤¤Ãpetvà gandhodaka¤ ca pÃdabba¤- jana¤\<*<5>*>/ ca upanetvà Ãha, agghe ti ime sabbe pi ÃsanÃdayo agghe bhavantaæ pucchÃma, kurutu no ti ime no agghe bhavaæ paÂigaïhÃtÆ 'ti. Evaæ so tesu ekekaæ vÃrena\<*<6>*>/ vÃrenÃha. Atha naæ purohito Ãha: "tÃta HatthipÃla, tvaæ amhe 'ke ime' ti ma¤¤a- mÃno evaæ kathesÅti, `hemavatakÃ\<*<7>*>/ isayo' ti, na mayaæ tÃta isayo, esa rÃjà EsukÃrÅ, ahan te pità purohito" ti. "Atha kasmà isivesaæ gaïhitthÃ" 'ti. "Tava vÅmaæsanatthÃyÃ" 'ti. "Mamaæ\<*<8>*>/ kiæ vÅmaæsathÃ" 'ti. "Sace amhe disvà na pabba- jissati atha naæ rajje abhisi¤cituæ Ãgat' amhÃ" 'ti. "TÃta na me rajjen' attho pabbajissÃm' ahan" ti. Atha naæ pità "tÃta HatthipÃla, nÃyaæ kÃlo pabbajjÃyÃ" 'ti vatvà yathÃjjhÃsayaæ anusÃsento catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ sabbaæ ara¤¤aæ sÃdhu, muni so pasattho\<*<10>*>/ ti. || Ja_XV:297 ||>@ Tattha adhiccà 'ti sajjhÃyitvÃ\<*<11>*>/, putte ti chattaæ ussÃpetva nÃÂaka- parivÃrena upaÂÂhÃpetvà puttadhÅtÃhi va¬¬hitvà te putte gehe patiÂÂhÃpetvà ti attho, sabban ti ete ca gandharase\<*<12>*>/ sabbaæ vatthukÃmaæ anubhavitvÃ, ara¤¤aæ\<*<13>*>/ sÃdhu muni so pasattho\<*<14>*>/ ti pacchà mahallakakÃle pabba- jitassa ara¤¤aæ sÃdhu laÂÂhakaæ hoti yo ca evarÆpe kÃle pabbajati so muni BuddhÃdÅhi ariyehi pasattho ti vadati. Tato HatthipÃlo gÃtham Ãha: @*>/ jaraæ vihanti\<*<16>*>/,>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -pa. 2 Ck -ya. 3 Bd -jitabhÃvaæ. 4 Bds khÃri-. 5 Cs pÃdabbha¤-, Bd pÃdÃmu¤cana¤ca. 6 Ck -nÃ, Bd omits vÃrena. 7 Bd himavantakÃ; read: hemavatakà isayo ti evaæ kathesÅti? 8 Ck Bd mama. 9 Ck -bhotvaæ, Cs -bhotva, Bd pa¤cÃnubhutvÃ, Bs paccanubhutvÃ. 10 Ck pasatto. 11 Bds sajhÃpayitvÃ. 12 Bd -rase ca sesa¤ca. 13 Cks -Ã. 14 Ck pasanto. 15 Cks -bhona. 16 Bd vijah-. >/ #<[page 478]># %<478 XV. VÅsatinipÃta.>% @< gandhe rase muccanam\<*<1>*>/ Ãhu santo, sakammanÃ\<*<2>*>/ hoti phalÆpapattÅti. || Ja_XV:298 ||>@ Tattha na saccÃ\<*<3>*>/ ti ya¤ ca saggamagga¤ ca dadanti\<*<4>*>/ na taæ saccan ti\<*<5>*>/ tucchà nisÃrà nipphalà honti, vittalÃbho ti dhanalÃbho pa¤casÃdhÃ- raïattÃ\<*<6>*>/ sabbo ekasabhÃvo na yotÅti\<*<7>*>/, jaran ti tÃta jaraæ và vyÃdhimaraïaæ và na koci puttalÃbhena paÂibÃhati nÃma\<*<8>*>/, dukkhamÆlà h' ete upadhayo\<*<9>*>/, gandhe rase ti gandhe ca rase ca sesesu\<*<10>*>/ Ãrammaïesu ca muccanaæ\<*<11>*>/ pamuttim\<*<12>*>/ eva BuddhÃdayo paï¬ità kathenti, sakammanÃ\<*<2>*>/ ti attano\<*<13>*>/ katakammen' eva sattÃnaæ phalÆpapatti\<*<14>*>/, kammassakà hi tÃta sattÃ\<*<15>*>/ ti. KumÃrassa vacanaæ sutvà rÃjà gÃtham Ãha: @*>/ hoti phalÆpapatti, jiïïà ca mÃtÃpitaro ca tava-y-ime\<*<16>*>/, passeyyu taæ vassasataæ arogan ti. || Ja_XV:299 ||>@ Tattha vassasatan ti ete vassasataæ arogan taæ passeyyuæ, tvam pi vassasataæ jÅvanto mÃtÃpitaro posassÆ 'ti vadati. Taæ sutvà kumÃro "deva tvaæ kin nÃm etaæ vadasÅti" vatvà dve gÃthà abhÃsi: @*>/ sakkhÅ maraïena rÃja jarÃya mettÅ naraviriyaseÂÂha yo cÃpi ja¤¤Ã [na] marissaæ kadÃci passeyyu taæ vassasataæ arogaæ. || Ja_XV:300 ||>@ @*>/ vasaæ antakassà 'ti. || Ja_XV:301 ||>@ Tattha sakkhÅti mittadhammo, maraïenà 'ti datto\<*<19>*>/ mato mitto\<*<20>*>/ mato ti sammuti maraïena, jarÃyà 'ti pÃkaÂÃ\<*<21>*>/ jarÃy' eva saddhiæ yassa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pu¤canam. 2 Bd -unÃ. 3 Cks saccÃnÅ. 4 so Cks; Bd yaæ sagga¤ca vadanti. 5 Ck saddha¤ci, Bds sÃdhenti. 6 so Cs; Ck -tthÃ, Bd pivana¤ca sÃ-, Bs pa¤cannaæ sÃdhÃ-. 7 Cks hontÅti. 8 Bd patibahikaæsamatto nÃma atthi, Bs paÂibÃhituæ samattho nÃma atthi. 9 Bds upaccayo. 10 Cks sesaæ. 11 Bd mu¤ca-. 12 Bd omits pa. 13 Bd -nÃ. 14 Bds add phalanibbatti hoti. 15 Bd yitÃta-. 16 read -taro taveme? 17 Bds yassassu. 18 Bd upaneti maccu. 19 Bd adds ca. 20 Bd citto ca. 21 Bd -Âa. >/ #<[page 479]># %< 13. HatthipÃlajÃtaka. (509.) 479>% mettÅ bhaveyya yass' etaæ maraïa¤ ca jarà ca mittabhÃvena nÃdhigaccheyyÃ\<*<1>*>/ 'ti attho, ereti cenan ti mahÃrÃja yathà nÃma puriso nadÅtitthe udakamhi\<*<2>*>/ nÃvaæ Âhapetvà paratÅragÃmiæ\<*<3>*>/ janaæ Ãropetvà sace arittena\<*<4>*>/ uppÅÊento piyena ka¬¬hanto cÃleti\<*<5>*>/ ghaÂÂeti atha naæ paratÅraæ upaneti evaæ vyÃdhi ca jarà ca niccaæ antakassa maccuno vasaæ upanenti\<*<6>*>/ yevà 'ti. Evaæ imesaæ sattÃnaæ jÅvitasaækhÃrassa parittabhÃvaæ dassetvà "mahÃrÃja, tumhe tiÂÂhatha, tumhehi saddhiæ katha- yantam eva hi maæ\<*<7>*>/ vyÃdhijarÃmaraïÃni upagacchanti, appa- mattà hothÃ" 'ti ovÃdaæ datvà rÃjÃna¤ ca pitara¤ ca vanditvà attano paricÃrake gahetvà BÃrÃïasirajjaæ pahÃya "pabbajissÃ- mÅti\<*<8>*>/" nikkhami. "Pabbajjà nÃm' esà sobhanà bhavissatÅti" HatthipÃlakumÃrena saddhiæ mahÃjano nikkhami\<*<9>*>/, yojanikà parisà ahosi\<*<10>*>/. So tÃya parisÃya saddhiæ GaÇgÃtÅraæ patvà GaÇgÃya udakaæ oloketvà parikammaæ\<*<11>*>/ katvà jhÃnÃni nibattetvÃ\<*<12>*>/ cintesi: "ayaæ samÃgamo mahà bhavissati, mama tayo kaniÂÂhabhÃtaro mÃtÃpitaro rÃjà devÅti sabbe saparisÃ\<*<13>*>/ pabbajissanti, BÃrÃïasÅ su¤¤Ã\<*<14>*>/ bhavissati, yÃva etesaæ ÃgamanÃ\<*<15>*>/ idh' eva bhavissÃmÅti\<*<16>*>/" so tatth' eva ma- hÃjanassa ovÃdaæ dento\<*<17>*>/ nisÅdi. Punadivase rÃjà ca purohito ca cintayiæsu: "HatthipÃlakumÃro tÃva r. pahÃya mahÃjanaæ ÃdÃya `pabbajissÃmÅti' gantvà GaÇgÃtÅre nisinno, AssapÃlaæ vÅmaæsitvà abhisi¤cissÃmÃ" 'ti te isivesen' eva tassÃpi\<*<18>*>/ geha- dvÃraæ agamaæsu. So pi te disvà pasannamÃnaso upasaæ- kamitvà "cirassaæ vatÃ" 'ti ÃdÅni vadanto tath' eva paÂipajji. Te pi taæ tath' eva vatvà attano ÃgatakÃraïaæ kathayiæsu. So "mama bhÃtike HatthipÃlakumÃre sante kathaæ\<*<19>*>/ paÂha- mataraæ mayham eva setacchattaæ pÃpuïÃtÅti" pucchitvà "tÃta bhÃtà te `na mayhaæ\<*<20>*>/ rajjen' attho pabbajissÃmÅti' vatvà nikkhanto" ti vutte "kahaæ pan' eso idÃnÅti\<*<21>*>/" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so Bds; Cks nÃgaccheyyÃ. 2 Cks -kampi. 3 Cs Bd -mi. 4 Ck aritthena. 5 Bd ca- 6 Bd -neti. 7 Cks mama. 8 Bd adds nagatato. 9 Bd -itvÃ. 10 Bd ahesuæ. 11 Bd kasiïapari-. 12 Cks -tti-. 13 so Cs Bd; Ck sabbasaparisÃ. 14 Cks -siæ. suæ¤aæ, Bds -sÅ su¤¤o. 15 Bd adds tÃva. 16 Bd -mÃti. 17 Bds dassento. 18 Bds tassa. 19 Cks omit kathaæ. 20 Cks add na. 21 Ck -ni >/ #<[page 480]># %<480 XV. VÅsatinipÃta.>% "GaÇgÃtÅre nisinno ti vutte" tÃta mama bhÃtarà cha¬¬ita- kheÊena\<*<1>*>/ kammaæ n' atthi, bÃlà hi parittakapa¤¤Ã sattà etaæ kilesaæ jahituæ na sakkonti, ahaæ pana jahissÃmÅti ra¤¤o ca pituno\<*<2>*>/ ca dhammaæ desento dve gÃthà abhÃsi: @*>/ ca kÃmà (vol. III 241|4) manoharà duttarà maccudheyyÃ\<*<4>*>/, etasmiæ paæke palipe vyasannÃ\<*<5>*>/ hÅnattarÆpÃ\<*<6>*>/ na taranti pÃraæ. || Ja_XV:302 ||>@ @*>/, mÃyaæ puna luddam akÃsi kamman ti. || Ja_XV:303 ||>@ Tattha paæko ti yo koci kaddamo, palipo ti sukhumavÃlukamisso saïhakaddamo\<*<8>*>/, tattha kÃmà laggÃpanavasena paæko nÃma osÅdÃpana- vasena\<*<9>*>/ palipo nÃmà ti vuttÃ, duttarà ti daratikkamÃ, maccudheyyÃ\<*<10>*>/ ti maccuno adhiÂÂhÃnaæ, etesu hi laggà c' eva anupaviÂÂhà ca sattà uttarituæ asakkontà DukkhakkhandhapariyÃye vuttappakÃraæ\<*<11>*>/ dukkha¤ c' eva maraïa¤ ca pÃpuïanti, ten' evÃha: etasmiæ paæke palipe vyasannÃ\<*<12>*>/ hÅnattarÆpÃ\<*<13>*>/ na taranti pÃran ti, tattha vyasannÃ\<*<14>*>/ ti sannÃ, visannÃ\<*<15>*>/ ti pi pÃÂho, ayam ev' attho, hÅnattarÆpÃ\<*<16>*>/ ti hÅnacittasabhÃvÃ, na taranti pÃran ti nibbÃna- pÃraæ gantuæ na sakkonti, ayan ti mahÃrÃja ayaæ mam' attabhÃvo pubbe assagopakehi saddhiæ va¬¬hanto\<*<17>*>/ mahÃjanassa vilumpanaheÂhanÃdivasena\<*<18>*>/ ba- huæ luddaæ sÃhasikakammaæ akÃsi. svÃyaæ gahito ti so ayaæ tassa kammassa vipÃko mayà gahito. na hi mokkhito me ti saæsÃravaÂÂe\<*<19>*>/ sati na hi mokkho ito akusalaphalato mama\<*<20>*>/, orundhiyà naæ parirakkhissÃmÅti idÃni naæ kÃyavacÅdvÃrÃni\<*<21>*>/ pidahanto orundhitvÃ\<*<22>*>/ parirakkhissÃmÅti, kiæ- kÃraïÃ: mÃyaæ puna luddam akÃsi kammaæ, ahaæ hi ito paÂÂhÃya pÃpaæ akatvà kalyÃïam eva karissÃmi. "Titthatha tumhe, tumhehi saddhiæ kathentam eva vyÃdhi- jarÃmaraïÃni upagacchantÅti" ovaditvà yojanikaæ parisaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds mama. 2 Bd pitu. 3 Cks -pÃ. 4 Ck -yya. 5 Bd visannÃæ 6 Ck hÅnanta-, Cs bhÅnanta-. Bd hinatta-. 7 so all three MSS. for -isÃmi. 8 Ck saïa-, Bd kaïhÃ-. 9 Cks omit vasena. 10 all three MSS. -yyan. 11 Cks -ra 12 Cks vyÃ-, Bd vi-. 13 Ck Bd hi-. 14 all three MSS. visannÃ. 15 Cks vyasannÃ, Bd omits ti sannà vyasannÃ. 16 Ck -ttha-, Cs -nta-, Bd hinatta-. 17 Bd vaddh-. 18 Bd -vihethanÃ-. 19 Cks -rapavatte. 20 Bds mamatthi 21 Bds -camanodvÃ-. 22 Cks ru-. >/ #<[page 481]># %< 13. HatthipÃlajÃtaka. (509.) 481>% gahetvÃ\<*<1>*>/ nikkhamitvà HatthipÃlakumÃrass' eva santikaæ gato. So tassa ÃkÃse nisÅditvà dhammaæ desetvà "bhÃtika, ayaæ samÃgamo mahà bhavissati, idh' eva tÃva homÃ" 'ti Ãha. Itaro pi "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchi. Punadivase rÃjà ca puro- hito ca ten' ev' upÃyena GopÃlakumÃrassa nivesanaæ gantvà tenÃpi tath' eva paÂinanditÃ\<*<2>*>/ attano ÃgamanakÃraïaæ\<*<3>*>/ Ãcik- khiæsu. So pi AssapÃlakumÃro viya paÂikkhipitvà "aha¤ cirato\<*<4>*>/ paÂÂhÃya pabbajitukÃmo va vane naÂÂhagoïo viya pab- bajjaæ upadhÃrento vicarÃmi, tena me naÂÂhagoïassa padaæ viya bhÃtÅnaæ\<*<5>*>/ gatamaggo diÂÂho, sv-Ãhaæ ten' eva maggena gamissÃmÅti" vatvà @*>/ rÃja apassamÃno evaæ naÂÂho EsukÃrÅ\<*<7>*>/ mam' attho, so 'haæ kathaæ na gaveseyya rÃjà 'ti gÃtham Ãha. || Ja_XV:304 ||>@ Tattha EsukÃrÅti rÃjÃnam Ãlapati, mamattho ti vane goïo viya mama pabbajjÃsaækhÃto attho naÂÂho, so han ti so ahaæ ajja pabbajitÃnaæ maggaæ disvà kathaæ pabbajjaæ na gaveseyyaæ, mama bhÃtikÃnaæ gatamaggam eva gamissÃmi narindà 'ti. Atha naæ "tÃta GopÃlaka, ekÃhaæ dvÅhatÅhaæ Ãgamehi, amhe samasÃssetvà pacchà pabbajissasÅti" vadiæsu. So "mahÃrÃja, ajja kattabbaæ\<*<8>*>/ kammaæ `sve karissÃmÅti' na vattabbaæ, kalyÃïakammaæ nÃma ajja ajj' eva kÃtabban" ti vatvà itaraæ gÃtham Ãha: @*>/ poso pare ti [parihÃyati], anÃgataæ n' etam atthÅti ¤atvà uppannachandaæ [ko] panudeyya dhÅro ti. || Ja_XV:305 ||>@ Tattha hiyyo\<*<10>*>/ ti sve ti attho, pare ti punadivase, idaæ vuttaæ hoti: yo mahÃrÃja ajjakammaæ\<*<11>*>/ sve ti sve\<*<12>*>/ kattabbaæ pare ti vatvà na karoti so tato parihÃyati na taæ kammaæ\<*<13>*>/ kÃtuæ sakkotÅti evaæ GopÃlo Bhaddekaratta- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck pariga-. 2 Bd -itvÃ, Ck -dhitÃ. 3 Cs paÂigamana-. 4 Cks cito. 5 Bd -tikÃnaæ. 6 Cks -ti, Bds anvesati. 7 read naÂho-? Ck -ri. 8 Cs Bd -bba. 9 Ck hiyye hiyyo ti, Cs bhÅyyo hi bhÅyyo ti, Bd hiyyo ti hiyya ti. 10 Ck hiyye, Cs bhiyyo. 11 Bd ajjakattabbaæ kammaæ. 12 Cks omit sve ti. 13 Cks kÃtuæ kammaæ. >/ #<[page 482]># %<482 XV. VÅsatinipÃta.>% suttan\<*<1>*>/ nÃma kathesi, sv-Ãyam attho Bhaddekarattasuttena kathetabbo, netam- atthÅti yaæ anÃgataæ taæ\<*<2>*>/ n' etam atthÅti ¤atvÃ, uppannachandan ti kusalacchandaæ\<*<3>*>/ ko paï¬ito panudeyya hareyya Evaæ GopÃlakumÃro dvÅhi gÃthÃhi dhammaæ desetvà "tiÂÂhatha tumhe, tumhehi saddhiæ kathentaæ yeva vyÃdhi- jarÃmaraïÃni upagacchantÅti yojanikaæ\<*<4>*>/ parisaæ gahetvà nikkhamitvà dvinnaæ bhÃtikÃnaæ santikaæ gato., HatthipÃlo tassÃpi ÃkÃse nisÅditvÃ\<*<5>*>/ dhammaæ desesi. Punadivase rÃjà ca purohito ca ten' ev' upÃyena AjapÃlakumÃrassa nivesanaæ gantvà tenÃpi tath' eva paÂinanditÃ\<*<6>*>/ attano ÃgamanakÃraïaæ Ãcikkhi- tvà "chattaæ\<*<7>*>/ ussÃpessÃmÃ" 'ti\<*<8>*>/ vadiæsu. KumÃro Ãha: "may- haæ bhÃtikà kuhin\<*<9>*>/" ti. "Te `amhÃkaæ rajjen' attho n' atthÅti' setacchattaæ pahÃya tiyojanaæ\<*<10>*>/ parisaæ gahetvà nikkhamitvà GaÇgÃtÅre nisinnÃ" ti. "NÃhaæ\<*<11>*>/ mama bhÃtikehi cha¬¬itakhelaæ sÅsenÃdÃya vicarissÃmi, aham pi pabbajissÃ- mÅti". "TÃta, tvaæ tÃva daharo amhÃkaæ hatthabhÃro, vayappattakÃle pabbajissasÅti\<*<12>*>/". Atha naæ kumÃro "kiæ tumhe kathetha, nanu ime sattà daharakÃle pi mahallakakÃle pi maranti yeva, ayaæ daharakÃle marissati ayaæ mahallakakÃle ti, kassa\<*<13>*>/ hatthe và pÃde và nimittaæ n' atthi\<*<14>*>/, ahaæ mama maraïakÃlaæ na jÃnÃmi, tasmà idÃn' eva pabbajissÃmÅti" vatvà dve gÃthà abhÃsi: @*>/ kumÃriæ (III 395|1) mattÆpamaæ ketakapupphanettaæ, abhutvÃ\<*<16>*>/ bhoge paÂhame vayasmiæ ÃdÃya maccu vajate kumÃriæ. || Ja_XV:306 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Majjhima Nik. III, 4. 2 Bd omits taæ. 3 Bd uppannaku-. 4 Bd -niya. 5 Bd omits Ã. n. 6 Bd -itvÃ. 7 Bd adds te. 8 Cks -mÅti. 9 Bd kuhi gacchantiti. 10 Bd -nikaæ. 11 Bd tenÃpi tehi nÃma in the place of nÃhaæ. 12 Cks -tÅti. 13 Bds kassaci. 14 Cks -Åti. 15 Cks -raæ, Bds -ri. 16 Bd -tvÃ, Cks abhutta. >/ #<[page 483]># %< 13. HatthapÃlajÃtaka. (509.) 483>% Tattha vo ti nipÃtamattaæ, pasÃmi c' evÃ\<*<1>*>/ 'ti attho, mattÆpaman ti hÃsabhÃsalÅlÃvillÃsehi\<*<2>*>/ mattaæ viya carantaæ\<*<3>*>/, ketakapupphanettan ti ketakapupphapattaæ\<*<4>*>/ viya puthulÃyatanettaæ, abhutvÃ\<*<5>*>/ bhoge ti abhutvà bhoge, vajate ti evaæ\<*<6>*>/ uttamarÆpadharaæ\<*<7>*>/ kumÃriæ paÂhamavaye vatta- mÃnaæ abhuttabhogam eva mÃtÃpitunnaæ upari mahantaæ sokaæ pÃtetvà maccu gahetvà va gacchati, sujÃto ti susaïÂhito, sumukho ti ka¤canÃdÃsapuïïa- candasadisamukho, sudassano ti uttamarÆpadharitÃya sampannadassano, sÃmo ti suvaïïasÃmo, kusumbhaparikiïïamassÆ 'ti sannisinnaÂÂhena ca sukhumaÂÂhena ca taruïakusumbhakesarasadisaparikiïïamassu\<*<8>*>/, iminà eva- rÆpo pi kumÃro maccuvasaæ gacchati, tathÃvidham pi hi Sineruæ uppÃÂento\<*<9>*>/ viya nikkaruïo maccu ÃdÃya gacchatÅti dasseti, hitvÃna kÃme paÂigaccha gehaæ anujÃna maæ pabbajissÃmi devà 'ti deva puttadÃrabandha- nasmiæ hi uppanne taæ bandhanaæ ducchediyaæ\<*<10>*>/ hoti, tenÃhaæ puretaraæ ¤eva kÃme ca geha¤ ca hitvà idÃn' eva pabbajissÃmi\<*<11>*>/, anujÃna man ti Eva¤ ca pana vatvà "tiÂÂhatha tumhe, maæ tumhehi saddhiæ kathentam eva vyÃdhijarÃmaraïÃni upagacchantÅti" te ubho pi vanditvà yojanikaæ parisaæ gahetvà nikkhamitvà GaÇgÃtÅram eva agamÃsi. HatthipÃlo pi tassÃpi\<*<12>*>/ ÃkÃse nisÅ- ditvà dhammaæ desetvÃ\<*<13>*>/ "samÃgamo mahà bhavissatÅti" tath' eva nisÅdi. Punadivase purohito pallaækamajjhagato\<*<14>*>/ nisÅditvà cintesi: "mama puttà pabbajitÃ, idÃn' ahaæ ekako va manussakhÃnuko\<*<15>*>/ jÃto 'mhi, aham pi pabbajissÃmÅti" brÃhmaïiyà saddhiæ mantento @*>/ Ãhu, pahÅnaputtassa mam' ajja hoti VÃseÂÂhi bhikkhÃcariyÃya kÃlo ti gÃtham Ãha. || Ja_XV:308 ||>@ Tattha labhate sama¤¤an ti rukkho ti vohÃraæ labhati, VÃseÂÂhÅti brÃhmaïiæ Ãlapati, bhikkhÃcariyÃyà 'ti mayham pi pabbajjÃya kÃlo, puttÃ- naæ santikam eva gamissÃmÅti. So evam vatvà brÃhmaïe pakkosÃpesi. `SaÂÂhibrÃhmaïa- sahassÃni sannipatiæsu. Atha ne\<*<17>*>/ Ãha: "tumhe kim karissathÃ" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so Bd; Cks ccevÃ. 2 Cks bhÃvabhÃvalÅlÃ-, Bd hÃsabhÃsavi-. 3 Bd -ti. 4 Bd -mattaæ. 5 Cs Bd -tvÃ. 6 Bd etaæ. 7 Cs -ra, Bd -rÃ. 8 Bd -sadisaæ-. 9 Bd ummadento? 10 Bd ducchedaniyaæ. 11 Cks -mÅti. 12 Bd tassa pi 13 Bd -sento. 14 Bd -kavaramajha-. 15 Bd -ïu-. 16 Bd -ïum. 17 Bd nesaæ. >/ #<[page 484]># %<484 XV. VÅsatinipÃta.>% 'ti. "Tumhe pana\<*<1>*>/ ÃcariyÃ" 'ti. "Ahaæ mama puttassa santike pabbajissÃmÅti". "Na tumhÃkam eva nirayo uïho, mayam pi pabbajisÃmÃ" 'ti. AsÅtikoÂidhanaæ brÃhmaïiyà niyyÃdetvà yojanikaæ brÃhmaïaparisaæ gahetvÃ\<*<2>*>/ nikkhamitvà puttÃnaæ santikam eva gato\<*<3>*>/. HatthipÃlo tÃya pi parisÃya ÃkÃse ÂhatvÃ\<*<4>*>/ dhammaæ desesi. Punadivase brÃhmaïÅ cintesi: mama cattÃro puttà setacchattaæ pahÃya `pabbajissÃmÃ' 'ti gatÃ, brÃhmaïo pi purohitaÂÂhÃnena saddhiæ asÅtikoÂidhanaæ cha¬¬etvà puttÃnaæ ¤eva santikaæ gato, aham idha kiæ karissÃmi, puttassa\<*<5>*>/ gatamaggen' eva gamissÃmÅti sà atÅtaæ udÃharaïaæ ÃharantÅ udÃnagÃtham Ãha: @*>/ jÃlÃni padÃliya\<*<7>*>/ haæsà gacchanti puttà ca patÅ ca mayhaæ, sÃhaæ kathaæ nÃnuvaje pajÃnan ti. || Ja_XV:309 ||>@ Tattha aghasmi ko¤cà va yathà ti yath' eva ÃkÃse ko¤cà sakuïà asajjamÃnà gacchanti, himaccaye ti vassÃn' accayena, tantÃni\<*<6>*>/ jÃlÃni padÃliya\<*<7>*>/ haæsà ti atÅte kira channavutisahassÃ\<*<8>*>/ suvaïïahaæsà vassarÃtta- pahonakaæ sÃliæ Ka¤canaguhÃyaæ nikkhipitvà himassa\<*<9>*>/ bhayena bahi anikkhamitvà cÃtumÃsaæ tatth' eva vasanti, atha nesaæ UnnanÃbhi nÃma makkaÂako guhadvÃre jÃlaæ bandhati, taæ\<*<10>*>/ haæsà dvinnaæ taruïahaæsÃnaæ hi dviguïaæ\<*<11>*>/ vaÂÂaæ denti, te thÃmasampannatÃya\<*<12>*>/ taæ jÃlaæ chinditvà purato gacchanti, sesà tesaæ gatamaggena gacchanti, sà tam atthaæ pakÃsentÅ evam Ãha, idaæ vuttaæ hoti: yath' eva ÃkÃse ko¤casakuïà asajjamÃnà gac- chanti tathà himaccaye vassÃnÃtikkame dve taruïahaæsà tantÃni\<*<13>*>/ jÃlÃni padÃletvà gacchanti, atha nesaæ gatamaggena itare haæsÃ, idÃni pana mamÃpi puttà taruïahaæsà jÃlaæ viya kÃmajÃlaæ\<*<14>*>/ chinditvà gatÃ, mayÃpi tesaæ gata- maggena gantabban ti iminà adhippÃyena gacchanti puttà ca pati ca mayhaæ, sv-Ãhaæ\<*<15>*>/ kathaæ nÃnuvaje pajÃnan ti Ãha. Iti sà "kathaæ ahaæ evaæ pajÃnantÅ na pabbajissÃmÅti" sanniÂÂhÃnaæ katvà brÃhmaïiyo pakkosÃpetvà Ãha\<*<16>*>/:" tumhehi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds kiæ. 2 Bd ÃdÃya. 3 Bd adds va. 4 Ck ÂhapetvÃ. 5 Bd puttÃnaæ ca. 6 Bd katÃni. 7 Bd -leyya. 8 Bd chana-. 9 Bd vassa. 10 Bds omit taæ. 11 Bd -ïa. 12 Cks -pannÃya. 13 Bd tÃni. 14 Cks omit jÃlaæ viya kÃma. 15 Bd sÃhaæ. 16 Bd evamÃha. >/ #<[page 485]># %< 13. HatthipÃlajÃtaka. (509.) 485>% kiæ karissathÃ" 'ti\<*<1>*>/. "Tumhe pana\<*<2>*>/ ayye\<*<3>*>/" ti. "Ahaæ\<*<4>*>/ pabbajissÃmÅti". "Mayam pi pabbajissÃmÃ" 'ti. Sà taæ vibhavaæ cha¬¬etvà yojanikaæ parisaæ gahetvà puttÃnaæ santikam eva gatà ti. HatthipÃlo pi\<*<5>*>/ tÃya pi parisÃya ÃkÃse nisÅditvà dhammaæ desesi. Punadivase rÃjà "kuhiæ purohito" ti pucchi. "Deva purohito brÃhmaïÅ c' assa\<*<6>*>/ sabbaæ dhanaæ cha¬¬etvà dvitiyojanikaæ\<*<7>*>/ parisaæ gahetvà puttÃnaæ santikam eva\<*<8>*>/ gatÃ" ti. RÃjà "assÃmikadhanaæ amhÃkaæ pÃpuïÃtÅti" tassa gehato dhanaæ ÃharÃpesi. Ath' assa aggamahesÅ\<*<9>*>/ "rÃjÃ\<*<10>*>/ kiæ karotÅti\<*<11>*>/" pucchitvà "purohitassa gehato dhanaæ ÃharÃpetÅti" vutte "purohito kuhin" ti vatvà "sapajÃpatiko pabbajjatthÃya\<*<12>*>/ nikkhanto" ti sutvà "ayaæ rÃjà brÃhmaïena ca brÃhmaïiyà ca catÆhi puttehi ca\<*<13>*>/ jahitaæ ukkÃraæ\<*<14>*>/ cha¬¬i- taæ\<*<15>*>/ khelaæ mohena mÆÊho attano gharaæ ÃharÃpesi\<*<16>*>/, upa- mÃya naæ bodhessÃmÅti\<*<17>*>/" sÆnato maæsaæ ÃharÃpetvà rÃjaÇ- gaïe rÃsiæ kÃrÃpetvÃ\<*<18>*>/ ujumaggaæ\<*<19>*>/ vissajjetvà jÃlaæ pa- rikkhipÃpesi. Gijjhà dÆrato va disvà tass' atthÃya {otariæsu}, tatha sappa¤¤Ã\<*<20>*>/ jÃlaæ pasÃritaæ ¤atvà atibhÃrikà hutvà "ujukaæ uppatitum na sakkhissÃmÃ" 'ti attanà khÃditamaæsaæ cha¬¬etvÃ\<*<21>*>/ jÃlaæ anallÅyitvà ujukam eva uppatitvà gamiæsu, andhabÃlà pana tehi cha¬¬itavamitaæ khÃditvà bhÃriyà hutvà ujukaæ uppatituæ asakkontà gantvà jÃle bajjhiæsu. Ath' ekaæ gijjhaæ Ãnetvà deviyà dassayiæsu, sà tam ÃdÃya ra¤¤o santikaæ gantvà "ehi tÃva mahÃrÃja, rÃjaÇgaïe ekaæ\<*<22>*>/ kiriyaæ passissÃmÃ" 'ti sÅhapa¤jaraæ vivaritvà "ime gijjhe olokehi mahÃrÃjÃ" 'ti vatvà dve gÃthà abhÃsi: @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -tha, omitting ti. 2 Bd adds kiæ. 3 Cs -o. 4 Ck adds pana. 5 Bd omits pi. 6 Bd ca. 7 Cs yoj-, Bds tiyoj-. 8 Bd -ke, omitting eva. 9 all three MSS. -si. 10 Bd adds tÃta, Ck ti. 11 Bds karissatÅti. 12 Cks pabbaja-. 13 Cks omit ca. 14 Cks -ra. 15 Cs Bd -ta. 16 Cs Bd -ti. 17 Bds cha¬¬ÃpessÃmà ti. 18 Bd kÃretvÃ. 19 Bd ujuæ-. 20 Ck -a. 21 Bds add vamitvÃ. 22 Bds etaæ. 23 Bds so. >/ #<[page 486]># %<486 XV. VÅsatinipÃta.>% @*>/ tvaæ paccÃvamissasi\<*<2>*>/, vantÃdo puriso rÃja na so hoti pasaæsiyo\<*<3>*>/ ti. || Ja_XV:311 ||>@ Tattha bhutvà vamitvà cà 'ti maæsaæ khÃditvà vamitvà ca, paccÃ- vamissasÅti paÂiparibhu¤jissasi, vantÃdo ti parassa vamitakhÃdako, pa- saæsiyo ti so taïhÃvasiko bÃlo BuddhÃdÅhi paï¬itehi pasaæsitabbo na hoti. Taæ sutvà rÃjà vippaÂisÃrÅ ahosi, tayo bhavà Ãdittà viya upaÂÂhahiæsu, so "ajj' eva r. pahÃya mama pabbajituæ vaÂÂa- tÅti" uppannasaævego deviyà thutiæ karonto gÃtham Ãha: @*>/ posaæ palipe vyasannaæ\<*<5>*>/ balÅ yathà dubbalaæ uddhareyya evam pi maæ tvaæ udatÃri\<*<6>*>/ bhoti Pa¤cÃli gÃthÃhi subhÃsitÃhÅti. || Ja_XV:312 ||>@ Tattha vyasannan\<*<7>*>/ ti nimuggaæ, visannan ti pi pÃÂho, uddhareyyà 'ti kesesu và hatthesu và gahetvà ukkhipitvà thale Âhapeyya, udatÃrÅti\<*<8>*>/ kÃmapaækato uttÃrasi\<*<9>*>/, udatÃsÅti\<*<10>*>/ pi pÃÂho, ayam ev' attho, uddhatÃsÅti pi pÃÂho, uddhÃrÅti\<*<11>*>/ attho, Pa¤cÃlÅti Pu¤cÃlarÃjadhÅte. Eva¤ ca pana vatvà taæ khaïaæ ¤eva pabbajitukÃmo hutvà amacce pakkosÃpetvà Ãha: "tumhe kiæ karissathÃ" 'ti. "Tumhe pana\<*<12>*>/ devÃ" 'ti. "Ahaæ HatthipÃlassa santike pabbajissÃmÅti". "Mayan pi pabbajissÃma devÃ" 'ti. RÃjà dvÃdasayojanike BÃrÃïasinagare r. cha¬¬etvà "atthikà setac- chattaæ ussÃpentÆ" 'ti amaccaparivuto tiyojanaæ\<*<13>*>/ parisaæ gahetva kumÃrass' eva santikaæ\<*<14>*>/ gato. HatthipÃlo tassÃpi\<*<15>*>/ parisÃya ÃkÃse nisinno dhammaæ desesi. S. ra¤¤o pabbajitabhÃvaæ pakÃsento @*>/ bandhanan ti || Ja_XV:313 ||>@ gÃtham Ãha. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bds so. 2 Ck Bd pacchÃ-. 3 Cks -iko. 4 Bd ca. 5 Cs vyasuttaæ, Bd byasannaæ. 6 Bds uddhakÃri. 7 Bd byÃsanan. 8 Bds uddhatÃrÅti. 9 so all three MSS. for -resi? 10 Bd uddhaætÃsiti. 11 Cs uddhÃpÅti, Bd uddhariti 12 Bd adds kiæ. 13 Bd -na. 14 Bd -ke. 15 Bd tassa pi. 16 Cks -tvÃna. >/ #<[page 487]># %< 13. HatthipÃlajÃtaka. (509.) 487>% Punadivase nagare ohÅnajano sannipatitvà rÃjadvÃraæ gantvà deviyà Ãrocetvà nivesanaæ pavisitvà deviæ vanditvà ekamantaæ Âhito @*>/ pabbajjam arocayittha\<*<2>*>/ raÂÂhaæ pahÃya naraviriyaseÂÂho, tuvam pi\<*<3>*>/ no\<*<4>*>/ hohi\<*<5>*>/ yath' eva rÃjÃ, amhehi guttà anusÃsa rajjan ti gÃtham Ãha. || Ja_XV:314 ||>@ Tattha anusÃsà 'ti amhehi guttÃ\<*<6>*>/ hutvà dhammena r. kÃrehi. Sà mahÃjanassa kathaæ sutvà sesagÃthà abhÃsi: @*>/ raÂÂhaæ pahÃya naraviriyaseÂÂho, aham pi ekà carissÃmi loke hitvÃna kÃmÃni manoramÃni. || Ja_XV:315 ||>@ @*>/ pabbajjam arocayittha\<*<7>*>/ raÂÂhaæ pahÃya naraviriyaseÂÂho, aham pi ekà carissÃmi loke hitvÃna kÃmÃni yathodhikÃni. || Ja_XV:316 ||>@ @*>/ kÃlà tarayanti\<*<10>*>/ rattiyo, (cfr. Saæyutta NikÃya I. p. 3.) vayoguïà anupubbaæ jahanti, aham pi ekà carissÃmi loke hitvÃna kÃmÃni manoramÃni. || Ja_XV:317 ||>@ @*>/ kÃlà tarayanti\<*<10>*>/ rattiyo, vayoguïà anupubbaæ jahanti, aham pi ekà carissÃmi loke hitvÃna kÃmÃni yathodhikÃni\<*<12>*>/. || Ja_XV:318 ||>@ @*>/ kÃlà tarayanti\<*<13>*>/ rattiyo vayoguïà anupubbaæ jahanti, aham pi ekà carissÃmi loke sÅtibhÆtà sabbam aticca saÇgan ti. || Ja_XV:319 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits ca. 2 Bds Ãro-, Cks arocayitvÃ. 3 Cks si. 4 Cks ne 5 Bds hoti. 6 Bds sugutto. 7 Cks arocayitvÃ. 8 Bd pi. 9 Ck Bds accanti. 10 Bd vÃyanti. 11 Bd accanti. 12 Bd yato-. 13 Bd bhayanti. >/ #<[page 488]># %<488 XV. VÅsatinipÃta.>% Tattha ekà ti puttadhÅtikilesasambÃdhehi mu¤citvà imasmiæ loke ekikà va carissÃmi, kÃmÃnÅti rÆpÃdayo kÃmaguïe, yathodhikÃnÅti\<*<1>*>/ yena yena odhinà ÂhitÃni tena tena\<*<2>*>/ ÂhitÃn' eva jahissÃmi, na ki¤ci avasissÃmÅti attho, accenti\<*<3>*>/ kÃlà ti pubbaïhÃdayo kÃlà atikkamanti, tarayantÅti\<*<4>*>/ atucchà hutvà ÃyusaækhÃraæ khepayamÃnÃ\<*<5>*>/ gacchanti, vayoguïà ti paÂhamavayÃdayo tayo mandadasakÃdayo và dasa koÂÂhÃsÃ, anupubbaæ jahantÅti uparÆpari koÂÂhÃsaæ appatvà tattha tatth' eva nirujjhanti, sÅtibhÆtà ti uïhakÃrake uïhasabhÃve kilese pahÃya sÅtalà hutvÃ, sabbamaticca saÇgan ti rÃga- saÇgÃdikaæ sabbasaÇgaæ atikkamitvà ekà carissÃmi, HatthipÃlakumÃrassa santikaæ gantvà pabbajissÃmi. Iti sà imÃhi gÃthÃhi mahÃjanassa dhammaæ desetvà amaccabhariyÃyo pakkosÃpetvà Ãha: "tumhe kiæ karissathÃ" 'ti. "Tumhe pana ayye\<*<6>*>/" ti. "Ahaæ pabbajissÃmÅti". "Mayam pi pabbajissÃmÃ" 'ti. Sà "sÃdhÆ" 'ti rÃjanivesane suvaïïa- koÂÂhÃgÃrÃdÅni vivarÃpetvà "asukaÂÂhÃne ca mahÃnidhÃnaæ nidahitan" ti SuvaïïapaÂÂe likhÃpetvà "dinnaæ ¤eva harantÆ 'ti vatvà suvaïïapaÂÂaæ mahÃtale thambhe bandhÃpetvà na- gare bheri¤ carÃpetvà mahÃsampattiæ cha¬¬etvà nagarà nikkhami. Tasmiæ khaïe sakalanagaraæ saækhubhitaæ\<*<7>*>/: "rÃjà kira devÅ ca r. pahÃya 'pabbajissÃmÃ' 'ti nikkhantÃ, mayaæ idÃni\<*<8>*>/ kiæ karissÃmÃ" 'ti. Tato manussà yathÃpÆritÃn' eva gehÃni cha¬¬etvà putte hatthe\<*<9>*>/ gahetvà nikkhamiæsu, sabbà païÃ\<*<10>*>/ pasÃritaniyÃmen' eva ÂhitÃ, nivattitvà olokento nÃma nÃhosi, sakalanagaraæ tucchaæ ahosi. DevÅ pi tiyo- janaparisaæ\<*<11>*>/ gahetvà tatth' eva gatÃ. HatthipÃlo tassÃpi parisÃya ÃkÃse nisinno dhammaæ desetvà dvÃdasayojanikaæ parisaæ gahetvà HimavantÃbhimukho pÃyÃsi." HatthipÃla- kumÃro dvÃdasayojanikaæ BÃrÃïasiæ tucchaæ katvà `pabba- jissÃmÅti' mahÃjanaæ ÃdÃya Himavantaæ gacchati, kimaÇga\<*<12>*>/ pana mayan" ti sakala-KÃsiraÂÂhaæ saækhubhitaæ\<*<13>*>/. Apara- bhÃge parisà tiæsayojanikÃ\<*<14>*>/ ahosi, so tÃya parisÃya saddhiæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd yato-. 2 Bd adds tathÃ. 3 Bd accanti. 4 Ck taranti, Cs tarantÅti. 5 Cks add khÃdayamÃnÃ. 6 Ck -o, Bd pana kiæ ayye. 7 Cks itvÃ.- 8 Bd idha. 9 Bd -esu. 10 Ck panÃ. 11 Bd -nikaæ pa-. 12 Bd kiæmaÇga. 13 Bds -khubbhi. 14 Ck tisa-, Bd tiyoj-. >/ #<[page 489]># %< 13. HatthipÃlajÃtaka. (509.) 489>% Himavantaæ pÃvisi. Sakko Ãvajjanto taæ pavattiæ ¤atvà "HatthipÃlakumÃro nekkhammaæ\<*<1>*>/ nikkhanto, mahÃsamÃgamo bhavissati, vasanaÂÂhÃnaæ laddhuæ vaÂÂatÅti" Vissakammaæ\<*<2>*>/ ÃïÃpesi: "gaccha ÃyÃmÃto chattiæsayojanaæ vitthÃrato pannarasayojanaæ assamaæ mÃpetvà pabbajitaparikkhÃre sampÃdehÅti". So "sÃdhÆ" 'ti patisuïitvà GaÇgatÅre ramaïÅye bhÆmibhÃge vuttappamÃïaæ assamapadaæ mÃpetvà païïa- sÃlÃsu kaÂÂhattharaïapaïïattharaïÃasanÃdÅni\<*<3>*>/ pa¤¤Ãpetvà sabbe pabbajitaparikkhÃre mÃpesi\<*<4>*>/. Ekekissà païïasÃlÃya dvÃre ekeko caækamo rattiÂÂhÃnadivÃÂhÃnaparicchinno\<*<5>*>/ katasudhÃ- parikammo Ãlambanaphalako, tesu tesu ÂhÃnesu nÃnÃvaïïa- surabhikusumasa¤channÃ\<*<6>*>/ pupphagacchÃ, ekekassa caæ- kamassa koÂiyaæ ekeko udakabharito kÆpo, tassa santike ekeko phalarukkho, so eko\<*<7>*>/ va sabbaphalÃni phalati, idaæ sabbaæ devatÃnubhÃvena ahosi. Vissakammo\<*<2>*>/ assamaæ\<*<8>*>/ mÃ- petvà païïasÃlÃsu pabbajitaparikkhÃre Âhapetvà "ye keci pabbajitukÃmà ime parikkhÃre gaïhantÆ\<*<9>*>/" 'ti jÃtihiÇgulakena bhittiyà akkharÃni likhitvà attano ÃnubhÃvena bheravasadde migapakkhiduddasike amanusse ca paÂikkamÃpetvà sakaÂÂhÃ- nam eva gato. HatthipÃlakumÃro ekapadikamaggena Sakka- dattiyaæ assamaæ pavisitvà akkharÃni disvà "Sakkena mama mahÃbhinikkhamanaæ\<*<10>*>/ nikkhantabhÃvo ¤Ãto bhavissatÅti" dvÃraæ vivaritvà païïasÃlaæ pavisitvà isipabbajjaliÇgaæ\<*<11>*>/ gahetvà nikkhamitvà caækamaæ otaritvà katipaye aparÃ- paraæ caækamitvà sesajanakÃyaæ pabbÃjetvà assamapadaæ vicÃrento taruïaputtÃnaæ itthÅnaæ\<*<12>*>/ majjhe\<*<13>*>/ ÂhÃne païïa- sÃlaæ\<*<14>*>/ adÃsi, tato anantaraæ mahallakitthÅnaæ, tato anan- taraæ va¤jhitthÅnaæ\<*<15>*>/, samantà parikkhipitvà pana purisÃnaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd mahÃbhinikkhamanaæ. 2 Bds visu-. 3 Bd -ïamayà ÃsanÃ-, Ck kaÂÂhattarapaïïasattarÃas-, Cs kaÂÂhattharapaïïasantarÃas-. 4 Ck -hi. 5 Cks rattiÂÂhikà paricchinne. 6 Bd -o. 7 Bds ekeko. 8 Bd assamapadaæ. 9 Ck gaïhÃtÆ, Cs gaïhatu. 10 Cks -nikkhammaæ, Bd -nekkhamanaæ. 11 Cks -jjaæ-. 12 Ck itthigaïaæ, Cs Bd itthinaæ. 13 Bd majha-. 14 Cs -lÃ. 15 Ck vajjh-, Bd majhi-. >/ #<[page 490]># %<490 XV. VÅsÃtinipÃta.>% adÃsi. Ath' eko rÃjà "BÃrÃïasiyaæ kira rÃjà n' atthÅti" Ãgantvà alaækatapaÂiyattanagaraæ\<*<1>*>/ oloketvà rÃjanivesanaæ Ãruyha tattha tattha ratanarÃsiæ disvà "evarÆpaæ nagaraæ pahÃya pabbajitakÃlato paÂÂhÃya pabbajjà nÃm' esà uÊÃrà bha- vissatÅti surÃsoï¬ena maggaæ pucchitvà HatthipÃlassa santi- kaæ pÃyÃsi. HatthipÃlo tassa vanantaæ\<*<2>*>/ ÃgatabhÃvaæ ¤atvà paÂimaggaæ gantvà ÃkÃse nisinno parisÃya dhammaæ desetvà assamapadaæ netvà sabbaæ parisaæ pabbÃjesi. Eten' upÃ- yena a¤¤e pi cha rÃjÃno pabbajiæsu. Satta rÃjÃno bhoge\<*<3>*>/ cha¬¬ayiæsu\<*<4>*>/. Chattiæsayojaniko assamo nirantaro\<*<5>*>/ paripÆri. Yo kÃmavitakkÃdisu a¤¤ataraæ vitakketi mahÃpuriso tassa dhammaæ desetvà BrahmavihÃrabhÃvanam eva ca\<*<6>*>/ kasiïa- bhÃvana¤ ca Ãcikkhati, ne\<*<7>*>/ yebhuyyena jhÃnÃbhi¤¤aæ\<*<8>*>/ nib- battetvà tÅsu koÂÂhÃsesu dve koÂÂhÃsà Brahmaloke nibbattiæsu, tatiyakoÂÂhÃsaæ tidhà katvà eko koÂÂhÃso Brahmaloke nibbatti, eko chasu kÃmasaggesu, eko isÅnaæ pÃricariyaæ\<*<9>*>/ katvà manussaloke, tÅsu kusalasampattÅsu nibbattiæsu. Evaæ Hat- thipÃlassa sÃsanaæ apagatanirayatiracchÃnayonipettivisayÃsura- kÃyaæ\<*<10>*>/ ahosi. Imasmiæ TambapaïïidÅpe paÂhavicÃlaka-Dhammaguttatthero KaÂakandhakÃravÃsi-Phussadevatthero\<*<11>*>/ Uparimaï¬alakamalayavÃsi- MahÃsaægharakkhitatthero\<*<12>*>/ MalimahÃdevatthero\<*<13>*>/ BhaggirivÃsi-MahÃ- devatthero\<*<14>*>/ VÃmantapabbhÃravÃsi-MahÃsÅvatthero\<*<15>*>/ KÃÊavallimaï¬apa- vÃsi-MahÃnÃgatthero KuddÃlasamÃgame MÆgapakkhasamÃgame CÆla- sutasomasamÃgame Ayogharapaï¬itasamÃgame HatthipÃlasamÃgame ca sabbapacchà nikkhantapurisÃ\<*<16>*>/ ahesuæ, tenÃha BhagavÃ: Abhittharetha kalyÃïe ti (Dhp. v. 116.) kalyÃïaæ hi\<*<17>*>/ turitaturiten' eva kÃtabbaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -yattaæ-. 2 Bd vanantaraæ. 3 Cks sattarÃjabhoggÃ. 4 Bd cha¬itvÃ. 5 Bd -rÃ. 6 Bd -naæ ceva. 7 Bd omits ne. 8 Bd -Ã. 9 Bd paricÃ-. 10 Ck -nirayaæ-, Cs -nirayaæ -- visÃyaæ-, Bd -taæniraya -- yoniyaæpetti-. 11 Bd katakandarakÃra-. 12 Bd uparimaï¬akamolavÃsi-. 13 Bd mÃlÃyamahÃ-. 14 Bd taggadivÃsi-. 15 Bd gÃmanta-. 16 Bd -parisÃ. 17 Bd tattha kalyÃnaæ, omitting hi. >/ #<[page 491]># %< 14. AyogharajÃtaka, (510.) 491>% S. i. d. Ã. "evaæ bhikkhave pubbe pi T. mahÃnekkhammaæ\<*<1>*>/ nikkhanto yevÃ" 'ti vatvà j. s.: "Tadà EsukÃrÅ rÃjà Suddhodana- mahÃrÃjà ahosi, devÅ MahÃmÃyÃ, purohito Kassapo, brÃhmaïÅ BhaddakÃpilÃnÅ, AjapÃlo Anuruddho, GopÃlo MoggallÃno, AssapÃlo SÃriputto, sesaparisà BuddhaparisÃ, HatthipÃlo aham eva" 'ti. HatthipÃlajÃtakaæ. $<14. AyogharajÃtaka.>$ Yamekarattiæ paÂhaman ti. Idaæ S. J. v. mahÃ- nekkhammaæ\<*<2>*>/ ¤eva Ã. k. Tadà pi hi so "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi T. mahÃnekkhammaæ nikkhanto yevÃ" 'ti vatvà a. Ã.: A. B. Br. r. k. Brahmadattassa ra¤¤o aggamahesÅ gab- bhaæ paÂilabhitvà laddhagabbhaparihÃrà pariïatagabbhà pac- cÆsasamanantare\<*<3>*>/ puttaæ vijÃyi. TassÃ\<*<4>*>/ purimattabhÃve ekà sapattÅ\<*<5>*>/ "tava jÃtaæ pajaæ khÃdituæ labhissÃmÅti" pattha- naæ Âhapesi, sà kira sayaæ vaæjhà hutvà puttamÃtukodhena\<*<6>*>/ taæ patthanaæ katvà yakkhayoniyaæ nibbatti. Itarà ra¤¤o aggamahesÅ hutvà imaæ puttaæ vijÃyi. Sà yakkhinÅ tadà okÃsaæ labhitvà deviyà passantiyÃ\<*<7>*>/ va bhÅbhaccharÆpÃ\<*<8>*>/ hutvà Ãgantvà taæ dÃrakaæ gahetvà palÃyi. DevÅ "yakkhinÅ me\<*<9>*>/ puttaæ gahetvà palÃyatÅti" mahÃsaddena viravi. ItarÃpi dÃra- kaæ mÆlakakandaæ\<*<10>*>/ viya murumurÃyantÅ\<*<11>*>/ khÃditvà deviæ\<*<12>*>/ hatthavikÃrÃdÅhi rosetvÃ\<*<13>*>/ tajjetvÃ\<*<14>*>/ pakkÃmi. RÃjÃ\<*<15>*>/ sutvà "kiæ sakkà yakkhiniyà kÃtun" ti tuïhÅ ahosi, puna deviyà vijÃyanakÃle gÃÊhaæ Ãrakkham akÃsi. DevÅ puna puttaæ vijÃyi. YakkhinÅ\<*<16>*>/ Ãgantvà tam pi khÃditvà gatÃ. TatiyavÃre tassà kucchiyaæ M. paÂisandhiæ gaïhi. RÃjà mahÃjanaæ sannipÃtÃpetvÃ\<*<17>*>/ "deviyà jÃtaæ jÃtaæ pajaæ ekà yakkhinÅ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -bhinekkhamanaæ. 14. Cfr. CariyÃ-P. p.94. 2 Bd -nikkhamanaæ. 3 Bd -samayantare. 4 Bd tassa. 5 Ck -iæ, Cs -i, Bd sapattakkÃ. 6 Bd putahetu-. 7 Bd -ye, Ck -ya. 8 Ck bhiæbha-, Bs vÅbhaccha-, Bd vibhacca-. 9 Cks me yakkhinÅ. 10 Bd mÆlakandaæ. 11 Cks -ti, Bd murumurÃkaronti. 12 Bds deviyÃ. 13 Bds pakÃsetvÃ. 14 Bd tajjantÃ. 15 Bd adds taæ vacanaæ, Bs taæ. 16 Bd sà ya-. 17 Bd -pÃtetvÃ. >/ #<[page 492]># %<492 XV. VÅsatinipÃta.>% khÃdati, kin nu kattaban" ti pucchi. Ath' eko "yakkhà nÃma tÃlapaïïassa bhÃyanti, deviyà hatthapÃdesu tÃlapaïïaæ bandhituæ vaÂÂatÅti" Ãha, aparo"ayogharassa\<*<1>*>/ bhÃyanti. ayogharaæ kÃtuæ vaÂÂatÅti Ãha. RÃjà "sÃdhÆ" 'ti attano vijite kammÃre sannipÃtetvà "ayogharaæ karothÃ" 'ti Ãïa- petvà Ãyuttake\<*<2>*>/ adÃsi. Antonagare yeva ramaïÅye bhÆmi- bhÃge gehaæ paÂÂhapesuæ, thambhe Ãdiæ\<*<3>*>/ katvà sabbe\<*<4>*>/ ge- hasambhÃrà ayomayà va ahesuæ, navahi mÃsehi ayomayaæ mahantaæ caturassasÃlaæ\<*<5>*>/ niÂÂhÃnam agamÃsi, taæ niccaæ pajjalitapadÅpam eva hoti. RÃjà deviyà gabbhaparipÃkaæ ¤atvà ayogharaæ alaækÃrÃpetvà taæ ÃdÃya ayogharaæ pÃvisi. Sà tattha dha¤¤apu¤¤alakkhaïaæ\<*<6>*>/ puttaæ vijÃyi, Ayoghara- kumÃro t' ev' assa\<*<7>*>/ nÃmaæ kariæsu. Taæ dhÃtÅnaæ datvà mahantaæ Ãrakkhaæ saævidahitvÃ\<*<8>*>/ rÃjà deviæ ÃdÃya nagaraæ padakkhiïaæ katvà alaækatapÃsÃdatalam eva abhirÆhi. YakkhÅ\<*<9>*>/ pi udakavÃraæ gantvà Vessavaïassa udakaæ\<*<10>*>/ ha- rantÅ\<*<11>*>/ jÅvitakkhayaæ pattÃ. M. ayoghare yeva va¬¬hitvà vi¤¤Ætaæ patto tatth' eva sabbasippÃni uggaïhi. RÃjà "ko me puttassa vayapadeso"\<*<12>*>/ ti amacce pucchitvà "soÊasavasso deva sÆro\<*<13>*>/ thÃmasampanno yakkhasahassam pi paÂibÃhituæ samattho" ti sutvà "r. assa dassÃmÅti" sakalanagaraæ alaæ- kÃrÃpetvà "ayogharato taæ nÅharitvà ÃnethÃ" 'ti Ãha. Amaccà "sÃdhu devÃ" 'ti dvÃdasayojanikaæ\<*<14>*>/ BÃrÃïasiæ alaækÃrÃpetvà sabbÃlaækÃravibhÆsitaæ maÇgalavÃraïaæ ÃdÃya tattha gantvà kumÃraæ alaækaritvà hatthikkhandhe nisÅdÃpetvà "deva kula- santakaæ alaækatanagaraæ padakkhiïaæ katvà pitaraæ KÃ- sirÃjÃnaæ vandatha, ajj' eva setacchattaæ labhissathÃ" 'ti Ãhaæsu. M. nagaraæ padakkhiïaæ karonto ÃrÃmarÃmaïeyyakaæ vaïïapokkharaïÅbhÆmirÃmaïeyyakaæ pÃsÃdarÃmaïeyyakÃdÅni \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd atheko yakkhini nÃma ayogharam. 2 Ck ay-. 3 Bd Ãdikaæ. 4 Bd -a. 5 Cks caturassÃlaæ, Bd catusÃ-. 6 Ck -ïa, Bd -ïasampannaæ. 7 Bd tvevassa. 8 Bd -dahi. 9 Bd yakkhÅni. 10 Ck -ka. 11 Bds vahanti. 12 Bd vayappattapadeso. 13 Ck Bd su-. 14 Bd -niyaæ. >/ #<[page 493]># %< 14. AyogharajÃtaka. (501.) 493>% disvà cintesi: "mama pità maæ ettakaæ kÃlaæ bandhanÃgÃre vasÃpesi, evarÆpaæ alaækatanagaraæ daÂÂhuæ na adÃsi\<*<1>*>/, ko nu kho mayhaæ doso" ti amacce pucchi. "Deva, n' atthi tumhÃkaæ doso, tumhÃkaæ pana dve bhÃtike ekà yakkhinÅ khÃdi, tena vo pità ayoghare vasÃpesi, ayogharena tumhÃkaæ jÅvitaæ laddhan" 'ti. So tesaæ vacanaæ sutvà cintesi: "ahaæ dasamÃse Lohakumbhiniraye viya\<*<2>*>/ GÆthaniraye viya ca mÃtu- kucchimhi vasitvà mÃtukucchito nikkhantakÃlato paÂÂhÃya soÊasa vassÃni etasmiæ\<*<3>*>/ bandhanÃgÃre vasiæ, bahi oloketuæ pi na labhiæ\<*<4>*>/, yakkhiniyà hatthato mutto pi panÃhaæ n' eva ajaro na amaro, kim me rajjena, rajje ÂhitakÃlato paÂÂhÃya dunnikkhamanaæ\<*<5>*>/ hoti, ajj' eva mama pitaraæ pabbajjaæ anujÃnÃpetvà Himavantaæ pavisitvà pabbajissÃmÅti" so na garaæ padakkhiïaæ katvà rÃjakulaæ pavisitvà rÃjÃnaæ van- ditvà aÂÂhÃsi. RÃjà tassa sarÅrasobhaæ oloketvà balavasine- hena amacce olokesi. Te "kiæ karoma devÃ" 'ti vadiæsu. "Puttam me ratanarÃsimhi Âhapetvà tÅhi saækhehi abhisi¤- citvà ka¤canamÃlaæ\<*<6>*>/ setacchattaæ\<*<6>*>/ ussÃpethÃ" 'ti. M. pitaraæ vanditvà "na mayhaæ rajjen' attho, ahaæ pabbajissÃmi, pab- bajjam me anujÃnÃthÃ" 'ti Ãha. "TÃta rajjaæ paÂikkhipitvà kiækÃraïà pabbajasÅti\<*<7>*>/". "Deva ahaæ mÃtukucchimhi dasa- mÃse GÆthaniraye viya vasitvà kucchito nikkhanto yakkha- bhayena\<*<8>*>/ soÊasa vassÃni bandhanÃgÃre vasanto bahi oloketum pi na labhiæ, Ussadaniraye khitto viya ahosiæ, yakkhinito\<*<9>*>/ mutto 'mhÅti pi ajarÃmaro\<*<10>*>/ na homi, maccu nÃm' esa na\<*<11>*>/ sakkà kenaci jinituæ\<*<12>*>/, bhave ukkaïÂhito\<*<13>*>/ 'smi, yÃva me vyÃ- dhijarÃmaraïÃni nÃgacchanti tÃvad eva pabbajitvà dhammaæ carissÃmi, alam me rajjena, anujÃna maæ devÃ" 'ti vatvà pitu dhammaæ desento Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd nÃdÃsi 2 Bd add ca. 3 Cks eka-. 4 Bds add ussadaniraye khitto viya ahosi. 5 Bd -maæ. 6 Bd -a¤ca. 7 Bd -jissatÅti. 8 Bd yakkhani-. 9 Bd -nihatthato. 10 Bd ajaro amaro. 11 Bd ni, Ck nÃme na. 12 Bds add va¤cetuæ. 13 Bd ukkakkhito. >/ #<[page 494]># %<494 XV. VÅsatinipÃta.>% @*>/ abbh' uÂÂhito va sayati sa gacchaæ na nivattati. || Ja_XV:320 ||>@ @*>/ na cÅpi mÅyare, sabbaæ hi taæ jÃtijarÃy' upaddutaæ, tam me matÅ hoti: carÃmi dhammaæ. || Ja_XV:321 ||>@ @*>/ ussahanti, tam me etc. || Ja_XV:322 ||>@ @*>/, na maccuno muccituæ\<*<5>*>/ ussahanti, etc. || Ja_XV:323 ||>@ @*>/ pabha¤janti\<*<7>*>/ padhaæsayanti, na maccuno bhu¤jituæ\<*<5>*>/ ussahanti, etc. || Ja_XV:324 ||>@ @@ @*>/ akkhaïavedhino pi na maccuno vijjhituæ ussahanti, etc. || Ja_XV:326 ||>@ @*>/, etc. || Ja_XV:327 ||>@ @*>/ calÃcalaæ pÃïabhuno 'dha jÅvitaæ\<*<12>*>/ paÂo va dhuttassa dumo va kÆlajo, etc. || Ja_XV:328 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs Bd -ïa-. 2 Ck Bd ji-. 3 Bd -tum. 4 Cks -veyyÃ. 5 Bd mu¤ci-. 6 all three MSS. su-. 7 Ck paha¤janti, Bds pabhi¤janti? 8 Ck mubha¤jituæ, Bd mu¤cituæ. 9 Bd durepÃti, Bs dÆrepati, Cks pure pÃti. 10 so Bd for -pariyayaæ, Cks kÃlakiriyÃ. 11 Ck narÃnanÃrÅ, Cs narÃnanÃriæ, Bd naranÃrÅnÃæ. 12 Ck pÃnabhuno dhapivikaæ, Cs pÃïabhuno dajÅvitaæ, Bd pÃïabhÆïo-. >/ #<[page 495]># %< 14. AyogharajÃtaka. (510.) 495>% @*>/ patanti mÃnavà daharà ca vuddhà ca sarÅrabhedà nariyo\<*<2>*>/ narà majjhimaporisà ca, etc. || Ja_XV:329 ||>@ @*>/ gatam eva dÃni taæ\<*<4>*>/, jiïïassa\<*<5>*>/ hÅ n' atthi ratÅ kuto sukhaæ, etc. || Ja_XV:330 ||>@ @*>/, etc. || Ja_XV:331 ||>@ @@ @*>/ dosaæ, na maccuno daï¬ayit' ussahanti\<*<8>*>/, etc. || Ja_XV:333 ||>@ @*>/ nijjhapetuæ, na maccuno nijjhapanaæ karonti, etc. || Ja_XV:334 ||>@ @*>/, na a¬¬hakà balavà tejavÃpi, -- na maccurÃjassa apekha-m-atthi\<*<11>*>/, etc. || Ja_XV:335 ||>@ @*>/ ussahanti, etc. || Ja_XV:336 ||>@ @*>/ raÇgamajjhe karontÃ\<*<14>*>/ mohenti\<*<15>*>/ cakkhÆni janassa tÃvade, na maccuno mohayit' ussahanti\<*<16>*>/, etc. || Ja_XV:337 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so all three MSS. for -nÅva? 2 Bds nÃ-. 3 Ck abbhanÅnaæ, Bd yadubbhattitaæ. 4 for dÃnitaæ? Ck dhÃnitaæ, Bd gatamevanÃdi. 5 Ck Bd jinnassa, Cs chinnassa. 6 Bd -situæ mussÃhanti. 7 Bd viditvÃna. 8 Bd -tuæ muss-. 9 Bd rÃjÃno, Cks rÃjito? 10 Bds pi na ca br. pi. 11 Ck apekhamatti, Bd apekkhamatti, Cs apekhamatti corr. to -matthi? 12 all three MSS. -tuæ. 13 Cks -raæ. 14 Cks -to. 15 Cs Bd mohanti. 16 Cks mohituæ. >/ #<[page 496]># %<496 XV. VÅsatinipÃta.>% @*>/ mÃrenti pi te manusse, na maccuno ¬asituæ\<*<3>*>/ ussahanti, etc. || Ja_XV:338 ||>@ @@ @@ @*>/, etc. || Ja_XV:341 ||>@ @@ (Dh. p. 126, JÃt. I., 31, Therag. 35.) @@ Tattha yamekarattin ti yebhuyyena sattà mÃtukucchimhi paÂisandhiæ gaïhantà rattiæ gaïhanti, tasmà evam aha, ayaæ pan' ettha attho: yaæ eka- rattiæ và divà và paÂhamam eva paÂisandhiæ gahetvà mÃtukucchisaækhÃte gabbhe vasati, mÃnavo ti satto kalalabhÃvena patiÂÂhÃti, abbhuÂÂhito va sayatÅti\<*<4>*>/ so mÃnavo yathà nÃma valÃhakasaækhÃto abbho\<*<5>*>/ uÂÂhito nibbatto vÃyuvegÃhato\<*<6>*>/ paÂigacchati tath' eva PaÂhamam kalalaæ\<*<7>*>/ hoti, kalalÃ\<*<8>*>/ hoti abbudaæ, (Cfr. Milinda- p. 421.) abbudà jÃyatÅ\<*<9>*>/ pesÅ, pesiyÃ\<*<10>*>/ jÃyate\<*<11>*>/ ghano. ghanà pasÃkhÃ\<*<12>*>/ jÃyanti kesà lomà nakhÃni\<*<13>*>/ ca Ya¤ c' assa bhu¤jati mÃta annapÃna¤ ca bhojanaæ tena so tattha yÃpeti\<*<14>*>/ mÃtukucchigato naro ti imaæ\<*<15>*>/ mÃtukucchiyaæ kalalÃdibhÃvaæ kucchito ca nikkhanto mandadasa- kÃdibhÃvaæ ÃpajjamÃno satataæ samitaæ gacchati, sa gacchaæ na nivattatÅti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks ¬ayhanti, Bd ¬assanti. 2 Bd ¬assituæ. 3 Cks -ti dassanaæ, Bd na maccuno rÃjassa vajanti adass-. 4 Ck vassati, Bd vasayÃtÅti. 5 Cks abbhÃ. 6 Bd -vegena hato. 7 Ck kalaæ, Cs kalalÃ. 8 Ck kalà 9 Ck -ti, Bd -te. 10 Cs pesi,Ck omits pesiyÃ. 11 Cks nibbattate. 12 Ck pÃsÃkhÃ, Cs pasÃkha, Bd päcasÃkhÃ. 13 Bd nakhÃpi. 14 Bd -si. 15 Cs idaæ, Bds tattha imaæ. >/ #<[page 497]># %< 14. AyogharajÃtaka. (510.) 497>% sa cÃyaæ\<*<1>*>/ evaæ gacchanto puna abbudato kalalabhÃvaæ pesiÃdito và abbu- dÃdibhÃvam khi¬¬Ãdasakato\<*<2>*>/ mandadasakabhÃvaæ vaïïadasakÃdito vÃ\<*<3>*>/ khi¬¬Ã- dasakÃdibhÃvaæ pÃpuïituæ na nivattati\<*<4>*>/, yathà pan' eso valÃhako vÃtavegena saæcuïïiyamÃno\<*<5>*>/ ahaæ asukaÂÂhÃne nÃma uÂÂhito puna nivattitvà tatth' eva\<*<6>*>/ gantvà pakatibhÃvena ÂhassÃmÅti\<*<7>*>/ na labhati yad assa gataæ\<*<8>*>/ taæ gatam eva yaæ antarahitaæ taæ antarahitam eva hoti tathà so pi kalalÃdibhÃvena gaccha- mÃno gacchat' eva, tasmiæ tasmiæ koÂÂhÃse saækhÃrà purimapurimÃnaæ\<*<9>*>/ paccayà hutvà pacchato anivattitvà tattha tatth' eva bhijjanti, jarÃkÃle saæ- khÃrà amhehi esa pubbe yuvà thÃmasampanno kato\<*<10>*>/ puna taæ\<*<11>*>/ nivattitvà tath' eva karissÃmà 'ti na labbhanti\<*<12>*>/, tattha tatth' eva antarÃdhÃyantÅti dasseti, nayujjhamÃnà ti ubhato mÆÊhasaÇgÃme\<*<13>*>/ yujjhantÃ, na balena vassità ti na kÃyabalena và yodhabalena vÃ\<*<14>*>/ upagatà samannÃgatÃ, na jÅrantÅti\<*<15>*>/ purimanakÃraæ\<*<16>*>/ Ãharitvà evarÆpÃpi narà na jÅranti na cÃpi miyyare\<*<17>*>/ ti attho veditabbo, sabbaæ hi tan ti mahÃrÃja sabbam eva hi idaæ pÃïi- maï¬alaæ\<*<18>*>/ mahÃyante\<*<19>*>/ pÅÊiyamÃnà ucchughaÂikà viya jÃtiyà ca jarÃya ca upaddutaæ niccaæ pÅÊitaæ, tamme matÅ hotÅti\<*<20>*>/ tena kÃraïena mama pabba- jitvà dhammaæ carÃmÅti mati hoti cittaæ uppajjati, caturaÇginin ti hatthi- ÃdÅhi caturaÇgehi samannÃgataæ, senaæ subhiæsarÆpan ti suÂÂhu bhiæsa- jÃtikaæ\<*<21>*>/ senaæ, jayantÅti kadÃci ekacce rÃjÃno attano senÃya jinanti\<*<22>*>/, na maccuno ti te\<*<23>*>/ pi rÃjÃno mahÃsenassa maccuno senaæ jayituæ na ussa- hanti, na vyÃdhijarÃmaraïÃni maddituæ sakkonti, muccare ekaceyyÃ\<*<24>*>/ ti tehi hatthiÃdÅhi parivÃrità ekacce paccÃmittÃnaæ hatthato muccanti, maccuno pana santikà muccituæ na sakkonti, pabha¤jantÅti\<*<25>*>/ etehi hatthiÃdÅhi paccatthikarÃjÆnaæ nagarÃni bha¤janti\<*<26>*>/, padhaæsayantÅti mahÃjanaæ dhaæsento\<*<27>*>/ padhaæsento\<*<28>*>/ jÅvitakkhayaæ pÃpenti, na maccuno ti te pi maraïakÃle patte maccuno bha¤jituæ na sakkonti. bhinnagalà pabhinnà ti tÅsu ÂhÃnesu pabhinnÃ\<*<29>*>/ evaæ bhinnà hutvà madaæ\<*<30>*>/ gaÊantÃ\<*<31>*>/ paggharitamadà ti attho, na maccuno ti te pi mahÃmaccuæ maddituæ na sakkonti, issÃsino ti issÃsà dhanuggahÃ, katahatthà ti susikkhitÃ, dÆrepÃtÅti saraæ dÆre pÃtetuæ samatthÃ, akkhaïavedhino ti aviraddhavedhino vijjuÃlokena vijjhanasamatthà vÃ, sarÃnÅti AnotattÃdÅni mahÃsarÃni\<*<22>*>/ khÅyanti yeva, saselakÃnanà ti sapabbatavanasaï¬Ã\<*<33>*>/ mahÃpaÂhavÅ pi khÅyati\<*<34>*>/, sabbaæ hi tan ti sabbam idaæ saækhÃragataæ dÅghaæ antaraæ ÂhatvÃ\<*<35>*>/ khÅyat' eva, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks sabhÃvaæ. 2 Bd khiddÃdida-. 3 Bd omits vÃ. 4 Bd -tÅti. 5 Ck saæcunni-, Cs saæsaæcunni-, Bd sucuïïamÃno viya, Bd sucunniyamÃno. 6 Bds tatheva. 7 Ck ÂÂha-. 8 Bd yaæ disaæ kataæ. 9 Bd omits purima. 10 Cs karo, Bd gato. 11 Bd naæ. 12 Cks labhanti. 13 Cs calha-?, Bd byuÊe-, Bs bvÆÊha? 14 Ck omits yodhabalena vÃ. 15 Ck ji-, Bd ja-. 16 Bd -maæna-. 17 Ck meyyare, Bd na cÃpi na-, Cs na cÃpi na corr to na cÃpi mi-. 18 Ck -la. 19 Bd -tena. 20 Cks hoti. 21 Cks -takaæ, Bd bhiæsanakajÃtikaæ. 22 Bd jayanti. 23 Bd atite. 24 Bds ekacceyyÃ. 25 Bd pabhi¤-, Bs na bhi¤-. 26 Bds pabhi¤-. 27 so all three MSS. 28 Bd vidhaæsento. 29 Cks bhinnÃ. 30 Bd maddaæ. 31 Ck gal-. 32 Bds add pi. 33 Cks omit sa. 34 Cks -yanti. 35 Bds katvÃ. >/ #<[page 498]># %<498 XV. VÅsatinipÃta.>% kappuÂÂhÃnaggiæ patvà MahÃmeru pi aggimukhe madhusitthakaæ viya vilÅyat' eva. aïumatto pi\<*<1>*>/ saækhÃro ÂhÃtuæ nà sakkoti, kÃlapariyÃyan\<*<2>*>/ ti kÃlapari- yÃyaæ\<*<3>*>/ nassanakÃlavÃraæ\<*<4>*>/ patvà sabbaæ bha¤jare\<*<5>*>/, sabbasaækhÃragataæ bhijjat' eva\<*<6>*>/, tassa pakÃsanatthaæ Sattasuriyasuttaæ\<*<7>*>/ Ãharitabbaæ. calÃcalan ti ca¤- calaæ sakabhÃvena ÂhÃtuæ asamatthaæ nÃnÃbhÃvavinÃbhÃvasabhÃvam eva, pÃïabhuno dha jÅvitan ti idhaloke imesaæ pÃïabhÆtÃnaæ jÅvitaæ, paÂo va dhuttassa dumo va kÆlajo ti surÃdhutto hi suraæ disvà udare badhaæ sÃÂakaæ datvà pipat' eva, nadÅkÆle jÃtadumo va kÆle lujjamÃne\<*<8>*>/ lujjati, yathà esa paÂo ca\<*<9>*>/ dumo ca\<*<10>*>/ ca¤calà evaæ sattÃnaæ jÅvitaæ devà 'ti, dumap- phalÃnevÃ\<*<2>*>/ 'ti yathà pakkÃni phalÃni vÃtÃhatÃni\<*<11>*>/ dumaggato bhÆmiyaæ patanti idhaloke tath' eva ime mÃnavà jarÃvÃtÃhatÃ\<*<12>*>/ jÅvitÃ\<*<13>*>/ gaÊitvÃ\<*<14>*>/ ma- raïapaÂhaviyaæ patanti, daharà ti antamaso kalalabhÃve ÂhitÃpi majjhimaporisà nÃrÅnarÃnaæ majjhe Âhità ubhatovya¤janakanapuæsakÃ, tÃrakarÃjasannibho ti yathà tÃrakarÃjà kÃÊapakkhe\<*<15>*>/ khÅïo puna juïhapakkhe pÆrati na evaæ sattÃnaæ vayo\<*<16>*>/, vayo sattÃnaæ hi yad abbhatÅtaæ\<*<17>*>/ gatam\<*<18>*>/ eva dÃni taæ\<*<19>*>/ na\<*<20>*>/ tassa punÃgamanaæ atthi, kuto ratÅti jarÃjiïïassa kÃmaguïesu rati pi n' atthi. te paÂicca uppajjanakasukhaæ kuto yeva, yakkhà ti mahiddhikà yakkhÃ, pisÃcà ti paæsupisÃcakÃ, petà ti pettivisayikÃ, assasantÅti assÃsavÃtena upahananti\<*<21>*>/ ÃvisantÅti và attho, na maccuno ti maccuæ pana te pi\<*<22>*>/ assÃ- sena và upahanituæ Ãvisituæ vÃ\<*<23>*>/ na sakkonti, nijjhÃpanaæ karontÅti balikammavasena khamÃpenti pasÃdenti, aparÃdhake ti rÃjÃparÃdhakÃrake\<*<24>*>/, dÆsake ti rajjadÆsake, heÂhake ti sandhicchedÃdÅhi lokaviheÂhake, rÃjÃno ti rÃjÃno, viditva\<*<25>*>/ dosan ti dosaæ jÃnitvà yathÃrÆpena daï¬enti\<*<26>*>/. na maccuno ti te pi maccuæ daï¬ayituæ na sakkonti, nijjhapetun ti sakkhÅhi\<*<27>*>/ attano niraparÃdhabhÃvaæ pakÃsetvà pasÃdetvÃ, na a¬¬hakà balavà tejavÃ- pÅti ime a¬¬hà ayaæ kÃyabala¤ÃïabalÃdÅhi balavà ayaæ tejavà ti evam pi na maccurÃjassa apekkha-m-atthi\<*<28>*>/, ekasmim pi satte apekhà pemaæ sineho n' atthi, sabbam evÃbhimaddatÅti dasseti, pasayhà 'ti balakkÃrena abhibhavitvÃ, na maccuno ti te pi maccuæ khÃdituæ na sakkonti, karontÃ\<*<29>*>/ ti mÃyaæ karontÃ\<*<29>*>/, mohentÅti\<*<30>*>/ abhÆtaæ bhÆtaæ katvà dassentÃ\<*<31>*>/ mohenti\<*<30>*>/, ugga- tejà ti uggatena visena\<*<32>*>/ samannÃgatÃ, tikicchakà ti visavejjÃ, Dham- mantarÅ VetaraïÅ ca Bhojo ti ete evannÃmakà vejjÃ, ghoramadhÅ- yamanà Âi ghoraæ nÃma vijjaæ adhÅyantÃ, osadhehÅti ghoraæ và gandhÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks anumatto ti. 2 so all three MSS. for -pariyayan. 3 Bd -ya. 4 Ck nassakÃla-. 5 Bd bhu-. 6 Cks bha-. 7 cfr. Westerg., Codd. Orient.I, 34. 8 Cs nu-. 9 Cks Bd va. 10 Cks va. 11 Bd vÃta-. 12 so Ck; Cs jarÃnavÃnahatÃ, Bd jarÃtena hatÃ, Bs tena hatÃ. 13 Ck pÅtÃ. 14 Cks giÊitvÃ. 15 Bd kÃle-. 16 Cks omit vayo. 17 Bds yadubbhatitaæ, Ck yadabbhatÅti, Cs yadabbhanÅtaæ. 18 Bd ka-. 19 Bd -kaæ. 20 Cks omit na. 21 Cks -hanti. 22 Bd maccu--, Cks maccu pana te su. 23 Cks omit vÃ. 24 all three MSS. rÃja-. 25 Bd -tvÃna. 26 Bd daï¬anti. 27 so Cks; Bds sikkhati. 28 Ck Bd -matti. 29 Bd -to. 30 Bd moha-. 31 Cks -to. 32 Bd visatejena. 33 Bds tehi osadhehi. >/ #<[page 499]># %< 14. AyogharajÃtaka. (510) 499>% riæ và vijjaæ sÃvetvà osadhiæ ÃdÃya te\<*<1>*>/ paccatthikÃnaæ adassanaæ vajanti\<*<2>*>/. dhammo ti sucaritadhammo, rakkhatÅti yena rakkhito taæ paÂirakkhati, sukhan ti chasu kÃmasaggesu\<*<3>*>/ sukhaæ Ãvahati pÃpetÅti patisandhivasena upaneti. Evaæ M. catuvÅsatigÃthÃhi\<*<4>*>/ pitu dhammaæ desetvà "maharÃja tumhÃkaæ rajjaæ tumhÃkam eva hotu, na mayhaæ iminà attho, tumhehi pana saddhiæ kathentam eva maæ\<*<5>*>/ vyÃdhijarÃmaraïÃni\<*<6>*>/ upagacchanti, tiÂÂhatha tumhe" ti vatvà ayadÃmaæ bhinditvÃ\<*<7>*>/ mattahatthi viya Ka¤canapa¤jaraæ bhin- ditvÃ\<*<8>*>/ sÅhapotako viya kÃme pahÃya mÃtÃpitaro vanditvà nik- khami. Ath' assa pità "mama pi rajjen' attho n' atthÅti" r. pahÃya tena saddhiæ yeva nikkhami. Tasmim nikkhante\<*<9>*>/ devÅ pi amaccÃpi brÃhmaïagahapatikÃdayo pÅti sakalanagara- vÃsino gehÃni cha¬¬etvà nikkhamiæsu. SamÃgamo mahà ahosi, parisà dvÃdasayojanikÃ\<*<10>*>/ jÃtÃ, taæ ÃdÃya M. HimÃ- vantaæ pÃvisi. Sakko tassa nikkhantabhÃvaæ ¤atvà Vissa- kammaæ\<*<11>*>/ pesetvà dvÃdasayojanÃyÃmaæ sattayojanavitthÃraæ assamapadaæ\<*<12>*>/ kÃresi, sabbe pabbajitaparikkhÃre paÂiyÃdÃpesi. Tatoparaæ\<*<13>*>/ M-assa pabbajjÃ\<*<14>*>/ ca ovÃdadÃna¤ ca Brahmaloka- parÃyanatà ca parisÃya anapÃyagamanÅyatÃ\<*<15>*>/ ca sabbà heÂÂhÃ- vuttanayen' eva veditabbÃ. S. i. d. Ã. "evaæ bhikkhave pubbe pi T. mahÃnekkhammaæ\<*<16>*>/ nikkhanto yevÃ" 'ti vÃtvà j. s.: "Tadà mÃtÃpitaro mahÃrÃjakulÃni ahesuæ, parisÃ\<*<17>*>/ BuddhaparisÃ, Ayogharapaï¬ito aham evÃ" 'ti. AyogharajÃtakaæ. VÅsatinipÃtavaïïanà niÂÂhitÃ\<*<18>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd Ck tehi osadhehi. 2 Cks vadanti. 3 Cks kÃmaggesu. 4 Bd -tiyà gÃ-. 5 Cks omit maæ. 6 Cks omit jarÃ. 7 Bd chindetvÃ. 8 Bd omits matta --bh nditvÃ. 9 Bd adds yeva. 10 Bd -niyÃ. 11 Bds visu-. 12 Bd adds mÃpetvÃ. 13 Bd ito. 14 Bd pabbajjitvÃ. 15 Bd anappÃyatÃ, Bs anupÃyatÃ. 16 Bds mahÃbhinikkhamanaæ. 17 Bd sesapa-. 18 Bd -tassa vaïïanà niÂhità samattÃ.>/